📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀེ

པཉྩཔཀརཎ-ཨཊྛཀཐཱ

དྷཱཏུཀཐཱ-ཨཊྛཀཐཱ

ཨཊྛཱརསཧི བྷེདེཧི, ཝིབྷངྒཾ མཱརབྷཉྫནོ;

དེསཡིཏྭཱ མཧཱཝཱིརོ, ཡཾ ཏསྶེཝ ཨནནྟརཾ.

ཨདེསཡི དྷཱཏུཀཐཾ, དྷཱཏུབྷེདཔྤཀཱསནོ;

ཏསྶཏྠཾ དཱིཔཡིསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ སམཱཧིཏཱཏི.

༡. མཱཏིཀཱཝཎྞནཱ

༡. ནཡམཱཏིཀཱཝཎྞནཱ

༡. སངྒཧོ ཨསངྒཧོཏིཨཱདཱིནཉྷི ཝསེན ཨིདཾ པཀརཎཾ ཙུདྡསཝིདྷེན ཝིབྷཏྟནྟི ཝུཏྟཾ. ཏཾ སབྦམྤི ཨུདྡེསནིདྡེསཏོ དྭིདྷཱ ཋིཏཾ. ཏཏྠ མཱཏིཀཱ ཨུདྡེསོ. སཱ པཉྩཝིདྷཱ – ནཡམཱཏིཀཱ, ཨབྦྷནྟརམཱཏིཀཱ, ནཡམུཁམཱཏིཀཱ, ལཀྑཎམཱཏིཀཱ, བཱཧིརམཱཏིཀཱཏི. ཏཏྠ སངྒཧོ ཨསངྒཧོ…པེ… ཝིཔྤཡུཏྟེན སངྒཧིཏཾ ཨསངྒཧིཏནྟི – ཨཡཾ ཙུདྡསཧི པདེཧི ནིཀྑིཏྟཱ ནཡམཱཏིཀཱ ནཱམ. ཨཡཉྷི ཨིམིནཱ སངྒཧཱདིཀེན ནཡེན དྷཱཏུཀཐཱ དྷམྨཱ ཝིབྷཏྟཱཏི དསྶེཏུཾ ཋཔིཏཏྟཱ ནཡམཱཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཏེསཾ པདཱནཾ མཱུལབྷཱུཏཏྟཱ མཱུལམཱཏིཀཱཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

༢. ཨབྦྷནྟརམཱཏིཀཱཝཎྞནཱ

༢. པཉྩཀྑནྡྷཱ …པེ… མནསིཀཱརོཏི ཨཡཾ པཉྩཝཱིསཱདྷིཀེན པདསཏེན ནིཀྑིཏྟཱ ཨབྦྷནྟརམཱཏིཀཱ ནཱམ. ཨཡཉྷི ‘‘སབྦཱཔི དྷམྨསངྒཎཱི དྷཱཏུཀཐཱཡ མཱཏིཀཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཝཏྭཱ སངྒཧཱདིནཱ ནཡེན ཝིབྷཛིཏབྦེ ཁནྡྷཱདིདྷམྨེ སརཱུཔཏོ དསྶེཏྭཱ དྷཱཏུཀཐཱཡ ཨབྦྷནྟརེཡེཝ ཋཔིཏཏྟཱ ཨབྦྷནྟརམཱཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི. ཁནྡྷཱདིཔདཱནཾ དྷམྨསངྒཎཱིམཱཏིཀཱཡ ཨསངྒཧིཏཏྟཱ པཀིཎྞཀམཱཏིཀཱཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

༣. ནཡམུཁམཱཏིཀཱཝཎྞནཱ

༣. ཏཱིཧི སངྒཧོ, ཏཱིཧི ཨསངྒཧོ; ཙཏཱུཧི སམྤཡོགོ, ཙཏཱུཧི ཝིཔྤཡོགོཏི ཨཡཾ ཙཏཱུཧི པདེཧི ནིཀྑིཏྟཱ ནཡམུཁམཱཏིཀཱ ནཱམ. ཨཡཉྷི སབྦེསུཔི པཉྩཀྑནྡྷཱདཱིསུ ཙེཝ ཀུསལཏྟིཀཱདཱིསུ ཙ མཱཏིཀཱདྷམྨེསུ, ཏཱིཧི ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཔདེཧེཝ སངྒཧོ ཙ ཨསངྒཧོ ཙ ཡོཛེཏབྦོ. ཏཐཱ ཙཏཱུཧི ཨརཱུཔཀྑནྡྷེཧི སམྤཡོགོ ཙ ཝིཔྤཡོགོ ཙ. ཨེཏཱནི ཨིམེསཾ སངྒཧཱསངྒཧཱདཱིནཾ ནཡཱནཾ མུཁཱནཱིཏི དསྶེཏུཾ ཋཔིཏཏྟཱ ནཡམུཁམཱཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི.

༤. ལཀྑཎམཱཏིཀཱཝཎྞནཱ

༤. སབྷཱགོ, ཝིསབྷཱགོཏི ཨཡཾ དྭཱིཧི པདེཧི ནིཀྑིཏྟཱ ལཀྑཎམཱཏིཀཱ ནཱམ. ཨཡཉྷི སབྷཱགལཀྑཎེཧི དྷམྨེཧི སངྒཧནཡོ, ཝིསབྷཱགལཀྑཎེཧི ཨསངྒཧནཡོ, ཏཐཱ སམྤཡོགཝིཔྤཡོགནཡོ ཡོཛེཏབྦོཏི སབྷཱགཝིསབྷཱགལཀྑཎཝསེན སངྒཧཱདིལཀྑཎཾ དསྶེཏུཾ ཋཔིཏཏྟཱ ལཀྑཎམཱཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི.

༥. བཱཧིརམཱཏིཀཱཝཎྞནཱ

༥. སབྦཱཔི དྷམྨསངྒཎཱི དྷཱཏུཀཐཱཡ མཱཏིཀཱཏི ཨཡཾ ཚསཊྛི ཏིཀཔདཱནི, དྭེ ཙ དུཀཔདསཏཱནི སངྑིཔིཏྭཱ ནིཀྑིཏྟཱ བཱཧིརམཱཏིཀཱ ནཱམ. ཨཡཉྷི ‘‘པཉྩཀྑནྡྷཱ…པེ… མནསིཀཱརོ’’ཏི ཨེཝཾ དྷཱཏུཀཐཱཡ ཨབྦྷནྟརེ ཨཝཏྭཱ ‘‘སབྦཱཔི དྷམྨསངྒཎཱི’’ཏི ཨེཝཾ དྷཱཏུཀཐཱཡ མཱཏིཀཏོ བཧི ཋཔིཏཏྟཱ བཱཧིརམཱཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི.

ཨེཝཾ མཱཏིཀཱཡ པཉྩདྷཱ ཋིཏབྷཱཝཾ ཝིདིཏྭཱ ཨིདཱནི ‘སངྒཧོ ཨསངྒཧོ’ཏིཨཱདཱིསུ སངྒཧོ ཏཱཝ ཛཱཏིསཉྫཱཏིཀིརིཡཱགཎནཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ. ཏཏྠ – ‘‘སབྦེ ཁཏྟིཡཱ ཨཱགཙྪནྟུ, སབྦེ བྲཱཧྨཎཱ, སབྦེ ཝེསྶཱ, སབྦེ སུདྡཱ ཨཱགཙྪནྟུ’’, ‘‘ཡཱ ཙཱཝུསོ ཝིསཱཁ, སམྨཱཝཱཙཱ, ཡོ ཙ སམྨཱཀམྨནྟོ, ཡོ ཙ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, ཨིམེ དྷམྨཱ སཱིལཀྑནྡྷེ སངྒཧིཏཱ’’ཏི ཨཡཾ ཛཱཏིསངྒཧོ ནཱམ. ‘‘ཨེཀཛཱཏིཀཱ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ ཝིཡ ཧི ཨིདྷ སབྦེཔི ཛཱཏིཡཱ ཨེཀསངྒཧཾ གཏཱ. ‘‘སབྦེ ཀོསལཀཱ ཨཱགཙྪནྟུ, སབྦེ མཱགདྷཀཱ, སབྦེ བྷཱརུཀཙྪཀཱ ཨཱགཙྪནྟུ’’, ‘‘ཡོ ཙཱཝུསོ ཝིསཱཁ, སམྨཱཝཱཡཱམོ; ཡཱ ཙ སམྨཱསཏི, ཡོ ཙ སམྨཱསམཱདྷི, ཨིམེ དྷམྨཱ སམཱདྷིཀྑནྡྷེ སངྒཧིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༢) ཨཡཾ སཉྫཱཏིསངྒཧོ ནཱམ. ‘‘ཨེཀཊྛཱནེ ཛཱཏཱ སཾཝཌྜྷཱ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ ཝིཡ ཧི ཨིདྷ སབྦེཔི སཉྫཱཏིཋཱནེན ནིཝུཏྠོཀཱསེན ཨེཀསངྒཧཾ གཏཱ. ‘‘སབྦེ ཧཏྠཱརོཧཱ ཨཱགཙྪནྟུ, སབྦེ ཨསྶཱརོཧཱ, སབྦེ རཐིཀཱ ཨཱགཙྪནྟུ’’, ‘‘ཡཱ ཙཱཝུསོ ཝིསཱཁ, སམྨཱདིཊྛི, ཡོ ཙ སམྨཱསངྐཔྤོ, ཨིམེ དྷམྨཱ པཉྙཱཀྑནྡྷེ སངྒཧིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༢) ཨཡཾ ཀིརིཡཱསངྒཧོ ནཱམ. སབྦེཝ ཧེཏེ ཨཏྟནོ ཀིརིཡཱཀརཎེན ཨེཀསངྒཧཾ གཏཱ. ‘‘ཙཀྑཱཡཏནཾ ཀཏམཀྑནྡྷགཎནཾ གཙྪཏཱིཏི? རཱུཔཀྑནྡྷགཎནཾ གཙྪཏཱི’’ཏི. ཧཉྩི ཙཀྑཱཡཏནཾ རཱུཔཀྑནྡྷགཎནཾ གཙྪཏི, ཏེན ཝཏ རེ ཝཏྟབྦེ – ‘ཙཀྑཱཡཏནཾ རཱུཔཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏ’’ནྟི (ཀཐཱ. ༤༧༡), ཨཡཾ གཎནསངྒཧོ ནཱམ. ཨཡམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏཔྤཊིཔཀྑེན ཨསངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཏེསཾ ཝིཀཔྤཏོ སངྒཧིཏེན ཨསངྒཧིཏཱདཱིནི. ཨེཀུཔྤཱདེཀནིརོདྷཨེཀཝཏྠུཀཨེཀཱརམྨཎཏཱཝསེན སམྤཡོགོ, ཏཔྤཊིཔཀྑཏོ ཝིཔྤཡོགོ. ཏེསཾ ཝིཀཔྤཏོ སམྤཡུཏྟེན ཝིཔྤཡུཏྟཱདཱིནི. ཏདུབྷཡསཾསགྒཝིཀཔྤཏོ སངྒཧིཏེན སམྤཡུཏྟཾ ཝིཔྤཡུཏྟནྟིཨཱདཱིནི. པཉྩཀྑནྡྷཱཏིཨཱདཱིནི པན ཁནྡྷཝིབྷངྒཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཕསྶཱདཡོ པནེཏྠ སནྣིཊྛཱནཝསེན ཝུཏྟསབྦཙིཏྟུཔྤཱདསཱདྷཱརཎཏོ ཝུཏྟཱཏི.

མཱཏིཀཱཝཎྞནཱ.

༢. ནིདྡེསཝཎྞནཱ

༡. པཋམནཡོ སངྒཧཱསངྒཧཔདཝཎྞནཱ

༡. ཁནྡྷཔདཝཎྞནཱ

༦. ཨིདཱནི པཉྩཀྑནྡྷཱདིཝསེན ནིཀྑིཏྟམཱཏིཀཾ ‘སངྒཧོ ཨསངྒཧོ’ཏིཨཱདཱིཧི ནཡམཱཏིཀཱཔདེཧི སདྡྷིཾ ཡོཛེཏྭཱ དསྶེཏུཾ རཱུཔཀྑནྡྷོ ཀཏིཧི ཁནྡྷེཧཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིདྡེསཝཱརོ ཨཱརདྡྷོ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ‘‘སངྒཧོ ཨསངྒཧོཏིཨཱདིཀཱཡ ནཡམཱཏིཀཱཡ ‘‘ཏཱིཧི སངྒཧོ, ཏཱིཧི ཨསངྒཧོ’’ཏི ནཡམུཁམཱཏིཀཱ ཋཔིཏཱ, ཏསྨཱ རཱུཔཀྑནྡྷཱདཱིནཾ སངྒཧཾ དསྶེཏུཾ ཀཏིཧི ཁནྡྷེཧི ཀཏིཧཱཡཏནེཧི ཀཏིཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཏཱིཎི ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཔདཱནེཝ ཨུདྡྷཊཱནི. ‘ཙཏྟཱརི སཙྩཱནཱི’ཏིཨཱདཱིསུ ཨེཀམྤི ན པརཱམཊྛཾ. ཡསྨཱ ཙ ‘‘སབྷཱགོ ཝིསབྷཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ ལཀྑཎམཱཏིཀཱ ཋཔིཏཱ, ཏསྨཱ ཨིམསྶ པཉྷསྶ ཝིསྶཛྫནེ རཱུཔཀྑནྡྷོ ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. སབྷཱགཱ ཧི ཏསྶ ཨེཏེ ཁནྡྷཱདཡོཏི. ཏཏྠ ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏི རཱུཔཀྑནྡྷེནེཝ. ཡཉྷི ཀིཉྩི རཱུཔཾ རཱུཔཀྑནྡྷསབྷཱགཏྟཱ རཱུཔཀྑནྡྷོཏྭེཝ སངྒཧཾ གཙྪཏཱིཏི རཱུཔཀྑནྡྷེནེཝ གཎིཏཾ, ཏཾ རཱུཔཀྑནྡྷེནེཝ པརིཙྪིནྣཾ. ཨེཀཱདསཧཱཡཏནེཧཱིཏི མནཱཡཏནཝཛྫེཧི. སབྦོཔི ཧི རཱུཔཀྑནྡྷོ དསཱཡཏནཱནི དྷམྨཱཡཏནེཀདེསོ ཙ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཀཱདསཧཱཡཏནེཧི གཎིཏོ, པརིཙྪིནྣོ. ཨེཀཱདསཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི སཏྟཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཝཛྫཱཧི ཨེཀཱདསཧི ཨེཏཱསུ ཧི ཨཔརིཡཱཔནྣཾ རཱུཔཾ ནཱམ ནཏྠི.

ཨསངྒཧནཡནིདྡེསེ ཀཏིཧི ཨསངྒཧིཏོཏི སངྑེཔེནེཝ པུཙྪཱ ཀཏཱ. ཝིསྶཛྫནེ པནསྶ ཡསྨཱ རཱུཔཀྑནྡྷསྶ ཝིསབྷཱགཱ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱ, ཨེཀཾ མནཱཡཏནཾ, སཏྟ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོ; ཏསྨཱ ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔདེསུ སངྒཧཱསངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིམསྨིཾ པན ཁནྡྷནིདྡེསེ – ‘‘རཱུཔཀྑནྡྷོ ཀཏིཧི ཁནྡྷེཧཱི’’ཏིཨཱདིམྷི ཏཱཝ ཨེཀམཱུལཀེ སངྒཧནཡེ སརཱུཔེནེཝ དསྶིཏཱ པཉྩ པུཙྪཱ, པཉྩ ཝིསྶཛྫནཱནི. ཨསངྒཧནཡེ སངྑེཔེན དསྶིཏཱ པཉྩ པུཙྪཱ, པཉྩ ཝིསྶཛྫནཱནི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན དུཀམཱུལཀཱདཱིསུཔི པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. རཱུཔཀྑནྡྷམཱུལཀཱཡེཝ ཙེཏྠ དུཀཏིཀཙཏུཀྐཱ དསྶིཏཱ. པཉྩཀེ པན ‘‘རཱུཔཀྑནྡྷོ ཙ…པེ… ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ ཙཱ’’ཏི ཨེཝཾ བྷེདཏོ ཙ, ‘‘པཉྩཀྑནྡྷཱ ཀཏིཧི ཁནྡྷེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨབྷེདཏོ ཙཱཏི དྭིདྷཱ པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཱནི ཀཏཱནི. ཨེཝཾ པཱལི༹ནཡོ ཝེདིཏབྦོཏི.

༢. ཨཱཡཏནཔདཱདིཝཎྞནཱ

༢༢. ཨཱཡཏནཔདནིདྡེསཱདཱིསུ ཨཱཡཏནཔདནིདྡེསེ ཏཱཝ ཙཀྑཱཡཏནཾ ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏི ཨེཀེན རཱུཔཀྑནྡྷེནེཝ, ཨེཀེན ཙཀྑཱཡཏནེནེཝ ཨེཀཱཡ ཙཀྑུདྷཱཏུཡཱཝ སངྒཧིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. སོཏཱཡཏནཱདཱིསུཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན སངྒཧཱསངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཨསངྑཏཾ ཁནྡྷཏོ ཋཔེཏྭཱཏི ཨེཏྠ པན ཡསྨཱ ཨསངྑཏཾ དྷམྨཱཡཏནཾ ནཱམ ནིབྦཱནཾ, ཏཉྩ ཁནྡྷསངྒཧཾ ན གཙྪཏི; ཏསྨཱ ‘ཁནྡྷཏོ ཋཔེཏྭཱ’ཏི ཝུཏྟཾ. ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི རཱུཔཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརཀྑནྡྷེཧི. ནིབྦཱནཝཛྫཉྷི དྷམྨཱཡཏནཾ ཨེཏེཧི སངྒཧིཏཾ. ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེན པན ཋཔེཏྭཱ དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏུཡོ སེསཱཡཏནདྷཱཏཱུཧི ཙ ཏཾ ན སངྒཡ྄ཧཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨེཀེན ཁནྡྷེན, ཨེཀཱདསཧཱཡཏནེཧི, སཏྟརསཧི དྷཱཏཱུཧི ཨསངྒཧིཏ’’ནྟི. ཡཐཱ ཙ ཏེ ཧེཊྛཱ རཱུཔཀྑནྡྷམཱུལཀཱ, ཨེཝམིདྷཱཔི ཙཀྑཱཡཏནམཱུལཀཱཝ ནཡཱ ཝེདིཏབྦཱ. དུཀམཏྟམེཝ པན པཱལི༹ཡཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘དྭཱདསཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཨབྷེདཏོཝ པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. དྷཱཏུནིདྡེསེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༤༠. སཙྩནིདྡེསེ – སབྦེཔི དུཀཏིཀཙཏུཀྐཱ པཱལི༹ཡཾ དསྶིཏཱ. ཡསྨཱ ཙ དུཀཏིཀེསུ སམུདཡསཙྩསདིསམེཝ མགྒསཙྩེཔི ཝིསྶཛྫནཾ, ཏསྨཱ ཏཾ སམུདཡཱནནྟརཾ ཝུཏྟཾ.

༥༠. ཨིནྡྲིཡནིདྡེསེ – ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ དྭཱིཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི རཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ རཱུཔཀྑནྡྷེན, ཨརཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ སངྑཱརཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. པཱལི༹ཝཝཏྠཱནཾ པནེཏྠ ཨཱཡཏནདྷཱཏུནིདྡེསསདིསམེཝ.

༦. པཊིཙྩསམུཔྤཱདཝཎྞནཱ

༦༡. པཊིཙྩསམུཔྤཱདནིདྡེསེ – ‘‘ཨཝིཛྫཱ ཀཏིཧི ཁནྡྷེཧཱི’’ཏི པུཙྪཾ ཨནཱརབྷིཏྭཱ ཨཝིཛྫཱ ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏི ཨེཝཾ ཝིསྶཛྫནམེཝ དསྶིཏཾ. ཏཏྠ སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎནྟི པཊིསནྡྷིཡཾ པཝཏྟེ ཙ སབྦམྤི ཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎཾ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘སཏྟཧི དྷཱཏཱུཧི སངྒཧིཏ’’ནྟི. ནཱམརཱུཔམྤི པཊིསནྡྷིཔཝཏྟིཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏེནེཝེཏྠ སདྡཱཡཏནམྤི སངྒཧེཏྭཱ ཨེཀཱདསཧཱཡཏནེཧི སངྒཧོ དསྶིཏོ. ཕསྶཱདཱིསུ ཁནྡྷབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཉྙེནེཝ ཧི ཨེཀེན ཁནྡྷེན ཕསྶོ སངྒཧིཏོ, ཨཉྙེན ཝེདནཱ, ཏཎྷཱཨུཔཱདཱནཀམྨབྷཝཱ པན སངྑཱརཀྑནྡྷེནེཝ སངྒཧིཏཱ. བྷཝཔདཉྩེཏྠ ཀམྨབྷཝཱདཱིནཾ ཝསེན ཨེཀཱདསདྷཱ ཝིབྷཏྟཾ. ཏཏྠ ཀམྨབྷཝོ ཕསྶཱདཱིཧི སདིསཝིསཛྫནཏྟཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ དསྶིཏོ. ཨུཔཔཏྟིབྷཝཀཱམབྷཝསཉྙཱབྷཝཔཉྩཝོཀཱརབྷཝཱ ཨཉྙམཉྙསདིསཝིསྶཛྫནཏྟཱ ཨེཀཏོ དསྶིཏཱ. ཡསྨཱ ཙེཏེ ཨུཔཱདིནྣཀདྷམྨཱཝ ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀཱདསཧཱཡཏནེཧི སཏྟརསཧི དྷཱཏཱུཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. སདྡཱཡཏནཉྷི ཨནུཔཱདིནྣཾ, ཏཾ ཨེཏྠ ན གཧིཏཾ.

༦༨. རཱུཔབྷཝནིདྡེསེ – པཉྩཧཱཡཏནེཧཱིཏི ཙཀྑུསོཏམནརཱུཔདྷམྨཱཡཏནེཧི. ཨཊྛཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཙཀྑུསོཏཙཀྑུཝིཉྙཱཎསོཏཝིཉྙཱཎརཱུཔདྷམྨམནོདྷཱཏུམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི. ཨརཱུཔབྷཝཱདཡོཔི ཏཡོ སདིསཝིསྶཛྫནཏྟཱཝ ཨེཀཏོ དསྶིཏཱ. ཏཐཱ ཨསཉྙཱབྷཝཨེཀཝོཀཱརབྷཝཱ. ཏཏྠ དྭཱིཧཱཡཏནེཧཱིཏི རཱུཔཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནེཧི. དྷཱཏཱུསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཀཏལཝཱསིཀཱནཉྷི སེསབྲཧྨཱནཾ ཙཀྑུསབྦྷཱཝཏོ ཏསྶཱརམྨཎཏྟཱ ཏཏྠ རཱུཔཱཡཏནཾ ཨུདྡྷཊཾ.

༧༡. ཛཱཏི དྭཱིཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི རཱུཔཛཱཏི རཱུཔཀྑནྡྷེན, ཨརཱུཔཛཱཏི སངྑཱརཀྑནྡྷེན. ཛརཱམརཎེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སོཀཱདཱིསུཔི ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏི སོཀདུཀྑདོམནསྶཱནི ཝེདནཱཀྑནྡྷེན, པརིདེཝོ རཱུཔཀྑནྡྷེན, ཨུཔཱཡཱསཱདཡོ སངྑཱརཀྑནྡྷེནཱཏི ཨེཝཾ ཁནྡྷཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ.

༧༣. ཨིདྡྷིཔཱདོ དྭཱིཧཱིཏི སངྑཱརཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེཧི, མནཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནེཧི, དྷམྨདྷཱཏུམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི ཙ. ཛྷཱནཾ དྭཱིཧཱིཏི ཝེདནཱཀྑནྡྷསངྑཱརཀྑནྡྷེཧི. ཨཔྤམཉྙཱདཡོ སདིསཝིསྶཛྫནཏྟཱ ཨེཀཏོ ནིདྡིཊྛཱ. ཙིཏྟཾ པན ཙེཏནཱནནྟརཾ ནིཀྑིཏྟམྤི ཨསདིསཝིསྶཛྫནཏྟཱ པཙྪཱ གཧིཏཾ. ཏཏྠ ཨཔྤམཉྙཱདཱིསུ ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏི ཝེདནཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷེན, སཉྙཱ སཉྙཱཀྑནྡྷེན, སེསཱ སངྑཱརཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏཱཏི ཨེཝཾ ཁནྡྷཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ.

༧. ཏིཀཔདཝཎྞནཱ

༧༧. ཨེཝཾ ཨབྦྷནྟརམཱཏིཀཱཡ སངྒཧཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི བཱཧིརམཱཏིཀཱཡ སངྒཧཾ དསྶེཏུཾ ཀུསལཱ དྷམྨཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཝེདནཱཏྟིཀེ ཏཱིཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཀཱཡཝིཉྙཱཎམནོཝིཉྙཱཎདྷམྨདྷཱཏཱུཧི. སཏྟཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཙཀྑུསོཏགྷཱནཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི ཙེཝ མནོདྷཱཏུདྷམྨདྷཱཏུམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི ཙ. ཝིཔཱཀཏྟིཀེ ཨཊྛཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ སདྡྷིཾ ཏཱཧིཡེཝ. ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨཱ པན སཾཀིལིཊྛསཾཀིལེསིཀེཧི སདྡྷིཾ སདིསཝིསྶཛྫནཏྟཱ ཨེཀཏོ གཧིཏཱ. ཡཐཱ ཙེཏེ, ཨེཝཾ སབྦཏིཀདུཀཔདེསུ ཡཾ ཡཾ པདཾ ཡེན ཡེན པདེན སདྡྷིཾ སདིསཝིསྶཛྫནཾ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱཔི ཏེན ཏེན སདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཝིསྶཛྫིཏཾ. ཏཏྠ ཝུཏྟཱནུསཱརེནེཝ སངྒཧཱསངྒཧནཡོ ཝེདིཏབྦོཏི.

སངྒཧཱསངྒཧཔདཝཎྞནཱ.

༢. དུཏིཡནཡོ སངྒཧིཏེནཨསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ

༡༧༡. ཨིདཱནི སངྒཧིཏེན ཨསངྒཧིཏཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ ཙཀྑཱཡཏནེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྲིདཾ ལཀྑཎཾ – ཨིམསྨིཉྷི ཝཱརེ ཡཾ ཁནྡྷཔདེན སངྒཧིཏཾ ཧུཏྭཱ ཨཱཡཏནདྷཱཏུཔདེཧི ཨསངྒཧིཏཾ, ཁནྡྷཱཡཏནཔདེཧི ཝཱ སངྒཧིཏཾ ཧུཏྭཱ དྷཱཏུཔདེན ཨསངྒཧིཏཾ, ཏསྶ ཁནྡྷཱདཱིཧི ཨསངྒཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. ཏཾ པན རཱུཔཀྑནྡྷཱདཱིསུ ན ཡུཛྫཏི. རཱུཔཀྑནྡྷེན ཧི རཱུཔཀྑནྡྷོཝ སངྒཧིཏོ. སོ ཙ ཨཌྜྷེཀཱདསཧི ཨཱཡཏནདྷཱཏཱུཧི ཨསངྒཧིཏོ ནཱམ ནཏྠི. ཝེདནཱཀྑནྡྷེན ཙ ཝེདནཱཀྑནྡྷོཝ སངྒཧིཏོ. སོཔི དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏཱུཧི ཨསངྒཧིཏོ ནཱམ ནཏྠི. ཨེཝཾ ཨསངྒཧིཏཏཱཡ ཨབྷཱཝཏོ ཨེཏཱནི ཨཉྙཱནི ཙ ཨེཝརཱུཔཱནི མནཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནཱདཱིནི པདཱནི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ན གཧིཏཱནི. ཡཱནི པན པདཱནི རཱུཔེཀདེསཾ ཨརཱུཔེན ཨསམྨིསྶཾ, ཝིཉྙཱཎེཀདེསཉྩ ཨཉྙེན ཨསམྨིསྶཾ དཱིཔེནྟི, ཏཱནི ཨིདྷ གཧིཏཱནི. པརིཡོསཱནེ ཙ –

‘‘དསཱཡཏནཱ སཏྟརས དྷཱཏུཡོ,

སཏྟིནྡྲིཡཱ ཨསཉྙཱབྷཝོ ཨེཀཝོཀཱརབྷཝོ;

པརིདེཝོ སནིདསྶནསཔྤཊིགྷཾ,

ཨནིདསྶནཾ པུནདེཝ སཔྤཊིགྷཾ ཨུཔཱདཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཨུདྡཱནགཱཐཱཡ དསྶིཏཱནེཝ. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཝསེནེཝ སངྒཧཱསངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. པཉྷཝསེན ཧི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཨཱཡཏནདྷཱཏུཝསེནེཝ སདིསཝིསྶཛྫནེ ཝཱིསཏི དྷམྨེ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨེཀོ པཉྷོ ཀཏོ, སཏྟ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨེཀོ, སཏྟིནྡྲིཡཱནི སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨེཀོ, དྭེ བྷཝེ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨེཀོ, པརིདེཝེན ཙ སནིདསྶནསཔྤཊིགྷེཧི ཙ ཨེཀོ, ཨནིདསྶནསཔྤཊིགྷེཧི ཨེཀོ, སནིདསྶནེཧི ཨེཀོ, སཔྤཊིགྷེཧི ཙ ཨུཔཱདཱདྷམྨེཧི ཙ ཨེཀོཏི ཨཊྛ པཉྷཱ ཀཏཱ. ཏེསུ ཁནྡྷཱདིཝིབྷཱགོ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ སེཡྻཐིདཾ – པཋམཔཉྷེ ཏཱཝ ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི ཨརཱུཔཀྑནྡྷེཧི, དྭཱིཧཱཡཏནེཧཱིཏི ཙཀྑཱཡཏནཱདཱིསུ ཨེཀེཀེན སདྡྷིཾ མནཱཡཏནེན, ཨཊྛཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཙཀྑུདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ཨེཀེཀཱཡ སདྡྷིཾ སཏྟཧི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཙཀྑཱཡཏནེན ཧི ཁནྡྷསངྒཧེན རཱུཔཀྑནྡྷོ སངྒཧིཏོ. ཏསྨིཾ སངྒཧིཏེ རཱུཔཀྑནྡྷེ ཨཱཡཏནསངྒཧེན ཙཀྑཱཡཏནམེཝེཀཾ སངྒཧིཏཾ. སེསཱནི དས ཨཱཡཏནཱནི ཨསངྒཧིཏཱནི. དྷཱཏུསངྒཧེནཔི ཏེན ཙཀྑུདྷཱཏུཡེཝེཀཱ སངྒཧིཏཱ. སེསཱ དས དྷཱཏུཡོ ཨསངྒཧིཏཱ. ཨིཏི ཡཱནི ཏེན ཨསངྒཧིཏཱནི དསཱཡཏནཱནི, ཏཱནི ཙཀྑཱཡཏནམནཱཡཏནེཧི དྭཱིཧི ཨསངྒཧིཏཱནི. ཡཱཔི ཏེན ཨསངྒཧིཏཱ དས དྷཱཏུཡོ, ཏཱ ཙཀྑུདྷཱཏུཡཱ ཙེཝ སཏྟཧི ཙ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི ཨསངྒཧིཏཱཏི. རཱུཔཱཡཏནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༧༢. དུཏིཡཔཉྷེ – ཡསྨཱ ཡཱཡ ཀཱཡཙི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ སངྒཧིཏོ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ མནཱཡཏནེན ཨསངྒཧིཏོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨཱཡཏནསངྒཧེན སངྒཧིཏཱཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠ པན ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི རཱུཔཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི. ཨེཀཱདསཧཱཡཏནེཧཱིཏི མནཱཡཏནཝཛྫེཧི. དྭཱདསཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཡཐཱནུརཱུཔཱ ཚ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོ ཨཔནེཏྭཱ སེསཱཧི དྭཱདསཧི. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ ཧི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡེཝ སངྒཧིཏཱ, ཨིཏརཱ ཨསངྒཧིཏཱ. སོཏཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༧༣. ཏཏིཡཔཉྷེ – ཙཀྑུནྡྲིཡཱདཱིནཾ ཝིསྶཛྫནཾ ཙཀྑཱཡཏནཱདིསདིསམེཝ. ཨིཏྠིནྡྲིཡཔུརིསིནྡྲིཡེསུ པན དྷམྨཱཡཏནེན སདྡྷིཾ དྭེ ཨཱཡཏནཱནི, དྷམྨདྷཱཏུཡཱ ཙ སདྡྷིཾ ཨཊྛ དྷཱཏུཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༧༤. ཙཏུཏྠཔཉྷེ – ཏཱིཧཱཡཏནེཧཱིཏི རཱུཔཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནམནཱཡཏནེཧི. ཏེསུ ཧི བྷཝེསུ རཱུཔཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནཝསེན དྭེཝ ཨཱཡཏནཱནི ཏེཧི སངྒཧིཏཱནི. སེསཱནི ནཝ རཱུཔཱཡཏནཱནི ཏེཧེཝ ཙ དྭཱིཧི, མནཱཡཏནེན ཙཱཏི ཏཱིཧི ཨསངྒཧིཏཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ནཝཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི རཱུཔདྷཱཏུདྷམྨདྷཱཏཱུཧི སདྡྷིཾ སཏྟཧི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི.

༡༧༥. པཉྩམཔཉྷེ – དྭཱིཧཱཡཏནེཧཱིཏི པཋམཔདཾ སནྡྷཱཡ སདྡཱཡཏནམནཱཡཏནེཧི. དུཏིཡཔདཾ སནྡྷཱཡ རཱུཔཱཡཏནམནཱཡཏནེཧི. དྷཱཏུཡོཔི ཏེསཾཡེཝ ཨེཀེཀེན སདྡྷིཾ སཏྟ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༧༦. ཚཊྛཔཉྷེ – དསཧཱཡཏནེཧཱིཏི རཱུཔཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནཝཛྫེཧི. སོལ༹སཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི རཱུཔདྷཱཏུདྷམྨདྷཱཏུཝཛྫེཧེཝ. ཀཐཾ? ཨནིདསྶནསཔྤཊིགྷཱ ཧི དྷམྨཱ ནཱམ ནཝ ཨོལཱ༹རིཀཱཡཏནཱནི. ཏེཧི ཁནྡྷསངྒཧེན སངྒཧིཏེ རཱུཔཀྑནྡྷེ, ཨཱཡཏནསངྒཧེན ཏཱནེཝ ནཝཱཡཏནཱནི སངྒཧིཏཱནི. རཱུཔཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནཱནི ཨསངྒཧིཏཱནི. དྷཱཏུསངྒཧེནཔི ཏཱ ཨེཝ ནཝ དྷཱཏུཡོ སངྒཧིཏཱ. རཱུཔདྷཱཏུདྷམྨདྷཱཏུཡོ ཨསངྒཧིཏཱ. ཨིཏི ཡཱནི ཏེཧི ཨསངྒཧིཏཱནི དྭེ ཨཱཡཏནཱནི, ཏཱནི རཱུཔཱཡཏནཝཛྫེཧི ནཝཧི ཨོལཱ༹རིཀཱཡཏནེཧི, མནཱཡཏནེན ཙཱཏི དསཧི ཨསངྒཧིཏཱནི. ཡཱཔི ཏེཧི ཨསངྒཧིཏཱ དྭེ དྷཱཏུཡོ, ཏཱ རཱུཔདྷཱཏུཝཛྫཱཧི ནཝཧི ཨོལཱ༹རིཀདྷཱཏཱུཧི, སཏྟཧི ཙ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧཱིཏི སོལ༹སཧི ཨསངྒཧིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༧༧. སཏྟམཔཉྷེ – དྭཱིཧཱཡཏནེཧཱིཏི རཱུཔཱཡཏནམནཱཡཏནེཧི. ཨཊྛཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི རཱུཔདྷཱཏུཡཱ སདྡྷིཾ སཏྟཧི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི.

༡༧༨. ཨཊྛམཔཉྷེ – ཨེཀཱདསཧཱཡཏནེཧཱིཏི སཔྤཊིགྷདྷམྨེ སནྡྷཱཡ དྷམྨཱཡཏནཝཛྫེཧི, ཨུཔཱདཱདྷམྨེ སནྡྷཱཡ ཕོཊྛབྦཱཡཏནཝཛྫེཧི. དྷཱཏཱུསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཏྠཡོཛནཱ པནེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱཏི.

སངྒཧིཏེནཨསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ.

༣. ཏཏིཡནཡོ ཨསངྒཧིཏེནསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ

༡༧༩. ཨིདཱནི ཨསངྒཧིཏེནསངྒཧིཏཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ ཝེདནཱཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྲིདཾ ལཀྑཎཾ – ཨིམསྨིཉྷི ཝཱརེ ཡཾ ཁནྡྷཔདེན ཨསངྒཧིཏཾ ཧུཏྭཱ ཨཱཡཏནདྷཱཏུཔདེཧི སངྒཧིཏཾ, ཏསྶ ཁནྡྷཱདཱིཧི སངྒཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. ཏཾ པན རཱུཔཀྑནྡྷཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷཙཀྑཱཡཏནཱདཱིསུ ན ཡུཛྫཏི. རཱུཔཀྑནྡྷེན ཧི ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ཁནྡྷསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ. ཏེསུ ཏེན ཨེཀདྷམྨོཔི ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧེན སངྒཧིཏོ ནཱམ ནཏྠི. ནནུ ཙ ཝེདནཱདཡོ དྷམྨཱཡཏནེན སངྒཧིཏཱཏི? སངྒཧིཏཱ. ན པན རཱུཔཀྑནྡྷོཝ དྷམྨཱཡཏནཾ, རཱུཔཀྑནྡྷཏོ ཧི སུཁུམརཱུཔམཏྟཾ དྷམྨཱཡཏནཾ བྷཛཏི. ཏསྨཱ ཡེ དྷམྨཱཡཏནེན སངྒཧིཏཱ, ན ཏེ རཱུཔཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏཱ ནཱམ. ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེནཔི ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ཨསངྒཧིཏཱ. ཏེསུ ཏེན ཨེཀོཔི ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧེན སངྒཧིཏོ ནཱམ ནཏྠི. ཨེཝཾ སངྒཧིཏཏཱཡ ཨབྷཱཝཏོ ཨེཏཱནི ཨཉྙཱནི ཙ ཨེཝརཱུཔཱནི ཙཀྑཱཡཏནཱདཱིནི པདཱནི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ན གཧིཏཱནི. ཡཱནི པན པདཱནི ཝིཉྙཱཎེན ཝཱ ཨོལཱ༹རིཀརཱུཔེན ཝཱ ཨསམྨིསྶཾ དྷམྨཱཡཏནེཀདེསཾ དཱིཔེནྟི, ཏཱནི ཨིདྷ གཧིཏཱནི. ཏེསཾ ཨིདམུདྡཱནཾ –

‘‘ཏཡོ ཁནྡྷཱ ཏཐཱ སཙྩཱ, ཨིནྡྲིཡཱནི ཙ སོལ༹ས;

པདཱནི པཙྩཡཱཀཱརེ, ཙུདྡསཱུཔརི ཙུདྡས.

‘‘སམཏིཾས པདཱ ཧོནྟི, གོཙྪཀེསུ དསསྭཐ;

དུཝེ ཙཱུལ༹ནྟརདུཀཱ, ཨཊྛ ཧོནྟི མཧནྟརཱ’’ཏི.

ཨེཏེསུ པན པདེསུ སདིསཝིསྶཛྫནཱནི པདཱནི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སབྦེཔི དྭཱདས པཉྷཱ ཝུཏྟཱ. ཏེསུ ཨེཝཾ ཁནྡྷཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཱཡཏནདྷཱཏཱུསུ པན བྷེདོ ནཏྠི. ཏཏྠ པཋམཔཉྷེ ཏཱཝ – ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི རཱུཔསཉྙཱསངྑཱརཀྑནྡྷེཧི. ཨཱཡཏནདྷཱཏུཡོ པན དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏུཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཝེདནཱཀྑནྡྷེན ཧི ནིབྦཱནཉྩ སུཁུམརཱུཔསཉྙཱསངྑཱརཱ ཙ ཁནྡྷསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧེན སངྒཧིཏཱ. ཏེསུ ནིབྦཱནཾ ཁནྡྷསངྒཧཾ ན གཙྪཏི, སེསཱ རཱུཔསཉྙཱསངྑཱརཀྑནྡྷེཧི སངྒཧཾ གཙྪནྟི. ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧཾ པན ནིབྦཱནམྤི གཙྪཏེཝ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨསངྑཏཾ ཁནྡྷཏོ ཋཔེཏྭཱ ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི, ཨེཀེནཱཡཏནེན, ཨེཀཱཡ དྷཱཏུཡཱ སངྒཧིཏཱ’’ཏི. སཉྙཱཀྑནྡྷཔཀྑེ པནེཏྠ སཉྙཾ ཨཔནེཏྭཱ ཝེདནཱཡ སདྡྷིཾ ཏཡོ ཁནྡྷཱ སངྑཱརཱདཱིསུ སངྑཱརཀྑནྡྷཾ ཨཔནེཏྭཱ རཱུཔཝེདནཱསཉྙཱཝསེན ཏཡོ ཁནྡྷཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༨༠. དུཏིཡེ – ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི ཝིཉྙཱཎཝཛྫེཧི. ཏེ ཧི ནིརོདྷེན ཁནྡྷསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧེན སངྒཧིཏཱ.

༡༨༡. ཏཏིཡེ – དྭཱིཧཱིཏི ཝེདནཱསཉྙཱཀྑནྡྷེཧི. རཱུཔཱརཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡེན ཧི ཝེདནཱསཉྙཱཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷཱ ཙ ཁནྡྷསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ. ཏེསུ པན ཝེདནཱསཉྙཱཝ ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧེན སངྒཧིཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝེདནཱསཉྙཱཀྑནྡྷེཧཱི’’ཏི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཁནྡྷབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཉྷི ཁནྡྷཱནཾ ནཱམམཏྟམེཝ ཝཀྑཱམ.

༡༨༢. ཙཏུཏྠེ – ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི ཨིཏྠིནྡྲིཡཔུརིསིནྡྲིཡེསུ ཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརེཧི, ཝེདནཱཔཉྩཀེ རཱུཔསཉྙཱསངྑཱརེཧི; སདྡྷིནྡྲིཡཱདཱིསུ ཕསྶཔརིཡོསཱནེསུ རཱུཔཝེདནཱསཉྙཱཀྑནྡྷེཧི. ཝེདནཱཡ ཝེདནཱཀྑནྡྷསདིསོཝ ཏཎྷུཔཱདཱནཀམྨབྷཝེསུ སངྑཱརཀྑནྡྷསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ.

༡༨༣. པཉྩམེ – ཛཱཏིཛརཱམརཎེསུ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡསདིསོཝ. ཛྷཱནེན པན ནིབྦཱནཾ སུཁུམརཱུཔཾ སཉྙཱ ཙ ཁནྡྷསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧེན སངྒཧིཏཱ. ཏསྨཱ ཏཾ སནྡྷཱཡ རཱུཔཀྑནྡྷསཉྙཱཀྑནྡྷཱནཾ ཝསེན དྭེ ཁནྡྷཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༨༤. ཚཊྛེ – སོཀཱདིཏྟཡེ ཝེདནཱཡ སདིསོ. ཨུཔཱཡཱསཱདཱིསུ སངྑཱརསདིསོ. པུན ཝེདནཱཡ ཝེདནཱཀྑནྡྷསདིསོ, སཉྙཱཡ སཉྙཱཀྑནྡྷསདིསོ, ཙེཏནཱདཱིསུ སངྑཱརཀྑནྡྷསདིསོ ཝིནིཙྪཡོ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སཏྟམཔཉྷཱདཱིསུཔི སངྒཧཱསངྒཧོ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཨསངྒཧིཏེནསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ.

༤. ཙཏུཏྠནཡོ སངྒཧིཏེནསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ

༡༩༡. ཨིདཱནི སངྒཧིཏེནསངྒཧིཏཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ སམུདཡསཙྩེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡཾ ཁནྡྷཱདཱིཧི སངྒཧིཏེན ཁནྡྷཱདིཝསེན སངྒཧིཏཾ, པུན ཏསྶེཝ ཁནྡྷཱདཱིཧི སངྒཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. ཏཾ ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏཱུསུ ཨེཀམྤི སཀལཀོཊྛཱསཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏཔདེསུ ན ཡུཛྫཏི. སཀལེན ཧི ཁནྡྷཱདིཔདེན ཨཉྙཾ ཁནྡྷཱདིཝསེན སངྒཧིཏཾ ནཱམ ནཏྠི, ཡཾ ཨཏྟནོ སངྒཱཧཀཾ སངྒཎྷིཏྭཱ པུན ཏེནེཝ སངྒཧཾ གཙྪེཡྻ. ཏསྨཱ ཏཐཱརཱུཔཱནི པདཱནི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ན གཧིཏཱནི. ཡཱནི པན པདཱནི སངྑཱརེཀདེསཾ ཝཱ ཨཉྙེན ཨསམྨིསྶཾ དཱིཔེནྟི – ཝེདནེཀདེསཾ ཝཱ སུཁུམརཱུཔཾ ཝཱ སདྡེཀདེསཾ ཝཱ, ཏཱནི ཨིདྷ གཧིཏཱནི. ཏེསཾ ཨིདམུདྡཱནཾ –

‘‘དྭེ སཙྩཱ པནྣརསིནྡྲིཡཱ, ཨེཀཱདས པཊིཙྩཔདཱ;

ཨུདྡྷཾ པུན ཨེཀཱདས, གོཙྪཀཔདམེཏྠ ཏིཾསཝིདྷ’’ནྟི.

པཉྷཱ པནེཏྠ དྭེཡེཝ ཧོནྟི. ཏཏྠ ཡཾ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཾ པདཾ, ཏདེཝ ཡེཧི དྷམྨེཧི ཁནྡྷཱདིཝསེན སངྒཧིཏཾ, ཏེ དྷམྨེ སནྡྷཱཡ སབྦཏྠ ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – སམུདཡསཙྩེན ཧི ཏཎྷཱཝཛྫཱ སེསཱ སངྑཱརཱ ཁནྡྷཱདིསངྒཧེན སངྒཧིཏཱ. པུན ཏེཧི ཏཎྷཱཝ སངྒཧིཏཱ. སཱ ཏཎྷཱ པུན སངྑཱརེཧེཝ ཁནྡྷཱདིསངྒཧེན སངྒཧིཏཱཏི. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠ. ཨརཱུཔདྷམྨཔུཙྪཱསུ པནེཏྠ སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཝཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ ཝཱ ཨེཀོ ཁནྡྷོ ནཱམ. རཱུཔདྷམྨཔུཙྪཱསུ རཱུཔཀྑནྡྷོ. པརིདེཝཔུཙྪཱཡ སདྡཱཡཏནཾ ཨེཀཾ ཨཱཡཏནཾ ནཱམ. སདྡདྷཱཏུ ཨེཀཱ དྷཱཏུ ནཱམ, སེསཊྛཱནེསུ དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏུཝསེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

སངྒཧིཏེནསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ.

༥. པཉྩམནཡོ ཨསངྒཧིཏེནཨསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ

༡༩༣. ཨིདཱནི ཨསངྒཧིཏེན ཨསངྒཧིཏཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ རཱུཔཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡཾ ཁནྡྷཱདཱིཧི ཨསངྒཧིཏེན ཁནྡྷཱདིཝསེན ཨསངྒཧིཏཾ, པུན ཏསྶེཝ ཁནྡྷཱདཱིཧི ཨསངྒཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. ཏཾ པཉྩཀྑནྡྷགྒཱཧཀེསུ དུཀྑསཙྩཱདཱིསུ ཝིཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ སུཁུམརཱུཔགྒཱཧཀེསུ ཨནིདསྶནཨཔྤཊིགྷཱདཱིསུ ཙ པདེསུ ན ཡུཛྫཏི. ཏཱདིསེན ཧི པདེན ནིབྦཱནཾ ཁནྡྷསངྒཧམཏྟཾ ན གཙྪེཡྻ. སེསཱ ཁནྡྷཱདཱིཧི ཨསངྒཧིཏདྷམྨཱ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཏཐཱརཱུཔཱནི པདཱནི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ན གཧིཏཱནི. ཡཱནི པན པཉྩཀྑནྡྷེ ཝིཉྙཱཎཉྩ སུཁུམརཱུཔེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ན དཱིཔེནྟི, ཏཱནི ཨིདྷ གཧིཏཱནི. ཏེསཾ ཨིདམུདྡཱནཾ –

‘‘སབྦེ ཁནྡྷཱ ཏཐཱཡཏནདྷཱཏུཡོ སཙྩཏོ ཏཡོ;

ཨིནྡྲིཡཱནིཔི སབྦཱནི, ཏེཝཱིསཏི པཊིཙྩཏོ.

‘‘པརཏོ སོལ༹ས པདཱ, ཏེཙཏྟཱལཱིསཀཾ ཏིཀེ;

གོཙྪཀེ སཏྟཏི དྭེ ཙ, སཏྟ ཙཱུལ༹ནྟརེ པདཱ.

‘‘མཧནྟརེ པདཱ ཝུཏྟཱ, ཨཊྛཱརས ཏཏོ པརཾ;

ཨཊྛཱརསེཝ ཉཱཏབྦཱ, སེསཱ ཨིདྷ ན བྷཱསིཏཱ’’ཏི.

པཉྷཱ པནེཏྠ སདིསཝིསྶཛྫནཱནཾ ཝསེན སམོདྷཱནེཏྭཱ ཀཏིཧི སདྡྷིཾ སབྦེཔི ཙཏུཏྟིཾས ཧོནྟི. ཏཏྠ ཡཾ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཾ པདཾ, ཏདེཝ ཡེཧི ཁནྡྷཱདཱིཧི ཨསངྒཧིཏཾ, ཏེ དྷམྨེ སནྡྷཱཡ ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – རཱུཔཀྑནྡྷེན ཧི ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ནིབྦཱནཉྩ ཁནྡྷསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ. ཨཱཡཏནདྷཱཏུསངྒཧེན པན ཋཔེཏྭཱ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཝསེསཱ སངྒཧིཏཱཏི ཝིཉྙཱཎམེཝ ཏཱིཧིཔི ཁནྡྷསངྒཧཱདཱིཧི ཨསངྒཧིཏཾ ནཱམ. པུན ཏེན ཝིཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ ནིབྦཱནེན ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ཁནྡྷཱདིསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ. ཏེ སབྦེཔི པུན ཝིཉྙཱཎེནེཝ ཁནྡྷཱདིསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱཏི ཨེཀེན ཁནྡྷེན, ཨེཀེནཱཡཏནེན, སཏྟཧི དྷཱཏཱུཧི ཨསངྒཧིཏཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཨཐ ཝཱ – ཡདེཏཾ རཱུཔཀྑནྡྷེན ཝིཉྙཱཎམེཝ ཏཱིཧི ཁནྡྷཱདིསངྒཧེཧི ཨསངྒཧིཏཾ, ཏེཧིཔི ཝིཉྙཱཎདྷམྨེཧི ཏེ རཱུཔདྷམྨཱཝ ཏཱིཧི སངྒཧེཧི ཨསངྒཧིཏཱ. པུན ཏེ རཱུཔདྷམྨཱ ཝིཉྙཱཎེནེཝ ཏཱིཧི སངྒཧེཧི ཨསངྒཧིཏཱ. ཝིཉྙཱཎཉྩ ཁནྡྷཏོ ཨེཀོ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ ཧོཏི, ཨཱཡཏནཏོ ཨེཀཾ མནཱཡཏནཾ, དྷཱཏུཏོ སཏྟ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོ. ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཡཾ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཾ པདཾ, ཏདེཝ ཡེཧི དྷམྨེཧི ཁནྡྷཱདིཝསེན ཨསངྒཧིཏཾ, ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཝསེན ཁནྡྷཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ དུཏིཡཔཉྷེ ཏཱཝ – རཱུཔཝིཉྙཱཎཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཝེདནཱདཡོ ཧི རཱུཔཝིཉྙཱཎེཧེཝ ཁནྡྷཱདིསངྒཧེན ཨསངྒཧིཏཱ. ཏེ ཙ དྭེ ཁནྡྷཱ ཨེཀཱདསཱཡཏནཱནི སཏྟརས དྷཱཏུཡོ ཧོནྟི.

༡༩༥. ཏཏིཡཔཉྷེ – ཝིཉྙཱཎཾ རཱུཔཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི ཨསངྒཧིཏནྟི ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༩༦. ཙཏུཏྠཔཉྷེ – ཙཀྑཱཡཏནཾ ཝེདནཱདཱིཧི ཙཏཱུཧཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ ཁནྡྷཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ. པརིཡོསཱནེ – རཱུཔཉྩ དྷམྨཱཡཏནནྟི ཨུདྡཱནགཱཐཱཡ དསྶིཏདྷམྨཱཡེཝ ཨཉྙེནཱཀཱརེན སངྑིཔིཏྭཱ དསྶིཏཱཏི.

ཨསངྒཧིཏེནཨསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ.

༦. ཚཊྛནཡོ སམྤཡོགཝིཔྤཡོགཔདཝཎྞནཱ

༢༢༨. ཨིདཱནི སམྤཡོགཝིཔྤཡོགཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ རཱུཔཀྑནྡྷོཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡཾ ལབྦྷཏི ཡཉྩ ན ལབྦྷཏི ཏཾ སབྦཾ པུཙྪཱཡ གཧིཏཾ. ཝིསྶཛྫནེ པན ཡཾ ན ལབྦྷཏི, ཏཾ ནཏྠཱིཏི པཊིཀྑིཏྟཾ. ཙཏཱུཧི སམྤཡོགོ, ཙཏཱུཧི ཝིཔྤཡོགོ; སབྷཱགོ ཝིསབྷཱགོཏི ཧི ཝཙནཏོ ཙཏཱུཧི ཨརཱུཔཀྑནྡྷེཧེཝ སབྷཱགཱནཾ ཨེཀསནྟཱནསྨིཾ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱནཾཡེཝ ཨཉྙམཉྙཾ སམྤཡོགོ ལབྦྷཏི. རཱུཔདྷམྨཱནཾ པན རཱུཔེན ནིབྦཱནེན ཝཱ, ནིབྦཱནསྶ ཙ རཱུཔེན སདྡྷིཾ སམྤཡོགོ ནཱམ ནཏྠི. ཏཐཱ རཱུཔནིབྦཱནཱནཾ ཨརཱུཔཀྑནྡྷེཧི, ཝིསབྷཱགཱ ཧི ཏེ ཏེསཾ. ཡཐཱ ཙ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱནཾ རཱུཔནིབྦཱནེཧི, ཨེཝཾ བྷིནྣསནྟཱནེཧི ནཱནཱཀྑཎིཀེཧི ཨརཱུཔདྷམྨེཧིཔི སདྡྷིཾ ནཏྠིཡེཝ. ཏེཔི ཧི ཏེསཾ སནྟཱནཀྑཎཝིསབྷཱགཏཱཡ ཝིསབྷཱགཱཡེཝ. ཨཡཾ པན ཝིསབྷཱགཏཱ སངྒཧཊྛེན ཝིརུཛ྄ཛྷནཏོ སངྒཧནཡེ ནཏྠི. གཎནཱུཔགམཏྟཉྷི སངྒཧཊྛོ. སམྤཡོགནཡེ པན ཨཏྠི, ཨེཀུཔྤཱདཏཱདིལཀྑཎཉྷི སམྤཡོགཊྛོཏི. ཨེཝམེཏྠ ཡསྶ ཨེཀདྷམྨེནཔི སམྤཡོགལཀྑཎཾ ན ཡུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྶ པུཙྪཱཡ སངྒཧཾ ཀཏྭཱཔི ནཏྠཱིཏི པཊིཀྑེཔོ ཀཏོ. ཡསྶ ཝིཔྤཡོགལཀྑཎཾ ཡུཛྫཏི, ཏསྶ ཝིཔྤཡོགོ དསྶིཏོ. ཡཱནི པན པདཱནི སཏྟསུ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུསུ ཨེཀཱཡཔི ཨཝིཔྤཡུཏྟེ རཱུཔེན ནིབྦཱནེན ཝཱ མིསྶཀདྷམྨེ དཱིཔེནྟི, ཏཱནི སབྦཐཱཔི ཨིདྷ ན ཡུཛྫནྟཱིཏི ན གཧིཏཱནི. ཏེསཾ ཨིདམུདྡཱནཾ –

‘‘དྷམྨཱཡཏནཾ དྷམྨདྷཱཏུ, དུཀྑསཙྩཉྩ ཛཱིཝིཏཾ;

སལཱ༹ཡཏནཾ ནཱམརཱུཔཾ, ཙཏྟཱརོ ཙ མཧཱབྷཝཱ.

‘‘ཛཱཏིཛརཱ ཙ མརཎཾ, ཏིཀེསྭེཀཱུནཝཱིསཏི;

གོཙྪཀེསུ ཙ པཉྙཱས, ཨཊྛ ཙཱུལ༹ནྟརེ པདཱ.

‘‘མཧནྟརེ པནྣརས, ཨཊྛཱརས ཏཏོ པརེ;

ཏེཝཱིས པདསཏཾ ཨེཏཾ, སམྤཡོགེ ན ལབྦྷཏཱི’’ཏི.

དྷམྨཱཡཏནཉྷི རཱུཔནིབྦཱནམིསྶཀཏྟཱ ཏསྨིཾ ཨཔརིཡཱཔནྣེན ཝིཉྙཱཎེནཔི ན སཀྐཱ སམྤཡུཏྟནྟི ཝཏྟུཾ. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཝེདནཱདཡོ ཝིཉྙཱཎེན སམྤཡུཏྟཱ, ཏསྨཱ ཝིཔྤཡུཏྟནྟིཔི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝཾ སབྦཏྠཱཔི ཨེཏཱནི ན ཡུཛྫནྟཱིཏི ཨིདྷ ན གཧིཏཱནི. སེསཱནི ཁནྡྷཱདཱིནི ཡུཛྫནྟཱིཏི ཏཱནི གཧེཏྭཱ ཨེཀེཀཝསེན ཙ སམོདྷཱནེན ཙ པཉྷཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. ཏེསུ པཉྷེསུ, པཋམེ – ཨེཀེནཱཡཏནེནཱཏི མནཱཡཏནེན. ཀེཧིཙཱིཏི དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏུཔརིཡཱཔནྣེཧི ཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརེཧི.

༢༢༩. དུཏིཡེ – ཏཱིཧཱིཏི པུཙྪིཏཾ པུཙྪིཏཾ ཋཔེཏྭཱ སེསེཧི. ཀེཧིཙི སམྤཡུཏྟོཏི ཝེདནཱཀྑནྡྷོ སཉྙཱསངྑཱརེཧི. ཨིཏརེཔི ཨཏྟཱནཾ ཋཔེཏྭཱ ཨིཏརེཧི. ཀེཧིཙི ཝིཔྤཡུཏྟོཏི རཱུཔནིབྦཱནེཧི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ རཱུཔསྶ ཝིཔྤཡོགེ དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏཱུསུ ཨརཱུཔཾ, ཨརཱུཔསྶ ཝིཔྤཡོགེ རཱུཔཾ དཊྛབྦཾ. ཏཏིཡཔཉྷོ ཨུཏྟཱནཏྠོཝ.

༢༣༡. ཙཏུཏྠེ – ‘ཀཏིཧི ཁནྡྷེཧཱི’ཏིཨཱདིཾ ཨཝཏྭཱ སམྤཡུཏྟནྟི ནཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཏཾ པན ཁནྡྷཱདཱིནཾཡེཝ ཝསེན ཝེདིཏབྦཾ. པརཏོཔི ཨེཝརཱུཔེསུ པཉྷེསུ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱདིཔཉྷསྨིཉྷི སརཱུཔཏོ དསྶེཏྭཱ པརཏོ པཱལི༹ སཾཁིཏྟཱ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཏྠ པན ནཱཏིཔཱཀཊཱ བྷཝིསྶཏི, ཏཏྠ ནཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱཝ གམིསྶཱམ.

༢༣༤. སོལ༹སཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཏཱཝ ཨཏྟཱནཾ ཋཔེཏྭཱ ཚཧི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི, དསཧི ཙ རཱུཔདྷཱཏཱུཧི. སེསཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༣༥. ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧཱིཏི སངྑཱརཀྑནྡྷཾ ཋཔེཏྭཱ སེསེཧི. ཨེཀཱཡ དྷཱཏུཡཱཏི མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ. སམུདཡམགྒཱནཉྷི ཨཉྙཱཡ དྷཱཏུཡཱ སམྤཡོགོ ནཏྠི. ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏི སངྑཱརཀྑནྡྷེན. ཨེཀེནཱཡཏནེནཱཏི དྷམྨཱཡཏནེན. ཨེཀཱཡ དྷཱཏུཡཱཏི དྷམྨདྷཱཏུཡཱ. ཨེཏེསུ ཧི ཏཾ སཙྩདྭཡཾ ཀེཧིཙི སམྤཡུཏྟཾ.

༢༣༨. སུཁིནྡྲིཡཱདིཔཉྷེ – ཏཱིཧཱིཏི སཉྙཱསངྑཱརཝིཉྙཱཎེཧི. ཨེཀཱཡ དྷཱཏུཡཱཏི ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ, མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ ཙ. ཚཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཝཛྫཱཧི.

༢༤༥. རཱུཔབྷཝཔཉྷེ – སབྦེསམྤི ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱནཾ ཨརཱུཔཱཡཏནཱནཉྩ ཨཏྠིཏཱཡ ན ཀེཧིཙཱིཏི ཝུཏྟཾ. གྷཱནཛིཝ྄ཧཱཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུནཾ པན ནཏྠིཏཱཡ ཏཱིཧི དྷཱཏཱུཧི ཝིཔྤཡུཏྟོཏི ཝུཏྟཾ.

༢༥༦. ཨདྷིམོཀྑཔཉྷེ – དྭཱིཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི མནོདྷཱཏུམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི. པནྣརསཧཱིཏི སེསཱཧི དསཧི རཱུཔདྷཱཏཱུཧི, པཉྩཧི ཙ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཱིཧི.

༢༥༧. ཀུསལཔཉྷེ – ཀུསལེཧི ཙཏུནྣམྤི ཁནྡྷཱནཾ གཧིཏཏྟཱ སམྤཡོགོ པཊིཀྑིཏྟོ.

༢༥༨. ཝེདནཱཏྟིཀཔཉྷེ – ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏི ཝེདནཱཀྑནྡྷེནེཝ. པནྣརསཧཱིཏི ཙཀྑུསོཏགྷཱནཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎདྷཱཏུམནོདྷཱཏཱུཧི ཙེཝ རཱུཔདྷཱཏཱུཧི ཙ. ཨེཀཱདསཧཱིཏི ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ སདྡྷིཾ རཱུཔདྷཱཏཱུཧི.

༢༦༢. ནེཝཝིཔཱཀནཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨཔཉྷེ – པཉྩཧཱིཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཱིཧི. ཨནུཔཱདིནྣཨནུཔཱདཱནིཡཔཉྷེ – ཚཧཱིཏི མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཝཛྫཱཧི. སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཔཉྷེ – པནྣརསཧཱིཏི པཉྩཧི ཝིཉྙཱཎེཧི སདྡྷིཾ རཱུཔདྷཱཏཱུཧི. ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟཔཉྷེ – ཨེཀེན ཁནྡྷེནཱཏིཨཱདི སངྑཱརཀྑནྡྷཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཝིཙཱརཉྷི ཋཔེཏྭཱ སེསཱ ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟཱ ནཱམ. པཱིཏིཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ པཱིཏིསཧགཏཱ. ཏཏྠ ཝིཙཱརོ ཝིཙཱརེན, པཱིཏི ཙ པཱིཏིཡཱ ན སམྤཡུཏྟཱཏི སངྑཱརཀྑནྡྷདྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏཱུསུ ཀེཧིཙི སམྤཡུཏྟཱ ནཱམ. སོལ༹སཧཱིཏི དྷམྨདྷཱཏུམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཝཛྫཱཧེཝ. ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཔཉྷེ – ཨེཀཱཡ དྷཱཏུཡཱཏི མནོདྷཱཏུཡཱ. སུཁསཧགཏཱ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཱ ཙ ཝེདནཱཏྟིཀེ ཝུཏྟཱཝ. དསྶནེནཔཧཱཏབྦཱདཡོ ཀུསལསདིསཱཝ.

༢༧༡. པརིཏྟཱརམྨཎཾ ཝིཔཱཀདྷམྨསདིསཾ. ཨེཀཱཡ དྷཱཏུཡཱཏི དྷམྨདྷཱཏུཡཱ. ཀེཧིཙཱིཏི ཡེ ཏཏྠ པརིཏྟཱརམྨཎཱ ན ཧོནྟི, ཏེཧི. དྷམྨདྷཱཏུ པན པརིཏྟཱརམྨཎཱནཾ ཚནྣཾ ཙིཏྟུཔྤཱདཱནཾ ཝསེན ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧི སངྒཧིཏཏྟཱ པཋམཔཊིཀྑེཔམེཝ བྷཛཏི. མཧགྒཏཱརམྨཎཱདཡོ ཀུསལསདིསཱཝ.

༢༧༣. ཨནུཔྤནྣེསུ – པཉྩཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཱིཧི. ཏཱནི ཧི ཨེཀནྟེན ཨུཔྤཱདིདྷམྨབྷཱུཏཱནེཝ, ཨུཔྤནྣཀོཊྛཱསམྤི པན བྷཛནྟི. པཙྩུཔྤནྣཱརམྨཎཱདཡོ པརིཏྟཱརམྨཎསདིསཱཝ. ཧེཏུཨཱདཡོ སམུདཡསདིསཱཝ. སཧེཏུཀཱ ཙེཝ ན ཙ ཧེཏཱུཔི པཱིཏིསཧགཏསདིསཱཝ. ཏཐཱ པརཱམཱསསམྤཡུཏྟཱ. ཨནུཔཱདིནྣཱ ཨནུཔྤནྣསདིསཱཝ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སམྤཡོགཝིཔྤཡོགཔདཝཎྞནཱ.

༧. སཏྟམནཡོ སམྤཡུཏྟེནཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ

༣༠༦. ཨིདཱནི སམྤཡུཏྟེནཝིཔྤཡུཏྟཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ ཝེདནཱཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྲིདཾ ལཀྑཎཾ – ཨིམསྨིཉྷི ཝཱརེ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཔདེན ཡེ དྷམྨཱ སམྤཡུཏྟཱ, ཏེཧི ཡེ དྷམྨཱ ཝིཔྤཡུཏྟཱ, ཏེསཾ ཁནྡྷཱདཱིཧི ཝིཔྤཡོགཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. ཏཾ པན རཱུཔཀྑནྡྷཱདཱིསུ ན ཡུཛྫཏི. རཱུཔཀྑནྡྷེན ཧི སམྤཡུཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཏཉྩ ཨཉྙཱནི ཙ ཨེཝརཱུཔཱནི པདཱནི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ན གཧིཏཱནི. ཡཱནི པན པདཱནི དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སམྤཡུཏྟེ དྷམྨེ ཝིཉྙཱཎཉྩ ཨཉྙེན ཨསམྨིསྶཾ དཱིཔེནྟི, ཏཱནི ཨིདྷ གཧིཏཱནི. ཏེསཾ ཨིདམུདྡཱནཾ –

‘‘ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱཡཏནཉྩ ཨེཀཾ,

དྭེ ཨིནྡྲིཡཱ དྷཱཏུཔདཱནི སཏྟ;

ཏཡོ པཊིཙྩཱ ཨཐ ཕསྶསཏྟཀཾ,

ཏིཀེ ཏཡོ སཏྟ མཧནྟརེ ཙ.

‘‘ཨེཀཾ སཝིཏཀྐཾ, སཝིཙཱརམེཀཾ;

ཡུཏྟཾ ཨུཔེཀྑཱཡ ཙ ཨེཀམེཝཱ’’ཏི.

པརིཡོསཱནེ – ཁནྡྷཱ ཙཏུརོཏིཨཱདིནཱཔི ཨཡམེཝཏྠོ སངྒཧིཏོ. ཏཏྠ ཡཱནི པདཱནི སདིསཝིསྶཛྫནཱནི, ཏཱནི ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱཔི སམོདྷཱནེཏྭཱ ཏཏྠ ཝེདནཱཀྑནྡྷཱདིཀཱ པཉྷཱ ཀཏཱ. ཏེསུ ཨེཝཾ ཁནྡྷཱདིཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ. ཝེདནཱཀྑནྡྷཱདིཔཉྷེ ཏཱཝ – ཨེཀེནཱཏི མནཱཡཏནེན. སཏྟཧཱིཏི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི. ཀེཧིཙཱིཏི དྷམྨཱཡཏནེ ཝེདནཱདཱིཧི. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཔཉྷེ – ཏེ དྷམྨཱ ན ཀེཧིཙཱིཏི ཏེ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཔདཾ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ ཚ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུདྷམྨཱ, རཱུཔཾ, ནིབྦཱནཉྩ. ཏེཧི སབྦེསཾ ཁནྡྷཱཡཏནཱནཾ སངྒཧིཏཏྟཱ ན ཀེཧིཙི ཁནྡྷེཧི ཨཱཡཏནེཧི ཝཱ ཝིཔྤཡུཏྟཱ. ཨེཀཱཡ དྷཱཏུཡཱཏི ཡཱ ཡཱ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཱ ཧོཏི ཏཱཡ ཏཱཡ.

༣༠༩. ཨུཔེཀྑིནྡྲིཡཔཉྷེ – པཉྩཧཱིཏི ཨུཔེཀྑཱསམྤཡུཏྟཱཧི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཨཱདཱིཧི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཔདེནེཝ སདྡྷིཾ ཝིཔྤཡུཏྟཱནཾ ཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

སམྤཡུཏྟེནཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ.

༨. ཨཊྛམནཡོ ཝིཔྤཡུཏྟེནསམྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ

༣༡༧. ཨིདཱནི ཝིཔྤཡུཏྟེནསམྤཡུཏྟཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ རཱུཔཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ སབྦཱཔི པུཙྪཱ མོགྷཔུཙྪཱཝ. རཱུཔཀྑནྡྷེན ཧི ཝིཔྤཡུཏྟཱ ནཱམ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ, ཏེསཾ ཨཉྙེཧི སམྤཡོགོ ནཏྠི. ཝེདནཱཀྑནྡྷེན ཝིཔྤཡུཏྟཾ རཱུཔཾ ནིབྦཱནཉྩ, ཏསྶ ཙ ཀེནཙི སམྤཡོགོ ནཏྠི. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ. ཝིཔྤཡུཏྟཱནཾ པན སམྤཡོགཱབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏི པུཙྪཱཡ མོགྷཏྟཱ སབྦཝིསྶཛྫནེསུ ནཏྠི ནཏྠིཨིཙྩེཝ ཝུཏྟནྟི.

ཝིཔྤཡུཏྟེནསམྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ.

༩. ནཝམནཡོ སམྤཡུཏྟེནསམྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ

༣༡༩. ཨིདཱནི སམྤཡུཏྟེནསམྤཡུཏྟཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ ཝེདནཱཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡཾ ཁནྡྷཱདིཝསེན སམྤཡུཏྟཾ, པུན ཏསྶེཝ ཁནྡྷཱདཱིཧི སམྤཡོགཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ ཀཏཾ. ཏཾ རཱུཔེན ཝཱ རཱུཔམིསྶཀེཧི ཝཱ སབྦརཱུཔཀྑནྡྷསངྒཱཧཀེཧི ཝཱ པདེཧི སདྡྷིཾ ན ཡུཛྫཏི. རཱུཔེན ཧི རཱུཔམིསྶཀེན ཝཱ ཨཉྙེསཾ སམྤཡོགོ ནཏྠི. སབྦརཱུཔཀྑནྡྷསངྒཱཧཀེཧི སབྦེསཾ སམྤཡོགཱརཧཱནཾ ཁནྡྷཱདཱིནཾ གཧིཏཏྟཱ ཨཉྙཾཡེཝ ནཏྠི, ཡཾ ཏེན སཧ སམྤཡོགཾ གཙྪེཡྻ. ཏསྨཱ ཏཐཱརཱུཔཱནི པདཱནི ཨིདྷ ན གཧིཏཱནི. ཡཱནི པན པདཱནི རཱུཔེན ཨསམྨིསྶཾ ཨརཱུཔེཀདེསཾ དཱིཔེནྟི, ཏཱནི ཨིདྷ གཧིཏཱནི. ཏེསཾ ཨིདམུདྡཱནཾ –

‘‘ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱ ཙཏྟཱརོ, མནཱཡཏནམེཝ ཙ;

ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོ སཏྟ, དྭེ སཙྩཱ ཙུདྡསིནྡྲིཡཱ.

‘‘པཙྩཡེ དྭཱདས པདཱ, ཏཏོ ཨུཔརི སོལ༹ས;

ཏིཀེསུ ཨཊྛ གོཙྪཀེ, ཏེཙཏྟཱལཱིསམེཝ ཙ.

‘‘མཧནྟརདུཀེ སཏྟ, པདཱ པིཊྛིདུཀེསུ ཚ;

ནཝམསྶ པདསྶེཏེ, ནིདྡེསེ སངྒཧཾ གཏཱ’’ཏི.

སབྦཔཉྷེསུ པན ཡེ དྷམྨཱ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཱ, ཏེ ཡེཧི སམྤཡུཏྟཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱདིབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཝེདནཱཀྑནྡྷེན ཧི ཨིཏརེ ཏཡོ ཁནྡྷཱ སམྤཡུཏྟཱ, པུན ཏེཧི ཝེདནཱཀྑནྡྷོ སམྤཡུཏྟོ. སོ ཏེཧི སཉྙཱདཱིཧི ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི, ཨེཀེན མནཱཡཏནེན, སཏྟཧི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི, ཨེཀསྨིཾ དྷམྨཱཡཏནེ, དྷམྨདྷཱཏུཡཱ ཙ, ཀེཧིཙི སཉྙཱསངྑཱརེཧེཝ སམྤཡུཏྟོ. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠཱཏི.

སམྤཡུཏྟེནསམྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ.

༡༠. དསམནཡོ ཝིཔྤཡུཏྟེནཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ

༣༥༣. ཨིདཱནི ཝིཔྤཡུཏྟེནཝིཔྤཡུཏྟཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ རཱུཔཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡེ སམྤཡོགཝིཔྤཡོགཔདནིདྡེསེ རཱུཔཀྑནྡྷཱདཡོ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཊཱ, སབྦཔུཙྪཱསུ ཏེཡེཝ ཨུདྡྷཊཱ. སདིསཝིསྶཛྫནཱནཾ པན ཨེཀཏོ གཧིཏཏྟཱ པདཱནི ཨཉྙཱཡ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱགཏཱནི. ཏཏྠ ཡཾ པདཾ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཾ, ཏཾ ཡེཧི དྷམྨེཧི ཝིཔྤཡུཏྟཾ, ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱདིཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ. རཱུཔཀྑནྡྷེན ཧི ཝེདནཱདཡོ ཝིཔྤཡུཏྟཱ, ཏེཧི ཙ རཱུཔཀྑནྡྷོ ཝིཔྤཡུཏྟོ. ནིབྦཱནཾ པན སུཁུམརཱུཔགཏིཀམེཝ. སོ རཱུཔཀྑནྡྷོ ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧི, ཨེཀེན མནཱཡཏནེན སཏྟཧི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི, དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏཱུསུ, ཀེཧིཙི ཝེདནཱདཱིཧི དྷམྨེཧེཝ ཝིཔྤཡུཏྟོ. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠཱཏི.

ཝིཔྤཡུཏྟེནཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ.

༡༡. ཨེཀཱདསམནཡོ སངྒཧིཏེནསམྤཡུཏྟཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ

༤༠༩. ཨིདཱནི སངྒཧིཏེནསམྤཡུཏྟཝིཔྤཡུཏྟཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ སམུདཡསཙྩེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡེ སངྒཧིཏེནསངྒཧིཏཔདནིདྡེསེ སམུདཡསཙྩཱདཡོཝ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཊཱ, སབྦཔུཙྪཱསུ ཏེཡེཝ ཨུདྡྷཊཱ. སདིསཝིསྶཛྫནཱནཾ པན ཨེཀཏོ གཧིཏཏྟཱ པདཱནི ཨཉྙཱཡ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱགཏཱནི. ཏཏྠ ཡེ དྷམྨཱ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཔདེན ཁནྡྷཱདིསངྒཧེན སངྒཧིཏཱ, ཏེསཾ ཡེཧི སམྤཡོགོ ཝཱ ཝིཔྤཡོགོ ཝཱ ཧོཏི, ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱདིཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – སམུདཡསཙྩེན ཏཱཝ སངྑཱརཀྑནྡྷཔརིཡཱཔནྣཱ དྷམྨཱ ཁནྡྷཱདིསངྒཧེན སངྒཧིཏཱ. ཏེ ཙ སེསེཧི ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི, ཨེཀེན མནཱཡཏནེན, སཏྟཧི ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧི, སངྑཱརཀྑནྡྷེ དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏཱུསུ ཙ ཋཔེཏྭཱ ཏཎྷཾ སེསེཧི སམྤཡུཏྟཏྟཱ ཀེཧིཙི སམྤཡུཏྟཱ ནཱམ. ཨེཀེན པན རཱུཔཀྑནྡྷེན, དསཧི རཱུཔཱཡཏནེཧི, རཱུཔདྷཱཏཱུཧི ཙ ཝིཔྤཡུཏྟཱ, ཨེཀསྨིཾ དྷམྨཱཡཏནེ དྷམྨདྷཱཏུཡཱ ཙ, རཱུཔནིབྦཱནེཧི ཝིཔྤཡུཏྟཏྟཱ ཀེཧིཙི ཝིཔྤཡུཏྟཱ ནཱམ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

སངྒཧིཏེནསམྤཡུཏྟཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ.

༡༢. དྭཱདསམནཡོ སམྤཡུཏྟེནསངྒཧིཏཱསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ

༤༡༧. ཨིདཱནི སམྤཡུཏྟེནསངྒཧིཏཱསངྒཧིཏཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ ཝེདནཱཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡེ སམྤཡུཏྟེནསམྤཡུཏྟཔདནིདྡེསེ ཝེདནཱཀྑནྡྷཱདཡོ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཊཱ, སབྦཔུཙྪཱསུ ཏེཡེཝ ཨུདྡྷཊཱ. ཏཏྠ ཡེ དྷམྨཱ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊཔདེན སམྤཡུཏྟཱ, ཏེསཾ ཡེཧི སངྒཧོ ཝཱ ཨསངྒཧོ ཝཱ ཧོཏི, ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱདིབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཝེདནཱཀྑནྡྷོ ཧི སཉྙཱདཱིཧི སམྤཡུཏྟོ. ཏེ སཉྙཱདཡོ ཏཱིཧི སཉྙཱདིཀྑནྡྷེཧི, དྭཱིཧི དྷམྨཱཡཏནམནཱཡཏནེཧི, དྷམྨདྷཱཏུཡཱ ཙེཝ, སཏྟཧི ཙ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཧཱིཏི ཨཊྛཧི དྷཱཏཱུཧི སངྒཧིཏཱ, སེསཱཧི ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏཱུཧི ཨསངྒཧིཏཱ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

སམྤཡུཏྟེནསངྒཧིཏཱསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ.

༡༣. ཏེརསམནཡོ ཨསངྒཧིཏེནསམྤཡུཏྟཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ

༤༤༨. ཨིདཱནི ཨསངྒཧིཏེནསམྤཡུཏྟཝིཔྤཡུཏྟཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ རཱུཔཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡེ པཉྩམེ ཨསངྒཧིཏེནཨསངྒཧིཏཔདནིདྡེསེ རཱུཔཀྑནྡྷེན སདིསཔཉྷཱ དྷམྨཱ, ཡེ ཙ ཨརཱུཔབྷཝེན སདིསཱ, ཏེཡེཝ ཨུདྡྷཊཱ. སེསཱ པན ན རུཧནྟཱིཏི ན ཨུདྡྷཊཱ. ཝེདནཱཀྑནྡྷེན ཧི ཁནྡྷཱདིཝསེན པན རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨསངྒཧིཏཱ ཧོནྟི. ཏེསཉྩ སམྤཡོགོ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཡཱནི པདཱནི རུཧནྟི, ཏཱནེཝ སདིསཝིསྶཛྫནེཧི སདྡྷིཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨུདྡྷཊཱནི. ཏཏྠ ཡེ དྷམྨཱ པུཙྪཱཡ ཨུདྡྷཊདྷམྨེཧི ཁནྡྷཱདིཝསེན ཨསངྒཧིཏཱ, ཏེ ཡེཧི སམྤཡུཏྟཱ ཙ ཝིཔྤཡུཏྟཱ ཙ, ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱདིཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – རཱུཔཀྑནྡྷེན ཏཱཝ ཝིཉྙཱཎམེཝ ཏཱིཧི སངྒཧེཧི ཨསངྒཧིཏཾ. ཏཾ ཝེདནཱདཱིཧི ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི, དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏཱུསུ ཙ ཝེདནཱདཱིཧེཝ སམྤཡུཏྟཾ. ཨེཀེན རཱུཔཀྑནྡྷེན, དསཧི རཱུཔཱཡཏནརཱུཔདྷཱཏཱུཧི, དྷམྨཱཡཏནདྷམྨདྷཱཏཱུསུ ཙ རཱུཔནིབྦཱནདྷམྨེཧི ཝིཔྤཡུཏྟཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཏེ དྷམྨཱ ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཨསངྒཧིཏེནསམྤཡུཏྟཝིཔྤཡུཏྟཔདཝཎྞནཱ.

༡༤. ཙུདྡསམནཡོ ཝིཔྤཡུཏྟེནསངྒཧིཏཱསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ

༤༥༦. ཨིདཱནི ཝིཔྤཡུཏྟེནསངྒཧིཏཱསངྒཧིཏཔདཾ བྷཱཛེཏུཾ རཱུཔཀྑནྡྷེནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཡེསཾ པདཱནཾ ཝིཔྤཡོགོ ན རུཧཏི, ཏཱནི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ན གཧིཏཱནི. ཀཱནི པན ཏཱནཱིཏི? དྷམྨཱཡཏནཱདཱིནི. དྷམྨཱཡཏནསྶ ཧི ཁནྡྷཱདཱིསུ ཨེཀེནཱཔི ཝིཔྤཡོགོ ན རུཧཏི. དྷམྨདྷཱཏུཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེསཾ ཨིདམུདྡཱནཾ –

‘‘དྷམྨཱཡཏནཾ དྷམྨདྷཱཏུ, ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡམེཝ ཙ;

ནཱམརཱུཔཔདཉྩེཝ, སལཱ༹ཡཏནམེཝ ཙ.

‘‘ཛཱཏིཨཱདིཏྟཡཾ ཨེཀཾ, པདཾ ཝཱིསཏིམེ ཏིཀེ;

ཏིཀཱཝསཱནིཀཾ ཨེཀཾ, སཏྟ ཙཱུལ༹ནྟརེ པདཱ.

‘‘དསེཝ གོཙྪཀེ ཧོནྟི, མཧནྟརམྷི ཙུདྡས;

ཚ པདཱནི ཏཏོ ཨུདྡྷཾ སབྦཱནིཔི སམཱསཏོ;

པདཱནི ཙ ན ལབྦྷནྟི, ཙཏྟཱལཱིསཉྩ སཏྟ ཙཱ’’ཏི.

པརིཡོསཱནེ ཙ – དྷམྨཱཡཏནཾ དྷམྨདྷཱཏཱུཏི གཱཐཱཔི ཨིམམེཝཏྠཾ དཱིཔེཏུཾ ཝུཏྟཱ. ཨིམཱནི པན ཋཔེཏྭཱ སེསཱནི སབྦཱནིཔི ལབྦྷནྟི. ཏེསུ ཁནྡྷཱདིཝིབྷཱགོ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཝིཔྤཡུཏྟེནསངྒཧིཏཱསངྒཧིཏཔདཝཎྞནཱ.

ནིགམནཀཐཱ

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ –

དྷཱཏུཔྤབྷེདཀུསལོ, ཡཾ དྷཱཏུཀཐཾ ཏཐཱགཏོ ཨཱཧ;

ཏསྶཱ ནཡམུཁབྷེད-པྤཀཱསནཾ ནིཊྛིཏཾ ཧོཏི.

ཨིམིནཱ ནཡམུཁབྷེད-པྤཀཱསནེན ཧི ཝིབྷཱཝིནཱ སཀྐཱ;

ཉཱཏུཾ སབྦེཔི ནཡཱ, སངྑེཔཀཐཱཝ ཨིཏི ཝུཏྟཱ.

ཨེཀེཀསྶ པན སཙེ, པདསྶ ཝིཏྠཱརམེཝ བྷཱསེཡྻཾ;

ཝཙནཉྩ ཨཏིཝིཡ བཧུཾ, བྷཝེཡྻ ཨཏྠོ ཙ ཨཝིསེསོ.

ཨིཏི ཨཱུནབྷཱཎཝཱརདྭཡཱཡ, ཡཾ ཏནྟིཡཱ མཡཱ ཨེཏཾ;

ཀུརུནཱ པཏྟཾ པུཉྙཾ, སུཁཱཡ ཏཾ ཧོཏུ ལོཀསྶཱཏི.

དྷཱཏུཀཐཱ-ཨཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀེ

པུགྒལཔཉྙཏྟི-ཨཊྛཀཐཱ

ནིཔུཎཏྠཾ པཀརཎཾ, དྷཱཏུབྷེདཔྤཀཱསནོ;

སཏྠཱ དྷཱཏུཀཐཾ ནཱམ, དེསཡིཏྭཱ སུརཱལཡེ.

ཨནནྟརཾ ཏསྶ ཛིནོ, པཉྙཏྟིབྷེདདཱིཔནཾ;

ཨཱཧ པུགྒལཔཉྙཏྟིཾ, ཡཾ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ.

ཏསྶཱ སཾཝཎྞནོཀཱསོ, ཡསྨཱ དཱནི ཨུཔཱགཏོ;

ཏསྨཱ ནཾ ཝཎྞཡིསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ སམཱཧིཏཱཏི.

༡. མཱཏིཀཱཝཎྞནཱ

༡. ཚ པཉྙཏྟིཡོ – ཁནྡྷཔཉྙཏྟི…པེ… པུགྒལཔཉྙཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཏཱཝ པུགྒལཔཉྙཏྟིཡཱ ཨུདྡེསོ. ཏཏྠ ཚཱཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. ཏེན ཡེ དྷམྨེ ཨིདྷ པཉྙཔེཏུཀཱམོ ཏེསཾ གཎནཝསེན སཾཁེཔཏོ པཉྙཏྟིཔརིཙྪེདཾ དསྶེཏི. པཉྙཏྟིཡོཏི པརིཙྪིནྣདྷམྨནིདསྶནཾ. ཏཏྠ ‘‘ཨཱཙིཀྑཏི དེསེཏི པཉྙཔེཏི པཊྛཔེཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༢༠) ཨཱགཏཊྛཱནེ པཉྙཱཔནཱ དསྶནཱ པཀཱསནཱ པཉྙཏྟི ནཱམ. ‘‘སུཔཉྙཏྟཾ མཉྩཔཱིཋ’’ནྟི (པཱརཱ. ༢༦༩) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཋཔནཱ ནིཀྑིཔནཱ པཉྙཏྟི ནཱམ. ཨིདྷ ཨུབྷཡམྤི ཝཊྚཏི. ཚ པཉྙཏྟིཡོཏི ཧི ཚ པཉྙཱཔནཱ, ཚ དསྶནཱ པཀཱསནཱཏིཔི; ཚ ཋཔནཱ ནིཀྑིཔནཱཏིཔི ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏམེཝ. ནཱམཔཉྙཏྟི ཧི ཏེ ཏེ དྷམྨེ དསྶེཏིཔི, ཏེན ཏེན ཀོཊྛཱསེན ཋཔེཏིཔི.

ཁནྡྷཔཉྙཏྟཱིཏིཨཱདི པན སཾཁེཔཏོ ཏཱསཾ པཉྙཏྟཱིནཾ སརཱུཔདསྶནཾ. ཏཏྠ ཁནྡྷཱནཾ ‘ཁནྡྷཱ’ཏི པཉྙཱཔནཱ དསྶནཱ པཀཱསནཱ ཋཔནཱ ནིཀྑིཔནཱ ཁནྡྷཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནཱནཱིཏི, དྷཱཏཱུནཾ དྷཱཏུཡོཏི, སཙྩཱནཾ སཙྩཱནཱིཏི, ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཱིཏི, པུགྒལཱནཾ པུགྒལཱཏི པཉྙཱཔནཱ དསྶནཱ པཀཱསནཱ ཋཔནཱ ནིཀྑིཔནཱ པུགྒལཔཉྙཏྟི ནཱམ.

པཱལི༹མུཏྟཀེན པན ཨཊྛཀཐཱནཡེན ཨཔརཱཔི ཚ པཉྙཏྟིཡོ – ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི, ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི, ཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི, ཨཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི, ཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི, ཨཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟཱིཏི. ཏཏྠ ཀུསལཱཀུསལསྶེཝ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠཝསེན ཝིཛྫམཱནསྶ སཏོ སམྦྷཱུཏསྶ དྷམྨསྶ པཉྙཱཔནཱ ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཏཐཱ ཨཝིཛྫམཱནསྶ ལོཀནིརུཏྟིམཏྟསིདྡྷསྶ ཨིཏྠིཔུརིསཱདིཀསྶ པཉྙཱཔནཱ ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. སབྦཱཀཱརེནཔི ཨནུཔལབྦྷནེཡྻསྶ ཝཱཙཱཝཏྠུམཏྟསྶེཝ པཉྩམསཙྩཱདིཀསྶ ཏིཏྠིཡཱནཾ ཨཎུཔཀཏིཔུརིསཱདིཀསྶ ཝཱ པཉྙཱཔནཱཔི ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟིཡེཝ. སཱ པན སཱསནཱཝཙརཱ ན ཧོཏཱིཏི ཨིདྷ ན གཧིཏཱ. ཨིཏི ཨིམེསཾ ཝིཛྫམཱནཱཝིཛྫམཱནཱནཾ ཝིཀཔྤནཝསེན སེསཱ ཝེདིཏབྦཱ. ‘ཏེཝིཛྫོ’, ‘ཚལ༹བྷིཉྙོ’ཏིཨཱདཱིསུ ཧི ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཚ ཨབྷིཉྙཱ ཙ ཝིཛྫམཱནཱ, པུགྒལོ ཨཝིཛྫམཱནོ. ཏསྨཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨསྶཱཏི ཏེཝིཛྫོ, ཚ ཨབྷིཉྙཱ ཨསྶཱཏི ཚལ༹བྷིཉྙོཏི ཨེཝཾ ཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནསྶ པཉྙཱཔནཏོ ཨེཝརཱུཔཱ ཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. ‘ཨིཏྠིརཱུཔཾ’, ‘པུརིསརཱུཔ’ནྟིཨཱདཱིསུ པན ཨིཏྠིཔུརིསཱ ཨཝིཛྫམཱནཱ, རཱུཔཾ ཝིཛྫམཱནཾ. ཏསྨཱ ཨིཏྠིཡཱ རཱུཔཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ, པུརིསསྶ རཱུཔཾ པུརིསརཱུཔནྟི ཨེཝཾ ཨཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནསྶ པཉྙཱཔནཏོ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཙཀྑུསམྥསྶོ, སོཏསམྥསྶོཏིཨཱདཱིསུ ཙཀྑུསོཏཱདཡོཔི ཕསྶོཔི ཝིཛྫམཱནོཡེཝ. ཏསྨཱ ཙཀྑུམྷི སམྥསྶོ, ཙཀྑུཏོ ཛཱཏོ སམྥསྶོ, ཙཀྑུསྶ ཝཱ ཕལབྷཱུཏོ སམྥསྶོ ཙཀྑུསམྥསྶོཏི ཨེཝཾ ཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནསྶ པཉྙཱཔནཏོ ཨེཝརཱུཔཱ ཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཁཏྟིཡཔུཏྟོ, བྲཱཧྨཎཔུཏྟོ, སེཊྛིཔུཏྟོཏིཨཱདཱིསུ ཁཏྟིཡཱདཡོཔི ཨཝིཛྫམཱནཱ, པུཏྟོཔི. ཏསྨཱ ཁཏྟིཡསྶ པུཏྟོ ཁཏྟིཡཔུཏྟོཏི ཨེཝཾ ཨཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནསྶ པཉྙཱཔནཏོ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཏཱསུ ཨིམསྨིཾ པཀརཎེ པུརིམཱ ཏིསྶོཝ པཉྙཏྟིཡོ ལབྦྷནྟི. ‘‘ཁནྡྷཔཉྙཏྟི…པེ… ཨིནྡྲིཡཔཉྙཏྟཱི’’ཏི ཨིམསྨིཉྷི ཋཱནེ ཝིཛྫམཱནསྶེཝ པཉྙཱཔིཏཏྟཱ ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ལབྦྷཏི. ‘‘པུགྒལཔཉྙཏྟཱི’’ཏི པདེ ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི. པརཏོ པན ‘ཏེཝིཛྫོ’, ‘ཚལ༹བྷིཉྙོ’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི ལབྦྷཏཱིཏི.

ཨཊྛཀཐཱམུཏྟཀེན པན ཨཱཙརིཡནཡེན ཨཔརཱཔི ཚ པཉྙཏྟིཡོ – ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟི, ཨུཔནིདྷཱཔཉྙཏྟི, སམོདྷཱནཔཉྙཏྟི, ཨུཔནིཀྑིཏྟཔཉྙཏྟི, ཏཛྫཱཔཉྙཏྟི, སནྟཏིཔཉྙཏྟཱིཏི. ཏཏྠ ཡོ རཱུཔཝེདནཱདཱིཧི ཨེཀཏྟེན ཝཱ ཨཉྙཏྟེན ཝཱ རཱུཔཝེདནཱདཡོ ཝིཡ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེན ཨནུཔལབྦྷསབྷཱཝོཔི རཱུཔཝེདནཱདིབྷེདེ ཁནྡྷེ ཨུཔཱདཱཡ ནིསྶཱཡ ཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ སམྨཏོ སཏྟོ. ཏཱནི ཏཱནི ཨངྒཱནི ཨུཔཱདཱཡ རཐོ གེཧཾ མུཊྛི ཨུདྡྷནནྟི ཙ; ཏེ ཏེཡེཝ རཱུཔཱདཡོ ཨུཔཱདཱཡ གྷཊོ པཊོ; ཙནྡསཱུརིཡཔརིཝཏྟཱདཡོ ཨུཔཱདཱཡ ཀཱལོ, དིསཱ; ཏཾ ཏཾ བྷཱུཏནིམིཏྟཉྩེཝ བྷཱཝནཱནིསཾསཉྩ ཨུཔཱདཱཡ ནིསྶཱཡ ཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ སམྨཏཾ ཏེན ཏེནཱཀཱརེན ཨུཔཊྛིཏཾ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པཊིབྷཱགནིམིཏྟནྟི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔཱ ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟི ནཱམ. པཉྙཔེཏབྦཊྛེན ཙེསཱ པཉྙཏྟི ནཱམ, ན པཉྙཱཔནཊྛེན. ཡཱ པན ཏསྶཏྠསྶ པཉྙཱཔནཱ, ཨཡཾ ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟིཡེཝ.

ཡཱ པཋམདུཏིཡཱདཱིནི ཨུཔནིདྷཱཡ དུཏིཡཾ ཏཏིཡནྟིཨཱདིཀཱ, ཨཉྙམཉྙཉྩ ཨུཔནིདྷཱཡ དཱིགྷཾ རསྶཾ, དཱུརཾ, སནྟིཀནྟིཨཱདིཀཱ པཉྙཱཔནཱ; ཨཡཾ ཨུཔནིདྷཱཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཨཔིཙེསཱ ཨུཔནིདྷཱཔཉྙཏྟི – ཏདཉྙཱཔེཀྑཱུཔནིདྷཱ, ཧཏྠགཏཱུཔནིདྷཱ, སམྤཡུཏྟཱུཔནིདྷཱ, སམཱརོཔིཏཱུཔནིདྷཱ, ཨཝིདཱུརགཏཱུཔནིདྷཱ, པཊིབྷཱགཱུཔནིདྷཱ, ཏབྦཧུལཱུཔནིདྷཱ, ཏབྦིསིཊྛཱུཔནིདྷཱཏིཨཱདིནཱ བྷེདེན ཨནེཀཔྤཀཱརཱ.

ཏཏྠ དུཏིཡཾ ཏཏིཡནྟིཨཱདིཀཱཝ ཏདཉྙཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ ཝུཏྟཏཱཡ ཏདཉྙཱཔེཀྑཱུཔནིདྷཱ ནཱམ. ཚཏྟཔཱཎི, སཏྠཔཱཎཱིཏིཨཱདིཀཱ ཧཏྠགཏཾ ཨུཔནིདྷཱཡ ཝུཏྟཏཱཡ ཧཏྠགཏཱུཔནིདྷཱ ནཱམ. ཀུཎྜལཱི, སིཁརཱི, ཀིརིཊཱིཏིཨཱདིཀཱ སམྤཡུཏྟཾ ཨུཔནིདྷཱཡ ཝུཏྟཏཱཡ སམྤཡུཏྟཱུཔནིདྷཱ ནཱམ. དྷཉྙསཀཊཾ, སཔྤིཀུམྦྷོཏིཨཱདིཀཱ སམཱརོཔིཏཾ ཨུཔནིདྷཱཡ ཝུཏྟཏཱཡ སམཱརོཔིཏཱུཔནིདྷཱ ནཱམ. ཨིནྡསཱལགུཧཱ, པིཡངྒུགུཧཱ, སེརཱིསཀནྟིཨཱདིཀཱ ཨཝིདཱུརགཏཾ ཨུཔནིདྷཱཡ ཝུཏྟཏཱཡ ཨཝིདཱུརགཏཱུཔནིདྷཱ ནཱམ. སུཝཎྞཝཎྞོ, ཨུསབྷགཱམཱིཏིཨཱདིཀཱ པཊིབྷཱགཾ ཨུཔནིདྷཱཡ ཝུཏྟཏཱཡ པཊིབྷཱགཱུཔནིདྷཱ ནཱམ. པདུམསྶརོ, བྲཱཧྨཎགཱམོཏིཨཱདིཀཱ ཏབྦཧུལཾ ཨུཔནིདྷཱཡ ཝུཏྟཏཱཡ ཏབྦཧུལཱུཔནིདྷཱ ནཱམ. མཎིཀཊཀཾ, ཝཛིརཀཊཀནྟིཨཱདིཀཱ ཏབྦིསིཊྛཾ ཨུཔནིདྷཱཡ ཝུཏྟཏཱཡ ཏབྦིསིཊྛཱུཔནིདྷཱ ནཱམ.

ཡཱ པན ཏེསཾ ཏེསཾ སམོདྷཱནམཔེཀྑིཏྭཱ ཏིདཎྜཾ, ཨཊྛཔདཾ, དྷཉྙརཱསི, པུཔྥརཱསཱིཏིཨཱདིཀཱ པཉྙཱཔནཱ, ཨཡཾ སམོདྷཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཡཱ པུརིམསྶ པུརིམསྶ ཨུཔནིཀྑིཔིཏྭཱ དྭེ, ཏཱིཎི, ཙཏྟཱརཱིཏིཨཱདིཀཱ པཉྙཱཔནཱ, ཨཡཾ ཨུཔནིཀྑིཏྟཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཡཱ ཏཾ ཏཾ དྷམྨསབྷཱཝཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ པཐཝཱི, ཏེཛོ, ཀཀྑལ༹ཏཱ, ཨུཎྷཏཱཏིཨཱདིཀཱ པཉྙཱཔནཱ, ཨཡཾ ཏཛྫཱཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཡཱ པན སནྟཏིཝིཙྪེདཱབྷཱཝཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ ཨཱསཱིཏིཀོ, ནཱཝུཏིཀོཏིཨཱདིཀཱ པཉྙཱཔནཱ, ཨཡཾ སནྟཏིཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཨེཏཱསུ པན ཏཛྫཱཔཉྙཏྟི ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟིཡེཝ. སེསཱ ཨཝིཛྫམཱནཔཀྑཉྩེཝ, ཨཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཔཀྑཉྩ བྷཛནྟི.

ཨཊྛཀཐཱམུཏྟཀེན ཨཱཙརིཡནཡེནེཝ ཨཔརཱཔི ཚ པཉྙཏྟིཡོ – ཀིཙྩཔཉྙཏྟི, སཎྛཱནཔཉྙཏྟི, ལིངྒཔཉྙཏྟི, བྷཱུམིཔཉྙཏྟི, པཙྩཏྟཔཉྙཏྟི, ཨསངྑཏཔཉྙཏྟཱིཏི. ཏཏྠ བྷཱཎཀོ, དྷམྨཀཐིཀོཏིཨཱདིཀཱ ཀིཙྩཝསེན པཉྙཱཔནཱ ཀིཙྩཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཀིསོ, ཐཱུལོ, པརིམཎྜལོ, ཙཏུརསྶོཏིཨཱདིཀཱ སཎྛཱནཝསེན པཉྙཱཔནཱ སཎྛཱནཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཨིཏྠཱི, པུརིསོཏིཨཱདིཀཱ ལིངྒཝསེན པཉྙཱཔནཱ ལིངྒཔཉྙཏི ནཱམ. ཀཱམཱཝཙརཱ, རཱུཔཱཝཙརཱ, ཨརཱུཔཱཝཙརཱ, ཀོསལཀཱ, མཱདྷུརཱཏིཨཱདིཀཱ བྷཱུམིཝསེན པཉྙཱཔནཱ བྷཱུམིཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཏིསྶོ, ནཱགོ, སུམནོཏིཨཱདིཀཱ པཙྩཏྟནཱམཀརཎམཏྟཝསེན པཉྙཱཔནཱ པཙྩཏྟཔཉྙཏྟི ནཱམ. ནིརོདྷོ, ནིབྦཱནནྟིཨཱདིཀཱ ཨསངྑཏདྷམྨསྶ པཉྙཱཔནཱ ཨསངྑཏཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཏཏྠ ཨེཀཙྩཱ བྷཱུམིཔཉྙཏྟི ཨསངྑཏཔཉྙཏྟི ཙ ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟིཡེཝ, ཀིཙྩཔཉྙཏྟི ཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཔཀྑཾ བྷཛཏི. སེསཱ ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟིཡོ ནཱམ.

༢. ཨིདཱནི ཡཱསཾ པཉྙཏྟཱིནཾ ཨུདྡེསཝཱརེ སངྑེཔཏོ སརཱུཔདསྶནཾ ཀཏཾ, སངྑེཔཏོཡེཝ ཏཱཝ ཏཱསཾ ཝཏྠུཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶནཝསེན ཏཱ དསྶེཏུཾ ཀིཏྟཱཝཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པུཙྪཱཡ ཏཱཝ ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ – ཡཱ ཨཡཾ ཁནྡྷཱནཾ ‘ཁནྡྷཱ’ཏི པཉྙཱཔནཱ, དསྶནཱ, ཋཔནཱ, སཱ ཀིཏྟཀེན ཧོཏཱིཏི ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ. པརཏོ ཀིཏྟཱཝཏཱ ཨཱཡཏནཱནནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝིསྶཛྫནེཔི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ – ཡཏྟཀེན པཉྙཱཔནེན སངྑེཔཏོ པཉྩཀྑནྡྷཱཏི ཝཱ པབྷེདཏོ ‘‘རཱུཔཀྑནྡྷོ…པེ… ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ’’ཏི ཝཱ; ཏཏྲཱཔི རཱུཔཀྑནྡྷོ ཀཱམཱཝཙརོ, སེསཱ ཙཏུབྷཱུམིཀཱཏི ཝཱ ཨེཝརཱུཔཾ པཉྙཱཔནཾ ཧོཏི; ཨེཏྟཀེན ཁནྡྷཱནཾ ‘ཁནྡྷཱ’ཏི པཉྙཏྟི ཧོཏི.

༣. ཏཐཱ ཡཏྟཀེན པཉྙཱཔནེན སངྑེཔཏོ དྭཱདསཱཡཏནཱནཱིཏི ཝཱ, པབྷེདཏོ ‘‘ཙཀྑཱཡཏནཾ…པེ… དྷམྨཱཡཏན’’ནྟི ཝཱ; ཏཏྲཱཔི དསཱཡཏནཱ ཀཱམཱཝཙརཱ, དྭཱཡཏནཱ ཙཏུབྷཱུམིཀཱཏི ཝཱ, ཨེཝརཱུཔཾ པཉྙཱཔནཾ ཧོཏི; ཨེཏྟཀེན ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནཱནཱིཏི པཉྙཏྟི ཧོཏི.

༤. ཡཏྟཀེན པཉྙཱཔནེན སངྑེཔཏོ ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོཏི ཝཱ, པབྷེདཏོ ‘‘ཙཀྑུདྷཱཏུ…པེ… མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུ’’ཏི ཝཱ; ཏཏྲཱཔི སོལ༹ས དྷཱཏུཡོ ཀཱམཱཝཙརཱ, དྭེ དྷཱཏུཡོ ཙཏུབྷཱུམིཀཱཏི ཝཱ ཨེཝརཱུཔཾ པཉྙཱཔནཾ ཧོཏི; ཨེཏྟཀེན དྷཱཏཱུནཾ དྷཱཏཱུཏི པཉྙཏྟི ཧོཏི.

༥. ཡཏྟཀེན པཉྙཱཔནེན སངྑེཔཏོ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནཱིཏི ཝཱ, པབྷེདཏོ ‘‘དུཀྑསཙྩཾ…པེ… ནིརོདྷསཙྩ’’ནྟི ཝཱ; ཏཏྲཱཔི དྭེ སཙྩཱ ལོཀིཡཱ, དྭེ སཙྩཱ ལོཀུཏྟརཱཏི ཝཱ ཨེཝརཱུཔཾ པཉྙཱཔནཾ ཧོཏི; ཨེཏྟཀེན སཙྩཱནཾ ‘སཙྩཱནཱི’ཏི པཉྙཏྟི ཧོཏི.

༦. ཡཏྟཀེན པཉྙཱཔནེན སངྑེཔཏོ བཱཝཱིསཏིནྡྲིཡཱནཱིཏི ཝཱ, པབྷེདཏོ ‘‘ཙཀྑུནྡྲིཡཾ…པེ… ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡ’’ནྟི ཝཱ; ཏཏྲཱཔི དསིནྡྲིཡཱནི ཀཱམཱཝཙརཱནི, ནཝིནྡྲིཡཱནི མིསྶཀཱནི, ཏཱིཎི ཨིནྡྲིཡཱནི ལོཀུཏྟརཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཝརཱུཔཾ པཉྙཱཔནཾ ཧོཏི; ཨེཏྟཀེན ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཱིཏི པཉྙཏྟི ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ སངྑེཔཏོ ཝཏྠུཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶནཝསེན པཉྩ པཉྙཏྟིཡོ དསྶིཏཱ ཧོནྟི.

༧. ཨིདཱནི ཝིཏྠཱརཏོ ཝཏྠུཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶནཝསེན པུགྒལཔཉྙཏྟིཾ དསྶེཏུཾ སམཡཝིམུཏྟོ ཨསམཡཝིམུཏྟོཏིཨཱདིམཱཧ. སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཧི ཏིལེ ཝིསཱརཡམཱནེན ཝིཡ, ཝཱཀེ ཧཱིརཡམཱནེན ཝིཡ ཙ, ཧེཊྛཱ ཝིབྷངྒཔྤཀརཎེ ཨིམཱསཾ པཉྩནྣཾ པཉྙཏྟཱིནཾ ཝཏྠུབྷཱུཏཱ ཁནྡྷཱདཡོ ནིཔྤདེསེན ཀཐིཏཱཏི ཏེན ཏེ ཨིདྷ ཨེཀདེསེནེཝ ཀཐེསི. ཚཊྛཱ པུགྒལཔཉྙཏྟི ཧེཊྛཱ ཨཀཐིཏཱཝ. ཨིདྷཱཔི ཨུདྡེསཝཱརེ ཨེཀདེསེནེཝ ཀཐིཏཱ; ཏསྨཱ ཏཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཐེཏུཀཱམོ སམཡཝིམུཏྟོ ཨསམཡཝིམུཏྟོཏི ཨེཀཀཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ དསཀཱ མཱཏིཀཾ ཋཔེསཱིཏི.

མཱཏིཀཱཝཎྞནཱ.

༢. ནིདྡེསཝཎྞནཱ

༡. ཨེཀཀནིདྡེསཝཎྞནཱ

༡. ཨིདཱནི ཡཐཱཋཔིཏཾ མཱཏིཀཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེཏུཾ – ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ སམཡཝིམུཏྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཏྟལོཀེ. ཨེཀཙྩོ པུགྒལོཏི ཨེཀོ པུགྒལོ. ཀཱལེན ཀཱལནྟི ཨེཏྠ བྷུམྨཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཀེཀསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སམཡེན སམཡནྟི ཨིདཾ པུརིམསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨཊྛ ཝིམོཀྑེཏི རཱུཔཱཝཙརཱརཱུཔཱཝཙརཨཊྛསམཱཔཏྟིཡོ. ཏཱསཉྷི པཙྩནཱིཀདྷམྨེཧི ཝིམུཙྩནཏོ ཝིམོཀྑོཏི ནཱམཾ. ཀཱཡེནཱཏི ཝིམོཀྑསཧཛཱཏེན ནཱམཀཱཡེན. ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི པཊིལབྷིཏྭཱ ཨིརིཡཏི. ཀཏམསྨིཾ པནེས ཀཱལེ ཝིམོཀྑེ ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི? སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏུཀཱམསྶ ཧི ཀཱལོ ནཱམ ཨཏྠི, ཨཀཱལོ ནཱམ ཨཏྠི. ཏཏྠ པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཀཱལོ, ཝཏྟཀརཎཀཱལོ ཙ སམཱཔཛྫནསྶ ཨཀཱལོ ནཱམ. སརཱིརཾ པན པཊིཛགྒིཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ ཡཱཝ པིཎྜཱཡ གམནཀཱལོ ནཱགཙྪཏི, ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ སམཱཔཛྫནསྶ ཀཱལོ ནཱམ.

པིཎྜཱཡ གམནཀཱལཾ པན སལླཀྑེཏྭཱ ནིཀྑནྟསྶ ཙེཏིཡཝནྡནཀཱལོ, བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏསྶ ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀེ ཋཱནཀཱལོ པིཎྜཱཡ གམནཀཱལོ གཱམེ ཙརཎཀཱལོ; ཨཱསནསཱལཱཡ ཡཱགུཔཱནཀཱལོ ཝཏྟཀརཎཀཱལོཏི ཨཡམྤི སམཱཔཛྫནསྶ ཨཀཱལོ ནཱམ. ཨཱསནསཱལཱཡ པན ཝིཝིཏྟེ ཨོཀཱསེ སཏི ཡཱཝ བྷཏྟཀཱལོ ནཱགཙྪཏི, ཨེཏསྨིམྤི ཨནྟརེ སམཱཔཛྫནསྶ ཀཱལོ ནཱམ. བྷཏྟཾ པན བྷུཉྫནཀཱལོ, ཝིཧཱརགམནཀཱལོ, པཏྟཙཱིཝརཔཊིསཱམནཀཱལོ, དིཝཱཝཏྟཀརཎཀཱལོ, པརིཔུཙྪཱདཱནཀཱལོཏི ཨཡམྤི སམཱཔཛྫནསྶ ཨཀཱལོ ནཱམ. ཡོ ཨཀཱལོ, སྭེཝ ཨསམཡོ. ཏཾ སབྦམྤི ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསེ ཀཱལེ ཀཱལེ, སམཡེ སམཡེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ སཧཛཱཏནཱམཀཱཡེན པཊིལབྷིཏྭཱ ཝིཧརནྟོ, ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ…པེ… ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨཔིཙེས སཕསྶཀེཧི སཧཛཱཏནཱམདྷམྨེཧི སཧཛཱཏདྷམྨེ ཕུསཏིཡེཝ ནཱམ, ཨུཔཙཱརེན ཨཔྤནཾ ཕུསཏིཡེཝ ནཱམ. པུརིམཱཡ ཨཔྤནཱཡ ཨཔརཾ ཨཔྤནཾ ཕུསཏིཡེཝ. ཡེན ཧི སདྡྷིཾ ཡེ དྷམྨཱ སཧཛཱཏཱ, ཏེན ཏེ པཊིལདྡྷཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཕསྶེནཱཔི ཕུཊྛཱཡེཝ ནཱམ ཧོནྟི. ཨུཔཙཱརམྤི ཨཔྤནཱཡ པཊིལཱབྷཀཱརཎམེཝ, ཏཐཱ པུརིམཱ ཨཔྤནཱ ཨཔརཨཔྤནཱཡ. ཏཏྲཱསྶ ཨེཝཾ སཧཛཱཏེཧི སཧཛཱཏཱནཾ ཕུསནཱ ཝེདིཏབྦཱ – པཋམཛ྄ཛྷཱནཉྷི ཝིཏཀྐཱདཱིཧི པཉྩངྒིཀཾ. ཏསྨིཾ ཋཔེཏྭཱ ཏཱནི ཨངྒཱནི སེསཱ ཨཏིརེཀཔཎྞཱསདྷམྨཱ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏེན ནཱམཀཱཡེན པཋམཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཝིམོཀྑཾ ཕུསིཏྭཱ པཊིལབྷིཏྭཱ ཝིཧརཏི. དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ པཱིཏིསུཁཙིཏྟེཀགྒཏཱཧི ཏིཝངྒིཀཾ, ཏཏིཡཾ སུཁཙིཏྟེཀགྒཏཱཧི དུཝངྒིཀཾ, ཙཏུཏྠཾ ཨུཔེཀྑཱཙིཏྟེཀགྒཏཱཧི དུཝངྒིཀཾ, ཏཐཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ…པེ… ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཉྩ. ཏཏྠ ཋཔེཏྭཱ ཏཱནི ཨངྒཱནི སེསཱ ཨཏིརེཀཔཎྞཱསདྷམྨཱ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏེན ནཱམཀཱཡེན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཝིམོཀྑཾ ཕུསིཏྭཱ པཊིལབྷིཏྭཱ ཝིཧརཏི.

པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱཏི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ སངྑཱརགཏཾ, མགྒཔཉྙཱཡ ཙཏུསཙྩདྷམྨེ པསྶིཏྭཱ. ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟཱིཏི ཨུཔཌྜྷུཔཌྜྷཱ པཋམམགྒཱདིཝཛ྄ཛྷཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སམཡཝིམུཏྟོཏི ཨེཏྠ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི པུཐུཛྫནོ ཏེན ནཱམཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. པུཐུཛྫནསྶ ཙ ཁཱིཎཱ ཨཱསཝཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ སོ ན གཧིཏོ. ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི ཁཱིཎཱསཝོཔི ཏེན ནཱམཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྶ པན ཨཔརིཀྑཱིཎཱསཝཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ སོཔི ན གཧིཏོ. སམཡཝིམུཏྟོཏི པན ཏིཎྞཾ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམཱིནཾཡེཝེཏཾ ནཱམནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༢. ཨསམཡཝིམུཏྟནིདྡེསེ – པུརིམསདིསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨསམཡཝིམུཏྟོཏི པནེཏྠ སུཀྑཝིཔསྶཀཁཱིཎཱསཝསྶེཏཾ ནཱམཾ. སུཀྑཝིཔསྶཀཱ པན སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིནོ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཙ ཁཱིཎཱསཝཱ པུཐུཛྫནཱ ཙ ཨིམསྨིཾ དུཀེ ན ལབྦྷནྟི, དུཀམུཏྟཀཔུགྒལཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏསྨཱ སཏྠཱ ཨཏྟནོ བུདྡྷསུབུདྡྷཏཱཡ ཧེཊྛཱ གཧིཏེ ཙ ཨགྒཧིཏེ ཙ སངྐཌྜྷིཏྭཱ སདྡྷིཾ པིཊྛིཝཊྚཀེཧི ཏནྟིཾ ཨཱརོཔེནྟོ སབྦེཔི ཨརིཡཔུགྒལཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨརིཡེ ཝིམོཀྑེཏི ཀིལེསེཧི ཨཱརཀཏྟཱ ཨརིཡེཏི སངྑཾ གཏེ ལོཀུཏྟརཝིམོཀྑེ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – བཱཧིརཱནཉྷི ཨཊྛནྣཾ སམཱཔཏྟཱིནཾ སམཱཔཛྫནྟསྶ སམཡོཔི ཨཏྠི ཨསམཡོཔི. མགྒཝིམོཀྑེན ཝིམུཙྩནསྶ སམཡོ ཝཱ ཨསམཡོ ཝཱ ནཏྠི. ཡསྶ སདྡྷཱ བལཝཏཱི, ཝིཔསྶནཱ ཙ ཨཱརདྡྷཱ, ཏསྶ གཙྪནྟསྶ ཏིཊྛནྟསྶ ནིསཱིདནྟསྶ ནིཔཛྫནྟསྶ ཁཱདནྟསྶ བྷུཉྫནྟསྶ མགྒཕལཔཊིཝེདྷོ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི ནཏྠི. ཨིཏི མགྒཝིམོཀྑེན ཝིམུཙྩནསྶ སམཡོ ཝཱ ཨསམཡོ ཝཱ ནཏྠཱིཏི ཧེཊྛཱ གཧིཏེ ཙ ཨགྒཧིཏེ ཙ སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཨིམཾ པིཊྛིཝཊྚཀཾ ཏནྟིཾ ཨཱརོཔེསི དྷམྨརཱཛཱ. སམཱཔཏྟིལཱབྷཱི པུཐུཛྫནོ ཨིམཱཡཔི ཏནྟིཡཱ ཨགྒཧིཏོཝ. བྷཛཱཔིཡམཱནོ པན སམཱཔཏྟིཝིཀྑམྦྷིཏཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ཝསེན སམཡཝིམུཏྟབྷཱཝཾ བྷཛེཡྻ.

༣. ཀུཔྤདྷམྨཱཀུཔྤདྷམྨནིདྡེསེསུ – ཡསྶ ཨདྷིགཏོ སམཱཔཏྟིདྷམྨོ ཀུཔྤཏི ནསྶཏི, སོ ཀུཔྤདྷམྨོ. རཱུཔསཧགཏཱནནྟི རཱུཔནིམིཏྟསངྑཱཏེན རཱུཔེན སཧགཏཱནཾ. ཏེན སདྡྷིཾ པཝཏྟཱནཾ ན ཝིནཱ རཱུཔཱརམྨཎཱནཾ ཙཏུནྣཾ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨརཱུཔསཧགཏཱནནྟི རཱུཔཏོ ཨཉྙཾ, ན རཱུཔནྟི ཨརཱུཔཾ. ཨརཱུཔེན སཧགཏཱནཾ ཏེན སདྡྷིཾ པཝཏྟཱནཾ ན ཝིནཱ ཨརཱུཔཱརམྨཎཱནཾ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནནྟི ཨཏྠོ. ན ནིཀཱམལཱབྷཱིཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨཙིཎྞཝསིཏཱཡ ཨིཙྪིཏཱཀཱརེན ཨལདྡྷཏྟཱ ན ནིཀཱམལཱབྷཱི. ཨཔྤགུཎསམཱཔཏྟིཀོཏི ཨཏྠོ. ན ཨཀིཙྪལཱབྷཱིཏི ཀིཙྪལཱབྷཱི དུཀྑལཱབྷཱི. ཡོ ཨཱགམནམྷི ཀིལེསེ ཝིཀྑམྦྷེནྟོ ཨུཔཙཱརཾ པཱཔེནྟོ ཨཔྤནཾ པཱཔེནྟོ ཙིཏྟམཉྫཱུསཾ ལབྷནྟོ དུཀྑེན ཀིཙྪེན སསངྑཱརེན སཔྤཡོགེན ཀིལམནྟོ ཏཾ སམྤདཾ པཱཔུཎིཏུཾ སཀྐོཏི, སོ ན ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ནཱམ. ན ཨཀསིརལཱབྷཱིཏི ཨཝིཔུལལཱབྷཱི. སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ཨདྡྷཱནཾ ཕརིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨེཀཾ དྭེ ཙིཏྟཝཱརེ ཝཏྟེཏྭཱ སཧསཱཝ ཝུཊྛཱཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཡཏྠིཙྪཀནྟི ཡསྨིཾ ཨོཀཱསེ སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཨིཙྪཏི. ཡདིཙྪཀནྟི ཀསིཎཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ ཨཱནཱཔཱནཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ བྲཧྨཝིཧཱརཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ ཨསུབྷཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱཏི ཡཾ ཡཾ སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཨིཙྪཏི. ཡཱཝཏིཙྪཀནྟི ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདེན ཡཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨིཙྪཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཏྠ ཡཏྠ ཡཾ ཡཾ སམཱཔཏྟིཾ ཡཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏུམྤི ཝུཊྛཱཏུམྤི ཨིཙྪཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཏཾ ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ ཏཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏུམྤི ཝུཊྛཱཏུམྤི ན སཀྐོཏི. ཙནྡཾ ཝཱ སཱུརིཡཾ ཝཱ ཨུལློཀེཏྭཱ ‘ཨིམསྨིཾ ཙནྡེ ཝཱ སཱུརིཡེ ཝཱ ཨེཏྟཀཾ ཋཱནཾ གཏེ ཝུཊྛཧིསྶཱམཱི’ཏི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣོ ཡཐཱཔརིཙྪེདེན ཝུཊྛཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨནྟརཱཝ ཝུཊྛཱཏི; སམཱཔཏྟིཡཱ ཨཔྤགུཎཏཱཡཱཏི.

པམཱདམཱགམྨཱཏི པམཱདཾ པཊིཙྩ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝཾཝིདྷོ པུགྒལོ ཀུཔྤདྷམྨོཏི ཝུཙྩཏི. ཨིདཾ པན ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ པུཐུཛྫནསྶ སོཏཱཔནྣསྶ སཀདཱགཱམིནོཏི ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ནཱམཾ. ཨེཏེསཉྷི སམཱདྷིཔཱརིབནྡྷཀཱ ཝིཔསྶནཱཔཱརིབནྡྷཀཱ ཙ དྷམྨཱ ན སུཝིཀྑམྦྷིཏཱ, ན སུཝིཀྑཱལིཏཱ, ཏེན ཏེསཾ སམཱཔཏྟི ནསྶཏི པརིཧཱཡཏི. སཱ ཙ ཁོ ནེཝ སཱིལབྷེདེན, ནཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམེན. ན གརུཀམོཀྑདྷམྨོ པནེས ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཀིཙྩཀརཎཱིཡེན ཝཱ ཝཏྟབྷེདམཏྟཀེན ཝཱ ནསྶཏི.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ཐེརོ སམཱཔཏྟིཾ ཝལ༹ཉྫེཏི. ཏསྨིཾ པིཎྜཱཡ གཱམཾ པཝིཊྛེ དཱརཀཱ པརིཝེཎེ ཀཱིལི༹ཏྭཱ པཀྐམིཾསུ. ཐེརོ ཨཱགནྟྭཱ ‘པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦ’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨསམྨཛྫིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེསྶཱམཱི’ཏི ནིསཱིདི. སོ ཨཔྤེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ, ‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཱཝརཎ’ནྟི སཱིལཾ ཨཱཝཛྫནྟོ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཝཱིཏིཀྐམཾ ཨདིསྭཱ ‘ཝཏྟབྷེདོ ནུ ཁོ ཨཏྠཱི’ཏི ཨོལོཀེནྟོ པརིཝེཎསྶ ཨསམྨཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སམྨཛྫིཏྭཱ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདནྟོ སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེནྟོཝ ནིསཱིདི.

༤. ཨཀུཔྤདྷམྨནིདྡེསོ ཝུཏྟཔཊིཔཀྑཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨཀུཔྤདྷམྨོཏི ཨིདཾ པན ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཨནཱགཱམིསྶ ཙེཝ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཙཱཏི དྭིནྣཾ པུགྒལཱནཾ ནཱམཾ. ཏེསཉྷི སམཱདྷིཔཱརིབནྡྷཀཱ ཝིཔསྶནཱཔཱརིབནྡྷཀཱ ཙ དྷམྨཱ སུཝིཀྑམྦྷིཏཱ སུཝིཀྑཱལིཏཱ; ཏེན ཏེསཾ བྷསྶསངྒཎིཀཱརཱམཱདིཀིཙྩེན ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔེན པམཱདེན ཝཱིཏིནཱམེནྟཱནམྤི སམཱཔཏྟི ན ཀུཔྤཏི, ན ནསྶཏི. སུཀྑཝིཔསྶཀཱ པན སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཱ ཨིམསྨིཾ དུཀེ ན ལབྦྷནྟི; དུཀམུཏྟཀཔུགྒལཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏསྨཱ སཏྠཱ ཨཏྟནོ བུདྡྷསུབུདྡྷཏཱཡ ཧེཊྛཱ གཧིཏེ ཙ ཨགྒཧིཏེ ཙ སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཨིམསྨིམྤི དུཀེ སདྡྷིཾ པིཊྛིཝཊྚཀེཧི ཏནྟིཾ ཨཱརོཔེནྟོ སབྦེཔི ཨརིཡཔུགྒལཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཊྛནྣཉྷི སམཱཔཏྟཱིནཾ ཀུཔྤནཾ ནསྶནཾ བྷཝེཡྻ, ལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ པན སཀིཾ པཊིཝིདྡྷསྶ ཀུཔྤནཾ ནསྶནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༥. པརིཧཱནདྷམྨཱཔརིཧཱནདྷམྨནིདྡེསཱཔི ཀུཔྤདྷམྨཱཀུཔྤདྷམྨནིདྡེསཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ པུགྒལསྶ པམཱདཾ པཊིཙྩ དྷམྨཱནཾ པརིཧཱནམྤི ཨཔརིཧཱནམྤི གཧིཏནྟི ཨིདཾ པརིཡཱཡདེསནཱམཏྟམེཝ ནཱནཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཏཱདིསམེཝ.

༧. ཙེཏནཱབྷབྦནིདྡེསེ – ཙེཏནཱབྷབྦོཏི ཙེཏནཱཡ ཨཔརིཧཱནིཾ ཨཱཔཛྫིཏུཾ བྷབྦོ. སཙེ ཨནུསཉྩེཏེཏཱིཏི, སཙེ སམཱཔཛྫཏི. སམཱཔཏྟིཉྷི སམཱཔཛྫནྟོ ཨནུསཉྩེཏེཏི ནཱམ. སོ ན པརིཧཱཡཏི, ཨིཏརོ པརིཧཱཡཏི.

༨. ཨནུརཀྑཎཱབྷབྦནིདྡེསེ – ཨནུརཀྑཎཱབྷབྦོཏི ཨནུརཀྑཎཱཡ ཨཔརིཧཱནིཾ ཨཱཔཛྫིཏུཾ བྷབྦོ. སཙེ ཨནུརཀྑཏཱིཏི སཙེ ཨནུཔཀཱརདྷམྨེ པཧཱཡ ཨུཔཀཱརདྷམྨེ སེཝནྟོ སམཱཔཛྫཏི. ཨེཝཉྷི པཊིཔཛྫནྟོ ཨནུརཀྑཏི ནཱམ. སོ ན པརིཧཱཡཏི, ཨིཏརོ པརིཧཱཡཏི.

ཨིམེ དྭེཔི སམཱཔཏྟིཾ ཋཔེཏུཾ ཐཱཝརཾ ཀཱཏུཾ པཊིབལཱ. ཙེཏནཱབྷབྦཏོ པན ཨནུརཀྑཎཱབྷབྦོཝ བལཝཏརོ. ཙེཏནཱབྷབྦོ ཧི ཨུཔཀཱརཱནུཔཀཱརེ དྷམྨེ ན ཛཱནཱཏི. ཨཛཱནནྟོ ཨུཔཀཱརདྷམྨེ ནུདཏི ནཱིཧརཏི, ཨནུཔཀཱརདྷམྨེ སེཝཏི. སོ ཏེ སེཝནྟོ སམཱཔཏྟིཏོ པརིཧཱཡཏི. ཨནུརཀྑཎཱབྷབྦོ ཨུཔཀཱརཱནུཔཀཱརེ དྷམྨེ ཛཱནཱཏི. ཛཱནནྟོ ཨནུཔཀཱརདྷམྨེ ནུདཏི ནཱིཧརཏི, ཨུཔཀཱརདྷམྨེ སེཝཏི. སོ ཏེ སེཝནྟོ སམཱཔཏྟིཏོ ན པརིཧཱཡཏི.

ཡཐཱ ཧི དྭེ ཁེཏྟཔཱལཱ ཨེཀོ པཎྜུརོགེན སརོགོ ཨཀྑམོ སཱིཏཱདཱིནཾ, ཨེཀོ ཨརོགོ སཱིཏཱདཱིནཾ སཧོ. སརོགོ ཧེཊྛཱཀུཊིཾ ན ཨོཏརཏི, རཏྟཱརཀྑཾ དིཝཱརཀྑཾ ཝིཛཧཏི. ཏསྶ དིཝཱ སུཀམོརཱདཡོ ཁེཏྟཾ ཨོཏརིཏྭཱ སཱལིསཱིསཾ ཁཱདནྟི, རཏྟིཾ མིགསཱུཀརཱདཡོ པཝིསིཏྭཱ ཁལཾ ཏཙྪི ཏཾ ཝིཡ ཚེཏྭཱ གཙྪནྟི. སོ ཨཏྟནོ པམཏྟཀཱརཎཱ པུན བཱིཛམཏྟམྤི ན ལབྷཏི. ཨིཏརོ རཏྟཱརཀྑཾ དིཝཱརཀྑཾ ན ཝིཛཧཏི. སོ ཨཏྟནོ ཨཔྤམཏྟཀཱརཎཱ ཨེཀཀརཱིསཏོ ཙཏྟཱརིཔི ཨཊྛཔི སཀཊཱནི ལབྷཏི.

ཏཏྠ སརོགཁེཏྟཔཱལོ ཝིཡ ཙེཏནཱབྷབྦོ, ཨརོགོ ཝིཡ ཨནུརཀྑཎཱབྷབྦོ དཊྛབྦོ. སརོགསྶ ཨཏྟནོ པམཱདེན པུན བཱིཛམཏྟསྶཔི ཨལབྷནཾ ཝིཡ ཙེཏནཱབྷབྦསྶ ཨུཔཀཱརཱནུཔཀཱརེ དྷམྨེ ཨཛཱནིཏྭཱ ཨུཔཀཱརེ པཧཱཡ ཨནུཔཀཱརེ སེཝནྟསྶ སམཱཔཏྟིཡཱ པརིཧཱནཾ. ཨིཏརསྶ ཨཏྟནོ ཨཔྤམཱདེན ཨེཀཀརཱིསམཏྟཏོ ཙཏུཨཊྛསཀཊཨུདྡྷརཎཾ ཝིཡ ཨནུརཀྑཎཱབྷབྦསྶ ཨུཔཀཱརཱནུཔཀཱརེ དྷམྨེ ཛཱནིཏྭཱ ཨནུཔཀཱརེ པཧཱཡ ཨུཔཀཱརེ སེཝནྟསྶ སམཱཔཏྟིཡཱ ཨཔརིཧཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཙེཏནཱབྷབྦཏོ ཨནུརཀྑཎཱབྷབྦོཝ སམཱཔཏྟིཾ ཐཱཝརཾ ཀཱཏུཾ བལཝཏརོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༩. པུཐུཛྫནནིདྡེསེ – ཏཱིཎི སཾཡོཛནཱནཱིཏི དིཊྛིསཾཡོཛནསཱིལབྦཏཔརཱམཱསསཾཡོཛནཝིཙིཀིཙྪཱསཾཡོཛནཱནི. ཨེཏཱནི ཧི ཕལཀྑཎེ པཧཱིནཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ཨཡཾ པན ཕལཀྑཎེཔི ན ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ཏེསཾ དྷམྨཱནནྟི ཏེསཾ སཾཡོཛནདྷམྨཱནཾ. མགྒཀྑཎསྨིཉྷི ཏེསཾ པཧཱནཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ ཧོཏི. ཨཡཾ པན མགྒཀྑཎེཔི ན ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནོ ཐཱུལབཱལཔུཐུཛྫནོཝ ཨིདྷ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༠. གོཏྲབྷུནིདྡེསེ – ཡེསཾ དྷམྨཱནནྟི ཡེསཾ གོཏྲབྷུཉཱཎེན སདྡྷིཾ ཨུཔྤནྣཱནཾ པརོཔཎྞཱསཀུསལདྷམྨཱནཾ. ཨརིཡདྷམྨསྶཱཏི ལོཀུཏྟརམགྒསྶ. ཨཝཀྐནྟི ཧོཏཱིཏི ཨོཀྐནྟི ནིབྦཏྟི པཱཏུབྷཱཝོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ནིབྦཱནཱརམྨཎེན ཉཱཎེན སབྦཾ པུཐུཛྫནསངྑཾ པུཐུཛྫནགོཏྟཾ པུཐུཛྫནམཎྜལཾ པུཐུཛྫནཔཉྙཏྟིཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨརིཡསངྑཾ ཨརིཡགོཏྟཾ ཨརིཡམཎྜལཾ ཨརིཡཔཉྙཏྟིཾ ཨོཀྐམནཏོ གོཏྲབྷཱུཔུགྒལོ ནཱམ ཝུཙྩཏི.

༡༡. བྷཡཱུཔརཏནིདྡེསེ – བྷཡེན ཨུཔརཏོཏི བྷཡཱུཔརཏོ. སཏྟཔི སེཀྑཱ པུཐུཛྫནཱ ཙ བྷཱཡིཏྭཱ པཱཔཏོ ཨོརམནྟི པཱཔཾ ན ཀརོནྟི. ཏཏྠ པུཐུཛྫནཱ དུགྒཏིབྷཡཾ, ཝཊྚབྷཡཾ, ཀིལེསབྷཡཾ, ཨུཔཝཱདབྷཡནྟི ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི བྷཱཡནྟི. ཏེསུ བྷཱཡིཏབྦཊྛེན དུགྒཏིཡེཝ བྷཡཾ དུགྒཏིབྷཡཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ པུཐུཛྫནོ ‘སཙེ ཏྭཾ པཱཔཾ ཀརིསྶསི, ཙཏྟཱརོ ཨཔཱཡཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཋིཏཙྪཱཏཨཛགརསདིསཱ, ཏེསུ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཀཐཾ བྷཝིསྶསཱི’ཏི དུགྒཏིབྷཡཾ བྷཱཡིཏྭཱ པཱཔཾ ན ཀརོཏི. ཨནམཏགྒསཾསཱརཝཊྚཾཡེཝ པན ཝཊྚབྷཡཾ ནཱམ. སབྦམྤི ཨཀུསལཾ ཀིལེསབྷཡཾ ནཱམ. གརཧཱ པན ཨུཔཝཱདབྷཡཾ ནཱམ. ཏཱནིཔི བྷཱཡིཏྭཱ པུཐུཛྫནོ པཱཔཾ ན ཀརོཏི. སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིནོ པན ཏཡོ སེཀྑཱ དུགྒཏིཾ ཨཏཱིཏཏྟཱ སེསཱནི ཏཱིཎི བྷཡཱནི བྷཱཡིཏྭཱ པཱཔཾ ན ཀརོནྟི. མགྒཊྛཀསེཀྑཱ ཨཱགམནཝསེན ཝཱ ཨསམུཙྪིནྣབྷཡཏྟཱ ཝཱ བྷཡཱུཔརཏཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཁཱིཎཱསཝོ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ བྷཡེསུ ཨེཀམྤི ན བྷཱཡཏི. སོ ཧི སབྦསོ སམུཙྪིནྣབྷཡོ; ཏསྨཱ ཨབྷཡཱུཔརཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཀིཾ པན སོ ཨུཔཝཱདམྤི ན བྷཱཡཏཱིཏི? ན བྷཱཡཏི. ཨུཔཝཱདཾ པན རཀྑཏཱིཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. དོཎུཔྤལཝཱཔིགཱམེ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརོ ཝིཡ.

༡༢. ཨབྷབྦཱགམནནིདྡེསེ – སམྨཏྟནིཡཱམཱགམནསྶ ཨབྷབྦོཏི ཨབྷབྦཱགམནོ. ཀམྨཱཝརཎེནཱཏི པཉྩཝིདྷེན ཨཱནནྟརིཡཀམྨེན. ཀིལེསཱཝརཎེནཱཏི ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཡཱ. ཝིཔཱཀཱཝརཎེནཱཏི ཨཧེཏུཀདུཧེཏུཀཔཊིསནྡྷིཡཱ. ཨསྶདྡྷཱཏི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷེསུ སདྡྷཱརཧིཏཱ. ཨཙྪནྡིཀཱཏི ཀཏྟུཀམྱཏཱཀུསལཙྪནྡརཧིཏཱ. ཏེ ཋཔེཏྭཱ ཛམྦུདཱིཔཾ ཨིཏརདཱིཔཏྟཡཝཱསིནོ ཝེདིཏབྦཱ. ཏེསུ ཧི མནུསྶཱ ཨཙྪནྡིཀབྷཱཝཾ པཝིཊྛཱ ནཱམ. དུཔྤཉྙཱཏི བྷཝངྒཔཉྙཱརཧིཏཱ. ཨབྷབྦཱཏི ཨཔྤཊིལདྡྷམགྒཕལཱུཔནིསྶཡཱ. ནིཡཱམནྟི མགྒནིཡཱམཾ, སམྨཏྟནིཡཱམཾ. ཨོཀྐམིཏུནྟི ཨེཏཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟསངྑཱཏཾ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ པཝིསིཏུཾ ཏཏྠ པཏིཊྛཱཏུཾ ཨབྷབྦཱ.

༡༣. བྷབྦཱགམནནིདྡེསོ ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝམིམསྨིཾ དུཀེ ཡེ ཙ པུགྒལཱ པཉྩཱནནྟརིཡཀཱ, ཡེ ཙ ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཀཱ, ཡེཧི ཙ ཨཧེཏུཀདུཧེཏུཀཔཊིསནྡྷི གཧིཏཱ, ཡེ ཙ བུདྡྷཱདཱིནཾ ན སདྡཧནྟི, ཡེསཉྩ ཀཏྟུཀམྱཏཱཚནྡོ ནཏྠི, ཡེ ཙ ཨཔརིཔུཎྞབྷཝངྒཔཉྙཱ, ཡེསཉྩ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ ནཏྠི, ཏེ སབྦེཔི སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཨབྷབྦཱ, ཝིཔརཱིཏཱ བྷབྦཱཏི ཝུཏྟཱ.

༡༤. ནིཡཏཱནིཡཏནིདྡེསེ – ཨཱནནྟརིཀཱཏི ཨཱནྟརིཀཀམྨསམངྒིནོ. མིཙྪཱདིཊྛིཀཱཏི ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིསམངྒིནོ. སབྦེཔི ཧེཏེ ནིརཡསྶ ཨཏྠཱཡ ནིཡཏཏྟཱ ནིཡཏཱ ནཱམ. ཨཊྛ པན ཨརིཡཔུགྒལཱ སམྨཱབྷཱཝཱཡ ཨུཔརཱུཔརིམགྒཕལཏྠཱཡ ཙེཝ ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཏྠཱཡ ཙ ནིཡཏཏྟཱ ནིཡཏཱ ནཱམ. ཨཝསེསཔུགྒལཱ པན ཨནིབདྡྷགཏིཀཱ. ཡཐཱ ཨཱཀཱསེ ཁིཏྟདཎྜོ པཐཝིཡཾ པཏནྟོ ‘ཨགྒེན ཝཱ མཛ྄ཛྷེན ཝཱ མཱུལེན ཝཱ པཏིསྶཏཱི’ཏི ན ཉཱཡཏི; ཨེཝམེཝ ‘ཨསུཀགཏིཡཱ ནཱམ ནིབྦཏྟིསྶནྟཱི’ཏི ནིཡམཱབྷཱཝཱ ཨནིཡཏཱ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡཱ པན ཨུཏྟརཀུརུཀཱནཾ ནིཡཏགཏིཀཏཱ ཝུཏྟཱ, ན སཱ ནིཡཏདྷམྨཝསེན. མིཙྪཏྟསམྨཏྟནིཡཏདྷམྨཱཡེཝ ཧི ནིཡཏཱ ནཱམ. ཏེསཉྩ ཝསེནཱཡཾ པུགྒལནིཡམོ ཀཐིཏོཏི.

༡༥. པཊིཔནྣཀནིདྡེསེ – མགྒསམངྒིནོཏི མགྒཊྛཀཔུགྒལཱ. ཏེ ཧི ཕལཏྠཱཡ པཊིཔནྣཏྟཱ པཊིཔནྣཀཱ ནཱམ. ཕལསམངྒིནོཏི ཕལཔཊིལཱབྷསམངྒིཏཱཡ ཕལསམངྒིནོ. ཕལཔཊིལཱབྷཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཏེ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨསམཱཔནྣཱཔི ཕལེ ཋིཏཱཡེཝ ནཱམ.

༡༦. སམསཱིསཱིནིདྡེསེ – ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམནྟི ཨཔུརེ ཨཔཙྪཱ, ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝཱཏི ཨཏྠོ. པརིཡཱདཱནནྟི པརིཀྑཡོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ པུགྒལོ སམསཱིསཱི ནཱམ ཝུཙྩཏི. སོ པནེས ཏིཝིདྷོ ཧོཏི – ཨིརིཡཱཔཐསམསཱིསཱི, རོགསམསཱིསཱི, ཛཱིཝིཏསམསཱིསཱིཏི. ཏཏྠ ཡོ ཙངྐམནྟོཝ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཙངྐམནྟོཝ པརིནིབྦཱཏི པདུམཏྠེརོ ཝིཡ; ཋིཏཀོཝ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཋིཏཀོཝ པརིནིབྦཱཏི ཀོཊཔབྦཏཝིཧཱརཝཱསཱིཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ; ནིསིནྣོཝ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ནིསིནྣོཝ པརིནིབྦཱཏི, ནིཔནྣོཝ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ནིཔནྣོཝ པརིནིབྦཱཏི – ཨཡཾ ཨིརིཡཱཔཐསམསཱིསཱི ནཱམ.

ཡོ པན ཨེཀཾ རོགཾ པཏྭཱ ཨནྟོརོགེཡེཝ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏེནེཝ རོགེན པརིནིབྦཱཏི – ཨཡཾ རོགསམསཱིསཱི ནཱམ.

ཀཏརོ ཛཱིཝིཏསམསཱིསཱི ནཱམ? ‘‘སཱིསནྟི ཏེརས སཱིསཱནི – པལིབོདྷསཱིསཉྩ ཏཎྷཱ, ཝིནིབནྡྷནསཱིསཉྩ མཱནོ, པརཱམཱསསཱིསཉྩ དིཊྛི, ཝིཀྑེཔསཱིསཉྩ ཨུདྡྷཙྩཾ, སཾཀིལེསསཱིསཉྩ ཨཝིཛྫཱ, ཨདྷིམོཀྑསཱིསཉྩ སདྡྷཱ, པགྒཧསཱིསཉྩ ཝཱིརིཡཾ, ཨུཔཊྛཱནསཱིསཉྩ སཏི, ཨཝིཀྑེཔསཱིསཉྩ སམཱདྷི, དསྶནསཱིསཉྩ པཉྙཱ, པཝཏྟསཱིསཉྩ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ, གོཙརསཱིསཉྩ ཝིམོཀྑོ, སངྑཱརསཱིསཉྩ ནིརོདྷོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༨༧). ཏཏྠ ཀིལེསསཱིསཾ ཨཝིཛྫཾ ཨརཧཏྟམགྒོ པརིཡཱདིཡཏི. པཝཏྟསཱིསཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ཙུཏིཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡཏི. ཨཝིཛྫཱཔརིཡཱདཱཡཀཾ ཙིཏྟཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ པརིཡཱདཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཔརིཡཱདཱཡཀཾ ཙིཏྟཾ ཨཝིཛྫཾ པརིཡཱདཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཝིཛྫཱཔརིཡཱདཱཡཀཾ ཙིཏྟཾ ཨཉྙཾ, ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཔརིཡཱདཱཡཀཾ ཙིཏྟཾ ཨཉྙཾ. ཡསྶ ཙེཏཾ སཱིསདྭཡཾ སམཾ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪཏི, སོ ཛཱིཝིཏསམསཱིསཱི ནཱམ.

ཀཐམིདཾ སམཾ ཧོཏཱིཏི? ཝཱརསམཏཱཡ. ཡསྨིཉྷི ཝཱརེ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི – སོཏཱཔཏྟིམགྒེ པཉྩ པཙྩཝེཀྑཎཱནི, སཀདཱགཱམིམགྒེ པཉྩ, ཨནཱགཱམིམགྒེ པཉྩ, ཨརཧཏྟམགྒེ ཙཏྟཱརཱིཏི ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎེ པཏིཊྛཱཡ བྷཝངྒཾ ཨོཏརིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི. ཨིམཱཡ ཝཱརསམཏཱཡ ཨིདཾ ཨུབྷཡསཱིསཔརིཡཱདཱནཾ སམཾ ཧོཏི ནཱམ. ཏེནཱཡཾ པུགྒལོ ཛཱིཝིཏསམསཱིསཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡམེཝ ཙ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ.

༡༧. ཋིཏཀཔྤཱིནིདྡེསེ – ཋིཏོ ཀཔྤོཏི ཋིཏཀཔྤོ, ཋིཏཀཔྤོ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཋིཏཀཔྤཱི. ཀཔྤཾ ཋཔེཏུཾ སམཏྠོཏི ཨཏྠོ. ཨུཌྜཡ྄ཧནཝེལཱ ཨསྶཱཏི ཛྷཱཡནཀཱལོ བྷཝེཡྻ. ནེཝ ཏཱཝཱཏི ཡཱཝ ཨེས མགྒསམངྒཱི པུགྒལོ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ན སཙྪིཀརོཏི, ནེཝ ཏཱཝ ཀཔྤོ ཛྷཱཡེཡྻ. ཛྷཱཡམཱནོཔི ཨཛ྄ཛྷཱཡིཏྭཱཝ ཏིཊྛེཡྻ. ཀཔྤཝིནཱསོ ཧི ནཱམ མཧཱཝིཀཱརོ མཧཱཔཡོགོ ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹སྶ ཛྷཱཡནཝསེན མཧཱལོཀཝིནཱསོ. ཨཡམྤི ཨེཝཾ མཧཱཝིནཱསོ ཏིཊྛེཡྻ ཝཱཏི ཝདཏི. སཱསནེ པན དྷརམཱནེ ཨཡཾ ཀཔྤཝིནཱསོ ནཱམ ནཏྠི. ཀཔྤཝིནཱསེ སཱསནཾ ནཏྠི. གཏཀོཊིཀེ ཧི ཀཱལེ ཀཔྤཝིནཱསོ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི སཏྠཱ ཨནྟརཱཡཱབྷཱཝཾ དཱིཔེཏུཾ ཨིདཾ ཀཱརཎཾ ཨཱཧརི – ‘‘ཨིདམྤི བྷཝེཡྻ, མགྒསམངྒིནོ པན ཕལསྶ ཨནྟརཱཡོ ན སཀྐཱ ཀཱཏུ’’ནྟི. ཨཡཾ པན པུགྒལོ ཀཔྤཾ ཋཔེནྟོ ཀིཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཋཔེཡྻཱཏི? ཡསྨིཾ ཝཱརེ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཨཐ བྷཝངྒཾ ཨཱཝཊྚེནྟཾ མནོདྭཱརཱཝཛྫནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏོ ཏཱིཎི ཨནུལོམཱནི, ཨེཀཾ གོཏྲབྷུཙིཏྟཾ, ཨེཀཾ མགྒཙིཏྟཾ, དྭེ ཕལཙིཏྟཱནི, པཉྩ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཱནཱིཏི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཋཔེཡྻ. ཨིམཾ པནཏྠཾ བཱཧིརཱཡ ཨཱགནྟུཀཱུཔམཱཡཔི ཨེཝཾ དཱིཔཡིཾསུ. སཙེ ཧི སོཏཱཔཏྟིམགྒསམངྒིསྶ མཏྠཀཱུཔརི ཡོཛནིཀཾ ཨེཀགྒྷནསེལཾ ཏིཝཊྚཱཡ རཛྫུཡཱ བནྡྷིཏྭཱ ཨོལམྦེཡྻ, ཨེཀསྨིཾ ཝཊྚེ ཚིནྣེ དྭཱིཧི ཨོལམྦེཡྻ, དྭཱིསུ ཚིནྣེསུ ཨེཀེན ཨོལམྦེཡྻེཝ, ཏསྨིམྤི ཚིནྣེ ཨབྦྷཀཱུཊཾ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ ཏིཊྛེཡྻ, ན ཏྭེཝ ཏསྶ པུགྒལསྶ མགྒཱནནྟརཕལསྶ ཨནྟརཱཡཾ ཀརེཡྻཱཏི. ཨཡཾ པན དཱིཔནཱ པརིཏྟཱ, པུརིམཱཝ མཧནྟཱ. ན ཀེཝལཾ པན སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛོཝ ཀཔྤཾ ཋཔེཏི, ཨིཏརེ མགྒསམངྒིནོཔི ཋཔེནྟིཡེཝ. ཏེན བྷགཝཱ ཧེཊྛཱ གཧིཏཉྩ ཨགྒཧིཏཉྩ སབྦཾ སངྐཌྜྷིཏྭཱ སདྡྷིཾ པིཊྛིཝཊྚཀཔུགྒལེཧི ཨིམཾ ཏནྟིཾ ཨཱརོཔེསི – ‘‘སབྦེཔི མགྒསམངྒིནོ པུགྒལཱ ཋིཏཀཔྤིནོ’’ཏི.

༡༨. ཨརིཡནིདྡེསེ – ཀིལེསེཧི ཨཱརཀཏྟཱ ཨརིཡཱ. སདེཝཀེན ལོཀེན ཨརཎཱིཡཏྟཱ ཨརིཡཱ. ཨརིཡཊྛོ ནཱམ པརིསུདྡྷཊྛོཏི པརིསུདྡྷཏྟཱཔི ཨརིཡཱ. སེསཱ ཨཔརིསུདྡྷཏཱཡ ཨནརིཡཱ.

༡༩. སེཀྑནིདྡེསེ – མགྒསམངྒིནོ མགྒཀྑཎེ, ཕལསམངྒིནོ ཙ ཕལཀྑཎེ, ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱདིཀཱ ཏིསྶོཔི སིཀྑཱ སིཀྑནྟིཡེཝཱཏི སེཀྑཱ. ཨརཧཏཱ པན ཨརཧཏྟཕལཀྑཎེ ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑིཏཱ. པུན ཏསྶ སིཀྑནཀིཙྩཾ ནཏྠཱིཏི ཨསེཀྑཱ. ཨིཏི སཏྟ ཨརིཡཱ སིཀྑནྟཱིཏི སེཀྑཱ. ཁཱིཎཱསཝཱ ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ སཱིལཱདཱིནཾ སིཀྑིཏཏྟཱ སིཀྑིཏཨསེཀྑཱ ནཱམ. བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷཱ སཡམྦྷཱུཏཏཱཡ ཨསིཀྑིཏཨསེཀྑཱ ནཱམ. སེསཔུགྒལཱ ནེཝ སིཀྑནྟི ན སིཀྑིཏཱཏི ནེཝསེཀྑཱནཱསེཀྑཱ.

༢༠. ཏེཝིཛྫནིདྡེསེ – པཋམཾ པུབྦེནིཝཱསདིབྦཙཀྑུཉཱཎཱནི ནིབྦཏྟེཏྭཱ པཙྪཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཔི, པཋམཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པཙྪཱ པུབྦེནིཝཱསདིབྦཙཀྑུཉཱཎནིབྦཏྟཀོཔི ཏེཝིཛྫོཡེཝ ནཱམ. སུཏྟནྟཀཐཱ པན པརིཡཱཡདེསནཱ ཨབྷིདྷམྨཀཐཱ ནིཔྤརིཡཱཡདེསནཱཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཱགམནཱིཡམེཝ དྷུརཾ. ཏསྨཱ པཋམཾ དྭེ ཝིཛྫཱ ནིབྦཏྟེཏྭཱ པཙྪཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཝ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཚལ༹བྷིཉྙེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༢. སམྨཱསམྦུདྡྷནིདྡེསེ – པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསཱུཏི པཙྪིམབྷཝེ སཙྩཔྤཊིཝེདྷཏོ པུབྦེ ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི སནྟིཀེ ཨསྶུཏཔུབྦེསུ. ཏཏོ པུརིམཔུརིམེསུ པན བྷཝེསུ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱ བུདྡྷསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ཨུགྒཧེཏྭཱ གཏཔཙྩཱགཏཝཏྟཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུལོམཾ གོཏྲབྷུཾ ཨཱཧཙྩ ཋཔེནྟི. ཏསྨཱ པཙྪིམབྷཝསྨིཾཡེཝ ཨནཱཙརིཡཀབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏདཱ ཧི ཏཐཱགཏོ པཱུརིཏཔཱརམིཏྟཱ ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ སཱམཾ ཨནནུསྶུཏེསུ སངྑཏཱསངྑཏདྷམྨེསུ ‘‘ཨིདཾ དུཀྑཾ…པེ… ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’’ཏི ཨཏྟཔཙྩཀྑེན ཉཱཎེན ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷཏི.

ཏཏྠ ཙཱཏི ཏསྨིཉྩ ཙཏུསཙྩསམྦོདྷིསངྑཱཏེ ཨརཧཏྟམགྒེ. སབྦཉྙུཏཾ པཱཔུཎཱཏི བལེསུ ཙ ཝསཱིབྷཱཝནྟི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩེཝ བལེསུ ཙ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝཾ པཱཔུཎཱཏི. བུདྡྷཱནཉྷི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ཙེཝ དསབལཉཱཎསྶ ཙ ཨདྷིགམནཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙཾ ཀཱཏབྦཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐཱ པན ཨུབྷཏོསུཛཱཏསྶ ཁཏྟིཡཀུམཱརསྶ ཨབྷིསེཀཔྤཏྟིཏོ པཊྛཱཡ ‘ཨིདཾ ནཱམ ཨིསྶརིཡཾ ཨནཱགཏ’ནྟི ན ཝཏྟབྦཾ, སབྦཾ ཨཱགཏམེཝ ཧོཏི. ཨེཝམེཝ བུདྡྷཱནཾ ཨརཧཏྟམགྒསྶ ཨཱགམནཏོ པཊྛཱཡ ‘ཨཡཾ ནཱམ གུཎོ ན ཨཱགཏོ, ན པཊིཝིདྡྷོ, ན པཙྩཀྑོ’ཏི ན ཝཏྟབྦོ, སབྦེཔི སབྦཉྙུགུཎཱ ཨཱགཏཱ པཊིཝིདྡྷཱ པཙྩཀྑཀཏཱཝ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝཾ པཱརམཱིཔཱུརཎསིདྡྷཱནུབྷཱཝེན ཨརིཡམགྒེན པཊིཝིདྡྷསབྦཉྙུགུཎོ པུགྒལོ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཝུཙྩཏི.

༢༣. པཙྩེཀབུདྡྷནིདྡེསེཔི – པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསཱུཏི པདེ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པཙྩེཀབུདྡྷོཔི ཧི པཙྪིམབྷཝེ ཨནཱཙརིཡཀོ ཨཏྟུཀྐཾསིཀཉཱཎེནེཝ པཊིཝིདྡྷསཙྩོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩེཝ བལེསུ ཙ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝཾ ན པཱཔུཎཱཏི.

༢༤. ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟནིདྡེསེ – ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ སཧཛཱཏནཱམཀཱཡེན པཊིལབྷིཏྭཱ ཝིཧརཏི. པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱཏི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ སངྑཱརགཏཾ, མགྒཔཉྙཱཡ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པསྶིཏྭཱ ཙཏྟཱརོཔི ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ནཱམཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཉྷི དྭཱིཧི བྷཱགེཧི དྭེ ཝཱརེ ཝིམུཏྟོཏི ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ. ཏཏྲཱཡཾ ཐེརཝཱདོ – ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརོ ཏཱཝ ཨཱཧ – ‘‘སམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཀྑམྦྷནཝིམོཀྑེན, མགྒེན སམུཙྪེདཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟོཏི ཨུབྷཏོབྷཱགེཧི དྭེ ཝཱརེ ཝིམུཏྟོ’’ཏི. ཏིཔིཊཀམཧཱདྷམྨརཀྑིཏཏྠེརོ ‘‘ནཱམནིསྶིཏཀོ ཨེསོ’’ཏི ཝཏྭཱ –

‘‘ཨཙྩཱི ཡཐཱ ཝཱཏཝེགེན ཁིཏྟཱ, (ཨུཔསཱིཝཱཏི བྷགཝཱ;)

ཨཏྠཾ པལེཏི ན ཨུཔེཏི སངྑཾ;

ཨེཝཾ མུནཱི ནཱམཀཱཡཱ ཝིམུཏྟོ,

ཨཏྠཾ པལེཏི ན ཨུཔེཏི སངྑ’’ནྟི. (སུ. ནི. ༡༠༨༠);

ཝཏྭཱ སུཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ནཱམཀཱཡཏོ ཙ རཱུཔཀཱཡཏོ ཙ སུཝིམུཏྟཏྟཱ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘སམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཀྑམྦྷནཝིམོཀྑེན ཨེཀཝཱརཾ ཝིམུཏྟོ མགྒེན སམུཙྪེདཝིམོཀྑེན ཨེཀཝཱརཾ ཝིམུཏྟོཏི ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ’’ཏི. ཨིམེ པན ཏཡོཔི ཐེརཱ པཎྜིཏཱ, ‘ཏིཎྞམྤི ཝཱདེ ཀཱརཎཾ དིསྶཏཱི’ཏི ཏིཎྞམྤི ཝཱདཾ ཏནྟིཾ ཀཏྭཱ ཋཔཡིཾསུ.

སངྑེཔཏོ པན ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔཀཱཡཏོ ཝིམུཏྟོ, མགྒེན ནཱམཀཱཡཏོ ཝིམུཏྟོཏི ཨུབྷོཧི བྷཱགེཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ. སོ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀེཀཏོ ཝུཊྛཱཡ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱནཾ ཙཏུནྣཾ, ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟསྶ ཨནཱགཱམིནོ ཙ ཝསེན པཉྩཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ པུརིམཱ ཙཏྟཱརོ སམཱཔཏྟིསཱིསཾ ནིརོདྷཾ ན སམཱཔཛྫནྟཱིཏི པརིཡཱཡེན ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟཱ ནཱམ. ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི ཨནཱགཱམཱི ཏཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཏི ནིཔྤརིཡཱཡེན ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟསེཊྛོ ནཱམ. ནནུ ཙ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནམྤི ཨུཔེཀྑཱཙིཏྟེཀགྒཏཱཧི དུཝངྒིཀཾ རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནམྤི, ཏསྨཱ ཏམྤི པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟེན ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟེན བྷཝིཏབྦནྟི? ན བྷཝིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? རཱུཔཀཱཡཏོ ཨཝིམུཏྟཏྟཱ. ཏཉྷི ཀིལེསཀཱཡཏོཝ ཝིམུཏྟཾ, ན རཱུཔཀཱཡཏོ; ཏསྨཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཨརཱུཔཱཝཙརཾ པན ནཱམཀཱཡཏོ ཙ ཝིམུཏྟཾ རཱུཔཀཱཡཏོ ཙཱཏི ཏདེཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༥. པཉྙཱཝིམུཏྟནིདྡེསེ – པཉྙཱཡ ཝིམུཏྟོཏི པཉྙཱཝིམུཏྟོ. སོ སུཀྑཝིཔསྶཀོ ཙཏཱུཧི ཛྷཱནེཧི ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ ཙཏྟཱརོ ཙཱཏི པཉྩཝིདྷོ ཧོཏི. ཨེཏེསུ ཧི ཨེཀོཔི ཨཊྛཝིམོཀྑལཱབྷཱི ན ཧོཏི. ཏེནེཝ ན ཧེཝ ཁོ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེསུ པན ཨེཀསྨིཾ སཏི ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཡེཝ ནཱམ ཧོཏཱིཏི.

༢༦. ཀཱཡསཀྑིནིདྡེསེ – ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱཏི ཧེཊྛིམམགྒཏྟཡཝཛ྄ཛྷཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཀཱཡསཀྑཱིཏི ཝུཙྩཏི. སོ ཧི ཕུཊྛནྟཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཀཱཡསཀྑཱི. ཛྷཱནཕསྶཾ པཋམཾ ཕུསཏི, པཙྪཱ ནིརོདྷཾ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏིཔི ཀཱཡསཀྑཱི. སོ སོཏཱཔཏྟིཕལཊྛཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཊྛཱ ཚབྦིདྷོ ཧོཏི.

༢༧. དིཊྛིཔྤཏྟནིདྡེསེ – ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཨིདཾ དུཀྑཾ, ཨེཏྟཀཾ དུཀྑཾ, ན ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ དུཀྑཾ. དུཀྑསམུདཡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཋཔེཏྭཱ ཏཎྷཾ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷེ ‘དུཀྑསཙྩ’ནྟི ཡཱཐཱཝསརསཏོ པཛཱནཱཏི. ཏཎྷཱ པན དུཀྑཾ ཛནེཏི ནིབྦཏྟེཏི, པབྷཱཝེཏི, ཏཏོ ཏཾ དུཀྑཾ སམུདེཏི; ཏསྨཱ ནཾ ཨཡཾ ‘དུཀྑསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡསྨཱ པན ཨིདཾ དུཀྑཉྩ སམུདཡོ ཙ ནིབྦཱནཾ པཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ཝཱུཔསམྨནྟི ཨཔྤཝཏྟིཾ གཙྪནྟི; ཏསྨཱ ནཾ ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཨརིཡོ པན ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ, ཏཾ དུཀྑནིརོདྷཾ གཙྪཏི; ཏེན ཏཾ ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནཱནཱཀྑཎེ སཙྩཝཝཏྠཱནཾ དསྶིཏཾ. ཨིདཱནི ཨེཀཀྑཎེ དསྶེཏུཾ ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱཏི མཧཱབོདྷིམཎྜེ ནིསཱིདཏྭཱ ཏཐཱགཏེན པཊིཝིདྡྷཱ ཝིདིཏཱ པཱཀཊཱིཀཏཱ. དྷམྨཱཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨཱ. ཝོདིཊྛཱ ཧོནྟཱིཏི སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཝོཙརིཏཱཏི སུཙརིཏཱ. ཏེསུ ཨནེན པཉྙཱ སུཊྛུ ཙརཱཔིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ དིཊྛིཔྤཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཉྷི དིཊྛནྟཾ པཏྟོ. ‘‘དུཀྑཱ སངྑཱརཱ, སུཁོ ནིརོདྷོ’’ཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི. དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ པསྶིཏཾ པཉྙཱཡཱཏི དིཊྛཔྤཏྟོ. ཨཡམྤི ཀཱཡསཀྑཱི ཝིཡ ཚབྦིདྷོཝ ཧོཏི.

༢༨. སདྡྷཱཝིམུཏྟནིདྡེསེ – ནོ ཙ ཁོ ཡཐཱ དིཊྛིཔྤཏྟསྶཱཏི ཡཐཱ དིཊྛིཔྤཏྟསྶ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ, ན ཨེཝཾ སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན ནེསཾ ཀིལེསཔྤཧཱནེ ནཱནཏྟཾ ཨཏྠཱིཏི? ནཏྠི. ཨཐ ཀསྨཱ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ དིཊྛིཔྤཏྟཾ ན པཱཔུཎཱཏཱིཏི? ཨཱགམནཱིཡནཱནཏྟེན. དིཊྛིཔྤཏོ ཧི ཨཱགམནམྷི ཀིལེསེ ཝིཀྑམྦྷེནྟོ ཨཔྤདུཀྑེན ཨཔྤཀསིརེན ཨཀིལམནྟོཝ ཝིཀྑམྦྷེཏུཾ སཀྐོཏི. སདྡྷཱཝིམུཏྟོ པན དུཀྑེན ཀསིརེན ཀིལམནྟོ ཧུཏྭཱ ཝིཀྑམྦྷེཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྨཱ དིཊྛིཔྤཏྟཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨཔིཙ ནེསཾ པཉྙཱཡཔི ནཱནཏྟཾ ཨཏྠིཡེཝ. དིཊྛིཔྤཏྟསྶ ཧི ཨུཔརི ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ ཏིཀྑཾ སཱུརཾ པསནྣཾ ཧུཏྭཱ ཝཧཏི. སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ ནོ ཏིཀྑཾ སཱུརཾ པསནྣཾ ཧུཏྭཱ ཝཧཏི, ཏསྨཱཔི སོ དིཊྛིཔྤཏྟཾ ན པཱཔུཎཱཏི.

ཡཐཱ ཧི དྭཱིསུ ཏརུཎེསུ སིཔྤཾ དསྶེནྟེསུ ཨེཀསྶ ཧཏྠེ ཏིཁིཎོ ཨསི, ཨེཀསྶ ཀུཎྛོ. ཏིཁིཎེན ཨསིནཱ ཀདལཱི ཚིཛྫམཱནཱ སདྡཾ ན ཀརོཏི. ཀུཎྛེན ཨསིནཱ ཚིཛྫམཱནཱ ‘ཀཊཀཊཱ’ཏི སདྡཾ ཀརོཏི. ཏཏྠ ཏིཁིཎེན ཨསིནཱ སདྡཾ ཨཀརོནྟིཡཱ ཨེཝ ཀདལིཡཱ ཚེདནཾ ཝིཡ དིཊྛིཔྤཏྟསྶ ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཝིཔསྶནཱཉཱཎསྶ ཏིཁིཎསཱུརཝིཔྤསནྣབྷཱཝོ. ཀུཎྛེན ཨསིནཱ སདྡཾ ཀརོནྟིཡཱཔི ཀདལིཡཱ ཚེདནཾ ཝིཡ སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཝིཔསྶནཱཉཱཎསྶ ཨཏིཁིཎཨསཱུརཨཔྤསནྣབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིམཾ པན ནཡཾ ‘ནོ’ཏི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ, ཨཱགམནཱིཡནཱནཏྟེནེཝ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ དིཊྛིཔྤཏྟཾ ན པཱཔུཎཱཏཱིཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏཾ.

ཨཱགམཊྛཀཐཱསུ པན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨེཏེསུ ཧི སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒཀྑཎེ སདྡཧནྟསྶ ཝིཡ ཨོཀཔྤེནྟསྶ ཝིཡ ཨདྷིམུཙྩནྟསྶ ཝིཡ ཙ ཀིལེསཀྑཡོ ཧོཏི. དིཊྛིཔྤཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒཀྑཎེ ཀིལེསཙྪེདཀཉཱཎཾ ཨདནྡྷཾ ཏིཁིཎཾ སཱུརཾ ཧུཏྭཱ ཝཧཏི. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནཱམ ཨཏིཁིཎེན ཨསིནཱ ཀདལིཾ ཚིནྡནྟསྶ ཚིནྣཊྛཱནཾ ན མཊྛཾ ཧོཏི, ཨསི ན སཱིགྷཾ ཝཧཏི, སདྡོ སུཡྻཏི, བལཝཏརོ ཝཱཡཱམོ ཀཱཏབྦོ ཧོཏི; ཨེཝརཱུཔཱ སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒབྷཱཝནཱ. ཡཐཱ པན སུནིསིཏེནེཝ ཨསིནཱ ཀདལིཾ ཚིནྡནྟསྶ ཚིནྣཊྛཱནཾ མཊྛཾ ཧོཏི, ཨསི སཱིགྷཾ ཝཧཏི, སདྡོ ན སུཡྻཏི, བལཝཝཱཡཱམཀིཙྩཾ ན ཧོཏི; ཨེཝརཱུཔཱ དིཊྛིཔྤཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒབྷཱཝནཱ ཝེདིཏབྦཱ’’ཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཉྷི སདྡཧནྟོ ཝིམུཏྟོཏི སདྡྷཱཝིམུཏྟོ. ཨཡམྤི ཀཱཡསཀྑཱི ཝིཡ ཚབྦིདྷོཝ ཧོཏི.

༢༩. དྷམྨཱནུསཱརཱིནིདྡེསེ – པཊིཔནྣསྶཱཏི ཨིམིནཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛོ དསྶིཏོ. ཨདྷིམཏྟནྟི བལཝཾ. པཉྙཾ ཝཱཧེཏཱིཏི པཉྙཱཝཱཧཱི. པཉྙཱ ཨིམཾ པུགྒལཾ ཝཧཏཱིཏི པཉྙཱཝཱཧཱིཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཉྙཱཔུབྦངྒམནྟི པཉྙཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱིཏི ཝུཙྩཏི. སོ ཧི པཉྙཱསངྑཱཏེན དྷམྨེན སརཏི ཨནུསྶརཏཱིཏི དྷམྨཱནུསཱརཱི. སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛསྶེཝེཏཾ ནཱམཾ. ཕལེ པན པཏྟེ དིཊྛིཔྤཏྟོ ནཱམ ཧོཏི.

༣༠. སདྡྷཱནུསཱརཱིནིདྡེསེཔི – སདྡྷཾ ཝཱཧེཏཱིཏི སདྡྷཱཝཱཧཱི. སདྡྷཱ ཨིམཾ པུགྒལཾ ཝཧཏཱིཏི སདྡྷཱཝཱཧཱིཏིཔི ཝུཏྟམེཝ. སདྡྷཱཔུབྦངྒམནྟི སདྡྷཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱིཏི ཝུཙྩཏི. སོ ཧི སདྡྷཱཡ སརཏི. ཨནུསྶརཏཱིཏི སདྡྷཱནུསཱརཱི. སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛསྶེཝེཏཾ ནཱམཾ. ཕལེ པན པཏྟེ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. ལོཀུཏྟརདྷམྨཉྷི ནིབྦཏྟེནྟཱནཾ དྭེ དྷུརཱནི ནཱམ, དྭེ ཨབྷིནིཝེསཱ ནཱམ, དྭེ སཱིསཱནི ནཱམ. ཏཏྠ སདྡྷཱདྷུརཾ པཉྙཱདྷུརནྟི – དྭེ དྷུརཱནི ནཱམ. ཨེཀོ པན བྷིཀྑུ སམཐཱབྷིནིཝེསེན ཨབྷིནིཝིསཏི, ཨེཀོ ཝིཔསྶནཱབྷིནིཝེསེནཱཏི – ཨིམེ དྭེ ཨབྷིནིཝེསཱ ནཱམ. ཨེཀོ ཙ མཏྠཀཾ པཱཔུཎནྟོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨེཀོ པཉྙཱཝིམུཏྟོཏི – ཨིམཱནི དྭེ སཱིསཱནི ནཱམ. ཡེ ཀེཙི ཧི ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ནིབྦཏྟེནྟི, སབྦེ ཏེ ཨིམེ དྭེ དྷམྨེ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨིམེསུ དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི ཝིམུཙྩནྟི. ཏེསུ ཡོ བྷིཀྑུ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི པཉྙཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ སམཐཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛོ ཨཉྙཏརཾ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཾ པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, སོ སོཏཱཔཏྟིམགྒཀྑཎེ དྷམྨཱནུསཱརཱི ནཱམ. པརཏོ པན ཚསུ ཋཱནེསུ ཀཱཡསཀྑཱི ནཱམ. ཨརཧཏྟཕལེ པཏྟེ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ནཱམ.

ཨཔརོ པཉྙམེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛོ སུདྡྷསངྑཱརེ ཝཱ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེསུ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ སམྨསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡམྤི སོཏཱཔཏྟིམགྒཀྑཎེཡེཝ དྷམྨཱནུསཱརཱི ནཱམ. པརཏོ པན ཚསུ ཋཱནེསུ དིཊྛིཔྤཏྟོ ནཱམ. ཨརཧཏྟེ པཏྟེ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ནཱམ. ཨིདྷ དྭེ ནཱམཱནི ཨཔུབྦཱནི, ཏཱནི པུརིམེཧི སདྡྷིཾ པཉྩ ཧོནྟི. ཨཔརོ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི སདྡྷཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ སམཱདྷིཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛོ ཨཉྙཏརཾ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཾ པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི – ཨཡཾ སོཏཱཔཏྟིམགྒཀྑཎེ སདྡྷཱནུསཱརཱི ནཱམ. པརཏོ ཚསུ ཋཱནེསུ ཀཱཡསཀྑཱིཡེཝ ནཱམ. ཨརཧཏྟེ པཏྟེ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཡེཝ ནཱམ. ཨིདྷ ཨེཀམེཝ ནཱམཾ ཨཔུབྦཾ. ཏེན སདྡྷིཾ པུརིམཱནི པཉྩ ཚ ཧོནྟི. ཨཔརོ སདྡྷམེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛོ སུདྡྷསངྑཱརེ ཝཱ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེསུ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ སམྨསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཡམྤི སོཏཱཔཏྟིམགྒཀྑཎེ སདྡྷཱནུསཱརཱི ནཱམ. པརཏོ ཚསུ ཋཱནེསུ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ ནཱམ. ཨརཧཏྟེ པཏྟེ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ནཱམ. ཨིདྷཱཔི ཨེཀམེཝ ནཱམཾ ཨཔུབྦཾ. ཏེན སདྡྷིཾ པུརིམཱནི ཚ སཏྟ ཧོནྟི. ཨིམེ སཏྟ པུགྒལཱ ལོཀེ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཱ ནཱམཱཏི.

༣༡. སཏྟཀྑཏྟུཔརམནིདྡེསེ – སཏྟཀྑཏྟུནྟི སཏྟཝཱརེ. སཏྟཀྑཏྟུཔརམཱ བྷཝཱུཔཔཏྟི ཨཏྟབྷཱཝགྒཧཎཾ ཨསྶ, ཏཏོ པརཾ ཨཊྛམཾ བྷཝཾ ནཱདིཡཏཱིཏི སཏྟཀྑཏྟུཔརམོ. སོཏཱཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ སོཏོཏི ཨརིཡམགྒོ, ཏེན སམནྣཱགཏོ སོཏཱཔནྣོ ནཱམ. ཡཐཱཧ –

‘‘སོཏོ སོཏོཏི ཧིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝུཙྩཏི. ཀཏམོ ནུ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སོཏོཏི? ཨཡམེཝ ཧི, བྷནྟེ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ སོཏོ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷཱིཏི. སོཏཱཔནྣོ སོཏཱཔནྣོཏི, ཧིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝུཙྩཏི. ཀཏམོ ནུ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སོཏཱཔནྣོཏི? ཡོ ཧི, བྷནྟེ, ཨིམིནཱ ཨརིཡེན ཨཊྛངྒིཀེན མགྒེན སམནྣཱགཏོ ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སོཏཱཔནྣོ, སྭཱཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨིཏི ཝཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༠༡).

ཨེཝཾ མགྒཀྑཎེཔི སོཏཱཔནྣོ ནཱམ ཧོཏི. ཨིདྷ པན མགྒེན ཕལསྶ ནཱམཾ དིནྣནྟི ཕལཀྑཎེ སོཏཱཔནྣོ ཨདྷིཔྤེཏོ.

ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོཏི ཝིནིཔཱཏསངྑཱཏཾ ཨཔཱཡཾ ཨུཔཔཏྟིཝསེན ཨནཱགམནསབྷཱཝོ. ནིཡཏོཏི མགྒནིཡཱམེན ནིཡཏོ. སམྦོདྷིཔརཱཡཎོཏི བུཛ྄ཛྷནཀབྷཱཝཔརཱཡཎོ. སོ ཧི པཊིལདྡྷམགྒེན བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ. ཨུཔརི ཏཱིཧི མགྒེཧི ཨཝསྶཾ བུཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ. དེཝེ ཙ མནུསྶེ ཙཱཏི དེཝལོཀཉྩ མནུསྶལོཀཉྩ. སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱཏི པཊིསནྡྷིཝསེན ཨཔརཱཔརཾ གནྟྭཱ. དུཀྑསྶནྟཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཡནྟཾ པརིཝཊུམཾ ཀརོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ སཏྟཀྑཏྟུཔརམོ ནཱམ ཝུཙྩཏི. ཨཡཾ པན ཀཱལེན དེཝལོཀསྶ ཀཱལེན མནུསྶལོཀསྶ ཝསེན མིསྶཀབྷཝེན ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༣༢. ཀོལཾཀོལནིདྡེསེ – ཀུལཏོ ཀུལཾ གཙྪཏཱིཏི ཀོལཾཀོལོ. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཏོ ཧི པཊྛཱཡ ནཱིཙེ ཀུལེ ཨུཔཔཏྟི ནཱམ ནཏྠི, མཧཱབྷོགཀུལེསུཡེཝ ནིབྦཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ ཀུལཱནཱིཏི དེཝམནུསྶཝསེན དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ བྷཝེ. ཨིཏི ཨཡམྤི མིསྶཀབྷཝེནེཝ ཀཐིཏོ. དེསནཱམཏྟམེཝ ཙེཏཾ – ‘དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ’ཏི. ཡཱཝ ཚཊྛབྷཝཱ སཾསརནྟོཔི པན ཀོལཾཀོལོཝ ཧོཏི.

༣༣. ཨེཀབཱིཛིནིདྡེསེ – ཁནྡྷབཱིཛཾ ནཱམ ཀཐིཏཾ. ཡསྶ ཧི སོཏཱཔནྣསྶ ཨེཀཾཡེཝ ཁནྡྷབཱིཛཾ ཨཏྠི, ཨེཀཾ ཨཏྟབྷཱཝགྒཧཎཾ, སོ ཨེཀབཱིཛཱི ནཱམ. མཱནུསཀཾ བྷཝནྟི ཨིདཾ པནེཏྠ དེསནཱམཏྟམེཝ. དེཝབྷཝཾ ནིབྦཏྟེཏཱིཏིཔི པན ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. བྷགཝཏཱ གཧིཏནཱམཝསེནེཝ ཙེཏཱནི ཨེཏེསཾ ནཱམཱནི. ཨེཏྟཀཾ ཋཱནཾ གཏོ སཏྟཀྑཏྟུཔརམོ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཏྟཀཾ ཀོལཾཀོལོ, ཨེཏྟཀཾ ཨེཀབཱིཛཱིཏི བྷགཝཏཱ ཨེཏེསཾ ནཱམཾ གཧིཏཾ. ནིཡམཏོ པན ཨཡཾ སཏྟཀྑཏྟུཔརམོ, ཨཡཾ ཀོལཾཀོལོ, ཨཡཾ ཨེཀབཱིཛཱིཏི ནཏྠི.

ཀོ པན ཏེསཾ ཨེཏཾ པབྷེདཾ ནིཡམེཏཱིཏི? ཀེཙི ཏཱཝ ཐེརཱ ‘པུབྦཧེཏུ ནིཡམེཏཱི’ཏི ཝདནྟི, ཀེཙི ‘པཋམམགྒོ’, ཀེཙི ‘ཨུཔརི ཏཡོ མགྒཱ’, ཀེཙི ‘ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཝིཔསྶནཱ’ཏི. ཏཏྠ ‘པུབྦཧེཏུ ནིཡམེཏཱི’ཏི ཝཱདེ ‘པཋམམགྒསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཀཏོ ནཱམ ཧོཏི, ཨུཔརི ཏཡོ མགྒཱ ནིརུཔནིསྶཡཱ ཨུཔྤནྣཱ’ཏི ཝཙནཾ ཨཱཔཛྫཏི. ‘པཋམམགྒོ ནིཡམེཏཱི’ཏི ཝཱདེ ཨུཔརི ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ནིརཏྠཀཏཱ ཨཱཔཛྫཏི. ‘ཨུཔརི ཏཡོ མགྒཱ ནིཡམེནྟཱི’ཏི ཝཱདེ ‘ཨཊྛམམགྒེ ཨནུཔྤནྣེཡེཝ ཨུཔརི ཏཡོ མགྒཱ ཨུཔྤནྣཱ’ཏི ཨཱཔཛྫཏི. ‘ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཝིཔསྶནཱ ནིཡམེཏཱི’ཏི ཝཱདོ པན ཡུཛྫཏི. སཙེ ཧི ཨུཔརི ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཝིཔསྶནཱ བལཝཏཱི ཧོཏི, ཨེཀབཱིཛཱི ནཱམ ཧོཏི; ཏཏོ མནྡཏརཱཡ ཀོལཾཀོལོ; ཏཏོ མནྡཏརཱཡ སཏྟཀྑཏྟུཔརམོཏི.

ཨེཀཙྩོ ཧི སོཏཱཔནྣོ ཝཊྚཛ྄ཛྷཱསཡོ ཧོཏི, ཝཊྚཱབྷིརཏོ, པུནཔྤུནཾ ཝཊྚསྨིཾཡེཝ ཝིཙརཏི སནྡིསྶཏི. ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ སེཊྛི, ཝིསཱཁཱ ཨུཔཱསིཀཱ, ཙཱུལ༹རཐམཧཱརཐཱ དེཝཔུཏྟཱ, ཨནེཀཝཎྞོ དེཝཔུཏྟོ, སཀྐོ དེཝརཱཛཱ, ནཱགདཏྟོ དེཝཔུཏྟོཏི ཨིམེ ཧི ཨེཏྟཀཱ ཛནཱ ཝཊྚཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཝཊྚཱབྷིརཏཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཚ དེཝལོཀེ སོདྷེཏྭཱ ཨཀནིཊྛེ ཋཏྭཱ པརིནིབྦཱཡིསྶནྟི, ཨིམེ ཨིདྷ ན གཧིཏཱ. ན ཀེཝལཉྩིམེ; ཡོཔི མནུསྶེསུཡེཝ སཏྟཀྑཏྟུཾ སཾསརིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཡོཔི དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ དེཝེསུཡེཝ སཏྟཀྑཏྟུཾ ཨཔརཱཔརཾ སཾསརིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨིམེཔི ཨིདྷ ན གཧིཏཱ. མིསྶཀབྷཝཝསེནེཝ པནེཏྠ སཏྟཀྑཏྟུཔརམཀོལཾཀོལཱ མཱནུསཀབྷཝནིབྦཏྟཀོཡེཝ ཙ ཨེཀབཱིཛཱི གཧིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཨེཀེཀོ དུཀྑཱཔཊིཔདཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫཏི. སདྡྷཱདྷུརེནེཝ ཙཏྟཱརོ སཏྟཀྑཏྟུཔརམཱ, ཙཏྟཱརོ ཀོལཾཀོལཱ, ཙཏྟཱརོ ཨེཀབཱིཛིནོཏི དྭཱདས ཧོནྟི. སཙེ པཉྙཱཡ སཀྐཱ ནིབྦཏྟེཏུཾ, ‘ཨཧཾ ལོཀུཏྟརཾ དྷམྨཾ ནིབྦཏྟེསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ པཉྙཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ སཏྟཀྑཏྟུཔརམཱདིབྷཱཝཾ པཏྟཱཔི པཊིཔདཱཝསེན དྭཱདསེཝཱཏི ཨིམེ ཙཏུཝཱིསཏི སོཏཱཔནྣཱ ཨིཧཊྛཀནིཛ྄ཛྷཱནིཀཝསེནེཝ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀཐིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༣༤. སཀདཱགཱམིནིདྡེསེ – པཊིསནྡྷིཝསེན སཀིཾ ཨཱགཙྪཏཱིཏི སཀདཱགཱམཱི. སཀིདེཝཱཏི ཨེཀཝཱརཾཡེཝ. ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱཏི ཨིམིནཱ པཉྩསུ སཀདཱགཱམཱིསུ ཙཏྟཱརོ ཝཛྫེཏྭཱ ཨེཀོཝ གཧིཏོ. ཨེཀཙྩོ ཧི ཨིདྷ སཀདཱགཱམིཕལཾ པཏྭཱ ཨིདྷེཝ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨེཀཙྩོ ཨིདྷ པཏྭཱ དེཝལོཀེ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨེཀཙྩོ དེཝལོཀེ པཏྭཱ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨེཀཙྩོ དེཝལོཀེ པཏྭཱ ཨིདྷཱུཔཔཛྫིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི – ཨིམེ ཙཏྟཱརོཔི ཨིདྷ ན གཧིཏཱ. ཡོ པན ཨིདྷ པཏྭཱ དེཝལོཀེ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཝསིཏྭཱ པུན ཨིདྷཱུཔཔཛྫིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི – ཨཡཾ ཨེཀོཝ ཨིདྷ གཧིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསམེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ དྷམྨསངྒཧཊྛཀཐཱཡཾ ལོཀུཏྟརཀུསལནིདྡེསེ ཝུཏྟམེཝ. ཨིམསྶ པན སཀདཱགཱམིནོ ཨེཀབཱིཛིནཱ སདྡྷིཾ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎནྟི? ཨེཀབཱིཛིསྶ ཨེཀཱཝ པཊིསནྡྷི, སཀདཱགཱམིསྶ དྭེ པཊིསནྡྷིཡོ – ཨིདཾ ནེསཾ ནཱནཱཀརཎནྟི.

༣༥. ཨནཱགཱམིནིདྡེསེ – ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནནྟི ཨོརཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམདྷཱཏུ. ཡསྶ ཨིམཱནི པཉྩ བནྡྷནཱནི ཨཔྤཧཱིནཱནི ཧོནྟི, སོ བྷཝགྒེ ནིབྦཏྟོཔི གིལིཏབལི༹སོ མཙྪོ ཝིཡ དཱིགྷསུཏྟཀེན པཱདེ བདྡྷཀཱཀོ ཝིཡ ཏེཧི བནྡྷནེཧི ཨཱཀཌྜྷིཡམཱནོ ཀཱམདྷཱཏུཡཾཡེཝ པཝཏྟཏཱིཏི པཉྩ བནྡྷནཱནི ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཧེཊྛཱབྷཱགིཡཱནི ཧེཊྛཱཀོཊྛཱསིཀཱནཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཀྑཡཱཏི ཏེསཾ བནྡྷནཱནཾ པརིཀྑཡེན. ཨོཔཔཱཏིཀོཏི ཨུཔཔཱཏཡོནིཀོ. ཨིམིནཱསྶ གབྦྷསེཡྻཱ པཊིཀྑིཏྟཱ. ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱིཏི ཏཏྠ སུདྡྷཱཝཱསལོཀེ པརིནིབྦཱཡིཏཱ. ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱཏི པཊིསནྡྷིགྒཧཎཝསེན ཏསྨཱ ལོཀཱ ཨིདྷ ཨནཱཝཏྟནསབྷཱཝོ. བུདྡྷདསྶནཐེརདསྶནདྷམྨསྶཝནཱནཾ པནཏྠཱཡསྶ ཨཱགམནཾ ཨནིཝཱརིཏཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝཾཝིདྷོ པུགྒལོ པཊིསནྡྷིཝསེན པུན ཨནཱགམནཏོ ཨནཱགཱམཱི ནཱམ ཝུཙྩཏི.

༣༦. ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡིནིདྡེསེ – ཨུཔཔནྣཾ ཝཱ སམནནྟརཱཏི ཨུཔཔནྣསམནནྟརཱ ཝཱ ཧུཏྭཱ. ཨཔྤཏྟཾ ཝཱ ཝེམཛ྄ཛྷཾ ཨཱཡུཔྤམཱཎནྟི ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ ཝེམཛ྄ཛྷཾ ཨཔྤཏྟཾ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཨརིཡམགྒཾ སཉྫནེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝཱསདྡཝིཀཔྤཏོ པན ཝེམཛ྄ཛྷཾ པཏྟནྟིཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཡོ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡིནོ སིདྡྷཱ ཧོནྟི. ཨུཔརིཊྛིམཱནཾ སཾཡོཛནཱནནྟི ཨུཔརི པཉྩནྣཾ ཨུདྡྷམྦྷཱགིཡསཾཡོཛནཱནཾ ཨཊྛནྣཾ ཝཱ ཀིལེསཱནཾ. པཧཱནཱཡཱཏི ཨེཏེསཾ པཛཧནཏྠཱཡ མགྒཾ སཉྫནེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨཱཡུཝེམཛ྄ཛྷསྶ ཨནྟརཱཡེཝ པརིནིབྦཱཡནཏོ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱིཏི ཝུཙྩཏི.

༣༧. ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡིནིདྡེསེ – ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཝེམཛ྄ཛྷཾ ཨཱཡུཔྤམཱཎནྟི ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ ཝེམཛ྄ཛྷཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ. ཨུཔཧཙྩ ཝཱ ཀཱལཀིརིཡནྟི ཨུཔགནྟྭཱ ཀཱལཀིརིཡཾ. ཨཱཡུཀྑཡསྶ ཨཱསནྣེ ཋཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨཝིཧེསུ ཏཱཝ ཀཔྤསཧསྶཔྤམཱཎསྶ ཨཱཡུནོ པཉྩཀཔྤསཏསངྑཱཏཾ ཝེམཛ྄ཛྷཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཚཊྛེ ཝཱ ཀཔྤསཏེ སཏྟམཊྛམནཝམཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ དསམེཡེཝ ཝཱ ཀཔྤསཏེ ཋཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱཡནཏོ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱིཏི ཝུཙྩཏི.

༣༨. ཨསངྑཱརསསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིནིདྡེསེསུ – ཨསངྑཱརེན ཨཔྤདུཀྑེན ཨདྷིམཏྟཔཡོགཾ ཨཀཏྭཱཝ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱནདྷམྨོཏི ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི. སསངྑཱརེན དུཀྑེན ཀསིརེན ཨདྷིམཏྟཔཡོགཾ ཀཏྭཱཝ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱཡནདྷམྨོཏི སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི.

༤༠. ཨུདྡྷཾསོཏནིདྡེསེ – ཨུདྡྷཾ ཝཱཧིབྷཱཝེན ཨུདྡྷམསྶ ཏཎྷཱསོཏཾ ཝཊྚསོཏཾ ཝཱཏི ཨུདྡྷཾསོཏོ. ཨུདྡྷཾ ཝཱ གནྟྭཱ པཊིལབྷིཏབྦཏོ ཨུདྡྷམསྶ མགྒསོཏནྟི ཨུདྡྷཾསོཏོ. ཨཀནིཊྛཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི. ཨཝིཧཱ ཙུཏོ ཨཏཔྤཾ གཙྪཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཝིཧེ ཀཔྤསཧསྶཾ ཝསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟུཾ ཨསཀྐུཎིཏྭཱ ཨཏཔྤཾ གཙྪཏི. ཏཏྲཱཔི དྭེ ཀཔྤསཧསྶཱནི ཝསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟུཾ ཨསཀྐུཎིཏྭཱ སུདསྶཾ གཙྪཏི. ཏཏྲཱཔི ཙཏྟཱརི ཀཔྤསཧསྶཱནི ཝསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟུཾ ཨསཀྐུཎིཏྭཱ སུདསྶིཾ གཙྪཏི. ཏཏྲཱཔི ཨཊྛ ཀཔྤསཧསྶཱནི ཝསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟུཾ ཨསཀྐུཎིཏྭཱ ཨཀནིཊྛཾ གཙྪཏི. ཏཏྠ ཝསནྟོ ཨརིཡམགྒཾ སཉྫནེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིམེསཾ པན ཨནཱགཱམཱིནཾ པབྷེདཛཱནནཏྠཾ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཨཀནིཊྛགཱམཱིཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཡོ ཨཝིཧཏོ པཊྛཱཡ ཙཏྟཱརོ དེཝལོཀེ སོདྷེཏྭཱ ཨཀནིཊྛཾ གནྟྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི ཨཡཾ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམ. ཡོ པན ཧེཊྛཱ ཏཡོ དེཝལོཀེ སོདྷེཏྭཱ སུདསྶཱིདེཝལོཀེ ཋཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི – ཨཡཾ ཨུདྡྷཾསོཏོ, ན ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམ. ཡོ པན ཨིཏོ ཨཀནིཊྛམེཝ གནྟྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨཡཾ ན ཨུདྡྷཾསོཏོ, ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམ. ཡོ པན ཧེཊྛཱ ཙཏཱུསུ དེཝལོཀེསུ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨཡཾ ན ཨུདྡྷཾསོཏོ, ན ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམཱཏི. ཨེཝམེཏེ ཨཊྛཙཏྟཱལཱིས ཨནཱགཱམིནོ ཧོནྟི.

ཀཐཾ? ཨཝིཧེ ཏཱཝ ཏཡོ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡིནོ, ཨེཀོ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི, ཨེཀོ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཏེ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིནོ པཉྩ, སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིནོ པཉྩཱཏི དས ཧོནྟི. ཏཐཱ ཨཏཔྤཱསུདསྶཱསུདསྶཱིསཱུཏི ཙཏྟཱརོ དསཀཱ ཙཏྟཱལཱིསཾ. ཨཀནིཊྛེ པན ཨུདྡྷཾསོཏོ ནཏྠི. ཏཡོ པན ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡིནོ, ཨེཀོ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི. ཏེ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིནོ ཙཏྟཱརོ, སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིནོ ཙཏྟཱརོཏི ཨཊྛ. ཨེཝཾ ཨཊྛཙཏྟཱལཱིསཾ ཧོནྟི.

ཏེ སབྦེཔི པཔཊིཀོཔམཱཡ དཱིཔིཏཱ – དིཝསཾ སནྟཏྟཱནམྤི ཧི ཨཱརཀཎྚཀཝིཔྥལིཀནཁཙྪེདནཱནཾ ཨཡོམུཁེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱཝ ནིབྦཱཡཏི – ཨེཝརཱུཔོ པཋམོ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཨུཔྤནྣསམནནྟརཱཝ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱཡནཏོ. ཏཏོ མཧནྟཏརེ ཨཡོམུཁེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ཨཱཀཱསཾ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ ནིབྦཱཡཏི – ཨེཝརཱུཔོ དུཏིཡོ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི དཊྛབྦོ. ཀསྨཱ? ཝེམཛ྄ཛྷཾ ཨཔྤཏྭཱ པརིནིབྦཱཡནཏོ. ཏཏོ མཧནྟཏརེ ཨཡོམུཁེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ཨཱཀཱསཾ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ ནིཝཏྟམཱནཱ པཐཝིཡཾ ཨནུཔཧཙྩཏལཱ ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི – ཨེཝརཱུཔོ ཏཏིཡོ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི དཊྛབྦོ. ཀསྨཱ? ཝེམཛ྄ཛྷཾ པཏྭཱ ཨནུཔཧཙྩ པརིནིབྦཱཡནཏོ. ཏཏོ མཧནྟཏརེ ཨཡོམུཁེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ཨཱཀཱསཾ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏིཏྭཱ ཨུཔཧཙྩཏལཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཱཡཏི – ཨེཝརཱུཔོ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཀཱལཀིརིཡཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཨཱཡུགཏིཾ ཁེཔེཏྭཱ པརིནིབྦཱཡནཏོ. ཏཏོ མཧནྟཏརེ ཨཡོམུཁེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ པརིཏྟེ ཏིཎཀཊྛེ པཏིཏྭཱ ཏཾ པརིཏྟཾ ཏིཎཀཊྛཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ནིབྦཱཡཏི – ཨེཝརཱུཔོ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཨཔྤཡོགེན ལཧུསཱཡ གཏིཡཱ པརིནིབྦཱཡནཏོ. ཏཏོ མཧནྟཏརེ ཨཡོམུཁེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ཝིཔུལེ ཏིཎཀཊྛཔུཉྫེ པཏིཏྭཱ ཏཾ ཝིཔུལཾ ཏིཎཀཊྛཔུཉྫཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ནིབྦཱཡཏི – ཨེཝརཱུཔོ སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? སཔྤཡོགེན ཨལཧུསཱཡ གཏིཡཱ པརིནིབྦཱཡནཏོ. ཨཔརཱ མཧནྟེསུ ཏིཎཀཊྛཔུཉྫེསུ པཏཏི, ཏཏྠ མཧནྟེསུ ཏིཎཀཊྛཔུཉྫེསུ ཛྷཱཡམཱནེསུ ཝཱིཏཙྩིཏངྒཱརོ ཝཱ ཛཱལཱ ཝཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཀམྨཱརསཱལཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ གཱམནིགམནགརརཊྛཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ སམུདྡནྟཾ པཏྭཱ ནིབྦཱཡཏི – ཨེཝརཱུཔོ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཨཀནིཊྛགཱམཱི དཊྛབྦོ. ཀསྨཱ? ཨནེཀབྷཝབཱིཛཝིཔྥཱརཾ ཕུསྶ ཕུསྶ བྱནྟཱིཀཏྭཱ པརིནིབྦཱཡནཏོ. ཡསྨཱ པན ཨཱརཀཎྚཀཱདིབྷེདཾ ཁུདྡཀམྤི མཧནྟམྤི ཨཡོཀཔཱལམེཝ, ཏསྨཱ སུཏྟེ སབྦཝཱརེསུ ཨཡོཀཔཱལནྟྭེཝ ཝུཏྟཾ (ཨ. ནི. ༧.༥༥). ཡཐཱཧ –

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ‘ནོ ཙསྶ, ནོ ཙ མེ སིཡཱ, ན བྷཝིསྶཏི, ན མེ བྷཝིསྶཏི, ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ, ཏཾ པཛཧཱམཱི’’’ཏི ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏི. སོ བྷཝེ ན རཛྫཏི, སམྦྷཝེ ན རཛྫཏི, ཨཏྠུཏྟརི པདཾ སནྟཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏི. ཏཉྩ ཁྭསྶ པདཾ ན སབྦེན སབྦཾ སཙྪིཀཏཾ ཧོཏི. ཏསྶ ན སབྦེན སབྦཾ མཱནཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ བྷཝརཱགཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾ སནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ནིབྦཱཡེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾ སནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ནིབྦཱཡེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾ སནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨནུཔཧཙྩ ཏལཾ ནིབྦཱཡེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾ སནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨུཔཧཙྩ ཏལཾ ནིབྦཱཡེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… པརིཀྑཡཱ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾ སནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ པརིཏྟེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཔཏེཡྻ, སཱ ཏཏྠ ཨགྒིམྤི ཛནེཡྻ, དྷཱུམམྤི ཛནེཡྻ, ཨགྒིམྤི ཛནེཏྭཱ དྷཱུམམྤི ཛནེཏྭཱ ཏམེཝ པརིཏྟཾ ཏིཎཔུཉྫཾ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫཾ ཝཱ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཨནཱཧཱརཱ ནིབྦཱཡེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… པརིཀྑཡཱ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾ སནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཝིཔུལེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཔཏེཡྻ, སཱ ཏཏྠ ཨགྒིམྤི ཛནེཡྻ…པེ… ཏམེཝ ཝིཔུལཾ ཏིཎཔུཉྫཾ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫཾ ཝཱ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཨནཱཧཱརཱ ནིབྦཱཡེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… པརིཀྑཡཱ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཧོཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾ སནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ མཧནྟེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཔཏེཡྻ, སཱ ཏཏྠ ཨགྒིམྤི ཛནེཡྻ…པེ… ཏམེཝ མཧནྟཾ ཏིཎཔུཉྫཾ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫཾ ཝཱ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ གཙྪམྤི དཧེཡྻ, དཱཡམྤི དཧེཡྻ, གཙྪམྤི དཧིཏྭཱ དཱཡམྤི དཧིཏྭཱ ཧརིཏནྟཾ ཝཱ པཐནྟཾ ཝཱ སེལནྟཾ ཝཱ ཨུདཀནྟཾ ཝཱ རམཎཱིཡཾ ཝཱ བྷཱུམིབྷཱགཾ ཨཱགམྨ ཨནཱཧཱརཱ ནིབྦཱཡེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ…པེ… པརིཀྑཡཱ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཧོཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༥༥).

༤༡-༤༤. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣཱདིནིདྡེསཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཝ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཨརཧཱཏི ཨེཏྠ པན དྭཱདས ཨརཧནྟོ ཝེདིཏབྦཱ. ཀཐཾ? ཏཡོ ཧི ཝིམོཀྑཱ – སུཉྙཏོ, ཨནིམིཏྟོ, ཨཔྤཎིཧིཏོཏི. ཏཏྠ སུཉྙཏཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟཁཱིཎཱསཝོ པཊིཔདཱཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ ཧོཏི; ཏཐཱ ཨནིམིཏྟཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑེཧཱིཏི – ཨེཝཾ དྭཱདས ཨརཧནྟོ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏི ཨིམེ དྭཱདས ཨརཧནྟོ ཝིཡ དྭཱདསེཝ སཀདཱགཱམིནོ, ཙཏུཝཱིསཏི སོཏཱཔནྣཱ, ཨཊྛཙཏྟཱལཱིས ཨནཱགཱམིནོཏི ཨེཏྟཀཱ པུགྒལཱ ཨིཏོ མུཙྩིཏྭཱ བཧིདྡྷཱ ནུཔྤཛྫནྟི, ཨིམསྨིཉྙེཝ སབྦཉྙུབུདྡྷསཱསནེ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི.

ཨེཀཀནིདྡེསཝཎྞནཱ.

༢. དུཀནིདྡེསཝཎྞནཱ

༤༥. དུཀནིདྡེསེ ཀོདྷནོཏི ཀུཛ྄ཛྷནསཱིལོ མཧཱཀོདྷོ. ཨེཝཾ པུགྒལཾ པུཙྪིཏྭཱཔི དྷམྨེན པུགྒལཾ དསྶེཏུཾ ཏཏྠ ཀཏམོ ཀོདྷོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨུཔནཱཧཱིནིདྡེསཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀོདྷོ ཀུཛ྄ཛྷནཱཏིཨཱདཱིནི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཏྠཱནེཝ. ཏཐཱ ཨུཔནཱཧཱིནིདྡེསཱདཱིསུ པུབྦཀཱལཾ ཀོདྷོཏིཨཱདཱིནི. ཨཡཾ ཀོདྷོ ཨཔྤཧཱིནོཏི ཨཡཾ ཨེཏྟཀོ ཀོདྷོ ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནེན ཝཱ ཏདངྒཔྤཧཱནེན ཝཱ སམུཙྪེདཔྤཧཱནེན ཝཱ ཨཔྤཧཱིནོ. པརཏོ ཨུཔནཱཧཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༥༣. ཨཧིརིཀནིདྡེསཱདཱིསུ – ཨིམིནཱ ཨཧིརིཀེནཱཏི ཨིམིནཱ ཨེཝཾཔཀཱརེན ཨཧིརིཀདྷམྨེན སམནྣཱགཏོ. ཨིམིནཱ ཨནོཏྟཔྤེནཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༦༣. ཨཛ྄ཛྷཏྟསཾཡོཛནོཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟབནྡྷནོ. བཧིདྡྷཱསཾཡོཛནོཏི བཧིདྡྷཱབནྡྷནོ. ཏེ ཨུབྷོཔི ཝཙྪཀསཱལཱུཔམཱཡ དཱིཔེཏབྦཱ. ཝཙྪཀསཱལཱཡ ཧི ཨནྟོ བདྡྷོ ཨནྟོཡེཝ སཡིཏཝཙྪཀོ ཝིཡ ཨིདྷཊྛཀསོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ. ཏེསཉྷི བནྡྷནམྤི ཨིདྷེཝ, སཡམྤི ཨིདྷེཝ. ཨནྟོ བདྡྷོ པན བཧི སཡིཏཝཙྪཀོ ཝིཡ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ. ཏེསཉྷི བནྡྷནམེཝ ཨིདྷ, སཡཾ པན བྲཧྨལོཀེ ཋིཏཱ. བཧི བདྡྷོ བཧི སཡིཏཝཙྪཀོ ཝིཡ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ ཨནཱགཱམཱི. ཏསྶ ཧི བནྡྷནམྤི བཧིདྡྷཱ, སཡམྤི བཧིདྡྷཱཝ. བཧི བདྡྷོ པན ཨནྟོསཡིཏཝཙྪཀོ ཝིཡ ཨིདྷཊྛཀཨནཱགཱམཱི. ཏསྶ ཧི བནྡྷནཾ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ, སཡཾ པན ཨིདྷ ཋིཏོ.

༦༥. ཨཀྐོདྷནནིདྡེསཱདཱིསུ – པཧཱིནོཏི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནེན ཝཱ, ཏདངྒཔྤཧཱནེན ཝཱ, སམུཙྪེདཔྤཧཱནེན ཝཱ པཧཱིནོ.

༨༣. དུལླབྷནིདྡེསེ – དུལླབྷཱཏི ན སུལབྷཱ. པུབྦཀཱརཱིཏི པཋམམེཝ ཀཱརཀོ. ཀཏཝེདཱིཏི ཀཏཾ ཝེདེཏི, ཝིདིཏཾ པཱཀཊཾ ཀརོཏི. ཏེ ཨགཱརིཡཱནགཱརིཡེཧི དཱིཔེཏབྦཱ. ཨགཱརིཡེསུ ཧི མཱཏཱཔིཏརོ པུབྦཀཱརིནོ ནཱམ. པུཏྟདྷཱིཏརོ པན མཱཏཱཔིཏརོ པཊིཛགྒནྟཱ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནི ཏེསཾ ཀུརུམཱནཱ ཀཏཝེདིནོ ནཱམ. ཨནགཱརིཡེསུ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ པུབྦཀཱརིནོ ནཱམ. ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ པཊིཛགྒནྟཱ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནི ཏེསཾ ཀུརུམཱནཱ ཀཏཝེདིནོ ནཱམ. ཏེསཾ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཱཡ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཔོསཀསོཎཏྠེརཱདཱིནཾ ཝཏྠཱུནི ཀཐེཏབྦཱནི.

ཨཔརོ ནཡོ – པརེན ཨཀཏེཡེཝ ཨུཔཀཱརེ ཨཏྟནི ཀཏཾ ཨུཔཀཱརཾ ཨནཔེཀྑིཏྭཱ ཀཱརཀོ པུབྦཀཱརཱི, སེཡྻཐཱཔི མཱཏཱཔིཏརོ ཙེཝ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ. སོ དུལླབྷོ; སཏྟཱནཾ ཏཎྷཱབྷིབྷཱུཏཏྟཱ. པརེན ཀཏསྶ ཨུཔཀཱརསྶ ཨནུརཱུཔཔྤཝཏྟིཾ ཨཏྟནི ཀཏཾ ཨུཔཀཱརཾ ཨུཔཀཱརཏོ ཛཱནནྟོ, ཝེདིཡནྟོ, ཀཏཉྙུཀཏཝེདཱི. སེཡྻཐཱཔི མཱཏཱཔིཏུཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ སམྨཱ པཊིཔནྣོ. སོཔི དུལླབྷོ; སཏྟཱནཾ ཨཝིཛྫཱབྷིབྷཱུཏཏྟཱ.

ཨཔིཙ – ཨཀཱརཎཝཙྪལོ པུབྦཀཱརཱི, སཀཱརཎཝཙྪལོ ཀཏཉྙུཀཏཝེདཱི. ‘ཀརིསྶཏི མེ’ཏི ཨེཝམཱདིཀཱརཎནིརཔེཀྑཀིརིཡོ པུབྦཀཱརཱི. ‘ཀརིསྶཏི མེ’ཏི ཨེཝམཱདིཀཱརཎསཱཔེཀྑཀིརིཡོ ཀཏཉྙུཀཏཝེདཱི. ཏམོཛོཏིཔརཱཡཎོ པུབྦཀཱརཱི, ཛོཏིཛོཏིཔརཱཡཎོ ཀཏཉྙུཀཏཝེདཱི. དེསེཏཱ པུབྦཀཱརཱི, པཊིཔཛྫིཏཱ ཀཏཉྙུཀཏཝེདཱི. སདེཝཀེ ལོཀེ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ པུབྦཀཱརཱི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཀཏཉྙུཀཏཝེདཱིཏི. དུཀནིཔཱཏཊྛཀཐཱཡཾ (ཨ. ནི. ཨཊྛ. ༢.༢.༡༢༠) པན – ‘‘‘པུབྦཀཱརཱི’ཏི པཋམཾ ཨུཔཀཱརསྶ ཀཱརཀོ, ‘ཀཏཉྙུཀཏཝེདཱི’ཏི ཏེན ཀཏཾ ཉཏྭཱ པཙྪཱ ཀཱརཀོ. ཏེསུ པུབྦཀཱརཱི ཨིཎཾ དེམཱིཏི སཉྙཾ ཀརོཏི, པཙྪཱཀཱརཀོ ‘ཨིཎཾ ཛཱིརཱཔེམཱི’ཏི སཉྙཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝུཏྟཾ.

༨༤. དུཏྟཔྤཡནིདྡེསེ – དུཏྟཔྤཡཱཏི ཨཏཔྤཡཱ, ན སཀྐཱ ཀེནཙི ཏཔྤེཏུཾ. ཡོ ཧི ཨུཔཊྛཱཀཀུལཾ ཝཱ ཉཱཏིཀུལཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ ཝསམཱནོ ཙཱིཝརེ ཛིཎྞེ ཏེཧི དིནྣཾ ཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔཏི, ན པརིབྷུཉྫཏི. པུནཔྤུནཾ དིནྣམྤི གཧེཏྭཱ ནིཀྑིཔཏེཝ. ཡོ ཙ ཏེནེཝ ནཡེན ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཝིསྶཛྫེཏི པརསྶ དེཏི. པུནཔྤུནཾ ལདྡྷམྤི ཏཐེཝ ཀརོཏི. ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ སཀཊེཧིཔི པཙྩཡེ ཨུཔནེནྟེན ཏཔྤེཏུཾ ན སཀྐཱཏི དུཏྟཔྤཡཱ ནཱམ.

༨༥. སུཏཔྤཡནིདྡེསེ – ན ཝིསྶཛྫེཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཨཀཏྭཱ པརསྶ ན དེཏི. ཨཏིརེཀེ པན སཏི ན ནིཀྑིཔཏི པརསྶ དེཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡོ པན བྷིཀྑུ ཨུཔཊྛཱཀཀུལཱ ཝཱ ཉཱཏིཀུལཱ ཝཱ ཛིཎྞཙཱིཝརོ སཱཊཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, ན ནིཀྑིཔཏི; ཨགྒལ༹ཾ དཏྭཱ པཱརུཔནྟོཔི པུན དིཡྻམཱནེ སཧསཱ ན པཊིགྒཎྷཱཏི. ཡོ ཙ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཨཏྟནཱ པརིབྷུཉྫཏི, པརེསཾ ན དེཏི. ཨིམེ དྭེཔི སུཁེན སཀྐཱ ཏཔྤེཏུནྟི སུཏཔྤཡཱ ནཱམཱཏི.

༨༦. ཨཱསཝཱཏི ཀིལེསཱ. ན ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦཾ ཀུཀྐུཙྩཱཡཏཱིཏི ན ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི. སཱུཀརམཾསཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཙྪམཾསནྟི ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི, མིགམཾསཾ, ལབྷིཏྭཱ དཱིཔིམཾསནྟི ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི. ཀཱལེ སནྟེཡེཝ ‘ཀཱལོ ནཏྠཱི’ཏི, ཨཔྤཝཱརེཏྭཱཝ ‘པཝཱརིཏོསྨཱི’ཏི, པཏྟེ རཛསྨིཾ ཨཔཏིཏེཡེཝ ‘པཏིཏ’ནྟི, ཨཏྟཱནཾ ཨུདྡིསྶ མཙྪམཾསེ ཨཀཏེཡེཝ ‘མཾ ཨུདྡིསྶ ཀཏ’ནྟི ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི. ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦཾ ན ཀུཀྐུཙྩཱཡཏཱིཏི ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦཡུཏྟཀཾ ན ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི. ཨཙྪམཾསཾ ལབྷིཏྭཱ སཱུཀརམཾསནྟི ན ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི…པེ… ཨཏྟཱནཾ ཨུདྡིསྶ མཙྪམཾསེ ཀཏེ ‘མཾ ཨུདྡིསྶ ཀཏ’ནྟི ན ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི. ཨངྒུཏྟརཊྛཀཐཱཡཾ པན – ‘‘‘ན ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦ’ནྟི སངྒྷབྷོགསྶ ཨཔཊྛཔནཾ ཨཝིཙཱརཎཾ ན ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦཾ ནཱམ, ཏཾ ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི. ‘ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦ’ནྟི ཏསྶེཝ པཊྛཔནཾ ཝིཙཱརཎཾ, ཏཾ ན ཀུཀྐུཙྩཱཡཏཱི’’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨིམེསནྟི ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ པུགྒལཱནཾ སུབྷཱུམིཡཾ ཏིཎལཏཱདཱིནི ཝིཡ རཏྟིམྤི དིཝཱཔི ཨཱསཝཱ ཝཌྜྷནྟིཡེཝ. སུཀྐཔཀྑེ ཀཔྤིཡམཾསཾ ལབྷིཏྭཱ ཀཔྤིཡམཾསནྟྭེཝ གཎྷནྟོ ན ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦཾ ན ཀུཀྐུཙྩཱཡཏི ནཱམཱཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༨༨. ཧཱིནཱདྷིམུཏྟོཏི ཧཱིནཛ྄ཛྷཱསཡོ. དུསྶཱིལོཏི ནིསྶཱིལོ. པཱཔདྷམྨོཏི ལཱམཀདྷམྨོ.

༨༩. པཎཱིཏཱདྷིམུཏྟོཏི པཎཱིཏཛ྄ཛྷཱསཡོ. ཀལྱཱཎདྷམྨོཏི བྷདྡཀདྷམྨོ, སུཙིདྷམྨོ, སུནྡརདྷམྨོ.

༩༠. ཏིཏྟོཏི སུཧིཏོ པརིཡོསིཏོ. ཏཔྤེཏཱཏི ཨཉྙེསམྤི ཏིཏྟིཀརོ. པཙྩེཀསམྦུདྡྷཱ ཡེ ཙ ཏཐཱགཏསཱཝཀཱཏི ཨེཏྠ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཝཧི ལོཀུཏྟརདྷམྨེཧི སཡཾ ཏིཏྟཱ པརིཔུཎྞཱ. ཨཉྙེ པན ཏཔྤེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཏེསཉྷི དྷམྨཀཐཱཡ ཨབྷིསམཡོ ན ཧོཏི. སཱཝཀཱནཾ པན དྷམྨཀཐཱཡ ཨཔརིམཱཎཱནམྤི དེཝམནུསྶཱནཾ ཨབྷིསམཡོ ཧོཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡསྨཱ པན ཏེ དྷམྨཾ དེསེནྟཱ ན ཨཏྟནོ ཝཙནཾ ཀཏྭཱ ཀཐེནྟི, བུདྡྷཱནཾ ཝཙནཾ ཀཏྭཱ ཀཐེནྟི. སོཏུཾ ནིསིནྣཔརིསཱཔི ‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ ན ཨཏྟནཱ པཊིཝིདྡྷདྷམྨཾ ཀཐེཏི, བུདྡྷེཧི པཊིཝིདྡྷདྷམྨཾ ཀཐེཏཱི’ཏི ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཀརོཏི. ཨིཏི སོ ཙིཏྟཱིཀཱརོ བུདྡྷཱནཾཡེཝ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏཏྠ སམྨཱསམྦུདྡྷོཝ ཏཔྤེཏཱ ནཱམ. ཡཐཱ ཧི ‘ཨསུཀསྶ ནཱམ ཨིདཉྩིདཉྩ དེཐཱ’ཏི རཉྙཱ ཨཱཎཏྟཱ ཀིཉྩཱཔི ཨཱནེཏྭཱ དེནྟི, ཨཐ ཁོ རཱཛཱཝ ཏཏྠ དཱཡཀོ. ཡེཧིཔི ལདྡྷཾ ཧོཏི, ཏེ ‘རཉྙཱ ཨམྷཱཀཾ ཋཱནནྟརཾ དིནྣཾ, ཨིསྶརིཡཝིབྷཝོ དིནྣོ’ཏྭེཝ གཎྷནྟི, ན རཱཛཔུརིསེཧཱིཏི. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

དུཀནིདྡེསཝཎྞནཱ.

༣. ཏིཀནིདྡེསཝཎྞནཱ

༩༡. ཏིཀནིདྡེསེ – དུསྶཱིལོཏི ནིསྶཱིལོ. པཱཔདྷམྨོཏི ལཱམཀདྷམྨོ. སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ དུསྶཱིལོ, དིཊྛིཝིཔཏྟིཡཱ པཱཔདྷམྨོ. ཀཱཡཝཙཱིསཾཝརབྷེདེན དུསྶཱིལོ, སེསསཾཝརབྷེདེན པཱཔདྷམྨོ. ཨསུདྡྷཔཡོགཏཱཡ དུསྶཱིལོ, ཨསུདྡྷཱསཡཏཱཡ པཱཔདྷམྨོ. ཀུསལསཱིལཝིརཧེན དུསྶཱིལོ; ཨཀུསལསཱིལསམནྣཱགམེན པཱཔདྷམྨོ. ཨསུཙཱིཏི ཨསུཙཱིཧི ཀཱཡཀམྨཱདཱིཧི སམནྣཱགཏོ. སངྐསྶརསམཱཙཱརོཏི སངྐཱཡ པརེཧི སརིཏབྦསམཱཙཱརོ. ཀིཉྩིདེཝ ཨསཱརུཔྤཾ དིསྭཱ ‘ཨིདཾ ཨིམིནཱ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ཨེཝཾ པརེཧི ཨཱསངྐནཱིཡསམཱཙཱརོ, ཨཏྟནོཡེཝ ཝཱ སངྐཱཡ སརིཏབྦསམཱཙཱརོ – སཱསངྐསམཱཙཱརོཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ ཧི དིཝཱཊྛཱནཱདཱིསུ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཀིཉྩིདེཝ མནྟཡནྟེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ‘ཨིམེ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ མནྟེནྟི, ཀཙྩི ནུ ཁོ མཡཱ ཀཏཀམྨཾ ཛཱནིཏྭཱ མནྟེནྟཱི’ཏི ཨེཝཾ སཱསངྐསམཱཙཱརོ ཧོཏི.

པཊིཙྪནྣཀམྨནྟོཏི པཊིཙྪཱདེཏབྦཡུཏྟཀེན པཱཔཀམྨེན སམནྣཱགཏོ. ཨསྶམཎོ སམཎཔཊིཉྙོཏི ཨསྶམཎོ ཧུཏྭཱཝ སམཎཔཏིརཱུཔཀཏཱཡ ‘སམཎོ ཨཧ’ནྟི ཨེཝཾ པཊིཉྙོ. ཨབྲཧྨཙཱརཱི བྲཧྨཙཱརིཔཊིཉྙོཏི ཨཉྙེ བྲཧྨཙཱརིནོ སུནིཝཏྠེ སུཔཱརུཏེ སུམྦྷཀཔཏྟདྷརེ གཱམནིགམཛནཔདརཱཛདྷཱནཱིསུ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟེ དིསྭཱ སཡམྤི ཏཱདིསེན ཨཱཀཱརེན ཏཐཱ པཊིཔཛྫནཏོ ‘ཨཧཾ བྲཧྨཙཱརཱི’ཏི པཊིཉྙཾ དེནྟོ ཝིཡ ཧོཏི. ‘ཨཧཾ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཝཏྭཱ ཨུཔོསཐགྒཱདཱིནི པཝིསནྟོ པན བྲཧྨཙཱརིཔཊིཉྙོ ཧོཏིཡེཝ, ཏཐཱ སངྒྷིཀཾ ལཱབྷཾ གཎྷནྟོ. ཨནྟོཔཱུཏཱིཏི པཱུཏིནཱ ཀམྨེན ཨནྟོ ཨནུཔཝིཊྛོ, ནིགྒུཎཏཱཡ ཝཱ གུཎསཱརཝིརཧིཏཏྟཱ ཨནྟོཔཱུཏི. ཨཝསྶུཏོཏི རཱགཱདཱིཧི ཏིནྟོ. ཀསམྦུཛཱཏོཏི སཉྫཱཏརཱགཱདིཀཙཝརོ. ཨཐ ཝཱ ཀསམྦུ ཝུཙྩཏི ཏིནྟཀུཎཔགཏཾ ཀསཊཨུདཀཾ. ཨིམསྨིཉྩ སཱསནེ དུསྶཱིལོ ནཱམ ཛིགུཙྪནཱིཡཏྟཱ ཏིནྟཀུཎཔཀསཊཨུདཀསདིསོ. ཏསྨཱ ཀསམྦུ ཝིཡ ཛཱཏོཏི ཀསམྦུཛཱཏོ.

ཏསྶ ན ཨེཝཾ ཧོཏཱིཏི ཀསྨཱ ན ཧོཏི? ཡཏྠ པཏིཊྛིཏེན སཀྐཱ བྷཝེཡྻ ཨརཧཏྟཾ ལདྡྷུཾ, ཏསྶཱ པཏིཊྛཱཡ བྷིནྣཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི ཙཎྜཱལཀུམཱརཀསྶ ‘ཨསུཀོ ནཱམ ཁཏྟིཡཀུམཱརོ རཛྫེ ཨབྷིསིཏྟོ’ཏི སུཏྭཱཔི, ཡསྨིཾ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏཱ ཨབྷིསེཀཾ པཱཔུཎནྟི, ཏསྨིཾ ཀུལེ ཨཔཙྩཱཛཱཏཏྟཱ ན ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཧམྤི སོ ཁཏྟིཡཀུམཱརོ ཝིཡ ཨབྷིསེཀཾ པཱཔུཎེཡྻ’ནྟི; ཨེཝམེཝ དུསྶཱིལསྶ ‘ཨསུཀོ ནཱམ བྷིཀྑུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ’ཏི སུཏྭཱཔི, ཡསྨིཾ སཱིལེ པཏིཊྛིཏེན ཨརཧཏྟཾ པཏྟབྦཾ, ཏསྶ ཨབྷཱཝཏོ ‘ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཧམྤི སོ སཱིལཝཱ ཝིཡ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎེཡ’ནྟི ན ཨེཝཾ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨརཧཏྟཱསཱཡ ཨབྷཱཝཱ ནིརཱསོཏི ཝུཙྩཏི.

༩༢. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏཱིཏི ཀསྨཱ ཧོཏི? ཡསྨིཾ པཏིཊྛིཏེན སཀྐཱ བྷཝེཡྻ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ, ཏསྶཱ པཏིཊྛཱཡ ཐིརཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི སུཛཱཏསྶ ཁཏྟིཡཀུམཱརསྶ ‘ཨསུཀོ ནཱམ ཁཏྟིཡཀུམཱརོ རཛྫེ ཨབྷིསིཏྟོ’ཏི སུཏྭཱཝ ཡསྨིཾ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏཱ ཨབྷིསེཀཾ པཱཔུཎནྟི, ཏསྨིཾ པཙྩཱཛཱཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཧམྤི, སོ ཀུམཱརོ ཝིཡ ཨབྷིསེཀཾ པཱཔུཎེཡྻ’ནྟི ཨེཝམེཝ སཱིལཝཏོ ‘ཨསུཀོ ནཱམ བྷིཀྑུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ’ཏི སུཏྭཱཝ ཡསྨིཾ སཱིལེ པཏིཊྛིཏེན ཨརཧཏྟཾ པཏྟབྦཾ, ཏསྶཱ པཏིཊྛཱཡ ཐིརཏྟཱ – ‘ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཧམྤི སོ བྷིཀྑུ ཝིཡ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎེཡྻ’ནྟི ཨེཝཾ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨཱསཾསོ ནཱམ ཝུཙྩཏི. སོ ཧི ཨརཧཏྟཾ ཨཱསཾསཏི པཏྠེཏཱིཏི ཨཱསཾསོ.

༩༣. ཡཱ ཧིསྶ པུབྦེ ཨཝིམུཏྟསྶཱཏི ཡཱ ཏསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ པུབྦེ ཨརཧཏྟཝིམུཏྟིཡཱ ཨཝིམུཏྟསྶ ཝིམུཏྟཱསཱ ཨཧོསི, སཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ, ཏསྨཱ ན ཨེཝཾ ཧོཏི. ཡཐཱ ཧི ཨབྷིསིཏྟསྶ ཁཏྟིཡསྶ ‘ཨསུཀོ ནཱམ ཁཏྟིཡཀུམཱརོ རཛྫེ ཨབྷིསིཏྟོ’ཏི སུཏྭཱ ཨེཀསྶ རཉྙོ དྭིནྣཾ རཛྫཱབྷིསེཀཱནཾ དྭིནྣཾ སེཏཙྪཏྟཱནཾ ཨབྷཱཝཱ ན ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཧམྤི སོ ཀུམཱརོ ཝིཡ ཨབྷིསེཀཾ པཱཔུཎེཡྻ’’ནྟི; ཨེཝམེཝ ཁཱིཎཱསཝསྶ ‘ཨསུཀོ ནཱམ བྷིཀྑུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ’ཏི སུཏྭཱ, དྭིནྣཾ ཨརཧཏྟཱནཾ ཨབྷཱཝཱ – ‘ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཧམྤི སོ བྷིཀྑུ ཝིཡ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎེཡྻ’ནྟི ན ཨེཝཾ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨརཧཏྟཱསཱཡ ཝིགཏཏྟཱ ཝིགཏཱསོཏི ཝུཙྩཏི.

༩༤. གིལཱནཱུཔམནིདྡེསེ – ཡཱཡ ཨུཔམཱཡ ཏེ གིལཱནཱུཔམཱཏི ཝུཙྩནྟི, ཏཾ ཏཱཝ ཨུཔམཾ དསྶེཏུཾ ཏཡོ གིལཱནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སཔྤཱཡཱནཱིཏི ཧིཏཱནི ཝུདྡྷིཀརཱནི. པཏིརཱུཔནྟི ཨནུཙྪཝིཀཾ. ནེཝ ཝུཊྛཱཏི ཏམྷཱ ཨཱབཱདྷཱཏི ཨིམིནཱ ཨཏེཀིཙྪེན ཝཱཏཱཔམཱརཱདིནཱ རོགེན སམནྣཱགཏོ ནིཊྛཔྤཏྟོ གིལཱནོ ཀཐིཏོ. ཝུཊྛཱཏི ཏམྷཱ ཨཱབཱདྷཱཏི ཨིམིནཱ ཁིཔིཏཀཙྪུཏིཎཔུཔྥཀཛརཱདིཔྤབྷེདོ ཨཔྤམཏྟཀཱབཱདྷོ ཀཐིཏོ.

ལབྷནྟོ སཔྤཱཡཱནི བྷོཛནཱནི ནོ ཨལབྷནྟོཏི ཨིམིནཱ པན ཡེསཾ པཊིཛགྒནེན ཕཱསུཀཾ ཧོཏི, སབྦེཔི ཏེ ཨཱབཱདྷཱ ཀཐིཏཱ. ཨེཏྠ ཙ པཏིརཱུཔོ ཨུཔཊྛཱཀོ ནཱམ གིལཱནུཔཊྛཱཀཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ པཎྜིཏོ དཀྑོ ཨནལསོ ཝེདིཏབྦོ.

གིལཱནུཔཊྛཱཀོ ཨནུཉྙཱཏོཏི ‘བྷིཀྑུསངྒྷེན དཱཏབྦོ’ཏི ཨནུཉྙཱཏོ. ཏསྨིཉྷི གིལཱནེ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཡཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ‘ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཙ སཱམཎེརོ ཙ ཨིམཾ པཊིཛགྒཐཱ’ཏི ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཱ. ཡཱཝ པན ཏེ ཏཾ པཊིཛགྒནྟི, ཏཱཝ གིལཱནསྶ ཙ ཏེསཉྩ དྭིནྣཾ ཡེནཏྠོ སབྦཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶེཝ བྷཱརོ. ཨཉྙེཔི གིལཱནཱ ཨུཔཊྛཱཏབྦཱཏི ཨིཏརེཔི དྭེ གིལཱནཱ ཨུཔཊྛཱཏབྦཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཡོཔི ཧི ནིཊྛཔྤཏྟགིལཱནོ, སོ ཨནུཔཊྛིཡམཱནོ ‘སཙེ མཾ པཊིཛགྒེཡྻུཾ, ཕཱསུཀཾ མེ བྷཝེཡྻ, ན ཁོ པན མཾ པཊིཛགྒནྟཱི’ཏི མནོཔདོསཾ ཀཏྭཱ ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟེཡྻ. པཊིཛགྒིཡམཱནསྶ པན ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘བྷིཀྑུསངྒྷེན ཡཾ ཀཏྟབྦཾ ཏཾ སབྦཾ ཀཏཾ, མཡ྄ཧཾ པན ཀམྨཝིཔཱཀོ ཨཱིདིསོ’ཏི སོ བྷིཀྑུསངྒྷེ མེཏྟཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཏི. ཡོ པན ཨཔྤམཏྟཀེན བྱཱདྷིནཱ སམནྣཱགཏོ ལབྷནྟོཔི ཨལབྷནྟོཔི ཝུཊྛཱཏིཡེཝ, ཏསྶ ཝིནཱཔི བྷེསཛྫེན ཝཱུཔསམནཀབྱཱདྷི བྷེསཛྫེ ཀཏེ ཁིཔྤཏརཾ ཝཱུཔསམྨཏི. ཏཏོ སོ བུདྡྷཝཙནཾ ཝཱ ཨུགྒཎྷིཏུཾ སམཎདྷམྨཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ སཀྑིསྶཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨཉྙེཔི གིལཱནཱ ཨུཔཊྛཱཏབྦཱཏི ཝུཏྟཾ.

ནེཝ ཨོཀྐམཏཱིཏི ནེཝ པཝིསཏི. ནིཡཱམཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟནྟི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ མགྒནིཡཱམསངྑཱཏཾ སམྨཏྟཾ. ཨིམིནཱ པདཔརམོ པུགྒལོ ཀཐིཏོ. དུཏིཡཝཱརེན ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ གཧིཏོ སཱསནེ ནཱལ༹ཀཏྠེརསདིསོ. བུདྡྷནྟརེ ཨེཀཝཱརཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ སནྟིཀེ ཨོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ པཊིཝིདྡྷཔཙྩེཀབོདྷིཉཱཎོ ཙ. ཏཏིཡཝཱརེན ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ པུགྒལོ ཀཐིཏོ. ནེཡྻོ པན ཏནྣིསྶིཏོཝ ཧོཏི.

དྷམྨདེསནཱ ཨནུཉྙཱཏཱཏི མཱསསྶ ཨཊྛ ཝཱརེ དྷམྨཀཐཱ ཨནུཉྙཱཏཱ. ཨཉྙེསམྤི དྷམྨོ དེསེཏབྦོཏི ཨིཏརེསམྤི དྷམྨོ ཀཐེཏབྦོ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? པདཔརམསྶ ཧི ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶཱཔི ཨནཱགཏེ པཙྩཡོ བྷཝིསྶཏི. ཡོ པན ཏཐཱགཏསྶ རཱུཔདསྶནཾ ལབྷནྟོཔི ཨལབྷནྟོཔི དྷམྨཝིནཡཉྩ སཝནཱཡ ལབྷནྟོཔི ཨལབྷནྟོཔི དྷམྨཾ ཨབྷིསམེཏི; སོ ཨལབྷནྟོ ན ཏཱཝ ཨབྷིསམེཏི, ལབྷནྟོ པན ཁིཔྤམེཝ ཨབྷིསམེསྶཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཏེསཾ དྷམྨོ དེསེཏབྦོ. ཏཏིཡསྶ པན པུནཔྤུནཾ དེསེཏབྦོཝ. ཀཱཡསཀྑིདིཊྛཔྤཏྟསདྡྷཱཝིམུཏྟཱ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱཡེཝ.

༩༨. གཱུཐབྷཱཎཱིཨཱདཱིསུ – སབྷགྒཏོཏི སབྷཱཡཾ ཋིཏོ. པརིསགྒཏོཏི གཱམཔརིསཱཡ ཋིཏོ. ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོཏི དཱཡཱདཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ. པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོཏི སེཎཱིནཾ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ. རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོཏི རཱཛཀུལསྶ མཛ྄ཛྷེ མཧཱཝིནིཙྪཡེ ཋིཏོ. ཨབྷིནཱིཏོཏི པུཙྪནཏྠཱཡ ནཱིཏོ. སཀྑིཔུཊྛོཏི སཀྑིཾ ཀཏྭཱ པུཙྪིཏོ. ཨེཧམྦྷོ པུརིསཱཏི ཨཱལཔནམེཏཾ. ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱཏི ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱདིཧེཏུ ཝཱ དྷནཧེཏུ ཝཱ. ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱཏི ཨེཏྠ ཨཱམིསནྟི ལཱབྷོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཀིཉྩིཀྑནྟི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཨཔྤམཏྟཀཾ. ཨནྟམསོ ཏིཏྟིརཝཊྚཀསཔྤིཔིཎྜནཝནཱིཏཔིཎྜཱདིཨཔྤམཏྟཀསྶཱཔི ལཉྫསྶ ཧེཏཱུཏི ཨཏྠོ. སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཛཱནནྟོཡེཝ མུསཱཝཱདཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ གཱུཐསདིསཝཙནཏྟཱ གཱུཐབྷཱཎཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཧི གཱུཐཾ ནཱམ མཧཱཛནསྶ ཨནིཊྛཾ ཧོཏི ཨཀནྟཾ; ཨེཝམེཝ ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཝཙནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨནིཊྛཾ ཧོཏི ཨཀནྟཾ.

༩༩. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ པུཔྥསདིསཝཙནཏྟཱ པུཔྥབྷཱཎཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཧི ཕུལླཱནི ཝསྶིཀཱནི ཝཱ ཨདྷིམུཏྟཀཱནི ཝཱ མཧཱཛནསྶ ཨིཊྛཱནི ཀནྟཱནི ཧོནྟི; ཨེཝམེཝ ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཝཙནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨིཊྛཾ ཧོཏི ཀནྟཾ.

༡༠༠. ནེལཱཏི ཨེལཾ ཝུཙྩཏི དོསོ. ནཱསྶཱ ཨེལནྟི ནེལཱ. ནིདྡོསཱཏི ཨཏྠོ, ‘‘ནེལངྒོ སེཏཔཙྪཱདོ’’ཏི (ཨུདཱ. ༦༥) ཨེཏྠ ཝུཏྟནེལཾ ཝིཡ. ཀཎྞསུཁཱཏི བྱཉྫནམདྷུརཏཱཡ ཀཎྞཱནཾ སུཁཱ. སཱུཙིཝིཛ྄ཛྷནཾ ཝིཡ ཀཎྞསཱུལཾ ན ཛནེཏི. ཨཏྠམདྷུརཏཱཡ སཀལསརཱིརེ ཀོཔཾ ཨཛནེཏྭཱ པེམཾ ཛནེཏཱིཏི པེམནཱིཡཱ. ཧདཡཾ གཙྪཏི ཨཔྤཊིཧཉྙམཱནཱ སུཁེན ཙིཏྟཾ པཝིསཏཱིཏི ཧདཡངྒམཱ. གུཎཔརིཔུཎྞཏཱཡ པུརེ བྷཝཱཏི པོརཱི. པུརེ སཾཝཌྜྷནཱརཱི ཝིཡ སུཀུམཱརཱཏིཔི པོརཱི. པུརསྶ ཨེསཱཏིཔི པོརཱི. ནགརཝཱསཱིནཾ ཀཐཱཏི ཨཏྠོ. ནགརཝཱསིནོ ཧི ཡུཏྟཀཐཱ ཧོནྟི. པིཏིམཏྟཾ པིཏཱཏི, མཱཏིམཏྟཾ མཱཏཱཏི, བྷཱཏིམཏྟཾ བྷཱཏཱཏི ཝདནྟི. ཨེཝརཱུཔཱི ཀཐཱ བཧུནོ ཛནསྶ ཀནྟཱ ཧོཏཱིཏི བཧུཛནཀནྟཱ. བཧུཛནསྶ ཀནྟབྷཱཝེནེཝ བཧུནོ ཛནསྶ མནཱཔཱ ཙིཏྟཝུདྡྷིཀརཱཏི བཧུཛནམནཱཔཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ མདྷུབྷཱཎཱིཏི ཝུཙྩཏི. མུདུབྷཱཎཱིཏིཔི པཱཋོ. ཨུབྷཡཏྠཱཔི མདྷུརཝཙནོཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ཧི ཙཏུམདྷུརཾ ནཱམ མདྷུརཾ པཎཱིཏཾ; ཨེཝམེཝ ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཝཙནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ མདྷུརཾ ཧོཏི.

༡༠༡. ཨརུཀཱུཔམཙིཏྟཱདཱིསུ – ཨབྷིསཛྫཏཱིཏི ལགྒཏི. ཀུཔྤཏཱིཏི ཀོཔཝསེན ཀུཔྤཏི. བྱཱཔཛྫཏཱིཏི པཀཏིབྷཱཝཾ པཛཧཏི, པཱུཏིཀོ ཧོཏི. པཏིཏྠཱིཡཏཱིཏི ཐིནབྷཱཝཾ ཐདྡྷབྷཱཝཉྩ ཨཱཔཛྫཏི. ཀོཔནྟི དུབྦལཀོདྷཾ. དོསནྟི དུསྶནཝསེན ཏཏོ བལཝཏརཾ. ཨཔྤཙྩཡནྟི ཨཏུཊྛཱཀཱརཾ དོམནསྶཾ. དུཊྛཱརུཀོཏི པུརཱཎཝཎོ. ཀཊྛེནཱཏི དཎྜཀཀོཊིཡཱ. ཀཋལཱཡཱཏི ཀཔཱལེན. ཨཱསཝཾ དེཏཱིཏི ཨཔརཱཔརཾ སཝཏི. པུརཱཎཝཎོ ཧི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨེཝ པུབྦཾ ལོཧིཏཾ ཡཱུསནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི སཝཏི, གྷཊྚིཏོ པན ཏཱནི ཨདྷིཀཏརཾ སཝཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ, དུཊྛཱརུཀོ ཝིཡ ཧི ཀོདྷནོ པུགྒལོ. ཏསྶ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ སཝནཾ ཝིཡ ཀོདྷནསྶཔི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨུདྡྷུམཱཏཀསྶ ཝིཡ ཙཎྜིཀཏསྶ ཙརཎཾ. ཀཊྛེན ཝཱ ཀཋལཱཡ ཝཱ གྷཊྚནཾ ཝིཡ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཝཙནཾ བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ སཝནཾ ཝིཡ ‘མཱདིསཾ ནཱམ ཨེས ཨེཝཾ ཝདཏཱི’ཏི བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ ཨུདྡྷུམཱཡནབྷཱཝོ དཊྛབྦོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨརུཀཱུཔམཙིཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. པུརཱཎཝཎསདིསཙིཏྟོཏི ཨཏྠོ.

༡༠༢. རཏྟནྡྷཀཱརཏིམིསཱཡཱཏི རཏྟིཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎུཔྤཏྟིནིཝཱརཎེན ཨནྡྷབྷཱཝཀརཎེ བཧལཏམེ. ཝིཛྫནྟརིཀཱཡཱཏི ཝིཛྫུཔྤཏྟིཀྑཎེ. ཨིདྷཱཔི ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཝིཡ ཧི ཡོགཱཝཙརོ དཊྛབྦོ. ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཀིལེསཱ. ཝིཛྫུསཉྩརཎཾ ཝིཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒཉཱཎསྶ ཨུཔྤཏྟིཀཱལོ. ཝིཛྫནྟརིཀཱཡ ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ སཱམནྟཱ རཱུཔདསྶནཾ ཝིཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒཀྑཎེ ནིབྦཱནདསྶནཾ. པུན ཨནྡྷཀཱརཱཝཏྠརཎཾ ཝིཡ སཀདཱགཱམིམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཀིལེསཱ. པུན ཝིཛྫུསཉྩརཎཾ ཝིཡ སཀདཱགཱམིམགྒཉཱཎསྶ ཨུཔྤཱདོ. ཝིཛྫནྟརིཀཱཡ ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ སཱམནྟཱ རཱུཔདསྶནཾ ཝིཡ སཀདཱགཱམིམགྒཀྑཎེ ནིབྦཱནདསྶནཾ. པུན ཨནྡྷཀཱརཱཝཏྠརཎཾ ཝིཡ ཨནཱགཱམིམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཀིལེསཱ. པུན ཝིཛྫུསཉྩརཎཾ ཝིཡ ཨནཱགཱམིམགྒཉཱཎསྶ ཨུཔྤཱདོ. ཝིཛྫནྟརིཀཱཡ ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ སཱམནྟཱ རཱུཔདསྶནཾ ཝིཡ ཨནཱགཱམིམགྒཀྑཎེ ནིབྦཱནདསྶནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཝིཛྫཱུཔམཙིཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏྟརཀཱལོབྷཱསེན ཝིཛྫུསདིསཙིཏྟོཏི ཨཏྠོ.

༡༠༣. ཝཛིརཱུཔམཙིཏྟཏཱཡཔི ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཝཛིརཾ ཝིཡ ཧི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཾ དཊྛབྦཾ. མཎིགཎྛིཔཱསཱཎགཎྛི ཝིཡ ཨརཧཏྟམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཀིལེསཱ. ཝཛིརསྶ མཎིགཎྛིཾ ཝཱ པཱསཱཎགཎྛིཾ ཝཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨགམནབྷཱཝསྶ ནཏྠིབྷཱཝོ ཝིཡ ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎེན ཨཙྪེཛྫཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ནཏྠིབྷཱཝོ. ཝཛིརེན ནིབྦིདྡྷཝེདྷསྶ པུན ཨཔཊིཔཱུརཎཾ ཝིཡ ཨརཧཏྟམགྒེན ཚིནྣཱནཾ ཀིལེསཱནཾ པུན ཨནུཔྤཱདོ དཊྛབྦོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཝཛིརཱུཔམཙིཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཀིལེསཱནཾ མཱུལགྷཱཏཀརཎསམཏྠཏཱཡ ཝཛིརེན སདིསཙིཏྟོཏི ཨཏྠོ.

༡༠༤. ཨནྡྷཱདཱིསུ ཏཐཱརཱུཔཾ ཙཀྑུ ན ཧོཏཱིཏི ཏཐཱཛཱཏིཀཾ ཏཐཱསབྷཱཝཾ པཉྙཱཙཀྑུ ན ཧོཏི. ཕཱཏིཾ ཀརེཡྻཱཏི ཕཱིཏཾ ཝཌྜྷིཏཾ ཀརེཡྻ. སཱཝཛྫཱནཝཛྫེཏི སདོསནིདྡོསེ. ཧཱིནཔྤཎཱིཏེཏི ཨདྷམུཏྟམེ. ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགེཏི ཀཎྷསུཀྐཱཡེཝ ཨཉྙམཉྙཔཊིབཱཧནཏོ པཊིཔཀྑཝསེན སཔྤཊིབྷཱགཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ – ཀུསལེ དྷམྨེ ‘ཀུསལཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡེན པཉྙཱཙཀྑུནཱ ཛཱནེཡྻ, ཨཀུསལེ དྷམྨེ ‘ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ’ཏི, སཱཝཛྫཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགེསུ པན ཀཎྷདྷམྨེ ‘སུཀྐསུཔྤཊིབྷཱགཱ’ཏི, སུཀྐདྷམྨེ ‘ཀཎྷསཔྤཊིབྷཱགཱ’ཏི ཡེན པཉྙཱཙཀྑུནཱ ཛཱནེཡྻ. ཏཐཱརཱུཔམྤིསྶ ཙཀྑུ ན ཧོཏཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན སེསཊྛཱནེསུཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ དིཊྛདྷམྨིཀབྷོགསཾཧརཎཔཉྙཱཙཀྑུནོ ཙ སམྤརཱཡིཀཏྠསོདྷནཔཉྙཱཙཀྑུནོ ཙ ཨབྷཱཝཱ ཨནྡྷོཏི ཝུཙྩཏི. དུཏིཡོ དིཊྛདྷམྨིཀབྷོགསཾཧརཎཔཉྙཱཙཀྑུནོ བྷཱཝཱ, སམྤརཱཡིཀཏྠསོདྷནཔཉྙཱཙཀྑུནོ པན ཨབྷཱཝཱ ཨེཀཙཀྑཱུཏི ཝུཙྩཏི. ཏཏིཡོ དྭིནྣམྤི བྷཱཝཱ དྭིཙཀྑཱུཏི ཝུཙྩཏི.

༡༠༧. ཨཝཀུཛྫཔཉྙཱདཱིསུ དྷམྨཾ དེསེནྟཱིཏི ཨུཔཱསཀོ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཨཱགཏོཏི ཨཏྟནོ ཀམྨཾ པཧཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟི. ཨཱདིཀལྱཱཎནྟི ཨཱདིམྷི ཀལྱཱཎཾ བྷདྡཀཾ ཨནཝཛྫཾ ནིདྡོསཾ ཀཏྭཱ དེསེནྟི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན ཨཱདཱིཏི པུབྦཔཊྛཔནཱ. མཛ྄ཛྷནྟི ཀཐཱཝེམཛ྄ཛྷཾ. པརིཡོསཱནནྟི སནྣིཊྛཱནཾ. ཨིཏིསྶ དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱ པུབྦཔཊྛཔནེཔི ཀལྱཱཎཾ བྷདྡཀཾ ཨནཝཛྫམེཝ ཀཏྭཱ ཀཐེནྟི, ཝེམཛ྄ཛྷེཔི, པརིཡོསཱནེཔི. ཨེཏྠ ཙ ཨཏྠི དེསནཱཡ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཱནི, ཨཏྠི སཱསནསྶ. ཏཏྠ དེསནཱཡ ཏཱཝ – ཙཏུཔྤདིཀགཱཐཱཡ པཋམཔདཾ ཨཱདི, དྭེ པདཱནི མཛ྄ཛྷཾ, ཨཝསཱནཔདཾ པརིཡོསཱནཾ. ཨེཀཱནུསནྡྷིཀསུཏྟསྶ – ནིདཱནཾ ཨཱདི, ཨནུསནྡྷི མཛ྄ཛྷཾ, ཨིདམཝོཙཱཏི ཨཔྤནཱ པརིཡོསཱནཾ. ཨནེཀཱནུསནྡྷིཀསྶ – པཋམོ ཨནུསནྡྷི ཨཱདི, ཏཏོ པརཾ ཨེཀོ ཝཱ ཨནེཀཱ ཝཱ མཛ྄ཛྷཾ, པཙྪིམོ པརིཡོསཱནཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ དེསནཱཡ ནཡོ.

སཱསནསྶ པན སཱིལཾ ཨཱདི, སམཱདྷི མཛ྄ཛྷཾ, ཝིཔསྶནཱ པརིཡོསཱནཾ. སམཱདྷི ཝཱ ཨཱདི, ཝིཔསྶནཱ མཛ྄ཛྷཾ, མགྒོ པརིཡོསཱནཾ. ཝིཔསྶནཱ ཝཱ ཨཱདི, མགྒོ མཛ྄ཛྷཾ, ཕལཾ པརིཡོསཱནཾ. མགྒོ ཝཱ ཨཱདི, ཕལཾ མཛ྄ཛྷཾ, ནིབྦཱནཾ པརིཡོསཱནཾ. དྭེ དྭེ ཝཱ ཀརིཡམཱནེ སཱིལསམཱདྷཡོ ཨཱདི, ཝིཔསྶནཱམགྒཱ མཛ྄ཛྷཾ, ཕལནིབྦཱནཱནི པརིཡོསཱནཾ. སཱཏྠནྟི སཱཏྠཀཾ ཀཏྭཱ དེསེནྟི. སབྱཉྫནནྟི ཨཀྑརཔཱརིཔཱུརིཾ ཀཏྭཱ དེསེནྟི. ཀེཝལཔརིཔུཎྞནྟི སཀལཔརིཔུཎྞཾ ཨནཱུནཾ ཀཏྭཱ དེསེནྟི. པརིསུདྡྷནྟི པརིསུདྡྷཾ ནིཛྫཊཾ ནིགྒཎྛིཾ ཀཏྭཱ དེསེནྟི. བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེནྟཱིཏི ཨེཝཾ དེསེནྟཱ ཙ སེཊྛཙརིཡབྷཱུཏཾ སིཀྑཏྟཡསངྒཧིཏཾ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ པཀཱསེནྟི. ནེཝ ཨཱདིཾ མནསི ཀརོཏཱིཏི ནེཝ པུབྦཔཊྛཔནཾ མནསི ཀརོཏི. ཀུམྦྷོཏི གྷཊོ. ནིཀྐུཛྫོཏི ཨདྷོམུཁོ ཋཔིཏོ. ཨེཝམེཝནྟི ཨེཏྠ ཀུམྦྷོ ནིཀྐུཛྫོ ཝིཡ ཨཝཀུཛྫཔཉྙོ པུགྒལོ དཊྛབྦོ. ཨུདཀཱསིཉྩནཀཱལོ ཝིཡ དྷམྨདེསནཱཡ ལདྡྷཀཱལོ. ཨུདཀསྶ ཝིཝཊྚནཀཱལོ ཝིཡ ཏསྨིཾ ཨཱསནེ ནིསིནྣསྶ ཨུགྒཧེཏུཾ ཨསམཏྠཀཱལོ. ཨུདཀསྶ ཨསཎྛཱནཀཱལོ ཝིཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨསལླཀྑཎཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨཝཀུཛྫཔཉྙོཏི ཝུཙྩཏི. ཨདྷོམུཁཔཉྙོཏི ཨཏྠོ.

༡༠༨. ཨཱཀིཎྞཱནཱིཏི པཀྑིཏྟཱནི. སཏིསམྨོསཱ པཀིརེཡྻཱཏི མུཊྛསྶཏིཏཱཡ ཝིཀིརེཡྻ. ཨེཝམེཝནྟི ཨེཏྠ ཨུཙྪངྒོ ཝིཡ ཨུཙྪངྒཔཉྙོ པུགྒལོ དཊྛབྦོ. ནཱནཱཁཛྫཀཱནི ཝིཡ ནཱནཔྤཀཱརཾ བུདྡྷཝཙནཾ. ཨུཙྪངྒེ ནཱནཱཁཛྫཀཱནི ཁཱདནྟསྶ ནིསིནྣཀཱལོ ཝིཡ ཏསྨིཾ ཨཱསནེ ནིསིནྣསྶ ཨུགྒཧཎཀཱལོ. ཝུཊྛཧནྟསྶ སཏིསམྨོསཱ ཝིཀིརཎཀཱལོ ཝིཡ ཏསྨཱ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཡ གཙྪནྟསྶ ཨསལླཀྑཎཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨུཙྪངྒཔཉྙོཏི ཝུཙྩཏི. ཨུཙྪངྒསདིསཔཉྙོཏི ཨཏྠོ.

༡༠༩. ཨུཀྐུཛྫོཏི ཨུཔརིམུཁོ ཋཔིཏོ. སཎྛཱཏཱིཏི པཏིཊྛཧཏི. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨུཔརིམུཁོ ཋཔིཏོ ཀུམྦྷོ ཝིཡ པུཐུཔཉྙོ པུགྒལོ དཊྛབྦོ. ཨུདཀསྶ ཨཱསིཏྟཀཱལོ ཝིཡ དེསནཱཡ ལདྡྷཀཱལོ. ཨུདཀསྶ སཎྛཱནཀཱལོ ཝིཡ ཏཏྠ ནིསིནྣསྶ ཨུགྒཧཎཀཱལོ. ནོ ཝིཝཊྚནཀཱལོ ཝིཡ ཨུཊྛཱཡ གཙྪནྟསྶ སལླཀྑཎཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ པུཐུཔཉྙོཏི ཝུཙྩཏི. ཝིཏྠཱརིཀཔཉྙོཏི ཨཏྠོ.

༡༡༠. ཨཝཱིཏརཱགཱདཱིསུ – ཡཐཱ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ, ཨེཝཾ པུཐུཛྫནོཔི པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ, ཏཱིསུ ཙ བྷཝེསུ ཨཝཱིཏརཱགོ. ཨདབྦཏཱཡ པན ན གཧིཏོ. ཡཐཱ ཧི ཚེཀོ ཝཌྜྷཀཱི དབྦསམྦྷཱརཏྠཾ ཝནཾ པཝིཊྛོ ན ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སམྤཏྟསམྤཏྟརུཀྑེ ཚིནྡཏི, ཡེ པནསྶ དབྦསམྦྷཱརཱུཔགཱ ཧོནྟི, ཏེཡེཝ ཚིནྡཏི; ཨེཝམིདྷཱཔི བྷགཝཏཱ དབྦཛཱཏིཀཱ ཨརིཡཱཝ གཧིཏཱ, པུཐུཛྫནཱ པན ཨདབྦཏཱཡ ན གཧིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོཏི པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཝཱིཏརཱགོ. བྷཝེསུ ཨཝཱིཏརཱགོཏི རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ ཨཝཱིཏརཱགོ.

༡༡༣. པཱསཱཎལེཁཱུཔམཱདཱིསུ – ཨནུསེཏཱིཏི ཨཔྤཧཱིནཏཱཡ ཨནུསེཏི. ན ཁིཔྤཾ ལུཛྫཏཱིཏི ན ཨནྟརཱ ནསྶཏི, ཀཔྤུཊྛཱནེནེཝ ནསྶཏི. ཨེཝམེཝནྟི ཨེཝཾ ཏསྶཱཔི པུགྒལསྶ ཀོདྷོ ན ཨནྟརཱ པུནདིཝསེ ཝཱ ཨཔརདིཝསེ ཝཱ ནིབྦཱཏི, ཨདྡྷནིཡོ པན ཧོཏི. མརཎེནེཝ ནིབྦཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ པཱསཱཎལེཁཱ ཝིཡ ཀུཛ྄ཛྷནབྷཱཝེན ཙིརཊྛིཏིཀཏོ པཱསཱཎལེཁཱུཔམོཏི ཝུཙྩཏི.

༡༡༤. སོ ཙ ཁྭསྶ ཀོདྷོཏི སོ ཨཔྤམཏྟཀེཔི ཀཱརཎེ སཧསཱ ཀུདྡྷསྶ ཀོདྷོ. ན ཙིརནྟི ཨཙིརཾ ཨཔྤཧཱིནཏཱཡ ནཱནུསེཏི. ཡཐཱ པན པཐཝིཡཾ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཀཏལེཁཱ ཝཱཏཱདཱིཧི ཁིཔྤཾ ནསྶཏི, ཨེཝམསྶ སཧསཱ ཨུཔྤནྣོཔི ཀོདྷོ ཁིཔྤམེཝ ནིབྦཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ པཐཝིཡཾ ལེཁཱ ཝིཡ ཀུཛ྄ཛྷནབྷཱཝེན ཨཙིརཊྛིཏིཀཏོ པཐཝཱིལེཁཱུཔམོཏི ཝུཙྩཏི.

༡༡༥. ཨཱགཱལ༹ྷེནཱཏི ཨཏིགཱལ༹ྷེན མམྨཙྪེདཀེན ཐདྡྷཝཙནེན. ཕརུསེནཱཏི ན སོཏསུཁེན. ཨམནཱཔེནཱཏི ན ཙིཏྟསུཁེན. སཾསནྡཏཱིཏི ཨེཀཱིབྷཝཏི. སནྡྷིཡཏཱིཏི གྷཊཡཏི. སམྨོདཏཱིཏི ནིརནྟརོ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ – སཾསནྡཏཱིཏི ཙིཏྟཀིརིཡཱདཱིསུ ཙིཏྟེན སམོདྷཱནཾ གཙྪཏི. ཁཱིརོདཀཾ ཝིཡ ཨེཀཱིབྷཱཝཾ ཨུཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. སནྡྷིཡཏཱིཏི ཋཱནགམནཱདཱིསུ ཀཱཡཀིརིཡཱདཱིསུ ཀཱཡེན སམོདྷཱནཾ གཙྪཏི. ཏིལཏཎྜུལཱ ཝིཡ མིསྶཱིབྷཱཝཾ ཨུཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. སམྨོདཏཱིཏི ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིསུ ཝཙཱིཀིརིཡཱསུ ཝཱཙཱཡ སམོདྷཱནཾ གཙྪཏི. ཝིཔྤཝཱསགཏོཔི པིཡསཧཱཡཀོ ཝིཡ པིཡཏརབྷཱཝཾ ཨུཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ – ཀིཙྩཀརཎཱིཡེསུ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཱདིཏོཝ ཨེཀཀིརིཡབྷཱཝཾ ཨུཔགཙྪནྟོ སཾསནྡཏི. ཡཱཝ མཛ྄ཛྷཱ པཝཏྟནྟོ སནྡྷིཡཏི, ཡཱཝ པརིཡོསཱནཱ ཨནིཝཏྟནྟོ སམྨོདཏཱིཏིཔི ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨུདཀལེཁཱ ཝིཡ ཁིཔྤཾ སཾསནྡནཏོ ཨུདཀལེཁཱུཔམོཏི ཝུཙྩཏི.

༡༡༦. པོཏྠཀཱུཔམེསུ – ཡཱཡ ཨུཔམཱཡ ཏེ པོཏྠཀཱུཔམཱཏི ཝུཙྩནྟི, ཏཾ ཏཱཝ ཨུཔམཾ དསྶེཏུཾ ཏཡོ པོཏྠཀཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ནཝོཏི ནཝཝཱཡིམོ. པོཏྠཀོཏི སཱཎཝཱཀསཱཊཀོ. དུབྦཎྞོཏི ཝིཝཎྞོ. དུཀྑསམྥསྶོཏི ཁརསམྥསྶོ. ཨཔྤགྒྷོཏི ཨཏིབཧུཾ ཨགྒྷནྟོ ཀཧཱཔཎགྒྷནཀོ ཧོཏི. མཛ྄ཛྷིམོཏི པརིབྷོགམཛ྄ཛྷིམོ. སོ ཧི ནཝབྷཱཝཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཛིཎྞབྷཱཝཾ ཨཔྤཏྟོ མཛ྄ཛྷེ པརིབྷོགཀཱལེཔི དུབྦཎྞོ ཙ དུཀྑསམྥསྶོ ཙ ཨཔྤགྒྷོཡེཝ ཙ ཧོཏི. ཨཏིབཧུཾ ཨགྒྷནྟོ ཨཌྜྷཾ ཨགྒྷཏི. ཛིཎྞཀཱལེ པན ཨཌྜྷམཱསཀཾ ཝཱ ཀཱཀཎིཀཾ ཝཱ ཨགྒྷཏི. ཨུཀྑལིཔརིམཛྫནནྟི ཀཱལུ༹ཀྑལིཔརིཔུཉྪནཾ.

ནཝོཏི ཨུཔསམྤདཱཡ པཉྩཝསྶཀཱལཏོ ཧེཊྛཱ ཛཱཏིཡཱ སཊྛིཝསྶོཔི ནཝོཡེཝ. དུབྦཎྞཏཱཡཱཏི སརཱིརཝཎྞེནཔི གུཎཝཎྞེནཔི དུབྦཎྞཏཱཡ. དུསྶཱིལསྶ ཧི པརིསམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣསྶ ནིཏྟེཛཏཱཡ སརཱིརཝཎྞོཔི ན སམྤཛྫཏི, གུཎཝཎྞེ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི. ཡེ ཁོ པནསྶཱཏི ཡེ ཁོ པན ཏསྶ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཝཱ ཉཱཏིམིཏྟཱདཡོ ཝཱ ཨེཏཾ པུགྒལཾ སེཝནྟི. ཏེསཾ ཏནྟི ཏེསཾ པུགྒལཱནཾ ཚ སཏྠཱརེ སེཝནྟཱནཾ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱནཾ ཝིཡ, དེཝདཏྟཾ སེཝནྟཱནཾ ཀོཀཱལིཀཱདཱིནཾ ཝིཡ ཙ ཏཾ སེཝནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཧོཏི. མཛ྄ཛྷིམོཏི པཉྩཝསྶཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ནཝཝསྶཀཱལཱ མཛ྄ཛྷིམོ ནཱམ. ཐེརོཏི དསཝསྶཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཐེརོ ནཱམ. ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཨེཝཾ ཝདནྟི. ཀིཾ ནུ ཁོ ཏུཡ྄ཧནྟི ཏུཡ྄ཧཾ བཱལསྶ བྷཎིཏེན ཀོ ཨཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཐཱརཱུཔནྟི ཏཐཱཛཱཏིཀཾ ཏཐཱསབྷཱཝཾ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨསྶ ཀཱརཎབྷཱུཏཾ.

༡༡༧. ཀཱསིཀཝཏྠཱུཔམེསུ – ཀཱསིཀཝཏྠཾ ནཱམ ཏཡོ ཀཔྤཱསཾསཱུ གཧེཏྭཱ ཀནྟིཏསུཏྟེན ཝཱཡིཏཾ སུཁུམཝཏྠཾ. ཏཾ ནཝཝཱཡིམཾ ཨནགྒྷཾ ཧོཏི. པརིབྷོགམཛ྄ཛྷིམཾ ཝཱིསམྤི ཏིཾསམྤི སཧསྶཱནི ཨགྒྷཏི. ཛིཎྞཀཱལེ པན ཨཊྛཔི དསཔི སཧསྶཱནི ཨགྒྷཏི.

ཏེསཾ ཏཾ ཧོཏཱིཏི ཏེསཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱདཡོ སེཝནྟཱནཾ ཝིཡ ཏཾ སེཝནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ ཧོཏི. སམྨཱསམྦུདྡྷཉྷི ཨེཀཾ ནིསྶཱཡ ཡཱཝཛྫཀཱལཱ མུཙྩནཀསཏྟཱནཾ པམཱཎཾ ནཏྠི. ཏཐཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརམཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརེ ཨཝསེསེ ཙ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀེ ནིསྶཱཡ སགྒཾ གཏསཏྟཱནཾ པམཱཎཾ ནཏྠི. ཡཱཝཛྫཀཱལཱ ཏེསཾ དིཊྛཱནུགཏིཾ པཊིཔནྣསཏྟཱནམྤི པམཱཎཾ ནཏྠིཡེཝ. ཨཱདྷེཡྻཾ གཙྪཏཱིཏི ཏསྶ མཧཱཐེརསྶ ཏཾ ཨཏྠནིསྶིཏཾ ཝཙནཾ ཡཐཱ གནྡྷཀརཎྜཀེ ཀཱསིཀཝཏྠཾ ཨཱདྷཱཏབྦཏཾ ཋཔེཏབྦཏཾ གཙྪཏི, ཨེཝཾ ཨུཏྟམངྒེ སིརསྨིཾ ཧདཡེ ཙ ཨཱདྷཱཏབྦཏཾ ཋཔེཏབྦཏམྤི གཙྪཏི. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༡༨. སུཔྤམེཡྻཱདཱིསུ – སུཁེན པམེཏབྦོཏི སུཔྤམེཡྻོ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཏྟལོཀེ. ཨུདྡྷཏོཏི ཨུདྡྷཙྩེན སམནྣཱགཏོ. ཨུནྣལོ༹ཏི ཨུགྒཏནལོ༹; ཏུཙྪམཱནཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏོཏི ཨཏྠོ. ཙཔལོཏི པཏྟམཎྜནཱདིནཱ ཙཱཔལླེན སམནྣཱགཏོ. མུཁརོཏི མུཁཁརོ. ཝིཀིཎྞཝཱཙོཏི ཨསཾཡཏཝཙནོ. ཨསམཱཧིཏོཏི ཙིཏྟེཀགྒཏཱརཧིཏོ. ཝིབྦྷནྟཙིཏྟོཏི བྷནྟཙིཏྟོ, བྷནྟགཱཝཱིབྷནྟམིགཱིསཔྤཊིབྷཱགོ. པཱཀཊིནྡྲིཡོཏི ཝིཝཊིནྡྲིཡོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ‘སུཔྤམེཡྻོ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཧི པརིཏྟསྶ ཨུདཀསྶ སུཁེན པམཱཎཾ གཡ྄ཧཏི; ཨེཝམེཝ ཨིམེཧི ཨགུཎངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ སུཁེན པམཱཎཾ གཡ྄ཧཏི. ཏེནེས ‘སུཔྤམེཡྻོ’ཏི ཝུཏྟོ.

༡༡༩. དུཀྑེན པམེཏབྦོཏི དུཔྤམེཡྻོ. ཨནུདྡྷཏཱདཱིནི ཝུཏྟཔཊིཔཀྑཝསེན ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ‘དུཔྤམེཡྻོ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཧི མཧཱསམུདྡསྶ དུཀྑེན པམཱཎཾ གཡ྄ཧཏི; ཨེཝམེཝ ཨིམེཧི གུཎངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ དུཀྑེན པམཱཎཾ གཡ྄ཧཏི. ཏཱདིསོ ‘ཨནཱགཱམཱི ནུ ཁོ, ཁཱིཎཱསཝོ ནུ ཁོ’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ གཙྪཏི, ཏེནེས ‘དུཔྤམེཡྻོ’ཏི ཝུཏྟོ.

༡༢༠. ན སཀྐཱ པམེཏུནྟི ཨཔྤམེཡྻོ. ཡཐཱ ཧི ཨཱཀཱསསྶ ན སཀྐཱ པམཱཎཾ གཧེཏུཾ, ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝསྶ. ཏེནེས ‘ཨཔྤམེཡྻོ’ཏི ཝུཏྟོ.

༡༢༡. ན སེཝིཏབྦཱདཱིསུ – ན སེཝིཏབྦོཏི ན ཨུཔསངྐམིཏབྦོ. ན བྷཛིཏབྦོཏི ན ཨལླཱིཡིཏབྦོ. ན པཡིརུཔཱསིཏབྦོཏི ན སནྟིཀེ ནིསཱིདནཝསེན པུནཔྤུནཾ ཨུཔཱསིཏབྦོ. ཧཱིནོ ཧོཏི སཱིལེནཱཏིཨཱདཱིསུ ཨུཔཱདཱཡུཔཱདཱཡ ཧཱིནཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡོ ཧི པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑཏི, སོ དས སཱིལཱནི རཀྑནྟེན ན སེཝིཏབྦོ. ཡོ པན དས སཱིལཱནི རཀྑཏི, སོ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ རཀྑནྟེན ན སེཝིཏབྦོ. ཨཉྙཏྲ ཨནུདྡཡཱ ཨཉྙཏྲ ཨནུཀམྤཱཏི ཋཔེཏྭཱ ཨནུདྡཡཉྩ ཨནུཀམྤཉྩ. ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨེཝ ཧི ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ན སེཝིཏབྦོ. ཨནུདྡཡཱནུཀམྤཱཝསེན པན ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༢༢. སདིསོ ཧོཏཱིཏི སམཱནོ ཧོཏི. སཱིལསཱམཉྙགཏཱནཾ སཏནྟི སཱིལེན སམཱནབྷཱཝཾ གཏཱནཾ སནྟཱནཾ. སཱིལཀཐཱ ཙ ནོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ སམཱནསཱིལཱནཾ ཨམྷཱཀཾ སཱིལམེཝ ཨཱརབྦྷ ཀཐཱ བྷཝིསྶཏི. སཱ ཙ ནོ ཕཱསུ བྷཝིསྶཏཱིཏི སཱ ཙ སཱིལཀཐཱ ཨམྷཱཀཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ སུཁཝིཧཱརོ བྷཝིསྶཏི. སཱ ཙ ནོ པཝཏྟིནཱི བྷཝིསྶཏཱིཏི སཱ ཙ ཨམྷཱཀཾ ཀཐཱ དིཝསམྤི ཀཐེནྟཱནཾ པཝཏྟིནཱི བྷཝིསྶཏི, ན པཊིཧཉྙིསྶཏི. དྭཱིསུ ཧི སཱིལཝནྟེསུ ཨེཀེན སཱིལསྶ ཝཎྞེ ཀཐིཏེ ཨིཏརོ ཨནུམོདཏི; ཏེན ཏེསཾ ཀཐཱ ཕཱསུ ཙེཝ ཧོཏི, པཝཏྟིནཱི ཙ. ཨེཀསྨིཾ པན དུསྶཱིལེ སཏི དུསྶཱིལསྶ སཱིལཀཐཱ དུཀྐཐཱཏི ནེཝ སཱིལཀཐཱ ཧོཏི, ན ཕཱསུ ཧོཏི, ན པཝཏྟིནཱི. སམཱདྷིཔཉྙཱཀཐཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. དྭེ ཧི སམཱདྷིལཱབྷིནོ སམཱདྷིཀཐཾ, སཔྤཉྙཱ ཙ པཉྙཱཀཐཾ ཀཐེནྟཱ, རཏྟིཾ ཝཱ དིཝསཾ ཝཱ ཨཏིཀྐནྟམྤི ན ཛཱནནྟི.

༡༢༣. སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱཏི སཀྐཱརཉྩེཝ གརུཀཱརཉྩ ཀརིཏྭཱ. ཨདྷིཀོ ཧོཏཱིཏི ཨཏིརེཀོ ཧོཏི. སཱིལཀྑནྡྷནྟི སཱིལརཱསིཾ. པརིཔཱུརེསྶཱམཱིཏི ཏཾ ཨཏིརེཀསཱིལཾ པུགྒལཾ ནིསྶཱཡ ཨཏྟནོ ཨཔརིཔཱུརཾ སཱིལརཱསིཾ པརིཔཱུརཾ ཀརིསྶཱམི. ཏཏྠ ཏཏྠ པཉྙཱཡ ཨནུགྒཧེསྶཱམཱིཏི ཨེཏྠ སཱིལསྶ ཨསཔྤཱཡེ ཨནུཔཀཱརདྷམྨེ ཝཛྫེཏྭཱ སཔྤཱཡེ ཨུཔཀཱརདྷམྨེ སེཝནྟོ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ སཱིལཀྑནྡྷཾ པཉྙཱཡ ཨནུགྒཎྷཱཏི ནཱམ. སམཱདྷིཔཉྙཱཀྑནྡྷེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༢༤. ཛིགུཙྪིཏབྦཱདཱིསུ – ཛིགུཙྪིཏབྦོཏི གཱུཐཾ ཝིཡ ཛིགུཙྪིཏབྦོ. ཨཐ ཁོ ནནྟི ཨཐ ཁོ ཨསྶ. ཀིཏྟིསདྡོཏི ཀཐཱསདྡོ. ཨེཝམེཝནྟི ཨེཏྠ གཱུཐཀཱུཔོ ཝིཡ དུསྶཱིལྱཾ དཊྛབྦཾ. གཱུཐཀཱུཔེ པཏིཏྭཱ ཋིཏོ དྷམནཱིཨཧི ཝིཡ དུསྶཱིལཔུགྒལོ. གུཐཀཱུཔཏོ ཨུདྡྷརིཡམཱནེན ཏེན ཨཧིནཱ པུརིསསྶ སརཱིརཾ ཨཱརུལ༹ྷེནཱཔི ཨདཊྛབྷཱཝོ ཝིཡ དུསྶཱིལཾ སེཝམཱནསྶཱཔི ཏསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀཱརཎབྷཱཝོ སརཱིརཾ གཱུཐེན མཀྑེཏྭཱ ཨཧིནོ གཏཀཱལོ ཝིཡ དུསྶཱིལཾ སེཝམཱནསྶ པཱཔཀིཏྟིསདྡསྶ ཨབྦྷུགྒམནཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༢༥. ཏིནྡུཀཱལཱཏནྟི ཏིནྡུཀརུཀྑཨལཱཏཾ. བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ ཙིཙྩིཊཱཡཏཱིཏི ཏཉྷི ཛྷཱཡམཱནཾ པཀཏིཡཱཔི པཔཊིཀཱཡོ མུཉྩནྟཾ ཙིཙྩིཊཱཡཏི ཙིཊིཙིཊཱཏི སདྡཾ ཀརོཏི. གྷཊྚིཏཾ པན ཨདྷིམཏྟཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམེཝནྟི ཨེཝམེཝཾ ཀོདྷནོ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡཔི ཨུདྡྷཏོ ཙཎྜིཀཏོ ཧུཏྭཱ ཙརཏི. ཨཔྤམཏྟཀཾ པན ཝཙནཾ ཝུཏྟཀཱལེ ‘མཱདིསཾ ནཱམ ཨེཝཾ ཝདཏཱི’ཏི ཨཏིརེཀཏརཾ ཨུདྡྷཏོ ཙཎྜིཀཏོ ཧུཏྭཱ ཙརཏི. གཱུཐཀཱུཔོཏི གཱུཐཔུཎྞཀཱུཔོ, གཱུཐརཱསིཡེཝ ཝཱ. ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ པནེཏྠ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྨཱ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོཏི ཡསྨཱ ཀོདྷནོ ཨཏིསེཝིཡམཱནོཔི ཨཏིཨུཔསངྐམིཡམཱནོཔི ཀུཛ྄ཛྷཏིཡེཝ, ‘ཀིཾ ཨིམིནཱ’ཏི པཊིཀྐམནྟོཔི ཀུཛ྄ཛྷཏིཡེཝ, ཏསྨཱ པལཱལགྒི ཝིཡ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡོ ཧི པལཱལགྒིཾ ཨཏིཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཔྤཏི, ཏསྶ སརཱིརཾ ཛྷཱཡཏི. ཡོ ཨཏིཔཊིཀྐམིཏྭཱ ཏཔྤཏི, ཏསྶ སཱིཏཾ ན ཝཱུཔསམྨཏི. ཨནུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཔཊིཀྐམིཏྭཱ པན མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝེན ཏཔྤེནྟསྶ སཱིཏཾ ཝཱུཔསམྨཏི, ཀཱཡོཔི ན ཌཡ྄ཧཏི. ཏསྨཱ པལཱལགྒི ཝིཡ ཀོདྷནོ པུགྒལོ མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝེན ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ, ན བྷཛིཏབྦོ, ན པཡིརུཔཱསིཏབྦོ.

༡༢༦. ཀལྱཱཎམིཏྟོཏི སུཙིམིཏྟོ. ཀལྱཱཎསཧཱཡོཏི སུཙིསཧཱཡོ. སཧཱཡོཏི སཧགཱམཱི སདྡྷིཾཙརོ. ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོཏི ཀལྱཱཎེསུ སུཙིཔུགྒལེསུ སམྤཝངྐོ, ཏནྣིནྣཏཔྤོཎཏཔྤབྦྷཱརམཱནསོཏི ཨཏྠོ.

༡༢༧. སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏིཨཱདཱིསུ – སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནོཏི ཨེཏེ ཨརིཡསཱཝཀཱ ཡཱནི ཏཱནི མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདིབྷཱུཏཱནི, ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཱནི, པཱརཱཛིཀསངྑཱཏཱནི ཙཏྟཱརི མཧཱསཱིལསིཀྑཱཔདཱནི, ཏེསཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནཏོ ཡཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི ཨཱཔཛྫནྟི, ཏེཧི ཙ ཝུཊྛཱནཏོ སཱིལེསུ ཡཾ ཀཏྟབྦཾ, ཏཾ པརིཔཱུརཾ སམཏྟཾ ཀརོནྟཱིཏི ‘སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནོ’ཏི ཝུཙྩནྟི. སམཱདྷིཔཱརིབནྡྷཀཱནཾ པན ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱནཾ, པཉྙཱཔཱརིབནྡྷཀསྶ ཙ སཙྩཔཊིཙྪཱདཀསྶ མོཧསྶ ཨསམཱུཧཏཏྟཱ, སམཱདྷིཾ པཉྙཉྩ བྷཱཝེནྟཱཔི སམཱདྷིཔཉྙཱསུ ཡཾ ཀཏྟབྦཾ ཏཾ མཏྟསོ པམཱཎེན པདེསམཏྟམེཝ ཀརོནྟཱིཏི སམཱདྷིསྨིཾ པཉྙཱཡ ཙ མཏྟསོ ཀཱརིནོཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན ཨིཏརེསུཔི དྭཱིསུ ནཡེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨཔརོཔི སུཏྟནྟནཡོ –

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི, སམཱདྷིསྨིཾ མཏྟསོ ཀཱརཱི, པཉྙཱཡ མཏྟསོ ཀཱརཱི. སོ ཡཱནི ཏཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནི ཏཱནི ཨཱཔཛྫཏིཔི, ཝུཊྛཱཏིཔི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན ཧི མེཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷབྦཏཱ ཝུཏྟཱ. ཡཱནི ཙ ཁོ ཏཱནི སིཀྑཱཔདཱནི ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཱནི བྲཧྨཙརིཡསཱརུཔྤཱནི, ཏཏྠ དྷུཝསཱིལོ ཙ ཧོཏི, ཋིཏསཱིལོ ཙ, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. སོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི, ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ. ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལེསུ…པེ… སོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ, རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ, སཀདཱགཱམཱི ཧོཏི; སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརོཏི. ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི, སམཱདྷིསྨིཾ པརིཔཱུརཀཱརཱི, པཉྙཱཡ མཏྟསོ ཀཱརཱི. སོ ཡཱནི ཏཱནི…པེ… སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ…པེ… ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརཱི, སམཱདྷིསྨིཾ པརིཔཱུརཀཱརཱི, པཉྙཱཡ པརིཔཱུརཀཱརཱི. སོ ཡཱནི ཏཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི…པེ… སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. སོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༧).

༡༣༠. སཏྠཱརནིདྡེསེ – པརིཉྙཾ པཉྙཔེཏཱིཏི པཧཱནཾ སམཏིཀྐམཾ པཉྙཔེཏི. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཏཱིསུ ཛནེསུ. ཏེན དཊྛབྦོཏི ཏེན པཉྙཱཔནེན སོ སཏྠཱ རཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཡཱ ལཱབྷཱིཏི དཊྛབྦོཏི ཨཏྠོ. དུཏིཡཝཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སམྨཱསམྦུདྡྷོ སཏྠཱ ཏེན དཊྛབྦོཏི ཏེན ཏིཏྠིཡེཧི ཨསཱདྷཱརཎེན པཉྙཱཔནེན ཨཡཾ ཏཏིཡོ སཏྠཱ སབྦཉྙུབུདྡྷོ དཊྛབྦོ. ཏིཏྠིཡཱ ཧི ཀཱམཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟཱ རཱུཔབྷཝཾ ཝཀྑནྟི. རཱུཔཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟཱ ཨརཱུཔབྷཝཾ ཝཀྑནྟི. ཝེདནཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟཱ ཨསཉྙབྷཝཾ ཝཀྑནྟི. སམྨཱ པཉྙཔེནྟཱ ‘ཨེཝཾ པཉྙཔེཡྻུཾ’, ནོ ཙ སམྨཱ པཉྙཔེཏུཾ སཀྐོནྟི. སམྨཱསམྦུདྡྷོ པན ཀཱམཱནཾ པརིཉྙཾ པཧཱནཾ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཉྙཔེཏི. རཱུཔཝེདནཱནཾ པརིཉྙཾ པཧཱནཾ ཨརཧཏྟམགྒེན པཉྙཔེཏི. ཨིམེ ཏཡོ སཏྠཱརོཏི ཨིམེ དྭེ ཛནཱ བཱཧིརཀཱ, ཨེཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི – ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཏཡོ སཏྠཱརོ ནཱམ.

༡༣༡. དུཏིཡེ སཏྠཱརནིདྡེསེ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེཏི ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ. ཨཏྟཱནཾ སཙྩཏོ ཐེཏཏོ པཉྙཔེཏཱིཏི ‘‘ཨཏྟཱ ནཱམེཀོ ཨཏྠི ནིཙྩོ དྷུཝོ སསྶཏོ’’ཏི བྷཱུཏཏོ ཐིརཏོ པཉྙཔེཏི. ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི ཨཔརསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨེཝམེཝ པཉྙཔེཏི. སེསམེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཏིཀནིདྡེསཝཎྞནཱ.

༤. ཙཏུཀྐནིདྡེསཝཎྞནཱ

༡༣༢. ཙཏུཀྐནིདྡེསེ – ཨསཔྤུརིསོཏི ལཱམཀཔུརིསོ. པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏེཏཱིཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱི. ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏཱིཏི ཨདིནྣཱདཱཡཱི. ཀཱམེསུ མིཙྪཱ ཙརཏཱིཏི ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི. མུསཱ ཝདཏཱིཏི མུསཱཝཱདཱི. སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདེ ཏིཊྛཏཱིཏི སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱཡཱི.

༡༣༣. པཱཎཱཏིཔཱཏེ སམཱདཔེཏཱིཏི ཡཐཱ པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏེཏི, ཏཐཱ ནཾ ཏཏྠ གཧཎཾ གཎྷཱཔེཏི. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཡསྨཱ སཡཾ ཀཏེན ཙ དུསྶཱིལྱེན སམནྣཱགཏོ ཡཉྩ སམཱདཔིཏེན ཀཏཾ, ཏཏོ ཨུཔཌྜྷསྶ དཱཡཱདོ, ཏསྨཱ ཨསཔྤུརིསེན ཨསཔྤུརིསཏརོཏི ཝུཙྩཏི. སཔྤུརིསོཏི ཨུཏྟམཔུརིསོ.

༡༣༥. སཔྤུརིསེན སཔྤུརིསཏརོཏི ཨཏྟནཱ ཀཏེན སུསཱིལྱེན སམནྣཱགཏཏྟཱ ཡཉྩ སམཱདཔིཏོ ཀརོཏི. ཏཏོ ཨུཔཌྜྷསྶ དཱཡཱདཏྟཱ ཨུཏྟམཔུརིསེན ཨུཏྟམཔུརིསཏརོ.

༡༣༦. པཱཔོཏི ཨཀུསལཀམྨཔཐསངྑཱཏེན དསཝིདྷེན པཱཔེན སམནྣཱགཏོ.

༡༣༨. ཀལྱཱཎོཏི ཀུསལཀམྨཔཐསངྑཱཏེན དསཝིདྷེན ཀལྱཱཎདྷམྨེན སམནྣཱགཏོ སུདྡྷཀོ བྷདྲཀོ. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༡༤༠. པཱཔདྷམྨཱདཱིསུ – པཱཔོ དྷམྨོ ཨསྶཱཏི པཱཔདྷམྨོ. ཀལྱཱཎོ དྷམྨོ ཨསྶཱཏི ཀལྱཱཎདྷམྨོ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༡༤༤. སཱཝཛྫཱདཱིསུ – སཱཝཛྫོཏི སདོསོ. སཱཝཛྫེན ཀཱཡཀམྨེནཱཏི སདོསེན པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིནཱ ཀཱཡཀམྨེན. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཏཱིཧི དྭཱརེཧི ཨཱཡཱུཧནཀམྨསྶ སདོསཏྟཱ, གཱུཐཀུཎཔཱདིབྷརིཏོ པདེསོ ཝིཡ སཱཝཛྫོཏི ཝུཙྩཏི.

༡༤༥. སཱཝཛྫེན བཧུལནྟི ཡསྶ སཱཝཛྫམེཝ ཀཱཡཀམྨཾ བཧུ ཧོཏི, ཨཔྤཾ ཨནཝཛྫཾ; སོ སཱཝཛྫེན བཧུལཾ ཀཱཡཀམྨེན སམནྣཱགཏོ, ཨཔྤཾ ཨནཝཛྫེནཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀོ པན ཨེཝརཱུཔོ ཧོཏཱིཏི? ཡོ གཱམདྷམྨཏཱཡ ཝཱ ནིགམདྷམྨཏཱཡ ཝཱ ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡཏི, སཱིལཱནི པཱུརེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ཏཱིཧི དྭཱརེཧི ཨཱཡཱུཧནཀམྨེསུ སཱཝཛྫསྶེཝ བཧུལཏཱཡ ཨནཝཛྫསྶ ཨཔྤཏཱཡ ཝཛྫབཧུལོཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཧི ཨེཀསྨིཾ པདེསེ དུབྦཎྞཱནི དུགྒནྡྷཱནི པུཔྥཱནི རཱསིཀཏཱནསྶུ, ཏེསཾ ཨུཔརི ཏཧཾ ཏཧཾ ཨཏིམུཏྟཀཝསྶིཀཔཱཊལཱནི པཏིཏཱནི བྷཝེཡྻུཾ. ཨེཝརཱུཔོ ཨཡཾ པུགྒལོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཐཱ པན ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཨཏིམུཏྟཀཝསྶིཀཔཱཊལཱནི རཱསིཀཏཱནསྶུ, ཏེསཾ ཨུཔརི ཏཧཾ ཏཧཾ དུབྦཎྞདུགྒནྡྷཱནི བདརཔུཔྥཱདཱིནི པཏིཏཱནི བྷཝེཡྻུཾ. ཨེཝརཱུཔོ ཏཏིཡོ པུགྒལོ ཝེདིཏབྦོ. ཙཏུཏྠོ པན ཏཱིཧིཔི དྭཱརེཧི ཨཱཡཱུཧནཀམྨསྶ ནིདྡོསཏྟཱ, ཙཏུམདྷུརབྷརིཏསུཝཎྞཔཱཏི ཝིཡ དཊྛབྦོ. ཏེསུ པཋམོ ཨནྡྷབཱལཔུཐུཛྫནོ. དུཏིཡོ ཨནྟརནྟརཱ ཀུསལསྶ ཀཱརཀོ ལོཀིཡཔུཐུཛྫནོ. ཏཏིཡོ སོཏཱཔནྣོ སཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིནོཔི ཨེཏེནེཝ སངྒཧིཏཱ. ཙཏུཏྠོ ཁཱིཎཱསཝོ. སོ ཧི ཨེཀནྟེན ཨནཝཛྫོཡེཝ. ཨཡཾ ཨངྒུཏྟརཊྛཀཐཱཡོ.

༡༤༨. ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཨཱདཱིསུ – ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཏི ཨེཏྠ ཨུགྒྷཊིཏཾ ནཱམ ཉཱཎུགྒྷཱཊནཾ, ཉཱཎེ ཨུགྒྷཊིཏམཏྟེཡེཝ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཧ ཨུདཱཧཊཝེལཱཡཱཏི ཨུདཱཧཱརེ ཨུདཱཧཊམཏྟེཡེཝ. དྷམྨཱབྷིསམཡོཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨསྶ ཉཱཎེན སདྡྷིཾ ཨབྷིསམཡོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཾཁིཏྟེན མཱཏིཀཱཡ ཋཔིཡམཱནཱཡ དེསནཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷིཏུཾ སམཏྠོ པུགྒལོ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཏི ཝུཙྩཏི.

༡༤༩. ཝིཔཉྩིཏཾ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ ཨཏྠཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ སངྑིཏྟེན མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠེ བྷཱཛིཡམཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ སམཏྠོ པུགྒལོ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུཏི ཝུཙྩཏི.

༡༥༠. ཨུདྡེསཱདཱིཧི ནེཏབྦོཏི ནེཡྻོ. ཨནུཔུབྦེན དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏཱིཏི ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཔྤཏྟི.

༡༥༡. བྱཉྫནཔདམེཝ པརམཾ ཨསྶཱཏི པདཔརམོ. ན ཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏཱིཏི ན ཏེན ཨཏྟབྷཱཝེན ཛྷཱནཾ ཝཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཱ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ནིབྦཏྟེཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༥༢. ཡུཏྟཔཊིབྷཱནཱདཱིསུ – པཊིབྷཱནཾ ཝུཙྩཏི ཉཱཎམྤི, ཉཱཎསྶ ཨུཔཊྛིཏཝཙནམྤི. ཏཾ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨཏྠཡུཏྟཾ ཀཱརཎཡུཏྟཉྩ པཊིབྷཱནམསྶཱཏི ཡུཏྟཔྤཊིབྷཱནོ. པུཙྪིཏཱནནྟརམེཝ སཱིགྷཾ བྱཱཀཱཏུཾ ཨསམཏྠཏཱཡ ནོ མུཏྟཾ པཊིབྷཱནམསྶཱཏི ནོ མུཏྟཔྤཊིབྷཱནོ. ཨིམིནཱ ནཡེན སེསཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྠ པན པཋམོ – ཀིཉྩི ཀཱལཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཡུཏྟམེཝ པེཀྑཏི, ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརོ ཝིཡ. སོ ཀིར པཉྷཾ པུཊྛོ པརིགྒཧེཏྭཱ ཡུཏྟཔཡུཏྟཀཱརཎམེཝ ཀཐེཏི.

དུཏིཡོ – པུཙྪཱནནྟརམེཝ ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ ཝཙནེན པཊིབཱཧཏི, ཝཱིམཾསིཏྭཱཔི ཙ ཡུཏྟཾ ན པེཀྑཏི ཙཏུནིཀཱཡིཀཔཎྜིཏཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ. སོ ཀིར པཉྷཾ པུཊྛོ པཉྷཔརིཡོསཱནམྤི ནཱགམེཏི, ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཀཐེཏིཡེཝ. ཝཙནཏྠཾ པནསྶ ཝཱིམཾསིཡམཱནཾ ཀཏྠཙི ན ལགྒཏི.

ཏཏིཡོ – པུཙྪཱསམཀཱལམེཝ ཡུཏྟཾ པེཀྑཏི, ཏངྑཎཉྙེཝ ཝཙནཾ བྱཱཀརོཏི ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ ཝིཡ. སོ ཀིར པཉྷཾ པུཊྛོ སཱིགྷམེཝ ཀཐེཏི, ཡུཏྟཔཡུཏྟཀཱརཎོ ཙ ཧོཏི.

ཙཏུཏྠོ – པུཊྛོ སམཱནོ ནེཝ ཡུཏྟཾ པེཀྑཏི, ན ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ པཊིབཱཧིཏུཾ སཀྐོཏི ཏིབྦནྡྷཀཱརནིམུགྒོ ཝིཡ ཧོཏི ལཱལུ༹དཱཡིཏྠེརོ ཝིཡ.

༡༥༦. དྷམྨཀཐིཀེསུ – ཨཔྤཉྩ བྷཱསཏཱིཏི སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཐོཀམེཝ ཀཐེཏི. ཨསཧིཏཉྩཱཏི ཀཐེནྟོ ཙ པན ན ཨཏྠཡུཏྟཾ ཀཱརཎཡུཏྟཾ ཀཐེཏི. པརིསཱ ཙསྶ ན ཀུསལཱ ཧོཏཱིཏི སོཏུཾ ནིསིནྣཔརིསཱ ཙསྶ ཡུཏྟཱཡུཏྟཾ ཀཱརཎཱཀཱརཎཾ སིལིཊྛཱསིལིཊྛཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝརཱུཔོཏི ཨཡཾ ཨེཝཾཛཱཏིཀོ བཱལདྷམྨཀཐིཀོ. ཨེཝཾཛཱཏིཀཱཡ བཱལཔརིསཱཡ དྷམྨཀཐིཀོཏྭེཝ ནཱམཾ ལབྷཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྠ ཙ དྭེཡེཝ ཛནཱ སབྷཱཝདྷམྨཀཐིཀཱ, ཨིཏརེ པན དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨནྟརེ པཝིཊྛཏྟཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ.

༡༥༧. ཝལཱཧཀཱུཔམེསུ ཝལཱཧཀཱཏི མེགྷཱ. གཛྫིཏཱཏི ཐནིཏཱ. ཏཏྠ གཛྫིཏྭཱ ནོ ཝསྶནབྷཱཝོ ནཱམ པཱཔཀོ. མནུསྶཱ ཧི ཡཐཱ དེཝོ གཛྫཏི ‘སུཝུཊྛིཀཱ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི བཱིཛཱནི ནཱིཧརིཏྭཱ ཝཔནྟི. ཨཐ དེཝེ ཨཝསྶནྟེ ཁེཏྟེ བཱིཛཱནི ཁེཏྟེཡེཝ ནསྶནྟི, གེཧེ བཱིཛཱནི གེཧེཡེཝ ནསྶནྟཱིཏི དུབྦྷིཀྑཾ ཧོཏི. ནོ གཛྫིཏྭཱ ཝསྶནབྷཱཝོཔི པཱཔཀོཝ. མནུསྶཱ ཧི ‘ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ དུབྦུཊྛིཀཱ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ནིནྣཊྛཱནེསུཡེཝ ཝཔྤཾ ཀརོནྟི. ཨཐ དེཝོ ཝསྶིཏྭཱ སབྦབཱིཛཱནི མཧཱསམུདྡཾ པཱཔེཏི, དུབྦྷིཀྑམེཝ ཧོཏི. གཛྫིཏྭཱ ཝསྶནབྷཱཝོ པན བྷདྡཀོ. ཏདཱ ཧི སུབྷིཀྑཾ ཧོཏི. ནོ གཛྫིཏྭཱ ནོ ཝསྶནབྷཱཝོ ཨེཀནྟཔཱཔཀོཝ.

བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ནོ ཀཏྟཱཏི ‘ཨིདཱནི གནྠདྷུརཾ པཱུརེསྶཱམི, ཝཱསདྷུརཾ པཱུརེསྶཱམཱི’ཏི ཀཐེཏིཡེཝ, ན པན ཨུདྡེསཾ གཎྷཱཏི, ན ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏི.

ཀཏྟཱ ཧོཏི ནོ བྷཱསིཏཱཏི ‘གནྠདྷུརཾ ཝཱ པཱུརེསྶཱམི ཝཱསདྷུརཾ ཝཱ’ཏི ན བྷཱསཏི. སམྤཏྟེ པན ཀཱལེ ཏམཏྠཾ སམྤཱདེཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན ཨིཏརེཔི ཝེདིཏབྦཱ. སབྦཾ པནེཏཾ པཙྩཡདཱཡཀེནེཝ ཀཐིཏཾ. ཨེཀོ ཧི ‘ཨསུཀདིཝསེ ནཱམ དཱནཾ དསྶཱམཱི’ཏི སངྒྷཾ ནིམནྟེཏི, སམྤཏྟཀཱལེ ནོ ཀརོཏི. ཨཡཾ པུགྒལོ པུཉྙེན པརིཧཱཡཏི, བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ལཱབྷེན པརིཧཱཡཏི. ཨཔརོ སངྒྷཾ ཨནིམནྟེཏྭཱཝ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ‘བྷིཀྑཱུ ཨཱནེསྶཱམཱི’ཏི ན ལབྷཏི, སབྦེ ཨཉྙཏྠ ནིམནྟིཏཱ ཧོནྟི. ཨཡམྤི པུཉྙེན པརིཧཱཡཏི, སངྒྷོཔི ཏེན ལཱབྷེན པརིཧཱཡཏི. ཨཔརོ པཋམཾ སངྒྷཾ ནིམནྟེཏྭཱ, པཙྪཱ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ དཱནཾ དེཏི, ཨཡཾ ཀིཙྩཀཱརཱི ཧོཏི. ཨཔརོ ནེཝ སངྒྷཾ ནིམནྟེཏི, ན དཱནཾ དེཏི, ཨཡཾ ‘པཱཔཔུགྒལོ’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༥༨. མཱུསིཀཱུཔམེསུ – གཱདྷཾ ཀཏྟཱ ནོ ཝསིཏཱཏི ཨཏྟནོ ཨཱསཡཾ བིལཾ ཀཱུཔཾ ཁཎཏི, ནོ ཏཏྠ ཝསཏི, ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཋཱནེ ཝསཏི, ཨེཝཾ བིལཱ༹རཱདིཨམིཏྟཝསཾ གཙྪཏི. ཁཏྟཱཏིཔི པཱཋོ. ཝསིཏཱ ནོ གཱདྷཾ ཀཏྟཱཏི སཡཾ ན ཁཎཏི, པརེན ཁཏེ བིལེ ཝསཏི, ཨེཝཾ ཛཱིཝིཏཾ རཀྑཏི. ཏཏིཡཱ དྭེཔི ཀརོནྟཱི, ཛཱིཝིཏཾ རཀྑཏི. ཙཏུཏྠཱ དྭེཔི ཨཀརོནྟཱི ཨམིཏྟཝསཾ གཙྪཏི. ཨིམཱཡ པན ཨུཔམཱཡ ཨུཔམིཏེསུ པུགྒལེསུ པཋམོ ཡཐཱ སཱ མཱུསིཀཱ གཱདྷཾ ཁཎཏི, ཨེཝཾ ནཝངྒཾ སཏྠུསཱསནཾ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཡཐཱ པན སཱ ཏཏྠ ན ཝསཏི, ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཋཱནེ ཝསནྟཱི, ཨམིཏྟཝསཾ གཙྪཏི; ཏཐཱ ཨཡམྤི པརིཡཏྟིཝསེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ ན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ལོཀཱམིསཊྛཱནེསུཡེཝ ཙརནྟོ མཙྩུམཱརཀིལེསམཱརདེཝཔུཏྟམཱརསངྑཱཏཱནཾ ཨམིཏྟཱནཾ ཝསཾ གཙྪཏི. དུཏིཡོ ཡཐཱ སཱ མཱུསིཀཱ གཱདྷཾ ན ཁཎཏི, ཨེཝཾ ནཝངྒཾ སཏྠུསཱསནཾ ན ཨུགྒཎྷཱཏི. ཡཐཱ པན པརེན ཁཏབིལེ ཝསནྟཱི ཛཱིཝིཏཾ རཀྑཏི; ཨེཝཾ པརསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏིཎྞཾ མཱརཱནཾ ཝསཾ ཨཏིཀྐམཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན ཏཏིཡཙཏུཏྠེསུཔི ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༥༩. ཨམྦཱུཔམེསུ – ཨཱམཾ པཀྐཝཎྞཱིཏི ཨནྟོ ཨཱམཾ བཧི པཀྐསདིསཾ. པཀྐཾ ཨཱམཝཎྞཱིཏི ཨནྟོ པཀྐཾ བཧི ཨཱམསདིསཾ. སེསདྭཡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨམྦེ ཨཔཀྐབྷཱཝོ ཨཱམཏཱ ཧོཏི, ཨེཝཾ པུགྒལེཔི པུཐུཛྫནབྷཱཝོ ཨཱམཏཱ, ཨརིཡབྷཱཝོ པཀྐཏཱ. ཡཐཱ ཙ ཏཏྠ པཀྐསདིསཏཱ པཀྐཝཎྞིཏཱ; ཨེཝཾ པུགྒལེཔི ཨརིཡཱནཾ ཨབྷིཀྐམནཱདིསདིསཏཱ པཀྐཝཎྞིཏཱཏི – ཨིམིནཱ ནཡེན ཨུཔམིཏཔུགྒལེསུ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༦༠. ཀུམྦྷཱུཔམེསུ – ཀུམྦྷོཏི གྷཊོ. ཏུཙྪོཏི ཨནྟོ རིཏྟོ. པིཧིཏོཏི པིདཧིཏྭཱ ཋཔིཏོ. པུརོཏི ཨནྟོ པུཎྞོ. ཝིཝཊོཏི ཝིཝརིཏྭཱ ཋཔིཏོ. ཨུཔམིཏཔུགྒལེསུ པནེཏྠ ཨནྟོ གུཎསཱརཝིརཧིཏོ ཏུཙྪོ བཱཧིརསོབྷནཏཱཡ པིཧིཏོ པུགྒལོ ཝེདིཏབྦོ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༦༡. ཨུདཀརཧདཱུཔམེསུ – ཨུདཀརཧདོ ཏཱཝ ཛཎྞུམཏྟེཔི ཨུདཀེ སཏི པཎྞརསསམྦྷིནྣཝཎྞཏྟཱ ཝཱ བཧལཏྟཱ ཝཱ ཨུདཀསྶ ཨཔཉྙཱཡམཱནཏལོ ཨུཏྟཱནོ གམྦྷཱིརོབྷཱསོ ནཱམ ཧོཏི. ཏིཔོརིས ཙཏུཔོརིསེཔི པན ཨུདཀེ སཏི ཨཙྪཏྟཱ ཨུདཀསྶ པཉྙཱཡམཱནཏལོ གམྦྷཱིརོ ཨུཏྟཱནོབྷཱསོ ནཱམ ཧོཏི. ཨུབྷཡཀཱརཎསམྦྷཱཝཏོ པན ཨིཏརེ དྭེ ཝེདིཏབྦཱ. པུགྒལོཔི ཀིལེསུསྶདབྷཱཝཏོ གུཎགམྦྷཱིརཏཱཡ ཙ ཨབྷཱཝཏོ གུཎགམྦྷཱིརཱནཾ སདིསེཧི ཨབྷིཀྐམཱདཱིཧི ཡུཏྟོ ཨུཏྟཱནོ གམྦྷཱིརོབྷཱསོ ནཱམ. ཨིམིནཱ ནཡེན སེསཱཔི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༦༢. བལཱིབདྡཱུཔམེསུ – བལཱིབདྡོ ཏཱཝ ཡོ ཨཏྟནོ གོགཎཾ གྷཊྚེཏི ཨུབྦེཛེཏི, པརགོགཎེ པན སོརཏོ སུཁསཱིལོ ཧོཏི – ཨཡཾ སཀགཝཙཎྜོ ནོ པརགཝཙཎྜོ ནཱམ. པུགྒལོཔི ཨཏྟནོ པརིསཾ གྷཊྚེནྟོ ཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཕརུསེན སམུདཱཙརནྟོ, པརཔརིསཱཡ པན སོརཙྩཾ ནིཝཱཏཝུཏྟིཏཾ ཨཱཔཛྫནྟོ སཀགཝཙཎྜོ ཧོཏི ནོ པརགཝཙཎྜོ ནཱམཱཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སེསཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ནིདྡེསཝཱརེ པནེཏྠ ཨུབྦེཛིཏཱ ཧོཏཱིཏི གྷཊྚེཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུབྦེགཔྤཏྟཾ ཀརོཏིཙྩེཝ ཨཏྠོ.

༡༦༣. ཨཱསཱིཝིསཱུཔམེསུ – ཨཱསཱིཝིསོ ཏཱཝ ཡསྶ ཝིསཾ ཨཱསུཾ ཨཱགཙྪཏི སཱིགྷཾ ཕརཏི; གྷོརཾ པན ན ཧོཏི, ཙིརཀཱལཾ ན པཱིལེ༹ཏི – ཨཡཾ ཨཱགཏཝིསོ ནོ གྷོརཝིསོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུགྒལཝིབྷཱཛནཾ པན ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༡༦༤. ཨནནུཝིཙྩ ཨཔརིཡོགཱཧེཏྭཱ ཨཝཎྞཱརཧསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨནནུཝིཙྩཱཏི ཨཏུལཡིཏྭཱ, ཨཔརིགྒཎྷིཏྭཱ. ཨཔརིཡོགཱཧེཏྭཱཏི པཉྙཱཡ གུཎེ ཨནོགཱཧེཏྭཱ.

༡༦༦. བྷཱུཏཾ ཏཙྪནྟི ཝིཛྫམཱནཏོ བྷཱུཏཾ, ཨཝིཔརཱིཏཏོ ཏཙྪཾ. ཀཱལེནཱཏི ཡུཏྟཔཡུཏྟཀཱལེན. ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཧོཏཱིཏི ཡམིདཾ ཀཱལེནཱཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྲ ཡོ པུགྒལོ ཀཱལཉྙཱུ ཧོཏི, ཀཱལཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྶ པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎཏྠཱཡ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ པུཙྪིཏེནཱཔི མཡཱ ན ཀཐེཏབྦཱ, ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཀཐེཏབྦཱ’’ཏི – ཨཡཾ ཀཱལེན བྷཎཏི ནཱམ. ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏཱིཏི མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱུཏཱཡ ཨུཔེཀྑཱཡ ཋིཏོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༡༦༧. ཨུཊྛཱནཕལཱུཔཛཱིཝཱིཏིཨཱདཱིསུ – ཡོ ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡེནེཝ དིཝསཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཏསྶ ནིསྶནྡཕལམཏྟཾ ཀིཉྩིདེཝ ལབྷིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, ཏཾ པན ཨུཊྛཱནཾ ཨཱགམྨ ཀིཉྩི པུཉྙཕལཾ ན པཊིལབྷཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཡསྶ པུགྒལསྶ ཨུཊྛཧཏོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏཱུཔརི དེཝཱཏི ཏཏོ ཨུཔརི བྲཧྨཀཱཡིཀཱདཡོ དེཝཱ. ཏེསཉྷི ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡེན ཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. པུཉྙཕལམེཝ ཨུཔཛཱིཝནྟི. པུཉྙཝཏོ ཙཱཏི ཨིདཾ པུཉྙཝནྟེ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཙེཝ བྷུམྨདེཝེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ནིམྨཱནརཏིཔརིཡོསཱནེ དེཝེ ཙ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སབྦེཔི ཧེཏེ ཝཱཡཱམཕལཉྩེཝ པུཉྙཕལཉྩ ཨནུབྷཝནྟི. ནེརཡིཀཱ པན ནེཝ ཨུཊྛཱནེན ཨཱཛཱིཝཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ སཀྐོནྟི, ནཱཔི ནེསཾ པུཉྙཕལེན ཀོཙི ཨཱཛཱིཝོ ཨུཔྤཛྫཏི.

༡༦༨. ཏམཱདཱིསུ – ‘‘ནཱིཙེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ’’ཏིཨཱདིཀེན ཏམེན ཡུཏྟོཏི ཏམོ. ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིཧི པུན ནིརཡཏམཱུཔགམནཏོ ཏམཔརཱཡཎོ. ནེསཱདཀུལེཏི མིགལུདྡཀཱདཱིནཾ ཀུལེ. ཝེནཀུལེཏི ཝིལཱིཝཀཱརཀུལེ. རཐཀཱརཀུལེཏི ཙམྨཀཱརཀུལེ. པུཀྐུསཀུལེཏི པུཔྥཚཌྜཀཀུལེ. ཀསིརཝུཏྟིཀེཏི དུཀྑཝུཏྟིཀེ. དུབྦཎྞོཏི པཾསུཔིསཱཙཀོ ཝིཡ ཛྷཱམཁཱཎུཝཎྞོ. དུདྡསིཀོཏི ཝིཛཱཏམཱཏུཡཱཔི ཨམནཱཔདསྶནོ. ཨོཀོཊིམཀོཏི ལཀུཎྜཀོ. ཀཱཎོཏི ཨེཀཀྑིཀཱཎོ ཝཱ ཨུབྷཡཀྑིཀཱཎོ ཝཱ. ཀུཎཱིཏི ཨེཀཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ ཨུབྷཡཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ. ཁཉྫོཏི ཨེཀཔཱདཁཉྫོ ཝཱ ཨུབྷཡཔཱདཁཉྫོ ཝཱ. པཀྑཧཏོཏི ཧཏཔཀྑོ པཱིཋསཔྤཱི. པདཱིཔེཡྻསྶཱཏི ཏེལཀཔལླཀཱདིནོ པདཱིཔཱུཔཀརཎསྶ. ཨེཝཾ པུགྒལོ ཏམོ ཧོཏི ཏམཔརཱཡཎོཏི ཨེཏྠ ཨེཀོ པུགྒལོ བཧིདྡྷཱ ཨཱལོཀཾ ཨདིསྭཱ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཉྙེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨཔཱཡེསུ ནིབྦཏྟནྟོ སཀལེཔི ཀཔྤེ སཾསརཏི. སོཔི ཏམོ ཏམཔརཱཡཎོཝ. སོ པན ཀུཧཀཔུགྒལོ བྷཝེཡྻ. ཀུཧཀསྶ ཧི ཨེཝརཱུཔཱ ནིབྦཏྟི ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ.

ཨེཏྠ ཙ ནཱིཙེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི ཙཎྜཱལཀུལེ ཝཱཏིཨཱདཱིཧི ཨཱགམནཝིཔཏྟི ཙེཝ པུབྦུཔྤནྣཔཙྩཡཝིཔཏྟི ཙ དསྶིཏཱ. དལིདྡེཏིཨཱདཱིཧི པཝཏྟིཔཙྩཡཝིཔཏྟི. ཀསིརཝུཏྟིཀེཏིཨཱདཱིཧི ཨཱཛཱིཝུཔཱཡཝིཔཏྟི. དུབྦཎྞོཏིཨཱདཱིཧི རཱུཔཝིཔཏྟི. བཧྭཱབཱདྷོཏིཨཱདཱིཧི དུཀྑཀཱརཎསམཱཡོགོ. ན ལཱབྷཱིཏིཨཱདཱིཧི སུཁཀཱརཎཝིཔཏྟི ཙེཝ ཨུཔབྷོགཝིཔཏྟི ཙ. ཀཱཡེན དུཙྩརིཏནྟིཨཱདཱིཧི ཏམཔརཱཡཎབྷཱཝསྶ ཀཱརཎསམཱཡོགོ. ཀཱཡསྶ བྷེདཱཏིཨཱདཱིཧི སམྤརཱཡིཀཏམཱུཔགམོ. སུཀྐཔཀྑོ ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔིཙེཏྠ ཏིཝིདྷཱཡ ཀུལསམྤཏྟིཡཱ པཙྩཱཛཱཏིཨཱདིཀེན ཛོཏིནཱ ཡུཏྟཏོ ཛོཏི, ཨཱལོཀབྷཱུཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཱཡསུཙརིཏཱདཱིཧི པན སགྒཱུཔཔཏྟིཛོཏིབྷཱཝཱུཔགམནཏོ ཛོཏིཔརཱཡཎོ. ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱཏི ཁཏྟིཡཱ མཧཱསཱརཱ མཧཱསཱརཔྤཏྟཱ ཁཏྟིཡཱ. ཡེསཉྷི ཁཏྟིཡཱནཾ ཧེཊྛིམནྟེན ཀོཊིསཏཾ ནིདྷཱནགཏཾ ཧོཏི, ཏཡོ ཀཧཱཔཎཀུམྦྷཱ ཝལ༹ཉྫནཏྠཱཡ གེཧམཛ྄ཛྷེ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཧོནྟི, ཏེ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱ ནཱམ. ཡེསཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ ནིཧིཏཾ ཧོཏི, དིཡཌྜྷོ ཀཧཱཔཎཀུམྦྷོ ཝལ༹ཉྫནཏྠཱཡ གེཧམཛ྄ཛྷེ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏོ ཧོཏི, ཏེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ ནཱམ. ཡེསཾ གཧཔཏཱིནཾ ཙཏྟཱལཱིསཀོཊིདྷནཾ ནིཧིཏཾ ཧོཏི, ཀཧཱཔཎཀུམྦྷོ ཝལ༹ཉྫཏྠཱཡ གེཧམཛ྄ཛྷེ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏོ ཧོཏི, ཏེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱ ནཱམ. ཏེསཾ ཀུལེཏི ཨཏྠོ. ཨཌྜྷེཏི ཨིསྶརེ. ནིདྷཱནགཏདྷནསྶ མཧནྟཏཱཡ མཧདྡྷནེ. སུཝཎྞརཛཏབྷཱཛནཱདཱིནཾ ཨུཔབྷོགབྷཎྜཱནཾ མཧནྟཏཱཡ མཧཱབྷོགེ. ནིདྷཱནགཏསྶ ཛཱཏརཱུཔརཛཏསྶ པཧཱུཏཏཱཡ པཧཱུཏཛཱཏརཱུཔརཛཏེ. ཝིཏྟཱུཔཀརཎསྶ ཏུཊྛིཀརཎསྶ པཧཱུཏཏཱཡ པཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎེ. གོདྷནཱདཱིནཉྩ སཏྟཝིདྷདྷཉྙཱནཉྩ པཧཱུཏཏཱཡ པཧཱུཏདྷནདྷཉྙེ. ཨབྷིརཱུཔོཏི སུནྡརརཱུཔོ. དསྶནཱིཡོཏི ཨཉྙཾ ཀམྨཾ པཧཱཡ དིཝསམྤི པསྶིཏབྦཡུཏྟོ. པཱསཱདིཀོཏི དསྶནེནེཝ ཙིཏྟཔསཱདཱཝཧོ. པརམཱཡཱཏི ཨུཏྟམཱཡ. ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡཱཏི པོཀྑརཝཎྞཏཱཡ. པོཀྑརཾ ཝུཙྩཏི སརཱིརཾ. ཏསྶ ཝཎྞསམྤཏྟིཡཱཏི ཨཏྠོ. སམནྣཱགཏོཏི ཨུཔེཏོ.

༡༦༩. ཨོཎཏོཎཏཱདཱིསུ – དིཊྛདྷམྨིཀཱཡ ཝཱ སམྤརཱཡིཀཱཡ ཝཱ སམྤཏྟིཡཱ ཝིརཧིཏོ ཨོཎཏོ. ནཱིཙོ, ལཱམཀོཏི ཨཏྠོ. ཏབྦིཔཀྑཏོ ཨུཎྞཏོ. ཨུཙྩོ, ཨུགྒཏོཏི ཨཏྠོ. སེསམེཏྠ ཏམཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཔིཙ – ཨོཎཏོཎཏོཏི ཨིདཱནི ནཱིཙོ, ཨཱཡཏིམྤི ནཱིཙོཝ བྷཝིསྶཏི. ཨོཎཏུཎྞཏོཏི ཨིདཱནི ནཱིཙོ, ཨཱཡཏིཾ ཨུཙྩོ བྷཝིསྶཏི. ཨུཎྞཏོཎཏོཏི ཨིདཱནི ཨུཙྩོ, ཨཱཡཏིཾ ནཱིཙོ བྷཝིསྶཏི. ཨུཎྞཏུཎྞཏོཏི ཨིདཱནི ཨུཙྩོ, ཨཱཡཏིམྤི ཨུཙྩོཝ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

༡༧༠. རུཀྑཱུཔམེསུ – རུཀྑོ ཏཱཝ ཕེགྒུསཱརཔརིཝཱརོཏི ཝནཛེཊྛཀརུཀྑོ སཡཾ ཕེགྒུ ཧོཏི, པརིཝཱརརུཀྑཱ པནསྶ སཱརཱ ཧོནྟི. ཨིམིནཱ ནཡེན སེསཱ ཝེདིཏབྦཱ. པུགྒལེསུ པན སཱིལསཱརཝིརཧཏོ ཕེགྒུཏཱ, སཱིལཱཙཱརསམནྣཱགམེན ཙ སཱརཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༧༡. རཱུཔཔྤམཱཎཱདཱིསུ – སམྤཏྟིཡུཏྟཾ རཱུཔཾ པམཱཎཾ ཀརོཏཱིཏི རཱུཔཔྤམཱཎོ. ཏཏྠ པསཱདཾ ཛནེཏཱིཏི རཱུཔཔྤསནྣོ. ཀིཏྟིསདྡབྷཱུཏཾ གྷོསཾ པམཱཎཾ ཀརོཏཱིཏི གྷོསཔྤམཱཎོ. ཨཱརོཧཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ པན – ཨཱརོཧནྟི ཨུཙྩཏྟནཾ. པརིཎཱཧནྟི ཀིསཐཱུལབྷཱཝཱཔགཏཾ པརིཀྑེཔསམྤཏྟིཾ. སཎྛཱནནྟི ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ དཱིགྷརསྶཝཊྚཏཱདིཡུཏྟཊྛཱནེསུ ཏཐཱབྷཱཝཾ. པཱརིཔཱུརིནྟི ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརཱནཾ ཨནཱུནཏཾ, ལཀྑཎཔརིཔུཎྞབྷཱཝཾ ཝཱ. པརཝཎྞནཱཡཱཏི པརེཧི པརམྨུཁཱ ནིཙྪཱརིཏཱཡ གུཎཝཎྞནཱཡ. པརཐོམནཱཡཱཏི པརེཧི ཐུཏིཝསེན གཱཐཱདིཨུཔནིབནྡྷནེན ཝུཏྟཱཡ ཐོམནཱཡ. པརཔསཾསནཱཡཱཏི པརེཧི སམྨུཁཱ ཝུཏྟཱཡ པསཾསཱཡ. པརཝཎྞཧཱརིཀཱཡཱཏི པརམྤརཐུཏིཝསེན པརེཧི པཝཏྟིཏཱཡ ཝཎྞཧརཎཱཡ.

༡༧༢. ཙཱིཝརལཱུཁནྟི ཙཱིཝརསྶ དུབྦཎྞཱདིབྷཱཝེན ལཱུཁཏཾ. པཏྟལཱུཁནྟི བྷཱཛནསྶ ཝཎྞསཎྛཱནཝཏྠཱུཧི ལཱུཁཏཾ. སེནཱསནལཱུཁནྟི ནཱཊཀཱདིསམྤཏྟིཝིརཧེན སེནཱསནསྶ ལཱུཁཏཾ. ཝིཝིདྷནྟི ཨཙེལཀཱདིབྷཱཝེན ཨནེཀཔྤཀཱརཾ. དུཀྐརཀཱརིཀནྟི སརཱིརཏཱཔནཾ.

ཨཔརོ ནཡོ – ཨིམེསུ ཧི ཙཏཱུསུ པུགྒལེསུ རཱུཔེ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསནྣོ རཱུཔཔྤམཱཎོ ནཱམ. རཱུཔཔྤསནྣོཏི ཏསྶེཝ ཨཏྠཝཙནཾ. གྷོསེ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསནྣོ གྷོསཔྤམཱཎོ ནཱམ. ཙཱིཝརལཱུཁཔཏྟལཱུཁེསུ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསནྣོ ལཱུཁཔྤམཱཎོ ནཱམ. དྷམྨེ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསནྣོ དྷམྨཔྤམཱཎོ ནཱམ. ཨིཏརཱནི ཏེསཾཡེཝ ཨཏྠཝཙནཱནི. སབྦསཏྟེ ཙ ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ རཱུཔཔྤམཱཎཱ, ཨེཀོ ན རཱུཔཔྤམཱཎོ. པཉྩ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསཱ གྷོསཔྤམཱཎཱ, ཨེཀོ ན གྷོསཔྤམཱཎོ. དས ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ནཝ ཀོཊྛཱསཱ ལཱུཁཔྤམཱཎཱ, ཨེཀོ ན ལཱུཁཔྤམཱཎོ. སཏསཧསྶཾ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ པན ཨེཀོ ཀོཊྛཱསོཝ དྷམྨཔྤམཱཎོ, སེསཱ ན དྷམྨཔྤམཱཎཱ. ཨེཝམཡཾ ཙཏུཔྤམཱཎོ ལོཀསནྣིཝཱསོ.

ཨེཏསྨིཾ ཙཏུཔྤམཱཎེ ལོཀསནྣིཝཱསེ བུདྡྷེསུ ཨཔྤསནྣཱ མནྡཱ, པསནྣཱཝ བཧུཀཱ. རཱུཔཔྤམཱཎསྶ ཧི བུདྡྷརཱུཔཏོ ཨུཏྟརི པསཱདཱཝཧཾ རཱུཔཾ ནཱམ ནཏྠི. གྷོསཔྤམཱཎསྶ བུདྡྷཱནཾ ཀིཏྟིགྷོསཏོ ཨུཏྟརི པསཱདཱཝཧོ གྷོསོ ནཱམ ནཏྠི. ལཱུཁཔྤམཱཎསྶ ཀཱསིཀཱནི ཝཏྠཱནི མཧཱརཧཱནི ཀཉྩནབྷཱཛནཱནི ཏིཎྞཾ ཨུཏཱུནཾ ཨནུཙྪཝིཀེ སབྦསམྤཏྟིཡུཏྟེ པཱསཱདཝརེ པཧཱཡ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརསེལམཡཔཏྟརུཀྑམཱུལཱདིསེནཱསནསེཝིནོ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ལཱུཁཏོ ཨུཏྟརི པསཱདཱཝཧཾ ཨཉྙཾ ལཱུཁཾ ནཱམ ནཏྠི. དྷམྨཔྤམཱཎསྶ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨསཱདྷཱརཎསཱིལཱདིགུཎསྶ ཏཐཱགཏསྶ སཱིལཱདིགུཎཏོ ཨུཏྟརི པསཱདཱཝཧོ ཨཉྙོ སཱིལཱདིགུཎོ ནཱམ ནཏྠི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིམཾ ཙཏུཔྤམཱཎིཀཾ ལོཀསནྣིཝཱསཾ མུཊྛིནཱ གཧེཏྭཱ ཝིཡ ཋིཏོཏི.

༡༧༣. ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣཱདཱིསུ – སཱིལསམྤནྣོཏི སཱིལེན སམྤནྣོ སམནྣཱགཏོ. སམཱདྷིསམྤནྣོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ སཱིལཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཾ ཀཐིཏཾ. ཏཐཱ སམཱདྷིཔཉྙཱ ཙ. ཝིམུཏྟི ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟིཡེཝ. ཉཱཎདསྶནཾ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝིདྷཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ. ནོ པརནྟིཨཱདཱིསུ – པརཔུགྒལཾ ‘‘ཏཡཱཔི སཱིལསམྤནྣེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཐཱ སཱིལཾ སམཱདིཡཏི, ཨེཝཾ ན སམཱདཔེཏི, ན གཎྷཱཔེཏི. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠ. ཨེཏེསུ པན ཙཏཱུསུ པཋམོ ཝཀྐལིཏྠེརསདིསོ ཧོཏི. དུཏིཡོ ཨུཔནནྡསཀྱཔུཏྟསདིསོ. ཏཏིཡོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཏྠེརསདིསོ. ཙཏུཏྠོ དེཝདཏྟསདིསོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༧༤. ཨཏྟནྟཔཱདཱིསུ – ཨཏྟཱནཾ ཏཔཏི དུཀྑཱཔེཏཱིཏི ཨཏྟནྟཔོ. ཨཏྟནོ པརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ. ཨཙེལཀོཏི ནིཙྩེལོ, ནགྒོ. མུཏྟཱཙཱརོཏི ཝིསཊྛཱཙཱརོ. ཨུཙྩཱརཀམྨཱདཱིསུ ལོཀིཡཀུལཔུཏྟཱཙཱརེན ཝིརཧིཏོ ཋིཏཀོཝ ཨུཙྩཱརཾ ཀརོཏི, པསྶཱཝཾ ཀརོཏི, ཁཱདཏི, བྷུཉྫཏི ཙ. ཧཏྠཱཔལེཁནོཏི ཧཏྠེ པིཎྜམྷི ནིཊྛིཏེ ཛིཝ྄ཧཱཡ ཧཏྠཾ ཨཔལེཁཏི. ཨུཙྩཱརཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཧཏྠསྨིཉྙེཝ དཎྜཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཧཏྠེན ཨཔལེཁཏཱིཏི དསྶེཏི. ཏེ ཀིར དཎྜཀཾ སཏྟོཏི པཉྙཔེནྟི. ཏསྨཱ ཏེསཾ པཊིཔདཾ པཱུརེནྟོ ཨེཝཾ ཀརོཏི. བྷིཀྑཱགཧཎཏྠཾ ‘ཨེཧི བྷདྡནྟེ’ཏི ཝུཏྟོ, ན ཨེཏཱིཏི ནཨེཧིབྷདྡནྟིཀོ. ཏེན ཧི ‘ཏིཊྛ བྷདྡནྟེ’ཏི ཝུཏྟོཔི ན ཏིཊྛཏཱིཏི ནཏིཊྛབྷདྡནྟིཀོ. ཏདུབྷཡམྤི ཧེཏཾ ཏིཏྠིཡཱ ‘‘ཨེཏསྶ ཝཙནཾ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ན ཀརོནྟི. ཨབྷིཧཊནྟི པུརེཏརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཧཊཾ བྷིཀྑཾ. ཨུདྡིསྶཀཏནྟི ‘‘ཨིམཾ ཏུམྷེ ཨུདྡིསྶ ཀཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཱརོཙིཏབྷིཀྑཾ. ན ནིམནྟནནྟི ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ ཝཱ ཝཱིཐིཾ ཝཱ གཱམཾ ཝཱ པཝིསེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནིམནྟིཏབྷིཀྑམྤི ན སཱདིཡཏི, ན གཎྷཱཏི.

ན ཀུམྦྷིམུཁཱཏི ཀུམྦྷིཏོ ཨུདྡྷརིཏྭཱ དིཡྻམཱནཾ བྷིཀྑཾ ན གཎྷཱཏི. ན ཀལོ༹པིམུཁཱཏི ཀལོ༹པཱིཏི ཨུཀྑལི, པཙྪི ཝཱ. ཏཏོཔི ན གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཀུམྦྷཱི ཀལོ༹པིཡོ ཀཊཙྪུནཱ པཧཱརཾ ལབྷནྟཱིཏི. ན ཨེལ༹ཀམནྟརནྟི ཨུམྨཱརཾ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ དིཡྻམཱནཾ ན གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཨཡཾ མཾ ནིསྶཱཡ ཨནྟརཀརཎཾ ལབྷཏཱིཏི. དཎྜམུསལེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. དྭིནྣནྟི དྭཱིསུ བྷུཉྫམཱནེསུ ཨེཀསྨིཾ ཨུཊྛཱཡ དེནྟེ ན གཎྷཏི. ཀསྨཱ? ཀབལ༹ནྟརཱཡོ ཧོཏཱིཏི. ན གབྦྷིནིཡཱཏིཨཱདཱིསུ པན གབྦྷིནིཡཱ ཀུཙྪིཡཾ དཱརཀོ ཀིལམཏི. པཱཡནྟིཡཱ དཱརཀསྶ ཁཱིརནྟརཱཡོ ཧོཏི. པུརིསནྟརགཏཱཡ རཏིཨནྟརཱཡོ ཧོཏཱིཏི ན གཎྷཱཏི ན སངྐིཏྟཱིསཱུཏི སངྐིཏྟེཏྭཱ ཀཏབྷཏྟེསུ. དུབྦྷིཀྑསམཡེ ཀིར ཨཙེལཀསཱཝཀཱ ཨཙེལཀཱནཾ ཨཏྠཱཡ ཏཏོ ཏཏོ ཏཎྜུལཱདཱིནི སམཱདཔེཏྭཱ བྷཏྟཾ པཙནྟི, ཨུཀྐཊྛཱཙེལཀོ ཏཏོ ན པཊིགྒཎྷཱཏི. ན ཡཏྠ སཱཏི ཡཏྠ སུནཁོ ‘པིཎྜཾ ལབྷིསྶཱམཱི’ཏི ཨུཔཊྛིཏོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏསྶ ཨདཏྭཱ ཨཱཧཊཾ ན གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཨེཏསྶ པིཎྜནྟརཱཡོ ཧོཏཱིཏི.

སཎྜསཎྜཙཱརིནཱིཏི སམཱུཧསམཱུཧཙཱརིནཱི. སཙེ ཧི ཨཙེལཀཾ དིསྭཱ ‘ཨིམསྶ བྷིཀྑཾ དསྶཱམཱ’ཏི མཱནུསྶཀཱ བྷཏྟགེཧཾ པཝིསནྟི, ཏེསུ ཙ པཝིསནྟེསུ ཀལོ༹པིམུཁཱདཱིསུ ནིལཱིནཱ མཀྑིཀཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ སཎྜསཎྜཱ ཙརནྟི, ཏཏོ ཨཱཧཊཾ བྷིཀྑཾ ན གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? མཾ ནིསྶཱཡ མཀྑིཀཱནཾ གོཙརནྟརཱཡོ ཛཱཏོཏི. ཐུསོདཀནྟི སབྦསསྶསམྦྷཱརེཧི ཀཏཾ སོཝཱིརཀཾ. ཨེཏྠ ཙ སུརཱཔཱནམེཝ སཱཝཛྫཾ. ཨཡཾ པན ཨེཏསྨིམྤི སཱཝཛྫསཉྙཱི. ཨེཀཱགཱརིཀོཏི ཡོ ཨེཀསྨིཾཡེཝ གེཧེ བྷིཀྑཾ ལབྷིཏྭཱ ནིཝཏྟཏི. ཨེཀཱལོཔིཀོཏི ཡོ ཨེཀེནེཝ ཨཱལོཔེན ཡཱཔེཏི. དྭཱགཱརིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཀིསྶཱཔི དཏྟིཡཱཏི ཨེཀཱཡ དཏྟིཡཱ. དཏྟི ནཱམ ཨེཀཱ ཁུདྡཀཔཱཏི ཧོཏི, ཡཏྠ ཨགྒབྷིཀྑཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔེནྟི.

ཨེཀཱཧིཀནྟི ཨེཀདིཝསནྟརིཀཾ. ཨཌྜྷམཱསིཀནྟི ཨཌྜྷམཱསནྟརིཀཾ. པརིཡཱཡབྷཏྟབྷོཛནནྟི ཝཱརབྷཏྟབྷོཛནཾ. ཨེཀཱཧཝཱརེན དྭཱིཧཝཱརེན སཏྟཱཧཝཱརེན ཨཌྜྷམཱསཝཱརེནཱཏི – ཨེཝཾ དིཝསཝཱརེན ཨཱབྷཏབྷཏྟབྷོཛནཾ. སཱཀབྷཀྑོཏི ཨལླསཱཀབྷཀྑོ. སཱམཱཀབྷཀྑོཏི སཱམཱཀཏཎྜུལབྷཀྑོ. ནཱིཝཱརཱདཱིསུ – ནཱིཝཱརཱ ནཱམ ཏཱཝ ཨརཉྙེ སཡཾ ཛཱཏཱ ཝཱིཧིཛཱཏི. དདྡུལནྟི ཙམྨཀཱརེཧི ཙམྨཾ ཝིལིཁིཏྭཱ ཚཌྜིཏཀསཊཾ. ཧཊཾ ཝུཙྩཏི སིལེསོཔི, སེཝཱལོཔི ཀཎིཀཱརཱདིརུཀྑནིཡྻཱསོཔི. ཀཎནྟི ཀུཎྜཀཾ. ཨཱཙཱམོཏི བྷཏྟཨུཀྑལིཀཱཡ ལགྒོ ཛྷཱམོདནོ. ཏཾ ཚཌྜིཏཊྛཱནེ གཧེཏྭཱ ཁཱདཏི. ‘‘ཨོདནཀཉྫིཡ’’ནྟིཔི ཝདནྟི. པིཉྙཱཀཱདཡོ པཱཀཊཱ ཨེཝ. པཝཏྟཕལབྷོཛཱིཏི པཏིཏཕལབྷོཛཱི.

སཱཎཱནཱིཏི སཱཎཝཱཀཙེལཱནི. མསཱཎཱནཱིཏི མིསྶཀཙེལཱནི. ཚཝདུསྶཱནཱིཏི མཏསརཱིརཏོ ཚཌྜིཏཝཏྠཱནི. ཨེརཀཏིཎཱདཱིནི ཝཱ གནྠེཏྭཱ ཀཏནིཝཱསནཱནི. པཾསུཀཱུལཱནཱིཏི པཐཝིཡཾ ཚཌྜིཏནནྟཀཱནི. ཏིརཱིཊཱནཱིཏི རུཀྑཏྟཙཝཏྠཱནི. ཨཛིནནྟི ཨཛིནམིགཙམྨཾ. ཨཛིནཀྑིཔནྟི ཏདེཝ མཛ྄ཛྷེ ཕཱལིཏཾ. སཁུརཀནྟིཔི ཝདནྟི. ཀུསཙཱིརནྟི ཀུསཏིཎཱནི གནྠེཏྭཱ ཀཏཙཱིརཀཾ. ཝཱཀཙཱིརཕལཀཙཱིརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀེསཀམྦལནྟི མནུསྶཀེསེཧི ཀཏཀམྦལཾ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡཱནི ཀཱནིཙི ཏནྟཱཝུཏཱནཾ ཝཏྠཱནཾ ཀེསཀམྦལོ ཏེསཾ པཏིཀུཊྛོ ཨཀྑཱཡཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༣༨). ཝཱལ༹ཀམྦལནྟི ཨསྶཝཱལཱ༹དཱིཧི ཀཏཀམྦལཾ. ཨུལཱུཀཔཀྑནྟི ཨུལཱུཀཔཏྟཱནི གནྠེཏྭཱ ཀཏནིཝཱསནཾ. ཨུབྦྷཊྛཀོཏི ཨུདྡྷཾ ཋིཏཀོ.

ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནམནུཡུཏྟོཏི ཨུཀྐུཊིཀཝཱིརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ. གཙྪནྟོཔི ཨུཀྐུཊིཀོཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཙྪཏི. ཀཎྚཀཱཔསྶཡིཀོཏི ཨཡཀཎྚཀེ ཝཱ པཀཏིཀཎྚཀེ ཝཱ བྷཱུམིཡཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ཏཏྠ ཙམྨཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཋཱནཙངྐམཱདཱིནི ཀརོཏི. སེཡྻནྟི སཡནྟོཔི ཏཏྠེཝ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི. སཱཡཾ ཏཏིཡམསྶཱཏི སཱཡཏཏིཡཀཾ. ‘‘པཱཏོ, མཛ྄ཛྷནྷིཀེ, སཱཡནྟི དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ པཱཔཾ པཝཱཧེསྶཱམཱི’’ཏི ཨུདཀོརོཧནཱནུཡོགཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི.

༡༧༥. པརཾ ཏཔཏཱིཏི པརནྟཔོ. པརེསཾ པརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ. ཨོརབྦྷིཀཱདཱིསུ – ཨུརབྦྷཱ ཝུཙྩནྟི ཨེལ༹ཀཱ. ཨུརབྦྷེ ཧནཏཱིཏི ཨོརབྦྷིཀོ. སཱུཀརིཀཱདཱིསུཔི – ཨེསེཝ ནཡོ. ལུདྡོཏི དཱརུཎོ ཀཀྑལོ༹. མཙྪགྷཱཏཀོཏི མཙྪབནྡྷོ ཀེཝཊྚོ. བནྡྷནཱགཱརིཀོཏི བནྡྷནཱགཱརགོཔཀོ. ཀུརཱུརཀམྨནྟཱཏི དཱརུཎཀམྨནྟཱ.

༡༧༦. མུདྡྷཱཝསིཏྟོཏི ཁཏྟིཡཱབྷིསེཀེན མུདྡྷནི ཨབྷིསིཏྟོ. པུརཏྠིམེན ནགརསྶཱཏི ནགརཏོ པུརཏྠིམདིསཱཡ. སནྡྷཱགཱརནྟི ཡཉྙསཱལཾ. ཁརཱཛིནཾ ནིཝཱསེཏྭཱཏི སཁུརཾ ཨཛིནཙམྨཾ ནིཝཱསེཏྭཱ. སཔྤིཏེལེནཱཏི སཔྤིནཱ ཙ ཏེལེན ཙ. ཋཔེཏྭཱ ཧི སཔྤིཾ ཨཝསེསོ ཡོ ཀོཙི སྣེཧོ ཏེལནྟི ཝུཙྩཏི. ཀཎྜུཝམཱནོཏི ནཁཱནཾ ཚིནྣཏྟཱ ཀཎྜུཝིཏབྦཀཱལེ ཏེན ཀཎྜུཝམཱནོ. ཨནནྟརཧིཏཱཡཱཏི ཨསནྠཏཱཡ. སརཱུཔཝཙྪཱཡཱཏི སདིསཝཙྪཱཡ. སཙེ གཱཝཱི སེཏཱ ཧོཏི, ཝཙྪོཔི སེཏཀོཝ སཙེ ཀབརཱ ཝཱ, རཏྟཱ ཝཱ, ཝཙྪོཔི ཏཱདིསོཝཱཏི – ཨེཝཾ སརཱུཔཝཙྪཱཡ. སོ ཨེཝམཱཧཱཏི སོ རཱཛཱ ཨེཝཾ ཝདེཏི. ཝཙྪཏརཱཏི ཏརུཎཝཙྪཀབྷཱཝཾ ཨཏིཀྐནྟཱ བལཝཝཙྪཱ. ཝཙྪཏརཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བརིཧིསཏྠཱཡཱཏི པརིཀྑེཔཀརཎཏྠཱཡ ཙེཝ ཡཉྙབྷཱུམིཡཾ ཨཏྠརཎཏྠཱཡ ཙ.

༡༧༧. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ. ནིཙྪཱཏོཏི ཚཱཏཾ ཝུཙྩཏི ཏཎྷཱ, སཱ ཨསྶ ནཏྠཱིཏི ནིཙྪཱཏོ. སབྦཀིལེསཱནཾ ནིབྦུཏཏྟཱ ནིབྦུཏོ. ཨནྟོ ཏཱཔནཀིལེསཱནཾ ཨབྷཱཝཱ སཱིཏལོ ཛཱཏོཏི སཱིཏཱིབྷཱུཏོ. ཛྷཱནམགྒཕལནིབྦཱནསུཁཱནི པཊིསཾཝེདེཏཱིཏི སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི. བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱཏི སེཊྛབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ.

ཨིམཾ པན པུགྒལཾ བུདྡྷུཔྤཱདཏོ པཊྛཱཡ དསྶེཏུཾ – ཨིདྷ ཏཐཱགཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཐཱགཏོཏི ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ ཏཐཱགཏོ – ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོཏི. ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏིཨཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ཏཾ དྷམྨནྟི ཏཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརསམྤདཾ དྷམྨཾ. སུཎཱཏི གཧཔཏི ཝཱཏི ཀསྨཱ པཋམཾ གཧཔཏིཾ ནིདྡིསཏི? ནིཧཏམཱནཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཙ. ཡེབྷུཡྻེན ཧི ཁཏྟིཡཀུལཏོ པབྦཛིཏཱ ཛཱཏིཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཀརོནྟི. བྲཱཧྨཎཀུལཱ པབྦཛིཏཱ མནྟེ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཀརོནྟི. ཧཱིནཛཙྩཀུལཱ པབྦཛིཏཱ ཨཏྟནོ ཝིཛཱཏིཏཱཡ པཏིཊྛཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. གཧཔཏིདཱརཀཱ པན ཀཙྪེཧི སེདཾ མུཉྩནྟེཧི པིཊྛིཡཱ ལོཎཾ པུཔྥམཱནཱཡ བྷཱུམིཾ ཀསིཏྭཱ ཏཱདིསསྶ མཱནསྶ ཨབྷཱཝཏོ ནིཧཏམཱནདཔྤཱ ཧོནྟི. ཏེ པབྦཛིཏྭཱ མཱནཾ ཝཱ དཔྤཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཡཐཱབལཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ སཀྐོནྟི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏུཾ. ཨིཏརེཧི ཙ ཀུལེཧི ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏཱ ནཱམ ན བཧུཀཱ, གཧཔཏིཀཱཝ བཧུཀཱ. ཨིཏི ནིཧཏམཱནཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཙ པཋམཾ གཧཔཏིཾ ནིདྡིསཏཱིཏི.

ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝཱཏི ཨིཏརེསཾ ཝཱ ཀུལཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ. པཙྩཱཛཱཏོཏི པཏིཛཱཏོ. ཏཐཱགཏེ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏཱིཏི པརིསུདྡྷཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ དྷམྨསྶཱམིམྷི ཏཐཱགཏེ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝཏ སོ བྷགཝཱ’’ཏི སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི. ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑཏི. སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོཏི སཙེཔི སཊྛིཧཏྠེ གྷརེ ཡོཛནསཏནྟརེཔི ཝཱ དྭེ ཛཱཡམྤཏིཀཱ ཝསནྟི, ཏཐཱཔི ནེསཾ སཀིཉྩནསཔལིབོདྷཊྛེན གྷརཱཝཱསོ སམྦཱདྷོཡེཝ. རཛོཔཐོཏི རཱགརཛཱདཱིནཾ ཨུཊྛཱནཊྛཱནནྟི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨཱགམནཔཐོཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨལགྒནཊྛེན ཨབྦྷོཀཱསོ ཝིཡཱཏི ཨབྦྷོཀཱསོ. པབྦཛིཏོ ཧི ཀཱུཊཱགཱརརཏནཔཱསཱདེ ཙ དེཝཝིམཱནཱདཱིསུ ཙ སུཔིཧིཏདྭཱརཝཱཏཔཱནེསུ པཊིཙྪནྣེསུ ཝསནྟོཔི ནེཝ ལགྒཏི, ན སཛྫཏི, ན བཛ྄ཛྷཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ’’ཏི.

ཨཔིཙ – སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོ ཀུསལཀིརིཡཱཡ ཨོཀཱསཱབྷཱཝཏོ. རཛོཔཐོ ཨསཾཝུཏསངྐཱརཊྛཱནཾ ཝིཡ རཛཱནཾ ཀིལེསརཛཱནཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནཏོ. ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ ཀུསལཀིརིཡཱཡ ཡཐཱསུཁཾ ཨོཀཱསསམྦྷཱཝཏོ. ནཡིདཾ སུཀརཾ…པེ… པབྦཛེཡྻནྟི ཨེཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཀཐཱ – ཡདེཏཾ སིཀྑཏྟཡབྲཧྨཙརིཡཾ ཨེཀམྤི དིཝསཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ. ཨེཀདིཝསམྤི ཙ ཀིལེསམལེན ཨམལིནཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིསུདྡྷཾ. སངྑལིཁིཏཾ ལིཁིཏསངྑསདིསཾ དྷོཏསངྑསཔྤཊིབྷཱགཾ ཙརིཏབྦཾ. ཨིདཾ ན སུཀརཾ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟེན ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ…པེ… ཙརིཏུཾ – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀེསེ ཙ མསྶུཉྩ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀསཱཡརསཔཱིཏཏཱཡ ཀཱསཱཡཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ པརིདཧིཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛེཡྻ’’ནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ ཨགཱརསྶ ཧིཏཾ ཀསིཝཱཎིཛྫཱདིཀམྨཾ ‘‘ཨགཱརིཡ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཏཉྩ པབྦཛྫཱཡ ནཏྠི, ཏསྨཱ པབྦཛྫཱ ‘‘ཨནགཱརིཡ’’ནྟི ཉཱཏབྦཱ. ཏཾ ཨནགཱརིཡཾ. པབྦཛེཡྻནྟི པཊིཔཛྫེཡྻཾ. ཨཔྤཾ ཝཱཏི སཧསྶཏོ ཧེཊྛཱ བྷོགཀྑནྡྷོ ཨཔྤོ ནཱམ ཧོཏི, སཧསྶཏོ པཊྛཱཡ མཧཱ. ཨབནྡྷནཊྛེན ཉཱཏིཡེཝ ཉཱཏིཔརིཝཊྚོ. སོཔི ཝཱིསཏིཡཱ ཧེཊྛཱ ཨཔྤོ ཧོཏི, ཝཱིསཏིཡཱ པཊྛཱཡ མཧཱ.

༡༧༨. བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱསཱཛཱིཝསམཱཔནྣོཏི ཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨདྷིསཱིལསངྑཱཏཱ སིཀྑཱ, ཏཉྩ. ཡཏྠ ཙེཏེ སཧ ཛཱིཝནྟི, ཨེཀཛཱིཝིཀཱ སབྷཱགཝུཏྟིནོ ཧོནྟི, ཏཾ བྷགཝཏཱ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསངྑཱཏཾ སཱཛཱིཝཉྩ. ཏཏྠ སིཀྑནབྷཱཝེན སམཱཔནྣོཏི བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱསཱཛཱིཝསམཱཔནྣོ. སམཱཔནྣོཏི སིཀྑཾ པརིཔཱུརེནྟོ སཱཛཱིཝཉྩ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟོ ཧུཏྭཱ ཏདུབྷཡཾ ཨུཔགཏོཏི ཨཏྠོ. པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཀཐཱ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏཱ ཨེཝ. པཧཱཡཱཏི ཨིམཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཙེཏནཱསངྑཱཏཾ དུསྶཱིལྱཾ པཛཧིཏྭཱ. པཊིཝིརཏོ ཧོཏཱིཏི པཧཱིནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏཏོ དུསྶཱིལྱཏོ ཨོརཏོ ཝིརཏོཝ ཧོཏི. ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོཏི པརཱུཔགྷཱཏཏྠཱཡ དཎྜཾ ཝཱ སཏྠཾ ཝཱ ཨཱདཱཡ ཨཝཏྟནཏོ ནིཀྑིཏྟདཎྜོ ཙེཝ ནིཀྑིཏྟསཏྠོ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཋཔེཏྭཱ དཎྜཾ, སབྦམྤི ཨཝསེསཾ ཨུཔཀརཎཾ སཏྟཱནཾ ཝིནཱསནབྷཱཝཏོ ‘སཏྠ’ནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡཾ པན བྷིཀྑཱུ ཀཏྟརདཎྜཾ ཝཱ དནྟཀཊྛཝཱསིཾ ཝཱ པིཔྥལིཀཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟི, ན ཏཾ པརཱུཔགྷཱཏཏྠཱཡ. ཏསྨཱ ནིཧིཏདཎྜཱ ནིཧིཏསཏྠཱཏྭེཝ སངྑཾ གཙྪནྟི. ལཛྫཱིཏི པཱཔཛིགུཙྪནལཀྑཎཱཡ ལཛྫཱཡ སམནྣཱགཏོ. དཡཱཔནྣོཏི དཡཾ མེཏྟཙིཏྟཏཾ ཨཱཔནྣོ. སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱིཏི སབྦེ པཱཎབྷཱུཏེ ཧིཏེན ཨནུཀམྤཀོ. ཏཱཡ དཡཱཔནྣཏཱཡ སབྦེསཾ པཱཎབྷཱུཏཱནཾ ཧིཏཙིཏྟཀོཏི ཨཏྠོ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི, པཱལེཏི.

དིནྣམེཝ ཨཱདིཡཏཱིཏི དིནྣཱདཱཡཱི. ཙིཏྟེནཔི དིནྣམེཝ པཊིཀངྑཏཱིཏི དིནྣཔཱཊིཀངྑཱི. ཐེནེཏཱིཏི ཐེནོ. ན ཐེནེན ཨཐེནེན. ཨཐེནཏྟཱཡེཝ སུཙིབྷཱུཏེན. ཨཏྟནཱཏི ཨཏྟབྷཱཝེན. ཨཐེནཾ སུཙིབྷཱུཏཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨབྲཧྨཙརིཡནྟི ཨསེཊྛཙརིཡཾ. བྲཧྨཾ སེཊྛཾ ཨཱཙཱརཾ ཙརཏཱིཏི བྲཧྨཙཱརཱི. ཨཱརཱཙཱརཱིཏི ཨབྲཧྨཙརིཡཏོ དཱུརཙཱརཱི. མེཐུནཱཏི རཱགཔརིཡུཊྛཱནཝསེན སདིསཏྟཱ མེཐུནཀཱཏི ལདྡྷཝོཧཱརེཧི པཊིསེཝིཏབྦཏོ མེཐུནཱཏི སངྑཾ གཏཱ ཨསདྡྷམྨཱ. གཱམདྷམྨཱཏི གཱམཝཱསཱིནཾ དྷམྨཱ.

སཙྩཾ ཝདཏཱིཏི སཙྩཝཱདཱི. སཙྩེན སཙྩཾ སནྡཧཏི གྷཊེཏཱིཏི སཙྩསནྡྷོ. ན ཨནྟརནྟརཱ མུསཱ ཝདཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཧི པུརིསོ ཀདཱཙི མུསཱ ཝདཏི, ཀདཱཙི སཙྩཾ, ཏསྶ མུསཱཝཱདེན ཨནྟརིཏཏྟཱ སཙྩཾ སཙྩེན ན གྷཊཱིཡཏི, ཏསྨཱ ན སོ སཙྩསནྡྷོ. ཨཡཾ པན ན ཏཱདིསོ. ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི མུསཱ ཨཝཏྭཱ སཙྩེན སཙྩཾ སནྡཧཏིཡེཝཱཏི སཙྩསནྡྷོ. ཐེཏོཏི ཐིརོ, ཐིརཀཐོཏི ཨཏྠོ. ཨེཀོ ཧི པུགྒལོ ཧལིདྡིརཱགོ ཝིཡ, ཐུསརཱསིམྷི ནིཁཱཏཁཱཎུཀོ ཝིཡ, ཨསྶཔིཊྛེ ཋཔིཏཀུམྦྷཎྜམིཝ ཙ, ན ཐིརཀཐོ ཧོཏི. ཨེཀོ པཱསཱཎལེཁཱ ཝིཡ, ཨིནྡཁཱིལོ ཝིཡ ཙ ཐིརཀཐོ ཧོཏི. ཨསིནཱ སཱིསེ ཚིནྡནྟེཔི དྭེ ཀཐཱ ན ཀཐེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཐེཏོ. པཙྩཡིཀོཏི པཏྟིཡཱཡིཏབྦཀོ, སདྡྷཱཡིཀོཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཙྩོ ཧི པུགྒལོ ན པཙྩཡིཀོ ཧོཏི. ‘ཨིདཾ ཀེན ཝུཏྟཾ? ཨསུཀེནཱ’ཏི ཝུཏྟེ ‘མཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སདྡཧཐཱ’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨེཀོ པཙྩཡིཀོ ཧོཏི. ‘ཨིདཾ ཀེན ཝུཏྟཾ? ཨསུཀེནཱ’ཏི ཝུཏྟེ ‘ཡདི ཏེན ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཝ པམཱཎཾ, ཨིདཱནི ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཾ ནཏྠི, ཨེཝམེཝ ཨིད’ནྟི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པཙྩཡིཀོ. ཨཝིསཾཝཱདཀོ ལོཀསྶཱཏི ཏཱཡ སཙྩཝཱདིཏཱཡ ལོཀཾ ན ཝིསཾཝཱདེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིམེསཾ བྷེདཱཡཱཏི ཡེསཾ ཨིཏོ སུཏྭཱཏི ཝུཏྟཱནཾ སནྟིཀེ སུཏཾ, ཏེསཾ བྷེདཱཡ. བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱཏི དྭིནྣཾ མིཏྟཱནཾ ཝཱ སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཀེནཙིདེཝ ཀཱརཎེན བྷིནྣཱནཾ ཨེཀམེཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ – ‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱིདིསེ ཀུལེ ཛཱཏཱནཾ, ཨེཝཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨིདཾ ན ཡུཏྟ’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ སནྡྷཱནཾ ཀཏྟཱ. ཨནུཔྤདཱཏཱཏི སནྡྷཱནཱནུཔྤདཱཏཱ. དྭེ ཛནེ སམགྒེ དིསྭཱ – ‘ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝརཱུཔེ ཀུལེ ཛཱཏཱནཾ, ཨེཝརཱུཔེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀམེཏ’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ དལ༹ྷཱིཀམྨཾ ཀཏྟཱཏི ཨཏྠོ. སམགྒོ ཨཱརཱམོ ཨསྶཱཏི སམགྒཱརཱམོ. ཡཏྠ སམགྒཱ ནཏྠི, ཏཏྠ ཝསིཏུམྤི ན ཨིཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. སམགྒརཱམོཏིཔི པཱལི༹. ཨཡམེཝ ཨཏྠོ. སམགྒརཏོཏི སམགྒེསུ རཏོ. ཏེ པཧཱཡ ཨཉྙཏྲ གནྟུམྤི ན ཨིཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. སམགྒེ དིསྭཱཔི སུཏྭཱཔི ནནྡཏཱིཏི སམགྒནནྡཱི. སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱཏི ཡཱ ཝཱཙཱ སཏྟེ སམགྒེཡེཝ ཀརོཏི, ཏཾ སཱམགྒཱིགུཎཔརིདཱིཔཀམེཝ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ན ཨིཏརནྟི.

ཀཱལེན ཝདཏཱིཏི ཀཱལཝཱདཱི. ཝཏྟབྦཡུཏྟཀཱལཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཝདཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷཱུཏཾ ཏཐཾ ཏཙྪཾ སབྷཱཝམེཝ ཝདཏཱིཏི བྷཱུཏཝཱདཱི. དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཏྠསནྣིསྶིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝདཏཱིཏི ཨཏྠཝཱདཱི. ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨསནྣིསྶིཏཾ ཀཏྭཱ ཝདཏཱིཏི དྷམྨཝཱདཱི. སཾཝརཝིནཡཔཧཱནཝིནཡསནྣིསྶིཏཾ ཀཏྭཱ ཝདཏཱིཏི ཝིནཡཝཱདཱི. ནིདྷཱནཾ ཝུཙྩཏི ཋཔནོཀཱསོ. ནིདྷཱནམསྶ ཨཏྠཱིཏི ནིདྷཱནཝཏཱི. ཧདཡེ ནིདྷཱཏབྦཡུཏྟཀཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱཏི ཨཏྠོ. ཀཱལེནཱཏི ཨེཝརཱུཔིཾ བྷཱསམཱནོཔི ཙ ‘‘ཨཧཾ ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི ན ཨཀཱལེན བྷཱསཏི. ཡུཏྟཀཱལཾ པན སལླཀྑེཏྭཱཝ བྷཱསཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཱཔདེསནྟི སཨུཔམཾ, སཀཱརཎནྟི ཨཏྠོ. པརིཡནྟཝཏིནྟི པརིཙྪེདཾ དསྶེཏྭཱ. ཡཐཱསྶཱ པརིཙྪེདོ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ བྷཱསཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏྠསཾཧིཏནྟི ཨནེཀེཧིཔི ནཡེཧི ཝིབྷཛནྟེན པརིཡཱདཱཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ ཨཏྠསམྤནྣཾ བྷཱསཏི. ཡཾ ཝཱ སོ ཨཏྠཝཱདཱི ཨཏྠཾ ཝདཏི, ཏེན ཨཏྠེན སཾཧིཏཏྟཱ ཨཏྠསཾཧིཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི. ན ཨཉྙཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཉྙཾ བྷཱསཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༡༧༩. བཱིཛགཱམབྷཱུཏགཱམསམཱརམྦྷཱཏི མཱུལབཱིཛཾ, ཁནྡྷབཱིཛཾ, ཕལུ༹བཱིཛཾ, ཨགྒབཱིཛཾ བཱིཛབཱིཛནྟི པཉྩཝིདྷསྶ བཱིཛགཱམསྶ ཙེཝ ཡསྶ ཀསྶཙི ནཱིལཏིཎརུཀྑཱདིཀསྶ བྷཱུཏགཱམསྶ ཙ སམཱརམྦྷཱ. ཚེདནབྷེདནཔཙནཱདིབྷཱཝེན ཝིཀོཔནཱ པཊིཝིརཏོཏི ཨཏྠོ. ཨེཀབྷཏྟིཀོཏི པཱཏརཱསབྷཏྟཾ, སཱཡམཱསབྷཏྟནྟི དྭེ བྷཏྟཱནི. ཏེསུ པཱཏརཱསབྷཏྟཾ ཨནྟོམཛ྄ཛྷནྷིཀེན པརིཙྪིནྣཾ. ཨིཏརཾ མཛ྄ཛྷནྷིཀཏོ ཨུདྡྷཾ ཨནྟོཨརུཎེན. ཏསྨཱ ཨནྟོམཛ྄ཛྷནྷིཀེ དསཀྑཏྟུཾ བྷུཉྫམཱནོཔི ཨེཀབྷཏྟིཀོཝ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ཨེཀབྷཏྟིཀོཏི. རཏྟིཡཱ བྷོཛནཾ རཏྟི, ཏཏོ ཨུཔརཏོཏི རཏྟཱུཔརཏོ. ཨཏིཀྐནྟེ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཡཱཝ སཱུརིཡསཏྠངྒམནཱ བྷོཛནཾ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ ནཱམ, ཏཏོ ཝིརཏཏྟཱ ཝིརཏོ ཝིཀཱལབྷོཛནཱ. སཱསནསྶ ཨནནུལོམཏྟཱ ཝིསཱུཀཾ པཊཱཎཱིབྷཱུཏཾ དསྶནནྟི ཝིསཱུཀདསྶནཾ. ཨཏྟནཱ ནཙྩནནཙྩཱཔནཱདིཝསེན ནཙྩཱ ཙ གཱིཏཱ ཙ ཝཱདིཏཱ ཙ ཨནྟམསོ མཡཱུརནཙྩནཱཔནཱདིཝསེནཔི པཝཏྟཱནཾ ནཙྩཱདཱིནཾ ཝིསཱུཀབྷཱུཏཱ དསྶནཱ ཙཱཏི ནཙྩགཱིཏཝཱདིཏཝིསཱུཀདསྶནཱ. ནཙྩཱདཱིནི ཧི ཨཏྟནཱ པཡོཛེཏུཾ ཝཱ པརེཧི པཡོཛཱཔེཏུཾ ཝཱ ཡུཏྟཱནི པསྶིཏུཾ ཝཱ ནེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ན བྷིཀྑུནཱིནཾ ཝཊྚནྟི. མཱལཱདཱིསུ – མཱལཱཏི ཡཾཀིཉྩི པུཔྥཾ. གནྡྷནྟི ཡཾཀིཉྩི གནྡྷཛཱཏཾ. ཝིལེཔནནྟི ཚཝིརཱགཀརཎཾ. ཏཏྠ པིལ༹ནྡྷནྟོ དྷཱརེཏི ནཱམ. ཨཱུནཊྛཱནཾ པཱུརེནྟོ མཎྜེཏི ནཱམ. གནྡྷཝསེན ཚཝིརཱགཝསེན ཙ སཱདིཡནྟོ ཝིབྷཱུསེཏི ནཱམ. ཋཱནཾ ཝུཙྩཏི ཀཱརཎཾ. ཏསྨཱ ཡཱཡ དུསྶཱིལྱཙེཏནཱཡ ཏཱནི མཱལཱདྷཱརཎཱདཱིནི མཧཱཛནོ ཀརོཏི, ཏཏོ པཊིཝིརཏོཏི ཨཏྠོ. ཨུཙྩཱསཡནཾ ཝུཙྩཏི པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ. མཧཱསཡནཾ ཨཀཔྤིཡསནྠཏཾ, ཏཏོ པཊིཝིརཏོཏི ཨཏྠོ. ཛཱཏརཱུཔནྟི སུཝཎྞཾ. རཛཏནྟི ཀཧཱཔཎོ, ལོཧམཱསཀོ, ཛཏུམཱསཀོ, དཱརུམཱསཀོཏི ཡེ ཝོཧཱརཾ གཙྪནྟི. ཏསྶ ཨུབྷཡསྶཱཔི པཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ, ནེཝ ནཾ ཨུགྒཎྷཱཏི, ན ཨུགྒཎྷཱཔེཏི, ན ཨུཔནིཀྑིཏྟཾ སཱདིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཱམཀདྷཉྙཔཊིགྒཧཎཱཏི སཱལིཝཱིཧིཡཝགོདྷུམཀངྒུཝརཀཀུདྲཱུསཀསངྑཱཏསྶ སཏྟཝིདྷསྶཱཔི ཨཱམཀདྷཉྙསྶ པཊིགྒཧཎཱ. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏེསཾ པཊིགྒཧཎམེཝ, ཨཱམསནམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨཱམཀམཾསཔཊིགྒཧཎཱཏི ཨེཏྠ ཨཉྙཏྲ ཨོདིསྶ ཨནུཉྙཱཏཱ ཨཱམཀམཙྪམཾསཱནཾ པཊིགྒཧཎམེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ན ཝཊྚཏི, ནོ ཨཱམསནཾ. ཨིཏྠིཀུམཱརིཀཔཊིགྒཧཎཱཏི ཨེཏྠ ཨིཏྠཱིཏི པུརིསནྟརགཏཱ. ཨིཏརཱ ཀུམཱརིཀཱ ནཱམ. ཏཱསཾ པཊིགྒཧཎམྤི ཨཱམསནམྤི ཨཀཔྤིཡམེཝ. དཱསིདཱསཔཊིགྒཧཎཱཏི ཨེཏྠ དཱསིདཱསཝསེནེཝ ཏེསཾ པཊིགྒཧཎཾ ན ཝཊྚཏི. ‘ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ དམྨི’, ‘ཨཱརཱམིཀཾ དམྨཱི’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེ པན ཝཊྚཏི. ཨཛེལ༹ཀཱདཱིསུཔི ཁེཏྟཝཏྠུཔརིཡོསཱནེསུ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡནཡོ ཝིནཡཝསེན ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦོ. ཏཏྠ ཁེཏྟཾ ནཱམ ཡསྨིཾ པུབྦཎྞཾ རུཧཏི. ཝཏྠུ ནཱམ ཡསྨིཾ ཨཔརཎྞཾ རུཧཏི. ཡཏྠ ཝཱ ཨུབྷཡམྤི རུཧཏི ཏཾ ཁེཏྟཾ. ཏདཏྠཱཡ ཨཀཏབྷཱུམིབྷཱགོ ཝཏྠུ. ཁེཏྟཝཏྠུསཱིསེན ཙེཏྠ ཝཱཔིཏལཱ༹ཀཱདཱིནིཔི སངྒཧིཏཱནེཝ.

དཱུཏེཡྻཾ ཝུཙྩཏི དཱུཏཀམྨཾ. གིཧཱིནཾ པཧིཏཾ པཎྞཾ ཝཱ སཱསནཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ གམནཾ. པཧཱིཎགམནཾ ཝུཙྩཏི པརགྷརཾ པེསིཏསྶ ཁུདྡཀགམནཾ. ཨནུཡོགོ ནཱམ ཏདུབྷཡཀརཎཾ. ཏསྨཱ དཱུཏེཡྻཔཧཱིཎགམནཱནཾ ཨནུགོཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཀཡཝིཀྐཡཱཏི ཀཡཱ ཙ ཝིཀྐཡཱ ཙ. ཏུལཱཀཱུཊཱདཱིསུ – ཀཱུཊནྟི ཝཉྩནཾ. ཏཏྠ ཏུལཱཀཱུཊཾ ནཱམ རཱུཔཀཱུཊཾ, ཨངྒཀཱུཊཾ གཧཎཀཱུཊཾ, པཊིཙྪནྣཀཱུཊནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ རཱུཔཀཱུཊཾ ནཱམ དྭེ ཏུལཱ སམརཱུཔཱ ཀཏྭཱ གཎྷནྟོ མཧཏིཡཱ གཎྷཱཏི, དདནྟོ ཁུདྡིཀཱཡ དེཏི. ཨངྒཀཱུཊཾ ནཱམ གཎྷནྟོ པཙྪཱབྷཱགེ ཧཏྠེན ཏུལཾ ཨཀྐམཏི, དདནྟོ པུབྦབྷཱགེ. གཧཎཀཱུཊཾ ནཱམ གཎྷནྟོ མཱུལེ རཛྫུཾ གཎྷཱཏི, དདནྟོ ཨགྒེ. པཊིཙྪནྣཀཱུཊཾ ནཱམ ཏུལཾ སུསིརཾ ཀཏྭཱ ཨནྟོ ཨཡཙུཎྞཾ པཀྑིཔིཏྭཱ གཎྷནྟོ ཏཾ པཙྪཱབྷཱགེ ཀརོཏི, དདནྟོ ཨགྒབྷཱགེ.

ཀཾསོ ཝུཙྩཏི སུཝཎྞཔཱཏི. ཏཱཡ ཝཉྩནཾ ཀཾསཀཱུཊཾ. ཀཐཾ? ཨེཀཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙཱ དྭེ ཏིསྶོ ལོཧཔཱཏིཡོ སུཝཎྞཝཎྞཱ ཀརོནྟི, ཏཏོ ཛནཔདཾ གནྟྭཱ ཀིཉྩིདེཝ ཨཌྜྷཀུལཾ པཝིསིཏྭཱ སུཝཎྞབྷཱཛནཱནི ཀིཎཐཱ’ཏི ཝཏྭཱ ཨགྒྷེ པུཙྪིཏེ སམགྒྷཏརཾ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི. ཏཏོ ཏེཧི ‘ཀཐཾ ཨིམེསཾ སུཝཎྞབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ’ཏི ཝུཏྟེ ‘ཝཱིམཾསིཏྭཱ གཎྷཐཱ’ཏི སུཝཎྞཔཱཏིཾ པཱསཱཎེ གྷཾསིཏྭཱ སབྦཔཱཏིཡོ དཏྭཱ གཙྪནྟི.

མཱནཀཱུཊཾ ནཱམ ཧདཡབྷེདསིཁཱབྷེདརཛྫུབྷེདཝསེན ཏིཝིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཧདཡབྷེདོ སཔྤིཏེལཱདིམིནནཀཱལེ ལབྦྷཏི. ཏཱནི ཧི གཎྷནྟོ ཧེཊྛཱ ཚིདྡེན མཱནེན ‘སཎིཀཾ ཨཱསིཉྩཱ’ཏི ཝཏྭཱ ཨནྟོབྷཱཛནེ བཧུཾ པགྒྷརཱཔེཏྭཱ གཎྷཱཏི. དདནྟོ ཚིདྡཾ པིདྷཱཡ སཱིགྷཾ པཱུརེཏྭཱ དེཏི. སིཁཱབྷེདོ ཏིལཏཎྜུལཱདིམིནནཀཱལེ ལབྦྷཏི. ཏཱནི ཧི གཎྷནྟོ སཎིཀཾ སིཁཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ གཎྷཱཏི. དདནྟོ ཝེགེན པཱུརེཏྭཱ སིཁཾ ཚིནྡནྟོ དེཏི. རཛྫུབྷེདོ ཁེཏྟཝཏྠུམིནནཀཱལེ ལབྦྷཏི. ལཉྫཾ ཨལབྷནྟཱ ཧི ཁེཏྟཾ ཨམཧནྟམྤི མཧནྟཾ ཀཏྭཱ མིནནྟི.

ཨུཀྐོཊནཱདཱིསུ – ཨུཀྐོཊནནྟི ཨསྶཱམིཀེ སཱམིཀེ ཀཱཏུཾ ལཉྫགྒཧཎཾ. ཝཉྩནནྟི ཏེཧི ཏེཧི ཨུཔཱཡེཧི པརེསཾ ཝཉྩནཾ. ཏཏྲིདམེཀཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ལུདྡཀོ མིགཉྩ མིགཔོཏཀཉྩ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི. ཏམེཀོ དྷུཏྟོ – ‘‘ཀིཾ བྷོ མིགོ ཨགྒྷཏི, ཀིཾ མིགཔོཏཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མིགོ དྭེ ཀཧཱཔཎེ, མིགཔོཏཀོ ཨེཀ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟེ ཀཧཱཔཎཾ དཏྭཱ མིགཔོཏཀཾ གཧེཏྭཱ ཐོཀཾ གནྟྭཱ ནིཝཏྟོ, ‘‘ན མེ བྷོ མིགཔོཏཀེན ཨཏྠོ, མིགཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེན ཧི ‘‘དྭེ ཀཧཱཔཎེ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཨཱཧ – ‘‘ནནུ ཏེ, བྷོ, མཡཱ པཋམཾ ཨེཀོ ཀཧཱཔཎོ དིནྣོ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ དིནྣོ’’ཏི. ཨིདམྤི མིགཔོཏཀཾ གཎྷ, ཨེཝཾ སོ ཙ ཀཧཱཔཎོ ཨཡཉྩ ཀཧཱཔཎགྒྷཎཀོ མིགཔོཏཀོཏི དྭེ ཀཧཱཔཎཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི. སོ ‘‘ཀཱརཎཾ ཝདཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ མིགཔོཏཀཾ གཧེཏྭཱ མིགཾ ཨདཱསཱིཏི.

ནིཀཏཱིཏི ཡོགཝསེན ཝཱ མཱཡཱཝསེན ཝཱ ཨཔཱམངྒཾ པཱམངྒནྟི, ཨམཎིཾ མཎཱིཏི, ཨསུཝཎྞཾ སུཝཎྞནྟི ཀཏྭཱ པཏིརཱུཔཀེན ཝཉྩནཾ. སཱཙིཡོགོཏི ཀུཊིལཡོགོ. ཨེཏེསཾཡེཝ ཨུཀྐོཊནཱདཱིནམེཏཾ ནཱམཾ. ཏསྨཱ ཨུཀྐོཊནསཱཙིཡོགོ ཝཉྩནསཱཙིཡོགོ ནིཀཏིསཱཙིཡོགོཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཀེཙི ཨཉྙཾ དསྶེཏྭཱ ཨཉྙསྶ པརིཝཏྟནཾ ‘སཱཙིཡོགོ’ཏི ཝདནྟི. ཏཾ པན ཝཉྩནེནེཝ སངྒཧིཏཾ.

ཚེདནཱདཱིསུ – ཚེདནནྟི ཧཏྠཙྪེདནཱདི. ཝདྷོཏི མཱརཎཾ. བནྡྷོཏི རཛྫུབནྡྷནཱདཱིཧི བནྡྷནཾ. ཝིཔརཱམོསོཏི ཧིམཝིཔརཱམོསོ, གུམྦཝིཔརཱམོསོཏི དུཝིདྷོ. ཡཉྷི ཧིམཔཱཏསམཡེ ཧིམེན པཊིཙྪནྣཱ ཧུཏྭཱ མགྒཔྤཊིཔནྣཾ ཛནཾ མུསནྟི, ཨཡཾ ཧིམཝིཔརཱམོསོ. ཡཾ གུམྦཱདཱིཧི པཊིཙྪནྣཱ མུསནྟི, ཨཡཾ གུམྦཝིཔརཱམོསོ. ཨཱལོཔོ ཝུཙྩཏི གཱམནིགམཱདཱིནཾ ཝིལོཔཀརཎཾ. སཧསཱཀཱརོཏི སཱཧསིཀཀིརིཡཱ. གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨུརེ སཏྠཾ ཋཔེཏྭཱ ཨིཙྪིཏབྷཎྜགྒཧཎཾ. ཨེཝམེཏསྨཱ ཚེདན…པེ… སཧསཱཀཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི.

༡༨༠. སོ སནྟུཊྛོ ཧོཏཱིཏི སོ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ དྭཱདསཝིདྷེན ཨིཏརཱིཏརཔཙྩཡསནྟོསེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེནཱཏི ཀཱཡཾ པརིཧརཎམཏྟཀེན. ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀེནཱཏི ཀུཙྪིཔརིཧརཎམཏྟཀེན. སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏཱིཏི ཨཊྛཝིདྷཾ བྷིཀྑུ པརིཀྑཱརམཏྟཀཾ སབྦཾ གཧེཏྭཱཝ ཀཱཡཔཊིབདྡྷཾ ཀཏྭཱཝ གཙྪཏི. ‘‘མམ ཝིཧཱརོ པརིཝེཎཾ ཨུཔཊྛཱཀོ’’ཏི སངྒོ ཝཱ བདྡྷོ ཝཱ ན ཧོཏི. སོ ཛིཡཱ མུཏྟསརོ ཝིཡ ཡཱུཐཱ པཀྐནྟོ, མཏྟཧཏྠཱི ཝིཡ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཾ སེནཱསནཾ ཝནསཎྜཾ རུཀྑམཱུལཾ ཝནཔཏྠཾ པབྦྷཱརཾ པརིབྷུཉྫནྟོ ཨེཀོཝ ཏིཊྛཏི, ཨེཀོཝ ནིསཱིདཏི. སབྦིརིཡཱཔཐེསུ ཨེཀོཝ ཨདུཏིཡོ.

‘‘ཙཱཏུདྡིསོ ཨཔྤཊིགྷོ ཙ ཧོཏི,

སནྟུསྶམཱནོ ཨིཏརཱིཏརེན;

པརིསྶཡཱནཾ སཧིཏཱ ཨཚམྦྷཱི,

ཨེཀོ ཙརེ ཁགྒཝིསཱཎཀཔྤོ’’ཏི. (སུ. ནི. ༤༢);

ཨེཝཾ ཝཎྞིཏཾ ཁགྒཝིསཱཎཀཔྤཏཾ ཨཱཔཛྫཏི.

ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཨུཔམཱཡ སཱདྷེནྟོ, ‘‘སེཡྻཐཱཔཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཀྑཱི སཀུཎོཏི པཀྑཡུཏྟོ སཀུཎོ. ཌེཏཱིཏི ཨུཔྤཏཏི. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – སཀུཎོ ནཱམ ‘‘ཨསུཀསྨིཾ པདེསེ རུཀྑོ པརིཔཀྐཕལོ’’ཏི ཉཏྭཱ ནཱནཱདིསཱཧི ཨཱགནྟྭཱ ནཁཔཀྑཏུཎྜཱདཱིཧི ཏསྶ ཕལཱནི ཝིཛ྄ཛྷནྟཱ ཝིདྷུནནྟཱ ཁཱདནྟི. ‘‘ཨིདཾ ཨཛྫཏནཱཡ, ཨིདཾ སྭཱཏནཱཡ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏེསཾ ན ཧོཏི. ཕལེ པན ཁཱིཎེ ནེཝ རུཀྑསྶ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེནྟི, ན ཏཏྠ པཏྟཾ ཝཱ ནཁཾ ཝཱ ཏུཎྜཾ ཝཱ ཋཔེནྟི. ཨཐ ཁོ ཏསྨིཾ རུཀྑེ ཨནཔེཀྑོ ཧུཏྭཱ ཡོ ཡཾ དིསཱབྷཱགཾ ཨིཙྪཏི, སོ ཏེན སཔཏྟབྷཱརོཝ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ནིསྶངྒོ ནིརཔེཀྑོཡེཝ པཀྐམཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏཱིཏི. ཨརིཡེནཱཏི ནིདྡོསེན. ཨཛ྄ཛྷཏྟནྟི སཀེ ཨཏྟབྷཱཝེ. ཨནཝཛྫསུཁནྟི ནིདྡོསསུཁཾ.

༡༨༡. སོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱཏི སོ ཨིམིནཱ ཨརིཡེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན རཱུཔཾ པསྶིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. སེསཔདེསུཔི ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམེཝ. ཨབྱཱསེཀསུཁནྟི ཀིལེསེཧི ཨནཝསིཏྟསུཁཾ. ཨཝིཀིཎྞསུཁནྟིཔི ཝུཏྟཾ. ཨིནྡྲིཡསཾཝརསུཁཉྷི དིཊྛཱདཱིསུ དིཊྛམཏྟཱདིཝསེན པཝཏྟཏཱཡ ཨཝིཀིཎྞཾ ཧོཏི.

༡༨༢. སོ ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེཏི སོ མནཙྪཊྛཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སཾཝརེན སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨིམེསུ ཨབྷིཀྐནྟཔཊིཀྐནྟཱདཱིསུ སཏྟསུ ཋཱནེསུ སཏིསམྤཛཉྙཝསེན སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི. ཏཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ ཛྷཱནཝིབྷངྒེ ཝུཏྟམེཝ.

སོ ཨིམིནཱ ཙཱཏིཨཱདིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? ཨརཉྙཝཱསསྶ པཙྩཡསམྤཏྟིཾ དསྶེཏི. ཡསྶ ཧི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ནཏྠི, ཏསྶ ཨརཉྙཝཱསོ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏིརཙྪཱནགཏེཧི ཝཱ ཝནཙརཀེཧི ཝཱ སདྡྷིཾ ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨརཉྙེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ‘‘ཀིཾ ཨེཝརཱུཔསྶ པཱཔབྷིཀྑུནོ ཨརཉྙཝཱསེནཱ’’ཏི བྷེརཝཾ སདྡཾ སཱཝེནྟི. ཧཏྠེཧི སཱིསཾ པཧརིཏྭཱ པལཱཡནཱཀཱརཾ ཀརོནྟི. ‘‘ཨསུཀོ བྷིཀྑུ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིདཉྩིདཉྩ པཱཔཀམྨཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཨཡསོ པཏྠརཏི. ཡསྶ པནེཏེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨརཉྙཝཱསོ ཨིཛ྄ཛྷཏི. སོ ཧི ཨཏྟནོ སཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ཀིཉྩི ཀཱལ༹ཀཾ ཝཱ ཏིལཀཾ ཝཱ ཨཔསྶནྟོ པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྨསནྟོ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི. ཨརཉྙེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ ཝཎྞཾ བྷཱསནྟི. ཨིཏིསྶ ཨུདཀེ པཀྑིཏྟཏེལབིནྡུ ཝིཡ ཡསོ ཝིཏྠཱརིཀོ ཧོཏི. ཝིཝིཏྟནྟིཨཱདཱིནི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཏྠཱནེཝ. སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཏྟཀེ ཋཱནེ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ.

༡༨༥. ཏཏིཡཝིཛྫཱཡ སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེཏི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཏྠཱཡ. ཨརཧཏྟམགྒོ ཧི ཨཱསཝཱནཾ ཝིནཱསནཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོཏི ཝུཙྩཏི. ཏཏྲ ཙེཏཾ ཉཱཎཾ ཏཔྤརིཡཱཔནྣཏྟཱཏི. ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཙིཏྟཾ ཨབྷིནཱིཧརཏི. སོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཨེཝམཱདཱིསུ – ‘‘ཨེཏྟཀཾ དུཀྑཾ, ན ཨིཏོ བྷིཡྻོ’’ཏི སབྦམྤི དུཀྑསཙྩཾ སརསལཀྑཎཔྤཊིཝེདྷེན ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ ཙ དུཀྑསྶ ནིབྦཏྟིཀཾ ཏཎྷཾ – ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོཏི; ཏདུབྷཡམྤི ཡཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏཾ ཏེསཾ ཨཔྤཝཏྟིཾ ནིབྦཱནཾ – ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི; ཏསྶ ཙ སམྤཱཔཀཾ ཨརིཡམགྒཾ – ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི སརསལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི – ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ སརཱུཔཏོ སཙྩཱནི དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀིལེསཝསེན པརིཡཱཡཏོ དསྶེནྟོ ཨིམེ ཨཱསཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོཏི ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནནྟསྶ ཨེཝཾ པསྶནྟསྶ སཧ ཝིཔསྶནཱཡ ཀོཊིཔྤཏྟཾ མགྒཾ ཀཐེཏི. ཀཱམཱསཝཱཏི ཀཱམཱསཝཏོ. ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཨིམིནཱ མགྒཀྑཎཾ དསྶེཏི. ཝིམུཏྟསྨིནྟི ཨིམིནཱ ཕལཀྑཎཾ དསྶེཏི. མགྒཀྑཎེ ཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཕལཀྑཎེ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎནྟི ཨིམིནཱ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ དསྶེཏི. ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདཱིཧི ཏསྶ བྷཱུམིཾ. ཏེན ཧི ཉཱཎེན སོ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱི’ཏིཨཱདཱིནི པཛཱནཱཏི. ཝུསིཏནྟི ཝུཊྛཾ པརིཝུཊྛཾ ཀཏཾ ཙརིཏཾ ནིཊྛིཏནྟི ཨཏྠོ. བྲཧྨཙརིཡནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ. པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀེན ཧི སདྡྷིཾ སཏྟ སེཀྑཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ ཝསནྟི ནཱམ. ཁཱིཎཱསཝོ ཝུཊྛཝཱསོ. ཏསྨཱ སོ ཨཏྟནོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི པཛཱནཱཏི. ཀཏཾ ཀརཎཱིཡནྟི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི པརིཉྙཱཔཧཱནསཙྪིཀིརིཡཱབྷཱཝནཱཝསེན སོལ༹སཝིདྷམྤི ཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔིཏནྟི ཨཏྠོ. པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཱདཡོ ཧི ཏཾ ཀིཙྩཾ ཀརོནྟི; ཁཱིཎཱསཝོ ཀཏཀརཎཱིཡོ. ཏསྨཱ སོ ཨཏྟནོ ཀརཎཱིཡཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ. ‘‘ཀཏཾ ཀརཎཱིཡ’’ནྟི པཛཱནཱཏི. ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ‘‘ཨིདཱནི པུན ཨེཏྠབྷཱཝཱཡ ཨེཝཾ སོལ༹སཀིཙྩབྷཱཝཱཡ ཀིལེསཀྑཡཱཡ ཝཱ མགྒབྷཱཝནཱཀིཙྩཾ ནཏྠཱི’’ཏི པཛཱནཱཏི.

༡༨༦. སརཱགཱདཱིསུ – ཨཔྤཧཱིནོཏི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནེན ཝཱ ཏདངྒཔྤཧཱནེན ཝཱ སམུཙྪེདཔྤཧཱནེན ཝཱ ཨཔྤཧཱིནོ.

༡༨༧. ལཱབྷཱི ཧོཏཱིཏིཨཱདཱིསུ – ལཱབྷཱིཏི ལཱབྷཝཱ པཊིལབྷིཏྭཱ ཋིཏོ. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶཱཏི ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟསངྑཱཏེ ཨཏྟནོ ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣསྶ ཙེཏོསམཐསྶ. ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡཱཏི ཨདྷིཔཉྙཱསངྑཱཏཱཡ ཁནྡྷདྷམྨེསུ ཨནིཙྩཱདིཝསེན པཝཏྟཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ. རཱུཔསཧགཏཱནནྟི རཱུཔནིམིཏྟཱརམྨཎཱནཾ རཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟཱིནཾ. ཨརཱུཔསཧགཏཱནནྟི ན རཱུཔནིམིཏྟཱརམྨཎཱནཾ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟཱིནཾ. ཨེཏྠ ཙ པཋམོ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི པུཐུཛྫནོ. དུཏིཡོ སུཀྑཝིཔསྶཀཨརིཡསཱཝཀོ. ཏཏིཡོ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི ཨརིཡསཱཝཀོ. ཙཏུཏྠོ ལོཀིཡམཧཱཛནོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༨༨. ཨནུསོཏགཱམཱིཨཱདཱིསུ – ཨནུསོཏགཱམཱིཏི ཝཊྚསོཏཾ ཨནུགཏོ, ཝཊྚསོཏེ ནིམུགྒོ པུཐུཛྫནོ ཝེདིཏབྦོ. པཊིསོཏགཱམཱིཏི པཊིསོཏགམནོ. ཨནུསོཏཾ ཨགནྟྭཱ པཊིསོཏཾ གཙྪནྟསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པཱཔཉྩ ཀམྨཾ ན ཀརོཏཱིཏི པཉྙཏྟཾ ཝཱིཏིཀྐམནྟོ ན ཀརོཏི. སཧཱཔི དུཀྑེན སཧཱཔི དོམནསྶེནཱཏི ཀིལེསཔརིཡུཊྛཱནེ སཏི ཨུཔྤནྣེན དུཀྑདོམནསྶེན སདྡྷིམྤི. པརིཔུཎྞནྟི ཏིསྶནྣཾ སིཀྑཱནཾ ཨེཀཱཡཔི ཨནཱུནཾ. པརིསུདྡྷནྟི ནིརུཔཀྐིལེསཾ. བྲཧྨཙརིཡནྟི སེཊྛཙརིཡཾ. ཨིམིནཱ ཝཱརེན སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ ཀཐིཏཱ. ཀིཾ པན ཏེ རུདནྟཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱིཏི? ཨཱམ. ཀིལེསརོདནེན རུདནྟཱ ཙརནྟི ནཱམ. སཱིལསམྤནྣོ པུཐུཛྫནབྷིཀྑུཔི ཨེཏྠེཝ སངྒཧིཏོ.

ཋིཏཏྟོཏི ཋིཏསབྷཱཝོ. ཨནཱགཱམཱིཏི ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདེཧི ཨཀམྤནཱིཡཙིཏྟཏཱཡ ཙ ཏམྷཱ ལོཀཱ ཨནཱཝཏྟིདྷམྨཏཱཡ ཙ ཋིཏསབྷཱཝོ ནཱམ. ཏིཎྞོཏི ཏཎྷཱསོཏཾ ཨུཏྟིཎྞོ. པཱརངྒཏོཏི ནིབྦཱནཔཱརཾ གཏོ. ཐལེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟིཐལེ ཏིཊྛཏི. ཙེཏོཝིམུཏྟིནྟི ཕལསམཱདྷིཾ. པཉྙཱཝིམུཏྟིནྟི ཕལཉཱཎཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ ཁཱིཎཱསཝོ ‘‘ཏིཎྞོ པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. བཱཧིཏཔཱཔཏཱཡ ཧི ཨེས བྲཱཧྨཎོ ནཱམ.

༡༨༩. ཨཔྤསྶུཏཱདཱིསུ – ཨཔྤཀཾ སུཏཾ ཧོཏཱིཏི ནཝངྒེ སཏྠུསཱསནེ ཀིཉྩིདེཝ ཐོཀཾ སུཏཾ ཧོཏི. ན ཨཏྠམཉྙཱཡ, ན དྷམྨམཉྙཱཡ དྷམྨཱནུདྷམྨཔཊིཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨཊྛཀཐཉྩ པཱལི༹ཉྩ ཛཱནིཏྭཱ ལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ ཨནུརཱུཔདྷམྨཾ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ ན ཧོཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༩༠. སམཎམཙལཱདཱིསུ – སམཎམཙལོཏི སམཎཨཙལོ, མཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ནིཙྩལསམཎོ, ཐིརསམཎོཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡཾ སོཏཱཔནྣོ སཱསནེ མཱུལཛཱཏཱཡ སདྡྷཱཡ པཏིཊྛིཏཏྟཱ ‘སམཎམཙལོ’ཏི ཝུཙྩཏི. སཀདཱགཱམཱི པན རཛྫནཀིལེསསྶ ཨཏྠིཏཱཡ སམཎཔདུམོཏི ཝུཏྟོ. རཏྟཊྛོ ཧི ཨིདྷ པདུམཊྛོ ནཱམཱཏི ཝུཏྟཾ. ཨནཱགཱམཱི ཀཱམརཱགསངྑཱཏསྶ རཛྫནཀིལེསསྶ ནཏྠིཏཱཡ སམཎཔུཎྜརཱིཀོཏི ཝུཏྟོ. པཎྜརཊྛོ ཧི ཨིདྷ པུཎྜརཱིཀཊྛོ ནཱམཱཏི ཝུཏྟཾ. ཁཱིཎཱསཝོ ཙ ཐདྡྷབྷཱཝཀརཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ཨབྷཱཝེན སམཎེསུ སམཎསུཁུམཱལོ ནཱམཱཏི ཝུཏྟོ. ཨཔྤདུཀྑཊྛེནཔི ཙེས སམཎསུཁུམཱལོཡེཝཱཏི.

ཙཏུཀྐནིདྡེསཝཎྞནཱ.

༥. པཉྩཀནིདྡེསཝཎྞནཱ

༡༩༡. པཉྩཀེ – ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ‘‘ཨཱརབྷཏི ཙ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཙ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཧེཊྛཱ ཨུདྡིཊྛཔུགྒལེསུ. ཡྭཱཡནྟི ཡོ ཨཡཾ. ཨཱརབྷཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཱརམྦྷསདྡོ ཀམྨཀིརིཡཱཧིཾསནཝཱིརིཡཝིཀོཔནཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམེསུ ཝཏྟཏི. ཏཐཱ ཧེས ‘‘ཡཾཀིཉྩི དུཀྑཾ སམྦྷོཏི, སབྦཾ ཨཱརམྦྷཔཙྩཡཱ’’ཏི (སུ. ནི. ༧༤༨) ཀམྨེ ཨཱགཏོ. ‘‘མཧཱཡཉྙཱ མཧཱརམྦྷཱ, ན ཏེ ཧོནྟི མཧཔྥལཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༣༩) ཀིརིཡཱཡཾ. ‘‘སམཎཾ གོཏམཾ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཨཱརབྷནྟཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༥༡-༥༢) ཧིཾསནེ. ‘‘ཨཱརབྷཐ, ནིཀྑམཐ, ཡུཉྫཐ བུདྡྷསཱསནེ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༨༥) ཝཱིརིཡེ. ‘‘བཱིཛགཱམབྷཱུཏགཱམསམཱརམྦྷཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༠, ༡༩༤; མ. ནི. ༡.༢༩༣) ཝིཀོཔནེ. ‘‘ཨཱརབྷཏི ཙ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཙ ཧོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༤༢) ཨཡཾ པན ཨཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམེ ཨཱགཏོ. ཏསྨཱ ཨཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམཝསེན ཨཱརབྷཏི ཙེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཙ ཧོཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ཨནདྷིགཏཏྟཱ ཡཐཱསབྷཱཝཏོ ན ཛཱནཱཏི. ཡཏྠསྶཱཏི ཡསྨིཾ ཨསྶ, ཡཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ཨེཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན པཏྭཱ ཏེ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི? ཨརཧཏྟམགྒཾ. ཕལཔྤཏྟསྶ པན ནིརུདྡྷཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨིདྷ མགྒཀིཙྩཝསེན ཕལམེཝ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱརམྦྷཛཱཏི ཨཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམསམྦྷཝཱ. ཝིཔྤཊིསཱརཛཱཏི ཝིཔྤཊིསཱརཏོ ཛཱཏཱ. པཝཌྜྷནྟཱིཏི པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫནེན ཝཌྜྷནྟི. སཱདྷཱུཏི ཨཱཡཱཙནསཱདྷུ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཱཝ ཨཔརདྡྷཉྩ ཝཏ ཨཱཡསྨཏཱ, ཨེཝཾ སནྟེཔི མཡཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཡཱཙཱམ – ‘‘དེསེཏབྦཡུཏྟཀསྶ དེསནཱཡ, ཝུཊྛཱཏབྦཡུཏྟཀསྶ ཝུཊྛཱནེན, ཨཱཝིཀཱཏབྦཡུཏྟཀསྶ ཨཱཝིཀིརིཡཱཡ, ཨཱརམྦྷཛེ ཨཱསཝེ པཧཱཡ, སུདྡྷནྟེ ཋིཏབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཝིཔྤཊིསཱརཛེ ཨཱསཝེ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཙིཏྟཉྩེཝ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཉྩ བྷཱཝེཏཱུ’’ཏི. ཨམུནཱ པཉྩམེན པུགྒལེནཱཏི ཨེཏེན པཉྩམེན ཁཱིཎཱསཝཔུགྒལེན. སམསམོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ལོཀུཏྟརགུཎེཧི སམབྷཱཝེནེཝ སམོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝེན ཨོཝདིཏབྦོཏི ཨཏྠོ.

ཨཱརབྷཏི ན ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧོཏཱིཏི ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཏཾ པན དེསེཏུཾ སབྷཱགཔུགྒལཾ པརིཡེསཏི. ཏསྨཱ ན ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧོཏི. ཨངྒུཏྟརཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཝུཊྛིཏཏྟཱ ན ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ན ཨཱརབྷཏི ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧོཏཱིཏི ཨཱཔཏྟིཾ ནཱཔཛྫཏི, ཝིནཡཔཉྙཏྟིཡཾ པན ཨཀོཝིདཏྟཱ ཨནཱཔཏྟིཡཾ ཨཱཔཏྟིསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧོཏི. ཨངྒུཏྟརཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘སཀིཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ པཙྪཱ ཀིཉྩཱཔི ནཱཔཛྫཏི, ཝིཔྤཊིསཱརཾ པན ཝིནོདེཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ན ཨཱརབྷཏི ན ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧོཏཱིཏི ནེཝ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ན ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧོཏི. ཀཏམོ པནེས པུགྒལོཏི? ཨོསྶཊྛཝཱིརིཡཔུགྒལོ. སོ ཧི ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷཀཱལེ པརིནིབྦཱནེན, ཨནཱགཏེ མེཏྟེཡྻསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིསུདྡྷསཱིལོཔི པཊིཔཏྟིཾ ན པཱུརེཏི. སོཔི ‘‘ཀིམཏྠཾ ཨཱཡསྨཱ པམཏྟོ ཝིཧརཏི པུཐུཛྫནསྶ ནཱམ གཏི ཨནིབདྡྷཱ. ཨཱཡསྨཱ ཧི མེཏྟེཡྻསམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སམྨུཁབྷཱཝཾ ལབྷེཡྻཔི ན ལབྷེཡྻཱཔཱིཏི ཨརཧཏྟཏྠཱཡ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཧཱི’’ཏི ཨོཝདིཏབྦོཝ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༩༢. དཏྭཱ ཨཝཛཱནཱཏཱིཏིཨཱདཱིསུ – ཨེཀོ བྷིཀྑུ མཧཱཔུཉྙོ ཙཏུཔཙྩཡལཱབྷཱི ཧོཏི. སོ ཙཱིཝརཱདཱིནི ལབྷིཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨཔྤཔུཉྙཾ ཨཱཔུཙྪཏི. སོཔི ཏསྨིཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱཔུཙྪནྟེཔི གཎྷཱཏིཡེཝ. ཨཐསྶ ཨིཏརོ ཐོཀཾ ཀུཔིཏོ ཧུཏྭཱ མངྐུབྷཱཝཾ ཨུཔྤཱདེཏུཀཱམོ ཝདཏི – ‘‘ཨཡཾ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཙཱིཝརཱདཱིནི ན ལབྷཏི, ཨམྷེ ནིསྶཱཡ ལབྷཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ པུགྒལོ དཏྭཱ ཨཝཛཱནཱཏི ནཱམ. ཨེཀོ པན ཨེཀེན སདྡྷིཾ དྭེ ཏཱིཎི ཝསྶཱནི ཝསནྟོ པུབྦེ ཏཾ པུགྒལཾ གརུཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ན ཀརོཏི, ཨཱསནཱཔི ན ཝུཊྛཱཏི, ཨུཔཊྛཱནམྤི ན གཙྪཏི. ཨེཝཾ པུགྒལོ སཾཝཱསེན ཨཝཛཱནཱཏི ནཱམ.

ཨཱདྷེཡྻམུཁོཏི ཨཱདིཏོ དྷེཡྻམུཁོ. པཋམཝཙནསྨིཾཡེཝ ཋཔིཏམུཁོཏི ཨཏྠོ. ཨདྷིམུཙྩིཏཱ ཧོཏཱིཏི སདྡྷཱཏཱ ཧོཏི. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཨེཀོ པུགྒལོ སཱརུཔྤཾཡེཝ བྷིཀྑུཾ ‘ཨསཱརུཔྤོ ཨེསོ’ཏི ཀཐེཏི, ཏཾ སུཏྭཱ ཨེས ནིཊྛཾ གཙྪཏི. པུན ཨཉྙེན སབྷཱགེན བྷིཀྑུནཱ ‘སཱརུཔྤོ ཨཡ’ནྟི ཝུཏྟེཔི ཏསྶ ཝཙནཾ ན གཎྷཱཏི ‘‘ཨསུཀེན ནཱམ ‘ཨསཱརུཔྤོ ཨཡ’ནྟི ཨམྷཱཀཾ ཀཐིཏ’’ནྟི པུརིམབྷིཀྑུནོཝ ཀཐཾ གཎྷཱཏི. ཨཔརོཔིསྶ དུསྶཱིལཾ ‘སཱིལཝཱ’ཏི ཀཐེཏི. ཏསྶ ཝཙནཾ སདྡཧིཏྭཱ པུན ཨཉྙེན ‘‘ཨསཱརུཔྤོ ཨེས བྷིཀྑུ, ནཱཡཾ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ཡུཏྟོ’’ཏི ཝུཏྟོཔི ཏསྶ ཝཙནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ པུརིམསྶེཝ ཀཐཾ གཎྷཱཏི. ཨཔརོ ཝཎྞམྤི ཀཐིཏཾ གཎྷཱཏི, ཨཝཎྞམྤི ཀཐིཏཾ གཎྷཱཏིཡེཝ. ཨཡམྤི ཨཱདྷེཡྻམུཁོཡེཝ ནཱམ. ཨཱདྷཱཏབྦམུཁོ ཡཾ ཡཾ སུཎཱཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཋཔིཏམུཁོཏི ཨཏྠོ.

ལོལོཏི སདྡྷཱདཱིནཾ ཨིཏྟརཀཱལཊྛིཏིཀཏྟཱ ཨསྶདྡྷིཡཱདཱིཧི ལུལིཏབྷཱཝེན ལོལོ. ཨིཏྟརསདྡྷོཏི པརིཏྟསདྡྷོ, ཨཔརིཔུཎྞསདྡྷོ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན པུནཔྤུནཾ བྷཛནཝསེན སདྡྷཱཝ བྷཏྟི. པེམཾ སདྡྷཱཔེམཾ གེཧསིཏཔེམམྤི ཝཊྚཏི. པསཱདོ སདྡྷཱཔསཱདོཝ. ཨེཝཾ པུགྒལོ ལོལོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨིཏྟརསདྡྷཱདིཏཱཡ པུགྒལོ ལོལོ ནཱམ ཧོཏི. ཧལིདྡིརཱགོ ཝིཡ, ཐུསརཱསིམྷི ཀོཊྚིཏཁཱཎུཀོ ཝིཡ, ཨསྶཔིཊྛིཡཾ ཋཔིཏཀུམྦྷཎྜཾ ཝིཡ ཙ ཨནིབདྡྷཊྛཱནོ མུཧུཏྟེན པསཱིདཏི, མུཧུཏྟེན ཀུཔྤཏི.

མནྡོ མོམཱུཧོཏི ཨཉྙཱཎབྷཱཝེན མནྡོ ཨཝིསདཏཱཡ མོམཱུཧོ. མཧཱམཱུལ༹ྷོཏི ཨཏྠོ.

༡༩༣. ཡོདྷཱཛཱིཝཱུཔམེསུ – ཡོདྷཱཛཱིཝཱཏི ཡུདྡྷཱུཔཛཱིཝིནོ. རཛགྒནྟི ཧཏྠིཨསྶཱདཱིནཾ པཱདཔྤཧཱརབྷིནྣཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཨུགྒཏཾ རཛཀྑནྡྷཾ. ན སནྠམྦྷཏཱིཏི སནྠམྦྷིཏྭཱ ཋཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. སཧཏི རཛགྒནྟི རཛཀྑནྡྷཾ དིསྭཱཔི ཨདྷིཝཱསེཏི. དྷཛགྒནྟི ཧཏྠིཨསྶཱདིཔིཊྛེསུ ཝཱ རཐེསུ ཝཱ ཨུསྶཱཔིཏཱནཾ དྷཛཱནཾ ཨགྒཾ. ཨུསྶཱརཎནྟི ཧཏྠིཨསྶརཐཱདཱིནཉྩེཝ བལཀཱཡསྶ ཙ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཾ. སམྤཧཱརེཏི སམཱགཏེ ཨཔྤམཏྟཀེཔི པཧཱརེ. ཧཉྙཏཱིཏི ཝིཧཉྙཏི, ཝིགྷཱཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. བྱཱཔཛྫཏཱིཏི ཝིཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, པཀཏིབྷཱཝཾ ཛཧཏི. སཧཏི སམྤཧཱརནྟི དྭེ ཏཡོ པཧཱརེ པཏྭཱཔི སཧཏི, ཨདྷིཝཱསེཏི. ཏམེཝ སངྒཱམསཱིསནྟི ཏམེཝ ཛཡཁནྡྷཱཝཱརཊྛཱནཾ. ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱིཏི སཏྟཱཧམཏྟཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཨཱཝསཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ལདྡྷཔྤཧཱརཱནཾ པཧཱརཛགྒནཏྠཉྩེཝ ཀཏཀམྨཱནཾ ཝིསེསཾ ཉཏྭཱ ཋཱནནྟརདཱནཏྠཉྩ ཨིསྶརིཡསུཁཱནུབྷཝནཏྠཉྩ.

༡༩༤. ཨིདཱནི ཡསྨཱ སཏྠུ ཡོདྷཱཛཱིཝེཧི ཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨིམསྨིཾ པན སཱསནེ ཏཐཱརཱུཔེ པཉྩ པུགྒལེ དསྶེཏུཾ ཨིདཾ ཨོཔམྨཾ ཨཱབྷཏཾ, ཏསྨཱ ཏེ པུགྒལེ དསྶེནྟོ ཨེཝམེཝནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སཾསཱིདཏཱིཏི མིཙྪཱཝིཏཀྐསྨིཾ ཝིསཱིདཏི, ཨནུཔཝིསཏི. ན སཀྐོཏི བྲཧྨཙརིཡཾ སནྡྷཱརེཏུནྟི བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ ཨནུཔཙྪིཛྫམཱནཾ གོཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སིཀྑཱདུབྦལྱཾ ཨཱཝིཀཏྭཱཏི སིཀྑཱཡ དུབྦལབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ. ཀིམསྶ རཛགྒསྨིནྟི ཀིཾ ཏསྶ པུགྒལསྶ རཛགྒཾ ནཱམཱཏི ཝདཏི. ཨབྷིརཱུཔཱཏི ཨབྷིརཱུཔཝཏཱི. དསྶནཱིཡཱཏི དསྶནཡོགྒཱ. པཱསཱདིཀཱཏི དསྶནེནེཝ ཙིཏྟཔྤསཱདཱཝཧཱ. པརམཱཡཱཏི ཨུཏྟམཱཡ. ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡཱཏི སརཱིརཝཎྞེན ཙེཝ ཨངྒསཎྛཱནེན ཙ.

༡༩༦. ཨཱུཧསཏཱིཏི ཨཝཧསཏི. ཨུལླཔཏཱིཏི ཀཐེཏི. ཨུཛྫགྒྷཏཱིཏི པཱཎིཾ པཧརིཏྭཱ མཧཱཧསིཏཾ ཧསཏི. ཨུཔྤཎྜེཏཱིཏི ཨུཔྤཎྜནཀཐཾ ཀཐེཏི.

༡༩༧. ཨབྷིནིསཱིདཏཱིཏི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སནྟིཀེ ཝཱ ཨེཀཱསནེ ཝཱ ནིསཱིདཏི. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏཱིཏི ཨཝཏྠརཏི.

༡༩༨. ཝིནིཝེཋེཏྭཱ ཝིནིམོཙེཏྭཱཏི གཧིཏཊྛཱནཏོ ཏསྶ ཧཏྠཾ ཝིནིཝེཋེཏྭཱ ཙེཝ, མོཙེཏྭཱ ཙ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༡༩༩. པིཎྜཔཱཏིཀེསུ – མནྡཏྟཱ མོམཱུཧཏྟཱཏི ནེཝ སམཱདཱནཾ ཛཱནཱཏི, ན ཨཱནིསཾསཾ; ཨཏྟནོ པན མནྡཏྟཱ མོམཱུཧཏྟཱ ཨཉྙཱཎེནེཝ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི. པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོཏི པིཎྜཔཱཏིཀསྶ མེ སཏོ ‘‘ཨཡཾ པིཎྜཔཱཏིཀོ’’ཏི ཙཏུཔཙྩཡསཀྐཱརཾ ཀརིསྶནྟི. ལཛྫཱི, ཨཔྤིཙྪོཏིཨཱདཱིཧི ཙ གུཎེཧི སམྦྷཱཝེསྶནྟཱིཏི. ཨེཝཾ པཱཔིཀཱཡ ཨིཙྪཱཡ ཋཏྭཱ ཏཱཡ པཱཔིཙྪཱཡ ཨབྷིབྷཱུཏོ ཧུཏྭཱ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི. ཨུམྨཱདཝསེན པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ པན ཨུམྨཱདཱ ཙིཏྟཝིཀྑེཔཱ པིཎྜཔཱཏིཀོ ནཱམ ཧོཏི. ཝཎྞིཏནྟི ཨིདཾ པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ ནཱམ བུདྡྷེཧི ཙ བུདྡྷསཱཝཀེཧི ཙ ཝཎྞིཏཾ པསཏྠནྟི པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི. ཨཔྤིཙྪཏཾཡེཝ ནིསྶཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ – ‘‘ཨིཏི ཨཔྤིཙྪོ བྷཝིསྶཱམི, ཨིདཾ མེ པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི; ‘ཨིཏི སནྟུཊྛོ བྷཝིསྶཱམི ཨིདཾ མེ པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ སནྟུཊྛིཡཱ སཾཝཏྟིསྶཏི’; ‘ཨིཏི ཀིལེསེ སཾལིཁིསྶཱམི’, ཨིདཾ མེ པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ ཀིལེསསལླེཁནཏྠཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི. ཨིདམཏྠིཏནྟི ཨིམཱཡ ཀལྱཱཎཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ ཨཏྠིཀབྷཱཝཾ, ཨིམིནཱ ཝཱ པིཎྜཔཱཏམཏྟེན ཨཏྠིཀབྷཱཝཾ. ཡཾ ཡཾ ལདྡྷཾ ཏེན ཏེནེཝ ཡཱཔནབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨགྒོཏི ཛེཊྛཀོ. སེསཱནི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི.

གཝཱ ཁཱིརནྟི གཱཝིཏོ ཁཱིརཾ ནཱམ ཧོཏི, ན ཝིནཱ གཱཝིཡཱ. ཁཱིརམྷཱ དདྷཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝམེཝནྟི ཡཐཱ ཨེཏེསུ པཉྩསུ གོརསེསུ སཔྤིམཎྜོ ཨགྒོ; ཨེཝམེཝཾ ཨིམེསུ པཉྩསུ པིཎྜཔཱཏིཀེསུ ཡྭཱཡཾ ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནི ནིསྶཱཡ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཨགྒོ ཙ སེཊྛོ ཙ པཱམོཀྑོ ཙ ཨུཏྟམོ ཙ པཝརོ ཙ. ཨིམེསུ པན པཉྩསུ པིཎྜཔཱཏིཀེསུ དྭེཝ ཛནཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱ, ཏཡོ ན པིཎྜཔཱཏིཀཱ. ནཱམམཏྟེན པན པིཎྜཔཱཏིཀཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོཏི.

པཉྩཀནིདྡེསཝཎྞནཱ.

༦. ཚཀྐནིདྡེསཝཎྞནཱ

༢༠༢. ཚཀྐེ – ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཚསུ པུགྒལེསུ. སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཏེན དཊྛབྦོཏི སོ པུགྒལོ ཏེན ཨནཱཙརིཡཀེན ཨཏྟནཱ ཨུཔྤཱདིཏེན སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སབྦཉྙུབུདྡྷོ དཊྛབྦོ.

པཙྩེཀསམྦུདྡྷོ ཏེནཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཏེན པཙྩེཀསམྦོདྷིཉཱཎེན སོ པུགྒལོ པཙྩེཀསམྦུདྡྷོ. ཏེན སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེན ཏེ པུགྒལཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ. ཏེན དུཀྑསྶ ཨནྟཀརཎེན ཏེ པུགྒལཱ ཨཝསེསཱ ཨརཧནྟོ. ཏེན ཨིཏྠཏྟཾ ཨནཱགམནེན སོ པུགྒལོ ཨནཱགཱམཱི. ཏེན ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགམནེན ཏེ པུགྒལཱ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ དཊྛབྦཱཏི.

ཚཀྐནིདྡེསཝཎྞནཱ.

༧. སཏྟཀནིདྡེསཝཎྞནཱ

༢༠༣. སཏྟཀེ – སཀིཾ ནིམུགྒོཏི ཨེཀཝཱརཾ ནིམུགྒོ. ཨེཀནྟཀཱལ༹ཀེཧཱིཏི ཨེཀནྟེནེཝ ཀཱལ༹ཀེཧི ནཏྠིཀཝཱདཨཧེཏུཀཝཱདཨཀིརིཡཝཱདསངྑཱཏེཧི ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིདྷམྨེཧི. ཨེཝཾ པུགྒལོཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན པུགྒལོ ཨེཀཝཱརཾ ནིམུགྒོ ཏཐཱ ནིམུགྒོཝ ཧོཏི. ཨེཏསྶ ཧི པུན བྷཝཏོ ཝུཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཝདནྟི. མཀྑལིགོསཱལཱདཡོ ཝིཡ ཧེཊྛཱ ནརཀགྒཱིནཾཡེཝ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི.

སཱཧུ སདྡྷཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཀུསལདྷམྨེསུ སདྡྷཱ ནཱམ སཱདྷུལདྡྷིཀཱཏི ཨུམྨུཛྫཏི. སོ ཏཱཝཏཀེནེཝ ཀུསལེན ཨུམྨུཛྫཏི ནཱམ. སཱདྷུ ཧིརཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཧཱཡཏིཡེཝཱཏི ཙངྐཝཱརེ ཨཱསིཏྟཨུདཀཾ ཝིཡ ཨེཀནྟེན པརིཧཱཡཏེཝ. ཨེཝཾ པུགྒལོཏི ཨེཝཾ སཱཧུ སདྡྷཱཏི. ཨིམེསཾ སདྡྷཱདཱིནཾ ཝསེན ཨེཀཝཱརཾ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཏེསཾ པརིཧཱནིཡཱ པུན ནིམུཛྫཏིཡེཝ, དེཝདཏྟཱདཡོ ཝིཡ. དེཝདཏྟོ ཧི ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ, པཉྩ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱཔི པུན བུདྡྷཱནཾ པཊིཀཎྚཀཏཱཡ ཏེཧི གུཎེཧི པརིཧཱིནོ རུཧིརུཔྤཱདཀམྨཾ སངྒྷབྷེདཀམྨཉྩ ཀཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཏིཡཙིཏྟཝཱརེན ནིརཡེ ནིབྦཏྟི. ཀོཀཱལིཀོ དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ ཨུཔཝདིཏྭཱ པདུམནིརཡེ ནིབྦཏྟོ.

ནེཝ ཧཱཡཏི ནོ ཝཌྜྷཏཱིཏི ཨཔྤཧོནཀཀཱལེཔི ན ཧཱཡཏི, པཧོནཀཀཱལེཔི ན ཝཌྜྷཏི. ཨུབྷཡམྤི པནེཏཾ ཨགཱརིཀེནཔི ཨནགཱརིཀེནཔི དཱིཔེཏབྦཾ. ཨེཀཙྩོ ཧི ཨགཱརིཀོ ཨཔྤཧོནཀཀཱལེ པཀྑིཀབྷཏྟཾ ཝཱ སལཱཀབྷཏྟཾ ཝཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཝཱ ཨུཔནིབནྡྷཱཔེཏི. སོ པཙྪཱ པཧོནཀཀཱལེཔི པཀྑིཀབྷཏྟཱདིམཏྟམེཝ པཝཏྟེཏི. ཨནགཱརིཀོཔི ཨཱདིམྷི ཨཔྤཧོནཀཀཱལེ ཨུདྡེསཾ ཝཱ དྷུཏངྒཾ ཝཱ གཎྷཱཏི, མེདྷཱབལཝཱིརིཡསམྤཏྟིཡཱ པཧོནཀཀཱལེཔི ཏཏོ ཨུཏྟརིཾ ན ཀརོཏི. ཨེཝཾ པུགྒལོཏི ཨེཝཾ ཨིམཱཡ སདྡྷཱདཱིནཾ ཋིཏིཡཱ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཋིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཝིཔསྶཏི ཝིལོཀེཏཱིཏི སོཏཱཔནྣོ པུགྒལོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ གམནམགྒཾ གནྟབྦཾ དིསཾ ཝཱ ཨཱལོཀེཏི ནཱམ.

ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ པཏརཏཱིཏི སཀདཱགཱམིཔུགྒལོ ཀིལེསཏནུཏཱཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ གནྟབྦདིསཱབྷིམུཁོ པཏརཏི ནཱམ.

པཏིགཱདྷཔྤཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཨནཱགཱམིཔུགྒལོ ཨུཊྛཱཡ ཝིལོཀེཏྭཱ པཏརིཏྭཱ གནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ པཏིཊྛཱཔཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཏིཊྛཏི, ན པུནཱགཙྪཏི.

ཏིཎྞོ པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏཱིཏི སབྦཀིལེསོགྷཾ ཏརིཏྭཱ པརཏཱིརཾ གནྟྭཱ ནིབྦཱནཐལེ ཋིཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཨིམེ པན སཏྟ པུགྒལཱ ཨུདཀོཔམེན དཱིཔིཏཱ.

སཏྟ ཀིར ཛངྒྷཝཱཎིཛཱ ཨདྡྷཱནམགྒཔཊིཔནྣཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ པུཎྞནདིཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏེསུ པཋམཾ ཨོཏིཎྞོ ཨུདཀབྷཱིརུཀོ པུརིསོ ཨོཏིཎྞཊྛཱནེཡེཝ ནིམུཛྫིཏྭཱ པུན ཨུཊྛཱཏུཾ ནཱསཀྑི, ཨནྟོཡེཝ མཙྪཀཙྪཔབྷཀྑོ ཛཱཏོ. དུཏིཡོ ཨོཏིཎྞཊྛཱནེ ནིམུཛྫིཏྭཱ སཀིཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པུན ནིམུགྒོ ཨུཊྛཱཏུཾ ནཱསཀྑི, ཨནྟོཡེཝ མཙྪཀཙྪཔབྷཀྑོ ཛཱཏོ. ཏཏིཡོ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཨུཊྛཧི. སོ མཛ྄ཛྷེ ནདིཡཱ ཋཏྭཱ ནེཝ ཨོརཏོ ཨཱགནྟུཾ, ན པརཏོ གནྟུཾ ཨསཀྑི. ཙཏུཏྠོ ཨུཊྛཱཡ ཋིཏོ ཨུཏྟརཎཏིཏྠཾ ཨོལོཀེསི. པཉྩམོ ཨོཏརཎཏིཏྠཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པཏརི. ཚཊྛོ ཏརིཏྭཱ པཱརིམཏཱིརཾ གནྟྭཱ ཀཊིཔྤམཱཎེ ཨུདཀེ ཋིཏོ. སཏྟམོ པཱརིམཏཱིརཾ གནྟྭཱ གནྡྷཙུཎྞཱདཱིཧི ནྷཱཏྭཱ ཝརཝཏྠཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ སུརབྷིཝིལེཔནཾ ཝིལིམྤིཏྭཱ ནཱིལུཔྤལཱདཱིནི པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ནཱནཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏོ མཧཱནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པཱསཱདཝརམཱརུཡ྄ཧ ཨུཏྟམབྷོཛནཾ བྷུཉྫི.

ཏཏྠ སཏྟ ཛངྒྷཝཱཎིཛཱ ཝིཡ ཨིམེ སཏྟ པུགྒལཱ. ནདཱི ཝིཡ ཝཊྚཾ. པཋམསྶ ཨུདཀབྷཱིརུཀསྶ པུརིསསྶ ཨོཏིཎྞཊྛཱནེཡེཝ ནིམུཛྫནཾ ཝིཡ མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ ཝཊྚེ ནིམུཛྫནཾ. ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ནིམུགྒཔུརིསོ ཝིཡ སདྡྷཱདཱིནཾ ཨུཔྤཏྟིམཏྟཀེན ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཏེསཾ པརིཧཱནིཡཱ ནིམུགྒཔུགྒལོ. མཛ྄ཛྷེ ནདིཡཱ ཋིཏོ ཝིཡ སདྡྷཱདཱིནཾ ཋིཏིཡཱ ཋིཏཔུགྒལོ. ཨུཏྟརཎཏིཏྠཾ ཨོལོཀེནྟོ ཝིཡ གནྟབྦམགྒཾ གནྟབྦདིསཾ ཝཱ ཨོལོཀེནྟོ སོཏཱཔནྣོ. པཏརིཏཔུརིསོ ཝིཡ ཀིལེསཏནུཏཱཡ པཏརནྟོ སཀདཱགཱམཱི. ཏརིཏྭཱ ཀཊིམཏྟེ ཨུདཀེ ཋིཏཔུརིསོ ཝིཡ ཨནཱཝཏྟིཏདྷམྨཏཱཡ ཋིཏོ ཨནཱགཱམཱི. ནྷཏྭཱ པཱརིམཏཱིརཾ ཨུཏྟརིཏྭཱ ཐལེ ཋིཏཔུརིསོ ཝིཡ ཙཏྟཱརོ ཨོགྷེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ནིབྦཱནཐལེ ཋིཏོ ཁཱིཎཱསཝབྲཱཧྨཎོ. ཐལེ ཋིཏཔུརིསསྶ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པཱསཱདཝརཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨུཏྟམབྷོཛནབྷུཉྫནཾ ཝིཡ ཁཱིཎཱསཝསྶ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ཝཱིཏིནཱམནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟཱདཡོ ཧེཊྛཱ པཀཱསིཏཱཡེཝཱཏི.

སཏྟཀནིདྡེསཝཎྞནཱ.

༢༠༧. ཨཊྛཀནཝཀནིདྡེསཱཔི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༠. དསཀནིདྡེསཝཎྞནཱ

༢༠༩. དསཀནིདྡེསེ – ཨིདྷཱཏི ཀཱམཱཝཙརབྷཱུམིཡཾ. ཀཱམཱཝཙརབྷཱུམིཡཉྷི སཏྟཀྑཏྟུཔརམཱདཱིནཾ ཀཱམཱཝཙརབྷཱུམིཡཉྙེཝ ནིཊྛཱ ཧོཏི. ཀཱམཱཝཙརཏྟབྷཱཝེནེཝ ཨརཧཏྟཔྤཏྟི ཙ ཨནུཔཱདིསེསནིབྦཱནཔྤཏྟི ཙ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིདྷ ཝིཧཱཡཱཏི ཨིདྷ ཀཱམཱཝཙརེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཧཱཡ སུདྡྷཱཝཱསཏྟབྷཱཝེ ཋིཏཱནཾ ནིཊྛཱ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡིཨཱདཡོ ཧི ཨིདྷ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྭཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ སུདྡྷཱཝཱསེསུ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཏེན ཨཏྟབྷཱཝེན ཨརཧཏྟཉྩེཝ ཨནུཔཱདིསེསནིབྦཱནདྷཱཏུཉྩ པཱཔུཎནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ’’ཏི.

དསཀནིདྡེསཝཎྞནཱ.

ནིགམནཀཐཱ

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ –

ཡཾ ཝེ པུགྒལཔཉྙཏྟིཾ, ལོཀེ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ;

ནཱཏིསངྑེཔཏོ སཏྠཱ, དེསེསི ཏིདསཱལཡེ.

ཏསྶཱ ཨཊྛཀཐཉྩེཝ, དཱིཔབྷཱསཱཡ སངྑཏཾ;

ཨཱགམཊྛཀཐཱཡོ ཙ, ཨོགཱཧེཏྭཱ ཨསེསཏོ.

སུཝིབྷཏྟོ ཨསཾཀིཎྞོ, ཡོ ཡོ ཨཏྠོ ཡཧིཾ ཡཧིཾ;

ཏཏོ ཏཏོ ཏཾ གཧེཏྭཱ, པཧཱཡ ཨཏིཝིཏྠཱརཾ.

ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཡཾ ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨནཱདཱཡ སངྑཏཱ;

ནཱཏིསངྑེཔཝིཏྠཱར-ནཡེནཊྛཀཐཱ ཨཡཾ.

ཏཾ ཨེཏཾ སཏྟམཏྟེཧི, བྷཱཎཝཱརེཧི ཏནྟིཡཱ;

ཙིརཊྛིཏཏྠཾ དྷམྨསྶ, སངྑརོནྟེན ཡཾ མཡཱ.

སམྤཏྟཾ ཀུསལཾ ཏེན, སདྡྷམྨཾ སུཁུམཾ སིཝཾ;

ཨོལོཀེནྟུ ཝིསུདྡྷེན, པཱཎཡོ དྷམྨཙཀྑུནཱཏི.

པུགྒལཔཉྙཏྟི-ཨཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀེ

ཀཐཱཝཏྠུ-ཨཊྛཀཐཱ

ནིསིནྣོ དེཝལོཀསྨིཾ, དེཝསངྒྷཔུརཀྑཏོ;

སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ, སཏྠཱ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ.

སབྦཔཉྙཏྟིཀུསལོ, པཉྙཏྟིཔརིདཱིཔནཾ;

ཝཏྭཱ པུགྒལཔཉྙཏྟིཾ, ལོཀེ ཨུཏྟམཔུགྒལོ.

ཡཾ པུགྒལཀཐཱདཱིནཾ, ཀཐཱནཾ ཝཏྠུབྷཱཝཏོ;

ཀཐཱཝཏྠུཔྤཀརཎཾ, སངྑེཔེན ཨདེསཡཱི.

མཱཏིཀཱཋཔནེནེཝ, ཋཔིཏསྶ སུརཱལཡེ;

ཏསྶ མོགྒལིཔུཏྟེན, ཝིབྷཏྟསྶ མཧཱིཏལེ.

ཨིདཱནི ཡསྨཱ སམྤཏྟོ, ཨཏྠསཾཝཎྞནཱཀྐམོ;

ཏསྨཱ ནཾ ཝཎྞཡིསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ སམཱཧིཏཱཏི.

ནིདཱནཀཐཱ

ཡམཀཔཱཊིཧཱིརཱཝསཱནསྨིཉྷི བྷགཝཱ ཏིདསཔུརེ པཱརིཙྪཏྟཀམཱུལེ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ མཱཏརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ དེཝཔརིསཱཡ ཨབྷིདྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟོ དྷམྨསངྒཎཱིཝིབྷངྒདྷཱཏུཀཐཱཔུགྒལཔཉྙཏྟིཔྤཀརཎཱནི དེསཡིཏྭཱ ཀཐཱཝཏྠུདེསནཱཡ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ‘‘ཨནཱགཏེ མམ སཱཝཀོ མཧཱཔཉྙོ མོགྒལིཔུཏྟཏིསྶཏྠེརོ ནཱམ ཨུཔྤནྣཾ སཱསནམལཾ སོདྷེཏྭཱ ཏཏིཡསངྒཱིཏིཾ ཀརོནྟོ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ སཀཝཱདེ པཉྩ སུཏྟསཏཱནི པརཝཱདེ པཉྩཱཏི སུཏྟསཧསྶཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨིམཾ པཀརཎཾ བྷཱཛེསྶཏཱི’’ཏི ཏསྶོཀཱསཾ ཀརོནྟོ ཡཱ ཙེསཱ པུགྒལཝཱདེ ཏཱཝ ཙཏཱུསུ པཉྷེསུ དྭིནྣཾ པཉྩཀཱནཾ ཝསེན ཨཊྛམུཁཱ ཝཱདཡུཏྟི, ཏཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཀཐཱམགྒེསུ ཨསམྤུཎྞབྷཱཎཝཱརམཏྟཱཡ ཏནྟིཡཱ མཱཏིཀཾ ཋཔེསི. ཨཐཱཝསེསཾ ཨབྷིདྷམྨཀཐཾ ཝིཏྠཱརནཡེནེཝ ཀཐེཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶོ སུཝཎྞརཛཏསོཔཱནམཛ྄ཛྷེ མཎིམཡེན སོཔཱནེན དེཝལོཀཏོ སངྐསྶནགརེ ཨོརུཡ྄ཧ སཏྟཧིཏཾ སམྤཱདེནྟོ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི.

ཨཐསྶ མཧཱཀསྶཔཔྤམུཁོ ཝསཱིགཎོ ཨཛཱཏསཏྟུརཱཛཱནཾ སཧཱཡཾ གཧེཏྭཱ དྷམྨཝིནཡསརཱིརཾ སངྒཧཾ ཨཱརོཔེསི. ཏཏོ ཝསྶསཏསྶ ཨཙྩཡེན ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ བྷིཀྑཱུ དས ཝཏྠཱུནི དཱིཔཡིཾསུ. ཏཱནི སུཏྭཱ ཀཱཀཎྜཀསྶ བྲཱཧྨཎསྶ པུཏྟོ ཡསཏྠེརོ སུསུནཱགཔུཏྟཾ ཀཱལཱསོཀཾ ནཱམ རཱཛཱནཾ སཧཱཡཾ གཧེཏྭཱ དྭཱདསནྣཾ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཱནཾ ཨནྟརེ སཏྟཐེརསཏཱནི ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཏཱནི དསཝཏྠཱུནི མདྡིཏྭཱ དྷམྨཝིནཡསརཱིརཾ སངྒཧཾ ཨཱརོཔེསི.

ཏེཧི པན དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ནིགྒཧིཏཱ དསསཧསྶཱ ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ བྷིཀྑཱུ པཀྑཾ པརིཡེསམཱནཱ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཾ དུབྦལཔཀྑཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིསུཾ མཧཱསངྒྷིཀཱཙརིཡཀུལཾ ནཱམ ཨཀཾསུ. ཏཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ ཨཔརཱནི དྭེ ཨཱཙརིཡཀུལཱནི ཛཱཏཱནི – གོཀུལིཀཱ ཙ ཨེཀབྱོཧཱརིཀཱ ཙ. གོཀུལིཀནིཀཱཡཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ ཨཔརཱནི དྭེ ཨཱཙརིཡཀུལཱནི ཛཱཏཱནི – པཎྞཏྟིཝཱདཱ ཙ བཱཧུལིཡཱ ཙ. བཧུསྶུཏིཀཱཏིཔི ཏེསཾཡེཝ ནཱམཾ. ཏེསཾཡེཝ ཨནྟརེ ཙེཏིཡཝཱདཱ ནཱམ ཨཔརེ ཨཱཙརིཡཝཱདཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཨེཝཾ མཧཱསངྒྷིཀཱཙརིཡཀུལཏོ དུཏིཡེ ཝསྶསཏེ པཉྩཱཙརིཡཀུལཱནི ཨུཔྤནྣཱནི. ཏཱནི མཧཱསངྒྷིཀེཧི སདྡྷིཾ ཚ ཧོནྟི.

ཏསྨིཾཡེཝ དུཏིཡེ ཝསྶསཏེ ཐེརཝཱདཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ དྭེ ཨཱཙརིཡཝཱདཱ ཨུཔྤནྣཱ – མཧིསཱསཀཱ ཙ ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ ཙ. ཏཏྠ ཝཛྫིཔུཏྟཀཝཱདཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ ཨཔརེ ཙཏྟཱརོ ཨཱཙརིཡཝཱདཱ ཨུཔྤནྣཱ – དྷམྨུཏྟརིཡཱ, བྷདྲཡཱནིཀཱ, ཚནྣཱགཱརིཀཱ, སམིཏིཡཱཏི. པུན ཏསྨིཾཡེཝ དུཏིཡེ ཝསྶསཏེ མཧིསཱསཀཝཱདཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ སབྦཏྠིཝཱདཱ དྷམྨགུཏྟིཀཱཏི དྭེ ཨཱཙརིཡཝཱདཱ ཨུཔྤནྣཱ. པུན སབྦཏྠིཝཱདཀུལཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ ཀསྶཔིཀཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. ཀསྶཔིཀེསུ བྷིནྣེསུ ཨཔརེ སངྐནྟིཀཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. སངྐནྟིཀེསུ བྷིནྣེསུ སུཏྟཝཱདཱ ནཱམ ཛཱཏཱཏི ཐེརཝཱདཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ ཨིམེ ཨེཀཱདས ཨཱཙརིཡཝཱདཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཏེ ཐེརཝཱདེཧི སདྡྷིཾ དྭཱདས ཧོནྟི. ཨིཏི ཨིམེ ཙ དྭཱདས, མཧཱསངྒྷིཀཱནཉྩ ཚ ཨཱཙརིཡཝཱདཱཏི སབྦེཝ ཨཊྛཱརས ཨཱཙརིཡཝཱདཱ དུཏིཡེ ཝསྶསཏེ ཨུཔྤནྣཱ. ཨཊྛཱརས ནིཀཱཡཱཏིཔི, ཨཊྛཱརསཱཙརིཡཀུལཱནཱིཏིཔི ཨེཏེསཾཡེཝ ནཱམཾ. ཨེཏེསུ པན སཏྟརས ཝཱདཱ བྷིནྣཀཱ, ཐེརཝཱདོ ཨསམྦྷིནྣཀོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ དཱིཔཝཾསེ –

‘‘ནིཀྐཌྜྷིཏཱ པཱཔབྷིཀྑཱུ, ཐེརེཧི ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ;

ཨཉྙཾ པཀྑཾ ལབྷིཏྭཱན, ཨདྷམྨཝཱདཱི བཧཱུ ཛནཱ.

‘‘དསསཧསྶཱ སམཱགནྟྭཱ, ཨཀཾསུ དྷམྨསངྒཧཾ;

ཏསྨཱཡཾ དྷམྨསངྒཱིཏི, མཧཱསངྒཱིཏི ཝུཙྩཏི.

‘‘མཧཱསངྒཱིཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ, ཝིལོམཾ ཨཀཾསུ སཱསནེ;

བྷིནྡིཏྭཱ མཱུལསངྒཧཾ, ཨཉྙཾ ཨཀཾསུ སངྒཧཾ.

‘‘ཨཉྙཏྲ སངྒཧིཏཱ སུཏྟཾ, ཨཉྙཏྲ ཨཀརིཾསུ ཏེ;

ཨཏྠཾ དྷམྨཉྩ བྷིནྡིཾསུ, ཝིནཡེ ནིཀཱཡེསུ ཙ པཉྩསུ.

‘‘པརིཡཱཡདེསིཏཉྩཱཔི, ཨཐོ ནིཔྤརིཡཱཡདེསིཏཾ;

ནཱིཏཏྠཉྩེཝ ནེཡྻཏྠཾ, ཨཛཱནིཏྭཱན བྷིཀྑཝོ.

‘‘ཨཉྙཾ སནྡྷཱཡ བྷཎིཏཾ, ཨཉྙཾ ཨཏྠཾ ཋཔཡིཾསུ ཏེ;

བྱཉྫནཙྪཱཡཱཡ ཏེ བྷིཀྑཱུ, བཧུཾ ཨཏྠཾ ཝིནཱསཡུཾ.

‘‘ཚཌྜེཏྭཱན ཨེཀདེསཾ, སུཏྟཾ ཝིནཡགམྦྷཱིརཾ;

པཏིརཱུཔཾ སུཏྟཾ ཝིནཡཾ, ཏཉྩ ཨཉྙཾ ཀརིཾསུ ཏེ.

‘‘པརིཝཱརཾ ཨཏྠུདྡྷཱརཾ, ཨབྷིདྷམྨཾ ཚཔྤཀརཎཾ;

པཊིསམྦྷིདཉྩ ནིདྡེསཾ, ཨེཀདེསཉྩ ཛཱཏཀཾ.

‘‘ཨེཏྟཀཾ ཝིསྶཛྫིཏྭཱན, ཨཉྙཱནི ཨཀརིཾསུ ཏེ;

ནཱམཾ ལིངྒཾ པརིཀྑཱརཾ, ཨཱཀཔྤཀརཎཱནི ཙ.

‘‘པཀཏིབྷཱཝཾ ཛཧིཏྭཱ, ཏཉྩ ཨཉྙཾ ཨཀཾསུ ཏེ;

པུབྦངྒམཱ བྷིནྣཝཱདཱ, མཧཱསངྒཱིཏིཀཱརཀཱ.

‘‘ཏེསཉྩ ཨནུཀཱརེན, བྷིནྣཝཱདཱ བཧཱུ ཨཧུ;

ཏཏོ ཨཔརཀཱལམྷི, ཏསྨིཾ བྷེདོ ཨཛཱཡཐ.

‘‘གོཀུལིཀཱ ཨེཀབྱོཧཱརི, དྭིདྷཱ བྷིཛྫིཏྠ བྷིཀྑཝོ;

གོཀུལིཀཱནཾ དྭེ བྷེདཱ, ཨཔརཀཱལམྷི ཛཱཡཐ.

‘‘བཧུསྶུཏིཀཱ ཙ པཉྙཏྟི, དྭིདྷཱ བྷིཛྫིཏྠ བྷིཀྑཝོ;

ཙེཏིཡཱ ཙ པུནཝཱདཱི, མཧཱསངྒཱིཏིབྷེདཀཱ.

‘‘པཉྩཝཱདཱ ཨིམེ སབྦེ, མཧཱསངྒཱིཏིམཱུལཀཱ;

ཨཏྠཾ དྷམྨཉྩ བྷིནྡིཾསུ, ཨེཀདེསཉྩ སངྒཧཾ.

‘‘གནྠཉྩ ཨེཀདེསཉྷི, ཚཌྜེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨཀཾསུ ཏེ;

ནཱམཾ ལིངྒཾ པརིཀྑཱརཾ, ཨཱཀཔྤཀརཎཱནི ཙ.

‘‘པཀཏིབྷཱཝཾ ཛཧིཏྭཱ, ཏཉྩ ཨཉྙཾ ཨཀཾསུ ཏེ;

ཝིསུདྡྷཏྠེརཝཱདམྷི, པུན བྷེདོ ཨཛཱཡཐ.

‘‘མཧིསཱསཀཱ ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ, དྭིདྷཱ བྷིཛྫིཏྠ བྷིཀྑཝོ;

ཝཛྫིཔུཏྟཀཝཱདམྷི, ཙཏུདྷཱ བྷེདོ ཨཛཱཡཐ.

‘‘དྷམྨུཏྟརིཀཱ བྷདྡཡཱནིཀཱ, ཚནྣཱགཱརིཀཱ ཙ སམིཏི;

མཧིསཱསཀཱནཾ དྭེ བྷེདཱ, ཨཔརཀཱལམྷི ཨཛཱཡཐ.

‘‘སབྦཏྠིཝཱདཱ དྷམྨགུཏྟཱ, དྭིདྷཱ བྷིཛྫིཏྠ བྷིཀྑཝོ;

སབྦཏྠིཝཱདཱནཾ ཀསྶཔིཀཱ, སངྐནྟིཀསྶཔིཀེན ཙ.

‘‘སངྐནྟིཀཱནཾ སུཏྟཝཱདཱི, ཨནུཔུབྦེན བྷིཛྫཐ;

ཨིམེ ཨེཀཱདས ཝཱདཱ, སམྦྷིནྣཱ ཐེརཝཱདཏོ.

‘‘ཨཏྠཾ དྷམྨཉྩ བྷིནྡིཾསུ, ཨེཀདེསཉྩ སངྒཧཾ;

གནྠཉྩ ཨེཀདེསཉྷི, ཚཌྜེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨཀཾསུ ཏེ.

‘‘ནཱམཾ ལིངྒཾ པརིཀྑཱརཾ, ཨཱཀཔྤཀརཎཱནི ཙ;

པཀཏིབྷཱཝཾ ཛཧིཏྭཱ, ཏཉྩ ཨཉྙཾ ཨཀཾསུ ཏེ.

‘‘སཏྟརས བྷིནྣཝཱདཱ, ཨེཀཝཱདོ ཨབྷིནྣཀོ;

སབྦེཝཊྛཱརས ཧོནྟི, བྷིནྣཝཱདེན ཏེ སཧ.

‘‘ནིགྲོདྷོཝ མཧཱརུཀྑོ, ཐེར ཝཱདཱནམུཏྟམོ;

ཨནཱུནཾ ཨནདྷིཀཉྩ, ཀེཝལཾ ཛིནསཱསནཾ.

‘‘སནྟཀཱ ཝིཡ རུཀྑམྷི, ནིབྦཏྟཱ ཝཱདསེསཀཱ;

པཋམེ ཝསྶསཏེ ནཏྠི, དུཏིཡེ ཝསྶསཏནྟརེ;

བྷིནྣཱ སཏྟརས ཝཱདཱ, ཨུཔྤནྣཱ ཛིནསཱསནེ’’ཏི.

ཨཔརཱཔརཾ པན ཧེམཝཏིཀཱ, རཱཛགིརིཀཱ, སིདྡྷཏྠིཀཱ, པུབྦསེལིཡཱ, ཨཔརསེལིཡཱ, ཝཱཛིརིཡཱཏི ཨཉྙེཔི ཚ ཨཱཙརིཡཝཱདཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཏེ ཨིདྷ ཨནདྷིཔྤེཏཱ. པུརིམཀཱནཾ པན ཨཊྛཱརསནྣཾ ཨཱཙརིཡཝཱདཱནཾ ཝསེན པཝཏྟམཱནེ སཱསནེ པཊིལདྡྷསདྡྷོ ཨསོཀོ དྷམྨརཱཛཱ དིཝསེ དིཝསེ བུདྡྷཔཱུཛཱཡ སཏསཧསྶཾ, དྷམྨཔཱུཛཱཡ སཏསཧསྶཾ, སངྒྷཔཱུཛཱཡ སཏསཧསྶཾ, ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡསྶ ནིགྲོདྷཏྠེརསྶ སཏསཧསྶཾ, ཙཏཱུསུ དྭཱརེསུ བྷེསཛྫཏྠཱཡ སཏསཧསྶནྟི པཉྩསཏསཧསྶཱནི པརིཙྩཛནྟོ སཱསནེ ཨུལཱ༹རཾ ལཱབྷསཀྐཱརཾ པཝཏྟེསི.

ཏིཏྠིཡཱ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརཱ ཨནྟམསོ གྷཱསཙྪཱདནམཏྟམྤི ཨལབྷནྟཱ ལཱབྷསཀྐཱརཾ པཏྠཡམཱནཱ བྷིཀྑཱུསུ པབྦཛིཏྭཱ སཀཱནི སཀཱནི དིཊྛིགཏཱནི – ‘‘ཨཡཾ དྷམྨོ, ཨཡཾ ཝིནཡོ, ཨིདཾ སཏྠུསཱསན’’ནྟི དཱིཔེནྟི. པབྦཛྫཾ ཨལབྷམཱནཱཔི སཡམེཝ ཀེསེ ཚིནྡིཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཝིཧཱརེསུ ཝིཙརནྟཱ ཨུཔོསཐཀམྨཱདིཀརཎཀཱལེ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ པཝིསནྟི. ཏེ བྷིཀྑུསངྒྷེན དྷམྨེན ཝིནཡེན སཏྠུསཱསནེན ནིགྒཡ྄ཧམཱནཱཔི དྷམྨཝིནཡཱནུལོམཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ ཨསཎྛཧནྟཱ ཨནེཀརཱུཔཾ སཱསནསྶ ཨབྦུདཉྩ མལཉྩ ཀཎྚཀཉྩ སམུཊྛཱཔེནྟི. ཀེཙི ཨགྒིཾ པརིཙརནྟི, ཀེཙི པཉྩཱཏཔེ ཏཔནྟི, ཀེཙི ཨཱདིཙྩཾ ཨནུཔརིཝཏྟནྟི, ཀེཙི ‘‘དྷམྨཉྩ ཝིནཡཉྩ ཝོབྷིནྡིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཐཱ ཏཐཱ པགྒཎྷིཾསུ. ཏདཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ ན ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨུཔོསཐཾ ཝཱ པཝཱརཎཾ ཝཱ ཨཀཱསི. ཨསོཀཱརཱམེ སཏྟ ཝསྶཱནི ཨུཔོསཐོ ཨུཔཙྪིཛྫི.

རཱཛཱ ‘‘ཨཱཎཱཡ ཀཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱཡམནྟོཔི ཀཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཨཉྙདཏྠུ དུགྒཧིཏགཱཧིནཱ བཱལེན ཨམཙྩེན ཨནེཀེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏེསུ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཨཧོསི. སོ ཏཉྩ ཝིཔྤཊིསཱརཾ ཏཉྩ སཱསནེ ཨུཔྤནྣཾ ཨབྦུདཾ ཝཱུཔསམེཏུཀཱམོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ པཊིབལོ’’ཏི སངྒྷཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘མོགྒལིཔུཏྟཏིསྶཏྠེརོ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི སུཏྭཱ སངྒྷསྶ ཝཙནེན ཨཧོགངྒཱཔབྦཏཏོ ཐེརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡདསྶནེན ཐེརསྶ ཨཱནུབྷཱཝེ ནིབྦིཙིཀིཙྪོ ཨཏྟནོ ཀུཀྐུཙྩཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིཔྤཊིསཱརཾ ཝཱུཔསམེསི. ཐེརོཔི ཏཾ རཱཛུཡྻཱནེཡེཝ ཝསནྟོ སཏྟ དིཝསཱནི སམཡཾ ཨུགྒཎྷཱཔེསི. སོ ཨུགྒཧིཏསམཡོ སཏྟམེ དིཝསེ ཨསོཀཱརཱམེ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ སཱཎིཔཱཀཱརཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ སཱཎིཔཱཀཱརནྟརེ ནིསིནྣོ ཨེཀལདྡྷིཀེ ཨེཀལདྡྷིཀེ བྷིཀྑཱུ ཨེཀཏོ ཨེཀཏོ ཀཱརེཏྭཱ ཨེཀམེཀཾ བྷིཀྑུསམཱུཧཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘བྷནྟེ, ཀིཾཝཱདཱི སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི? ཏཏོ སསྶཏཝཱདིནོ – ‘‘སསྶཏཝཱདཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨེཀཙྩསསྶཏིཀཱ, ཨནྟཱནནྟིཀཱ, ཨམརཱཝིཀྑེཔིཀཱ, ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣིཀཱ, སཉྙཱིཝཱདཱ, ཨསཉྙཱིཝཱདཱ, ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིཝཱདཱ, ཨུཙྪེདཝཱདཱ, དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཝཱདཱ – ‘‘དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཝཱདཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. རཱཛཱ པཋམམེཝ སམཡསྶ ཨུགྒཧིཏཏྟཱ ནཡིམེ བྷིཀྑཱུ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ཨིམེཏི ཉཏྭཱ ཏེསཾ སེཏཀཱནི ཝཏྠཱནི དཏྭཱ ཨུཔྤབྦཱཛེསི. ཏེ སབྦེཔི སཊྛིསཧསྶཱ ཨཧེསུཾ.

ཨཐཉྙེ བྷིཀྑཱུ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘ཀིཾཝཱདཱི, བྷནྟེ, སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི? ‘‘ཝིབྷཛྫཝཱདཱི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ རཱཛཱ ཐེརཾ པུཙྪི – ‘‘ཝིབྷཛྫཝཱདཱི, བྷནྟེ, སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ཏཏོ རཱཛཱ ‘སུདྡྷཾ དཱནི, བྷནྟེ, སཱསནཾ, ཀརོཏུ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨུཔོསཐ’ནྟི ཨཱརཀྑཾ དཏྭཱ ནགརཾ པཱཝིསི. སམགྒོ སངྒྷོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ ཨཀཱསི. ཏསྨིཾ སནྣིཔཱཏེ སཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶཱནི ཨཧེསུཾ. ཏསྨིཾ སམཱགམེ མོགྒལིཔུཏྟཏིསྶཏྠེརོ ཡཱནི ཙ ཏདཱ ཨུཔྤནྣཱནི ཝཏྠཱུནི, ཡཱནི ཙ ཨཱཡཏིཾ ཨུཔྤཛྫིསྶནྟི, སབྦེསམྤི ཏེསཾ པཊིབཱཧནཏྠཾ སཏྠཱརཱ དིནྣནཡཝསེནེཝ ཏཐཱགཏེན ཋཔིཏམཱཏིཀཾ ཝིབྷཛནྟོ སཀཝཱདེ པཉྩ སུཏྟསཏཱནི པརཝཱདེ པཉྩཱཏི སུཏྟསཧསྶཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨིམཾ པརཔྤཝཱདམཐནཾ ཨཱཡཏིལཀྑཎཾ ཀཐཱཝཏྠུཔྤཀརཎཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏོ སཊྛིསཏསཧསྶསངྑྱེསུ བྷིཀྑཱུ ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཏིཔིཊཀཔརིཡཏྟིདྷརཱནཾ པབྷིནྣཔཊིསམྦྷིདཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཧསྶམེཀཾ གཧེཏྭཱ ཡཐཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཙ ཡསཏྠེརོ ཙ དྷམྨཉྩ ཝིནཡཉྩ སངྒཱཡིཾསུ; ཨེཝམེཝ སངྒཱཡནྟོ སཱསནམལཾ ཝིསོདྷེཏྭཱ ཏཏིཡསངྒཱིཏིཾ ཨཀཱསི. ཏཏྠ ཨབྷིདྷམྨཾ སངྒཱཡནྟོ ཨིམཾ ཡཐཱབྷཱསིཏཾ པཀརཎཾ སངྒཧཾ ཨཱརོཔེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘ཡཾ པུགྒལཀཐཱདཱིནཾ, ཀཐཱནཾ ཝཏྠུབྷཱཝཏོ;

ཀཐཱཝཏྠུཔྤཀརཎཾ, སངྑེཔེན ཨདེསཡཱི.

‘‘མཱཏིཀཱཋཔནེནེཝ, ཋཔིཏསྶ སུརཱལཡེ;

ཏསྶ མོགྒལིཔུཏྟེན, ཝིབྷཏྟསྶ མཧཱིཏལེ.

‘‘ཨིདཱནི ཡསྨཱ སམྤཏྟོ, ཨཏྠསཾཝཎྞནཱཀྐམོ;

ཏསྨཱ ནཾ ཝཎྞཡིསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ སམཱཧིཏཱ’’ཏི.

ནིདཱནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

མཧཱཝགྒོ

༡. པུགྒལཀཐཱ

༡. སུདྡྷསཙྩིཀཊྛོ

༡. ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀཝཎྞནཱ

༡. ཏཏྠ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནཱཏི ཨཡཾ པུཙྪཱ. ཨཱམནྟཱཏི ཨཡཾ པཊིཛཱནནཱ. ཀསྶ པནཱཡཾ པུཙྪཱ, ཀསྶ པཊིཛཱནནཱཏི? ཨསུཀསྶཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ. བྷགཝཏཱ ཧི ཨིམསྨིཾ པཀརཎེ ནཱནཔྤཀཱརཱནཾ ལདྡྷཱིནཾ ཝིསོདྷནཏྠཾ ཏནྟིཝསེན མཱཏིཀཱ ཋཔིཏཱ. སཱ ཐེརེན སཏྠཱརཱ དིནྣནཡེ ཋཏྭཱ ཏནྟིཝསེན ཝིབྷཏྟཱ. ན ཧི ཐེརོ ཡཏྟཀཱ ཨེཏྠ ཝཱདམགྒཱ དསྶིཏཱ, ཏཏྟཀེཧི ཝཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ཝཱདེན ཝིགྒཱཧིཀཀཐཾ ཀཐེསི. ཨེཝཾ སནྟེཔི པན ཏཱསཾ ཏཱསཾ ཀཐཱནཾ ཨཏྠསྶ སུཁཱཝདྷཱརཎཏྠཾ སཀཝཱདཱིཔུཙྪཱ, པརཝཱདཱིཔུཙྪཱ, སཀཝཱདཱིཔཊིཉྙཱ, པརཝཱདཱིཔཊིཉྙཱཏི ཨེཝཾ ཝིབྷཱགཾ དསྶེཏྭཱཝ ཨཏྠཝཎྞནཾ ཀརིསྶཱམ.

པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནཱཏི ཧི ཨཡཾ སཀཝཱདཱིཔུཙྪཱ. ཏཱཡ ‘‘ཡེ ཨཏྠི པུགྒལོཏི ཨེཝཾལདྡྷིཀཱ པུགྒལཝཱདིནོ, ཏེ ཨེཝཾ པུཙྪིཏབྦཱ’’ཏི དཱིཔེཏི. ཀེ པན པུགྒལཝཱདིནོཏི? སཱསནེ ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ ཙེཝ སམིཏིཡཱ ཙ བཧིདྡྷཱ ཙ བཧཱུ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ. ཏཏྠ པུགྒལོཏི ཨཏྟཱ, སཏྟོ ཛཱིཝོ. ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི པཉྙཱཡ ཨུཔགནྟྭཱ ལབྦྷཏི, ཉཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནཱཏི ཨེཏྠ སཙྩིཀཊྛོཏི མཱཡཱམརཱིཙིཨཱདཡོ ཝིཡ ཨབྷཱུཏཱཀཱརེན ཨགྒཧེཏབྦོ བྷཱུཏཊྛོ. པརམཏྠོཏི ཨནུསྶཝཱདིཝསེན ཨགྒཧེཏབྦོ ཨུཏྟམཏྠོ. ཨུབྷཡེནཱཔི ཡོ པརཏོ ‘‘པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེན, རཱུཔཉྩ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཨིནྡྲིཡཝསེན སཏྟཔཉྙཱསཝིདྷོ དྷམྨཔྤབྷེདོ དསྶིཏོ. ཡཐཱ སོ བྷཱུཏེན སབྷཱཝཊྛེན ཨུཔལབྦྷཏི, ཨེཝཾ ཏཝ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི པུཙྪཏི. པརཝཱདཱི ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནཱཏི. པཊིཛཱནནཉྷི ཀཏྠཙི ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱགཙྪཏི, ཀཏྠཙི ‘‘ཨཱམོ’’ཏི པཊིཛཱནནཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨིདྷ པན ‘‘ཨཱམནྟཱ’’ཏི ཨཱགཏཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སོ ཧི ཡཾ ཏཾ པརཏོ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨཏྠི པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ’’ཏི སུཏྟཾ ཨཱགཏཾ, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཡསྨཱ པན བྷགཝཱ སཙྩཝཱདཱི ན ཝིསཾཝཱདནཔུརེཀྑཱརོ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ནཱཔི ཨནུསྶཝཱདིཝསེན དྷམྨཾ དེསེཏི, སདེཝཀཾ པན ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེཏི, ཏསྨཱ ཡོ ཏེན ཝུཏྟོ ‘‘ཨཏྠི པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ’’ཏི, སོ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནེཝ ཨཏྠཱིཏི ལདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨཱམནྟཱ’’ཏི པཊིཛཱནཱཏི.

ཨཐསྶ ཏཱདིསསྶ ལེསཝཙནསྶ ཚལཝཱདསྶ ཨོཀཱསཾ ཨདདམཱནོ སཀཝཱདཱི ཡོ སཙྩིཀཊྛོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡྭཱཡཾ པརཏོ ‘‘སཔྤཙྩཡོ ཨཔྤཙྩཡོ, སངྑཏོ ཨསངྑཏོ, སསྶཏོ, ཨསསྶཏོ སནིམིཏྟོ ཨནིམིཏྟོ’’ཏི ཨེཝཾ པརིདཱིཔིཏོ རཱུཔཱདིསཏྟཔཉྙཱསཝིདྷོ དྷམྨཔྤབྷེདོ ཨཱགཏོ; ན སམྨུཏིསཙྩཝསེན, ནཱཔི ཨནུསྶཝཱདིཝསེན གཧེཏབྦོ. ཨཏྟནོ པན བྷཱུཏཏཱཡ ཨེཝ སཙྩིཀཊྛོ, ཨཏྟཔཙྩཀྑཏཱཡ ཙ པརམཏྠོ. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ – ‘‘ཡོ སཙྩིཀཊྛོ པརམཏྠོ, ཏཏོ སོ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནཱ’’ཏི.

ཏཏོཏི ཀརཎཝཙནམེཏཾ, ཏསྨཱ ཏེན སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེན སོ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – རུཔྤནཱདིབྷེདེན ཝཱ སཔྤཙྩཡཱདིབྷེདེན ཝཱ ཨཱཀཱརེན ཡོ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠོ ཨུཔལབྦྷཏི, ཀིཾ ཏེ པུགྒལོཔི ཏེནཱཀཱརེན ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི? ན ཧེཝཾ ཝཏྟབྦེཏི ཨཝཛཱནནཱ པརཝཱདིསྶ. སོ ཧི ཏཐཱརཱུཔཾ པུགྒལཾ ཨནིཙྪནྟོ ཨཝཛཱནཱཏི. ཏཏྲཱཡཾ པདཙྪེདོ – ‘ན ཧི ཨེཝཾ ཝཏྟབྦེ’ཏི, ན ཧི ཨེཝནྟིཔི ཝཊྚཏི. དྭིནྣམྤི ཨེཝཾ ན ཝཏྟབྦོཏི ཨཏྠོ.

ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧནྟི སཀཝཱདིཝཙནཾ. ཡསྨཱ ཏེ པུརིམཱཡ ཝཏྟབྦཔཊིཉྙཱཡ པཙྪིམཱ ནཝཏྟབྦཔཊིཉྙཱ, པཙྪིམཱཡ ཙ པུརིམཱ ན སནྡྷིཡཏི, ཏསྨཱཔི ནིགྒཧཾ པཏྟོ. ཏཾ ནིགྒཧཾ དོསཾ ཨཔརཱདྷཾ སམྤཊིཙྪཱཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ནིགྒཧཾ ཨཱཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཾ ཋཔནཱཡ ཙེཝ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ པཱཔནཱརོཔནཱནཉྩ ཝསེན པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ ཧཉྩི པུགྒལོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཧཉྩི པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཡདི པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི, སཙེ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཏཱཝ པརཝཱདཱིཔཀྑསྶ ཋཔནཏོ ནིགྒཧཔཱཔནཱརོཔནཱནཾ ལཀྑཎབྷཱུཏཱ ཨནུལོམཋཔནཱ ནཱམ. ཏེན ཝཏ རེཏིཨཱདི ཨནུལོམཔཀྑེ ནིགྒཧསྶ པཱཔིཏཏྟཱ ཨནུལོམཔཱཔནཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཏེནཱཏི ཀཱརཎཝཙནཾ. ཝཏཱཏི ཨོཀཔྤནཝཙནཾ. རེཏི ཨཱམནྟནཝཙནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏེན, རེ ཝཏྟབྦེ ཝཏ, རེ ཧམྦྷོ, བྷདྲམུཁ, ཏེན ཀཱརཎེན ཝཏྟབྦོཡེཝཱཏི. ཡཾ ཏཏྠ ཝདེསཱིཏིཨཱདི ཨནུལོམཔཀྑེ ནིགྒཧསྶ ཨཱརོཔིཏཏྟཱ ཨནུལོམརོཔནཱ ནཱམ. ཡཾ ཏསྶ པརིཡོསཱནེ མིཙྪཱཏིཔདཾ ཏསྶ པུརཏོ ཨིདཾ ཏེ’ཏི ཨཱཧརིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཏེ མིཙྪཱཏི ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ. པརཏོ ཙ པཱལི༹ཡཾ ཨེཏཾ ཨཱགཏམེཝ.

ནོ ཙེ པན ཝཏྟབྦེཏིཨཱདི ‘‘ན ཧེཝཾ ཝཏྟབྦེ’’ཏི པཊིཀྑིཏྟཔཀྑསྶ ཋཔིཏཏྟཱ པཊིལོམཏོ ནིགྒཧཔཱཔནཱརོཔནཱནཾ ལཀྑཎབྷཱུཏཱ པཊིལོམཋཔནཱ ནཱམ. ནོ ཙ ཝཏ རེཏིཨཱདི པཊིལོམཔཀྑེ ནིགྒཧསྶ པཱཔིཏཏྟཱ པཊིལོམཔཱཔནཱ ནཱམ. པུན ཡཾ ཏཏྠ ཝདེསཱིཏིཨཱདི པཊིལོམཔཀྑེ ནིགྒཧསྶ ཨཱརོཔིཏཏྟཱ པཊིལོམརོཔནཱ ནཱམ. ཨིདྷཱཔི པརིཡོསཱནེ མིཙྪཱཏིཔདསྶ པུརཏོ ཨིདཾ ཏེཏི ཨཱཧརིཏབྦམེཝ. པརཏོཔི ཨེཝརཱུཔེསུ ཋཱནེསུ ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སངྑེཔཏྠོ – ཡདི པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེན, ཏེན ཝཏ བྷོ སོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཝཏྟབྦོ. ཡཾ པན ཏཏྠ ཝདེསི ‘‘ཝཏྟབྦོ ཁོ པུརིམཔཉྷེ ‘སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེན ཨུཔལབྦྷཏཱི’ཏི, ནོ ཙ ཝཏྟབྦོ དུཏིཡཔཉྷེ ‘ཏཏོ སོ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’’ཏི, ཨིདཾ ཏེ མིཙྪཱཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨནུལོམཏོ ཋཔནཱཔཱཔནཱརོཔནཱ ཧོནྟི. ཨཐ ན ཝཏྟབྦོ དུཏིཡཔཉྷེ ‘‘ཏཏོ སོ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི, པུརིམཔཉྷེཔི ན ཝཏྟབྦོཝ. ཡཾ པནེཏྠ ཝདེསི ‘‘ཝཏྟབྦོ ཁོ པུརིམཔཉྷེ ‘སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེན ཨུཔལབྦྷཏཱི’ཏི, ནོ ཙ ཝཏྟབྦོ དུཏིཡཔཉྷེ ‘ཏཏོ སོ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’’ཏི, ཨིདཾ ཏེ མིཙྪཱཏི ཨེཝཾ པཊིལོམཏོ ཋཔནཱཔཱཔནཱརོཔནཱ ཧོནྟི. ཨེཝམེཏཾ ནིགྒཧསྶ ཙ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ ཙཏུནྣཾ པཱཔནཱརོཔནཱནཉྩ ཝུཏྟཏྟཱ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདིཀཾ ཨནུལོམཔཉྩཀཾ ནཱམ. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི ཨནུལོམཏོ པཱཔནཱརོཔནཱཧི ཨེཀོ, པཊིལོམཏོ པཱཔནཱརོཔནཱཧི ཨེཀོཏི དྭེ ནིགྒཧཱ ཀཏཱ. ‘ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧ’ནྟི ཨེཏསྶེཝ པནེཏྠ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི པཋམཾ ཝཱདཾ ནིསྶཱཡ པཋམསྶ ནིགྒཧསྶ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི ཨཱརོཔིཏཏྟཱ ཨེཀོཝཱཡཾ ནིགྒཧོཏི པཋམོ ནིགྒཧོ.

༢. ཨིདཱནི པཙྩནཱིཀནཡོ ཧོཏི. ཏཏྠ པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. སོ ཧི ‘‘ཨཏྠི པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ’’ཏི གཧིཏཏྟཱ ‘‘ནུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ཨེཝཾ པུཙྪཏི. སཀཝཱདཱི ཡཐཱ རཱུཔཱདིདྷམྨཱ ཨུཔལབྦྷནྟི, ཨེཝཾ ཨནུཔལབྦྷནཱིཡཏོ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནཱཏི. པུན ཨིཏརོ ཨཏྟནཱ ཨདྷིཔྤེཏཾ སཙྩིཀཊྛཾཡེཝ སནྡྷཱཡ ཡོ སཙྩིཀཊྛོཏིཨཱདིམཱཧ. སམྨུཏིསཙྩཔརམཏྠསཙྩཱནི ཝཱ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱཔི ཨེཝམཱཧ. སཀཝཱདཱི ‘པུགྒལོ’ཏི ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟིསབྦྷཱཝཏོཔི དྭིནྣཾ སཙྩཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ པུཙྪིཏཏྟཱཔི ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི.

ཨིདཱནི ཀིཉྩཱཔི ཏེན པཋམཾ པརམཏྠསཙྩཝསེན ནུཔལབྦྷནཱིཡཏཱ སམྤཊིཙྪིཏཱ, པཙྪཱ སམྨུཏིསཙྩཝསེན ཝོམིསྶཀཝསེན ཝཱ པཊིཀྑིཏྟཱ. པརཝཱདཱི པན ‘ནུཔལབྦྷཏཱི’ཏི ཝཙནསཱམཉྙམཏྟཾ ཚལཝཱདཾ ནིསྶཱཡ ཡཾ ཏཡཱ པཋམཾ པཊིཉྙཱཏཾ, ཏཾ པཙྪཱ པཊིཀྑིཏྟནྟི བྷཎྜནསྶ པཊིབྷཎྜནཾ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཀཏསྶ ནིགྒཧཀམྨསྶ པཊིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨཱཛཱནཱཧི པཊིཀམྨནྟི ཨཱཧ. ཨིདཱནི ཡཐཱསྶ ཨནུལོམཔཉྩཀེ སཀཝཱདིནཱ ཝཱདཊྛཔནཾ ཀཏྭཱ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ པཱཔནཱརོཔནཱཧི ནིགྒཧོ པཱཀཊོ ཀཏོ, ཨེཝཾ པཊིཀམྨཾ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ ཧཉྩི པུགྒལོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཾ. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཋཔནཱ ནཱམ པརཝཱདཱིཔཀྑསྶ ཋཔནཏོ ‘‘ཨཡཾ ཏཝ དོསོ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཋཔནམཏྟམེཝ ཧོཏི, ན ནིགྒཧསྶ ཝཱ པཊིཀམྨསྶ ཝཱ པཱཀཊབྷཱཝཀརཎཾ, པཱཔནཱརོཔནཱཧི པནསྶ པཱཀཊཀརཎཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨིདཾ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ པཱཔནཱརོཔནཱནཾ ཝསེན ཙཏཱུཧཱཀཱརེཧི. པཊིཀམྨསྶ ཀཏཏྟཱ པཊིཀམྨཙཏུཀྐཾ ནཱམཱཏི ཨེཀཾ ཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༣. ཨེཝཾ པཊིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིདཱནི ཡྭཱསྶ ཨནུལོམཔཉྩཀེ སཀཝཱདིནཱ ནིགྒཧོ ཀཏོ, ཏསྶ ཏམེཝ ཚལཝཱདཾ ནིསྶཱཡ དུཀྐཊབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཏྭཉྩེ པན མཉྙསཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏྭཾ ཙེ པན མཉྙསཱིཏི ཡདི ཏྭཾ མཉྙསི. ཝཏྟབྦེ ཁོཏི ཨིདཾ པཙྩནཱིཀེ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཉྙཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ནོ ཙ ཝཏྟབྦེཏི ཨིདཾ པན ན ཧེཝཱཏི ཨཝཛཱནནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏེན ཏཝ ཏཏྠཱཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཏྭཾཡེཝ ཏསྨིཾ ནུཔལབྦྷཏཱིཏི པཀྑེ – ‘‘ཧེཝཾ པཊིཛཱནནྟནྟི ཨཱམནྟཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཛཱནནྟོ. ཧེཝཾ ནིགྒཧེཏབྦེཏི པུན ན ཧེཝཱཏི ཨཝཛཱནནྟོ ཨེཝཾ ནིགྒཧེཏབྦོ. ཨཐ ཏཾ ནིགྒཎྷཱམཱཏི ཨཐེཝཾ ནིགྒཧཱརཧཾ ཏཾ ནིགྒཎྷཱམ. སུནིགྒཧིཏོ ཙ ཧོསཱིཏི སཀེན མཏེན ནིགྒཧིཏཏྟཱ སུནིགྒཧིཏོ ཙ བྷཝསི.

ཨེཝམསྶ ནིགྒཧེཏབྦབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཾ ནིགྒཎྷནྟོ ཧཉྩཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཋཔནཱཔཱཔནཱརོཔནཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. པརིཡོསཱནེ པན ཨིདཾ ཏེ མིཙྪཱཏི ཨིདཾ ཏཝ ཝཙནཾ མིཙྪཱ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཚལཝཱདེན ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི ནིགྒཧསྶ ཀཏཏྟཱ ནིགྒཧཙཏུཀྐཾ ནཱམ.

༤. ཨེཝཾ ནིགྒཧཾ ཀཏྭཱཔི ཨིདཱནི ‘‘ཡདི ཨཡཾ མཡཱ ཏཝ མཏེན ཀཏོ ནིགྒཧོ དུནྣིགྒཧོ, ཡོ མམ ཏཡཱ ཧེཊྛཱ ཨནུལོམཔཉྩཀེ ཀཏོ ནིགྒཧོ, སོཔི དུནྣིགྒཧོ’’ཏི དསྶེནྟོ ཨེསེ ཙེ དུནྣིགྒཧིཏེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེསེ ཙེ དུནྣིགྒཧིཏེཏི ཨེསོ ཙེ ཏཝ ཝཱདོ མཡཱ དུནྣིགྒཧིཏོ. ཨཐ ཝཱ ཨེསོ ཙེ ཏཝ མཡཱ ཀཏོ ནིགྒཧོ དུནྣིགྒཧོ. ཧེཝམེཝཾ ཏཏྠ དཀྑཱཏི ཏཏྠཱཔི ཏཡཱ མམ ཧེཊྛཱ ཀཏེ ནིགྒཧེ ཨེཝམེཝཾ པསྶ. ཨིདཱནི ཡྭཱསྶ ཧེཊྛཱ སཀཝཱདིནཱ ནིགྒཧོ ཀཏོ, ཏཾ ‘‘ཝཏྟབྦེ ཁོ’’ཏིཨཱདིཝཙནེན དསྶེཏྭཱ པུན ཏཾ ནིགྒཧཾ ཨནིགྒཧབྷཱཝཾ ཨུཔནེནྟོ ནོ ཙ མཡཾ ཏཡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནོ ཙ མཡཾ ཏཡཱ ཏཏྠ ཧེཏཱཡ པཊིཉྙཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡམཏྠོ – ཡསྨཱ སོ ཏཡཱ མམ ཀཏོ ནིགྒཧོ དུནྣིགྒཧོ, ཏསྨཱ མཡཾ ཏཡཱ ཏཏྠ ཨནུལོམཔཉྩཀེ ཨཱམནྟཱཏི ཨེཏཱཡ པཊིཉྙཱཡ ཨེཝཾ པཊིཛཱནནྟཱ པུན ན ཧེཝཱཏི པཊིཀྑེཔེ ཀཏེཔི ‘‘ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧ’’ནྟི ཨེཝཾ ན ནིགྒཧེཏབྦོཡེཝ. ཨེཝཾ ཨནིགྒཧེཏབྦམྤི མཾ ནིགྒཎྷཱསི, ཨཱིདིསེན པན ནིགྒཧེན དུནྣིགྒཧིཏཱ མཡཾ ཧོམ.

ཨིདཱནི ཡཾ ནིགྒཧཾ སནྡྷཱཡ ‘‘དུནྣིགྒཧིཏཱ ཙ ཧོམཱ’’ཏི ཨཝོཙ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཧཉྩི པུགྒལོ…པེ… ཨིདཾ ཏེ མིཙྪཱཏིཨཱཧ. ཨེཝམིདཾ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ ཙཏཱུཧི པཱཔནཱརོཔནཱཧི ནིགྒཧསྶ ཨུཔནཱིཏཏྟཱ ཨུཔནཡནཙཏུཀྐཾ ནཱམ ཧོཏི.

༥. ཨིདཱནི ‘‘ན ཧེཝཾ ནིགྒཧེཏབྦེ’’ཏིཨཱདིཀཾ ནིགྒམནཙཏུཀྐཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ན ཧེཝཾ ནིགྒཧེཏབྦེཏི ཡཐཱཧཾ ཏཡཱ ནིགྒཧིཏོ, ན ཧི ཨེཝཾ ནིགྒཧེཏབྦོ. ཨེཏསྶ ཧི ནིགྒཧསྶ དུནྣིགྒཧབྷཱཝོ མཡཱ སཱདྷིཏོ. ཏེན ཧཱིཏི ཏེན ཀཱརཎེན, ཡསྨཱ ཨེས ནིགྒཧོ དུནྣིགྒཧོ, ཏསྨཱ ཡཾ མཾ ནིགྒཎྷཱསི ཧཉྩི པུགྒལོ…པེ… ཨིདཾ ཏེ མིཙྪཱཏི, ཨིདཾ ནིགྒཎྷནཾ ཏཝ མིཙྪཱཏི ཨཏྠོ. ཏེན ཧི ཡེ ཀཏེ ནིགྒཧེཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཨིདཾ མིཙྪཱ, ཏེན ཀཱརཎེན ཡོ ཏཡཱ ནིགྒཧོ ཀཏོ, སོ དུཀྐཊོ. ཡཾ མཡཱ པཊིཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏདེཝ སུཀཏཾ. ཡཱཔི ཙེསཱ པཊིཀམྨཙཏུཀྐཱདིཝསེན ཀཐཱམགྒསམྤཊིཔཱདནཱ ཀཏཱ, སཱཔི སུཀཏཱ. ཨེཝམེཏཾ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདིཀསྶ ཨནུལོམཔཉྩཀསྶ ནུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདིཀཱནཾ པཊིཀམྨནིགྒཧོཔནཡནནིགྒམནཙཏུཀྐཱནཾ ཝསེན ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀཔཉྩཀཾ ནཱམ ནིདྡིཊྛནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ སཀཝཱདིནོ པུབྦཔཀྑེ སཏི པརཝཱདིནོ ཝཙནསཱམཉྙམཏྟེན ཚལཝཱདེན ཛཡོ ཧོཏི.

༢. པཙྩནཱིཀཱནུལོམཝཎྞནཱ

༦. ཨིདཱནི ཡཐཱ པརཝཱདིནོ པུབྦཔཀྑེ སཏི སཀཝཱདིནོ དྷམྨེནེཝ ཏཐེན སུཛཡོ ཧོཏི, ཏཐཱ ཝཱདུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏུཾ པུགྒལོ ནུཔལབྦྷཏཱིཏི པཙྩནཱིཀཱནུལོམཔཉྩཀཾ ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ པཙྩནཱིཀེ པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, རཱུཔཱདིབྷེདཾ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. སུདྡྷསམྨུཏིསཙྩཾ ཝཱ པརམཏྠམིསྶཀཾ ཝཱ སམྨུཏིསཙྩཾ སནྡྷཱཡ ཡོ སཙྩིཀཊྛོཏི པུན ཨནུཡོགོ པརཝཱདིསྶ, སམྨུཏིཝསེན ནུཔལབྦྷཏཱིཏི ནཝཏྟབྦཏྟཱ མིསྶཀཝསེན ཝཱ ཨནུཡོགསྶ སཾཀིཎྞཏྟཱ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ. པཊིཉྙཱཏཾ པཊིཀྑིཔཏཱིཏི ཝཙནསཱམཉྙམཏྟེན ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧནྟིཨཱདིཝཙནཾ པརཝཱདིསྶ. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ནུཔལབྦྷཏཱིཏི དུཏིཡཝཱདཾ ནིསྶཱཡ དུཏིཡོ ནིགྒཧོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏེན ཚལེན ནིགྒཧོ ཨཱརོཔིཏོ.

༧-༡༠. ཨིདཱནི དྷམྨེན སམེན ཨཏྟནོ ཝཱདེ ཛཡཾ དསྶེཏུཾ ཨནུལོམནཡེ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཨཏྟནོ ལདྡྷིཾ ནིསྶཱཡ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ལདྡྷིཡཱ ཨོཀཱསཾ ཨདཏྭཱ པརམཏྠཝསེན པུན ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, པརམཏྠཝསེན པུགྒལསྶ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. ཏཏོ པརཾ དྷམྨེན སམེན ཨཏྟནོ ཛཡདསྶནཏྠཾ ཨཱཛཱནཱཧི པཊིཀམྨནྟིཨཱདི སབྦཾ སཀཝཱདཱིཝཙནམེཝ ཧོཏི. ཏཏྠ སབྦེསཾ པཊིཀམྨནིགྒཧོཔནཡནནིགྒམནཙཏུཀྐཱནཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝམིདཾ པུགྒལོ ནུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདིཀསྶ པཙྩནཱིཀཔཉྩཀསྶ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདཱིནཾ པཊིཀམྨནིགྒཧོཔནཡནནིགྒམནཙཏུཀྐཱནཉྩ ཝསེན པཙྩནཱིཀཱནུལོམཔཉྩཀཾ ནཱམ ནིདྡིཊྛཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཏཱནི པཋམསཙྩིཀཊྛེ དྭེ པཉྩཀཱནི ནིདྡིཊྛཱནི. ཏཏྠ པུརིམཔཉྩཀེ པརཝཱདིསྶ སཀཝཱདིནཱ ཀཏོ ནིགྒཧོ སུནིགྒཧོ. སཀཝཱདིསྶ པན པརཝཱདིནཱ ཚལཝཱདཾ ནིསྶཱཡ པཊིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནཱ སཱདྷིཏོ ཛཡོ དུཛྫཡོ. དུཏིཡཔཉྩཀེ སཀཝཱདིསྶ པརཝཱདིནཱ ཀཏོ ནིགྒཧོ དུནྣིགྒཧོ. པརཝཱདིསྶ པན སཀཝཱདིནཱ དྷམྨཝཱདཾ ནིསྶཱཡ པཊིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནཱ སཱདྷིཏོ ཛཡོ སུཛཡོཏི པཋམསཙྩིཀཊྛོ. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ནིགྒཧོ པརཝཱདིསྶ, སུདྡྷོ པཋམཔཉྩཀེ;

ཨསུདྡྷོ པན ཏསྶེཝ, པཊིཀམྨཛཡོ ཏཧིཾ.

‘‘ནིགྒཧོ སཀཝཱདིསྶ, ཨསུདྡྷོ དུཏིཡཔཉྩཀེ;

ཝིསུདྡྷོ པན ཏསྶེཝ, པཊིཀམྨཛཡོ ཏཧིཾ.

‘‘ཏསྨཱ དྭཱིསུཔི ཋཱནེསུ, ཛཡོཝ སཀཝཱདིནོ;

དྷམྨེན ཧི ཛཡོ ནཱམ, ཨདྷམྨེན ཀུཏོ ཛཡོ.

‘‘སཙྩིཀཊྛེ ཡཐཱ ཙེཏྠ, པཉྩཀདྭཡམཎྜིཏེ;

དྷམྨཱདྷམྨཝསེནེཝ, ཝུཏྟོ ཛཡཔརཱཛཡོ.

‘‘ཨིཏོ པརེསུ སབྦེསུ, སཙྩིཀཊྛེསུ པཎྜིཏོ;

ཨེཝམེཝ ཝིབྷཱཝེཡྻ, ཨུབྷོ ཛཡཔརཱཛཡེ’’ཏི.

༢. ཨོཀཱསསཙྩིཀཊྛོ

༡. ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀཝཎྞནཱ

༡༡. ཨེཝཾ སུདྡྷིཀསཙྩིཀཊྛཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏམེཝ ཨཔརེཧི ཨོཀཱསཱདཱིཧི ནཡེཧི ཝིཏྠཱརེཏུཾ པུན པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. པུན སབྦཏྠཱཏི སརཱིརཾ སནྡྷཱཡ ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, རཱུཔསྨིཾ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶནཱདོསཉྩ ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི ཨཱཔཛྫནདོསཉྩ དིསྭཱ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. སེསམེཏྠ ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀཔཉྩཀེ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. པཱཋོ པན སངྑིཏྟོ. ཏཏྠ ཡསྨཱ སརཱིརཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སབྦཏྠ ན ཨུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སརཱིརཏོ བཧི ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨཱཔཛྫཏི. ཏསྨཱ པཙྩནཱིཀེ པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ, པཋམཾ ཨནུཛཱནིཏྭཱ པཙྪཱ ཨཝཛཱནཱཏཱིཏི ཚལཝཱདསྶ ཝསེན པཊིཀམྨཾ པརཝཱདིསྶ. སེསཾ པཱཀཊམེཝ.

༣. ཀཱལསཙྩིཀཊྛོ

༡. ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀཝཎྞནཱ

༡༢. དུཏིཡནཡེ སབྦདཱཏི པུརིམཔཙྪིམཛཱཏིཀཱལཉྩ དྷརམཱནཔརིནིབྦུཏཀཱལཉྩ སནྡྷཱཡ ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, སྭེཝ ཁཏྟིཡོ སོ བྲཱཧྨཎོཏིཨཱདཱིནཾ ཨཱཔཏྟིདོསཉྩ དྷརམཱནཔརིནིབྦུཏཱནཾ ཝིསེསཱབྷཱཝདོསཉྩ དིསྭཱ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. སེསཾ པཋམནཡེ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

༤. ཨཝཡཝསཙྩིཀཊྛོ

༡. ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀཝཎྞནཱ

༡༣. ཏཏིཡནཡེ སབྦེསཱུཏི ཁནྡྷཱཡཏནཱདཱིནི སནྡྷཱཡ ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, རཱུཔསྨིཾ ཨཏྟཱ, ཙཀྑུསྨིཾ ཨཏྟཱཏིཨཱདིདོསབྷཡེན པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཨོཀཱསདིསཙྩིཀཊྛཱདི

༢. པཙྩནཱིཀཱནུལོམཝཎྞནཱ

༡༤. ཨེཝམེཏཱནི ཏཱིཎི ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀཔཉྩཀེ ཨནུལོམམཏྟཝསེནེཝ ཏཱཝ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷཱཛེཏྭཱ པུན པཙྩནཱིཀཱནུལོམཔཉྩཀེ པཙྩནཱིཀམཏྟཝསེནེཝ བྷཱཛེཏུཾ པུགྒལོ ནུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཨནུལོམཔཉྩཀསྶ པཱལི༹ཡཾ སངྑིཔིཏྭཱ ཨཱགཏེ པཙྩནཱིཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཙྩནཱིཀསྶ ཙ པཱལི༹ཡཾ སངྑིཔིཏྭཱ ཨཱགཏེ ཨནུལོམེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ སུདྡྷིཀསྶ ཙེཝ ཨིམེསཉྩ ཏིཎྞནྟི ཙཏུནྣཾ སཙྩིཀཊྛཱནཾ ཨེཀེཀསྨིཾ སཙྩིཀཊྛེ ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀསྶ པཙྩནཱིཀཱནུལོམསྶ ཙཱཏི དྭིནྣཾ དྭིནྣཾ པཙྩནཱིཀཱནཾ ཝསེན ཨཡཾ ཨཊྛམུཁཱ ནཱམ ཝཱདཡུཏྟི ནིདྡིཊྛཱ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡཱ ཨེཀེཀསྨིཾ མུཁེ ཨེཀེཀསྶ ནིགྒཧསྶ ཝསེན ཨཊྛཀནིགྒཧོཏི པཱལི༹ཡཾ ལིཁིཡཏི. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཨེཝཾ ཙཏུབྦིདྷེ པཉྷེ, པཉྩཀདྭཡབྷེདཏོ;

ཨེསཱ ཨཊྛམུཁཱ ནཱམ, ཝཱདཡུཏྟི པཀཱསིཏཱ.

‘‘ཨཊྛེཝ ནིགྒཧཱ ཏཏྠ, ཙཏྟཱརོ ཏེསུ དྷམྨིཀཱ;

ཨདྷམྨིཀཱ ཙ ཙཏྟཱརོ, སབྦཏྠ སཀཝཱདིནོ;

ཛཡོ པརཱཛཡོ ཙེཝ, སབྦཏྠ པརཝཱདིནོ’’ཏི.

སཙྩིཀཊྛཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. སུདྡྷིཀསཾསནྡནཝཎྞནཱ

༡༧-༢༧. ཨིདཱནི རཱུཔཱདཱིཧི སདྡྷིཾ སཙྩིཀཊྛསཾསནྡནཾ ཧོཏི. ཏཏྠ རཱུཔཉྩཱཏི ཡཐཱ རཱུཔཾ པརམཏྠཏོ ཨུཔལབྦྷཏི, ཀིཾ ཏེ པུགྒལོཔི ཏཐེཝ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཨཏྠི པུགྒལོཏི ཝཙནམཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཡདི ཏེ རཱུཔཾ ཝིཡ པརམཏྠཏོ པུགྒལོ ཨཏྠི, རཱུཔཏོ ཝེདནཱདཱིནཾ ཝིཡ པུགྒལསྶཱཔི ཨཉྙཏྟཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, སམཡསུཏྟཝིརོདྷཾ དིསྭཱ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. སེསཾ ཨཏྠཏོ པཱཀཊམེཝ. དྷམྨཏོ པནེཏྠ སཏྟཔཉྙཱསབྷེདསྶ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠསྶ ཝསེན སཀཝཱདཱིཔཀྑམཱུལཀེ ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀེ སཏྟཔཉྙཱས ཨནུལོམཔཉྩཀཱནི དསྶིཏཱནི. པཊིཀམྨཙཏུཀྐཱདཱིནི སངྑིཏྟཱནི. པརཝཱདཱིཔཀྑམཱུལཀེཔི པཙྩནཱིཀཱནུལོམེ སཏྟཔཉྙཱས པཊིལོམཔཉྩཀཱནི དསྶིཏཱནི. པཊིཀམྨཙཏུཀྐཱདཱིནི སངྑིཏྟཱནི. ཏཏྠ ‘‘ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ’’ཏི ཝཙནམཏྟེན པུགྒལསྶ ཨཏྠིཏཾ རཱུཔསྶ ཙ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠཝསེན ཨུཔལབྦྷནཱིཡཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨུབྷིནྣཾ ཨཉྙཏྟཾ པཊིཛཱནཱཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱཏི ཨནུཡོགོ པརཝཱདིསྶ, སམྨུཏིཔརམཏྠཱནཾ ཨེཀཏྟནཱནཏྟཔཉྷསྶ ཋཔནཱིཡཏྟཱ པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ. སེསམིདྷཱཔི ཨཏྠཏོ པཱཀཊམེཝཱཏི.

སུདྡྷིཀསཾསནྡནཝཎྞནཱ.

༦. ཨོཔམྨསཾསནྡནཝཎྞནཱ

༢༨-༣༦. ཨིདཱནི རཱུཔཱདཱིཧེཝ སདྡྷིཾ ཨོཔམྨཝསེན སཙྩིཀཊྛསཾསནྡནཾ ཧོཏི. ཏཏྠ རཱུཔཝེདནཱནཾ ཨུཔལདྡྷིསཱམཉྙེན ཨཉྙཏྟཔུཙྪཱ ཙ པུགྒལརཱུཔཱནཾ ཨུཔལདྡྷིསཱམཉྙཔུཙྪཱ ཙཱཏི པུཙྪཱདྭཡམྤི སཀཝཱདིསྶ, ཨུབྷོཔི པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. པརཝཱདིནཱ ཨནུཉྙཱཏེན ཨུཔལདྡྷིསཱམཉྙེན རཱུཔཝེདནཱནཾ ཝིཡ རཱུཔཔུགྒལཱནཾ ཨཉྙཏྟཱནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ. སེསམིདྷཱཔི ཨཏྠཏོ པཱཀཊམེཝ. དྷམྨཏོ པནེཏྠ རཱུཔམཱུལཀཱདཱིནཾ ཙཀྐཱནཉྩ ཝསེན སཀཝཱདཱིཔཀྑེ ཝཱིསཱདྷིཀཱནི ནཝ ནིགྒཧཔཉྩཀསཏཱནི དསྶིཏཱནི. ཀཐཾ? ཁནྡྷེསུ ཏཱཝ རཱུཔམཱུལཀེ ཙཀྐེ ཙཏྟཱརི, ཏཐཱ ཝེདནཱདིམཱུལཀེསཱུཏི ཝཱིསཏི. ཨཱཡཏནེསུ ཙཀྑཱཡཏནམཱུལཀེ ཙཀྐེ ཨེཀཱདས, ཏཐཱ སེསེསཱུཏི དྭཏྟིཾསསཏཾ. དྷཱཏཱུསུ ཙཀྑུདྷཱཏུམཱུལཀེ ཙཀྐེ སཏྟརས, ཏཐཱ སེསེསཱུཏི ཚཱདྷིཀཱནི ཏཱིཎི སཏཱནི. ཨིནྡྲིཡེསུ ཙཀྑུནྡྲིཡམཱུལཀེ ཙཀྐེ ཨེཀཝཱིསཏི, ཏཐཱ སེསེསཱུཏི དྭཱསཊྛཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི སཏཱནི. ཨེཝཾ སབྦཱནིཔི ཝཱིསཱདྷིཀཱནི ནཝ ནིགྒཧཔཉྩཀསཏཱནི ཧོནྟི.

༣༧-༤༥. པརཝཱདཱིཔཀྑེཔི རཱུཔཾ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨནུལོམཝསེནེཝ རཱུཔཝེདནཱདཱིནཾ ཨཉྙཏྟཔཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ པུན ཨཏྠི པུགྒལོཏི སུཏྟཾ ནིསྶཱཡ ཚལཝསེན པུགྒལསྶ རཱུཔཱདཱིཧི ཨུཔལདྡྷིསཱམཉྙཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཉྙཏྟཱནུཡོགོ ཀཏོ. སེསམིདྷཱཔི ཨཏྠཏོ ཨུཏྟཱནམེཝ. དྷམྨཏོཔི སཀཝཱདཱིཔཀྑེ ཝུཏྟནཡེན ཝཱིསཱདྷིཀཱནི ནཝ པཊིཀམྨཔཉྩཀསཏཱནི དསྶིཏཱནི.

རཱུཔཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ཨོཔམྨཝསེན སཙྩིཀཊྛསཾསནྡནཾ.

༧. ཙཏུཀྐནཡསཾསནྡནཝཎྞནཱ

༤༦-༥༢. ཨིདཱནི ཡཾ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེན ཨུཔལབྦྷཏི, ཏེན ཡསྨཱ རཱུཔཱདཱིསུ སཏྟཔཉྙཱསཱཡ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེསུ ཨཉྙཏརེན བྷཝིཏབྦཾ; རཱུཔཱདིནིསྶིཏེན ཝཱ, ཨཉྙཏྲ ཝཱ རཱུཔཱདཱིཧི, རཱུཔཱདཱིནཾ ཝཱ ནིསྶཡེན, ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ཙཏུཀྐནཡེན སཙྩིཀཊྛསཾསནྡནཾ ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ རཱུཔཾ པུགྒལོཏི ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, ཨུཙྪེདདིཊྛིབྷཡེན ན ཧེཝཱཏི པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ, ནིགྒཧཱརོཔནཾ སཀཝཱདིསྶ. ཀིཾ པནེཏཾ ཡུཏྟཾ, ནནུ རཱུཔཾ ཝེདནཱཏི ཝུཏྟམྤི པཊིཀྑིཔིཏབྦམེཝཱཏི? ཨཱམ པཊིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཏཾ པན རཱུཔཏོ ཝེདནཱཡ ཨཉྙསབྷཱཝསབྦྷཱཝཏོ, ན ཨཉྙཏྟཱབྷཱཝཏོ. ཨཡཉྩ རཱུཔཱདཱིསུ ཨེཀདྷམྨཏོཔི པུགྒལསྶ ཨཉྙཏྟཾ ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ ཡུཏྟཾ. ཨཡཉྩ ཨནུཡོགོ རཱུཔཾ པུགྒལོ…པེ… ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡཾ པུགྒལོཏི སཀལཾ པརམཏྠསཙྩཾ སནྡྷཱཡ ཨཱརདྡྷོ. སཀལཾ པན པཙྩཏྟལཀྑཎཝསེན ཨེཀཏོ ཝཏྟུཾ ན སཀྐཱཏི ཏནྟིཝསེན ཨནུཡོགལཀྑཎམཏྟམེཏཾ ཋཔིཏཾ. ཏེན ཝིཉྙཱུ ཨཏྠཾ ཝིབྷཱཝེནྟི. ཝཱདཀཱམེན པན ཨིམཾ ལཀྑཎཾ གཧེཏྭཱ ཡཐཱ ཡཐཱ པརཝཱདིསྶ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཝཏྟབྦཾ. ཨིཏི ཏནྟིཝསེན ཨནུཡོགལཀྑཎསྶ ཋཔིཏཏྟཱཔི ཡུཏྟམེཝ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཱནུཡོགེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – རཱུཔསྨིཾ པུགྒལོཏིཨཱདཱིསུ ཡཐཱ ཨེཀཾ མཧཱབྷཱུཏཾ ནིསྶཱཡ ཏཡོ མཧཱབྷཱུཏཱ, ཝཏྠུརཱུཔཾ ནིསྶཱཡ ཝིཉྙཱཎཾ རཱུཔསྨིནྟི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ རཱུཔསྨིཾ པུགྒལོ? ཡཐཱ ཙ སབྷཱགཝིནིབྦྷོགཏོ ཝེདནཱདཡོ སབྦདྷམྨཱ, ཨརཱུཔཱ ཝཱ པན ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ, ནིབྦཱནམེཝ ཝཱ ‘‘ཨཉྙཏྲ རཱུཔཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ པུགྒལོ? ཡཐཱ ཙ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱནཾ རཱུཔཱནཾ ནིསྶཡཝསེན ‘‘ཝེདནཱཡ རཱུཔཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎསྨིཾ རཱུཔ’’ནྟི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ པུགྒལོཏི? སབྦཱནུཡོགེསུ པན ཨུཙྪེདདིཊྛིབྷཡེན ཙེཝ སམཡཝིརོདྷེན ཙ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. སེསམེཏྠ ཨཏྠཏོ པཱཀཊམེཝ. དྷམྨཏོ པནེཏྠ སཏྟཔཉྙཱསཱཡ སཙྩིཀཊྛེསུ ཨེཀེཀསྨིཾ ཙཏྟཱརི ཙཏྟཱརི ཀཏྭཱ ནིགྒཧཝསེན ཨཊྛཝཱིསཱདྷིཀཱནི དྭེ པཉྩཀསཏཱནི དསྶིཏཱནི. པརཝཱདཱིཔཀྑེཔི པཊིཀམྨཝསེན ཏཏྟཀཱནེཝ. ཡཱ པནེཏྠ ཨཏྠི པུགྒལོཏི ཝུཏྟེ སཀཝཱདིསྶ པཊིཉྙཱ, སཱ སུཏྟེ ཨཱགཏེན སམྨུཏིཝསེན. ཡོ རཱུཔཾ པུགྒལོཏིཨཱདཱིསུ པཊིཀྑེཔོ, སོ སཀྐཱཡདིཊྛིཔཉྷསྶ ཋཔནཱིཡཏྟཱ. པརཝཱདིསྶ པཊིཀམྨཾ ཚལཝསེནེཝཱཏི.

ཙཏུཀྐནཡསཾསནྡནཾ.

ནིཊྛིཏཱ ཙ སཾསནྡནཀཐཱ.

༨. ལཀྑཎཡུཏྟིཝཎྞནཱ

༥༣. ཨིདཱནི ལཀྑཎཡུཏྟི ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཋཔེཏྭཱ ནིབྦཱནཾ སེསོ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠོ པཙྩཡཔཊིབདྡྷཏཱཡ སཔྤཙྩཡོ, པཙྩཡེཧི སམཱགམྨ ཀཏཏྟཱ སངྑཏོ, ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནཏོ སདཱ ཨབྷཱཝཏོ ཨསསྶཏོ, ཨུཔྤཏྟིཀཱརཎསངྑཱཏསྶ ནིམིཏྟསྶ ཨཏྠིཏཱཡ སནིམིཏྟོ, ནིབྦཱནཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱབྷཱཝཏོ ཨཔྤཙྩཡཾ ཨསངྑཏཾ སསྶཏཾ ཨནིམིཏྟནྟི ཨིདཾ སཙྩིཀཊྛསྶ ལཀྑཎཾ. ཏསྨཱ ཡདི པུགྒལོཔི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠོཝ ཏསྶཱཔི ཨིམིནཱ ལཀྑཎེན བྷཝིཏབྦནྟི སནྡྷཱཡ པུགྒལོ སཔྤཙྩཡོཏིཨཱདཡོ ཨཊྛཔི ཨནུཡོགཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧནྟིཨཱདི པནེཏྠ སངྑིཏྟཾ. ཨེཝམེཏཱནི སཀཝཱདཱིཔཀྑེ ཨནུལོམཔཙྩནཱིཀེ ཨནུལོམམཏྟཝསེན ཨཊྛ པཉྩཀཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

༥༤. པརཝཱདཱིཔཀྑེཔི པཙྩནཱིཀཱནུལོམེ པཙྩནཱིཀམཏྟཝསེན ཨཊྛེཝ. ཏཏྠ ཡསྨཱ པརཝཱདིནཱ སུཏྟཝསེན སམྨུཏིསཙྩཾ སཱདྷིཏཾ, སམྨུཏིཡཱ ཙ སཔྤཙྩཡཱདིབྷཱཝོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡཱཐཱཝཏོ ཙ པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ. ཚལཝསེན པན ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཨཱཛཱནཱཧི པཊིཀམྨ’’ནྟིཨཱདི སབྦཾ ཨིདྷཱཔི སངྑིཏྟམེཝ.

ལཀྑཎཡུཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཝཙནསོདྷནཝཎྞནཱ

༥༥-༥༩. ཨིདཱནི ཝཙནསོདྷནཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡདེཏཾ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཝཙནཾ, ཏཾ སོདྷེཏུཾ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི, ཨུཔལབྦྷཏི པུགྒལོཏི. པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏསྶཏྠོ – ཡདེཏཾ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི པདདྭཡཾ, ཏཾ ཨེཀཏྠཾ ཝཱ བྷཝེཡྻ ནཱནཏྠཾ ཝཱ. ཡདི ཏཱཝ ནཱནཏྠཾ, ཡཐཱ ཨཉྙཾ རཱུཔཾ, ཨཉྙཱ ཝེདནཱ, ཨེཝཾ ཨཉྙོ པུགྒལོ, ཨཉྙོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨཱཔཛྫཏི. ཨཐེཀཏྠཾ, ཡཐཱ ཡཾ ཙིཏྟཾ ཏཾ མནོ, ཨེཝཾ སྭེཝ པུགྒལོ, སོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨཱཔཛྫཏི. ཏེན ཏཾ ཝདཱམི ‘‘ཡདི ཏེ ཡོ པུགྒལོ, སོ ཨུཔལབྦྷཏི, ཨེཝཾ སནྟེ ཡོ ཡོ ཨུཔལབྦྷཏི, སོ སོ པུགྒལོཏི ཨཱཔཛྫཏི, ཀིཾ སམྤཊིཙྪསི ཨེཏ’’ནྟི? ཏཏོ པུགྒལཝཱདཱི ཡསྨཱ པུགྒལསྶ ཨུཔལབྦྷཏཾ ཨིཙྪཏི, ན ཨུཔལབྦྷམཱནཱནམྤི རཱུཔཱདཱིནཾ པུགྒལབྷཱཝཾ, ཏསྨཱ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི, ཨུཔལབྦྷཏི ཀེ ཧི ཙི པུགྒལོ ཀེ ཧི ཙི ན པུགྒལོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – མམ པུགྒལོ ཨཏྠི པུགྒལོཏི སཏྠུ ཝཙནཏོ ཨུཔལབྦྷཏི. ཡོ པན ཨུཔལབྦྷཏི, ན སོ སབྦོ པུགྒལོ, ཨཐ ཁོ ཀེ ཧི ཙི པུགྒལོ ཀེ ཧི ཙི ན པུགྒལོཏི. ཏཏྠ ཀོ-ཀཱརཏྠེ ཀེ-ཀཱརོ, ཧི-ཀཱརོ ཙ ནིཔཱཏམཏྟོ. ཀོཙི པུགྒལོ, ཀོཙི ན པུགྒལོཏི ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – པུགྒལོཔི ཧི རཱུཔཱདཱིསུཔི ཡོ ཀོཙི དྷམྨོ ཨུཔལབྦྷཏིཡེཝ, ཏཏྠ པུགྒལོཝ པུགྒལོ. རཱུཔཱདཱིསུ པན ཀོཙིཔི ན པུགྒལོཏི. ཏཏོ ཏཾ སཀཝཱདཱི ཨཱཧ – པུགྒལོ ཀེ ཧི ཙི ཨུཔལབྦྷཏི ཀེ ཧི ཙི ན ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི. ཏསྶཏྠོ – པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི པདདྭཡསྶ ཨཏྠཏོ ཨེཀཏྟེ ཡདི ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨནུཉྙཱཏོ དྷམྨོ པུགྒལཏོ ཨནཉྙོཔི ཀོཙི པུགྒལོ ཀོཙི ན པུགྒལོ, པུགྒལོཔི ཏེ ཀོཙི ཨུཔལབྦྷཏི, ཀོཙི ན ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨཱཔཛྫཏི, ཀིཾ སམྤཊིཙྪསི ཨེཏནྟི? སོ པུགྒལསྶ ཨནུཔལདྡྷིཾ ཨནིཙྪནྟོ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི. ཨིཏོ པརཾ ‘‘ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧ’’ནྟིཨཱདི སབྦཾ སངྑིཏྟཾ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཝེདིཏབྦཾ. པུགྒལོ སཙྩིཀཊྛོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སབྦཱནི ཧེཏཱནི ཨུཔལབྦྷཏིཝེཝཙནཱནེཝ, ཨཔིཙ ཡསྨཱ ‘‘པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏིསཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནཱ’’ཏི ཨཡཾ པུགྒལཝཱདིནོ པཊིཉྙཱ, ཏསྨཱསྶ ཡཐེཝ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ལདྡྷི, ཨེཝམེཝཾ པུགྒལོ སཙྩིཀཊྛོཏིཔི ཨཱཔཛྫཏི. ཡཱ པནསྶ པུགྒལོ ཨཏྠཱིཏི ལདྡྷི, ཏསྶཱ ཝིཛྫམཱནོཏིཝེཝཙནམེཝ, ཏསྨཱ སབྦཱནིཔེཏཱནི ཝཙནཱནི སོདྷིཏཱནི.

༦༠. ཏཏྠ ཡཾ ཨཝསཱནེ ‘‘པུགྒལོ ཨཏྠི, ཨཏྠི ན སབྦོ པུགྒལོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ, ཏཏྲཱཡམདྷིཔྤཱཡོ – ཡཉྷེཏཾ པརཝཱདིནཱ ‘‘པུགྒལོ ཨཏྠི, ཨཏྠི ཀེཧིཙི པུགྒལོ, ཀེཧིཙི ན པུགྒལོ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཡསྨཱ ཨཏྠཏོ པུགྒལོ ཨཏྠི, ཨཏྠི ན སབྦོ པུགྒལོཏི ཨེཏྟཀཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཾ སཀཝཱདཱི སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ནཾ ཨེཝཾ ཨནུཡུཉྫཏི. ཏཡཱ ཧི ‘‘ཨཏྠི པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ’’ཏི ཝཙནམཏྟཾ ནིསྶཱཡ ‘‘པུགྒལོ ཨཏྠཱི’’ཏི ལདྡྷི གཧིཏཱ, ཡཐཱ ཙ བྷགཝཏཱ ཨེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཏཐཱ ‘‘སུཉྙཏོ ལོཀཾ ཨཝེཀྑསྶུ, མོགྷརཱཛཱ, སདཱ སཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ (སུ. ནི. ༡༡༢༥) ནཡེན ‘‘ནཏྠཱི’’ཏིཔི ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཡཐེཝ ཏེ ‘‘པུགྒལོ ཨཏྠི, ཨཏྠི ན སབྦོ པུགྒལོ’’ཏི ལདྡྷི, ཏཐཱ པུགྒལོ ནཏྠི, ནཏྠི ན སབྦོ པུགྒལོཏིཔི ཨཱཔཛྫཏི, ཀིཾ ཨེཏཾ སམྤཊིཙྪསཱིཏི? ཨཐ ནཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ན ཧེཝཱཏི པཊིཀྑིཔཏི. སེསམེཏྠ ནིགྒཧཱདིཝིདྷཱནཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཝཙནསོདྷནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. པཉྙཏྟཱནུཡོགཝཎྞནཱ

༦༡-༦༦. ཨིདཱནི པཉྙཏྟཱནུཡོགོ ནཱམ ཧོཏི. རཱུཔདྷཱཏུཡཱ ཧི པུགྒལཝཱདཱི རཱུཔིཾ པུགྒལཾ པཉྙཔེཏི, ཏཐཱ ཨརཱུཔདྷཱཏུཡཱ ཨརཱུཔིཾ. ཏསྶ ཏཾ ལདྡྷིཾ བྷིནྡིཏུཾ སབྦཱཔི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ ཨིཏརསྶ. སོ ཧི རཱུཔཱིཏི ཝུཏྟེ རཱུཔཀཱཡསབྦྷཱཝཏོ ཙེཝ ཏཐཱརཱུཔཱཡ ཙ པཉྙཏྟིཡཱ ཨཏྠིཏཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཀཱམཱིཏི ཝུཏྟེ ཝཱིཏརཱགསབྦྷཱཝཏོ ཙེཝ ཏཐཱརཱུཔཱཡ ཙ པཉྙཏྟིཡཱ ནཏྠིཏཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཨརཱུཔཱིཏི ཝུཏྟེཔི ཨརཱུཔཀྑནྡྷསབྦྷཱཝཏོ ཙེཝ ཏཐཱརཱུཔཱཡ ཙ པཉྙཏྟིཡཱ ཨཏྠིཏཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. དྭཱིསུཔི ནཡེསུ སཏྟོཏི པུགྒལསྶ ཝེཝཙནཝསེན ཝུཏྟཾ.

༦༧. ཨིདཱནི ཡསྨཱ སོ ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི’’ཏི ཨཱགཏཊྛཱནེ ཨཉྙོ ཀཱཡོ ཨཉྙོ པུགྒལོཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ལདྡྷིཾ བྷིནྡིཏུཾ ཀཱཡོཏི ཝཱ སརཱིརནྟི ཝཱཏིཨཱདི སཀཝཱདཱིཔུཙྪཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀཱཡཾ ཨཔྤིཡཾ ཀརིཏྭཱཏི ཀཱཡཾ ཨཔྤེཏབྦཾ ཨལླཱིཡཱཔེཏབྦཾ ཨེཀཱིབྷཱཝཾ ཨུཔནེཏབྦཾ ཨཝིབྷཛིཏབྦཾ ཀཏྭཱ པུཙྪཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེསེསེཏི ཨེསོ སོཡེཝ. ཨེསེ ཨེསེཏིཔི པཱཋོ. ཨེསོ ཨེསོཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཊྛེཏི ཨེཀཊྛོ. སམེ སམབྷཱགེ ཏཛྫཱཏེཏི སམོ སམབྷཱགོ ཏཛྫཱཏིཀོ. ཝཙནམཏྟེཡེཝེཏྠ བྷེདོ. ཨཏྠཏོ པན ཀཱཡོཝ ཨེསོཏི པུཙྪཏི. པརཝཱདཱི ནཱནཏྟཾ ཨཔསྶནྟོ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནཱཏི. པུགྒལོཏི ཝཱ ཛཱིཝོཏི ཝཱཏི པུཙྪཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཉྙོ ཀཱཡོཏི པུཊྛོ པན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡ ཨེཝཾལདྡྷིཀཏྟཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཉྙཾ ཛཱིཝནྟི པུཊྛོ པན ཨཱཧཙྩ བྷཱསིཏཾ སུཏྟཾ པཊིཀྑིཔིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཝཛཱནཱཏི. ཏཏོ པརཾ ‘‘ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧ’’ནྟིཨཱདི ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༦༨. པརཝཱདཱིཔཀྑེ པན ཨཉྙོ ཀཱཡོ ཨཉྙོ པུགྒལོཏི པུཊྛོ སཀཝཱདཱི ཋཔནཱིཡཔཉྷཏྟཱ པཊིཀྑིཔཏི, པརཝཱདཱི ཚལཝསེན པཊིཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏམྤི ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཉྙཏྟཱནུཡོགཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. གཏིཨནུཡོགཝཎྞནཱ

༦༩-༧༢. ཨིདཱནི གཏིཔརིཝཏྟནམུཁེན ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཨནུཡོགོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ པུགྒལཝཱདཱི ‘‘ས སཏྟཀྑཏྟུཔརམཾ སནྡྷཱཝིཏྭཱན པུགྒལོ’’ཏིཨཱདཱིནི (སཾ. ནི. ༢.༡༣༣; ཨིཏིཝུ. ༢༤) སུཏྟཱནི ནིསྶཱཡ པུགྒལོ སནྡྷཱཝཏཱིཏི ལདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཝོཧརཏི, ཏསྨཱསྶ ཏཾ ལདྡྷིཾ བྷིནྡིཏུཾ སནྡྷཱཝཏཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ སནྡྷཱཝཏཱིཏི སཾསརཏི གམནཱགམནཾ ཀརོཏི. ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. སོ པུགྒལོཏིཨཱདཡོ ཨནུཡོགོཔི སཀཝཱདིསྶ, པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ. ཏཏྠ སོཏི སོཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ པན ཨནུཡུཏྟོ སསྶཏདིཊྛིབྷཡེན པཊིཀྑིཔཏི. ཨཉྙོཏི པུཊྛོ ཨུཙྪེདདིཊྛིབྷཡེན. སོ ཙ ཨཉྙོ ཙཱཏི པུཊྛོ ཨེཀཙྩསསྶཏདིཊྛིབྷཡེན. ནེཝ སོ ན ཨཉྙོཏི པུཊྛོ ཨམརཱཝིཀྑེཔདིཊྛིབྷཡེན. པུན ཙཏྟཱརོཔི པཉྷེ ཨེཀཏོ པུཊྛོ ཙཏུནྣམྤི དིཊྛཱིནཾ བྷཡེན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན ཡཱནིསྶ སུཏྟཱནི ནིསྶཱཡ ལདྡྷི ཨུཔྤནྣཱ ཏཱནི དསྶེནྟོ ཏེན ཧི པུགྒལོ སནྡྷཱཝཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

༧༦. པུན སཀཝཱདིནཱ ‘‘ཡྭཱཡཾ ཏཝ ལདྡྷིཡཱ སནྡྷཱཝཏི, ཀིཾ སོ ཨསྨིཉྩ པརསྨིཉྩ ལོཀེ ཨེཀོཡེཝཱ’’ཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན སྭེཝཱཏི ནིཡམེཏྭཱ པུཊྛོ སསྶཏབྷཡཱ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ ཏཐེཝ པུཊྛོ ཡསྨཱ སོ པུགྒལོཝ ན ཨཉྙོ བྷཱཝོ, ‘‘སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’’ཏིཨཱདིསུཏྟམྤི (པཱརཱ. ༡༢; དཱི. ནི. ༡.༢༤༥) ཨཏྠི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. སྭེཝ མནུསྶོཏི པུཊྛོ མནུསྶསྶེཝ དེཝཏྟཱབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི.

༧༧. པུན པུཊྛོ ‘‘ཨཧཾ ཏེན སམཡེན སུནེཏྟོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི’’ནྟིཨཱདིསུཏྟཝསེན (ཨ. ནི. ༧.༦༦ ཨཏྠཏོ སམཱནཾ) པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐསྶ སཀཝཱདཱི དེཝམནུསྶུཔཔཏྟཱིནཾ ནཱནཏྟཏོ ཝཙནཾ མིཙྪཱཏི པཀཱསེནྟོ མནུསྶོ ཧུཏྭཱཏིཨཱདིམཱཧ.

༧༨. ཏཏྠ ཧེཝཾ མརཎཾ ན ཧེཧིཏཱིཏི ཨེཝཾ སནྟེ མརཎཾ ན བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏོ པརཾ ཡཀྑོ པེཏོཏི ཨཏྟབྷཱཝནཱནཏྟཝསེན ཨནུཡོགནཱནཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༨༢. ཁཏྟིཡོཏིཨཱདཱིནི ཛཱཏིཝསེན ཙེཝ ཨངྒཝེཀལླཱདིཝསེན ཙ ཝུཏྟཱནི.

༨༧. པུན ན ཝཏྟབྦནྟི པརཝཱདིནཱ པུཊྛོ ཨིདྷཊྛཀསྶ ཨུཔཔཏྟིཝསེན པརལོཀསྶ གམནཱབྷཱཝཏོ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ པུན སོཏཱཔནྣསྶ བྷཝནྟརེཔི སོཏཱཔནྣབྷཱཝཱཝིཛཧནཏོ དུཏིཡཔཊིཉྙཱཔི ཏསྶེཝ. ཧཉྩཱིཏིཨཱདིཝཙནཾ པརཝཱདིསྶ.

༨༨. པུན དེཝལོཀེ ཨུཔཔནྣསྶ མནུསྶཏྟཱབྷཱཝདསྶནེན ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ.

༨༩. ཏཏོ པརཾ ཨནཉྙོ ཨཝིགཏོཏི ཨེཏྠ ཨནཉྙོཏི སབྦཱཀཱརེན ཨེཀསདིསོ. ཨཝིགཏོཏི ཨེཀེནཱཔི ཨཱཀཱརེན ཨཝིགཏོཏི ཨཏྠོ. ན ཧེཝནྟི དེཝལོཀེ ཨུཔཔནྣསྶ མནུསྶབྷཱཝཱབྷཱཝཏོ ཨེཝམཱཧ.

༩༠. པུན དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ ཨནུཡུཏྟོ ‘‘སྭེཝ པུགྒལོ སནྡྷཱཝཏཱི’’ཏི ལདྡྷིཡཱ ཨནུཛཱནཱཏི. ཧཏྠཙྪིནྣོཏིཨཱདི ཨཱཀཱརཝིགམནདསྶནེན ཨཝིགཏོ སནྡྷཱཝཏཱིཏི ལདྡྷིབྷིནྡནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨལ༹ཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཨངྒུཊྛཀཱ ཚིནྣཱ. ཀཎྜརཙྪིནྣོཏི ཡསྶ མཧཱནྷཱརཱུ ཚིནྣཱ.

༩༡. སརཱུཔོཏིཨཱདཱིསུ པཋམེ པཉྷེ ཨིམིནཱ རཱུཔཀཱཡེན སདྡྷིཾ ཨགམནཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡེ ཨནྟརཱབྷཝཔུགྒལཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སོ ཧི ཏསྶ ལདྡྷིཡཱ སརཱུཔོཝ གནྟྭཱ མཱཏུཀུཙྪིཾ པཝིསཏི. ཨཐསྶ ཏཾ རཱུཔཾ བྷིཛྫཏི. ཏཾ ཛཱིཝནྟི ཡེན རཱུཔསངྑཱཏེན སརཱིརེན སདྡྷིཾ གཙྪཏི, ཀིམསྶ ཏདེཝ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརནྟི པུཙྪཏི. པརཝཱདཱི ཨིདྷ སརཱིརནིཀྑེཔཱ སུཏྟཝིརོདྷཱ ཙ པཊིཀྑིཔཏི.

སཝེདནོཏིཨཱདཱིསུ ཨསཉྙཱུཔཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཏདཉྙཾ ཨུཔཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཏཾ ཛཱིཝནྟི ཡེན ཝེདནཱདིསངྑཱཏེན སརཱིརེན སདྡྷིཾ གཙྪཏི. ཀིམསྶ ཏདེཝ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརནྟི པུཙྪཏི. ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ, ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརནྟི ཨེཏིསྶཱ ཧི ལདྡྷིཡཱ པཉྩཔི ཁནྡྷཱ སརཱིརནྟི ཨདྷིཔྤེཏཱ. པརཝཱདཱི སུཏྟཝིརོདྷཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༩༢. ཨརཱུཔོཏིཨཱདཱིསུ པཋམེ པཉྷེ ཨནྟརཱབྷཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡེ ཨརཱུཔཱ རཱུཔཾ ཨུཔཔཛྫམཱནཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཉྙཾ, ཛཱིཝནྟི ཡཾ རཱུཔསངྑཱཏཾ སརཱིརཾ པཧཱཡ ཨརཱུཔོ སནྡྷཱཝཏི, ཀིཾ ཏེ ཏཾ སརཱིརཾ ཨཉྙཾ, ཨཉྙཾ ཛཱིཝནྟི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ སུཏྟཝིརོདྷཱ པཊིཀྑིཔཏི.

ཨཝེདནོཏིཨཱདཱིསུ སཉྙཱིབྷཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཏདཉྙཾ ཨུཔཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཉྙཾ ཛཱིཝནྟི ཡཾ ཝེདནཱདིསངྑཱཏཾ སརཱིརཾ པཧཱཡ ཨཝེདནོ ཨཝིཉྙཱཎོ སནྡྷཱཝཏི, ཀིཾ ཏེ ཏཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ, ཨཉྙཾ ཛཱིཝནྟི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ སུཏྟཝིརོདྷཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༩༣. རཱུཔཾ སནྡྷཱཝཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཡེ རཱུཔཱདཡོ ཁནྡྷེ ཨུཔཱདཱཡ པུགྒལཾ པཉྙཔེཏི, ཀིཾ ཏེ ཏསྨིཾ པུགྒལེ སནྡྷཱཝནྟེ ཏམྤི རཱུཔཾ སནྡྷཱཝཏཱིཏི པུཙྪཏི. པརཝཱདཱི ‘‘ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎཱནཾ སཏྟཱནཾ ཏཎྷཱསཾཡོཛནཱནཾ སནྡྷཱཝཏཾ སཾསརཏ’’ནྟི སཏྟསྶེཝ སནྡྷཱཝནཝཙནཏོ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ ཡསྨཱ རཱུཔཱདིདྷམྨེ ཝིནཱ པུགྒལོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏསྨིཾ སནྡྷཱཝནྟེ ཏེནཔི རཱུཔེན སནྡྷཱཝིཏབྦནྟི སཉྙཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༩༤. རཱུཔཾ ན སནྡྷཱཝཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཡསྨཱ ཏེ རཱུཔཾ པུགྒལོ ན ཧོཏི, སྭེཝ ཙ སནྡྷཱཝཏཱིཏི ཝདེསི, ཏསྨཱ ཏཾ པུཙྪཱམི, ཀིཾ ཏེ རཱུཔཾ ན སནྡྷཱཝཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏརོ པུགྒལེ སནྡྷཱཝནྟེ ན སཀྐཱ ཏསྶ ཨུཔཱདཱནབྷཱུཏེན རཱུཔེན སནྡྷཱཝིཏུནྟི སཉྙཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ སཏྟཱནཉྙེཝ སནྡྷཱཝནཝཙནཏོ པཊིཛཱནཱཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ.

གཱཐཱནཾ པན ཨཡམཏྠོ – ཨཱཡསྨཏོ མཏེན རུཀྑཾ ཨུཔཱདཱཡ ཚཱཡཱ ཝིཡ, ཨིནྡྷནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨགྒི ཝིཡ ཙ, ཁནྡྷེ ཨུཔཱདཱཡ པུགྒལོ; རཱུཔཱདཱིནཾ སནྡྷཱཝནེ ཨསཏི ཏེསུ ཁནྡྷེསུ བྷིཛྫམཱནེསུ སོ ཏཝ པུགྒལོ བྷིཛྫཏི ཙེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཨུཙྪེདཱ བྷཝཏི དིཊྛི, ཨུཙྪེདདིཊྛི ཏེ ཨཱཔཛྫཏི. ཀཏརཱ ཡཱ བུདྡྷེན ཝིཝཛྫིཏཱ ཨཀུསལདིཊྛི. ཡཱ པན ‘‘ཨུཙྪེདཝཱདཱི སམཎོ གོཏམོ’’ཏི པརིཡཱཡབྷཱསིཏཱ, ན ཏཾ ཝདཱམཱཏི དསྶེཏི. ཨཐཱཔི ཏེསུ ཁནྡྷེསུ བྷིཛྫམཱནེསུ སོ པུགྒལོ ན བྷིཛྫཏི, ཨེཝཾ སནྟེ སསྶཏོ པུགྒལོ ཧོཏི. ཏཏོ སོ ནིབྦཱནེན སམསམོ ཨཱཔཛྫཏི. སམསམོཏི ཨཏིཝིཡ སམོ, སམེན ཝཱ སམོ, སམབྷཱཝེནེཝ སམོ. ཡཐེཝ ནིབྦཱནཾ ནུཔྤཛྫཏི ན བྷིཛྫཏི, ཨེཝཾ ཏེ པུགྒལོཔི ཏེན སམསམོཏི.

གཏིཔརིཝཏྟནམུཁེན ཙུཏིཔཊིསནྡྷཱནུཡོགོ ནིཊྛིཏོ.

ཨནུཡོགཝཎྞནཱ.

༡༢. ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟཱནུཡོགཝཎྞནཱ

༩༥. ཨིདཱནི ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟཱནུཡོགོ ཧོཏི. ཏཏྠ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱཔཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. སོ ཧི རུཀྑཾ ཨུཔཱདཱཡ ཚཱཡཱཡ ཝིཡ, ཨིནྡྷནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨགྒིསྶ ཝིཡ ཙ, རཱུཔཱདཱིནི ཨུཔཱདཱཡ པུགྒལསྶ པཉྙཏྟིཾ པཉྙཱཔནཾ ཨཝབོདྷནཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ ‘‘རཱུཔཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི པུཊྛོ པཊིཛཱནཱཏི. པུན ཡཐཱ རུཀྑུཔཱདཱནཱ ཚཱཡཱ རུཀྑོ ཝིཡ, ཨིནྡྷནུཔཱདཱནོ ཙ ཨགྒི ཨིནྡྷནཾ ཝིཡ ཨནིཙྩཱདིདྷམྨོ, ཨེཝཾ ཏེ རཱུཔཱདིཨུཔཱདཱནོ པུགྒལོ རཱུཔཱདཡོ ཝིཡ ཨནིཙྩོཏི ཨིམམཏྠཾ པུཊྛོ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༩༧. ནཱིལཾ རཱུཔཾ ཨུཔཱདཱཡ ནཱིལོཏིཨཱདཱིསུ ནཱིལརཱུཔེན སདྡྷིཾ པུགྒལསྶ ཨེཀཏྟཾ, ཨེཀསརཱིརེ ནཱིལཱདཱིནཾ བཧཱུནཾ ཝསེན བཧུབྷཱཝཉྩ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི.

༩༨. ཀུསལཾ ཝེདནནྟི ཨེཏྠཱཔི ཝེདནཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀཏྟཾ ཨེཀསནྟཱནེ བཧཱུནཾ ཀུསལཝེདནཱནཾ ཝསེན བཧུབྷཱཝཉྩ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡནཡེ མགྒཀུསལོཏིཨཱདིཝཙནསབྦྷཱཝཏོ ཚེཀཊྛཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སཕལོཏིཨཱདཱིནི པུཊྛོ ཏཐཱརཱུཔསྶ ཝོཧཱརསྶ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི.

༩༩. ཨཀུསལཔཀྑེ ཨཚེཀཊྛཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

༡༠༠. ཨབྱཱཀཏཔཀྑེ སསྶཏཱདིཝསེན ཨབྱཱཀཏབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༠༤. ཙཀྑུཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ ‘‘ཙཀྑུམཱ ཝིསམཱནཱིཝ…པེ… པཱཔཱནི པརིཝཛྫཡེ’’ཏི(ཨུདཱ. ༤༣) ཨཱདིཝོཧཱརསབྦྷཱཝཏོ པཊིཛཱནཱཏི. ཙཀྑུམཏྟཱདིནིརོདྷེན པུགྒལནིརོདྷཾ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི.

༡༠༧. རཱུཔཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝེདནཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཨཉྙེཔི རཱུཔམཱུལཀཱ དུཀཏིཀཙཏུཀྐཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡསྨཱ པན ཁནྡྷེ ཨུཔཱདཱཡ པུགྒལསྶ པཉྙཏྟི, ཏསྨཱ དྭེཔི ཏཡོཔི ཙཏྟཱརོཔི པཉྩཔི ཨུཔཱདཱཡ པཉྙཏྟིཾ པཊིཛཱནཱཏི. ཨེཀསནྟཱནེ པན དྭིནྣཾ པཉྩནྣཾ ཝཱ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཨཱཡཏནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༡༢. ཨིདཱནི ཡཾ ཨུཔཱདཱཡ ཡསྶ པཉྙཏྟི, ཡཐཱ ཏསྶ ཨནིཙྩཏཱཡ ཏསྶཱཔི ཨནིཙྩཏཱ, ཏཏོ ཙ ཨཉྙཏྟཾ སིདྡྷཾ, ཨེཝཾ ཏསྶ པུགྒལསྶཱཔི ཨཱཔཛྫཏཱིཏི དསྶེཏུཾ ཡཐཱ རུཀྑནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུཔཱདཱཡཱཏི པཊིཙྩ ཨཱགམྨ, ན ཝིནཱ ཏནྟི ཨཏྠོ. པརཝཱདཱི པན ཏཐཱ ཨནིཙྪནྟོ ལདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༡༡༥. ནིགལོ༹ཏི སངྑལིཀབནྡྷནཾ. ནེགལི༹ཀོཏི ཏེན བནྡྷཀོ ཡསྶ རཱུཔཾ སོ རཱུཔཝཱཏི ཡསྨཱ ཡསྶ རཱུཔཾ སོ རཱུཔཝཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཡཐཱ ན ནིགལོ༹ …པེ… ཨཉྙོ རཱུཔཝཱཏི ཨཏྠོ.

༡༡༦. ཙིཏྟེ ཙིཏྟེཏིཨཱདཱིསུ སརཱགཱདིཙིཏྟཝསེན སརཱགཱདིཏཾ སནྡྷཱཡ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. ཛཱཡཏཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པུཊྛོ པུགྒལསྶ ཁཎིཀབྷཱཝཾ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ‘‘སོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཉྙོ’’ཏི ཝཱ པུཊྛོ སསྶཏུཙྪེདབྷཡེན པཊིཀྑིཔཏི. པུན ན ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཀུམཱརཀོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀུམཱརིཀཱ’’ཏི ཝཱ པུཊྛོ ལོཀཝོཧཱརསམུཙྪེདབྷཡེན ཝཏྟབྦནྟི པཊིཛཱནཱཏི. སེསམེཏྠ པཱཀཊམེཝ.

༡༡༨. ཨིདཱནི པརཝཱདཱི ཨཉྙེནཱཀཱརེན ལདྡྷིཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཀཱམོ ན ཝཏྟབྦཾ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ན ཝཏྟབྦནྟི ཀིཾ ཏེ ཨིམིནཱ ཨེཝཾ བཧུནཱ ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟཱནུཡོགེན, ཨིདཾ ཏཱཝ ཝདེཧི, ཀིཾ ན ཝཏྟབྦཾ ‘‘པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏི སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠེནཱ’’ཏི. ཏཏོ སཀཝཱདིནཱ ཨཱམནྟཱཏི ཝུཏྟེ ནནུ ཡོ པསྶཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡོཏི པུགྒལོ. ཡནྟི རཱུཔཾ. ཡེནཱཏི ཙཀྑུནཱ. སོཏི པུགྒལོ. ཏནྟི རཱུཔཾ. ཏེནཱཏི ཙཀྑུནཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ནནུ ཡོ ཡཾ རཱུཔཾ ཡེན ཙཀྑུནཱ པསྶཏི, སོ ཏཾ རཱུཔཾ ཏེན ཙཀྑུནཱ པསྶནྟོ པུགྒལོཏི. སཀཝཱདཱི ཀིཉྩཱཔི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ ནིསྶཡབྷཱཝཾ གཙྪནྟཾ ཙཀྑུམེཝ རཱུཔཾ པསྶཏི, ཏཐཱ སོཏམེཝ སདྡཾ སུཎཱཏི…པེ… ཝིཉྙཱཎམེཝ དྷམྨཾ ཝིཛཱནཱཏི, ‘‘ཨཏྠི ཨརཧཏོ ཙཀྑུ, པསྶཏི ཨརཧཱ ཙཀྑུནཱ རཱུཔ’’ནྟིཨཱདིསམྨུཏིཝསེན པན ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནཱཏི.

༡༢༠. ཏཏོ ཚལཝཱདཾ ནིསྶཱཡ པརཝཱདིནཱ པུགྒལསྶ ཝཏྟབྦཏཱཡ སཱདྷིཏཱཡ ཏམེཝ ཝཱདཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡོ ན པསྶཏཱིཏི ཨནྡྷོ ཨསཉྙསཏྟོ ཨརཱུཔཾ ཨུཔཔནྣོ ནིརོདྷཾ སམཱཔནྣོ, ཨནནྡྷོཔི ཙ ཨཉྙཏྲ དསྶནསམཡཱ ན པསྶཏི ནཱམ. སེསཝཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སེསཾ པཱལི༹ཝསེནེཝ ཨཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༢༢. སུཏྟསཾསནྡནཱཡཾ དིབྦསྶ ཙཀྑུནོ རཱུཔགོཙརཏྟཱ རཱུཔཾ པསྶཏཱིཏི ཨཱཧ. དུཏིཡཝཱརེ ‘‘སཏྟེ པསྶཱམཱི’’ཏིཝཙནཏོ པུགྒལཾ པསྶཏཱིཏི ཨཱཧ. ཏཏིཡཝཱརེ ‘‘རཱུཔཾ དིསྭཱ པུགྒལཾ ཝིབྷཱཝེཏཱི’’ཏི ལདྡྷིཏོ ཨུབྷོ པསྶཏཱིཏི ཨཱཧ. ཡསྨཱ པན པསྶིཏབྦཾ ནཱམ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏནྟི ཙཏུབྦིདྷེ རཱུཔསངྒཧེ རཱུཔཱཡཏནམེཝ སངྒཧིཏཾ, ཏསྨཱ སཀཝཱདཱི ‘‘རཱུཔཾ པུགྒལོ, པུགྒལོ རཱུཔཾ, ཨུབྷོ རཱུཔ’’ནྟི ཨནུཡོགཾ ཀརོཏི. ཏསྶཏྠོ པཱཀཊོཡེཝཱཏི.

ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟཱནུཡོགཝཎྞནཱ.

༡༣. པུརིསཀཱརཱནུཡོགཝཎྞནཱ

༡༢༣. ཨིདཱནི པུརིསཀཱརཱནུཡོགོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀམྨེ སཏི ནིཡམཏོ ཏསྶ ཀཱརཀེནཔི བྷཝིཏབྦནྟི ལདྡྷིཡཱ པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, ཏཐཱརཱུཔཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཨཏྠིཏཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. པུན ཀཏྟཱ ཀཱརེཏཱཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཀཏྟཱཏི ཏེསཾ ཀམྨཱནཾ ཀཱརཀོ. ཀཱརེཏཱཏི ཨཱཎཏྟིདེསནཱདཱིཧི ཨུཔཱཡེཧི ཀཱརཱཔཀོ. ཨིདཱནི ཡསྨཱ པརཝཱདཱི པུགྒལཾ སནྡྷཱཡ ཀཏྟཱཏི པུཙྪཏི, ན ཀརཎམཏྟཾ, ཏསྨཱ པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ.

༡༢༤. ཏསྶ ཀཏྟཱ ཀཱརེཏཱཏི ཨེཏྠ ཡདི ཡཾ ཡཾ ཨུཔལབྦྷཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཀཏྟཱ པུགྒལོ ཏེ ཨུཔལབྦྷཏི, ཀིཾ ཏསྶཱཔི ཀཱརཀོ ཙ ཀཱརཱཔཀོ ཙ ཨཉྙོ པུགྒལོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. པརཝཱདཱི ཏཐཱ ཨནིཙྪནྟོ ཨིསྶརནིམྨཱནཝཱདབྷཡེན པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ ཡསྨཱ པུགྒལཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཛནེནྟི ནཱམཾ ཀརོནྟི པོསེནྟི, ཏསྨཱསྶ ཏེ ཀཱརཀཱ. ཡེ ཙ པན ཏཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཝཱ ཨཱཙརིཡཱ ཝཱ ཏཱནི ཏཱནི ཝིཛྫཱཊྛཱནསིཔྤཱཡཏནཱནི སིཀྑཱཔེནྟི, ཏེ ཀཱརཱཔཀཱ ནཱམཱཏི ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. པུརིམཀམྨམེཝ ཏསྶ ཀཏྟཱ ཙེཝ ཀཱརཱཔེཏཱ ཙཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཾ.

༡༢༥. ཏསྶ ཏསྶེཝཱཏི ཨིམིནཱ ཨིདཾ པུཙྪཏི – ཡདི ཀམྨཱནཾ ཀཱརཀསྶ ཀཏྟཱ ཏསྶཱཔི ཀཏྟཱ ཏསྶཱཔི ཀཏྟཱ ཨཏྠེཝ, ཨེཝཾ སནྟེ པུརིམེན པུརིམེན ཨཝསྶཾ པཙྪཱ པཙྪཱ པུགྒལོ ཀཱཏབྦོཏི ཨིམིནཱཔི ཏེ ཀམྨཱནཾ ཀཱརཀེན པུགྒལེན ཨཱཡཏིཾ ཨཉྙོ པུགྒལོ ཀཱཏབྦོ, ཏེནཱཔི ཨཉྙོཏི ནཏྠི དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ, ནཏྠི ཝཊྚསྶ ཨུཔཙྪེདོ, ནཏྠི ཨཔྤཙྩཡཔརིནིབྦཱནཾ. པཙྩཡཱབྷཱཝེན པཙྩཡཔཊིབདྡྷསྶ དུཀྑསྶ ཨབྷཱཝཱ ཡཾ ནིབྦཱནཾ ཝུཏྟཾ, ནཏྠི ཏེ ཏནྟི. ཨཐ ཝཱ ཏསྶ ཏསྶེཝཱཏི ཡདི ཀམྨཾ ཀམྨམཏྟཾ ན ཧོཏི, ཏསྶ པན ཀཱརཀོ པུགྒལོ, ཏསྶཱཔི ཀཱརཀོ, ཏསྶཱཔི ཀཱརཀོཏི ཨེཝཾ པུགྒལཔརམྤརཱ ཨཏྠི. ཨེཝཾ སནྟེ ཡཱ ཨེསཱ ཀམྨཝཊྚསྶ ཨཔྤཝཏྟིཀརཎེན དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ ཝུཏྟཱ, སཱ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. པརཝཱདཱི ཏཾ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིཏོ ཨཔརཱསུཔི ཨུཔལབྦྷཏི སཱམཉྙེན ཀཱརཀཔུཙྪཱསུ པུགྒལཾཡེཝ སནྡྷཱཡ ‘‘ཀཏྟཱ ཀཱརེཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ན པཙྩཡེ. ན ཧི མཧཱཔཐཝཱིཨཱདཱིནཾ པཙྩཡཱ ནཏྠི.

༡༣༥. ཨཉྙོ ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏྟཱཏི པཉྷོ ‘‘སངྑཱརཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱན’’ནྟིཨཱདིདིཊྛིབྷཡཱ པཊིཀྑིཏྟོ.

༡༣༦. ཝིཔཱཀོ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏིཨཱདི ཝིཔཱཀཔཊིསཾཝེདཱིཝསེན པུགྒལཾ དསྶེནྟསྶ ལདྡྷིབྷིནྡནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝིཔཱཀཔཊིསཾཝེདཱིཏི ཨནུཡོགོ པརཝཱདིསྶ, ཝིཔཱཀཔཝཏྟིཏོ ཨཉྙསྶ ཝེདཀསྶ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ. པུན པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ.

༡༣༨. ཏསྶ པཊིསཾཝེདཱིཏི ཏསྶ ཝིཔཱཀཔཊིསཾཝེདཀསྶ པཊིསཾཝེདཱི ཡསྨཱ པན པཊིསཾཝེདིཏབྦོ ནཱམ ཝིཔཱཀོ, ན ཙ པུགྒལོ ཝིཔཱཀོ, ཏསྨཱ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. པུན པུཊྛོ ཡསྨཱ པུཉྙཝིཔཱཀེ ཋིཏཏྟཱ ཝིཔཱཀཔཊིསཾཝེདཱི པུཏྟཾ ཝཱ པཏིཾ ཝཱ མཱཏཱ ཝཱ ཛཱཡཱ ཝཱ པརིཙུམྦཏི པརིསཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏཐཱརཱུཔཾ པཊིསཾཝེདིཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི པརཝཱདཱི.

ཏསྶ ཏསྶེཝཱཏི ཡདི ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀམཏྟཾ ན ཧོཏི, ཏསྶ པན པཊིསཾཝེདཱི པུགྒལོ, ཏསྶཱཔི པཊིསཾཝེདཱི ཏསྶཱཔི པཊིསཾཝེདཱིཏི ཨེཝཾ པུགྒལཔརམྤརཱ ཨཏྠི. ཨེཝཾ སནྟེ ཡཱ ཨེསཱ ཝིཔཱཀཝཊྚསྶ ཨཔྤཝཏྟིཀརཎེན དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ ཝུཏྟཱ, སཱ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏོ པརཾ ཨུཔལབྦྷཏིསཱམཉྙེན པཊིསཾཝེདཱིཔུཙྪཱསུ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༤༢. ཨཉྙོ ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཔཊིསཾཝེདཱིཏི པཉྷོ ‘‘ཝེདནཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱན’’ནྟིཨཱདིདིཊྛིབྷཡཱ པཊིཀྑིཏྟོ.

༡༤༣. དིབྦཾ སུཁནྟིཨཱདི ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ བྷཱཛེཏྭཱ དསྶནཝསེན ཨཱརདྡྷཾ. ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. སཀཝཱདིནོ ཙེཏྠ པུགྒལཝསེནེཝ པཊིསཾཝེདཱིཔཊིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ, ན ཝེདཡིཏཝསེན.

༡༤༨. མཧཱཔཐཝཱིཨཱདཱིནི ཧི ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདཡིཏཱནཾ ཨུཔྤཏྟི ཨཔྤཊིསིདྡྷཱ.

༡༧༠. ཀཏྟཱ ཀཱརེཏཱ ཝིཔཱཀཔཊིསཾཝེདཱིཏིཨཱདི ཝོམིསྶཀནཡཝསེན ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ སོ ཀརོཏཱིཏི ཡཾ ཏྭཾ ཀཏྟཱཏི ཙ པཊིསཾཝེདཱིཏི ཙ ཝདེསི, ཀིཾ སོཡེཝ ཀརོཏི, སོ པཊིསཾཝེདེཏི. ཨཡམནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ.

༡༧༡. པུན པུཊྛོ ‘‘ཨིདྷ ནནྡཏི པེཙྩ ནནྡཏཱི’’ཏིཨཱདིསུཏྟཝསེན (དྷ. པ. ༡༨) པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ. ཨཐསྶ ཝཙནོཀཱསཾ པཊིབཱཧནྟོ སཀཝཱདཱི སཡཾཀཏཾ སུཁདུཀྑནྟི ཨཱཧ.

༡༧༢. ཏཏྠ ཨཉྙོ ཀརོཏཱིཏི ཀཱརཀཝེདཀཱནཾ ཨཉྙཏྟཔུཙྪཱཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཏོ པརཝཱདཱི སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པུཊྛོ ‘‘མནུསྶབྷཱུཏོ ཀཏྭཱ དེཝབྷཱུཏོ པཊིསཾཝེདེཏཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ པཊིཛཱནཱཏི. ཨེཝཾཝཱདིནོ པན པརཾཀཏཾ སུཁདུཀྑཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཏསྶ ཝསེན པུཊྛོ པུན པཊིཀྑིཔཏི.

༡༧༤. སོ ཙ ཨཉྙོ ཙཱཏི ཀཱརཀཝེདཀཱནཾ ཨེཀཏྟཨཉྙཏྟཔུཙྪཱཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཏོ པརཝཱདཱི སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེནེཝ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པུཊྛོ པུརིམེ དྭེཔི ནཡེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཨེཝཾཝཱདིནོ པན སཡཾཀཏཉྩ པརཾཀཏཉྩ སུཁདུཀྑཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཏསྶ ཝསེན པུཊྛོ པུན པཊིཀྑིཔཏི.

༡༧༦. ནེཝ སོ ཀརོཏཱིཏི ཀཱརཀཝེདཀཱནཾ ཨེཀཏྟཨཉྙཏྟཔཊིཀྑེཔཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཏོ པརཝཱདཱི སུཏྟཝིརོདྷཝསེནེཝ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པུཊྛོ ཡསྨཱ མནུསྶོ དེཝལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ན མནུསྶབྷཱུཏོཝ པཊིསཾཝེདེཏི, ནཱཔི ཡེན ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཏོ ཨཉྙོཝ པཊིསཾཝེདེཏི, ཏསྨཱ ཀཱརཀཏོ ཝེདཀོ ནེཝ སོ ཧོཏི, ན ཨཉྙོཏི མཉྙམཱནོ པཊིཛཱནཱཏི. ལདྡྷིམཏྟམེཝེཏཾ? ཨེཝཾཝཱདིནོ པན ཨསཡཾཀཱརཾ ཨཔརཾཀཱརཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཏསྶ ཝསེན པུཊྛོ པུན པཊིཀྑིཔཏི. ཨཔིཙ ཨིམསྨིཾ ཝོམིསྶཀནཡེ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨིམིནཱཔི ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨཱ ཧི ཨཡཾ པུགྒལཝཱདཱི ཀམྨཱནཾ ཀཱརཀཉྩེཝ ཝེདཀཉྩ ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱསྶ ཡོ ཀཱརཀོ, ཏེནེཝ ཝཱ ཝེདཀེན བྷཝིཏབྦཾ, ཨཉྙེན ཝཱ ཨུབྷོཧི ཝཱ བྷཝིཏབྦཾ, ཨུབྷོཧི ཝཱཔི ན བྷཝིཏབྦནྟི ཨིདམཱཔནྣཾ ཧོཏི. ཨེཝམཱཔནྣམེཝ ཨནུཡོགཾ ཨནུཡུཉྫནྟོ སཀཝཱདཱི ‘‘སོ ཀརོཏཱི’’ཏིཨཱདཡོ ཙཏྟཱརོཔི ཝིཀཔྤེ ཨཱཧ. སེསཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ.

པརིཡོསཱནེ པན ཙཏྟཱརོཔི པཉྷཱ ཨེཀཏོ པུཊྛཱ. ཏཏྠ པཊིཀྑེཔོ ཙ པཊིཛཱནནཱ ཙ སཡཾཀཏཱདིདོསཔྤཏྟི ཙ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ‘‘ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཱ ཨེཝ ‘‘ཀམྨཾ ཨཏྠཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝིཀཔྤེན དསྶིཏཱ. ཏེསམྤི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

པུརིསཀཱརཱནུཡོགཝཎྞནཱ.

ཀལྱཱཎཝགྒོཏིཔི ཨེཏསྶེཝ ནཱམཾ.

༡༤. ཨབྷིཉྙཱནུཡོགཝཎྞནཱ

༡༩༣. ཨིཏོ པརཾ ཨབྷིཉྙཱནུཡོགཱདིཝསེན ཨརཧཏྟསཱདྷནཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཱམནྟཱཏི སཀཝཱདིནཱ པཊིཉྙཱཏེ པརཝཱདཱི ‘‘བཧིདྡྷཱ ཨནིནྡྲིཡབདྡྷརཱུཔེ ཨིདྡྷིཝིདྷཱདིཝིསེསཱདྷིགམོ ནཏྠི, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཨིདྡྷཱདིནིབྦཏྟཀེན པུགྒལེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི མཉྙམཱནོ ནནུ ཨཏྠི ཀོཙི ཨིདྡྷིཾ ཝིཀུབྦཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ སབྦཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

ཨབྷིཉྙཱནུཡོགཝཎྞནཱ.

༡༥-༡༨. ཉཱཏཀཱནུཡོགཱདིཝཎྞནཱ

༡༩༧. ཨིདཱནི མཱཏཱཏིཨཱདིཀོ ཉཱཏཀཱནུཡོགོ. ཁཏྟིཡོཏིཨཱདིཀོ ཛཱཏིཨནུཡོགོ. གཧཊྛོ པབྦཛིཏོཏི པཊིཔཏྟིཨནུཡོགོ. དེཝོ མནུསྶོཏི ཨུཔཔཏྟིཨནུཡོགོ. སོཏཱཔནྣོཏིཨཱདིཀོ པཊིཝེདྷཱནུཡོགོ, ཨརིཡཱནུཡོགོཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཏེ སབྦེ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ. ‘‘ཨརཧཱ ཧུཏྭཱ ན ཨརཧཱ’’ཏི པནེཏྠ མོགྷཔཉྷཏྟཱ ན ཝུཏྟཾ.

༢༠༦. ཙཏྟཱརོ པུརིསཡུགཱཏིཨཱདི སཾགྷཱནུཡོགོ, སོཔི ཨུཏྟཱནཏྠོཡེཝ.

༢༠༩. སངྑཏོཏིཨཱདི སཙྩིཀཊྛསབྷཱཝཱནུཡོགོ. ཏཏྠ ཏཏིཡཱ ཀོཊཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཐཱརཱུཔསྶ སཙྩིཀཊྛསྶ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. པུན པུཊྛོ པུགྒལཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ.

༢༡༡. ཨཉྙོ པུགྒལོཏིཔཉྷེཔི སངྑཏེཧི ཁནྡྷེཧི ཨཉྙཏྟཾ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑེཔོ ཏསྶེཝ.

༢༡༢. ཁནྡྷཱ སངྑཏཱཏིཨཱདི སངྑཏཱསངྑཏཱནི སརཱུཔེན དསྶེཏྭཱ ཨཉྙཏྟཔུཙྪནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༢༡༣. རཱུཔཾ སངྑཏནྟིཨཱདི ཁནྡྷེ ཝིབྷཱགཏོ དསྶེཏྭཱ ཨཉྙཏྟཔུཙྪནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༢༡༤. པུགྒལསྶ ཨུཔྤཱདོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ‘‘ཛཱཏིདྷམྨཱ ཛརཱདྷམྨཱ, ཨཐོ མརཎདྷམྨིནོ’’ཏིཨཱདིསུཏྟཝསེན པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. སངྑཏབྷཱཝཾ པནསྶ སོ ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༢༡༥. པུན ན ཨུཔྤཱདོ པཉྙཱཡཏཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པུཊྛོ ‘‘དུཀྑམེཝ ཧི སམྦྷོཏི, དུཀྑཾ ཏིཊྛཏི ཝེཏི ཙཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ (སཾ. ནི. ༡.༡༧༡) པུགྒལསྶ ཨུཔྤཱདཱདཡོ ནཱམ ན ཡུཛྫནྟཱིཏི པཊིཛཱནཱཏི.

༢༡༦. ཨཏྠཏྠམྷཱིཏི ཨཏྠཾ ཝུཙྩཏི ནིབྦཱནཾ. ཏཏྠ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. ཏསྶ ཨཏྠིཏཱཡ སསྶཏཾ, ནཏྠིཏཱཡ. ཨུཙྪེདོ ཨཱཔཛྫཏི. ཏདུབྷཡམྤི ཨནིཙྪནྟོ པཙྪཱ པཊིཀྑིཔཏི.

ཉཱཏཀཱནུཡོགཱདིཝཎྞནཱ.

༡༩. པཊིཝེདྷཱནུཡོགཱདིཝཎྞནཱ

༢༡༧. བྷཝཾ ནིསྶཱཡ པཉྷེ བྷཝནྟི ཨུཔཔཏྟིབྷཝཾ.

༢༡༨. ཝེདནཾ ཝེདིཡམཱནཔཉྷེ ཝེདནཾ ཝེདིཡམཱནོ པརིགྒཧིཏཝེདནོ ཡོགཱཝཙརོཝ པཛཱནཱཏི, བཱལཔུཐུཛྫནོ ནཔྤཛཱནཱཏི.

༢༢༤. ཀཱཡཱནུཔསྶནཱདིཔཉྷཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ.

༢༢༦. པཱརཱཡནགཱཐཱཡ སུཉྙཏོ ལོཀཾ ཨཝེཀྑསྶཱུཏི སཏྟསུཉྙཏཝསེན ཁནྡྷལོཀཾ ཨོལོཀེཧཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༢༨. པུགྒལོ ཨཝེཀྑཏཱིཏི སཀཝཱདིཔུཙྪཱ. པརཝཱདིསྶ ཧི ‘‘སུཉྙཏོ ལོཀཾ ཨཝེཀྑསྶཱུ’’ཏི གཱཐཱཡ ཡོ ཨཝེཀྑཏི, སོ པུགྒལོཏི ལདྡྷི, ཏསྨཱ ནཾ ཨེཝཾ པུཙྪཏི. སཧ རཱུཔེནཱཏི རཱུཔཀཱཡེན སདྡྷིཾ. ཏཏོ ཨནིསྶཊོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ པཉྩཝོཀཱརཝསེན ཨནུཛཱནིཏྭཱ པུན ཏཾ ཛཱིཝནྟི པུཊྛོ སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན པཊིཀྑིཔཏི. ཝིནཱ རཱུཔེནཱཏི ཨིདཾ ཙཏུཝོཀཱརཝསེན ཨནུཛཱནིཏྭཱ པུན ཨཉྙཾ ཛཱིཝནྟི པུཊྛོ སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེནེཝ པཊིཀྑིཔཏི. ‘‘ཨབྦྷནྟརགཏོ’’ཏི ཙ ‘‘བཧིདྡྷཱ ནིཀྑམིཏྭཱ’’ཏི ཙ ཨིདཾ ‘‘སཧ རཱུཔེན ཝིནཱ རཱུཔེནཱ’’ཏི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟསྶ ལཀྑཎཝཙནཾ. ཏཏྠ ཨབྦྷནྟརགཏོཏི རཱུཔསྶ ཨནྟོགཏོ, ཨིཏོ ཝཱ ཨེཏྟོ ཝཱ ཨནིཀྑམིཏྭཱ རཱུཔཔརིཙྪེདཝསེནེཝ ཋིཏོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ནིཀྑམིཏྭཱཏི རཱུཔཔརིཙྪེདཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ. རཱུཔཾ ཨནིསྶིཏོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

༢༣༡. ཨནཏྟཱཏི ཨཏྟནཱ ཛཱིཝེན པུགྒལེན རཧིཏོ. ཨེཀདྷམྨེཔི པུགྒལོ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ སབྦསུཏྟཱནཾ ཨཱགམཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདྷ པན སནྡྷཱཡབྷཱསིཏམཏྟམེཝ ཝཀྑཱམ.

༢༣༧. ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ སཔྤིཀུམྦྷོཏིཨཱདི ‘‘སབྦཱཝ དེསནཱ ཡཐཱརུཏཝསེནེཝ ཨཏྠཏོ ན གཧེཏབྦཱ’’ཏི དསྶནཏྠཾ ཨཱབྷཏཾ. ཡཐཱ ཧི སུཝཎྞཾ གཧེཏྭཱ ཀཏོ སུཝཎྞཝིཀཱརོ ཀུམྦྷོ སུཝཎྞཀུམྦྷོཏི ཝུཙྩཏི, ན ཨེཝཾ སཔྤིཾ གཧེཏྭཱ ཀཏོ སཔྤིསྶ ཝིཀཱརོ སཔྤིཀུམྦྷོ ནཱམ ཨཏྠི. ཡསྨིཾ པན ཀུམྦྷེ སཔྤི པཀྑིཏྟཾ, སོ སཔྤིཀུམྦྷོ ནཱམཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཏེལཀུམྦྷཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཐཱ ཙ ནིབྦཱནཾ ནིཙྩཾ དྷུཝཾ, ན ཨེཝཾ བྷཏྟཾ ཝཱ ཡཱགུ ཝཱ ཨཏྠི. ཀཱལཔརིཙྪེདཾ པན ཨཀཏྭཱ དིཝསེ དིཝསེ དསྶཱམཱཏི པཉྙཏྟཝསེན ‘‘ནིཙྩབྷཏྟཾ དྷུཝཡཱགཱུ’’ཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

‘‘ཨཏྠི པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ’’ཏིཨཱདཱིསུཔི ཡཐཱ རཱུཔཱདཡོ དྷམྨཱ པཙྩཏྟལཀྑཎསཱམཉྙལཀྑཎཝསེན ཨཏྠི, ན ཨེཝཾ པུགྒལོ. རཱུཔཱདཱིསུ པན སཏི ‘ཨེཝཾནཱམོ’‘ཨེཝཾགོཏྟོ’ཏི ཝོཧཱརོ ཧོཏི. ཨིཏི ཨིམིནཱ ལོཀཝོཧཱརེན ལོཀསམྨུཏིཡཱ ལོཀནིརུཏྟིཡཱ ཨཏྠི པུགྒལོཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨིམཱ ཁོ ཙིཏྟ, ལོཀསམཉྙཱ ལོཀནིརུཏྟིཡོ ལོཀཝོཧཱརཱ ལོཀཔཉྙཏྟིཡོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༤༤༠). རཱུཔཱདིདྷམྨཱ པན ཝིནཱཔི ལོཀསམྨུཏིཾ པཙྩཏྟསཱམཉྙལཀྑཎཝསེན པཉྙཱཔནཏོ ཨཏྠཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

བུདྡྷཱནཾ པན དྭེ ཀཐཱ སམྨུཏིཀཐཱ ཙ པརམཏྠཀཐཱ ཙ. ཏཏྠ སཏྟོ, པུགྒལོ, དེཝོ, བྲཧྨཱཏིཨཱདིཀཱ སམྨུཏིཀཐཱ ནཱམ. ཨནིཙྩཾ, དུཀྑཾ, ཨནཏྟཱ, ཁནྡྷཱ, དྷཱཏུཡོ, ཨཱཡཏནཱནི, སཏིཔཊྛཱནཱ, སམྨཔྤདྷཱནཱཏིཨཱདིཀཱ པརམཏྠཀཐཱ ནཱམ.

ཏཏྠ ཡོ སམྨུཏིདེསནཱཡ སཏྟོཏི ཝཱ…པེ… བྲཧྨཱཏི ཝཱཏི ཝུཏྟེ ཛཱནིཏུཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ནིཡྻཱཏུཾ ཨརཧཏྟཛཡགྒཱཧཾ གཧེཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྶ བྷགཝཱ ཨཱདིཏོཝ སཏྟོཏི ཝཱ པུགྒལོཏི ཝཱ པོསོཏི ཝཱ དེཝོཏི ཝཱ བྲཧྨཱཏི ཝཱ ཀཐེཏི. ཡོ པརམཏྠདེསནཱཡ ཨནིཙྩནྟི ཝཱ དུཀྑནྟི ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ སུཏྭཱཝ ཛཱནིཏུཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ནིཡྻཱཏུཾ ཨརཧཏྟཛཡགྒཱཧཾ གཧེཏུཾ སཀྐོཏི. ཏསྶ ཨནིཙྩནྟིཨཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཀཐེཏི. ཏཐཱ སམྨུཏིཀཐཱཡ བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟསྶ ན པཋམཾ པརམཏྠཀཐཾ ཀཐེཏི. སམྨུཏིཀཐཱཡ པན བོདྷེཏྭཱ པཙྪཱ པརམཏྠཀཐཾ ཀཐེཏི. པརམཏྠཀཐཱཡ བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟསྶཱཔི ན པཋམཾ སམྨུཏིཀཐཾ ཀཐེཏི. པརམཏྠཀཐཱཡ པན བོདྷེཏྭཱ པཙྪཱ སམྨུཏིཀཐཾ ཀཐེཏི. པཀཏིཡཱ པན པཋམམེཝ པརམཏྠཀཐཾ ཀཐེནྟསྶ དེསནཱ ལཱུཁཱཀཱརཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ བུདྡྷཱ པཋམཾ སམྨུཏིཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ པཙྪཱ པརམཏྠཀཐཾ ཀཐེནྟི. ཏེ སམྨུཏིཀཐཾ ཀཐེནྟཱཔི སཙྩམེཝ སབྷཱཝམེཝ ཨམུསཱཝ ཀཐེནྟི. པརམཏྠཀཐཾ ཀཐེནྟཱཔི སཙྩམེཝ སབྷཱཝམེཝ ཨམུསཱཝ ཀཐེནྟི. ཨཡཉྷི –

‘‘དུཝེ སཙྩཱནི ཨཀྑཱསི, སམྦུདྡྷོ ཝདཏཾ ཝརོ;

སམྨུཏིཾ པརམཏྠཉྩ, ཏཏིཡཾ ནུཔལབྦྷཏི’’.

ཏཏྠ –

‘‘སངྐེཏཝཙནཾ སཙྩཾ, ལོཀསམྨུཏིཀཱརཎཾ;

པརམཏྠཝཙནཾ སཙྩཾ, དྷམྨཱནཾ ཏཐལཀྑཎ’’ནྟི.

ཨཔརོ ནཡོ – དྭེ བྷགཝཏོ དེསནཱ པརམཏྠདེསནཱ ཙ ཁནྡྷཱདིཝསེན, སམྨུཏིདེསནཱ ཙ སཔྤིཀུམྦྷཱདིཝསེན. ན ཧི བྷགཝཱ སམཉྙཾ ཨཏིདྷཱཝཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨཏྠི པུགྒལོ’’ཏི ཝཙནམཏྟཏོ ཨབྷིནིཝེསོ ན ཀཱཏབྦོ. སཏྠཱརཱ ཧི –

‘‘པཉྙཏྟིཾ ཨནཏིཀྐམྨ, པརམཏྠོ པཀཱསིཏོ;

སམཉྙཾ ནཱཏིདྷཱཝེཡྻ, ཏསྨཱ ཨཉྙོཔི པཎྜིཏོ;

པརམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ, སམཉྙཾ ནཱཏིདྷཱཝཡེ’’.

སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པུགྒལཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. པརིཧཱནིཀཐཱ

༡. ཝཱདཡུཏྟིཔརིཧཱནིཝཎྞནཱ

༢༣༩. ཨིདཱནི པརིཧཱནིཀཐཱ ཧོཏི. པརིཧཱནིདྷམྨོ ཨཔརིཧཱནིདྷམྨོ, ‘‘དྭེམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སེཀྑསྶ, བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི’’ (ཨ. ནི. ༢.༡༨༥), ‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སམཡཝིམུཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༤༩) ཨེཝམཱདཱིནི ཧི སུཏྟཱནི ནིསྶཱཡ སམྨིཏིཡཱ ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ སབྦཏྠིཝཱདིནོ ཨེཀཙྩེ ཙ མཧཱསངྒྷིཀཱ ཨརཧཏོཔི པརིཧཱནིཾ ཨིཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཏེ ཝཱ ཧོནྟུ ཨཉྙེཡེཝ ཝཱ, ཡེསཾ ཨཡཾ ལདྡྷི, ཏེསཾ ལདྡྷིབྷིནྡནཏྠཾ པརིཧཱཡཏི ཨརཧཱ ཨརཧཏྟཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྲ པརིཧཱཡཏཱིཏི དྭེ པརིཧཱནིཡོ པཏྟཔརིཧཱནི ཙ ཨཔྤཏྟཔརིཧཱནི ཙ. ཏཏྠ ‘‘དུཏིཡམྤི ཁོ ཨཱཡསྨཱ གོདྷིཀོ ཏམྷཱ སཱམཡིཀཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ པརིཧཱཡཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༥༩) ཨཡཾ པཏྟཔརིཧཱནི ནཱམ. ‘‘མཱ ཝོ སཱམཉྙཏྠིཀཱནཾ སཏཾ སཱམཉྙཏྠོ པརིཧཱཡཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༡༦-༤༡༨) ཨཡཾ ཨཔྤཏྟཔརིཧཱནི. ཏཱསུ ཨིདྷ པཏྟཔརིཧཱནི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏཉྷི སནྡྷཱཡ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. སཀསམཡེ པན ཨིམཾ པཏྟཔརིཧཱནིཾ ནཱམ ལོཀིཡསམཱཔཏྟིཡཱཝ ཨིཙྪནྟི, ན ཨརཧཏྟཱདཱིཧི སཱམཉྙཕལེཧི. པརསམཡེཔི ནཾ སབྦསཱམཉྙཕལེསུ སབྦབྷཝེསུ སབྦཀཱལེསུ སབྦེསཉྩ པུགྒལཱནཾ ན ཨིཙྪནྟི. ཏཾ པན ཏེསཾ ལདྡྷིམཏྟམེཝཱཏི སབྦཾ ལདྡྷིཛཱལཾ བྷིནྡིཏུཾ པུན སབྦཏྠཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དེསནཱ ཝཌྜྷིཏཱ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ པརཝཱདཱི ཀམེན པརིཧཱཡིཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ ཋིཏསྶ ཨརཧཏོ པརིཧཱནིཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨུཔརིཕལེསུ ཋིཏསྶེཝ ཨིཙྪཏི. ཡསྨཱ ཙ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ ཋིཏསྶ ན ཨིཙྪཏི, ཀམྨཱརཱམཏཱདཱིནཾ པན པརིཧཱནིཡདྷམྨཱནཾ བྷཱཝཏོ ཀཱམབྷཝེ ཋིཏསྶེཝ ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ ‘‘སབྦཏྠཱ’’ཏི པུཊྛོ པཊིཀྑིཔཏི. པུན དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ པུཊྛོ ཀཱམབྷཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སབྦསྨིམྤི ཧི ཀཱམབྷཝེ པརིཧཱནིཀརཱ ཀཱམགུཎཱ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཏཏྠ པརིཧཱཡཏཱིཏི ཏསྶ ལདྡྷི.

ཏཏིཡཔུཙྪཱཡ པརིཧཱནཱིཏི པརིཧཱནིཀརེ དྷམྨེ པུཙྪཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ པརིཧཱནི ནཱམ ཀམྨཱརཱམཏཱདིདྷམྨཱ, ཝིསེསཏོ ཝཱ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱ ཨེཝ, ཏེ ཙ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ན ཧེཝ’’ནྟི པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ.

སབྦདཱཏི ཀཱལཔུཙྪཱ. ཏཏྠ པཋམཔཉྷེ ཡོནིསོམནསིཀཱརཀཱལེ ཨཔརིཧཱཡནཏོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡེ ཨཡོནིསོམནསིཀརོཏོ རཏྟིབྷཱགེ ཝཱ དིཝསབྷཱགེ ཝཱ སབྦདཱ པརིཧཱཡནཏོ པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏིཡེ པརིཧཱནིཀརདྷམྨསམཱཡོགེ སཏི མུཧུཏྟམེཝ པརིཧཱནི ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ པུབྦེ ཨཔརིཧཱིནསྶ པཙྪཱ པརིཧཱིནསྶ ཙ པརིཧཱནི ནཱམ ནཏྠཱིཏི པཊིཀྑིཔཏི.

སབྦེཝ ཨརཧནྟོཏི པཉྷཱནཾ པཋམསྨིཾ ཏིཀྑིནྡྲིཡེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡསྨིཾ མུདིནྡྲིཡེ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏིཡསྨིམྤི ཏིཀྑིནྡྲིཡཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏེསཉྷི སབྦེསམྤི པརིཧཱནི ན ཧོཏཱིཏི ཏསྶ ལདྡྷི.

སེཊྛིཨུདཱཧརཎེ པཋམཔུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, དུཏིཡཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྲཱཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡཾ མཾ ཏུམྷེ པུཙྪཐ – ‘‘ཨརཧཱ ཨརཧཏྟཱ པརིཧཱཡནྟོ ཙཏཱུཧི ཕལེཧི པརིཧཱཡཏཱི’’ཏི, ཏཏྲ ཝོ པཊིཔུཙྪཱམི – ‘‘ཙཏཱུཧི སཏསཧསྶེཧི སེཊྛཱི སེཊྛིཏྟཾ ཀརོནྟོ སཏསཧསྶེཧི པརིཧཱིནེ སེཊྛཱི སེཊྛིཏྟཱ པརིཧཱིནོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏོ སཀཝཱདིནཱ ཨེཀདེསེན པརིཧཱནིཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨཱམནྟཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སབྦསཱཔཏེཡྻཱ པརིཧཱིནོ ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཏཐཱ ཨཔརིཧཱིནཏྟཱ སཀཝཱདཱི ན ཧེཝཱཏི ཝཏྭཱ ཨཐ ནཾ ‘‘ཨེཝམེཝ ཨརཧཱཔི པརིཧཱཡཏི ཙ. ན ཙ ཙཏཱུཧི ཕལེཧཱི’’ཏི ཨུཔྤནྣལདྡྷིཀཾ དུཏིཡཾ བྷབྦཔཉྷཾ པུཙྪཏི. པརཝཱདཱི སེཊྛིནོ ཨབྷབྦཏཱཡ ནིཡམཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཛཱནིཏྭཱ ཨརཧཏོ ཙཏཱུཧི ཕལེཧི པརིཧཱནིབྷབྦཏཾ པུཊྛོ ‘‘ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༧) ཝཙནསྶ ཨཡོནིསོ ཨཏྠཾ གཧེཏྭཱ ལདྡྷིཡཾ ཋིཏོ སོཏཱཔཏྟིཕལཏོ པརིཧཱཡིཏུཾ ཨབྷབྦཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཏཾ པནསྶ ལདྡྷིམཏྟམེཝཱཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝཱདཡུཏྟི ནཱམ ནིཊྛིཏཱ ཧོཏི.

༢. ཨརིཡཔུགྒལསཾསནྡནཔརིཧཱནིཝཎྞནཱ

༢༤༠. ཨིདཱནི ཨརིཡཔུགྒལསཾསནྡནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཀེཙི ཨརཧཏོཝ པརིཧཱནིཾ ཨིཙྪནྟི, ཀེཙི ཨནཱགཱམིནོཔི, ཀེཙི སཀདཱགཱམིསྶཔི. སོཏཱཔནྣསྶ པན སབྦེཔི ན ཨིཙྪནྟིཡེཝ. ཡེ ཨརཧཏྟཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཨནཱགཱམིསཀདཱགཱམིབྷཱཝེ ཋིཏཱ, ཏེསཾ པརིཧཱནིཾ ཨིཙྪནྟི, ན ཨིཏརེསཾ ཨནཱགཱམིསཀདཱགཱམཱིནཾ. སོཏཱཔནྣསྶ པན ཏེཔི སབྦཐཱཔི ན ཨིཙྪནྟིཡེཝ, ཏསྨཱ པེཡྻཱལམུཁེན པུཙྪཱ ཀཏཱ. ཏཏྠ ཏེསཾ ལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘པརིཧཱཡཏི ཨནཱགཱམཱི ཨནཱགཱམིཕལཱ’’ཏི ཧི པཉྷསྨིཾ ཡེ ཨནཱགཱམིནོ པརིཧཱནིཾ ན ཨིཙྪནྟི, ཏེསཾ ཝསེན པཊིཀྑེཔོ. ཡེ པཀཏིཨནཱགཱམིནོ ཝཱ ཨརཧཏྟཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཋིཏཨནཱགཱམིནོ ཝཱ པརིཧཱནིཾ ཨིཙྪནྟི, ཏེསཾ ཝསེན པཊིཉྙཱཏི ཨིདམེཏྠ ནཡམུཁཾ. ཏསྶཱནུསཱརེན སབྦཔེཡྻཱལཱ ཨཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཱ.

༢༤༡. ཡཾ པནེཏྠ ‘‘སོཏཱཔཏྟིཕལསྶ ཨནནྟརཱ ཨརཧཏྟཾཡེཝ སཙྪིཀརོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ པརིཧཱིནསྶ པུན ཝཱཡམཏོ ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨིཏརོ སོཏཱཔཏྟིཕལཱནནྟརཾ ཨརཧཏྟསྶ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༢༤༢. ཏཏོ པརཾ ‘‘པརིཧཱནི ནཱམེསཱ ཀིལེསཔྤཧཱནསྶ ཝཱ མནྡཏཱཡ བྷཝེཡྻ, མགྒབྷཱཝནཱདཱིནཾ ཝཱ ཨནདྷིམཏྟཏཱཡ, སཙྩཱནཾ ཝཱ ཨདསྶནེནཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིནཾ ཝསེན ཨནུཡུཉྫིཏུཾ ཀསྶ བཧུཏརཱ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཾ སབྦཾ ཨུཏྟཱནཱདྷིཔྤཱཡམེཝ སུཏྟཱནཾ པནཏྠོ ཨཱགམཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

༢༦༢. སམཡཝིམུཏྟོ ཨརཧཱ ཨརཧཏྟཱ པརིཧཱཡཏཱིཏི ཨེཏྠ མུདིནྡྲིཡོ སམཡཝིམུཏྟོ, ཏིཀྑིནྡྲིཡོ ཨསམཡཝིམུཏྟོཏི ཏེསཾ ལདྡྷི. སཀསམཡེ པན ཨཝསིཔྤཏྟོ ཛྷཱནལཱབྷཱི སམཡཝིམུཏྟོ, ཝསིཔྤཏྟོ ཛྷཱནལཱབྷཱི ཙེཝ སབྦེ ཙ ཨརིཡཔུགྒལཱ ཨརིཡེ ཝིམོཀྑེ ཨསམཡཝིམུཏྟཱཏི སནྣིཊྛཱནཾ. སོ པན ཏཾ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ སམཡཝིམུཏྟོ པརིཧཱཡཏི, ཨིཏརོ ན པརིཧཱཡཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

ཨརིཡཔུགྒལསཾསནྡནཔརིཧཱནིཝཎྞནཱ.

༣. སུཏྟསཱདྷནཔརིཧཱནིཝཎྞནཱ

༢༦༥. ཨིདཱནི སུཏྟསཱདྷནཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཙྩཱཝཙཱཏི ཨུཏྟམཧཱིནབྷེདཏོ ཨུཙྩཱ ཙ ཨཝཙཱ ཙ. པཊིཔཱདཱཏི པཊིཔདཱ. སམཎེན པཀཱསིཏཱཏི བུདྡྷསམཎེན ཛོཏིཏཱ. སུཁཱཔཊིཔདཱ ཧི ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ ཨུཙྩཱ. དུཀྑཱཔཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ ཨཝཙཱ. ཨིཏརཱ དྭེ ཨེཀེནངྒེན ཨུཙྩཱ, ཨེཀེན ཨཝཙཱ. པཋམཾ ཝུཏྟཱ ཨེཝ ཝཱ ཨུཙྩཱ, ཨིཏརོ ཏིསྶོཔི ཨཝཙཱ. ཏཱཡ ཙེཏཱཡ ཨུཙྩཱཝཙཱཡ པཊིཔདཱཡ ན པཱརཾ དིགུཎཾ ཡནྟི, ཨེཀམགྒེན དྭིཀྑཏྟུཾ ནིབྦཱནཾ ན གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ? ཡེན མགྒེན ཡེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ, ཏེན ཏེསཾ པུན ཨཔྤཧཱཏབྦཏོ. ཨེཏེན པརིཧཱནིདྷམྨཱབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. ནཡིདཾ ཨེཀགུཎཾ མུཏནྟི ཏཉྩ ཨིདཾ པཱརཾ ཨེཀཝཱརཾཡེཝ ཕུསནཱརཧཾ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨེཀེན མགྒེན སབྦཀིལེསཱནཾ ཨཔྤཧཱནཏོ. ཨེཏེན ཨེཀམགྒེནེཝ ཨརཧཏྟཱབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི.

ཨཏྠི ཚིནྣསྶ ཚེདིཡནྟི ཚིནྣསྶ ཀིལེསཝཊྚསྶ པུན ཚིནྡིཏབྦཾ ཀིཉྩི ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ ཏིཀྑིནྡྲིཡཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པུཊྛོ མུདིནྡྲིཡཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སཀཝཱདཱི སུཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ནཏྠིབྷཱཝཾ དསྶེཏི. ཏཏྠ ཨོགྷཔཱསོཏི ཀིལེསོགྷོ ཙེཝ ཀིལེསཔཱསོ ཙ.

༢༦༦. ཀཏསྶ པཊིཙཡོཏི བྷཱཝིཏསྶ མགྒསྶ པུན བྷཱཝནཱ. ཨིདྷཱཔི པཊིཀྑེཔཔཊིཛཱནནཱནི པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི.

༢༦༧. པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི པརཝཱདིནཱ ཨཱབྷཏེ སུཏྟེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཔྤཏྟཔརིཧཱནཱཡ ཙེཝ ལོཀིཡསམཱཔཏྟིཔརིཧཱནཱཡ ཙ སཾཝཏྟནྟི. སོ པན པཏྟསྶ ཨརཧཏྟཕལསྶ པརིཧཱནཱཡ སལླཀྑེཏི. ཏེནེཝ ཨཏྠི ཨརཧཏོ ཀམྨཱརཱམཏཱཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོཔི ཨསམཡཝིམུཏྟཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིཏརཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཀཱམརཱགཝསེན ཝཱ པཝཏྟམཱནཾ ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིཏརཐཱ པཝཏྟམཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི. རཱགཱདཱིནཾ པན ཨཏྠིཏཾ པུཊྛོ པཊིཛཱནིཏུཾ ན སཀྐོཏི.

༢༦༨. ཀིཾ པརིཡུཊྛིཏོཏི ཀེན པརིཡུཊྛིཏོ ཨནུབདྡྷོ ཨཛ྄ཛྷོཏྠཏོ ཝཱ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨནུསཡཔུཙྪཱཡཔི ཏིཀྑིནྡྲིཡམུདིནྡྲིཡཝསེནེཝ པཊིཀྑེཔཔཊིཛཱནནཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཀལྱཱཎཱནུསཡོཏི ཝཙནམཏྟསཱམཉྙེན ཝཱ པཊིཛཱནཱཏི. རཱགོ ཨུཔཙཡཾ གཙྪཏཱིཏི བྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཾ སནྡྷཱཡཱཧ. པརཏོ དོསམོཧེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཀྐཱཡདིཊྛིཨཱདཱིནཾ པན དསྶནེན པཧཱིནཏྟཱ ཨུཔཙཡཾ ན ཨིཙྪཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སུཏྟསཱདྷནཱ.

པརིཧཱནིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. བྲཧྨཙརིཡཀཐཱ

༡. སུདྡྷབྲཧྨཙརིཡཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༦༩. ཨིདཱནི བྲཧྨཙརིཡཀཐཱ ཧོཏི. ཏཏྠ དྭེ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱ, མགྒབྷཱཝནཱ ཙ པབྦཛྫཱ ཙ. པབྦཛྫཱ སབྦདེཝེསུ ནཏྠི. མགྒབྷཱཝནཱ ཋཔེཏྭཱ ཨསཉྙསཏྟེ སེསེསུ ཨཔྤཊིསིདྡྷཱ. ཏཏྠ ཡེ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིདེཝེ ཨུཔཱདཱཡ ཏདུཔརིདེཝེསུ མགྒབྷཱཝནམྤི ན ཨིཙྪནྟི སེཡྻཐཱཔི སམྨིཏིཡཱ, ཏེ སནྡྷཱཡ ནཏྠི དེཝེསཱུཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ‘‘ཏཱིཧི, བྷིཀྑཝེ, ཋཱནེཧི ཛམྦུདཱིཔཀཱ མནུསྶཱ ཨུཏྟརཀུརུཀེ ཙ མནུསྶེ ཨདྷིགྒཎྷནྟི དེཝེ ཙ ཏཱཝཏིཾསེ. ཀཏམེཧི ཏཱིཧི? སཱུརཱ སཏིམནྟོ ཨིདྷ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༢༡) ཨིདཾ སུཏྟཾ ནིསྶཱཡ དྭེཔི བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱ ནཏྠི དེཝེསཱུཏི ཨུཔྤནྣལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. པུན དྭིནྣམྤི བྲཧྨཙརིཡཱནཾ ཨནྟརཱཡིཀདྷམྨཝསེནེཝ སབྦེ དེཝཱ ཛལཱ༹ཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཧཏྠསཾཝཱཙིཀཱཏི མཱུགཱ ཝིཡ ཧཏྠམུདྡྷཱཡ ཝཏྟཱརོ. པརཏོ ཨཏྠི དེཝེསཱུཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, མགྒབྷཱཝནཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. པཊིཉྙཱཡ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ པབྦཛྫཱཝསེན ཨནུཡོགོ པརཝཱདིསྶ.

༢༧༠. ཡཏྠ ནཏྠི པབྦཛྫཱཏི པཉྷེ གིཧཱིནཉྩེཝ ཨེཀཙྩཱནཉྩ དེཝཱནཾ མགྒཔཊིལཱབྷཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑེཔོ ཏསྶེཝ. པུན པུཊྛོ པཙྩནྟཝཱསིནོ ཙེཝ ཨསཉྙསཏྟེ ཙ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ. ཡོ པབྦཛཏཱིཏིཨཱདཱིསུ པུཙྪཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུན ‘‘ཨཏྠི དེཝེསཱུ’’ཏི པཉྷེཔི མགྒབྷཱཝནཾ སནྡྷཱཡེཝ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ, ‘‘སབྦདེཝེསཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨསཉྙསཏྟེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑེཔོ ཏསྶེཝ.

༢༧༡. མནུསྶེསཱུཏི པཉྷདྭཡེ ཛམྦུདཱིཔཀེ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ. པཙྩནྟཝཱསིནོ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཏྠི ཡཏྠ ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠི ཏེ དེཝཱ, ཨཏྠི ཝཱ སོ པདེསོ, ཡཏྠ ཨཏྠཱིཏི ཨེཝཾ སཏྟཔདེསཝིབྷཱགམུཁེན ཝིསྶཛྫནཾ སཀཝཱདིསྶ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦེ ཨེཀནྟརིཀཔཉྷཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༢༧༢. སུཏྟཱནུཡོགེ ཀུཧིཾ ཕལུཔྤཏྟཱིཏི ཏསྶ ཨནཱགཱམིནོ ཨརཧཏྟཕལུཔྤཏྟི ཀུཧིནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠེཝཱཏི སུདྡྷཱཝཱསེསཱུཏི ཨཏྠོ.

ཧནྡ ཧཱིཏི ཀཱརཎཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡསྨཱ ཨནཱགཱམིཔུགྒལོ ཨིདྷ ལོཀེ བྷཱཝིཏེན མགྒེན ཏཏྠ སུདྡྷཱཝཱསེསུ ཕལཾ སཙྪིཀརོཏི, ན ཏཏྠ ཨཉྙཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏི, ཏསྨཱ ནཏྠི དེཝེསུ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོཏི.

༢. སཾསནྡནབྲཧྨཙརིཡཝཎྞནཱ

༢༧༣. ཨིདཱནི ཡདི ཨཉྙཏྠ བྷཱཝིཏེན མགྒེན ཨཉྙཏྠ ཕལསཙྪིཀིརིཡཱ ཧོཏི, སོཏཱཔནྣཱདཱིནམྤི སིཡཱཏི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ པུན ཨནཱགཱམཱིཏིཨཱདཱིནཾ སཾསནྡནཔུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཨནཱགཱམིསྶ ཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཉྙཱ, སེསཱནཾ ཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. ཨིདྷ བྷཱཝིཏམགྒོ ཧི ཨནཱགཱམཱི ཨིདྷཝིཧཱཡནིཊྛོ ནཱམ ཧོཏི. སོ ཨིདྷ ཨནཱགཱམིམགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ‘‘ཨོཔཔཱཏིཀོ ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ‘‘པུན མགྒབྷཱཝནཾ ཝིནཱ ཨུཔཔཏྟིཝསེནེཝ ཨརཧཏྟཕལཾ སཙྪིཀརོཏཱི’’ཏི ཏསྶ ལདྡྷི. སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ པན ཏཏྠ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཏཏྲུཔཔཏྟིཀཱ ནཱམ ཧོནྟཱིཏི ཏེསཾ ཨིདྷཱགམནཉྙེཝ ནཏྠི. ཨིཏི སོ ཨནཱགཱམིསྶ ཕལསཙྪིཀིརིཡཾ པུཊྛོ པཊིཛཱནཱཏི. ཨིཏརེསཾ པཊིཀྑིཔཏི.

ཨནཱགཱམཱི པུགྒལོ ཏཏྠ བྷཱཝིཏེན མགྒེནཱཏི པཉྷེ ‘‘ཨནཱགཱམིནོ ཏཏྠ མགྒབྷཱཝནཱཝ ནཏྠཱི’’ཏི ལདྡྷིཡཱ པཊིཀྑིཔཏི. མགྒོ ཙ བྷཱཝཱིཡཏི, ན ཙ ཀིལེསཱ པཧཱིཡནྟཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, རཱུཔཱཝཙརམགྒཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. རཱུཔཱཝཙརམགྒེན ཧི སོ ཨིདྷཝིཧཱཡནིཊྛོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཨནཱགཱམཱི པུགྒལོ ཀཏཀརཎཱིཡོཏི པཉྷེ ‘‘ཨོཔཔཱཏིཀོ ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཨུཔཔཏྟིཡཱཝསྶ ཀཏཀརཎཱིཡཱདིབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨརཧཱཏི པཉྷེ ཨིདྷཔརིནིབྦཱཡིནོ ཨརཧཏོ ཝསེནེཝ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡིནོ ཝསེན པཊིཛཱནཱཏི.

ཨཏྠི ཨརཧཏོ པུནབྦྷཝོཏིཨཱདཱིསུཔི ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡཱི ཨིདྷཔརིནིབྦཱཡཱིནཾ ཝསེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཔྤཊིཝིདྡྷཱཀུཔྤོཝ ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡཏཱིཏི པུཊྛོ ཨིདྷེཝ བྷཱཝིཏེན མགྒེན ཏསྶ ཨཀུཔྤཔཊིཝེདྷཾ ཨིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི.

ཡཐཱ མིགོཏི པཋམཾ ཨུདཱཧརཎཾ པརཝཱདིསྶ, དུཏིཡཾ སཀཝཱདིསྶ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

བྲཧྨཙརིཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཨོདྷིསོཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༧༤. ཨིདཱནི ཨོདྷིསོཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེ སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ ནཱནཱབྷིསམཡཝསེན དུཀྑདསྶནཱདཱིཧི ཨོདྷིསོ ཨོདྷིསོ ཨེཀདེསེན ཨེཀདེསེན ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཨིཙྪནྟི སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི སམྨིཏིཡཱདཡོ, ཏེསཾ ཏཾ ལདྡྷིཾ བྷིནྡིཏུཾ ཨོདྷིསོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. པུན ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, ཨེཀདེསེན སོཏཱཔནྣཱདིབྷཱཝསྶ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑེཔོ པརཝཱདིསྶ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཨོདྷིསོཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. ཛཧཏིཀཐཱ

༡. ནསུཏྟཱཧརཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༧༩. ཨིདཱནི ཛཧཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཛྷཱནལཱབྷཱི པུཐུཛྫནོ སཧ སཙྩཱབྷིསམཡཱ ཨནཱགཱམཱི ནཱམ ཧོཏི, ཏསྶ པུཐུཛྫནཀཱལེཡེཝ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱ པཧཱིནཱ’’ཏི ལདྡྷི སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི སམྨིཏིཡཱནཾ, ཏེསཾ ཏཾ ལདྡྷིཾ བྷིནྡིཏུཾ ཛཧཏི པུཐུཛྫནོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཛྷཱནཝིཀྑམྦྷིཏཱནཾ པན ཏེསཾ པརིཡུཊྛཱནཾ ཨཔསྶནྟསྶ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཡསྨཱ པན ཏེསཾ ཛྷཱནཝིཀྑམྦྷིཏཱནམྤི ཨནཱགཱམིམགྒེནེཝ ཨཙྩནྟཾ པཧཱནཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ པུན ཨཙྩནྟནྟིཨཱདིཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ, ཏཐཱརཱུཔསྶ པཧཱནསྶ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ. ཝིཀྑམྦྷེཏཱིཏི ཨཙྩནྟཝིཀྑམྦྷནམེཝ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏོ པརཾ ཨནཱགཱམིམགྒཊྛེན སདྡྷིཾ པུཐུཛྫནསཾསནྡནཾ ཧོཏི. ཏཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༢༨༠. ཏཏོ པརཾ ཨནཱགཱམིཕལེ སཎྛཱཏཱིཏི པུཊྛོ ཛྷཱནཱནཱགཱམིཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨརཧཏྟེ སཎྛཱཏཱིཏི པུཊྛོ དསྶནམགྒེན ཨུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནཾ པཧཱནཱབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི.

ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཏཡོ མགྒེཏི པུཊྛོ ཏཐཱརཱུཔཱཡ བྷཱཝནཱཡ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཀིཙྩསབྦྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སཱམཉྙཕལཔུཙྪཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀཏམེན མགྒེནཱཏི པུཊྛོ ཨནཱགཱམིམགྒེནཱཏི ཛྷཱནཱནཱགཱམིཏཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. པུན སཾཡོཛནཔྤཧཱནཾ པུཊྛོ ཏིཎྞཾ ཨནཱགཱམིམགྒེན ཏེསཾ ཀིལེསཱནཾ ཨཔྤཧེཡྻཏྟཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ པཋམམགྒསྶེཝ ཛྷཱནཱནཱགཱམིམགྒབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཛཧཏིཀཐཱ.

༥. སབྦམཏྠཱིཏིཀཐཱ

༡. ཝཱདཡུཏྟིཝཎྞནཱ

༢༨༢. ཨིདཱནི སབྦམཏྠཱིཏིཝཱདཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི རཱུཔཀྑནྡྷོ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ (ཝིབྷ. ༢) ‘‘སབྦེཔི ཨཏཱིཏཱདིབྷེདཱ དྷམྨཱ ཁནྡྷསབྷཱཝཾ ན ཝིཛཧནྟི, ཏསྨཱ སབྦཾ ཨཏྠིཡེཝ ནཱམཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི སབྦམཏྠིཝཱདཱནཾ, ཏེསཾ ལདྡྷིཝིསོདྷནཏྠཾ སབྦམཏྠཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ལདྡྷིཡཱ ཋཏྭཱ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སབྦཐཱཏི སབྦསྨིཾ སརཱིརེ སབྦམཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. སབྦདཱཏི སབྦསྨིཾ ཀཱལེ སབྦམཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. སབྦེན སབྦནྟི སབྦེནཱཀཱརེན སབྦམཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. སབྦེསཱུཏི སབྦེསུ དྷམྨེསུ སབྦམཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. ཨཡོགནྟི ཨཡུཏྟཾ. ནཱནཱསབྷཱཝཱནཉྷི ཡོགོ ཧོཏི, ན ཨེཀསབྷཱཝསྶ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ པཉྷེ རཱུཔཾ ཝེདནཱཡ, ཝེདནཾ ཝཱ རཱུཔེན ཨནཱནཾ ཨེཀལཀྑཎམེཝ ཀཏྭཱ སབྦམཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. ཡམྤི ནཏྠི ཏམྤཏྠཱིཏི ཡམྤི ཚཊྛཁནྡྷཱདིཀཾ སསཝིསཱཎཱདིཀཾ ཝཱ ཀིཉྩི ནཏྠཱིཏི སིདྡྷཾ, ཏམྤི ཏེ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. སབྦམཏྠཱིཏི ཡཱ དིཊྛི སཱ དིཊྛི མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི, ཡཱ དིཊྛི སཱ དིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཧེཝམཏྠཱིཏི ཨིམིནཱ ཨིདཾ པུཙྪཏི – ཡཱ ཏེ ཨེསཱ སབྦམཏྠཱིཏི དིཊྛི, སཱ དིཊྛི ཨཡཱཐཱཝཀཏྟཱ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཨེཝཾ ཡཱ ཨམྷཱཀཾ དིཊྛི, སཱ དིཊྛི ཡཱཐཱཝཀཏྟཱ སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཨེཝཾ ཏཝ སམཡེ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ སབྦེསུཔི ཨེཏེསུ ནཡེསུ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ཨཏྠིཏཱཡ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིམེསུ པན སབྦེསུཔི ནཡེསུ ‘‘ཨཱཛཱནཱཧི ནིགྒཧ’’ནྟི ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦོ ཀཐཱམགྒབྷེདོ ཝིཏྠཱརཏོ ཝེདིཏབྦོཏི ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ ཝཱདཡུཏྟི.

༢. ཀཱལསཾསནྡནཝཎྞནཱ

༢༨༣-༢༨༤. ཨིདཱནི ཨཏཱིཏཾ ཨཏྠཱིཏི ཀཱལསཾསནྡནཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཏཱིཏཾ ཨཏྠཱིཏིཨཱདིཀཾ སུདྡྷིཀསཾསནྡནཾ. ཨཏཱིཏཾ རཱུཔཾ ཨཏྠཱིཏིཨཱདིཀཾ ཁནྡྷཝསེན ཀཱལསཾསནྡནཾ.

༢༨༥. པཙྩུཔྤནྣཾ རཱུཔཾ ཨཔྤིཡཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨཏཱིཏཱནཱགཏཾ པཧཱཡ པཙྩུཔྤནྣརཱུཔམེཝ ཨཔྤིཡཾ ཨཝིབྷཛིཏབྦཾ ཀརིཏྭཱ. རཱུཔབྷཱཝཾ ཛཧཏཱིཏིཔཉྷེ ནིརུདྡྷསྶཱཔི རཱུཔསྶ རཱུཔཀྑནྡྷསངྒཧིཏཏྟཱ པཊིཀྑིཔཏི. རཱུཔབྷཱཝཾ ན ཛཧཏཱིཏི པཊིལོམཔཉྷེཔི རཱུཔཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏཏྟཱཝ པཊིཛཱནཱཏི. ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨཔྤིཡཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ན སབྦཾ ཝཏྠཾ ཨོདཱཏཾ, ཨིམིནཱ པན ཝཏྠནྟི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨཔྤིཡཾ ཀརིཏྭཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སཀཝཱདིནཱ ཨེཀཏྠཏཱ ཨནུཉྙཱཏཱ. ཨོདཱཏབྷཱཝཾ ཛཧཏཱིཏི པཉྷེ ཝཎྞཝིགམཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. ཝཏྠབྷཱཝཾ ཛཧཏཱིཏི ཨེཏྠ པན པཉྙཏྟིཡཱ ཨཝིགཏཏྟཱ པཊིཀྑེཔོ ཏསྶེཝ. པཊིལོམེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༨༦. ཨཏཱིཏཾ ཨཏཱིཏབྷཱཝཾ ན ཛཧཏཱིཏི པུཊྛོ ‘‘ཡདི ཛཧེཡྻ, ཨནཱགཏཾ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཝཱ སིཡཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ པཊིཛཱནཱཏི. ཨནཱགཏཾ ཨནཱགཏབྷཱཝཾ ན ཛཧཏཱིཏི པུཊྛོ པན ‘‘ཡདི ན ཛཧེཡྻ, ཨནཱགཏམེཝསྶ, པཙྩུཔྤནྣབྷཱཝཾ ན པཱཔུཎེཡྻཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ པཊིཀྑིཔཏི. པཙྩུཔྤནྣཔཉྷེཔི ཨཏཱིཏབྷཱཝཾ ཨནཱཔཛྫནདོསོ སིཡཱཏི པཊིཀྑིཔཏི. ཨནུལོམཔཉྷེསུཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༨༧. ཨེཝཾ སུདྡྷིཀནཡཾ ཝཏྭཱ པུན ཁནྡྷཝསེན དསྶེཏུཾ ཨཏཱིཏཾ རཱུཔནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཾ སབྦཾ པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ སཀྐཱ ཛཱནིཏུཾ.

ཝཙནསོདྷནཝཎྞནཱ

༢༨༨. ཨིདཱནི ‘‘ཨཏཱིཏཾ ནྭཏྠཱི’’ཏིཨཱདི ཝཙནསོདྷནཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཧཉྩི ཨཏཱིཏཾ ནྭཏྠཱིཏི ཡདི ཨཏཱིཏཾ ནོ ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏཱིཏཾ ཨཏྠཱིཏི མིཙྪཱཏི ཨཏཱིཏཉྩ ཏཾ ཨཏྠི ཙཱཏི མིཙྪཱ ཨེཝ. ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣནྟི པུཊྛོ ཨནཱགཏཀྑཎེཡེཝསྶ པཙྩུཔྤནྣཏཱཡ ཨབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཀཱལནཱནཏྟེན པཊིཀྑིཔཏི.

དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཡཾ ཨུཔྤཱདཏོ པུབྦེ ཨནཱགཏཾ ཨཧོསི, ཏསྶ ཨུཔྤནྣཀཱལེ པཙྩུཔྤནྣཏྟཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཧུཏྭཱ ཧོཏི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱིཏི ཡདེཏཾ ཏཡཱ ‘‘ཨནཱགཏཾ ཧུཏྭཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝདཏཱ ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣནྟི ལདྡྷིཝསེན ‘‘ཨནཱགཏཾ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཀིཾ ཏེ ཏམྤི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱིཏི? ཨིཏརོ ཧུཏྭཱ བྷཱུཏསྶ པུན ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཏོ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི.

དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཡསྨཱ ཏཾ ཨནཱགཏཾ ཧུཏྭཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཧོནྟཾ ‘‘ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’’ཏི སངྑཾ གཏཾ, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཡདི ཏེ ཏཾ ཨནཱགཏཾ ཧུཏྭཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཧོནྟཾ ‘ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’ཏི སངྑཾ གཏཾ, པུན ཧུཏྭཱ ཧོཏི, ཡཾ ཨནཱགཏཾ ན ཧུཏྭཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ན ཧོནྟཾ ‘ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱི’ཏི སངྑཾ གཏཾ སསཝིསཱཎཾ, ཀིཾ ཏེ ཏམྤི པུན ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱི’’ཏིཨདྷིཔྤཱཡེན ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱིཏི པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨིཏརོ ‘‘ཡཾ ནཏྠི, ཏཾ ནཏྠིཏཱཡ, ཨེཝ ཨནཱགཏཾ ན ཧུཏྭཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ན ཧོཏཱིཏི ནཧུཏྭཱནཧོཏི ནཱམ ཏཱཝ ཧོཏུ, པུན ནཧུཏྭཱནཧོཏིབྷཱཝོ པནསྶ ཀུཏོ’’ཏི མཉྙམཱནོ པཊིཀྑིཔཏི. ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏནྟི པཉྷེཔི པཙྩུཔྤནྣཀྑཎེཡེཝསྶ ཨཏཱིཏཏཱཡ ཨབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཀཱལནཱནཏྟཱ པཊིཀྑིཔཏི.

དུཏིཡཔཉྷེ པུཊྛོ ཡཾ ཨཏཱིཏབྷཱཝཏོ པུབྦེ པཙྩུཔྤནྣཾ ཨཧོསི, ཏསྶེཝ ཨཏཱིཏཏྟཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཧུཏྭཱ ཧོཏི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱིཏི ཡདེཏཾ ཏཡཱ ‘‘པཙྩུཔྤནྣཾ ཧུཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝདཏཱ ‘‘ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏ’’ནྟི ལདྡྷིཝསེན ‘‘པཙྩུཔྤནྣཾ ཝཱ ཨཏཱིཏཾ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཀིཾ ཏེ ཏམྤི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱིཏི? ཨིཏརོ ཧུཏྭཱ བྷཱུཏསྶ པུན ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཏོ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི.

དུཏིཡཔཉྷེ ཡསྨཱ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ ཧུཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཧོནྟཾ ‘‘ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’’ཏི སངྑཾ གཏཾ, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཡདི ཏེ ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཧུཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཧོནྟཾ ‘ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’ཏི སངྑཾ གཏཾ, པུན ཧུཏྭཱ ཧོཏི, ཡཾ པཙྩུཔྤནྣཾ ན ཧུཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ན ཧོནྟཾ ‘ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱི’ཏི སངྑཾ གཏཾ སསཝིསཱཎཾ, ཀིཾ ཏེ ཏམྤི པུན ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱི’’ཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱིཏི པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨིཏརོ ‘‘ཡཾ ནཏྠི, ཏཾ ནཏྠིཏཱཡ ཨེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ན ཧུཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ན ཧོཏཱིཏི ནཧུཏྭཱནཧོཏི ནཱམ ཏཱཝ ཧོཏུ. པུན ནཧུཏྭཱནཧོཏིབྷཱཝོ པནསྶ ཀུཏོ’’ཏི མཉྙམཱནོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨུབྷཡཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཨཱགཏེ ཏཏིཡཔཉྷེཔི ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨཔརོ ནཡོ – ཡདི ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ, ཨནཱགཏསྶ པཙྩུཔྤནྣེ ཝུཏྟོ ཧོཏིབྷཱཝོ, པཙྩུཔྤནྣསྶ ཙ ཨནཱགཏེ ཝུཏྟོ ཧུཏྭཱབྷཱཝོ ཨཱཔཛྫཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཨནཱགཏམྤི ཧུཏྭཱཧོཏི ནཱམ. པཙྩུཔྤནྣམྤི ཧུཏྭཱཧོཏིཡེཝ ནཱམ. ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨེཏེསུ ཨེཀེཀཾ ཧུཏྭཱ ཧོཏི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’’ཏི? ཨིཏརོ – ‘‘ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣ’’ནྟི པཉྷེ པཊིཀྑིཏྟནཡེནེཝ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པུཊྛོ དུཏིཡེ པཉྷེ པཊིཉྙཱཏནཡེནེཝ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣ’’ནྟི པཉྷཱཝསེན ཏེསུ ཨེཀེཀཾ ཧུཏྭཱ ཧོཏི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱིཏི པཊིཛཱནནྟཾ པུརིམཾ པཊིཀྑིཏྟཔཉྷཾ པརིཝཏྟིཏྭཱ པུཙྪནྟོ ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཏསྶཏྠོ – ནནུ ‘‘ཏཡཱ ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣ’’ནྟི ཝུཏྟེ པཋམཔཉྷཾ པཊིཀྑིཔནྟེན ཨནཱགཏསྶ ཧོཏིབྷཱཝོ པཙྩུཔྤནྣསྶ ཙ ཧུཏྭཱབྷཱཝོ པཊིཀྑིཏྟོཏི. ཏེན ཨནཱགཏཾ ན ཧོཏི ནཱམ, པཙྩུཔྤནྣཾ ན ཧུཏྭཱ ནཱམ.

དུཏིཡཔཉྷེ ཙ ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣནྟི པཊིཉྙཱཏཾ. ཨེཝཾ སནྟེ ཨནཱགཏམྤི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ནཱམ. པཙྩུཔྤནྣམྤི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏིཡེཝ ནཱམ. ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨེཏེསུ ཨེཀེཀཾ ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱི’’ཏི? པརཝཱདཱི སབྦཏོ ཨནྡྷཀཱརེན པརིཡོནདྡྷོ ཝིཡ ཏེསཾ ནཧུཏྭཱནཧོཏིབྷཱཝཾ ཨཔསྶནྟོ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི.

དུཏིཡཝཱརེཔི ཡདི ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏཾ, པཙྩུཔྤནྣསྶ ཨཏཱིཏེ ཝུཏྟོ ཧོཏིབྷཱཝོ, ཨཏཱིཏསྶ ཙ པཙྩུཔྤནྣེ ཝུཏྟོ ཧུཏྭཱབྷཱཝོ ཨཱཔཛྫཏི, ཨེཝཾ སནྟེ པཙྩུཔྤནྣམྤི ཧུཏྭཱཧོཏི ནཱམ, ཨཏཱིཏམྤི ཧུཏྭཱཧོཏིཡེཝ ནཱམ. ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨེཏེསུ ཨེཀེཀཾ ཧུཏྭཱ ཧོཏི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’’ཏི? ཨིཏརོ ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏནྟིཔཉྷེ པཊིཀྑིཏྟནཡེནེཝ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པུཊྛོ དུཏིཡཔཉྷེ པཊིཉྙཱཏནཡེནེཝ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏ’’ནྟི པཉྷཱཝསེན ཏེསུ ཨེཀེཀཾ ཧུཏྭཱ ཧོཏི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱིཏི པཊིཛཱནནྟཾ པུརིམཾ པཊིཀྑིཏྟཔཉྷཾ པརིཝཏྟིཏྭཱ པུཙྪནྟོ ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཏསྶཏྠོ – ནནུ ཏཡཱ ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏནྟི ཝུཏྟེ པཋམཔཉྷཾ པཊིཀྑིཔནྟེན པཙྩུཔྤནྣསྶ ཧོཏིབྷཱཝོ, ཨཏཱིཏསྶ ཙ ཧུཏྭཱབྷཱཝོ པཊིཀྑིཏྟོཏི. ཏེན པཙྩུཔྤནྣཾ ནཧོཏི ནཱམ. ཨཏཱིཏཾ ནཧུཏྭཱ ནཱམ.

དུཏིཡཔཉྷེ ཙ ཏེ ‘‘ཏཉྙེཝ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏ’’ནྟི པཊིཉྙཱཏཾ. ཨེཝཾ སནྟེ པཙྩུཔྤནྣམྤི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ནཱམ, ཨཏཱིཏམྤི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏིཡེཝ ནཱམ. ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨེཏེསུ ཨེཀེཀཾ ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི, ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱི’’ཏི. པརཝཱདཱི སབྦཏོ ཨནྡྷཀཱརེན པརིཡོནདྡྷོ ཝིཡ ཏེསཾ ནཧུཏྭཱནཧོཏིབྷཱཝཾ ཨཔསྶནྟོ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི.

ཏཏིཡཝཱརེཔི ཡདི ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ ཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཾ ཨཏཱིཏཾ; ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ པཙྩུཔྤནྣཱཏཱིཏེསུ ཝུཏྟོ ཧོཏིབྷཱཝོ, པཙྩུཔྤནྣཱཏཱིཏཱནཉྩ ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣེསུ ཝུཏྟོ ཧུཏྭཱབྷཱཝོ ཨཱཔཛྫཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཨནཱགཏམྤི ཧུཏྭཱཧོཏི ནཱམ. པཙྩུཔྤནྣམྤི ཨཏཱིཏམྤི ཧུཏྭཱ ཧོཏིཡེཝ ནཱམ. ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཏཱིསུཔི ཨེཏེསུ ཨེཀེཀཾ ཧུཏྭཱ ཧོཏི ཧུཏྭཱ ཧོཏཱི’’ཏི? ཨིཏརོ ‘‘ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ, ཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ, ཏཾ ཨཏཱིཏ’’ནྟིཔཉྷེ པཊིཀྑིཏྟནཡེནེཝ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན པུཊྛོ དུཏིཡཔཉྷེ པཊིཉྙཱཏནཡེནེཝ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ, ཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ, ཏཾ ཨཏཱིཏ’’ནྟི པཉྷཱཝསེན ཏེསུ ཨེཀེཀཾ ཧུཏྭཱ ཧོཏི, ཧུཏྭཱ ཧོཏཱིཏི པཊིཛཱནནྟཾ པུརིམཾ པཊིཀྑིཏྟཔཉྷཾ པརིཝཏྟིཏྭཱ པུཙྪནྟོ ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཏསྶཏྠོ – ནནུ ཏཡཱ ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ, ཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ, ཏཾ ཨཏཱིཏནྟི ཝུཏྟེ པཋམཔཉྷཾ པཊིཀྑིཔནྟེན ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཧོཏིབྷཱཝོ; པཙྩུཔྤནྣཱཏཱིཏཱནཉྩ ཧུཏྭཱབྷཱཝོ པཊིཀྑིཏྟོཏི? ཏེན ཨནཱགཏཾ པཙྩུཔྤནྣཉྩ ན ཧོཏི ནཱམ. པཙྩུཔྤནྣཉྩ ཨཏཱིཏཉྩ ན ཧུཏྭཱ ནཱམ.

དུཏིཡཔཉྷེ ཙ ཏེ ‘‘ཏཉྙེཝ ཨནཱགཏཾ, ཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ, ཏཾ ཨཏཱིཏ’’ནྟི པཊིཉྙཱཏཾ. ཨེཝཾ སནྟེ ཨནཱགཏམྤི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ནཱམ, པཙྩུཔྤནྣམྤི ཨཏཱིཏམྤི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏིཡེཝ ནཱམ. ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨེཏེསུ ཨེཀེཀཾ ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏཱི’’ཏི? པརཝཱདཱི སབྦཏོ ཨནྡྷཀཱརེན པརིཡོནདྡྷོ ཝིཡ ཏེསཾ ན ཧུཏྭཱ ན ཧོཏིབྷཱཝཾ ཨཔསྶནྟོ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏཱིཏི. ནིགྒཧཱདཱིནི པནེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཱནི.

ཝཙནསོདྷནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཏཱིཏཙཀྑུརཱུཔཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༨༩. ཨཏཱིཏཾ ཙཀྑུ ཨཏྠཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཙཀྑཱདིབྷཱཝཱཝིཛཧནེནེཝ ཨཏྠིཏཾ པཊིཛཱནཱཏི. པསྶཏཱིཏིཨཱདཱིནི པུཊྛོ པན ཏེསཾ ཝིཉྙཱཎཱནཾ ཀིཙྩཱབྷཱཝཝསེན པཊིཀྑིཔཏི.

ཨཏཱིཏཉཱཎཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༩༠. ཏེན ཉཱཎེན ཉཱཎཀརཎཱིཡཾ ཀརོཏཱིཏི པཉྷེ ཏསྶ ཉཱཎསྶ ནིརུདྡྷཏྟཱ ཀིཙྩབྷཱཝམསྶ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ ཨཏཱིཏཱརམྨཎཾ པཙྩུཔྤནྣཾ ཉཱཎཾ ཨཏཱིཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཛཱནནཏོ ཨཏཱིཏཾ ཉཱཎནྟི ལེསེན པཙྩུཔྤནྣམེཝ ‘‘ཨཏཱིཏཾ ཉཱཎ’’ནྟི ཀཏྭཱ ཏེན ཉཱཎེན ཉཱཎཀརཎཱིཡསྶ ཨཏྠིཏཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐསྶ སཀཝཱདཱི ལེསོཀཱསཾ ཨདཏྭཱ ཏེན ཉཱཎེན དུཀྑཾ པརིཛཱནཱཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཨཏཱིཏཱརམྨཎེནེཝ ཉཱཎེན ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ ཀིཙྩཱནཾ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཨནཱགཏཔཉྷེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པཙྩུཔྤནྣཔཉྷོ ཙེཝ སཾསནྡནཔཉྷོ ཙ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ.

ཨརཧནྟཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༩༡. ཨརཧཏོ ཨཏཱིཏོ རཱགོ ཨཏྠཱིཏིཨཱདཱིསུཔི རཱགཱདིབྷཱཝཱཝིཛཧནྟོ ཨེཝཾ པཊིཛཱནཱཏི. སརཱགོཏིཨཱདཱིསུ སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན ཙེཝ ཡུཏྟིཝིརོདྷབྷཡེན ཙ པཊིཀྑིཔཏི.

པདསོདྷནཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༩༥. ཨེཝཾ སབྦམྤི པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ ཝིདིཏྭཱ པརཏོ ཨཏྠི སིཡཱ ཨཏཱིཏཾ, སིཡཱ ནྭཱཏཱིཏནྟི ཨེཏྠ ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཾ ཨཏཱིཏམེཝ ཨཏྠི, ཏཾ ཨཏཱིཏཾ. ཡཾ པཙྩུཔྤནྣཱནཱགཏཾ ཨཏྠི, ཏཾ ནོ ཨཏྠི, ཏཾ ནོ ཨཏཱིཏཾ. ཏེནཱཏཱིཏཾ ནྭཱཏཱིཏཾ, ནྭཱཏཱིཏཾ ཨཏཱིཏནྟི ཏེན ཀཱརཎེན ཨཏཱིཏཾ ནོ ཨཏཱིཏཾ, ནོ ཨཏཱིཏཾ ཨཏཱིཏནྟི. ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཔུཙྪཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སུཏྟསཱདྷནཝཎྞནཱ

༢༩༦. ན ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཨཏཱིཏཾ ཨཏྠི ཨནཱགཏཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སུཏྟསཱདྷནཱཡ པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. པུན ཨཏྟནོ ལདྡྷིཾ ནིསྶཱཡ ཡཾཀིཉྩི, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔནྟི ཨནུཡོགོ པརཝཱདིསྶེཝ. དུཏིཡནཡེ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ པུཙྪཱ ཙ པཊིཉྙཱ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཾ པནེཏཾ པརཝཱདིནཱ ཨནཱགཏསྶ ཨཏྠིབྷཱཝསཱདྷནཏྠཾ ‘‘ནནུ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཀབལཱི༹ཀཱརེ, ཙེ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི སུཏྟསྶ པརིཡོསཱནེ ཨཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟཱིཏིཨཱདི དསྶིཏཾ ན ཏཾ ཨནཱགཏསྶ ཨཏྠིབྷཱཝསཱདྷཀཾ. ཏཉྷི ཧེཏཱུནཾ པརིནིཊྛིཏཏྟཱ ཨཝསྶཾ བྷཱཝིཏཾ སནྡྷཱཡ ཏཏྠ ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ སུཏྟཱདྷིཔྤཱཡོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སབྦམཏྠཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཨཏཱིཏཀྑནྡྷཱདིཀཐཱ

༡. ནསུཏྟསཱདྷནཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༩༧. ཨིདཱནི ‘‘ཨཏཱིཏཾ ཁནྡྷཱ’’ཏིཨཱདིཀཐཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཁནྡྷཱདིབྷཱཝཱཝིཛཧནཏོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱནཾ ཨཏྠིཏཾ ཨིཙྪནྟསྶ ཨཏཱིཏཾ ཁནྡྷཱཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, ཨཏཱིཏསྶ ཁནྡྷསངྒཧིཏཏྟཱ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. པུན ཨཏཱིཏཾ ནཏྠཱིཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, ཏསྶ ནིརུཏྟིཔཐསུཏྟེན ཨཏྠིཏཱཡ ཝཱརིཏཏྟཱ པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ. ཨཱཡཏནདྷཱཏུཔུཙྪཱསུཔི ཨནཱགཏཔཉྷེསུཔི པཙྩུཔྤནྣེན སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ ཨཱགཏཔཉྷེསུཔི ‘‘ཨཏཱིཏཾ རཱུཔ’’ནྟིཨཱདིཔཉྷེསུཔི ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༢. སུཏྟསཱདྷནཝཎྞནཱ

༢༩༨. སུཏྟསཱདྷནེ པན ན ཝཏྟབྦནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ནཏྠི ཙེཏེཏི ནཏྠི ཙ ཨེཏེ དྷམྨཱཏི ཨཏྠོ. ཁནྡྷཱདིབྷཱཝེ སཏི ནཏྠིཏཾ ཨནིཙྪནྟསྶ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ, ཨཐ ནེསཾ ནཏྠིབྷཱཝསཱདྷནཏྠཾ སུཏྟཱཧརཎཾ སཀཝཱདིསྶ. དུཏིཡཔུཙྪཱཔི པརཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ, སུཏྟཱཧརཎཾ པརཝཱདིསྶ. ཏཾ པན ནེསཾ ཁནྡྷཱདིབྷཱཝམེཝ སཱདྷེཏི, ན ཨཏྠིབྷཱཝནྟི ཨཱཧཊམྤི ཨནཱཧཊསདིསམེཝཱཏི.

ཨཏཱིཏཾ ཁནྡྷཱཏིཨཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. ཨེཀཙྩཾཨཏྠཱིཏིཀཐཱ

༡. ཨཏཱིཏཱདིཨེཀཙྩཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༩༩. ཨིདཱནི ཨེཀཙྩཾ ཨཏྠཱིཏི ཀཐཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེ ‘‘ཨེཀཙྩཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཏྠཱི’’ཏི མཉྙནྟི, སེཡྻཐཱཔི ཀསྶཔིཀཱ; ཏེསཾ ལདྡྷིབྷིནྡནཏྠཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཨེཀཙྩཾ ཨཏྠཱིཏི ཝིསྶཛྫནཾ པརཝཱདིསྶ. ཨཡཉྷི ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨཝིཔཀྐཝིཔཱཀཾ ཨཏྠི, ཝིཔཀྐཝིཔཱཀཾ ནཏྠཱིཏི. ཨེཀཙྩཾ ནིརུདྡྷནྟི ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ. ཏསྶཏྠོ – ཡདི ཏེ ཨཏཱིཏཾ ཨེཀཙྩཾ ཨཏྠི ཨེཀཙྩཾ ནཏྠི, ཨེཝཾ སནྟེ ཨེཀཙྩཾ ཨཏཱིཏཾ ནིརུདྡྷཾ, ཨེཀཙྩཾ ཨཏཱིཏཾ ཨནིརུདྡྷཾ, ཏཐེཝ ཋིཏནྟི ཨཱཔཛྫཏི. ཝིགཏནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཝིཔཀྐཝིཔཱཀདྷམྨཱ ཨེཀཙྩེཏི ཨིདཾ ཡསྨཱ ཡེསཾ སོ ཨཝིཔཀྐཝིཔཱཀཱནཾ ཨཏྠིཏཾ ཨིཙྪཏི, ཏེཔི ཨཏཱིཏཱཡེཝ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ཏེ ཨཏཱིཏཾ ཨེཀཙྩཾ ཨཏྠི, ཀིཾ ཏཐཱ ཨཝིཔཀྐཝིཔཱཀཱཔི དྷམྨཱ ཨེཀཙྩེ ཨཏྠཱི ཨེཀཙྩེ ནཏྠཱིཏི ཙོདེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཝིཔཀྐཝིཔཱཀཱཏི ཨིདཾ ཡེསཾ སོ ནཏྠིཏཾ ཨིཙྪཏི, ཏེསཾ ཝསེན ཙོདེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཨཝིཔཱཀཱཏི ཨིདཾ ཨབྱཱཀཏཱནཾ ཝསེན ཙོདེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཨིཏི ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ རཱསཱིནཾ ཝསེན སབྦེསུ ཨནུལོམཔཊིལོམེསུ པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཏཱིཏཱ ཨེཀདེསཾ ཝིཔཀྐཝིཔཱཀཱ, ཨེཀདེསཾ ཨཝིཔཀྐཝིཔཱཀཱཏི ཝིཔྤཀཏཝིཔཱཀཱ ཝུཙྩནྟི. ཡེན ཧི ཀམྨེན པཊིསནྡྷི ནིབྦཏྟིཏཱ, བྷཝངྒམྤི ཙུཏིཔི ཏསྶེཝ ཝིཔཱཀོ. ཏསྨཱ པཊིསནྡྷིཏོ ཡཱཝ ཙུཏི, ཏཱཝ ཏཾ ཝིཔྤཀཏཝིཔཱཀཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཐཱརཱུཔེ དྷམྨེ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཝིཔཙྩིསྶནྟཱིཏི ཀཏྭཱ ཏེ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཡཐཱ དྷམྨདྷརསྶ པུགྒལསྶ ནིདྡཱཡནྟསྶཱཔི བཧུཔཝཏྟིནོ དྷམྨཱ ཨཏྠཱིཏི ཝུཙྩནྟི, ཨེཝཾ ལོཀཝོཧཱརཝསེན ཨཏྠིཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཝིཔཙྩིསྶནྟཱིཏི ཀཏྭཱ པཙྩུཔནྣཱཏི དུཏིཡཔཉྷེ ‘‘ཀམྨཱནཾ ཨཝིནཱསསངྑཱཏོ ཀམྨཱུཔཙཡོ ནཱམེཀོ ཨཏྠཱི’’ཏི ལདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ.

༢. ཨནཱགཏཱདིཨེཀཙྩཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༠༠. ཨནཱགཏཾ ཨཏྠཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེཀཙྩཾ ཨཏྠཱིཏི ཨུཔྤཱདིནོ དྷམྨེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨེཀཙྩཾཨཏྠཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. སཏིཔཊྛཱནཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༠༡. ཨིདཱནི སཏིཔཊྛཱནཀཐཱ ཧོཏི. ‘‘ཏཏྠ – ཙཏུནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནཱནཾ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༤༠༨) སཏིཔཊྛཱནསཾཡུཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡེསཾ ཀཱཡཱདཡོ སཏིཡཱ ཨཱརམྨཎདྷམྨེ གཧེཏྭཱ ‘‘སབྦེ དྷམྨཱ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ. ཨནྡྷཀཱ ནཱམ པུབྦསེལིཡཱ, ཨཔརསེལིཡཱ, རཱཛགིརིཡཱ, སིདྡྷཏྠིཀཱཏི ཨིམེ པཙྪཱ ཨུཔྤནྣནིཀཱཡཱ. ཏེསཾ ལདྡྷིཝིཝེཙནཏྠཾ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ‘‘པཏིཊྛཱཏི ཨེཏེསཱུཏི པཊྛཱནཱ. ཀཱ པཏིཊྛཱཏི? སཏི. སཏིཡཱ པཊྛཱནཱ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨཏྠེན སཏིགོཙརཱཔི སཏིཔཊྛཱནཱ. ‘‘པཏིཊྛཧནྟཱིཏི པཊྛཱནཱ. ཀཱ པཏིཊྛཧནྟི? སཏིཡོ. སཏིཡོཝ པཊྛཱནཱ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨཏྠེན སཏིཡོཝ སཏིཔཊྛཱནཱ. ཏསྨཱ དྭེཔི ཝཱདཱ པརིཡཱཡེན ཡུཛྫནྟི. ཡེ པན ཏཾ པརིཡཱཡཾ པཧཱཡ ཨེཀནྟེནེཝ ‘‘སབྦེ དྷམྨཱ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཨཱརམྨཎཝསེན པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. སབྦེ དྷམྨཱ སཏཱིཏི ཨནུཡུཏྟསྶ པན སབྦེསཾ སཏིསབྷཱཝཱབྷཱཝཏོ པཊིཀྑེཔོ ཏསྶེཝ. ཏཏྠ ཁཡགཱམཱིཏིཨཱདཱིནི མགྒཝིསེསནཱནི. ཨེཀཱཡནམགྒོ ཧི ཀིལེསཱནཾ ཁཡབྷཱུཏཾ ནིབྦཱནཾ གཙྪཏཱིཏི ཁཡགཱམཱི. ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི བུཛ྄ཛྷནྟོ གཙྪཏཱིཏི བོདྷགཱམཱི. ཝཊྚཾ ཨཔཙིནནྟོ གཙྪཏཱིཏི ཨཔཙཡགཱམཱི. ཨེཝམེཏེཧི པདེཧི ‘‘ཀིཾ ཏེ སབྦེ དྷམྨཱ ཨེཝརཱུཔོ ཏེ ཨེཀཱཡནོ མགྒོ ཧོཏཱི’’ཏི པུཙྪཏི. ཨནཱསཝཱ ཨསཾཡོཛནིཡཱཏིཨཱདཱིནིཔི ལོཀུཏྟརབྷཱཝཾ པུཙྪནཏྠཱཡ ཝུཏྟཱནི. བུདྡྷཱནུསྶཏཱིཏིཨཱདཱིནི པབྷེདཔུཙྪཱཝསེན ཝུཏྟཱནི.

ཙཀྑཱཡཏནཾ སཏིཔཊྛཱནནྟིཨཱདི སབྦདྷམྨཱནཾ པབྷེདཔུཙྪཱཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཏྠཱཔི སཏིཝསེན པཊིཀྑེཔོ, ཨཱརམྨཎཝསེན པཊིཉྙཱཏི. ཨེཝཾ སབྦཔཉྷེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སུཏྟསཱདྷནཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝཱཏི.

སཏིཔཊྛཱནཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཧེཝཏྠིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༠༤. ཨིདཱནི ཧེཝཏྠིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘སབྦེཔི ཨཏཱིཏཱདིབྷེདཱ དྷམྨཱ རཱུཔཱདིཝསེན ཨཏྠི, ཨཏཱིཏཾ ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཝསེན, ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནི ཝཱ ཨཏཱིཏཱདིཝསེན ནཏྠི; ཏསྨཱ སབྦམེཝིདཾ ཨེཝཾ ཨཏྠི ཨེཝཾ ནཏྠཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཝུཏྟཔྤབྷེདཱནཾ ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཏཱིཏཾ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཧེཝཏྠི ཧེཝ ནཏྠཱིཏི ཝིསྶཛྫནཾ པརཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཧེཝཱཏི ཨེཝཾ. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཡདི ཨཏཱིཏོཝ ཨེཝཾ ཨཏྠི, ཨེཝཾ ནཏྠཱིཏི ལདྡྷི, ཨེཝཾ སནྟེ སོཡེཝ ཨཏྠི, སོཡེཝ ནཏྠི ནཱམཱ’’ཏི པུཙྪནྟོ སེཝཏྠི, སེཝ ནཏྠཱིཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོ ཏེནེཝ སབྷཱཝེན ཨཏྠིཏཾ, ཏེནེཝ ནཏྠིཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ སཀབྷཱཝེནེཝ ཨཏྠིཏཾ, པརབྷཱཝེནེཝ ནཏྠིཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏོ པརཾ ཨཏྠཊྛོ ནཏྠཊྛོཏི ཨཏྠིསབྷཱཝོ ནཏྠིསབྷཱཝོ ནཱམ ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པརིཡོསཱནེ པན ‘‘ཏེན ཧི ཨཏཱིཏཾ ཧེཝཏྠི, ཧེཝ ནཏྠཱི’’ཏི ཙ ‘‘ཏེན ཧི རཱུཔཾ ཧེཝཏྠི, ཧེཝ ནཏྠཱི’’ཏི ཙཱཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ཀིཉྩཱཔི པརཝཱདིནཱ ལདྡྷི པཏིཊྛཱཔིཏཱ, ཨཡོནིསོ པཏིཊྛཱཔིཏཏྟཱ པནེསཱ ཨཔྤཏིཊྛཱཔིཏཱཡེཝཱཏི.

ཧེཝཏྠིཀཐཱཝཎྞནཱ.

མཧཱཝགྒོ ནིཊྛིཏོ.

༢. དུཏིཡཝགྒོ

༡. པརཱུཔཧཱརཝཎྞནཱ

༣༠༧. ཨིདཱནི པརཱུཔཧཱརཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེ ཨརཧཏྟཾ པཊིཛཱནནྟཱནཾ ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙཱིནཾ ཨདྷིམཱནིཀཱནཾ ཀུཧཀཱནཾ ཝཱ ཨརཧཏྟཾ པཊིཛཱནནྟཱནཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ དིསྭཱ ‘‘མཱརཀཱཡིཀཱ དེཝཏཱ ཨརཧཏོ ཨསུཙིཾ ཨུཔསཾཧརནྟཱི’’ཏི མཉྙནྟི; སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི པུབྦསེལིཡཱ ཙ ཨཔརསེལིཡཱ ཙ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཏྠི ཨརཧཏོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨིདཱནི ཡསྨཱ སུཀྐཝིསྶཊྛི ནཱམ རཱགསམུཊྛཱནཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཏྠི ཨརཧཏོ རཱགོཏི ཨནུཡོགོ ཨཱརདྡྷོ. སོ སབྦོཔི ཨུཏྟཱནཏྠོཡེཝ.

མཱརཀཱཡིཀཱ དེཝཏཱ ཨཏྟནོཏིཨཱདིཔཉྷེ ཡསྨཱ ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ སུཀྐཝིསྶཊྛི ནཱམ ནཏྠི, ཨཉྙེསམྤི སུཀྐཾ གཧེཏྭཱ ན ཨུཔསཾཧརནྟི, ཨརཧཏོ པན སུཀྐམེཝ ནཏྠི, ཏསྨཱ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི.

ནེཝ ཨཏྟནོཏིཔཉྷེ པན ནིམྨིནིཏྭཱ ཨུཔསཾཧརནྟཱིཏི ལདྡྷིཡཱ པཊིཛཱནཱཏི. ལོམཀཱུཔེཧཱིཏིཔཉྷེ སཔྤིཏེལཱནཾ ཝིཡ ལོམཀཱུཔེཧི ཨུཔསཾཧརཎཱབྷཱཝཾ དིསྭཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༣༠༨. ཧནྡ ཧཱིཏི ཝཙསཱཡཏྠེ ནིཔཱཏོ. ‘‘ཨརཧཱ ནུ ཁོ ཨཧཾ, ནོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིམཏིཾ གཱཧཡིསྶཱམཱཏི ཨེཝཾ ཝཙསཱཡཾ ཀཏྭཱ ཨུཔསཾཧརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏྠི ཨརཧཏོ ཝིམཏཱིཏི པུཊྛོ ཨཊྛཝཏྠུཀཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཨིཏྠིཔུརིསཱནཾ ནཱམགོཏྟཱདཱིསུ སནྣིཊྛཱནཱབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

༣༠༩. ཨཏྠི ཏསྶ ཨཱསཡོཏི ཏསྶ སུཀྐསྶ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱནཾ ཝིཡ པཏིཊྛཱནོཀཱསོ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི.

༣༡༢. སདྷམྨཀུསལསྶཱཏི ཨཏྟནོ ཨརཧཏྟདྷམྨམཏྟེཡེཝ ཀུསལསྶ. པཉྙཱཝིམུཏྟཾ སནྡྷཱཡེཝཾ ཝདཏི. པརདྷམྨཀུསལསྶཱཏི སདྷམྨཏོ པརསྨིཾ ཨཊྛསམཱཔཏྟིདྷམྨེཔི ཀུསལསྶ. ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟཾ སནྡྷཱཡེཝཾ ཝདཏི. སེསམེཏྠ པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

པརཱུཔཧཱརཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢-༣-༤. ཨཉྙཱཎཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༡༤. ཨིདཱནི ཨཉྙཱཎཾ, ཀངྑཱ, པརཝིཏརཎཱཏི ཏིསྶོ ཀཐཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨརཧཏོ ཨིཏྠིཔུརིསཱདཱིནཾ ནཱམགོཏྟཱདཱིསུ ཉཱཎཔྤཝཏྟིཡཱ ཨབྷཱཝེན ཨཏྠི ཨཉྙཱཎཾ, ཏཏྠེཝ སནྣིཊྛཱནཱབྷཱཝེན ཨཏྠི ཀངྑཱ. ཡསྨཱ ཙ ནེསཾ ཏཱནི ཝཏྠཱུནི པརེ ཝིཏརནྟི པཀཱསེནྟི ཨཱཙིཀྑནྟི, ཏསྨཱ ནེསཾ ཨཏྠི པརཝིཏརཎཱ’’ཏི ཨིམཱ ལདྡྷིཡོ, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི པུབྦསེལིཡཱདཱིནཾ; ཏེསཾ ཏཱ ལདྡྷིཡོ བྷིནྡིཏུཾ ཏཱིསུཔི ཀཐཱསུ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ ཨིཏརསྶ. ཏཏྠ སབྦེསུཔི པཉྷེསུ ཙེཝ ཝིསྶཛྫནེསུ ཙ པཱལི༹ཾ ཨནུགནྟྭཱཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཨཉྙཱཎཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. ཝཙཱིབྷེདཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༢༦. ཨིདཱནི ཝཙཱིབྷེདཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘སོཏཱཔཏྟིམགྒཀྑཎེ པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ དུཀྑནྟི ཝཱཙཱ བྷིཛྫཏཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི པུབྦསེལིཡཱདཱིནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ སམཱཔནྣསྶ ཨཏྠི ཝཙཱིབྷེདོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ལདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. པུན སབྦཏྠཱཏི ཏཡོ བྷཝེ སནྡྷཱཡ པུཊྛོ ཨརཱུཔཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. སབྦདཱཏི ཀཱལཝསེན པུཊྛོ པཋམམགྒཀྑཎེ པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀསམཱཔཏྟིཏོ ཨཉྙཾ སབྦཾ སམཱཔཏྟིཀཱལཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. སབྦེསཾ སམཱཔནྣཱནནྟི པུཊྛོ ལོཀིཡསམཱཔཏྟིཡོ སམཱཔནྣེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. སབྦསམཱཔཏྟཱིསཱུཏི པུཊྛོ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདིཀཾ ལོཀུཏྟརཾ སབྦཉྩ ལོཀིཡསམཱཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི.

ཀཱཡབྷེདོཏི ཨབྷིཀྐམཱདིཝསེན པཝཏྟཀཱཡཝིཉྙཏྟི. ཨིདཾ ‘‘ཡཱནི ཙིཏྟཱནི ཝཙཱིཝིཉྙཏྟིཾ སམུཊྛཱཔེནྟི, ཏཱནེཝ ཀཱཡཝིཉྙཏྟིཾ. ཨེཝཾ སནྟེ ཀསྨཱ ཀཱཡབྷེདོཔི ན ཧོཏཱི’’ཏི ཙོདནཏྠཾ པུཙྪཏི. ཨིཏརོ ལདྡྷིཝསེན པཊིཀྑིཔཏི ཙེཝ པཊིཛཱནཱཏི ཙ. ཨིདཱནི ཡདི སོ མགྒཀྑཎེ ‘‘དུཀྑ’’ནྟི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ‘‘སམུདཡོ’’ཏིཨཱདིཀམྤི བྷཱསེཡྻ. ཡདི ཝཱ ཏཾ ན བྷཱསཏི, ཨིཏརམྤི ན བྷཱསེཡྻཱཏི ཙོདནཏྠཾ དུཀྑནྟི ཛཱནནྟོཏིཨཱདཡོ པཉྷཱ ཝུཏྟཱ. ཨིཏརོ པན ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝསེནེཝ པཊིཛཱནཱཏི ཙེཝ པཊིཀྑིཔཏི ཙ. ལོཀུཏྟརཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣོ དུཀྑདུཀྑནྟི ཝིཔསྶཏཱིཏི ཧིསྶ ལདྡྷི.

༣༢༨. ཉཱཎནྟི ལོཀུཏྟརཾ ཙཏུསཙྩཉཱཎཾ. སོཏནྟི སོཏཝིཉྙཱཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཡེན ཏཾ སདྡཾ སུཎཱཏི. དྭིནྣཾ ཕསྶཱནནྟི སོཏསམྥསྶམནོསམྥསྶཱནཾ.

༣༢༩. ནོ ཝཏ རེ ཝཏྟབྦེཏི ཡདི ཨཝིསེསེན ཡཾཀིཉྩི སམཱཔནྣསྶ ནཏྠི ཝཙཱིབྷེདོ, ན ཨཝིསེསེན ཝཏྟབྦཾ ‘‘སམཱཔནྣསྶ ཨཏྠི ཝཙཱིབྷེདོ’’ཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ སདྡྷིཾ སུཏྟསཱདྷནཱཡ. ཡཾ པནེཏེན ‘‘སིཁིསྶ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏོ’’ཏི པརིཡོསཱནེ སུཏྟཾ ཨཱབྷཏཾ, ཏཏྠ ཡེན སམཱཔཏྟིཙིཏྟེན སོ ཝཙཱིབྷེདོ སམུཊྛིཏོ, ཀཱཡབྷེདོཔི ཏེན སམུཊྛཱཏིཡེཝ, ན ཙ ཏཾ ལོཀུཏྟརཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟཾ, ཏསྨཱ ཨསཱདྷཀནྟི.

ཝཙཱིབྷེདཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. དུཀྑཱཧཱརཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༣༤. ཨིདཱནི དུཀྑཱཧཱརཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘དུཀྑཾ དུཀྑནྟི ཝཱཙཾ བྷཱསནྟོ དུཀྑེ ཉཱཎཾ ཨཱཧརཏི, ཏཾ དུཀྑཱཧཱརོ ནཱམ ཝུཙྩཏི. ཏཉྩ པནེཏཾ མགྒངྒཾ མགྒཔརིཡཱཔནྣ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི པུབྦསེལིཡཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ དུཀྑཱཧཱརོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཡེ ཀེཙཱིཏི པཋམཔཉྷེ ཨཝིཔསྶཀེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, དུཏིཡཔཉྷེ ཝིཔསྶཀེ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི, ཏཾ པནསྶ ལདྡྷིམཏྟམེཝ. ཏསྨཱ ‘‘སབྦེ ཏེ’’ཏི ཝཱདསྶ བྷིནྡནཏྠཾ བཱལཔུཐུཛྫནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

དུཀྑཱཧཱརཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. ཙིཏྟཊྛིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༣༥. ཨིདཱནི ཙིཏྟཊྛིཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ སམཱཔཏྟིཙིཏྟཉྩེཝ བྷཝངྒཙིཏྟཉྩ ཨནུཔྤབནྡྷེན པཝཏྟམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཀམེཝ ཙིཏྟཾ ཙིརཾ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ལདྡྷི སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཔྤབྷེདཱནཾ ཨནྡྷཀཱནཾ, ཏཾལདྡྷིཝིསོདྷནཏྠཾ ཨེཀཾ, ཙིཏྟཾ དིཝསཾ ཏིཊྛཏཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཨུཔཌྜྷདིཝསོ ཨུཔྤཱདཀྑཎོཏི ཨེཏྠ ཋིཏིཀྑཎཾ ཨནཱམསིཏྭཱ ‘‘ཨནིཙྩཱ ཝཏ སངྑཱརཱ, ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨིནོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༨༦; ༢.༡༤༣) དེསནཱནཡེན ཨུཔྤཱདཝཡཝསེནེཝ པུཙྪཱ ཀཏཱ.

ཏེ དྷམྨཱ ཙིཏྟེན ལཧུཔརིཝཏྟཱཏི པུཊྛོ ཙིཏྟཏོ ལཧུཏརཔརིཝཏྟིནོ དྷམྨེ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཡསྶ ཙིཏྟསྶ དཱིགྷཊྛིཏིཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཏིཊྛཏཱིཏི པཉྷེ ‘‘ཙུལླཱསཱིཏིསཧསྶཱནི, ཀཔྤཱ ཏིཊྛནྟི ཡེ མརཱུ’’ཏིཨཱདིཝཙནཝསེན (མཧཱནི. ༡༠) ཨཱརུཔྤཏོ ཨཉྙཏྲ པཊིཀྑིཔཏི, ཨཱརུཔྤེ པཊིཛཱནཱཏི. མུཧུཏྟཾ མུཧུཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི པཉྷེ པརཝཱདིསྶ ‘‘ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨིནོ’’ཏིཨཱདིསུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན པཊིཛཱནཱཏི. ཋིཏིཾ པནསྶ ལདྡྷིཝསེན ཨིཙྪཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཙིཏྟཊྛིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. ཀུཀྐུལ༹ཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༣༨. ཨིདཱནི ཀུཀྐུལ༹ཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘སབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཏྟཾ (སཾ. ནི. ༤.༢༨; མཧཱཝ. ༥༤) སབྦེ སངྑཱརཱ དུཀྑཱ’’ཏིཨཱདཱིནི (དྷ. པ. ༢༧༨) སུཏྟཱནི ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ‘‘ནིཔྤརིཡཱཡེནེཝ སབྦེ སངྑཱརཱ ཀུཀྐུལཱ༹ ཝཱིཏཙྩིཏངྒཱརསམྨིསྶཱ ཚཱརིཀནིརཡསདིསཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི གོཀུལིཀཱནཾ; ཏེསཾ ནཱནཔྤཀཱརསུཁསནྡསྶནེན ཏཾ ལདྡྷིཾ ཝིཝེཙེཏུཾ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཨནོདྷིཾ ཀཏྭཱཏི ཨོདྷིཾ མརིཡཱདཾ ཀོཊྛཱསཾ ཨཀརིཏྭཱ, ཨཝིསེསེན སབྦེཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཾ པཱལི༹ནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ སདྡྷིཾ སུཏྟསཱདྷནཱཡཱཏི.

ཀུཀྐུལ༹ཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. ཨནུཔུབྦཱབྷིསམཡཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༣༩. ཨིདཱནི ཨནུཔུབྦཱབྷིསམཡཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ –

‘‘ཨནུཔུབྦེན མེདྷཱཝཱི, ཐོཀཾ ཐོཀཾ ཁཎེ ཁཎེ;

ཀམྨཱརོ རཛཏསྶེཝ, ནིདྡྷམེ མལམཏྟནོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༣༩) –

ཨཱདཱིནི སུཏྟཱནི ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ‘‘སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ ཨེཀཙྩེ ཀིལེསེ དུཀྑདསྶནེན པཛཧཏི, ཨེཀཙྩེ སམུདཡནིརོདྷམགྒདསྶནེན, ཏཐཱ སེསཱཔཱིཏི ཨེཝཾ སོལ༹སཧི ཀོཊྛཱསེཧི ཨནུཔུབྦེན ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཔཊིལཱབྷོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝརཱུཔཱ ནཱནཱབྷིསམཡལདྡྷི ཨུཔྤནྣཱ, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀསབྦཏྠིཀསམྨིཏིཡབྷདྲཡཱནིཀཱནཾ; ཏེསཾ ལདྡྷིཝིཝེཙནཏྠཾ ཨནུཔུབྦཱབྷིསམཡོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨནུཔུབྦེན སོཏཱཔཏྟིམགྒནྟི པུཊྛོ པན ཨེཀསྶ མགྒསྶ བཧུབྷཱཝཱཔཏྟིབྷཡེན པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ དུཀྑདསྶནཱདིཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. ཏཱནི ཝཱ ཙཏྟཱརིཔི ཉཱཎཱནི ཨེཀོ སོཏཱཔཏྟིམགྒོཡེཝཱཏི པཊིཛཱནཱཏི, ཕལཾ པན ཨེཀམེཝ ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. སཀདཱགཱམིམགྒཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༤༤. མགྒེ དིཊྛེ ཕལེ ཋིཏོཏི པཉྷེ ཡསྨཱ དུཀྑདསྶནཱདཱིཧི དསྶནཾ ཨཔརིནིཊྛིཏཾ, མགྒདསྶནེན པརིནིཊྛིཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏདཱ སོ ཕལེ ཋིཏོཏི སངྑཾ གཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི.

༣༤༥. དུཀྑེ དིཊྛེ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནཱིཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, ཨེཀཱབྷིསམཡཝསེན པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. པུན དུཀྑསཙྩཾ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནཱིཏི ཨནུཡོགེ ཙཏུནྣམྤི ནཱནཱསབྷཱཝཏྟཱ པཊིཀྑེཔོ ཏསྶེཝ.

རཱུཔཀྑནྡྷེ ཨནིཙྩཏོ དིཊྛེཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, སམུདྡཏོ ཨེཀབིནྡུསྶ རསེ པཊིཝིདྡྷེ སེསཨུདཀསྶ པཊིཝེདྷོ ཝིཡ ཨེཀདྷམྨེ ཨནིཙྩཱདིཏོ པཊིཝིདྡྷེ སབྦེཔི པཊིཝིདྡྷཱ ཧོནྟཱིཏི ལདྡྷིཡཱ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ.

ཙཏཱུཧི ཉཱཎེཧཱིཏི དུཀྑེ ཉཱཎཱདཱིཧི. ཨཊྛཧི ཉཱཎེཧཱིཏི སཱཝཀཱནཾ སཱདྷཱརཎེཧི སཙྩཉཱཎེཧི ཙེཝ པཊིསམྦྷིདཱཉཱཎེཧི ཙ. དྭཱདསཧི ཉཱཎེཧཱིཏི དྭཱདསངྒཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཉཱཎེཧི. ཙཏུཙཏྟཱརཱིསཱཡ ཉཱཎེཧཱིཏི ‘‘ཛརཱམརཎེ ཉཱཎཾ, ཛརཱམརཎསམུདཡེ ཉཱཎ’’ནྟི ཨེཝཾ ནིདཱནཝགྒེ ཝུཏྟཉཱཎེཧི. སཏྟསཏྟཏིཡཱ ཉཱཎེཧཱིཏི ‘‘ཛརཱམརཎཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནིཙྩཾ སངྑཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཁཡདྷམྨཾ ཝཡདྷམྨཾ ཝིརཱགདྷམྨཾ ནིརོདྷདྷམྨ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༢༠) ཨེཝཾ ཏཏྠེཝ ཝུཏྟཉཱཎེཧི. སེསམེཏྠ པཱལི༹ནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ སདྡྷིཾ སུཏྟསཱདྷནེནཱཏི.

ཨནུཔུབྦཱབྷིསམཡཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. ཝོཧཱརཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༤༧. ཨིདཱནི ཝོཧཱརཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ བུདྡྷོ བྷགཝཱ ལོཀུཏྟརེན ཝོཧཱརེན ཝོཧརཏཱིཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ལོཀུཏྟརེ སོཏེཏིཨཱདཱིནི ཏསྶ ཨཡུཏྟཝཱདཱིབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ‘‘སདྡཱཡཏནམེཝ ཏེ ལོཀུཏྟརཾ, ཨུདཱཧུ སོཏཱདཱིནིཔཱི’’ཏི.

ཧཉྩི བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཝོཧཱརོ ལོཀིཡེ སོཏེ པཊིཧཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ ཡདི སོ ལོཀུཏྟརེ པཊིཧཉྙེཡྻ. ལོཀུཏྟརོ སིཡཱཏི ཨེཝམཏྠོ ན གཧེཏབྦོ. ལོཀིཡེ པཊིཧཉྙམཱནསྶ པན ལོཀུཏྟརཏཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨཡམེཏྠཱདྷིཔྤཱཡོ. ལོཀིཡེན ཝིཉྙཱཎེནཱཏི ཨེཏྠཱཔི ལོཀིཡེནེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏརཐཱ ཨནེཀནྟཏཱ སིཡཱ. ལོཀུཏྟརཉྷི ལོཀིཡེནཔི ཉཱཎེན ཉཱཡཏཱི. ཨེཝཾ སབྦཾ ཡཐཱནུརཱུཔཏོ ཝེདིཏབྦཾ. སབྦེ ཏེ མགྒཾ བྷཱཝེནྟཱིཏི པཉྷེསུ ཡེ མགྒཾ ནཔྤཊིལབྷནྟི, ཏེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཡེ པཊིལབྷནྟི, ཏེ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

༣༥༡. སོཝཎྞམཡཱཡཱཏི སུཝཎྞམཡཱཡ. ཨིདཾ པརཝཱདིསྶ ཨུདཱཧརཎཾ.

ཨེལ༹ཎྜིཡཱཡཱཏི ཨེལ༹ཎྜམཡཱཡ. ཨིདཾ སཀཝཱདིསྶ ཨུདཱཧརཎཾ. ལོཀིཡཾ ཝོཧརནྟསྶ ལོཀིཡོཏི ཨཡམྤི ཨེཀཱ ལདྡྷི. སཱ ཨེཏརཧི ཨེཀཙྩཱནཾ ཨནྡྷཀཱནཾ ལདྡྷི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཝོཧཱརཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༡. ནིརོདྷཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༥༣. ཨིདཱནི ནིརོདྷཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཨཔྤཊིསངྑཱནིརོདྷཉྩ པཊིསངྑཱནིརོདྷཉྩ དྭེཔི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ནིརོདྷསཙྩནྟི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི མཧིསཱསཀཱནཉྩེཝ ཨནྡྷཀཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ དྭེ ནིརོདྷཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. དྭེ དུཀྑནིརོདྷཱཏི པཉྷེསུ ཡསྨཱ དྭེ དུཀྑསཙྩཱནི ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཡསྨཱ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི དུཀྑཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. དྭེ ནིརོདྷསཙྩཱནཱིཏིཔཉྷེསུ དྭིནྣཾ དུཀྑསཙྩཱནཾ ནིརོདྷཝསེནཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. དྭཱིཧཱཀཱརེཧི དུཀྑསྶ ནིརུཛ྄ཛྷནཏོ པཊིཛཱནཱཏི. དྭེ ཏཱཎཱནཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཏྠི དྭིནྣཾ ནིབྦཱནཱནནྟིཨཱདཱིསུ པུཙྪཱསུ ཨུཙྩནཱིཙཏཱདཱིནི ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི.

ཨཔྤཊིསངྑཱནིརུདྡྷེཏི ཡེ པཊིསངྑཱཡ ལོཀུཏྟརེན ཉཱཎེན ཨནིརུདྡྷཱ སུདྡྷཔཀཏིཀཏྟཱ ཝཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནཾ ཝཱ ཝསེན ན སམུདཱཙརཎཏོ ནིརུདྡྷཱཏི ཝུཙྩནྟི, ཏེ སངྑཱརེ. པཊིསངྑཱ ནིརོདྷེནྟཱིཏི. ལོཀུཏྟརཉཱཎེན ནིརོདྷེནྟི ཨནུཔྤཏྟིབྷཱཝཾ གམེནྟི. ནནུ ཨཔྤཊིསངྑཱནིརུདྡྷཱ སངྑཱརཱཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. ཏཏྠ བྷགྒཱནཾ པུན ཨབྷཉྫནཏོ ཨཔྤཊིསངྑཱནིརུདྡྷཱནཾ ཝཱ ཨརིཡམགྒེ ཨུཔྤནྣེ ཏཐཱ ནིརུཛ྄ཛྷནཏོཝ སཀཝཱདཱི ཨཙྩནྟབྷགྒཏཾ པཊིཛཱནཱཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ནིརོདྷཀཐཱཝཎྞནཱ.

དུཏིཡོ ཝགྒོ.

༣. ཏཏིཡཝགྒོ

༡. བལཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༥༤. ཨིདཱནི བལཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཨནུརུདྡྷསཾཡུཏྟེ ‘‘ཨིམེསཉྩ པནཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱ བཧུལཱིཀཏཏྟཱ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིནི (སཾ. ནི. ༥.༩༡༣) དསསུཏྟཱནི ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏཐཱགཏབལཾ སཱཝཀསཱདྷཱརཎ’’ནྟི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ལདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. ཏཐཱགཏབལཉྩ ནཱམེཏཾ སཱཝཀེཧི སཱདྷཱརཎམྤི ཨཏྠི ཨསཱདྷཱརཎམྤི སཱདྷཱརཎཱསཱདྷཱརཎམྤི. ཏཏྠ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཉཱཎཾ སཱདྷཱརཎཾ. ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟིཉཱཎཾ ཨསཱདྷཱརཎཾ. སེསཾ སཱདྷཱརཎཉྩ ཨསཱདྷཱརཎཉྩ. ཋཱནཱཊྛཱནཱདཱིནི ཧི སཱཝཀཱ པདེསེན ཛཱནནྟི, ཏཐཱགཏཱ ནིཔྤདེསེན. ཨིཏི ཏཱནི ཨུདྡེསཏོ སཱདྷཱརཎཱནི, ན ནིདྡེསཏོ. ཨཡཾ པན ཨཝིསེསེན སབྦམྤི སཱདྷཱརཎནྟི ཨཱཧ. ཏམེནཾ ཏཏོ ཝིཝེཙེཏུཾ ཏཐཱགཏབལཾ སཱཝཀབལནྟི པུན ཨནུཡོགོ ཨཱརདྡྷོ. ཏཏྠ པཋམཔཉྷེ ནིདྡེསཏོ སབྦཱཀཱརཝིསཡཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཔཉྷེ ཨུདྡེསཏོ ཋཱནཱཊྛཱནམཏྟཱདིཛཱནནཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. ཏཉྙེཝཱཏིཨཱདིཔཉྷེསུ སབྦཱཀཱརེན ནིནྣཱནཱཀརཎཏཱཡ ཨབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔཏི. པུབྦཡོགོ ཙ པུབྦཙརིཡཱ ཙ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, ཏཐཱ དྷམྨཀྑཱནཉྩ དྷམྨདེསནཱ ཙ.

ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟིཔཉྷེ ཨེཀདེསེན སཱདྷཱརཎཏཾ སནྡྷཱཡ སཱཝཀཝིསཡེ པཊིཛཱནཱཏི.

༣༥༥. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨུདྡེསཏོ ཋཱནཱཊྛཱནཱདཱིནི སཱཝཀོ ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ སཱཝཀསྶ ཏཐཱ ཛཱནནཾ པཀཱསེཏྭཱ ཏེན ཛཱནནམཏྟསཱམཉྙེན ཏེསཾ སཱཝཀསཱདྷཱརཎཏྟཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ སཱཝཀོ ཋཱནཱཊྛཱནཾ ཛཱནཱཏཱིཏིཨཱདཡོ པརཝཱདིཔཉྷཱ ཧོནྟི. ཏཏྠ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟིཉཱཎཾ ཚནྣཾ ཨསཱདྷཱརཎཉཱཎཱནཾ ཨཉྙཏརནྟི ན གཧིཏཾ. ཨཱསཝཀྑཡེན ཝཱ ཨཱསཝཀྑཡནྟི ཡཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨཱསཝཀྑཡེན སདྡྷིཾ སཱཝཀསྶ ཨཱསཝཀྑཡཾ པཊིཙྩ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ ནཱནཱཀརཎཾ, ཏཾ ནཏྠི. ཝིམུཏྟིཡཱ ཝཱ ཝིམུཏྟིནྟི པདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༣༥༦. ཨིདཱནི ཡཾ སཀཝཱདིནཱ ‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཉཱཎཾ སཱདྷཱརཎ’’ནྟི ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏེན སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ སེསཱནམྤི སཱདྷཱརཎབྷཱཝཾ པུཙྪིཏུཾ པུན ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེཏིཨཱདཡོ པརཝཱདིཔཉྷཱཝ ཧོནྟི. ཏེསཾ ཝིསྶཛྫནེ སཀཝཱདིནཱ ཨཱསཝཀྑཡེ ཝིསེསཱབྷཱཝེན ཏཾ ཉཱཎཾ སཱདྷཱརཎནྟི ཨནུཉྙཱཏཾ. ཨིཏརེསུཔི ཝིསེསཱབྷཱཝེན སཱདྷཱརཎཏཱ པཊིཀྑིཏྟཱ. པུན ཋཱནཱཊྛཱནཱདཱིནཾ ཨཱསཝཀྑཡེནེཝ སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ ཨསཱདྷཱརཎཔུཙྪཱ པརཝཱདིསྶེཝ. ཏཏྠ ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎེ པཊིཀྑེཔོ, སེསེསུ ཙ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏོ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟེན སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ ཨསཱདྷཱརཎཔུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. སཱ སངྑིཔིཏྭཱ དསྶིཏཱ. ཏཐཱཔི ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟེ པཊིཉྙཱ, སེསེསུ ཙ པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏོ ཋཱནཱཊྛཱནཱདཱིཧི སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟསྶ སཱདྷཱརཎཔུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. སཱཔི སངྑིཔིཏྭཱཝ དསྶིཏཱ. ཏཏྠ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟེ པཊིཀྑེཔོ. སེསེསུ ཙ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶཱཏི.

བལཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. ཨརིཡནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༥༧. ཨིདཱནི ཨརིཡནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ན ཀེཝལཾ ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎམེཝ ཨརིཡཾ, ཨཐ ཁོ པུརིམཱནིཔི ནཝ བལཱནི ཨརིཡཱནི’’ཙྩེཝ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨརིཡནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. པུན ཡདི ཏཾ ཨརིཡཾ, མགྒཱདཱིསུ ཏེན ཨཉྙཏརེན བྷཝིཏབྦནྟི མགྒཱདིཝསེན པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ.

པུན སུཉྙཏཱརམྨཎཱདིཝསེན པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ དྭེ སུཉྙཏཱ – སཏྟསུཉྙཏཱ ཙ སངྑཱརསུཉྙཏཱ ཙ. སཏྟསུཉྙཏཱ ནཱམ དིཊྛིཡཱ པརིཀཔྤིཏེན སཏྟེན སུཉྙཱ པཉྩཀྑནྡྷཱ. སངྑཱརསུཉྙཏཱ ནཱམ སབྦསངྑཱརེཧི སུཉྙཾ ཝིཝིཏྟཾ ནིསྶཊཾ ནིབྦཱནཾ. ཏཏྠ པརཝཱདཱི ནིབྦཱནཱརམྨཎཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, སངྑཱརཱརམྨཎཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. མནསི ཀརོཏཱིཏི པུཊྛོཔི ནིབྦཱནམེཝ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, སངྑཱརེ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏོ སཀཝཱདིནཱ ‘‘ཋཱནཱཊྛཱནཱདིམནསིཀཱརོ སངྑཱརཱརམྨཎོ, སུཉྙཏམནསིཀཱརོ ནིབྦཱནཱརམྨཎོ’’ཏི ཨིམཾ ནཡཾ གཧེཏྭཱ ‘‘དྭིནྣཾ ཕསྶཱནཾ དྭིནྣཾ ཙིཏྟཱནཾ སམོདྷཱནཾ ཧོཏཱི’’ཏི པུཊྛོ ལེསོཀཱསཾ ཨལབྷནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨནིམིཏྟཱཔཎིཧིཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཏྟནིམིཏྟཱབྷཱཝཏོ ཧི ཁནྡྷཱ ཨནིམིཏྟཱ. སངྑཱརནིམིཏྟཱབྷཱཝཏོ ནིབྦཱནཾ. ཨེཀདྷམྨསྨིམྤི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཋཔེཏབྦསངྑཱཏེན ཙ པཎིདཧིཏབྦཊྛེན པཎིཧིཏསངྑཾ གཏེན སཏྟཔཎིདྷིནཱ ཨཔྤཎིཧིཏཱ ཁནྡྷཱ. ཏཎྷཱཔཎིདྷིནཱ ཏཎྷཱཡ ཝཱ ཨཱརམྨཎབྷཱུཏེན སབྦསངྑཱརཔཎིདྷིནཱ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ནིབྦཱནཾ. ཏསྨཱ ཨིདྷཱཔི པཊིཀྑེཔོ ཙ པཊིཉྙཱ ཙ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༣༥༨. ཏཏོ ‘‘ཡཐཱ སཏིཔཊྛཱནཱདཡོ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ ཨརིཡཱ ཙེཝ སུཉྙཏཱདིཨཱརམྨཎཱ ཙ, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ ཋཱནཱཊྛཱནཉཱཎ’’ནྟི ཨནུལོམཔཊིལོམཔུཙྪཱ ཧོནྟི. ཏཏྠ སབྦཱཔི པཊིཉྙཱ སབྦེ ཙ པཊིཀྑེཔཱ པརཝཱདིསྶེཝ. ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན སེསཉཱཎེསུཔི པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཾ ཝེདིཏབྦཾ. པཱལི༹ཡཾ པན སེསཱནི སངྑིཔིཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎམེཝ ཝིབྷཏྟཾ. ཏཏོ པརཾ སཀསམཡེཔི ‘‘ཨརིཡ’’ནྟི སིདྡྷེན ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎེན སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ སེསཉཱཎཱནཾ ཨནུལོམཏོ ཙ པཊིལོམཏོ ཙ ཨརིཡབྷཱཝཔུཙྪཱ ཧོནྟི. ཏཱ སབྦཱ པརཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པཊིཀྑེཔོ ཙ སཀཝཱདིསྶ. ཏེ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ. པཱལི༹ཡཾ པནེཏྠ པཋམནཝམཱནེཝ དསྶེཏྭཱ སཏྟ ཉཱཎཱནི སངྑིཏྟཱནཱིཏི.

ཨརིཡནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. ཝིམུཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༦༣. ཨིདཱནི ཝིམུཏྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཝཱིཏརཱགཙིཏྟཱནཾ ཝིམུཏྟིཔཡོཛནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐཱ པན མལཱིནཾ ཝཏྠཾ དྷོཝིཡམཱནཾ མལཱ ཝིམུཙྩཏི, ཨེཝཾ སརཱགཾ ཙིཏྟཾ རཱགཏོ ཝིམུཙྩཏཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ སརཱགནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏོ རཱགསཧགཏནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པུཊྛོ མགྒཀྑཎེ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི ནཱམ. ཏདཱ ཙ ཨེཝརཱུཔཾ ཙིཏྟཾ ནཏྠཱིཏི པཊིཀྑིཔཏི.

སཕསྶནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པུཊྛོཔི ཡཐཱ ཕསྶོ ཙ ཙིཏྟཉྩ ཨུབྷོ རཱགཏོ ཝིམུཙྩནྟི, ཨེཝཾ རཱགསྶ ཝིམུཏྟིཾ ཨཔསྶམཱནོ པཊིཀྑིཔཏི. སདོསཱདཱིསུཔི ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཝིམུཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. ཝིམུཙྩམཱནཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༦༦. ཨིདཱནི ཝིམུཙྩམཱནཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཛྷཱནེན ཝིཀྑམྦྷནཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཏྟཾ, མགྒཀྑཎེ སམུཙྪེདཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཙྩམཱནཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ལདྡྷི, ཏེ སནྡྷཱཡ ཝིམུཏྟཾ ཝིམུཙྩམཱནནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརས.

པུན ཨེཀདེསནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཨེཀདེསནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀཾ. ཡཐཱ ཝིམུཏྟཾ, ཨེཀདེསེན ཝཱ ཨེཀདེསེ ཝཱ ཨཝིམུཏྟཾ ཧོཏི ཀིཾ ཨེཝཾ ཨེཀདེསཾ ཝིམུཏྟཾ, ཨེཀདེསཾ ཨཝིམུཏྟནྟི པུཙྪཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨེཝཾ པུཙྪཏཱིཏི? ‘‘ཝིམུཏྟཾ ཝིམུཙྩམཱན’’ནྟི ཝིཔྤཀཏབྷཱཝེན ཝུཏྟཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི ཀརིཡམཱནཱ ཀཊཱདཡོ ཝིཔྤཀཏཏྟཱ ཨེཀདེསེན ཀཏཱ ཨེཀདེསེན ཨཀཏཱ ཧོནྟི, ཏཐཱ ཨིདམྤི ཨེཀདེསཾ ཝིམུཏྟཾ ཨེཀདེསཾ ཨཝིམུཏྟནྟི ཨཱཔཛྫཏི. ཏཏོ པརཝཱདཱི ཀཊཱདཱིནཾ ཝིཡ ཙིཏྟསྶ ཨེཀདེསཱབྷཱཝཱ པཋམཔཉྷེ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ དུཏིཡེ ཝིམུཙྩམཱནསྶ ཨཔརིནིཊྛིཏཝིམུཏྟིཏཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ལོཀིཡཛ྄ཛྷཱནཀྑཎཾ ཝཱ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ན ཧི ཏཾ ཏདཱ སམུཙྪེདཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཙྩམཱནཾ. ལོཀུཏྟརཛ྄ཛྷཱནཀྑཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཏཉྷི ཏདཱ སམུཙྪེདཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཏྟེཀདེསེན ཝིམུཙྩམཱནནྟིསྶ ལདྡྷི. ཏཏོ སཀཝཱདཱི ‘‘ཡདི ཏེ ཨེཀམེཝ ཙིཏྟཾ ཨེཀདེསཾ ཝིམུཏྟཾ ཨེཀདེསཾ ཨཝིམུཏྟཾ, ཨེཝཾ སནྟེ ཡོ ཨེཀེནེཝ ཙིཏྟེན སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི, སོཔི ཏེ ཨེཀདེསཾ སོཏཱཔནྣོ, ཨེཀདེསཾ ན སོཏཱཔནྣོ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ཨེཀདེསཾ སོཏཱཔནྣོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཏཾ ཝིདྷཱནཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. སེསཝཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨུཔྤཱདཀྑཎཔཉྷེ ཡདི ཨེཀམེཝ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཉྩ ཝིམུཙྩམཱནཉྩ, ཨེཀསྨིཾ ཁཎེ ཝིམུཏྟཾ ཨེཀསྨིཾ ཝིམུཙྩམཱནཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཀིཾ ཏེ ཨེཝརཱུཔཾ ཙིཏྟནྟི ཨཏྠོ.

༣༦༧. སུཏྟསཱདྷནེ པཋམསུཏྟཾ པརཝཱདིསྶ. ཏཏྲཱསྶཱཡམདྷིཔྤཱཡོ – ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཝིཔྤཀཏནིདྡེསོ. ཏསྨཱ ཡཾ ཏསྶ ཡོགིནོ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོ ཨེཏེཧི ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཏཾ ཝིམུཙྩམཱནཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི. དུཏིཡསུཏྟཾ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྲཱསྶཱཡམདྷིཔྤཱཡོ – ཡདི ཏེ ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཝཙནཏོ ཝིམུཏྟཾ ཝིམུཙྩམཱནཾ, ཨིདྷ ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཝཙནཱབྷཱཝཏོ ཝིམུཏྟམེཝ སིཡཱ, ན ཝིམུཙྩམཱནནྟི.

ཨིདཱནི ‘‘ཡཐཱ ཏེ ཝིཔྤཀཏཝིམུཏྟིཏཱཡ ཝིམུཙྩམཱནཾ, ཀིཾ ཨེཝཾ ཝིཔྤཀཏརཱགཱདིཏཱཡ རཛྫམཱནཱདཱིནིཔི ཨཏྠཱི’’ཏི ཙོདནཏྠཾ པུན ཨཏྠི ཙིཏྟནྟིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. པརཝཱདིནཱཔི ཏཐཱརཱུཔཾ ཙིཏྟཾ ཨཔསྶནྟེན སབྦཾ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘དྭེཡེཝ ཀོཊིཡོ, ཏཏིཡཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཨནུབོདྷེནྟོ ནནུ རཏྟཉྩེཝ ཨརཏྟཉྩཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ནནུ བྷདྲམུཁ, རཱགསམྤཡུཏྟཾ ཙིཏྟཾ རཏྟཾ ཝིཔྤཡུཏྟཾ ཨརཏྟནྟི དྭེཝ ཀོཊིཡོ, རཛྫམཱནཾ ནཱམ ཏཏིཡཱ ཀོཊི ནཏྠཱིཏི? དུཊྛཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཐ ནཾ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཝིམུཏྟིཔཀྑེཔི དྭེཡེཝ ཀོཊིཡོ དསྶེཏུཾ ཧཉྩི རཏྟཉྩེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཡདི ཨེཏཱ དྭེ ཀོཊིཡོ སམྤཊིཙྪསི, ཨཝིམུཏྟཉྩེཝ ཝིམུཏྟཉྩཱ ཏི ཨིམཱཔི སམྤཊིཙྪ. ཀིལེསསམྤཡུཏྟཉྷི ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ, ཝིཔྤཡུཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ. ཝིམུཙྩམཱནཾ ནཱམཱཏི པརམཏྠཏོ ཏཏིཡཱ ཀོཊི ནཏྠཱིཏི.

ཝིམུཙྩམཱནཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. ཨཊྛམཀཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༦༨. ཨིདཱནི ཨཊྛམཀཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཨནུལོམགོཏྲབྷུམགྒཀྑཎེ ཀིལེསཱནཾ སམུདཱཙཱརཱབྷཱཝཏོ ཨཊྛམཀསྶ སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛཔུགྒལསྶ དྭེ པརིཡུཊྛཱནཱ པཧཱིནཱཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེསཾ ཨཉྙཏརཾ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, མགྒཀྑཎཏོ པཊྛཱཡ དིཊྛིཡཱ ཨནུཔྤཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏོ ཡསྨཱ དིཊྛི ནཱམེསཱ སོཏཱཔནྣསྶེཝ པཧཱིནཱ, ན མགྒཊྛསྶ, ཏསྨཱ ཨཊྛམཀོ པུགྒལོ སོཏཱཔནྣོཏི ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ. ཝིཙིཀིཙྪཱཔཉྷེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནུསཡཔཉྷེ པརིཡུཊྛཱནཏོ ཨཉྙོ ཨནུསཡོཏི ཏེསཾ ལདྡྷི, ཏསྨཱ ‘‘ན ཧེཝ’’ནྟི པཊིཀྑིཏྟཾ.

སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཔཉྷེཔི སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཔརིཡུཊྛཱནནྟི ཝོཧཱརཾ ན པསྶཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. པརིཡུཊྛཱནམེཝསྶ པཧཱིནནྟི ལདྡྷི.

༣༦༩. མགྒོ བྷཱཝིཏོཏི པཉྷེ ཏསྨིཾ ཁཎེ བྷཱཝེཏི, ན བྷཱཝིཏོ. ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཨམགྒེནཱཏིཨཱདིཨནུཡོགེ པཋམམགྒེནེཝ པཧཱིནབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཡདི ཧི ཨམགྒེན པཧཱིཡེཐ, གོཏྲབྷུཔུགྒལཱདཱིནམྤི པཧཱིཡེཐཱཏི ཨཱཔཛྫནཏོ. ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱིཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, ཝིསྶཛྫནཾ སཀཝཱདིསྶ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨཊྛམཀཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. ཨཊྛམཀསྶ ཨིནྡྲིཡཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༧༡. ཨིདཱནི ཨཊྛམཀསྶ ཨིནྡྲིཡཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨཊྛམཀོ མགྒཀྑཎེ ཨིནྡྲིཡཱནི པཊིལབྷཏི ནཱམ, ནོ ཙསྶ པཊིལདྡྷཱནི ཧོནྟཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ནཏྠི སདྡྷིནྡྲིཡནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ནཏྠི སདྡྷཱཏི པུཊྛོ པན སདྡྷིནྡྲིཡཏོ སདྡྷཱཡ ནཱནཏྟཾ སལླཀྑེཏྭཱ པཊིཀྑིཔཏི. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཐཱ པན ཡསྶ ཨཏྠི མནོ, ཏསྶ མནིནྡྲིཡམྤི ཨཏྠི; ཨེཝཾ ཡསྶ སདྡྷཱདཡོ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཏྠི སདྡྷིནྡྲིཡཱདཱིནིཔཱིཏི དཱིཔནཏྠཾ ཨཏྠི མནོ ཨཏྠི མནིནྡྲིཡནྟིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཾ སབྦཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ སདྡྷིཾ སུཏྟསཱདྷནེནཱཏི.

ཨཊྛམཀསྶ ཨིནྡྲིཡཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. དིབྦཙཀྑུཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༧༣. ཨིདཱནི དིབྦཙཀྑུཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནདྷམྨཱུཔཏྠདྡྷཾ མཾསཙཀྑུམེཝ དིབྦཙཀྑུ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ མཾསཙཀྑུནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ.

པུན ‘‘མཾསཙཀྑུ དིབྦཙཀྑུ, དིབྦཙཀྑུ མཾསཙཀྑཱུ’’ཏི པུཊྛོ ཏཾ མཏྟམེཝ ཏཾ ན ཧོཏཱིཏི པཊིཀྑིཔཏི. ཡཱདིསནྟིཨཱདིཔུཙྪཱསུཔི ཨུབྷིནྣཾ ཨེཀསབྷཱཝཱབྷཱཝེནེཝ པཊིཀྑིཔཏི.

ཝིསཡོཏིཨཱདཱིསུ ཨུབྷིནྣམྤི རཱུཔཱཡཏནམེཝ ཝིསཡོ. མཾསཙཀྑུ པན ཨཱཔཱཐགཏམེཝ པསྶཏི. ཨིཏརཾ ཨནཱཔཱཐགཏཾ ཏིརོཔབྦཏཱདིགཏམྤི. དིབྦཙཀྑུསྶ ཙ ཨཏིསུཁུམམྤི རཱུཔཾ གོཙརོ, ན ཏཱདིསཾ ཨིཏརསྶཱཏི ཨེཝམེཏེསཾ ཨཱནུབྷཱཝགོཙརཱ ཨསདིསཱ.

ཨུཔཱདིཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཨནུཔཱདིཎྞཾ ཧོཏཱིཏི པུཊྛོ ཡསྨཱ མཾསཙཀྑུ ཨུཔཱདིཎྞཾ, དིབྦཙཀྑུ ཨནུཔཱདིཎྞཾ, ན ཙ མཾསཙཀྑུམེཝ དིབྦཙཀྑཱུཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཡསྨཱ ‘‘མཾསཙཀྑུསྶ ཨུཔྤཱདོ, མགྒོ དིབྦསྶ ཙཀྑུནོ’’ཏི ཝཙནཾ ནིསྶཱཡ མཾསཙཀྑུཔཙྩཡཱ དིབྦཙཀྑུ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཉྩ རཱུཔཱཝཙརིཀཱནཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པསཱདོཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཀཱམཱཝཙརཾ ཧུཏྭཱཏི པུཊྛོཔི ཡསྨཱ ན མཾསཙཀྑུམེཝ དིབྦཙཀྑཱུཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཔཙྩཡེན ཨུཔྤནྣཏྟཱ རཱུཔཱཝཙརཾ ནཱམ ཛཱཏནྟི པཊིཛཱནཱཏི.

རཱུཔཱཝཙརཾ ཧུཏྭཱ ཨརཱུཔཱཝཙརནྟི པུཊྛོཔི ཏཏོ པརཾ བྷཱཝནཱཡ ཨརཱུཔཱཝཙརཀྑཎེ རཱུཔཱཝཙརཙིཏྟསྶ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཨརཱུཔཱཝཙརིཀཱནཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པསཱདོ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ལདྡྷིཡཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཔརིཡཱཔནྣབྷཱཝཾ པནསྶ ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏིཡེཝ.

༣༧༤. དིབྦཙཀྑུཾ དྷམྨུཔཏྠདྡྷནྟི ཀཱམཱཝཙརདྷམྨེན ཨུཔཏྠམྦྷིཏཾ ཧུཏྭཱ. པུན དྷམྨུཔཏྠདྡྷནྟི ལོཀུཏྟརདྷམྨེན ཨུཔཏྠདྡྷཾ. དྭེཝ ཙཀྑཱུནཱིཏི པུཊྛོ ཀིཉྩཱཔི དིབྦཙཀྑུནོ དྷམྨུཔཏྠདྡྷསྶ པཉྙཱཙཀྑུབྷཱཝཾ ན ཨིཙྪཏི, པཉྙཱཙཀྑུསྶ པན ཨཏྠིཏཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ མཾསཙཀྑུ དྷམྨུཔཏྠདྡྷཾ དིབྦཙཀྑུ ཧོཏཱིཏི ལདྡྷིཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

དིབྦཙཀྑུཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. དིབྦསོཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༧༥. ཨིདཱནི དིབྦསོཏཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨེཀཾཡེཝ སོཏནྟི པུཊྛོ དྭིནྣཾ ཨཏྠིཏཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པུཊྛོ ཡསྨཱ ཏདེཝ དྷམྨུཔཏྠདྡྷཾ དིབྦསོཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

དིབྦསོཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༧༧. ཨིདཱནི ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཉཱཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༤༦; པཊི. མ. ༡.༡༠༦) སུཏྟཾ ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཉཱཎམེཝ དིབྦཙཀྑུནྟི ལདྡྷི, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. པུན ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཉྩ མནསི ཀརོཏཱིཏི པུཊྛོ ཨེཀཙིཏྟསྶ ཨཱརམྨཎདྭཡཱབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ནཱནཱཙིཏྟཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. པུན ལེསོཀཱསཾ ཨདཏྭཱ དྭིནྣཾ ཕསྶཱནནྟི པུཊྛོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིཏི ཡཐཱ ཨིམིནཱ ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཔདེན, ཨེཝམེཝ ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ, སཏྟཱཏིཨཱདིཔདེཧིཔི སདྡྷིཾ ཡོཛནཱསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༣༧༨. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཾ ཉཱཎཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨིདཾ སཀཝཱདཱི ཡསྨཱ ཐེརོ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ཨབྷིཉྙཱཉཱཎཱནི ན ཝལ༹ཉྫེཏཱིཏི ཨེཀཙྩེ ན ཛཱནནྟི, ཏཱནི པནསྶ ནེཝ ཨཏྠཱིཏི མཉྙནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ‘‘དིབྦཙཀྑུནོ ཨལཱབྷཱི ཐེརོ’’ཏི མཉྙམཱནཾ པུཙྪཏི. ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ‘‘ཨཏྠཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ དིབྦཙཀྑཱུ’’ཏི པརཏོ པུཊྛོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཡཾཀིཉྩི སཱཝཀེན པཏྟབྦཾ, སབྦཾ ཏཾ ཐེརེན ཨནུཔྤཏྟནྟི པཊིཛཱནཱཏི. ཨིདཱནིསྶ ཝིཀྑེཔཾ ཀརོནྟོ སཀཝཱདཱི ནནུ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིམཉྷི གཱཐཾ ཐེརོ ཝལ༹ཉྫནཔཎིདྷིཡཱ ཨེཝ ཨབྷཱཝེན ཨཱཧ, ན ཨབྷིཉྙཱཉཱཎསྶ ཨབྷཱཝེན. པརཝཱདཱི པན ཨབྷཱཝེནེཝཱཏི ཨཏྠཾ སལླཀྑེཏི. ཏསྨཱ ཏསྶ ལདྡྷིཡཱ ཐེརསྶ ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཉཱཎམེཝ ཨཏྠི, ནོ དིབྦཙཀྑུ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཏེན ཧི ན ཝཏྟབྦཾ ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཉཱཎཾ དིབྦཙཀྑཱུ’’ཏི.

ཡཐཱཀམྨཱུཔགཏཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. སཾཝརཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༧༩. ཨིདཱནི སཾཝརཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཏཱཝཏིཾསེ དེཝེ ཨུཔཱདཱཡ ཏཏུཏྟརི དེཝེསུ ཡསྨཱ ཏེ པཉྩ ཝེརཱནི ན སམཱཙརནྟི, ཏསྨཱ སཾཝརོ ཨཏྠཱིཏི ལདྡྷི, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཝེརསམུདཱཙཱརཾ ཨཔསྶཏོ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏོ ཡསྨཱ སཾཝརོ ནཱམ སཾཝརིཏབྦེ ཨསཾཝརེ སཏི ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨསཾཝརཔུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, དེཝེསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ.

ཨཏྠི མནུསྶེསཱུཏིཨཱདི སཾཝརེ སཏི ཨསཾཝརསྶ ཨསཾཝརེ ཙ སཏི སཾཝརསྶ པཝཏྟིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༣༨༠. པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱིཏི ཨཱདིཔཉྷེསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨསམཱཙརཎཝསེན པཊིཉྙཱ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ནཏྠིཏཱཡ པཊིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ. པཊིལོམཔཉྷཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ.

ཨཝསཱནེ ནཏྠི དེཝེསུ སཾཝརོཏིཔཉྷེ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི ཀཏྭཱ པུན ཏཏོ སཾཝརཱབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏོ ཚལཝསེན ཡདི སཾཝརོ ནཏྠི, སབྦེ དེཝཱ པཱཎཱཏིཔཱཏིནོཏིཨཱདིཔུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. དེཝཱནཾ ཝེརསམུདཱཙཱརསྶ ཨབྷཱཝེན པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶ. ནཧེཝནྟི ཝཙནམཏྟཾ གཧེཏྭཱ ལདྡྷིཔཏིཊྛཱཔནཾ པརཝཱདིསྶ. ཨེཝཾ པཏིཊྛིཏཱ པན ལདྡྷི ཨཔྤཏིཊྛིཏཱཝ ཧོཏཱིཏི.

སཾཝརཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༡. ཨསཉྙཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༨༡. ཨིདཱནི ཨསཉྙཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི ཝཙནཏོ ཝིནཱ ཝིཉྙཱཎེན པཊིསནྡྷི ནཱམ ནཏྠི. ‘‘སཉྙུཔྤཱདཱ ཙ པན ཏེ དེཝཱ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝནྟཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཨསཉྙསཏྟཱནམྤི ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཀྑཎེ སཉྙཱ ཨཏྠཱིཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏོ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཀིཾ ཏེ ཏཾ ཋཱནཾ སཉྙཱབྷཝོ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཙོདེཏུཾ སཉྙཱབྷཝོ སཉྙཱགཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ སབྦཾ ཏཏོ པརཉྩ པཱལི༹ནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཨསཉྙཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༢. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༨༤. ཨིདཱནི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏན’’ནྟི ཝཙནཏོ ན ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཏསྨིཾ བྷཝེ སཉྙཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ སབྦཾ པཱལི༹ནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཀཐཱཝཎྞནཱ.

ཏཏིཡོ ཝགྒོ.

༤. ཙཏུཏྠཝགྒོ

༡. གིཧིསྶ ཨརཧཱཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༨༧. ཨིདཱནི གིཧིསྶ ཨརཧཱཏི ཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཡསཀུལཔུཏྟཱདཱིནཾ གིཧིབྱཉྫནེ ཋིཏཱནཾ ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘གིཧི ཨསྶ ཨརཧཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ གིཧིསྶཱཏི ཡོ གིཧིསཾཡོཛནསམྤཡུཏྟཏཱཡ གིཧི, སོ ཨརཧཾ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ. པརཝཱདཱི པན ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ གིཧིབྱཉྫནམཏྟམེཝ པསྶནྟོ པཊིཛཱནཱཏི. ཨིདཱནིསྶ ‘‘གིཧི ནཱམ གིཧིསཾཡོཛནེན ཧོཏི, ན བྱཉྫནམཏྟེན. ཡཐཱཧ བྷགཝཱ –

‘ཨལངྐཏོ ཙེཔི སམཾ ཙརེཡྻ,

སནྟོ དནྟོ ནིཡཏོ བྲཧྨཙཱརཱི;

སབྦེསུ བྷཱུཏེསུ ནིདྷཱཡ དཎྜཾ,

སོ བྲཱཧྨཎོ སོ སམཎོ ས བྷིཀྑཱུ’’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༤༢);

ཨིམཾ ནཡཾ དསྶེཏུཾ ཨཏྠི ཨརཧཏོཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཾ སབྦཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

གིཧིསྶ ཨརཧཱཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. ཨུཔཔཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༨༨. ཨིདཱནི ཨུཔཔཏྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨོཔཔཱཏིཀོ ཧོཏི ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡཱི’’ཏིཝཙནཱནི (པུ. པ. ༣༥-༤༠) ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ སུདྡྷཱཝཱསེསུ ཨུཔཔཏྟིཡཱ ཨརཧཱཏི ལདྡྷི, ‘‘ཡེསཾ ཝཱ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི’’ཏི པདཾ པརིཝཏྟིཏྭཱ ‘‘ཨུཔཔཛྫཔརིནིབྦཱཡཱི’’ཏི པརིཡཱཔུཎནྟཱནཾ སཧ ཨུཔཔཏྟིཡཱ ཨརཧཱ ཧོཏཱིཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨུཔཔཏྟིཙིཏྟཾ ནཱམ ལོཀིཡཾ, ཏེན སོཏཱཔནྣཱདཡོཔི ན ཧོནྟི, པགེཝ ཨརཧཱ. ཏསྨཱསྶ ཨིམཾ ནཡཾ དསྶེཏུཾ སཧ ཨུཔཔཏྟིཡཱ སོཏཱཔནྣོཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ.

༣༨༩. སཱརིཔུཏྟོཏིཨཱདི ཨིམེསུ མཧཱཐེརེསུ ཀོ ཨེཀོཔི སཧ ཨུཔཔཏྟིཡཱ ཨརཧཱ ནཱམཱཏི ཙོདནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༣༩༠. ཨུཔཔཏྟེསིཡེནཱཏི པཊིསནྡྷིཙིཏྟེན. ཏཉྷི ཨུཔཔཏྟིཾ ཨེསཏི གཝེསཏི, ཏསྨཱ ཨུཔཔཏྟེསིཡནྟི ཝུཙྩཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨུཔཔཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. ཨནཱསཝཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༩༡. ཨིདཱནི ཨནཱསཝཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེ དྷམྨཱ ཨནཱསཝསྶ ཨརཧཏོ, སབྦེ ཏེ ཨནཱསཝཱཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨརཧཏོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ཨནཱསཝཱ ནཱམ མགྒཱདཡོ, ཀིཾ ཏསྶ ཏེཡེཝ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཙོདནཏྠཾ མགྒོ ཕལནྟིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཙཀྑུ ཨནཱསཝནྟི པུཊྛོ ཏསྶ སཱསཝཏྟཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཨནཱསཝསྶེཏནྟི པཊིཛཱནཱཏི.

༣༩༢. ཙཱིཝརཔཉྷེ ཨེཀོཝ དྷམྨོ ཨནཱསཝོ སཱསཝོ ཙ ཧོཏཱིཏི ལཀྑཎཝིརོདྷབྷཡཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཨནཱསཝསྶ ཧུཏྭཱ སཱསཝསྶ ཧོཏཱིཏི པཊིཛཱནཱཏི. ཏཉྙེཝ ཨནཱསཝནྟི པཉྷཱདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཀཝཱདཱི པན ཏཉྙེཝཱཏི ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ ‘‘མགྒོ ཨནཱསཝོ ཧུཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཙོདེཏི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཨནཱསཝཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. སམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༩༣. ཨིདཱནི སམནྣཱགཏཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ དྭེ སམནྣཱགམཱ པཙྩུཔྤནྣཀྑཎེ སམངྒཱིབྷཱཝསམནྣཱགམོ ཙ རཱུཔཱཝཙརཱདཱིསུ ཨཉྙཏརབྷཱུམིཔྤཏྟིཏོ པཊིལཱབྷསམནྣཱགམོ ཙ. སོ ཡཱཝ ཨདྷིགཏཝིསེསཱ ན པརིཧཱཡཏི, ཏཱཝདེཝ ལབྦྷཏི. ཡེསཾ པན ཋཔེཏྭཱ ཨིམེ དྭེ སམནྣཱགམེ ཨཉྙོ ཨུཔཔཏྟིདྷམྨཝསེན ཨེཀོ སམནྣཱགམོ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ, ཏེསཾ པཏྟིདྷམྨོ ནཱམ ཀོཙི ནཏྠཱིཏི ཨནུབོདྷནཏྠཾ ཨརཧཱ ཙཏཱུཧི ཕལེཧི སམནྣཱགཏོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐསྶ ‘‘ཡདི ཏེ ཨརཧཱ ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧི ཝིཡ ཙཏཱུཧི ཕལེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨེཝཾ སནྟེ ཡེ ཙཏཱུསུ ཕལེསུ ཙཏྟཱརོ ཕསྶཱདཡོ, ཏེཧི ཏེ ཨརཧཏོ སམནྣཱགཏཏཱ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ཨརཧཱ ཙཏཱུཧི ཕསྶེཧཱིཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཾ སབྦཾ པརཝཱདིནཱ ཨེཀཀྑཎེ ཙཏུནྣཾ ཕསྶཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཨནཱགཱམིཔཉྷཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༩༥. སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ཝཱིཏིཝཏྟོཏི ན པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཝིཡ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི; པུན ཨནུཔྤཏྟིཡཱ པན ཝཱིཏིཝཏྟོཏི པུཙྪཏི. སོཏཱཔཏྟིམགྒནྟིཨཱདི ཡཾ ཝཱིཏིཝཏྟོ, ཏེནསྶ པུན ཨསམནྣཱགམཾ དསྶེཏུཾ ཨཱརདྡྷཾ.

༣༩༦. ཏེཧི ཙ ཨཔརིཧཱིནོཏི པཉྷེ ཡསྨཱ ཡཐཱ པཙྩནཱིཀསམུདཱཙཱརེན ལོཀིཡཛ྄ཛྷཱནདྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ན ཨེཝཾ ལོཀུཏྟརཱ. མགྒེན ཧི ཡེ ཀིལེསཱ པཧཱིཡནྟི, ཕལེན ཙ པཊིཔྤསྶམྦྷནྟི, ཏེ ཏཐཱ པཧཱིནཱཝ ཏཐཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱཡེཝ ཙ ཧོནྟི, ཏསྨཱ སཀཝཱདིནཱ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཉྙཱཏཾ. སྭཱཡམཏྠོ པརཏོ ‘‘ཨརཧཏཱ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ པཊིལདྡྷཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ པཀཱསིཏོཡེཝ. སེསཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. ཨུཔེཀྑཱསམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༩༧. ཨརཧཱ ཚཧི ཨུཔེཀྑཱཧཱིཏི ཀཐཱཡཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨརཧཱ ཧི ཚསུ དྭཱརེསུ ཨུཔེཀྑཱནཾ ཨུཔྤཏྟིབྷབྦཏཱཡ ཏཱཧི སམནྣཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི, ན ཨེཀཀྑཎེ སབྦཱསཾ ཨུཔྤཏྟིབྷཱཝེནཱཏི.

ཨུཔེཀྑཱསམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. བོདྷིཡཱབུདྡྷོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༩༨. ཨིདཱནི བོདྷིཡཱ བུདྡྷོཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ བོདྷཱིཏི ཙཏུམགྒཉཱཎསྶཱཔི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶཱཔི ཨདྷིཝཙནཾ. ཏསྨཱ ཡེསཾ ཡཐཱ ཨོདཱཏེན ཝཎྞེན ཨོདཱཏོ, སཱམེན ཝཎྞེན སཱམོ, ཨེཝཾ བོདྷིཡཱ བུདྡྷོཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾཡེཝ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ ཙ ཨནུཡོགོ ཙ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ ཨིཏརསྶ.

ཨཏཱིཏཱཡཱཏི པཉྷེ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ པཊིལཱབྷཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. པུན ཀིཙྩཝསེན པུཊྛོ ཀིཙྩཱབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཡཾ ཏེན ཏཱཡ ཀརཎཱིཡཾ ཀཏཾ, ཏཏྠ སམྨོཧཱབྷཱཝཾ པཊིཛཱནཱཏི. ལེསོཀཱསཾ པན ཨདཏྭཱ དུཀྑཾ པརིཛཱནཱཏཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པུཊྛོ ཏསྶ ཀིཙྩསྶ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི.

ཨནཱགཏཔཉྷེ ཏསྨིཾ ཁཎེ མགྒཉཱཎསྶ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ‘‘ཨགམཱ རཱཛགཧཾ བུདྡྷོ’’ཏི (སུ. ནི. ༤༡༠) ཨནཱགཏཱཡ བོདྷིཡཱ བུདྡྷབྷཱཝཾ མཉྙམཱནོ པཊིཛཱནཱཏི. བོདྷིཀརཎཱིཡཾ ཀརོཏཱིཏི པུཊྛོ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཀིཙྩཱབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཡདི ན ཀརེཡྻ, བུདྡྷོཏི ན ཝུཙྩེཡྻ. ཡསྨཱ ཨཝསྶཾ ཀརིསྶཏི, ཏསྨཱ ཀརོཏིཡེཝ ནཱམཱཏི པཊིཛཱནཱཏི. པུན ལེསོཀཱསཾ ཨདཏྭཱ པུཊྛོ པཊིཀྑིཔཏི. པཙྩུཔྤནྣཔཉྷོ སདྡྷིཾ སཾསནྡནཱཡ ཨུཏྟཱནཏྠོཝ.

༣༩༩. ཏིསྶོ བོདྷིཡོ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ པུཊྛོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ སནྡྷཱཡ ཏཱིཧིཔི བུདྡྷོཏི ཝཏྟབྦབྷཱཝཏོ པཊིཛཱནཱཏི. པུན ཏཱིཧིཏི པུཊྛོ སབྦཱསཾ ཨེཀཀྑཎེ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣསྶ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. པུན ལེསོཀཱསཾ ཨདཏྭཱ སཏཏཾ སམིཏནྟི པུཊྛོ པཊིཀྑིཔཏི.

ན བཏྟབྦཾ བོདྷིཡཱཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, བོདྷིཡཱ ཨབྷཱཝཀྑཎེ ཨབུདྡྷབྷཱཝཱཔཏྟིཏོ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. ནནུ བོདྷིཔཊིལཱབྷཱཏི པཉྷེ པན ཡསྨིཾ སནྟཱནེ བོདྷིསངྑཱཏཾ མགྒཉཱཎཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཏྠ བུདྡྷོཏི སམྨུཏིསབྦྷཱཝཏོ པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ. ཏསྶ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཨཛཱནིཏྭཱ ཧཉྩཱིཏི ལདྡྷིཊྛཔནཱ པརཝཱདིསྶ. ཨིདཱནིསྶ ཨསལླཀྑཎཾ པཱཀཊཾ ཀཱཏུཾ བོདྷིཔཊིལཱབྷཱ བུདྡྷོཏི བོདྷིཡཱ བུདྡྷོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏསྶཏྠོ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཡསྨཱ བོདྷིཔཊིལཱབྷཱ བུདྡྷོ, ཏསྨཱ བོདྷིཡཱ བུདྡྷོ’’ཏི. ཨིཏརོ ‘‘བོདྷིཔཊིལཱབྷོ ནཱམ བོདྷིཡཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷཱཡཔི སནྟཱནེ ཨུཔྤནྣབྷཱཝོཡེཝ. བོདྷི ནཱམ མགྒཀྑཎེ ཉཱཎ’’ནྟི ཨིམཾ ཝིབྷཱགཾ ཨསལླཀྑེནྟོཝ པུན པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏོ སཀཝཱདིནཱ བོདྷིཔཊིལཱབྷཱ བོདྷཱིཏི པུཊྛོ ཝཙནོཀཱསཾ ཨལབྷནྟོ པཊིཀྑིཔཏཱིཏི.

བོདྷིཡཱབུདྡྷོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

ཨིཏི ཨིམཱ ཏིསྶོཔི ཀཐཱ ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾཡེཝ.

༧. ལཀྑཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༠༠. ཨིདཱནི ལཀྑཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཡེཧི སམནྣཱགཏསྶ མཧཱཔུརིསསྶ དྭེཝ གཏིཡོ བྷཝནྟཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༥༨) ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ལཀྑཎསམནྣཱགཏོ བོདྷིསཏྟོཝ ཧོཏཱིཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ.

ཙཀྐཝཏྟིསཏྟོཏི པཉྷེསུ ཡསྨཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སཏྟོཔི ཙ བོདྷིསཏྟོཔི, ཏསྨཱ ཨབོདྷིསཏྟཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. བོདྷིསཏྟཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

༤༠༢. དྭཏྟིཾསིམཱནཱིཏིསུཏྟཾ བོདྷིསཏྟམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སོ ཧི པཙྪིམེ བྷཝེ བུདྡྷོ ཧོཏི, ཨིཏརེསུ ཙཀྐཝཏྟཱི, ཏསྨཱ ཨཱབྷཏམྤི ཨནཱབྷཏསདིསམེཝཱཏི.

ལཀྑཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. ནིཡཱམོཀྐནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༠༣. ཨིདཱནི ནིཡཱམོཀྐནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ གྷཊིཀཱརསུཏྟེ ཛོཏིཔཱལསྶ པབྦཛྫཾ སནྡྷཱཡ ‘‘བོདྷིསཏྟོ ཀསྶཔབྷགཝཏོ པཱཝཙནེ ཨོཀྐནྟནིཡཱམོ ཙརིཏབྲཧྨཙརིཡོ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ བོདྷིསཏྟོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ལདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏོ ཡསྨཱ ནིཡཱམོཏི ཝཱ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝཱ ཨརིཡམགྒསྶ ནཱམཾ, བོདྷིསཏྟཱནཉྩ ཋཔེཏྭཱ པཱརམཱིཔཱུརཎཾ ཨཉྙཱ ནིཡཱམོཀྐནྟི ནཱམ ནཏྠི. ཡདི བྷཝེཡྻ, བོདྷིསཏྟོ སོཏཱཔནྣོ སཱཝཀོ བྷཝེཡྻ. ན ཙེཏམེཝཾ. ཀེཝལཉྷི ནཾ བུདྡྷཱ ཨཏྟནོ ཉཱཎབལེ ཋཏྭཱ – ‘‘ཨཡཾ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརོནྟི, ཏསྨཱ པུན བོདྷིསཏྟོཏི ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ. པཙྪིམབྷཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ. དུཏིཡཔཉྷེ ཛོཏིཔཱལཀཱལཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ. སཱཝཀོ ཧུཏྭཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནུསྶཝིཡོཏི ཨནུསྶཝེན པཊིཝིདྡྷདྷམྨོ. པཙྪིམབྷཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཛོཏིཔཱལཀཱལེ ཨནུསྶཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

༤༠༤. ཨཉྙཾ སཏྠཱརནྟིཨཱལཱ༹རཉྩ རཱམཔུཏྟཉྩ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོཏིཨཱདི ‘‘ཨོཀྐནྟནིཡཱམཱཝ སཱཝཀཱ ཧོནྟི, ན ཨིཏརེ ཨོཀྐནྟནིཡཱམཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཧོནྟཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ.

སཱཝཀོ ཛཱཏིཾ ཝཱིཏིཝཏྟོཏི ཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ སཱཝཀོ, ཏཾ ཝཱིཏིཝཏྟོ ཨཉྙསྨིཾ བྷཝེ ཨསཱཝཀོ ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ སོཏཱཔནྣཱདིསཱཝཀབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ནིཡཱམོཀྐནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. ཨཔརཱཔི སམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༠༦. ཨིདཱནི ཨཔརཱཔི སམནྣཱགཏཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཙཏུཏྠམགྒཊྛོ པུགྒལོ པཏྟིདྷམྨཝསེན ཏཱིཧི ཕལེཧི སམནྣཱགཏོ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཙཏཱུཧི ཕལེཧི སམནྣཱགཏཀཐཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཨཔརཱཔི སམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. སབྦསཾཡོཛནཔྤཧཱནཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༡༣. ཨིདཱནི སཾཡོཛནཔྤཧཱནཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ནིཔྤརིཡཱཡེནེཝ སབྦསཾཡོཛནཔྤཧཱནཾ ཨརཧཏྟ’’ནྟི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. པུན སབྦེ སཾཡོཛནཱཏི པུཊྛོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམགྒཏྟཡེན པཧཱིནེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཏེན མགྒེན ཨཔྤཧཱིནསྶ ཨབྷཱཝཱ པཊིཛཱནཱཏི. སཀྐཱཡདིཊྛིཨཱདཱིསུཔི པཋམམགྒེན པཧཱིནབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཙཏུཏྠམགྒེན ཨནཝསེསཔྤཧཱནཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠཱཏི.

སབྦསཾཡོཛནཔྤཧཱནཀཐཱཝཎྞནཱ.

ཙཏུཏྠོ ཝགྒོ.

༥. པཉྩམཝགྒོ

༡. ཝིམུཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༡༨. ཨིདཱནི ཝིམུཏྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝིཔསྶནཱ, མགྒོ, ཕལཾ, པཙྩཝེཀྑཎནྟི ཙཏུནྣཾ ཉཱཎཱནཾ ཝིམུཏྟིཉཱཎནྟི ནཱམཾ. ཏེསུ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ ནིཙྩནིམིཏྟཱདཱིཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ, ཏདངྒཝིམུཏྟིབྷཱཝེན ཝཱ ཝིམུཏྟཏྟཱ ཝིམུཏྟིཉཱཎཾ. མགྒོ སམུཙྪེདཝིམུཏྟི, ཕལཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཝིམུཏྟི, པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ པན ཝིམུཏྟིཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎཾ. ཨེཝཾ ཙཏུབྦིདྷེ ཝིམུཏྟིཉཱཎེ ནིཔྤརིཡཱཡེན ཕལཉཱཎམེཝ ཝིམུཏྟི. སེསཱནི ‘‘ཝིམུཏྟཱནཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཝིམུཏྟཱནཱི’’ཏི ཝཱ ན ཝཏྟབྦཱནི. ཏསྨཱ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཝིམུཏྟིཉཱཎཾ ཝིམུཏྟ’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ཨཝིསེསེནེཝ ‘‘ཝིམུཏྟིཉཱཎཾ ཝིམུཏྟ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. པུན ཡཾཀིཉྩཱིཏི པུཊྛོ པཙྩཝེཀྑཎཱདཱིནི སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. པཊིཔནྣསྶཱཏི པུཊྛོ མགྒཉཱཎསྶ ཨནཱསཝཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཡསྨཱ པན ཏཾ སོཏཱཔནྣསྶ ཕལེ ཋིཏསྶ ཉཱཎཾ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཝིམུཏྟཾ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི ཙོདནཏྠཾ པུན སཀཝཱདཱི སོཏཱཔནྣསྶཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཝིམུཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. ཨསེཁཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༢༡. ཨིདཱནི ཨསེཁཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨཱནནྡཏྠེརཱདཡོ སེཁཱ ‘‘ཨུལཱ༹རོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨསེཁེ ཛཱནནྟི, ཏསྨཱ ‘‘སེཁསྶ ཨསེཁཉཱཎཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཛཱནཱཏི པསྶཏཱིཏི ཨིདཾ ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏསྶ ཛཱནནཝསེན ཝུཏྟཾ. གོཏྲབྷུནོཏིཨཱདི ཧེཊྛིམཱཡ བྷཱུམིཡཾ ཋིཏསྶ ཨུཔརཱུཔརིཉཱཎསྶ ཨབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ནནུ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སེཁོ ‘‘ཨུལཱ༹རོ བྷགཝཱ’’ཏི ཛཱནཱཏཱིཏི པརཝཱདཱི ཨསེཁེ བྷགཝཏི པཝཏྟཏྟཱ ཏཾ ཨསེཁཉཱཎནྟི ཨིཙྪཏི, ན པནེཏཾ ཨསེཁཾ. ཏསྨཱ ཨེཝཾ པཏིཊྛཱཔིཏཱཔི ལདྡྷི ཨཔྤཏིཊྛཱཔིཏཱཝ ཧོཏཱིཏི.

ཨསེཁཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. ཝིཔརཱིཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༢༤. ཨིདཱནི ཝིཔརཱིཏཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཡྭཱཡཾ པཐཝཱིཀསིཎེ པཐཝཱིསཉྙཱི སམཱཔཛྫཏི, ཏསྶ ཏཾ ཉཱཎཾ ཝིཔརཱིཏཉཱཎ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. པཐཝིཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣནིམིཏྟཉྷི ན པཐཝཱིཡེཝ, ཏཏྲ ཙཱཡཾ པཐཝཱིསཉྙཱི. ཏསྨཱ ཝིཔརཱིཏཉཱཎནྟི ཨཡམེཏསྶ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏཏོ སཀཝཱདཱི ‘‘ལཀྑཎཔཐཝཱིཔི སསམྦྷཱརཔཐཝཱིཔི ནིམིཏྟཔཐཝཱིཔི པཐཝཱིདེཝཏཱཔི སབྦཱ པཐཝཱིཡེཝ, ཏཱསུ པཐཝཱིཏི ཉཱཎཾ ཝིཔརཱིཏཾ ན ཧོཏི. ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟིཨཱདིཝིཔརིཡེསོ པན ཝིཔརཱིཏཉཱཎཾ ནཱམ. ཀིཾ ཏེ ཨིདཾ ཨེཏེསུ ཨཉྙཏར’’ནྟི ཙོདེཏུཾ ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཝིཔལླཱསལཀྑཎཱབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, པཐཝཱིནིམིཏྟཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

ཀུསལནྟི སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནཾ ཉཱཎཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཏྠི ཨརཧཏོཏི པཉྷེསུཔི ཝིཔལླཱསལཀྑཎཱབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔཏི. པཐཝཱིནིམིཏྟཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སབྦེཝ པཐཝཱིཏི སབྦཾ ཏཾ པཐཝཱིཀསིཎཾ ལཀྑཎཔཐཝཱིཡེཝ ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. སཀཝཱདཱི ཏཐཱ ཨབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏི. ནནུ པཐཝཱི ཨཏྠི, ཨཏྠི ཙ ཀོཙི པཐཝིཾ པཐཝིཏོ སམཱཔཛྫཏཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏསྶཏྠོ – ནནུ ནིམིཏྟཔཐཝཱི ཨཏྠི, ཨཏྠི ཙ ཀོཙི ཏཾ པཐཝིཾ པཐཝིཏོཡེཝ སམཱཔཛྫཏི, ན ཨཱཔཏོ ཝཱ ཏེཛཏོ ཝཱཏི. པཐཝཱི ཨཏྠཱིཏིཨཱདི ‘‘ཡདི ཡཾ ཡཐཱ ཨཏྠི, ཏཾ ཏཐཱ སམཱཔཛྫནྟསྶ ཉཱཎཾ ཝིཔརཱིཏཾ ཧོཏི, ནིབྦཱནཾ ཨཏྠི, ཏམྤི སམཱཔཛྫནྟསྶ སབྦཝིཔརིཡེསསམུགྒྷཱཏནཾ མགྒཉཱཎམྤི ཏེ ཝིཔརཱིཏཾ ཧོཏཱུ’’ཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟནྟི.

ཝིཔརཱིཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. ནིཡཱམཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༢༨-༤༣༡. ཨིདཱནི ནིཡཱམཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡོ པུགྒལོ སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིསྶཏི, ཏཾ ‘‘བྷབྦོ ཨེས དྷམྨཾ ཨབྷིསམེཏུ’’ནྟི ཡསྨཱ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨནིཡཏསྶ པུཐུཛྫནསྶེཝ སཏོ པུགྒལསྶ ནིཡཱམགམནཱཡ ཉཱཎཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨནིཡཏསྶཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ནིཡཱམགམནཱཡཱཏི ནིཡཱམོ ཝུཙྩཏི མགྒོ, མགྒགམནཱཡ མགྒོཀྐམནཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཡཾ པནསྶ ཉཱཎཾ དིསྭཱ བྷགཝཱ ‘‘བྷབྦོ ཨཡ’’ནྟི ཛཱནཱཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ.

ཨཐསྶ སཀཝཱདཱི ཨཡུཏྟཝཱདིཏཾ དཱིཔེཏུཾ ནིཡཏསྶཱཏི ཝིཔརཱིཏཱནུཡོགམཱཧ. ཏཏྠ པཋམཔཉྷེ མགྒེན ནིཡཏསྶ ཨནིཡཱམགམནཱཡ ཉཱཎཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡེ ནཏྠིབྷཱཝེན པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏིཡེ ཨནིཡཏསྶ ནཏྠཱིཏི པུཊྛཏྟཱ ལདྡྷིཝིརོདྷེན པཊིཀྑིཔཏི. པུན པཋམཔཉྷམེཝ ཙཏུཏྠཾ ཀཏྭཱ ནིཡཏསྶ ནིཡཱམགམནཱདིཝསེན ཏཡོ པཉྷཱ ཀཏཱ. ཏེསུ པཋམེ ཡསྨཱ ཨཱདིམགྒེན ནིཡཏསྶ པུན ཏདཏྠཱཡ ཉཱཎཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡེ ནཏྠིབྷཱཝེནེཝ པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏིཡེ ལདྡྷིཝིརོདྷེནེཝ པཊིཀྑིཔཏི. པུན པཋམཔཉྷཾ ཨཊྛམཾ ཀཏྭཱ ཨནིཡཏསྶ ཨནིཡཱམགམནཱདིཝསེན ཏཡོ པཉྷཱ ཀཏཱ. ཏེསཾ ཨཏྠོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. པུན པཋམཔཉྷམེཝ དྭཱདསམཾ ཀཏྭཱ ཏཾམཱུལཀཱ ཨཏྠི ནིཡཱམོཏིཨཱདཡོ པཉྷཱ ཀཏཱ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ནིཡཱམགམནཱཡ ཉཱཎཾ ནཱམ མགྒཉཱཎམེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨཏྠི ནིཡཱམོཏི ཝུཏྟཾ. ཨིཏརོ པན ནིཡཱམོཏི ཝུཏྟེ པཊིཀྑིཔཏི, ཉཱཎནྟི ཝུཏྟེ པཊིཛཱནཱཏི. སཏིཔཊྛཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པཙྩནཱིཀཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. གོཏྲབྷུནོཏིཨཱདི ཡེན ཡཾ ཨཔྤཏྟཾ, ཏསྶ ཏཾ ནཏྠཱིཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. བྷགཝཱ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཉཱཎབལེན ཛཱནཱཏི, ན ཏསྶ ནིཡཱམགམནཉཱཎསབྦྷཱཝཏོ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན པཏིཊྛིཏཱཔིསྶ ལདྡྷི ཨཔྤཏིཊྛིཏཱཡེཝཱཏི.

ནིཡཱམཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. པཊིསམྦྷིདཱཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༣༢-༤༣༣. ཨིདཱནི པཊིསམྦྷིདཱཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཡཾཀིཉྩི ཨརིཡཱནཾ ཉཱཎཾ, སབྦཾ ལོཀུཏྟརམེཝཱ’’ཏི གཧེཏྭཱ ‘‘སབྦཾ ཉཱཎཾ པཊིསམྦྷིདཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སམྨུཏིཉཱཎཔཉྷེསུ པཐཝཱིཀསིཎསམྨུཏིཡཾ སམཱཔཏྟིཉཱཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ནིརུཏྟིཉཱཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཡེ ཀེཙི སམྨུཏིནྟི པཉྷེ པུཐུཛྫནེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཙེཏོཔརིཡཱཡཔཉྷེསུ པུཐུཛྫནསྶ ཉཱཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཨརིཡསྶ ཉཱཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སབྦཱ པཉྙཱཏིཔཉྷེསུ ཀསིཎསམཱཔཏྟིཔཉྷཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ལོཀུཏྟརཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. པཐཝཱིཀསིཎསམཱཔཏྟིནྟིཨཱདི ‘‘ཡཱ ཨེཏེསུ ཨེཏྟཀེསུ ཋཱནེསུ པཉྙཱ, ཀིཾ སབྦཱ སཱ པཊིསམྦྷིདཱ’’ཏི པུཙྪནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏེན ཧི སབྦཾ ཉཱཎནྟི ཡསྨཱ སབྦཱ ལོཀུཏྟརཔཉྙཱ པཊིསམྦྷིདཱ, ཏསྨཱ སབྦནྟི ཝཙནཾ སཱམཉྙཕལེན སདྡྷིཾ པཏིཊྛཱཔེཏཱིཏི.

པཊིསམྦྷིདཱཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. སམྨུཏིཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༣༤-༤༣༥. ཨིདཱནི སམྨུཏིཉཱཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ སམྨུཏིསཙྩཾ པརམཏྠསཙྩནྟི དྭེ སཙྩཱནི. ཡེ པན ཨེཝཾ ཝིབྷཱགཾ ཨཀཏྭཱ སཙྩནྟི ཝཙནསཱམཉྙེན སམྨུཏིཉཱཎམྤི ‘‘སཙྩཱརམྨཎམེཝཱ’’ཏི ཝདནྟི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱ; ཏེ ཨཡུཏྟཝཱདིནོཏི ཏེསཾ ཝཱདཝིསོདྷནཏྠཾ ཨཡཾ ཀཐཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཏཏྠ ན ཝཏྟབྦནྟི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, པརམཏྠསཙྩཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. སམྨུཏིསཙྩམྷཱིཏི སམྨུཏིཾ ཨནུཔཝིཊྛེ སཙྩམྷི. པཙྩཏྟེ ཝཱ བྷུམྨཝཙནཾ, སམྨུཏིསཙྩནྟི ཨཏྠོ. སམྨུཏིཉཱཎཾ སཙྩཱརམྨཎཉྙེཝཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏོ ནཾ ‘‘ཡདི ཏཾ ཨཝིསེསེན སཙྩཱརམྨཎཉྙེཝ, ཏེན ཉཱཎེན དུཀྑཔརིཉྙཱདཱིནི ཀརེཡྻཱ’’ཏི ཙོདེཏུཾ ཏེན ཉཱཎེནཱཏིཨཱདིམཱཧ.

སམྨུཏིཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. ཙིཏྟཱརམྨཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༣༦-༤༣༨. ཨིདཱནི ཙིཏྟཱརམྨཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཙེཏོཔརིཡཱཡེ ཉཱཎནྟི ཝཙནམཏྟམེཝ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏཾ ཉཱཎཾ ཙིཏྟཱརམྨཎམེཝཱ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐསྶ ‘‘ཡོ སརཱགཱདིཝསེན ཙིཏྟཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྶ རཱགཱདཡོཔི ཨཱརམྨཎཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ན ཝཏྟབྦཾ ཏཾ ཙིཏྟཱརམྨཎཉྙེཝཱ’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ནནུ ཨཏྠི ཀོཙཱིཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཕསྶཱརམྨཎེཏི ཕསྶསངྑཱཏེ ཨཱརམྨཎེ. ཝེདནཱརམྨཎེཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུན ཕསྶཱརམྨཎེ ཉཱཎཾ ན ཝཏྟབྦནྟི པུཊྛོ ཕསྶསྶ ཕུསནལཀྑཎཾ མནསིཀརོཏོ ཕསྶོཝཱརམྨཎཾ ཧོཏཱིཏི པཊིཛཱནཱཏི. ཀིཾ པནེཏཾ ཕསྶཔརིཡཱཡེ ཉཱཎནྟི པུཊྛོ པན ཏཱདིསསྶ སུཏྟཔདསྶ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིདཱནི ཡཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷི, ཏདེཝ དསྶེཏྭཱ ལདྡྷིཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ནནུ ཙེཏོཔརིཡཱཡེ ཉཱཎནྟིཨཱདིམཱཧ. སཱ པནེསཱ ཝཙནམཏྟཱབྷིནིཝེསེན པཏིཊྛཱཔིཏཱཔི ཨཔྤཏིཊྛཱཔིཏཱཝ ཧོཏཱིཏི.

ཙིཏྟཱརམྨཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. ཨནཱགཏཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༣༩-༤༤༠. ཨིདཱནི ཨནཱགཏཉཱཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨནཱགཏཾ ནཱམ ཨནྟརམྤི ཨཏྠི, ཨནནྟརམྤི. ཏེསུ ཨནནྟརེ ཨེཀནྟེནེཝ ཉཱཎཾ ནཏྠི. ཡཐཱ ཙ ཨནནྟརེ, ཏཐཱ ཨེཀཝཱིཐིཨེཀཛཝནཔརིཡཱཔནྣེཔི. ཏཏྠ ཡེ སབྦསྨིམྤི ཨནཱགཏེ ཉཱཎཾ ཨིཙྪནྟི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡཾ ཏེ ཨནཱགཏེ ཉཱཎཾ, ཀིཾ ཏེན ཨནནྟརཾ ཨནཱགཏཾ མཱུལཱདིཝསེན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཙོདེཏུཾ ཨནཱགཏཾ མཱུལཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ མཱུལཏོཏིཨཱདཱིནི སབྦཱནི ཀཱརཎཝེཝཙནཱནེཝ. ཀཱརཎཉྷི ཡཾ ཨཏྟནོ ཕལཾ ཀརོཏི, ཏཾ ཏཏྠ མཱུལཡཏི པཏིཊྛཱཏཱིཏི མཱུལཾ. ཏཏོ ཙ ཏཾ ཧིནོཏི པཝཏྟཡཏཱིཏི ཧེཏུ. ཏདེཝ ཏཾ ནིདེཏི ‘‘ཧནྡ ནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. ནིཡྻཱཏེཏི ཝིཡཱཏི ནིདཱནཾ. ཏཏོ ཏཾ སམྦྷཝཏཱིཏི སམྦྷཝོ. པབྷཝཏཱིཏི པབྷཝོ. ཏཏྠ ཙ ཏཾ སམུཊྛཱཏི, ཏཾ ཝཱ ནཾ སམུཊྛཱཔེཏཱིཏི སམུཊྛཱནཾ. ཏདེཝ ནཾ ཨཱཧརཏཱིཏི ཨཱཧཱརོ. ཏཉྩསྶ ཨཔརིཙྩཛིཏབྦཊྛེན ཨཱརམྨཎཾ. ཏདེཝ ཙེཏཾ པཊིཙྩ ཨེཏཱིཏི པཙྩཡོ. ཏཏོ ནཾ སམུདེཏཱིཏི སམུདཡོཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ པན ཨནནྟརཾ ཙིཏྟཾ ཨེཏེཧཱཀཱརེཧི ན སཀྐཱ ཛཱནིཏུཾ, ཏསྨཱ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི. ཨནཱགཏཾ ཧེཏུཔཙྩཡཏནྟི ཡཱ ཨནནྟརཱནཱགཏེ ཙིཏྟེ ཧེཏུཔཙྩཡཏཱ, ཏཾ ཛཱནཱཏི. ཡེ ཏཏྠ དྷམྨཱ ཧེཏུཔཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཏེ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. གོཏྲབྷུནོཏིཨཱདི ཡསྨིཾ ཨནཱགཏེ ཉཱཎཾ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ སརཱུཔཏོ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. པཱཊལིཔུཏྟསྶཱཏི སུཏྟཾ ཡསྨིཾ ཨནཱགཏེ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཱཧཊཾ. ཡསྨཱ པནེཏཾ ན སབྦསྨིཾ ཨནཱགཏེ ཉཱཎསྶ སཱདྷཀཾ; ཏསྨཱ ཨནཱཧཊམེཝཱཏི.

ཨནཱགཏཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. པཊུཔྤནྣཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༤༡-༤༤༢. ཨིདཱནི པཊུཔྤནྣཉཱཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྩཏོ དིཊྛེསུ ཏམྤི ཉཱཎཾ ཨནིཙྩཏོ དིཊྛཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཙནཾ ནིསྶཱཡ ‘‘ཨཝིསེསེན སབྦསྨིཾ པཙྩུཔྤནྣེ ཉཱཎཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པཊུཔྤནྣེཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི ཨཝིསེསེན པཊུཔྤནྣེ ཉཱཎཾ ཨཏྠི, ཁཎཔཙྩུཔྤནྣེཔི ཏེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཝཾ སནྟེ དྭིནྣཾ ཉཱཎཱནཾ ཨེཀཏོ ཨབྷཱཝཱ ཏེནེཝ ཉཱཎེན ཏཾ ཛཱནིཏབྦཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ཏེནཱཏི ཨནུཡོགོ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ པཋམཔཉྷེ ཏེནེཝ ཏཾ ཛཱནིཏུཾ ན སཀྐཱཏི པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ. དུཏིཡཔཉྷེ སནྟཏིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ. པཊིཔཱཊིཏོ བྷངྒཾ པསྶནྟོ བྷངྒཱནུཔསྶནེནེཝ བྷངྒཱནུཔསྶནཱཉཱཎཾ པསྶཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེན ཉཱཎེན ཏཾ ཉཱཎཾ ཛཱནཱཏཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེན ཕསྶེན ཏཾ ཕསྶནྟིཨཱདཱིནིསྶ ལེསོཀཱསནིཝཱརཎཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. ཡཾ པནེཏེན ལདྡྷིཔཏིཊྛཱཔནཏྠཾ ནནུ སབྦསངྑཱརེཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ནཡཏོ ཏཾ ཉཱཎཾ དིཊྛཾ ཧོཏི, ན ཨཱརམྨཎཏོཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏསྨཱ ཨེཝཾ པཏིཊྛིཏཱཔིསྶ ལདྡྷི ཨཔྤཏིཊྛིཏཱཝ ཧོཏི.

པཊུཔྤནྣཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. ཕལཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༤༣-༤༤༤. ཨིདཱནི ཕལེ ཉཱཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘བུདྡྷཱཔི སཏྟཱནཾ ཨརིཡཕལཔྤཏྟིཡཱ དྷམྨཾ དེསེནྟི སཱཝཀཱཔི, ཨིཏི ཨིམིནཱ སཱམཉྙེན བུདྡྷཱནཾ ཝིཡ སཱཝཀཱནམྤི ཏེན ཏེན སཏྟེན པཏྟབྦེ ཕལེ ཉཱཎཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ སཱཝཀསྶཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི སཱཝཀསྶ ཕལེ ཉཱཎཾ ཨཏྠི, ཡཐཱ བུདྡྷཱ སམཱནེཔི སོཏཱཔཏྟིཕལེ ཨཏྟནོ ཉཱཎབལེན ‘ཨཡཾ ཨེཀབཱིཛཱི, ཨཡཾ ཀོལཾཀོལོ, ཨཡཾ སཏྟཀྑཏྟུཔརམོ’ཏི ཕལསྶཀཏཾ པཉྙཔེནྟི, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ སཱཝཀོཔཱི’’ཏི ཙོདེཏུཾ སཱཝཀོ ཕལསྶ ཀཏཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོ པཊིཀྑིཔཏི.

ཨཏྠི སཱཝཀསྶ ཕལཔརོཔརིཡཏྟཱིཏིཨཱདི ཕལེ ཉཱཎསྶ ཨཏྠིཏཱཡ པཙྩཡཔུཙྪནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – བུདྡྷཱནཾ ‘‘ཨིདཾ ཕལཾ པརཾ, ཨིདཾ ཨོཔར’’ནྟི ཨེཝཾ ཕལཱནཾ ཨུཙྩཱཝཙབྷཱཝཛཱནནསངྑཱཏཱ ཕལེ པརོཔརིཡཏྟི ནཱམ ཨཏྠི. ཏཐཱ ཨིནྡྲིཡཔུགྒལཔརོཔརིཡཏྟིཡོ, ཏཱསཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཏསྶ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཝསེན ཏཾ ཏཾ ཕལཾ ཛཱནནྟི, ཀིཾ ཏེ སཱཝཀསྶཱཔི ཨེཏཱ པརོཔརིཡཏྟིཡོ ཨཏྠཱིཏི.

ཨཏྠི སཱཝཀསྶ ཁནྡྷཔཉྙཏྟཱིཏིཨཱདཱིནིཔི ‘‘ཡདི ཏེ སཱཝཀསྶ བུདྡྷཱནཾ ཝིཡ ཕལེ ཉཱཎཾ ཨཏྠི, ཨིམཱ ཧི པིསྶ པཉྙཏྟཱིཧི བྷཝིཏབྦཾ. ཀིམསྶ ཏཱ ཨཏྠི, སཀྐོཏི སོ ཨེཏཱ པཉྙཏྟིཡོ ཨཏྟནོ བལེན ཛཱནིཏུཾ ཝཱ པཉྙཔེཏུཾ ཝཱ’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. སཱཝཀོ ཛིནོཏིཨཱདི ‘‘ཡདི སཱཝཀསྶ བུདྡྷཱནཾ ཝིཡ ཕལེ ཉཱཎཾ ཨཏྠི, ཨེཝཾ སནྟེ སྭེཝ ཛིནོ’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. སཱཝཀོ ཨནུཔྤནྣསྶཱཏི པཉྷེཔི ཨཡམེཝ ནཡོ. ཨཉྙཱཎཱིཏི པཉྷེ ཨཝིཛྫཱསངྑཱཏསྶ ཨཉྙཱཎསྶ ཝིཧཏཏྟཱ པཊིཀྑིཏྟོ, ན པནསྶ བུདྡྷཱནཾ ཝིཡ ཕལེ ཉཱཎཾ ཨཏྠི. ཏསྨཱ ཨཔྤཏིཊྛིཏོཝ པརཝཱདཱིཝཱདོཏི.

ཕལཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

པཉྩམོ ཝགྒོ.

མཧཱཔཎྞཱསཀོ སམཏྟོ.

༦. ཚཊྛཝགྒོ

༡. ནིཡཱམཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༤༥-༤༤༧. ཨིདཱནི ནིཡཱམཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ནིཡཱམོཏི ‘‘བྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟ’’ནྟི (པུ. པ. ༡༣) ཝཙནཏོ ཨརིཡམགྒོ ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ པན ཏསྨིཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷེཔི པུགྒལོ ཨནིཡཏོ ནཱམ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘སོ ནིཡཱམོ ནིཙྩཊྛེན ཨསངྑཏོ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏོ ‘‘ཡདི སོ ཨསངྑཏོ, ཨེཝརཱུཔེན ཏེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི དཱིཔེནྟོ ནིབྦཱནནྟིཨཱདིམཱཧ. སཾསནྡནཔུཙྪཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ.

ཨཏྠི ཀེཙཱིཏིཨཱདི ནིཡཱམསྶ སངྑཏབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. མགྒོ ཨསངྑཏོཏིཔཉྷེ ཏསྶ ཨུཔྤཱདནིརོདྷབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏཱིཏི. ནིཡཱམོ སངྑཏོཏིཔཉྷེ ནིརུདྡྷེཔི མགྒེ ནིཡཱམསྶ ཨཏྠིཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. སོཏཱཔཏྟིནིཡཱམོཏིཨཱདིཔཉྷེསུཔི ཨནུལོམཏོ ཙ པཊིལོམཏོ ཙ ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པཉྩ ཨསངྑཏཱནཱིཏི པུཊྛོ པཉྩནྣཾ ཨསངྑཏཱནཾ ཨཱགཏཊྛཱནཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཙཏུནྣཾ སམྨཏྟནིཡཱམཱནཾ ནིཡཱམཝཙནཏོ ནིབྦཱནསྶ ཙ ཨསངྑཏབྷཱཝཏོ པཊིཛཱནཱཏི. མིཙྪཏྟནིཡཱམཔཉྷོ ནིཡཱམཝཙནམཏྟེན ཨསངྑཏཏཱཡ ཨཡུཏྟབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟོཏི.

ནིཡཱམཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༤༨. ཨིདཱནི པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ནིདཱནཝགྒེ ‘‘ཨུཔྤཱདཱ ཝཱ ཏཐཱགཏཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱ ཝཱ ཏཐཱགཏཱནཾ ཋིཏཱཝ སཱ དྷཱཏུ དྷམྨཊྛིཏཏཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ (སཾ. ནི. ༢.༢༠) ‘‘པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨསངྑཏོ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཉྩ མཧིསཱསཀཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ.

༤༤༩. ཨཝིཛྫཱ ཨསངྑཏཱཏི ཨཱདཡོ པཉྷཱ ཨཝིཛྫཱདཱིནཾཡེཝ པཊིཙྩསམུཔྤཱདབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. ཡེན པནཏྠེན ཏཏྠ ཨེཀེཀཾ ཨངྒཾ ‘‘པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, སོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཝིབྷངྒེ ཝུཏྟོཡེཝ.

༤༥༡. ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱཏི ཡཱ ཏཏྠ དྷམྨཊྛིཏཏཱཏིཨཱདི ཡེན སུཏྟེན ལདྡྷི པཏིཊྛཱཔིཏཱ, ཏསྶེཝ ཨཏྠདསྶནེན ལདྡྷིབྷིནྡནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཡཱ ཨཡཾ ཧེཊྛཱ ‘‘ཋིཏཱཝ སཱ དྷཱཏུ དྷམྨཊྛིཏཏཱ དྷམྨནིཡཱམཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ན སཱ ཨཉྙཏྲ ཨཝིཛྫཱདཱིཧི ཝིསུཾ ཨེཀཱ ཨཏྠི. ཨཝིཛྫཱདཱིནཾ པན པཙྩཡཱནཾཡེཝེཏཾ ནཱམཾ. ཨུཔྤནྣེཔི ཧི ཏཐཱགཏེ ཨནུཔྤནྣེཔི ཨཝིཛྫཱཏོ སངྑཱརཱ སམྦྷཝནྟི, སངྑཱརཱདཱིཧི ཙ ཝིཉྙཱཎཱདཱིནི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ’’ཏི ཡཱ ཨེཏསྨིཾ པདེ སངྑཱརདྷམྨཱནཾ ཀཱརཎཊྛེན ཋིཏཏཱཏི དྷམྨཊྛིཏཏཱ. ཏེསཾཡེཝ ཙ དྷམྨཱནཾ ཀཱརཎཊྛེནེཝ ནིཡཱམཏཱཏི དྷམྨནིཡཱམཏཱཏི ཨཝིཛྫཱ ཝུཙྩཏི. སཱ ཙ ཨསངྑཏཱ, ནིབྦཱནཉྩ ཨསངྑཏནྟི པུཙྪཏི. པརཝཱདཱི ལདྡྷིཝསེན པཊིཛཱནིཏྭཱ པུན དྭེ ཨསངྑཏཱནཱིཏི པུཊྛོ སུཏྟཱབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ལདྡྷིཝསེནེཝ པཊིཛཱནཱཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཧེཊྛཱ ཝུཏྟསདིསཾ པན ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. སཙྩཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༥༢-༤༥༤. ཨིདཱནི སཙྩཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱནི ཨཝིཏཐཱནཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༩༠) སུཏྟཾ ནིསྶཱཡ ‘‘ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ནིཙྩཱནི ཨསངྑཏཱནཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཡཉྷིསྶ ཨདྷིཔྤཱཡོ – དུཀྑསམུདཡམགྒེསུ ཝཏྠུསཙྩཾ སངྑཏཾ, ལཀྑཎསཙྩཾ ཨསངྑཏཾ. ནིརོདྷེ ཝཏྠུསཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི ཨསངྑཏམེཝ ཏནྟི. ཏསྨཱ ཨཱམནྟཱཏི ཨཱཧ. ཏཾ པནསྶ ལདྡྷིམཏྟམེཝ. སོ ཧི དུཀྑཾ ཝཏྠུསཙྩཾ ཨིཙྪཏི, ཏཐཱ སམུདཡཾ མགྒཉྩ. ཡཱནི པན ནེསཾ བཱདྷནཔབྷཝནིཡྻཱནིཀལཀྑཎཱནི, ཏཱནི ལཀྑཎསཙྩཾ ནཱམཱཏི, ན ཙ བཱདྷནལཀྑཎཱདཱིཧི ཨཉྙཱནི དུཀྑཱདཱིནི ནཱམ ཨཏྠཱིཏི. ཏཱཎཱནཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨདྷིཔྤཱཡོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

དུཀྑསཙྩནྟི པཉྷེ ལདྡྷིཝསེན ལཀྑཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. དུཀྑནྟི པཉྷེ ཝཏྠུཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིཏོ པརཾ སུདྡྷིཀཔཉྷཱ ཙ སཾསནྡནཔཉྷཱ ཙ སབྦེ པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཝསཱནེ ལདྡྷིཔཏིཊྛཱཔནཏྠཾ ཨཱཧཊསུཏྟཾ ཨཏྠསྶ མིཙྪཱ གཧིཏཏྟཱ ཨནཱཧཊསདིསམེཝཱཏི.

སཙྩཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. ཨཱརུཔྤཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༥༥-༤༥༦. ཨིདཱནི ཨཱརུཔྤཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤཱ ཨཱནེཉྫཱ’’ཏི ཝཙནཾ ནིསྶཱཡ ‘‘སབྦེཔི ཏེ དྷམྨཱ ཨསངྑཏཱ’’ཏི ལདྡྷི, ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི. སཱདྷཀསུཏྟམྤི ཨཏྠཾ ཨཛཱནིཏྭཱ ཨཱཧཊཏྟཱ ཨནཱཧཊསདིསམེཝཱཏི.

ཨཱརུཔྤཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༥༧-༤༥༩. ཨིདཱནི ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ནིརོདྷསམཱཔཏྟཱིཏི ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨཔྤཝཏྟི. ཡསྨཱ པན སཱ ཀརིཡམཱནཱ ཀརིཡཏི, སམཱཔཛྫིཡམཱནཱ སམཱཔཛྫིཡཏི, ཏསྨཱ ནིཔྥནྣཱཏི ཝུཙྩཏི. སངྑཏཱསངྑཏལཀྑཎཱནཾ པན ཨབྷཱཝེན ན ཝཏྟབྦཱ ‘‘སངྑཏཱཏི ཝཱ ཨསངྑཏཱ’’ཏི ཝཱ. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཡསྨཱ སངྑཏཱ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨསངྑཏཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཉྩེཝ ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ནིརོདྷསམཱཔཏྟཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨུཔྤཱདེནྟཱིཏིཨཱདི སམཱཔཛྫནཔཊིལཱབྷཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ པན རཱུཔཱདཡོ ཨསངྑཏདྷམྨེ ཨུཔྤཱདེནྟི; ན ཏཐཱ ཏཾ ཀེཙི ཨུཔྤཱདེནྟི ནཱམ. ནིརོདྷཱ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནནྟི ཕལསམཱཔཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨསངྑཏཱ པན ཏཾ ནཏྠིཡེཝ, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཏེན ཧཱིཏི ཡསྨཱ སངྑཏཱ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨསངྑཏཱཏི ལདྡྷི. ཨིདཾ པན ཨསངྑཏབྷཱཝེ ཀཱརཎཾ ན ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟམྤི ཨཝུཏྟསདིསམེཝཱཏི.

ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. ཨཱཀཱསཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༦༠-༤༦༢. ཨིདཱནི ཨཱཀཱསཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཏིཝིདྷོ ཨཱཀཱསོ – པརིཙྪེདཱཀཱསོ, ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསོ, ཨཛཊཱཀཱསོ. ‘‘ཏུཙྪཱཀཱསོ’’ཏིཔི ཏསྶེཝ ནཱམཾ. ཏེསུ པརིཙྪེདཱཀཱསོ སངྑཏོ, ཨིཏརེ དྭེ པཉྙཏྟིམཏྟཱ. ཡེསཾ པན ‘‘དུཝིདྷོཔི ཡསྨཱ སངྑཏོ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨསངྑཏོ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ མཧིསཱསཀཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཱཀཱསོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨཱཀཱསཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. ཨཱཀཱསོ སནིདསྶནོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༦༣-༤༦༤. ཨིདཱནི ཨཱཀཱསོ སནིདསྶནོཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཏཱལ༹ཙྪིདྡཱདཱིསུ ཉཱཎཔྤཝཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ‘‘སབྦོཔི ཨཛཊཱཀཱསོ སནིདསྶནོ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཱཀཱསོ སནིདསྶནོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི སནིདསྶནོ, ཨེཝཾཝིདྷོ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི ཙོདནཏྠཾ རཱུཔནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩཱཏིཔཉྷེསུ ཨེཝརཱུཔསྶ སུཏྟསྶ ཨབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏུལནྟརིཀཱདཱིནཾ ཨུཔལདྡྷིཾ ནིསྶཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. དྭིནྣཾ རུཀྑཱནཾ ཨནྟརནྟི ཨེཏྠ རུཀྑརཱུཔཾ ཙཀྑུནཱ དིསྭཱ ཨནྟརེ རཱུཔཱབྷཱཝཏོ ཨཱཀཱསནྟི མནོདྭཱརཝིཉྙཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ ཨསཱདྷཀམེཏནྟི.

ཨཱཀཱསོ སནིདསྶནོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. པཐཝཱིདྷཱཏུསནིདསྶནཱཏིཨཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༦༥-༤༧༠. ཨིདཱནི པཐཝཱིདྷཱཏུ སནིདསྶནཱཏིཨཱདིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ པཱསཱཎཨུདཀཛཱལརུཀྑཙལནཱནཉྩེཝ པཉྩིནྡྲིཡཔཏིཊྛོཀཱསཱནཉྩ ཝཎྞཱཡཏནཾ ཀཱཡཝིཉྙཏྟིཀཱལེ ཧཏྠཔཱདཱདིརཱུཔཉྩ དིསྭཱ ‘‘པཐཝཱིདྷཱཏུཨཱདཡོ སནིདསྶནཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ སབྦཀཐཱསུ ཨཱདིཔུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསཾ སབྦཏྠ པཱལི༹ཨནུསཱརེན ཙེཝ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན ཙ ཝེདིཏབྦནྟི. པཐཝཱིདྷཱཏུ སནིདསྶནཱཏི ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཀཱཡཀམྨཾ སནིདསྶནནྟི པརིཡོསཱནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཚཊྛོ ཝགྒོ.

༧. སཏྟམཝགྒོ

༡. སངྒཧིཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༧༡-༤༧༢. ཨིདཱནི སངྒཧིཏཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ དཱམཱདཱིཧི བལིབདྡཱདཡོ ཝིཡ ཀེཙི དྷམྨཱ ཀེཧིཙི དྷམྨེཧི སངྒཧིཏཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ནཏྠི ཀེཙི དྷམྨཱ ཀེཧིཙི དྷམྨེཧི སངྒཧིཏཱ, ཨེཝཾ སནྟེ ཨེཀཝིདྷེན རཱུཔསངྒཧོཏིཨཱདི ནིརཏྠཀ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི རཱཛགིརིཀཱནཉྩེཝ སིདྡྷཏྠིཀཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཉྙེནཏྠེན སངྒཧབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨིདཱནི ཡེནཏྠེན སངྒཧོ ལབྦྷཏི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ནནུ ཨཏྠི ཀེཙི དྷམྨཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. ཡཱ པནེསཱ པརཝཱདིནཱ ལདྡྷིཔཏིཊྛཱཔནཏྠཾ ཡཐཱ དཱམེན ཝཱཏིཨཱདིཀཱ ཨུཔམཱ ཨཱཧཊཱ, སཀཝཱདིནཱ ཏཾ ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ‘‘ཧཉྩི དཱམེན ཝཱ’’ཏི ཏསྶ ལདྡྷི བྷིནྣཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཡདི ཏེ དཱམཱདཱིཧི བལིབདྡཱདཡོ སངྒཧིཏཱ ནཱམ, ཨཏྠི ཀེཙི དྷམྨཱ ཀེཧིཙི དྷམྨེཧི སངྒཧིཏཱཏི.

སངྒཧིཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. སམྤཡུཏྟཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༧༣-༤༧༤. ཨིདཱནི སམྤཡུཏྟཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཏིལམྷི ཏེལཾ ཝིཡ ན ཝེདནཱདཡོ སཉྙཱདཱིསུ ཨནུཔཝིཊྛཱ, ཏསྨཱ ‘‘ནཏྠི ཀེཙི དྷམྨཱ ཀེཧིཙི དྷམྨེཧི སམྤཡུཏྟཱ, ཨེཝཾ སནྟེ ཉཱཎསམྤཡུཏྟནྟིཨཱདི ནིརཏྠཀཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི རཱཛགིརིཀསིདྡྷཏྠིཀཱནཉྙེཝ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཉྙེནེཝཏྠེན སམྤཡུཏྟཏཾ དསྶེཏུཾ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམིདྷཱཔི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. ཡོ པནེས པརཝཱདིནཱ ‘‘ཡཐཱ ཏིལམྷི ཏེལ’’ནྟིཨཱདིཀོ ཨུཔམཱཔཉྷོ ཨཱཧཊོ, སོ ཡསྨཱ ཝེདནཱསཉྙཱནཾ ཝིཡ ཏིལཏེལཱནཾ ལཀྑཎཏོ ནཱནཏྟཝཝཏྠཱནཾ ནཏྠི. སབྦེསུཔི ཧི ཏིལཨཊྛིཏཙེསུ ཏིལོཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ, ཏེནེཝ ཏིལཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ གཧིཏེ པུརིམསཎྛཱནེན ཏིལོ ནཱམ ན པཉྙཱཡཏི, ཏསྨཱ ཨནཱཧཊསདིསོཝ ཧོཏཱིཏི.

སམྤཡུཏྟཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. ཙེཏསིཀཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༧༥-༤༧༧. ཨིདཱནི ཙེཏསིཀཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཕསྶིཀཱདཡོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ཙེཏསིཀེནཱཔི ན བྷཝིཏབྦཾ, ཨིཏི ནཏྠི ཙེཏསིཀོ དྷམྨོ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི རཱཛགིརིཀསིདྡྷཏྠིཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སཧཛཱཏོཏི སམྤཡུཏྟསཧཛཱཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཕསྶིཀཱཏི ཏཱདིསཾ ཝོཧཱརཾ ཨཔསྶནྟསྶ པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. ཀིཾ ཝོཧཱརེན, ཡཐཱ ཙིཏྟནིསྶིཏཀོཏི ཙེཏསིཀོ, ཨེཝཾ སོཔི ཕསྶནིསྶིཏཏྟཱ ཕསྶིཀོཏི ཝུཏྟེ དོསོ ནཏྠཱིཏི པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. སེསཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཙེཏསིཀཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. དཱནཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༧༨. ཨིདཱནི དཱནཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ དཱནཾ ནཱམ ཏིཝིདྷཾ – ཙཱགཙེཏནཱཔི, ཝིརཏིཔི, དེཡྻདྷམྨོཔི. ‘‘སདྡྷཱ ཧིརིཡཾ ཀུསལཉྩ དཱན’’ནྟི (ཨ. ནི. ༨.༣༠) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཙཱགཙེཏནཱ དཱནཾ. ‘‘ཨབྷཡཾ དེཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༨.༣༩) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཝིརཏི. ‘‘དཱནཾ དེཏི ཨནྣཾ པཱན’’ནྟི ཨཱགཏཊྛཱནེ དེཡྻདྷམྨོ. ཏཏྠ ཙཱགཙེཏནཱ ‘‘དེཏི ཝཱ དེཡྻདྷམྨཾ, དེནྟི ཝཱ ཨེཏཱཡ དེཡྻདྷམྨ’’ནྟི དཱནཾ. ཝིརཏི ཨཝཁཎྜནཊྛེན ལཝནཊྛེན ཝཱ དཱནཾ. སཱ ཧི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ བྷཡབྷེརཝཱདིསངྑཱཏཾ དུསྶཱིལྱཙེཏནཾ དཱཏི ཁཎྜེཏི ལུནཱཏི ཝཱཏི དཱནཾ. དེཡྻདྷམྨོ དིཡྻཏཱིཏི དཱནཾ. ཨེཝམེཏཾ ཏིཝིདྷམྤི ཨཏྠཏོ ཙེཏསིཀོ ཙེཝ དྷམྨོ དེཡྻདྷམྨོ ཙཱཏི དུཝིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཙེཏསིཀོཝ དྷམྨོ དཱནཾ, ན དེཡྻདྷམྨོ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི རཱཛགིརིཀསིདྡྷཏྠིཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཙེཏསིཀོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ དེཡྻདྷམྨཝསེན ཙོདེཏུཾ ལབྦྷཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཨནྣཱདཱིནི ཝིཡ སོ ན སཀྐཱ དཱཏུནྟི པཊིཀྑེཔོ ཨིཏརསྶ. པུན དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ པུཊྛེ ‘‘ཨབྷཡཾ དེཏཱི’’ཏི སུཏྟཝསེན པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ. ཕསྶཔཉྷཱདཱིསུ པན ཕསྶཾ དེཏཱིཏིཨཱདིཝོཧཱརཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏེཝ.

༤༧༩. ཨནིཊྛཕལནྟིཨཱདི ཨཙེཏསིཀསྶ དྷམྨསྶ དཱནབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ན ཧི ཨཙེཏསིཀོ ཨནྣཱདིདྷམྨོ ཨཱཡཏིཾ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, ཨིཊྛཕལབྷཱཝནིཡམནཏྠཾ པནེཏཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡམྤི ཧེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡདི ཨཙེཏསིཀོ ཨནྣཱདིདྷམྨོ དཱནཾ བྷཝེཡྻ, ཧིཏཙིཏྟེན ཨནིཊྛཾ ཨཀནྟཾ བྷེསཛྫཾ དེནྟསྶ ནིམྦབཱིཛཱདཱིཧི ཝིཡ ནིམྦཱདཡོ ཨནིཊྛམེཝ ཕལཾ ནིབྦཏྟེཡྻ. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཧིཏཕརཎཙཱགཙེཏནཱ དཱནཾ, ཏསྨཱ ཨནིཊྛེཔི དེཡྻདྷམྨེ དཱནཾ ཨིཊྛཕལམེཝ ཧོཏཱིཏི.

ཨེཝཾ པརཝཱདིནཱ ཙེཏསིཀདྷམྨསྶ དཱནབྷཱཝེ པཏིཊྛཱཔིཏེ སཀཝཱདཱི ཨིཏརེན པརིཡཱཡེན དེཡྻདྷམྨསྶ དཱནབྷཱཝཾ སཱདྷེཏུཾ དཱནཾ ཨིཊྛཕལཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. པརཝཱདཱི པན ཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཨིཊྛཝིཔཱཀཏཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. སུཏྟསཱདྷནཾ པརཝཱདཱིཝཱདེཔི ཡུཛྫཏི སཀཝཱདཱིཝཱདེཔི, ན པན ཨེཀེནཏྠེན. དེཡྻདྷམྨོ ཨིཊྛཕལོཏི ཨིཊྛཕལབྷཱཝམཏྟམེཝ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཏསྨཱ ཏེན ཧི ན ཝཏྟབྦནྟི ཨིཊྛཕལབྷཱཝེནེཝ ན ཝཏྟབྦཏཱ ཡུཛྫཏི. དཱཏབྦཊྛེན པན དེཡྻདྷམྨོ དཱནམེཝ. དིནྣཉྷི དཱནཱནཾ སངྐརབྷཱཝམོཙནཏྠམེཝ ཨཡཾ ཀཐཱཏི.

དཱནཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. པརིབྷོགམཡཔུཉྙཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༨༣. ཨིདཱནི པརིབྷོགམཡཔུཉྙཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཏེསཾ དིཝཱ ཙ རཏྟོ ཙ, སདཱ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༤༧) ཙ ‘‘ཡསྶ བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫམཱནོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༥༡) ཙ ཨེཝམཱདཱིནི སུཏྟཱནི ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ཡེསཾ པརིབྷོགམཡཾ ནཱམ པུཉྙཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི རཱཛགིརིཀསིདྡྷཏྠིཀསམྨིཏིཡཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པརིབྷོགམཡནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘པུཉྙཾ ནཱམ ཕསྶཱདཡོ ཀུསལཱ དྷམྨཱ, ན ཏཏོ པརཾ, ཏསྨཱ ཕསྶཱདཱིཧི ཏེ ཝཌྜྷིཏབྦ’’ནྟི ཙོདེཏུཾ པརིབྷོགམཡོ ཕསྶོཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཾ སབྦཾ ཨིཏརེན ཏེསཾ ཨཝཌྜྷནཏོ པཊིཀྑིཏྟཾ. ལཏཱཝིཡཱཏིཨཱདཱིནི ‘‘ཀིརིཡཱཡ ཝཱ བྷཱཝནཱཡ ཝཱ ཝིནཱཔི ཡཐཱ ལཏཱདཱིནི སཡམེཝ ཝཌྜྷནྟི, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. ཏཐཱ པནསྶ ཨཝཌྜྷནཏོ ན ཧེཝཱཏི པཊིཀྑིཏྟཾ.

༤༨༤. ན སམནྣཱཧརཏཱིཏི པཉྷེ པཊིགྒཱཧཀཱནཾ པརིབྷོགེན པུརིམཙེཏནཱ ཝཌྜྷཏི, ཨེཝཾ ཏཾ ཧོཏི པུཉྙནྟི ལདྡྷིཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. ཏཏོ ཨནཱཝཊྚེནྟསྶཱཏིཨཱདཱིཧི པུཊྛོ དཱཡཀསྶ ཙཱགཙེཏནཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཏཏྠ ཨནཱཝཊྚེནྟསྶཱཏི དཱནཙེཏནཱཡ པུརེཙཱརིཀེན ཨཱཝཛྫནེན བྷཝངྒཾ ཨནཱཝཊྚེནྟསྶ ཨཔརིཝཊྚེནྟསྶ. ཨནཱབྷོགསྶཱཏི ནིརཱབྷོགསྶ. ཨསམནྣཱཧརནྟསྶཱཏི ན སམནྣཱཧརནྟསྶ. ཨཱཝཛྫནཉྷི བྷཝངྒཾ ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ གཏམགྒེ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ དཱནཙེཏནཾ སམནྣཱཧརཏི ནཱམ. ཨེཝཾཀིཙྩེན ཨིམིནཱ ཙིཏྟེན ཨསམནྣཱཧརནྟསྶ པུཉྙཾ ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཨམནསིཀརོནྟསྶཱཏི མནཾ ཨཀརོནྟསྶ. ཨཱཝཛྫནེན ཧི ཏདནནྟརཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ མནཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཨཀརོནྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔཡོགཝཙནསྨིཉྷི ཨེཏཾ བྷུམྨཾ. ཨཙེཏཡནྟསྶཱཏི ཙེཏནཾ ཨནུཔྤཱདེནྟསྶ. ཨཔཏྠེནྟསྶཱཏི པཏྠནཱསངྑཱཏཾ ཀུསལཙྪནྡཾ ཨཀརོནྟསྶ. ཨཔྤཎིདཧནྟསྶཱཏི དཱནཙེཏནཱཝསེན ཙིཏྟཾ ཨཊྛཔེནྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ནནུ ཨཱཝཊྚེནྟསྶཱཏི ཝཱརེ ཨཱབྷོགསྶཱཏི ཨཱབྷོགཝཏོ. ཨཐ ཝཱ ཨཱབྷོགཱ ཨསྶ, ཨཱབྷོགསྶ ཝཱ ཨནནྟརཾ ཏཾ པུཉྙཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༤༨༥. དྭིནྣཾ ཕསྶཱནནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེཀཀྑཎེ དཱཡཀསྶ དྭིནྣཾ ཕསྶཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཱ པཊིཀྑིཔཏི, དཱཡཀསྶ ཙ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཙཱཏི ཨུབྷིནྣཾ ཕསྶཱདཡོ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཔིཙསྶ པཉྩནྣཾ ཝིཉྙཱཎཱནཾ སམོདྷཱནཾ ཧོཏཱིཏི ལདྡྷི, ཏསྶཱཔི ཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི པརིཡཱཡསྶ དྭཱརཾཔིདཧིཏྭཱ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝསེན ཙོདེཏུཾ ཀུསལཱདིཔཉྷཾ པུཙྪཏི. ཏཏྲཱཔི ཀུསལཱཀུསལཱནཾ ཨེཀསྶེཀཀྑཎེ སམྤཡོགཱབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. པརིབྷོགམཡཾ པན ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ལདྡྷིཡཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི སུཏྟེན ནིགྒཎྷཱཏི.

༤༨༦. སུཏྟསཱདྷནེ ཨཱརཱམརོཔཀཱདཱིནཾ ཨནུསྶརཎཔཊིསངྑརཎཱདིཝསེན ཨནྟརནྟརཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ པུཉྙཾ སནྡྷཱཡ སདཱ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཨཔྤམཱཎོ ཏསྶ པུཉྙཱབྷིསནྡོཏི ཨིདཾ ཨཔྤམཱཎཝིཧཱརིནོ དིནྣཔཙྩཡཏྟཱ ཙ ‘‘ཨེཝརཱུཔོ མེ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫཏཱི’’ཏི ཨནུམོདནཝསེན ཙ ཝུཏྟཾ. ཏཾ སོ པརིབྷོགམཡནྟི སལླཀྑེཏི. ཡསྨཱ པན པཊིགྒཱཧཀེན པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨཔརིབྷུཏྟེཔི དེཡྻདྷམྨེ པུཉྙཾ ཧོཏིཡེཝ, ཏསྨཱ སཀཝཱདཱིཝཱདོཝ བལཝཱ, ཏཏྠ པཊིགྒཱཧཀེན པཊིགྒཧིཏེཏི ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. སེསཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པརིབྷོགམཡཔུཉྙཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. ཨིཏོདིནྣཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༨༨-༤༩༡. ཨིདཱནི ཨིཏོ དིནྣཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨིཏོ དིནྣེན ཡཱཔེནྟི, པེཏཱ ཀཱལངྐཏཱ ཏཧི’’ནྟི (པེ. ཝ. ༡༩) ཝཙནཾ ནིསྶཱཡ ‘‘ཡཾ ཨིཏོ ཙཱིཝརཱདི དིནྣཾ ཏེནེཝ ཡཱཔེནྟཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི རཱཛགིརིཀསིདྡྷཏྠིཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨིཏོ དིནྣེནཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. པུན ཙཱིཝརཱདིཝསེན ཨནུཡུཏྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨཉྙོ ཨཉྙསྶ ཀཱརཀོཏི ཨཉྙསྶ ཝིཔཱཀདཱཡཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཨཉྙོ ཀཱརཀོ, ན ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ པུཊྛོ པན ཨིཏརོ སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན པཊིཀྑིཔཏི. དཱནཾ དེནྟནྟི དཱནཾ དདམཱནཾ དིསྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨཏྟནོ ཨནུམོདིཏཏྟཱ ཙ ཏེསཾ ཏཏྠ བྷོགཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏསྨཱསྶ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ལདྡྷིཾ པཏིཊྛཔེནྟསྶཱཔི ཨཔྤཏིཊྛིཏཱཝ ཧོཏི. ན ཧི ཏེ ཨིཏོ དིནྣེནེཝ ཝཏྠུནཱ ཡཱཔེནྟི. སེསེསུཔི སུཏྟསཱདྷནེསུ ཨེསེཝ ནཡོཏི.

ཨིཏོ དིནྣཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. པཐཝཱིཀམྨཝིཔཱཀོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༩༢. ཨིདཱནི པཐཝཱི ཀམྨཝིཔཱཀོཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ‘‘ཨཏྠི ཨིསྶརིཡསཾཝཏྟནིཡཾ ཀམྨཾ, ཨཱདྷིཔཙྩསཾཝཏྟནིཡཾ ཀམྨ’’ནྟི ཨེཏྠ ཨིསྶརཱནཾ བྷཱཝོ ཨིསྶརིཡཾ ནཱམ, ཨདྷིཔཏཱིནཉྩ བྷཱཝོ ཨཱདྷིཔཙྩཾ ནཱམ, པཐཝིསྶརིཡཨཱདྷིཔཙྩསཾཝཏྟནིཀཉྩ ཀམྨཾ ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཡེསཾ ‘‘པཐཝཱི ཀམྨཝིཔཱཀོ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པཐཝཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སུཁཝེདནཱིཡཱཏིཨཱདི ཀམྨཝིཔཱཀསབྷཱཝདསྶནཝསེན ཝུཏྟཾ. ‘‘ཕསྶོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིདྡིཊྛེསུ ཝིཔཱཀེསུ ཕསྶོ སུཁཝེདནཱིཡཱདིབྷེདོ ཧོཏི. སོ ཙ སཉྙཱདཡོ ཙ སུཁཝེདནཱདཱིཧི སམྤཡུཏྟཱ, ཝེདནཱདཡོ སཉྙཱདཱིཧི, སབྦེཔི སཱརམྨཎཱ, ཨཏྠི ཙ ནེསཾ པུརེཙཱརིཀཨཱཝཊྚནཱདིསངྑཱཏཾ ཨཱཝཛྫནཾ, ཀམྨཔཙྩཡབྷཱུཏཱ ཙེཏནཱ, ཡོ ཏཏྠ ཨིཊྛཝིཔཱཀོ, ཏསྶ པཏྠནཱ, པཎིདྷཱནཝསེན པཝཏྟཱ མཱུལཏཎྷཱ, ཀིཾ ཏེ ཨེཝརཱུཔཱ པཐཝཱིཏི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ པཊིཀྑིཔཏི. པཊིལོམཔུཙྪཱདཱིནི ཨུཏྟཱནཏྠཱནེཝ.

༤༩༣. ཀམྨཝིཔཱཀོ པརེསཾ སཱདྷཱརཎོཏི པཉྷེ ཕསྶཱདཡོ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཀམྨསམུཊྛཱནཾ རཱུཔཉྩ པཐཝཱིཨཱདཱིནཾཡེཝ ཙ སཱདྷཱརཎབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨསཱདྷཱརཎམཉྙེསནྟི སུཏྟཾ པརསམཡཏོ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶིཏཾ. སབྦེ སཏྟཱ པཐཝིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི པཉྷེ པཐཝིཾ ཨནིསྶིཏེ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ནིསྶིཏེ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. པཐཝིཾ ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡནྟཱིཏི པཉྷེ ཨཱརུཔྤེ པརིནིབྦཱཡནྟཱནཾ ཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. ཀམྨཝིཔཱཀཾ ཨཁེཔེཏྭཱཏི ཨིདཾ པརསམཡཝསེན ཝུཏྟཾ. ཀམྨཝིཔཱཀཉྷི ཁེཔེཏྭཱཝ པརིནིབྦཱཡནྟཱིཏི ཏེསཾ ལདྡྷི. སཀསམཡེ པན ཀཏོཀཱསསྶ ཀམྨསྶ ཨུཔྤནྣཾ ཝིཔཱཀཾ ཨཁེཔེཏྭཱ པརིནིབྦཱནཾ ནཏྠི. ཏེསཉྩ ལདྡྷིཡཱ པཐཝཱི སཱདྷཱརཎཝིཔཱཀཏྟཱ ཨུཔྤནྣཝིཔཱཀོཡེཝ ཧོཏི. ཏཾ ཝིཔཱཀབྷཱཝེན ཋིཏཾ ཨཁེཔེཏྭཱ པརིནིབྦཱནཾ ན ཡུཛྫཏཱིཏི ཙོདེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིཏརོ ལདྡྷིཝསེན པཊིཀྑིཔཏི. ཙཀྐཝཏྟིསཏྟསྶ ཀམྨཝིཔཱཀནྟི པཉྷེ ཨསཱདྷཱརཎཾ ཕསྶཱདིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, སཱདྷཱརཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. པཐཝཱིསམུདྡསཱུརིཡཙནྡིམཱདཡོ ཧི སབྦེསཾ སཱདྷཱརཎཀམྨཝིཔཱཀོཏི ཏེསཾ ལདྡྷི.

༤༩༤. ཨིསྶརིཡསཾཝཏྟནིཡནྟི ཨེཏྠ ཨིསྶརིཡཾ ནཱམ བཧུདྷནཏཱ. ཨཱདྷིཔཙྩཾ ནཱམ སེསཛནེ ཨཏྟནོ ཝསེ ཝཏྟེཏྭཱ ཏེཧི གརུཀཱཏབྦཊྛེན ཨདྷིཔཏིབྷཱཝོ. ཏཏྠ ཀམྨཾ པཊིལཱབྷཝསེན ཏཾསཾཝཏྟནིཀཾ ནཱམ ཧོཏི, ན ཛནཀཝསེན. ཏསྨཱ ཝིཔཱཀབྷཱཝེ ཨསཱདྷཀམེཏནྟི.

པཐཝཱི ཀམྨཝིཔཱཀོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. ཛརཱམརཎཾ ཝིཔཱཀོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༩༥. ཨིདཱནི ཛརཱམརཎཾ ཝིཔཱཀོཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨཏྠི དུབྦཎྞསཾཝཏྟནིཡཾ ཀམྨཾ ཨཔྤཱཡུཀསཾཝཏྟནིཡཾ ཀམྨ’’ནྟི ཨེཏྠ དུབྦཎྞཏཱ ནཱམ ཛརཱ. ཨཔྤཱཡུཀཏཱ ནཱམ མརཎཾ. ཏཾསཾཝཏྟནིཡཉྩ ཀམྨཾ ཨཏྠི. ཏསྨཱ ཛརཱམརཎཾ ཝིཔཱཀོཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. པཊིལོམཔཉྷེ ཨནཱརམྨཎནྟི རཱུཔདྷམྨཱནཾ ཏཱཝ ཨནཱརམྨཎམེཝ, ཨརཱུཔཱནཾ པན ཛརཱམརཎཾ སམྤཡོགལཀྑཎཱབྷཱཝཱ ཨནཱརམྨཎམེཝ.

༤༩༦. ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཛརཱམརཎཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཝིཔཱཀོཏི པཉྷེ ཛརཱམརཎེན ནཱམ ཨནིཊྛཝིཔཱཀེན བྷཝིཏབྦནྟི ལདྡྷིཡཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཛརཱམརཎསྶ ཀུསལཝིཔཱཀཏཾ པཊིཀྑིཔཏི. པརཏོ ཙསྶ ཨཀུསལཝིཔཱཀཏཉྙེཝ པཊིཛཱནཱཏི.

ཀུསལཱནཉྩ ཨཀུསལཱནཉྩཱཏི པུཙྪཱཝསེན ཨེཀཏོ ཀཏཾ, ཨེཀཀྑཎེ པན ཏཾ ནཏྠི. ཨབྱཱཀཏཱནཾ ཨཝིཔཱཀཱནཾ ཛརཱམརཎཾ ཝིཔཱཀོཏི ཝཏྟབྦཏཱཡ པརིཡཱཡོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨབྱཱཀཏཝསེན པུཙྪཱ ན ཀཏཱ.

༤༩༧. དུབྦཎྞསཾཝཏྟནིཡནྟི ཨེཏྠ དུབྦཎྞིཡཾ ནཱམ ཨཔརིསུདྡྷཝཎྞཏཱ. ཨཔྤཱཡུཀཏཱ ནཱམ ཨཱཡུནོ ཙིརཾ པཝཏྟིཏུཾ ཨསམཏྠཏཱ. ཏཏྠ ཨཀུསལཀམྨཾ ཀམྨསམུཊྛཱནསྶ དུབྦཎྞརཱུཔསྶ ཀམྨཔཙྩཡོ ཧོཏི, ཨསདིསཏྟཱ པནསྶ ཏཾཝིཔཱཀོ ན ཧོཏི. ཨུཏུསམུཊྛཱནཱདིནོ པན ཏཾཔཊིལཱབྷཝསེན ཨཱཡུནོ ཙ ཨུཔཙྪེདཀཝསེན པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨེཝམེཏཾ པརིཡཱཡེན ཏཾསཾཝཏྟནིཀཾ ནཱམ ཧོཏི, ན ཝིཔཱཀཕསྶཱདཱིནཾ ཝིཡ ཛནཀཝསེན, ཏསྨཱ ཝིཔཱཀབྷཱཝེ ཨསཱདྷཀཾ. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟསདིསམེཝཱཏི.

ཛརཱམརཎཾ ཝིཔཱཀོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. ཨརིཡདྷམྨཝིཔཱཀཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༩༨. ཨིདཱནི ཨརིཡདྷམྨཝིཔཱཀཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཀིལེསཔྤཧཱནམཏྟམེཝ སཱམཉྙཕལཾ, ན ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ དྷམྨཱཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ནཏྠི ཨརིཡདྷམྨཝིཔཱཀོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཨརིཡདྷམྨཝིཔཱཀོཏི མགྒསངྑཱཏསྶ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཝིཔཱཀོ. ཀིལེསཀྑཡམཏྟཾ ཨརིཡཕལནྟི ལདྡྷིཡཱ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སཱམཉྙནྟི སམཎབྷཱཝོ, མགྒསྶེཏཾ ནཱམཾ. ‘‘སཱམཉྙཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི སཱམཉྙཕལཉྩཱ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ. བྲཧྨཉྙེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ན ཝིཔཱཀོཏིཨཱདཱིསུ སོཏཱཔཏྟིམགྒཱདཱིནཾ ཨཔཙཡགཱམིཏཾ སནྡྷཱཡ ཨརིཡཕལཱནཾ ནཝིཔཱཀབྷཱཝཾ པཊིཛཱནཱཏི, དཱནཕལཱདཱིནཾ པཊིཀྑིཔཏི. སོ ཧི ཨཱཙཡགཱམིཏྟིཀསྶ ཨེཝཾ ཨཏྠཾ དྷཱརེཏི – ཝིཔཱཀསངྑཱཏཾ ཨཱཙཡཾ གཙྪནྟི, ཏཾ ཝཱ ཨཱཙིནནྟཱ གཙྪནྟཱིཏི ཨཱཙཡགཱམིནོ, ཝིཔཱཀཾ ཨཔཙིནནྟཱ གཙྪནྟཱིཏི ཨཔཙཡགཱམིནོཏི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ པཊིཛཱནཱཏི ཙ པཊིཀྑིཔཏི ཙ.

༥༠༠. ཀཱམཱཝཙརཾ ཀུསལཾ སཝིཔཱཀཾ ཨཱཙཡགཱམཱིཏིཨཱདིཀཱ པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ སཀཝཱདིསྶ. ལོཀིཡཉྷི ཀུསལཾ ཝིཔཱཀཙུཏིཔཊིསནྡྷིཡོ ཙེཝ ཝཊྚཉྩ ཨཱཙིནནྟཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཱཙཡགཱམི. ལོཀུཏྟརཀུསལཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཡོ ཙེཝ ཝཊྚཉྩ ཨཔཙིནནྟཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཔཙཡགཱམི. ཨེཝམེཏཾ སཝིཔཱཀམེཝ ཧོཏི, ན ཨཔཙཡགཱམིཝཙནམཏྟེན ཨཝིཔཱཀཾ. ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡེཏྠ སཀཝཱདིནོ པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ ཝེདིཏབྦཱཏི.

ཨརིཡདྷམྨཝིཔཱཀཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༠༡. ཨིདཱནི ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀསྶ ཨཉྙམཉྙཱདིཔཙྩཡཝསེན པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཝིཔཱཀོཔི ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏསྶ ཝིཔཱཀོཏི ཏསྶ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨསྶ ཝིཔཱཀསྶ ཡོ ཝིཔཱཀོ, སོཔི ཏེ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོ ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ ཨཱཡཏིཾ ཝིཔཱཀདཱནཱབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཏཔྤཙྩཡཱཔི ཨཉྙསྶ ཝིཔཱཀསྶ ཨུཔྤཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ སནྟེ པནསྶ ཀུསལཱཀུསལསྶ ཝིཡ ཏསྶཱཔི ཝིཔཱཀསྶ ཝིཔཱཀོ, ཏསྶཱཔི ཝིཔཱཀོཏི ཝཊྚཱནུཔཙྪེདོ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི པུཊྛོ སམཡཝིརོདྷབྷཡེན པཊིཀྑིཔཏི.

ཝིཔཱཀོཏི ཝཱཏིཨཱདིམྷི ཝཙནསཱདྷནེ པན ཡདི ཝིཔཱཀསྶ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨེན ཨེཀཏྠཏཱ བྷཝེཡྻ, ཀུསལཱཀུསལབྱཱཀཏཱནཾ ཨེཀཏྠཏཾ ཨཱཔཛྫེཡྻཱཏི པཊིཀྑིཔཏི. ཝིཔཱཀོ ཙ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོ ཙཱཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སོ ཧི ཙཏཱུསུ ཝིཔཱཀཀྑནྡྷེསུ ཨེཀེཀཾ ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཱདཱིསུ པཙྩཡཊྛེན ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨཏཾ པཙྩཡུཔྤནྣཊྛེན ཙ ཝིཔཱཀཾ མཉྙམཱནོ ‘‘ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོ’’ཏི པུཊྛོ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘ཡསྨཱ ཏཡཱ ཨེཀཀྑཎེ ཙཏཱུསུ ཁནྡྷེསུ ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོཔི ཨནུཉྙཱཏོ, ཏསྨཱ ཏེསཾ སཧགཏཱདིབྷཱཝོ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི ཙོདེཏུཾ ཨེཝམཱཧ. ཨིཏརོ ཀུསལཱཀུསལསངྑཱཏཾ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཏཉྙེཝ ཨཀུསལནྟི ཡདི ཏེ ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོ, ཡོ ཨཀུསལཝིཔཱཀོ, སོ ཨཀུསལཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཀསྨཱ? ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨེན ཨེཀཏྟཱ. ཏཉྙེཝ ཀུསལནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༥༠༢. ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཱཏི ཨིདཾ སཧཛཱཏཱནཾ པཙྩཡམཏྟཝསེན ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཨསཱདྷཀཾ. མཧཱབྷཱུཏཱནམྤི ཙ ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཏཱ ཝུཏྟཱ, ན ཙ ཏཱནི ཝིཔཱཀཱནི, ན ཙ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨཱནཱིཏི.

ཝིཔཱཀོ ཝིཔཱཀདྷམྨདྷམྨོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

སཏྟམོ ཝགྒོ.

༨. ཨཊྛམཝགྒོ

༡. ཚགཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༠༣-༥༠༤. ཨིདཱནི ཚགཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨསུརཀཱཡེན སདྡྷིཾ ཚགཏིཡོཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཉྩེཝ ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘པཉྩ ཁོ པནིམཱ, སཱརིཔུཏྟ, གཏིཡོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༥༣) ལོམཧཾསནཔརིཡཱཡེ པརིཙྪིནྣཱནཾ གཏཱིནཾ ཝསེན ཙོདེཏུཾ ནནུ པཉྩ གཏིཡོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན པཊིཛཱནཱཏི. ཀསྨཱ པན སཀཝཱདཱི ཚ གཏིཡོ ན སམྤཊིཙྪཏི, ནནུ ‘‘ཙཏཱུཧཱཔཱཡེཧི ཙ ཝིཔྤམུཏྟོ’’ཏི ཨེཏྠ ཨསུརཀཱཡོཔི གཧིཏོཏི. སཙྩཾ གཧིཏོ, ན པནེསཱ གཏི. ཀསྨཱ? ཝིསུཾ ཨབྷཱཝཏོ. ཨསུརཀཱཡསྨིཉྷི ཀཱལཀཉྩིཀཱ ཨསུརཱ པེཏགཏིཡཱ སངྒཧིཏཱ, ཝེཔཙིཏྟིཔརིསཱ དེཝགཏིཡཱ, ཨསུརཀཱཡོཏི ཝིསུཾ ཨེཀཱ གཏི ནཱམ ནཏྠི.

ཨིདཱནི ཨེཏམེཝ ཨཏྠཾ དསྶེཏུཾ ནནུ ཀཱལཀཉྩིཀཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ སམཱནཝཎྞཱཏི སདིསརཱུཔསཎྛཱནཱ བཱིབྷཙྪཱ ཝིརཱུཔཱ དུདྡསྶིཀཱ. སམཱནབྷོགཱཏི སདིསམེཐུནསམཱཙཱརཱ. སམཱནཱཧཱརཱཏི སདིསཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཔུབྦལོཧིཏཱདིཨཱཧཱརཱ. སམཱནཱཡུཀཱཏི སདིསཨཱཡུཔརིཙྪེདཱ. ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧནྟི ཀཉྙཱགཧཎཉྩེཝ ཀཉྙཱདཱནཉྩ. སུཀྐཔཀྑེ སམཱནཝཎྞཱཏི སདིསརཱུཔསཎྛཱནཱ ཨབྷིརཱུཔཱ པཱསཱདིཀཱ དསྶནཱིཡཱ པབྷཱསམྤནྣཱ. སམཱནབྷོགཱཏི སདིསཔཉྩཀཨཱམགུཎབྷོགཱ. སམཱནཱཧཱརཱཏི སདིསསུདྷཱབྷོཛནཱདིཨཱཧཱརཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ནནུ ཨཏྠི ཨསུརཀཱཡོཏི ཨིདཾ ཨསུརཀཱཡསྶེཝ སཱདྷཀཾ. ཏསྶ པན ཝིསུཾ གཏིཔརིཙྪེདཱབྷཱཝེན ན གཏིསཱདྷཀནྟི.

ཚགཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. ཨནྟརཱབྷཝཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༠༥. ཨིདཱནི ཨནྟརཱབྷཝཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨནྟརཱ པརིནིབྦཱཡཱི’’ཏི སུཏྟཔདཾ ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨནྟརཱབྷཝོ ནཱམ ཨཏྠི, ཡཏྠ སཏྟོ དིབྦཙཀྑུཀོ ཝིཡ ཨདིབྦཙཀྑུཀོ, ཨིདྡྷིམཱ ཝིཡ ཨནིདྡྷིམཱ མཱཏཱཔིཏིསམཱགམཉྩེཝ ཨུཏུསམཡཉྩ ཨོལོཀཡམཱནོ སཏྟཱཧཾ ཝཱ ཨཏིརེཀསཏྟཱཧཾ ཝཱ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ལདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ཡེ ཙ བྷགཝཏཱ ཏཡོ བྷཝཱ ཝུཏྟཱ, ཏེསཾ ཝསེན ཙོདེཏུཾ ཀཱམབྷཝོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡདི ཏེ ཨནྟརཱབྷཝོ ནཱམ ཀོཙི བྷཝོ ཨཏྠི, ཏེན ཀཱམབྷཝཱདཱིནཾཡེཝ ཨཉྙཏརེན བྷཝིཏབྦཾ པཉྩཝོཀཱརབྷཝཱདིནཱ ཝིཡ, ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམི – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨཡཾ ཨནྟརཱབྷཝོ ནཱམ ཀཱམབྷཝོ, ཨུདཱཧུ རཱུཔབྷཝོ ཨརཱུཔབྷཝོ ཝཱ’’ཏི? ཨིཏརོ ཏཐཱ ཨནིཙྪནྟོ སབྦཾ པཊིཀྑིཔཏི. ཀཱམབྷཝསྶ ཙཱཏིཨཱདི ཡདི ཨནྟརཱབྷཝོ ནཱམ ཨཏྠི, ཨིམེསཾ བྷཝཱནཾ ཨནྟརཱ དྭིནྣཾ སཱིམཱནཾ སཱིམནྟརིཀཱ ཝིཡ བྷཝེཡྻཱཏི ཙོདེཏུཾ ཨཱརདྡྷཾ. པརཝཱདཱི པན ཏཐཱ ཨནིཙྪནྟོ སབྦཔཉྷེ པཊིཀྑིཔཏི ཀེཝལཾ ལདྡྷིཡཱ, ན སཧདྷམྨེན. ཏེནེཝ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘ནོ ཝཏ རེ’ཏི པཊིསེདྷེཏི.

༥༠༦. པཉྩམཱི སཱ ཡོནཱིཏིཨཱདཱིནིཔི ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཡོནིཨཱདཱིསུ སོ སམོདྷཱནཾ ན གཙྪཏི, ཨཐ ཏེན ཏཏོ ཏཏོ ཨཏིརེཀེན བྷཝིཏབྦནྟི ཙོདེཏུཾ ཝུཏྟཱནི. ཨནྟརཱབྷཝཱུཔགཾ ཀམྨནྟི ཡདི སོཔི ཨེཀོ བྷཝོ, ཡཐཱ ཀཱམབྷཝཱུཔགཱདཱིནི ཀམྨཱནི ཨཏྠཱིཏི སཏྠཱརཱ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶིཏཱནི, ཨེཝཾ ཏདུཔགེནཱཔི ཀམྨེན བྷཝིཏབྦནྟི ཙོདནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྨཱ པན པརསམཡེ ཨནྟརཱབྷཝཱུཔགཾ ནཱམ པཱཊིཡེཀྐཾ ཀམྨཾ ནཏྠི, ཡཾ ཡཾ བྷཝཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི, ཏདུཔགེནེཝ ཀམྨེན ཨནྟརཱབྷཝེ ནིབྦཏྟཏཱིཏི ཏེསཾ ལདྡྷི, ཏསྨཱ ‘ནཧེཝ’ནྟི པཊིཀྑིཏྟཾ. ཨཏྠི ཨནྟརཱབྷཝཱུཔགཱ སཏྟཱཏི པུཊྛོཔི ཀཱམབྷཝཱུཔགཱཡེཝ ནཱམ ཏེཏི ལདྡྷིཡཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཛཱཡནྟཱིཏིཨཱདཱིནི པུཊྛོཔི ཏཏྠ ཛཱཏིཛརཱམརཎཱནི ཙེཝ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཔརམྤརཉྩ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. རཱུཔཱདིཝསེན པུཊྛོཔི ཡསྨཱ ཨནྟརཱབྷཝསཏྟསྶ ཨནིདསྶནཾ རཱུཔཾ, ཝེདནཱདཡོཔི ཨཉྙེསཾ ཝིཡ ན ཨོལཱ༹རིཀཱཏི ཏསྶ ལདྡྷི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིམིནཱཝ ཀཱརཎེན པཉྩཝོཀཱརབྷཝབྷཱཝེཔི པཊིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ.

༥༠༧. ཨིདཱནི ཀཱམབྷཝོ བྷཝོ གཏཱིཏིཨཱདི བྷཝསཾསནྡནཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡདི ཏེ ཨནྟརཱབྷཝོ ནཱམ ཀོཙི བྷཝོ བྷཝེཡྻ, ཡཐཱ ཀཱམབྷཝཱདཱིསུ བྷཝགཏིཨཱདིབྷེདོ ལབྦྷཏི, ཏཐཱ ཏཏྲཱཔི ལབྦྷེཐ. ཡཐཱ ཝཱ ཏཏྠ ན ལབྦྷཏི, ཏཐཱ ཨིམེསུཔི ན ལབྦྷེཐ. སམཱནསྨིཉྷི བྷཝབྷཱཝེ ཨེཏེསྭེཝེས ཝིབྷཱགོ ཨཏྠི, ན ཨིཏརསྨིནྟི ཀོ ཨེཏྠ ཝིསེསཧེཏཱུཏི. ཨིཏརོ པུན ལདྡྷིམཏྟཝསེན ཏཾ ཏཾ པཊིཛཱནཱཏི ཙེཝ པཊིཀྑིཔཏི ཙ.

༥༠༨. སབྦེསཉྙེཝ སཏྟཱནཾ ཨཏྠི ཨནྟརཱབྷཝོཏི པུཊྛོ ཡསྨཱ ནིརཡཱུཔགཨསཉྙསཏྟཱུཔགཨརཱུཔཱུཔགཱནཾ ཨནྟརཱབྷཝཾ ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཏེནེཝ ཀཱརཎེན པཊིལོམེ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཱནནྟརིཡསྶཱཏིཨཱདི ཡེསཾ སོ ཨནྟརཱབྷཝཾ ན ཨིཙྪཏི, ཏེ ཏཱཝ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཏཾ སབྦཾ པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ སདྡྷིཾ སུཏྟསཱདྷནེནཱཏི.

ཨནྟརཱབྷཝཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. ཀཱམགུཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༡༠. ཨིདཱནི ཀཱམགུཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ སཀསམཡེ ཏཱཝ ཀཱམདྷཱཏཱུཏི ཝཏྠུཀཱམཱཔི ཝུཙྩནྟི – ཀིལེསཀཱམཱཔི ཀཱམབྷཝོཔི. ཨེཏེསུ ཧི ཝཏྠུཀཱམཱ ཀམནཱིཡཊྛེན ཀཱམཱ, སབྷཱཝནིསྶཏྟསུཉྙཏཊྛེན དྷཱཏཱུཏི ཀཱམདྷཱཏུ. ཀིལེསཀཱམཱ ཀམནཱིཡཊྛེན ཙེཝ ཀམནཊྛེན ཙ ཀཱམཱ, ཡཐཱཝུཏྟེནེཝཏྠེན དྷཱཏཱུཏི ཀཱམདྷཱཏུ. ཀཱམབྷཝོ ཀམནཱིཡཊྛེན ཀམནཊྛེན ཝཏྠུཀཱམཔཝཏྟིདེསཊྛེནཱཏི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཀཱམོ, ཡཐཱཝུཏྟེནེཝཏྠེན དྷཱཏཱུཏི ཀཱམདྷཱཏུ. པརསམཡེ པན – ‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམགུཎཱ’’ཏི ཝཙནམཏྟཾ ནིསྶཱཡ པཉྩེཝ ཀཱམགུཎཱ ཀཱམདྷཱཏཱུཏི གཧིཏཾ. ཏསྨཱ ཡེསཾ ཨཡཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི པུབྦསེལིཡཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཀཱམདྷཱཏུནཱནཏྟཾ བོདྷེཏུཾ པཉྩེཝཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ནནུ ཨཏྠཱིཏིཨཱདི ཀིལེསཀཱམདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏཔྤཊིསཾཡུཏྟོཏི ཀཱམགུཎཔཊིསཾཡུཏྟོ, ཀཱམགུཎཱརམྨཎོཏི ཨཏྠོ. ནོ ཙ ཝཏ རེ ཝཏྟབྦེ པཉྩེཝཱཏི ཨིམེསུ ཏཔྤཊིསཾཡུཏྟཚནྡཱདཱིསུ སཏི པཉྩེཝ ཀཱམགུཎཱ ཀཱམདྷཱཏཱུཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨེཏེཔི ཧི ཚནྡཱདཡོ ཀམནཱིཡཊྛེན ཀཱམཱ ཙ དྷཱཏུ ཙཱཏིཔི ཀཱམདྷཱཏུ. ཀམནཊྛེན ཀཱམསངྑཱཏཱ དྷཱཏཱུཏིཔི ཀཱམདྷཱཏཱུཏི ཨཏྠོ.

མནུསྶཱནཾ ཙཀྑུནྟིཨཱདི ཝཏྠུཀཱམདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ པརཝཱདཱི ཚནྣམྤི ཨཱཡཏནཱནཾ ཝཏྠུཀཱམབྷཱཝེན ནཀཱམདྷཱཏུབྷཱཝཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན མནོཏི པུཊྛོ མཧགྒཏལོཀུཏྟརཾ སནྡྷཱཡ ནཀཱམདྷཱཏུབྷཱཝཾ པཊིཛཱནཱཏི. ཡསྨཱ པན སབྦོཔི ཏེབྷཱུམཀམནོ ཀཱམདྷཱཏུཡེཝ, ཏསྨཱ ནཾ སཀཝཱདཱི སུཏྟེན ནིགྒཎྷཱཏི.

༥༡༡. ཀཱམགུཎཱ བྷཝོཏིཨཱདི བྷཝསྶ ཀཱམདྷཱཏུབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྨཱ པན ཀཱམགུཎམཏྟེ བྷཝོཏི ཝོཧཱརོ ནཏྠི, ཏསྨཱ པརཝཱདཱི ནཧེཝཱཏི པཊིཀྑིཔཏི. ཀཱམགུཎཱུཔགཾ ཀམྨནྟིཨཱདི སབྦཾ ཀཱམགུཎམཏྟསྶ ནཀཱམདྷཱཏུབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཀཱམདྷཱཏུསངྑཱཏཀཱམབྷཝཱུཔགམེཝ ཧི ཀམྨཾ ཨཏྠི, ཀཱམབྷཝཱུཔགཱ ཨེཝ ཙ སཏྟཱ ཧོནྟི. ཏཏྠ ཛཱཡནྟི ཛིཡནྟི མིཡནྟི ཙཝནྟི ཨུཔཔཛྫནྟི, ན ཀཱམགུཎེསཱུཏི ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཀཱམགུཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. ཀཱམཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༡༣-༥༡༤. ཨིདཱནི ཀཱམཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམགུཎཱ’’ཏི ཝཙནམཏྟཾ ནིསྶཱཡ རཱུཔཱཡཏནཱདཱིནི པཉྩེཝཱཡཏནཱནི ཀཱམཱཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཾ; ཏེསཾ ཀིལེསཀཱམསྶེཝ ནིཔྤརིཡཱཡེན ཀཱམབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ པཉྩེཝཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཀཱམཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. རཱུཔདྷཱཏུཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༡༥-༥༡༦. ཨིདཱནི རཱུཔདྷཱཏུཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘རཱུཔིནོ དྷམྨཱ རཱུཔདྷཱཏུ ནཱམཱ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ རཱུཔིནོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ཡསྨཱ རཱུཔདྷཱཏུ ནཱམ རཱུཔབྷཝོ, ན རཱུཔམཏྟམེཝ, ཏསྨཱ ཏེནཏྠེན ཙོདེཏུཾ རཱུཔདྷཱཏཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ སབྦཾ ཀཱམགུཎཀཐཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. སཱཝ ཀཱམདྷཱཏཱུཏི པུཊྛོ བྷཱུམིཔརིཙྪེདེན ཝིརོདྷཾ པསྶམཱནོ པཊིཀྑིཔཏི. པུན དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ པུཊྛོ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ སནྟེ པན དྭཱིཧི བྷཝེཧི སམནྣཱགཏཏཱ ཨཱཔཛྫཏི, ཏེན ཏཾ སཀཝཱདཱི ཀཱམབྷཝེན ཙཱཏི ཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཨེཀསྶ དྭཱིཧི སམནྣཱགཏཱབྷཱཝཏོ པཊིཀྑིཔཏཱིཏི.

རཱུཔདྷཱཏུཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. ཨརཱུཔདྷཱཏུཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༡༧-༥༡༨. ཨརཱུཔདྷཱཏུཀཐཱཡཔི ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨརཱུཔདྷམྨེསུ པན ཝེདནཱཀྑནྡྷམེཝ གཧེཏྭཱ ཝེདནཱ བྷཝོཏིཨཱདིནཱ ནཡེནེཏྠ དེསནཱ ཀཏཱ. ཏཏྠ ཀིཾ ཏེ ཨརཱུཔིནོ དྷམྨཱཏི སངྑཾ གཏཱ ཝེདནཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཱ ཧོཏཱིཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཨརཱུཔདྷཱཏུཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. རཱུཔདྷཱཏུཡཱ ཨཱཡཏནཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༡༩. ཨིདཱནི རཱུཔདྷཱཏུཡཱ ཨཱཡཏནཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘རཱུཔཱི མནོམཡོ སབྦངྒཔཙྩངྒཱི ཨཧཱིནིནྡྲིཡོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༨༧) སུཏྟཾ ནིསྶཱཡ བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ གྷཱནཱདིནིམིཏྟཱནིཔི ཨཱཡཏནཱནེཝཱཏི ཀཔྤེཏྭཱ སལཱ༹ཡཏནིཀོ ཏེསཾ ཨཏྟབྷཱཝོཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ སལཱ༹ཡཏནིཀོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ལདྡྷིཝསེན པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ཡཾ ཏཏྠ ཨཱཡཏནཾ ནཏྠི, ཏསྶ ཝསེན ཙོདེཏུཾ ཨཏྠི ཏཏྠ གྷཱནཱཡཏནནྟིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏོ པརཝཱདཱི ཡཾ ཏཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནཾ ཏིཎྞཾ ཨཱཡཏནཱནཾ གྷཱནཱདིཀཾ སཎྛཱནནིམིཏྟཾ ཏདེཝ ཨཱཡཏནནྟི ལདྡྷིཡཱ པཊིཛཱནཱཏི. བཱཧིརཱནཾ གནྡྷཱཡཏནཱདཱིནཾ ཝསེན པུཊྛོ གྷཱནཔྤསཱདཱདཡོ ཏཏྠ ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ ཏེསཾ གོཙརཾ པཊིསེདྷེནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. པཊིལོམཔཉྷསཾསནྡནཔཉྷེསུཔི ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༥༢༡. ཨཏྠི ཏཏྠ གྷཱནཱཡཏནཾ ཨཏྠི གནྡྷཱཡཏནཾ ཏེན གྷཱནེན ཏཾ གནྡྷཾ གྷཱཡཏཱིཏི ཏསྨིཾཡེཝ པརསམཡེ ཨེཀཙྩེ ཨཱཙརིཡེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏེ ཀིར ཏཏྠ ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི པརིཔུཎྞཱནི ཨིཙྪནྟི, ཨཱཡཏནེན ཙ ནཱམ སཀིཙྩཀེན བྷཝིཏབྦནྟི ཏེཧི གྷཱནཱདཱིཧི ཏེ གནྡྷཱདཡོ གྷཱཡནྟི སཱཡནྟི ཕུསནྟཱིཏིཔི ཨིཙྪནྟི. ཏཾ ལདྡྷིཾ སནྡྷཱཡ པརཝཱདཱི ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནཱཏི.

༥༢༢. ཨཏྠི ཏཏྠ མཱུལགནྡྷོཏིཨཱདཱིནི པན པུཊྛོ ཨཏྠིབྷཱཝཾ སཱདྷེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ནནུ ཨཏྠི ཏཏྠ གྷཱནནིམིཏྟནྟིཨཱདི སཎྛཱནམཏྟསྶེཝ སཱདྷཀཾ, ན ཨཱཡཏནསྶ, ཏསྨཱ ཨུདཱཧཊམྤི ཨནུདཱཧཊསདིསམེཝཱཏི.

རཱུཔདྷཱཏུཡཱ ཨཱཡཏནཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. ཨརཱུཔེ རཱུཔཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༢༤-༥༢༦. ཨིདཱནི ཨརཱུཔེ རཱུཔཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔ’’ནྟི ཝཙནཏོ ཨཱརུཔྤབྷཝེཔི ཨོལཱ༹རིཀརཱུཔཱ ནིསྶཊཾ སུཁུམརཱུཔཾ ཨཏྠཱིཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཏྠི རཱུཔནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨརཱུཔེ རཱུཔཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. རཱུཔཾ ཀམྨནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༢༧-༥༣༧. ཨིདཱནི རཱུཔཾ ཀམྨནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཀཱཡཝཙཱིཝིཉྙཏྟིསངྑཱཏཾ རཱུཔམེཝ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ, ཏཉྩ ཀུསལསམུཊྛཱནཾ ཀུསལཾ, ཨཀུསལསམུཊྛཱནཾ ཨཀུསལནྟི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧིསཱསཀཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཀུསལེན ཙིཏྟེན སམུཊྛིཏནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ སཙེ ཏཾ ཀུསལཾ, ཡྭཱཡཾ སཱརམྨཎཱདིབྷེདོ ཀུསལསྶ ལབྦྷཏི, ཨཏྠི ཏེ སོ ཏསྶཱཏི ཙོདེཏུཾ སཱརམྨཎནྟིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ པཏྠནཱ པཎིདྷཱིཏི ཙེཏནཱཡེཝེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཀུསལཙེཏནཱཡེཝ ཧི པཀཔྤཡམཱནཱ པཏྠནཱཏི. པཀཔྤནཝསེན ཋིཏཏྟཱ པཎིདྷཱིཏི ཙ ཝུཙྩཏི. པརཏོ པན ཀུསལེན ཙིཏྟེན སམུཊྛིཏཱ ཝེདནཱ སཉྙཱ ཙེཏནཱ སདྡྷཱཏིཨཱདཱིསུ ཝེདནཱདཱིནཉྙེཝ ཙེཏྠ པཏྠནཱ པཎིདྷཱིཏི ལབྦྷཏི, ན ཙེཏནཱཡ. ཀསྨཱ? དྭིནྣཾ ཙེཏནཱནཾ ཨེཀཏོ ཨབྷཱཝཱ, སོཏཔཏིཏཏྟཱ པན ཨེཝཾ ཏནྟི གཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. རཱུཔཱཡཏནནྟིཨཱདི པུརིམཝཱརེ ‘‘སབྦནྟཾ ཀུསལ’’ནྟི སཾཁིཏྟསྶ པབྷེདདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. སེསཱ སཾསནྡནནཡཱ, ཝཙཱིཀམྨཀཐཱ ‘‘ཨཀུསལེན ཙིཏྟེན སམུཊྛིཏ’’ནྟིཨཱདིཝིདྷཱནཉྩ སབྦཾ པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨསུཙཱིཏི པནེཏྠ སུཀྐཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. སུཏྟསཱདྷནཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

རཱུཔཾ ཀམྨནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༤༠. ཨིདཱནི ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ནཱམ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟོ ཨརཱུཔདྷམྨོ, ཏསྨཱ རཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ནཏྠཱིཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ནཏྠི རཱུཔཱིནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱཡཱུཏི པཉྷེ ཨུཔཱདིནྣརཱུཔཱནམྤི ཏིཎཀཊྛཱདཱིནམྤི སནྟཱནཝསེན པཝཏྟིམེཝ ཨཱཡུ ཋིཏི ཡཔནཱ ཡཱཔནཱ ཨིརིཡནཱ ཝཏྟནཱ པཱལནཱཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཨཏྠཱིཏི པཉྷེཔི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན པཊིཛཱནཱཏི. ཨཏྠི ཨརཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡནྟི པཉྷེ ཨརཱུཔདྷམྨཱནཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡསནྟཱནཾ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི.

༥༤༡. རཱུཔཱིནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱཡུ ཨརཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡནྟི པཉྷེ སཏྟསནྟཱནེ རཱུཔིནོ ཝཱ ཧོནྟུ ཨརཱུཔིནོ ཝཱ, སབྦེསཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ ཨརཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡམེཝ ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི.

༥༤༢. ནིརོདྷསམཱཔནྣཔཉྷེསུཔི ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ ཨརཱུཔཛཱིཝིཏམེཝ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི ཙ པཊིཛཱནཱཏི ཙ. སཀཝཱདཱི པན ཏཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ཡཾ ཨརཱུཔཔཝཏྟེ ཨསཏི ཨཏྠི, རཱུཔེན ཏེན བྷཝིཏབྦནྟི ཙོདེཏུཾ ཧཉྩཱིཏིཨཱདིམཱཧ. སངྑཱརཀྑནྡྷཔཉྷེ ཕསྶཱདིསངྑཱརཀྑནྡྷཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཀཱཡཀམྨཱདིསངྑཱརཀྑནྡྷཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཀཱཡཝིཉྙཏྟི ཝཙཱིཝིཉྙཏྟི སམྨཱཝཱཙཱ སམྨཱཀམྨནྟོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡནྟི ཨེཝམཱདཡོཔི དྷམྨཱ སངྑཱརཀྑནྡྷཔརིཡཱཔནྣཱཏིསྶ ལདྡྷི. སཀཝཱདཱི པན ཏཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ཡདི ནིརུདྡྷེཔི ཨརཱུཔཔཝཏྟེ སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཨཏྠི, ཙཏུནྣམྤི ཁནྡྷཱནཾ ཨཏྠིཏཱ ཧོཏཱུཏི ཙོདེཏུཾ ཨཏྠི ཝེདནཱཀྑནྡྷོཏི ཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, སམཱཔཛྫནྟསྶ ཙ ཝུཊྛཧནྟསྶ ཙ པུབྦཱཔརབྷཱགཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

༥༤༣. ཨསཉྙསཏྟཝཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྶ ཧི ལདྡྷིཡཱ ཨསཉྙསཏྟཱནཾ པཊིསནྡྷིཀཱལེ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏེན སཧ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཨརཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ པཝཏྟཏི. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ནཏྠཱིཏི པུཊྛོ པཊིཀྑིཔཏི, ཨཏྠཱིཏི པུཊྛོ པཊིཛཱནཱཏི. ཝེདནཱཀྑནྡྷཱདཡོཔི ཏེསཾ པཝཏྟིཝསེན པཊིཀྑིཔཏི, ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. སཀཝཱདཱི པན ཏཾ ཨནིཙྪནྟོ ‘‘སཙེ ཏཏྠ ཨེཀཀྑཎེཔི ཝེདནཱདཡོ ཨཏྠི, པཉྩཝོཀཱརབྷཝཏྟཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཙོདེཏུཾ པཉྩཝོཀཱརབྷཝོཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོ སུཏྟཝིརོདྷབྷཡཱ པཊིཀྑིཔཏི.

༥༤༤-༥༤༥. ཨེཀདེསཾ བྷིཛྫཏཱིཏི པཉྷེ སམྤཡུཏྟཾ བྷིཛྫཏི, ཝིཔྤཡུཏྟཾ ཏིཊྛཏཱིཏི ཏསྶ ལདྡྷི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. དྭེ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱནཱིཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. རཱུཔཱརཱུཔཝསེན ཧི དྭེ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱནི, ཏེཧིཡེཝ སཏྟོ ཛཱིཝཏི, ཏེསཾ བྷངྒེན མརཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཙུཏིཀྑཎསྨིཉྷི དྭེཔི ཛཱིཝིཏཱནི སཧེཝ བྷིཛྫནྟི.

ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༡. ཀམྨཧེཏུཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༤༦. ཨིདཱནི ཀམྨཧེཏུཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེན ཨརཧཏཱ པུརིམབྷཝེ ཨརཧཱ ཨབྦྷཱཙིཀྑིཏཔུབྦོ, སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཧེཏུ ཨརཧཏྟཱ པརིཧཱཡཏཱིཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཀམྨཧེཏཱུཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསཾ པརིཧཱནིཀཐཱཡཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཧནྡ ཧི ཨརཧནྟཱནཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑཏཱིཏི ཨིདཾ ཡསྶ ཀམྨསྶ ཧེཏུ པརིཧཱཡཏི, ཏཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏུཾ ཝདཏི. ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ཏཾ པཀྑཾ པཊིཛཱནཱཔེཏྭཱ ‘‘ཡདི ཨེཝཾ ཡེཧི ཨརཧནྟོ ན ཨབྦྷཱཙིཀྑིཏཔུབྦཱ, ཏེ སབྦེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎེཡྻུ’’ནྟི ཙོདེཏུཾ ཡེ ཀེཙཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཨརཧཏྟཾ སམྤཱཔུཎནེ ནིཡཱམཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི.

ཀམྨཧེཏུཀཐཱཝཎྞནཱ.

ཨཊྛམོ ཝགྒོ.

༩. ནཝམཝགྒོ

༡. ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༤༧. ཨིདཱནི ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ སཀསམཡེ སངྑཱརེ ཨཱདཱིནཝཏོ ནིབྦཱནཉྩ ཨཱནིསཾསཏོ པསྶནྟསྶ སཾཡོཛནཔྤཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ནིཙྪཡོ. ཡེསཾ པན ཏེསུ དྭཱིསུཔི ཨེཀཾསིཀཝཱདཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིནོཝ སཾཡོཛནཔྤཧཱནཾ ཧོཏཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐསྶ ‘‘ཨེཀཾསིཀཝཱདོ ཏཡཱ གཧིཏོ, ཨཱདཱིནཝོཔི དཊྛབྦོཡེཝཱ’’ཏི ཝིབྷཱགདསྶནཏྠཾ སཀཝཱདཱི སངྑཱརེཏིཨཱདིམཱཧ.

སངྑཱརེ ཙ ཨནིཙྩཏོ མནསིཀརོཏི, ནིབྦཱནེ ཙ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱི ཧོཏཱིཏི པཉྷསྨིཾ ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ – ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིསྶ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཏེསཾ ལདྡྷི. ནནུ སངྑཱརེ ཨནིཙྩཏོ མནསིཀརོཏོ སཾཡོཛནཱ པཧཱིཡནྟཱིཏི ཙ པུཊྛོ ཨཱམནྟཱཏི པཊིཛཱནཱཏི. ཏེན ཏེ སངྑཱརེ ཙ ཨནིཙྩཏོ མནསིཀརོཏི, ནིབྦཱནེ ཙ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱི ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཀིཾ སམྤཊིཙྪསི ཨེཏནྟི. ཏཏོ པརཝཱདཱི ཨེཀཙིཏྟཀྑཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, དུཏིཡཾ པུཊྛོ ནཱནཱཙིཏྟཝསེན པཊིཛཱནཱཏི. སཀཝཱདཱི པནསྶ ཨདྷིཔྤཱཡཾ མདྡིཏྭཱ ཨནིཙྩམནསིཀཱརསྶ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིཏཱཡ ཙ ཨེཀཏོ པཊིཉྙཱཏཏྟཱ དྭིནྣཾ ཕསྶཱནཾ དྭིནྣཾ ཙིཏྟཱནཾ སམོདྷཱནཾ ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ དྭིནྣཾ སམོདྷཱནཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཀྑཏོཏིཨཱདིཔཉྷེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀིཾ པནེཏྠ སནྣིཊྛཱནཾ, ཀིཾ ཨནིཙྩཱདིཏོ མནསིཀརོཏོ སཾཡོཛནཱ པཧཱིཡནྟི, ཨུདཱཧུ ནིབྦཱནེ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིསྶ, ཨུདཱཧུ དྭེཔི ཨེཀཏོ ཀརོནྟསྶཱཏི. ཡདི ཏཱཝ ཨནིཙྩཱདིཏོ མནསིཀརོཏོ པཧཱནཾ བྷཝེཡྻ, ཝིཔསྶནཱཙིཏྟེནེཝ བྷཝེཡྻ. ཨཐ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིནོ, ཨནུསྶཝཝསེན ནིབྦཱནེ ཨཱནིསཾསཾ པསྶནྟསྶ ཝིཔསྶནཱཙིཏྟེནེཝ བྷཝེཡྻ, ཨཐ དྭེཔི ཨེཀཏོ ཀརོནྟསྶ བྷཝེཡྻ, དྭིནྣཾ ཕསྶཱདཱིནཾ སམོདྷཱནཾ བྷཝེཡྻ. ཡསྨཱ པན ཨརིཡམགྒཀྑཎེ ཨནིཙྩཱདིམནསིཀཱརསྶ ཀིཙྩཾ ནིཔྥཏྟིཾ གཙྪཏི པུན ནིཙྩཏོཏིཨཱདིགཧཎསྶ ཨནུཔྤཏྟིདྷམྨབྷཱཝཏོ, ནིབྦཱནེ ཙ པཙྩཀྑཏོཝ ཨཱནིསཾསདསྶནཾ ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨཱ ཀིཙྩནིཔྥཏྟིཝསེན ཨནིཙྩཱདིཏོ མནསིཀརོཏོ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟིཝསེན ཙ ནིབྦཱནེ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིསྶ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

༥༤༨. ནིབྦཱནེ སུཁཱནུཔསྶཱིཏི སུཏྟཾ ནིབྦཱནེ སུཁཱནུཔསྶནཱདིབྷཱཝམེཝ སཱདྷེཏི, ན ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིཏཱམཏྟེན སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཾ. ཏསྨཱ ཨཱབྷཏམྤི ཨནཱབྷཏསདིསམེཝཱཏི.

ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. ཨམཏཱརམྨཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༤༩. ཨིདཱནི ཨམཏཱརམྨཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ནིབྦཱནཾ མཉྙཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནཾ ཨཡོནིསོ ཨཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཨམཏཱརམྨཎཾ སཾཡོཛནཾ ཧོཏཱིཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ སཙེ ཨམཏཱརམྨཎཾ སཾཡོཛནཾ, ཨམཏསྶ སཾཡོཛནིཡཱདིབྷཱཝོ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཙོདེཏུཾ ཨམཏཾ སཾཡོཛནིཡནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ སུཏྟཝིརོདྷབྷཡེན སབྦཾ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ནིབྦཱནཾ ནིབྦཱནཏོཏི ཨཱཧཊསུཏྟཾ པན དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ, ཏསྨཱ ཨསཱདྷཀནྟི.

ཨམཏཱརམྨཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. རཱུཔཾ སཱརམྨཎནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༥༢-༥༥༣. ཨིདཱནི རཱུཔཾ སཱརམྨཎནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ རཱུཔཾ སཔྤཙྩཡཊྛེན སཱརམྨཎཾ ནཱམ ཧོཏི, ན ཨཉྙཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཱརམྨཎཔཙྩཡཝསེན. ཡེསཾ པན ཨཝིསེསེན རཱུཔཾ སཱརམྨཎནྟི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཱརམྨཎཏྠསྶ ཝིབྷཱགདསྶནཏྠཾ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ན ཝཏྟབྦནྟི པཉྷེ ཨོལུབྦྷཱརམྨཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. དུཏིཡཔཉྷེཔི པཙྩཡཱརམྨཎཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཏསྶེཝ. ཨིཏི སཔྤཙྩཡཊྛེནེཝེཏྠ སཱརམྨཎཏཱ སིདྡྷཱཏི.

རཱུཔཾ སཱརམྨཎནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. ཨནུསཡཱ ཨནཱརམྨཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༥༤-༥༥༦. ཨིདཱནི ཨནུསཡཱ ཨནཱརམྨཎཱཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཨནུསཡཱ ནཱམ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཱ ཨཧེཏུཀཱ ཨབྱཱཀཏཱ, ཏེནེཝ ཙ ཨནཱརམྨཎཱཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཉྩེཝ ཨེཀཙྩཱནཉྩ ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨནུསཡཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ཨནཱརམྨཎེན ནཱམ ཨེཝཾཝིདྷེན བྷཝིཏབྦནྟི ཙོདེཏུཾ རཱུཔནྟིཨཱདིམཱཧ. ཀཱམརཱགོཏིཨཱདི ཀཱམརཱགཱནུསཡཏོ ཨནཉྙཏྟཱ དསྶིཏཾ. སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཨནཱརམྨཎོཏི པཉྷེ ཙིཏྟསམྤཡུཏྟསངྑཱརཀྑནྡྷཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. ཨནུསཡཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ཀཱཡཀམྨཱདིརཱུཔཉྩ སངྑཱརཀྑནྡྷཔརིཡཱཔནྣཾ, ཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨིམིནཱཝུཔཱཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སཱནུསཡོཏི པཉྷེ པན ཨཔྤཧཱིནཱནུསཡཏྟཱ སཱནུསཡཏཱ ཨནུཉྙཱཏཱ. ན ཨནུསཡཱནཾ པཝཏྟིསབྦྷཱཝཱ. ཡོ ཧི ཨཔྤཧཱིནོ, ན སོ ཨཏཱིཏོ, ནཱནཱགཏོ, ན པཙྩུཔྤནྣོ ཙ. མགྒཝཛ྄ཛྷཀིལེསོ པནེས ཨཔྤཧཱིནཏྟཱཝ ཨཏྠཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝརཱུཔསྶ ཙ ཨིདཾ ནཱམ ཨཱརམྨཎནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ཏསྨཱ ཏཾ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཏཾ པནེཏཾ ན ཀེཝལཾ ཨནུསཡསྶ, རཱགཱདཱིནམྤི ཏཱདིསམེཝ, ཏསྨཱ ཨནུསཡཱནཾ ཨནཱརམྨཎཏཱསཱདྷཀཾ ན ཧོཏཱིཏི.

ཨནུསཡཱ ཨནཱརམྨཎཱཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. ཉཱཎཾ ཨནཱརམྨཎནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༥༧-༥༥༨. ཨིདཱནི ཉཱཎཾ ཨནཱརམྨཎནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨརཧཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམངྒཱི ཉཱཎཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྶ ཉཱཎསྶ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨཱརམྨཎཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཉཱཎཾ ཨནཱརམྨཎནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཨནུསཡཀཐཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཉཱཎཾ ཨནཱརམྨཎནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱརམྨཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༥༩-༥༦༡. ཨིདཱནི ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱརམྨཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱརམྨཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏདཱརམྨཎེན ཙིཏྟེན ཨཱརམྨཎསྶ ནཏྠིཏཱཡ ཨནཱརམྨཎེན བྷཝིཏབྦནྟི ཨཏཱིཏཾ ཨནཱརམྨཎནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཏཱིཏཱརམྨཎནྟི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཡཐཱཔཱལི༹མེཝ ནིཡྻཱཏཱིཏི.

ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱརམྨཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. ཝིཏཀྐཱནུཔཏིཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༦༢. ཨིདཱནི ཝིཏཀྐཱནུཔཏིཏཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝིཏཀྐཱནུཔཏིཏཱ ནཱམ དུཝིདྷཱ – ཨཱརམྨཎཏོ ཙ སམྤཡོགཏོ ཙ. ཏཏྠ ཨསུཀཙིཏྟཾ ནཱམ ཝིཏཀྐསྶཱརམྨཎཾ ན ཧོཏཱིཏི ནིཡམཱབྷཱཝཏོ སིཡཱ སབྦཾ ཙིཏྟཾ ཝིཏཀྐཱནུཔཏིཏཾ, ཝིཏཀྐཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟསབྦྷཱཝཏོ པན ན སབྦཾ ཙིཏྟཾ ཝིཏཀྐཱནུཔཏིཏཾ. ཨིཏི ཨིམཾ ཝིབྷཱགཾ ཨཀཏྭཱ ཨཝིསེསེནེཝ སབྦཾ ཙིཏྟཾ ཝིཏཀྐཱནུཔཏིཏནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ པཱལི༹ཝསེནེཝ ནིཡྻཱཏཱིཏི.

ཝིཏཀྐཱནུཔཏིཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༦༣. ཨིདཱནི ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ‘‘ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ཝཙཱིསངྑཱརཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ, ཏསྨཱ སབྦསོ ཝིཏཀྐཡཏོ ཝིཙཱརཡཏོ ཨནྟམསོ མནོདྷཱཏུཔཝཏྟིཀཱལེཔི ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརོ སདྡོཡེཝཱཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ སབྦསོཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ཡདི ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརམཏྟཾ སདྡོ, ཕསྶཱདིཝིཔྥཱརོཔི སདྡོ བྷཝེཡྻཱཏི ཙོདེཏུཾ སབྦསོ ཕུསཡཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཏཱདིསཾ སུཏྟལེསཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརོ སདྡོ སོཏཝིཉྙེཡྻོཏི ཝིཏཀྐསྶ ཝིཔྥཱརམཏྟམེཝ སདྡོཏི ཀཏྭཱ པུཙྪཏི, ན ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསམུཊྛིཏཾ སུཏྟཔམཏྟཱནཾ སདྡཾ, ཨིཏརོ པཊིཀྑིཔཏི. ནནུ ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡོ ན སོཏཝིཉྙེཡྻོཏི ཨིདཾ ཏསྶེཝ ལདྡྷིཡཱ དསྶེཏི. སོ ཧི ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརམཏྟམེཝ སདྡཾ ཝདཏི, སོ ན སོཏཝིཉྙེཡྻོཏི. ཨིཏརོ པན ‘‘ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡཾ སུཏྭཱ ཨཱདིསཏཱི’’ ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༤༨) ཝཙནཏོ སོཏཝིཉྙེཡྻོཝཱཏི ཝདཏི.

ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཝཱཙཱཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༦༤. ཨིདཱནི ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཝཱཙཱཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཀོཙི ཨཉྙཾ བྷཎིསྶཱམཱིཏི ཨཉྙཾ བྷཎཏི, ཏསྨཱ ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཝཱཙཱ ཙིཏྟཱནུརཱུཔཱ ཙིཏྟཱནུགཏིཀཱ ན ཧོཏི, ཝིནཱཔི ཙིཏྟེན པཝཏྟཏཱིཏི ཡེསཾ ལདྡྷི; སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི ཏཾསམུཊྛཱཔཀཾ ཙིཏྟཾ ན སིཡཱ, ཕསྶཱདཡོཔི ཏསྨིཾ ཁཎེ ན སིཡུ’’ནྟི ཙོདེཏུཾ ཨཕསྶཀསྶཱཏིཨཱདིམཱཧ. ན བྷཎིཏུཀཱམོཏིཨཱདཱིསུ ཡསྨཱ ཨཉྙཾ བྷཎིསྶཱམཱིཏི ཨཉྙཾ བྷཎནྟོཔི བྷཎིཏུཀཱམོཡེཝ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ ན ཧེཝཱཏི པཊིཀྑིཔཏི.

༥༦༥. ནནུ ཨཏྠི ཀོཙི ཨཉྙཾ བྷཎིསྶཱམཱིཏིཨཱདཱིསུ ཙཱིཝརནྟི བྷཎིཏུཀཱམོ ཙཱིརནྟི བྷཎེཡྻ. ཏཏྠ ཨཉྙཾ བྷཎིཏུཀཱམཏཱཙིཏྟཾ, ཨཉྙཾ བྷཎནཙིཏྟཾ, ཨིཏི པུབྦབྷཱགེན ཙིཏྟེན ཨསདིསཏྟཱ ཨཡཐཱཙིཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཏེནསྶ ཀེཝལཾ ཨནཱཔཏྟི ནཱམ ཧོཏི, ན པན ཙཱིརནྟི ཝཙནསམུཊྛཱཔཀཙིཏྟཾ ནཏྠི, ཨིཏི ཨཙིཏྟཀཱ སཱ ཝཱཙཱཏི ཨཏྠཾ སནྡྷཱཡ ཨིམིནཱ ཨུདཱཧརཎེན ‘‘ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཝཱཙཱ’’ཏི པཏིཊྛཱཔིཏཱཔི ཨཔྤཏིཊྛཱཔིཏཱཝ ཧོཏཱིཏི.

ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཝཱཙཱཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཀཱཡཀམྨནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༦༦-༥༦༧. ཨིདཱནི ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཀཱཡཀམྨནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཀོཙི ཨཉྙཏྲ གཙྪིསྶཱམཱིཏི ཨཉྙཏྲ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཀཱཡཀམྨཾ ཙིཏྟཱནུརཱུཔཾ ཙིཏྟཱནུགཏིཀཾ ན ཧོཏི, ཝིནཱཔི ཙིཏྟེན པཝཏྟཏཱིཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཾཡེཝ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ནཡཐཱཙིཏྟསྶ ཀཱཡཀམྨནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༡. ཨཏཱིཏཱནཱགཏསམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༦༨-༥༧༠. ཨིདཱནི ཨཏཱིཏཱནཱགཏེཧི སམནྣཱགཏཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ སམནྣཱགཏཔཉྙཏྟི པཊིལཱབྷཔཉྙཏྟཱིཏི དྭེ པཉྙཏྟིཡོ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཱསུ པཙྩུཔྤནྣདྷམྨསམངྒཱི སམནྣཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཊྛ སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ པན སམཱཔཏྟིཡོ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཀཀྑཎེ པཝཏྟནྟི, ཨཉྙཱ ཨཏཱིཏཱ ཧོནྟི, ཨཉྙཱ ཨནཱགཏཱ, ཨཉྙཱ པཙྩུཔྤནྣཱ, པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཏཱཡ པན ལཱབྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཨིམཾ ཝིབྷཱགཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཡསྨཱ ཛྷཱནལཱབྷཱིནཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱནི ཛྷཱནཱནིཔི ཨཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ཏེ ཨཏཱིཏེནཔི ཨནཱགཏེནཔི སམནྣཱགཏཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ. ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི. ‘‘ཨཊྛཝིམོཀྑཛྷཱཡཱི’’ཏིཨཱདི པན ལཱབྷཱིབྷཱཝསྶ སཱདྷཀཾ, ན སམནྣཱགཏབྷཱཝསྶཱཏི.

ཨཏཱིཏཱནཱགཏསམནྣཱགཏཀཐཱཝཎྞནཱ.

ནཝམོ ཝགྒོ.

༡༠. དསམཝགྒོ

༡. ནིརོདྷཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༧༡-༥༧༢. ཨིདཱནི ནིརོདྷཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཨུཔཔཏྟེསིཡནྟི སངྑཾ གཏསྶ བྷཝངྒཙིཏྟསྶ བྷངྒཀྑཎེན སཧེཝ ཀིརིཡཱཏི སངྑཾ གཏཱ ཀུསལཱ ཝཱ ཨཀུསལཱ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ཙིཏྟསམུཊྛཱནརཱུཔཉྩཱཏི པཉྩཀྑནྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏེསུ ཧི ཨནུཔྤནྣེསུ བྷཝངྒེ ནིརུདྡྷེ སནྟཏིཝིཙྪེདོ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨུཔཔཏྟེསིཡེཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཏཏྠ ཨུཔཔཏྟེསིཡེཏི ཙཏཱུསུཔི པདེསུ བཧུཝཙནབྷུམྨཏྠེ ཨེཀཝཙནབྷུམྨཾ. ཨུཔཔཏྟེསིཡེསུ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཨནིརུདྡྷེསཱུཏི ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ. དསནྣནྟི ཨུཔཔཏྟེསིཡཁནྡྷཱནཉྩ ཀིརིཡཁནྡྷཱནཉྩ ཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ པཋམཔཉྷེ ཁནྡྷལཀྑཎཝསེན ཀིརིཡཝསེན ཙ པཉྩེཝ ནཱམ ཏེ ཁནྡྷཱཏི པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཔཉྷེ པུརིམཔཙྪིམཝསེན ཨུཔཔཏྟེསིཡཀིརིཡཝསེན ཙ ནཱནཏྟཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. དྭིནྣཾ པན ཕསྶཱནཾ ཙིཏྟཱནཉྩ སམོདྷཱནཾ པུཊྛོ སུཏྟལེསཱབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔཏི.

ཀིརིཡཱ ཙཏྟཱརོཏི རཱུཔེན ཝིནཱ ཀུསལཱ ཨཀུསལཱ ཝཱ ཙཏྟཱརོ གཧིཏཱ. ཀིརིཡཱཉཱཎནྟི པརཝཱདིནཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམངྒིཀྑཎེ ཨརཧཏོ ཨནུཉྙཱཏཾ ཨནཱརམྨཎཉཱཎཾ. ནིརུདྡྷེ མགྒོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, ཨནིརུདྡྷེ ཨནུཔྤཛྫནཏོ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. མཏོ མགྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཚལེན པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. ཡསྨཱ པན པཊིསནྡྷིཏོ ཡཱཝ ཙུཏིཙིཏྟཱ སཏྟོ ཛཱིཝཏིཡེཝ ནཱམ, ཏསྨཱ སཀཝཱདཱི ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑིཔཏི.

ནིརོདྷཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. རཱུཔཾམགྒོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༧༣-༥༧༥. ཨིདཱནི རཱུཔཾ མགྒོཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘སམྨཱཝཱཙཱཀམྨནྟཱཛཱིཝཱ རཱུཔ’’ནྟི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧིསཱསཀསམྨིཏིཡམཧཱསཾགྷིཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ མགྒསམངྒིསྶཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི ཏེ སམྨཱཝཱཙཱདཡོ རཱུཔཾ, ན ཝིརཏིཡོ, ཡཐཱ སམྨཱདིཊྛཱདིམགྒོ སཱརམྨཎཱདིསབྷཱཝོ, ཨེཝཾ ཏམྤི རཱུཔཾ སིཡཱ’’ཏི ཙོདེཏུཾ སཱརམྨཎོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཊིཀྑེཔོ ཙ པཊིཉྙཱ ཙ པརཝཱདིནོ ལདྡྷིཨནུརཱུཔེན ཝེདིཏབྦཱ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

རཱུཔཾ མགྒོཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༣. པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ མགྒཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༧༦. ཨིདཱནི པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ མགྒཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏཱི’’ཏི སུཏྟཾ ནིསྶཱཡ ‘‘པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ ཨཏྠི མགྒབྷཱཝནཱ’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘སཙེ ཏསྶ མགྒབྷཱཝནཱ ཨཏྠི, པཉྩཝིཉྙཱཎགཏིཀེན ཝཱ མགྒེན, མགྒགཏིཀེཧི ཝཱ པཉྩཝིཉྙཱཎེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ན ཙ ཏཱནི མགྒགཏིཀཱནི ཨནིབྦཱནཱརམྨཎཏྟཱ ཨལོཀུཏྟརཏྟཱ ཙ, ན མགྒོ པཉྩཝིཉྙཱཎགཏིཀོ ཏེསཾ ལཀྑཎེན ཨསངྒཧིཏཏྟཱ’’ཏི ཙོདེཏུཾ ནནུ པཉྩཝིཉྙཱཎཱ ཨུཔྤནྣཝཏྠུཀཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡདི པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ མགྒབྷཱཝནཱ སིཡཱ, ཡེན མནོཝིཉྙཱཎེན མགྒོ སམྤཡུཏྟོ, ཏམྤི པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ སིཡཱ. ཨེཝཾ སནྟེ ཡདིདཾ ‘‘པཉྩཝིཉྙཱཎཱ ཨུཔྤནྣཝཏྠུཀཱ’’ཏིཨཱདི ལཀྑཎཾ ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨེཝཾ ཨཝཏྭཱ ‘‘ཚ ཝིཉྙཱཎཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ. ཏཐཱ པན ཨཝཏྭཱ ‘‘པཉྩཝིཉྙཱཎཱ’’ཏྭེཝ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ན ཝཏབྦཾ ‘‘པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ ཨཏྠི མགྒབྷཱཝནཱ’’ཏི. ཡསྨཱ ཙེཏྠ ཨཡམེཝ ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཏསྨཱ སཀཝཱདཱི ཏཾ ལཀྑཎཾ པརཝཱདིཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ནོ ཙ ཝཏ རེ ཝཏྟབྦེ པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ ཨཏྠི མགྒབྷཱཝནཱཏི ཨཱཧ.

ཨཔརོ ནཡོ – པཉྩཝིཉྙཱཎཱ ཨུཔྤནྣཝཏྠུཀཱ, མགྒོ ཨཝཏྠུཀོཔི ཧོཏི. ཏེ ཙ ཨུཔྤནྣཱརམྨཎཱ, མགྒོ ནཝཏྟབྦཱརམྨཎོ. ཏེ པུརེཛཱཏཝཏྠུཀཱཝ མགྒོ ཨཝཏྠུཀོཔི. ཏེ པུརེཛཱཏཱརམྨཎཱ, མགྒོ ཨཔུརེཛཱཏཱརམྨཎོ. ཏེ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཝཏྠུཀཱཝ མགྒོ ཨཝཏྠུཀོཔི ཧོཏི. ཏེ ཙ རཱུཔཱདིཝསེན བཱཧིརཱརམྨཎཱ, མགྒོ ནིབྦཱནཱརམྨཎོ. ཏེ ཨནིརུདྡྷཾ ཝཏྠུཾ ནིསྶཡཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟནཏོ ཨསམྦྷིནྣཝཏྠུཀཱ, མགྒོ ཨཝཏྠུཀོཔི. ཏེ ཨནིརུདྡྷཱནེཝ རཱུཔཱདཱིནི ཨཱརབྦྷ པཝཏྟནཏོ ཨསམྦྷིནྣཱརམྨཎཱ, མགྒོ ནིབྦཱནཱརམྨཎོ. ཏེ ནཱནཱཝཏྠུཀཱ, མགྒོ ཨཝཏྠུཀོ ཝཱ ཨེཀཝཏྠུཀོ ཝཱ. ཏེ ནཱནཱརམྨཎཱ མགྒོ ཨེཀཱརམྨཎོ. ཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོཝ རཱུཔཱདིགོཙརེ པཝཏྟནཏོ ན ཨཉྙམཉྙསྶ གོཙརཝིསཡཾ པཙྩནུབྷོནྟི, མགྒོ རཱུཔཱདཱིསུ ཨེཀམྤི གོཙརཾ ན ཀརོཏི. ཏེ ཀིརིཡམནོདྷཱཏུཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནཏོ ན ཨསམནྣཱཧཱརཱ ན ཨམནསིཀཱརཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, མགྒོ ནིརཱཝཛྫནོཝ. ཏེ སམྤཊིཙྪནཱདཱིཧི ཝོཀིཎྞཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, མགྒསྶ ཝོཀཱརོཡེཝ ནཏྠི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ པུབྦཙརིམབྷཱཝེན ཨུཔྤཛྫནྟི, མགྒསྶ ཏེཧི སདྡྷིཾ པུརིམཔཙྪིམཏཱཝ ནཏྠི, ཏེསཾ ཨནུཔྤཏྟིཀཱལེ ཏིཀྑཝིཔསྶནཱསམཡེ, ཏེསཾ ཨནུཔྤཏྟིདེསེ ཨཱརུཔྤེཔི ཙ ཨུཔྤཛྫནཏོ. ཏེ སམྤཊིཙྪནཱདཱིཧི ཨནྟརིཏཏྟཱ ན ཨཉྙམཉྙསྶ སམནནྟརཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, མགྒསྶ སམྤཊིཙྪནཱདཱིཧི ཨནྟརིཏབྷཱཝོཝ ནཏྠི. ཏེསཾ ཨཉྙཏྲ ཨབྷིནིཔཱཏཱ ཨཱབྷོགམཏྟམྤི ཀིཙྩཾ ནཏྠི, མགྒསྶ ཀིལེསསམུགྒྷཱཏནཾ ཀིཙྩནྟི. ཡསྨཱ ཙེཏྠ ཨཡམྤི ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཏསྨཱ སཀཝཱདཱི ཨིམེཧཱཀཱརེཧི པརཝཱདིཾ མགྒསྶ ཨཔཉྩཝིཉྙཱཎགཏིཀབྷཱཝཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ནོ ཙ ཝཏ རེ ཝཏྟབྦེ པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ ཨཏྠི མགྒབྷཱཝནཱཏི ཨཱཧ.

༥༧༧. སུཉྙཏཾ ཨཱརབྦྷཱཏི ‘‘ཡཐཱ ལོཀུཏྟརམགྒོ སུཉྙཏཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརབྦྷ, ལོཀིཡོ སུདྡྷསངྑཱརཔུཉྫཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎ’’ནྟི པུཙྪཏི. ཨིཏརོ ‘‘ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩ རཱུཔེ ཙཱ’’ཏི ཝཙནཏོ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ‘‘ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཡཾ ཏཏྠ ཨནིམིཏྟཾ, ཏདེཝ སུཉྙཏནྟི སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩཱཏི པཉྷདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༥༧༨-༥༧༩. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཾ ཨཱརབྦྷཱཏི ཨེཏྠ ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ – མནོཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ ཨཏྠི མགྒབྷཱཝནཱ, མནོཝིཉྙཱཎཉྩ ཨཏཱིཏཱནཱགཏམྤི ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀིཾ ཏེ ཨེཝཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎམྤཱིཏི. ཕསྶཾ ཨཱརབྦྷཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱིཏི ཨེཏྠ ཛཝནཀྑཎེ ན ནིམིཏྟགྒཱཧིཏཱ ཝུཏྟཱ, ན ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཀྑཎེ. ཏསྨཱ ལོཀིཡམགྒམྤི སནྡྷཱཡེཏཾ ཨསཱདྷཀནྟི.

པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒིསྶ མགྒཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. པཉྩཝིཉྙཱཎཱ ཀུསལཱཔཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༨༠-༥༨༣. ཨིདཱནི པཉྩཝིཉྙཱཎཱ ཀུསལཱཔཱིཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. སཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཱཏི.

པཉྩཝིཉྙཱཎཱ ཀུསལཱཔཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. པཉྩཝིཉྙཱཎཱ སཱབྷོགཱཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༨༤-༥༨༦. ཨིདཱནི པཉྩཝིཉྙཱཎཱ སཱབྷོགཱཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཱབྷོགོ ནཱམ ཀུསལཱཀུསལཝསེན ཧོཏི སཏྠཱརཱ ཙ ‘‘ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི, ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ‘‘པཉྩཝིཉྙཱཎཱ སཱབྷོགཱ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ པུརིམཀཐཱསདིསམེཝཱཏི.

པཉྩཝིཉྙཱཎཱ སཱབྷོགཱཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. དྭཱིཧི སཱིལེཧཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༨༧-༥༨༩. ཨིདཱནི དྭཱིཧི སཱིལེཧཱིཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ (སཾ. ནི. ༡.༢༣) ཡསྨཱ ལོཀིཡེན སཱིལེན སཱིལཝཱ ལོཀུཏྟརཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏི, ཏསྨཱ ‘‘པུརིམེན ཙ ལོཀིཡེན མགྒཀྑཎེ ལོཀུཏྟརེན ཙཱཏི དྭཱིཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾཡེཝ, ཏེ སནྡྷཱཡ མགྒསམངྒཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི སོ ཨེཀཀྑཎེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརེཧི དྭཱིཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ, དྭཱིཧི ཕསྶཱདཱིཧིཔི ཏེན སམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཙོདེཏུཾ དྭཱིཧི ཕསྶེཧཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཏཐཱརཱུཔཾ ནཡཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ལོཀིཡེན ཙ ལོཀུཏྟརེན ཙཱཏི པཉྷེ པུབྦེ སམཱདིནྣཉྩ མགྒཀྑཎེ ཨུཔྤནྣསམྨཱཝཱཙཱདཱིནི ཙ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི.

ལོཀིཡེ སཱིལེ ནིརུདྡྷེཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ, ཁཎབྷངྒནིརོདྷཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. ཨིཏརོ པན ཏཾ ཝཱིཏིཀྐམཾ ཝིཡ སལླཀྑེནྟོ དུསྶཱིལོཏིཨཱདིམཱཧ. ལདྡྷིཔཏིཊྛཱཔནཾ པནསྶ པུབྦེ ཨབྷིནྣསཱིལཏཾཡེཝ དཱིཔེཏི, ན དྭཱིཧི སམནྣཱགཏཏཾ. ཏསྨཱ ཨཔྤཏིཊྛིཏཱཝ ལདྡྷཱིཏི.

དྭཱིཧི སཱིལེཧཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. སཱིལཾ ཨཙེཏསིཀནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༩༠-༥༩༤. ཨིདཱནི སཱིལཾ ཨཙེཏསིཀནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ སཱིལེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷེཔི སམཱདཱནཧེཏུཀོ སཱིལོཔཙཡོ ནཱམ ཨཏྠི, ཡེན སོ སཱིལཝཱཡེཝ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘སཱིལཾ ཨཙེཏསིཀ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསམེཏྠ ‘‘དཱནཾ ཨཙེཏསིཀ’’ནྟིཀཐཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ལདྡྷིཔཏིཊྛཱཔནམྤི ཨཡོནིསོ གཧིཏཏྟཱ ཨཔྤཏིཊྛཱཔནམེཝཱཏི.

སཱིལཾ ཨཙེཏསིཀནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. སཱིལཾ ན ཙིཏྟཱནུཔརིཝཏྟཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༩༥-༥༩༧. ཨིདཱནི སཱིལཾ ན ཙིཏྟཱནུཔརིཝཏྟཱིཏིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ན ཙིཏྟཱནུཔརིཝཏྟཱིཏི བྷཱསནྟརམེཝ ནཱནཾ, སེསཾ པུརིམཀཐཱསདིསམེཝཱཏི.

སཱིལཾ ན ཙིཏྟཱནུཔརིཝཏྟཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. སམཱདཱནཧེཏུཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༩༨-༦༠༠. ཨིདཱནི སམཱདཱནཧེཏུཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨཱརཱམརོཔཱ’’ཏི གཱཐཱཡ ཨཏྠཾ ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ‘‘སདཱ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ‘‘སམཱདཱནཧེཏུཀཾ སཱིལཾ ཝཌྜྷཏཱི’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཉྙེཝ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ སཱིལོཔཙཡཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ པརཝཱདིསྶ. སེསཾ པུརིམཀཐཱསདིསམེཝཱཏི.

སམཱདཱནཧེཏུཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. ཝིཉྙཏྟི སཱིལནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༠༡-༦༠༢. ཨིདཱནི ཝིཉྙཏྟི སཱིལནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀཱཡཝིཉྙཏྟི ཀཱཡཀམྨཾ, ཝཙཱིཝིཉྙཏྟི ཝཙཱིཀམྨནྟི གཧིཏཏྟཱ ‘‘ཝིཉྙཏྟི སཱིལ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཝིཉྙཏྟཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ཡསྨཱ སཱིལཾ ནཱམ ཝིརཏི, ན རཱུཔདྷམྨོ, ཏསྨཱ ཏེནཏྠེན ཙོདེཏུཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཨབྷིཝཱདནཾ སཱིལནྟིཨཱདི ཡཐཱརཱུཔཾ ཝིཉྙཏྟིཾ སོ ‘‘སཱིལ’’ནྟི མཉྙཏི ཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྨཱ པན སཱ ཝིརཏི ན ཧོཏི, ཏསྨཱ པུན པཱཎཱཏིཔཱཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. ལདྡྷི པནསྶ ཚལེན པཏིཊྛིཏཏྟཱ ཨཔྤཏིཊྛིཏཱཡེཝཱཏི.

ཝིཉྙཏྟི སཱིལནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༡. ཨཝིཉྙཏྟི དུསྶཱིལྱནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༠༣-༦༠༤. ཨིདཱནི ཨཝིཉྙཏྟི དུསྶཱིལྱནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ ཨཔུཉྙཱུཔཙཡཉྩེཝ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ཨངྒཔཱརིཔཱུརིཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨཝིཉྙཏྟི དུསྶཱིལྱ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾ, ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘སཙེ སཱ དུསྶཱིལྱཾ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཱ སིཡཱ’’ཏི ཙོདེཏུཾ པཱཎཱཏིཔཱཏོཏིཨཱདིམཱཧ. པཱཔཀམྨཾ སམཱདིཡིཏྭཱཏི ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ གྷཱཏེསྶཱམི, ཨསུཀཾ བྷཎྜཾ ཨཝཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཱཔསམཱདཱནཾ ཀཏྭཱ. ཨུབྷོ ཝཌྜྷནྟཱིཏི པུཊྛོ དཱནཀྑཎེ པཱཔསྶ ཨནུཔྤཏྟིཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ པཱཔཱུཔཙཡཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སེསམེཏྠ པརིབྷོགམཡཀཐཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ལདྡྷིཔཏིཊྛཱཔནམྤིསྶ པཱཔསམཱདིནྣཔུབྦབྷཱགམེཝ སཱདྷེཏི; ན ཨཝིཉྙཏྟིཡཱ དུསྶཱིལབྷཱཝནྟི.

ཨཝིཉྙཏྟི དུསྶཱིལྱནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

དསམོ ཝགྒོ.

དུཏིཡཔཎྞཱསཀོ སམཏྟོ.

༡༡. ཨེཀཱདསམཝགྒོ

༡-༣. ཏིསྶོཔི ཨནུསཡཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༠༥-༦༡༣. ཨིདཱནི ཨནུསཡཱ ཨབྱཱཀཏཱ, ཨཧེཏུཀཱ, ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཱཏི ཏིསྶོཔི ཨནུསཡཀཐཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཏྠ ཡསྨཱ པུཐུཛྫནོ ཀུསལཱབྱཱཀཏེ ཙིཏྟེ ཝཏྟམཱནེ ‘‘སཱནུསཡོ’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ཡོ ཙསྶ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཧེཏུ, ན ཏེན ཧེཏུནཱ ཨནུསཡཱ སཧེཏུཀཱ, ན ཏེན ཙིཏྟེན སམྤཡུཏྟཱ, ཏསྨཱ ‘‘ཏེ ཨབྱཱཀཏཱ, ཨཧེཏུཀཱ, ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཱ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཉྩེཝ སམྨིཏིཡཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཏཱིསུཔི ཀཐཱསུ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ སཀྐཱ པཱལི༹མགྒེནེཝ ཛཱནིཏུནྟི, ཏསྨཱ ན ཝིཏྠཱརིཏནྟི.

ཏིསྶོཔི ཨནུསཡཀཐཱཝཎྞནཱ.

༤. ཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༡༤-༦༡༥. ཨིདཱནི ཉཱཎཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ མགྒཉཱཎེན ཨཉྙཱཎེ ཝིགཏེཔི པུན ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདིཝསེན ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེ ཝཏྟམཱནེ ཡསྨཱ ཏཾ མགྒཙིཏྟཾ ན པཝཏྟཏི, ཏསྨཱ ‘‘ན ཝཏྟབྦཾ ཉཱཎཱི’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི ཨཉྙཱཎེ ཝིགཏེ ‘ཉཱཎཱི’ཏི པཉྙཏྟི ན སིཡཱ, རཱགཱདཱིསུ ཝིགཏེསུ ཝཱིཏརཱགཱདིཔཉྙཏྟིཔི ན སིཡཱཏི པུགྒལཔཉྙཏྟིཡཾ ཨཀོཝིདོསཱི’’ཏི ཙོདེཏུཾ རཱགེ ཝིགཏེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཏེསུ ཝིགཏེསུ སརཱགཱདིབྷཱཝེ ཡུཏྟིཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. པརིཡོསཱནེ ཡསྨཱ ཉཱཎཔཊིལཱབྷེན སོ ཉཱཎཱིཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨརཧཏི, ཏསྨཱ ན ཧེཝནྟི པཊིཀྑེཔོ སཀཝཱདིསྶཱཏི.

ཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ.

༥. ཉཱཎཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༡༦-༦༡༧. ཨིདཱནི ཉཱཎཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨརཧཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདིསམངྒཱི པཊིལདྡྷཾ མགྒཉཱཎཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཉཱཎཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ན ཙསྶ ཏཾ ཏེན ཙིཏྟེན སམྤཡུཏྟཾ, ཏསྨཱ ‘‘ཉཱཎཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི པུབྦསེལིཡཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི ཏེ ཉཱཎཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟེསུ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ སིཡཱ’’ཏི ཙོདེཏུཾ རཱུཔནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ པཊིཀྑིཔཏི. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ. པརིཡོསཱནེ པན པཉྙཝཱཏི པུཊྛོ པཊིལཱབྷཝསེན ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏཱིཏི.

ཉཱཎཾ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༦. ཨིདཾ དུཀྑནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༡༨-༨༢༠. ཨིདཱནི ཨིདཾ དུཀྑནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ‘‘ལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ ཡོགཱཝཙརོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ཨེཝམསྶ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཝཱཙཾ བྷཱསཏོ ཙ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, མགྒཀྑཎེ ཏཐཱ ཝཱཙཱབྷཱསནཾ ཉཱཎཔྤཝཏྟིཉྩ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཡསྨཱ པན སོ སེསསཙྩཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཝཱཙཾ པུཐུཛྫནོཝ བྷཱསཏི, ན ཙ ཏསྶ ཏཐཱ ཉཱཎཔྤཝཏྟཱིཏི ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ སམུདཡཱདིཔཉྷེསུ པཊིཀྑིཔཏི. རཱུཔཾ ཨནིཙྩནྟིཨཱདི དུཀྑཔརིཡཱཡདསྶནཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨིཏརོ པན སཀསམཡེ ཏཱདིསཾ ཝོཧཱརཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིཏི ཙ དནྟི ཙཱཏིཨཱདི ཡདི ཏསྶ དུཀྑེ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏི, ཨི-ཀཱར དཾ-ཀཱར དུ-ཀཱར ཁ-ཀཱརེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ ཙཏཱུཧི ཉཱཎེཧི པཝཏྟིཏབྦནྟི དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཨིཏརོ པན ཏཐཱ ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི.

ཨིདཾ དུཀྑནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༧. ཨིདྡྷིབལཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༢༡-༦༢༤. ཨིདཱནི ཨིདྡྷིབལཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨིདྡྷིཔཱདབྷཱཝནཱནིསཾསསྶ ཨཏྠཾ ཨཡོནིསོ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིདྡྷིབལེན སམནྣཱགཏོ ཀཔྤཾ ཏིཊྛེཡྻཱ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཨིདྡྷིབལེན སམནྣཱགཏོ ཀཔྤཾ ཏིཊྛེཡྻཱཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ. ཏཏྠ ཀཔྤོ ནཱམ མཧཱཀཔྤོ, ཀཔྤེཀདེསོ, ཨཱཡུཀཔྤོཏི ཏིཝིདྷོ. ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཀཔྤསྶ ཨསངྑྱེཡྻཱནཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༡༥༦) ཨེཏྠ ཧི མཧཱཀཔྤོཝ ཀཔྤོཏི ཝུཏྟོ. ‘‘བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ དེཝཱནཾ ཀཔྤོ ཨཱཡུཔྤམཱཎ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༤.༡༢༣) ཨེཏྠ ཀཔྤེཀདེསཱ. ‘‘ཀཔྤཾ ནིརཡམྷི པཙྩཏི, ཀཔྤཾ སགྒམྷི མོདཏཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༤) ཨེཏྠ ཨཱཡུཀཔྤོ. ཨཱཡུཀཔྤནཾ ཨཱཡུཝིདྷཱནཾ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཝསེན ཝཱ ཝསྶགཎནཱཡ ཝཱ ཨཱཡུཔརིཙྪེདོཏི ཨཏྠོ. ཏེསུ མཧཱཀཔྤཾ སནྡྷཱཡ པུཙྪཏི, ཨིཏརོ པཊིཛཱནཱཏི.

ཨཐ ནཾ སཀཝཱདཱི ‘‘སཙེ ཏེ ཨིདྡྷིབལེན སམནྣཱགཏོ, ‘ཡོ ཙིརཾ ཛཱིཝཏི, སོ ཝསྶསཏཾ ཨཔྤཾ ཝཱ བྷིཡྻོ’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༡༤༣) ཨེཝཾ པརིཙྪིནྣཱ ཨཱཡུཀཔྤཱ ཨུདྡྷཾ མཧཱཀཔྤཾ ཝཱ མཧཱཀཔྤེཀདེསཾ ཝཱ ཛཱིཝེཡྻ ཨིདྡྷིམཡིཀེནསྶ ཨཱཡུནཱ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཙོདེཏུཾ ཨིདྡྷིམཡིཀོ སོ ཨཱཡཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ‘‘ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ནཱམ ཨིདྡྷིམཡིཀཾ ནཏྠི, ཀམྨསམུཊྛཱནམེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ པཊིཀྑིཔཏི. ཀོ པནེཏྠ ཨིདྡྷིམཏོ ཝིསེསོ, ནནུ ཨནིདྡྷིམཱཔི ཨཱཡུཀཔྤཾ ཏིཊྛེཡྻཱཏི? ཨཡཾ ཝིསེསོ – ཨིདྡྷིམཱ ཧི ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཛཱིཝིཏཔྤཝཏྟིཡཱ ཨནྟརཱཡཀརེ དྷམྨེ ཨིདྡྷིབལེན པཊིབཱཧིཏྭཱ ཨནྟརཱ ཨཀཱལམརཎཾ ནིཝཱརེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨནིདྡྷིམཏོ ཨེཏཾ བལཾ ནཏྠི. ཨཡམེཏེསཾ ཝིསེསོ.

ཨཏཱིཏཾ ཨནཱགཏནྟི ཨིདཾ ཨཝིསེསེན ཀཔྤཾ ཏིཊྛེཡྻཱཏི པཊིཉྙཱཏཏྟཱ ཙོདེཏི. དྭེ ཀཔྤེཏིཨཱདི ‘‘ཡདི ཨིདྡྷིམཱ ཛཱིཝིཏཔརིཙྪེདཾ ཨཏིཀྐམིཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཀེཝལཾ ཨེཀཾ ཨནེཀེཔི ཀཔྤེ ཏིཊྛེཡྻཱ’’ཏི ཙོདནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨུཔྤནྣོ ཕསྶོཏིཨཱདི ན སབྦཾ ཨིདྡྷིཡཱ ལབྦྷཏི, ཨིདྡྷིཡཱ ཨཝིསཡོཔི ཨཏྠཱིཏི དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨིདྡྷིབལཀཐཱཝཎྞནཱ.

༨. སམཱདྷིཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༢༥-༦༢༦. ཨིདཱནི སམཱདྷིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེསཾ ཨེཀཙིཏྟཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཱཔི ཨེཀགྒཏཱ སམཱདྷཱནཊྛེན སམཱདྷཱིཏི ཨགྒཧེཏྭཱ ‘‘སཏྟ རཏྟིནྡིཝཱནི ཨེཀནྟསུཁཔཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརིཏུ’’ནྟིཨཱདིཝཙནཾ (མ. ནི. ༡.༡༨༠) ནིསྶཱཡ ‘‘ཙིཏྟསནྟཏི སམཱདྷཱི’’ཏི ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི སབྦཏྠིཝཱདཱནཉྩེཝ ཨུཏྟརཱཔཐཀཱནཉྩ; ཏེ སནྡྷཱཡ ཙིཏྟསནྟཏཱིཏི པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི ཙིཏྟསནྟཏི སམཱདྷི, ཙིཏྟསནྟཏི ནཱམ ཨཏཱིཏཱཔི ཨཏྠི, ཨནཱགཏཱཔི ཨཏྠི. ན ཧི ཨེཀཾ པཙྩུཔྤནྣཙིཏྟམེཝ ཙིཏྟསནྟཏི ནཱམ ཧོཏི, ཀིཾ ཏེ སབྦཱཔི སཱ སམཱདྷཱི’’ཏི ཙོདེཏུཾ ཨཏཱིཏཱཏིཨཱདིམཱཧ, ཨིཏརོ ཏཐཱ ཨནིཙྪནྟོ པཊིཀྑིཔཏི.

ནནུ ཨཏཱིཏཾ ནིརུདྡྷནྟིཨཱདི ‘‘ཙིཏྟསནྟཏིཡཾ པཙྩུཔྤནྣམེཝ ཙིཏྟཾ ཀིཙྩཀརཾ, ཨཏཱིཏཱནཱགཏཾ ནིརུདྡྷཏྟཱ ཨནུཔྤནྣཏྟཱ ཙ ནཏྠི, ཀཐཾ ཏཾ སམཱདྷི ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོཏི པུཙྪཱ པརཝཱདིསྶ. ཏཏོ ཡཱ སཀསམཡེ ‘‘སམཱདྷིཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝེཐཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ པཙྩུཔྤནྣཀུསལཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཨེཀགྒཏཱ སམཱདྷཱིཏི ཝུཏྟཱ, ཏཾ སནྡྷཱཡ པཊིཉྙཱ སཀཝཱདིསྶ. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམངྒཱིཏིཨཱདི ‘‘ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོ’’ཏི ཝཙནམཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཚལེན ཝུཏྟཾ, ཏེནེཝ སཀཝཱདིནཱ པཊིཀྑིཏྟཾ. ནནུ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱཏི སུཏྟཾ པུརིམཔཙྪིམཝསེན པཝཏྟམཱནསྶ སམཱདྷིསྶ ཨབྦོཀིཎྞཏཾ སཱདྷེཏི, ན སནྟཏིཡཱ སམཱདྷིབྷཱཝཾ, ཏསྨཱ ཨསཱདྷཀནྟི.

སམཱདྷིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༩. དྷམྨཊྛིཏཏཱཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༢༧. ཨིདཱནི དྷམྨཊྛིཏཏཱཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཋིཏཱཝ སཱ དྷཱཏཱུ’’ཏི ཝཙནཾ ནིསྶཱཡ ‘‘པཊིཙྩསམུཔྤཱདསངྑཱཏཱ དྷམྨཊྛིཏཏཱ ནཱམ ཨེཀཱ ཨཏྠི, སཱ ཙ པརིནིཔྥནྣཱ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི པརིནིཔྥནྣཱནཾ ཨཝིཛྫཱདཱིནཾ ཨཉྙཱ དྷམྨཊྛིཏཏཱ ནཱམ པརིནིཔྥནྣཱ ཨཏྠི, ཏཱཡཔི ཙ ཏེ དྷམྨཊྛིཏཏཱཡ ཨཉྙཱ ཋིཏཏཱ པརིནིཔྥནྣཱ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི ཙོདེཏུཾ ཏཱཡ ཋིཏཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. པརཝཱདཱི ཨེཝརཱུཔཱཡ ལདྡྷིཡཱ ཨབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔཏི. དུཏིཡཾ པུཊྛོ ཨནནྟརཔཙྩཡཏཉྩེཝ ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཏཉྩ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

དྷམྨཊྛིཏཏཱཀཐཱཝཎྞནཱ.

༡༠. ཨནིཙྩཏཱཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༢༨. ཨིདཱནི ཨནིཙྩཏཱཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨནིཙྩཱནཾ རཱུཔཱདཱིནཾ ཨནིཙྩཏཱཔི རཱུཔཱདཡོ ཝིཡ པརིནིཔྥནྣཱ’’ཏི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི ཨནྡྷཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཡདི ཏེ རཱུཔཱདཡོ ཝིཡ ཨནིཙྩཏཱ པརིནིཔྥནྣཱ, ཏསྶཱཔི ཨཉྙཱཡ པརིནིཔྥནྣཱཡ ཨནིཙྩཏཱཡ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཙོདེཏུཾ ཏཱཡ ཨནིཙྩཏཱཡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ དྭིནྣཾ ཨནིཙྩཏཱཡ ཨེཀཏོ ཨབྷཱཝེན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན ཡསྨཱ སཱ ཨནིཙྩཏཱ ནིཙྩཱ ན ཧོཏི, ཏེནེཝ ཨནིཙྩེན སདྡྷིཾ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏསྨཱ པཊིཛཱནཱཏི. ཨཐསྶ སཀཝཱདཱི ལེསོཀཱསཾ ཨདཏྭཱ ཡཱ ཏེན དུཏིཡཱ ཨནིཙྩཏཱ པཊིཉྙཱཏཱ, ཏཱཡཔི ཏཏོ པརཱཡཔཱིཏི པརམྤརཝསེན ཨནུཔཙྪེདདོསཾ ཨཱརོཔེནྟོ ཏཱཡ ཏཱཡེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཛརཱ པརིནིཔྥནྣཱཏིཨཱདི ཡསྨཱ ཨུཔྤནྣསྶ ཛརཱམརཎཏོ ཨཉྙཱ ཨནིཙྩཏཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨནིཙྩཏཱཝིབྷཱགཱནུཡུཉྫནཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཏྲཱཔི པརཝཱདིནོ པུརིམནཡེནེཝ པཊིཉྙཱ ཙ པཊིཀྑེཔོ ཙ ཝེདིཏབྦོ.

༦༢༩. རཱུཔཾ པརིནིཔྥནྣནྟིཨཱདི ཡེསཾ སཱ ཨནིཙྩཏཱ, ཏེཧི སདྡྷིཾ སཾསནྡནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ‘‘ཡཐཱ པརིནིཔྥནྣཱནཾ རཱུཔཱདཱིནཾ ཨནིཙྩཏཱཛརཱམརཎཱནི ཨཏྠི, ཨེཝཾ པརིནིཔྥནྣཱནཾ ཨནིཙྩཏཱདཱིནཾ ཏཱནི ནཏྠཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ ཨེཀནྟེན པཊིཀྑིཔཏིཡེཝཱཏི.

ཨནིཙྩཏཱཀཐཱཝཎྞནཱ.

ཨེཀཱདསམོ ཝགྒོ.

༡༢. དྭཱདསམཝགྒོ

༡. སཾཝརོ ཀམྨནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༣༠-༦༣༢. ཨིདཱནི སཾཝརོ ཀམྨནྟིཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི, ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏཱི’’ཏི སུཏྟཾ ནིསྶཱཡ ‘‘སཾཝརོཔི ཨསཾཝརོཔི ཀམྨ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱནཾ; ཏེ སནྡྷཱཡ པུཙྪཱ སཀཝཱདིསྶ, པཊིཉྙཱ ཨིཏརསྶ.

ཨཐ ནཾ ཡཱ སཀསམཡེ ཙེཏནཱ ‘‘ཀམྨ’’ནྟི ཝུཏྟཱ ཡཐཱ སཱ ཀཱཡཝཙཱིམནོདྭཱརེསུ པཝཏྟམཱནཱ ཀཱཡཀམྨཱདིནཱམཾ ལབྷཏི, ཏཐཱ ‘‘ཡདི ཏེ སཾཝརོ ཀམྨཾ, སོཔི ཙཀྑུནྡྲིཡཱདཱིསུ པཝཏྟམཱནོ ཙཀྑུཀམྨཱདིནཱམཾ ལབྷེཡྻཱ’’ཏི ཙོདེཏུཾ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརོ ཙཀྑུཀམྨནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏརོ ཏཱདིསཾ སུཏྟཔདཾ ཨཔསྶནྟོ ཙཏཱུསུ དྭཱརེསུ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པཉྩམེ ཀཱཡདྭཱརེ པསཱདཀཱཡཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཝིཉྙཏྟིཀཱཡཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. སོ ཧི པསཱདཀཱཡམྤི ཝིཉྙཏྟིཀཱཡམྤི ཀཱཡིནྡྲིཡནྟྭེཝ ཨིཙྪཏི. མནོདྭཱརེཔི ཝིཔཱཀདྭཱརཾ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི, ཀམྨདྭཱརཾ སནྡྷཱཡ པཊིཛཱནཱཏི. ཨསཾཝརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ‘‘ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ’’ཏི སུཏྟཾ ཏེསུ དྭཱརེསུ སཾཝརཱསཾཝརམེཝ དཱིཔེཏི, ན ཏསྶ ཀམྨབྷཱཝཾ, ཏསྨཱ ཨསཱདྷཀནྟི.

སཾཝརོ ཀམྨནྟིཀཐཱཝཎྞནཱ.

༢. ཀམྨཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༣༣-༦༣༥. ཨིདཱནི ཀམྨཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱན’’ནྟི (ཨ. ནི. ༡༠.༢༡༧) སུཏྟཔདཾ ནིསྶཱཡ ‘‘སབྦཾ ཀམྨཾ སཝིཔཱཀ’’ནྟི ཡེསཾ ལདྡྷི, སེཡྻཐཱཔི མཧཱསཾགྷིཀཱ