📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཝིསུདྡྷིམགྒོ

(པཋམོ བྷཱགོ)

ནིདཱནཱདིཀཐཱ

༡.

སཱིལེ ¶ ¶ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ, ཙིཏྟཾ པཉྙཉྩ བྷཱཝཡཾ;

ཨཱཏཱཔཱི ནིཔཀོ བྷིཀྑུ, སོ ཨིམཾ ཝིཛཊཡེ ཛཊནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༢༣);

ཨིཏི ཧིདཾ ཝུཏྟཾ, ཀསྨཱ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, བྷགཝནྟཾ ཀིར སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟཾ རཏྟིབྷཱགེ ཨཉྙཏརོ དེཝཔུཏྟོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟནོ སཾསཡསམུགྒྷཱཊཏྠཾ –

ཨནྟོཛཊཱ བཧིཛཊཱ, ཛཊཱཡ ཛཊིཏཱ པཛཱ;

ཏཾ ཏཾ གོཏམ པུཙྪཱམི, ཀོ ཨིམཾ ཝིཛཊཡེ ཛཊནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༢༣) –

ཨིམཾ ¶ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏསྶཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཛཊཱཏི ཏཎྷཱཡ ཛཱལིནིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སཱ ཧི རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཧེཊྛུཔརིཡཝསེན པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫནཏོ སཾསིབྦནཊྛེན ཝེལུ༹གུམྦཱདཱིནཾ སཱཁཱཛཱལསངྑཱཏཱ ཛཊཱ ཝིཡཱཏི ཛཊཱ, སཱ པནེསཱ སཀཔརིཀྑཱརཔརཔརིཀྑཱརེསུ སཀཨཏྟབྷཱཝཔརཨཏྟབྷཱཝེསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཡཏནབཱཧིརཱཡཏནེསུ ཙ ཨུཔྤཛྫནཏོ ཨནྟོཛཊཱ བཧིཛཊཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏཱཡ ཨེཝཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡ ཛཊཱཡ ཛཊིཏཱ པཛཱ. ཡཐཱ ནཱམ ཝེལུ༹གུམྦཛཊཱདཱིཧི ཝེལུ༹ཨཱདཡོ, ཨེཝཾ ཏཱཡ ཏཎྷཱཛཊཱཡ སབྦཱཔི ཨཡཾ སཏྟནིཀཱཡསངྑཱཏཱ པཛཱ ཛཊིཏཱ ཝིནདྡྷཱ, སཾསིབྦིཏཱཏི ཨཏྠོ. ཡསྨཱ ཙ ཨེཝཾ ཛཊིཏཱ. ཏཾ ཏཾ གོཏམ པུཙྪཱམཱིཏི ཏསྨཱ ཏཾ པུཙྪཱམི. གོཏམཱཏི བྷགཝནྟཾ གོཏྟེན ཨཱལཔཏི. ཀོ ཨིམཾ ཝིཛཊཡེ ཛཊནྟི ཨིམཾ ཨེཝཾ ཏེདྷཱཏུཀཾ ཛཊེཏྭཱ ཋིཏཾ ཛཊཾ ཀོ ཝིཛཊེཡྻ, ཝིཛཊེཏུཾ ཀོ སམཏྠོཏི པུཙྪཏི.

ཨེཝཾ ¶ པུཊྛོ པནསྶ སབྦདྷམྨེསུ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎཙཱརོ དེཝདེཝོ སཀྐཱནཾ ཨཏིསཀྐོ བྲཧྨཱནཾ ཨཏིབྲཧྨཱ ཙཏུཝེསཱརཛྫཝིསཱརདོ དསབལདྷརོ ཨནཱཝརཎཉཱཎོ སམནྟཙཀྑུ བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ –

སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ, ཙིཏྟཾ པཉྙཉྩ བྷཱཝཡཾ;

ཨཱཏཱཔཱི ནིཔཀོ བྷིཀྑུ, སོ ཨིམཾ ཝིཛཊཡེ ཛཊནྟི. –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ.

༢.

ཨིམིསྶཱ དཱནི གཱཐཱཡ, ཀཐིཏཱཡ མཧེསིནཱ;

ཝཎྞཡནྟོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ, ཨཏྠཾ སཱིལཱདིབྷེདནཾ.

སུདུལླབྷཾ ལབྷིཏྭཱན, པབྦཛྫཾ ཛིནསཱསནེ;

སཱིལཱདིསངྒཧཾ ཁེམཾ, ཨུཛུཾ མགྒཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ.

ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཛཱནནྟཱ, སུདྡྷིཀཱམཱཔི ཡེ ཨིདྷ;

ཝིསུདྡྷིཾ ནཱདྷིགཙྪནྟི, ཝཱཡམནྟཱཔི ཡོགིནོ.

ཏེསཾ ¶ པཱམོཛྫཀརཎཾ, སུཝིསུདྡྷཝིནིཙྪཡཾ;

མཧཱཝིཧཱརཝཱསཱིནཾ, དེསནཱནཡནིསྶིཏཾ.

ཝིསུདྡྷིམགྒཾ བྷཱསིསྶཾ, ཏཾ མེ སཀྐཙྩ བྷཱསཏོ;

ཝིསུདྡྷིཀཱམཱ སབྦེཔི, ནིསཱམཡཐ སཱདྷཝོཏི.

༣. ཏཏྠ ཝིསུདྡྷཱིཏི སབྦམལཝིརཧིཏཾ ཨཙྩནྟཔརིསུདྡྷཾ ནིབྦཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྶཱ ཝིསུདྡྷིཡཱ མགྒོཏི ཝིསུདྡྷིམགྒོ. མགྒོཏི ཨདྷིགམཱུཔཱཡོ ཝུཙྩཏི. ཏཾ ཝིསུདྡྷིམགྒཾ བྷཱསིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

སོ པནཱཡཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ ཀཏྠཙི ཝིཔསྶནཱམཏྟཝསེནེཝ དེསིཏོ. ཡཐཱཧ –

‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱཏི, ཡདཱ པཉྙཱཡ པསྶཏི;

ཨཐ ནིབྦིནྡཏི དུཀྑེ, ཨེས མགྒོ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༧༧);

ཀཏྠཙི ཛྷཱནཔཉྙཱཝསེན. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡམྷི ཛྷཱནཉྩ པཉྙཱ ཙ, ས ཝེ ནིབྦཱནསནྟིཀེ’’ཏི. (དྷ. པ. ༣༧༢);

ཀཏྠཙི ཀམྨཱདིཝསེན. ཡཐཱཧ –

‘‘ཀམྨཾ ¶ ཝིཛྫཱ ཙ དྷམྨོ ཙ, སཱིལཾ ཛཱིཝིཏམུཏྟམཾ;

ཨེཏེན མཙྩཱ སུཛ྄ཛྷནྟི, ན གོཏྟེན དྷནེན ཝཱ’’ཏི. (མ. ནི. ༣.༣༨༧; སཾ. ནི. ༡.༤༨);

ཀཏྠཙི སཱིལཱདིཝསེན. ཡཐཱཧ –

‘‘སབྦདཱ ¶ སཱིལསམྤནྣོ, པཉྙཝཱ སུསམཱཧིཏོ;

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ པཧིཏཏྟོ, ཨོགྷཾ ཏརཏི དུཏྟར’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༩༦);

ཀཏྠཙི སཏིཔཊྛཱནཱདིཝསེན. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ…པེ… ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༧༣).

སམྨཔྤདྷཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམསྨིཾ པན པཉྷཱབྱཱཀརཎེ སཱིལཱདིཝསེན དེསིཏོ.

༤. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཝཎྞནཱ – སཱིལེ པཏིཊྛཱཡཱཏི སཱིལེ ཋཏྭཱ, སཱིལཾ པརིཔཱུརཡམཱནོཡེཝ ཙེཏྠ སཱིལེ ཋིཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྨཱ སཱིལཔརིཔཱུརཎེན སཱིལེ པཏིཊྛཧིཏྭཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ནརོཏི སཏྟོ. སཔཉྙོཏི ཀམྨཛཏིཧེཏུཀཔཊིསནྡྷིཔཉྙཱཡ པཉྙཝཱ. ཙིཏྟཾ པཉྙཉྩ བྷཱཝཡནྟི སམཱདྷིཉྩེཝ ཝིཔསྶནཉྩ བྷཱཝཡམཱནོ, ཙིཏྟསཱིསེན ཧེཏྠ སམཱདྷི ནིདྡིཊྛོ. པཉྙཱནཱམེན ཙ ཝིཔསྶནཱཏི. ཨཱཏཱཔཱིཏི ཝཱིརིཡཝཱ. ཝཱིརིཡཉྷི ཀིལེསཱནཾ ཨཱཏཱཔནཔརིཏཱཔནཊྛེན ཨཱཏཱཔོཏི ཝུཙྩཏི. ཏདསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨཱཏཱཔཱི. ནིཔཀོཏི ནེཔཀྐཾ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ པདེན པཱརིཧཱརིཀཔཉྙཾ དསྶེཏི. ཨིམསྨིཉྷི པཉྷཱབྱཱཀརཎེ ཏིཀྑཏྟུཾ པཉྙཱ ཨཱགཏཱ. ཏཏྠ པཋམཱ ཛཱཏིཔཉྙཱ, དུཏིཡཱ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ, ཏཏིཡཱ སབྦཀིཙྩཔརིཎཱཡིཀཱ པཱརིཧཱརིཀཔཉྙཱ. སཾསཱརེ བྷཡཾ ཨིཀྑཏཱིཏི བྷིཀྑུ. སོ ཨིམཾ ཝིཛཊཡེ ཛཊནྟི སོ ཨིམིནཱ ཙ སཱིལེན ཨིམིནཱ ཙ ཙིཏྟསཱིསེན ནིདྡིཊྛསམཱདྷིནཱ ཨིམཱཡ ཙ ཏིཝིདྷཱཡ པཉྙཱཡ ཨིམིནཱ ཙ ཨཱཏཱཔེནཱཏི ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པུརིསོ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ ¶ སུནིསིཏཾ སཏྠཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ མཧནྟཾ ཝེལུ༹གུམྦཾ ཝིཛཊེཡྻ, ཨེཝམེཝ སཱིལཔཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ སམཱདྷིསིལཱཡཾ སུནིསིཏཾ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱསཏྠཾ ཝཱིརིཡབལཔགྒཧིཏེན པཱརིཧཱརིཀཔཉྙཱཧཏྠེན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སབྦམྤི ཏཾ ཨཏྟནོ སནྟཱནེ པཏིཏཾ ཏཎྷཱཛཊཾ ཝིཛཊེཡྻ སཉྪིནྡེཡྻ སམྤདཱལེཡྻ. མགྒཀྑཎེ པནེས ཏཾ ཛཊཾ ཝིཛཊེཏི ནཱམ. ཕལཀྑཎེ ཝིཛཊིཏཛཊོ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻོ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘སཱིལེ ¶ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ, ཙིཏྟཾ པཉྙཉྩ བྷཱཝཡཾ;

ཨཱཏཱཔཱི ནིཔཀོ བྷིཀྑུ, སོ ཨིམཾ ཝིཛཊཡེ ཛཊ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༢༣);

༥. ཏཏྲཱཡཾ ཡཱཡ པཉྙཱཡ སཔཉྙོཏི ཝུཏྟོ, ཏཏྲཱསྶ ཀརཎཱིཡཾ ནཏྠི. པུརིམཀམྨཱནུབྷཱཝེནེཝ ཧིསྶ སཱ སིདྡྷཱ. ཨཱཏཱཔཱི ནིཔཀོཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟཝཱིརིཡཝསེན པན ཏེན སཱཏཙྩཀཱརིནཱ པཉྙཱཝསེན ཙ སམྤཛཱནཀཱརིནཱ ཧུཏྭཱ སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཙིཏྟཔཉྙཱཝསེན ཝུཏྟཱ སམཐཝིཔསྶནཱ བྷཱཝེཏབྦཱཏི ཨིམམཏྲ བྷགཝཱ སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱམུཁེན ཝིསུདྡྷིམགྒཾ དསྶེཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི ཏིསྶོ སིཀྑཱ, ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ སཱསནཾ, ཏེཝིཛྫཏཱདཱིནཾ ཨུཔནིསྶཡོ, ཨནྟདྭཡཝཛྫནམཛ྄ཛྷིམཔཊིཔཏྟིསེཝནཱནི, ཨཔཱཡཱདིསམཏིཀྐམནུཔཱཡོ, ཏཱིཧཱཀཱརེཧི ཀིལེསཔྤཧཱནཾ, ཝཱིཏིཀྐམཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑོ, སཾཀིལེསཏྟཡཝིསོདྷནཾ, སོཏཱཔནྣཱདིབྷཱཝསྶ ཙ ཀཱརཎཾ པཀཱསིཏཾ ཧོཏི.

ཀཐཾ? ཨེཏྠ ཧི སཱིལེན ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ པཀཱསིཏཱ ཧོཏི, སམཱདྷིནཱ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ, པཉྙཱཡ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ.

སཱིལེན ཙ སཱསནསྶ ཨཱདིཀལྱཱཎཏཱ པཀཱསིཏཱ ཧོཏི. ‘‘ཀོ ཙཱདི ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ, སཱིལཉྩ སུཝིསུདྡྷ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༥.༣༦༩) ཧི ཝཙནཏོ, ‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༢.༩༠) ཨཱདིཝཙནཏོ ཙ སཱིལཾ སཱསནསྶ ཨཱདི, ཏཉྩ ཀལྱཱཎཾ, ཨཝིཔྤཊིསཱརཱདིགུཎཱཝཧཏྟཱ. སམཱདྷིནཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཏཱ པཀཱསིཏཱ ཧོཏི. ‘‘ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༩༠) ཨཱདིཝཙནཏོ ཧི སམཱདྷི སཱསནསྶ མཛ྄ཛྷེ, སོ ཙ ཀལྱཱཎོ, ཨིདྡྷིཝིདྷཱདིགུཎཱཝཧཏྟཱ. པཉྙཱཡ སཱསནསྶ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཏཱ པཀཱསིཏཱ ཧོཏི. ‘‘སཙིཏྟཔརིཡོདཱཔནཾ, ཨེཏཾ བུདྡྷཱན སཱསན’’ནྟི (དཱི. ནི. ༢.༩༠) ཧི ཝཙནཏོ, པཉྙུཏྟརཏོ ¶ ཙ པཉྙཱ སཱསནསྶ པརིཡོསཱནཾ, སཱ ཙ ཀལྱཱཎཾ, ཨིཊྛཱནིཊྛེསུ ཏཱདིབྷཱཝཱཝཧནཏོ.

‘‘སེལོ ཡཐཱ ཨེཀགྷནོ, ཝཱཏེན ན སམཱིརཏི;

ཨེཝཾ ནིནྡཱཔསཾསཱསུ, ན སམིཉྫནྟི པཎྜིཏཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༨༡); –

ཧི ཝུཏྟཾ.

ཏཐཱ ¶ སཱིལེན ཏེཝིཛྫཏཱཡ ཨུཔནིསྶཡོ པཀཱསིཏོ ཧོཏི. སཱིལསམྤཏྟིཉྷི ནིསྶཱཡ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ པཱཔུཎཱཏི, ན ཏཏོ པརཾ. སམཱདྷིནཱ ཚལ༹བྷིཉྙཏཱཡ ཨུཔནིསྶཡོ པཀཱསིཏོ ཧོཏི. སམཱདྷིསམྤདཉྷི ནིསྶཱཡ ཚ ཨབྷིཉྙཱ པཱཔུཎཱཏི, ན ཏཏོ པརཾ. པཉྙཱཡ པཊིསམྦྷིདཱཔབྷེདསྶ ཨུཔནིསྶཡོ པཀཱསིཏོ ཧོཏི. པཉྙཱསམྤཏྟིཉྷི ནིསྶཱཡ ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ པཱཔུཎཱཏི, ན ཨཉྙེན ཀཱརཎེན.

སཱིལེན ཙ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགསངྑཱཏསྶ ཨནྟསྶ ཝཛྫནཾ པཀཱསིཏཾ ཧོཏི, སམཱདྷིནཱ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགསངྑཱཏསྶ. པཉྙཱཡ མཛ྄ཛྷིམཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ སེཝནཾ པཀཱསིཏཾ ཧོཏི.

ཏཐཱ སཱིལེན ཨཔཱཡསམཏིཀྐམནུཔཱཡོ པཀཱསིཏོ ཧོཏི, སམཱདྷིནཱ ཀཱམདྷཱཏུསམཏིཀྐམནུཔཱཡོ, པཉྙཱཡ སབྦབྷཝསམཏིཀྐམནུཔཱཡོ.

སཱིལེན ཙ ཏདངྒཔྤཧཱནཝསེན ཀིལེསཔྤཧཱནཾ པཀཱསིཏཾ ཧོཏི, སམཱདྷིནཱ ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཝསེན, པཉྙཱཡ སམུཙྪེདཔྤཧཱནཝསེན.

ཏཐཱ སཱིལེན ཀིལེསཱནཾ ཝཱིཏིཀྐམཔཊིཔཀྑོ པཀཱསིཏོ ཧོཏི, སམཱདྷིནཱ པརིཡུཊྛཱནཔཊིཔཀྑོ, པཉྙཱཡ ཨནུསཡཔཊིཔཀྑོ.

སཱིལེན ཙ དུཙྩརིཏསཾཀིལེསཝིསོདྷནཾ པཀཱསིཏཾ ཧོཏི, སམཱདྷིནཱ ཏཎྷཱསཾཀིལེསཝིསོདྷནཾ, པཉྙཱཡ དིཊྛིསཾཀིལེསཝིསོདྷནཾ.

ཏཐཱ སཱིལེན སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིབྷཱཝསྶ ཀཱརཎཾ པཀཱསིཏཾ ཧོཏི, སམཱདྷིནཱ ཨནཱགཱམིབྷཱཝསྶ, པཉྙཱཡ ཨརཧཏྟསྶ. སོཏཱཔནྣོ ཧི ‘‘སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༧) ཝུཏྟོ, ཏཐཱ སཀདཱགཱམཱི. ཨནཱགཱམཱི ¶ པན ‘‘སམཱདྷིསྨིཾ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༧). ཨརཧཱ པན ‘‘པཉྙཱཡ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༧).

ཨེཝཾ ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱ, ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ སཱསནཾ, ཏེཝིཛྫཏཱདཱིནཾ ཨུཔནིསྶཡོ, ཨནྟདྭཡཝཛྫནམཛ྄ཛྷིམཔཊིཔཏྟིསེཝནཱནི, ཨཔཱཡཱདིསམཏིཀྐམནུཔཱཡོ, ཏཱིཧཱཀཱརེཧི ཀིལེསཔྤཧཱནཾ, ཝཱིཏིཀྐམཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑོ, སཾཀིལེསཏྟཡཝིསོདྷནཾ, སོཏཱཔནྣཱདིབྷཱཝསྶ ཙ ཀཱརཎནྟི ཨིམེ ནཝ, ཨཉྙེ ཙ ཨེཝརཱུཔཱ གུཎཏྟིཀཱ པཀཱསིཏཱ ཧོནྟཱིཏི.

༡. སཱིལནིདྡེསོ

སཱིལསརཱུཔཱདིཀཐཱ

༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ ཨནེཀགུཎསངྒཱཧཀེན སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱམུཁེན དེསིཏོཔི པནེས ཝིསུདྡྷིམགྒོ ཨཏིསངྑེཔདེསིཏོཡེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ནཱལཾ སབྦེསཾ ཨུཔཀཱརཱཡཱཏི ཝིཏྠཱརམསྶ དསྶེཏུཾ སཱིལཾ ཏཱཝ ཨཱརབྦྷ ཨིདཾ པཉྷཱཀམྨཾ ཧོཏི.

ཀིཾ སཱིལཾ, ཀེནཊྛེན སཱིལཾ, ཀཱནསྶ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནི, ཀིམཱནིསཾསཾ སཱིལཾ, ཀཏིཝིདྷཾ ཙེཏཾ སཱིལཾ, ཀོ ཙསྶ སཾཀིལེསོ, ཀིཾ ཝོདཱནནྟི.

ཏཏྲིདཾ ཝིསྶཛྫནཾ. ཀིཾ སཱིལནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝཱ ཝིརམནྟསྶ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཝཱ པཱུརེནྟསྶ ཙེཏནཱདཡོ དྷམྨཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ‘‘ཀིཾ སཱིལནྟི ཙེཏནཱ སཱིལཾ, ཙེཏསིཀཾ སཱིལཾ, སཾཝརོ སཱིལཾ, ཨཝཱིཏིཀྐམོ སཱིལ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༣༩). ཏཏྠ ཙེཏནཱ སཱིལཾ ནཱམ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝཱ ཝིརམནྟསྶ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཝཱ པཱུརེནྟསྶ ཙེཏནཱ. ཙེཏསིཀཾ སཱིལཾ ནཱམ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝིརམནྟསྶ ཝིརཏི. ཨཔིཙ ཙེཏནཱ སཱིལཾ ནཱམ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི པཛཧནྟསྶ སཏྟ ཀམྨཔཐཙེཏནཱ. ཙེཏསིཀཾ སཱིལཾ ནཱམ ‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ པཧཱཡ ཝིགཏཱབྷིཛ྄ཛྷེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༡༧) ཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདསམྨཱདིཊྛིདྷམྨཱ. སཾཝརོ སཱིལནྟི ཨེཏྠ པཉྩཝིདྷེན སཾཝརོ ཝེདིཏབྦོ པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ, སཏིསཾཝརོ, ཉཱཎསཾཝརོ, ཁནྟིསཾཝརོ, ཝཱིརིཡསཾཝརོཏི. ཏཏྠ ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཨཡཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ. རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༡༣) ཨཡཾ སཏིསཾཝརོ.

ཡཱནི ¶ སོཏཱནི ལོཀསྨིཾ, (ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ;)

སཏི ཏེསཾ ནིཝཱརཎཾ;

སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷིཡྻརེཏི. (སུ. ནི. ༡༠༤༡);

ཨཡཾ ¶ ཉཱཎསཾཝརོ. པཙྩཡཔཊིསེཝནམྤི ཨེཏྠེཝ སམོདྷཱནཾ གཙྪཏི. ཡོ པནཱཡཾ ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ ཨུཎྷསྶཱཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༤; ཨ. ནི. ༦.༥༨) ནཡེན ཨཱགཏོ, ཨཡཾ ཁནྟིསཾཝརོ ནཱམ. ཡོ ཙཱཡཾ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱིཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༦; ཨ. ནི. ༦.༥༨) ནཡེན ཨཱགཏོ, ཨཡཾ ཝཱིརིཡསཾཝརོ ནཱམ. ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིཔི ཨེཏྠེཝ སམོདྷཱནཾ གཙྪཏི. ཨིཏི ཨཡཾ པཉྩཝིདྷོཔི སཾཝརོ, ཡཱ ཙ པཱཔབྷཱིརུཀཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སམྤཏྟཝཏྠུཏོ ཝིརཏི, སབྦམྤེཏཾ སཾཝརསཱིལནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཝཱིཏིཀྐམོ སཱིལནྟི སམཱདིནྣསཱིལསྶ ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀོ ཨནཏིཀྐམོ. ཨིདཾ ཏཱཝ ཀིཾ སཱིལནྟི པཉྷསྶ ཝིསྶཛྫནཾ.

༧. ཨཝསེསེསུ ཀེནཊྛེན སཱིལནྟི སཱིལནཊྛེན སཱིལཾ. ཀིམིདཾ སཱིལནཾ ནཱམ. སམཱདྷཱནཾ ཝཱ, ཀཱཡཀམྨཱདཱིནཾ སུསཱིལྱཝསེན ཨཝིཔྤཀིཎྞཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔདྷཱརཎཾ ཝཱ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཏིཊྛཱནཝསེན ཨཱདྷཱརབྷཱཝོཏི ཨཏྠོ. ཨེཏདེཝ ཧེཏྠ ཨཏྠདྭཡཾ སདྡལཀྑཎཝིདཱུ ཨནུཛཱནནྟི. ཨཉྙེ པན སིརཊྛོ སཱིལཏྠོ, སཱིཏལཊྛོ སཱིལཏྠོཏི ཨེཝམཱདིནཱཔི ནཡེནེཏྠ ཨཏྠཾ ཝཎྞཡནྟི.

༨. ཨིདཱནི ཀཱནསྶ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནཱིཏི ཨེཏྠ –

སཱིལནཾ ལཀྑཎཾ ཏསྶ, བྷིནྣསྶཱཔི ཨནེཀདྷཱ;

སནིདསྶནཏྟཾ རཱུཔསྶ, ཡཐཱ བྷིནྣསྶནེཀདྷཱ.

ཡཐཱ ཧི ནཱིལཔཱིཏཱདིབྷེདེན ཨནེཀདྷཱ བྷིནྣསྶཱཔི རཱུཔཱཡཏནསྶ སནིདསྶནཏྟཾ ལཀྑཎཾ, ནཱིལཱདིབྷེདེན བྷིནྣསྶཱཔི སནིདསྶན བྷཱཝཱནཏིཀྐམནཏོ. ཏཐཱ སཱིལསྶ ཙེཏནཱདིབྷེདེན ཨནེཀདྷཱ བྷིནྣསྶཱཔི ཡདེཏཾ ཀཱཡཀམྨཱདཱིནཾ སམཱདྷཱནཝསེན ཀུསལཱནཉྩ དྷམྨཱནཾ པཏིཊྛཱནཝསེན ཝུཏྟཾ སཱིལནཾ, ཏདེཝ ལཀྑཎཾ, ཙེཏནཱདིབྷེདེན བྷིནྣསྶཱཔི སམཱདྷཱནཔཏིཊྛཱནབྷཱཝཱནཏིཀྐམནཏོ. ཨེཝཾ ལཀྑཎསྶ པནསྶ –

དུསྶཱིལྱཝིདྡྷཾསནཏཱ ¶ , ཨནཝཛྫགུཎོ ཏཐཱ;

ཀིཙྩསམྤཏྟིཨཏྠེན, རསོ ནཱམ པཝུཙྩཏི.

ཏསྨཱ ¶ ཨིདཾ སཱིལཾ ནཱམ ཀིཙྩཊྛེན རསེན དུསྶཱིལྱཝིདྡྷཾསནརསཾ, སམྤཏྟིཨཏྠེན རསེན ཨནཝཛྫརསནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ལཀྑཎཱདཱིསུ ཧི ཀིཙྩམེཝ སམྤཏྟི ཝཱ རསོཏི ཝུཙྩཏི.

སོཙེཡྻཔཙྩུཔཊྛཱནཾ, ཏཡིདཾ ཏསྶ ཝིཉྙུཧི;

ཨོཏྟཔྤཉྩ ཧིརཱི ཙེཝ, པདཊྛཱནནྟི ཝཎྞིཏཾ.

ཏཡིདཾ སཱིལཾ ཀཱཡསོཙེཡྻཾ ཝཙཱིསོཙེཡྻཾ མནོསོཙེཡྻནྟི (ཨ. ནི. ༣.༡༢༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟསོཙེཡྻཔཙྩུཔཊྛཱནཾ, སོཙེཡྻབྷཱཝེན པཙྩུཔཊྛཱཏི གཧཎབྷཱཝཾ གཙྪཏི. ཧིརོཏྟཔྤཉྩ པནསྶ ཝིཉྙཱུཧི པདཊྛཱནནྟི ཝཎྞིཏཾ, ཨཱསནྣཀཱརཎནྟི ཨཏྠོ. ཧིརོཏྟཔྤེ ཧི སཏི སཱིལཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙེཝ ཏིཊྛཏི ཙ. ཨསཏི ནེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཏིཊྛཏཱིཏི. ཨེཝཾ སཱིལསྶ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

སཱིལཱནིསཾསཀཐཱ

༩. ཀིམཱནིསཾསཾ སཱིལནྟི ཨཝིཔྤཊིསཱརཱདིཨནེཀགུཎཔཊིལཱབྷཱནིསཾསཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཨཝིཔྤཊིསཱརཏྠཱནི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཀུསལཱནི སཱིལཱནི ཨཝིཔྤཊིསཱརཱནིསཾསཱནཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༡.༡).

ཨཔརམྤི ཝུཏྟཾ ‘‘པཉྩིམེ གཧཔཏཡོ ཨཱནིསཾསཱ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. ཀཏམེ པཉྩ? ཨིདྷ གཧཔཏཡོ སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཨཔྤམཱདཱདྷིཀརཎཾ མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨདྷིགཙྪཏི, ཨཡཾ པཋམོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ གཧཔཏཡོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤནྣསྶ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, ཨཡཾ དུཏིཡོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ གཧཔཏཡོ སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཡཉྙདེཝ པརིསཾ ཨུཔསངྐམཏི ཡདི ཁཏྟིཡཔརིསཾ ཡདི བྲཱཧྨཎཔརིསཾ ཡདི གཧཔཏིཔརིསཾ ཡདི སམཎཔརིསཾ, ཝིསཱརདོ ཨུཔསངྐམཏི ཨམངྐུབྷཱུཏོ, ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ ¶ གཧཔཏཡོ སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཨསམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ གཧཔཏཡོ སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ¶ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཡཾ པཉྩམོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༡༥༠; ཨ. ནི. ༥.༢༡༣; མཧཱཝ. ༢༨༥).

ཨཔརེཔི ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙ ཨསྶཾ མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱཏི, སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༦༥) ནཡེན པིཡམནཱཔཏཱདཡོ ཨཱསཝཀྑཡཔརིཡོསཱནཱ ཨནེཀཱ སཱིལཱནིསཾསཱ ཝུཏྟཱ. ཨེཝཾ ཨཝིཔྤཊིསཱརཱདིཨནེཀགུཎཱནིསཾསཾ སཱིལཾ. ཨཔིཙ –

སཱསནེ ཀུལཔུཏྟཱནཾ, པཏིཊྛཱ ནཏྠི ཡཾ ཝིནཱ;

ཨཱནིསཾསཔརིཙྪེདཾ, ཏསྶ སཱིལསྶ ཀོ ཝདེ.

ན གངྒཱ ཡམུནཱ ཙཱཔི, སརབྷཱུ ཝཱ སརསྭཏཱི;

ནིནྣགཱ ཝཱཙིརཝཏཱི, མཧཱི ཝཱཔི མཧཱནདཱི.

སཀྐུཎནྟི ཝིསོདྷེཏུཾ, ཏཾ མལཾ ཨིདྷ པཱཎིནཾ;

ཝིསོདྷཡཏི སཏྟཱནཾ, ཡཾ ཝེ སཱིལཛལཾ མལཾ.

ན ཏཾ སཛལདཱ ཝཱཏཱ, ན ཙཱཔི ཧརིཙནྡནཾ;

ནེཝ ཧཱརཱ ན མཎཡོ, ན ཙནྡཀིརཎངྐུརཱ.

སམཡནྟཱིདྷ སཏྟཱནཾ, པརིལཱ༹ཧཾ སུརཀྑིཏཾ;

ཡཾ སམེཏི ཨིདཾ ཨརིཡཾ, སཱིལཾ ཨཙྩནྟསཱིཏལཾ.

སཱིལགནྡྷསམོ གནྡྷོ, ཀུཏོ ནཱམ བྷཝིསྶཏི;

ཡོ སམཾ ཨནུཝཱཏེ ཙ, པཊིཝཱཏེ ཙ ཝཱཡཏི.

སགྒཱརོཧཎསོཔཱནཾ ¶ , ཨཉྙཾ སཱིལསམཾ ཀུཏོ;

དྭཱརཾ ཝཱ པན ནིབྦཱན, ནགརསྶ པཝེསནེ.

སོབྷནྟེཝཾ ན རཱཛཱནོ, མུཏྟཱམཎིཝིབྷཱུསིཏཱ;

ཡཐཱ སོབྷནྟི ཡཏིནོ, སཱིལབྷཱུསནབྷཱུསིཏཱ.

ཨཏྟཱནུཝཱདཱདིབྷཡཾ, ཝིདྡྷཾསཡཏི སབྦསོ;

ཛནེཏི ཀིཏྟིཧཱསཉྩ, སཱིལཾ སཱིལཝཏཾ སདཱ.

གུཎཱནཾ ¶ མཱུལབྷཱུཏསྶ, དོསཱནཾ བལགྷཱཏིནོ;

ཨིཏི སཱིལསྶ ཝིཉྙེཡྻཾ, ཨཱནིསཾསཀཐཱམུཁནྟི.

སཱིལཔྤབྷེདཀཐཱ

༡༠. ཨིདཱནི ཡཾ ཝུཏྟཾ ཀཏིཝིདྷཾ ཙེཏཾ སཱིལནྟི, ཏཏྲིདཾ ཝིསྶཛྫནཾ. སབྦམེཝ ཏཱཝ ཨིདཾ སཱིལཾ ཨཏྟནོ སཱིལནལཀྑཎེན ཨེཀཝིདྷཾ.

ཙཱརིཏྟཝཱརིཏྟཝསེན དུཝིདྷཾ. ཏཐཱ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཝསེན, ཝིརཏིཨཝིརཏིཝསེན, ནིསྶིཏཱནིསྶིཏཝསེན, ཀཱལཔརིཡནྟཨཱཔཱཎཀོཊིཀཝསེན, སཔརིཡནྟཱཔརིཡནྟཝསེན, ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེན ཙ.

ཏིཝིདྷཾ ཧཱིནམཛ྄ཛྷིམཔཎཱིཏཝསེན. ཏཐཱ ཨཏྟཱདྷིཔཏེཡྻལོཀཱདྷིཔཏེཡྻདྷམྨཱདྷིཔཏེཡྻཝསེན, པརཱམཊྛཱཔརཱམཊྛཔཊིཔྤསྶདྡྷིཝསེན, ཝིསུདྡྷཱཝིསུདྡྷཝེམཏིཀཝསེན, སེཀྑཱསེཀྑནེཝསེཀྑནཱསེཀྑཝསེན ཙ.

ཙཏུབྦིདྷཾ ཧཱནབྷཱགིཡཋིཏིབྷཱགིཡཝིསེསབྷཱགིཡནིབྦེདྷབྷཱགིཡཝསེན. ཏཐཱ བྷིཀྑུབྷིཀྑུནཱིཨནུཔསམྤནྣགཧཊྛསཱིལཝསེན, པཀཏིཨཱཙཱརདྷམྨཏཱཔུབྦཧེཏུཀསཱིལཝསེན, པཱཏིམོཀྑསཾཝརཨིནྡྲིཡསཾཝརཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིཔཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཝསེན ཙ.

པཉྩཝིདྷཾ ¶ པརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཱདིཝསེན. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ‘‘པཉྩ སཱིལཱནི – པརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ, ཨཔརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ, པརིཔུཎྞཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ, ཨཔརཱམཊྛཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ, པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཱརིསུདྡྷིསཱིལ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༣༧). ཏཐཱ པཧཱནཝེརམཎཱིཙེཏནཱསཾཝརཱཝཱིཏིཀྐམཝསེན.

༡༡. ཏཏྠ ཨེཀཝིདྷཀོཊྛཱསེ ཨཏྠོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. དུཝིདྷཀོཊྛཱསེ ཡཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨིདཾ ཀཏྟབྦ’’ནྟི པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཔཱུརཎཾ, ཏཾ ཙཱརིཏྟཾ. ཡཾ ‘‘ཨིདཾ ན ཀཏྟབྦ’’ནྟི པཊིཀྑིཏྟསྶ ཨཀརཎཾ, ཏཾ ཝཱརིཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ. ཙརནྟི ཏསྨིཾ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱཡ པཝཏྟནྟཱིཏི ཙཱརིཏྟཾ. ཝཱརིཏཾ ཏཱཡནྟི རཀྑནྟི ཏེནཱཏི ཝཱརིཏྟཾ. ཏཏྠ སདྡྷཱཝཱིརིཡསཱདྷནཾ ཙཱརིཏྟཾ, སདྡྷཱསཱདྷནཾ ཝཱརིཏྟཾ. ཨེཝཾ ཙཱརིཏྟཝཱརིཏྟཝསེན དུཝིདྷཾ.

དུཏིཡདུཀེ ¶ ཨབྷིསམཱཙཱརོཏི ཨུཏྟམསམཱཙཱརོ. ཨབྷིསམཱཙཱརོ ཨེཝ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ. ཨབྷིསམཱཙཱརཾ ཝཱ ཨཱརབྦྷ པཉྙཏྟཾ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ, ཨཱཛཱིཝཊྛམཀཏོ ཨཝསེསསཱིལསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདིབྷཱཝབྷཱུཏནྟི ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ, ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཉྷི མགྒསྶ ཨཱདིབྷཱཝབྷཱུཏཾ, པུབྦབྷཱགེཡེཝ པརིསོདྷེཏབྦཏོ. ཏེནཱཧ – ‘‘པུབྦེཝ ཁོ པནསྶ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཱཛཱིཝོ སུཔརིསུདྡྷོ ཧོཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༤༣༡). ཡཱནི ཝཱ སིཀྑཱཔདཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནཱིཏི ཝུཏྟཱནི, ཨིདཾ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀསཱིལཾ. སེསཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ. ཨུབྷཏོཝིབྷངྒཔརིཡཱཔནྣཾ ཝཱ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ. ཁནྡྷཀཝཏྟཔརིཡཱཔནྣཾ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ. ཏསྶ སམྤཏྟིཡཱ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ སམྤཛྫཏི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ དྷམྨཾ ཨཔརིཔཱུརེཏྭཱ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ དྷམྨཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༢༡). ཨེཝཾ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཝསེན དུཝིདྷཾ.

ཏཏིཡདུཀེ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝེརམཎིམཏྟཾ ཝིརཏིསཱིལཾ. སེསཾ ཙེཏནཱདི ཨཝིརཏིསཱིལནྟི ཨེཝཾ ཝིརཏིཨཝིརཏིཝསེན དུཝིདྷཾ.

ཙཏུཏྠདུཀེ ནིསྶཡོཏི དྭེ ནིསྶཡཱ ཏཎྷཱནིསྶཡོ ཙ དིཊྛིནིསྶཡོ ཙ. ཏཏྠ ཡཾ ‘‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༣༢༠; མ. ནི. ༡.༡༨༦; ཨ. ནི. ༥.༢༠༦; ༧.༥༠) ཨེཝཾ ¶ བྷཝསམྤཏྟིཾ ཨཱཀངྑམཱནེན པཝཏྟིཏཾ, ཨིདཾ ཏཎྷཱནིསྶིཏཾ. ཡཾ ‘‘སཱིལེན སུདྡྷཱི’’ཏི ཨེཝཾ སུདྡྷིདིཊྛིཡཱ པཝཏྟིཏཾ, ཨིདཾ དིཊྛིནིསྶིཏཾ. ཡཾ པན ལོཀུཏྟརཾ ལོཀིཡཉྩ ཏསྶེཝ སམྦྷཱརབྷཱུཏཾ, ཨིདཾ ཨནིསྶིཏནྟི ཨེཝཾ ནིསྶིཏཱནིསྶིཏཝསེན དུཝིདྷཾ.

པཉྩམདུཀེ ཀཱལཔརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ སམཱདིནྣཾ སཱིལཾ ཀཱལཔརིཡནྟཾ. ཡཱཝཛཱིཝཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཏཐེཝ པཝཏྟིཏཾ ཨཱཔཱཎཀོཊིཀནྟི ཨེཝཾ ཀཱལཔརིཡནྟཨཱཔཱཎཀོཊིཀཝསེན དུཝིདྷཾ.

ཚཊྛདུཀེ ལཱབྷཡསཉཱཏིཨངྒཛཱིཝིཏཝསེན དིཊྛཔརིཡནྟཾ སཔརིཡནྟཾ ནཱམ. ཝིཔརཱིཏཾ ཨཔརིཡནྟཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ‘‘ཀཏམཾ ཏཾ སཱིལཾ སཔརིཡནྟཾ? ཨཏྠི སཱིལཾ ལཱབྷཔརིཡནྟཾ, ཨཏྠི སཱིལཾ ཡསཔརིཡནྟཾ, ཨཏྠི ¶ སཱིལཾ ཉཱཏིཔརིཡནྟཾ, ཨཏྠི སཱིལཾ ཨངྒཔརིཡནྟཾ, ཨཏྠི སཱིལཾ ཛཱིཝིཏཔརིཡནྟཾ. ཀཏམཾ ཏཾ སཱིལཾ ལཱབྷཔརིཡནྟཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ ལཱབྷཧེཏུ ལཱབྷཔཙྩཡཱ ལཱབྷཀཱརཎཱ ཡཐཱསམཱདིནྣཾ སིཀྑཱཔདཾ ཝཱིཏིཀྐམཏི, ཨིདཾ ཏཾ སཱིལཾ ལཱབྷཔརིཡནྟ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༣༨). ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨིཏརཱནིཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱནི. ཨཔརིཡནྟཝིསྶཛྫནེཔི ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཏམཾ ཏཾ སཱིལཾ ན ལཱབྷཔརིཡནྟཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ ལཱབྷཧེཏུ ལཱབྷཔཙྩཡཱ ལཱབྷཀཱརཎཱ ཡཐཱསམཱདིནྣཾ སིཀྑཱཔདཾ ཝཱིཏིཀྐམཱཡ ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤཱདེཏི, ཀིཾ སོ ཝཱིཏིཀྐམིསྶཏི, ཨིདཾ ཏཾ སཱིལཾ ན ལཱབྷཔརིཡནྟ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༣༨). ཨེཏེནེཝུཔཱཡེན ཨིཏརཱནིཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱནི. ཨེཝཾ སཔརིཡནྟཱཔརིཡནྟཝསེན དུཝིདྷཾ.

སཏྟམདུཀེ སབྦམྤི སཱསཝཾ སཱིལཾ ལོཀིཡཾ. ཨནཱསཝཾ ལོཀུཏྟརཾ. ཏཏྠ ལོཀིཡཾ བྷཝཝིསེསཱཝཧཾ ཧོཏི བྷཝནིསྶརཎསྶ ཙ སམྦྷཱརོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཝིནཡོ སཾཝརཏྠཱཡ, སཾཝརོ ཨཝིཔྤཊིསཱརཏྠཱཡ, ཨཝིཔྤཊིསཱརོ པཱམོཛྫཏྠཱཡ, པཱམོཛྫཾ པཱིཏཏྠཱཡ, པཱིཏི པསྶདྡྷཏྠཱཡ, པསྶདྡྷི སུཁཏྠཱཡ, སུཁཾ སམཱདྷཏྠཱཡ, སམཱདྷི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཏྠཱཡ, ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ ནིབྦིདཏྠཱཡ, ནིབྦིདཱ ཝིརཱགཏྠཱཡ, ཝིརཱགོ ཝིམུཏྟཏྠཱཡ, ཝིམུཏྟི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཏྠཱཡ, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཏྠཱཡ, ཨེཏདཏྠཱ ཀཐཱ, ཨེཏདཏྠཱ མནྟནཱ, ཨེཏདཏྠཱ ཨུཔནིསཱ, ཨེཏདཏྠཾ སོཏཱཝདྷཱནཾ, ཡདིདཾ ཨནུཔཱདཱཙིཏྟསྶ ཝིམོཀྑོ’’ཏི (པརི. ༣༦༦). ལོཀུཏྟརཾ བྷཝནིསྶརཎཱཝཧཾ ཧོཏི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎསྶ ཙ བྷཱུམཱིཏི ཨེཝཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེན དུཝིདྷཾ.

༡༢. ཏིཀེསུ ¶ པཋམཏྟིཀེ ཧཱིནེན ཚནྡེན ཙིཏྟེན ཝཱིརིཡེན ཝཱིམཾསཱཡ ཝཱ པཝཏྟིཏཾ ཧཱིནཾ. མཛ྄ཛྷིམེཧི ཚནྡཱདཱིཧི པཝཏྟིཏཾ མཛ྄ཛྷིམཾ. པཎཱིཏེཧི པཎཱིཏཾ. ཡསཀཱམཏཱཡ ཝཱ སམཱདིནྣཾ ཧཱིནཾ. པུཉྙཕལཀཱམཏཱཡ མཛ྄ཛྷིམཾ. ཀཏྟབྦམེཝིདནྟི ཨརིཡབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ སམཱདིནྣཾ པཎཱིཏཾ. ‘‘ཨཧམསྨི སཱིལསམྤནྣོ, ཨིམེ པནཉྙེ བྷིཀྑཱུ དུསྶཱིལཱ པཱཔདྷམྨཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟུཀྐཾསནཔརཝམྦྷནཱདཱིཧི ཨུཔཀྐིལིཊྛཾ ཝཱ ཧཱིནཾ. ཨནུཔཀྐིལིཊྛཾ ལོཀིཡཾ སཱིལཾ མཛ྄ཛྷིམཾ. ལོཀུཏྟརཾ པཎཱིཏཾ. ཏཎྷཱཝསེན ཝཱ བྷཝབྷོགཏྠཱཡ པཝཏྟིཏཾ ཧཱིནཾ. ཨཏྟནོ ཝིམོཀྑཏྠཱཡ པཝཏྟིཏཾ མཛ྄ཛྷིམཾ. སབྦསཏྟཱནཾ ཝིམོཀྑཏྠཱཡ པཝཏྟིཏཾ པཱརམིཏཱསཱིལཾ པཎཱིཏནྟི ཨེཝཾ ཧཱིནམཛ྄ཛྷིམཔཎཱིཏཝསེན ཏིཝིདྷཾ.

དུཏིཡཏྟིཀེ ¶ ཨཏྟནོ ཨནནུརཱུཔཾ པཛཧིཏུཀཱམེན ཨཏྟགརུནཱ ཨཏྟནིགཱརཝེན པཝཏྟིཏཾ ཨཏྟཱདྷིཔཏེཡྻཾ. ལོཀཱཔཝཱདཾ པརིཧརིཏུཀཱམེན ལོཀགརུནཱ ལོཀེ གཱརཝེན པཝཏྟིཏཾ ལོཀཱདྷིཔཏེཡྻཾ. དྷམྨམཧཏྟཾ པཱུཛེཏུཀཱམེན དྷམྨགརུནཱ དྷམྨགཱརཝེན པཝཏྟིཏཾ དྷམྨཱདྷིཔཏེཡྻནྟི ཨེཝཾ ཨཏྟཱདྷིཔཏེཡྻཱདིཝསེན ཏིཝིདྷཾ.

ཏཏིཡཏྟིཀེ ཡཾ དུཀེསུ ནིསྶིཏནྟི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི པརཱམཊྛཏྟཱ པརཱམཊྛཾ. པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀསྶ མགྒསམྦྷཱརབྷཱུཏཾ སེཀྑཱནཉྩ མགྒསམྤཡུཏྟཾ ཨཔརཱམཊྛཾ. སེཀྑཱསེཀྑཱནཾ ཕལསམྤཡུཏྟཾ པཊིཔྤསྶདྡྷནྟི ཨེཝཾ པརཱམཊྛཱདིཝསེན ཏིཝིདྷཾ.

ཙཏུཏྠཏྟིཀེ ཡཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨནཱཔཛྫནྟེན པཱུརིཏཾ, ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཝཱ པུན ཀཏཔཊིཀམྨཾ, ཏཾ ཝིསུདྡྷཾ. ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣསྶ ཨཀཏཔཊིཀམྨཾ ཨཝིསུདྡྷཾ. ཝཏྠུམྷི ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརེ ཝཱ ཝེམཏིཀསྶ སཱིལཾ ཝེམཏིཀསཱིལཾ ནཱམ. ཏཏྠ ཡོགིནཱ ཨཝིསུདྡྷསཱིལཾ ཝིསོདྷེཏབྦཾ, ཝེམཏིཀེ ཝཏྠུཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ ཨཀཏྭཱ ཝིམཏི པཊིཝིནེཏབྦཱ ‘‘ཨིཙྩསྶ ཕཱསུ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝིསུདྡྷཱདིཝསེན ཏིཝིདྷཾ.

པཉྩམཏྟིཀེ ཙཏཱུཧི ཨརིཡམགྒེཧི ཏཱིཧི ཙ སཱམཉྙཕལེཧི སམྤཡུཏྟཾ སཱིལཾ སེཀྑཾ. ཨརཧཏྟཕལསམྤཡུཏྟཾ ཨསེཀྑཾ. སེསཾ ནེཝསེཀྑནཱསེཀྑནྟི ཨེཝཾ སེཀྑཱདིཝསེན ཏིཝིདྷཾ.

པཊིསམྦྷིདཱཡཾ པན ཡསྨཱ ལོཀེ ཏེསཾ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ པཀཏིཔི སཱིལནྟི ཝུཙྩཏི, ཡཾ སནྡྷཱཡ ¶ ‘‘ཨཡཾ སུཁསཱིལོ, ཨཡཾ དུཀྑསཱིལོ, ཨཡཾ ཀལཧསཱིལོ, ཨཡཾ མཎྜནསཱིལོ’’ཏི བྷཎནྟི, ཏསྨཱ ཏེན པརིཡཱཡེན ‘‘ཏཱིཎི སཱིལཱནི, ཀུསལསཱིལཾ ཨཀུསལསཱིལཾ ཨབྱཱཀཏསཱིལནྟི (པཊི. མ. ༡.༣༩). ཨེཝཾ ཀུསལཱདིཝསེནཔི ཏིཝིདྷནྟི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཀུསལཾ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཨདྷིཔྤེཏསྶ སཱིལསྶ ལཀྑཎཱདཱིསུ ཨེཀེནཔི ན སམེཏཱིཏི ཨིདྷ ན ཨུཔནཱིཏཾ, ཏསྨཱ ཝུཏྟནཡེནེཝསྶ ཏིཝིདྷཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༣. ཙཏུཀྐེསུ པཋམཙཏུཀྐེ –

ཡོདྷ སེཝཏི དུསྶཱིལེ, སཱིལཝནྟེ ན སེཝཏི;

ཝཏྠུཝཱིཏིཀྐམེ དོསཾ, ན པསྶཏི ཨཝིདྡསུ.

མིཙྪཱསངྐཔྤབཧུལོ ¶ , ཨིནྡྲིཡཱནི ན རཀྑཏི;

ཨེཝརཱུཔསྶ ཝེ སཱིལཾ, ཛཱཡཏེ ཧཱནབྷཱགིཡཾ.

ཡོ པནཏྟམནོ ཧོཏི, སཱིལསམྤཏྟིཡཱ ཨིདྷ;

ཀམྨཊྛཱནཱནུཡོགམྷི, ན ཨུཔྤཱདེཏི མཱནསཾ.

ཏུཊྛསྶ སཱིལམཏྟེན, ཨགྷཊནྟསྶ ཨུཏྟརི;

ཏསྶ ཏཾ ཋིཏིབྷཱགིཡཾ, སཱིལཾ བྷཝཏི བྷིཀྑུནོ.

སམྤནྣསཱིལོ གྷཊཏི, སམཱདྷཏྠཱཡ ཡོ པན;

ཝིསེསབྷཱགིཡཾ སཱིལཾ, ཧོཏི ཨེཏསྶ བྷིཀྑུནོ.

ཨཏུཊྛོ སཱིལམཏྟེན, ནིབྦིདཾ ཡོནུཡུཉྫཏི;

ཧོཏི ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ, སཱིལམེཏསྶ བྷིཀྑུནོཏི.

ཨེཝཾ ཧཱནབྷཱགིཡཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷཾ.

དུཏིཡཙཏུཀྐེ ¶ བྷིཀྑཱུ ཨཱརབྦྷ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཱནི, ཡཱནི ཙ ནེསཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ པཉྙཏྟིཏོ རཀྑིཏབྦཱནི, ཨིདཾ བྷིཀྑུསཱིལཾ. བྷིཀྑུནིཡོ ཨཱརབྦྷ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཱནི, ཡཱནི ཙ ཏཱསཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཉྙཏྟིཏོ རཀྑིཏབྦཱནི, ཨིདཾ བྷིཀྑུནིསཱིལཾ. སཱམཎེརསཱམཎེརཱིནཾ དསསཱིལཱནི ཨནུཔསམྤནྣསཱིལཾ. ཨུཔཱསཀཨུཔཱསིཀཱནཾ ནིཙྩསཱིལཝསེན པཉྩསིཀྑཱཔདཱནི, སཏི ཝཱ ཨུསྶཱཧེ དས, ཨུཔོསཐངྒཝསེན ཨཊྛཱཏི ཨིདཾ གཧཊྛསཱིལནྟི ཨེཝཾ བྷིཀྑུསཱིལཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷཾ.

ཏཏིཡཙཏུཀྐེ ཨུཏྟརཀུརུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨཝཱིཏིཀྐམོ པཀཏིསཱིལཾ. ཀུལདེསཔཱསཎྜཱནཾ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ མརིཡཱདཱཙཱརིཏྟཾ ཨཱཙཱརསཱིལཾ. ‘‘དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡདཱ བོདྷིསཏྟོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐནྟོ ཧོཏི ན བོདྷིསཏྟམཱཏུ པུརིསེསུ མཱནསཾ ཨུཔྤཛྫི ཀཱམགུཎཱུཔསཾཧིཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ བོདྷིསཏྟམཱཏུསཱིལཾ དྷམྨཏཱསཱིལཾ. མཧཱཀསྶཔཱདཱིནཾ པན སུདྡྷསཏྟཱནཾ, བོདྷིསཏྟསྶ ཙ ཏཱསུ ཏཱསུ ཛཱཏཱིསུ སཱིལཾ པུབྦཧེཏུཀསཱིལནྟི ཨེཝཾ པཀཏིསཱིལཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷཾ.

ཙཏུཏྠཙཏུཀྐེ ཡཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི སམཱདཱཡ ¶ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༠༨; དཱི. ནི. ༡.༡༩༣) ཝཾ ཝུཏྟཾ སཱིལཾ, ཨིདཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ ནཱམ. ཡཾ པན ‘‘སོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི, ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ, ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི, རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ…པེ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ…པེ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ…པེ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི…པེ… མནིནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༢, ༤༡༡; དཱི. ནི. ༡.༢༡༣; ཨ. ནི. ༤.༡༩༨) ཝུཏྟཾ, ཨིདཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརསཱིལཾ. ཡཱ པན ཨཱཛཱིཝཧེཏུཔཉྙཏྟཱནཾ ཚནྣཾ སིཀྑཱཔདཱནཾ ཝཱིཏིཀྐམསྶ, ‘‘ཀུཧནཱ ལཔནཱ ནེམིཏྟིཀཏཱ ནིཔྤེསིཀཏཱ ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཏཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིནཉྩ པཱཔདྷམྨཱནཾ ཝསེན པཝཏྟཱ མིཙྪཱཛཱིཝཱ ཝིརཏི, ཨིདཾ ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ‘‘པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཱིཝརཾ པཊིསེཝཏི, ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༣; ཨ. ནི. ༦.༥༨) ཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ པཊིསངྑཱནཔརིསུདྡྷོ ཙཏུཔཙྩཡཔརིབྷོགོ པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཾ ནཱམ.

པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ

༡༤. ཏཏྲཱཡཾ ¶ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨནུཔུབྦཔདཝཎྞནཱཡ སདྡྷིཾ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. བྷིཀྑཱུཏི སཾསཱརེ བྷཡཾ ཨིཀྑཎཏཱཡ ཝཱ བྷིནྣཔཊདྷརཱདིཏཱཡ ཝཱ ཨེཝཾ ལདྡྷཝོཧཱརོ སདྡྷཱཔབྦཛིཏོ ཀུལཔུཏྟོ. པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོཏི ཨེཏྠ པཱཏིམོཀྑནྟི སིཀྑཱཔདསཱིལཾ. ཏཉྷི ཡོ ནཾ པཱཏི རཀྑཏི, ཏཾ མོཀྑེཏི མོཙཡཏི ཨཱཔཱཡིཀཱདཱིཧི དུཀྑེཧི, ཏསྨཱ པཱཏིམོཀྑནྟི ཝུཙྩཏི. སཾཝརཎཾ སཾཝརོ, ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀསྶ ཨཝཱིཏིཀྐམསྶེཏཾ ནཱམཾ. པཱཏིམོཀྑམེཝ སཾཝརོ པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ. ཏེན པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན སཾཝུཏོ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ, ཨུཔགཏོ སམནྣཱགཏོཏི ཨཏྠོ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི. ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོཏིཨཱདཱིནམཏྠོ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ’’ཏི ཨཏྠི ཨཱཙཱརོ, ཨཏྠི ཨནཱཙཱརོ;

ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཨནཱཙཱརོ? ཀཱཡིཀོ ཝཱིཏིཀྐམོ ཝཱཙསིཀོ ཝཱིཏིཀྐམོ ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀོ ཝཱིཏིཀྐམོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨནཱཙཱརོ. སབྦམྤི དུསྶཱིལྱཾ ཨནཱཙཱརོ. ཨིདྷེཀཙྩོ ཝེལུ༹དཱནེན ཝཱ པཏྟདཱནེན ཝཱ པུཔྥཕལསིནཱནདནྟཀཊྛདཱནེན ཝཱ ཙཱཊུཀམྱཏཱཡ ཝཱ མུགྒསཱུཔྱཏཱཡ ཝཱ པཱརིབྷཊྱཏཱཡ ཝཱ ཛངྒྷཔེསནིཀེན ཝཱ ཨཉྙཏརཉྙཏརེན ཝཱ བུདྡྷཔཊིཀུཊྛེན མིཙྪཱཨཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨནཱཙཱརོ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཱཙཱརོ? ཀཱཡིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཝཱཙསིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཱཙཱརོ. སབྦོཔི སཱིལསཾཝརོ ཨཱཙཱརོ. ཨིདྷེཀཙྩོ ན ཝེལུ༹དཱནེན ཝཱ ན པཏྟན པུཔྥན ཕལན སིནཱནན དནྟཀཊྛདཱནེན ཝཱ ན ཙཱཊུཀམྱཏཱཡ ཝཱ ན མུགྒསཱུཔྱཏཱཡ ཝཱ ན པཱརིབྷཊྱཏཱཡ ཝཱ ན ཛངྒྷཔེསནིཀེན ཝཱ ན ཨཉྙཏརཉྙཏརེན ཝཱ བུདྡྷཔཊིཀུཊྛེན མིཙྪཱཨཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཱཙཱརོ.

གོཙརོཏི ཨཏྠི གོཙརོ ཨཏྠི ཨགོཙརོ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཨགོཙརོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཝེསིཡཱགོཙརོ ཝཱ ཧོཏི ཝིདྷཝཱ, ཐུལླཀུམཱརིཀཱ, པཎྜཀ, བྷིཀྑུནཱི, པཱནཱགཱརགོཙརོ ཝཱ ཧོཏི, སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི རཱཛཱུཧི རཱཛམཧཱམཏྟེཧི ཏིཏྠིཡེཧི ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི ཨནནུལོམིཀེན སཾསགྒེན, ཡཱནི ཝཱ པན ཏཱནི ཀུལཱནི ཨསྶདྡྷཱནི ཨཔྤསནྣཱནི ཨནོཔཱནབྷཱུཏཱནི ཨཀྐོསཀཔརིབྷཱསཀཱནི ཨནཏྠཀཱམཱནི ཨཧིཏཀཱམཱནི ཨཕཱསུཀཀཱམཱནི ཨཡོགཀྑེམཀཱམཱནི བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, ཏཐཱརཱུཔཱནི ཀུལཱནི སེཝཏི བྷཛཏི པཡིརུཔཱསཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨགོཙརོ.

ཏཏྠ ཀཏམོ གོཙརོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ན ཝེསིཡཱགོཙརོ ཝཱ ཧོཏི…པེ… ན པཱནཱགཱརགོཙརོ ཝཱ ཧོཏི, ཨསཾསཊྛོ ཝིཧརཏི རཱཛཱུཧི…པེ… ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི ཨནནུལོམིཀེན སཾསགྒེན, ཡཱནི ཝཱ པན ཏཱནི ཀུལཱནི སདྡྷཱནི པསནྣཱནི ཨོཔཱནབྷཱུཏཱནི ཀཱསཱཝཔཛྫོཏཱནི ཨིསིཝཱཏཔཊིཝཱཏཱནི ཨཏྠཀཱམཱནི…པེ… ཡོགཀྑེམཀཱམཱནི བྷིཀྑཱུནཾ…པེ… ཨུཔཱསིཀཱནཾ, ཏཐཱརཱུཔཱནི ཀུལཱནི སེཝཏི བྷཛཏི པཡིརུཔཱསཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི གོཙརོ. ཨིཏི ཨིམིནཱ ཙ ཨཱཙཱརེན ཨིམིནཱ ཙ གོཙརེན ཨུཔེཏོ ¶ ཧོཏི སམུཔེཏོ ཨུཔགཏོ སམུཔགཏོ ཨུཔཔནྣོ སམྤནྣོ སམནྣཱགཏོ, ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡).

ཨཔི ཙེཏྠ ཨིམིནཱཔི ནཡེན ཨཱཙཱརགོཙརཱ ཝེདིཏབྦཱ. དུཝིདྷོ ཧི ཨནཱཙཱརོ ཀཱཡིཀོ ཝཱཙསིཀོ ཙ. ཏཏྠ ཀཏམོ ཀཱཡིཀོ ཨནཱཙཱརོ? ཨིདྷེཀཙྩོ སངྒྷགཏོཔི ཨཙིཏྟཱིཀཱརཀཏོ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ གྷཊྚཡནྟོཔི ཏིཊྛཏི, གྷཊྚཡནྟོཔི ནིསཱིདཏི, པུརཏོཔི ཏིཊྛཏི, པུརཏོཔི ནིསཱིདཏི, ཨུཙྩེཔི ཨཱསནེ ནིསཱིདཏི, སསཱིསམྤི པཱརུཔིཏྭཱ ནིསཱིདཏི, ཋིཏཀོཔི བྷཎཏི, བཱཧཱཝིཀྑེཔཀོཔི བྷཎཏི, ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནུཔཱཧནཱནཾ ཙངྐམནྟཱནཾ སཨུཔཱཧནོ ཙངྐམཏི, ནཱིཙེ ཙངྐམེ ཙངྐམནྟཱནཾ ཨུཙྩེ ཙངྐམེ ཙངྐམཏི, ཚམཱཡ ཙངྐམནྟཱནཾ ཙངྐམེ ཙངྐམཏི, ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔཁཛྫཱཔི ཏིཊྛཏི, ཨནུཔཁཛྫཱཔི ནིསཱིདཏི, ནཝེཔི བྷིཀྑཱུ ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི, ཛནྟཱགྷརེཔི ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནཱཔུཙྪཱ ཀཊྛཾ པཀྑིཔཏི, དྭཱརཾ པིདཧཏི, ཨུདཀཏིཏྠེཔི ཐེརེ བྷིཀྑཱུ གྷཊྚཡནྟོཔི ཨོཏརཏི, པུརཏོཔི ཨོཏརཏི, གྷཊྚཡནྟོཔི ནྷཱཡཏི, པུརཏོཔི ནྷཱཡཏི, གྷཊྚཡནྟོཔི ཨུཏྟརཏི, པུརཏོཔི ཨུཏྟརཏི, ཨནྟརགྷརཾ པཝིསནྟོཔི ཐེརེ བྷིཀྑཱུ གྷཊྚཡནྟོཔི གཙྪཏི, པུརཏོཔི གཙྪཏི, ཝོཀྐམྨ ཙ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པུརཏོ པུརཏོ གཙྪཏི, ཡཱནིཔི ཏཱནི ཧོནྟི ཀུལཱནཾ ཨོཝརཀཱནི གཱུལ༹ྷཱནི ཙ པཊིཙྪནྣཱནི ཙ ཡཏྠ ཀུལིཏྠིཡོ ¶ ཀུལཀུམཱརིཡོ ནིསཱིདནྟི, ཏཏྠཔི སཧསཱ པཝིསཏི, ཀུམཱརཀསྶཔི སཱིསཾ པརཱམསཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀཱཡིཀོ ཨནཱཙཱརོ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ཝཱཙསིཀོ ཨནཱཙཱརོ? ཨིདྷེཀཙྩོ སངྒྷགཏོཔི ཨཙིཏྟཱིཀཱརཀཏོ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནཱཔུཙྪཱ དྷམྨཾ བྷཎཏི. པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏི, པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསཏི, ཋིཏཀོཔི བྷཎཏི, བཱཧཱཝིཀྑེཔཀོཔི བྷཎཏི, ཨནྟརགྷརཾ པཝིཊྛོཔི ཨིཏྠིཾ ཝཱ ཀུམཱརིཾ ཝཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨིཏྠནྣཱམེ ཨིཏྠཾགོཏྟེ ཀིཾ ཨཏྠི, ཡཱགུ ཨཏྠི, བྷཏྟཾ ཨཏྠི, ཁཱདནཱིཡཾ ཨཏྠི, ཀིཾ པིཝིསྶཱམ, ཀིཾ ཁཱདིསྶཱམ, ཀིཾ བྷུཉྫིསྶཱམ. ཀིཾ ཝཱ མེ དསྶཐཱ’’ཏི ཝིཔྤལཔཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝཱཙསིཀོ ཨནཱཙཱརོ (མཧཱནི. ༨༧). པཊིཔཀྑཝསེན པནསྶ ཨཱཙཱརོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔིཙ ¶ བྷིཀྑུ སགཱརཝོ སཔྤཏིསྶོ ཧིརོཏྟཔྤསམྤནྣོ སུནིཝཏྠོ སུཔཱརུཏོ པཱསཱདིཀེན ཨབྷིཀྐནྟེན པཊིཀྐནྟེན ཨཱལོཀིཏེན ཝིལོཀིཏེན སམིཉྫིཏེན པསཱརིཏེན ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུ ཨིརིཡཱཔཐསམྤནྣོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཛཱགརིཡམནུཡུཏྟོ སཏིསམྤཛཉྙེན སམནྣཱགཏོ ཨཔྤིཙྪོ སནྟུཊྛོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀེསུ སཀྐཙྩཀཱརཱི གརུཙིཏྟཱིཀཱརབཧུལོ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཱཙཱརོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཱཙཱརོ ཝེདིཏབྦོ.

གོཙརོ པན ཏིཝིདྷོ ཨུཔནིསྶཡགོཙརོ ཨཱརཀྑགོཙརོ ཨུཔནིབནྡྷགོཙརོཏི. ཏཏྠ ཀཏམོ ཨུཔནིསྶཡགོཙརོ? དསཀཐཱཝཏྠུགུཎསམནྣཱགཏོ ཀལྱཱཎམིཏྟོ, ཡཾ ནིསྶཱཡ ཨསྶུཏཾ སུཎཱཏི, སུཏཾ པརིཡོདཔེཏི, ཀངྑཾ ཝིཏརཏི, དིཊྛིཾ ཨུཛུཾ ཀརོཏི, ཙིཏྟཾ པསཱདེཏི. ཡསྶ ཝཱ པན ཨནུསིཀྑམཱནོ སདྡྷཱཡ ཝཌྜྷཏི, སཱིལེན, སུཏེན, ཙཱགེན, པཉྙཱཡ ཝཌྜྷཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨུཔནིསྶཡགོཙརོ.

ཀཏམོ ཨཱརཀྑགོཙརོ? ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨནྟརགྷརཾ པཝིཊྛོ ཝཱིཐིཾ པཊིཔནྣོ ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུ ཡུགམཏྟདསྶཱཝཱི སུསཾཝུཏོ གཙྪཏི, ན ཧཏྠིཾ ཨོལོཀེནྟོ, ན ཨསྶཾ, ན རཐཾ, ན པཏྟིཾ, ན ཨིཏྠིཾ, ན པུརིསཾ ཨོལོཀེནྟོ, ན ཨུདྡྷཾ ཨུལློཀེནྟོ, ན ཨདྷོ ཨོལོཀེནྟོ, ན དིསཱཝིདིསཾ པེཀྑམཱནོ གཙྪཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཱརཀྑགོཙརོ.

ཀཏམོ ཨུཔནིབནྡྷགོཙརོ? ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ ཡཏྠ ཙིཏྟཾ ཨུཔནིབནྡྷཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ ¶ – ‘‘ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ གོཙརོ སཀོ པེཏྟིཀོ ཝིསཡོ? ཡདིདཾ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༧༢), ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨུཔནིབནྡྷགོཙརོ. ཨིཏི ཨིམིནཱ ཙ ཨཱཙཱརེན ཨིམིནཱ ཙ གོཙརེན ཨུཔེཏོ…པེ… སམནྣཱགཏོ. ཏེནཔི ཝུཙྩཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོཏི.

ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱིཏི ཨཎུཔྤམཱཎེསུ ཨསཉྩིཙྩ ཨཱཔནྣསེཁིཡཨཀུསལཙིཏྟུཔྤཱདཱདིབྷེདེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶནསཱིལོ. སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསཱུཏི ཡཾཀིཉྩི སིཀྑཱཔདེསུ སིཀྑིཏབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ སམྨཱ ཨཱདཱཡ སིཀྑཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ ཙ པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ དེསནཱཡ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ དསྶིཏཾ. ‘‘ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ’’ཏིཨཱདི པན སབྦཾ ཡཐཱཔཊིཔནྣསྶ ཏཾ སཱིལཾ སམྤཛྫཏི, ཏཾ པཊིཔཏྟིཾ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིནྡྲིཡསཾཝརསཱིལཾ

༡༥. ཡཾ པནེཏཾ ཏདནནྟརཾ ‘‘སོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དསྶིཏཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརསཱིལཾ, ཏཏྠ སོཏི པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལེ ཋིཏོ བྷིཀྑུ. ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱཏི ཀཱརཎཝསེན ཙཀྑཱུཏི ལདྡྷཝོཧཱརེན རཱུཔདསྶནསམཏྠེན ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན རཱུཔཾ དིསྭཱ. པོརཱཎཱ པནཱཧུ ‘‘ཙཀྑུ རཱུཔཾ ན པསྶཏི, ཨཙིཏྟཀཏྟཱ, ཙིཏྟཾ ན པསྶཏི, ཨཙཀྑུཀཏྟཱ, དྭཱརཱརམྨཎསངྒྷཊྚེ པན ཙཀྑུཔསཱདཝཏྠུཀེན ཙིཏྟེན པསྶཏི. ཨཱིདིསཱི པནེསཱ ‘དྷནུནཱ ཝིཛ྄ཛྷཏཱི’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ སསམྦྷཱརཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན རཱུཔཾ དིསྭཱཏི ཨཡམེཝེཏྠ ཨཏྠོ’’ཏི. ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱིཏི ཨིཏྠིཔུརིསནིམིཏྟཾ ཝཱ སུབྷནིམིཏྟཱདིཀཾ ཝཱ ཀིལེསཝཏྠུབྷཱུཏཾ ནིམིཏྟཾ ན གཎྷཱཏི, དིཊྛམཏྟེཡེཝ སཎྛཱཏི. ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱིཏི ཀིལེསཱནཾ ཨནུཨནུབྱཉྫནཏོ པཱཀཊབྷཱཝཀརཎཏོ ཨནུབྱཉྫནནྟི ལདྡྷཝོཧཱརཾ ཧཏྠཔཱདསིཏཧསིཏཀཐིཏཝིལོཀིཏཱདིབྷེདཾ ཨཱཀཱརཾ ན གཎྷཱཏི, ཡཾ ཏཏྠ བྷཱུཏཾ, ཏདེཝ གཎྷཱཏི, ཙེཏིཡཔབྦཏཝཱསཱི མཧཱཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ.

ཐེརཾ ཀིར ཙེཏིཡཔབྦཏཱ ཨནུརཱདྷཔུརཾ པིཎྜཙཱརཏྠཱཡ ཨཱགཙྪནྟཾ ཨཉྙཏརཱ ཀུལསུཎྷཱ སཱམིཀེན སདྡྷིཾ བྷཎྜིཏྭཱ སུམཎྜིཏཔསཱདྷིཏཱ དེཝཀཉྙཱ ཝིཡ ཀཱལསྶེཝ ཨནུརཱདྷཔུརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ¶ ཉཱཏིགྷརཾ གཙྪནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ དིསྭཱ ཝིཔལླཏྠཙིཏྟཱ མཧཱཧསིཏཾ ཧསི. ཐེརོ ཀིམེཏནྟི ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶཱ དནྟཊྛིཀེ ཨསུབྷསཉྙཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘ཏསྶཱ དནྟཊྛིཀཾ དིསྭཱ, པུབྦསཉྙཾ ཨནུསྶརི;

ཏཏྠེཝ སོ ཋིཏོ ཐེརོ, ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎཱི’’ཏི.

སཱམིཀོཔི ¶ ཁོ པནསྶཱ ཨནུམགྒཾ གཙྪནྟོ ཐེརཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཉྩི, བྷནྟེ, ཨིཏྠིཾ པསྶཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏཾ ཐེརོ ཨཱཧ –

‘‘ནཱབྷིཛཱནཱམི ཨིཏྠཱི ཝཱ, པུརིསོ ཝཱ ཨིཏོ གཏོ;

ཨཔིཙ ཨཊྛིསངྒྷཱཊོ, གཙྪཏེས མཧཱཔཐེ’’ཏི.

ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནནྟིཨཱདིམྷི ཡཾཀཱརཎཱ ཡསྶ ཙཀྑུནྡྲིཡཱསཾཝརསྶ ཧེཏུ ཨེཏཾ པུགྒལཾ སཏིཀཝཱཊེན ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཨཔིཧིཏཙཀྑུདྭཱརཾ ཧུཏྭཱ ཝིཧརནྟཾ ཨེཏེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ ཨནུབནྡྷེཡྻུཾ. ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏཱིཏི ཏསྶ ཙཀྑུནྡྲིཡསྶ སཏིཀཝཱཊེན པིདཧནཏྠཱཡ པཊིཔཛྫཏི. ཨེཝཾ པཊིཔཛྫནྟོཡེཝ ཙ རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོ ཝཱ ཨསཾཝརོ ཝཱ ནཏྠི. ན ཧི ཙཀྑུཔསཱདཾ ནིསྶཱཡ སཏི ཝཱ མུཊྛསཙྩཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཔིཙ ཡདཱ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪཏི, ཏདཱ བྷཝངྒེ དྭིཀྑཏྟུཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷེ ཀིརིཡམནོདྷཱཏུ ཨཱཝཛྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏཏོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ དསྶནཀིཙྩཾ. ཏཏོ ཝིཔཱཀམནོདྷཱཏུ སམྤཊིཙྪནཀིཙྩཾ. ཏཏོ ཝིཔཱཀཱཧེཏུཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ སནྟཱིརཎཀིཙྩཾ. ཏཏོ ཀིརིཡཱཧེཏུཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཝོཊྛབྦནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏདནནྟརཾ ཛཝནཾ ཛཝཏི.

ཏཏྲཱཔི ནེཝ བྷཝངྒསམཡེ, ན ཨཱཝཛྫནཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརསམཡེ སཾཝརོ ཝཱ ཨསཾཝརོ ཝཱ ཨཏྠི. ཛཝནཀྑཎེ པན སཙེ དུསྶཱིལྱཾ ཝཱ མུཊྛསཙྩཾ ཝཱ ཨཉྙཱཎཾ ཝཱ ཨཀྑནྟི ཝཱ ཀོསཛྫཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨསཾཝརོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཧོནྟོ པན སོ ཙཀྑུནྡྲིཡེ ཨསཾཝརོཏི ཝུཙྩཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཏསྨིཾ སཏི དྭཱརམྤི ཨགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནིཔི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནི ¶ . ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ནགརེ ཙཏཱུསུ དྭཱརེསུ ཨསཾཝུཏེསུ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོགྷརདྭཱརཀོཊྛཀགབྦྷཱདཡོ སུསཾཝུཏཱ ཧོནྟི, ཏཐཱཔི ཨནྟོནགརེ སབྦཾ བྷཎྜཾ ཨརཀྑིཏཾ ཨགོཔིཏམེཝ ཧོཏི. ནགརདྭཱརེན ཧི པཝིསིཏྭཱ ཙོརཱ ཡདིཙྪནྟི, ཏཾ ཀརེཡྻུཾ, ཨེཝམེཝ ཛཝནེ དུསྶཱིལྱཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ ཏསྨིཾ ཨསཾཝརེ སཏི དྭཱརམྤི ཨགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནིཔི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནི.

ཏསྨིཾ ¶ པན སཱིལཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ དྭཱརམྤི གུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནིཔི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ནགརདྭཱརེསུ སཾཝུཏེསུ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོགྷརཱདཡོ ཨསཾཝུཏཱ ཧོནྟི, ཏཐཱཔི ཨནྟོནགརེ སབྦཾ བྷཎྜཾ སུརཀྑིཏཾ སུགོཔིཏམེཝ ཧོཏི. ནགརདྭཱརེསུ ཧི པིཧིཏེསུ ཙོརཱནཾ པཝེསོ ནཏྠི, ཨེཝམེཝ ཛཝནེ སཱིལཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ དྭཱརམྤི གུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནིཔི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནི. ཏསྨཱ ཛཝནཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནོཔི ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོཏི ཝུཏྟོ.

སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝམིདཾ སངྑེཔཏོ རཱུཔཱདཱིསུ ཀིལེསཱནུབནྡྷནིམིཏྟཱདིགྒཱཧཔརིཝཛྫནལཀྑཎཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརསཱིལནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ

༡༦. ཨིདཱནི ཨིནྡྲིཡསཾཝརསཱིལཱནནྟརཾ ཝུཏྟེ ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིསཱིལེ ཨཱཛཱིཝཧེཏུ པཉྙཏྟཱནཾ ཚནྣཾ སིཀྑཱཔདཱནནྟི ཡཱནི ཏཱནི ‘‘ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨཱཛཱིཝཀཱརཎཱ པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ ཨསནྟཾ ཨབྷཱུཏཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨུལླཔཏི, ཨཱཔཏྟི པཱརཱཛིཀསྶ. ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨཱཛཱིཝཀཱརཎཱ སཉྩརིཏྟཾ སམཱཔཛྫཏི, ཨཱཔཏྟི སངྒྷཱདིསེསསྶ. ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨཱཛཱིཝཀཱརཎཱ ‘ཡོ ཏེ ཝིཧཱརེ ཝསཏི སོ བྷིཀྑུ ཨརཧཱ’ཏི བྷཎཏི, པཊིཝིཛཱནནྟསྶ ཨཱཔཏྟི ཐུལླཙྩཡསྶ. ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨཱཛཱིཝཀཱརཎཱ བྷིཀྑུ པཎཱིཏབྷོཛནཱནི ཨགིལཱནོ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཏི, ཨཱཔཏྟི པཱཙིཏྟིཡསྶ. ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨཱཛཱིཝཀཱརཎཱ བྷིཀྑུནཱི པཎཱིཏབྷོཛནཱནི ཨགིལཱནཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཏི, ཨཱཔཏྟི པཱཊིདེསནཱིཡསྶ. ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨཱཛཱིཝཀཱརཎཱ སཱུཔཾ ཝཱ ཨོདནཾ ཝཱ ཨགིལཱནོ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཏི ¶ , ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (པརི. ༢༨༧) ཨེཝཾ པཉྙཏྟཱནི ཚ སིཀྑཱཔདཱནི, ཨིམེསཾ ཚནྣཾ སིཀྑཱཔདཱནཾ.

ཀུཧནཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ པཱལི༹, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀུཧནཱ? ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསནྣིསྶིཏསྶ པཱཔིཙྪསྶ ཨིཙྪཱཔཀཏསྶ ཡཱ པཙྩཡཔཊིསེཝནསངྑཱཏེན ཝཱ སཱམནྟཛཔྤིཏེན ཝཱ ཨིརིཡཱཔཐསྶ ཝཱ ཨཊྛཔནཱ ཋཔནཱ སཎྛཔནཱ བྷཱཀུཊིཀཱ བྷཱཀུཊིཡཾ ཀུཧནཱ ཀུཧཱཡནཱ ཀུཧིཏཏྟཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀུཧནཱ.

‘‘ཏཏྠ ¶ ཀཏམཱ ལཔནཱ? ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསནྣིསྶིཏསྶ པཱཔིཙྪསྶ ཨིཙྪཱཔཀཏསྶ ཡཱ པརེསཾ ཨཱལཔནཱ ལཔནཱ སལླཔནཱ ཨུལླཔནཱ སམུལླཔནཱ ཨུནྣཧནཱ སམུནྣཧནཱ ཨུཀྐཱཙནཱ སམུཀྐཱཙནཱ ཨནུཔྤིཡབྷཱཎིཏཱ ཙཱཊུཀམྱཏཱ མུགྒསཱུཔྱཏཱ པཱརིབྷཊྱཏཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ལཔནཱ.

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ནེམིཏྟིཀཏཱ? ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསནྣིསྶིཏསྶ པཱཔིཙྪསྶ ཨིཙྪཱཔཀཏསྶ ཡཾ པརེསཾ ནིམིཏྟཾ ནིམིཏྟཀམྨཾ ཨོབྷཱསོ ཨོབྷཱསཀམྨཾ སཱམནྟཛཔྤཱ པརིཀཐཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནེམིཏྟིཀཏཱ.

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ནིཔྤེསིཀཏཱ? ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསནྣིསྶིཏསྶ པཱཔིཙྪསྶ ཨིཙྪཱཔཀཏསྶ ཡཱ པརེསཾ ཨཀྐོསནཱ ཝམྦྷནཱ གརཧནཱ ཨུཀྑེཔནཱ སམུཀྑེཔནཱ ཁིཔནཱ སཾཁིཔནཱ པཱཔནཱ སམྤཱཔནཱ ཨཝཎྞཧཱརིཀཱ པརཔིཊྛིམཾསིཀཏཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནིཔྤེསིཀཏཱ.

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཏཱ? ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསནྣིསྶིཏོ པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ ཨིཏོ ལདྡྷཾ ཨཱམིསཾ ཨམུཏྲ ཧརཏི, ཨམུཏྲ ཝཱ ལདྡྷཾ ཨཱམིསཾ ཨིདྷ ཨཱཧརཏི. ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཱམིསེན ཨཱམིསསྶ ཨེཊྛི གཝེཊྛི པརིཡེཊྛི ཨེསནཱ གཝེསནཱ པརིཡེསནཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༦༢-༨༦༥).

༡༧. ཨིམིསྶཱ པན པཱལི༹ཡཱ ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཀུཧནནིདྡེསེ ཏཱཝ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསནྣིསྶིཏསྶཱཏི ལཱབྷཉྩ སཀྐཱརཉྩ ཀིཏྟིསདྡཉྩ སནྣིསྶིཏསྶ, པཏྠཡནྟསྶཱཏི ¶ ཨཏྠོ. པཱཔིཙྪསྶཱཏི ཨསནྟགུཎདཱིཔནཀཱམསྶ. ཨིཙྪཱཔཀཏསྶཱཏི ཨིཙྪཱཡ ཨཔཀཏསྶ, ཨུཔདྡུཏསྶཱཏི ཨཏྠོ.

ཨིཏོ པརཾ ཡསྨཱ པཙྩཡཔཊིསེཝནསཱམནྟཛཔྤནཨིརིཡཱཔཐསནྣིསྶིཏཝསེན མཧཱནིདྡེསེ ཏིཝིདྷཾ ཀུཧནཝཏྠུ ཨཱགཏཾ. ཏསྨཱ ཏིཝིདྷམྤེཏཾ དསྶེཏུཾ པཙྩཡཔཊིསེཝནསངྑཱཏེན ཝཱཏི ཨེཝམཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཏཏྠ ཙཱིཝརཱདཱིཧི ནིམནྟིཏསྶ ཏདཏྠིཀསྶེཝ སཏོ པཱཔིཙྪཏཾ ནིསྶཱཡ པཊིཀྑིཔནེན, ཏེ ཙ གཧཔཏིཀེ ཨཏྟནི སུཔྤཏིཊྛིཏསདྡྷེ ཉཏྭཱ པུན ཏེསཾ ‘‘ཨཧོ ཨཡྻོ ཨཔྤིཙྪོ ན ཀིཉྩི པཊིགྒཎྷིཏུཾ ཨིཙྪཏི, སུལདྡྷཾ ཝཏ ནོ ཨསྶ སཙེ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀིཉྩི པཊིགྒཎྷེཡྻཱ’’ཏི ནཱནཱཝིདྷེཧི ཨུཔཱཡེཧི པཎཱིཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི ¶ ཨུཔནེནྟཱནཾ ཏདནུགྒཧཀཱམཏཾཡེཝ ཨཱཝིཀཏྭཱ པཊིགྒཧཎེན ཙ ཏཏོ པབྷུཏི ཨཔི སཀཊབྷཱརེཧི ཨུཔནཱམནཧེཏུབྷཱུཏཾ ཝིམྷཱཔནཾ པཙྩཡཔཊིསེཝནསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠཱུཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ མཧཱནིདྡེསེ –

‘‘ཀཏམཾ པཙྩཡཔཊིསེཝནསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠུ? ཨིདྷ གཧཔཏིཀཱ བྷིཀྑུཾ ནིམནྟེནྟི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེཧི. སོ པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ ཨཏྠིཀོ ཙཱིཝར…པེ… པརིཀྑཱརཱནཾ བྷིཡྻོཀམྱཏཾ ཨུཔཱདཱཡ ཙཱིཝརཾ པཙྩཀྑཱཏི. པིཎྜཔཱཏཾ…པེ… སེནཱསནཾ. གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ པཙྩཀྑཱཏི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཀིཾ སམཎསྶ མཧགྒྷེན ཙཱིཝརེན, ཨེཏཾ སཱརུཔྤཾ ཡཾ སམཎོ སུསཱནཱ ཝཱ སངྐཱརཀཱུཊཱ ཝཱ པཱཔཎིཀཱ ཝཱ ནནྟཀཱནི ཨུཙྩིནིཏྭཱ སངྒྷཱཊིཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེཡྻ. ཀིཾ སམཎསྶ མཧགྒྷེན པིཎྜཔཱཏེན ཨེཏཾ སཱརུཔྤཾ ཡཾ སམཎོ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ པིཎྜིཡཱལོཔེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཡྻ. ཀིཾ སམཎསྶ མཧགྒྷེན སེནཱསནེན, ཨེཏཾ སཱརུཔྤཾ ཡཾ སམཎོ རུཀྑམཱུལིཀོ ཝཱ ཨསྶ ཨབྦྷོཀཱསིཀོ ཝཱ. ཀིཾ སམཎསྶ མཧགྒྷེན གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན, ཨེཏཾ སཱརུཔྤཾ ཡཾ སམཎོ པཱུཏིམུཏྟེན ཝཱ ཧརིཊཀཱིཁཎྜེན ཝཱ ཨོསདྷཾ ཀརེཡྻཱ’ཏི. ཏདུཔཱདཱཡ ལཱུཁཾ ཙཱིཝརཾ དྷཱརེཏི, ལཱུཁཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫཏི, ལཱུཁཾ སེནཱསནཾ པཊིསེཝཏི, ལཱུཁཾ གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ པཊིསེཝཏི, ཏམེནཾ གཧཔཏིཀཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི ‘ཨཡཾ སམཎོ ཨཔྤིཙྪོ སནྟུཊྛོ པཝིཝིཏྟོ ཨསཾསཊྛོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ དྷུཏཝཱདོ’ཏི. བྷིཡྻོ བྷིཡྻོ ནིམནྟེནྟི ཙཱིཝར…པེ… པརིཀྑཱརེཧི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཏིཎྞཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝཱ སདྡྷོ ཀུལཔུཏྟོ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏི. སདྡྷཱཡ སམྨུཁཱིབྷཱཝཱ སདྡྷོ ཀུལཔུཏྟོ བཧུཾ པུཉྙཾ ¶ པསཝཏི. དེཡྻདྷམྨསྶ…པེ… དཀྑིཎེཡྻཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝཱསདྡྷོཀུལཔུཏྟོ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏི. ཏུམྷཱཀཉྩེཝཱཡཾ སདྡྷཱ ཨཏྠི, དེཡྻདྷམྨོ ཙ སཾཝིཛྫཏི, ཨཧཉྩ པཊིགྒཱཧཀོ, སཙེཧཾ ན པཊིགྒཧེསྶཱམི, ཨེཝཾ ཏུམྷེ པུཉྙེན པརིབཱཧིརཱ བྷཝིསྶནྟི, ན མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱ ཨཏྠོ. ཨཔིཙ ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཨནུཀམྤཱཡ པཊིགྒཎྷཱམཱི’ཏི. ཏདུཔཱདཱཡ བཧུམྤི ཙཱིཝརཾ པཊིགྒཎྷཱཏི. བཧུམྤི པིཎྜཔཱཏཾ…པེ… བྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ པཊིགྒཎྷཱཏི ¶ . ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ བྷཱཀུཊིཀཱ བྷཱཀུཊིཡཾ ཀུཧནཱ ཀུཧཱཡནཱ ཀུཧིཏཏྟཾ, ཨིདཾ པཙྩཡཔཊིསེཝནསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠཱུ’’ཏི (མཧཱནི. ༨༧).

པཱཔིཙྪསྶེཝ པན སཏོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱདྷིགམཔརིདཱིཔནཝཱཙཱཡ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིམྷཱཔནཾ སཱམནྟཛཔྤནསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠཱུཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཀཏམཾ སཱམནྟཛཔྤནསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠུ? ཨིདྷེཀཙྩོ པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ སམྦྷཱཝནཱདྷིཔྤཱཡོ ‘ཨེཝཾ མཾ ཛནོ སམྦྷཱཝེསྶཏཱི’ཏི ཨརིཡདྷམྨསནྣིསྶིཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི ‘ཡོ ཨེཝརཱུཔཾ ཙཱིཝརཾ དྷཱརེཏི, སོ སམཎོ མཧེསཀྑོ’ཏི བྷཎཏི. ‘ཡོ ཨེཝརཱུཔཾ པཏྟཾ ལོཧཐཱལཀཾ. དྷམྨཀརཎཾ པརིསྶཱཝནཾ ཀུཉྩིཀཾ, ཀཱཡབནྡྷནཾ ཨུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏི, སོ སམཎོ མཧེསཀྑོ’ཏི བྷཎཏི. ཡསྶ ཨེཝརཱུཔོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཙརིཡོ སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀོ, སམཱནཱཙརིཡཀོ མིཏྟོ སནྡིཊྛོ སམྦྷཏྟོ སཧཱཡོ. ཡོ ཨེཝརཱུཔེ ཝིཧཱརེ ཝསཏི ཨཌྜྷཡོགེ པཱསཱདེ ཧམྨིཡེ གུཧཱཡཾ ལེཎེ ཀུཊིཡཱ ཀཱུཊཱགཱརེ ཨཊྚེ མཱལེ༹ ཨུདྡཎྜེ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ མཎྜཔེ རུཀྑམཱུལེ ཝསཏི, སོ སམཎོ མཧེསཀྑོ’ཏི བྷཎཏི. ཨཐ ཝཱ ‘ཀོརཛིཀཀོརཛིཀོ བྷཱཀུཊིཀབྷཱཀུཊིཀོ ཀུཧཀཀུཧཀོ ལཔཀལཔཀོ མུཁསམྦྷཱཝིཀོ, ཨཡཾ སམཎོ ཨིམཱསཾ ཨེཝརཱུཔཱནཾ སནྟཱནཾ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིནཾ ལཱབྷཱི’ཏི ཏཱདིསཾ གམྦྷཱིརཾ གཱུལ༹ྷཾ ནིཔུཎཾ པཊིཙྪནྣཾ ལོཀུཏྟརཾ སུཉྙཏཱཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཐཾ ཀཐེསི. ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ བྷཱཀུཊིཀཱ བྷཱཀུཊིཡཾ ཀུཧནཱ ཀུཧཱཡནཱ ཀུཧིཏཏྟཾ, ཨིདཾ སཱམནྟཛཔྤནསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠཱུ’’ཏི (མཧཱནི. ༨༧).

པཱཔིཙྪསྶེཝ པན སཏོ སམྦྷཱཝནཱདྷིཔྤཱཡཀཏེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཝིམྷཱཔནཾ ཨིརིཡཱཔཐསནྣིསྶིཏཾ ཀུཧནཝཏྠཱུཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཀཏམཾ ཨིརིཡཱཔཐསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠུ. ཨིདྷེཀཙྩོ པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ སམྦྷཱཝནཱདྷིཔྤཱཡོ ‘ཨེཝཾ མཾ ཛནོ སམྦྷཱཝེསྶཏཱི’ཏི གམནཾ སཎྛཔེཏི ¶ , ཋཱནཾ ¶ སཎྛཔེཏི, ནིསཛྫཾ སཎྛཔེཏི, སཡནཾ སཎྛཔེཏི, པཎིདྷཱཡ གཙྪཏི, པཎིདྷཱཡ ཏིཊྛཏི, པཎིདྷཱཡ ནིསཱིདཏི, པཎིདྷཱཡ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, སམཱཧིཏོ ཝིཡ གཙྪཏི, སམཱཧིཏོ ཝིཡ ཏིཊྛཏི, ནིསཱིདཏི, སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཨཱཔཱཐཀཛ྄ཛྷཱཡཱི ཙ ཧོཏི, ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨིརིཡཱཔཐསྶ ཨཊྛཔནཱ ཋཔནཱ སཎྛཔནཱ བྷཱཀུཊིཀཱ བྷཱཀུཊིཡཾ ཀུཧནཱ ཀུཧཱཡནཱ ཀུཧིཏཏྟཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨིརིཡཱཔཐསངྑཱཏཾ ཀུཧནཝཏྠཱུ’’ཏི (མཧཱནི. ༨༧).

ཏཏྠ པཙྩཡཔཊིསེཝནསངྑཱཏེནཱཏི པཙྩཡཔཊིསེཝནནྟི ཨེཝཾ སངྑཱཏེན པཙྩཡཔཊིསེཝནེན ཝཱ སངྑཱཏེན. སཱམནྟཛཔྤིཏེནཱཏི སམཱིཔབྷཎིཏེན. ཨིརིཡཱཔཐསྶ ཝཱཏི ཙཏུཨིརིཡཱཔཐསྶ. ཨཊྛཔནཱཏིཨཱདི ཋཔནཱ, ཨཱདརེན ཝཱ ཋཔནཱ. ཋཔནཱཏི ཋཔནཱཀཱརོ. སཎྛཔནཱཏི ཨབྷིསངྑརཎཱ, པཱསཱདིཀབྷཱཝཀརཎནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷཱཀུཊིཀཱཏི པདྷཱནཔུརིམཊྛིཏབྷཱཝདསྶནེན བྷཱཀུཊིཀརཎཾ, མུཁསངྐོཙོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷཱཀུཊིཀརཎཾ སཱིལམསྶཱཏི བྷཱཀུཊིཀོ. བྷཱཀུཊིཀསྶ བྷཱཝོ བྷཱཀུཊིཡཾ. ཀུཧནཱཏི ཝིམྷཱཔནཱ. ཀུཧསྶ ཨཱཡནཱ ཀུཧཱཡནཱ. ཀུཧིཏསྶ བྷཱཝོ ཀུཧིཏཏྟནྟི.

ལཔནཱནིདྡེསེ ཨཱལཔནཱཏི ཝིཧཱརཾ ཨཱགཏེ མནུསྶེ དིསྭཱ ‘‘ཀིམཏྠཱཡ བྷོནྟོ ཨཱགཏཱ, ཀིཾ བྷིཀྑཱུ ནིམནྟིཏུཾ, ཡདི ཨེཝཾ གཙྪཐ རེ, ཨཧཾ པཙྪཏོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱདིཏོཝ ལཔནཱ. ཨཐ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ ཨུཔནེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཏིསྶོ, མཡི རཱཛཱ པསནྣོ, མཡི ཨསུཀོ ཙ ཨསུཀོ ཙ རཱཛམཧཱམཏྟོ པསནྣོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟུཔནཱཡིཀཱ ལཔནཱ ཨཱལཔནཱ. ལཔནཱཏི པུཊྛསྶ སཏོ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ ལཔནཾ. སལླཔནཱཏི གཧཔཏིཀཱནཾ ཨུཀྐཎྛནེ བྷཱིཏསྶ ཨོཀཱསཾ དཏྭཱ དཏྭཱ སུཊྛུ ལཔནཱ. ཨུལླཔནཱཏི མཧཱཀུཊུམྦིཀོ མཧཱནཱཝིཀོ མཧཱདཱནཔཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨུདྡྷཾ ཀཏྭཱ ལཔནཱ. སམུལླཔནཱཏི སབྦཏོབྷཱགེན ཨུདྡྷཾ ཀཏྭཱ ལཔནཱ.

ཨུནྣཧནཱཏི ‘‘ཨུཔཱསཀཱ པུབྦེ ཨཱིདིསེ ཀཱལེ ནཝདཱནཾ དེཐ, ཨིདཱནི ཀིཾ ན དེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡཱཝ ‘‘དསྶཱམ, བྷནྟེ, ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཱམཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟི, ཏཱཝ ཨུདྡྷཾ ཨུདྡྷཾ ནཧནཱ, ཝེཋནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཨུཙྪུཧཏྠཾ ¶ དིསྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཨཱབྷཏཾ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི པུཙྪཏི. ཨུཙྪུཁེཏྟཏོ, བྷནྟེཏི. ཀིཾ ཏཏྠ ཨུཙྪུ མདྷུརནྟི. ཁཱདིཏྭཱ, བྷནྟེ, ཛཱནིཏབྦནྟི. ‘‘ན, ཨུཔཱསཀ, བྷིཀྑུསྶ ཨུཙྪུཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ནིབྦེཋེནྟསྶཱཔི ཝེཋནཀཐཱ, སཱ ཨུནྣཧནཱ. སབྦཏོབྷཱགེན པུནཔྤུནཾ ཨུནྣཧནཱ སམུནྣཧནཱ.

ཨུཀྐཱཙནཱཏི ¶ ‘‘ཨེཏཾ ཀུལཾ མཾཡེཝ ཛཱནཱཏི. སཙེ ཨེཏྠ དེཡྻདྷམྨོ ཨུཔྤཛྫཏི, མཡ྄ཧམེཝ དེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཀཱཙནཱ ཨུཀྐཱཙནཱ, ཨུདྡཱིཔནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏེལཀནྡརིཀཝཏྠུ ཙེཏྠ ཝཏྟབྦཾ. སབྦཏོབྷཱགེན པན པུནཔྤུནཾ ཨུཀྐཱཙནཱ སམུཀྐཱཙནཱ.

ཨནུཔྤིཡབྷཱཎིཏཱཏི སཙྩཱནུརཱུཔཾ དྷམྨཱནུརཱུཔཾ ཝཱ ཨནཔལོཀེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ པིཡབྷཎནམེཝ. ཙཱཊུཀམྱཏཱཏི ནཱིཙཝུཏྟིཏཱ ཨཏྟཱནཾ ཧེཊྛཏོ ཧེཊྛཏོ ཋཔེཏྭཱ ཝཏྟནཾ. མུགྒསཱུཔྱཏཱཏི མུགྒསཱུཔསདིསཏཱ. ཡཐཱ ཧི མུགྒེསུ པཙྩམཱནེསུ ཀོཙིདེཝ ན པཙྩཏི, ཨཝསེསཱ པཙྩནྟི, ཨེཝཾ ཡསྶ པུགྒལསྶ ཝཙནེ ཀིཉྩིདེཝ སཙྩཾ ཧོཏི, སེསཾ ཨལཱིཀཾ, ཨཡཾ པུགྒལོ མུགྒསཱུཔྱོཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྶ བྷཱཝོ མུགྒསཱུཔྱཏཱ. པཱརིབྷཊྱཏཱཏི པཱརིབྷཊྱབྷཱཝོ. ཡོ ཧི ཀུལདཱརཀེ དྷཱཏི ཝིཡ ཨངྐེན ཝཱ ཁནྡྷེན ཝཱ པརིབྷཊཏི, དྷཱརེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ པརིབྷཊསྶ ཀམྨཾ པཱརིབྷཊྱུཾ. པཱརིབྷཊྱསྶ བྷཱཝོ པཱརིབྷཊྱཏཱཏི.

ནེམིཏྟིཀཏཱནིདྡེསེ ནིམིཏྟནྟི ཡཾཀིཉྩི པརེསཾ པཙྩཡདཱནསཉྙཱཛནཀཾ ཀཱཡཝཙཱིཀམྨཾ. ནིམིཏྟཀམྨནྟི ཁཱདནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཁཱདནཱིཡཾ ལབྷིཏྠཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིམིཏྟཀརཎཾ. ཨོབྷཱསོཏི པཙྩཡཔཊིསཾཡུཏྟཀཐཱ. ཨོབྷཱསཀམྨནྟི ཝཙྪཔཱལཀེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨིམེ ཝཙྪཱ ཁཱིརགོཝཙྪཱ ཨུདཱཧུ ཏཀྐགོཝཙྪཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཁཱིརགོཝཙྪཱ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཁཱིརགོཝཙྪཱ, ཡདི ཁཱིརགོཝཙྪཱ སིཡུཾ, བྷིཀྑཱུཔི ཁཱིརཾ ལབྷེཡྻུ’’ནྟི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན ཏེསཾ དཱརཀཱནཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ནིཝེདེཏྭཱ ཁཱིརདཱཔནཱདིཀཾ ཨོབྷཱསཀརཎཾ. སཱམནྟཛཔྤཱཏི སམཱིཔཾ ཀཏྭཱ ཛཔྤནཾ. ཀུལཱུཔཀབྷིཀྑུ ཝཏྠུ ཙེཏྠ ཝཏྟབྦཾ.

ཀུལཱུཔཀོ ¶ ཀིར བྷིཀྑུ བྷུཉྫིཏུཀཱམོ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏཾ དིསྭཱ ཨདཱཏུཀཱམཱ གྷརཎཱི ‘‘ཏཎྜུལཱ ནཏྠཱི’’ཏི བྷཎནྟཱི ཏཎྜུལེ ཨཱཧརིཏུཀཱམཱ ཝིཡ པཊིཝིསྶཀགྷརཾ གཏཱ. བྷིཀྑུཔི ཨནྟོགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཀཝཱཊཀོཎེ ཨུཙྪུཾ, བྷཱཛནེ གུལ༹ཾ, པིཊཀེ ལོཎམཙྪཕཱལེ, ཀུམྦྷིཡཾ ཏཎྜུལེ, གྷཊེ གྷཏཾ དིསྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ནིསཱིདི. གྷརཎཱི ‘‘ཏཎྜུལེ ནཱལཏྠ’’ནྟི ཨཱགཏཱ. བྷིཀྑུ ‘‘ཨུཔཱསིཀེ ‘ཨཛྫ བྷིཀྑཱ ན སམྤཛྫིསྶཏཱི’ཏི པཊིཀཙྩེཝ ནིམིཏྟཾ ཨདྡས’’ནྟི ཨཱཧ. ཀིཾ, བྷནྟེཏི. ཀཝཱཊཀོཎེ ནིཀྑིཏྟཾ ཨུཙྪུཾ ཝིཡ སཔྤཾ ཨདྡསཾ, ‘ཏཾ པཧརིསྶཱམཱི’ཏི ཨོལོཀེནྟོ བྷཱཛནེ ཋཔིཏཾ གུལ༹པིཎྜཾ ཝིཡ པཱསཱཎཾ, ལེཌྜུཀེན པཧཊེན སཔྤེན ཀཏཾ པིཊཀེ ནིཀྑིཏྟལོཎམཙྪཕཱལསདིསཾ ཕཎཾ, ཏསྶ ཏཾ ལེཌྜུཾ ཌཾསིཏུཀཱམསྶ ¶ ཀུམྦྷིཡཱ ཏཎྜུལསདིསེ དནྟེ, ཨཐསྶ ཀུཔིཏསྶ གྷཊེ པཀྑིཏྟགྷཏསདིསཾ མུཁཏོ ནིཀྑམནྟཾ ཝིསམིསྶཀཾ ཁེལ༹ནྟི. སཱ ‘‘ན སཀྐཱ མུཎྜཀཾ ཝཉྩེཏུ’’ནྟི ཨུཙྪུཾ དཏྭཱ ཨོདནཾ པཙིཏྭཱ གྷཏགུལ༹མཙྪེཧི སདྡྷིཾ སབྦཾ ཨདཱསཱིཏི. ཨེཝཾ སམཱིཔཾ ཀཏྭཱ ཛཔྤནཾ སཱམནྟཛཔྤཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. པརིཀཐཱཏི ཡཐཱ ཏཾ ལབྷཏི ཏསྶ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཀཐནནྟི.

ནིཔྤེསིཀཏཱནིདྡེསེ ཨཀྐོསནཱཏི དསཧི ཨཀྐོསཝཏྠཱུཧི ཨཀྐོསནཾ. ཝམྦྷནཱཏི པརིབྷཝིཏྭཱ ཀཐནཾ. གརཧཎཱཏི ཨསྶདྡྷོ ཨཔྤསནྣོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དོསཱརོཔནཱ. ཨུཀྑེཔནཱཏི མཱ ཨེཏཾ ཨེཏྠ ཀཐེཐཱཏི ཝཱཙཱཡ ཨུཀྑིཔནཾ. སབྦཏོབྷཱགེན སཝཏྠུཀཾ སཧེཏུཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཀྑེཔནཱ སམུཀྑེཔནཱ. ཨཐ ཝཱ ཨདེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ དཱནཔཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཀྑིཔནཾ ཨུཀྑེཔནཱ. མཧཱདཱནཔཏཱིཏི ཨེཝཾ སུཊྛུ ཨུཀྑེཔནཱ སམུཀྑེཔནཱ. ཁིཔནཱཏི ཀིཾ ཨིམསྶ ཛཱིཝིཏཾ བཱིཛབྷོཛིནོཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཎྜནཱ. སཾཁིཔནཱཏི ཀིཾ ཨིམཾ ཨདཱཡཀོཏི བྷཎཐ, ཡོ ནིཙྩཀཱལཾ སབྦེསམྤི ནཏྠཱིཏི ཝཙནཾ དེཏཱིཏི སུཊྛུཏརཾ ཨུཔྤཎྜནཱ. པཱཔནཱཏི ཨདཱཡཀཏྟསྶ ཨཝཎྞསྶ ཝཱ པཱཔནཾ. སབྦཏོབྷཱགེན པཱཔནཱ སམྤཱཔནཱ. ཨཝཎྞཧཱརིཀཱཏི ཨེཝཾ མེ ཨཝཎྞབྷཡཱཔི དསྶཏཱིཏི གེཧཏོ གེཧཾ གཱམཏོ གཱམཾ ཛནཔདཏོ ཛནཔདཾ ཨཝཎྞཧརཎཾ. པརཔིཊྛིམཾསིཀཏཱཏི པུརཏོ མདྷུརཾ བྷཎིཏྭཱ པརམྨུཁེ ཨཝཎྞབྷཱསིཏཱ. ཨེསཱ ཧི ཨབྷིམུཁཾ ཨོལོཀེཏུཾ ¶ ཨསཀྐོནྟསྶ པརམྨུཁཱནཾ པིཊྛིམཾསཾ ཁཱདནམིཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ པརཔིཊྛིམཾསིཀཏཱཏི ཝུཏྟཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནིཔྤེསིཀཏཱཏི ཨཡཾ ཡསྨཱ ཝེལུ༹པེསིཀཱཡ ཝིཡ ཨབྦྷངྒཾ པརསྶ གུཎཾ ནིཔྤེསེཏི ནིཔུཉྪཏི, ཡསྨཱ ཝཱ གནྡྷཛཱཏཾ ནིཔིསིཏྭཱ གནྡྷམགྒནཱ ཝིཡ པརགུཎེ ནིཔིསིཏྭཱ ཝིཙུཎྞེཏྭཱ ཨེསཱ ལཱབྷམགྒནཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནིཔྤེསིཀཏཱཏི ཝུཙྩཏཱིཏི.

ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཏཱནིདྡེསེ ནིཛིགཱིསནཏཱཏི མགྒནཱ. ཨིཏོ ལདྡྷནྟི ཨིམམྷཱ གེཧཱ ལདྡྷཾ. ཨམུཏྲཱཏི ཨམུཀམྷི གེཧེ. ཨེཊྛཱིཏི ཨིཙྪནཱ. གཝེཊྛཱིཏི མགྒནཱ. པརིཡེཊྛཱིཏི པུནཔྤུནཾ མགྒནཱ. ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ བྷིཀྑཾ ཏཏྲ ཏཏྲ ཀུལདཱརཀཱནཾ དཏྭཱ ཨནྟེ ཁཱིརཡཱགུཾ ལབྷིཏྭཱ གཏབྷིཀྑུཝཏྠུ ཙེཏྠ ཀཐེཏབྦཾ. ཨེསནཱཏིཨཱདཱིནི ཨེཊྛིཨཱདཱིནམེཝ ཝེཝཙནཱནི, ཏསྨཱ ཨེཊྛཱིཏི ཨེསནཱ. གཝེཊྛཱིཏི གཝེསནཱ, པརིཡེཊྛཱིཏི པརིཡེསནཱ. ཨིཙྩེཝམེཏྠ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཾ ཀུཧནཱདཱིནཾ ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི ཨེཝམཱདཱིནཉྩ པཱཔདྷམྨཱནནྟི ཨེཏྠ ཨཱདིསདྡེན ‘‘ཡཐཱ ཝཱ པནེཀེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ¶ སདྡྷཱདེཡྻཱནི བྷོཛནཱནི བྷུཉྫིཏྭཱ ཏེ ཨེཝརཱུཔཱཡ ཏིརཙྪཱནཝིཛྫཱཡ མིཙྪཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟི. སེཡྻཐིདཾ, ཨངྒཾ, ནིམིཏྟཾ, ཨུཔྤཱཏཾ, སུཔིནཾ, ལཀྑཎཾ, མཱུསིཀཙྪིནྣཾ, ཨགྒིཧོམཾ, དབྦིཧོམ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༡.༢༡) ཨཱདིནཱ ནཡེན བྲཧྨཛཱལེ ཝུཏྟཱནཾ ཨནེཀེསཾ པཱཔདྷམྨཱནཾ གཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི ཡྭཱཡཾ ཨིམེསཾ ཨཱཛཱིཝཧེཏུ པཉྙཏྟཱནཾ ཚནྣཾ སིཀྑཱཔདཱནཾ ཝཱིཏིཀྐམཝསེན, ཨིམེསཉྩ ‘‘ཀུཧནཱ ལཔནཱ ནེམིཏྟིཀཏཱ ནིཔྤེསིཀཏཱ ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཏཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིནཾ པཱཔདྷམྨཱནཾ ཝསེན པཝཏྟོ མིཙྪཱཛཱིཝོ, ཡཱ ཏསྨཱ སབྦཔྤཀཱརཱཔི མིཙྪཱཛཱིཝཱ ཝིརཏི, ཨིདཾ ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ. ཨེཏཾ ཨཱགམྨ ཛཱིཝནྟཱིཏི ཨཱཛཱིཝོ. ཀོ སོ, པཙྩཡཔརིཡེསནཝཱཡཱམོ. པཱརིསུདྡྷཱིཏི པརིསུདྡྷཏཱ. ཨཱཛཱིཝསྶ པཱརིསུདྡྷི ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷི.

པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཾ

༡༨. ཡཾ པནེཏཾ ཏདནནྟརཾ པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཾ ཝུཏྟཾ, ཏཏྠ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོཏི ཨུཔཱཡེན པཐེན པཊིསངྑཱཡ ཉཏྭཱ, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱཏི ཨཏྠོ ¶ . ཨེཏྠ ཙ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཔཙྩཝེཀྑཎམེཝ ‘‘ཡོནིསོ པཊིསངྑཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཙཱིཝརནྟི ཨནྟརཝཱསཀཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི. པཊིསེཝཏཱིཏི པརིབྷུཉྫཏི, ནིཝཱསེཏི ཝཱ པཱརུཔཏི ཝཱ. ཡཱཝདེཝཱཏི པཡོཛནཱཝདྷིཔརིཙྪེདནིཡམཝཙནཾ, ཨེཏྟཀམེཝ ཧི ཡོགིནོ ཙཱིཝརཔཊིསེཝནེ པཡོཛནཾ ཡདིདཾ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡཱཏིཨཱདི, ན ཨིཏོ བྷིཡྻོ. སཱིཏསྶཱཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟདྷཱཏུཀྑོབྷཝསེན ཝཱ བཧིདྡྷཱཨུཏུཔརིཎཱམནཝསེན ཝཱ ཨུཔྤནྣསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི སཱིཏསྶ. པཊིགྷཱཏཱཡཱཏི པཊིཧནནཏྠཾ. ཡཐཱ སརཱིརེ ཨཱབཱདྷཾ ན ཨུཔྤཱདེཏི, ཨེཝཾ ཏསྶ ཝིནོདནཏྠཾ. སཱིཏབྦྷཱཧཏེ ཧི སརཱིརེ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ ཡོནིསོ པདཧིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྨཱ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ ཙཱིཝརཾ པཊིསེཝིཏབྦནྟི བྷགཝཱ ཨནུཉྙཱསི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཀེཝལཉྷེཏྠ ཨུཎྷསྶཱཏི ཨགྒིསནྟཱཔསྶ. ཏསྶ ཝནདཱཧཱདཱིསུ སམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཱནནྟི ཨེཏྠ པན ཌཾསཱཏི ཌཾསནམཀྑིཀཱ, ཨནྡྷམཀྑིཀཱཏིཔི ཝུཙྩནྟི. མཀསཱ མཀསཱ ཨེཝ. ཝཱཏཱཏི སརཛཨརཛཱདིབྷེདཱ. ཨཱཏཔོཏི སཱུརིཡཱཏཔོ. སརཱིསཔཱཏི ཡེ ཀེཙི སརནྟཱ གཙྪནྟི དཱིགྷཛཱཏིཀཱ སཔྤཱདཡོ, ཏེསཾ དཊྛསམྥསྶོ ཙ ཕུཊྛསམྥསྶོ ཙཱཏི དུཝིདྷོ སམྥསྶོ, སོཔི ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིསིནྣཾ ན བཱདྷཏི, ཏསྨཱ ཏཱདིསེསུ ཋཱནེསུ ཏེསཾ པཊིགྷཱཏཏྠཱཡ པཊིསེཝཏི. ཡཱཝདེཝཱཏི པུན ཨེཏསྶ ཝཙནཾ ནིཡཏཔཡོཛནཱཝདྷིཔརིཙྪེདདསྶནཏྠཾ ¶ , ཧིརིཀོཔཱིནཔཊིཙྪཱདནཉྷི ནིཡཏཔཡོཛནཾ, ཨིཏརཱནི ཀདཱཙི ཀདཱཙི ཧོནྟི. ཏཏྠ ཧིརིཀོཔཱིནནྟི ཏཾ ཏཾ སམྦཱདྷཊྛཱནཾ. ཡསྨིཾ ཡསྨིཉྷི ཨངྒེ ཝིཝརིཡམཱནེ ཧིརཱི ཀུཔྤཏི ཝིནསྶཏི, ཏཾ ཏཾ ཧིརིཾ ཀོཔནཏོ ཧིརིཀོཔཱིནནྟི ཝུཙྩཏི. ཏསྶ ཙ ཧིརིཀོཔཱིནསྶ པཊིཙྪཱདནཏྠནྟི ཧིརིཀོཔཱིནཔཊིཙྪཱདནཏྠཾ. ཧིརིཀོཔཱིནཾ པཊིཙྪཱདནཏྠནྟིཔི པཱཋོ.

པིཎྜཔཱཏནྟི ཡཾཀིཉྩི ཨཱཧཱརཾ. ཡོ ཧི ཀོཙི ཨཱཧཱརོ བྷིཀྑུནོ པིཎྜོལྱེན པཏྟེ པཏིཏཏྟཱ པིཎྜཔཱཏོཏི ཝུཙྩཏི. པིཎྜཱནཾ ཝཱ པཱཏོ པིཎྜཔཱཏོ, ཏཏྠ ཏཏྠ ལདྡྷཱནཾ བྷིཀྑཱནཾ སནྣིཔཱཏོ སམཱུཧོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནེཝ དཝཱཡཱཏི ན གཱམདཱརཀཱདཡོ ཝིཡ དཝཏྠཾ, ཀཱིལཱ༹ནིམིཏྟནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ན མདཱཡཱཏི ན མུཊྛིཀམལླཱདཡོ ཝིཡ མདཏྠཾ, བལམདནིམིཏྟཾ པོརིསམདནིམིཏྟཉྩཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ན མཎྜནཱཡཱཏི ན ཨནྟེཔུརིཀཝེསིཡཱདཡོ ¶ ཝིཡ མཎྜནཏྠཾ, ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ པཱིཎབྷཱཝནིམིཏྟནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ན ཝིབྷཱུསནཱཡཱཏི ན ནཊནཙྩཀཱདཡོ ཝིཡ ཝིབྷཱུསནཏྠཾ, པསནྣཙྪཝིཝཎྞཏཱནིམིཏྟནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ནེཝ དཝཱཡཱཏི ཨེཏཾ མོཧཱུཔནིསྶཡཔྤཧཱནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ན མདཱཡཱཏི ཨེཏཾ དོསཱུཔནིསྶཡཔྤཧཱནཏྠཾ. ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡཱཏི ཨེཏཾ རཱགཱུཔནིསྶཡཔྤཧཱནཏྠཾ. ནེཝ དཝཱཡ ན མདཱཡཱཏི ཙེཏཾ ཨཏྟནོ སཾཡོཛནུཔྤཏྟིཔཊིསེདྷནཏྠཾ. ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡཱཏི ཨེཏཾ པརསྶཔི སཾཡོཛནུཔྤཏྟིཔཊིསེདྷནཏྠཾ. ཙཏཱུཧིཔི ཙེཏེཧི ཨཡོནིསོ པཊིཔཏྟིཡཱ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགསྶ ཙ པཧཱནཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཡཱཝདེཝཱཏི ཝུཏྟཏྠམེཝ. ཨིམསྶ ཀཱཡསྶཱཏི ཨེཏསྶ ཙཏུམཧཱབྷཱུཏིཀསྶ རཱུཔཀཱཡསྶ. ཋིཏིཡཱཏི པབནྡྷཊྛིཏཏྠཾ. ཡཱཔནཱཡཱཏི པཝཏྟིཡཱ ཨཝིཙྪེདཏྠཾ, ཙིརཀཱལཊྛིཏཏྠཾ ཝཱ. གྷརཱུཔཏྠམྦྷམིཝ ཧི ཛིཎྞགྷརསཱམིཀོ, ཨཀྑབྦྷཉྫནམིཝ ཙ སཱཀཊིཀོ ཀཱཡསྶ ཋིཏཏྠཾ ཡཱཔནཏྠཉྩེས པིཎྜཔཱཏཾ པཊིསེཝཏི, ན དཝམདམཎྜནཝིབྷཱུསནཏྠཾ. ཨཔིཙ ཋིཏཱིཏི ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཏསྨཱ ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ ཋིཏིཡཱ ཡཱཔནཱཡཱཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེཏསྶ ཀཱཡསྶ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཔཝཏྟཱཔནཏྠནྟིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཝིཧིཾསཱུཔརཏིཡཱཏི ཝིཧིཾསཱ ནཱམ ཛིགྷཙྪཱ ཨཱབཱདྷཊྛེན. ཏསྶཱ ཨུཔརམཏྠམྤེས པིཎྜཔཱཏཾ པཊིསེཝཏི, ཝཎཱལེཔནམིཝ ཨུཎྷསཱིཏཱདཱིསུ ཏཔྤཊིཀཱརཾ ཝིཡ ཙ. བྲཧྨཙརིཡཱནུགྒཧཱཡཱཏི སཀལསཱསནབྲཧྨཙརིཡསྶ ཙ མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཙ ཨནུགྒཧཏྠཾ. ཨཡཉྷི པིཎྜཔཱཏཔཊིསེཝནཔཙྩཡཱ ཀཱཡབལཾ ནིསྶཱཡ སིཀྑཏྟཡཱནུཡོགཝསེན ¶ བྷཝཀནྟཱརནིཏྠརཎཏྠཾ པཊིཔཛྫནྟོ བྲཧྨཙརིཡཱནུགྒཧཱཡ པཊིསེཝཏི, ཀནྟཱརནིཏྠརཎཏྠིཀཱ པུཏྟམཾསཾ (སཾ. ནི. ༢.༦༣) ཝིཡ, ནདཱིནིཏྠརཎཏྠིཀཱ ཀུལླཾ (མ. ནི. ༡.༢༤༠) ཝིཡ, སམུདྡནིཏྠརཎཏྠིཀཱ ནཱཝམིཝ ཙ.

ཨིཏིཔུརཱཎཉྩ ཝེདནཾ པཊིཧངྑཱམི ནཝཉྩ ཝེདནཾ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱིཏི ཨེཏཾ ཨིམིནཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིསེཝནེན པུརཱཎཉྩ ཛིགྷཙྪཱཝེདནཾ པཊིཧངྑཱམི, ནཝཉྩ ཝེདནཾ ཨཔརིམིཏབྷོཛནཔཙྩཡཾ ཨཱཧརཧཏྠཀཨལཾསཱཊཀཏཏྲཝཊྚཀཀཱཀམཱསཀབྷུཏྟཝམིཏཀབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨཉྙཏརོ ཝིཡ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱིཏིཔི པཊིསེཝཏི, བྷེསཛྫམིཝ གིལཱནོ. ཨཐ ཝཱ ཡཱ ཨདྷུནཱ ཨསཔྤཱཡཱཔརིམིཏབྷོཛནཾ ནིསྶཱཡ པུརཱཎཀམྨཔཙྩཡཝསེན ཨུཔྤཛྫནཏོ པུརཱཎཝེདནཱཏི ¶ ཝུཙྩཏི. སཔྤཱཡཔརིམིཏབྷོཛནེན ཏསྶཱ པཙྩཡཾ ཝིནཱསེནྟོ ཏཾ པུརཱཎཉྩ ཝེདནཾ པཊིཧངྑཱམི. ཡཱ ཙཱཡཾ ཨདྷུནཱ ཀཏཾ ཨཡུཏྟཔརིབྷོགཀམྨཱུཔཙཡཾ ནིསྶཱཡ ཨཱཡཏིཾ ཨུཔྤཛྫནཏོ ནཝཝེདནཱཏི ཝུཙྩཏི. ཡུཏྟཔརིབྷོགཝསེན ཏསྶཱ མཱུལཾ ཨནིབྦཏྟེནྟོ ཏཾ ནཝཉྩ ཝེདནཾ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱིཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡུཏྟཔརིབྷོགསངྒཧོ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཔྤཧཱནཾ དྷམྨིཀསུཁཱཔརིཙྩཱགོ ཙ དཱིཔིཏོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡཱཏྲཱ ཙ མེ བྷཝིསྶཏཱིཏི པརིམིཏཔརིབྷོགེན ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཀསྶ ཨིརིཡཱཔཐབྷཉྫཀསྶ ཝཱ པརིསྶཡསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཙིརཀཱལགམནསངྑཱཏཱ ཡཱཏྲཱ ཙ མེ བྷཝིསྶཏི ཨིམསྶ པཙྩཡཱཡཏྟཝུཏྟིནོ ཀཱཡསྶཱཏིཔི པཊིསེཝཏི, ཡཱཔྱརོགཱི ཝིཡ ཏཔྤཙྩཡཾ. ཨནཝཛྫཏཱ ཙ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཙཱཏི ཨཡུཏྟཔརིཡེསནཔཊིགྒཧཎཔརིབྷོགཔརིཝཛྫནེན ཨནཝཛྫཏཱ, པརིམིཏཔརིབྷོགེན ཕཱསུཝིཧཱརོ. ཨསཔྤཱཡཱཔརིམིཏཔརིབྷོགཔཙྩཡཱ ཨརཏིཏནྡཱིཝིཛམྦྷིཏཱ. ཝིཉྙཱུགརཧཱདིདོསཱབྷཱཝེན ཝཱ ཨནཝཛྫཏཱ, སཔྤཱཡཔརིམིཏབྷོཛནཔཙྩཡཱ ཀཱཡབལསམྦྷཝེན ཕཱསུཝིཧཱརོ. ཡཱཝདཏྠཨུདརཱཝདེཧཀབྷོཛནཔརིཝཛྫནེན ཝཱ སེཡྻསུཁཔསྶསུཁམིདྡྷསུཁཱནཾ པཧཱནཏོ ཨནཝཛྫཏཱ, ཙཏུཔཉྩཱལོཔམཏྟཨཱུནབྷོཛནེན ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཡོགྱབྷཱཝཔཊིཔཱདནཏོ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཙ མེ བྷཝིསྶཏཱིཏིཔི པཊིསེཝཏི. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ, ཨབྷུཏྭཱ ཨུདཀཾ པིཝེ;

ཨལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ, པཧིཏཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༩༨༣);

ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ ཙ པཡོཛནཔརིགྒཧོ མཛ྄ཛྷིམཱ ཙ པཊིཔདཱ དཱིཔིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

སེནཱསནནྟི སེནཉྩ ཨཱསནཉྩ. ཡཏྠ ཡཏྠ ཧི སེཏི ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨཌྜྷཡོགཱདིམྷི ཝཱ, ཏཾ སེནཾ. ཡཏྠ ཡཏྠ ཨཱསཏི ནིསཱིདཏི, ཏཾ ཨཱསནཾ. ཏཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སེནཱསནནྟི ཝུཙྩཏི. ཨུཏུཔརིསྶཡཝིནོདནཔཊིསལླཱནཱརཱམཏྠནྟི པརིསཧནཊྛེན ཨུཏུཡེཝ ཨུཏུཔརིསྶཡོ. ཨུཏུཔརིསྶཡསྶ ¶ ཝིནོདནཏྠཉྩ པཊིསལླཱནཱརཱམཏྠཉྩ. ཡོ སརཱིརཱབཱདྷཙིཏྟཝིཀྑེཔཀརོ ཨསཔྤཱཡོ ཨུཏུ སེནཱསནཔཊིསེཝནེན ཝིནོདེཏབྦོ ཧོཏི, ཏསྶ ཝིནོདནཏྠཾ ཨེཀཱིབྷཱཝསུཁཏྠཉྩཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཱམཉྩ སཱིཏཔཊིགྷཱཏཱདིནཱཝ ཨུཏུཔརིསྶཡཝིནོདནཾ ཝུཏྟམེཝ. ཡཐཱ པན ཙཱིཝརཔཊིསེཝནེ ཧིརིཀོཔཱིནཔཊིཙྪཱདནཾ ནིཡཏཔཡོཛནཾ, ཨིཏརཱནི ཀདཱཙི ཀདཱཙི བྷཝནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཨེཝམིདྷཱཔི ནིཡཏཾ ཨུཏུཔརིསྶཡཝིནོདནཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ ཨཡཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརོ ཨུཏུ ཨུཏུཡེཝ. པརིསྶཡོ པན དུཝིདྷོ པཱཀཊཔརིསྶཡོ ཙ, པཊིཙྪནྣཔརིསྶཡོ ཙ (མཧཱནི. ༥). ཏཏྠ པཱཀཊཔརིསྶཡོ སཱིཧབྱགྒྷཱདཡོ. པཊིཙྪནྣཔརིསྶཡོ རཱགདོསཱདཡོ. ཡེ ཡཏྠ ཨཔརིགུཏྟིཡཱ ཙ ཨསཔྤཱཡརཱུཔདསྶནཱདིནཱ ཙ ཨཱབཱདྷཾ ན ཀརོནྟི, ཏཾ སེནཱསནཾ ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཊིསེཝནྟོ བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སེནཱསནཾ ཨུཏུཔརིསྶཡཝིནོདནཏྠཾ པཊིསེཝཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརནྟི ཨེཏྠ རོགསྶ པཊིཨཡནཊྛེན པཙྩཡོ, པཙྩནཱིཀགམནཊྛེནཱཏི ཨཏྠོ. ཡསྶ ཀསྶཙི སཔྤཱཡསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. བྷིསཀྐསྶ ཀམྨཾ ཏེན ཨནུཉྙཱཏཏྟཱཏི བྷེསཛྫཾ. གིལཱནཔཙྩཡོཝ བྷེསཛྫཾ གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཾ, ཡཾཀིཉྩི གིལཱནསྶ སཔྤཱཡཾ བྷིསཀྐཀམྨཾ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པརིཀྑཱརོཏི པན ‘‘སཏྟཧི ནགརཔརིཀྑཱརེཧི སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༦༧) ཨཱདཱིསུ པརིཝཱརོ ཝུཙྩཏི. ‘‘རཐོ སཱིལཔརིཀྑཱརོ, ཛྷཱནཀྑོ ཙཀྐཝཱིརིཡོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༤) ཨཱདཱིསུ ཨལངྐཱརོ. ‘‘ཡེ ཙ ཁོ ཨིམེ པབྦཛིཏེན ཛཱིཝིཏཔརིཀྑཱརཱ སམུདཱནེཏབྦཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༩༡-༡༩༢) ཨཱདཱིསུ སམྦྷཱརོ. ཨིདྷ པན སམྦྷཱརོཔི པརིཝཱརོཔི ཝཊྚཏི. ཏཉྷི གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཾ ཛཱིཝིཏསྶ པརིཝཱརོཔི ཧོཏི, ཛཱིཝིཏནཱསཀཱབཱདྷུཔྤཏྟིཡཱ ཨནྟརཾ ཨདཏྭཱ རཀྑཎཏོ སམྦྷཱརོཔི. ཡཐཱ ཙིརཾ པཝཏྟཏི, ཨེཝམསྶ ཀཱརཎབྷཱཝཏོ, ཏསྨཱ པརིཀྑཱརོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཉྩ ཏཾ པརིཀྑཱརོ ཙཱཏི གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརོ. ཏཾ གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ. གིལཱནསྶ ཡཾཀིཉྩི སཔྤཱཡཾ བྷིསཀྐཱནུཉྙཱཏཾ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདི ¶ ཛཱིཝིཏཔརིཀྑཱརནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔྤནྣཱནནྟི ¶ ཛཱཏཱནཾ བྷཱུཏཱནཾ ནིབྦཏྟཱནཾ. ཝེཡྻཱབཱདྷིཀཱནནྟི ཨེཏྠ བྱཱབཱདྷོཏི དྷཱཏུཀྑོབྷོ, ཏཾསམུཊྛཱནཱ ཙ ཀུཊྛགཎྜཔཱིལ༹ཀཱདཡོ. བྱཱབཱདྷཏོ ཨུཔྤནྣཏྟཱ ཝེཡྻཱབཱདྷིཀཱ. ཝེདནཱནནྟི དུཀྑཝེདནཱ ཨཀུསལཝིཔཱཀཝེདནཱ. ཏཱསཾ ཝེཡྻཱབཱདྷིཀཱནཾ ཝེདནཱནཾ. ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཔརམཏཱཡཱཏི ནིདྡུཀྑཔརམཏཱཡ. ཡཱཝ ཏཾ དུཀྑཾ སབྦཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི ཏཱཝཱཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝམིདཾ སངྑེཔཏོ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ པཙྩཡཔརིབྷོགལཀྑཎཾ པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ – ཙཱིཝརཱདཡོ ཧི ཡསྨཱ ཏེ པཊིཙྩ ནིསྶཱཡ པརིབྷུཉྫམཱནཱ པཱཎིནོ ཨཡནྟི པཝཏྟནྟི, ཏསྨཱ པཙྩཡཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཏེ པཙྩཡེ སནྣིསྶིཏནྟི པཙྩཡསནྣིསྶིཏཾ.

ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསམྤཱདནཝིདྷི

༡༩. ཨེཝམེཏསྨིཾ ཙཏུབྦིདྷེ སཱིལེ སདྡྷཱཡ པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ སམྤཱདེཏབྦོ. སདྡྷཱསཱདྷནོ ཧི སོ, སཱཝཀཝིསཡཱཏཱིཏཏྟཱ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཡཱ. སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཡཱཙནཔཊིཀྑེཔོ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ. ཏསྨཱ ཡཐཱ པཉྙཏྟཾ སིཀྑཱཔདཾ ཨནཝསེསཾ སདྡྷཱཡ སམཱདིཡིཏྭཱ ཛཱིཝིཏེཔི ཨཔེཀྑཾ ཨཀརོནྟེན སཱདྷུཀཾ སམྤཱདེཏབྦཾ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘ཀིཀཱིཝ ཨཎྜཾ ཙམརཱིཝ ཝཱལདྷིཾ,

པིཡཾཝ པུཏྟཾ ནཡནཾཝ ཨེཀཀཾ;

ཏཐེཝ སཱིལཾ ཨནུརཀྑམཱནཀཱ,

སུཔེསལཱ ཧོཐ སདཱ སགཱརཝཱ’’ཏི.

ཨཔརམྤི ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ པཧཱརཱད ཡཾ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ, ཏཾ མམ སཱཝཀཱ ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི ནཱཏིཀྐམནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༨.༡༩). ཨིམསྨིཾ ཙ པནཏྠེ ཨཊཝིཡཾ ཙོརེཧི བདྡྷཐེརཱནཾ ཝཏྠཱུནི ཝེདིཏབྦཱནི.

མཧཱཝཏྟནིཨཊཝིཡཾ ཀིར ཐེརཾ ཙོརཱ ཀཱལ༹ཝལླཱིཧི བནྡྷིཏྭཱ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. ཐེརོ ཡཐཱནིཔནྣོཝ ¶ སཏྟདིཝསཱནི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟི.

ཨཔརམྤི ¶ ཐེརཾ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ པཱུཏིལཏཱཡ བནྡྷིཏྭཱ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. སོ ཝནདཱཧེ ཨཱགཙྪནྟེ ཝལླིཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱཝ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ སམསཱིསཱི ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརོ པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪནྟོ དིསྭཱ ཐེརསྶ སརཱིརཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཀཱརཱཔེསི. ཏསྨཱ ཨཉྙོཔི སདྡྷོ ཀུལཔུཏྟོ –

པཱཏིམོཀྑཾ ཝིསོདྷེནྟོ, ཨཔྤེཝ ཛཱིཝིཏཾ ཛཧེ;

པཉྙཏྟཾ ལོཀནཱཐེན, ན བྷིནྡེ སཱིལསཾཝརཾ.

ཡཐཱ ཙ པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ སདྡྷཱཡ, ཨེཝཾ སཏིཡཱ ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ སམྤཱདེཏབྦོ. སཏིསཱདྷནོ ཧི སོ, སཏིཡཱ ཨདྷིཊྛིཏཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཱིཧི ཨནནྭཱསྶཝནཱིཡཏོ. ཏསྨཱ ‘‘ཝརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏྟཱཡ ཨཡོསལཱཀཱཡ ཨཱདིཏྟཱཡ སམྤཛྫལིཏཱཡ སཛོཏིབྷཱུཏཱཡ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ སམྤལིམཊྛཾ, ན ཏྭེཝ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེསུ རཱུཔེསུ ཨནུབྱཉྫནསོ ནིམིཏྟགྒཱཧོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༢༣༥) ཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱདིཏྟཔརིཡཱཡཾ སམནུསྶརིཏྭཱ རཱུཔཱདཱིསུ ཝིསཡེསུ ཙཀྑུདྭཱརཱདིཔཝཏྟསྶ ཝིཉྙཱཎསྶ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཱིཧི ཨནྭཱསྶཝནཱིཡཾ ནིམིཏྟཱདིགྒཱཧཾ ཨསམྨུཊྛཱཡ སཏིཡཱ ནིསེདྷེནྟེན ཨེས སཱདྷུཀཾ སམྤཱདེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨསམྤཱདིཏེ ཧི ཨེཏསྨིཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལམྤི ཨནདྡྷནིཡཾ ཧོཏི ཨཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཨསཾཝིཧིཏསཱཁཱཔརིཝཱརམིཝ སསྶཾ. ཧཉྙཏེ ཙཱཡཾ ཀིལེསཙོརེཧི, ཝིཝཊདྭཱརོ ཝིཡ གཱམོ པརསྶ ཧཱརཱིཧི. ཙིཏྟཉྩསྶ རཱགོ སམཏིཝིཛ྄ཛྷཏི, དུཙྪནྣམགཱརཾ ཝུཊྛི ཝིཡ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘རཱུཔེསུ སདྡེསུ ཨཐོ རསེསུ,

གནྡྷེསུ ཕསྶེསུ ཙ རཀྑ ཨིནྡྲིཡཾ;

ཨེཏེ ཧི དྭཱརཱ ཝིཝཊཱ ཨརཀྑིཏཱ,

ཧནནྟི གཱམཾཝ པརསྶ ཧཱརིནོ’’.

‘‘ཡཐཱ ¶ ཨགཱརཾ དུཙྪནྣཾ, ཝུཊྛཱི སམཏིཝིཛ྄ཛྷཏི;

ཨེཝཾ ཨབྷཱཝིཏཾ ཙིཏྟཾ, རཱགོ སམཏིཝིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༣);

སམྤཱདིཏེ པན ཏསྨིཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལམྤི ཨདྡྷནིཡཾ ཧོཏི ཙིརཊྛིཏིཀཾ, སུསཾཝིཧིཏསཱཁཱཔརིཝཱརམིཝ སསྶཾ. ན ཧཉྙཏེ ཙཱཡཾ ཀིལེསཙོརེཧི ¶ , སུསཾཝུཏདྭཱརོ ཝིཡ གཱམོ པརསྶ ཧཱརཱིཧི. ན ཙསྶ ཙིཏྟཾ རཱགོ སམཏིཝིཛ྄ཛྷཏི, སུཙྪནྣམགཱརཾ ཝུཊྛི ཝིཡ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘རཱུཔེསུ སདྡེསུ ཨཐོ རསེསུ,

གནྡྷེསུ ཕསྶེསུ ཙ རཀྑ ཨིནྡྲིཡཾ;

ཨེཏེ ཧི དྭཱརཱ པིཧིཏཱ སུསཾཝུཏཱ,

ན ཧནྟི གཱམཾཝ པརསྶ ཧཱརིནོ’’.

‘‘ཡཐཱ ཨགཱརཾ སུཙྪནྣཾ, ཝུཊྛཱི ན སམཏིཝིཛ྄ཛྷཏི;

ཨེཝཾ སུབྷཱཝིཏཾ ཙིཏྟཾ, རཱགོ ན སམཏིཝིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༤);

ཨཡཾ པན ཨཏིཨུཀྐཊྛདེསནཱ.

ཙིཏྟཾ ནཱམེཏཾ ལཧུཔརིཝཏྟཾ, ཏསྨཱ ཨུཔྤནྣཾ རཱགཾ ཨསུབྷམནསིཀཱརེན ཝིནོདེཏྭཱ ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ སམྤཱདེཏབྦོ, ཨདྷུནཱཔབྦཛིཏེན ཝངྒཱིསཏྠེརེན ཝིཡ.

ཐེརསྶ ཀིར ཨདྷུནཱཔབྦཛིཏསྶ པིཎྜཱཡ ཙརཏོ ཨེཀཾ ཨིཏྠིཾ དིསྭཱ རཱགོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏོ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨཱཧ –

‘‘ཀཱམརཱགེན ཌཡ྄ཧཱམི, ཙིཏྟཾ མེ པརིཌཡ྄ཧཏི;

སཱདྷུ ནིབྦཱཔནཾ བྲཱུཧི, ཨནུཀམྤཱཡ གོཏམཱ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༢༡༢; ཐེརགཱ. ༡༢༣༢);

ཐེརོ ¶ ཨཱཧ –

‘‘སཉྙཱཡ ཝིཔརིཡེསཱ, ཙིཏྟཾ ཏེ པརིཌཡ྄ཧཏི;

ནིམིཏྟཾ པརིཝཛྫེཧི, སུབྷཾ རཱགཱུཔསཉྷིཏཾ;

ཨསུབྷཱཡ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཧི, ཨེཀགྒཾ སུསམཱཧིཏཾ. (སཾ. ནི. ༡.༢༡༢; ཐེརགཱ. ༡༢༣༣-༡༢༣༤);

‘‘སངྑཱརེ པརཏོ པསྶ, དུཀྑཏོ ནོ ཙ ཨཏྟཏོ;

ནིབྦཱཔེཧི མཧཱརཱགཾ, མཱ ཌཡ྄ཧིཏྠོ པུནཔྤུན’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༢༡༢);

ཐེརོ རཱགཾ ཝིནོདེཏྭཱ པིཎྜཱཡ ཙརི. ཨཔིཙ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཔཱུརཀེན བྷིཀྑུནཱ ཀུརཎྜཀམཧཱལེཎཝཱསིནཱ ཙིཏྟགུཏྟཏྠེརེན ཝིཡ ཙོརཀམཧཱཝིཧཱརཝཱསིནཱ མཧཱམིཏྟཏྠེརེན ཝིཡ ཙ བྷཝིཏབྦཾ. ཀུརཎྜཀམཧཱལེཎེ ཀིར སཏྟནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཨབྷིནིཀྑམནཙིཏྟཀམྨཾ མནོརམཾ ཨཧོསི, སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ སེནཱསནཙཱརིཀཾ ཨཱཧིཎྜནྟཱ ཙིཏྟཀམྨཾ དིསྭཱ ‘‘མནོརམཾ, བྷནྟེ ¶ , ཙིཏྟཀམྨ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨཏིརེཀསཊྛི མེ, ཨཱཝུསོ, ཝསྶཱནི ལེཎེ ཝསནྟསྶ ཙིཏྟཀམྨཾ ཨཏྠཱིཏིཔི ན ཛཱནཱམི, ཨཛྫ དཱནི ཙཀྑུམནྟེ ནིསྶཱཡ ཉཱཏ’’ནྟི. ཐེརེན ཀིར ཨེཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ ཝསནྟེན ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ལེཎཾ ན ཨུལློཀིཏཔུབྦཾ. ལེཎདྭཱརེ ཙསྶ མཧཱནཱགརུཀྑོཔི ཨཧོསི. སོཔི ཐེརེན ཨུདྡྷཾ ན ཨུལློཀིཏཔུབྦོ. ཨནུསཾཝཙྪརཾ བྷཱུམིཡཾ ཀེསརནིཔཱཏཾ དིསྭཱཝསྶ པུཔྥིཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི.

རཱཛཱ ཐེརསྶ གུཎསམྤཏྟིཾ སུཏྭཱ ཝནྡིཏུཀཱམོ ཏིཀྑཏྟུཾ པེསེཏྭཱ ཨནཱགཙྪནྟེ ཐེརེ ཏསྨིཾ གཱམེ ཏརུཎཔུཏྟཱནཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཐནེ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ལཉྫཱཔེསི ‘‘ཏཱཝ དཱརཀཱ ཐཉྙཾ མཱ ལབྷིཾསུ, ཡཱཝ ཐེརོ ན ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི. ཐེརོ དཱརཀཱནཾ ཨནུཀམྤཱཡ མཧཱགཱམཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ སུཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ བྷཎེ, ཐེརཾ པཝེསེཐ སཱིལཱནི གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨནྟེཔུརཾ ཨབྷིཧརཱཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ, བྷནྟེ, ཨོཀཱསོ ནཏྠི, སྭེ སཱིལཱནི གཎྷིསྶཱམཱིཏི ཐེརསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཐོཀཾ ཨནུགནྟྭཱ དེཝིཡཱ སདྡྷིཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཝཏྟི. ཐེརོ རཱཛཱ ཝཱ ཝནྡཏུ དེཝཱི ཝཱ, ‘‘སུཁཱི ཧོཏུ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝདཏི. ཨེཝཾ སཏྟདིཝསཱ གཏཱ. བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷེ རཉྙེཔི ¶ ཝནྡམཱནེ དེཝིཡཱཔི ཝནྡམཱནཱཡ ‘‘སུཁཱི ཧོཏུ, མཧཱརཱཛ’’ཨིཙྩེཝ ཝདཐཱཏི. ཐེརོ ‘‘ནཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, རཱཛཱཏི ཝཱ དེཝཱིཏི ཝཱ ཝཝཏྠཱནཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སཏྟཱཧཱཏིཀྐམེན ‘‘ཐེརསྶ ཨིདྷ ཝཱསོ དུཀྑོ’’ཏི རཉྙཱ ཝིསྶཛྫིཏོ ཀུརཎྜཀམཧཱལེཎཾ གནྟྭཱ རཏྟིབྷཱགེ ཙངྐམཾ ཨཱརཱུཧི. ནཱགརུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ དཎྜདཱིཔིཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཏིཔརིསུདྡྷཾ པཱཀཊཾ ཨཧོསི. ཐེརོ ‘‘ཀིཾ ནུ མེ ཨཛྫ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཏིཝིཡ པཀཱསཏཱི’’ཏི ཨཏྟམནོ མཛ྄ཛྷིམཡཱམསམནནྟརཾ སཀལཾ པབྦཏཾ ཨུནྣཱདཡནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏསྨཱ ཨཉྙོཔི ཨཏྟཏྠཀཱམོ ཀུལཔུཏྟོ –

མཀྐཊོཝ ཨརཉྙམྷི, ཝནེ བྷནྟམིགོ ཝིཡ;

བཱལོ ཝིཡ ཙ ཨུཏྲསྟོ, ན བྷཝེ ལོལལོཙནོ.

ཨདྷོ ཁིཔེཡྻ ཙཀྑཱུནི, ཡུགམཏྟདསོ སིཡཱ;

ཝནམཀྐཊལོལསྶ, ན ཙིཏྟསྶ ཝསཾ ཝཛེ.

མཧཱམིཏྟཏྠེརསྶཱཔི ¶ མཱཏུ ཝིསགཎྜཀརོགོ ཨུཔྤཛྫི, དྷཱིཏཱཔིསྶཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏཱ ཧོཏི. སཱ ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘གཙྪ ཨཡྻེ, བྷཱཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ མམ ཨཕཱསུཀབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ བྷེསཛྫམཱཧརཱ’’ཏི. སཱ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེསི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ནཱཧཾ མཱུལབྷེསཛྫཱདཱིནི སཾཧརིཏྭཱ བྷེསཛྫཾ པཙིཏུཾ ཛཱནཱམི, ཨཔིཙ ཏེ བྷེསཛྫཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཾ – ‘‘ཨཧཾ ཡཏོ པབྦཛིཏོ, ཏཏོ པཊྛཱཡ ན མཡཱ ལོབྷསཧགཏེན ཙིཏྟེན ཨིནྡྲིཡཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ཝིསབྷཱགརཱུཔཾ ཨོལོཀིཏཔུབྦཾ, ཨིམིནཱ སཙྩཝཙནེན མཱཏུཡཱ མེ ཕཱསུ ཧོཏུ, གཙྪ ཨིདཾ ཝཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ སརཱིརཾ པརིམཛྫཱ’’ཏི. སཱ གནྟྭཱ ཨིམམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨུཔཱསིཀཱཡ ཏཾཁཎཾཡེཝ གཎྜོ ཕེཎཔིཎྜོ ཝིཡ ཝིལཱིཡིཏྭཱ ཨནྟརདྷཱཡི, སཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ‘‘སཙེ སམྨཱསམྦུདྡྷོ དྷརེཡྻ, ཀསྨཱ མམ པུཏྟསདིསསྶ བྷིཀྑུནོ ཛཱལཝིཙིཏྲེན ཧཏྠེན སཱིསཾ ན པརཱམསེཡྻཱ’’ཏི ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསི. ཏསྨཱ –

ཀུལཔུཏྟམཱནི ཨཉྙོཔི, པབྦཛིཏྭཱན སཱསནེ;

མིཏྟཏྠེརོཝ ཏིཊྛེཡྻ, ཝརེ ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ.

ཡཐཱ ¶ པན ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ སཏིཡཱ, ཏཐཱ ཝཱིརིཡེན ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷི སམྤཱདེཏབྦཱ. ཝཱིརིཡསཱདྷནཱ ཧི སཱ, སམྨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ མིཙྪཱཛཱིཝཔྤཧཱནསམྦྷཝཏོ. ཏསྨཱ ཨནེསནཾ ཨཔྤཏིརཱུཔཾ པཧཱཡ ཝཱིརིཡེན པིཎྜཔཱཏཙརིཡཱདཱིཧི སམྨཱ ཨེསནཱཧི ཨེསཱ སམྤཱདེཏབྦཱ པརིསུདྡྷུཔྤཱདེཡེཝ པཙྩཡེ པཊིསེཝམཱནེན ཨཔརིསུདྡྷུཔྤཱདེ ཨཱསཱིཝིསེ ཝིཡ པརིཝཛྫཡཏཱ. ཏཏྠ ཨཔརིགྒཧིཏདྷུཏངྒསྶ སངྒྷཏོ, གཎཏོ, དྷམྨདེསནཱདཱིཧི ཙསྶ གུཎེཧི པསནྣཱནཾ གིཧཱིནཾ སནྟིཀཱ ཨུཔྤནྣཱ པཙྩཡཱ པརིསུདྡྷུཔྤཱདཱ ནཱམ. པིཎྜཔཱཏཙརིཡཱདཱིཧི པན ཨཏིཔརིསུདྡྷུཔྤཱདཱཡེཝ. པརིགྒཧིཏདྷུཏངྒསྶ པིཎྜཔཱཏཙརིཡཱདཱིཧི དྷུཏགུཎེ ཙསྶ པསནྣཱནཾ སནྟིཀཱ དྷུཏངྒནིཡམཱནུལོམེན ཨུཔྤནྣཱ པརིསུདྡྷུཔྤཱདཱ ནཱམ. ཨེཀབྱཱདྷིཝཱུཔསམཏྠཉྩསྶ པཱུཏིཧརིཊཀཱིཙཏུམདྷུརེསུ ཨུཔྤནྣེསུ ‘‘ཙཏུམདྷུརཾ ཨཉྙེཔི སབྲཧྨཙཱརིནོ པརིབྷུཉྫིསྶནྟཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཧརིཊཀཱིཁཎྜམེཝ པརིབྷུཉྫམཱནསྶ དྷུཏངྒསམཱདཱནཾ པཏིརཱུཔཾ ཧོཏི. ཨེས ཧི ‘‘ཨུཏྟམཨརིཡཝཾསིཀོ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡེ པནེཏེ ཙཱིཝརཱདཡོ པཙྩཡཱ, ཏེསུ ཡསྶ ཀསྶཙི བྷིཀྑུནོ ཨཱཛཱིཝཾ པརིསོདྷེནྟསྶ ¶ ཙཱིཝརེ ཙ པིཎྜཔཱཏེ ཙ ནིམིཏྟོབྷཱསཔརིཀཐཱཝིཉྙཏྟིཡོ ན ཝཊྚནྟི. སེནཱསནེ པན ཨཔརིགྒཧིཏདྷུཏངྒསྶ ནིམིཏྟོབྷཱསཔརིཀཐཱ ཝཊྚནྟི. ཏཏྠ ནིམིཏྟཾ ནཱམ སེནཱསནཏྠཾ བྷཱུམིཔརིཀམྨཱདཱིནི ཀརོནྟསྶ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཀརིཡཏི, ཀོ ཀཱརཱཔེཏཱི’’ཏི གིཧཱིཧི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཀོཙི’’ཏི པཊིཝཙནཾ, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཨེཝརཱུཔཾ ནིམིཏྟཀམྨཾ. ཨོབྷཱསོ ནཱམ ‘‘ཨུཔཱསཀཱ ཏུམྷེ ཀུཧིཾ ཝསཐཱ’’ཏི. པཱསཱདེ, བྷནྟེཏི. ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ པན ཨུཔཱསཀཱ པཱསཱདོ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཙནཾ, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཨེཝརཱུཔཾ ཨོབྷཱསཀམྨཾ. པརིཀཐཱ ནཱམ ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སེནཱསནཾ སམྦཱདྷ’’ནྟི ཝཙནཾ, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཨེཝརཱུཔཱ པརིཡཱཡཀཐཱ. བྷེསཛྫེ སབྦམྤི ཝཊྚཏི. ཏཐཱ ཨུཔྤནྣཾ པན བྷེསཛྫཾ རོགེ ཝཱུཔསནྟེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, ན ཝཊྚཏཱིཏི.

ཏཏྠ ཝིནཡདྷརཱ ‘‘བྷགཝཏཱ དྭཱརཾ དིནྣཾ, ཏསྨཱ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. སུཏྟནྟིཀཱ པན ‘‘ཀིཉྩཱཔི ཨཱཔཏྟི ན ཧོཏི, ཨཱཛཱིཝཾ པན ཀོཔེཏི, ཏསྨཱ ན ཝཊྚཏི’’ཙྩེཝ ཝདནྟི.

ཡོ པན བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཱཔི ནིམིཏྟོབྷཱསཔརིཀཐཱཝིཉྙཏྟིཡོ ཨཀརོནྟོ ཨཔྤིཙྪཏཱདིགུཎེཡེཝ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཀྑཡེཔི པཙྩུཔཊྛིཏེ ཨཉྙཏྲེཝ ཨོབྷཱསཱདཱིཧི ཨུཔྤནྣཔཙྩཡེ པཊིསེཝཏི, ཨེས ‘‘པརམསལླེཁཝུཏྟཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ སཱརིཔུཏྟོ.

སོ ཀིརཱཡསྨཱ ཨེཀསྨིཾ སམཡེ པཝིཝེཀཾ བྲཱུཧཡམཱནོ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརེན སདྡྷིཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ ¶ ཨརཉྙེ ཝིཧརཏི, ཨཐསྶ ཨེཀསྨིཾ དིཝསེ ཨུདརཝཱཏཱབཱདྷོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཨཏིདུཀྑཾ ཛནེསི. མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ སཱཡནྷསམཡེ ཏསྶཱཡསྨཏོ ཨུཔཊྛཱནཾ གཏོ ཐེརཾ ནིཔནྣཾ དིསྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘པུབྦེ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ཀེན ཕཱསུ ཧོཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ཐེརོ ཨཱཧ, ‘‘གིཧིཀཱལེ མེ, ཨཱཝུསོ, མཱཏཱ སཔྤིམདྷུསཀྐརཱདཱིཧི ཡོཛེཏྭཱ ཨསམྦྷིནྣཁཱིརཔཱཡཱསཾ ཨདཱསི, ཏེན མེ ཕཱསུ ཨཧོསཱི’’ཏི. སོཔི ཨཱཡསྨཱ ‘‘ཧོཏུ, ཨཱཝུསོ, སཙེ མཡ྄ཧཾ ཝཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཝཱ པུཉྙཾ ཨཏྠི, ཨཔྤེཝ ནཱམ སྭེ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨིམཾ པན ནེསཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ སུཏྭཱ ‘‘སྭེ ཨཡྻསྶ པཱཡཱསཾ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཱཝདེཝ ཐེརསྶ ཨུཔཊྛཱཀཀུལཾ ¶ གནྟྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟསྶ སརཱིརཾ ཨཱཝིསིཏྭཱ པཱིལ༹ཾ ཛནེསི. ཨཐསྶ ཏིཀིཙྪཱནིམིཏྟཾ སནྣིཔཏིཏེ ཉཱཏཀེ ཨཱཧ – ‘‘སཙེ སྭེ ཐེརསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ པཱཡཱསཾ པཊིཡཱདེཐ, ཏཾ མུཉྩིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེ ‘‘ཏཡཱ ཨཝུཏྟེཔི མཡཾ ཐེརཱནཾ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ དེམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ ཏཐཱརཱུཔཾ པཱཡཱསཾ པཊིཡཱདིཡིཾསུ.

མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ པཱཏོཝ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཡཱཝ ཨཧཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཱགཙྪཱམི, ཏཱཝ ཨིདྷེཝ ཧོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱམཾ པཱཝིསི. ཏེ མནུསྶཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཐེརསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ པཱཡཱསསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨདཾསུ. ཐེརོ གམནཱཀཱརཾ དསྶེསི. ཏེ ‘‘བྷུཉྫཐ – བྷནྟེ, ཏུམྷེ, ཨཔརམྤི དསྶཱམཱ’’ཏི ཐེརཾ བྷོཛེཏྭཱ པུན པཏྟཔཱུརཾ ཨདཾསུ. ཐེརོ གནྟྭཱ ‘‘ཧནྡཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, པརིབྷུཉྫཱ’’ཏི ཨུཔནཱམེསི. ཐེརོཔི ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཏིམནཱཔོ པཱཡཱསོ, ཀཐཾ ནུ ཁོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ཏསྶ ཨུཔྤཏྟིམཱུལཾ དིསྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ མོགྒལླཱན, ཨཔརིབྷོགཱརཧོ པིཎྜཔཱཏོ’’ཏི. སོཔཱཡསྨཱ ‘‘མཱདིསེན ནཱམ ཨཱབྷཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ན པརིབྷུཉྫཏཱི’’ཏི ཙིཏྟམྤི ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ཨེཀཝཙནེནེཝ པཏྟཾ མུཁཝཊྚིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ནིཀུཛྫེསི. པཱཡཱསསྶ སཧ བྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛཱནཱ ཐེརསྶ ཨཱབཱདྷོ ཨནྟརདྷཱཡི, ཏཏོ པཊྛཱཡ པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཝསྶཱནི ན པུན ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཝཙཱིཝིཉྙཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣོ པཱཡཱསོ ཨནྟེསུ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ ཙརནྟེསུཔི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨཡུཏྟརཱུཔོ’’ཏི. ཨིམཉྩ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘ཝཙཱིཝིཉྙཏྟིཝིཔྥཱརཱ, ཨུཔྤནྣཾ མདྷུཔཱཡསཾ;

སཙེ བྷུཏྟོ བྷཝེཡྻཱཧཾ, སཱཛཱིཝོ གརཧིཏོ མམ.

‘‘ཡདིཔི ¶ མེ ཨནྟགུཎཾ, ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཙརེ;

ནེཝ བྷིནྡེཡྻཾ ཨཱཛཱིཝཾ, ཙཛམཱནོཔི ཛཱིཝིཏཾ.

‘‘ཨཱརཱདྷེམི སཀཾ ཙིཏྟཾ, ཝིཝཛྫེམི ཨནེསནཾ;

ནཱཧཾ བུདྡྷཔྤཊིཀུཊྛཾ, ཀཱཧཱམི ཙ ཨནེསན’’ནྟི.

ཙིརགུམྦཝཱསིཀཨམྦཁཱདཀམཧཱཏིསྶཏྠེརཝཏྠུཔི ཙེཏྠ ཀཐེཏབྦཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི.

‘‘ཨནེསནཱཡ ¶ ཙིཏྟམྤི, ཨཛནེཏྭཱ ཝིཙཀྑཎོ;

ཨཱཛཱིཝཾ པརིསོདྷེཡྻ, སདྡྷཱཔབྦཛིཏོ ཡཏཱི’’ཏི.

ཡཐཱ ཙ ཝཱིརིཡེན ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷི, ཏཐཱ པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཾ པཉྙཱཡ སམྤཱདེཏབྦཾ. པཉྙཱསཱདྷནཾ ཧི ཏཾ, པཉྙཝཏོ པཙྩཡེསུ ཨཱདཱིནཝཱནིསཾསདསྶནསམཏྠབྷཱཝཏོ. ཏསྨཱ པཧཱཡ པཙྩཡགེདྷཾ དྷམྨེན སམེན ཨུཔྤནྣེ པཙྩཡེ ཡཐཱཝུཏྟེན ཝིདྷིནཱ པཉྙཱཡ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟེན སམྤཱདེཏབྦཾ.

ཏཏྠ དུཝིདྷཾ པཙྩཝེཀྑཎཾ པཙྩཡཱནཾ པཊིལཱབྷཀཱལེ, པརིབྷོགཀཱལེ ཙ. པཊིལཱབྷཀཱལེཔི ཧི དྷཱཏུཝསེན ཝཱ པཊིཀཱུལཝསེན ཝཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཋཔིཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི ཏཏོ ཨུཏྟརི པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཨནཝཛྫོཝ པརིབྷོགོ, པརིབྷོགཀཱལེཔི. ཏཏྲཱཡཾ སནྣིཊྛཱནཀརོ ཝིནིཙྪཡོ –

ཙཏྟཱརོ ཧི པརིབྷོགཱ ཐེཡྻཔརིབྷོགོ, ཨིཎཔརིབྷོགོ, དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ, སཱམིཔརིབྷོགོཏི. ཏཏྲ སངྒྷམཛ྄ཛྷེཔི ནིསཱིདིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟསྶ དུསྶཱིལསྶ པརིབྷོགོ ཐེཡྻཔརིབྷོགོ ནཱམ. སཱིལཝཏོ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷོགོ ཨིཎཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཏསྨཱ ཙཱིཝརཾ པརིབྷོགེ པརིབྷོགེ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ, པིཎྜཔཱཏོ ཨཱལོཔེ ཨཱལོཔེ, ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟེན པུརེབྷཏྟཔཙྪཱབྷཏྟཔུརིམཡཱམམཛ྄ཛྷིམཡཱམཔཙྪིམཡཱམེསུ. སཙསྶ ཨཔཙྩཝེཀྑཏོཝ ཨརུཎཾ ཨུགྒཙྪཏི, ཨིཎཔརིབྷོགཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི. སེནཱསནམྤི པརིབྷོགེ པརིབྷོགེ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. བྷེསཛྫསྶ པཊིགྒཧཎེཔི པརིབྷོགེཔི སཏིཔཙྩཡཏཱཝ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི པཊིགྒཧཎེ སཏིཾ ཀཏྭཱ ¶ པརིབྷོགེ ཨཀརོནྟསྶེཝ ཨཱཔཏྟི, པཊིགྒཧཎེ པན སཏིཾ ཨཀཏྭཱ པརིབྷོགེ ཀརོནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི.

ཙཏུབྦིདྷཱ ཧི སུདྡྷི དེསནཱསུདྡྷི, སཾཝརསུདྡྷི, པརིཡེཊྛིསུདྡྷི, པཙྩཝེཀྑཎསུདྡྷཱིཏི. ཏཏྠ དེསནཱསུདྡྷི ནཱམ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ. ཏཉྷི དེསནཱཡ སུཛ྄ཛྷནཏོ དེསནཱསུདྡྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. སཾཝརསུདྡྷི ནཱམ ཨིནྡྲིཡསཾཝརསཱིལཾ. ཏཉྷི ‘‘ན པུན ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཱདྷིཊྛཱནསཾཝརེནེཝ སུཛ྄ཛྷནཏོ སཾཝརསུདྡྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. པརིཡེཊྛིསུདྡྷི ནཱམ ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཏཉྷི ཨནེསནཾ པཧཱཡ དྷམྨེན སམེན པཙྩཡེ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ པརིཡེསནཱཡ སུདྡྷཏྟཱ པརིཡེཊྛིསུདྡྷཱིཏི ¶ ཝུཙྩཏི. པཙྩཝེཀྑཎསུདྡྷི ནཱམ པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཾ. ཏཉྷི ཝུཏྟཔྤཀཱརེན པཙྩཝེཀྑཎེན སུཛ྄ཛྷནཏོ པཙྩཝེཀྑཎསུདྡྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཊིགྒཧཎེ པན སཏིཾ ཨཀཏྭཱ པརིབྷོགེ ཀརོནྟསྶ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི.

སཏྟནྣཾ སེཀྑཱནཾ པཙྩཡཔརིབྷོགོ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཏེ ཧི བྷགཝཏོ པུཏྟཱ, ཏསྨཱ པིཏུསནྟཀཱནཾ པཙྩཡཱནཾ དཱཡཱདཱ ཧུཏྭཱ ཏེ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟི. ཀིཾཔནེཏེ བྷགཝཏོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟི, ཨུདཱཧུ གིཧཱིནཾ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི. གིཧཱིཧི དིནྣཱཔི བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ བྷགཝཏོ སནྟཀཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ བྷགཝཏོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཉྩེཏྠ སཱདྷཀཾ.

ཁཱིཎཱསཝཱནཾ པརིབྷོགོ སཱམིཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཏེ ཧི ཏཎྷཱཡ དཱསབྱཾ ཨཏཱིཏཏྟཱ སཱམིནོ ཧུཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟི.

ཨིམེསུ པརིབྷོགེསུ སཱམིཔརིབྷོགོ ཙ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ ཙ སབྦེསཾ ཝཊྚཏི. ཨིཎཔརིབྷོགོ ན ཝཊྚཏི. ཐེཡྻཔརིབྷོགེ ཀཐཱཡེཝ ནཏྠི. ཡོ པནཱཡཾ སཱིལཝཏོ པཙྩཝེཀྑིཏཔརིབྷོགོ, སོ ཨིཎཔརིབྷོགསྶ པཙྩནཱིཀཏྟཱ ཨཱཎཎྱཔརིབྷོགོ ཝཱ ཧོཏི, དཱཡཛྫཔརིབྷོགེཡེཝ ཝཱ སངྒཧཾ གཙྪཏི. སཱིལཝཱཔི ཧི ཨིམཱཡ སིཀྑཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ སེཀྑོཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི. ཨིམེསུ པན པརིབྷོགེསུ ཡསྨཱ སཱམིཔརིབྷོགོ ཨགྒོ, ཏསྨཱ ཏཾ པཏྠཡམཱནེན བྷིཀྑུནཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ པཙྩཝེཀྑཎཱཡ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟེན པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལཾ སམྤཱདེཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཧི ཀིཙྩཀཱརཱི ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘པིཎྜཾ ¶ ཝིཧཱརཾ སཡནཱསནཉྩ,

ཨཱཔཉྩ སངྒྷཱཊིརཛཱུཔཝཱཧནཾ;

སུཏྭཱན དྷམྨཾ སུགཏེན དེསིཏཾ,

སངྑཱཡ སེཝེ ཝརཔཉྙསཱཝཀོ.

‘‘ཏསྨཱ ¶ ཧི པིཎྜེ སཡནཱསནེ ཙ,

ཨཱཔེ ཙ སངྒྷཱཊིརཛཱུཔཝཱཧནེ;

ཨེཏེསུ དྷམྨེསུ ཨནཱུཔལིཏྟོ,

བྷིཀྑུ ཡཐཱ པོཀྑརེ ཝཱརིབིནྡུ. (སུ. ནི. ༣༩༣-༣༩༤);

‘‘ཀཱལེན ལདྡྷཱ པརཏོ ཨནུགྒཧཱ,

ཁཛྫེསུ བྷོཛྫེསུ ཙ སཱཡནེསུ ཙ;

མཏྟཾ ས ཛཉྙཱ སཏཏཾ ཨུཔཊྛིཏོ,

ཝཎསྶ ཨཱལེཔནརཱུཧནེ ཡཐཱ.

‘‘ཀནྟཱརེ པུཏྟམཾསཾཝ, ཨཀྑསྶབྦྷཉྫནཾ ཡཐཱ;

ཨེཝཾ ཨཱཧཱརེ ཨཱཧཱརཾ, ཡཱཔནཏྠམམུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཨིམསྶ ཙ པཙྩཡསནྣིསྶིཏསཱིལསྶ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱཡ བྷཱགིནེཡྻསངྒྷརཀྑིཏསཱམཎེརསྶ ཝཏྠུ ཀཐེཏབྦཾ. སོ ཧི སམྨཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མཾ བྷུཉྫམཱནཾ, སཱལིཀཱུརཾ སུནིབྦུཏཾ;

མཱ ཧེཝ ཏྭཾ སཱམཎེར, ཛིཝ྄ཧཾ ཛྷཱཔེསི ཨསཉྙཏོ.

‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, སཾཝེགམལབྷིཾ ཏདཱ;

ཨེཀཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ, ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎིཾ.

‘‘སོཧཾ ¶ པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ, ཙནྡོ པནྣརསོ ཡཐཱ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎོ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི.

‘‘ཏསྨཱ ཨཉྙོཔི དུཀྑསྶ, པཏྠཡནྟོ པརིཀྑཡཾ;

ཡོནིསོ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ, པཊིསེཝེཐ པཙྩཡེ’’ཏི.

ཨེཝཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷཾ.

པཋམསཱིལཔཉྩཀཾ

༢༠. པཉྩཝིདྷཀོཊྛཱསསྶ པཋམཔཉྩཀེ ཨནུཔསམྤནྣསཱིལཱདིཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ –

‘‘ཀཏམཾ ¶ པརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ? ཨནུཔསམྤནྣཱནཾ པརིཡནྟསིཀྑཱཔདཱནཾ, ཨིདཾ པརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཀཏམཾ ཨཔརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ? ཨུཔསམྤནྣཱནཾ ཨཔརིཡནྟསིཀྑཱཔདཱནཾ, ཨིདཾ ཨཔརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཀཏམཾ པརིཔུཎྞཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ? པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཱནཾ ཀུསལདྷམྨེ ཡུཏྟཱནཾ སེཀྑཔརིཡནྟེ པརིཔཱུརཀཱརཱིནཾ ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑཱནཾ པརིཙྩཏྟཛཱིཝིཏཱནཾ, ཨིདཾ པརིཔུཎྞཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཀཏམཾ ཨཔརཱམཊྛཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ? སཏྟནྣཾ སེཀྑཱནཾ, ཨིདཾ ཨཔརཱམཊྛཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཀཏམཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ? ཏཐཱགཏསཱཝཀཱནཾ ཁཱིཎཱསཝཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཏཐཱགཏཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱནཾ, ཨིདཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཱརིསུདྡྷིསཱིལ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༣༧).

ཏཏྠ ཨནུཔསམྤནྣཱནཾ སཱིལཾ གཎནཝསེན སཔརིཡནྟཏྟཱ པརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨུཔསམྤནྣཱནཾ –

‘‘ནཝ ཀོཊིསཧསྶཱནི, ཨསཱིཏིསཏཀོཊིཡོ;

པཉྙཱསསཏསཧསྶཱནི, ཚཏྟིཾསཱ ཙ པུནཱཔརེ.

‘‘ཨེཏེ ¶ སཾཝརཝིནཡཱ, སམྦུདྡྷེན པཀཱསིཏཱ;

པེཡྻཱལམུཁེན ནིདྡིཊྛཱ, སིཀྑཱ ཝིནཡསཾཝརེ’’ཏི. –

ཨེཝཾ གཎནཝསེན སཔརིཡནྟམྤི ཨནཝསེསཝསེན སམཱདཱནབྷཱཝཉྩ ལཱབྷཡསཉཱཏིཨངྒཛཱིཝིཏཝསེན ཨདིཊྛཔརིཡནྟབྷཱཝཉྩ སནྡྷཱཡ ཨཔརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལནྟི ཝུཏྟཾ, ཙིརགུམྦཝཱསིཀཨམྦཁཱདཀམཧཱཏིསྶཏྠེརསྶ སཱིལམིཝ. ཏཐཱ ཧི སོ ཨཱཡསྨཱ –

‘‘དྷནཾ ཙཛེ ཨངྒཝརསྶ ཧེཏུ, ཨངྒཾ ཙཛེ ཛཱིཝིཏཾ རཀྑམཱནོ;

ཨངྒཾ དྷནཾ ཛཱིཝིཏཉྩཱཔི སབྦཾ, ཙཛེ ནརོ དྷམྨམནུསྶརནྟོ’’ཏི. –

ཨིམཾ སཔྤུརིསཱནུསྶཏིཾ ཨཝིཛཧནྟོ ཛཱིཝིཏསཾསཡེཔི སིཀྑཱཔདཾ ཨཝཱིཏིཀྐམྨ ཏདེཝ ཨཔརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔཱསཀསྶ པིཊྛིགཏོཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཡཐཱཧ –

‘‘ན པིཏཱ ནཔི ཏེ མཱཏཱ, ན ཉཱཏི ནཔི བནྡྷཝོ;

ཀརོཏེཏཱདིསཾ ཀིཙྩཾ, སཱིལཝནྟསྶ ཀཱརཎཱ.

སཾཝེགཾ ¶ ཛནཡིཏྭཱན, སམྨསིཏྭཱན ཡོནིསོ;

ཏསྶ པིཊྛིགཏོ སནྟོ, ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎཱི’’ཏི.

པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཱནཾ སཱིལཾ ཨུཔསམྤདཏོ པཊྛཱཡ སུདྷོཏཛཱཏིམཎི ཝིཡ སུཔརིཀམྨཀཏསུཝཎྞཾ ཝིཡ ཙ ཨཏིཔརིསུདྡྷཏྟཱ ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟཀེནཔི མལེན ཝིརཧིཏཾ ཨརཧཏྟསྶེཝ པདཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ པརིཔུཎྞཔཱརིསུདྡྷཱིཏི ཝུཙྩཏི, མཧཱསངྒྷརཀྑིཏབྷཱགིནེཡྻསངྒྷརཀྑིཏཏྠེརཱནཾ ཝིཡ.

མཧཱསངྒྷརཀྑིཏཏྠེརཾ ཀིར ཨཏིཀྐནྟསཊྛིཝསྶཾ མརཎམཉྩེ ནིཔནྣཾ བྷིཀྑུསངྒྷོ ལོཀུཏྟརཱདྷིགམཾ པུཙྪི. ཐེརོ ‘‘ནཏྠི མེ ལོཀུཏྟརདྷམྨོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ དཧརབྷིཀྑུ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ པརིནིབྦུཏཱཏི སམནྟཱ དྭཱདསཡོཛནཱ མནུསྶཱ སནྣིཔཏིཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ པུཐུཛྫནཀཱལཀིརིཡཱཡ མཧཱཛནསྶ ཝིཔྤཊིསཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཱཝུསོ, ཨཧཾ ‘‘མེཏྟེཡྻཾ བྷགཝནྟཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ན ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེསིཾ. ཏེན ཧི མཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ¶ ཨོཀཱསཾ ཀརོཧཱིཏི. སོ ཐེརཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བཧི ནིཀྑནྟོ. ཐེརོ ཏསྶ སཧ ནིཀྑམནཱཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཙྪརིཀཱཡ སཉྙཾ ཨདཱསི. སངྒྷོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨེཝརཱུཔེ མརཎཀཱལེ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ནིབྦཏྟེནྟཱ དུཀྐརཾ ཀརིཏྠཱ’’ཏི. ནཱཝུསོ ཨེཏཾ དུཀྐརཾ, ཨཔིཙ ཝོ དུཀྐརཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམི – ‘‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨསཏིཡཱ ཨཉྙཱཎཔཀཏཾ ཀམྨཾ ནཱམ ན པསྶཱམཱི’’ཏི. བྷཱགིནེཡྻོཔིསྶ པཉྙཱསཝསྶཀཱལེ ཨེཝམེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི.

‘‘ཨཔྤསྶུཏོཔི ཙེ ཧོཏི, སཱིལེསུ ཨསམཱཧིཏོ;

ཨུབྷཡེན ནཾ གརཧནྟི, སཱིལཏོ ཙ སུཏེན ཙ.

‘‘ཨཔྤསྶུཏོཔི ཙེ ཧོཏི, སཱིལེསུ སུསམཱཧིཏོ;

སཱིལཏོ ནཾ པསཾསནྟི, ཏསྶ སམྤཛྫཏེ སུཏཾ.

‘‘བཧུསྶུཏོཔི ཙེ ཧོཏི, སཱིལེསུ ཨསམཱཧིཏོ;

སཱིལཏོ ནཾ གརཧནྟི, ནཱསྶ སམྤཛྫཏེ སུཏཾ.

‘‘བཧུསྶུཏོཔི ཙེ ཧོཏི, སཱིལེསུ སུསམཱཧིཏོ;

ཨུབྷཡེན ནཾ པསཾསནྟི, སཱིལཏོ ཙ སུཏེན ཙ.

‘‘བཧུསྶུཏཾ ¶ དྷམྨདྷརཾ, སཔྤཉྙཾ བུདྡྷསཱཝཀཾ;

ནེཀྑཾ ཛམྦོནདསྶེཝ, ཀོ ཏཾ ནིནྡིཏུམརཧཏི;

དེཝཱཔི ནཾ པསཾསནྟི, བྲཧྨུནཱཔི པསཾསིཏོ’’ཏི. (ཨ. ནི. ༤.༦);

སེཀྑཱནཾ པན སཱིལཾ དིཊྛིཝསེན ཨཔརཱམཊྛཏྟཱ, པུཐུཛྫནཱནཾ ཝཱ པན རཱགཝསེན ཨཔརཱམཊྛསཱིལཾ ཨཔརཱམཊྛཔཱརིསུདྡྷཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ, ཀུཊུམྦིཡཔུཏྟཏིསྶཏྠེརསྶ སཱིལཾ ཝིཡ. སོ ཧི ཨཱཡསྨཱ ཏཐཱརཱུཔཾ སཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏུཀཱམོ ཝེརིཀེ ཨཱཧ –

‘‘ཨུབྷོ ¶ པཱདཱནི བྷིནྡིཏྭཱ, སཉྙཔེསྶཱམི ཝོ ཨཧཾ;

ཨཊྚིཡཱམི ཧརཱཡཱམི, སརཱགམརཎཾ ཨཧ’’ནྟི.

‘‘ཨེཝཱཧཾ ཙིནྟཡིཏྭཱན, སམྨསིཏྭཱན ཡོནིསོ;

སམྤཏྟེ ཨརུཎུགྒམྷི, ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎི’’ནྟི. (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༧༣);

ཨཉྙཏརོཔི མཧཱཐེརོ བཱལ༹ྷགིལཱནོ སཧཏྠཱ ཨཱཧཱརམྤི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཀེ མུཏྟཀརཱིསེ པལིཔནྣོ སམྤརིཝཏྟཏི, ཏཾ དིསྭཱ ཨཉྙཏརོ དཧརོ ‘‘ཨཧོ དུཀྑཱ ཛཱིཝིཏསངྑཱརཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏམེནཾ མཧཱཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིདཱནི མིཡྻམཱནོ སགྒསམྤཏྟིཾ ལབྷིསྶཱམི, ནཏྠི མེ ཨེཏྠ སཾསཡོ, ཨིམཾ པན སཱིལཾ བྷིནྡིཏྭཱ ལདྡྷསམྤཏྟི ནཱམ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ པཊིལདྡྷགིཧིབྷཱཝསདིསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སཱིལེནེཝ སདྡྷིཾ མརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཏྠེཝ ནིཔནྣོ ཏམེཝ རོགཾ སམྨསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

‘‘ཕུཊྛསྶ མེ ཨཉྙཏརེན བྱཱདྷིནཱ,

རོགེན བཱལ༹ྷཾ དུཁིཏསྶ རུཔྤཏོ;

པརིསུསྶཏི ཁིཔྤམིདཾ ཀལེ༹ཝརཾ,

པུཔྥཾ ཡཐཱ པཾསུནི ཨཱཏཔེ ཀཏཾ.

‘‘ཨཛཉྙཾ ཛཉྙསངྑཱཏཾ, ཨསུཙིཾ སུཙིསམྨཏཾ;

ནཱནཱཀུཎཔཔརིཔཱུརཾ, ཛཉྙརཱུཔཾ ཨཔསྶཏོ.

‘‘དྷིརཏྠུ ¶ མཾ ཨཱཏུརཾ པཱུཏིཀཱཡཾ, དུགྒནྡྷིཡཾ ཨསུཙི བྱཱདྷིདྷམྨཾ;

ཡཏྠཔྤམཏྟཱ ཨདྷིམུཙྪིཏཱ པཛཱ, ཧཱཔེནྟི མགྒཾ སུགཏཱུཔཔཏྟིཡཱ’’ཏི.

ཨརཧནྟཱདཱིནཾ པན སཱིལཾ སབྦདརཐཔྤཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ པརིསུདྡྷཏྟཱ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཱརིསུདྡྷཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ པརིཡནྟཔཱརིསུདྡྷིཨཱདིཝསེན པཉྩཝིདྷཾ.

དུཏིཡསཱིལཔཉྩཀཾ

དུཏིཡཔཉྩཀེ ¶ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ པཧཱནཱདིཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ –

‘‘པཉྩ སཱིལཱནི པཱཎཱཏིཔཱཏསྶ པཧཱནཾ སཱིལཾ, ཝེརམཎཱི སཱིལཾ, ཙེཏནཱ སཱིལཾ, སཾཝརོ སཱིལཾ, ཨཝཱིཏིཀྐམོ སཱིལཾ. ཨདིནྣཱདཱནསྶ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརསྶ, མུསཱཝཱདསྶ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ, སམྥཔྤལཱཔསྶ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ, བྱཱཔཱདསྶ, མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ, ནེཀྑམྨེན ཀཱམཙྪནྡསྶ, ཨབྱཱཔཱདེན བྱཱཔཱདསྶ, ཨཱལོཀསཉྙཱཡ ཐིནམིདྡྷསྶ, ཨཝིཀྑེཔེན ཨུདྡྷཙྩསྶ, དྷམྨཝཝཏྠཱནེན ཝིཙིཀིཙྪཱཡ, ཉཱཎེན ཨཝིཛྫཱཡ, པཱམོཛྫེན ཨརཏིཡཱ, པཋམེན ཛྷཱནེན ནཱིཝརཎཱནཾ, དུཏིཡེན ཛྷཱནེན ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ, ཏཏིཡེན ཛྷཱནེན པཱིཏིཡཱ, ཙཏུཏྠེན ཛྷཱནེན སུཁདུཀྑཱནཾ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔསཉྙཱཡ པཊིགྷསཉྙཱཡ ནཱནཏྟསཉྙཱཡ, ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱཡ, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱཡ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱཡ, ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ ནིཙྩསཉྙཱཡ, དུཀྑཱནུཔསྶནཱཡ སུཁསཉྙཱཡ, ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ཨཏྟསཉྙཱཡ, ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱཡ ནནྡིཡཱ, ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱཡ རཱགསྶ, ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱཡ སམུདཡསྶ, པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱདཱནསྶ, ཁཡཱནུཔསྶནཱཡ གྷནསཉྙཱཡ, ཝཡཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱཡཱུཧནསྶ, ཝིཔརིཎཱམཱནུཔསྶནཱཡ དྷུཝསཉྙཱཡ, ཨནིམིཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ནིམིཏྟསྶ, ཨཔྤཎིཧིཏཱནུཔསྶནཱཡ པཎིདྷིཡཱ, སུཉྙཏཱནུཔསྶནཱཡ ཨབྷིནིཝེསསྶ, ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ སཱརཱདཱནཱབྷིནིཝེསསྶ, ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེན སམྨོཧཱབྷིནིཝེསསྶ, ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱལཡཱབྷིནིཝེསསྶ, པཊིསངྑཱནུཔསྶནཱཡ ཨཔྤཊིསངྑཱཡ, ཝིཝཊྚནཱནུཔསྶནཱཡ སཉྙོགཱབྷིནིཝེསསྶ, སོཏཱཔཏྟིམགྒེན དིཊྛེཀཊྛཱནཾ ¶ ཀིལེསཱནཾ, སཀདཱགཱམིམགྒེན ཨོལཱ༹རིཀཱནཾ ཀིལེསཱནཾ, ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཎུསཧགཏཱནཾ ཀིལེསཱནཾ, ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསཱནཾ པཧཱནཾ སཱིལཾ, ཝེརམཎཱི, ཙེཏནཱ, སཾཝརོ, ཨཝཱིཏིཀྐམོ སཱིལཾ. ཨེཝརཱུཔཱནི སཱིལཱནི ཙིཏྟསྶ ཨཝིཔྤཊིསཱརཱཡ སཾཝཏྟནྟི, པཱམོཛྫཱཡ སཾཝཏྟནྟི, པཱིཏིཡཱ སཾཝཏྟནྟི, པསྶདྡྷིཡཱ སཾཝཏྟནྟི, སོམནསྶཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཨཱསེཝནཱཡ སཾཝཏྟནྟི, བྷཱཝནཱཡ སཾཝཏྟནྟི, བཧུལཱིཀམྨཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཨལངྐཱརཱཡ སཾཝཏྟནྟི, པརིཀྑཱརཱཡ སཾཝཏྟནྟི, པརིཝཱརཱཡ སཾཝཏྟནྟི, པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟནྟི, ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ¶ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༤༡).

ཨེཏྠ ཙ པཧཱནནྟི ཀོཙི དྷམྨོ ནཱམ ནཏྠི ཨཉྙཏྲ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨནུཔྤཱདམཏྟཏོ. ཡསྨཱ པན ཏཾ ཏཾ པཧཱནཾ ཏསྶ ཏསྶ ཀུསལདྷམྨསྶ པཏིཊྛཱནཊྛེན ཨུཔདྷཱརཎཾ ཧོཏི, ཝིཀམྤཱབྷཱཝཀརཎེན ཙ སམཱདཱནཾ. ཏསྨཱ པུབྦེ ཝུཏྟེནེཝ ཨུཔདྷཱརཎསམཱདྷཱནསངྑཱཏེན སཱིལནཊྛེན སཱིལནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཏཏོ ཏཏོ ཝེརམཎིཝསེན, ཏསྶ ཏསྶ སཾཝརཝསེན, ཏདུབྷཡསམྤཡུཏྟཙེཏནཱཝསེན, ཏཾ ཏཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟསྶ ཨཝཱིཏིཀྐམནཝསེན ཙ ཙེཏསོ པཝཏྟིསབྦྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཱ. སཱིལཊྛོ པན ཏེསཾ པུབྦེ པཀཱསིཏོཡེཝཱཏི. ཨེཝཾ པཧཱནསཱིལཱདིཝསེན པཉྩཝིདྷཾ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཀིཾ སཱིལཾ? ཀེནཊྛེན སཱིལཾ? ཀཱནསྶ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནི? ཀིམཱནིསཾསཾ སཱིལཾ? ཀཏིཝིདྷཾ ཙེཏཾ སཱིལནྟི? ཨིམེསཾ པཉྷཱནཾ ཝིསྶཛྫནཾ ནིཊྛིཏཾ.

སཱིལསཾཀིལེསཝོདཱནཾ

༢༡. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཀོ ཙསྶ སཾཀིལེསོ, ཀིཾ ཝོདཱན’’ནྟི. ཏཏྲ ཝདཱམ – ཁཎྜཱདིབྷཱཝོ སཱིལསྶ སཾཀིལེསོ, ཨཁཎྜཱདིབྷཱཝོ ཝོདཱནཾ. སོ པན ཁཎྜཱདིབྷཱཝོ ལཱབྷཡསཱདིཧེཏུཀེན བྷེདེན ཙ སཏྟཝིདྷམེཐུནསཾཡོགེན ཙ སངྒཧིཏོ.

ཏཐཱ ཧི ཡསྶ སཏྟསུ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷེསུ ཨཱདིམྷི ཝཱ ཨནྟེ ཝཱ སིཀྑཱཔདཾ བྷིནྣཾ ཧོཏི, ཏསྶ སཱིལཾ པརིཡནྟེ ཚིནྣསཱཊཀོ ཝིཡ ཁཎྜཾ ནཱམ ¶ ཧོཏི. ཡསྶ པན ཝེམཛ྄ཛྷེ བྷིནྣཾ, ཏསྶ མཛ྄ཛྷེ ཚིདྡསཱཊཀོ ཝིཡ ཚིདྡཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ པཊིཔཱཊིཡཱ དྭེ ཏཱིཎི བྷིནྣཱནི, ཏསྶ པིཊྛིཡཱ ཝཱ ཀུཙྪིཡཱ ཝཱ ཨུཊྛིཏེན ཝིསབྷཱགཝཎྞེན ཀཱལ༹རཏྟཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརསརཱིརཝཎྞཱ གཱཝཱི ཝིཡ སབལཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ ཨནྟརནྟརཱ བྷིནྣཱནི, ཏསྶ ཨནྟརནྟརཱ ཝིསབྷཱགཝཎྞབིནྡུཝིཙིཏྲཱ གཱཝཱི ཝིཡ ཀམྨཱསཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ལཱབྷཱདིཧེཏུཀེན བྷེདེན ཁཎྜཱདིབྷཱཝོ ཧོཏི.

ཨེཝཾ ¶ སཏྟཝིདྷམེཐུནསཾཡོགཝསེན. ཝུཏྟཉྷི བྷགཝཏཱ –

‘‘ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ སམྨཱ བྲཧྨཙཱརཱི པཊིཛཱནམཱནོ ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ དྭཡཾདྭཡསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི, ཨཔིཙ ཁོ མཱཏུགཱམསྶ ཨུཙྪཱདནཾ པརིམདྡནཾ ནྷཱཔནཾ སམྦཱཧནཾ སཱདིཡཏི, སོ ཏདསྶཱདེཏི, ཏཾ ནིཀཱམེཏི, ཏེན ཙ ཝིཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨིདམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ཁཎྜམྤི ཚིདྡམྤི སབལམྤི ཀམྨཱསམྤི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྲཱཧྨཎ, ཨཔརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི སཾཡུཏྟོ མེཐུནེན སཾཡོགེན, ན པརིམུཙྩཏི ཛཱཏིཡཱ. ཛརཱཡ མརཎེན…པེ… ན པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ…པེ… པཊིཛཱནམཱནོ ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ དྭཡཾ དྭཡསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི. ནཔི མཱཏུགཱམསྶ ཨུཙྪཱདནཾ…པེ… སཱདིཡཏི. ཨཔིཙ ཁོ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ སཉྫགྒྷཏི སཾཀཱིལ༹ཏི སཾཀེལཱཡཏི, སོ ཏདསྶཱདེཏི…པེ… ན པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ…པེ… ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ དྭཡཾ དྭཡསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི. ནཔི མཱཏུགཱམསྶ ཨུཙྪཱདནཾ…པེ… སཱདིཡཏི. ནཔི མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ སཉྫགྒྷཏི སཾཀཱིལ༹ཏི སཾཀེལཱཡཏི. ཨཔིཙ ཁོ མཱཏུགཱམསྶ ཙཀྑུནཱ ཙཀྑུཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏི པེཀྑཏི, སོ ཏདསྶཱདེཏི…པེ… ན པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ…པེ… ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན… ནཔི མཱཏུགཱམསྶ… ནཔི མཱཏུགཱམེན… ནཔི མཱཏུགཱམསྶ…པེ… པེཀྑཏི. ཨཔིཙ ཁོ མཱཏུགཱམསྶ སདྡཾ སུཎཱཏི ཏིརོཀུཊྚཱ ཝཱ ཏིརོཔཱཀཱརཱ ཝཱ ཧསནྟིཡཱ ཝཱ བྷཎནྟིཡཱ ཝཱ གཱཡནྟིཡཱ ཝཱ རོདནྟིཡཱ ཝཱ, སོ ཏདསྶཱདེཏི…པེ… དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ…པེ… ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན… ནཔི མཱཏུགཱམསྶ… ནཔི མཱཏུགཱམེན… ནཔི མཱཏུགཱམསྶ…པེ… རོདནྟིཡཱ ¶ ཝཱ. ཨཔིཙ ཁོ ཡཱནིསྶ ཏཱནི པུབྦེ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ ཧསིཏལཔིཏཀཱིལི༹ཏཱནི, ཏཱནི ཨནུསྶརཏི, སོ ཏདསྶཱདེཏི…པེ… དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ…པེ… ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན…པེ… ནཔི མཱཏུགཱམསྶ…པེ… ནཔི ཡཱནིསྶ ཏཱནི པུབྦེ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ ཧསིཏལཔིཏཀཱིལི༹ཏཱནི, ཏཱནི ཨནུསྶརཏི. ཨཔིཙ ཁོ པསྶཏི གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒཱིབྷཱུཏཾ པརིཙཱརཡམཱནཾ, སོ ཏདསྶཱདེཏི…པེ… དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ…པེ… ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན…པེ… ནཔི པསྶཏི གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ…པེ… པརིཙཱརཡམཱནཾ. ཨཔིཙ ཁོ ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི. སོ ཏདསྶཱདེཏི, ཏཾ ནིཀཱམེཏི, ཏེན ཙ ཝིཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིདམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ཁཎྜམྤི ཚིདྡམྤི སབལམྤི ཀམྨཱསམྤཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༥༠).

ཨེཝཾ ལཱབྷཱདིཧེཏུཀེན བྷེདེན ཙ སཏྟཝིདྷམེཐུནསཾཡོགེན ཙ ཁཎྜཱདིབྷཱཝོ སངྒཧིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨཁཎྜཱདིབྷཱཝོ པན སབྦསོ སིཀྑཱཔདཱནཾ ཨབྷེདེན, བྷིནྣཱནཉྩ སཔྤཊིཀམྨཱནཾ པཊིཀམྨཀརཎེན, སཏྟཝིདྷམེཐུནསཾཡོགཱབྷཱཝེན ཙ, ཨཔརཱཡ ¶ ཙ ‘‘ཀོདྷོ ཨུཔནཱཧོ མཀྑོ པལཱ༹སོ ཨིསྶཱ མཙྪརིཡཾ མཱཡཱ སཱཐེཡྻཾ ཐམྦྷོ སཱརམྦྷོ མཱནོ ཨཏིམཱནོ མདོ པམཱདོ’’ཏིཨཱདཱིནཾ པཱཔདྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཏྟིཡཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱསནྟུཊྛིཏཱསལླེཁཏཱདཱིནཉྩ གུཎཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཡཱ སངྒཧིཏོ.

ཡཱནི ཧི སཱིལཱནི ལཱབྷཱདཱིནམྤི ཨཏྠཱཡ ཨབྷིནྣཱནི, པམཱདདོསེན ཝཱ བྷིནྣཱནིཔི པཊིཀམྨཀཏཱནི ¶ , མེཐུནསཾཡོགེཧི ཝཱ ཀོདྷུཔནཱཧཱདཱིཧི ཝཱ པཱཔདྷམྨེཧི ཨནུཔཧཏཱནི, ཏཱནི སབྦསོ ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཱནིཡེཝ བྷུཛིསྶབྷཱཝཀརཎཏོ ཙ བྷུཛིསྶཱནི, ཝིཉྙཱུཧི པསཏྠཏྟཱ ཝིཉྙུཔསཏྠཱནི, ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨཔརཱམཊྛཏྟཱ ཨཔརཱམཊྛཱནི, ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ སཾཝཏྟཡནྟཱིཏི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི ཙ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ནེསཾ ཨེས ‘ཨཁཎྜཱདིབྷཱཝོ ཝོདཱན’ནྟི ཝེདིཏབྦོ.

ཏཾ པནེཏཾ ཝོདཱནཾ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི སམྤཛྫཏི སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཙ ཨཱདཱིནཝདསྶནེན, སཱིལསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཨཱནིསཾསདསྶནེན. ཏཏྠ ‘‘པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདཱིནཝཱ དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༡༤༩; ཨ. ནི. ༥.༢༡༣) ཨེཝམཱདིསུཏྟནཡེན སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཨཱདཱིནཝོ དཊྛབྦོ.

ཨཔིཙ དུསྶཱིལོ པུགྒལོ དུསྶཱིལྱཧེཏུ ཨམནཱཔོ ཧོཏི དེཝམནུསྶཱནཾ, ཨནནུསཱསནཱིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ, དུཀྑིཏོ དུསྶཱིལྱགརཧཱསུ, ཝིཔྤཊིསཱརཱི སཱིལཝཏཾ པསཾསཱསུ, ཏཱཡ ཙ པན དུསྶཱིལྱཏཱཡ སཱཎསཱཊཀོ ཝིཡ དུབྦཎྞོ ཧོཏི. ཡེ ཁོ པནསྶ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫནྟི, ཏེསཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔཱཡདུཀྑཱཝཧནཏོ དུཀྑསམྥསྶོ. ཡེསཾ དེཡྻདྷམྨཾ པཊིགྒཎྷཱཏི, ཏེསཾ ནམཧཔྥལཀརཎཏོ ཨཔྤགྒྷོ. ཨནེཀཝསྶགཎིཀགཱུཐཀཱུཔོ ཝིཡ དུབྦིསོདྷནོ. ཚཝཱལཱཏམིཝ ཨུབྷཏོ པརིབཱཧིརོ. བྷིཀྑུབྷཱཝཾ པཊིཛཱནནྟོཔི ཨབྷིཀྑུཡེཝ གོགཎཾ ཨནུབནྡྷགདྲབྷོ ཝིཡ. སཏཏུབྦིགྒོ སབྦཝེརིཀཔུརིསོ ཝིཡ. ཨསཾཝཱསཱརཧོ མཏཀལེ༹ཝརཾ ཝིཡ. སུཏཱདིགུཎཡུཏྟོཔི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཔཱུཛཱརཧོ སུསཱནགྒི ཝིཡ བྲཱཧྨཎཱནཾ. ཨབྷབྦོ ཝིསེསཱདྷིགམེ ཨནྡྷོ ཝིཡ རཱུཔདསྶནེ. ནིརཱསོ སདྡྷམྨེ ཙཎྜཱལཀུམཱརཀོ ཝིཡ རཛྫེ. སུཁིཏོསྨཱིཏི མཉྙམཱནོཔི དུཀྑིཏོཝ ཨགྒིཀྑནྡྷཔརིཡཱཡེ ཝུཏྟདུཀྑབྷཱགིཏཱཡ.

དུསྶཱིལཱནཉྷི ¶ པཉྩཀཱམགུཎཔརིབྷོགཝནྡནམཱནནཱདིསུཁསྶཱདགདྷིཏཙིཏྟཱནཾ ཏཔྤཙྩཡཾ ཨནུསྶརཎམཏྟེནཱཔི ཧདཡསནྟཱཔཾ ཛནཡིཏྭཱ ཨུཎྷལོཧིཏུགྒཱརཔྤཝཏྟནསམཏྠཾ ཨཏིཀཊུཀཾ དུཀྑཾ དསྶེནྟོ སབྦཱཀཱརེན པཙྩཀྑཀམྨཝིཔཱཀོ བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘པསྶཐ ནོ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏ’ནྟི? ཨེཝཾ, བྷནྟེཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ ཡཾ ཨམུཾ ¶ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ, ཡཾ ཁཏྟིཡཀཉྙཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཀཉྙཾ ཝཱ གཧཔཏིཀཉྙཾ ཝཱ མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱཏི. ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ ཡཾ ཁཏྟིཡཀཉྙཾ ཝཱ…པེ… ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ. དུཀྑཾ ཧེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ…པེ… ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱཏི. ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ པཱཔདྷམྨསྶ ཨསུཙིསངྐསྶརསམཱཙཱརསྶ པཊིཙྪནྣཀམྨནྟསྶ ཨསྶམཎསྶ སམཎཔཊིཉྙསྶ ཨབྲཧྨཙཱརིསྶ བྲཧྨཙཱརིཔཊིཉྙསྶ ཨནྟོཔཱུཏིཀསྶ ཨཝསྶུཏསྶ ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ…པེ… ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཾ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༧༢).

ཨེཝཾ ཨགྒིཀྑནྡྷུཔམཱཡ ཨིཏྠིཔཊིབདྡྷཔཉྩཀཱམགུཎཔརིབྷོགཔཙྩཡཾ དུཀྑཾ དསྶེཏྭཱ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན –

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ དལ༹ྷཱཡ ཝཱལ༹རཛྫུཡཱ ཨུབྷོ ཛངྒྷཱ ཝེཋེཏྭཱ གྷཾསེཡྻ, སཱ ཚཝིཾ ཚིནྡེཡྻ, ཚཝིཾ ཚེཏྭཱ ཙམྨཾ ཚིནྡེཡྻ, ཙམྨཾ ཚེཏྭཱ མཾསཾ ཚིནྡེཡྻ, མཾསཾ ཚེཏྭཱ ནྷཱརུཾ ཚིནྡེཡྻ, ནྷཱརུཾ ཚེཏྭཱ ཨཊྛིཾ ཚིནྡེཡྻ, ཨཊྛིཾ ཚེཏྭཱ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ¶ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨབྷིཝཱདནཾ སཱདིཡེཡྻཱ’’ཏི ཙ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏིཎྷཱཡ སཏྟིཡཱ ཏེལདྷོཏཱཡ པཙྩོརསྨིཾ པཧརེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱདིཡེཡྻཱ’’ཏི ཙ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོཔཊྚེན ཨཱདིཏྟེན སམྤཛྫལིཏེན སཛོཏིབྷཱུཏེན ཀཱཡཾ སམྤལིཝེཋེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ¶ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི ཙ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོསངྐུནཱ ཨཱདིཏྟེན སམྤཛྫལིཏེན སཛོཏིབྷཱུཏེན མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏྟཾ ལོཧགུལ༹ཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ མུཁེ པཀྑིཔེཡྻ, ཏཾ ཏསྶ ཨོཊྛམྤི ཌཧེཡྻ, མུཁམྤི, ཛིཝ྄ཧམྤི, ཀཎྛམྤི, ཨུདརམྤི ཌཧེཡྻ, ཨནྟམྤི ཨནྟགུཎམྤི ཨཱདཱཡ ཨདྷོབྷཱགཾ ནིཀྑམེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡ… བྲཱཧྨཎ… གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི ཙ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ སཱིསེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཁནྡྷེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཏཏྟཾ ཨཡོམཉྩཾ ཝཱ ཨཡོཔཱིཋཾ ཝཱ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ ཨབྷིནིསཱིདཱཔེཡྻ ཝཱ ཨབྷིནིཔཛྫཱཔེཡྻ ཝཱ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡ… བྲཱཧྨཎ… གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ མཉྩཔཱིཋཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི ཙ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨདྷོསིརཾ གཧེཏྭཱ ཏཏྟཱཡ ཨཡོཀུམྦྷིཡཱ པཀྑིཔེཡྻ ཨཱདིཏྟཱཡ སམྤཛྫལིཏཱཡ སཛོཏིབྷཱུཏཱཡ ¶ , སོ ཏཏྠ ཕེཎུདྡེཧཀཾ པཙྩམཱནོ སཀིམྤི ཨུདྡྷཾ གཙྪེཡྻ, སཀིམྤི ཨདྷོ གཙྪེཡྻ, སཀིམྤི ཏིརིཡཾ གཙྪེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡ… བྲཱཧྨཎ… གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ ཝིཧཱརཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི ཙཱཏི (ཨ. ནི. ༧.༧༢).

ཨིམཱཧི ཝཱལ༹རཛྫུཏིཎྷསཏྟིཨཡོཔཊྚཨཡོགུལ༹ཨཡོམཉྩཨཡོཔཱིཋཨཡོཀུམྦྷཱིཨུཔམཱཧི ཨབྷིཝཱདནཨཉྫལིཀམྨཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏམཉྩཔཱིཋཝིཧཱརཔརིབྷོགཔཙྩཡཾ དུཀྑཾ དསྶེསི. ཏསྨཱ –

ཨགྒིཀྑནྡྷཱལིངྒནདུཀྑཱདྷིཀདུཀྑཀཊུཀཕལཾ;

ཨཝིཛཧཏོ ཀཱམསུཁཾ, སུཁཾ ཀུཏོ བྷིནྣསཱིལསྶ.

ཨབྷིཝཱདནསཱདིཡནེ ¶ , ཀིཾ ནཱམ སུཁཾ ཝིཔནྣསཱིལསྶ;

དལ༹ྷཝཱལ༹རཛྫུགྷཾསནདུཀྑཱདྷིཀདུཀྑབྷཱགིསྶ.

སདྡྷཱནམཉྫལིཀམྨསཱདིཡནེ ཀིཾ སུཁཾ ཨསཱིལསྶ;

སཏྟིཔྤཧཱརདུཀྑཱདྷིམཏྟདུཀྑསྶ ཡཾཧེཏུ.

ཙཱིཝརཔརིབྷོགསུཁཾ, ཀིཾ ནཱམ ཨསཾཡཏསྶ;

ཡེན ཙིརཾ ཨནུབྷཝིཏབྦོ, ནིརཡེ ཛལིཏཨཡོཔཊྚསམྥསྶོ.

མདྷུརོཔི པིཎྜཔཱཏོ, ཧལཱཧལཝིསཱུཔམོ ཨསཱིལསྶ;

ཨཱདིཏྟཱ གིལིཏབྦཱ, ཨཡོགུལཱ༹ ཡེན ཙིརརཏྟཾ.

སུཁསམྨཏོཔི དུཀྑོ, ཨསཱིལིནོ མཉྩཔཱིཋཔརིབྷོགོ;

ཡཾ བཱདྷིསྶནྟི ཙིརཾ, ཛལིཏཨཡོམཉྩཔཱིཋཱནི.

དུསྶཱིལསྶ ཝིཧཱརེ, སདྡྷཱདེཡྻམྷི ཀཱ ནིཝཱས རཏི;

ཛལིཏེསུ ནིཝསིཏབྦཾ, ཡེན ཨཡོཀུམྦྷིམཛ྄ཛྷེསུ.

སངྐསརསམཱཙཱརོ, ཀསམྦུཛཱཏོ ཨཝསྶུཏོ པཱཔོ;

ཨནྟོཔཱུཏཱིཏི ཙ ཡཾ, ནིནྡནྟོ ཨཱཧ ལོཀགརུ.

དྷཱི ཛཱིཝིཏཾ ཨསཉྙཏསྶ, ཏསྶ སམཎཛནཝེསདྷཱརིསྶ;

ཨསྶམཎསྶ ཨུཔཧཏཾ, ཁཏམཏྟཱནཾ ཝཧནྟསྶ.

གཱུཐཾ ¶ ཝིཡ ཀུཎཔཾ ཝིཡ, མཎྜནཀཱམཱ ཝིཝཛྫཡནྟཱིདྷ;

ཡཾ ནཱམ སཱིལཝནྟོ, སནྟོ ཀིཾ ཛཱིཝིཏཾ ཏསྶ.

སབྦབྷཡེཧི ¶ ཨམུཏྟོ, མུཏྟོ སབྦེཧི ཨདྷིགམསུཁེཧི;

སུཔིཧིཏསགྒདྭཱརོ, ཨཔཱཡམགྒཾ སམཱརཱུལ༹ྷོ.

ཀརུཎཱཡ ཝཏྠུབྷཱུཏོ, ཀཱརུཎིཀཛནསྶ ནཱམ ཀོ ཨཉྙོ;

དུསྶཱིལསམོ དུསྶཱི, ལཏཱཡ ཨིཏི བཧུཝིདྷཱ དོསཱཏི.

ཨེཝམཱདིནཱ པཙྩཝེཀྑཎེན སཱིལཝིཔཏྟིཡཾ ཨཱདཱིནཝདསྶནཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཝིཔརཱིཏཏོ སཱིལསམྤཏྟིཡཱ ཨཱནིསཾསདསྶནཉྩ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཔིཙ –

ཏསྶ པཱསཱདིཀཾ ཧོཏི, པཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎཾ;

པབྦཛྫཱ སཕལཱ ཏསྶ, ཡསྶ སཱིལཾ སུནིམྨལཾ.

ཨཏྟཱནུཝཱདཱདིབྷཡཾ, སུདྡྷསཱིལསྶ བྷིཀྑུནོ;

ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིཡ རཝིཾ, ཧདཡཾ ནཱཝགཱཧཏི.

སཱིལསམྤཏྟིཡཱ བྷིཀྑུ, སོབྷམཱནོ ཏཔོཝནེ;

པབྷཱསམྤཏྟིཡཱ ཙནྡོ, གགནེ ཝིཡ སོབྷཏི.

ཀཱཡགནྡྷོཔི པཱམོཛྫཾ, སཱིལཝནྟསྶ བྷིཀྑུནོ;

ཀརོཏི ཨཔི དེཝཱནཾ, སཱིལགནྡྷེ ཀཐཱཝ ཀཱ.

སབྦེསཾ གནྡྷཛཱཏཱནཾ, སམྤཏྟིཾ ཨབྷིབྷུཡྻཏི;

ཨཝིགྷཱཏཱི དིསཱ སབྦཱ, སཱིལགནྡྷོ པཝཱཡཏི.

ཨཔྤཀཱཔི ཀཏཱ ཀཱརཱ, སཱིལཝནྟེ མཧཔྥལཱ;

ཧོནྟཱིཏི སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱུཛཱསཀྐཱརབྷཱཛནཾ.

སཱིལཝནྟཾ ན བཱདྷནྟི, ཨཱསཝཱ དིཊྛདྷམྨིཀཱ;

སམྤརཱཡིཀདུཀྑཱནཾ, མཱུལཾ ཁནཏི སཱིལཝཱ.

ཡཱ མནུསྶེསུ སམྤཏྟི, ཡཱ ཙ དེཝེསུ སམྤདཱ;

ན སཱ སམྤནྣསཱིལསྶ, ཨིཙྪཏོ ཧོཏི དུལླབྷཱ.

ཨཙྩནྟསནྟཱ ¶ པན ཡཱ, ཨཡཾ ནིབྦཱནསམྤདཱ;

མནོ སམྤནྣསཱིལསྶ, ཏམེཝ ཨནུདྷཱཝཏི.

སབྦསམྤཏྟིམཱུལམྷི ¶ , སཱིལམྷི ཨིཏི པཎྜིཏོ;

ཨནེཀཱཀཱརཝོཀཱརཾ, ཨཱནིསཾསཾ ཝིབྷཱཝཡེཏི.

ཨེཝཉྷི ཝིབྷཱཝཡཏོ སཱིལཝིཔཏྟིཏོ ཨུབྦིཛྫིཏྭཱ སཱིལསམྤཏྟིནིནྣཾ མཱནསཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡཐཱཝུཏྟཾ ཨིམཾ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཨཱདཱིནཝཾ ཨིམཉྩ སཱིལསམྤཏྟིཡཱ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ སབྦཱདརེན སཱིལཾ ཝོདཱཔེཏབྦནྟི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ‘‘སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ’’ཏི ཨིམིསྶཱ གཱཐཱཡ སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱམུཁེན དེསིཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སཱིལཾ ཏཱཝ པརིདཱིཔིཏཾ ཧོཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སཱིལནིདྡེསོ ནཱམ པཋམོ པརིཙྪེདོ.

༢. དྷུཏངྒནིདྡེསོ

༢༢. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཡེཧི ཨཔྤིཙྪཏཱསནྟུཊྛིཏཱདཱིཧི གུཎེཧི ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ སཱིལསྶ ཝོདཱནཾ ཧོཏི, ཏེ གུཎེ སམྤཱདེཏུཾ ཡསྨཱ སམཱདིནྣསཱིལེན ཡོགིནཱ དྷུཏངྒསམཱདཱནཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཝཉྷིསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱསནྟུཊྛིཏཱསལླེཁཔཝིཝེཀཱཔཙཡཝཱིརིཡཱརམྦྷསུབྷརཏཱདིགུཎསལིལཝིཀྑཱལིཏམལཾ སཱིལཉྩེཝ སུཔརིསུདྡྷཾ བྷཝིསྶཏི, ཝཏཱནི ཙ སམྤཛྫིསྶནྟི. ཨིཏི ཨནཝཛྫསཱིལབྦཏགུཎཔརིསུདྡྷསབྦསམཱཙཱརོ པོརཱཎེ ཨརིཡཝཾསཏྟཡེ པཏིཊྛཱཡ ཙཏུཏྠསྶ བྷཱཝནཱརཱམཏཱསངྑཱཏསྶ ཨརིཡཝཾསསྶ ཨདྷིགམཱརཧོ བྷཝིསྶཏི. ཏསྨཱ དྷུཏངྒཀཐཾ ཨཱརབྷིསྶཱམ.

བྷགཝཏཱ ཧི པརིཙྩཏྟལོཀཱམིསཱནཾ ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑཱནཾ ཨནུལོམཔཊིཔདཾཡེཝ ཨཱརཱདྷེཏུཀཱམཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཏེརསདྷུཏངྒཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི. སེཡྻཐིདཾ – པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ, ཏེཙཱིཝརིཀངྒཾ, པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ, སཔདཱནཙཱརིཀངྒཾ, ཨེཀཱསནིཀངྒཾ, པཏྟཔིཎྜིཀངྒཾ, ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒཾ, ཨཱརཉྙིཀངྒཾ, རུཀྑམཱུལིཀངྒཾ, ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒཾ, སོསཱནིཀངྒཾ, ཡཐཱསནྠཏིཀངྒཾ, ནེསཛྫིཀངྒནྟི. ཏཏྠ –

ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི, སམཱདཱནཝིདྷཱནཏོ;

པབྷེདཏོ བྷེདཏོ ཙ, ཏསྶ ཏསྶཱནིསཾསཏོ.

ཀུསལཏྟིཀཏོ ཙེཝ, དྷུཏཱདཱིནཾ ཝིབྷཱགཏོ;

སམཱསབྱཱསཏོ ཙཱཔི, ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

༢༣. ཏཏྠ ཨཏྠཏོཏི ཏཱཝ རཐིཀསུསཱནསངྐཱརཀཱུཊཱདཱིནཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པཾསཱུནཾ ཨུཔརི ཋིཏཏྟཱ ཨབྦྷུགྒཏཊྛེན ཏེསུ ཏེསུ པཾསུཀཱུལམིཝཱཏི པཾསུཀཱུལཾ, ཨཐ ཝཱ པཾསུ ཝིཡ ཀུཙྪིཏབྷཱཝཾ ཨུལཏཱིཏི པཾསུཀཱུལཾ, ཀུཙྪིཏབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ལདྡྷནིབྦཙནསྶ པཾསུཀཱུལསྶ དྷཱརཎཾ པཾསུཀཱུལཾ ¶ , ཏཾ སཱིལམསྶཱཏི པཾསུཀཱུལིཀོ. པཾསུཀཱུལིཀསྶ ཨངྒཾ པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ. ཨངྒནྟི ཀཱརཎཾ ཝུཙྩཏི. ཏསྨཱ ཡེན སམཱདཱནེན སོ པཾསུཀཱུལིཀོ ཧོཏི, ཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨེཏེནེཝ ནཡེན སངྒྷཱཊིཨུཏྟརཱསངྒཨནྟརཝཱསཀསངྑཱཏཾ ཏིཙཱིཝརཾ སཱིལམསྶཱཏི ཏེཙཱིཝརིཀོ. ཏེཙཱིཝརིཀསྶ ཨངྒཾ ཏེཙཱིཝརིཀངྒཾ.

བྷིཀྑཱསངྑཱཏཱནཾ ¶ པན ཨཱམིསཔིཎྜཱནཾ པཱཏོཏི པིཎྜཔཱཏོ, པརེཧི དིནྣཱནཾ པིཎྜཱནཾ པཏྟེ ནིཔཏནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨུཉྪཏི ཏཾ ཏཾ ཀུལཾ ཨུཔསངྐམནྟོ གཝེསཏཱིཏི པིཎྜཔཱཏིཀོ. པིཎྜཱཡ ཝཱ པཏིཏུཾ ཝཏམེཏསྶཱཏི པིཎྜཔཱཏཱི, པཏིཏུནྟི ཙརིཏུཾ, པིཎྜཔཱཏཱི ཨེཝ པིཎྜཔཱཏིཀོ. པིཎྜཔཱཏིཀསྶ ཨངྒཾ པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ.

དཱནཾ ཝུཙྩཏི ཨཝཁཎྜནཾ, ཨཔེཏཾ དཱནཏོཏི ཨཔདཱནཾ, ཨནཝཁཎྜནནྟི ཨཏྠོ. སཧ ཨཔདཱནེན སཔདཱནཾ, ཨཝཁཎྜནརཧིཏཾ ཨནུགྷརནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཔདཱནཾ ཙརིཏུཾ ཨིདམསྶ སཱིལནྟི སཔདཱནཙཱརཱི, སཔདཱནཙཱརཱི ཨེཝ སཔདཱནཙཱརིཀོ. ཏསྶ ཨངྒཾ སཔདཱནཙཱརིཀངྒཾ.

ཨེཀཱསནེ བྷོཛནཾ ཨེཀཱསནཾ, ཏཾ སཱིལམསྶཱཏི ཨེཀཱསནིཀོ. ཏསྶ ཨངྒཾ ཨེཀཱསནིཀངྒཾ.

དུཏིཡབྷཱཛནསྶ པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ ཀེཝལཾ ཨེཀསྨིཾཡེཝ པཏྟེ པིཎྜོ པཏྟཔིཎྜོ. ཨིདཱནི པཏྟཔིཎྜགཧཎེ པཏྟཔིཎྜསཉྙཾ ཀཏྭཱ པཏྟཔིཎྜོ སཱིལམསྶཱཏི པཏྟཔིཎྜིཀོ. ཏསྶ ཨངྒཾ པཏྟཔིཎྜིཀངྒཾ.

ཁལཱུཏི པཊིསེདྷནཏྠེ ནིཔཱཏོ. པཝཱརིཏེན སཏཱ པཙྪཱ ལདྡྷཾ བྷཏྟཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ ནཱམ, ཏསྶ པཙྪཱབྷཏྟསྶ བྷོཛནཾ པཙྪཱབྷཏྟབྷོཛནཾ, ཏསྨིཾ པཙྪཱབྷཏྟབྷོཛནེ པཙྪཱབྷཏྟསཉྙཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ སཱིལམསྶཱཏི པཙྪཱབྷཏྟིཀོ. ན པཙྪཱབྷཏྟིཀོ ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀོ. སམཱདཱནཝསེན པཊིཀྑིཏྟཱཏིརིཏྟབྷོཛནསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝུཏྟཾ ཁལཱུཏི ཨེཀོ སཀུཎོ. སོ མུཁེན ཕལཾ གཧེཏྭཱ ཏསྨིཾ པཏིཏེ པུན ཨཉྙཾ ན ཁཱདཏི. ཏཱདིསོ ཨཡནྟི ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀོ. ཏསྶ ཨངྒཾ ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒཾ.

ཨརཉྙེ ¶ ནིཝཱསོ སཱིལམསྶཱཏི ཨཱརཉྙིཀོ. ཏསྶ ཨངྒཾ ཨཱརཉྙིཀངྒཾ.

རུཀྑམཱུལེ ནིཝཱསོ རུཀྑམཱུལཾ, ཏཾ སཱིལམསྶཱཏི རུཀྑམཱུལིཀོ. རུཀྑམཱུལིཀསྶ ཨངྒཾ རུཀྑམཱུལིཀངྒཾ. ཨབྦྷོཀཱསིཀསོསཱནིཀངྒེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཡདེཝ ¶ སནྠཏཾ ཡཐཱསནྠཏཾ, ཨིདཾ ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨེཝཾ པཋམཾ ཨུདྡིཊྛསེནཱསནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏསྨིཾ ཡཐཱསནྠཏེ ཝིཧརིཏུཾ སཱིལམསྶཱཏི ཡཐཱསནྠཏིཀོ. ཏསྶ ཨངྒཾ ཡཐཱསནྠཏིཀངྒཾ.

སཡནཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ནིསཛྫཱཡ ཝིཧརིཏུཾ སཱིལམསྶཱཏི ནེསཛྫིཀོ. ཏསྶ ཨངྒཾ ནེསཛྫིཀངྒཾ.

སབྦཱནེཝ པནེཏཱནི ཏེན ཏེན སམཱདཱནེན དྷུཏཀིལེསཏྟཱ དྷུཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨངྒཱནི, ཀིལེསདྷུནནཏོ ཝཱ དྷུཏནྟི ལདྡྷཝོཧཱརཾ ཉཱཎཾ ཨངྒཾ ཨེཏེསནྟི དྷུཏངྒཱནི. ཨཐ ཝཱ དྷུཏཱནི ཙ ཏཱནི པཊིཔཀྑནིདྡྷུནནཏོ ཨངྒཱནི ཙ པཊིཔཏྟིཡཱཏིཔི དྷུཏངྒཱནི. ཨེཝཾ ཏཱཝེཏྠ ཨཏྠཏོ ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

སབྦཱནེཝ པནེཏཱནི སམཱདཱནཙེཏནཱལཀྑཎཱནི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཡོ སམཱདིཡཏི, སོ པུགྒལོ. ཡེན སམཱདིཡཏི, ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཡཱ སམཱདཱནཙེཏནཱ, ཏཾ དྷུཏངྒཾ. ཡཾ པཊིཀྑིཔཏི, ཏཾ ཝཏྠཱུ’’ཏི. སབྦཱནེཝ ཙ ལོལུཔྤཝིདྡྷཾསནརསཱནི, ནིལློལུཔྤབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱནི ཨཔྤིཙྪཏཱདིཨརིཡདྷམྨཔདཊྛཱནཱནི. ཨེཝམེཏྠ ལཀྑཎཱདཱིཧི ཝེདིཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

སམཱདཱནཝིདྷཱནཏོཏིཨཱདཱིསུ པན པཉྩསུ སབྦཱནེཝ དྷུཏངྒཱནི དྷརམཱནེ བྷགཝཏི བྷགཝཏོཝ སནྟིཀེ སམཱདཱཏབྦཱནི. པརིནིབྦུཏེ མཧཱསཱཝཀསྶ སནྟིཀེ. ཏསྨིཾ ཨསཏི ཁཱིཎཱསཝསྶ, ཨནཱགཱམིསྶ, སཀདཱགཱམིསྶ, སོཏཱཔནྣསྶ, ཏིཔིཊཀསྶ, དྭིཔིཊཀསྶ, ཨེཀཔིཊཀསྶ, ཨེཀསངྒཱིཏིཀསྶ, ཨཊྛཀཐཱཙརིཡསྶ. ཏསྨིཾ ཨསཏི དྷུཏངྒདྷརསྶ, ཏསྨིམྤི ཨསཏི ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཝདནྟེན ཝིཡ ¶ སམཱདཱཏབྦཱནི, ཨཔིཙ སཡམྤི སམཱདཱཏུཾ ཝཊྚཏི ཨེཝ. ཨེཏྠ ཙ ཙེཏིཡཔབྦཏེ དྭེ བྷཱཏིཀཏྠེརཱནཾ ཛེཊྛཀབྷཱཏུ དྷུཏངྒཔྤིཙྪཏཱཡ ཝཏྠུ ཀཐེཏབྦཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ སཱདྷཱརཎཀཐཱ.

༡. པཾསུཀཱུལིཀངྒཀཐཱ

༢༤. ཨིདཱནི ཨེཀེཀསྶ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསེ ཝཎྞཡིསྶཱམ. པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ ཏཱཝ ‘‘གཧཔཏིདཱནཙཱིཝརཾ པཊིཀྑིཔཱམི, པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ¶ ཨིམེསུ དྭཱིསུ ཝཙནེསུ ཨཉྙཏརེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི. ཨིདཾ ཏཱཝེཏྠ སམཱདཱནཾ.

ཨེཝཾ སམཱདིནྣདྷུཏངྒེན པན ཏེན སོསཱནིཀཾ, པཱཔཎིཀཾ, རཐིཡཙོལ༹ཾ, སངྐཱརཙོལ༹ཾ, སོཏྠིཡཾ, ནྷཱནཙོལ༹ཾ, ཏིཏྠཙོལ༹ཾ, གཏཔཙྩཱགཏཾ, ཨགྒིཌཌྜྷཾ, གོཁཱཡིཏཾ, ཨུཔཙིཀཱཁཱཡིཏཾ, ཨུནྡཱུརཁཱཡིཏཾ, ཨནྟཙྪིནྣཾ, དསཱཙྪིནྣཾ, དྷཛཱཧཊཾ, ཐཱུཔཙཱིཝརཾ, སམཎཙཱིཝརཾ, ཨཱབྷིསེཀིཀཾ, ཨིདྡྷིམཡཾ, པནྠིཀཾ, ཝཱཏཱཧཊཾ, དེཝདཏྟིཡཾ, སཱམུདྡིཡནྟིཨེཏེསུ ཨཉྙཏརཾ ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ དུབྦལཊྛཱནཾ པཧཱཡ ཐིརཊྛཱནཱནི དྷོཝིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ པོརཱཎཾ གཧཔཏིཙཱིཝརཾ ཨཔནེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ.

ཏཏྠ སོསཱནིཀནྟི སུསཱནེ པཏིཏཀཾ. པཱཔཎིཀནྟི ཨཱཔཎདྭཱརེ པཏིཏཀཾ. རཐིཡཙོལ༹ནྟི པུཉྙཏྠིཀེཧི ཝཱཏཔཱནནྟརེན རཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏཙོལ༹ཀཾ. སངྐཱརཙོལ༹ནྟི སངྐཱརཊྛཱནེ ཚཌྜིཏཙོལ༹ཀཾ. སོཏྠིཡནྟི གབྦྷམལཾ པུཉྪིཏྭཱ ཚཌྜིཏཝཏྠཾ. ཏིསྶཱམཙྩམཱཏཱ ཀིར སཏགྒྷནཀེན ཝཏྠེན གབྦྷམལཾ པུཉྪཱཔེཏྭཱ པཾསུཀཱུལིཀཱ གཎྷིསྶནྟཱིཏི ཏཱལཝེལི༹མགྒེ ཚཌྜཱཔེསི. བྷིཀྑཱུ ཛིཎྞཀཊྛཱནཏྠམེཝ གཎྷནྟི. ནྷཱནཙོལ༹ནྟི ཡཾ བྷཱུཏཝེཛྫེཧི སསཱིསཾ ནྷཱཔིཏཱ ཀཱལ༹ཀཎྞིཙོལ༹ནྟི ཚཌྜེཏྭཱ གཙྪནྟི.

ཏིཏྠཙོལ༹ནྟི ནྷཱནཏིཏྠེ ཚཌྜིཏཔིལོཏིཀཱ. གཏཔཙྩཱགཏནྟི ཡཾ མནུསྶཱ སུསཱནཾ གནྟྭཱ པཙྩཱགཏཱ ནྷཏྭཱ ཚཌྜེནྟི. ཨགྒིཌཌྜྷནྟི ཨགྒིནཱ ཌཌྜྷཔྤདེསཾ. ཏཉྷི མནུསྶཱ ཚཌྜེནྟི. གོཁཱཡིཏཱདཱིནི པཱཀཊཱནེཝ. ཏཱདིསཱནིཔི ཧི མནུསྶཱ ཚཌྜེནྟི. དྷཛཱཧཊནྟི ནཱཝཾ ཨཱརོཧནྟཱ དྷཛཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱརཱུཧནྟི. ཏཾ ཏེསཾ དསྶནཱཏིཀྐམེ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡམྤི ཡུདྡྷབྷཱུམིཡཾ དྷཛཾ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏཾ, ཏཾ དྭིནྣམྤི སེནཱནཾ གཏཀཱལེ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཐཱུཔཙཱིཝརནྟི ¶ ཝམྨིཀཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ བལིཀམྨཾ ཀཏཾ. སམཎཙཱིཝརནྟི བྷིཀྑུསནྟཀཾ. ཨཱབྷིསེཀིཀནྟི རཉྙོ ཨབྷིསེཀཊྛཱནེ ཚཌྜིཏཙཱིཝརཾ. ཨིདྡྷིམཡནྟི ཨེཧིབྷིཀྑུཙཱིཝརཾ. པནྠིཀནྟི ཨནྟརཱམགྒེ པཏིཏཀཾ. ཡཾ པན སཱམིཀཱནཾ སཏིསམྨོསེན པཏིཏཾ, ཏཾ ཐོཀཾ རཀྑིཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ཝཱཏཱཧཊནྟི ཝཱཏེན པཧརིཏྭཱ དཱུརེ པཱཏིཏཾ, ཏཾ པན སཱམིཀེ ཨཔསྶནྟེན ¶ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. དེཝདཏྟིཡནྟི ཨནུརུདྡྷཏྠེརསྶ ཝིཡ དེཝཏཱཧི དིནྣཀཾ. སཱམུདྡིཡནྟི སམུདྡཝཱིཙཱིཧི ཐལེ ཨུསྶཱརིཏཾ.

ཡཾ པན སངྒྷསྶ དེམཱཏི དིནྣཾ, ཙོལ༹ཀབྷིཀྑཱཡ ཝཱ ཙརམཱནེཧི ལདྡྷཾ, ན ཏཾ པཾསུཀཱུལཾ. བྷིཀྑུདཏྟིཡེཔི ཡཾ ཝསྶགྒེན གཱཧེཏྭཱ ཝཱ དཱིཡཏི, སེནཱསནཙཱིཝརཾ ཝཱ ཧོཏི, ན ཏཾ པཾསུཀཱུལཾ. ནོ གཱཧཱཔེཏྭཱ དིནྣམེཝ པཾསུཀཱུལཾ. ཏཏྲཔི ཡཾ དཱཡཀེཧི བྷིཀྑུསྶ པཱདམཱུལེ ནིཀྑིཏྟཾ, ཏེན པན བྷིཀྑུནཱ པཾསུཀཱུལིཀསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ དིནྣཾ, ཏཾ ཨེཀཏོསུདྡྷིཀཾ ནཱམ. ཡཾ བྷིཀྑུནོ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ དིནྣཾ, ཏེན པན པཱདམཱུལེ ཋཔིཏཾ, ཏམྤི ཨེཀཏོསུདྡྷིཀཾ. ཡཾ བྷིཀྑུནོཔི པཱདམཱུལེ ཋཔིཏཾ, ཏེནཱཔི ཏཐེཝ དིནྣཾ, ཏཾ ཨུབྷཏོསུདྡྷིཀཾ. ཡཾ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ལདྡྷཾ, ཧཏྠེཡེཝ ཋཔིཏཾ, ཏཾ ཨནུཀྐཊྛཙཱིཝརཾ ནཱམ. ཨིཏི ཨིམཾ པཾསུཀཱུལབྷེདཾ ཉཏྭཱ པཾསུཀཱུལིཀེན ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦནྟི ཨིདམེཏྠ ཝིདྷཱནཾ.

ཨཡཾ པན པབྷེདོ, ཏཡོ པཾསུཀཱུལིཀཱ ཨུཀྐཊྛོ མཛ྄ཛྷིམོ མུདཱུཏི. ཏཏྠ སོསཱནིཀཾཡེཝ གཎྷནྟོ ཨུཀྐཊྛོ ཧོཏི. པབྦཛིཏཱ གཎྷིསྶནྟཱིཏི ཋཔིཏཀཾ གཎྷནྟོ མཛ྄ཛྷིམོ. པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ དིནྣཀཾ གཎྷནྟོ མུདཱུཏི.

ཏེསུ ཡསྶ ཀསྶཙི ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ གིཧིདིནྣཀཾ སཱདིཏཀྑཎེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ‘‘པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛྫཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༢༨) ཝཙནཏོ ནིསྶཡཱནུརཱུཔཔཊིཔཏྟིསབྦྷཱཝོ, པཋམེ ཨརིཡཝཾསེ པཏིཊྛཱནཾ, ཨཱརཀྑདུཀྑཱབྷཱཝོ, ཨཔརཱཡཏྟཝུཏྟིཏཱ, ཙོརབྷཡེན ཨབྷཡཏཱ, པརིབྷོགཏཎྷཱཡ ཨབྷཱཝོ, སམཎསཱརུཔྤཔརིཀྑཱརཏཱ, ‘‘ཨཔྤཱནི ཙེཝ སུལབྷཱནི ཙ ཏཱནི ཙ ཨནཝཛྫཱནཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༧; ཨིཏིཝུ. ༡༠༡) བྷགཝཏཱ སཾཝཎྞིཏཔཙྩཡཏཱ, པཱསཱདིཀཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཕལནིཔྥཏྟི, སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཱ ཨནུབྲཱུཧནཾ, པཙྪིམཱཡ ཛནཏཱཡ དིཊྛཱནུགཏིཨཱཔཱདནནྟི.

མཱརསེནཝིགྷཱཏཱཡ ¶ , པཾསུཀཱུལདྷརོ ཡཏི;

སནྣདྡྷཀཝཙོ ཡུདྡྷེ, ཁཏྟིཡོ ཝིཡ སོབྷཏི.

པཧཱཡ ¶ ཀཱསིཀཱདཱིནི, ཝརཝཏྠཱནི དྷཱརིཏཾ;

ཡཾ ལོཀགརུནཱ ཀོ ཏཾ, པཾསུཀཱུལཾ ན དྷཱརཡེ.

ཏསྨཱ ཧི ཨཏྟནོ བྷིཀྑུ, པཊིཉྙཾ སམནུསྶརཾ;

ཡོགཱཙཱརཱནུཀཱུལམྷི, པཾསུཀཱུལེ རཏོ སིཡཱཏི.

ཨཡཾ ཏཱཝ པཾསུཀཱུལིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༢. ཏེཙཱིཝརིཀངྒཀཐཱ

༢༥. ཏདནནྟརཾ པན ཏེཙཱིཝརིཀངྒཾ ‘‘ཙཏུཏྠཀཙཱིཝརཾ པཊིཀྑིཔཱམི, ཏེཙཱིཝརིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན ཏེཙཱིཝརིཀེན ཙཱིཝརདུསྶཾ ལབྷིཏྭཱ ཡཱཝ ཨཕཱསུཀབྷཱཝེན ཀཱཏུཾ ཝཱ ན སཀྐོཏི, ཝིཙཱརཀཾ ཝཱ ན ལབྷཏི, སཱུཙིཨཱདཱིསུ ཝཱསྶ ཀིཉྩི ན སམྤཛྫཏི, ཏཱཝ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ནིཀྑིཏྟཔཙྩཡཱ དོསོ ནཏྠི. རཛིཏཀཱལཏོ པན པཊྛཱཡ ནིཀྑིཔིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, དྷུཏངྒཙོརོ ནཱམ ཧོཏི. ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛེན རཛནཀཱལེ པཋམཾ ཨནྟརཝཱསཀཾ ཝཱ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཝཱ རཛིཏྭཱ ཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨིཏརཾ རཛིཏབྦཾ. ཏཾ པཱརུཔིཏྭཱ སངྒྷཱཊི རཛིཏབྦཱ. སངྒྷཱཊིཾ པན ནིཝཱསེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨིདམསྶ གཱམནྟསེནཱསནེ ཝཏྟཾ. ཨཱརཉྙཀེ པན དྭེ ཨེཀཏོ དྷོཝིཏྭཱ རཛིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཐཱ པན ཀཉྩི དིསྭཱ སཀྐོཏི ཀཱསཱཝཾ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཨུཔརིཀཱཏུཾ, ཨེཝཾ ཨཱསནྣེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. མཛ྄ཛྷིམསྶ རཛནསཱལཱཡཾ རཛནཀཱསཱཝཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཝཱ རཛནཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. མུདུཀསྶ སབྷཱགབྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཝཱ རཛནཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏཏྲཊྛཀཔཙྩཏྠརཎམྤི ¶ ཏསྶ ཝཊྚཏི. པརིཧརིཏུཾ པན ན ཝཊྚཏི. སབྷཱགབྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརམྤི ཨནྟརནྟརཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. དྷུཏངྒཏེཙཱིཝརིཀསྶ པན ཙཏུཏྠཾ ཝཏྟམཱནཾ ཨཾསཀཱསཱཝམེཝ ཝཊྚཏི. ཏཉྩ ཁོ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིདཏྠི, དཱིགྷཏོ ཏིཧཏྠམེཝ ཝཊྚཏི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི ཙཏུཏྠཀཙཱིཝརཾ སཱདིཏཀྑཎེཡེཝ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ ¶ པནཱནིསཾསོ, ཏེཙཱིཝརིཀོ བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེན ཙཱིཝརེན. ཏེནསྶ པཀྑིནོ ཝིཡ སམཱདཱཡེཝ གམནཾ, ཨཔྤསམཱརམྦྷཏཱ, ཝཏྠསནྣིདྷིཔརིཝཛྫནཾ, སལླཧུཀཝུཏྟིཏཱ, ཨཏིརེཀཙཱིཝརལོལུཔྤཔྤཧཱནཾ, ཀཔྤིཡེ མཏྟཀཱརིཏཱཡ སལླེཁཝུཏྟིཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཕལནིཔྥཏྟཱིཏི ཨེཝམཱདཡོ གུཎཱ སམྤཛྫནྟཱིཏི.

ཨཏིརེཀཝཏྠཏཎྷཾ, པཧཱཡ སནྣིདྷིཝིཝཛྫིཏོ དྷཱིརོ;

སནྟོསསུཁརསཉྙཱུ, ཏིཙཱིཝརདྷརོ བྷཝཏི ཡོགཱི.

ཏསྨཱ སཔཏྟཙརཎོ, པཀྑཱིཝ སཙཱིཝརོཝ ཡོགིཝརོ;

སུཁམནུཝིཙརིཏུཀཱམོ, ཙཱིཝརནིཡམེ རཏིཾ ཀཡིརཱཏི.

ཨཡཾ ཏེཙཱིཝརིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༣. པིཎྜཔཱཏིཀངྒཀཐཱ

༢༦. པིཎྜཔཱཏིཀངྒམྤི ‘‘ཨཏིརེཀལཱབྷཾ པཊིཀྑིཔཱམི, པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན པིཎྜཔཱཏིཀེན ‘‘སངྒྷབྷཏྟཾ, ཨུདྡེསབྷཏྟཾ, ནིམནྟནབྷཏྟཾ, སལཱཀབྷཏྟཾ, པཀྑིཀཾ, ཨུཔོསཐིཀཾ, པཱཊིཔདིཀཾ, ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ, གམིཀབྷཏྟཾ, གིལཱནབྷཏྟཾ, གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟཾ, ཝིཧཱརབྷཏྟཾ, དྷུརབྷཏྟཾ, ཝཱརཀབྷཏྟ’’ནྟི ཨེཏཱནི ཙུདྡས བྷཏྟཱནི ན སཱདིཏབྦཱནི. སཙེ པན ‘‘སངྒྷབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཝཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ གེཧེ སངྒྷོ བྷིཀྑཾ གཎྷཱཏུ, ཏུམྷེཔི བྷིཀྑཾ ¶ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དིནྣཱནི ཧོནྟི, ཏཱནི སཱདིཏུཾ ཝཊྚནྟི. སངྒྷཏོ ནིརཱམིསསལཱཀཱཔི ཝིཧཱརེ པཀྐབྷཏྟམྤི ཝཊྚཏིཡེཝཱཏི ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛོ པུརཏོཔི པཙྪཏོཔི ཨཱཧཊབྷིཀྑཾ གཎྷཏི, པཏྟདྭཱརེ ཋཏྭཱ པཏྟཾ གཎྷནྟཱནམྤི དེཏི, པཊིཀྐམནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དིནྣབྷིཀྑམྤི གཎྷཏི, ཏཾ དིཝསཾ པན ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑཾ ན གཎྷཏི. མཛ྄ཛྷིམོ ཏཾ དིཝསཾ ནིསཱིདིཏྭཱཔི གཎྷཏི, སྭཱཏནཱཡ པན ནཱདྷིཝཱསེཏི. མུདུཀོསྭཱཏནཱཡཔི པུནདིཝསཱཡཔི བྷིཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏི. ཏེ ཨུབྷོཔི སེརིཝིཧཱརསུཁཾ ན ལབྷནྟི, ཨུཀྐཊྛོཝ ལབྷཏི. ཨེཀསྨིཾ ཀིར ¶ གཱམེ ཨརིཡཝཾསོ ཧོཏི, ཨུཀྐཊྛོ ཨིཏརེ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཡཱམཱཝུསོ, དྷམྨསཝནཱཡཱ’’ཏི. ཏེསུ ཨེཀོ ཨེཀེནམྷི, བྷནྟེ, མནུསྶེན ནིསཱིདཱཔིཏོཏི ཨཱཧ. ཨཔརོ མཡཱ, བྷནྟེ, སྭཱཏནཱཡ ཨེཀསྶ བྷིཀྑཱ ཨདྷིཝཱསིཏཱཏི. ཨེཝཾ ཏེ ཨུབྷོ པརིཧཱིནཱ. ཨིཏརོ པཱཏོཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ གནྟྭཱ དྷམྨརསཾ པཊིསཾཝེདེསི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི སངྒྷབྷཏྟཱདིཨཏིརེཀལཱབྷཾ སཱདིཏཀྑཎེཝ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ‘‘པིཎྜིཡཱལོཔབྷོཛནཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛྫཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༧; ཨིཏིཝུ. ༡༠༡) ཝཙནཏོ ནིསྶཡཱནུརཱུཔཔཊིཔཏྟིསབྦྷཱཝོ, དུཏིཡེ ཨརིཡཝཾསེ པཏིཊྛཱནཾ, ཨཔརཱཡཏྟཝུཏྟིཏཱ, ‘‘ཨཔྤཱནི ཙེཝ སུལབྷཱནི ཙ ཏཱནི ཙ ཨནཝཛྫཱནཱི’’ཏི བྷགཝཏཱ སཾཝཎྞིཏཔཙྩཡཏཱ, ཀོསཛྫནིམྨདྡནཏཱ, པརིསུདྡྷཱཛཱིཝཏཱ, སེཁིཡཔཊིཔཏྟིཔཱུརཎཾ, ཨཔརཔོསིཏཱ, པརཱནུགྒཧཀིརིཡཱ, མཱནཔྤཧཱནཾ, རསཏཎྷཱནིཝཱརཎཾ, གཎབྷོཛནཔརམྤརབྷོཛནཙཱརིཏྟསིཀྑཱཔདེཧི ཨནཱཔཏྟིཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱ, སམྨཱཔཊིཔཏྟིབྲཱུཧནཾ, པཙྪིམཛནཏཱནུཀམྤནནྟི.

པིཎྜིཡཱལོཔསནྟུཊྛོ, ཨཔརཱཡཏྟཛཱིཝིཀོ;

པཧཱིནཱཧཱརལོལུཔྤོ, ཧོཏི ཙཱཏུདྡིསོ ཡཏི.

ཝིནོདཡཏི ¶ ཀོསཛྫཾ, ཨཱཛཱིཝསྶ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི;

ཏསྨཱ ཧི ནཱཏིམཉྙེཡྻ, བྷིཀྑཱཙརིཡཱཡ སུམེདྷསོ.

ཨེཝརཱུཔསྶ ཧི –

‘‘པིཎྜཔཱཏིཀསྶ བྷིཀྑུནོ,

ཨཏྟབྷརསྶ ཨནཉྙཔོསིནོ;

དེཝཱཔི པིཧཡནྟི ཏཱདིནོ,

ནོ ཙེ ལཱབྷསིལོཀནིསྶིཏོ’’ཏི.

ཨཡཾ པིཎྜཔཱཏིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༤. སཔདཱནཙཱརིཀངྒཀཐཱ

༢༧. སཔདཱནཙཱརིཀངྒམྤི ¶ ‘‘ལོལུཔྤཙཱརཾ པཊིཀྑིཔཱམི, སཔདཱནཙཱརིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན སཔདཱནཙཱརིཀེན གཱམདྭཱརེ ཋཏྭཱ པརིསྶཡཱབྷཱཝོ སལླཀྑེཏབྦོ. ཡསྶཱ རཙྪཱཡ ཝཱ གཱམེ ཝཱ པརིསྶཡོ ཧོཏི, ཏཾ པཧཱཡ ཨཉྙཏྠ ཙརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡསྨིཾ གྷརདྭཱརེ ཝཱ རཙྪཱཡ ཝཱ གཱམེ ཝཱ ཀིཉྩི ན ལབྷཏི, ཨགཱམསཉྙཾ ཀཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཡཏྠ ཀིཉྩི ལབྷཏི, ཏཾ པཧཱཡ གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨིམིནཱ ཙ བྷིཀྑུནཱ ཀཱལཏརཾ པཝིསིཏབྦཾ, ཨེཝཉྷི ཨཕཱསུཀཊྛཱནཾ པཧཱཡ ཨཉྙཏྠ གནྟུཾ སཀྑིསྶཏི. སཙེ པནསྶ ཝིཧཱརེ དཱནཾ དེནྟཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཝཱ ཨཱགཙྪནྟཱ མནུསྶཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ དེནྟི ཝཊྚཏི. ཨིམིནཱ ཙ མགྒཾ གཙྪནྟེནཱཔི བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡཾ སམྤཏྟགཱམཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཙརིཏབྦམེཝ. ཏཏྠ ཨལབྷིཏྭཱ ཝཱ ཐོཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཝཱ གཱམཔཊིཔཱཊིཡཱ ཙརིཏབྦནྟི ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛོ པུརཏོ ཨཱཧཊབྷིཀྑམྤི པཙྪཏོ ཨཱཧཊབྷིཀྑམྤི པཊིཀྐམནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དིཡྻམཱནམྤི ན གཎྷཏི, པཏྟདྭཱརེ པན པཏྟཾ ཝིསྶཛྫེཏི ¶ . ཨིམསྨིཉྷི དྷུཏངྒེ མཧཱཀསྶཔཏྠེརེན སདིསོ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྶཔི པཏྟཝིསྶཊྛཊྛཱནམེཝ པཉྙཱཡཏི. མཛ྄ཛྷིམོ པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ ཨཱཧཊམྤི པཊིཀྐམནཾ ཨཱཧཊམྤི གཎྷཏི, པཏྟདྭཱརེཔི པཏྟཾ ཝིསྶཛྫེཏི, ན པན བྷིཀྑཾ ཨཱགམཡམཱནོ ནིསཱིདཏི. ཨེཝཾ སོ ཨུཀྐཊྛཔིཎྜཔཱཏིཀསྶ ཨནུལོམེཏི. མུདུཀོ ཏཾ དིཝསཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཱགམེཏི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི ལོལུཔྤཙཱརེ ཨུཔྤནྣམཏྟེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ཀུལེསུ ནིཙྩནཝཀཏཱ, ཙནྡཱུཔམཏཱ, ཀུལམཙྪེརཔྤཧཱནཾ, སམཱནུཀམྤིཏཱ, ཀུལཱུཔཀཱདཱིནཝཱབྷཱཝོ, ཨཝ྄ཧཱནཱནབྷིནནྡནཱ, ཨབྷིཧཱརེན ཨནཏྠིཀཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

ཙནྡཱུཔམོ ¶ ནིཙྩནཝོ ཀུལེསུ,

ཨམཙྪརཱི སབྦསམཱནུཀམྤོ;

ཀུལཱུཔཀཱདཱིནཝཝིཔྤམུཏྟོ,

ཧོཏཱིདྷ བྷིཀྑུ སཔདཱནཙཱརཱི.

ལོལུཔྤཙཱརཉྩ པཧཱཡ ཏསྨཱ,

ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུ ཡུགམཏྟདསྶཱི;

ཨཱཀངྑམཱནོ བྷུཝི སེརིཙཱརཾ,

ཙརེཡྻ དྷཱིརོ སཔདཱནཙཱརནྟི.

ཨཡཾ སཔདཱནཙཱརིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༥. ཨེཀཱསནིཀངྒཀཐཱ

༢༨. ཨེཀཱསནིཀངྒམྤི ‘‘ནཱནཱསནབྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཱམི, ཨེཀཱསནིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན ¶ པན ཨེཀཱསནིཀེན ཨཱསནསཱལཱཡཾ ནིསཱིདནྟེན ཐེརཱསནེ ཨནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎིསྶཏཱི’’ཏི པཏིརཱུཔཾ ཨཱསནཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ. སཙསྶ ཝིཔྤཀཏེ བྷོཛནེ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨུཊྛཱཡ ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘ཨཱསནཾ ཝཱ རཀྑེཡྻ བྷོཛནཾ ཝཱ, ཨཡཉྩ ཝིཔྤཀཏབྷོཛནོ, ཏསྨཱ ཝཏྟཾ ཀརོཏུ, བྷོཛནཾ པན མཱ བྷུཉྫཏཱུ’’ཏི. ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛོ ཨཔྤཾ ཝཱ ཧོཏུ བཧུ ཝཱ, ཡམྷི བྷོཛནེ ཧཏྠཾ ཨོཏཱརེཏི, ཏཏོ ཨཉྙཾ གཎྷིཏུཾ ན ལབྷཏི. སཙེཔི མནུསྶཱ ‘‘ཐེརེན ན ཀིཉྩི བྷུཏྟ’’ནྟི སཔྤིཨཱདཱིནི ཨཱཧརནྟི, བྷེསཛྫཏྠམེཝ ཝཊྚནྟི, ན ཨཱཧཱརཏྠཾ. མཛ྄ཛྷིམོ ཡཱཝ པཏྟེ བྷཏྟཾ ན ཁཱིཡཏི, ཏཱཝ ཨཉྙཾ གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. ཨཡཉྷི བྷོཛནཔརིཡནྟིཀོ ནཱམ ཧོཏི. མུདུཀོ ཡཱཝ ཨཱསནཱ ན ཝུཊྛཱཏི ཏཱཝ བྷུཉྫིཏུཾ ལབྷཏི. སོ ཧི ཨུདཀཔརིཡནྟིཀོ ཝཱ ཧོཏི ཡཱཝ པཏྟདྷོཝནཾ ན གཎྷཱཏི ཏཱཝ བྷུཉྫནཏོ, ཨཱསནཔརིཡནྟིཀོ ཝཱ ཡཱཝ ན ཝུཊྛཱཏི ཏཱཝ བྷུཉྫནཏོ.

ཨིམེསཾ ¶ པན ཏིཎྞམྤི ནཱནཱསནབྷོཛནཾ བྷུཏྟཀྑཎེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ཨཔྤཱབཱདྷཏཱ, ཨཔྤཱཏངྐཏཱ, ལཧུཊྛཱནཾ, བལཾ, ཕཱསུཝིཧཱརོ, ཨནཏིརིཏྟཔཙྩཡཱ ཨནཱཔཏྟི, རསཏཎྷཱཝིནོདནཾ ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

ཨེཀཱསནབྷོཛནེ རཏཾ,

ན ཡཏིཾ བྷོཛནཔཙྩཡཱ རུཛཱ;

ཝིསཧནྟི རསེ ཨལོལུཔོ,

པརིཧཱཔེཏི ན ཀམྨམཏྟནོ.

ཨིཏི ཕཱསུཝིཧཱརཀཱརཎེ,

སུཙིསལླེཁརཏཱུཔསེཝིཏེ;

ཛནཡེཐ ཝིསུདྡྷམཱནསོ,

རཏིམེཀཱསནབྷོཛནེ ཡཏཱིཏི.

ཨཡཾ ཨེཀཱསནིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༦. པཏྟཔིཎྜིཀངྒཀཐཱ

༢༩. པཏྟཔིཎྜིཀངྒམྤི ¶ ‘‘དུཏིཡཀབྷཱཛནཾ པཊིཀྑིཔཱམི, པཏྟཔིཎྜིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན པཏྟཔིཎྜིཀེན ཡཱགུཔཱནཀཱལེ བྷཱཛནེ ཋཔེཏྭཱ བྱཉྫནེ ལདྡྷེ བྱཉྫནཾ ཝཱ པཋམཾ ཁཱདིཏབྦཾ, ཡཱགུ ཝཱ པཱཏབྦཱ. སཙེ པན ཡཱགུཡཾ པཀྑིཔཏི, པཱུཏིམཙྪཀཱདིམྷི བྱཉྫནེ པཀྑིཏྟེ ཡཱགུ པཊིཀཱུལཱ ཧོཏི, ཨཔྤཊིཀཱུལམེཝ ཙ ཀཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྨཱ ཏཐཱརཱུཔཾ བྱཉྫནཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. ཡཾ པན མདྷུསཀྐརཱདིཀཾ ཨཔྤཊིཀཱུལཾ ཧོཏི, ཏཾ པཀྑིཔིཏབྦཾ. གཎྷནྟེན ཙ པམཱཎཡུཏྟམེཝ གཎྷིཏབྦཾ. ཨཱམཀསཱཀཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏཐཱ པན ཨཀཏྭཱ པཏྟེཡེཝ པཀྑིཔིཏབྦཾ. དུཏིཡཀབྷཱཛནསྶ པན པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ ཨཉྙཾ རུཀྑཔཎྞམྤི ན ཝཊྚཏཱིཏི ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛསྶ ཨཉྙཏྲ ཨུཙྪུཁཱདནཀཱལཱ ཀཙཝརམྤི ཚཌྜེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨོདནཔིཎྜམཙྪམཾསཔཱུཝེཔི བྷིནྡིཏྭཱ ¶ ཁཱདིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. མཛ྄ཛྷིམསྶ ཨེཀེན ཧཏྠེན བྷིནྡིཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཧཏྠཡོགཱི ནཱམེས. མུདུཀོ པན པཏྟཡོགཱི ནཱམ ཧོཏི, ཏསྶ ཡཾ སཀྐཱ ཧོཏི པཏྟེ པཀྑིཔིཏུཾ, ཏཾ སབྦཾ ཧཏྠེན ཝཱ དནྟེཧི ཝཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི དུཏིཡཀབྷཱཛནཾ སཱདིཏཀྑཎེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ནཱནཱརསཏཎྷཱཝིནོདནཾ. ཨཏྲིཙྪཏཱཡ པཧཱནཾ, ཨཱཧཱརེ པཡོཛནམཏྟདསྶིཏཱ, ཐཱལཀཱདིཔརིཧརཎཁེདཱབྷཱཝོ, ཨཝིཀྑིཏྟབྷོཛིཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

ནཱནཱབྷཱཛནཝིཀྑེཔཾ, ཧིཏྭཱ ཨོཀྑིཏྟལོཙནོ;

ཁཎནྟོ ཝིཡ མཱུལཱནི, རསཏཎྷཱཡ སུབྦཏོ.

སརཱུཔཾ ¶ ཝིཡ སནྟུཊྛིཾ, དྷཱརཡནྟོ སུམཱནསོ;

པརིབྷུཉྫེཡྻ ཨཱཧཱརཾ, ཀོ ཨཉྙོ པཏྟཔིཎྜིཀོཏི.

ཨཡཾ པཏྟཔིཎྜིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༧. ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒཀཐཱ

༣༠. ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒམྤི ‘‘ཨཏིརིཏྟབྷོཛནཾ པཊིཀྑིཔཱམི, ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀེན པཝཱརེཏྭཱ པུན བྷོཛནཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ ན བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛོ ཡསྨཱ པཋམཔིཎྜེ པཝཱརཎཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨིཾ པན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡམཱནེ ཨཉྙཾ པཊིཀྑིཔཏོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ པཝཱརིཏོ པཋམཔིཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏྭཱ དུཏིཡཔིཎྜཾ ན བྷུཉྫཏི. མཛ྄ཛྷིམོ ཡསྨིཾ བྷོཛནེ པཝཱརིཏོ, ཏདེཝ བྷུཉྫཏི. མུདུཀོ པན ཡཱཝ ཨཱསནཱ ན ཝུཊྛཱཏི ཏཱཝ བྷུཉྫཏི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི པཝཱརིཏཱནཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ བྷུཏྟཀྑཎེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ ¶ པནཱནིསཾསོ, ཨནཏིརིཏྟབྷོཛནཱཔཏྟིཡཱ དཱུརབྷཱཝོ, ཨོདརིཀཏྟཱབྷཱཝོ, ནིརཱམིསསནྣིདྷིཏཱ, པུན པརིཡེསནཱཡ ཨབྷཱཝོ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

པརིཡེསནཱཡ ཁེདཾ, ན ཡཱཏི ན ཀརོཏི སནྣིདྷིཾ དྷཱིརོ;

ཨོདརིཀཏྟཾ པཛཧཏི, ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀོ ཡོགཱི.

ཏསྨཱ ¶ སུགཏཔསཏྠཾ, སནྟོསགུཎཱདིཝུཌྜྷིསཉྫནནཾ;

དོསེ ཝིདྷུནིཏུཀཱམོ, བྷཛེཡྻ ཡོགཱི དྷུཏངྒམིདནྟི.

ཨཡཾ ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༨. ཨཱརཉྙིཀངྒཀཐཱ

༣༡. ཨཱརཉྙིཀངྒམྤི ‘‘གཱམནྟསེནཱསནཾ པཊིཀྑིཔཱམི, ཨཱརཉྙིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན ཨཱརཉྙིཀེན གཱམནྟསེནཱསནཾ པཧཱཡ ཨརཉྙེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ. ཏཏྠ སདྡྷིཾ ཨུཔཙཱརེན གཱམོཡེཝ གཱམནྟསེནཱསནཾ.

གཱམོ ནཱམ ཡོ ཀོཙི ཨེཀཀུཊིཀོ ཝཱ ཨནེཀཀུཊིཀོ ཝཱ པརིཀྑིཏྟོ ཝཱ ཨཔརིཀྑིཏྟོ ཝཱ སམནུསྶོ ཝཱ ཨམནུསྶོ ཝཱ ཨནྟམསོ ཨཏིརེཀཙཱཏུམཱསནིཝིཊྛོ ཡོ ཀོཙི སཏྠོཔི.

གཱམཱུཔཙཱརོ ནཱམ པརིཀྑིཏྟསྶ གཱམསྶ སཙེ ཨནུརཱདྷཔུརསྶེཝ དྭེ ཨིནྡཁཱིལཱ ཧོནྟི, ཨབྦྷནྟརིམེ ཨིནྡཁཱིལེ ཋིཏསྶ ཐཱམམཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ ལེཌྜུཔཱཏོ. ཏསྶ ལཀྑཎཾ ཡཐཱ ཏརུཎམནུསྶཱ ཨཏྟནོ བལཾ དསྶེནྟཱ བཱཧཾ པསཱརེཏྭཱ ལེཌྜུཾ ཁིཔནྟི, ཨེཝཾ ཁིཏྟསྶ ལེཌྜུསྶ པཏནཊྛཱནབྦྷནྟརནྟི ཝིནཡདྷརཱ. སུཏྟནྟིཀཱ པན ཀཱཀནིཝཱརཎནིཡམེན ཁིཏྟསྶཱཏི ཝདནྟི. ཨཔརིཀྑིཏྟགཱམེ ཡཾ སབྦཔཙྩནྟིམསྶ གྷརསྶ དྭཱརེ ཋིཏོ མཱཏུགཱམོ བྷཱཛནེན ཨུདཀཾ ཚཌྜེཏི, ཏསྶ པཏནཊྛཱནཾ གྷརཱུཔཙཱརོ. ཏཏོ ཝུཏྟནཡེན ཨེཀོ ལེཌྜུཔཱཏོ གཱམོ, དུཏིཡོ གཱམཱུཔཙཱརོ.

ཨརཉྙཾ པན ཝིནཡཔརིཡཱཡེ ཏཱཝ ‘‘ཋཔེཏྭཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩ སབྦམེཏཾ ཨརཉྙ’’ནྟི (པཱརཱ. ༩༢) ཝུཏྟཾ. ཨབྷིདྷམྨཔརིཡཱཡེ ‘‘ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཨིནྡཁཱིལཱ, སབྦམེཏཾ ¶ ཨརཉྙ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༥༢༩) ཝུཏྟཾ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟནྟིཀཔརིཡཱཡེ ‘‘ཨཱརཉྙཀཾ ནཱམ སེནཱསནཾ པཉྩདྷནུསཏིཀཾ པཙྪིམ’’ནྟི ཨིདཾ ལཀྑཎཾ. ཏཾ ཨཱརོཔིཏེན ཨཱཙརིཡདྷནུནཱ པརིཀྑིཏྟསྶ གཱམསྶ ¶ ཨིནྡཁཱིལཏོ ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ པཋམལེཌྜུཔཱཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཝིཧཱརཔརིཀྑེཔཱ མིནིཏྭཱ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ.

སཙེ པན ཝིཧཱརོ ཨཔརིཀྑིཏྟོ ཧོཏི, ཡཾ སབྦཔཋམཾ སེནཱསནཾ ཝཱ བྷཏྟསཱལཱ ཝཱ དྷུཝསནྣིཔཱཏཊྛཱནཾ ཝཱ བོདྷི ཝཱ ཙེཏིཡཾ ཝཱ དཱུརེ ཙེཔི སེནཱསནཏོ ཧོཏི, ཏཾ པརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ མིནིཏབྦནྟི ཝིནཡཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཾ. མཛ྄ཛྷིམཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝིཧཱརསྶཔི གཱམསྶེཝ ཨུཔཙཱརཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨུབྷིནྣཾ ལེཌྜུཔཱཏཱནཾ ཨནྟརཱ མིནིཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིདམེཏྠ པམཱཎཾ.

སཙེཔི ཨཱསནྣེ གཱམོ ཧོཏི, ཝིཧཱརེ ཋིཏེཧི མཱནུསཀཱནཾ སདྡོ སུཡྻཏི, པབྦཏནདཱིཨཱདཱིཧི པན ཨནྟརིཏཏྟཱ ན སཀྐཱ ཨུཛུཾ གནྟུཾ. ཡོ ཏསྶ པཀཏིམགྒོ ཧོཏི, སཙེཔི ནཱཝཱཡ སཉྩརིཏབྦོ, ཏེན མགྒེན པཉྩདྷནུསཏིཀཾ གཧེཏབྦཾ. ཡོ པན ཨཱསནྣགཱམསྶ ཨངྒསམྤཱདནཏྠཾ ཏཏོ ཏཏོ མགྒཾ པིདཧཏི, ཨཡཾ དྷུཏངྒཙོརོ ཧོཏི.

སཙེ པན ཨཱརཉྙིཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ གིལཱནོ ཧོཏི, ཏེན ཨརཉྙེ སཔྤཱཡཾ ཨལབྷནྟེན གཱམནྟསེནཱསནཾ ནེཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ. ཀཱལསྶེཝ པན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨངྒཡུཏྟཊྛཱནེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ. སཙེ ཨརུཎུཊྛཱནཝེལཱཡཾ ཏེསཾ ཨཱབཱདྷོ ཝཌྜྷཏི, ཏེསཾཡེཝ ཀིཙྩཾ ཀཱཏབྦཾ. ན དྷུཏངྒསུདྡྷིཀེན བྷཝིཏབྦནྟི ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛེན སབྦཀཱལཾ ཨརཉྙེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ. མཛ྄ཛྷིམོ ཙཏྟཱརོ ཝསྶིཀེ མཱསེ གཱམནྟེ ཝསིཏུཾ ལབྷཏི. མུདུཀོ ཧེམནྟིཀེཔི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི ཡཐཱ པརིཙྪིནྣེ ཀཱལེ ཨརཉྙཏོ ཨཱགནྟྭཱ གཱམནྟསེནཱསནེ དྷམྨསྶཝནཾ སུཎནྟཱནཾ ཨརུཎེ ཨུཊྛིཏེཔི དྷུཏངྒཾ ན བྷིཛྫཏི. སུཏྭཱ གཙྪནྟཱནཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཨུཊྛིཏེཔི ན བྷིཛྫཏི. སཙེ པན ཨུཊྛིཏེཔི དྷམྨཀཐིཀེ མུཧུཏྟཾ ནིཔཛྫིཏྭཱ གམིསྶཱམཱཏི ནིདྡཱཡནྟཱནཾ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཧཏི, ཨཏྟནོ ཝཱ རུཙིཡཱ གཱམནྟསེནཱསནེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཔེནྟི, དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ ¶ པནཱནིསཾསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཨརཉྙསཉྙཾ མནསིཀརོནྟོ བྷབྦོ ཨལདྡྷཾ ཝཱ ¶ སམཱདྷིཾ པཊིལདྡྷུཾ ལདྡྷཾ ཝཱ རཀྑིཏུཾ, སཏྠཱཔིསྶ ཨཏྟམནོ ཧོཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏེནཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟམནོ ཧོམི ཨརཉྙཝིཧཱརེནཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༤༢; ༨.༨༦). པནྟསེནཱསནཝཱསིནོ ཙསྶ ཨསཔྤཱཡརཱུཔཱདཡོ ཙིཏྟཾ ན ཝིཀྑིཔནྟི, ཝིགཏསནྟཱསོ ཧོཏི, ཛཱིཝིཏནིཀནྟིཾ ཛཧཏི, པཝིཝེཀསུཁརསཾ ཨསྶཱདེཏི, པཾསུཀཱུལིཀཱདིབྷཱཝོཔི ཙསྶ པཏིརཱུཔོ ཧོཏཱིཏི.

པཝིཝིཏྟོ ཨསཾསཊྛོ, པནྟསེནཱསནེ རཏོ;

ཨཱརཱདྷཡནྟོ ནཱཐསྶ, ཝནཝཱསེན མཱནསཾ.

ཨེཀོ ཨརཉྙེ ནིཝསཾ, ཡཾ སུཁཾ ལབྷཏེ ཡཏི;

རསཾ ཏསྶ ན ཝིནྡནྟི, ཨཔི དེཝཱ སཨིནྡཀཱ.

པཾསུཀཱུལཉྩ ཨེསོཝ, ཀཝཙཾ ཝིཡ དྷཱརཡཾ;

ཨརཉྙསངྒཱམགཏོ, ཨཝསེསདྷུཏཱཡུདྷོ.

སམཏྠོ ནཙིརསྶེཝ, ཛེཏུཾ མཱརཾ སཝཱཧིནིཾ;

ཏསྨཱ ཨརཉྙཝཱསམྷི, རཏིཾ ཀཡིརཱཐ པཎྜིཏོཏི.

ཨཡཾ ཨཱརཉྙིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༩. རུཀྑམཱུལིཀངྒཀཐཱ

༣༢. རུཀྑམཱུལིཀངྒམྤི ‘‘ཚནྣཾ པཊིཀྑིཔཱམི, རུཀྑམཱུལིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན རུཀྑམཱུལིཀེན སཱིམནྟརིཀརུཀྑཾ, ཙེཏིཡརུཀྑཾ, ནིཡྻཱསརུཀྑཾ, ཕལརུཀྑཾ, ཝགྒུལིརུཀྑཾ, སུསིརརུཀྑཾ, ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ ཋིཏརུཀྑནྟི ཨིམེ རུཀྑེ ཝིཝཛྫེཏྭཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཋིཏརུཀྑོ གཧེཏབྦོཏི ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛོ ཡཐཱརུཙིཏཾ རུཀྑཾ གཧེཏྭཱ པཊིཛགྒཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. པཱདེན པཎྞསཊཾ ཨཔནེཏྭཱ ཝསིཏབྦཾ. མཛ྄ཛྷིམོ ཏཾ ཋཱནཾ སམྤཏྟེཧིཡེཝ པཊིཛགྒཱཔེཏུཾ ལབྷཏི. མུདུཀེན ཨཱརཱམིཀསམཎུདྡེསེ པཀྐོསིཏྭཱ སོདྷཱཔེཏྭཱ སམཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ¶ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརཱཔེཏྭཱ པཱཀཱརཔརིཀྑེཔཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ དྭཱརཾ ¶ ཡོཛཱཔེཏྭཱ ཝསིཏབྦཾ. མཧདིཝསེ པན རུཀྑམཱུལིཀེན ཏཏྠ ཨནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ པཊིཙྪནྣེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི ཚནྣེ ཝཱསཾ ཀཔྤིཏཀྑཎེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཛཱནིཏྭཱ ཚནྣེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔིཏམཏྟེཏི ཨངྒུཏྟརབྷཱཎཀཱ. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, རུཀྑམཱུལསེནཱསནཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛྫཱཏི (མཧཱཝ. ༡༢༨) ཝཙནཏོ ནིསྶཡཱནུརཱུཔཔཊིཔཏྟིསབྦྷཱཝོ, ཨཔྤཱནི ཙེཝ སུལབྷཱནི ཙ ཏཱནི ཙ ཨནཝཛྫཱནཱིཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༧; ཨིཏིཝུ. ༡༠༡) བྷགཝཏཱ སཾཝཎྞིཏཔཙྩཡཏཱ, ཨབྷིཎྷཾ ཏརུཔཎྞཝིཀཱརདསྶནེན ཨནིཙྩསཉྙཱསམུཊྛཱཔནཏཱ, སེནཱསནམཙྪེརཀམྨཱརཱམཏཱནཾ ཨབྷཱཝོ, དེཝཏཱཧི སཧཝཱསིཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

ཝཎྞིཏོ བུདྡྷསེཊྛེན, ནིསྶཡོཏི ཙ བྷཱསིཏོ;

ནིཝཱསོ པཝིཝིཏྟསྶ, རུཀྑམཱུལསམོ ཀུཏོ.

ཨཱཝཱསམཙྪེརཧརེ, དེཝཏཱ པརིཔཱལིཏེ;

པཝིཝིཏྟེ ཝསནྟོ ཧི, རུཀྑམཱུལམྷི སུབྦཏོ.

ཨབྷིརཏྟཱནི ནཱིལཱནི, པཎྜཱུནི པཏིཏཱནི ཙ;

པསྶནྟོ ཏརུཔཎྞཱནི, ནིཙྩསཉྙཾ པནཱུདཏི.

ཏསྨཱ ཧི བུདྡྷདཱཡཛྫཾ, བྷཱཝནཱབྷིརཏཱལཡཾ;

ཝིཝིཏྟཾ ནཱཏིམཉྙེཡྻ, རུཀྑམཱུལཾ ཝིཙཀྑཎོཏི.

ཨཡཾ རུཀྑམཱུལིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༡༠. ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒཀཐཱ

༣༣. ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒམྤི ¶ ‘‘ཚནྣཉྩ རུཀྑམཱུལཉྩ པཊིཀྑིཔཱམི, ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏསྶ པན ཨབྦྷོཀཱསིཀསྶ དྷམྨསྶཝནཱཡ ཝཱ ཨུཔོསཐཏྠཱཡ ཝཱ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ པཝིསིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པཝིཊྛསྶ དེཝོ ཝསྶཏི, དེཝེ ཝསྶམཱནེ ཨནིཀྑམིཏྭཱ ཝསྶཱུཔརམེ ནིཀྑམིཏབྦཾ. བྷོཛནསཱལཾ ཝཱ ཨགྒིསཱལཾ ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ, བྷོཛནསཱལཱཡ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ བྷཏྟེན ཨཱཔུཙྪིཏུཾ, ཨུདྡིསནྟེན ཝཱ ཨུདྡིསཱཔེནྟེན ཝཱ ཚནྣཾ པཝིསིཏུཾ, བཧི དུནྣིཀྑིཏྟཱནི མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ཨནྟོ པཝེསེཏུཉྩ ཝཊྚཏི. སཙེ མགྒཾ གཙྪནྟེན ཝུཌྜྷཏརཱནཾ ¶ པརིཀྑཱརོ གཧིཏོ ཧོཏི, དེཝེ ཝསྶནྟེ མགྒམཛ྄ཛྷེ ཋིཏཾ སཱལཾ པཝིསིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ན ཀིཉྩི གཧིཏཾ ཧོཏི, སཱལཱཡ ཋསྶཱམཱིཏི ཝེགེན གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. པཀཏིགཏིཡཱ གནྟྭཱ པཝིཊྛེན པན ཡཱཝ ཝསྶཱུཔརམཱ ཋཏྭཱ གནྟབྦནྟི ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ. རུཀྑམཱུལིཀསྶཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛསྶ རུཀྑཾ ཝཱ པབྦཏཾ ཝཱ གེཧཾ ཝཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨབྦྷོཀཱསེཡེཝ ཙཱིཝརཀུཊིཾ ཀཏྭཱ ཝསིཏབྦཾ. མཛ྄ཛྷིམསྶ རུཀྑཔབྦཏགེཧཱནི ཨུཔནིསྶཱཡ ཨནྟོ ཨཔྤཝིསིཏྭཱ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི. མུདུཀསྶ ཨཙྪནྣམརིཡཱདཾ པབྦྷཱརམྤི སཱཁཱམཎྜཔོཔི པཱིཋཔཊོཔི ཁེཏྟརཀྑཀཱདཱིཧི ཚཌྜིཏཱ ཏཏྲཊྛཀཀུཊིཀཱཔི ཝཊྚཏཱིཏི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི ཝཱསཏྠཱཡ ཚནྣཾ ཝཱ རུཀྑམཱུལཾ ཝཱ པཝིཊྛཀྑཎེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཛཱནིཏྭཱ ཏཏྠ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔིཏམཏྟེཏི ཨངྒུཏྟརབྷཱཎཀཱ. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ཨཱཝཱསཔལིབོདྷུཔཙྪེདོ, ཐིནམིདྡྷཔནཱུདནཾ, ‘‘མིགཱ ཝིཡ ཨསངྒཙཱརིནོ, ཨནིཀེཏཱ ཝིཧརནྟི བྷིཀྑཝོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༢༢༤) པསཾསཱཡ ཨནུརཱུཔཏཱ, ནིསྶངྒཏཱ, ཙཱཏུདྡིསཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

ཨནགཱརིཡབྷཱཝསྶ ¶ , ཨནུརཱུཔེ ཨདུལླབྷེ;

ཏཱརཱམཎིཝིཏཱནམྷི, ཙནྡདཱིཔཔྤབྷཱསིཏེ.

ཨབྦྷོཀཱསེ ཝསཾ བྷིཀྑུ, མིགབྷཱུཏེན ཙེཏསཱ;

ཐིནམིདྡྷཾ ཝིནོདེཏྭཱ, བྷཱཝནཱརཱམཏཾ སིཏོ.

པཝིཝེཀརསསྶཱདཾ, ནཙིརསྶེཝ ཝིནྡཏི;

ཡསྨཱ ཏསྨཱ ཧི སཔྤཉྙོ, ཨབྦྷོཀཱསརཏོ སིཡཱཏི.

ཨཡཾ ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༡༡. སོསཱནིཀངྒཀཐཱ

༣༤. སོསཱནིཀངྒམྤི ¶ ‘‘ན སུསཱནཾ པཊིཀྑིཔཱམི, སོསཱནིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན སོསཱནིཀེན ཡཾ མནུསྶཱ གཱམཾ ནིཝེསནྟཱ ‘‘ཨིདཾ སུསཱན’’ནྟི ཝཝཏྠཔེནྟི, ན ཏཏྠ ཝསིཏབྦཾ. ན ཧི མཏསརཱིརེ ཨཛ྄ཛྷཱཔིཏེ ཏཾ སུསཱནཾ ནཱམ ཧོཏི, ཛྷཱཔིཏཀཱལཏོ པན པཊྛཱཡ སཙེཔི དྭཱདསཝསྶཱནི ཚཌྜིཏཾ, ཏཾ སུསཱནམེཝ.

ཏསྨིཾ པན ཝསནྟེན ཙངྐམམཎྜཔཱདཱིནི ཀཱརེཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཔེཏྭཱ པཱནཱིཡཔརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ དྷམྨཾ ཝཱཙེནྟེན ན ཝསིཏབྦཾ. གརུཀཾ ཧི ཨིདཾ དྷུཏངྒཾ, ཏསྨཱ ཨུཔྤནྣཔརིསྶཡཝིགྷཱཏཏྠཱཡ སངྒྷཏྠེརཾ ཝཱ རཱཛཡུཏྟཀཾ ཝཱ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨཔྤམཏྟེན ཝསིཏབྦཾ. ཙངྐམནྟེན ཨདྡྷཀྑིཀེན ཨཱལཱ༹ཧནཾ ཨོལོཀེནྟེན ཙངྐམིཏབྦཾ.

སུསཱནཾ གཙྪནྟེནཱཔི མཧཱཔཐཱ ཨུཀྐམྨ ཨུཔྤཐམགྒེན གནྟབྦཾ. དིཝཱཡེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨེཝཉྷིསྶ ཏཾ རཏྟིཾ བྷཡཱནཀཾ ན བྷཝིསྶཏི, ཨམནུསྶཱ རཏྟིཾ ཝིརཝིཏྭཱ ཝིརཝིཏྭཱ ཨཱཧིཎྜནྟཱཔི ན ཀེནཙི པཧརིཏབྦཱ. ཨེཀདིཝསམྤི སུསཱནཾ ཨགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. མཛ྄ཛྷིམཡཱམཾ ¶ སུསཱནེ ཁེཔེཏྭཱ པཙྪིམཡཱམེ པཊིཀྐམིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨངྒུཏྟརབྷཱཎཀཱ. ཨམནུསྶཱནཾ པིཡཾ ཏིལཔིཊྛམཱསབྷཏྟམཙྪམཾསཁཱིརཏེལགུལཱ༹དིཁཛྫབྷོཛྫཾ ན སེཝིཏབྦཾ. ཀུལགེཧཾ ན པཝིསིཏབྦནྟི ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛེན ཡཏྠ དྷུཝཌཱཧདྷུཝཀུཎཔདྷུཝརོདནཱནི ཨཏྠི, ཏཏྠེཝ ཝསིཏབྦཾ. མཛ྄ཛྷིམསྶ ཏཱིསུ ཨེཀསྨིམྤི སཏི ཝཊྚཏི. མུདུཀསྶ ཝུཏྟནཡེན སུསཱནལཀྑཎཾ པཏྟམཏྟེ ཝཊྚཏི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི ན སུསཱནམྷི ཝཱསཾ ཀཔྤནེན དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. སུསཱནཾ ཨགཏདིཝསེཏི ཨངྒུཏྟརབྷཱཎཀཱ. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ མརཎསྶཏིཔཊིལཱབྷོ, ཨཔྤམཱདཝིཧཱརིཏཱ, ཨསུབྷནིམིཏྟཱདྷིགམོ, ཀཱམརཱགཝིནོདནཾ, ཨབྷིཎྷཾ ཀཱཡསབྷཱཝདསྶནཾ, སཾཝེགབཧུལཏཱ ¶ ཨཱརོགྱམདཱདིཔྤཧཱནཾ, བྷཡབྷེརཝསཧནཏཱ, ཨམནུསྶཱནཾ གརུབྷཱཝནཱིཡཏཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

སོསཱནིཀཉྷི མརཎཱནུསཏིཔྤབྷཱཝཱ,

ནིདྡཱགཏམྤི ན ཕུསནྟི པམཱདདོསཱ;

སམྤསྶཏོ ཙ ཀུཎཔཱནི བཧཱུནི ཏསྶ,

ཀཱམཱནུབྷཱཝཝསགམྤི ན ཧོཏི ཙིཏྟཾ.

སཾཝེགམེཏི ཝིཔུལཾ ན མདཾ ཨུཔེཏི,

སམྨཱ ཨཐོ གྷཊཏི ནིབྦུཏིམེསམཱནོ;

སོསཱནིཀངྒམིཏིནེཀགུཎཱཝཧཏྟཱ,

ནིབྦཱནནིནྣཧདཡེན ནིསེཝིཏབྦནྟི.

ཨཡཾ སོསཱནིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༡༢. ཡཐཱསནྠཏིཀངྒཀཐཱ

༣༥. ཡཐཱསནྠཏིཀངྒམྤི ¶ ‘‘སེནཱསནལོལུཔྤཾ པཊིཀྑིཔཱམི, ཡཐཱསནྠཏིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན ཡཐཱསནྠཏིཀེན ཡདསྶ སེནཱསནཾ ‘‘ཨིདཾ ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཱཧིཏཾ ཧོཏི, ཏེནེཝ ཏུཊྛབྦཾ, ན ཨཉྙོ ཨུཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛོ ཨཏྟནོ པཏྟསེནཱསནཾ དཱུརེཏི ཝཱ ཨཙྩཱསནྣེཏི ཝཱ ཨམནུསྶདཱིགྷཛཱཏིཀཱདཱིཧི ཨུཔདྡུཏནྟི ཝཱ ཨུཎྷནྟི ཝཱ སཱིཏལནྟི ཝཱ པུཙྪིཏུཾ ན ལབྷཏི. མཛ྄ཛྷིམོ པུཙྪིཏུཾ ལབྷཏི. གནྟྭཱ པན ཨོལོཀེཏུཾ ན ལབྷཏི. མུདུཀོ གནྟྭཱ ཨོལོཀེཏྭཱ སཙསྶ ཏཾ ན རུཙྩཏི, ཨཉྙཾ གཧེཏུཾ ལབྷཏི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི སེནཱསནལོལུཔྤེ ཨུཔྤནྣམཏྟེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ‘‘ཡཾ ལདྡྷཾ ཏེན ཏུཊྛབྦ’’ནྟི (ཛཱ. ༡.༡.༡༣༦; པཱཙི. ༧༩༣) ཝུཏྟོཝཱདཀརཎཾ, སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཧིཏེསིཏཱ, ཧཱིནཔཎཱིཏཝིཀཔྤཔརིཙྩཱགོ, ཨནུརོདྷཝིརོདྷཔྤཧཱནཾ, ཨཏྲིཙྪཏཱཡ དྭཱརཔིདཧནཾ, ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནཾ ཨནུལོམཝུཏྟིཏཱཏི.

ཡཾ ¶ ལདྡྷཾ ཏེན སནྟུཊྛོ, ཡཐཱསནྠཏིཀོ ཡཏི;

ནིབྦིཀཔྤོ སུཁཾ སེཏི, ཏིཎསནྠརཀེསུཔི.

ན སོ རཛྫཏི སེཊྛམྷི, ཧཱིནཾ ལདྡྷཱ ན ཀུཔྤཏི;

སབྲཧྨཙཱརིནཝཀེ, ཧིཏེན ཨནུཀམྤཏི.

ཏསྨཱ ཨརིཡསཏཱཙིཎྞཾ, མུནིཔུངྒཝཝཎྞིཏཾ;

ཨནུཡུཉྫེཐ མེདྷཱཝཱི, ཡཐཱསནྠཏརཱམཏནྟི.

ཨཡཾ ཡཐཱསནྠཏིཀངྒེ སམཱདཱནཝིདྷཱནཔྤབྷེདབྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

༡༣. ནེསཛྫིཀངྒཀཐཱ

༣༦. ནེསཛྫིཀངྒམྤི ¶ ‘‘སེཡྻཾ པཊིཀྑིཔཱམི, ནེསཛྫིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨིམེསཾ ཨཉྙཏརཝཙནེན སམཱདིནྣཾ ཧོཏི.

ཏེན པན ནེསཛྫིཀེན རཏྟིཡཱ ཏཱིསུ ཡཱམེསུ ཨེཀཾ ཡཱམཾ ཨུཊྛཱཡ ཙངྐམིཏབྦཾ. ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཧི ནིཔཛྫིཏུམེཝ ན ཝཊྚཏི. ཨིདམསྶ ཝིདྷཱནཾ.

པབྷེདཏོ པན ཨཡམྤི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛསྶ ནེཝ ཨཔསྶེནཾ, ན དུསྶཔལླཏྠིཀཱ, ན ཨཱཡོགཔཊྚོ ཝཊྚཏི. མཛ྄ཛྷིམསྶ ཨིམེསུ ཏཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཝཊྚཏི. མུདུཀསྶ ཨཔསྶེནམྤི དུསྶཔལླཏྠིཀཱཔི ཨཱཡོགཔཊྚོཔི བིབྦོཧནམྤི པཉྩངྒོཔི སཏྟངྒོཔི ཝཊྚཏི. པཉྩངྒོ པན པིཊྛིཨཔསྶཡེན སདྡྷིཾ ཀཏོ. སཏྟངྒོ ནཱམ པིཊྛིཨཔསྶཡེན ཙ ཨུབྷཏོཔསྶེསུ ཨཔསྶཡེཧི ཙ སདྡྷིཾ ཀཏོ. ཏཾ ཀིར མིལཱ༹བྷཡཏྠེརསྶ ཨཀཾསུ. ཐེརོ ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི.

ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞམྤི སེཡྻཾ ཀཔྤིཏམཏྟེ དྷུཏངྒཾ བྷིཛྫཏི. ཨཡམེཏྠ བྷེདོ.

ཨཡཾ པནཱནིསཾསོ, ‘‘སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༣༢༠; མ. ནི. ༡.༡༨༦) ཝུཏྟསྶ ཙེཏསོ ཝིནིབནྡྷསྶ ཨུཔཙྪེདནཾ, སབྦཀམྨཊྛཱནཱནུཡོགསཔྤཱཡཏཱ, པཱསཱདིཀཨིརིཡཱཔཐཏཱ, ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱནུཀཱུལཏཱ, སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཱ ཨནུབྲཱུཧནནྟི.

ཨཱབྷུཛིཏྭཱན པལླངྐཾ, པཎིདྷཱཡ ཨུཛུཾ ཏནུཾ;

ནིསཱིདནྟོ ཝིཀམྤེཏི, མཱརསྶ ཧདཡཾ ཡཏི.

སེཡྻསུཁཾ ¶ མིདྡྷསུཁཾ, ཧིཏྭཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ;

ནིསཛྫཱབྷིརཏོ བྷིཀྑུ, སོབྷཡནྟོ ཏཔོཝནཾ.

ནིརཱམིསཾ པཱིཏིསུཁཾ, ཡསྨཱ སམདྷིགཙྪཏི;

ཏསྨཱ སམནུཡུཉྫེཡྻ, དྷཱིརོ ནེསཛྫིཀཾ ཝཏནྟི.

ཨཡཾ ནེསཛྫིཀངྒེ སམཱདཱན ཝིདྷཱནཔྤབྷེད བྷེདཱནིསཾསཝཎྞནཱ.

དྷུཏངྒཔཀིཎྞཀཀཐཱ

༣༧. ཨིདཱནི ¶ –

ཀུསལཏྟིཀཏོ ཙེཝ, དྷུཏཱདཱིནཾ ཝིབྷཱགཏོ;

སམཱསབྱཱསཏོ ཙཱཔི, ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོཏི. –

ཨིམིསྶཱ གཱཐཱཡ ཝསེན ཝཎྞནཱ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཀུསལཏྟིཀཏོཏི སབྦཱནེཝ ཧི དྷུཏངྒཱནི སེཀྑཔུཐུཛྫནཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཝསེན སིཡཱ ཀུསལཱནི, སིཡཱ ཨབྱཱཀཏཱནི, ནཏྠི དྷུཏངྒཾ ཨཀུསལནྟི.

ཡོ པན ཝདེཡྻ ‘‘པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ ཨཱརཉྙིཀོ ཧོཏཱིཏི ཨཱདིཝཙནཏོ (ཨ. ནི. ༥.༡༨༡; པརི. ༣༢༥) ཨཀུསལམྤི དྷུཏངྒ’’ནྟི. སོ ཝཏྟབྦོ – ན མཡཾ ‘‘ཨཀུསལཙིཏྟེན ཨརཉྙེ ན ཝསཏཱི’’ཏི ཝདཱམ. ཡསྶ ཧི ཨརཉྙེ ནིཝཱསོ, སོ ཨཱརཉྙིཀོ. སོ ཙ པཱཔིཙྪོ ཝཱ བྷཝེཡྻ ཨཔྤིཙྪོ ཝཱ. ཨིམཱནི པན ཏེན ཏེན སམཱདཱནེན དྷུཏཀིལེསཏྟཱ དྷུཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨངྒཱནི, ཀིལེསདྷུནནཏོ ཝཱ དྷུཏནྟི ལདྡྷཝོཧཱརཾ ཉཱཎཾ ཨངྒམེཏེསནྟི དྷུཏངྒཱནི. ཨཐ ཝཱ དྷུཏཱནི ཙ ཏཱནི པཊིཔཀྑནིདྡྷུནནཏོ ཨངྒཱནི ཙ པཊིཔཏྟིཡཱཏིཔི དྷུཏངྒཱནཱིཏི ཝུཏྟཾ. ན ཙ ཨཀུསལེན ཀོཙི དྷུཏོ ནཱམ ཧོཏི, ཡསྶེཏཱནི ཨངྒཱནི བྷཝེཡྻུཾ, ན ཙ ཨཀུསལཾ ཀིཉྩི དྷུནཱཏི, ཡེསཾ ཏཾ ཨངྒནྟིཀཏྭཱ དྷུཏངྒཱནཱིཏི ཝུཙྩེཡྻུཾ. ནཱཔི ཨཀུསལཾ ཙཱིཝརལོལུཔྤཱདཱིནི ཙེཝ ནིདྡྷུནཱཏི པཊིཔཏྟིཡཱ ཙ ཨངྒཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ སུཝུཏྟམིདཾ ‘‘ནཏྠི ཨཀུསལཾ དྷུཏངྒ’’ནྟི.

‘‘ཡེསམྤི ¶ ཀུསལཏྟིཀཝིནིམུཏྟཾ དྷུཏངྒཾ, ཏེསཾ ཨཏྠཏོ དྷུཏངྒམེཝ ནཏྠི. ཨསནྟཾ ཀསྶ དྷུནནཏོ དྷུཏངྒཾ ནཱམ བྷཝིསྶཏི. དྷུཏགུཎེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཏཱིཏི ཝཙནཝིརོདྷོཔི ཙ ནེསཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ན གཧེཏབྦ’’ནྟི ཨཡཾ ཏཱཝ ཀུསལཏྟིཀཏོ ཝཎྞནཱ.

དྷུཏཱདཱིནཾ ¶ ཝིབྷཱགཏོཏི དྷུཏོ ཝེདིཏབྦོ. དྷུཏཝཱདོ ཝེདིཏབྦོ. དྷུཏདྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱ. དྷུཏངྒཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཀསྶ དྷུཏངྒསེཝནཱ སཔྤཱཡཱཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ དྷུཏོཏི དྷུཏཀིལེསོ ཝཱ པུགྒལོ ཀིལེསདྷུནནོ ཝཱ དྷམྨོ.

དྷུཏཝཱདོཏི ཨེཏྠ པན ཨཏྠི དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ, ཨཏྠི ན དྷུཏོ དྷུཏཝཱདོ, ཨཏྠི ནེཝ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ, ཨཏྠི དྷུཏོ ཙེཝ དྷུཏཝཱདོ ཙ.

ཏཏྠ ཡོ དྷུཏངྒེན ཨཏྟནོ ཀིལེསེ དྷུནི, པརཾ པན དྷུཏངྒེན ན ཨོཝདཏི, ནཱནུསཱསཏི བཱཀུལཏྠེརོ ཝིཡ, ཨཡཾ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ. ཡཐཱཧ, ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ བཱཀུལོ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ’’ཏི. ཡོ པན ན དྷུཏངྒེན ཨཏྟནོ ཀིལེསེ དྷུནི, ཀེཝལཾ ཨཉྙེ དྷུཏངྒེན ཨོཝདཏི ཨནུསཱསཏི ཨུཔནནྡཏྠེརོ ཝིཡ, ཨཡཾ ན དྷུཏོ དྷུཏཝཱདོ. ཡཐཱཧ, ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔནནྡོ སཀྱཔུཏྟོ ན དྷུཏོ དྷུཏཝཱདོ’’ཏི. ཡོ ཨུབྷཡཝིཔནྣོ ལཱལུ༹དཱཡཱི ཝིཡ, ཨཡཾ ནེཝ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ. ཡཐཱཧ, ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ ལཱལུ༹དཱཡཱི ནེཝ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ’’ཏི. ཡོ པན ཨུབྷཡསམྤནྣོ དྷམྨསེནཱཔཏི ཝིཡ, ཨཡཾ དྷུཏོ ཙེཝ དྷུཏཝཱདོ ཙ. ཡཐཱཧ, ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ དྷུཏོ ཙེཝ དྷུཏཝཱདོ ཙཱཏི.

དྷུཏདྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱཏི ཨཔྤིཙྪཏཱ, སནྟུཊྛིཏཱ, སལླེཁཏཱ, པཝིཝེཀཏཱ, ཨིདམཏྠིཏཱཏི ཨིམེ དྷུཏངྒཙེཏནཱཡ པརིཝཱརཀཱ པཉྩ དྷམྨཱ ‘‘ཨཔྤིཙྪཏཾཡེཝ ནིསྶཱཡཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ (ཨ. ནི. ༥.༡༨༡; པརི. ༣༢༥) དྷུཏདྷམྨཱ ནཱམ, ཏཏྠ ཨཔྤིཙྪཏཱ ཙ སནྟུཊྛིཏཱ ཙ ཨལོབྷོ. སལླེཁཏཱ ཙ པཝིཝེཀཏཱ ཙ དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཨནུཔཏནྟི ཨལོབྷེ ཙ ཨམོཧེ ཙ. ཨིདམཏྠིཏཱ ཉཱཎམེཝ. ཏཏྠ ¶ ཙ ཨལོབྷེན པཊིཀྑེཔཝཏྠཱུསུ ལོབྷཾ, ཨམོཧེན ཏེསྭེཝ ཨཱདཱིནཝཔཊིཙྪཱདཀཾ མོཧཾ དྷུནཱཏི. ཨལོབྷེན ཙ ཨནུཉྙཱཏཱནཾ པཊིསེཝནམུཁེན པཝཏྟཾ ཀཱམསུཁཱནུཡོགཾ, ཨམོཧེན དྷུཏངྒེསུ ཨཏིསལླེཁམུཁེན པཝཏྟཾ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཾ དྷུནཱཏི. ཏསྨཱ ཨིམེ དྷམྨཱ དྷུཏདྷམྨཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དྷུཏངྒཱནི ཝེདིཏབྦཱནཱིཏི ཏེརས དྷུཏངྒཱནི ཝེདིཏབྦཱནི པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ…པེ… ནེསཛྫིཀངྒནྟི. ཏཱནི ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི ཙ ཝུཏྟཱནེཝ.

ཀསྶ ¶ དྷུཏངྒསེཝནཱ སཔྤཱཡཱཏི རཱགཙརིཏསྶ ཙེཝ མོཧཙརིཏསྶ ཙ. ཀསྨཱ? དྷུཏངྒསེཝནཱ ཧི དུཀྑཱཔཊིཔདཱ ཙེཝ སལླེཁཝིཧཱརོ ཙ. དུཀྑཱཔཊིཔདཉྩ ནིསྶཱཡ རཱགོ ཝཱུཔསམྨཏི. སལླེཁཾ ནིསྶཱཡ ཨཔྤམཏྟསྶ མོཧོ པཧཱིཡཏི. ཨཱརཉྙིཀངྒརུཀྑམཱུལིཀངྒཔཊིསེཝནཱ ཝཱ ཨེཏྠ དོསཙརིཏསྶཱཔི སཔྤཱཡཱ. ཏཏྠ ཧིསྶ ཨསངྒྷཊྚིཡམཱནསྶ ཝིཧརཏོ དོསོཔི ཝཱུཔསམྨཏཱིཏི ཨཡཾ དྷུཏཱདཱིནཾ ཝིབྷཱགཏོ ཝཎྞནཱ.

སམཱསབྱཱསཏོཏི ཨིམཱནི པན དྷུཏངྒཱནི སམཱསཏོ ཏཱིཎི སཱིསངྒཱནི, པཉྩ ཨསམྦྷིནྣངྒཱནཱིཏི ཨཊྛེཝ ཧོནྟི. ཏཏྠ སཔདཱནཙཱརིཀངྒཾ, ཨེཀཱསནིཀངྒཾ, ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི སཱིསངྒཱནི. སཔདཱནཙཱརིཀངྒཉྷི རཀྑནྟོ པིཎྜཔཱཏིཀངྒམྤི རཀྑིསྶཏི. ཨེཀཱསནིཀངྒཉྩ རཀྑཏོ པཏྟཔིཎྜིཀངྒཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒཱནིཔི སུརཀྑནཱིཡཱནི བྷཝིསྶནྟི. ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒཾ རཀྑནྟསྶ ཀིཾ ཨཏྠི རུཀྑམཱུལིཀངྒཡཐཱསནྠཏིཀངྒེསུ རཀྑིཏབྦཾ ནཱམ. ཨིཏི ཨིམཱནི ཏཱིཎི སཱིསངྒཱནི, ཨཱརཉྙིཀངྒཾ, པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ, ཏེཙཱིཝརིཀངྒཾ, ནེསཛྫིཀངྒཾ, སོསཱནིཀངྒནྟི ཨིམཱནི པཉྩ ཨསམྦྷིནྣངྒཱནི ཙཱཏི ཨཊྛེཝ ཧོནྟི.

པུན དྭེ ཙཱིཝརཔཊིསཾཡུཏྟཱནི, པཉྩ པིཎྜཔཱཏཔཊིསཾཡུཏྟཱནི, པཉྩ སེནཱསནཔཊིསཾཡུཏྟཱནི, ཨེཀཾ ཝཱིརིཡཔཊིསཾཡུཏྟནྟི ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོཝ ཧོནྟི. ཏཏྠ ནེསཛྫིཀངྒཾ ཝཱིརིཡཔཊིསཾཡུཏྟཾ. ཨིཏརཱནི པཱཀཊཱནེཝ.

པུན སབྦཱནེཝ ནིསྶཡཝསེན དྭེ ཧོནྟི པཙྩཡནིསྶིཏཱནི དྭཱདས, ཝཱིརིཡནིསྶིཏཾ ཨེཀནྟི. སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦཝསེནཔི དྭེཡེཝ ཧོནྟི. ཡསྶ ཧི དྷུཏངྒཾ སེཝནྟསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཌྜྷཏི, ཏེན སེཝིཏབྦཱནི. ཡསྶ སེཝཏོ ཧཱཡཏི, ཏེན ན སེཝིཏབྦཱནི. ཡསྶ པན སེཝཏོཔི ཨསེཝཏོཔི ཝཌྜྷཏེཝ, ན ཧཱཡཏི, ཏེནཱཔི པཙྪིམཾ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤནྟེན སེཝིཏབྦཱནི. ཡསྶཱཔི ¶ སེཝཏོཔི ཨསེཝཏོཔི ན ཝཌྜྷཏི, ཏེནཱཔི སེཝིཏབྦཱནིཡེཝ ཨཱཡཏིཾ ཝཱསནཏྠཱཡཱཏི.

ཨེཝཾ སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦཝསེན དུཝིདྷཱནིཔི སབྦཱནེཝ ཙེཏནཱཝསེན ཨེཀཝིདྷཱནི ཧོནྟི. ཨེཀམེཝ ཧི དྷུཏངྒཾ སམཱདཱནཙེཏནཱཏི. ཨཊྛཀཐཱཡམྤི ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཱ ཙེཏནཱ, ཏཾ དྷུཏངྒནྟི ཝདནྟཱི’’ཏི.

བྱཱསཏོ ¶ པན བྷིཀྑཱུནཾ ཏེརས, བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཊྛ, སཱམཎེརཱནཾ དྭཱདས, སིཀྑམཱནསཱམཎེརཱིནཾ སཏྟ, ཨུཔཱསཀཨུཔཱསིཀཱནཾ དྭེཏི དྭཱཙཏྟཱལཱིས ཧོནྟི. སཙེ པན ཨབྦྷོཀཱསེ ཨཱརཉྙིཀངྒསམྤནྣཾ སུསཱནཾ ཧོཏི, ཨེཀོཔི བྷིཀྑུ ཨེཀཔྤཧཱརེན སབྦདྷུཏངྒཱནི པརིབྷུཉྫིཏུཾ སཀྐོཏི. བྷིཀྑུནཱིནཾ པན ཨཱརཉྙིཀངྒཾ ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒཉྩ དྭེཔི སིཀྑཱཔདེནེཝ པཊིཀྑིཏྟཱནི, ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒཾ, རུཀྑམཱུལིཀངྒཾ, སོསཱནིཀངྒནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི དུཔྤརིཧཱརཱནི. བྷིཀྑུནིཡཱ ཧི དུཏིཡིཀཾ ཝིནཱ ཝསིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨེཝརཱུཔེ ཙ ཋཱནེ སམཱནཙྪནྡཱ དུཏིཡིཀཱ དུལླབྷཱ. སཙེཔི ལབྷེཡྻ སཾསཊྛཝིཧཱརཏོ ན མུཙྩེཡྻ. ཨེཝཾ སཏི ཡསྶཏྠཱཡ དྷུཏངྒཾ སེཝེཡྻ, སྭེཝསྶཱ ཨཏྠོ ན སམྤཛྫེཡྻ. ཨེཝཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ པཉྩ ཧཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཊྛེཝ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཡཐཱཝུཏྟེསུ པན ཋཔེཏྭཱ ཏེཙཱིཝརིཀངྒཾ སེསཱནི དྭཱདས སཱམཎེརཱནཾ, སཏྟ སིཀྑམཱནསཱམཎེརཱིནཾ ཝེདིཏབྦཱནི. ཨུཔཱསཀཨུཔཱསིཀཱནཾ པན ཨེཀཱསནིཀངྒཾ, པཏྟཔིཎྜིཀངྒནྟི ཨིམཱནི དྭེ པཏིརཱུཔཱནི ཙེཝ སཀྐཱ ཙ པརིབྷུཉྫིཏུནྟི དྭེ དྷུཏངྒཱནཱིཏི ཨེཝཾ བྱཱསཏོ དྭེཙཏྟཱལཱིས ཧོནྟཱིཏི ཨཡཾ སམཱསབྱཱསཏོ ཝཎྞནཱ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ‘‘སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ’’ཏི ཨིམིསྶཱ གཱཐཱཡ སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱམུཁེན དེསིཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཡེཧི ཨཔྤིཙྪཏཱསནྟུཊྛིཏཱདཱིཧི གུཎེཧི ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ སཱིལསྶ ཝོདཱནཾ ཧོཏི, ཏེསཾ སམྤཱདནཏྠཾ སམཱདཱཏབྦདྷུཏངྒཀཐཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

དྷུཏངྒནིདྡེསོ ནཱམ དུཏིཡོ པརིཙྪེདོ.

༣. ཀམྨཊྛཱནགྒཧཎནིདྡེསོ

༣༨. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཡསྨཱ ཨེཝཾ དྷུཏངྒཔརིཧརཎསམྤཱདིཏེཧི ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིཧི གུཎེཧི པརིཡོདཱཏེ ཨིམསྨིཾ སཱིལེ པཏིཊྛིཏེན ‘‘སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ, ཙིཏྟཾ པཉྙཉྩ བྷཱཝཡ’’ནྟི ཝཙནཏོ ཙིཏྟསཱིསེན ནིདྡིཊྛོ སམཱདྷི བྷཱཝེཏབྦོ. སོ ཙ ཨཏིསངྑེཔདེསིཏཏྟཱ ཝིཉྙཱཏུམྤི ཏཱཝ ན སུཀརོ, པགེཝ བྷཱཝེཏུཾ, ཏསྨཱ ཏསྶ ཝིཏྠཱརཉྩ བྷཱཝནཱནཡཉྩ དསྶེཏུཾ ཨིདཾ པཉྷཱཀམྨཾ ཧོཏི.

ཀོ སམཱདྷི? ཀེནཊྛེན སམཱདྷི? ཀཱནསྶ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནི? ཀཏིཝིདྷོ སམཱདྷི? ཀོ ཙསྶ སཾཀིལེསོ? ཀིཾ ཝོདཱནཾ? ཀཐཾ བྷཱཝེཏབྦོ? སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཀོ ཨཱནིསཾསོཏི?

ཏཏྲིདཾ ཝིསྶཛྫནཾ. ཀོ སམཱདྷཱིཏི སམཱདྷི བཧུཝིདྷོ ནཱནཔྤཀཱརཀོ. ཏཾ སབྦཾ ཝིབྷཱཝཡིཏུཾ ཨཱརབྦྷམཱནཾ ཝིསྶཛྫནཾ ཨདྷིཔྤེཏཉྩེཝ ཨཏྠཾ ན སཱདྷེཡྻ, ཨུཏྟརི ཙ ཝིཀྑེཔཱཡ སཾཝཏྟེཡྻ, ཏསྨཱ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏམེཝ སནྡྷཱཡ ཝདཱམ, ཀུསལཙིཏྟེཀགྒཏཱ སམཱདྷི.

ཀེནཊྛེན སམཱདྷཱིཏི སམཱདྷཱནཊྛེན སམཱདྷི. ཀིམིདཾ སམཱདྷཱནཾ ནཱམ? ཨེཀཱརམྨཎེ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ སམཾ སམྨཱ ཙ ཨཱདྷཱནཾ, ཋཔནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡསྶ དྷམྨསྶཱནུབྷཱཝེན ཨེཀཱརམྨཎེ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ སམཾ སམྨཱ ཙ ཨཝིཀྑིཔམཱནཱ ཨཝིཔྤཀིཎྞཱ ཙ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, ཨིདཾ སམཱདྷཱནནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཀཱནསྶ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎོ སམཱདྷི, ཝིཀྑེཔཝིདྡྷཾསནརསོ, ཨཝིཀམྤནཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ‘‘སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱི’’ཏི ཝཙནཏོ པན སུཁམསྶ པདཊྛཱནཾ.

༣༩. ཀཏིཝིདྷོ ¶ སམཱདྷཱིཏི ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎེན ཏཱཝ ཨེཀཝིདྷོ. ཨུཔཙཱརཨཔྤནཱཝསེན དུཝིདྷོ, ཏཐཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེན སཔྤཱིཏིཀནིཔྤཱིཏིཀཝསེན སུཁསཧགཏཨུཔེཀྑཱསཧགཏཝསེན ཙ. ཏིཝིདྷོ ཧཱིནམཛ྄ཛྷིམཔཎཱིཏཝསེན ¶ , ཏཐཱ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཱདིཝསེན པཱིཏིསཧགཏཱདིཝསེན པརིཏྟམཧགྒཏཔྤམཱཎཝསེན ཙ. ཙཏུབྦིདྷོ དུཀྑཱཔཊིཔདཱདནྡྷཱབྷིཉྙཱདིཝསེན, ཏཐཱ པརིཏྟཔརིཏྟཱརམྨཎཱདིཝསེན ཙཏུཛྷཱནངྒཝསེན ཧཱནབྷཱགིཡཱདིཝསེན ཀཱམཱཝཙརཱདིཝསེན ཨདྷིཔཏིཝསེན ཙ. པཉྩཝིདྷོ པཉྩཀནཡེ པཉྩཛྷཱནངྒཝསེནཱཏི.

སམཱདྷིཨེཀཀདུཀཝཎྞནཱ

ཏཏྠ ཨེཀཝིདྷཀོཊྛཱསོ ཨུཏྟཱནཏྠོཡེཝ. དུཝིདྷཀོཊྛཱསེ ཚནྣཾ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཾ མརཎསྶཏིཡཱ ཨུཔསམཱནུསྶཏིཡཱ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཡ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནསྶཱཏི ཨིམེསཾ ཝསེན ལདྡྷཙིཏྟེཀགྒཏཱ, ཡཱ ཙ ཨཔྤནཱསམཱདྷཱིནཾ པུབྦབྷཱགེ ཨེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི. ‘‘པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ པརིཀམྨཾ པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ཨནནྟརཔཙྩཡེན པཙྩཡོ’’ཏི ཨཱདིཝཙནཏོ པན ཡཱ པརིཀམྨཱནནྟརཱ ཨེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ ཨཔྤནཱསམཱདྷཱིཏི ཨེཝཾ ཨུཔཙཱརཔྤནཱཝསེན དུཝིདྷོ.

དུཏིཡདུཀེ ཏཱིསུ བྷཱུམཱིསུ ཀུསལཙིཏྟེཀགྒཏཱ ལོཀིཡོ སམཱདྷི. ཨརིཡམགྒསམྤཡུཏྟཱ ཨེཀགྒཏཱ ལོཀུཏྟརོ སམཱདྷཱིཏི ཨེཝཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེན དུཝིདྷོ.

ཏཏིཡདུཀེ ཙཏུཀྐནཡེ དྭཱིསུ པཉྩཀནཡེ ཏཱིསུ ཛྷཱནེསུ ཨེཀགྒཏཱ སཔྤཱིཏིཀོ སམཱདྷི. ཨཝསེསེསུ དྭཱིསུ ཛྷཱནེསུ ཨེཀགྒཏཱ ནིཔྤཱིཏིཀོ སམཱདྷི. ཨུཔཙཱརསམཱདྷི པན སིཡཱ སཔྤཱིཏིཀོ, སིཡཱ ནིཔྤཱིཏིཀོཏི ཨེཝཾ སཔྤཱིཏིཀནིཔྤཱིཏིཀཝསེན དུཝིདྷོ.

ཙཏུཏྠདུཀེ ཙཏུཀྐནཡེ ཏཱིསུ པཉྩཀནཡེ ཙཏཱུསུ ཛྷཱནེསུ ཨེཀགྒཏཱ སུཁསཧགཏོ སམཱདྷི. ཨཝསེསསྨིཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏོ སམཱདྷི. ཨུཔཙཱརསམཱདྷི པན སིཡཱ སུཁསཧགཏོ, སིཡཱ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏོཏི ཨེཝཾ སུཁསཧགཏཨུཔེཀྑཱསཧགཏཝསེན དུཝིདྷོ.

སམཱདྷིཏིཀཝཎྞནཱ

ཏིཀེསུ ¶ པཋམཏྟིཀེ པཊིལདྡྷམཏྟོ ཧཱིནོ, ནཱཏིསུབྷཱཝིཏོ མཛ྄ཛྷིམོ, སུབྷཱཝིཏོ ཝསིཔྤཏྟོ པཎཱིཏོཏི ཨེཝཾ ཧཱིནམཛ྄ཛྷིམཔཎཱིཏཝསེན ཏིཝིདྷོ.

དུཏིཡཏྟིཀེ ¶ པཋམཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷི སདྡྷིཾ ཨུཔཙཱརསམཱདྷིནཱ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརོ. པཉྩཀནཡེ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷི ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟོ. ཡོ ཧི ཝིཏཀྐམཏྟེཡེཝ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཝིཙཱརེ ཨདིསྭཱ ཀེཝལཾ ཝིཏཀྐཔྤཧཱནམཏྟཾ ཨཱཀངྑམཱནོ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨཏིཀྐམཏི, སོ ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟཾ སམཱདྷིཾ པཊིལབྷཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཙཏུཀྐནཡེ པན དུཏིཡཱདཱིསུ པཉྩཀནཡེ ཏཏིཡཱདཱིསུ ཏཱིསུ ཛྷཱནེསུ ཨེཀགྒཏཱ ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརོ སམཱདྷཱིཏི ཨེཝཾ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཱདིཝསེན ཏིཝིདྷོ.

ཏཏིཡཏྟིཀེ ཙཏུཀྐནཡེ ཨཱདིཏོ དྭཱིསུ པཉྩཀནཡེ ཙ ཏཱིསུ ཛྷཱནེསུ ཨེཀགྒཏཱ པཱིཏིསཧགཏོ སམཱདྷི. ཏེསྭེཝ ཏཏིཡེ ཙ ཙཏུཏྠེ ཙ ཛྷཱནེ ཨེཀགྒཏཱ སུཁསཧགཏོ སམཱདྷི. ཨཝསཱནེ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏོ. ཨུཔཙཱརསམཱདྷི པན པཱིཏིསུཁསཧགཏོ ཝཱ ཧོཏི ཨུཔེཀྑཱསཧགཏོ ཝཱཏི ཨེཝཾ པཱིཏིསཧགཏཱདིཝསེན ཏིཝིདྷོ.

ཙཏུཏྠཏྟིཀེ ཨུཔཙཱརབྷཱུམིཡཾ ཨེཀགྒཏཱ པརིཏྟོ སམཱདྷི. རཱུཔཱཝཙརཱརཱུཔཱཝཙརཀུསལེ ཨེཀགྒཏཱ མཧགྒཏོ སམཱདྷི. ཨརིཡམགྒསམྤཡུཏྟཱ ཨེཀགྒཏཱ ཨཔྤམཱཎོ སམཱདྷཱིཏི ཨེཝཾ པརིཏྟམཧགྒཏཔྤམཱཎཝསེན ཏིཝིདྷོ.

སམཱདྷིཙཏུཀྐཝཎྞནཱ

ཙཏུཀྐེསུ པཋམཙཏུཀྐེ ཨཏྠི སམཱདྷི དུཀྑཱཔཊིཔདོ དནྡྷཱབྷིཉྙོ, ཨཏྠི དུཀྑཱཔཊིཔདོ ཁིཔྤཱབྷིཉྙོ, ཨཏྠི སུཁཱཔཊིཔདོ དནྡྷཱབྷིཉྙོ, ཨཏྠི སུཁཱཔཊིཔདོ ཁིཔྤཱབྷིཉྙོཏི.

ཏཏྠ པཋམསམནྣཱཧཱརཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཏསྶ ཏསྶ ཛྷཱནསྶ ཨུཔཙཱརཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཱཝ པཝཏྟཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ པཊིཔདཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨུཔཙཱརཏོ པན པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨཔྤནཱ, ཏཱཝ པཝཏྟཱ ¶ པཉྙཱ ཨབྷིཉྙཱཏི ཝུཙྩཏི. སཱ པནེསཱ པཊིཔདཱ ཨེཀཙྩསྶ དུཀྑཱ ཧོཏི, ནཱིཝརཎཱདིཔཙྩནཱིཀདྷམྨསམུདཱཙཱརགཧཎཏཱཡ ཀིཙྪཱ ཨསུཁཱསེཝནཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཙྩསྶ ཏདབྷཱཝེན སུཁཱ. ཨབྷིཉྙཱཔི ཨེཀཙྩསྶ དནྡྷཱ ཧོཏི མནྡཱ ཨསཱིགྷཔྤཝཏྟི. ཨེཀཙྩསྶ ཁིཔྤཱ ཨམནྡཱ སཱིགྷཔྤཝཏྟི.

ཏཏྠ ཡཱནི པརཏོ སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཱནི ཙ པལིབོདྷུཔཙྪེདཱདཱིནི པུབྦཀིཙྩཱནི ཙ ཨཔྤནཱཀོསལླཱནི ཙ ཝཎྞཡིསྶཱམ, ཏེསུ ཡོ ཨསཔྤཱཡསེཝཱི ¶ ཧོཏི, ཏསྶ དུཀྑཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱ ཧོཏི. སཔྤཱཡསེཝིནོ སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱ. ཡོ པན པུབྦབྷཱགེ ཨསཔྤཱཡཾ སེཝིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཔྤཱཡསེཝཱི ཧོཏི, པུབྦབྷཱགེ ཝཱ སཔྤཱཡཾ སེཝིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨསཔྤཱཡསེཝཱི, ཏསྶ ཝོམིསྶཀཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཐཱ པལིབོདྷུཔཙྪེདཱདིཀཾ པུབྦཀིཙྩཾ ཨསམྤཱདེཏྭཱ བྷཱཝནམནུཡུཏྟསྶ དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཧོཏི. ཝིཔརིཡཱཡེན སུཁཱ. ཨཔྤནཱཀོསལླཱནི པན ཨསམྤཱདེནྟསྶ དནྡྷཱ ཨབྷིཉྙཱ ཧོཏི. སམྤཱདེནྟསྶ ཁིཔྤཱ.

ཨཔིཙ ཏཎྷཱཨཝིཛྫཱཝསེན སམཐཝིཔསྶནཱདྷིཀཱརཝསེན ཙཱཔི ཨེཏཱསཾ པབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཎྷཱབྷིབྷཱུཏསྶ ཧི དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཧོཏི. ཨནབྷིབྷཱུཏསྶ སུཁཱ. ཨཝིཛྫཱབྷིབྷཱུཏསྶ ཙ དནྡྷཱ ཨབྷིཉྙཱ ཧོཏི. ཨནབྷིབྷཱུཏསྶ ཁིཔྤཱ. ཡོ ཙ སམཐེ ཨཀཏཱདྷིཀཱརོ, ཏསྶ དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཧོཏི. ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ སུཁཱ. ཡོ པན ཝིཔསྶནཱཡ ཨཀཏཱདྷིཀཱརོ ཧོཏི, ཏསྶ དནྡྷཱ ཨབྷིཉྙཱ ཧོཏི, ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ ཁིཔྤཱ. ཀིལེསིནྡྲིཡཝསེན ཙཱཔི ཨེཏཱསཾ པབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཏིབྦཀིལེསསྶ ཧི མུདིནྡྲིཡསྶ དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཧོཏི དནྡྷཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱ, ཏིཀྑིནྡྲིཡསྶ པན ཁིཔྤཱ ཨབྷིཉྙཱ. མནྡཀིལེསསྶ ཙ མུདིནྡྲིཡསྶ སུཁཱ པཊིཔདཱ ཧོཏི དནྡྷཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱ. ཏིཀྑིནྡྲིཡསྶ པན ཁིཔྤཱ ཨབྷིཉྙཱཏི.

ཨིཏི ཨིམཱསུ པཊིཔདཱཨབྷིཉྙཱསུ ཡོ པུགྒལོ དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱཡ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡ སམཱདྷིཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏསྶ སོ སམཱདྷི དུཀྑཱཔཊིཔདོ དནྡྷཱབྷིཉྙོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེས ནཡོ སེསཏྟཡེཔཱིཏི ཨེཝཾ དུཀྑཱཔཊིཔདཱདནྡྷཱབྷིཉྙཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ.

དུཏིཡཙཏུཀྐེ ཨཏྠི སམཱདྷི པརིཏྟོ པརིཏྟཱརམྨཎོ, ཨཏྠི པརིཏྟོ ཨཔྤམཱཎཱརམྨཎོ, ཨཏྠི ཨཔྤམཱཎོ པརིཏྟཱརམྨཎོ, ཨཏྠི ཨཔྤམཱཎོ ཨཔྤམཱཎཱརམྨཎོཏི. ཏཏྠ ཡོ སམཱདྷི ཨཔྤགུཎོ ¶ ཨུཔརིཛྷཱནསྶ པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཡཾ པརིཏྟོ. ཡོ པན ཨཝཌྜྷིཏེ ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟོ, ཨཡཾ པརིཏྟཱརམྨཎོ. ཡོ པགུཎོ སུབྷཱཝིཏོ, ཨུཔརིཛྷཱནསྶ པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ སཀྐོཏི, ཨཡཾ ཨཔྤམཱཎོ. ཡོ ཙ ཝཌྜྷིཏེ ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟོ, ཨཡཾ ཨཔྤམཱཎཱརམྨཎོ. ཝུཏྟལཀྑཎཝོམིསྶཏཱཡ པན ཝོམིསྶཀནཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ པརིཏྟཔརིཏྟཱརམྨཎཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ.

ཏཏིཡཙཏུཀྐེ ¶ ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎཱནཾ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཔཱིཏིསུཁསམཱདྷཱིནཾ ཝསེན པཉྩངྒིཀཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ, ཏཏོ ཝཱུཔསནྟཝིཏཀྐཝིཙཱརཾ ཏིཝངྒིཀཾ དུཏིཡཾ, ཏཏོ ཝིརཏྟཔཱིཏིཀཾ དུཝངྒིཀཾ ཏཏིཡཾ, ཏཏོ པཧཱིནསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱསཧིཏསྶ སམཱདྷིནོ ཝསེན དུཝངྒིཀཾ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨངྒབྷཱུཏཱ ཙཏྟཱརོ སམཱདྷཱི ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཙཏུཛྷཱནངྒཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ.

ཙཏུཏྠཙཏུཀྐེ ཨཏྠི སམཱདྷི ཧཱནབྷཱགིཡོ, ཨཏྠི ཋིཏིབྷཱགིཡོ, ཨཏྠི ཝིསེསབྷཱགིཡོ, ཨཏྠི ནིབྦེདྷབྷཱགིཡོ. ཏཏྠ པཙྩནཱིཀསམུདཱཙཱརཝསེན ཧཱནབྷཱགིཡཏཱ, ཏདནུདྷམྨཏཱཡ སཏིཡཱ སཎྛཱནཝསེན ཋིཏིབྷཱགིཡཏཱ, ཨུཔརིཝིསེསཱདྷིགམཝསེན ཝིསེསབྷཱགིཡཏཱ, ནིབྦིདཱསཧགཏསཉྙཱམནསིཀཱརསམུདཱཙཱརཝསེན ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཏཱ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཐཱཧ, ‘‘པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ལཱབྷིཾ ཀཱམསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཧཱནབྷཱགིནཱི པཉྙཱ. ཏདནུདྷམྨཏཱ སཏི སནྟིཊྛཏི ཋིཏིབྷཱགིནཱི པཉྙཱ. ཨཝིཏཀྐསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཝིསེསབྷཱགིནཱི པཉྙཱ. ནིབྦིདཱསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཝིརཱགཱུཔསཉྷིཏཱ ནིབྦེདྷབྷཱགིནཱི པཉྙཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༧༩༩). ཏཱཡ པན པཉྙཱཡ སམྤཡུཏྟཱ སམཱདྷཱིཔི ཙཏྟཱརོ ཧོནྟཱིཏི. ཨེཝཾ ཧཱནབྷཱགིཡཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ.

པཉྩམཙཏུཀྐེ ཀཱམཱཝཙརོ སམཱདྷི, རཱུཔཱཝཙརོ སམཱདྷི, ཨརཱུཔཱཝཙརོ སམཱདྷི, ཨཔརིཡཱཔནྣོ སམཱདྷཱིཏི ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ སམཱདྷཱི. ཏཏྠ སབྦཱཔི ཨུཔཙཱརེཀགྒཏཱ ཀཱམཱཝཙརོ སམཱདྷི. ཏཐཱ རཱུཔཱཝཙརཱདིཀུསལཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཨིཏརེ ཏཡོཏི ཨེཝཾ ཀཱམཱཝཙརཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ.

ཚཊྛཙཏུཀྐེ ‘‘ཚནྡཾ ཙེ བྷིཀྑུ ཨདྷིཔཏིཾ ཀརིཏྭཱ ལབྷཏི སམཱདྷིཾ, ལབྷཏི ཙིཏྟསྶེཀགྒཏཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཚནྡསམཱདྷི…པེ… ཝཱིརིཡཾ ཙེ བྷིཀྑུ…པེ… ཙིཏྟཾ ཙེ བྷིཀྑུ…པེ… ཝཱིམཾསཾ ཙེ བྷིཀྑུ ཨདྷིཔཏིཾ ཀརིཏྭཱ ལབྷཏི སམཱདྷིཾ, ལབྷཏི ཙིཏྟསྶེཀགྒཏཾ ¶ , ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝཱིམཾསཱསམཱདྷཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༤༣༢; སཾ. ནི. ༣.༨༢༥) ཨེཝཾ ཨདྷིཔཏིཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ.

པཉྩཀེ ¶ ཡཾ ཙཏུཀྐབྷེདེ ཝུཏྟཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ, ཏཾ ཝིཏཀྐམཏྟཱཏིཀྐམེན དུཏིཡཾ, ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱཏིཀྐམེན ཏཏིཡནྟི ཨེཝཾ དྭིདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ པཉྩ ཛྷཱནཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཏེསཾ ཨངྒབྷཱུཏཱ ཙ པཉྩ སམཱདྷཱིཏི ཨེཝཾ པཉྩཛྷཱནངྒཝསེན པཉྩཝིདྷཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༤༠. ཀོ ཙསྶ སཾཀིལེསོ ཀིཾ ཝོདཱནནྟི ཨེཏྠ པན ཝིསྶཛྫནཾ ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟམེཝ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ ‘‘སཾཀིལེསནྟི ཧཱནབྷཱགིཡོ དྷམྨོ. ཝོདཱནནྟི ཝིསེསབྷཱགིཡོ དྷམྨོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༢༨). ཏཏྠ ‘‘པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ལཱབྷིཾ ཀཱམསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཧཱནབྷཱགིནཱི པཉྙཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༧༩༩) ཨིམིནཱ ནཡེན ཧཱནབྷཱགིཡདྷམྨོ ཝེདིཏབྦོ. ‘‘ཨཝིཏཀྐསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཝིསེསབྷཱགིནཱི པཉྙཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༧༩༩) ཨིམིནཱ ནཡེན ཝིསེསབྷཱགིཡདྷམྨོ ཝེདིཏབྦོ.

དསཔལིབོདྷཝཎྞནཱ

༤༡. ཀཐཾ བྷཱཝེཏབྦོཏི ཨེཏྠ པན ཡོ ཏཱཝ ཨཡཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེན དུཝིདྷོཏིཨཱདཱིསུ ཨརིཡམགྒསམྤཡུཏྟོ སམཱདྷི ཝུཏྟོ, ཏསྶ བྷཱཝནཱནཡོ པཉྙཱབྷཱཝནཱནཡེནེཝ སངྒཧིཏོ. པཉྙཱཡ ཧི བྷཱཝིཏཱཡ སོ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝཾ བྷཱཝེཏབྦོཏི ན ཀིཉྩི ཝིསུཾ ཝདཱམ.

ཡོ པནཱཡཾ ལོཀིཡོ, སོ ཝུཏྟནཡེན སཱིལཱནི ཝིསོདྷེཏྭཱ སུཔརིསུདྡྷེ སཱིལེ པཏིཊྛིཏེན ཡྭཱསྶ དསསུ པལིབོདྷེསུ པལིབོདྷོ ཨཏྠི, ཏཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙརིཡཱནུཀཱུལཾ ཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨཉྙཏརཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཨནནུརཱུཔཾ ཝིཧཱརཾ པཧཱཡ ཨནུརཱུཔེ ཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟེན ཁུདྡཀཔལིབོདྷུཔཙྪེདཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ བྷཱཝནཱཝིདྷཱནཾ ཨཔརིཧཱཔེནྟེན བྷཱཝེཏབྦོཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ.

ཨཡཾ ¶ པན ཝིཏྠཱརོ, ཡཾ ཏཱཝ ཝུཏྟཾ ‘‘ཡྭཱསྶ དསསུ པལིབོདྷེསུ པལིབོདྷོ ཨཏྠི, ཏཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ’’ཏི, ཨེཏྠ –

ཨཱཝཱསོ ཙ ཀུལཾ ལཱབྷོ, གཎོ ཀམྨཉྩ པཉྩམཾ;

ཨདྡྷཱནཾ ཉཱཏི ཨཱབཱདྷོ, གནྠོ ཨིདྡྷཱིཏི ཏེ དསཱཏི. –

ཨིམེ ¶ དས པལིབོདྷཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཨཱཝཱསོཡེཝ ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ. ཨེས ནཡོ ཀུལཱདཱིསུ.

ཏཏྠ ཨཱཝཱསོཏི ཨེཀོཔི ཨོཝརཀོ ཝུཙྩཏི ཨེཀམྤི པརིཝེཎཾ སཀལོཔི སངྒྷཱརཱམོ. སྭཱཡཾ ན སབྦསྶེཝ པལིབོདྷོ ཧོཏི. ཡོ པནེཏྠ ནཝཀམྨཱདཱིསུ ཨུསྶུཀྐཾ ཝཱ ཨཱཔཛྫཏི, བཧུབྷཎྜསནྣིཙཡོ ཝཱ ཧོཏི, ཡེན ཀེནཙི ཝཱ ཀཱརཎེན ཨཔེཀྑཝཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ, ཏསྶེཝ པལིབོདྷོ ཧོཏི, ན ཨིཏརསྶ.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – དྭེ ཀིར ཀུལཔུཏྟཱ ཨནུརཱདྷཔུརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཐཱུཔཱརཱམེ པབྦཛིཾསུ. ཏེསུ ཨེཀོ དྭེ མཱཏིཀཱ པགུཎཱ ཀཏྭཱ པཉྩཝསྶིཀོ ཧུཏྭཱ པཝཱརེཏྭཱ པཱཙིནཁཎྜརཱཛིཾ ནཱམ གཏོ. ཨེཀོ ཏཏྠེཝ ཝསཏི. པཱཙིནཁཎྜརཱཛིགཏོ ཏཏྠ ཙིརཾ ཝསིཏྭཱ ཐེརོ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘པཊིསལླཱནསཱརུཔྤམིདཾ ཋཱནཾ, ཧནྡ ནཾ སཧཱཡཀསྶཱཔི ཨཱརོཙེམཱི’’ཏི. ཏཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཐཱུཔཱརཱམཾ པཱཝིསི. པཝིསནྟཾཡེཝ ཙ ནཾ དིསྭཱ སམཱནཝསྶིཀཏྠེརོ པཙྩུགྒནྟྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཏྟཾ ཨཀཱསི. ཨཱགནྟུཀཏྠེརོ སེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིདཱནི མེ སཧཱཡོ སཔྤིཾ ཝཱ ཕཱཎིཏཾ ཝཱ པཱནཀཾ ཝཱ པེསེསྶཏི. ཨཡཉྷི ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཙིརནིཝཱསཱི’’ཏི. སོ རཏྟིཾ ཨལདྡྷཱ པཱཏོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིདཱནི ཨུཔཊྛཱཀེཧི གཧིཏཾ ཡཱགུཁཛྫཀཾ པེསེསྶཏཱི’’ཏི. ཏམྤི ཨདིསྭཱ ‘‘པཧིཎནྟཱ ནཏྠི, པཝིཊྛསྶ མཉྙེ དསྶཏཱི’’ཏི པཱཏོཝ ཏེན སདྡྷིཾ གཱམཾ པཱཝིསི. ཏེ དྭེ ཨེཀཾ ཝཱིཐིཾ ཙརིཏྭཱ ཨུལུ༹ངྐམཏྟཾ ཡཱགུཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ པིཝིཾསུ. ཏཏོ ཨཱགནྟུཀོ ཙིནྟེསི ‘‘ནིབདྡྷཡཱགུ མཉྙེ ནཏྠི, བྷཏྟཀཱལེ ཨིདཱནི མནུསྶཱ པཎཱིཏཾ བྷཏྟཾ དསྶནྟཱི’’ཏི, ཏཏོ བྷཏྟཀཱལེཔི པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ལདྡྷམེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨིཏརོ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, སབྦཀཱལཾ ཨེཝཾ ཡཱཔེཐཱ’’ཏི? ཨཱམཱཝུསོཏི. བྷནྟེ, པཱཙིནཁཎྜརཱཛི ཕཱསུཀཱ, ཏཏྠ གཙྪཱམཱཏི. ཐེརོ ནགརཏོ ¶ དཀྑིཎདྭཱརེན ནིཀྑམནྟོ ཀུམྦྷཀཱརགཱམམགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཨིཏརོ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ པན, བྷནྟེ, ཨིམཾ མགྒཾ པཊིཔནྣཏྠཱ’’ཏི? ནནུ ཏྭམཱཝུསོ, པཱཙིནཁཎྜརཱཛིཡཱ ཝཎྞཾ ཨབྷཱསཱིཏི? ཀིཾ པན, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཝསིཏཊྛཱནེ ན ཀོཙི ཨཏིརེཀཔརིཀྑཱརོ ཨཏྠཱིཏི? ཨཱམཱཝུསོ མཉྩཔཱིཋཾ སངྒྷིཀཾ, ཏཾ པཊིསཱམིཏམེཝ, ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ནཏྠཱིཏི. མཡ྄ཧཾ པན, བྷནྟེ ¶ , ཀཏྟརདཎྜོ ཏེལནཱལི༹ ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཱ ཙ ཏཏྠེཝཱཏི. ཏཡཱཝུསོ, ཨེཀདིཝསཾ ཝསིཏྭཱ ཨེཏྟཀཾ ཋཔིཏནྟི? ཨཱམ, བྷནྟེ. སོ པསནྣཙིཏྟོ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱདིསཱནཾ, བྷནྟེ, སབྦཏྠ ཨརཉྙཝཱསོཡེཝ. ཐཱུཔཱརཱམོ ཙཏུནྣཾ བུདྡྷཱནཾ དྷཱཏུནིདྷཱནཊྛཱནཾ, ལོཧཔཱསཱདེ སཔྤཱཡཾ དྷམྨསྶཝནཾ མཧཱཙེཏིཡདསྶནཾ ཐེརདསྶནཉྩ ལབྦྷཏི, བུདྡྷཀཱལོ ཝིཡ པཝཏྟཏི. ཨིདྷེཝ ཏུམྷེ ཝསཐཱ’’ཏི དུཏིཡདིཝསེ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ སཡམེཝ ཨགམཱསཱིཏི. ཨཱིདིསསྶ ཨཱཝཱསོ ན པལིབོདྷོ ཧོཏི.

ཀུལནྟི ཉཱཏིཀུལཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀཀུལཾ ཝཱ. ཨེཀཙྩསྶ ཧི ཨུཔཊྛཱཀཀུལམྤི ‘‘སུཁིཏེསུ སུཁིཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༨༨༨; སཾ. ནི. ༤.༢༤༡) ནཡེན སཾསཊྛསྶ ཝིཧརཏོ པལིབོདྷོ ཧོཏི, སོ ཀུལམཱནུསཀེཧི ཝིནཱ དྷམྨསྶཝནཱཡ སཱམནྟཝིཧཱརམྤི ན གཙྪཏི. ཨེཀཙྩསྶ མཱཏཱཔིཏརོཔི པལིབོདྷཱ ན ཧོནྟི, ཀོརཎྜཀཝིཧཱརཝཱསིཏྠེརསྶ བྷཱགིནེཡྻདཧརབྷིཀྑུནོ ཝིཡ.

སོ ཀིར ཨུདྡེསཏྠཾ རོཧཎཾ ཨགམཱསི. ཐེརབྷགིནཱིཔི ཨུཔཱསིཀཱ སདཱ ཐེརཾ ཏསྶ པཝཏྟིཾ པུཙྪཏི. ཐེརོ ཨེཀདིཝསཾ དཧརཾ ཨཱནེསྶཱམཱིཏི རོཧཎཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. དཧརོཔི ‘‘ཙིརཾ མེ ཨིདྷ ཝུཏྠཾ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ དཱནི པསྶིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཙ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི རོཧཎཏོ ནིཀྑམི. ཏེ ཨུབྷོཔི གངྒཱཏཱིརེ སམཱགཙྪིཾསུ. སོ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཐེརསྶ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ ཡཱསཱི’’ཏི པུཙྪིཏོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཐེརོ སུཊྛུ ཏེ ཀཏཾ, ཨུཔཱསིཀཱཔི སདཱ པུཙྪཏི, ཨཧམྤི ཨེཏདཏྠམེཝ ཨཱགཏོ, གཙྪ ཏྭཾ, ཨཧཾ པན ཨིདྷེཝ ཨིམཾ ཝསྶཾ ཝསིསྶཱམཱིཏི ཏཾ ཨུཡྻོཛེསི. སོ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེཡེཝ ཏཾ ཝིཧཱརཾ པཏྟོ. སེནཱསནམྤིསྶ པིཏརཱ ཀཱརིཏམེཝ པཏྟཾ.

ཨཐསྶ པིཏཱ དུཏིཡདིཝསེ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀསྶ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནཾ པཏྟ’’ནྟི པུཙྪནྟོ ‘‘ཨཱགནྟུཀསྶ དཧརསྶཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ¶ སེནཱསནེ ཝསྶཾ ཨུཔགཏསྶ ཝཏྟཾ ཨཏྠཱི’’ཏི. ཀིཾ ཨུཔཱསཀཱཏི? ཏེམཱསཾ ཨམྷཱཀཾཡེཝ གྷརེ བྷིཀྑཾ གཧེཏྭཱ པཝཱརེཏྭཱ གམནཀཱལེ ཨཱཔུཙྪིཏབྦནྟི. སོ ཏུཎྷིབྷཱཝེན ཨདྷིཝཱསེསི. ཨུཔཱསཀོཔི གྷརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཝཱསེ ཨེཀོ ¶ ཨཱགནྟུཀོ ཨཡྻོ ཨུཔགཏོ སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔཱསིཀཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པཎཱིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ པཊིཡཱདེསི. དཧརོཔི བྷཏྟཀཱལེ ཉཱཏིགྷརཾ ཨགམཱསི. ན ནཾ ཀོཙི སཉྫཱནི.

སོ ཏེམཱསམྤི ཏཏྠ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཝསྶཾཝུཏྠོ ‘‘ཨཧཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཔུཙྪི. ཨཐསྶ ཉཱཏཀཱ ‘‘སྭེ, བྷནྟེ, གཙྪཐཱ’’ཏི དུཏིཡདིཝསེ གྷརེཡེཝ བྷོཛེཏྭཱ ཏེལནཱལི༹ཾ པཱུརེཏྭཱ ཨེཀཾ གུལ༹པིཎྜཾ ནཝཧཏྠཉྩ སཱཊཀཾ དཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ རོཧཎཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི.

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོཔིསྶ པཝཱརེཏྭཱ པཊིཔཐཾ ཨཱགཙྪནྟོ པུབྦེ དིཊྛཊྛཱནེཡེཝ ཏཾ ཨདྡས. སོ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཐེརསྶ ཝཏྟཾ ཨཀཱསི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ, བྷདྡམུཁ, དིཊྛཱ ཏེ ཨུཔཱསིཀཱ’’ཏི? སོ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཏེན ཏེལེན ཐེརསྶ པཱདེ མཀྑེཏྭཱ གུལེ༹ན པཱནཀཾ ཀཏྭཱ ཏམྤི སཱཊཀཾ ཐེརསྶེཝ དཏྭཱ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, རོཧཎཾཡེཝ སཔྤཱཡ’’ནྟི ཨགམཱསི. ཐེརོཔི ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཏིཡདིཝསེ ཀོརཎྜཀགཱམཾ པཱཝིསི.

ཨུཔཱསིཀཱཔི ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཱཏཱ མམ པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི སདཱ མགྒཾ ཨོལོཀཡམཱནཱཝ ཏིཊྛཏི. སཱ ཏཾ ཨེཀཀམེཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཏོ མེ མཉྙེ པུཏྟོ, ཨཡཾ ཐེརོ ཨེཀཀོཝ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི ཐེརསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཏིཏྭཱ པརིདེཝམཱནཱ རོདི. ཐེརོ ‘‘ནཱུན དཧརོ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ཨཏྟཱནཾ ཨཛཱནཱཔེཏྭཱཝ གཏོ’’ཏི ཏཾ སམསྶཱསེཏྭཱ སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ པཏྟཏྠཝིཀཏོ ཏཾ སཱཊཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དསྶེཏི.

ཨུཔཱསིཀཱ པསཱིདིཏྭཱ པུཏྟེན གཏདིསཱབྷིམུཁཱ ཨུརེན ནིཔཛྫིཏྭཱ ནམསྶམཱནཱ ཨཱཧ – ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟསདིསཾ ཝཏ མཉྙེ བྷིཀྑུཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཱ རཐཝིནཱིཏཔཊིཔདཾ (མ. ནི. ༡.༢༥༢ ཨཱདཡོ), ནཱལཀཔཊིཔདཾ (སུ. ནི. ༦༨༤ ཨཱདཡོ), ཏུཝཊྚཀཔཊིཔདཾ (སུ. ནི. ༩༢༡ ཨཱདཡོ), ཙཏུཔཙྩཡསནྟོསབྷཱཝནཱརཱམཏཱདཱིཔཀཾ མཧཱཨརིཡཝཾསཔཊིཔདཉྩ (ཨ. ནི. ༤.༢༨; དཱི. ནི. ༣.༣༠༩) དེསེསི ¶ . ཝིཛཱཏམཱཏུཡཱ ནཱམ གེཧེ ཏེམཱསཾ བྷུཉྫམཱནོཔི ‘ཨཧཾ ¶ པུཏྟོ ཏྭཾ མཱཏཱ’ཏི ན ཝཀྑཏི, ཨཧོ ཨཙྪརིཡམནུསྶོ’’ཏི. ཨེཝརཱུཔསྶ མཱཏཱཔིཏརོཔི པལིབོདྷཱ ན ཧོནྟི, པགེཝ ཨཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཀཀུལ’’ནྟི.

ལཱབྷོཏི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ. ཏེ ཀཐཾ པལིབོདྷཱ ཧོནྟི? པུཉྙཝནྟསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ གཏགཏཊྛཱནེ མནུསྶཱ མཧཱཔརིཝཱརེ པཙྩཡེ དེནྟི. སོ ཏེསཾ ཨནུམོདེནྟོ དྷམྨཾ དེསེནྟོ སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཨོཀཱསཾ ལབྷཏི. ཨརུཎུགྒམནཏོ ཡཱཝ པཋམཡཱམོ, ཏཱཝ མནུསྶསཾསགྒོ ན ཨུཔཙྪིཛྫཏི. པུན བལཝཔཙྩཱུསེཡེཝ བཱཧུལླིཀཔིཎྜཔཱཏིཀཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀོ ཨུཔཱསཀོ ཨུཔཱསིཀཱ ཨམཙྩོ ཨམཙྩདྷཱིཏཱ ཏུམྷཱཀཾ དསྶནཀཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི, སོ གཎྷཱཝུསོ, པཏྟཙཱིཝརནྟི གམནསཛྫོཝ ཧོཏཱིཏི ནིཙྩབྱཱཝཊོ, ཏསྶེཝ ཏེ པཙྩཡཱ པལིབོདྷཱ ཧོནྟི. ཏེན གཎཾ པཧཱཡ ཡཏྠ ནཾ ན ཛཱནནྟི, ཏཏྠ ཨེཀཀེན ཙརིཏབྦཾ. ཨེཝཾ སོ པལིབོདྷོ ཨུཔཙྪིཛྫཏཱིཏི.

གཎོཏི སུཏྟནྟིཀགཎོ ཝཱ ཨཱབྷིདྷམྨིཀགཎོ ཝཱ, ཡོ ཏསྶ ཨུདྡེསཾ ཝཱ པརིཔུཙྪཾ ཝཱ དེནྟོ སམཎདྷམྨསྶ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, ཏསྶེཝ གཎོ པལིབོདྷོ ཧོཏི, ཏེན སོ ཨེཝཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏབྦོ. སཙེ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུ གཧིཏཾ ཧོཏི, ཨཔྤཾ ཨཝསིཊྛཾ, ཏཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏབྦཾ. སཙེ ཨཔྤཾ གཧིཏཾ, བཧུ ཨཝསིཊྛཾ, ཡོཛནཏོ པརཾ ཨགནྟྭཱ ཨནྟོཡོཛནཔརིཙྪེདེ ཨཉྙཾ གཎཝཱཙཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིམེ ཨཱཡསྨཱ ཨུདྡེསཱདཱིཧི སངྒཎྷཏཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ ཨལབྷམཱནེན ‘‘མཡ྄ཧམཱཝུསོ, ཨེཀཾ ཀིཙྩཾ ཨཏྠི, ཏུམྷེ ཡཐཱཕཱསུཀཊྛཱནཱནི གཙྪཐཱ’’ཏི གཎཾ པཧཱཡ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀཏྟབྦནྟི.

ཀམྨནྟི ནཝཀམྨཾ. ཏཾ ཀརོནྟེན ཝཌྜྷཀཱིཨཱདཱིཧི ལདྡྷཱལདྡྷཾ ཛཱནིཏབྦཾ, ཀཏཱཀཏེ ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔཛྫིཏབྦནྟི སབྦདཱ པལིབོདྷོ ཧོཏི. སོཔི ཨེཝཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏབྦོ, སཙེ ཨཔྤཾ ཨཝསིཊྛཾ ཧོཏི ནིཊྛཔེཏབྦཾ. སཙེ བཧུ, སངྒྷིཀཉྩེ ནཝཀམྨཾ, སངྒྷསྶ ཝཱ སངྒྷབྷཱརཧཱརཀབྷིཀྑཱུནཾ ཝཱ ནིཡྻཱདེཏབྦཾ. ཨཏྟནོ སནྟཀཉྩེ, ཨཏྟནོ བྷཱརཧཱརཀཱནཾ ནིཡྻཱདེཏབྦཾ. ཏཱདིསེ ཨལབྷནྟེན སངྒྷསྶ པརིཙྩཛིཏྭཱ གནྟབྦནྟི.

ཨདྡྷཱནནྟི ¶ མགྒགམནཾ. ཡསྶ ཧི ཀཏྠཙི པབྦཛྫཱཔེཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, པཙྩཡཛཱཏཾ ཝཱ ¶ ཀིཉྩི ལདྡྷབྦཾ ཧོཏི. སཙེ ཏཾ ཨལབྷནྟོ ན སཀྐོཏི ཨདྷིཝཱསེཏུཾ, ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟསྶཔི གམིཀཙིཏྟཾ ནཱམ དུཔྤཊིཝིནོདནཱིཡཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ གནྟྭཱ ཏཾ ཀིཙྩཾ ཏཱིརེཏྭཱཝ སམཎདྷམྨེ ཨུསྶུཀྐཾ ཀཱཏབྦནྟི.

ཉཱཏཱིཏི ཝིཧཱརེ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡསདྡྷིཝིཧཱརིཀཨནྟེཝཱསིཀསམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀསམཱནཱཙརིཡཀཱ, གྷརེ མཱཏཱ པིཏཱ བྷཱཏཱཏི ཨེཝམཱདིཀཱ. ཏེ གིལཱནཱ ཨིམསྶ པལིབོདྷཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ སོ པལིབོདྷོ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ ཏེསཾ པཱཀཏིཀཀརཎེན ཨུཔཙྪིནྡིཏབྦོ.

ཏཏྠ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཏཱཝ གིལཱནོ སཙེ ལཧུཾ ན ཝུཊྛཱཏི, ཡཱཝཛཱིཝམྤི པཊིཛགྒིཏབྦོ. ཏཐཱ པབྦཛྫཱཙརིཡོ ཨུཔསམྤདཱཙརིཡོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཨུཔསམྤཱདིཏཔབྦཱཛིཏཨནྟེཝཱསིཀསམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱ ཙ. ནིསྶཡཱཙརིཡཨུདྡེསཱཙརིཡནིསྶཡནྟེཝཱསིཀཨུདྡེསནྟེཝཱསིཀསམཱནཱཙརིཡཀཱ པན ཡཱཝ ནིསྶཡཨུདྡེསཱ ཨནུཔཙྪིནྣཱ, ཏཱཝ པཊིཛགྒིཏབྦཱ. པཧོནྟེན ཏཏོ ཨུདྡྷམྤི པཊིཛགྒིཏབྦཱ ཨེཝ. མཱཏཱཔིཏཱུསུ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཝིཡ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེཔི ཧི ཏེ རཛྫེ ཋིཏཱ ཧོནྟི, པུཏྟཏོ ཙ ཨུཔཊྛཱནཾ པཙྩཱསཱིསནྟི, ཀཱཏབྦམེཝ. ཨཐ ཏེསཾ བྷེསཛྫཾ ནཏྠི, ཨཏྟནོ སནྟཀཾ དཱཏབྦཾ. ཨསཏི བྷིཀྑཱཙརིཡཱཡ པརིཡེསིཏྭཱཔི དཱཏབྦམེཝ. བྷཱཏུབྷགིནཱིནཾ པན ཏེསཾ སནྟཀམེཝ ཡོཛེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སཙེ ནཏྠི ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཏཱཝཀཱལིཀཾ དཏྭཱ པཙྪཱ ལབྷནྟེན གཎྷིཏབྦཾ. ཨལབྷནྟེན ན ཙོདེཏབྦཱ. ཨཉྙཱཏཀསྶ བྷགིནིསཱམིཀསྶ བྷེསཛྫཾ ནེཝ ཀཱཏུཾ ན དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ སཱམིཀསྶ དེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པན བྷགིནིཡཱ དཱཏབྦཾ. བྷཱཏུཛཱཡཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེསཾ པན པུཏྟཱ ཨིམསྶ ཉཱཏཀཱ ཨེཝཱཏི ཏེསཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི.

ཨཱབཱདྷོཏི ཡོཀོཙི རོགོ. སོ བཱདྷཡམཱནོ པལིབོདྷོ ཧོཏི, ཏསྨཱ བྷེསཛྫཀརཎེན ཨུཔཙྪིནྡིཏབྦོ. སཙེ པན ཀཏིཔཱཧཾ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟསྶཔི ན ཝཱུཔསམྨཏི, ནཱཧཾ ཏུཡ྄ཧཾ དཱསོ, ན བྷཊཀོ, ཏཾཡེཝ ¶ ཧི པོསེནྟོ ཨནམཏགྒེ སཾསཱརཝཊྚེ དུཀྑཾ པཏྟོཏི ཨཏྟབྷཱཝཾ གརཧིཏྭཱ སམཎདྷམྨོ ཀཱཏབྦོཏི.

གནྠོཏི ¶ པརིཡཏྟིཧརཎཾ. ཏཾ སཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིཧི ནིཙྩབྱཱཝཊསྶ པལིབོདྷོ ཧོཏི, ན ཨིཏརསྶ. ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི –

མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀདེཝཏྠེརོ ཀིར མལཡཝཱསིདེཝཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཡཱཙི. ཐེརོ ཀཱིདིསོསི, ཨཱཝུསོ, པརིཡཏྟིཡནྟི པུཙྪི. མཛ྄ཛྷིམོ མེ, བྷནྟེ, པགུཎོཏི. ཨཱཝུསོ, མཛ྄ཛྷིམོ ནཱམེསོ དུཔྤརིཧཱརོ, མཱུལཔཎྞཱསཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱསཀོ ཨཱགཙྪཏི, ཏཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ ཨུཔརིཔཎྞཱསཀོ. ཀུཏོ ཏུཡ྄ཧཾ ཀམྨཊྛཱནནྟི? བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ ལབྷིཏྭཱ པུན ན ཨོལོཀེསྶཱམཱིཏི ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝསྶཱནི སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཀཏྭཱ ཝཱིསཏིམེ ཝསྶེ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡཏྠཱཡ ཨཱགཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ‘‘ཝཱིསཏི མེ, ཨཱཝུསོ, ཝསྶཱནི པརིཡཏྟིཾ ཨནོལོཀེནྟསྶ, ཨཔིཙ ཁོ ཀཏཔརིཙཡོ ཨཧམེཏྠ ཨཱརབྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པརིཡོསཱནཱ ཨེཀབྱཉྫནེཔིསྶ ཀངྑཱ ནཱཧོསི.

ཀརུལི༹ཡགིརིཝཱསཱིནཱགཏྠེརོཔི ཨཊྛཱརསཝསྶཱནི པརིཡཏྟིཾ ཚཌྜེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ དྷཱཏུཀཐཾ ཨུདྡིསི. ཏེསཾ གཱམཝཱསིཀཏྠེརེཧི སདྡྷིཾ སཾསནྡེནྟཱནཾ ཨེཀཔཉྷོཔི ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱགཏོ ནཱཧོསི.

མཧཱཝིཧཱརེཔི ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ ནཱམ ཨཊྛཀཐཾ ཨནུགྒཧེཏྭཱཝ པཉྩནིཀཱཡམཎྜལེ ཏཱིཎི པིཊཀཱནི པརིཝཏྟེསྶཱམཱིཏི སུཝཎྞབྷེརིཾ པཧརཱཔེསི. བྷིཀྑུསངྒྷོ ཀཏམཱཙརིཡཱནཾ ཨུགྒཧོ, ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡུགྒཧཉྙེཝ ཝདཏུ, ཨིཏརཐཱ ཝཏྟུཾ ན དེམཱཏི ཨཱཧ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོཔི ནཾ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱནམཱགཏཾ པུཙྪི ‘‘ཏྭམཱཝུསོ, བྷེརིཾ པཧརཱཔེསཱི’’ཏི? ཨཱམ, བྷནྟེ. ཀིཾ ཀཱརཎཱཏི? པརིཡཏྟིཾ, བྷནྟེ, པརིཝཏྟེསྶཱམཱིཏི. ཨཱཝུསོ ཨབྷཡ, ཨཱཙརིཡཱ ཨིདཾ པདཾ ཀཐཾ ཝདནྟཱིཏི? ཨེཝཾ ཝདནྟི, བྷནྟེཏི. ཐེརོ ཧུནྟི པཊིབཱཧི. པུན སོ ཨཉྙེན ཨཉྙེན པརིཡཱཡེན ཨེཝཾ ཝདནྟི བྷནྟེཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཨཱཧ. ཐེརོ སབྦཾ ཧུནྟི པཊིབཱཧིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏཡཱ ¶ པཋམཾ ཀཐིཏོ ཨེཝ ཨཱཙརིཡམགྒོ, ཨཱཙརིཡམུཁཏོ པན ཨནུགྒཧིཏཏྟཱ ‘ཨེཝཾ ཨཱཙརིཡཱ ཝདནྟཱི’ཏི སཎྛཱཏུཾ ནཱསཀྑི. གཙྪ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཱནཾ སནྟིཀེ སུཎཱཧཱི’’ཏི. ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམཱིཏི? གངྒཱཡ པརཏོ རོཧཎཛནཔདེ ཏུལཱདྷཱརཔབྦཏཝིཧཱརེ སབྦཔརིཡཏྟིཀོ མཧཱདྷམྨརཀྑིཏཏྠེརོ ནཱམ ཝསཏི, ཏསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཱཏི. སཱདྷུ, བྷནྟེཏི ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཐེརོ ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱིཏི ¶ པུཙྪི. དྷམྨཾ སོཏུཾ, བྷནྟེཏི. ཨཱཝུསོ ཨབྷཡ, དཱིགྷམཛ྄ཛྷིམེསུ མཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ པུཙྪནྟི. ཨཝསེསཾ པན མེ ཏིཾསམཏྟཱནི ཝསྶཱནི ན ཨོལོཀིཏཔུབྦཾ. ཨཔིཙ ཏྭཾ རཏྟིཾ མམ སནྟིཀེ པརིཝཏྟེཧི. ཨཧཾ ཏེ དིཝཱ ཀཐཡིསྶཱམཱིཏི. སོ སཱདྷུ, བྷནྟེཏི ཏཐཱ ཨཀཱསི. པརིཝེཎདྭཱརེ མཧཱམཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ གཱམཝཱསིནོ དིཝསེ དིཝསེ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཨཱགཙྪནྟི. ཐེརོ རཏྟིཾ པརིཝཏྟི. ཏཾ དིཝཱ ཀཐཡནྟོ ཨནུཔུབྦེན དེསནཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ ཨབྷཡཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཏཊྚིཀཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, མཡ྄ཧཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷནྟེ, ཀིཾ བྷཎཐ, ནནུ མཡཱ ཏུམྷཱཀམེཝ སནྟིཀེ སུཏཾ? ཀིམཧཾ ཏུམྷེཧི ཨཉྙཱཏཾ ཀཐེསྶཱམཱིཏི? ཏཏོ ནཾ ཐེརོ ཨཉྙོ ཨེས, ཨཱཝུསོ, གཏཀསྶ མགྒོ ནཱམཱཏི ཨཱཧ. ཨབྷཡཐེརོ ཀིར ཏདཱ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི. ཨཐསྶ སོ ཀམྨཊྛཱནཾ དཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ལོཧཔཱསཱདེ དྷམྨཾ པརིཝཏྟེནྟོ ཐེརོ པརིནིབྦུཏོཏི ཨསྶོསི. སུཏྭཱ ‘‘ཨཱཧརཐཱཝུསོ, ཙཱིཝར’’ནྟི ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ‘‘ཨནུཙྪཝིཀོ, ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཨརཧཏྟམགྒོ. ཨཱཙརིཡོ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཨུཛུ ཨཱཛཱནཱིཡོ. སོ ཨཏྟནོ དྷམྨནྟེཝཱསིཀསྶ སནྟིཀེ ཏཊྚིཀཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘མཡ྄ཧཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཧཱི’ཏི ཨཱཧ. ཨནུཙྪཝིཀོ, ཨཱཝུསོ, ཐེརསྶ ཨརཧཏྟམགྒོ’’ཏི. ཨེཝརཱུཔཱནཾ གནྠོ པལིབོདྷོ ན ཧོཏཱིཏི.

ཨིདྡྷཱིཏི པོཐུཛྫནིཀཱ ཨིདྡྷི. སཱ ཧི ཨུཏྟཱནསེཡྻཀདཱརཀོ ཝིཡ ཏརུཎསསྶཾ ཝིཡ ཙ དུཔྤརིཧཱརཱ ཧོཏི. ཨཔྤམཏྟཀེནེཝ བྷིཛྫཏི. སཱ པན ཝིཔསྶནཱཡ པལིབོདྷོ ཧོཏི, ན སམཱདྷིསྶ, སམཱདྷིཾ པཏྭཱ པཏྟབྦཏོ. ཏསྨཱ ཝིཔསྶནཏྠིཀེན ཨིདྡྷིཔལིབོདྷོ ཨུཔཙྪིནྡིཏབྦོ, ཨིཏརེན ཨཝསེསཱཏི ཨཡཾ ཏཱཝ པལིབོདྷཀཐཱཡ ཝིཏྠཱརོ.

ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཝཎྞནཱ

༤༢. ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཾ ¶ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱཏི ཨེཏྠ པན དུཝིདྷཾ ཀམྨཊྛཱནཾ སབྦཏྠཀཀམྨཊྛཱནཾ པཱརིཧཱརིཡཀམྨཊྛཱནཉྩ. ཏཏྠ སབྦཏྠཀཀམྨཊྛཱནཾ ནཱམ བྷིཀྑུསངྒྷཱདཱིསུ མེཏྟཱ མརཎསྶཏི ཙ. ཨསུབྷསཉྙཱཏིཔི ཨེཀེ.

ཀམྨཊྛཱནིཀེན ཧི བྷིཀྑུནཱ པཋམཾ ཏཱཝ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ སཱིམཊྛཀབྷིཀྑུསངྒྷེ སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཨབྱཱཔཛྫཱཏི མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཏཏོ སཱིམཊྛཀདེཝཏཱསུ. ཏཏོ གོཙརགཱམམྷི ཨིསྶརཛནེ. ཏཏོ ¶ ཏཏྠ མནུསྶེ ཨུཔཱདཱཡ སབྦསཏྟེསུ. སོ ཧི བྷིཀྑུསངྒྷེ མེཏྟཱཡ སཧཝཱསཱིནཾ མུདུཙིཏྟཏཾ ཛནེཏི. ཨཐསྶ ཏེ སུཁསཾཝཱསཱ ཧོནྟི. སཱིམཊྛཀདེཝཏཱསུ མེཏྟཱཡ མུདུཀཏཙིཏྟཱཧི དེཝཏཱཧི དྷམྨིཀཱཡ རཀྑཱཡ སུསཾཝིཧིཏརཀྑོ ཧོཏི. གོཙརགཱམམྷི ཨིསྶརཛནེ མེཏྟཱཡ མུདུཀཏཙིཏྟསནྟཱནེཧི ཨིསྶརེཧི དྷམྨིཀཱཡ རཀྑཱཡ སུརཀྑིཏཔརིཀྑཱརོ ཧོཏི. ཏཏྠ མནུསྶེསུ མེཏྟཱཡ པསཱདིཏཙིཏྟེཧི ཏེཧི ཨཔརིབྷཱུཏོ ཧུཏྭཱ ཝིཙརཏི. སབྦསཏྟེསུ མེཏྟཱཡ སབྦཏྠ ཨཔྤཊིཧཏཙཱརོ ཧོཏི. མརཎསྶཏིཡཱ པན ཨཝསྶཾ མཡཱ མརིཏབྦནྟི ཙིནྟེནྟོ ཨནེསནཾ པཧཱཡ ཨུཔརཱུཔརི ཝཌྜྷམཱནསཾཝེགོ ཨནོལཱིནཝུཏྟིཀོ ཧོཏི. ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏཙིཏྟསྶ པནསྶ དིབྦཱནིཔི ཨཱརམྨཎཱནི ལོབྷཝསེན ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདིཡནྟི.

ཨེཝཾ བཧཱུཔཀཱརཏྟཱ སབྦཏྠ ཨཏྠཡིཏབྦཾ ཨིཙྪིཏབྦནྟི ཙ ཨདྷིཔྤེཏསྶ ཡོགཱནུཡོགཀམྨསྶ ཋཱནཉྩཱཏི སབྦཏྠཀཀམྨཊྛཱནནྟི ཝུཙྩཏི.

ཙཏྟཱལཱིསཱཡ པན ཀམྨཊྛཱནེསུ ཡཾ ཡསྶ ཙརིཡཱནུཀཱུལཾ, ཏཾ ཏསྶ ནིཙྩཾ པརིཧརིཏབྦཏྟཱ ཨུཔརིམསྶ ཙ ཨུཔརིམསྶ བྷཱཝནཱཀམྨསྶ པདཊྛཱནཏྟཱ པཱརིཧཱརིཡཀམྨཊྛཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི ཨིམཾ དུཝིདྷམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཡོ དེཏི, ཨཡཾ ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀོ ནཱམ. ཏཾ ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཾ.

ཀལྱཱཎམིཏྟནྟི –

པིཡོ གརུ བྷཱཝནཱིཡོ, ཝཏྟཱ ཙ ཝཙནཀྑམོ;

གམྦྷཱིརཉྩ ཀཐཾ ཀཏྟཱ, ནོ ཙཊྛཱནེ ནིཡོཛཀོཏི. (ཨ. ནི. ༧.༣༧);

ཨེཝམཱདིགུཎསམནྣཱགཏཾ ཨེཀནྟེན ཧིཏེསིཾ ཝུདྡྷིཔཀྑེ ཋིཏཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ.

‘‘མམཾ ¶ ཧི, ཨཱནནྡ, ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༢༩; ༥.༢) ཨཱདིཝཙནཏོ པན སམྨཱསམྦུདྡྷོཡེཝ སབྦཱཀཱརསམྤནྣོ ཀལྱཱཎམིཏྟོ. ཏསྨཱ ཏསྨིཾ སཏི ཏསྶེཝ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ གཧིཏཀམྨཊྛཱནཾ སུགཧིཏཾ ཧོཏི. པརིནིབྦུཏེ པན ཏསྨིཾ ཨསཱིཏིཡཱ མཧཱསཱཝཀེསུ ཡོ དྷརཏི, ཏསྶ ¶ སནྟིཀེ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྨིཾ ཨསཏི ཡཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏསྶེཝ ཝསེན ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཱསཝཀྑཡཔྤཏྟསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ སནྟིཀེ གཧེཏབྦཾ.

ཀིཾ པན ཁཱིཎཱསཝོ ཨཧཾ ཁཱིཎཱསཝོཏི ཨཏྟཱནཾ པཀཱསེཏཱིཏི? ཀིཾ ཝཏྟབྦཾ, ཀཱརཀབྷཱཝཾ ཧི ཛཱནིཏྭཱ པཀཱསེཏི. ནནུ ཨསྶགུཏྟཏྠེརོ ཨཱརདྡྷཀམྨཊྛཱནསྶ བྷིཀྑུནོ ‘‘ཀམྨཊྛཱནཀཱརཀོ ཨཡ’’ནྟི ཛཱནིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཙམྨཁཎྜཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ པལླངྐེན ནིསིནྣོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསཱིཏི.

ཏསྨཱ སཙེ ཁཱིཎཱསཝཾ ལབྷཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ, ནོ ཙེ ལབྷཏི, ཨནཱགཱམིསཀདཱགཱམིསོཏཱཔནྣཛྷཱནལཱབྷཱིཔུཐུཛྫནཏིཔིཊཀདྷརདྭིཔིཊཀདྷརཨེཀཔིཊཀདྷརེསུ པུརིམསྶ པུརིམསྶ སནྟིཀེ. ཨེཀཔིཊཀདྷརེཔི ཨསཏི ཡསྶ ཨེཀསངྒཱིཏིཔི ཨཊྛཀཐཱཡ སདྡྷིཾ པགུཎཱ, ཨཡཉྩ ལཛྫཱི ཧོཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ གཧེཏབྦཾ. ཨེཝརཱུཔོ ཧི ཏནྟིདྷརོ ཝཾསཱནུརཀྑཀོ པཝེཎཱིཔཱལཀོ ཨཱཙརིཡོ ཨཱཙརིཡམཏིཀོཝ ཧོཏི, ན ཨཏྟནོམཏིཀོ ཧོཏི. ཏེནེཝ པོརཱཎཀཏྠེརཱ ‘‘ལཛྫཱི རཀྑིསྶཏི ལཛྫཱི རཀྑིསྶཏཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཨཱཧཾསུ.

པུབྦེ ཝུཏྟཁཱིཎཱསཝཱདཡོ ཙེཏྠ ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏམགྒམེཝ ཨཱཙིཀྑནྟི. བཧུསྶུཏོ པན ཏཾ ཏཾ ཨཱཙརིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱནཾ ཝིསོདྷིཏཏྟཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སུཏྟཉྩ ཀཱརཎཉྩ སལླཀྑེཏྭཱ སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཾ ཡོཛེཏྭཱ གཧནཊྛཱནེ གཙྪནྟོ མཧཱཧཏྠཱི ཝིཡ མཧཱམགྒཾ དསྶེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསྶཏི. ཏསྨཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏསྶ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏབྦཾ.

སཙེ ¶ པནེཏཾ ཨེཀཝིཧཱརེཡེཝ ལབྷཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ, ནོ ཙེ ལབྷཏི, ཡཏྠ སོ ཝསཏི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ. གཙྪནྟེན ཙ ན དྷོཏམཀྑིཏེཧི པཱདེཧི ཨུཔཱཧནཱ ཨཱརཱུཧིཏྭཱ ཚཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཏེལནཱལི༹མདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨནྟེཝཱསིཀཔརིཝུཏེན གནྟབྦཾ. གམིཀཝཏྟཾ པན པཱུརེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརཾ སཡམེཝ གཧེཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཡཾ ཡཾ ཝིཧཱརཾ པཝིསཏི སབྦཏྠ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཀུརུམཱནེན སལླཧུཀཔརིཀྑཱརེན པརམསལླེཁཝུཏྟིནཱ ཧུཏྭཱ གནྟབྦཾ.

ཏཾ ¶ ཝིཧཱརཾ པཝིསནྟེན ཨནྟརཱམགྒེཡེཝ དནྟཀཊྛཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ གཧེཏྭཱ པཝིསིཏབྦཾ, ན ཙ ‘‘མུཧུཏྟཾ ཝིསྶམེཏྭཱ པཱདདྷོཝནམཀྑནཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཉྙཾ པརིཝེཎཾ པཝིསིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? སཙེ ཧིསྶ ཏཏྲ ཨཱཙརིཡསྶ ཝིསབྷཱགཱ བྷིཀྑཱུ བྷཝེཡྻུཾ, ཏེ ཨཱགམནཀཱརཎཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཝཎྞཾ པཀཱསེཏྭཱ ‘‘ནཊྛོསི, སཙེ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ’’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརཾ ཨུཔྤཱདེཡྻུཾ, ཡེན ཏཏོཝ པཊིནིཝཏྟེཡྻ, ཏསྨཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཝསནཊྛཱནཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨུཛུཀཾ ཏཏྠེཝ གནྟབྦཾ.

སཙེ ཨཱཙརིཡོ དཧརཏརོ ཧོཏི, པཏྟཙཱིཝརཔཊིགྒཧཎཱདཱིནི ན སཱདིཏབྦཱནི. སཙེ ཝུཌྜྷཏརོ ཧོཏི, གནྟྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཋཱཏབྦཾ. ‘‘ནིཀྑིཔཱཝུསོ, པཏྟཙཱིཝར’’ནྟི ཝུཏྟེན ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ‘‘པཱནཱིཡཾ པིཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེན སཙེ ཨིཙྪཏི པཱཏབྦཾ. ‘‘པཱདེ དྷོཝཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེན ན ཏཱཝ པཱདཱ དྷོཝིཏབྦཱ. སཙེ ཧི ཨཱཙརིཡེན ཨཱབྷཏཾ ཨུདཀཾ བྷཝེཡྻ, ན སཱརུཔྤཾ སིཡཱ. ‘‘དྷོཝཱཧཱཝུསོ, ན མཡཱ ཨཱབྷཏཾ, ཨཉྙེཧི ཨཱབྷཏ’’ནྟི ཝུཏྟེན པན ཡཏྠ ཨཱཙརིཡོ ན པསྶཏི, ཨེཝརཱུཔེ པཊིཙྪནྣེ ཝཱ ཨོཀཱསེ, ཨབྦྷོཀཱསེ ཝིཧཱརསྶཱཔི ཝཱ ཨེཀམནྟེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཱདཱ དྷོཝིཏབྦཱ.

སཙེ ཨཱཙརིཡོ ཏེལནཱལི༹ཾ ཨཱཧརཏི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི སཀྐཙྩཾ གཧེཏབྦཱ. སཙེ ཧི ན གཎྷེཡྻ, ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨིཏོ ཨེཝ པཊྛཱཡ སམྦྷོགཾ ཀོཔེཏཱི’’ཏི ཨཱཙརིཡསྶ ཨཉྙཐཏྟཾ བྷཝེཡྻ. གཧེཏྭཱ པན ན ཨཱདིཏོཝ པཱདཱ མཀྑེཏབྦཱ. སཙེ ཧི ཏཾ ཨཱཙརིཡསྶ གཏྟབྦྷཉྫནཏེལཾ བྷཝེཡྻ, ན སཱརུཔྤཾ སིཡཱ. ཏསྨཱ སཱིསཾ མཀྑེཏྭཱ ¶ ཁནྡྷཱདཱིནི མཀྑེཏབྦཱནི. ‘‘སབྦཔཱརིཧཱརིཡཏེལམིདཾ, ཨཱཝུསོ, པཱདེཔི མཀྑེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེན པན ཐོཀཾ སཱིསེ ཀཏྭཱ པཱདེ མཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཏེལནཱལི༹ཾ ཋཔེམི, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཙརིཡེ གཎྷནྟེ དཱཏབྦཱ.

ཨཱགཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ མེ, བྷནྟེ, ཀཐེཐ ཨིཙྩེཝཾ ན ཝཏྟབྦཾ. དུཏིཡདིཝསཏོ པན པཊྛཱཡ སཙེ ཨཱཙརིཡསྶ པཀཏིཨུཔཊྛཱཀོ ཨཏྠི, ཏཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ཡཱཙིཏོཔི ན དེཏི, ཨོཀཱསེ ལདྡྷེཡེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཀརོནྟེན ཁུདྡཀམཛ྄ཛྷིམམཧནྟཱནི ཏཱིཎི དནྟཀཊྛཱནི ཨུཔནཱམེཏབྦཱནི. སཱིཏཾ ཨུཎྷནྟི དུཝིདྷཾ མུཁདྷོཝནཨུདཀཉྩ ནྷཱནོདཀཉྩ པཊིཡཱདེཏབྦཾ. ཏཏོ ཡཾ ཨཱཙརིཡོ ཏཱིཎི དིཝསཱནི པརིབྷུཉྫཏི, ཏཱདིསམེཝ ནིཙྩཾ ཨུཔནཱམེཏབྦཾ. ནིཡམཾ ཨཀཏྭཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཡཐཱལདྡྷཾ ཨུཔནཱམེཏབྦཾ. ཀིཾ བཧུནཱ ¶ ཝུཏྟེན? ཡཾ ཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨནྟེཝཱསིཀེན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙརིཡམྷི སམྨཱ ཝཏྟིཏབྦཾ. ཏཏྲཱཡཾ སམྨཱ ཝཏྟནཱ, ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ ཨུཔཱཧནཱ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ དནྟཀཊྛཾ དཱཏབྦཾ, མུཁོདཀཾ དཱཏབྦཾ, ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ. སཙེ ཡཱགུ ཧོཏི, བྷཱཛནཾ དྷོཝིཏྭཱ ཡཱགུ ཨུཔནཱམེཏབྦཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༧༨) ཨཱདིཀཾ ཁནྡྷཀེ སམྨཱཝཏྟཾ པཉྙཏྟཾ, ཏཾ སབྦམྤི ཀཱཏབྦཾ.

ཨེཝཾ ཝཏྟསམྤཏྟིཡཱ གརུཾ ཨཱརཱདྷཡམཱནེན སཱཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཡཱཧཱིཏི ཝིསྶཛྫིཏེན གནྟབྦཾ, ཡདཱ སོ ཀིསྶཱགཏོསཱིཏི པུཙྪཏི, ཏདཱ ཨཱགམནཀཱརཎཾ ཀཐེཏབྦཾ. སཙེ སོ ནེཝ པུཙྪཏི, ཝཏྟཾ པན སཱདིཡཏི, དསཱཧེ ཝཱ པཀྑེ ཝཱ ཝཱིཏིཝཏྟེ ཨེཀདིཝསཾ ཝིསྶཛྫིཏེནཱཔི ཨགནྟྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཱགམནཀཱརཎཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨཀཱལེ ཝཱ གནྟྭཱ ཀིམཏྠམཱགཏོསཱིཏི པུཊྛེན ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ སོ པཱཏོཝ ཨཱགཙྪཱཏི ཝདཏི, པཱཏོཝ གནྟབྦཾ.

སཙེ པནསྶ ཏཱཡ ཝེལཱཡ པིཏྟཱབཱདྷེན ཝཱ ཀུཙྪི པརིཌཡ྄ཧཏི, ཨགྒིམནྡཏཱཡ ཝཱ བྷཏྟཾ ན ཛཱིརཏི, ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི རོགོ བཱདྷཏི, ཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཱཝིཀཏྭཱ ཨཏྟནོ སཔྤཱཡཝེལཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཏཱཡ ཝེལཱཡ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ. ཨསཔྤཱཡཝེལཱཡ ཧི ཝུཙྩམཱནམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ན སཀྐཱ ཧོཏི མནསིཀཱཏུནྟི. ཨཡཾ ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱཏི ཨེཏྠ ཝིཏྠཱརོ.

ཙརིཡཱཝཎྞནཱ

༤༣. ཨིདཱནི ¶ ཨཏྟནོ ཙརིཡཱནུཀཱུལནྟི ཨེཏྠ ཙརིཡཱཏི ཚ ཙརིཡཱ རཱགཙརིཡཱ, དོསཙརིཡཱ, མོཧཙརིཡཱ, སདྡྷཱཙརིཡཱ, བུདྡྷིཙརིཡཱ, ཝིཏཀྐཙརིཡཱཏི. ཀེཙི པན རཱགཱདཱིནཾ སཾསགྒསནྣིཔཱཏཝསེན ཨཔརཱཔི ཙཏསྶོ, ཏཐཱ སདྡྷཱདཱིནནྟི ཨིམཱཧི ཨཊྛཧི སདྡྷིཾ ཙུདྡས ཨིཙྪནྟི. ཨེཝཾ པན བྷེདེ ཝུཙྩམཱནེ རཱགཱདཱིནཾ སདྡྷཱདཱིཧིཔི སཾསགྒཾ ཀཏྭཱ ཨནེཀཱ ཙརིཡཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ སངྑེཔེན ཚལེ༹ཝ ཙརིཡཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཙརིཡཱ, པཀཏི, ཨུསྶནྣཏཱཏི ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ. ཏཱསཾ ཝསེན ཚལེ༹ཝ པུགྒལཱ ཧོནྟི རཱགཙརིཏོ, དོསཙརིཏོ, མོཧཙརིཏོ, སདྡྷཱཙརིཏོ, བུདྡྷིཙརིཏོ, ཝིཏཀྐཙརིཏོཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡསྨཱ རཱགཙརིཏསྶ ཀུསལཔྤཝཏྟིསམཡེ སདྡྷཱ བལཝཏཱི ཧོཏི, རཱགསྶ ཨཱསནྣགུཎཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི ཨཀུསལཔཀྑེ རཱགོ སིནིདྡྷོ ནཱཏིལཱུཁོ, ཨེཝཾ ཀུསལཔཀྑེ སདྡྷཱ. ཡཐཱ རཱགོ ཝཏྠུཀཱམེ པརིཡེསཏི, ཨེཝཾ སདྡྷཱ སཱིལཱདིགུཎེ. ཡཐཱ རཱགོ ཨཧིཏཾ ན པརིཙྩཛཏི, ཨེཝཾ སདྡྷཱ ཧིཏཾ ན པརིཙྩཛཏི, ཏསྨཱ རཱགཙརིཏསྶ སདྡྷཱཙརིཏོ སབྷཱགོ.

ཡསྨཱ པན དོསཙརིཏསྶ ཀུསལཔྤཝཏྟིསམཡེ པཉྙཱ བལཝཏཱི ཧོཏི, དོསསྶ ཨཱསནྣགུཎཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི ཨཀུསལཔཀྑེ དོསོ ནིསྶིནེཧོ ན ཨཱརམྨཎཾ ཨལླཱིཡཏི, ཨེཝཾ ཀུསལཔཀྑེ པཉྙཱ. ཡཐཱ ཙ དོསོ ཨབྷཱུཏམྤི དོསམེཝ པརིཡེསཏི, ཨེཝཾ པཉྙཱ བྷཱུཏཾ དོསམེཝ. ཡཐཱ དོསོ སཏྟཔརིཝཛྫནཱཀཱརེན པཝཏྟཏི, ཨེཝཾ པཉྙཱ སངྑཱརཔརིཝཛྫནཱཀཱརེན, ཏསྨཱ དོསཙརིཏསྶ བུདྡྷིཙརིཏོ སབྷཱགོ.

ཡསྨཱ པན མོཧཙརིཏསྶ ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ ཝཱཡམམཱནསྶ ཡེབྷུཡྻེན ཨནྟརཱཡཀརཱ ཝིཏཀྐཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, མོཧསྶ ཨཱསནྣལཀྑཎཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི མོཧོ པརིབྱཱཀུལཏཱཡ ཨནཝཊྛིཏོ, ཨེཝཾ ཝིཏཀྐོ ནཱནཔྤཀཱརཝིཏཀྐནཏཱཡ. ཡཐཱ ཙ མོཧོ ཨཔརིཡོགཱཧཎཏཱཡ ཙཉྩལོ. ཏཐཱ ཝིཏཀྐོ ལཧུཔརིཀཔྤནཏཱཡ, ཏསྨཱ མོཧཙརིཏསྶ ཝིཏཀྐཙརིཏོ སབྷཱགོཏི.

ཨཔརེ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཝསེན ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ ཙརིཡཱ ཝདནྟི. ཏཏྠ ཏཎྷཱ རཱགོཡེཝ, མཱནོ ཙ ཏཾསམྤཡུཏྟོཏི ཏདུབྷཡཾ རཱགཙརིཡཾ ནཱཏིཝཏྟཏི ¶ . མོཧནིདཱནཏྟཱ ཙ དིཊྛིཡཱ དིཊྛིཙརིཡཱ མོཧཙརིཡམེཝ ཨནུཔཏཏི.

༤༤. ཏཱ པནེཏཱ ཙརིཡཱ ཀིནྣིདཱནཱ? ཀཐཉྩ ཛཱནིཏབྦཾ ‘‘ཨཡཾ པུགྒལོ རཱགཙརིཏོ, ཨཡཾ པུགྒལོ དོསཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཙརིཏོ’’ཏི? ཀིཾ ཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཀིཾ སཔྤཱཡནྟི?

ཏཏྲ པུརིམཱ ཏཱཝ ཏིསྶོ ཙརིཡཱ པུབྦཱཙིཎྞནིདཱནཱ, དྷཱཏུདོསནིདཱནཱ ཙཱཏི ཨེཀཙྩེ ཝདནྟི. པུབྦེ ཀིར ཨིཊྛཔྤཡོགསུབྷཀམྨབཧུལོ རཱགཙརིཏོ ཧོཏི, སགྒཱ ཝཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ. པུབྦེ ཚེདནཝདྷབནྡྷནཝེརཀམྨབཧུལོ དོསཙརིཏོ ཧོཏི, ནིརཡནཱགཡོནཱིཧི ཝཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ. པུབྦེ མཛྫཔཱནབཧུལོ སུཏཔརིཔུཙྪཱཝིཧཱིནོ ཙ མོཧཙརིཏོ ཧོཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཱ ¶ ཝཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི ཨེཝཾ པུབྦཱཙིཎྞནིདཱནཱཏི ཝདནྟི. དྭིནྣཾ པན དྷཱཏཱུནཾ ཨུསྶནྣཏྟཱ པུགྒལོ མོཧཙརིཏོ ཧོཏི པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཙ ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ ཙ. ཨིཏརཱསཾ དྭིནྣཾ ཨུསྶནྣཏྟཱ དོསཙརིཏོ. སབྦཱསཾ སམཏྟཱ པན རཱགཙརིཏོཏི. དོསེསུ ཙ སེམྷཱདྷིཀོ རཱགཙརིཏོ ཧོཏི. ཝཱཏཱདྷིཀོ མོཧཙརིཏོ. སེམྷཱདྷིཀོ ཝཱ མོཧཙརིཏོ. ཝཱཏཱདྷིཀོ རཱགཙརིཏོཏི ཨེཝཾ དྷཱཏུདོསནིདཱནཱཏི ཝདནྟི.

ཏཏྠ ཡསྨཱ པུབྦེ ཨིཊྛཔྤཡོགསུབྷཀམྨབཧུལཱཔི སགྒཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣཱཔི ཙ ན སབྦེ རཱགཙརིཏཱཡེཝ ཧོནྟི, ན ཨིཏརེ ཝཱ དོསམོཧཙརིཏཱ. ཨེཝཾ དྷཱཏཱུནཉྩ ཡཐཱཝུཏྟེནེཝ ནཡེན ཨུསྶདནིཡམོ ནཱམ ནཏྠི. དོསནིཡམེ ཙ རཱགམོཧདྭཡམེཝ ཝུཏྟཾ, ཏམྤི ཙ པུབྦཱཔརཝིརུདྡྷམེཝ. སདྡྷཱཙརིཡཱདཱིསུ ཙ ཨེཀིསྶཱཔི ནིདཱནཾ ན ཝུཏྟམེཝ. ཏསྨཱ སབྦམེཏཾ ཨཔརིཙྪིནྣཝཙནཾ.

ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱནཾ མཏཱནུསཱརེན ཝིནིཙྪཡོ, ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཨུསྶདཀིཏྟནེ (དྷ. ས. ཨཊྛ. ༤༩༨) ‘‘ཨིམེ སཏྟཱ པུབྦཧེཏུནིཡཱམེན ལོབྷུསྶདཱ དོསུསྶདཱ མོཧུསྶདཱ ཨལོབྷུསྶདཱ ཨདོསུསྶདཱ ཨམོཧུསྶདཱ ཙ ཧོནྟི.

ཡསྶ ¶ ཧི ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ལོབྷོ བལཝཱ ཧོཏི ཨལོབྷོ མནྡོ, ཨདོསཱམོཧཱ བལཝནྟོ དོསམོཧཱ མནྡཱ, ཏསྶ མནྡོ ཨལོབྷོ ལོབྷཾ པརིཡཱདཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨདོསཱམོཧཱ པན བལཝནྟོ དོསམོཧེ པརིཡཱདཱཏུཾ སཀྐོཏི. ཏསྨཱ སོ ཏེན ཀམྨེན དིནྣཔཊིསནྡྷིཝསེན ནིབྦཏྟོ ལུདྡྷོ ཧོཏི སུཁསཱིལོ ཨཀྐོདྷནོ པཉྙཝཱ ཝཛིརཱུཔམཉཱཎོ.

ཡསྶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ལོབྷདོསཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི ཨལོབྷཱདོསཱ མནྡཱ, ཨམོཧོ བལཝཱ མོཧོ མནྡོ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི དུཊྛོ ཙ. པཉྙཝཱ པན ཧོཏི ཝཛིརཱུཔམཉཱཎོ དཏྟཱབྷཡཏྠེརོ ཝིཡ.

ཡསྶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ལོབྷཱདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི དནྡྷོ ཙ, སཱིལཀོ པན ཧོཏི ཨཀྐོདྷནོ (བཱཀུལཏྠེརོ ཝིཡ).

ཏཐཱ ¶ ཡསྶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཏཡོཔི ལོབྷདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི ཨལོབྷཱདཡོ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི དུཊྛོ ཙ མཱུལ༹ྷོ ཙ.

ཡསྶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨལོབྷདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨལུདྡྷོ ཨཔྤཀིལེསོ ཧོཏི དིབྦཱརམྨཎམྤི དིསྭཱ ནིཙྩལོ, དུཊྛོ པན ཧོཏི དནྡྷཔཉྙོ ཙ.

ཡསྶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨལོབྷཱདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི ཨདུཊྛོ སཱིལཀོ ཙ, དནྡྷོ པན ཧོཏི.

ཏཐཱ ཡསྶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨལོབྷདོསཱམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི པཉྙཝཱ ཙ, དུཊྛོ ཙ པན ཧོཏི ཀོདྷནོ.

ཡསྶ ¶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཏཡོཔི ཨལོབྷཱདོསཱམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི ལོབྷཱདཡོ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ མཧཱསངྒྷརཀྑིཏཏྠེརོ ཝིཡ ཨལུདྡྷོ ཨདུཊྛོ པཉྙཝཱ ཙ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཏྠ ཙ ཡོ ལུདྡྷོཏི ཝུཏྟོ, ཨཡཾ རཱགཙརིཏོ. དུཊྛདནྡྷཱ དོསམོཧཙརིཏཱ. པཉྙཝཱ བུདྡྷིཙརིཏོ. ཨལུདྡྷཨདུཊྛཱ པསནྣཔཀཏིཏཱཡ སདྡྷཱཙརིཏཱ. ཡཐཱ ཝཱ ཨམོཧཔརིཝཱརེན ཀམྨུནཱ ནིབྦཏྟོ བུདྡྷིཙརིཏོ, ཨེཝཾ བལཝསདྡྷཱཔརིཝཱརེན ཀམྨུནཱ ནིབྦཏྟོ སདྡྷཱཙརིཏོ. ཀཱམཝིཏཀྐཱདིཔརིཝཱརེན ཀམྨུནཱ ནིབྦཏྟོ ཝིཏཀྐཙརིཏོ. ལོབྷཱདིནཱ ཝོམིསྶཔརིཝཱརེན ཀམྨུནཱ ནིབྦཏྟོ ཝོམིསྶཙརིཏོཏི. ཨེཝཾ ལོབྷཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཉྙཏརཔརིཝཱརཾ པཊིསནྡྷིཛནཀཾ ཀམྨཾ ཙརིཡཱནཾ ནིདཱནནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༤༥. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ཀཐཉྩ ཛཱནིཏབྦཾ ཨཡཾ པུགྒལོ རཱགཙརིཏོཏིཨཱདི. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ.

ཨིརིཡཱཔཐཏོ ཀིཙྩཱ, བྷོཛནཱ དསྶནཱདིཏོ;

དྷམྨཔྤཝཏྟིཏོ ཙེཝ, ཙརིཡཱཡོ ཝིབྷཱཝཡེཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨིརིཡཱཔཐཏོཏི རཱགཙརིཏོ ཧི པཀཏིགམནེན གཙྪནྟོ ཙཱཏུརིཡེན གཙྪཏི, སཎིཀཾ པཱདཾ ནིཀྑིཔཏི, སམཾ ནིཀྑིཔཏི, སམཾ ཨུདྡྷརཏི, ཨུཀྐུཊིཀཉྩསྶ པདཾ ཧོཏི. དོསཙརིཏོ པཱདགྒེཧི ཁཎནྟོ ཝིཡ གཙྪཏི, སཧསཱ པཱདཾ ནིཀྑིཔཏི, སཧསཱ ཨུདྡྷརཏི, ཨནུཀཌྜྷིཏཉྩསྶ པདཾ ཧོཏི. མོཧཙརིཏོ པརིབྱཱཀུལཱཡ གཏིཡཱ གཙྪཏི, ཚམྦྷིཏོ ཝིཡ པདཾ ནིཀྑིཔཏི, ཚམྦྷིཏོ ཝིཡ ཨུདྡྷརཏི, སཧསཱནུཔཱིལི༹ཏཉྩསྶ པདཾ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ མཱགཎྜིཡསུཏྟུཔྤཏྟིཡཾ –

‘‘རཏྟསྶ ཧི ཨུཀྐུཊིཀཾ པདཾ བྷཝེ,

དུཊྛསྶ ཧོཏི ཨནུཀཌྜྷིཏཾ པདཾ;

མཱུལ༹ྷསྶ ཧོཏི སཧསཱནུཔཱིལི༹ཏཾ,

ཝིཝཊྚཙྪདསྶ ཨིདམཱིདིསཾ པད’’ནྟི.

ཋཱནམྤི ¶ རཱགཙརིཏསྶ པཱསཱདིཀཾ ཧོཏི མདྷུརཱཀཱརཾ, དོསཙརིཏསྶ ཐདྡྷཱཀཱརཾ, མོཧཙརིཏསྶ ཨཱཀུལཱཀཱརཾ. ནིསཛྫཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. རཱགཙརིཏོ ཙ ཨཏརམཱནོ སམཾ སེཡྻཾ པཉྙཔེཏྭཱ སཎིཀཾ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི སམོདྷཱཡ པཱསཱདིཀེན ཨཱཀཱརེན སཡཏི, ཝུཊྛཱཔིཡམཱནོ ཙ སཱིགྷཾ ཨཝུཊྛཱཡ སངྐིཏོ ཝིཡ སཎིཀཾ པཊིཝཙནཾ དེཏི. དོསཙརིཏོ ཏརམཱནོ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ སེཡྻཾ པཉྙཔེཏྭཱ པཀྑིཏྟཀཱཡོ བྷཱཀུཊིཾ ཀཏྭཱ སཡཏི, ཝུཊྛཱཔིཡམཱནོ ཙ སཱིགྷཾ ཝུཊྛཱཡ ཀུཔིཏོ ཝིཡ པཊིཝཙནཾ དེཏི. མོཧཙརིཏོ དུསྶཎྛཱནཾ སེཡྻཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཝིཀྑིཏྟཀཱཡོ བཧུལཾ ཨདྷོམུཁོ སཡཏི, ཝུཊྛཱཔིཡམཱནོ ཙ ཧུངྐཱརཾ ཀརོནྟོ དནྡྷཾ ཝུཊྛཱཏི. སདྡྷཱཙརིཏཱདཡོ པན ཡསྨཱ རཱགཙརིཏཱདཱིནཾ སབྷཱགཱ, ཏསྨཱ ཏེསམྤི ཏཱདིསོཝ ཨིརིཡཱཔཐོ ཧོཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨིརིཡཱཔཐཏོ ཙརིཡཱཡོ ཝིབྷཱཝཡེ.

ཀིཙྩཱཏི སམྨཛྫནཱདཱིསུ ཙ ཀིཙྩེསུ རཱགཙརིཏོ སཱདྷུཀཾ སམྨཛྫནིཾ གཧེཏྭཱ ཨཏརམཱནོ ཝཱལིཀཾ ཨཝིཔྤཀིརནྟོ སིནྡུཝཱརཀུསུམསནྠརམིཝ སནྠརནྟོ སུདྡྷཾ སམཾ སམྨཛྫཏི. དོསཙརིཏོ གཱལ༹ྷཾ སམྨཛྫནིཾ གཧེཏྭཱ ཏརམཱནརཱུཔོ ཨུབྷཏོ ཝཱལིཀཾ ཨུསྶཱརེནྟོ ཁརེན སདྡེན ཨསུདྡྷཾ ཝིསམཾ སམྨཛྫཏི. མོཧཙརིཏོ སིཐིལཾ སམྨཛྫནིཾ གཧེཏྭཱ སམྤརིཝཏྟཀཾ ཨཱལོ༹ལཡམཱནོ ཨསུདྡྷཾ ཝིསམཾ སམྨཛྫཏི.

ཡཐཱ སམྨཛྫནེ, ཨེཝཾ ཙཱིཝརདྷོཝནརཛནཱདཱིསུཔི སབྦཀིཙྩེསུ ནིཔུཎམདྷུརསམསཀྐཙྩཀཱརཱི ¶ རཱགཙརིཏོ. གཱལ༹ྷཐདྡྷཝིསམཀཱརཱི དོསཙརིཏོ. ཨནིཔུཎབྱཱཀུལཝིསམཱཔརིཙྪིནྣཀཱརཱི མོཧཙརིཏོ. ཙཱིཝརདྷཱརཎམྤི ཙ རཱགཙརིཏསྶ ནཱཏིགཱལ༹ྷཾ ནཱཏིསིཐིལཾ ཧོཏི པཱསཱདིཀཾ པརིམཎྜལཾ. དོསཙརིཏསྶ ཨཏིགཱལ༹ྷཾ ཨཔརིམཎྜལཾ. མོཧཙརིཏསྶ སིཐིལཾ པརིབྱཱཀུལཾ. སདྡྷཱཙརིཏཱདཡོ ཏེསཾཡེཝཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཱ, ཏཾ སབྷཱགཏྟཱཏི. ཨེཝཾ ཀིཙྩཏོ ཙརིཡཱཡོ ཝིབྷཱཝཡེ.

བྷོཛནཱཏི རཱགཙརིཏོ སིནིདྡྷམདྷུརབྷོཛནཔྤིཡོ ཧོཏི, བྷུཉྫམཱནོ ཙ ནཱཏིམཧནྟཾ པརིམཎྜལཾ ཨཱལོཔཾ ཀཏྭཱ རསཔཊིསཾཝེདཱི ཨཏརམཱནོ བྷུཉྫཏི, ཀིཉྩིདེཝ ཙ སཱདུཾ ལབྷིཏྭཱ སོམནསྶཾ ཨཱཔཛྫཏི ¶ . དོསཙརིཏོ ལཱུཁཨམྦིལབྷོཛནཔྤིཡོ ཧོཏི, བྷུཉྫམཱནོ ཙ མུཁཔཱུརཀཾ ཨཱལོཔཾ ཀཏྭཱ ཨརསཔཊིསཾཝེདཱི ཏརམཱནོ བྷུཉྫཏི, ཀིཉྩིདེཝ ཙ ཨསཱདུཾ ལབྷིཏྭཱ དོམནསྶཾ ཨཱཔཛྫཏི. མོཧཙརིཏོ ཨནིཡཏརུཙིཀོ ཧོཏི, བྷུཉྫམཱནོ ཙ ཨཔརིམཎྜལཾ པརིཏྟཾ ཨཱལོཔཾ ཀཏྭཱ བྷཱཛནེ ཚཌྜེནྟོ མུཁཾ མཀྑེནྟོ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ ཏཾ ཏཾ ཝིཏཀྐེནྟོ བྷུཉྫཏི. སདྡྷཱཙརིཏཱདཡོཔི ཏེསཾཡེཝཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཱ, ཏཾསབྷཱགཏྟཱཏི. ཨེཝཾ བྷོཛནཏོ ཙརིཡཱཡོ ཝིབྷཱཝཡེ.

དསྶནཱདིཏོཏི རཱགཙརིཏོ ཨཱིསཀམྤི མནོརམཾ རཱུཔཾ དིསྭཱ ཝིམྷཡཛཱཏོ ཝིཡ ཙིརཾ ཨོལོཀེཏི, པརིཏྟེཔི གུཎེ སཛྫཏི, བྷཱུཏམྤི དོསཾ ན གཎྷཱཏི, པཀྐམནྟོཔི ཨམུཉྩིཏུཀཱམོཝ ཧུཏྭཱ སཱཔེཀྑོ པཀྐམཏི. དོསཙརིཏོ ཨཱིསཀམྤི ཨམནོརམཾ རཱུཔཾ དིསྭཱ ཀིལནྟརཱུཔོ ཝིཡ ན ཙིརཾ ཨོལོཀེཏི, པརིཏྟེཔི དོསེ པཊིཧཉྙཏི, བྷཱུཏམྤི གུཎཾ ན གཎྷཱཏི, པཀྐམནྟོཔི མུཉྩིཏུཀཱམོཝ ཧུཏྭཱ ཨནཔེཀྑོ པཀྐམཏི. མོཧཙརིཏོ ཡཾཀིཉྩི རཱུཔཾ དིསྭཱ པརཔཙྩཡིཀོ ཧོཏི, པརཾ ནིནྡནྟཾ སུཏྭཱ ནིནྡཏི, པསཾསནྟཾ སུཏྭཱ པསཾསཏི, སཡཾ པན ཨཉྙཱཎུཔེཀྑཱཡ ཨུཔེཀྑཀོཝ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ སདྡསཝནཱདཱིསུཔི. སདྡྷཱཙརིཏཱདཡོ པན ཏེསཾཡེཝཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཱ, ཏཾསབྷཱགཏྟཱཏི. ཨེཝཾ དསྶནཱདིཏོ ཙརིཡཱཡོ ཝིབྷཱཝཡེ.

དྷམྨཔྤཝཏྟིཏོ ཙེཝཱཏི རཱགཙརིཏསྶ ཙ མཱཡཱ, སཱཋེཡྻཾ, མཱནོ, པཱཔིཙྪཏཱ, མཧིཙྪཏཱ, ཨསནྟུཊྛིཏཱ, སིངྒཾ, ཙཱཔལྱནྟི ཨེཝམཱདཡོ དྷམྨཱ བཧུལཾ པཝཏྟནྟི. དོསཙརིཏསྶ ཀོདྷོ, ཨུཔནཱཧོ, མཀྑོ, པལཱ༹སོ, ཨིསྶཱ, མཙྪརིཡནྟི ཨེཝམཱདཡོ. མོཧཙརིཏསྶ ཐིནཾ, མིདྡྷཾ, ཨུདྡྷཙྩཾ, ཀུཀྐུཙྩཾ, ཝིཙིཀིཙྪཱ, ཨཱདྷཱནགྒཱཧིཏཱ, དུཔྤཊིནིསྶགྒིཏཱཏི ཨེཝམཱདཡོ. སདྡྷཱཙརིཏསྶ ¶ མུཏྟཙཱགཏཱ, ཨརིཡཱནཾ དསྶནཀཱམཏཱ, སདྡྷམྨཾ སོཏུཀཱམཏཱ, པཱམོཛྫབཧུལཏཱ, ཨསཋཏཱ, ཨམཱཡཱཝིཏཱ, པསཱདནཱིཡེསུ ཋཱནེསུ པསཱདོཏི ཨེཝམཱདཡོ. བུདྡྷིཙརིཏསྶ སོཝཙསྶཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, བྷོཛནེམཏྟཉྙུཏཱ, སཏིསམྤཛཉྙཾ, ཛཱགརིཡཱནུཡོགོ, སཾཝེཛནཱིཡེསུ ཋཱནེསུ སཾཝེགོ, སཾཝིགྒསྶ ཙ ཡོནིསོ པདྷཱནནྟི ཨེཝམཱདཡོ. ཝིཏཀྐཙརིཏསྶ བྷསྶབཧུལཏཱ, གཎཱརཱམཏཱ, ཀུསལཱནུཡོགེ ཨརཏི, ཨནཝཊྛིཏཀིཙྩཏཱ, རཏྟིཾ དྷཱུམཱཡནཱ ¶ , དིཝཱ པཛྫལནཱ, ཧུརཱཧུརཾ དྷཱཝནཱཏི ཨེཝམཱདཡོ དྷམྨཱ བཧུལཾ པཝཏྟནྟཱིཏི. ཨེཝཾ དྷམྨཔྤཝཏྟིཏོ ཙརིཡཱཡོ ཝིབྷཱཝཡེ.

ཡསྨཱ པན ཨིདཾ ཙརིཡཱཝིབྷཱཝནཝིདྷཱནཾ སབྦཱཀཱརེན ནེཝ པཱལི༹ཡཾ ན ཨཊྛཀཐཱཡཾ ཨཱགཏཾ, ཀེཝལཾ ཨཱཙརིཡམཏཱནུསཱརེན ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ན སཱརཏོ པཙྩེཏབྦཾ. རཱགཙརིཏསྶ ཧི ཝུཏྟཱནི ཨིརིཡཱཔཐཱདཱིནི དོསཙརིཏཱདཡོཔི ཨཔྤམཱདཝིཧཱརིནོ ཀཱཏུཾ སཀྐོནྟི. སཾསཊྛཙརིཏསྶ ཙ པུགྒལསྶ ཨེཀསྶེཝ བྷིནྣལཀྑཎཱ ཨིརིཡཱཔཐཱདཡོ ན ཨུཔཔཛྫནྟི. ཡཾ པནེཏཾ ཨཊྛཀཐཱསུ ཙརིཡཱཝིབྷཱཝནཝིདྷཱནཾ ཝུཏྟཾ, ཏདེཝ སཱརཏོ པཙྩེཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ ལཱབྷཱི ཨཱཙརིཡོ ཙརིཡཾ ཉཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསྶཏི, ཨིཏརེན ཨནྟེཝཱསིཀོ པུཙྪིཏབྦོ’’ཏི. ཏསྨཱ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎེན ཝཱ ཏཾ ཝཱ པུགྒལཾ པུཙྪིཏྭཱ ཛཱནིཏབྦཾ. ཨཡཾ པུགྒལོ རཱགཙརིཏོ, ཨཡཾ དོསཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཙརིཏོཏི.

༤༦. ཀིཾ ཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཀིཾ སཔྤཱཡནྟི ཨེཏྠ པན སེནཱསནཾ ཏཱཝ རཱགཙརིཏསྶ ཨདྷོཏཝེདིཀཾ བྷཱུམཊྛཀཾ ཨཀཏཔབྦྷཱརཀཾ ཏིཎཀུཊིཀཾ པཎྞསཱལཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ རཛོཀིཎྞཾ ཛཏུཀཱབྷརིཏཾ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ཨཏིཨུཙྩཾ ཝཱ ཨཏིནཱིཙཾ ཝཱ ཨུཛྫངྒལཾ སཱསངྐཾ ཨསུཙིཝིསམམགྒཾ, ཡཏྠ མཉྩཔཱིཋམྤི མངྐུཎབྷརིཏཾ དུརཱུཔཾ དུབྦཎྞཾ, ཡཾ ཨོལོཀེནྟསྶེཝ ཛིགུཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཱདིསཾ སཔྤཱཡཾ. ནིཝཱསནཔཱརུཔནཾ ཨནྟཙྪིནྣཾ ཨོལམྦཝིལམྦསུཏྟཀཱཀིཎྞཾ ཛཱལཔཱུཝསདིསཾ སཱཎི ཝིཡ ཁརསམྥསྶཾ ཀིལིཊྛཾ བྷཱརིཀཾ ཀིཙྪཔརིཧརཎཾ སཔྤཱཡཾ. པཏྟོཔི དུབྦཎྞོ མཏྟིཀཱཔཏྟོ ཝཱ ཨཱཎིགཎྛིཀཱཧཏོ ཨཡོཔཏྟོ ཝཱ གརུཀོ དུསྶཎྛཱནོ སཱིསཀཔཱལམིཝ ཛེགུཙྪོ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱཙཱརམགྒོཔི ཨམནཱཔོ ཨནཱསནྣགཱམོ ཝིསམོ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱཙཱརགཱམོཔི ཡཏྠ མནུསྶཱ ཨཔསྶནྟཱ ཝིཡ ཙརནྟི, ཡཏྠ ཨེཀཀུལེཔི བྷིཀྑཾ ཨལབྷིཏྭཱ ནིཀྑམནྟཾ ‘‘ཨེཧི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱསནསཱལཾ པཝེསེཏྭཱ ཡཱགུབྷཏྟཾ དཏྭཱ གཙྪནྟཱ གཱཝཱི ཝིཡ ཝཛེ པཝེསེཏྭཱ ཨནཔལོཀེནྟཱ གཙྪནྟི, ཏཱདིསོ ཝཊྚཏི ¶ . པརིཝིསཀམནུསྶཱཔི དཱསཱ ཝཱ ཀམྨཀརཱ ཝཱ དུབྦཎྞཱ དུདྡསིཀཱ ཀིལིཊྛཝསནཱ དུགྒནྡྷཱ ཛེགུཙྪཱ, ཡེ ཨཙིཏྟཱིཀཱརེན ཡཱགུབྷཏྟཾ ཚཌྜེནྟཱ ཝིཡ པརིཝིསནྟི, ཏཱདིསཱ སཔྤཱཡཱ. ཡཱགུབྷཏྟཁཛྫཀམྤི ལཱུཁཾ དུབྦཎྞཾ སཱམཱཀཀུདྲཱུསཀཀཎཱཛཀཱདིམཡཾ ¶ པཱུཏིཏཀྐཾ བིལངྒཾ ཛིཎྞསཱཀསཱུཔེཡྻཾ ཡཾཀིཉྩིདེཝ ཀེཝལཾ ཨུདརཔཱུརམཏྟཾ ཝཊྚཏི. ཨིརིཡཱཔཐོཔིསྶ ཋཱནཾ ཝཱ ཙངྐམོ ཝཱ ཝཊྚཏི. ཨཱརམྨཎཾ ནཱིལཱདཱིསུ ཝཎྞཀསིཎེསུ ཡཾཀིཉྩི ཨཔརིསུདྡྷཝཎྞནྟི ཨིདཾ རཱགཙརིཏསྶ སཔྤཱཡཾ.

དོསཙརིཏསྶ སེནཱསནཾ ནཱཏིཨུཙྩཾ ནཱཏིནཱིཙཾ ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣཾ སུཝིབྷཏྟབྷིཏྟིཐམྦྷསོཔཱནཾ སུཔརིནིཊྛིཏམཱལཱཀམྨལཏཱཀམྨནཱནཱཝིདྷཙིཏྟཀམྨསམུཛྫལསམསིནིདྡྷམུདུབྷཱུམིཏལཾ བྲཧྨཝིམཱནམིཝ ཀུསུམདཱམཝིཙིཏྲཝཎྞཙེལཝིཏཱནསམལངྐཏཾ སུཔཉྙཏྟསུཙིམནོརམཏྠརཎམཉྩཔཱིཋཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝཱསཏྠཱཡ ནིཀྑིཏྟཀུསུམཝཱསགནྡྷསུགནྡྷཾ ཡཾ དསྶནམཏྟེནེཝ པཱིཏིཔཱམོཛྫཾ ཛནཡཏི, ཨེཝརཱུཔཾ སཔྤཱཡཾ. ཏསྶ པན སེནཱསནསྶ མགྒོཔི སབྦཔརིསྶཡཝིམུཏྟོ སུཙིསམཏལོ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟོཝ ཝཊྚཏི. སེནཱསནཔརིཀྑཱརོཔེཏྠ ཀཱིཊམངྐུཎདཱིགྷཛཱཏིམཱུསིཀཱནཾ ནིསྶཡཔརིཙྪིནྡནཏྠཾ ནཱཏིབཧུཀོ, ཨེཀམཉྩཔཱིཋམཏྟམེཝ ཝཊྚཏི. ནིཝཱསནཔཱརུཔནམྤིསྶ ཙཱིནཔཊྚསོམཱརཔཊྚཀོསེཡྻཀཔྤཱསིཀསུཁུམཁོམཱདཱིནཾ ཡཾ ཡཾ པཎཱིཏཾ, ཏེན ཏེན ཨེཀཔཊྚཾ ཝཱ དུཔཊྚཾ ཝཱ སལླཧུཀཾ སམཎསཱརུཔྤེན སུརཏྟཾ སུདྡྷཝཎྞཾ ཝཊྚཏི. པཏྟོ ཨུདཀཔུཔྥུལ༹མིཝ སུསཎྛཱནོ མཎི ཝིཡ སུམཊྛོ ནིམྨལོ སམཎསཱརུཔྤེན སུཔརིསུདྡྷཝཎྞོ ཨཡོམཡོ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱཙཱརམགྒོ པརིསྶཡཝིམུཏྟོ སམོ མནཱཔོ ནཱཏིདཱུརནཱཙྩཱསནྣགཱམོ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱཙཱརགཱམོཔི ཡཏྠ མནུསྶཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨཡྻོ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི སིཏྟསམྨཊྛེ པདེསེ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ གྷརཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ སཧཏྠཱ པརིཝིསནྟི, ཏཱདིསོ ཝཊྚཏི. པརིཝེསཀཱ པནསྶ ཡེ ཧོནྟི ཨབྷིརཱུཔཱ པཱསཱདིཀཱ སུནྷཱཏཱ སུཝིལིཏྟཱ དྷཱུཔཝཱསཀུསུམགནྡྷསུརབྷིནོ ནཱནཱཝིརཱགསུཙིམནུཉྙཝཏྠཱབྷརཎཔཊིམཎྜིཏཱ སཀྐཙྩཀཱརིནོ, ཏཱདིསཱ སཔྤཱཡཱ. ཡཱགུབྷཏྟཁཛྫཀམྤི ཝཎྞགནྡྷརསསམྤནྣཾ ཨོཛཝནྟཾ མནོརམཾ སབྦཱཀཱརཔཎཱིཏཾ ཡཱཝདཏྠཾ ཝཊྚཏི. ཨིརིཡཱཔཐོཔིསྶ སེཡྻཱ ཝཱ ནིསཛྫཱ ཝཱ ཝཊྚཏི, ཨཱརམྨཎཾ ནཱིལཱདཱིསུ ཝཎྞཀསིཎེསུ ཡཾཀིཉྩི སུཔརིསུདྡྷཝཎྞནྟི ཨིདཾ དོསཙརིཏསྶ སཔྤཱཡཾ.

མོཧཙརིཏསྶ ¶ སེནཱསནཾ དིསཱམུཁཾ ཨསམྦཱདྷཾ ཝཊྚཏི, ཡཏྠ ནིསིནྣསྶ ཝིཝཊཱ དིསཱ ཁཱཡནྟི ¶ , ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཙངྐམོ ཝཊྚཏི. ཨཱརམྨཎཾ པནསྶ པརིཏྟཾ སུཔྤམཏྟཾ སརཱཝམཏྟཾ ཝཱ (ཁུདྡཀཾ) ན ཝཊྚཏི. སམྦཱདྷསྨིཉྷི ཨོཀཱསེ ཙིཏྟཾ བྷིཡྻོ སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, ཏསྨཱ ཝིཔུལཾ མཧཱཀསིཎཾ ཝཊྚཏི. སེསཾ དོསཙརིཏསྶ ཝུཏྟསདིསམེཝཱཏི ཨིདཾ མོཧཙརིཏསྶ སཔྤཱཡཾ.

སདྡྷཱཙརིཏསྶ སབྦམྤི དོསཙརིཏམྷི ཝུཏྟཝིདྷཱནཾ སཔྤཱཡཾ. ཨཱརམྨཎེསུ ཙསྶ ཨནུསྶཏིཊྛཱནམྤི ཝཊྚཏི.

བུདྡྷིཙརིཏསྶ སེནཱསནཱདཱིསུ ཨིདཾ ནཱམ ཨསཔྤཱཡནྟི ནཏྠི.

ཝིཏཀྐཙརིཏསྶ སེནཱསནཾ ཝིཝཊཾ དིསཱམུཁཾ ཡཏྠ ནིསིནྣསྶ ཨཱརཱམཝནཔོཀྑརཎཱིརཱམཎེཡྻཀཱནི གཱམནིགམཛནཔདཔཊིཔཱཊིཡོ ནཱིལོབྷཱསཱ ཙ པབྦཏཱ པཉྙཱཡནྟི, ཏཾ ན ཝཊྚཏི, ཏཉྷི ཝིཏཀྐཝིདྷཱཝནསྶེཝ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏསྨཱ གམྦྷཱིརེ དརཱིམུཁེ ཝནཔྤཊིཙྪནྣེ ཧཏྠིཀུཙྪིཔབྦྷཱརམཧིནྡགུཧཱསདིསེ སེནཱསནེ ཝསིཏབྦཾ. ཨཱརམྨཎམྤིསྶ ཝིཔུལཾ ན ཝཊྚཏི. ཏཱདིསཉྷི ཝིཏཀྐཝསེན སནྡྷཱཝནསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. པརིཏྟཾ པན ཝཊྚཏི.

སེསཾ རཱགཙརིཏསྶ ཝུཏྟསདིསམེཝཱཏི ཨིདཾ ཝིཏཀྐཙརིཏསྶ སཔྤཱཡཾ. ཨཡཾ ཨཏྟནོ ཙརིཡཱནུཀཱུལནྟི ཨེཏྠ ཨཱགཏཙརིཡཱནཾ པབྷེདནིདཱནཝིབྷཱཝནསཔྤཱཡཔརིཙྪེདཏོ ཝིཏྠཱརོ. ན ཙ ཏཱཝ ཙརིཡཱནུཀཱུལཾ ཀམྨཊྛཱནཾ སབྦཱཀཱརེན ཨཱཝིཀཏཾ. ཏཉྷི ཨནནྟརསྶ མཱཏིཀཱཔདསྶ ཝིཏྠཱརེ སཡམེཝ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི.

ཙཏྟཱལཱིསཀམྨཊྛཱནཝཎྞནཱ

༤༧. ཏསྨཱ ཡཾ ཝུཏྟཾ ཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨཉྙཏརཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱཏི ཨེཏྠ སངྑཱཏནིདྡེསཏོ, ཨུཔཙཱརཔྤནཱཝཧཏོ, ཛྷཱནཔྤབྷེདཏོ, སམཏིཀྐམཏོ, ཝཌྜྷནཱཝཌྜྷནཏོ, ཨཱརམྨཎཏོ, བྷཱུམིཏོ, གཧཎཏོ, པཙྩཡཏོ, ཙརིཡཱནུཀཱུལཏོཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ དསཧཱཀཱརེཧི ཀམྨཊྛཱནཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ¶ སངྑཱཏནིདྡེསཏོཏི ཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསཱུཏི ཧི ཝུཏྟཾ, ཏཏྲིམཱནི ཙཏྟཱལཱིས ཀམྨཊྛཱནཱནི ¶ དས ཀསིཎཱ, དས ཨསུབྷཱ, དས ཨནུསྶཏིཡོ, ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ, ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤཱ, ཨེཀཱ སཉྙཱ, ཨེཀཾ ཝཝཏྠཱནནྟི.

ཏཏྠ པཐཝཱིཀསིཎཾ, ཨཱཔོཀསིཎཾ, ཏེཛོཀསིཎཾ, ཝཱཡོཀསིཎཾ, ནཱིལཀསིཎཾ, པཱིཏཀསིཎཾ, ལོཧིཏཀསིཎཾ, ཨོདཱཏཀསིཎཾ, ཨཱལོཀཀསིཎཾ, པརིཙྪིནྣཱཀཱསཀསིཎནྟི ཨིམེ དས ཀསིཎཱ.

ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ, ཝིནཱིལཀཾ, ཝིཔུབྦཀཾ, ཝིཙྪིདྡཀཾ, ཝིཀྑཱཡིཏཀཾ, ཝིཀྑིཏྟཀཾ, ཧཏཝིཀྑིཏྟཀཾ, ལོཧིཏཀཾ, པུལུ༹ཝཀཾ, ཨཊྛིཀནྟི ཨིམེ དས ཨསུབྷཱ.

བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨཱནུསྶཏི, སངྒྷཱནུསྶཏི, སཱིལཱནུསྶཏི, ཙཱགཱནུསྶཏི, དེཝཏཱནུསྶཏི, མརཎཱནུསྶཏི, ཀཱཡགཏཱསཏི, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཨུཔསམཱནུསྶཏཱིཏི ཨིམཱ དས ཨནུསྶཏིཡོ.

མེཏྟཱ, ཀརུཎཱ, མུདིཏཱ, ཨུཔེཀྑཱཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ.

ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ, ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནནྟི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤཱ. ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ ཨེཀཱ སཉྙཱ. ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ ཨེཀཾ ཝཝཏྠཱནནྟི ཨེཝཾ སངྑཱཏནིདྡེསཏོ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨུཔཙཱརཔྤནཱཝཧཏོཏི ཋཔེཏྭཱ ཀཱཡགཏཱསཏིཉྩ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཉྩ ཨཝསེསཱ ཨཊྛ ཨནུསྶཏིཡོ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནནྟི ཨིམཱནེཝ ཧེཏྠ དསཀམྨཊྛཱནཱནི ཨུཔཙཱརཝཧཱནི. སེསཱནི ཨཔྤནཱཝཧཱནི. ཨེཝཾ ཨུཔཙཱརཔྤནཱཝཧཏོ.

ཛྷཱནཔྤབྷེདཏོཏི ཨཔྤནཱཝཧེསུ ཙེཏྠ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ སདྡྷིཾ དས ཀསིཎཱ ཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནིཀཱ ཧོནྟི. ཀཱཡགཏཱསཏིཡཱ སདྡྷིཾ དས ཨསུབྷཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀཱ. པུརིམཱ ཏཡོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཏིཀཛ྄ཛྷཱནིཀཱ. ཙཏུཏྠབྲཧྨཝིཧཱརོ ཙཏྟཱརོ ཙ ཨཱརུཔྤཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཱཏི ཨེཝཾ ཛྷཱནཔྤབྷེདཏོ.

སམཏིཀྐམཏོཏི དྭེ སམཏིཀྐམཱ ཨངྒསམཏིཀྐམོ ཙ ཨཱརམྨཎསམཏིཀྐམོ ཙ. ཏཏྠ སབྦེསུཔི ¶ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནིཀེསུ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨངྒསམཏིཀྐམོ ¶ ཧོཏི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱདཱིནི ཛྷཱནངྒཱནི སམཏིཀྐམིཏྭཱ ཏེསྭེཝཱརམྨཎེསུ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནཾ པཏྟབྦཏོ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠབྲཧྨཝིཧཱརེ. སོཔི ཧི མེཏྟཱདཱིནཾཡེཝ ཨཱརམྨཎེ སོམནསྶཾ སམཏིཀྐམིཏྭཱ པཏྟབྦོཏི. ཙཏཱུསུ པན ཨཱརུཔྤེསུ ཨཱརམྨཎསམཏིཀྐམོ ཧོཏི. པུརིམེསུ ཧི ནཝསུ ཀསིཎེསུ ཨཉྙཏརཾ སམཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ པཏྟབྦཾ. ཨཱཀཱསཱདཱིནི ཙ སམཏིཀྐམིཏྭཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱདཱིནི. སེསེསུ སམཏིཀྐམོ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾ སམཏིཀྐམཏོ.

ཝཌྜྷནཱཝཌྜྷནཏོཏི ཨིམེསུ ཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསུ དས ཀསིཎཱནེཝ ཝཌྜྷེཏབྦཱནི. ཡཏྟཀཉྷི ཨོཀཱསཾ ཀསིཎེན ཕརཏི, ཏདབྦྷནྟརེ དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ སདྡཾ སོཏུཾ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ རཱུཔཱནི པསྶིཏུཾ པརསཏྟཱནཉྩ ཙེཏསཱ ཙིཏྟམཉྙཱཏུཾ སམཏྠོ ཧོཏི. ཀཱཡགཏཱསཏི པན ཨསུབྷཱནི ཙ ན ཝཌྜྷེཏབྦཱནི. ཀསྨཱ? ཨོཀཱསེན པརིཙྪིནྣཏྟཱ ཨཱནིསཾསཱབྷཱཝཱ ཙ. སཱ ཙ ནེསཾ ཨོཀཱསེན པརིཙྪིནྣཏཱ བྷཱཝནཱནཡེ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི. ཏེསུ པན ཝཌྜྷིཏེསུ ཀུཎཔརཱསིཡེཝ ཝཌྜྷཏི, ན ཀོཙི ཨཱནིསཾསོ ཨཏྠི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ སོཔཱཀཔཉྷཱབྱཱཀརཎེ, ‘‘ཝིབྷཱུཏཱ བྷགཝཱ རཱུཔསཉྙཱ ཨཝིབྷཱུཏཱ ཨཊྛིཀསཉྙཱ’’ཏི. ཏཏྲ ཧི ནིམིཏྟཝཌྜྷནཝསེན རཱུཔསཉྙཱ ཝིབྷཱུཏཱཏི ཝུཏྟཱ. ཨཊྛིཀསཉྙཱ ཨཝཌྜྷནཝསེན ཨཝིབྷཱུཏཱཏི ཝུཏྟཱ.

ཡཾ པནེཏཾ ‘‘ཀེཝལཾ ཨཊྛིསཉྙཱཡ, ཨཕརཱི པཐཝིཾ ཨིམ’’ནྟི (ཐེརགཱ. ༡༨) ཝུཏྟཾ, ཏཾ ལཱབྷིསྶ སཏོ ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརཝསེན ཝུཏྟཾ. ཡཐེཝ ཧི དྷམྨཱསོཀཀཱལེ ཀརཝཱིཀསཀུཎོ སམནྟཱ ཨཱདཱསབྷིཏྟཱིསུ ཨཏྟནོ ཚཱཡཾ དིསྭཱ སབྦདིསཱསུ ཀརཝཱིཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ མདྷུརཾ གིརཾ ནིཙྪཱརེསི, ཨེཝཾ ཐེརོཔི ཨཊྛིཀསཉྙཱཡ ལཱབྷིཏྟཱ སབྦདིསཱསུ ཨུཔཊྛིཏཾ ནིམིཏྟཾ པསྶནྟོ ཀེཝལཱཔི པཐཝཱི ཨཊྛིཀབྷརིཏཱཏི ཙིནྟེསཱིཏི.

ཡདི ཨེཝཾ ཡཱ ཨསུབྷཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ཨཔྤམཱཎཱརམྨཎཏཱ ཝུཏྟཱ, སཱ ཝིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི. སཱ ཙ ན ཝིརུཛ྄ཛྷཏི. ཨེཀཙྩོ ཧི ཨུདྡྷུམཱཏཀེ ཝཱ ཨཊྛིཀེ ཝཱ མཧནྟེ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི. ཨེཀཙྩོ ཨཔྤཀེ. ཨིམིནཱ པརིཡཱཡེན ཨེཀཙྩསྶ པརིཏྟཱརམྨཎཾ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཨེཀཙྩསྶ ཨཔྤམཱཎཱརམྨཎནྟི. ཡོ ཝཱ ཨེཏཾ ཝཌྜྷནེ ཨཱདཱིནཝཾ ཨཔསྶནྟོ ཝཌྜྷེཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨཔྤམཱཎཱརམྨཎ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཱནིསཾསཱབྷཱཝཱ པན ན ཝཌྜྷེཏབྦཱནཱིཏི.

ཡཐཱ ¶ ¶ ཙ ཨེཏཱནི, ཨེཝཾ སེསཱནིཔི ན ཝཌྜྷེཏབྦཱནི. ཀསྨཱ? ཏེསུ ཧི ཨཱནཱཔཱནནིམིཏྟཾ ཏཱཝ ཝཌྜྷཡཏོ ཝཱཏརཱསིཡེཝ ཝཌྜྷཏི, ཨོཀཱསེན ཙ པརིཙྪིནྣཾ. ཨིཏི སཱདཱིནཝཏྟཱ ཨོཀཱསེན ཙ པརིཙྪིནྣཏྟཱ ན ཝཌྜྷེཏབྦཾ. བྲཧྨཝིཧཱརཱ སཏྟཱརམྨཎཱ, ཏེསཾ ནིམིཏྟཾ ཝཌྜྷཡཏོ སཏྟརཱསིཡེཝ ཝཌྜྷེཡྻ, ན ཙ ཏེན ཨཏྠོ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཏམྤི ན ཝཌྜྷེཏབྦཾ. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༥༥༦) ཨཱདི, ཏཾ པརིགྒཧཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ. ཨེཀཱཝཱསདྭིཨཱཝཱསཱདིནཱ ཧི ཨནུཀྐམེན ཨེཀིསྶཱ དིསཱཡ སཏྟེ པརིགྒཧེཏྭཱ བྷཱཝེནྟོ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱཏི ཝུཏྟོ. ན ནིམིཏྟཾ ཝཌྜྷེནྟོ. པཊིབྷཱགནིམིཏྟམེཝ ཙེཏྠ ནཏྠི. ཡདཡཾ ཝཌྜྷེཡྻ, པརིཏྟཨཔྤམཱཎཱརམྨཎཏཱཔེཏྠ པརིགྒཧཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱརུཔྤཱརམྨཎེསུཔི ཨཱཀཱསཾ ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཏྟཱ. ཏཉྷི ཀསིཎཱཔགམཝསེནེཝ མནསི ཀཱཏབྦཾ. ཏཏོ པརཾ ཝཌྜྷཡཏོཔི ན ཀིཉྩི ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎཾ སབྷཱཝདྷམྨཏྟཱ. ན ཧི སཀྐཱ སབྷཱཝདྷམྨཾ ཝཌྜྷེཏུཾ. ཝིཉྙཱཎཱཔགམོ ཝིཉྙཱཎསྶ ཨབྷཱཝམཏྟཏྟཱ. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཱརམྨཎཾ སབྷཱཝདྷམྨཏྟཱཡེཝ ན ཝཌྜྷེཏབྦཾ. སེསཱནི ཨནིམིཏྟཏྟཱ. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཉྷི ཝཌྜྷེཏབྦཾ ནཱམ བྷཝེཡྻ. བུདྡྷཱནུསྶཏིཨཱདཱིནཉྩ ནེཝ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཨཱརམྨཎཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ན ཝཌྜྷེཏབྦནྟི ཨེཝཾ ཝཌྜྷནཱཝཌྜྷནཏོ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི ཨིམེསུ ཙ ཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསུ དསཀསིཎཱ, དསཨསུབྷཱ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཨིམཱནི དྭཱཝཱིསཏིཔཊིབྷཱགནིམིཏྟཱརམྨཎཱནི. སེསཱནི ན པཊིབྷཱགནིམིཏྟཱརམྨཎཱནི. ཏཐཱ དསསུ ཨནུསྶཏཱིསུ ཋཔེཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཉྩ ཀཱཡགཏཱསཏིཉྩ ཨཝསེསཱ ཨཊྛ ཨནུསྶཏིཡོ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ, ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནནྟི ཨིམཱནི དྭཱདས སབྷཱཝདྷམྨཱརམྨཎཱནི. དས ཀསིཎཱ, དས ཨསུབྷཱ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཨིམཱནི དྭཱཝཱིསཏི ནིམིཏྟཱརམྨཎཱནི. སེསཱནི ཚ ན ཝཏྟབྦཱརམྨཎཱནི. ཏཐཱ ཝིཔུབྦཀཾ, ལོཧིཏཀཾ, པུལུ༹ཝཀཾ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཨཱཔོཀསིཎཾ, ཏེཛོཀསིཎཾ, ཝཱཡོཀསིཎཾ, ཡཉྩ ཨཱལོཀཀསིཎེ སཱུརིཡཱདཱིནཾ ཨོབྷཱསམཎྜལཱརམྨཎནྟི ཨིམཱནི ཨཊྛ ཙལིཏཱརམྨཎཱནི, ཏཱནི ཙ ཁོ པུབྦབྷཱགེ, པཊིབྷཱགཾ པན སནྣིསིནྣམེཝ ཧོཏི. སེསཱནི ན ཙལིཏཱརམྨཎཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཨཱརམྨཎཏོ.

བྷཱུམིཏོཏི ¶ ཨེཏྠ ཙ དས ཨསུབྷཱ, ཀཱཡགཏཱསཏི, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཏི ཨིམཱནི དྭཱདས དེཝེསུ ནཔྤཝཏྟནྟི. ཏཱནི དྭཱདས, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི ཙཱཏི ཨིམཱནི ཏེརས བྲཧྨལོཀེ ནཔྤཝཏྟནྟི ¶ . ཨརཱུཔབྷཝེ པན ཋཔེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤེ ཨཉྙཾ ནཔྤཝཏྟཏི. མནུསྶེསུ སབྦཱནིཔི པཝཏྟནྟཱིཏི ཨེཝཾ བྷཱུམིཏོ.

གཧཎཏོཏི དིཊྛཕུཊྛསུཏགྒཧཎཏོཔེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྲ ཋཔེཏྭཱ ཝཱཡོཀསིཎཾ སེསཱ ནཝ ཀསིཎཱ, དས ཨསུབྷཱཏི ཨིམཱནི ཨེཀཱུནཝཱིསཏི དིཊྛེན གཧེཏབྦཱནི. པུབྦབྷཱགེ ཙཀྑུནཱ ཨོལོཀེཏྭཱ ནིམིཏྟཾ ནེསཾ གཧེཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཀཱཡགཏཱསཏིཡཾ ཏཙཔཉྩཀཾ དིཊྛེན, སེསཾ སུཏེནཱཏི ཨེཝཾ ཏསྶཱ ཨཱརམྨཎཾ དིཊྛསུཏེན གཧེཏབྦཾ. ཨཱནཱཔཱནསྶཏི ཕུཊྛེན, ཝཱཡོཀསིཎཾ དིཊྛཕུཊྛེན, སེསཱནི ཨཊྛཱརས སུཏེན གཧེཏབྦཱནི. ཨུཔེཀྑཱབྲཧྨཝིཧཱརོ, ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤཱཏི ཨིམཱནི ཙེཏྠ ན ཨཱདིཀམྨིཀེན གཧེཏབྦཱནི. སེསཱནི པཉྩཏིཾས གཧེཏབྦཱནཱིཏི ཨེཝཾ གཧཎཏོ.

པཙྩཡཏོཏི ཨིམེསུ པན ཀམྨཊྛཱནེསུ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསཀསིཎཾ སེསཱ ནཝ ཀསིཎཱ ཨཱརུཔྤཱནཾ པཙྩཡཱ ཧོནྟི, དས ཀསིཎཱ ཨབྷིཉྙཱནཾ, ཏཡོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཙཏུཏྠབྲཧྨཝིཧཱརསྶ, ཧེཊྛིམཾ ཧེཊྛིམཾ ཨཱརུཔྤཾ ཨུཔརིམསྶ ཨུཔརིམསྶ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ, སབྦཱནིཔི སུཁཝིཧཱརཝིཔསྶནཱབྷཝསམྤཏྟཱིནནྟི ཨེཝཾ པཙྩཡཏོ.

ཙརིཡཱནུཀཱུལཏོཏི ཙརིཡཱནཾ ཨནུཀཱུལཏོཔེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. སེཡྻཐིདཾ – རཱགཙརིཏསྶ ཏཱཝ ཨེཏྠ དས ཨསུབྷཱ, ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཨེཀཱདས ཀམྨཊྛཱནཱནི ཨནུཀཱུལཱནི. དོསཙརིཏསྶ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ, ཙཏྟཱརི ཝཎྞཀསིཎཱནཱིཏི ཨཊྛ. མོཧཙརིཏསྶ, ཝིཏཀྐཙརིཏསྶ ཙ ཨེཀཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏི ཀམྨཊྛཱནམེཝ. སདྡྷཱཙརིཏསྶ པུརིམཱ ཚ ཨནུསྶཏིཡོ. བུདྡྷིཙརིཏསྶ མརཎསྶཏི, ཨུཔསམཱནུསྶཏི, ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཏི ཙཏྟཱརི. སེསཀསིཎཱནི, ཙཏྟཱརོ ཙ ཨཱརུཔྤཱ སབྦཙརིཏཱནཾ ཨནུཀཱུལཱནི. ཀསིཎེསུ ཙ ཡཾཀིཉྩི པརིཏྟཾ ཝིཏཀྐཙརིཏསྶ, ཨཔྤམཱཎཾ མོཧཙརིཏསྶཱཏི.

ཨེཝམེཏྠ ¶ ཙརིཡཱནུཀཱུལཏོ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོཏི སབྦཉྩེཏཾ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝསེན ཙ ཨཏིསཔྤཱཡཝསེན ཙ ཝུཏྟཾ. རཱགཱདཱིནཾ པན ཨཝིཀྑམྦྷིཀཱ སདྡྷཱདཱིནཾ ཝཱ ཨནུཔཀཱརཱ ཀུསལབྷཱཝནཱ ནཱམ ནཏྠི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ མེགྷིཡསུཏྟེ –

‘‘ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཨུཏྟརི བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨསུབྷཱ བྷཱཝེཏབྦཱ རཱགསྶ པཧཱནཱཡ. མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ བྱཱཔཱདསྶ ¶ པཧཱནཱཡ. ཨཱནཱཔཱནསྶཏི བྷཱཝེཏབྦཱ ཝིཏཀྐུཔཙྪེདཱཡ. ཨནིཙྩསཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱ ཨསྨིམཱནསམུགྒྷཱཏཱཡཱ’’ཏི.

རཱཧུལསུཏྟེཔི ‘‘མེཏྟཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༢.༡༢༠) ནཡེན ཨེཀསྶེཝ སཏྟ ཀམྨཊྛཱནཱནི ཝུཏྟཱནི. ཏསྨཱ ཝཙནམཏྟེ ཨབྷིནིཝེསཾ ཨཀཏྭཱ སབྦཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ པརིཡེསིཏབྦོཏི ཨཡཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱཏི ཨེཏྠ ཀམྨཊྛཱནཀཐཱ ཝིནིཙྪཡོ.

༤༨. གཧེཏྭཱཏི ཨིམསྶ པན པདསྶ ཨཡམཏྠདཱིཔནཱ. ‘‘ཏེན ཡོགིནཱ ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བུདྡྷསྶ ཝཱ བྷགཝཏོ ཨཱཙརིཡསྶ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ སམྤནྣཛ྄ཛྷཱསཡེན སམྤནྣཱདྷིམུཏྟིནཱ ཙ ཧུཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཡཱཙིཏབྦཾ.

ཏཏྲ ‘‘ཨིམཱཧཾ བྷགཝཱ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཏུམྷཱཀཾ པརིཙྩཛཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཨཏྟཱ ནིཡྻཱཏེཏབྦོ. ཨེཝཉྷི ཨནིཡྻཱཏེཏྭཱ པནྟེསུ སེནཱསནེསུ ཝིཧརནྟོ བྷེརཝཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐམཱགཏེ སནྠམྦྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ གཱམནྟཾ ཨོསརིཏྭཱ གིཧཱིཧི སཾསཊྛོ ཧུཏྭཱ ཨནེསནཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔུཎེཡྻ. ནིཡྻཱཏིཏཏྟབྷཱཝསྶ པནསྶ བྷེརཝཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐམཱགཏེཔི བྷཡཾ ན ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ནནུ ཏཡཱ, པཎྜིཏ, པུརིམམེཝ ཨཏྟཱ བུདྡྷཱནཾ ནིཡྻཱཏིཏོ’’ཏི པཙྩཝེཀྑཏོ པནསྶ སོམནསྶམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཧི པུརིསསྶ ཨུཏྟམཾ ཀཱསིཀཝཏྠཾ བྷཝེཡྻ, ཏསྶ ཏསྨིཾ མཱུསིཀཱཡ ཝཱ ཀཱིཊེཧི ཝཱ ཁཱདིཏེ ཨུཔྤཛྫེཡྻ དོམནསྶཾ ¶ . སཙེ པན ཏཾ ཨཙཱིཝརཀསྶ བྷིཀྑུནོ དདེཡྻ, ཨཐསྶ ཏཾ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཀརིཡམཱནཾ དིསྭཱཔི སོམནསྶམེཝ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཱཙརིཡསྶ ནིཡྻཱཏེནྟེནཱཔི ‘‘ཨིམཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྟབྷཱཝཾ ཏུམྷཱཀཾ པརིཙྩཛཱམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ ཨནིཡྻཱཏིཏཏྟབྷཱཝོ ཧི ཨཏཛྫནཱིཡོ ཝཱ ཧོཏི, དུབྦཙོ ཝཱ ཨནོཝཱདཀརོ, ཡེནཀཱམཾགམོ ཝཱ ཨཱཙརིཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱཝ ཡཏྠིཙྪཏི, ཏཏྠ གནྟཱ, ཏམེནཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཱམིསེན ཝཱ དྷམྨེན ཝཱ ན སངྒཎྷཱཏི, གཱུལ༹ྷཾ གནྠཾ ན སིཀྑཱཔེཏི. སོ ཨིམཾ དུཝིདྷཾ སངྒཧཾ ཨལབྷནྟོ སཱསནེ པཏིཊྛཾ ན ལབྷཏི, ནཙིརསྶེཝ དུསྶཱིལྱཾ ཝཱ གིཧིབྷཱཝཾ ཝཱ པཱཔུཎཱཏི. ནིཡྻཱཏིཏཏྟབྷཱཝོ པན ནེཝ ཨཏཛྫནཱིཡོ ཧོཏི, ན ཡེནཀཱམཾགམོ, སུཝཙོ ཨཱཙརིཡཱཡཏྟཝུཏྟིཡེཝ ¶ ཧོཏི. སོ ཨཱཙརིཡཏོ དུཝིདྷཾ སངྒཧཾ ལབྷནྟོ སཱསནེ ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ པཱཔུཎཱཏི ཙཱུལ༹པིཎྜཔཱཏིཀཏིསྶཏྠེརསྶ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཝིཡ.

ཐེརསྶ ཀིར སནྟིཀཾ ཏཡོ བྷིཀྑཱུ ཨཱགམཾསུ. ཏེསུ ཨེཀོ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀམཏྠཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སཏཔོརིསེ པཔཱཏེ པཏིཏུཾ ཨུསྶཧེཡྻནྟི ཨཱཧ. དུཏིཡོ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀམཏྠཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨིམཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ པཎྷིཏོ པཊྛཱཡ པཱསཱཎཔིཊྛེ གྷཾསེནྟོ ནིརཝསེསཾ ཁེཔེཏུཾ ཨུསྶཧེཡྻནྟི ཨཱཧ. ཏཏིཡོ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀམཏྠཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ཨུཔརུནྡྷིཏྭཱ ཀཱལཀིརིཡཾ ཀཱཏུཾ ཨུསྶཧེཡྻནྟི ཨཱཧ. ཐེརོ བྷབྦཱཝཏིམེ བྷིཀྑཱུཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི. ཏེ ཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཏཡོཔི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསཱུཏི ཨཡམཱནིསཾསོ ཨཏྟནིཡྻཱཏནེ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བུདྡྷསྶ ཝཱ བྷགཝཏོ ཨཱཙརིཡསྶ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ’’ཏི.

༤༩. སམྤནྣཛ྄ཛྷཱསཡེན སམྤནྣཱདྷིམུཏྟིནཱ ཙ ཧུཏྭཱཏི ཨེཏྠ པན ཏེན ཡོགིནཱ ཨལོབྷཱདཱིནཾ ཝསེན ཚཧཱཀཱརེཧི སམྤནྣཛ྄ཛྷཱསཡེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཝཾ སམྤནྣཛ྄ཛྷཱསཡོ ཧི ཏིསྶནྣཾ བོདྷཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡཐཱཧ, ‘‘ཚ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱ བོདྷིསཏྟཱནཾ བོདྷིཔརིཔཱཀཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཨལོབྷཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཙ བོདྷིསཏྟཱ ལོབྷེ དོསདསྶཱཝིནོ, ཨདོསཛ྄ཛྷཱསཡཱ ¶ ཙ བོདྷིསཏྟཱ དོསེ དོསདསྶཱཝིནོ, ཨམོཧཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཙ བོདྷིསཏྟཱ མོཧེ དོསདསྶཱཝིནོ, ནེཀྑམྨཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཙ བོདྷིསཏྟཱ གྷརཱཝཱསེ དོསདསྶཱཝིནོ, པཝིཝེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཙ བོདྷིསཏྟཱ སངྒཎིཀཱཡ དོསདསྶཱཝིནོ, ནིསྶརཎཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཙ བོདྷིསཏྟཱ སབྦབྷཝགཏཱིསུ དོསདསྶཱཝིནོ’’ཏི. ཡེ ཧི ཀེཙི ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཔཙྩེཀབུདྡྷསམྨཱསམྦུདྡྷཱ, སབྦེ ཏེ ཨིམེཧེཝ ཚཧཱཀཱརེཧི ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ པཏྟབྦཾ ཝིསེསཾ པཏྟཱ. ཏསྨཱ ཨིམེཧི ཚཧཱཀཱརེཧི སམྤནྣཛ྄ཛྷཱསཡེན བྷཝིཏབྦཾ. ཏདདྷིམུཏྟཏཱཡ པན ཨདྷིམུཏྟིསམྤནྣེན བྷཝིཏབྦཾ. སམཱདྷཱདྷིམུཏྟེན སམཱདྷིགརུཀེན སམཱདྷིཔབྦྷཱརེན, ནིབྦཱནཱདྷིམུཏྟེན ནིབྦཱནགརུཀེན ནིབྦཱནཔབྦྷཱརེན ཙ བྷཝིཏབྦནྟི ཨཏྠོ.

༥༠. ཨེཝཾ སམྤནྣཛ྄ཛྷཱསཡཱདྷིམུཏྟིནོ པནསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཡཱཙཏོ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎལཱབྷིནཱ ཨཱཙརིཡེན ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཙརིཡཱ ཛཱནིཏབྦཱ. ཨིཏརེན ཀིཾ ཙརིཏོསི? ཀེ ཝཱ ཏེ དྷམྨཱ བཧུལཾ སམུདཱཙརནྟི? ཀིཾ ཝཱ ཏེ མནསིཀརོཏོ ཕཱསུ ཧོཏི? ཀཏརསྨིཾ ཝཱ ཏེ ཀམྨཊྛཱནེ ¶ ཙིཏྟཾ ནམཏཱིཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ནཡེཧི པུཙྪིཏྭཱ ཛཱནིཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཉཏྭཱ ཙརིཡཱནུཀཱུལཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏབྦཾ.

ཀཐེནྟེན ཙ ཏིཝིདྷེན ཀཐེཏབྦཾ. པཀཏིཡཱ ཨུགྒཧིཏཀམྨཊྛཱནསྶ ཨེཀཾ དྭེ ནིསཛྫཱནི སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀཱརེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སནྟིཀེ ཝསནྟསྶ ཨཱགཏཱགཏཀྑཎེ ཀཐེཏབྦཾ. ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཉྙཏྲ གནྟུཀཱམསྶ ནཱཏིསཾཁིཏྟཾ ནཱཏིཝིཏྠཱརིཀཾ ཀཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ.

ཏཏྠ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཏཱཝ ཀཐེནྟེན ཙཏྟཱརོ ཀསིཎདོསཱ, ཀསིཎཀརཎཾ, ཀཏསྶ བྷཱཝནཱནཡོ, དུཝིདྷཾ ནིམིཏྟཾ, དུཝིདྷོ སམཱདྷི, སཏྟཝིདྷཾ སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཾ, དསཝིདྷཾ ཨཔྤནཱཀོསལླཾ, ཝཱིརིཡསམཏཱ, ཨཔྤནཱཝིདྷཱནནྟི ཨིམེ ནཝ ཨཱཀཱརཱ ཀཐེཏབྦཱ. སེསཀམྨཊྛཱནེསུཔི ཏསྶ ཏསྶ ཨནུརཱུཔཾ ཀཐེཏབྦཾ. ཏཾ སབྦཾ ཏེསཾ བྷཱཝནཱཝིདྷཱནེ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི.

ཨེཝཾ ཀཐིཡམཱནེ པན ཀམྨཊྛཱནེ ཏེན ཡོགིནཱ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ སོཏབྦཾ. ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱཏི ཨིདཾ ཧེཊྛིམཔདཾ, ཨིདཾ ཨུཔརིམཔདཾ, ཨཡམསྶ ཨཏྠོ ¶ , ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ, ཨིདམོཔམྨནྟི ཨེཝཾ ཏཾ ཏཾ ཨཱཀཱརཾ ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ སུཎནྟེན ཧི ཀམྨཊྛཱནཾ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི. ཨཐསྶ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝིསེསཱདྷིགམོ སམྤཛྫཏི, ན ཨིཏརསྶཱཏི ཨཡཾ གཧེཏྭཱཏི ཨིམསྶ པདསྶ ཨཏྠཔརིདཱིཔནཱ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙརིཡཱནུཀཱུལཾ ཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨཉྙཏརཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱཏི ཨིམཱནི པདཱནི སབྦཱཀཱརེན ཝིཏྠཱརིཏཱནི ཧོནྟཱིཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

ཀམྨཊྛཱནགྒཧཎནིདྡེསོ ནཱམ

ཏཏིཡོ པརིཙྪེདོ.

༤. པཐཝཱིཀསིཎནིདྡེསོ

༥༡. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཨནནུརཱུཔཾ ཝིཧཱརཾ པཧཱཡ ཨནུརཱུཔེ ཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟེནཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཡསྶ ཏཱཝཱཙརིཡེན སདྡྷིཾ ཨེཀཝིཧཱརེ ཝསཏོ ཕཱསུ ཧོཏི, ཏེན ཏཏྠེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིསོདྷེནྟེན ཝསིཏབྦཾ. སཙེ ཏཏྠ ཕཱསུ ན ཧོཏི, ཡོ ཨཉྙོ གཱཝུཏེ ཝཱ ཨཌྜྷཡོཛནེ ཝཱ ཡོཛནམཏྟེཔི ཝཱ སཔྤཱཡོ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཝསིཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི སཏི ཀམྨཊྛཱནསྶ ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཋཱནེ སནྡེཧེ ཝཱ སཏིསམྨོསེ ཝཱ ཛཱཏེ ཀཱལསྶེཝ ཝིཧཱརེ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེཡེཝ ཨཱཙརིཡསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཾདིཝསམཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ སོདྷེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཀིལམནྟོཡེཝ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཱགནྟུཾ སཀྑིསྶཏི. ཡོ པན ཡོཛནཔྤམཱཎེཔི ཕཱསུཀཊྛཱནཾ ན ལབྷཏི, ཏེན ཀམྨཊྛཱནེ སབྦཾ གཎྛིཊྛཱནཾ ཚིནྡིཏྭཱ སུཝིསུདྡྷཾ ཨཱཝཛྫནཔཊིབདྡྷཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ དཱུརམྤི གནྟྭཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཨནནུརཱུཔཾ ཝིཧཱརཾ པཧཱཡ ཨནུརཱུཔེ ཝིཧཱརེ ཝིཧཱཏབྦཾ.

ཨནནུརཱུཔཝིཧཱརོ

༥༢. ཏཏྠ ཨནནུརཱུཔོ ནཱམ ཨཊྛཱརསནྣཾ དོསཱནཾ ཨཉྙཏརེན སམནྣཱགཏོ. ཏཏྲིམེ ཨཊྛཱརས དོསཱ – མཧཏྟཾ, ནཝཏྟཾ, ཛིཎྞཏྟཾ, པནྠནིསྶིཏཏྟཾ, སོཎྜཱི, པཎྞཾ, པུཔྥཾ, ཕལཾ, པཏྠནཱིཡཏཱ, ནགརསནྣིསྶིཏཏཱ, དཱརུསནྣིསྶིཏཏཱ, ཁེཏྟསནྣིསྶིཏཏཱ, ཝིསབྷཱགཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཨཏྠིཏཱ, པཊྚནསནྣིསྶིཏཏཱ, པཙྩནྟསནྣིསྶིཏཏཱ, རཛྫསཱིམསནྣིསྶིཏཏཱ, ཨསཔྤཱཡཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཱནཾ ཨལཱབྷོཏི ཨིམེསཾ ཨཊྛཱརསནྣཾ དོསཱནཾ ཨཉྙཏརེན དོསེན སམནྣཱགཏོ ཨནནུརཱུཔོ ནཱམ. ན ཏཏྠ ཝིཧཱཏབྦཾ.

ཀསྨཱ? མཧཱཝིཧཱརེ ཏཱཝ བཧཱུ ནཱནཱཚནྡཱ སནྣིཔཏནྟི, ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ པཊིཝིརུདྡྷཏཱཡ ཝཏྟཾ ¶ ན ཀརོནྟི. བོདྷིཡངྒཎཱདཱིནི ཨསམྨཊྛཱནེཝ ཧོནྟི. ཨནུཔཊྛཱཔིཏཾ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ. ཏཏྲཱཡཾ གོཙརགཱམེ པིཎྜཱཡ ¶ ཙརིསྶཱམཱིཏི པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ནིཀྑནྟོ སཙེ པསྶཏི ཝཏྟཾ ཝཱ ཨཀཏཾ པཱནཱིཡགྷཊཾ ཝཱ རིཏྟཾ, ཨཐཱནེན ཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི, པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. ཨཀརོནྟོ ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཀརོནྟསྶ ཀཱལོ ཨཏིཀྐམཏི, ཨཏིདིཝཱ པཝིཊྛོ ནིཊྛིཏཱཡ བྷིཀྑཱཡ ཀིཉྩི ན ལབྷཏི. པཊིསལླཱནགཏོཔི སཱམཎེརདཧརབྷིཀྑཱུནཾ ཨུཙྩཱསདྡེན སངྒྷཀམྨེཧི ཙ ཝིཀྑིཔཏི. ཡཏྠ པན སབྦཾ ཝཏྟཾ ཀཏམེཝ ཧོཏི, ཨཝསེསཱཔི ཙ སངྒྷཊྚནཱ ནཏྠི. ཨེཝརཱུཔེ མཧཱཝིཧཱརེཔི ཝིཧཱཏབྦཾ.

ནཝཝིཧཱརེ བཧུ ནཝཀམྨཾ ཧོཏི, ཨཀརོནྟཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟི. ཡཏྠ པན བྷིཀྑཱུ ཨེཝཾ ཝདནྟི ‘‘ཨཱཡསྨཱ ཡཐཱསུཁཾ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏུ, མཡཾ ནཝཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཝརཱུཔེ ཝིཧཱཏབྦཾ.

ཛིཎྞཝིཧཱརེ པན བཧུ པཊིཛགྒིཏབྦཾ ཧོཏི, ཨནྟམསོ ཨཏྟནོ སེནཱསནམཏྟམྤི ཨཔྤཊིཛགྒནྟཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟི, པཊིཛགྒནྟསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིཧཱཡཏི.

པནྠནིསྶིཏེ མཧཱཔཐཝིཧཱརེ རཏྟིནྡིཝཾ ཨཱགནྟུཀཱ སནྣིཔཏནྟི. ཝིཀཱལེ ཨཱགཏཱནཾ ཨཏྟནོ སེནཱསནཾ དཏྭཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ པཱསཱཎཔིཊྛེ ཝཱ ཝསིཏབྦཾ ཧོཏི. པུནདིཝསེཔི ཨེཝམེཝཱཏི ཀམྨཊྛཱནསྶ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི. ཡཏྠ པན ཨེཝརཱུཔོ ཨཱགནྟུཀསམྦཱདྷོ ན ཧོཏི, ཏཏྠ ཝིཧཱཏབྦཾ.

སོཎྜཱི ནཱམ པཱསཱཎཔོཀྑརཎཱི ཧོཏི, ཏཏྠ པཱནཱིཡཏྠཾ མཧཱཛནོ སམོསརཏི, ནགརཝཱསཱིནཾ རཱཛཀུལཱུཔཀཏྠེརཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ རཛནཀམྨཏྠཱཡ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེསཾ བྷཱཛནདཱརུདོཎིཀཱདཱིནི པུཙྪནྟཱནཾ ཨསུཀེ ཙ ཨསུཀེ ཙ ཋཱནེཏི དསྶེཏབྦཱནི ཧོནྟི, ཨེཝཾ སབྦཀཱལམྤི ནིཙྩབྱཱཝཊོ ཧོཏི.

ཡཏྠ ནཱནཱཝིདྷཾ སཱཀཔཎྞཾ ཧོཏི, ཏཏྠསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣསྶཱཔི སནྟིཀེ སཱཀཧཱརིཀཱ གཱཡམཱནཱ པཎྞཾ ཨུཙྩིནནྟིཡོ ཝིསབྷཱགསདྡསངྒྷཊྚནེན ཀམྨཊྛཱནནྟརཱཡཾ ཀརོནྟི.

ཡཏྠ ¶ པན ནཱནཱཝིདྷཱ མཱལཱགཙྪཱ སུཔུཔྥིཏཱ ཧོནྟི, ཏཏྲཱཔི ཏཱདིསོཡེཝ ཨུཔདྡཝོ.

ཡཏྠ ¶ ནཱནཱཝིདྷཾ ཨམྦཛམྦུཔནསཱདིཕལཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ཕལཏྠིཀཱ ཨཱགནྟྭཱ ཡཱཙནྟི, ཨདེནྟསྶ ཀུཛ྄ཛྷནྟི, བལཀྐཱརེན ཝཱ གཎྷནྟི, སཱཡནྷསམཡེ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ ཙངྐམནྟེན ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨུཔཱསཀཱ ཨེཝཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ཡཐཱརུཙི ཨཀྐོསནྟི. ཨཝཱསཱཡཔིསྶ པརཀྐམནྟི.

པཏྠནཱིཡེ པན ལེཎསམྨཏེ དཀྑིཎགིརིཧཏྠིཀུཙྪིཙེཏིཡགིརིཙིཏྟལཔབྦཏསདིསེ ཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟཾ ཨཡམརཧཱཏི སམྦྷཱཝེཏྭཱ ཝནྡིཏུཀཱམཱ མནུསྶཱ སམནྟཱ ཨོསརནྟི, ཏེནསྶ ན ཕཱསུ ཧོཏི, ཡསྶ པན ཏཾ སཔྤཱཡཾ ཧོཏི, ཏེན དིཝཱ ཨཉྙཏྲ གནྟྭཱ རཏྟིཾ ཝསིཏབྦཾ.

ནགརསནྣིསྶིཏེ ཝིསབྷཱགཱརམྨཎཱནི ཨཱཔཱཐམཱགཙྪནྟི, ཀུམྦྷདཱསིཡོཔི གྷཊེཧི ནིགྷཾསནྟིཡོ གཙྪནྟི, ཨོཀྐམིཏྭཱ མགྒཾ ན དེནྟི, ཨིསྶརམནུསྶཱཔི ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ སཱཎིཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ནིསཱིདནྟི.

དཱརུསནྣིསྶཡེ པན ཡཏྠ ཀཊྛཱནི ཙ དབྦུཔཀརཎརུཀྑཱ ཙ སནྟི, ཏཏྠ ཀཊྛཧཱརིཀཱ པུབྦེ ཝུཏྟསཱཀཔུཔྥཧཱརིཀཱ ཝིཡ ཨཕཱསུཾ ཀརོནྟི, ཝིཧཱརེ རུཀྑཱ སནྟི, ཏེ ཚིནྡིཏྭཱ གྷརཱནི ཀརིསྶཱམཱཏི མནུསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ ཚིནྡནྟི. སཙེ སཱཡནྷསམཡཾ པདྷཱནགྷརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ ཙངྐམནྟོ ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨུཔཱསཀཱ ཨེཝཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཡཐཱརུཙི ཨཀྐོསནྟི, ཨཝཱསཱཡཔིསྶ པརཀྐམནྟི.

ཡོ པན ཁེཏྟསནྣིསྶིཏོ ཧོཏི སམནྟཱ ཁེཏྟེཧི པརིཝཱརིཏོ, ཏཏྠ མནུསྶཱ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེཡེཝ ཁལཾ ཀཏྭཱ དྷཉྙཾ མདྡནྟི, པམུཁེསུ སཡནྟི, ཨཉྙམྤི བཧུཾ ཨཕཱསུཾ ཀརོནྟི. ཡཏྲཱཔི མཧཱསངྒྷབྷོགོ ཧོཏི, ཨཱརཱམིཀཱ ཀུལཱནཾ གཱཝོ རུནྡྷནྟི, ཨུདཀཝཱརཾ པཊིསེདྷེནྟི, མནུསྶཱ ཝཱིཧིསཱིསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘པསྶཐ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱརཱམིཀཱནཾ ཀམྨ’’ནྟི སངྒྷསྶ དསྶེནྟི. ཏེན ཏེན ཀཱརཎེན རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱནཾ གྷརདྭཱརཾ གནྟབྦཾ ཧོཏི, ཨཡམྤི ཁེཏྟསནྣིསྶིཏེནེཝ སངྒཧིཏོ.

ཝིསབྷཱགཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཨཏྠིཏཱཏི ཡཏྠ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིསབྷཱགཝེརཱི བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི, ཡེ ཀལཧཾ ¶ ཀརོནྟཱ མཱ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཀརོཐཱཏི ཝཱརིཡམཱནཱ ཨེཏསྶ པཾསུཀཱུལིཀསྶ ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ནཊྛཱམྷཱཏི ཝཏྟཱརོ བྷཝནྟི.

ཡོཔི ¶ ཨུདཀཔཊྚནཾ ཝཱ ཐལཔཊྚནཾ ཝཱ ནིསྶིཏོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཨབྷིཎྷཾ ནཱཝཱཧི ཙ སཏྠེཧི ཙ ཨཱགཏམནུསྶཱ ཨོཀཱསཾ དེཐ, པཱནཱིཡཾ དེཐ, ལོཎཾ དེཐཱཏི གྷཊྚཡནྟཱ ཨཕཱསུཾ ཀརོནྟི.

པཙྩནྟསནྣིསྶིཏེ པན མནུསྶཱ བུདྡྷཱདཱིསུ ཨཔྤསནྣཱ ཧོནྟི.

རཛྫསཱིམསནྣིསྶིཏེ རཱཛབྷཡཾ ཧོཏི. ཏཉྷི པདེསཾ ཨེཀོ རཱཛཱ ན མཡ྄ཧཾ ཝསེ ཝཏྟཏཱིཏི པཧརཏི, ཨིཏརོཔི ན མཡ྄ཧཾ ཝསེ ཝཏྟཏཱིཏི. ཏཏྲཱཡཾ བྷིཀྑུ ཀདཱཙི ཨིམསྶ རཉྙོ ཝིཛིཏེ ཝིཙརཏི, ཀདཱཙི ཨེཏསྶ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཙརཔུརིསོ ཨཡ’’ནྟི མཉྙམཱནཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེནྟི.

ཨསཔྤཱཡཏཱཏི ཝིསབྷཱགརཱུཔཱདིཨཱརམྨཎསམོསརཎེན ཝཱ ཨམནུསྶཔརིགྒཧིཏཏཱཡ ཝཱ ཨསཔྤཱཡཏཱ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ. ཨེཀོ ཀིར ཐེརོ ཨརཉྙེ ཝསཏི. ཨཐསྶ ཨེཀཱ ཡཀྑིནཱི པཎྞསཱལདྭཱརེ ཋཏྭཱ གཱཡི. སོ ནིཀྑམིཏྭཱ དྭཱརེ ཨཊྛཱསི, སཱ གནྟྭཱ ཙངྐམནསཱིསེ གཱཡི. ཐེརོ ཙངྐམནསཱིསཾ ཨགམཱསི. སཱ སཏཔོརིསེ པཔཱཏེ ཋཏྭཱ གཱཡི. ཐེརོ པཊིནིཝཏྟི. ཨཐ ནཾ སཱ ཝེགེནཱགནྟྭཱ གཧེཏྭཱ ‘‘མཡཱ, བྷནྟེ, ན ཨེཀོ ན དྭེ ཏུམྷཱདིསཱ ཁཱདིཏཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཀལྱཱཎམིཏྟཱནཾ ཨལཱབྷོཏི ཡཏྠ ན སཀྐཱ ཧོཏི ཨཱཙརིཡཾ ཝཱ ཨཱཙརིཡསམཾ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསམཾ ཝཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ལདྡྷུཾ. ཏཏྠ སོ ཀལྱཱཎམིཏྟཱནཾ ཨལཱབྷོ མཧཱདོསོཡེཝཱཏི ཨིམེསཾ ཨཊྛཱརསནྣཾ དོསཱནཾ ཨཉྙཏརེན སམནྣཱགཏོ ཨནནུརཱུཔོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ཨཊྛཀཐཱསུ –

མཧཱཝཱསཾ ནཝཱཝཱསཾ, ཛརཱཝཱསཉྩ པནྠནིཾ;

སོཎྜིཾ པཎྞཉྩ པུཔྥཉྩ, ཕལཾ པཏྠིཏམེཝ ཙ.

ནགརཾ དཱརུནཱ ཁེཏྟཾ, ཝིསབྷཱགེན པཊྚནཾ;

པཙྩནྟསཱིམཱསཔྤཱཡཾ, ཡཏྠ མིཏྟོ ན ལབྦྷཏི.

ཨཊྛཱརསེཏཱནི ¶ ཋཱནཱནི, ཨིཏི ཝིཉྙཱཡ པཎྜིཏོ;

ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཡྻ, མགྒཾ སཔྤཊིབྷཡཾ ཡཐཱཏི.

ཨནུརཱུཔཝིཧཱརོ

༥༣. ཡོ ¶ པན གོཙརགཱམཏོ ནཱཏིདཱུརནཱཙྩཱསནྣཏཱདཱིཧི པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨཡཾ ཨནུརཱུཔོ ནཱམ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སེནཱསནཾ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སེནཱསནཾ ནཱཏིདཱུརཾ ཧོཏི ནཱཙྩཱསནྣཾ གམནཱགམནསམྤནྣཾ, དིཝཱ ཨཔྤཱཀིཎྞཾ རཏྟིཾ ཨཔྤསདྡཾ ཨཔྤནིགྒྷོསཾ, ཨཔྤཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཾ, ཏསྨིཾ ཁོ པན སེནཱསནེ ཝིཧརནྟསྶ ཨཔྤཀསིརེནེཝ ཨུཔྤཛྫནྟི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱ. ཏསྨིཾ ཁོ པན སེནཱསནེ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི བཧུསྶུཏཱ ཨཱགཏཱགམཱ དྷམྨདྷརཱ ཝིནཡདྷརཱ མཱཏིཀཱདྷརཱ, ཏེ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིཔུཙྪཏི པརིཔཉྷཏི ‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀཐཾ ཨིམསྶ ཀོ ཨཏྠོ’ཏི, ཏསྶ ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཝིཝཊཉྩེཝ ཝིཝརནྟི, ཨནུཏྟཱནཱིཀཏཉྩ ཨུཏྟཱནཱིཀརོནྟི, ཨནེཀཝིཧིཏེསུ ཙ ཀངྑཊྛཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ ཀངྑཾ པཊིཝིནོདེནྟི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སེནཱསནཾ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༠.༡༡).

ཨཡཾ ‘‘སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཨནནུརཱུཔཾ ཝིཧཱརཾ པཧཱཡ ཨནུརཱུཔེ ཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟེནཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཝིཏྠཱརོ.

ཁུདྡཀཔལིབོདྷཱ

༥༤. ཁུདྡཀཔལིབོདྷུཔཙྪེདཾ ཀཏྭཱཏི ཨེཝཾ པཏིརཱུཔེ ཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟེན ཡེཔིསྶ ཏེ ཧོནྟི ཁུདྡཀཔལིབོདྷཱ, ཏེཔི ཨུཔཙྪིནྡིཏབྦཱ. སེཡྻཐིདཾ, དཱིགྷཱནི ཀེསནཁལོམཱནི ཚིནྡིཏབྦཱནི. ཛིཎྞཙཱིཝརེསུ དལ༹ྷཱིཀམྨཾ ཝཱ ཏུནྣཀམྨཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ. ཀིལིཊྛཱནི ཝཱ རཛིཏབྦཱནི. སཙེ པཏྟེ མལཾ ཧོཏི, པཏྟོ པཙིཏབྦོ. མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི སོདྷེཏབྦཱནཱིཏི. ‘‘ཨཡཾ ཁུདྡཀཔལིབོདྷུཔཙྪེདཾ ཀཏྭཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཝིཏྠཱརོ.

བྷཱཝནཱཝིདྷཱནཾ

༥༥. ཨིདཱནི ¶ སབྦཾ བྷཱཝནཱཝིདྷཱནཾ ཨཔརིཧཱཔེནྟེན བྷཱཝེཏབྦོཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཀམྨཊྛཱནཝསེན ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཧོཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཨུཔཙྪིནྣཁུདྡཀཔལིབོདྷེན ཧི བྷིཀྑུནཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟེན བྷཏྟསམྨདཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ པཝིཝིཏྟེ ཨོཀཱསེ སུཁནིསིནྣེན ཀཏཱཡ ཝཱ ཨཀཏཱཡ ཝཱ པཐཝིཡཱ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ པཐཝིཡཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི ཀཏེ ཝཱ ཨཀཏེ ཝཱ སཱནྟཀེ, ནོ ཨནནྟཀེ, སཀོཊིཡེ, ནོ ཨཀོཊིཡེ, སཝཊྚུམེ, ནོ ཨཝཊྚུམེ, སཔརིཡནྟེ, ནོ ཨཔརིཡནྟེ, སུཔྤམཏྟེ ཝཱ སརཱཝམཏྟེ ཝཱ. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཀརོཏི, སཱུཔདྷཱརིཏཾ ཨུཔདྷཱརེཏི, སུཝཝཏྠིཏཾ ཝཝཏྠཔེཏི. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཀཏྭཱ སཱུཔདྷཱརིཏཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ སུཝཝཏྠིཏཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱི རཏནསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནོ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཨུཔནིབནྡྷཏི ‘ཨདྡྷཱ ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཛརཱམརཎམྷཱ མུཙྩིསྶཱམཱི’ཏི. སོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡེན ཨཏཱིཏབྷཝེཔི སཱསནེ ཝཱ ཨིསིཔབྦཛྫཱཡ ཝཱ པབྦཛིཏྭཱ པཐཝཱིཀསིཎེ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟིཏཔུབྦཱནི, ཨེཝརཱུཔསྶ པུཉྙཝཏོ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣསྶ ཨཀཏཱཡ པཐཝིཡཱ ཀསིཏཊྛཱནེ ཝཱ ཁལམཎྜལེ ཝཱ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, མལླཀཏྠེརསྶ ཝིཡ. ཏསྶ ཀིརཱཡསྨཏོ ཀསིཏཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟསྶ ཏཾཋཱནཔྤམཱཎམེཝ ནིམིཏྟཾ ཨུདཔཱདི. སོ ཏཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཡོ པནེཝཾ ཨཀཏཱདྷིཀཱརོ ཧོཏི, ཏེན ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཨུགྒཧིཏཀམྨཊྛཱནཝིདྷཱནཾ ཨཝིརཱདྷེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཀསིཎདོསེ པརིཧརནྟེན ཀསིཎཾ ཀཱཏབྦཾ. ནཱིལཔཱིཏལོཧིཏཨོདཱཏསམྦྷེདཝསེན ཧི ཙཏྟཱརོ པཐཝཱིཀསིཎདོསཱ. ཏསྨཱ ནཱིལཱདིཝཎྞཾ མཏྟིཀཾ ཨགྒཧེཏྭཱ གངྒཱཝཧེ མཏྟིཀཱསདིསཱཡ ཨརུཎཝཎྞཱཡ མཏྟིཀཱཡ ཀསིཎཾ ཀཱཏབྦཾ. ཏཉྩ ཁོ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ སཱམཎེརཱདཱིནཾ ¶ སཉྩརཎཊྛཱནེ ན ཀཱཏབྦཾ. ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ པན པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ པབྦྷཱརེ ཝཱ པཎྞསཱལཱཡ ཝཱ སཾཧཱརིམཾ ཝཱ ཏཏྲཊྛཀཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ. ཏཏྲ སཾཧཱརིམཾ ཙཏཱུསུ དཎྜཀེསུ པིལོཏིཀཾ ¶ ཝཱ ཙམྨཾ ཝཱ ཀཊསཱརཀཾ ཝཱ བནྡྷིཏྭཱ ཏཏྠ ཨཔནཱིཏཏིཎམཱུལསཀྑརཀཐལིཀཱཡ སུམདྡིཏཱཡ མཏྟིཀཱཡ ཝུཏྟཔྤམཱཎཾ ཝཊྚཾ ལིམྤེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཏཾ པརིཀམྨཀཱལེ བྷཱུམིཡཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཨོལོཀེཏབྦཾ. ཏཏྲཊྛཀཾ བྷཱུམིཡཾ པདུམཀཎྞིཀཱཀཱརེན ཁཱཎུཀེ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཝལླཱིཧི ཝིནནྡྷིཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཡདི སཱ མཏྟིཀཱ ནཔྤཧོཏི, ཨདྷོ ཨཉྙཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔརིབྷཱགེ སུཔརིསོདྷིཏཱཡ ཨརུཎཝཎྞཱཡ མཏྟིཀཱཡ ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལཝིཏྠཱརཾ ཝཊྚཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏདེཝ ཧི པམཱཎཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སུཔྤམཏྟཾ ཝཱ སརཱཝམཏྟཾ ཝཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ‘‘སཱནྟཀེ ནོ ཨནནྟཀེ’’ཏིཨཱདི པནསྶ པརིཙྪེདཏྠཱཡ ཝུཏྟཾ.

༥༦. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཔྤམཱཎཔརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ རུཀྑཔཱཎིཀཱ ཝིསབྷཱགཝཎྞཾ སམུཊྛཔེཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཨགྒཧེཏྭཱ པཱསཱཎཔཱཎིཀཱཡ གྷཾསེཏྭཱ སམཾ བྷེརཱིཏལསདིསཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ནྷཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཀསིཎམཎྜལཏོ ཨཌྜྷཏེཡྻཧཏྠནྟརེ པདེསེ པཉྙཏྟེ ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལཔཱདཀེ སུཨཏྠཏེ པཱིཋེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཏཏོ དཱུརཏརེ ནིསིནྣསྶ ཧི ཀསིཎཾ ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཱསནྣཏརེ ཀསིཎདོསཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨུཙྩཏརེ ནིསིནྣེན གཱིཝཾ ཨོནམིཏྭཱ ཨོལོཀེཏབྦཾ ཧོཏི, ནཱིཙཏརེ ཛཎྞུཀཱནི རུཛནྟི. ཏསྨཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨཔྤསྶཱདཱ ཀཱམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀཱམནིསྶརཎེ སབྦདུཀྑསམཏིཀྐམུཔཱཡབྷཱུཏེ ནེཀྑམྨེ ཛཱཏཱབྷིལཱསེན བུདྡྷདྷམྨསངྒྷགུཎཱནུསྶརཎེན པཱིཏིཔཱམོཛྫཾ ཛནཡིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ དཱནི སཱ སབྦབུདྡྷ པཙྩེཀབུདྡྷ ཨརིཡསཱཝཀེཧི པཊིཔནྣཱ ནེཀྑམྨཔཊིཔདཱ’’ཏི པཊིཔཏྟིཡཱ སཉྫཱཏགཱརཝེན ‘‘ཨདྡྷཱ ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ པཝིཝེཀསུཁརསསྶ བྷཱགཱི བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཾ ཛནཡིཏྭཱ སམེན ཨཱཀཱརེན ཙཀྑཱུནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟེན བྷཱཝེཏབྦཾ.

ཨཏིཨུམྨཱིལཡཏོ ཧི ཙཀྑུ ཀིལམཏི, མཎྜལཉྩ ཨཏིཝིབྷཱུཏཾ ཧོཏི, ཏེནསྶ ནིམིཏྟཾ ནུཔྤཛྫཏི. ཨཏིམནྡཾ ཨུམྨཱིལཡཏོ མཎྜལམཝིབྷཱུཏཾ ཧོཏི, ཙིཏྟཉྩ ལཱིནཾ ཧོཏི, ཨེཝམྤི ནིམིཏྟཾ ནུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱདཱསཏལེ མུཁནིམིཏྟདསྶིནཱ ཝིཡ སམེནཱཀཱརེན ཙཀྑཱུནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟེན བྷཱཝེཏབྦཾ, ན ཝཎྞོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦོ, ན ལཀྑཎཾ མནསིཀཱཏབྦཾ. ཨཔིཙ ཝཎྞཾ ¶ ཨམུཉྩིཏྭཱ ནིསྶཡསཝཎྞཾ ཀཏྭཱ ཨུསྶདཝསེན པཎྞཏྟིདྷམྨེ ཙིཏྟཾ ¶ པཊྛཔེཏྭཱ མནསི ཀཱཏབྦཾ. པཐཝཱི མཧཱི, མེདིནཱི, བྷཱུམི, ཝསུདྷཱ, ཝསུནྡྷརཱཏིཨཱདཱིསུ པཐཝཱིནཱམེསུ ཡམིཙྪཏི, ཡདསྶ སཉྙཱནུཀཱུལཾ ཧོཏི, ཏཾ ཝཏྟབྦཾ. ཨཔིཙ པཐཝཱིཏི ཨེཏདེཝ ནཱམཾ པཱཀཊཾ, ཏསྨཱ པཱཀཊཝསེནེཝ པཐཝཱི པཐཝཱིཏི བྷཱཝེཏབྦཾ. ཀཱལེན ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཀཱལེན ནིམཱིལེཏྭཱ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ. ཡཱཝ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ནུཔྤཛྫཏི, ཏཱཝ ཀཱལསཏམྤི ཀཱལསཧསྶམྤི ཏཏོ བྷིཡྻོཔི ཨེཏེནེཝ ནཡེན བྷཱཝེཏབྦཾ.

༥༧. ཏསྶེཝཾ བྷཱཝཡཏོ ཡདཱ ནིམཱིལེཏྭཱ ཨཱཝཛྫནྟསྶ ཨུམྨཱིལིཏཀཱལེ ཝིཡ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི, ཏདཱ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ཛཱཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏསྶ ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ན ཏསྨིཾ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣེན བྷཱཝེཏབྦཾ. པཱདདྷོཝནཔཔཉྩཔརིཧཱརཏྠཾ པནསྶ ཨེཀཔཊལིཀུཔཱཧནཱ ཙ ཀཏྟརདཎྜོ ཙ ཨིཙྪིཏབྦོ. ཨཐཱནེན སཙེ ཏརུཎོ སམཱདྷི ཀེནཙིདེཝ ཨསཔྤཱཡཀཱརཎེན ནསྶཏི, ཨུཔཱཧནཱ ཨཱརུཡ྄ཧ ཀཏྟརདཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཋཱནཾ གནྟྭཱ ནིམིཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ སུཁནིསིནྣེན བྷཱཝེཏབྦཾ, པུནཔྤུནཾ སམནྣཱཧརིཏབྦཾ, ཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཀཱཏབྦཾ. ཏསྶེཝཾ ཀརོནྟསྶ ཨནུཀྐམེན ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི, ཀིལེསཱ སནྣིསཱིདནྟི, ཨུཔཙཱརསམཱདྷིནཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཏཏྲཱཡཾ པུརིམསྶ ཙ ཨུགྒཧནིམིཏྟསྶ ཨིམསྶ ཙ ཝིསེསོ, ཨུགྒཧནིམིཏྟེ ཀསིཎདོསོ པཉྙཱཡཏི, པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཐཝིཀཏོ ནིཧཏཱདཱསམཎྜལཾ ཝིཡ སུདྷོཏསངྑཐཱལཾ ཝིཡ ཝལཱཧཀནྟརཱ ནིཀྑནྟཙནྡམཎྜལཾ ཝིཡ མེགྷམུཁེ བལཱཀཱ ཝིཡ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པདཱལེཏྭཱ ནིཀྑནྟམིཝ ཏཏོ སཏགུཎཾ སཧསྶགུཎཾ སུཔརིསུདྡྷཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏཉྩ ཁོ ནེཝ ཝཎྞཝནྟཾ, ན སཎྛཱནཝནྟཾ. ཡདི ཧི ཏཾ ཨཱིདིསཾ བྷཝེཡྻ, ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཾ སིཡཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ སམྨསནུཔགཾ ཏིལཀྑཎབྦྷཱཧཏཾ, ན པནེཏཾ ཏཱདིསཾ. ཀེཝལཉྷི སམཱདྷིལཱབྷིནོ ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརམཏྟཾ སཉྙཛམེཏནྟི.

༥༨. ཨུཔྤནྣཀཱལཏོ ཙ པནསྶ པཊྛཱཡ ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷིཏཱནེཝ ཧོནྟི, ཀིལེསཱ སནྣིསིནྣཱཝ, ཨུཔཙཱརསམཱདྷིནཱ ཙིཏྟཾ སམཱཧིཏམེཝཱཏི.

དུཝིདྷོ ¶ ཧི སམཱདྷི ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཙ ཨཔྤནཱསམཱདྷི ཙ. དྭཱིཧཱཀཱརེཧི ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི ¶ ཨུཔཙཱརབྷཱུམིཡཾ ཝཱ པཊིལཱབྷབྷཱུམིཡཾ ཝཱ. ཏཏྠ ཨུཔཙཱརབྷཱུམིཡཾ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནེན ཙིཏྟཾ སམཱཧིཏཾ ཧོཏི. པཊིལཱབྷབྷཱུམིཡཾ ཨངྒཔཱཏུབྷཱཝེན.

དྭིནྣཾ པན སམཱདྷཱིནཾ ཨིདཾ ནཱནཱཀཱརཎཾ, ཨུཔཙཱརེ ཨངྒཱནི ན ཐཱམཛཱཏཱནི ཧོནྟི, ཨངྒཱནཾ ཨཐཱམཛཱཏཏྟཱ, ཡཐཱ ནཱམ དཧརོ ཀུམཱརཀོ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔིཡམཱནོ པུནཔྤུནཾ བྷཱུམིཡཾ པཏཏི, ཨེཝམེཝ ཨུཔཙཱརེ ཨུཔྤནྣེ ཙིཏྟཾ ཀཱལེན ནིམིཏྟམཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, ཀཱལེན བྷཝངྒམོཏརཏི. ཨཔྤནཱཡཾ པན ཨངྒཱནི ཐཱམཛཱཏཱནི ཧོནྟི, ཏེསཾ ཐཱམཛཱཏཏྟཱ, ཡཐཱ ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཡ དིཝསམྤི ཏིཊྛེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཨཔྤནཱསམཱདྷིམྷི ཨུཔྤནྣེ ཙིཏྟཾ སཀིཾ བྷཝངྒཝཱརཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཀེཝལམྤི རཏྟིཾ ཀེཝལམྤི དིཝསཾ ཏིཊྛཏི, ཀུསལཛཝནཔཊིཔཱཊིཝསེནེཝ པཝཏྟཏཱིཏི.

ཏཏྲ ཡདེཏཾ ཨུཔཙཱརསམཱདྷིནཱ སདྡྷིཾ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏསྶ ཨུཔྤཱདནཾ ནཱམ ཨཏིདུཀྐརཾ. ཏསྨཱ སཙེ ཏེནེཝ པལླངྐེན ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཔྤནཾ ཨདྷིགནྟུཾ སཀྐོཏི, སུནྡརཾ. ནོ ཙེ སཀྐོཏི, ཨཐཱནེན ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཔྤམཏྟེན ཙཀྐཝཏྟིགབྦྷོ ཝིཡ རཀྑིཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི –

ནིམིཏྟཾ རཀྑཏོ ལདྡྷ-པརིཧཱནི ན ཝིཛྫཏི;

ཨཱརཀྑམྷི ཨསནྟམྷི, ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཝིནསྶཏི.

སཏྟསཔྤཱཡཱ

༥༩. ཏཏྲཱཡཾ རཀྑཎཝིདྷི –

ཨཱཝཱསོ གོཙརོ བྷསྶཾ, པུགྒལོ བྷོཛནཾ ཨུཏུ;

ཨིརིཡཱཔཐོཏི སཏྟེཏེ, ཨསཔྤཱཡེ ཝིཝཛྫཡེ.

སཔྤཱཡེ སཏྟ སེཝེཐ, ཨེཝཉྷི པཊིཔཛྫཏོ;

ནཙིརེནེཝ ཀཱལེན, ཧོཏི ཀསྶཙི ཨཔྤནཱ.

ཏཏྲསྶ ¶ ཡསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསནྟསྶ ཨནུཔྤནྣཾ ཝཱ ནིམིཏྟཾ ནུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣཾ ཝཱ ཝིནསྶཏི, ཨནུཔཊྛིཏཱ ཙ སཏི ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཨསམཱཧིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ན སམཱདྷིཡཏི, ཨཡཾ ཨསཔྤཱཡོ. ཡཏྠ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙེཝ ཐཱཝརཉྩ ཧོཏི ¶ , སཏི ཨུཔཊྛཱཏི, ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི ནཱགཔབྦཏཝཱསཱིཔདྷཱནིཡཏིསྶཏྠེརསྶ ཝིཡ, ཨཡཾ སཔྤཱཡོ. ཏསྨཱ ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ བཧཱུ ཨཱཝཱསཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ ཨེཀམེཀསྨིཾ ཏཱིཎི ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཝསིཏྭཱ ཡཏྠསྶ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ཝསིཏབྦཾ. ཨཱཝཱསསཔྤཱཡཏཱཡ ཧི ཏམྦཔཎྞིདཱིཔམྷི ཙཱུལ༹ནཱགལེཎེ ཝསནྟཱ ཏཏྠེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ པན ཨཉྙཏྠ ཨརིཡབྷཱུམིཾ པཏྭཱ ཏཏྠ ཨརཧཏྟཔྤཏྟཱནཉྩ གཎནཱ ནཏྠི. ཨེཝམཉྙེསུཔི ཙིཏྟལཔབྦཏཝིཧཱརཱདཱིསུ.

གོཙརགཱམོ པན ཡོ སེནཱསནཏོ ཨུཏྟརེན ཝཱ དཀྑིཎེན ཝཱ ནཱཏིདཱུརེ དིཡཌྜྷཀོསབྦྷནྟརེ ཧོཏི སུལབྷསམྤནྣབྷིཀྑོ, སོ སཔྤཱཡོ. ཝིཔརཱིཏོ ཨསཔྤཱཡོ.

བྷསྶནྟི དྭཏྟིཾསཏིརཙྪཱནཀཐཱཔརིཡཱཔནྣཾ ཨསཔྤཱཡཾ, ཏཉྷིསྶ ནིམིཏྟནྟརདྷཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. དསཀཐཱཝཏྠུནིསྶིཏཾ སཔྤཱཡཾ, ཏམྤི མཏྟཱཡ བྷཱསིཏབྦཾ.

པུགྒལོཔི ཨཏིརཙྪཱནཀཐིཀོ སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣོ, ཡཾ ནིསྶཱཡ ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཐིརཏརཾ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔོ སཔྤཱཡོ. ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལོ པན ཏིརཙྪཱནཀཐིཀོ ཨསཔྤཱཡོ. སོ ཧི ཏཾ ཀདྡམོདཀམིཝ ཨཙྪཾ ཨུདཀཾ མལཱིནམེཝ ཀརོཏི, ཏཱདིསཉྩ ཨཱགམྨ ཀོཊཔབྦཏཝཱསཱིདཧརསྶེཝ སམཱཔཏྟིཔི ནསྶཏི, པགེཝ ནིམིཏྟཾ.

བྷོཛནཾ པན ཀསྶཙི མདྷུརཾ, ཀསྶཙི ཨམྦིལཾ སཔྤཱཡཾ ཧོཏི. ཨུཏུཔི ཀསྶཙི སཱིཏོ, ཀསྶཙི ཨུཎྷོ སཔྤཱཡོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡཾ བྷོཛནཾ ཝཱ ཨུཏུཾ ཝཱ སེཝནྟསྶ ཕཱསུ ཧོཏི, ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཐིརཏརཾ ཧོཏི, ཏཾ བྷོཛནཾ སོ ཙ ཨུཏུ སཔྤཱཡོ. ཨིཏརཾ བྷོཛནཾ ཨིཏརོ ཙ ཨུཏུ ཨསཔྤཱཡོ.

ཨིརིཡཱཔཐེསུཔི ཀསྶཙི ཙངྐམོ སཔྤཱཡོ ཧོཏི, ཀསྶཙི སཡནཊྛཱནནིསཛྫཱནཾ ཨཉྙཏརོ. ཏསྨཱ ཏཾ ཨཱཝཱསཾ ཝིཡ ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཡསྨིཾ ཨིརིཡཱཔཐེ ཨསམཱཧིཏཾ ¶ ཝཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཐིརཏརཾ ཧོཏི, སོ སཔྤཱཡོ. ཨིཏརོ ཨསཔྤཱཡོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨིཏི ¶ ཨིམཾ སཏྟཝིདྷཾ ཨསཔྤཱཡཾ ཝཛྫེཏྭཱ སཔྤཱཡཾ སེཝིཏབྦཾ. ཨེཝཾ པཊིཔནྣསྶ ཧི ནིམིཏྟཱསེཝནབཧུལསྶ ནཙིརེནེཝ ཀཱལེན ཧོཏི ཀསྶཙི ཨཔྤནཱ.

དསཝིདྷཨཔྤནཱཀོསལླཾ

༦༠. ཡསྶ པན ཨེཝམྤི པཊིཔཛྫཏོ ན ཧོཏི, ཏེན དསཝིདྷཾ ཨཔྤནཱཀོསལླཾ སམྤཱདེཏབྦཾ. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ, དསཱཧཱཀཱརེཧི ཨཔྤནཱཀོསལླཾ ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཏོ, ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏོ, ནིམིཏྟཀུསལཏོ, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཧེཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཧེཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཎྷཱཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསིཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསེཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏོ, སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏོ, ཏདདྷིམུཏྟཏོཏི.

༦༡. ཏཏྠ ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ ནཱམ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནཾ ཝཏྠཱུནཾ ཝིསདབྷཱཝཀརཎཾ. ཡདཱ ཧིསྶ ཀེསནཁལོམཱནི དཱིགྷཱནི ཧོནྟི, སརཱིརཾ ཝཱ སེདམལགྒཧིཏཾ, ཏདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཡདཱ པནསྶ ཙཱིཝརཾ ཛིཎྞཾ ཀིལིཊྛཾ དུགྒནྡྷཾ ཧོཏི, སེནཱསནཾ ཝཱ ཨུཀླཱཔཾ ཧོཏི, ཏདཱ བཱཧིརཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཙ ཝཏྠུམྷི ཨཝིསདེ ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཨཔརིསུདྡྷཾ ཧོཏི, ཨཔརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླིཀཝཊྚིཏེལཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. ཨཔརིསུདྡྷེན ཉཱཎེན སངྑཱརེ སམྨསཏོ སངྑཱརཱཔི ཨཝིབྷཱུཏཱ ཧོནྟི, ཀམྨཊྛཱནམནུཡུཉྫཏོ ཀམྨཊྛཱནམྤི ཝུཌྜྷིཾ ཝིརུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ན གཙྪཏི. ཝིསདེ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཝཏྠུམྷི ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཝིསདཾ ཧོཏི པརིསུདྡྷཾ, པརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླིཀཝཊྚིཏེལཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. པརིསུདྡྷེན ཙ ཉཱཎེན སངྑཱརེ སམྨསཏོ སངྑཱརཱཔི ཝིབྷཱུཏཱ ཧོནྟི, ཀམྨཊྛཱནམནུཡུཉྫཏོ ཀམྨཊྛཱནམྤི ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ གཙྪཏི.

༦༢. ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཾ ¶ ནཱམ སདྡྷཱདཱིནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སམབྷཱཝཀརཎཾ. སཙེ ཧིསྶ སདྡྷིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི ཨིཏརཱནི མནྡཱནི, ཏཏོ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ པགྒཧཀིཙྩཾ ¶ , སཏིནྡྲིཡཾ ཨུཔཊྛཱནཀིཙྩཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ ཨཝིཀྑེཔཀིཙྩཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ དསྶནཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ དྷམྨསབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཝཱ ཡཐཱ ཝཱ མནསིཀརོཏོ བལཝཾ ཛཱཏཾ, ཏཐཱ ཨམནསིཀཱརེན ཧཱཔེཏབྦཾ. ཝཀྐལིཏྠེརཝཏྠུ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ. སཙེ པན ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི, ཨཐ ནེཝ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམོཀྑཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཨིཏརཱནི ཨིཏརཀིཙྩབྷེདཾ, ཏསྨཱ ཏཾ པསྶདྡྷཱདིབྷཱཝནཱཡ ཧཱཔེཏབྦཾ. ཏཏྲཱཔི སོཎཏྠེརཝཏྠུ དསྶེཏབྦཾ. ཨེཝཾ སེསེསུཔི ཨེཀསྶ བལཝབྷཱཝེ སཏི ཨིཏརེསཾ ཨཏྟནོ ཀིཙྩེསུ ཨསམཏྠཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝིསེསཏོ པནེཏྠ སདྡྷཱཔཉྙཱནཾ སམཱདྷིཝཱིརིཡཱནཉྩ སམཏཾ པསཾསནྟི. བལཝསདྡྷོ ཧི མནྡཔཉྙོ མུདྡྷཔྤསནྣོ ཧོཏི, ཨཝཏྠུསྨིཾ པསཱིདཏི. བལཝཔཉྙོ མནྡསདྡྷོ ཀེརཱཊིཀཔཀྑཾ བྷཛཏི, བྷེསཛྫསམུཊྛིཏོ ཝིཡ རོགོ ཨཏེཀིཙྪོ ཧོཏི. ཨུབྷིནྣཾ སམཏཱཡ ཝཏྠུསྨིཾཡེཝ པསཱིདཏི. བལཝསམཱདྷིཾ པན མནྡཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིསྶ ཀོསཛྫཔཀྑཏྟཱ ཀོསཛྫཾ ཨབྷིབྷཝཏི. བལཝཝཱིརིཡཾ མནྡསམཱདྷིཾ ཝཱིརིཡསྶ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑཏྟཱ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨབྷིབྷཝཏི. སམཱདྷི པན ཝཱིརིཡེན སཾཡོཛིཏོ ཀོསཛྫེ པཏིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིནཱ སཾཡོཛིཏཾ ཨུདྡྷཙྩེ པཏིཏུཾ ན ལབྷཏི, ཏསྨཱ ཏདུབྷཡཾ སམཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨུབྷཡསམཏཱཡ ཧི ཨཔྤནཱ ཧོཏི. ཨཔིཙ སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ བལཝཏཱིཔི སདྡྷཱ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ སདྡཧནྟོ ཨོཀཔྤེནྟོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎིསྶཏི. སམཱདྷིཔཉྙཱསུ པན སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ ཨེཀགྒཏཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཝིཔསྶནཱཀམྨིཀསྶ པཉྙཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སོ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨུབྷིནྣཾ པན སམཏཱཡཔི ཨཔྤནཱ ཧོཏིཡེཝ. སཏི པན སབྦཏྠ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. སཏི ཧི ཙིཏྟཾ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑིཀཱནཾ སདྡྷཱཝཱིརིཡཔཉྙཱནཾ ཝསེན ཨུདྡྷཙྩཔཱཏཏོ ཀོསཛྫཔཀྑེན ཙ སམཱདྷིནཱ ཀོསཛྫཔཱཏཏོ རཀྑཏི, ཏསྨཱ སཱ ལོཎདྷཱུཔནཾ ཝིཡ སབྦབྱཉྫནེསུ, སབྦཀམྨིཀཨམཙྩོ ཝིཡ ཙ སབྦརཱཛཀིཙྩེསུ སབྦཏྠ ཨིཙྪིཏབྦཱ. ཏེནཱཧ – ‘‘སཏི ཙ པན སབྦཏྠིཀཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཙིཏྟཉྷི སཏིཔཊིསརཎཾ, ཨཱརཀྑཔཙྩུཔཊྛཱནཱ ཙ སཏི, ན ཝིནཱ སཏིཡཱ ཙིཏྟསྶ པགྒཧནིགྒཧོ ཧོཏཱི’’ཏི.

༦༣. ནིམིཏྟཀོསལླཾ ནཱམ པཐཝཱིཀསིཎཱདིཀསྶ ཙིཏྟེཀགྒཏཱནིམིཏྟསྶ ཨཀཏསྶ ཀརཎཀོསལླཾ, ཀཏསྶ ཙ བྷཱཝནཱཀོསལླཾ, བྷཱཝནཱཡ ལདྡྷསྶ རཀྑཎཀོསལླཉྩ, ཏཾ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཾ.

༦༤. ཀཐཉྩ ¶ ¶ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཧེཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི? ཡདཱསྶ ཨཏིསིཐིལཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏདཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཡོ ཏཡོ ཨབྷཱཝེཏྭཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཡོ བྷཱཝེཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ པརིཏྟཾ ཨགྒིཾ ཨུཛྫཱལེཏུཀཱམོ ཨསྶ, སོ ཏཏྠ ཨལླཱནི ཙེཝ ཏིཎཱནི པཀྑིཔེཡྻ, ཨལླཱནི ཙ གོམཡཱནི པཀྑིཔེཡྻ, ཨལླཱནི ཙ ཀཊྛཱནི པཀྑིཔེཡྻ, ཨུདཀཝཱཏཉྩ དདེཡྻ, པཾསུཀེན ཙ ཨོཀིརེཡྻ, བྷབྦོ ནུ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ པརིཏྟཾ ཨགྒིཾ ཨུཛྫཱལེཏུནྟི? ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡསྨིཾ སམཡེ ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཨཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཨཀཱལོ སམཱདྷི…པེ… ཨཀཱལོ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ལཱིནཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟཾ, ཏཾ ཨེཏེཧི དྷམྨེཧི དུསམུཊྛཱཔཡཾ ཧོཏི. ཡསྨིཾ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ལཱིནཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟཾ, ཏཾ ཨེཏེཧི དྷམྨེཧི སུསམུཊྛཱཔཡཾ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ པརིཏྟཾ ཨགྒིཾ ཨུཛྫཱལེཏུཀཱམོ ཨསྶ, སོ ཏཏྠ སུཀྑཱནི ཙེཝ ཏིཎཱནི པཀྑིཔེཡྻ, སུཀྑཱནི ཙ གོམཡཱནི པཀྑིཔེཡྻ, སུཀྑཱནི ཙ ཀཊྛཱནི པཀྑིཔེཡྻ, མུཁཝཱཏཉྩ དདེཡྻ, ན ཙ པཾསུཀེན ཨོཀིརེཡྻ, བྷབྦོ ནུ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ པརིཏྟཾ ཨགྒིཾ ཨུཛྫཱལེཏུནྟི? ཨེཝཾ བྷནྟེ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤).

ཨེཏྠ ཙ ཡཐཱསཀམཱཧཱརཝསེན དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཱིནཾ བྷཱཝནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཱཀུསལཱ དྷམྨཱ སཱཝཛྫཱནཝཛྫཱ དྷམྨཱ ཧཱིནཔྤཎཱིཏཱ དྷམྨཱ ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཱ དྷམྨཱ. ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ¶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཏཐཱ ¶ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྦྷདྷཱཏུ ནིཀྐམདྷཱཏུ པརཀྐམདྷཱཏུ. ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཏཐཱ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནིཡཱ དྷམྨཱ. ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཏཏྠ སབྷཱཝསཱམཉྙལཀྑཎཔཊིཝེདྷཝསེན པཝཏྟམནསིཀཱརོ ཀུསལཱདཱིསུ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཱམ. ཨཱརམྦྷདྷཱཏུཨཱདཱིནཾ ཨུཔྤཱདནཝསེན པཝཏྟམནསིཀཱརོ ཨཱརམྦྷདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཱམ. ཏཏྠ ཨཱརམྦྷདྷཱཏཱུཏི པཋམཝཱིརིཡཾ ཝུཙྩཏི. ནིཀྐམདྷཱཏཱུཏི ཀོསཛྫཏོ ནིཀྑནྟཏྟཱ ཏཏོ བལཝཏརཾ. པརཀྐམདྷཱཏཱུཏི པརཾ པརཾ ཋཱནཾ ཨཀྐམནཏོ ཏཏོཔི བལཝཏརཾ. པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནིཡཱ དྷམྨཱཏི པན པཱིཏིཡཱ ཨེཝ ཨེཏཾ ནཱམཾ. ཏསྶཱཔི ཨུཔྤཱདཀམནསིཀཱརོཝ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཱམ.

ཨཔིཙ སཏྟ དྷམྨཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི པརིཔུཙྪཀཏཱ, ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ, ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཱ, དུཔྤཉྙཔུགྒལཔརིཝཛྫནཱ, པཉྙཝནྟཔུགྒལསེཝནཱ, གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཔཙྩཝེཀྑཎཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

ཨེཀཱདསདྷམྨཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཨཔཱཡཱདིབྷཡཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཝཱིརིཡཱཡཏྟལོཀིཡལོཀུཏྟརཝིསེསཱདྷིགམཱནིསཾསདསྶིཏཱ, ‘‘བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷམཧཱསཱཝཀེཧི གཏམགྒོ མཡཱ གནྟབྦོ, སོ ཙ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གནྟུ’’ནྟི ཨེཝཾ གམནཝཱིཐིཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, དཱཡཀཱནཾ མཧཔྥལབྷཱཝཀརཎེན པིཎྜཱཔཙཱཡནཏཱ, ‘‘ཝཱིརིཡཱརམྦྷསྶ ཝཎྞཝཱདཱི མེ སཏྠཱ, སོ ཙ ཨནཏིཀྐམནཱིཡསཱསནོ ཨམྷཱཀཉྩ བཧཱུཔཀཱརོ པཊིཔཏྟིཡཱ ཙ པཱུཛིཡམཱནོ པཱུཛིཏོ ཧོཏི ན ཨིཏརཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ སཏྠུ ¶ མཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ‘‘སདྡྷམྨསངྑཱཏཾ མེ མཧཱདཱཡཛྫཾ གཧེཏབྦཾ, ཏཉྩ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གཧེཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ དཱཡཛྫམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཨཱལོཀསཉྙཱམནསིཀཱརཨིརིཡཱཔཐཔརིཝཏྟནཨབྦྷོཀཱསསེཝནཱདཱིཧི ¶ ཐིནམིདྡྷཝིནོདནཏཱ, ཀུསཱིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཔུགྒལསེཝནཏཱ, སམྨཔྤདྷཱནཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

ཨེཀཱདསདྷམྨཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨ… སངྒྷ… སཱིལ… ཙཱག… དེཝཏཱནུསྶཏི, ཨུཔསམཱནུསྶཏི, ལཱུཁཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, སིནིདྡྷཔུགྒལསེཝནཏཱ, པསཱདནིཡསུཏྟནྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨེཏེ དྷམྨེ ཨུཔྤཱདེནྟོ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཡོ བྷཱཝེཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཧེཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི.

༦༥. ཀཐཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཧེཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཎྷཱཏི? ཡདཱསྶ ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ཨུདྡྷཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏདཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཡོ ཏཡོ ཨབྷཱཝེཏྭཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཡོ བྷཱཝེཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ནིབྦཱཔེཏུཀཱམོ ཨསྶ, སོ ཏཏྠ སུཀྑཱནི ཙེཝ ཏིཎཱནི པཀྑིཔེཡྻ…པེ… ན ཙ པཾསུཀེན ཨོཀིརེཡྻ, བྷབྦོ ནུ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ནིབྦཱཔེཏུནྟི? ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡསྨིཾ སམཡེ ཨུདྡྷཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཨཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཨཀཱལོ ཝཱིརིཡ…པེ… ཨཀཱལོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨུདྡྷཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟཾ, ཏཾ ཨེཏེཧི དྷམྨེཧི དུཝཱུཔསམཡཾ ཧོཏི. ཡསྨིཾ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨུདྡྷཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨུདྡྷཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟཾ, ཏཾ ཨེཏེཧི དྷམྨེཧི སུཝཱུཔསམཡཾ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ནིབྦཱཔེཏུཀཱམོ ཨསྶ, སོ ཏཏྠ ཨལླཱནི ཙེཝ ཏིཎཱནི པཀྑིཔེཡྻ…པེ… པཾསུཀེན ¶ ཙ ཨོཀིརེཡྻ, བྷབྦོ ནུ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ནིབྦཱཔེཏུནྟི? ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤).

ཨེཏྠཱཔི ¶ ཡཐཱསཀཾ ཨཱཧཱརཝསེན པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཱིནཾ བྷཱཝནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱཡཔསྶདྡྷི ཙིཏྟཔསྶདྡྷི. ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཏཐཱ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སམཐནིམིཏྟཾ ཨབྱགྒནིམིཏྟཾ. ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཏཐཱ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནིཡཱ དྷམྨཱ. ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཏཏྠ ཡཐཱསྶ པསྶདྡྷིཨཱདཡོ ཨུཔྤནྣཔུབྦཱ, ཏཾ ཨཱཀཱརཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏེསཾ ཨུཔྤཱདནཝསེན པཝཏྟམནསིཀཱརོཝ ཏཱིསུཔི པདེསུ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཱམ. སམཐནིམིཏྟནྟི ཙ སམཐསྶེཝེཏམདྷིཝཙནཾ. ཨཝིཀྑེཔཊྛེན ཙ ཏསྶེཝ ཨབྱགྒནིམིཏྟནྟི.

ཨཔིཙ སཏྟ དྷམྨཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི པཎཱིཏབྷོཛནསེཝནཏཱ, ཨུཏུསུཁསེཝནཏཱ, ཨིརིཡཱཔཐསུཁསེཝནཏཱ, མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགཏཱ, སཱརདྡྷཀཱཡཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, པསྶདྡྷཀཱཡཔུགྒལསེཝནཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

ཨེཀཱདས ¶ དྷམྨཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཝཏྠུཝིསདཏཱ, ནིམིཏྟཀུསལཏཱ, ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏཱ, སམཡེ ཙིཏྟསྶ ནིགྒཧཎཏཱ, སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཧཎཏཱ ¶ , ནིརསྶཱདསྶ ཙིཏྟསྶ སདྡྷཱསཾཝེགཝསེན སམྤཧཾསནཏཱ, སམྨཱཔཝཏྟསྶ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ, ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏཱ, ཛྷཱནཝིམོཀྑཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

པཉྩ དྷམྨཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི སཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ, སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ, སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལསེཝནཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཨིཏི ཨིམེཧཱཀཱརེཧི ཨེཏེ དྷམྨེ ཨུཔྤཱདེནྟོ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱདཡོ བྷཱཝེཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཧེཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཎྷཱཏི.

༦༦. ཀཐཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསིཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསེཏི? ཡདཱསྶ པཉྙཱཔཡོགམནྡཏཱཡ ཝཱ ཨུཔསམསུཁཱནདྷིགམེན ཝཱ ནིརསྶཱདཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏདཱ ནཾ ཨཊྛསཾཝེགཝཏྠུཔཙྩཝེཀྑཎེན སཾཝེཛེཏི. ཨཊྛ སཾཝེགཝཏྠཱུནི ནཱམ ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎཱནི ཙཏྟཱརི, ཨཔཱཡདུཀྑཾ པཉྩམཾ, ཨཏཱིཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, ཨནཱགཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, པཙྩུཔྤནྣེ ཨཱཧཱརཔརིཡེཊྛིམཱུལཀཾ དུཀྑནྟི. བུདྡྷདྷམྨསངྒྷགུཎཱནུསྶརཎེན ཙསྶ པསཱདཾ ཛནེཏི. ཨེཝཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསིཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསེཏི.

ཀཐཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི? ཡདཱསྶ ཨེཝཾ པཊིཔཛྫཏོ ཨལཱིནཾ ཨནུདྡྷཏཾ ཨནིརསྶཱདཾ ཨཱརམྨཎེ སམཔྤཝཏྟཾ སམཐཝཱིཐིཔཊིཔནྣཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏདཱསྶ པགྒཧནིགྒཧསམྤཧཾསནེསུ ན བྱཱཔཱརཾ ཨཱཔཛྫཏི, སཱརཐི ཝིཡ སམཔྤཝཏྟེསུ ཨསྶེསུ. ཨེཝཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི.

ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ནཱམ ནེཀྑམྨཔཊིཔདཾ ཨནཱརུལ༹ྷཔུབྦཱནཾ ཨནེཀཀིཙྩཔསུཏཱནཾ ཝིཀྑིཏྟཧདཡཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཨཱརཀཱ པརིཙྩཱགོ.

སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏཱ ནཱམ ནེཀྑམྨཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཱནཾ སམཱདྷིལཱབྷཱིནཾ པུགྒལཱནཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམནཾ.

ཏདདྷིམུཏྟཏཱ ¶ ནཱམ སམཱདྷིཨདྷིམུཏྟཏཱ སམཱདྷིགརུསམཱདྷིནིནྣསམཱདྷིཔོཎསམཱདྷིཔབྦྷཱརཏཱཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝམེཏཾ ¶ དསཝིདྷཾ ཨཔྤནཱཀོསལླཾ སམྤཱདེཏབྦཾ.

༦༧.

ཨེཝཉྷི སམྤཱདཡཏོ, ཨཔྤནཱཀོསལླཾ ཨིམཾ;

པཊིལདྡྷེ ནིམིཏྟསྨིཾ, ཨཔྤནཱ སམྤཝཏྟཏི.

ཨེཝཉྷི པཊིཔནྣསྶ, སཙེ སཱ ནཔྤཝཏྟཏི;

ཏཐཱཔི ན ཛཧེ ཡོགཾ, ཝཱཡམེཐེཝ པཎྜིཏོ.

ཧིཏྭཱ ཧི སམྨཱཝཱཡཱམཾ, ཝིསེསཾ ནཱམ མཱཎཝོ;

ཨདྷིགཙྪེ པརིཏྟམྤི, ཋཱནམེཏཾ ན ཝིཛྫཏི.

ཙིཏྟཔྤཝཏྟིཨཱཀཱརཾ, ཏསྨཱ སལླཀྑཡཾ བུདྷོ;

སམཏཾ ཝཱིརིཡསྶེཝ, ཡོཛཡེཐ པུནཔྤུནཾ.

ཨཱིསཀམྤི ལཡཾ ཡནྟཾ, པགྒཎྷེཐེཝ མཱནསཾ;

ཨཙྩཱརདྡྷཾ ནིསེདྷེཏྭཱ, སམམེཝ པཝཏྟཡེ.

རེཎུམྷི ཨུཔྤལདལེ, སུཏྟེ ནཱཝཱཡ ནཱལི༹ཡཱ;

ཡཐཱ མདྷུཀརཱདཱིནཾ, པཝཏྟི སམྨཝཎྞིཏཱ.

ལཱིནཨུདྡྷཏབྷཱཝེཧི, མོཙཡིཏྭཱན སབྦསོ;

ཨེཝཾ ནིམིཏྟཱབྷིམུཁཾ, མཱནསཾ པཊིཔཱདཡེཏི.

ནིམིཏྟཱབྷིམུཁཔཊིཔཱདནཾ

༦༨. ཏཏྲཱཡམཏྠདཱིཔནཱ – ཡཐཱ ཧི ཨཚེཀོ མདྷུཀརོ ཨསུཀསྨིཾ རུཀྑེ པུཔྥཾ པུཔྥིཏནྟི ཉཏྭཱ ཏིཀྑེན ཝེགེན པཀྑནྡོ ཏཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པཊིནིཝཏྟེནྟོ ཁཱིཎེ རེཎུམྷི སམྤཱཔུཎཱཏི. ཨཔརོ ཨཚེཀོ མནྡེན ཛཝེན པཀྑནྡོ ཁཱིཎེཡེཝ སམྤཱཔུཎཱཏི. ཚེཀོ པན སམེན ཛཝེན པཀྑནྡོ སུཁེན པུཔྥརཱསིཾ སམྤཏྭཱ ཡཱཝདིཙྪཀཾ རེཎུཾ ཨཱདཱཡ མདྷུཾ སམྤཱདེཏྭཱ མདྷུརསམནུབྷཝཏི.

ཡཐཱ ¶ ¶ ཙ སལླཀཏྟཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཨུདཀཐཱལགཏེ ཨུཔྤལཔཏྟེ སཏྠཀམྨཾ སིཀྑནྟེསུ ཨེཀོ ཨཚེཀོ ཝེགེན སཏྠཾ པཱཏེནྟོ ཨུཔྤལཔཏྟཾ དྭིདྷཱ ཝཱ ཚིནྡཏི, ཨུདཀེ ཝཱ པཝེསེཏི. ཨཔརོ ཨཚེཀོ ཚིཛྫནཔཝེསནབྷཡཱ སཏྠཀེན ཕུསིཏུམྤི ན ཝིསཧཏི. ཚེཀོ པན སམེན པཡོགེན ཏཏྠ སཏྠཔཧཱརཾ དསྶེཏྭཱ པརིཡོདཱཏསིཔྤོ ཧུཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔེསུ ཋཱནེསུ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ལཱབྷཾ ལབྷཏི.

ཡཐཱ ཙ ཡོ ཙཏུབྱཱམཔྤམཱཎཾ མཀྐཊསུཏྟམཱཧརཏི, སོ ཙཏྟཱརི སཧསྶཱནི ལབྷཏཱིཏི རཉྙཱ ཝུཏྟེ ཨེཀོ ཨཚེཀཔུརིསོ ཝེགེན མཀྐཊསུཏྟམཱཀཌྜྷནྟོ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཚིནྡཏིཡེཝ. ཨཔརོ ཨཚེཀོ ཚེདནབྷཡཱ ཧཏྠེན ཕུསིཏུམྤི ན ཝིསཧཏི. ཚེཀོ པན ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ སམེན པཡོགེན དཎྜཀེ ཝེདྷེཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ལཱབྷཾ ལབྷཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨཚེཀོ ནིཡཱམཀོ བལཝཝཱཏེ ལངྐཱརཾ པཱུརེནྟོ ནཱཝཾ ཝིདེསཾ པཀྑནྡཱཔེཏི. ཨཔརོ ཨཚེཀོ མནྡཝཱཏེ ལངྐཱརཾ ཨོརོཔེནྟོ ནཱཝཾ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏི. ཚེཀོ པན མནྡཝཱཏེ ལངྐཱརཾ པཱུརེཏྭཱ བལཝཝཱཏེ ཨཌྜྷལངྐཱརཾ ཀཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ པཱཔུཎཱཏི.

ཡཐཱ ཙ ཡོ ཏེལེན ཨཚཌྜེནྟོ ནཱལི༹ཾ པཱུརེཏི, སོ ལཱབྷཾ ལབྷཏཱིཏི ཨཱཙརིཡེན ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཝུཏྟེ ཨེཀོ ཨཚེཀོ ལཱབྷལུདྡྷོ ཝེགེན པཱུརེནྟོ ཏེལཾ ཚཌྜེཏི. ཨཔརོ ཨཚེཀོ ཏེལཚཌྜནབྷཡཱ ཨཱསིཉྩིཏུམྤི ན ཝིསཧཏི. ཚེཀོ པན སམེན པཡོགེན པཱུརེཏྭཱ ལཱབྷཾ ལབྷཏི.

ཨེཝམེཝ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཨུཔྤནྣེ ནིམིཏྟེ སཱིགྷམེཝ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎིསྶཱམཱིཏི གཱལ༹ྷཾ ཝཱིརིཡཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡཏྟཱ ཨུདྡྷཙྩེ པཏཏི, སོ ན སཀྐོཏི ཨཔྤནཾ པཱཔུཎིཏུཾ. ཨེཀོ ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱཡ དོསཾ དིསྭཱ ཀིཾ དཱནིམེ ཨཔྤནཱཡཱཏི ཝཱིརིཡཾ ཧཱཔེཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཨཏིལཱིནཝཱིརིཡཏྟཱ ཀོསཛྫེ པཏཏི, སོཔི ན སཀྐོཏི ཨཔྤནཾ པཱཔུཎིཏུཾ. ཡོ པན ཨཱིསཀམྤི ལཱིནཾ ལཱིནབྷཱཝཏོ ཨུདྡྷཏཾ ཨུདྡྷཙྩཏོ མོཙེཏྭཱ སམེན པཡོགེན ¶ ནིམིཏྟཱབྷིམུཁཾ པཝཏྟེཏི, སོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏཱདིསེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡ ཨེཏཾ ཝུཏྟཾ –

རེཎུམྷི ཨུཔྤལདལེ, སུཏྟེ ནཱཝཱཡ ནཱལི༹ཡཱ;

ཡཐཱ མདྷུཀརཱདཱིནཾ, པཝཏྟི སམྨཝཎྞིཏཱ.

ལཱིནཨུདྡྷཏབྷཱཝེཧི ¶ , མོཙཡིཏྭཱན སབྦསོ;

ཨེཝཾ ནིམིཏྟཱབྷིམུཁཾ, མཱནསཾ པཊིཔཱདཡེཏི.

པཋམཛ྄ཛྷཱནཀཐཱ

༦༩. ཨིཏི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཱབྷིམུཁཾ མཱནསཾ པཊིཔཱདཡཏོ པནསྶ ཨིདཱནི ཨཔྤནཱ ཨིཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི བྷཝངྒཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ པཐཝཱི པཐཝཱིཏི ཨནུཡོགཝསེན ཨུཔཊྛིཏཾ ཏདེཝ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ མནོདྭཱརཱཝཛྫནམུཔྤཛྫཏི. ཏཏོ ཏསྨིཾཡེཝཱརམྨཎེ ཙཏྟཱརི པཉྩ ཝཱ ཛཝནཱནི ཛཝནྟི. ཏེསུ ཨཝསཱནེ ཨེཀཾ རཱུཔཱཝཙརཾ, སེསཱནི ཀཱམཱཝཙརཱནི. པཀཏིཙིཏྟེཧི བལཝཏརཝིཏཀྐཝིཙཱརཔཱིཏིསུཁཙིཏྟེཀགྒཏཱནི ཡཱནི ཨཔྤནཱཡ པརིཀམྨཏྟཱ པརིཀམྨཱནཱིཏིཔི, ཡཐཱ གཱམཱདཱིནཾ ཨཱསནྣཔདེསོ གཱམཱུཔཙཱརོ ནགརཱུཔཙཱརོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཨཔྤནཱཡ ཨཱསནྣཏྟཱ སམཱིཔཙཱརཏྟཱ ཝཱ ཨུཔཙཱརཱནཱིཏིཔི, ཨིཏོ པུབྦེ པརིཀམྨཱནཾ, ཨུཔརི ཨཔྤནཱཡ ཙ ཨནུལོམཏོ ཨནུལོམཱནཱིཏིཔི ཝུཙྩནྟི. ཡཉྩེཏྠ སབྦནྟིམཾ, ཏཾ པརིཏྟགོཏྟཱབྷིབྷཝནཏོ, མཧགྒཏགོཏྟབྷཱཝནཏོ ཙ གོཏྲབྷཱུཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཨགཧིཏགྒཧཎེན པནེཏྠ པཋམཾ པརིཀམྨཾ, དུཏིཡཾ ཨུཔཙཱརཾ, ཏཏིཡཾ ཨནུལོམཾ, ཙཏུཏྠཾ གོཏྲབྷུ. པཋམཾ ཝཱ ཨུཔཙཱརཾ, དུཏིཡཾ ཨནུལོམཾ, ཏཏིཡཾ གོཏྲབྷུ, ཙཏུཏྠཾ པཉྩམཾ ཝཱ ཨཔྤནཱཙིཏྟཾ. ཙཏུཏྠམེཝ ཧི པཉྩམཾ ཝཱ ཨཔྤེཏི, ཏཉྩ ཁོ ཁིཔྤཱབྷིཉྙདནྡྷཱབྷིཉྙཝསེན. ཏཏོ པརཾ ཛཝནཾ པཏཏི. བྷཝངྒསྶ ཝཱརོ ཧོཏི.

ཨཱབྷིདྷམྨིཀགོདཏྟཏྠེརོ པན ‘‘པུརིམཱ པུརིམཱ ཀུསལཱ དྷམྨཱ པཙྪིམཱནཾ པཙྪིམཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱསེཝནཔཙྩཡེན པཙྩཡོ’’ཏི (པཊྛཱ. ༡.༡.༡༢) ཨིམཾ སུཏྟཾ ཝཏྭཱ ཨཱསེཝནཔཙྩཡེན པཙྪིམོ པཙྪིམོ དྷམྨོ བལཝཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཚཊྛེཔི སཏྟམེཔི ཨཔྤནཱ ཧོཏཱིཏི ཨཱཧ, ཏཾ ཨཊྛཀཐཱསུ ‘‘ཨཏྟནོ མཏིམཏྟཾ ཐེརསྶེཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཙཏུཏྠཔཉྩམེསུཡེཝ པན ཨཔྤནཱ ཧོཏི. པརཏོ ཛཝནཾ པཏིཏཾ ནཱམ ཧོཏི, བྷཝངྒསྶ ཨཱསནྣཏྟཱཏི ཝུཏྟཾ ¶ . ཏམེཝ ཝིཙཱརེཏྭཱ ཝུཏྟཏྟཱ ན སཀྐཱ པཊིཀྑིཔིཏུཾ. ཡཐཱ ཧི པུརིསོ ཚིནྣཔཔཱཏཱབྷིམུཁོ དྷཱཝནྟོ ཋཱཏུཀཱམོཔི པརིཡནྟེ པཱདཾ ཀཏྭཱ ཋཱཏུཾ ན སཀྐོཏི པཔཱཏེ ཨེཝ པཏཏི, ཨེཝཾ ཚཊྛེ ཝཱ སཏྟམེ ཝཱ ཨཔྤེཏུཾ ན སཀྐོཏི, བྷཝངྒསྶ ཨཱསནྣཏྟཱ. ཏསྨཱ ཙཏུཏྠཔཉྩམེསུཡེཝ ཨཔྤནཱ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

སཱ ¶ ཙ པན ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཱཡེཝ. སཏྟསུ ཧི ཋཱནེསུ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདོ ནཱམ ནཏྠི པཋམཔྤནཱཡཾ, ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱསུ, ཙཏཱུསུ མགྒེསུ, མགྒཱནནྟརཕལེ, རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ བྷཝངྒཛ྄ཛྷཱནེ, ནིརོདྷསྶ པཙྩཡེ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ, ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཧནྟསྶ ཕལསམཱཔཏྟིཡནྟི. ཨེཏྠ མགྒཱནནྟརཕལཾ ཏིཎྞཾ ཨུཔརི ན ཧོཏི. ནིརོདྷསྶ པཙྩཡོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ དྭིནྣམུཔརི ན ཧོཏི. རཱུཔཱརཱུཔེསུ བྷཝངྒསྶ པརིམཱཎཾ ནཏྠི, སེསཊྛཱནེསུ ཨེཀམེཝ ཙིཏྟནྟི. ཨིཏི ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཱཡེཝ ཨཔྤནཱ. ཏཏོ བྷཝངྒཔཱཏོ. ཨཐ བྷཝངྒཾ ཝོཙྪིནྡིཏྭཱ ཛྷཱནཔཙྩཝེཀྑཎཏྠཱཡ ཨཱཝཛྫནཾ, ཏཏོ ཛྷཱནཔཙྩཝེཀྑཎནྟི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པནེས ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི (དྷ. ས. ༡༦༠; དཱི. ནི. ༡.༢༢༦). ཨེཝམནེན པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནཾ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ དསལཀྑཎསམྤནྣཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི པཐཝཱིཀསིཎཾ.

༧༠. ཏཏྠ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏི ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩིཏྭཱ ཝིནཱ ཧུཏྭཱ ཨཔཀྐམིཏྭཱ. ཡོ པནཱཡམེཏྠ ཨེཝཀཱརོ, སོ ནིཡམཏྠོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨཱ ཙ ནིཡམཏྠོ, ཏསྨཱ ཏསྨིཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཎསམཡེ ཨཝིཛྫམཱནཱནམྤི ཀཱམཱནཾ ཏསྶ པཋམཛ྄ཛྷཱནསྶ པཊིཔཀྑབྷཱཝཾ ཀཱམཔརིཙྩཱགེནེཝ ཙསྶ ཨདྷིགམཾ དཱིཔེཏི.

ཀཐཾ? ‘‘ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱི’’ཏི ཨེཝཉྷི ནིཡམེ ཀརིཡམཱནེ ཨིདཾ པཉྙཱཡཏི, ནཱུན ཛྷཱནསྶ ཀཱམཱ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཱ ཡེསུ སཏི ཨིདཾ ནཔྤཝཏྟཏི, ཨནྡྷཀཱརེ སཏི པདཱིཔོབྷཱསོ ཝིཡ. ཏེསཾ པརིཙྩཱགེནེཝ ཙསྶ ¶ ཨདྷིགམོ ཧོཏི, ཨོརིམཏཱིརཔརིཙྩཱགེན པཱརིམཏཱིརསྶེཝ. ཏསྨཱ ནིཡམཾ ཀརོཏཱིཏི.

ཏཏྠ སིཡཱ, ཀསྨཱ པནེས པུབྦཔདེཡེཝ ཝུཏྟོ, ན ཨུཏྟརཔདེ, ཀིཾ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི ཨཝིཝིཙྩཱཔི ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱཏི? ན ཁོ པནེཏཾ ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཏཾནིསྶརཎཏོ ཧི པུབྦཔདེ ཨེས ཝུཏྟོ. ཀཱམདྷཱཏུསམཏིཀྐམནཏོ ཧི ཀཱམརཱགཔཊིཔཀྑཏོ ཙ ཨིདཾ ཛྷཱནཾ ཀཱམཱནམེཝ ནིསྶརཎཾ. ཡཐཱཧ, ‘‘ཀཱམཱནམེཏཾ ནིསྶརཎཾ ཡདིདཾ ནེཀྑམྨ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༣.༣༥༣). ཨུཏྟརཔདེཔི པན ཡཐཱ ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོ, ཨིདྷ དུཏིཡོ སམཎོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༣༩; ཨ. ནི. ༤.༢༤༡) ཨེཏྠ ¶ ཨེཝཀཱརོ ཨཱནེཏྭཱ ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ. ན ཧི སཀྐཱ ཨིཏོ ཨཉྙེཧིཔི ནཱིཝརཎསངྑཱཏེཧི ཨཀུསལདྷམྨེཧི ཨཝིཝིཙྩ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཏསྨཱ ‘‘ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩེཝ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ པདདྭཡེཔི ཨེས དཊྛབྦོ. པདདྭཡེཔི ཙ ཀིཉྩཱཔི ཝིཝིཙྩཱཏི ཨིམིནཱ སཱདྷཱརཎཝཙནེན ཏདངྒཝིཝེཀཱདཡོ, ཀཱཡཝིཝེཀཱདཡོ ཙ སབྦེཔི ཝིཝེཀཱ སངྒཧཾ གཙྪནྟི, ཏཐཱཔི ཀཱཡཝིཝེཀོ ཙིཏྟཝིཝེཀོ ཝིཀྑམྦྷནཝིཝེཀོཏི ཏཡོ ཨེཝ ཨིདྷ དཊྛབྦཱ.

ཀཱམེཧཱིཏི ཨིམིནཱ པན པདེན ཡེ ཙ ནིདྡེསེ ‘‘ཀཏམེ ཝཏྠུཀཱམཱ, མནཱཔིཡཱ རཱུཔཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱནི. ༡) ནཡེན ཝཏྠུཀཱམཱ ཝུཏྟཱ, ཡེ ཙ ཏཏྠེཝ ཝིབྷངྒེ ཙ ‘‘ཚནྡོ ཀཱམོ, རཱགོ ཀཱམོ, ཚནྡརཱགོ ཀཱམོ, སངྐཔྤོ ཀཱམོ, རཱགོ ཀཱམོ, སངྐཔྤརཱགོ ཀཱམོ, ཨིམེ ཝུཙྩནྟི ཀཱམཱ’’ཏི (མཧཱནི. ༡; ཝིབྷ. ༥༦༤) ཨེཝཾ ཀིལེསཀཱམཱ ཝུཏྟཱ, ཏེ སབྦེཔི སངྒཧིཏཱཨིཙྩེཝ དཊྛབྦཱ. ཨེཝཉྷི སཏི ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏི ཝཏྠུཀཱམེཧིཔི ཝིཝིཙྩེཝཱཏི ཨཏྠོ ཡུཛྫཏི, ཏེན ཀཱཡཝིཝེཀོ ཝུཏྟོ ཧོཏི. ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧཱིཏི ཀིལེསཀཱམེཧི སབྦཱཀུསལེཧི ཝཱ ཝིཝིཙྩཱཏི ཨཏྠོ ཡུཛྫཏི, ཏེན ཙིཏྟཝིཝེཀོ ཝུཏྟོ ཧོཏི. པུརིམེན ཙེཏྠ ཝཏྠུཀཱམེཧི ཝིཝེཀཝཙནཏོ ཨེཝ ཀཱམསུཁཔརིཙྩཱགོ, དུཏིཡེན ཀིལེསཀཱམེཧི ཝིཝེཀཝཙནཏོ ནེཀྑམྨསུཁཔརིགྒཧོ ཝིབྷཱཝིཏོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམཝིཝེཀཝཙནཏོཡེཝ ཙ ཨེཏེསཾ པཋམེན སཾཀིལེསཝཏྠུཔྤཧཱནཾ, དུཏིཡེན སཾཀིལེསཔྤཧཱནཾ. པཋམེན ལོལབྷཱཝསྶ ཧེཏུཔརིཙྩཱགོ, དུཏིཡེན བཱལབྷཱཝསྶ. པཋམེན ཙ པཡོགསུདྡྷི ¶ , དུཏིཡེན ཨཱསཡཔོསནཾ ཝིབྷཱཝིཏཾ ཧོཏཱིཏི ཝིཉྙཱཏབྦཾ. ཨེས ཏཱཝ ནཡོ ཀཱམེཧཱིཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟཀཱམེསུ ཝཏྠུཀཱམཔཀྑེ.

ཀིལེསཀཱམཔཀྑེ པན ཚནྡོཏི ཙ རཱགོཏི ཙ ཨེཝམཱདཱིཧི ཨནེཀབྷེདོ ཀཱམཙྪནྡོཡེཝ ཀཱམོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. སོ ཙ ཨཀུསལཔརིཡཱཔནྣོཔི སམཱནོ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཀཱམོ ཚནྡོ ཀཱམོ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༥༦༤) ནཡེན ཝིབྷངྒེ ཛྷཱནཔཊིཔཀྑཏོ ཝིསུཾ ཝུཏྟོ. ཀིལེསཀཱམཏྟཱ ཝཱ པུརིམཔདེ ཝུཏྟོ, ཨཀུསལཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ དུཏིཡཔདེ. ཨནེཀབྷེདཏོ ཙསྶ ཀཱམཏོཏི ཨཝཏྭཱ ཀཱམེཧཱིཏི ཝུཏྟཾ.

ཨཉྙེསམྤི ཙ དྷམྨཱནཾ ཨཀུསལབྷཱཝེ ཝིཛྫམཱནེ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམེ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ, ཀཱམཙྪནྡོ’’ཏིཨཱདིནཱ ¶ ནཡེན ཝིབྷངྒེ ཨུཔརི ཛྷཱནངྒཱནཾ པཙྩནཱིཀཔཊིཔཀྑབྷཱཝདསྶནཏོ ནཱིཝརཎཱནེཝ ཝུཏྟཱནི. ནཱིཝརཎཱནི ཧི ཛྷཱནངྒཔཙྩནཱིཀཱནི, ཏེསཾ ཛྷཱནངྒཱནེཝ པཊིཔཀྑཱནི ཝིདྡྷཾསཀཱནི ཝིགྷཱཏཀཱནཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཐཱ ཧི སམཱདྷི ཀཱམཙྪནྡསྶ པཊིཔཀྑོ, པཱིཏི བྱཱཔཱདསྶ, ཝིཏཀྐོ ཐིནམིདྡྷསྶ, སུཁཾ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ, ཝིཙཱརོ ཝིཙིཀིཙྪཱཡཱཏི པེཊཀེ ཝུཏྟཾ.

ཨེཝམེཏྠ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏི ཨིམིནཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ ཝིཀྑམྦྷནཝིཝེཀོ ཝུཏྟོ ཧོཏི. ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧཱིཏི ཨིམིནཱ པཉྩནྣམྤི ནཱིཝརཎཱནཾ, ཨགཧིཏགྒཧཎེན པན པཋམེན ཀཱམཙྪནྡསྶ, དུཏིཡེན སེསནཱིཝརཎཱནཾ. ཏཐཱ པཋམེན ཏཱིསུ ཨཀུསལམཱུལེསུ པཉྩཀཱམགུཎབྷེདཝིསཡསྶ ལོབྷསྶ, དུཏིཡེན ཨཱགྷཱཏཝཏྠུབྷེདཱདིཝིསཡཱནཾ དོསམོཧཱནཾ. ཨོགྷཱདཱིསུ ཝཱ དྷམྨེསུ པཋམེན ཀཱམོགྷཀཱམཡོགཀཱམཱསཝཀཱམུཔཱདཱནཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠཀཱམརཱགསཾཡོཛནཱནཾ, དུཏིཡེན ཨཝསེསཨོགྷཡོགཱསཝཨུཔཱདཱནགནྠསཾཡོཛནཱནཾ. པཋམེན ཙ ཏཎྷཱཡ ཏཾསམྤཡུཏྟཀཱནཉྩ, དུཏིཡེན ཨཝིཛྫཱཡ ཏཾསམྤཡུཏྟཀཱནཉྩ. ཨཔིཙ པཋམེན ལོབྷསམྤཡུཏྟཱནཾ ཨཊྛནྣཾ ཙིཏྟུཔྤཱདཱནཾ, དུཏིཡེན སེསཱནཾ ཙཏུནྣཾ ཨཀུསལཙིཏྟུཔྤཱདཱནཾ ཝིཀྑམྦྷནཝིཝེཀོ ཝུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧཱིཏི ཨེཏྠ ཨཏྠཔྤཀཱསནཱ.

༧༡. ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ ཙ པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ པཧཱནངྒཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སམྤཡོགངྒཾ དསྶེཏུཾ སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝིཏཀྐནཾ ཝིཏཀྐོ, ཨཱུཧནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སྭཱཡཾ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟསྶ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎོ, ཨཱཧནནཔརིཡཱཧནནརསོ. ཏཐཱ ཧི ཏེན ཡོགཱཝཙརོ ཨཱརམྨཎཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཔརིཡཱཧཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟསྶ ཨཱནཡནཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

ཝིཙརཎཾ ཝིཙཱརོ, ཨནུསཉྩརཎནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སྭཱཡཾ ཨཱརམྨཎཱནུམཛྫནལཀྑཎོ, ཏཏྠ སཧཛཱཏཱནུཡོཛནརསོ, ཙིཏྟསྶ ཨནུཔྤབནྡྷནཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

སནྟེཔི ཙ ནེསཾ ཀཏྠཙི ཨཝིཔྤཡོགེ ཨོལཱ༹རིཀཊྛེན པུབྦངྒམཊྛེན ཙ གྷཎྜཱབྷིགྷཱཏོ ཝིཡ ཙེཏསོ པཋམཱབྷིནིཔཱཏོ ཝིཏཀྐོ. སུཁུམཊྛེན ཨནུམཛྫནསབྷཱཝེན ཙ གྷཎྜཱནུརཝོ ཝིཡ ¶ ཨནུཔྤབནྡྷོ ཝིཙཱརོ. ཝིཔྥཱརཝཱ ཙེཏྠ ཝིཏཀྐོ པཋམུཔྤཏྟིཀཱལེ པརིཔྥནྡནབྷཱུཏོ ཙིཏྟསྶ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏུཀཱམསྶ པཀྑིནོ པཀྑཝིཀྑེཔོ ཝིཡ པདུམཱབྷིམུཁཔཱཏོ ཝིཡ ཙ གནྡྷཱནུབནྡྷཙེཏསོ བྷམརསྶ. སནྟཝུཏྟི ཝིཙཱརོ ནཱཏིཔརིཔྥནྡནབྷཱཝོ ཙིཏྟསྶ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏསྶ པཀྑིནོ པཀྑཔྤསཱརཎཾ ཝིཡ, པརིབྦྷམནཾ ཝིཡ ཙ པདུམཱབྷིམུཁཔཏིཏསྶ བྷམརསྶ པདུམསྶ ཨུཔརིབྷཱགེ. དུཀནིཔཱཏཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཨཱཀཱསེ གཙྪཏོ མཧཱསཀུཎསྶ ཨུབྷོཧི པཀྑེཧི ཝཱཏཾ གཧེཏྭཱ པཀྑེ སནྣིསཱིདཱཔེཏྭཱ གམནཾ ཝིཡ ཨཱརམྨཎེ ཙེཏསོ ཨབྷིནིརོཔནབྷཱཝེན པཝཏྟོ ཝིཏཀྐོ. ཝཱཏགྒཧཎཏྠཾ པཀྑེ ཕནྡཱཔཡམཱནསྶ གམནཾ ཝིཡ ཨནུམཛྫནབྷཱཝེན པཝཏྟོ ཝིཙཱརོ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨནུཔྤབནྡྷེན པཝཏྟིཡཾ ཡུཛྫཏི. སོ པན ནེསཾ ཝིསེསོ པཋམདུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེསུ པཱཀཊོ ཧོཏི.

ཨཔིཙ མལགྒཧིཏཾ ཀཾསབྷཱཛནཾ ཨེཀེན ཧཏྠེན དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཨིཏརེན ཧཏྠེན ཙུཎྞཏེལཝཱལཎྜུཔཀེན པརིམཛྫནྟསྶ དལ༹ྷགཧཎཧཏྠོ ཝིཡ ཝིཏཀྐོ, པརིམཛྫནཧཏྠོ ཝིཡ ཝིཙཱརོ. ཏཐཱ ཀུམྦྷཀཱརསྶ དཎྜཔྤཧཱརེན ཙཀྐཾ བྷམཡིཏྭཱ བྷཱཛནཾ ཀརོནྟསྶ ཨུཔྤཱིལ༹ནཧཏྠོ ཝིཡ ཝིཏཀྐོ, ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སཉྩརཎཧཏྠོ ཝིཡ ཝིཙཱརོ. ཏཐཱ མཎྜལཾ ཀརོནྟསྶ མཛ྄ཛྷེ ¶ སནྣིརུམྦྷིཏྭཱ ཋིཏཀཎྚཀོ ཝིཡ ཨབྷིནིརོཔནོ ཝིཏཀྐོ, བཧི པརིབྦྷམནཀཎྚཀོ ཝིཡ ཨནུམཛྫནོ ཝིཙཱརོ. ཨིཏི ཨིམིནཱ ཙ ཝིཏཀྐེན ཨིམིནཱ ཙ ཝིཙཱརེན སཧ ཝཏྟཏི རུཀྑོ ཝིཡ པུཔྥེན ཕལེན ཙཱཏི ཨིདཾ ཛྷཱནཾ ‘‘སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱར’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཝིབྷངྒེ པན ‘‘ཨིམིནཱ ཙ ཝིཏཀྐེན ཨིམིནཱ ཙ ཝིཙཱརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༥༦༥) ནཡེན པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ དེསནཱ ཀཏཱ. ཨཏྠོ པན ཏཏྲཱཔི ཨེཝམེཝ དཊྛབྦོ.

ཝིཝེཀཛནྟི ཨེཏྠ ཝིཝིཏྟི ཝིཝེཀོ, ནཱིཝརཎཝིགམོཏི ཨཏྠོ. ཝིཝིཏྟོཏི ཝཱ ཝིཝེཀོ, ནཱིཝརཎཝིཝིཏྟོ ཛྷཱནསམྤཡུཏྟདྷམྨརཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྨཱ ཝིཝེཀཱ, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཝེཀེ ཛཱཏནྟི ཝིཝེཀཛཾ.

༧༢. པཱིཏིསུཁནྟི ཨེཏྠ པཱིཎཡཏཱིཏི པཱིཏི. སཱ སམྤིཡཱཡནལཀྑཎཱ, ཀཱཡཙིཏྟཔཱིནནརསཱ, ཕརཎརསཱ ཝཱ, ཨོདགྱཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སཱ པནེསཱ ཁུདྡིཀཱ པཱིཏི, ཁཎིཀཱཔཱིཏི, ཨོཀྐནྟིཀཱཔཱིཏི, ཨུབྦེགཱཔཱིཏི, ཕརཎཱཔཱིཏཱིཏི པཉྩཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཁུདྡིཀཱཔཱིཏི སརཱིརེ ལོམཧཾསམཏྟམེཝ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི. ཁཎིཀཱཔཱིཏི ཁཎེ ཁཎེ ཝིཛྫུཔྤཱདསདིསཱ ¶ ཧོཏི. ཨོཀྐནྟིཀཱཔཱིཏི སམུདྡཏཱིརཾ ཝཱིཙི ཝིཡ ཀཱཡཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨོཀྐམིཏྭཱ བྷིཛྫཏི. ཨུབྦེགཱཔཱིཏི བལཝཏཱི ཧོཏི ཀཱཡཾ ཨུདྡྷགྒཾ ཀཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ལངྒྷཱཔནཔྤམཱཎཔྤཏྟཱ. ཏཐཱ ཧི པུཎྞཝལླིཀཝཱསཱི མཧཱཏིསྶཏྠེརོ པུཎྞམདིཝསེ སཱཡཾ ཙེཏིཡངྒཎཾ གནྟྭཱ ཙནྡཱལོཀཾ དིསྭཱ མཧཱཙེཏིཡཱབྷིམུཁོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ཝཏ ཝེལཱཡ ཙཏསྶོ པརིསཱ མཧཱཙེཏིཡཾ ཝནྡནྟཱི’’ཏི པཀཏིཡཱ དིཊྛཱརམྨཎཝསེན བུདྡྷཱརམྨཎཾ ཨུབྦེགཱཔཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ སུདྷཱཏལེ པཧཊཙིཏྲགེཎྜུཀོ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ མཧཱཙེཏིཡངྒཎེཡེཝ པཏིཊྛཱསི. ཏཐཱ གིརིཀཎྜཀཝིཧཱརསྶ ཨུཔནིསྶཡེ ཝཏྟཀཱལཀགཱམེ ཨེཀཱ ཀུལདྷཱིཏཱཔི བལཝབུདྡྷཱརམྨཎཱཡ ཨུབྦེགཱཔཱིཏིཡཱ ཨཱཀཱསེ ལངྒྷེསི.

ཏསྶཱ ཀིར མཱཏཱཔིཏརོ སཱཡཾ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟཱ ‘‘ཨམྨ ཏྭཾ གརུབྷཱརཱ ཨཀཱལེ ཝིཙརིཏུཾ ན སཀྐོསི, མཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ པཏྟིཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ སོསྶཱམཱ’’ཏི ཨགམཾསུ. སཱ གནྟུཀཱམཱཔི ཏེསཾ ཝཙནཾ པཊིབཱཧིཏུཾ ¶ ཨསཀྐོནྟཱི གྷརེ ཨོཧཱིཡིཏྭཱ གྷརཱཛིརེ ཋཏྭཱ ཙནྡཱལོཀེན གིརིཀཎྜཀེ ཨཱཀཱསཙེཏིཡངྒཎཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཙེཏིཡསྶ དཱིཔཔཱུཛཾ ཨདྡས, ཙཏསྶོ ཙ པརིསཱ མཱལཱགནྡྷཱདཱིཧི ཙེཏིཡཔཱུཛཾ ཀཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀརོནྟིཡོ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ གཎསཛ྄ཛྷཱཡསདྡཾ ཨསྶོསི. ཨཐསྶཱ ‘‘དྷཉྙཱཝཏིམེ, ཡེ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨེཝརཱུཔེ ཙེཏིཡངྒཎེ ཨནུསཉྩརིཏུཾ, ཨེཝརཱུཔཉྩ མདྷུརདྷམྨཀཐཾ སོཏུཾ ལབྷནྟཱི’’ཏི མུཏྟརཱསིསདིསཾ ཙེཏིཡཾ པསྶནྟིཡཱ ཨེཝ ཨུབྦེགཱཔཱིཏི ཨུདཔཱདི. སཱ ཨཱཀཱསེ ལངྒྷིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པུརིམཏརཾཡེཝ ཨཱཀཱསཏོ ཙེཏིཡངྒཎེ ཨོརུཡ྄ཧ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨམྨ ཏྭཾ ཀཏརེན མགྒེན ཨཱགཏཱསཱི’’ཏི པུཙྪིཾསུ. སཱ ‘‘ཨཱཀཱསེན ཨཱགཏཱམྷི, ན མགྒེནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨམྨ ཨཱཀཱསེན ནཱམ ཁཱིཎཱསཝཱ སཉྩརནྟི, ཏྭཾ ཀཐཾ ཨཱགཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ཨཱཧ – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཙནྡཱལོཀེན ཙེཏིཡཾ ཨཱལོཀེནྟིཡཱ ཋིཏཱཡ བུདྡྷཱརམྨཎཱ བལཝཔཱིཏི ཨུཔྤཛྫི. ཨཐཱཧཾ ནེཝ ཨཏྟནོ ཋིཏབྷཱཝཾ, ན ནིསིནྣབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསིཾ, གཧིཏནིམིཏྟེནེཝ པན ཨཱཀཱསེ ལངྒྷིཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎེ པཏིཊྛིཏཱམྷཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཨུབྦེགཱཔཱིཏི ཨཱཀཱསེ ལངྒྷཱཔནཔྤམཱཎཱ ཧོཏི. ཕརཎཱཔཱིཏིཡཱ པན ཨུཔྤནྣཱཡ སཀལསརཱིརཾ དྷམིཏྭཱ པཱུརིཏཝཏྠི ཝིཡ མཧཏཱ ཨུདཀོགྷེན པཀྑནྡཔབྦཏཀུཙྪི ཝིཡ ཙ ཨནུཔརིཔྥུཊཾ ཧོཏི.

སཱ ¶ པནེསཱ པཉྩཝིདྷཱ པཱིཏི གབྦྷཾ གཎྷནྟཱི པརིཔཱཀཾ གཙྪནྟཱི དུཝིདྷཾ པསྶདྡྷིཾ པརིཔཱུརེཏི ཀཱཡཔསྶདྡྷིཉྩ ཙིཏྟཔསྶདྡྷིཉྩ. པསྶདྡྷི གབྦྷཾ གཎྷནྟཱི པརིཔཱཀཾ གཙྪནྟཱི དུཝིདྷམྤི སུཁཾ པརིཔཱུརེཏི ཀཱཡིཀཉྩ ཙེཏསིཀཉྩ. སུཁཾ གབྦྷཾ གཎྷནྟཾ པརིཔཱཀཾ གཙྪནྟཾ ཏིཝིདྷཾ སམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེཏི ཁཎིཀསམཱདྷིཾ ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཨཔྤནཱ སམཱདྷིནྟི. ཏཱསུ ཡཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིསྶ མཱུལཾ ཧུཏྭཱ ཝཌྜྷམཱནཱ སམཱདྷིསམྤཡོགཾ གཏཱ ཕརཎཱཔཱིཏི, ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཨདྷིཔྤེཏཱ པཱིཏཱིཏི.

༧༣. ཨིཏརཾ པན སུཁནཾ སུཁཾ, སུཊྛུ ཝཱ ཁཱདཏི, ཁནཏི ཙ ཀཱཡཙིཏྟཱབཱདྷནྟི སུཁཾ, ཏཾ སཱཏལཀྑཎཾ, སམྤཡུཏྟཱནཾ ཨུཔབྲཱུཧནརསཾ, ཨནུགྒཧཔཙྩུཔཊྛཱནཾ. སཏིཔི ཙ ནེསཾ ཀཏྠཙི ཨཝིཔྤཡོགེ ཨིཊྛཱརམྨཎཔཊིལཱབྷཏུཊྛི པཱིཏི. པཊིལདྡྷརསཱནུབྷཝནཾ སུཁཾ. ཡཏྠ པཱིཏི, ཏཏྠ སུཁཾ. ཡཏྠ སུཁཾ, ཏཏྠ ན ནིཡམཏོ པཱིཏི. སངྑཱརཀྑནྡྷསངྒཧིཏཱ པཱིཏི. ཝེདནཱཀྑནྡྷསངྒཧིཏཾ སུཁཾ. ཀནྟཱརཁིནྣསྶ ¶ ཝནནྟུདཀདསྶནསཝནེསུ ཝིཡ པཱིཏི. ཝནཙྪཱཡཱཔཝེསནཨུདཀཔརིབྷོགེསུ ཝིཡ སུཁཾ. ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ སམཡེ པཱཀཊབྷཱཝཏོ ཙེཏཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི ཨཡཉྩ པཱིཏི ཨིདཉྩ སུཁཾ ཨསྶ ཛྷཱནསྶ, ཨསྨིཾ ཝཱ ཛྷཱནེ ཨཏྠཱིཏི ཨིདཾ ཛྷཱནཾ པཱིཏིསུཁནྟི ཝུཙྩཏི.

ཨཐ ཝཱ པཱིཏི ཙ སུཁཉྩ པཱིཏིསུཁཾ, དྷམྨཝིནཡཱདཡོ ཝིཡ. ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁམསྶ ཛྷཱནསྶ, ཨསྨིཾ ཝཱ ཛྷཱནེ ཨཏྠཱིཏི ཨེཝམྤི ཝིཝེཀཛཾཔཱིཏིསུཁཾ. ཡཐེཝ ཧི ཛྷཱནཾ, ཨེཝཾ པཱིཏིསུཁམྤེཏྠ ཝིཝེཀཛམེཝ ཧོཏི, ཏཉྩསྶ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཨེཀཔདེནེཝ ‘‘ཝིཝེཀཛཾཔཱིཏིསུཁ’’ནྟིཔི ཝཏྟུཾ ཡུཛྫཏི. ཝིབྷངྒེ པན ‘‘ཨིདཾ སུཁཾ ཨིམཱཡ པཱིཏིཡཱ སཧགཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༥༦༧) ནཡེན ཝུཏྟཾ. ཨཏྠོ པན ཏཏྠཱཔི ཨེཝམེཝ དཊྛབྦོ.

པཋམཾ ཛྷཱནནྟི ཨིདཾ པརཏོ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི. ཨུཔསམྤཛྫཱཏི ཨུཔགནྟྭཱ, པཱཔུཎིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔསམྤཱདཡིཏྭཱ ཝཱ, ནིཔྥཱདེཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝིབྷངྒེ པན ‘‘ཨུཔསམྤཛྫཱཏི པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ལཱབྷོ པཊིལཱབྷོ པཏྟི སམྤཏྟི ཕུསནཱ སཙྪིཀིརིཡཱ ཨུཔསམྤདཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྶཱཔི ཨེཝམེཝཏྠོ དཊྛབྦོ. ཝིཧརཏཱིཏི ཏདནུརཱུཔེན ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརེན ཨིཏིཝུཏྟཔྤཀཱརཛྷཱནསམངྒཱི ཧུཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨིརིཡཾ ཝུཏྟིཾ པཱལནཾ ཡཔནཾ ཡཱཔནཾ ཙཱརཾ ཝིཧཱརཾ ཨབྷིནིཔྥཱདེཏི ¶ . ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཝིབྷངྒེ ‘‘ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི ཝཏྟཏི པཱལེཏི ཡཔེཏི ཡཱཔེཏི ཙརཏི ཝིཧརཏི, ཏེན ཝུཙྩཏི ཝིཧརཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༤༠).

པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནཱདི

༧༤. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནཾ པཉྩངྒསམནྣཱགཏ’’ནྟི, ཏཏྠ ཀཱམཙྪནྡོ, བྱཱཔཱདོ, ཐིནམིདྡྷཾ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ, ཝིཙིཀིཙྪཱཏི ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ནཱིཝརཎཱནཾ པཧཱནཝསེན པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ན ཧི ཨེཏེསུ ཨཔྤཧཱིནེསུ ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནསྶེཏཱནི པཧཱནངྒཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཛྷཱནཀྑཎེ ཨཉྙེཔི ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པཧཱིཡནྟི, ཏཐཱཔི ཨེཏཱནེཝ ཝིསེསེན ཛྷཱནནྟརཱཡཀརཱནི. ཀཱམཙྪནྡེན ཧི ནཱནཱཝིསཡཔྤལོབྷིཏཾ ཙིཏྟཾ ན ཨེཀཏྟཱརམྨཎེ སམཱདྷིཡཏི. ཀཱམཙྪནྡཱབྷིབྷཱུཏཾ ཝཱ ཏཾ ན ཀཱམདྷཱཏུཔྤཧཱནཱཡ པཊིཔདཾ པཊིཔཛྫཏི. བྱཱཔཱདེན ཙཱརམྨཎེ པཊིཧཉྙམཱནཾ ན ནིརནྟརཾ པཝཏྟཏི ¶ . ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུཏཾ ཨཀམྨཉྙཾ ཧོཏི. ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཔརེཏཾ ཨཝཱུཔསནྟམེཝ ཧུཏྭཱ པརིབྦྷམཏི. ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཨུཔཧཏཾ ཛྷཱནཱདྷིགམསཱདྷིཀཾ པཊིཔདཾ ནཱརོཧཏི. ཨིཏི ཝིསེསེན ཛྷཱནནྟརཱཡཀརཏྟཱ ཨེཏཱནེཝ པཧཱནངྒཱནཱིཏི ཝུཏྟཱནཱིཏི.

ཡསྨཱ པན ཝིཏཀྐོ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིརོཔེཏི, ཝིཙཱརོ ཨནུཔྤབནྡྷཏི, ཏེཧི ཨཝིཀྑེཔཱཡ སམྤཱདིཏཔྤཡོགསྶ ཙེཏསོ པཡོགསམྤཏྟིསམྦྷཝཱ པཱིཏི པཱིཎནཾ, སུཁཉྩ ཨུཔབྲཱུཧནཾ ཀརོཏི. ཨཐ ནཾ སསེསསམྤཡུཏྟདྷམྨཾ ཨེཏེཧི ཨབྷིནིརོཔནཱནུཔྤབནྡྷནཔཱིཎནཨུཔབྲཱུཧནེཧི ཨནུགྒཧིཏཱ ཨེཀགྒཏཱ ཨེཀཏྟཱརམྨཎེ སམཾ སམྨཱ ཙ ཨཱདྷིཡཏི, ཏསྨཱ ཝིཏཀྐོ ཝིཙཱརོ པཱིཏི སུཁཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཏི ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨུཔྤཏྟིཝསེན པཉྩངྒསམནྣཱགཏཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨུཔྤནྣེསུ ཧི ཨེཏེསུ པཉྩསུ ཛྷཱནཾ ཨུཔྤནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏེནསྶ ཨེཏཱནི པཉྩ སམནྣཱགཏངྒཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཏསྨཱ ན ཨེཏེཧི སམནྣཱགཏཾ ཨཉྙདེཝ ཛྷཱནཾ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི གཧེཏབྦཾ. ཡཐཱ པན ཨངྒམཏྟཝསེནེཝ ཙཏུརངྒིནཱི སེནཱ, པཉྩངྒིཀཾ ཏཱུརིཡཾ, ཨཊྛངྒིཀོ ཙ མགྒོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝམིདམྤི ཨངྒམཏྟཝསེནེཝ པཉྩངྒིཀནྟི ཝཱ པཉྩངྒསམནྣཱགཏནྟི ཝཱ ཝུཙྩཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨེཏཱནི ཙ པཉྩངྒཱནི ཀིཉྩཱཔི ཨུཔཙཱརཀྑཎེཔི ཨཏྠི, ཨཐ ཁོ ཨུཔཙཱརེ པཀཏིཙིཏྟཏོ ¶ བལཝཏརཱནི. ཨིདྷ པན ཨུཔཙཱརཏོཔི བལཝཏརཱནི རཱུཔཱཝཙརལཀྑཎཔྤཏྟཱནི. ཨེཏྠ ཧི ཝིཏཀྐོ སུཝིསདེན ཨཱཀཱརེན ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིརོཔཡམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཝིཙཱརོ ཨཏིཝིཡ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུམཛྫམཱནོ. པཱིཏིསུཁཾ སབྦཱཝནྟམྤི ཀཱཡཾ ཕརམཱནཾ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ ཝིཝེཀཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༢༨). ཙིཏྟེཀགྒཏཱཔི ཧེཊྛིམམྷི སམུགྒཔཊལེ ཨུཔརིམཾ སམུགྒཔཊལཾ ཝིཡ ཨཱརམྨཎེསུ ཕུསིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡམེཏེསཾ ཨིཏརེཧི ཝིསེསོ. ཏཏྠ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཀིཉྩཱཔི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརནྟི ཨིམསྨིཾ པཱཋེ ན ནིདྡིཊྛཱ, ཏཐཱཔི ཝིབྷངྒེ ‘‘ཛྷཱནནྟི ཝིཏཀྐོ ཝིཙཱརོ པཱིཏི སུཁཾ ཙིཏྟསྶེཀགྒཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༦༩) ཨེཝཾ ཝུཏྟཏྟཱ ཨངྒམེཝ. ཡེན ཧི ཨདྷིཔྤཱཡེན བྷགཝཏཱ ཨུདྡེསོ ཀཏོ, སོཡེཝ ཏེན ཝིབྷངྒེ པཀཱསིཏོཏི.

ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ

༧༥. ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ ¶ དསལཀྑཎསམྤནྣནྟི ཨེཏྠ པན ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཝསེན ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཏཱ. ཏེསཾཡེཝ ཙ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཱནཾ ལཀྑཎཝསེན དསལཀྑཎསམྤནྣཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ པཱལི༹ –

‘‘པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ པཊིཔདཱཝིསུདྡྷི ཨཱདི, ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧནཱ མཛ྄ཛྷེ, སམྤཧཾསནཱ པརིཡོསཱནཾ, པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ པཊིཔདཱཝིསུདྡྷི ཨཱདི, ཨཱདིསྶ ཀཏི ལཀྑཎཱནི? ཨཱདིསྶ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི, ཡོ ཏསྶ པརིབནྡྷོ, ཏཏོ ཙིཏྟཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, ཝིསུདྡྷཏྟཱ ཙིཏྟཾ མཛ྄ཛྷིམཾ སམཐནིམིཏྟཾ པཊིཔཛྫཏི, པཊིཔནྣཏྟཱ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི. ཡཉྩ པརིབནྡྷཏོ ཙིཏྟཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, ཡཉྩ ཝིསུདྡྷཏྟཱ ཙིཏྟཾ མཛ྄ཛྷིམཾ སམཐནིམིཏྟཾ པཊིཔཛྫཏི, ཡཉྩ པཊིཔནྣཏྟཱ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི. པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ པཊིཔདཱཝིསུདྡྷི ཨཱདི, ཨཱདིསྶ ཨིམཱནི ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི. ཏེན ཝུཙྩཏི པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨཱདིཀལྱཱཎཉྩེཝ ཧོཏི ཏིལཀྑཎསམྤནྣཉྩ.

‘‘པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧནཱ མཛ྄ཛྷེ, མཛ྄ཛྷསྶ ཀཏི ལཀྑཎཱནི? མཛ྄ཛྷསྶ ¶ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི, ཝིསུདྡྷཾ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, སམཐཔཊིཔནྣཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཨེཀཏྟུཔཊྛཱནཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི. ཡཉྩ ཝིསུདྡྷཾ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཡཉྩ སམཐཔཊིཔནྣཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཡཉྩ ཨེཀཏྟུཔཊྛཱནཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི. པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧནཱ མཛ྄ཛྷེ, མཛ྄ཛྷསྶ ཨིམཱནི ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི. ཏེན ཝུཙྩཏི པཋམཾ ཛྷཱནཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཉྩེཝ ཧོཏི ཏིལཀྑཎསམྤནྣཉྩ.

‘‘པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ སམྤཧཾསནཱ པརིཡོསཱནཾ, པརིཡོསཱནསྶ ཀཏི ལཀྑཎཱནི? པརིཡོསཱནསྶ ཙཏྟཱརི ལཀྑཎཱནི, ཏཏྠ ཛཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནཏིཝཏྟནཊྛེན སམྤཧཾསནཱ, ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨེཀརསཊྛེན སམྤཧཾསནཱ, ཏདུཔགཝཱིརིཡཝཱཧནཊྛེན སམྤཧཾསནཱ, ཨཱསེཝནཊྛེན སམྤཧཾསནཱ. པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ སམྤཧཾསནཱ པརིཡོསཱནཾ, པརིཡོསཱནསྶ ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ལཀྑཎཱནི. ཏེན ཝུཙྩཏི པཋམཾ ཛྷཱནཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཉྩེཝ ཧོཏི ཙཏུལཀྑཎསམྤནྣཉྩཱ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༥༨).

ཏཏྲ ¶ པཊིཔདཱཝིསུདྡྷི ནཱམ སསམྦྷཱརིཀོ ཨུཔཙཱརོ. ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧནཱ ནཱམ ཨཔྤནཱ. སམྤཧཾསནཱ ནཱམ པཙྩཝེཀྑཎཱཏི ཨེཝམེཀེ ཝཎྞཡནྟི. ཡསྨཱ པན ‘‘ཨེཀཏྟགཏཾ ཙིཏྟཾ པཊིཔདཱཝིསུདྡྷིཔཀྑནྡཉྩེཝ ཧོཏི ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧིཏཉྩ ཉཱཎེན ཙ སམྤཧཾསིཏ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༡༥༨) པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཨནྟོཨཔྤནཱཡམེཝ ཨཱགམནཝསེན པཊིཔདཱཝིསུདྡྷི, ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱཡ ཀིཙྩཝསེན ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧནཱ, དྷམྨཱནཾ ཨནཏིཝཏྟནཱདིབྷཱཝསཱདྷནེན པརིཡོདཱཔཀསྶ ཉཱཎསྶ ཀིཙྩནིཔྥཏྟིཝསེན སམྤཧཾསནཱ ཙ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཐཾ? ཡསྨིཉྷི ཝཱརེ ཨཔྤནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨིཾ ཡོ ནཱིཝརཎསངྑཱཏོ ཀིལེསགཎོ ཏསྶ ཛྷཱནསྶ པརིབནྡྷོ, ཏཏོ ཙིཏྟཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. ཝིསུདྡྷཏྟཱ ཨཱཝརཎཝིརཧིཏཾ ཧུཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཾ སམཐནིམིཏྟཾ པཊིཔཛྫཏི. མཛ྄ཛྷིམཾ སམཐནིམིཏྟཾ ནཱམ སམཔྤཝཏྟོ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཡེཝ. ཏདནནྟརཾ པན པུརིམཙིཏྟཾ ཨེཀསནྟཏིཔརིཎཱམནཡེན ཏཐཏྟམུཔགཙྪམཱནཾ མཛ྄ཛྷིམཾ སམཐནིམིཏྟཾ པཊིཔཛྫཏི ནཱམ, ཨེཝཾ པཊིཔནྣཏྟཱ ཏཐཏྟུཔགམནེན ཏཏྠ པཀྑནྡཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཏཱཝ པུརིམཙིཏྟེ ཝིཛྫམཱནཱཀཱརནིཔྥཱདིཀཱ པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ཨུཔྤཱདཀྑཎེཡེཝ ཨཱགམནཝསེན པཊིཔདཱཝིསུདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ¶ ཝིསུདྡྷསྶ པན ཏསྶ པུན ཝིསོདྷེཏབྦཱབྷཱཝཏོ ཝིསོདྷནེ བྱཱཔཱརཾ ཨཀརོནྟོ ཝིསུདྡྷཾ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི ནཱམ. སམཐབྷཱཝུཔགམནེན སམཐཔཊིཔནྣསྶ པུན སམཱདྷཱནེ བྱཱཔཱརཾ ཨཀརོནྟོ སམཐཔཊིཔནྣཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི ནཱམ. སམཐཔཊིཔནྣབྷཱཝཏོ ཨེཝ ཙསྶ ཀིལེསསཾསགྒཾ པཧཱཡ ཨེཀཏྟེན ཨུཔཊྛིཏསྶ པུན ཨེཀཏྟུཔཊྛཱནེ བྱཱཔཱརཾ ཨཀརོནྟོ ཨེཀཏྟུཔཊྛཱནཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱཡ ཀིཙྩཝསེན ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཡེ པནེཏེ ཨེཝཾ ཨུཔེཀྑཱནུབྲཱུཧིཏེ ཏཏྠ ཛཱཏཱ སམཱདྷིཔཉྙཱསངྑཱཏཱ ཡུགནདྡྷདྷམྨཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨནཏིཝཏྟམཱནཱ ཧུཏྭཱ པཝཏྟཱ, ཡཱནི ཙ སདྡྷཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ནཱནཱཀིལེསེཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཝིམུཏྟིརསེན ཨེཀརསཱནི ཧུཏྭཱ པཝཏྟཱནི, ཡཉྩེས ཏདུཔགཾ ཏེསཾ ཨནཏིཝཏྟནཨེཀརསབྷཱཝཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཝཱིརིཡཾ ཝཱཧཡཏི, ཡཱ ཙསྶ ཏསྨིཾ ཁཎེ པཝཏྟཱ ཨཱསེཝནཱ, སབྦེཔི ཏེ ཨཱཀཱརཱ ཡསྨཱ ཉཱཎེན སཾཀིལེསཝོདཱནེསུ ཏཾ ཏཾ ཨཱདཱིནཝཉྩ ཨཱནིསཾསཉྩ ¶ དིསྭཱ ཏཐཱ ཏཐཱ སམྤཧཾསིཏཏྟཱ ཝིསོདྷིཏཏྟཱ པརིཡོདཱཔིཏཏྟཱ ནིཔྥནྣཱཝ, ཏསྨཱ ‘‘དྷམྨཱནཾ ཨནཏིཝཏྟནཱདིབྷཱཝསཱདྷནེན པརིཡོདཱཔཀསྶ ཉཱཎསྶ ཀིཙྩནིཔྥཏྟིཝསེན སམྤཧཾསནཱ ཝེདིཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨུཔེཀྑཱཝསེན ཉཱཎཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཐཱཔགྒཧིཏཾ ཙིཏྟཾ སཱདྷུཀཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཨུཔེཀྑཱཝསེན པཉྙཱཝསེན པཉྙིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི, ཨུཔེཀྑཱཝསེན ནཱནཏྟཀིལེསེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཝིམོཀྑཝསེན པཉྙཱཝསེན པཉྙིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི. ཝིམུཏྟཏྟཱ ཏེ དྷམྨཱ ཨེཀརསཱ ཧོནྟི. ཨེཀརསཊྛེན བྷཱཝནཱ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༢༠༡). ཏསྨཱ ཉཱཎཀིཙྩབྷཱུཏཱ སམྤཧཾསནཱ པརིཡོསཱནནྟི ཝུཏྟཱ.

ཨིདཱནི པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི པཐཝཱིཀསིཎནྟི ཨེཏྠ གཎནཱནུཔུབྦཏཱ པཋམཾ, པཋམཾ ཨུཔྤནྣནྟིཔི པཋམཾ. ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཏོ པཙྩནཱིཀཛྷཱཔནཏོ ཝཱ ཛྷཱནཾ. པཐཝཱིམཎྜལཾ པན སཀལཊྛེན པཐཝཱིཀསིཎནྟི ཝུཙྩཏི, ཏཾ ནིསྶཱཡ པཊིལདྡྷནིམིཏྟམྤི, པཐཝཱིཀསིཎནིམིཏྟེ པཊིལདྡྷཛྷཱནམྤི. ཏཏྲ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཛྷཱནཾ པཐཝཱིཀསིཎནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི པཐཝཱིཀསིཎ’’ནྟི.

ཙིརཊྛིཏིསམྤཱདནཾ

༧༦. ཨེཝམདྷིགཏེ ¶ པན ཨེཏསྨིཾ ཏེན ཡོགིནཱ ཝཱལཝེདྷིནཱ ཝིཡ, སཱུདེན ཝིཡ ཙ ཨཱཀཱརཱ པརིགྒཧེཏབྦཱ. ཡཐཱ ཧི སུཀུསལོ དྷནུགྒཧོ ཝཱལཝེདྷཱཡ ཀམྨཾ ཀུརུམཱནོ ཡསྨིཾ ཝཱརེ ཝཱལཾ ཝིཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨིཾ ཝཱརེ ཨཀྐནྟཔདཱནཉྩ དྷནུདཎྜསྶ ཙ ཛིཡཱཡ ཙ སརསྶ ཙ ཨཱཀཱརཾ པརིགྒཎྷེཡྻ. ‘‘ཨེཝཾ མེ ཋིཏེན ཨེཝཾ དྷནུདཎྜཾ ཨེཝཾ ཛིཡཾ ཨེཝཾ སརཾ གཧེཏྭཱ ཝཱལོ ཝིདྡྷོ’’ཏི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཐེཝ ཏེ ཨཱཀཱརེ སམྤཱདེནྟོ ཨཝིརཱདྷེཏྭཱ ཝཱལཾ ཝིཛ྄ཛྷེཡྻ. ཨེཝམེཝ ཡོགིནཱཔི ‘‘ཨིམཾ ནཱམ མེ བྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ སེཝམཱནེན ཨེཝརཱུཔེ སེནཱསནེ ཨིམིནཱ ནཱམ ཨིརིཡཱཔཐེན ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཨིདཾ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཨེཏེ བྷོཛནསཔྤཱཡཱདཡོ ཨཱཀཱརཱ པརིགྒཧེཏབྦཱ. ཨེཝཉྷི སོ ནཊྛེ ¶ ཝཱ ཏསྨིཾ ཏེ ཨཱཀཱརེ སམྤཱདེཏྭཱ པུན ཨུཔྤཱདེཏུཾ, ཨཔྤགུཎཾ ཝཱ པགུཎཾ ཀརོནྟོ པུནཔྤུནཾ ཨཔྤེཏུཾ སཀྑིསྶཏི.

ཡཐཱ ཙ ཀུསལོ སཱུདོ བྷཏྟཱརཾ པརིཝིསནྟོ ཏསྶ ཡཾ ཡཾ རུཙིཡཱ བྷུཉྫཏི, ཏཾ ཏཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཱདིསམེཝ ཨུཔནཱམེནྟོ ལཱབྷསྶ བྷཱགཱི ཧོཏི, ཨེཝམཡམྤི ཨདྷིགཏཀྑཎེ བྷོཛནཱདཡོ ཨཱཀཱརེ གཧེཏྭཱ ཏེ སམྤཱདེནྟོ ནཊྛེ ནཊྛེ པུནཔྤུནཾ ཨཔྤནཱཡ ལཱབྷཱི ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏེན ཝཱལཝེདྷིནཱ ཝིཡ སཱུདེན ཝིཡ ཙ ཨཱཀཱརཱ པརིགྒཧེཏབྦཱ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཀུསལོ སཱུདོ རཱཛཱནཾ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟཾ ཝཱ ནཱནཙྩཡེཧི སཱུཔེཧི པཙྩུཔཊྛིཏོ ཨསྶ ཨམྦིལགྒེཧིཔི ཏིཏྟཀགྒེཧིཔི ཀཊུཀགྒེཧིཔི མདྷུརགྒེཧིཔི ཁཱརིཀེཧིཔི ཨཁཱརིཀེཧིཔི ལོཎིཀེཧིཔི ཨལོཎིཀེཧིཔི. ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཀུསལོ སཱུདོ སཀསྶ བྷཏྟུ ནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷཱཏི ‘ཨིདཾ ཝཱ མེ ཨཛྫ བྷཏྟུ སཱུཔེཡྻཾ རུཙྩཏི, ཨིམསྶ ཝཱ ཨབྷིཧརཏི, ཨིམསྶ ཝཱ བཧུཾ གཎྷཱཏི, ཨིམསྶ ཝཱ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི, ཨམྦིལགྒཾ ཝཱ མེ ཨཛྫ བྷཏྟུ སཱུཔེཡྻཾ རུཙྩཏི, ཨམྦིལགྒསྶ ཝཱ ཨབྷིཧརཏི, ཨམྦིལགྒསྶ ཝཱ བཧུཾ གཎྷཱཏི, ཨམྦིལགྒསྶ ཝཱ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི…པེ… ཨལོཎིཀསྶ ཝཱ ཝཎྞཾ བྷཱསཏཱི’ཏི. ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཀུསལོ སཱུདོ ལཱབྷཱི ཙེཝ ཧོཏི ཨཙྪཱདནསྶ, ལཱབྷཱི ཝེཏནསྶ, ལཱབྷཱི ཨབྷིཧཱརཱནཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏོ ¶ བྱཏྟོ ཀུསལོ སཱུདོ སཀསྶ བྷཏྟུ ནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཀུསལོ བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཝེདནཱསུ ཝེདནཱ… ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱ… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཏསྶ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, ཨུཔཀྐིལེསཱ པཧཱིཡནྟི, སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷཱཏི. ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཀུསལོ བྷིཀྑུ ལཱབྷཱི ཙེཝ ཧོཏི དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ, ལཱབྷཱི སཏིསམྤཛཉྙསྶ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ¶ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཀུསལོ བྷིཀྑུ སཀསྶ ཙིཏྟསྶ ནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷཱཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༧༤).

ནིམིཏྟགྒཧཎེན ཙསྶ པུན ཏེ ཨཱཀཱརེ སམྤཱདཡཏོ ཨཔྤནཱམཏྟམེཝ ཨིཛ྄ཛྷཏི, ན ཙིརཊྛཱནཾ. ཙིརཊྛཱནཾ པན སམཱདྷིཔརིབནྡྷཱནཾ དྷམྨཱནཾ སུཝིསོདྷིཏཏྟཱ ཧོཏི. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ ཀཱམཱདཱིནཝཔཙྩཝེཀྑཎཱདཱིཧི ཀཱམཙྪནྡཾ ན སུཊྛུ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ, ཀཱཡཔསྶདྡྷིཝསེན ཀཱཡདུཊྛུལླཾ ན སུཔྤཊིཔསྶདྡྷཾ ཀཏྭཱ, ཨཱརམྦྷདྷཱཏུམནསིཀཱརཱདིཝསེན ཐིནམིདྡྷཾ ན སུཊྛུ པཊིཝིནོདེཏྭཱ, སམཐནིམིཏྟམནསིཀཱརཱདིཝསེན ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ ན སུསམཱུཧཏཾ ཀཏྭཱ, ཨཉྙེཔི སམཱདྷིཔརིབནྡྷེ དྷམྨེ ན སུཊྛུ ཝིསོདྷེཏྭཱ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏི, སོ ཨཝིསོདྷིཏཾ ཨཱསཡཾ པཝིཊྛབྷམརོ ཝིཡ ཨཝིསུདྡྷཾ ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛརཱཛཱ ཝིཡ ཙ ཁིཔྤམེཝ ནིཀྑམཏི. ཡོ པན སམཱདྷིཔརིབནྡྷེ དྷམྨེ སུཊྛུ ཝིསོདྷེཏྭཱ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏི, སོ སུཝིསོདྷིཏཾ ཨཱསཡཾ པཝིཊྛབྷམརོ ཝིཡ སུཔརིསུདྡྷཾ ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛརཱཛཱ ཝིཡ ཙ སཀལམྤི དིཝསབྷཱགཾ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾཡེཝ ཧོཏི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཀཱམེསུ ཚནྡཾ པཊིགྷཾ ཝིནོདཡེ,

ཨུདྡྷཙྩམིདྡྷཾ ཝིཙིཀིཙྪཔཉྩམཾ;

ཝིཝེཀཔཱམོཛྫཀརེན ཙེཏསཱ,

རཱཛཱཝ སུདྡྷནྟགཏོ ཏཧིཾ རམེ’’ཏི.

ཏསྨཱ ཙིརཊྛིཏིཀཱམེན པརིབནྡྷཀདྷམྨེ ཝིསོདྷེཏྭཱ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ. ཙིཏྟབྷཱཝནཱཝེཔུལླཏྠཉྩ ཡཐཱལདྡྷཾ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཝཌྜྷེཏབྦཾ. ཏསྶ དྭེ ཝཌྜྷནཱབྷཱུམིཡོ ཨུཔཙཱརཾ ཝཱ ¶ ཨཔྤནཾ ཝཱ. ཨུཔཙཱརཾ པཏྭཱཔི ཧི ཏཾ ཝཌྜྷེཏུཾ ཝཊྚཏི ཨཔྤནཾ པཏྭཱཔི. ཨེཀསྨིཾ པན ཋཱནེ ཨཝསྶཾ ཝཌྜྷེཏབྦཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཐཱལདྡྷཾ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཝཌྜྷེཏབྦ’’ནྟི.

ནིམིཏྟཝཌྜྷནནཡོ

༧༧. ཏཏྲཱཡཾ ཝཌྜྷནནཡོ, ཏེན ཡོགིནཱ ཏཾ ནིམིཏྟཾ པཏྟཝཌྜྷནཔཱུཝཝཌྜྷནབྷཏྟཝཌྜྷནལཏཱཝཌྜྷནདུསྶཝཌྜྷནཡོགེན ཨཝཌྜྷེཏྭཱ ཡཐཱ ནཱམ ཀསྶཀོ ཀསིཏབྦཊྛཱནཾ ¶ ནངྒལེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ པརིཙྪེདབྦྷནྟརེ ཀསཏི, ཡཐཱ ཝཱ པན བྷིཀྑཱུ སཱིམཾ བནྡྷནྟཱ པཋམཾ ནིམིཏྟཱནི སལླཀྑེཏྭཱ པཙྪཱ བནྡྷནྟི, ཨེཝམེཝ ཏསྶ ཡཐཱལདྡྷསྶ ནིམིཏྟསྶ ཨནུཀྐམེན ཨེཀངྒུལདྭངྒུལཏིཝངྒུལཙཏུརངྒུལམཏྟཾ མནསཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཡཐཱཔརིཙྪེདཾ ཝཌྜྷེཏབྦཾ. ཨཔརིཙྪིནྡིཏྭཱ པན ན ཝཌྜྷེཏབྦཾ. ཏཏོ ཝིདཏྠིརཏནཔམུཁཔརིཝེཎཝིཧཱརསཱིམཱནཾ གཱམནིགམཛནཔདརཛྫསམུདྡསཱིམཱནཉྩ པརིཙྪེདཝསེན ཝཌྜྷཡནྟེན ཙཀྐཝཱལ༹པརིཙྪེདེན ཝཱ ཏཏོ ཝཱཔི ཨུཏྟརི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཝཌྜྷེཏབྦཾ.

ཡཐཱ ཧི ཧཾསཔོཏཀཱ པཀྑཱནཾ ཨུཊྛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པརིཏྟཾ པརིཏྟཾ པདེསཾ ཨུཔྤཏནྟཱ པརིཙཡཾ ཀཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཙནྡིམསཱུརིཡསནྟིཀཾ གཙྪནྟི, ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ ཝུཏྟནཡེན ནིམིཏྟཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཝཌྜྷེནྟོ ཡཱཝ ཙཀྐཝཱལ༹པརིཙྪེདཱ ཏཏོ ཝཱ ཨུཏྟརི ཝཌྜྷེཏི. ཨཐསྶ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཝཌྜྷིཏཝཌྜྷིཏཊྛཱནེ པཐཝིཡཱ ཨུཀྐཱུལཝིཀཱུལནདཱིཝིདུགྒཔབྦཏཝིསམེསུ སངྐུསཏསམབྦྷཱཧཏཾ ཨུསབྷཙམྨཾ ཝིཡ ཧོཏི.

ཏསྨིཾ པན ནིམིཏྟེ པཏྟཔཋམཛ྄ཛྷཱནེན ཨཱདིཀམྨིཀེན སམཱཔཛྫནབཧུལེན བྷཝིཏབྦཾ, ན པཙྩཝེཀྑཎབཧུལེན. པཙྩཝེཀྑཎབཧུལསྶ ཧི ཛྷཱནངྒཱནི ཐཱུལཱནི དུབྦལཱནི ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཧནྟི. ཨཐསྶ ཏཱནི ཨེཝཾ ཨུཔཊྛིཏཏྟཱ ཨུཔརི ཨུསྶུཀྐནཱཡ པཙྩཡཏཾ ཨཱཔཛྫནྟི. སོ ཨཔྤགུཎེ ཛྷཱནེ ཨུསྶུཀྐམཱནོ པཏྟཔཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཙ པརིཧཱཡཏི, ན ཙ སཀྐོཏི དུཏིཡཾ པཱཔུཎིཏུཾ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, གཱཝཱི པབྦཏེཡྻཱ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨཁེཏྟཉྙཱུ ཨཀུསལཱ ཝིསམེ པབྦཏེ ཙརིཏུཾ. ཏསྶཱ ཨེཝམསྶ ‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨགཏཔུབྦཉྩེཝ དིསཾ གཙྪེཡྻཾ, ཨཁཱདིཏཔུབྦཱནི ཙ ཏིཎཱནི ཁཱདེཡྻཾ, ཨཔཱིཏཔུབྦཱནི ཙ པཱནཱིཡཱནི པིཝེཡྻ’ནྟི. སཱ ¶ པུརིམཾ པཱདཾ ན སུཔཏིཊྛིཏཾ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ པཙྪིམཾ པཱདཾ ཨུདྡྷརེཡྻ, སཱ ན ཙེཝ ཨགཏཔུབྦཾ དིསཾ གཙྪེཡྻ, ན ཙ ཨཁཱདིཏཔུབྦཱནི ཏིཎཱནི ཁཱདེཡྻ, ན ཙ ཨཔཱིཏཔུབྦཱནི པཱནཱིཡཱནི པིཝེཡྻ. ཡསྨིཉྩསྶཱ པདེསེ ཋིཏཱཡ ཨེཝམསྶ ‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨགཏཔུབྦཉྩེཝ…པེ… པིཝེཡྻ’ནྟི. ཏཉྩ པདེསཾ ན སོཏྠིནཱ པཙྩཱགཙྪེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ ¶ ? ཏཐཱ ཧི སཱ, བྷིཀྑཝེ, གཱཝཱི པབྦཏེཡྻཱ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨཁེཏྟཉྙཱུ ཨཀུསལཱ ཝིསམེ པབྦཏེ ཙརིཏུཾ, ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ བཱལོ ཨབྱཏྟོ ཨཁེཏྟཉྙཱུ ཨཀུསལོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ནཱསེཝཏི, ན བྷཱཝེཏི, ན བཧུལཱིཀརོཏི, ན སྭཱདྷིཊྛིཏཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི. སོ ན སཀྐོཏི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཏསྶེཝཾ ཧོཏི ‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི. སོ ན སཀྐོཏི ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨུབྷཏོ བྷཊྛོ ཨུབྷཏོ པརིཧཱིནོ, སེཡྻཐཱཔི སཱ གཱཝཱི པབྦཏེཡྻཱ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨཁེཏྟཉྙཱུ ཨཀུསལཱ ཝིསམེ པབྦཏེ ཙརིཏུ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༩.༣༥).

ཏསྨཱནེན ཏསྨིཾཡེཝ ཏཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནེ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཙིཎྞཝསིནཱ བྷཝིཏབྦཾ.

པཉྩཝསཱིཀཐཱ

༧༨. ཏཏྲིམཱ པཉྩ ཝསིཡོ ཨཱཝཛྫནཝསཱི, སམཱཔཛྫནཝསཱི, ཨདྷིཊྛཱནཝསཱི, ཝུཊྛཱནཝསཱི, པཙྩཝེཀྑཎཝསཱིཏི. པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཡཏྠིཙྪཀཾ ཡདིཙྪཀཾ ཡཱཝདིཙྪཀཾ ཨཱཝཛྫེཏི, ཨཱཝཛྫནཱཡ དནྡྷཱཡིཏཏྟཾ ནཏྠཱིཏི ཨཱཝཛྫནཝསཱི. པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཡཏྠིཙྪཀཾ…པེ… སམཱཔཛྫཏི, སམཱཔཛྫནཱཡ དནྡྷཱཡིཏཏྟཾ ནཏྠཱིཏི སམཱཔཛྫནཝསཱི. ཨེཝཾ སེསཱཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ.

ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠཔྤཀཱསནཱ, པཋམཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ པཋམཾ ཝིཏཀྐཾ ཨཱཝཛྫཡཏོ བྷཝངྒཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ ཨུཔྤནྣཱཝཛྫནཱནནྟརཾ ཝིཏཀྐཱརམྨཎཱནེཝ ཙཏྟཱརི པཉྩ ཝཱ ཛཝནཱནི ཛཝནྟི. ཏཏོ དྭེ བྷཝངྒཱནི, ཏཏོ པུན ཝིཙཱརཱརམྨཎཾ ཨཱཝཛྫནཾ, ཝུཏྟནཡཱནེཝ ཛཝནཱནཱིཏི ཨེཝཾ པཉྩསུ ¶ ཛྷཱནངྒེསུ ཡདཱ ནིརནྟརཾ ཙིཏྟཾ པེསེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨཐསྶ ཨཱཝཛྫནཝསཱི སིདྡྷཱ ཧོཏི. ཨཡཾ པན མཏྠཀཔྤཏྟཱ ཝསཱི བྷགཝཏོ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡེ ལབྦྷཏི ¶ , ཨཉྙེསཾ ཝཱ ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ. ཨིཏོ པརཾ སཱིགྷཏརཱ ཨཱཝཛྫནཝསཱི ནཱམ ནཏྠི.

ཨཱཡསྨཏོ པན མཧཱམོགྒལླཱནསྶ ནནྡོཔནནྡནཱགརཱཛདམནེ ཝིཡ སཱིགྷཾ སམཱཔཛྫནསམཏྠཏཱ སམཱཔཛྫནཝསཱི ནཱམ.

ཨཙྪརཱམཏྟཾ ཝཱ དསཙྪརཱམཏྟཾ ཝཱ ཁཎཾ ཋཔེཏུཾ སམཏྠཏཱ ཨདྷིཊྛཱནཝསཱི ནཱམ. ཏཐེཝ ལཧུཾ ཝུཊྛཱཏུཾ སམཏྠཏཱ ཝུཊྛཱནཝསཱི ནཱམ. ཏདུབྷཡདསྶནཏྠཾ བུདྡྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ ཝཏྠུཾ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི.

སོ ཧཱཡསྨཱ ཨུཔསམྤདཱཡ ཨཊྛཝསྶིཀོ ཧུཏྭཱ ཐེརམྦཏྠལེ མཧཱརོཧཎགུཏྟཏྠེརསྶ གིལཱནུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏཱནཾ ཏིཾསམཏྟཱནཾ ཨིདྡྷིམནྟསཧསྶཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརསྶ ཡཱགུཾ པཊིགྒཱཧཡམཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀནཱགརཱཛཱནཾ གཧེསྶཱམཱིཏི ཨཱཀཱསཏོ པཀྑནྡནྟཾ སུཔཎྞརཱཛཱནཾ དིསྭཱ ཏཱཝདེཝ པབྦཏཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ནཱགརཱཛཱནཾ བཱཧཱཡཾ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ པཱཝིསི. སུཔཎྞརཱཛཱ པབྦཏེ པཧཱརཾ དཏྭཱ པལཱཡི. མཧཱཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘སཙེ, ཨཱཝུསོ, བུདྡྷརཀྑིཏོ ནཱབྷཝིསྶ, སབྦེཝ གཱརཡ྄ཧཱ ཨསྶཱམཱ’’ཏི.

པཙྩཝེཀྑཎཝསཱི པན ཨཱཝཛྫནཝསིཡཱ ཨེཝ ཝུཏྟཱ. པཙྩཝེཀྑཎཛཝནཱནེཝ ཧི ཏཏྠ ཨཱཝཛྫནཱནནྟརཱནཱིཏི.

དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཀཐཱ

༧༩. ཨིམཱསུ པན པཉྩསུ ཝསཱིསུ ཙིཎྞཝསིནཱ པགུཎཔཋམཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨཡཾ སམཱཔཏྟི ཨཱསནྣནཱིཝརཎཔཙྩཏྠིཀཱ, ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཨོལཱ༹རིཀཏྟཱ ཨངྒདུབྦལཱ’’ཏི ཙ ཏཏྠ དོསཾ དིསྭཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ སནྟཏོ མནསིཀཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ དུཏིཡཱདྷིགམཱཡ ཡོགོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐསྶ ཡདཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ སཏསྶ སམྤཛཱནསྶ ཛྷཱནངྒཱནི པཙྩཝེཀྑཏོ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ཨོལཱ༹རིཀཏོ ཨུཔཊྛཧནྟི, པཱིཏིསུཁཉྩེཝ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཙ སནྟཏོ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏདཱསྶ ཨོལཱ༹རིཀངྒཾ པཧཱནཱཡ སནྟཨངྒཔཊིལཱབྷཱཡ ཙ ཏདེཝ ¶ ནིམིཏྟཾ ‘‘པཐཝཱི པཐཝཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོཏོ ‘‘ཨིདཱནི དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི བྷཝངྒཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ ཏདེཝ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ མནོདྭཱརཱཝཛྫནཾ ཨུཔྤཛྫཏི ¶ . ཏཏོ ཏསྨིཾཡེཝཱརམྨཎེ ཙཏྟཱརི པཉྩ ཝཱ ཛཝནཱནི ཛཝནྟི, ཡེསམཝསཱནེ ཨེཀཾ རཱུཔཱཝཙརཾ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནིཀཾ. སེསཱནི ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནེཝ ཀཱམཱཝཙརཱནཱིཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེས ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ སམཱདྷིཛཾ པཱིཏིསུཁཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝམནེན དྭངྒཝིཔྤཧཱིནཾ ཏིཝངྒསམནྣཱགཏཾ ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ དསལཀྑཎསམྤནྣཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི པཐཝཱིཀསིཎཾ.

༨༠. ཏཏྠ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱཏི ཝིཏཀྐསྶ ཙ ཝིཙཱརསྶ ཙཱཏི ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཝཱུཔསམཱ སམཏིཀྐམཱ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཀྑཎེ ཨཔཱཏུབྷཱཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ སབྦེཔི པཋམཛ྄ཛྷཱནདྷམྨཱ ན སནྟི. ཨཉྙེཡེཝ ཧི པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ཕསྶཱདཡོ, ཨཉྙེ ཨིདྷ. ཨོལཱ༹རིཀསྶ པན ཨོལཱ༹རིཀསྶ ཨངྒསྶ སམཏིཀྐམཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཏོ པརེསཾ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནཾ ཨདྷིགམོ ཧོཏཱིཏི དཱིཔནཏྠཾ ‘‘ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཛ྄ཛྷཏྟནྟི ཨིདྷ ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟམདྷིཔྤེཏཾ. ཝིབྷངྒེ པན ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟ’’ནྟི ཨེཏྟཀམེཝ ཝུཏྟཾ. ཡསྨཱ ཙ ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟམདྷིཔྤེཏཾ, ཏསྨཱ ཨཏྟནི ཛཱཏཾ ཨཏྟནོ སནྟཱནེ ནིབྦཏྟནྟི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. སམྤསཱདནནྟི སམྤསཱདནཾ ཝུཙྩཏི སདྡྷཱ. སམྤསཱདནཡོགཏོ ཛྷཱནམྤི སམྤསཱདནཾ. ནཱིལཝཎྞཡོགཏོ ནཱིལཝཏྠཾ ཝིཡ. ཡསྨཱ ཝཱ ཏཾ ཛྷཱནཾ སམྤསཱདནསམནྣཱགཏཏྟཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཀྑོབྷཝཱུཔསམནེན ཙ ཙེཏསོ སམྤསཱདཡཏི, ཏསྨཱཔི སམྤསཱདནནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིམསྨིཉྩ ཨཏྠཝིཀཔྤེ སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོཏི ཨེཝཾ པདསམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. པུརིམསྨིཾ པན ཨཏྠཝིཀཔྤེ ཙེཏསོཏི ཨེཏཾ ཨེཀོདིབྷཱཝེན སདྡྷིཾ ཡོཛེཏབྦཾ.

ཏཏྲཱཡམཏྠཡོཛནཱ, ཨེཀོ ཨུདེཏཱིཏི ཨེཀོདི, ཝིཏཀྐཝིཙཱརེཧི ཨནཛ྄ཛྷཱརཱུལ༹ྷཏྟཱ ཨགྒོ སེཊྛོ ཧུཏྭཱ ཨུདེཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེཊྛོཔི ཧི ལོཀེ ཨེཀོཏི ཝུཙྩཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཝིརཧཏོ ཝཱ ཨེཀོ ཨསཧཱཡོ ཧུཏྭཱ ཨིཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐ ཝཱ སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཨུདཱཡཏཱིཏི ཨུདི, ཨུཊྛཱཔེཏཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. སེཊྛཊྛེན ཨེཀོ ཙ སོ ཨུདི ཙཱཏི ཨེཀོདི, སམཱདྷིསྶེཏཾ ¶ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིཏི ཨིམཾ ཨེཀོདིཾ བྷཱཝེཏི ཝཌྜྷེཏཱིཏི ཨིདཾ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ. སོ པནཱཡཾ ཨེཀོདི ཡསྨཱ ཙེཏསོ, ན སཏྟསྶ, ན ཛཱིཝསྶ, ཏསྨཱ ཨེཏཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝནྟི ཝུཏྟཾ.

ནནུ ཙཱཡཾ སདྡྷཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནེཔི ཨཏྠི, ཨཡཉྩ ཨེཀོདིནཱམཀོ སམཱདྷི, ཨཐ ཀསྨཱ ཨིདམེཝ ‘‘སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝཉྩཱ’’ཏི ཝུཏྟནྟི. ཝུཙྩཏེ, ཨདུཉྷི པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཀྑོབྷེན ཝཱིཙིཏརངྒསམཱཀུལམིཝ ཛལཾ ན སུཔྤསནྣཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ སཏིཡཱཔི སདྡྷཱཡ ‘‘སམྤསཱདན’’ནྟི ན ཝུཏྟཾ. ན སུཔྤསནྣཏྟཱཡེཝ ཙེཏྠ སམཱདྷིཔི ན སུཊྛུ པཱཀཊོ, ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀོདིབྷཱཝ’’ནྟིཔི ན ཝུཏྟཾ. ཨིམསྨིཾ པན ཛྷཱནེ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཔལིབོདྷཱབྷཱཝེན ལདྡྷོཀཱསཱ བལཝཏཱི སདྡྷཱ, བལཝསདྡྷཱསཧཱཡཔཊིལཱབྷེནེཝ ཙ སམཱདྷིཔི པཱཀཊོ, ཏསྨཱ ཨིདམེཝ ཨེཝཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཝིབྷངྒེ པན ‘‘སམྤསཱདནནྟི ཡཱ སདྡྷཱ སདྡཧནཱ ཨོཀཔྤནཱ ཨབྷིཔྤསཱདོ. ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝནྟི ཡཱ ཙིཏྟསྶ ཋིཏི…པེ… སམྨཱསམཱདྷཱི’’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ ཝུཏྟེན པན ཏེན སདྡྷིཾ ཨཡམཏྠཝཎྞནཱ ཡཐཱ ན ཝིརུཛ྄ཛྷཏི, ཨཉྙདཏྠུ སཾསནྡཏི ཙེཝ སམེཏི ཙ, ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ.

༨༡. ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརནྟི བྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཏྟཱ ཨེཏསྨིཾ, ཨེཏསྶ ཝཱ ཝིཏཀྐོ ནཏྠཱིཏི ཨཝིཏཀྐཾ. ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཝིཙཱརཾ. ཝིབྷངྒེཔི ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིཏི ཨཡཉྩ ཝིཏཀྐོ ཨཡཉྩ ཝིཙཱརོ སནྟཱ ཧོནྟི སམིཏཱ ཝཱུཔསནྟཱ ཨཏྠངྒཏཱ ཨབྦྷཏྠངྒཏཱ ཨཔྤིཏཱ བྱཔྤིཏཱ སོསིཏཱ ཝིསོསིཏཱ བྱནྟིཀཏཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱར’’ནྟི (ཝིབྷ. ༥༧༦).

ཨེཏྠཱཧ ‘‘ནནུ ཙ ‘ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ’ཏི ཨིམིནཱཔི ཨཡམཏྠོ སིདྡྷོ, ཨཐ ཀསྨཱ པུན ཝུཏྟཾ ‘ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱར’ནྟི’’. ཝུཙྩཏེ, ཨེཝམེཏཾ སིདྡྷོཝཱཡམཏྠོ, ན པནེཏཾ ཏདཏྠདཱིཔཀཾ. ནནུ ཨཝོཙུམྷ ‘‘ཨོལཱ༹རིཀསྶ པན ཨོལཱ༹རིཀསྶ ཨངྒསྶ སམཏིཀྐམཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཏོ པརེསཾ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནཾ སམདྷིགམོ ཧོཏཱིཏི དསྶནཏྠཾ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟ’’ནྟི.

ཨཔིཙ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨིདཾ སམྤསཱདནཾ, ན ཀིལེསཀཱལུསྶིཡསྶ. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཉྩ ཝཱུཔསམཱ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ, ན ཨུཔཙཱརཛ྄ཛྷཱནམིཝ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཱ ¶ , པཋམཛ྄ཛྷཱནམིཝ ¶ ཙ ན ཨངྒཔཱཏུབྷཱཝཱཏི ཨེཝཾ སམྤསཱདནཨེཀོདིབྷཱཝཱནཾ ཧེཏུཔརིདཱིཔཀམིདཾ ཝཙནཾ. ཏཐཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨིདཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ, ན ཏཏིཡཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཱནི ཝིཡ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཱིནི ཝིཡ ཙ ཨབྷཱཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརབྷཱཝསྶ ཧེཏུཔརིདཱིཔཀཉྩ, ན ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱབྷཱཝམཏྟཔརིདཱིཔཀཾ. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱབྷཱཝམཏྟཔརིདཱིཔཀམེཝ པན ‘‘ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱར’’ནྟི ཨིདཾ ཝཙནཾ. ཏསྨཱ པུརིམཾ ཝཏྭཱཔི ཝཏྟབྦམེཝཱཏི.

སམཱདྷིཛནྟི པཋམཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཏོ སམྤཡུཏྟསམཱདྷིཏོ ཝཱ ཛཱཏནྟི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི པཋམམྤི སམྤཡུཏྟསམཱདྷིཏོ ཛཱཏཾ, ཨཐ ཁོ ཨཡམེཝ སམཱདྷི ‘‘སམཱདྷཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨརཧཏི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཀྑོབྷཝིརཧེན ཨཏིཝིཡ ཨཙལཏྟཱ, སུཔྤསནྣཏྟཱ ཙ, ཏསྨཱ ཨིམསྶ ཝཎྞབྷཎནཏྠཾ ཨིདམེཝ ‘‘སམཱདྷིཛ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. པཱིཏིསུཁནྟི ཨིདཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

དུཏིཡནྟི གཎནཱནུཔུབྦཏཱ དུཏིཡཾ. ཨིདཾ དུཏིཡཾ སམཱཔཛྫཏཱིཏིཔི དུཏིཡཾ. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘དྭངྒཝིཔྤཧཱིནཾ ཏིཝངྒསམནྣཱགཏ’’ནྟི, ཏཏྠ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ པཧཱནཝསེན དྭངྒཝིཔྤཧཱིནཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཐཱ ཙ པཋམཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨུཔཙཱརཀྑཎེ ནཱིཝརཎཱནི པཧཱིཡནྟི, ན ཏཐཱ ཨིམསྶ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ. ཨཔྤནཱཀྑཎེཡེཝ ཙ པནེཏཾ ཝིནཱ ཏེཧི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནསྶ ཏེ ‘‘པཧཱནངྒ’’ནྟི ཝུཙྩནྟི. པཱིཏི སུཁཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཏི ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞཾ ཨུཔྤཏྟིཝསེན ཏིཝངྒསམནྣཱགཏཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏསྨཱ ཡཾ ཝིབྷངྒེ ‘‘ཛྷཱནནྟི སམྤསཱདོ པཱིཏི སུཁཾ ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༨༠) ཝུཏྟཾ, ཏཾ སཔརིཀྑཱརཾ ཛྷཱནཾ དསྶེཏུཾ པརིཡཱཡེན ཝུཏྟཾ. ཋཔེཏྭཱ པན སམྤསཱདནཾ ནིཔྤརིཡཱཡེན ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནལཀྑཎཔྤཏྟཱནཾ ཨངྒཱནཾ ཝསེན ཏིཝངྒིཀམེཝ ཨེཏཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཀཏམཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཏིཝངྒིཀཾ ཛྷཱནཾ ཧོཏི, པཱིཏི སུཁཾ ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༦༡; ཝིབྷ. ༦༢༨). སེསཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཀཐཱ

༨༢. ཨེཝམདྷིགཏེ པན ཏསྨིམྤི ཝུཏྟནཡེནེཝ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཙིཎྞཝསིནཱ ཧུཏྭཱ པགུཎདུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨཡཾ སམཱཔཏྟི ཨཱསནྣཝིཏཀྐཝིཙཱརཔཙྩཏྠིཀཱ, ‘ཡདེཝ ཏཏྠ པཱིཏིགཏཾ ཙེཏསོ ཨུཔྤིལཱཝིཏཾ, ཨེཏེནེཏཾ ¶ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཀྑཱཡཏཱི’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༩༦) ཝུཏྟཱཡ པཱིཏིཡཱ ཨོལཱ༹རིཀཏྟཱ ཨངྒདུབྦལཱ’’ཏི ཙ ཏཏྠ དོསཾ དིསྭཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ སནྟཏོ མནསིཀརིཏྭཱ ¶ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ཏཏིཡཱདྷིགམཱཡ ཡོགོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐསྶ ཡདཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ སཏསྶ སམྤཛཱནསྶ ཛྷཱནངྒཱནི པཙྩཝེཀྑཏོ པཱིཏི ཨོལཱ༹རིཀཏོ ཨུཔཊྛཱཏི, སུཁཉྩེཝ ཨེཀགྒཏཱ ཙ སནྟཏོ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏདཱསྶ ཨོལཱ༹རིཀངྒཔྤཧཱནཱཡ སནྟཨངྒཔཊིལཱབྷཱཡ ཙ ཏདེཝ ནིམིཏྟཾ ‘‘པཐཝཱི པཐཝཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོཏོ ‘‘ཨིདཱནི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི བྷཝངྒཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ ཏདེཝ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ མནོདྭཱརཱཝཛྫནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏོ ཏསྨིཾཡེཝཱརམྨཎེ ཙཏྟཱརི པཉྩ ཝཱ ཛཝནཱནི ཛཝནྟི, ཡེསཾ ཨཝསཱནེ ཨེཀཾ རཱུཔཱཝཙརཾ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནིཀཾ, སེསཱནི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཱམཱཝཙརཱནཱིཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པནེས པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏི སཏོ ཙ སམྤཛཱནོ, སུཁཉྩ ཀཱཡེན པཊིསཾཝེདེཏི, ཡཾ ཏཾ ཨརིཡཱ ཨཱཙིཀྑནྟི ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱིཏི, ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༠; དྷ. ས. ༡༦༣). ཨེཝམནེན ཨེཀངྒཝིཔྤཧཱིནཾ དུཝངྒསམནྣཱགཏཾ ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ དསལཀྑཎསམྤནྣཾ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི པཐཝཱིཀསིཎཾ.

༨༣. ཏཏྠ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱཏི ཝིརཱགོ ནཱམ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ པཱིཏིཡཱ ཛིགུཙྪནཾ ཝཱ སམཏིཀྐམོ ཝཱ. ཨུབྷིནྣཾ པན ཨནྟརཱ ཙསདྡོ སམྤིཎྜནཏྠོ, སོ ཝཱུཔསམཾ ཝཱ སམྤིཎྜེཏི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཾ ཝཱ. ཏཏྠ ཡདཱ ཝཱུཔསམམེཝ སམྤིཎྜེཏི, ཏདཱ ‘‘པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ཀིཉྩ བྷིཡྻོ ཝཱུཔསམཱ ཙཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམིསྶཱ ཙ ཡོཛནཱཡ ཝིརཱགོ ཛིགུཙྪནཏྠོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཱིཏིཡཱ ཛིགུཙྪནཱ ཙ ཝཱུཔསམཱ ཙཱ’’ཏི ཨཡམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཡདཱ པན ཝིཏཀྐཝིཙཱརཝཱུཔསམཾ སམྤིཎྜེཏི, ཏདཱ ‘‘པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ, ཀིཉྩ བྷིཡྻོ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཉྩ ཝཱུཔསམཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམིསྶཱ ཙ ཡོཛནཱཡ ཝིརཱགོ སམཏིཀྐམནཏྠོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཱིཏིཡཱ ཙ སམཏིཀྐམཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཉྩ ཝཱུཔསམཱ’’ཏི ཨཡམཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཀཱམཉྩེཏེ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེཡེཝ ཝཱུཔསནྟཱ, ཨིམསྶ པན ཛྷཱནསྶ མགྒཔརིདཱིཔནཏྠཾ ཝཎྞབྷཎནཏྠཉྩེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཉྩ ཝཱུཔསམཱཏི ཧི ཝུཏྟེ ཨིདཾ པཉྙཱཡཏི, ནཱུན ཝིཏཀྐཝིཙཱརཝཱུཔསམོ མགྒོ ཨིམསྶ ¶ ཛྷཱནསྶཱཏི. ཡཐཱ ཙ ཏཏིཡེ ཨརིཡམགྒེ ཨཔྤཧཱིནཱནམྤི སཀྐཱཡདིཊྛཱདཱིནཾ ‘‘པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༣༧༣; མ. ནི. ༢.༡༣༣; སཾ. ནི. ༥.༡༨༤; ཨ. ནི. ༣.༨༨) ཨེཝཾ ¶ པཧཱནཾ ཝུཙྩམཱནཾ ཝཎྞབྷཎནཾ ཧོཏི, ཏདདྷིགམཱཡ ཨུསྶུཀྐཱནཾ ཨུསྶཱཧཛནཀཾ, ཨེཝམེཝ ཨིདྷ ཨཝཱུཔསནྟཱནམྤི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམོ ཝུཙྩམཱནོ ཝཎྞབྷཎནཾ ཧོཏི. ཏེནཱཡམཏྠོ ཝུཏྟོ ‘‘པཱིཏིཡཱ ཙ སམཏིཀྐམཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཉྩ ཝཱུཔསམཱ’’ཏི.

༨༤. ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨུཔཔཏྟིཏོ ཨིཀྑཏཱིཏི ཨུཔེཀྑཱ. སམཾ པསྶཏི, ཨཔཀྑཔཏིཏཱ ཧུཏྭཱ པསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཱཡ ཝིསདཱཡ ཝིཔུལཱཡ ཐཱམགཏཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསམངྒཱི ཨུཔེཀྑཀོཏི ཝུཙྩཏི.

ཨུཔེཀྑཱ པན དསཝིདྷཱ ཧོཏི ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ, བྲཧྨཝིཧཱརུཔེཀྑཱ, བོཛ྄ཛྷངྒུཔེཀྑཱ, ཝཱིརིཡུཔེཀྑཱ, སངྑཱརུཔེཀྑཱ, ཝེདནུཔེཀྑཱ, ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱ, ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱ, ཛྷཱནུཔེཀྑཱ, པཱརིསུདྡྷུཔེཀྑཱཏི.

ཏཏྠ ཡཱ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི, ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡) ཨེཝམཱགཏཱ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱནིཊྛཚལཱ༹རམྨཎཱཔཱཐེ པརིསུདྡྷཔཀཏིབྷཱཝཱཝིཛཧནཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ པན ‘‘ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༥༥༦; མ. ནི. ༡.༧༧) ཨེཝམཱགཏཱ སཏྟེསུ མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ བྲཧྨཝིཧཱརུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ ‘‘ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༢༧) ཨེཝམཱགཏཱ སཧཛཱཏདྷམྨཱནཾ མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ བོཛ྄ཛྷངྒུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ ¶ པན ‘‘ཀཱལེནཀཱལཾ ཨུཔེཀྑཱནིམིཏྟཾ མནསིཀརོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༠༣) ཨེཝམཱགཏཱ ཨནཙྩཱརདྡྷནཱཏིསིཐིལཝཱིརིཡསངྑཱཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ ཝཱིརིཡུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ ‘‘ཀཏི སངྑཱརུཔེཀྑཱ སམཐཝསེན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཀཏི སངྑཱརུཔེཀྑཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨུཔྤཛྫནྟི ¶ . ཨཊྛ སངྑཱརུཔེཀྑཱ སམཐཝསེན ཨུཔྤཛྫནྟི. དས སངྑཱརུཔེཀྑཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨུཔྤཛྫནྟཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༥༧) ཨེཝམཱགཏཱ ནཱིཝརཎཱདིཔཊིསངྑཱསནྟིཊྛནཱ གཧཎེ མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱུཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ སངྑཱརུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ པན ‘‘ཡསྨིཾ སམཡེ ཀཱམཱཝཙརཾ ཀུསལཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི ཨུཔེཀྑཱསཧགཏ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༥༠) ཨེཝམཱགཏཱ ཨདུཀྑམསུཁསཉྙིཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ ཝེདནུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ ‘‘ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ, ཏཾ པཛཧཏི, ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༧༡; ཨ. ནི. ༧.༥༥) ཨེཝམཱགཏཱ ཝིཙིནནེ མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱུཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ པན ཚནྡཱདཱིསུ ཡེཝཱཔནཀེསུ ཨཱགཏཱ སཧཛཱཏཱནཾ སམཝཱཧིཏབྷཱུཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ ‘‘ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༠; དྷ. ས. ༡༦༣) ཨེཝམཱགཏཱ ཨགྒསུཁེཔི ཏསྨིཾ ཨཔཀྑཔཱཏཛནནཱི ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ ཛྷཱནུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཡཱ པན ‘‘ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱན’’ནྟི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༢; དྷ. ས. ༡༦༥) ཨེཝམཱགཏཱ སབྦཔཙྩནཱིཀཔརིསུདྡྷཱ པཙྩནཱིཀཝཱུཔསམནེཔི ཨབྱཱཔཱརབྷཱུཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཡཾ པཱརིསུདྡྷུཔེཀྑཱ ནཱམ.

ཏཏྲ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ ཙ བྲཧྨཝིཧཱརུཔེཀྑཱ ཙ བོཛ྄ཛྷངྒུཔེཀྑཱ ཙ ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱ ཙ ཛྷཱནུཔེཀྑཱ ཙ པཱརིསུདྡྷུཔེཀྑཱ ཙ ཨཏྠཏོ ཨེཀཱ, ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱཝ ཧོཏི. ཏེན ཏེན ཨཝཏྠཱབྷེདེན པནསྶཱ ཨཡཾ བྷེདོ. ཨེཀསྶཱཔི སཏོ སཏྟསྶ ཀུམཱརཡུཝཐེརསེནཱཔཏིརཱཛཱདིཝསེན བྷེདོ ཝིཡ. ཏསྨཱ ཏཱསུ ཡཏྠ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ, ན ཏཏྠ བོཛ྄ཛྷངྒུཔེཀྑཱདཡོ. ཡཏྠ ཝཱ པན བོཛ྄ཛྷངྒུཔེཀྑཱ, ན ཏཏྠ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱདཡོ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཡཐཱ ¶ ཙེཏཱསམཏྠཏོ ཨེཀཱིབྷཱཝོ, ཨེཝཾ སངྑཱརུཔེཀྑཱ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱནམྤི. པཉྙཱ ཨེཝ ཧི སཱ ཀིཙྩཝསེན དྭིདྷཱ བྷིནྣཱ. ཡཐཱ ཧི པུརིསསྶ སཱཡཾ གེཧཾ པཝིཊྛཾ སཔྤཾ ཨཛཔདདཎྜཾ གཧེཏྭཱ ¶ པརིཡེསམཱནསྶ ཏཾ ཐུསཀོཊྛཀེ ནིཔནྣཾ དིསྭཱ ‘‘སཔྤོ ནུ ཁོ, ནོ’’ཏི ཨཝལོཀེནྟསྶ སོཝཏྟིཀཏྟཡཾ དིསྭཱ ནིབྦེམཏིཀསྶ ‘‘སཔྤོ, ན སཔྤོ’’ཏི ཝིཙིནནེ མཛ྄ཛྷཏྟཏཱ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཡཱ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀསྶ ཝིཔསྶནཱཉཱཎེན ལཀྑཎཏྟཡེ དིཊྛེ སངྑཱརཱནཾ ཨནིཙྩབྷཱཝཱདིཝིཙིནནེ མཛ྄ཛྷཏྟཏཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡཾ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱ ནཱམ. ཡཐཱ པན ཏསྶ པུརིསསྶ ཨཛཔདདཎྜེན གཱལ༹ྷཾ སཔྤཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏཱཧཾ ཨིམཾ སཔྤཾ ཨཝིཧེཋེནྟོ ཨཏྟཱནཉྩ ཨིམིནཱ ཨཌཾསཱཔེནྟོ མུཉྩེཡྻ’’ནྟི མུཉྩནཱཀཱརམེཝ པརིཡེསཏོ གཧཎེ མཛ྄ཛྷཏྟཏཱ ཧོཏི. ཨེཝམེཝ ཡཱ ལཀྑཎཏྟཡསྶ དིཊྛཏྟཱ ཨཱདིཏྟེ ཝིཡ ཏཡོ བྷཝེ པསྶཏོ སངྑཱརགྒཧཎེ མཛ྄ཛྷཏྟཏཱ, ཨཡཾ སངྑཱརུཔེཀྑཱ ནཱམ. ཨིཏི ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱཡ སིདྡྷཱཡ སངྑཱརུཔེཀྑཱཔི སིདྡྷཱཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ པནེསཱ ཝིཙིནནགྒཧཎེསུ མཛ྄ཛྷཏྟསངྑཱཏེན ཀིཙྩེན དྭིདྷཱ བྷིནྣཱཏི. ཝཱིརིཡུཔེཀྑཱ པན ཝེདནུཔེཀྑཱ ཙ ཨཉྙམཉྙཉྩ ཨཝསེསཱཧི ཙ ཨཏྠཏོ བྷིནྣཱ ཨེཝཱཏི.

ཨིཏི ཨིམཱསུ ཨུཔེཀྑཱསུ ཛྷཱནུཔེཀྑཱ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱ. སཱ མཛ྄ཛྷཏྟལཀྑཎཱ, ཨནཱབྷོགརསཱ, ཨབྱཱཔཱརཔཙྩུཔཊྛཱནཱ, པཱིཏིཝིརཱགཔདཊྛཱནཱཏི. ཨེཏྠཱཧ, ནནུ ཙཱཡམཏྠཏོ ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱཝ ཧོཏི, སཱ ཙ པཋམདུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེསུཔི ཨཏྠི. ཏསྨཱ ཏཏྲཱཔི ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཝམཡཾ ཝཏྟབྦཱ སིཡཱ, སཱ ཀསྨཱ ན ཝུཏྟཱཏི. ཨཔརིབྱཏྟཀིཙྩཏོ. ཨཔརིབྱཏྟཉྷི ཏསྶཱ ཏཏྠ ཀིཙྩཾ ཝིཏཀྐཱདཱིཧི ཨབྷིབྷཱུཏཏྟཱ. ཨིདྷ པནཱཡཾ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཔཱིཏཱིཧི ཨནབྷིབྷཱུཏཏྟཱ ཨུཀྑིཏྟསིརཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ པརིབྱཏྟཀིཙྩཱ ཛཱཏཱ, ཏསྨཱ ཝུཏྟཱཏི.

ནིཊྛིཏཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏསྶ

སབྦསོ ཨཏྠཝཎྞནཱ.

༨༥. ཨིདཱནི སཏོ ཙ སམྤཛཱནོཏི ཨེཏྠ སརཏཱིཏི སཏོ. སམྤཛཱནཱཏཱིཏི སམྤཛཱནོ. པུགྒལེན སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སརཎལཀྑཎཱ སཏི, ཨསམྨུསྶནརསཱ, ཨཱརཀྑཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཨསམྨོཧལཀྑཎཾ སམྤཛཉྙཾ, ཏཱིརཎརསཾ, པཝིཙཡཔཙྩུཔཊྛཱནཾ.

ཏཏྠ ¶ ཀིཉྩཱཔི ཨིདཾ སཏིསམྤཛཉྙཾ པུརིམཛ྄ཛྷཱནེསུཔི ཨཏྠི. མུཊྛསཏིསྶ ཧི ཨསམྤཛཱནསྶ ཨུཔཙཱརམཏྟམྤི ན སམྤཛྫཏི, པགེཝ ཨཔྤནཱ. ཨོལཱ༹རིཀཏྟཱ པན ཏེསཾ ཛྷཱནཱནཾ བྷཱུམིཡཾ ཝིཡ པུརིསསྶ ཙིཏྟསྶ གཏི སུཁཱ ཧོཏི, ཨབྱཏྟཾ ཏཏྠ སཏིསམྤཛཉྙཀིཙྩཾ. ཨོལཱ༹རིཀངྒཔྤཧཱནེན པན སུཁུམཏྟཱ ཨིམསྶ ཛྷཱནསྶ པུརིསསྶ ཁུརདྷཱརཱཡཾ ཝིཡ སཏིསམྤཛཉྙཀིཙྩཔརིགྒཧིཏཱ ¶ ཨེཝ ཙིཏྟསྶ གཏི ཨིཙྪིཏབྦཱཏི ཨིདྷེཝ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩ བྷིཡྻོ, ཡཐཱ དྷེནུཔགོ ཝཙྪོ དྷེནུཏོ ཨཔནཱིཏོ ཨརཀྑིཡམཱནོ པུནདེཝ དྷེནུཾ ཨུཔགཙྪཏི, ཨེཝམིདཾ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ པཱིཏིཏོ ཨཔནཱིཏཾ, ཏཾ སཏིསམྤཛཉྙཱརཀྑེན ཨརཀྑིཡམཱནཾ པུནདེཝ པཱིཏིཾ ཨུཔགཙྪེཡྻ, པཱིཏིསམྤཡུཏྟམེཝ སིཡཱ. སུཁེ ཝཱཔི སཏྟཱ སཱརཛྫནྟི, ཨིདཉྩ ཨཏིམདྷུརཾ སུཁཾ, ཏཏོ པརཾ སུཁཱབྷཱཝཱ. སཏིསམྤཛཉྙཱནུབྷཱཝེན པནེཏྠ སུཁེ ཨསཱརཛྫནཱ ཧོཏི, ནོ ཨཉྙཐཱཏི ཨིམམྤི ཨཏྠཝིསེསཾ དསྶེཏུཾ ཨིདམིདྷེཝ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིདཱནི སུཁཉྩ ཀཱཡེན པཊིསཾཝེདེཏཱིཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསམངྒིནོ སུཁཔཊིསཾཝེདནཱབྷོགོ ནཏྠི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡསྨཱ ཏསྶ ནཱམཀཱཡེན སམྤཡུཏྟཾ སུཁཾ. ཡཾ ཝཱ ཏཾ ནཱམཀཱཡསམྤཡུཏྟཾ སུཁཾ, ཏཾསམུཊྛཱནེནསྶ ཡསྨཱ ཨཏིཔཎཱིཏེན རཱུཔེན རཱུཔཀཱཡོ ཕུཊོ, ཡསྶ ཕུཊཏྟཱ ཛྷཱནཱ ཝུཊྛིཏོཔི སུཁཾ པཊིསཾཝེདེཡྻ. ཏསྨཱ ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ སུཁཉྩ ཀཱཡེན པཊིསཾཝེདེཏཱིཏི ཨཱཧ.

༨༦. ཨིདཱནི ཡཾ ཏཾ ཨརིཡཱ ཨཱཙིཀྑནྟི ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱིཏི ཨེཏྠ ཡཾཛྷཱནཧེཏུ ཡཾཛྷཱནཀཱརཎཱ ཏཾ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསམངྒིཔུགྒལཾ བུདྡྷཱདཡོ ཨརིཡཱ ཨཱཙིཀྑནྟི དེསེནྟི པཉྙཔེནྟི པཊྛཔེནྟི ཝིཝརནྟི ཝིབྷཛནྟི ཨུཏྟཱནཱིཀརོནྟི པཀཱསེནྟི, པསཾསནྟཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཀིནྟི? ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱིཏི. ཏཾ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀསྨཱ པན ཏཾ ཏེ ཨེཝཾ པསཾསནྟཱིཏི? པསཾསཱརཧཏོ. ཨཡཉྷི ཡསྨཱ ཨཏིམདྷུརསུཁེ སུཁཔཱརམིཔྤཏྟེཔི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ཨུཔེཀྑཀོ, ན ཏཏྠ སུཁཱབྷིསངྒེན ཨཱཀཌྜྷིཡཏི. ཡཐཱ ཙ པཱིཏི ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ ཨུཔཊྛིཏསཏིཏཱཡ སཏིམཱ. ཡསྨཱ ཙ ཨརིཡཀནྟཾ ཨརིཡཛནསེཝིཏམེཝ ཙ ཨསཾཀིལིཊྛཾ སུཁཾ ནཱམཀཱཡེན པཊིསཾཝེདེཏི, ཏསྨཱ པསཾསཱརཧོ ཧོཏི ¶ . ཨིཏི པསཾསཱརཧཏོ ནཾ ཨརིཡཱ ཏེ ཨེཝཾ པསཾསཱཧེཏུབྷཱུཏེ གུཎེ པཀཱསེནྟོ ‘‘ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱི’’ཏི ཨེཝཾ པསཾསནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏིཡནྟི གཎནཱནུཔུབྦཏཱ ཏཏིཡཾ, ཨིདཾ ཏཏིཡཾ སམཱཔཛྫཏཱིཏིཔི ཏཏིཡཾ. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀངྒཝིཔྤཧཱིནཾ དུཝངྒསམནྣཱགཏ’’ནྟི, ཨེཏྠ པཱིཏིཡཱ པཧཱནཝསེན ཨེཀངྒཝིཔྤཧཱིནཏཱ ཝེདིཏབྦཱ ¶ . སཱ པནེསཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསྶ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ཝིཡ ཨཔྤནཱཀྑཎེཡེཝ པཧཱིཡཏི. ཏེན ནསྶ སཱ པཧཱནངྒནྟི ཝུཙྩཏི. སུཁཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཏི ཨིམེསཾ པན དྭིནྣཾ ཨུཔྤཏྟིཝསེན དུཝངྒསམནྣཱགཏཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏསྨཱ ཡཾ ཝིབྷངྒེ ‘‘ཛྷཱནནྟི ཨུཔེཀྑཱ སཏི སམྤཛཉྙཾ སུཁཾ ཙིཏྟསྶེཀགྒཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༩༡) ཝུཏྟཾ, ཏཾ སཔརིཀྑཱརཾ ཛྷཱནཾ དསྶེཏུཾ པརིཡཱཡེན ཝུཏྟཾ. ཋཔེཏྭཱ པན ཨུཔེཀྑཱསཏིསམྤཛཉྙཱནི ནིཔྤརིཡཱཡེན ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནལཀྑཎཔྤཏྟཱནཾ ཨངྒཱནཾ ཝསེན དུཝངྒིཀམེཝེཏཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཀཏམཾ ཏསྨིཾ སམཡེ དུཝངྒིཀཾ ཛྷཱནཾ ཧོཏི, སུཁཾ ཙིཏྟསྶེཀགྒཏཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༦༣; ཝིབྷ. ༦༢༤). སེསཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཀཐཱ

༨༧. ཨེཝམདྷིགཏེ པན ཏསྨིཾཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཙིཎྞཝསིནཱ ཧུཏྭཱ པགུཎཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨཡཾ སམཱཔཏྟི ཨཱསནྣཔཱིཏིཔཙྩཏྠིཀཱ, ‘ཡདེཝ ཏཏྠ སུཁམིཏི ཙེཏསོ ཨཱབྷོགོ, ཨེཏེནེཏཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཀྑཱཡཏཱི’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༩༦) ཨེཝཾ ཝུཏྟསྶ སུཁསྶ ཨོལཱ༹རིཀཏྟཱ ཨངྒདུབྦལཱ’’ཏི ཙ ཏཏྠ དོསཾ དིསྭཱ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ སནྟཏོ མནསིཀཏྭཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ཙཏུཏྠཱདྷིགམཱཡ ཡོགོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐསྶ ཡདཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ སཏསྶ སམྤཛཱནསྶ ཛྷཱནངྒཱནི པཙྩཝེཀྑཏོ ཙེཏསིཀསོམནསྶསངྑཱཏཾ སུཁཾ ཨོལཱ༹རིཀཏོ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱ ཙེཝ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཙ སནྟཏོ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏདཱསྶ ཨོལཱ༹རིཀངྒཔྤཧཱནཱཡ སནྟཨངྒཔཊིལཱབྷཱཡ ཙ ཏདེཝ ནིམིཏྟཾ ‘‘པཐཝཱི པཐཝཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོཏོ ‘‘ཨིདཱནི ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི བྷཝངྒཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ ཏདེཝ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ མནོདྭཱརཱཝཛྫནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏོ ཏསྨིཾཡེཝཱརམྨཎེ ཙཏྟཱརི པཉྩ ཝཱ ཛཝནཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི ¶ , ཡེསཾ ཨཝསཱནེ ཨེཀཾ རཱུཔཱཝཙརཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཾ, སེསཱནི ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནེཝ ཀཱམཱཝཙརཱནི. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཡསྨཱ སུཁཝེདནཱ ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ཨཱསེཝནཔཙྩཡེན པཙྩཡོ ན ཧོཏི, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ཙ ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ཨུཔྤཛྫིཏབྦཾ, ཏསྨཱ ཏཱནི ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱསམྤཡུཏྟཱནི ཧོནྟི. ཨུཔེཀྑཱསམྤཡུཏྟཏྟཱཡེཝ ཙེཏྠ པཱིཏིཔི པརིཧཱཡཏཱིཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེས སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༢; དྷ. ས. ༡༦༥). ཨེཝམནེན ཨེཀངྒཝིཔྤཧཱིནཾ དུཝངྒསམནྣཱགཏཾ ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ དསལཀྑཎསམྤནྣཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི པཐཝཱིཀསིཎཾ.

༨༨. ཏཏྠ ¶ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱཏི ཀཱཡིཀསུཁསྶ ཙ ཀཱཡིཀདུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ. པུབྦེཝཱཏི ཏཉྩ ཁོ པུབྦེཝ, ན ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཀྑཎེ. སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཏི ཙེཏསིཀསུཁསྶ ཙ ཙེཏསིཀདུཀྑསྶ ཙཱཏི ཨིམེསམྤི དྭིནྣཾ པུབྦེཝ ཨཏྠངྒམཱ, པཧཱནཱ ཨིཙྩེཝ ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཀདཱ པན ནེསཾ པཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི. ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨུཔཙཱརཀྑཎེ. སོམནསྶཉྷི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨུཔཙཱརཀྑཎེཡེཝ པཧཱིཡཏི. དུཀྑདོམནསྶསུཁཱནི པཋམདུཏིཡཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ཨུཔཙཱརཀྑཎེསུ. ཨེཝམེཏེསཾ པཧཱནཀྐམེན ཨཝུཏྟཱནམྤི ཨིནྡྲིཡཝིབྷངྒེ པན ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨུདྡེསཀྐམེནེཝ ཨིདྷཱཔི ཝུཏྟཱནཾ སུཁདུཀྑསོམནསྶདོམནསྶཱནཾ པཧཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཡདི པནེཏཱནི ཏསྶ ཏསྶ ཛྷཱནསྶ ཨུཔཙཱརཀྑཎེཡེཝ པཧཱིཡནྟི, ཨཐ ཀསྨཱ ‘‘ཀཏྠ ཙུཔྤནྣཾ དུཀྑིནྡྲིཡཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧིཔི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཏྠ ཙུཔྤནྣཾ དུཀྑིནྡྲིཡཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཀཏྠ ཙུཔྤནྣཾ དོམནསྶིནྡྲིཡཾ སུཁིནྡྲིཡཾ སོམནསྶིནྡྲིཡཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨེཏྠ ཙུཔྤནྣཾ སོམནསྶིནྡྲིཡཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༥༡༠) ཨེཝཾ ཛྷཱནེསྭེཝ ནིརོདྷོ ཝུཏྟོཏི? ཨཏིསཡནིརོདྷཏྟཱ. ཨཏིསཡནིརོདྷོ ཧི ནེསཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིསུ, ན ནིརོདྷོཡེཝ. ནིརོདྷོཡེཝ པན ཨུཔཙཱརཀྑཎེ, ནཱཏིསཡནིརོདྷོ.

ཏཐཱ ¶ ཧི ནཱནཱཝཛྫནེ པཋམཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ ནིརུདྡྷསྶཱཔི དུཀྑིནྡྲིཡསྶ ཌཾསམཀསཱདིསམྥསྶེན ཝཱ ཝིསམཱསནུཔཏཱཔེན ཝཱ སིཡཱ ཨུཔྤཏྟི, ན ཏྭེཝ ཨནྟོཨཔྤནཱཡཾ. ཨུཔཙཱརེ ཝཱ ནིརུདྡྷམྤེཏཾ ན སུཊྛུ ནིརུདྡྷཾ ཧོཏི, པཊིཔཀྑེན ཨཝིཧཏཏྟཱ. ཨནྟོཨཔྤནཱཡཾ པན པཱིཏིཕརཎེན སབྦོ ཀཱཡོ སུཁོཀྐནྟོ ཧོཏི, སུཁོཀྐནྟཀཱཡསྶ ཙ སུཊྛུ ནིརུདྡྷཾ ཧོཏི དུཀྑིནྡྲིཡཾ, པཊིཔཀྑེན ཝིཧཏཏྟཱ. ནཱནཱཝཛྫནེཡེཝ ཙ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ པཧཱིནསྶ དོམནསྶིནྡྲིཡསྶ ཡསྨཱ ཨེཏཾ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཔཙྩཡེཔི ཀཱཡཀིལམཐེ ཙིཏྟུཔགྷཱཏེ ཙ སཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱབྷཱཝེ ཙ ནེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཏྠ པན ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏྠ ཝིཏཀྐཝིཙཱརབྷཱཝེ, ཨཔྤཧཱིནཱ ཨེཝ ཙ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱཏི ཏཏྠསྶ སིཡཱ ཨུཔྤཏྟི, ན ཏྭེཝ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ, པཧཱིནཔཙྩཡཏྟཱ. ཏཐཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ པཧཱིནསྶཱཔི སུཁིནྡྲིཡསྶ པཱིཏིསམུཊྛཱནཔཎཱིཏརཱུཔཕུཊཀཱཡསྶ ¶ སིཡཱ ཨུཔྤཏྟི, ན ཏྭེཝ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ. ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ཧི སུཁསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཱ པཱིཏི སབྦསོ ནིརུདྡྷཱཏི. ཏཐཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ པཧཱིནསྶཱཔི སོམནསྶིནྡྲིཡསྶ ཨཱསནྣཏྟཱ ཨཔྤནཱཔྤཏྟཱཡ ཨུཔེཀྑཱཡ ཨབྷཱཝེན སམྨཱ ཨནཏིཀྐནྟཏྟཱ ཙ སིཡཱ ཨུཔྤཏྟི, ན ཏྭེཝ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ. ཏསྨཱ ཨེཝ ཙ ཨེཏྠུཔྤནྣཾ དུཀྑིནྡྲིཡཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཔརིསེསགྒཧཎཾ ཀཏནྟི.

ཨེཏྠཱཧ ‘‘ཨཐེཝཾ ཏསྶ ཏསྶ ཛྷཱནསྶུཔཙཱརེ པཧཱིནཱཔི ཨེཏཱ ཝེདནཱ ཨིདྷ ཀསྨཱ སམཱཧཊཱ’’ཏི? སུཁགྒཧཎཏྠཾ. ཡཱ ཧི ཨཡཾ ཨདུཀྑམསུཁནྟི ཨེཏྠ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ, སཱ སུཁུམཱ དུཝིཉྙེཡྻཱ ན སཀྐཱ སུཁེན གཧེཏུཾ, ཏསྨཱ ཡཐཱ ནཱམ དུཊྛསྶ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ གཧེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻསྶ གོཎསྶ སུཁགྒཧཎཏྠཾ གོཔོ ཨེཀསྨིཾ ཝཛེ སབྦཱ གཱཝོ སམཱཧརཏི, ཨཐེཀེཀཾ ནཱིཧརནྟོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱགཏཾ ‘‘ཨཡཾ སོ གཎྷཐ ན’’ནྟི ཏམྤི གཱཧཡཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ སུཁགྒཧཎཏྠཾ སབྦཱ ཨེཏཱ སམཱཧརི. ཨེཝཉྷི སམཱཧཊཱ ཨེཏཱ དསྶེཏྭཱ ཡཾ ནེཝ སུཁཾ ན དུཀྑཾ ན སོམནསྶཾ ན དོམནསྶཾ, ཨཡཾ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱཏི སཀྐཱ ཧོཏི ཨེསཱ གཱཧཡིཏུཾ.

ཨཔིཙ ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ པཙྩཡདསྶནཏྠཉྩཱཔི ཨེཏཱ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. དུཀྑཔྤཧཱནཱདཡོ ཧི ཏསྶཱ པཙྩཡཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཙཏྟཱརོ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཙྩཡཱ ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེ ཁྭཱཝུསོ, ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ སམཱཔཏྟིཡཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༥༨).

ཡཐཱ ཝཱ ཨཉྙཏྠ པཧཱིནཱཔི སཀྐཱཡདིཊྛིཨཱདཡོ ཏཏིཡམགྒསྶ ཝཎྞབྷཎནཏྠཾ ཏཏྠ པཧཱིནཱཏི ཝུཏྟཱ, ཨེཝཾ ཝཎྞབྷཎནཏྠམྤེཏསྶ ཛྷཱནསྶེཏཱ ཨིདྷ ཝུཏྟཱཏིཔི ཝེདིཏབྦཱ.

པཙྩཡགྷཱཏེན ཝཱ ཨེཏྠ རཱགདོསཱནམཏིདཱུརབྷཱཝཾ དསྶེཏུམྤེཏཱ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏཱསུ ཧི སུཁཾ སོམནསྶསྶ པཙྩཡོ, སོམནསྶཾ རཱགསྶ. དུཀྑཾ དོམནསྶསྶ པཙྩཡོ, དོམནསྶཾ དོསསྶ. སུཁཱདིགྷཱཏེན ཙསྶ སཔྤཙྩཡཱ རཱགདོསཱ ཧཏཱཏི ཨཏིདཱུརེ ཧོནྟཱིཏི.

ཨདུཀྑམསུཁནྟི དུཀྑཱབྷཱཝེན ཨདུཀྑཾ. སུཁཱབྷཱཝེན ཨསུཁཾ. ཨེཏེནེཏྠ དུཀྑསུཁཔཊིཔཀྑབྷཱུཏཾ ཏཏིཡཝེདནཾ དཱིཔེཏི, ན དུཀྑསུཁཱབྷཱཝམཏྟཾ. ཏཏིཡཝེདནཱ ནཱམ ཨདུཀྑམསུཁཱ ¶ , ཨུཔེཀྑཱཏིཔི ཝུཙྩཏི. སཱ ཨིཊྛཱནིཊྛཝིཔརཱིཏཱནུབྷཝནལཀྑཎཱ, མཛ྄ཛྷཏྟརསཱ, ཨཝིབྷཱུཏཔཙྩུཔཊྛཱནཱ, སུཁདུཀྑནིརོདྷཔདཊྛཱནཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༨༩. ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིནྟི ཨུཔེཀྑཱཡ ཛནིཏསཏིཡཱ པཱརིསུདྡྷིཾ. ཨིམསྨིཉྷི ཛྷཱནེ སུཔརིསུདྡྷཱ སཏི, ཡཱ ཙ ཏསྶཱ སཏིཡཱ པཱརིསུདྡྷི, སཱ ཨུཔེཀྑཱཡ ཀཏཱ, ན ཨཉྙེན. ཏསྨཱ ཨེཏཾ ‘‘ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷི’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཝིབྷངྒེཔི ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཡཾ སཏི ཨིམཱཡ ཨུཔེཀྑཱཡ ཝིསདཱ ཧོཏི པརིསུདྡྷཱ པརིཡོདཱཏཱ. ཏེན ཝུཙྩཏི ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༩༧). ཡཱཡ ཙ ཨུཔེཀྑཱཡ ཨེཏྠ སཏིཡཱ པཱརིསུདྡྷི ཧོཏི, སཱ ཨཏྠཏོ ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟཏཱཏིཝེདིཏབྦཱ. ན ཀེཝལཉྩེཏྠ ཏཱཡ སཏིཡེཝ པརིསུདྡྷཱ, ཨཔིཙ ཁོ སབྦེཔི སམྤཡུཏྟདྷམྨཱ, སཏིསཱིསེན པན དེསནཱ ཝུཏྟཱ.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ཧེཊྛཱཔི ཏཱིསུ ཛྷཱནེསུ ཝིཛྫཏི. ཡཐཱ པན དིཝཱ སཱུརིཡཔྤབྷཱབྷིབྷཝཱ སོམྨབྷཱཝེན ཙ ཨཏྟནོ ཨུཔཀཱརཀཏྟེན ཝཱ ¶ སབྷཱགཱཡ རཏྟིཡཱ ཨལཱབྷཱ དིཝཱ ཝིཛྫམཱནཱཔི ཙནྡལེཁཱ ཨཔརིསུདྡྷཱ ཧོཏི ཨཔརིཡོདཱཏཱ, ཨེཝམཡམྤི ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱཙནྡལེཁཱ ཝིཏཀྐཱདིཔཙྩནཱིཀདྷམྨཏེཛཱབྷིབྷཝཱ སབྷཱགཱཡ ཙ ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱརཏྟིཡཱ ཨཔྤཊིལཱབྷཱ ཝིཛྫམཱནཱཔི པཋམཱདིཛ྄ཛྷཱནབྷེདེསུ ཨཔརིསུདྡྷཱ ཧོཏི. ཏསྶཱ ཙ ཨཔརིསུདྡྷཱཡ དིཝཱ ཨཔརིསུདྡྷཙནྡལེཁཱཡ པབྷཱ ཝིཡ སཧཛཱཏཱཔི སཏིཨཱདཡོ ཨཔརིསུདྡྷཱཝ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཏེསུ ཨེཀམྤི ‘‘ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷི’’ནྟི ན ཝུཏྟཾ. ཨིདྷ པན ཝིཏཀྐཱདིཔཙྩནཱིཀདྷམྨཏེཛཱབྷིབྷཝཱབྷཱཝཱ སབྷཱགཱཡ ཙ ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱརཏྟིཡཱ པཊིལཱབྷཱ ཨཡཾ ཏཏྲམཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱཙནྡལེཁཱ ཨཏིཝིཡ པརིསུདྡྷཱ. ཏསྶཱ པརིསུདྡྷཏྟཱ པརིསུདྡྷཙནྡལེཁཱཡ པབྷཱ ཝིཡ སཧཛཱཏཱཔི སཏིཨཱདཡོ པརིསུདྡྷཱ ཧོནྟི པརིཡོདཱཏཱ. ཏསྨཱ ཨིདམེཝ ‘‘ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷི’’ནྟི ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཙཏུཏྠནྟི གཎནཱནུཔུབྦཏཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ སམཱཔཛྫཏཱིཏིཔི ཙཏུཏྠཾ. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀངྒཝིཔྤཧཱིནཾ དུཝངྒསམནྣཱགཏ’’ནྟི, ཏཏྠ སོམནསྶསྶ པཧཱནཝསེན ཨེཀངྒཝིཔྤཧཱིནཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཉྩ པན སོམནསྶཾ ཨེཀཝཱིཐིཡཾ པུརིམཛཝནེསུཡེཝ པཧཱིཡཏི. ཏེནསྶ ཏཾ པཧཱནངྒནྟི ཝུཙྩཏི. ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱ ཙིཏྟསྶེཀགྒཏཱཏི ཨིམེསཾ པན དྭིནྣཾ ཨུཔྤཏྟིཝསེན དུཝངྒསམནྣཱགཏཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེས ཏཱཝ ཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནེ ནཡོ.

པཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཀཐཱ

༩༠. པཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཾ ¶ པན ནིབྦཏྟེནྟེན པགུཎཔཋམཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨཡཾ སམཱཔཏྟི ཨཱསནྣནཱིཝརཎཔཙྩཏྠིཀཱ, ཝིཏཀྐསྶ ཨོལཱ༹རིཀཏྟཱ ཨངྒདུབྦལཱ’’ཏི ཙ ཏཏྠ དོསཾ དིསྭཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ སནྟཏོ མནསིཀརིཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ དུཏིཡཱདྷིགམཱཡ ཡོགོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐསྶ ཡདཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ སཏསྶ སམྤཛཱནསྶ ཛྷཱནངྒཱནི པཙྩཝེཀྑཏོ ཝིཏཀྐམཏྟཾ ཨོལཱ༹རིཀཏོ ཨུཔཊྛཱཏི, ཝིཙཱརཱདཡོ སནྟཏོ. ཏདཱསྶ ཨོལཱ༹རིཀངྒཔྤཧཱནཱཡ སནྟངྒཔཊིལཱབྷཱཡ ཙ ཏདེཝ ནིམིཏྟཾ ‘‘པཐཝཱི པཐཝཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོཏོ ཝུཏྟནཡེནེཝ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྶ ཝིཏཀྐམཏྟམེཝ པཧཱནངྒཾ. ཝིཙཱརཱདཱིནི ཙཏྟཱརི སམནྣཱགཏངྒཱནི. སེསཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ.

ཨེཝམདྷིགཏེ ¶ པན ཏསྨིམྤི ཝུཏྟནཡེནེཝ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཙིཎྞཝསིནཱ ཧུཏྭཱ པགུཎདུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨཡཾ སམཱཔཏྟི ཨཱསནྣཝིཏཀྐཔཙྩཏྠིཀཱ, ཝིཙཱརསྶ ཨོལཱ༹རིཀཏྟཱ ཨངྒདུབྦལཱ’’ཏི ཙ ཏཏྠ དོསཾ དིསྭཱ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སནྟཏོ མནསིཀརིཏྭཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ཏཏིཡཱདྷིགམཱཡ ཡོགོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐསྶ ཡདཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ སཏསྶ སམྤཛཱནསྶ ཛྷཱནངྒཱནི པཙྩཝེཀྑཏོ ཝིཙཱརམཏྟཾ ཨོལཱ༹རིཀཏོ ཨུཔཊྛཱཏི, པཱིཏིཨཱདཱིནི སནྟཏོ. ཏདཱསྶ ཨོལཱ༹རིཀངྒཔྤཧཱནཱཡ སནྟངྒཔཊིལཱབྷཱཡ ཙ ཏདེཝ ནིམིཏྟཾ ‘‘པཐཝཱི པཐཝཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོཏོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྶ ཝིཙཱརམཏྟམེཝ པཧཱནངྒཾ ཙཏུཀྐནཡསྶ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ཝིཡ པཱིཏིཨཱདཱིནི ཏཱིཎི སམནྣཱགཏངྒཱནི. སེསཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ.

ཨིཏི ཡཾ ཙཏུཀྐནཡེ དུཏིཡཾ, ཏཾ དྭིདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ པཉྩཀནཡེ དུཏིཡཉྩེཝ ཏཏིཡཉྩ ཧོཏི. ཡཱནི ཙ ཏཏྠ ཏཏིཡཙཏུཏྠཱནི, ཏཱནི ཙ ཙཏུཏྠཔཉྩམཱནི ཧོནྟི. པཋམཾ པཋམམེཝཱཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

པཐཝཱིཀསིཎནིདྡེསོ ནཱམ

ཙཏུཏྠོ པརིཙྪེདོ.

༥. སེསཀསིཎནིདྡེསོ

ཨཱཔོཀསིཎཀཐཱ

༩༡. ཨིདཱནི ¶ ¶ པཐཝཱིཀསིཎཱནནྟརེ ཨཱཔོཀསིཎེ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཧོཏི. ཡཐེཝ ཧི པཐཝཱིཀསིཎཾ, ཨེཝཾ ཨཱཔོཀསིཎམྤི བྷཱཝེཏུཀཱམེན སུཁནིསིནྣེན ཨཱཔསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ, ཀཏེ ཝཱ ཨཀཏེ ཝཱཏི སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙ ཨིདྷ, ཨེཝཾ སབྦཏྠ. ཨིཏོ པརཉྷི ཨེཏྟཀམྤི ཨཝཏྭཱ ཝིསེསམཏྟམེཝ ཝཀྑཱམ.

ཨིདྷཱཔི པུབྦེཀཏཱདྷིཀཱརསྶ པུཉྙཝཏོ ཨཀཏེ ཨཱཔསྨིཾ པོཀྑརཎིཡཱ ཝཱ ཏལཱ༹ཀེ ཝཱ ལོཎིཡཾ ཝཱ སམུདྡེ ཝཱ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙཱུལ༹སིཝཏྠེརསྶ ཝིཡ. ཏསྶ ཀིརཱཡསྨཏོ ལཱབྷསཀྐཱརཾ པཧཱཡ ཝིཝིཏྟཝཱསཾ ཝསིསྶཱམཱིཏི མཧཱཏིཏྠེ ནཱཝམཱརཱུཧིཏྭཱ ཛམྦུདཱིཔཾ གཙྪཏོ ཨནྟརཱ མཧཱསམུདྡཾ ཨོལོཀཡཏོ ཏཔྤཊིབྷཱགཾ ཀསིཎནིམིཏྟཾ ཨུདཔཱདི.

ཨཀཏཱདྷིཀཱརེན ཙཏྟཱརོ ཀསིཎདོསེ པརིཧརནྟེན ནཱིལཔཱིཏལོཧིཏོདཱཏཝཎྞཱནམཉྙཏརཝཎྞཾ ཨཱཔཾ ཨགཧེཏྭཱ ཡཾ པན བྷཱུམིཾ ཨསམྤཏྟམེཝ ཨཱཀཱསེ སུདྡྷཝཏྠེན གཧིཏཾ ཨུདཀཾ, ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཐཱརཱུཔཾ ཝིཔྤསནྣཾ ཨནཱཝིལཾ, ཏེན པཏྟཾ ཝཱ ཀུཎྜིཀཾ ཝཱ སམཏིཏྟིཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ པཊིཙྪནྣེ ཨོཀཱསེ ཋཔེཏྭཱ སུཁནིསིནྣེན ན ཝཎྞོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦོ. ན ལཀྑཎཾ མནསི ཀཱཏབྦཾ. ནིསྶཡསཝཎྞམེཝ ཀཏྭཱ ཨུསྶདཝསེན པཎྞཏྟིདྷམྨེ ཙིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཨམྦུ, ཨུདཀཾ, ཝཱརི, སལིལནྟིཨཱདཱིསུ ཨཱཔོནཱམེསུ པཱཀཊནཱམཝསེནེཝ ‘‘ཨཱཔོ ཨཱཔོ’’ཏི བྷཱཝེཏབྦཾ.

ཏསྶེཝཾ བྷཱཝཡཏོ ཨནུཀྐམེན ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིམིཏྟདྭཡཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིདྷ པན ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ཙལམཱནཾ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི, སཙེ ཕེཎཔུཔྥུལ༹ཀམིསྶཾ ཨུདཀཾ ཧོཏི, ཏཱདིསམེཝ ཨུཔཊྛཱཏི, ཀསིཎདོསོ ¶ པཉྙཱཡཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པན ནིཔྤརིཔྥནྡཾ ཨཱཀཱསེ ཋཔིཏམཎིཏཱལཝཎྚཾ ཝིཡ མཎིམཡཱདཱསམཎྜལམིཝ ཙ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. སོ ཏསྶ སཧ ཨུཔཊྛཱནེནེཝ ¶ ཨུཔཙཱརཛ྄ཛྷཱནཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. ཨཱཔོཀསིཎཾ.

ཏེཛོཀསིཎཀཐཱ

༩༢. ཏེཛོཀསིཎཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེནཱཔི ཏེཛསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ པུཉྙཝཏོ ཨཀཏེ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟསྶ དཱིཔསིཁཱཡ ཝཱ ཨུདྡྷནེ ཝཱ པཏྟཔཙནཊྛཱནེ ཝཱ དཝདཱཧེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨགྒིཛཱལཾ ཨོལོཀེནྟསྶ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙིཏྟགུཏྟཏྠེརསྶ ཝིཡ. ཏསྶ ཧཱཡསྨཏོ དྷམྨསྶཝནདིཝསེ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ པཝིཊྛསྶ དཱིཔསིཁཾ ཨོལོཀེནྟསྶེཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫི.

ཨིཏརེན པན ཀཱཏབྦཾ. ཏཏྲིདཾ ཀརཎཝིདྷཱནཾ, སིནིདྡྷཱནི སཱརདཱརཱུནི ཕཱལེཏྭཱ སུཀྑཱཔེཏྭཱ གྷཊིཀཾ གྷཊིཀཾ ཀཏྭཱ པཏིརཱུཔཾ རུཀྑམཱུལཾ ཝཱ མཎྜཔཾ ཝཱ གནྟྭཱ པཏྟཔཙནཱཀཱརེན རཱསིཾ ཀཏྭཱ ཨཱལིམྤེཏྭཱ ཀཊསཱརཀེ ཝཱ ཙམྨེ ཝཱ པཊེ ཝཱ ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལཔྤམཱཎཾ ཚིདྡཾ ཀཱཏབྦཾ. ཏཾ པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཏིཎཀཊྛཾ ཝཱ ཨུཔརི དྷཱུམསིཁཾ ཝཱ ཨམནསིཀརིཏྭཱ ཝེམཛ྄ཛྷེ གྷནཛཱལཱཡ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ, ནཱིལནྟི ཝཱ པཱིཏནྟི ཝཱཏིཨཱདིཝསེན ཝཎྞོ ན པཙྩཝེཀྑིཏབྦོ, ཨུཎྷཏྟཝསེན ལཀྑཎཾ ན མནསི ཀཱཏབྦཾ. ནིསྶཡསཝཎྞམེཝ ཀཏྭཱ ཨུསྶདཝསེན པཎྞཏྟིདྷམྨེ ཙིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ པཱཝཀོ, ཀཎྷཝཏྟནཱི, ཛཱཏཝེདོ, ཧུཏཱསནོཏིཨཱདཱིསུ ཨགྒིནཱམེསུ པཱཀཊནཱམཝསེནེཝ ‘‘ཏེཛོ ཏེཛོ’’ཏི བྷཱཝེཏབྦཾ.

ཏསྶེཝཾ བྷཱཝཡཏོ ཨནུཀྐམེན ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིམིཏྟདྭཡཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏྠ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ཛཱལཾ ཚིཛྫིཏྭཱ ཚིཛྫིཏྭཱ པཏནསདིསཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨཀཏེ གཎྷནྟསྶ པན ཀསིཎདོསོ པཉྙཱཡཏི, ཨལཱཏཁཎྜཾ ཝཱ ཨངྒཱརཔིཎྜོ ཝཱ ཚཱརིཀཱ ཝཱ དྷཱུམོ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ནིཙྩལཾ ཨཱཀཱསེ ཋཔིཏརཏྟཀམྦལཀྑཎྜཾ ཝིཡ སུཝཎྞཏཱལཝཎྚཾ ཝིཡ ཀཉྩནཏྠམྦྷོ ཝིཡ ཙ ཨུཔཊྛཱཏི. སོ ཏསྶ སཧ ཨུཔཊྛཱནེནེཝ ཨུཔཙཱརཛ྄ཛྷཱནཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. ཏེཛོཀསིཎཾ.

ཝཱཡོཀསིཎཀཐཱ

༩༣. ཝཱཡོཀསིཎཾ ¶ ¶ བྷཱཝེཏུཀཱམེནཱཔི ཝཱཡུསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ. ཏཉྩ ཁོ དིཊྛཝསེན ཝཱ ཕུཊྛཝསེན ཝཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཨཊྛཀཐཱསུ ‘‘ཝཱཡོཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཝཱཡུསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི, ཨུཙྪགྒཾ ཝཱ ཨེརིཏཾ སམེརིཏཾ ཨུཔལཀྑེཏི, ཝེལ༹གྒཾ ཝཱ…པེ… རུཀྑགྒཾ ཝཱ ཀེསགྒཾ ཝཱ ཨེརིཏཾ སམེརིཏཾ ཨུཔལཀྑེཏི, ཀཱཡསྨིཾ ཝཱ ཕུཊྛཾ ཨུཔལཀྑེཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ སམསཱིསཊྛིཏཾ གྷནཔཏྟཾ ཨུཙྪུཾ ཝཱ ཝེལུ༹ཾ ཝཱ རུཀྑཾ ཝཱ ཙཏུརངྒུལཔྤམཱཎཾ གྷནཀེསསྶ པུརིསསྶ སཱིསཾ ཝཱ ཝཱཏེན པཧརིཡམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཝཱཏོ ཨེཏསྨིཾ ཋཱནེ པཧརཏཱི’’ཏི སཏིཾ ཋཔེཏྭཱ, ཡཾ ཝཱ པནསྶ ཝཱཏཔཱནནྟརིཀཱཡ ཝཱ བྷིཏྟིཚིདྡེན ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ཝཱཏོ ཀཱཡཔྤདེསཾ པཧརཏི, ཏཏྠ སཏིཾ ཋཔེཏྭཱ ཝཱཏམཱལུཏཨནིལཱདཱིསུ ཝཱཡུནཱམེསུ པཱཀཊནཱམཝསེནེཝ ‘‘ཝཱཏོ ཝཱཏོ’’ཏི བྷཱཝེཏབྦཾ. ཨིདྷ ཨུགྒཧནིམིཏྟཝཌྜྷནཏོ ཨོཏཱརིཏམཏྟསྶ པཱཡཱསསྶ ཨུསུམཝཊྚིསདིསཾ ཙལཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ སནྣིསིནྣཾ ཧོཏི ནིཙྩལཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི. ཝཱཡོཀསིཎཾ.

ནཱིལཀསིཎཀཐཱ

༩༤. ཏདནནྟརཾ པན ནཱིལཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ནཱིལཀསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི པུཔྥསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠསྨིཾ ཝཱ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ ཝཱཏི ཝཙནཏོ ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ པུཉྙཝཏོ ཏཱཝ ཏཐཱརཱུཔཾ མཱལཱགཙྪཾ ཝཱ པཱུཛཱཋཱནེསུ པུཔྥསནྠརཾ ཝཱ ནཱིལཝཏྠམཎཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ དིསྭཱཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏརེན ནཱིལུཔྤལགིརིཀཎྞིཀཱདཱིནི པུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ ཡཐཱ ཀེསརཾ ཝཱ ཝཎྚཾ ཝཱ ན པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ ཙངྒོཊཀཾ ཝཱ ཀརཎྜཔཊལཾ ཝཱ པཏྟེཧིཡེཝ སམཏིཏྟིཀཾ པཱུརེཏྭཱ སནྠརིཏབྦཾ. ནཱིལཝཎྞེན ཝཱ ཝཏྠེན བྷཎྜིཀཾ བནྡྷིཏྭཱ པཱུརེཏབྦཾ. མུཁཝཊྚིཡཾ ཝཱ ཨསྶ བྷེརིཏལམིཝ བནྡྷིཏབྦཾ. ཀཾསནཱིལཔལཱསནཱིལཨཉྫནནཱིལཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརེན དྷཱཏུནཱ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེན སཾཧཱརིམཾ ཝཱ བྷིཏྟིཡཾཡེཝ ཝཱ ཀསིཎམཎྜལཾ ཀཏྭཱ ཝིསབྷཱགཝཎྞེན པརིཙྪིནྡིཏབྦཾ. ཏཏོ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེན ‘‘ནཱིལཾ ནཱིལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨིདྷཱཔི ཨུགྒཧནིམིཏྟེ ཀསིཎདོསོ པཉྙཱཡཏི, ཀེསརདཎྜཀཔཏྟནྟརིཀཱདཱིནི ཨུཔཊྛཧནྟི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཀསིཎམཎྜལཏོ མུཉྩིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ¶ མཎིཏཱལཝཎྚསདིསཾ ཨུཔཊྛཱཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི. ནཱིལཀསིཎཾ.

པཱིཏཀསིཎཀཐཱ

༩༥. པཱིཏཀསིཎེཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པཱིཏཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ པཱིཏཀསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི པུཔྥསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠསྨིཾ ཝཱ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ ཝཱཏི. ཏསྨཱ ཨིདྷཱཔི ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ པུཉྙཝཏོ ཏཐཱརཱུཔཾ མཱལཱགཙྪཾ ཝཱ པུཔྥསནྠརཾ ཝཱ པཱིཏཝཏྠདྷཱཏཱུནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ དིསྭཱཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙིཏྟགུཏྟཏྠེརསྶ ཝིཡ. ཏསྶ ཀིརཱཡསྨཏོ ཙིཏྟལཔབྦཏེ པཏྟངྒཔུཔྥེཧི ཀཏཾ ཨཱསནཔཱུཛཾ པསྶཏོ སཧ དསྶནེནེཝ ཨཱསནཔྤམཱཎཾ ནིམིཏྟཾ ཨུདཔཱདི. ཨིཏརེན ཀཎིཀཱརཔུཔྥཱདིནཱ ཝཱ པཱིཏཝཏྠེན ཝཱ དྷཱཏུནཱ ཝཱ ནཱིལཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀསིཎཾ ཀཏྭཱ ‘‘པཱིཏཀཾ པཱིཏཀ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི. པཱིཏཀསིཎཾ.

ལོཧིཏཀསིཎཀཐཱ

༩༦. ལོཧིཏཀསིཎེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ལོཧིཏཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ལོཧིཏཀསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི པུཔྥསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠསྨིཾ ཝཱ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ ཝཱཏི. ཏསྨཱ ཨིདྷཱཔི ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ པུཉྙཝཏོ ཏཐཱརཱུཔཾ བནྡྷུཛཱིཝཀཱདིམཱལཱགཙྪཾ ཝཱ པུཔྥསནྠརཾ ཝཱ ལོཧིཏཀཝཏྠམཎིདྷཱཏཱུནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ དིསྭཱཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏརེན ཛཡསུམནབནྡྷུཛཱིཝཀརཏྟཀོརཎྜཀཱདིཔུཔྥེཧི ཝཱ རཏྟཝཏྠེན ཝཱ དྷཱཏུནཱ ཝཱ ནཱིལཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀསིཎཾ ཀཏྭཱ ‘‘ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི. ལོཧིཏཀསིཎཾ.

ཨོདཱཏཀསིཎཀཐཱ

༩༧. ཨོདཱཏཀསིཎེཔི ཨོདཱཏཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨོདཱཏསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི པུཔྥསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠསྨིཾ ཝཱ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ ཝཱཏི ཝཙནཏོ ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ ཏཱཝ པུཉྙཝཏོ ཏཐཱརཱུཔཾ མཱལཱགཙྪཾ ཝཱ ཝསྶིཀསུམནཱདིཔུཔྥསནྠརཾ ཝཱ ཀུམུདཔདུམརཱསིཾ ཝཱ ཨོདཱཏཝཏྠདྷཱཏཱུནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ དིསྭཱཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏིཔུམཎྜལརཛཏམཎྜལཙནྡམཎྜལེསུཔི ཨུཔྤཛྫཏིཡེཝ. ཨིཏརེན ¶ ཝུཏྟཔྤཀཱརེཧི ཨོདཱཏཔུཔྥེཧི ཝཱ ཨོདཱཏཝཏྠེན ཝཱ དྷཱཏུནཱ ཝཱ ནཱིལཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀསིཎཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨོདཱཏཾ ཨོདཱཏ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི. ཨོདཱཏཀསིཎཾ.

ཨཱལོཀཀསིཎཀཐཱ

༩༨. ཨཱལོཀཀསིཎེ ¶ པན ཨཱལོཀཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨཱལོཀསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི བྷིཏྟིཚིདྡེ ཝཱ ཏཱལ༹ཙྪིདྡེ ཝཱ ཝཱཏཔཱནནྟརིཀཱཡ ཝཱཏི ཝཙནཏོ ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ ཏཱཝ པུཉྙཝཏོ ཡཾ བྷིཏྟིཚིདྡཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརེན སཱུརིཡཱལོཀོ ཝཱ ཙནྡཱལོཀོ ཝཱ པཝིསིཏྭཱ བྷིཏྟིཡཾ ཝཱ བྷཱུམིཡཾ ཝཱ མཎྜལཾ སམུཊྛཱཔེཏི, གྷནཔཎྞརུཀྑསཱཁནྟརེན ཝཱ གྷནསཱཁཱམཎྜཔནྟརེན ཝཱ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷཱུམིཡམེཝ མཎྜལཾ སམུཊྛཱཔེཏི, ཏཾ དིསྭཱཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏརེནཱཔི ཏདེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརམོབྷཱསམཎྜལཾ ‘‘ཨོབྷཱསོ ཨོབྷཱསོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཱལོཀོ ཨཱལོཀོ’’ཏི ཝཱ བྷཱཝེཏབྦཾ. ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟེན གྷཊེ དཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ གྷཊམུཁཾ པིདཧིཏྭཱ གྷཊེ ཚིདྡཾ ཀཏྭཱ བྷིཏྟིམུཁཾ ཋཔེཏབྦཾ. ཏེན ཚིདྡེན དཱིཔཱལོཀོ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷིཏྟིཡཾ མཎྜལཾ ཀརོཏི, ཏཾ ཨཱལོཀོ ཨཱལོཀོཏི བྷཱཝེཏབྦཾ. ཨིདམིཏརེཧི ཙིརཊྛིཏིཀཾ ཧོཏི. ཨིདྷ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ བྷིཏྟིཡཾ ཝཱ བྷཱུམིཡཾ ཝཱ ཨུཊྛིཏམཎྜལསདིསམེཝ ཧོཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ གྷནཝིཔྤསནྣཨཱལོཀཔུཉྫསདིསཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི. ཨཱལོཀཀསིཎཾ.

པརིཙྪིནྣཱཀཱསཀསིཎཀཐཱ

༩༩. པརིཙྪིནྣཱཀཱསཀསིཎེཔི ཨཱཀཱསཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨཱཀཱསསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི བྷིཏྟིཚིདྡེ ཝཱ ཏཱལ༹ཙྪིདྡེ ཝཱ ཝཱཏཔཱནནྟརིཀཱཡ ཝཱཏི ཝཙནཏོ ཀཏཱདྷིཀཱརསྶ ཏཱཝ པུཉྙཝཏོ བྷིཏྟིཚིདྡཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ དིསྭཱཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏརེན སུཙྪནྣམཎྜཔེ ཝཱ ཙམྨཀཊསཱརཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལཔྤམཱཎཾ ཚིདྡཾ ཀཏྭཱ ཏདེཝ ཝཱ བྷིཏྟིཚིདྡཱདིབྷེདཾ ཚིདྡཾ ‘‘ཨཱཀཱསོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི བྷཱཝེཏབྦཾ. ཨིདྷ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ སདྡྷིཾ བྷིཏྟིཔརིཡནྟཱདཱིཧི ཚིདྡསདིསམེཝ ཧོཏི, ཝཌྜྷིཡམཱནམྤི ན ཝཌྜྷཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟམཱཀཱསམཎྜལམེཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཝཌྜྷིཡམཱནཉྩ ཝཌྜྷཏི. སེསཾ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི. པརིཙྪིནྣཱཀཱསཀསིཎཾ.

ཨིཏི ¶ ཀསིཎཱནི དསབལོ,

དས ཡཱནི ཨཝོཙ སབྦདྷམྨདསོ;

རཱུཔཱཝཙརམྷི ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཧེཏཱུནི.

ཨེཝཾ ¶ ཏཱནི ཙ ཏེསཉྩ,

བྷཱཝནཱནཡམིམཾ ཝིདིཏྭཱན;

ཏེསྭེཝ ཨཡཾ བྷིཡྻོ,

པཀིཎྞཀཀཐཱཔི ཝིཉྙེཡྻཱ.

པཀིཎྞཀཀཐཱ

༡༠༠. ཨིམེསུ ཧི པཐཝཱིཀསིཎཝསེན ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏཱིཏིཨཱདིབྷཱཝོ, ཨཱཀཱསེ ཝཱ ཨུདཀེ ཝཱ པཐཝིཾ ནིམྨིནིཏྭཱ པདསཱ གམནཾ, ཋཱནནིསཛྫཱདིཀཔྤནཾ ཝཱ, པརིཏྟཨཔྤམཱཎནཡེན ཨབྷིབྷཱཡཏནཔཊིལཱབྷོཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ཨཱཔོཀསིཎཝསེན པཐཝིཡཾ ཨུམྨུཛྫནནིམྨུཛྫནཾ, ཨུདཀཝུཊྛིསམུཔྤཱདནཾ, ནདཱིསམུདྡཱདིནིམྨཱནཾ, པཐཝཱིཔབྦཏཔཱསཱདཱདཱིནཾ ཀམྤནནྟི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ཏེཛོཀསིཎཝསེན དྷཱུམཱཡནཱ, པཛྫལནཱ, ཨངྒཱརཝུཊྛིསམུཔྤཱདནཾ, ཏེཛསཱ ཏེཛོཔརིཡཱདཱནཾ, ཡདེཝ སོ ཨིཙྪཏི ཏསྶ ཌཧནསམཏྠཏཱ, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ རཱུཔདསྶནཏྠཱཡ ཨཱལོཀཀརཎཾ, པརིནིབྦཱནསམཡེ ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ སརཱིརཛ྄ཛྷཱཔནནྟི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ཝཱཡོཀསིཎཝསེན ཝཱཡུགཏིགམནཾ, ཝཱཏཝུཊྛིསམུཔྤཱདནནྟི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ནཱིལཀསིཎཝསེན ནཱིལརཱུཔནིམྨཱནཾ, ཨནྡྷཀཱརཀརཎཾ, སུཝཎྞདུབྦཎྞནཡེན ཨབྷིབྷཱཡཏནཔཊིལཱབྷོ, སུབྷཝིམོཀྑཱདྷིགམོཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

པཱིཏཀསིཎཝསེན པཱིཏཀརཱུཔནིམྨཱནཾ, སུཝཎྞནྟི ཨདྷིམུཙྩནཱ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨབྷིབྷཱཡཏནཔཊིལཱབྷོ, སུབྷཝིམོཀྑཱདྷིགམོ ཙཱཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ལོཧིཏཀསིཎཝསེན ལོཧིཏཀརཱུཔནིམྨཱནཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨབྷིབྷཱཡཏནཔཊིལཱབྷོ, སུབྷཝིམོཀྑཱདྷིགམོཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ཨོདཱཏཀསིཎཝསེན ¶ ¶ ཨོདཱཏརཱུཔནིམྨཱནཾ, ཐིནམིདྡྷསྶ དཱུརབྷཱཝཀརཎཾ, ཨནྡྷཀཱརཝིདྷམནཾ, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ རཱུཔདསྶནཏྠཱཡ ཨཱལོཀཀརཎནྟི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ཨཱལོཀཀསིཎཝསེན སཔྤབྷཱརཱུཔནིམྨཱནཾ, ཐིནམིདྡྷསྶ དཱུརབྷཱཝཀརཎཾ, ཨནྡྷཀཱརཝིདྷམནཾ, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ རཱུཔདསྶནཏྠཾ ཨཱལོཀཀརཎནྟི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

ཨཱཀཱསཀསིཎཝསེན པཊིཙྪནྣཱནཾ ཝིཝཊཀརཎཾ, ཨནྟོཔཐཝཱིཔབྦཏཱདཱིསུཔི ཨཱཀཱསཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཨིརིཡཱཔཐཀཔྤནཾ, ཏིརོཀུཌྜཱདཱིསུ ཨསཛྫམཱནགམནནྟི ཨེཝམཱདཱིནི ཨིཛ྄ཛྷནྟི.

སབྦཱནེཝ ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎནྟི ཨིམཾ པབྷེདཾ ལབྷནྟི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི. ཨུདྡྷམདྷོཏིརིཡཾ ཨདྭཡམཔྤམཱཎ’’ནྟིཨཱདི.

ཏཏྠ ཨུདྡྷནྟི ཨུཔརིགགནཏལཱབྷིམུཁཾ. ཨདྷོཏི ཧེཊྛཱབྷཱུམིཏལཱབྷིམུཁཾ. ཏིརིཡནྟི ཁེཏྟམཎྜལམིཝ སམནྟཱ པརིཙྪིནྡིཏཾ. ཨེཀཙྩོ ཧི ཨུདྡྷམེཝ ཀསིཎཾ ཝཌྜྷེཏི, ཨེཀཙྩོ ཨདྷོ, ཨེཀཙྩོ སམནྟཏོ. ཏེན ཏེན ཝཱ ཀཱརཎེན ཨེཝཾ པསཱརེཏི. ཨཱལོཀམིཝ དིབྦཙཀྑུནཱ རཱུཔདསྶནཀཱམོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨུདྡྷམདྷོཏིརིཡནྟི. ཨདྭཡནྟི ཨིདཾ པན ཨེཀསྶ ཨཉྙབྷཱཝཱནུཔགམནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཧི ཨུདཀཾ པཝིཊྛསྶ སབྦདིསཱསུ ཨུདཀམེཝ ཧོཏི, ན ཨཉྙཾ, ཨེཝམེཝ པཐཝཱིཀསིཎཾ པཐཝཱིཀསིཎམེཝ ཧོཏི, ནཏྠི ཏསྶ ཨཉྙོ ཀསིཎསམྦྷེདོཏི. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཔྤམཱཎནྟི ཨིདཾ ཏསྶ ཕརཎཨཔྤམཱཎཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཉྷི ཙེཏསཱ ཕརནྟོ སཀལམེཝ ཕརཏི. ན ཨཡམསྶ ཨཱདི ཨིདཾ མཛ྄ཛྷནྟི པམཱཎཾ གཎྷཱཏཱིཏི.

༡༠༡. ཡེ ཙ ཏེ སཏྟཱ ཀམྨཱཝརཎེན ཝཱ སམནྣཱགཏཱ ཀིལེསཱཝརཎེན ཝཱ སམནྣཱགཏཱ ཝིཔཱཀཱཝརཎེན ཝཱ སམནྣཱགཏཱ ཨསདྡྷཱ ཨཙྪནྡིཀཱ དུཔྤཉྙཱ ཨབྷབྦཱ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟནྟི ཝུཏྟཱ, ཏེསམེཀསྶཱཔེཀཀསིཎེཔི བྷཱཝནཱ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏཏྠ ཀམྨཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱཏི ཨཱནནྟརིཡཀམྨསམངྒིནོ. ཀིལེསཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱཏི ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ཙེཝ ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀཔཎྜཀཱ ཙ. ཝིཔཱཀཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱཏི ཨཧེཏུཀདྭིཧེཏུཀཔཊིསནྡྷིཀཱ. ཨསདྡྷཱཏི བུདྡྷཱདཱིསུ སདྡྷཱཝིརཧིཏཱ. ཨཙྪནྡིཀཱཏི ཨཔཙྩནཱིཀཔཊིཔདཱཡཾ ཚནྡཝིརཧིཏཱ ¶ . དུཔྤཉྙཱཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརསམྨཱདིཊྛིཡཱ ཝིརཧིཏཱ. ཨབྷབྦཱ ¶ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟནྟི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནིཡཱམསངྑཱཏཾ སམྨཏྟསངྑཱཏཉྩ ཨརིཡམགྒཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཨབྷབྦཱཏི ཨཏྠོ. ན ཀེཝལཉྩ ཀསིཎེཡེཝ, ཨཉྙེསུཔི ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨེཏེསམེཀསྶཔི བྷཱཝནཱ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏསྨཱ ཝིགཏཝིཔཱཀཱཝརཎེནཔི ཀུལཔུཏྟེན ཀམྨཱཝརཎཉྩ ཀིལེསཱཝརཎཉྩ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཏྭཱ སདྡྷམྨསྶཝནསཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཱདཱིཧི སདྡྷཉྩ ཚནྡཉྩ པཉྙཉྩ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཱནུཡོགེ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

སེསཀསིཎནིདྡེསོ ནཱམ

པཉྩམོ པརིཙྪེདོ.

༦. ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནནིདྡེསོ

ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདིཔདཏྠཝཎྞནཱ

༡༠༢. ཀསིཎཱནནྟརམུདྡིཊྛེསུ ¶ ¶ པན ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ, ཝིནཱིལཀཾ, ཝིཔུབྦཀཾ, ཝིཙྪིདྡཀཾ, ཝིཀྑཱཡིཏཀཾ, ཝིཀྑིཏྟཀཾ, ཧཏཝིཀྑིཏྟཀཾ, ལོཧིཏཀཾ, པུལ༹ཝཀཾ, ཨཊྛིཀནྟི དསསུ ཨཝིཉྙཱཎཀཱསུབྷེསུ བྷསྟཱ ཝིཡ ཝཱཡུནཱ ཨུདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཔརིཡཱདཱནཱ ཡཐཱནུཀྐམཾ སམུགྒཏེན སཱུནབྷཱཝེན ཨུདྡྷུམཱཏཏྟཱ ཨུདྡྷུམཱཏཾ, ཨུདྡྷུམཱཏམེཝ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ. པཊིཀྐཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཨུདྡྷུམཱཏནྟི ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ. ཏཐཱརཱུཔསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཝིནཱིལཾ ཝུཙྩཏི ཝིཔརིབྷིནྣནཱིལཝཎྞཾ, ཝིནཱིལམེཝ ཝིནཱིལཀཾ. པཊིཀྐཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིནཱིལནྟི ཝིནཱིལཀཾ. མཾསུསྶདཊྛཱནེསུ རཏྟཝཎྞསྶ པུབྦསནྣིཙཡཊྛཱནེསུ སེཏཝཎྞསྶ ཡེབྷུཡྻེན ཙ ནཱིལཝཎྞསྶ ནཱིལཊྛཱནེ ནཱིལསཱཊཀཔཱརུཏསྶེཝ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

པརིབྷིནྣཊྛཱནེསུ ཝིསྶནྡམཱནཾ པུབྦཾ ཝིཔུབྦཾ, ཝིཔུབྦམེཝ ཝིཔུབྦཀཾ. པཊིཀྐཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིཔུབྦནྟི ཝིཔུབྦཀཾ. ཏཐཱརཱུཔསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

ཝིཙྪིདྡཾ ཝུཙྩཏི དྭིདྷཱ ཚིནྡནེན ཨཔདྷཱརིཏཾ, ཝིཙྪིདྡམེཝ ཝིཙྪིདྡཀཾ. པཊིཀྐཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིཙྪིདྡནྟི ཝིཙྪིདྡཀཾ. ཝེམཛ྄ཛྷེ ཚིནྣསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

ཨིཏོ ཙ ཨེཏྟོ ཙ ཝིཝིདྷཱཀཱརེན སོཎསིངྒཱལཱདཱིཧི ཁཱདིཏནྟི ཝིཀྑཱཡིཏཾ, ཝིཀྑཱཡིཏམེཝ ཝིཀྑཱཡིཏཀཾ. པཊིཀྐཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིཀྑཱཡིཏནྟི ཝིཀྑཱཡིཏཀཾ. ཏཐཱརཱུཔསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

ཝིཝིདྷཾ ¶ ཁིཏྟཾ ཝིཀྑིཏྟཾ, ཝིཀྑིཏྟམེཝ ཝིཀྑིཏྟཀཾ. པཊིཀྐཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིཀྑིཏྟནྟི ཝིཀྑིཏྟཀཾ. ཨཉྙེན ཧཏྠཾ ཨཉྙེན པཱདཾ ཨཉྙེན སཱིསནྟི ཨེཝཾ ཏཏོ ཏཏོ ཁིཏྟསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

ཧཏཉྩ ཏཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝིཀྑིཏྟཀཉྩཱཏི ཧཏཝིཀྑིཏྟཀཾ. ཀཱཀཔདཱཀཱརེན ཨངྒཔཙྩངྒེསུ སཏྠེན ཧནིཏྭཱ ཝུཏྟནཡེན ཝིཀྑིཏྟསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

ལོཧིཏཾ ¶ ཀིརཏི ཝིཀྑིཔཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པགྒྷརཏཱིཏི ལོཧིཏཀཾ. པགྒྷརིཏལོཧིཏམཀྑིཏསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

པུལ༹ཝཱ ཝུཙྩནྟི ཀིམཡོ, པུལ༹ཝེ ཀིརཏཱིཏི པུལ༹ཝཀཾ. ཀིམིཔརིཔུཎྞསྶ ཚཝསརཱིརསྶེཏམདྷིཝཙནཾ.

ཨཊྛིཡེཝ ཨཊྛིཀཾ. པཊིཀྐཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཨཊྛཱིཏི ཨཊྛིཀཾ. ཨཊྛིསངྑལིཀཱཡཔི ཨེཀཊྛིཀསྶཔེཏམདྷིཝཙནཾ. ཨིམཱནི ཙ པན ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣནིམིཏྟཱནམྤི ནིམིཏྟེསུ པཊིལདྡྷཛ྄ཛྷཱནཱནམྤེཏཱནེཝ ནཱམཱནི.

ཨུདྡྷུམཱཏཀཀམྨཊྛཱནཾ

༡༠༣. ཏཏྠ ཨུདྡྷུམཱཏཀསརཱིརེ ཨུདྡྷུམཱཏཀནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀསངྑཱཏཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན ཡོགིནཱ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཨཱཙརིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ. ཏེནསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟེན ཨསུབྷནིམིཏྟཏྠཱཡ གམནཝིདྷཱནཾ, སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔལཀྑཎཾ, ཨེཀཱདསཝིདྷེན ནིམིཏྟགྒཱཧོ, གཏཱགཏམགྒཔཙྩཝེཀྑཎནྟི ཨེཝཾ ཨཔྤནཱཝིདྷཱནཔརིཡོསཱནཾ སབྦཾ ཀཐེཏབྦཾ. ཏེནཱཔི སབྦཾ སཱདྷུཀཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ སེནཱསནཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀནིམིཏྟཾ པརིཡེསནྟེན ཝིཧཱཏབྦཾ.

༡༠༤. ཨེཝཾ ཝིཧརནྟེན ཙ ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམདྭཱརེ ཝཱ ཨཊཝིམུཁེ ཝཱ པནྠེ ཝཱ པབྦཏཔཱདེ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ སུསཱནེ ཝཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀསརཱིརཾ ནིཀྑིཏྟནྟི ཀཐེནྟཱནཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱཔི ¶ ན ཏཱཝདེཝ ཨཏིཏྠེན པཀྑནྡནྟེན ཝིཡ གནྟབྦཾ. ཀསྨཱ? ཨསུབྷཾ ཧི ནཱམེཏཾ ཝཱལ༹མིགཱདྷིཊྛིཏམྤི ཨམནུསྶཱདྷིཊྛིཏམྤི ཧོཏི. ཏཏྲསྶ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོཔི སིཡཱ. གམནམགྒོ ཝཱ པནེཏྠ གཱམདྭཱརེན ཝཱ ནཧཱནཏིཏྠེན ཝཱ ཀེདཱརཀོཊིཡཱ ཝཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝིསབྷཱགརཱུཔཾ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི, ཏདེཝ ཝཱ སརཱིརཾ ཝིསབྷཱགཾ ཧོཏི. པུརིསསྶ ཧི ཨིཏྠིསརཱིརཾ ཨིཏྠིཡཱ ཙ པུརིསསརཱིརཾ ཝིསབྷཱགཾ, ཏདེཏཾ ཨདྷུནཱམཏཾ སུབྷཏོཔི ཨུཔཊྛཱཏི, ཏེནསྶ བྲཧྨཙརིཡནྟརཱཡོཔི སིཡཱ. སཙེ པན ‘‘ནཡིདཾ མཱདིསསྶ བྷཱརིཡ’’ནྟི ཨཏྟཱནཾ ཏཀྐཡཏི, ཨེཝཾ ཏཀྐཡམཱནེན གནྟབྦཾ.

༡༠༥. གཙྪནྟེན ¶ ཙ སངྒྷཏྠེརསྶ ཝཱ ཨཉྙཏརསྶ ཝཱ ཨབྷིཉྙཱཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཀཐེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཀསྨཱ? སཙེ ཧིསྶ སུསཱནེ ཨམནུསྶསཱིཧབྱགྒྷཱདཱིནཾ རཱུཔསདྡཱདིཨནིཊྛཱརམྨཎཱབྷིབྷཱུཏསྶ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི ཝཱ པཝེདྷེནྟི, བྷུཏྟཾ ཝཱ ན པརིསཎྛཱཏི, ཨཉྙོ ཝཱ ཨཱབཱདྷོ ཧོཏི. ཨཐསྶ སོ ཝིཧཱརེ པཏྟཙཱིཝརཾ སུརཀྑིཏཾ ཀརིསྶཏི. དཧརེ ཝཱ སཱམཎེརེ ཝཱ པཧིཎིཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཊིཛགྒིསྶཏི. ཨཔིཙ སུསཱནཾ ནཱམ ནིརཱསངྐཊྛཱནནྟི མཉྙམཱནཱ ཀཏཀམྨཱཔི ཨཀཏཀམྨཱཔི ཙོརཱ སམོསརནྟི. ཏེ མནུསྶེཧི ཨནུབདྡྷཱ བྷིཀྑུསྶ སམཱིཔེ བྷཎྜཀཾ ཚཌྜེཏྭཱཔི པལཱཡནྟི. མནུསྶཱ ‘‘སཧོཌྜྷཾ ཙོརཾ ཨདྡསཱམཱ’’ཏི བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧེཋེནྟི. ཨཐསྶ སོ ‘‘མཱ ཨིམཾ ཝིཧེཋཡིཏྠ, མམཱཡཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིམིནཱ ནཱམ ཀམྨེན གཏོ’’ཏི ཏེ མནུསྶེ སཉྙཱཔེཏྭཱ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀརིསྶཏི. ཨཡཾ ཨཱནིསཾསོ ཀཐེཏྭཱ གམནེ. ཏསྨཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ བྷིཀྑུནོ ཀཐེཏྭཱ ཨསུབྷནིམིཏྟདསྶནེ སཉྫཱཏཱབྷིལཱསེན ཡཐཱནཱམ ཁཏྟིཡོ ཨབྷིསེཀཊྛཱནཾ, ཡཛམཱནོ ཡཉྙསཱལཾ, ཨདྷནོ ཝཱ པན ནིདྷིཊྛཱནཾ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏོ གཙྪཏི, ཨེཝཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟེན ཝིདྷིནཱ གནྟབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨེཀོ ཨདུཏིཡོ གཙྪཏི ཨུཔཊྛིཏཱཡ སཏིཡཱ ཨསམྨུཊྛཱཡ ཨནྟོགཏེཧི ཨིནྡྲིཡེཧི ཨབཧིགཏེན མཱནསེན གཏཱགཏམགྒཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ. ཡསྨིཾ པདེསེ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ནིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ པདེསེ པཱསཱཎཾ ཝཱ ཝམྨིཀཾ ཝཱ རུཀྑཾ ཝཱ གཙྪཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ སནིམིཏྟཾ ཀརོཏི, སཱརམྨཎཾ ཀརོཏི. སནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ སཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ སབྷཱཝབྷཱཝཏོ ཨུཔལཀྑེཏི, ཝཎྞཏོཔི ལིངྒཏོཔི སཎྛཱནཏོཔི དིསཏོཔི ཨོཀཱསཏོཔི པརིཙྪེདཏོཔི སནྡྷིཏོ ཝིཝརཏོ ནིནྣཏོ ཐལཏོ སམནྟཏོ. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཀརོཏི ¶ , སཱུཔདྷཱརིཏཾ ཨུཔདྷཱརེཏི, སུཝཝཏྠིཏཾ ཝཝཏྠཔེཏི. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཀཏྭཱ སཱུཔདྷཱརིཏཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ སུཝཝཏྠིཏཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨེཀོ ཨདུཏིཡོ གཙྪཏི ཨུཔཊྛིཏཱཡ སཏིཡཱ ¶ ཨསམྨུཊྛཱཡ ཨནྟོགཏེཧི ཨིནྡྲིཡེཧི ཨབཧིགཏེན མཱནསེན གཏཱགཏམགྒཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ. སོ ཙངྐམནྟོཔི ཏབྦྷཱགིཡཉྙེཝ ཙངྐམཾ ཨདྷིཊྛཱཏི. ནིསཱིདནྟོཔི ཏབྦྷཱགིཡཉྙེཝ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏི.

‘‘སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔལཀྑཎཱ ཀིམཏྠིཡཱ ཀིམཱནིསཾསཱཏི? སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔལཀྑཎཱ ཨསམྨོཧཏྠཱ ཨསམྨོཧཱནིསཾསཱ. ཨེཀཱདསཝིདྷེན ནིམིཏྟགྒཱཧོ ཀིམཏྠིཡོ ཀིམཱནིསཾསོཏི? ཨེཀཱདསཝིདྷེན ནིམིཏྟགྒཱཧོ ཨུཔནིབནྡྷནཏྠོ ཨུཔནིབནྡྷནཱནིསཾསོ. གཏཱགཏམགྒཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཀིམཏྠིཡཱ ཀིམཱནིསཾསཱཏི? གཏཱགཏམགྒཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཝཱིཐིསམྤཊིཔཱདནཏྠཱ ཝཱིཐིསམྤཊིཔཱདནཱནིསཾསཱ.

‘‘སོ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱི རཏནསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནོ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཨུཔནིབནྡྷཏི ‘ཨདྡྷཱ ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཛརཱམརཎམྷཱ པརིམུཙྩིསྶཱམཱི’ཏི. སོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏསྶཱདྷིགཏཾ ཧོཏི རཱུཔཱཝཙརཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ དིབྦོ ཙ ཝིཧཱརོ བྷཱཝནཱམཡཉྩ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ’’ནྟི.

༡༠༦. ཏསྨཱ ཡོ ཙིཏྟསཉྙཏྟཏྠཱཡ སིཝཐིཀདསྶནཾ གཙྪཏི, སོ གྷཎྜིཾ པཧརིཏྭཱ གཎཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱཔི གཙྪཏུ. ཀམྨཊྛཱནསཱིསེན པན གཙྪནྟེན ཨེཀཀེན ཨདུཏིཡེན མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ ཨཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏཾ མནསིཀརོནྟེནེཝ སུསཱནེ སོཎཱདིཔརིསྶཡཝིནོདནཏྠཾ ཀཏྟརདཎྜཾ ཝཱ ཡཊྛིཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ, སཱུཔཊྛིཏ བྷཱཝསམྤཱདནེན ཨསམྨུཊྛཾ སཏིཾ ཀཏྭཱ, མནཙྪཊྛཱནཉྩ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨནྟོགཏབྷཱཝསམྤཱདནཏོ ཨབཧིགཏམནེན ཧུཏྭཱ གནྟབྦཾ.

ཝིཧཱརཏོ ནིཀྑམནྟེནེཝ ཨསུཀདིསཱཡ ཨསུཀདྭཱརེན ནིཀྑནྟོམྷཱིཏི དྭཱརཾ སལླཀྑེཏབྦཾ. ཏཏོ ཡེན མགྒེན གཙྪཏི, སོ མགྒོ ཝཝཏྠཔེཏབྦོ, ཨཡཾ མགྒོ པཱཙིནདིསཱབྷིམུཁོ ཝཱ གཙྪཏི, པཙྪིམཨུཏྟརདཀྑིཎདིསཱབྷིམུཁོ ཝཱ ཝིདིསཱབྷིམུཁོཝཱཏི. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཝཱམཏོ གཙྪཏི, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ དཀྑིཎཏོ, ཨིམསྨིཾ ཙསྶ ཋཱནེ པཱསཱཎོ ¶ ¶ , ཨིམསྨིཾ ཝམྨིཀོ, ཨིམསྨིཾ རུཀྑོ, ཨིམསྨིཾ གཙྪོ, ཨིམསྨིཾ ལཏཱཏི. ཨེཝཾ གམནམགྒཾ ཝཝཏྠཔེནྟེན ནིམིཏྟཊྛཱནཾ གནྟབྦཾ. ནོ ཙ ཁོ པཊིཝཱཏཾ. པཊིཝཱཏཾ གཙྪནྟསྶ ཧི ཀུཎཔགནྡྷོ གྷཱནཾ པཧརིཏྭཱ མཏྠལུངྒཾ ཝཱ སངྑོབྷེཡྻ, ཨཱཧཱརཾ ཝཱ ཚཌྜཱཔེཡྻ, ཝིཔྤཊིསཱརཾ ཝཱ ཛནེཡྻ ‘‘ཨཱིདིསཾ ནཱམ ཀུཎཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི. ཏསྨཱ པཊིཝཱཏཾ ཝཛྫེཏྭཱ ཨནུཝཱཏཾ གནྟབྦཾ. སཙེ ཨནུཝཱཏམགྒེན ན སཀྐཱ ཧོཏི གནྟུཾ, ཨནྟརཱ པབྦཏོ ཝཱ པཔཱཏོ ཝཱ པཱསཱཎོ ཝཱ ཝཏི ཝཱ ཀཎྚཀཊྛཱནཾ ཝཱ ཨུདཀཾ ཝཱ ཙིཀྑལླཾ ཝཱ ཧོཏི, ཙཱིཝརཀཎྞེན ནཱསཾ པིདཧིཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨིདམསྶ གམནཝཏྟཾ.

༡༠༧. ཨེཝཾ གཏེན པན ན ཏཱཝ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨོལོཀེཏབྦཾ. དིསཱ ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ. ཨེཀསྨིཾ ཧི དིསཱབྷཱགེ ཋིཏསྶ ཨཱརམྨཎཉྩ ན ཝིབྷཱུཏཾ ཧུཏྭཱ ཁཱཡཏི, ཙིཏྟཉྩ ན ཀམྨནིཡཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཝཛྫེཏྭཱ ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཨཱརམྨཎཉྩ ཝིབྷཱུཏཾ ཧུཏྭཱ ཁཱཡཏི, ཙིཏྟཉྩ ཀམྨནིཡཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ཋཱཏབྦཾ. པཊིཝཱཏཱནུཝཱཏཉྩ པཧཱཏབྦཾ. པཊིཝཱཏེ ཋིཏསྶ ཧི ཀུཎཔགནྡྷེན ཨུབྦཱལ༹ྷསྶ ཙིཏྟཾ ཝིདྷཱཝཏི. ཨནུཝཱཏེ ཋིཏསྶ སཙེ ཏཏྠ ཨདྷིཝཏྠཱ ཨམནུསྶཱ ཧོནྟི, ཏེ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨནཏྠཾ ཀརོནྟི. ཏསྨཱ ཨཱིསཀཾ ཨུཀྐམྨ ནཱཏིཨནུཝཱཏེ ཋཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཏིཊྛམཱནེནཱཔི ནཱཏིདཱུརེ ནཱཙྩཱསནྣེ ནཱནུཔཱདཾ ནཱནུསཱིསཾ ཋཱཏབྦཾ. ཨཏིདཱུརེ ཋིཏསྶ ཧི ཨཱརམྨཎཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཧོཏི. ཨཙྩཱསནྣེ བྷཡམུཔྤཛྫཏི. ཨནུཔཱདཾ ཝཱ ཨནུསཱིསཾ ཝཱ ཋིཏསྶ སབྦཾ ཨསུབྷཾ སམཾ ན པཉྙཱཡཏི. ཏསྨཱ ནཱཏིདཱུརེ ནཱཙྩཱསནྣེ ཨོལོཀེནྟསྶ ཕཱསུཀཊྛཱནེ སརཱིརཝེམཛ྄ཛྷབྷཱགེ ཋཱཏབྦཾ.

༡༠༨. ཨེཝཾ ཋིཏེན ‘‘ཏསྨིཾ པདེསེ པཱསཱཎཾ ཝཱ…པེ… ལཏཾ ཝཱ སནིམིཏྟཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནི སམནྟཱ ནིམིཏྟཱནི ཨུཔལཀྑེཏབྦཱནི. ཏཏྲིདཾ ཨུཔལཀྑཎཝིདྷཱནཾ, སཙེ ཏསྶ ནིམིཏྟསྶ སམནྟཱ ཙཀྑུཔཐེ པཱསཱཎོ ཧོཏི, སོ ‘‘ཨཡཾ པཱསཱཎོ ཨུཙྩོ ཝཱ ནཱིཙོ ཝཱ ཁུདྡཀོ ཝཱ མཧནྟོ ཝཱ ཏམྦོ ཝཱ ཀཱལོ༹ ཝཱ སེཏོ ཝཱ དཱིགྷོ ཝཱ པརིམཎྜལོ ཝཱ’’ཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦོ. ཏཏོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཨཡཾ པཱསཱཎོ ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ, ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨཡཾ པཱསཱཎོ’’ཏི སལླཀྑེཏབྦཾ. སཙེ ཝམྨིཀོ ཧོཏི, སོཔི ‘‘ཨུཙྩོ ཝཱ ནཱིཙོ ཝཱ ཁུདྡཀོ ¶ ཝཱ མཧནྟོ ཝཱ ཏམྦོ ཝཱ ཀཱལོ༹ ཝཱ སེཏོ ཝཱ དཱིགྷོ ཝཱ པརིམཎྜལོ ཝཱ’’ཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦོ. ཏཏོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཨཡཾ ཝམྨིཀོ ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟ’’ནྟི སལླཀྑེཏབྦཾ. སཙེ རུཀྑོ ཧོཏི, སོཔི ‘‘ཨསྶཏྠོ ཝཱ ནིགྲོདྷོ ཝཱ ཀཙྪཀོ ཝཱ ཀཔཱིཏནོ ཝཱ ཨུཙྩོ ཝཱ ནཱིཙོ ཝཱ ཁུདྡཀོ ¶ ཝཱ མཧནྟོ ཝཱ ཏམྦོ ཝཱ ཀཱལོ༹ ཝཱ སེཏོ ཝཱ’’ཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦོ. ཏཏོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཨཡཾ རུཀྑོ ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟ’’ནྟི སལླཀྑེཏབྦཾ. སཙེ གཙྪོ ཧོཏི, སོཔི ‘‘སིནྡིཝཱ ཀརམནྡོ ཝཱ ཀཎཝཱིརོ ཝཱ ཀུརཎྜཀོ ཝཱ ཨུཙྩོ ཝཱ ནཱིཙོ ཝཱ ཁུདྡཀོ ཝཱ མཧནྟོ ཝཱ’’ཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦོ. ཏཏོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཨཡཾ གཙྪོ ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟ’’ནྟི སལླཀྑེཏབྦཾ. སཙེ ལཏཱ ཧོཏི, སཱཔི ‘‘ལཱབུ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཱི ཝཱ སཱམཱ ཝཱ ཀཱལ༹ཝལླི ཝཱ པཱུཏིལཏཱ ཝཱ’’ཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ. ཏཏོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཨཡཾ ལཏཱ ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ, ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨཡཾ ལཏཱ’’ཏི སལླཀྑེཏབྦཾ.

༡༠༩. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ སནིམིཏྟཾ ཀརོཏི སཱརམྨཎཾ ཀརོཏཱིཏི, ཏཾ ཨིདྷེཝ ཨནྟོགདྷཾ. པུནཔྤུནཾ ཝཝཏྠཔེནྟོ ཧི སནིམིཏྟཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཨཡཾ པཱསཱཎོ ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ, ཨིདཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨཡཾ པཱསཱཎོཏི ཨེཝཾ དྭེ དྭེ སམཱསེཏྭཱ སམཱསེཏྭཱ ཝཝཏྠཔེནྟོ སཱརམྨཎཾ ཀརོཏི ནཱམ.

ཨེཝཾ སནིམིཏྟཾ སཱརམྨཎཉྩ ཀཏྭཱ པན སབྷཱཝབྷཱཝཏོ ཝཝཏྠཔེཏཱིཏི ཝུཏྟཏྟཱ ཡྭཱསྶ སབྷཱཝབྷཱཝོ ཨནཉྙསཱདྷཱརཎོ ཨཏྟནིཡོ ཨུདྡྷུམཱཏཀབྷཱཝོ, ཏེན མནསིཀཱཏབྦཾ. ཝཎིཏཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀནྟི ཨེཝཾ སབྷཱཝེན སརསེན ཝཝཏྠཔེཏབྦནྟི ཨཏྠོ.

༡༡༠. ཨེཝཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཝཎྞཏོཔི ལིངྒཏོཔི སཎྛཱནཏོཔི དིསཏོཔི ཨོཀཱསཏོཔི པརིཙྪེདཏོཔཱིཏི ཚབྦིདྷེན ནིམིཏྟཾ གཧེཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཏེན ཧི ཡོགིནཱ ཨིདཾ སརཱིརཾ ཀཱལ༹སྶ ཝཱ ཨོདཱཏསྶ ཝཱ མངྒུརཙྪཝིནོ ཝཱཏི ཝཎྞཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ལིངྒཏོ པན ཨིཏྠིལིངྒཾ ཝཱ པུརིསལིངྒཾ ཝཱཏི ཨཝཝཏྠཔེཏྭཱ པཋམཝཡེ ཝཱ མཛ྄ཛྷིམཝཡེ ཝཱ པཙྪིམཝཡེ ཝཱ ཋིཏསྶ ཨིདཾ སརཱིརནྟི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. སཎྛཱནཏོ ཨུདྡྷུམཱཏཀསྶ ¶ སཎྛཱནཝསེནེཝ ཨིདམསྶ སཱིསསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ གཱིཝཱསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ ཧཏྠསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ ཨུདརསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ ནཱབྷིསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ ཀཊིསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ ཨཱུརུསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ ཛངྒྷཱསཎྛཱནཾ, ཨིདཾ པཱདསཎྛཱནནྟི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. དིསཏོ པན ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ དྭེ དིསཱ ནཱབྷིཡཱ ཨདྷོ ཧེཊྛིམདིསཱ ཨུདྡྷཾ ཨུཔརིམདིསཱཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ ཨཧཾ ཨིམིསྶཱ དིསཱཡ ཋིཏོ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨིམིསྶཱཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨོཀཱསཏོ པན ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཧཏྠཱ, ཨིམསྨིཾ པཱདཱ, ཨིམསྨིཾ སཱིསཾ, ཨིམསྨིཾ མཛ྄ཛྷིམཀཱཡོ ཋིཏོཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ ཨོཀཱསེ ཋིཏོ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨིམསྨིནྟི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. པརིཙྪེདཏོ ཨིདཾ ¶ སརཱིརཾ ཨདྷོ པཱདཏལེན ཨུཔརི ཀེསམཏྠཀེན ཏིརིཡཾ ཏཙེན པརིཙྪིནྣཾ, ཡཐཱཔརིཙྪིནྣེ ཙ ཋཱནེ དྭཏྟིཾསཀུཎཔབྷརིཏམེཝཱཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ ཨཡམསྶ ཧཏྠཔརིཙྪེདོ, ཨཡཾ པཱདཔརིཙྪེདོ, ཨཡཾ སཱིསཔརིཙྪེདོ, ཨཡཾ མཛ྄ཛྷིམཀཱཡཔརིཙྪེདོཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཡཏྟཀཾ ཝཱ པན ཋཱནཾ གཎྷཏི, ཏཏྟཀམེཝ ཨིདཾ ཨཱིདིསཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀནྟི པརིཙྪིནྡིཏབྦཾ. པུརིསསྶ པན ཨིཏྠིསརཱིརཾ ཨིཏྠིཡཱ ཝཱ པུརིསསརཱིརཾ ན ཝཊྚཏི. ཝིསབྷཱགེ སརཱིརེ ཨཱརམྨཎཾ ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཝིཔྥནྡནསྶེཝ པཙྩཡོ ཧོཏི. ‘‘ཨུགྒྷཱཊིཏཱཔི ཧི ཨིཏྠཱི པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༥༥) མཛ྄ཛྷིམཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ སབྷཱགསརཱིརེཡེཝ ཨེཝཾ ཚབྦིདྷེན ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ.

༡༡༡. ཡོ པན པུརིམབུདྡྷཱནཾ སནྟིཀེ ཨཱསེཝིཏཀམྨཊྛཱནོ པརིཧཏདྷུཏངྒོ པརིམདྡིཏམཧཱབྷཱུཏོ པརིགྒཧིཏསངྑཱརོ ཝཝཏྠཱཔིཏནཱམརཱུཔོ ཨུགྒྷཱཊིཏསཏྟསཉྙོ ཀཏསམཎདྷམྨོ ཝཱསིཏཝཱསནོ བྷཱཝིཏབྷཱཝནོ སབཱིཛོ ཉཱཎུཏྟརོ ཨཔྤཀིལེསོ ཀུལཔུཏྟོ, ཏསྶ ཨོལོཀིཏོལོཀིཏཊྛཱནེཡེཝ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཏི. ནོ ཙེ ཨེཝཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཐེཝཾ ཚབྦིདྷེན ནིམིཏྟཾ གཎྷཏོ ཨུཔཊྛཱཏི. ཡསྶ པན ཨེཝམྤི ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཏེན སནྡྷིཏོ ཝིཝརཏོ ནིནྣཏོ ཐལཏོ སམནྟཏོཏི པུནཔི པཉྩཝིདྷེན ནིམིཏྟཾ གཧེཏབྦཾ.

༡༡༢. ཏཏྠ སནྡྷིཏོཏི ཨསཱིཏིསཏསནྡྷིཏོ. ཨུདྡྷུམཱཏཀེ པན ཀཐཾ ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཡོ ཝཝཏྠཔེསྶཏི. ཏསྨཱནེན ཏཡོ དཀྑིཎཧཏྠསནྡྷཱི, ཏཡོ ཝཱམཧཏྠསནྡྷཱི, ཏཡོ དཀྑིཎཔཱདསནྡྷཱི, ཏཡོ ཝཱམཔཱདསནྡྷཱི ¶ , ཨེཀོ གཱིཝསནྡྷི, ཨེཀོ ཀཊིསནྡྷཱིཏི ཨེཝཾ ཙུདྡསམཧཱསནྡྷིཝསེན སནྡྷིཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཝིཝརཏོཏི ཝིཝརཾ ནཱམ ཧཏྠནྟརཾ པཱདནྟརཾ ཨུདརནྟརཾ ཀཎྞནྟརནྟི ཨེཝཾ ཝིཝརཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨཀྑཱིནམྤི ནིམྨཱིལིཏབྷཱཝོ ཝཱ ཨུམྨཱིལིཏབྷཱཝོ ཝཱ མུཁསྶ ཙ པིཧིཏབྷཱཝོ ཝཱ ཝིཝཊབྷཱཝོ ཝཱ ཝཝཏྠཔེཏབྦོ. ནིནྣཏོཏི ཡཾ སརཱིརེ ནིནྣཊྛཱནཾ ཨཀྑིཀཱུཔོ ཝཱ ཨནྟོམུཁཾ ཝཱ གལཝཱཊཀོ ཝཱ, ཏཾ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ ཨཧཾ ནིནྣེ ཋིཏོ སརཱིརཾ ཨུནྣཏེཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཐལཏོཏི ཡཾ སརཱིརེ ཨུནྣཏཊྛཱནཾ ཛཎྞུཀཾ ཝཱ ཨུརོ ཝཱ ནལཱཊཾ ཝཱ, ཏཾ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ ཨཧཾ ཐལེ ཋིཏོ སརཱིརཾ ནིནྣེཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. སམནྟཏོཏི སབྦཾ སརཱིརཾ སམནྟཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. སཀལསརཱིརེ ཉཱཎཾ ཙཱརེཏྭཱ ཡཾ ཋཱནཾ ཝིབྷཱུཏཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏཏྠ ‘‘ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀ’’ནྟི ཙིཏྟཾ ཋཔེཏབྦཾ. སཙེ ཨེཝམྤི ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཨུདརཔརིཡོསཱནཾ ཨཏིརེཀཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ‘‘ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀ’’ནྟི ཙིཏྟཾ ཋཔེཏབྦཾ.

༡༡༣. ཨིདཱནི ¶ ‘‘སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཀརོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ –

ཏེན ཡོགིནཱ ཏསྨིཾ སརཱིརེ ཡཐཱཝུཏྟནིམིཏྟགྒཱཧཝསེན སུཊྛུ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ. སཏིཾ སཱུཔཊྛིཏཾ ཀཏྭཱ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ. ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཀརོནྟེན སཱདྷུཀཾ ཨུཔདྷཱརེཏབྦཉྩེཝ ཝཝཏྠཔེཏབྦཉྩ. སརཱིརཏོ ནཱཏིདཱུརེ ནཱཙྩཱསནྣེ པདེསེ ཋིཏེན ཝཱ ནིསིནྣེན ཝཱ ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀེཏྭཱ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦཾ. ‘‘ཨུདྡྷུམཱཏཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི སཏཀྑཏྟུཾ སཧསྶཀྑཏྟུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀེཏབྦཾ, ནིམྨཱིལེཏྭཱ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ. ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཀརོནྟསྶ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི. ཀདཱ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི? ཡདཱ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟསྶ ནིམྨཱིལེཏྭཱ ཨཱཝཛྫེནྟསྶ ཙ ཨེཀསདིསཾ ཧུཏྭཱ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི, ཏདཱ སུགྒཧིཏཾ ནཱམ ཧོཏི.

སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨེཝཾ སུགྒཧིཏཾ ཀཏྭཱ སཱུཔདྷཱརིཏཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ སུཝཝཏྠིཏཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ སཙེ ཏཏྠེཝ བྷཱཝནཱཔརིཡོསཱནཾ པཏྟུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཐཱནེན ཨཱགམནཀཱལེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨེཀཀེན ཨདུཏིཡེན ཏདེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟེན སཱུཔཊྛིཏཾ སཏིཾ ཀཏྭཱ ཨནྟོགཏེཧི ¶ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨབཧིགཏེན མཱནསེན ཨཏྟནོ སེནཱསནམེཝ གནྟབྦཾ.

སུསཱནཱ ནིཀྑམནྟེནེཝ ཙ ཨཱགམནམགྒོ ཝཝཏྠཔེཏབྦོ, ཡེན མགྒེན ནིཀྑནྟོསྨི, ཨཡཾ མགྒོ པཱཙཱིནདིསཱབྷིམུཁོ ཝཱ གཙྪཏི, པཙྪིམཨུཏྟརདཀྑིཎདིསཱབྷིམུཁོ ཝཱ གཙྪཏི, ཝིདིསཱབྷིམུཁོ ཝཱ གཙྪཏི. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཝཱམཏོ གཙྪཏི, ཨིམསྨིཾ དཀྑིཎཏོ, ཨིམསྨིཾ ཙསྶ ཋཱནེ པཱསཱཎོ, ཨིམསྨིཾ ཝམྨིཀོ, ཨིམསྨིཾ རུཀྑོ, ཨིམསྨིཾ གཙྪོ, ཨིམསྨིཾ ལཏཱཏི ཨེཝཾ ཨཱགམནམགྒཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨཱགཏེན ཙངྐམནྟེནཱཔི ཏབྦྷཱགིཡོཝ ཙངྐམོ ཨདྷིཊྛཱཏབྦོ, ཨསུབྷནིམིཏྟདིསཱབྷིམུཁེ བྷཱུམིཔྤདེསེ ཙངྐམིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ནིསཱིདནྟེན ཨཱསནམྤི ཏབྦྷཱགིཡམེཝ པཉྙཔེཏབྦཾ. སཙེ པན ཏསྶཾ དིསཱཡཾ སོབྦྷོ ཝཱ པཔཱཏོ ཝཱ རུཀྑོ ཝཱ ཝཏི ཝཱ ཀལལཾ ཝཱ ཧོཏི, ན སཀྐཱ ཏཾདིསཱབྷིམུཁེ བྷཱུམིཔྤདེསེ ཙངྐམིཏུཾ, ཨཱསནམྤི ཨནོཀཱསཏྟཱ ན སཀྐཱ པཉྙཔེཏུཾ. ཏཾ དིསཾ ཨནཔལོཀེནྟེནཱཔི ཨོཀཱསཱནུརཱུཔེ ཋཱནེ ཙངྐམིཏབྦཉྩེཝ ནིསཱིདིཏབྦཉྩ. ཙིཏྟཾ པན ཏཾདིསཱབྷིམུཁཾཡེཝ ཀཱཏབྦཾ.

༡༡༤. ཨིདཱནི ‘‘སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔལཀྑཎཱ ཀིམཏྠིཡཱ’’ཏིཨཱདིཔཉྷཱནཾ ‘‘ཨསམྨོཧཏྠཱ’’ཏིཨཱདིཝིསྶཛྫནེ ¶ ཨཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡསྶ ཧི ཨཝེལཱཡཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀནིམིཏྟཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔལཀྑཎཾ ཀཏྭཱ ནིམིཏྟགྒཧཎཏྠཾ ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟསྶེཝ ཏཾ མཏསརཱིརཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཋིཏཾ ཝིཡ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརམཱནཾ ཝིཡ ཨནུབནྡྷམཱནཾ ཝིཡ ཙ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, སོ ཏཾ བཱིབྷཙྪཾ བྷེརཝཱརམྨཎཾ དིསྭཱ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ ཧོཏི, བྷཡཾ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ལོམཧཾསཾ པཱཔུཎཱཏི. པཱལི༹ཡཾ ཧི ཝིབྷཏྟཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎེསུ ཨཉྙཾ ཨེཝརཱུཔཾ བྷེརཝཱརམྨཎཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨིམསྨིཾ ཧི ཀམྨཊྛཱནེ ཛྷཱནཝིབྦྷནྟཀོ ནཱམ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨཏིབྷེརཝཏྟཱ ཀམྨཊྛཱནསྶ. ཏསྨཱ ཏེན ཡོགིནཱ སནྠམྦྷེཏྭཱ སཏིཾ སཱུཔཊྛིཏཾ ཀཏྭཱ མཏསརཱིརཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨནུབནྡྷནཀཾ ནཱམ ནཏྠི. སཙེ ཧི སོ ‘‘ཨེཏསྶ སམཱིཔེ ཋིཏོ པཱསཱཎོ ཝཱ ལཏཱ ཝཱ ཨཱགཙྪེཡྻ, སརཱིརམྤི ཨཱགཙྪེཡྻ. ཡཐཱ པན སོ པཱསཱཎོ ཝཱ ལཏཱ ཝཱ ནཱགཙྪཏི, ཨེཝཾ སརཱིརམྤི ནཱགཙྪཏི. ཨཡཾ པན ཏུཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརོ སཉྙཛོ སཉྙཱསམྦྷཝོ, ཀམྨཊྛཱནཾ ¶ ཏེ ཨཛྫ ཨུཔཊྛིཏཾ, མཱ བྷཱཡི བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཏཱསཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཧཱསཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ ཙིཏྟཾ སཉྩརཱཔེཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཝིསེསམདྷིགཙྪཏི. ཨིདམེཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔལཀྑཎཱ ཨསམྨོཧཏྠཱ’’ཏི.

ཨེཀཱདསཝིདྷེན པན ནིམིཏྟགྒཱཧཾ སམྤཱདེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུཔནིབནྡྷཏི. ཏསྶ ཧི ཙཀྑཱུནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀནཔཙྩཡཱ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨིཾ མཱནསཾ ཙཱརེནྟསྶ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏྠ མཱནསཾ ཙཱརེནྟོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཔྤནཱཡཾ ཋཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀརོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀཱདསཝིདྷེན ནིམིཏྟགྒཱཧོ ཨུཔནིབནྡྷནཏྠོ’’ཏི.

༡༡༥. གཏཱགཏམགྒཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཝཱིཐིསམྤཊིཔཱདནཏྠཱཏི ཨེཏྠ པན ཡཱ གཏམགྒསྶ ཙ ཨཱགཏམགྒསྶ ཙ པཙྩཝེཀྑཎཱ ཝུཏྟཱ, སཱ ཀམྨཊྛཱནཝཱིཐིཡཱ སམྤཊིཔཱདནཏྠཱཏི ཨཏྠོ. སཙེ ཧི ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཀེཙི ཨཛྫ, བྷནྟེ, ཀཏིམཱིཏི དིཝསཾ ཝཱ པུཙྪནྟི, པཉྷཾ ཝཱ པུཙྪནྟི, པཊིསནྠཱརཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཨཧཾ ཀམྨཊྛཱནིཀོཏི ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེན གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. དིཝསོ ཀཐེཏབྦོ, པཉྷོ ཝིསྶཛྫེཏབྦོ. སཙེ ན ཛཱནཱཏི, ན ཛཱནཱམཱིཏི ཝཏྟབྦཾ. དྷམྨིཀོ པཊིསནྠཱརོ ཀཱཏབྦོ. ཏསྶེཝཾ ཀརོནྟསྶ ཨུགྒཧིཏཾ ཏརུཎནིམིཏྟཾ ནསྶཏི. ཏསྨིཾ ནསྶནྟེཔི དིཝསཾ པུཊྛེན ཀཐེཏབྦམེཝ. པཉྷཾ ཨཛཱནནྟེན ན ཛཱནཱམཱིཏི ཝཏྟབྦཾ. ཛཱནནྟེན ཨེཀདེསེན ཀཐེཏུམྤི ཝཊྚཏི, པཊིསནྠཱརོཔི ཀཱཏབྦོ. ཨཱགནྟུཀཾ ¶ པན བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཨཱགནྟུཀཔཊིསནྠཱརོ ཀཱཏབྦོཝ. ཨཝསེསཱནིཔི ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟབོདྷིཡངྒཎཝཏྟཨུཔོསཐཱགཱརཝཏྟབྷོཛནསཱལཱཛནྟཱགྷརཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཨཱགནྟུཀགམིཀཝཏྟཱདཱིནི སབྦཱནི ཁནྡྷཀཝཏྟཱནི པཱུརེཏབྦཱནེཝ. ཏསྶ ཏཱནི པཱུརེནྟསྶཱཔི ཏཾ ཏརུཎནིམིཏྟཾ ནསྶཏི, པུན གནྟྭཱ ནིམིཏྟཾ གཎྷིསྶཱམཱིཏི གནྟུཀཱམསྶཱཔི ཨམནུསྶེཧི ཝཱ ཝཱལ༹མིགེཧི ཝཱ ཨདྷིཊྛིཏཏྟཱ སུསཱནམྤི གནྟུཾ ན སཀྐཱ ཧོཏི, ནིམིཏྟཾ ཝཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཧི ཨེཀམེཝ ཝཱ དྭེ ཝཱ དིཝསེ ཋཏྭཱ ཝིནཱིལཀཱདིབྷཱཝཾ གཙྪཏི. སབྦཀམྨཊྛཱནེསུ ཨེཏེན སམཾ དུལླབྷཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ནཊྛེ ནིམིཏྟེ ཏེན བྷིཀྑུནཱ རཏྟིཊྛཱནེ ཝཱ དིཝཱཋཱནེ ཝཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཧཾ ཨིམིནཱ ནཱམ དྭཱརེན ཝིཧཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨསུཀདིསཱབྷིམུཁཾ མགྒཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ ཨསུཀསྨིཾ ¶ ནཱམ ཋཱནེ ཝཱམཾ གཎྷི, ཨསུཀསྨིཾ དཀྑིཎཾ. ཏསྶ ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ པཱསཱཎོ, ཨསུཀསྨིཾ ཝམྨིཀརུཀྑགཙྪལཏཱནམཉྙཏརཾ. སོཧཾ ཏེན མགྒེན གནྟྭཱ ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེ ཨསུབྷཾ ཨདྡསཾ. ཏཏྠ ཨསུཀདིསཱབྷིམུཁོ ཋཏྭཱ ཨེཝཉྩེཝཉྩ སམནྟཱ ནིམིཏྟཱནི སལླཀྑེཏྭཱ ཨེཝཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨསུཀདིསཱཡ སུསཱནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཝརཱུཔེན ནཱམ མགྒེན ཨིདཉྩིདཉྩ ཀརོནྟོ ཨཱགནྟྭཱ ཨིདྷ ནིསིནྣོཏི ཨེཝཾ ཡཱཝ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནཾ, ཏཱཝ གཏཱགཏམགྒོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦོ. ཏསྶེཝཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, པུརཏོ ནིཀྑིཏྟཾ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. ཀམྨཊྛཱནཾ པུརིམཱཀཱརེནེཝ ཝཱིཐིཾ པཊིཔཛྫཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘གཏཱགཏམགྒཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཝཱིཐིསམྤཊིཔཱདནཏྠཱ’’ཏི.

༡༡༦. ཨིདཱནི ཨཱནིསཾསདསྶཱཝཱི རཏནསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནོ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཨུཔནིབནྡྷཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨུདྡྷུམཱཏཀཔཊིཀྐཱུལེ མཱནསཾ ཙཱརེཏྭཱ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཛརཱམརཎམྷཱ པརིམུཙྩིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིནཱ བྷཝིཏབྦཾ.

ཡཐཱ པན དུགྒཏོ པུརིསོ མཧགྒྷཾ མཎིརཏནཾ ལབྷིཏྭཱ དུལླབྷཾ ཝཏ མེ ལདྡྷནྟི ཏསྨིཾ རཏནསཉྙཱི ཧུཏྭཱ གཱརཝཾ ཛནེཏྭཱ ཝིཔུལེན པེམེན སམྤིཡཱཡམཱནོ ཏཾ རཀྑེཡྻ, ཨེཝམེཝ ‘‘དུལླབྷཾ མེ ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ལདྡྷཾ དུགྒཏསྶ མཧགྒྷམཎིརཏནསདིསཾ. ཙཏུདྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀོ ཧི ཨཏྟནོ ཙཏྟཱརོ མཧཱབྷཱུཏེ པརིགྒཎྷཱཏི, ཨཱནཱཔཱནཀམྨཊྛཱནིཀོ ཨཏྟནོ ནཱསིཀཝཱཏཾ པརིགྒཎྷཱཏི, ཀསིཎཀམྨཊྛཱནིཀོ ཀསིཎཾ ཀཏྭཱ ཡཐཱསུཁཾ བྷཱཝེཏི, ཨེཝཾ ཨིཏརཱནི ཀམྨཊྛཱནཱནི ¶ སུལབྷཱནི. ‘ཨིདཾ པན ཨེཀམེཝ ཝཱ དྭེ ཝཱ དིཝསེ ཏིཊྛཏི, ཏཏོ པརཾ ཝིནཱིལཀཱདིབྷཱཝཾ པཱཔུཎཱཏཱི’ཏི ནཏྠི ཨིཏོ དུལླབྷཏར’’ནྟི ཏསྨིཾ རཏནསཉྙིནཱ ཧུཏྭཱ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནེན ཏཾ ནིམིཏྟཾ རཀྑིཏབྦཾ. རཏྟིཊྛཱནེ ཙ དིཝཱཋཱནེ ཙ ‘‘ཨུདྡྷུམཱཏཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི ཏཏྠ པུནཔྤུནཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔནིབནྡྷིཏབྦཾ. པུནཔྤུནཾ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ, མནསིཀཱཏབྦཾ. ཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཀཱཏབྦཾ.

༡༡༧. ཏསྶེཝཾ ཀརོཏོ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏྲིདཾ ནིམིཏྟདྭཡསྶ ནཱནཱཀརཎཾ, ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ཝིརཱུཔཾ བཱིབྷཙྪཾ བྷེརཝདསྶནཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི ¶ . པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པན ཡཱཝདཏྠཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ནིཔནྣོ ཐཱུལངྒཔཙྩངྒཔུརིསོ ཝིཡ. ཏསྶ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཔཊིལཱབྷསམཀཱལམེཝ བཧིདྡྷཱ ཀཱམཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ཝིཀྑམྦྷནཝསེན ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི. ཨནུནཡཔྤཧཱནེནེཝ ཙསྶ ལོཧིཏཔྤཧཱནེན པུབྦོ ཝིཡ བྱཱཔཱདོཔི པཧཱིཡཏི. ཏཐཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱཡ ཐིནམིདྡྷཾ, ཨཝིཔྤཊིསཱརཀརསནྟདྷམྨཱནུཡོགཝསེན ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ, ཨདྷིགཏཝིསེསསྶ པཙྩཀྑཏཱཡ པཊིཔཏྟིདེསཀེ སཏྠརི པཊིཔཏྟིཡཾ པཊིཔཏྟིཕལེ ཙ ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིཡཏཱིཏི པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི པཧཱིཡནྟི. ཏསྨིཉྙེཝ ཙ ནིམིཏྟེ ཙེཏསོ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎོ ཝིཏཀྐོ, ནིམིཏྟཱནུམཛྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནོ ཝིཙཱརོ, པཊིལདྡྷཝིསེསཱདྷིགམཔཙྩཡཱ པཱིཏི, པཱིཏིམནསྶ པསྶདྡྷིསམྦྷཝཏོ པསྶདྡྷི, ཏནྣིམིཏྟཾ སུཁཾ, སུཁིཏསྶ ཙིཏྟསམཱདྷིསམྦྷཝཏོ སུཁནིམིཏྟཱ ཨེཀགྒཏཱ ཙཱཏི ཛྷཱནངྒཱནི པཱཏུབྷཝནྟི. ཨེཝམསྶ པཋམཛ྄ཛྷཱནཔཊིབིམྦབྷཱུཏཾ ཨུཔཙཱརཛ྄ཛྷཱནམྤི ཏངྑཎཉྙེཝ ནིབྦཏྟཏི. ཨིཏོ པརཾ ཡཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨཔྤནཱ ཙེཝ ཝསིཔྤཏྟི ཙ, ཏཱཝ སབྦཾ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིནཱིལཀཱདིཀམྨཊྛཱནཱནི

༡༡༨. ཨིཏོ པརེསུ པན ཝིནཱིལཀཱདཱིསུཔི ཡཾ ཏཾ ‘‘ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨེཀོ ཨདུཏིཡོ གཙྪཏི ཨུཔཊྛིཏཱཡ སཏིཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན གམནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ལཀྑཎཾ ཝུཏྟཾ, ཏཾ སབྦཾ ‘‘ཝིནཱིལཀཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟོ, ཝིཔུབྦཀཾ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟོ’’ཏི ཨེཝཾ ཏསྶ ཏསྶ ཝསེན ཏཏྠ ཏཏྠ ཨུདྡྷུམཱཏཀཔདམཏྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཝིནིཙྪཡཱདྷིཔྤཱཡཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཡཾ ¶ པན ཝིསེསོ – ཝིནཱིལཀེ ‘‘ཝིནཱིལཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཝིནཱིལཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨུགྒཧནིམིཏྟཉྩེཏྠ ཀབརཀབརཝཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པན ཨུསྶདཝསེན ཨུཔཊྛཱཏི.

ཝིཔུབྦཀེ ‘‘ཝིཔུབྦཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཝིཔུབྦཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པནེཏྠ པགྒྷརནྟམིཝ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ནིཙྩལཾ སནྣིསིནྣཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི.

ཝིཙྪིདྡཀཾ ཡུདྡྷམཎྜལེ ཝཱ ཙོརཱཊཝིཡཾ ཝཱ སུསཱནེ ཝཱ ཡཏྠ རཱཛཱནོ ¶ ཙོརེ ཚིནྡཱཔེནྟི. ཨརཉྙེ ཝཱ པན སཱིཧབྱགྒྷེཧི ཚིནྣཔུརིསཊྛཱནེ ལབྦྷཏི. ཏསྨཱ ཏཐཱརཱུཔཾ ཋཱནཾ གནྟྭཱ སཙེ ནཱནཱདིསཱཡཾ པཏིཏམྤི ཨེཀཱཝཛྫནེན ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ཨཱགཙྪཏི, སཡཾ ཧཏྠེན ན པརཱམསིཏབྦཾ. པརཱམསནྟོ ཧི ཝིསྶཱསཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱརཱམིཀེན ཝཱ སམཎུདྡེསེན ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི ཨེཀཊྛཱནེ ཀཱརེཏབྦཾ. ཨལབྷནྟེན ཀཏྟརཡཊྛིཡཱ ཝཱ དཎྜཀེན ཝཱ ཨེཀངྒུལནྟརཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནཱམེཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨུཔནཱམེཏྭཱ ‘‘ཝིཙྪིདྡཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཝིཙྪིདྡཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཏཏྠ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ མཛ྄ཛྷེ ཚིདྡཾ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པན པརིཔུཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི.

ཝིཀྑཱཡིཏཀེ ཝིཀྑཱཡིཏཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཝིཀྑཱཡིཏཀཔཊིཀྐཱུལནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པནེཏྠ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཁཱཡིཏསདིསམེཝ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པརིཔུཎྞཾཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི.

ཝིཀྑིཏྟཀམྤི ཝིཙྪིདྡཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨངྒུལངྒུལནྟརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱ ཀཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཝིཀྑིཏྟཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཝིཀྑིཏྟཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཏྠ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པཱཀཊནྟརཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པན པརིཔུཎྞཾཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི.

ཧཏཝིཀྑིཏྟཀམྤི ཝིཙྪིདྡཀེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེསུཡེཝ ཋཱནེསུ ལབྦྷཏི. ཏསྨཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨངྒུལངྒུལནྟརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱ ཀཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཧཏཝིཀྑིཏྟཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཧཏཝིཀྑིཏྟཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པནེཏྠ པཉྙཱཡམཱནཾ པཧཱརམུཁཾ ཝིཡ ཧོཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པརིཔུཎྞམེཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི.

ལོཧིཏཀཾ ¶ ཡུདྡྷམཎྜལཱདཱིསུ ལདྡྷཔྤཧཱརཱནཾ ཧཏྠཔཱདཱདཱིསུ ཝཱ ཚིནྣེསུ བྷིནྣགཎྜཔཱིལ༹ཀཱདཱིནཾ ཝཱ མུཁཏོ པགྒྷརམཱནཀཱལེ ལབྦྷཏི. ཏསྨཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ལོཧིཏཀཔཊིཀྐཱུལཾ ལོཧིཏཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཏྠ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ཝཱཏཔྤཧཏཱ ཝིཡ རཏྟཔཊཱཀཱ ཙལམཱནཱཀཱརཾ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ པན སནྣིསིནྣཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི.

པུལ༹ཝཀཾ དྭཱིཧཏཱིཧཙྩཡེན ཀུཎཔསྶ ནཝཧི ཝཎམུཁེཧི ཀིམིརཱསིཔགྒྷརཎཀཱལེ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཏཾ སོཎསིངྒཱལམནུསྶགོམཧིཾསཧཏྠིཨསྶཨཛགརཱདཱིནཾ སརཱིརཔྤམཱཎམེཝ ཧུཏྭཱ སཱལིབྷཏྟརཱསི ཝིཡ ཏིཊྛཏི ¶ . ཏེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ‘‘པུལ༹ཝཀཔཊིཀྐཱུལཾ པུལ༹ཝཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཙཱུལ༹པིཎྜཔཱཏིཀཏིསྶཏྠེརསྶ ཧི ཀཱལ༹དཱིགྷཝཱཔིཡཱ ཨནྟོ ཧཏྠིཀུཎཔེ ནིམིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱསི. ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པནེཏྠ ཙལམཱནཾ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ སཱལིབྷཏྟཔིཎྜོ ཝིཡ སནྣིསིནྣཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི.

ཨཊྛིཀཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི པསྶེཡྻ སརཱིརཾ སིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏཾ ཨཊྛིསངྑལིཀཾ སམཾསལོཧིཏཾ ནཧཱརུསམྦནྡྷ’’ནྟིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༣.༡༥༤) ནཡེན ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཡཏྠ ཏཾ ནིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏཏྠ པུརིམནཡེནེཝ གནྟྭཱ སམནྟཱ པཱསཱཎཱདཱིནཾ ཝསེན སནིམིཏྟཾ སཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨིདཾ ཨཊྛིཀནྟི སབྷཱཝབྷཱཝཏོ ཨུཔལཀྑེཏྭཱ ཝཎྞཱདིཝསེན ཨེཀཱདསཧཱཀཱརེཧི ནིམིཏྟཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ.

༡༡༩. ཏཾ པན ཝཎྞཏོ སེཏནྟི ཨོལོཀེནྟསྶ ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཨོདཱཏཀསིཎསམྦྷེདོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཊྛིཀནྟི པཊིཀྐཱུལཝསེནེཝ ཨོལོཀེཏབྦཾ. ལིངྒནྟི ཨིདྷ ཧཏྠཱདཱིནཾ ནཱམཾ. ཏསྨཱ ཧཏྠཔཱདསཱིསཨུརབཱཧུཀཊིཨཱུརུཛངྒྷཱནཾ ཝསེན ལིངྒཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. དཱིགྷརསྶཝཊྚཙཏུརསྶཁུདྡཀམཧནྟཝསེན པན སཎྛཱནཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. དིསོཀཱསཱ ཝུཏྟནཡཱ ཨེཝ. ཏསྶ ཏསྶ ཨཊྛིནོ པརིཡནྟཝསེན པརིཙྪེདཏོ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཡདེཝེཏྠ པཱཀཊཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཔྤནཱ པཱཔུཎིཏབྦཱ. ཏསྶ ཏསྶ ཨཊྛིནོ ནིནྣཊྛཱནཐལཊྛཱནཝསེན པན ནིནྣཏོ ཙ ཐལཏོ ཙ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. པདེསཝསེནཱཔི ཨཧཾ ནིནྣེ ཋིཏོ, ཨཊྛི ཐལེ, ཨཧཾ ཐལེ, ཨཊྛི ནིནྣེཏིཔི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. དྭིནྣཾ པན ཨཊྛིཀཱནཾ གྷཊིཏགྷཊིཏཊྛཱནཝསེན སནྡྷིཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨཊྛིཀཱནཾཡེཝ ཨནྟརཝསེན ཝིཝརཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. སབྦཏྠེཝ པན ཉཱཎཾ ཙཱརེཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨིདམཊྛཱིཏི སམནྟཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཨེཝམྤི ནིམིཏྟེ ཨནུཔཊྛཧནྟེ ནལཱཊཊྛིམྷི ཙིཏྟཾ སཎྛཔེཏབྦཾ.

༡༢༠. ཡཐཱ ¶ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ ཨིདཾ ཨེཀཱདསཝིདྷེན ནིམིཏྟགྒཧཎཾ ཨིཏོ པུརིམེསུ པུལ༹ཝཀཱདཱིསུཔི ཡུཛྫམཱནཝསེན སལླཀྑེཏབྦཾ. ཨིདཉྩ པན ཀམྨཊྛཱནཾ སཀལཱཡཔི ཨཊྛིཀསངྑལིཀཱཡ ཨེཀསྨིམྤི ཨཊྛིཀེ སམྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཏེསུ ཡཏྠཀཏྠཙི ཨེཀཱདསཝིདྷེན ནིམིཏྟཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨཊྛིཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཨཊྛིཀཔཊིཀྐཱུལ’’ནྟི ¶ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨིདྷ ཨུགྒཧནིམིཏྟམྤི པཊིབྷཱགནིམིཏྟམྤི ཨེཀསདིསམེཝ ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨེཀསྨིཾ ཨཊྛིཀེ ཡུཏྟཾ. ཨཊྛིཀསངྑལིཀཱཡ པན ཨུགྒཧནིམིཏྟེ པཉྙཱཡམཱནེ ཝིཝརཏཱ. པཊིབྷཱགནིམིཏྟེ པརིཔུཎྞབྷཱཝོ ཡུཛྫཏི. ཨེཀཊྛིཀེཔི ཙ ཨུགྒཧནིམིཏྟེན བཱིབྷཙྪེན བྷཡཱནཀེན བྷཝིཏབྦཾ. པཊིབྷཱགནིམིཏྟེན པཱིཏིསོམནསྶཛནཀེན, ཨུཔཙཱརཱཝཧཏྟཱ.

ཨིམསྨིཾ ཧི ཨོཀཱསེ ཡཾ ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཾ, ཏཾ དྭཱརཾ དཏྭཱཝ ཝུཏྟཾ. ཏཐཱ ཧི ཏཏྠ ‘‘ཙཏཱུསུ བྲཧྨཝིཧཱརེསུ དསསུ ཙ ཨསུབྷེསུ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ ནཏྠི. བྲཧྨཝིཧཱརེསུ ཧི སཱིམསམྦྷེདོཡེཝ ནིམིཏྟཾ. དསསུ ཙ ཨསུབྷེསུ ནིབྦིཀཔྤཾ ཀཏྭཱ པཊིཀྐཱུལབྷཱཝེཡེཝ དིཊྛེ ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱཔི པུན ཨནནྟརམེཝ ‘‘དུཝིདྷཾ ཨིདྷ ནིམིཏྟཾ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ. ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ ཝིརཱུཔཾ བཱིབྷཙྪཾ བྷཡཱནཀཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཡཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ ཨཝོཙུམྷ, ཨིདམེཝེཏྠ ཡུཏྟཾ.

ཨཔིཙ མཧཱཏིསྶཏྠེརསྶ དནྟཊྛིཀམཏྟཱཝལོཀནེན སཀལིཏྠིསརཱིརསྶ ཨཊྛིསངྒྷཱཏབྷཱཝེན ཨུཔཊྛཱནཱདཱིནི ཙེཏྠ ནིདསྶནཱནཱིཏི.

ཨིཏི ཨསུབྷཱནི སུབྷགུཎོ, དསསཏལོཙནེན ཐུཏཀིཏྟི;

ཡཱནི ཨཝོཙ དསབལོ, ཨེཀེཀཛ྄ཛྷཱནཧེཏུནཱིཏི.

ཨེཝཾ ཏཱནི ཙ ཏེསཉྩ, བྷཱཝནཱནཡམིམཾ ཝིདིཏྭཱན;

ཏེསྭེཝ ཨཡཾ བྷིཡྻོ, པཀིཎྞཀཀཐཱཔི ཝིཉྙེཡྻཱ.

པཀིཎྞཀཀཐཱ

༡༢༡. ཨེཏེསུ ཧི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨདྷིགཏཛ྄ཛྷཱནོ སུཝིཀྑམྦྷིཏརཱགཏྟཱ ཝཱིཏརཱགོ ཝིཡ ནིལློལུཔྤཙཱརོ ¶ ཧོཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡྭཱཡཾ ཨསུབྷཔྤབྷེདོ ཝུཏྟོ, སོ སརཱིརསབྷཱཝཔྤཏྟིཝསེན ཙ རཱགཙརིཏབྷེདཝསེན ཙཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཚཝསརཱིརཾ ཧི པཊིཀྐཱུལབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫམཱནཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀསབྷཱཝཔྤཏྟཾ ཝཱ སིཡཱ, ཝིནཱིལཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརསབྷཱཝཔྤཏྟཾ. ཨིཏི ཡཱདིསཾ ཡཱདིསཾ སཀྐཱ ཧོཏི ལདྡྷུཾ, ཏཱདིསེ ཏཱདིསེ ཨུདྡྷུམཱཏཀཔཊིཀྐཱུལཾ ཝིནཱིལཀཔཊིཀྐཱུལནྟི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏབྦམེཝཱཏི སརཱིརསབྷཱཝཔྤཏྟིཝསེན དསདྷཱ ཨསུབྷཔྤབྷེདོ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཝིསེསཏོ ¶ ཙེཏྠ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ སརཱིརསཎྛཱནཝིཔཏྟིཔྤཀཱསནཏོ སཎྛཱནརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ཝིནཱིལཀཾ ཚཝིརཱགཝིཔཏྟིཔྤཀཱསནཏོ སརཱིརཝཎྞརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ཝིཔུབྦཀཾ ཀཱཡཝཎཔཊིབདྡྷསྶ དུགྒནྡྷབྷཱཝསྶ པཀཱསནཏོ མཱལཱགནྡྷཱདིཝསེན སམུཊྛཱཔིཏསརཱིརགནྡྷརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ཝིཙྪིདྡཀཾ ཨནྟོསུསིརབྷཱཝཔྤཀཱསནཏོ སརཱིརེ གྷནབྷཱཝརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ཝིཀྑཱཡིཏཀཾ མཾསུཔཙཡསམྤཏྟིཝིནཱསཔྤཀཱསནཏོ ཐནཱདཱིསུ སརཱིརཔྤདེསེསུ མཾསུཔཙཡརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ཝིཀྑིཏྟཀཾ ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ ཝིཀྑེཔཔྤཀཱསནཏོ ཨངྒཔཙྩངྒལཱིལཱརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ཧཏཝིཀྑིཏྟཀཾ སརཱིརསངྒྷཱཏབྷེདཝིཀཱརཔྤཀཱསནཏོ སརཱིརསངྒྷཱཏསམྤཏྟིརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏམཀྑིཏཔཊིཀྐཱུལབྷཱཝཔྤཀཱསནཏོ ཨལངྐཱརཛནིཏསོབྷརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. པུལ༹ཝཀཾ ཀཱཡསྶ ཨནེཀཀིམིཀུལསཱདྷཱརཎབྷཱཝཔྤཀཱསནཏོ ཀཱཡེ མམཏྟརཱགིནོ སཔྤཱཡཾ. ཨཊྛིཀཾ སརཱིརཊྛཱིནཾ པཊིཀྐཱུལབྷཱཝཔྤཀཱསནཏོ དནྟསམྤཏྟིརཱགིནོ སཔྤཱཡནྟི ཨེཝཾ རཱགཙརིཏབྷེདཝསེནཱཔི དསདྷཱ ཨསུབྷཔྤབྷེདོ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ པན དསཝིདྷེཔི ཨེཏསྨིཾ ཨསུབྷེ སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨཔརིསཎྛིཏཛལཱཡ སཱིགྷསོཏཱཡ ནདིཡཱ ཨརིཏྟབལེནེཝ ནཱཝཱ ཏིཊྛཏི, ཝིནཱ ཨརིཏྟེན ན སཀྐཱ ཋཔེཏུཾ, ཨེཝམེཝ དུབྦལཏྟཱ ཨཱརམྨཎསྶ ཝིཏཀྐབལེནེཝ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཝིནཱ ཝིཏཀྐེན ན སཀྐཱ ཋཔེཏུཾ, ཏསྨཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནམེཝེཏྠ ཧོཏི, ན དུཏིཡཱདཱིནི.

པཊིཀྐཱུལེཔི ཙ ཨེཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཛརཱམརཎམྷཱ པརིམུཙྩིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝམཱནིསཾསདསྶཱཝིཏཱཡ ཙེཝ ནཱིཝརཎསནྟཱཔཔྤཧཱནེན ཙ པཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ‘‘བཧུཾ དཱནི ཝེཏནཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིནོ པུཔྥཚཌྜཀསྶ གཱུཐརཱསིམྷི ཝིཡ, ཨུསྶནྣབྱཱདྷིདུཀྑསྶ རོགིནོ ཝམནཝིརེཙནཔྤཝཏྟིཡཾ ཝིཡ ཙ.

༡༢༢. དསཝིདྷམྤི ¶ ཙེཏཾ ཨསུབྷཾ ལཀྑཎཏོ ཨེཀམེཝ ཧོཏི. དསཝིདྷསྶཱཔི ཧེཏསྶ ཨསུཙིདུགྒནྡྷཛེགུཙྪཔཊིཀྐཱུལབྷཱཝོ ཨེཝ ལཀྑཎཾ. ཏདེཏཾ ཨིམིནཱ ལཀྑཎེན ན ཀེཝལཾ མཏསརཱིརེ, དནྟཊྛིཀདསྶཱཝིནོ པན ཙེཏིཡཔབྦཏཝཱསིནོ མཧཱཏིསྶཏྠེརསྶ ཝིཡ, ཧཏྠིཀྑནྡྷགཏཾ རཱཛཱནཾ ཨོལོཀེནྟསྶ སངྒྷརཀྑིཏཏྠེརཱུཔཊྛཱཀསཱམཎེརསྶ ཝིཡ ཙ ཛཱིཝམཱནཀསརཱིརེཔི ¶ ཨུཔཊྛཱཏི. ཡཐེཝ ཧི མཏསརཱིརཾ, ཨེཝཾ ཛཱིཝམཱནཀམྤི ཨསུབྷམེཝ. ཨསུབྷལཀྑཎཾ པནེཏྠ ཨཱགནྟུཀེན ཨལངྐཱརེན པཊིཙྪནྣཏྟཱ ན པཉྙཱཡཏི. པཀཏིཡཱ པན ཨིདཾ སརཱིརཾ ནཱམ ཨཏིརེཀཏིསཏཨཊྛིཀསམུསྶཡཾ ཨསཱིཏིསཏསནྡྷིསངྒྷཊིཏཾ ནཝནྷཱརུསཏནིབནྡྷནཾ ནཝམཾསཔེསིསཏཱནུལིཏྟཾ ཨལླཙམྨཔརིཡོནདྡྷཾ ཚཝིཡཱ པཊིཙྪནྣཾ ཚིདྡཱཝཚིདྡཾ མེདཀཐཱལིཀཱ ཝིཡ ནིཙྩུགྒྷརིཏཔགྒྷརིཏཾ ཀིམིསངྒྷནིསེཝིཏཾ རོགཱནཾ ཨཱཡཏནཾ དུཀྑདྷམྨཱནཾ ཝཏྠུ པརིབྷིནྣཔུརཱཎགཎྜོ ཝིཡ ནཝཧི ཝཎམུཁེཧི སཏཏཝིསྶནྡནཾ. ཡསྶ ཨུབྷོཧི ཨཀྑཱིཧི ཨཀྑིགཱུཐཀོ པགྒྷརཏི, ཀཎྞབིལེཧི ཀཎྞགཱུཐཀོ, ནཱསཱཔུཊེཧི སིངྒྷཱཎིཀཱ, མུཁཏོ ཨཱཧཱརཔིཏྟསེམྷརུདྷིརཱནི, ཨདྷོདྭཱརེཧི ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱ, ནཝནཝུཏིཡཱ ལོམཀཱུཔསཧསྶེཧི ཨསུཙིསེདཡཱུསོ པགྒྷརཏི. ནཱིལམཀྑིཀཱདཡོ སམྤརིཝཱརེནྟི. ཡཾ དནྟཀཊྛམུཁདྷོཝནསཱིསམཀྑནནཧཱནནིཝཱསནཔཱརུཔནཱདཱིཧི ཨཔྤཊིཛགྒིཏྭཱ ཡཐཱཛཱཏོཝ ཕརུསཝིཔྤཀིཎྞཀེསོ ཧུཏྭཱ གཱམེན གཱམཾ ཝིཙརནྟོ རཱཛཱཔི པུཔྥཚཌྜཀཙཎྜཱལཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོཔི སམསརཱིརཔཊིཀྐཱུལཏཱཡ ནིབྦིསེསོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨསུཙིདུགྒནྡྷཛེགུཙྪཔཊིཀྐཱུལཏཱཡ རཉྙོ ཝཱ ཙཎྜཱལསྶ ཝཱ སརཱིརེ ཝེམཏྟཾ ནཱམ ནཏྠི. དནྟཀཊྛམུཁདྷོཝནཱདཱིཧི པནེཏྠ དནྟམལཱདཱིནི པམཛྫིཏྭཱ ནཱནཱཝཏྠེཧི ཧིརིཀོཔཱིནཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ནཱནཱཝཎྞེན སུརབྷིཝིལེཔནེན ཝིལིམྤིཏྭཱ པུཔྥཱབྷརཎཱདཱིཧི ཨལངྐརིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ མམ’’ནྟི གཧེཏབྦཱཀཱརཔྤཏྟཾ ཀརོནྟི. ཏཏོ ཨིམིནཱ ཨཱགནྟུཀེན ཨལངྐཱརེན པཊིཙྪནྣཏྟཱ ཏདསྶ ཡཱཐཱཝསརསཾ ཨསུབྷལཀྑཎཾ ཨསཉྫཱནནྟཱ པུརིསཱ ཨིཏྠཱིསུ, ཨིཏྠིཡོ ཙ པུརིསེསུ རཏིཾ ཀརོནྟི. པརམཏྠཏོ པནེཏྠ རཛྫིཏབྦཀཡུཏྟཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཎུམཏྟམྤི ནཏྠི. ཏཐཱ ཧི ཀེསལོམནཁདནྟཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱདཱིསུ ཨེཀཀོཊྛཱསམྤི སརཱིརཏོ བཧི པཏིཏཾ སཏྟཱ ཧཏྠེན ཚུཔིཏུམྤི ན ཨིཙྪནྟི, ཨཊྚཱིཡནྟི ཧརཱཡནྟི ཛིགུཙྪནྟི. ཡཾ ཡཾ པནེཏྠ ཨཝསེསཾ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཨེཝཾ པཊིཀྐཱུལམྤི སམཱནཾ ཨཝིཛྫནྡྷཀཱརཔརིཡོནདྡྷཱ ཨཏྟསིནེཧརཱགརཏྟཱ ‘‘ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ ནིཙྩཾ སུཁཾ ཨཏྟཱ’’ཏི གཎྷནྟི. ཏེ ཨེཝཾ གཎྷནྟཱ ཨཊཝིཡཾ ཀིཾསུཀརུཀྑཾ དིསྭཱ རུཀྑཏོ ཨཔཏིཏཔུཔྥཾ ‘‘ཨཡཾ མཾསཔེསཱི’’ཏི ཝིཧཉྙམཱནེན ཛརསིངྒཱལེན སམཱནཏཾ ཨཱཔཛྫནྟི. ཏསྨཱ –

ཡཐཱཔི ¶ ¶ པུཔྥིཏཾ དིསྭཱ, སིངྒཱལོ ཀིཾསུཀཾ ཝནེ;

མཾསརུཀྑོ མཡཱ ལདྡྷོ, ཨིཏི གནྟྭཱན ཝེགསཱ.

པཏིཏཾ པཏིཏཾ པུཔྥཾ, ཌཾསིཏྭཱ ཨཏིལོལུཔོ;

ནཡིདཾ མཾསཾ ཨདུཾ མཾསཾ, ཡཾ རུཀྑསྨིནྟི གཎྷཏི.

ཀོཊྛཱསཾ པཏིཏཾཡེཝ, ཨསུབྷནྟི ཏཐཱ བུདྷོ;

ཨགྒཧེཏྭཱན གཎྷེཡྻ, སརཱིརཊྛམྤི ནཾ ཏཐཱ.

ཨིམཉྷི སུབྷཏོ ཀཱཡཾ, གཧེཏྭཱ ཏཏྠ མུཙྪིཏཱ;

བཱལཱ ཀརོནྟཱ པཱཔཱནི, དུཀྑཱ ན པརིམུཙྩརེ.

ཏསྨཱ པསྶེཡྻ མེདྷཱཝཱི, ཛཱིཝཏོ ཝཱ མཏསྶ ཝཱ;

སབྷཱཝཾ པཱུཏིཀཱཡསྶ, སུབྷབྷཱཝེན ཝཛྫིཏཾ.

ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

དུགྒནྡྷོ ཨསུཙི ཀཱཡོ, ཀུཎཔོ ཨུཀྐརཱུཔམོ;

ནིནྡིཏོ ཙཀྑུབྷཱུཏེཧི, ཀཱཡོ བཱལཱབྷིནནྡིཏོ.

ཨལླཙམྨཔཊིཙྪནྣོ, ནཝདྭཱརོ མཧཱཝཎོ;

སམནྟཏོ པགྒྷརཏི, ཨསུཙི པཱུཏིགནྡྷིཡོ.

སཙེ ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ, ཨནྟོ བཱཧིརཀོ སིཡཱ;

དཎྜཾ ནཱུན གཧེཏྭཱན, ཀཱཀེ སོཎེ ནིཝཱརཡེཏི.

ཏསྨཱ དབྦཛཱཏིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཛཱིཝམཱནསརཱིརཾ ཝཱ ཧོཏུ

མཏསརཱིརཾ ¶ ཝཱ ཡཏྠ ཡཏྠ ཨསུབྷཱཀཱརོ པཉྙཱཡཏི, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཔྤནཾ པཱཔེཏབྦནྟི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནནིདྡེསོ ནཱམ

ཚཊྛོ པརིཙྪེདོ.

༧. ཚཨནུསྶཏིནིདྡེསོ

༡. བུདྡྷཱནུསྶཏིཀཐཱ

༡༢༣. ཨསུབྷཱནནྟརཾ ¶ ¶ ཨུདྡིཊྛཱསུ པན དསསུ ཨནུསྶཏཱིསུ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫནཏོ སཏིཡེཝ ཨནུསྶཏི, པཝཏྟིཏབྦཊྛཱནམྷིཡེཝ ཝཱ པཝཏྟཏྟཱ སདྡྷཱཔབྦཛིཏསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ ཨནུརཱུཔཱ སཏཱིཏིཔི ཨནུསྶཏི, བུདྡྷཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི བུདྡྷཱནུསྶཏི, བུདྡྷགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. དྷམྨཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི དྷམྨཱནུསྶཏི, སྭཱཀྑཱཏཏཱདིདྷམྨགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. སངྒྷཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི སངྒྷཱནུསྶཏི, སུཔྤཊིཔནྣཏཱདིསངྒྷགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. སཱིལཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི སཱིལཱནུསྶཏི, ཨཁཎྜཏཱདིསཱིལགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. ཙཱགཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི ཙཱགཱནུསྶཏི, མུཏྟཙཱགཏཱདིཙཱགགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. དེཝཏཱ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི དེཝཏཱནུསྶཏི, དེཝཏཱ སཀྑིཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ སདྡྷཱདིགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. མརཎཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི མརཎཱནུསྶཏི, ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. ཀེསཱདིབྷེདཾ རཱུཔཀཱཡཾ གཏཱ, ཀཱཡེ ཝཱ གཏཱཏི ཀཱཡགཏཱ, ཀཱཡགཏཱ ཙ སཱ སཏི ཙཱཏི ཀཱཡགཏསཏཱིཏི ཝཏྟབྦེ རསྶཾ ཨཀཏྭཱ ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཝུཏྟཱ, ཀེསཱདིཀཱཡཀོཊྛཱསནིམིཏྟཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. ཨཱནཱཔཱནེ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ སཏི ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཨསྶཱསཔསྶཱསནིམིཏྟཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. ཨུཔསམཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི ཨུཔསམཱནུསྶཏི, སབྦདུཀྑཱུཔསམཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ.

༡༢༤. ཨིཏི ཨིམཱསུ དསསུ ཨནུསྶཏཱིསུ བུདྡྷཱནུསྶཏིཾ ཏཱཝ བྷཱཝེཏུཀཱམེན ཨཝེཙྩཔྤསཱདསམནྣཱགཏེན ཡོགིནཱ པཏིརཱུཔསེནཱསནེ རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི ¶ སཏྠཱ ¶ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) ཨེཝཾ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ གུཎཱ ཨནུསྶརིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུསྶརཎནཡོ – སོ བྷགཝཱ ཨིཏིཔི ཨརཧཾ, ཨིཏིཔི སམྨཱསམྦུདྡྷོ…པེ… ཨིཏིཔི བྷགཝཱཏི ཨནུསྶརཏི. ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཀཱརཎེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༡༢༥. ཏཏྠ ཨཱརཀཏྟཱ ཨརཱིནཾ ཨརཱནཉྩ ཧཏཏྟཱ པཙྩཡཱདཱིནཾ ཨརཧཏྟཱ པཱཔཀརཎེ རཧཱབྷཱཝཱཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ ཀཱརཎེཧི སོ བྷགཝཱ ཨརཧནྟི ཨནུསྶརཏི. ཨཱརཀཱ ཧི སོ སབྦཀིལེསེཧི སུཝིདཱུརཝིདཱུརེ ཋིཏོ མགྒེན སཝཱསནཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ཝིདྡྷཾསིཏཏྟཱཏི ཨཱརཀཏྟཱ ཨརཧཾ.

སོ ཏཏོ ཨཱརཀཱ ནཱམ, ཡསྶ ཡེནཱསམངྒིཏཱ;

ཨསམངྒཱི ཙ དོསེཧི, ནཱཐོ ཏེནཱརཧཾ མཏོཏི.

༡༢༦. ཏེ ཙཱནེན ཀིལེསཱརཡོ མགྒེན ཧཏཱཏི ཨརཱིནཾ ཧཏཏྟཱཔི ཨརཧཾ.

ཡསྨཱ རཱགཱདིསངྑཱཏཱ, སབྦེཔི ཨརཡོ ཧཏཱ;

པཉྙཱསཏྠེན ནཱཐེན, ཏསྨཱཔི ཨརཧཾ མཏོཏི.

༡༢༧. ཡཉྩེཏཾ ཨཝིཛྫཱབྷཝཏཎྷཱམཡནཱབྷི པུཉྙཱདིཨབྷིསངྑཱརཱརཾ ཛརཱམརཎནེམི ཨཱསཝསམུདཡམཡེན ཨཀྑེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏིབྷཝརཐེ སམཱཡོཛིཏཾ ཨནཱདིཀཱལཔྤཝཏྟཾ སཾསཱརཙཀྐཾ, ཏསྶཱནེན བོདྷིམཎྜེ ཝཱིརིཡཔཱདེཧི སཱིལཔཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ སདྡྷཱཧཏྠེན ཀམྨཀྑཡཀརཾ ཉཱཎཕརསུཾ གཧེཏྭཱ སབྦེ ཨརཱ ཧཏཱཏི ཨརཱནཾ ཧཏཏྟཱཔི ཨརཧཾ.

༡༢༨. ཨཐ ཝཱ སཾསཱརཙཀྐནྟི ཨནམཏགྒཾ སཾསཱརཝཊྚཾ ཝུཙྩཏི. ཏསྶ ཙ ཨཝིཛྫཱ ནཱབྷི, མཱུལཏྟཱ. ཛརཱམརཎཾ ནེམི, པརིཡོསཱནཏྟཱ. སེསཱ དས དྷམྨཱ ཨརཱ, ཨཝིཛྫཱམཱུལཀཏྟཱ ཛརཱམརཎཔརིཡནྟཏྟཱ ཙ, ཏཏྠ དུཀྑཱདཱིསུ ཨཉྙཱཎཾ ཨཝིཛྫཱ. ཀཱམབྷཝེ ཙ ཨཝིཛྫཱ ཀཱམབྷཝེ སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི, རཱུཔབྷཝེ ཨཝིཛྫཱ རཱུཔབྷཝེ སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཨརཱུཔབྷཝེ ¶ ཨཝིཛྫཱ ¶ ཨརཱུཔབྷཝེ སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཀཱམབྷཝེ སངྑཱརཱ ཀཱམབྷཝེ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཨེས ནཡོ ཨིཏརེསུ. ཀཱམབྷཝེ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ ཀཱམབྷཝེ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏཐཱ རཱུཔབྷཝེ. ཨརཱུཔབྷཝེ ནཱམསྶེཝ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཀཱམབྷཝེ ནཱམརཱུཔཾ ཀཱམབྷཝེ སལཱ༹ཡཏནསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, རཱུཔབྷཝེ ནཱམརཱུཔཾ རཱུཔབྷཝེ ཏིཎྞཾ ཨཱཡཏནཱནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཨརཱུཔབྷཝེ ནཱམཾ ཨརཱུཔབྷཝེ ཨེཀསྶ ཨཱཡཏནསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཀཱམབྷཝེ སལཱ༹ཡཏནཾ ཀཱམབྷཝེ ཚབྦིདྷསྶ ཕསྶསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, རཱུཔབྷཝེ ཏཱིཎི ཨཱཡཏནཱནི རཱུཔབྷཝེ ཏིཎྞཾ ཕསྶཱནཾ པཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཨརཱུཔབྷཝེ ཨེཀཾ ཨཱཡཏནཾ ཨརཱུཔབྷཝེ ཨེཀསྶ ཕསྶསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཀཱམབྷཝེ ཚ ཕསྶཱ ཀཱམབྷཝེ ཚནྣཾ ཝེདནཱནཾ པཙྩཡཱ ཧོནྟི, རཱུཔབྷཝེ ཏཡོ ཕསྶཱ ཏཏྠེཝ ཏིསྶནྣཾ, ཨརཱུཔབྷཝེ ཨེཀོ ཏཏྠེཝ ཨེཀིསྶཱ ཝེདནཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཀཱམབྷཝེ ཚ ཝེདནཱ ཀཱམབྷཝེ ཚནྣཾ ཏཎྷཱཀཱཡཱནཾ པཙྩཡཱ ཧོནྟི, རཱུཔབྷཝེ ཏིསྶོ ཏཏྠེཝ ཏིཎྞཾ, ཨརཱུཔབྷཝེ ཨེཀཱ ཝེདནཱ ཨརཱུཔབྷཝེ ཨེཀསྶ ཏཎྷཱཀཱཡསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཏཏྠ སཱ སཱ ཏཎྷཱ ཏསྶ ཏསྶ ཨུཔཱདཱནསྶ, ཨུཔཱདཱནཱདཡོ བྷཝཱདཱིནཾ.

ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱིཏི ཀཱམུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, དུཙྩརིཏཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཨཔཱཡེ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏཏྠསྶ ཨུཔཔཏྟིཧེཏུབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ ཀམྨབྷཝོ, ཀམྨནིབྦཏྟཱ ཁནྡྷཱ ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ, ཁནྡྷཱནཾ ནིབྦཏྟི ཛཱཏི, པརིཔཱཀོ ཛརཱ, བྷེདོ མརཎཾ.

ཨཔརོ སགྒསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱིཏི ཏཐེཝ སུཙརིཏཾ ཙརཏི, སུཙརིཏཔཱརིཔཱུརིཡཱ སགྒེ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏཏྠསྶ ཨུཔཔཏྟིཧེཏུབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ ཀམྨབྷཝོཏི སོ ཨེཝ ནཡོ.

ཨཔརོ པན བྲཧྨལོཀསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱིཏི ཀཱམུཔཱདཱནཔཙྩཡཱཨེཝ མེཏྟཾ བྷཱཝེཏི, ཀརུཎཾ, མུདིཏཾ, ཨུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི, བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཡཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཏི. ཏཏྠསྶ ནིབྦཏྟིཧེཏུབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ ཀམྨབྷཝོཏི སོ ཨེཝ ནཡོ.

ཨཔརོ ¶ ཨརཱུཔབྷཝེ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱིཏི ཏཐེཝ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱདིསམཱཔཏྟིཡོ བྷཱཝེཏི, བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ནིབྦཏྟཏི. ཏཏྠསྶ ནིབྦཏྟིཧེཏུབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ ཀམྨབྷཝོ, ཀམྨནིབྦཏྟཱ ¶ ཁནྡྷཱ ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ, ཁནྡྷཱནཾ ནིབྦཏྟི ཛཱཏི, པརིཔཱཀོ ཛརཱ, བྷེདོ མརཎནྟི. ཨེས ནཡོ སེསུཔཱདཱནམཱུལིཀཱསུཔི ཡོཛནཱསུ.

ཨེཝཾ ཨཡཾ ཨཝིཛྫཱ ཧེཏུ, སངྑཱརཱ ཧེཏུསམུཔྤནྣཱ, ཨུབྷོཔེཏེ ཧེཏུསམུཔྤནྣཱཏི པཙྩཡཔརིགྒཧེ པཉྙཱ དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎཾ. ཨཏཱིཏམྤི ཨདྡྷཱནཾ ཨནཱགཏམྤི ཨདྡྷཱནཾ ཨཝིཛྫཱ ཧེཏུ, སངྑཱརཱ ཧེཏུསམུཔྤནྣཱ, ཨུབྷོཔེཏེ ཧེཏུསམུཔྤནྣཱཏི པཙྩཡཔརིགྒཧེ པཉྙཱ དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎནྟི ཨེཏེནེཝ ནཡེན སབྦཔདཱནི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱནི.

ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཱ ཨེཀོ སངྑེཔོ, ཝིཉྙཱཎནཱམརཱུཔསལཱ༹ཡཏནཕསྶཝེདནཱ ཨེཀོ, ཏཎྷུཔཱདཱནབྷཝཱ ཨེཀོ, ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ ཨེཀོ. པུརིམསངྑེཔོ ཙེཏྠ ཨཏཱིཏོ ཨདྡྷཱ, དྭེ མཛ྄ཛྷིམཱ པཙྩུཔྤནྣོ, ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ ཨནཱགཏོ. ཨཝིཛྫཱསངྑཱརགྒཧཎེན ཙེཏྠ ཏཎྷུཔཱདཱནབྷཝཱ གཧིཏཱཝ ཧོནྟཱིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཏཱིཏེ ཀམྨཝཊྚཾ, ཝིཉྙཱཎཱདཡོ པཉྩ ཨེཏརཧི ཝིཔཱཀཝཊྚཾ, ཏཎྷུཔཱདཱནབྷཝགྒཧཎེན ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཱ གཧིཏཱཝ ཧོནྟཱིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨེཏརཧི ཀམྨཝཊྚཾ, ཛཱཏིཛརཱམརཎཱཔདེསེན ཝིཉྙཱཎཱདཱིནཾ ནིདྡིཊྛཏྟཱ ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཱཡཏིཾ ཝིཔཱཀཝཊྚཾ. ཏེ ཨཱཀཱརཏོ ཝཱིསཏིཝིདྷཱ ཧོནྟི. སངྑཱརཝིཉྙཱཎཱནཉྩེཏྠ ཨནྟརཱ ཨེཀོ སནྡྷི, ཝེདནཱཏཎྷཱནམནྟརཱ ཨེཀོ, བྷཝཛཱཏཱིནམནྟརཱ ཨེཀོཏི, ཨིཏི བྷགཝཱ ཨེཏཾ ཙཏུསངྑེཔཾ ཏིཡདྡྷཾ ཝཱིསཏཱཀཱརཾ ཏིསནྡྷིཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ སབྦཱཀཱརཏོ ཛཱནཱཏི པསྶཏི ཨཉྙཱཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. ཏཾ ཉཱཏཊྛེན ཉཱཎཾ, པཛཱནནཊྛེན པཉྙཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི པཙྩཡཔརིགྒཧེ པཉྙཱ དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎནྟི. ཨིམིནཱ དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎེན བྷགཝཱ ཏེ དྷམྨེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཏྭཱ ཏེསུ ནིབྦིནྡནྟོ ཝིརཛྫནྟོ ཝིམུཙྩནྟོ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ ཨིམསྶ སཾསཱརཙཀྐསྶ ཨརེ ཧནི ཝིཧནི ཝིདྡྷཾསེསི. ཨེཝམྤི ཨརཱནཾ ཧཏཏྟཱ ཨརཧཾ.

ཨརཱ སཾསཱརཙཀྐསྶ, ཧཏཱ ཉཱཎཱསིནཱ ཡཏོ;

ལོཀནཱཐེན ཏེནེས, ཨརཧནྟི པཝུཙྩཏི.

༡༢༩. ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཏྟཱ ¶ ཙ ཙཱིཝརཱདིཔཙྩཡེ ཨརཧཏི པཱུཛཱཝིསེསཉྩ. ཏེནེཝ ཙ ཨུཔྤནྣེ ཏཐཱགཏེ ཡེཀེཙི མཧེསཀྑཱ དེཝམནུསྶཱ, ན ཏེ ཨཉྙཏྠ པཱུཛཾ ཀརོནྟི. ཏཐཱ ཧི བྲཧྨཱ སཧམྤཏི སིནེརུམཏྟེན རཏནདཱམེན ཏཐཱགཏཾ པཱུཛེསི. ཡཐཱབལཉྩ ཨཉྙེ དེཝཱ མནུསྶཱ ཙ ¶ བིམྦིསཱརཀོསལརཱཛཱདཡོ. པརིནིབྦུཏམྤི ཙ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཚནྣཝུཏིཀོཊིདྷནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨསོཀམཧཱརཱཛཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཙཏུརཱསཱིཏིཝིཧཱརསཧསྶཱནི པཏིཊྛཱཔེསི. ཀོ པན ཝཱདོ ཨཉྙེསཾ པཱུཛཱཝིསེསཱནནྟི པཙྩཡཱདཱིནཾ ཨརཧཏྟཱཔི ཨརཧཾ.

པཱུཛཱཝིསེསཾ སཧ པཙྩཡེཧི,

ཡསྨཱ ཨཡཾ ཨརཧཏི ལོཀནཱཐོ;

ཨཏྠཱནུརཱུཔཾ ཨརཧནྟི ལོཀེ,

ཏསྨཱ ཛིནོ ཨརཧཏི ནཱམམེཏཾ.

༡༣༠. ཡཐཱ ཙ ལོཀེ ཡེཀེཙི པཎྜིཏམཱནིནོ བཱལཱ ཨསིལོཀབྷཡེན རཧོ པཱཔཾ ཀརོནྟི, ཨེཝམེས ན ཀདཱཙི ཀརོཏཱིཏི པཱཔཀརཎེ རཧཱབྷཱཝཏོཔི ཨརཧཾ.

ཡསྨཱ ནཏྠི རཧོ ནཱམ, པཱཔཀམྨེསུ ཏཱདིནོ;

རཧཱབྷཱཝེན ཏེནེས, ཨརཧཾ ཨིཏི ཝིསྶུཏོ.

ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི –

ཨཱརཀཏྟཱ ཧཏཏྟཱ ཙ, ཀིལེསཱརཱིན སོ མུནི;

ཧཏསཾསཱརཙཀྐཱརོ, པཙྩཡཱདཱིན ཙཱརཧོ;

ན རཧོ ཀརོཏི པཱཔཱནི, ཨརཧཾ ཏེན ཝུཙྩཏཱིཏི.

༡༣༡. སམྨཱ སཱམཉྩ སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ པན སམྨཱསམྦུདྡྷོ. ཏཐཱཧི ཨེས སབྦདྷམྨེ སམྨཱ སཱམཉྩ བུདྡྷོ, ཨབྷིཉྙེཡྻེ དྷམྨེ ཨབྷིཉྙེཡྻཏོ བུདྡྷོ, པརིཉྙེཡྻེ དྷམྨེ པརིཉྙེཡྻཏོ, པཧཱཏབྦེ དྷམྨེ པཧཱཏབྦཏོ, སཙྪིཀཱཏབྦེ དྷམྨེ སཙྪིཀཱཏབྦཏོ, བྷཱཝེཏབྦེ དྷམྨེ བྷཱཝེཏབྦཏོ. ཏེནེཝ ཙཱཧ –

ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཉྙཱཏཾ, བྷཱཝེཏབྦཉྩ བྷཱཝིཏཾ;

པཧཱཏབྦཾ པཧཱིནཾ མེ, ཏསྨཱ བུདྡྷོསྨི བྲཱཧྨཎཱཏི. (མ. ནི. ༢.༣༩༩; སུ. ནི. ༥༦༣);

༡༣༢. ཨཔིཙ ¶ ¶ ཙཀྑུཾ དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶ མཱུལཀཱརཎབྷཱཝེན སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, ནིརོདྷཔཛཱནནཱ པཊིཔདཱ མགྒསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཨེཀེཀཔདུདྡྷཱརེནཱཔི སབྦདྷམྨེ སམྨཱ སཱམཉྩ བུདྡྷོ, ཨེས ནཡོ སོཏགྷཱནཛིཝ྄ཧཱཀཱཡམནེསུ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན རཱུཔཱདཱིནི ཚ ཨཱཡཏནཱནི, ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཡོ ཚཝིཉྙཱཎཀཱཡཱ, ཙཀྑུསམྥསྶཱདཡོ ཚ ཕསྶཱ, ཙཀྑུསམྥསྶཛཱདཡོ ཚ ཝེདནཱ, རཱུཔསཉྙཱདཡོ ཚ སཉྙཱ, རཱུཔསཉྩེཏནཱདཡོ ཚ ཙེཏནཱ, རཱུཔཏཎྷཱདཡོ ཚ ཏཎྷཱཀཱཡཱ, རཱུཔཝིཏཀྐཱདཡོ ཚ ཝིཏཀྐཱ, རཱུཔཝིཙཱརཱདཡོ ཚ ཝིཙཱརཱ, རཱུཔཀྑནྡྷཱདཡོ པཉྩཀྑནྡྷཱ, དས ཀསིཎཱནི, དས ཨནུསྶཏིཡོ, ཨུདྡྷུམཱཏཀསཉྙཱདིཝསེན དས སཉྙཱ, ཀེསཱདཡོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཱ, དྭཱདསཱཡཏནཱནི, ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ, ཀཱམབྷཝཱདཡོ ནཝ བྷཝཱ, པཋམཱདཱིནི ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི, མེཏྟཱབྷཱཝནཱདཡོ ཙཏསྶོ ཨཔྤམཉྙཱ, ཙཏསྶོ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡོ, པཊིལོམཏོ ཛརཱམརཎཱདཱིནི, ཨནུལོམཏོ ཨཝིཛྫཱདཱིནི པཊིཙྩསམུཔྤཱདངྒཱནི ཙ ཡོཛེཏབྦཱནི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨེཀཔདཡོཛནཱ, ཛརཱམརཎཾ དུཀྑསཙྩཾ, ཛཱཏི སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣམྤི ནིསྶརཎཾ ནིརོདྷསཙྩཾ, ནིརོདྷཔཛཱནནཱ པཊིཔདཱ མགྒསཙྩནྟི ཨེཝམེཀེཀཔདུདྡྷཱརེན སབྦདྷམྨེ སམྨཱ སཱམཉྩ བུདྡྷོ ཨནུབུདྡྷོ པཊིབུདྡྷོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སམྨཱ སཱམཉྩ སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ པན སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི.

༡༣༣. ཝིཛྫཱཧི པན ཙརཎེན ཙ སམྤནྣཏྟཱ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ. ཏཏྠ ཝིཛྫཱཏི ཏིསྶོཔི ཝིཛྫཱ ཨཊྛཔི ཝིཛྫཱ. ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ བྷཡབྷེརཝསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༥༢ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ, ཨཊྛ ཨམྦཊྛསུཏྟེ (དཱི. ནི. ༡.༢༧༨ ཨཱདཡོ). ཏཏྲ ཧི ཝིཔསྶནཱཉཱཎེན མནོམཡིདྡྷིཡཱ ཙ སཧ ཚ ཨབྷིཉྙཱ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཊྛ ཝིཛྫཱ ཝུཏྟཱ. ཙརཎནྟི སཱིལསཾཝརོ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ, ཛཱགརིཡཱནུཡོགོ, སཏྟ སདྡྷམྨཱ, ཙཏྟཱརི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཱིཏི ཨིམེ པནྣརས དྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམེཡེཝ ཧི པནྣརས དྷམྨཱ ཡསྨཱ ཨེཏེཧི ཙརཏི ཨརིཡསཱཝཀོ གཙྪཏི ཨམཏཾ དིསཾ, ཏསྨཱ ཙརཎནྟི ཝུཏྟཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལཝཱ ཧོཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༢༤) སབྦཾ མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱསཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. བྷགཝཱ ཨིམཱཧི ཝིཛྫཱཧི ཨིམིནཱ ཙ ཙརཎེན སམནྣཱགཏོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཝིཛྫཱསམྤདཱ བྷགཝཏོ སབྦཉྙུཏཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཱ. ཙརཎསམྤདཱ མཧཱཀཱརུཎིཀཏཾ. སོ སབྦཉྙུཏཱཡ སབྦསཏྟཱནཾ ཨཏྠཱནཏྠཾ ཉཏྭཱ མཧཱཀཱརུཎིཀཏཱཡ ཨནཏྠཾ པརིཝཛྫེཏྭཱ ཨཏྠེ ནིཡོཛེཏི. ཡཐཱ ཏཾ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ. ཏེནསྶ སཱཝཀཱ སུཔྤཊིཔནྣཱ ཧོནྟི, ནོ དུཔྤཊིཔནྣཱ ཝིཛྫཱཙརཎཝིཔནྣཱནཾ སཱཝཀཱ ཨཏྟནྟཔཱདཡོ ཝིཡ.

༡༣༤. སོབྷནགམནཏྟཱ, སུནྡརཾ ཋཱནཾ གཏཏྟཱ, སམྨཱ གཏཏྟཱ, སམྨཱ ཙ གདཏྟཱ སུགཏོ. གམནམྤི ཧི གཏནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཉྩ བྷགཝཏོ སོབྷནཾ པརིསུདྡྷམནཝཛྫཾ. ཀིཾ པན ཏནྟི? ཨརིཡམགྒོ. ཏེན ཧེས གམནེན ཁེམཾ དིསཾ ཨསཛྫམཱནོ གཏོཏི སོབྷནགམནཏྟཱ སུགཏོ. སུནྡརཉྩེས ཋཱནཾ གཏོ ཨམཏཾ ནིབྦཱནནྟི སུནྡརཾ ཋཱནཾ གཏཏྟཱཔི སུགཏོ. སམྨཱ ཙ གཏོ ཏེན ཏེན མགྒེན པཧཱིནེ ཀིལེསེ པུན ཨཔཙྩཱགཙྪནྟོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘སོཏཱཔཏྟིམགྒེན ཡེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ, ཏེ ཀིལེསེ ན པུནེཏི ན པཙྩེཏི ན པཙྩཱགཙྪཏཱིཏི སུགཏོ…པེ… ཨརཧཏྟམགྒེན ཡེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ, ཏེ ཀིལེསེ ན པུནེཏི ན པཙྩེཏི ན པཙྩཱགཙྪཏཱིཏི སུགཏོ’’ཏི, སམྨཱ ཝཱ གཏོ དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ བོདྷིམཎྜཱ ཏཱཝ སམཏིཾསཔཱརམཱིཔཱུརིཀཱཡ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཱ སབྦལོཀསྶ ཧིཏསུཁམེཝ ཀརོནྟོ སསྶཏཾ, ཨུཙྪེདཾ, ཀཱམསུཁཾ, ཨཏྟཀིལམཐནྟི ཨིམེ ཙ ཨནྟེ ཨནུཔགཙྪནྟོ གཏོཏི སམྨཱ གཏཏྟཱཔི སུགཏོ. སམྨཱ ཙེས གདཏི ཡུཏྟཊྛཱནེ ཡུཏྟམེཝ ཝཱཙཾ བྷཱསཏཱིཏི སམྨཱ གདཏྟཱཔི སུགཏོ. ཏཏྲིདཾ སཱདྷཀསུཏྟཾ ‘‘ཡཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཨནཏྠསཉྷིཏཾ, སཱ ཙ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ, ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི. ཡམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨནཏྠསཉྷིཏཾ, སཱ ཙ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ, ཏམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ན བྷཱསཏི. ཡཉྩ ཁོ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨཏྠསཉྷིཏཾ, སཱ ཙ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ, ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོ ཧོཏི ཏསྶཱ ཝཱཙཱཡ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡ. ཡཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཨནཏྠསཉྷིཏཾ, སཱ ཙ པརེསཾ པིཡཱ མནཱཔཱ, ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི. ཡམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨནཏྠསཉྷིཏཾ, སཱ ཙ པརེསཾ པིཡཱ མནཱཔཱ, ཏམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ན བྷཱསཏི. ཡཉྩ ཁོ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨཏྠསཉྷིཏཾ, སཱ ¶ ཙ པརེསཾ པིཡཱ མནཱཔཱ, ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོ ཧོཏི ཏསྶཱ ཝཱཙཱཡ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༨༦). ཨེཝཾ སམྨཱ གདཏྟཱཔི སུགཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༣༥. སབྦཐཱཔི ཝིདིཏལོཀཏྟཱ པན ལོཀཝིདཱུ. སོ ཧི བྷགཝཱ སབྷཱཝཏོ སམུདཡཏོ ནིརོདྷཏོ ¶ ནིརོདྷཱུཔཱཡཏོཏི སབྦཐཱ ལོཀཾ ཨཝེདི ཨཉྙཱསི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡཏྠ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ན ཛཱཡཏི ན ཛཱིཡཏི ན མཱིཡཏི ན ཙཝཏི ན ཨུཔཔཛྫཏི, ནཱཧཾ ཏཾ གམནེན ལོཀསྶ ཨནྟཾ ཉཱཏེཡྻཾ དཊྛེཡྻཾ པཏྟེཡྻནྟི ཝདཱམི, ན ཙཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཔཏྭཱཝ ལོཀསྶ ཨནྟཾ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཾ ཝདཱམི. ཨཔི ཙཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིམསྨིཉྙེཝ བྱཱམམཏྟེ ཀལེ༹ཝརེ སསཉྙིམྷི སམནཀེ ལོཀཉྩ པཉྙཔེམི ལོཀསམུདཡཉྩ ལོཀནིརོདྷཉྩ ལོཀནིརོདྷགཱམིནིཉྩ པཊིཔདཾ.

གམནེན ན པཏྟབྦོ, ལོཀསྶནྟོ ཀུདཱཙནཾ;

ན ཙ ཨཔཏྭཱ ལོཀནྟཾ, དུཀྑཱ ཨཏྠི པམོཙནཾ.

ཏསྨཱ ཧཝེ ལོཀཝིདཱུ སུམེདྷོ,

ལོཀནྟགཱུ ཝཱུསིཏབྲཧྨཙརིཡོ;

ལོཀསྶ ཨནྟཾ སམིཏཱཝི ཉཏྭཱ,

ནཱསཱིསཏི ལོཀམིམཾ པརཉྩཱཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༠༧; ཨ. ནི. ༤.༤༥);

༡༣༦. ཨཔིཙ ཏཡོ ལོཀཱ སངྑཱརལོཀོ སཏྟལོཀོ ཨོཀཱསལོཀོཏི. ཏཏྠ ཨེཀོ ལོཀོ སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱཏི (པཊི. མ. ༡.༡༡༢) ཨཱགཏཊྛཱནེ སངྑཱརལོཀོ ཝེདིཏབྦོ. སསྶཏོ ལོཀོཏི ཝཱ ཨསསྶཏོ ལོཀོཏི ཝཱཏི (དཱི. ནི. ༡.༤༢༡) ཨཱགཏཊྛཱནེ སཏྟལོཀོ.

ཡཱཝཏཱ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཧརནྟི, དིསཱ བྷནྟི ཝིརོཙམཱནཱ;

ཏཱཝ སཧསྶདྷཱ ལོཀོ, ཨེཏྠ ཏེ ཝཏྟཏཱི ཝསོཏི. (མ. ནི. ༡.༥༠༣) –

ཨཱགཏཊྛཱནེ ཨོཀཱསལོཀོ. ཏམྤི བྷགཝཱ སབྦཐཱ ཨཝེདི. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘ཨེཀོ ལོཀོ སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ. དྭེ ལོཀཱ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ. ཏཡོ ལོཀཱ ཏིསྶོ ཝེདནཱ. ཙཏྟཱརོ ལོཀཱ ¶ ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ. པཉྩ ལོཀཱ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. ཚ ལོཀཱ ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི. སཏྟ ལོཀཱ སཏྟ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ. ཨཊྛ ལོཀཱ ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱ. ནཝ ལོཀཱ ནཝ ¶ སཏྟཱཝཱསཱ. དས ལོཀཱ དསཱཡཏནཱནི. དྭཱདས ལོཀཱ དྭཱདསཱཡཏནཱནི. ཨཊྛཱརས ལོཀཱ ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༡༢) ཨཡཾ སངྑཱརལོཀོཔི སབྦཐཱ ཝིདིཏོ.

ཡསྨཱ པནེས སབྦེསམྤི སཏྟཱནཾ ཨཱསཡཾ ཛཱནཱཏི, ཨནུསཡཾ ཛཱནཱཏི, ཙརིཏཾ ཛཱནཱཏི, ཨདྷིམུཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨཔྤརཛཀྑེ མཧཱརཛཀྑེ, ཏིཀྑིནྡྲིཡེ མུདིནྡྲིཡེ, སྭཱཀཱརེ དྭཱཀཱརེ, སུཝིཉྙཱཔཡེ དུཝིཉྙཱཔཡེ, བྷབྦེ ཨབྷབྦེ སཏྟེ ཛཱནཱཏི. ཏསྨཱསྶ སཏྟལོཀོཔི སབྦཐཱ ཝིདིཏོ.

༡༣༧. ཡཐཱ ཙ སཏྟལོཀོ, ཨེཝཾ ཨོཀཱསལོཀོཔི. ཏཐཱ ཧེས ཨེཀཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ ཡོཛནཱནཾ དྭཱདསསཏསཧསྶཱནི ཙཏུཏིཾསསཏཱནི ཙ པཉྙཱསཉྩ ཡོཛནཱནི. པརིཀྑེཔཏོ པན –

སབྦཾ སཏསཧསྶཱནི, ཚཏྟིཾསཔརིམཎྜལཾ;

དས ཙེཝ སཧསྶཱནི, ཨཌྜྷུཌྜྷཱནི སཏཱནི ཙ.

ཏཏྠ –

དུཝེ སཏསཧསྶཱནི, ཙཏྟཱརི ནཧུཏཱནི ཙ;

ཨེཏྟཀཾ བཧལཏྟེན, སངྑཱཏཱཡཾ ཝསུནྡྷརཱ.

ཏསྶཱཡེཝ སནྡྷཱརཀཾ –

ཙཏྟཱརི སཏསཧསྶཱནི, ཨཊྛེཝ ནཧུཏཱནི ཙ;

ཨེཏྟཀཾ བཧལཏྟེན, ཛལཾ ཝཱཏེ པཏིཊྛིཏཾ.

ཏསྶཱཔི སནྡྷཱརཀོ –

ནཝ སཏསཧསྶཱནི, མཱལུཏོ ནབྷམུགྒཏོ;

སཊྛིཉྩེཝ སཧསྶཱནི, ཨེསཱ ལོཀསྶ སཎྛིཏི.

ཨེཝཾ སཎྛིཏེ ཙེཏྠ ཡོཛནཱནཾ –

ཙཏུརཱསཱིཏི ¶ ¶ སཧསྶཱནི, ཨཛ྄ཛྷོགཱལ༹ྷོ མཧཎྞཝེ;

ཨཙྩུགྒཏོ ཏཱཝདེཝ, སིནེརུ པབྦཏུཏྟམོ.

ཏཏོ ཨུཔཌྜྷུཔཌྜྷེན, པམཱཎེན ཡཐཱཀྐམཾ;

ཨཛ྄ཛྷོགཱལ༹ྷུགྒཏཱ དིབྦཱ, ནཱནཱརཏནཙིཏྟིཏཱ.

ཡུགནྡྷརོ ཨཱིསདྷརོ, ཀརཝཱིཀོ སུདསྶནོ;

ནེམིནྡྷརོ ཝིནཏཀོ, ཨསྶཀཎྞོ གིརི བྲཧཱ.

ཨེཏེ སཏྟ མཧཱསེལཱ, སིནེརུསྶ སམནྟཏོ;

མཧཱརཱཛཱནམཱཝཱསཱ, དེཝཡཀྑནིསེཝིཏཱ.

ཡོཛནཱནཾ སཏཱནུཙྩོ, ཧིམཝཱ པཉྩ པབྦཏོ;

ཡོཛནཱནཾ སཧསྶཱནི, ཏཱིཎི ཨཱཡཏཝིཏྠཏོ.

ཙཏུརཱསཱིཏིསཧསྶེཧི, ཀཱུཊེཧི པཊིམཎྜིཏོ;

ཏིཔཉྩཡོཛནཀྑནྡྷ-པརིཀྑེཔཱ ནགཝ྄ཧཡཱ.

པཉྙཱསཡོཛནཀྑནྡྷ-སཱཁཱཡཱམཱ སམནྟཏོ;

སཏཡོཛནཝིཏྠིཎྞཱ, ཏཱཝདེཝ ཙ ཨུགྒཏཱ;

ཛམྦཱུ ཡསྶཱནུབྷཱཝེན, ཛམྦུདཱིཔོ པཀཱསིཏོ.

ཡཉྩེཏཾ ཛམྦུཡཱ པམཱཎཾ, ཨེཏདེཝ ཨསུརཱནཾ ཙིཏྲཔཱཊལིཡཱ, གརུལཱ༹ནཾ སིམྦལིརུཀྑསྶ, ཨཔརགོཡཱནེ ཀདམྦསྶ, ཨུཏྟརཀུརཱུསུ ཀཔྤརུཀྑསྶ, པུབྦཝིདེཧེ སིརཱིསསྶ, ཏཱཝཏིཾསེསུ པཱརིཙྪཏྟཀསྶཱཏི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘པཱཊལཱི སིམྦལཱི ཛམྦཱུ, དེཝཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ;

ཀདམྦོ ཀཔྤརུཀྑོ ཙ, སིརཱིསེན བྷཝཏི སཏྟམནྟི.

‘‘དྭེཨསཱིཏི ¶ སཧསྶཱནི, ཨཛ྄ཛྷོགཱལ༹ྷོ མཧཎྞཝེ;

ཨཙྩུགྒཏོ ཏཱཝདེཝ, ཙཀྐཝཱལ༹སིལུཙྩཡོ;

པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཾ སབྦཾ, ལོཀདྷཱཏུམཡཾ ཋིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཙནྡམཎྜལཾ ཨེཀཱུནཔཉྙཱསཡོཛནཾ. སཱུརིཡམཎྜལཾ པཉྙཱསཡོཛནཾ. ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ དསསཧསྶཡོཛནཾ. ཏཐཱ ཨསུརབྷཝནཾ ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡོ ཛམྦུདཱིཔོ ཙ. ཨཔརགོཡཱནཾ སཏྟསཧསྶཡོཛནཾ. ཏཐཱ ¶ པུབྦཝིདེཧཾ. ཨུཏྟརཀུརུ ཨཊྛསཧསྶཡོཛནཾ. ཨེཀམེཀོ ཙེཏྠ མཧཱདཱིཔོ པཉྩསཏཔཉྩསཏཔརིཏྟདཱིཔཔརིཝཱརོ. ཏཾ སབྦམྤི ཨེཀཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨེཀཱ ལོཀདྷཱཏུ. ཏདནྟརེསུ ལོཀནྟརིཀནིརཡཱ.

ཨེཝཾ ཨནནྟཱནི ཙཀྐཝཱལཱ༹ནི ཨནནྟཱ ལོཀདྷཱཏུཡོ བྷགཝཱ ཨནནྟེན བུདྡྷཉཱཎེན ཨཝེདི ཨཉྙཱསི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཨེཝམསྶ ཨོཀཱསལོཀོཔི སབྦཐཱ ཝིདིཏོ. ཨེཝམྤི སབྦཐཱ ཝིདིཏལོཀཏྟཱ ལོཀཝིདཱུ.

༡༣༨. ཨཏྟནཱ པན གུཎེཧི ཝིསིཊྛཏརསྶ ཀསྶཙི ཨབྷཱཝཏོ ནཏྠི ཨེཏསྶ ཨུཏྟརོཏི ཨནུཏྟརོ. ཏཐཱ ཧེས སཱིལགུཎེནཱཔི སབྦཾ ལོཀམབྷིབྷཝཏི, སམཱདྷིཔཉྙཱཝིམུཏྟིཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནགུཎེནཱཔི. སཱིལགུཎེནཱཔི ཨསམོ ཨསམསམོ ཨཔྤཊིམོ ཨཔྤཊིབྷཱགོ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནགུཎེནཱཔི. ཡཐཱཧ – ‘‘ན ཁོ པནཱཧཾ སམནུཔསྶཱམི སདེཝཀེ ལོཀེ སམཱརཀེ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ པཛཱཡ ཨཏྟནཱ སཱིལསམྤནྣཏར’’ནྟི ཝིཏྠཱརོ. ཨེཝཾ ཨགྒཔསཱདསུཏྟཱདཱིནི (ཨ. ནི. ༤.༣༤; ཨིཏིཝུ. ༩༠) ‘‘ན མེ ཨཱཙརིཡོ ཨཏྠཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ (མ. ནི. ༡.༢༨༥; མཧཱཝ. ༡༡) གཱཐཱཡོ ཙ ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ.

༡༣༩. པུརིསདམྨེ སཱརེཏཱིཏི པུརིསདམྨསཱརཐི. དམེཏི ཝིནེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ པུརིསདམྨཱཏི ཨདནྟཱ དམེཏུཾ ཡུཏྟཱ ཏིརཙྪཱནཔུརིསཱཔི མནུསྶཔུརིསཱཔི ཨམནུསྶཔུརིསཱཔི. ཏཐཱ ཧི བྷགཝཏཱ ཏིརཙྪཱནཔུརིསཱཔི ཨཔལཱལོ ནཱགརཱཛཱ, ཙཱུལོ༹དརོ, མཧོདརོ, ཨགྒིསིཁོ, དྷཱུམསིཁོ, ཨརཝཱལོ༹ ནཱགརཱཛཱ, དྷནཔཱལཀོ ཧཏྠཱིཏི ཨེཝམཱདཡོ དམིཏཱ ནིབྦིསཱ ཀཏཱ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཔིཏཱ, མནུསྶཔུརིསཱཔི སཙྩཀནིགཎྛཔུཏྟཨམྦཊྛམཱཎཝཔོཀྑརསཱཏི སོཎདནྟཀཱུཊདནྟཱདཡོ, ཨམནུསྶཔུརིསཱཔི ཨཱལ༹ཝཀསཱུཙིལོམཁརལོམཡཀྑསཀྐདེཝརཱཛཱདཡོ ¶ དམིཏཱ ཝིནཱིཏཱ ཝིཙིཏྲེཧི ཝིནཡནཱུཔཱཡེཧི. ‘‘ཨཧཾ ཁོ, ཀེསི, པུརིསདམྨེ སཎྷེནཔི ཝིནེམི, ཕརུསེནཔི ཝིནེམི, སཎྷཕརུསེནཔི ཝིནེམཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༡༡) ཨིདཉྩེཏྠ སུཏྟཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

ཨཔིཙ བྷགཝཱ ཝིསུདྡྷསཱིལཱདཱིནཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི སོཏཱཔནྣཱདཱིནཉྩ ཨུཏྟརི མགྒཔཊིཔདཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ དནྟེཔི དམེཏིཡེཝ.

ཨཐ ¶ ཝཱ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐཱིཏི ཨེཀམེཝིདཾ ཨཏྠཔདཾ. བྷགཝཱ ཧི ཏཐཱ པུརིསདམྨེ སཱརེཏི, ཡཐཱ ཨེཀཔལླངྐེནེཝ ནིསིནྣཱ ཨཊྛ དིསཱ ཨསཛྫམཱནཱ དྷཱཝནྟི. ཏསྨཱ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐཱིཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཧཏྠིདམཀེན, བྷིཀྑཝེ, ཧཏྠིདམྨོ སཱརིཏོ ཨེཀཾཡེཝ དིསཾ དྷཱཝཏཱི’’ཏི ཨིདཉྩེཏྠ སུཏྟཾ (མ. ནི. ༣.༣༡༢) ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

༡༤༠. དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཔརམཏྠེཧི ཡཐཱརཧཾ ཨནུསཱསཏཱིཏི སཏྠཱ. ཨཔིཙ སཏྠཱ ཝིཡཱཏི སཏྠཱ, བྷགཝཱ སཏྠཝཱཧོ. ཡཐཱ སཏྠཝཱཧོ སཏྠེ ཀནྟཱརཾ ཏཱརེཏི ཙོརཀནྟཱརཾ ཏཱརེཏི ཝཱལ༹ཀནྟཱརཾ ཏཱརེཏི དུབྦྷིཀྑཀནྟཱརཾ ཏཱརེཏི ནིརུདཀཀནྟཱརཾ ཏཱརེཏི ཨུཏྟཱརེཏི ནིཏྟཱརེཏི པཏཱརེཏི ཁེམནྟབྷཱུམིཾ སམྤཱཔེཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ སཏྠཱ སཏྠཝཱཧོ སཏྟེ ཀནྟཱརཾ ཏཱརེཏི, ཛཱཏིཀནྟཱརཾ ཏཱརེཏཱིཏིཨཱདིནཱ ནིདྡེསནཡེནཔེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. དེཝམནུསྶཱནནྟི དེཝཱནཉྩ མནུསྶཱནཉྩ. ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདཝསེན, བྷབྦཔུགྒལཔརིཙྪེདཝསེན ཙེཏཾ ཝུཏྟཾ. བྷགཝཱ པན ཏིརཙྪཱནགཏཱནམྤི ཨནུསཱསནིཔྤདཱནེན སཏྠཱཡེཝ. ཏེཔི ཧི བྷགཝཏོ དྷམྨསྶཝནེན ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཾ པཏྭཱ ཏཱཡ ཨེཝ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ དུཏིཡེ ཝཱ ཏཏིཡེ ཝཱ ཨཏྟབྷཱཝེ མགྒཕལབྷཱགིནོ ཧོནྟི. མཎྜཱུཀདེཝཔུཏྟཱདཡོ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ.

བྷགཝཏི ཀིར གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ ཙམྤཱནགརཝཱསཱིནཾ དྷམྨཾ དེསིཡམཱནེ ཨེཀོ མཎྜཱུཀོ བྷགཝཏོ སརེ ནིམིཏྟཾ ཨགྒཧེསི, ཏཾ ཨེཀོ ཝཙྪཔཱལཀོ དཎྜཾ ཨོལུབྦྷ ཏིཊྛནྟོ སཱིསེ སནྣིརུམྦྷིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སོ ཏཱཝདེཝ ཀཱལངྐཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དྭཱདསཡོཛནིཀེ ཀནཀཝིམཱནེ ནིབྦཏྟི. སུཏྟཔྤབུདྡྷོ ཝིཡ ཙ ཏཏྠ ཨཙྪརཱསངྒྷཔརིཝུཏཾ ཨཏྟཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨརེ ཨཧམྤི ནཱམ ཨིདྷ ནིབྦཏྟོ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀམྨམཀཱསི’’ནྟི ཨཱཝཛྫེནྟོ ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཨདྡས ¶ ཨཉྙཏྲ བྷགཝཏོ སརེ ནིམིཏྟགྒཱཧཱ. སོ ཏཱཝདེཝ སཧ ཝིམཱནེན ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡི. བྷགཝཱ ཛཱནནྟོཝ པུཙྪི –

‘‘ཀོ མེ ཝནྡཏི པཱདཱནི, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, སབྦཱ ཨོབྷཱསཡཾ དིསཱ’’ཏི.

མཎྜཱུཀོཧཾ ¶ པུརེ ཨཱསིཾ, ཨུདཀེ ཝཱརིགོཙརོ;

ཏཝ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶ, ཨཝདྷི ཝཙྪཔཱལཀོཏི.

བྷགཝཱ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶཱནཾ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཨཧོསི. དེཝཔུཏྟོཔི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ སིཏཾ ཀཏྭཱ པཀྐམཱིཏི.

༡༤༡. ཡཾ པན ཀིཉྩི ཨཏྠི ཉེཡྻཾ ནཱམ, སབྦསྶེཝ བུདྡྷཏྟཱ ཝིམོཀྑནྟིཀཉྙཱཎཝསེན བུདྡྷོ. ཡསྨཱ ཝཱ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨཏྟནཱཔི བུཛ྄ཛྷི, ཨཉྙེཔི སཏྟེ བོདྷེསི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱདཱིཧིཔི ཀཱརཎེཧི བུདྡྷོ. ཨིམསྶ ཙ པནཏྠསྶ ཝིཉྙཱཔནཏྠཾ ‘‘བུཛ྄ཛྷིཏཱ སཙྩཱནཱིཏི བུདྡྷོ. བོདྷེཏཱ པཛཱཡཱཏི བུདྡྷོ’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟོ སབྦོཔི ནིདྡེསནཡོ (མཧཱནི. ༡༩༢) པཊིསམྦྷིདཱནཡོ (པཊི. མ. ༡.༡༦༢) ཝཱ ཝིཏྠཱརེཏབྦོ.

༡༤༢. བྷགཝཱཏི ཨིདཾ པནསྶ གུཎཝིསིཊྛསབྦསཏྟུཏྟམགརུགཱརཝཱདྷིཝཙནཾ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘བྷགཝཱཏི ཝཙནཾ སེཊྛཾ, བྷགཝཱཏི ཝཙནམུཏྟམཾ;

གརུགཱརཝཡུཏྟོ སོ, བྷགཝཱ ཏེན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱ ནཱམཾ ཨཱཝཏྠིཀཾ ལིངྒིཀཾ ནེམིཏྟིཀཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣནྟི. ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ ནཱམ ལོཀིཡཝོཧཱརེན ཡདིཙྪཀནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝཙྪོ དམྨོ བལཱིབདྡོཏི ཨེཝམཱདི ཨཱཝཏྠིཀཾ. དཎྜཱི ཚཏྟཱི སིཁཱི ཀརཱིཏི ཨེཝམཱདི ལིངྒིཀཾ. ཏེཝིཛྫོ ཚལ༹བྷིཉྙོཏི ཨེཝམཱདི ནེམིཏྟིཀཾ. སིརིཝཌྜྷཀོ དྷནཝཌྜྷཀོཏི ཨེཝམཱདི ཝཙནཏྠཾ ཨནཔེཀྑིཏྭཱ པཝཏྟཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ. ཨིདཾ ¶ པན བྷགཝཱཏི ནཱམཾ ནེམིཏྟིཀཾ, ན མཧཱམཱཡཱཡ, ན སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛེན, ན ཨསཱིཏིཡཱ ཉཱཏིསཧསྶེཧི ཀཏཾ, ན སཀྐསནྟུསིཏཱདཱིཧི དེཝཏཱཝིསེསེཧི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ‘‘བྷགཝཱཏི ནེཏཾ ནཱམཾ མཱཏརཱ ཀཏཾ…པེ… ཝིམོཀྑནྟིཀམེཏཾ བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ བོདྷིཡཱ མཱུལེ སཧ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ པཊིལཱབྷཱ སཙྪིཀཱ པཉྙཏྟི ཡདིདཾ བྷགཝཱ’’ཏི (མཧཱནི. ༨༤).

༡༤༣. ཡཾགུཎནེམིཏྟིཀཉྩེཏཾ ནཱམཾ, ཏེསཾ གུཎཱནཾ པཀཱསནཏྠཾ ཨིམཾ གཱཐཾ ཝདནྟི –

‘‘བྷགཱི ¶ བྷཛཱི བྷཱགི ཝིབྷཏྟཝཱ ཨིཏི,

ཨཀཱསི བྷགྒནྟི གརཱུཏི བྷཱགྱཝཱ;

བཧཱུཧི ཉཱཡེཧི སུབྷཱཝིཏཏྟནོ,

བྷཝནྟགོ སོ བྷགཝཱཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. –

ནིདྡེསེ (མཧཱནི. ༨༤) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཙེཏྠ ཏེསཾ ཏེསཾ པདཱནཾ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

༡༤༤. ཨཡཾ པན ཨཔརོ ནཡོ.

བྷཱགྱཝཱ བྷགྒཝཱ ཡུཏྟོ, བྷགེཧི ཙ ཝིབྷཏྟཝཱ;

བྷཏྟཝཱ ཝནྟགམནོ, བྷཝེསུ བྷགཝཱ ཏཏོཏི.

ཏཏྠ ཝཎྞཱགམོ ཝཎྞཝིཔརིཡཡོཏིཨཱདིཀཾ ནིརུཏྟིལཀྑཎཾ གཧེཏྭཱ སདྡནཡེན ཝཱ པིསོདརཱདིཔཀྑེཔལཀྑཎཾ གཧེཏྭཱ ཡསྨཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརསུཁཱབྷིནིབྦཏྟཀཾ དཱནསཱིལཱདིཔཱརཔྤཏྟཾ བྷཱགྱམསྶ ཨཏྠི, ཏསྨཱ བྷཱགྱཝཱཏི ཝཏྟབྦེ བྷགཝཱཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཉཱཏབྦཾ.

ཡསྨཱ པན ཨཧིརིཀཱནོཏྟཔྤཀོདྷཱུཔནཱཧམཀྑཔལཱ༹སཨིསྶཱམཙྪརིཡམཱཡཱསཱཋེཡྻཐམྦྷསཱརམྦྷམཱནཱཏིམཱནམདཔམཱདཏཎྷཱཨཝིཛྫཱ- ཏིཝིདྷཱཀུསལམཱུལདུཙྩརིཏསཾཀིལེསམལཝིསམསཉྙཱཝིཏཀྐཔཔཉྩཙཏུབྦིདྷཝིཔརིཡེས- ཨཱསཝགནྠཨོགྷཡོགཨགཏིཏཎྷུཔྤཱདུཔཱདཱནཔཉྩཙེཏོཁཱིལཝིནིབནྡྷནཱིཝརཎཱབྷིནནྡནཱ- ཚཝིཝཱདམཱུལཏཎྷཱཀཱཡསཏྟཱནུསཡཨཊྛམིཙྪཏྟནཝཏཎྷཱམཱུལཀདསཱཀུསལཀམྨཔཐདྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏ- ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཔྤབྷེདསབྦདརཐཔརིལཱ༹ཧཀིལེསསཏསཧསྶཱནི ¶ , སངྑེཔཏོ ཝཱ པཉྩ ཀིལེསཁནྡྷཨབྷིསངྑཱརདེཝཔུཏྟམཙྩུམཱརེ ཨབྷཉྫི. ཏསྨཱ བྷགྒཏྟཱ ཨེཏེསཾ པརིསྶཡཱནཾ བྷགྒཝཱཏི ཝཏྟབྦེ བྷགཝཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨཱཧ ཙེཏྠ –

‘‘བྷགྒརཱགོ བྷགྒདོསོ, བྷགྒམོཧོ ཨནཱསཝོ;

བྷགྒཱསྶ པཱཔཀཱ དྷམྨཱ, བྷགཝཱ ཏེན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

བྷཱགྱཝཏཱཡ ཙསྶ སཏཔུཉྙལཀྑཎདྷརསྶ རཱུཔཀཱཡསམྤཏྟི དཱིཔིཏཱ ཧོཏི. བྷགྒདོསཏཱཡ དྷམྨཀཱཡསམྤཏྟི. ཏཐཱ ལོཀིཡསརིཀྑཀཱནཾ བཧུམཏབྷཱཝོ, གཧཊྛཔབྦཛིཏེཧི ཨབྷིགམནཱིཡཏཱ, ཨབྷིགཏཱནཉྩ ནེསཾ ཀཱཡཙིཏྟདུཀྑཱཔནཡནེ ¶ པཊིབལབྷཱཝོ, ཨཱམིསདཱནདྷམྨདཱནེཧི ཨུཔཀཱརིཏཱ, ལོཀིཡལོཀུཏྟརསུཁེཧི ཙ སཾཡོཛནསམཏྠཏཱ དཱིཔིཏཱ ཧོཏི.

ཡསྨཱ ཙ ལོཀེ ཨིསྶརིཡདྷམྨཡསསིརིཀཱམཔཡཏྟེསུ ཚསུ དྷམྨེསུ བྷགསདྡོ པཝཏྟཏི, པརམཉྩསྶ སཀཙིཏྟེ ཨིསྶརིཡཾ, ཨཎིམཱལངྒྷིམཱདིཀཾ ཝཱ ལོཀིཡསམྨཏཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ ཨཏྠི. ཏཐཱ ལོཀུཏྟརོ དྷམྨོ. ལོཀཏྟཡབྱཱཔཀོ ཡཐཱབྷུཙྩགུཎཱདྷིགཏོ ཨཏིཝིཡ པརིསུདྡྷོ ཡསོ. རཱུཔཀཱཡདསྶནབྱཱཝཊཛནནཡནཔྤསཱདཛནནསམཏྠཱ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཱ སབྦངྒཔཙྩངྒསིརཱི. ཡཾ ཡཾ ཨེཏེན ཨིཙྪིཏཾ པཏྠིཏཾ ཨཏྟཧིཏཾ པརཧིཏཾ ཝཱ, ཏསྶ ཏསྶ ཏཐེཝ ཨབྷིནིཔྥནྣཏྟཱ ཨིཙྪིཏཏྠནིབྦཏྟིསཉྙིཏོ ཀཱམོ. སབྦལོཀགརུབྷཱཝཔྤཏྟིཧེཏུབྷཱུཏོ སམྨཱཝཱཡཱམསངྑཱཏོ པཡཏྟོ ཙ ཨཏྠི. ཏསྨཱ ཨིམེཧི བྷགེཧི ཡུཏྟཏྟཱཔི བྷགཱ ཨསྶ སནྟཱིཏི ཨིམིནཱ ཨཏྠེན བྷགཝཱཏི ཝུཙྩཏི.

ཡསྨཱ པན ཀུསལཱདཱིཧི བྷེདེཧི སབྦདྷམྨེ, ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུསཙྩཨིནྡྲིཡཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཱདཱིཧི ཝཱ ཀུསལཱདིདྷམྨེ, པཱིལ༹ནསངྑཏསནྟཱཔཝིཔརིཎཱམཊྛེན ཝཱ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ, ཨཱཡཱུཧནནིདཱནསཾཡོགཔལིབོདྷཊྛེན སམུདཡཾ, ནིསྶརཎཝིཝེཀཱསངྑཏཨམཏཊྛེན ནིརོདྷཾ, ནིཡྻཱནིཀཧེཏུདསྶནཱདྷིཔཏེཡྻཊྛེན མགྒཾ ཝིབྷཏྟཝཱ, ཝིབྷཛིཏྭཱ ཝིཝརིཏྭཱ དེསིཏཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཝིབྷཏྟཝཱཏི ཝཏྟབྦེ བྷགཝཱཏི ཝུཙྩཏི.

ཡསྨཱ ཙ ཨེས དིབྦབྲཧྨཨརིཡཝིཧཱརེ ཀཱཡཙིཏྟཨུཔདྷིཝིཝེཀེ སུཉྙཏཔྤཎིཧིཏཱནིམིཏྟཝིམོཀྑེ ཨཉྙེ ཙ ལོཀིཡལོཀུཏྟརེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨེ བྷཛི སེཝི བཧུལཾ ཨཀཱསི, ཏསྨཱ བྷཏྟཝཱཏི ཝཏྟབྦེ བྷགཝཱཏི ཝུཙྩཏི.

ཡསྨཱ ¶ པན ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཏཎྷཱསངྑཱཏཾ གམནཾ ཨནེན ཝནྟཾ, ཏསྨཱ བྷཝེསུ ཝནྟགམནོཏི ཝཏྟབྦེ བྷཝསདྡཏོ བྷཀཱརཾ གམནསདྡཏོ གཀཱརཾ ཝནྟསདྡཏོ ཝཀཱརཉྩ དཱིགྷཾ ཀཏྭཱ ཨཱདཱཡ བྷགཝཱཏི ཝུཙྩཏི ཡཐཱ ལོཀེ མེཧནསྶ ཁསྶ མཱལཱཏི ཝཏྟབྦེ མེཁལཱཏི.

༡༤༥. ཏསྶེཝཾ ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཀཱརཎེན སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ…པེ… ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཀཱརཎེན བྷགཝཱཏི བུདྡྷགུཎེ ཨནུསྶརཏོ ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ¶ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཏཐཱགཏམཱརབྦྷ (ཨ. ནི. ༦.༡༠). ཨིཙྩསྶ ཨེཝཾ རཱགཱདིཔརིཡུཊྛཱནཱབྷཱཝེན ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎསྶ ཀམྨཊྛཱནཱབྷིམུཁཏཱཡ ཨུཛུགཏཙིཏྟསྶ བུདྡྷགུཎཔོཎཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ པཝཏྟནྟི. བུདྡྷགུཎེ ཨནུཝིཏཀྐཡཏོ ཨནུཝིཙཱརཡཏོ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫཏི. པཱིཏིམནསྶ པཱིཏིཔདཊྛཱནཱཡ པསྶདྡྷིཡཱ ཀཱཡཙིཏྟདརཐཱ པཊིཔྤསྶམྦྷནྟི. པསྶདྡྷདརཐསྶ ཀཱཡིཀམྤི ཙེཏསིཀམྤི སུཁཾ ཨུཔྤཛྫཏི. སུཁིནོ བུདྡྷགུཎཱརམྨཎཾ ཧུཏྭཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱིཏི ཨནུཀྐམེན ཨེཀཀྑཎེ ཛྷཱནངྒཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. བུདྡྷགུཎཱནཾ པན གམྦྷཱིརཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརགུཎཱནུསྶརཎཱདྷིམུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཏདེཏཾ བུདྡྷགུཎཱནུསྶརཎཝསེན ཨུཔྤནྣཏྟཱ བུདྡྷཱནུསྶཏིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ པན བུདྡྷཱནུསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ ཧོཏི སཔྤཏིསྶོ, སདྡྷཱཝེཔུལླཾ སཏིཝེཔུལླཾ པཉྙཱཝེཔུལླཾ པུཉྙཝེཔུལླཉྩ ཨདྷིགཙྪཏི, པཱིཏིཔཱམོཛྫབཧུལོ ཧོཏི, བྷཡབྷེརཝསཧོ དུཀྑཱདྷིཝཱསནསམཏྠོ, སཏྠཱརཱ སཾཝཱསསཉྙཾ པཊིལབྷཏི. བུདྡྷགུཎཱནུསྶཏིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཉྩསྶ སརཱིརམྤི ཙེཏིཡགྷརམིཝ པཱུཛཱརཧཾ ཧོཏི. བུདྡྷབྷཱུམིཡཾ ཙིཏྟཾ ནམཏི. ཝཱིཏིཀྐམིཏབྦཝཏྠུསམཱཡོགེ ཙསྶ སམྨུཁཱ སཏྠཱརཾ པསྶཏོ ཝིཡ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛཱཏི. ཨུཏྟརི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ པན སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཱདཾ, ཀཡིརཱཐ སུམེདྷསོ;

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱཡ, བུདྡྷཱནུསྶཏིཡཱ སདཱཏི.

ཨིདཾ ཏཱཝ བུདྡྷཱནུསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

༢. དྷམྨཱནུསྶཏིཀཐཱ

༡༤༦. དྷམྨཱནུསྶཏིཾ ¶ བྷཱཝེཏུཀཱམེནཱཔི རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ‘‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) ཨེཝཾ པརིཡཏྟིདྷམྨསྶ ཙེཝ ནཝཝིདྷསྶ ཙ ལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ གུཎཱ ཨནུསྶརིཏབྦཱ.

༡༤༧. སྭཱཀྑཱཏོཏི ཨིམསྨིཾ ཧི པདེ པརིཡཏྟིདྷམྨོཔི སངྒཧཾ གཙྪཏི, ཨིཏརེསུ ལོཀུཏྟརདྷམྨོཝ. ཏཏྠ པརིཡཏྟིདྷམྨོ ཏཱཝ སྭཱཀྑཱཏོ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཀལྱཱཎཏྟཱ ¶ སཱཏྠསབྱཉྫནཀེཝལཔརིཔུཎྞཔརིསུདྡྷབྲཧྨཙརིཡཔྤཀཱསནཏྟཱ ཙ. ཡཉྷི བྷགཝཱ ཨེཀགཱཐམྤི དེསེཏི, སཱ སམནྟབྷདྡཀཏྟཱ དྷམྨསྶ པཋམཔཱདེན ཨཱདིཀལྱཱཎཱ, དུཏིཡཏཏིཡཔཱདེཧི མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ, པཙྪིམཔཱདེན པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ. ཨེཀཱནུསནྡྷིཀཾ སུཏྟཾ ནིདཱནེན ཨཱདིཀལྱཱཎཾ, ནིགམནེན པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ, སེསེན མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ. ནཱནཱནུསནྡྷིཀཾ སུཏྟཾ པཋམཱནུསནྡྷིནཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཾ, པཙྪིམེན པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ, སེསེཧི མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ. ཨཔིཙ སནིདཱནསཨུཔྤཏྟིཀཏྟཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཾ, ཝེནེཡྻཱནཾ ཨནུརཱུཔཏོ ཨཏྠསྶ ཨཝིཔརཱིཏཏཱཡ ཙ ཧེཏུདཱཧརཎཡུཏྟཏོ ཙ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ, སོཏཱུནཾ སདྡྷཱཔཊིལཱབྷཛནནེན ནིགམནེན ཙ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ.

སཀལོཔི སཱསནདྷམྨོ ཨཏྟནོ ཨཏྠབྷཱུཏེན སཱིལེན ཨཱདིཀལྱཱཎོ, སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཕལེཧི མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎོ, ནིབྦཱནེན པརིཡོསཱནཀལྱཱཎོ. སཱིལསམཱདྷཱིཧི ཝཱ ཨཱདིཀལྱཱཎོ, ཝིཔསྶནཱམགྒེཧི མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎོ, ཕལནིབྦཱནེཧི པརིཡོསཱནཀལྱཱཎོ. བུདྡྷསུབོདྷིཏཱཡ ཝཱ ཨཱདིཀལྱཱཎོ, དྷམྨསུདྷམྨཏཱཡ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎོ, སངྒྷསུཔྤཊིཔྤཏྟིཡཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎོ. ཏཾ སུཏྭཱ ཏཐཏྠཱཡ པཊིཔནྣེན ཨདྷིགནྟབྦཱཡ ཨབྷིསམྦོདྷིཡཱ ཝཱ ཨཱདིཀལྱཱཎོ, པཙྩེཀབོདྷིཡཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎོ, སཱཝཀབོདྷིཡཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎོ.

སུཡྻམཱནོ ཙེས ནཱིཝརཎཝིཀྑམྦྷནཏོ སཝནེནཔི ཀལྱཱཎམེཝ ཨཱཝཧཏཱིཏི ཨཱདིཀལྱཱཎོ, པཊིཔཛྫིཡམཱནོ སམཐཝིཔསྶནཱསུཁཱཝཧནཏོ པཊིཔཏྟིཡཱཔི ཀལྱཱཎཾ ཨཱཝཧཏཱིཏི མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎོ, ཏཐཱཔཊིཔནྣོ ཙ པཊིཔཏྟིཕལེ ནིཊྛིཏེ ཏཱདིབྷཱཝཱཝཧནཏོ པཊིཔཏྟིཕལེནཔི ¶ ཀལྱཱཎཾ ཨཱཝཧཏཱིཏི པརིཡོསཱནཀལྱཱཎོཏི ཨེཝཾ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཀལྱཱཎཏྟཱ སྭཱཀྑཱཏོ.

ཡཾ པནེས བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ སཱསནབྲཧྨཙརིཡཾ མགྒབྲཧྨཙརིཡཉྩ པཀཱསེཏི ནཱནཱནཡེཧི དཱིཔེཏི, ཏཾ ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཨཏྠསམྤཏྟིཡཱ སཱཏྠཾ, བྱཉྫནསམྤཏྟིཡཱ སབྱཉྫནཾ. སངྐཱསནཔཀཱསནཝིཝརཎཝིབྷཛནཨུཏྟཱནཱིཀརཎཔཉྙཏྟིཨཏྠཔདསམཱཡོགཏོ སཱཏྠཾ, ཨཀྑརཔདབྱཉྫནཱཀཱརནིརུཏྟིནིདྡེསསམྤཏྟིཡཱ སབྱཉྫནཾ. ཨཏྠགམྦྷཱིརཏཱཔཊིཝེདྷགམྦྷཱིརཏཱཧི སཱཏྠཾ, དྷམྨགམྦྷཱིརཏཱདེསནཱགམྦྷཱིརཏཱཧི ¶ སབྱཉྫནཾ. ཨཏྠཔཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱཝིསཡཏོ སཱཏྠཾ, དྷམྨནིརུཏྟིཔཊིསམྦྷིདཱཝིསཡཏོ སབྱཉྫནཾ. པཎྜིཏཝེདནཱིཡཏོ པརིཀྑཀཛནཔྤསཱདཀནྟི སཱཏྠཾ, སདྡྷེཡྻཏོ ལོཀིཡཛནཔྤསཱདཀནྟི སབྱཉྫནཾ. གམྦྷཱིརཱདྷིཔྤཱཡཏོ སཱཏྠཾ, ཨུཏྟཱནཔདཏོ སབྱཉྫནཾ. ཨུཔནེཏབྦསྶ ཨབྷཱཝཏོ སཀལཔརིཔུཎྞབྷཱཝེན ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ. ཨཔནེཏབྦསྶ ཨབྷཱཝཏོ ནིདྡོསབྷཱཝེན པརིསུདྡྷཾ.

ཨཔིཙ པཊིཔཏྟིཡཱ ཨདྷིགམབྱཏྟིཏོ སཱཏྠཾ, པརིཡཏྟིཡཱ ཨཱགམབྱཏྟིཏོ སབྱཉྫནཾ, སཱིལཱདིཔཉྩདྷམྨཀྑནྡྷཡུཏྟཏོ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ, ནིརུཔཀྐིལེསཏོ ནིཏྟརཎཏྠཱཡ པཝཏྟིཏོ ལོཀཱམིསནིརཔེཀྑཏོ ཙ པརིསུདྡྷནྟི ཨེཝཾ སཱཏྠསབྱཉྫནཀེཝལཔརིཔུཎྞཔརིསུདྡྷབྲཧྨཙརིཡཔྤཀཱསནཏོ སྭཱཀྑཱཏོ.

ཨཏྠཝིཔལླཱསཱབྷཱཝཏོ ཝཱ སུཊྛུ ཨཀྑཱཏོཏི སྭཱཀྑཱཏོ. ཡཐཱ ཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ དྷམྨསྶ ཨཏྠོ ཝིཔལླཱསམཱཔཛྫཏི, ཨནྟརཱཡིཀཱཏི ཝུཏྟདྷམྨཱནཾ ཨནྟརཱཡིཀཏྟཱབྷཱཝཏོ, ནིཡྻཱནིཀཱཏི ཝུཏྟདྷམྨཱནཾ ནིཡྻཱནིཀཏྟཱབྷཱཝཏོ. ཏེན ཏེ དུརཀྑཱཏདྷམྨཱཡེཝ ཧོནྟི, ན ཏཐཱ བྷགཝཏོ དྷམྨསྶ ཨཏྠོ ཝིཔལླཱསམཱཔཛྫཏི. ཨིམེ དྷམྨཱ ཨནྟརཱཡིཀཱ, ཨིམེ དྷམྨཱ ནིཡྻཱནིཀཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟདྷམྨཱནཾ ཏཐཱབྷཱཝཱནཏིཀྐམནཏོཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ པརིཡཏྟིདྷམྨོ སྭཱཀྑཱཏོ.

ལོཀུཏྟརདྷམྨོ པན ནིབྦཱནཱནུརཱུཔཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ པཊིཔདཱནུརཱུཔསྶ ཙ ནིབྦཱནསྶ ཨཀྑཱཏཏྟཱ སྭཱཀྑཱཏོ. ཡཐཱཧ – ‘‘སུཔཉྙཏྟཱ ཁོ པན ཏེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱནཾ ནིབྦཱནགཱམིནཱི པཊིཔདཱ སཾསནྡཏི ནིབྦཱནཉྩ པཊིཔདཱ ཙ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གངྒོདཀཾ ཡམུནོདཀེན སཾསནྡཏི སམེཏི, ཨེཝམེཝ སུཔཉྙཏྟཱ (དཱི. ནི. ༢.༢༩༦) ཏེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱནཾ ¶ ནིབྦཱནགཱམིནཱི པཊིཔདཱ སཾསནྡཏི ནིབྦཱནཉྩ པཊིཔདཱ ཙཱ’’ཏི. ཨརིཡམགྒོ ཙེཏྠ ཨནྟདྭཡཾ ཨནུཔགམྨ མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱབྷཱུཏོཝ ‘‘མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ’’ཏི ཨཀྑཱཏཏྟཱ སྭཱཀྑཱཏོ. སཱམཉྙཕལཱནི པཊིཔསྶདྡྷཀིལེསཱནེཝ ‘‘པཊིཔསྶདྡྷཀིལེསཱནཱི’’ཏི ཨཀྑཱཏཏྟཱ སྭཱཀྑཱཏཱནི. ནིབྦཱནཾ སསྶཏཱམཏཏཱཎལེཎཱདིསབྷཱཝམེཝ སསྶཏཱདིསབྷཱཝཝསེན ཨཀྑཱཏཏྟཱ སྭཱཀྑཱཏནྟི ཨེཝཾ ལོཀུཏྟརདྷམྨོཔི སྭཱཀྑཱཏོ.

༡༤༨. སནྡིཊྛིཀོཏི ¶ ཨེཏྠ པན ཨརིཡམགྒོ ཏཱཝ ཨཏྟནོ སནྟཱནེ རཱགཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཾ ཀརོནྟེན ཨརིཡཔུགྒལེན སཱམཾ དཊྛབྦོཏི སནྡིཊྛིཀོ. ཡཐཱཧ –‘‘རཏྟོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, རཱགེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིཎྞཙིཏྟོ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི ཙེཏེཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི ཙེཏེཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི ཙེཏེཏི. ཙེཏསིཀཾ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི. རཱགེ པཧཱིནེ ནེཝ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡ ཙེཏེཏི, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡ ཙེཏེཏི, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡ ཙེཏེཏི, ན ཙེཏསིཀཾ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ ཧོཏཱི’’ཏི(ཨ. ནི. ༣.༥༤). ཨཔིཙ ནཝཝིདྷོཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨོ ཡེན ཡེན ཨདྷིགཏོ ཧོཏི, ཏེན ཏེན པརསདྡྷཱཡ གནྟབྦཏཾ ཧིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎེན སཡཾ དཊྛབྦོཏི སནྡིཊྛིཀོ. ཨཐ ཝཱ པསཏྠཱ དིཊྛི སནྡིཊྛི, སནྡིཊྛིཡཱ ཛཡཏཱིཏི སནྡིཊྛིཀོ. ཏཐཱ ཧེཏྠ ཨརིཡམགྒོ སམྤཡུཏྟཱཡ, ཨརིཡཕལཾ ཀཱརཎབྷཱུཏཱཡ, ནིབྦཱནཾ ཝིསཡིབྷཱུཏཱཡ སནྡིཊྛིཡཱ ཀིལེསེ ཛཡཏི. ཏསྨཱ ཡཐཱ རཐེན ཛཡཏཱིཏི རཐིཀོ, ཨེཝཾ ནཝཝིདྷོཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨོ སནྡིཊྛིཡཱ ཛཡཏཱིཏི སནྡིཊྛིཀོ.

ཨཐ ཝཱ དིཊྛནྟི དསྶནཾ ཝུཙྩཏི. དིཊྛམེཝ སནྡིཊྛཾ, དསྶནནྟི ཨཏྠོ. སནྡིཊྛཾ ཨརཧཏཱིཏི སནྡིཊྛིཀོ. ལོཀུཏྟརདྷམྨོ ཧི བྷཱཝནཱབྷིསམཡཝསེན སཙྪིཀིརིཡཱབྷིསམཡཝསེན ཙ དིསྶམཱནོཡེཝ ཝཊྚབྷཡཾ ནིཝཏྟེཏི. ཏསྨཱ ཡཐཱ ཝཏྠཾ ཨརཧཏཱིཏི ཝཏྠིཀོ, ཨེཝཾ སནྡིཊྛཾ ཨརཧཏཱིཏི སནྡིཊྛིཀོ.

༡༤༩. ཨཏྟནོ ཕལདཱནཾ སནྡྷཱཡ ནཱསྶ ཀཱལོཏི ཨཀཱལོ. ཨཀཱལོཡེཝ ཨཀཱལིཀོ. ན པཉྩཱཧསཏྟཱཧཱདིབྷེདཾ ཀཱལཾ ཁེཔེཏྭཱ ཕལཾ དེཏི, ཨཏྟནོ པན པཝཏྟིསམནནྟརམེཝ ཕལདོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཨཏྟནོ ཕལདཱནེ པཀཊྛོ ཀཱལོ པཏྟོ ཨསྶཱཏི ཀཱལིཀོ. ཀོ སོ? ལོཀིཡོ ¶ ཀུསལདྷམྨོ. ཨཡཾ པན སམནནྟརཕལཏྟཱ ན ཀཱལིཀོཏི ཨཀཱལིཀོ. ཨིདཾ མགྒམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

༡༥༠. ‘‘ཨེཧི པསྶ ཨིམཾ དྷམྨ’’ནྟི ཨེཝཾ པཝཏྟཾ ཨེཧིཔསྶཝིདྷིཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨེཧིཔསྶིཀོ. ཀསྨཱ པནེས ཏཾ ཝིདྷིཾ ཨརཧཏཱིཏི? ཝིཛྫམཱནཏྟཱ པརིསུདྡྷཏྟཱ ཙ ¶ . རིཏྟམུཊྛིཡཾ ཧི ཧིརཉྙཾ ཝཱ སུཝཎྞཾ ཝཱ ཨཏྠཱིཏི ཝཏྭཱཔི ‘‘ཨེཧི པསྶ ཨིམ’’ནྟི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ. ཀསྨཱ? ཨཝིཛྫམཱནཏྟཱ. ཝིཛྫམཱནམྤི ཙ གཱུཐཾ ཝཱ མུཏྟཾ ཝཱ མནུཉྙབྷཱཝཔྤཀཱསནེན ཙིཏྟསམྤཧཾསནཏྠཾ ‘‘ཨེཧི པསྶ ཨིམ’’ནྟི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ. ཨཔིཙ ཁོ པན ཏིཎེཧི ཝཱ པཎྞེཧི ཝཱ པཊིཙྪཱདེཏབྦམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨཔརིསུདྡྷཏྟཱ. ཨཡཾ པན ནཝཝིདྷོཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨོ སབྷཱཝཏོཝ ཝིཛྫམཱནོ ཝིགཏཝལཱཧཀེ ཨཱཀཱསེ སམྤུཎྞཙནྡམཎྜལཾ ཝིཡ པཎྜུཀམྦལེ ནིཀྑིཏྟཛཱཏིམཎི ཝིཡ ཙ པརིསུདྡྷོ. ཏསྨཱ ཝིཛྫམཱནཏྟཱ པརིསུདྡྷཏྟཱ ཙ ཨེཧིཔསྶཝིདྷིཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨེཧིཔསྶིཀོ.

༡༥༡. ཨུཔནེཏབྦོཏི ཨོཔནེཡྻིཀོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ, ཨུཔནཡནཾ ཨུཔནཡོ, ཨཱདིཏྟཾ ཙེལཾ ཝཱ སཱིསཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏྭཱཔི བྷཱཝནཱཝསེན ཨཏྟནོ ཙིཏྟེ ཨུཔནཡནཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨོཔནཡིཀོ. ཨོཔནཡིཀོཝ ཨོཔནེཡྻིཀོ. ཨིདཾ སངྑཏེ ལོཀུཏྟརདྷམྨེ ཡུཛྫཏི. ཨསངྑཏེ པན ཨཏྟནོ ཙིཏྟེན ཨུཔནཡནཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨོཔནེཡྻིཀོ. སཙྪིཀིརིཡཱཝསེན ཨལླཱིཡནཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ ཝཱ ནིབྦཱནཾ ཨུཔནེཏཱིཏི ཨརིཡམགྒོ ཨུཔནེཡྻོ. སཙྪིཀཱཏབྦཏཾ ཨུཔནེཏབྦོཏི ཕལནིབྦཱནདྷམྨོ ཨུཔནེཡྻོ. ཨུཔནེཡྻོ ཨེཝ ཨོཔནེཡྻིཀོ.

༡༥༢. པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱིཏི སབྦེཧིཔི ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཨཱདཱིཧི ཝིཉྙཱུཧི ཨཏྟནི ཨཏྟནི ཝེདིཏབྦོ ‘‘བྷཱཝིཏོ མེ མགྒོ, ཨདྷིགཏཾ ཕལཾ, སཙྪིཀཏོ ནིརོདྷོ’’ཏི. ན ཧི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན བྷཱཝིཏེན མགྒེན སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ ཀིལེསཱ པཧཱིཡནྟི, ན སོ ཏསྶ ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཕཱསུཝིཧརཏི, ན ཏེན སཙྪིཀཏཾ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརོཏི. ཏསྨཱ ན ཨེས པརསྶ སཱིསེ ཨཱབྷརཎཾ ཝིཡ དཊྛབྦོ, ཨཏྟནོ པན ཙིཏྟེཡེཝ དཊྛབྦོ, ཨནུབྷཝིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བཱལཱནཾ པན ཨཝིསཡོ ཙེས.

ཨཔིཙ ¶ ¶ སྭཱཀྑཱཏོ ཨཡཾ དྷམྨོ. ཀསྨཱ? སནྡིཊྛིཀཏྟཱ. སནྡིཊྛིཀོ, ཨཀཱལིཀཏྟཱ. ཨཀཱལིཀོ, ཨེཧིཔསྶིཀཏྟཱ. ཡོ ཙ ཨེཧིཔསྶིཀོ, སོ ནཱམ ཨོཔནེཡྻིཀོ ཧོཏཱིཏི.

༡༥༣. ཏསྶེཝཾ སྭཱཀྑཱཏཏཱདིབྷེདེ དྷམྨགུཎེ ཨནུསྶརཏོ ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ན དོས…པེ… ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི དྷམྨཾ ཨཱརབྦྷཱཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) པུརིམནཡེནེཝ ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎསྶ ཨེཀཀྑཎེ ཛྷཱནངྒཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. དྷམྨགུཎཱནཾ པན གམྦྷཱིརཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརགུཎཱནུསྶརཎཱདྷིམུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཏདེཏཾ དྷམྨགུཎཱནུསྶརཎཝསེན ཨུཔྤནྣཏྟཱ དྷམྨཱནུསྶཏིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ པན དྷམྨཱནུསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཨོཔནེཡྻིཀསྶ དྷམྨསྶ དེསེཏཱརཾ ཨིམིནཱཔངྒེན སམནྣཱགཏཾ སཏྠཱརཾ ནེཝ ཨཏཱིཏཾསེ སམནུཔསྶཱམི, ན པནེཏརཧི ཨཉྙཏྲ ཏེན བྷགཝཏཱཏི ཨེཝཾ དྷམྨགུཎདསྶནེནེཝ སཏྠརི སགཱརཝོ ཧོཏི སཔྤཏིསྶོ. དྷམྨེ གརུཙིཏྟཱིཀཱརོ སདྡྷཱདིཝེཔུལླཾ ཨདྷིགཙྪཏི, པཱིཏིཔཱམོཛྫབཧུལོ ཧོཏི, བྷཡབྷེརཝསཧོ, དུཀྑཱདྷིཝཱསནསམཏྠོ, དྷམྨེན སཾཝཱསསཉྙཾ པཊིལབྷཏི, དྷམྨགུཎཱནུསྶཏིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཉྩསྶ སརཱིརམྤི ཙེཏིཡགྷརམིཝ པཱུཛཱརཧཾ ཧོཏི, ཨནུཏྟརདྷམྨཱདྷིགམཱཡ ཙིཏྟཾ ནམཏི, ཝཱིཏིཀྐམིཏབྦཝཏྠུསམཱཡོགེ ཙསྶ དྷམྨསུདྷམྨཏཾ སམནུསྶརཏོ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛཱཏི. ཨུཏྟརི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ པན སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཱདཾ, ཀཡིརཱཐ སུམེདྷསོ;

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱཡ, དྷམྨཱནུསྶཏིཡཱ སདཱཏི.

ཨིདཾ དྷམྨཱནུསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

༣. སངྒྷཱནུསྶཏིཀཐཱ

༡༥༤. སངྒྷཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེནཱཔི རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ‘‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ¶ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ ¶ , ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཨཱཧུནེཡྻོ, པཱཧུནེཡྻོ, དཀྑིཎེཡྻོ, ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ, ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) ཨེཝཾ ཨརིཡསངྒྷགུཎཱ ཨནུསྶརིཏབྦཱ.

༡༥༥. ཏཏྠ སུཔྤཊིཔནྣོཏི སུཊྛུ པཊིཔནྣོ, སམྨཱཔཊིཔདཾ ཨནིཝཏྟིཔཊིཔདཾ ཨནུལོམཔཊིཔདཾ ཨཔཙྩནཱིཀཔཊིཔདཾ དྷམྨཱནུདྷམྨཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷགཝཏོ ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཾ སཀྐཙྩཾ སུཎནྟཱིཏི སཱཝཀཱ. སཱཝཀཱནཾ སངྒྷོ སཱཝཀསངྒྷོ, སཱིལདིཊྛིསཱམཉྙཏཱཡ སངྒྷཱཏབྷཱཝམཱཔནྣོ སཱཝཀསམཱུཧོཏི ཨཏྠོ. ཡསྨཱ པན སཱ སམྨཱཔཊིཔདཱ ཨུཛུ ཨཝངྐཱ ཨཀུཊིལཱ ཨཛིམྷཱ, ཨརིཡོ ཙ ཉཱཡོཏིཔི ཝུཙྩཏི, ཨནུཙྪཝིཀཏྟཱ ཙ སཱམཱིཙཱིཏིཔི སངྑཾ གཏཱ. ཏསྨཱ ཏམྤཊིཔནྣོ ཨརིཡསངྒྷོ ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོཏིཔི ཝུཏྟོ.

ཨེཏྠ ཙ ཡེ མགྒཊྛཱ, ཏེ སམྨཱཔཊིཔཏྟིསམངྒིཏཱཡ སུཔྤཊིཔནྣཱ. ཡེ ཕལཊྛཱ, ཏེ སམྨཱཔཊིཔདཱཡ ཨདྷིགནྟབྦསྶ ཨདྷིགཏཏྟཱ ཨཏཱིཏཾ པཊིཔདཾ སནྡྷཱཡ སུཔྤཊིཔནྣཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཔིཙ སྭཱཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔནྣཏྟཱཔི ཨཔཎྞཀཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཏྟཱཔི སུཔྤཊིཔནྣོ.

མཛ྄ཛྷིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཨནྟདྭཡམནུཔགམྨ པཊིཔནྣཏྟཱ ཀཱཡཝཙཱིམནོཝངྐཀུཊིལཛིམྷདོསཔྤཧཱནཱཡ པཊིཔནྣཏྟཱ ཙ ཨུཛུཔྤཊིཔནྣཏྟཱ ཙ ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ.

ཉཱཡོ ཝུཙྩཏི ནིབྦཱནཾ. ཏདཏྠཱཡ པཊིཔནྣཏྟཱ ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ.

ཡཐཱ པཊིཔནྣཱ སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣཱརཧཱ ཧོནྟི, ཏཐཱ པཊིཔནྣཏྟཱ སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ.

༡༥༦. ཡདིདནྟི ཡཱནི ཨིམཱནི. ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནཱིཏི ཡུགལ༹ཝསེན པཋམམགྒཊྛོ ཕལཊྛོཏི ཨིདམེཀཾ ཡུགལ༹ནྟི ཨེཝཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགལཱ༹ནི ཧོནྟི. ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱཏི པུརིསཔུགྒལཝསེན ཨེཀོ པཋམམགྒཊྛོ ཨེཀོ ཕལཊྛོཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཊྛེཝ པུརིསཔུགྒལཱ ཧོནྟི ¶ . ཨེཏྠ ཙ པུརིསོཏི ཝཱ པུགྒལོཏི ཝཱ ཨེཀཏྠཱནི ཨེཏཱནི པདཱནི. ཝེནེཡྻཝསེན པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོཏི ཡཱནིམཱནི ཡུགཝསེན ¶ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི, པཱཊིཨེཀྐཏོ ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ, ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཨཱཧུནེཡྻོཏིཨཱདཱིསུ ཨཱནེཏྭཱ ཧུནིཏབྦནྟི ཨཱཧུནཾ, དཱུརཏོཔི ཨཱནེཏྭཱ སཱིལཝནྟེསུ དཱཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱནམེཏམདྷིཝཙནཾ. ཏཾ ཨཱཧུནཾ པཊིགྒཧེཏུཾ ཡུཏྟོ ཏསྶ མཧཔྥལཀརཎཏོཏི ཨཱཧུནེཡྻོ. ཨཐ ཝཱ དཱུརཏོཔི ཨཱགནྟྭཱ སབྦསཱཔཏེཡྻམྤི ཨེཏྠ ཧུནིཏབྦནྟི ཨཱཧཝནཱིཡོ. སཀྐཱདཱིནམྤི ཝཱ ཨཱཧཝནཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨཱཧཝནཱིཡོ. ཡོ ཙཱཡཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཨཱཧཝནཱིཡོ ནཱམ ཨགྒི, ཡཏྠ ཧུཏཾ མཧཔྥལནྟི ཏེསཾ ལདྡྷི. སཙེ ཧུཏསྶ མཧཔྥལཏཱཡ ཨཱཧཝནཱིཡོ, སངྒྷོཝ ཨཱཧཝནཱིཡོ. སངྒྷེ ཧུཏཉྷི མཧཔྥལཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡོ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛནྟུ, ཨགྒིཾ པརིཙརེ ཝནེ;

ཨེཀཉྩ བྷཱཝིཏཏྟཱནཾ, མུཧུཏྟམཔི པཱུཛཡེ;

སཱཡེཝ པཱུཛནཱ སེཡྻོ, ཡཉྩེ ཝསྶསཏཾ ཧུཏ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༡༠༧);

ཏདེཏཾ ནིཀཱཡནྟརེ ཨཱཧཝནཱིཡོཏི པདཾ ཨིདྷ ཨཱཧུནེཡྻོཏི ཨིམིནཱ པདེན ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ. བྱཉྫནཏོ པནེཏྠ ཀིཉྩིམཏྟམེཝ ནཱནཾ. ཨིཏི ཨཱཧུནེཡྻོ.

པཱཧུནེཡྻོཏི ཨེཏྠ པན པཱཧུནཾ ཝུཙྩཏི དིསཱཝིདིསཏོ ཨཱགཏཱནཾ པིཡམནཱཔཱནཾ ཉཱཏིམིཏྟཱནམཏྠཱཡ སཀྐཱརེན པཊིཡཏྟཾ ཨཱགནྟུཀདཱནཾ. ཏམྤི ཋཔེཏྭཱ ཏེ ཏཐཱརཱུཔེ པཱཧུནཀེ སངྒྷསྶེཝ དཱཏུཾ ཡུཏྟཾ, སངྒྷོཝ ཏཾ པཊིགྒཧེཏུཾ ཡུཏྟོ. སངྒྷསདིསོ ཧི པཱཧུནཀོ ནཏྠི. ཏཐཱ ཧེས ཨེཀབུདྡྷནྟརེ ཙ དིསྶཏི, ཨབྦོཀིཎྞཉྩ པིཡམནཱཔཏྟཀརེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོཏི. ཨེཝཾ པཱཧུནམསྶ དཱཏུཾ ཡུཏྟཾ པཱཧུནཉྩ པཊིགྒཧེཏུཾ ཡུཏྟོཏི པཱཧུནེཡྻོ. ཡེསཾ པན པཱཧཝནཱིཡོཏི པཱལི༹, ཏེསཾ ཡསྨཱ སངྒྷོ པུབྦཀཱརམརཧཏི, ཏསྨཱ སབྦཔཋམཾ ཨཱནེཏྭཱ ཨེཏྠ ཧུནིཏབྦནྟི པཱཧཝནཱིཡོ. སབྦཔྤཀཱརེན ཝཱ ཨཱཧཝནམརཧཏཱིཏི པཱཧཝནཱིཡོ. སྭཱཡམིདྷ ཏེནེཝ ཨཏྠེན པཱཧུནེཡྻོཏི ཝུཙྩཏི.

དཀྑིཎཱཏི པན པརལོཀཾ སདྡཧིཏྭཱ དཱཏབྦདཱནཾ ཝུཙྩཏི. ཏཾ དཀྑིཎཾ ཨརཧཏི, དཀྑིཎཱཡ ཝཱ ཧིཏོ ཡསྨཱ ནཾ མཧཔྥལཀརཎཏཱཡ ཝིསོདྷེཏཱིཏི དཀྑིཎེཡྻོ.

ཨུབྷོ ¶ ¶ ཧཏྠེ སིརསྨིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ སབྦལོཀེན ཀཡིརམཱནཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ.

ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱཏི སབྦལོཀསྶ ཨསདིསཾ པུཉྙཝིརཱུཧནཊྛཱནཾ. ཡཐཱ ཧི རཉྙོ ཝཱ ཨམཙྩསྶ ཝཱ སཱལཱིནཾ ཝཱ ཡཝཱནཾ ཝཱ ཝིརཱུཧནཊྛཱནཾ རཉྙོ སཱལིཀྑེཏྟཾ རཉྙོ ཡཝཀྑེཏྟནྟི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ སངྒྷོ སབྦལོཀསྶ པུཉྙཱནཾ ཝིརཱུཧནཊྛཱནཾ. སངྒྷཾ ནིསྶཱཡ ཧི ལོཀསྶ ནཱནཔྤཀཱརཧིཏསུཁསཾཝཏྟནིཀཱནི པུཉྙཱནི ཝིརཱུཧནྟི. ཏསྨཱ སངྒྷོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱཏི.

༡༥༧. ཨེཝཾ སུཔྤཊིཔནྣཏཱདིབྷེདེ སངྒྷགུཎེ ཨནུསྶརཏོ ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ན དོས…པེ… ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི སངྒྷཾ ཨཱརབྦྷཱཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) པུརིམནཡེནེཝ ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎསྶ ཨེཀཀྑཎེ ཛྷཱནངྒཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. སངྒྷགུཎཱནཾ པན གམྦྷཱིརཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརགུཎཱནུསྶརཎཱདྷིམུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཏདེཏཾ སངྒྷགུཎཱནུསྶརཎཝསེན ཨུཔྤནྣཏྟཱ སངྒྷཱནུསྶཏིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ པན སངྒྷཱནུསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ སངྒྷེ སགཱརཝོ ཧོཏི སཔྤཏིསྶོ. སདྡྷཱདིཝེཔུལླཾ ཨདྷིགཙྪཏི, པཱིཏིཔཱམོཛྫབཧུལོ ཧོཏི, བྷཡབྷེརཝསཧོ, དུཀྑཱདྷིཝཱསནསམཏྠོ, སངྒྷེན སཾཝཱསསཉྙཾ པཊིལབྷཏི. སངྒྷགུཎཱནུསྶཏིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཉྩསྶ སརཱིརཾ སནྣིཔཏིཏསངྒྷམིཝ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ པཱུཛཱརཧཾ ཧོཏི, སངྒྷགུཎཱདྷིགམཱཡ ཙིཏྟཾ ནམཏི, ཝཱིཏིཀྐམིཏབྦཝཏྠུསམཱཡོགེ ཙསྶ སམྨུཁཱ སངྒྷཾ པསྶཏོ ཝིཡ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛཱཏི, ཨུཏྟརི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ པན སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཱདཾ, ཀཡིརཱཐ སུམེདྷསོ;

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱཡ, སངྒྷཱནུསྶཏིཡཱ སདཱཏི.

ཨིདཾ སངྒྷཱནུསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

༤. སཱིལཱནུསྶཏིཀཐཱ

༡༥༨. སཱིལཱནུསྶཏིཾ ¶ ¶ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ‘‘ཨཧོ ཝཏ མེ སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི བྷུཛིསྶཱནི ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི ཨཔརཱམཊྛཱནི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) ཨེཝཾ ཨཁཎྜཏཱདིགུཎཝསེན ཨཏྟནོ སཱིལཱནི ཨནུསྶརིཏབྦཱནི. ཏཱནི ཙ གཧཊྛེན གཧཊྛསཱིལཱནི, པབྦཛིཏེན པབྦཛིཏསཱིལཱནི.

གཧཊྛསཱིལཱནི ཝཱ ཧོནྟུ པབྦཛིཏསཱིལཱནི ཝཱ, ཡེསཾ ཨཱདིམྷི ཝཱ ཨནྟེ ཝཱ ཨེཀམྤི ན བྷིནྣཾ, ཏཱནི པརིཡནྟེ ཚིནྣསཱཊཀོ ཝིཡ ན ཁཎྜཱནཱིཏི ཨཁཎྜཱནི. ཡེསཾ ཝེམཛ྄ཛྷེ ཨེཀམྤི ན བྷིནྣཾ, ཏཱནི མཛ྄ཛྷེ ཝིནིཝིདྡྷསཱཊཀོ ཝིཡ ན ཚིདྡཱནཱིཏི ཨཙྪིདྡཱནི. ཡེསཾ པཊིཔཱཊིཡཱ དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ ན བྷིནྣཱནི, ཏཱནི པིཊྛིཡཱ ཝཱ ཀུཙྪིཡཱ ཝཱ ཨུཊྛིཏེན དཱིགྷཝཊྚཱདིསཎྛཱནེན ཝིསབྷཱགཝཎྞེན ཀཱལ༹རཏྟཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརསརཱིརཝཎྞཱ གཱཝཱི ཝིཡ ན སབལཱནཱིཏི ཨསབལཱནི. ཡཱནི ཨནྟརནྟརཱ ན བྷིནྣཱནི, ཏཱནི ཝིསབྷཱགབིནྡུཝིཙིཏྲཱ གཱཝཱི ཝིཡ ན ཀམྨཱསཱནཱིཏི ཨཀམྨཱསཱནི. ཨཝིསེསེན ཝཱ སབྦཱནིཔི སཏྟཝིདྷེན མེཐུནསཾཡོགེན ཀོདྷུཔནཱཧཱདཱིཧི ཙ པཱཔདྷམྨེཧི ཨནུཔཧཏཏྟཱ ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི. ཏཱནིཡེཝ ཏཎྷཱདཱསབྱཏོ མོཙེཏྭཱ བྷུཛིསྶབྷཱཝཀརཎེན བྷུཛིསྶཱནི. བུདྡྷཱདཱིཧི ཝིཉྙཱུཧི པསཏྠཏྟཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི. ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨཔརཱམཊྛཏཱཡ ཀེནཙི ཝཱ ཨཡཾ ཏེ སཱིལེསུ དོསོཏི ཨེཝཾ པརཱམཊྛུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ ཨཔརཱམཊྛཱནི. ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ, ཨཐ ཝཱ པན མགྒསམཱདྷིཾ ཕལསམཱདྷིཉྩཱཔི སཾཝཏྟེནྟཱིཏི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི.

༡༥༩. ཨེཝཾ ཨཁཎྜཏཱདིགུཎཝསེན ཨཏྟནོ སཱིལཱནི ཨནུསྶརཏོ ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ན དོས…པེ… ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, སཱིལཾ ཨཱརབྦྷཱཏི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎསྶ ཨེཀཀྑཎེ ཛྷཱནངྒཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. སཱིལགུཎཱནཾ པན གམྦྷཱིརཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརགུཎཱནུསྶརཎཱདྷིམུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཏདེཏཾ ¶ སཱིལགུཎཱནུསྶརཎཝསེན ཨུཔྤནྣཏྟཱ སཱིལཱནུསྶཏིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ ¶ པན སཱིལཱནུསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ སིཀྑཱཡ སགཱརཝོ ཧོཏི སབྷཱགཝུཏྟི, པཊིསནྠཱརེ ཨཔྤམཏྟོ, ཨཏྟཱནུཝཱདཱདིབྷཡཝིརཧིཏོ, ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སདྡྷཱདིཝེཔུལླཾ ཨདྷིགཙྪཏི, པཱིཏིཔཱམོཛྫབཧུལོ ཧོཏི. ཨུཏྟརི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ པན སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཱདཾ, ཀཡིརཱཐ སུམེདྷསོ;

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱཡ, སཱིལཱནུསྶཏིཡཱ སདཱཏི.

ཨིདཾ སཱིལཱནུསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

༥. ཙཱགཱནུསྶཏིཀཐཱ

༡༦༠. ཙཱགཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན པཀཏིཡཱ ཙཱགཱདྷིམུཏྟེན ནིཙྩཔྤཝཏྟདཱནསཾཝིབྷཱགེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ པན བྷཱཝནཾ ཨཱརབྷནྟེན ཨིཏོ དཱནི པབྷུཏི སཏི པཊིགྒཱཧཀེ ཨནྟམསོ ཨེཀཱལོཔམཏྟམྤི དཱནཾ ཨདཏྭཱ ན བྷུཉྫིསྶཱམཱིཏི སམཱདཱནཾ ཀཏྭཱ ཏཾདིཝསཾ གུཎཝིསིཊྛེསུ པཊིགྒཱཧཀེསུ ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཏཏྠ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ‘‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ, ཡོཧཾ མཙྪེརམལཔརིཡུཊྛིཏཱཡ པཛཱཡ ཝིགཏམལམཙྪེརེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམི མུཏྟཙཱགོ པཡཏཔཱཎི ཝོསྶགྒརཏོ ཡཱཙཡོགོ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིགཏམལམཙྪེརཏཱདིགུཎཝསེན ཨཏྟནོ ཙཱགོ ཨནུསྶརིཏབྦོ.

ཏཏྠ ལཱབྷཱ ཝཏ མེཏི མཡ྄ཧཾ ཝཏ ལཱབྷཱ, ཡེ ཨིམེ ‘‘ཨཱཡུཾ ཁོ པན དཏྭཱ ཨཱཡུསྶ བྷཱགཱི ཧོཏི དིབྦསྶ ཝཱ མཱནུསསྶ ཝཱ’’ ཨིཏི (ཨ. ནི. ༥.༣༧) ཙ, ‘‘དདཾ པིཡོ ཧོཏི བྷཛནྟི ནཾ བཧཱུ’’ ཨིཏི (ཨ. ནི. ༥.༣༤) ཙ, ‘‘དདམཱནོ པིཡོ ཧོཏི, སཏཾ དྷམྨཾ ཨནུཀྐམཾ’’ ཨིཏི (ཨ. ནི. ༥.༣༥) ཙ ཨེཝམཱདཱིཧི ནཡེཧི བྷགཝཏཱ དཱཡཀསྶ ལཱབྷཱ སཾཝཎྞིཏཱ, ཏེ མཡ྄ཧཾ ཨཝསྶཾ བྷཱགིནོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སུལདྡྷཾ ཝཏ མེཏི ཡཾ མཡཱ ཨིདཾ སཱསནཾ མནུསྶཏྟཾ ཝཱ ལདྡྷཾ, ཏཾ སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ. ཀསྨཱ ¶ ? ཡོཧཾ མཙྪེརམལཔརིཡུཊྛིཏཱཡ པཛཱཡ…པེ… དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོཏི.

ཏཏྠ ¶ མཙྪེརམལཔརིཡུཊྛིཏཱཡཱཏི མཙྪེརམལེན ཨབྷིབྷཱུཏཱཡ. པཛཱཡཱཏི པཛཱཡནཝསེན སཏྟཱ ཝུཙྩནྟི. ཏསྨཱ ཨཏྟནོ སམྤཏྟཱིནཾ པརསཱདྷཱརཎབྷཱཝམསཧནལཀྑཎེན ཙིཏྟསྶ པབྷསྶརབྷཱཝདཱུསཀཱནཾ ཀཎྷདྷམྨཱནཾ ཨཉྙཏརེན མཙྪེརམལེན ཨབྷིབྷཱུཏེསུ སཏྟེསཱུཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཝིགཏམལམཙྪེརེནཱཏི ཨཉྙེསམྤི རཱགདོསཱདིམལཱནཉྩེཝ མཙྪེརསྶ ཙ ཝིགཏཏྟཱ ཝིགཏམལམཙྪེརེན. ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམཱིཏི ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝསཱམཱིཏི ཨཏྠོ. སུཏྟེསུ པན མཧཱནཱམསཀྐསྶ སོཏཱཔནྣསྶ སཏོ ནིསྶཡཝིཧཱརཾ པུཙྪཏོ ནིསྶཡཝིཧཱརཝསེན དེསིཏཏྟཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཝསཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

མུཏྟཙཱགོཏི ཝིསྶཊྛཙཱགོ. པཡཏཔཱཎཱིཏི པརིསུདྡྷཧཏྠོ. སཀྐཙྩཾ སཧཏྠཱ དེཡྻདྷམྨཾ དཱཏུཾ སདཱ དྷོཏཧཏྠོཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝོསྶགྒརཏོཏི ཝོསྶཛྫནཾ ཝོསྶགྒོ, པརིཙྩཱགོཏི ཨཏྠོ. ཏསྨིཾ ཝོསྶགྒེ སཏཏཱབྷིཡོགཝསེན རཏོཏི ཝོསྶགྒརཏོ. ཡཱཙཡོགོཏི ཡཾ ཡཾ པརེ ཡཱཙནྟི, ཏསྶ ཏསྶ དཱནཏོ ཡཱཙནཡོགོཏི ཨཏྠོ. ཡཱཛཡོགོཏིཔི པཱཋོ. ཡཛནསངྑཱཏེན ཡཱཛེན ཡུཏྟོཏི ཨཏྠོ. དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོཏི དཱནེ ཙ སཾཝིབྷཱགེ ཙ རཏོ. ཨཧཉྷི དཱནཉྩ དེམི, ཨཏྟནཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཏོཔི ཙ སཾཝིབྷཱགཾ ཀརོམི, ཨེཏྠེཝ ཙསྨི ཨུབྷཡེ རཏོཏི ཨེཝཾ ཨནུསྶརཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༦༡. ཏསྶེཝཾ ཝིགཏམལམཙྪེརཏཱདིགུཎཝསེན ཨཏྟནོ ཙཱགཾ ཨནུསྶརཏོ ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ན དོས…པེ… ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཙཱགཾ ཨཱརབྦྷཱཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༠) པུརིམནཡེནེཝ ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎསྶ ཨེཀཀྑཎེ ཛྷཱནངྒཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. ཙཱགགུཎཱནཾ པན གམྦྷཱིརཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརཙཱགགུཎཱནུསྶརཎཱདྷིམུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཏདེཏཾ ཙཱགགུཎཱནུསྶརཎཝསེན ཨུཔྤནྣཏྟཱ ཙཱགཱནུསྶཏིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ ¶ པན ཙཱགཱནུསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ ཙཱགཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨལོབྷཛ྄ཛྷཱསཡོ, མེཏྟཱཡ ཨནུལོམཀཱརཱི, ཝིསཱརདོ, པཱིཏིཔཱམོཛྫབཧུལོ, ཨུཏྟརི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ པན སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ¶ ཧཝེ ཨཔྤམཱདཾ, ཀཡིརཱཐ སུམེདྷསོ;

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱཡ, ཙཱགཱནུསྶཏིཡཱ སདཱཏི.

ཨིདཾ ཙཱགཱནུསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

༦. དེཝཏཱནུསྶཏིཀཐཱ

༡༦༢. དེཝཏཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན ཨརིཡམགྒཝསེན སམུདཱགཏེཧི སདྡྷཱདཱིཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ. ཏཏོ རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ‘‘སནྟི དེཝཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ, སནྟི དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ, ཡཱམཱ, ཏུསིཏཱ, ནིམྨཱནརཏིནོ, པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིནོ, སནྟི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ, སནྟི དེཝཱ ཏཏུཏྟརི, ཡཐཱརཱུཔཱཡ སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ, མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ སདྡྷཱ སཾཝིཛྫཏི. ཡཐཱརཱུཔེན སཱིལེན. ཡཐཱརཱུཔེན སུཏེན. ཡཐཱརཱུཔེན ཙཱགེན. ཡཐཱརཱུཔཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ, མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ པཉྙཱ སཾཝིཛྫཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) ཨེཝཾ དེཝཏཱ སཀྑིཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ སདྡྷཱདིགུཎཱ ཨནུསྶརིཏབྦཱ.

སུཏྟེ པན ཡསྨིཾ མཧཱནཱམ སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙ ཏཱསཉྩ དེཝཏཱནཾ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརཏི, ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩཱཔི ཝུཏྟཾ, ཨཐ ཁོ ཏཾ སཀྑིཊྛཱནེ ཋཔེཏབྦདེཝཏཱནཾ ཨཏྟནོ སདྡྷཱདཱིཧི སམཱནགུཎདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཊྛཀཐཱཡཉྷི དེཝཏཱ སཀྑིཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ གུཎེ ཨནུསྶརཏཱིཏི དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ.

༡༦༣. ཏསྨཱ པུབྦབྷཱགེ དེཝཏཱནཾ གུཎེ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨཏྟནོ སཾཝིཛྫམཱནེ སདྡྷཱདིགུཎེ ཨནུསྶརཏོ ཙསྶ ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ¶ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ན དོས…པེ… ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི དེཝཏཱ ཨཱརབྦྷཱཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) པུརིམནཡེནེཝ ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎསྶ ཨེཀཀྑཎེ ཛྷཱནངྒཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. སདྡྷཱདིགུཎཱནཾ པན གམྦྷཱིརཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརགུཎཱནུསྶརཎཱདྷིམུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤནཾ ¶ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཏདེཏཾ དེཝཏཱནཾ གུཎསདིསསདྡྷཱདིགུཎཱནུསྶརཎཝསེན དེཝཏཱནུསྶཏིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ པན དེཝཏཱནུསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ དེཝཏཱནཾ པིཡོ ཧོཏི མནཱཔོ, བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ སདྡྷཱདིཝེཔུལླཾ ཨདྷིགཙྪཏི, པཱིཏིཔཱམོཛྫབཧུལོ ཝིཧརཏི. ཨུཏྟརི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ པན སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཱདཾ, ཀཡིརཱཐ སུམེདྷསོ;

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱཡ, དེཝཏཱནུསྶཏིཡཱ སདཱཏི.

ཨིདཾ དེཝཏཱནུསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

པཀིཎྞཀཀཐཱ

༡༦༤. ཡཾ པན ཨེཏཱསཾ ཝིཏྠཱརདེསནཱཡཾ ‘‘ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཏཐཱགཏཾ ཨཱརབྦྷཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ‘‘ཨུཛུགཏཙིཏྟོ ཁོ པན, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫཾ, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༠) ཝུཏྟཾ, ཏཏྠ ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱཏིཨཱདཱིནཾ ཨཏྠཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ ཏུཊྛིཾ སནྡྷཱཡ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདནྟི ཝུཏྟཾ. པཱལི༹ཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ ཏུཊྛིཾ སནྡྷཱཡ ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ. ཨུབྷཡཝསེན ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫནྟི ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཡཉྩ དེཝཏཱནུསྶཏིཡཾ དེཝཏཱ ཨཱརབྦྷཱཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ པུབྦབྷཱགེ དེཝཏཱ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟཙིཏྟཝསེན དེཝཏཱགུཎསདིསེ ཝཱ དེཝཏཱབྷཱཝནིཔྥཱདཀེ གུཎེ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟཙིཏྟཝསེན ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༡༦༥. ཨིམཱ ¶ པན ཚ ཨནུསྶཏིཡོ ཨརིཡསཱཝཀཱནཉྙེཝ ཨིཛ྄ཛྷནྟི. ཏེསཾ ཧི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷགུཎཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཏེ ཙ ཨཁཎྜཏཱདིགུཎེཧི སཱིལེཧི, ཝིགཏམལམཙྪེརེན ཙཱགེན, མཧཱནུབྷཱཝཱནཾ དེཝཏཱནཾ གུཎསདིསེཧི སདྡྷཱདིགུཎེཧི སམནྣཱགཏཱ. མཧཱནཱམསུཏྟེ (ཨ. ནི. ༦.༡༠) ཙ ¶ སོཏཱཔནྣསྶ ནིསྶཡཝིཧཱརཾ པུཊྛེན བྷགཝཏཱ སོཏཱཔནྣསྶ ནིསྶཡཝིཧཱརདསྶནཏྠམེཝ ཨེཏཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཐིཏཱ.

གེདྷསུཏྟེཔི ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི, ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ…པེ… ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. གེདྷོཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནམདྷིཝཙནཾ. ཨིདམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༢༥) ཨེཝཾ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཨནུསྶཏིཝསེན ཙིཏྟཾ ཝིསོདྷེཏྭཱ ཨུཏྟརི པརམཏྠཝིསུདྡྷིཨདྷིགམཏྠཱཡ ཀཐིཏཱ.

ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱཀཙྩཱནེན དེསིཏེ སམྦཱདྷོཀཱསསུཏྟེཔི ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ཨཱཝུསོ, ཨབྦྷུཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཡཱཝཉྩིདཾ ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སམྦཱདྷེ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ ཨནུབུདྡྷོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ…པེ… ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ ཡདིདཾ ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨིདྷཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི…པེ… ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུདྡྷིདྷམྨཱ བྷཝནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༢༦) ཨེཝཾ ཨརིཡསཱཝཀསྶེཝ པརམཏྠཝིསུདྡྷིདྷམྨཏཱཡ ཨོཀཱསཱདྷིགམཝསེན ཀཐིཏཱ.

ཨུཔོསཐསུཏྟེཔི ‘‘ཀཐཉྩ, ཝིསཱཁེ, ཨརིཡཱུཔོསཐོ ཧོཏི? ཨུཔཀྐིལིཊྛསྶ, ཝིསཱཁེ, ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐམེན པརིཡོདཔནཱ ཧོཏི. ཀཐཉྩ, ཝིསཱཁེ, ཨུཔཀྐིལིཊྛསྶ ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐམེན པརིཡོདཔནཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཝིསཱཁེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༧༡) ཨེཝཾ ཨརིཡསཱཝཀསྶེཝ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཏོ ཙིཏྟཝིསོདྷནཀམྨཊྛཱནཝསེན ཨུཔོསཐསྶ མཧཔྥལབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཀཐིཏཱ.

ཨེཀཱདསནིཔཱཏེཔི ‘‘སདྡྷོ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི, ནོ ཨསྶདྡྷོ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, ཨུཔཊྛིཏསཏི, སམཱཧིཏོ, པཉྙཝཱ, མཧཱནཱམ ¶ , ཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི, ནོ དུཔྤཉྙོ. ཨིམེསུ ཁོ ཏྭཾ, མཧཱནཱམ, པཉྩསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ ཚ དྷམྨེ ཨུཏྟརི བྷཱཝེཡྻཱསི. ཨིདྷ ཏྭཾ, མཧཱནཱམ, ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརེཡྻཱསི ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༡.༡༡) ཨེཝཾ ཨརིཡསཱཝཀསྶེཝ ‘‘ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ནཱནཱཝིཧཱརེན ཝིཧརཏཾ ཀེནསྶ ཝིཧཱརེན ཝིཧརིཏབྦ’’ནྟི པུཙྪཏོ ཝིཧཱརདསྶནཏྠཾ ཀཐིཏཱ.

༡༦༦. ཨེཝཾ ¶ སནྟེཔི པརིསུདྡྷསཱིལཱདིགུཎསམནྣཱགཏེན པུཐུཛྫནེནཱཔི མནསི ཀཱཏབྦཱ. ཨནུསྶཝཝསེནཱཔི ཧི བུདྡྷཱདཱིནཾ གུཎེ ཨནུསྶརཏོ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏིཡེཝ. ཡསྶཱནུབྷཱཝེན ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾཡེཝ སཙྪིཀརེཡྻ ཀཊཨནྡྷཀཱརཝཱསཱི ཕུསྶདེཝཏྠེརོ ཝིཡ.

སོ ཀིརཱཡསྨཱ མཱརེན ནིམྨིཏཾ བུདྡྷརཱུཔཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏཱཝ སརཱགདོསམོཧོ ཨེཝཾ སོབྷཏི, ཀཐཾ ནུ ཁོ བྷགཝཱ ན སོབྷཏི, སོ ཧི སབྦསོ ཝཱིཏརཱགདོསམོཧོ’’ཏི བུདྡྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

ཚཨནུསྶཏིནིདྡེསོ ནཱམ

སཏྟམོ པརིཙྪེདོ.

༨. ཨནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནནིདྡེསོ

མརཎསྶཏིཀཐཱ

༡༦༧. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཨིཏོ ཨནནྟརཱཡ མརཎསྶཏིཡཱ བྷཱཝནཱནིདྡེསོ ཨནུཔྤཏྟོ. ཏཏྠ མརཎནྟི ཨེཀབྷཝཔརིཡཱཔནྣསྶ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡསྶ ཨུཔཙྪེདོ. ཡཾ པནེཏཾ ཨརཧནྟཱནཾ ཝཊྚདུཀྑསམུཙྪེདསངྑཱཏཾ སམུཙྪེདམརཎཾ, སངྑཱརཱནཾ ཁཎབྷངྒསངྑཱཏཾ ཁཎིཀམརཎཾ, རུཀྑོ མཏོ ལོཧཾ མཏནྟིཨཱདཱིསུ སམྨུཏིམརཎཉྩ, ན ཏཾ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཾ.

ཡམྤི ཙེཏཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏཾ ཀཱལམརཎཾ ཨཀཱལམརཎནྟི དུཝིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀཱལམརཎཾ པུཉྙཀྑཡེན ཝཱ ཨཱཡུཀྑཡེན ཝཱ ཨུབྷཡཀྑཡེན ཝཱ ཧོཏི. ཨཀཱལམརཎཾ ཀམྨུཔཙྪེདཀཀམྨཝསེན.

ཏཏྠ ཡཾ ཝིཛྫམཱནཱཡཔི ཨཱཡུསནྟཱནཛནཀཔཙྩཡསམྤཏྟིཡཱ ཀེཝལཾ པཊིསནྡྷིཛནཀསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཀྐཝིཔཱཀཏྟཱ མརཎཾ ཧོཏི, ཨིདཾ པུཉྙཀྑཡེན མརཎཾ ནཱམ. ཡཾ གཏིཀཱལཱཧཱརཱདིསམྤཏྟིཡཱ ཨབྷཱཝེན ཨཛྫཏནཀཱལཔུརིསཱནཾ ཝིཡ ཝསྶསཏམཏྟཔརིམཱཎསྶ ཨཱཡུནོ ཁཡཝསེན མརཎཾ ཧོཏི, ཨིདཾ ཨཱཡུཀྑཡེན མརཎཾ ནཱམ. ཡཾ པན དཱུསཱིམཱརཀལཱབུརཱཛཱདཱིནཾ ཝིཡ ཏངྑཎཉྙེཝ ཋཱནཱཙཱཝནསམཏྠེན ཀམྨུནཱ ཨུཔཙྪིནྣསནྟཱནཱནཾ, པུརིམཀམྨཝསེན ཝཱ སཏྠཧརཎཱདཱིཧི ཨུཔཀྐམེཧི ཨུཔཙྪིཛྫམཱནསནྟཱནཱནཾ མརཎཾ ཧོཏི, ཨིདཾ ཨཀཱལམརཎཾ ནཱམ. ཏཾ སབྦམྤི ཝུཏྟཔྤཀཱརེན ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདེན སངྒཧིཏཾ. ཨིཏི ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདསངྑཱཏསྶ མརཎསྶ སརཎཾ མརཎསྶཏི.

༡༦༨. ཏཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ‘‘མརཎཾ བྷཝིསྶཏི, ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ཨུཔཙྪིཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ཝཱ, ‘‘མརཎཾ མརཎ’’ནྟི ཝཱ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨཡོནིསོ ¶ པཝཏྟཡཏོ ཧི ཨིཊྛཛནམརཎཱནུསྶརཎེ སོཀོ ཨུཔྤཛྫཏི ཝིཛཱཏམཱཏུཡཱ པིཡཔུཏྟམརཎཱནུསྶརཎེ ཝིཡ. ཨནིཊྛཛནམརཎཱནུསྶརཎེ པཱམོཛྫཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཝེརཱིནཾ ཝེརིམརཎཱནུསྶརཎེ ཝིཡ. མཛ྄ཛྷཏྟཛནམརཎཱནུསྶརཎེ སཾཝེགོ ན ཨུཔྤཛྫཏི མཏཀལེ༹ཝརདསྶནེ ཚཝཌཱཧཀསྶ ཝིཡ. ཨཏྟནོ མརཎཱནུསྶརཎེ སནྟཱསོ ཨུཔྤཛྫཏི ཨུཀྑིཏྟཱསིཀཾ ཝདྷཀཾ དིསྭཱ བྷཱིརུཀཛཱཏིཀསྶ ¶ ཝིཡ. ཏདེཏཾ སབྦམྤི སཏིསཾཝེགཉཱཎཝིརཧཏོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཧཏམཏསཏྟེ ཨོལོཀེཏྭཱ དིཊྛཔུབྦསམྤཏྟཱིནཾ སཏྟཱནཾ མཏཱནཾ མརཎཾ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ སཏིཉྩ སཾཝེགཉྩ ཉཱཎཉྩ ཡོཛེཏྭཱ ‘‘མརཎཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཝཾ པཝཏྟེནྟོ ཧི ཡོནིསོ པཝཏྟེཏི, ཨུཔཱཡེན པཝཏྟེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ པཝཏྟཡཏོཡེཝ ཧི ཨེཀཙྩསྶ ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི, མརཎཱརམྨཎཱ སཏི སཎྛཱཏི, ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ ཧོཏི.

༡༦༩. ཡསྶ པན ཨེཏྟཱཝཏཱ ན ཧོཏི, ཏེན ཝདྷཀཔཙྩུཔཊྛཱནཏོ, སམྤཏྟིཝིཔཏྟིཏོ, ཨུཔསཾཧརཎཏོ, ཀཱཡབཧུསཱདྷཱརཎཏོ, ཨཱཡུདུབྦལཏོ, ཨནིམིཏྟཏོ, ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདཏོ, ཁཎཔརིཏྟཏོཏི ཨིམེཧི ཨཊྛཧཱཀཱརེཧི མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཝདྷཀཔཙྩུཔཊྛཱནཏོཏི ཝདྷཀསྶ ཝིཡ པཙྩུཔཊྛཱནཏོ. ཡཐཱ ཧི ཨིམསྶ སཱིསཾ ཚིནྡིསྶཱམཱིཏི ཨསིཾ གཧེཏྭཱ གཱིཝཱཡ ཙཱརཡམཱནོ ཝདྷཀོ པཙྩུཔཊྛིཏོཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ མརཎམྤི པཙྩུཔཊྛིཏམེཝཱཏི ཨནུསྶརིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? སཧ ཛཱཏིཡཱ ཨཱགཏཏོ, ཛཱིཝིཏཧརཎཏོ ཙ. ཡཐཱ ཧི ཨཧིཙྪཏྟཀམཀུལ༹ཾ མཏྠཀེན པཾསུཾ གཧེཏྭཱཝ ཨུགྒཙྪཏི, ཨེཝཾ སཏྟཱ ཛརཱམརཎཾ གཧེཏྭཱཝ ནིབྦཏྟནྟི. ཏཐཱ ཧི ནེསཾ པཊིསནྡྷིཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདཱནནྟརམེཝ ཛརཾ པཏྭཱ པབྦཏསིཁརཏོ པཏིཏསིལཱ ཝིཡ བྷིཛྫཏི སདྡྷིཾ སམྤཡུཏྟཁནྡྷེཧི. ཨེཝཾ ཁཎིཀམརཎཾ ཏཱཝ སཧ ཛཱཏིཡཱ ཨཱགཏཾ. ཛཱཏསྶ པན ཨཝསྶཾ མརཎཏོ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏམརཎམྤི སཧ ཛཱཏིཡཱ ཨཱགཏཾ. ཏསྨཱ ཨེས སཏྟོ ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཐཱ ནཱམ ཨུཊྛིཏོ སཱུརིཡོ ཨཏྠཱབྷིམུཁོ གཙྪཏེཝ, གཏགཏཊྛཱནཏོ ཨཱིསཀམྤི ན ནིཝཏྟཏི. ཡཐཱ ཝཱ ནདཱི པབྦཏེཡྻཱ སཱིགྷསོཏཱ ཧཱརཧཱརིནཱི སནྡཏེཝ ཝཏྟཏེཝ ཨཱིསཀམྤི ན ནིཝཏྟཏི, ཨེཝཾ ཨཱིསཀམྤི ཨནིཝཏྟམཱནོ མརཎཱབྷིམུཁོཝ ཡཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘ཡམེཀརཏྟིཾ ¶ པཋམཾ, གབྦྷེ ཝསཏི མཱཎཝོ;

ཨབྦྷུཊྛིཏོཝ སོ ཡཱཏི, ས གཙྪཾ ན ནིཝཏྟཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༣༦༣);

ཨེཝཾ གཙྪཏོ ཙསྶ གིམྷཱབྷིཏཏྟཱནཾ ཀུནྣདཱིནཾ ཁཡོ ཝིཡ, པཱཏོ ཨཱཔོརསཱནུགཏབནྡྷནཱནཾ དུམཔྥལཱནཾ པཏནཾ ཝིཡ, མུགྒརཱབྷིཏཱལི༹ཏཱནཾ མཏྟིཀབྷཱཛནཱནཾ བྷེདོ ¶ ཝིཡ, སཱུརིཡརསྨིསམྥུཊྛཱནཾ ཨུསྶཱཝབིནྡཱུནཾ ཝིདྡྷཾསནཾ ཝིཡ ཙ མརཎམེཝ ཨཱསནྣཾ ཧོཏི. ཏེནཱཧ –

‘‘ཨཙྩཡནྟི ཨཧོརཏྟཱ, ཛཱིཝིཏམུཔརུཛ྄ཛྷཏི;

ཨཱཡུ ཁཱིཡཏི མཙྩཱནཾ, ཀུནྣདཱིནཾཝ ཨོདཀཾ. (སཾ. ནི. ༡.༡༤༦);

‘‘ཕལཱནམིཝ པཀྐཱནཾ, པཱཏོ པཔཏཏོ བྷཡཾ;

ཨེཝཾ ཛཱཏཱན མཙྩཱནཾ, ནིཙྩཾ མརཎཏོ བྷཡཾ.

‘‘ཡཐཱཔི ཀུམྦྷཀཱརསྶ, ཀཏཾ མཏྟིཀབྷཱཛནཾ;

ཁུདྡཀཉྩ མཧནྟཉྩ, ཡཾ པཀྐཾ ཡཉྩ ཨཱམཀཾ;

སབྦཾ བྷེདནཔརིཡནྟཾ, ཨེཝཾ མཙྩཱན ཛཱིཝིཏཾ’. (སུ. ནི. ༥༨༡-༥༨༢);

‘‘ཨུསྶཱཝོཝ ཏིཎགྒམྷི, སཱུརིཡུགྒམནཾ པཏི;

ཨེཝམཱཡུ མནུསྶཱནཾ, མཱ མཾ ཨམྨ ནིཝཱརཡཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༡.༧༩);

ཨེཝཾ ཨུཀྑིཏྟཱསིཀོ ཝདྷཀོ ཝིཡ སཧ ཛཱཏིཡཱ ཨཱགཏཾ པནེཏཾ མརཎཾ གཱིཝཱཡ ཨསིཾ ཙཱརཡམཱནོ སོ ཝདྷཀོ ཝིཡ ཛཱིཝིཏཾ ཧརཏིཡེཝ, ན ཨཧརིཏྭཱ ནིཝཏྟཏི. ཏསྨཱ སཧ ཛཱཏིཡཱ ཨཱགཏཏོ, ཛཱིཝིཏཧརཎཏོ ཙ ཨུཀྑིཏྟཱསིཀོ ཝདྷཀོ ཝིཡ མརཎམྤི པཙྩུཔཊྛིཏམེཝཱཏི ཨེཝཾ ཝདྷཀཔཙྩུཔཊྛཱནཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༠. སམྤཏྟིཝིཔཏྟིཏོཏི ཨིདྷ སམྤཏྟི ནཱམ ཏཱཝདེཝ སོབྷཏི, ཡཱཝ ནཾ ཝིཔཏྟི ནཱབྷིབྷཝཏི, ན ཙ སཱ སམྤཏྟི ནཱམ ཨཏྠི, ཡཱ ཝིཔཏྟིཾ ཨཏིཀྐམྨ ཏིཊྛེཡྻ. ཏཐཱ ཧི –

‘‘སཀལཾ ¶ མེདིནིཾ བྷུཏྭཱ, དཏྭཱ ཀོཊིསཏཾ སུཁཱི;

ཨཌྜྷཱམལཀམཏྟསྶ, ཨནྟེ ཨིསྶརཏཾ གཏོ.

‘‘ཏེནེཝ དེཧབནྡྷེན, པུཉྙམྷི ཁཡམཱགཏེ;

མརཎཱབྷིམུཁོ སོཔི, ཨསོཀོ སོཀམཱགཏོ’’ཏི.

ཨཔིཙ ¶ སབྦཾ ཨཱརོགྱཾ བྱཱདྷིཔརིཡོསཱནཾ, སབྦཾ ཡོབྦནཾ ཛརཱཔརིཡོསཱནཾ, སབྦཾ ཛཱིཝིཏཾ མརཎཔརིཡོསཱནཾ, སབྦོཡེཝ ལོཀསནྣིཝཱསོ ཛཱཏིཡཱ ཨནུགཏོ, ཛརཱཡ ཨནུསཊོ, བྱཱདྷིནཱ ཨབྷིབྷཱུཏོ, མརཎེན ཨབྦྷཱཧཏོ. ཏེནཱཧ –

‘‘ཡཐཱཔི སེལཱ ཝིཔུལཱ, ནབྷཾ ཨཱཧཙྩ པབྦཏཱ;

སམནྟཱ ཨནུཔརིཡེཡྻུཾ, ནིཔྤོཐེནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ.

‘‘ཨེཝཾ ཛརཱ ཙ མཙྩུ ཙ, ཨདྷིཝཏྟནྟི པཱཎིནེ;

ཁཏྟིཡེ བྲཱཧྨཎེ ཝེསྶེ, སུདྡེ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསེ;

ན ཀིཉྩི པརིཝཛྫེཏི, སབྦམེཝཱབྷིམདྡཏི.

‘‘ན ཏཏྠ ཧཏྠཱིནཾ བྷཱུམི, ན རཐཱནཾ ན པཏྟིཡཱ;

ན ཙཱཔི མནྟཡུདྡྷེན, སཀྐཱ ཛེཏུཾ དྷནེན ཝཱ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༣༦);

ཨེཝཾ ཛཱིཝིཏསམྤཏྟིཡཱ མརཎཝིཔཏྟིཔརིཡོསཱནཏཾ ཝཝཏྠཔེནྟེན སམྤཏྟིཝིཔཏྟིཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༡. ཨུཔསཾཧརཎཏོཏི པརེཧི སདྡྷིཾ ཨཏྟནོ ཨུཔསཾཧརཎཏོ. ཏཏྠ སཏྟཧཱཀཱརེཧི ཨུཔསཾཧརཎཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ, ཡསམཧཏྟཏོ, པུཉྙམཧཏྟཏོ, ཐཱམམཧཏྟཏོ, ཨིདྡྷིམཧཏྟཏོ, པཉྙཱམཧཏྟཏོ, པཙྩེཀབུདྡྷཏོ, སམྨཱསམྦུདྡྷཏོཏི. ཀཐཾ? ཨིདཾ མརཎཾ ནཱམ མཧཱཡསཱནཾ མཧཱཔརིཝཱརཱནཾ ¶ སམྤནྣདྷནཝཱཧནཱནཾ མཧཱསམྨཏམནྡྷཱཏུམཧཱསུདསྶན དལ༹ྷནེམི ནིམིཔྤབྷུཏཱིནམྤི ཨུཔརི ནིརཱསངྐམེཝ པཏིཏཾ, ཀིམངྒཾ པན མཡ྄ཧཾ ཨུཔརི ན པཏིསྶཏི?

མཧཱཡསཱ རཱཛཝརཱ, མཧཱསམྨཏཨཱདཡོ;

ཏེཔི མཙྩུཝསཾ པཏྟཱ, མཱདིསེསུ ཀཐཱཝ ཀཱཏི.

ཨེཝཾ ཏཱཝ ཡསམཧཏྟཏོ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཀཐཾ པུཉྙམཧཏྟཏོ?

ཛོཏིཀོ ཛཊིལོ ཨུགྒོ, མེཎྜཀོ ཨཐ པུཎྞཀོ;

ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ ཡེ ལོཀེ, མཧཱཔུཉྙཱཏི ཝིསྶུཏཱ;

སབྦེ མརཎམཱཔནྣཱ, མཱདིསེསུ ཀཐཱཝ ཀཱཏི.

ཨེཝཾ པུཉྙམཧཏྟཏོ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཀཐཾ ¶ ཐཱམམཧཏྟཏོ?

ཝཱསུདེཝོ བལདེཝོ, བྷཱིམསེནོ ཡུདྷིཊྛིལོ;

ཙཱནུརོ ཡོ མཧཱམལློ, ཨནྟཀསྶ ཝསཾ གཏཱ.

ཨེཝཾ ཐཱམབལཱུཔེཏཱ, ཨིཏི ལོཀམྷི ཝིསྶུཏཱ;

ཨེཏེཔི མརཎཾ ཡཱཏཱ, མཱདིསེསུ ཀཐཱཝ ཀཱཏི.

ཨེཝཾ ཐཱམམཧཏྟཏོ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཀཐཾ ཨིདྡྷིམཧཏྟཏོ?

པཱདངྒུཊྛཀམཏྟེན ¶ , ཝེཛཡནྟམཀམྤཡི;

ཡོ ནཱམིདྡྷིམཏཾ སེཊྛོ, དུཏིཡོ ཨགྒསཱཝཀོ.

སོཔི མཙྩུམུཁཾ གྷོརཾ, མིགོ སཱིཧམུཁཾ ཝིཡ;

པཝིཊྛོ སཧ ཨིདྡྷཱིཧི, མཱདིསེསུ ཀཐཱཝ ཀཱཏི.

ཨེཝཾ ཨིདྡྷིམཧཏྟཏོ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཀཐཾ པཉྙཱམཧཏྟཏོ?

ལོཀནཱཐཾ ཋཔེཏྭཱན, ཡེ ཙཉྙེ ཨཏྠི པཱཎིནོ;

པཉྙཱཡ སཱརིཔུཏྟསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷནྟི སོལ༹སིཾ.

ཨེཝཾ ནཱམ མཧཱཔཉྙོ, པཋམོ ཨགྒསཱཝཀོ;

མརཎསྶ ཝསཾ པཏྟོ, མཱདིསེསུ ཀཐཱཝ ཀཱཏི.

ཨེཝཾ པཉྙཱམཧཏྟཏོ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཀཐཾ པཙྩེཀབུདྡྷཏོ? ཡེཔི ཏེ ཨཏྟནོ ཉཱཎཝཱིརིཡབལེན སབྦཀིལེསསཏྟུནིམྨཐནཾ ཀཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཾ པཏྟཱ ཁགྒཝིསཱཎཀཔྤཱ སཡམྦྷུནོ, ཏེཔི མརཎཏོ ན མུཏྟཱ, ཀུཏོ པནཱཧཾ མུཙྩིསྶཱམཱིཏི.

ཏཾ ཏཾ ནིམིཏྟམཱགམྨ, ཝཱིམཾསནྟཱ མཧེསཡོ;

སཡམྦྷུཉྙཱཎཏེཛེན, ཡེ པཏྟཱ ཨཱསཝཀྑཡཾ.

ཨེཀཙརིཡནིཝཱསེན, ཁགྒསིངྒསམཱུཔམཱ;

ཏེཔི ནཱཏིགཏཱ མཙྩུཾ, མཱདིསེསུ ཀཐཱཝ ཀཱཏི.

ཨེཝཾ ¶ ¶ པཙྩེཀབུདྡྷཏོ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཀཐཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཏོ? ཡོཔི སོ བྷགཝཱ ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནཔཊིམཎྜིཏདྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཝིཙིཏྲརཱུཔཀཱཡོ སབྦཱཀཱརཔརིསུདྡྷསཱིལཀྑནྡྷཱདིགུཎརཏནསམིདྡྷདྷམྨཀཱཡོ ཡསམཧཏྟཔུཉྙམཧཏྟཐཱམམཧཏྟཨིདྡྷིམཧཏྟཔཉྙཱམཧཏྟཱནཾ པཱརཾ གཏོ ཨསམོ ཨསམསམོ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, སོཔི སལིལཝུཊྛིནིཔཱཏེན མཧཱཨགྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ མརཎཝུཊྛིནིཔཱཏེན ཋཱནསོ ཝཱུཔསནྟོ.

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝསྶ, ཡཾ ནཱམེཏཾ མཧེསིནོ;

ན བྷཡེན ན ལཛྫཱཡ, མརཎཾ ཝསམཱགཏཾ.

ནིལླཛྫཾ ཝཱིཏསཱརཛྫཾ, སབྦསཏྟཱབྷིམདྡནཾ;

ཏཡིདཾ མཱདིསཾ སཏྟཾ, ཀཐཾ ནཱབྷིབྷཝིསྶཏཱིཏི.

ཨེཝཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཏོ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

ཏསྶེཝཾ ཡསམཧཏྟཏཱདིསམྤནྣེཧི པརེཧི སདྡྷིཾ མརཎསཱམཉྙཏཱཡ ཨཏྟཱནཾ ཨུཔསཾཧརིཏྭཱ ཏེསཾ ཝིཡ སཏྟཝིསེསཱནཾ མཡ྄ཧམྤི མརཎཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨནུསྶརཏོ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཧོཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཨུཔསཾཧརཎཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༢. ཀཱཡབཧུསཱདྷཱརཎཏོཏི ཨཡཾ ཀཱཡོ བཧུསཱདྷཱརཎོ. ཨསཱིཏིཡཱ ཏཱཝ ཀིམིཀུལཱནཾ སཱདྷཱརཎོ, ཏཏྠ ཚཝིནིསྶིཏཱ པཱཎཱ ཚཝིཾ ཁཱདནྟི, ཙམྨནིསྶིཏཱ ཙམྨཾ ཁཱདནྟི, མཾསནིསྶིཏཱ མཾསཾ ཁཱདནྟི, ནྷཱརུནིསྶིཏཱ ནྷཱརུཾ ཁཱདནྟི, ཨཊྛིནིསྶིཏཱ ཨཊྛིཾ ཁཱདནྟི, མིཉྫནིསྶིཏཱ མིཉྫཾ ཁཱདནྟི. ཏཏྠེཝ ཛཱཡནྟི ཛཱིཡནྟི མཱིཡནྟི, ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཀརོནྟི. ཀཱཡོཝ ནེསཾ སཱུཏིགྷརཉྩེཝ གིལཱནསཱལཱ ཙ སུསཱནཉྩ ཝཙྩཀུཊི ཙ པསྶཱཝདོཎིཀཱ ཙ. སྭཱཡཾ ཏེསམྤི ཀིམིཀུལཱནཾ པཀོཔེན མརཎཾ ནིགཙྪཏིཡེཝ. ཡཐཱ ཙ ཨསཱིཏིཡཱ ཀིམིཀུལཱནཾ, ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནཾཡེཝ ཨནེཀསཏཱནཾ རོགཱནཾ བཱཧིརཱནཉྩ ཨཧིཝིཙྪིཀཱདཱིནཾ མརཎསྶ པཙྩཡཱནཾ སཱདྷཱརཎོ.

ཡཐཱ ¶ ཧི ཙཏུམཧཱཔཐེ ཋཔིཏེ ལཀྑམྷི སབྦདིསཱཧི ཨཱགཏཱ སརསཏྟིཏོམརཔཱསཱཎཱདཡོ ནིཔཏནྟི, ཨེཝཾ ཀཱཡེཔི སབྦུཔདྡཝཱ ནིཔཏནྟི ¶ . སྭཱཡཾ ཏེསམྤི ཨུཔདྡཝཱནཾ ནིཔཱཏེན མརཎཾ ནིགཙྪཏིཡེཝ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དིཝསེ ནིཀྑནྟེ རཏྟིཡཱ པཊིཧིཏཱཡ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི, བཧུཀཱ ཁོ མེ པཙྩཡཱ མརཎསྶ, ཨཧི ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ, ཝིཙྪིཀོ ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ, སཏཔདཱི ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ, ཏེན མེ ཨསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱ, སོ མམསྶ ཨནྟརཱཡོ, ཨུཔཀྑལིཏྭཱ ཝཱ པཔཏེཡྻཾ, བྷཏྟཾ ཝཱ མེ བྷུཏྟཾ བྱཱཔཛྫེཡྻ, པིཏྟཾ ཝཱ མེ ཀུཔྤེཡྻ, སེམྷཾ ཝཱ མེ ཀུཔྤེཡྻ, སཏྠཀཱ ཝཱ མེ ཝཱཏཱ ཀུཔྤེཡྻུཾ, ཏེན མེ ཨསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱ, སོ མམསྶ ཨནྟརཱཡོ’’ཏི. ཨེཝཾ (ཨ. ནི. ༦.༢༠) ཀཱཡབཧུསཱདྷཱརཎཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༣. ཨཱཡུདུབྦལཏོཏི ཨཱཡུ ནཱམེཏཾ ཨབལཾ དུབྦལཾ. ཏཐཱ ཧི སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱུཔནིབདྡྷཉྩེཝ ཨིརིཡཱཔཐཱུཔནིབདྡྷཉྩ སཱིཏུཎྷཱུཔནིབདྡྷཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱུཔནིབདྡྷཉྩ ཨཱཧཱརཱུཔནིབདྡྷཉྩ. ཏདེཏཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ སམཝུཏྟིཏཾ ལབྷམཱནམེཝ པཝཏྟཏི. བཧི ནིཀྑནྟནཱསིཀཝཱཏེ པན ཨནྟོ ཨཔཝིསནྟེ, པཝིཊྛེ ཝཱ ཨནིཀྑམནྟེ མཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཙཏུནྣཾ ཨིརིཡཱཔཐཱནམྤི སམཝུཏྟིཏཾ ལབྷམཱནམེཝ པཝཏྟཏི. ཨཉྙཏརཉྙཏརསྶ པན ཨདྷིམཏྟཏཱཡ ཨཱཡུསངྑཱརཱ ཨུཔཙྪིཛྫནྟི. སཱིཏུཎྷཱནམྤི སམཝུཏྟིཏཾ ལབྷམཱནམེཝ པཝཏྟཏི. ཨཏིསཱིཏེན པན ཨཏིཨུཎྷེན ཝཱ ཨབྷིབྷཱུཏསྶ ཝིཔཛྫཏི. མཧཱབྷཱུཏཱནམྤི སམཝུཏྟིཏཾ ལབྷམཱནམེཝ པཝཏྟཏི. པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ པན ཨཱཔོདྷཱཏུཨཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཉྙཏརསྶ པཀོཔེན བལསམྤནྣོཔི པུགྒལོ པཏྠདྡྷཀཱཡོ ཝཱ ཨཏིསཱརཱདིཝསེན ཀིལིནྣཔཱུཏིཀཱཡོ ཝཱ མཧཱཌཱཧཔརེཏོ ཝཱ སམྦྷིཛྫམཱནསནྡྷིབནྡྷནོ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎཱཏི. ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརམྤི ཡུཏྟཀཱལེ ལབྷནྟསྶེཝ ཛཱིཝིཏཾ པཝཏྟཏི, ཨཱཧཱརཾ ཨལབྷམཱནསྶ པན པརིཀྑཡཾ གཙྪཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཨཱཡུདུབྦལཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༤. ཨནིམིཏྟཏོཏི ཨཝཝཏྠཱནཏོ, པརིཙྪེདཱབྷཱཝཏོཏི ཨཏྠོ. སཏྟཱནཾ ཧི –

ཛཱིཝིཏཾ བྱཱདྷི ཀཱལོ ཙ, དེཧནིཀྑེཔནཾ གཏི;

པཉྩེཏེ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ, ཨནིམིཏྟཱ ན ནཱཡརེ.

ཏཏྠ ¶ ཛཱིཝིཏཾ ཏཱཝ ‘‘ཨེཏྟཀམེཝ ཛཱིཝིཏབྦཾ, ན ཨིཏོ པར’’ནྟི ཝཝཏྠཱནཱབྷཱཝཏོ ཨནིམིཏྟཾ ¶ . ཀལལཀཱལེཔི ཧི སཏྟཱ མརནྟི, ཨབྦུདཔེསིགྷནམཱསིཀདྭེམཱསཏེམཱསཙཏུམཱསཔཉྩམཱསདསམཱསཀཱལེཔི. ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟསམཡེཔི. ཏཏོ པརཾ ཝསྶསཏསྶ ཨནྟོཔི བཧིཔི མརནྟིཡེཝ. བྱཱདྷིཔི ‘‘ཨིམིནཱཝ བྱཱདྷིནཱ སཏྟཱ མརནྟི, ནཱཉྙེནཱ’’ཏི ཝཝཏྠཱནཱབྷཱཝཏོ ཨནིམིཏྟོ. ཙཀྑུརོགེནཱཔི ཧི སཏྟཱ མརནྟི, སོཏརོགཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརེནཱཔི. ཀཱལོཔི ‘‘ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ མརིཏབྦཾ, ནཱཉྙསྨི’’ནྟི ཨེཝཾ ཝཝཏྠཱནཱབྷཱཝཏོ ཨནིམིཏྟོ. པུབྦཎྷེཔི ཧི སཏྟཱ མརནྟི, མཛ྄ཛྷནྷིཀཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརསྨིམྤི. དེཧནིཀྑེཔནམྤི ‘‘ཨིདྷེཝ མཱིཡམཱནཱནཾ དེཧེན པཏིཏབྦཾ, ནཱཉྙཏྲཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝཝཏྠཱནཱབྷཱཝཏོ ཨནིམིཏྟཾ. ཨནྟོགཱམེ ཛཱཏཱནཾ ཧི བཧིགཱམེཔི ཨཏྟབྷཱཝོ པཏཏི. བཧིགཱམེ ཛཱཏཱནམྤི ཨནྟོགཱམེ. ཏཐཱ ཐལཛཱནཾ ཝཱ ཛལེ, ཛལཛཱནཾ ཝཱ ཐལེཏི ཨནེཀཔྤཀཱརཏོ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. གཏིཔི ‘‘ཨིཏོ ཙུཏེན ཨིདྷ ནིབྦཏྟིཏབྦ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝཝཏྠཱནཱབྷཱཝཏོ ཨནིམིཏྟཱ. དེཝལོཀཏོ ཧི ཙུཏཱ མནུསྶེསུཔི ནིབྦཏྟནྟི, མནུསྶལོཀཏོ ཙུཏཱ དེཝལོཀཱདཱིནམྤི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནིབྦཏྟནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཡནྟཡུཏྟགོཎོ ཝིཡ གཏིཔཉྩཀེ ལོཀོ སམྤརིཝཏྟཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨནིམིཏྟཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༥. ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདཏོཏི མནུསྶཱནཾ ཛཱིཝིཏསྶ ནཱམ ཨེཏརཧི པརིཏྟོ ཨདྡྷཱ. ཡོ ཙིརཾ ཛཱིཝཏི, སོ ཝསྶསཏཾ, ཨཔྤཾ ཝཱ བྷིཡྻོ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཔྤམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶཱནཾ ཨཱཡུ, གམནཱིཡོ སམྤརཱཡོ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ, ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ. ཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཙིརཾ ཛཱིཝཏི, སོ ཝསྶསཏཾ, ཨཔྤཾ ཝཱ བྷིཡྻོཏི.

ཨཔྤམཱཡུམནུསྶཱནཾ, ཧཱིལེ༹ཡྻ ནཾ སུཔོརིསོ;

ཙརེཡྻཱདིཏྟསཱིསོཝ, ནཏྠི མཙྩུསྶ ནཱགམོཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༤༥);

ཨཔརམྤི ཨཱཧ – ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཀོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསཱི’’ཏི སབྦམྤི སཏྟཧི ཨུཔམཱཧི ཨལངྐཏཾ སུཏྟཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

ཨཔརམྤི ཨཱཧ – ‘‘ཡོཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི, ཨཧོ ཝཏཱཧཾ རཏྟིནྡིཝཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསིཀརེཡྻཾ, བཧུཾ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱཏི. ཡོཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི ¶ , ཨཧོ ཝཏཱཧཾ དིཝསཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསིཀརེཡྻཾ, བཧུཾ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱཏི. ཡོ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ¶ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི, ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, ཡདནྟརཾ ཨེཀཾ པིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསིཀརེཡྻཾ, བཧུཾ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱཏི. ཡོ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི, ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, ཡདནྟརཾ ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ སངྑཱདིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསིཀརེཡྻཾ, བཧུཾ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱཏི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ པམཏྟཱ ཝིཧརནྟི, དནྡྷཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེནྟི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ. ཡོ ཙ ཁྭཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི, ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, ཡདནྟརཾ ཨེཀཾ ཨཱལོཔཾ སངྑཱདིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསིཀརེཡྻཾ, བཧུཾ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱཏི. ཡོ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི, ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, ཡདནྟརཾ ཨསྶསིཏྭཱ ཝཱ པསྶསཱམི, པསྶསིཏྭཱ ཝཱ ཨསྶསཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསིཀརེཡྻཾ, བཧུཾ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱཏི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨཔྤམཏྟཱ ཝིཧརནྟི, ཏིཀྑཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེནྟི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༩). ཨེཝཾ ཙཏུཔཉྩཱལོཔསངྑཱདནམཏྟཾ ཨཝིསྶཱསིཡོ པརིཏྟོ ཛཱིཝིཏསྶ ཨདྡྷཱཏི ཨེཝཾ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༦. ཁཎཔརིཏྟཏོཏི པརམཏྠཏོ ཧི ཨཏིཔརིཏྟོ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཀྑཎོ ཨེཀཙིཏྟཔྤཝཏྟིམཏྟོཡེཝ. ཡཐཱ ནཱམ རཐཙཀྐཾ པཝཏྟམཱནམྤི ཨེཀེནེཝ ནེམིཔྤདེསེན པཝཏྟཏི, ཏིཊྛམཱནམྤི ཨེཀེནེཝ ཏིཊྛཏི, ཨེཝམེཝ ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཾ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ. ཏསྨིཾ ཙིཏྟེ ནིརུདྡྷམཏྟེ སཏྟོ ནིརུདྡྷོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨཏཱིཏེ ཙིཏྟཀྑཎེ ཛཱིཝིཏྠ, ན ཛཱིཝཏི, ན ཛཱིཝིསྶཏི. ཨནཱགཏེ ཙིཏྟཀྑཎེ ན ཛཱིཝིཏྠ, ན ཛཱིཝཏི, ཛཱིཝིསྶཏི. པཙྩུཔྤནྣེ ཙིཏྟཀྑཎེ ན ཛཱིཝིཏྠ, ཛཱིཝཏི, ན ཛཱིཝིསྶཏི.

‘‘ཛཱིཝིཏཾ ཨཏྟབྷཱཝོ ཙ, སུཁདུཀྑཱ ཙ ཀེཝལཱ;

ཨེཀཙིཏྟསམཱཡུཏྟཱ, ལཧུ སོ ཝཏྟཏེ ཁཎོ.

‘‘ཡེ ནིརུདྡྷཱ མརནྟསྶ, ཏིཊྛམཱནསྶ ཝཱ ཨིདྷ;

སབྦེཔི སདིསཱ ཁནྡྷཱ, གཏཱ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཱ.

‘‘ཨནིབྦཏྟེན ¶ ¶ ན ཛཱཏོ, པཙྩུཔྤནྣེན ཛཱིཝཏི;

ཙིཏྟབྷངྒཱ མཏོ ལོཀོ, པཉྙཏྟི པརམཏྠིཡཱ’’ཏི. (མཧཱནི. ༣༩);

ཨེཝཾ ཁཎཔརིཏྟཏོ མརཎཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ.

༡༧༧. ཨིཏི ཨིམེསཾ ཨཊྛནྣཾ ཨཱཀཱརཱནཾ ཨཉྙཏརཉྙཏརེན ཨནུསྶརཏོཔི པུནཔྤུནཾ མནསིཀཱརཝསེན ཙིཏྟཾ ཨཱསེཝནཾ ལབྷཏི, མརཎཱརམྨཎཱ སཏི སནྟིཊྛཏི, ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི, ཛྷཱནངྒཱནི པཱཏུབྷཝནྟི. སབྷཱཝདྷམྨཏྟཱ པན སཾཝེཛནཱིཡཏྟཱ ཙ ཨཱརམྨཎསྶ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ལོཀུཏྟརཛ྄ཛྷཱནཾ པན དུཏིཡཙཏུཏྠཱནི ཙ ཨཱརུཔྤཛ྄ཛྷཱནཱནི སབྷཱཝདྷམྨེཔི བྷཱཝནཱཝིསེསེན ཨཔྤནཾ པཱཔུཎནྟི. ཝིསུདྡྷིབྷཱཝནཱནུཀྐམཝསེན ཧི ལོཀུཏྟརཾ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཱརམྨཎཱཏིཀྐམབྷཱཝནཱཝསེན ཨཱརུཔྤཾ. ཨཔྤནཱཔཏྟསྶེཝ ཧི ཛྷཱནསྶ ཨཱརམྨཎསམཏིཀྐམནམཏྟཾ ཏཏྠ ཧོཏི. ཨིདྷ པན ཏདུབྷཡམྤི ནཏྠི. ཏསྨཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི. ཏདེཏཾ མརཎསྶཏིབལེན ཨུཔྤནྣཏྟཱ མརཎསྶཏིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ པན མརཎསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ སཏཏཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧོཏི, སབྦབྷཝེསུ ཨནབྷིརཏིསཉྙཾ པཊིལབྷཏི, ཛཱིཝིཏནིཀནྟིཾ ཛཧཱཏི, པཱཔགརཧཱི ཧོཏི, ཨསནྣིདྷིབཧུལོ པརིཀྑཱརེསུ ཝིགཏམལམཙྪེརོ, ཨནིཙྩསཉྙཱ ཙསྶ པརིཙཡཾ གཙྪཏི, ཏདནུསཱརེནེཝ དུཀྑསཉྙཱ ཨནཏྟསཉྙཱ ཙ ཨུཔཊྛཱཏི. ཡཐཱ ཨབྷཱཝིཏམརཎཱ སཏྟཱ སཧསཱ ཝཱལ༹མིགཡཀྑསཔྤཙོརཝདྷཀཱབྷིབྷཱུཏཱ ཝིཡ མརཎསམཡེ བྷཡཾ སནྟཱསཾ སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫནྟི, ཨེཝཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱ ཨབྷཡོ ཨསམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལཾ ཀརོཏི. སཙེ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨམཏཾ ནཱརཱདྷེཏི, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཱདཾ, ཀཡིརཱཐ སུམེདྷསོ;

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱཡ, མརཎསྶཏིཡཱ སདཱཏི.

ཨིདཾ མརཎསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

ཀཱཡགཏཱསཏིཀཐཱ

༡༧༨. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཡཾ ཏཾ ཨཉྙཏྲ བུདྡྷུཔྤཱདཱ ཨཔྤཝཏྟཔུབྦཾ སབྦཏིཏྠིཡཱནཾ ཨཝིསཡབྷཱུཏཾ ཏེསུ ཏེསུ སུཏྟནྟེསུ ‘‘ཨེཀདྷམྨོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ མཧཏོ སཾཝེགཱཡ སཾཝཏྟཏི. མཧཏོ ཨཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏི. མཧཏོ ཡོགཀྑེམཱཡ སཾཝཏྟཏི. མཧཏོ སཏིསམྤཛཉྙཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཉཱཎདསྶནཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏི. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཀཏམོ ཨེཀདྷམྨོ? ཀཱཡགཏཱ སཏི… (ཨ. ནི. ༡.༥༦༣ ཨཱདཡོ). ཨམཏཾ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, པརིབྷུཉྫནྟི, ཡེ ཀཱཡགཏཱསཏིཾ པརིབྷུཉྫནྟི. ཨམཏཾ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ན པརིབྷུཉྫནྟི, ཡེ ཀཱཡགཏཱསཏིཾ ན པརིབྷུཉྫནྟི. ཨམཏཾ ཏེསཾ, བྷིཀྑཝེ, པརིབྷུཏྟཾ… ཨཔརིབྷུཏྟཾ… པརིཧཱིནཾ… ཨཔརིཧཱིནཾ… ཝིརདྡྷཾ… ཨཝིརདྡྷཾ, ཡེསཾ ཀཱཡགཏཱསཏི ཨཱརདྡྷཱཏི (ཨ. ནི. ༡.༦༠༣) ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ཨནེཀེཧི ཨཱཀཱརེཧི པསཾསིཏྭཱ ‘‘ཀཐཾ བྷཱཝིཏཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱཡགཏཱསཏི ཀཐཾ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༣.༡༥༤) ནཡེན ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ, ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཾ, ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཾ, པཊིཀྐཱུལམནསིཀཱརཔབྦཾ, དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཾ, ནཝསིཝཐིཀཔབྦཱནཱིཏི ཨིམེསཾ ཙུདྡསནྣཾ པབྦཱནཾ ཝསེན ཀཱཡགཏཱསཏིཀམྨཊྛཱནཾ ནིདྡིཊྛཾ, ཏསྶ བྷཱཝནཱནིདྡེསོ ཨནུཔྤཏྟོ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཾ དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཝིཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟཱནི. ནཝ སིཝཐིཀཔབྦཱནི ཝིཔསྶནཱཉཱཎེསུཡེཝ ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཡཱཔི ཙེཏྠ ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདཱིསུ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ ཨིཛ྄ཛྷེཡྻ, སཱ ཨསུབྷནིདྡེསེ པཀཱསིཏཱཡེཝ. ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ པན པཊིཀྐཱུལམནསིཀཱརཔབྦཉྩ ཨིམཱནེཝེཏྠ དྭེ སམཱདྷིཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཏེསུ ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཝསེན ཝིསུཾ ཀམྨཊྛཱནཾཡེཝ. ཡཾ པནེཏཾ ‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟཾ པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི. ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ…པེ… མུཏྟ’’ནྟི (མ. ནི. ༣.༡༥༤) ཨེཝཾ མཏྠལུངྒཾ ཨཊྛིམིཉྫེན སངྒཧེཏྭཱ པཊིཀྐཱུལམནསིཀཱརཝསེན དེསིཏཾ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཀམྨཊྛཱནཾ, ཨིདམིདྷ ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏཾ.

༡༧༩. ཏཏྠཱཡཾ ¶ པཱལི༹ཝཎྞནཱཔུབྦངྒམོ བྷཱཝནཱནིདྡེསོ. ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟི ཨིམཾ ཙཏུམཧཱབྷཱུཏིཀཾ ¶ པཱུཏིཀཱཡཾ. ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱཏི པཱདཏལཏོ ཨུཔརི. ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱཏི ཀེསགྒཏོ ཧེཊྛཱ. ཏཙཔརིཡནྟནྟི ཏིརིཡཾ ཏཙཔརིཙྪིནྣཾ. པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏཱིཏི ནཱནཔྤཀཱརཀེསཱདིཨསུཙིབྷརིཏོ ཨཡཾ ཀཱཡོཏི པསྶཏི. ཀཐཾ? ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ…པེ… མུཏྟནྟི.

ཏཏྠ ཨཏྠཱིཏི སཾཝིཛྫནྟི. ཨིམསྨིནྟི ཡྭཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟོ པཱུརོ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ. ཀཱཡེཏི སརཱིརེ. སརཱིརཾ ཧི ཨསུཙིསཉྩཡཏོ ཀུཙྪིཏཱནཾ ཀེསཱདཱིནཉྩེཝ ཙཀྑུརོགཱདཱིནཉྩ རོགསཏཱནཾ ཨཱཡབྷཱུཏཏོ ཀཱཡོཏི ཝུཙྩཏི. ཀེསཱ ལོམཱཏི ཨེཏེ ཀེསཱདཡོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཱ. ཏཏྠ ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ, ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ལོམཱཏི ཨེཝཾ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིམསྨིཾ ཧི པཱདཏལཱ པཊྛཱཡ ཨུཔརི, ཀེསམཏྠཀཱ པཊྛཱཡ ཧེཊྛཱ, ཏཙཏོ པཊྛཱཡ པརིཏོཏི ཨེཏྟཀེ བྱཱམམཏྟེ ཀལེ༹ཝརེ སབྦཱཀཱརེནཔི ཝིཙིནནྟོ ན ཀོཙི ཀིཉྩི མུཏྟཾ ཝཱ མཎིཾ ཝཱ ཝེལུ༹རིཡཾ ཝཱ ཨགརུཾ ཝཱ ཀུངྐུམཾ ཝཱ ཀཔྤཱུརཾ ཝཱ ཝཱསཙུཎྞཱདིཾ ཝཱ ཨཎུམཏྟམྤི སུཙིབྷཱཝཾ པསྶཏི, ཨཐ ཁོ པརམདུགྒནྡྷཛེགུཙྪཾ ཨསིརིཀདསྶནཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཀེསལོམཱདིབྷེདཾ ཨསུཙིཾཡེཝ པསྶཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ…པེ… མུཏྟ’’ནྟི. ཨཡམེཏྠ པདསམྦནྡྷཏོ ཝཎྞནཱ.

༡༨༠. ཨིམཾ པན ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན ཨཱདིཀམྨིཀེན ཀུལཔུཏྟེན ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏབྦཾ. ཏེནཱཔིསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟེན སཏྟདྷཱ ཨུགྒཧཀོསལླཾ དསདྷཱ ཙ མནསིཀཱརཀོསལླཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཝཙསཱ མནསཱ ཝཎྞཏོ སཎྛཱནཏོ དིསཏོ ཨོཀཱསཏོ པརིཙྪེདཏོཏི ཨེཝཾ སཏྟདྷཱ ཨུགྒཧཀོསལླཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ.

ཨིམསྨིཾ ཧི པཊིཀྐཱུལམནསིཀཱརཀམྨཊྛཱནེ ཡོཔི ཏིཔིཊཀོ ཧོཏི, ཏེནཱཔི མནསིཀཱརཀཱལེ པཋམཾ ཝཱཙཱཡ སཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱཏབྦོ. ཨེཀཙྩསྶ ཧི སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟསྶེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི མལཡཝཱསཱི མཧཱདེཝཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཨུགྒཧིཏཀམྨཊྛཱནཱནཾ དྭིནྣཾ ཐེརཱནཾ ཝིཡ. ཐེརོ ¶ ཀིར ཏེཧི ཀམྨཊྛཱནཾ ཡཱཙིཏོ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཨིམཾཡེཝ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཐཱཏི དྭཏྟིཾསཱཀཱརཔཱལི༹ཾ ཨདཱསི. ཏེ ཀིཉྩཱཔི ནེསཾ དྭེ ཏཡོ ནིཀཱཡཱ པགུཎཱ, པདཀྑིཎགྒཱཧིཏཱཡ ¶ པན ཙཏྟཱརོ མཱསེ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟཱཝ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧེསུཾ. ཏསྨཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟེན ཨཱཙརིཡེན ཨནྟེཝཱསིཀོ ཝཏྟབྦོ ‘‘པཋམཾ ཏཱཝ ཝཱཙཱཡ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཧཱི’’ཏི.

ཀརོནྟེན ཙ ཏཙཔཉྩཀཱདཱིནི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨནུལོམཔཊིལོམཝསེན སཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱཏབྦོ. ཀེསཱ ལོམཱ ནཁཱ དནྟཱ ཏཙོཏི ཧི ཝཏྭཱ པུན པཊིལོམཏོ ཏཙོ དནྟཱ ནཁཱ ལོམཱ ཀེསཱཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཏདནནྟརཾ ཝཀྐཔཉྩཀེ མཾསཾ ནྷཱརུ ཨཊྛི ཨཊྛིམིཉྫཾ ཝཀྐནྟི ཝཏྭཱ པུན པཊིལོམཏོ ཝཀྐཾ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཊྛི ནྷཱརུ མཾསཾ, ཏཙོ དནྟཱ ནཁཱ ལོམཱ ཀེསཱཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཏཏོ པཔྥཱསཔཉྩཀེ ཧདཡཾ ཡཀནཾ ཀིལོམཀཾ པིཧཀཾ པཔྥཱསནྟི ཝཏྭཱ པུན པཊིལོམཏོ པཔྥཱསཾ པིཧཀཾ ཀིལོམཀཾ ཡཀནཾ ཧདཡཾ, ཝཀྐཾ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཊྛི ནྷཱརུ མཾསཾ, ཏཙོ དནྟཱ ནཁཱ ལོམཱ ཀེསཱཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཏཏོ མཏྠལུངྒཔཉྩཀེ ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ མཏྠལུངྒནྟི ཝཏྭཱ པུན པཊིལོམཏོ མཏྠལུངྒཾ ཀརཱིསཾ ཨུདརིཡཾ ཨནྟགུཎཾ ཨནྟཾ, པཔྥཱསཾ པིཧཀཾ ཀིལོམཀཾ ཡཀནཾ ཧདཡཾ, ཝཀྐཾ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཊྛི ནྷཱརུ མཾསཾ, ཏཙོ དནྟཱ ནཁཱ ལོམཱ ཀེསཱཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཏཏོ མེདཚཀྐེ པིཏྟཾ སེམྷཾ པུབྦོ ལོཧིཏཾ སེདོ མེདོཏི ཝཏྭཱ པུན པཊིལོམཏོ མེདོ སེདོ ལོཧིཏཾ པུབྦོ སེམྷཾ པིཏྟཾ, མཏྠལུངྒཾ ཀརཱིསཾ ཨུདརིཡཾ ཨནྟགུཎཾ ཨནྟཾ, པཔྥཱསཾ པིཧཀཾ ཀིལོམཀཾ ཡཀནཾ ཧདཡཾ, ཝཀྐཾ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཊྛི ནྷཱརུ མཾསཾ, ཏཙོ དནྟཱ ནཁཱ ལོམཱ ཀེསཱཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཏཏོ མུཏྟཚཀྐེ ཨསྶུ ཝསཱ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱ ལསིཀཱ མུཏྟནྟི ཝཏྭཱ པུན པཊིལོམཏོ མུཏྟཾ ལསིཀཱ སིངྒྷཱཎིཀཱ ཁེལོ༹ ཝསཱ ཨསྶུ, མེདོ སེདོ ལོཧིཏཾ པུབྦོ སེམྷཾ པིཏྟཾ, མཏྠལུངྒཾ ཀརཱིསཾ ཨུདརིཡཾ ཨནྟགུཎཾ ཨནྟཾ, པཔྥཱསཾ པིཧཀཾ ཀིལོམཀཾ ཡཀནཾ ཧདཡཾ, ཝཀྐཾ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཊྛི ནྷཱརུ མཾསཾ, ཏཙོ དནྟཱ ནཁཱ ལོམཱ ཀེསཱཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཨེཝཾ ¶ ¶ ཀཱལསཏཾ ཀཱལསཧསྶཾ ཀཱལསཏསཧསྶམྤི ཝཱཙཱཡ སཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱཏབྦོ. ཝཙསཱ སཛ྄ཛྷཱཡེན ཧི ཀམྨཊྛཱནཏནྟི པགུཎཱ ཧོཏི, ན ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཙིཏྟཾ ཝིདྷཱཝཏི. ཀོཊྛཱསཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི, ཧཏྠསངྑལིཀཱ ཝིཡ ཝཏིཔཱདཔནྟི ཝིཡ ཙ ཁཱཡནྟི.

ཡཐཱ པན ཝཙསཱ, ཏཐེཝ མནསཱཔི སཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱཏབྦོ. ཝཙསཱ སཛ྄ཛྷཱཡོ ཧི མནསཱ སཛ྄ཛྷཱཡསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. མནསཱ སཛ྄ཛྷཱཡོ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི.

ཝཎྞཏོཏི ཀེསཱདཱིནཾ ཝཎྞོ ཝཝཏྠཔེཏབྦོ.

སཎྛཱནཏོཏི ཏེསཉྙེཝ སཎྛཱནཾ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ.

དིསཏོཏི ཨིམསྨིཾ ཧི སརཱིརེ ནཱབྷིཏོ ཨུདྡྷཾ ཨུཔརིམདིསཱ, ཨདྷོ ཧེཊྛིམདིསཱ, ཏསྨཱ ཨཡཾ ཀོཊྛཱསོ ཨིམིསྶཱ ནཱམ དིསཱཡཱཏི དིསཱ ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ.

ཨོཀཱསཏོཏི ཨཡཾ ཀོཊྛཱསོ ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ པཏིཊྛིཏོཏི ཨེཝཾ ཏསྶ ཏསྶ ཨོཀཱསོ ཝཝཏྠཔེཏབྦོ.

པརིཙྪེདཏོཏི སབྷཱགཔརིཙྪེདོ ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོཏི དྭེ པརིཙྪེདཱ. ཏཏྠ ཨཡཾ ཀོཊྛཱསོ ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ ཏིརིཡཉྩ ཨིམིནཱ ནཱམ པརིཙྪིནྣོཏི ཨེཝཾ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཀེསཱ ན ལོམཱ, ལོམཱཔི ན ཀེསཱཏི ཨེཝཾ ཨམིསྶཀཏཱཝསེན ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ སཏྟདྷཱ ཨུགྒཧཀོསལླཾ ཨཱཙིཀྑནྟེན པན ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨསུཀསྨིཾ སུཏྟེ པཊིཀྐཱུལཝསེན ཀཐིཏཾ, ཨསུཀསྨིཾ དྷཱཏུཝསེནཱཏི ཉཏྭཱ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཨིདཉྷི མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ (དཱི. ནི. ༢.༣༧༧) པཊིཀྐཱུལཝསེནེཝ ཀཐིཏཾ. མཧཱཧཏྠིཔདོཔམ(མ. ནི. ༡.༣༠༠ ཨཱདཡོ) མཧཱརཱཧུལོཝཱད(མ. ནི. ༢.༡༡༣ ཨཱདཡོ) དྷཱཏུཝིབྷངྒེསུ(མ. ནི. ༣.༣༤༢ ཨཱདཡོ) དྷཱཏུཝསེན ཀཐིཏཾ. ཀཱཡགཏཱསཏིསུཏྟེ (མ. ནི. ༣.༡༥༣) པན ཡསྶ ཝཎྞཏོ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི ཝིབྷཏྟཱནི. ཏཏྠ དྷཱཏུཝསེན ཀཐིཏཾ ཝིཔསྶནཱཀམྨཊྛཱནཾ ¶ ཧོཏི. པཊིཀྐཱུལཝསེན ཀཐིཏཾ སམཐཀམྨཊྛཱནཾ. ཏདེཏཾ ཨིདྷ སམཐཀམྨཊྛཱནམེཝཱཏི.

༡༨༡. ཨེཝཾ ¶ སཏྟདྷཱ ཨུགྒཧཀོསལླཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཨནུཔུབྦཏོ, ནཱཏིསཱིགྷཏོ, ནཱཏིསཎིཀཏོ, ཝིཀྑེཔཔཊིབཱཧནཏོ, པཎྞཏྟིསམཏིཀྐམནཏོ, ཨནུཔུབྦམུཉྩནཏོ, ཨཔྤནཱཏོ, ཏཡོ ཙ སུཏྟནྟཱཏི ཨེཝཾ དསདྷཱ མནསིཀཱརཀོསལླཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨནུཔུབྦཏོཏི ཨིདཉྷི སཛ྄ཛྷཱཡཀརཎཏོ པཊྛཱཡ ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ མནསིཀཱཏབྦཾ, ན ཨེཀནྟརིཀཱཡ. ཨེཀནྟརིཀཱཡ ཧི མནསིཀརོནྟོ ཡཐཱ ནཱམ ཨཀུསལོ པུརིསོ དྭཏྟིཾསཔདཾ ནིསྶེཎིཾ ཨེཀནྟརིཀཱཡ ཨཱརོཧནྟོ ཀིལནྟཀཱཡོ པཏཏི, ན ཨཱརོཧནཾ སམྤཱདེཏི, ཨེཝམེཝ བྷཱཝནཱསམྤཏྟིཝསེན ཨདྷིགནྟབྦསྶ ཨསྶཱདསྶ ཨནདྷིགམཱ ཀིལནྟཙིཏྟོ པཏཏི, ན བྷཱཝནཾ སམྤཱདེཏི.

ཨནུཔུབྦཏོ མནསིཀརོནྟེནཱཔི ཙ ནཱཏིསཱིགྷཏོ མནསིཀཱཏབྦཾ. ཨཏིསཱིགྷཏོ མནསིཀརོཏོ ཧི ཡཐཱ ནཱམ ཏིཡོཛནམགྒཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ ཨོཀྐམནཝིསྶཛྫནཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ སཱིགྷེན ཛཝེན སཏཀྑཏྟུམྤི གམནཱགམནཾ ཀརོཏོ པུརིསསྶ ཀིཉྩཱཔི ཨདྡྷཱནཾ པརིཀྑཡཾ གཙྪཏི, ཨཐ ཁོ པུཙྪིཏྭཱཝ གནྟབྦཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཀེཝལཾ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིཡོསཱནཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཝིབྷཱུཏཾ པན ཧོཏི, ན ཝིསེསཾ ཨཱཝཧཏི, ཏསྨཱ ནཱཏིསཱིགྷཏོ མནསིཀཱཏབྦཾ.

ཡཐཱ ཙ ནཱཏིསཱིགྷཏོ, ཨེཝཾ ནཱཏིསཎིཀཏོཔི. ཨཏིསཎིཀཏོ མནསིཀརོཏོ ཧི ཡཐཱ ནཱམ ཏདཧེཝ ཏིཡོཛནམགྒཾ གནྟུཀཱམསྶ པུརིསསྶ ཨནྟརཱམགྒེ རུཀྑཔབྦཏཏལཱ༹ཀཱདཱིསུ ཝིལམྦམཱནསྶ མགྒོ པརིཀྑཡཾ ན གཙྪཏི, དྭཱིཧཏཱིཧེན པརིཡོསཱཔེཏབྦོ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིཡོསཱནཾ ན གཙྪཏི, ཝིསེསཱདྷིགམསྶ པཙྩཡོ ན ཧོཏི.

ཝིཀྑེཔཔཊིབཱཧནཏོཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བཧིདྡྷཱ པུཐུཏྟཱརམྨཎེ ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔོ པཊིབཱཧིཏབྦོ. ཨཔྤཊིབཱཧཏོ ཧི ཡཐཱ ནཱམ ཨེཀཔདིཀཾ པཔཱཏམགྒཾ པཊིཔནྣསྶ པུརིསསྶ ཨཀྐམནཔདཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིལོཀཡཏོ པདཝཱརོ ཝིརཛ྄ཛྷཏི, ཏཏོ སཏཔོརིསེ པཔཱཏེ པཏིཏབྦཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ བཧིདྡྷཱ ཝིཀྑེཔེ སཏི ཀམྨཊྛཱནཾ པརིཧཱཡཏི པརིདྷཾསཏི. ཏསྨཱ ཝིཀྑེཔཔཊིབཱཧནཏོ མནསིཀཱཏབྦཾ.

པཎྞཏྟིསམཏིཀྐམནཏོཏི ¶ ¶ ཡཱཡཾ ཀེསཱ ལོམཱཏིཨཱདིཀཱ པཎྞཏྟི, ཏཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པཊིཀྐཱུལནྟི ཙིཏྟཾ ཋཔེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཧི ཨུདཀདུལླབྷཀཱལེ མནུསྶཱ ཨརཉྙེ ཨུདཔཱནཾ དིསྭཱ ཏཏྠ ཏཱལཔཎྞཱདིཀཾ ཀིཉྩིདེཝ སཉྙཱཎཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏེན སཉྙཱཎེན ཨཱགནྟྭཱ ནྷཱཡནྟི ཙེཝ པིཝནྟི ཙ. ཡདཱ པན ནེསཾ ཨབྷིཎྷསཉྩཱརེན ཨཱགཏཱགཏཔདཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཏདཱ སཉྙཱཎེན ཀིཙྩཾ ན ཧོཏི, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ གནྟྭཱ ནྷཱཡནྟི ཙེཝ པིཝནྟི ཙ, ཨེཝམེཝ པུབྦབྷཱགེ ཀེསཱ ལོམཱཏིཔཎྞཏྟིཝསེན མནསིཀརོཏོ པཊིཀྐཱུལབྷཱཝོ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨཐ ཀེསཱ ལོམཱཏིཔཎྞཏྟིཾ སམཏིཀྐམིཏྭཱ པཊིཀྐཱུལབྷཱཝེཡེཝ ཙིཏྟཾ ཋཔེཏབྦཾ.

ཨནུཔུབྦམུཉྩནཏོཏི ཡོ ཡོ ཀོཊྛཱསོ ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཏཾ ཏཾ མུཉྩནྟེན ཨནུཔུབྦམུཉྩནཏོ མནསིཀཱཏབྦཾ. ཨཱདིཀམྨིཀསྶ ཧི ཀེསཱཏི མནསིཀརོཏོ མནསིཀཱརོ གནྟྭཱ མུཏྟནྟི ཨིམཾ པརིཡོསཱནཀོཊྛཱསམེཝ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི. མུཏྟནྟི ཙ མནསིཀརོཏོ མནསིཀཱརོ གནྟྭཱ ཀེསཱཏི ཨིམཾ ཨཱདིཀོཊྛཱསམེཝ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི. ཨཐསྶ མནསིཀརོཏོ མནསིཀརོཏོ ཀེཙི ཀོཊྛཱསཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཀེཙི ན ཨུཔཊྛཧནྟི. ཏེན ཡེ ཡེ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཏེསུ ཏེསུ ཏཱཝ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཡཱཝ དྭཱིསུ ཨུཔཊྛིཏེསུ ཏེསམྤི ཨེཀོ སུཊྛུཏརཾ ཨུཔཊྛཧཏི, ཨེཝཾ ཨུཔཊྛིཏཾ པན ཏམེཝ པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོནྟེན ཨཔྤནཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱ – ཡཐཱ ཧི དྭཏྟིཾསཏཱལཀེ ཏཱལཝནེ ཝསནྟཾ མཀྐཊཾ གཧེཏུཀཱམོ ལུདྡོ ཨཱདིམྷི ཋིཏཏཱལསྶ པཎྞཾ སརེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུཀྐུཊྛིཾ ཀརེཡྻ, ཨཐ ཁོ སོ མཀྐཊོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཏཱལེ པཏིཏྭཱ པརིཡནྟཏཱལམེཝ གཙྪེཡྻ, ཏཏྠཔི གནྟྭཱ ལུདྡེན ཏཐེཝ ཀཏེ པུན ཏེནེཝ ནཡེན ཨཱདིཏཱལཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, སོ ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ པརིཔཱཏིཡམཱནོ ཨུཀྐུཊྛུཀྐུཊྛིཊྛཱནེཡེཝ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨེཀསྨིཾ ཏཱལེ ནིཔཏིཏྭཱ ཏསྶ ཝེམཛ྄ཛྷེ མཀུལ༹ཏཱལཔཎྞསཱུཙིཾ དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷིཡམཱནོཔི ན ཨུཊྛཧེཡྻ, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ དཊྛབྦཾ.

ཏཏྲིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཡཐཱ ཧི ཏཱལཝནེ དྭཏྟིཾསཏཱལཱ, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ དྭཏྟིཾསཀོཊྛཱསཱ. མཀྐཊོ ཝིཡ ཙིཏྟཾ. ལུདྡོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ. མཀྐཊསྶ དྭཏྟིཾསཏཱལཀེ ཏཱལཝནེ ནིཝཱསོ ཝིཡ ཡོགིནོ ¶ ཙིཏྟསྶ དྭཏྟིཾསཀོཊྛཱསཀེ ཀཱཡེ ཨཱརམྨཎཝསེན ཨནུསཉྩརཎཾ. ལུདྡེན ཨཱདིམྷི ཋིཏཏཱལསྶ པཎྞཾ སརེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུཀྐུཊྛིཡཱ ཀཏཱཡ མཀྐཊསྶ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཏཱལེ པཏིཏྭཱ པརིཡནྟཏཱལགམནཾ ཝིཡ ཡོགིནོ ཀེསཱཏི མནསིཀཱརེ ཨཱརདྡྷེ ¶ པཊིཔཱཊིཡཱ གནྟྭཱ པརིཡོསཱནཀོཊྛཱསེཡེཝ ཙིཏྟསྶ སཎྛཱནཾ. པུན པཙྩཱགམནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུནཔྤུནཾ པརིཔཱཏིཡམཱནསྶ མཀྐཊསྶ ཨུཀྐུཊྛུཀྐུཊྛིཊྛཱནེ ཨུཊྛཱནཾ ཝིཡ པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོཏོ ཀེསུཙི ཀེསུཙི ཨུཔཊྛིཏེསུ ཨནུཔཊྛཧནྟེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨུཔཊྛིཏེསུ པརིཀམྨཀརཎཾ. ཨནུཀྐམེན ཨེཀསྨིཾ ཏཱལེ ནིཔཏིཏྭཱ ཏསྶ མཛ྄ཛྷེ མཀུལ༹ཏཱལཔཎྞསཱུཙིཾ དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷིཡམཱནསྶཔི ཨནུཊྛཱནཾ ཝིཡ ཨཝསཱནེ དྭཱིསུ ཨུཔཊྛིཏེསུ ཡོ སུཊྛུཏརཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏམེཝ པུནཔྤུནཾ མནསིཀརིཏྭཱ ཨཔྤནཱཡ ཨུཔྤཱདནཾ.

ཨཔརཱཔི ཨུཔམཱ – ཡཐཱ ནཱམ པིཎྜཔཱཏིཀོ བྷིཀྑུ དྭཏྟིཾསཀུལཾ གཱམཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསནྟོ པཋམགེཧེཡེཝ དྭེ བྷིཀྑཱ ལབྷིཏྭཱ པརཏོ ཨེཀཾ ཝིསྶཛྫེཡྻ. པུནདིཝསེ ཏིསྶོ ལབྷིཏྭཱ པརཏོ དྭེ ཝིསྶཛྫེཡྻ. ཏཏིཡདིཝསེ ཨཱདིམྷིཡེཝ པཏྟཔཱུརཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱསནསཱལཾ གནྟྭཱ པརིབྷུཉྫེཡྻ. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ དཊྛབྦཾ. དྭཏྟིཾསཀུལགཱམོ ཝིཡ ཧི དྭཏྟིཾསཱཀཱརོ. པིཎྜཔཱཏིཀོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ. ཏསྶ ཏཾ གཱམཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝཱསོ ཝིཡ ཡོགིནོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརེ པརིཀམྨཀརཎཾ. པཋམགེཧེ དྭེ བྷིཀྑཱ ལབྷིཏྭཱ པརཏོ ཨེཀིསྶཱ ཝིསྶཛྫནཾ ཝིཡ དུཏིཡདིཝསེ ཏིསྶོ ལབྷིཏྭཱ པརཏོ དྭིནྣཾ ཝིསྶཛྫནཾ ཝིཡ ཙ མནསིཀརོཏོ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔཊྛཧནྟེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨུཔཊྛིཏེསུ ཡཱཝ ཀོཊྛཱསདྭཡེ པརིཀམྨཀརཎཾ. ཏཏིཡདིཝསེ ཨཱདིམྷིཡེཝ པཏྟཔཱུརཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ པརིབྷོགོ ཝིཡ དྭཱིསུ ཡོ སུཊྛུཏརཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏམེཝ པུནཔྤུནཾ མནསིཀརིཏྭཱ ཨཔྤནཱཡ ཨུཔྤཱདནཾ.

ཨཔྤནཱཏོཏི ཨཔྤནཱཀོཊྛཱསཏོ ཀེསཱདཱིསུ ཨེཀེཀསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ ཨཔྤནཱ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱཏི ཨཡམེཝེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཏཡོ ཙ སུཏྟནྟཱཏི ཨདྷིཙིཏྟཾ, སཱིཏིབྷཱཝོ, བོཛ྄ཛྷངྒཀོསལླནྟི ཨིམེ ཏཡོ སུཏྟནྟཱ ཝཱིརིཡསམཱདྷིཡོཛནཏྠཾ ཝེདིཏབྦཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏཏྠ –

‘‘ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟེན ¶ , བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏཱིཎི ནིམིཏྟཱནི ཀཱལེནཀཱལཾ མནསིཀཱཏབྦཱནི. ཀཱལེནཀཱལཾ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ མནསིཀཱཏབྦཾ. ཀཱལེནཀཱལཾ པགྒཧནིམིཏྟཾ མནསིཀཱཏབྦཾ. ཀཱལེནཀཱལཾ ཨུཔེཀྑཱནིམིཏྟཾ མནསིཀཱཏབྦཾ. སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཨེཀནྟཾ སམཱདྷིནིམིཏྟཉྙེཝ མནསིཀརེཡྻ, ཋཱནཾ ཏཾ ¶ ཙིཏྟཾ ཀོསཛྫཱཡ སཾཝཏྟེཡྻ. སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཨེཀནྟཾ པགྒཧནིམིཏྟཉྙེཝ མནསིཀརེཡྻ, ཋཱནཾ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨུདྡྷཙྩཱཡ སཾཝཏྟེཡྻ. སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཨེཀནྟཾ ཨུཔེཀྑཱནིམིཏྟཉྙེཝ མནསིཀརེཡྻ, ཋཱནཾ ཏཾ ཙིཏྟཾ ན སམྨཱ སམཱདྷིཡེཡྻ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ. ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཀཱལེནཀཱལཾ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ པགྒཧནིམིཏྟཾ ཨུཔེཀྑཱནིམིཏྟཾ མནསིཀརོཏི, ཏཾ ཧོཏི ཙིཏྟཾ མུདུཉྩ ཀམྨཉྙཉྩ པབྷསྶརཉྩ, ན ཙ པབྷངྒུ, སམྨཱ སམཱདྷིཡཏི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, སུཝཎྞཀཱརོ ཝཱ སུཝཎྞཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཨུཀྐཾ བནྡྷཏི, ཨུཀྐཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུཀྐཱམུཁཾ ཨཱལིམྤེཏི, ཨུཀྐཱམུཁཾ ཨཱལིམྤེཏྭཱ སཎྜཱསེན ཛཱཏརཱུཔཾ གཧེཏྭཱ ཨུཀྐཱམུཁེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཱལེནཀཱལཾ ཨབྷིདྷམཏི, ཀཱལེནཀཱལཾ ཨུདཀེན པརིཔྥོསེཏི, ཀཱལེནཀཱལཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི. སཙེ, བྷིཀྑཝེ, སུཝཎྞཀཱརོ ཝཱ སུཝཎྞཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ཨེཀནྟཾ ཨབྷིདྷམེཡྻ, ཋཱནཾ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ཌཧེཡྻ. སཙེ, བྷིཀྑཝེ, སུཝཎྞཀཱརོ ཝཱ སུཝཎྞཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ཨེཀནྟཾ ཨུདཀེན པརིཔྥོསེཡྻ, ཋཱནཾ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ནིབྦཱཡེཡྻ. སཙེ, བྷིཀྑཝེ, སུཝཎྞཀཱརོ ཝཱ སུཝཎྞཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ཨེཀནྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑེཡྻ, ཋཱནཾ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ན སམྨཱ པརིཔཱཀཾ གཙྪེཡྻ. ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སུཝཎྞཀཱརོ ཝཱ སུཝཎྞཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ཀཱལེནཀཱལཾ ཨབྷིདྷམཏི, ཀཱལེནཀཱལཾ ཨུདཀེན པརིཔྥོསེཏི, ཀཱལེནཀཱལཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཏཾ ཧོཏི ཛཱཏརཱུཔཾ མུདུཉྩ ཀམྨཉྙཉྩ པབྷསྶརཉྩ, ན ཙ པབྷངྒུ, སམྨཱ ཨུཔེཏི ཀམྨཱཡ. ཡསྶཱ ཡསྶཱ ཙ པིལ༹ནྡྷནཝིཀཏིཡཱ ཨཱཀངྑཏི ཡདི པཊིཀཱཡ ཡདི ཀུཎྜལཱཡ ཡདི ¶ གཱིཝེཡྻཱཡ ཡདི སུཝཎྞམཱལཱཡ, ཏཉྩསྶ ཨཏྠཾ ཨནུབྷོཏི.

‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟེན…པེ… སམཱདྷིཡཏི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ. ཡསྶ ཡསྶ ཙ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪི ཀརཎཱིཡསྶ དྷམྨསྶ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི ཨབྷིཉྙཱ སཙྪི ཀིརིཡཱཡ, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎཱཏི སཏི སཏི ཨཱཡཏནེ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༠༣).

ཨིདཾ ¶ སུཏྟཾ ཨདྷིཙིཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨནུཏྟརཾ སཱིཏིབྷཱཝཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཧེཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཎྷཱཏི. ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཧེཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི. ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསིཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསེཏི. ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦཾ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི. པཎཱིཏཱདྷིམུཏྟིཀོ ཙ ཧོཏི ནིབྦཱནཱབྷིརཏོ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨནུཏྟརཾ སཱིཏིབྷཱཝཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༦.༨༥).

ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨནུཏྟརཾ སཱིཏིབྷཱཝོཏི ཝེདིཏབྦཾ.

བོཛ྄ཛྷངྒཀོསལླཾ ‘‘པན ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡསྨིཾ སམཡེ ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཨཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤) ཨཔྤནཱཀོསལླཀཐཱཡཾ དསྶིཏམེཝ.

ཨིཏི ཨིདཾ སཏྟཝིདྷཾ ཨུགྒཧཀོསལླཾ སུགྒཧིཏཾ ཀཏྭཱ ཨིདཉྩ དསཝིདྷཾ མནསིཀཱརཀོསལླཾ སུཊྛུ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏེན ཡོགིནཱ ཨུབྷཡཀོསལླཝསེན ཀམྨཊྛཱནཾ སཱདྷུཀཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ. སཙེ པནསྶ ཨཱཙརིཡེན སདྡྷིཾ ཨེཀཝིཧཱརེཡེཝ ཕཱསུ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཀཐཱཔེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ སུཊྛུ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཛྫནྟེན ཝིསེསཾ ལབྷིཏྭཱ ཨུཔརཱུཔརི ཀཐཱཔེཏབྦཾ. ཨཉྙཏྠ ཝསིཏུཀཱམེན ཡཐཱཝུཏྟེན ཝིདྷིནཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཐཱཔེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ སབྦཾ གཎྛིཊྛཱནཾ ཚིནྡིཏྭཱ པཐཝཱིཀསིཎནིདྡེསེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨནནུརཱུཔཾ སེནཱསནཾ པཧཱཡ ཨནུརཱུཔེ ¶ ཝིཧཱརེ ཝསནྟེན ཁུདྡཀཔལིབོདྷུཔཙྪེདཾ ཀཏྭཱ པཊིཀྐཱུལམནསིཀཱརེ པརིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཀརོནྟེན པན ཀེསེསུ ཏཱཝ ནིམིཏྟཾ གཧེཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཀེསེ ལུཉྩིཏྭཱ ཧཏྠཏལེ ཋཔེཏྭཱ ཝཎྞོ ཏཱཝ ཝཝཏྠཔེཏབྦོ. ཚིནྣཊྛཱནེཔི ཀེསེ ཨོལོཀེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུདཀཔཏྟེ ཝཱ ཡཱགུཔཏྟེ ཝཱ ཨོལོཀེཏུམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ. ཀཱལ༹ཀཀཱལེ དིསྭཱ ཀཱལ༹ཀཱཏི མནསིཀཱཏབྦཱ ¶ . སེཏཀཱལེ སེཏཱཏི. མིསྶཀཀཱལེ པན ཨུསྶདཝསེན མནསིཀཱཏབྦཱ ཧོནྟི. ཡཐཱ ཙ ཀེསེསུ, ཨེཝཾ སཀལེཔི ཏཙཔཉྩཀེ དིསྭཱཝ ནིམིཏྟཾ གཧེཏབྦཾ.

ཀོཊྛཱསཝཝཏྠཱཔནཀཐཱ

༡༨༢. ཨེཝཾ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ སབྦཀོཊྛཱསེ ཝཎྞསཎྛཱནདིསོཀཱསཔརིཙྪེདཝསེན ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཝཎྞསཎྛཱནགནྡྷཨཱསཡོཀཱསཝསེན པཉྩདྷཱ པཊིཀྐཱུལཏོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ སབྦཀོཊྛཱསེསུ ཨནུཔུབྦཀཐཱ. ཀེསཱ ཏཱཝ པཀཏིཝཎྞེན ཀཱལ༹ཀཱ ཨདྡཱརིཊྛཀཝཎྞཱ. སཎྛཱནཏོ དཱིགྷཝཊྚལིཀཱ ཏུལཱདཎྜསཎྛཱནཱ. དིསཏོ ཨུཔརིམདིསཱཡ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ཀཎྞཙཱུལི༹ཀཱཧི, པུརཏོ ནལཱཊནྟེན, པཙྪཏོ གལཝཱཊཀེན པརིཙྪིནྣཱ. སཱིསཀཊཱཧཝེཋནཾ ཨལླཙམྨཾ ཀེསཱནཾ ཨོཀཱསོ. པརིཙྪེདཏོ ཀེསཱ སཱིསཝེཋནཙམྨེ ཝཱིཧགྒམཏྟཾ པཝིསིཏྭཱ པཏིཊྛིཏེན ཧེཊྛཱ ཨཏྟནོ མཱུལཏལེན, ཨུཔརི ཨཱཀཱསེན, ཏིརིཡཾ ཨཉྙམཉྙེན པརིཙྪིནྣཱ, དྭེ ཀེསཱ ཨེཀཏོ ནཏྠཱིཏི ཨཡཾ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཀེསཱ ན ལོམཱ, ལོམཱ ན ཀེསཱཏི ཨེཝཾ ཨཝསེསཨེཀཏིཾསཀོཊྛཱསེཧི ཨམིསྶཱིཀཏཱ ཀེསཱ ནཱམ པཱཊིཡེཀྐོ ཨེཀཀོཊྛཱསོཏི ཨཡཾ ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཨིདཾ ཀེསཱནཾ ཝཎྞཱདིཏོ ཝཝཏྠཱཔནཾ.

༡༨༣. ཨིདཾ པན ནེསཾ ཝཎྞཱདིཝསེན པཉྩདྷཱ པཊིཀྐཱུལཏོ ཝཝཏྠཱཔནཾ. ཀེསཱ ནཱམེཏེ ཝཎྞཏོཔི པཊིཀྐཱུལཱ. སཎྛཱནཏོཔི གནྡྷཏོཔི ཨཱསཡཏོཔི ཨོཀཱསཏོཔི པཊིཀྐཱུལཱ.

མནུཉྙེཔི ¶ ཧི ཡཱགུཔཏྟེ ཝཱ བྷཏྟཔཏྟེ ཝཱ ཀེསཝཎྞཾ ཀིཉྩི དིསྭཱ ཀེསམིསྶཀམིདཾ ཧརཐ ནནྟི ཛིགུཙྪནྟི. ཨེཝཾ ཀེསཱ ཝཎྞཏོ པཊིཀྐཱུལཱ. རཏྟིཾ བྷུཉྫནྟཱཔི ཀེསསཎྛཱནཾ ཨཀྐཝཱཀཾ ཝཱ མཀཙིཝཱཀཾ ཝཱ ཚུཔིཏྭཱཔི ཏཐེཝ ཛིགུཙྪནྟི. ཨེཝཾ སཎྛཱནཏོ པཊིཀྐཱུལཱ.

ཏེལམཀྑནཔུཔྥདྷཱུཔཱདི སངྑཱརཝིརཧིཏཱནཉྩ ཀེསཱནཾ གནྡྷོ པརམཛེགུཙྪོ ཧོཏི. ཏཏོ ཛེགུཙྪཏརོ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟཱནཾ. ཀེསཱ ཧི ཝཎྞསཎྛཱནཏོ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཱཔི སིཡུཾ, གནྡྷེན པན པཊིཀྐཱུལཱཡེཝ. ཡཐཱ ཧི དཧརསྶ ཀུམཱརསྶ ཝཙྩཾ ཝཎྞཏོ ཧལིདྡིཝཎྞཾ, སཎྛཱནཏོཔི ཧལིདྡིཔིཎྜསཎྛཱནཾ. སངྐཱརཊྛཱནེ ཚཌྜིཏཉྩ ཨུདྡྷུམཱཏཀཀཱལ༹སུནཁསརཱིརཾ ཝཎྞཏོ ཏཱལཔཀྐཝཎྞཾ ¶ . སཎྛཱནཏོ ཝཊྚེཏྭཱ ཝིསྶཊྛམུདིངྒསཎྛཱནཾ. དཱཋཱཔིསྶ སུམནམཀུལ༹སདིསཱཏི ཨུབྷཡམྤི ཝཎྞསཎྛཱནཏོ སིཡཱ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཾ གནྡྷེན པན པཊིཀྐཱུལམེཝ. ཨེཝཾ ཀེསཱཔི སིཡུཾ ཝཎྞསཎྛཱནཏོ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཱ གནྡྷེན པན པཊིཀྐཱུལཱཡེཝཱཏི.

ཡཐཱ པན ཨསུཙིཊྛཱནེ གཱམནིསྶནྡེན ཛཱཏཱནི སཱུཔེཡྻཔཎྞཱནི ནཱགརིཀམནུསྶཱནཾ ཛེགུཙྪཱནི ཧོནྟི ཨཔརིབྷོགཱནི, ཨེཝཾ ཀེསཱཔི པུབྦལོཧིཏམུཏྟཀརཱིསཔིཏྟསེམྷཱདིནིསྶནྡེན ཛཱཏཏྟཱ ཛེགུཙྪཱཏི ཨིདཾ ནེསཾ ཨཱསཡཏོ པཱཊིཀྐུལྱཾ.

ཨིམེ ཙ ཀེསཱ ནཱམ གཱུཐརཱསིམྷི ཨུཊྛིཏཀཎྞིཀཾ ཝིཡ ཨེཀཏིཾསཀོཊྛཱསརཱསིམྷི ཛཱཏཱ. ཏེ སུསཱནསངྐཱརཊྛཱནཱདཱིསུ ཛཱཏསཱཀཾ ཝིཡ པརིཀྑཱདཱིསུ ཛཱཏཀམལཀུཝལཡཱདིཔུཔྥཾ ཝིཡ ཙ ཨསུཙིཊྛཱནེ ཛཱཏཏྟཱ པརམཛེགུཙྪཱཏི ཨིདཾ ནེསཾ ཨོཀཱསཏོ པཱཊིཀྐུལྱཾ.

ཡཐཱ ཙ ཀེསཱནཾ, ཨེཝཾ སབྦཀོཊྛཱསཱནཾ ཝཎྞསཎྛཱནགནྡྷཱསཡོཀཱསཝསེན པཉྩདྷཱ པཊིཀྐཱུལཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝཎྞསཎྛཱནདིསོཀཱསཔརིཙྪེདཝསེན པན སབྦེཔི ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ.

༡༨༤. ཏཏྠ ལོམཱ ཏཱཝ པཀཏིཝཎྞཏོ ན ཀེསཱ ཝིཡ ཨསམྦྷིནྣཀཱལ༹ཀཱ, ཀཱལ༹པིངྒལཱ པན ཧོནྟི. སཎྛཱནཏོ ཨོནཏགྒཱ ཏཱལམཱུལསཎྛཱནཱ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ ཋཔེཏྭཱ ཀེསཱནཾ པཏིཊྛིཏོཀཱསཉྩ ཧཏྠཔཱདཏལཱནི ཙ ཡེབྷུཡྻེན ཨཝསེསསརཱིརཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱ. པརིཙྪེདཏོ སརཱིརཝེཋནཙམྨེ ལིཁཱམཏྟཾ པཝིསིཏྭཱ ¶ པཏིཊྛིཏེན ཧེཊྛཱ ཨཏྟནོ མཱུལཏལེན, ཨུཔརི ཨཱཀཱསེན, ཏིརིཡཾ ཨཉྙམཉྙེན པརིཙྪིནྣཱ, དྭེ ལོམཱ ཨེཀཏོ ནཏྠི, ཨཡཾ ནེསཾ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༨༥. ནཁཱཏི ཝཱིསཏིཡཱ ནཁཔཏྟཱནཾ ནཱམཾ. ཏེ སབྦེཔི ཝཎྞཏོ སེཏཱ. སཎྛཱནཏོ མཙྪསཀལིཀསཎྛཱནཱ. དིསཏོ པཱདནཁཱ ཧེཊྛིམདིསཱཡ, ཧཏྠནཁཱ ཨུཔརིམདིསཱཡཱཏི དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ ཨངྒུལཱིནཾ ཨགྒཔིཊྛེསུ པཏིཊྛིཏཱ. པརིཙྪེདཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཨངྒུལིཀོཊིམཾསེཧི, ཨནྟོ ཨངྒུལིཔིཊྛིམཾསེན, བཧི ཙེཝ ཨགྒེ ཙ ཨཱཀཱསེན, ཏིརིཡཾ ཨཉྙམཉྙེན ¶ པརིཙྪིནྣཱ, དྭེ ནཁཱ ཨེཀཏོ ནཏྠི, ཨཡཾ ནེསཾ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༨༦. དནྟཱཏི པརིཔུཎྞདནྟསྶ དྭཏྟིཾས དནྟཊྛིཀཱནི. ཏེཔི ཝཎྞཏོ སེཏཱ. སཎྛཱནཏོ ཨནེཀསཎྛཱནཱ. ཏེསཾ ཧི ཧེཊྛིམཱཡ ཏཱཝ དནྟཔཱལི༹ཡཱ མཛ྄ཛྷེ ཙཏྟཱརོ དནྟཱ མཏྟིཀཱཔིཎྜེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔིཏཨལཱབུབཱིཛསཎྛཱནཱ. ཏེསཾ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ཨེཀེཀོ ཨེཀམཱུལཀོ ཨེཀཀོཊིཀོ མལླིཀམཀུལ༹སཎྛཱནོ. ཏཏོ ཨེཀེཀོ དྭིམཱུལཀོ དྭིཀོཊིཀོ ཡཱནཀཨུཔཏྠམྦྷིནིསཎྛཱནོ. ཏཏོ དྭེ དྭེ ཏིམཱུལཱ ཏིཀོཊིཀཱ. ཏཏོ དྭེ དྭེ ཙཏུམཱུལཱ ཙཏུཀོཊིཀཱཏི. ཨུཔརིམཔཱལི༹ཡཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. དིསཏོ ཨུཔརིམདིསཱཡ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ དྭཱིསུ ཧནུཀཊྛིཀེསུ པཏིཊྛིཏཱ. པརིཙྪེདཏོ ཧེཊྛཱ ཧནུཀཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏེན ཨཏྟནོ མཱུལཏལེན, ཨུཔརི ཨཱཀཱསེན, ཏིརིཡཾ ཨཉྙམཉྙེན པརིཙྪིནྣཱ, དྭེ དནྟཱ ཨེཀཏོ ནཏྠི, ཨཡཾ ནེསཾ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༨༧. ཏཙོཏི སཀལསརཱིརཾ ཝེཋེཏྭཱ ཋིཏཙམྨཾ. ཏསྶ ཨུཔརི ཀཱལ༹སཱམཔཱིཏཱདིཝཎྞཱ ཚཝི ནཱམ ཡཱ སཀལསརཱིརཏོཔི སངྐཌྜྷིཡམཱནཱ བདརཊྛིམཏྟཱ ཧོཏི. ཏཙོ པན ཝཎྞཏོ སེཏོཡེཝ. སོ ཙསྶ སེཏབྷཱཝོ ཨགྒིཛཱལཱབྷིགྷཱཏཔཧརཎཔྤཧཱརཱདཱིཧི ཝིདྡྷཾསིཏཱཡ ཚཝིཡཱ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཎྛཱནཏོ སརཱིརསཎྛཱནོཝ ཧོཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ.

ཝིཏྠཱརཏོ ¶ པན པཱདངྒུལིཏྟཙོ ཀོསཀཱརཀཀོསསཎྛཱནོ. པིཊྛིཔཱདཏྟཙོ པུཊབནྡྷཨུཔཱཧནསཎྛཱནོ. ཛངྒྷཏྟཙོ བྷཏྟཔུཊཀཏཱལཔཎྞསཎྛཱནོ. ཨཱུརུཏྟཙོ ཏཎྜུལབྷརིཏདཱིགྷཏྠཝིཀསཎྛཱནོ. ཨཱནིསདཏྟཙོ ཨུདཀཔཱུརིཏཔཊཔརིསྶཱཝནསཎྛཱནོ. པིཊྛིཏྟཙོ ཕལཀོནདྡྷཙམྨསཎྛཱནོ. ཀུཙྪིཏྟཙོ ཝཱིཎཱདོཎིཀོནདྡྷཙམྨསཎྛཱནོ. ཨུརཏྟཙོ ཡེབྷུཡྻེན ཙཏུརསྶསཎྛཱནོ. ཨུབྷཡབཱཧུཏྟཙོ ཏཱུཎིརོནདྡྷཙམྨསཎྛཱནོ. པིཊྛིཧཏྠཏྟཙོ ཁུརཀོསསཎྛཱནོ, ཕཎཀཏྠཝིཀསཎྛཱནོ ཝཱ. ཧཏྠངྒུལིཏྟཙོ ཀུཉྩིཀཱཀོསཀསཎྛཱནོ. གཱིཝཏྟཙོ གལཀཉྩུཀསཎྛཱནོ. མུཁཏྟཙོ ཚིདྡཱཝཚིདྡོ ཀཱིཊཀུལཱཝཀསཎྛཱནོ. སཱིསཏྟཙོ པཏྟཏྠཝིཀསཎྛཱནོཏི.

ཏཙཔརིགྒཎྷཀེན ཙ ཡོགཱཝཙརེན ཨུཏྟརོཊྛཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔརིམུཁཾ ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ པཋམཾ ཏཱཝ ¶ མུཁཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཙམྨཾ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཏཏོ ནལཱཊཊྛིཙམྨཾ. ཏཏོ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཏྟཔཏྟསྶ ཙ ཐཝིཀཱཡ ཙ ཨནྟརེན ཧཏྠམིཝ སཱིསཊྛིཀསྶ ཙ སཱིསཙམྨསྶ ཙ ཨནྟརེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ཨཊྛིཀེན སདྡྷིཾ ཙམྨསྶ ཨེཀཱབདྡྷབྷཱཝཾ ཝིཡོཛེནྟེན སཱིསཙམྨཾ ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཏཏོ ཁནྡྷཙམྨཾ. ཏཏོ ཨནུལོམེན པཊིལོམེན ཙ དཀྑིཎཧཏྠཙམྨཾ. ཨཐ ཏེནེཝ ནཡེན ཝཱམཧཏྠཙམྨཾ. ཏཏོ པིཊྛིཙམྨཾ ཏཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨནུལོམེན པཊིལོམེན ཙ དཀྑིཎཔཱདཙམྨཾ. ཨཐ ཏེནེཝ ནཡེན ཝཱམཔཱདཙམྨཾ. ཏཏོ ཨནུཀྐམེནེཝ ཝཏྠིཨུདརཧདཡགཱིཝཙམྨཱནི ཝཝཏྠཔེཏབྦཱནི. ཨཐ གཱིཝཙམྨཱནནྟརཾ ཧེཊྛིམཧནུཙམྨཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨདྷརོཊྛཔརིཡོསཱནཾ པཱཔེཏྭཱ ནིཊྛཔེཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨོལཱ༹རིཀོལཱ༹རིཀཾ པརིགྒཎྷནྟསྶ སུཁུམམྤི པཱཀཊཾ ཧོཏི. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏོ. ཨོཀཱསཏོ སཀལསརཱིརཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏོ. པརིཙྪེདཏོ ཧེཊྛཱ པཏིཊྛིཏཏལེན, ཨུཔརི ཨཱཀཱསེན པརིཙྪིནྣོ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༨༨. མཾསནྟི ནཝ མཾསཔེསིསཏཱནི. ཏཾ སབྦམྤི ཝཎྞཏོ རཏྟཾ ཀིཾསུཀཔུཔྥསདིསཾ. སཎྛཱནཏོ ཛངྒྷཔིཎྜིཀམཾསཾ ཏཱལཔཎྞཔུཊབྷཏྟསཎྛཱནཾ. ཨཱུརུམཾསཾ ནིསདཔོཏསཎྛཱནཾ. ཨཱནིསདམཾསཾ ཨུདྡྷནཀོཊིསཎྛཱནཾ. པིཊྛིམཾསཾ ཏཱལགུལ༹པཊལསཎྛཱནཾ. ཕཱསུཀདྭཡམཾསཾ ཀོཊྛལིཀཱཡ ཀུཙྪིཡཾ ཏནུམཏྟིཀཱལེཔསཎྛཱནཾ. ཐནམཾསཾ ཝཊྚེཏྭཱ ཨཝཀྑིཏྟམཏྟིཀཱཔིཎྜསཎྛཱནཾ. བཱཧུདྭཡམཾསཾ ¶ དྭིགུཎཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏནིཙྩམྨམཧཱམཱུསིཀསཎྛཱནཾ. ཨེཝཾ ཨོལཱ༹རིཀོལཱ༹རིཀཾ པརིགྒཎྷནྟསྶ སུཁུམམྤི པཱཀཊཾ ཧོཏི. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཝཱིསཱདྷིཀཱནི ཏཱིཎི ཨཊྛིསཏཱནི ཨནུལིམྤིཏྭཱ ཋིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ཧེཊྛཱ ཨཊྛིསངྒྷཱཏེ པཏིཊྛིཏཏལེན, ཨུཔརི ཏཙེན, ཏིརིཡཾ ཨཉྙམཉྙེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༨༩. ནྷཱརཱུཏི ནཝ ནྷཱརུསཏཱནི. ཝཎྞཏོ སབྦེཔི ནྷཱརཱུ སེཏཱ. སཎྛཱནཏོ ནཱནཱསཎྛཱནཱ. ཨེཏེསུ ཧི གཱིཝཱཡ ཨུཔརིམབྷཱགཏོ པཊྛཱཡ པཉྩ མཧཱནྷཱརཱུ སརཱིརཾ ཝིནནྡྷམཱནཱ པུརིམཔསྶེན ཨོཏིཎྞཱ. པཉྩ པཙྪིམཔསྶེན. པཉྩ དཀྑིཎཔསྶེན. པཉྩ ཝཱམཔསྶེན. དཀྑིཎཧཏྠཾ ཝིནནྡྷམཱནཱཔི ཧཏྠསྶ པུརིམཔསྶེན པཉྩ. པཙྪིམཔསྶེན པཉྩ. ཏཐཱ ཝཱམཧཏྠཾ ཝིནནྡྷམཱནཱ. དཀྑིཎཔཱདཾ ཝིནནྡྷམཱནཱཔི པཱདསྶ པུརིམཔསྶེན པཉྩ. པཙྪིམཔསྶེན པཉྩ. ཏཐཱ ཝཱམཔཱདཾ ཝིནནྡྷམཱནཱཔཱིཏི ཨེཝཾ སརཱིརདྷཱརཀཱ ནཱམ སཊྛིམཧཱནྷཱརཱུ ཀཱཡཾ ཝིནནྡྷམཱནཱ ཨོཏིཎྞཱ ¶ . ཡེ ཀཎྜརཱཏིཔི ཝུཙྩནྟི. ཏེ སབྦེཔི ཀནྡལམཀུལ༹སཎྛཱནཱ. ཨཉྙེ པན ཏཾ ཏཾ པདེསཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏཱ. ཏཏོ སུཁུམཏརཱ སུཏྟརཛྫུཀསཎྛཱནཱ. ཨཉྙེ ཏཏོ སུཁུམཏརཱ པཱུཏིལཏཱསཎྛཱནཱ, ཨཉྙེ ཏཏོ སུཁུམཏརཱ མཧཱཝཱིཎཱཏནྟིསཎྛཱནཱ. ཨཉྙེ ཐཱུལསུཏྟཀསཎྛཱནཱ. ཧཏྠཔཱདཔིཊྛཱིསུ ནྷཱརཱུ སཀུཎཔཱདསཎྛཱནཱ. སཱིསེ ནྷཱརཱུ དཱརཀཱནཾ སཱིསཛཱལཀསཎྛཱནཱ. པིཊྛིཡཾ ནྷཱརཱུ ཨཱཏཔེ པསཱརིཏཨལླཛཱལསཎྛཱནཱ. ཨཝསེསཱ ཏཾཏཾཨངྒཔཙྩངྒཱནུགཏཱ ནྷཱརཱུ སརཱིརེ པཊིམུཀྐཛཱལཀཉྩུཀསཎྛཱནཱ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ སཀལསརཱིརེ ཨཊྛཱིནི ཨཱབནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཱ. པརིཙྪེདཏོ ཧེཊྛཱ ཏིཎྞཾ ཨཊྛིསཏཱནཾ ཨུཔརི པཏིཊྛིཏཏལེཧི, ཨུཔརི མཾསཙམྨཱནི ཨཱཧཙྩ ཋིཏཔྤདེསེཧི, ཏིརིཡཾ ཨཉྙམཉྙེན པརིཙྪིནྣཱ, ཨཡཾ ནེསཾ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༠. ཨཊྛཱིཏི ཋཔེཏྭཱ དྭཏྟིཾས དནྟཊྛཱིནི ཨཝསེསཱནི ཙཏུསཊྛི ཧཏྠཊྛཱིནི, ཙཏུསཊྛི པཱདཊྛཱིནི, ཙཏུསཊྛི མཾསནིསྶིཏཱནི མུདུཨཊྛཱིནི, དྭེ པཎྷིཀཊྛཱིནི, ཨེཀེཀསྨིཾ པཱདེ དྭེ དྭེ གོཔྥཀཊྛཱིནི, དྭེ ཛངྒྷཊྛཱིནི, ཨེཀཾ ཛཎྞུཀཊྛི, ཨེཀཾ ཨཱུརུཊྛི, དྭེ ཀཊིཊྛཱིནི, ཨཊྛཱརས པིཊྛིཀཎྚཀཊྛཱིནི, ཙཏུཝཱིསཏི ཕཱསུཀཊྛཱིནི, ཙུདྡས ཨུརཊྛཱིནི ¶ , ཨེཀཾ ཧདཡཊྛི, དྭེ ཨཀྑཀཊྛཱིནི, དྭེ ཀོཊྚཊྛཱིནི, དྭེ བཱཧུཊྛཱིནི, དྭེ དྭེ ཨགྒབཱཧུཊྛཱིནི, སཏྟ གཱིཝཊྛཱིནི, དྭེ ཧནུཀཊྛཱིནི, ཨེཀཾ ནཱསིཀཊྛི, དྭེ ཨཀྑིཊྛཱིནི, དྭེ ཀཎྞཊྛཱིནི, ཨེཀཾ ནལཱཊཊྛི. ཨེཀཾ མུདྡྷཊྛི, ནཝ སཱིསཀཔཱལཊྛཱིནཱིཏི ཨེཝཾ ཏིམཏྟཱནི ཨཊྛིསཏཱནི, ཏཱནི སབྦཱནིཔི ཝཎྞཏོ སེཏཱནི. སཎྛཱནཏོ ནཱནཱསཎྛཱནཱནི.

ཏཏྠ ཧི ཨགྒཔཱདངྒུལིཨཊྛཱིནི ཀཏཀབཱིཛསཎྛཱནཱནི. ཏདནནྟརཱནི མཛ྄ཛྷཔབྦཊྛཱིནི པནསཊྛིསཎྛཱནཱནི. མཱུལཔབྦཊྛཱིནི པཎཝསཎྛཱནཱནི. པིཊྛིཔཱདཊྛཱིནི ཀོཊྚིཏཀནྡལཀནྡརཱསིསཎྛཱནཱནི. པཎྷིཀཊྛི ཨེཀཊྛིཏཱལཕལབཱིཛསཎྛཱནཾ. གོཔྥཀཊྛཱིནི བདྡྷཀཱིལཱ༹གོལ༹ཀསཎྛཱནཱནི. ཛངྒྷཊྛཱིནཾ གོཔྥཀཊྛཱིསུ པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཨཔནཱིཏཏཙསིནྡིཀལཱི༹རསཎྛཱནཾ. ཁུདྡཀཛངྒྷཊྛིཀཾ དྷནུཀདཎྜསཎྛཱནཾ. མཧནྟཾ མིལཱཏསཔྤཔིཊྛིསཎྛཱནཾ. ཛཎྞུཀཊྛི ཨེཀཏོ པརིཀྑཱིཎཕེཎཀསཎྛཱནཾ. ཏཏྠ ཛངྒྷཊྛིཀསྶ པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཨཏིཁིཎགྒགོསིངྒསཎྛཱནཾ. ཨཱུརུཊྛི དུཏྟཙྪིཏཝཱསིཔརསུདཎྜསཎྛཱནཾ. ཏསྶ ཀཊིཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཀཱིལཱ༹གོལ༹ཀསཎྛཱནཾ. ཏེན ཀཊིཊྛིནོ པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཨགྒཙྪིནྣམཧཱཔུནྣཱགཕལསཎྛཱནཾ.

ཀཊིཊྛཱིནི ¶ དྭེཔི ཨེཀཱབདྡྷཱནི ཧུཏྭཱ ཀུམྦྷཀཱརིཀཨུདྡྷནསཎྛཱནཱནི. པཱཊིཡེཀྐཾ ཀམྨཱརཀཱུཊཡོཏྟཀསཎྛཱནཱནི. ཀོཊིཡཾ ཋིཏཾ ཨཱནིསདཊྛི ཨདྷོམུཁཾ ཀཏྭཱ གཧིཏསཔྤཕཎསཎྛཱནཾ, སཏྟཊྛཊྛཱནེསུ ཚིདྡཱཝཚིདྡཾ. པིཊྛིཀཎྚཀཊྛཱིནི ཨབྦྷནྟརཏོ ཨུཔརཱུཔརི ཋཔིཏསཱིསཔཊྚཝེཋཀསཎྛཱནཱནི. བཱཧིརཏོ ཝཊྚནཱཝལི༹སཎྛཱནཱནི. ཏེསཾ ཨནྟརནྟརཱ ཀཀཙདནྟསདིསཱ དྭེ ཏཡོ ཀཎྚཀཱ ཧོནྟི. ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཕཱསུཀཊྛཱིསུ ཨཔརིཔུཎྞཱནི ཨཔརིཔུཎྞཨསིསཎྛཱནཱནི. པརིཔུཎྞཱནི པརིཔུཎྞཨསིསཎྛཱནཱནི. སབྦཱནིཔི ཨོདཱཏཀུཀྐུཊསྶ པསཱརིཏཔཀྑསཎྛཱནཱནི. ཙུདྡས ཨུརཊྛཱིནི ཛིཎྞསནྡམཱནིཀཔཉྫརསཎྛཱནཱནི. ཧདཡཊྛི དབྦིཕཎསཎྛཱནཾ.

ཨཀྑཀཊྛཱིནི ཁུདྡཀལོཧཝཱསིདཎྜསཎྛཱནཱནི. ཀོཊྚཊྛཱིནི ཨེཀཏོ པརིཀྑཱིཎསཱིཧལ༹ཀུདྡཱལསཎྛཱནཱནི. བཱཧུཊྛཱིནི ཨཱདཱསདཎྜཀསཎྛཱནཱནི. ཨགྒབཱཧུཊྛཱིནི ཡམཀཏཱལཀནྡསཎྛཱནཱནི. མཎིབནྡྷཊྛཱིནི ཨེཀཏོ ཨལླིཡཱཔེཏྭཱ ཋཔིཏསཱིསཀཔཊྚཝེཋཀསཎྛཱནཱནི. པིཊྛིཧཏྠཊྛཱིནི ཀོཊྚིཏཀནྡལཀནྡརཱསིསཎྛཱནཱནི ¶ . ཧཏྠངྒུལཱིསུ མཱུལཔབྦཊྛཱིནི པཎཝསཎྛཱནཱནི. མཛ྄ཛྷཔབྦཊྛཱིནི ཨཔརིཔུཎྞཔནསཊྛིསཎྛཱནཱནི. ཨགྒཔབྦཊྛཱིནི ཀཏཀབཱིཛསཎྛཱནཱནི.

སཏྟ གཱིཝཊྛཱིནི དཎྜེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔིཏཝཾསཀལཱི༹རཙཀྐལཀསཎྛཱནཱནི. ཧེཊྛིམཧནུཀཊྛི ཀམྨཱརཱནཾ ཨཡོཀཱུཊཡོཏྟཀསཎྛཱནཾ. ཨུཔརིམཾ ཨཝལེཁནསཏྠཀསཎྛཱནཾ. ཨཀྑིཀཱུཔནཱསཀཱུཔཊྛཱིནི ཨཔནཱིཏམིཉྫཏརུཎཏཱལཊྛིསཎྛཱནཱནི. ནལཱཊཊྛི ཨདྷོམུཁཊྛཔིཏསངྑཐཱལཀཀཔཱལསཎྛཱནཾ. ཀཎྞཙཱུལི༹ཀཊྛཱིནི ནྷཱཔིཏཁུརཀོསསཎྛཱནཱནི. ནལཱཊཀཎྞཙཱུལི༹ཀཱནཾ ཨུཔརི པཊྚབནྡྷནོཀཱསེ ཨཊྛིསངྐུཊིཏགྷཊཔུཎྞཔཊལཁཎྜསཎྛཱནཾ. མུདྡྷཊྛི མུཁཙྪིནྣཝངྐནཱལི༹ཀེརསཎྛཱནཾ. སཱིསཊྛཱིནི སིབྦེཏྭཱ ཋཔིཏཛཛྫརལཱབུཀཊཱཧསཎྛཱནཱནི.

དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཱནི. ཨོཀཱསཏོ ཨཝིསེསེན སཀལསརཱིརེ ཋིཏཱནི. ཝིསེསེན པནེཏྠ སཱིསཊྛཱིནི གིཝཊྛཱིསུ པཏིཊྛིཏཱནི. གཱིཝཊྛཱིནི པིཊྛིཀཎྚཀཊྛཱིསུ. པིཊྛིཀཎྚཀཊྛཱིནི ཀཊིཊྛཱིསུ. ཀཊིཊྛཱིནི ཨཱུརུཊྛཱིསུ. ཨཱུརུཊྛཱིནི ཛཎྞུཀཊྛཱིསུ. ཛཎྞུཀཊྛཱིནི ཛངྒྷཊྛཱིསུ. ཛངྒྷཊྛཱིནི གོཔྥཀཊྛཱིསུ. གོཔྥཀཊྛཱིནི པིཊྛིཔཱདཊྛཱིསུ པཏིཊྛིཏཱནི. པརིཙྪེདཏོ ཨནྟོ ཨཊྛིམིཉྫེན, ཨུཔརིཏོ མཾསེན, ཨགྒེ མཱུལེ ཙ ཨཉྙམཉྙེན པརིཙྪིནྣཱནི, ཨཡཾ ནེསཾ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༡. ཨཊྛིམིཉྫནྟི ¶ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨཊྛཱིནཾ ཨབྦྷནྟརགཏཾ མིཉྫཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ སེཏཾ. སཎྛཱནཏོ མཧནྟམཧནྟཱནཾ ཨཊྛཱིནཾ ཨབྦྷནྟརགཏཾ ཝེལུ༹ནཱལི༹ཡཾ པཀྑིཏྟསེདིཏམཧཱཝེཏྟགྒསཎྛཱནཾ. ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནཾ ཨབྦྷནྟརགཏཾ ཝེལུ༹ཡཊྛིཔབྦེསུ པཀྑིཏྟསེདིཏཏནུཝེཏྟགྒསཎྛཱནཾ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཨཊྛཱིནཾ ཨབྦྷནྟརེ པཏིཊྛིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ཨཊྛཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཏལེཧི པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༢. ཝཀྐནྟི ཨེཀབནྡྷནཱ དྭེ མཾསཔིཎྜིཀཱ. ཏཾ ཝཎྞཏོ མནྡརཏྟཾ པཱལི༹བྷདྡཀཊྛིཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ དཱརཀཱནཾ ཡམཀཀཱིལཱ༹གོལ༹ཀསཎྛཱནཾ, ཨེཀཝཎྚཔཊིབདྡྷཨམྦཕལདྭཡསཎྛཱནཾ ཝཱ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ གལཝཱཊཀཱ ནིཀྑནྟེན ཨེཀམཱུལེན ཐོཀཾ གནྟྭཱ དྭིདྷཱ ¶ བྷིནྣེན ཐཱུལནྷཱརུནཱ ཝིནིབདྡྷཾ ཧུཏྭཱ ཧདཡམཾསཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ཝཀྐཾ ཝཀྐབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༣. ཧདཡནྟི ཧདཡམཾསཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ རཏྟཔདུམཔཏྟཔིཊྛིཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ བཱཧིརཔཏྟཱནི ཨཔནེཏྭཱ ཨདྷོམུཁཾ ཋཔིཏཔདུམམཀུལ༹སཎྛཱནཾ. བཧི མཊྛཾ, ཨནྟོ ཀོསཱཏཀཱིཕལསྶ ཨབྦྷནྟརསདིསཾ. པཉྙཝནྟཱནཾ ཐོཀཾ ཝིཀསིཏཾ, མནྡཔཉྙཱནཾ མཀུལི༹ཏམེཝ. ཨནྟོ ཙསྶ པུནྣཱགཊྛིཔཏིཊྛཱནམཏྟོ ཨཱཝཱཊཀོ ཧོཏི, ཡཏྠ ཨདྡྷཔསཏམཏྟཾ ལོཧིཏཾ སཎྛཱཏི, ཡཾ ནིསྶཱཡ མནོདྷཱཏུ ཙ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཙ ཝཏྟནྟི. ཏཾ པནེཏཾ རཱགཙརིཏསྶ རཏྟཾ ཧོཏི, དོསཙརིཏསྶ ཀཱལ༹ཀཾ, མོཧཙརིཏསྶ མཾསདྷོཝནཨུདཀསདིསཾ, ཝིཏཀྐཙརིཏསྶ ཀུལཏྠཡཱུསཝཎྞཾ, སདྡྷཱཙརིཏསྶ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཝཎྞཾ, པཉྙཱཙརིཏསྶ ཨཙྪཾ ཝིཔྤསནྣཾ ཨནཱཝིལཾ པཎྜརཾ པརིསུདྡྷཾ ནིདྡྷོཏཛཱཏིམཎི ཝིཡ ཛུཏིམནྟཾ ཁཱཡཏི. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ སརཱིརབྦྷནྟརེ དྭིནྣཾ ཐནཱནཾ མཛ྄ཛྷེ པཏིཊྛིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ཧདཡཾ ཧདཡབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༤. ཡཀནནྟི ཡམཀམཾསཔཊལཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ རཏྟཾ པཎྜུཀདྷཱཏུཀཾ ནཱཏིརཏྟཀུམུདསྶ པཏྟཔིཊྛིཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ མཱུལེ ཨེཀཾ ཨགྒེ ཡམཀཾ ཀོཝིལཱ༹རཔཏྟསཎྛཱནཾ. ཏཉྩ དནྡྷཱནཾ ཨེཀམེཝ ཧོཏི མཧནྟཾ, པཉྙཝནྟཱནཾ དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ ཁུདྡཀཱནི. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ, ཨོཀཱསཏོ དྭིནྣཾ ཐནཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ དཀྑིཎཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ཡཀནཾ ¶ ཡཀནབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༥. ཀིལོམཀནྟི པཊིཙྪནྣཱཔཊིཙྪནྣབྷེདཏོ དུཝིདྷཾ པརིཡོནཧནམཾསཾ. ཏཾ དུཝིདྷམྤི ཝཎྞཏོ སེཏཾ དུཀཱུལཔིལོཏིཀཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ཨཏྟནོ ཨོཀཱསསཎྛཱནཾ. དིསཏོ པཊིཙྪནྣཀིལོམཀཾ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ. ཨིཏརཾ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ པཊིཙྪནྣཀིལོམཀཾ ¶ ཧདཡཉྩ ཝཀྐཉྩ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ, ཨཔྤཊིཙྪནྣཀིལོམཀཾ སཀལསརཱིརེ ཙམྨསྶ ཧེཊྛཏོ མཾསཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ཧེཊྛཱ མཾསེན, ཨུཔརི ཙམྨེན, ཏིརིཡཾ ཀིལོམཀབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༦. པིཧཀནྟི ཨུདརཛིཝ྄ཧཱམཾསཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ ནཱིལཾ ནིགྒུཎྜིཔུཔྥཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ སཏྟངྒུལཔྤམཱཎཾ ཨབནྡྷནཾ ཀཱལ༹ཝཙྪཀཛིཝ྄ཧཱསཎྛཱནཾ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཧདཡསྶ ཝཱམཔསྶེ ཨུདརཔཊལསྶ མཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ, ཡསྨིཾ པཧརཎཔྤཧཱརེན བཧིནིཀྑནྟེ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཀྑཡོ ཧོཏི. པརིཙྪེདཏོ པིཧཀབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༧. པཔྥཱསནྟི དྭཏྟིཾསམཾསཁཎྜཔྤབྷེདཾ པཔྥཱསམཾསཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ རཏྟཾ ནཱཏིཔཀྐཨུདུམྦརཕལཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ཝིསམཙྪིནྣབཧལཔཱུཝཁཎྜསཎྛཱནཾ. ཨབྦྷནྟརེ ཨསིཏཔཱིཏཱནཾ ཨབྷཱཝེ ཨུགྒཏེན ཀམྨཛཏེཛུསྨཱནཱ ཨབྦྷཱཧཏཏྟཱ སཾཁཱདིཏཔལཱལཔིཎྜམིཝ ནིརསཾ ནིརོཛཾ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ སརཱིརབྦྷནྟརེ དྭིནྣཾ ཐནཱནཾ ཨནྟརེ ཧདཡཉྩ ཡཀནཉྩ ཨུཔརི ཚཱདེཏྭཱ ཨོལམྦནྟཾ ཋིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ པཔྥཱསབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༨. ཨནྟནྟི པུརིསསྶ དྭཏྟིཾསཧཏྠཱ ཨིཏྠིཡཱ ཨཊྛཝཱིསཏིཧཏྠཱ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ ཨོབྷགྒཱ ཨནྟཝཊྚི. ཏདེཏཾ ཝཎྞཏོ སེཏཾ སཀྑརསུདྷཱཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ལོཧིཏདོཎིཡཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཋཔིཏསཱིསཙྪིནྣསཔྤསཎྛཱནཾ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཨུཔརི གལཝཱཊཀེ ཧེཊྛཱ ཙ ཀརཱིསམགྒེ ཝིནིབནྡྷཏྟཱ གལཝཱཊཀཀརཱིསམགྒཔརིཡནྟེ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ¶ ཨནྟབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༡༩༩. ཨནྟགུཎནྟི ¶ ཨནྟབྷོགཊྛཱནེསུ བནྡྷནཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ སེཏཾ དཀསཱིཏལིཀམཱུལཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ དཀསཱིཏལིཀམཱུལསཎྛཱནམེཝ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཀུདྡཱལཕརསུཀམྨཱདཱིནི ཀརོནྟཱནཾ ཡནྟཱཀཌྜྷནཀཱལེ ཡནྟསུཏྟཀམིཝ ཡནྟཕལཀཱནི ཨནྟབྷོགེ ཨེཀཏོ ཨགལ༹ནྟེ ཨཱབནྡྷིཏྭཱ པཱདཔུཉྪནརཛྫུམཎྜལཀསྶ ཨནྟརཱ སཾསིབྦིཏྭཱ ཋིཏརཛྫུཀཱ ཝིཡ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཨནྟབྷོགཱནཾ ཨནྟརཱ ཋིཏཾ. པརིཙྪེདཏོ ཨནྟགུཎབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༠. ཨུདརིཡནྟི ཨུདརེ བྷཝཾ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ ཨཛ྄ཛྷོཧཊཱཧཱརཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ པརིསྶཱཝནེ སིཐིལབདྡྷཏཎྜུལསཎྛཱནཾ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཨུདརེ ཋིཏཾ.

ཨུདརཾ ནཱམ ཨུབྷཏོ ནིཔྤཱིལི༹ཡམཱནསྶ ཨལླསཱཊཀསྶ མཛ྄ཛྷེ སཉྫཱཏཕོཊཀསདིསཾ ཨནྟཔཊལཾ, བཧི མཊྛཾ, ཨནྟོ མཾསཀསམྦུཔལིཝེཋནཀིལིཊྛཔཱཝཱརཀཔུཔྥཀསདིསཾ, ཀུཐིཏཔནསཏཙསྶ ཨབྦྷནྟརསདིསནྟིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཡཏྠ ཏཀྐོཊཀཱ གཎྜུཔྤཱདཀཱ ཏཱལཧཱིརཀཱ སཱུཙིམུཁཀཱ པཊཏནྟསུཏྟཀཱ ཨིཙྩེཝམཱདིདྭཏྟིཾསཀུལཔྤབྷེདཱ ཀིམཡོ ཨཱཀུལབྱཱཀུལཱ སཎྜསཎྜཙཱརིནོ ཧུཏྭཱ ནིཝསནྟི, ཡེ པཱནབྷོཛནཱདིམྷི ཨཝིཛྫམཱནེ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ ཝིརཝནྟཱ ཧདཡམཾསཾ ཨབྷིཧནནྟི, པཱནབྷོཛནཱདིཨཛ྄ཛྷོཧརཎཝེལཱཡཉྩ ཨུདྡྷཾམུཁཱ ཧུཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷོཧཊེ དྭེ ཏཡོ ཨཱལོཔེ ཏུརིཏཏུརིཏཱ ཝིལུཔྤནྟི, ཡཾ ཏེསཾ ཀིམཱིནཾ སཱུཏིགྷརཾ ཝཙྩཀུཊི གིལཱནསཱལཱ སུསཱནཉྩ ཧོཏི. ཡཏྠ སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཙཎྜཱལགཱམདྭཱརེ ཙནྡནིཀཱཡ ནིདཱགྷསམཡེ ཐཱུལཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཨུདཀེན ཝུཡ྄ཧམཱནཾ མུཏྟཀརཱིསཙམྨཨཊྛིནྷཱརུཁཎྜཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཱལོཧིཏཔྤབྷུཏིནཱནཱཀུཎཔཛཱཏཾ ནིཔཏིཏྭཱ ཀདྡམོདཀཱལུལི༹ཏཾ དྭཱིཧཏཱིཧཙྩཡེན སཉྫཱཏཀིམིཀུལཾ སཱུརིཡཱཏཔསནྟཱཔཝེགཀུཐིཏཾ ཨུཔརི ཕེཎཔུཔྥུལ༹ཀེ མུཉྩནྟཾ ཨབྷིནཱིལཝཎྞཾ པརམདུགྒནྡྷཛེགུཙྪཾ ནེཝ ཨུཔགནྟུཾ, ན དཊྛུཾ ཨརཧརཱུཔཏཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, པགེཝ ¶ གྷཱཡིཏུཾ ཝཱ སཱཡིཏུཾ ཝཱ, ཨེཝམེཝ ནཱནཔྤཀཱརཾ པཱནབྷོཛནཱདིདནྟམུསལསཉྩུཎྞིཏཾ ཛིཝ྄ཧཱཧཏྠཔརིཝཏྟིཏཁེལ༹ལཱལཱཔལིབུདྡྷཾ ¶ ཏངྑཎཝིགཏཝཎྞགནྡྷརསཱདིསམྤདཾ ཏནྟཝཱཡཁལིསུཝཱནཝམཐུསདིསཾ ནིཔཏིཏྭཱ པིཏྟསེམྷཝཱཏཔལིཝེཋིཏཾ ཧུཏྭཱ ཨུདརགྒིསནྟཱཔཝེགཀུཐིཏཾ ཀིམིཀུལཱཀུལཾ ཨུཔརཱུཔརི ཕེཎཔུཔྥུལ༹ཀཱནི མུཉྩནྟཾ པརམཀསམྦུདུགྒནྡྷཛེགུཙྪབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཡཾ སུཏྭཱཔི པཱནབྷོཛནཱདཱིསུ ཨམནུཉྙཏཱ སཎྛཱཏི, པགེཝ པཉྙཱཙཀྑུནཱ ཨཝལོཀེཏྭཱ. ཡཏྠ ཙ པཏིཏཾ པཱནབྷོཛནཱདི པཉྩདྷཱ ཝིཝེཀཾ གཙྪཏི, ཨེཀཾ བྷཱགཾ པཱཎཀཱ ཁཱདནྟི, ཨེཀཾ བྷཱགཾ ཨུདརགྒི ཛྷཱཔེཏི, ཨེཀོ བྷཱགོ མུཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཀོ བྷཱགོ ཀརཱིསཾ, ཨེཀོ བྷཱགོ རསབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ སོཎིཏམཾསཱདཱིནི ཨུཔབྲཱུཧཡཏི.

པརིཙྪེདཏོ ཨུདརཔཊལེན ཙེཝ ཨུདརིཡབྷཱགེན ཙ པརིཙྪིནྣཾ. ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༡. ཀརཱིསནྟི ཝཙྩཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ ཡེབྷུཡྻེན ཨཛ྄ཛྷོཧཊཱཧཱརཝཎྞམེཝ ཧོཏི. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནཾ. དིསཏོ ཧེཊྛིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ པཀྐཱསཡེ ཋིཏཾ. པཀྐཱསཡོ ནཱམ ཧེཊྛཱནཱབྷི-པིཊྛིཀཎྚཀམཱུལཱནཾ ཨནྟརེ ཨནྟཱཝསཱནེ ཨུབྦེདྷེན ཨཊྛངྒུལམཏྟོ ཝེལུ༹ནཱལི༹ཀསདིསོ, ཡཏྠ སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨུཔརི བྷཱུམིབྷཱགེ པཏིཏཾ ཝསྶོདཀཾ ཨོགལི༹ཏྭཱ ཧེཊྛཱ བྷཱུམིབྷཱགཾ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨེཝམེཝ ཡཾཀིཉྩི ཨཱམཱསཡེ པཏིཏཾ པཱནབྷོཛནཱདིཀཾ ཨུདརགྒིནཱ ཕེཎུདྡེཧཀཾ པཀྐཾ པཀྐཾ ནིསདཱཡ པིསིཏམིཝ སཎྷབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཨནྟབིལེན ཨོགལི༹ཏྭཱ ཨོགལི༹ཏྭཱ ཨོམདྡིཏྭཱ ཝེལུ༹པབྦེ པཀྑིཔམཱནཔཎྜུམཏྟིཀཱ ཝིཡ སནྣིཙིཏཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. པརིཙྪེདཏོ པཀྐཱསཡཔཊལེན ཙེཝ ཀརཱིསབྷཱགེན ཙ པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༢. མཏྠལུངྒནྟི སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརེ ཋིཏམིཉྫརཱསི. ཏཾ ཝཎྞཏོ སེཏཾ ཨཧིཙྪཏྟཀཔིཎྜཝཎྞཾ. དདྷིབྷཱཝཾ ཨསམྤཏྟཾ དུཊྛཁཱིརཝཎྞནྟིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནཾ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརེ ཙཏྟཱརོ སིབྦིནིམགྒེ ནིསྶཱཡ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཙཏྟཱརོ པིཊྛཔིཎྜཱ ཝིཡ སམོཧིཏཾ ཏིཊྛཏི. པརིཙྪེདཏོ སཱིསཀཊཱཧསྶ ཨབྦྷནྟརཏལེཧི ཙེཝ མཏྠལུངྒབྷཱགེན ཙ པརིཙྪིནྣཾ ¶ , ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༣. པིཏྟནྟི ¶ དྭེ པིཏྟཱནི བདྡྷཔིཏྟཉྩ ཨབདྡྷཔིཏྟཉྩ. ཏཏྠ བདྡྷཔིཏྟཾ ཝཎྞཏོ བཧལམདྷུཀཏེལཝཎྞཾ. ཨབདྡྷཔིཏྟཾ མིལཱཏཨཱཀུལིཔུཔྥཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ཨུབྷཡམྤི ཨོཀཱསསཎྛཱནཾ. དིསཏོ བདྡྷཔིཏྟཾ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ, ཨིཏརཾ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཨབདྡྷཔིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཀེསལོམདནྟནཁཱནཾ མཾསཝིནིམུཏྟཊྛཱནཉྩེཝ ཐདྡྷསུཀྑཙམྨཉྩ ཨུདཀམིཝ ཏེལབིནྡུ ཨཝསེསསརཱིརཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏཾ, ཡམྷི ཀུཔིཏེ ཨཀྑཱིནི པཱིཏཀཱནི ཧོནྟི, བྷམནྟི, གཏྟཾ ཀམྤཏི, ཀཎྜཱུཡཏི. བདྡྷཔིཏྟཾ ཧདཡཔཔྥཱསཱནཾ ཨནྟརེ ཡཀནམཾསཾ ནིསྶཱཡ པཏིཊྛིཏེ མཧཱཀོསཱཏཀཱིཀོསཀསདིསེ པིཏྟཀོསཀེ ཋིཏཾ, ཡམྷི ཀུཔིཏེ སཏྟཱ ཨུམྨཏྟཀཱ ཧོནྟི, ཝིཔལླཏྠཙིཏྟཱ ཧིརོཏྟཔྤཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨཀཱཏབྦཾ ཀརོནྟི, ཨབྷཱསིཏབྦཾ བྷཱསནྟི, ཨཙིནྟིཏབྦཾ ཙིནྟེནྟི. པརིཙྪེདཏོ པིཏྟབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༤. སེམྷནྟི སརཱིརབྦྷནྟརེ ཨེཀཔཏྠཔཱུརཔྤམཱཎཾ སེམྷཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ སེཏཾ ནཱགབལཱཔཎྞརསཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནཾ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཨུདརཔཊལེ ཋིཏཾ. ཡཾ པཱནབྷོཛནཱདིཨཛ྄ཛྷོཧརཎཀཱལེ སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨུདཀེ སེཝཱལཔཎཀཾ ཀཊྛེ ཝཱ ཀཐལེ ཝཱ པཏནྟེ ཚིཛྫིཏྭཱ དྭིདྷཱ ཧུཏྭཱ པུན ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨེཝམེཝ པཱནབྷོཛནཱདིམྷི ནིཔཏནྟེ ཚིཛྫིཏྭཱ དྭིདྷཱ ཧུཏྭཱ པུན ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཡམྷི ཙ མནྡཱིབྷཱུཏེ པཀྐགཎྜོ ཝིཡ པཱུཏིཀུཀྐུཊཎྜམིཝ ཙ ཨུདརཾ པརམཛེགུཙྪཾ ཀུཎཔགནྡྷཾ ཧོཏི, ཏཏོ ཨུགྒཏེན ཙ གནྡྷེན ཨུདྡེཀོཔི མུཁམྤི དུགྒནྡྷཾ པཱུཏིཀུཎཔསདིསཾ ཧོཏི. སོ ཙ པུརིསོ ཨཔེཧི དུགྒནྡྷཾ ཝཱཡསཱིཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཡཉྩ ཝཌྜྷིཏྭཱ བཧལཏྟམཱཔནྣཾ པིདྷཱནཕལཀམིཝ ཝཙྩཀུཊིཡཾ ཨུདརཔཊལསྶ ཨབྦྷནྟརེཡེཝ ཀུཎཔགནྡྷཾ སནྣིརུམྦྷིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. པརིཙྪེདཏོ སེམྷབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༥. པུབྦོཏི ¶ པཱུཏིལོཧིཏཝསེན པཝཏྟཔུབྦཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ པཎྜུཔལཱསཝཎྞོ. མཏསརཱིརེ པན པཱུཏིབཧལཱཙཱམཝཎྞོ ཧོཏི. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནོ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཧོཏི. ཨོཀཱསཏོ པན པུབྦསྶ ཨོཀཱསོ ནཱམ ནིབདྡྷོ ནཏྠི, ཡཏྠ སོ སནྣིཙིཏོ ཏིཊྛེཡྻ, ཡཏྲ ཡཏྲ ཁཱཎུཀཎྚཀཔཧརཎགྒིཛཱལཱདཱིཧི ཨབྷིཧཏེ སརཱིརཔྤདེསེ ལོཧིཏཾ སཎྛཧིཏྭཱ པཙྩཏི, གཎྜཔཱིལ༹ཀཱདཡོ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏྲ ཏཏྲ ཏིཊྛཏི. པརིཙྪེདཏོ པུབྦབྷཱགེན པརིཙྪིནྣོ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༦. ལོཧིཏནྟི ¶ དྭེ ལོཧིཏཱནི སནྣིཙིཏལོཧིཏཉྩ སཾསརཎལོཧིཏཉྩ. ཏཏྠ སནྣིཙིཏལོཧིཏཾ ཝཎྞཏོ ནིཔཀྐབཧལལཱཁཱརསཝཎྞཾ. སཾསརཎལོཧིཏཾ ཨཙྪལཱཁཱརསཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ཨུབྷཡམྤི ཨོཀཱསསཎྛཱནཾ. དིསཏོ སནྣིཙིཏལོཧིཏཾ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨིཏརཾ དྭིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ སཾསརཎལོཧིཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཀེསལོམདནྟནཁཱནཾ མཾསཝིནིམུཏྟཊྛཱནཉྩེཝ ཐདྡྷསུཀྑཙམྨཉྩ དྷམནིཛཱལཱནུསཱརེན སབྦཾ ཨུཔཱདིཎྞསརཱིརཾ ཕརིཏྭཱ ཋིཏཾ. སནྣིཙིཏལོཧིཏཾ ཡཀནཊྛཱནསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགཾ པཱུརེཏྭཱ ཨེཀཔཏྠཔཱུརམཏྟཾ ཧདཡཝཀྐཔཔྥཱསཱནཾ ཨུཔརི ཐོཀཾ ཐོཀཾ པགྒྷརནྟཾ ཝཀྐཧདཡཡཀནཔཔྥཱསེ ཏེམཡམཱནཾ ཋིཏཾ. ཏསྨིཾ ཧི ཝཀྐཧདཡཱདཱིནི ཨཏེམེནྟེ སཏྟཱ པིཔཱསིཏཱ ཧོནྟི. པརིཙྪེདཏོ ལོཧིཏབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༧. སེདོཏི ལོམཀཱུཔཱདཱིཧི པགྒྷརཎཀཨཱཔོདྷཱཏུ. སོ ཝཎྞཏོ ཝིཔྤསནྣཏིལཏེལཝཎྞོ. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནོ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏོ. ཨོཀཱསཏོ སེདསྶོཀཱསོ ནཱམ ནིབདྡྷོ ནཏྠི, ཡཏྠ སོ ལོཧིཏཾ ཝིཡ སདཱ ཏིཊྛེཡྻ. ཡདཱ པན ཨགྒིསནྟཱཔསཱུརིཡསནྟཱཔཨུཏུཝིཀཱརཱདཱིཧི སརཱིརཾ སནྟཔཏི, ཏདཱ ཨུདཀཏོ ཨབྦཱུལ༹ྷམཏྟཝིསམཙྪིནྣབྷིསམུལཱ༹ལཀུམུདནཱལ༹ཀལཱཔོ ཝིཡ སབྦཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརེཧི པགྒྷརཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ སཎྛཱནམྤི ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརཱནཉྙེཝ ཝསེན ཝེདིཏབྦཾ. སེདཔརིགྒཎྷཀེན ཙ ཡོགིནཱ ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརེ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཝསེནེཝ སེདོ མནསི ཀཱཏབྦོ. པརིཙྪེདཏོ ¶ སེདབྷཱགེན པརིཙྪིནྣོ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

མེདོཏི ཐིནསིནེཧོ. སོ ཝཎྞཏོ ཕཱལིཏཧལིདྡིཝཎྞོ. སཎྛཱནཏོ ཐཱུལསརཱིརསྶ ཏཱཝ ཙམྨམཾསནྟརེ ཋཔིཏཧལིདྡིཝཎྞདུཀཱུལཔིལོཏིཀསཎྛཱནོ ཧོཏི. ཀིསསརཱིརསྶ ཛངྒྷམཾསཾ ཨཱུརུམཾསཾ པིཊྛིཀཎྚཀནིསྶིཏཾ པིཊྛིམཾསཾ ཨུདརཝཊྚིམཾསནྟི ཨེཏཱནི ནིསྶཱཡ དིགུཎཏིགུཎཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏཧལིདྡིཝཎྞདུཀཱུལཔིལོཏིཀསཎྛཱནོ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏོ. ཨོཀཱསཏོ ཐཱུལསྶ སཀལསརཱིརཾ ཕརིཏྭཱ ཀིསསྶ ཛངྒྷམཾསཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཋིཏོ, ཡཾ སིནེཧསངྑཾ གཏམྤི པརམཛེགུཙྪཏྟཱ ནེཝ མུདྡྷནི ཏེལཏྠཱཡ, ན ནཱསཏེལཱདཱིནམཏྠཱཡ གཎྷནྟི. པརིཙྪེདཏོ ཧེཊྛཱ མཾསེན, ཨུཔརི ཙམྨེན, ཏིརིཡཾ མེདབྷཱགེན པརིཙྪིནྣོ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༨. ཨསྶཱུཏི ¶ ཨཀྑཱིཧི པགྒྷརཎཀཨཱཔོདྷཱཏུ. ཏཾ ཝཎྞཏོ ཝིཔྤསནྣཏིལཏེལཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནཾ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཨཀྑིཀཱུཔཀེསུ ཋིཏཾ. ན ཙེཏཾ པིཏྟཀོསཀེ པིཏྟམིཝ ཨཀྑིཀཱུཔཀེསུ སདཱ སནྣིཙིཏཾ ཏིཊྛཏི. ཡདཱ པན སཏྟཱ སོམནསྶཛཱཏཱ མཧཱཧསིཏཾ ཧསནྟི, དོམནསྶཛཱཏཱ རོདནྟི པརིདེཝནྟི, ཏཐཱརཱུཔཾ ཝཱ ཝིསམཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེནྟི, ཡདཱ ཙ ནེསཾ ཨཀྑཱིནི དྷཱུམརཛཔཾསུཀཱདཱིཧི ཨབྷིཧཉྙནྟི. ཏདཱ ཨེཏེཧི སོམནསྶདོམནསྶཝིསབྷཱགཱཧཱརཨུཏཱུཧི སམུཊྛཧིཏྭཱ ཨཀྑིཀཱུཔཀེ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཝཱ པགྒྷརཏི ཝཱ. ཨསྶུཔརིགྒཎྷཀེན ཙ ཡོགིནཱ ཨཀྑིཀཱུཔཀེ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཝསེནེཝ པརིགྒཎྷིཏབྦཾ. པརིཙྪེདཏོ ཨསྶུབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༠༩. ཝསཱཏི ཝིལཱིནསིནེཧོ. སཱ ཝཎྞཏོ ནཱལི༹ཀེརཏེལཝཎྞཱ. ཨཱཙཱམེ ཨཱསིཏྟཏེལཝཎྞཱཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. སཎྛཱནཏོ ནྷཱནཀཱལེ པསནྣཨུདཀསྶ ཨུཔརི པརིབྦྷམནྟསིནེཧབིནྡུཝིསཊསཎྛཱནཱ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ ཡེབྷུཡྻེན ཧཏྠཏལཧཏྠཔིཊྛིཔཱདཏལཔཱདཔིཊྛིནཱསཔུཊནལཱཊཨཾསཀཱུཊེསུ ཋིཏཱ. ན ཙེསཱ ཨེཏེསུ ཨོཀཱསེསུ སདཱ ཝིལཱིནཱཝ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཡདཱ པན ཨགྒིསནྟཱཔསཱུརིཡསནྟཱཔཨུཏུཝིསབྷཱགདྷཱཏུཝིསབྷཱགེཧི ཏེ པདེསཱ ཨུསྨཱཛཱཏཱ ¶ ཧོནྟི, ཏདཱ ཏཏྠ ནྷཱནཀཱལེ པསནྣཨུདཀཱུཔརི སིནེཧབིནྡུཝིསཊོ ཝིཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སཉྩརཏི. པརིཙྪེདཏོ ཝསཱབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཱ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཡེཝ.

༢༡༠. ཁེལོ༹ཏི ཨནྟོམུཁེ ཕེཎམིསྶཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ. སོ ཝཎྞཏོ སེཏོ ཕེཎཝཎྞོ. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནོ. ཕེཎསཎྛཱནོཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏོ. ཨོཀཱསཏོ ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརུཡ྄ཧ ཛིཝ྄ཧཱཡ ཋིཏོ. ན ཙེས ཨེཏྠ སདཱ སནྣིཙིཏོ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཡདཱ པན སཏྟཱ ཏཐཱརཱུཔམཱཧཱརཾ པསྶནྟི ཝཱ སརནྟི ཝཱ, ཨུཎྷཏིཏྟཀཊུཀལོཎམྦིལཱནཾ ཝཱ ཀིཉྩི མུཁེ ཋཔེནྟི, ཡདཱ ཝཱ ནེསཾ ཧདཡཾ ཨཱགིལཱཡཏི, ཀིསྨིཉྩི དེཝ ཝཱ ཛིགུཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏདཱ ཁེལོ༹ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརུཡ྄ཧ ཛིཝ྄ཧཱཡ སཎྛཱཏི. ཨགྒཛིཝ྄ཧཱཡ ཙེས ཏནུཀོ ཧོཏི, མཱུལཛིཝ྄ཧཱཡ བཧལོ, མུཁེ པཀྑིཏྟཉྩ པུཐུཀཾ ཝཱ ཏཎྜུལཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཉྩི ཁཱདནཱིཡཾ ནདཱིཔུལིནེ ཁཏཀཱུཔཀསལིལཾ ཝིཡ ¶ པརིཀྑཡཾ ཨགཙྪནྟོཝ ཏེམེཏུཾ སམཏྠོ ཧོཏི. པརིཙྪེདཏོ ཁེལ༹བྷཱགེན པརིཙྪིནྣོ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཝ.

༢༡༡. སིངྒྷཱཎིཀཱཏི མཏྠལུངྒཏོ པགྒྷརཎཀཨསུཙི. སཱ ཝཎྞཏོ ཏརུཎཏཱལཊྛིམིཉྫཝཎྞཱ. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནཱ. དིསཏོ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ ནཱསཱཔུཊེ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཱ. ན ཙེསཱ ཨེཏྠ སདཱ སནྣིཙིཏཱ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨཐ ཁོ ཡཐཱ ནཱམ པུརིསོ པདུམིནིཔཏྟེ དདྷིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཀཎྚཀེན ཝིཛ྄ཛྷེཡྻ, ཨཐཱནེན ཚིདྡེན དདྷིམུཏྟཾ གལི༹ཏྭཱ བཧི པཏེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཡདཱ སཏྟཱ རོདནྟི, ཝིསབྷཱགཱཧཱརཨུཏུཝསེན ཝཱ སཉྫཱཏདྷཱཏུཁོབྷཱ ཧོནྟི, ཏདཱ ཨནྟོ སཱིསཏོ པཱུཏིསེམྷབྷཱཝམཱཔནྣཾ མཏྠལུངྒཾ གལི༹ཏྭཱ ཏཱལུམཏྠཀཝིཝརེན ཨོཏརིཏྭཱ ནཱསཱཔུཊེ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཝཱ པགྒྷརཏི ཝཱ. སིངྒྷཱཎིཀཱ པརིགྒཎྷཀེན ཙ ཡོགིནཱ ནཱསཱཔུཊེ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཝསེནེཝ པརིགྒཎྷིཏབྦཱ. པརིཙྪེདཏོ སིངྒྷཱཎིཀཱབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཱ, ཨཡམསྶཱ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཝ.

༢༡༢. ལསིཀཱཏི ¶ སརཱིརསནྡྷཱིནཾ ཨབྦྷནྟརེ པིཙྪིལཀུཎཔཾ. སཱ ཝཎྞཏོ ཀཎིཀཱརནིཡྻཱསཝཎྞཱ. སཎྛཱནཏོ ཨོཀཱསསཎྛཱནཱ. དིསཏོ དྭཱིསུ དིསཱསུ ཛཱཏཱ. ཨོཀཱསཏོ ཨཊྛིསནྡྷཱིནཾ ཨབྦྷཉྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཱིནཾ ཨབྦྷནྟརེ ཋིཏཱ. ཡསྶ ཙེསཱ མནྡཱ ཧོཏི, ཏསྶ ཨུཊྛཧནྟསྶ ནིསཱིདནྟསྶ ཨབྷིཀྐམནྟསྶ པཊིཀྐམནྟསྶ སམིཉྫནྟསྶ པསཱརེནྟསྶ ཨཊྛིཀཱནི ཀཊཀཊཱཡནྟི, ཨཙྪརཱསདྡཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ སཉྩརཏི. ཨེཀཡོཛནདྭིཡོཛནམཏྟཾ ཨདྡྷཱནཾ གཏསྶ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཀུཔྤཏི, གཏྟཱནི དུཀྑནྟི. ཡསྶ པན བཧུཀཱ ཧོནྟི, ཏསྶ ཨུཊྛཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ན ཨཊྛཱིནི ཀཊཀཊཱཡནྟི, དཱིགྷམྤི ཨདྡྷཱནཾ གཏསྶ ན ཝཱཡོདྷཱཏུ ཀུཔྤཏི, ན གཏྟཱནི དུཀྑནྟི. པརིཙྪེདཏོ ལསིཀཱབྷཱགེན པརིཙྪིནྣཱ, ཨཡམསྶཱ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཝ.

༢༡༣. མུཏྟནྟི མུཏྟརསཾ. ཏཾ ཝཎྞཏོ མཱསཁཱརོདཀཝཎྞཾ. སཎྛཱནཏོ ཨདྷོམུཁཊྛཔིཏཨུདཀཀུམྦྷཨབྦྷནྟརགཏཨུདཀསཎྛཱནཾ. དིསཏོ ཧེཊྛིམཱཡ དིསཱཡ ཛཱཏཾ. ཨོཀཱསཏོ ཝཏྠིསྶ ཨབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ. ཝཏྠི ནཱམ ཝཏྠི པུཊོ ཝུཙྩཏི. ཡཏྠ སེཡྻཐཱཔི ཙནྡནིཀཱཡ པཀྑིཏྟེ ཨམུཁེ རཝཎགྷཊེ ཙནྡནིཀཱརསོ པཝིསཏི, ན ཙསྶ པཝིསནམགྒོ པཉྙཱཡཏི ¶ , ཨེཝམེཝ སརཱིརཏོ མུཏྟཾ པཝིསཏི, ན ཙསྶ པཝིསནམགྒོ པཉྙཱཡཏི, ནིཀྑམནམགྒོ པན པཱཀཊོ ཧོཏི. ཡམྷི ཙ མུཏྟསྶ བྷརིཏེ པསྶཱཝཾ ཀརོམཱཏི སཏྟཱནཾ ཨཱཡཱུཧནཾ ཧོཏི. པརིཙྪེདཏོ ཝཏྠིཨབྦྷནྟརེན ཙེཝ མུཏྟབྷཱགེན ཙ པརིཙྪིནྣཾ, ཨཡམསྶ སབྷཱགཔརིཙྪེདོ. ཝིསབྷཱགཔརིཙྪེདོ པན ཀེསསདིསོཝ.

༢༡༤. ཨེཝཉྷི ཀེསཱདིཀེ ཀོཊྛཱསེ ཝཎྞསཎྛཱནདིསོཀཱསཔརིཙྪེདཝསེན ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨནུཔུབྦཏོ ནཱཏིསཱིགྷཏོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཎྞསཎྛཱནགནྡྷཱསཡོཀཱསཝསེན པཉྩདྷཱ པཊིཀྐཱུལཱ པཊིཀྐཱུལཱཏི མནསིཀརོཏོ པཎྞཏྟིསམཏིཀྐམཱཝསཱནེ སེཡྻཐཱཔི ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ དྭཏྟིཾསཝཎྞཱནཾ ཀུསུམཱནཾ ཨེཀསུཏྟཀགནྠིཏཾ མཱལཾ ཨོལོཀེནྟསྶ སབྦཔུཔྥཱནི ཨཔུབྦཱཔརིཡམིཝ པཱཀཊཱནི ཧོནྟི, ཨེཝམེཝ ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱཏི ཨིམཾ ཀཱཡཾ ཨོལོཀེནྟསྶ སབྦེ ཏེ དྷམྨཱ ¶ ཨཔུབྦཱཔརིཡཱཝ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ མནསིཀཱརཀོསལླཀཐཱཡཾ ‘‘ཨཱདིཀམྨིཀསྶ ཧི ཀེསཱཏི མནསིཀརོཏོ མནསིཀཱརོ གནྟྭཱ མུཏྟནྟི ཨིམཾ པརིཡོསཱནཀོཊྛཱསམེཝ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི.

སཙེ པན བཧིདྡྷཱཔི མནསིཀཱརཾ ཨུཔསཾཧརཏི, ཨཐསྶ ཨེཝཾ སབྦཀོཊྛཱསེསུ པཱཀཊཱིབྷཱུཏེསུ ཨཱཧིཎྜནྟཱ མནུསྶཏིརཙྪཱནཱདཡོ སཏྟཱཀཱརཾ ཝིཛཧིཏྭཱ ཀོཊྛཱསརཱསིཝསེནེཝ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཏེཧི ཙ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡམཱནཾ པཱནབྷོཛནཱདི ཀོཊྛཱསརཱསིམྷི པཀྑིཔམཱནམིཝ ཨུཔཊྛཱཏི.

ཨཐསྶ ཨནུཔུབྦམུཉྩནཱདིཝསེན པཊིཀྐཱུལཱ པཊིཀྐཱུལཱཏི པུནཔྤུནཾ མནསིཀརོཏོ ཨནུཀྐམེན ཨཔྤནཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏྠ ཀེསཱདཱིནཾ ཝཎྞསཎྛཱནདིསོཀཱསཔརིཙྪེདཝསེན ཨུཔཊྛཱནཾ ཨུགྒཧནིམིཏྟཾ. སབྦཱཀཱརཏོ པཊིཀྐཱུལཝསེན ཨུཔཊྛཱནཾ པཊིབྷཱགནིམིཏྟཾ. ཏཾ ཨཱསེཝཏོ བྷཱཝཡཏོ ཝུཏྟནཡེན ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནེསུ ཝིཡ པཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེནེཝ ཨཔྤནཱ ཨུཔྤཛྫཏི.

སཱ ཡསྶ ཨེཀོཝ ཀོཊྛཱསོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཨེཀསྨིཾ ཝཱ ཀོཊྛཱསེ ཨཔྤནཾ པཏྭཱ པུན ཨཉྙསྨིཾ ཡོགཾ ན ཀརོཏི, ཏསྶ ཨེཀཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡསྶ པན ཨནེཀེ ཀོཊྛཱསཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི, ཨེཀསྨིཾ ཝཱ ཛྷཱནཾ པཏྭཱ པུན ཨཉྙསྨིཾཔི ཡོགཾ ཀརོཏི, ཏསྶ མལླཀཏྠེརསྶ ཝིཡ ཀོཊྛཱསགཎནཱཡ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟནྟི.

སོ ¶ ཀིརཱཡསྨཱ དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརཾ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ ཨབྷཡ, ཨིམཾ ཏཱཝ པཉྷཾ ཨུགྒཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘མལླཀཏྠེརོ དྭཏྟིཾསཀོཊྛཱསེསུ དྭཏྟིཾསཱཡ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ལཱབྷཱི. སཙེ རཏྟིཾ ཨེཀཾ, དིཝཱ ཨེཀཾ སམཱཔཛྫཏི, ཨཏིརེཀདྡྷམཱསེན པུན སམྤཛྫཏི, སཙེ པན དེཝསིཀཾ ཨེཀཾ སམཱཔཛྫཏི, ཨཏིརེཀམཱསེན པུན སམྤཛྫཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཨིཛ྄ཛྷམཱནམྤི ཙེཏཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཎྞསཎྛཱནཱདཱིསུ སཏིབལེན ཨིཛ྄ཛྷནཏོ ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཝུཙྩཏི.

ཨིམཉྩ ཀཱཡགཏཱསཏིམནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཨརཏིརཏིསཧོ ཧོཏི, ན ཙ ནཾ ཨརཏི སཧཏི, ཨུཔྤནྣཾ ཨརཏིཾ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨབྷིབྷུཡྻ ཝིཧརཏི. བྷཡབྷེརཝསཧོ ཧོཏི, ན ཙ ནཾ བྷཡབྷེརཝཾ སཧཏི, ཨུཔྤནྣཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨབྷིབྷུཡྻ ཝིཧརཏི. ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ ཨུཎྷསྶ ¶ …པེ… པཱཎཧརཱནཾ ཨདྷིཝཱསཀཛཱཏིཀོ ཧོཏི (མ. ནི. ༣.༡༥༩). ཀེསཱདཱིནཾ ཝཎྞབྷེདཾ ནིསྶཱཡ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ལཱབྷཱི ཧོཏི. ཚ ཨབྷིཉྙཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི (མ. ནི. ༣.༡༥༩).

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཏྟོ, ཨནུཡུཉྫེཐ པཎྜིཏོ;

ཨེཝཾ ཨནེཀཱནིསཾསཾ, ཨིམཾ ཀཱཡགཏཱསཏིནྟི.

ཨིདཾ ཀཱཡགཏཱསཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀཐཱ

༢༡༥. ཨིདཱནི ཡཾ ཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨཡམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷི བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ སནྟོ ཙེཝ པཎཱིཏོ ཙ ཨསེཙནཀོ ཙ སུཁོ ཙ ཝིཧཱརོ, ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ ཙ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཋཱནསོ ཨནྟརདྷཱཔེཏི ཝཱུཔསམེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པསཾསིཏྭཱ –

‘‘ཀཐཾ བྷཱཝིཏོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷི ཀཐཾ བཧུལཱིཀཏོ སནྟོ ཙེཝ པཎཱིཏོ ཙ ཨསེཙནཀོ ཙ སུཁོ ཙ ཝིཧཱརོ, ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ ཙ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཋཱནསོ ཨནྟརདྷཱཔེཏི ཝཱུཔསམེཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ¶ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ནིསཱིདཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ, སོ སཏོཝ ཨསྶསཏི སཏོ པསྶསཏི. དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི. དཱིགྷཾ ཝཱ པསྶསནྟོ…པེ… རསྶཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ…པེ… རསྶཾ ཝཱ པསྶསནྟོ རསྶཾ པསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི. སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. པཱིཏིཔཊིསཾཝེདཱི… སུཁཔཊིསཾཝེདཱི… ཙིཏྟསངྑཱརཔཊིསཾཝེདཱི… པསྶམྦྷཡཾ ཙིཏྟསངྑཱརཾ… ཙིཏྟཔཊིསཾཝེདཱི… ཨབྷིཔྤམོདཡཾ ཙིཏྟཾ… སམཱདཧཾ ཙིཏྟཾ… ཝིམོཙཡཾ ཙིཏྟཾ ¶ … ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི… ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི… ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི. པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ སོལ༹སཝཏྠུཀཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ ནིདྡིཊྛཾ. ཏསྶ བྷཱཝནཱནཡོ ཨནུཔྤཏྟོ. སོ པན ཡསྨཱ པཱལི༹ཝཎྞནཱནུསཱརེནེཝ ཝུཙྩམཱནོ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཡམེཏྠ པཱལི༹ཝཎྞནཱཔུབྦངྒམོ ནིདྡེསོ.

༢༡༦. ཀཐཾ བྷཱཝིཏོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི སམཱདྷཱིཏི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཀཐནྟི ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིབྷཱཝནཾ ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཝིཏྠཱརེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ. བྷཱཝིཏོ ཙ བྷིཀྑཝེ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷཱིཏི ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཝིཏྠཱརེཏུཀམྱཏཱཡ པུཊྛདྷམྨནིདསྶནཾ. ཀཐཾ བཧུལཱིཀཏོ…པེ… ཝཱུཔསམེཏཱིཏི ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ བྷཱཝིཏོཏི ཨུཔྤཱདིཏོ ཝཌྜྷིཏོ ཝཱ. ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷཱིཏི ཨཱནཱཔཱནཔརིགྒཱཧིཀཱཡ སཏིཡཱ སདྡྷིཾ སམྤཡུཏྟོ སམཱདྷི. ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཾ ཝཱ སམཱདྷི ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷི. བཧུལཱིཀཏོཏི པུནཔྤུནཾ ཀཏོ. སནྟོཙེཝ པཎཱིཏོ ཙཱཏི སནྟོ ཙེཝ པཎཱིཏོ ཙེཝ. ཨུབྷཡཏྠ ཨེཝ སདྡེན ནིཡམོ ཝེདིཏབྦོ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཨཡཉྷི ཡཐཱ ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནཾ ཀེཝལཾ པཊིཝེདྷཝསེན སནྟཉྩ པཎཱིཏཉྩ, ཨོལཱ༹རིཀཱརམྨཎཏྟཱ པན པཊིཀྐཱུལཱརམྨཎཏྟཱ ཙ ཨཱརམྨཎཝསེན ནེཝ སནྟཾ ན པཎཱིཏཾ, ན ཨེཝཾ ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཨསནྟོ ཝཱ ཨཔཎཱིཏོ ཝཱ, ཨཐ ཁོ ཨཱརམྨཎསནྟཏཱཡཔི སནྟོ ཝཱུཔསནྟོ ནིབྦུཏོ, པཊིཝེདྷསངྑཱཏཨངྒསནྟཏཱཡཔི. ཨཱརམྨཎཔཎཱིཏཏཱཡཔི པཎཱིཏོ ཨཏིཏྟིཀརོ, ཨངྒཔཎཱིཏཏཱཡཔཱིཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སནྟོ ཙེཝ པཎཱིཏོ ཙཱ’’ཏི.

ཨསེཙནཀོ ¶ ཙ སུཁོ ཙ ཝིཧཱརོཏི ཨེཏྠ པན ནཱསྶ སེཙནནྟི ཨསེཙནཀོ, ཨནཱསིཏྟཀོ ཨབྦོཀིཎྞོ པཱཊིཡེཀྐོ ཨཱཝེཎིཀོ. ནཏྠི ཨེཏྠ པརིཀམྨེན ཝཱ ཨུཔཙཱརེན ཝཱ སནྟཏཱ. ཨཱདིསམནྣཱཧཱརཏོ པབྷུཏི ཨཏྟནོ སབྷཱཝེནེཝ སནྟོ ཙ པཎཱིཏོ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཀེཙི པན ཨསེཙནཀོཏི ཨནཱསིཏྟཀོ ཨོཛཝནྟོ སབྷཱཝེནེཝ ¶ མདྷུརོཏི ཝདནྟི. ཨེཝཾ ཨཡཾ ཨསེཙནཀོ ཙ, ཨཔྤིཏཔྤིཏཀྑཎེ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟནཏོ སུཁོ ཙ ཝིཧཱརོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེཏི ཨཝིཀྑམྦྷིཏེ ཨཝིཀྑམྦྷིཏེ. པཱཔཀེཏི ལཱམཀེ. ཨཀུསལེ དྷམྨེཏི ཨཀོསལླསམྦྷཱུཏེ དྷམྨེ. ཋཱནསོ ཨནྟརདྷཱཔེཏཱིཏི ཁཎེནེཝ ཨནྟརདྷཱཔེཏི ཝིཀྑམྦྷེཏི. ཝཱུཔསམེཏཱིཏི སུཊྛུ ཨུཔསམེཏི. ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཏྟཱ ཝཱ ཨནུཔུབྦེན ཨརིཡམགྒཝུདྡྷིཔྤཏྟོ སམུཙྪིནྡཏི, པཊིཔྤསྶམྦྷེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ. བྷིཀྑཝེ, ཀེན པཀཱརེན ཀེནཱཀཱརེན ཀེན ཝིདྷིནཱ བྷཱཝིཏོ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷི ཀེན པཀཱརེན བཧུལཱིཀཏོ སནྟོ ཙེཝ…པེ… ཝཱུཔསམེཏཱིཏི.

༢༡༧. ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིདྷ བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑཱུཏི བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྨིཾ སཱསནེ བྷིཀྑུ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨིདྷསདྡོ སབྦཔྤཀཱརཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིནིབྦཏྟཀསྶ པུགྒལསྶ སནྣིསྶཡབྷཱུཏསཱསནཔརིདཱིཔནོ ཨཉྙསཱསནསྶ ཏཐཱབྷཱཝཔཊིསེདྷནོ ཙ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོ…པེ… སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ སམཎེབྷི ཨཉྙེཧཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༣༩). ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིམསྨིཾ སཱསནེ བྷིཀྑཱུ’’ཏི.

ཨརཉྙགཏོ ཝཱ…པེ… སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱཏི ཨིདམསྶ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིབྷཱཝནཱནུརཱུཔསེནཱསནཔརིགྒཧཔརིདཱིཔནཾ. ཨིམསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ དཱིགྷརཏྟཾ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཨནུཝིསཊཾ ཙིཏྟཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིཨཱརམྨཎཾ ཨབྷིརུཧིཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཀཱུཊགོཎཡུཏྟརཐོ ཝིཡ ཨུཔྤཐམེཝ དྷཱཝཏི. ཏསྨཱ སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གོཔོ ཀཱུཊདྷེནུཡཱ སབྦཾ ཁཱིརཾ པིཝིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏཾ ཀཱུཊཝཙྪཾ དམེཏུཀཱམོ དྷེནུཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ མཧནྟཾ ཐམྦྷཾ ནིཁཎིཏྭཱ ཏཏྠ ཡོཏྟེན བནྡྷེཡྻ, ཨཐསྶ སོ ཝཙྪོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡིཏྭཱ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏམེཝ ཐམྦྷཾ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ, ཨེཝམེཝ ཨིམིནཱཔི བྷིཀྑུནཱ དཱིགྷརཏྟཾ རཱུཔཱརམྨཎཱདིརསཔཱནཝཌྜྷིཏཾ དུཊྛཙིཏྟཾ དམེཏུཀཱམེན རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཨརཉྙཾ ཝཱ…པེ… སུཉྙཱགཱརཾ ཝཱ པཝེསེཏྭཱ ཏཏྠ ཨསྶཱསཔསྶཱསཐམྦྷེ སཏིཡོཏྟེན བནྡྷིཏབྦཾ. ཨེཝམསྶ ¶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡིཏྭཱཔི པུབྦེ ཨཱཙིཎྞཱརམྨཎཾ ཨལབྷམཱནཾ སཏིཡོཏྟཾ ཚིནྡིཏྭཱ པལཱཡིཏུཾ ¶ ཨསཀྐོནྟཾ ཏམེཝཱརམྨཎཾ ཨུཔཙཱརཔྤནཱཝསེན ཨུཔནིསཱིདཏི ཙེཝ ཨུཔནིཔཛྫཏི ཙ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཐཱ ཐམྦྷེ ནིབནྡྷེཡྻ, ཝཙྪཾ དམཾ ནརོ ཨིདྷ;

བནྡྷེཡྻེཝཾ སཀཾ ཙིཏྟཾ, སཏིཡཱརམྨཎེ དལ༹ྷ’’ནྟི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༦༥; དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༣.༣༧༤; མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༠༧);

ཨེཝམསྶེཏཾ སེནཱསནཾ བྷཱཝནཱནུརཱུཔཾ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིདམསྶ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིབྷཱཝནཱནུརཱུཔསེནཱསནཔརིགྒཧཔརིདཱིཔན’’ནྟི.

ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཔྤབྷེདེ མུདྡྷབྷཱུཏཾ སབྦཉྙུབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཝིསེསཱདྷིགམདིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཔདཊྛཱནཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ ཨིཏྠིཔུརིསཧཏྠིཨསྶཱདིསདྡསམཱཀུལཾ གཱམནྟཾ ཨཔརིཙྩཛིཏྭཱ ན སུཀརཾ བྷཱཝེཏུཾ, སདྡཀཎྚཀཏྟཱ ཛྷཱནསྶ. ཨགཱམཀེ པན ཨརཉྙེ སུཀརཾ ཡོགཱཝཙརེན ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏདེཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ སམྤཱཔུཎིཏུཾ. ཏསྨཱསྶ ཨནུརཱུཔསེནཱསནཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ཨརཉྙགཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཝཏྠུཝིཛྫཱཙརིཡོ ཝིཡ ཧི བྷགཝཱ, སོ ཡཐཱ ཝཏྠུཝིཛྫཱཙརིཡོ ནགརབྷཱུམིཾ པསྶིཏྭཱ སུཊྛུ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ནགརཾ མཱཔེཐཱ’’ཏི ཨུཔདིསཏི, སོཏྠིནཱ ཙ ནགརེ ནིཊྛིཏེ རཱཛཀུལཏོ མཧཱསཀྐཱརཾ ལབྷཏི, ཨེཝམེཝ ཡོགཱཝཙརསྶ ཨནུརཱུཔསེནཱསནཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫིཏབྦ’’ནྟི ཨུཔདིསཏི, ཏཏོ ཏཏྠ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཏྟེན ཡོགིནཱ ཀམེན ཨརཧཏྟེ པཏྟེ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝཏ སོ བྷགཝཱ’’ཏི མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ལབྷཏི.

ཨཡཾ པན བྷིཀྑུ དཱིཔིསདིསོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཧི མཧཱདཱིཔིརཱཛཱ ཨརཉྙེ ཏིཎགཧནཾ ཝཱ ཝནགཧནཾ ཝཱ པབྦཏགཧནཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ ནིལཱིཡིཏྭཱ ཝནམཧིཾསགོཀཎྞསཱུཀརཱདཡོ མིགེ གཎྷཱཏི, ཨེཝམེཝ ཨཡཾ ཨརཉྙཱདཱིསུ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫནྟོ བྷིཀྑུ ཡཐཱཀྐམེན སོཏཱཔཏྟིསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིཨརཧཏྟམགྒེ ཙེཝ ཨརིཡཕལཉྩ གཎྷཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཐཱཔི ¶ ¶ དཱིཔིཀོ ནཱམ, ནིལཱིཡིཏྭཱ གཎྷཏཱི མིགེ;

ཏཐེཝཱཡཾ བུདྡྷཔུཏྟོ, ཡུཏྟཡོགོ ཝིཔསྶཀོ;

ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱན, གཎྷཱཏི ཕལམུཏྟམ’’ནྟི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༦༥; དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༧༤; མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༠༧);

ཏེནསྶ པརཀྐམཛཝཡོགྒབྷཱུམིཾ ཨརཉྙསེནཱསནཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ཨརཉྙགཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

༢༡༨. ཏཏྠ ཨརཉྙགཏོཏི ‘‘ཨརཉྙནྟི ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཨིནྡཁཱིལཱ སབྦམེཏཾ ཨརཉྙ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༥༢༩) ཙ, ‘‘ཨཱརཉྙཀཾ ནཱམ སེནཱསནཾ པཉྩདྷནུསཏིཀཾ པཙྪིམ’’ནྟི (པཱརཱ. ༦༥༤) ཙ ཨེཝཾ ཝུཏྟལཀྑཎེསུ ཨརཉྙེསུ ཡཾཀིཉྩི པཝིཝེཀསུཁཾ ཨརཉྙཾ གཏོ. རུཀྑམཱུལགཏོཏི རུཀྑསམཱིཔཾ གཏོ. སུཉྙཱགཱརགཏོཏི སུཉྙཾ ཝིཝིཏྟོཀཱསཾ གཏོ. ཨེཏྠ ཙ ཋཔེཏྭཱ ཨརཉྙཉྩ རུཀྑམཱུལཉྩ ཨཝསེསསཏྟཝིདྷསེནཱསནགཏོཔི སུཉྙཱགཱརགཏོཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

ཨེཝམསྶ ཨུཏུཏྟཡཱནུཀཱུལཾ དྷཱཏུཙརིཡཱནུཀཱུལཉྩ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིབྷཱཝནཱནུརཱུཔཾ སེནཱསནཾ ཨུཔདིསིཏྭཱ ཨལཱིནཱནུདྡྷཙྩཔཀྑིཀཾ སནྟཾ ཨིརིཡཱཔཐཾ ཨུཔདིསནྟོ ནིསཱིདཏཱིཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶ ནིསཛྫཱཡ དལ༹ྷབྷཱཝཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ པཝཏྟནསུཁཏཾ ཨཱརམྨཎཔརིགྒཧཱུཔཱཡཉྩ དསྶེནྟོ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པལླངྐནྟི སམནྟཏོ ཨཱུརུབདྡྷཱསནཾ. ཨཱབྷུཛིཏྭཱཏི བནྡྷིཏྭཱ. ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡཱཏི ཨུཔརིམསརཱིརཾ ཨུཛུཀཾ ཋཔེཏྭཱ. ཨཊྛཱརསཔིཊྛིཀཎྚཀེ ཀོཊིཡཱ ཀོཊིཾ པཊིཔཱདེཏྭཱ. ཨེཝཉྷི ནིསཱིདནྟསྶ ཙམྨམཾསནྷཱརཱུནི ན པཎམནྟི. ཨཐསྶ ཡཱ ཏེསཾ པཎམནཔྤཙྩཡཱ ཁཎེ ཁཎེ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏཱསུ ཨནུཔྤཛྫམཱནཱསུ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ན པརིཔཏཏི, ཝུདྡྷིཾ ཕཱཏིཾ ཨུཔགཙྪཏི. པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱཏི ཀམྨཊྛཱནཱབྷིམུཁཾ སཏིཾ ཋཔཡིཏྭཱ. ཨཐ ཝཱ པརཱིཏི པརིགྒཧཊྛོ. མུཁནྟི ནིཡྻཱནཊྛོ. སཏཱིཏི ཨུཔཊྛཱནཊྛོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘པརིམུཁཾ སཏི’’ནྟི ཨེཝཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༡.༡༦༤) ཝུཏྟནཡེནཔེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔོ, པརིགྒཧིཏནིཡྻཱནཾ སཏིཾ ཀཏྭཱཏི.

༢༡༩. སོ ¶ སཏོཝ ཨསྶསཏི སཏོ པསྶསཏཱིཏི སོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཝཉྩ སཏིཾ ¶ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཏཾ སཏིཾ ཨཝིཛཧནྟོ སཏོ ཨེཝ ཨསྶསཏི སཏོ པསྶསཏི, སཏོཀཱརཱི ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིདཱནི ཡེཧཱཀཱརེཧི སཏོཀཱརཱི ཧོཏི, ཏེ དསྶེཏུཾ དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ‘‘སོ སཏོཝ ཨསྶསཏི སཏོ པསྶསཏཱི’’ཏི ཨེཏསྶེཝ ཝིབྷངྒེ –

‘‘བཱཏྟིཾསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི སཏོ ཀཱརཱི ཧོཏི. དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཝསེན ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཾ ཨཝིཀྑེཔཾ པཛཱནཏོ སཏི ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི. ཏཱཡ སཏིཡཱ ཏེན ཉཱཎེན སཏོ ཀཱརཱི ཧོཏི. དཱིགྷཾ པསྶཱསཝསེན…པེ… པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཨསྶཱསཝསེན. པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི པསྶཱསཝསེན ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཾ ཨཝིཀྑེཔཾ པཛཱནཏོ སཏི ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི. ཏཱཡ སཏིཡཱ ཏེན ཉཱཎེན སཏོ ཀཱརཱི ཧོཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༦༥).

ཏཏྠ དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོཏི དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶཱསཾ པཝཏྟཡནྟོ. ཨསྶཱསོཏི བཧི ནིཀྑམནཝཱཏོ. པསྶཱསོཏི ཨནྟོ པཝིསནཝཱཏོཏི ཝིནཡཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. སུཏྟནྟཊྛཀཐཱསུ པན ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱགཏཾ. ཏཏྠ སབྦེསམྤི གབྦྷསེཡྻཀཱནཾ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནཀཱལེ པཋམཾ ཨབྦྷནྟརཝཱཏོ བཧི ནིཀྑམཏི. པཙྪཱ བཱཧིརཝཱཏོ སུཁུམརཛཾ གཧེཏྭཱ ཨབྦྷནྟརཾ པཝིསནྟོ ཏཱལུཾ ཨཱཧཙྩ ནིབྦཱཡཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཡཱ པན ཏེསཾ དཱིགྷརསྶཏཱ, སཱ ཨདྡྷཱནཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཡཐཱ ཧི ཨོཀཱསདྡྷཱནཾ ཕརིཏྭཱ ཋིཏཾ ཨུདཀཾ ཝཱ ཝཱལིཀཱ ཝཱ ‘‘དཱིགྷམུདཀཾ དཱིགྷཱ ཝཱལིཀཱ, རསྶམུདཀཾ རསྶཱ ཝཱལིཀཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཱཔི ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཧཏྠིསརཱིརེ ཙ ཨཧིསརཱིརེ ཙ ཏེསཾ ཨཏྟབྷཱཝསངྑཱཏཾ དཱིགྷཾ ཨདྡྷཱནཾ སཎིཀཾ པཱུརེཏྭཱ སཎིཀམེཝ ནིཀྑམནྟི. ཏསྨཱ དཱིགྷཱཏི ཝུཙྩནྟི. སུནཁསསཱདཱིནཾ ཨཏྟབྷཱཝསངྑཱཏཾ རསྶཾ ཨདྡྷཱནཾ སཱིགྷཾ པཱུརེཏྭཱ སཱིགྷམེཝ ནིཀྑམནྟི, ཏསྨཱ རསྶཱཏི ཝུཙྩནྟི. མནུསྶེསུ པན ཀེཙི ཧཏྠིཨཧིཨཱདཡོ ཝིཡ ཀཱལདྡྷཱནཝསེན དཱིགྷཾ ཨསྶསནྟི ཙ པསྶསནྟི ཙ. ཀེཙི སུནཁསསཱདཡོ ཝིཡ རསྶཾ, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཀཱལཝསེན དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ¶ ནིཀྑམནྟཱ ཙ པཝིསནྟཱ ཙ ཏེ ‘‘དཱིགྷཱ’’ ཨིཏྟརམདྡྷཱནཾ ནིཀྑམནྟཱ ཙ པཝིསནྟཱ ཙ ‘‘རསྶཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ¶ བྷིཀྑུ ནཝཧཱཀཱརེཧི དཱིགྷཾ ཨསྶསནྟོ པསྶསནྟོ ཙ ‘‘དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམི, པསྶསཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ པཛཱནཏོ ཙསྶ ཨེཀེནཱཀཱརེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ སམྤཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡཐཱཧ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༡.༡༦༦) –

‘‘ཀཐཾ དཱིགྷཾ ཨསྶསནྟོ དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི. དཱིགྷཾ པསྶསནྟོ དཱིགྷཾ པསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི. དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏི. དཱིགྷཾ པསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ པསྶསཏི. དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏིཔི པསྶསཏིཔི. དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏོཔི པསྶསཏོཔི ཚནྡོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཚནྡཝསེན ཏཏོ སུཁུམཏརཾ དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏི. ཚནྡཝསེན ཏཏོ སུཁུམཏརཾ དཱིགྷཾ པསྶཱསཾ…པེ… དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏིཔི པསྶསཏིཔི. ཚནྡཝསེན ཏཏོ སུཁུམཏརཾ དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏོཔི པསྶསཏོཔི པཱམོཛྫཾ ཨུཔྤཛྫཏི. པཱམོཛྫཝསེན ཏཏོ སུཁུམཏརཾ དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏི. པཱམོཛྫཝསེན ཏཏོ སུཁུམཏརཾ དཱིགྷཾ པསྶཱསཾ…པེ… དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏིཔི པསྶསཏིཔི. པཱམོཛྫཝསེན ཏཏོ སུཁུམཏརཾ དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ ཨསྶསཏོཔི པསྶསཏོཔི དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཙིཏྟཾ ཝིཝཏྟཏི, ཨུཔེཀྑཱ སཎྛཱཏི. ཨིམེཧི ནཝཧི ཨཱཀཱརེཧི དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཀཱཡོ. ཨུཔཊྛཱནཾ སཏི. ཨནུཔསྶནཱ ཉཱཎཾ. ཀཱཡོ ཨུཔཊྛཱནཾ, ནོ སཏི. སཏི ཨུཔཊྛཱནཉྩེཝ སཏི ཙ. ཏཱཡ སཏིཡཱ ཏེན ཉཱཎེན ཏཾ ཀཱཡཾ ཨནུཔསྶཏི. ཏེན ཝུཙྩཏི ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ’’ཏི.

ཨེས ¶ ནཡོ རསྶཔདེཔི. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཡཐཱ ཨེཏྠ ‘‘དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཾ ཨདྡྷཱནསངྑཱཏེ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨེཝམིདྷ ‘‘རསྶཾ ཨསྶཱསཾ ཨིཏྟརསངྑཱཏེ ཨསྶསཏཱི’’ཏི ཨཱགཏཾ. ཏསྨཱ རསྶཝསེན ཡཱཝ ‘‘ཏེན ཝུཙྩཏི ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ’’ཏི, ཏཱཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

ཨེཝཾ ཨཡཾ ཨདྡྷཱནཝསེན ཨིཏྟརཝསེན ཙ ཨིམེཧཱཀཱརེཧི ཨསྶཱསཔསྶཱསེ པཛཱནནྟོ དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི…པེ… རསྶཾ ཝཱ པསྶསནྟོ རསྶཾ པསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ པཛཱནཏོ ཙསྶ –

དཱིགྷོ ¶ རསྶོ ཙ ཨསྶཱསོ,

པསྶཱསོཔི ཙ ཏཱདིསོ;

ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ ཝཏྟནྟི,

ནཱསིཀགྒེཝ བྷིཀྑུནོཏི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༦༥);

༢༢༠. སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམི…པེ… པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱིཏི སཀལསྶ ཨསྶཱསཀཱཡསྶ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ ཝིདིཏཾ ཀརོནྟོ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. སཀལསྶ པསྶཱསཀཱཡསྶ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ ཝིདིཏཾ ཀརོནྟོ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. ཨེཝཾ ཝིདིཏཾ ཀརོནྟོ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཨསྶསཏི ཙེཝ པསྶསཏི ཙ. ཏསྨཱ ‘‘ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱི’’ཏི སིཀྑཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཀསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཝིསཊེ ཨསྶཱསཀཱཡེ པསྶཱསཀཱཡེ ཝཱ ཨཱདི པཱཀཊོ ཧོཏི, ན མཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ. སོ ཨཱདིམེཝ པརིགྒཧེཏུཾ སཀྐོཏི, མཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནེ ཀིལམཏི. ཨེཀསྶ མཛ྄ཛྷཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, ན ཨཱདིཔརིཡོསཱནཾ. ཨེཀསྶ པརིཡོསཱནཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, ན ཨཱདིམཛ྄ཛྷཾ. སོ པརིཡོསཱནཾཡེཝ པརིགྒཧེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨཱདིམཛ྄ཛྷེ ཀིལམཏི. ཨེཀསྶ སབྦམྤི པཱཀཊཾ ཧོཏི, སོ སབྦམྤི པརིགྒཧེཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཀཏྠཙི ཀིལམཏི, ཏཱདིསེན བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི…པེ… པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སིཀྑཏཱིཏི ཨེཝཾ གྷཊཏི ཝཱཡམཏི. ཡོ ཝཱ ཏཐཱབྷཱུཏསྶ སཾཝརོ, ཨཡམེཏྠ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ. ཡོ ཏཐཱབྷཱུཏསྶ སམཱདྷི, ཨཡཾ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ. ཡཱ ཏཐཱབྷཱུཏསྶ པཉྙཱ, ཨཡཾ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཏི ཨིམཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱཡོ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཏཱཡ སཏིཡཱ ཏེན མནསིཀཱརེན སིཀྑཏི ཨཱསེཝཏི བྷཱཝེཏི བཧུལཱིཀརོཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ པུརིམནཡེ ཀེཝལཾ ཨསྶསིཏབྦཾ པསྶསིཏབྦམེཝ, ན ཙ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཀཱཏབྦཾ. ཨིཏོ པཊྛཱཡ པན ཉཱཎུཔྤཱདནཱདཱིསུ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཨསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི པསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏིཙྩེཝ ཝཏྟམཱནཀཱལཝསེན པཱལི༹ཾ ཝཏྭཱ ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཀཏྟབྦསྶ ཉཱཎུཔྤཱདནཱདིནོ ཨཱཀཱརསྶ དསྶནཏྠཾ སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནཱགཏཝཙནཝསེན པཱལི༹ ཨཱརོཔིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པསྶམྦྷཡཾ ¶ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི…པེ… པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱིཏི ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ པསྶམྦྷེནྟོ པཊིཔྤསྶམྦྷེནྟོ ནིརོདྷེནྟོ ཝཱུཔསམེནྟོ ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. ཏཏྲ ཨེཝཾ ཨོལཱ༹རིཀསུཁུམཏཱ ཙ པསྶདྡྷི ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ པུབྦེ ཨཔརིགྒཧིཏཀཱལེ ཀཱཡོ ཙ ཙིཏྟཉྩ སདརཐཱ ཧོནྟི ཨོལཱ༹རིཀཱ. ཀཱཡཙིཏྟཱནཾ ཨོལཱ༹རིཀཏྟེ ཨཝཱུཔསནྟེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱཔི ཨོལཱ༹རིཀཱ ཧོནྟི, བལཝཏརཱ ཧུཏྭཱ པཝཏྟནྟི, ནཱསིཀཱ ནཔྤཧོཏི, མུཁེན ཨསྶསནྟོཔི པསྶསནྟོཔི ཏིཊྛཏི. ཡདཱ པནསྶ ཀཱཡོཔི ཙིཏྟམྤི པརིགྒཧིཏཱ ཧོནྟི, ཏདཱ ཏེ སནྟཱ ཧོནྟི ཝཱུཔསནྟཱ. ཏེསུ ཝཱུཔསནྟེསུ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ སུཁུམཱ ཧུཏྭཱ པཝཏྟནྟི, ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝིཙེཏབྦཏཱཀཱརཔྤཏྟཱ ཧོནྟི.

སེཡྻཐཱཔི པུརིསསྶ དྷཱཝིཏྭཱ, པབྦཏཱ ཝཱ ཨོརོཧིཏྭཱ, མཧཱབྷཱརཾ ཝཱ སཱིསཏོ ཨོརོཔེཏྭཱ ཋིཏསྶ ཨོལཱ༹རིཀཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཧོནྟི, ནཱསིཀཱ ནཔྤཧོཏི, མུཁེན ཨསྶསནྟོཔི པསྶསནྟོཔི ཏིཊྛཏི. ཡདཱ པནེས ཏཾ པརིསྶམཾ ཝིནོདེཏྭཱ ནྷཏྭཱ ཙ པིཝིཏྭཱ ཙ ཨལླསཱཊཀཾ ཧདཡེ ཀཏྭཱ སཱིཏཱཡ ཚཱཡཱཡ ནིཔནྣོ ཧོཏི, ཨཐསྶ ཏེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ¶ སུཁུམཱ ཧོནྟི ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝིཙེཏབྦཏཱཀཱརཔྤཏྟཱ, ཨེཝམེཝ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ པུབྦེ ཨཔརིགྒཧིཏཀཱལེ ཀཱཡོ ཙ…པེ… ཝིཙེཏབྦཏཱཀཱརཔྤཏྟཱ ཧོནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧིསྶ པུབྦེ ཨཔརིགྒཧིཏཀཱལེ ‘‘ཨོལཱ༹རིཀོལཱ༹རིཀེ ཀཱཡསངྑཱརེ པསྶམྦྷེམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགསམནྣཱཧཱརམནསིཀཱརཔཙྩཝེཀྑཎཱ ནཏྠི, པརིགྒཧིཏཀཱལེ པན ཨཏྠི. ཏེནསྶ ཨཔརིགྒཧིཏཀཱལཏོ པརིགྒཧིཏཀཱལེ ཀཱཡསངྑཱརོ སུཁུམོ ཧོཏི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘སཱརདྡྷེ ཀཱཡེ ཙིཏྟེ ཙ, ཨདྷིམཏྟཾ པཝཏྟཏི;

ཨསཱརདྡྷམྷི ཀཱཡམྷི, སུཁུམཾ སམྤཝཏྟཏཱི’’ཏི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༦༥);

༢༢༡. པརིགྒཧེཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, པཋམཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ སུཁུམོ. ཏསྨིམྤི ཨོལཱ༹རིཀོ, པཋམཛ྄ཛྷཱནེ སུཁུམོ. པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ཙ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ ཙ ཨོལཱ༹རིཀོ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ སུཁུམོ. དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ཙ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ ཙ ཨོལཱ༹རིཀོ, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ སུཁུམོ. ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ཙ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ ཙ ཨོལཱ༹རིཀོ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ཨཏིསུཁུམོ ཨཔྤཝཏྟིམེཝ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. ཨིདཾ ཏཱཝ དཱིགྷབྷཱཎཀསཾཡུཏྟབྷཱཎཀཱནཾ མཏཾ.

མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཱ ¶ པན པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ཨོལཱ༹རིཀོ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ སུཁུམོཏི ཨེཝཾ ཧེཊྛིམཧེཊྛིམཛ྄ཛྷཱནཏོ ཨུཔརཱུཔརིཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེཔི སུཁུམཏརམིཙྪནྟི. སབྦེསཉྙེཝ པན མཏེན ཨཔརིགྒཧིཏཀཱལེ པཝཏྟཀཱཡསངྑཱརོ པརིགྒཧིཏཀཱལེ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. པརིགྒཧིཏཀཱལེ པཝཏྟཀཱཡསངྑཱརོ པཋམཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ…པེ… ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནུཔཙཱརེ པཝཏྟཀཱཡསངྑཱརོ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ སམཐེ ནཡོ.

ཝིཔསྶནཱཡཾ པན ཨཔརིགྒཧེ པཝཏྟོ ཀཱཡསངྑཱརོ ཨོལཱ༹རིཀོ, མཧཱབྷཱུཏཔརིགྒཧེ སུཁུམོ. སོཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, ཨུཔཱདཱརཱུཔཔརིགྒཧེ སུཁུམོ. སོཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, སཀལརཱུཔཔརིགྒཧེ སུཁུམོ. སོཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, ཨརཱུཔཔརིགྒཧེ སུཁུམོ. སོཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, རཱུཔཱརཱུཔཔརིགྒཧེ སུཁུམོ. སོཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, པཙྩཡཔརིགྒཧེ སུཁུམོ. སོཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, སཔྤཙྩཡནཱམརཱུཔཔརིགྒཧེ སུཁུམོ. སོཔི ཨོལཱ༹རིཀོ, ལཀྑཎཱརམྨཎིཀཝིཔསྶནཱཡ སུཁུམོ. སོཔི དུབྦལཝིཔསྶནཱཡ ཨོལཱ༹རིཀོ, བལཝཝིཔསྶནཱཡ སུཁུམོ. ཏཏྠ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པུརིམསྶ པུརིམསྶ པཙྪིམེན ¶ པཙྪིམེན པཊིཔྤསྶདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝམེཏྠ ཨོལཱ༹རིཀསུཁུམཏཱ ཙ པསྶདྡྷི ཙ ཝེདིཏབྦཱ.

པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༡.༡༧༡) པནསྶ སདྡྷིཾ ཙོདནཱསོདྷནཱཧི ཨེཝམཏྠོ ཝུཏྟོ –

‘‘ཀཐཾ པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམི…པེ… པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི? ཀཏམེ ཀཱཡསངྑཱརཱ? དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཀཱཡིཀཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ ཀཱཡཔཊིབདྡྷཱ ཀཱཡསངྑཱརཱ. ཏེ ཀཱཡསངྑཱརེ པསྶམྦྷེནྟོ ནིརོདྷེནྟོ ཝཱུཔསམེནྟོ སིཀྑཏི…པེ… ཡཐཱརཱུཔེཧི ཀཱཡསངྑཱརེཧི ཀཱཡསྶ ཨཱནམནཱ, ཝིནམནཱ, སནྣམནཱ, པཎམནཱ, ཨིཉྫནཱ, ཕནྡནཱ, ཙལནཱ, ཀམྤནཱ པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི, པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. ཡཐཱརཱུཔེཧི ཀཱཡསངྑཱརེཧི ཀཱཡསྶ ན ཨཱནམནཱ, ན ཝིནམནཱ, ན སནྣམནཱ, ན པཎམནཱ, ཨནིཉྫནཱ, ཨཕནྡནཱ, ཨཙལནཱ, ཨཀམྤནཱ སནྟཾ སུཁུམཾ པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི.

‘‘ཨིཏི ཀིར པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ¶ པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཝཱཏཱུཔལདྡྷིཡཱ ཙ པབྷཱཝནཱ ན ཧོཏི. ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཉྩ པབྷཱཝནཱ ན ཧོཏི. ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ ཙ པབྷཱཝནཱ ན ཧོཏི, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིསྶ ཙ པབྷཱཝནཱ ན ཧོཏི, ན ཙ ནཾ ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ པཎྜིཏཱ སམཱཔཛྫནྟིཔི ཝུཊྛཧནྟིཔི.

‘‘ཨིཏི ཀིར པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཝཱཏཱུཔལདྡྷིཡཱ ཙ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཉྩ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ ཙ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིསྶ ཙ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཏཉྩ ནཾ སམཱཔཏྟིཾ པཎྜིཏཱ སམཱཔཛྫནྟིཔི ཝུཊྛཧནྟིཔི. ཡཐཱ ཀཐཾ ཝིཡ?

‘‘སེཡྻཐཱཔི ཀཾསེ ཨཱཀོཊིཏེ པཋམཾ ཨོལཱ༹རིཀཱ སདྡཱ པཝཏྟནྟི. ཨོལཱ༹རིཀཱནཾ སདྡཱནཾ ནིམིཏྟཾ སུགཧིཏཏྟཱ སུམནསིཀཏཏྟཱ སཱུཔདྷཱརིཏཏྟཱ ནིརུདྡྷེཔི ཨོལཱ༹རིཀེ སདྡེ ཨཐ པཙྪཱ སུཁུམཀཱ ¶ སདྡཱ པཝཏྟནྟི. སུཁུམཀཱནཾ སདྡཱནཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཏྟཱ སུམནསིཀཏཏྟཱ སཱུཔདྷཱརིཏཏྟཱ ནིརུདྡྷེཔི སུཁུམཀེ སདྡེ ཨཐ པཙྪཱ སུཁུམསདྡནིམིཏྟཱརམྨཎཏཱཔི ཙིཏྟཾ པཝཏྟཏི, ཨེཝམེཝ པཋམཾ ཨོལཱ༹རིཀཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ པཝཏྟནྟི. ཨོལཱ༹རིཀཱནཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཏྟཱ སུམནསིཀཏཏྟཱ སཱུཔདྷཱརིཏཏྟཱ ནིརུདྡྷེཔི ཨོལཱ༹རིཀེ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ཨཐ པཙྪཱ སུཁུམཀཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ པཝཏྟནྟི. སུཁུམཀཱནཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཏྟཱ སུམནསིཀཏཏྟཱ སཱུཔདྷཱརིཏཏྟཱ ནིརུདྡྷེཔི སུཁུམཀེ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ཨཐ པཙྪཱ སུཁུམཨསྶཱསཔསྶཱསནིམིཏྟཱརམྨཎཏཱཔི ཙིཏྟཾ ན ཝིཀྑེཔཾ གཙྪཏི.

‘‘ཨེཝཾ སནྟེ ཝཱཏཱུཔལདྡྷིཡཱ ཙ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཉྩ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ ཙ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིསྶ ཙ པབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཏཉྩ ནཾ སམཱཔཏྟིཾ པཎྜིཏཱ སམཱཔཛྫནྟིཔི ཝུཊྛཧནྟིཔི. པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཀཱཡོ, ཨུཔཊྛཱནཾ སཏི, ཨནུཔསྶནཱ ཉཱཎཾ, ཀཱཡོ ཨུཔཊྛཱནཾ, ནོ སཏི, སཏི ཨུཔཊྛཱནཉྩེཝ སཏི ཙ, ཏཱཡ སཏིཡཱ ཏེན ཉཱཎེན ཏཾ ཀཱཡཾ ཨནུཔསྶཏི. ཏེན ཝུཙྩཏི ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ’’ཏི.

ཨཡཾ ¶ ཏཱཝེཏྠ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟསྶ པཋམཙཏུཀྐསྶ ཨནུཔུབྦཔདཝཎྞནཱ.

༢༢༢. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཨིདམེཝ ཙཏུཀྐཾ ཨཱདིཀམྨིཀསྶ ཀམྨཊྛཱནཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨིཏརཱནི པན ཏཱིཎི ཙཏུཀྐཱནི ཨེཏྠ པཏྟཛ྄ཛྷཱནསྶ ཝེདནཱཙིཏྟདྷམྨཱནུཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཏསྨཱ ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཔདཊྛཱནཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཀཱམེན ཨཱདིཀམྨིཀེན ཀུལཔུཏྟེན པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱིལཔརིསོདྷནཱདཱིནི སབྦཀིཙྩཱནི ཀཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ པཉྩསནྡྷིཀཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ.

ཏཏྲིམེ ¶ པཉྩ སནྡྷཡོ ཨུགྒཧོ, པརིཔུཙྪཱ, ཨུཔཊྛཱནཾ, ཨཔྤནཱ, ལཀྑཎནྟི. ཏཏྠ ཨུགྒཧོ ནཱམ ཀམྨཊྛཱནསྶ ཨུགྒཎྷནཾ. པརིཔུཙྪཱ ནཱམ ཀམྨཊྛཱནསྶ པརིཔུཙྪནཱ. ཨུཔཊྛཱནཾ ནཱམ ཀམྨཊྛཱནསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ. ཨཔྤནཱ ནཱམ ཀམྨཊྛཱནསྶ ཨཔྤནཱ. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཀམྨཊྛཱནསྶ ལཀྑཎཾ. ‘‘ཨེཝཾལཀྑཎམིདཾ ཀམྨཊྛཱན’’ནྟི ཀམྨཊྛཱནསབྷཱཝཱུཔདྷཱརཎནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨེཝཾ པཉྩསནྡྷིཀཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨཏྟནཱཔི ན ཀིལམཏི, ཨཱཙརིཡམྤི ན ཝིཧེསེཏི. ཏསྨཱ ཐོཀཾ ཨུདྡིསཱཔེཏྭཱ བཧུཀཱལཾ སཛ྄ཛྷཱཡིཏྭཱ ཨེཝཾ པཉྩསནྡྷིཀཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ཝཱ ཨཉྙཏྲ ཝཱ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ སེནཱསནེ ཝསནྟེན ཨུཔཙྪིནྣཁུདྡཀཔལིབོདྷེན ཀཏབྷཏྟཀིཙྩེན བྷཏྟསམྨདཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ སུཁནིསིནྣེན རཏནཏྟཡགུཎཱནུསྶརཎེན ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཨཱཙརིཡུགྒཧཏོ ཨེཀཔདམྤི ཨསམྨུཡ྄ཧནྟེན ཨིདཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ མནསི ཀཱཏབྦཾ. ཏཏྲཱཡཾ མནསིཀཱརཝིདྷི –

༢༢༣.

གཎནཱ ཨནུབནྡྷནཱ, ཕུསནཱ ཋཔནཱ སལླཀྑཎཱ;

ཝིཝཊྚནཱ པཱརིསུདྡྷི, ཏེསཉྩ པཊིཔསྶནཱཏི.

ཏཏྠ གཎནཱཏི གཎནཱཡེཝ. ཨནུབནྡྷནཱཏི ཨནུཝཧནཱ. ཕུསནཱཏི ཕུཊྛཊྛཱནཾ. ཋཔནཱཏི ཨཔྤནཱ. སལླཀྑཎཱཏི ཝིཔསྶནཱ. ཝིཝཊྚནཱཏི མགྒོ. པཱརིསུདྡྷཱིཏི ཕལཾ. ཏེསཉྩ པཊིཔསྶནཱཏི པཙྩཝེཀྑཎཱ.

ཏཏྠ ཨིམིནཱ ཨཱདིཀམྨིཀེན ཀུལཔུཏྟེན པཋམཾ གཎནཱཡ ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསི ཀཱཏབྦཾ ¶ . གཎེནྟེན ཙ པཉྩནྣཾ ཧེཊྛཱ ན ཋཔེཏབྦཾ. དསནྣཾ ཨུཔརི ན ནེཏབྦཾ. ཨནྟརཱ ཁཎྜཾ ན དསྶེཏབྦཾ. པཉྩནྣཾ ཧེཊྛཱ ཋཔེནྟསྶ ཧི སམྦཱདྷེ ཨོཀཱསེ ཙིཏྟུཔྤཱདོ ཝིཔྥནྡཏི སམྦཱདྷེ ཝཛེ སནྣིརུདྡྷགོགཎོ ཝིཡ. དསནྣམྤི ཨུཔརི ནེནྟསྶ གཎནནིསྶིཏཀོ ཙིཏྟུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཨནྟརཱ ཁཎྜཾ དསྶེནྟསྶ ‘‘སིཁཱཔྤཏྟཾ ནུ ཁོ མེ ཀམྨཊྛཱནཾ, ནོ’’ཏི ཙིཏྟཾ ཝིཀམྤཏི. ཏསྨཱ ཨེཏེ དོསེ ཝཛྫེཏྭཱ གཎེཏབྦཾ.

གཎེནྟེན ཙ པཋམཾ དནྡྷགཎནཱཡ དྷཉྙམཱཔཀགཎནཱཡ གཎེཏབྦཾ. དྷཉྙམཱཔཀོ ཧི ནཱལི༹ཾ པཱུརེཏྭཱ ‘‘ཨེཀ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨོཀིརཏི. པུན པཱུརེནྟོ ཀིཉྩི ཀཙཝརཾ དིསྭཱ ཏཾ ཚཌྜེནྟོ ‘‘ཨེཀཾ ཨེཀ’’ནྟི ཝདཏི. ཨེས ནཡོ དྭེ དྭེཏིཨཱདཱིསུ. ཨེཝམེཝ ཨིམིནཱཔི ཨསྶཱསཔསྶཱསེསུ ཡོ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏཾ ¶ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ཨེཀ’’ནྟི ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ‘‘དས དསཱ’’ཏི པཝཏྟམཱནཾ པཝཏྟམཱནཾ ཨུཔལཀྑེཏྭཱཝ གཎེཏབྦཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ གཎཡཏོ ནིཀྑམནྟཱ ཙ པཝིསནྟཱ ཙ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི.

ཨཐཱནེན ཏཾ དནྡྷགཎནཾ དྷཉྙམཱཔཀགཎནཾ པཧཱཡ སཱིགྷགཎནཱཡ གོཔཱལཀགཎནཱཡ གཎེཏབྦཾ. ཚེཀོ ཧི གོཔཱལཀོ སཀྑརཱདཡོ ཨུཙྪངྒེན གཧེཏྭཱ རཛྫུདཎྜཧཏྠོ པཱཏོཝ ཝཛཾ གནྟྭཱ གཱཝོ པིཊྛིཡཾ པཧརིཏྭཱ པལིགྷཏྠམྦྷམཏྠཀེ ནིསིནྣོ དྭཱརཔྤཏྟཾ དྭཱརཔྤཏྟཾཡེཝ གཱཝིཾ ཨེཀཱ དྭེཏི སཀྑརཾ ཁིཔིཏྭཱ གཎེཏི. ཏིཡཱམརཏྟིཾ སམྦཱདྷེ ཨོཀཱསེ དུཀྑཾ ཝུཏྠགོགཎོ ནིཀྑམནྟོ ནིཀྑམནྟོ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིགྷཾསནྟོ ཝེགེན ཝེགེན པུཉྫཔུཉྫོ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམཏི. སོ ཝེགེན ཝེགེན ‘‘ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི པཉྩ དསཱ’’ཏི གཎེཏིཡེཝ, ཨེཝམིམསྶཱཔི པུརིམནཡེན གཎཡཏོ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ པཱཀཊཱ ཧུཏྭཱ སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ པུནཔྤུནཾ སཉྩརནྟི. ཏཏོནེན ‘‘པུནཔྤུནཾ སཉྩརནྟཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཨགཧེཏྭཱ དྭཱརཔྤཏྟཾ དྭཱརཔྤཏྟཾཡེཝ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨེཀོ དྭེ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི པཉྩ ཚ. ཨེཀོ དྭེ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི པཉྩ ཚ སཏྟ…པེ… ཨཊྛ, ནཝ, དསཱ’’ཏི སཱིགྷཾ སཱིཡཾ གཎེཏབྦམེཝ. གཎནཔཊིབདྡྷེ ཧི ཀམྨཊྛཱནེ གཎནབལེནེཝ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཨརིཏྟུཔཏྠམྦྷནཝསེན ཙཎྜསོཏེ ནཱཝཱཊྛཔནམིཝ.

ཏསྶེཝཾ སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ གཎཡཏོ ཀམྨཊྛཱནཾ ནིརནྟརཾ པཝཏྟཾ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨཐ ནིརནྟརཾ པཝཏྟཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཝཱཏཾ ཨཔརིགྒཧེཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ ཝེགེན ཝེགེན གཎེཏབྦཾ. ཨནྟོ པཝིསནཝཱཏེན ཧི སདྡྷིཾ ཙིཏྟཾ པཝེསཡཏོ ཨབྦྷནྟརཾ ཝཱཏབྦྷཱཧཏཾ མེདཔཱུརིཏཾ ¶ ཝིཡ ཧོཏི. བཧི ནིཀྑམནཝཱཏེན སདྡྷིཾ ཙིཏྟཾ ནཱིཧརཏོ བཧིདྡྷཱ པུཐུཏྟཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཝིཀྑིཔཏི. ཕུཊྛཕུཊྛོཀཱསེ པན སཏིཾ ཋཔེཏྭཱ བྷཱཝེནྟསྶེཝ བྷཱཝནཱ སམྤཛྫཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཝཱཏཾ ཨཔརིགྒཧེཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ ཝེགེན ཝེགེན གཎེཏབྦ’’ནྟི.

ཀཱིཝཙིརཾ པནེཏཾ གཎེཏབྦནྟི? ཡཱཝ ཝིནཱ གཎནཱཡ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱརམྨཎེ སཏི སནྟིཊྛཏི. བཧིཝིསཊཝིཏཀྐཝིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱརམྨཎེ སཏིསཎྛཱཔནཏྠཾཡེཝ ཧི གཎནཱཏི.

༢༢༤. ཨེཝཾ ¶ གཎནཱཡ མནསི ཀཏྭཱ ཨནུབནྡྷནཱཡ མནསི ཀཱཏབྦཾ. ཨནུབནྡྷནཱ ནཱམ གཎནཾ པཊིསཾཧརིཏྭཱ སཏིཡཱ ནིརནྟརཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ཨནུགམནཾ. ཏཉྩ ཁོ ན ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཱནུགམནཝསེན. བཧིནིཀྑམནཝཱཏསྶ ཧི ནཱབྷི ཨཱདི, ཧདཡཾ མཛ྄ཛྷཾ, ནཱསིཀགྒཾ པརིཡོསཱནཾ. ཨབྦྷནྟརཾ པཝིསནཝཱཏསྶ ནཱསིཀགྒཾ ཨཱདི, ཧདཡཾ མཛ྄ཛྷཾ ནཱབྷི པརིཡོསཱནཾ. ཏཉྩསྶ ཨནུགཙྪཏོ ཝིཀྑེཔགཏཾ ཙིཏྟཾ སཱརདྡྷཱཡ ཙེཝ ཧོཏི ཨིཉྫནཱཡ ཙ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨསྶཱསཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ སཏིཡཱ ཨནུགཙྪཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝིཀྑེཔགཏེན ཙིཏྟེན ཀཱཡོཔི ཙིཏྟམྤི སཱརདྡྷཱ ཙ ཧོནྟི ཨིཉྫིཏཱ ཙ ཕནྡིཏཱ ཙ. པསྶཱསཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ སཏིཡཱ ཨནུགཙྪཏོ བཧིདྡྷཱ ཝིཀྑེཔགཏེན ཙིཏྟེན ཀཱཡོཔི ཙིཏྟམྤི སཱརདྡྷཱ ཙ ཧོནྟི ཨིཉྫིཏཱ ཙ ཕནྡིཏཱ ཙཱ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༥༧).

ཏསྨཱ ཨནུབནྡྷནཱཡ མནསིཀརོནྟེན ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཝསེན ན མནསི ཀཱཏབྦཾ. ཨཔིཙ ཁོ ཕུསནཱཝསེན ཙ ཋཔནཱཝསེན ཙ མནསི ཀཱཏབྦཾ. གཎནཱནུབནྡྷནཱཝསེན ཝིཡ ཧི ཕུསནཱཋཔནཱཝསེན ཝིསུཾ མནསིཀཱརོ ནཏྠི. ཕུཊྛཕུཊྛཊྛཱནེཡེཝ པན གཎེནྟོ གཎནཱཡ ཙ ཕུསནཱཡ ཙ མནསི ཀརོཏི. ཏཏྠེཝ གཎནཾ པཊིསཾཧརིཏྭཱ ཏེ སཏིཡཱ ཨནུབནྡྷནྟོ, ཨཔྤནཱཝསེན ཙ ཙིཏྟཾ ཋཔེནྟོ ཨནུབནྡྷནཱཡ ཙ ཕུསནཱཡ ཙ ཋཔནཱཡ ཙ མནསི ཀརོཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. སྭཱཡམཏྠོ ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཔངྒུལ༹དོཝཱརིཀཱུཔམཱཧི པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཝུཏྟཀཀཙཱུཔམཱཡ ཙ ཝེདིཏབྦོ.

༢༢༥. ཏཏྲཱཡཾ པངྒུལོ༹པམཱ – སེཡྻཐཱཔི པངྒུལོ༹ དོལཱཡ ཀཱིལ༹ཏཾ མཱཏཱཔུཏྟཱནཾ དོལཾ ཁིཔིཏྭཱ ¶ ཏཏྠེཝ དོལཱཐམྦྷམཱུལེ ནིསིནྣོ ཀམེན ཨཱགཙྪནྟསྶ ཙ གཙྪནྟསྶ ཙ དོལཱཕལཀསྶ ཨུབྷོ ཀོཊིཡོ མཛ྄ཛྷཉྩ པསྶཏི, ན ཙ ཨུབྷོཀོཊིམཛ྄ཛྷཱནཾ དསྶནཏྠཾ བྱཱཝཊོ ཧོཏི, ཨེཝམེཝཱཡཾ བྷིཀྑུ སཏིཝསེན ཨུཔནིབནྡྷནཐམྦྷམཱུལེ ཋཏྭཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསདོལཾ ཁིཔིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིམིཏྟེ སཏིཡཱ ནིསཱིདནྟོ ཀམེན ཨཱགཙྪནྟཱནཉྩ གཙྪནྟཱནཉྩ ཕུཊྛཊྛཱནེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ སཏིཡཱ ཨནུགཙྪནྟོ ཏཏྠ ཙ ཙིཏྟཾ ཋཔེནྟོ པསྶཏི, ན ཙ ཏེསཾ དསྶནཏྠཾ བྱཱཝཊོ ཧོཏི, ཨཡཾ པངྒུལོ༹པམཱ.

༢༢༦. ཨཡཾ ¶ པན དོཝཱརིཀཱུཔམཱ – སེཡྻཐཱཔི དོཝཱརིཀོ ནགརསྶ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ པུརིསེ ‘‘ཀོ ཏྭཾ, ཀུཏོ ཝཱ ཨཱགཏོ, ཀུཧིཾ ཝཱ གཙྪསི, ཀིཾ ཝཱ ཏེ ཧཏྠེ’’ཏི ན ཝཱིམཾསཏི. ན ཧི ཏསྶ ཏེ བྷཱརཱ, དྭཱརཔྤཏྟཾ དྭཱརཔྤཏྟཾཡེཝ པན ཝཱིམཾསཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟོཔཝིཊྛཝཱཏཱ ཙ བཧིནིཀྑནྟཝཱཏཱ ཙ ན བྷཱརཱ ཧོནྟི, དྭཱརཔྤཏྟཱ དྭཱརཔྤཏྟཱཡེཝ བྷཱརཱཏི ཨཡཾ དོཝཱརིཀཱུཔམཱ.

༢༢༧. ཀཀཙཱུཔམཱ པན ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ནིམིཏྟཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ, ཨནཱརམྨཎམེཀཙིཏྟསྶ;

ཨཛཱནཏོ ཙ ཏཡོ དྷམྨེ, བྷཱཝནཱ ནུཔལབྦྷཏི.

‘‘ནིམིཏྟཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ, ཨནཱརམྨཎམེཀཙིཏྟསྶ;

ཛཱནཏོ ཙ ཏཡོ དྷམྨེ, བྷཱཝནཱ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི. (པཊི. མ. ༡.༡༥༩);

‘‘ཀཐཾ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨེཀཙིཏྟསྶ ཨཱརམྨཎཱ ན ཧོནྟི, ན ཙིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨཝིདིཏཱ ཧོནྟི, ན ཙ ཙིཏྟཾ ཝིཀྑེཔཾ གཙྪཏི, པདྷཱནཉྩ པཉྙཱཡཏི, པཡོགཉྩ སཱདྷེཏི, ཝིསེསམདྷི གཙྪཏི? སེཡྻཐཱཔི རུཀྑོ སམེ བྷཱུམིབྷཱགེ ནིཀྑིཏྟོ, ཏམེནཾ པུརིསོ ཀཀཙེན ཚིནྡེཡྻ. རུཀྑེ ཕུཊྛཀཀཙདནྟཱནཾ ཝསེན པུརིསསྶ སཏི ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, ན ཨཱགཏེ ཝཱ གཏེ ཝཱ ¶ ཀཀཙདནྟེ མནསི ཀརོཏི, ན ཨཱགཏཱ ཝཱ གཏཱ ཝཱ ཀཀཙདནྟཱ ཨཝིདིཏཱ ཧོནྟི, པདྷཱནཉྩ པཉྙཱཡཏི, པཡོགཉྩ སཱདྷེཏི, ཝིསེསམདྷིགཙྪཏི.

‘‘ཡཐཱ རུཀྑོ སམེ བྷཱུམིབྷཱགེ ནིཀྑིཏྟོ, ཨེཝཾ ཨུཔནིབནྡྷནཱནིམིཏྟཾ. ཡཐཱ ཀཀཙདནྟཱ, ཨེཝཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ. ཡཐཱ རུཀྑེ ཕུཊྛཀཀཙདནྟཱནཾ ཝསེན པུརིསསྶ སཏི ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, ན ཨཱགཏེ ཝཱ གཏེ ཝཱ ཀཀཙདནྟེ མནསི ཀརོཏི, ན ཨཱགཏཱ ཝཱ གཏཱ ཝཱ ཀཀཙདནྟཱ ཨཝིདིཏཱ ཧོནྟི, པདྷཱནཉྩ པཉྙཱཡཏི, པཡོགཉྩ སཱདྷེཏི, ཝིསེསམདྷིགཙྪཏི, ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ ནཱསིཀགྒེ ཝཱ མུཁནིམིཏྟེ ཝཱ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ན ཨཱགཏེ ཝཱ གཏེ ཝཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ མནསི ཀརོཏི, ན ཙ ཨཱགཏཱ ཝཱ གཏཱ ཝཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཨཝིདིཏཱ ¶ ཧོནྟི, པདྷཱནཉྩ པཉྙཱཡཏི, པཡོགཉྩ སཱདྷེཏི, ཝིསེསམདྷིགཙྪཏི.

‘‘པདྷཱནནྟི ཀཏམཾ པདྷཱནཾ? ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ ཀཱཡོཔི ཙིཏྟམྤི ཀམྨནིཡཾ ཧོཏི, ཨིདཾ པདྷཱནཾ. ཀཏམོ པཡོགོ? ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ པཧཱིཡནྟི, ཝིཏཀྐཱ ཝཱུཔསམནྟི, ཨཡཾ པཡོགོ. ཀཏམོ ཝིསེསོ? ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ སཾཡོཛནཱ པཧཱིཡནྟི, ཨནུསཡཱ བྱནྟཱི ཧོནྟི, ཨཡཾ ཝིསེསོ. ཨེཝཾ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨེཀཙིཏྟསྶ ཨཱརམྨཎཱ ན ཧོནྟི, ན ཙིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨཝིདིཏཱ ཧོནྟི, ན ཙ ཙིཏྟཾ ཝིཀྑེཔཾ གཙྪཏི, པདྷཱནཉྩ པཉྙཱཡཏི, པཡོགཉྩ སཱདྷེཏི, ཝིསེསམདྷིགཙྪཏི (པཊི. མ. ༡.༡༥༩).

‘‘ཨཱནཱཔཱནསྶཏི ཡསྶ, པརིཔུཎྞཱ སུབྷཱཝིཏཱ;

ཨནུཔུབྦཾ པརིཙིཏཱ, ཡཐཱ བུདྡྷེན དེསིཏཱ;

སོ ཨིམཾ ལོཀཾ པབྷཱསེཏི, ཨབྦྷཱ མུཏྟོཝ ཙནྡིམཱ’’ཏི. (པཊི. མ. ༡.༡༦༠);

ཨཡཾ ཀཀཙཱུཔམཱ. ཨིདྷ པནསྶ ཨཱགཏཱགཏཝསེན ཨམནསིཀཱརམཏྟམེཝ པཡོཛནནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༢༢༨. ཨིདཾ ¶ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོཏོ ཀསྶཙི ན ཙིརེནེཝ ནིམིཏྟཉྩ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཝསེསཛྷཱནངྒཔཊིམཎྜིཏཱ ཨཔྤནཱསངྑཱཏཱ ཋཔནཱ ཙ སམྤཛྫཏི. ཀསྶཙི པན གཎནཱཝསེནེཝ མནསིཀཱརཀཱལཏོ པབྷུཏི ཨནུཀྐམཏོ ཨོལཱ༹རིཀཨསྶཱསཔསྶཱསནིརོདྷཝསེན ཀཱཡདརཐེ ཝཱུཔསནྟེ ཀཱཡོཔི ཙིཏྟམྤི ལཧུཀཾ ཧོཏི, སརཱིརཾ ཨཱཀཱསེ ལངྒྷནཱཀཱརཔྤཏྟཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཡཐཱ སཱརདྡྷཀཱཡསྶ མཉྩེ ཝཱ པཱིཋེ ཝཱ ནིསཱིདཏོ མཉྩཔཱིཋཾ ཨོནམཏི, ཝིཀཱུཛཏི, པཙྩཏྠརཎཾ ཝལིཾ གཎྷཱཏི. ཨསཱརདྡྷཀཱཡསྶ པན ནིསཱིདཏོ ནེཝ མཉྩཔཱིཋཾ ཨོནམཏི, ན ཝིཀཱུཛཏི, ན པཙྩཏྠརཎཾ ཝལིཾ གཎྷཱཏི, ཏཱུལཔིཙུཔཱུརིཏཾ ཝིཡ མཉྩཔཱིཋཾ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཨསཱརདྡྷོ ཀཱཡོ ལཧུཀོ ཧོཏི. ཨེཝམེཝ གཎནཱཝསེན མནསིཀཱརཀཱལཏོ པབྷུཏི ཨནུཀྐམཏོ ཨོལཱ༹རིཀཨསྶཱསཔསྶཱསནིརོདྷཝསེན ཀཱཡདརཐེ ཝཱུཔསནྟེ ཀཱཡོཔི ཙིཏྟམྤི ལཧུཀཾ ཧོཏི, སརཱིརཾ ཨཱཀཱསེ ལངྒྷནཱཀཱརཔྤཏྟཾ ཝིཡ ཧོཏི.

ཏསྶ ¶ ཨོལཱ༹རིཀེ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ནིརུདྡྷེ སུཁུམསྶཱསཔསྶཱསནིམིཏྟཱརམྨཎཾ ཙིཏྟཾ པཝཏྟཏི. ཏསྨིམྤི ནིརུདྡྷེ ཨཔརཱཔརཾ ཏཏོ སུཁུམཏརཾ སུཁུམཏརཾ ནིམིཏྟཱརམྨཎཾ པཝཏྟཏིཡེཝ. ཀཐཾ? ཡཐཱ པུརིསོ མཧཏིཡཱ ལོཧསལཱཀཱཡ ཀཾསཐཱལཾ ཨཱཀོཊེཡྻ, ཨེཀཔྤཧཱརེན མཧཱསདྡོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏསྶ ཨོལཱ༹རིཀསདྡཱརམྨཎཾ ཙིཏྟཾ པཝཏྟེཡྻ. ནིརུདྡྷེ ཨོལཱ༹རིཀེ སདྡེ ཨཐ པཙྪཱ སུཁུམསདྡནིམིཏྟཱརམྨཎཾ, ཏསྨིམྤི ནིརུདྡྷེ ཨཔརཱཔརཾ ཏཏོ སུཁུམཏརཾ སུཁུམཏརཾ སདྡནིམིཏྟཱརམྨཎཾ པཝཏྟཏེཝ, ཨེཝནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཏྟམྤིཙེཏཾ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི ཀཾསེ ཨཱཀོཊིཏེ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༧༡) ཝིཏྠཱརོ.

༢༢༩. ཡཐཱ ཧི ཨཉྙཱནི ཀམྨཊྛཱནཱནི ཨུཔརཱུཔརི ཝིབྷཱུཏཱནི ཧོནྟི, ན ཏཐཱ ཨིདཾ. ཨིདཾ པན ཨུཔརཱུཔརི བྷཱཝེནྟསྶ སུཁུམཏྟཾ གཙྪཏི, ཨུཔཊྛཱནམྤི ན ཨུཔགཙྪཏི, ཨེཝཾ ཨནུཔཊྛཧནྟེ པན ཏསྨིཾ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཙམྨཁཎྜཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ན གནྟབྦཾ. ཀིཾ ཀཱཏབྦཾ? ‘‘ཨཱཙརིཡཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ, ‘‘ནཊྛཾ དཱནི མེ ཀམྨཊྛཱན’’ནྟི ཝཱ ན ཝུཊྛཱཏབྦཾ. ཨིརིཡཱཔཐཾ ཝིཀོཔེཏྭཱ གཙྪཏོ ཧི ཀམྨཊྛཱནཾ ནཝནཝམེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡཐཱནིསིནྣེནེཝ དེསཏོ ཨཱཧརིཏབྦཾ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨཱཧརཎཱུཔཱཡོ, ཏེན ཧི བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཊྛཱནསྶ ཨནུཔཊྛཱནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑིཏབྦཾ, ཨིམེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ནཱམ ཀཏྠ ཨཏྠི, ཀཏྠ ནཏྠི. ཀསྶ ཝཱ ཨཏྠི, ཀསྶ ¶ ཝཱ ནཏྠཱིཏི. ཨཐེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑཏཱ ཨིམེ ཨནྟོམཱཏུཀུཙྪིཡཾ ནཏྠི, ཨུདཀེ ནིམུགྒཱནཾ ནཏྠི, ཏཐཱ ཨསཉྙཱིབྷཱུཏཱནཾ, མཏཱནཾ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསམཱཔནྣཱནཾ, རཱུཔཱརཱུཔབྷཝསམངྒཱིནཾ, ནིརོདྷསམཱཔནྣཱནནྟི ཉཏྭཱ ཨེཝཾ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱ པཊིཙོདེཏབྦོ ‘‘ནནུ ཏྭཾ, པཎྜིཏ, ནེཝ མཱཏུཀུཙྪིགཏོ, ན ཨུདཀེ ནིམུགྒོ, ན ཨསཉྙཱིབྷཱུཏོ, ན མཏོ, ན ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསམཱཔནྣོ, ན རཱུཔཱརཱུཔབྷཝསམངྒཱི, ན ནིརོདྷསམཱཔནྣོ. ཨཏྠིཡེཝ ཏེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ, མནྡཔཉྙཏཱཡ པན པརིགྒཧེཏུཾ ན སཀྐོསཱི’’ཏི. ཨཐཱནེན པཀཏིཕུཊྛཝསེན ཙིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨིམེ ཧི དཱིགྷནཱསིཀསྶ ནཱསཱཔུཊཾ གྷཊྚེནྟཱ པཝཏྟནྟི. རསྶནཱསིཀསྶ ཨུཏྟརོཊྛཾ. ཏསྨཱནེན ཨིམཾ ནཱམ ཋཱནཾ གྷཊྚེནྟཱིཏི ནིམིཏྟཾ ཋཔེཏབྦཾ. ཨིམམེཝ ཧི ཨཏྠཝསཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, མུཊྛསཏིསྶ ཨསམྤཛཱནསྶ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིབྷཱཝནཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༤༩; སཾ. ནི. ༥.༩༩༢).

༢༣༠. ཀིཉྩཱཔི ¶ ཧི ཡཾཀིཉྩི ཀམྨཊྛཱནཾ སཏསྶ སམྤཛཱནསྶེཝ སམྤཛྫཏི. ཨིཏོ ཨཉྙཾ པན མནསིཀརོནྟསྶ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཨིདཾ པན ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ གརུཀཾ གརུཀབྷཱཝནཾ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷཔུཏྟཱནཾ མཧཱཔུརིསཱནཾཡེཝ མནསིཀཱརབྷཱུམིབྷཱུཏཾ, ན ཙེཝ ཨིཏྟརཾ, ན ཙ ཨིཏྟརསཏྟསམཱསེཝིཏཾ. ཡཐཱ ཡཐཱ མནསི ཀརཱིཡཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ སནྟཉྩེཝ ཧོཏི སུཁུམཉྩ. ཏསྨཱ ཨེཏྠ བལཝཏཱི སཏི ཙ པཉྙཱ ཙ ཨིཙྪིཏབྦཱ.

ཡཐཱ ཧི མཊྛསཱཊཀསྶ ཏུནྣཀརཎཀཱལེ སཱུཙིཔི སུཁུམཱ ཨིཙྪིཏབྦཱ. སཱུཙིཔཱསཝེདྷནམྤི ཏཏོ སུཁུམཏརཾ, ཨེཝམེཝ མཊྛསཱཊཀསདིསསྶ ཨིམསྶ ཀམྨཊྛཱནསྶ བྷཱཝནཱཀཱལེ སཱུཙིཔཊིབྷཱགཱ སཏིཔི, སཱུཙིཔཱསཝེདྷནཔཊིབྷཱགཱ ཏཾསམྤཡུཏྟཱ པཉྙཱཔི བལཝཏཱི ཨིཙྪིཏབྦཱ. ཏཱཧི ཙ པན སཏིཔཉྙཱཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཏེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཨཉྙཏྲ པཀཏིཕུཊྛོཀཱསཱ པརིཡེསིཏབྦཱ.

ཡཐཱ པན ཀསྶཀོ ཀསིཾ ཀསིཏྭཱ བལཱིབདྡེ མུཉྩིཏྭཱ གོཙརམུཁེ ཀཏྭཱ ཚཱཡཱཡ ནིསིནྣོ ཝིསྶམེཡྻ, ཨཐསྶ ཏེ བལཱིབདྡཱ ཝེགེན ཨཊཝིཾ པཝིསེཡྻུཾ. ཡོ ཧོཏི ཚེཀོ ཀསྶཀོ, སོ པུན ཏེ གཧེཏྭཱ ཡོཛེཏུཀཱམོ ན ཏེསཾ ཨནུཔདཾ གནྟྭཱ ཨཊཝིཾ ཨཱཧིཎྜཧི, ཨཐ ཁོ རསྨིཉྩ པཏོདཉྩ གཧེཏྭཱ ཨུཛུཀམེཝ ཏེསཾ ནིཔཱཏནཏིཏྠཾ གནྟྭཱ ནིསཱིདཏི ཝཱ ནིཔཛྫཏི ཝཱ, ཨཐ ཏེ གོཎེ དིཝསབྷཱགཾ ཙརིཏྭཱ ནིཔཱཏནཏིཏྠཾ ཨོཏརིཏྭཱ ནྷཏྭཱ ཙ པིཝིཏྭཱ ¶ ཙ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཋིཏེ དིསྭཱ རསྨིཡཱ བནྡྷིཏྭཱ པཏོདེན ཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཨཱནེཏྭཱ ཡོཛེཏྭཱ པུན ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ན ཏེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཨཉྙཏྲ པཀཏིཕུཊྛོཀཱསཱ པརིཡེསིཏབྦཱ. སཏིརསྨིཾ པན པཉྙཱཔཏོདཉྩ གཧེཏྭཱ པཀཏིཕུཊྛོཀཱསེ ཙིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཝཉྷིསྶ མནསིཀརོཏོ ན ཙིརསྶེཝ ཏེ ཨུཔཊྛཧནྟི ནིཔཱཏནཏིཏྠེ ཝིཡ གོཎཱ. ཏཏོནེན སཏིརསྨིཡཱ བནྡྷིཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཡོཛེཏྭཱ པཉྙཱཔཏོདེན ཝིཛ྄ཛྷནྟེན པུནཔྤུནཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫིཏབྦཾ.

༢༣༡. ཏསྶེཝམནུཡུཉྫཏོ ན ཙིརསྶེཝ ནིམིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏཾ པནེཏཾ ན སབྦེསཾ ཨེཀསདིསཾ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཁོ ཀསྶཙི སུཁསམྥསྶཾ ཨུཔྤཱདཡམཱནོ ཏཱུལཔིཙུ ཝིཡ ཀཔྤཱསཔིཙུ ཝིཡ ཝཱཏདྷཱརཱ ཝིཡ ཙ ཨུཔཊྛཱཏཱིཏི ཨེཀཙྩེ ཨཱཧུ.

ཨཡཾ ¶ པན ཨཊྛཀཐཱསུ ཝིནིཙྪཡོ, ཨིདཉྷི ཀསྶཙི ཏཱརཀརཱུཔཾ ཝིཡ མཎིགུལི༹ཀཱ ཝིཡ མུཏྟཱགུལི༹ཀཱ ཝིཡ ཙ, ཀསྶཙི ཁརསམྥསྶཾ ཧུཏྭཱ ཀཔྤཱསཊྛི ཝིཡ དཱརུསཱརསཱུཙི ཝིཡ ཙ, ཀསྶཙི དཱིགྷཔཱམངྒསུཏྟཾ ཝིཡ ཀུསུམདཱམཾ ཝིཡ དྷཱུམསིཁཱ ཝིཡ ཙ, ཀསྶཙི ཝིཏྠཏཾ མཀྐཊཀསུཏྟཾ ཝིཡ ཝལཱཧཀཔཊལཾ ཝིཡ པདུམཔུཔྥཾ ཝིཡ རཐཙཀྐཾ ཝིཡ ཙནྡམཎྜལཾ ཝིཡ སཱུརིཡམཎྜལཾ ཝིཡ ཙ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏཉྩ པནེཏཾ ཡཐཱ སམྦཧུལེསུ བྷིཀྑཱུསུ སུཏྟནྟཾ སཛ྄ཛྷཱཡིཏྭཱ ནིསིནྣེསུ ཨེཀེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཀཱིདིསཾ ཧུཏྭཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨེཀོ ‘‘མཡ྄ཧཾ མཧཏཱི པབྦཏེཡྻཱ ནདཱི ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཔརོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨེཀཱ ཝནརཱཛི ཝིཡ’’. ཨཉྙོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨེཀོ སཱིཏཙྪཱཡོ སཱཁཱསམྤནྣོ ཕལབྷཱརབྷརིཏརུཀྑོ ཝིཡཱ’’ཏི. ཏེསཾ ཧི ཏཾ ཨེཀམེཝ སུཏྟཾ སཉྙཱནཱནཏཱཡ ནཱནཏོ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨེཝཾ ཨེཀམེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ སཉྙཱནཱནཏཱཡ ནཱནཏོ ཨུཔཊྛཱཏི. སཉྙཛཉྷི ཨེཏཾ སཉྙཱནིདཱནཾ སཉྙཱཔབྷཝཾ. ཏསྨཱ སཉྙཱནཱནཏཱཡ ནཱནཏོ ཨུཔཊྛཱཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨེཏྠ ཙ ཨཉྙམེཝ ཨསྶཱསཱརམྨཎཾ ཙིཏྟཾ, ཨཉྙཾ པསྶཱསཱརམྨཎཾ, ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཱརམྨཎཾ. ཡསྶ ཧི ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ནཏྠི, ཏསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ནེཝ ཨཔྤནཾ, ན ཨུཔཙཱརཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡསྶ པན ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨཏྠི, ཏསྶེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུཔཙཱརཉྩ ཨཔྤནཉྩ པཱཔུཎཱཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ནིམིཏྟཾ ¶ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ, ཨནཱརམྨཎམེཀཙིཏྟསྶ;

ཨཛཱནཏོ ཏཡོ དྷམྨེ, བྷཱཝནཱ ནུཔལབྦྷཏི.

‘‘ནིམིཏྟཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ, ཨནཱརམྨཎམེཀཙིཏྟསྶ;

ཛཱནཏོཝ ཏཡོ དྷམྨེ, བྷཱཝནཱ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༦༥);

༢༣༢. ཨེཝཾ ཨུཔཊྛིཏེ པན ནིམིཏྟེ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ཨུཔཊྛཱཏཱི’’ཏི. ཨཱཙརིཡེན པན ཨེཏཾ ནིམིཏྟནྟི ཝཱ ན ཝཱ ནིམིཏྟནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ཨེཝཾ ཧོཏི, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝཏྭཱ པུནཔྤུནཾ མནསི ཀརོཧཱིཏི ཝཏྟབྦོ. ནིམིཏྟནྟི ཧི ཝུཏྟེ ཝོསཱནཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ. ན ནིམིཏྟནྟི ཝུཏྟེ ནིརཱསོ ཝིསཱིདེཡྻ. ཏསྨཱ ཏདུབྷཡམྤི ཨཝཏྭཱ མནསིཀཱརེཡེཝ ནིཡོཛེཏབྦོཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ དཱིགྷབྷཱཎཀཱ.

མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཱ པནཱཧུ ‘‘ནིམིཏྟམིདཾ, ཨཱཝུསོ, ཀམྨཊྛཱནཾ པུནཔྤུནཾ མནསི ཀརོཧི སཔྤུརིསཱཏི ཝཏྟབྦོ’’ཏི. ཨཐཱནེན ནིམིཏྟེཡེཝ ཙིཏྟཾ ཋཔེཏབྦཾ ¶ . ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨིཏོ པབྷུཏི ཋཔནཱཝསེན བྷཱཝནཱ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པོརཱཎེཧི –

‘‘ནིམིཏྟེ ཋཔཡཾ ཙིཏྟཾ, ནཱནཱཀཱརཾ ཝིབྷཱཝཡཾ;

དྷཱིརོ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ, སཀཾ ཙིཏྟཾ ནིབནྡྷཏཱི’’ཏི. (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༦༥);

ཏསྶེཝཾ ནིམིཏྟུཔཊྛཱནཏོ པབྷུཏི ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷིཏཱནེཝ ཧོནྟི, ཀིལེསཱ སནྣིསིནྣཱཝ. སཏི ཨུཔཊྛིཏཱཡེཝ. ཙིཏྟཾ ཨུཔཙཱརསམཱདྷིནཱ སམཱཧིཏམེཝ. ཨཐཱནེན ཏཾ ནིམིཏྟཾ ནེཝ ཝཎྞཏོ མནསི ཀཱཏབྦཾ, ན ལཀྑཎཏོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. ཨཔིཙ ཁོ ཁཏྟིཡམཧེསིཡཱ ཙཀྐཝཏྟིགབྦྷོ ཝིཡ ཀསྶཀེན སཱལིཡཝགབྦྷོ ཝིཡ ཙ ཨཱཝཱསཱདཱིནི སཏྟ ཨསཔྤཱཡཱནི ཝཛྫེཏྭཱ ཏཱནེཝ སཏྟ སཔྤཱཡཱནི སེཝནྟེན སཱདྷུཀཾ རཀྑིཏབྦཾ. ཨཐ ནཾ ཨེཝཾ རཀྑིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ མནསིཀཱརཝསེན ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ གམཡིཏྭཱ དསཝིདྷཾ ཨཔྤནཱཀོསལླཾ སམྤཱདེཏབྦཾ, ཝཱིརིཡསམཏཱ ¶ ཡོཛེཏབྦཱ. ཏསྶེཝཾ གྷཊེནྟསྶ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟཱནུཀྐམེནེཝ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟནྟི.

༢༣༣. ཨེཝཾ ནིབྦཏྟཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནོ པནེཏྠ བྷིཀྑུ སལླཀྑཎཱཝིཝཊྚནཱཝསེན ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཱརིསུདྡྷིཾ པཏྟུཀཱམོ ཏདེཝ ཛྷཱནཾ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝསིཔྤཏྟཾ པགུཎཾ ཀཏྭཱ ནཱམརཱུཔཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏི. ཀཐཾ? སོ ཧི སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ སམུདཡོ ཀརཛཀཱཡོ ཙ ཙིཏྟཉྩཱཏི པསྶཏི. ཡཐཱ ཧི ཀམྨཱརགགྒརིཡཱ དྷམམཱནཱཡ བྷསྟཉྩ པུརིསསྶ ཙ ཏཛྫཾ ཝཱཡཱམཾ པཊིཙྩ ཝཱཏོ སཉྩརཏི, ཨེཝམེཝ ཀཱཡཉྩ ཙིཏྟཉྩ པཊིཙྩ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱཏི. ཏཏོ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ཙ ཀཱཡཉྩ རཱུཔནྟི ཙིཏྟཉྩ ཏཾསམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ ཨརཱུཔནྟི ཝཝཏྠཔེཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ནཱམརཱུཔཝཝཏྠཱནཾ པརཏོ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི.

ཨེཝཾ ནཱམརཱུཔཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏསྶ པཙྩཡཾ པརིཡེསཏི. པརིཡེསནྟོ ཙ ནཾ དིསྭཱ ཏཱིསུཔི ཨདྡྷཱསུ ནཱམརཱུཔསྶ པཝཏྟིཾ ཨཱརབྦྷ ཀངྑཾ ཝིཏརཏི. ཝིཏིཎྞཀངྑོ ཀལཱཔསམྨསནཝསེན ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶནཱཡ པུབྦབྷཱགེ ཨུཔྤནྣེ ཨོབྷཱསཱདཡོ དས ཝིཔསྶནུཔཀྐིལེསེ པཧཱཡ ¶ ཨུཔཀྐིལེསཝིམུཏྟཾ པཊིཔདཱཉཱཎཾ མགྒོཏི ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨུདཡཾ པཧཱཡ བྷངྒཱནུཔསྶནཾ པཏྭཱ ནིརནྟརཾ བྷངྒཱནུཔསྶནེན ཝཡཏོ ཨུཔཊྛིཏེསུ སབྦསངྑཱརེསུ ནིབྦིནྡནྟོ ཝིརཛྫནྟོ ཝིམུཙྩནྟོ ཡཐཱཀྐམེན ཙཏྟཱརོ ཨརིཡམགྒེ པཱཔུཎིཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིབྷེདསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱཉཱཎསྶ པརིཡནྟཾ པཏྟོ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻོ ཧོཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙསྶ གཎནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཔརིཡོསཱནཱ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷིབྷཱཝནཱ སམཏྟཱ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ སབྦཱཀཱརཏོ པཋམཙཏུཀྐཝཎྞནཱ.

༢༣༤. ཨིཏརེསུ པན ཏཱིསུ ཙཏུཀྐེསུ ཡསྨཱ ཝིསུཾ ཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱནཡོ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཨནུཔདཝཎྞནཱནཡེནེཝ ཏེསཾ ཨེཝཾ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

པཱིཏིཔཊིསཾཝེདཱིཏི པཱིཏིཾ པཊིསཾཝིདིཏཾ ཀརོནྟོ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི ¶ སིཀྑཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི ཨཱརམྨཎཏོ ཙ ཨསམྨོཧཏོ ཙ.

ཀཐཾ ཨཱརམྨཎཏོ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི? སཔྤཱིཏིཀེ དྭེ ཛྷཱནེ སམཱཔཛྫཏི. ཏསྶ སམཱཔཏྟིཀྑཎེ ཛྷཱནཔཊིལཱབྷེན ཨཱརམྨཎཏོ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི, ཨཱརམྨཎསྶ པཊིསཾཝིདིཏཏྟཱ. ཀཐཾ ཨསམྨོཧཏོ? སཔྤཱིཏིཀེ དྭེ ཛྷཱནེ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཛྷཱནསམྤཡུཏྟཾ པཱིཏིཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྨསཏི. ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཨསམྨོཧཏོ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༡.༡༧༢) –

‘‘དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཝསེན ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཾ ཨཝིཀྑེཔཾ པཛཱནཏོ སཏི ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི. ཏཱཡ སཏིཡཱ ཏེན ཉཱཎེན སཱ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི. དཱིགྷཾ པསྶཱསཝསེན… རསྶཾ ཨསྶཱསཝསེན… རསྶཾ པསྶཱསཝསེན… སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶཱསཔསྶཱསཝསེན… པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཝསེན ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཾ ཨཝིཀྑེཔཾ པཛཱནཏོ སཏི ¶ ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི. ཏཱཡ སཏིཡཱ ཏེན ཉཱཎེན སཱ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི. ཨཱཝཛྫཏོ སཱ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི. ཛཱནཏོ པསྶཏོ པཙྩཝེཀྑཏོ ཙིཏྟཾ ཨདྷིཊྛཧཏོ སདྡྷཱཡ ཨདྷིམུཙྩཏོ ཝཱིརིཡཾ པགྒཎྷཏོ སཏིཾ ཨུཔཊྛཱཔཡཏོ ཙིཏྟཾ སམཱདཧཏོ པཉྙཱཡ པཛཱནཏོ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ པརིཉྙེཡྻཾ པཧཱཏབྦཾ བྷཱཝེཏབྦཾ སཙྪིཀཱཏབྦཾ སཙྪིཀརོཏོ སཱ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ སཱ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཨཝསེསཔདཱནིཔི ཨཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཱནི. ཨིདམྤནེཏྠ ཝིསེསམཏྟཾ, ཏིཎྞཾ ཛྷཱནཱནཾ ཝསེན སུཁཔཊིསཾཝེདིཏཱ, ཙཏུནྣམྤི ཝསེན ཙིཏྟསངྑཱརཔཊིསཾཝེདིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཙིཏྟསངྑཱརོཏི ཝེདནཱདཡོ དྭེ ཁནྡྷཱ. སུཁཔཊིསཾཝེདཱིཔདེ ཙེཏྠ ཝིཔསྶནཱབྷཱུམིདསྶནཏྠཾ ‘‘སུཁནྟི དྭེ སུཁཱནི ཀཱཡིཀཉྩ སུཁཾ ཙེཏསིཀཉྩཱ’’ཏི པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༡.༡༧༣) ཝུཏྟཾ. པསྶམྦྷཡཾ ཙིཏྟསངྑཱརནྟི ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཙིཏྟསངྑཱརཾ པསྶམྦྷེནྟོ, ནིརོདྷེནྟོཏི ཨཏྠོ. སོ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཱཡསངྑཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔིཙེཏྠ པཱིཏིཔདེ པཱིཏིསཱིསེན ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ. སུཁཔདེ སརཱུཔེནེཝ ཝེདནཱ. དྭཱིསུ ཙིཏྟསངྑཱརཔདེསུ ¶ ‘‘སཉྙཱ ཙ ཝེདནཱ ཙ ཙེཏསིཀཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ ཙིཏྟཔཊིབདྡྷཱ ཙིཏྟསངྑཱརཱ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༧༤; མ. ནི. ༡.༤༦༣) ཝཙནཏོ སཉྙཱསམྤཡུཏྟཱ ཝེདནཱཏི ཨེཝཾ ཝེདནཱནུཔསྶནཱནཡེན ཨིདཾ ཙཏུཀྐཾ བྷཱསིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༢༣༥. ཏཏིཡཙཏུཀྐེཔི ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཝསེན ཙིཏྟཔཊིསཾཝེདིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨབྷིཔྤམོདཡཾ ཙིཏྟནྟི ཙིཏྟཾ མོདེནྟོ པམོདེནྟོ ཧཱསེནྟོ པཧཱསེནྟོ ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི ཨབྷིཔྤམོདོ ཧོཏི སམཱདྷིཝསེན ཙ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཙ.

ཀཐཾ སམཱདྷིཝསེན? སཔྤཱིཏིཀེ དྭེ ཛྷཱནེ སམཱཔཛྫཏི. སོ སམཱཔཏྟིཀྑཎེ སམྤཡུཏྟཔཱིཏིཡཱ ཙིཏྟཾ ཨཱམོདེཏི པམོདེཏི. ཀཐཾ ཝིཔསྶནཱཝསེན? སཔྤཱིཏིཀེ དྭེ ཛྷཱནེ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཛྷཱནསམྤཡུཏྟཔཱིཏིཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྨསཏི. ཨེཝཾ ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཛྷཱནསམྤཡུཏྟཾ པཱིཏིཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཙིཏྟཾ ཨཱམོདེཏི པམོདེཏི. ཨེཝཾ ¶ པཊིཔནྣོ ‘‘ཨབྷིཔྤམོདཡཾ ཙིཏྟཾ ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམཱདཧཾ ཙིཏྟནྟི པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ སམཾ ཨཱདཧནྟོ སམཾ ཋཔེནྟོ. ཏཱནི ཝཱ པན ཛྷཱནཱནི སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཛྷཱནསམྤཡུཏྟཾ ཙིཏྟཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྤསྶཏོ ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཨུཔྤཛྫཏི ཁཎིཀཙིཏྟེཀགྒཏཱ. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཱཡ ཁཎིཀཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ ཝསེནཔི ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ སམཾ ཨཱདཧནྟོ སམཾ ཋཔེནྟོ ‘‘སམཱདཧཾ ཙིཏྟཾ ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཝིམོཙཡཾ ཙིཏྟནྟི པཋམཛ྄ཛྷཱནེན ནཱིཝརཎེཧི ཙིཏྟཾ མོཙེནྟོ ཝིམོཙེནྟོ, དུཏིཡེན ཝིཏཀྐཝིཙཱརེཧི, ཏཏིཡེན པཱིཏིཡཱ, ཙཏུཏྠེན སུཁདུཀྑེཧི ཙིཏྟཾ མོཙེནྟོ ཝིམོཙེནྟོ. ཏཱནི ཝཱ པན ཛྷཱནཱནི སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཛྷཱནསམྤཡུཏྟཾ ཙིཏྟཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྨསཏི. སོ ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ ནིཙྩསཉྙཱཏོ ཙིཏྟཾ མོཙེནྟོ, དུཀྑཱནུཔསྶནཱཡ སུཁསཉྙཱཏོ, ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ཨཏྟསཉྙཱཏོ, ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱཡ ནནྡིཏོ, ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱཡ རཱགཏོ, ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱཡ སམུདཡཏོ, པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱདཱནཏོ ཙིཏྟཾ མོཙེནྟོ ཨསྶསཏི ཙེཝ པསྶསཏི ཙ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘ཝིམོཙཡཾ ཙིཏྟཾ ཨསྶསིསྶཱམི ¶ པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཝསེན ཨིདཾ ཙཏུཀྐཾ བྷཱསིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༢༣༦. ཙཏུཏྠཙཏུཀྐེ པན ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཨནིཙྩཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨནིཙྩཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ཨནིཙྩནྟི པཉྩཀྑནྡྷཱ. ཀསྨཱ? ཨུཔྤཱདཝཡཉྙཐཏྟབྷཱཝཱ. ཨནིཙྩཏཱཏི ཏེསཾཡེཝ ཨུཔྤཱདཝཡཉྙཐཏྟཾ, ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝོ ཝཱ, ནིབྦཏྟཱནཾ ཏེནེཝཱཀཱརེན ཨཊྛཏྭཱ ཁཎབྷངྒེན བྷེདོཏི ཨཏྠོ. ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཏི ཏསྶཱ ཨནིཙྩཏཱཡ ཝསེན རཱུཔཱདཱིསུ ཨནིཙྩནྟི ཨནུཔསྶནཱ. ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱིཏི ཏཱཡ ཨནུཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཏསྨཱ ཨེཝཾབྷཱུཏོ ཨསྶསནྟོ ¶ པསྶསནྟོ ཙ ཨིདྷ ‘‘ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཝིརཱགཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ པན དྭེ ཝིརཱགཱ ཁཡཝིརཱགོ ཙ ཨཙྩནྟཝིརཱགོ ཙ. ཏཏྠ ཁཡཝིརཱགོཏི སངྑཱརཱནཾ ཁཎབྷངྒོ. ཨཙྩནྟཝིརཱགོཏི ནིབྦཱནཾ. ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱཏི ཏདུབྷཡདསྶནཝསེན པཝཏྟཱ ཝིཔསྶནཱ ཙ མགྒོ ཙ. ཏཱཡ དུཝིདྷཱཡཔི ཨནུཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ ཨསྶསནྟོ པསྶསནྟོ ཙ ‘‘ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ནིརོདྷཱནུཔསྶཱིཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠཱཔི དྭེ པཊིནིསྶགྒཱ པརིཙྩཱགཔཊིནིསྶགྒོ ཙ པཀྑནྡནཔཊིནིསྶགྒོ ཙ. པཊིནིསྶགྒོཡེཝ ཨནུཔསྶནཱ པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱ. ཝིཔསྶནཱམགྒཱནཾ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ.

ཝིཔསྶནཱ ཧི ཏདངྒཝསེན སདྡྷིཾ ཁནྡྷཱབྷིསངྑཱརེཧི ཀིལེསེ པརིཙྩཛཏི, སངྑཏདོསདསྶནེན ཙ ཏབྦིཔརཱིཏེ ནིབྦཱནེ ཏནྣིནྣཏཱཡ པཀྑནྡཏཱིཏི པརིཙྩཱགཔཊིནིསྶགྒོ ཙེཝ པཀྑནྡནཔཊིནིསྶགྒོཏི ཙ ཝུཙྩཏི. མགྒོ སམུཙྪེདཝསེན སདྡྷིཾ ཁནྡྷཱབྷིསངྑཱརེཧི ཀིལེསེ པརིཙྩཛཏི, ཨཱརམྨཎཀརཎེན ཙ ནིབྦཱནེ པཀྑནྡཏཱིཏི པརིཙྩཱགཔཊིནིསྶགྒོ ཙེཝ པཀྑནྡནཔཊིནིསྶགྒོཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ཨུབྷཡམྤི པན པུརིམཔུརིམཉྙཱཎཱནཾ ཨནུཨནུཔསྶནཏོ ཨནུཔསྶནཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏཱཡ དུཝིདྷཱཡཔི པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ ཨསྶསནྟོ ¶ པསྶསནྟོ ཙ ‘‘པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམི པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨིདཾ ཙཏུཏྠཙཏུཀྐཾ སུདྡྷཝིཔསྶནཱཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ. པུརིམཱནི པན ཏཱིཎི སམཐཝིཔསྶནཱཝསེན. ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ ཙཏུཀྐཱནཾ ཝསེན སོལ༹སཝཏྠུཀཱཡ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ བྷཱཝནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝཾ སོལ༹སཝཏྠུཝསེན ཙ པན ཨཡཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏི མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ.

༢༣༧. ཏཏྲསྶ ‘‘ཨཡམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསམཱདྷི བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ སནྟོ ཙེཝ པཎཱིཏོ ཙཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ སནྟབྷཱཝཱདིཝསེནཱཔི མཧཱནིསཾསཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཝིཏཀྐུཔཙྪེདསམཏྠཏཱཡཔི. ཨཡཉྷི སནྟཔཎཱིཏཨསེཙནཀསུཁཝིཧཱརཏྟཱ སམཱདྷིཨནྟརཱཡཀརཱནཾ ཝིཏཀྐཱནཾ ཝསེན ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཙིཏྟསྶ ཝིདྷཱཝནཾ ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཱརམྨཎཱབྷིམུཁམེཝ ¶ ཙིཏྟཾ ཀརོཏི. ཏེནེཝ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱནཱཔཱནསྶཏི བྷཱཝེཏབྦཱ ཝིཏཀྐུཔཙྪེདཱཡཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༡).

ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཔཱརིཔཱུརིཡཱ མཱུལབྷཱཝེནཱཔི ཙསྶཱ མཧཱནིསཾསཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ པརིཔཱུརེཏི, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཾ པརིཔཱུརེནྟཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༤༧).

ཨཔིཙ ཙརིམཀཱནཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ཝིདིཏབྷཱཝཀརཎཏོཔིསྶཱ མཧཱནིསཾསཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཱཡ ཁོ, རཱཧུལ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡེཔི ཏེ ཙརིམཀཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ, ཏེཔི ཝིདིཏཱཝ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ནོ ཨཝིདིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༡༢༡).

༢༣༨. ཏཏྠ ནིརོདྷཝསེན ཏཡོ ཙརིམཀཱ བྷཝཙརིམཀཱ, ཛྷཱནཙརིམཀཱ, ཙུཏིཙརིམཀཱཏི. བྷཝེསུ ཧི ཀཱམབྷཝེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ པཝཏྟནྟི, རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ ནཔྤཝཏྟནྟི, ཏསྨཱ ¶ ཏེ བྷཝཙརིམཀཱ. ཛྷཱནེསུ པུརིམེ ཛྷཱནཏྟཡེ པཝཏྟནྟི, ཙཏུཏྠེ ནཔྤཝཏྟནྟི, ཏསྨཱ ཏེ ཛྷཱནཙརིམཀཱ. ཡེ པན ཙུཏིཙིཏྟསྶ པུརཏོ སོལ༹སམེན ཙིཏྟེན སདྡྷིཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙུཏིཙིཏྟེན སཧ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཨིམེ ཙུཏིཙརིམཀཱ ནཱམ. ཨིམེ ཨིདྷ ‘‘ཙརིམཀཱ’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ཨིམཾ ཀིར ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱནཱཔཱནཱརམྨཎསྶ སུཊྛུ པརིགྒཧིཏཏྟཱ ཙུཏིཙིཏྟསྶ པུརཏོ སོལ༹སམསྶ ཙིཏྟསྶ ཨུཔྤཱདཀྑཎེ ཨུཔྤཱདཾ ཨཱཝཛྫཡཏོ ཨུཔྤཱདོཔི ནེསཾ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཋིཏིཾ ཨཱཝཛྫཡཏོ ཋིཏིཔི ནེསཾ པཱཀཊཱ ཧོཏི. བྷངྒཾ ཨཱཝཛྫཡཏོ ཙ བྷངྒོ ནེསཾ པཱཀཊོ ཧོཏི.

ཨིཏོ ཨཉྙཾ ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཧི ཨཱཡུཨནྟརཾ པརིཙྪིནྣཾ ཝཱ ཧོཏི ཨཔརིཙྪིནྣཾ ཝཱ. ཨིདཾ པན སོལ༹སཝཏྠུཀཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟསྶ ཨཱཡུཨནྟརཾ པརིཙྪིནྣམེཝ ཧོཏི. སོ ‘‘ཨེཏྟཀཾ དཱནི མེ ཨཱཡུསངྑཱརཱ པཝཏྟིསྶནྟི, ན ཨིཏོ ¶ པར’’ནྟི ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨེཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནནིཝཱསནཔཱརུཔནཱདཱིནི སབྦཀིཙྩཱནི ཀཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ནིམཱིལེཏི ཀོཊཔབྦཏཝིཧཱརཝཱསཱིཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ མཧཱཀརཉྫིཡཝིཧཱརཝཱསཱིམཧཱཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ དེཝཔུཏྟམཧཱརཊྛེ པིཎྜཔཱཏིཀཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ ཙིཏྟལཔབྦཏཝིཧཱརཝཱསིནོ དྭེ བྷཱཏིཡཏྠེརཱ ཝིཡ ཙ.

ཏཏྲིདཾ ཨེཀཝཏྠུཔརིདཱིཔནཾ. དྭེབྷཱཏིཡཏྠེརཱནཾ ཀིརེཀོ པུཎྞམུཔོསཐདིཝསེ པཱཏིམོཀྑཾ ཨོསཱརེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཙངྐམེ ཋིཏོ ཙནྡཱལོཀཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱཡུསངྑཱརེ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷམཱཧ – ‘‘ཏུམྷེཧི ཀཐཾ པརིནིབྦཱཡནྟཱ བྷིཀྑཱུ དིཊྛཔུབྦཱ’’ཏི. ཏཏྲ ཀེཙི ཨཱཧཾསུ ‘‘ཨམྷེཧི ཨཱསནེ ནིསིནྣཀཱཝ པརིནིབྦཱཡནྟཱ དིཊྛཔུབྦཱ’’ཏི. ཀེཙི ‘‘ཨམྷེཧི ཨཱཀཱསེ པལླངྐམཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣཀཱ’’ཏི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཧཾ དཱནི ཝོ ཙངྐམནྟམེཝ པརིནིབྦཱཡམཱནཾ དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཏོ ཙངྐམེ ལེཁཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཨིཏོ ཙངྐམཀོཊིཏོ པརཀོཊིཾ གནྟྭཱ ནིཝཏྟམཱནོ ཨིམཾ ལེཁཾ པཏྭཱཝ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཙངྐམཾ ཨོརུཡ྄ཧ པརབྷཱགཾ གནྟྭཱ ནིཝཏྟམཱནོ ཨེཀེན པཱདེན ལེཁཾ ཨཀྐནྟཀྑཎེཡེཝ པརིནིབྦཱཡི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཏྟོ, ཨནུཡུཉྫེཐ པཎྜིཏོ;

ཨེཝཾ ཨནེཀཱནིསཾསཾ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ སདཱཏི.

ཨིདཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

ཨུཔསམཱནུསྶཏིཀཐཱ

༢༣༩. ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ ¶ ཨནནྟརཾ ཨུདྡིཊྛཾ པན ཨུཔསམཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན – ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སངྑཏཱ ཝཱ ཨསངྑཏཱ ཝཱ ཝིརཱགོ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི, ཡདིདཾ མདནིམྨདནོ པིཔཱསཝིནཡོ ཨཱལཡསམུགྒྷཱཏོ ཝཊྚུཔཙྪེདོ ཏཎྷཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱན’’ནྟི (ཨ. ནི. ༤.༣༤; ཨིཏིཝུ. ༩༠) ཨེཝཾ སབྦདུཀྑཱུཔསམསངྑཱཏསྶ ནིབྦཱནསྶ གུཎཱ ཨནུསྶརིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཏི ཡཏྟཀཱ. དྷམྨཱཏི སབྷཱཝཱ. སངྑཏཱ ཝཱ ཨསངྑཏཱ ཝཱཏི སངྒམྨ སམཱགམྨ པཙྩཡེཧི ཀཏཱ ཝཱ ཨཀཏཱ ཝཱ. ཝིརཱགོ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ¶ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱིཏི ཏེསཾ སངྑཏཱསངྑཏདྷམྨཱནཾ ཝིརཱགོ ཨགྒམཀྑཱཡཏི སེཊྛོ ཨུཏྟམོཏི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ཝིརཱགོཏི ན རཱགཱབྷཱཝམཏྟམེཝ, ཨཐ ཁོ ཡདིདཾ མདནིམྨདནོ…པེ… ནིབྦཱནནྟི ཡོ སོ མདནིམྨདནོཏིཨཱདཱིནི ནཱམཱནི ཨསངྑཏདྷམྨོ ལབྷཏི, སོ ཝིརཱགོཏི པཙྩེཏབྦོ. སོ ཧི ཡསྨཱ ཏམཱགམྨ སབྦེཔི མཱནམདཔུརིསམདཱདཡོ མདཱ ནིམྨདཱ ཨམདཱ ཧོནྟི ཝིནསྶནྟི, ཏསྨཱ མདནིམྨདནོཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ ཙ ཏམཱགམྨ སབྦཱཔི ཀཱམཔིཔཱསཱ ཝིནཡཾ ཨབྦྷཏྠཾ ཡཱཏི, ཏསྨཱ པིཔཱསཝིནཡོཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ པན ཏམཱགམྨ པཉྩཀཱམགུཎཱལཡཱ སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཨཱལཡསམུགྒྷཱཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ ཙ ཏམཱགམྨ ཏེབྷཱུམཀཾ ཝཊྚཾ ཨུཔཙྪིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཝཊྚུཔཙྪེདོཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ པན ཏམཱགམྨ སབྦསོ ཏཎྷཱ ཁཡཾ གཙྪཏི ཝིརཛྫཏི ནིརུཛ྄ཛྷཏི ཙ, ཏསྨཱ ཏཎྷཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ པནེས ཙཏསྶོ ཡོནིཡོ པཉྩ གཏིཡོ སཏྟ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ ནཝ ཙ སཏྟཱཝཱསེ ཨཔརཱཔརབྷཱཝཱཡ ཝིནནཏོ ཨཱབནྡྷནཏོ སཾསིབྦནཏོ ཝཱནནྟི ལདྡྷཝོཧཱརཱཡ ཏཎྷཱཡ ནིཀྑནྟོ ནིསྶཊོ ཝིསཾཡུཏྟོ, ཏསྨཱ ནིབྦཱནནྟི ཝུཙྩཏཱིཏི.

ཨེཝམེཏེསཾ མདནིམྨདནཏཱདཱིནཾ གུཎཱནཾ ཝསེན ནིབྦཱནསངྑཱཏོ ཨུཔསམོ ཨནུསྶརིཏབྦོ. ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨསངྑཏཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི… སཙྩཉྩ… པཱརཉྩ… སུདུདྡསཉྩ… ཨཛརཉྩ… དྷུཝཉྩ… ནིཔྤཔཉྩཉྩ… ཨམཏཉྩ… སིཝཉྩ… ཁེམཉྩ… ཨབྦྷུཏཉྩ… ཨནཱིཏིཀཉྩ… ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཉྩ… ཝིསུདྡྷིཉྩ… དཱིཔཉྩ… ཏཱཎཉྩ ¶ … ལེཎཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༤.༣༦༦) སུཏྟེསུ ཨུཔསམགུཎཱ ཝུཏྟཱ, ཏེསམྤི ཝསེན ཨནུསྶརིཏབྦོཡེཝ.

ཏསྶེཝཾ མདནིམྨདནཏཱདིགུཎཝསེན ཨུཔསམཾ ཨནུསྶརཏོ ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོས… ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཨུཔསམཾ ཨཱརབྦྷཱཏི བུདྡྷཱནུསྶཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཀྑམྦྷིཏནཱིཝརཎསྶ ཨེཀཀྑཎེ ཛྷཱནངྒཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨུཔསམགུཎཱནཾ པན གམྦྷཱིརཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརགུཎཱནུསྶརཎཱདྷིམུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨུཔཙཱརཔྤཏྟམེཝ ཛྷཱནཾ ཧོཏི ¶ . ཏདེཏམུཔསམགུཎཱནུསྶརཎཝསེན ཨུཔསམཱནུསྶཏིཙྩེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི.

ཚ ཨནུསྶཏིཡོ ཝིཡ ཙ ཨཡམྤི ཨརིཡསཱཝཀསྶེཝ ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨུཔསམགརུཀེན པུཐུཛྫནེནཱཔི མནསི ཀཱཏབྦཱ. སུཏཝསེནཱཔི ཧི ཨུཔསམེ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི. ཨིམཉྩ པན ཨུཔསམཱནུསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ སུཁཾ སུཔཏི, སུཁཾ པཊིབུཛ྄ཛྷཏི, སནྟིནྡྲིཡོ ཧོཏི སནྟམཱནསོ ཧིརོཏྟཔྤསམནྣཱགཏོ པཱསཱདིཀོ པཎཱིཏཱདྷིམུཏྟིཀོ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙ. ཨུཏྟརི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ པན སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཧཝེ ཨཔྤམཏྟོ, བྷཱཝཡེཐ ཝིཙཀྑཎོ;

ཨེཝཾ ཨནེཀཱནིསཾསཾ, ཨརིཡེ ཨུཔསམེ སཏིནྟི.

ཨིདཾ ཨུཔསམཱནུསྶཏིཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱམུཁཾ.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

ཨནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནནིདྡེསོ ནཱམ

ཨཊྛམོ པརིཙྪེདོ.

༩. བྲཧྨཝིཧཱརནིདྡེསོ

མེཏྟཱབྷཱཝནཱཀཐཱ

༢༤༠. ཨནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནཱནནྟརཾ ¶ ¶ ཨུདྡིཊྛེསུ པན མེཏྟཱ, ཀརུཎཱ, མུདིཏཱ, ཨུཔེཀྑཱཏི ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ བྲཧྨཝིཧཱརེསུ མེཏྟཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན ཏཱཝ ཨཱདིཀམྨིཀེན ཡོགཱཝཙརེན ཨུཔཙྪིནྣཔལིབོདྷེན གཧིཏཀམྨཊྛཱནེན བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ བྷཏྟསམྨདཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིཝིཏྟེ པདེསེ སུཔཉྙཏྟེ ཨཱསནེ སུཁནིསིནྣེན ཨཱདིཏོ ཏཱཝ དོསེ ཨཱདཱིནཝོ, ཁནྟིཡཉྩ ཨཱནིསཾསོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦོ.

ཀསྨཱ? ཨིམཱཡ ཧི བྷཱཝནཱཡ དོསོ པཧཱཏབྦོ, ཁནྟི ཨདྷིགནྟབྦཱ. ན ཙ སཀྐཱ ཀིཉྩི ཨདིཊྛཱདཱིནཝཾ པཧཱཏུཾ, ཨཝིདིཏཱནིསཾསཾ ཝཱ ཨདྷིགནྟུཾ. ཏསྨཱ ‘‘དུཊྛོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, དོསེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིཎྞཙིཏྟོ པཱཎམྤི ཧནཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནཾ (ཨ. ནི. ༣.༧༢) ཝསེན དོསེ ཨཱདཱིནཝོ དཊྛབྦོ.

‘‘ཁནྟཱི པརམཾ ཏཔོ ཏིཏིཀྑཱ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ ཝདནྟི བུདྡྷཱ’’; (དཱི. ནི. ༢.༩༠; དྷ. པ. ༡༨༤);

‘‘ཁནྟིབལཾ བལཱནཱིཀཾ, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎཾ’’. (དྷ. པ. ༣༩༩; སུ. ནི. ༦༢༨);

‘‘ཁནྟཱ བྷིཡྻོ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནཾ (སཾ. ནི. ༡.༢༥༠) ཝསེན ཁནྟིཡཾ ཨཱནིསཾསོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐེཝཾ དིཊྛཱདཱིནཝཏོ དོསཏོ ཙིཏྟཾ ཝིཝེཙནཏྠཱཡ, ཝིདིཏཱནིསཾསཱཡ ཙ ཁནྟིཡཱ སཾཡོཛནཏྠཱཡ ¶ མེཏྟཱབྷཱཝནཱ ཨཱརབྷིཏབྦཱ. ཨཱརབྷནྟེན ཙ ཨཱདིཏོཝ པུགྒལབྷེདོ ཛཱནིཏབྦོ ‘‘ཨིམེསུ པུགྒལེསུ མེཏྟཱ པཋམཾ ན བྷཱཝེཏབྦཱ, ཨིམེསུ ནེཝ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

ཨཡཉྷི མེཏྟཱ ཨཔྤིཡཔུགྒལེ, ཨཏིཔྤིཡསཧཱཡཀེ, མཛ྄ཛྷཏྟེ, ཝེརཱིཔུགྒལེཏི ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ པཋམཾ ན བྷཱཝེཏབྦཱ. ལིངྒཝིསབྷཱགེ ཨོདྷིསོ ན བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཱལཀཏེ ན བྷཱཝེཏབྦཱཝ. ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཔྤིཡཱདཱིསུ པཋམཾ ན བྷཱཝེཏབྦཱ? ཨཔྤིཡཾ ཧི པིཡཊྛཱནེ ཋཔེནྟོ ཀིལམཏི. ཨཏིཔྤིཡསཧཱཡཀཾ མཛ྄ཛྷཏྟཊྛཱནེ ཋཔེནྟོ ཀིལམཏི, ཨཔྤམཏྟཀེཔི ཙསྶ དུཀྑེ ཨུཔྤནྣེ ཨཱརོདནཱཀཱརཔྤཏྟོ ཝིཡ ཧོཏི. མཛ྄ཛྷཏྟཾ ¶ གརུཊྛཱནེ ཙ པིཡཊྛཱནེ ཙ ཋཔེནྟོ ཀིལམཏི. ཝེརིམནུསྶརཏོ ཀོདྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨཔྤིཡཱདཱིསུ པཋམཾ ན བྷཱཝེཏབྦཱ.

ལིངྒཝིསབྷཱགེ པན ཏམེཝ ཨཱརབྦྷ ཨོདྷིསོ བྷཱཝེནྟསྶ རཱགོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཉྙཏརོ ཀིར ཨམཙྩཔུཏྟོ ཀུལཱུཔཀཏྠེརཾ པུཙྪི ‘‘བྷནྟེ, ཀསྶ མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི? ཐེརོ ‘‘པིཡཔུགྒལེ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ ཨཏྟནོ བྷརིཡཱ པིཡཱ ཧོཏི. སོ ཏསྶཱ མེཏྟཾ བྷཱཝེནྟོ སབྦརཏྟིཾ བྷིཏྟིཡུདྡྷམཀཱསི. ཏསྨཱ ལིངྒཝིསབྷཱགེ ཨོདྷིསོ ན བྷཱཝེཏབྦཱ.

ཀཱལཀཏེ པན བྷཱཝེནྟོ ནེཝ ཨཔྤནཾ, ན ཨུཔཙཱརཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཉྙཏརོ ཀིར དཧརབྷིཀྑུ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱརབྦྷ མེཏྟཾ ཨཱརབྷི. ཏསྶ མེཏྟཱ ནཔྤཝཏྟཏི. སོ མཧཱཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, པགུཎཱཝ མེ མེཏྟཱཛྷཱནསམཱཔཏྟི, ན ཙ ནཾ སམཱཔཛྫིཏུཾ སཀྐོམི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཨཱཧ. ཐེརོ ‘‘ནིམིཏྟཾ, ཨཱཝུསོ, གཝེསཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ གཝེསནྟོ ཨཱཙརིཡསྶ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨཱརབྦྷ མེཏྟཱཡནྟོ སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེསི. ཏསྨཱ ཀཱལཀཏེ ན བྷཱཝེཏབྦཱཝ.

༢༤༡. སབྦཔཋམཾ པན ‘‘ཨཧཾ སུཁིཏོ ཧོམི ནིདྡུཀྑོ’’ཏི ཝཱ, ‘‘ཨཝེརོ ཨབྱཱཔཛྫོ ཨནཱིགྷོ སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཨཏྟནིཡེཝ བྷཱཝེཏབྦཱ.

ཨེཝཾ སནྟེ ཡཾ ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༦༤༣) ཝུཏྟཾ –

‘‘ཀཐཉྩ བྷིཀྑུ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི? སེཡྻཐཱཔི ¶ ནཱམ ཨེཀཾ པུགྒལཾ པིཡཾ མནཱཔཾ དིསྭཱ མེཏྟཱཡེཡྻ, ཨེཝམེཝ སབྦེ སཏྟེ མེཏྟཱཡ ཕརཏཱི’’ཏི.

‘‘ཡཉྩ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༢.༢༢) –

‘‘ཀཏམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནོདྷིསོཕརཎཱ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝེཏབྦཱ, སབྦེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟུ’’ ཨབྱཱཔཛྫཱ ཨནཱིགྷཱ སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟུ. སབྦེ པཱཎཱ… སབྦེ བྷཱུཏཱ… སབྦེ པུགྒལཱ… སབྦེ ཨཏྟབྷཱཝཔརིཡཱཔནྣཱ ཨཝེརཱ ཨབྱཱཔཛྫཱ ཨནཱིགྷཱ སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟཱུ’’ཏིཨཱདི –

ཝུཏྟཾ. ཡཉྩ མེཏྟསུཏྟེ (ཁུ. པཱ. ༩.༣; སུ. ནི. ༡༤༥) –

‘‘སུཁིནོཝ ¶ ཁེམིནོ ཧོནྟུ,

སབྦསཏྟཱ བྷཝནྟུ སུཁིཏཏྟཱ’’ཏིཨཱདི. –

ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཝིརུཛ྄ཛྷཏི. ན ཧི ཏཏྠ ཨཏྟནི བྷཱཝནཱ ཝུཏྟཱཏི ཙེ. ཏཉྩ ན ཝིརུཛ྄ཛྷཏི. ཀསྨཱ? ཏཉྷི ཨཔྤནཱཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨིདཾ སཀྑིབྷཱཝཝསེན.

སཙེཔི ཧི ཝསྶསཏཾ ཝསྶསཧསྶཾ ཝཱ ‘‘ཨཧཾ སུཁིཏོ ཧོམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཏྟནི མེཏྟཾ བྷཱཝེཏི, ནེཝསྶ ཨཔྤནཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨཧཾ སུཁིཏོ ཧོམཱི’’ཏི བྷཱཝཡཏོ པན ཡཐཱ ཨཧཾ སུཁཀཱམོ དུཀྑཔཊིཀྐཱུལོ ཛཱིཝིཏུཀཱམོ ཨམརིཏུཀཱམོ ཙ, ཨེཝཾ ཨཉྙེཔི སཏྟཱཏི ཨཏྟཱནཾ སཀྑིཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙསཏྟེསུ ཧིཏསུཁཀཱམཏཱ ཨུཔྤཛྫཏི. བྷགཝཏཱཔི –

‘‘སབྦཱ དིསཱ ཨནུཔརིགམྨ ཙེཏསཱ,

ནེཝཛ྄ཛྷགཱ པིཡཏརམཏྟནཱ ཀྭཙི;

ཨེཝཾ པིཡོ པུཐུ ཨཏྟཱ པརེསཾ,

ཏསྨཱ ན ཧིཾསེ པརམཏྟཀཱམོ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༡༩; ཨུདཱ. ༤༡); –

ཝདཏཱ ¶ ཨཡཾ ནཡོ དསྶིཏོ.

༢༤༢. ཏསྨཱ སཀྑིབྷཱཝཏྠཾ པཋམཾ ཨཏྟཱནཾ མེཏྟཱཡ ཕརིཏྭཱ ཏདནནྟརཾ སུཁཔྤཝཏྟནཏྠཾ ཡྭཱཡཾ པིཡོ མནཱཔོ གརུ བྷཱཝནཱིཡོ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ ཨཱཙརིཡམཏྟོ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཏྟོ ཝཱ ཏསྶ དཱནཔིཡཝཙནཱདཱིནི པིཡམནཱཔཏྟཀཱརཎཱནི སཱིལསུཏཱདཱིནི གརུབྷཱཝནཱིཡཏྟཀཱརཎཱནི ཙ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘ཨེས སཔྤུརིསོ སུཁཱི ཧོཏུ ནིདྡུཀྑོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

ཨེཝརཱུཔེ ཙ པུགྒལེ ཀཱམཾ ཨཔྤནཱ སམྤཛྫཏི, ཨིམིནཱ པན བྷིཀྑུནཱ ཏཱཝཏཀེནེཝ ཏུཊྛིཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱ སཱིམཱསམྦྷེདཾ ཀཏྟུཀཱམེན ཏདནནྟརཾ ཨཏིཔྤིཡསཧཱཡཀེ, ཨཏིཔྤིཡསཧཱཡཀཏོ མཛ྄ཛྷཏྟེ, མཛ྄ཛྷཏྟཏོ ཝེརཱིཔུགྒལེ མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. བྷཱཝེནྟེན ཙ ཨེཀེཀསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ མུདུཾ ཀམྨནིཡཾ ཙིཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏདནནྟརེ ཏདནནྟརེ ཨུཔསཾཧརིཏབྦཾ.

ཡསྶ ¶ པན ཝེརཱིཔུགྒལོ ཝཱ ནཏྠི, མཧཱཔུརིསཛཱཏིཀཏྟཱ ཝཱ ཨནཏྠཾ ཀརོནྟེཔི པརེ ཝེརཱིསཉྙཱཝ ནུཔྤཛྫཏི, ཏེན ‘‘མཛ྄ཛྷཏྟེ མེ མེཏྟཙིཏྟཾ ཀམྨནིཡཾ ཛཱཏཾ, ཨིདཱནི ནཾ ཝེརིམྷི ཨུཔསཾཧརཱམཱི’’ཏི བྱཱཔཱརོཝ ན ཀཱཏབྦོ. ཡསྶ པན ཨཏྠི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘མཛ྄ཛྷཏྟཏོ ཝེརཱིཔུགྒལེ མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༢༤༣. སཙེ པནསྶ ཝེརིམྷི ཙིཏྟམུཔསཾཧརཏོ ཏེན ཀཏཱཔརཱདྷཱནུསྶརཎེན པཊིགྷམུཔྤཛྫཏི, ཨཐཱནེན པུརིམཔུགྒལེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པུནཔྤུནཾ མེཏྟཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཏཾ པུགྒལཾ མེཏྟཱཡནྟེན པཊིགྷཾ ཝིནོདེཏབྦཾ. སཙེ ཨེཝམྤི ཝཱཡམཏོ ན ནིབྦཱཏི, ཨཐ –

ཀཀཙཱུཔམཨོཝཱད-ཨཱདཱིནཾ ཨནུསཱརཏོ;

པཊིགྷསྶ པཧཱནཱཡ, གྷཊིཏབྦཾ པུནཔྤུནཾ.

ཏཉྩ ཁོ ཨིམིནཱ ཨཱཀཱརེན ཨཏྟཱནཾ ཨོཝདནྟེནེཝ ‘‘ཨརེ ཀུཛ྄ཛྷནཔུརིས, ནནུ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ –

‘ཨུབྷཏོདཎྜཀེན ¶ ཙེཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀཀཙེན ཙོརཱ ཨོཙརཀཱ ཨངྒམངྒཱནི ཨོཀནྟེཡྻུཾ, ཏཏྲཱཔི ཡོ མནོ པདོསེཡྻ. ན མེ སོ ཏེན སཱསནཀརོ’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༣༢) ཙ,

‘ཏསྶེཝ ཏེན པཱཔིཡོ, ཡོ ཀུདྡྷཾ པཊིཀུཛ྄ཛྷཏི;

ཀུདྡྷམཔྤཊིཀུཛ྄ཛྷནྟོ, སངྒཱམཾ ཛེཏི དུཛྫཡཾ.

‘‘‘ཨུབྷིནྣམཏྠཾ ཙརཏི, ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ;

པརཾ སངྐུཔིཏཾ ཉཏྭཱ, ཡོ སཏོ ཨུཔསམྨཏཱི’ཏི ཙ. (སཾ. ནི. ༡.༡༨༨); –

‘‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སཔཏྟཀནྟཱ སཔཏྟཀརཎཱ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪནྟི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི ཨཧོ ཝཏཱཡཾ དུབྦཎྞོ ཨསྶཱཏི. ཏཾ ཀིསྶཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཝཎྞཝཏཱཡ ནནྡཏི. ཀོདྷནཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཀོདྷཔརེཏོ ཀིཉྩཱཔི སོ ཧོཏི སུནྷཱཏོ སུཝིལིཏྟོ ཀཔྤིཏཀེསམསྶུ ཨོདཱཏཝཏྠཝསནོ, ཨཐ ཁོ སོ དུབྦཎྞོཝ ཧོཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ¶ པཋམོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ. པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི ཨཧོཝཏཱཡཾ དུཀྑཾ སཡེཡྻཱཏི…པེ… ན པཙུརཏྠོ ཨསྶཱཏི…པེ… ན བྷོགཝཱ ཨསྶཱཏི…པེ… ན ཡསཝཱ ཨསྶཱཏི…པེ… ན མིཏྟཝཱ ཨསྶཱཏི…པེ… ན ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻཱཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ སུགཏིགམནེན ནནྡཏི. ཀོདྷནཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཀོདྷཔརེཏོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༦༤) ཙ,

‘‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཚཝཱལཱཏཾ ཨུབྷཏོཔདིཏྟཾ མཛ྄ཛྷེ གཱུཐགཏཾ ནེཝ གཱམེ ཀཊྛཏྠཾ ཕརཏི, ན ཨརཉྙེ ཀཊྛཏྠཾ ཕརཏི. ཏཐཱུཔམཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམཾ པུགྒལཾ ཝདཱམཱི’ཏི ཙ,

‘‘སོ དཱནི ཏྭཾ ཨེཝཾ ཀུཛ྄ཛྷནྟོ ན ཙེཝ བྷགཝཏོ སཱསནཀརོ བྷཝིསྶསི, པཊིཀུཛ྄ཛྷནྟོ ཙ ཀུདྡྷཔུརིསཏོཔི པཱཔིཡོ ཧུཏྭཱ ན དུཛྫཡཾ སངྒཱམཾ ཛེསྶསི, སཔཏྟཀརཎེ ཙ དྷམྨེ ཨཏྟཱཝ ཨཏྟནོ ཀརིསྶསི, ཚཝཱལཱཏཱུཔམོ ཙ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི.

༢༤༤. ཏསྶེཝཾ གྷཊཡཏོ ཝཱཡམཏོ སཙེ ཏཾ པཊིགྷཾ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཐ ཡོ ཡོ དྷམྨོ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཝཱུཔསནྟོ ཧོཏི པརིསུདྡྷོ, ཨནུསྶརིཡམཱནོ པསཱདཾ ཨཱཝཧཏི, ཏཾ ཏཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཨཱགྷཱཏོ པཊིཝིནེཏབྦོ.

ཨེཀཙྩསྶ ཧི ཀཱཡསམཱཙཱརོཝ ཨུཔསནྟོ ཧོཏི. ཨུཔསནྟབྷཱཝོ ཙསྶ བཧུཾ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཀརོནྟསྶ སབྦཛནེན ཉཱཡཏི. ཝཙཱིསམཱཙཱརམནོསམཱཙཱརཱ པན ཨཝཱུཔསནྟཱ ཧོནྟི. ཏསྶ ཏེ ཨཙིནྟེཏྭཱ ཀཱཡསམཱཙཱརཝཱུཔསམོཡེཝ ཨནུསྶརིཏབྦོ.

ཨེཀཙྩསྶ ¶ ཝཙཱིསམཱཙཱརོཝ ཨུཔསནྟོ ཧོཏི. ཨུཔསནྟབྷཱཝོ ཙསྶ སབྦཛནེན ཉཱཡཏི. སོ ཧི པཀཏིཡཱ ཙ པཊིསནྠཱརཀུསལོ ཧོཏི སཁིལོ སུཁསམྦྷཱསོ སམྨོདཀོ ཨུཏྟཱནམུཁོ པུབྦབྷཱསཱི མདྷུརེན སརེན དྷམྨཾ ཨོསཱརེཏི, པརིམཎྜལེཧི པདབྱཉྫནེཧི དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏི. ཀཱཡསམཱཙཱརམནོསམཱཙཱརཱ པན ཨཝཱུཔསནྟཱ ཧོནྟི, ཏསྶ ཏེ ཨཙིནྟེཏྭཱ ཝཙཱིསམཱཙཱརཝཱུཔསམོཡེཝ ཨནུསྶརིཏབྦོ.

ཨེཀཙྩསྶ མནོསམཱཙཱརོཝ ཨུཔསནྟོ ཧོཏི, ཨུཔསནྟབྷཱཝོ ཙསྶ ཙེཏིཡཝནྡནཱདཱིསུ སབྦཛནསྶ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཡོ ཧི ཨཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཧོཏི, སོ ཙེཏིཡཾ ཝཱ བོདྷིཾ ཝཱ ཐེརེ ཝཱ ཝནྡམཱནོ ན སཀྐཙྩཾ ཝནྡཏི, དྷམྨསྶཝནམཎྜཔེ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ ཝཱ པཙལཱཡནྟོ ཝཱ ནིསཱིདཏི. ཨུཔསནྟཙིཏྟོ པན ཨོཀཔྤེཏྭཱ ཝནྡཏི, ཨོཧིཏསོཏོ ཨཊྛིཾཀཏྭཱ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཙིཏྟཔྤསཱདཾ ཀརོནྟོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི. ཨིཏི ཨེཀཙྩསྶ མནོསམཱཙཱརོཝ ཨུཔསནྟོ ཧོཏི, ཀཱཡཝཙཱིསམཱཙཱརཱ ཨཝཱུཔསནྟཱ ཧོནྟི, ཏསྶ ཏེ ཨཙིནྟེཏྭཱ མནོསམཱཙཱརཝཱུཔསམོཡེཝ ཨནུསྶརིཏབྦོ.

ཨེཀཙྩསྶ ¶ པན ཨིམེསུ ཏཱིསུ དྷམྨེསུ ཨེཀོཔི ཨཝཱུཔསནྟོ ཧོཏི, ཏསྨིཾ པུགྒལེ ‘‘ཀིཉྩཱཔི ཨེས ཨིདཱནི མནུསྶལོཀེ ཙརཏི, ཨཐ ཁོ ཀཏིཔཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ཨཊྛམཧཱནིརཡསོལ༹སཨུསྶདནིརཡཔརིཔཱུརཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀཱརུཉྙཾ ཨུཔཊྛཔེཏབྦཾ. ཀཱརུཉྙམྤི ཧི པཊིཙྩ ཨཱགྷཱཏོ ཝཱུཔསམྨཏི.

ཨེཀཙྩསྶ ཏཡོཔིམེ དྷམྨཱ ཝཱུཔསནྟཱ ཧོནྟི, ཏསྶ ཡཾ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཏཾ ཨནུསྶརིཏབྦཾ. ཏཱདིསེ ཧི པུགྒལེ ན དུཀྐརཱ ཧོཏི མེཏྟཱབྷཱཝནཱཏི.

ཨིམསྶ ཙ ཨཏྠསྶ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཾ – ‘‘པཉྩིམེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱགྷཱཏཔཊིཝིནཡཱ. ཡཏྠ བྷིཀྑུནོ ཨུཔྤནྣོ ཨཱགྷཱཏོ སབྦསོ པཊིཝིནོདེཏབྦོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༦༢) ཨིདཾ པཉྩཀནིཔཱཏེ ཨཱགྷཱཏཔཊིཝིནཡསུཏྟཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

༢༤༥. སཙེ པནསྶ ཨེཝམྤི ཝཱཡམཏོ ཨཱགྷཱཏོ ཨུཔྤཛྫཏིཡེཝ, ཨཐཱནེན ཨེཝཾ ཨཏྟཱ ཨོཝདིཏབྦོ –

‘‘ཨཏྟནོ ¶ ཝིསཡེ དུཀྑཾ, ཀཏཾ ཏེ ཡདི ཝེརིནཱ;

ཀིཾ ཏསྶཱཝིསཡེ དུཀྑཾ, སཙིཏྟེ ཀཏྟུམིཙྪསི.

‘‘བཧཱུཔཀཱརཾ ཧིཏྭཱན, ཉཱཏིཝགྒཾ རུདམྨུཁཾ;

མཧཱནཏྠཀརཾ ཀོདྷཾ, སཔཏྟཾ ན ཛཧཱསི ཀིཾ.

‘‘ཡཱནི རཀྑསི སཱིལཱནི, ཏེསཾ མཱུལནིཀནྟནཾ;

ཀོདྷཾ ནཱམུཔལཱ༹ལེསི, ཀོ ཏཡཱ སདིསོ ཛལོ༹.

‘‘ཀཏཾ ཨནརིཡཾ ཀམྨཾ, པརེན ཨིཏི ཀུཛ྄ཛྷསི;

ཀིཾ ནུ ཏྭཾ ཏཱདིསཾཡེཝ, ཡོ སཡཾ ཀཏྟུམིཙྪསི.

‘‘དོསེཏུཀཱམོ ¶ ཡདི ཏཾ, ཨམནཱཔཾ པརོ ཀརི;

དོསུཔྤཱདེན ཏསྶེཝ, ཀིཾ པཱུརེསི མནོརཐཾ.

‘‘དུཀྑཾ ཏསྶ ཙ ནཱམ ཏྭཾ, ཀུདྡྷོ ཀཱཧསི ཝཱ ནཝཱ;

ཨཏྟཱནཾ པནིདཱནེཝ, ཀོདྷདུཀྑེན བཱདྷསི.

‘‘ཀོདྷཾ ཝཱ ཨཧིཏཾ མགྒཾ, ཨཱརཱུལ༹ྷཱ ཡདི ཝེརིནོ;

ཀསྨཱ ཏུཝམྤི ཀུཛ྄ཛྷནྟོ, ཏེསཾཡེཝཱནུསིཀྑསི.

‘‘ཡཾ དོསཾ ཏཝ ནིསྶཱཡ, སཏྟུནཱ ཨཔྤིཡཾ ཀཏཾ;

ཏམེཝ དོསཾ ཚིནྡསྶུ, ཀིམཊྛཱནེ ཝིཧཉྙསི.

‘‘ཁཎིཀཏྟཱ ཙ དྷམྨཱནཾ, ཡེཧི ཁནྡྷེཧི ཏེ ཀཏཾ;

ཨམནཱཔཾ ནིརུདྡྷཱ ཏེ, ཀསྶ དཱནཱིདྷ ཀུཛ྄ཛྷསི.

‘‘དུཀྑཾ ཀརོཏི ཡོ ཡསྶ, ཏཾ ཝིནཱ ཀསྶ སོ ཀརེ;

སཡམྤི དུཀྑཧེཏུཏྟ, མིཏི ཀིཾ ཏསྶ ཀུཛ྄ཛྷསཱི’’ཏི.

༢༤༦. སཙེ པནསྶ ཨེཝཾ ཨཏྟཱནཾ ཨོཝདཏོཔི པཊིགྷཾ ནེཝ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཐཱནེན ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀམྨསྶཀཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཨཏྟནོ ཏཱཝ ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ ‘‘ཨམྦྷོ ཏྭཾ ཏསྶ ཀུདྡྷོ ཀིཾ ཀརིསྶསི? ནནུ ཏཝེཝ ཙེཏཾ དོསནིདཱནཾ ཀམྨཾ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི? ཀམྨསྶཀོ ཧི ཏྭཾ ཀམྨདཱཡཱདོ ཀམྨཡོནི ཀམྨབནྡྷུ ཀམྨཔཊིསརཎོ, ཡཾ ཀམྨཾ ཀརིསྶསི, ཏསྶ དཱཡཱདོ བྷཝིསྶསི, ཨིདཉྩ ཏེ ཀམྨཾ ནེཝ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ¶ , ན པཙྩེཀབོདྷིཾ, ན སཱཝཀབྷཱུམིཾ, ན བྲཧྨཏྟསཀྐཏྟཙཀྐཝཏྟིཔདེསརཱཛཱདིསམྤཏྟཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ སམྤཏྟིཾ སཱདྷེཏུཾ སམཏྠཾ, ཨཐ ཁོ སཱསནཏོ ཙཱཝེཏྭཱ ཝིགྷཱསཱདཱདིབྷཱཝསྶ ཙེཝ ནེརཡིཀཱདིདུཀྑཝིསེསཱནཉྩ ཏེ སཾཝཏྟནིཀམིདཾ ཀམྨཾ. སོ ཏྭཾ ཨིདཾ ཀརོནྟོ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི ཝཱིཏཙྩིཏེ ཝཱ ཨངྒཱརེ, གཱུཐཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ པརཾ པཧརིཏུཀཱམོ པུརིསོ ཝིཡ ཨཏྟཱནམེཝ པཋམཾ དཧསི ཙེཝ དུགྒནྡྷཉྩ ཀརོསཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཨཏྟནོ ཀམྨསྶཀཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརསྶཔི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ ‘‘ཨེསོཔི ཏཝ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཏི? ནནུ ཨེཏསྶེཝེཏཾ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི? ཀམྨསྶཀོ ཧི ཨཡམཱཡསྨཱ ཀམྨདཱཡཱདོ…པེ… ཡཾ ཀམྨཾ ཀརིསྶཏི, ཏསྶ དཱཡཱདོ བྷཝིསྶཏི. ཨིདཉྩསྶ ཀམྨཾ ནེཝ སམྨཱསམྦོདྷིཾ, ན པཙྩེཀབོདྷིཾ, ན སཱཝཀབྷཱུམིཾ, ན བྲཧྨཏྟསཀྐཏྟཙཀྐཝཏྟིཔདེསརཱཛཱདིསམྤཏྟཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ སམྤཏྟིཾ སཱདྷེཏུཾ སམཏྠཾ, ཨཐ ཁོ སཱསནཏོ ཙཱཝེཏྭཱ ཝིགྷཱསཱདཱདིབྷཱཝསྶ ཙེཝ ནེརཡིཀཱདིདུཀྑཝིསེསཱནཉྩསྶ སཾཝཏྟནིཀམིདཾ ཀམྨཾ. སྭཱཡཾ ཨིདཾ ཀརོནྟོ པཊིཝཱཏེ ཋཏྭཱ པརཾ རཛེན ཨོཀིརིཏུཀཱམོ པུརིསོ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾཡེཝ ཨོཀིརཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘‘ཡོ ཨཔྤདུཊྛསྶ ནརསྶ དུསྶཏི,

སུདྡྷསྶ པོསསྶ ཨནངྒཎསྶ;

ཏམེཝ བཱལཾ པཙྩེཏི པཱཔཾ,

སུཁུམོ རཛོ པཊིཝཱཏཾཝ ཁིཏྟོ’’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༢༥; སུ. ནི. ༦༦༧);

༢༤༧. སཙེ པནསྶ ཨེཝཾ ཀམྨསྶཀཏམྤི པཙྩཝེཀྑཏོ ནེཝ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཐཱནེན སཏྠུ པུབྦཙརིཡགུཎཱ ཨནུསྶརིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ པཙྩཝེཀྑཎཱནཡོ – ཨམྦྷོ པབྦཛིཏ, ནནུ ཏེ སཏྠཱ པུབྦེཝ སམྦོདྷཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷོ བོདྷིསཏྟོཔི སམཱནོ ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ པཱརམིཡོ པཱུརཡམཱནོ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝདྷཀེསུཔི པཙྩཏྠིཀེསུ ཙིཏྟཾ ནཔྤདཱུསེསི. སེཡྻཐིདཾ, སཱིལཝཛཱཏཀེ ཏཱཝ ཨཏྟནོ དེཝིཡཱ པདུཊྛེན པཱཔཨམཙྩེན ཨཱནཱིཏསྶ པཊིརཉྙོ ཏིཡོཛནསཏཾ ¶ རཛྫཾ གཎྷནྟསྶ ནིསེདྷནཏྠཱཡ ཨུཊྛིཏཱནཾ ཨམཙྩཱནཾ ཨཱཝུདྷམྤི ཚུཔིཏུཾ ན ཨདཱསི. པུན སདྡྷིཾ ཨམཙྩསཧསྶེན ཨཱམཀསུསཱནེ གལཔྤམཱཎཾ བྷཱུམིཾ ཁཎིཏྭཱ ནིཁཉྙམཱནོ ཙིཏྟཔྤདོསམཏྟམྤི ཨཀཏྭཱ ཀུཎཔཁཱདནཏྠཾ ཨཱགཏཱནཾ སིངྒཱལཱནཾ པཾསུཝིཡཱུཧནཾ ནིསྶཱཡ པུརིསཀཱརཾ ཀཏྭཱ པཊིལདྡྷཛཱིཝིཏོ ཡཀྑཱནུབྷཱཝེན ཨཏྟནོ སིརིགབྦྷཾ ཨོརུཡ྄ཧ སིརིསཡནེ སཡིཏཾ པཙྩཏྠིཀཾ དིསྭཱ ཀོཔཾ ཨཀཏྭཱཝ ཨཉྙམཉྙཾ སཔཐཾ ཀཏྭཱ ཏཾ མིཏྟཊྛཱནེ ཋཔཡིཏྭཱ ཨཱཧ –

‘‘ཨཱསཱིསེཐེཝ ¶ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧམཏྟཱནཾ, ཡཐཱ ཨིཙྪིཾ ཏཐཱ ཨཧཱུ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༥༡);

ཁནྟིཝཱདཱིཛཱཏཀེ དུམྨེདྷེན ཀཱསིརཉྙཱ ‘‘ཀིཾཝཱདཱི ཏྭཾ སམཎཱ’’ཏི པུཊྛོ ‘‘ཁནྟིཝཱདཱི ནཱམཱཧ’’ནྟི ཝུཏྟེ སཀཎྚཀཱཧི ཀསཱཧི ཏཱལེ༹ཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེསུ ཚིཛྫམཱནེསུ ཀོཔམཏྟམྤི ནཱཀཱསི.

ཨནཙྪརིཡཉྩེཏཾ, ཡཾ མཧལླཀོ པབྦཛྫཱུཔགཏོ ཨེཝཾ ཀརེཡྻ. ཙཱུལ༹དྷམྨཔཱལཛཱཏཀེ པན ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོཔི སམཱནོ –

‘‘ཙནྡནརསཱནུལིཏྟཱ, བཱཧཱ ཚིཛྫནྟི དྷམྨཔཱལསྶ;

དཱཡཱདསྶ པཐབྱཱ, པཱཎཱ མེ དེཝ རུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༥.༤༩);

ཨེཝཾ ཝིཔྤལཔམཱནཱཡ མཱཏུཡཱ པིཏརཱ མཧཱཔཏཱཔེན ནཱམ རཉྙཱ ཝཾསཀལཱི༹རེསུ ཝིཡ ཙཏཱུསུ ཧཏྠཔཱདེསུ ཚེདཱཔིཏེསུ ཏཱཝཏཱཔི སནྟུཊྛིཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱ སཱིསམསྶ ཚིནྡཐཱཏི ཨཱཎཏྟེ ‘‘ཨཡཾ དཱནི ཏེ ཙིཏྟཔརིགྒཎྷནཀཱལོ, ཨིདཱནི ཨམྦྷོ དྷམྨཔཱལ, སཱིསཙྪེདཱཎཱཔཀེ པིཏརི, སཱིསཙྪེདཀེ པུརིསེ, པརིདེཝམཱནཱཡ མཱཏརི, ཨཏྟནི ཙཱཏི ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ སམཙིཏྟོ ཧོཧཱི’’ཏི དལ༹ྷཾ སམཱདཱནམདྷིཊྛཱཡ པདུཊྛཱཀཱརམཏྟམྤི ནཱཀཱསི.

ཨིདཉྩཱཔི ཨནཙྪརིཡམེཝ, ཡཾ མནུསྶབྷཱུཏོ ཨེཝམཀཱསི. ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏོཔི པན ཚདྡནྟོ ནཱམ ཝཱརཎོ ཧུཏྭཱ ཝིསཔྤིཏེན སལླེན ནཱབྷིཡཾ ཝིདྡྷོཔི ཏཱཝ ཨནཏྠཀཱརིམྷི ལུདྡཀེ ཙིཏྟཾ ནཔྤདཱུསེསི. ཡཐཱཧ –

‘‘སམཔྤིཏོ ¶ པུཐུསལླེན ནཱགོ,

ཨདུཊྛཙིཏྟོ ལུདྡཀཾ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི;

ཀིམཏྠཡཾ ཀིསྶ ཝཱ སམྨ ཧེཏུ,

མམཾ ཝདྷཱི ཀསྶ ཝཱཡཾ པཡོགོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༦.༡༢༤);

ཨེཝཾ ¶ ཝཏྭཱ ཙ ཀཱསིརཉྙོ མཧེསིཡཱ ཏཝ དནྟཱནམཏྠཱཡ པེསིཏོམྷི བྷདནྟེཏི ཝུཏྟེ ཏསྶཱ མནོརཐཾ པཱུརེནྟོ ཚབྦཎྞརསྨིནིཙྪརཎསམུཛྫལིཏཙཱརུསོབྷེ ཨཏྟནོ དནྟེ ཚེཏྭཱ ཨདཱསི.

མཧཱཀཔི ཧུཏྭཱ ཨཏྟནཱཡེཝ པབྦཏཔཔཱཏཏོ ཨུདྡྷརིཏེན པུརིསེན –

‘‘བྷཀྑོ ཨཡཾ མནུསྶཱནཾ, ཡཐེཝཉྙེ ཝནེ མིགཱ;

ཡཾནཱུནིམཾ ཝདྷིཏྭཱན, ཚཱཏོ ཁཱདེཡྻ ཝཱནརཾ.

‘‘ཨཱཧིཏོཝ གམིསྶཱམི, མཾསམཱདཱཡ སམྦལཾ;

ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིསྶཱམི, པཱཐེཡྻཾ མེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༦.༢༠༥-༢༠༦); –

ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ སིལཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ མཏྠཀེ སམྤདཱལིཏེ ཨསྶུཔུཎྞེཧི ནེཏྟེཧི ཏཾ པུརིསཾ ཨུདིཀྑམཱནོ –

‘‘མཱ ཨཡྻོསི མེ བྷདནྟེ, ཏྭཾ ནཱམེཏཱདིསཾ ཀརི;

ཏྭཾ ཁོསི ནཱམ དཱིགྷཱཝུ, ཨཉྙཾ ཝཱརེཏུམརཧསཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༦.༢༠༩); –

ཝཏྭཱ ཏསྨིཾ པུརིསེ ཙིཏྟཾ ཨཔྤདཱུསེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙ དུཀྑཾ ཨཙིནྟེཏྭཱ ཏམེཝ པུརིསཾ ཁེམནྟབྷཱུམིཾ སམྤཱཔེསི.

བྷཱུརིདཏྟོ ནཱམ ནཱགརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ ཝམྨིཀམུདྡྷནི སཡམཱནོ ཀཔྤུཊྛཱནགྒིསདིསེན ཨོསདྷེན སཀལསརཱིརེ སིཉྩིཡམཱནོཔི པེལཱ༹ཡ པཀྑིཔིཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཀཱིལཱ༹པིཡམཱནོཔི ཏསྨིཾ བྲཱཧྨཎེ མནོཔདོསམཏྟམྤི ན ཨཀཱསི. ཡཐཱཧ –

‘‘པེལཱ༹ཡ པཀྑིཔནྟེཔི, མདྡནྟེཔི ཙ པཱཎིནཱ;

ཨལམྤཱནེ ན ཀུཔྤཱམི, སཱིལཁཎྜབྷཡཱ མམཱ’’ཏི. (ཙརིཡཱ. ༢.༡༦);

ཙམྤེཡྻོཔི ¶ ¶ ནཱགརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཨཧིཏུཎྜིཀེན ཝིཧེཋིཡམཱནོ མནོཔདོསམཏྟམྤི ནུཔྤཱདེསི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏདཱཔི མཾ དྷམྨཙཱརིཾ, ཨུཔཝུཏྠཨུཔོསཐཾ;

ཨཧིཏུཎྜིཀོ གཧེཏྭཱན, རཱཛདྭཱརམྷི ཀཱིལ༹ཏི.

‘‘ཡཾ སོ ཝཎྞཾ ཙིནྟཡཏི, ནཱིལཾ པཱིཏཾ ཝ ལོཧིཏཾ;

ཏསྶ ཙིཏྟཱནུཝཏྟནྟོ, ཧོམི ཙིནྟིཏསནྣིབྷོ.

‘‘ཐལཾ ཀརེཡྻཾ ཨུདཀཾ, ཨུདཀམྤི ཐལཾ ཀརེ;

ཡདིཧཾ ཏསྶ ཀུཔྤེཡྻཾ, ཁཎེན ཚཱརིཀཾ ཀརེ.

‘‘ཡདི ཙིཏྟཝསཱི ཧེསྶཾ, པརིཧཱཡིསྶཱམི སཱིལཏོ;

སཱིལེན པརིཧཱིནསྶ, ཨུཏྟམཏྠོ ན སིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (ཙརིཡཱ. ༢.༢༡-༢༤);

སངྑཔཱལནཱགརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཏིཁིཎཱཧི སཏྟཱིཧི ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ ཨོཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཧཱརམུཁེཧི སཀཎྚཀཱ ལཏཱཡོ པཝེསེཏྭཱ ནཱསཱཡ དལ༹ྷཾ རཛྫུཾ པཀྑིཔིཏྭཱ སོལ༹སཧི བྷོཛཔུཏྟེཧི ཀཱཛེནཱདཱཡ ཝཡ྄ཧམཱནོ དྷརཎཱིཏལེ གྷཾསིཡམཱནསརཱིརོ མཧནྟཾ དུཀྑཾ པཙྩནུབྷོནྟོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨོལོཀིཏམཏྟེནེཝ སབྦེ བྷོཛཔུཏྟེ བྷསྨཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོཔི སམཱནོ ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ པདུཊྛཱཀཱརམཏྟམྤི ན ཨཀཱསི.

ཡཐཱཧ –

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཉྩལཱ༹ར,

ཨུཔོསཐཾ ནིཙྩམུཔཱཝསཱམི;

ཨཐཱགམུཾ སོལ༹ས བྷོཛཔུཏྟཱ,

རཛྫུཾ གཧེཏྭཱན དལ༹ྷཉྩ པཱསཾ.

‘‘བྷེཏྭཱན ¶ ནཱསཾ ཨཏིཀསྶ རཛྫུཾ,

ནཡིཾསུ མཾ སམྤརིགཡ྄ཧ ལུདྡཱ;

ཨེཏཱདིསཾ དུཀྑམཧཾ ཏིཏིཀྑཾ,

ཨུཔོསཐཾ ཨཔྤཊིཀོཔཡནྟོ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༡༨༠-༡༨༡);

ན ¶ ཀེཝལཉྩ ཨེཏཱནེཝ, ཨཉྙཱནིཔི མཱཏུཔོསཀཛཱཏཀཱདཱིསུ ཨནེཀཱནི ཨཙྪརིཡཱནི ཨཀཱསི. ཏསྶ ཏེ ཨིདཱནི སབྦཉྙུཏཾ པཏྟཾ སདེཝལོཀེ ཀེནཙི ཨཔྤཊིསམཁནྟིགུཎཾ ཏཾ བྷགཝནྟཾ སཏྠཱརཾ ཨཔདིསཏོ པཊིགྷཙིཏྟཾ ནཱམ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཨཏིཝིཡ ཨཡུཏྟཾ ཨཔྤཏིརཱུཔནྟི.

༢༤༨. སཙེ པནསྶ ཨེཝཾ སཏྠུ པུབྦཙརིཏགུཎཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི དཱིགྷརཏྟཾ ཀིལེསཱནཾ དཱསབྱཾ ཨུཔགཏསྶ ནེཝ ཏཾ པཊིགྷཾ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཐཱནེན ཨནམཏགྒིཡཱནི པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱནི. ཏཏྲ ཧི ཝུཏྟཾ –

‘‘ན སོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟོ སུལབྷརཱུཔོ, ཡོ ན མཱཏཱབྷཱུཏཔུབྦོ, ཡོ ན པིཏཱབྷཱུཏཔུབྦོ, ཡོ ན བྷཱཏཱ, ཡོ ན བྷགིནཱི, ཡོ ན པུཏྟོ, ཡོ ན དྷཱིཏཱབྷཱུཏཔུབྦཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༡༣༧-༡༤༢).

ཏསྨཱ ཏསྨིཾ པུགྒལེ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏབྦཾ, ‘‘ཨཡཾ ཀིར མེ ཨཏཱིཏེ མཱཏཱ ཧུཏྭཱ དསམཱསེ ཀུཙྪིཡཱ པརིཧརིཏྭཱ མུཏྟཀརཱིསཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཱདཱིནི ཧརིཙནྡནཾ ཝིཡ ཨཛིགུཙྪམཱནཱ ཨཔནེཏྭཱ ཨུརེ ནཙྩཱཔེནྟཱི ཨངྒེན པརིཧརམཱནཱ པོསེསི, པིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཛཔཐསངྐུཔཐཱདཱིནི གནྟྭཱ ཝཱཎིཛྫཾ པཡོཛཡམཱནོ མཡ྄ཧམཏྠཱཡ ཛཱིཝིཏམྤི པརིཙྩཛིཏྭཱ ཨུབྷཏོབྱཱུལ༹ྷེ སངྒཱམེ པཝིསིཏྭཱ ནཱཝཱཡ མཧཱསམུདྡཾ པཀྑནྡིཏྭཱ ཨཉྙཱནི ཙ དུཀྐརཱནི ཀརིཏྭཱ ‘པུཏྟཀེ པོསེསྶཱམཱི’ཏི ཏེཧི ཏེཧི ཨུཔཱཡེཧི དྷནཾ སཾཧརིཏྭཱ མཾ པོསེསི. བྷཱཏཱ, བྷགིནཱི, པུཏྟོ, དྷཱིཏཱ ཙ ཧུཏྭཱཔི ཨིདཉྩིདཉྩུཔཀཱརཾ ཨཀཱསཱིཏི ཏཏྲ མེ ནཔྤཏིརཱུཔཾ མནཾ པདཱུསེཏུ’’ནྟི.

༢༤༩. སཙེ པན ཨེཝམྤི ཙིཏྟཾ ནིབྦཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏིཡེཝ, ཨཐཱནེན ཨེཝཾ མེཏྟཱནིསཾསཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ – ‘‘ཨམྦྷོ པབྦཛིཏ, ནནུ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ –

‘མེཏྟཱཡ ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ ཨཱསེཝིཏཱཡ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ ཨེཀཱདསཱནིསཾསཱ པཱཊིཀངྑཱ ¶ . ཀཏམེ ཨེཀཱདས? སུཁཾ སུཔཏི, སུཁཾ པཊིབུཛ྄ཛྷཏི, ན པཱཔཀཾ སུཔིནཾ པསྶཏི, མནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏི, ཨམནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏི, དེཝཏཱ རཀྑནྟི, ནཱསྶ ཨགྒི ཝཱ ཝིསཾ ཝཱ སཏྠཾ ཝཱ ཀམཏི, ཏུཝཊཾ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, མུཁཝཎྞོ པསཱིདཏི, ཨསམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལངྐརོཏི, ཨུཏྟརིམཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཧོཏཱི’ཏི (ཨ. ནི. ༡༡.༡༥).

‘‘སཙེ ཏྭཾ ཨིདཾ ཙིཏྟཾ ན ནིབྦཱཔེསྶསི, ཨིམེཧི ཨཱནིསཾསེཧི པརིབཱཧིརོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི.

༢༥༠. ཨེཝམྤི ནིབྦཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན པན དྷཱཏུཝིནིབྦྷོགོ ཀཱཏབྦོ. ཀཐཾ? ‘‘ཨམྦྷོ པབྦཛིཏ, ཏྭཾ ཨེཏསྶ ཀུཛ྄ཛྷམཱནོ ཀསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི? ཀིཾ ཀེསཱནཾ ཀུཛ྄ཛྷསི, ཨུདཱཧུ ལོམཱནཾ, ནཁཱནཾ…པེ… མུཏྟསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི? ཨཐ ཝཱ པན ཀེསཱདཱིསུ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཀུཛ྄ཛྷསི, ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ, ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ, ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཀུཛ྄ཛྷསི? ཡེ ཝཱ པཉྩཀྑནྡྷེ དྭཱདསཱཡཏནཱནི ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ ཨུཔཱདཱཡ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨིཏྠནྣཱམོཏི ཝུཙྩཏི, ཏེསུ ཀིཾ རཱུཔཀྑནྡྷསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི, ཨུདཱཧུ ཝེདནཱ སཉྙཱ སངྑཱརཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི? ཀིཾ ཝཱ ཙཀྑཱཡཏནསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི, ཀིཾ རཱུཔཱཡཏནསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི…པེ… ཀིཾ མནཱཡཏནསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི, ཀིཾ དྷམྨཱཡཏནསྶ ཀུཛ྄ཛྷསི? ཀིཾ ཝཱ ཙཀྑུདྷཱཏུཡཱ ཀུཛ྄ཛྷསི, ཀིཾ རཱུཔདྷཱཏུཡཱ, ཀིཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ…པེ… ཀིཾ མནོདྷཱཏུཡཱ, ཀིཾ དྷམྨདྷཱཏུཡཱ, ཀིཾ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ’’ཏི? ཨེཝཉྷི དྷཱཏུཝིནིབྦྷོགཾ ཀརོཏོ ཨཱརགྒེ སཱསཔསྶ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ ཙིཏྟཀམྨསྶ ཝིཡ ཙ ཀོདྷསྶ པཏིཊྛཱནཊྛཱནཾ ན ཧོཏི.

༢༥༡. དྷཱཏུཝིནིབྦྷོགཾ པན ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན དཱནསཾཝིབྷཱགོ ཀཱཏབྦོ. ཨཏྟནོ སནྟཀཾ པརསྶ དཱཏབྦཾ, པརསྶ སནྟཀཾ ཨཏྟནཱ གཧེཏབྦཾ. སཙེ པན པརོ བྷིནྣཱཛཱིཝོ ཧོཏི ཨཔརིབྷོགཱརཧཔརིཀྑཱརོ, ཨཏྟནོ སནྟཀམེཝ དཱཏབྦཾ. ཏསྶེཝཾ ཀརོཏོ ཨེཀནྟེནེཝ ཏསྨིཾ པུགྒལེ ཨཱགྷཱཏོ ཝཱུཔསམྨཏི. ཨིཏརསྶ ཙ ཨཏཱིཏཛཱཏིཏོ པཊྛཱཡ ཨནུབནྡྷོཔི ཀོདྷོ ཏངྑཎཉྙེཝ ཝཱུཔསམྨཏི, ཙིཏྟལཔབྦཏཝིཧཱརེ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝུཊྛཱཔིཏསེནཱསནེན པིཎྜཔཱཏིཀཏྠེརེན ‘‘ཨཡཾ ¶ , བྷནྟེ, ཨཊྛཀཧཱཔཎགྒྷནཀོ པཏྟོ མམ མཱཏརཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ དིནྣོ དྷམྨིཡལཱབྷོ, མཧཱཨུཔཱསིཀཱཡ ¶ པུཉྙལཱབྷཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དིནྣཾ པཏྟཾ ལདྡྷམཧཱཐེརསྶ ཝིཡ. ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝམེཏཾ དཱནཾ ནཱམ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨདནྟདམནཾ དཱནཾ, དཱནཾ སབྦཏྠསཱདྷཀཾ;

དཱནེན པིཡཝཱཙཱཡ, ཨུནྣམནྟི ནམནྟི ཙཱ’’ཏི.

༢༥༢. ཏསྶེཝཾ ཝེརཱིཔུགྒལེ ཝཱུཔསནྟཔཊིགྷསྶ ཡཐཱ པིཡཱཏིཔྤིཡསཧཱཡཀམཛ྄ཛྷཏྟེསུ, ཨེཝཾ ཏསྨིམྤི མེཏྟཱཝསེན ཙིཏྟཾ པཝཏྟཏི. ཨཐཱནེན པུནཔྤུནཾ མེཏྟཱཡནྟེན ཨཏྟནི པིཡཔུགྒལེ མཛ྄ཛྷཏྟེ ཝེརཱིཔུགྒལེཏི ཙཏཱུསུ ཛནེསུ སམཙིཏྟཏཾ སམྤཱདེནྟེན སཱིམཱསམྦྷེདོ ཀཱཏབྦོ. ཏསྶིདཾ ལཀྑཎཾ, སཙེ ཨིམསྨིཾ པུགྒལེ པིཡམཛ྄ཛྷཏྟཝེརཱིཧི སདྡྷིཾ ཨཏྟཙཏུཏྠེ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ནིསིནྣེ ཙོརཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨམྷཱཀཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏཾ མཱརེཏྭཱ གལལོཧིཏཾ གཧེཏྭཱ བལིཀརཎཏྠཱཡཱ’’ཏི ཝདེཡྻུཾ, ཏཏྲ ཙེསོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨསུཀཾ ཝཱ ཨསུཀཾ ཝཱ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཙིནྟེཡྻ, ཨཀཏོཝ ཧོཏི སཱིམཱསམྦྷེདོ. སཙེཔི ‘‘མཾ གཎྷནྟུ, མཱ ཨིམེ ཏཡོ’’ཏིཔི ཙིནྟེཡྻ, ཨཀཏོཝ ཧོཏི སཱིམཱསམྦྷེདོ. ཀསྨཱ? ཡསྶ ཡསྶ ཧི གཧཎམིཙྪཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཨཧིཏེསཱི ཧོཏི, ཨིཏརེསཾཡེཝ ཧིཏེསཱི ཧོཏི.

ཡདཱ པན ཙཏུནྣཾ ཛནཱནམནྟརེ ཨེཀམྤི ཙོརཱནཾ དཱཏབྦཾ ན པསྶཏི, ཨཏྟནི ཙ ཏེསུ ཙ ཏཱིསུ ཛནེསུ སམམེཝ ཙིཏྟཾ པཝཏྟེཏི, ཀཏོ ཧོཏི སཱིམཱསམྦྷེདོ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཨཏྟནི ཧིཏམཛ྄ཛྷཏྟེ, ཨཧིཏེ ཙ ཙཏུབྦིདྷེ;

ཡདཱ པསྶཏི ནཱནཏྟཾ, ཧིཏཙིཏྟོཝ པཱཎིནཾ.

‘‘ན ནིཀཱམལཱབྷཱི མེཏྟཱཡ, ཀུསལཱིཏི པཝུཙྩཏི;

ཡདཱ ཙཏསྶོ སཱིམཱཡོ, སམྦྷིནྣཱ ཧོནྟི བྷིཀྑུནོ.

‘‘སམཾ ཕརཏི མེཏྟཱཡ, སབྦལོཀཾ སདེཝཀཾ;

མཧཱཝིསེསོ པུརིམེན, ཡསྶ སཱིམཱ ན ཉཱཡཏཱི’’ཏི.

༢༥༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ སཱིམཱསམྦྷེདསམཀཱལམེཝ ཙ ཨིམིནཱ བྷིཀྑུནཱ ནིམིཏྟཉྩ ཨུཔཙཱརཉྩ ལདྡྷཾ ཧོཏི. སཱིམཱསམྦྷེདེ པན ཀཏེ ཏམེཝ ནིམིཏྟཾ ཨཱསེཝནྟོ བྷཱཝེནྟོ བཧུལཱིཀརོནྟོ ཨཔྤཀསིརེནེཝ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱནེན ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནཾ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཾ དསལཀྑཎསམྤནྣཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ མེཏྟཱསཧགཏཾ. ཨདྷིགཏེ ཙ ཏསྨིཾ ཏདེཝ ནིམིཏྟཾ ཨཱསེཝནྟོ བྷཱཝེནྟོ བཧུལཱིཀརོནྟོ ཨནུཔུབྦེན ཙཏུཀྐནཡེ དུཏིཡཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱནི, པཉྩཀནཡེ དུཏིཡཏཏིཡཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ པཱཔུཎཱཏི.

སོ ཧི པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཝསེན མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏཐཱ དུཏིཡཾ, ཏཐཱ ཏཏིཡཾ, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི (ཝིབྷ. ༦༤༢; དཱི. ནི. ༡.༥༥༦). པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིཝསེན ཨཔྤནཱཔྤཏྟཙིཏྟསྶེཝ ཧི ཨཡཾ ཝིཀུབྦནཱ སམྤཛྫཏི.

༢༥༤. ཨེཏྠ ཙ མེཏྟཱསཧགཏེནཱཏི མེཏྟཱཡ སམནྣཱགཏེན. ཙེཏསཱཏི ཙིཏྟེན. ཨེཀཾ དིསནྟི ཨེཀམེཀིསྶཱ དིསཱཡ པཋམཔརིགྒཧིཏཾ སཏྟཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨེཀདིསཱཔརིཡཱཔནྣསཏྟཕརཎཝསེན ཝུཏྟཾ. ཕརིཏྭཱཏི ཕུསིཏྭཱ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ. ཝིཧརཏཱིཏི བྲཧྨཝིཧཱརཱདྷིཊྛིཏཾ ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརཾ པཝཏྟེཏི. ཏཐཱ དུཏིཡནྟི ཡཐཱ པུརཏྠིམཱདཱིསུ དིསཱསུ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི, ཏཐེཝ ཏདནནྟརཾ དུཏིཡཾ ཏཏིཡཾ ཙཏུཏྠཉྩཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི ཨུདྡྷནྟི ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཨུཔརིམཾ དིསནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨདྷོ ཏིརིཡནྟི ཨདྷོདིསམྤི ཏིརིཡཾདིསམྤི ཨེཝམེཝ. ཏཏྠ ཙ ཨདྷོཏི ཧེཊྛཱ. ཏིརིཡནྟི ཨནུདིསཱསུ. ཨེཝཾ སབྦདིསཱསུ ཨསྶམཎྜལེ ཨསྶམིཝ མེཏྟཱསཧགཏཾ ཙིཏྟཾ སཱརེཏིཔི པཙྩཱསཱརེཏིཔཱིཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེཀཾ དིསཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨོདྷིསོ མེཏྟཱཕརཎཾ དསྶིཏཾ.

སབྦདྷཱིཏིཨཱདི པན ཨནོདྷིསོ དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སབྦདྷཱིཏི སབྦཏྠ. སབྦཏྟཏཱཡཱཏི སབྦེསུ ཧཱིནམཛ྄ཛྷིམུཀྐཊྛམིཏྟསཔཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཱདིཔྤབྷེདེསུ ཨཏྟཏཱཡ ¶ . ‘‘ཨཡཾ པརསཏྟོ’’ཏི ཝིབྷཱགཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟསམཏཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ སབྦཏྟཏཱཡཱཏི སབྦེན ཙིཏྟབྷཱགེན ཨཱིསཀམྤི ¶ བཧི ཨཝིཀྑིཔམཱནོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སབྦཱཝནྟནྟི སབྦསཏྟཝནྟཾ, སབྦསཏྟཡུཏྟནྟི ཨཏྠོ. ལོཀནྟི སཏྟལོཀཾ. ཝིཔུལེནཱཏིཨེཝམཱདིཔརིཡཱཡདསྶནཏོ པནེཏྠ པུན མེཏྟཱསཧགཏེནཱཏི ཝུཏྟཾ. ཡསྨཱ ཝཱ ཨེཏྠ ཨོདྷིསོ ཕརཎེ ཝིཡ པུན ཏཐཱསདྡོ ཨིཏིསདྡོ ཝཱ ན ཝུཏྟོ, ཏསྨཱ པུན མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱཏི ཝུཏྟཾ. ནིགམཝསེན ཝཱ ཨེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཝིཔུལེནཱཏི ཨེཏྠ ཙ ཕརཎཝསེན ཝིཔུལཏཱ དཊྛབྦཱ. བྷཱུམིཝསེན པན ཨེཏཾ མཧགྒཏཾ པགུཎཝསེན ཙ ཨཔྤམཱཎསཏྟཱརམྨཎཝསེན ཙ ཨཔྤམཱཎཾ, བྱཱཔཱདཔཙྩཏྠིཀཔྤཧཱནེན ཨཝེརཾ, དོམནསྶཔྤཧཱནཏོ ཨབྱཱཔཛྫཾ, ནིདྡུཀྑནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱཡ ཝིཀུབྦནཱཡ ཨཏྠོ.

༢༥༥. ཡཐཱ ཙཱཡཾ ཨཔྤནཱཔྤཏྟཙིཏྟསྶེཝ ཝིཀུབྦནཱ སམྤཛྫཏི, ཏཐཱ ཡམྤི པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༢.༢༢) ‘‘པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནོདྷིསོཕརཎཱ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟི, སཏྟཧཱཀཱརེཧི ཨོདྷིསོཕརཎཱ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, དསཧཱཀཱརེཧི དིསཱཕརཎཱ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏམྤི ཨཔྤནཱཔྤཏྟཙིཏྟསྶེཝ སམྤཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཙ སབྦེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཨབྱཱཔཛྫཱ ཨནཱིགྷཱ སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟུ, སབྦེ པཱཎཱ, སབྦེ བྷཱུཏཱ, སབྦེ པུགྒལཱ, སབྦེ ཨཏྟབྷཱཝཔརིཡཱཔནྣཱ ཨཝེརཱ…པེ… པརིཧརནྟཱུཏི ཨིམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནོདྷིསོཕརཎཱ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཝེདིཏབྦཱ.

སབྦཱ ཨིཏྠིཡོ ཨཝེརཱ…པེ… ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟུ, སབྦེ པུརིསཱ, སབྦེ ཨརིཡཱ, སབྦེ ཨནརིཡཱ, སབྦེ དེཝཱ, སབྦེ མནུསྶཱ, སབྦེ ཝིནིཔཱཏིཀཱ ཨཝེརཱ…པེ… པརིཧརནྟཱུཏི ཨིམེཧི སཏྟཧཱཀཱརེཧི ཨོདྷིསོཕརཎཱ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཝེདིཏབྦཱ.

སབྦེ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ སཏྟཱ ཨཝེརཱ…པེ… ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟུ. སབྦེ པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ, སབྦེ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ, སབྦེ དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ, སབྦེ པུརཏྠིམཱཡ ཨནུདིསཱཡ, སབྦེ པཙྪིམཱཡ ཨནུདིསཱཡ, སབྦེ ¶ ཨུཏྟརཱཡ ཨནུདིསཱཡ, སབྦེ དཀྑིཎཱཡ ཨནུདིསཱཡ, སབྦེ ཧེཊྛིམཱཡ དིསཱཡ, སབྦེ ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ སཏྟཱ ཨཝེརཱ…པེ… པརིཧརནྟུ. སབྦེ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ པཱཎཱ, བྷཱུཏཱ, པུགྒལཱ, ཨཏྟབྷཱཝཔརིཡཱཔནྣཱ, ཨཝེརཱ…པེ… པརིཧརནྟུ. སབྦཱ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཨིཏྠིཡོ, སབྦེ པུརིསཱ, ཨརིཡཱ, ཨནརིཡཱ, དེཝཱ, མནུསྶཱ, ཝིནིཔཱཏིཀཱ ¶ ཨཝེརཱ…པེ… པརིཧརནྟུ. སབྦཱ པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ, ཨུཏྟརཱཡ, དཀྑིཎཱཡ, པུརཏྠིམཱཡ ཨནུདིསཱཡ, པཙྪིམཱཡ, ཨུཏྟརཱཡ, དཀྑིཎཱཡ ཨནུདིསཱཡ, ཧེཊྛིམཱཡ དིསཱཡ, ཨུཔརིམཱཡ དིསཱཡ ཨིཏྠིཡོ…པེ… ཝིནིཔཱཏིཀཱ ཨཝེརཱ ཨབྱཱཔཛྫཱ ཨནཱིགྷཱ སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟཱུཏི ཨིམེཧི དསཧཱཀཱརེཧི དིསཱཕརཎཱ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༥༦. ཏཏྠ སབྦེཏི ཨནཝསེསཔརིཡཱདཱནམེཏཾ. སཏྟཱཏི རཱུཔཱདཱིསུ ཁནྡྷེསུ ཚནྡརཱགེན སཏྟཱ ཝིསཏྟཱཏི སཏྟཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘རཱུཔེ ཁོ, རཱདྷ, ཡོ ཚནྡོ ཡོ རཱགོ ཡཱ ནནྡཱི ཡཱ ཏཎྷཱ, ཏཏྲ སཏྟོ, ཏཏྲ ཝིསཏྟོ, ཏསྨཱ སཏྟོཏི ཝུཙྩཏི… ཝེདནཱཡ… སཉྙཱཡ… སངྑཱརེསུ… ཝིཉྙཱཎེ ཡོ ཚནྡོ ཡོ རཱགོ ཡཱ ནནྡཱི ཡཱ ཏཎྷཱ, ཏཏྲ སཏྟོ, ཏཏྲ ཝིསཏྟོ, ཏསྨཱ སཏྟོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༡༦༡).

རུལ༹ྷཱིསདྡེན པན ཝཱིཏརཱགེསུཔི ཨཡཾ ཝོཧཱརོ ཝཏྟཏིཡེཝ, ཝིལཱིཝམཡེཔི བཱིཛནིཝིསེསེ ཏཱལཝཎྚཝོཧཱརོ ཝིཡ. ཨཀྑརཙིནྟཀཱ པན ཨཏྠཾ ཨཝིཙཱརེཏྭཱ ནཱམམཏྟམེཏནྟི ཨིཙྪནྟི. ཡེཔི ཨཏྠཾ ཝིཙཱརེནྟི, ཏེ སཏྭཡོགེན སཏྟཱཏི ཨིཙྪནྟི.

པཱཎནཏཱཡ པཱཎཱ, ཨསྶཱསཔསྶཱསཱཡཏྟཝུཏྟིཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. བྷཱུཏཏྟཱ བྷཱུཏཱ, སཾབྷཱུཏཏྟཱ ཨབྷིནིབྦཏྟཏྟཱཏི ཨཏྠོ. པུནྟི ཝུཙྩཏི ནིརཡོ. ཏསྨིཾ གལནྟཱིཏི པུགྒལཱ, གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏྟབྷཱཝོ ཝུཙྩཏི སརཱིརཾ. ཁནྡྷཔཉྩཀམེཝ ཝཱ, ཏམུཔཱདཱཡ པཉྙཏྟིམཏྟསམྦྷཝཏོ. ཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ པརིཡཱཔནྣཱཏི ཨཏྟབྷཱཝཔརིཡཱཔནྣཱ. པརིཡཱཔནྣཱཏི པརིཙྪིནྣཱ, ཨནྟོགདྷཱཏི ཨཏྠོ.

ཡཐཱ ¶ ཙ སཏྟཱཏི ཝཙནཾ, ཨེཝཾ སེསཱནིཔི རུལ༹ྷཱིཝསེན ཨཱརོཔེཏྭཱ སབྦཱནེཏཱནི སབྦསཏྟཝེཝཙནཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཀཱམཉྩ ཨཉྙཱནིཔི སབྦེ ཛནྟཱུ སབྦེ ཛཱིཝཱཏིཨཱདཱིནི སབྦསཏྟཝེཝཙནཱནི ཨཏྠི, པཱཀཊཝསེན པན ཨིམཱནེཝ པཉྩ གཧེཏྭཱ ‘‘པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནོདྷིསོཕརཎཱ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཡེ པན སཏྟཱ པཱཎཱཏིཨཱདཱིནཾ ན ཀེཝལཾ ཝཙནམཏྟཏོཝ, ཨཐ ཁོ ཨཏྠཏོཔི ནཱནཏྟམེཝ ¶ ཨིཙྪེཡྻུཾ, ཏེསཾ ཨནོདྷིསོཕརཎཱ ཝིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨཱ ཏཐཱ ཨཏྠཾ ཨགཧེཏྭཱ ཨིམེསུ པཉྩསུ ཨཱཀཱརེསུ ཨཉྙཏརཝསེན ཨནོདྷིསོ མེཏྟཱ ཕརིཏབྦཱ.

༢༥༧. ཨེཏྠ ཙ སབྦེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟཱུཏི ཨཡམེཀཱ ཨཔྤནཱ. ཨབྱཱཔཛྫཱ ཧོནྟཱུཏི ཨཡམེཀཱ ཨཔྤནཱ. ཨབྱཱཔཛྫཱཏི བྱཱཔཱདརཧིཏཱ. ཨནཱིགྷཱ ཧོནྟཱུཏི ཨཡམེཀཱ ཨཔྤནཱ. ཨནཱིགྷཱཏི ནིདྡུཀྑཱ. སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟཱུཏི ཨཡམེཀཱ ཨཔྤནཱ. ཏསྨཱ ཨིམེསུཔི པདེསུ ཡཾ ཡཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཝསེན མེཏྟཱ ཕརིཏབྦཱ. ཨིཏི པཉྩསུ ཨཱཀཱརེསུ ཙཏུནྣཾ ཨཔྤནཱནཾ ཝསེན ཨནོདྷིསོཕརཎེ ཝཱིསཏི ཨཔྤནཱ ཧོནྟི.

ཨོདྷིསོཕརཎེ པན སཏྟསུ ཨཱཀཱརེསུ ཙཏུནྣཾ ཝསེན ཨཊྛཝཱིསཏི. ཨེཏྠ ཙ ཨིཏྠིཡོ པུརིསཱཏི ལིངྒཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨརིཡཱ ཨནརིཡཱཏི ཨརིཡཔུཐུཛྫནཝསེན. དེཝཱ མནུསྶཱ ཝིནིཔཱཏིཀཱཏི ཨུཔཔཏྟིཝསེན.

དིསཱཕརཎེ པན སབྦེ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ སཏྟཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨེཀམེཀིསྶཱ དིསཱཡ ཝཱིསཏི ཝཱིསཏི ཀཏྭཱ དྭེསཏཱནི, སབྦཱ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཨིཏྠིཡོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨེཀམེཀིསྶཱ དིསཱཡ ཨཊྛཝཱིསཏི ཨཊྛཝཱིསཏི ཀཏྭཱ ཨསཱིཏི དྭེསཏཱནཱིཏི ཙཏྟཱརི སཏཱནི ཨསཱིཏི ཙ ཨཔྤནཱ. ཨིཏི སབྦཱནིཔི པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཝུཏྟཱནི ཨཊྛཝཱིསཱདྷིཀཱནི པཉྩ ཨཔྤནཱསཏཱནཱིཏི.

ཨིཏི ཨེཏཱསུ ཨཔྤནཱསུ ཡསྶ ཀསྶཙི ཝསེན མེཏྟཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨཡཾ ཡོགཱཝཙརོ ‘‘སུཁཾ སུཔཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟེ ཨེཀཱདསཱནིསཾསེ པཊིལབྷཏི.

༢༥༨. ཏཏྠ ¶ སུཁཾ སུཔཏཱིཏི ཡཐཱ སེསཱ ཛནཱ སམྤརིཝཏྟམཱནཱ ཀཱཀཙྪམཱནཱ དུཀྑཾ སུཔནྟི, ཨེཝཾ ཨསུཔིཏྭཱ སུཁཾ སུཔཏི. ནིདྡཾ ཨོཀྐནྟོཔི སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔནྣོ ཝིཡ ཧོཏི.

སུཁཾ པཊིབུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ ནིཏྠུནནྟཱ ཝིཛམྦྷནྟཱ སམྤརིཝཏྟནྟཱ དུཀྑཾ པཊིབུཛ྄ཛྷནྟི, ཨེཝཾ ཨཔྤཊིབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝིཀསམཱནམིཝ པདུམཾ སུཁཾ ནིབྦིཀཱརཾ པཊིབུཛ྄ཛྷཏི.

ན ¶ པཱཔཀཾ སུཔིནཾ པསྶཏཱིཏི སུཔིནཾ པསྶནྟོཔི བྷདྡཀམེཝ སུཔིནཾ པསྶཏི, ཙེཏིཡཾ ཝནྡནྟོ ཝིཡ པཱུཛཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ དྷམྨཾ སུཎནྟོ ཝིཡ ཙ ཧོཏི. ཡཐཱ པན ཨཉྙེ ཨཏྟཱནཾ ཙོརེཧི སམྤརིཝཱརིཏཾ ཝིཡ ཝཱལེ༹ཧི ཨུཔདྡུཏཾ ཝིཡ པཔཱཏེ པཏནྟཾ ཝིཡ ཙ པསྶནྟི, ཨེཝཾ པཱཔཀཾ སུཔིནཾ ན པསྶཏི.

མནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏཱིཏི ཨུརེ ཨཱམུཏྟམུཏྟཱཧཱརོ ཝིཡ སཱིསེ པིལ༹ནྡྷམཱལཱ ཝིཡ ཙ མནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏི མནཱཔོ.

ཨམནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏཱིཏི ཡཐེཝ མནུསྶཱནཾ, ཨེཝཾ ཨམནུསྶཱནམྤི པིཡོ ཧོཏི ཝིསཱཁཏྠེརོ ཝིཡ.

སོ ཀིར པཱཊལིཔུཏྟེ ཀུཊུམྦིཡོ ཨཧོསི. སོ ཏཏྠེཝ ཝསམཱནོ ཨསྶོསི ‘‘ཏམྦཔཎྞིདཱིཔོ ཀིར ཙེཏིཡམཱལཱལངྐཏོ ཀཱསཱཝཔཛྫོཏོ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཊྛཱནེཡེཝ ཨེཏྠ སཀྐཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཱ ཨུཏུསཔྤཱཡཾ སེནཱསནསཔྤཱཡཾ པུགྒལསཔྤཱཡཾ དྷམྨསྶཝནསཔྤཱཡནྟི སབྦམེཏྠ སུལབྷ’’ནྟི.

སོ ཨཏྟནོ བྷོགཀྑནྡྷཾ པུཏྟདཱརསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ དུསྶནྟེ བདྡྷེན ཨེཀཀཧཱཔཎེནེཝ གྷརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ སམུདྡཏཱིརེ ནཱཝཾ ཨུདིཀྑམཱནོ ཨེཀམཱསཾ ཝསི. སོ ཝོཧཱརཀུསལཏཱཡ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ བྷཎྜཾ ཀིཎིཏྭཱ ཨསུཀསྨིཾ ཝིཀྐིཎནྟོ དྷམྨིཀཱཡ ཝཎིཛྫཱཡ ཏེནེཝནྟརམཱསེན སཧསྶཾ ཨབྷིསཾཧརི. ཨནུཔུབྦེན མཧཱཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི.

སོ ¶ པབྦཱཛནཏྠཱཡ སཱིམཾ ནཱིཏོ ཏཾ སཧསྶཏྠཝིཀཾ ཨོཝཊྚིཀནྟརེན བྷཱུམིཡཾ པཱཏེསི. ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ཀཧཱཔཎསཧསྶཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨུཔཱསཀ, པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ན སཀྐཱ ཝིཙཱརེཏུཾ, ཨིདཱནེཝེཏཾ ཝིཙཱརེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཝིསཱཁསྶ པབྦཛྫཊྛཱནམཱགཏཱ མཱ རིཏྟཧཏྠཱ གམིཾསཱུ’’ཏི མུཉྩིཏྭཱ སཱིམཱམཱལ༹ཀེ ཝིཔྤཀིརིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣོ.

སོ པཉྩཝསྶོ ཧུཏྭཱ དྭེམཱཏིཀཱ པགུཎཱ ཀཏྭཱ པཝཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ སཔྤཱཡཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ¶ ཨེཀེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཀཏྭཱ སམཔྤཝཏྟཝཱསཾ ཝསམཱནོ ཙརི. ཨེཝཾ ཙརམཱནོ –

ཝནནྟརེ ཋིཏོ ཐེརོ, ཝིསཱཁོ གཛྫམཱནཀོ;

ཨཏྟནོ གུཎམེསནྟོ, ཨིམམཏྠཾ ཨབྷཱསཐ.

‘‘ཡཱཝཏཱ ཨུཔསམྤནྣོ, ཡཱཝཏཱ ཨིདྷ ཨཱགཏོ;

ཨེཏྠནྟརེ ཁལིཏཾ ནཏྠི, ཨཧོ ལཱབྷཱ ཏེ མཱརིསཱ’’ཏི.

སོ ཙིཏྟལཔབྦཏཝིཧཱརཾ གཙྪནྟོ དྭེདྷཱ པཐཾ པཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ནུ ཁོ མགྒོ ཨུདཱཧུ ཨཡ’’ནྟི ཙིནྟཡནྟོ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶ པབྦཏེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ‘‘ཨེས མགྒོ’’ཏི ཝཏྭཱ དསྶེཏི. སོ ཙིཏྟལཔབྦཏཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝསིཏྭཱ པཙྩཱུསེ གམིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཙངྐམསཱིསེ མཎིལརུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ སོཔཱནཕལཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ པརོདི.

ཐེརོ ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཧཾ, བྷནྟེ, མཎིལིཡཱཏི. ཀིསྶ རོདསཱིཏི? ཏུམྷཱཀཾ གམནཾ པཊིཙྩཱཏི. མཡི ཨིདྷ ཝསནྟེ ཏུམྷཱཀཾ ཀོ གུཎོཏི? ཏུམྷེསུ, བྷནྟེ, ཨིདྷ ཝསནྟེསུ ཨམནུསྶཱ ཨཉྙམཉྙཾ མེཏྟཾ པཊིལབྷནྟི, ཏེ དཱནི ཏུམྷེསུ གཏེསུ ཀལཧཾ ཀརིསྶནྟི, དུཊྛུལླམྤི ཀཐཡིསྶནྟཱིཏི. ཐེརོ ‘‘སཙེ མཡི ཨིདྷ ཝསནྟེ ཏུམྷཱཀཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི, སུནྡར’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཉྙེཔི ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ པུན ཏཐེཝ གམནཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི. དེཝཏཱཔི པུན ཏཐེཝ པརོདི. ཨེཏེནེཝུཔཱཡེན ཐེརོ ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཡཱིཏི ཨེཝཾ མེཏྟཱཝིཧཱརཱི བྷིཀྑུ ཨམནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏི.

དེཝཏཱ རཀྑནྟཱིཏི པུཏྟམིཝ མཱཏཱཔིཏརོ དེཝཏཱ རཀྑནྟི.

ནཱསྶ ¶ ཨགྒི ཝཱ ཝིསཾ ཝཱ སཏྠཾ ཝཱ ཀམཏཱིཏི མེཏྟཱཝིཧཱརིསྶ ཀཱཡེ ཨུཏྟརཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཝིཡ ཨགྒི ཝཱ, སཾཡུཏྟབྷཱཎཀཙཱུལ༹སིཝཏྠེརསྶེཝ ཝིསཾ ཝཱ, སཾཀིཙྩསཱམཎེརསྶེཝ སཏྠཾ ཝཱ ན ཀམཏི, ན པཝིསཏི. ནཱསྶ ཀཱཡཾ ཝིཀོཔེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དྷེནུཝཏྠུམྤི ཙེཏྠ ཀཐཡནྟི ¶ . ཨེཀཱ ཀིར དྷེནུ ཝཙྪཀསྶ ཁཱིརདྷཱརཾ མུཉྩམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ཨེཀོ ལུདྡཀོ ཏཾ ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱིཏི ཧཏྠེན སམྤརིཝཏྟེཏྭཱ དཱིགྷདཎྜསཏྟིཾ མུཉྩི. སཱ ཏསྶཱ སརཱིརཾ ཨཱཧཙྩ ཏཱལཔཎྞཾ ཝིཡ པཝཊྚམཱནཱ གཏཱ, ནེཝ ཨུཔཙཱརབལེན, ན ཨཔྤནཱབལེན, ཀེཝལཾ ཝཙྪཀེ བལཝཔིཡཙིཏྟཏཱཡ. ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱ མེཏྟཱཏི.

ཏུཝཊཾ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱིཏི མེཏྟཱཝིཧཱརིནོ ཁིཔྤམེཝ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, ནཏྠི ཏསྶ དནྡྷཱཡིཏཏྟཾ.

མུཁཝཎྞོ ཝིཔྤསཱིདཏཱིཏི བནྡྷནཱ པཝུཏྟཾ ཏཱལཔཀྐཾ ཝིཡ ཙསྶ ཝིཔྤསནྣཝཎྞཾ མུཁཾ ཧོཏི.

ཨསམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལངྐརོཏཱིཏི མེཏྟཱཝིཧཱརིནོ སམྨོཧམརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨསམྨཱུལ༹ྷོཝ ནིདྡཾ ཨོཀྐམནྟོ ཝིཡ ཀཱལཾ ཀརོཏི.

ཨུཏྟརིམཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོཏི མེཏྟཱསམཱཔཏྟིཏོ ཨུཏྟརིཾ ཨརཧཏྟཾ ཨདྷིགནྟུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨིཏོ ཙཝིཏྭཱ སུཏྟཔྤབུདྡྷོ ཝིཡ བྲཧྨལོཀམུཔཔཛྫཏཱིཏི.

ཨཡཾ མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

ཀརུཎཱབྷཱཝནཱཀཐཱ

༢༥༩. ཀརུཎཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན ནིཀྐརུཎཏཱཡ ཨཱདཱིནཝཾ ཀརུཎཱཡ ཙ ཨཱནིསཾསཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀརུཎཱབྷཱཝནཱ ཨཱརབྷིཏབྦཱ. ཏཉྩ པན ཨཱརབྷནྟེན པཋམཾ པིཡཔུགྒལཱདཱིསུ ན ཨཱརབྷིཏབྦཱ. པིཡོ ཧི པིཡཊྛཱནེཡེཝ ཏིཊྛཏི. ཨཏིཔྤིཡསཧཱཡཀོ ཨཏིཔྤིཡསཧཱཡཀཊྛཱནེཡེཝ. མཛ྄ཛྷཏྟོ མཛ྄ཛྷཏྟཊྛཱནེཡེཝ. ཨཔྤིཡོ ཨཔྤིཡཊྛཱནེཡེཝ. ཝེརཱི ཝེརིཊྛཱནེཡེཝ ཏིཊྛཏི. ལིངྒཝིསབྷཱགཀཱལཀཏཱ ཨཁེཏྟམེཝ.

‘‘ཀཐཉྩ བྷིཀྑུ ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི? སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨེཀཾ པུགྒལཾ དུགྒཏཾ དུརཱུཔེཏཾ དིསྭཱ ཀརུཎཱཡེཡྻ, ཨེཝམེཝ ¶ སབྦསཏྟེ ཀརུཎཱཡ ཕརཏཱི’’ཏི ¶ ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༦༥༣) པན ཝུཏྟཏྟཱ སབྦཔཋམཾ ཏཱཝ ཀིཉྩིདེཝ ཀརུཎཱཡིཏབྦརཱུཔཾ པརམཀིཙྪཔྤཏྟཾ དུགྒཏཾ དུརཱུཔེཏཾ ཀཔཎཔུརིསཾ ཚིནྣཱཧཱརཾ ཀཔཱལཾ པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ ཨནཱཐསཱལཱཡ ནིསིནྣཾ ཧཏྠཔཱདེཧི པགྒྷརནྟཀིམིགཎཾ ཨཊྚསྶརཾ ཀརོནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཙྪཾ ཝཏཱཡཾ སཏྟོ ཨཱཔནྣོ, ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨིམམྷཱ དུཀྑཱ མུཙྩེཡྻཱ’’ཏི ཀརུཎཱ པཝཏྟེཏབྦཱ. ཏཾ ཨལབྷནྟེན སུཁིཏོཔི པཱཔཀཱརཱི པུགྒལོ ཝཛ྄ཛྷེན ཨུཔམེཏྭཱ ཀརུཎཱཡིཏབྦོ.

ཀཐཾ? སེཡྻཐཱཔི སཧ བྷཎྜེན གཧིཏཙོརཾ ‘‘ཝདྷེཐ ན’’ནྟི རཉྙོ ཨཱཎཱཡ རཱཛཔུརིསཱ བནྡྷིཏྭཱ ཙཏུཀྐེ ཙཏུཀྐེ པཧཱརསཏཱནི དེནྟཱ ཨཱགྷཱཏནཾ ནེནྟི. ཏསྶ མནུསྶཱ ཁཱདནཱིཡམྤི བྷོཛནཱིཡམྤི མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཏམྦུལཱནིཔི དེནྟི. ཀིཉྩཱཔི སོ ཏཱནི ཁཱདནྟོ ཙེཝ པརིབྷུཉྫནྟོ ཙ སུཁིཏོ བྷོགསམཔྤིཏོ ཝིཡ གཙྪཏི, ཨཐ ཁོ ཏཾ ནེཝ ཀོཙི ‘‘སུཁིཏོ ཨཡཾ མཧཱབྷོགོ’’ཏི མཉྙཏི, ཨཉྙདཏྠུ ‘‘ཨཡཾ ཝརཱཀོ ཨིདཱནི མརིསྶཏི, ཡཾ ཡདེཝ ཧི ཨཡཾ པདཾ ནིཀྑིཔཏི, ཏེན ཏེན སནྟིཀེ མརཎསྶ ཧོཏཱི’’ཏི ཏཾ ཛནོ ཀརུཎཱཡཏི. ཨེཝམེཝ ཀརུཎཱཀམྨཊྛཱནིཀེན བྷིཀྑུནཱ སུཁིཏོཔི པུགྒལོ ཨེཝཾ ཀརུཎཱཡིཏབྦོ ‘‘ཨཡཾ ཝརཱཀོ ཀིཉྩཱཔི ཨིདཱནི སུཁིཏོ སུསཛྫིཏོ བྷོགེ པརིབྷུཉྫཏི, ཨཐ ཁོ ཏཱིསུ དྭཱརེསུ ཨེཀེནཱཔི ཀཏསྶ ཀལྱཱཎཀམྨསྶ ཨབྷཱཝཱ ཨིདཱནི ཨཔཱཡེསུ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདིསྶཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཏཾ པུགྒལཾ ཀརུཎཱཡིཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན པིཡཔུགྒལེ, ཏཏོ མཛ྄ཛྷཏྟེ, ཏཏོ ཝེརིམྷཱིཏི ཨནུཀྐམེན ཀརུཎཱ པཝཏྟེཏབྦཱ. སཙེ པནསྶ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེརིམྷི པཊིགྷཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ མེཏྟཱཡ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཱུཔསམེཏབྦཾ. ཡོཔི ཙེཏྠ ཀཏཀུསལོ ཧོཏི, ཏམྤི ཉཱཏིརོགབྷོགབྱསནཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརེན བྱསནེན སམནྣཱགཏཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ཏེསཾ ཨབྷཱཝེཔི ཝཊྚདུཀྑཾ ཨནཏིཀྐནྟཏྟཱ ‘‘དུཀྑིཏོཝ ཨཡ’’ནྟི ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཀརུཎཱཡིཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྟནི པིཡཔུགྒལེ མཛ྄ཛྷཏྟེ ཝེརིམྷཱིཏི ཙཏཱུསུ ཛནེསུ སཱིམཱསམྦྷེདཾ ཀཏྭཱ ¶ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱསེཝནྟེན བྷཱཝེནྟེན བཧུལཱིཀརོནྟེན མེཏྟཱཡ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཨཔྤནཱ ཝཌྜྷེཏབྦཱ.

ཨངྒུཏྟརཊྛཀཐཱཡཾ པན པཋམཾ ཝེརིཔུགྒལོ ཀརུཎཱཡིཏབྦོ, ཏསྨིཾ ཙིཏྟཾ མུདུཾ ཀཏྭཱ དུགྒཏོ, ཏཏོ པིཡཔུགྒལོ, ཏཏོ ཨཏྟཱཏི ཨཡཾ ཀམོ ཝུཏྟོ, སོ ‘‘དུགྒཏཾ དུརཱུཔེཏ’’ནྟི པཱལི༹ཡཱ ¶ ན སམེཏི, ཏསྨཱ ཝུཏྟནཡེནེཝེཏྠ བྷཱཝནམཱརབྷིཏྭཱ སཱིམཱསམྦྷེདཾ ཀཏྭཱ ཨཔྤནཱ ཝཌྜྷེཏབྦཱ. ཏཏོ པརཾ ‘‘པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནོདྷིསོཕརཎཱ སཏྟཧཱཀཱརེཧི ཨོདྷིསོཕརཎཱ དསཧཱཀཱརེཧི དིསཱཕརཎཱ’’ཏི ཨཡཾ ཝིཀུབྦནཱ, ‘‘སུཁཾ སུཔཏཱི’’ཏིཨཱདཡོ ཨཱནིསཾསཱ ཙ མེཏྟཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱཏི.

ཨཡཾ ཀརུཎཱབྷཱཝནཱཡ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

མུདིཏཱབྷཱཝནཱཀཐཱ

༢༦༠. མུདིཏཱབྷཱཝནཾ ཨཱརབྷནྟེནཱཔི ན པཋམཾ པིཡཔུགྒལཱདཱིསུ ཨཱརབྷིཏབྦཱ. ན ཧི པིཡོ པིཡབྷཱཝམཏྟེནེཝ མུདིཏཱཡ པདཊྛཱནཾ ཧོཏི, པགེཝ མཛ྄ཛྷཏྟཝེརིནོ. ལིངྒཝིསབྷཱགཀཱལཀཏཱ ཨཁེཏྟམེཝ.

ཨཏིཔྤིཡསཧཱཡཀོ པན སིཡཱ པདཊྛཱནཾ, ཡོ ཨཊྛཀཐཱཡཾ སོཎྜསཧཱཡོཏི ཝུཏྟོ. སོ ཧི མུདིཏམུདིཏོཝ ཧོཏི, པཋམཾ ཧསིཏྭཱ པཙྪཱ ཀཐེཏི, ཏསྨཱ སོ ཝཱ པཋམཾ མུདིཏཱཡ ཕརིཏབྦོ. པིཡཔུགྒལཾ ཝཱ སུཁིཏཾ སཛྫིཏཾ མོདམཱནཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ‘‘མོདཏི ཝཏཱཡཾ སཏྟོ, ཨཧོ སཱདྷུ ཨཧོ སུཊྛཱུ’’ཏི མུདིཏཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ. ཨིམམེཝ ཧི ཨཏྠཝསཾ པཊིཙྩ ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༦༦༣) ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཐཉྩ བྷིཀྑུ མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི? སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨེཀཾ པུགྒལཾ པིཡཾ མནཱཔཾ དིསྭཱ མུདིཏོ ཨསྶ, ཨེཝམེཝ སབྦསཏྟེ མུདིཏཱཡ ཕརཏཱི’’ཏི.

སཙེཔིསྶ སོ སོཎྜསཧཱཡོ ཝཱ པིཡཔུགྒལོ ཝཱ ཨཏཱིཏེ སུཁིཏོ ཨཧོསི, སམྤཏི པན དུགྒཏོ དུརཱུཔེཏོ, ཨཏཱིཏམེཝ ཙསྶ སུཁིཏབྷཱཝཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘ཨེས ཨཏཱིཏེ ཨེཝཾ མཧཱབྷོགོ མཧཱཔརིཝཱརོ ནིཙྩཔྤམུདིཏོ ཨཧོསཱི’’ཏི ཏམེཝསྶ མུདིཏཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ མུདིཏཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཝཱ པན པུན ཏཾ སམྤཏྟིཾ ལབྷིཏྭཱ ¶ ཧཏྠིཀྑནྡྷཨསྶཔིཊྛིསུཝཎྞསིཝིཀཱདཱིཧི ཝིཙརིསྶཏཱི’’ཏི ཨནཱགཏམྤིསྶ མུདིཏཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ མུདིཏཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

ཨེཝཾ པིཡཔུགྒལེ མུདིཏཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཐ མཛ྄ཛྷཏྟེ ཏཏོ ཝེརིམྷཱིཏི ཨནུཀྐམེན མུདིཏཱ པཝཏྟེཏབྦཱ. ཨཔྤནཱ ཝཌྜྷེཏབྦཱ. སཙེ པནསྶ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེརིམྷི པཊིགྷཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ¶ མེཏྟཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ‘‘ཨིམེསུ ཙ ཏཱིསུ ཨཏྟནི ཙཱ’’ཏི ཙཏཱུསུ ཛནེསུ སམཙིཏྟཏཱཡ སཱིམཱསམྦྷེདཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱསེཝནྟེན བྷཱཝེནྟེན བཧུལཱིཀརོནྟེན མེཏྟཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནཝསེནེཝ ཨཔྤནཱ ཝཌྜྷེཏབྦཱ. ཏཏོ པརཾ ‘‘པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨནོདྷིསོཕརཎཱ སཏྟཧཱཀཱརེཧི ཨོདྷིསོཕརཎཱ དསཧཱཀཱརེཧི དིསཱཕརཎཱ’’ཏི ཨཡཾ ཝིཀུབྦནཱ, ‘‘སུཁཾ སུཔཏཱི’’ཏིཨཱདཡོ ཨཱནིསཾསཱ ཙ མེཏྟཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱཏི.

ཨཡཾ མུདིཏཱབྷཱཝནཱཡ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

ཨུཔེཀྑཱབྷཱཝནཱཀཐཱ

༢༦༡. ཨུཔེཀྑཱབྷཱཝནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན མེཏྟཱདཱིསུ པཊིལདྡྷཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནེན པགུཎཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ ‘‘སུཁིཏཱ ཧོནྟཱུ’’ཏིཨཱདིཝསེན སཏྟཀེལཱཡནམནསིཀཱརཡུཏྟཏྟཱ, པཊིགྷཱནུནཡསམཱིཔཙཱརིཏྟཱ, སོམནསྶཡོགེན ཨོལཱ༹རིཀཏྟཱ ཙ པུརིམཱསུ ཨཱདཱིནཝཾ, སནྟསབྷཱཝཏྟཱ ཨུཔེཀྑཱཡ ཨཱནིསཾསཉྩ དིསྭཱ ཡྭཱསྶ པཀཏིམཛ྄ཛྷཏྟོ པུགྒལོ, ཏཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏྭཱ ཨུཔེཀྑཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ. ཏཏོ པིཡཔུགྒལཱདཱིསུ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཀཐཉྩ བྷིཀྑུ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི? སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨེཀཾ པུགྒལཾ ནེཝ མནཱཔཾ ན ཨམནཱཔཾ དིསྭཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཨསྶ, ཨེཝམེཝ སབྦེ སཏྟེ ཨུཔེཀྑཱཡ ཕརཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༦༧༣).

ཏསྨཱ ཝུཏྟནཡེན མཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལེ ཨུཔེཀྑཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཐ པིཡཔུགྒལེ, ཏཏོ སོཎྜསཧཱཡཀེ, ཏཏོ ཝེརིམྷཱིཏི ཨེཝཾ ‘‘ཨིམེསུ ཙ ཏཱིསུ ཨཏྟནི ཙཱ’’ཏི སབྦཏྠ མཛ྄ཛྷཏྟཝསེན སཱིམཱསམྦྷེདཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱསེཝིཏབྦཾ བྷཱཝེཏབྦཾ བཧུལཱིཀཱཏབྦཾ. ཏསྶེཝཾ ཀརོཏོ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཀིཾ ¶ པནེཏཾ པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི? ནུཔྤཛྫཏི. ཀསྨཱ? ཨཱརམྨཎཝིསབྷཱགཏཱཡ. མེཏྟཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསྶེཝ པན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཱརམྨཎསབྷཱགཏཱཡཱཏི. ཏཏོ པརཾ པན ཝིཀུབྦནཱ ཙ ཨཱནིསཾསཔཊིལཱབྷོ ཙ མེཏྟཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོཏི.

ཨཡཾ ¶ ཨུཔེཀྑཱབྷཱཝནཱཡ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

པཀིཎྞཀཀཐཱ

༢༦༢.

བྲཧྨུཏྟམེན ཀཐིཏེ, བྲཧྨཝིཧཱརེ ཨིམེ ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ;

བྷིཡྻོ ཨེཏེསུ ཨཡཾ, པཀིཎྞཀཀཐཱཔི ཝིཉྙེཡྻཱ.

ཨེཏཱསུ ཧི མེཏྟཱཀརུཎཱམུདིཏཱཨུཔེཀྑཱསུ ཨཏྠཏོ ཏཱཝ མེཛྫཏཱིཏི མེཏྟཱ, སིནིཡ྄ཧཏཱིཏི ཨཏྠོ. མིཏྟེ ཝཱ བྷཝཱ, མིཏྟསྶ ཝཱ ཨེསཱ པཝཏྟཱིཏིཔི མེཏྟཱ. པརདུཀྑེ སཏི སཱདྷཱུནཾ ཧདཡཀམྤནཾ ཀརོཏཱིཏི ཀརུཎཱ. ཀིཎཱཏི ཝཱ པརདུཀྑཾ ཧིཾསཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི ཀརུཎཱ. ཀིརིཡཏི ཝཱ དུཀྑིཏེསུ ཕརཎཝསེན པསཱརིཡཏཱིཏི ཀརུཎཱ. མོདནྟི ཏཱཡ ཏཾསམངྒིནོ, སཡཾ ཝཱ མོདཏི, མོདནམཏྟམེཝ ཝཱ ཏནྟི མུདིཏཱ. ‘‘ཨཝེརཱ ཧོནྟཱུ’’ཏིཨཱདིབྱཱཔཱརཔྤཧཱནེན མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝཱུཔགམནེན ཙ ཨུཔེཀྑཏཱིཏི ཨུཔེཀྑཱ.

༢༦༣. ལཀྑཎཱདིཏོ པནེཏྠ ཧིཏཱཀཱརཔྤཝཏྟིལཀྑཎཱ མེཏྟཱ, ཧིཏཱུཔསཾཧཱརརསཱ, ཨཱགྷཱཏཝིནཡཔཙྩུཔཊྛཱནཱ, སཏྟཱནཾ མནཱཔབྷཱཝདསྶནཔདཊྛཱནཱ. བྱཱཔཱདཱུཔསམོ ཨེཏིསྶཱ སམྤཏྟི, སིནེཧསམྦྷཝོ ཝིཔཏྟི. དུཀྑཱཔནཡནཱཀཱརཔྤཝཏྟིལཀྑཎཱ ཀརུཎཱ, པརདུཀྑཱསཧནརསཱ, ཨཝིཧིཾསཱཔཙྩུཔཊྛཱནཱ, དུཀྑཱབྷིབྷཱུཏཱནཾ ཨནཱཐབྷཱཝདསྶནཔདཊྛཱནཱ. ཝིཧིཾསཱུཔསམོ ཏསྶཱ སམྤཏྟི, སོཀསམྦྷཝོ ཝིཔཏྟི. པམོདནལཀྑཎཱ མུདིཏཱ, ཨནིསྶཱཡནརསཱ, ཨརཏིཝིགྷཱཏཔཙྩུཔཊྛཱནཱ, སཏྟཱནཾ སམྤཏྟིདསྶནཔདཊྛཱནཱ. ཨརཏིཝཱུཔསམོ ཏསྶཱ སམྤཏྟི, པཧཱསསམྦྷཝོ ཝིཔཏྟི. སཏྟེསུ མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརཔྤཝཏྟིལཀྑཎཱ ཨུཔེཀྑཱ, སཏྟེསུ སམབྷཱཝདསྶནརསཱ, པཊིགྷཱནུནཡཝཱུཔསམཔཙྩུཔཊྛཱནཱ, ‘‘ཀམྨསྶཀཱ སཏྟཱ, ཏེ ཀསྶ ¶ རུཙིཡཱ སུཁིཏཱ ཝཱ བྷཝིསྶནྟི, དུཀྑཏོ ཝཱ མུཙྩིསྶནྟི, པཏྟསམྤཏྟིཏོ ཝཱ ན པརིཧཱཡིསྶནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཀམྨསྶཀཏཱདསྶནཔདཊྛཱནཱ. པཊིགྷཱནུནཡཝཱུཔསམོ ཏསྶཱ སམྤཏྟི, གེཧསིཏཱཡ ཨཉྙཱཎུཔེཀྑཱཡ སམྦྷཝོ ཝིཔཏྟི.

༢༦༤. ཙཏུནྣམྤི པནེཏེསཾ བྲཧྨཝིཧཱརཱནཾ ཝིཔསྶནཱསུཁཉྩེཝ བྷཝསམྤཏྟི ཙ སཱདྷཱརཎཔྤཡོཛནཾ ¶ . བྱཱཔཱདཱདིཔཊིགྷཱཏོ ཨཱཝེཎིཀཾ. བྱཱཔཱདཔཊིགྷཱཏཔྤཡོཛནཱ ཧེཏྠ མེཏྟཱ. ཝིཧིཾསཱཨརཏིརཱགཔཊིགྷཱཏཔྤཡོཛནཱ ཨིཏརཱ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྱཱཔཱདསྶ ཡདིདཾ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཧེསཱཡ ཡདིདཾ ཀརུཎཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརཏིཡཱ ཡདིདཾ མུདིཏཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, རཱགསྶ ཡདིདཾ ཨུཔེཀྑཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༣༢༦; ཨ. ནི. ༦.༡༣).

༢༦༥. ཨེཀེཀསྶ ཙེཏྠ ཨཱསནྣདཱུརཝསེན དྭེ དྭེ པཙྩཏྠིཀཱ. མེཏྟཱབྲཧྨཝིཧཱརསྶ ཧི སམཱིཔཙཱརོ ཝིཡ པུརིསསྶ སཔཏྟོ གུཎདསྶནསབྷཱགཏཱཡ རཱགོ ཨཱསནྣཔཙྩཏྠིཀོ, སོ ལཧུཾ ཨོཏཱརཾ ལབྷཏི, ཏསྨཱ ཏཏོ སུཊྛུ མེཏྟཱ རཀྑིཏབྦཱ. པབྦཏཱདིགཧནནིསྶིཏོ ཝིཡ པུརིསསྶ སཔཏྟོ སབྷཱགཝིསབྷཱགཏཱཡ བྱཱཔཱདོ དཱུརཔཙྩཏྠིཀོ, ཏསྨཱ ཏཏོ ནིབྦྷཡེན མེཏྟཱཡིཏབྦཾ. མེཏྟཱཡིསྶཏི ཙ ནཱམ, ཀོཔཉྩ ཀརིསྶཏཱིཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ.

ཀརུཎཱབྲཧྨཝིཧཱརསྶ ‘‘ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱནཾ རཱུཔཱནཾ ཨིཊྛཱནཾ ཀནྟཱནཾ མནཱཔཱནཾ མནོརམཱནཾ ལོཀཱམིསཔཊིསཾཡུཏྟཱནཾ ཨཔྤཊིལཱབྷཾ ཝཱ ཨཔྤཊིལཱབྷཏོ སམནུཔསྶཏོ པུབྦེ ཝཱ པཊིལདྡྷཔུབྦཾ ཨཏཱིཏཾ ནིརུདྡྷཾ ཝིཔརིཎཏཾ སམནུསྶརཏོ ཨུཔྤཛྫཏི དོམནསྶཾ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ དོམནསྶཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི གེཧསིཏཾ དོམནསྶ’’ནྟིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༣.༣༠༧) ནཡེན ཨཱགཏཾ གེཧསིཏཾ དོམནསྶཾ ཝིཔཏྟིདསྶནསབྷཱགཏཱཡ ཨཱསནྣཔཙྩཏྠིཀཾ. སབྷཱགཝིསབྷཱགཏཱཡ ཝིཧིཾསཱ དཱུརཔཙྩཏྠིཀཱ ¶ . ཏསྨཱ ཏཏོ ནིབྦྷཡེན ཀརུཎཱཡིཏབྦཾ. ཀརུཎཉྩ ནཱམ ཀརིསྶཏི, པཱཎིཨཱདཱིཧི ཙ ཝིཧེཋིསྶཏཱིཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ.

མུདིཏཱབྲཧྨཝིཧཱརསྶ ‘‘ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱནཾ རཱུཔཱནཾ ཨིཊྛཱནཾ…པེ… ལོཀཱམིསཔཊིསཾཡུཏྟཱནཾ པཊིལཱབྷཾ ཝཱ པཊིལཱབྷཏོ སམནུཔསྶཏོ པུབྦེ ཝཱ པཊིལདྡྷཔུབྦཾ ཨཏཱིཏཾ ནིརུདྡྷཾ ཝིཔརིཎཏཾ སམནུསྶརཏོ ཨུཔྤཛྫཏི སོམནསྶཾ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ སོམནསྶཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི གེཧསིཏཾ སོམནསྶ’’ནྟིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༣.༣༠༦) ནཡེན ཨཱགཏཾ གེཧསིཏཾ སོམནསྶཾ སམྤཏྟིདསྶནསབྷཱགཏཱཡ ཨཱསནྣཔཙྩཏྠིཀཾ, སབྷཱགཝིསབྷཱགཏཱཡ ཨརཏི དཱུརཔཙྩཏྠིཀཱ. ཏསྨཱ ཏཏོ ¶ ནིབྦྷཡེན མུདིཏཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. མུདིཏོ ཙ ནཱམ བྷཝིསྶཏི, པནྟསེནཱསནེསུ ཙ ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཝཱ ཨུཀྐཎྛིསྶཏཱིཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ.

ཨུཔེཀྑཱབྲཧྨཝིཧཱརསྶ པན ‘‘ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཨུཔེཀྑཱ བཱལསྶ མཱུལ༹ྷསྶ པུཐུཛྫནསྶ ཨནོདྷིཛིནསྶ ཨཝིཔཱཀཛིནསྶ ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝིནོ ཨསྶུཏཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨུཔེཀྑཱ, རཱུཔཾ སཱ ནཱཏིཝཏྟཏི. ཏསྨཱ སཱ ཨུཔེཀྑཱ གེཧསིཏཱཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༣.༣༠༨) ནཡེན ཨཱགཏཱ གེཧསིཏཱ ཨཉྙཱཎུཔེཀྑཱ དོསགུཎཱཝིཙཱརཎཝསེན སབྷཱགཏྟཱ ཨཱསནྣཔཙྩཏྠིཀཱ. སབྷཱགཝིསབྷཱགཏཱཡ རཱགཔཊིགྷཱ དཱུརཔཙྩཏྠིཀཱ. ཏསྨཱ ཏཏོ ནིབྦྷཡེན ཨུཔེཀྑིཏབྦཾ. ཨུཔེཀྑིསྶཏི ཙ ནཱམ, རཛྫིསྶཏི ཙ པཊིཧཉྙིསྶཏི ཙཱཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ.

༢༦༦. སབྦེསམྤི ཙ ཨེཏེསཾ ཀཏྟུཀཱམཏཱ ཚནྡོ ཨཱདི, ནཱིཝརཎཱདིཝིཀྑམྦྷནཾ མཛ྄ཛྷཾ, ཨཔྤནཱ པརིཡོསཱནཾ. པཉྙཏྟིདྷམྨཝསེན ཨེཀོ ཝཱ སཏྟོ ཨནེཀེ ཝཱ སཏྟཱ ཨཱརམྨཎཾ. ཨུཔཙཱརེ ཝཱ ཨཔྤནཱཡ ཝཱ པཏྟཱཡ ཨཱརམྨཎཝཌྜྷནཾ.

ཏཏྲཱཡཾ ཝཌྜྷནཀྐམོ, ཡཐཱ ཧི ཀུསལོ ཀསྶཀོ ཀསིཏབྦཊྛཱནཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཀསཏི, ཨེཝཾ པཋམམེཝ ཨེཀམཱཝཱསཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཏཏྠ སཏྟེསུ ཨིམསྨིཾ ཨཱཝཱསེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟཱུཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཏཏྠ ཙིཏྟཾ མུདུཾ ཀམྨནིཡཾ ཀཏྭཱ དྭེ ཨཱཝཱསཱ པརིཙྪིནྡིཏབྦཱ. ཏཏོ ཨནུཀྐམེན ཏཡོ, ཙཏྟཱརོ, པཉྩ, ཚ, སཏྟ, ཨཊྛ, ནཝ, དས, ཨེཀཱ རཙྪཱ, ཨུཔཌྜྷགཱམོ, གཱམོ, ཛནཔདོ, རཛྫཾ, ཨེཀཱ དིསཱཏི ཨེཝཾ ཡཱཝ ཨེཀཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ, ཏཏོ ཝཱ པན བྷིཡྻོ ཏཏྠ ཏཏྠ སཏྟེསུ མེཏྟཱ ¶ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཏཐཱ ཀརུཎཱདཡོཏི ཨཡམེཏྠ ཨཱརམྨཎཝཌྜྷནཀྐམོ.

༢༦༧. ཡཐཱ པན ཀསིཎཱནཾ ནིསྶནྡོ ཨཱརུཔྤཱ, སམཱདྷིནིསྶནྡོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ, ཝིཔསྶནཱནིསྶནྡོ ཕལསམཱཔཏྟི, སམཐཝིཔསྶནཱནིསྶནྡོ ནིརོདྷསམཱཔཏྟི, ཨེཝཾ པུརིམབྲཧྨཝིཧཱརཏྟཡནིསྶནྡོ ཨེཏྠ ཨུཔེཀྑཱབྲཧྨཝིཧཱརོ. ཡཐཱ ཧི ཐམྦྷེ ཨནུསྶཱཔེཏྭཱ ཏུལཱསངྒྷཱཊཾ ཨནཱརོཔེཏྭཱ ན སཀྐཱ ཨཱཀཱསེ ཀཱུཊགོཔཱནསིཡོ ཋཔེཏུཾ, ཨེཝཾ པུརིམེསུ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཝིནཱ ན སཀྐཱ ཙཏུཏྠཾ བྷཱཝེཏུནྟི.

༢༦༨. ཨེཏྠ ¶ སིཡཱ, ཀསྨཱ པནེཏཱ མེཏྟཱཀརུཎཱམུདིཏཱཨུཔེཀྑཱ བྲཧྨཝིཧཱརཱཏི ཝུཙྩནྟི? ཀསྨཱ ཙ ཙཏསྶོཝ? ཀོ ཙ ཨེཏཱསཾ ཀམོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཙ ཀསྨཱ ཨཔྤམཉྙཱཏི ཝུཏྟཱཏི? ཝུཙྩཏེ, སེཊྛཊྛེན ཏཱཝ ནིདྡོསབྷཱཝེན ཙེཏྠ བྲཧྨཝིཧཱརཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. སཏྟེསུ སམྨཱཔཊིཔཏྟིབྷཱཝེན ཧི སེཊྛཱ ཨེཏེ ཝིཧཱརཱ. ཡཐཱ ཙ བྲཧྨཱནོ ནིདྡོསཙིཏྟཱ ཝིཧརནྟི, ཨེཝཾ ཨེཏེཧི སམྤཡུཏྟཱ ཡོགིནོ བྲཧྨསམཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརནྟཱིཏི སེཊྛཊྛེན ནིདྡོསབྷཱཝེན ཙ བྲཧྨཝིཧཱརཱཏི ཝུཙྩནྟི.

༢༦༩. ཀསྨཱ ཙ ཙཏསྶོཝཱཏིཨཱདི པཉྷསྶ པན ཨིདཾ ཝིསྶཛྫནཾ.

ཝིསུདྡྷིམགྒཱདིཝསཱ ཙཏསྶོ,

ཧིཏཱདིཨཱཀཱརཝསཱ པནཱསཾ;

ཀམོ པཝཏྟནྟི ཙ ཨཔྤམཱཎེ,

ཏཱ གོཙརེ ཡེན ཏདཔྤམཉྙཱ.

ཨེཏཱསུ ཧི ཡསྨཱ མེཏྟཱ བྱཱཔཱདབཧུལསྶ, ཀརུཎཱ ཝིཧེསཱབཧུལསྶ, མུདིཏཱ ཨརཏིབཧུལསྶ, ཨུཔེཀྑཱ རཱགབཧུལསྶ ཝིསུདྡྷིམགྒོ. ཡསྨཱ ཙ ཧིཏཱུཔསཾཧཱརཨཧིཏཱཔནཡནསམྤཏྟིམོདནཨནཱབྷོགཝསེན ཙཏུབྦིདྷོཡེཝ སཏྟེསུ མནསིཀཱརོ. ཡསྨཱ ཙ ཡཐཱ མཱཏཱ དཧརགིལཱནཡོབྦནཔྤཏྟསཀིཙྩཔསུཏེསུ ཙཏཱུསུ པུཏྟེསུ དཧརསྶ ཨབྷིཝུཌྜྷིཀཱམཱ ཧོཏི, གིལཱནསྶ གེལཉྙཱཔནཡནཀཱམཱ, ཡོབྦནཔྤཏྟསྶ ཡོབྦནསམྤཏྟིཡཱ ཙིརཊྛིཏིཀཱམཱ, སཀཀིཙྩཔསུཏསྶ ཀིསྨིཉྩི པརིཡཱཡེ ཨབྱཱཝཊཱ ཧོཏི, ཏཐཱ ཨཔྤམཉྙཱཝིཧཱརིཀེནཱཔི སབྦསཏྟེསུ མེཏྟཱདིཝསེན བྷཝིཏབྦཾ. ཏསྨཱ ཨིཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒཱདིཝསཱ ཙཏསྶོཝ ཨཔྤམཉྙཱ.

ཡསྨཱ ¶ ཙཏསྶོཔེཏཱ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པཋམཾ ཧིཏཱཀཱརཔྤཝཏྟིཝསེན སཏྟེསུ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ, ཧིཏཱཀཱརཔྤཝཏྟིལཀྑཎཱ ཙ མེཏྟཱ. ཏཏོ ཨེཝཾ པཏྠིཏཧིཏཱནཾ སཏྟཱནཾ དུཀྑཱབྷིབྷཝཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ སམྦྷཱཝེཏྭཱ ཝཱ དུཀྑཱཔནཡནཱཀཱརཔྤཝཏྟིཝསེན, དུཀྑཱཔནཡནཱཀཱརཔྤཝཏྟིལཀྑཎཱ ཙ ཀརུཎཱ. ཨཐེཝཾ པཏྠིཏཧིཏཱནཾ པཏྠིཏདུཀྑཱཔགམཱནཉྩ ནེསཾ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ སམྤཏྟིཔམོདནཝསེན, པམོདནལཀྑཎཱ ཙ མུདིཏཱ. ཏཏོ པརཾ པན ཀཏྟབྦཱབྷཱཝཏོ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཀཏྟསངྑཱཏེན མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརེན པཊིཔཛྫིཏབྦཾ, མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརཔྤཝཏྟིལཀྑཎཱ ཙ ཨུཔེཀྑཱ ¶ . ཏསྨཱ ཨིཏོ ཧིཏཱདིཨཱཀཱརཝསཱ པནཱསཾ པཋམཾ མེཏྟཱ ཝུཏྟཱ, ཨཐ ཀརུཎཱ མུདིཏཱ ཨུཔེཀྑཱཏི ཨཡཾ ཀམོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ པན སབྦཱཔེཏཱ ཨཔྤམཱཎེ གོཙརེ པཝཏྟནྟི. ཨཔྤམཱཎཱ ཧི སཏྟཱ ཨེཏཱསཾ གོཙརབྷཱུཏཱ. ཨེཀསཏྟསྶཱཔི ཙ ཨེཏྟཀེ པདེསེ མེཏྟཱདཡོ བྷཱཝེཏབྦཱཏི ཨེཝཾ པམཱཎཾ ཨགཧེཏྭཱ སཀལཕརཎཝསེནེཝ པཝཏྟཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

ཝིསུདྡྷིམགྒཱདིཝསཱ ཙཏསྶོ,

ཧིཏཱདིཨཱཀཱརཝསཱ པནཱསཾ;

ཀམོ པཝཏྟནྟི ཙ ཨཔྤམཱཎེ,

ཏཱ གོཙརེ ཡེན ཏདཔྤམཉྙཱཏི.

༢༧༠. ཨེཝཾ ཨཔྤམཱཎགོཙརཏཱཡ ཨེཀལཀྑཎཱསུ ཙཱཔི ཨེཏཱསུ པུརིམཱ ཏིསྶོ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནིཀཱཝ ཧོནྟི. ཀསྨཱ? སོམནསྶཱཝིཔྤཡོགཏོ. ཀསྨཱ པནཱཡཾ སོམནསྶེན ཨཝིཔྤཡོགོཏི? དོམནསྶསམུཊྛིཏཱནཾ བྱཱཔཱདཱདཱིནཾ ནིསྶརཎཏྟཱ. པཙྪིམཱ པན ཨཝསེསཨེཀཛ྄ཛྷཱནིཀཱཝ. ཀསྨཱ? ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱསམྤཡོགཏོ. ན ཧི སཏྟེསུ མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརཔྤཝཏྟཱ བྲཧྨཝིཧཱརུཔེཀྑཱ ཨུཔེཀྑཱཝེདནཾ ཝིནཱ ཝཏྟཏཱིཏི.

༢༧༡. ཡོ པནེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཡསྨཱ བྷགཝཏཱ ཨཊྛཀནིཔཱཏེ ཙཏཱུསུཔི ཨཔྤམཉྙཱསུ ཨཝིསེསེན ཝུཏྟཾ ‘ཏཏོ ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨིམཾ སམཱདྷིཾ སཝིཏཀྐམྤི སཝིཙཱརཾ བྷཱཝེཡྻཱསི, ཨཝིཏཀྐམྤི ཝིཙཱརམཏྟཾ བྷཱཝེཡྻཱསི, ཨཝིཏཀྐམྤི ཨཝིཙཱརཾ བྷཱཝེཡྻཱསི, སཔྤཱིཏིཀམྤི བྷཱཝེཡྻཱསི, ནིཔྤཱིཏིཀམྤི བྷཱཝེཡྻཱསི, སཱཏསཧགཏམྤི བྷཱཝེཡྻཱསི, ཨུཔེཀྑཱསཧགཏམྤི བྷཱཝེཡྻཱསཱི’ཏི (ཨ. ནི. ༨.༦༣), ཏསྨཱ ¶ ཙཏསྶོ ཨཔྤམཉྙཱ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནིཀཱ’’ཏི. སོ མཱཧེཝནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ. ཨེཝཉྷི སཏི ཀཱཡཱནུཔསྶནཱདཡོཔི ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནིཀཱ སིཡུཾ, ཝེདནཱདཱིསུ ཙ པཋམཛ྄ཛྷཱནམྤི ནཏྠི, པགེཝ དུཏིཡཱདཱིནི. ཏསྨཱ བྱཉྫནཙྪཱཡཱམཏྟཾ གཧེཏྭཱ མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, གམྦྷཱིརཾ ཧི བུདྡྷཝཙནཾ, ཏཾ ཨཱཙརིཡེ པཡིརུཔཱསིཏྭཱ ཨདྷིཔྤཱཡཏོ གཧེཏབྦཾ.

༢༧༢. ཨཡཉྷི ¶ ཏཏྲཱདྷིཔྤཱཡོ – ‘‘སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏུ, ཡམཧཾ བྷགཝཏོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརེཡྻ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཱཡཱཙིཏདྷམྨདེསནཾ ཀིར ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཡསྨཱ སོ པུབྦེཔི དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཝསཏི, ན སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨེཝམེཝ པནིདྷེཀཙྩེ མོགྷཔུརིསཱ མམཉྙེཝ ཨཛ྄ཛྷེསནྟི, དྷམྨེ ཙ བྷཱསིཏེ མམཉྙེཝ ཨནུབནྡྷིཏབྦཾ མཉྙནྟཱི’’ཏི ཨཔསཱདེཏྭཱ པུན ཡསྨཱ སོ ཨརཧཏྟསྶ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣོ, ཏསྨཱ ནཾ ཨོཝདནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཏསྨཱཏིཧ ཏེ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མེ ཙིཏྟཾ ཋིཏཾ བྷཝིསྶཏི སུསཎྛིཏཾ, ན ཙུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟཱིཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ བྷིཀྑུ སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི.

ཨིམིནཱ པནསྶ ཨོཝཱདེན ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟཝསེན ཙིཏྟེཀགྒཏཱམཏྟོ མཱུལསམཱདྷི ཝུཏྟོ. ཏཏོ ‘‘ཨེཏྟཀེནེཝ སནྟུཊྛིཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱ ཨེཝཾ སོ ཨེཝ སམཱདྷི ཝཌྜྷེཏབྦོ’’ཏི དསྶེཏུཾ ‘‘ཡཏོ ཁོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙིཏྟཾ ཋིཏཾ ཧོཏི སུསཎྛིཏཾ, ན ཙུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི. ཏཏོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ མེཏྟཱ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བྷཝིསྶཏི བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ བྷིཀྑུ སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི ཨེཝམསྶ མེཏྟཱཝསེན བྷཱཝནཾ ཝཏྭཱ པུན ‘‘ཡཏོ ཁོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨཡཾ སམཱདྷི ཨེཝཾ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི བཧུལཱིཀཏོ, ཏཏོ ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨིམཾ མཱུལསམཱདྷིཾ སཝིཏཀྐམྤི སཝིཙཱརཾ བྷཱཝེཡྻཱསི…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏམྤི བྷཱཝེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཏསྶཏྠོ – ཡདཱ ཏེ བྷིཀྑུ ཨཡཾ མཱུལསམཱདྷི ཨེཝཾ མེཏྟཱཝསེན བྷཱཝིཏོ ཧོཏི, ཏདཱ ཏྭཾ ཏཱཝཏཀེནཱཔི ཏུཊྛིཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱཝ ཨིམཾ མཱུལསམཱདྷིཾ ¶ ཨཉྙེསུཔི ཨཱརམྨཎེསུ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི པཱཔཡམཱནོ སཝིཏཀྐམྤི སཝིཙཱརནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན བྷཱཝེཡྻཱསཱིཏི.

ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ཙ པུན ཀརུཎཱདིཨཝསེསབྲཧྨཝིཧཱརཔུབྦངྒམམྤིསྶ ཨཉྙེསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཝསེན བྷཱཝནཾ ཀརེཡྻཱསཱིཏི དསྶེནྟོ ‘‘ཡཏོ ཁོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨཡཾ སམཱདྷི ཨེཝཾ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི བཧུལཱིཀཏོ. ཏཏོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ ཀརུཎཱ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨེཝཾ མེཏྟཱདིཔུབྦངྒམཾ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཝསེན བྷཱཝནཾ དསྶེཏྭཱ པུན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱདིཔུབྦངྒམཾ ¶ དསྶེཏུཾ ‘‘ཡཏོ ཁོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨཡཾ སམཱདྷི ཨེཝཾ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི བཧུལཱིཀཏོ, ཏཏོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱདིཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཡཏོ ཁོ ཏེ བྷིཀྑུ ཨཡཾ སམཱདྷི ཨེཝཾ བྷཱཝིཏོ བྷཝིསྶཏི སུབྷཱཝིཏོ, ཏཏོ ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཡེན ཡེནེཝ གགྒྷསི, ཕཱསུཉྙེཝ གགྒྷསི, ཡཏྠ ཡཏྠེཝ ཋསྶསི, ཕཱསུཉྙེཝ ཋསྶསི, ཡཏྠ ཡཏྠེཝ ནིསཱིདིསྶསི, ཕཱསུཉྙེཝ ནིསཱིདིསྶསི, ཡཏྠ ཡཏྠེཝ སེཡྻཾ ཀཔྤེསྶསི, ཕཱསུཉྙེཝ སེཡྻཾ ཀཔྤེསྶསཱི’’ཏི ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ སམཱཔེསི. ཏསྨཱ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནིཀཱཝ མེཏྟཱདཡོ, ཨུཔེཀྑཱ པན ཨཝསེསཨེཀཛ྄ཛྷཱནིཀཱཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཐེཝ ཙ ཨབྷིདྷམྨེ (དྷ. ས. ༢༥༡ ཨཱདཡོ; ཝིབྷ. ༦༧༣ ཨཱདཡོ) ཝིབྷཏྟཱཏི.

༢༧༣. ཨེཝཾ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཙེཝ ཨཝསེསཨེཀཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཙ དྭིདྷཱ ཋིཏཱནམྤི ཨེཏཱསཾ སུབྷཔརམཱདིཝསེན ཨཉྙམཉྙཾ ཨསདིསོ ཨཱནུབྷཱཝཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ. ཧལིདྡཝསནསུཏྟསྨིཾ ཧི ཨེཏཱ སུབྷཔརམཱདིབྷཱཝེན ཝིསེསེཏྭཱ ཝུཏྟཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘སུབྷཔརམཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, མེཏྟཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ ཝདཱམི. ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཔརམཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀརུཎཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ ཝདཱམི. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཔརམཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, མུདིཏཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ ཝདཱམི. ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཔརམཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༥).

ཀསྨཱ ¶ པནེཏཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཱཏི? ཏསྶ ཏསྶ ཨུཔནིསྶཡཏྟཱ. མེཏྟཱཝིཧཱརིསྶ ཧི སཏྟཱ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཱ ཧོནྟི. ཨཐསྶ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཔརིཙཡཱ ཨཔྤཊིཀྐཱུལེསུ པརིསུདྡྷཝཎྞེསུ ནཱིལཱདཱིསུ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏོ ཨཔྤཀསིརེནེཝ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི. ཨིཏི མེཏྟཱ སུབྷཝིམོཀྑསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཧོཏི, ན ཏཏོ པརཾ, ཏསྨཱ སུབྷཔརམཱཏི ཝུཏྟཱ.

ཀརུཎཱཝིཧཱརིསྶ པན དཎྜཱབྷིགྷཱཏཱདིརཱུཔནིམིཏྟཾ པཏྟདུཀྑཾ སམནུཔསྶནྟསྶ ཀརུཎཱཡ པཝཏྟིསམྦྷཝཏོ རཱུཔེ ཨཱདཱིནཝོ པརིཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨཐསྶ པརིཝིདིཏརཱུཔཱདཱིནཝཏྟཱ པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ རཱུཔནིསྶརཎེ ཨཱཀཱསེ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏོ ཨཔྤཀསིརེནེཝ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི. ཨིཏི ཀརུཎཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཧོཏི, ན ཏཏོ པརཾ, ཏསྨཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཔརམཱཏི ཝུཏྟཱ.

མུདིཏཱཝིཧཱརིསྶ པན ཏེན ཏེན པཱམོཛྫཀཱརཎེན ཨུཔྤནྣཔཱམོཛྫསཏྟཱནཾ ཝིཉྙཱཎཾ སམནུཔསྶནྟསྶ མུདིཏཱཡ པཝཏྟིསམྦྷཝཏོ ཝིཉྙཱཎགྒཧཎཔརིཙིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐསྶ ཨནུཀྐམཱདྷིགཏཾ ¶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨཏིཀྐམྨ ཨཱཀཱསནིམིཏྟགོཙརེ ཝིཉྙཱཎེ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏོ ཨཔྤཀསིརེནེཝ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏཱིཏི མུདིཏཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཧོཏི, ན ཏཏོ པརཾ, ཏསྨཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཔརམཱཏི ཝུཏྟཱ.

ཨུཔེཀྑཱཝིཧཱརིསྶ པན ‘‘སཏྟཱ སུཁིཏཱ ཝཱ ཧོནྟུ དུཀྑཏོ ཝཱ ཝིམུཙྩནྟུ, སམྤཏྟསུཁཏོ ཝཱ མཱ ཝིམུཙྩནྟཱུ’’ཏི ཨཱབྷོགཱབྷཱཝཏོ སུཁདུཀྑཱདིཔརམཏྠགཱཧཝིམུཁབྷཱཝཏོ ཨཝིཛྫམཱནགྒཧཎདུཀྑཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐསྶ པརམཏྠགཱཧཏོ ཝིམུཁབྷཱཝཔརིཙིཏཙིཏྟསྶ པརམཏྠཏོ ཨཝིཛྫམཱནགྒཧཎདུཀྑཙིཏྟསྶ ཙ ཨནུཀྐམཱདྷིགཏཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སབྷཱཝཏོ ཨཝིཛྫམཱནེ པརམཏྠབྷཱུཏསྶ ཝིཉྙཱཎསྶ ཨབྷཱཝེ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏོ ཨཔྤཀསིརེནེཝ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི. ཨིཏི ཨུཔེཀྑཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཧོཏི, ན ཏཏོ པརཾ, ཏསྨཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཔརམཱཏི ཝུཏྟཱཏི.

༢༧༤. ཨེཝཾ སུབྷཔརམཱདིཝསེན ཨེཏཱསཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ ཝིདིཏྭཱ པུན སབྦཱཔེཏཱ དཱནཱདཱིནཾ སབྦཀལྱཱཎདྷམྨཱནཾ པརིཔཱུརིཀཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཏྟེསུ ¶ ཧི ཧིཏཛ྄ཛྷཱསཡཏཱཡ སཏྟཱནཾ དུཀྑཱསཧནཏཱཡ, པཏྟསམྤཏྟིཝིསེསཱནཾ ཙིརཊྛིཏིཀཱམཏཱཡ, སབྦསཏྟེསུ ཙ པཀྑཔཱཏཱབྷཱཝེན སམཔྤཝཏྟཙིཏྟཱ མཧཱསཏྟཱ ‘‘ཨིམསྶ དཱཏབྦཾ, ཨིམསྶ ན དཱཏབྦ’’ནྟི ཝིབྷཱགཾ ཨཀཏྭཱ སབྦསཏྟཱནཾ སུཁནིདཱནཾ དཱནཾ དེནྟི. ཏེསཾ ཨུཔགྷཱཏཾ པརིཝཛྫཡནྟཱ སཱིལཾ སམཱདིཡནྟི. སཱིལཔརིཔཱུརཎཏྠཾ ནེཀྑམྨཾ བྷཛནྟི. སཏྟཱནཾ ཧིཏཱཧིཏེསུ ཨསམྨོཧཏྠཱཡ པཉྙཾ པརིཡོདཔེནྟི. སཏྟཱནཾ ཧིཏསུཁཏྠཱཡ ནིཙྩཾ ཝཱིརིཡམཱརབྷནྟི. ཨུཏྟམཝཱིརིཡཝསེན ཝཱིརབྷཱཝཾ པཏྟཱཔི ཙ སཏྟཱནཾ ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཨཔརཱདྷཾ ཁམནྟི. ‘‘ཨིདཾ ཝོ དསྶཱམ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཀཏཾ པཊིཉྙཾ ན ཝིསཾཝཱདེནྟི. ཏེསཾ ཧིཏསུཁཱཡ ཨཝིཙལཱདྷིཊྛཱནཱ ཧོནྟི. ཏེསུ ཨཝིཙལཱཡ མེཏྟཱཡ པུབྦཀཱརིནོ ཧོནྟི. ཨུཔེཀྑཱཡ པཙྩུཔཀཱརཾ ནཱསཱིསནྟཱིཏི ཨེཝཾ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ ཡཱཝ དསབལཙཏུཝེསཱརཛྫཚཨསཱདྷཱརཎཉཱཎཨཊྛཱརསབུདྡྷདྷམྨཔྤབྷེདེ སབྦེཔི ཀལྱཱཎདྷམྨེ པརིཔཱུརེནྟཱིཏི ཨེཝཾ དཱནཱདིསབྦཀལྱཱཎདྷམྨཔརིཔཱུརིཀཱ ཨེཏཱཝ ཧོནྟཱིཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

བྲཧྨཝིཧཱརནིདྡེསོ ནཱམ

ནཝམོ པརིཙྪེདོ.

༡༠. ཨཱརུཔྤནིདྡེསོ

པཋམཱརུཔྤཝཎྞནཱ

༢༧༥. བྲཧྨཝིཧཱརཱནནྟརཾ ¶ ¶ ཨུདྡིཊྛེསུ པན ཙཏཱུསུ ཨཱརུཔྤེསུ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཏཱཝ བྷཱཝེཏུཀཱམོ ‘‘དིསྶནྟེ ཁོ པན རཱུཔཱདྷིཀརཎཾ དཎྜཱདཱནསཏྠཱདཱནཀལཧཝིགྒཧཝིཝཱདཱ, ནཏྠི ཁོ པནེཏཾ སབྦསོ ཨཱརུཔྤེཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ རཱུཔཱནཾཡེཝ ནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༡༠༣) ཝཙནཏོ ཨེཏེསཾ དཎྜཱདཱནཱདཱིནཉྩེཝ ཙཀྑུསོཏརོགཱདཱིནཉྩ ཨཱབཱདྷསཧསྶཱནཾ ཝསེན ཀརཛརཱུཔེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཏསྶ སམཏིཀྐམཱཡ ཋཔེཏྭཱ པརིཙྪིནྣཱཀཱསཀསིཎཾ ནཝསུ པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏི.

ཏསྶ ཀིཉྩཱཔི རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཀརཛརཱུཔཾ ཨཏིཀྐནྟཾ ཧོཏི, ཨཐ ཁོ ཀསིཎརཱུཔམྤི ཡསྨཱ ཏཔྤཊིབྷཱགམེཝ, ཏསྨཱ ཏམྤི སམཏིཀྐམིཏུཀཱམོ ཧོཏི. ཀཐཾ? ཡཐཱ ཨཧིབྷཱིརུཀོ པུརིསོ ཨརཉྙེ སཔྤེན ཨནུབདྡྷོ ཝེགེན པལཱཡིཏྭཱ པལཱཏཊྛཱནེ ལེཁཱཙིཏྟཾ ཏཱལཔཎྞཾ ཝཱ ཝལླིཾ ཝཱ རཛྫུཾ ཝཱ ཕལིཏཱཡ ཝཱ པན པཐཝིཡཱ ཕལིཏནྟརཾ དིསྭཱ བྷཱཡཏེཝ ཨུཏྟསཏེཝ, ནེཝ ནཾ དཀྑིཏུཀཱམོ ཧོཏི. ཡཐཱ ཙ ཨནཏྠཀཱརིནཱ ཝེརིཔུརིསེན སདྡྷིཾ ཨེཀགཱམེ ཝསམཱནོ པུརིསོ ཏེན ཝདྷབནྡྷགེཧཛྷཱཔནཱདཱིཧི ཨུཔདྡུཏོ ཨཉྙཾ གཱམཾ ཝསནཏྠཱཡ གནྟྭཱ ཏཏྲཱཔི ཝེརིནཱ སམཱནརཱུཔསདྡསམུདཱཙཱརཾ པུརིསཾ དིསྭཱ བྷཱཡཏེཝ ཨུཏྟསཏེཝ, ནེཝ ནཾ དཀྑིཏུཀཱམོ ཧོཏི.

ཏཏྲིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཏེསཾ ཧི པུརིསཱནཾ ཨཧིནཱ ཝེརིནཱ ཝཱ ཨུཔདྡུཏཀཱལོ ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ཨཱརམྨཎཝསེན ཀརཛརཱུཔསམངྒིཀཱལོ. ཏེསཾ ཝེགེན པལཱཡནཨཉྙགཱམགམནཱནི ཝིཡ བྷིཀྑུནོ རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཀརཛརཱུཔསམཏིཀྐམནཀཱལོ. ཏེསཾ པལཱཏཊྛཱནེ ཙ ཨཉྙགཱམེ ¶ ཙ ལེཁཱཙིཏྟཏཱལཔཎྞཱདཱིནི ཙེཝ ཝེརིསདིསཾ པུརིསཉྩ དིསྭཱ བྷཡསནྟཱསཨདསྶནཀཱམཏཱ ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ཀསིཎརཱུཔམྤི ཏཔྤཊིབྷཱགམེཝ ཨིདནྟི སལླཀྑེཏྭཱ ཏམྤི སམཏིཀྐམིཏུཀཱམཏཱ. སཱུཀརཱབྷིཧཏསུནཁཔིསཱཙབྷཱིརུཀཱདིཀཱཔི ཙེཏྠ ཨུཔམཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༢༧༦. ཨེཝཾ ¶ སོ ཏསྨཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨཱརམྨཎབྷཱུཏཱ ཀསིཎརཱུཔཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམིཏུཀཱམོ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཙིཎྞཝསཱི ཧུཏྭཱ པགུཎརཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཏསྨིཾ ཛྷཱནེ ‘‘ཨིམཾ མཡཱ ནིབྦིཎྞཾ རཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཙ, ‘‘ཨཱསནྣསོམནསྶཔཙྩཏྠིཀ’’ནྟི ཙ, ‘‘སནྟཝིམོཀྑཏོ ཨོལཱ༹རིཀ’’ནྟི ཙ ཨཱདཱིནཝཾ པསྶཏི. ཨངྒོལཱ༹རིཀཏཱ པནེཏྠ ནཏྠི. ཡཐེཝ ཧེཏཾ རཱུཔཾ དུཝངྒིཀཾ, ཨེཝཾ ཨཱརུཔྤཱནིཔཱིཏི.

སོ ཏཏྠ ཨེཝཾ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སནྟཏོ ཨནནྟཏོ མནསིཀརིཏྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹པརིཡནྟཾ ཝཱ ཡཏྟཀཾ ཨིཙྪཏི ཏཏྟཀཾ ཝཱ ཀསིཎཾ པཏྠརིཏྭཱ ཏེན ཕུཊྛོཀཱསཾ ‘‘ཨཱཀཱསོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི ཝཱ, ‘‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི ཝཱ མནསིཀརོནྟོ ཨུགྒྷཱཊེཏི ཀསིཎཾ. ཨུགྒྷཱཊེནྟོ ཧི ནེཝ ཀིལཉྫཾ ཝིཡ སཾཝེལླེཏི, ན ཀཔཱལཏོ པཱུཝཾ ཝིཡ ཨུདྡྷརཏི, ཀེཝལཾ པན ཏཾ ནེཝ ཨཱཝཛྫེཏི, ན མནསི ཀརོཏི, ན པཙྩཝེཀྑཏི, ཨནཱཝཛྫེནྟོ ཨམནསིཀརོནྟོ ཨཔཙྩཝེཀྑནྟོ ཙ ཨཉྙདཏྠུ ཏེན ཕུཊྛོཀཱསཾ ‘‘ཨཱཀཱསོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི མནསིཀརོནྟོ ཀསིཎཾ ཨུགྒྷཱཊེཏི ནཱམ. ཀསིཎམྤི ཨུགྒྷཱཊིཡམཱནཾ ནེཝ ཨུབྦཊྚཏི ན ཝིཝཊྚཏི, ཀེཝལཾ ཨིམསྶ ཨམནསིཀཱརཉྩ ‘‘ཨཱཀཱསོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི མནསིཀཱརཉྩ པཊིཙྩ ཨུགྒྷཱཊིཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསམཏྟཾ པཉྙཱཡཏི. ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསནྟི ཝཱ ཀསིཎཕུཊྛོཀཱསོཏི ཝཱ ཀསིཎཝིཝིཏྟཱཀཱསནྟི ཝཱ སབྦམེཏཾ ཨེཀམེཝ.

སོ ཏཾ ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསནིམིཏྟཾ ‘‘ཨཱཀཱསོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫེཏི, ཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཀརོཏི. ཏསྶེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫཡཏོ ཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཀརོཏོ ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི, སཏི སནྟིཊྛཏི, ཨུཔཙཱརེན ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝཏི, བྷཱཝེཏི, བཧུལཱིཀརོཏི. ཏསྶེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫཡཏོ མནསིཀརོཏོ པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིསུ རཱུཔཱཝཙརཙིཏྟཾ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཙིཏྟཾ ཨཔྤེཏི. ཨིདྷཱཔི ཧི པུརིམབྷཱགེ ¶ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི ཝཱ ཛཝནཱནི ཀཱམཱཝཙརཱནི ཨུཔེཀྑཱཝེདནཱསམྤཡུཏྟཱནེཝ ཧོནྟི. ཙཏུཏྠཾ པཉྩམཾ ཝཱ ཨརཱུཔཱཝཙརཾ. སེསཾ པཐཝཱིཀསིཎེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཡཾ ¶ པན ཝིསེསོ, ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣེ ཨརཱུཔཱཝཙརཙིཏྟེ སོ བྷིཀྑུ ཡཐཱ ནཱམ ཡཱནཔྤུཏོལི༹ ཀུམྦྷིམུཁཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ ནཱིལཔིལོཏིཀཱཡ ཝཱ པཱིཏལོཧིཏོདཱཏཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཱཡ པིལོཏིཀཱཡ བནྡྷིཏྭཱ པེཀྑམཱནོ པུརིསོ ཝཱཏཝེགེན ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི ཨཔནཱིཏཱཡ པིལོཏིཀཱཡ ཨཱཀཱསཾཡེཝ པེཀྑམཱནོ ཏིཊྛེཡྻ, ཨེཝམེཝ པུབྦེ ཀསིཎམཎྜལཾ ཛྷཱནཙཀྑུནཱ པེཀྑམཱནོ ཝིཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཱཀཱསོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི ཨིམིནཱ པརིཀམྨམནསིཀཱརེན སཧསཱ ཨཔནཱིཏེ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ ཨཱཀཱསཉྙེཝ པེཀྑམཱནོ ཝིཧརཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེས ‘‘སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི (ཝིབྷ. ༥༠༨; དཱི. ནི. ༢.༡༢༩).

༢༧༧. ཏཏྠ སབྦསོཏི སབྦཱཀཱརེན, སབྦཱསཾ ཝཱ ཨནཝསེསཱནནྟི ཨཏྠོ. རཱུཔསཉྙཱནནྟི སཉྙཱསཱིསེན ཝུཏྟརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཉྩེཝ ཏདཱརམྨཎཱནཉྩ. རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནམྤི ཧི རཱུཔནྟི ཝུཙྩཏི ‘‘རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༡༢༩), ཏསྶ ཨཱརམྨཎམྤི ‘‘བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༡༧༣), ཏསྨཱ ཨིདྷ རཱུཔེ སཉྙཱ རཱུཔསཉྙཱཏི ཨེཝཾ སཉྙཱསཱིསེན ཝུཏྟརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. རཱུཔཾ སཉྙཱ ཨསྶཱཏི རཱུཔསཉྙཾ. རཱུཔཾ ཨསྶ ནཱམནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཐཝཱིཀསིཎཱདིབྷེདསྶ ཏདཱརམྨཎསྶ ཙེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཝེདིཏབྦཾ. སམཏིཀྐམཱཏི ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱ ཙ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཨེཏཱསཾ ཀུསལཝིཔཱཀཀིརིཡཝསེན པཉྩདསནྣཾ ཛྷཱནསངྑཱཏཱནཾ རཱུཔསཉྙཱནཾ, ཨེཏེསཉྩ པཐཝཱིཀསིཎཱདིཝསེན ནཝནྣཾ ཨཱརམྨཎསངྑཱཏཱནཾ རཱུཔསཉྙཱནཾ སབྦཱཀཱརེན ཨནཝསེསཱནཾ ཝཱ ཝིརཱགཱ ཙ ནིརོདྷཱ ཙ ཝིརཱགཧེཏུཉྩེཝ ནིརོདྷཧེཏུཉྩ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ན ཧི སཀྐཱ སབྦསོ ཨནཏིཀྐནྟརཱུཔསཉྙེན ཨེཏཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུནྟི.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨཱརམྨཎེ ཨཝིརཏྟསྶ སཉྙཱསམཏིཀྐམོ ན ཧོཏི, སམཏིཀྐནྟཱསུ ཙ སཉྙཱསུ ཨཱརམྨཎཾ སམཏིཀྐནྟམེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཱརམྨཎསམཏིཀྐམཾ ཨཝཏྭཱ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ རཱུཔསཉྙཱ ¶ ? རཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔནྣསྶ ཝཱ ཨུཔཔནྣསྶ ཝཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརིསྶ ཝཱ སཉྙཱ སཉྫཱནནཱ སཉྫཱནིཏཏྟཾ ¶ , ཨིམཱ ཝུཙྩནྟི རཱུཔསཉྙཱཡོ. ཨིམཱ རཱུཔསཉྙཱཡོ ཨཏིཀྐནྟོ ཧོཏི ཝཱིཏིཀྐནྟོ སམཏིཀྐནྟོ. ཏེན ཝུཙྩཏི སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༦༠༢) ཨེཝཾ ཝིབྷངྒེ སཉྙཱནཾཡེཝ སམཏིཀྐམོ ཝུཏྟོ. ཡསྨཱ པན ཨཱརམྨཎསམཏིཀྐམེན པཏྟབྦཱ ཨེཏཱ སམཱཔཏྟིཡོ, ན ཨེཀསྨིཉྙེཝ ཨཱརམྨཎེ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི ཝིཡ. ཏསྨཱ ཨཡཾ ཨཱརམྨཎསམཏིཀྐམཝསེནཱཔི ཨཏྠཝཎྞནཱ ཀཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༧༨. པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཏི ཙཀྑཱདཱིནཾ ཝཏྠཱུནཾ རཱུཔཱདཱིནཾ ཨཱརམྨཎཱནཉྩ པཊིགྷཱཏེན སམུཔྤནྣཱ སཉྙཱ པཊིགྷསཉྙཱ. རཱུཔསཉྙཱདཱིནཾ ཨེཏམདྷིཝཙནཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ པཊིགྷསཉྙཱ? རཱུཔསཉྙཱ སདྡསཉྙཱ གནྡྷསཉྙཱ རསསཉྙཱ ཕོཊྛབྦསཉྙཱ, ཨིམཱ ཝུཙྩནྟི པཊིགྷསཉྙཱཡོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༦༠༣). ཏཱསཾ ཀུསལཝིཔཱཀཱནཾ པཉྩནྣཾ, ཨཀུསལཝིཔཱཀཱནཾ པཉྩནྣནྟི སབྦསོ དསནྣམྤི པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ པཧཱནཱ ཨསམུཔྤཱདཱ ཨཔྤཝཏྟིཾ ཀཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཀཱམཉྩེཏཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི སམཱཔནྣསྶཱཔི ན སནྟི. ན ཧི ཏསྨིཾ སམཡེ པཉྩདྭཱརཝསེན ཙིཏྟཾ པཝཏྟཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨཉྙཏྠ པཧཱིནཱནཾ སུཁདུཀྑཱནཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ཝིཡ, སཀྐཱཡདིཊྛཱདཱིནཾ ཏཏིཡམགྒེ ཝིཡ ཙ ཨིམསྨིཾ ཛྷཱནེ ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ ཨིམསྶ ཛྷཱནསྶ པསཾསཱཝསེན ཨེཏཱསམེཏྠ ཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཐ ཝཱ ཀིཉྩཱཔི ཏཱ རཱུཔཱཝཙརཾ སམཱཔནྣསྶཱཔི ན སནྟི, ཨཐ ཁོ ན པཧཱིནཏྟཱ ན སནྟི. ན ཧི རཱུཔཝིརཱགཱཡ རཱུཔཱཝཙརབྷཱཝནཱ སཾཝཏྟཏི, རཱུཔཱཡཏྟཱ ཙ ཨེཏཱསཾ པཝཏྟི. ཨཡཾ པན བྷཱཝནཱ རཱུཔཝིརཱགཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏསྨཱ ཏཱ ཨེཏྠ པཧཱིནཱཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ན ཀེཝལཉྩ ཝཏྟུཾ, ཨེཀཾསེནེཝ ཨེཝཾ དྷཱརེཏུམྤི ཝཊྚཏི. ཏཱསཉྷི ཨིཏོ པུབྦེ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱཡེཝ པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ སདྡོ ‘‘ཀཎྚཀོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༠.༧༢) ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ. ཨིདྷ ཙ པཧཱིནཏྟཱཡེཝ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟཱིནཾ ཨཱནེཉྫཏཱ (ཝིབྷ. ༢༢༦) སནྟཝིམོཀྑཏཱ (མ. ནི. ༡.༦༦) ཙ ཝུཏྟཱ. ཨཱལཱ༹རོ ཙ ཀཱལཱམོ ཨརཱུཔསམཱཔནྣོ པཉྩམཏྟཱནི སཀཊསཏཱནི ནིསྶཱཡ ནིསྶཱཡ ཨཏིཀྐམནྟཱནི ནེཝ ཨདྡས, ན པན སདྡཾ ཨསྶོསཱིཏི (དཱི. ནི. ༢.༡༩༢).

༢༧༩. ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ¶ ¶ ཨམནསིཀཱརཱཏི ནཱནཏྟེ ཝཱ གོཙརེ པཝཏྟཱནཾ སཉྙཱནཾ, ནཱནཏྟཱནཾ ཝཱ སཉྙཱནཾ. ཡསྨཱ ཧི ཨེཏཱ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱ? ཨསམཱཔནྣསྶ མནོདྷཱཏུསམངྒིསྶ ཝཱ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུསམངྒིསྶ ཝཱ སཉྙཱ སཉྫཱནནཱ སཉྫཱནིཏཏྟཾ, ཨིམཱ ཝུཙྩནྟི ནཱནཏྟསཉྙཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༦༠༤) ཝིབྷཛིཏྭཱ ཝུཏྟཱ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ ཨསམཱཔནྣསྶ མནོདྷཱཏུམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ སཉྙཱ རཱུཔསདྡཱདིབྷེདེ ནཱནཏྟེ ནཱནཱསབྷཱཝེ གོཙརེ པཝཏྟནྟི, ཡསྨཱ ཙེཏཱ ཨཊྛ ཀཱམཱཝཙརཀུསལསཉྙཱ, དྭཱདསཱཀུསལསཉྙཱ, ཨེཀཱདས ཀཱམཱཝཙརཀུསལཝིཔཱཀསཉྙཱ, དྭེ ཨཀུསལཝིཔཱཀསཉྙཱ, ཨེཀཱདས ཀཱམཱཝཙརཀིརིཡསཉྙཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསམྤི སཉྙཱ ནཱནཏྟཱ ནཱནཱསབྷཱཝཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨསདིསཱ, ཏསྨཱ ནཱནཏྟསཉྙཱཏི ཝུཏྟཱ. ཏཱསཾ སབྦསོ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ཨནཱཝཛྫནཱ ཨསམནྣཱཧཱརཱ ཨཔཙྩཝེཀྑཎཱ. ཡསྨཱ ཏཱ ནཱཝཛྫེཏི, ན མནསི ཀརོཏི, ན པཙྩཝེཀྑཏི, ཏསྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཡསྨཱ ཙེཏྠ པུརིམཱ རཱུཔསཉྙཱ པཊིགྷསཉྙཱ ཙ ཨིམིནཱ ཛྷཱནེན ནིབྦཏྟེ བྷཝེཔི ན ཝིཛྫནྟི. པགེཝ ཏསྨིཾ བྷཝེ ཨིམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཎཀཱལེ, ཏསྨཱ ཏཱསཾ སམཏིཀྐམཱ ཨཏྠངྒམཱཏི དྭེདྷཱཔི ཨབྷཱཝོཡེཝ ཝུཏྟོ. ནཱནཏྟསཉྙཱསུ པན ཡསྨཱ ཨཊྛ ཀཱམཱཝཙརཀུསལསཉྙཱ, ནཝ ཀིརིཡསཉྙཱ, དསཱཀུསལསཉྙཱཏི ཨིམཱ སཏྟཝཱིསཏིསཉྙཱ ཨིམིནཱ ཛྷཱནེན ནིབྦཏྟེ བྷཝེ ཝིཛྫནྟི, ཏསྨཱ ཏཱསཾ ཨམནསིཀཱརཱཏི ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྲཱཔི ཧི ཨིམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟོ ཏཱསཾ ཨམནསིཀཱརཱཡེཝ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཏཱ པན མནསིཀརོནྟོ ཨསམཱཔནྣོ ཧོཏཱིཏི.

སངྑེཔཏོ ཙེཏྠ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱཏི ཨིམིནཱ སབྦརཱུཔཱཝཙརདྷམྨཱནཾ པཧཱནཾ ཝུཏྟཾ. པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱཏི ཨིམིནཱ སབྦེསཾ ཀཱམཱཝཙརཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ པཧཱནཉྩ ཨམནསིཀཱརོ ཙ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༨༠. ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོཏི ཨེཏྠ ནཱསྶ ཨུཔྤཱདནྟོ ཝཱ ཝཡནྟོ ཝཱ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨནནྟོ. ཨཱཀཱསོཏི ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསོ ཝུཙྩཏི. མནསིཀཱརཝསེནཱཔི ཙེཏྠ ཨནནྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏེནེཝ ¶ ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཾ ‘‘ཏསྨིཾ ཨཱཀཱསེ ཙིཏྟཾ ཋཔེཏི, སཎྛཔེཏི, ཨནནྟཾ ཕརཏི, ཏེན ཝུཙྩཏི ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༦༠༥).

ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ¶ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ནཱསྶ ཨནྟོཏི ཨནནྟཾ, ཨཱཀཱསཾ ཨནནྟཾ ཨཱཀཱསཱནནྟཾ, ཨཱཀཱསཱནནྟམེཝ ཨཱཀཱསཱནཉྩཾ, ཏཾ ཨཱཀཱསཱནཉྩཾ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཨཱཡཏནམསྶ སསམྤཡུཏྟདྷམྨསྶ ཛྷཱནསྶ དེཝཱནཾ དེཝཱཡཏནམིཝཱཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ.

ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི ཏམཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ པཏྭཱ ནིཔྥཱདེཏྭཱ ཏདནུརཱུཔེན ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརེན ཝིཧརཏཱིཏི.

ཨཡཾ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཀམྨཊྛཱནེ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཀཐཱ

༢༨༡. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཾ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝེན ‘‘ཨཱསནྣརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཔཙྩཏྠིཀཱ ཨཡཾ སམཱཔཏྟི, ནོ ཙ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནམིཝ སནྟཱ’’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སནྟཏོ མནསིཀརིཏྭཱ ཏཾ ཨཱཀཱསཾ ཕརིཏྭཱ པཝཏྟཝིཉྙཱཎཾ ‘‘ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ, མནསིཀཱཏབྦཾ, པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ, ཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཀཱཏབྦཾ. ‘‘ཨནནྟཾ ཨནནྟ’’ནྟི པན ན མནསིཀཱཏབྦཾ.

ཏསྶེཝཾ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ པུནཔྤུནཾ ཙིཏྟཾ ཙཱརེནྟསྶ ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི, སཏི སནྟིཊྛཏི, ཨུཔཙཱརེན ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝཏི, བྷཱཝེཏི, བཧུལཱིཀརོཏི. ཏསྶེཝཾ ཀརོཏོ ཨཱཀཱསེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཝིཡ ཨཱཀཱསཕུཊེ ཝིཉྙཱཎེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཙིཏྟཾ ཨཔྤེཏི. ཨཔྤནཱནཡོ པནེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེས ‘‘སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༠༨; དཱི. ནི. ༢.༡༢༩) ཝུཙྩཏི.

༢༨༢. ཏཏྠ སབྦསོཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨཱཏི ཨེཏྠ པན པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཛྷཱནམྤི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ, ཨཱརམྨཎམྤི ¶ . ཨཱརམྨཎམྤི ཧི པུརིམནཡེནེཝ ཨཱཀཱསཱནཉྩཉྩ ཏཾ པཋམསྶ ཨཱརུཔྤཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨཱརམྨཎཏྟཱ དེཝཱནཾ དེཝཱཡཏནཾ ཝིཡ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ¶ ཨཱཡཏནཉྩཱཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ. ཏཐཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཉྩ ཏཾ ཏསྶ ཛྷཱནསྶ སཉྫཱཏིཧེཏུཏྟཱ ‘‘ཀམྦོཛཱ ཨསྶཱནཾ ཨཱཡཏན’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝིཡ སཉྫཱཏིདེསཊྛེན ཨཱཡཏནཉྩཱཏིཔི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ. ཨེཝམེཏཾ ཛྷཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཉྩཱཏི ཨུབྷཡམྤི ཨཔྤཝཏྟིཀརཎེན ཙ ཨམནསིཀརཎེན ཙ སམཏིཀྐམིཏྭཱཝ ཡསྨཱ ཨིདཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱཏབྦཾ, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨཱ’’ཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཏཾཡེཝ ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོཏི ཨེཝཾ ཕརིཏྭཱ པཝཏྟཝིཉྙཱཎཾ ‘‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི ཨེཝཾ མནསིཀརོནྟོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མནསིཀཱརཝསེན ཝཱ ཨནནྟཾ. སོ ཧི ཏམཱཀཱསཱརམྨཎཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨནཝསེསཏོ མནསིཀརོནྟོ ‘‘ཨནནྟ’’ནྟི མནསི ཀརོཏི. ཡཾ པན ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི, ཏཾཡེཝ ཨཱཀཱསཾ ཝིཉྙཱཎེན ཕུཊཾ མནསི ཀརོཏི, ཨནནྟཾ ཕརཏི, ཏེན ཝུཙྩཏི ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༦༡༠).

ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎེནཱཏི ཨུཔཡོགཏྠེ ཀརཎཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ ཏསྶ ཨཏྠཾ ཝཎྞཡནྟི, ཨནནྟཾ ཕརཏི ཏཉྙེཝ ཨཱཀཱསཾ ཕུཊཾ ཝིཉྙཱཎཾ མནསི ཀརོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ནཱསྶ ཨནྟོཏི ཨནནྟཾ. ཨནནྟམེཝ ཨཱནཉྩཾ. ཝིཉྙཱཎཾ ཨཱནཉྩཾ ཝིཉྙཱཎཱནཉྩནྟི ཨཝཏྭཱ ཝིཉྙཱཎཉྩནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷེཏྠ རཱུལ༹ྷཱིསདྡོ. ཏཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཾ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཨཱཡཏནམསྶ སསམྤཡུཏྟདྷམྨསྶ ཛྷཱནསྶ དེཝཱནཾ དེཝཱཡཏནམིཝཱཏི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝཱཏི.

ཨཡཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཀམྨཊྛཱནེ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཀཐཱ

༢༨༣. ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཾ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝེན ‘‘ཨཱསནྣཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཔཙྩཏྠིཀཱ ཨཡཾ སམཱཔཏྟི, ནོ ཙ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནམིཝ སནྟཱ’’ཏི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནེ ¶ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ¶ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སནྟཏོ མནསིཀརིཏྭཱ ཏསྶེཝ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱརམྨཎབྷཱུཏསྶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཝིཉྙཱཎསྶ ཨབྷཱཝོ སུཉྙཏཱ ཝིཝིཏྟཱཀཱརོ མནསིཀཱཏབྦོ. ཀཐཾ? ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨམནསིཀརིཏྭཱ ‘‘ནཏྠི ནཏྠཱི’’ཏི ཝཱ, ‘‘སུཉྙཾ སུཉྙ’’ནྟི ཝཱ, ‘‘ཝིཝིཏྟཾ ཝིཝིཏྟ’’ནྟི ཝཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ, མནསིཀཱཏབྦཾ, པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ, ཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཏསྶེཝཾ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ ཙིཏྟཾ ཙཱརེནྟསྶ ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི, སཏི སནྟིཊྛཏི, ཨུཔཙཱརེན ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝཏི, བྷཱཝེཏི, བཧུལཱིཀརོཏི. ཏསྶེཝཾ ཀརོཏོ ཨཱཀཱསེ ཕུཊེ མཧགྒཏཝིཉྙཱཎེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཝིཡ ཏསྶེཝ ཨཱཀཱསཾ ཕརིཏྭཱ པཝཏྟསྶ མཧགྒཏཝིཉྙཱཎསྶ སུཉྙཝིཝིཏྟནཏྠིབྷཱཝེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཙིཏྟཾ ཨཔྤེཏི. ཨེཏྠཱཔི ཙ ཨཔྤནཱནཡོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཏསྨིཾ ཧི ཨཔྤནཱཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ སོ བྷིཀྑུ ཡཐཱ ནཱམ པུརིསོ མཎྜལམཱལཱ༹དཱིསུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན སནྣིཔཏིཏཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ དིསྭཱ ཀཏྠཙི གནྟྭཱ སནྣིཔཱཏཀིཙྩཱཝསཱནེཝ ཨུཊྛཱཡ པཀྐནྟེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨཱགནྟྭཱ དྭཱརེ ཋཏྭཱ པུན ཏཾ ཋཱནཾ ཨོལོཀེནྟོ སུཉྙམེཝ པསྶཏི, ཝིཝིཏྟམེཝ པསྶཏི. ནཱསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ཨེཏྟཀཱ ནཱམ བྷིཀྑཱུ ཀཱལངྐཏཱ ཝཱ དིསཱཔཀྐནྟཱ ཝཱ’’ཏི, ཨཐ ཁོ སུཉྙམིདཾ ཝིཝིཏྟནྟི ནཏྠིབྷཱཝམེཝ པསྶཏི, ཨེཝམེཝ པུབྦེ ཨཱཀཱསེ པཝཏྟིཏཝིཉྙཱཎཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཛ྄ཛྷཱནཙཀྑུནཱ པསྶནྟོ ཝིཧརིཏྭཱ ‘‘ནཏྠི ནཏྠཱི’’ཏིཨཱདིནཱ པརིཀམྨམནསིཀཱརེན ཨནྟརཧིཏེ ཏསྨིཾ ཝིཉྙཱཎེ ཏསྶ ཨཔགམསངྑཱཏཾ ཨབྷཱཝམེཝ པསྶནྟོ ཝིཧརཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེས ‘‘སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནཏྠི ཀིཉྩཱིཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༠༨; དཱི. ནི. ༢.༡༢༩) ཝུཙྩཏི.

༢༨༤. ཨིདྷཱཔི སབྦསོཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནནྟི ཨེཏྠཱཔི ཙ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཛྷཱནམྤི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨཱརམྨཎམྤི. ཨཱརམྨཎམྤི ཧི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཉྙཱཎཉྩཉྩ ཏཾ དུཏིཡསྶ ཨཱརུཔྤཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨཱརམྨཎཏྟཱ དེཝཱནཾ དེཝཱཡཏནཾ ཝིཡ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཨཱཡཏནཉྩཱཏི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ¶ . ཏཐཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཉྩ ཏཾ ཏསྶེཝ ཛྷཱནསྶ སཉྫཱཏིཧེཏུཏྟཱ ‘‘ཀམྦོཛཱ ཨསྶཱནཾ ཨཱཡཏན’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝིཡ སཉྫཱཏིདེསཊྛེན ཨཱཡཏནཉྩཱཏིཔི ¶ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ. ཨེཝམེཏཾ ཛྷཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཉྩཱཏི ཨུབྷཡམྤི ཨཔྤཝཏྟིཀརཎེན ཙ ཨམནསིཀརཎེན ཙ སམཏིཀྐམིཏྭཱཝ ཡསྨཱ ཨིདཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱཏབྦཾ, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨཱཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ནཏྠི ཀིཉྩཱིཏི ནཏྠི ནཏྠི, སུཉྙཾ སུཉྙཾ, ཝིཝིཏྟཾ ཝིཝིཏྟནྟི ཨེཝཾ མནསིཀརོནྟོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡམྤི ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཾ ‘‘ནཏྠི ཀིཉྩཱིཏི ཏཉྙེཝ ཝིཉྙཱཎཾ ཨབྷཱཝེཏི ཝིབྷཱཝེཏི ཨནྟརདྷཱཔེཏི ནཏྠི ཀིཉྩཱིཏི པསྶཏི, ཏེན ཝུཙྩཏི ནཏྠི ཀིཉྩཱི’’ཏི, ཏཾ ཀིཉྩཱཔི ཁཡཏོ སམྨསནཾ ཝིཡ ཝུཏྟཾ, ཨཐ ཁྭསྶ ཨེཝམེཝ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཏཉྷི ཝིཉྙཱཎཾ ཨནཱཝཛྫེནྟོ ཨམནསིཀརོནྟོ ཨཔཙྩཝེཀྑནྟོ ཀེཝལམསྶ ནཏྠིབྷཱཝཾ སུཉྙབྷཱཝཾ ཝིཝིཏྟབྷཱཝམེཝ མནསིཀརོནྟོ ཨབྷཱཝེཏི ཝིབྷཱཝེཏི ཨནྟརདྷཱཔེཏཱིཏི ཝུཙྩཏི, ན ཨཉྙཐཱཏི.

ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ནཱསྶ ཀིཉྩནནྟི ཨཀིཉྩནཾ, ཨནྟམསོ བྷངྒམཏྟམྤི ཨསྶ ཨཝསིཊྛཾ ནཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀིཉྩནསྶ བྷཱཝོ ཨཱཀིཉྩཉྙཾ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཝིཉྙཱཎཱཔགམསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཾ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཨཱཡཏནམསྶ ཛྷཱནསྶ དེཝཱནཾ དེཝཱཡཏནམིཝཱཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝཱཏི.

ཨཡཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཀམྨཊྛཱནེ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཀཐཱ

༢༨༥. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན པན པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཾ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝེན ‘‘ཨཱསནྣཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཔཙྩཏྠིཀཱ ཨཡཾ སམཱཔཏྟི, ནོ ཙ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཝིཡ སནྟཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘སཉྙཱ རོགོ, སཉྙཱ གཎྜོ, སཉྙཱ སལླཾ, ཨེཏཾ སནྟཾ, ཨེཏཾ པཎཱིཏཾ ཡདིདཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱ’’ཏི ཝཱ ཨེཝཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ཨཱདཱིནཝཾ, ཨུཔརི ཨཱནིསཾསཉྩ དིསྭཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སནྟཏོ མནསིཀརིཏྭཱ ‘‘སཱཝ ཨབྷཱཝཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟིཏཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟི ¶ སནྟཱ སནྟཱ’’ཏི ¶ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫིཏབྦཱ, མནསིཀཱཏབྦཱ, པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ, ཏཀྐཱཧཏཱ ཝིཏཀྐཱཧཏཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཏསྶེཝཾ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ པུནཔྤུནཾ མཱནསཾ ཙཱརེནྟསྶ ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི, སཏི སནྟིཊྛཏི, ཨུཔཙཱརེན ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝཏི, བྷཱཝེཏི, བཧུལཱིཀརོཏི. ཏསྶེཝཾ ཀརོཏོ ཝིཉྙཱཎཱཔགམེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཝིཡ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིསངྑཱཏེསུ ཙཏཱུསུ ཁནྡྷེསུ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཙིཏྟཾ ཨཔྤེཏི. ཨཔྤནཱནཡོ པནེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེས ‘‘སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༠༨; དཱི. ནི. ༢.༡༢༩) ཝུཙྩཏི.

༢༨༦. ཨིདྷཱཔི སབྦསོཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨཱཏི ཨེཏྠཱཔི པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཛྷཱནམྤི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨཱརམྨཎམྤི. ཨཱརམྨཎམྤི ཧི པུརིམནཡེནེཝ ཨཱཀིཉྩཉྙཉྩ ཏཾ ཏཏིཡསྶ ཨཱརུཔྤཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨཱརམྨཎཏྟཱ དེཝཱནཾ དེཝཱཡཏནཾ ཝིཡ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཨཱཡཏནཉྩཱཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ. ཏཐཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཉྩ ཏཾ ཏསྶེཝ ཛྷཱནསྶ སཉྫཱཏིཧེཏུཏྟཱ ཀམྦོཛཱ ཨསྶཱནཾ ཨཱཡཏནནྟིཨཱདཱིནི ཝིཡ སཉྫཱཏིདེསཊྛེན ཨཱཡཏནཉྩཱཏིཔི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ. ཨེཝམེཏཾ ཛྷཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཉྩཱཏི ཨུབྷཡམྤི ཨཔྤཝཏྟིཀརཎེན ཙ ཨམནསིཀརཎེན ཙ སམཏིཀྐམིཏྭཱཝ ཡསྨཱ ཨིདཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱཏབྦཾ, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨཱཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནནྟི ཨེཏྠ པན ཡཱཡ སཉྙཱཡ བྷཱཝཏོ ཏཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནནྟི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ པཊིཔནྣསྶ སཱ སཉྙཱ ཧོཏི, ཏཾ ཏཱཝ དསྶེཏུཾ ཝིབྷངྒེ ‘‘ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱི’’ཏི ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཏཉྙེཝ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སནྟཏོ མནསི ཀརོཏི, སངྑཱརཱཝསེསསམཱཔཏྟིཾ བྷཱཝེཏི, ཏེན ཝུཙྩཏི ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༦༡༩) ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སནྟཏོ མནསི ཀརོཏཱིཏི ‘‘སནྟཱ ཝཏཱཡཾ སམཱཔཏྟི, ཡཏྲ ཧི ནཱམ ནཏྠིབྷཱཝམྤི ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཋསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སནྟཱརམྨཎཏཱཡ ཏཾ སནྟཱཏི མནསི ཀརོཏི.

སནྟཏོ ¶ ཙེ མནསི ཀརོཏི, ཀཐཾ སམཏིཀྐམོ ཧོཏཱིཏི? ཨསམཱཔཛྫིཏུཀཱམཏཱཡ. སོ ཧི ¶ ཀིཉྩཱཔི ཏཾ སནྟཏོ མནསི ཀརོཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ‘‘ཨཧམེཏཾ ཨཱཝཛྫིསྶཱམི, སམཱཔཛྫིསྶཱམི, ཨདྷིཊྛཧིསྶཱམི, ཝུཊྛཧིསྶཱམི, པཙྩཝེཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེས ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཏོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསྶ སནྟཏརཔཎཱིཏཏརཏཱཡ.

ཡཐཱ ཧི རཱཛཱ མཧཙྩ རཱཛཱནུབྷཱཝེན ཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏོ ནགརཝཱིཐིཡཾ ཝིཙརནྟོ དནྟཀཱརཱདཡོ སིཔྤིཀེ ཨེཀཾ ཝཏྠཾ དལ༹ྷཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀེན སཱིསཾ ཝེཋེཏྭཱ དནྟཙུཎྞཱདཱིཧི སམོཀིཎྞགཏྟེ ཨནེཀཱནི དནྟཝིཀཏིཨཱདཱིནི སིཔྤཱནི ཀརོནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏ རེ ཚེཀཱ ཨཱཙརིཡཱ ཨཱིདིསཱནིཔི ནཱམ སིཔྤཱནི ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཏེསཾ ཚེཀཏཱཡ ཏུསྶཏི, ན ཙསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ རཛྫཾ པཧཱཡ ཨེཝརཱུཔོ སིཔྤིཀོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? རཛྫསིརིཡཱ མཧཱནིསཾསཏཱཡ. སོ སིཔྤིནོ སམཏིཀྐམིཏྭཱཝ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝ ཨེས ཀིཉྩཱཔི ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ སནྟཏོ མནསི ཀརོཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ‘‘ཨཧམེཏཾ སམཱཔཏྟིཾ ཨཱཝཛྫིསྶཱམི, སམཱཔཛྫིསྶཱམི, ཨདྷིཊྛཧིསྶཱམི, ཝུཊྛཧིསྶཱམི, པཙྩཝེཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ནེཝ ཨེས ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ ཧོཏི.

སོ ཏཾ སནྟཏོ མནསིཀརོནྟོ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཏཾ པརམསུཁུམཾ ཨཔྤནཱཔྤཏྟཾ སཉྙཾ པཱཔུཎཱཏི, ཡཱཡ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱི ནཱམ ཧོཏི, སངྑཱརཱཝསེསསམཱཔཏྟིཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. སངྑཱརཱཝསེསསམཱཔཏྟིནྟི ཨཙྩནྟསུཁུམབྷཱཝཔྤཏྟསངྑཱརཾ ཙཏུཏྠཱརུཔྤསམཱཔཏྟིཾ.

༢༨༧. ཨིདཱནི ཡཾ ཏཾ ཨེཝམདྷིགཏཱཡ སཉྙཱཡ ཝསེན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནནྟི ཝུཙྩཏི, ཏཾ ཨཏྠཏོ དསྶེཏུཾ ‘‘ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནནྟི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ ཝཱ ཨུཔཔནྣསྶ ཝཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརིསྶ ཝཱ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ དྷམྨཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༦༢༠) ཝུཏྟཾ. ཏེསུ ཨིདྷ སམཱཔནྣསྶ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ དྷམྨཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ ཨོལཱ༹རིཀཱཡ སཉྙཱཡ ཨབྷཱཝཏོ སུཁུམཱཡ ཙ བྷཱཝཏོ ནེཝསྶ སསམྤཡུཏྟདྷམྨསྶ ཛྷཱནསྶ སཉྙཱ ནཱསཉྙནྟི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཾ. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཉྩ ཏཾ ¶ མནཱཡཏནདྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ ཨཱཡཏནཉྩཱཏི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ. ཨཐ ཝཱ ཡཱཡམེཏྠ སཉྙཱ, སཱ པཊུསཉྙཱཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠཏཱཡ ནེཝསཉྙཱ, སངྑཱརཱཝསེསསུཁུམབྷཱཝེན ཝིཛྫམཱནཏྟཱ ནཱསཉྙཱཏི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱ ¶ . ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱ ཙ སཱ སེསདྷམྨཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཨཱཡཏནཉྩཱཏི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ.

ན ཀེཝལཉྩེཏྠ སཉྙཱཝ ཨེདིསཱི, ཨཐ ཁོ ཝེདནཱཔི ནེཝཝེདནཱནཱཝེདནཱ, ཙིཏྟམྤི ནེཝཙིཏྟཾནཱཙིཏྟཾ, ཕསྶོཔི ནེཝཕསྶོནཱཕསྶོ. ཨེས ནཡོ སེསསམྤཡུཏྟདྷམྨེསུ. སཉྙཱསཱིསེན པནཱཡཾ དེསནཱ ཀཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. པཏྟམཀྑནཏེལཔྤབྷུཏཱིཧི ཙ ཨུཔམཱཧི ཨེས ཨཏྠོ ཝིབྷཱཝེཏབྦོ.

སཱམཎེརོ ཀིར ཏེལེན པཏྟཾ མཀྑེཏྭཱ ཋཔེསི, ཏཾ ཡཱགུཔཱནཀཱལེ ཐེརོ པཏྟམཱཧརཱཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘པཏྟེ ཏེལམཏྠི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ‘‘ཨཱཧར, སཱམཎེར, ཏེལཾ, ནཱལི༹ཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ནཏྠི, བྷནྟེ, ཏེལ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨནྟོཝུཏྠཏྟཱ ཡཱགུཡཱ སདྡྷིཾ ཨཀཔྤིཡཊྛེན ‘‘ཏེལམཏྠཱི’’ཏི ཧོཏི. ནཱལི༹པཱུརཎཱདཱིནཾ ཝསེན ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི ཧོཏི. ཨེཝཾ སཱཔི སཉྙཱ པཊུསཉྙཱཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠཏཱཡ ནེཝསཉྙཱ, སངྑཱརཱཝསེསསུཁུམབྷཱཝེན ཝིཛྫམཱནཏྟཱ ནཱསཉྙཱ ཧོཏི.

ཀིཾ པནེཏྠ སཉྙཱཀིཙྩནྟི? ཨཱརམྨཎསཉྫཱནནཉྩེཝ ཝིཔསྶནཱཡ ཙ ཝིསཡབྷཱཝཾ ཨུཔགནྟྭཱ ནིབྦིདཱཛནནཾ. དཧནཀིཙྩམིཝ ཧི སུཁོདཀེ ཏེཛོདྷཱཏུ སཉྫཱནནཀིཙྩཾ པེསཱ པཊུཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. སེསསམཱཔཏྟཱིསུ སཉྙཱ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཝིསཡབྷཱཝཾ ཨུཔགནྟྭཱ ནིབྦིདཱཛནནམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཉྙེསུ ཧི ཁནྡྷེསུ ཨཀཏཱབྷིནིཝེསོ བྷིཀྑུ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཀྑནྡྷེ སམྨསིཏྭཱ ནིབྦིདཾ པཏྟུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི ཨཔིཙ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ. པཀཏིཝིཔསྶཀོ པན མཧཱཔཉྙོ སཱརིཔུཏྟསདིསོཝ སཀྐུཎེཡྻ. སོཔི ‘‘ཨེཝཾ ཀིརིམེ དྷམྨཱ ཨཧུཏྭཱ སམྦྷོནྟི, ཧུཏྭཱ པཊིཝེནྟཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༩༥) ཨེཝཾ ཀལཱཔསམྨསནཝསེནེཝ, ནོ ཨནུཔདདྷམྨཝིཔསྶནཱཝསེན. ཨེཝཾ སུཁུམཏྟཾ གཏཱ ཨེསཱ སམཱཔཏྟི.

ཡཐཱ ¶ ཙ པཏྟམཀྑནཏེལཱུཔམཱཡ, ཨེཝཾ མགྒུདཀཱུཔམཱཡཔི ཨཡམཏྠོ ཝིབྷཱཝེཏབྦོ. མགྒཔྤཊིཔནྣསྶ ཀིར ཐེརསྶ པུརཏོ གཙྪནྟོ སཱམཎེརོ ཐོཀཾ ཨུདཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨུདཀཾ, བྷནྟེ, ཨུཔཱཧནཱ ཨོམུཉྩཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཐེརེན ‘‘སཙེ ཨུདཀམཏྠི, ཨཱཧར ནྷཱནསཱཊིཀཾ, ནྷཱཡིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ནཏྠི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུཔཱཧནཏེམནམཏྟཊྛེན ‘‘ཨུདཀམཏྠཱི’’ཏི ¶ ཧོཏི, ནྷཱཡནཊྛེན ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི ཧོཏི. ཨེཝམྤི སཱ པཊུསཉྙཱཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠཏཱཡ ནེཝསཉྙཱ, སངྑཱརཱཝསེསསུཁུམབྷཱཝེན ཝིཛྫམཱནཏྟཱ ནཱསཉྙཱ ཧོཏི.

ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏཱཧེཝ, ཨཉྙཱཧིཔི ཨནུརཱུཔཱཧི ཨུཔམཱཧི ཨེས ཨཏྠོ ཝིབྷཱཝེཏབྦོ. ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཨཡཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཀམྨཊྛཱནེ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

པཀིཎྞཀཀཐཱ

༢༨༨. ཨསདིསརཱུཔོ ནཱཐོ, ཨཱརུཔྤཾ ཡཾ ཙཏུབྦིདྷཾ ཨཱཧ.

ཏཾ ཨིཏི ཉཏྭཱ ཏསྨིཾ, པཀིཎྞཀཀཐཱཔི ཝིཉྙེཡྻཱ.

༢༨༩. ཨཱརུཔྤསམཱཔཏྟིཡོ ཧི –

ཨཱརམྨཎཱཏིཀྐམཏོ, ཙཏསྶོཔི བྷཝནྟིམཱ;

ཨངྒཱཏིཀྐམམེཏཱསཾ, ན ཨིཙྪནྟི ཝིབྷཱཝིནོ.

ཨེཏཱསུ ཧི རཱུཔནིམིཏྟཱཏིཀྐམཏོ པཋམཱ, ཨཱཀཱསཱཏིཀྐམཏོ དུཏིཡཱ, ཨཱཀཱསེ པཝཏྟིཏཝིཉྙཱཎཱཏིཀྐམཏོ ཏཏིཡཱ. ཨཱཀཱསེ པཝཏྟིཏཝིཉྙཱཎསྶ ཨཔགམཱཏིཀྐམཏོ ཙཏུཏྠཱིཏི སབྦཐཱ ཨཱརམྨཎཱཏིཀྐམཏོ ཙཏསྶོཔི བྷཝནྟིམཱ ཨཱརུཔྤསམཱཔཏྟིཡོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨངྒཱཏིཀྐམཾ པན ཨེཏཱསཾ ན ཨིཙྪནྟི པཎྜིཏཱ. ན ཧི རཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟཱིསུ ཝིཡ ཨེཏཱསུ ཨངྒཱཏིཀྐམོ ཨཏྠི. སབྦཱསུཔི ཧི ཨེཏཱསུ ཨུཔེཀྑཱ, ཙིཏྟེཀགྒཏཱཏི དྭེ ཨེཝ ཛྷཱནངྒཱནི ཧོནྟི.

༢༩༠. ཨེཝཾ སནྟེཔི –

སུཔྤཎཱིཏཏརཱ ཧོནྟི, པཙྪིམཱ པཙྪིམཱ ཨིདྷ;

ཨུཔམཱ ཏཏྠ ཝིཉྙེཡྻཱ, པཱསཱདཏལསཱཊིཀཱ.

ཡཐཱ ¶ ¶ ཧི ཙཏུབྷཱུམིཀསྶ པཱསཱདསྶ ཧེཊྛིམཏལེ དིབྦནཙྩགཱིཏཝཱདིཏསུརབྷིགནྡྷམཱལཱབྷོཛནསཡནཙྪཱདནཱདིཝསེན པཎཱིཏཱ པཉྩཀཱམགུཎཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཨསྶུ. དུཏིཡེ ཏཏོ པཎཱིཏཏརཱ. ཏཏིཡེ ཏཏོ པཎཱིཏཏརཱ. ཙཏུཏྠེ སབྦཔཎཱིཏཏརཱ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཏཱནི ཙཏྟཱརིཔི པཱསཱདཏལཱནེཝ, ནཏྠི ནེསཾ པཱསཱདཏལབྷཱཝེན ཝིསེསོ. པཉྩཀཱམགུཎསམིདྡྷཝིསེསེན པན ཧེཊྛིམཏོ ཧེཊྛིམཏོ ཨུཔརིམཾ ཨུཔརིམཾ པཎཱིཏཏརཾ ཧོཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨེཀཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཀནྟིཏཐཱུལསཎྷསཎྷཏརསཎྷཏམསུཏྟཱནཾ ཙཏུཔལཏིཔལདྭིཔལཨེཀཔལསཱཊིཀཱ ཨསྶུ ཨཱཡཱམེན ཙ ཝིཏྠཱརེན ཙ སམཔྤམཱཎཱ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཏཱ སཱཊིཀཱ ཙཏསྶོཔི ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ སམཔྤམཱཎཱ, ནཏྠི ཏཱསཾ པམཱཎཏོ ཝིསེསོ. སུཁསམྥསྶསུཁུམབྷཱཝམཧགྒྷབྷཱཝེཧི པན པུརིམཱཡ པུརིམཱཡ པཙྪིམཱ པཙྪིམཱ པཎཱིཏཏརཱ ཧོནྟི, ཨེཝམེཝ ཀིཉྩཱཔི ཙཏཱུསུ ཨེཏཱསུ ཨུཔེཀྑཱ, ཙིཏྟེཀགྒཏཱཏི ཨེཏཱནི དྭེཡེཝ ཨངྒཱནི ཧོནྟི, ཨཐ ཁོ བྷཱཝནཱཝིསེསེན ཏེསཾ ཨངྒཱནི པཎཱིཏཔཎཱིཏཏརབྷཱཝེན སུཔྤཎཱིཏཏརཱ ཧོནྟི པཙྪིམཱ པཙྪིམཱ ཨིདྷཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༩༡. ཨེཝཾ ཨནུཔུབྦེན པཎཱིཏཔཎཱིཏཱ ཙེཏཱ –

ཨསུཙིམྷི མཎྜཔེ ལགྒོ, ཨེཀོ ཏནྣིསྶིཏོ པརོ;

ཨཉྙོ བཧི ཨནིསྶཱཡ, ཏཾ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཙཱཔརོ.

ཋིཏོ ཙཏཱུཧི ཨེཏེཧི, པུརིསེཧི ཡཐཱཀྐམཾ;

སམཱནཏཱཡ ཉཱཏབྦཱ, ཙཏསྶོཔི ཝིབྷཱཝིནཱ.

ཏཏྲཱཡམཏྠཡོཛནཱ – ཨསུཙིམྷི ཀིར དེསེ ཨེཀོ མཎྜཔོ, ཨཐེཀོ པུརིསོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཨསུཙིཾ ཛིགུཙྪམཱནོ ཏཾ མཎྜཔཾ ཧཏྠེཧི ཨཱལམྦིཏྭཱ ཏཏྠ ལགྒོ ལགྒིཏོ ཝིཡ ཨཊྛཱསི. ཨཐཱཔརོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ མཎྜཔེ ལགྒཾ པུརིསཾ ནིསྶིཏོ. ཨཐཉྙོ ཨཱགནྟྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཡོ ཨེས མཎྜཔལགྒོ, ཡོ ཙ ཏནྣིསྶིཏོ, ཨུབྷོཔེཏེ དུཊྛིཏཱ. དྷུཝོ ¶ ཙ ནེསཾ མཎྜཔཔཔཱཏེ པཱཏོ, ཧནྡཱཧཾ བཧིཡེཝ ཏིཊྛཱམཱི’’ཏི. སོ ཏནྣིསྶིཏཾ ཨནིསྶཱཡ བཧིཡེཝ ཨཊྛཱསི. ཨཐཱཔརོ ཨཱགནྟྭཱ མཎྜཔལགྒསྶ ཙ ཏནྣིསྶིཏསྶ ཙ ཨཁེམབྷཱཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ བཧིཊྛིཏཉྩ སུཊྛིཏོཏི མནྟྭཱ ¶ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨཊྛཱསི. ཏཏྠ ཨསུཙིམྷི དེསེ མཎྜཔོ ཝིཡ ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསཾ དཊྛབྦཾ, ཨསུཙིཛིགུཙྪཱཡ མཎྜཔལགྒོ པུརིསོ ཝིཡ རཱུཔནིམིཏྟཛིགུཙྪཱཡ ཨཱཀཱསཱརམྨཎཾ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ, མཎྜཔལགྒཾ པུརིསཾ ནིསྶིཏོ ཝིཡ ཨཱཀཱསཱརམྨཎཾ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ, ཏེསཾ དྭིནྣམྤི ཨཁེམབྷཱཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཨནིསྶཱཡ ཏཾ མཎྜཔལགྒཾ བཧིཊྛིཏོ ཝིཡ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨཀཏྭཱ ཏདབྷཱཝཱརམྨཎཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ, མཎྜཔལགྒསྶ ཏནྣིསྶིཏསྶ ཙ ཨཁེམཏཾ ཙིནྟེཏྭཱ བཧིཊྛིཏཉྩ སུཊྛིཏོཏི མནྟྭཱ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏོ ཝིཡ ཝིཉྙཱཎཱབྷཱཝསངྑཱཏེ བཧིཔདེསེ ཋིཏཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ དཊྛབྦཾ.

༢༩༢. ཨེཝཾ པཝཏྟམཱནཉྩ –

ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏེཝ, ཨཉྙཱབྷཱཝེན ཏཾ ཨིདཾ;

དིཊྛདོསམྤི རཱཛཱནཾ, ཝུཏྟིཧེཏུ ཛནོ ཡཐཱ.

ཨིདཉྷི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ‘‘ཨཱསནྣཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཔཙྩཏྠིཀཱ ཨཡཾ སམཱཔཏྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛདོསམྤི ཏཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨཉྙསྶ ཨཱརམྨཎསྶ ཨབྷཱཝཱ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏེཝ. ཡཐཱ ཀིཾ? དིཊྛདོསམྤི རཱཛཱནཾ ཝུཏྟིཧེཏུ ཡཐཱ ཛནོ. ཡཐཱ ཧི ཨསཾཡཏཾ ཕརུསཀཱཡཝཙཱིམནོསམཱཙཱརཾ ཀཉྩི སབྦདིསམྤཏིཾ རཱཛཱནཾ ‘‘ཕརུསསམཱཙཱརོ ཨཡ’’ནྟི ཨེཝཾ དིཊྛདོསམྤི ཨཉྙཏྠ ཝུཏྟིཾ ཨལབྷམཱནོ ཛནོ ཝུཏྟིཧེཏུ ནིསྶཱཡ ཝཏྟཏི, ཨེཝཾ དིཊྛདོསམྤི ཏཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨཉྙཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨལབྷམཱནམིདཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏེཝ.

༢༩༣. ཨེཝཾ ཀུརུམཱནཉྩ –

ཨཱརུལ༹ྷོ དཱིགྷནིསྶེཎིཾ, ཡཐཱ ནིསྶེཎིབཱཧུཀཾ;

པབྦཏགྒཉྩ ཨཱརུལ༹ྷོ, ཡཐཱ པབྦཏམཏྠཀཾ.

ཡཐཱ ¶ ¶ ཝཱ གིརིམཱརཱུལ༹ྷོ, ཨཏྟནོཡེཝ ཛཎྞུཀཾ;

ཨོལུབྦྷཏི ཏཐེཝེཏཾ, ཛྷཱནམོལུབྦྷ ཝཏྟཏཱིཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ

ཨཱརུཔྤནིདྡེསོ ནཱམ

དསམོ པརིཙྪེདོ.

༡༡. སམཱདྷིནིདྡེསོ

ཨཱཧཱརེཔཊིཀྐཱུལབྷཱཝནཱ

༢༩༤. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཨཱརུཔྤཱནནྟརཾ ཨེཀཱ སཉྙཱཏི ཨེཝཾ ཨུདྡིཊྛཱཡ ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལསཉྙཱཡ བྷཱཝནཱནིདྡེསོ ཨནུཔྤཏྟོ. ཏཏྠ ཨཱཧརཏཱིཏི ཨཱཧཱརོ. སོ ཙཏུབྦིདྷོ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ, ཕསྶཱཧཱརོ, མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ, ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོཏི.

ཀོ པནེཏྠ ཀིམཱཧརཏཱིཏི? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨོཛཊྛམཀཾ རཱུཔཾ ཨཱཧརཏི. ཕསྶཱཧཱརོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཨཱཧརཏི. མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཱིསུ བྷཝེསུ པཊིསནྡྷིཾ ཨཱཧརཏི. ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ནཱམརཱུཔཾ ཨཱཧརཏི.

ཏེསུ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིབྷཡཾ. ཕསྶཱཧཱརེ ཨུཔགམནབྷཡཾ. མནོསཉྩེཏནཱཧཱརེ ཨུཔཔཏྟིབྷཡཾ. ཝིཉྙཱཎཱཧཱརེ པཊིསནྡྷིབྷཡཾ. ཨེཝཾ སཔྤཊིབྷཡེསུ ཙ ཏེསུ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ པུཏྟམཾསཱུཔམེན (སཾ. ནི. ༢.༦༣) དཱིཔེཏབྦོ. ཕསྶཱཧཱརོ ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམེན (སཾ. ནི. ༢.༦༣). མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམེན (སཾ. ནི. ༢.༦༣). ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ སཏྟིསཏཱུཔམེནཱཏི (སཾ. ནི. ༢.༦༣). ཨིམེསུ པན ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཔྤབྷེདོ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོཝ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཨཱཧཱརོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྨིཾ ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལཱཀཱརགྒཧཎཝསེན ཨུཔྤནྣཱ སཉྙཱ ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལསཉྙཱ.

ཏཾ ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལསཉྙཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨུགྒཧཏོ ཨེཀཔདམྤི ཨཝིརཛ྄ཛྷནྟེན རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཔྤབྷེདེ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ དསཧཱཀཱརེཧི པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ. སེཡྻཐིདཾ, གམནཏོ, པརིཡེསནཏོ, པརིབྷོགཏོ, ཨཱསཡཏོ, ནིདྷཱནཏོ, ཨཔརིཔཀྐཏོ, པརིཔཀྐཏོ, ཕལཏོ, ནིསྶནྡཏོ, སམྨཀྑནཏོཏི.

༢༩༥. ཏཏྠ ¶ གམནཏོཏི ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝེ ནཱམ སཱསནེ པབྦཛིཏེན སཀལརཏྟིཾ བུདྡྷཝཙནསཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝཱ སམཎདྷམྨཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཝཏྟཾ ཀཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ པརིཝེཎཾ ¶ སམྨཛྫིཏྭཱ སརཱིརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ ཨཱསནམཱརཱུཡ྄ཧ ཝཱིསཏིཾས ཝཱརེ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ནིཛནསམྦཱདྷཱནི པཝིཝེཀསུཁཱནི ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣཱནི སུཙཱིནི སཱིཏལཱནི རམཎཱིཡབྷཱུམིབྷཱགཱནི ཏཔོཝནཱནི པཧཱཡ ཨརིཡཾ ཝིཝེཀརཏིཾ ཨནཔེཀྑིཏྭཱ སུསཱནཱབྷིམུཁེན སིངྒཱལེན ཝིཡ ཨཱཧཱརཏྠཱཡ གཱམཱབྷིམུཁེན གནྟབྦཾ.

ཨེཝཾ གཙྪཏཱ ཙ མཉྩམྷཱ ཝཱ པཱིཋམྷཱ ཝཱ ཨོཏརཎཏོ པཊྛཱཡ པཱདརཛགྷརགོལིཀཝཙྩཱདིསམྤརིཀིཎྞཾ པཙྩཏྠརཎཾ ཨཀྐམིཏབྦཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཨཔྤེཀདཱ མཱུསིཀཛཏུཀཝཙྩཱདཱིཧི ཨུཔཧཏཏྟཱ ཨནྟོགབྦྷཏོ པཊིཀྐཱུལཏརཾ པམུཁཾ དཊྛབྦཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཨུལཱུཀཔཱརཱཝཏཱདིཝཙྩསམྨཀྑིཏཏྟཱ ཨུཔརིམཏལཏོ པཊིཀྐཱུལཏརཾ ཧེཊྛིམཏལཾ. ཏཏོ ཀདཱཙི ཀདཱཙི ཝཱཏེརིཏེཧི པུརཱཎཏིཎཔཎྞེཧི གིལཱནསཱམཎེརཱནཾ མུཏྟཀརཱིསཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཱཧི ཝསྶཀཱལེ ཨུདཀཙིཀྑལླཱདཱིཧི ཙ སཾཀིལིཊྛཏྟཱ ཧེཊྛིམཏལཏོ པཊིཀྐཱུལཏརཾ པརིཝེཎཾ. པརིཝེཎཏོ པཊིཀྐཱུལཏརཱ ཝིཧཱརརཙྪཱ དཊྛབྦཱ ཧོཏི.

ཨནུཔུབྦེན པན བོདྷིཉྩ ཙེཏིཡཉྩ ཝནྡིཏྭཱ ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀེ ཋིཏེན མུཏྟརཱསིསདིསཾ ཙེཏིཡཾ མོརཔིཉྪཀལཱཔམནོཧརཾ བོདྷིཾ དེཝཝིམཱནསམྤཏྟིསསྶིརཱིཀཾ སེནཱསནཉྩ ཨནཔལོཀེཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ རམཎཱིཡཾ པདེསཾ པིཊྛིཏོ ཀཏྭཱ ཨཱཧཱརཧེཏུ གནྟབྦཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི པཀྐམིཏྭཱ གཱམམགྒཾ པཊིཔནྣེན ཁཱཎུཀཎྚཀམགྒོཔི ཨུདཀཝེགབྷིནྣཝིསམམགྒོཔི དཊྛབྦོ ཧོཏི.

ཏཏོ གཎྜཾ པཊིཙྪཱདེནྟེན ཝིཡ ནིཝཱསནཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཎཙོལ༹ཀཾ བནྡྷནྟེན ཝིཡ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཊྛིསངྒྷཱཏཾ པཊིཙྪཱདེནྟེན ཝིཡ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ བྷེསཛྫཀཔཱལཾ ནཱིཧརནྟེན ཝིཡ པཏྟཾ ནཱིཧརིཏྭཱ གཱམདྭཱརསམཱིཔཾ པཱཔུཎནྟེན ཧཏྠིཀུཎཔཨསྶཀུཎཔགོཀུཎཔམཧིཾསཀུཎཔམནུསྶཀུཎཔཨཧིཀུཎཔཀུཀྐུརཀུཎཔཱནིཔི དཊྛབྦཱནི བྷཝནྟི. ན ཀེཝལཉྩ དཊྛབྦཱནི, གནྡྷོཔི ནེསཾ གྷཱནཾ པཊིཧནམཱནོ ཨདྷིཝཱསེཏབྦོ ཧོཏི. ཏཏོ གཱམདྭཱརེ ཋཏྭཱ ཙཎྜཧཏྠིཨསྶཱདིཔརིསྶཡཔརིཝཛྫནཏྠཾ གཱམརཙྪཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ ཧོནྟི.

ཨིཙྩེཏཾ ¶ ¶ པཙྩཏྠརཎཱདིཨནེཀཀུཎཔཔརིཡོསཱནཾ པཊིཀྐཱུལཾ ཨཱཧཱརཧེཏུ ཨཀྐམིཏབྦཉྩ དཊྛབྦཉྩ གྷཱཡིཏབྦཉྩ ཧོཏི. ཨཧོ ཝཏ བྷོ པཊིཀྐཱུལོ ཨཱཧཱརོཏི ཨེཝཾ གམནཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༢༩༦. ཀཐཾ པརིཡེསནཏོ? ཨེཝཾ གམནཔཊིཀྐཱུལཾ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱཔི གཱམཾ པཝིཊྛེན སངྒྷཱཊིཔཱརུཏེན ཀཔཎམནུསྶེན ཝིཡ ཀཔཱལཧཏྠེན གྷརཔཊིཔཱཊིཡཱ གཱམཝཱིཐཱིསུ ཙརིཏབྦཾ ཧོཏི. ཡཏྠ ཝསྶཀཱལེ ཨཀྐནྟཨཀྐནྟཊྛཱནེ ཡཱཝ པིཎྜིཀམཾསཱཔི ཨུདཀཙིཀྑལླེ པཱདཱ པཝིསནྟི, ཨེཀེན ཧཏྠེན པཏྟཾ གཧེཏབྦཾ ཧོཏི, ཨེཀེན ཙཱིཝརཾ ཨུཀྑིཔིཏབྦཾ. གིམྷཀཱལེ ཝཱཏཝེགེན སམུཊྛིཏེཧི པཾསུཏིཎརཛེཧི ཨོཀིཎྞསརཱིརེན ཙརིཏབྦཾ. ཏཾ ཏཾ གེཧདྭཱརཾ པཏྭཱ མཙྪདྷོཝནམཾསདྷོཝནཏཎྜུལདྷོཝནཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀསུནཁསཱུཀརཝཙྩཱདཱིཧི སམྨིསྶཱནི ཀིམིཀུལཱཀུལཱནི ནཱིལམཀྑིཀཔརིཀིཎྞཱནི ཨོལི༹གལླཱནི ཙེཝ ཙནྡནིཀཊྛཱནཱནི ཙ དཊྛབྦཱནི ཧོནྟི ཨཀྐམིཏབྦཱནིཔི. ཡཏོ ཏཱ མཀྑིཀཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ སངྒྷཱཊིཡམྤི པཏྟེཔི སཱིསེཔི ནིལཱིཡནྟི.

གྷརཾ པཝིཊྛསྶཱཔི ཀེཙི དེནྟི, ཀེཙི ན དེནྟི. དདམཱནཱཔི ཨེཀཙྩེ ཧིཡྻོ པཀྐབྷཏྟམྤི པུརཱཎཁཛྫཀམྤི པཱུཏིཀུམྨཱསཔཱུཔཱདཱིནིཔི དདནྟི. ཨདདམཱནཱཔི ཀེཙིདེཝ ‘‘ཨཏིཙྪཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝདནྟི, ཀེཙི པན ཨཔསྶམཱནཱ ཝིཡ ཏུཎྷཱི ཧོནྟི, ཀེཙི ཨཉྙེན མུཁཾ ཀརོནྟི, ཀེཙི ‘‘གཙྪ, རེ མུཎྜཀཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཕརུསཝཱཙཱཧི སམུདཱཙརནྟི. ཨེཝཾ ཀཔཎམནུསྶེན ཝིཡ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ནིཀྑམིཏབྦནྟི.

ཨིཙྩེཏཾ གཱམཔྤཝེསནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ནིཀྑམནཱ ཨུདཀཙིཀྑལླཱདིཔཊིཀྐཱུལཾ ཨཱཧཱརཧེཏུ ཨཀྐམིཏབྦཉྩེཝ དཊྛབྦཉྩ ཨདྷིཝཱསེཏབྦཉྩ ཧོཏི. ཨཧོ ཝཏ བྷོ པཊིཀྐཱུལོ ཨཱཧཱརོཏི ཨེཝཾ པརིཡེསནཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༢༩༧. ཀཐཾ པརིབྷོགཏོ? ཨེཝཾ པརིཡིཊྛཱཧཱརེན པན བཧིགཱམེ ཕཱསུཀཊྛཱནེ སུཁནིསིནྣེན ཡཱཝ ཏཏྠ ཧཏྠཾ ན ཨོཏཱརེཏི, ཏཱཝ ཏཐཱརཱུཔཾ གརུཊྛཱནིཡཾ བྷིཀྑུཾ ཝཱ ལཛྫིམནུསྶཾ ཝཱ དིསྭཱ ནིམནྟེཏུམྤི སཀྐཱ ཧོཏི. བྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱཡ པནེཏྠ ཧཏྠེ ཨོཏཱརིཏམཏྟེ ¶ ‘‘གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟེན ¶ ལཛྫིཏབྦཾ ཧོཏི. ཧཏྠཾ པན ཨོཏཱརེཏྭཱ མདྡནྟསྶ པཉྩངྒུལིཨནུསཱརེན སེདོ པགྒྷརམཱནོ སུཀྑཐདྡྷབྷཏྟམྤི ཏེམེནྟོ མུདུཾ ཀརོཏི.

ཨཐ ཏསྨིཾ པརིམདྡནམཏྟེནཱཔི སམྦྷིནྣསོབྷེ ཨཱལོཔཾ ཀཏྭཱ མུཁེ ཋཔིཏེ ཧེཊྛིམདནྟཱ ཨུདུཀྑལཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟི, ཨུཔརིམཱ མུསལཀིཙྩཾ, ཛིཝ྄ཧཱ ཧཏྠཀིཙྩཾ. ཏཾ ཏཏྠ སུཝཱནདོཎིཡཾ སུཝཱནཔིཎྜམིཝ དནྟམུསལེཧི ཀོཊྚེཏྭཱ ཛིཝ྄ཧཱཡ སམྤརིཝཏྟིཡམཱནཾ ཛིཝ྄ཧཱགྒེ ཏནུཔསནྣཁེལོ༹ མཀྑེཏི, ཝེམཛ྄ཛྷཏོ པཊྛཱཡ བཧལཁེལོ༹ མཀྑེཏི, དནྟཀཊྛེན ཨསམྤཏྟཊྛཱནེ དནྟགཱུཐཀོ མཀྑེཏི. སོ ཨེཝཾ ཝིཙུཎྞིཏམཀྑིཏོ ཏངྑཎཉྙེཝ ཨནྟརཧིཏཝཎྞགནྡྷསངྑཱརཝིསེསོ སུཝཱནདོཎིཡཾ ཋིཏསུཝཱནཝམཐུ ཝིཡ པརམཛེགུཙྪབྷཱཝཾ ཨུཔགཙྪཏི. ཨེཝརཱུཔོཔི སམཱནོ ཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཏཱིཏཏྟཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ པརིབྷོགཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༢༩༨. ཀཐཾ ཨཱསཡཏོ? ཨེཝཾ པརིབྷོགཾ ཨུཔགཏོ ཙ པནེས ཨནྟོ པཝིསམཱནོ ཡསྨཱ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷཱནམྤི རཉྙོཔི ཙཀྐཝཏྟིསྶ པིཏྟསེམྷཔུབྦལོཧིཏཱསཡེསུ ཙཏཱུསུ ཨཉྙཏརོ ཨཱསཡོ ཧོཏིཡེཝ. མནྡཔུཉྙཱནཾ པན ཙཏྟཱརོ ཨཱསཡཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཡསྶ པིཏྟཱསཡོ ཨདྷིཀོ ཧོཏི, ཏསྶ བཧལམདྷུཀཏེལམཀྑིཏོ ཝིཡ པརམཛེགུཙྪོ ཧོཏི. ཡསྶ སེམྷཱསཡོ ཨདྷིཀོ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱགབལཔཎྞརསམཀྑིཏོ ཝིཡ. ཡསྶ པུབྦཱསཡོ ཨདྷིཀོ ཧོཏི, ཏསྶ པཱུཏིཏཀྐམཀྑིཏོ ཝིཡ. ཡསྶ ལོཧིཏཱསཡོ ཨདྷིཀོ ཧོཏི, ཏསྶ རཛནམཀྑིཏོ ཝིཡ པརམཛེགུཙྪོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཱསཡཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༢༩༩. ཀཐཾ ནིདྷཱནཏོ? སོ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཨཱསཡེསུ ཨཉྙཏརེན ཨཱསཡེན མཀྑིཏོ ཨནྟོཨུདརཾ པཝིསིཏྭཱ ནེཝ སུཝཎྞབྷཱཛནེ ན མཎིརཛཏཱདིབྷཱཛནེསུ ནིདྷཱནཾ གཙྪཏི. སཙེ པན དསཝསྶིཀེན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡཏི དས ཝསྶཱནི ཨདྷོཏཝཙྩཀཱུཔསདིསེ ཨོཀཱསེ པཏིཊྛཧཏི. སཙེ ཝཱིས, ཏིཾས, ཙཏྟཱལཱིས, པཉྙཱས, སཊྛི, སཏྟཏི, ཨསཱིཏི, ནཝུཏིཝསྶིཀེན, སཙེ ཝསྶསཏིཀེན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡཏི. ཝསྶསཏཾ ཨདྷོཏཝཙྩཀཱུཔསདིསེ ¶ ཨོཀཱསེ པཏིཊྛཧཏཱིཏི ཨེཝཾ ནིདྷཱནཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༣༠༠. ཀཐཾ ཨཔརིཔཀྐཏོ? སོ པནཱཡམཱཧཱརོ ཨེཝརཱུཔེ ཨོཀཱསེ ནིདྷཱནམུཔགཏོ ཡཱཝ ཨཔརིཔཀྐོ ཧོཏི, ཏཱཝ ཏསྨིཉྙེཝ ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརེ པརམནྡྷཀཱརཏིམིསེ ནཱནཱཀུཎཔགནྡྷཝཱསིཏཔཝནཝིཙརིཏེ ¶ ཨཏིདུགྒནྡྷཛེགུཙྪེ པདེསེ ཡཐཱ ནཱམ ནིདཱགྷེ ཨཀཱལམེགྷེན ཨབྷིཝུཊྛམྷི ཙཎྜཱལགཱམདྭཱརཨཱཝཱཊེ པཏིཏཱནི ཏིཎཔཎྞཀིལཉྫཁཎྜཨཧིཀུཀྐུརམནུསྶཀུཎཔཱདཱིནི སཱུརིཡཱཏཔེན སནྟཏྟཱནི ཕེཎཔུཔྥུལ༹ཀཱཙིཏཱནི ཏིཊྛནྟི, ཨེཝམེཝ ཏཾདིཝསམྤི ཧིཡྻོཔི ཏཏོ པུརིམེ དིཝསེཔི ཨཛ྄ཛྷོཧཏོ སབྦོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ སེམྷཔཊལཔརིཡོནདྡྷོ ཀཱཡགྒིསནྟཱཔཀུཐིཏཀུཐནསཉྫཱཏཕེཎཔུཔྥུལ༹ཀཱཙིཏོ པརམཛེགུཙྪབྷཱཝཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཔརིཔཀྐཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༣༠༡. ཀཐཾ པརིཔཀྐཏོ? སོ ཏཏྟཀཱཡགྒིནཱ པརིཔཀྐོ སམཱནོ ན སུཝཎྞརཛཏཱདིདྷཱཏུཡོ ཝིཡ སུཝཎྞརཛཏཱདིབྷཱཝཾ ཨུཔགཙྪཏི. ཕེཎཔུཔྥུལ༹ཀེ པན མུཉྩནྟོ སཎྷཀརཎིཡཾ པིསིཏྭཱ ནཱལི༹ཀེ པཀྑིཏྟཔཎྜུམཏྟིཀཱ ཝིཡ ཀརཱིསབྷཱཝཾ ཨུཔགནྟྭཱ པཀྐཱསཡཾ, མུཏྟབྷཱཝཾ ཨུཔགནྟྭཱ མུཏྟཝཏྠིཉྩ པཱུརེཏཱིཏི ཨེཝཾ པརིཔཀྐཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༣༠༢. ཀཐཾ ཕལཏོ? སམྨཱ པརིཔཙྩམཱནོ ཙ པནཱཡཾ ཀེསལོམནཁདནྟཱདཱིནི ནཱནཱཀུཎཔཱནི ནིཔྥཱདེཏི ཨསམྨཱཔརིཔཙྩམཱནོ དདྡུཀཎྜུཀཙྪུཀུཊྛཀིལཱསསོསཀཱསཱཏིསཱརཔྤབྷུཏཱིནི རོགསཏཱནི, ཨིདམསྶ ཕལནྟི ཨེཝཾ ཕལཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༣༠༣. ཀཐཾ ནིསྶནྡཏོ? ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡམཱནོ ཙེས ཨེཀེན དྭཱརེན པཝིསིཏྭཱ ནིསྶནྡམཱནོ ཨཀྑིམྷཱ ཨཀྑིགཱུཐཀོ ཀཎྞམྷཱ ཀཎྞགཱུཐཀོཏིཨཱདིནཱ པཀཱརེན ཨནེཀེཧི དྭཱརེཧི ནིསྶནྡཏི. ཨཛ྄ཛྷོཧརཎསམཡེ ཙེས མཧཱཔརིཝཱརེནཱཔི ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡཏི. ནིསྶནྡནསམཡེ པན ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱདིབྷཱཝཾ ཨུཔགཏོ ཨེཀཀེནེཝ ནཱིཧརིཡཏི. པཋམདིཝསེ ཙ ¶ ནཾ པརིབྷུཉྫནྟོ ཧཊྛཔཧཊྛོཔི ཧོཏི ཨུདགྒུདགྒོ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏོ. དུཏིཡདིཝསེ ནིསྶནྡེནྟོ པིཧིཏནཱསིཀོ ཧོཏི ཝིཀུཎིཏམུཁོ ཛེགུཙྪཱི མངྐུབྷཱུཏོ. པཋམདིཝསེ ཙ ནཾ རཏྟོ གིདྡྷོ གདྷིཏོ མུཙྪིཏོཔི ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ ཨེཀརཏྟིཝཱསེན ཝིརཏྟོ ཨཊྚཱིཡམཱནོ ཧརཱཡམཱནོ ཛིགུཙྪམཱནོ ནཱིཧརཏི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, བྷོཛནཉྩ མཧཱརཧཾ;

ཨེཀདྭཱརེན པཝིསིཏྭཱ, ནཝདྭཱརེཧི སནྡཏི.

‘‘ཨནྣཾ ¶ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, བྷོཛནཉྩ མཧཱརཧཾ;

བྷུཉྫཏི སཔརིཝཱརོ, ནིཀྑཱམེནྟོ ནིལཱིཡཏི.

‘‘ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, བྷོཛནཉྩ མཧཱརཧཾ;

བྷུཉྫཏི ཨབྷིནནྡནྟོ, ནིཀྑཱམེནྟོ ཛིགུཙྪཏི.

‘‘ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, བྷོཛནཉྩ མཧཱརཧཾ;

ཨེཀརཏྟིཔརིཝཱསཱ, སབྦཾ བྷཝཏི པཱུཏིཀ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ནིསྶནྡཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༣༠༤. ཀཐཾ སམྨཀྑནཏོ? པརིབྷོགཀཱལེཔི ཙེས ཧཏྠཨོཊྛཛིཝ྄ཧཱཏཱལཱུནི སམྨཀྑེཏི. ཏཱནི ཏེན སམྨཀྑིཏཏྟཱ པཊིཀྐཱུལཱནི ཧོནྟི, ཡཱནི དྷོཏཱནིཔི གནྡྷཧརཎཏྠཾ པུནཔྤུནཾ དྷོཝིཏབྦཱནི ཧོནྟི. པརིབྷུཏྟོ སམཱནོ ཡཐཱ ནཱམ ཨོདནེ པཙྩམཱནེ ཐུསཀཎཀུཎྜཀཱདཱིནི ཨུཏྟརིཏྭཱ ཨུཀྑལིམུཁཝཊྚིཔིདྷཱནིཡོ མཀྑནྟི, ཨེཝམེཝ སཀལསརཱིརཱནུགཏེན ཀཱཡགྒིནཱ ཕེཎུདྡེཧཀཾ པཙྩིཏྭཱ ཨུཏྟརམཱནོ དནྟེ དནྟམལབྷཱཝེན སམྨཀྑེཏི. ཛིཝ྄ཧཱཏཱལུཔྤབྷུཏཱིནི ཁེལ༹སེམྷཱདིབྷཱཝེན, ཨཀྑིཀཎྞནཱསཨདྷོམགྒཱདིཀེ ཨཀྑིགཱུཐཀཀཎྞགཱུཐཀསིངྒྷཱཎིཀཱམུཏྟཀརཱིསཱདིབྷཱཝེན སམྨཀྑེཏི. ཡེན སམྨཀྑིཏཱནི ཨིམཱནི དྭཱརཱནི དིཝསེ དིཝསེ དྷོཝིཡམཱནཱནིཔི ནེཝ སུཙཱིནི, ན མནོརམཱནི ཧོནྟི. ཡེསུ ཨེཀཙྩཾ དྷོཝིཏྭཱ ཧཏྠོ པུན ཨུདཀེན དྷོཝིཏབྦོ ཧོཏི. ཨེཀཙྩཾ དྷོཝིཏྭཱ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ གོམཡེནཔི མཏྟིཀཱཡཔི གནྡྷཙུཎྞེནཔི དྷོཝཏོ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝིགཙྪཏཱིཏི ཨེཝཾ སམྨཀྑནཏོ པཊིཀྐཱུལཏཱ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

༣༠༥. ཏསྶེཝཾ ¶ དསཧཱཀཱརེཧི པཊིཀྐཱུལཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཏཀྐཱཧཏཾ ཝིཏཀྐཱཧཏཾ ཀརོནྟསྶ པཊིཀྐཱུལཱཀཱརཝསེན ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ པཱཀཊོ ཧོཏི. སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝཏི བྷཱཝེཏི བཧུལཱིཀརོཏི. ཏསྶེཝཾ ཀརོཏོ ནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷནྟི. ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརསྶ སབྷཱཝདྷམྨཏཱཡ གམྦྷཱིརཏྟཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྟེན ཨུཔཙཱརསམཱདྷིནཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. པཊིཀྐཱུལཱཀཱརགྒཧཎཝསེན པནེཏྠ སཉྙཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨིམཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལསཉྙཱ ཨིཙྩེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

ཨིམཉྩ ¶ པན ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལསཉྙཾ ཨནུཡུཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ རསཏཎྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཊྚཏི. སོ ཀནྟཱརནིཏྠརཎཏྠིཀོ ཝིཡ པུཏྟམཾསཾ ཝིགཏམདོ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི ཡཱཝདེཝ དུཀྑསྶ ནིཏྠརཎཏྠཱཡ. ཨཐསྶ ཨཔྤཀསིརེནེཝ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརཔརིཉྙཱམུཁེན པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ པརིཉྙཾ གཙྪཏི. སོ པཉྩཀཱམགུཎཔརིཉྙཱམུཁེན རཱུཔཀྑནྡྷཾ པརིཛཱནཱཏི. ཨཔརིཔཀྐཱདིཔཊིཀྐཱུལབྷཱཝཝསེན ཙསྶ ཀཱཡགཏཱསཏིབྷཱཝནཱཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཨསུབྷསཉྙཱཡ ཨནུལོམཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི. ཨིམཾ པན པཊིཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨམཏཔརིཡོསཱནཏཾ ཨནབྷིསམྦྷུཎནྟོ སུགཏིཔརཱཡནོ ཧོཏཱིཏི.

ཨཡཾ ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལསཉྙཱབྷཱཝནཱཡ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནབྷཱཝནཱ

༣༠༦. ཨིདཱནི ཨཱཧཱརེ པཊིཀྐཱུལསཉྙཱནནྟརཾ ཨེཀཾ ཝཝཏྠཱནནྟི ཨེཝཾ ཨུདྡིཊྛསྶ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནསྶ བྷཱཝནཱནིདྡེསོ ཨནུཔྤཏྟོ. ཏཏྠ ཝཝཏྠཱནནྟི སབྷཱཝཱུཔལཀྑཎཝསེན སནྣིཊྛཱནཾ, ཙཏུནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ཝཝཏྠཱནཾ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ. དྷཱཏུམནསིཀཱརོ, དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནཾ, ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནནྟི ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ. ཏཡིདཾ དྭིདྷཱ ཨཱགཏཾ སངྑེཔཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ. སངྑེཔཏོ མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ ཨཱགཏཾ. ཝིཏྠཱརཏོ མཧཱཧཏྠིཔདཱུཔམེ རཱཧུལོཝཱདེ དྷཱཏུཝིབྷངྒེ ཙ. ཏཉྷི –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དཀྑོ གོགྷཱཏཀོ ཝཱ གོགྷཱཏཀནྟེཝཱསཱི ཝཱ གཱཝིཾ ཝདྷིཏྭཱ ཙཏུམཧཱཔཐེ བིལསོ ¶ ཝིབྷཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨསྶ, ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཡཐཱཋིཏཾ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཏི, ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཏེཛོདྷཱཏུ ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི –

ཨེཝཾ ཏིཀྑཔཉྙསྶ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀསྶ ཝསེན མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ (དཱི. ནི. ༢.༣༧༨) སངྑེཔཏོ ཨཱགཏཾ.

ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ ཚེཀོ གོགྷཱཏཀོ ཝཱ ཏསྶེཝ ཝཱ བྷཏྟཝེཏནབྷཏོ ཨནྟེཝཱསིཀོ གཱཝིཾ ཝདྷིཏྭཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙཏསྶོ དིསཱ གཏཱནཾ མཧཱཔཐཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷཊྛཱནསངྑཱཏེ ཙཏུམཧཱཔཐེ ཀོཊྛཱསཾ ¶ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨསྶ, ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ ཙཏུནྣཾ ཨིརིཡཱཔཐཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཋིཏཏྟཱ ཡཐཱཋིཏཾ. ཡཐཱཋིཏཏྟཱཝ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ ཀཱཡཾ ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ…པེ… ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཨེཝཾ དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཏི.

ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡཐཱ གོགྷཱཏཀསྶ གཱཝིཾ པོསེནྟསྶཔི ཨཱགྷཱཏནཾ ཨཱཧརནྟསྶཔི ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཏྠ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེནྟསྶཔི ཝདྷནྟསྶཔི ཝདྷིཏཾ མཏཾ པསྶནྟསྶཔི ཏཱཝདེཝ གཱཝཱིཏིསཉྙཱ ན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཡཱཝ ནཾ པདཱལེཏྭཱ བིལསོ ན ཝིབྷཛཏི. ཝིབྷཛིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ པན གཱཝཱིསཉྙཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, མཾསསཉྙཱ པཝཏྟཏི. ནཱསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ཨཧཾ གཱཝིཾ ཝིཀྐིཎཱམི, ཨིམེ གཱཝིཾ ཧརནྟཱི’’ཏི. ཨཐ ཁྭསྶ ‘‘ཨཧཾ མཾསཾ ཝིཀྐིཎཱམི, ཨིམེཔི མཾསཾ ཧརནྟི’’ཙྩེཝ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམསྶཱཔི བྷིཀྑུནོ པུབྦེ བཱལཔུཐུཛྫནཀཱལེ གིཧིབྷཱུཏསྶཔི པབྦཛིཏསྶཔི ཏཱཝདེཝ སཏྟོཏི ཝཱ པོསོཏི ཝཱ པུགྒལོཏི ཝཱ སཉྙཱ ན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཡཱཝ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཡཐཱཋིཏཾ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ གྷནཝིནིབྦྷོགཾ ཀཏྭཱ དྷཱཏུསོ ན པཙྩཝེཀྑཏི. དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཏོ པན སཏྟསཉྙཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, དྷཱཏུཝསེནེཝ ཙིཏྟཾ སནྟིཊྛཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དཀྑོ གོགྷཱཏཀོ ཝཱ…པེ… ནིསིནྣོ ཨསྶ, ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ…པེ… ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི.

༣༠༧. མཧཱཧཏྠིཔདཱུཔམེ (མ. ནི. ༡.༣༠༠ ཨཱདཡོ) པན – ‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ ¶ , ཀེསཱ ལོམཱ…པེ… ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏཱུ’’ཏི ཙ,

‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, པིཏྟཾ…པེ… མུཏྟཾ, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏཱུ’’ཏི ཙ,

‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཏེཛོ ཏེཛོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, ཡེན ཙ སནྟཔྤཏི, ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏི, ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏི, ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ ¶ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏི, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཏེཛོ ཏེཛོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏཱུ’’ཏི ཙ,

‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཝཱཡོ ཝཱཡོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱ, ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱ, ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱ, ཀོཊྛཱསཡཱ ཝཱཏཱ, ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱ, ཨསྶཱསོ པསྶཱསོ ཨིཏི ཝཱ, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཝཱཡོ ཝཱཡོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི ཙ –

ཨེཝཾ ནཱཏིཏིཀྑཔཉྙསྶ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀསྶ ཝསེན ཝིཏྠཱརཏོ ཨཱགཏཾ. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ རཱཧུལོཝཱདདྷཱཏུཝིབྷངྒེསུཔི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟནྟི ཨིདཾ ཏཱཝ ཨུབྷཡམྤི ནིཡཀསྶ ཨདྷིཝཙནཾ. ནིཡཀཾ ནཱམ ཨཏྟནི ཛཱཏཾ སསནྟཱནཔརིཡཱཔནྣནྟི ཨཏྠོ. ཏཡིདཾ ཡཐཱ ལོཀེ ཨིཏྠཱིསུ ཀཐཱ ཨདྷིཏྠཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཨཏྟནི པཝཏྟཏྟཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ, ཨཏྟཱནཾ པཊིཙྩ པཊིཙྩ པཝཏྟཏྟཱ པཙྩཏྟནྟིཔི ཝུཙྩཏི. ཀཀྑལ༹ནྟི ཐདྡྷཾ. ཁརིགཏནྟི ཕརུསཾ. ཏཏྠ པཋམཾ ལཀྑཎཝཙནཾ, དུཏིཡཾ ཨཱཀཱརཝཙནཾ, ཀཀྑལ༹ལཀྑཎཱ ཧི པཐཝཱིདྷཱཏུ, སཱ ཕརུསཱཀཱརཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཁརིགཏནྟི ¶ ཝུཏྟཱ. ཨུཔཱདིནྣནྟི དལ༹ྷཾ ཨཱདིནྣཾ, ཨཧཾ མམནྟི ཨེཝཾ དལ༹ྷཾ ཨཱདིནྣཾ, གཧིཏཾ པརཱམཊྛནྟི ཨཏྠོ. སེཡྻཐིདནྟི ནིཔཱཏོ. ཏསྶ ཏཾ ཀཏམནྟི ཙེཏི ཨཏྠོ. ཏཏོ ཏཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཀེསཱ ལོམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཏྠ ཙ མཏྠལུངྒཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི པཐཝཱིདྷཱཏུ ནིདྡིཊྛཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩཱིཏི ཨཝསེསེསུ ཏཱིསུ ཀོཊྛཱསེསུ པཐཝཱིདྷཱཏུ སངྒཧིཏཱ.

ཝིསྶནྡནབྷཱཝེན ཏཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཨཔྤོཏཱིཏི ཨཱཔོ. ཀམྨསམུཊྛཱནཱདིཝསེན ནཱནཱཝིདྷེསུ ཨཱཔེསུ གཏནྟི ཨཱཔོགཏཾ. ཀིཾ ཏཾ? ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ ཨཱབནྡྷནལཀྑཎཾ.

ཏེཛནཝསེན ཏེཛོ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཏེཛེསུ གཏནྟི ཏེཛོགཏཾ. ཀིཾ ཏཾ? ཨུཎྷཏྟལཀྑཎཾ. ཡེན ཙཱཏི ཡེན ཏེཛོདྷཱཏུགཏེན ཀུཔིཏེན ཨཡཾ ཀཱཡོ སནྟཔྤཏི, ཨེཀཱཧིཀཛརཱདིབྷཱཝེན ཨུསུམཛཱཏོ ཧོཏི. ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏཱིཏི ཡེན ཨཡཾ ཀཱཡོ ཛཱིརཏི, ཨིནྡྲིཡཝེཀལླཏཾ བལཔརིཀྑཡཾ ¶ ཝལིཔལིཏཱདིབྷཱཝཉྩ པཱཔུཎཱཏི. ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏཱིཏི ཡེན ཀུཔིཏེན ཨཡཾ ཀཱཡོ ཌཡ྄ཧཏི. སོ ཙ པུགྒལོ ‘‘ཌཡ྄ཧཱམི ཌཡ྄ཧཱམཱི’’ཏི ཀནྡནྟོ སཏདྷོཏསཔྤིགོསཱིསཙནྡནཱདིལེཔཉྩེཝ ཏཱལཝཎྚཝཱཏཉྩ པཙྩཱསཱིསཏི. ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏཱིཏི ཡེནེཏཾ ཨསིཏཾ ཝཱ ཨོདནཱདི པཱིཏཾ ཝཱ པཱནཀཱདི ཁཱཡིཏཾ ཝཱ པིཊྛཁཛྫཀཱདི སཱཡིཏཾ ཝཱ ཨམྦཔཀྐམདྷུཕཱཎིཏཱདི སམྨཱ པརིཔཱཀཾ གཙྪཏི, རསཱདིབྷཱཝེན ཝིཝེཀཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱ ཏཡོ ཏེཛོདྷཱཏུསམུཊྛཱནཱ. པཙྪིམོ ཀམྨསམུཊྛཱནོཝ.

ཝཱཡནཝསེན ཝཱཡོ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཱཡེསུ གཏནྟི ཝཱཡོགཏཾ. ཀིཾ ཏཾ? ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ. ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱཏི ཨུགྒཱརཧིཀྐཱདིཔཝཏྟཀཱ ཨུདྡྷཾ ཨཱརོཧཎཝཱཏཱ. ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱཏི ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱདིནཱིཧརཎཀཱ ཨདྷོ ཨོརོཧཎཝཱཏཱ. ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱཏི ཨནྟཱནཾ བཧིཝཱཏཱ. ཀོཊྛཱསཡཱ ཝཱཏཱཏི ཨནྟཱནཾ ཨནྟོཝཱཏཱ. ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱཏི དྷམནིཛཱལཱནུསཱརེན སཀལསརཱིརེ ཨངྒམངྒཱནི ཨནུསཊཱ སམིཉྫནཔསཱརཎཱདིནིབྦཏྟཀཱ ཝཱཏཱ. ཨསྶཱསོཏི ཨནྟོཔཝིསནནཱསིཀཝཱཏོ. པསྶཱསོཏི བཧིནིཀྑམནནཱསིཀཝཱཏོ. ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱ པཉྩ ཙཏུསམུཊྛཱནཱ. ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ¶ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱཝ. སབྦཏྠ ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩཱིཏི ཨིམིནཱ པདེན ཨཝསེསཀོཊྛཱསེསུ ཨཱཔོདྷཱཏུཨཱདཡོ སངྒཧིཏཱ.

ཨིཏི ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི པཐཝཱིདྷཱཏུ, དྭཱདསཧི ཨཱཔོདྷཱཏུ, ཙཏཱུཧི ཏེཛོདྷཱཏུ, ཚཧི ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི དྭཱཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི ཙཏསྶོ དྷཱཏུཡོ ཝིཏྠཱརིཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ པཱལི༹ཝཎྞནཱ.

༣༠༨. བྷཱཝནཱནཡེ པནེཏྠ ཏིཀྑཔཉྙསྶ བྷིཀྑུནོ ཀེསཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ, ལོམཱ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརཏོ དྷཱཏུཔརིགྒཧོ པཔཉྩཏོ ཨུཔཊྛཱཏི. ཡཾ ཐདྡྷལཀྑཎཾ, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ. ཡཾ ཨཱབནྡྷནལཀྑཎཾ, ཨཡཾ ཨཱཔོདྷཱཏུ. ཡཾ པརིཔཱཙནལཀྑཎཾ, ཨཡཾ ཏེཛོདྷཱཏུ. ཡཾ ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ, ཨཡཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཨེཝཾ མནསིཀརོཏོ པནསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ནཱཏིཏིཀྑཔཉྙསྶ པན ཨེཝཾ མནསིཀརོཏོ ཨནྡྷཀཱརཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཧོཏི. པུརིམནཡེན ཝིཏྠཱརཏོ མནསིཀརོནྟསྶ པཱཀཊཾ ཧོཏི.

ཀཐཾ ¶ ? ཡཐཱ དྭཱིསུ བྷིཀྑཱུསུ བཧུཔེཡྻཱལཾ ཏནྟིཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟེསུ ཏིཀྑཔཉྙོ བྷིཀྑུ སཀིཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ པེཡྻཱལམུཁཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ཨུབྷཏོཀོཊིཝསེནེཝ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟོ གཙྪཏི. ཏཏྲ ནཱཏིཏིཀྑཔཉྙོ ཨེཝཾ ཝཏྟཱ ཧོཏི ‘‘ཀིཾ སཛ྄ཛྷཱཡོ ནཱམེས ཨོཊྛཔརིཡཱཧཏམཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན དེཏི, ཨེཝཾ སཛ྄ཛྷཱཡེ ཀརིཡམཱནེ ཀདཱ ཏནྟི པགུཎཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སོ ཨཱགཏཱགཏཾ པེཡྻཱལམུཁཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱཝ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི. ཏམེནཾ ཨིཏརོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཀིཾ སཛ྄ཛྷཱཡོ ནཱམེས པརིཡོསཱནཾ གནྟུཾ ན དེཏི, ཨེཝཾ སཛ྄ཛྷཱཡེ ཀརིཡམཱནེ ཀདཱ ཏནྟི པརིཡོསཱནཾ གམིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཝམེཝ ཏིཀྑཔཉྙསྶ ཀེསཱདིཝསེན ཝིཏྠཱརཏོ དྷཱཏུཔརིགྒཧོ པཔཉྩཏོ ཨུཔཊྛཱཏི. ཡཾ ཐདྡྷལཀྑཎཾ, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སངྑེཔཏོ མནསིཀརོཏོ ཀམྨཊྛཱནཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཨིཏརསྶ ཏཐཱ མནསིཀརོཏོ ཨནྡྷཀཱརཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཧོཏི. ཀེསཱདིཝསེན ཝིཏྠཱརཏོ མནསིཀརོནྟསྶ པཱཀཊཾ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཨིམཾ ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན ཏིཀྑཔཉྙེན ཏཱཝ རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན སཀལམྤི ཨཏྟནོ རཱུཔཀཱཡཾ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ཡོ ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཐདྡྷབྷཱཝོ ཝཱ ཁརབྷཱཝོ ཝཱ, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ. ཡོ ཨཱབནྡྷནབྷཱཝོ ¶ ཝཱ དྲཝབྷཱཝོ ཝཱ, ཨཡཾ ཨཱཔོདྷཱཏུ. ཡོ པརིཔཱཙནབྷཱཝོ ཝཱ ཨུཎྷབྷཱཝོ ཝཱ, ཨཡཾ ཏེཛོདྷཱཏུ. ཡོ ཝིཏྠམྦྷནབྷཱཝོ ཝཱ སམུདཱིརཎབྷཱཝོ ཝཱ, ཨཡཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཨེཝཾ སཾཁིཏྟེན དྷཱཏུཡོ པརིགྒཧེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི དྷཱཏུམཏྟཏོ ནིསྶཏྟཏོ ནིཛྫཱིཝཏོ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ མནསིཀཱཏབྦཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. ཏསྶེཝཾ ཝཱཡམམཱནསྶ ནཙིརེནེཝ དྷཱཏུཔྤབྷེདཱཝབྷཱསནཔཉྙཱཔརིགྒཧིཏོ སབྷཱཝདྷམྨཱརམྨཎཏྟཱ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྟོ ཨུཔཙཱརམཏྟོ སམཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨཐ ཝཱ པན ཡེ ཨིམེ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ནིསྶཏྟབྷཱཝདསྶནཏྠཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ‘‘ཨཊྛིཉྩ པཊིཙྩ ནྷཱརུཉྩ པཊིཙྩ མཾསཉྩ པཊིཙྩ ཙམྨཉྩ པཊིཙྩ ཨཱཀཱསོ པརིཝཱརིཏོ རཱུཔནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠༦) ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསཱ ཝུཏྟཱ. ཏེསུ ཏཾ ཏཾ ཨནྟརཱནུསཱརིནཱ ཉཱཎཧཏྠེན ཝིནིབྦྷུཛིཏྭཱ ཝིནིབྦྷུཛིཏྭཱ ཡོ ཨེཏེསུ ཐདྡྷབྷཱཝོ ཝཱ ཁརབྷཱཝོ ཝཱ, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི པུརིམནཡེནེཝ དྷཱཏུཡོ པརིགྒཧེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི དྷཱཏུམཏྟཏོ ནིསྶཏྟཏོ ནིཛྫཱིཝཏོ ཨཱཝཛྫིཏབྦཾ མནསིཀཱཏབྦཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. ཏསྶེཝཾ ཝཱཡམམཱནསྶ ནཙིརེནེཝ དྷཱཏུཔྤབྷེདཱཝབྷཱསནཔཉྙཱཔརིགྒཧིཏོ སབྷཱཝདྷམྨཱརམྨཎཏྟཱ ¶ ཨཔྤནཾ ཨཔྤཏྟོ ཨུཔཙཱརམཏྟོ སམཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡཾ སངྑེཔཏོ ཨཱགཏེ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནེ བྷཱཝནཱནཡོ.

༣༠༩. ཝིཏྠཱརཏོ ཨཱགཏེ པན ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏུཀཱམེན ཧི ནཱཏིཏིཀྑཔཉྙེན ཡོགིནཱ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ དྭཱཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི ཝིཏྠཱརཏོ དྷཱཏུཡོ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ སེནཱསནེ ཝིཧརནྟེན ཀཏསབྦཀིཙྩེན རཧོགཏེན པཊིསལླཱིནེན སསམྦྷཱརསངྑེཔཏོ, སསམྦྷཱརཝིབྷཏྟིཏོ, སལཀྑཎསངྑེཔཏོ, སལཀྑཎཝིབྷཏྟིཏོཏི ཨེཝཾ ཙཏཱུཧཱཀཱརེཧི ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཀཐཾ སསམྦྷཱརསངྑེཔཏོ བྷཱཝེཏི? ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཝཱིསཏིཡཱ ཀོཊྛཱསེསུ ཐདྡྷཱཀཱརཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏི. དྭཱདསསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཡཱུསགཏཾ ཨུདཀསངྑཱཏཾ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརཾ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏི. ཙཏཱུསུ ཀོཊྛཱསེསུ པརིཔཱཙནཀཾ ཏེཛཾ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏི ¶ . ཚསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཝིཏྠམྦྷནཱཀཱརཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏསྶེཝཾ ཝཝཏྠཱཔཡཏོཡེཝ དྷཱཏུཡོ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཏཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫཏོ མནསིཀརོཏོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི.

༣༡༠. ཡསྶ པན ཨེཝཾ བྷཱཝཡཏོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏེན སསམྦྷཱརཝིབྷཏྟིཏོ བྷཱཝེཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཏེན ཧི བྷིཀྑུནཱ ཡཾ ཏཾ ཀཱཡགཏཱསཏིཀམྨཊྛཱནནིདྡེསེ སཏྟདྷཱ ཨུགྒཧཀོསལླཾ དསདྷཱ མནསིཀཱརཀོསལླཉྩ ཝུཏྟཾ. དྭཏྟིཾསཱཀཱརེ ཏཱཝ ཏཾ སབྦཾ ཨཔརིཧཱཔེཏྭཱ ཏཙཔཉྩཀཱདཱིནཾ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ ཝཙསཱ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཱདིཾཀཏྭཱ སབྦཾ ཏཏྠ ཝུཏྟཝིདྷཱནཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨཡམེཝ ཧི ཝིསེསོ, ཏཏྠ ཝཎྞསཎྛཱནདིསོཀཱསཔརིཙྪེདཝསེན ཀེསཱདཡོ མནསིཀརིཏྭཱཔི པཊིཀྐཱུལཝསེན ཙིཏྟཾ ཋཔེཏབྦཾ, ཨིདྷ དྷཱཏུཝསེན. ཏསྨཱ ཝཎྞཱདིཝསེན པཉྩདྷཱ པཉྩདྷཱ ཀེསཱདཡོ མནསིཀརིཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཨེཝཾ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ.

༣༡༡. ཨིམེ ཀེསཱ ནཱམ སཱིསཀཊཱཧཔལིཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱ. ཏཏྠ ཡཐཱཝམྨིཀམཏྠཀེ ཛཱཏེསུ ཀུཎྛཏིཎེསུ ན ཝམྨིཀམཏྠཀོ ཛཱནཱཏི མཡི ཀུཎྛཏིཎཱནི ཛཱཏཱནཱིཏི, ནཔི ཀུཎྛཏིཎཱནི ཛཱནནྟི མཡཾ ཝམྨིཀམཏྠཀེ ཛཱཏཱནཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན སཱིསཀཊཱཧཔལིཝེཋནཙམྨཾ ཛཱནཱཏི མཡི ཀེསཱ ཛཱཏཱཏི, ནཔི ཀེསཱ ཛཱནནྟི མཡཾ སཱིསཀཊཱཧཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱཏི, ཨཉྙམཉྙཾ ¶ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཀེསཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༢. ལོམཱ སརཱིརཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ སུཉྙགཱམཊྛཱནེ ཛཱཏེསུ དབྦཏིཎཀེསུ ན སུཉྙགཱམཊྛཱནཾ ཛཱནཱཏི མཡི དབྦཏིཎཀཱནི ཛཱཏཱནཱིཏི, ནཔི དབྦཏིཎཀཱནི ཛཱནནྟི མཡཾ སུཉྙགཱམཊྛཱནེ ཛཱཏཱནཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརཝེཋནཙམྨཾ ཛཱནཱཏི མཡི ལོམཱ ཛཱཏཱཏི. ནཔི ལོམཱ ཛཱནནྟི མཡཾ སརཱིརཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ¶ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ལོམཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༣. ནཁཱ ཨངྒུལཱིནཾ ཨགྒེསུ ཛཱཏཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཀུམཱརཀེསུ དཎྜཀེཧི མདྷུཀཊྛིཀེ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཱིལ༹ནྟེསུ ན དཎྜཀཱ ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ མདྷུཀཊྛིཀཱ ཋཔིཏཱཏི, ནཔི མདྷུཀཊྛིཀཱ ཛཱནནྟི མཡཾ དཎྜཀེསུ ཋཔིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨངྒུལིཡོ ཛཱནནྟི ཨམྷཱཀཾ ཨགྒེསུ ནཁཱ ཛཱཏཱཏི. ནཔི ནཁཱ ཛཱནནྟི མཡཾ ཨངྒུལཱིནཾ ཨགྒེསུ ཛཱཏཱཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ནཁཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༤. དནྟཱ ཧནུཀཊྛིཀེསུ ཛཱཏཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཝཌྜྷཀཱིཧི པཱསཱཎཨུདུཀྑལཀེསུ ཀེནཙིདེཝ སིལེསཛཱཏེན བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏཐམྦྷེསུ ན ཨུདུཀྑལཱ ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ ཐམྦྷཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི ཐམྦྷཱ ཛཱནནྟི མཡཾ ཨུདུཀྑལེསུ ཋིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན ཧནུཀཊྛཱིནི ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ དནྟཱ ཛཱཏཱཏི. ནཔི དནྟཱ ཛཱནནྟི མཡཾ ཧནུཀཊྛཱིསུ ཛཱཏཱཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི དནྟཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༥. ཏཙོ སཀལསརཱིརཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏོ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨལླགོཙམྨཔརིཡོནདྡྷཱཡ མཧཱཝཱིཎཱཡ ན མཧཱཝཱིཎཱ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨལླགོཙམྨེན པརིཡོནདྡྷཱཏི. ནཔི ཨལླགོཙམྨཾ ཛཱནཱཏི མཡཱ མཧཱཝཱིཎཱ པརིཡོནདྡྷཱཏི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཏཙེན པརིཡོནདྡྷནྟི. ནཔི ཏཙོ ཛཱནཱཏི མཡཱ སརཱིརཾ པརིཡོནདྡྷནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ¶ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཏཙོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༦. མཾསཾ ཨཊྛིསངྒྷཱཊཾ ཨནུལིམྤིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ མཧཱམཏྟིཀལིཏྟཱཡ བྷིཏྟིཡཱ ན བྷིཏྟི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ མཧཱམཏྟིཀཱཡ ལིཏྟཱཏི. ནཔི ¶ མཧཱམཏྟིཀཱ ཛཱནཱཏི མཡཱ བྷིཏྟི ལིཏྟཱཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨཊྛིསངྒྷཱཊོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ནཝཔེསིསཏཔྤབྷེདེན མཾསེན ལིཏྟོཏི. ནཔི མཾསཾ ཛཱནཱཏི མཡཱ ཨཊྛིསངྒྷཱཊོ ལིཏྟོཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི མཾསཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༧. ནྷཱརུ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཨཊྛཱིནི ཨཱབནྡྷམཱནཱ ཋིཏཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཝལླཱིཧི ཝིནདྡྷེསུ ཀུཊྚདཱརཱུསུ ན ཀུཊྚདཱརཱུནི ཛཱནནྟི མཡཾ ཝལླཱིཧི ཝིནདྡྷཱནཱིཏི. ནཔི ཝལླིཡོ ཛཱནནྟི ཨམྷེཧི ཀུཊྚདཱརཱུནི ཝིནདྡྷཱནཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨཊྛཱིནི ཛཱནནྟི མཡཾ ནྷཱརཱུཧི ཨཱབདྡྷཱནཱིཏི. ནཔི ནྷཱརཱུ ཛཱནནྟི ཨམྷེཧི ཨཊྛཱིནི ཨཱབདྡྷཱནཱིཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ནྷཱརུ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༨. ཨཊྛཱིསུ པཎྷིཀཊྛི གོཔྥཀཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ. གོཔྥཀཊྛི ཛངྒྷཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཛངྒྷཊྛི ཨཱུརུཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཨཱུརུཊྛི ཀཊིཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཀཊིཊྛི པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ, པིཊྛིཀཎྚཀོ གཱིཝཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏོ. གཱིཝཊྛི སཱིསཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ. སཱིསཊྛི གཱིཝཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ. གཱིཝཊྛི པིཊྛིཀཎྚཀེ པཏིཊྛིཏཾ. པིཊྛིཀཎྚཀོ ཀཊིཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏོ. ཀཊིཊྛི ཨཱུརུཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ. ཨཱུརུཊྛི ཛངྒྷཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ. ཛངྒྷཊྛི གོཔྥཀཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ. གོཔྥཀཊྛི པཎྷིཀཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ.

ཏཏྠ ཡཐཱ ཨིཊྛཀདཱརུགོམཡཱདིསཉྩཡེསུ ན ཧེཊྛིམཱ ཧེཊྛིམཱ ཛཱནནྟི མཡཾ ཨུཔརིམེ ཨུཔརིམེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི ཨུཔརིམཱ ཨུཔརིམཱ ཛཱནནྟི མཡཾ ཧེཊྛིམེསུ ཧེཊྛིམེསུ པཏིཊྛིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན པཎྷིཀཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ གོཔྥཀཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ན གོཔྥཀཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཛངྒྷཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ན ཛངྒྷཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨཱུརུཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ¶ ཋིཏནྟི. ན ཨཱུརུཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཀཊིཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ན ཀཊིཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ན པིཊྛིཀཎྚཀོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ གཱིཝཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ན གཱིཝཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ སཱིསཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ན སཱིསཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ གཱིཝཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏནྟི. ན གཱིཝཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ པིཊྛིཀཎྚཀེ ¶ པཏིཊྛིཏནྟི. ན པིཊྛིཀཎྚཀོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཀཊིཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏོཏི. ན ཀཊིཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨཱུརུཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏནྟི. ན ཨཱུརུཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཛངྒྷཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏནྟི. ན ཛངྒྷཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ གོཔྥཀཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏནྟི. ན གོཔྥཀཊྛི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ པཎྷིཀཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཨཊྛི ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༡༩. ཨཊྛིམིཉྫཾ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨཊྛཱིནཾ ཨབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཝེལུ༹པབྦཱདཱིནཾ ཨནྟོ པཀྑིཏྟཚིནྣཝེཏྟགྒཱདཱིསུ ན ཝེལུ༹པབྦཱདཱིནི ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ ཝེཏྟགྒཱདཱིནི པཀྑིཏྟཱནཱིཏི. ནཔི ཝེཏྟགྒཱདཱིནི ཛཱནནྟི མཡཾ ཝེལུ༹པབྦཱདཱིསུ ཋིཏཱནཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨཊྛཱིནི ཛཱནནྟི ཨམྷཱཀཾ ཨནྟོ མིཉྫཾ ཋིཏནྟི. ནཱཔི མིཉྫཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨཊྛཱིནཾ ཨནྟོ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཨཊྛིམིཉྫཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༠. ཝཀྐཾ གལཝཱཊཀཏོ ནིཀྑནྟེན ཨེཀམཱུལེན ཐོཀཾ གནྟྭཱ དྭིདྷཱ བྷིནྣེན ཐཱུལནྷཱརུནཱ ཝིནིབདྡྷཾ ཧུཏྭཱ ཧདཡམཾསཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཝཎྚུཔནིབདྡྷེ ཨམྦཕལདྭཡེ ན ཝཎྚཾ ཛཱནཱཏི མཡཱ ཨམྦཕལདྭཡཾ ཨུཔནིབདྡྷནྟི. ནཔི ཨམྦཕལདྭཡཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཝཎྚེན ཨུཔནིབདྡྷནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཐཱུལནྷཱརུ ཛཱནཱཏི མཡཱ ཝཀྐཾ ཨུཔནིབདྡྷནྟི. ནཔི ཝཀྐཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཐཱུལནྷཱརུནཱ ཨུཔནིབདྡྷནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཝཀྐཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༡. ཧདཡཾ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཨུརཊྛིཔཉྫརམཛ྄ཛྷཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཛིཎྞསནྡམཱནིཀཔཉྫརཾ ནིསྶཱཡ ཋཔིཏཱཡ མཾསཔེསིཡཱ ན སནྡམཱནིཀཔཉྫརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི མཾ ནིསྶཱཡ མཾསཔེསི ཋིཏཱཏི. ནཔི མཾསཔེསི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཛིཎྞསནྡམཱནིཀཔཉྫརཾ ནིསྶཱཡ ¶ ཋིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨུརཊྛིཔཉྫརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི མཾ ནིསྶཱཡ ཧདཡཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ཧདཡཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨུརཊྛིཔཉྫརཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ ¶ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཧདཡཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༢. ཡཀནཾ ཨནྟོསརཱིརེ དྭིནྣཾ ཐནཱནམབྦྷནྟརེ དཀྑིཎཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུཀྑལིཀཔཱལཔསྶམྷི ལགྒེ ཡམཀམཾསཔིཎྜེ ན ཨུཀྑལིཀཔཱལཔསྶཾ ཛཱནཱཏི མཡི ཡམཀམཾསཔིཎྜོ ལགྒོཏི. ནཔི ཡམཀམཾསཔིཎྜོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨུཀྑལིཀཔཱལཔསྶེ ལགྒོཏི, ཨེཝམེཝ ན ཐནཱནམབྦྷནྟརེ དཀྑིཎཔསྶཾ ཛཱནཱཏི མཾ ནིསྶཱཡ ཡཀནཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ཡཀནཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཐནཱནམབྦྷནྟརེ དཀྑིཎཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཡཀནཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༣. ཀིལོམཀེསུ པཊིཙྪནྣཀིལོམཀཾ ཧདཡཉྩ ཝཀྐཉྩ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཾ. ཨཔྤཊིཙྪནྣཀིལོམཀཾ སཀལསརཱིརེ ཙམྨསྶ ཧེཊྛཏོ མཾསཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ པིལོཏིཀཔལིཝེཋིཏེ མཾསེ ན མཾསཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ པིལོཏིཀཱཡ པལིཝེཋིཏནྟི. ནཔི པིལོཏིཀཱ ཛཱནཱཏི མཡཱ མཾསཾ པལིཝེཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཝཀྐཧདཡཱནི སཀལསརཱིརེ ཙ མཾསཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཀིལོམཀེན པཊིཙྪནྣནྟི. ནཔི ཀིལོམཀཾ ཛཱནཱཏི མཡཱ ཝཀྐཧདཡཱནི སཀལསརཱིརེ ཙ མཾསཾ པཊིཙྪནྣནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཀིལོམཀཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༤. པིཧཀཾ ཧདཡསྶ ཝཱམཔསྶེ ཨུདརཔཊལསྶ མཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཀོཊྛམཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱཡ གོམཡཔིཎྜིཡཱ ན ཀོཊྛམཏྠཀཔསྶཾ ཛཱནཱཏི གོམཡཔིཎྜི མཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱཏི. ནཔི གོམཡཔིཎྜི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཀོཊྛམཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨུདརཔཊལསྶ མཏྠཀཔསྶཾ ཛཱནཱཏི པིཧཀཾ མཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏནྟི. ནཔི པིཧཀཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨུདརཔཊལསྶ མཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ¶ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི པིཧཀཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༥. པཔྥཱསཾ ¶ སརཱིརབྦྷནྟརེ དྭིནྣཾ ཐནཱནམནྟརེ ཧདཡཉྩ ཡཀནཉྩ ཨུཔརི ཚཱདེཏྭཱ ཨོལམྦནྟཾ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཛིཎྞཀོཊྛབྦྷནྟརེ ལམྦམཱནེ སཀུཎཀུལཱཝཀེ ན ཛིཎྞཀོཊྛབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི མཡི སཀུཎཀུལཱཝཀོ ལམྦམཱནོ ཋིཏོཏི. ནཔི སཀུཎཀུལཱཝཀོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཛིཎྞཀོཊྛབྦྷནྟརེ ལམྦམཱནོ ཋིཏོཏི, ཨེཝམེཝ ན ཏཾ སརཱིརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི མཡི པཔྥཱསཾ ལམྦམཱནཾ ཋིཏནྟི. ནཔི པཔྥཱསཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔེ སརཱིརབྦྷནྟརེ ལམྦམཱནཾ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི པཔྥཱསཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༦. ཨནྟཾ གལཝཱཊཀཀརཱིསམགྒཔརིཡནྟེ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ལོཧིཏདོཎིཀཱཡ ཨོབྷུཛིཏྭཱ ཋཔིཏེ ཚིནྣསཱིསདྷམྨནིཀལེ༹ཝརེ ན ལོཧིཏདོཎི ཛཱནཱཏི མཡི དྷམྨནིཀལེ༹ཝརཾ ཋིཏནྟི. ནཔི དྷམྨནིཀལེ༹ཝརཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ལོཧིཏདོཎིཡཱ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི མཡི ཨནྟཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ཨནྟཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཨནྟཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༧. ཨནྟགུཎཾ ཨནྟནྟརེ ཨེཀཝཱིསཏིཨནྟབྷོགེ བནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ པཱདཔུཉྪནརཛྫུམཎྜལཀཾ སིབྦེཏྭཱ ཋིཏེསུ རཛྫུཀེསུ ན པཱདཔུཉྪནརཛྫུམཎྜལཀཾ ཛཱནཱཏི རཛྫུཀཱ མཾ སིབྦིཏྭཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི རཛྫུཀཱ ཛཱནནྟི མཡཾ པཱདཔུཉྪནརཛྫུམཎྜལཀཾ སིབྦིཏྭཱ ཋིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨནྟཾ ཛཱནཱཏི ཨནྟགུཎཾ མཾ ཨཱབནྡྷིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ནཔི ཨནྟགུཎཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨནྟཾ ཨཱབནྡྷིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཨནྟགུཎཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༨. ཨུདརིཡཾ ཨུདརེ ཋིཏཾ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ སུཝཱནདོཎིཡཾ ཋིཏེ སུཝཱནཝམཐུམྷི ན སུཝཱནདོཎི ཛཱནཱཏི མཡི སུཝཱནཝམཐུ ཋིཏོཏི. ནཔི སུཝཱནཝམཐུ ཛཱནཱཏི ¶ ཨཧཾ སུཝཱནདོཎིཡཾ ཋིཏོཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨུདརཾ ཛཱནཱཏི མཡི ཨུདརིཡཾ ཋིཏནྟི ¶ . ནཔི ཨུདརིཡཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨུདརེ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཨུདརིཡཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༢༩. ཀརཱིསཾ པཀྐཱསཡསངྑཱཏེ ཨཊྛངྒུལཝེལུ༹པབྦསདིསེ ཨནྟཔརིཡོསཱནེ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཝེལུ༹པབྦེ ཨོམདྡིཏྭཱ པཀྑིཏྟཱཡ སཎྷཔཎྜུམཏྟིཀཱཡ ན ཝེལུ༹པབྦཾ ཛཱནཱཏི མཡི པཎྜུམཏྟིཀཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི པཎྜུམཏྟིཀཱ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཝེལུ༹པབྦེ ཋིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན པཀྐཱསཡོ ཛཱནཱཏི མཡི ཀརཱིསཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ཀརཱིསཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ པཀྐཱསཡེ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཀརཱིསཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༠. མཏྠལུངྒཾ སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ པུརཱཎལཱབུཀཊཱཧེ པཀྑིཏྟཱཡ པིཊྛཔིཎྜིཡཱ ན ལཱབུཀཊཱཧཾ ཛཱནཱཏི མཡི པིཊྛཔིཎྜི ཋིཏཱཏི. ནཔི པིཊྛཔིཎྜི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ལཱབུཀཊཱཧེ ཋིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི མཡི མཏྠལུངྒཾ ཋིཏནྟི. ནཔི མཏྠལུངྒཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརེ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི མཏྠལུངྒཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༡. པིཏྟེསུ ཨབདྡྷཔིཏྟཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཔཊིབདྡྷཾ སཀལསརཱིརཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏཾ. བདྡྷཔིཏྟཾ པིཏྟཀོསཀེ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ པཱུཝཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏེ ཏེལེ ན པཱུཝཾ ཛཱནཱཏི ཏེལཾ མཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏནྟི. ནཔི ཏེལཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ པཱུཝཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརཾ ཛཱནཱཏི ཨབདྡྷཔིཏྟཾ མཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏནྟི. ནཔི ཨབདྡྷཔིཏྟཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ སརཱིརཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏནྟི. ཡཐཱ ཝསྶོདཀེན པུཎྞེ ཀོསཱཏཀིཀོསཀེ ན ཀོསཱཏཀིཀོསཀོ ཛཱནཱཏི མཡི ཝསྶོདཀཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ཝསྶོདཀཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཀོསཱཏཀིཀོསཀེ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན པིཏྟཀོསཀོ ཛཱནཱཏི མཡི བདྡྷཔིཏྟཾ ཋིཏནྟི. ནཔི བདྡྷཔིཏྟཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ པིཏྟཀོསཀེ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ ¶ . ཨིཏི པིཏྟཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ¶ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༢. སེམྷཾ ཨེཀཔཏྠཔཱུརཔྤམཱཎཾ ཨུདརཔཊལེ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུཔརི སཉྫཱཏཕེཎཔཊལཱཡ ཙནྡནིཀཱཡ ན ཙནྡནིཀཱ ཛཱནཱཏི མཡི ཕེཎཔཊལཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ཕེཎཔཊལཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཙནྡནིཀཱཡ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཨུདརཔཊལཾ ཛཱནཱཏི མཡི སེམྷཾ ཋིཏནྟི. ནཔི སེམྷཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨུདརཔཊལེ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི སེམྷཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༣. པུབྦོ ཨནིབདྡྷོཀཱསོ ཡཏྠ ཡཏྠེཝ ཁཱཎུཀཎྚཀཔྤཧརཎཨགྒིཛཱལཱདཱིཧི ཨབྷིཧཏེ སརཱིརཔྤདེསེ ལོཧིཏཾ སཎྛཧིཏྭཱ པཙྩཏི, གཎྜཔཱིལ༹ཀཱདཡོ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི. ཏཏྠ ཡཐཱ ཕརསུཔྤཧཱརཱདིཝསེན པགྒྷརིཏནིཡྻཱསེ རུཀྑེ ན རུཀྑསྶ པཧཱརཱདིཔྤདེསཱ ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ ནིཡྻཱསོ ཋིཏོཏི, ནཔི ནིཡྻཱསོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ རུཀྑསྶ པཧཱརཱདིཔྤདེསེསུ ཋིཏོཏི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརསྶ ཁཱཎུཀཎྚཀཱདཱིཧི ཨབྷིཧཏཔྤདེསཱ ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ པུབྦོ ཋིཏོཏི. ནཔི པུབྦོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཏེསུ པདེསེསུ ཋིཏོཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི པུབྦོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༤. ལོཧིཏེསུ སཾསརཎལོཧིཏཾ པིཏྟཾ ཝིཡ སཀལསརཱིརཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏཾ. སནྣིཙིཏལོཧིཏཾ ཡཀནཊྛཱནསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགཾ པཱུརེཏྭཱ ཨེཀཔཏྠཔཱུརམཏྟཾ ཝཀྐཧདཡཡཀནཔཔྥཱསཱནི ཏེམེནྟཾ ཋིཏཾ. ཏཏྠ སཾསརཎལོཧིཏེ ཨབདྡྷཔིཏྟསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཨིཏརཾ པན ཡཐཱ ཛཛྫརཀཔཱལེ ཨོཝཊྛེ ཨུདཀེ ཧེཊྛཱ ལེཌྜུཁཎྜཱདཱིནི ཏེམཡམཱནེ ན ལེཌྜུཁཎྜཱདཱིནི ཛཱནནྟི མཡཾ ཨུདཀེན ཏེམིཡམཱནཱཏི. ནཔི ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ¶ ལེཌྜུཁཎྜཱདཱིནི ཏེམེམཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན ཡཀནསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགཊྛཱནཾ ཝཀྐཱདཱིནི ཝཱ ཛཱནནྟི མཡི ལོཧིཏཾ ཋིཏཾ ཨམྷེ ཝཱ ཏེམཡམཱནཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ལོཧིཏཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཡཀནསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགཾ པཱུརེཏྭཱ ཝཀྐཱདཱིནི ཏེམཡམཱནཾ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ལོཧིཏཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ ¶ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༥. སེདོ ཨགྒིསནྟཱཔཱདིཀཱལེསུ ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརཱནི པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཙེཝ པགྒྷརཏི ཙ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུདཀཱ ཨབྦཱུལ༹ྷམཏྟེསུ བྷིསམུལཱ༹ལཀུམུདནཱལ༹ཀལཱཔེསུ ན བྷིསཱདིཀལཱཔཝིཝརཱནི ཛཱནནྟི ཨམྷེཧི ཨུདཀཾ པགྒྷརཏཱིཏི. ནཔི བྷིསཱདིཀལཱཔཝིཝརེཧི པགྒྷརནྟཾ ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ བྷིསཱདིཀལཱཔཝིཝརེཧི པགྒྷརཱམཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརཱནི ཛཱནནྟི ཨམྷེཧི སེདོ པགྒྷརཏཱིཏི. ནཔི སེདོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརེཧི པགྒྷརཱམཱིཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི སེདོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༦. མེདོ ཐཱུལསྶ སཀལསརཱིརཾ ཕརིཏྭཱ ཀིསསྶ ཛངྒྷམཾསཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཋིཏོ པཏྠིནྣསིནེཧོ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཧལིདྡིཔིལོཏིཀཔཊིཙྪནྣེ མཾསཔུཉྫེ ན མཾསཔུཉྫོ ཛཱནཱཏི མཾ ནིསྶཱཡ ཧལིདྡིཔིལོཏིཀཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི ཧལིདྡིཔིལོཏིཀཱ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ མཾསཔུཉྫཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱཏི, ཨེཝམེཝ ན སཀལསརཱིརེ ཛངྒྷཱདཱིསུ ཝཱ མཾསཾ ཛཱནཱཏི མཾ ནིསྶཱཡ མེདོ ཋིཏོཏི. ནཔི མེདོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ སཀལསརཱིརེ ཛངྒྷཱདཱིསུ ཝཱ མཾསཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏོཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི མེདོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ པཏྠིནྣཡཱུསོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༧. ཨསྶུ ¶ ཡདཱ སཉྫཱཡཏི ཏདཱ ཨཀྑིཀཱུཔཀེ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཝཱ པགྒྷརཏི ཝཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུདཀཔུཎྞེསུ ཏརུཎཏཱལཊྛིཀཱུཔཀེསུ ན ཏརུཎཏཱལཊྛིཀཱུཔཀཱ ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ ཨུདཀཾ ཋིཏནྟི. ནཔི ཏརུཎཏཱལཊྛིཀཱུཔཀེསུ ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཏརུཎཏཱལཊྛིཀཱུཔཀེསུ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཨཀྑིཀཱུཔཀཱ ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ ཨསྶུ ཋིཏནྟི. ནཔི ཨསྶུ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨཀྑིཀཱུཔཀེསུ ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཨསྶུ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༨. ཝསཱ ¶ ཨགྒིསནྟཱཔཱདིཀཱལེ ཧཏྠཏལཧཏྠཔིཊྛིཔཱདཏལཔཱདཔིཊྛི ནཱསཱཔུཊནལཱཊཨཾསཀཱུཊེསུ ཋིཏཝིལཱིནསྣེཧོ. ཏཏྠ ཡཐཱ པཀྑིཏྟཏེལེ ཨཱཙཱམེ ན ཨཱཙཱམོ ཛཱནཱཏི མཾ ཏེལཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ནཔི ཏེལཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨཱཙཱམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཧཏྠཏལཱདིཔྤདེསོ ཛཱནཱཏི མཾ ཝསཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི ཝསཱ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཧཏྠཏལཱདིཔྤདེསཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏཱཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཝསཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༣༩. ཁེལོ༹ ཏཐཱརཱུཔེ ཁེལུ༹པྤཏྟིཔཙྩཡེ སཏི ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརོཧིཏྭཱ ཛིཝ྄ཧཱཏལེ ཏིཊྛཏི. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨབྦོཙྪིནྣཨུདཀནིསྶནྡེ ནདཱིཏཱིརཀཱུཔཀེ ན ཀཱུཔཏལཾ ཛཱནཱཏི མཡི ཨུདཀཾ སནྟིཊྛཏཱིཏི. ནཔི ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཀཱུཔཏལེ སནྟིཊྛཱམཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན ཛིཝ྄ཧཱཏལཾ ཛཱནཱཏི མཡི ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརོཧིཏྭཱ ཁེལོ༹ ཋིཏོཏི. ནཔི ཁེལོ༹ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརོཧིཏྭཱ ཛིཝ྄ཧཱཏལེ ཋིཏོཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ཁེལོ༹ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༤༠. སིངྒྷཱཎིཀཱ ¶ ཡདཱ སཉྫཱཡཏི, ཏདཱ ནཱསཱཔུཊེ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཝཱ པགྒྷརཏི ཝཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ པཱུཏིདདྷིབྷརིཏཱཡ སིཔྤིཀཱཡ ན སིཔྤིཀཱ ཛཱནཱཏི མཡི པཱུཏིདདྷི ཋིཏནྟི. ནཔི པཱུཏིདདྷི ཛཱནཱཏི ཨཧཾ སིཔྤིཀཱཡ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན ནཱསཱཔུཊཱ ཛཱནནྟི ཨམྷེསུ སིངྒྷཱཎིཀཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི སིངྒྷཱཎིཀཱ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ནཱསཱཔུཊེསུ ཋིཏཱཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི སིངྒྷཱཎིཀཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༤༡. ལསིཀཱ ཨཊྛིཀསནྡྷཱིནཾ ཨབྦྷཉྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཱིསུ ཋིཏཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཏེལབྦྷཉྫིཏེ ཨཀྑེ ན ཨཀྑོ ཛཱནཱཏི མཾ ཏེལཾ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏནྟི. ནཔི ཏེལཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨཀྑཾ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཡོ ཛཱནནྟི ལསིཀཱ ཨམྷེ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏཱཏི. ནཔི ལསིཀཱ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཡོ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏཱཏི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི ལསིཀཱ ནཱམ ¶ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༤༢. མུཏྟཾ ཝཏྠིསྶ ཨབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཙནྡནིཀཱཡ པཀྑིཏྟེ ཨམུཁེ རཝཎགྷཊེ ན རཝཎགྷཊོ ཛཱནཱཏི མཡི ཙནྡནིཀཱརསོ ཋིཏོཏི. ནཔི ཙནྡནིཀཱརསོ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ རཝཎགྷཊེ ཋིཏོཏི, ཨེཝམེཝ ན ཝཏྠི ཛཱནཱཏི མཡི མུཏྟཾ ཋིཏནྟི. ནཔི མུཏྟཾ ཛཱནཱཏི ཨཧཾ ཝཏྠིམྷི ཋིཏནྟི. ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ. ཨིཏི མུཏྟཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

༣༤༣. ཨེཝཾ ཀེསཱདཱིསུ མནསིཀཱརཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཡེན སནྟཔྤཏི, ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ པརིཔཱཙནཱཀཱརོ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི, ཡེན ཛཱིརཱིཡཏི, ཡེན ¶ པརིཌཡ྄ཧཏི, ཡེན ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏི, ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ པརིཔཱཙནཱཀཱརོ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི ཨེཝཾ ཏེཛོཀོཊྛཱསེསུ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ.

༣༤༤. ཏཏོ ཨུདྡྷངྒམེ ཝཱཏེ ཨུདྡྷངྒམཝསེན པརིགྒཧེཏྭཱ ཨདྷོགམེ ཨདྷོགམཝསེན, ཀུཙྪིསཡེ ཀུཙྪིསཡཝསེན, ཀོཊྛཱསཡེ ཀོཊྛཱསཡཝསེན, ཨངྒམངྒཱནུསཱརིམྷི ཨངྒམངྒཱནུསཱརིཝསེན, ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཝསེན པརིགྒཧེཏྭཱ ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཝིཏྠམྦྷནཱཀཱརོ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི, ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱ ནཱམ, ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱ ནཱམ, ཀོཊྛཱསཡཱ ཝཱཏཱ ནཱམ, ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱ ནཱམ, ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཝཱཏཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཝིཏྠམྦྷནཱཀཱརོ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཨེཝཾ ཝཱཡོཀོཊྛཱསེསུ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ. ཏསྶེཝཾ པཝཏྟམནསིཀཱརསྶ དྷཱཏུཡོ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཏཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫཏོ མནསིཀརོཏོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི.

༣༤༥. ཡསྶ པན ཨེཝཾ བྷཱཝཡཏོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏེན སལཀྑཎསངྑེཔཏོ བྷཱཝེཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཝཱིསཏིཡཱ ཀོཊྛཱསེསུ ཐདྡྷལཀྑཎཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཏཏྠེཝ ཨཱབནྡྷནལཀྑཎཾ ¶ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི. པརིཔཱཙནལཀྑཎཾ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི. ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི.

དྭཱདསསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཨཱབནྡྷནལཀྑཎཾ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཏཏྠེཝ པརིཔཱཙནལཀྑཎཾ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི. ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི. ཐདྡྷལཀྑཎཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི.

ཙཏཱུསུ ཀོཊྛཱསེསུ པརིཔཱཙནལཀྑཎཾ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཏེན ཨཝིནིབྷུཏྟཾ ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི. ཐདྡྷལཀྑཎཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི. ཨཱབནྡྷནལཀྑཎཾ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི.

ཚསུ ¶ ཀོཊྛཱསེསུ ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཏཏྠེཝ ཐདྡྷལཀྑཎཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི. ཨཱབནྡྷནལཀྑཎཾ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི. པརིཔཱཙནལཀྑཎཾ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི. ཏསྶེཝཾ ཝཝཏྠཱཔཡཏོ དྷཱཏུཡོ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཏཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫཏོ མནསིཀརོཏོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི.

༣༤༦. ཡསྶ པན ཨེཝམྤི བྷཱཝཡཏོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏེན སལཀྑཎཝིབྷཏྟིཏོ བྷཱཝེཏབྦཾ. ཀཐཾ? པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀེསཱདཡོ པརིགྒཧེཏྭཱ ཀེསམྷི ཐདྡྷལཀྑཎཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི ཝཝཏྠཔེཏབྦཾ. ཏཏྠེཝ ཨཱབནྡྷནལཀྑཎཾ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི. པརིཔཱཙནལཀྑཎཾ ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི. ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི. ཨེཝཾ སབྦཀོཊྛཱསེསུ ཨེཀེཀསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ ཙཏསྶོ ཙཏསྶོ དྷཱཏུཡོ ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ. ཏསྶེཝཾ ཝཝཏྠཱཔཡཏོ དྷཱཏུཡོ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཏཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫཏོ མནསིཀརོཏོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨཔིཙ ཁོ པན ཝཙནཏྠཏོ, ཀལཱཔཏོ, ཙུཎྞཏོ, ལཀྑཎཱདིཏོ, སམུཊྛཱནཏོ, ནཱནཏྟེཀཏྟཏོ, ཝིནིབྦྷོགཱཝིནིབྦྷོགཏོ, སབྷཱགཝིསབྷཱགཏོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཝིསེསཏོ, སངྒཧཏོ, པཙྩཡཏོ, ཨསམནྣཱཧཱརཏོ, པཙྩཡཝིབྷཱགཏོཏི ཨིམེཧིཔི ཨཱཀཱརེཧི དྷཱཏུཡོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༤༧. ཏཏྠ ཝཙནཏྠཏོ མནསིཀརོནྟེན པཏྠཊཏྟཱ པཐཝཱི. ཨཔྤོཏི ཨཱཔིཡཏི ཨཔྤཱཡཏཱིཏི ཝཱ ཨཱཔོ. ཏེཛཏཱིཏི ཏེཛོ. ཝཱཡཏཱིཏི ཝཱཡོ. ཨཝིསེསེན པན སལཀྑཎདྷཱརཎཏོ ¶ དུཀྑཱདཱནཏོ དུཀྑཱདྷཱནཏོ ཙ དྷཱཏཱུཏི. ཨེཝཾ ཝིསེསསཱམཉྙཝསེན ཝཙནཏྠཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༤༨. ཀལཱཔཏོཏི ཡཱ ཨཡཾ ཀེསཱ ལོམཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི པཐཝཱིདྷཱཏུ, པིཏྟཾ སེམྷནྟི ཙ ཨཱདིནཱ ནཡེན དྭཱདསཧཱཀཱརེཧི ཨཱཔོདྷཱཏུ ནིདྡིཊྛཱ, ཏཏྠ ཡསྨཱ –

ཝཎྞོ ¶ གནྡྷོ རསོ ཨོཛཱ, ཙཏསྶོ ཙཱཔི དྷཱཏུཡོ;

ཨཊྛདྷམྨསམོདྷཱནཱ, ཧོཏི ཀེསཱཏི སམྨུཏི;

ཏེསཾཡེཝ ཝིནིབྦྷོགཱ, ནཏྠི ཀེསཱཏི སམྨུཏི.

ཏསྨཱ ཀེསཱཔི ཨཊྛདྷམྨཀལཱཔམཏྟམེཝ. ཏཐཱ ལོམཱདཡོཏི. ཡོ པནེཏྠ ཀམྨསམུཊྛཱནོ ཀོཊྛཱསོ, སོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡེན ཙ བྷཱཝེན ཙ སདྡྷིཾ དསདྷམྨཀལཱཔོཔི ཧོཏི. ཨུསྶདཝསེན པན པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི སངྑཾ གཏོ. ཨེཝཾ ཀལཱཔཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༤༩. ཙུཎྞཏོཏི ཨིམསྨིཾ ཧི སརཱིརེ མཛ྄ཛྷིམེན པམཱཎེན པརིགྒཡ྄ཧམཱནཱ པརམཱཎུབྷེདསཉྩུཎྞཱ སུཁུམརཛབྷཱུཏཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ དོཎམཏྟཱ སིཡཱ. སཱ ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཔྤམཱཎཱཡ ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ སངྒཧིཏཱ, ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ཨནུཔཱལིཏཱ ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཝིཏྠམྦྷིཏཱ ན ཝིཀིརིཡཏི ན ཝིདྡྷཾསིཡཏི, ཨཝིཀིརིཡམཱནཱ ཨཝིདྡྷཾསིཡམཱནཱ ཨནེཀཝིདྷཾ ཨིཏྠིཔུརིསལིངྒཱདིབྷཱཝཝིཀཔྤཾ ཨུཔགཙྪཏི, ཨཎུཐཱུལདཱིགྷརསྶཐིརཀཐིནཱདིབྷཱཝཉྩ པཀཱསེཏི.

ཡཱུསགཏཱ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརབྷཱུཏཱ པནེཏྠ ཨཱཔོདྷཱཏུ པཐཝཱིཔཏིཊྛིཏཱ ཏེཛཱནུཔཱལིཏཱ ཝཱཡོཝིཏྠམྦྷིཏཱ ན པགྒྷརཏི ན པརིསྶཝཏི, ཨཔགྒྷརམཱནཱ ཨཔརིསྶཝམཱནཱ པཱིཎིཏཔཱིཎིཏབྷཱཝཾ དསྶེཏི.

ཨསིཏཔཱིཏཱདིཔཱཙཀཱ ཙེཏྠ ཨུསུམཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨུཎྷཏྟལཀྑཎཱ ཏེཛོདྷཱཏུ པཐཝཱིཔཏིཊྛིཏཱ ཨཱཔོསངྒཧིཏཱ ཝཱཡོཝིཏྠམྦྷིཏཱ ཨིམཾ ཀཱཡཾ པརིཔཱཙེཏི, ཝཎྞསམྤཏྟིཉྩསྶ ཨཱཝཧཏི. ཏཱཡ ཙ པན པརིཔཱཙིཏོ ཨཡཾ ཀཱཡོ ན པཱུཏིབྷཱཝཾ དསྶེཏི.

ཨངྒམངྒཱནུསཊཱ ¶ ཙེཏྠ སམུདཱིརཎཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ པཐཝཱིཔཏིཊྛིཏཱ ཨཱཔོསངྒཧིཏཱ ཏེཛཱནུཔཱལིཏཱ ཨིམཾ ཀཱཡཾ ཝིཏྠམྦྷེཏི. ཏཱཡ ཙ པན ཝིཏྠམྦྷིཏོ ཨཡཾ ཀཱཡོ ན པརིཔཏཏི, ཨུཛུཀཾ སཎྛཱཏི. ཨཔརཱཡ ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ སམབྦྷཱཧཏོ གམནཊྛཱནནིསཛྫཱསཡནཨིརིཡཱཔཐེསུ ཝིཉྙཏྟིཾ དསྶེཏི, སམིཉྫེཏི, སམྤསཱརེཏི, ཧཏྠཔཱདཾ ལཱལེ༹ཏི. ཨེཝམེཏཾ ཨིཏྠིཔུརིསཱདིབྷཱཝེན བཱལཛནཝཉྩནཾ མཱཡཱརཱུཔསདིསཾ དྷཱཏུཡནྟཾ པཝཏྟཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙུཎྞཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༠. ལཀྑཎཱདིཏོཏི ¶ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཀིཾ ལཀྑཎཱ, ཀིཾ རསཱ, ཀིཾ པཙྩུཔཊྛཱནཱཏི ཨེཝཾ ཙཏསྶོཔི དྷཱཏུཡོ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཀཀྑལ༹ཏྟལཀྑཎཱ, པཏིཊྛཱནརསཱ, སམྤཊིཙྪནཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཨཱཔོདྷཱཏུ པགྒྷརཎལཀྑཎཱ, བྲཱུཧནརསཱ, སངྒཧཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཏེཛོདྷཱཏུ ཨུཎྷཏྟལཀྑཎཱ, པརིཔཱཙནརསཱ, མདྡཝཱནུཔྤདཱནཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཱ, སམུདཱིརཎརསཱ. ཨབྷིནཱིཧཱརཔཙྩུཔཊྛཱནཱཏི ཨེཝཾ ལཀྑཎཱདིཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༡. སམུཊྛཱནཏོཏི ཡེ ཨིམེ པཐཝཱིདྷཱཏུཨཱདཱིནཾ ཝིཏྠཱརཏོ དསྶནཝསེན ཀེསཱདཡོ དྭཱཙཏྟཱལཱིས ཀོཊྛཱསཱ དསྶིཏཱ. ཏེསུ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ པུབྦོ མུཏྟནྟི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསཱ ཨུཏུསམུཊྛཱནཱཝ. ཨསྶུ སེདོ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨུཏུཙིཏྟསམུཊྛཱནཱ. ཨསིཏཱདིཔརིཔཱཙཀོ ཏེཛོ ཀམྨསམུཊྛཱནོཝ. ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱཝ. ཨཝསེསཱ སབྦེཔི ཙཏུསམུཊྛཱནཱཏི ཨེཝཾ སམུཊྛཱནཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༢. ནཱནཏྟེཀཏྟཏོཏི སབྦཱསམྤི དྷཱཏཱུནཾ སལཀྑཎཱདིཏོ ནཱནཏྟཾ. ཨཉྙཱནེཝ ཧི པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཱནི. ཨཉྙཱནི ཨཱཔོདྷཱཏུཨཱདཱིནཾ. ཨེཝཾ ལཀྑཎཱདིཝསེན པན ཀམྨསམུཊྛཱནཱདིཝསེན ཙ ནཱནཏྟབྷཱུཏཱནམྤི ཨེཏཱསཾ རཱུཔམཧཱབྷཱུཏདྷཱཏུདྷམྨཨནིཙྩཱདིཝསེན ཨེཀཏྟཾ ཧོཏི. སབྦཱཔི ཧི དྷཱཏུཡོ རུཔྤནལཀྑཎཾ ཨནཏཱིཏཏྟཱ རཱུཔཱནི. མཧནྟཔཱཏུབྷཱཝཱདཱིཧི ཀཱརཎེཧི མཧཱབྷཱུཏཱནི.

མཧནྟཔཱཏུབྷཱཝཱདཱིཧཱིཏི ཨེཏཱ ཧི དྷཱཏུཡོ མཧནྟཔཱཏུབྷཱཝཏོ, མཧཱབྷཱུཏསཱམཉྙཏོ, མཧཱཔརིཧཱརཏོ, མཧཱཝིཀཱརཏོ, མཧཏྟཱ བྷཱུཏཏྟཱ ཙཱཏི ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི.

ཏཏྠ ¶ མཧནྟཔཱཏུབྷཱཝཏོཏི ཨེཏཱནི ཧི ཨནུཔཱདིནྣསནྟཱནེཔི ཨུཔཱདིནྣསནྟཱནེཔི མཧནྟཱནི པཱཏུབྷཱུཏཱནི. ཏེསཾ ཨནུཔཱདིནྣསནྟཱནེ –

དུཝེ སཏསཧསྶཱནི, ཙཏྟཱརི ནཧུཏཱནི ཙ;

ཨེཏྟཀཾ བཧལཏྟེན, སངྑཱཏཱཡཾ ཝསུནྡྷརཱཏི. –

ཨཱདིནཱ ནཡེན མཧནྟཔཱཏུབྷཱཝཏཱ བུདྡྷཱནུསྶཏིནིདྡེསེ ཝུཏྟཱཝ.

ཨུཔཱདིནྣསནྟཱནེཔི ¶ མཙྪཀཙྪཔདེཝདཱནཝཱདིསརཱིརཝསེན མཧནྟཱནེཝ པཱཏུབྷཱུཏཱནི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱསམུདྡེ ཡོཛནསཏིཀཱཔི ཨཏྟབྷཱཝཱ’’ཏིཨཱདི.

མཧཱབྷཱུཏསཱམཉྙཏོཏི ཨེཏཱནི ཧི ཡཐཱ མཱཡཱཀཱརོ ཨམཎིཾཡེཝ ཨུདཀཾ མཎིཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏི, ཨསུཝཎྞཾཡེཝ ལེཌྜུཾ སུཝཎྞཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏི.

ཡཐཱ ཙ སཡཾ ནེཝ ཡཀྑོ ན ཡཀྑཱི སམཱནོ ཡཀྑབྷཱཝམྤི ཡཀྑིབྷཱཝམྤི དསྶེཏི, ཨེཝམེཝ སཡཾ ཨནཱིལཱནེཝ ཧུཏྭཱ ནཱིལཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔཾ དསྶེནྟི, ཨཔཱིཏཱནི ཨལོཧིཏཱནི ཨནོདཱཏཱནེཝ ཧུཏྭཱ ཨོདཱཏཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔཾ དསྶེནྟཱིཏི མཱཡཱཀཱརམཧཱབྷཱུཏསཱམཉྙཏོ མཧཱབྷཱུཏཱནི.

ཡཐཱ ཙ ཡཀྑཱདཱིནི མཧཱབྷཱུཏཱནི ཡཾ གཎྷནྟི, ནེཝ ནེསཾ ཏསྶ ཨནྟོ ན བཧི ཋཱནཾ ཨུཔལབྦྷཏི, ན ཙ ཏཾ ནིསྶཱཡ ན ཏིཊྛནྟི, ཨེཝམེཝ ཏཱནིཔི ནེཝ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨནྟོ ན བཧི ཋིཏཱནི ཧུཏྭཱ ཨུཔལབྦྷནྟི, ན ཙ ཨཉྙམཉྙཾ ནིསྶཱཡ ན ཏིཊྛནྟཱིཏི ཨཙིནྟེཡྻཊྛཱནཏཱཡ ཡཀྑཱདིམཧཱབྷཱུཏསཱམཉྙཏོཔི མཧཱབྷཱུཏཱནི. ཡཐཱ ཙ ཡཀྑིནཱིསངྑཱཏཱནི མཧཱབྷཱུཏཱནི མནཱཔེཧི ཝཎྞསཎྛཱནཝིཀྑེཔེཧི ཨཏྟནོ བྷཡཱནཀབྷཱཝཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ སཏྟེ ཝཉྩེནྟི, ཨེཝམེཝ ཨེཏཱནིཔི ཨིཏྠིཔུརིསསརཱིརཱདཱིསུ མནཱཔེན ཚཝིཝཎྞེན མནཱཔེན ཨཏྟནོ ཨངྒཔཙྩངྒསཎྛཱནེན མནཱཔེན ཙ ཧཏྠཔཱདངྒུལིབྷམུཀཝིཀྑེཔེན ཨཏྟནོ ཀཀྑལ༹ཏྟཱདིབྷེདཾ སརསལཀྑཎཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ བཱལཛནཾ ཝཉྩེནྟི, ཨཏྟནོ སབྷཱཝཾ དཊྛུཾ ན དེནྟཱིཏི ཝཉྩཀཏྟེན ཡཀྑིནཱིམཧཱབྷཱུཏསཱམཉྙཏོཔི མཧཱབྷཱུཏཱནི.

མཧཱཔརིཧཱརཏོཏི ¶ མཧནྟེཧི པཙྩཡེཧི པརིཧརིཏབྦཏོ. ཨེཏཱནི ཧི དིཝསེ དིཝསེ ཨུཔནེཏབྦཏྟཱ མཧནྟེཧི གྷཱསཙྪཱདནཱདཱིཧི བྷཱུཏཱནི པཝཏྟཱནཱིཏི མཧཱབྷཱུཏཱནི. མཧཱཔརིཧཱརཱནི ཝཱ བྷཱུཏཱནཱིཏིཔི མཧཱབྷཱུཏཱནི.

མཧཱཝིཀཱརཏོཏི ཨེཏཱནི ཧི ཨནུཔཱདིནྣཱནིཔི ཨུཔཱདིནྣཱནིཔི མཧཱཝིཀཱརཱནི ཧོནྟི. ཏཏྠ ཨནུཔཱདིནྣཱནཾ ཀཔྤཝུཊྛཱནེ ཝིཀཱརམཧཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཨུཔཱདིནྣཱནཾ དྷཱཏུཀྑོབྷཀཱལེ. ཏཐཱ ཧི –

བྷཱུམིཏོ ¶ ཝུཊྛིཏཱ ཡཱཝ, བྲཧྨལོཀཱ ཝིདྷཱཝཏི;

ཨཙྩི ཨཙྩིམཏོ ལོཀེ, ཌཡ྄ཧམཱནམྷི ཏེཛསཱ.

ཀོཊིསཏསཧསྶེཀཾ, ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཝིལཱིཡཏི;

ཀུཔིཏེན ཡདཱ ལོཀོ, སལིལེན ཝིནསྶཏི.

ཀོཊིསཏསཧསྶེཀཾ, ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཝིཀཱིརཏི;

ཝཱཡོདྷཱཏུཔྤཀོཔེན, ཡདཱ ལོཀོ ཝིནསྶཏི.

པཏྠདྡྷོ བྷཝཏི ཀཱཡོ, དཊྛོ ཀཊྛམུཁེན ཝཱ;

པཐཝཱིདྷཱཏུཔྤཀོཔེན, ཧོཏི ཀཊྛམུཁེཝ སོ.

པཱུཏིཡོ བྷཝཏི ཀཱཡོ, དཊྛོ པཱུཏིམུཁེན ཝཱ;

ཨཱཔོདྷཱཏུཔྤཀོཔེན, ཧོཏི པཱུཏིམུཁེཝ སོ.

སནྟཏྟོ བྷཝཏི ཀཱཡོ, དཊྛོ ཨགྒིམུཁེན ཝཱ;

ཏེཛོདྷཱཏུཔྤཀོཔེན, ཧོཏི ཨགྒིམུཁེཝ སོ.

སཉྪིནྣོ བྷཝཏི ཀཱཡོ, དཊྛོ སཏྠམུཁེན ཝཱ;

ཝཱཡོདྷཱཏུཔྤཀོཔེན, ཧོཏི སཏྠམུཁེཝ སོ.

ཨིཏི ¶ མཧཱཝིཀཱརཱནི བྷཱུཏཱནཱིཏི མཧཱབྷཱུཏཱནི.

མཧཏྟཱ བྷཱུཏཏྟཱ ཙཱཏི ཨེཏཱནི ཧི མཧནྟཱནི མཧཏཱ ཝཱཡཱམེན པརིགྒཧེཏབྦཏྟཱ བྷཱུཏཱནི ཝིཛྫམཱནཏྟཱཏི མཧཏྟཱ བྷཱུཏཏྟཱ ཙ མཧཱབྷཱུཏཱནི.

ཨེཝཾ སབྦཱཔེཏཱ དྷཱཏུཡོ མཧནྟཔཱཏུབྷཱཝཱདཱིཧི ཀཱརཎེཧི མཧཱབྷཱུཏཱནི.

སལཀྑཎདྷཱརཎཏོ པན དུཀྑཱདཱནཏོ ཙ དུཀྑཱདྷཱནཏོ ཙ སབྦཱཔི དྷཱཏུལཀྑཎཾ ཨནཏཱིཏཏྟཱ དྷཱཏུཡོ. སལཀྑཎདྷཱརཎེན ཙ ཨཏྟནོ ཁཎཱནུརཱུཔདྷཱརཎེན ཙ དྷམྨཱ. ཁཡཊྛེན ཨནིཙྩཱ. བྷཡཊྛེན དུཀྑཱ. ཨསཱརཀཊྛེན ཨནཏྟཱ.

ཨིཏི སབྦཱསམྤི རཱུཔམཧཱབྷཱུཏདྷཱཏུདྷམྨཨནིཙྩཱདིཝསེན ཨེཀཏྟནྟི ཨེཝཾ ནཱནཏྟེཀཏྟཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༣. ཝིནིབྦྷོགཱཝིནིབྦྷོགཏོཏི ¶ སཧུཔྤནྣཱཝ ཨེཏཱ ཨེཀེཀསྨིཾ སབྦཔརིཡནྟིམེ སུདྡྷཊྛཀཱདིཀལཱཔེཔི པདེསེན ཨཝིནིབྦྷུཏྟཱ. ལཀྑཎེན པན ཝིནིབྦྷུཏྟཱཏི ཨེཝཾ ཝིནིབྦྷོགཱཝིནིབྦྷོགཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༤. སབྷཱགཝིསབྷཱགཏོཏི ཨེཝཾ ཨཝིནིབྦྷུཏྟཱསུ ཙཱཔི ཨེཏཱསུ པུརིམཱ དྭེ གརུཀཏྟཱ སབྷཱགཱ. ཏཐཱ པཙྪིམཱ ལཧུཀཏྟཱ. པུརིམཱ པན པཙྪིམཱཧི པཙྪིམཱ ཙ པུརིམཱཧི ཝིསབྷཱགཱཏི ཨེཝཾ སབྷཱགཝིསབྷཱགཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༥. ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཝིསེསཏོཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ དྷཱཏུཡོ ཝིཉྙཱཎཝཏྠུཝིཉྙཏྟིཨིནྡྲིཡཱནཾ ནིསྶཡཱ ཧོནྟི, སཨིརིཡཱཔཐཱ, ཙཏུསམུཊྛཱནཱ. བཱཧིརཱ ཝུཏྟཝིཔརཱིཏཔྤཀཱརཱཏི ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཝིསེསཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༦. སངྒཧཏོཏི ཀམྨསམུཊྛཱནཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཀམྨསམུཊྛཱནཱཧི ཨིཏརཱཧི ཨེཀསངྒཧཱ ཧོཏི སམུཊྛཱནནཱནཏྟཱབྷཱཝཏོ ¶ . ཏཐཱ ཙིཏྟཱདིསམུཊྛཱནཱ ཙིཏྟཱདིསམུཊྛཱནཱཧཱིཏི ཨེཝཾ སངྒཧཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༧. པཙྩཡཏོཏི པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོསངྒཧིཏཱ ཏེཛོཨནུཔཱལིཏཱ ཝཱཡོཝིཏྠམྦྷིཏཱ ཏིཎྞཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པཏིཊྛཱ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཱཔོདྷཱཏུ པཐཝཱིཔཏིཊྛིཏཱ ཏེཛོཨནུཔཱལིཏཱ ཝཱཡོཝིཏྠམྦྷིཏཱ ཏིཎྞཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨཱབནྡྷནཾ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཏེཛོདྷཱཏུ པཐཝཱིཔཏིཊྛིཏཱ ཨཱཔོསངྒཧིཏཱ ཝཱཡོཝིཏྠམྦྷིཏཱ ཏིཎྞཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པརིཔཱཙནཾ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཝཱཡོདྷཱཏུ པཐཝཱིཔཏིཊྛིཏཱ ཨཱཔོསངྒཧིཏཱ ཏེཛོཔརིཔཱཙིཏཱ ཏིཎྞཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཝིཏྠམྦྷནཾ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ པཙྩཡཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༨. ཨསམནྣཱཧཱརཏོཏི པཐཝཱིདྷཱཏུ ཙེཏྠ ‘‘ཨཧཾ པཐཝཱིདྷཱཏཱུ’’ཏི ཝཱ, ‘‘ཏིཎྞཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པཏིཊྛཱ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོམཱི’’ཏི ཝཱ ན ཛཱནཱཏི. ཨིཏརཱནིཔི ཏཱིཎི ‘‘ཨམྷཱཀཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ པཏིཊྛཱ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏཱི’’ཏི ན ཛཱནནྟི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠཱཏི ཨེཝཾ ཨསམནྣཱཧཱརཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

༣༥༩. པཙྩཡཝིབྷཱགཏོཏི ¶ དྷཱཏཱུནཾ ཧི ཀམྨཾ, ཙིཏྟཾ, ཨཱཧཱརོ, ཨུཏཱུཏི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ. ཏཏྠ ཀམྨསམུཊྛཱནཱནཾ ཀམྨམེཝ པཙྩཡོ ཧོཏི, ན ཙིཏྟཱདཡོ. ཙིཏྟཱདིསམུཊྛཱནཱནམྤི ཙིཏྟཱདཡོཝ པཙྩཡཱ ཧོནྟི, ན ཨིཏརེ. ཀམྨསམུཊྛཱནཱནཉྩ ཀམྨཾ ཛནཀཔཙྩཡོ ཧོཏི, སེསཱནཾ པརིཡཱཡཏོ ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡོ ཧོཏི. ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱནཾ ཙིཏྟཾ ཛནཀཔཙྩཡོ ཧོཏི, སེསཱནཾ པཙྪཱཛཱཏཔཙྩཡོ ཨཏྠིཔཙྩཡོ ཨཝིགཏཔཙྩཡོ ཙ. ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནཱནཾ ཨཱཧཱརོ ཛནཀཔཙྩཡོ ཧོཏི, སེསཱནཾ ཨཱཧཱརཔཙྩཡོ ཨཏྠིཔཙྩཡོ ཨཝིགཏཔཙྩཡོ ཙ. ཨུཏུསམུཊྛཱནཱནཾ ཨུཏུ ཛནཀཔཙྩཡོ ཧོཏི, སེསཱནཾ ཨཏྠིཔཙྩཡོ ཨཝིགཏཔཙྩཡོ ཙ. ཀམྨསམུཊྛཱནཾ མཧཱབྷཱུཏཾ ཀམྨསམུཊྛཱནཱནམྤི མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི ཙིཏྟཱདིསམུཊྛཱནཱནམྤི. ཏཐཱ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཾ, ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནཾ. ཨུཏུསམུཊྛཱནཾ མཧཱབྷཱུཏཾ ཨུཏུསམུཊྛཱནཱནམྤི མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི ཀམྨཱདིསམུཊྛཱནཱནམྤི.

ཏཏྠ ཀམྨསམུཊྛཱནཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཀམྨསམུཊྛཱནཱནཾ ཨིཏརཱསཾ སཧཛཱཏཨཉྙམཉྙནིསྶཡཨཏྠིཨཝིགཏཝསེན ཙེཝ པཏིཊྛཱཝསེན ཙ པཙྩཡོ ཧོཏི, ན ཛནཀཝསེན. ཨིཏརེསཾ ཏིསནྟཏིམཧཱབྷཱུཏཱནཾ ¶ ནིསྶཡཨཏྠིཨཝིགཏཝསེན པཙྩཡོ ཧོཏི, ན པཏིཊྛཱཝསེན ན ཛནཀཝསེན. ཨཱཔོདྷཱཏུ ཙེཏྠ ཨིཏརཱསཾ ཏིཎྞཾ སཧཛཱཏཱདིཝསེན ཙེཝ ཨཱབནྡྷནཝསེན ཙ པཙྩཡོ ཧོཏི, ན ཛནཀཝསེན. ཨིཏརེསཾ ཏིསནྟཏིཀཱནཾ ནིསྶཡཨཏྠིཨཝིགཏཔཙྩཡཝསེནེཝ, ན ཨཱབནྡྷནཝསེན ན ཛནཀཝསེན. ཏེཛོདྷཱཏུཔེཏྠ ཨིཏརཱསཾ ཏིཎྞཾ སཧཛཱཏཱདིཝསེན ཙེཝ པརིཔཱཙནཝསེན ཙ པཙྩཡོ ཧོཏི, ན ཛནཀཝསེན. ཨིཏརེསཾ ཏིསནྟཏིཀཱནཾ ནིསྶཡཨཏྠིཨཝིགཏཔཙྩཡཝསེནེཝ, ན པརིཔཱཙནཝསེན, ན ཛནཀཝསེན. ཝཱཡོདྷཱཏུཔེཏྠ ཨིཏརཱསཾ ཏིཎྞཾ སཧཛཱཏཱདིཝསེན ཙེཝ ཝིཏྠམྦྷནཝསེན ཙ པཙྩཡོ ཧོཏི, ན ཛནཀཝསེན. ཨིཏརེསཾ ཏིསནྟཏིཀཱནཾ ནིསྶཡཨཏྠིཨཝིགཏཔཙྩཡཝསེནེཝ, ན ཝིཏྠམྦྷནཝསེན, ན ཛནཀཝསེན. ཙིཏྟཨཱཧཱརཨུཏུསམུཊྛཱནཔཐཝཱིདྷཱཏུཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨེཝཾ སཧཛཱཏཱདིཔཙྩཡཝསཔྤཝཏྟཱསུ ཙ པནེཏཱསུ དྷཱཏཱུསུ –

ཨེཀཾ པཊིཙྩ ཏིསྶོ, ཙཏུདྷཱ ཏིསྶོ པཊིཙྩ ཨེཀོ ཙ;

དྭེ དྷཱཏུཡོ པཊིཙྩ, དྭེ ཚདྡྷཱ སམྤཝཏྟནྟི.

པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ¶ ཧི ཨེཀེཀཾ པཊིཙྩ ཨིཏརཱ ཏིསྶོ ཏིསྶོཏི ཨེཝཾ ཨེཀཾ པཊིཙྩ ཏིསྶོ ཙཏུདྷཱ སམྤཝཏྟནྟི. ཏཐཱ པཐཝཱིདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ཨེཀེཀཱ ཨིཏརཱ ཏིསྶོ ཏིསྶོ པཊིཙྩཱཏི ཨེཝཾ ཏིསྶོ པཊིཙྩ ཨེཀཱ ཙཏུདྷཱ སམྤཝཏྟཏི. པུརིམཱ པན དྭེ པཊིཙྩ པཙྪིམཱ, པཙྪིམཱ ཙ དྭེ པཊིཙྩ པུརིམཱ, པཋམཏཏིཡཱ པཊིཙྩ དུཏིཡཙཏུཏྠཱ, དུཏིཡཙཏུཏྠཱ པཊིཙྩ པཋམཏཏིཡཱ, པཋམཙཏུཏྠཱ པཊིཙྩ དུཏིཡཏཏིཡཱ, དུཏིཡཏཏིཡཱ པཊིཙྩ པཋམཙཏུཏྠཱཏི ཨེཝཾ དྭེ དྷཱཏུཡོ པཊིཙྩ དྭེ ཚདྷཱ སམྤཝཏྟནྟི.

ཏཱསུ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨབྷིཀྐམཔཊིཀྐམཱདིཀཱལེ ཨུཔྤཱིལ༹ནསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. སཱཝ ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ ཨནུགཏཱ པཏིཊྛཱཔནསྶ. པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ པན ཨནུགཏཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཨཝཀྑེཔནསྶ. ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཨནུགཏཱ ཏེཛོདྷཱཏུ ཨུདྡྷརཎསྶ. ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ཨནུགཏཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཨཏིཧརཎཝཱིཏིཧརཎཱནཾ པཙྩཡོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ པཙྩཡཝིབྷཱགཏོ མནསིཀཱཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཝཙནཏྠཱདིཝསེན མནསི ཀརོནྟསྶཱཔི ཧི ཨེཀེཀེན མུཁེན དྷཱཏུཡོ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཏཱ ¶ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫཏོ མནསིཀརོཏོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཨུཔྤཛྫཏི. སྭཱཡཾ ཙཏུནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ཝཝཏྠཱཔཀསྶ ཉཱཎསྶཱནུབྷཱཝེན ཨུཔྤཛྫནཏོ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

༣༦༠. ཨིདཉྩ པན ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ ཨནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ སུཉྙཏཾ ཨཝགཱཧཏི, སཏྟསཉྙཾ སམུགྒྷཱཏེཏི. སོ སཏྟསཉྙཱཡ སམཱུཧཏཏྟཱ ཝཱལ༹མིགཡཀྑརཀྑསཱདིཝིཀཔྤཾ ཨནཱཝཛྫམཱནོ བྷཡབྷེརཝསཧོ ཧོཏི, ཨརཏིརཏིསཧོ, ན ཨིཊྛཱནིཊྛེསུ ཨུགྒྷཱཏནིགྒྷཱཏཾ པཱཔུཎཱཏི. མཧཱཔཉྙོ ཙ པན ཧོཏི ཨམཏཔརིཡོསཱནོ ཝཱ སུགཏིཔརཱཡནོ ཝཱཏི.

ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཾ, ཡོགིཝརསཧསྶ ཀཱིལི༹ཏཾ ཨེཏཾ;

ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ, ནིཙྩཾ སེཝེཐ མེདྷཱཝཱིཏི.

ཨཡཾ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནསྶ བྷཱཝནཱནིདྡེསོ.

༣༦༡. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡཾ སམཱདྷིསྶ ཝིཏྠཱརཾ བྷཱཝནཱནཡཉྩ དསྶེཏུཾ ‘‘ཀོ སམཱདྷི, ཀེནཊྛེན སམཱདྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཉྷཱཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཏྠ ‘‘ཀཐཾ ¶ བྷཱཝེཏབྦོ’’ཏི ཨིམསྶ པདསྶ སབྦཔྤཀཱརཏོ ཨཏྠཝཎྞནཱ སམཏྟཱ ཧོཏི.

དུཝིདྷོཡེཝ ཧཡཾ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཙེཝ ཨཔྤནཱསམཱདྷི ཙ. ཏཏྠ དསསུ ཀམྨཊྛཱནེསུ, ཨཔྤནཱཔུབྦབྷཱགཙིཏྟེསུ ཙ ཨེཀགྒཏཱ ཨུཔཙཱརསམཱདྷི. ཨཝསེསཀམྨཊྛཱནེསུ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷི. སོ དུཝིདྷོཔི ཏེསཾ ཀམྨཊྛཱནཱནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཐཾ བྷཱཝེཏབྦོཏི ཨིམསྶ པདསྶ སབྦཔྤཀཱརཏོ ཨཏྠཝཎྞནཱ སམཏྟཱ’’ཏི.

སམཱདྷིཨཱནིསཾསཀཐཱ

༣༦༢. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཀོ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི, ཏཏྠ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱདིཔཉྩཝིདྷོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཨཱནིསཾསོ. ཏཐཱ ཧི ཡེ ཨརཧནྟོ ཁཱིཎཱསཝཱ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ སུཁཾ དིཝསཾ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི སམཱདྷིཾ བྷཱཝེནྟི, ཏེསཾ ཨཔྤནཱསམཱདྷིབྷཱཝནཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནིསཾསཱ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ན ཁོ པནེཏེ, ཙུནྡ, ཨརིཡསྶ ¶ ཝིནཡེ སལླེཁཱ ཝུཙྩནྟི. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱ ཨེཏེ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝུཙྩནྟཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༨༢).

སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནཾ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ སམཱཧིཏེན ཙིཏྟེན ཝིཔསྶིསྶཱམཱཏི བྷཱཝཡཏཾ ཝིཔསྶནཱཡ པདཊྛཱནཏྟཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིབྷཱཝནཱཔི སམྦཱདྷེ ཨོཀཱསཱདྷིགམནཡེན ཨུཔཙཱརསམཱདྷིབྷཱཝནཱཔི ཝིཔསྶནཱནིསཾསཱ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘སམཱདྷིཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝེཐ. སམཱཧིཏོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༥).

ཡེ པན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟནཡཱ ཨབྷིཉྙཱཡོ པཏྠེནྟོ ནིབྦཏྟེནྟི, ཏེསཾ སཏི སཏི ཨཱཡཏནེ ཨབྷིཉྙཱཔདཊྛཱནཏྟཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིབྷཱཝནཱ ཨབྷིཉྙཱནིསཾསཱ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘སོ ཡསྶ ཡསྶ ཨབྷིཉྙཱསཙྪིཀརཎཱིཡསྶ དྷམྨསྶ ¶ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི ཨབྷིཉྙཱསཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎཱཏི སཏི སཏི ཨཱཡཏནེ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༥༨; ཨ. ནི. ༣.༡༠༢).

ཡེ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱཏི བྲཧྨལོཀཱུཔཔཏྟིཾ པཏྠེནྟཱ ཨཔཏྠཡམཱནཱ ཝཱཔི པུཐུཛྫནཱ སམཱདྷིཏོ ན པརིཧཱཡནྟི, ཏེསཾ བྷཝཝིསེསཱཝཧཏྟཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཝཝིསེསཱནིསཾསཱ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘པཋམཾ ཛྷཱནཾ པརིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཀཏྠ ཨུཔཔཛྫནྟི. བྲཧྨཔཱརིསཛྫཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏིཨཱདི (ཝིབྷ. ༡༠༢༤).

ཨུཔཙཱརསམཱདྷིབྷཱཝནཱཔི པན ཀཱམཱཝཙརསུགཏིབྷཝཝིསེསཾ ཨཱཝཧཏིཡེཝ.

ཡེ པན ཨརིཡཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སཏྟ དིཝསཱནི ཨཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིརོདྷཾ ནིབྦཱནཾ པཏྭཱ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི སམཱདྷིཾ བྷཱཝེནྟི, ཏེསཾ ཨཔྤནཱསམཱདྷིབྷཱཝནཱ ནིརོདྷཱནིསཾསཱ ཧོཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘སོལ༹སཧི ཉཱཎཙརིཡཱཧི ནཝཧི སམཱདྷིཙརིཡཱཧི ཝསཱིབྷཱཝཏཱ པཉྙཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ ཉཱཎ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༣༤).

ཨེཝམཡཾ ¶ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱདི པཉྩཝིདྷོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ ཨཱནིསཾསོ –

‘‘ཏསྨཱ ནེཀཱནིསཾསམྷི, ཀིལེསམལསོདྷནེ;

སམཱདྷིབྷཱཝནཱཡོགེ, ནཔྤམཛྫེཡྻ པཎྜིཏོ’’ཏི.

༣༦༣. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ‘‘སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ’’ཏི ཨིམིསྶཱ གཱཐཱཡ སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱམུཁེན དེསིཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སམཱདྷིཔི པརིདཱིཔིཏོ ཧོཏི.

ཨིཏི སཱདྷུཛནཔཱམོཛྫཏྠཱཡ ཀཏེ ཝིསུདྡྷིམགྒེ

སམཱདྷིནིདྡེསོ ནཱམ

ཨེཀཱདསམོ པརིཙྪེདོ.

༣༦༤. པཋམོ ¶ སཱིལནིདྡེསོ. དུཏིཡོ དྷུཏངྒནིདྡེསོ;. ཏཏིཡོ ཀམྨཊྛཱནགྒཧཎནིདྡེསོ. ཙཏུཏྠོ པཐཝཱིཀསིཎནིདྡེསོ. པཉྩམོ སེསཀསིཎནིདྡེསོ. ཚཊྛོ ཨསུབྷནིདྡེསོ. སཏྟམོ ཚཨནུསྶཏིནིདྡེསོ. ཨཊྛམོ སེསཱནུསྶཏིནིདྡེསོ. ནཝམོ བྲཧྨཝིཧཱརནིདྡེསོ. དསམོ ཨཱརུཔྤནིདྡེསོ. པཊིཀྐཱུལསཉྙཱདྷཱཏུཝཝཏྠཱནདྭཡནིདྡེསོ ཨེཀཱདསམོཏི.

ཝིསུདྡྷིམགྒསྶ པཋམོ བྷཱགོ ནིཊྛིཏོ.