📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

པདརཱུཔསིདྡྷི

གནྠཱརམྦྷ

[ཀ]

ཝིསུདྡྷསདྡྷམྨསཧསྶདཱིདྷིཏིཾ ¶ ,

སུབུདྡྷསམྦོདྷིཡུགནྡྷརོདིཏཾ;

ཏིབུདྡྷཁེཏྟེཀདིཝཱཀརཾ ཛིནཾ,

སདྷམྨསངྒྷཾ སིརསཱ’བྷིཝནྡིཡ.

[ཁ]

ཀཙྩཱཡནཉྩཱཙརིཡཾ ནམིཏྭཱ,

ནིསྶཱཡ ཀཙྩཱཡནཝཎྞནཱདིཾ;

བཱལཔྤབོདྷཏྠམུཛུཾ ཀརིསྶཾ,

བྱཏྟཾ སུཀཎྜཾ པདརཱུཔསིདྡྷིཾ.

༡. སནྡྷིཀཎྜ

ཏཏྠ ཛིནསཱསནཱདྷིགམསྶ ཨཀྑརཀོསལླམཱུལཀཏྟཱ ཏཾ སམྤཱདེཏབྦནྟི དསྶེཏུཾ ཨབྷིདྷེཡྻཔྤཡོཛནཝཱཀྱམིདམུཙྩཏེ.

༡. ཨཏྠོ ཨཀྑརསཉྙཱཏོ.

ཡོ ཀོཙི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱདིབྷེདོ ཝཙནཏྠོ, སོ སབྦོ ཨཀྑརེཧེཝ སཉྙཱཡཏེ. སིཐིལདྷནིཏཱདིཨཀྑརཝིཔཏྟིཡཉྷི ཨཏྠསྶ དུནྣཡཏཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ¶ ཨཀྑརཀོསལླཾ བཧཱུཔཀཱརཾ བུདྡྷཝཙནེསུ, ཨེཏྠ པདཱནིཔི ཨཀྑརསནྣིཔཱཏརཱུཔཏྟཱ ཨཀྑརེསྭེཝ སངྒཡ྄ཧནྟི.

ཏསྨཱ ཨཀྑརཀོསལླཾ, སམྤཱདེཡྻ ཧིཏཏྠིཀོ;

ཨུཔཊྛཧཾ གརུཾ སམྨཱ, ཨུཊྛཱནཱདཱིཧི པཉྩཧི.

སཉྙཱཝིདྷཱན

ཏཏྠཱདོ ཏཱཝ སདྡལཀྑཎེ ཝོཧཱརཝིཉྙཱཔནཏྠཾ སཉྙཱཝིདྷཱནམཱརབྷཱིཡཏེ.

༢. ཨཀྑརཱཔཱདཡོ ཨེཀཙཏྟཱལཱིསཾ.

ཨཀྑརཱ ཨཔི ཨཱདཡོ ཨེཀཙཏྟཱལཱིསཾ, ཏེ ཙ ཁོ ཛིནཝཙནཱནུརཱུཔཱ ཨཀཱརཱདཡོ ནིགྒཧཱིཏནྟཱ ཨེཀཙཏྟཱལཱིསམཏྟཱ ཝཎྞཱ པཙྩེཀཾ ཨཀྑརཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཾ ཡཐཱ – ཨཱ ཨི ཨཱི ཨུ ཨཱུ ཨེ ཨོ, ཀ ཁ ག གྷ ང, ཙ ཚ ཛ ཛྷ ཉ, ཊ ཋ ཌ ཌྷ ཎ, ཏ ཐ ད དྷ ན, པ ཕ བ བྷ མ, ཡ ར ལཝ ས ཧ ལ༹ ཨཾ-ཨིཏི ཨཀྑརཱ.

ནཀྑརནྟཱིཏི ཨཀྑརཱ, ཨ ཨཱདི ཡེསཾ ཏེ ཨཱདཡོ. ཨཀཱརཱདཱིནམནུཀྐམོ པནེས ཋཱནཱདིཀྐམསནྣིསྶིཏོ, ཏཐཱ ཧི ཋཱནཀརཎཔྤཡཏནེཧི ཝཎྞཱ ཛཱཡནྟེ, ཏཏྠ ཚ ཋཱནཱནི ཀཎྛཏཱལུམུདྡྷདནྟཨོཊྛནཱསིཀཱཝསེན.

ཏཏྠ – ཨཝཎྞ ཀཝགྒ ཧཀཱརཱ ཀཎྛཛཱ.

ཨིཝཎྞ ཙཝགྒ ཡཀཱརཱ ཏཱལུཛཱ. ཊཝགྒ རཀཱར ལ༹ཀཱརཱ མུདྡྷཛཱ. ཏཝགྒ ལཀཱར སཀཱརཱ དནྟཛཱ. ཨུཝཎྞ པཝགྒཱ ཨོཊྛཛཱ. ཨེཀཱརོ ཀཎྛཏཱལུཛོ. ཨོཀཱརོ ཀཎྛོཊྛཛོ.

ཝཀཱརོ ¶ དནྟོཊྛཛོ.

ནིགྒཧཱིཏཾ ནཱསིཀཊྛཱནཛཾ.

ང ཉ ཎ ན མཱ སཀཊྛཱནཛཱ, ནཱསིཀཊྛཱནཛཱ ཙཱཏི.

ཧཀཱརཾ པཉྩམེཧེཝ, ཨནྟཊྛཱཧི ཙ སཾཡུཏཾ;

ཨོརསནྟི ཝདནྟེཏྠ, ཀཎྛཛཾ ཏདསཾཡུཏཾ.

ཀརཎཾ ཛིཝ྄ཧཱམཛ྄ཛྷཾ ཏཱལུཛཱནཾ, ཛིཝ྄ཧོཔགྒཾ མུདྡྷཛཱནཾ, ཛིཝ྄ཧཱགྒཾ དནྟཛཱནཾ, སེསཱ སཀཊྛཱནཀརཎཱ.

པཡཏནཾ སཾཝུཏཱདིཀརཎཝིསེསོ. སཾཝུཏཏྟམཀཱརསྶ, ཝིཝཊཏྟཾ སེསསརཱནཾ སཀཱརཧཀཱརཱནཉྩ, ཕུཊྛཾ ཝགྒཱནཾ, ཨཱིསཾཕུཊྛཾ ཡརལཝཱནནྟི.

ཨེཝཾ ཋཱནཀརཎཔྤཡཏནསུཏིཀཱལབྷིནྣེསུ ཨཀྑརེསུ སརཱ ནིསྶཡཱ, ཨིཏརེ ནིསྶིཏཱ. ཏཏྠ –

ནིསྶཡཱདོ སརཱ ཝུཏྟཱ, བྱཉྫནཱ ནིསྶིཏཱ ཏཏོ;

ཝགྒེཀཛཱ བཧུཏྟཱདོ, ཏཏོ ཋཱནལཧུཀྐམཱ.

ཝུཏྟཉྩ –

‘‘པཉྩནྣཾ པན ཋཱནཱནཾ, པཊིཔཱཊིཝསཱཔི ཙ;

ནིསྶཡཱདིཔྤབྷེདེཧི, ཝུཏྟོ ཏེསམནུཀྐམོ’’ཏི.

ཨེཀེནཱདྷིཀཱ ཙཏྟཱལཱིསཾ ཨེཀཙཏྟཱལཱིསཾ, ཨེཏེན གཎནཔརིཙྪེདེན –

ཨདྷིཀཀྑརཝནྟཱནི, ཨེཀཏཱལཱིསཏོ ཨིཏོ;

ན བུདྡྷཝཙནཱནཱིཏི, དཱིཔེཏཱཙརིཡཱསབྷོ.

ཨཔིགྒཧཎཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱནཾ ཨཔེཀྑཱཀརཎཏྠཾ.

༣. ཏཏྠོདནྟཱ ¶ སརཱ ཨཊྛ.

ཏཏྠ ཏེསུ ཨཀྑརེསུ ཨཀཱརཱདཱིསུ ཨོཀཱརནྟཱ ཨཊྛ ཨཀྑརཱ སརཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཾ ཡཐཱ – ཨ ཨཱ ཨི ཨཱི ཨུ ཨཱུ ཨེ ཨོ-ཨིཏི སརཱ.

ཨོ ཨནྟོ ཡེསཾ ཏེ ཨོདནྟཱ, དཀཱརོ སནྡྷིཛོ, སརནྟི གཙྪནྟཱིཏི སརཱ, བྱཉྫནེ སཱརེནྟཱིཏིཔི སརཱ.

‘‘ཏཏྠཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤. ལཧུམཏྟཱ ཏཡོ རསྶཱ.

ཏཏྠ ཨཊྛསུ སརེསུ ལཧུམཏྟཱ ཏཡོ སརཱ རསྶཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཾ ཡཐཱ – ཨ ཨི ཨུ-ཨིཏི རསྶཱ.

ལཧུཀཱ མཏྟཱ པམཱཎཾ ཡེསཾ ཏེ ལཧུམཏྟཱ, མཏྟཱསདྡོ ཙེཏྠ ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏཨཀྑིནིམཱིལནསངྑཱཏཾ ཀཱལཾ ཝདཏི, ཏཱཡ མཏྟཱཡ ཨེཀམཏྟཱ རསྶཱ, དྭིམཏྟཱ དཱིགྷཱ, ཨཌྜྷམཏྟཱ བྱཉྫནཱ. ལཧུགྒཧཎཉྩེཏྠ ཚནྡསི དིཡཌྜྷམཏྟསྶཱཔི གཧཎཏྠཾ. རསྶཀཱལཡོགཏོ རསྶཱ, རསྶཀཱལཝནྟོ ཝཱ རསྶཱ.

སརརསྶགྒཧཎཱནི ཙ ཝཏྟནྟེ.

༥. ཨཉྙེ དཱིགྷཱ.

ཏཏྠ ཨཊྛསུ སརེསུ རསྶེཧི ཨཉྙེ དྭིམཏྟཱ པཉྩ སརཱ དཱིགྷཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཾ ཡཐཱ – ཨཱ ཨཱི ཨཱུ ཨེ ཨོ-ཨིཏི དཱིགྷཱ.

ཨཉྙགྒཧཎཾ དིཡཌྜྷམཏྟིཀཱནམྤི སངྒཧཎཏྠཾ. དཱིགྷཀཱལེ ནིཡུཏྟཱ, ཏབྦནྟོ ཝཱ དཱིགྷཱ. ཀྭཙི སཾཡོགཔུབྦཱ ཨེཀཱརོཀཱརཱ རསྶཱ ཨིཝ ཝུཙྩནྟེ. ཡཐཱ – ཨེཏྠ, སེཡྻོ, ཨོཊྛོ, སོཏྠི. ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? མཾ ཙེ ཏྭཾ ནིཁཎཾ ཝནེ. པུཏྟོ ཏྱཱཧཾ མཧཱརཱཛ.

༦. དུམྷི ¶ གརུ.

དྭིནྣཾ སམཱུཧོ དུ, ཏསྨིཾ དུམྷི. སཾཡོགབྷཱུཏེ ཨཀྑརེ པརེ ཡོ པུབྦོ རསྶཀྑརོ, སོ གརུསཉྙོ ཧོཏི. ཡཐཱ – དཏྭཱ, ཧིཏྭཱ, བྷུཏྭཱ.

‘‘གརཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༧. དཱིགྷོ ཙ.

དཱིགྷོ ཙ སརོ གརུསཉྙོ ཧོཏི. ཡཐཱ – ནཱཝཱ, ནདཱི, ཝདྷཱུ, དྭེ, ཏཡོ. གརུཀཏོ ཨཉྙོ ‘‘ལཧུཀོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

༨. སེསཱ བྱཉྫནཱ.

ཋཔེཏྭཱ ཨཊྛ སརེ སེསཱ ཨཌྜྷམཏྟཱ ཨཀྑརཱ ཀཀཱརཱདཡོ ནིགྒཧཱིཏནྟཱ ཏེཏྟིཾས བྱཉྫནཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཝུཏྟེཧི ཨཉྙེ སེསཱ. བྱཉྫཱིཡཏི ཨེཏེཧི ཨཏྠོཏི བྱཉྫནཱ. ཏཾ ཡཐཱ – ཀ ཁ ག གྷ ང, ཙ ཚ ཛ ཛྷ ཉ, ཊ ཋ ཌ ཌྷ ཎ, ཏ ཐ ད དྷ ན, པ ཕ བ བྷ མ, ཡ ར ལཝ ས ཧ ལ༹ ཨཾ-ཨིཏི བྱཉྫནཱ. ཀཀཱརཱདཱིསྭཀཱརོ ཨུཙྩཱརཎཏྠོ.

‘‘བྱཉྫནཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༩. ཝགྒཱ པཉྩཔཉྩསོ མནྟཱ.

ཏེསཾ ཁོ བྱཉྫནཱནཾ ཀཀཱརཱདཡོ མཀཱརནྟཱ པཉྩཝཱིསཏི བྱཉྫནཱ པཉྩཔཉྩཝིབྷཱགེན ཝགྒཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཾ ཡཐཱ – ཀ ཁ ག གྷ ང, ཙ ཚ ཛ ཛྷ ཉ, ཊ ཋ ཌ ཌྷ ཎ, ཏ ཐ ད དྷ ན, པ ཕ བ བྷ མ-ཨིཏི ཝགྒཱ.

ཏེ པན པཋམཀྑརཝསེན ཀཝགྒཙཝགྒཱདིཝོཧཱརཾ གཏཱ, ཝགྒོཏི སམཱུཧོ, ཏཏྠ པཉྩཔཉྩཝིབྷཱགེནཱཏི ཝཱ པཉྩ པཉྩ ཨེཏེསམཏྠཱིཏི ¶ ཝཱ པཉྩཔཉྩསོ, མོ ཨནྟོ ཡེསཾ ཏེ མནྟཱ.

༡༠. ཨཾཨིཏི ནིགྒཧཱིཏཾ.

ཨཀཱརོ ཨུཙྩཱརཎཏྠོ, ཨིཏིསདྡོ པནཱནནྟརཝུཏྟནིདསྶནཏྠོ, ཨཾཨིཏི ཡཾ ཨཀཱརཏོ པརཾ ཝུཏྟཾ བིནྡུ, ཏཾ ནིགྒཧཱིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. རསྶསྶརཾ ནིསྶཱཡ གཡ྄ཧཏི, ཀརཎཾ ནིགྒཧེཏྭཱ གཡ྄ཧཏཱིཏི ཝཱ ནིགྒཧཱིཏཾ.

ཀརཎཾ ནིགྒཧེཏྭཱན, མུཁེནཱཝིཝཊེན ཡཾ;

ཝུཙྩཏེ ནིགྒཧཱིཏནྟི, ཝུཏྟཾ བིནྡུ སརཱནུགཾ.

ཨིདྷ ཨཝུཏྟཱནཾ པརསམཉྙཱནམྤི པཡོཛནེ སཏི གཧཎཏྠཾ པརིབྷཱསམཱཧ.

༡༡. པརསམཉྙཱ པཡོགེ.

ཡཱ ཙ པན པརསྨིཾ སཀྐཏགནྠེ, པརེསཾ ཝཱ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཾ སམཉྙཱ གྷོསཱགྷོསལོཔསཝཎྞསཾཡོགལིངྒཱདིཀཱ, ཏཱ པཡོགེ སཏི ཨེཏྠཱཔི ཡུཛྫནྟེ.

པརསྨིཾ, པརེསཾ ཝཱ སམཉྙཱ པརསམཉྙཱ, ཝེཡྻཱཀརཎེ, ཝེཡྻཱཀརཎམདྷཱིཏཱནཾ ཝཱ སམཉྙཱཏྱཏྠོ. པཡུཛྫནཾ པཡོགོ, ཝིནིཡོགོ.

ཏཏྠ ཝགྒཱནཾ པཋམདུཏིཡཱ, སཀཱརོ ཙ ཨགྷོསཱ. ཝགྒཱནཾ ཏཏིཡཙཏུཏྠཔཉྩམཱ, ཡ ར ལཝ ཧ ལཱ༹ ཙཱཏི ཨེཀཝཱིསཏི གྷོསཱ ནཱམ.

ཨེཏྠ ཙ ཝགྒཱནཾ དུཏིཡཙཏུཏྠཱ དྷནིཏཱཏིཔི ཝུཙྩནྟི, ཨིཏརེ སིཐིལཱཏི. ཝིནཱསོ ལོཔོ. རསྶསྶརཱ སཀདཱིགྷེཧི ཨཉྙམཉྙཾ སཝཎྞཱ ནཱམ, ཡེ སརཱུཔཱཏིཔི ཝུཙྩནྟི. སརཱནནྟརིཏཱནི ¶ བྱཉྫནཱནི སཾཡོགོ. དྷཱཏུཔྤཙྩཡཝིབྷཏྟིཝཛྫིཏམཏྠཝཾ ལིངྒཾ. ཝིབྷཏྱནྟཾ པདཾ. ཨིཙྩེཝམཱདི.

ཨིཏི སཉྙཱཝིདྷཱནཾ.

སརསནྡྷིཝིདྷཱན

ཨཐ སརསནྡྷི ཝུཙྩཏེ.

ལོཀ ཨགྒཔུགྒལོ, པཉྙཱ ཨིནྡྲིཡཾ, ཏཱིཎི ཨིམཱནི, ནོ ཧི ཨེཏཾ, བྷིཀྑུནཱི ཨོཝཱདོ, མཱཏུ ཨུཔཊྛཱནཾ, སམེཏུ ཨཱཡསྨཱ, ཨབྷིབྷཱུ ཨཱཡཏནཾ, དྷནཱ མེ ཨཏྠི, སབྦེ ཨེཝ, ཏཡོ ཨསྶུ དྷམྨཱ, ཨསནྟོ ཨེཏྠ ན དིསྶནྟི ཨིཏཱིདྷ སརཱདིསཉྙཱཡཾ སབྦསནྡྷིཀརཎཊྛཱནེ བྱཉྫནཝིཡོཛནཏྠཾ པརིབྷཱསམཱཧ.

༡༢. པུབྦམདྷོཋིཏམསྶརཾ སརེན ཝིཡོཛཡེ.

སརེནཱཏི ནིསྶཀྐེ ཀརཎཝཙནཾ, སཧཡོགེ ཝཱ, སནྡྷིཏབྦེ སརསཧིཏཾ པུབྦབྱཉྫནཾ ཨནཏིཀྐམནྟོ ཨདྷོཋིཏམསྶརཉྩ ཀཏྭཱ སརཏོ ཝིཡོཛཡེཏི སརཏོ བྱཉྫནཾ ཝིཡོཛེཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨསྶརགྒཧཎསཱམཏྠིཡེན ‘‘བྱཉྫན’’ནྟི ལདྡྷཾ.

༡༣. སརཱ སརེ ལོཔཾ.

སརཱ ཁོ སབྦེཔི སརེ པརེ ཋིཏེ ལོཔཾ པཔྤོནྟི. ལོཔོཏི ཨདསྶནཾ ཨནུཙྩཱརཎཾ. ཨེཏྠ སརཱཏི ཀཱརིཡཱིནིདྡེསོ. བཧུཝཙནཾ པནེཏྠ ཨེཀེཀསྨིཾ སརེ པརེ བཧཱུནཾ ལོཔཉཱཔནཏྠཾ. སརེཏི ནིམིཏྟནིདྡེསོ, ནིམིཏྟསཏྟམཱི ཙཱཡཾ, ནིམིཏྟོཔཱདཱནསཱམཏྠིཡཏོ ཝཎྞཀཱལབྱཝདྷཱནེ སནྡྷིཀཱརིཡཾ ན ཧོཏི. ལོཔནྟི ཀཱརིཡནིདྡེསོ, ཨིདཾ པན སུཏྟཾ ¶ ཨུཔརི པརལོཔཝིདྷཱནཏོ པུབྦལོཔཝིདྷཱནནྟི དཊྛབྦཾ, ཨེཝཾ སབྦཏྠ སཏྟམཱིནིདྡེསེ པུབྦསྶེཝ ཝིདྷི, ན པརསྶ ཝིདྷཱནནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

‘‘ཨསྶརཾ, ཨདྷོཋིཏ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ, སིལིཊྛཀཐནེ པརིབྷཱསམཱཧ.

༡༤. ནཡེ པརཾ ཡུཏྟེ.

སརརཧིཏཾ ཁོ བྱཉྫནཾ ཨདྷོཋིཏཾ པརཀྑརཾ ནཡེ ཡུཏྟེ ཋཱནེཏི པརནཡནཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཡུཏྟགྒཧཎཾ ནིགྒཧཱིཏནིསེདྷནཏྠཾ, ཏེན ‘‘ཨཀྐོཙྪི མཾ ཨཝདྷི མ’’ནྟིཨཱདཱིསུ པརནཡནསནྡེཧོ ན ཧོཏི.

ལོཀགྒཔུགྒལོ, པཉྙིནྡྲིཡཾ, ཏཱིཎིམཱནི, ནོཧེཏཾ, བྷིཀྑུནོཝཱདོ, མཱཏུཔཊྛཱནཾ, སམེཏཱཡསྨཱ, ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ, དྷནཱ མཏྠི, སབྦེཝ, ཏཡསྶུ དྷམྨཱ, ཨསནྟེཏྠ ན དིསྶནྟི.

ཡསྶ ཨིདཱནི, སཉྙཱ ཨིཏི, ཚཱཡཱ ཨིཝ, ཀཐཱ ཨེཝ ཀཱ, ཨིཏི ཨཔི, ཨསྶམཎཱི ཨསི, ཙཀྑུ ཨིནྡྲིཡཾ, ཨཀཏཉྙཱུ ཨསི, ཨཱཀཱསེ ཨིཝ, ཏེ ཨཔི, ཝནྡེ ཨཧཾ, སོ ཨཧཾ, ཙཏྟཱརོ ཨིམེ, ཝསལོ ཨིཏི, མོགྒལླཱནོ ཨཱསི བཱིཛཀོ, པཱཏོ ཨེཝཱཏཱིདྷ པུབྦལོཔེ སམྤཏྟེ ‘‘སརེ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ, ཨིདྷ པན ‘‘ཨཏྠཝསཱ ཝིབྷཏྟིཝིཔརིཎཱམོ’’ཏི ཀཏྭཱ ‘‘སརོ, སརམྷཱ, ལོཔ’’ནྟི ཙ ཝཏྟམཱནེ –

༡༥. ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔཱ.

ཨསམཱནརཱུཔམྷཱ སརམྷཱ པརོ སརོ ལོཔཾ པཔྤོཏི ཝཱ. སམཱནཾ རཱུཔཾ ཨསྶཱཏི སརཱུཔོ, ན སརཱུཔོ ཨསརཱུཔོ, ཨསཝཎྞོ ¶ . ཡསྨཱ པན མརིཡཱདཱཡཾ, ཨབྷིཝིདྷིམྷི ཙ ཝཏྟམཱནོ ཨཱཨུཔསགྒོ ཝིཡ ཝཱསདྡོ དྭིདྷཱ ཝཏྟཏེ, ཀཏྠཙི ཝིཀཔྤེ, ཀཏྠཙི ཡཐཱཝཝཏྠིཏརཱུཔཔརིགྒཧེ, ཨིདྷ པན པཙྪིམེ, ཏཏོ ནིཙྩམནིཙྩམསནྟཉྩ ཝིདྷིམེཏྠ ཝཱསདྡོ དཱིཔེཏི. ‘‘ནཡེ པརཾ ཡུཏྟེ’’ཏི པརཾ ནེཏབྦཾ.

ཡསྶདཱནི ཡསྶ ཨིདཱནི, སཉྙཱཏི སཉྙཱ ཨིཏི, ཚཱཡཱཝ ཚཱཡཱ ཨིཝ, ཀཐཱཝ ཀཱ ཀཐཱ ཨེཝ ཀཱ, ཨིཏཱིཔི ཨིཏི ཨཔི, ཨསྶམཎཱིསི ཨསྶམཎཱི ཨསི. ཙཀྑུནྡྲིཡ མིཏི ནིཙྩཾ. ཨཀཏཉྙཱུསི ཨཀཏཉྙཱུ ཨསི, ཨཱཀཱསེཝ ཨཱཀཱསེ ཨིཝ, ཏེཔི ཏེ ཨཔི, ཝནྡེཧཾ ཝནྡེ ཨཧཾ, སོཧཾ སོ ཨཧཾ, ཙཏྟཱརོམེ ཙཏྟཱརོ ཨིམེ, ཝསལོཏི ཝསལོ ཨིཏི, མོགྒལླཱནོསི བཱིཛཀོ མོགྒལླཱནོ ཨཱསི བཱིཛཀོ, པཱཏོཝ པཱཏོ ཨེཝ.

ཨིདྷ ན བྷཝཏི – པཉྩིནྡྲིཡཱནི, སདྡྷིནྡྲིཡཾ, སཏྟུཏྟམོ, ཨེཀཱུནཝཱིསཏི, ཡསྶེཏེ, སུགཏོཝཱདོ, དིཊྛཱསཝོ, དིཊྛོགྷོ, ཙཀྑཱཡཏནཾ, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ ཨིཙྩཱདི.

བྷཝཏི ཙ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཱཡ.

ཨཝཎྞཏོ སརོདཱནཱི-ཏཱིཝེཝཱདིཾ ཝིནཱ པརོ;

ན ལུཔྤཏཉྙཏོ དཱིགྷོ, ཨཱསེཝཱདིཝིཝཛྫིཏོ.

བནྡྷུསྶ ཨིཝ, ཨུཔ ཨིཀྑཏི, ཨུཔ ཨིཏོ, ཨཝ ཨིཙྩ, ཛིན ཨཱིརིཏཾ, ན ཨུཔེཏི, ཙནྡ ཨུདཡོ, ཡཐཱ ཨུདཀེ ཨིཏཱིདྷ པུབྦཱཝཎྞསྶརཱནཾ ¶ ལོཔེ ཀཏེ ‘‘པརོ, ཨསརཱུཔེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ, ཏཐཱ ‘‘ཨིཝཎྞོ ཡཾ ནཝཱ’’ཏི ཨིཏོ ཨིཝཎྞགྒཧཎཉྩ, ‘‘ཝམོདུདནྟཱན’’ནྟི ཨིཏོ ཨུགྒཧཎཉྩ སཱིཧགཏིཡཱ ཨིདྷཱནུཝཏྟེཏབྦཾ.

༡༦. ཀྭཙཱསཝཎྞཾ ལུཏྟེ.

ཨིཝཎྞབྷཱུཏོ, ཨུཀཱརབྷཱུཏོ ཙ པརོ སརོ ཨསརཱུཔེ པུབྦསྶརེ ལུཏྟེ ཀྭཙི ཨསཝཎྞཾ པཔྤོཏི. ནཏྠི སཝཎྞཱ ཨེཏེསནྟི ཨསཝཎྞཱ, ཨེཀཱརོཀཱརཱ, ཏཏྠ ཋཱནཱསནྣཝསེན ཨིཝཎྞུཀཱརཱནམེཀཱརོཀཱརཱ ཧོནྟི.

བནྡྷུསྶེཝ, ཨུཔེཀྑཏི, ཨུཔེཏོ, ཨཝེཙྩ, ཛིནེརིཏཾ, ནོཔེཏི, ཙནྡོདཡོ, ཡཐོདཀེ. ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཏཏྲིམེ, ཡསྶིནྡྲིཡཱནི, མཧིདྡྷིཀོ, སབྦཱིཏིཡོ, ཏེནུཔསངྐམི, ལོཀུཏྟརོ. ལུཏྟེཏི ཀིཾ? ཚ ཨིམེ དྷམྨཱ, ཡཐཱ ཨིདཾ, ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ. ཨསརཱུཔེཏི ཀིཾ? ཙཏྟཱརིམཱནི, མཱཏུཔཊྛཱནཾ.

ཨེཏྠ ཙ སཏིཔི ཧེཊྛཱ ཝཱགྒཧཎེ ཀྭཙིཀརཎཏོ ཨཝཎྞེ ཨེཝ ལུཏྟེ ཨིདྷ ཝུཏྟཝིདྷི ཧོཏཱིཏི དཊྛབྦཾ. ཏཏོ ཨིདྷ ན བྷཝཏི – དིཊྛུཔཱདཱནཾ, པཉྩཧུཔཱལི, མུདིནྡྲིཡཾ, ཡོ མིསྶརོཏི.

ཏཏྲ ཨཡཾ, བུདྡྷ ཨནུསྶཏི, ས ཨཏྠིཀཱ, པཉྙཝཱ ཨསྶ, ཏདཱ ཨཧཾ, ཡཱནི ཨིདྷ བྷཱུཏཱནི, གཙྪཱམི ཨིཏི, ཨཏི ཨིཏོ, ཀིཀཱི ཨིཝ, བཧུ ཨུཔཀཱརཾ, མདྷུ ཨུདཀཾ, སུ ཨུཔདྷཱརིཏཾ, ཡོཔི ཨཡཾ ¶ , ཨིདཱནི ཨཧཾ, སཙེ ཨཡཾ, ཨཔྤསྶུཏོ ཨཡཾ, ཨིཏར ཨིཏརེན, སདྡྷཱ ཨིདྷ ཝིཏྟཾ, ཀམྨ ཨུཔནིསྶཡོ, ཏཐཱ ཨུཔམཾ, རཏྟི ཨུཔརཏོ, ཝི ཨུཔསམོ ཨིཙྩཏྲ པུབྦསྶརཱནཾ ལོཔེ ཀཏེ –

‘‘ཀྭཙཱི’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ, ‘‘པརོ, ལུཏྟེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༧. དཱིགྷཾ.

སརོ ཁོ པརོ པུབྦསྶརེ ལུཏྟེ ཀྭཙི དཱིགྷབྷཱཝཾ པཔྤོཏཱིཏི ཋཱནཱསནྣཝསེན རསྶསྶརཱནཾ སཝཎྞདཱིགྷོ.

ཏཏྲཱཡཾ, བུདྡྷཱནུསྶཏི, སཱཏྠིཀཱ, པཉྙཝཱསྶ, ཏདཱཧཾ, ཡཱནཱིདྷ བྷཱུཏཱནི, གཙྪཱམཱིཏི, ཨཏཱིཏོ, ཀིཀཱིཝ, བཧཱུཔཀཱརཾ, མདྷཱུདཀཾ, སཱུཔདྷཱརིཏཾ, ཡོཔཱཡཾ, ཨིདཱནཱཧཾ, སཙཱཡཾ, ཨཔྤསྶུཏཱཡཾ, ཨིཏརཱིཏརེན, སདྡྷཱིདྷ ཝིཏྟཾ, ཀམྨཱུཔནིསྶཡོ, ཏཐཱུཔམཾ, རཏྟཱུཔརཏོ, ཝཱུཔསམོ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨཙིརཾ ཝཏ’ཡཾ ཀཱཡོ, ཀིམྤིམཱཡ, ཏཱིཎིམཱནི, པཉྩསུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ, ཏསྶཏྠོ, པཉྩངྒིཀོ, མུནིནྡོ, སཏིནྡྲིཡཾ, ལཧུཊྛཱནཾ, གཙྪཱམཧཾ, ཏཏྲིདཾ, པཉྩཧུཔཱལི, ནཏྠཉྙཾ. ལུཏྟེཏི ཀིཾ? ཡཐཱ ཨཡཾ, ནིམི ཨིཝ རཱཛཱ, ཀིཀཱི ཨིཝ, སུ ཨུཔདྷཱརིཏཾ.

ལོཀསྶ ¶ ཨིཏི, དེཝ ཨིཏི, ཝི ཨཏི པཏནྟི, ཝི ཨཏི ནཱམེནྟི, སངྒྷཱཊི ཨཔི, ཛཱིཝིཏཧེཏུ ཨཔི, ཝིཛྫུ ཨིཝ, ཀིཾསུ ཨིདྷ ཝིཏྟཾ, སཱདྷུ ཨིཏི ཨིཏཱིདྷ པརསྶརཱནཾ ལོཔེ ཀཏེ –

‘‘ལུཏྟེ, དཱིགྷ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༨. པུབྦོ ཙ.

པུབྦོ སརོ པརསྶརེ ལུཏྟེ ཀྭཙིདཱིགྷཾ པཔྤོཏི. ཙགྒཧཎཾ ལུཏྟདཱིགྷགྒཧཎཱནུཀཌྜྷནཏྠཾ, ཏཾ ‘‘ཙཱནུཀཌྜྷིཏམུཏྟརཏྲ ནཱནུཝཏྟཏེ’’ཏི ཉཱཔནཏྠཾ.

ལོཀསྶཱཏི, དེཝཱཏི, ཝཱིཏིཔཏནྟི, ཝཱིཏིནཱམེནྟི, སངྒྷཱཊཱིཔི, ཛཱིཝིཏཧེཏཱུཔི, ཝིཛྫཱུཝ, ཀིཾསཱུདྷ ཝིཏྟཾ, སཱདྷཱུཏི.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཡསྶདཱནི, ཨིཏིསྶ, ཨིདཱནིཔི, ཏེསུཔི, ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཀིནྣུམཱཝ.

ཨདྷིགཏོ ཁོ མེ ཨཡཾ དྷམྨོ, པུཏྟོ ཏེ ཨཧཾ, ཏེ ཨསྶ པཧཱིནཱ, པབྦཏེ ཨཧཾ, ཡེ ཨསྶ ཨིཏཱིདྷ པུབྦལོཔེ སམྤཏྟེ –

༡༩. ཡམེདནྟསྶཱདེསོ.

ཨེཀཱརསྶ པདནྟབྷཱུཏསྶ ཋཱནེ སརེ པརེ ཀྭཙི ཡཀཱརཱདེསོ ཧོཏི. ཨཀཱརེམེཏེཡེསདྡཱདིསྶེཝཱཡཾ ཝིདྷི, ཡནྟི ཡཾ རཱུཔཾ, ཨེ ཨེཝ ཨནྟོ ཨེདནྟོ, ཨཱདེསིཊྛཱནེ ཨཱདིསྶཏཱིཏི ཨཱདེསོ. ‘‘བྱཉྫནེ’’ཏི ཨདྷིཀིཙྩ ‘‘དཱིགྷ’’ནྟི དཱིགྷོ.

ཨདྷིགཏོ ¶ ཁོ མྱཱཡཾ དྷམྨོ, པུཏྟོ ཏྱཱཧཾ, ཏྱཱསྶ པཧཱིནཱ, པབྦཏྱཱཧཾ, ཡྻཱསྶ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཏེ ནཱགཏཱ, པུཏྟཱ མཏྠི. ཨནྟགྒཧཎཾ ཀིཾ? དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེནྟོ, དམེནྟོ ཙིཏྟཾ.

ཡཱཝཏཀོ ཨསྶ ཀཱཡོ, ཏཱཝཏཀོ ཨསྶ བྱཱམོ, ཀོ ཨཏྠོ, ཨཐ ཁོ ཨསྶ, ཨཧཾ ཁོ ཨཛྫ, ཡོ ཨཡཾ, སོ ཨསྶ, སོ ཨེཝ, ཡཏོ ཨདྷིཀརཎཾ, ཨནུ ཨདྡྷམཱསཾ, ཨནུ ཨེཏི, སུ ཨཱགཏཾ, སུ ཨཱཀཱརོ, དུ ཨཱཀཱརོ, ཙཀྑུ ཨཱཔཱཐཾ, བཧུ ཨཱབཱདྷོ, པཱཏུ ཨཀཱསི, ན ཏུ ཨེཝཱཏཱིདྷ –

༢༠. ཝམོདུདནྟཱནཾ.

ཨོཀཱརུཀཱརཱནཾ ཨནྟབྷཱུཏཱནཾ སརེ པརེ ཀྭཙི ཝཀཱརཱདེསོ ཧོཏི. ཀ ཁ ཡ ཏསདྡཱདིཨོཀཱརསྶེདཾ གཧཎཾ.

ཡཱཝཏཀྭསྶ ཀཱཡོ, ཏཱཝཏཀྭསྶ བྱཱམོ, ཀྭཏྠོ, ཨཐ ཁྭསྶ, ཨཧཾ ཁྭཛྫ, ཡྭཱཡཾ, སྭསྶ, སྭེཝ, ཡཏྭཱདྷིཀརཎཾ, ཨནྭདྡྷམཱསཾ, ཨནྭེབྷི, སྭཱགཏཾ, སྭཱཀཱརོ, དྭཱཀཱརོ, ཙཀྑྭཱཔཱཐཾ, བཧྭཱབཱདྷོ, པཱཏྭཱཀཱསི, ན ཏྭེཝ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཀོ ཨཏྠོ, ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརཱ, ཡོཧཾ, སོཧཾ, ཙཏྟཱརོམེ, སཱགཏཾ, སཱདྷཱཝུསོ, ཧོཏཱུཏི. ཨནྟགྒཧཎཾ ཀིཾ? སཝནཱིཡཾ, ཝིརཝནྟི.

པཊིསནྠཱརཝུཏྟི ¶ ཨསྶ, སབྦཱ ཝིཏྟི ཨནུབྷུཡྻཏེ, ཝི ཨཉྫནཾ, ཝི ཨཱཀཏོ, ནདཱི ཨཱསནྣོ ཨིཏཱིདྷ མཎྜཱུཀགཏིཡཱ ‘‘ཨསརཱུཔེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༡. ཨིཝཎྞོ ཡཾ ནཝཱ.

པུབྦོ ཨིཝཎྞོ ཨསརཱུཔེ སརེ པརེ ཡཀཱརཾ པཔྤོཏི ནཝཱ. ཨི ཨེཝ ཝཎྞོ ཨིཝཎྞོ, ནཝཱསདྡོ ཀྭཙིསདྡཔརིཡཱཡོ.

པཊིསནྠཱརཝུཏྱསྶ, སབྦཱ ཝིཏྱཱནུབྷུཡྻཏེ, བྱཉྫནཾ, བྱཱཀཏོ, ནདྱཱསནྣོ.

ནཝཱཏི ཀིཾ? པཉྩཧངྒེཧི, ཏཱནི ཨཏྟནི, གཙྪཱམཧཾ, མུཏྟཙཱགཱི ཨནུདྡྷཏོ. ཨསརཱུཔེཏི ཀིཾ? ཨིཏིཧིདཾ, ཨགྒཱིཝ, ཨཏྠཱིཏི.

ཨཏི ཨནྟཾ, ཨཏི ཨོདཱཏཱ, པཏི ཨཡོ, པཏི ཨཱཧརཏི, པཏི ཨེཏི, ཨིཏི ཨསྶ, ཨིཏི ཨེཏཾ, ཨིཏིཨཱདི ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཨིཝཎྞོ ཡཾ ནཝཱ’’ཏི ཡཀཱརཱདེསེ སམྤཏྟེ –

༢༢. སབྦོ ཙནྟི.

ཨཏིཔཏིཨིཏཱིནཾ ཏིསདྡསྶེདཾ གཧཎཾ.

སབྦོ ཏིཨིཙྩེསོ སདྡོ སརེ པརེ ཀྭཙི ཙཀཱརཾ པཔྤོཏི. ཏཱིཏི ནིདྡེསཏོ ཨཀཏཡཀཱརསྶེཝཱཡཾ ཝིདྷི, ཨིཏརཐཱ ཀྭཙིགྒཧཎསྶ ཙ ‘‘ཨཏིསྶ ཙནྟསྶཱ’’ཏིསུཏྟསྶ ཙ ནིརཏྠཀཏཱ སིཡཱ. ‘‘པརདྭེབྷཱཝོ ཋཱནེ’’ཏི དྭིཏྟཾ.

ཨཙྩནྟཾ ¶ , ཨཙྩོདཱཏཱ, པཙྩཡོ, པཙྩཱཧརཏི, པཙྩེཏི, ཨིཙྩསྶ, ཨིཙྩེཏཾ, ཨིཙྩཱདི.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨིཏིསྶ, ཨིཏི ཨཱཀངྑམཱནེན.

‘‘ཏེ ན ཝཱཨིཝཎྞེ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ན ཨིཝཎྞེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༣. ཨཏིསྶ ཙནྟསྶ.

ཨཏིཨིཙྩེཏསྶ ཨནྟབྷཱུཏསྶ ཏིསདྡསྶ ཨིཝཎྞེ པརེ ‘‘སབྦོ ཙཾ ཏཱི’’ཏི ཝུཏྟརཱུཔཾ ན ཧོཏི. ཨཏིསྶཱཏི ཨཏིཨུཔསགྒཱནུཀརཎམེཏཾ. ཏེནེཝེཏྠ ཝིབྷཏྟིལོཔཱབྷཱཝོ. ཨེཏྠ ཙ ཨནྟསདྡོ སདྡཝིདྷིནིསེདྷཔྤཀརཎཏོ ཨཏིསདྡནྟབྷཱུཏཾ ཏིསདྡམེཝ ཝདཏི, ན ཨིཝཎྞནྟི དཊྛབྦཾ, ཨིཏརཐཱ ཨིདཾ སུཏྟམེཝ ནིརཏྠཀཾ སིཡཱ.

‘‘ཨིཝཎྞོ ཡཾ ནཝཱ’’ཏཱིདྷ, ཨསརཱུཔཱདྷིཀཱརཏོ;

ཨིཝཎྞསྶ སརཱུཔསྨིཾ, ཡཱདེསོ ཙ ན སམྦྷཝེ.

ཙཀཱརོ ཨནུཏྟསམུཙྩཡཏྠོ, ཏེན ཨིཏིཔཏཱིནམནྟསྶ ཙ ན ཧོཏི. ཨཏི ཨིསིགཎོ ཨཏཱིསིགཎོ, ཨེཝཾ ཨཏཱིཏོ, ཨཏཱིརིཏཾ, ཨིཏཱིཏི, ཨིཏཱིདཾ, པཏཱིཏོ.

ཨབྷི ཨཀྑཱནཾ, ཨབྷི ཨུགྒཏོ, ཨབྷི ཨོཀཱསོ ཨིཏཱིདྷ ཡཀཱརེ སམྤཏྟེ –

‘‘སརེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤. ཨབྦྷོ ཨབྷི.

ཨབྷིཨིཙྩེཏསྶ སབྦསྶ སརེ པརེ ཨབྦྷཱདེསོ ཧོཏི.

‘‘ཨབྷཱི’’ཏི པཋམནྟསྶ, ཝུཏྟིཡཾ ཚཊྛིཡོཛནཾ;

ཨཱདེསཱཔེཀྑཏོ ཝུཏྟཾ, ‘‘ཨཾམོ’’ཏིཨཱདིཀེ ཝིཡ.

པུབྦསྶརལོཔོ ¶ , ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ཨབྦྷུགྒཏོ, ཨབྦྷོཀཱསོ.

ཨདྷི ཨགམཱ, ཨདྷི ཨུཔགཏོ, ཨདྷི ཨོགཱཧེཏྭཱ ཨིཏཱིདྷ

༢༥. ཨཛ྄ཛྷོ ཨདྷི.

ཨདྷིཨིཙྩེཏསྶ སབྦསྶ སརེ པརེ ཨཛ྄ཛྷཱདེསོ ཧོཏི. ཨཛ྄ཛྷགམཱ, ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ, ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ.

ཨབྷི ཨིཙྪིཏཾ, ཨདྷི ཨཱིརིཏཾ ཨིཏཱིདྷ

‘‘ཨབྦྷོ ཨབྷི, ཨཛ྄ཛྷོ ཨདྷཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༦. ཏེ ན ཝཱ ཨིཝཎྞེ.

ཏེ ཙ ཁོ ཨབྷིཨདྷིཨིཙྩེཏེ ཨུཔསགྒཱ ཨིཝཎྞེ པརེ ཨབྦྷོ ཨཛ྄ཛྷོཨིཏི ཝུཏྟརཱུཔཱ ན ཧོནྟི ཝཱ. སརལོཔཔརནཡནཱནི. ཨབྷིཙྪིཏཾ, ཨདྷཱིརིཏཾ. ཝཱཏི ཀིཾ? ཨབྦྷཱིརིཏཾ, ཨཛ྄ཛྷིཎམུཏྟོ, ཨཛ྄ཛྷིཊྛོ.

ཨེཀམིདྷ ཨཧནྟཱིདྷ

༢༧. དོ དྷསྶ ཙ.

དྷཨིཙྩེཏསྶ སརེ པརེ ཀྭཙི དཀཱརོ ཧོཏི. ཨེཀསདྡཏོ པརསྶ ཨིདྷསྶ དྷཀཱརསྶེཝཱཡཾ, སརལོཔདཱིགྷཱ. ཨེཀམིདཱཧཾ. ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨིདྷེཝ.

ཙསདྡེན ཀྭཙི སཱདྷུསྶ དྷསྶ ཧཀཱརོ, ཡཐཱ – སཱཧུ དསྶནཾ.

ཡཐཱ ཨེཝ ཏཐཱ ཨེཝཱཏཱིདྷ

‘‘ནཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ, ‘‘སརམྷཱ’’ཏི ཙ.

༢༨. ཨེཝཱདིསྶ ¶ རི པུབྦོ ཙ རསྶོ.

ཡཐཱཏཐཱདྭཡཔརསྶེདཾ གཧཎཾ. དཱིགྷསརམྷཱ པརསྶ ཨེཝསདྡཱདིབྷཱུཏསྶ ཨེཀཱརསྶ རིཀཱརོ ཧོཏི, པུབྦོ ཙ སརོ རསྶོ ཧོཏི ནཝཱ. ཡཐརིཝ, ཏཐརིཝ. ནཝཱཏི ཀིཾ? ཡཐེཝ, ཏཐེཝ.

ཏི ཨནྟཾ,ཏི ཨདྡྷཾ, ཨགྒི ཨགཱརེ, སཏྟམཱི ཨཏྠེ, པཉྩམཱི ཨནྟཾ, དུ ཨངྒིཀཾ, བྷིཀྑུ ཨཱསནེ, པུཐུ ཨཱསནེ, སཡམྦྷཱུ ཨཱསནེ ཨིཏཱིདྷ ཡཝཱདེསེསུ སམྤཏྟེསུ –

‘‘སཉྙཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༩. ཨིཝཎྞུཝཎྞཱ ཛྷལཱ.

ཨིཝཎྞཨུཝཎྞཨིཙྩེཏེ ཡཐཱཀྐམཾ ཛྷལསཉྙཱ ཧོནྟི. ཝཎྞགྒཧཎཾ སཝཎྞགྒཧཎཏྠཾ.

ཛྷལསཉྙཱ པསཉྙཱཝ, ན ལིངྒནྟཾཝ ནིསྶིཏཱ;

ཨཱཁྱཱཏེ ལིངྒམཛ྄ཛྷེ ཙ, དྭིལིངྒནྟེ ཙ དསྶནཱ.

༣༠. ཛྷལཱནམིཡུཝཱ སརེ ཝཱ.

ཛྷལཨིཙྩེཏེསཾ ཨིཡཨུཝཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ སརེ པརེ, སརལོཔོ.

ཏིཡནྟཾ, ཏིཡདྡྷཾ, ཨགྒིཡཱགཱརེ, སཏྟམིཡཏྠེ, པཉྩམིཡནྟཾ, དུཝངྒིཀཾ, བྷིཀྑུཝཱསནེ, པུཐུཝཱསནེ, སཡམྦྷུཝཱསནེ. ཝཱཏི ཀིཾ? ཨགྱཱགཱརེ, སཏྟམཱིཨཏྠེ, བྷིཀྑུཨཱསནེ ནིསཱིདཏི.

གོ ཨཛིནཾ, གོ ཨེལ༹ཀཾ ཨིཏཱིདྷ

‘‘གོ, ཨཝོ, སམཱསེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༡. ཨོ ¶ སརེ ཙ.

གོཨིཙྩེཏསྶ ཨོཀཱརསྶ སརེ པརེ ཨཝཱདེསོ ཧོཏི སམཱསེ. གཝཱཛིནཾ, གཝེལ༹ཀཾ. ཙསདྡགྒཧཎེན ཨུཝཎྞསྶ ཨུཝཨཝཱདེསཱ. ཡཐཱ – བྷུཝི, པསཝོ.

པུཐ ཨེཝཱཏཱིདྷ

༣༢. གོ སརེ པུཐསྶཱགམོ ཀྭཙི.

པུཐཨིཙྩེཏསྶ ནིཔཱཏསྶ ཨནྟེ ཀྭཙི གཀཱརཱགམོ ཧོཏི སརེ པརེ. ཨཱགཙྪཏཱིཏི ཨཱགམོ, ཨསནྟུཔྤཏྟི ཨཱགམོ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘སརེ’’ཏི ནིམིཏྟཱསནྣཝསེན པུཐསྶ ཨནྟེཏི ལབྦྷཏི. པུཐགེཝ, པུཐ ཨེཝ.

པཱ ཨེཝཱཏཱིདྷ

‘‘སརེ, གོ, ཨཱགམོ, ཀྭཙཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༣. པཱསྶ ཙནྟོ རསྶོ.

པཱཨིཙྩེཏསྶ ཨནྟེ སརེ པརེ ཀྭཙི གཀཱརཱགམོ ཧོཏི, པཱསྶ ཨནྟོ ཙ སརོ རསྶོ ཧོཏི. པགེཝ ཝུཏྱསྶ, པཱ ཨེཝ.

‘‘ཝཱ, སརེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༤. ཡཝ མ ད ན ཏ ར ལཱ ཙཱགམཱ.

སརེ པརེ ཡཀཱརཱདཡོ ཨཊྛ ཨཱགམཱ ཧོནྟི ཝཱ. ཙསདྡེན གཀཱརཱགམོ ཙ, ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ.

ཏཏྠ ¶ ཡཀཱརཱགམོ ཡཐཱདིབྷོ ཨིཀཱརེཀཱརཱདཱིསུ. ཡཐཱ ཨིདཾ ཡཐཡིདཾ, བྱཉྫནེཏི ཨདྷིཀིཙྩ ‘‘རསྶ’’ནྟི རསྶཏྟཾ, ཡཐཱ ཨིདཾ ཝཱ, ཡཐཱ ཨེཝ, ཡཐཱཡེཝ, ཡཐེཝ, ཨེཝཾ མཱཡིདཾ, མཱཡེཝཾ, ཏཾཡིདཾ, ཏཾཡེཝ, ནཡིདཾ, ནཡིམསྶ, ནཡིམཱནི, ནཝཡིམེ དྷམྨཱ, བུདྡྷཱནཾཡེཝ, སནྟིཡེཝ, བོདྷིཡཱཡེཝ, སཏིཡེཝ, པཐཝཱིཡེཝ, དྷཱཏུཡེཝ, ཏེསུཡེཝ, སོཡེཝ, པཱཊིཡེཀྐཾ.

ཏཐཱ སརེ ཝིཔརིཡཱདིཏོ ཙ. ཝི ཨཉྫནཱ ཝིཡཉྫནཱ, བྱཉྫནཱ ཝཱ, ཨེཝཾ ཝིཡཱཀཱསི, བྱཱཀཱསི. པརིཨནྟཾ པརིཡནྟཾ, ཨེཝཾ པརིཡཱདཱནཾ, པརིཡུཊྛཱནཾ, པརིཡེསཏི, པརིཡོསཱནམིཏི ནིཙྩཾ. ནི ཨཱཡོགོ ནིཡཱཡོགོ. ཨིདྷ ན བྷཝཏི, པརིཀྑཏོ, ཨུཔཔརིཀྑཏི.

ཝཀཱརོ ཏིསདྡཱདིཏོ ཨཝཎྞུཀཱརེསུ. ཏི ཨངྒུལཾ ཏིཝངྒུལཾ, ཨེཝཾ ཏིཝངྒིཀཾ, བྷཱུཝཱདཡོ, མིགཱི བྷནྟཱ ཝུདིཀྑཏི, པཝུཙྩཏི, པཱགུཉྙཝུཛུཏཱ.

མཀཱརོ ལཧུཔྤབྷུཏིཏོ སརེ ཚནྡཱནུརཀྑཎཱདིམྷི. ལཧུ ཨེསྶཏི ལཧུམེསྶཏི, ཨེཝཾ གརུམེསྶཏི, ཨིདྷམཱཧུ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི, བྷདྲོ ཀསཱམིཝ, ཨཱཀཱསེ མབྷིཔཱུཛཡི, ཨེཀམེཀསྶ, ཡེན མིདྷེཀཙྩེ, ཨཱསཏིམེཝ.

དཀཱརོ ¶ ཨུཨུཔསགྒ སཀི ཀེནཙི ཀིཉྩི ཀིསྨིཉྩི ཀོཙི སམྨཱ ཡཱཝ ཏཱཝ པུན ཡ ཏེ’ཏཏྟསཱདཱིཧི. ཨུཨུཔསགྒཏོ ནིཙྩཾ, ཨུ ཨགྒོ ཨུདགྒོ, ཨེཝཾ ཨུདཡོ, ཨུདཔཱདི, ཨུདཱཧཊཾ, ཨུདིཏོ, ཨུདཱིརིཏཾ, ཨུདེཏི.

ནིཔཱཏཏོ ཙ, སཀི ཨེཝ སཀིདེཝ, ཨེཝཾ སཀདཱགཱམི, མཧཱཝུཏྟིསུཏྟེན ཨིཀཱརསྶ ཨཀཱརོ. ཏཐཱ ཀེནཙིདེཝ, ཀིཉྩིདེཝ, ཀིསྨིཉྩིདེཝ, ཀོཙིདེཝ, སམྨཱ ཨཏྠོ སམྨདཏྠོ, རསྶཏྟཾ. ཨེཝཾ སམྨདཀྑཱཏོ, སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟཱནཾ, སམྨདེཝ, ཡཱཝདཏྠཾ, ཡཱཝདེཝ, ཏཱཝདེཝ, པུནདེཝ.

ནཱམཏོ, ཡདཏྠཾ, ཏདཏྠཾ, ཡདནྟརཱ, ཏདནྟརཱ, ཏདངྒཝིམུཏྟི, ཨེཏདཏྠཾ, ཨཏྟདཏྠཾ, སདཏྠཔསུཏོ སིཡཱ. ཡཏེཏཏྟསེཧི སམཱསེཡེཝ.

ཨཱདིསདྡེན ཨཉྙདཏྠཾ, མནསཱདཉྙཱ ཝིམུཏྟཱནཾ, བཧུདེཝ རཏྟིཾ, ཨཧུདེཝ བྷཡཾ.

ཝཱཏི ཀིཾ? ཀེནཙི ཨཏྠཀཱམེན, སམྨཱ ཨཉྙཱཡ, ཡཱཝཱཧཾ, ཏཱཝཱཧཾ, པུནཱཔརཾ, ཨཏྟཏྠཾ.

ནཀཱརོ ཨཱཡཏཱདིམྷི. ཨིཏོ ཨཱཡཏི ཨིཏོ ནཱཡཏི, ཙིརཾ ནཱཡཏི.

ཏཀཱརོ ཡསྨཱ ཏསྨཱ ཨཛྫཱདིཏོ ཨིཧགྒཱདིམྷི. ཡསྨཱཏིཧ, ཏསྨཱཏིཧ, ཨཛྫཏགྒེ.

རཀཱརོ ¶ ནི དུཔཱཏུ པུན དྷཱི པཱཏ ཙཏུརཱདིཏོ. ནི ཨནྟརཾ ནིརནྟརཾ, ཨེཝཾ ནིརཱལཡོ, ནིརིནྡྷནོ, ནིརཱིཧཀཾ, ནིརུཏྟརོ, ནིརོཛཾ. དུ ཨཏིཀྐམོ དུརཏིཀྐམོ, དུརཱགཏཾ, དུརུཏྟཾ. པཱཏུརཧོསི, པཱཏུརཧེསུཾ. པུནརཱགཙྪེཡྻ, པུནརུཏྟཾ, པུནརེཝ, པུནརེཏི. དྷིརཏྠུ. པཱཏརཱསོ.

ཙཏུསདྡཱདིཏོ, ཙཏུརངྒིཀཾ, ཙཏུརཱརཀྑཱ, ཙཏུརིདྡྷིཔཱདཔཊིལཱབྷོ, ཙཏུརོགྷནིཏྠརཎཏྠཾ. བྷཏྟུརཏྠེ, ཝུཏྟིརེསཱ, པཐཝཱིདྷཱཏུརེཝེསཱ.

ཏཐཱ སརཏོ ཨིཝེཝེསུ ཚནྡཱནུརཀྑཎེ. ནཀྑཏྟརཱཛཱརིཝ ཏཱརཀཱནཾ, ཝིཛྫུརིཝབྦྷཀཱུཊེ, ཨཱརགྒེརིཝ སཱསཔོ, སཱསཔོརིཝ ཨཱརགྒེ, ཨུསབྷོརིཝ, སབྦྷིརེཝ སམཱསེཐ.

ཝཱཏི ཀིཾ? དྭཱདྷིཊྛིཏཾ, པཱཏྭཱཀཱསི, པུནཔི.

ལཀཱརོ ཚསངྑྱཱཧི. ལལཱ༹ནམཝིསེསོ. ཚ ཨབྷིཉྙཱ ཚལ༹བྷིཉྙཱ, ཚལ༹ངྒཾ, ཚལཱ༹སཱིཏི, ཚལ༹ཾསཱ, སལཱ༹ཡཏནཾ.

ཝཱཏི ཀིཾ? ཚ ཨབྷིཉྙཱ.

ཨིཏི སརསནྡྷིཝིདྷཱནཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཨིཏྠིལིངྒ

ཨཐ ¶ ཨིཏྠིལིངྒཱནི ཝུཙྩནྟེ.

ཨཀཱརནྟོ ཨིཏྠིལིངྒསདྡོ ཨཔྤསིདྡྷོ.

ཨཱཀཱརནྟོ ཨིཏྠིལིངྒོ ཀཉྙཱསདྡོ. ‘‘ཀཉྙ’’ཨིཏི ཋིཏེ –

༡༧༦. ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔྤཙྩཡོ.

ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནཱ ཨཀཱརནྟཏོ ལིངྒམྷཱ པརོ ཨཱཔྤཙྩཡོ ཧོཏི.

པཀཏྱཏྠཛོཏཀཱ ཨིཏྠི-པྤཙྩཡཱ སྱཱདཡོ ཝིཡ;

ཎཱདཡོ པཙྩཡཏྠསྶ, སཀཏྠསྶཱཔི ཝཱཙཀཱ.

‘‘སརལོཔོ’’ཏིཨཱདིནཱ པུབྦསྶརེ ལུཏྟེ, པརནཡནེ ཙ ཀཏེ ‘‘དྷཱཏུཔྤཙྩཡཝིབྷཏྟིཝཛྫིཏམཏྠཝཾ ལིངྒ’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱཝ པཙྩཡནྟསྶཱཔི ཨལིངྒཏྟཱ ཝིབྷཏྟུཔྤཏྟིཡམསམྤཏྟཱཡཾ ‘‘ཏདྡྷིཏསམཱསཀིཏཀཱ ནཱམཾ ཝཱ’ཏཝེཏུནཱདཱིསུ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཝགྒཧཎེན ཨིཏྠིཔྤཙྩཡནྟསྶཱཔི ནཱམབྱཔདེསོ. པུརེ ཝིཡ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, ‘‘སེསཏོ ལོཔཾ གསིཔཱི’’ཏི སིལོཔོ. སཱ ཀཉྙཱ.

བཧུཝཙནེ ‘‘ཨཱལཔནེ སི གསཉྙོ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘སཉྙོ’’, ‘‘ཏེ ཨིཏྠིཁྱཱ པོ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཨིཏྠིཁྱཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༧༧. ཨཱ གྷོ.

ལིངྒསྶནྟོ ཨཱཀཱརོ ཡདཱ ཨིཏྠིཁྱོ, ཏདཱ གྷསཉྙོ ཧོཏཱིཏི གྷསཉྙཱཡཾ ‘‘གྷཔཏོ ཙ ཡོནཾ ལོཔོ’’ཏི ¶ ཝིཀཔྤེན ཡོལོཔོ. ཏཱ ཀཉྙཱ ཀཉྙཱཡོ.

ཨཱལཔནེ ‘‘སཁཏོ གསྶེ ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘གསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༧༨. གྷཏེ ཙ.

གྷཏོ པརསྶ གསྶ ཨེཀཱརོ ཧོཏི, སརལོཔཱདི. བྷོཏི ཀཉྙེ, བྷོཏིཡོ ཀཉྙཱ ཀཉྙཱཡོ.

ཨཾམྷི སརལོཔཔཀཏིབྷཱཝཱ ཀཉྙཾ, ཀཉྙཱ ཀཉྙཱཡོ.

ཏཏིཡཱདཱིསུ ‘‘ཨཱཡ ཙཏུཏྠེཀཝཙནསྶ ཏཱུ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཨཱཡོ, ཨེཀཝཙནཱན’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༧༩. གྷཏོ ནཱདཱིནཾ.

གྷསཉྙཏོ ལིངྒསྶཱཀཱརཱ པརེསཾ ནཱདཱིནཾ སྨིཾཔརིཡནྟཱནཾ ཨེཀཝཙནཱནཾ ཝིབྷཏྟིགཎཱནཾ ཨཱཡཱདེསོ ཧོཏི. སརལོཔཔརནཡནཱནི. ཀཉྙཱཡ, ཀཉྙཱཧི ཀཉྙཱབྷི, ཀཉྙཱཡ, ཀཉྙཱནཾ, ཀཉྙཱཡ, ཀཉྙཱཧི ཀཉྙཱབྷི, ཀཉྙཱཡ, ཀཉྙཱནཾ.

སྨིཾམྷི –

༡༨༠. གྷཔཏོ སྨིཾ ཡཾ ཝཱ.

གྷཔཏོ པརསྶ སྨིཾཝཙནསྶ ཡཾ ཧོཏི ཝཱ, ཨཉྙཏྠཱཡཱདེསོ. ཀཉྙཱཡཾ ཀཉྙཱཡ, ཀཉྙཱསུ.

ཨེཝམཉྙེཔི –

སདྡྷཱ མེདྷཱ པཉྙཱ ཝིཛྫཱ, ཙིནྟཱ མནྟཱ ཝཱིཎཱ ཏཎྷཱ;

ཨིཙྪཱ མུཙྪཱ ཨེཛཱ མཱཡཱ, མེཏྟཱ མཏྟཱ སིཀྑཱ བྷིཀྑཱ.

ཛངྒྷཱ ¶ གཱིཝཱ ཛིཝ྄ཧཱ ཝཱཙཱ,

ཚཱཡཱ ཨཱསཱ གངྒཱ ནཱཝཱ;

གཱཐཱ སེནཱ ལེཁཱ སཱལཱ,

མཱལཱ ཝེལཱ པཱུཛཱ ཁིཌྜཱ.

པིཔཱསཱ ཝེདནཱ སཉྙཱ, ཙེཏནཱ ཏསིཎཱ པཛཱ;

དེཝཏཱ ཝཊྚཀཱ གོདྷཱ, བལཱཀཱ པརིསཱ སབྷཱ.

ཨཱུཀཱསེཕཱལིཀཱ ལངྐཱ, སལཱཀཱ ཝཱལིཀཱ སིཁཱ;

ཝིསཱཁཱ ཝིསིཁཱ སཱཁཱ, ཝཙཱ ཝཉྫྷཱ ཛཊཱ གྷཊཱ.

ཛེཊྛཱ སོཎྜཱ ཝིཏཎྜཱ ཙ, ཀརུཎཱ ཝནིཏཱ ལཏཱ;

ཀཐཱ ནིདྡཱ སུདྷཱ རཱདྷཱ, ཝཱསནཱ སིཾསཔཱ པཔཱ.

པབྷཱ སཱིམཱ ཁམཱ ཛཱཡཱ,

ཁཏྟིཡཱ སཀྑརཱ སུརཱ;

དོལཱ ཏུལཱ སིལཱ ལཱིལཱ,

ལཱལེ’ལཱ མེཁལཱ ཀལཱ.

ཝལ༹ཝཱ’ལམྦུསཱ མཱུསཱ, མཉྫཱུསཱ སུལསཱ དིསཱ;

ནཱསཱ ཛུཎྷཱ གུཧཱ ཨཱིཧཱ, ལསིཀཱ ཝསུདྷཱདཡོ.

ཨམྨཱདཱིནཾ ཨཱལཔནེཝ རཱུཔབྷེདོ. ཨམྨཱ, ཨམྨཱ ཨམྨཱཡོ.

གསྶ ‘‘གྷཏེ ཙཱ’’ཏི ཨེཀཱརེ སམྤཏྟེ –

༡༨༡. ན ཨམྨཱདིཏོ.

ཨམྨཱ ཨནྣཱཨིཙྩེཝམཱདིཏོ པརསྶ གསྶ ཨཱལཔནེཀཝཙནསྶ ན ཨེཀཱརཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ཨཱཀཱརོ ཝཱ’’ཏི རསྶཏྟཾ.

བྷོཏི ཨམྨ བྷོཏི ཨམྨཱ, བྷོཏིཡོ ཨམྨཱ ཨམྨཱཡོ. ཨེཝཾ ཨནྣཱ, ཨནྣཱ ཨནྣཱཡོ, བྷོཏི ཨནྣ བྷོཏི ཨནྣཱ, བྷོཏིཡོ ཨནྣཱ ཨནྣཱཡོ. ཨམྦཱ ¶ , ཨམྦཱ ཨམྦཱཡོ, བྷོཏི ཨམྦ བྷོཏི ཨམྦཱ, བྷོཏིཡོ ཨམྦཱ ཨམྦཱཡོ ཨིཙྩཱདི.

ཨཱཀཱརནྟཾ.

ཨིཀཱརནྟོ ཨིཏྠིལིངྒོ རཏྟིསདྡོ;

ཏཐེཝ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, སིལོཔོ, རཏྟི.

བཧུཝཙནེ ‘‘སཉྙཱ, ཨིཝཎྞུཝཎྞཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༨༢. ཏེ ཨིཏྠིཁྱཱ པོ.

ཨིཏྠིཡཱ ཨཱཁྱཱ སཉྙཱ ཨིཏྠིཁྱཱ, ལིངྒསྶནྟཱ ཏེ ཨིཝཎྞུཝཎྞཱ ཡདཱ ཨིཏྠིཁྱཱ, ཏདཱ པསཉྙཱ ཧོནྟཱིཏི པསཉྙཱཡཾ ‘‘གྷཔཏོ ཙཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཡོལོཔོ, ‘‘ཡོསུ ཀཏ’’ཨིཙྩཱདིནཱ དཱིགྷོ. རཏྟཱི རཏྟིཡོ རཏྱོ ཝཱ, ཧེ རཏྟི, ཧེ རཏྟཱི ཧེ རཏྟིཡོ.

‘‘ཨཾམོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནིགྒཧཱིཏཾ, རཏྟིཾ, རཏྟཱི རཏྟིཡོ;

ཏཏིཡཱདཱིསུ ‘‘ཨེཀཝཙནཱནཾ, ནཱདཱིན’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༨༣. པཏོ ཡཱ.

པསཉྙཏོ ཨིཝཎྞུཝཎྞེཧི པརེསཾ ནཱདཱིནམེཀཝཙནཱནཾ ཝིབྷཏྟིགཎཱནཾ ཡཱཨཱདེསོ ཧོཏི. རཏྟིཡཱ, རཏྟཱིཧི རཏྟཱིབྷི རཏྟིཧི རཏྟིབྷི, རཏྟིཡཱ, རཏྟཱིནཾ རཏྟིནཾ.

པཉྩམིཡཾ –

༡༨༤. ཨམཱ པཏོ སྨིཾསྨཱནཾ ཝཱ.

པཨིཙྩེཏསྨཱ པརེསཾ སྨིཾ སྨཱཨིཙྩེཏེསཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཨཾ ཨཱཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ ¶ , ཏེན ཨུཝཎྞནྟཏོ ན ཧོནྟི, ཨིཝཎྞནྟཏོཔི ཡཐཱཔཡོགཾ.

‘‘སརེ, ཡཀཱརོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ, སཱིཧམཎྜཱུཀགཏཱིཧི ཡོཝཙནེཀཝཙནགྒཧཎཉྩ.

༡༨༥. པསཉྙསྶ ཙ.

པསཉྙསྶ ཨིཝཎྞསྶ ཡོཝཙནེཀཝཙནཝིབྷཏྟཱིནམཱདེསེ སརེ པརེ ཡཀཱརོ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ཡཀཱརསྶེཝཱདྷིཀཱརཏོ པསཉྙགྒཧཎེན ཨིཝཎྞོཝ གཡ྄ཧཏི, ཙགྒཧཎཾ ‘‘རཏྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ནིཝཏྟནཏྠཾ. རཏྱཱ རཏྟིཡཱ, རཏྟཱིཧི རཏྟཱིབྷི རཏྟིཧི རཏྟིབྷི, རཏྟིཡཱ, རཏྟཱིནཾ རཏྟིནཾ. སྨིཾཝཙནེ ཨམཱདེསཡཀཱརཱདེསཱ, རཏྱཾ. ‘‘གྷཔཏོ སྨིཾ ཡཾ ཝཱ’’ཏི ཡཾཨཱདེསོ, རཏྟིཡཾ.

ཨཉྙཏྠ ‘‘ཨཾ, སྨིཾ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༨༦. ཨཱདིཏོ ཨོ ཙ.

ཨཱདིཨིཙྩེཏསྨཱ སྨིཾཝཙནསྶ ཨཾ ཨོཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ. ཙསདྡེན ཨཉྙསྨཱཔི ཨཱ ཨཾ ཨོཨཱདེསཱ. རཏྱཱ རཏྟིཾ རཏྟོ རཏྟིཡཱ, རཏྟཱིསུ རཏྟིསུ.

ཨེཝམཉྙཱནིཔི –

པཏྟི ཡུཏྟི ཝུཏྟི ཀིཏྟི, མུཏྟི ཏིཏྟི ཁནྟི ཀནྟི;

སནྟི ཏནྟི སིདྡྷི སུདྡྷི, ཨིདྡྷི ཝུདྡྷི བུདྡྷི བོདྷི.

བྷཱུམི ཛཱཏི པཱིཏི སཱུཏི, ནནྡི སནྡྷི སཱཎི ཀོཊི;

དིཊྛི ཝུཌྜྷི ཏུཊྛི ཡཊྛི, པཱལི༹ ཨཱལི༹ ནཱལི༹ ཀེལི༹;

སཏི མཏི གཏི ཙུཏི, དྷིཏི ཡུཝཏི ཝིཀཏི.

རཏི རུཙི རསྨི ཨསནི ཝསནི ཨོསདྷི ཨངྒུལི དྷཱུལི དུནྡུབྷི དོཎི ཨཊཝི ཚཝི ཨཱདཱིནི ཨིཀཱརནྟནཱམཱནི.

ཨིཀཱརནྟཾ.

ཨཱིཀཱརནྟོ ¶ ཨིཏྠིལིངྒོ ཨིཏྠཱིསདྡོ;

‘‘ཨིཏྠ’’ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཨིཏྠིཡཾ, པཙྩཡོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༨༧. ནདཱདིཏོ ཝཱ ཨཱི.

ནདཱདིཏོ ཝཱ ཨནདཱདིཏོ ཝཱ ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནཱ ལིངྒམྷཱ ཨཱིཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. ཝཱགྒཧཎམནདཱདིསམྤིཎྜནཏྠཾ, ཏེན པུཐུགཝཱདིཏོ ཙ ཨཱི.

སརལོཔེ ‘‘ཀྭཙཱསཝཎྞཾ ལུཏྟེ’’ཏི ཨསཝཎྞེ སམྤཏྟེ པཀཏིབྷཱཝོ ནཱམབྱཔདེསོ, སྱཱདྱུཔྤཏྟི. ཨིཏྠཱི, ཨིཏྠཱི ‘‘ཨགྷོ རསྶ’’ནྟིཨཱདིནཱ རསྶཏྟཾ, ཨིཏྠིཡོ. སམྦོདྷནེ ‘‘ཛྷལཔཱ རསྶ’’ནྟི རསྶཏྟཾ. བྷོཏི ཨིཏྠི, བྷོཏིཡོ ཨིཏྠཱི ཨིཏྠིཡོ.

དུཏིཡེཀཝཙནེ ‘‘གྷཔཏོ སྨིཾ ཡཾ ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༨༨. ཨཾ ཡམཱིཏོ པསཉྙཏོ.

པསཉྙཏོ ཨཱིཀཱརཏོ པརསྶ ཨཾཝཙནསྶ ཡཾ ཧོཏི ཝཱ. ཨིཏྠིཡཾ ཨིཏྠིཾ, ཨིཏྠཱི ཨིཏྠིཡོ, ཨིཏྠིཡཱ, ཨིཏྠཱིཧི ཨིཏྠཱིབྷི, ཨིཏྠིཡཱ, ཨིཏྠཱིནཾ, ཨིཏྠིཡཱ, ཨིཏྠཱིཧི ཨིཏྠཱིབྷི, ཨིཏྠིཡཱ, ཨིཏྠཱིནཾ, ཨིཏྠིཡཾ ཨིཏྠིཡཱ, ཨིཏྠཱིསུ.

ཨེཝཾ ནདཱི, ནདཱི. ཡོལོཔཱབྷཱཝེ ‘‘ཏཏོ ཡོནམོ ཏཱུ’’ཏི ཨེཏྠ ཏུསདྡེན ཡོནམོཀཱརོ ཙ, ‘‘པསཉྙསྶ ཙཱ’’ཏི ཨཱིཀཱརསྶ ཡཀཱརོ, ‘‘ཡཝཏཾ ཏལན’’ཨིཙྩཱདིནཱ དྱསྶ ཛཀཱརོ, དྭིཏྟཾ. ནཛྫོ སནྡནྟི, ནདིཡོ.

ཨེཏྠ ¶ ཙེཝཾ སིཛ྄ཛྷནྟཱནཾ ནཛྫོཨཱདཱིནཾ ཝུཏྟིཡཾ ཨཱནཏྟགྒཧཎཱདིནཱ ནིཔྥཱདནཾ ཨཏྲཛ སུགཏཱདཱིནཾ ཝིཡ ནིཔྥཱདནཱུཔཱཡནྟརདསྶནཏྠནྟི དཊྛབྦཾ.

ཧེ ནདི, ཧེ ནདཱི ཧེ ནཛྫོ ཧེ ནདིཡོ, ནདིཡཾ ནདིཾ, ནདཱི ནཛྫོ ནདིཡོ.

ཨམཱདིསུཏྟེ ཨཱ པཏོཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཀྭཙི ནཱསཱནཉྩཱཏྟཾ, ཏེན ན ཛཙྩཱ ཝསལོ ཧོཏི, པཐབྱཱ ཨེཀརཛྫེནཱཏི ཨཱདི ཙ སིཛ྄ཛྷཏི, པུརེ ཝིཡ ཡཀཱརཛཀཱརཱདེསདྭིཏྟཱནི.

ནཛྫཱ ཀཏཾ ནདིཡཱ, ནདཱིཧི ནདཱིབྷི, ནཛྫཱ ནདིཡཱ, ནདཱིནཾ, ནཛྫཱ ནདིཡཱ, ནདཱིཧི ནདཱིབྷི, ནཛྫཱ ནདིཡཱ, ནདཱིནཾ, ནཛྫཾ ནདིཡཾ ནདིཡཱ, ནདཱིསུ.

ཨཉྙེཔི –

མཧཱི ཝེཏརཎཱི ཝཱཔཱི, པཱཊལཱི ཀདལཱི གྷཊཱི;

ནཱརཱི ཀུམཱརཱི ཏརུཎཱི, ཝཱརུཎཱི བྲཱཧྨཎཱི སཁཱི.

གནྡྷབྦཱི ཀིནྣརཱི ནཱགཱི, དེཝཱི ཡཀྑཱི ཨཛཱི མིགཱི;

ཝཱནརཱི སཱུཀརཱི སཱིཧཱི, ཧཾསཱི ཀཱཀཱི ཙ ཀུཀྐུཊཱི –

ཨིཙྩཱདཡོ ཨིཏྠཱིསདྡསམཱ.

ཏཐེཝ མཱཏུལསདྡཏོ ཨཱིཔྤཙྩཡེ ཀཏེ –

༡༨༩. མཱཏུལཱདཱིནམཱནཏྟམཱིཀཱརེ.

མཱཏུལ ཨཡྻཀཝརུཎཨིཙྩེཝམཱདཱིནམནྟོ ཨཱནཏྟམཱཔཛྫཏེ ཨཱིཀཱརེ པཙྩཡེ པརེ, ཨནྟཱཔེཀྑཱཡཾ ཚཊྛཱི, སརལོཔཱདི. མཱཏུལཱནཱི, ཨེཝཾ ཨཡྻཀཱནཱི, ཝརུཎཱནཱི, སེསཾ ཨིཏྠཱིསདྡསམཾ.

ཨནདཱདཱིསུ ¶ པུཐུསདྡཏོ ཨཱིཔྤཙྩཡོ. ‘‘ཨོ སརེ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན ཨུཀཱརསྶ ཨཝཱདེསོ. པུཐཝཱི, པུཐཝིཡོ. སསྨཱ སྨིཾསུ པུཐབྱཱ པུཐཝིཡཱ, པུཐབྱཱ པུཐཝིཡཱ, པུཐབྱཾ པུཐཝིཡཾ པུཐཝིཡཱ ཨིཙྩཱདི.

གོསདྡཏོ ‘‘ནདཱདིཏོ ཝཱ ཨཱི’’ཏི ཨཱིཔྤཙྩཡོ. མཧཱཝུཏྟིནཱ ཝཱ ‘‘གཱཝ སེ’’ཏི ཨེཏྠ གཱཝཨིཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཝཱ ཨོཀཱརསྶ ཨཱཝཱདེསོ. གཱཝཱི, གཱཝཱི གཱཝིཡོ ཨིཙྩཱདི ཨིཏྠཱིསདྡསམཾ.

‘‘མཱནཝ’’ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཨིཏྠིཡཾ, ཝཱ, ཨཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༩༠. ཎཝ ཎིཀ ཎེཡྻ ཎནྟུཧི.

ཎཝ ཎིཀ ཎེཡྻ ཎནྟུཔྤཙྩཡནྟེཧི ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནེཧི ལིངྒེཧི ཨཱིཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. ཝཱདྷིཀཱརོ ཀཏྠཙི ནིཝཏྟནཏྠོ, སརལོཔཱདི. མཱནཝཱི, ཨེཝཾ ནཱཝིཀཱི, ཝེནཏེཡྻཱི, གོཏམཱི.

‘‘གུཎཝནྟུ ཨཱི’’ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༩༡. ནྟུསྶ ཏམཱིཀཱརེ.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔྤཙྩཡསྶ ཏཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ ཨཱིཀཱརཔྤཙྩཡེ པརེ, ཨཉྙཏྠ སརལོཔཱདི. གུཎཝཏཱི, གུཎཝཏཱི གུཎཝཏིཡོ, གུཎཝནྟཱི, གུཎཝནྟཱི གུཎཝནྟིཡོ ཨིཙྩཱདི ཨིཏྠཱིསདྡསམཾ.

ཨེཝཾ ཀུལཝཏཱི, སཱིལཝཏཱི, ཡསཝཏཱི, རཱུཔཝཏཱི, སཏིམཏཱི, གོཏྟམཏཱི.

མཧནྟསདྡཏོ ‘‘ནདཱདིཏོ ཝཱ ཨཱི’’ཏི ཨཱིཔྤཙྩཡོ, ནྟུབྱཔདེསོ ཝིཀཔྤེན ཏཀཱརཱདེསོ. མཧཏཱི མཧནྟཱི.

‘‘བྷཝནྟ ཨཱི’’ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཨཱིཀཱརེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༩༢. བྷཝཏོ ¶ བྷོཏོ.

སབྦསྶེཝ བྷཝནྟསདྡསྶ བྷོཏཱདེསོ ཧོཏི ཨཱིཀཱརེ ཨིཏྠིགཏེ པརེ. སཱ བྷོཏཱི, བྷོཏཱི བྷོཏིཡོ, ཧེ བྷོཏི, ཧེ བྷོཏཱི བྷོཏིཡོ ཨིཙྩཱདི.

‘‘བྷིཀྑུ’’ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཨིཏྠིཡ’’ནྟི ཝཏྟཏེ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཙ.

༡༩༣. པཏིབྷིཀྑུརཱཛཱིཀཱརནྟེཧི ཨིནཱི.

པཏི བྷིཀྑུ རཱཛ ཨིཙྩེཏེཧི ཨཱིཀཱརནྟེཧི ཙ ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནེཧི ལིངྒེཧི ཨིནཱིཔྤཙྩཡོ ཧོཏི.

‘‘སརལོཔོ’མཱདེས’’ཨིཙྩཱདིསུཏྟེ ཏུགྒཧཎེན ཀྭཙི པུབྦལོཔསྶ ནིསེདྷནཏོ ‘‘ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔཱ’’ཏི སརལོཔོ. བྷིཀྑུནཱི, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུནིཡོ ཨིཙྩཱདི.

གཧཔཏིསདྡཏོ ཨིནཱི, ‘‘ཨཏྟ’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༡༩༤. པཏིསྶིནཱིམྷི.

པཏིསདྡསྶ ཨནྟོ ཨཏྟམཱཔཛྫཏེ ཨིནཱིཔྤཙྩཡེ པརེ. ཏཐེཝ པརསརེ ལུཏྟེ ‘‘པུབྦོ ཙཱ’’ཏི དཱིགྷོ, གཧཔཏཱནཱི.

ཏཐེཝ རཱཛསདྡཏོ ཨིནཱི, སརལོཔཔཀཏིབྷཱཝཱ, རཱཛིནཱི. ཨཱིཀཱརནྟེསུ དཎྜཱིསདྡཏོ ཨིནཱི, སརལོཔཱདི, དཎྜིནཱི, དཎྜིནཱི དཎྜིནིཡོ, ཨེཝཾ ཧཏྠིནཱི, མེདྷཱཝིནཱི, ཏཔསྶིནཱི, པིཡབྷཱཎིནཱི ཨིཙྩཱདི.

‘‘པོཀྑརིནཱི’’ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨིཀཱརནཀཱརཱནཾ ཨཀཱརཎཀཱརཱདེསཱ, པོཀྑརཎཱི, པོཀྑརཎཱི. ‘‘ཏཏོ ཡོནམོ ཏཱུ’’ཏི སུཏྟེ ཏུགྒཧཎེན ཡོནམོཀཱརོ ¶ ཙ, ཨཱིཀཱརསྶ ཡཀཱརོ, ‘‘ཡཝཏ’’མིཙྩཱདིསུཏྟེ ཀཱརགྒཧཎེན ཎྱསྶ ཉཀཱརོ, དྭིཏྟཾ. པོཀྑརཉྙོ པོཀྑརཎིཡོ ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

ཝཱདྷིཀཱརོ ཨནུཏྟསམུཙྩཡཏྠོ, ཏེན ཝིདཱུ ཡཀྑཱདིཏོཔི ཨིནཱི, པརཙིཏྟཝིདུནཱི, སརལོཔརསྶཏྟཱནི, པརཙིཏྟཝིདུནཱི པརཙིཏྟཝིདུནིཡོ, ཡཀྑིནཱི ཡཀྑིནིཡོ, སཱིཧིནཱི སཱིཧིནིཡོ ཨིཙྩཱདི.

ཨཱིཀཱརནྟཾ.

ཨུཀཱརནྟོ ཨིཏྠིལིངྒོ ཡཱགུསདྡོ.

ཏསྶ རཏྟིསདྡསྶེཝ རཱུཔནཡོ. ཨམཱདེསཱདིཨབྷཱཝོཝ ཝིསེསོ.

ཡཱགུ, ཡཱགཱུ ཡཱགུཡོ, ཧེ ཡཱགུ, ཧེ ཡཱགཱུ ཡཱགུཡོ, ཡཱགུཾ, ཡཱགཱུ ཡཱགུཡོ, ཡཱགུཡཱ, ཡཱགཱུཧི ཡཱགཱུབྷི ཡཱགུཧི ཡཱགུབྷི, ཡཱགུཡཱ, ཡཱགཱུནཾ ཡཱགུནཾ, ཡཱགུཡཱ, ཡཱགཱུཧི ཡཱགཱུབྷི ཡཱགུཧི ཡཱགུབྷི, ཡཱགུཡཱ, ཡཱགཱུནཾ ཡཱགུནཾ, ཡཱགུཡཾ ཡཱགུཡཱ, ཡཱགཱུསུ ཡཱགུསུ.

ཨེཝཾ དྷཱཏུ དྷེནུ ཀཱསུ དདྡུ ཀཙྪུ ཀཎྜུ རཛྫུ ཀརེཎུ པིཡངྒུ སསྶུཨཱདཱིནི.

མཱཏུསདྡསྶ བྷེདོ. ཏསྶ པིཏུསདྡསྶེཝ རཱུཔནཡོ. ‘‘ཨཱརཏྟ’’མིཏི བྷཱཝནིདྡེསེན ཨཱརཱདེསཱབྷཱཝེ ‘‘པཏོ ཡཱ’’ཏི ཡཱདེསོཝ ཝིསེསོ.

མཱཏཱ, མཱཏརོ, བྷོཏི མཱཏ, བྷོཏི མཱཏཱ བྷོཏིཡོ མཱཏརོ, མཱཏརཾ, མཱཏརེ མཱཏརོ, མཱཏརཱ མཱཏུཡཱ མཏྱཱ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨུཀཱརལོཔོ ¶ , རསྶཏྟཉྩ. མཱཏརེཧི མཱཏརེབྷི མཱཏཱུཧི མཱཏཱུབྷི མཱཏུཧི མཱཏུབྷི, མཱཏུ མཱཏུསྶ མཱཏུཡཱ, མཱཏརཱནཾ མཱཏཱནཾ མཱཏཱུནཾ མཱཏུནཾ, མཱཏརཱ མཱཏུཡཱ, མཱཏརེཧི མཱཏརེབྷི མཱཏཱུཧི མཱཏཱུབྷི, མཱཏུ མཱཏུསྶ མཱཏུཡཱ, མཱཏརཱནཾ མཱཏཱནཾ མཱཏཱུནཾ མཱཏུནཾ, མཱཏརི, མཱཏརེསུ མཱཏཱུསུ མཱཏུསུ.

ཨེཝཾ དྷཱིཏཱ, དྷཱིཏརོ, དུཧིཏཱ, དུཧིཏརོ ཨིཙྩཱདི.

ཨུཀཱརནྟཾ.

ཨཱུཀཱརནྟོ ཨིཏྠིལིངྒོ ཛམྦཱུསདྡོ.

ཛམྦཱུ, ཛམྦཱུ ཛམྦུཡོ, ཧེ ཛམྦུ, ཧེ ཛམྦཱུ ཛམྦུཡོ, ཛམྦུཾ, ཛམྦཱུ ཛམྦུཡོ ཨིཙྩཱདི ཨིཏྠཱིསདྡསམཾ.

ཨེཝཾ ཝདྷཱུ ཙ སརབྷཱུ, སརབཱུ སུཏནཱུ ཙམཱུ;

ཝཱམཱུརཱུ ནཱགནཱསཱུརཱུ, སམཱནི ཁལུ ཛམྦུཡཱ.

ཨཱུཀཱརནྟཾ.

ཨོཀཱརནྟོ ཨིཏྠིལིངྒོ གོསདྡོ.

ཏསྶ པུལླིངྒགོསདྡསྶེཝ རཱུཔནཡོ.

ཀཉྙཱ རཏྟི ནདཱི ཨིཏྠཱི, མཱཏུལཱནཱི ཙ བྷིཀྑུནཱི;

དཎྜིནཱི ཡཱགུ མཱཏཱ ཙ, ཛམྦཱུ གོཏིཏྠིསངྒཧོ.

ཨིཏྠིལིངྒཾ ནིཊྛིཏཾ.

ནཔུཾསཀལིངྒ

ཨཐ ¶ ནཔུཾསཀལིངྒཱནི ཝུཙྩནྟེ.

ཨཀཱརནྟོ ནཔུཾསཀལིངྒོ ཙིཏྟསདྡོ.

པུརེ ཝིཡ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, ‘‘ཙིཏྟ སི’’ ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ནཔུཾསཀེཧི, ཨཏོ ནིཙྩ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༩༥. སིཾ.

སི, ཨཾཨིཏི དྭིཔདམིདཾ. ཨཀཱརནྟེཧི ནཔུཾསཀལིངྒེཧི པརསྶ སིཝཙནསྶ ཨཾ ཧོཏི ནིཙྩཾ. སརལོཔཔཀཏིབྷཱཝཱདི, ཙིཏྟཾ.

བཧུཝཙནེ ‘‘ཡོནཾ ནི ནཔུཾསཀེཧཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༩༦. ཨཏོ ནིཙྩཾ.

ཨཀཱརནྟེཧི ནཔུཾསཀལིངྒེཧི ཡོནཾ ནིཙྩཾ ནི ཧོཏི. ‘‘སབྦཡོནཱིནམཱཨེ’’ཏི ནིསྶ ཝཱ ཨཱཀཱརོ. ཨཉྙཏྠ ‘‘ཡོསུ ཀཏ’’ཨིཙྩཱདིནཱ དཱིགྷོ. ཙིཏྟཱ ཙིཏྟཱནི.

ཡོནཾ ནིབྷཱཝེ ཙཱཨེཏྟེ, སིདྡྷེཔི ཨཝིསེསཏོ;

‘‘ཨཏོ ནིཙྩ’’ནྟི ཨཱརམྦྷཱ, ཨཱཨེཏྟཾ ཀྭཙིདེཝིདྷ.

ཨཱལཔནེ གལོཔོ. ཧེ ཙིཏྟ, ཧེ ཙིཏྟཱ ཙིཏྟཱནི, དུཏིཡཱཡཾ ནིསྶ ཝིཀཔྤེནེཀཱརོ. ཙིཏྟཾ, ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནི. སེསཾ པུརིསསདྡེན སམཾ.

ཨེཝམཉྙཱནིཔི –

པུཉྙ པཱཔ ཕལ རཱུཔ སཱདྷནཾ,

སོཏ གྷཱན སུཁ དུཀྑ ཀཱརཎཾ;

དཱན སཱིལ དྷན ཛྷཱན ལོཙནཾ,

མཱུལ ཀཱུལ བལ ཛཱལམངྒལཾ.

ནལི༹ན ¶ ལིངྒ མུཁ’ངྒ ཛལ’མྦུཛཾ,

པུལིན དྷཉྙ ཧིརཉྙ པདཱ’མཏཾ;

པདུམ ཝཎྞ སུསཱན ཝནཱ’ཡུདྷཾ,

ཧདཡ ཙཱིཝར ཝཏྠ ཀུལི’ནྡྲིཡཾ.

ནཡན ཝདན ཡཱནོ’དཱན སོཔཱན པཱནཾ,

བྷཝན བྷུཝན ལོཧཱ’ལཱཏ ཏུཎྜ’ཎྜ པཱིཋཾ;

ཀརཎ མརཎ ཉཱཎཱ’རམྨཎཱ’རཉྙ ཏཱཎཾ,

ཙརཎ ནགར ཏཱིརཙྪཏྟ ཚིདྡོ’དཀཱནི –

ཨིཙྩཱདཱིནི.

ཀམྨསདྡསྶ ཏཏིཡེཀཝཙནཱདཱིསུ རཱུཔབྷེདོ.

ཀམྨཾ, ཀམྨཱ ཀམྨཱནི, ཧེ ཀམྨ, ཧེ ཀམྨཱ ཀམྨཱནི, ཀམྨཾ, ཀམྨེ ཀམྨཱནི.

‘‘ཝཱ, ཨུ, ནཱམྷི, ཙཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༩༧. ཨ ཀམྨནྟསྶ ཙ.

ཀམྨསདྡནྟསྶ ཨུཀཱར ཨཀཱརཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ ནཱམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཨནྟགྒཧཎེན ཐཱམདྡྷཱདཱིནམནྟསྶཔི ཨུཏྟཾ. ཙསདྡགྒཧཎེན ཡུཝ མགྷཝཱནམནྟསྶ ཨཱ ཧོཏི ཀྭཙི ནཱ སུཨིཙྩེཏེསུ. ཀམྨུནཱ ཀམྨནཱ ཀམྨེན ཝཱ, ཀམྨེཧི ཀམྨེབྷི.

སསྨཱསུ ‘‘ཨུ ནཱམྷི ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན པུམ ཀམྨཐཱམནྟསྶ ཙུཀཱརོ ཝཱ སསྨཱསཱུཏི ཨུཏྟཾ. ཀམྨུནོ ཀམྨསྶ, ཀམྨཱནཾ, ཀམྨུནཱ ཀམྨཱ ཀམྨམྷཱ ཀམྨསྨཱ, ཀམྨེཧི ཀམྨེབྷི, ཀམྨུནོ ཀམྨསྶ, ཀམྨཱནཾ.

སྨིཾཝཙནེ ‘‘བྲཧྨཏོ ཏུ སྨིཾནཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཏུསདྡེན ཀྭཙི ནི ཧོཏི. ཀམྨནི ཀམྨེ ཀམྨམྷི ཀམྨསྨིཾ, ཀམྨེསུ.

ཨེཝཾ ¶ ཐཱམུནཱ ཐཱམེན ཐཱམསཱ ཝཱ, ཐཱམུནོ ཐཱམསྶ, ཐཱམུནཱ ཐཱམཱ. ཨདྡྷུནཱ, ཨདྡྷུནོ ཨིཙྩཱདི པུརིམསམཾ.

གུཎཝནྟུ སི, ‘‘སཝིབྷཏྟིསྶ, ནྟུསྶ, སིམྷཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༩༨. ཨཾ ནཔུཾསཀེ.

ནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནསྶ ལིངྒསྶ སམྦནྡྷིནོ ནྟུཔྤཙྩཡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཾ ཧོཏི སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. གུཎཝཾ ཙིཏྟཾ.

ཡོམྷི ‘‘ནྟུསྶནྟོ ཡོསུ ཙཱ’’ཏི ཨཏྟཾ, ཨིཀཱརོ ཙ. གུཎཝནྟི, གུཎཝནྟཱནི, སེསཾ ཉེཡྻཾ.

གཙྪནྟ སི, ‘‘སིམྷི གཙྪནྟཱདཱིནཾ ནྟསདྡོ ཨ’’མིཏི ཨཾ. གཙྪཾ གཙྪནྟཾ, གཙྪནྟཱ གཙྪནྟཱནི.

ཨཀཱརནྟཾ.

ཨཱཀཱརནྟོ ནཔུཾསཀལིངྒོ ཨསྶདྡྷཱསདྡོ.

‘‘ཨསྶདྡྷཱ’’ཨིཏི ཋིཏེ –

‘‘སམཱསསྶཱ’’ཏི ཨདྷིཀིཙྩ ‘‘སརོ རསྶོ ནཔུཾསཀེ’’ཏི སམཱསནྟསྶ རསྶཏྟཾ, སམཱསཏྟཱ ནཱམབྱཔདེསོ, སྱཱདྱུཔྤཏྟི. སེསཾ ཙིཏྟསམཾ.

ཨསྶདྡྷཾ ཀུལཾ, ཨསྶདྡྷཱ ཨསྶདྡྷཱནི ཀུལཱནི ཨིཙྩཱདི.

ཏཐཱ མུཁནཱསིཀཱསདྡོ. ཏསྶ དྭནྡེཀཏྟཱ སབྦཏྠེཀཝཙནམེཝ. མུཁནཱསིཀཾ, ཧེ མུཁནཱསིཀ, མུཁནཱསིཀཾ, མུཁནཱསིཀེན ཨིཙྩཱདི.

ཨཱཀཱརནྟཾ.

ཨིཀཱརནྟོ ¶ ནཔུཾསཀལིངྒོ ཨཊྛིསདྡོ.

སྱཱདྱུཔྤཏྟི, སིལོཔོ, ཨཊྛི.

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༩༩. ཡོནཾ ནི ནཔུཾསཀེཧི.

ནཔུཾསཀལིངྒེཧི པརེསཾ སབྦེསཾ ཡོནཾ ནི ཧོཏི ཝཱ.

ཨཊྛཱིནི, ཨཉྙཏྠ ནིཙྩཾ ཡོལོཔོ, དཱིགྷོ ཙ, ཨཊྛཱི, ཏཐཱ ཧེ ཨཊྛི, ཧེ ཨཊྛཱི ཨཊྛཱིནི, ཨཊྛིཾ, ཨཊྛཱི ཨཊྛཱིནི, ཨཊྛིནཱ ཨིཙྩཱདི ཨགྒིསདྡསམཾ.

ཨེཝཾ སཏྠི དདྷི ཝཱརི ཨཀྑི ཨཙྪི ཨཙྩི ཨིཙྩཱདཱིནི.

ཨིཀཱརནྟཾ.

ཨཱིཀཱརནྟོ ནཔུཾསཀལིངྒོ སུཁཀཱརཱིསདྡོ.

‘‘སུཁབྷཱརཱི སི’’ ཨིཏཱིདྷ ཨནཔུཾསཀཏྟཱབྷཱཝཱ སིསྨིམྤི ‘‘ཨགྷོ རསྶ’’མིཙྩཱདིནཱ རསྶཏྟཾ, སིལོཔོ. སུཁཀཱརི དཱནཾ, སུཁཀཱརཱི སུཁཀཱརཱིནི, ཧེ སུཁཀཱརི, ཧེ སུཁཀཱརཱི ཧེ སུཁཀཱརཱིནི, སུཁཀཱརིནཾ སུཁཀཱརིཾ, སུཁཀཱརཱི སུཁཀཱརཱིནི.

སེསཾ དཎྜཱིསདྡསམཾ. ཨེཝཾ སཱིགྷཡཱཡཱིཨཱདཱིནི.

ཨཱིཀཱརནྟཾ.

ཨུཀཱརནྟོ ནཔུཾསཀལིངྒོ ཨཱཡུསདྡོ. ཏསྶ ཨཊྛིསདྡསྶེཝ རཱུཔནཡོ.

ཨཱཡུ, ཨཱཡཱུ ཨཱཡཱུནི, ཧེ ཨཱཡུ, ཧེ ཨཱཡཱུ ཧེ ཨཱཡཱུནི, ཨཱཡུཾ, ཨཱཡཱུ ཨཱཡཱུནི, ཨཱཡུནཱ ཨཱཡུསཱཏི ¶ མནོགཎཱདིཏྟཱ སིདྡྷཾ. ཨཱཡཱུཧི ཨཱཡཱུབྷི, ཨཱཡུནོ ཨཱཡུསྶ, ཨཱཡཱུནམིཙྩཱདི.

ཨེཝཾ ཙཀྑུ ཝསུ དྷནུ དཱརུ ཏིཔུ མདྷུ ཧིངྒུ སིགྒུ ཝཏྠུ མཏྠུ ཛཏུ ཨམྦུ ཨསྶུཨཱདཱིནི.

ཨུཀཱརནྟཾ.

ཨཱུཀཱརནྟོ ནཔུཾསཀལིངྒོ གོཏྲབྷཱུསདྡོ.

གོཏྲབྷཱུ སི, ནཔུཾསཀཏྟཱ རསྶཏྟཾ, སིལོཔོ. གོཏྲབྷུ ཙིཏྟཾ, གོཏྲབྷཱུ གོཏྲབྷཱུནི, ཧེ གོཏྲབྷུ, ཧེ གོཏྲབྷཱུ ཧེ གོཏྲབྷཱུནི, གོཏྲབྷུཾ, གོཏྲབྷཱུ གོཏྲབྷཱུནི, གོཏྲབྷུནཱ ཨིཙྩཱདི པུལླིངྒེ ཨབྷིབྷཱུསདྡསམཾ.

ཨེཝཾ ཨབྷིབྷཱུ སཡམྦྷཱུ དྷམྨཉྙཱུཨཱདཱིནི.

ཨཱུཀཱརནྟཾ.

ཨོཀཱརནྟོ ནཔུཾསཀལིངྒོ ཙིཏྟགོསདྡོ.

‘‘ཙིཏྟཱ གཱཝོ ཨསྶ ཀུལསྶཱ’’ཏི ཨཏྠེ བཧུབྦཱིཧིསམཱསེ ཀཏེ ‘‘སརོ རསྶོ ནཔུཾསཀེ’’ཏི ཨོཀཱརསྶ ཋཱནཔྤཡཏནཱསནྣཏྟཱ རསྶཏྟམུཀཱརོ, སྱཱདྱུཔྤཏྟི, སིལོཔོ. ཙིཏྟགུ ཀུལཾ, ཙིཏྟགཱུ ཙིཏྟགཱུནི ཨིཙྩཱདི ཨཱཡུསདྡསམཾ.

ཨོཀཱརནྟཾ.

ཙིཏྟཾ ཀམྨཉྩ ཨསྶདྡྷ-མཐཊྛི སུཁཀཱརི ཙ;

ཨཱཡུ གོཏྲབྷཱུ དྷམྨཉྙཱུ, ཙིཏྟགཱུཏི ནཔུཾསཀེ.

ནཔུཾསཀལིངྒཾ ནིཊྛིཏཾ.

སབྦནཱམ

ཨཐ ¶ སབྦནཱམཱནི ཝུཙྩནྟེ.

སབྦ, ཀཏར, ཀཏམ, ཨུབྷཡ, ཨིཏར, ཨཉྙ, ཨཉྙཏར, ཨཉྙཏམ, པུབྦ, པར, ཨཔར, དཀྑིཎ, ཨུཏྟར, ཨདྷར, ཡ, ཏ, ཨེཏ, ཨིམ, ཨམུ, ཀིཾ, ཨེཀ, ཨུབྷ, དྭི, ཏི, ཙཏུ, ཏུམྷ, ཨམྷ ཨིཏི སཏྟཝཱིསཏི སབྦནཱམཱནི, ཏཱནི སབྦནཱམཏྟཱ ཏིལིངྒཱནི.

ཏཏྠ སབྦསདྡོ ནིརཝསེསཏྠོ, སོ ཡདཱ པུལླིངྒཝིསིཊྛཏྠཱབྷིདྷཱཡཱི, ཏདཱ རཱུཔནཡོ. པུརེ ཝིཡ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, ‘‘སོ’’ཏི སིསྶ ཨོཀཱརོ, སརལོཔཔརནཡནཱནི. སབྦོ ཛནོ.

བཧུཝཙནེ ‘‘སབྦ ཡོ’’ ཨིཏཱིདྷ ‘‘པརསམཉྙཱ པཡོགེ’’ཏི སབྦཱདཱིནཾ སབྦནཱམསཉྙཱ.

‘‘ཡོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༠༠. སབྦནཱམཀཱརཏེ པཋམོ.

སབྦེསཾ ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀཱནཾ ནཱམཱནི སབྦནཱམཱནི, ཏེསཾ སབྦེསཾ སབྦནཱམསཉྙཱནཾ ལིངྒཱནཾ ཨཀཱརཏོ པརོ པཋམོ ཡོ ཨེཏྟམཱཔཛྫཏེ. སབྦེ པུརིསཱ.

ཨཀཱརཏོཏི ཀིཾ? སབྦཱ ཨམཱུ.

ཧེ སབྦ སབྦཱ, ཧེ སབྦེ, སབྦཾ, སབྦེ, སབྦེན, སབྦེཧི སབྦེབྷི.

ཙཏུཏྠེཀཝཙནེ ཨཱཡཱདེསེ སམྤཏྟེ –

‘‘ཨཏོ, ཨཱ ཨེ, སྨཱསྨིཾནཾ, ཨཱཡ ཙཏུཏྠེཀཝཙནསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༠༡. ཏཡོ ¶ ནེཝ ཙ སབྦནཱམེཧི.

ཨཀཱརནྟེཧི སབྦནཱམེཧི པརེསཾ སྨཱ སྨིཾ ཨིཙྩེཏེསཾ, ཙཏུཏྠེཀཝཙནསྶ ཙ ཨཱ ཨེ ཨཱཡཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ནེཝ ཧོནྟཱིཏི ཨཱཡཱདེསཱབྷཱཝོ. ཙགྒཧཎཾ ཀཏྠཙི པཊིསེདྷནིཝཏྟནཏྠཾ, ཏེན པུབྦཱདཱིཧི སྨཱ སྨིཾནཾ ཨཱ ཨེ ཙ ཧོནྟི. སབྦསྶ.

‘‘ཨཀཱརོ, ཨེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༠༢. སབྦནཱམཱནཾ ནཾམྷི ཙ.

སབྦེསཾ སབྦནཱམཱནཾ ཨཀཱརོ ཨེཏྟམཱཔཛྫཏེ ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི.

‘‘སབྦནཱམཏོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༠༣. སབྦཏོ ནཾ སཾསཱནཾ.

སབྦཏོ སབྦནཱམཏོ པརསྶ ནཾཝཙནསྶ སཾ སཱནཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི.

སབྦེསཾ སབྦེསཱནཾ, སབྦསྨཱ སབྦམྷཱ, སབྦེཧི སབྦེབྷི, སབྦསྶ, སབྦེསཾ སབྦེསཱནཾ, སབྦསྨིཾ སབྦམྷི, སབྦེསུ.

ཨིཏྠིཡཾ ‘‘ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔྤཙྩཡོ’’ཏི ཨཱཔྤཙྩཡོ. ཨཉྙཾ ཀཉྙཱསདྡསམཾ ཨཉྙཏྲ ས ནཾ སྨིཾཝཙནེཧི. སབྦཱ པཛཱ, སབྦཱ སབྦཱཡོ, ཧེ སབྦེ, ཧེ སབྦཱ སབྦཱཡོ, སབྦཾ, སབྦཱ སབྦཱཡོ, སབྦཱཡ, སབྦཱཧི སབྦཱབྷི.

ཙཏུཏྠེཀཝཙནེ ‘‘སབྦནཱམཏོ ཝཱ’’, སབྦཏོ ཀོཏི ཨིཏོ ‘‘སབྦཏོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༠༤. གྷཔཏོ ¶ སྨིཾསཱནཾ སཾསཱ.

སབྦཏོ སབྦནཱམཏོ གྷཔསཉྙཏོ སྨིཾ སཨིཙྩེཏེསཾ ཡཐཱཀྐམཾ སཾསཱཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ.

‘‘སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཙཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༠༥. གྷོ རསྶཾ.

གྷསཉྙོ ཨཱཀཱརོ རསྶམཱཔཛྫཏེ སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཝིབྷཏྟཱདེསེསུ པརེསུ.

‘‘སཱགམོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༠༦. སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཙ.

སཾ སཱཨིཙྩེཏེསུ ཨེཀཝཙནཊྛཱནསམྦྷཱུཏེསུ ཝིབྷཏྟཱདེསེསུ པརེསུ ལིངྒམྷཱ སཀཱརཱགམོ ཧོཏི.

སབྦསྶཱ སབྦཱཡ, སབྦཱསཾ སབྦཱསཱནཾ, སབྦཱཡ, སབྦཱཧི སབྦཱབྷི, སབྦསྶཱ སབྦཱཡ, སབྦཱསཾ སབྦཱསཱནཾ.

སྨིཾམྷི ‘‘སབྦནཱམཏོ, གྷཔཏོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༠༧. ནེཏཱཧི སྨིམཱཡཡཱ.

ཨེཏེཧི སབྦནཱམེཧི གྷཔསཉྙེཧི པརསྶ སྨིཾཝཙནསྶ ནེཝ ཨཱཡ ཡཱདེསཱ ཧོནྟཱིཏི ཨཱཡཱབྷཱཝོ. ཝཱདྷིཀཱརཏོ ཀྭཙི ཧོཏི དཀྑིཎཱཡ ཨུཏྟརཱཡཱཏི ཨཱདི.

སཾཡམཱདེསཱ, སབྦསྶཾ སབྦཱཡཾ, སབྦཱསུ.

ནཔུཾསཀེ སབྦཾ ཙིཏྟཾ, སབྦཱནི, ཧེ སབྦ, ཧེ སབྦཱནི, སབྦཾ, སབྦཱནི. སེསཾ པུལླིངྒེ ཝིཡ ཉེཡྻཾ.

ཨེཝཾ ¶ ཀཏརཱདཱིནཾ ཨཉྙཏམསདྡཔརིཡནྟཱནཾ ཏཱིསུཔི ལིངྒེསུ རཱུཔནཡོ.

ཏཏྠ ཀཏརཀཏམསདྡཱ པུཙྪནཏྠཱ.

ཨུབྷཡསདྡོ དྭིཨཝཡཝསམུདཱཡཝཙནོ.

ཨིཏརསདྡོ ཝུཏྟཔྤཊིཡོགཝཙནོ.

ཨཉྙསདྡོ ཨདྷིཀཏཱཔརཝཙནོ.

ཨཉྙཏར ཨཉྙཏམསདྡཱ ཨནིཡམཏྠཱ.

‘‘ཡོ, སབྦནཱམཀཱརཏེ པཋམོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༠༨. དྭནྡཊྛཱ ཝཱ.

དྭནྡསམཱསཊྛཱ སབྦནཱམཀཱརཏོ པརོ པཋམོ ཡོ ཨེཏྟམཱཔཛྫཏེ ཝཱ. ཀཏརོ ཙ ཀཏམོ ཙཱཏི ཀཏརཀཏམེ, ཀཏརཀཏམཱ ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

པུབྦཱདཡོ དིསཱདིཝཝཏྠཱནཝཙནཱ.

པུབྦོ ཀཱལོ. བཧུཝཙནེ ‘‘དྷཱཏུལིངྒེཧི པརཱ པཙྩཡཱ’’ཏི ཨེཏྠ པརཱཏི ནིདྡེསཏོ པུབྦཱདཱིཧི ཡོཝཙནསྶ ཝིཀཔྤེནེཀཱརོ.

པུབྦེ པུབྦཱ, ཧེ པུབྦ, ཧེ པུབྦེ ཧེ པུབྦཱ, པུབྦཾ, པུབྦེ, པུབྦེན, པུབྦེཧི པུབྦེབྷི, པུབྦསྶ, པུབྦེསཾ པུབྦེསཱནཾ. ‘‘སྨཱསྨིཾནཾ ཝཱ’’ཏི ཝིཀཔྤེནཱཀཱརེཀཱརཱ. པུབྦཱ པུབྦསྨཱ པུབྦམྷཱ, པུབྦེཧི པུབྦེབྷི, པུབྦསྶ, པུབྦེསཾ པུབྦེསཱནཾ, པུབྦེ པུབྦསྨིཾ པུབྦམྷི, པུབྦེསུ.

ཨིཏྠིཡཾ པུབྦཱ དིསཱ, པུབྦཱ པུབྦཱཡོ ཨིཙྩཱདི སབྦཱསདྡསམཾ.

ནཔུཾསཀེ ¶ པུབྦཾ ཋཱནཾ, པུབྦཱནི, ཧེ པུབྦ, ཧེ པུབྦཱནི, པུབྦཾ, པུབྦཱནི, སེསཾ པུལླིངྒསམཾ. ཨེཝཾ པརཱཔརདཀྑིཎུཏྟརཱདྷརསདྡཱ.

‘‘སབྦནཱམཏོ, དྭནྡཊྛཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༠༩. ནཱཉྙཾ སབྦནཱམིཀཾ.

དྭནྡཊྛཱ སབྦནཱམཏོ པརསྶ ཡོཝཙནསྶ ཋཔེཏྭཱ ཨེཏྟཾ ཨཉྙཾ སབྦནཱམིཀཾ ཀཱརིཡཾ ན ཧོཏཱིཏི སཾསཱནམཱདེསཱབྷཱཝོ. པུབྦཱཔརཱནཾ, པུབྦུཏྟརཱནཾ ཨདྷརུཏྟརཱནཾ, ‘‘ནཱཉྙཾ སབྦནཱམིཀ’’ནྟི ཝིནཱདྷིཀཱརེན ཡོགེན ཏཏིཡཱསམཱསེཔི. མཱསཔུབྦཱཡ, མཱསཔུབྦཱནཾ.

‘‘ནཱཉྙཾ སབྦནཱམིཀ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༡༠. བཧུབྦཱིཧིམྷི ཙ.

བཧུབྦཱིཧིམྷི ཙ སམཱསེ སབྦནཱམིཀཝིདྷཱནཾ ནཱཉྙཾ ཧོཏི. པིཡཔུབྦཱཡ, པིཡཔུབྦཱནཾ, པིཡཔུབྦེ.

ཙསདྡགྒཧཎེན དིསཏྠསབྦནཱམཱནཾ བཧུབྦཱིཧིམྷི སབྦནཱམིཀཝིདྷཱནཾཝ ཧོཏི.

དཀྑིཎསྶཱ ཙ པུབྦསྶཱ ཙ ཡདནྟརཱལ༹ནྟི ཨཏྠེ བཧུབྦཱིཧི, དཀྑིཎཔུབྦསྶཾ, དཀྑིཎཔུབྦསྶཱ, ཨེཝཾ ཨུཏྟརཔུབྦསྶཾ, ཨུཏྟརཔུབྦསྶཱ ཨིཙྩཱདི.

ཡཏེཏསདྡཱདཱིནམཱལཔནེ རཱུཔཾ ན སམྦྷཝཏི. ཡསདྡོ ཨནིཡམཏྠོ.

ཡོ པུརིསོ, ཡེ པུརིསཱ, ཡཾ, ཡེ. ཡཱ ཀཉྙཱ, ཡཱ ཡཱཡོ, ཡཾ, ཡཱ ཡཱཡོ. ཡཾ ཙིཏྟཾ, ཡཱནི, ཡཾ, ཡཱནི. སེསཾ སབྦཏྠ སབྦསདྡསམཾ.

ཏ ¶ ཨེཏ ཨིམ ཨམུ ཀིཾཨིཙྩེཏེ པརམྨུཁ སམཱིཔ ཨཙྩནྟསམཱིཔདཱུར པུཙྪནཏྠཝཙནཱ.

ཏསདྡསྶ བྷེདོ. ‘‘ཏ སི’’ ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཨནཔུཾསཀསྶཱཡཾ སིམྷཱིཏི, ས’’མིཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༡༡. ཨེཏཏེསཾ ཏོ.

ཨེཏ ཏཨིཙྩེཏེསཾ ཨནཔུཾསཀཱནཾ ཏཀཱརོ སཀཱརམཱཔཛྫཏེ སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. སོ པུརིསོ.

སབྦནཱམགྒཧཎཉྩ, ཨིཏོ ཏགྒཧཎཉྩ ཝཏྟཏེ.

༢༡༢. ཏསྶ ཝཱ ནཏྟཾ སབྦཏྠ.

ཏཨིཙྩེཏསྶ སབྦནཱམསྶ ཏཀཱརསྶ ནཏྟཾ ཧོཏི ཝཱ སབྦཏྠ ལིངྒེསུ. ནེ ཏེ, ནཾ ཏཾ, ནེ ཏེ, ནེན ཏེན, ནེཧི ནེབྷི ཏེཧི ཏེབྷི.

‘‘སབྦསྶ, ཏསྶ ཝཱ སབྦཏྠཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༡༣. སསྨཱསྨིཾསཾསཱསྭཏྟཾ.

ཏཨིཙྩེཏསྶ སབྦནཱམསྶ སབྦསྶེཝ ཨཏྟཾ ཧོཏི ཝཱ ས སྨཱ སྨིཾ སཾ སཱཨིཙྩེཏེསུ ཝཙནེསུ སབྦཏྠ ལིངྒེསུ. ཨསྶ ནསྶ ཏསྶ, ནེསཾ ཏེསཾ ནེསཱནཾ ཏེསཱནཾ.

‘‘སྨཱཧིསྨིཾནཾ མྷཱབྷིམྷི ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘སྨཱསྨིཾནཾ, མྷཱམྷཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༡༤. ན ཏིམེཧི ཀཏཱཀཱརེཧི.

ཏ ཨིམཨིཙྩེཏེཧི ཀཏཱཀཱརེཧི པརེསཾ སྨཱསྨིཾནཾ མྷཱ མྷིཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ན ཧོནྟི.

པཀཏིསནྡྷིཝིདྷཱན

ཨཐ ¶ སརཱནམེཝ སནྡྷིཀཱརིཡེ སམྤཏྟེ པཀཏིབྷཱཝོ ཝུཙྩཏེ.

‘‘སརཱ, པཀཏཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༥. སརེ ཀྭཙི.

སརཱ ཁོ སརེ པརེ ཀྭཙི ཚནྡབྷེདཱསུཁུཙྩཱརཎཊྛཱནེ, སནྡྷིཙྪཱརཧིཏཊྛཱནེ ཙ པཀཏིརཱུཔཱནི ཧོནྟི, ན ལོཔཱདེསཝིཀཱརམཱཔཛྫནྟེཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྠ པཀཏིཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཱལཔནནྟཱ ཨནིཏིསྨིཾ ཨཙྪནྡཱནུརཀྑཎེ ཨསམཱསེ པདནྟདཱིགྷཱ ཙ ཨིཀཱརུཀཱརཱ ཙ ནཱམཔདནྟཱཏཱིཏཀྲིཡཱདིམྷཱིཏི ཨེཝམཱདི.

ཨཱལཔནནྟེསུ ཏཱཝ – ཀཏམཱ ཙཱནནྡ ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཀཏམཱ ཙཱནནྡ ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ, སཱརིཔུཏྟ ཨིདྷེཀཙྩོ, ཨེཧི སིཝིཀ ཨུཊྛེཧི, ཨུཔཱསཀཱ ཨིདྷེཀཙྩོ, བྷོཏི ཨཡྻེ, བྷིཀྑུ ཨརོགཾ ཏཝ སཱིལཾ, སིཉྩ བྷིཀྑུ ཨིམཾ ནཱཝཾ, བྷིཀྑཝེ ཨེཝཾ ཝདཱམི, པཉྩིམེ གཧཔཏཡོ ཨཱནིསཾསཱ ཨིཙྩེཝམཱདཱིསུ པཀཏིབྷཱཝོ, པུབྦསྶརལོཔཡཝཱདེསཱདཡོ ན ཧོནྟི.

ཀྭཙིགྒཧཎེན ཨིཏིསྨིཾ ཚནྡཱནུརཀྑཎེ སནྡྷི ཧོཏི, ཡཐཱ – སཀྐཱ དེཝཱིཏི, ནམོ ཏེ བུདྡྷ ཝཱིརཏྠུ.

སརེཏི ཀིཾ? སཱདྷུ མཧཱརཱཛཱཏི, ཨེཝཾ ཀིར བྷིཀྑཱུཏི.

ཨསམཱསེ པདནྟདཱིགྷེསུ – ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ གཱཐཱ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི, དེཝཱ ཨཱབྷསྶརཱ ཡཐཱ, ཏེཝིཛྫཱ ཨིདྡྷིཔྤཏྟཱ ¶ ཙ, བྷགཝཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ, བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ, ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི, གནྟྭཱ ཨོལོཀེནྟོ, བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི, ཡཾ ཨིཏྠཱི ཨརཧཱ ཨསྶ, སཱམཱཝཏཱི ཨཱཧ, པཱཔཀཱརཱི ཨུབྷཡཏྠ ཏཔྤཏི, ནདཱི ཨོཏྠརཏི, ཡེ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཔྤིཙྪཱ, བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི, བྷིཀྑཱུཨུཛ྄ཛྷཱཡིཾསུ, བྷིཀྑཱུ ཨེཝམཱཧཾསུ, ཨིམསྨིཾ གཱམེ ཨཱརཀྑཀཱ, སབྦེ ཨིམེ, ཀཏམེ ཨེཀཱདས, གམྦྷཱིརེ ཨོདཀནྟིཀེ, ཨཔྤམཱདོ ཨམཏཔདཾ, སངྒྷོ ཨཱགཙྪཏུ, ཀོ ཨིམཾ པཐཝིཾ ཝིཙྩེསྶཏི, ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི, ཨེཀོ ཨེཀཱཡ, ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ.

ནིཔཱཏེསུཔི – ཨརེ ཨཧམྤི, སཙེ ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ, ནོ ཨབྷིཀྐམོ, ཨཧོ ཨཙྪརིཡོ, ཨཐོ ཨནྟོ ཙ, ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ, ཨཐོ ཨོཊྛཝཙིཏྟཀཱ, ཏཏོ ཨཱམནྟཡཱི སཏྠཱ.

ཀྭཙིགྒཧཎེན ཨཀཱར ཨིཏཱིཝེཝེཏྠཱདཱིསུ སནྡྷིཔི. ཡཐཱ – ཨཱགཏཏྠ, ཨཱགཏམྷཱ, ཀཏམཱསྶུ ཙཏྟཱརོ, ཨཔྤསྶུཏཱཡཾ པུརིསོ, ཨིཏྠཱིཏི, ཙ མརཱིཝ, སབྦེཝ, སྭེཝ, ཨེསེཝ ནཡོ, པརིསུདྡྷེཏྠཱཡསྨནྟོ, ནེཏྠ, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ, སཙེས བྲཱཧྨཎ, ཏཐཱུཔམཾ, ཡཐཱཧ.

ཨསམཱསེཏི ཀིཾ? ཛིཝ྄ཧཱཡཏནཾ, ཨཝིཛྫོགྷོ, ཨིཏྠིནྡྲིཡཾ, ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ, བྷཡཏུཔཊྛཱནཾ. ཨཙྪནྡཱནུརཀྑཎེཏི ¶ ཀིཾ? སདྡྷཱིདྷ ཝིཏྟཾ པུརིསསྶ སེཊྛཾ, ཡོ མིསྶརོ.

ནཱམཔདནྟཨིཀཱརུཀཱརེསུ – གཱཐཱཧི ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི, པུཔྥཱནི ཨཱཧརིཾསུ, སཏྠུ ཨདཱསི.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? མནསཱཀཱསི.

༣༦. སརཱ པཀཏི བྱཉྫནེ.

སརཱ ཁོ བྱཉྫནེ པརེ པཀཏིརཱུཔཱ ཧོནྟཱིཏི ཡེབྷུཡྻེན དཱིགྷརསྶལོཔེཧི ཝིཀཱརཱབྷཱཝོ. ཡཐཱ – ཨཙྩཡོ, པཙྩཡོ, བྷཱསཏི ཝཱ ཀརོཏི ཝཱ, ཝེདནཱཀྑནྡྷོ, བྷཱགྱཝཱ, བྷདྲོ ཀསཱམིཝ, དཱིཡཏི, ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ, སོ དྷམྨཾ དེསེཏི.

ཨིཏི པཀཏིསནྡྷིཝིདྷཱནཾ ནིཊྛིཏཾ.

བྱཉྫནསནྡྷིཝིདྷཱན

ཨཐ བྱཉྫནསནྡྷི ཝུཙྩཏེ.

‘‘བྱཉྫནེ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ, ‘‘སརཱ, ཀྭཙཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༧. དཱིགྷཾ.

སརཱ ཁོ བྱཉྫནེ པརེ ཀྭཙི དཱིགྷཾ པཔྤོནྟཱིཏི སུཏྟསུཁུཙྩཱརཎཚནྡཱནུརཀྑཎཊྛཱནེསུ དཱིགྷོ.

ཏྱསྶ པཧཱིནཱ ཏྱཱསྶ པཧཱིནཱ, སྭསྶ སྭཱསྶ, མདྷུཝ མཉྙཏི བཱལོ མདྷུཝཱ མཉྙཏཱི བཱལོ, ཏཐཱ ཨེཝཾ གཱམེ མུནཱི ¶ ཙརེ, ཁནྟཱི པརམཾ ཏཔོ ཏིཏིཀྑཱ, ན མངྐཱུ བྷཝིསྶཱམི, སྭཱཀྑཱཏོ, ཡྭཱཧཾ, ཀཱམཏོ ཛཱཡཏཱི སོཀོ, ཀཱམཏོ ཛཱཡཏཱི བྷཡཾ, སཀྐོ ཨུཛཱུ ཙ སུཧུཛཱུ ཙ, ཨནཱུཔགྷཱཏོ, དཱུརཀྑཾ, དཱུརམཾ, སཱུརཀྑཾ, དཱུཧརཏཱ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཏྱཛྫ, སྭསྶ, པཏིལིཡྻཏི.

ཡིཊྛཾ ཝཱ ཧུཏཾ ཝཱ ལོཀེ, ཡདི ཝཱ སཱཝཀེ, པུགྒལཱ དྷམྨདསཱ ཏེ, བྷོཝཱདཱི ནཱམ སོ ཧོཏི, ཡཐཱབྷཱཝཱི གུཎེན སོ ཨིཏཱིདྷ –

པུབྦསྨིཾཡེཝཱདྷིཀཱརེ –

༣༨. རསྶཾ.

སརཱ ཁོ བྱཉྫནེ པརེ ཀྭཙི རསྶཾ པཔྤོནྟཱིཏི ཚནྡཱནུརཀྑཎེ, ཨཱགམེ, སཾཡོགེ ཙ རསྶཏྟཾ.

ཚནྡཱནུརཀྑཎེ ཏཱཝ ཡིཊྛཾཝ ཧུཏཾཝ ལོཀེ, ཡདིཝ སཱཝཀེ, པུགྒལ དྷམྨདསཱ ཏེ, བྷོཝཱདི ནཱམ སོ ཧོཏི, ཡཐཱབྷཱཝི གུཎེན སོ.

ཨཱགམེ ཡཐཡིདཾ, སམྨདཀྑཱཏོ.

སཾཡོགེ པརཱཀམོ པརཀྐམོ, ཨཱསཱདོ ཨསྶཱདོ, ཨེཝཾ ཏཎྷཀྑཡོ, ཛྷཱནསྶ ལཱབྷིམྷི, ཝསིམྷི, ཐུལླཙྩཡོ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? མཱཡིདཾ, མནསཱ དཉྙཱ ཝིམུཏྟཱནཾ, ཡཐཱཀྐམཾ, ཨཱཁྱཱཏིཀཾ, དཱིཡྻཏི, སཱུཡྻཏི.

ཨེསོ ཁོ བྱནྟིཾ ཀཱཧིཏི, སོ གཙྪཾ ན ནིཝཏྟཏི ཨིཙྩཏྲ –

ཏསྨིཾཡེཝཱདྷིཀཱརེ –

༣༩. ལོཔཉྩ ¶ ཏཏྲཱཀཱརོ.

སརཱ ཁོ བྱཉྫནེ པརེ ཀྭཙི ལོཔཾ པཔྤོནྟི, ཏཏྲ ལུཏྟེ ཋཱནེ ཨཀཱརཱགམོ ཙ ཧོཏི. ཨེཏཏསདྡནྟོཀཱརསྶེཝཱཡཾ ལོཔོ.

ཨེས ཁོ བྱནྟིཾ ཀཱཧིཏི, ས གཙྪཾ ན ནིཝཏྟཏི, ཨེཝཾ ཨེས དྷམྨོ, ཨེས པཏྟོསི, ས མུནི, ས སཱིལཝཱ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨེསོ དྷམྨོ, སོ མུནི, སོ སཱིལཝཱ.

ཙསདྡེན ཨེཏསདྡནྟསྶ སརེཔི ཀྭཙི ལོཔོ. ཡཐཱ – ཨེས ཨཏྠོ, ཨེས ཨཱབྷོགོ, ཨེས ཨིདཱནི.

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘སརམྷཱ, བྱཉྫནསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༠. པརདྭེབྷཱཝོ ཋཱནེ.

སརམྷཱ པརསྶ བྱཉྫནསྶ དྭེབྷཱཝོ ཧོཏི ཋཱནེ. དྭིནྣཾ བྷཱཝོ དྭིབྷཱཝོ, སོ ཨེཝ དྭེབྷཱཝོ.

ཨེཏྠ ཙ ཋཱནཾ ནཱམ རསྶཱཀཱརཏོ པརཾ པ པཏི པཊིཀམུཀུས ཀུདྷ ཀཱི གཧ ཛུཏ ཉཱསི སུ སམྦྷཱུ སར སསཱདཱིནམཱདིབྱཉྫནཱནཾ དྭེབྷཱཝཾ, ཏིཀ ཏཡ ཏིཾས ཝཏཱདཱིནམཱདི ཙ, ཝཏུ ཝཊུདིསཱདཱིནམནྟཉྩ, ཨུ དུ ནི-ཨུཔསགྒ ཏ ཙཏུ ཚ སནྟསདྡཱདེསཱདིཔརཉྩ, ཨཔདནྟཱ ནཱཀཱརདཱིགྷཏོ ཡཀཱརཱདི ཙ,

ཡཝཏཾ ཏལནཱདཱིན-མཱདེསོ ཙ སཡཱདིནཾ;

སཧ དྷཱཏྭནྟསྶཱདེསོ, སཱིསཀཱརོ ཏཔཱདིཏོ.

ཚནྡཱནུརཀྑཎེ ཙ – གྷར ཛྷེ དྷཾསུ བྷམཱདཱིནམཱདི ཙ, རསྶཱཀཱརཏོ ཝགྒཱནཾ ཙཏུཏྠདུཏིཡཱ ཙ ཨིཙྩེཝམཱདི.

ཏཏྠ ¶ པ པཏི པཊཱིསུ ཏཱཝ – ཨིདྷ པམཱདོ ཨིདྷཔྤམཱདོ, ཨེཝཾ ཨཔྤམཱདོ, ཝིཔྤཡུཏྟོ, སུཔྤསནྣོ, སམྨཱ པདྷཱནཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ, རསྶཏྟཾ, ཨཔྤཏིཝཏྟིཡོ, ཨདྷིཔཏིཔྤཙྩཡོ, སུཔྤཏིཊྛིཏོ, ཨཔྤཊིཔུགྒལོ, ཝིཔྤཊིསཱརོ, སུཔྤཊིཔནྣོ, སུཔྤཊིཔཏྟི.

ཀམཱདིདྷཱཏཱུསུ – པཀྐམོ, པཊིཀྐམོ, ཧེཏུཀྐམོ, ཨཱཀམཏི ཨཀྐམཏི, ཨེཝཾ པརཀྐམཏི, ཡཐཱཀྐམཾ.

པཀྐོསཏི, པཊིཀྐོསཏི, ཨནུཀྐོསཏི, ཨཱཀོསཏི, ཨཀྐོསཏི.

ཨཀྐུདྡྷོ, ཨཏིཀྐོདྷོ.

དྷནཀྐཱིཏོ, ཝིཀྐཡོ, ཨནུཀྐཡོ.

པགྒཧོ, ཝིགྒཧོ, ཨནུགྒཧོ, ནིགྒཧོ, ཙནྡགྒཧོ, དིཊྛིགྒཱཧོ.

པཛྫོཏོ, ཝིཛྫོཏཏི, ཨུཛྫོཏོ.

ཀཏཉྙཱུ, ཝིཉྙཱུ, པཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཾ, ཨནུཉྙཱ, མནུཉྙཱ, སམཉྙཱ.

ཨཝསྶཡོ, ནིསྶཡོ, སམུསྶཡོ.

ཨཔྤསྶུཏོ, ཝིསྶུཏོ, བཧུསྶུཏོ, ཨཱསཝཱ ཨསྶཝཱ.

པསྶམྦྷནྟོ, ཝིསྶམྦྷཏི.

ཨཊྚསྶརོ, ཝིསྶརཏི, ཨནུསྶརཏི.

པསྶསནྟོ, ཝིསྶསནྟོ, མཧུསྶསནྟོ, ཨཱསཱསོ ཨསྶཱསོ.

ཨཝིསྶཛྫེནྟོ, ཝིསྶཛྫེནྟོ, པརིཙྩཛནྟོ, ཨུཔདྡཝོ, ཨུཔཀྐིལིཊྛོ, མིཏྟདྡུ, ཨཱཡབྦཡོ, ཨུདབྦཧི ཨིཙྩཱདི.

སརམྷཱཏི ¶ ཀིཾ? སམྤཡུཏྟོ, སམྤཏིཛཱཏོ, སམྤཊིཙྪནྣཾ, སངྐམནྟོ, སངྒཧོ.

ཋཱནེཏི ཀིཾ? མཱ ཙ པམཱདོ, པཏིགཡ྄ཧཏི, ཝཙཱིཔཀོཔཾ རཀྑེཡྻ, ཡེ པམཏྟཱ ཡཐཱ མཏཱ, མནོཔཀོཔཾ རཀྑེཡྻ, ཨིདྷ མོདཏི, པེཙྩ མོདཏི.

ཏིཀཱདཱིསུ – ཀུསལཏྟིཀཾ, པཱིཏིཏྟིཀཾ, ཧེཏུཏྟིཀཾ, ཝེདནཱཏྟིཀཾ, ལོཀཏྟཡཾ, བོདྷིཏྟཡཾ, ཝཏྠུཏྟཡཾ. ཨེཀཏྟིཾས, དྭཏྟིཾས, ཙཏུཏྟིཾས. སཱིལབྦཏཾ, སུབྦཏོ, སཔྤཱིཏིཀོ, སམནྣཱགཏོ, པུནཔྤུནཾ ཨིཙྩཱདི.

ཝཏུ ཝཊུ དིསཱདཱིནམནྟེ ཡཐཱ – ཝཏྟཏི, ཝཊྚཏི, དསྶནཾ, ཕསྶོ ཨིཙྩཱདི.

ཨུ དུ ནི ཨུཔསགྒཱདིཔརེསུ – ཨུཀཾསོ ཨུཀྐཾསོ. དུཀརཾ དུཀྐརཾ, ནིཀངྑོ ནིཀྐངྑེ.

ཨེཝཾ ཨུགྒཏཾ, དུཙྩརིཏཾ, ནིཛྫཊཾ, ཨུཉྙཱཏཾ, ཨུནྣཏི, ཨུཏྟརོ, དུཀྐརོ, ནིདྡརོ, ཨུནྣཏོ, དུཔྤཉྙོ, དུབྦལོ, ནིམྨལོ, ཨུཡྻུཏྟོ, དུལླབྷོ, ནིབྦཏྟོ, ཨུསྶཱཧོ, དུསྶཧོ, ནིསྶཱརོ.

ཏཐཱ ཏཀྐརོ, ཏཛྫོ, ཏནྣིནྣོ, ཏཔྤབྷཝོ, ཏམྨཡོ.

ཙཏུཀྐཾ, ཙཏུདྡིསཾ, ཙཏུཔྤཱདོ, ཙཏུབྦིདྷཾ, ཙཏུསྶཱལཾ.

ཚཀྐཾ, ཚནྣཝུཏི, ཚཔྤདིཀཱ, ཚབྦསྶཱནི.

སཀྐཱརོ, སཀྐཏོ, སདྡིཊྛི, སཔྤུརིསོ, མཧབྦལོ.

ཋཱནེཏི ཀིཾ? ནིཀཱཡོ, ནིདཱནཾ, ནིཝཱསོ, ནིཝཱཏོ, ཏཏོ, ཙཏུཝཱིསཏི, ཚསཊྛི.

ཡཀཱརཱདིམྷི ¶ – ནཱིཡྻཏི, སཱུཡྻཏི, ཨབྷིབྷཱུཡྻ, ཝིཙེཡྻ, ཝིནེཡྻ, དྷེཡྻཾ, ནེཡྻཾ, སེཡྻོ, ཛེཡྻོ, ཝེཡྻཱཀརཎོ.

ཨཱདིསདྡེན ཨེཏྟོ, ཨེཏྟཱཝཏཱ.

ཨནཱཀཱརགྒཧཎཾ ཀིཾ? མཱལཱཡ, དོལཱཡ, སམཱདཱཡ.

ཋཱནེཏི ཀིཾ? ཨུཔནཱིཡཏི, སཱུཡཏི, ཏོཡཾ.

ཡཝཏམཱདེསེ – ཛཱཏི ཨནྡྷོ, ཝིཔལི ཨཱསོ, ཨནི ཨཱཡོ, ཡདི ཨེཝཾ, ཨཔི ཨེཀཙྩེ, ཨཔི ཨེཀདཱ ཨིཙྩཏྲ, ཨིཀཱརསྶ ‘‘ཨིཝཎྞོ ཡཾ ནཝཱ’’ཏི ཡཀཱརེ ཀཏེ –

‘‘སབྦསྶ སོ དཱམྷི ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ མཎྜཱུཀགཏིཡཱ ཝཱཏི ཝཏྟཏེ.

༤༡. ཡཝཏཾ ཏལནདཀཱརཱནཾ བྱཉྫནཱནི ཙལཉཛཀཱརཏྟཾ.

ཡཀཱརཝནྟཱནཾ ཏལནདཀཱརཱནཾ སཾཡོགབྱཉྫནཱནི ཡཐཱཀྐམཾ ཙལཉཛཀཱརཏྟམཱཔཛྫནྟེ ཝཱ.

ཀཱརགྒཧཎཾ ཡཝཏཾ སཀཱར ཀ ཙ ཊ པཝགྒཱནཾ སཀཱརཀཙཊཔཝགྒཱདེསཏྠཾ, ཏཐཱ ཡཝཏཾ ཏ དྷ ཎཀཱརཱནཾ ཚ ཛྷཉཀཱརཱདེསཏྠཉྩ, ཏཏོ ཡཝཏམཱདེསསྶ ཨནེན དྭིབྷཱཝོ.

ཛཙྩནྡྷོ, ཝིཔལླཱསོ, ཨཉྙཱཡོ, ཡཛྫེཝཾ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཨཔྤེཀདཱ.

ཝཱཏི ཀིཾ? པཊིསནྠཱརཝུཏྱསྶ, བཱལྱཾ, ཨཱལསྱཾ.

སརམྷཱཏི ཀིཾ? ཨཉཱཡོ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ.

ཏཔཱདིཏོ སིམྷི – ཏཔསྶཱི, ཡསསྶཱི.

ཚནྡཱནུརཀྑཎེ ¶ – ནཔྤཛྫཧེ ཝཎྞབལཾ པུརཱཎཾ, ཨུཛྫུགཏེསུ སེཡྻོ, གཙྪནྟི སུགྒཏིནྟི.

ཝགྒཙཏུཏྠདུཏིཡེསུ པན ཏསྨིཾཡེཝཱདྷིཀཱརེ ‘‘པརདྭེབྷཱཝོ ཋཱནེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

ཝགྒཙཏུཏྠདུཏིཡཱནཾ སདིསཝསེན དྭིབྷཱཝེ སམྤཏྟེ ནིཡམཏྠམཱཧ.

༤༢. ཝགྒེ གྷོསཱགྷོསཱནཾ ཏཏིཡཔཋམཱ.

སརམྷཱ པརབྷཱུཏཱནཾ ཝགྒེ གྷོསཱགྷོསཱནཾ བྱཉྫནཱནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཝགྒཏཏིཡ པཋམཀྑརཱ དྭིབྷཱཝཾ གཙྪནྟི ཋཱནེཏི ཋཱནཱསནྣཝསེན ཏབྦགྒེ ཏཏིཡཔཋམཱཝ ཧོནྟི.

ཨེཏྠ ཙ སམྤཏྟེ ནིཡམཏྟཱ གྷོསཱགྷོསགྒཧཎེན ཙཏུཏྠདུཏིཡཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ, ཨིཏརཐཱ ཨནིཊྛཔྤསངྒོསིཡཱ. ཏེན ‘‘ཀཏཉྙཱུ, ཏནྣཡོ, ཏམྨཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝགྒཔཉྩམཱནཾ སཏིཔི གྷོསཏྟེ ཏཏིཡཔྤསངྒོན ཧོཏི, ཋཱནཱདྷིཀཱརཏོ ཝཱ.

གྷརཱདཱིསུ པ ཨུ དུ ནིཨཱདིཔརཙཏུཏྠེསུ ཏཱཝ – པགྷརཏི པགྒྷརཏི, ཨེཝཾ ཨུགྒྷརཏི, ཨུགྒྷཱཊེཏི, དུགྒྷོསོ, ནིགྒྷོསོ, ཨེསེཝ ཙཛ྄ཛྷཱནཕལོ, པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡཏི, ཨུཛ྄ཛྷཱཡཏི, ཝིདྡྷཾསེཏི, ཨུདྡྷཾསིཏོ, ཨུདྡྷཱརོ, ནིདྡྷཱརོ, ནིདྡྷནོ, ནིདྡྷུཏོ, ཝིབྦྷནྟོ, ཨུབྦྷཏོ, དུབྦྷིཀྑཾ, ནིབྦྷཡཾ, ཏབྦྷཱཝོ, ཙཏུདྡྷཱ, ཙབྷུབྦྷི, ཚདྡྷཱ, སདྡྷམྨོ, སབྦྷཱུཏོ, མཧདྡྷནོ, མཧབྦྷཡཾ.

ཡཝཏ མཱདེསཱདཱིསུ – བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨཱསབྦྷཾ, བུཛ྄ཛྷིཏབྦཾ, བུཛ྄ཛྷཏི.

ཋཱནེཏི ¶ ཀིཾ? སཱིལཝནྟསྶ ཛྷཱཡིནོ, ཡེ ཛྷཱནཔྤསུཏཱ དྷཱིརཱ, ནིདྷཱནཾ, མཧཱདྷནཾ.

རསྶཱཀཱརཏོཔརཾ ཝགྒདུཏིཡེསུ – པཉྩ ཁནྡྷཱ པཉྩཀྑནྡྷཱ, ཨེཝཾརཱུཔཀྑནྡྷོ, ཨཀྑམོ, ཨབྷིཀྑཎཾ, ཨཝིཀྑེཔོ, ཛཱཏིཀྑེཏྟཾ, དྷཱཏུཀྑོབྷོ, ཨཱཡུཀྑཡོ. སེཏཚཏྟཾ སེཏཙྪཏྟཾ, ཨེཝཾ སབྦཙྪནྣཾ, ཝིཙྪིནྣཾ, བོདྷིཙྪཱཡཱ, ཛམྦུཙྪཱཡཱ, སམུཙྪེདོ. ཏཏྲ ཋིཏོ ཏཏྲཊྛིཏོ, ཨེཝཾ ཐལཊྛཾ, ཛལཊྛཾ, ཨདྷིཊྛིཏཾ, ནིཊྛིཏཾ, ཙཏྟཱརིཊྛཱནཱནི, གརུཊྛཱནིཡོ, སམུཊྛིཏོ, སུཔྤཊྛཱནོ. ཡསཏྠེརོ, ཡཏྠ, ཏཏྠ, པཏྠརཏི, ཝིཏྠཱརོ, ཨབྷིཏྠུཏོ, ཝིཏྠམྦྷིཏོ, ཨནུཏྠུནཾ, ཙཏུཏྠོ, ཀུཏྠ. པཔྥོཊེཏི, མཧཔྥལཾ, ནིཔྥལཾ, ཝིཔྥཱརོ, པརིཔྥུསེཡྻ, མདྷུཔྥཱཎིཏཾ.

ཨཱཀཱརཏོ – ཨཱཁཱཏོ ཨཱཀྑཱཏོ, ཨེཝཾ ཏཎྷཱཀྑཡོ, ཨཱཎཱཀྑེཏྟཾ, སཉྙཱཀྑནྡྷོ, ཨཱཚཱདཡཏི, ཨཱཙྪཱདཡཏི, ཨེཝཾ ཨཱཙྪིནྡཏི, ནཱཝཱཊྛཾ, ཨཱཏྠརཏི, ཨཱཔྥོཊེཏི.

སརམྷཱཏི ཀིཾ? སངྑཱརོ, ཏངྑཎེ, སཉྪནྣཾ, ཏཎྛཱནཾ, སནྠུཏོ, ཏམྥལཾ.

ཋཱནེཏི ཀིཾ? པཱུཝཁཛྫཀཾ, ཏསྶ ཚཝིཡཱདཱིནི ཚིནྡིཏྭཱ, ཡཐཱ ཋིཏཾ, ཀཐཾ, ཀམྨཕལཾ.

ནིཀམཏི, ནིཔཏྟི, ནིཙཡོ, ནིཙརཏི, ནིཏརཎཾ ཨིཙྩཏྲ – ‘‘དོ དྷསྶ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙགྒཧཎསྶ བཧུལཏྠཏྟཱ ཏེན ཙགྒཧཎེན ཡཐཱཔཡོགཾ བཧུདྷཱ ཨཱདེསོ སིཡཱ.

ཡཐཱ – ནི ཨུཔསགྒཏོ ཀམུ པད ཙི ཙར ཏརཱནཾ པཋམསྶ ཝགྒདུཏིཡོ ཨིམིནཱ དྭིཏྟཾ, ནིཀྑམཏི, ནིཔྥཏྟི, ནིཙྪཡོ, ནིཙྪརཏི, ནིཏྠརཎཾ.

ཏཐཱ ¶ བོ ཝསྶ ཀུཝ དིཝ སིཝ ཝཛཱདཱིནཾ དྭིརཱུཔསྶཱཏི ཝཀཱརདྭཡསྶ བཀཱརདྭཡཾ, ཡཐཱ – ཀུབྦནྟོ, ཨེཝཾ ཀུབྦཱནོ, ཀུབྦནྟི, སདྷཱཏྭནྟཡཱདེསསྶ དྭིཏྟཾ. དིཝཏི དིབྦཏི, ཨེཝཾ དིབྦནྟོ, སིབྦཏི, སིབྦནྟོ, པཝཛཏི པབྦཛཏི, པབྦཛནྟོ, ནིཝཱནཾ ནིབྦཱནཾ, ནིབྦུཏོ, ནིབྦིནྡཏི, ཨུདབྦཡཾ ཨིཙྩཱདི.

ལོ རསྶ པརི ཏརུཎཱདཱིནཾ ཀྭཙི. པརིཔནྣོ པལིཔནྣོ, ཨེཝཾ པལིབོདྷོ, པལླངྐཾ, ཏརུཎོ ཏལུནོ, མཧཱསཱལོ, མཱལུཏོ, སུཁུམཱལོ.

ཊོ ཏསྶ དུཀྐཏཱདཱིནཾ ཀྭཙི. ཡཐཱ – དུཀྐཏཾ དུཀྐཊཾ, ཨེཝཾ སུཀཊཾ, པཧཊོ, པཏྠཊོ, ཨུདྡྷཊོ, ཝིསཊོ ཨིཙྩཱདི.

ཀོ ཏསྶ ནིཡཏཱདཱིནཾ ཀྭཙི. ནིཡཏོ ནིཡཀོ.

ཡོ ཛསྶ ནིཛཱདིསྶ ཝཱ, ནིཛཾཔུཏྟཾ ནིཡཾཔུཏྟཾ.

ཀོ གསྶ ཀུལཱུཔགཱདཱིནཾ, ཀུལཱུཔགོ ཀུལཱུཔཀོ.

ཏཐཱ ཎོ ནསྶ པ པརིཨཱདིཏོ. པནིདྷཱནཾ པཎིདྷཱནཾ, ཨེཝཾ པཎིཔཱཏོ, པཎཱམོ, པཎཱིཏཾ, པརིཎཏོ, པརིཎཱམོ, ནིནྣཡོ ནིཎྞཡོ, ཨེཝཾ ཨུཎྞཏོ, ཨོཎཏོ ཨིཙྩཱདི.

པཏིཨགྒི, པཏིཧཉྙཏི ཨིཏཱིདྷ –

༤༣. ཀྭཙི པཊི པཏིསྶ.

པཏིཨིཙྩེཏསྶ ཨུཔསགྒསྶ སརེ ཝཱ བྱཉྫནེ ཝཱ པརེ ཀྭཙི པཊིཨཱདེསོ ཧོཏི པུབྦསྶརལོཔོ. པཊགྒི, པཊིཧཉྙཏི.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? པཙྩཏྟཾ, པཏིལཱིཡཏི.

པུཐཛནོ པུཐབྷཱུཏཾ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཨནྟོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༤. པུཐསྶུ ¶ བྱཉྫནེ.

པུཐཨིཙྩེཏསྶ ཨནྟོ སརོ ཨུཀཱརོ ཧོཏི བྱཉྫནེ པརེ, དྭིཏྟཾ. པུཐུཛྫནོ, པུཐུབྷཱུཏཾ.

བྱཉྫནེཏི ཀིཾ? པུཐ ཨཡཾ. ‘‘པུཐསྶ ཨ པུཐ’’ཨིཏི སམཱསེནེཝ སིདྡྷེ པུན ཨནྟགྒཧཎཱདྷིཀཱརེན ཀྭཙི ཨཔུཐནྟསྶཱཔི ཨུཏྟཾ སརེ.

མནོ ཨཉྙཾ མནུཉྙཾ, ཨེཝཾ ཨིམཾ ཨེཝུམཾ, པརལོཔོ, ཨིཏི ཨེཝཾ ཨིཏྭེཝཾ, ཨུཀཱརསྶ ཝཀཱརོ.

ཨཝཀཱསོ, ཨཝནདྡྷོ, ཨཝཝདཏི, ཨཝསཱནམིཏཱིདྷ –

‘‘ཀྭཙི བྱཉྫནེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༥. ཨོ ཨཝསྶ.

ཨཝཨིཙྩེཏསྶ ཨུཔསགྒསྶ ཨོཀཱརོ ཧོཏི ཀྭཙི བྱཉྫནེ པརེ. ཨོཀཱསོ, ཨོནདྡྷོ, ཨོཝདཏི, ཨོསཱནཾ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨཝསཱནཾ, ཨཝསུསྶཏུ.

བྱཉྫནེཏི ཀིཾ? ཨཝཡཱགམནཾ, ཨཝེཀྑཏི.

ཨཝགཏེ སཱུརིཡེ, ཨཝགཙྪཏི, ཨཝགཧེཏྭཱ ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཨཝསྶེ’’ཏི ཝཏྟཏེ ཨོགྒཧཎཉྩ.

༤༦. ཏབྦིཔརཱིཏཱུཔཔདེ བྱཉྫནེ ཙ.

ཨཝསདྡསྶ ཨུཔཔདེ ཏིཊྛམཱནསྶ ཏསྶོཀཱརསྶ ཝིཔརཱིཏོ ཙ ཧོཏི བྱཉྫནེ པརེ.

ཏསྶ ཝིཔརཱིཏོ ཏབྦིཔརཱིཏོ, ཨུཔོཙྩཱརིཏཾ པདཾ ཨུཔཔདཾ, ཨོཀཱརཝིཔརཱིཏོཏི ཨུཀཱརསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཙསདྡོ ཀཏྠཙི ¶ ནིཝཏྟནཏྠོ, དྭིཏྟཾ. ཨུགྒཏེ སཱུརིཡེ, ཨུགྒཙྪཏི, ཨུགྒཧེཏྭཱ.

ཨཏིཔྤཁོ ཏཱཝ, པརསཏཾ, པརསཧསྶཾ ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཨཱགམོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༧. ཀྭཙི ཨོ བྱཉྫནེ.

བྱཉྫནེ པརེ ཀྭཙི ཨོཀཱརཱགམོ ཧོཏཱིཏི ཨཏིཔྤ པརསདྡེཧི ཨོཀཱརཱགམོ ‘‘ཡཝམད’’ཨིཙྩཱདིསུཏྟེ ཙསདྡེན ཨཏིཔྤཏོ གཀཱརཱགམོ ཙ.

ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ, པརོསཏཾ, པརོསཧསྶཾ, ཨེཏྠ ‘‘སརཱ སརེ ལོཔ’’ནྟི པུབྦསྶརལོཔོ.

མནམཡཾ, ཨཡམཡཾ ཨིཏཱིདྷ ‘‘མནོགཎཱདཱིན’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༤༨. ཨེཏེསམོ ལོཔེ.

ཨེཏེསཾ མནོགཎཱདཱིནམནྟོ ཨོཏྟམཱཔཛྫཏེ ཝིབྷཏྟིལོཔེ ཀཏེ.

མནོམཡཾ, ཨཡོམཡཾ, ཨེཝཾ མནོསེཊྛཱ, ཨཡོཔཏྟོ, ཏཔོདྷནོ, ཏམོནུདོ, སིརོརུཧོ, ཏེཛོཀསིཎཾ, རཛོཛལླཾ, ཨཧོརཏྟཾ, རཧོགཏོ.

ཨཱདིསདྡེན ཨཱཔོདྷཱཏུ, ཝཱཡོདྷཱཏུ.

སཱིཧགཏིཡཱ ཝཱདྷིཀཱརཏོ ཨིདྷ ན བྷཝཏི, མནམཏྟེན མནཙྪཊྛཱནཾ, ཨཡཀཔལླཾ, ཏམཝིནོདནོ, མནཨཱཡཏནཾ.

ཨིཏི བྱཉྫནསནྡྷིཝིདྷཱནཾ ནིཊྛིཏཾ.

ནིགྒཧཱིཏསནྡྷིཝིདྷཱན

ཨཐ ¶ ནིགྒཧཱིཏསནྡྷི ཝུཙྩཏེ.

ཏཎྷཾ ཀརོ, རཎཾ ཛཧོ, སཾ ཋིཏོ, ཛུཏིཾ དྷརོ, སཾ མཏོ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ནིགྒཧཱིཏ’’ནྟི ཨདྷིཀཱརོ, ‘‘བྱཉྫནེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༩. ཝགྒནྟཾ ཝཱ ཝགྒེ.

ཝགྒབྷཱུཏེ བྱཉྫནེ པརེ ནིགྒཧཱིཏཾ ཁོ ཝགྒནྟཾ ཝཱ པཔྤོཏཱིཏི ནིམིཏྟཱནུསྭརཱནཾ ཋཱནཱསནྣཝསེན ཏབྦགྒཔཉྩམོ ཧོཏི. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ. ཏེན ‘‘ཏཎྷངྐརོ, རཎཉྫཧོ, སཎྛིཏོ, ཛུཏིནྡྷརོ, སམྨཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ནིཙྩཾ.

ཏངྐརོཏི ཏཾ ཀརོཏི, ཏངྑཎཾ ཏཾཁཎཾ, སངྒཧོ སཾགཧོ, ཏངྒྷཏཾ ཏཾ གྷཏཾ. དྷམྨཉྩརེ དྷམྨཾ ཙརེ, ཏཉྪནྣཾ ཏཾ ཚནྣཾ, ཏཉྫཱཏཾ ཏཾ ཛཱཏཾ, ཏཉྙཱཎཾ ཏཾ ཉཱཎཾ. ཏཎྛཱནཾ ཏཾ ཋཱནཾ, ཏཎྜཧཏི བྷཾ ཌཧཏི. ཏནྟནོཏི ཏཾ ཏནོཏི, ཏནྠིརཾ ཏཾ ཐིརཾ, ཏནྡཱནཾ ཏཾ དཱནཾ, ཏནྡྷནཾ ཏཾ དྷནཾ, ཏནྣིཙྩུཏཾ ཏཾ ནིཙྩུཏཾ. ཏམྤཏྟོ ཏཾ པཏྟོ, ཏམྥལཾ ཏཾ ཕལཾ, ཏེསམྦོདྷོ ཏེསཾ བོདྷོ, སམྦྷཱུཏོ སཾབྷཱུཏོ, ཏམྨིཏྟཾ ཏཾ མིཏྟཾ. ཀིངྐཏོ ཀིཾ ཀཏོ, དཱཏུངྒཏོ དཱཏུཾ གཏོཏི ཨེཝམཱདཱིསུ ཝིཀཔྤེན.

ཨིདྷ ན བྷཝཏི, ན ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ སཱདྷུ, སརཎཾ གཙྪཱམི.

སཏི ཙོཔརི ཝཱགྒཧཎེ ཝིཛ྄ཛྷནྟརེ ཝཱ ཨིདྷ ཝཱགྒཧཎཀརཎམཏྠནྟརཝིཉྙཱཔནཏྠཾ, ཏེན ནིགྒཧཱིཏསྶ སཾཨུཔསགྒཔུམནྟསྶ ལེ ལཀཱརོ. ཡཐཱ – པཊིསཾལཱིནོ པཊིསལླཱིནོ, ཨེཝཾ པཊིསལླཱཎོ, སལླཀྑཎཱ, སལླེཁོ, སལླཱཔོ, པུཾལིངྒཾ པུལླིངྒཾ.

པཙྩཏྟཾ ཨེཝ, ཏཾ ཨེཝ, ཏཉྷི ཏསྶ, ཨེཝཉྷི ཝོ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༥༠. ཨེཧེ ¶ ཉཾ.

ཨེཀཱརཧཀཱརེ པརེ ནིགྒཧཱིཏཾ ཁོ ཉཀཱརཾ པཔྤོཏི ཝཱ, ཨེཀཱརེ ཉཱདེསསྶ དྭིབྷཱཝོ.

པཙྩཏྟཉྙེཝཔཙྩཏྟཾ ཨེཝ, ཏཉྙེཝ ཏཾ ཨེཝ, ཏཉྷི ཏསྶ ཏཉྷི ཏསྶ, ཨེཝཉྷི ཝོ ཨེཝཉྷི ཝོ.

ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྟཱ ཝཱསདྡསྶ ཨེཝཧིནིཔཱཏཏོ ཨཉྙཏྠ ན ཧོཏི, ཡཐཱ – ཨེཝམེཏཾ, ཨེཝཾ ཧོཏི.

སཾཡོགོ, སཾཡོཛནཾ, སཾཡཏོ, སཾཡཱཙིཀཱཡ, ཡཾ ཡདེཝ, ཨཱནནྟརིཀཾ ཡམཱཧུ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཉ’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༥༡. ས ཡེ ཙ.

ནིགྒཧཱིཏཾ ཁོ ཡཀཱརེ པརེ སཧ ཡཀཱརེན ཉཀཱརཾ པཔྤོཏི ཝཱ, ཉཱདེསསྶ དྭིཏྟཾ.

སཉྙོགོ སཾཡོགོ, སཉྙོཛནཾ སཾཡོཛནཾ, སཉྙཏོ སཾཡཏོ, སཉྙཱཙིཀཱཡ སཾཡཱཙིཀཱཡ, ཡཉྙདེཝ ཡཾ ཡདེཝ, ཨཱནནྟརིཀཉྙམཱཧུ ཨཱནནྟརིཀཾ ཡམཱཧུ.

ཝཱསདྡསྶ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྟཱཝ སཾཔདནྟཏོ ཙ སབྦནཱམཡཀཱརཔརཏོ ཙ ནིགྒཧཱིཏཱ ཨཉྙཏྠ ན ཧོཏི. ཡཐཱ – ཨེཏཾ ཡོཛནཾ, ཏཾ ཡཱནཾ, སརཎཾ ཡནྟི.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘སཧ ཡེ ཙཱ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘ས ཡེ ཙཱ’’ཏི ཝཙནཏོ སུཏྟནྟེསུ སུཁུཙྩཱརཎཏྠམཀྑརལོཔོཔཱིཏི དཊྛབྦཾ, ཏེན པཊིསངྑཱཡ ཡོནིསོ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ, སཡཾ ཨབྷིཉྙཱཡ སཙྪིཀཏྭཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ, པརིཡེསནཱཡ པརིཡེསནཱཏིཨཱདི སིཛ྄ཛྷཏི.

ཏཾ ¶ ཨཧཾ བྲཱུམི, ཡཾ ཨཱཧུ, དྷནཾ ཨེཝ, ཀིཾ ཨེཏཾ, ནིནྡིཏུཾ ཨརཧཏི, ཡཾ ཨནིཙྩཾ, ཏཾ ཨནཏྟཱ, ཨེཏཾ ཨཝོཙ, ཨེཏཾ ཨེཝ ཨིཙྩཏྲ –

༥༢. མདཱ སརེ.

ནིགྒཧཱིཏསྶ ཁོ སརེ པརེ མཀཱརདཀཱརཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ. ཨེཏྠ ཙ ཝཱསདྡཱདྷིཀཱརསྶ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྟཱ དཀཱརོ ཡཏེཏསདྡཏོ པརསྶེཝ.

ཏམཧཾ བྲཱུམི, ཡམཱཧུ, དྷནམེཝ, ཀིམེཏཾ, ནིནྡིཏུམརཧཏི, ཡདནིཙྩཾ, ཏདནཏྟཱ, ཨེཏདཝོཙ, ཨེཏདེཝ.

ཝཱཏི ཀིཾ? ཏཾ ཨཧཾ, ཨེཏཾ ཨེཝ, ཨཀྐོཙྪི མཾ ཨཝདྷི མཾ.

ཨེཏྠ ཙ མདཱཏི ཡོགཝིབྷཱགེན བྱཉྫནེཔི ཝཱ མཀཱརོ. ཏེན ‘‘བུདྡྷམ སརཎམ གཙྪཱམཱི’’ཏིཨཱདི སིཛ྄ཛྷཏི.

ཏཱསཾ ཨཧཾ སནྟིཀེ, ཝིདཱུནཾ ཨགྒཾ, ཏསྶ ཨདཱསིཾ ཨཧཾ ཨིཏཱིདྷ ‘‘སརེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༥༣. ཀྭཙི ལོཔཾ.

ནིགྒཧཱིཏཾ ཁོ སརེ པརེ ལོཔཾ པཔྤོཏི ཀྭཙི ཚནྡཱནུརཀྑཎེ སུཁུཙྩཱརཎཊྛཱནེ. པུབྦསྶརལོཔོ, པརསྶ ཨསཾཡོགནྟསྶ དཱིགྷོ.

ཏཱསཱཧཾ སནྟིཀེ, ཝིདཱུནགྒཾ, ཏསྶ ཨདཱསཱཧཾ, ཏཐཱགཏཱཧཾ, ཨེཝཱཧཾ, ཀྱཱཧཾ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨེཝམསྶ, ཀིམཧཾ.

ཨརིཡསཙྩཱནཾ དསྶནཾ, ཨེཏཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ, སཾརཏྟོ, སཾརཱགོ, སཾརམྦྷོ, ཨཝིསཾཧཱརོ, ཙིརཾ པཝཱསིཾ, གནྟུཾ ཀཱམོ, གནྟུཾ མནོ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཀྭཙི ལོཔ’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༥༤. བྱཉྫནེ ¶ ཙ.

ནིགྒཧཱིཏཾ ཁོ བྱཉྫནེ ཙ པརེ ལོཔཾ པཔྤོཏི ཀྭཙི ཚནྡཱནུརཀྑཎཱདིམྷི. རཀཱརཧཀཱརེསུ ཨུཔསགྒནྟསྶ དཱིགྷོ.

ཨརིཡསཙྩཱན དསྶནཾ, ཨེཏཾ བུདྡྷཱན སཱསནཾ, སཱརཏྟོ, སཱརཱགོ, སཱརམྦྷོ, ཨཝིསཱཧཱརོ, ཙིརཔྤཝཱསིཾ, དྭིཏྟཾ, གནྟུཀཱམོ, གནྟུམནོ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨེཏཾ མངྒལམུཏྟམཾ.

ཀཏཾ ཨིཏི, ཀིཾ ཨིཏི, ཨབྷིནནྡུཾ ཨིཏི, ཨུཏྟཏྟཾ ཨིཝ, ཙཀྐཾ ཨིཝ, ཀལིཾ ཨིདཱནི, ཀིཾ ཨིདཱནི, ཏྭཾ ཨསི, ཨིདཾ ཨཔི, ཨུཏྟརིཾ ཨཔི, དཱཏུཾ ཨཔི, སདིསཾ ཨེཝ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ནིགྒཧཱིཏམྷཱ, ལོཔ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༥༥. པརོ ཝཱ སརོ.

ནིགྒཧཱིཏམྷཱ པརོ སརོ ལོཔཾ པཔྤོཏི ཝཱ. ནིགྒཧཱིཏསྶ ཝགྒནྟཏྟཾ.

ཀཏནྟི, ཀིནྟི, ཨབྷིནནྡུནྟི, ཨུཏྟཏྟཾཝ, ཙཀྐཾཝ, ཀལིནྡཱནི, ཀིནྡཱནི, ཏྭཾསི, ཨིདམྤི, ཨུཏྟརིམྤི, དཱཏུམྤི, སདིསཾཝ.

ཝཱཏི ཀིཾ? ཀཏཾ ཨིཏི, ཀིམིཏི, དཱཏུམཔི, སཱམཾ ཨེཝ.

ཨཡམྤི ཝཱསདྡསྶ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྟཱ ཨིཏཱིཝཱིདཱནིསཱིཔེཝཱདིཏོ ཨཉྙཏྠ ན ཧོཏི. ཡཐཱ – ཨཧཾ ཨེཏྠ, ཨེཏཾ ཨཧོསི.

ཨེཝཾ ཨསྶ ཏེ ཨཱསཝཱ, པུཔྥཾ ཨསྶཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཨིཏཱིདྷ སརེ པརེ ལུཏྟེ ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘པརསྨིཾ, སརེ, ལུཏྟེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༥༦. བྱཉྫནོ ¶ ཙ ཝིསཉྙོགོ.

ནིགྒཧཱིཏམྷཱ པརསྨིཾ སརེ ལུཏྟེ བྱཉྫནོ སཉྙོགོ ཙེ, ཝིསཉྙོགོཝ ཧོཏཱིཏི སཾཡོགེཀདེསསྶ པུརིམབྱཉྫནསྶ ལོཔོ.

དྭིནྣཾ བྱཉྫནཱནམེཀཏྲ ཋིཏི སཉྙོགོ, ཨིདྷ པན སཾཡུཛྫཏཱིཏི སཉྙོགོ, པུརིམོ ཝཎྞོ, ཝིགཏོ སཉྙོགོ ཨསྶཱཏི ཝིསཉྙོགོ, པརོ.

ཨེཝཾ ས ཏེ ཨཱསཝཱ, པུཔྥཾསཱ ཨུཔྤཛྫཏི.

ལུཏྟེཏི ཀིཾ? ཨེཝམསྶ.

ཙསདྡེན ཏིཎྞཾ བྱཉྫནཱནཾ སརཱུཔསཾཡོགོཔི ཝིསཉྙོགོ ཧོཏི. ཡཐཱ – ཨགྱཱགཱརཾ, ཝུཏྱསྶ.

ཙཀྑུ ཨུདཔཱདི, ཨཝ སིརོ, ཡཱཝཙིདྷ བྷིཀྑཝེ, ཨཎུཐཱུལཱནི, ཏ སམྤཡུཏྟཱ ཨིབྷཱིདྷ ‘‘སརེ, ཨཱགམོ, ཀྭཙི, བྱཉྫནེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༥༧. ནིགྒཧིཏཉྩ.

ནིགྒཧཱིཏཉྩ ཨཱགམོ ཧོཏི སརེ ཝཱ བྱཉྫནེ ཝཱ ཀྭཙི སུཁུཙྩཱརཎཊྛཱནེ. ནིགྒཧཱིཏསྶ རསྶཱནུགཏཏྟཱ རསྶཏོཡེཝཱཡཾ.

ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, ཨཝཾསིརོ, ཡཱཝཉྩིདྷ བྷིཀྑཝེ, ཨཎུཾཐཱུལཱནི, ཏཾསམྤཡུཏྟཱ, ཨེཝཾ ཏངྑཎེ, ཏཾསབྷཱཝོ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ན ཧི ཨེཏེཧི, ཨིདྷ ཙེཝ.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཏཾ སཱདྷུ, ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ, ཨགྒིཾཝ སནམཾ ཨིཏཱིདྷ ལོཔཱདེསཀཱརིཡེ སམྤཏྟེ ཡེབྷུཡྻེན ཏདཔཝཱདཏྠམཱཧ.

༥༨. ཨཾ ¶ བྱཉྫནེ ནིགྒཧཱིཏཾ.

ནིགྒཧཱིཏཾ ཁོ བྱཉྫནེ པརེ ཨཾཨིཏི ཧོཏི.

ཨཀཱརོ ཨུཙྩཱརཎཏྠོ, ‘‘སརལོཔོ’’ཏིཨཱདིནཱ པུབྦསྶརལོཔོ ཝཱ.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཏཾ སཱདྷུ, ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ, ཨགྒིཾཝ སནྡྷམཾ.

ཨིདྷ ཨཝུཏྟཝིསེསཱནམྤི ཝུཏྟནཡཱཏིདེསཏྠམཏིདེསམཱཧ.

༥༩. ཨནུཔདིཊྛཱནཾ ཝུཏྟཡོགཏོ.

ཡེ ཨིདྷ ཨམྷེཧི ཝིསེསཏོ ན ཨུཔདིཊྛཱ ཨུཔསགྒནིཔཱཏཱདཡོ, ཏེསཾ ཝུཏྟཡོགཏོ ཝུཏྟནཡེན སརསནྡྷཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེན རཱུཔསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏེན ‘‘དོ དྷསྶ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན པརིཡཱདཱིནཾ རཧནཱདིཝཎྞསྶ ཝིཔརིཡཡོ ཡཝཱདཱིཧི, ཡཐཱ – པརིཡུདཱཧཱསི པཡིརུདཱཧཱསི, ཨརིཡསྶ ཨཡིརསྶ, བཧྭཱབཱདྷོ བཝ྄ཧཱབཱདྷོ, ན ཨབྷིནེཡྻ ཨནབྷིནེཡྻ.

‘‘ཏཾ ཨིམིནཱཔི ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨེཏྠ ‘‘པརོ ཝཱ སརོ’’ཏི སརེ ལུཏྟེ ‘‘ཏཏྲཱཀཱརོ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཨཀཱརོ ནིགྒཧཱིཏསྶ དཀཱརོ, ཏདམིནཱཔི ཛཱནཱཐ ཨིཙྩཱདི.

ཨིཏི ནིགྒཧཱིཏསནྡྷིཝིདྷཱནཾ ནིཊྛིཏཾ.

སཉྙཱཝིདྷཱནཾ སརསནྡྷི སནྡྷི,

ནིསེདྷནཾ བྱཉྫནསནྡྷི སནྡྷི;

ཡོ ནིགྒཧཱིཏསྶ ཙ སནྡྷིཀཔྤེ,

སུནིཙྪཡོ སོཔི མཡེཏྠ ཝུཏྟོ.

ཨིཏི རཱུཔསིདྡྷིཡཾ སནྡྷིཀཎྜོ

པཋམོ.

༢. ནཱམཀཎྜ

ཨཐ ¶ ནཱམིཀཝིབྷཏྱཱཝཏཱརོ ཝུཙྩཏེ.

ཨཏྠཱབྷིམུཁཾ ནམནཏོ, ཨཏྟནི ཙཏྠསྶ ནཱམནཏོ ནཱམཾ, དབྦཱབྷིདྷཱནཾ.

ཏཾ པན དུཝིདྷཾ ཨནྭཏྠརུལ༹ྷཱིཝསེན, ཏིཝིདྷཾ པུམིཏྠིནཔུཾསཀལིངྒཝསེན. ཡཐཱ – རུཀྑོ, མཱལཱ, དྷནཾ.

ཙཏུབྦིདྷཾ སཱམཉྙགུཎཀྲིཡཱཡདིཙྪཱཝསེན, ཡཐཱ – རུཀྑོ, ནཱིལོ, པཱཙཀོ, སིརིཝཌྜྷོཏིཨཱདི.

ཨཊྛཝིདྷཾ ཨཝཎྞིཝཎྞུཝཎྞོཀཱརནིགྒཧཱིཏནྟཔཀཏིབྷེདེན.

པུལླིངྒ

ཏཏྠ པཋམཾ ཨཀཱརནྟམྷཱ པུལླིངྒཱ ཛཱཏིནིམིཏྟཱ པུརིསསདྡཱ སྱཱདིཝིབྷཏྟིཡོ པརཱ ཡོཛཱིཡནྟེ.

༦༠. ཛིནཝཙནཡུཏྟཉྷི.

ཨདྷིཀཱརོཡཾ. ཏཏྠ པཉྩ མཱརེ ཛིཏཝཱཏི ཛིནོ, བུདྡྷོ. ཛིནསྶ ཝཙནཾ ཛིནཝཙནཾ, ཏསྶ ཛིནཝཙནསྶ ཡུཏྟཾ ཛིནཝཙནཡུཏྟཾ, ཏེཔིཊཀསྶ བུདྡྷཝཙནསྶ མཱགདྷིཀཱཡ སབྷཱཝནིརུཏྟིཡཱ ཡུཏྟཾ ཨནུརཱུཔམེཝཱཏི ཨིདཾ ཨདྷིཀཱརཏྠཾ ཝེདིཏབྦཾ.

སཱ མཱགདྷཱི མཱུལབྷཱསཱ, ནརཱ ཡཱཡཱདིཀཔྤིཀཱ;

བྲཧྨཱནོ ཙ’སྶུཏཱལཱཔཱ, སམྦུདྡྷཱ ཙཱཔི བྷཱསརེ.

ཨདྷིཀཱརོ པན ཏིཝིདྷོ སཱིཧགཏིཀམཎྜཱུཀགཏིཀཡཐཱནུཔུབྦིཀཝསེན, ཨཡཾ པན སཱིཧགཏིཀོ པུབྦཱཔརཝིལོཀནཏོ, ཡཐཱནུཔུབྦིཀོཡེཝ ཝཱ.

སཀྐཏཝིསདིསཾ ¶ ཀཏྭཱ ཛིནཝཙནཱནུརཱུཔཝསེན པཀཏིཊྛཔནཏྠཾ པརིབྷཱསམཱཧ.

༦༡. ལིངྒཉྩ ནིཔཙྩཏེ.

ལིངྒཾཔཱཊིཔདིཀཾ, ཡཐཱ ཡཐཱ ཛིནཝཙནཡུཏྟཉྷི ལིངྒཾ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཨིདྷ ལིངྒཾ ནིཔཙྩཏེ ཋཔཱིཡཏི. ཙསདྡེན དྷཱཏཝོ ཙཱཏི ཛིནཝཙནཱནུརཱུཔཏོ ‘‘པུརིས’’ཨིཏི ལིངྒེ ཋཔིཏེ ཏཏོ ཏསྶ དྷཱཏུཔྤཙྩཡཝིབྷཏྟིཝཛྫིཏསྶ ཨཏྠཝཏོ སདྡསྶ ‘‘པརསམཉྙཱ པཡོགེ’’ཏི པརིབྷཱསཏོ ལིངྒསཉྙཱཡཾ –

ཨིཏོ པརཾ ཝིབྷཏྟིཔྤཙྩཡཱདིཝིདྷཱནེ སབྦཏྠ ལིངྒགྒཧཎམནུཝཏྟཏེ.

༦༢. ཏཏོ ཙ ཝིབྷཏྟིཡོ.

ཏཏོ ཛིནཝཙནཡུཏྟེཧི ལིངྒེཧི པརཱ ཝིབྷཏྟིཡོ ཧོནྟི. ཙསདྡགྒཧཎེན ཏཝེཏུནཱདིཔཙྩཡནྟནིཔཱཏཏོཔི. ཀམྨཱདིཝསེན, ཨེཀཏྟཱདིཝསེན ཙ ལིངྒཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱིཏི ཝིབྷཏྟིཡོ.

ཀཱ ཙ པན ཏཱ ཝིབྷཏྟིཡོ? ‘‘ཝིབྷཏྟིཡོ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༦༣. སིཡོ, ཨཾཡོ, ནཱཧི, སནཾ, སྨཱཧི, སནཾ, སྨིཾསུ.

སྱཱདཡོ དྭིསཏྟ ཝིབྷཏྟིཡོ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཏྠ སི, ཡོ ཨིཏི པཋམཱ, ཨཾ, ཡོ ཨིཏི དུཏིཡཱ, ནཱ, ཧི ཨིཏི ཏཏིཡཱ, ས, ནཾ ཨིཏི ཙཏུཏྠཱི, སྨཱ, ཧི ཨིཏི པཉྩམཱི, ས, ནཾ ཨིཏི ཚཊྛཱི, སྨིཾ, སུ ཨིཏི སཏྟམཱི.

ཨིདཾ ¶ པན སཉྙཱདྷིཀཱརཔརིབྷཱསཱཝིདྷིསུཏྟེསུ སཉྙཱསུཏྟནྟི དཊྛབྦཾ, ཝུཏྟཉྷི ཝུཏྟིཡཾ ‘‘ཝིབྷཏྟིཨིཙྩནེན ཀྭཏྠོ, ཨམྷསྶ མམཾ སཝིབྷཏྟིསྶ སེ’’ཏི, ཨིཏརཐཱ པུརིམསུཏྟེན ཨེཀཡོགོ ཀཏྟབྦོཏི. ཨེཏྠ ཙ པཋམཱདིཝོཧཱརོ, ཨེཀཝཙནཱདིཝོཧཱརོ ཙ ཨནྭཏྠཝསེན, པརསམཉྙཱཝསེན ཝཱ སིདྡྷོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཀསྶ ཝཙནཾ ཨེཀཝཙནཾ, བཧཱུནཾ ཝཙནཾ བཧུཝཙནཾ, དྭིནྣཾ པཱུརཎཱི དུཏིཡཱཏིཨཱདི, ཨིཏརཐཱ པུརིམསུཏྟེ ཙསདྡེན སཉྙཱཀརཎེ ཨཔྤཀཏནིརཏྠཀཝིདྷིཔྤསངྒོ སིཡཱ.

‘‘ཛིནཝཙནཡུཏྟཉྷི, ལིངྒཉྩ ནིཔཙྩཏེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ. ཨིདྷ པན པདནིཔྥཱདནམྤི ཛིནཝཙནསྶཱཝིརོདྷེནཱཏི ཉཱཔེཏུཾ པརིབྷཱསནྟརམཱཧ.

༦༤. ཏདནུཔརོདྷེན.

ཡཐཱ ཡཐཱ ཏེསཾ ཛིནཝཙནཱནཾ ཨུཔརོདྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཨིདྷ ལིངྒཾ, ཙསདྡེནཱཁྱཱཏཉྩ ནིཔཙྩཏེ, ནིཔྥཱདཱིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེནེཝ ཨིདྷ ཙ ཨཱཁྱཱཏེ ཙ དྭིཝཙནཱགྒཧཎཾ, སཀྐཏཝིསདིསཏོ ཝིབྷཏྟིཔྤཙྩཡཱདིཝིདྷཱནཉྩ ཀཏནྟི དཊྛབྦཾ.

ཏཏྠ ཨཝིསེསེན སབྦསྱཱདིཝིབྷཏྟིཔྤསངྒེ ‘‘ཝཏྟིཙྪཱནུཔུབྦིཀཱ སདྡཔྤཝཏྟཱི’’ཏི ཝཏྟིཙྪཱཝསཱ –

༦༥. ལིངྒཏྠེ པཋམཱ.

ལིངྒཏྠཱབྷིདྷཱནམཏྟེ པཋམཱཝིབྷཏྟི ཧོཏཱིཏི པཋམཱ. ཏཏྠཱཔི ཨནིཡམེནེཀཝཙནབཧུཝཙནཔྤསངྒེ ‘‘ཨེཀམྷཱི ཝཏྟབྦེ ཨེཀཝཙན’’ནྟི པརིབྷཱསཏོ ལིངྒཏྠསྶེཀཏྟཝཙནིཙྪཱཡཾ པཋམེཀཝཙནཾ སི.

‘‘ཨཏོ ནེནཱ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཨཏོ’’ཏི ཝཏྟཏེ, ལིངྒགྒཧཎཉྩ.

༦༦. སོ ¶ .

སི, ཨོཨིཏི དྭིཔདམིདཾ. ལིངྒསྶ ཨཀཱརཏོ པརསྶ སིཝཙནསྶ ཨོཀཱརོ ཧོཏི.

སུཏྟེསུ ཧི པཋམཱནིདྡིཊྛསྶ ཀཱརིཡིནོ ཚཊྛཱིཝིཔརིཎཱམེན ཝིཝརཎཾ ཨཱདེསཱཔེཀྑནྟི དཊྛབྦཾ.

ཨེཏྠ ཙ སཱིཏི ཝིབྷཏྟི གཡ྄ཧཏེ ཝིབྷཏྟིཀཱརིཡཝིདྷིཔྤཀརཎཏོ, ‘‘ཏཏོ ཙ ཝིབྷཏྟིཡོ’’ཏི ཨིཏོ ཝིབྷཏྟིགྒཧཎཱནུཝཏྟནཏོ ཝཱ, ཨེཝཾ སབྦཏྠ སྱཱདཱིནཾ ཀཱརིཡཝིདྷཱནེ ཝིབྷཏྟིཡེཝཱཏི དཊྛབྦཾ.

‘‘ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔཱ’’ཏི པརལོཔེ སམྤཏྟེ ཏདཔཝཱདེན པུབྦལོཔམཱཧ.

༦༧. སརལོཔོ’མཱདེསཔྤཙྩཡཱདིམྷི སརལོཔེ ཏུ པཀཏི.

པུབྦསྶརསྶ ལོཔོ ཧོཏི ཨཾཝཙནེ, ཨཱདེསཔྤཙྩཡཱདིབྷཱུཏེ ཙ སརེ པརེ, སརལོཔེ ཀཏེ ཏུ པརསརསྶ པཀཏིབྷཱཝོ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘སརལོཔེ’’ཏི པུནགྒཧཎཾ ཨིམིནཱཝ ཀཏསརལོཔནིམིཏྟེཡེཝ པརསྶ ཝིཀཱརེ སམྤཏྟེ པཀཏིབྷཱཝཏྠཾ. པརསརསྶ པཀཏིབྷཱཝཝིདྷཱནསཱམཏྠིཡཏོ ཨམཱདེསཔྤཙྩཡཱདིབྷཱུཏེ སརེ པརེཏིཔི སིདྡྷཾ.

ཏྱཱདིཝིབྷཏྟིཡོ ཙེཏྠ, པཙྩཡཏྟེན གཡ྄ཧརེ;

ཨཱདིགྒཧཎམཱཁྱཱཏ-ཀིཏཀེསྭཱགམཏྠིདཾ.

པཙྩཡསཱཧཙརིཡཱ, ཙཱདེསོ པཀཏཱིཔརོ;

པདནྟསྶརལོཔོ ན, ཏེན’བྦྷཱཧཱདིཀེ པརེ.

ཏུགྒཧཎཾ ¶ བྷིཀྑུནཱིཨཱདཱིསུ སརལོཔནིཝཏྟནཏྠཾ, ‘‘ནཡེ པརཾ ཡུཏྟེ’’ཏི པརཾ ནེཏབྦཾ. པུརིསོ ཏིཊྛཏི.

པུརིསོ ཙ པུརིསོ ཙཱཏི པུརིས པུརིསཨིཏི ཝཏྟབྦེ –

༦༨. སརཱུཔཱནམེཀསེསྭསཀིཾ.

སརཱུཔཱནཾ སམཱནརཱུཔཱནཾ པདབྱཉྫནཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཨེཀོཝ སིསྶཏེ, ཨཉྙེ ལོཔམཱཔཛྫནྟེ ཨསཀིནྟི ཨེཀསེསོ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘སརཱུཔཱན’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱཝ སིདྡྷེ ཨསཀིམྤཡོགེ པུནཱསཀིཾགཧཎཾ ཨེཀཝིབྷཏྟིཝིསཡཱནམེཝཱསཀིམྤཡོགེ ཨེཝཱཡནྟི དསྶནཏྠཾ, ན ཙ ཝིཙྪཱཔཡོགེ’ཏིཔྤསངྒོ. ‘‘ཝགྒཱ པཉྩཔཉྩསོ མནྟཱ’’ཏི ཨེཏྠ ‘‘པཉྩཔཉྩསོ’’ཏི ནིདྡེསེནེཝ ཝིཙྪཱཔཡོགསིདྡྷིཡཱ ཉཱཔིཏཏྟཱ, ཨཐ ཝཱ སཧཝཙནིཙྪཱཡ’མཡ’མེཀསེསོ.

ཡོགཝིབྷཱགཏོ ཙེཏྠ, ཨེཀསེསྭསཀིཾ ཨིཏི;

ཝིརཱུཔེཀསེསོ ཧོཏི, ཝཱ ‘‘པིཏཱུན’’ནྟིཨཱདིསུ.

ཏཏྠེཝ ལིངྒཏྠསྶ བཧུཏྟཝཙནིཙྪཱཡཾ ‘‘བཧུམྷི ཝཏྟབྦེ བཧུཝཙན’’ནྟི པཋམཱབཧུཝཙནཾ ཡོ, པུརིས ཡོ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཨཏོ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༦༩. སབྦཡོནཱིནམཱཨེ.

ཨཀཱརནྟཏོ ལིངྒམྷཱ པརེསཾ སབྦེསཾ པཋམཱཡོནཱིནཾ, དུཏིཡཱཡོནཱིནཉྩ ཡཡཱཀྐམཾ ཨཱཀཱརེཀཱརཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱཏི ཨཱཀཱརོ, སབྦགྒཧཎཾ སབྦཱདེསཏྠཾ, སརལོཔཱདི པུརིམསདིསམེཝ, པུརིསཱ ཏིཊྛནྟི.

ཝཱ ཨིཙྩེཝ རཱུཔཱ རཱུཔཱནི, ཨགྒཡོ, མུནཡོ.

ཝཱསདྡོཡཾ ཝཝཏྠིཏཔིབྷཱསཏྠོ, ཏེན ཙེཏྠ –

ནིཙྩམེཝ ¶ ཙ པུལླིངྒེ, ཨནིཙྩཉྩ ནཔུཾསཀེ;

ཨསནྟཾ ཛྷེ ཀཏཏྟེ ཏུ, ཝིདྷིཾ དཱིཔེཏི ཝཱསུཏི.

ཏཏྠེཝཱལཔནཝཙནིཙྪཱཡཾ ‘‘ལིངྒཏྠེ པཋམཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༧༠. ཨཱལཔནེ ཙ.

ཨབྷིམུཁཾ ཀཏྭཱ ལཔནཾ ཨཱལཔནཾ, སམྦོདྷནཾ. ཏསྨིཾ ཨཱལཔནཏྠཱདྷིཀེ ལིངྒཏྠཱབྷིདྷཱནམཏྟེ ཙ པཋམཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི. པུརེ ཝིཡ ཨེཀཝཙནཱདི.

པུརིས སི ཨིཙྩཏྲ –

༧༡. ཨཱལཔནེ སི གསཉྙོ.

ཨཱལཔནཏྠེ ཝིཧིཏོ སི གསཉྙོ ཧོཏཱིཏི གསཉྙཱཡཾ ‘‘བྷོ གེ ཏཱུ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘གེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༧༢. ཨཀཱརཔིཏཱདྱནྟཱནམཱ.

ལིངྒསྶ སམྦནྡྷཱི ཨཀཱརོ ཙ པིཏུསཏྠུཨིཙྩེཝམཱདཱིནམནྟོ ཙ ཨཱཀཱརཏྟམཱཔཛྫཏེ གེ པརེ.

‘‘གེ, རསྶ’’མིཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༧༣. ཨཱཀཱརོ ཝཱ.

ལིངྒསྶ སམྦནྡྷཱི ཨཱཀཱརོ རསྶམཱཔཛྫཏེ གེ པརེ ཝིཀཔྤེན, ཨདཱུརཊྛསྶཱལཔནེཝཱཡཾ.

༧༤. སེསཏོ ལོཔཾ གསིཔི.

‘‘སིཾ, སོ, སྱཱ ཙ, སཁཏོ གསྶེ ཝཱ, གྷཏེ ཙཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ནིདྡིཊྛེཧི ཨཉྙོ སེསོ ནཱམ, ཏཏོ སེསཏོ ལིངྒམྷཱ གསིཨིཙྩེཏེ ལོཔམཱཔཛྫནྟེ. ཨཔིགྒཧཎཾ ¶ དུཏིཡཏྠསམྤིཎྜནཏྠཾ, ཨེཏྠ ཙ སཏིཔི སིགྒཧཎེ ཝཨིཏི ཝཙནམེཝ ཉཱཔཀམཉྙཏྠཱཔི སིགྒཧཎེ ཨཱལཔནཱགྒཧཎསྶ. ཀེཙི ཨཱལཔནཱབྷིབྱཏྟིཡཱ བྷཝནྟསདྡཾ ཝཱ ཧེསདྡཾ ཝཱ པཡུཛྫནྟེ. བྷོ པུརིས ཏིཊྛ, ཧེ པུརིསཱ ཝཱ.

བཧུཝཙནེ ན ཝིསེསོ, བྷཝནྟོ པུརིསཱ ཏིཊྛཐ.

ཏཏྠེཝ ཀམྨཏྠཝཙནིཙྪཱཡཾ ‘‘ཝ,’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༧༥. ཡཾ ཀརོཏི ཏཾ ཀམྨཾ.

ཡཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཡཾ ཝཱ ཝིཀརོཏི, ཡཾ ཝཱ པཱཔུཎཱཏི, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཀྲིཡཱནིམིཏྟཾ ཀམྨསཉྙཾ ཧོཏི.

༧༦. ཀམྨཏྠེ དུཏིཡཱ.

ཀམྨཏྠེ དུཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི. པུརེ ཝིཡ དུཏིཡེཀཝཙནཾ ཨཾ, ‘‘སརལོཔོ’’ཏིཨཱདིནཱ སརེ ལུཏྟེ ‘‘དཱིགྷ’’ནྟི དཱིགྷེ སམྤཏྟེ པཀཏིབྷཱཝོ ཙ, པུརིསཾ པསྶ.

བཧུཝཙནེ ‘‘སབྦཡོནཱིནམཱཨེ’’ཏི ཡོཝཙནསྶེཀཱརོ, པུརིསེ པསྶ.

ཏཏྠེཝ ཀཏྟུཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༧༧. ཡོ ཀརོཏི ས ཀཏྟཱ.

ཡོ ཨཏྟཔྤདྷཱནོ ཀྲིཡཾ ཀརོཏི, སོ ཀཏྟུསཉྙོ ཧོཏི.

‘‘ཏཏིཡཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༧༨. ཀཏྟརི ཙ.

ཀཏྟརི ཙ ཀཱརཀེ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏཱིཏི ཏཏིཡེཀཝཙནཾ ནཱ.

༧༩. ཨཏོ ¶ ནེན.

ཨེནཱཏི ཨཝིབྷཏྟིཀནིདྡེསོ. ཨཀཱརནྟཏོ ལིངྒམྷཱ པརསྶ ནཱཝཙནསྶ ཨེནཱདེསོ ཧོཏི, སརལོཔཱདི, པུརིསེན ཀཏཾ.

བཧུཝཙནམྷི –

༨༠. སུཧིསྭཀཱརོ ཨེ.

སུ, ཧིཨིཙྩེཏེསུ ཝིབྷཏྟིརཱུཔེསུ པརེསུ ལིངྒསྶ སམྦནྡྷཱི ཨཀཱརོ ཨེཏྟམཱཔཛྫཏེ.

༨༡. སྨཱཧིསྨིཾནཾ མྷཱབྷིམྷི ཝཱ.

སབྦཏོ ལིངྒམྷཱ སྨཱ ཧི སྨིཾཨིཙྩེཏེསཾ ཡཐཱཀྐམཾ མྷཱ, བྷི, མྷིཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ, པུརིསེཧི, པུརིསེབྷི ཀཏཾ.

ཏཏྠེཝ ཀརཎཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༨༢. ཡེན ཝཱ ཀཡིརཏེ ཏཾ ཀརཎཾ.

ཡེན ཝཱ ཀཡིརཏེ, ཡེན ཝཱ པསྶཏི, ཡེན ཝཱ སུཎཱཏི, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཀརཎསཉྙཾ ཧོཏི.

༨༣. ཀརཎེ ཏཏིཡཱ.

ཀརཎཀཱརཀེ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི, སེསཾ ཀཏྟུསམཾ, ཨཱཝིཊྛེན པུརིསེན སོ པུཉྙཾ ཀརོཏི, པུརིསེཧི, པུརིསེབྷི.

ཏཏྠེཝ སམྤདཱནཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༨༤. ཡསྶ ¶ དཱཏུཀཱམོ རོཙཏེ དྷཱརཡཏེ ཝཱ ཏཾ སམྤདཱནཾ.

ཡསྶ ཝཱ དཱཏུཀཱམོ, ཡསྶ ཝཱ རོཙཏེ, ཡསྶ ཝཱ དྷཱརཡཏེ, ཏཾ ཀཱརཀཾ སམྤདཱནསཉྙཾ ཧོཏི.

༨༥. སམྤདཱནེ ཙཏུཏྠཱི.

སམྤདཱནཀཱརཀེ ཙཏུཏྠཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏཱིཏི ཙཏུཏྠིཡཱ ཨེཀཝཙནཾ ས.

༨༦. སཱགམོ སེ.

སབྦཏོ ལིངྒམྷཱ སཀཱརཱགམོ ཧོཏི སེ ཝིབྷཏྟིམྷི པརེ. པུརིསསྶ དྷནཾ དདཱཏི.

བཧུཝཙནམྷི ‘‘དཱིགྷ’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༨༧. སུནཾཧིསུ ཙ.

སུ ནཾ ཧིཨིཙྩེཏེསུ པརེསུ ལིངྒསྶ ཨནྟབྷཱུཏཱ སབྦེ རསྶསརཱ དཱིགྷམཱཔཛྫནྟེ, ཙགྒཧཎམིཀཱརུཀཱརཱནཾ ཀྭཙི ནིཝཏྟནཏྠཾ. པུརིསཱནཾ.

ཏཏྠེཝཱཔཱདཱནཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༨༨. ཡསྨཱ དཔེཏི བྷཡམཱདཏྟེ ཝཱ ཏདཔཱདཱནཾ.

ཡསྨཱ ཝཱ ཨཝདྷིབྷཱུཏཱ ཨཔེཏི, ཡསྨཱ ཝཱ བྷཡཾ, ཡསྨཱ ཝཱ ཨཱདཏྟེ, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཨཔཱདཱནསཉྙཾ ཧོཏི.

༨༩. ཨཔཱདཱནེ ¶ པཉྩམཱི.

ཨཔཱདཱནཀཱརཀེ པཉྩམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏཱིཏི པཉྩམིཡཱ ཨེཀཝཙནཾ སྨཱ.

‘‘ཨཏོ, སབྦེསཾ, ཨཱ ཨེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༩༠. སྨཱསྨིཾན ཝཱ.

ཨཀཱརནྟཏོ ལིངྒམྷཱ སབྦེསཾ སྨཱ སྨིཾཨིཙྩེཏེསཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཨཱཀཱརེཀཱརཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ, ཨཉྙཏྠ མྷཱདེསོ. པུརིསཱ ཨཔེཏི, པུརིསམྷཱ, པུརིསསྨཱ.

བཧུཝཙནེ སབྦཏྠ ཏཏིཡཱསམཾ, ཧིསྶ བྷིཨཱདེསོ ཧོཏི. པུརིསེཧི, པུརིསེབྷི ཨཔེཏི.

ཏཏྠེཝ སཱམིཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༩༡. ཡསྶ ཝཱ པརིགྒཧོ ཏཾ སཱམི.

ཡསྶ ཝཱ པརིགྒཧོ, ཏཾ སཱམིསཉྙཾ ཧོཏི.

༩༢. སཱམིསྨིཾ ཚཊྛཱི.

སཱམིསྨིཾ ཚཊྛཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཋཔེཏྭཱ ཨཱཡཱདེསཾ སབྦཏྠ ཙཏུཏྠཱིཚཊྛཱིནཾ སམཱནཾ རཱུཔཾ. པུརིསསྶ ཨེཏཾ དྷནཾ, པུརིསཱནཾ.

ཏཏྠེཝ ཨོཀཱསཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༩༣. ཡོདྷཱརོ ཏམོཀཱསཾ.

ཡོ ཀཏྟུཀམྨཱནཾ ཀྲིཡཱཡ ཨཱདྷཱརོ, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཨོཀཱསསཉྙཾ ཧོཏི.

༩༤. ཨོཀཱསེ ¶ སཏྟམཱི.

ཨོཀཱསཀཱརཀེ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏཱིཏི སཏྟམིཡཱ ཨེཀཝཙནཾ སྨིཾ, ཏསྶ ‘‘སྨཱསྨིཾནཾ ཝཱ’’ཏི ཨེཀཱརོ, མྷིཨཱདེསོ ཙ, པུརིསེ པཏིཊྛིཏཾ, པུརིསམྷི, པུརིསསྨིཾ.

བཧུཝཙནེ ‘‘སུཧིསྭཀཱརོ ཨེ’’ཏི ཨེཀཱརོ, པུརིསེསུ.

པུརིསོ, པུརིསཱ, བྷོ པུརིས བྷོ པུརིསཱ ཝཱ, བྷཝནྟོ པུརིསཱ, པུརིསཾ, པུརིསེ, པུརིསེན, པུརིསེཧི པུརིསེབྷི, པུརིསསྶ, པུརིསཱནཾ, པུརིསཱ པུརིསསྨཱ པུརིསམྷཱ, པུརིསེཧི པུརིསེབྷི, པུརིསསྶ, པུརིསཱནཾ, པུརིསེ པུརིསསྨིཾ པུརིསམྷི, པུརིསེསུ.

ཏཐཱ སུགཏོ, སུགཏཱ, བྷོ སུགཏ བྷོ སུགཏཱ ཝཱ, བྷཝནྟོ སུགཏཱ, སུགཏཾ, སུགཏེ, སུགཏེན, སུགཏེཧི སུགཏེབྷི, སུགཏསྶ, སུགཏཱནཾ, སུགཏཱ སུགཏསྨཱ སུགཏམྷཱ, སུགཏེཧི སུགཏེབྷི, སུགཏསྶ, སུགཏཱནཾ, སུགཏེ སུགཏསྨིཾ སུགཏམྷི, སུགཏེསུ.

ཨེཝཾ སུརཱ’སུར ནརོ’རག ནཱག ཡཀྑཱ,

གནྡྷབྦ ཀིནྣར མནུསྶ པིསཱཙ པེཏཱ;

མཱཏངྒ ཛངྒམ ཏུརངྒ ཝརཱཧ སཱིཧཱ,

བྱགྒྷ’ཙྪ ཀཙྪཔ ཏརཙྪ མིག’སྶ སོཎཱ.

ཨཱལོཀ ལོཀ ནིལཡཱ’ནིལ ཙཱག ཡོགཱ, ཝཱཡཱམ གཱམ

ནིགམཱ’གམ དྷམྨ ཀཱམཱ;

སངྒྷོ’གྷ གྷོས པཊིགྷཱ’སཝ ཀོདྷ ལོབྷཱ,

སཱརམྦྷ ཐམྦྷ མད མཱན པམཱད མཀྑཱ.

པུནྣཱག ¶ པཱུག པནསཱ’སན ཙམྤཀ’མྦཱ,

ཧིནྟཱལ ཏཱལ བཀུལ’ཛྫུན ཀིཾསུཀཱ ཙ;

མནྡཱར ཀུནྡ པུཙིམནྡ ཀརཉྫ རུཀྑཱ,

ཉེཡྻཱ མཡཱུར སཀུནཎྜཛ ཀོཉྩ ཧཾསཱ –

ཨིཙྩཱདཡོཔི.

མནོགཎཱདིསྶ ཏུ ནཱསསྨཱསྨིཾསུ ཝིསེསོ. ཨཉྙཏྠ པུརིསསམཾ.

མནོ, མནཱ, ཧེ མན ཧེ མནཱ ཝཱ, བྷཝནྟོ མནཱ, མནཾ, མནེ.

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༩༥. མནོགཎཱདིཏོ སྨིཾནཱནམིཨཱ.

མནོཔབྷུཏི གཎོ མནོགཎོ, མནོགཎཱདིཏོ སྨིཾ, ནཱཨིཙྩེཏེསཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཨིཀཱརཱཀཱརཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ. ཨཱདིགྒཧཎེན བིལཔདཱདིཏོཔི.

‘‘མནོགཎཱདིཏོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༩༦. ས སརེ ཝཱགམོ.

ཨེཏེཧེཝ མནོགཎཱདཱིཧི སརེ པརེ སཱགམོ ཧོཏི ཝཱ. མནསཱ, མནེན.

ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ, ཏེན ‘‘མནོ མནཱ མནཾ མནེ མནཨཱཡཏན’’ནྟིཨཱདཱིསུ ན ཧོཏི. ‘‘མཱནསིཀཾ, ཙེཏསིཀ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ནིཙྩཾ. མནེཧི, མནེབྷི.

‘‘མནོགཎཱདིཏོ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༩༧. སསྶ ¶ ཙོ.

མནོགཎཱདིཏོ པརསྶ སསྶ ཝིབྷཏྟིསྶ ཨོཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ. སཱགམོ.

མནསོ མནསྶ, མནཱནཾ, མནཱ མནསྨཱ མནམྷཱ, མནེཧི མནེབྷི, མནསོ མནསྶ, མནཱནཾ, མནསི མནེ མནསྨིཾ མནམྷི, མནེསུ.

ཨེཝཾ ཝཙོ ཝཡོ ཏེཛོ,

ཏཔོ ཙེཏོ ཏམོ ཡསོ;

ཨཡོ པཡོ སིརོ ཚནྡོ,

སརོ ཨུརོ རཧོ ཨཧོ –

ཨིཙྩཱདི མནོགཎོ.

གུཎཝནྟུསདྡསྶ བྷེདོ. གུཎཝནྟུ སི ཨིཏཱིདྷ –

‘‘སཝིབྷཏྟིསྶ, ནྟུསྶཱ’’ཏི ཙ ཨདྷིཀཱརོ.

༩༨. ཨཱ སིམྷི.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔཙྩཡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཱཨཱདེསོ ཧོཏི སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. གུཎཝཱ.

‘‘ཡོམྷི, པཋམེ’’སཱིཧགཏིཡཱ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༩༩. ནྟུསྶ ནྟོ.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔཙྩཡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟོཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ ཡོམྷི པཋམེ, གུཎཝནྟོ ཏིཊྛནྟི.

‘‘སུནཾཧིསུ, ཨཏྟ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༠༠. ནྟུསྶནྟོ ¶ ཡོསུ ཙ.

ནྟུཔཙྩཡསྶ ཨནྟོ ཨུཀཱརོ ཨཏྟམཱཔཛྫཏེ སུནཾཧི ཡོཨིཙྩེཏེསུ, ཙགྒཧཎེན ཨཉྙེསུ ཨཾ ནཱ སྨཱསྨིཾསུ ཙ. གུཎཝནྟཱ, ཚཊྛིཡཱ སིདྡྷེཔི ཨནྟཱདེསེ པུན ཨནྟགྒཧཎཀརཎཏོ ཡོནཾ ཨིཀཱརོ ཙ ཀྭཙི. གུཎཝནྟི.

‘‘ཨ’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༡༠༡. ཨཝཎྞཱ ཙ གེ.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔཙྩཡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཾ ཨཝཎྞཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི གེ པརེ.

བྷོ གུཎཝཾ བྷོ གུཎཝ བྷོ གུཎཝཱ, བྷཝནྟོ གུཎཝནྟོ གུཎཝནྟཱ, གུཎཝནྟཾ, གུཎཝནྟེ.

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༠༢. ཏོཏིཏཱ སསྨིཾནཱསུ.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔཙྩཡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཏོཏི ཏཱཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ སསྨིཾནཱཨིཙྩེཏེསུ ཡཐཱསངྑྱཾ. གུཎཝཏཱ གུཎཝནྟེན, གུཎཝནྟེཧི གུཎཝནྟེབྷི.

༡༠༣. ནྟསྶ སེ ཝཱ.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔཙྩཡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟསྶཨིཙྩཡམཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ སེ ཝིབྷཏྟིམྷི. གུཎཝནྟསྶ གུཎཝཏོ.

༡༠༤. ནཾམྷི ཏཾ ཝཱ.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔཙྩཡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཏཾཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. གུཎཝཏཾ གུཎཝནྟཱནཾ.

‘‘ཨམྷ ¶ ཏུམྷ ནྟུ’’ཨིཙྩཱདིནཱ སྨཱཝཙནསྶ ནཱབྱཔདེསོ.

གུཎཝཏཱ གུཎཝནྟཱ གུཎཝནྟསྨཱ གུཎཝནྟམྷཱ, གུཎཝནྟེཧི གུཎཝནྟེབྷི, གུཎཝནྟསྶ གུཎཝཏོ, གུཎཝཏཾ གུཎཝནྟཱནཾ, གུཎཝཏི གུཎཝནྟེ གུཎཝནྟསྨིཾ གུཎཝནྟམྷཱི, གུཎཝནྟེསུ.

ཨེཝཾ གཎཝཱ ཀུལཝཱ བལཝཱ ཡསཝཱ དྷནཝཱ སུཏཝཱ བྷགཝཱ ཧིམཝཱ ཕལཝཱ སཱིལཝཱ པཉྙཝཱ ཨིཙྩཱདཡོ.

ཧིམཝནྟུསདྡཏོ སིམྷི ཀཏེ –

‘‘ཨཏྟཾ, ནྟུསྶ’ནྟོ’’ཏི ཙ ཝཏྟམཱནེ –

༡༠༥. སིམྷཱི ཝཱ.

ནྟུཔཙྩཡསྶ ཨནྟོ ཨཏྟཾ ཧོཏི ཝཱ སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཧིམཝནྟོ, ཧིམཝཱ, སེསཾ སམཾ.

པུན ཝཱགྒཧཎཀརཎཾ ཧིམཝནྟུསདྡཏོ ཨཉྙཏྲ ཨཏྟནིསེདྷནཏྠཾ, ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ. ཏེན གུཎཝནྟཱདཱིསུ ནཱཏིཔྤསངྒོ.

ཨེཝཾ སཏིམཱ དྷིཏིམཱ གཏིམཱ མཏིམཱ མུཏིམཱ མུཏྟིམཱ ཛུཏིམཱ སིརིམཱ ཧིརིམཱ ཐུཏིམཱ རཏིམཱ ཡཏིམཱ སུཙིམཱ ཀལིམཱ བལིམཱ ཀསིམཱ རུཙིམཱ བུདྡྷིམཱ ཙཀྑུམཱ བནྡྷུམཱ ཧེཏུམཱ སེཏུམཱ ཀེཏུམཱ རཱཧུམཱ བྷཱཎུམཱ ཁཱཎུམཱ ཝིཛྫུམཱ ཨིཙྩཱདཡོ.

ཏཏྠ སཏིམནྟུ བནྡྷུམནྟུསདྡཱནཾ ཨཾསེསུ རཱུཔབྷེདོ. ‘‘ཨཏྟཾ, ནྟུསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༠༦. སབྦསྶ ཝཱ ཨཾསེསུ.

སབྦསྶེཝ ནྟུཔཙྩཡསྶ ཨཏྟཾ ཧོཏི ཝཱ ཨཾསཨིཙྩེཏེསུ. ཨིདྷཱཔི ཝཱསདྡསྶ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྟཱ ནཱཏིཔྤསངྒོ ¶ . སཏིམཾ སཏིམནྟཾ, བནྡྷུམཾ བནྡྷུམནྟཾ, སཏིམསྶ སཏིམཏོ སཏིམནྟསྶ, བནྡྷུམསྶ བནྡྷུམཏོ བནྡྷུམནྟསྶ, སེསཾ སམཾ.

གཙྪནྟསདྡསྶ བྷེདོ, གཙྪནྟ སི,

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༠༧. སིམྷི གཙྪནྟཱདཱིནཾ ནྟསདྡོ ཨཾ.

གཙྪནྟིཙྩེཝམཱདཱིནཾ ཨནྟཔྤཙྩཡནྟཱནཾ ནྟསདྡོ ཨཾརཱུཔཾ ཨཱཔཛྫཏེ ཝཱ སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. སརལོཔསིལོཔཱ, སོ གཙྪཾ, གཙྪནྟོ ཝཱ གཎྷཱཏི.

‘‘གཙྪནྟཱདཱིནཾ, ནྟསདྡོ’’ཏི ཙ ཝཏྟམཱནེ –

༡༠༨. སེསེསུ ནྟུཝ.

གཙྪནྟཱདཱིནཾ ནྟསདྡོ ནྟུཔཙྩཡོཝ དཊྛབྦོ སེསེསུ ཝིབྷཏྟིཔྤཙྩཡེསུ, ཨསྨིམྷི ཀཱརིཡཱཏིདེསོཡཾ. སེསཾ གུཎཝནྟུསམཾ.

ཏེ གཙྪནྟོ གཙྪནྟཱ, བྷོ གཙྪཾ བྷོ གཙྪ བྷོ གཙྪཱ, བྷཝནྟོ གཙྪནྟོ གཙྪནྟཱ, [གཙྪཾ] གཙྪནྟཾ, གཙྪནྟེ, གཙྪཏཱ གཙྪནྟེན, གཙྪནྟེཧི གཙྪནྟེབྷི, གཙྪཏོ གཙྪནྟསྶ, གཙྪཏཾ གཙྪནྟཱནཾ, གཙྪཏཱ གཙྪནྟསྨཱ གཙྪནྟམྷཱ, གཙྪནྟེཧི གཙྪནྟེབྷི, གཙྪཏོ གཙྪནྟསྶ, གཙྪཏཾ གཙྪནྟཱནཾ, གཙྪཏི གཙྪནྟེ གཙྪནྟསྨིཾ གཙྪནྟམྷཱི, གཙྪནྟེསུ.

ཨེཝཾ མཧཾ ཙརཾ ཏིཊྛཾ, དདཾ བྷུཉྫཾ སུཎཾ པཙཾ;

ཛཡཾ ཛཱིརཾ ཙཝཾ མཱིཡཾ, སརཾ ཀུབྦཾ ཛཔཾ ཝཛཾ –

ཨིཙྩཱདཡོ.

བྷཝནྟསདྡསྶ ¶ ག ཡོ ནཱ སཝཙནེསུ ཝིསེསོ. སོ བྷཝཾ.

‘‘བྷཝཏོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༠༩. ཨོབྷཱཝོ ཀྭཙི ཡོསུ ཝཀཱརསྶ.

བྷཝནྟཨིཙྩེཏསྶ ཝཀཱརསྶ ཨོབྷཱཝོ ཧོཏི ཀྭཙི ཡོཨིཙྩེཏེསུ. ཏེ བྷོནྟོ བྷཝནྟོ བྷཝནྟཱ.

‘‘བྷཝཏོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༡༠. བྷོ གེ ཏུ.

སབྦསྶེཝ བྷཝནྟསདྡསྶ བྷོ ཧོཏི གེ པརེ. ཏུསདྡེན བྷནྟེ, བྷོནྟཱདི ཙ, གལོཔོ, བྷོ བྷནྟེ བྷོནྟ བྷོནྟཱ, བྷོནྟོ བྷཝནྟོ བྷཝནྟཱ, བྷཝནྟཾ, བྷོནྟེ བྷཝནྟེ.

ནཱསེསུ ‘‘ཨོབྷཱཝོ ཀྭཙཱི’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཨོབྷཱཝོ.

བྷོཏཱ བྷཝཏཱ བྷཝནྟེན, བྷོཏོ བྷཝཏོ བྷཝནྟསྶ ཨིཙྩཱདི.

༡༡༡. བྷདནྟསྶ བྷདྡནྟ བྷནྟེ.

སབྦསྶེཝ བྷདནྟསདྡསྶ བྷདྡནྟ བྷནྟེཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཀྭཙི གེ པརེ ཡོསུ ཙ. བྷོ བྷདྡནྟ བྷནྟེ, བྷདནྟ བྷདནྟཱ ཝཱ ཨིཙྩཱདི པུརིསསདྡསམཾ.

༡༡༢. སནྟསདྡསྶ སོ བྷེ བོ ཙནྟེ.

སབྦསྶེཝ སནྟསདྡསྶ སསདྡཱདེསོ ཧོཏི བྷཀཱརེ པརེ, ཨནྟེ ཙ བཀཱརཱགམོ ཧོཏི.

ཙསདྡགྒཧཎེན ¶ ཨབྷཀཱརེཔི སམཱསེ ཀྭཙི སཀཱརཱདེསོ. སབྦྷི.

བྷེཏི ཀིཾ? སནྟེཧི, སེསཾ གཙྪནྟསདྡསམཾ.

ཨཏྠི རཱཛ བྲཧྨ ཨཏྟ སཁསདྡཱདཱིནཾ བྷེདོ, ཏཐེཝ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, ‘‘རཱཛ སི’’ཨིཏི ཋིཏེ –

‘‘བྲཧྨཏྟསཁརཱཛཱདིཏོ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༡༡༣. སྱཱ ཙ.

བྲཧྨ ཨཏྟ སཁ རཱཛཨིཙྩེཝམཱདིཏོ སིཝཙནསྶ ཨཱཀཱརོ ཧོཏི. ཨཱདིསདྡེན ཨཱཏུམཱདིསདྡཏོ ཙ. སརལོཔཱདི. རཱཛཱ ཏིཊྛཏི.

༡༡༤. ཡོནམཱནོ.

བྲཧྨཏྟསཁརཱཛཱདིཏོ ཡོནཾ ཨཱནོཨཱདེསོ ཧོཏི. རཱཛཱནོ ཏིཊྛནྟི, བྷོ རཱཛ བྷོ རཱཛཱ, བྷཝནྟོ རཱཛཱནོ.

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༡༥. བྲཧྨཏྟསཁརཱཛཱདིཏོ ཨམཱནཾ.

བྲཧྨཱདཱིཧི པརསྶ ཨཾཝཙནསྶ ཨཱནཾ ཧོཏི ཝཱ. རཱཛཱནཾ པསྶ རཱཛཾ ཝཱ, རཱཛཱནོ.

‘‘སཝིབྷཏྟིསྶ, རཱཛསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༡༦. ནཱམྷི རཉྙཱ ཝཱ.

སབྦསྶེཝ རཱཛསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ རཉྙཱཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ ནཱམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. རཉྙཱ ཀཏཾ རཱཛེན ཝཱ.

༡༡༧. རཱཛསྶ ¶ རཱཛུ སུནཾཧིསུ ཙ.

སབྦསྶ རཱཛསདྡསྶ རཱཛུཨཱདེསོ ཧོཏི སུ ནཾ ཧིཨིཙྩེཏེསུ ཝཙནེསུ. ཙསདྡོ ཝིཀཔྤནཏྠོ, ‘‘སུནཾཧིསུ ཙཱ’’ཏི དཱིགྷོ, རཱཛཱུཧི རཱཛཱུབྷི, རཱཛེཧི རཱཛེབྷི ཝཱ.

‘‘སཝིབྷཏྟིསྶཱ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༡༡༨. རཱཛསྶ རཉྙོརཱཛིནོ སེ.

སབྦསྶེཝ རཱཛསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ རཉྙོ རཱཛིནོཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི སེ ཝིབྷཏྟིམྷི. རཉྙོ, རཱཛིནོ དེཏི.

‘‘རཱཛསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༡༩. རཉྙཾ ནཾ མྷཱི ཝཱ.

སབྦསྶེཝ རཱཛསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ རཉྙཾཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. རཉྙཾ རཱཛཱུནཾ རཱཛཱནཾ.

པཉྩམིཡཾ –

༡༢༠. ཨམྷཏུམྷནྟུརཱཛབྲཧྨཏྟསཁསཏྠུཔིཏཱདཱིཧི སྨཱ ནཱཝ.

ཨམྷཏུམྷནྟུརཱཛབྲཧྨཏྟསཁསཏྠུཔིཏུཨིཙྩེཝམཱདཱིཧི སྨཱཝཙནཾ ནཱཝ དཊྛབྦནྟི སྨཱཝཙནསྶ ནཱབྷཱཝཱཏིདེསོ. ཨཏིདེསོ པན ཚབྦིདྷོ.

ཝུཏྟཉྩ –

‘‘བྱཔདེསོ ནིམིཏྟཉྩ, ཏཾརཱུཔཾ ཏཾསབྷཱཝཏཱ;

སུཏྟཉྩེཝ ཏཐཱ ཀཱརི-ཡཱཏིདེསོཏི ཚབྦིདྷོ’’ཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ¶ བྲཧྨཏྟསཁཱདཱིསུ པཱཋསཱམཏྠིཡཏོ རཱུཔཱཏིདེསོ. སེསཾ ཏཏིཡཱསམཾ.

རཉྙཱ ཨཔེཏི, རཱཛཱུཧི རཱཛཱུབྷི, རཱཛེཧི རཱཛེབྷི, རཉྙོ, རཱཛིནོ སནྟཀཾ, རཉྙཾ རཱཛཱུནཾ རཱཛཱནཾ.

‘‘རཱཛསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༢༡. སྨིཾམྷི རཉྙེ རཱཛིནི.

སབྦསྶེཝ རཱཛསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ རཉྙེརཱཛིནིཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི སྨིཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. རཉྙེ, རཱཛིནི པཏིཊྛིཏཾ, རཱཛཱུསུ རཱཛེསུ.

བྲཧྨསདྡསྶ ཙ ག ནཱ ས སྨིཾསུ ཝིསེསོ. བྲཧྨཱ, བྲཧྨཱནོ.

ཨཱལཔནེ ཙ ‘‘ཨེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༢༢. བྲཧྨཏོ གསྶ ཙ.

བྲཧྨསདྡཏོ གསྶ ཙ ཨེཀཱརོ ཧོཏི, ཙགྒཧཎཾ ཨེགྒཧཎཱནུཀཌྜྷནཏྠཾ, བྷོ བྲཧྨེ, བྷཝནྟོ བྲཧྨཱནོ, བྲཧྨཱནཾ བྲཧྨཾ, བྲཧྨཱནོ.

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘བྲཧྨསྶ, ཨནྟོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༢༣. ཨུཏྟཾ སནཱསུ.

བྲཧྨསདྡསྶ ཨནྟོ ཨུཏྟམཱཔཛྫཏེ ས ནཱཨིཙྩེཏེསུ ཝཙནེསུ. ཨུཏྟམིཏི བྷཱཝནིདྡེསོ ཀཏྠཙི ཨབྷཱཝདསྶནཏྠོ. བྲཧྨུནཱ, བྲཧྨེཧི བྲཧྨེབྷི.

སསྨིཾ ཨུཏྟེ ཀཏེ ‘‘ཨིཝཎྞུཝཎྞཱ ཛྷལཱ’’ཏི ལསཉྙཱཡཾ –

༡༢༤. ཛྷལཏོ ¶ སསྶ ནོ ཝཱ.

ཛྷལསཉྙེཧི ཨིཝཎྞུཝཎྞེཧི པརསྶ སཨིཙྩེཏསྶ ཝཙནསྶ ནོཨིཙྩཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ. བྲཧྨུནོ བྲཧྨསྶ, བྲཧྨཱནཾ བྲཧྨཱུནཾ ཝཱ, ཨུཏྟམིཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཨཉྙཏྠཱཔི ཨུཏྟཾ.

པཉྩམིཡཾ ནཱབྷཱཝཱཏིདེསོ. བྲཧྨུནཱ, བྲཧྨེཧི བྲཧྨེབྷི, བྲཧྨུནོ བྲཧྨསྶ, བྲཧྨཱནཾ བྲཧྨཱུནཾ ཝཱ.

༡༢༥. བྲཧྨཏོ ཏུ སྨིཾ ནི.

བྲཧྨསདྡཏོ སྨིཾཝཙནསྶ ནི ཧོཏི. ཏུསདྡེན ཀམྨཙམྨམུདྡྷཱདིཏོ ཙ ཀྭཙི. བྲཧྨནི, བྲཧྨེསུ.

ཨཏྟསདྡསྶ ཏཏིཡཱདཱིསྭེཝ ཝིསེསོ.

ཨཏྟཱ, ཨཏྟཱནོ, བྷོ ཨཏྟ བྷོ ཨཏྟཱ, བྷཝནྟོ ཨཏྟཱནོ, ཨཏྟཱནཾ ཨཏྟཾ, ཨཏྟཱནོ.

ནཱམྷི ‘‘ཨཀམྨནྟསྶ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན ཨཏྟནྟསྶ ཨཏྟཾ ཝཱ. ཨཏྟནཱ ཨཏྟེན ཝཱ.

༡༢༦. ཨཏྟནྟོ ཧིསྨིམནཏྟཾ.

ཨཏྟསདྡསྶ ཨནྟོ ཨནཏྟམཱཔཛྫཏེ ཧིསྨིཾ པརེ. ཨཏྟནེཧི ཨཏྟནེབྷི.

‘‘ཏཏོ, ཨཏྟཏོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༢༧. སསྶ ནོ.

ཏཏོ ཨཏྟསདྡཏོ སསྶ ཝིབྷཏྟིསྶ ནོ ཧོཏི. ཨཏྟནོ, ཨཏྟཱནཾ.

༡༢༨. སྨཱ ¶ ནཱ.

ཏཏོ ཨཏྟསདྡཏོ སྨཱཝཙནསྶ ནཱ ཧོཏི. ཨཏྟནཱ ཨཔེཏི.

ནཱབྷཱཝཱཏིདེསེནེཝ སིདྡྷེཔི ཨུཏྟརསུཏྟེན ཨེཀཡོགམཀཏྭཱ བྷིནྣཡོགཀརཎཾ ཨཏྠནྟརཝིཉྙཱཔནཏྠཾ, ཏེན ཨཏྟནྟཏཀཱརསྶ རཀཱརོ ཛཀཱརེ ཀྭཙི. ཨཏྲཛོ ཨཏྟཛོ ཝཱ. ཨཏྟནེཧི ཨཏྟནེབྷི, ཨཏྟནོ, ཨཏྟཱནཾ.

‘‘ཨཏྟཏོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༢༩. ཏཏོ སྨིཾ ནི.

ཏཏོ ཨཏྟསདྡཏོ སྨིཾཝཙནསྶ ནི ཧོཏི. ཨཏྟནི, ཨཏྟེསུ.

སཁསདྡསྶ བྷེདོ. སཁཱ, སཁཱནོ.

‘‘ཡོན’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༡༣༠. སཁཏོ ཙཱཡོནོ.

སཁསདྡཏོ ཡོནཾ ཨཱཡོ ནོཨཱདེསཱ ཙ ཧོནྟི. སཁཱཡོ.

༡༣༡. སཁནྟསྶི ནོནཱནཾསེསུ.

སཁསདྡནྟསྶ ཨིཀཱརཱདེསོ ཧོཏི ནོནཱནཾསཨིཙྩེཏེསུ པརེསུ. སཁིནོ ཏིཊྛནྟི.

ཨཱལཔནེ གསཉྙཱཡཾ –

༡༣༢. སཁཏོ ¶ གསྶེ ཝཱ.

སཁཏོ གསྶ ཨཀཱར ཨཱཀཱར ཨིཀཱར ཨཱིཀཱརཨེཀཱརཱདེསཱ ཧོནྟི. ཝཱསདྡེན ཨཉྙསྨཱཔི ཀྭཙི ཨེཀཱརོ. ཡཐཱ – བྷདྡནྟེ ཨིསེ ཨིཏི.

ཨ ཙ ཨཱ ཙ ཨི ཙ ཨཱི ཙ ཨེ ཙཱཏིཔི ཨེ, པུབྦསྶརཱནཾ ཀམེན ལོཔོ.

བྷོ སཁ བྷོ སཁཱ བྷོ སཁི བྷོ སཁཱི བྷོ སཁེ, བྷཝནྟོ སཁཱནོ སཁཱཡོ སཁིནོ.

‘‘སཁནྟསྶ, ཨཱརོ ཙཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༣༣. སུནམཾསུ ཝཱ.

སཁནྟསྶ ཨཱརོ བྷོཏི ཝཱ སུནཾ ཨཾཨིཙྩེཏེསུ པརེསུ. སཁཱརཾ སཁཱནཾ སཁཾ, སཁཱནོ སཁཱཡོ སཁིནོ, སཁིནཱ.

‘‘སཁནྟསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༣༤. ཨཱརོ ཧིམྷི ཝཱ.

སཁནྟསྶ ཨཱརོ ཧོཏི ཝཱ ཧིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. སཁཱརེཧི སཁཱརེབྷི, སཁེཧི སཁེབྷི.

ཨིཀཱརཱདེསེ ‘‘ཛྷལཏོ སསྶ ནོ ཝཱ’’ཏི ནོ. སཁིནོ སཁིསྶ, སཁཱརཱནཾ སཁཱིནཾ.

སྨཱཝཙནསྶ ནཱབྷཱཝོ. སཁིནཱ, སཁཱརེཧི སཁཱརེབྷི སཁེཧི སཁེབྷི, སཁིནོ སཁིསྶ, སཁཱརཱནཾ སཁཱིནཾ.

‘‘སཁཏོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༣༥. སྨིམེ ¶ .

སཁཏོ སྨིཾཝཙནསྶ ཨེཀཱརོ ཧོཏི. ནིཙྩཏྠོཡམཱརམྦྷོ. སཁེ, སཁཱརེསུ སཁེསུ.

ཨཱཏུམསདྡསྶ པཋམཱདུཏིཡཱསུ ཨཏྟསདྡསྶེཝ རཱུཔནཡོ. ཨཱཏུམཱ, ཨཱཏུམཱནོ, བྷོ ཨཱཏུམ བྷོ ཨཱཏུམཱ, བྷཝནྟོ ཨཱཏུམཱནོ, ཨཱཏུམཱནཾ ཨཱཏུམཾ, ཨཱཏུམཱནོ, ཨཱཏུམེན ཨིཙྩཱདི པུརིསསམཾ.

པུམསདྡསྶ བྷེདོ. པུམ སི,

‘‘སཝིབྷཏྟིསྶཱ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༡༣༦. པུམནྟསྶཱ སིམྷི.

པུམསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཱཀཱརཱདེསོ ཧོཏི སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཨནྟགྒཧཎེན མགྷཝཡུཝཱདཱིནམནྟསྶ ཙ. པུམཱ.

‘‘པུམནྟསྶཱ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༡༣༧. ཡོསྭཱནོ.

པུམནྟསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཱནོཨཱདེསོ ཧོཏི ཡོསུ ཝིབྷཏྟཱིསུ. པུམཱནོ.

༡༣༨. ཨམཱལཔནེཀཝཙནེ.

པུམནྟསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཾ ཧོཏི ཨཱལཔནེཀཝཙནེ པརེ. ཧེ པུམཾ, ཧེ པུམཱནོ, པུམཾ, པུམཱནོ.

‘‘ཨཱ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༣༩. ཨུ ¶ ནཱམྷི ཙ.

པུམནྟསྶ ཨཱཨུཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ ནཱམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཙསདྡེན པུམཀམྨཐཱམནྟསྶ ཙུ’ཀཱརོ ཝཱ སསྨཱསུ. པུམཱནཱ པུམུནཱ པུམེན ཝཱ.

‘‘ཨཱནེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༤༠. ཧིཝིབྷཏྟིམྷི ཙ.

པུམནྟསྶ ཧིཝིབྷཏྟིམྷཱི ཙ ཨཱནེཨཱདེསོ ཧོཏི. ཝིབྷཏྟིགྒཧཎཾ སཝིབྷཏྟིགྒཧཎནིཝཏྟནཏྠཾ. པུམཱནེཧི པུམཱནེབྷི.

ཙསདྡེན ཡུཝམགྷཝཱདཱིནམནྟསྶ ཝཱ ཨཱནཱདེསོ ཧོཏི སབྦཝིབྷཏྟཱིསུ. ‘‘ཨུ ནཱམྷི ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན པུམནྟསྶུཀཱརོ ཝཱ སསྨཱསུ ཝིབྷཏྟཱིསུ. ‘‘ཛྷལཏོ སསྶ ནོ ཝཱ’’ཏི ནོ. པུམུནོ པུམསྶ, པུམཱནཾ.

‘‘སྨཱ, ནཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༤༡. ཛྷལཏོ ཙ.

ཛྷལཨིཙྩེཏེཧི སྨཱཝཙནསྶ ནཱ ཧོཏི. ཙགྒཧཎཾ ཀྭཙི ནིཝཏྟནཏྠཾ. པུམཱནཱ པུམུནཱ པུམཱ པུམསྨཱ པུམམྷཱ, པུམཱནེཧི པུམཱནེབྷི པུམེཧི པུམེབྷི, པུམུནོ པུམསྶ, པུམཱནཾ.

༡༤༢. ཨཱནེ སྨིཾམྷི ཝཱ.

པུམནྟསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཱནེཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ སྨིཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. པུམཱནེ པུམེ པུམསྨིཾ པུམམྷི.

༡༤༣. སུསྨིམཱ ¶ ཝཱ.

པུམནྟསྶ སུཨིཙྩེཏསྨིཾ པརེ ཨཱཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ. པུམཱསུ པུམེསུ.

ཡུཝཱདཱིསུ ‘‘ཡུཝ སི’’ ཨིཏཱིདྷ –

‘‘པུམནྟསྶཱ སིམྷཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨནྟགྒཧཎེན ཨཱཀཱརོ, ‘‘ཧིཝིབྷཏྟིམྷི ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན ཨཱནཱདེསོ ཙ.

ཡུཝཱ ཡུཝཱནོ, ཡུཝཱནཱ ཡུཝཱ, ཧེ ཡུཝ ཧེ ཡུཝཱ ཧེ ཡུཝཱན ཧེ ཡུཝཱནཱ, བྷཝནྟོ ཡུཝཱནཱ, ཡུཝཱནཾ ཡུཝཾ, ཡུཝཱནེ ཡུཝེ.

‘‘ཨཀམྨནྟསྶ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན ཡུཝམགྷཝཱདཱིནམནྟསྶ ཨཱ ཧོཏི ཝཱ ནཱསུཨིཙྩེཏེསཱུཏི ཨཱཏྟཾ.

ཡུཝཱནཱ ཡུཝེན ཡུཝཱནེན ཝཱ, ཡུཝཱནེཧི ཡུཝཱནེབྷི ཡུཝེཧི ཡུཝེབྷི, ཡུཝཱནསྶ ཡུཝསྶ, ཡུཝཱནཱནཾ ཡུཝཱནཾ, ཡུཝཱནཱ ཡུཝཱནསྨཱ ཡུཝཱནམྷཱ, ཡུཝཱནེཧི ཡུཝཱནེབྷི ཡུཝེཧི ཡུཝེབྷི, ཡུཝཱནསྶ ཡུཝསྶ, ཡུཝཱནཱནཾ ཡུཝཱནཾ, ཡུཝཱནེ ཡུཝཱནསྨིཾ ཡུཝཱནམྷི ཡུཝེ ཡུཝམྷི ཡུཝསྨིཾ, ཡུཝཱནེསུ ཡུཝཱསུ ཡུཝེསུ.

ཨེཝཾ མགྷཝཱ མགྷཝཱནོ, མགྷཝཱནཱ ཨིཙྩཱདི ཡུཝསདྡསམཾ.

ཨཀཱརནྟཾ.

ཨཱཀཱརནྟོ པུལླིངྒོ སཱསདྡོ.

སཱ སི, སིལོཔོ, སཱ སུནཁོ.

བཧུཝཙནེ –

༡༤༤. ཨགྷོ ¶ རསྶམེཀཝཙནཡོསྭཔི ཙ.

གྷསཉྙཀཨཱཀཱརཝཛྫིཏོ ལིངྒསྶནྟོ སརོ རསྶམཱཔཛྫཏེ ཨེཀཝཙནེསུ ཡོསུ ཙ པརེསཱུཏི རསྶཏྟཾ. ཨཔིགྒཧཎཾ སིམྷི ནིཝཏྟནཏྠཾ. སེསཾ ནེཡྻཾ.

སཱ ཏིཊྛནྟི, ཧེ ས ཧེ སཱ, ཧེ སཱ, སཾ, སེ, སེན, སཱཧི སཱབྷི, སསྶ སཱཡ, སཱནཾ, སཱ སསྨཱ སམྷཱ, སཱཧི སཱབྷི, སསྶ, སཱནཾ, སེ སསྨིཾ སམྷི, སཱསུ.

ཨེཝཾ པཙྩཀྑདྷམྨཱ གཱཎྜཱིཝདྷནྭཱཔབྷུཏཡོ.

ཨཱཀཱརནྟཾ.

ཨིཀཱརནྟོ པུལླིངྒོ ཨགྒིསདྡོ. སྱཱདྱུཔྤཏྟི, ཨགྒི སི,

‘‘ཨནྟོ, སིམྷི, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༤༥. ཨགྒིསྶིནི.

ཨགྒིསྶ ཨནྟོ ཨིནི ཧོཏི ཝཱ སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ‘‘སེསཏོ ལོཔཾ གསིཔཱི’’ཏི སིལོཔོ. ཨགྒིནི ཨགྒི.

བཧུཝཙནེ ‘‘ཨིཝཎྞུཝཎྞཱ ཛྷལཱ’’ཏི ཛྷལསཉྙཱཡཾ –

‘‘ཛྷལཏོ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༤༦. གྷཔཏོ ཙ ཡོནཾ ལོཔོ.

གྷཔསཉྙེཧི ཨིཏྠིཝཱཙཀེཧི ཨཱཀཱརིཝཎྞུཝཎྞེཧི, ཛྷལསཉྙེཧི ཙ པརེསཾ ཡོཝཙནཱནཾ ལོཔོ ཧོཏི ཝཱ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཱཡཾ.

༡༤༧. ཡོསུ ¶ ཀཏནིཀཱརལོཔེསུ དཱིགྷཾ.

ལིངྒསྶནྟབྷཱུཏཱ སབྦེ རསྶསརཱ ཡོསུ ཀཏནིཀཱརལོཔེསུ དཱིགྷམཱཔཛྫནྟེ. ཀཏཱ ནིཀཱརལོཔཱ ཡེསཾ ཏེ ཀཏནིཀཱརལོཔཱ. ཨགྒཱི.

‘‘པཉྩཱདཱིནམཏྟ’’ནྟི ཨིཏོ ‘‘ཨཏྟ’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༡༤༨. ཡོསྭཀཏརསྶོ ཛྷོ.

ཡོསུ པརེསུ ཨཀཏརསྶོ ཛྷོ ཨཏྟམཱཔཛྫཏེ. ཨགྒཡོ.

ཛྷོཏི ཀིཾ? རཏྟིཡོ.

ཨཱལཔནེཔེཝཾ. ཧེ ཨགྒི, ཧེ ཨགྒཱི ཧེ ཨགྒཡོ.

དུཏིཡེཀཝཙནེ པུབྦསྶརལོཔེ སམྤཏྟེ –

༡༤༩. ཨཾ མོ ནིགྒཧཱིཏཾ ཛྷལཔེཧི.

ཛྷལཔཨིཙྩེཏེཧི པརསྶ ཨཾཝཙནསྶ, མཀཱརསྶ ཙ ནིགྒཧཱིཏཾ ཨཱདེསོ ཧོཏི. ཨགྒིཾ.

ཨགྒཱི ཨགྒཡོ, ཨགྒིནཱ, ཨགྒཱིཧི ཨགྒཱིབྷི, ‘‘སུནཾཧིསུ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙགྒཧཎེན ཀཏྠཙི དཱིགྷཱབྷཱཝོ. ཨགྒིཧི ཨགྒིབྷི.

‘‘ཛྷལཏོ སསྶ ནོ ཝཱ’’ཏི ནོ. ཨགྒིནོ ཨགྒིསྶ, ཨགྒཱིནཾ.

‘‘སྨཱ ནཱ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ ‘‘ཛྷལཏོ ཙཱ’’ཏི ཝིཀཔྤེན ནཱ. ཨགྒིནཱ ཨགྒིསྨཱ ཨགྒིམྷཱ, ཨགྒཱིཧི ཨགྒཱིབྷི ཨགྒིཧི ཨགྒིབྷི, ཨགྒིནོ ཨགྒིསྶ, ཨགྒཱིནཾ ཨགྒིནཾ, ཨགྒིམྷི ཨགྒིསྨིཾ, ཨགྒཱིསུ ཨགྒིསུ.

ཨེཝམཉྙེཔི –

ཛོཏི པཱཎི གཎྛི མུཊྛི, ཀུཙྪི ཝཏྠི སཱལི ཝཱིཧི;

བྱཱདྷི ཨོདྷི བོདྷི སནྡྷི, རཱསི ཀེསི སཱཏི དཱིཔི.

ཨིསི ¶ མུནི མཎི དྷནི ཡཏི གིརི རཝི ཀཝི,

ཀཔི ཨསི མསི ནིདྷི ཝིདྷི ཨཧི ཀིམི པཏི;

ཧརི ཨརི ཏིམི ཀལི བལི ཛལདྷི གཧཔཏི,

ཨུརུདྷིཏི ཝརམཏི ནིརུཔདྷི ཨདྷིཔཏི.

ཨཉྫལི སཱརཐི ཨཏིཐི སམཱདྷི ཨུདདྷིཔྤབྷུཏཡོ.

ཨིཀཱརནྟཾ.

ཨཱིཀཱརནྟོ པུལླིངྒོ དཎྜཱིསདྡོ.

‘‘དཎྜཱི སི’’ ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཨགྷོ རསྶམེཀཝཙནཡོསྭཔི ཙཱ’’ཏི རསྶཏྟེ སམྤཏྟེ ཨེཏྠེཝཱཔིགྒཧཎེན སིསྨིཾ ཏདབྷཱཝེ སིདྡྷེ ནིཡམཏྠམཱཧ.

‘‘རསྶ’’ནྟི ཝཏྟམཱནེ –

༡༥༠. ན སིསྨིམནཔུཾསཀཱནི.

སིསྨིཾ ནཔུཾསཀཝཛྫིཏཱནི ལིངྒཱནི ན རསྶམཱཔཛྫནྟེཏི རསྶཏྟཱབྷཱཝོ, སིལོཔོ. དཎྜཱི ཏིཊྛཏི.

ཨནཔུཾསཀཱནཱིཏི ཀིཾ? སུཁཀཱརི དཱནཾ.

ཨེཏྠ ཙ –

ཝིསདཱཝིསདཱཀཱར-ཝོཧཱརོབྷཡམུཏྟཀཱ;

པུམཱདིཛཱནནེ ཧེཏུ-བྷཱཝཏོ ལིངྒམཱིརིཏཱ.

ཡོལོཔེ དཎྜཱི ཏིཊྛནྟི.

ཨིཏརཏྲ ‘‘ཨགྷོ རསྶ’’མིཙྩཱདིནཱ རསྶཏྟེ ཀཏེ –

‘‘ཛྷཏོ, ཀཏརསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༥༡. ཡོནཾ ¶ ནོ.

སབྦེསཾ ཡོནཾ སཱལཔནཱནཾ ཛྷཏོ ཀཏརསྶཱ པརེསཾ ནོཨིཙྩཱདེསོ ཧོཏི. དཎྜིནོ ཏིཊྛནྟི.

ཀཏརསྶཱཏི ཀིཾ? ཨགྒཡོ.

ཨདྷིཀཱརཾ ཝིནཱ ‘‘ཡོནཾ,

ནོ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགཏོ;

ཀྭཙི ཨཀཏརསྶཱཔི,

ནོ སཱརམཏིནོ ཡཐཱ.

ཨཱལཔནེ ‘‘གེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༥༢. ཛྷལཔཱ རསྶཾ.

ཛྷལཔཨིཙྩེཏེ རསྶམཱཔཛྫནྟེ གེ པརེ. བྷོ དཎྜི.

‘‘ཨགྷོ རསྶ’’ནྟིཨཱདིནཱཝ སིདྡྷེཔི རསྶཏྟེ པུནཱརམྦྷོ ནིཡམཏྠོ, ཏེན ‘‘བྷོ གོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ན བྷཝཏི. དཎྜཱི དཎྜིནོ.

དུཏིཡཱཡཾ རསྶཏྟེ ཀཏེ ‘‘ཨ’’མིཏི ཝཏྟཏེ, ‘‘གྷཔཏོ སྨིཾ ཡཾ ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ མཎྜཱུཀགཏིཡཱ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༥༣. ནཾ ཛྷཏོ ཀཏརསྶཱ.

ཛྷཏོ ཀཏརསྶཱ པརསྶ ཨཾཝཙནསྶ ནཾ ཧོཏི ཝཱ. དཎྜིནཾ དཎྜིཾ, དཎྜཱི དཎྜིནོ, དཎྜིནཱ, དཎྜཱིཧི དཎྜཱིབྷི, དཎྜིནོ དཎྜིསྶ, དཎྜཱིནཾ.

‘‘ཛྷལཏོ ཙཱ’’ཏི ནཱ. དཎྜིནཱ དཎྜིསྨཱ དཎྜིམྷཱ, དཎྜཱིཧི དཎྜཱིབྷི, དཎྜིནོ དཎྜིསྶ, དཎྜཱིནཾ.

‘‘ཛྷཏོ, ཀཏརསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ, པུརེ ཝིཡ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཙ.

༡༥༤. སྨིཾ ¶ ནི.

ཛྷཏོ ཀཏརསྶཱ པརསྶ སྨིཾཝཙནསྶ ནིཨིཙྩཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ. དཎྜིནི དཎྜིསྨིཾ དཎྜིམྷི, དཎྜཱིསུ.

ཨེཝམཉྙཱནིཔི –

དྷམྨཱི སངྒྷཱི ཉཱཎཱི ཧཏྠཱི, ཙཀྐཱི པཀྑཱི དཱཋཱི རཊྛཱི;

ཚཏྟཱི མཱལཱི ཝམྨཱི ཡོགཱི, བྷཱགཱི བྷོགཱི ཀཱམཱི སཱམཱི.

དྷཛཱི གཎཱི སསཱི ཀུཊྛཱི, ཛཊཱི ཡཱནཱི སུཁཱི སིཁཱི;

དནྟཱི མནྟཱི ཀརཱི ཙཱགཱི, ཀུསལཱི མུསལཱི བལཱི.

པཱཔཀཱརཱི སཏྟུགྷཱཏཱི, མཱལྱཀཱརཱི དཱིགྷཛཱིཝཱི;

དྷམྨཙཱརཱི སཱིགྷཡཱཡཱི, སཱིཧནཱདཱི བྷཱུམིསཱཡཱི –

ཨིཙྩཱདཱིནི ཨཱིཀཱརནྟནཱམཱནི.

གཱམཎཱིསདྡསྶ ཏུ སཏྟམིཡཾ བྷེདོ.

གཱམཎཱི, གཱམཎཱི གཱམཎིནོ, བྷོ གཱམཎི, བྷོནྟོ གཱམཎཱི བྷོནྟོ གཱམཎིནོ, གཱམཎིནཾ གཱམཎིཾ, གཱམཎཱི གཱམཎིནོ.

སེསཾ དཎྜཱིསམཾ. ནིཨཱདེསཱབྷཱཝོཝ ཝིསེསོ. ཨེཝཾ སེནཱནཱི སུདྷཱིཔྤབྷུཏཡོ.

ཨཱིཀཱརནྟཾ.

ཨུཀཱརནྟོ པུལླིངྒོ བྷིཀྑུསདྡོ.

ཏཐེཝ བྷིཀྑུསདྡཏོ སི, སིལོཔོ. སོ བྷིཀྑུ.

བཧུཝཙནེ ‘‘གྷཔཏོ ཙ ཡོནཾ ལོཔོ’’ཏི ཡོལོཔོ, ‘‘ཡོསུ ཀཏ’’ཨིཙྩཱདིནཱ དཱིགྷོ. ཏེ བྷིཀྑཱུ.

ལོཔཱབྷཱཝེ ‘‘ཝཱ, ཡོན’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༥༥. ལཏོ ¶ ཝོཀཱརོ ཙ.

ལསཉྙཏོ པརེསཾ ཡོཝཙནཱནཾ ཝོཀཱརཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ. ཀཱརགྒཧཎེན ཡོནཾ ནོ ཙ ཧོཏི. ཙསདྡགྒཧཎཾ ཀཏྠཙི ནིཝཏྟནཏྠཾ. ཨཐ ཝཱ ཙགྒཧཎཾ ནོགྒཧཎཱནུཝཏྟནཏྠཾ, ཏེན ཛནྟུསབྦཉྙཱུཨཱདིཏོ ཡོནཾ ནོ ཙ ཧོཏི. ཝཱསདྡོ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོ. ཏེན –

བྷིཀྑུཔྤབྷུཏིཏོ ནིཙྩཾ, ཝོ ཡོནཾ ཧེཏུཨཱདིཏོ;

ཝིབྷཱསཱ ན ཙ ཝོ ནོ ཙ, ཨམུཔྤབྷུཏིཏོ བྷཝེ.

‘‘ཨཏྟཾ, ཨཀཏརསྶོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༥༦. ཝེཝོསུ ལོ ཙ.

ཝེ ཝོཨིཙྩེཏེསུ ཙ པརེསུ ཨཀཏརསྶོ ལོ ཨཏྟམཱཔཛྫཏེ. བྷིཀྑཝོ, བྷོ བྷིཀྑུ, བྷཝནྟོ བྷིཀྑཱུ.

ལོཔཱབྷཱཝེ –

༡༥༧. ཨཀཏརསྶཱ ལཏོ ཡྭཱལཔནསྶ ཝེཝོ.

ཨཀཏརསྶཱ ལཏོ པརསྶ ཨཱལཔནེ ཝིཧིཏསྶ ཡོཨིཙྩེཏསྶ ཝེ ཝོཨཱདེསཱ ཧོནྟི. ཨཏྟཾ. བྷཝནྟོ བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑཝོ. ‘‘ཨཾ མོ ནིགྒཧཱིཏཾ ཛྷལཔེཧཱི’’ཏི ནིགྒཧཱིཏཾ.

བྷིཀྑུཾ, བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑཝོ, བྷིཀྑུནཱ, བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑཱུབྷི བྷིཀྑུཧི བྷིཀྑུབྷི, བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑུསྶ, བྷིཀྑཱུནཾ ¶ བྷིཀྑུནཾ, བྷིཀྑུནཱ བྷིཀྑུསྨཱ བྷིཀྑུམྷཱ, བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑཱུབྷི བྷིཀྑུཧི བྷིཀྑུབྷི, བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑུསྶ, བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཾ, བྷིཀྑུམྷི བྷིཀྑུསྨིཾ, བྷིཀྑཱུསུ བྷིཀྑུསུ.

ཨེཝཾ སེཏུ ཀེཏུ རཱཧུ བྷཱནུ པངྒུ ཨུཙྪུ ཝེལུ༹ མཙྩུ སིནྡྷུ བནྡྷུ ནེརུ མེརུ སཏྟུ ཀཱརུ ཧེཏུ ཛནྟུ རུརུ པཊུ ཨིཙྩཱདཡོ.

ཧེཏུཛནྟུསདྡཱནཾ པཋམཱདུཏིཡཱསུ ཝིསེསོ.

ཧེཏུ, ཧེཏཱུ ཧེཏཝོ ཧེཏུཡོ, བྷོ ཧེཏུ, བྷོནྟོ ཧེཏཱུ ཧེཏཝེ ཧེཏཝོ, ཧེཏུཾ, ཧེཏཱུ ཧེཏཝོ ཧེཏུཡོ. སེསཾ བྷིཀྑུསམཾ.

ཛནྟུ, ཛནྟཱུ ཛནྟཝོ. ཀཱརགྒཧཎེན ཡོནཾ ནོ ཙ ཧོཏི. ཛནྟུནོ ཛནྟུཡོ, བྷོ ཛནྟུ, ཛནྟཱུ ཛནྟཝེ ཛནྟཝོ, ཛནྟུཾ, ཛནྟཱུ ཛནྟཝོ ཛནྟུནོ ཛནྟུཡོ ཨིཙྩཱདི.

སཏྠུསདྡསྶ བྷེདོ. ‘‘སཏྠུ སི’’ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཨནྟོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༥༨. སཏྠུཔིཏཱདཱིནམཱ སིསྨིཾ སིལོཔོ ཙ.

སཏྠུ པིཏུ མཱཏུ བྷཱཏུ དྷཱིཏུ ཀཏྟུཨིཙྩེཝམཱདཱིནམནྟོ ཨཱཏྟམཱཔཛྫཏེ སིསྨིཾ, སིལོཔོ ཙ ཧོཏི. སཏྠཱ.

‘‘སཏྠུ པིཏཱདཱིན’’ནྟི ཨདྷིཀཱརོ.

༡༥༩. ཨཉྙེསྭཱརཏྟཾ ¶ .

སཏྠུ པིཏཱདཱིནམནྟོ སིཝཙནཏོ ཨཉྙེསུ ཝཙནེསུ ཨཱརཏྟམཱཔཛྫཏེ. ཨཱརཏྟམིཏིབྷཱཝནིདྡེསེན ཀཏྠཙི ཨནིཡམཾ དསྶེཏི.

ཨཱརགྒཧཎམནུཝཏྟཏེ.

༡༦༠. ཏཏོ ཡོནམོ ཏུ.

ཏཏོ ཨཱརཱདེསཏོ སབྦེསཾ ཡོནཾ ཨོཀཱརཱདེསོ ཧོཏི.

ཏུགྒཧཎེན ཨཉྙེཧིཔི ཙཏུཨུབྷནདཱིགཝཱདཱིཧི ཡོནམོཀཱརོ ཧོཏི, སརལོཔཱདི. སཏྠཱརོ.

ཨཱལཔནེ ‘‘ཨཀཱརཔིཏཱདྱནྟཱནམཱ’’ཏི ཨཱཏྟཾ. ‘‘གེ རསྶ’’ནྟི ཨདྷིཀིཙྩ ‘‘ཨཱཀཱརོ ཝཱ’’ཏི ཝིཀཔྤེན རསྶཏྟཾ, ཝལོཔོ. བྷོ སཏྠ བྷོ སཏྠཱ, བྷཝནྟོ སཏྠཱརོ, སཏྠཱརཾ, སཏྠཱརེ སཏྠཱརོ.

‘‘ཏཏོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༦༡. ནཱ ཨཱ.

ཏཏོ ཨཱརཱདེསཏོ ནཱཝཙནསྶ ཨཱཀཱརཱདེསོ ཧོཏི. སཏྠཱརཱ, སཏྠུནཱཏི ཨཱརཏྟམིཏིབྷཱཝནིདྡེསེན སིདྡྷཾ. སཏྠཱརེཧི སཏྠཱརེབྷི.

‘‘ཝཱ ནཾམྷཱི’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༦༢. ཨུ ¶ སསྨིཾ སལོཔོ ཙ.

སཏྠུ པིཏུཨིཙྩེཝམཱདཱིནམནྟསྶ ཨུཏྟཾ ཧོཏི ཝཱ སསྨིཾ, སལོཔོ ཙ ཧོཏི. ཨཱརཱདེསཱཔཝཱདོཡཾ. སཏྠུ, ཨཉྙཏྠ བྷཱཝནིདྡེསེནཱརཱབྷཱཝོ. སཏྠུསྶ སཏྠུནོ.

‘‘ཨཱརཏྟ’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༡༦༣. ཝཱ ནཾམྷི.

སཏྠུ པིཏུཨཱདཱིནམནྟོ ཨཱརཏྟམཱཔཛྫཏེ ཝཱ ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. སཏྠཱརཱནཾ.

ཨཱརཱབྷཱཝེ ‘‘ཝཱ ནཾམྷཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༦༤. སཏྠུནཏྟཉྩ.

སཏྠུསདྡནྟསྶ, པིཏཱདཱིནམནྟསྶ ཙ ཨཏྟཾ ཧོཏི ཝཱ ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི, པུན སཏྠུགྒཧཎཾ སཏྠུནོ ནིཙྩཝིདྷཱནཏྠཾ. སཏྠཱནཾ.

‘‘ཨམྷཏུམྷནྟུརཱཛབྲཧྨཏྟསཁསཏྠུཔིཏཱདཱིཧི སྨཱ ནཱཝཱ’’ཏི སྨཱཝཙནསྶནཱབྷཱཝོ. སཏྠཱརཱ, སཏྠཱརེཧི སཏྠཱརེབྷི, སཏྠུ སཏྠུནོ སཏྠུསྶ, སཏྠཱརཱནཾ སཏྠཱནཾ.

‘‘ཨཱརཏོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༦༥. ཏཏོ སྨིམི.

ཏཏོ ཨཱརཱདེསཏོ སྨིཾཝཙནསྶ ཨིཀཱརཱདེསོ ཧོཏི. པུན ཏཏོགྒཧཎེན ཨཉྙསྨཱཔི སྨིཾཝཙནསྶ ཨིཀཱརོ. ཡཐཱ – བྷུཝི, དིཝི.

༡༦༦. ཨཱརོ ¶ རསྶམིཀཱརེ.

ཨཱརཱདེསོ རསྶམཱཔཛྫཏེ ཨིཀཱརེ པརེ, སཏྠརི, སཏྠཱརེསུ.

ཨེཝཾ ཀཏྟཱ, ཀཏྟཱརོ, བྷོ ཀཏྟ བྷོ ཀཏྟཱ, བྷཝནྟོ ཀཏྟཱརོ, ཀཏྟཱརཾ, ཀཏྟཱརེ ཀཏྟཱརོ, ཀཏྟཱརཱ, ཀཏྟཱརེཧི ཀཏྟཱརེབྷི. ‘‘ཨུ སསྨིཾ སལོཔོ ཙཱ’’ཏི ཨུཏྟཾ, སལོཔོ ཙ. ཀཏྟུ ཀཏྟུནོ ཀཏྟུསྶ, ཀཏྟཱརཱནཾ ཀཏྟཱནཾ ཀཏྟཱུནཾ ཀཏྟུནཾ, ཀཏྟཱརཱ, ཀཏྟཱརེཧི ཀཏྟཱརེབྷི, ཀཏྟུ ཀཏྟུནོ ཀཏྟུསྶ, ཀཏྟཱརཱནཾ ཀཏྟཱནཾ ཀཏྟཱུནཾ ཀཏྟུནཾ, ཀཏྟརི, ཀཏྟཱརེསུ, ཨཱརཱབྷཱཝེ ཀཏྟཱུསུ ཀཏྟུསུ.

ཨེཝཾ –

བྷཏྟུ ཝཏྟུ ནེཏུ སོཏུ, ཉཱཏུ ཛེཏུ ཚེཏྟུ བྷེཏྟུ. དཱཏུ དྷཱཏུ ནཏྟུ བོདྡྷུ, ཝིཉྙཱཔེཏུ ཨཱདཡོཔི.

‘‘ཨུ སསྨིཾ སལོཔོ ཙཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༦༧. སཀམནྡྷཱཏཱདཱིནཉྩ.

སཀམནྡྷཱཏུཨིཙྩེཝམཱདཱིནམནྟོ ཙ ཨུཏྟམཱཔཛྫཏེ སསྨིཾ, སལོཔོ ཙ, ནིཙྩཾ པུནབྦིདྷཱནཱ. སཀམནྡྷཱཏུ ཝིཡ ཨསྶ རཱཛིནོ ཝིབྷཝོ, སེསཾ སམཾ. ཨེཝཾ མཧཱམནྡྷཱཏུཔྤབྷུཏཡོ.

པིཏུསདྡསྶ བྷེདོ. སིམྷི ཨཱཏྟཾ, སིལོཔོ, པིཏཱ.

ཡོམྷི ‘‘ཨཱརོ, རསྶ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༦༨. པིཏཱདཱིནམསིམྷི ¶ .

པིཏཱདཱིནམཱརཱདེསོ རསྶམཱཔཛྫཏེ ཨསིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. སིསྨིཾ ཨཱརཱདེསཱབྷཱཝེཔི ཨསིམྷཱིཏི ཨདྷིཀཝཙནམཏྠནྟརཝིཉྙཱཔནཏྠཾ, ཏེན ཏོཨཱདིམྷི པིཏཱདཱིནམིཀཱརོ ཙ. ཡཐཱ – པིཏིཏོ, མཱཏིཏོ, བྷཱཏིཏོ, དྷཱིཏིཏོ, པིཏིཔཀྑོ, མཱཏིཔཀྑོཏི.

པིཏརོ, སེསཾ ཀཏྟུསམཾ. བྷོ པིཏ བྷོ པིཏཱ, བྷཝནྟོ པིཏརོ, པིཏརཾ, པིཏརེ པིཏརོ, པིཏརཱ པིཏུནཱ, པིཏརེཧི པིཏརེབྷི. བྷཱཝནིདྡེསེན ཨཱརཱདེསཱབྷཱཝེ པིཏཱུཧི པིཏཱུབྷི པིཏུཧི པིཏུབྷི, པིཏུ པིཏུནོ པིཏུསྶ, པིཏརཱནཾ པིཏཱནཾ པིཏཱུནཾ, དཱིགྷཱབྷཱཝེ པིཏུནཾ ཝཱ, པིཏརཱ, པིཏརེཧི པིཏརེབྷི པིཏཱུཧི པིཏཱུབྷི པིཏུཧི པིཏུབྷི, པིཏུ པིཏུནོ པིཏུསྶ, པིཏརཱནཾ པིཏཱནཾ པིཏཱུནཾ པིཏུནཾ, པིཏརི, པིཏརེསུ པིཏཱུསུ པིཏུསུ.

ཨེཝཾ བྷཱཏཱ, བྷཱཏརོ ཨིཙྩཱདི.

ཨུཀཱརནྟཾ.

ཨཱུཀཱརནྟོ པུལླིངྒོ ཨབྷིབྷཱུསདྡོ.

ཏཐེཝ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, སིལོཔོ. སོ ཨབྷིབྷཱུ, ཡོལོཔེ ཀཏེ ཏེ ཨབྷིབྷཱུ.

‘‘ཨགྷོ རསྶ’’ནྟིཨཱདིནཱ རསྶཏྟཾ, ཝོཀཱརོ. ཀཏརསྶཏྟཱ ཨཏྟཱབྷཱཝོ. ཨབྷིབྷུཝོ, བྷོ ཨབྷིབྷུ, བྷཝནྟོ ཨབྷིབྷཱུ ཨབྷིབྷུཝོ.

ཀཏརསྶཏྟཱ ཝེཨཱདེསོ ན ཧོཏི. སེསཾ བྷིཀྑུསདྡསམཾ, རསྶཏྟམེཝ ཝིསེསོ. ཨབྷིབྷུཾ, ཨབྷིབྷཱུ ཨབྷིབྷུཝོ ¶ , ཨབྷིབྷུནཱ, ཨབྷིབྷཱུཧི ཨབྷིབྷཱུབྷི, ཨབྷིབྷུནོ ཨབྷིབྷུསྶ, ཨབྷིབྷཱུནཾ ཨིཙྩཱདི.

ཨེཝཾ སཡམྦྷཱུ, ཝེསྶབྷཱུ, པརཱབྷིབྷཱུ, སཧབྷཱུཨཱདཡོ. སཧབྷཱུསདྡསྶ ཡོནཾ ནོཨཱདེསོཝ ཝིསེསོ. སཧབྷཱུ, སཧབྷཱུ སཧབྷུཝོ སཧབྷུནོ ཨིཙྩཱདི.

ཏཐཱ སབྦཉྙཱུསདྡསྶ ཡོསྭེཝ ཝིསེསོ. སོ སབྦཉྙཱུ ཏེ སབྦཉྙཱུ, ཡོལོཔཱབྷཱཝེ རསྶཏྟཾ, ‘‘ལཏོ ཝོཀཱརོ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཀཱརགྒཧཎེན ཡོནཾ ནོཨཱདེསོ. ཝཱདྷིཀཱརསྶ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྟཱ ན ཙ ཝོཀཱརོ. སབྦཉྙུནོ, བྷོ སབྦཉྙུ, བྷོནྟོ སབྦཉྙཱུ སབྦཉྙུནོ, སབྦཉྙུཾ, སབྦཉྙཱུ སབྦཉྙུནོ ཨིཙྩཱདི.

ཨེཝཾ མགྒཉྙཱུ དྷམྨཉྙཱུ ཨཏྠཉྙཱུ ཀཱལཉྙཱུ རཏྟཉྙཱུ མཏྟཉྙཱུ ཀཏཉྙཱུ ཏཐཉྙཱུ ཝིཉྙཱུ ཝིདཱུ ཝེདགཱུ པཱརགཱུ ཨིཙྩཱདཡོ.

ཨཱུཀཱརནྟཾ.

ཨེཀཱརནྟོ ཨཔྤསིདྡྷོ.

ཨོཀཱརནྟོ པུལླིངྒོ གོསདྡོ.

ཏཏོ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, སིལོཔོ, གོ གཙྪཏི.

‘‘གཱཝ སེ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘གོ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ, ‘‘ཨཱཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༦༩. ཡོསུ ཙ.

གོཨིཙྩེཏསྶ ཨོཀཱརསྶ ཨཱཝཱདེསོ ཧོཏི ཡོསུ. ཙསདྡེན ནཱ སྨཱ སྨིཾསུཨིཙྩེཏེསུ ཙ. ‘‘ཏཏོ ཡོནམོ ཏཱུ’’ཏི ཨེཏྠ ཏུགྒཧཎེན ཡོནམོཀཱརོ, སརལོཔཱདི. གཱཝོ ཏིཊྛནྟི.

༡༧༠. ཨཝཾམྷི ¶ ཙ.

གོཨིཙྩེཏསྶ ཨོཀཱརསྶ ཨཱཝ ཨཝཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཨཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. སེདྡེན ཡོ ནཱ ས སྨཱསྨིཾསུཨིཙྩེཏེསུ ཙ ཨཝཱདེསོ ཧོཏི. གཝོ གཙྪནྟི, ཧེ གོ, ཧེ གཱཝོ ཧེ གཝོ.

དུཏིཡཱཡཾ ‘‘ཨཾམྷཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༧༡. ཨཱཝསྶུ ཝཱ.

ཨཱཝཨིཙྩེཏསྶ གཱཝཱདེསསྶ ཨནྟསརསྶ ཨུཀཱརཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ ཨཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཨཱཝསྶ ཨ ཨཱཝ, ཏསྶ ཨཱཝསདྡནྟསྶ. ‘‘ཨཾམོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནིགྒཧཱིཏཾ. གཱཝུཾ གཱཝཾ གཝཾ, གཱཝོ གཝོ.

‘‘གོཎ, ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༡༧༢. སུཧིནཱསུ ཙ.

སུ ཧི ནཱཨིཙྩེཏེསུ སབྦསྶ གོསདྡསྶ གོཎཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ. ཙསདྡེན སེསེསུ ཙ. གོཎོ, གོཎཱ, ཧེ གོཎ ཧེ གོཎཱ, གོཎཾ, གོཎེ, གོཎེན, གོཎེཧི གོཎེབྷི, གོཎསྶ.

༡༧༣. གོཎ ནཾམྷི ཝཱ.

སབྦསྶ གོསདྡསྶ གོཎཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. གོཎཱནཾ, གོཎཱ གོཎསྨཱ གོཎམྷཱ, གོཎེཧི གོཎེབྷི, གོཎསྶ, གོཎཱནཾ, གོཎེ གོཎསྨིཾ གོཎམྷི, གོཎེསུ.

གོཎཱདེསཱབྷཱཝེ གཱཝེན གཝེན, གོཧི གོབྷི.

༡༧༤. གཱཝ ¶ སེ.

‘‘གོ ཨཱཝ སེ’’ཨིཏི ཏིཔདམིདཾ. གོསྶ ཨོ གོ, གོསདྡོཀཱརསྶ ཨཱཝཱདེསོ ཧོཏི སེ ཝིབྷཏྟིམྷི. གཱཝསྶ གཝསྶ.

ནཾམྷི ‘‘གོ, ཨཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༡༧༥. ཏཏོ ནམཾ པཏིམྷཱལུཏྟེ ཙ སམཱསེ.

ཏཏོ གོསདྡཏོ པརསྶ ནཾཝཙནསྶ ཨཾཨཱདེསོ ཧོཏི, གོསདྡོཀཱརསྶ ཨཝཱདེསོ ཙ པཏིམྷི པརེ ཨལུཏྟེ ཙ སམཱསེ. ཙསདྡེན ཨསམཱསེཔི ཨཾ ཨཝཱདེསཱ. གཝཾཔཏིསྶ ཐེརསྶ, གཝཾ.

‘‘སུཧིནཱསུ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན ནཾམྷི གུཨཱདེསོ. ‘‘ནོ ཙ དྭཱདིཏོ ནཾམྷཱི’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན ནཀཱརཱགམོ ཙ. གུནྣཾགོནཾ ཝཱ.

གཱཝཱ གཱཝམྷཱ གཱཝསྨཱ གཝཱ གཝམྷཱ གཝསྨཱ, གོཧི གོབྷི, གཱཝསྶ གཝསྶ, གཝཾ གུནྣཾ གོནཾ, གཱཝེ གཱཝམྷི གཱཝསྨིཾ གཝེ གཝམྷི གཝསྨིཾ, གཱཝེསུ གཝེསུ གོསུ.

ཨོཀཱརནྟཾ.

པུརིསོ གུཎཝཱ རཱཛཱ, སཱ’གྒི དཎྜཱི ཙ བྷིཀྑུ ཙ;

སཏྠཱ’བྷིབྷཱུ ཙ སབྦཉྙཱུ, གོཏི པུལླིངྒསངྒཧོ.

པུལླིངྒཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཨསྨཱ ¶ ནསྨཱ ཏསྨཱ ནམྷཱ ཏམྷཱ, ནེཧི ནེབྷི ཏེཧི ཏེབྷི, ཨསྶ ནསྶ ཏསྶ, ནེསཾ ཏེསཾ ནེསཱནཾ ཏེསཱནཾ, ཨསྨིཾ ནསྨིཾ ཏསྨིཾ ནམྷི ཏམྷི, ནེསུ ཏེསུ.

ཨིཏྠིཡཾ ‘‘ཏཱ སི’’ ཨིཏཱིདྷ སཱདེསསིལོཔཱ. སཱ ཀཉྙཱ, ནཏྟཾ. ནཱ ཏཱ ནཱཡོ ཏཱཡོ, ནཾ ཏཾ, ནཱ ཏཱ ནཱཡོ ཏཱཡོ, ནཱཡ ཏཱཡ, ནཱཧི ཏཱཧི ནཱབྷི ཏཱབྷི.

‘‘ཨེཏིམཱསམཱི’’ཏི ཨིཏོ ཨེཏིམཱགྒཧཎཉྩ ‘‘ཏསྶཱ ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ ཏགྒཧཎཉྩ པཉྩམིཡནྟཝསེན ཝཏྟཏེ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཙ.

༢༡༥. ཏཏོ སསྶ སྶཱཡ.

ཏཏོ ཏཱ ཨེཏཱ ཨིམཱཏོ པརསྶ སསྶ ཝིབྷཏྟིསྶ སྶཱཡཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ.

‘‘སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཙ, ཨི’’ཨིཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༡༦. ཏསྶཱ ཝཱ.

ཏཱཨིཙྩེཏསྶ ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནསྶ ཨནྟསྶ ཨིཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ སཾ སཱསྭེཀཝཙནེསུ ཝིབྷཏྟཱདེསེསུ. ཏིསྶཱཡ ཏསྶཱཡ ཨསྶཱཡ ནསྶཱཡ ཨསྶཱ ནསྶཱ ཏིསྶཱ ཏསྶཱ ནཱཡ ཏཱཡ, ནཱསཾ ཏཱསཾ.

པཉྩམཱིཚཊྛཱིསུ ཏཏིཡཱཙཏུཏྠཱིསམཾ. སཏྟམིཡཾ ཨསྶཾ ནསྶཾ ཏིསྶཾ ཏསྶཾ ནཱཡཾ ཏཱཡཾ, ནཱསུ ཏཱསུ.

ནཔུཾསཀེ སིམྷིསཱདེསཱབྷཱཝཱ ནཏྟཾ. ནཾ ཏཾ, ནཱནི ཏཱནི, ནཾ ཏཾ, ནཱནི ཏཱནི, ནེན ཏེན ཨིཙྩཱདི པུལླིངྒསམཾ.

ཨེཏ སི, ‘‘ཨེཏཏེསཾ ཏོ’’ཏི སཀཱརཱདེསོ. ཨེསོ པུརིསོ, ཨེཏེ, ཨེཏཾ, ཨེཏེ ཨིཙྩཱདི སབྦསདྡསམཾ.

ཨིཏྠིཡཾ ¶ ཨེཏཱ སི, སཱདེསོ. ཨེསཱ ཀཉྙཱ, ཨེཏཱ ཨེཏཱཡོ, ཨེཏཾ, ཨེཏཱ ཨེཏཱཡོ, ཨེཏཱཡ, ཨེཏཱཧི ཨེཏཱབྷི.

ས སྨིཾསུ པན ‘‘སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཙཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༡༧. ཨེཏིམཱསམི.

ཨནྟཱཔེཀྑཱཡཾ ཚཊྛཱི, ཨེཏཱ ཨིམཱཨིཙྩེཏེསམནྟོ སརོ ཨིཀཱརོ ཧོཏི སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཝིབྷཏྟཱདེསེསུ. སཱདེསགཏིཀཏྟཱ སྶཱཡཱདེསེཔི. ཙསདྡཱདྷིཀཱརཏོ ཨཉྙེཀཱསདྡཱདཱིནམནྟསྶ ཙ.

ཨེཏིསྶཱཡ ཨེཏིསྶཱ ཨེཏཱཡ, ཨེཏཱསཾ ཨེཏཱསཱནཾ, ཨེཏཱཡ, ཨེཏཱཧི ཨེཏཱབྷི, ཨེཏིསྶཱཡ ཨེཏིསྶཱ ཨེཏཱཡ, ཨེཏཱསཾ ཨེཏཱསཱནཾ, ཨེཏིསྶཾ ཨེཏཱཡཾ, ཨེཏཱསུ.

ཙསདྡཏོ ཨཉྙིསྶཱ ཨཉྙཱཡ, ཨཉྙིསྶཾ ཨཉྙཱཡཾ. ཨེཀིསྶཱ ཨེཀཱཡ, ཨེཀིསྶཾ ཨེཀཱཡཾ. ཨིཏརིསྶཱ ཨིཏརཱཡ, ཨིཏརིསྶཾ ཨིཏརཱཡཾ ཨིཙྩཱདི.

ནཔུཾསཀེ ཨེཏཾ, ཨེཏཱནི, ཨེཏཾ, ཨེཏཱནི, སེསཾ ཉེཡྻཾ.

ཨིམསདྡསྶ བྷེདོ. ཨིམ སི –

‘‘སབྦསྶིམསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༡༨. ཨནཔུཾསཀསྶཱཡཾ སིམྷི.

ཨིམསདྡསྶ སབྦསྶེཝ ཨནཔུཾསཀསྶ ཨཡཾཨཱདེསོ ཧོཏི སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི, སིལོཔོ. ཨཡཾ པུརིསོ, ཨིམེ, ཨིམཾ, ཨིམེ.

༢༡༩. ཨནིམི ¶ ནཱམྷི ཙ.

ཨིམསདྡསྶ སབྦསྶེཝ ཨན ཨིམིཨཱདེསཱ ཧོནྟི ནཱམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཨནིཏྠིལིངྒསྶེཝེཏཾ གཧཎཾ. ཨནེན ཨིམིནཱ.

‘‘སུནཾཧིསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༢༠. སབྦསྶིམསྶེ ཝཱ.

སབྦསྶ ཨིམསདྡསྶ ཨེཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ སུ ནཾ ཧིཨིཙྩེཏེསུ ཝཙནེསུ.

ཨཱཔྤཙྩཡནྟཱནིདྡེསཱ, སབྦཏྠཱཏི ཨཝུཏྟཏོ;

ཨནིཏྠིལིངྒསྶེཝེཏྠ, གཧཎཉྷི ཨིམསྶིཏི.

ཨེཧི ཨེབྷི ཨིམེཧི ཨིམེབྷི.

‘‘སབྦསྶ, ཝཱ, སབྦཏྠ, སསྨཱསྨིཾསཾསཱསྭཏྟ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༢༡. ཨིམསདྡསྶ ཙ.

ཨིམསདྡསྶ ཙ སབྦསྶེཝ ཨཏྟཾ ཧོཏི ཝཱ ས སྨཱ སྨིཾསཾ སཱཨིཙྩེཏེསུ ཝཙནེསུ སབྦཏྠ ལིངྒེསུ.

ཨསྶ ཨིམསྶ, ཨེསཾ ཨེསཱནཾ ཨིམེསཾ ཨིམེསཱནཾ, ཨསྨཱ ཨིམསྨཱ ཨིམམྷཱ, ཨེཧི ཨེབྷི ཨིམེཧི ཨིམེབྷི, ཨསྶ ཨིམསྶ, ཨེསཾ ཨེསཱནཾ ཨིམེསཾ ཨིམེསཱནཾ, ཨསྨིཾ ཨིམསྨིཾ ཨིམམྷི, ཨེསུ ཨིམེསུ.

ཨིཏྠིཡཾ ཨིམཱ སི, ཨཡམཱདེསསིལོཔཱ.

ཨཡཾ ཀཉྙཱ, ཨིམཱ ཨིམཱཡོ, ཨིམཾ, ཨིམཱ ཨིམཱཡོ, ཨིམཱཡ, ཨིམཱཧི ཨིམཱབྷི. ཙཏུཏྠིཡཾ ཨཏྟཾ, ཨིཀཱར- སྶཱཡཱདེསཱ ¶ ཙ, ཨསྶཱཡ ཨིམིསྶཱཡ ཨསྶཱ ཨིམིསྶཱ ཨིམཱཡ, ཨིམཱསཾ ཨིམཱསཱནཾ. སཏྟམིཡཾ ཨསྶཾ ཨིམིསྶཾ ཨིམིསྶཱ ཝཱ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷིལོཔཱ’’དིནཱ སྨིཾཝཙནསྶ ཝཱ སཱདེསོ. ཨིམཱཡཾ, ཨིམཱསུ. སེསཾ ཉེཡྻཾ.

ནཔུཾསཀེ ཨིམ སི, ‘‘སཝིབྷཏྟིསྶ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༢༢. ཨིམསྶིདམཾསིསུ ན པུཾསཀེ.

ནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནསྶ སབྦསྶེཝ ཨིམསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨིདཾ ཧོཏི ཝཱ ཨཾ སིསུ པརེསུ.

ཨིདཾ ཙིཏྟཾ ཝིརོཙཏི, ཨིམཾ, ཨིམཱནི, ཨིདཾ པུཔྥཾ པསྶསི, ཨིམཾ, ཨིམཱནི, ཨནེན ཨིམིནཱ, ཨེཧི ཨེབྷི ཨིམེཧི ཨིམེབྷི ཨིཙྩཱདི པུལླིངྒེ ཝིཡ ཉེཡྻཾ.

ཨམུསདྡསྶ བྷེདོ. ཨམུ སི –

‘‘ཝཱ, ཨནཔུཾསཀསྶ, སིམྷཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༢༣. ཨམུསྶ མོ སཾ.

ཨནཔུཾསཀསྶ ཨམུསདྡསྶ མཀཱརོ སཀཱརམཱཔཛྫཏེ ཝཱ སིམྷི པརེ. ཨསུ རཱཛཱ.

‘‘སབྦནཱམཏོ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༢༤. སབྦཏོ ཀོ.

སབྦཏོ སབྦནཱམཏོ པརོ ཀཨིཙྩཡམཱགམོ ཧོཏི ཝཱ. པུན སབྦཏོགྒཧཎེན ཧཱིནཱདིཏོཔི ཀོ. ‘‘ཨམུསྶ མོ ས’’ནྟི ཝིནཱདྷིཀཱརེན ཡོགེན ཀཀཱརེཔི སཱདེསོ.

ཨསུཀོ ¶ , ཨསུཀཱ, ཨསུཀཾ. སཱདེསཱབྷཱཝེ ཨམུཀོ, ཨམུཀཱ, ཨམུཀཾ ཨིཙྩཱདི.

བཧུཝཙནེ ‘‘ལཏོ ཝོཀཱརོ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཨནུཝཏྟམཱནཝཱགྒཧཎེན ཝོཀཱརོ ན ཧོཏི, ནིཙྩཾ ཡོལོཔོ, དཱིགྷོ ཙ.

ཨམཱུ པུརིསཱ, ཨམུཾ, ཨམཱུ, ཨམུནཱ, ཨམཱུཧི ཨམཱུབྷི ཨམུཧི ཨམུབྷི, ཨམུསྶ. ‘‘ཨམུསྶཱདུ’’ནྟི ཝིནཱདྷིཀཱརེན ཡོགེན ཨདུཾཨཱདེསོ, ཨདུསྶ, ཨམཱུསཾ ཨམཱུསཱནཾ ཨམུསཾ ཨམུསཱནཾ, ཨམུསྨཱ ཨམུམྷཱ, ཨམཱུཧི ཨམཱུབྷི ཨམུཧི ཨམུབྷི, ཨམུསྶ ཨདུསྶ, ཨམཱུསཾ ཨམཱུསཱནཾ ཨམུསཾ ཨམུསཱནཾ, ཨམུསྨིཾ ཨམུམྷི, ཨམཱུསུ ཨམུསུ.

ཨིཏྠིཡཾ སིམྷི སཱདེསཱདི.

ཨསུ ཀཉྙཱ ཨསུཀཱ ཨམུཀཱ ཝཱ, ཨམཱུ ཨམུཡོ, ཨམུཾ, ཨམཱུ ཨམུཡོ, ཨམུཡཱ, ཨམཱུཧི ཨམཱུབྷི, ཨམུསྶཱ ཨམུཡཱ, ཨམཱུསཾ ཨམཱུསཱནཾ, ཨམུཡཱ, ཨམཱུཧི ཨམཱུབྷི, ཨམུསྶཱ ཨམུཡཱ, ཨམཱུསཾ ཨམཱུསཱནཾ, ཨམུསྶཾ ཨམུཡཾ ཨམུཡཱ, ཨམཱུསུ.

ནཔུཾསཀེ ཨམུསི. ‘‘སཝིབྷཏྟིསྶ’’, ཨིམསྶིདམིཙྩཱདིཏོ ‘‘ཨཾསིསུ ནཔུཾསཀེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༢༥. ཨམུསྶཱདུཾ.

ནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནསྶ སབྦསྶེཝ ཨམུསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨདུཾ ཧོཏི ཨཾསིསུ པརེསུ. ཨདུཾ པུཔྥཾ, ཨམཱུ ཨམཱུནི, ཨདུཾ, ཨམཱུ ཨམཱུནི, ཨམུནཱ ཨིཙྩཱདི པུལླིངྒསམཾ.

ཀིཾསདྡསྶ བྷེདོ. ‘‘ཀིཾ སི’’ ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཀིསྶ ¶ ཀ ཝེ ཙཱ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཀིསྶ, ཀ’’ཨིཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༢༦. སེསེསུ ཙ.

ཀིམིཙྩེཏསྶ ཀསདྡོ ཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཔྤཙྩཡཏོ སེསེསུ ཝིབྷཏྟིབྷེདེསུ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཀིསྶ ཀ ཝེ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན ཝཔྤཙྩཡཱཝསིཊྛ ཐམཱདིཔྤཙྩཡཱནཾ གཧིཏཏྟཱ སེསགྒཧཎེན ཝིབྷཏྟིཡོཝ གཡ྄ཧནྟེ. ཙགྒཧཎཾ ཀཏྠཙི ནིཝཏྟནཏྠཾ, ཏེན ‘‘ཀིསྶ, ཀིསྨི’’ནྟིཨཱདི ཙ སིཛ྄ཛྷཏི. ‘‘སོ’’ཏི སིསྶ ཨོ, སརལོཔཱདི.

ཀོ ཨེསོ, ཀེ, ཀཾ, ཀེ, ཀེན, ཀེཧི ཀེབྷི, ཀསྶ ཀིསྶ, ནིགྒཧཱིཏལོཔཱདི, ཀེསཾ ཀེསཱནཾ, ཀསྨཱ ཀམྷཱ, ཀེཧི ཀེབྷི, ཀསྶ ཀིསྶ, ཀེསཾ ཀེསཱནཾ, ཀསྨིཾ ཀིསྨིཾ ཀམྷི ཀིམྷི, ཀེསུ.

ཨིཏྠིཡཾ ‘‘ཀིཾ སི’’ཨིཏཱིདྷ ‘‘སེསེསུ ཙཱ’’ཏི ཝིབྷཏྟིཡཾ པརཱཡཾ ཀཱདེསེ ཀཏེ ‘‘ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔྤཙྩཡོ’’ཏི མཛ྄ཛྷེ ཨཱཔྤཙྩཡོ, སིལོཔོ.

ཀཱ ཨེསཱ ཀཉྙཱ, ཀཱ ཀཱཡོ, ཀཾ, ཀཱ ཀཱཡོ ཨིཙྩཱདི སབྦཱསདྡསམཾ.

ནཔུཾསཀེ ཀིཾ སི, ལོཔཝིདྷིསྶ བལཝཏརཏྟཱ པཋམཾ སིལོཔེ ཀཏེ པུན ཝིབྷཏྟིཔརཏྟཱབྷཱཝཱ, ‘‘ཏདནུཔརོདྷེནཱ’’ཏི པརིབྷཱསཏོ ཝཱ ཀཱདེསཱབྷཱཝོ. ཀིཾ ཨེཏཾ, ཀཱནི.

དུཏིཡེཀཝཙནེ ‘‘ཀྭཙི ལོཔ’’ནྟི ནིགྒཧཱིཏལོཔེ ཀཏེ ‘‘ཨཾམོ ནིགྒཧཱིཏཾ ཛྷལཔེཧཱི’’ཏི ནིགྒཧཱིཏཾ. ཀིཾ, ཀཱནི ཨིཙྩཱདི པུལླིངྒསམཾ.

ཨེཀསདྡོ ¶ སངྑྱཱཏུལྱཱསཧཱཡཉྙཝཙནོ. ཡདཱ སངྑྱཱཝཙནོ, ཏདཱ སབྦཏྠེཀཝཙནནྟོཝ, ཨཉྙཏྠ བཧུཝཙནནྟོཔི. ཨེཀོ, ཨེཀཱ, ཨེཀཾ ཨིཙྩཱདི སབྦཏྠ སབྦསདྡསམཾ. སཾསཱསྭེཝ ཝིསེསོ.

ཨུབྷསདྡོ དྭིསདྡཔརིཡཱཡོ, སདཱ བཧུཝཙནནྟོཝ.

‘‘ཨུབྷ ཡོ’’ ཨིཏཱིདྷ ‘‘ཏཏོ ཡོནམོ ཏཱུ’’ཏི ཨེཏྠ ཏུགྒཧཎེན ཀྭཙི ཡོནམོཀཱརོ. ཨུབྷོ པུརིསཱཨུབྷེ ཝཱ, ཨུབྷོ པུརིསེ ཨུབྷེ. སུ ཧིསུ ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཀྭཙི ཨེཀཱརསྶོཀཱརོ. ཨུབྷོཧི ཨུབྷོབྷི ཨུབྷེཧི ཨུབྷེབྷི.

༢༢༧. ཨུབྷཱདིཏོ ནམིནྣཾ.

ཨུབྷཨིཙྩེཝམཱདིཏོ ནཾཝཙནསྶ ཨིནྣཾ ཧོཏི.

ཨུབྷིནྣཾ, ཨུབྷོཧི ཨུབྷོབྷི ཨུབྷེཧི ཨུབྷེབྷི, ཨུབྷིནྣཾ, ཨུབྷོསུ ཨུབྷེསུ.

དྭིཨཱདཡོ སངྑྱཱསངྑྱེཡྻཝཙནཱ, བཧཱུནཾ ཝཱཙིཏཏྟཱ སདཱ བཧུཝཙནནྟཱཝ.

‘‘དྭི ཡོ’’ཨིཏཱིདྷ ‘‘སཝིབྷཏྟིསྶ, ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀསངྑྱ’’ནྟི ཙ ཨདྷིཀཱརོ.

༢༢༨. ཡོསུ དྭིནྣཾ དྭེ ཙ.

དྭིཨིཙྩེཏསྶ སངྑྱཱསདྡསྶ ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ དྭེཨིཙྩཱདེསོ ཧོཏི ཡོསུ པརེསུ. ཙསདྡེན དུཝེ ཙ, ཀྭཙི དུཝི ཙ ནཾམྷི. བཧུཝཙནུཙྩཱརཎཾ དྭིསདྡཏོ ¶ བཧུཝཙནམེཝ ཧོཏཱིཏི ཉཱཔནཏྠཾ. དྭེ དྷམྨཱ, དྭེ ཨིཏྠིཡོ, དྭེ རཱུཔཱནི, དུཝེ ཝཱ, ཨེཝཾ དུཏིཡཱཡམྤི, དྭཱིཧི དྭཱིབྷི.

ནཾམྷི དཱིགྷེ སམྤཏྟེ –

༢༢༩. ནོ ཙ དྭཱདིཏོ ནཾམྷི.

དྭིཨིཙྩེཝམཱདིཏོ སངྑྱཱཏོ ནཀཱརཱགམོ ཧོཏི ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཙསདྡགྒཧཎེན ཨིཏྠིཡཾ ཏི ཙ ཏུསདྡཏོ སྶཉྩཱགམོ ནཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. དྭིནྣཾ དུཝིནྣཾ ཝཱ, དྭཱིཧི དྭཱིབྷི, དྭིནྣཾ དུཝིནྣཾ, དྭཱིསུ.

ཏིསདྡསྶ བྷེདོ. ‘‘ཏི ཡོ’’ཨིཏཱིདྷ

ཡོལོཔེ སམྤཏྟེ

‘‘ཡོསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༣༠. ཏི ཙཏུནྣཾ ཏིསྶོ ཙཏསྶོ ཏཡོཙཏྟཱརོཏཱིཎི ཙཏྟཱརི.

ཏི ཙཏུནྣཾ སངྑྱཱནཾ ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཏིསྶོ ཙཏསྶོ ཏཡོ ཙཏྟཱརོཏཱིཎི ཙཏྟཱརིཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཡོསུ པརེསུ. ཏཡོ པུརིསཱ, ཏཡོ པུརིསེ པསྶ, ཏཱིཧི ཏཱིབྷི.

‘‘ན’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༢༣༡. ཨིཎྞམིཎྞནྣཾ ཏཱིཧི སངྑྱཱཧི.

ཏིཨིཙྩེཏསྨཱ སངྑྱཱསདྡཱ པརསྶ ནཾཝཙནསྶ ཨིཎྞཾ ཨིཎྞནྣཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི, སརལོཔཱདི. ཏིཎྞཾ ཏིཎྞནྣཾ, ཏཱིཧི ཏཱིབྷི, ཏིཎྞཾ ཏིཎྞནྣཾ, ཏཱིསུ.

ཨིཏྠིཡཾ ¶ ཏིསྶོ ཨིཏྠིཡོ, ཏིསྶོ, ཏཱིཧི ཏཱིབྷི, ནཾམྷི སྶཉྩཱགམོ, ཏིསྶནྣཾ, སྶཾབྱཝདྷཱནཏོ ཨིཎྞཱབྷཱཝོ, སེསཾ སམཾ.

ནཔུཾསཀེ ཏཱིཎི, ཏཱིཎི. སེསཾ པུལླིངྒསམཾ.

ཏཐཱ ཙཏུསདྡསྶཔི ཡོསུ ‘‘ཏིཙཏུནྣ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཡཐཱཝུཏྟཱདེསོ, ‘‘ཏཏོ ཡོནམོ ཏཱུ’’ཏི ཨེཏྠ ཏུསདྡེན ཀྭཙི ཨོཀཱརོ ཙ. ཙཏྟཱརོ ཙཏུརོ ཝཱ, ཙཏྟཱརོ ཙཏུརོ, ཙཏཱུཧི ཙཏཱུབྷི ཙཏུབྦྷི, ཙཏུནྣཾ, ནཀཱརཱགམོ. ཙཏཱུཧི ཙཏཱུབྷི ཙཏུབྦྷི, ཙཏུནྣཾ, ཙཏཱུསུ.

ཨིཏྠིཡཾ ཙཏསྶོ, ཙཏསྶོ, ནཾམྷི སྶཉྩཱགམོ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཙཏུརུཀཱརསྶ ཨཀཱརོ. ཙཏསྶནྣཾ. སེསཾ སམཾ.

ནཔུཾསཀེ ཙཏྟཱརི, ཙཏྟཱརི. སེསཾ པུལླིངྒསམཾ.

ཏཐཱ –

ནཱིལཱདིགུཎནཱམཉྩ, བཧུབྦཱིཧི ཙ ཏདྡྷིཏཾ;

སཱམཉྙཝུཏྱཏཱིཏཱདི-ཀིཏནྟཾ ཝཱཙྩལིངྒིཀཾ.

ཨེཏྠེདཾ ཝུཙྩཏེ –

ཨེསེ’སོ ཨེཏམིཏི ཙ,

པསིདྡྷི ཨཏྠེསུ ཡེསུ ལོཀསྶ;

ཐཱིཔུནྣཔུཾསཀཱནིཏི,

ཝུཙྩནྟེ ཏཱནི ནཱམཱནི.

ཏིལིངྒཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཨལིངྒནཱམ

ཨཐཱལིངྒེསུ ¶ ནཱམེསུ ཏུམྷམྷསདྡཱ ཝུཙྩནྟེ.

ཏེསཾ པནཱལིངྒཏྟཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ སམཱནརཱུཔཾ. ‘‘ཏུམྷམྷ’’ཨིཏི ཋིཏེ སྱཱདྱུཔྤཏྟི.

‘‘སཝིབྷཏྟཱིནཾ, ཏུམྷམྷཱཀ’’ནྟི ཨདྷིཀཱརོ.

༢༣༢. ཏྭམཧཾ སིམྷི ཙ.

སབྦེསཾ ཏུམྷཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཏྭཾཨཧཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི སིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཙསདྡེན ཏུམྷསྶ ཏུཝཉྩ ཧོཏི. ཏྭཾ པུམཱ, ཏྭཾ ཨིཏྠཱི, ཏྭཾ ནཔུཾསཀཾ, ཏུཝཾ སཏྠཱ ཝཱ. ཨཧཾ པུམཱ, ཨཧཾ ཨིཏྠཱི, ཨཧཾ ནཔུཾསཀཾ.

བཧུཝཙནེ ‘‘སབྦནཱམཀཱརཏེ པཋམོ’’ཏི ཨེཀཱརོ. ཏུམྷེ ཏིཊྛཐ, བྷིཡྻོ ཨམྷེ མཧེམསེ.

‘‘ཨམྷསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༣༣. མཡཾ ཡོམྷི པཋམེ.

སབྦསྶ ཨམྷསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ མཡཾཨཱདེསོ ཧོཏི ཡོམྷི པཋམེ. མཡཾ གཙྪཱམ.

ཨེཏྠ ཙ ཨེཀསྨིམྤི གཱརཝབཧུམཱནེན བཧུཏྟསམཱརོཔཱ བཧུཝཙནཾ ཧོཏི.

‘‘ཨཾམྷཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༣༤. ཏཝཾ མམཉྩ ནཝཱ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏཝཾ མམཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ནཝཱ ཡཐཱཀྐམཾ ཨཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཏཝཾ, མམཾ པསྶ.

༢༣༥. ཏཾ ¶ མམཾམྷི.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏཾ མཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཡཐཱཀྐམཾ ཨཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཏཾ, མཾ.

༢༣༦. ཏུམྷསྶ ཏུཝཾ ཏྭམཾམྷི.

སབྦསྶ ཏུམྷསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཏུཝཾཏྭཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཨཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཏུཝཾ ཏྭཾ.

བཧུཝཙནེ ‘‘ཏུམྷམྷེཧི, ཨཱཀ’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༣༧. ཝཱ ཡྭཔྤཋམོ.

ཏུམྷམྷེཧི པརོ ཨཔྤཋམོ ཡོ ཨཱཀཾ ཧོཏི ཝཱ. ཏུམྷཱཀཾ པསྶཱམི, ཏུམྷེ པསྶཱམི, ཨམྷཱཀཾ པསྶསི, ཨམྷེ པསྶསི.

༢༣༨. ནཱམྷི ཏཡཱ མཡཱ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏཡཱ མཡཱཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཡཐཱཀྐམཾ ནཱམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི.

༢༣༩. ཏཡཱཏཡཱིནཾ ཏཀཱརོ ཏྭཏྟཾ ཝཱ.

ཏཡཱ ཏཡིཨིཙྩེཏེསཾ ཏཀཱརོ ཏྭཏྟམཱཔཛྫཏེ ཝཱ. ཏྭཡཱ ཏཡཱ, མཡཱ, ཏུམྷེཧི ཏུམྷེབྷི, ཨམྷེཧི ཨམྷེབྷི.

‘‘སསྨིཾ, ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤༠. སསྶཾ.

ཏུམྷམྷེཧི སསྶ ཝིབྷཏྟིསྶ ཨམཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ. ཏུམྷཾ, ཨམྷཾ དཱིཡཏེ.

༢༤༡. ཏཝ ¶ མམ སེ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཏཝམམཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི སེ ཝིབྷཏྟིམྷི, ཝིཀཔྤེནཱཡཾ ཝིཛ྄ཛྷནྟརསྶ ཝིཛྫམཱནཏྟཱ.

‘‘སེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤༢. ཏུཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧཉྩ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཏུཡ྄ཧཾམཡ྄ཧཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཙ ཧོནྟི སེ ཝིབྷཏྟིམྷི. ཏཝ, མམ ཏུཡ྄ཧཾ, མཡ྄ཧཾ ཝཱ དཱིཡཏེ.

༢༤༣. ཨམྷསྶ མམཾ སཝིབྷཏྟིསྶ སེ.

སབྦསྶེཝ ཨམྷསདྡསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ མམཾཨཱདེསོ ཧོཏི སེ ཝིབྷཏྟིམྷི. མམཾ དཱིཡཏེ.

‘‘སསྶ’’ནྟི ཨིཏོ སཱིཧགཏིཡཱ ‘‘ཨ’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤༤. ཏུམྷམྷེཧི ནམཱཀཾ.

ཏུམྷམྷེཧི པརསྶ ནཾཝཙནསྶ ཨཱཀམིཙྩཱདེསོ ཧོཏི, ཨཉྩ. ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨམྷསྶ ཀྭཙི ཨསྨཱདེསོ. ཏུམྷཾ ཏུམྷཱཀཾ, ཨམྷཾ ཨམྷཱཀཾ ཨསྨཱཀཾ ཝཱ.

པཉྩམིཡཾ ‘‘ཨམྷཏུམྷནྟུརཱཛ’’ཨིཙྩཱདིནཱ སྨཱཝཙནསྶ ནཱབྷཱཝཱཏིདེསོ. ཏཡཱ, མཡཱ ཨཔེཏི, ཏུམྷེཧི, ཨམྷེཧི ཏུམྷེབྷི ཨམྷེབྷི, ཏུམྷཾ ཨམྷཾ ཏཝ མམ, ཏུཡ྄ཧཾ, མཡ྄ཧཾ མམཾ པརིགྒཧོ, ཏུམྷཾ ཏུམྷཱཀཾ, ཨམྷཾ ཨམྷཱཀཾ ཨསྨཱཀཾ དྷམྨཏཱ.

‘‘སྨིཾམྷཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤༥. ཏུམྷམྷཱཀཾ ¶ ཏཡི མཡི.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏཡི མཡིཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཡཐཱཀྐམཾ སྨིཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཏཀཱརསྶ ཏྭཏྟཾ. ཏྭཡི ཏཡི མཡི, ཏུམྷེསུ ཨམྷེསུ.

ཏེསཾ ཨེཝ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ པདཏོ པརེསཾ ཀྭཙི ཨཱདེསནྟརཝིདྷཱནེ རཱུཔབྷེདོ.

‘‘ནཝཱ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༢༤༦. པདཏོ དུཏིཡཱཙཏུཏྠཱིཚཊྛཱིསུ ཝོ ནོ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ པདསྨཱ པརེསཾ ཝོ ནོཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཡཐཱཀྐམཾ དུཏིཡཱཙཏུཏྠཱིཚཊྛཱིསུ བཧུཝཙནེསུ ནཝཱ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨེཀཝཙནེསཱུ’’ཏི ཝཀྑམཱནཏྟཱ ‘‘བཧུཝཙནེསཱུ’’ཏི ལདྡྷཾ. པཧཱཡ ཝོ གམིསྶཱམི, མཱ ནོ ཨཛྫ ཝིཀནྟིཾསུ, དྷམྨཾ ཝོ བྷིཀྑཝེ དེསིསྶཱམི, སཾཝིབྷཛེཐ ནོ རཛྫེན, ཏུཊྛོསྨི ཝོ པཀཏིཡཱ, སཏྠཱ ནོ བྷགཝཱ ཨནུཔྤཏྟོ.

ནཝཱཏི ཀིཾ? བྷཡཾ ཏུམྷཱཀ ནོ སིཡཱ, ཨེསོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ.

‘‘པདཏོ, ཙཏུཏྠཱིཚཊྛཱིསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤༧. ཏེམེཀཝཙནེསུ ཙ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ པདསྨཱ པརེསཾ ཏེ མེཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཡཐཱཀྐམཾ ཙཏུཏྠཱིཚཊྛཱིསུ ཨེཀཝཙནེསུ ¶ ནཝཱ. དདཱམི ཏེ གཱམཝརཱནི པཉྩ, དདཱཧི མེ གཱམཝརཾ, ཨིདཾ ཏེ རཊྛཾ, ཨཡཾ མེ པུཏྟོ.

ནཝཱཏི ཀིཾ? ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཀཔྤནཏྠཱཡ དམྨི, སུཎཱཐ ཝཙནཾ མམ.

ནཝཱདྷིཀཱརཏོ ཙེཏྠ,

ཝོ ནོ ཏེ མེཏི ཡེ ཨིམེ;

པཱདཱདོ ཙ ཙ ཝཱ ཨེཝཱ-

དིཡོགེ ཙ ན ཧོནྟི ཏེ.

ཡཐཱ –

ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན མཱཎཝ;

ཏུཡ྄ཧཉྩཱཔི མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཉྩ རཊྛཝཌྜྷན.

ཨེཝམིདཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ སནྡྷཱཝིཏཾ སཾསརིཏཾ མམཉྩེཝ ཏུམྷཱཀཉྩཱཏི.

པདཏོཏི ཀིཾ? ཏཝ ཉཱཏི, མམ ཉཱཏི.

‘‘ཏེ མེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤༨. ན ཨཾམྷི.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ པདསྨཱ པརེསཾ ཏེ མེཨཱདེསཱ ན ཧོནྟི ཨཾམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. པསྶེཡྻ ཏཾ ཝསྶསཏཾ ཨཱརོགྱཾ. སོ མམབྲཝཱིཏི.

‘‘ཏེམེཀཝཙནེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༤༩. ཝཱ ཏཏིཡེ ཙ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ པདསྨཱ པརེསཾ ཏེ མེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ ཡཐཱཀྐམཾ ཏཏིཡེཀཝཙནེ པརེ ¶ . ཀཏཾ ཏེ པཱཔཾ, ཀཏཾ ཏཡཱ པཱཔཾ, ཀཏཾ མེ པུཉྙཾ, ཀཏཾ མཡཱ པུཉྙཾ.

‘‘ཝཱ, ཏཏིཡེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༥༠. བཧུཝཙནེསུ ཝོ ནོ.

སབྦེསཾ ཏུམྷ ཨམྷསདྡཱནཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ པདསྨཱ པརེསཾ ཝོ ནོཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ ཡཐཱཀྐམཾ ཏཏིཡཱབཧུཝཙནེ པརེ. ཀཏཾ ཝོ ཀམྨཾ, ཀཏཾ ནོ ཀམྨཾ.

བཧུཝཙནནིདྡེསེན ཀྭཙི ཡོམྷི པཋམེ ཙ ཝོ ནོ ཧོནྟི. གཱམཾ ཝོ གཙྪེཡྻཱཐ, གཱམཾ ནོ གཙྪེཡྻཱམ.

ཏཐཱ པཉྩཱདཱིནམཊྛཱརསནྟཱནཾ, ཀཏིསདྡསྶ ཙཱལིངྒཏྟཱ ཏིལིངྒེཔི སམཱནརཱུཔཾ, ཨལིངྒཏྟཱ ཨེཝ པཉྩཱདིཏོ ཨིཏྠིཔྤཙྩཡཱབྷཱཝོ.

‘‘པཉྩ ཡོ’’ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཡོསུ དྭིནྣཾ དྭེ ཙཱ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཡོསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ, ‘‘ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀསངྑྱ’’ནྟི ཙ.

༢༥༡. པཉྩཱདཱིནམཀཱརོ.

ཨནྟཱཔེཀྑཱཡཾ ཚཊྛཱི, པཉྩཱདཱིནཾ ཨཊྛཱརསནྟཱནཾ སངྑྱཱནཾ ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནཱནམནྟསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཀཱརོ ཧོཏི ཡོསུ པརེསུ. ཨཱ ཨེཨཱདེསཱཔཝཱདོཡཾ, པཉྩཀྑནྡྷཱ, པཉྩ གཏིཡོ, པཉྩ ཨིནྡྲིཡཱནི. ཨེཝཾ དུཏིཡཱཡཉྩ.

‘‘སུནཾཧིསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༥༢. པཉྩཱདཱིནམཏྟཾ.

པཉྩཱདཱིནམཊྛཱརསནྟཱནཾ སངྑྱཱནམནྟོ ཨཏྟམཱཔཛྫཏེ སུ ནཾ ཧིཨིཙྩེཏེསུ པརེསུ. ཨེཏྟདཱིགྷཱཔཝཱདོཡཾ. པཉྩཧི པཉྩབྷི ¶ , པཉྩནྣཾ, པཉྩཧི པཉྩབྷི, པཉྩནྣཾ, པཉྩསུ. ཨེཝཾ ཚ ས ཏྟ ཨཊྛནཝ དསསདྡཱ.

‘‘ཨེཀཉྩ དས ཙཱ’’ཏི ཨཏྠེ དྭནྡསམཱསེ, ‘‘ཨེཀེན ཨདྷིཀཱ དསཱ’’ཏི ཨཏྠེ ཏཔྤུརིསེ ཝཱ ཀཏེ

‘‘སངྑྱཱནེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༥༣. དྭེཀཊྛཱནམཱཀཱརོ ཝཱ.

དྭིཨེཀཨཊྛཨིཙྩེཏེསམནྟོ ཨཱཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ སངྑྱཱནེ ཨུཏྟརཔདེ པརེ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཱཡཾ. ཨེཀཱདས, དྭཱདས, ཨཊྛཱརས.

སངྑྱཱནེཏི ཀིམཏྠཾ? ཨེཀདནྟོ, དྭིདནྟོ, ཨཊྛཏྠམྦྷོ.

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༥༤. ཨེཀཱདིཏོ དསྶ ར སངྑྱཱནེ.

ཨེཀཱདིཏོ སངྑྱཱཏོ པརསྶ དསསྶ ཨཱདིསྶ དསྶ རཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ སངྑྱཱནེ. སེསཾ སམཾ. ཨེཀཱརས, ཨེཀཱདས.

དྭེ ཙ དས ཙ, དྭཱིཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི དྭིདས ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༥༥. ཝཱིསཏིདསེསུ བཱ དྭིསྶ ཏུ.

ཝཱིསཏི དསཨིཙྩེཏེསུ པརེསུ དྭིསདྡསྶ བཱ ཧོཏི ཝཱ. ཏུསདྡེན ཏིཾསཱཡམྤི. རཀཱརོ, ཨཱཏྟཉྩ. བཱརས, དྭཱདས.

ཏཡོ ཙ དས ཙ, ཏཱིཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཏེརས. ཨེཏྠ ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཏིསདྡསྶ ཏེཨཱདེསོ ཨཱནཝུཏིཡཱ.

ཙཏྟཱརོ ¶ ཙ དས ཙ, ཙཏཱུཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཙཏུདྡས ཨིཙྩཏྲ –

‘‘གཎནེ, དསསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༥༦ . ཙཏཱུཔཔདསྶ ལོཔོ ཏུཏྟརཔདཱདི ཙསྶ ཙུ ཙོཔི ནཝཱ.

གཎནེ དསསྶཱདིམྷི ཋིཏསྶ ཙཏུཨིཙྩེཏསྶ ཨུཔཔདསྶ ཏུསདྡོ ལོཔོ ཧོཏི, ཨུཏྟརཔདཱདིམྷི ཋིཏསྶ ཙཏཱུཔཔདསྶ ཙཀཱརསྶ ཙུ ཙོཨཱདེསཱ ཧོནྟི ནཝཱ. ཙུདྡས, ཙོདྡས, ཙཏུདྡས.

ཨཔིགྒཧཎེན ཨནུཔཔདསྶཱཔི གཎནེ པདཱདིཙཀཱརསྶ ལོཔོ, ཙུ ཙོ ཧོནྟི ནཝཱ. ཡཐཱ – ཏཱལཱིསཾ, ཙུཏྟཱལཱིསཾ, ཙོཏྟཱལཱིསཾ, ཙཏྟཱལཱིསཾ.

པཉྩ ཙ དས ཙ, པཉྩཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཨཏྠེ པཉྩདས. ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ པཉྩསདྡསྶ དས ཝཱིསཏཱིསུ ཀྭཙི པནྣཔཎྞཨཱདེསཱ. པནྣརས, པཎྞརས.

ཚ ཙ དས ཙ, ཚཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཨཏྠེ ཚདས ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཚསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༥༧. དསེ སོ ནིཙྩཉྩ.

ཚཨིཙྩེཏསྶ སངྑྱཱསདྡསྶ ནིཙྩཾ སོ ཧོཏི དསེ པརེ.

‘‘སངྑྱཱནཾ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༥༨. ལ དརཱནཾ.

སངྑྱཱནཾ དཀཱརརཀཱརཱནཾ ལཀཱརཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ.

ལལཱ༹ནམཝིསེསོ ¶ . ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ, ཏེན ‘‘སོལ༹ས’’ ཨིཏི ནིཙྩཾ, ‘‘ཏེལ༹ས, ཏེརས, ཙཏྟཱལཱིསཾ, ཙཏྟཱརཱིས’’མིཏི ཝིབྷཱསཱ, དས པནྣརསཱདཱིསུ ན ཙ ཧོཏི.

སཏྟ ཙ དས ཙ, སཏྟཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཨཏྠེ སཏྟརས, སཏྟདས.

ཨཊྛ ཙ དས ཙ, ཨཊྛཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཨཏྠེ ཨཊྛདས ཨིཏཱིདྷ ཨཱཏྟེ ཀཏེ –

‘‘ཝཱ, དསྶ, ར, སངྑྱཱནེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༥༩. ཨཊྛཱདིཏོ ཙ.

ཨཊྛཱདིཏོ ཙ དསསདྡསྶ དཀཱརསྶ རཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ སངྑྱཱནེ. ཨཊྛཱརས, ཨཊྛཱདས.

ཨཊྛཱདིཏོཏི ཀིཾ? ཙཏུདྡས.

ཀཏིསདྡོ བཧུཝཙནནྟོཝ, ‘‘ཀཏི ཡོ’’ ཨིཏཱིདྷ

ནིཙྩཾ ཡོལོཔཱདི, རསྶཏྟཾ, ཀཏི ཏིཊྛནྟི, ཀཏི པསྶསི, ཀཏིཧི ཀཏིབྷི, ཀཏིནཾ, ཀཏིཧི ཀཏིབྷི, ཀཏིནཾ, ཀཏིསུ.

ཨལིངྒནཱམཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཝིབྷཏྟིཔྤཙྩཡཝིདྷཱན

ཨཐ ཝིབྷཏྟིཔྤཙྩཡནྟཱ ཝུཙྩནྟེ.

ཏེསཾ པནཱལིངྒཏྟཱ, ནིཔཱཏཏྟཱ ཙ ཏིལིངྒེ, ཝཙནདྭཡེ ཙ སམཱནཾ རཱུཔཾ.

པུརིསསྨཱ, པུརིསེཧི ཝཱཏི ཨཏྠེ –

༢༦༠. ཀྭཙི ¶ ཏོ པཉྩམྱཏྠེ.

སབྦསྨཱ སུདྡྷནཱམཏོ, སབྦནཱམཏོ ཙ ལིངྒམྷཱ ཀྭཙི ཏོཔཙྩཡོ ཧོཏི པཉྩམྱཏྠེ.

༢༦༡. ཏྭཱདཡོ ཝིབྷཏྟིསཉྙཱ.

ཏོཨཱདི ཡེསཾ དཱནིཔརིཡནྟཱནཾ པཙྩཡཱནཾ ཏེ ཧོནྟི པཙྩཡཱ ཏྭཱདཡོ, ཏེ པཙྩཡཱ ཝིབྷཏྟིསཉྙཱ ཧོནྟི. ཏེན ཏདནྟཱནམྤི ཝིབྷཏྱནྟཔདཏྟཾ སིདྡྷཾ ཧོཏི.

པུརིསཏོ, ཨེཝཾ རཱཛཏོ ཝཱ, ཙོརཏོ ཝཱ, ཨགྒིཏོ ཝཱ, གཧཔཏིཏོ ཝཱ, ཧཏྠིཏོ, ཧེཏུཏོ, སབྦཉྙུཏོ, ཀཉྙཏོ, ཡུཏྟིཏོ, ཨིཏྠིཏོ, བྷིཀྑུནིཏོ, ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརཱནཾ དཱིགྷརསྶཱཔཙྩཡེསུ ཙཱ’’ཏི ཏོཔཙྩཡེ རསྶཏྟཾ. ཡཱགུཏོ, ཛམྦུཏོ, ཙིཏྟཏོ, ཨཱཡུཏོ ཨིཙྩཱདི.

སབྦནཱམཏོ སབྦསྨཱ, སབྦེཧཱིཏི ཝཱ ཨཏྠེ སབྦཏོ, ཨེཝཾ ཡཏོ, ཏཏོ, ཀཏརཏོ, ཀཏམཏོ, ཨིཏརཏོ, ཨཉྙཏོ, ཨེཀཏོ, ཨུབྷཡཏོ, པུབྦཏོ, པརཏོ, ཨཔརཏོ, དཀྑིཎཏོ, ཨུཏྟརཏོ, ཨམུཏོ.

‘‘ཀིསྶ, ཀུ’’ཨིཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༦༢. ཏྲཏོཐེསུ ཙ.

ཀིམིཙྩེཏསྶ ཀུ ཧོཏི ཏྲཏོ ཐཨིཙྩེཏེསུ ཙ པརེསུ. ཀསྨཱ, ཀེཧཱིཏི ཝཱ ཀུཏོ.

‘‘ཏོཐེསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༦༣. སབྦསྶེཏསྶཱཀཱརོ ¶ ཝཱ.

སབྦསྶ ཨེཏསདྡསྶ ཨཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ ཏོཐཨིཙྩེཏེསུ. ཨེཏསྨཱ, ཨེཏེཧཱིཏི ཝཱ ཨཏོ.

‘‘སབྦསྶེཏསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༦༤. ཨེ ཏོཐེསུ ཙ.

སབྦསྶ ཨེཏསདྡསྶ ཨེཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ ཏོཐཨིཙྩེཏེསུ. དྭིཏྟཾ, ཨེཏྟོ.

‘‘སབྦསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༦༥. ཨིམསྶི ཐཾདཱནིཧཏོདྷེསུ ཙ.

ཨིམསདྡསྶ སབྦསྶེཝ ཨིཀཱརོ ཧོཏི ཐཾདཱནིཧཏོདྷཨིཙྩེཏེསུ ཙ. ཨིམསྨཱཏི ཨིཏོ.

‘‘ཀྭཙི ཏོ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཨཱདིཔྤབྷུཏཱིཧི ཏོ སཏྟམིཡཏྠེ. ཨནིཙྩཱདཱིཧི ཏཏིཡཏྠེ ཙ. ཡཐཱ – ཨཱདིམྷཱིབྷི ཨཏྠེ ཨཱདིཏོ. ཨེཝཾ མཛ྄ཛྷཏོ, ཨེཀཏོ, པུརཏོ, པཙྪཏོ, པསྶཏོ, པིཊྛིཏོ, པཱདཏོ, སཱིསཏོ, ཨགྒཏོ, མཱུལཏོ, པརཏོ ཨིཙྩཱདཡོ.

ཏཏིཡཏྠེ ཨནིཙྩེནཱཏི ཨནིཙྩཏོ, ཨནིཙྩཏོ སམྨསཏི. ཨེཝཾ དུཀྑཏོ, རོགཏོ, གཎྜཏོ ཨིཙྩཱདཡོ.

‘‘ཨཏྠེ, ཀྭཙཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༦༦. ཏྲཐ སཏྟམིཡཱ སབྦནཱམེཧི.

སབྦནཱམེཧི པརཱ ཏྲ ཐཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ. སབྦསྨིཾ, སབྦེསུ ཙཱཏི སབྦཏྲ སབྦཏྠ. ཨེཝཾ ¶ ཡཏྲ ཡཏྠ, ཏཏྲ ཏཏྠ, ཨིཏརཏྲ ཨིཏརཏྠ, ཨཉྙཏྲ ཨཉྙཏྠ, ཨུབྷཡཏྲ ཨུབྷཡཏྠ, པརཏྲ པརཏྠ, ཀུཏྲ ཀུཏྠ, ‘‘ཏྲཏོཐེསུ ཙཱ’’ཏི ཀུཏྟཾ. ‘‘ཀིསྶ ཀ ཝེ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན ཀཱདེསོ. ཀཏྠ, ཨམུཏྲ ཨམུཏྠ.

‘‘སབྦསྶེཏསྶཱཀཱརོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༦༧. ཏྲེ ནིཙྩཾ.

སབྦསྶེཝ ཨེཏསདྡསྶ ཨཀཱརོ ཧོཏི ནིཙྩཾ ཏྲེ པརེ. ཨཏྲ. ‘‘སབྦསྶེཏསྶཱཀཱརོ ཝཱ’’ཏི ཨཏྟཾ, ‘‘ཨེ ཏོཐེསུ ཙཱ’’ཏི ཨེཀཱརོ, ཨཏྠ, ཨེཏྠ.

‘‘ཀྭཙི, ཨཏྠེ, སཏྟམིཡཱ’’ཏི ཙ ཨདྷིཀཱརོ, སབྦསྨིནྟི ཨཏྠེ –

༢༦༨. སབྦཏོ དྷི.

སབྦཨིཙྩེཏསྨཱ དྷིཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ. སབྦདྷི.

༢༦༩. ཀིསྨཱ ཝོ.

ཀིམིཙྩེཏསྨཱ ཝཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ.

༢༧༠. ཀིསྶ ཀ ཝེ ཙ.

ཀིམིཙྩེཏསྶ ཀསདྡོ ཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཔྤཙྩཡེཔརེ. ཙགྒཧཎེན ཐཧམཱདིཨཝཔྤཙྩཡེཔི. ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཀཀཱརེ ཨཀཱརསྶ ལོཔོ ཙ ཝམྷི. ཀྭ གཏོསི ཏྭཾ.

‘‘ཀིསྨཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༧༡. ཧིཾཧཾཧིཉྩནཾ ¶ .

ཀིམིཙྩེཏསྨཱ ཧིཾ ཧཾ ཧིཉྩནཾཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ.

‘‘ཀིསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༧༢. ཀུ ཧིཾཧཾསུ ཙ.

ཀིམིཙྩེཏསྶ ཀུ ཧོཏི ཧིཾ ཧཾ ཨིཙྩེཏེསུ. ཙགྒཧཎེན ཧིཉྩནཾདཱཙནམིཙྩཱདཱིསུཔི. ཀིསྨིནྟི ཀུཧིཾ, ཀུཧཾ, ཀུཧིཉྩནཾ, ཀཧཾ ཀཱདེསོ.

‘‘ཧིཾ ཧ’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༢༧༣. ཏམྷཱ ཙ.

ཏཨིཙྩེཏསྨཱ ཙ སབྦནཱམཏོ ཧིཾཧཾཔཙྩཡཱ ཧོནྟི ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ. ཏསྨིནྟི ཏཧིཾ, ཏཧཾ.

༢༧༤. ཨིམསྨཱ ཧདྷཱ ཙ.

ཨིམསདྡཏོ ཧདྷཔྤཙྩཡཱ ཧོནྟི ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ. ‘‘ཨིམསྶི ཐ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཨིཀཱརོ. ཨིམསྨིནྟི ཨིཧ, ཨིདྷ.

༢༧༥. ཡཏོ ཧིཾ.

ཡཨིཙྩེཏསྨཱ སབྦནཱམཏོ ཧིཾཔཙྩཡོ ཧོཏི ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ. ཡསྨིནྟི ཡཧིཾ.

‘‘ཀཱལེ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོཡཾ.

ཀསྨིཾ ཀཱལེཏི ཨཏྠེ

༢༧༦. ཀིཾསབྦཉྙེཀཡཀུཧི ¶ དཱ དཱཙནཾ.

ཀིཾ སབྦཨཉྙཨེཀཡཨིཙྩེཏེཧི སབྦནཱམེཧི དཱཔཙྩཡོ ཧོཏི. ཀུཨིཙྩེཏསྨཱ དཱཙནཉྩ ཀཱལེ ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ.

‘‘ཀིསྶ ཀ ཝེ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན ཀཱདེསོ, ཀདཱ.

༢༧༧. སབྦསྶ སོ དཱམྷི ཝཱ.

སབྦཨིཙྩེཏསྶ སདྡསྶ སསདྡཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ དཱཔཙྩཡེ པརེ. སབྦསྨིཾ ཀཱལེཏི སདཱ, སབྦདཱ.

ཨེཝཾ ཨཉྙདཱ, ཨེཀདཱ, ཡདཱ, ཀསྨིཾ ཀཱལེཏི ཀུདཱཙནཾ, ‘‘ཀུ ཧིཾཧཾསུ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན ཀུཏྟཾ, ‘‘ཀུ’’ཨིཏི ནིཔཱཏནེན ཝཱ.

‘‘དཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༧༨. ཏམྷཱ དཱནི ཙ.

ཏཨིཙྩེཏསྨཱ སབྦནཱམཏོ དཱནིདཱཔཙྩཡཱ ཧོནྟི ཀཱལེ ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ. ཏསྨིཾ ཀཱལེཏི ཏདཱནི, ཏདཱ.

༢༧༩. ཨིམསྨཱ རཧིདྷུནཱདཱནི ཙ.

ཨིམསདྡཏོ རཧི དྷུནཱ དཱནིཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི ཀཱལེ ཀྭཙི སཏྟམྱཏྠེ.

‘‘སབྦསྶ, ཨིམསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༨༠. ཨེཏ ¶ རཧིམྷི.

སབྦསྶ ཨིམསདྡསྶ ཨེཏཱདེསོ ཧོཏི རཧིམྷི པཙྩཡེ པརེ. ཨིམསྨིཾ ཀཱལེཏི ཨེཏརཧི.

༢༨༡. ཨ དྷུནཱམྷི ཙ.

སབྦསྶེཝ ཨིམསདྡསྶ ཨཀཱརོ ཧོཏི དྷུནཱཔཙྩཡེ པརེ. ཨདྷུནཱ, ཨིམསདྡསྶ ཨིཀཱརོ. ཨིམསྨིཾ ཀཱལེཏི ཨིདཱནི.

ཝིབྷཏྟིཔྤཙྩཡཝིདྷཱནཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཨོཔསགྒིཀཔད

ཨཐཱལིངྒསངྑྱཱཝིབྷཏྟིབྷེདཱ ཨུཔསགྒནིཔཱཏཱ ཝུཙྩནྟེ.

པ པརཱ ནི ནཱི ཨུ དུ སཾ ཝི ཨཝ ཨནུ པརི ཨདྷི ཨབྷི པཏི སུ ཨཱ ཨཏི ཨཔི ཨཔ ཨུཔ ཨིཏི པཱིསཏི ཨུཔསགྒཱ.

ཏཏྠ པསདྡོ པཀཱརཱ’དིཀམྨ པདྷཱནི’སྶརིཡ’ནྟོབྷཱཝཝིཡོག ཏཔྤར བྷུསཏྠ སམྦྷཝཏིཏྟི ཨནཱཝིལ པཏྠནཱདཱིསུ. པཨིཏི ཨཡམུཔསགྒོ ཨེཏེསུ པཀཱརཱདཱིསུ ཨཏྠེསུ ཝཏྟཏི, ཡཐཱ – པཀཱརེ པཉྙཱ, ཨཱདིཀམྨེ ཝིཔྤཀཏཾ, པདྷཱནེ པཎཱིཏཾ, པདྷཱནཾ པདྷཱནཏྟཾ, ཨིསྶརིཡེ པབྷཱུ ཨཡཾ དེསསྶ, ཨནྟོབྷཱཝེ པཀྑིཏྟཾ, ཝིཡོགེ པཝཱསཱི, ཏཔྤརེ པཱཙརིཡོ, བྷུསཏྠེ པཝུདྡྷཀཱཡོ, སམྦྷཝེ ཧིམཝཏཱ གངྒཱ པབྷཝཏི, ཏིཏྟིཡཾ པཧཱུཏམནྣཾ, ཨནཱཝིལེ པསནྣམུདཀཾ, པཏྠནེ པཎིཧིཏཾ.

པརཱཨིཏི ¶ པརིཧཱནི པརཱཛཡ གཏིཝིཀྐམཱ’མསནཱདཱིསུ. ཡཐཱ – པརིཧཱནིཡཾ པརཱབྷཝོ, པརཱཛཡེ པརཱཛིཏོ, གཏིཡཾ པརཱཡནཾ. ཝིཀྐམེ པརཀྐམཏི, ཨཱམསནེ ཨངྒསྶ པརཱམསནཾ.

ནིཨིཏི ནིསྶེས ནིགྒཏ ནཱིཧརཎ’ནྟོཔཝེསནཱ’བྷཱཝནིསེདྷ ནིཀྑནྟ པཱཏུབྷཱཝཱ’ཝདྷཱརཎ ཝིབྷཛན ཨུཔམཱུ’པདྷཱརཎཱ’ཝསཱནཚེཀཱདཱིསུ. ནིསྶེསེ ནིརུཏྟི, ནིརཝསེསཾ དེཏི, ནིགྒཏེ ནིཀྐིལེསོ, ནིཡྻཱཏི, ནཱིཧརཎེ ནིདྡྷཱརཎཾ, ཨནྟོཔཝེསནེ ནིཁཱཏོ, ཨབྷཱཝེ ནིམྨཀྑིཀཾ, ནིསེདྷེ ནིཝཱརེཏི, ནིཀྑནྟེ ནིབྦཱནོ, ནིབྦཱནཾ, པཱཏུབྷཱཝེ ནིམྨིཏཾ, ཨཝདྷཱརཎེ ནིཙྪཡོ, ཝིབྷཛནེ ནིདྡེསོ, ཨུཔམཱཡཾ ནིདསྶནཾ, ཨུཔདྷཱརཎེ ནིསཱམནཾ, ཨཝསཱནེ ནིཊྛིཏཾ, ཚེཀེ ནིཔུཎོ.

ནཱིཨིཏི ནཱིཧརཎཱ’ཝརཎཱདཱིསུ. ནཱིཧརཎེ ནཱིཧརཏི, ཨཱཝརཎེ ནཱིཝརཎཾ.

ཨུཨིཏི ཨུགྒཏུ’དྡྷཀམྨ པདྷཱན ཝིཡོག སམྦྷཝ ཨཏྠལཱབྷསཏྟི སརཱུཔཀཐནཱདཱིསུ. ཨུགྒཏེ ཨུགྒཙྪཏི, ཨུདྡྷཀམྨེ ཨཱསནཱ ཨུཊྛིཏོ, ཨུཀྑེཔོ, པདྷཱནེ ཨུཏྟམོ, ལོཀུཏྟརོ, ཝིཡོགེ ཨུབྦཱསིཏོ, སམྦྷཝེ ཨུབྦྷཱུཏོ, ཨཏྠལཱབྷེ ཨུཔྤནྣཾ ཉཱཎཾ, སཏྟིཡཾ ཨུསྶཧཏི གནྟུཾ, སརཱུཔཀཐནེ ཨུདྡིསཏི སུཏྟཾ.

དུཨིཏི ཨསོབྷནཱ’བྷཱཝཀུཙྪིཏཱ’སམིདྡྷི ཀིཙྪ ཝིརཱུཔཏཱདཱིསུ. ཨསོབྷནེ དུགྒནྡྷོ, ཨབྷཱཝེ དུབྦྷིཀྑཾ, ཀུཙྪིཏེ དུཀྐཊཾ, ཨསམིདྡྷིཡཾ དུསྶསྶཾ, ཀིཙྪེ དུཀྐརཾ, ཝིརཱུཔཏཱཡཾ དུབྦཎྞོ, དུམྨུཁོ.

སཾཨིཏི སམོདྷཱན སམྨཱསམ སམནྟབྷཱཝསངྒཏ སངྑེཔབྷུསཏྠ སཧཏྠ ཨཔྤཏྠ པབྷཝཱ’བྷིམུཁབྷཱཝ སངྒཧ པིདྷཱན པུནཔྤུནཀརཎ སམིདྡྷཱདཱིསུ. སམོདྷཱནེ སནྡྷི, སམྨཱསམེསུ སམཱདྷི ¶ , སམྤཡུཏྟོ, སམནྟབྷཱཝེ སཾཀིཎྞཱ སམུལླཔནཱ, སངྒཏེ སངྒམོ, སངྑེཔེ སམཱསོ, བྷུསཏྠེ སཱརཏྟོ, སཧཏྠེ སཾཝཱསོ, ཨཔྤཏྠེ སམགྒྷོ. པབྷཝེ སམྦྷཝོ, ཨབྷིམུཁབྷཱཝེ སམྨུཁཾ, སངྒཧེ སངྒཎྷཱཏི, པིདྷཱནེ སཾཝུཏཾ, པུནཔྤུནཀརཎེ སནྡྷཱཝཏི, སམིདྡྷིཡཾ སམྤནྣོ.

ཝིཨིཏི ཝིསེས ཝིཝིདྷ ཝིརུདྡྷ ཝིགཏ ཝིཡོག ཝིརཱུཔཏཱདཱིསུ. ཝིསེསེ ཝིམུཏྟི ཝིསིཊྛོ, ཝིཝིདྷེ ཝིམཏི ཝིཙིཏྲཾ, ཝིརུདྡྷེ ཝིཝཱདོ, ཝིགཏེ ཝིམལཾ, ཝིཡོགེ ཝིཔྤཡུཏྟོ, ཝིརཱུཔཏཱཡཾ ཝིརཱུཔོ.

ཨཝཨིཏི ཨདྷོབྷཱག ཝིཡོག པརིབྷཝ ཛཱནན སུདྡྷི ནིཙྪཡདེས ཐེཡྻཱདཱིསུ. ཨདྷོབྷཱགེ ཨཝཀྑིཏྟཙཀྑུ, ཝིཡོགེ ཨོམུཀྐཨུཔཱཧནོ ཨཝཀོཀིལཾ ཝནཾ, པརིབྷཝེ ཨཝཛཱནནཾ ཨཝམཉྙཏི, ཛཱནནེ ཨཝགཙྪཏི, སུདྡྷིཡཾ ཝོདཱནཾ, ནིཙྪཡེ ཨཝདྷཱརཎཾ, དེསེ ཨཝཀཱསོ, ཐེཡྻེ ཨཝཧཱརོ.

ཨནུཨིཏི ཨནུགཏཱ’ནུཔཙྪིནྣ པཙྪཏྠ བྷུསཏྠ སཱདིསྶ ཧཱིནཏཏིཡཏྠ ལཀྑཎི’ཏྠམྦྷཱུཏཀྑཱན བྷཱག ཝིཙྪཱདཱིསུ. ཨནུགཏེ ཨནྭེཏི, ཨནུཔཙྪིནྣེ ཨནུསཡོ, པཙྪཱསདྡཏྠེ ཨནུརཐཾ, བྷུསཏྠེ ཨནུརཏྟོ, སཱདིསྶེ ཨནུརཱུཔཾ. ཧཱིནེ ཨནུསཱརིཔུཏྟཾ པཉྙཝནྟོ, ཏཏིཡཏྠེ ནདིམནྭཝསིཏཱ སེནཱ, ལཀྑཎེ རུཀྑཾ ཨནུ ཝིཛྫོཏཏེ ཝིཛྫུ, ཨིཏྠམྦྷཱུཏཀྑཱནེ སཱདྷུ དེཝདཏྟོ མཱཏརཾ ཨནུ, བྷཱགེ ཡདེཏྠ མཾ ཨནུསིཡཱ ཏཾ དཱིཡཏུ, ཝིཙྪཱཡཾ རུཀྑཾ རུཀྑཾ ཨནུ ཝིཛྫོཏཏེ ཙནྡོ.

པརིཨིཏི སམནྟཏོབྷཱཝ པརིཙྪེད ཝཛྫནཱ’ལིངྒན ནིཝཱསནཔཱུཛཱབྷོཛནཱ’ཝཛཱནན དོསཀྑཱན ལཀྑཎཱདཱིསུ. སམནྟཏོབྷཱཝེ པརིཝུཏོ, པརིཙྪེདེ པརིཉྙེཡྻཾ, ཝཛྫནེ པརིཧརཏི ¶ , ཨཱལིངྒནེ པརིསྶཛཏི, ནིཝཱསནེ ཝཏྠཾ པརིདྷསྶཏི, པཱུཛཱཡཾ པཱརིཙརིཡཱ, བྷོཛནེ བྷིཀྑུཾ པརིཝིསཏི. ཨཝཛཱནནེ པརིབྷཝཏི, དོསཀྑཱནེ པརིབྷཱསཏི, ལཀྑཎཱདཱིསུ རུཀྑཾ པརི ཝིཛྫོཏཏེ ཝིཛྫུཨིཙྩཱདི.

ཨདྷིཨིཏི ཨདྷིཀི’སྶ’རཱུཔརིབྷཱཝཱ’དྷིབྷཝནཛ྄ཛྷཱཡནཱ’དྷིཊྛཱནནིཙྪཡཔཱཔུཎནཱདཱིསུ. ཨདྷིཀེ ཨདྷིསཱིལཾ, ཨིསྶརེ ཨདྷིཔཏི, ཨདྷི བྲཧྨདཏྟེ པཉྩཱལཱ, ཨུཔརིབྷཱཝེ ཨདྷིརོཧཏི, པཐཝིཾ ཨདྷིསེསྶཏི, ཨདྷིབྷཝནེ ཨདྷིབྷཝཏི, ཨཛ྄ཛྷཱཡནེ བྱཱཀརཎམདྷཱིཏེ, ཨདྷིཊྛཱནེ བྷཱུམིཀམྤཱདིཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, ནིཙྪཡེ ཨདྷིམོཀྑོ, པཱཔུཎནེ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨདྷིགཙྪཏི.

ཨབྷིཨིཏི ཨབྷིམུཁབྷཱཝ ཝིསིཊྛཱ’དྷི ཀུ’དྡྷཀམྨ ཀུལ སཱརུཔྤཝནྡན ལཀྑཎི’ཏྠམྦྷཱུཏཀྑཱན ཝིཙྪཱདཱིསུ. ཨབྷིམུཁབྷཱཝེ ཨབྷིམུཁོ ཨབྷིཀྐམཏི, ཝིསིཊྛེ ཨབྷིདྷམྨོ, ཨདྷིཀེ ཨབྷིཝསྶཏི, ཨུདྡྷཀམྨེ ཨབྷིརུཧཏི, ཀུལེ ཨབྷིཛཱཏོ, སཱརུཔྤེ ཨབྷིརཱུཔོ, ཝནྡནེ ཨབྷིཝཱདེཏི, ལཀྑཎཱདཱིསུ པུརིམསམཾ.

པཏིཨིཏི པཏིགཏ པཊིལོམཔཏིནིདྷི པཏིདཱན ནིསེདྷནིཝཏྟན སཱདིསྶ པཏིཀརཎཱ’དཱན པཏིབོདྷ པཊིཙྩ ལཀྑཎི’ཏྠམྦྷཱུཏཀྑཱན བྷཱགཝིཙྪཱདཱིསུ. པཏིགཏེ པཙྩཀྑཾ, པཊིལོམེ པཏིསོཏཾ, པཏིནིདྷིམྷི ཨཱཙརིཡཏོ པཏི སིསྶོ, པཏིདཱནེ ཏེལཏྠིཀསྶ གྷཏཾ པཏི དདཱཏི, ནིསེདྷེ པཊིསེདྷནཾ, ནིཝཏྟནེ པཊིཀྐམཏི, སཱདིསྶེ པཏིརཱུཔཀཾ, པཏིཀརཎེ པཏིཀཱརོ, ཨཱདཱནེ པཏིགྒཎྷཱཏི, པཏིབོདྷེ པཊིཝེདྷོ, པཊིཙྩེ པཙྩཡོ, ལཀྑཎཱདཱིསུ པུརིམསམཾ.

སུཨིཏི སོབྷན སུཊྛུསམྨཱ སམིདྡྷི སུཁཏྠཱདཱིསུ. སོབྷནེ སུགནྡྷོ, སུཊྛུསམྨཱདཏྠེསུ སུཊྛུ གཏོ སུགཏོ, སམྨཱ གཏོཏིཔི སུགཏོ, སམིདྡྷིཡཾ སུབྷིཀྑཾ, སུཁཏྠེ སུཀརོ.

ཨཱཨིཏི ¶ ཨབྷིམུཁབྷཱཝུ’དྡྷཀམྨ མརིཡཱདཱ’བྷིཝིདྷི པཏྟི’ཙྪཱཔརིསྶཛན ཨཱདིཀམྨགྒཧཎ ནིཝཱས སམཱིཔ’ཝ྄ཧཱནཱདཱིསུ. ཨབྷིམུཁབྷཱཝེ ཨཱགཙྪཏི, ཨུདྡྷཀམྨེ ཨཱརོཧཏི, མརིཡཱདཱཡཾ ཨཱཔབྦཏཱ ཁེཏྟཾ, ཨབྷིཝིདྷིམྷི ཨཱཀུམཱརཾ ཡསོ ཀཙྩཱཡནསྶ, པཏྟིཡཾ ཨཱཔཏྟིམཱཔནྣོ, ཨིཙྪཱཡཾ ཨཱཀངྑཱ, པརིསྶཛནེ ཨཱལིངྒནཾ, ཨཱདིཀམྨེ ཨཱརམྦྷོ, གཧཎེ ཨཱདཱིཡཏི ཨཱལམྦཏི, ནིཝཱསེ ཨཱཝསཐོ, སམཱིཔེ ཨཱསནྣཾ, ཨཝ྄ཧཱནེ ཨཱམནྟེསི.

ཨཏིཨིཏི ཨབྷིཀྐམནཱ’ཏིཀྐནྟཱ’ཏིསཡ བྷུསཏྠཱདཱིསུ. ཨཏིཀྐམནེ ཨཏིརོཙཏི ཨམྷེཧི, ཨཏཱིཏོ, ཨཏིཀྐནྟེ ཨཙྩནྟཾ, ཨཏིསཡེ ཨཏིཀུསལོ, བྷུསཏྠེ ཨཏིཀྐོདྷོ ཨཏིཝུདྡྷི.

ཨཔིཨིཏི སམྦྷཱཝནཱ’པེཀྑཱ སམུཙྩཡ གརཧ པཉྷཱདཱིསུ. སམྦྷཱཝནཱཡཾ ཨཔི དིབྦེསུ ཀཱམེསུ, མེརུམྤི ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཙྪེཡྻ, ཨཔེཀྑཱཡཾ ཨཡམྤི དྷམྨོ ཨནིཡཏོ, སམུཙྩཡེ ཨིཏིཔི ཨརཧཾ, ཨནྟམྤི ཨནྟགུཎམྤི ཨཱདཱཡ, གརཧེ ཨཔི ཨམྷཱཀཾ པཎྜིཏཀ, པཉྷེ ཨཔི བྷནྟེ བྷིཀྑཾ ལབྷིཏྠ.

ཨཔཨིཏི ཨཔགཏ གརཧ ཝཛྫན པཱུཛཱ པདུསྶནཱདཱིསུ. ཨཔགཏེ ཨཔམཱནོ ཨཔེཏོ, གརཧེ ཨཔགབྦྷོ, ཝཛྫནེ ཨཔསཱལཱཡ ཨཱཡནྟི ཝཱཎིཛཱ, པཱུཛཱཡཾ ཝུདྡྷཱཔཙཱཡཱི, པདུསྶནེ ཨཔརཛ྄ཛྷཏི.

ཨུཔཨིཏི ཨུཔགམན སམཱིཔཱུ’པཔཏྟི སཱདིསྶཱ’དྷིཀཱུ’པརིབྷཱཝཱ’ནསན དོསཀྑཱན སཉྙཱ པུབྦཀམྨ པཱུཛཱ གཡ྄ཧཱཀཱར བྷུསཏྠཱདཱིསུ. ཨུཔགམནེ ནིསིནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ, སམཱིཔེ ཨུཔནགརཾ, ཨུཔཔཏྟིཡཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཐ ཝཱ ཨུཔཔཏྟི ཡུཏྟི, ཡཐཱ ¶ – ཨུཔཔཏྟིཏོ ཨིཀྑཏཱིཏི ཨུཔེཀྑཱ, སཱདིསྶེ ཨུཔམཱནཾ ཨུཔམཱ, ཨདྷིཀེ ཨུཔ ཁཱརིཡཾ དོཎོ, ཨུཔརིབྷཱཝེ ཨུཔསམྤནྣོ, ཨནསནེ ཨུཔཝཱསོ, དོསཀྑཱནེ པརཾ ཨུཔཔདཏི, སཉྙཱཡཾ ཨུཔདྷཱ ཨུཔསགྒོ, པུབྦཀམྨེ ཨུཔཀྐམོ ཨུཔཀཱརོ, པཱུཛཱཡཾ བུདྡྷུཔཊྛཱཀོ, མཱཏུཔཊྛཱནཾ, གཡ྄ཧཱཀཱརེ སོཙེཡྻཔཙྩུཔཊྛཱནཾ, བྷུསཏྠེ ཨུཔཱདཱནཾ, ཨུཔཱཡཱསོ, ཨུཔནིསྶཡོཏི. ཨིཏི ཨནེཀཏྠཱ ཧི ཨུཔསགྒཱ.

ཝུཏྟཉྩ –

‘‘ཨུཔསགྒ ནིཔཱཏཱ ཙ, པཙྩཡཱ ཙ ཨིམེ ཏཡོ;

ནེཀེནེཀཏྠཝིསཡཱ, ཨིཏི ནེརུཏྟིཀཱབྲཝུ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨུཔསགྒཱནཾ ནཱམཱཁྱཱཏཝིསེསཀཏྟཱ ལིངྒསཉྙཱཡཾ ཨནིཡམེན སྱཱདིམྷི སམྤཏྟེ ཏེསཾ སངྑྱཱཀམྨཱདིབྷེདཱབྷཱཝཱ ཏེཧི པཋམེཀཝཙནམེཝ བྷཝཏི.

‘‘ལོཔ’’ནྟི ཝཏྟམཱནེ

༢༨༢. སབྦཱསམཱཝུསོཔསགྒནིཔཱཏཱདཱིཧི ཙ.

ཨཱཝུསོསདྡཏོ, ཨུཔསགྒནིཔཱཏེཧི ཙ སབྦཱསཾ པརཱསཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ ལོཔོ ཧོཏི. ཨཱདིསདྡེན ཀྭཙི སུཏྟཔདཱདཱིཧི ཙ. ཨེཏྠ ཙ ཨཱཝུསོཏིམསྶ ཝིསུཾ གཧཎཾ སསངྑྱཏྟདཱིཔནཏྠནྟི དཊྛབྦཾ.

ཨུཔེཙྩཏྠཾ སཛྫནྟཱིཏི, ཨུཔསགྒཱ ཧི པཱདཡོ;

ཙཱདཱི པདཱདིམཛ྄ཛྷནྟེ, ནིཔཱཏཱ ནིཔཏནྟིཏི.

པཧརཎཾ པཧཱརོ, ཨེཝཾ པརཱབྷཝོ, ནིཝཱསོ, ནཱིཧཱརོ, ཨུཧཱརོ, དུཧཱརོ, སཾཧཱརོ, ཝིཧཱརོ, ཨཝཧཱརོ, ཨནུཧཱརོ, པརིཧཱརོ, ཨདྷིཧཱརོ, ཨབྷིཧཱརོ, པཏིཧཱརོ, སུཧཱརོ, ཨཱཧཱརོ, ཨཏིཧཱརོ, ཨཔིཧཱརོ, ཨཔཧཱརོ ¶ , ཨུཔཧཱརོ. པཧརཏི, པརཱབྷཝཏི, ནིཝསཏི, ནཱིཧརཏི, ཨུདྡྷརཏི ཨིཙྩཱདི ཡོཛེཏབྦཾ.

དྷཱཏྭཏྠཾ བཱདྷཏེ ཀོཙི, ཀོཙི ཏམནུཝཏྟཏེ;

ཏམེཝཉྙོ ཝིསེསེཏི, ཨུཔསགྒགཏཱི ཏིདྷཱ.

ཨོཔསགྒིཀཔདཾ ནིཊྛིཏཾ.

ནེཔཱཏིཀཔད

སམུཙྩཡཝིཀཔྤནཔཊིསེདྷཔཱུརཎཱདིཨཏྠཾ ཨསཏྭཝཱཙཀཾ ནེཔཱཏིཀཾ པདཾ.

ཏཏྲ ཙཨིཏི སམུཙྩཡཱ’ནྭཱཙཡེ’ཏརཱིཏརཡོགསམཱཧཱརཱ’ཝདྷཱརཎཱདཱིསུ.

ཝཱཨིཏི ཝིཀཔྤནཱུ’པམཱན སམུཙྩཡ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཱསུ.

ན ནོ མཱ ཨ ཨལཾ ཧལཾ ཨིཙྩེཏེ པཊིསེདྷནཏྠེ.

ཨལཾ པརིཡཏྟི བྷཱུསནེསུ ཙ.

པཱུརཎཏྠཾ དུཝིདྷཾ ཨཏྠཔཱུརཎཾ པདཔཱུརཎཉྩ.

ཏཏྠ ཨཐ ཁལུ ཝཏ ཝཐ ཨཐོ ཨསྶུ ཡགྒྷེ ཧི ཙརཧི ནཾ ཏཾ ཝཱ ཙ ཏུཝ ཝོ པན ཧཝེ ཀཱིཝ ཧ ཏཏོ ཡཐཱ སུདཾ ཁོ ཝེ ཧཾ ཨེནཾ སེཡྻཐིདཾ ཨིཙྩེཝམཱདཱིནི པདཔཱུརཎཱནི.

ཏཏྠ – ཨཐཨིཏི པཉྷཱ’ནནྟརིཡཱ’དྷིཀཱརཱདཱིསུ ཙ.

ཁལུཨིཏི པཊིསེདྷཱ’ཝདྷཱརཎ པསིདྡྷཱིསུ ཙ.

ཝཏཨིཏི ཨེཀཾས ཁེདཱ’ནུཀམྤསངྐཔྤེསུ ཙ.

ཨཐོཨིཏི ཨནྭཱདེསེ ཙ.

ཧིཨིཏི ¶ ཧེཏུ ཨཝདྷཱརཎེསུ ཙ.

ཏུཨིཏི ཝིསེས ཧེཏུ ནིཝཏྟནཱདཱིསུ ཙ.

པནཨིཏི ཝིསེསེཔི.

ཧཝེ, ཝེཨིཙྩེཏེ ཨེཀཾསཏྠེཔི.

ཧཾཨིཏི ཝིསཱད སམྦྷམེསུཔི.

སེཡྻཐིདནྟི ཏཾ ཀཏམནྟི ཨཏྠེཔི.

ཨཏྠཔཱུརཎཾ དུཝིདྷཾ ཝིབྷཏྟིཡུཏྟཾ, ཨཝིབྷཏྟིཡུཏྟཉྩ.

ཨཏྠི སཀྐཱ ལབྦྷཱ ཨིཙྩེཏེ པཋམཱཡཾ.

ཨཱཝུསོ ཨམྦྷོ ཧམྦྷོ རེ ཨརེ ཧརེ ཛེཨིཙྩེཏེ ཨཱམནྟནེ.

དིཝཱ བྷིཡྻོ ནམོ ཨིཙྩེཏེ པཋམཱཡཾ, དུཏིཡཱཡཉྩ.

སཡཾ སཱམཾ སཾ སམྨཱ ཀིནྟི ཨིཙྩེཏེ ཏཏིཡཏྠེ, སོཏོ དྷཱཔཙྩཡནྟཱ ཙ. སུཏྟསོ པདསོ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨེཀདྷཱ དྭིདྷཱ ཨིཙྩཱདི.

ཏཝེ ཏུཾཔཙྩཡནྟཱ ཙཏུཏྠིཡཱ, ཀཱཏཝེ དཱཏཝེ ཀཱཏུཾ ཀཱརེཏུཾ དཱཏུཾ དཱཔེཏུཾ ཨིཙྩཱདི.

སོ ཏོཔཙྩཡནྟཱ པཉྩམིཡཏྠེ, དཱིགྷསོ ཨོརསོ རཱཛཏོ ཝཱ ཙོརཏོ ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

ཏོ སཏྟམྱཏྠེཔི, ཏྲཐཱདིཔཙྩཡནྟཱ ཙ. ཨེཀཏོ པུརཏོ པཙྪཏོ པསྶཏོ པིཊྛིཏོ པཱདཏོ སཱིསཏོ ཨགྒཏོ མཱུལཏོ ཡཏྲ ཡཏྠ ཡཧིཾ ཏཏྲ ཏཏྠ ཏཧིཾ ཏཧཾ ཨིཙྩཱདི.

སམནྟཱ སཱམནྟཱ པརིཏོ ཨབྷིཏོ སམནྟཏོ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཨེཀམནྟཾ ཧེཊྛཱ ཨུཔརི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ སམྨུཁཱ ¶ པརམྨུཁཱ ཨཱཝི རཧོ ཏིརོ ཨུཙྩཾ ནཱིཙཾ ཨནྟོ ཨནྟརཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ བཧིདྡྷཱ བཱཧིརཱ བཱཧིརཾ བཧི ཨོརཾ པཱརཾ ཨཱརཱ ཨཱརཀཱ པཙྪཱ པུརེ ཧུརཾ པེཙྩ ཨིཙྩེཏེ སཏྟམིཡཱ.

སམྤཏི ཨཱཡཏི ཨཛྫ ཨཔརཛྫུ པརཛྫ སུཝེ སྭེ པརསུཝེ ཧིཡྻོ པརེ སཛྫུ སཱཡཾ པཱཏོ ཀཱལཾ ཀལླཾ དིཝཱ ནཏྟཾ ནིཙྩཾ སཏཏཾ ཨབྷིཎྷཾ ཨབྷིཀྑཎཾ མུཧུཾ མུཧུཏྟཾ བྷཱུཏཔུབྦཾ པུརཱ ཡདཱ ཏདཱ ཀདཱ ཨིཙྩཱདཡོ ཀཱལསཏྟམིཡཱ. ཨིཏི ཝིབྷཏྟིཡུཏྟཱནི.

ཨཝིབྷཏྟིཡུཏྟེསུ ཙ ཨཔྤེཝ ཨཔྤེཝནཱམ ནུ ཨིཙྩེཏེ སཾསཡཏྠེ.

ཨདྡྷཱ ཨཉྙདཏྠུ ཏགྒྷ ཛཱཏུ ཀཱམཾ སསཀྐཾཨིཙྩེཏེ ཨེཀཾསཏྠེ.

ཨེཝཨིཏི ཨཝདྷཱརཎེ.

ཀཙྩིནུ’ཀིནྣུནནུཀཐཾ ཀིཾསུ ཀིཾཨིཙྩེཏེ པུཙྪནཏྠེ.

ཨེཝཾ ཨིཏི ཨིཏྠཾ ཨིཙྩེཏེ ནིདསྶནེ.

ཨིཏི ཧེཏུ ཝཱཀྱཔརིསམཏྟཱིསུ ཙ.

ཡཱཝ ཏཱཝ ཡཱཝཏཱ ཏཱཝཏཱ ཀིཏྟཱཝཏཱ ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀཱིཝ ཨིཙྩེཏེ པརིཙྪེདནཏྠེ.

ཨེཝཾ སཱཧུ ལཧུ ཨོཔཱཡིཀཾ པཏིརཱུཔཾ ཨཱམ སཱདྷུ ཨིཏི སམྤཊིཙྪནཏྠེ.

ཡཐཱ ཏཐཱ ཡཐེཝ ཏཐེཝ ཨེཝཾ ཨེཝམེཝ ཨེཝམེཝཾ ཨེཝམྤི ཡཐཱཔི སེཡྻཐཱཔི སེཡྻཐཱཔིནཱམ ཝིཡ ཨིཝ ཡཐརིཝ ཏཐརིཝ ཡཐཱནཱམ ཏཐཱནཱམ ཡཐཱཧི ཏཐཱཧི ཡཐཱཙཏཐཱཙ ཨིཙྩེཏེ པཊིབྷཱགཏྠེ.

ཡཐཱཨིཏི ¶ ཡོགྒཏཱ ཝིཙྪཱ པདཏྠཱནཏིཝཏྟནིདསྶནེསུ ཙ.

ཨེཝཾཨིཏི ཨུཔདེས པཉྷཱདཱིསུ ཙ.

ཀིཉྩཱཔིཨིཏི ཨནུགྒཧཏྠེ.

ཨཧོཨིཏི གརཧ པསཾསན པཏྠནེསུ ཙ.

ནཱམཨིཏི གརཧ པསཾསན སཉྙཱ པཉྷེསུ ཙ.

སཱདྷུཨིཏི པསཾསན ཡཱཙནེསུ ཙ.

ཨིངྒྷ ཧནྡ ཨིཙྩེཏེ ཙོདནཏྠེ.

སཱདྷུ སུཊྛུ ཨེཝམེཏནྟི ཨནུམོདནེ.

ཀིརཨིཏི ཨནུསྶཝཎ ཨསྶདྡྷེཡྻེསུ.

ནཱུནཨིཏི ཨནུམཱནཱ’ནུསྶརཎ པརིཝིཏཀྐནེསུ.

ཀསྨཱཨིཏི ཀཱརཎཔུཙྪནེ.

ཡསྨཱ ཏསྨཱ ཏཐཱཧི ཏེན ཨིཙྩེཏེ ཀཱརཎཙྪེདནཏྠེ.

སཧ སདྡྷིཾ སམཾ ཨམཱཨིཏི སམཀྲིཡཱཡཾ.

ཝིནཱ རིཏེཨིཏི ཝིཔྤཡོགེ.

ནཱནཱ པུཐུ བཧུཔྤཀཱརེ.

པུཐུ ཝིསུཾ ཨསངྒྷཱཏེ ཙ.

དུཊྛུ ཀུ ཛིགུཙྪཱཡཾ.

པུན ཨཔྤཋམེ.

ཀཐཉྩི ཀིཙྪཏྠེ ཙ.

དྷཱ ཀྑཏྟུཾ སཀིཉྩ སངྑྱཱཝིབྷཱགེ.

ཨཱིསཀཾ ¶ ཨཔྤཏྠེ.

སཎིཀཾ མནྡཏྠེ.

ཁིཔྤཾ ཨརཾ ལཧུ ཨཱསུཾ ཏུཎྞཾ ཨཙིརཾ སཱིགྷཏྠེ.

ཙིརཾ ཙིརསྶཾ དཱིགྷཀཱལེ.

ཙེ ཡདི སངྐཱཝཊྛཱནེ.

དྷུཝཾ ཐིརཱཝདྷཱརཎེསུ.

ཧཱ ཝིསཱདེ.

ཏུཎྷཱི ཨབྷཱསནེ.

སཙྪི པཙྩཀྑེ.

མུསཱ མིཙྪཱ ཨལིཀཾ ཨསཙྩེ.

སུཝཏྠི ཨཱསཱིསཏྠེ ཨིཙྩཱདི.

ཏུན ཏྭཱན ཏྭཱཔཙྩཡནྟཱ ཨུསྶུཀྐནཏྠེ བྷཝནྟི.

ཡཐཱ – པསྶིཏུན པསྶིཡ པསྶིཏྭཱན པསྶིཏྭཱ དིསྭཱ དིསྭཱནདསྶེཏྭཱ དཱཏུན དཏྭཱན དཏྭཱ ཨུཔཱདཱཡ དཱཔེཏྭཱ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ ཝིཙེཡྻ ཝིནེཡྻ ནིཧཙྩ སམེཙྩ ཨཔེཙྩ ཨུཔེཙྩ ཨཱརབྦྷ ཨཱགམྨ ཨིཙྩཱདི.

ཨེཝཾ ནཱམཱཁྱཱཏོཔསགྒཝིནིམུཏྟཾ ཡདབྱཡལཀྑཎཾ, ཏཾ སབྦཾ ནིཔཱཏཔདནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝུཏྟཉྩ –

‘‘མུཏྟཾ པདཏྟཡཱ ཡསྨཱ, ཏསྨཱ ནིཔཏཏྱནྟརཱ;

ནེཔཱཏིཀནྟི ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཡཾ ཨབྱཡ སལཀྑཎ’’ནྟི.

ནེཔཱཏིཀཔདཾ ནིཊྛིཏཾ.

པུལླིངྒཾ ཨིཏྠིལིངྒཉྩ, ནཔུཾསཀམཐཱཔརཾ;

ཏིལིངྒཉྩ ཨལིངྒཉྩ, ནཱམིཀཾ པཉྩདྷཱ ཋིཏཾ.

ཨིཏི པདརཱུཔསིདྡྷིཡཾ ནཱམཀཎྜོ དུཏིཡོ.

༣. ཀཱརཀཀཎྜ

ཨཐ ¶ ཝིབྷཏྟཱིནམཏྠབྷེདཱ ཝུཙྩནྟེ.

ཏཏྠ ཨེཀམྤི ཨཏྠཾ ཀམྨཱདིཝསེན, ཨེཀཏྟཱདིཝསེན ཙ ཝིབྷཛནྟཱིཏི ཝིབྷཏྟིཡོ, སྱཱདཡོ. ཏཱ པན པཋམཱདིབྷེདེན སཏྟཝིདྷཱ.

ཏཏྠ ཀསྨིཾ ཨཏྠེ པཋམཱ?

༢༨༣. ལིངྒཏྠེ པཋམཱ.

ལིངྒཏྠཱབྷིདྷཱནམཏྟེ པཋམཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ལིངྒསྶ ཨཏྠོ ལིངྒཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ལཱིནཾ ཨངྒནྟི ལིངྒཾ, ཨཔཱཀཊོ ཨཝཡཝོ, པུརིསོཏིཨཱདཱིནཉྷི པཀཏིཔྤཙྩཡཱདིཝིབྷཱགཀཔྤནཱཡ ནིཔྥཱདིཏཱནཾ སདྡཔྤཏིརཱུཔཀཱནཾ ནཱམིཀཔདཱནཾ པཋམཾ ཋཔེཏབྦཾ པཀཏིརཱུཔཾ ཨཔཱཀཊཏྟཱ, ཨཝཡཝཏྟཱ ཙ ལིངྒནྟི ཝུཙྩཏི. ཨཐ ཝཱ ཝིསདཱཝིསདོབྷཡརཧིཏཱཀཱརཝོཧཱརསངྑཱཏེན ཏིཝིདྷལིངྒེན སཧིཏཏྠསྶ, ཏབྦིནིམུཏྟསྶུཔསགྒཱདཱིནམཏྠསྶ ཙ ལཱིནསྶ གམནཏོ, ལིངྒནཏོ ཝཱ ལིངྒནྟི ཨནྭཏྠནཱམཝསེན ཝཱ ‘‘དྷཱཏུཔྤཙྩཡཝིབྷཏྟིཝཛྫིཏམཏྠཝཾ ལིངྒ’’ནྟི ཝཙནཏོ པརསམཉྙཱཝསེན ཝཱ ལིངྒནྟི ཨིདྷ པཱཊིཔདིཀཱཔརནཱམདྷེཡྻཾ སྱཱདིཝིབྷཏྱནྟཔདཔཀཏིརཱུཔམེཝ ཝུཙྩཏཱིཏི དཊྛབྦཾ.

ལིངྒསྶཏྠོ ནཱམ པབནྡྷཝིསེསཱཀཱརེན པཝཏྟམཱནེ རཱུཔཱདཡོ ཨུཔཱདཱཡ པཉྙཱཔཱིཡམཱནོ ཏདཉྙཱནཉྙབྷཱཝེན ཨནིབྦཙནཱིཡོ སམཱུཧསནྟཱནཱདིབྷེདོ ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟིསངྑཱཏོ གྷཊཔཊཱདིཝོཧཱརཏྠོ ཙ པཐཝཱིདྷཱཏུཕསྶཱདཱིནཾ སབྷཱཝདྷམྨཱནཾ ¶ ཀཱལདེསཱདིབྷེདབྷིནྣཱནཾ ཝིཛཱཏིཡཝིནིཝཏྟོ སཛཱཏིཡསཱདྷཱརཎོ ཡཐཱསངྐེཏམཱརོཔསིདྡྷོ ཏཛྫཱཔཉྙཏྟིསངྑཱཏོ ཀཀྑལ༹ཏྟཕུསནཱདིསཱམཉྙཱཀཱརོ ཙ.

སོ པན ཀམྨཱདིསཾསཊྛོ, སུདྡྷོ ཙཱཏི དུཝིདྷོ. ཏཏྠ ཀམྨཱདཱིསུ དུཏིཡཱདཱིནཾ ཝིདྷཱིཡམཱནཏྟཱ ཀམྨཱདིསཾསགྒརཧིཏོ ལིངྒསངྑྱཱཔརིམཱཎཡུཏྟོ, ཏབྦིནིམུཏྟུཔསགྒཱདིཔདཏྠབྷཱུཏོ ཙ སུདྡྷོ སདྡཏྠོ ཨིདྷ ལིངྒཏྠོ ནཱམ.

ཡོ པན ཨཱཁྱཱཏཀིཏཀཏདྡྷིཏསམཱསེཧི ཝུཏྟོ ཀམྨཱདིསཾསཊྛོ ཨཏྠོ, སོཔི དུཏིཡཱདཱིནཾ པུན ཨཏྟནཱ ཝཏྟབྦསྶ ཨཏྠཝིསེསསྶཱབྷཱཝེན ཨཝིསཡཏྟཱ, ལིངྒཏྠམཏྟསྶ སམྦྷཝཏོ ཙ པཋམཱཡེཝ ཝིསཡོ.

ཧོཏི ཙེཏྠ –

པཋམཱཝུཔསགྒཏྠེ, ཀེསཉྩཏྠེ ནིཔཱཏསདྡཱནཾ;

ལིངྒཱདིཀེ ཙ སུདྡྷེ-བྷིཧིཏེ ཀམྨཱདིཨཏྠེཔི.

སལིངྒེ ཏཱཝ – ཨེསོ པུརིསོ, ཨེཏེ པུརིསཱ, ཨེསཱ ཀཉྙཱ, ཨེཏཱ ཀཉྙཱཡོ, ཨེཏཾ ཙིཏྟཾ, ཨེཏཱནི ཙིཏྟཱནི.

སསངྑྱེ – ཨེཀོ དྭེ.

སཔརིམཱཎེ – དོཎོ ཁཱརཱི ཨཱལ༹ྷཀཾ.

ལིངྒཱདིཝིནིམུཏྟེ སཏྟཱམཏྟེ – ཙ ཝཱ ཧ ཨཧཾ ཨཏྠི སཀྐཱལབྦྷཱ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ལིངྒཏྠེ པཋམཱ’’ཏི ཨདྷིཀིཙྩ ‘‘ཨཱལཔནེ ཙཱ’’ཏི ཨཱལཔནཏྠེ ཙ པཋམཱ, ཨབྷིམུཁཾ ཀཏྭཱ ལཔནཾ ཨཱལཔནཾ, ཨཱམནྟནཾ ཨཝ྄ཧཱནནྟི ཨཏྠོ.

ཨེཏྠ ཙ ཨཱམནྟནཾ ནཱམ པགེཝ ལདྡྷསརཱུཔསྶ སདྡེན ཨབྷིམུཁཱིཀརཎཾ, ཀཏཱབྷིམུཁོ པན ‘‘གཙྪཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀྲིཡཱཡ ¶ ཡོཛཱིཡཏི, ཏསྨཱ ཨཱམནྟནསམཡེ ཀྲིཡཱཡོགཱབྷཱཝཏོ ཨིདཾ ཀཱརཀཝོཧཱརཾ ན ལབྷཏི.

ཝུཏྟཉྩ

‘‘སདྡེནཱབྷིམུཁཱིཀཱརོ, ཝིཛྫམཱནསྶ ཝཏྠུནོ;

ཨཱམནྟནཾ ཝིདྷཱཏབྦེ, ནཏྠི ‘རཱཛཱ བྷཝེ’ཏིད’’ནྟི.

བྷོ པུརིས ཨེཧི, བྷོ པུརིསཱ ཝཱ, བྷཝནྟོ པུརིསཱ ཨེཐ.

ཀསྨིཾ ཨཏྠེ དུཏིཡཱ?

༢༨༤. ཀམྨཏྠེ དུཏིཡཱ.

ཀམྨཏྠེ ལིངྒམྷཱ དུཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཨནབྷིཧིཏེ ཨེཝཱཡཾ, ‘‘ཀམྨནི དུཏིཡཱཡཾ ཏྟོ’’ཏི ཝཙནཉྩེཏྠ ཉཱཔཀཾ.

ཀིཾ ཀམྨཾ?

‘‘ཡེན ཝཱ ཀཡིརཏེ ཏཾ ཀརཎ’’ནྟི ཨིཏོ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༨༥. ཡཾ ཀརོཏི ཏཾ ཀམྨཾ.

ཡཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཡཾ ཝཱ ཝིཀརོཏི, ཡཾ ཝཱ པཱཔུཎཱཏི, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཀམྨསཉྙཾ ཧོཏི.

ཨིདྷ ལིངྒཀཱལཝཙནམཏནྟཾ. ཀརཱིཡཏཱིཏི ཀམྨཾ. ཏཏྠ ཀཱརཀཾ, སཱདྷཀཾ ཀྲིཡཱནིཔྥཏྟིཡཱ ཀཱརཎམུཙྩཏེ, ཏཾ པན ཀཱརཀཾ ཚབྦིདྷཾ ཀམྨཾ ཀཏྟཱ ཀརཎཾ སམྤདཱནམཔཱདཱནམོཀཱསོ ཙཱཏི. ཏཏྠ སབྷཱཝཏོ, པརིཀཔྤཏོ ཝཱ ཀམྨཱདིམྷི སཏིཡེཝ ཀྲིཡཱབྷཱཝཏོ ཀམྨཱདཱིནཾ ཚནྣམྤི ཀཱརཀཝོཧཱརོ སིདྡྷོཝ ཧོཏི.

ཏཾ ¶ པན ཀམྨཾ ཏིཝིདྷཾ ནིབྦཏྟནཱིཡཾ ཝིཀརཎཱིཡཾ པཱཔཎཱིཡཉྩཱཏི. ཡཐཱ – མཱཏཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡཏི, ཨཱཧཱརོ སུཁཾ ཛནཡཏི. གྷཊཾ ཀརོཏི དེཝདཏྟོ, ཀཊྛམངྒཱརཾ ཀརོཏི, སུཝཎྞཾ ཀེཡཱུརཾ, ཀཊཀཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཝཱིཧཡོ ལུནཱཏི. དེཝདཏྟོ ནིཝེསནཾ པཝིསཏི, ཨཱདིཙྩཾ པསྶཏི, དྷམྨཾ སུཎཱཏི, པཎྜིཏེ པཡིརུཔཱསཏི.

ཝུཏྟཉྩ

‘‘ནིབྦཏྟིཝིཀཏིཔྤཏྟི-བྷེདེན ཏིཝིདྷཾ མཏཾ;

ཀཏྟུ ཀྲིཡཱབྷིགམྨཾ ཏཾ, སུཁངྒཱརཾ ནིཝེསན’’ནྟི.

ཨེཏྠ ཙ ཨིཙྪིཏཱནིཙྪིཏཀཐིཏཱཀཐིཏཱདིབྷེདམནཔེཀྑིཏྭཱ སབྦསངྒཱཧཀཝསེན ‘‘ཡཾ ཀརོཏི ཏཾ ཀམྨ’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱ, ཨཏྠནྟརཝིཀཔྤནཝཱདྷིཀཱརཏོ ཙ སབྦཏྠ ཨིམིནཱཝ ཀམྨསཉྙཱ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཨནིཙྪིཏཀམྨཾ ཡཐཱ – ཀཎྚཀཾ མདྡཏི, ཝིསཾ གིལཏི, གཱམཾ གཙྪནྟོ རུཀྑམཱུལཾ ཨུཔགཙྪཏི.

ཨཀཐིཏཀམྨཾ ཡཐཱ – ཡཉྙདཏྟཾ ཀམྦལཾ ཡཱཙཏེ བྲཱཧྨཎོ. ཨེཏྠ ཧི ‘‘ཀམྦལ’’མིཏི ཀཐིཏཀམྨཾ དྭིཀམྨིཀཱཡ ཡཱཙནཀྲིཡཱཡ པཏྟུམིཙྪིཏཏརཏྟཱ. ‘‘ཡཉྙདཏྟ’’མིཏི ཨཔྤདྷཱནཏྟཱ ཨཀཐིཏཀམྨཾ. ཏཐཱ སམིདྡྷཾ དྷནཾ བྷིཀྑཏེ, ཨཛཾ གཱམཾ ནཡཏི, པརཱབྷཝནྟཾ པུརིསཾ, མཡཾ པུཙྪཱམ གོཏམཾ, བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ ཨིཙྩཱདི.

ཨབྷིཧིཏཀམྨེ པན ན ཧོཏི, ཡཐཱ – ཀཊོ ཀརཱིཡཏེ དེཝདཏྟེན, སུགཏེན དེསིཏོ དྷམྨོ, ཡཉྙདཏྟོ ཀམྦལཾ ཡཱཙཱིཡཏེ བྲཱཧྨཎེན ཨིཙྩཱདི.

‘‘དུཏིཡཱ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༢༨༦. གཏི ¶ བུདྡྷི བྷུཛ པཋ ཧར ཀར སཡཱདཱིནཾ ཀཱརིཏེ ཝཱ.

གམུ སཔྤ གཏིམྷི, བུདྷ བོདྷནེ, བུདྷ ཨཝགམནེ ཝཱ, བྷུཛ པཱལནབྱཝཧརཎེསུ, པཋ བྱཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཧར ཧརཎེ, ཀར ཀརཎེ, སི སཡེ ཨིཙྩེཝམཱདཱིནཾ དྷཱཏཱུནཾ པཡོགེ ཀཱརིཏེ སཏི པཡོཛྫཀཀཏྟུབྷཱུཏེ ཀམྨནི ལིངྒམྷཱ དུཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི ཝཱ. ནིཙྩསམྤཏྟེ ཝིཀཔྤཏྠོཡཾ, ཏེན ཏསྶ པཀྑེ ཏཏིཡཱ ཧོཏི.

ཡོ ཀོཙི པུརིསོ གཱམཾ གཙྪཏི, ཏམཉྙོ པཡོཛཡཏི. པུརིསོ པུརིསཾ གཱམཾ གམཡཏི, པུརིསེན ཝཱ གཱམཾ གམཡཏི. ཨེཝཾ སིསྶཾ དྷམྨཾ བོདྷེཏི ཨཱཙརིཡོ, མཱཏཱ པུཏྟཾ བྷོཛནཾ བྷོཛཡཏི, སིསྶཾ དྷམྨཾ པཱཋེཏི ཨཱཙརིཡོ, པུརིསོ པུརིསཾ བྷཱརཾ ཧཱརེཏི, ཏཐཱ པུརིསོ པུརིསཾ ཀམྨཾ ཀཱརཡཏི, པུརིསེན ཝཱ ཀམྨཾ ཀཱརཱཔཡཏི, པུརིསོ པུརིསཾ སཡཱཔཡཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཀཱརིཏེ ཀཏྟུཀམྨནི དུཏིཡཱ.

ཀཱརིཏེཏི ཀིཾ? པུརིསོ གཱམཾ གཙྪཏི.

ཨབྷིཧིཏེ ན བྷཝཏི, པུརིསེན པུརིསོ གཱམཾ གམཱིཡཏེ, སིསྶོ དྷམྨཾ བོདྷཱིཡཏེ ཨིཙྩཱདི.

༢༨༧. ཀཱལདྡྷཱནམཙྩནྟསཾཡོགེ.

ཨཙྩནྟཾ ནིརནྟརཾ སཾཡོགོཨཙྩནྟསཾཡོགོ. ཀཱལདྡྷཱནཾ དབྦགུཎཀྲིཡཱཧི ཨཙྩནྟསཾཡོགེ ཏེཧི ཀཱལདྡྷཱནཝཱཙཱིཧི ལིངྒེཧི དུཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀཱལེ ཏཱཝ – སཏྟཱཧཾ གཝཔཱནཾ, མཱསཾ མཾསོདནཾ, སརདཾ རམཎཱིཡཱ ནདཱི, སབྦཀཱལཾ རམཎཱིཡཾ ནནྡནཾ, མཱསཾ སཛ྄ཛྷཱཡཏི, ཏཡོ མཱསེ ཨབྷིདྷམྨཾ དེསེསི.

ཨདྡྷཱནེ ¶ – ཡོཛནཾ ཝནརཱཛི, ཡོཛནཾ དཱིགྷོ པབྦཏོ, ཀོསཾ སཛ྄ཛྷཱཡཏི.

ཨཙྩནྟསཾཡོགེཏི ཀིཾ? མཱསེ མཱསེ བྷུཉྫཏི, ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརཾ པཏིཊྛཱཔེསི.

༢༨༨. ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡཡུཏྟེ.

ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡེཧི ནིཔཱཏོཔསགྒེཧི ཡུཏྟེ ཡོགེ སཏི ལིངྒམྷཱ དུཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀམྨཾ པཝཙནཱིཡཾ ཡེསཾ ཏེ ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡཱ, པརསམཉྙཱཝསེན ཝཱ ཨནྭཱདཡོ ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡཱ.

ཏཏྠ ཨནུསདྡསྶ ལཀྑཎེ, སཧཏྠེ, ཧཱིནེ ཙ ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡསཉྙཱ ཝུཏྟཱ. ཡཐཱ – པབྦཛིཏམནུ པབྦཛིཾསུ, ནདིམནྭཝསིཏཱ བཱརཱཎསཱི, ནདིཡཱ སཧ ཨཝབདྡྷཱཏི ཨཏྠོ, ཨནུ སཱརིཔུཏྟཾ པཉྙཝཱ.

ལཀྑཎཱདཱིསུ ‘‘ལཀྑཎི’ཏྠམྦྷཱུཏཀྑཱནབྷཱག ཝིཙྪཱསུ པཏི པརི ཨནཝོ’’ཏི པཏི པརི ཨནཱུནཾ ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡསཉྙཱ ཝུཏྟཱ.

ལཀྑཎེ སཱུརིཡུགྒམནཾ པཏི དིབྦཱ བྷཀྑཱ པཱཏུབྷཝེཡྻུཾ, རུཀྑཾ པཏི ཝིཛྫོཏཏེ ཙནྡོ, རུཀྑཾ པརི, རུཀྑཾ ཨནུ.

ཨིཏྠམྦྷཱུཏཀྑཱནེ སཱདྷུ དེཝདཏྟོ མཱཏརཾ པཏི, མཱཏརཾ པརི, མཱཏརཾ ཨནུ.

བྷཱགེ ཡདེཏྠ མཾ པཏི སིཡཱ, མཾ པརི, མཾ ཨནུ, ཏཾ དཱིཡཏུ.

ཝིཙྪཱཡོགེ ¶ ཨཏྠམཏྠཾ པཏི སདྡོ ནིཝིསཏི, རུཀྑཾ རུཀྑཾ པཏི ཝིཛྫོཏཏེ ཙནྡོ, རུཀྑཾ རུཀྑཾ པརི, རུཀྑཾ རུཀྑཾ ཨནུ.

‘‘ཨབྷིརབྷཱགེ’’ཏི ཨབྷིསྶ བྷཱགཝཛྫིཏེསུ ལཀྑཎཱདཱིསུ ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡསཉྙཱ ཝུཏྟཱ. ཏཾ ཁོ པན བྷཝནྟཾ གོཏམཾ ཨེཝཾ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཏོ, སཱདྷུ དེཝདཏྟོ མཱཏརཾ ཨབྷི.

ནིཔཱཏེ དྷི བྲཱཧྨཎསྶ ཧནྟཱར མིཙྩེཝམཱདི.

༢༨༩. ཀྭཙི དུཏིཡཱ ཚཊྛཱིནམཏྠེ.

ཚཊྛཱིནཾ ཨཏྠེ ཀྭཙི དུཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཨནྟརཱཨབྷིཏོ པརིཏོ པཏི པཊིབྷཱཏིཡོགེ ཨཡཾ. ཨནྟརཱ ཙ རཱཛགཧཾ ཨནྟརཱ ཙ ནཱལ༹ནྡཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ, རཱཛགཧསྶ ཙ ནཱལ༹ནྡཱཡ ཙ མཛ྄ཛྷེཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཏོ གཱམཾ ཝསཏི, པརིཏོ གཱམཾ ཝསཏི, ནདིཾ ནེརཉྫརཾ པཏི, ནེརཉྫརཱཡ ནདིཡཱ སམཱིཔེཏི ཨཏྠོ. པཊིབྷནྟུ ཏཾ ཙུནྡ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨུཔམཱ མཾ པཊིབྷཱཏི, ཨུཔམཱ མཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཧཏཱིཏི ཨཏྠོ.

‘‘ཀྭཙི དུཏིཡཱ, ཨཏྠེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༢༩༠. ཏཏིཡཱསཏྟམཱིནཉྩ.

ཏཏིཡཱསཏྟམཱིནམཏྠེ ཙ ཀྭཙི ལིངྒམྷཱ དུཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཏཏིཡཏྠེ སཙེ མཾ ནཱལཔིསྶཏི, ཏྭཉྩ མཾ ནཱབྷིབྷཱསསི, ཝིནཱ སདྡྷམྨཾ ཀུཏོ སུཁཾ, ཨུཔཱཡམནྟརེན ན ཨཏྠསིདྡྷི.

སཏྟམིཡཏྠེ ¶ – ཀཱལེ, ཨུཔཱནྭཛ྄ཛྷཱཝསསྶ པཡོགེ, ཨདྷིསིཊྛཱཝསཱནཾ པཡོགེ, ཏཔྤཱནཙཱརེ ཙ དུཏིཡཱ.

ཀཱལེ ཏཱཝ – པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ, ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ. ཨིམཾ རཏྟིཾ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ.

ཨུཔཱདིཔུབྦསྶ ཝསདྷཱཏུསྶ པཡོགེ – གཱམཾ ཨུཔཝསཏི, གཱམཾ ཨནུཝསཏི, ཝིཧཱརཾ ཨདྷིཝསཏི, གཱམཾ ཨཱཝསཏི, ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. ཏཐཱ པཐཝིཾ ཨདྷིསེསྶཏི, གཱམཾ ཨདྷིཏིཊྛཏི, གཱམཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི.

ཏཔྤཱནཙཱརེསུ – ནདིཾ པིཝཏི, གཱམཾ ཙརཏི ཨིཙྩཱདི.

ཀསྨིཾ ཨཏྠེ ཏཏིཡཱ?

༢༩༡. ཀརཎེ ཏཏིཡཱ.

ཀརཎཀཱརཀེ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀིཾ ཀརཎཾ?

༢༩༢. ཡེན ཝཱ ཀཡིརཏེ ཏཾ ཀརཎཾ.

ཡེན ཝཱ ཀཏྟཱ ཨུཔཀརཎབྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཀྲིཡཾ ཨབྱཝདྷཱནེན ཀརོཏི, ཡེན ཝཱ ཝིཀརོཏི, ཡེན ཝཱ པཱཔུཎཱཏི, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཀརཎསཉྙཾ ཧོཏི.

ཀརཱིཡཏེ ཨནེནཱཏི ཀརཎཾ, ཨེཏྠ ཙ སཏིཔི སབྦཀཱརཀཱནཾ ཀྲིཡཱསཱདྷཀཏྟེ ‘‘ཡེན ཝཱ ཀཡིརཏེ’’ཏི ཝིསེསེཏྭཱ ཝཙནཾ ཀཏྟཱུཔཀརཎབྷཱུཏེསུ ཀཱརཀེསུ སཱདྷཀཏམསྶེཝ གཧཎཏྠཾ.

ཝུཏྟཉྩ ¶

‘‘ཡསྶ སབྦཝིསེསེན, ཀྲིཡཱསཾསིདྡྷིཧེཏུཏཱ;

སམྦྷཱཝཱིཡཏི ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀརཎཾ ནཱམ ཀཱརཀ’’ནྟི.

ཏཾ པན དུཝིདྷཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀ བཱཧིརཝསེན.

ཡཐཱ – ཧཏྠེན ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ པསྶཏི, མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ. དཏྟེན ཝཱིཧཡོ ལུནཱཏི, ཨགྒིནཱ ཀུཊིཾ ཛྷཱཔེཏི.

‘‘ཏཏིཡཱ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༢༩༣. ཀཏྟརི ཙ.

ཀཏྟརི ཙ ཀཱརཀེ ལིངྒམྷཱ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཙགྒཧཎེན ཨིཏྠམྦྷཱུཏལཀྑཎེ, ཀྲིཡཱཔཝགྒེ, པུབྦསདིསསམཱུནཏྠ ཀལཧ ནིཔུཎ མིསྶཀ སཁིལཏྠཱདིཡོགེ, ཀཱལདྡྷཱནེསུ, པཙྩཏྟཀམྨཏྠཔཉྩམིཡཏྠཱདཱིསུ ཙ ཏཏིཡཱ.

ཀོ ཙ ཀཏྟཱ?

༢༩༤. ཡོ ཀརོཏི ས ཀཏྟཱ.

ཡོ ཀྲིཡཾ ཨཏྟཔྤདྷཱནོ ཧུཏྭཱ ཀརོཏི, སོ ཀཏྟུསཉྙོ ཧོཏི.

སོ ཏིཝིདྷོ སུདྡྷཀཏྟཱ ཧེཏུཀཏྟཱ ཀམྨཀཏྟཱཏི. ཏཏྠ ཡོ སཡམེཝ ཀྲིཡཾ ཀརོཏི, སོ སུདྡྷཀཏྟཱ. ཡོ ཨཉྙཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཾ ཨཀརོནྟཾ ཀམྨཾ ནིཡོཛེཏི, སོ ཧེཏུཀཏྟཱ, ཡཐཱ – གནྟུཾ སམཏྠོ དེཝདཏྟོ, ཏམཉྙོ པཡོཛེཏི ‘‘གམཡཏི དེཝདཏྟ’’ནྟི.

ཡཾ པན ཏཏྠ ཏཏྠ གཙྪཏི དེཝདཏྟོ, ཏམཉྙོ པཡོཛཡཏི ‘‘གམཡཏི དེཝདཏྟ’’ནྟི ཧེཏྭཏྠནིདསྶནཾ, ཏམྤི སཱམཏྠིཡདསྶནཝསེན ¶ ཝུཏྟནྟི གཧེཏབྦཾ. ཨཉྙཐཱ ཡདི སཡམེཝ གཙྪཏི, ཀིཾ ཏཏྠ པཡོཛཀབྱཱཔཱརེན ཨཀརོནྟཾ བལེན ཀཱརཡཏི, པཱསཱཎཾ ཨུཊྛཱཔཡཏཱིཏིཨཱདིཀཉྩ ན སིཛ྄ཛྷེཡྻ.

ཨེཏྠ པན

‘‘ཀཏྟཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༢༩༣. ཡོ ཀཱརེཏི ས ཧེཏུ.

ཡོ ཀཏྟཱརཾ ཀཱརེཏི, སོ ཧེཏུསཉྙོ ཧོཏི, ཀཏྟཱ ཙཱཏི ཧེཏུཀཏྟུསཉྙཱ.

ཡོ པན པརསྶ ཀྲིཡཾ པཊིཙྩ ཀམྨབྷཱུཏོཔི སུཀརཏྟཱ སཡམེཝ སིཛ྄ཛྷནྟོ ཝིཡ ཧོཏི, སོ ཀམྨཀཏྟཱ ནཱམ, ཡཐཱ – སཡཾ ཀརཱིཡཏེ ཀཊོ, སཡམེཝ པཙྩཏེ ཨོདནོཏི.

ཝུཏྟཉྩ

‘‘ཨཏྟཔྤདྷཱནོ ཀིརིཡཾ, ཡོ ནིབྦཏྟེཏི ཀཱརཀོ;

ཨཔྤཡུཏྟོ པཡུཏྟོ ཝཱ, ས ཀཏྟཱཏི པཝུཙྩཏི.

ཧེཏུཀཏྟཱཏི ཀཐིཏོ,

ཀཏྟུནོ ཡོ པཡོཛཀོ;

ཀམྨཀཏྟཱཏི སུཀརོ,

ཀམྨབྷཱུཏོ ཀཐཱིཡཏེ’’ཏི.

ནནུ ཙ ‘‘སཾཡོགོ ཛཱཡཏེ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཀཐཾ པུརེ ཨསཏོ ཛནནཀྲིཡཱཡ ཀཏྟུབྷཱཝོསིཡཱཏི? ཝུཙྩཏེ – ལོཀསངྐེཏསིདྡྷོ ཧི སདྡཔྤཡོགོ, ཨཝིཛྫམཱནམྤི ཧི ལོཀོ སདྡཱབྷིདྷེཡྻཏཱཡ ཝིཛྫམཱནཾ ཝིཡ གཧེཏྭཱ ཝོཧརཏི ¶ , ཝིཀཔྤབུདྡྷིགཧིཏཱཀཱརོཡེཝ ཧི སདྡེནཱབྷིདྷཱིཡཏེ, ན ཏུ ཝཏྠུསབྷཱཝོ, ཨཉྙཐཱ སུཏམཡཉཱཎེནཔི པཙྩཀྑེན ཝིཡ ཝཏྠུསབྷཱཝསཙྪིཀརཎཔྤསངྒོ ཙ མུསཱཝཱད ཀུདིཊྛིཝཱདཱདཱིནམབྷཱཝཔྤསངྒོ ཙ སིཡཱ, ཏསྨཱ བུདྡྷིཔརིཀཔྤིཏཔཉྙཏྟིཝསེནཔི སདྡཔྤཝཏྟི ཧོཏཱིཏི ཨསཏོ སཾཡོགཱདིསྶཔི ཧོཏེཝ ཛནནཀྲིཡཱཡ ཀཏྟུཀཱརཀཏཱཏི.

ཡཐཱཧ

‘‘ཝོཧཱརཝིསཡོ སདྡོ, ནེཀནྟཔརམཏྠིཀོ;

བུདྡྷིསངྐཔྤིཏོ ཨཏྠོ, ཏསྶཏྠོཏི པཝུཙྩཏི.

བུདྡྷིཡཱ གཧིཏཏྟཱ ཧི, སཾཡོགོ ཛཱཡཏེ ཨིཏི;

སཾཡོགོ ཝིཛྫམཱནོཝ, ཀཏྟཱ བྷཝཏི ཛཱཏིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྲ ཏཏིཡཱ ཛིནེན དེསིཏོ དྷམྨོ, བུདྡྷེན ཛིཏོ མཱརོ, ཨཧིནཱ དཊྛོ ནརོ, བུདྡྷེན བོདྷིཏོ ལོཀོ, སདྡྷེཧི ཀཱརིཏོ ཝིཧཱརོ.

ཨབྷིཧིཏེ ན བྷཝཏི. ཀཊཾ ཀརོཏི དེཝདཏྟོ, ཀཱརེཏི ཝཱ.

ཨིཏྠམྦྷཱུཏསྶ ལཀྑཎེ – སཱ བྷིནྣེན སཱིསེན པགྒྷརནྟེན ལོཧིཏེན པཊིཝིསྶཀཱནཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེསི, ཨཱུནཔཉྩབནྡྷནེན པཏྟེན ཨཉྙཾ ནཝཾ པཏྟཾ ཙེཏཱཔེཡྻ, ཏིདཎྜཀེན པརིབྦཱཛཀམདྡཀྑི.

ཨཔཝགྒེ – ཨེཀཱཧེནེཝ བཱརཱཎསིཾ པཱཡཱསི, ནཝཧི མཱསེཧི ཝིཧཱརཾ ནིཊྛཱཔེསི, ཡོཛནེན ཨདྷཱིཏཾ བྱཱཀརཎཾ, ཀྲིཡཱཔཝགྒོཏི ཀྲིཡཱཡ ཨཱསུཾ པརིནིཊྛཱཔནཾ.

པུབྦཱདིཡོགེ ¶ – མཱསེན པུབྦོ, པིཏརཱ སདིསོ, མཱཏརཱ སམོ, ཀཧཱཔཎེན ཨཱུནོ, དྷནེན ཝིཀལོ, ཨསིནཱ ཀལཧོ, ཨཱཙཱརེན ནིཔུཎོ, ཝཱཙཱཡ ནིཔུཎོ, གུལེ༹ན མིསྶཀཾ, ཏིལེན མིསྶཀཾ, ཝཱཙཱཡ སཁིལོ, མཎིནཱ ཨཏྠོ, དྷནེན ཨཏྠོ, པིཏརཱ ཏུལྱོ.

ཀཱལདྡྷཱནེསུ – མཱསེན བྷུཉྫཏི, ཡོཛནེན གཙྪཏི.

པཙྩཏྟེ – ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ སམྨནྣཏི.

ཀམྨཏྠེ – ཏིལེཧི ཁེཏྟེ ཝཔཏི.

པཉྩམིཡཏྠེ – སུམུཏྟཱ མཡཾ ཏེན མཧཱསམཎེན.

༢༩༦. སཧཱདིཡོགེ ཙ.

སཧ སདྡྷིཾ སམཾ ནཱནཱ ཝིནཱ ཨལཾ ཀིམིཙྩེཝམཱདཱིཧི ཡོགེ ལིངྒམྷཱ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི, ཙསདྡེན སཧཏྠེཔི.

ཏཏྠ སཧསདྡེན ཡོགོ ཀྲིཡཱ གུཎ དབྦ སམཝཱཡེ སམྦྷཝཏི. ཡཐཱ – ཝིཏཀྐེན སཧ ཝཏྟཏི, པུཏྟེན སཧ ཐཱུལོ, ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀེཧི སཧ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ལཱབྷོ, ནིསཱིདི བྷགཝཱ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན, སཧསྶེན སམཾ མིཏཱ, སབྦེཧི མེ པིཡེཧི མནཱཔེཧི ནཱནཱབྷཱཝོ ཝིནཱབྷཱཝོ, སངྒྷོ ཝིནཱཔི གགྒེན ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻ, ཨལཾ ཏེ ཨིདྷ ཝཱསེན, ཀིཾ མེ ཨེཀེན ཏིཎྞེན, པུརིསེན ཐཱམདསྶིནཱ, ཀིཾ ཏེ ཛཊཱཧི དུམྨེདྷ, ཀིཾ ཏེ ཨཛིནསཱཊིཡཱ.

སཧཏྠེ ¶ – དེཝདཏྟོ རཱཛགཧཾ པཱཝིསི ཀོཀཱལིཀེན པཙྪཱསམཎེན, དུཀྑོ བཱལེཧི སཾཝཱསོ.

༢༩༧. ཧེཏྭཏྠེ ཙ.

ཡོགགྒཧཎམིཧཱནུཝཏྟཏེ, ཧེཏྭཏྠེ, ཧེཏྭཏྠཔྤཡོགེ ཙ ལིངྒམྷཱ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀིསྨིཉྩི ཕལེ དིཊྛསཱམཏྠིཡཾ ཀཱརཎཾ ཧེཏུ, སོཡེཝ ཨཏྠོ, ཏསྨིཾ ཧེཏྭཏྠེ, ཨནྣེན ཝསཏི, དྷམྨེན ཝསཏི, ཝིཛྫཱཡ ཝསཏི.

ན ཛཙྩཱཝསལོ ཧོཏི,

ན ཛཙྩཱ ཧོཏི བྲཱཧྨཎོ;

ཀམྨུནཱ ཝསལོ ཧོཏི,

ཀམྨུནཱ ཧོཏི བྲཱཧྨཎོ.

དཱནེན བྷོགཝཱ, ཨཱཙཱརེན ཀུལཱི.

ཀེན པཱཎི ཀཱམདདོ, ཀེན པཱཎི མདྷུསྶཝོ;

ཀེན ཏེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏི.

ཧེཏྭཏྠཔྤཡོགེ – ཀེན ནིམིཏྟེན, ཀེན པཡོཛནེན, ཀེནཊྛེན, ཀེན ཧེཏུནཱ ཝསཏི.

༢༩༨. སཏྟམྱཏྠེ ཙ.

སཏྟམྱཏྠེ ཙ ལིངྒམྷཱ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀཱལདྡྷཱནདིསཱདེསཱདཱིསུ ཙཱཡཾ. ཏེན སམཡེན, ཏེན ཀཱལེན, ཀཱལེན དྷམྨསྶཝཎཾ, སོ ཝོ མམཙྩཡེན སཏྠཱ, མཱསེན བྷུཉྫཏི, ཡོཛནེན དྷཱཝཏི. པུརཏྠིམེན དྷཏརཊྛོ, དཀྑིཎེན ཝིརཱུལ༹ྷཀོ, པཙྪིམེན ཝིརཱུཔཀྑོ, ཨུཏྟརེན ¶ ཀསིཝནྟོ ཛནོགྷམཔརེན ཙ, ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི ཨིཙྩཱདི.

༢༩༩. ཡེནངྒཝིཀཱརོ.

ཡེན བྱཱདྷིམཏཱ ཨངྒེན ཨངྒིནོ ཝིཀཱརོ ལཀྑཱིཡཏེ, ཏཏྠ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ཨངྒམསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨངྒཾ, སརཱིརཾ. ཨཀྑིནཱ ཀཱཎོ, ཧཏྠེན ཀུཎཱི, པཱདེན ཁཉྫོ, པིཊྛིཡཱ ཁུཛྫོ.

༣༠༠. ཝིསེསནེ ཙ.

ཝིསེསཱིཡཏི ཝིསེསིཏབྦཾ ཨནེནཱཏི ཝིསེསནཾ, གོཏྟཱདི. ཏསྨིཾ གོཏྟནཱམཛཱཏིསིཔྤཝཡོགུཎསངྑཱཏེ ཝིསེསནཏྠེ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི, ཙསདྡེན པཀཏིཨཱདཱིཧི ཙ. གོཏྟེན གོཏམོ ནཱཐོ.

སཱརིཔུཏྟོཏི ནཱམེན, ཝིསྶུཏོ པཉྙཝཱ ཙ སོ;

ཛཱཏིཡཱ ཁཏྟིཡོ བུདྡྷོ, ལོཀེ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ.

ཏདཧུ པབྦཛིཏོ སནྟོ, ཛཱཏིཡཱ སཏྟཝསྶིཀོ;

སོཔི མཾ ཨནུསཱསེཡྻ, སམྤཊིཙྪཱམི མཏྠཀེ.

སིཔྤེན ནལ༹ཀཱརོ སོ, ཨེཀཱུནཏིཾསོ ཝཡསཱ, ཝིཛྫཱཡ སཱདྷུ, པཉྙཱཡ སཱདྷུ, ཏཔསཱ ཨུཏྟམོ, སུཝཎྞེན ཨབྷིརཱུཔོ.

པཀཏིཨཱདཱིསུ – པཀཏིཡཱ ཨབྷིརཱུཔོ, ཡེབྷུཡྻེན མཏྟིཀཱ, སམེན དྷཱཝཏི, ཝིསམེན དྷཱཝཏི, དྭིདོཎེན དྷཉྙཾ ཀིཎཱཏི, སཧསྶེན ཨསྶཀེ ཀིཎཱཏི ཨིཙྩཱདི.

ཀསྨིཾ ཨཏྠེ ཙཏུཏྠཱི?

༣༠༡. སམྤདཱནེ ¶ ཙཏུཏྠཱི.

སམྤདཱནཀཱརཀེ ལིངྒམྷཱ ཙཏུཏྠཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀིཉྩ སམྤདཱནཾ?

༣༠༢. ཡསྶ དཱཏུཀཱམོ རོཙཏེ དྷཱརཡཏེ ཝཱ ཏཾ སམྤདཱནཾ.

ཡསྶ ཝཱ དཱཏུཀཱམོ, ཡསྶ ཝཱ རོཙཏེ, ཡསྶ ཝཱ དྷཱརཡཏེ, ཏཾ ཀཱརཀཾ སམྤདཱནསཉྙཾ ཧོཏི. སམྨཱ པདཱིཡཏེ ཨསྶཱཏི སམྤདཱནཾ, པཊིགྒཱཧཀོ.

ཏཾ པན ཏིཝིདྷཾ དིཡྻམཱནསྶཱནིཝཱརཎཛ྄ཛྷེསནཱནུམཏིཝསེན. ཡཐཱ – བུདྡྷསྶ པུཔྥཾ ཡཛཏི, བོདྷིརུཀྑསྶ ཛལཾ དདཱཏི. ཨཛ྄ཛྷེསནེ – ཡཱཙཀཱནཾ དྷནཾ དདཱཏི. ཨནུམཏིཡཾ – བྷིཀྑཱུནཾ དཱནཾ དེཏི.

ཡཐཱཧ

‘‘ཨནིརཱཀརཎཱརཱདྷ-ནཱབྦྷནུཉྙཝསེན ཧི;

སམྤདཱནཾ ཏིདྷཱ ཝུཏྟཾ, རུཀྑ ཡཱཙཀ བྷིཀྑཝོ’’ཏི.

དཱཏུཀཱམོཏི ཀིཾ? རཉྙོ དཎྜཾ དདཱཏི.

རོཙནཱདཱིསུ པན – སམཎསྶ རོཙཏེ སཙྩཾ, མཱཡསྨནྟཱནམྤི སངྒྷབྷེདོ རུཙྩིཏྠ, ཡསྶཱཡསྨཏོ ཁམཏི, དེཝདཏྟསྶ སུཝཎྞཙྪཏྟཾ དྷཱརཡཏེ ཡཉྙདཏྟོ.

‘‘སམྤདཱནཾ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༠༣. སིལཱགྷ ཧནུ ཋཱ སཔ དྷཱར པིཧ ཀུདྷ དུཧི སྶཱསཱུཡ རཱདྷིཀྑ པཙྩཱསུཎ ཨནུཔཏིགིཎཔུབྦཀཏྟཱརོཙནཏྠཏདཏྠ ཏུམཏྠཱལམཏྠ མཉྙཱནཱདརཔྤཱཎིནི གཏྱཏྠཀམྨནི ཨཱསིསཏྠ སམྨུཏི བྷིཡྻསཏྟམྱཏྠེསུ ཙ.

ཙཏུཔྤདམིདཾ ¶ . སིལཱགྷ ཀཏྠནེ, ཧནུ ཨཔནཡནེ, ཋཱ གཏིནིཝཏྟིམྷི, སཔ ཨཀྐོསེ, དྷར དྷཱརཎེ, པིཧ ཨིཙྪཱཡཾ ཨིཙྩེཏེསཾ དྷཱཏཱུནཾ པཡོགེ, ཀུདྷ ཀོཔེ, དུཧ ཛིགྷཾསཱཡཾ, ཨིསྶ ཨིསྶཱཡཾ, ཨུསཱུཡ དོསཱཝིཀརཎེ ཨིཙྩེཏེསཾ ཏདཏྠཝཱཙཱིནཉྩ དྷཱཏཱུནཾ པཡོགེ ཙ རཱདྷ ཧིཾསཱསཾརཱདྷེསུ, ཨིཀྑ དསྶནངྐེསཱུཏི ཨིམེསཾ པཡོགེ ཙ པཏི ཨཱཔུབྦསྶ སུ སཝཎེཏི ཨིམསྶ ཙ ཨནུཔཏིཔུབྦསྶ གེསདྡེཏི ཨིམསྶ ཙ པུབྦཀཏྟཱ ཙ ཨཱརོཙནཏྠཔྤཡོགེ, ཏདཏྠེ, ཏུམཏྠེ, ཨལམཏྠཔྤཡོགེ ཙ མཉྙཏིཔྤཡོགེ ཨནཱདརེ ཨཔྤཱཎིནི ཙ གཏྱཏྠཱནཾ ཀམྨནི ཙ ཨཱསིསཏྠཔྤཡོགེ ཙ སམྨུཏི བྷིཡྻཔྤཡོགེསུ ཙ སཏྟམྱཏྠེ ཙཱཏི ཏཾ ཀམྨཱདིཀཱརཀཾ སམྤདཱནསཉྙཾ ཧོཏི, ཙསདྡགྒཧཎེན པཧིཎཏིཀཔྤཏི པཧོཏི ཨུཔམཱཉྫལིཀརཎ ཕཱསུ ཨཏྠསེཡྻཔྤབྷུཏིཡོགེ ཙ པུརེ ཝིཡ ཙཏུཏྠཱི.

སིལཱགྷཱདིཔྤཡོགེ ཏཱཝ – བུདྡྷསྶ སིལཱགྷཏེ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སིལཱགྷཏེ, ཐོམེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཧནུཏེ མཡ྄ཧམེཝ, ཧནུཏེ ཏུཡ྄ཧམེཝ, ཨཔལཔཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨུཔཏིཊྛེཡྻ སཀྱཔུཏྟཱནཾ ཝཌྜྷཀཱི, ཨེཏྠ ཙ ཨུཔཊྛཱནཾ ནཱམ ཨུཔགམནཾ. བྷིཀྑུསྶ བྷུཉྫམཱནསྶ པཱནཱིཡེན ཝཱ ཝིདྷཱུཔནེན ཝཱ ཨུཔཏིཊྛེཡྻ.

ཏུཡ྄ཧཾ སཔཏེ, མཡ྄ཧཾ སཔཏེ, ཨེཏྠ ཙ སཔནཾ ནཱམ སཙྩཀརཎཾ.

དྷཱརཡཏིཔྤཡོགེ དྷནིཀོཡེཝ སམྤདཱནཾ, སུཝཎྞཾ ཏེ དྷཱརཡཏེ, ཨིཎཾ དྷཱརཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ རཉྙོ མཡཾ ནཱགཾ དྷཱརཡཱམ.

པིཧཔྤཡོགེ ¶ ཨིཙྪིཏོཡེཝ, དེཝཱཔི ཏསྶ པིཧཡནྟི ཏཱདིནོ, དེཝཱཔི ཏེསཾ པིཧཡནྟི, སམྦུདྡྷཱནཾ སཏཱིམཏཾ, པཏྠེནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཀོདྷཱདིཨཏྠཱནཾ པཡོགེ ཡཾ པཏི ཀོཔོ, ཏསྶ ཀུཛ྄ཛྷ མཧཱཝཱིར, ཡདིཧཾ ཏསྶ ཀུཔྤེཡྻཾ.

དུཧཡཏི དིསཱནཾ མེགྷོ, ཡོ མིཏྟཱནཾ ན དུབྦྷཏི.

ཏིཏྠིཡཱ ཨིསྶནྟི སམཎཱནཾ.

དུཛྫནཱ གུཎཝནྟཱནཾ ཨུསཱུཡནྟི, ཀཱ ཨུསཱུཡཱ ཝིཛཱནཏཾ.

རཱདྷིཀྑཔྤཡོགེ ཡསྶ ཝིཔུཙྪནཾ ཀམྨཝིཁྱཱཔནཏྠཾ, ཝཱདྷིཀཱརཏོ དུཏིཡཱ ཙ. ཨཱརཱདྷོ མེ རཉྙོ, རཉྙོ ཨཔརཛ྄ཛྷཏི, རཱཛཱནཾ ཝཱ ཨཔརཛ྄ཛྷཏི, ཀྱཱཧཾ ཨཡྻཱནཾ ཨཔརཛ྄ཛྷཱམི, ཀྱཱཧཾ ཨཡྻེ ཨཔརཛ྄ཛྷཱམི ཝཱ.

ཨཱཡསྨཏོ ཨུཔཱལིཏྠེརསྶ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོ ཨུཔཏིསྶོ, ཨཱཡསྨནྟཾ ཝཱ.

པཙྩཱསུཎ ཨནུཔཏིགིཎཱནཾ པུབྦཀཏྟཱ ཙ སུཎོཏིསྶ དྷཱཏུསྶ པཙྩཱཡོགེ, གིཎསྶ ཙ ཨནུཔཏིཡོགེ པུབྦསྶ ཀམྨུནོ ཡོ ཀཏྟཱ, སོ སམྤདཱནསཉྙོ ཧོཏི. ཡཐཱ – བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ, ཨེཏྠ ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཀཐིཏཀམྨཾ, ‘‘ཨེཏ’’ནྟི ཀཐིཏཀམྨཾ, པུབྦསྶ ཝཙནཀམྨསྶ ཀཏྟཱ བྷགཝཱ. བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ, ཨཱསུཎནྟི བུདྡྷསྶ བྷིཀྑཱུ, ཏཐཱ བྷིཀྑུ ཛནཾ དྷམྨཾ སཱཝེཏི, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཛནོ ཨནུགིཎཱཏི, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཛནོ པཏིགིཎཱཏི, སཱདྷུཀཱརདཱནཱདིནཱ ཏཾ ཨུསྶཱཧཡཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཡོ ཝདེཏི ས ཀཏྟཱཏི, ཝུཏྟཾ ཀམྨནྟི ཝུཙྩཏི;

ཡོ པཊིགྒཱཧཀོ ཏསྶ, སམྤདཱནཾ ཝིཛཱནིཡཱཏི.

ཨཱརོཙནཏྠཔྤཡོགེ ¶ ཡསྶ ཨཱརོཙེཏི, ཏཾ སམྤདཱནཾ. ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ བྷིཀྑཝེ, ཨཱམནྟཡཱམི ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཱམནྟ ཁོ ཏཾ གཙྪཱམཱཏི ཝཱ. ཨེཏྠ ཙ ཨཱརོཙནསདྡསྶ ཀཐནཔྤཀཱརཏྠཏྟཱ དེསནཏྠཱདིཔྤཡོགེཔི ཙཏུཏྠཱི. དྷམྨཾ ཝོ དེསེསྶཱམི, དེསེཏུ བྷནྟེ བྷགཝཱ དྷམྨཾ བྷིཀྑཱུནཾ, ཡཐཱ ནོ བྷགཝཱ བྱཱཀརེཡྻ, ནིརུཏྟིཾ ཏེ པཝཀྑཱམི ཨིཙྩཱདི.

ཏདཏྠེ སམྤདཱནསཉྙཱ, ཙཏུཏྠཱི ཙ.

‘‘ཨཏོ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༠༤. ཨཱཡ ཙཏུཏྠེཀཝཙནསྶ ཏུ.

ཨཀཱརནྟཏོ ལིངྒམྷཱ པརསྶ ཙཏུཏྠེཀཝཙནསྶ ཨཱཡཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ, སརལོཔཱདི.

བུདྡྷསྶཏྠཱཡ དྷམྨསྶཏྠཱཡ སངྒྷསྶཏྠཱཡ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཱམི, པིཎྜཔཱཏཾ པཊིསེཝཱམི ནེཝ དཝཱཡ ན མདཱཡ ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡ, ཨཱུནསྶ པཱརིཔཱུརིཡཱ, ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟཏི.

ཏུམཏྠེ – ལོཀཱནུཀམྤཱཡ, ལོཀམནུཀམྤིཏུནྟི ཨཏྠོ. ཏཐཱ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ.

ཨལཾསདྡསྶ ཨཏྠཱ ཨརཧཔཊིཀྑེཔཱ. ཨརཧཏྠེ – ཨལཾ མེ རཛྫཾ, ཨལཾ བྷིཀྑུ པཏྟསྶ, ཨཀྑདྷུཏྟོ པུརིསཔུགྒལོ ནཱལཾ དཱརབྷརཎཱཡ, ཨལཾ མལློ མལླསྶ, ཨརཧཏི མལློ མལླསྶ.

པཊིཀྑེཔེ ¶ – ཨལཾ ཏེ ཨིདྷ ཝཱསེན, ཨལཾ མེ ཧིརཉྙསུཝཎྞེན, ཀིཾ མེ ཨེཀེན ཏིཎྞེན, ཀིཾ ཏེ ཛཊཱཧི དུམྨེདྷ, ཀིཾ ཏེཏྠ ཙཏུམཊྛསྶ.

མཉྙཏིཔྤཡོགེ ཨནཱདརེ ཨཔྤཱཎིནི ཀམྨནིཡེཝ – ཀཊྛསྶ ཏུཝཾ མཉྙེ, ཀལི༹ངྒརསྶ ཏུཝཾ མཉྙེ, ཛཱིཝིཏཾ ཏིཎཱཡཔི ན མཉྙམཱནོ.

ཨནཱདརེཏི ཀིཾ? སུཝཎྞཾ ཏཾ མཉྙེ. ཨཔྤཱཎིནཱིཏི ཀིཾ? གདྲབྷཾ ཏུཝཾ མཉྙེ.

གཏྱཏྠཀམྨནི ཝཱདྷིཀཱརཏོ དུཏིཡཱ ཙ. ཨཔྤོ སགྒཱཡ གཙྪཏི, ཨཔྤོ སགྒཾ གཙྪཏི, ནིབྦཱནཱཡ ཝཛནྟིཡཱ, མཱུལཱཡ པཊིཀསྶེཡྻ, མཱུལཾ པཊིཀསྶེཡྻ.

ཨཱསཱིསནཏྠེ ཨཱཡུབྷདྡཀུསལཱདིཡོགེཡེཝ, ཨཱཡསྨཏོ དཱིགྷཱཡུ ཧོཏུ, ‘‘ཏོཏིཏཱ སསྨིཾནཱསཱུ’’ཏི ནྟུསྶ སཝིབྷཏྟིསྶ ཏོ ཨཱདེསོ. བྷདྡཾ བྷཝཏོ ཧོཏུ, ཀུསལཾ བྷཝཏོ ཧོཏུ, ཨནཱམཡཾ བྷཝཏོ ཧོཏུ, སུཁཾ བྷཝཏོ ཧོཏུ, ཨཏྠཾ བྷཝཏོ ཧོཏུ, ཧིཏཾ བྷཝཏོ ཧོཏུ, སྭཱགཏཾ བྷཝཏོ ཧོཏུ, སོཏྠི ཧོཏུ སབྦསཏྟཱནཾ.

སམྨུཏིཔྤཡོགེ – སཱདྷུ སམྨུཏི མེ ཏསྶ བྷགཝཏོ དསྶནཱཡ.

བྷིཡྻཔྤཡོགེ བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ.

སཏྟམིཡཏྠེ ཨཱཝིཀརཎ པཱཏུབྷཝནཱདིཡོགེ – ཏུཡ྄ཧཉྩསྶ ཨཱཝིཀརོམི, ཏསྶ མེ སཀྐོ པཱཏུརཧོསི.

ཙསདྡགྒཧཎེན ¶ པཧིཎཱདིཀྲིཡཱཡོགེ, ཕཱསུཨཱདིནཱམཔཡོགེ ཙ – ཏསྶ པཧིཎེཡྻ, བྷིཀྑཱུནཾ དཱུཏཾ པཱཧེསི, ཀཔྤཏི སམཎཱནཾ ཨཱཡོགོ, ཨེཀསྶ དིནྣཾ དྭིནྣཾ ཏིཎྞཾ པཧོཏི, ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམི, ཨཉྫལིཾ ཏེ པགྒཎྷཱམི. ཏཐཱ ཏསྶ ཕཱསུ ཧོཏི, ལོཀསྶཏྠོ, མཎིནཱ མེ ཨཏྠོ, སེཡྻོ མེ ཨཏྠོ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཙཏུཏྠཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༠༥. ནམོཡོགཱདཱིསྭཔི ཙ.

ནམོསདྡཡོགེ, སོཏྠིསྭཱགཏཱདཱིཧི ཙ ཡོགེ ལིངྒམྷཱ ཙཏུཏྠཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ནམོ ཏེ བུདྡྷ ཝཱིརཏྠུ, ནམོ ཀརོཧི ནཱགསྶ, ནམཏྠུ བུདྡྷཱནཾ, ནམཏྠུ བོདྷིཡཱ, སོཏྠི པཛཱནཾ, སྭཱགཏཾ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཐོ ཏེ ཨདུརཱགཏཾ.

‘‘ཀཱལེ, བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༠༦. བྷཱཝཝཱཙིམྷི ཙཏུཏྠཱི.

བྷཱཝཝཱཙིམྷི ཙཏུཏྠཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི བྷཝིསྶཏིཀཱལེ. བྷཝནཾ བྷཱཝོ. པཙྩིསྶཏེ, པཙནཾ ཝཱ པཱཀོ, པཱཀཱཡ ཝཛཏི, པཙིཏུཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ བྷོགཱཡ ཝཛཏི ཨིཙྩཱདི.

ཀསྨིཾ ཨཏྠེ པཉྩམཱི?

༣༠༧. ཨཔཱདཱནེ པཉྩམཱི.

ཀིམཔཱདཱནཾ?

༣༠༨. ཡསྨཱདཔེཏི ¶ བྷཡམཱདཏྟེ ཝཱ ཏདཔཱདཱནཾ.

ཡསྨཱ ཝཱ ཨཝདྷིཏོ ཨཔེཏི, ཡསྨཱ ཝཱ བྷཡཧེཏུཏོ བྷཡཾ བྷཝཏི, ཡསྨཱ ཝཱ ཨཀྑཱཏཱརཱ ཝིཛྫཾ ཨཱདདཱཏི, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཨཔཱདཱནསཉྙཾ ཧོཏི. ཨཔནེཏྭཱ ཨིཏོ ཨཱདདཱཏཱིཏི ཨཔཱདཱནཾ.

ཏཾ པན ཏིཝིདྷཾ ཝིསཡབྷེདེན ནིདྡིཊྛཝིསཡཾ, ཨུཔཱཏྟཝིསཡཾ, ཨནུམེཡྻཝིསཡཉྩཱཏི.

ཨཔཱདཱནསཉྙཱཝིསཡསྶ ཀྲིཡཱཝིསེསསྶ ནིདྡིཊྛཏྟཱ ནིདྡིཊྛཝིསཡཾ. ཡཐཱ – གཱམཱ ཨཔེནྟི མུནཡོ, ནགརཱ ནིགྒཏོ རཱཛཱ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘པཱཔཱ ཙིཏྟཾ ནིཝཱརཡེ, པཱཔཱ ནིཝཱརེནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཡདིཔི ཀཱཡསཾཡོགཔུབྦཀཱཔགམནཾ ནཏྠི, ཏཐཱཔི ཙིཏྟསཾཡོགཔུབྦཀསྶ ཨཔགམནསྶ སམྦྷཝཏོ ཨིམིནཱ ཙ ཨཔཱདཱནསཉྙཱ.

ཡཏྠ པན ཨཔགམནཀྲིཡཾ ཨུཔཱཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷཱཧཊཾ ཝིསཡཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟཏི, ཏཾ ཨུཔཱཏྟཝིསཡཾ. ཡཐཱ – ཝལཱཧཀཱ ཝིཛྫོཏཏེ ཝིཛྫུ, ཀུསཱུལཏོ པཙཏཱིཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཝལཱཧཀཱ ནིཀྑམྨ, ཀུསཱུལཏོ ཨཔནེཏྭཱ’’ཏི ཙ པུབྦཀྲིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཱཧརཱིཡཏི.

ཨནུམེཡྻཝིསཡཾ ཡཐཱ – མཱཐུརཱ པཱཊལིཔུཏྟཀེཧི ཨབྷིརཱུཔཱ. ཨེཏྠ ཧི ཀེནཙི གུཎེན ཨུཀྐཾསཱིཡནྟཱིཏི ཨནུམེཡྻོཝ ཀྲིཡཱཝིསེསོ. ཨིདྷ པན དཱུརནྟིཀཱདིསུཏྟེ ཝིབྷཏྟགྒཧཎེན ཨཔཱདཱནསཉྙཱ.

ཝུཏྟཉྩ

‘‘ནིདྡིཊྛཝིསཡཾ ཀིཉྩི, ཨུཔཱཏྟཝིསཡཾ ཏཐཱ;

ཨནུམེཡྻཝིསཡཉྩཱཏི, ཨཔཱདཱནཾ ཏིདྷཱ མཏ’’ནྟི.

ཏདེཝ ¶ ཙལཱཙལཝསེན དུཝིདྷམྤི ཧོཏི.

ཙལཾ ཡཐཱ – དྷཱཝཏཱ ཧཏྠིམྷཱ པཏིཏོ ཨངྐུསདྷཱརཱི.

ཨཙལཾ ཡཐཱ – པབྦཏཱ ཨོཏརནྟི ཝནཙརཱ.

བྷཡཧེཏུམྷི – ཙོརཱ བྷཡཾ ཛཱཡཏི, ཏཎྷཱཡ ཛཱཡཏཱི བྷཡཾ, པཱཔཏོ ཨུཏྟསཏི, ཨཀྑཱཏརི – ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ སིཀྑཾ གཎྷཱཏི, ཨཱཙརིཡམྷཱ ཨདྷཱིཏེ, ཨཱཙརིཡཏོ སུཎཱཏི.

‘‘ཨཔཱདཱན’’ནྟི ཨདྷིཀཱརོ.

༣༠༩. དྷཱཏུནཱམཱནམུཔསགྒཡོགཱདཱིསྭཔི ཙ.

དྷཱཏཝོ ཙ ནཱམཱནི ཙ དྷཱཏུནཱམཱནི, ཏེསཾ ཨཝིཧིཏལཀྑཎཱནཾ དྷཱཏུནཱམཱནཾ པཡོགེ, ཨུཔསགྒཡོགེ ཙ ཨཱདིསདྡེན ནིཔཱཏཡོགེ ཙ ཏཾཡུཏྟཾ ཀཱརཀཾ ཨཔཱདཱནསཉྙཾ ཧོཏི.

དྷཱཏུཔྤཡོགེ ཏཱཝ – པརཱཛིཡོགེ ཡོ ཨསཡ྄ཧོ, པབྷཱུཡོགེ པབྷཝོ, ཛནིཡོགེ ཛཱཡམཱནསྶ པཀཏི ཙ. ཡཐཱ – བུདྡྷསྨཱ པརཱཛེནྟི ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ. ཧིམཝཏཱ པབྷཝནྟི པཉྩ མཧཱནདིཡོ, ཨནཝཏཏྟམྷཱ མཧཱསརཱ པབྷཝནྟི, ཨཙིརཝཏིཡཱ པབྷཝནྟི ཀུནྣདིཡོ. ཀཱམཏོ ཛཱཡཏཱི སོཀོ, ཡསྨཱ སོ ཛཱཡཏེ གིནི, ཨུརསྨཱ ཛཱཏོ པུཏྟོ, ཀམྨཏོ ཛཱཏཾ ཨིནྡྲིཡཾ.

ནཱམཔྤཡོགེ ཨཉྙཏྠིཏརཱདཱིཧི ཡུཏྟེ – ནཱཉྙཏྲ དུཀྑཱ སམྦྷོཏི, ནཱཉྙཾ དུཀྑཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏཏོ ཨཉྙེན ཀམྨེན, ཏཏོ ཨིཏརཾ, ཨུབྷཏོ སུཛཱཏོ པུཏྟོ ཨིཙྩཱདི.

ཨུཔསགྒཡུཏྟེསུ ¶ ཨཔཔརཱིཧི ཝཛྫནཏྠེཧི ཡོགེ, མརིཡཱདཱབྷིཝིདྷིཨཏྠེ ཨཱཡོགེ པཏིནཱ པཏིནིདྷིཔཏིདཱནཏྠེན ཡོགེ ཙ. ཡཐཱ – ཨཔསཱལཱཡ ཨཱཡནྟི ཝཱཎིཛཱ, སཱལཾ ཝཛྫེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ པརིཔབྦཏཱ དེཝོ ཝསྶཏི, པབྦཏཾ ཝཛྫེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. མརིཡཱདཱཡཾ – ཨཱཔབྦཏཱ ཁེཏྟཾ. ཨབྷིཝིདྷིམྷི – ཨཱབྲཧྨལོཀཱ སདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, བྲཧྨལོཀཾ ཨབྷིབྱཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. པཏིནིདྷིམྷི – བུདྡྷསྨཱ པཏི སཱརིཔུཏྟོ དྷམྨདེསནཱཡ ཨཱལཔཏི ཏེམཱསཾ. པཏིདཱནེ – གྷཏམསྶ ཏེལསྨཱ པཏི དདཱཏི, ཀནཀམསྶ ཧིརཉྙསྨཱ པཏི དདཱཏི.

ནིཔཱཏཡུཏྟེསུ རིཏེ ནཱནཱ ཝིནཱདཱིཧི ཡོགེ – རིཏེ སདྡྷམྨཱ ཀུཏོ སུཁཾ ལབྷཏི. ཏེ བྷིཀྑཱུ ནཱནཱཀུལཱ པབྦཛིཏཱ. ཝིནཱ སདྡྷམྨཱ ནཏྠཉྙོ ཀོཙི ནཱཐོ ལོཀེ ཝིཛྫཏི. ཨརིཡེཧི པུཐགེཝཱཡཾ ཛནོ, ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ སདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི.

ཨཔིགྒཧཎེན ཀམྨཱཔཱདཱནཀཱརཀམཛ྄ཛྷེཔི པཉྩམཱི ཀཱལདྡྷཱནེཧི, པཀྑསྨཱ ཝིཛ྄ཛྷཏི མིགཾ ལུདྡཀོ, ཨིཏོ པཀྑསྨཱ མིགཾ ཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ མཱསསྨཱ བྷུཉྫཏི བྷོཛནཾ, ཀོསཱ ཝིཛ྄ཛྷཏི ཀུཉྫརཾ.

ཙསདྡགྒཧཎེན པབྷུཏྱཱདིཨཏྠེ, ཏདཏྠཔྤཡོགེ ཙ – ཡཏོཧཾ བྷགིནི ཨརིཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཛཱཏོ, ཡཏོ སརཱམི ཨཏྟཱནཾ, ཡཏོ པཏྟོསྨི ཝིཉྙུཏཾ, ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ, ཡཏོ པབྷུཏི, ཡཏོ པཊྛཱཡ, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨིཙྩཱདི.

༣༡༠. རཀྑཎཏྠཱནམིཙྪིཏཾ ¶ .

རཀྑཎཏྠཱནཾ དྷཱཏཱུནཾ པཡོགེ ཡཾ ཨིཙྪིཏཾ, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཨཔཱདཱནསཉྙཾ ཧོཏི, ཙཀཱརཱདྷིཀཱརཏོ ཨནིཙྪིཏཉྩ. རཀྑཎཉྩེཏྠ ནིཝཱརཎཾ, ཏཱཡནཉྩ. ཀཱཀེ རཀྑནྟི ཏཎྜུལཱ, ཡཝཱ པཊིསེདྷེནྟི གཱཝོ.

ཨནིཙྪིཏཾ ཡཐཱ – པཱཔཱ ཙིཏྟཾ ནིཝཱརཡེ, པཱཔཱནིཝཱརེནྟི, རཱཛཏོ ཝཱ ཙོརཏོ ཝཱ ཨགྒིཏོ ཝཱ ཨུདཀཏོ ཝཱ ནཱནཱབྷཡཏོ ཝཱ ནཱནཱརོགཏོ ཝཱ ནཱནཱཨུཔདྡཝཏོ ཝཱ ཨཱརཀྑཾ གཎྷནྟུ.

‘‘ཨིཙྪིཏ’’མིཏི ཝཏྟཏེ.

༣༡༡. ཡེན ཝཱ’དསྶནཾ.

ཡེན ཨདསྶནམིཙྪིཏཾ ཨནྟརདྷཱཡནྟེན, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཨཔཱདཱནསཉྙཾ ཧོཏི ཝཱ, ཨནྟརདྷཱནེཝཱཡཾ. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི སིསྶོ, ནིལཱིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནྟརདྷཱཡཏི པུཏྟོ.

ཝཱཏི ཀིཾ? ཛེཏཝནེ ཨནྟརཧིཏོ. ཡེནཱཏི ཀིཾ? ཡཀྑོ ཏཏྠེཝ ཨནྟརདྷཱཡཏི.

༣༡༢. དཱུརནྟིཀདྡྷཀཱལནིམྨཱནཏྭཱལོཔདིསཱཡོགཝིབྷཏྟཱརཔྤཡོག སུདྡྷཔྤམོཙན ཧེཏུ ཝིཝིཏྟཔྤམཱཎ པུབྦཡོག བནྡྷན གུཎཝཙན པཉྷ ཀཐནཐོཀཱཀཏྟཱུསུ ཙ.

དཱུརཏྠེ, ཨནྟིཀཏྠེ, ཨདྡྷནིམྨཱནེ, ཀཱལནིམྨཱནེ, ཏྭཱལོཔེ, དིསཱཡོགེ, ཝིབྷཏྟེ, ཨཱརཏིཔྤཡོགེ, སུདྡྷཏྠཔྤཡོགེ, པམོཙནཏྠཔྤཡོགེ, ཧེཏྭཏྠེ, ཝིཝིཏྟཏྠཔྤཡོགེ, པམཱཎཏྠེ, པུབྦཡོགེ, བནྡྷནཏྠཔྤཡོགེ, གུཎཝཙནེ ¶ , པཉྷེ, ཀཐནེ, ཐོཀཏྠེ, ཨཀཏྟརི ཙ ཡདཝདྷིབྷཱུཏཾ, ཧེཏུཀམྨཱདིབྷཱུཏཉྩ, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཨཔཱདཱནསཉྙཾ ཧོཏི, ཙསདྡེན ཡཐཱཡོགཾ དུཏིཡཱ, ཏཏིཡཱ, ཚཊྛཱི ཙ.

ཨེཏྠ ཙ དཱུརནྟིཀཉྩ དཱུརནྟིཀཏྠཉྩཱཏི དཱུརནྟིཀནྟི སརཱུཔེཀསེསཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟནྟི དཊྛབྦཾ, ཏེན དཱུརནྟིཀཏྠཔྤཡོགེ, ཏདཏྠེ ཙ ཨཔཱདཱནསཉྙོ ཧོཏི.

དཱུརཏྠཔྤཡོགེ ཏཱཝ – ཀཱིཝདཱུརོ ཨིཏོ ནལ༹ཀཱརགཱམོ, ཏཏོ ཧཝེ དཱུརཏརཾ ཝདནྟི, གཱམཏོ ནཱཏིདཱུརེ. ཨཱརཀཱ ཏེ མོགྷཔུརིསཱ ཨིམསྨཱ དྷམྨཝིནཡཱ, ཨཱརཀཱ ཏེཧི བྷགཝཱ. དཱུརཏྠེ – དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, ཨདྡས དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ.

ཨནྟིཀཏྠཔྤཡོགེ – ཨནྟིཀཾ གཱམཱ, ཨཱསནྣཾ གཱམཱ, སམཱིཔཾ གཱམཱ, གཱམསྶ སམཱིཔནྟི ཨཏྠོ.

དུཏིཡཱ, ཏཏིཡཱ ཙ, དཱུརཾ གཱམཾ ཨཱགཏོ, དཱུརེན གཱམེན ཨཱགཏོ, དཱུརཏོ གཱམཱ ཨཱགཏོཏི ཨཏྠོ. དཱུརཾ གཱམེན ཝཱ. ཨནྟིཀཾ གཱམཾ ཨཱགཏོ, ཨནྟིཀཾ གཱམེན ཝཱ, ཨཱསནྣཾ གཱམཾ, ཨཱསནྣཾ གཱམེན ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

ཨདྡྷཀཱལནིམྨཱནེ ནིམྨཱནཾ ནཱམ པརིམཱཎཾ, ཏསྨིཾ གམྱམཱནེ – ཨིཏོ མཐུརཱཡ ཙཏཱུསུ ཡོཛནེསུ སངྐསྶཾ, རཱཛགཧཏོ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནམཏྠཀེ སཱཝཏྠི.

ཀཱལནིམྨཱནེ – ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ ལོཀེ ཨུདཔཱདི, ཨིཏོ ཝསྶསཧསྶཙྩཡེན བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི.

ཏྭཱཔཙྩཡནྟསྶ ལོཔོ ནཱམ ཏདཏྠསམྦྷཝེཔི ཨཝིཛྫམཱནཏཱ, ཏསྨིཾ ཏྭཱལོཔེ ཀམྨཱདྷིཀརཎེསུ – པཱསཱདཱ སངྐམེཡྻ, པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སངྐམེཡྻཱཏི ཨཏྠོ ¶ . ཏཐཱ ཧཏྠིཀྑནྡྷཱ སངྐམེཡྻ, ཨབྷིདྷམྨཱ པུཙྪནྟི, ཨབྷིདྷམྨཾ སུཏྭཱ ཝཱ, ཨབྷིདྷམྨཱ ཀཐཡནྟི, ཨབྷིདྷམྨཾ པཋིཏྭཱ ཝཱ, ཨཱསནཱ ཝུཊྛཧེཡྻ, ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཝཱ.

དིསཏྠཝཱཙཱིཧི ཡོགེ, དིསཏྠེ ཙ – ཨིཏོ སཱ པུརིམཱ དིསཱ, ཨིཏོ སཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ, ཨིཏོ སཱ པཙྪིམཱ དིསཱ, ཨིཏོ སཱ ཨུཏྟརཱ དིསཱ, ཨཝཱིཙིཏོ ཨུཔརིབྷཝགྒཱ, ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ, ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཨིཙྩཱདི. དིསཏྠེ – པུརཏྠིམཏོ དཀྑིཎཏོཏིཨཱདི. ཨེཏྠ པན སཏྟམིཡཏྠེ ཏོཔཙྩཡོཔི བྷཝིསྶཏི.

ཝིབྷཏྟཾ ནཱམ སཡཾ ཝིབྷཏྟསྶེཝ ཏདཉྙཏོ གུཎེན ཝིབྷཛནཾ, ཏསྨིཾ ཝིབྷཏྟེ – ཡཏོ པཎཱིཏཏརོ ཝཱ ཝིསིཊྛཏརོ ཝཱ ནཏྠི, ཨཏྟདནྟོ ཏཏོ ཝརཾ. ཀིཉྩཱཔི དཱནཏོ སཱིལམེཝ ཝརཾ, ཏཏོ མཡཱ སུཏཱ ཨསྶུཏམེཝ བཧུཏརཾ, སཱིལམེཝ སུཏཱ སེཡྻོ. ཚཊྛཱི ཙ, ཚནྣཝུཏཱིནཾ པཱསཎྜཱནཾ པཝརཾ ཡདིདཾ སུགཏཝིནཡོ.

ཨཱརཏིཔྤཡོགོ ནཱམ ཝིརམཎཏྠསདྡཔྤཡོགོ. ཏཏྠ – ཨསདྡྷམྨཱ ཨཱརཏི, ཝིརཏི པཱཔཱ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ, ཨཔྤཊིཝིརཏོ མུསཱཝཱདཱ.

སུདྡྷཏྠཔྤཡོགེ – ལོབྷནཱིཡེཧི དྷམྨེཧི སུདྡྷོ ཨསཾསཊྛོ, མཱཏིཏོ ཙ པིཏིཏོ ཙ སུདྡྷོ ཨནུཔཀྐུཊྛོ ཨགརཧིཏོ.

པམོཙནཏྠཔྤཡོགེ ¶ – པརིམུཏྟོ དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི, མུཏྟོ མཱརབནྡྷནཱ, ན ཏེ མུཙྩནྟི མཙྩུནཱ, མུཏྟོཧཾ སབྦཔཱསེཧི.

ཧེཏྭཏྠེ, སརཱུཔེཀསེསསྶ གཧིཏཏྟཱ ཧེཏྭཏྠཔྤཡོགེ ཙ སབྦནཱམཏོ – ཀསྨཱ ནུ ཏུམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ, ཀསྨཱ ཨིདྷེཝ མརཎཾ བྷཝིསྶཏི, ཀསྨཱ ཧེཏུནཱ, ཡསྨཱ ཙ ཀམྨཱནི ཀརོནྟི, ཡསྨཱ ཏིཧ བྷིཀྑཝེ, ཏསྨཱ ཏིཧ བྷིཀྑཝེ ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ, ཏསྨཱ བུདྡྷོསྨི བྲཱཧྨཎ, ཡསྨཱ ཀཱརཎཱ, ཏསྨཱ ཀཱརཎཱ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ. དུཏིཡཱ, ཚཊྛཱི ཙ, ཀིཾ ཀཱརཎཾ, ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ, ཀིསྶ ཏུམྷེ ཀིལམཐ.

ཀེན ཧེཏུནཱ, ཀེན ཀཱརཎེན, ཡེན མིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ, ཏེན ནིམིཏྟེན, ཏེན ཝུཏྟམིཙྩཱདཱིསུ ‘‘ཧེཏྭཏྠེ ཙཱ’’ཏི ཏཏིཡཱ.

ཝིཝིཏྟཾ ནཱམ ཝིཝེཙནཾ, ཏདཏྠཔྤཡོགེ – ཝིཝིཏྟོ པཱཔཀཱ དྷམྨཱ, ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི, ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི.

པམཱཎཏྠེ ཏཏིཡཱ ཙ, ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ ཡོཛནཾ, གམྦྷཱིརཏོ ཙ པུཐུལཏོ ཙ ཡོཛནཾ ཙནྡབྷཱགཱཡ པརིམཱཎཾ, པརིཀྑེཔཏོ ནཝཡོཛནསཏཔརིམཱཎོ མཛ྄ཛྷིམཔདེསོ.

དཱིགྷསོ ནཝ ཝིདཏྠིཡོ སུགཏཝིདཏྠིཡཱ པམཱཎིཀཱ ཀཱརེཏབྦཱ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘སྨཱཧིསྨིཾན’’མིཙྩཱདིཏོ ‘‘སྨཱ’’ཏི ཙ ‘‘སོ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟམཱནེ

༣༡༣. དཱིགྷོརེཧི ¶ .

དཱིགྷ ཨོརཨིཙྩེཏེཏི སྨཱཝཙནསྶ སོཨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ.

དཱིགྷསོ, དཱིགྷམྷཱ ཝཱ, [ཨོརསོ, ཨོརམྷཱ ཝཱ] ཏཏིཡཱ ཙ, ཡོཛནཾ ཨཱཡཱམེན, ཡོཛནཾ ཝིཏྠཱརེན, ཡོཛནཾ ཨུབྦེདྷེན སཱསཔརཱསི.

པཋམཏྠཝཱཙཀེན པུབྦསདྡེན ཡོགོ པུབྦཡོགོ, ཨེཏྠ ཙ པུབྦགྒཧཎཾ ཨདིསཏྠཝུཏྟིནོ པུབྦཱདིགྒཧཎསྶུཔལཀྑཎནྟི དཊྛབྦཾ, ཏེན པརཱདིཡོགེཔི. ཡཐཱ – པུབྦེཝ མེ བྷིཀྑཝེ སམྦོདྷཱ, ཨིཏོ པུབྦེནཱཧོསི, ཏཏོ པརཾ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, དྷཱཏུལིངྒེཧི པརཱ པཙྩཡཱ, ཏཏོ ཨཔརེན སམཡེན, ཏཏོ ཨུཏྟརིམྤི ཨིཙྩཱདི.

བནྡྷནཏྠཔྤཡོགེ བནྡྷནཧེཏུམྷི ཨིཎེ པཉྩམཱི, ཏཏིཡཱ ཙ ཧོཏི, སཏསྨཱ བདྡྷོ ནརོ རཉྙཱ, སཏེན ཝཱ བདྡྷོ ནརོ.

ཕལསཱདྷནཧེཏུབྷཱུཏསྶ གུཎསྶ ཝཙནཾ གུཎཝཙནཾ, ཏསྨིཾ གུཎཝཙནེ པཉྩམཱི, ཏཏིཡཱ ཙ, ཨིསྶརིཡཱ ཛནཾ རཀྑཏི རཱཛཱ, ཨིསྶརིཡེན ཝཱ, སཱིལཏོ ནཾ པསཾསནྟི, སཱིལེན ཝཱ, པཉྙཱཡ ཝིམུཏྟིམནོ ཨིཙྩཱདི.

པཉྷཀཐནེསུ – ཀུཏོསི ཏྭཾ, ཀུཏོ བྷཝཾ, པཱཊལིཔུཏྟཏོ. ཨེཏྠ ཙ ཀཐནཾ ནཱམ ཝིསྶཛྫནཾ.

ཐོཀཏྠེ ཨསཏྭཝཙནེ ཀརཎེ ཏཏིཡཱ ཙ, ཐོཀཱ མུཙྩཏི, ཐོཀེན མུཙྩཏི ཝཱ, ཨཔྤམཏྟཀཱ མུཙྩཏི, ཨཔྤམཏྟཀེན ཝཱ, ཀིཙྪཱ མུཙྩཏི, ཀིཙྪེན ཝཱ.

ཨཀཏྟརི ¶ ཨཀཱརཀེ ཉཱཔཀཧེཏུམྷི – ཀམྨསྶ ཀཏཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཝིཔུལཏྟཱ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎ, ན ཏཱཝིདཾ ནཱམརཱུཔཾ ཨཧེཏུཀཾ སབྦཏྠ སབྦདཱ སབྦེསཉྩ ཨེཀསདིསབྷཱཝཱཔཏྟིཏོ.

ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཏོ ནིཙྩཱ, ཨུདཡབྦཡཔཱིལ༹ནཱ;

དུཀྑཱ ཨཝསཝཏྟིཏྟཱ, ཨནཏྟཱཏི ཏིལཀྑཎཾ.

‘‘པཉྩམཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༡༤. ཀཱརཎཏྠེ ཙ.

ཀརོཏི ཨཏྟནོ ཕལནྟི ཀཱརཎཾ, ཀཱརཀཧེཏུ [ཛནཀཧེཏུ], ཏསྨིཾ ཀཱརཎཏྠེ ཙ པཉྩམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི, ཝིཀཔྤེནཱཡཾ, ཧེཏྭཏྠེ ཏཏིཡཱཡ ཙ ཝིཧིཏཏྟཱ, ཨནནུབོདྷཱ ཨཔྤཊིཝེདྷཱ ཙཏུནྣཾ ཨརིཡསཙྩཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨདསྶནཱ ཨེཝམིདཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ སནྡྷཱཝིཏཾ སཾསརིཏཾ, ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ, སངྑཱརནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོ, ཝིཉྙཱཎནིརོདྷཱ ཨིཙྩཱདི.

ཀསྨིཾ ཨཏྠེ ཚཊྛཱི?

༣༡༥. སཱམིསྨིཾ ཚཊྛཱི.

ཀོ ཙ སཱམཱི?

༣༡༦. ཡསྶ ཝཱ པརིགྒཧོ ཏཾ སཱམཱི.

པརིགྒཡ྄ཧཏཱིཏི པརིགྒཧོ, ཡོ ཡསྶ པརིགྒཧོ ཨཱཡཏྟོ སམྦནྡྷཱི, ཏཾ པཏི སོ ཨཏྠོ སཱམིསཉྙོ ཧོཏི. ཝཱགྒཧཎེན སཱམིཏབྦ རུཛཱདིཡོགེཔི.

ཨེཏྠ ¶ ཙ ཀྲིཡཱབྷིསམྦནྡྷཱབྷཱཝཱ ན ཀཱརཀཏཱ སམྦྷཝཏི. སཱམིབྷཱཝོ ཧི ཀྲིཡཱཀཱརཀབྷཱཝསྶ ཕལབྷཱཝེན གཧིཏོ, ཏཐཱ ཧི ‘‘རཉྙོ པུརིསོ’’ཏི ཝུཏྟེ ཡསྨཱ རཱཛཱ དདཱཏི, པུརིསོ ཙ པཏིགྒཎྷཱཏི, ཏསྨཱ ‘‘རཱཛཔུརིསོ’’ཏི ཝིཉྙཱཡཏི. ཨེཝཾ ཡོ ཡསྶ ཨཱཡཏྟོ སེཝཀཱདིབྷཱཝེན ཝཱ བྷཎྜབྷཱཝེན ཝཱ སམཱིཔ སམཱུཧཱཝཡཝཝིཀཱར ཀཱརིཡཨཝཏྠཱ ཛཱཏི གུཎ ཀྲིཡཱདིཝསེན ཝཱ, ཏསྶ སབྦསྶཱཔི སོ སམྦནྡྷཱདྷཱརབྷཱུཏོ ཝིསེསནཊྛཱནཱི ཨཱགམཱིཝསེན ཏིཝིདྷོཔི ཨཏྠོ སཱམཱི ནཱམཱཏི གཧེཏབྦོ.

ཝུཏྟཉྩ

‘‘ཀྲིཡཱཀཱརཀསཉྫཱཏོ,

ཨསྶེདཾ བྷཱཝཧེཏུཀོ;

སམྦནྡྷོ ནཱམ སོ ཨཏྠོ,

ཏཏྠ ཚཊྛཱི ཝིདྷཱིཡཏེ.

པཱརཏནྟྱཉྷི སམྦནྡྷོ,

ཏཏྠ ཚཊྛཱི བྷཝེཏིཏོ;

ཨུཔཱདྷིཊྛཱནཱ གམིཏོ,

ན ཝིསེསྱཱདིཏོ ཏིཏོ’’ཏི.

ཝིསེསནཏོ ཏཱཝ – རཉྙོ པུརིསོཏི, ཨེཏྠ ཙ རཱཛཱ པུརིསཾ ཨཉྙསཱམིཏོ ཝིསེསེཏི ནིཝཏྟེཏཱིཏི ཝིསེསནཾ, པུརིསོ ཏེན ཝིསེསཱིཡཏཱིཏི ཝིསེསིཏབྦོ, ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཝིསེསིཏབྦཡོགེ ཝིསེསནཏོཝ ཚཊྛཱི.

བྷཎྜེན སམྦནྡྷེ – པཧཱུཏཾ མེ དྷནཾ སཀྐ, ཨེཏསྶ པཊིཝཱིསོ, བྷིཀྑུསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ.

སམཱིཔསམྦནྡྷེ – ཨམྦཝནསྶ ཨཝིདཱུརེ, ནིབྦཱནསྶེཝ སནྟིཀེ.

སམཱུཧསམྦནྡྷེ ¶ – སུཝཎྞསྶ རཱསི, བྷིཀྑཱུནཾ སམཱུཧོ.

ཨཝཡཝསམྦནྡྷེ – མནུསྶསྶེཝ ཏེ སཱིསཾ, རུཀྑསྶ སཱཁཱ.

ཝིཀཱརསམྦནྡྷེ – སུཝཎྞསྶ ཝིཀཏི, བྷཊྛདྷཉྙཱནཾ སཏྟུ.

ཀཱརིཡསམྦནྡྷེ – ཡཝསྶ ཨངྐུརོ, མེགྷསྶ སདྡོ, པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ.

ཨཝཏྠཱསམྦནྡྷེ – ཁནྡྷཱནཾ པཱཏུབྷཱཝོ, ཁནྡྷཱནཾ ཛརཱ, ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ.

ཛཱཏིསམྦནྡྷེ – མནུསྶསྶ བྷཱཝོ, མནུསྶཱནཾ ཛཱཏི.

གུཎསམྦནྡྷེ – སུཝཎྞསྶ ཝཎྞོ, ཝཎྞོ ན ཁཱིཡེཐ ཏཐཱགཏསྶ, བུདྡྷསྶ གུཎགྷོསོ, པུཔྥཱནཾ གནྡྷོ, ཕལཱནཾ རསོ, ཙིཏྟསྶ ཕུསནཱ, སིཔྤིཀཱནཾ སཏཾ ནཏྠི, ཏིལཱནཾ མུཊྛི, ཏེསཾ སམཱཡོགོ, སནྡྷིནོ ཝིམོཀྑོ, ཏཐཱགཏསྶ པཉྙཱཔཱརམིཾ ཨཱརབྦྷ, པུབྦཙརིཡཾ ཝཱ, སུཁཾ ཏེ, དུཀྑཾ ཏེ, ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི, པཉྙཱཡ པཊུབྷཱཝོ, རཱུཔསྶ ལཧུཏཱ, རཱུཔསྶ མུདུཏཱ, རཱུཔསྶ ཨུཔཙཡོ.

ཀྲིཡཱསམྦནྡྷེ – པཱདསྶ ཨུཀྑིཔནཾ, པཱདསྶ ཨཝཀྑེཔནཾ ཝཱ, ཧཏྠསྶ སམིཉྫནཾ, པཱདཱནཾ པསཱརཎཾ, དྷཱཏཱུནཾ གམནཾ, དྷཱཏཱུནཾཡེཝ ཋཱནཾ, ནིསཛྫཱ, སཡནཾ ཝཱ. ཏཐཱ ཏསྶ ནཱམགོཏྟཱདི, ཏསྶ ཀཱརཎཾ, ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ, ཏསྶ པུརཏོ པཱཏུརཧོསི, ཏསྶ པཙྪཏོ, ནགརསྶ དཀྑིཎཏོ, ཝསྶཱནཾ ཏཏིཡེ མཱསེ, ན ཏསྶ ཨུཔམཱ, ཀུཝེརསྶ བལི ཨིཙྩཱདི.

ཋཱནིཏོ ¶ – ཡམེདནྟསྶཱདེསོ, ཨོ ཨཝསྶ.

ཨཱགམིཏོ – པུཐསྶཱགམོ ཨིཙྩཱདི.

སཱམིཡོགེ – དེཝཱནམིནྡོ, མིགཱནཾ རཱཛཱ.

ཏབྦ རུཛཱདིཡོགེ – མཧཱསེནཱཔཏཱིནཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦཾ ཝིཀནྡིཏབྦཾ ཝིརཝིཏབྦཾ, དེཝདཏྟསྶ རུཛཏི, ཏསྶ རོགོ ཨུཔྤཛྫཏི, རཛཀསྶ ཝཏྠཾ དདཱཏི, མུསཱཝཱདསྶ ཨོཏྟཔྤཾ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཀྭཙི, ཏཏིཡཱསཏྟམཱིན’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༡༧. ཚཊྛཱི ཙ.

ཏཏིཡཱསཏྟམཱིནམཏྠེ ཀྭཙི ཚཊྛཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཡཛསྶ ཀརཎེ – པུཔྥསྶ བུདྡྷཾ ཡཛཏི, པུཔྥེན ཝཱ, གྷཏསྶ ཨགྒིཾ ཛུཧོཏི.

སུཧིཏཏྠཡོགེ – པཏྟཾ ཨོདནསྶ པཱུརེཏྭཱ, ཨོདནེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི, པཱུརཾ ཧིརཉྙསུཝཎྞསྶ, པཱུརཏི བཱལོ པཱཔསྶ.

ཏུལྱཏྠཀིམལམཱདིཡོགེ – པིཏུསྶ ཏུལྱོ, པིཏརཱ ཝཱ ཏུལྱོ, མཱཏུ སདིསོ, མཱཏརཱ སདིསོ ཝཱ, ཀིཾ ཏསྶ ཙ ཏུཊྛསྶ, ཀིཾ ཏེན ཏུཊྛེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨལཾ ཏསྶ ཙ ཏུཊྛསྶ.

ཀཏྟརི ཀིཏཔྤཙྩཡཡོགེ – སོབྷནཱ ཀཙྩཱཡནསྶ ཀཏི, ཀཙྩཱཡནེན ཝཱ, རཉྙོ སམྨཏོ, རཉྙཱ ཝཱ, ཨེཝཾ རཉྙོ ¶ པཱུཛིཏོ, རཉྙོ སཀྐཏོ, རཉྙོ ཨཔཙིཏོ, རཉྙོ མཱནིཏོ, ཨམཏཾ ཏེསཾ བྷིཀྑཝེ ཨཔརིབྷུཏྟཾ, ཡེསཾ ཀཱཡགཏཱསཏི ཨཔརིབྷུཏྟཱ ཨིཙྩཱདི.

སཏྟམིཡཏྠེ ཀུསལཱདིཡོགེ – ཀུསལཱ ནཙྩགཱིཏསྶ སིཀྑིཏཱ ཙཱཏུརིཏྠིཡོ, ཀུསལོ ཏྭཾ རཐསྶ ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ, ཀུསལོ མགྒསྶ, ཀུསལོ ཨམགྒསྶ, སནྟི ཧི བྷནྟེ ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ པསནྣཱ, དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ, དིཝསེ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱ, མཱསསྶ དྭིཀྑཏྟུཾ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཀྭཙི, ཚཊྛཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༡༨. དུཏིཡཱཔཉྩམཱིནཉྩ.

དུཏིཡཱཔཉྩམཱིནམཏྠེ ཙ ཀྭཙི ཚཊྛཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

དུཏིཡཏྠེ ཀམྨནི ཀིཏཀཡོགེ – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ, སཧསཱ ཀམྨསྶ ཀཏྟཱརོ, ཨམཏསྶ དཱཏཱ, བྷིནྣཱནཾ སནྡྷཱཏཱ, སཧིཏཱནཾ ཨནུཔྤདཱཏཱ, བོདྷེཏཱ པཛཱཡ, ཀམྨསྶ ཀཱརཀོ ནཏྠི, ཝིཔཱཀསྶ ཙ ཝེདཀོ, ཨཝིསཾཝཱདཀོ ལོཀསྶ, པཱཔཱནཾ ཨཀརཎཾ སུཁཾ, ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ པསཱདོ, ཨཙྪརིཡོ ཨརཛཀེན ཝཏྠཱནཾ རཱགོ, ཨཙྪརིཡོ ཨགོཔཱལཀེན གཱཝཱིནཾ དོཧོ.

ཏཐཱ སརིཙྪཱདཱིནཾ ཀམྨནི – མཱཏུ སརཏི, མཱཏརཾ སརཏི, ན ཏེསཾ ཀོཙི སརཏི, སཏྟཱནཾ ཀམྨཔྤཙྩཡཱ, པུཏྟསྶ ཨིཙྪཏི, པུཏྟམིཙྪཏི.

ཀརོཏིསྶ ¶ པཏིཡཏནེ ཙ – པཏིཡཏནཾ ཨབྷིསངྑཱརོ, ཨུདཀསྶ པཏིཀུརུཏེ, ཨུདཀཾ པཏིཀུརུཏེ, ཀཎྜསྶ པཏིཀུརུཏེ, ཀཎྜཾ པཏིཀུརུཏེ.

པཉྩམིཡཏྠེ པརིཧཱནིབྷཡཏྠཡོགེ – ཨསྶཝནཏཱ དྷམྨསྶ པརིཧཱཡནྟི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཏསྶ སུཁསྶ བྷཱཡཱམི, སབྦེ ཏསནྟི དཎྜསྶ, སབྦེ བྷཱཡནྟི མཙྩུནོ, བྷཱིཏོ ཙཏུནྣཾ ཨཱསིཝིསཱནཾ ཨིཙྩཱདི.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? གམྦྷཱིརཉྩ ཀཐཾ ཀཏྟཱ, ཀཱལེན དྷམྨིཾ ཀཐཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི, པརེསཾ པུཉྙཱནི ཨནུམོདིཏཱ, བུཛ྄ཛྷིཏཱ སཙྩཱནི, ཀཊཾ ཀཱརཀོ, པསཝོ གྷཱཏཀོ.

ཏཐཱ ན ནིཊྛཱདཱིསུ ཙ – སུཁཀཱམཱི ཝིཧཱརཾ ཀཏོ, རཐཾ ཀཏཝནྟོ, རཐཾ ཀཏཱཝཱི, ཀཊཾ ཀཏྭཱ, ཀཊཾ ཀརོནྟོ, ཀཊཾ ཀརཱནོ, ཀཊཾ ཀུརུམཱནོ ཨིཙྩཱདི.

ཀསྨིཾ ཨཏྠེ སཏྟམཱི?

༣༡༩. ཨོཀཱསེ སཏྟམཱི.

ཨོཀཱསཀཱརཀེ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀོ ཙ ཨོཀཱསོ?

༣༢༠. ཡོདྷཱརོ ཏམོཀཱསཾ.

ཨཱདྷཱརཱིཡཏི ཨསྨིནྟི ཨཱདྷཱརོ, ཨདྷིཀརཎཾ. ཀཏྟུཀམྨསམཝེཏཱནཾ ནིསཛྫཔཙནཱདིཀྲིཡཱནཾ པཏིཊྛཱནཊྛེན ཡོ ཨཱདྷཱརོ, ཏཾ ཀཱརཀཾ ཨོཀཱསསཉྙཾ ཧོཏི.

ཀཊེ ¶ ནིསཱིདཏི དེཝདཏྟོ, ཐཱལིཡཾ ཨོདནཾ པཙཏི. ཨེཏྠ ཧི དེཝདཏྟཏཎྜུལཱནཾ ཀཏྟུཀམྨཱནཾ དྷཱརཎཏོ ཏཾསམཝེཏཾ ཨཱསནཔཙནསངྑཱཏཾ ཀྲིཡཾ དྷཱརེཏི ནཱམ.

སོ པནཱཡམོཀཱསོ ཙཏུབྦིདྷོ བྱཱཔིཀོ ཨོཔསིལེསིཀོ སཱམཱིཔིཀོ ཝེསཡིཀོཏི.

ཏཏྠ བྱཱཔིཀོ ནཱམ ཡཏྠ སཀལོཔི ཨཱདྷཱརབྷཱུཏོ ཨཏྠོ ཨཱདྷེཡྻེན པཏྠཊོ ཧོཏི, ཡསྨིཉྩ ཨཱདྷེཡྻབྷཱུཏཾ ཀིཉྩི བྱཱཔེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏཾ ཡཐཱ – ཏིལེསུ ཏེལཾ ཨཏྠི, ཁཱིལེསུ ཛལཾ, དདྷིམྷི སཔྤཱིཏི.

ཨོཔསིལེསིཀོ ནཱམ པཙྩེཀསིདྡྷཱནཾ བྷཱཝཱནཾ ཡཏྠ ཨུཔསིལེསེན ཨུཔགམོ ཧོཏི, ཡསྨིཉྩ ཨཱདྷེཡྻོ ཨུཔསིལིསྶཏི ཨལླཱིཡིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏཾ ཡཐཱ – ཨཱསནེ ནིསིནྣོ སངྒྷོ, ཐཱལིཡཾ ཨོདནཾ པཙཏི, གྷཊེསུ ཨུདཀཾ ཨཏྠི, དཱུརེ ཋིཏོ, སམཱིཔེ ཋིཏོཏི.

སཱམཱིཔིཀོ ནཱམ ཡཏྠ སམཱིཔེ སམཱིཔིཝོཧཱརཾ ཀཏྭཱ ཏདཱཡཏྟཝུཏྟིཏཱདཱིཔནཏྠཾ ཨཱདྷཱརབྷཱཝོ ཝིཀཔྤཱིཡཏི, ཏཾ ཡཐཱ – གངྒཱཡཾ གྷོསོ ཝསཏི, གངྒཱཡ སམཱིཔེ ཝཛོ ཝསཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ, སཱཝཏྠིཡཱ སམཱིཔེཏི ཨཏྠོ.

ཝེསཡིཀོ ནཱམ ཡཏྠ ཨཉྙཏྠཱབྷཱཝཝསེན, དེསནྟརཱཝཙྪེདཝསེན ཝཱ ཨཱདྷཱརབྷཱཝོ པརིཀཔྤོ, ཏཾ ཡཐཱ – ཨཱཀཱསེ སཀུཎཱ པཀྑནྟི, བྷཱུམཱིསུ མནུསྶཱ ཙརནྟི, ཛལེསུ མཙྪཱ, པཱདེསུ པཏིཏོ, པཱཔསྨིཾ རམཏཱི མནོ, པསནྣོ བུདྡྷསཱསནེ, པཉྙཱཡ སཱདྷུ, ཝིནཡེ ནིཔུཎོ, མཱཏརི སཱདྷུ, པིཏརི ནིཔུཎོ ཨིཙྩཱདི.

སབྦོཔི ¶ ཙཱཡམཱདྷཱརོ པདྷཱནཝསེན ཝཱ པརིཀཔྤིཏཝསེན ཝཱ ཀྲིཡཱཡ པཏིཊྛཱ བྷཝཏཱིཏི ཨོཀཱསོཏྭེཝ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཝུཏྟཉྩེཏཾ

‘‘ཀིརིཡཱ ཀཏྟུཀམྨཱནཾ,

ཡཏྠ ཧོཏི པཏིཊྛིཏཱ;

‘ཨོཀཱསོ’ཏི པཝུཏྟོ སོ,

ཙཏུདྷཱ བྱཱཔིཀཱདིཏོ.

བྱཱཔིཀོ ཏིལཁཱིརཱདི,

ཀཊོ ཨོཔསིལེསིཀོ;

སཱམཱིཔིཀོ ཏུ གངྒཱདི,

ཨཱཀཱསོ ཝིསཡོ མཏོ’’ཏི.

‘‘ཚཊྛཱི, སཏྟམཱི’’ཏི ཙ ཨདྷིཀཱརོ.

༣༢༡. སཱམིསྶརཱདྷིཔཏིདཱཡཱདསཀྑཱིཔཏིབྷཱུཔསཱུཏཀུསལེཧི ཙ.

སཱམཱི ཨིསྶར ཨདྷིཔཏི དཱཡཱད སཀྑིཔཏིབྷཱུ པསཱུཏ ཀུསལཨིཙྩེཏེཧི ཡོགེ ཚཊྛཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི, སཏྟམཱི ཙ. ཨུབྷཡཏྠཾ ཝཙནཾ.

གཝཾ སཱམི, གོསུ སཱམི, གཝཾ ཨིསྶརོ, གོསུ ཨིསྶརོ, གཝཾ ཨདྷིཔཏི, གོསུ ཨདྷིཔཏི, གཝཾ དཱཡཱདོ, གོསུ དཱཡཱདོ, གཝཾ སཀྑི, གོསུ སཀྑི, གཝཾ པཏིབྷཱུ, གོསུ པཏིབྷཱུ, གཝཾ པསཱུཏོ, གོསུ པསཱུཏོ, གཝཾ ཀུསལོ, གོསུ ཀུསལོ.

༣༢༢. ནིདྡྷཱརཎེ ཙ.

ནཱིཧརིཏྭཱ དྷཱརཎཾ ནིདྡྷཱརཎཾ, ཛཱཏི གུཎ ཀྲིཡཱ ནཱམེཧི སམུདཱཡཏོ ཨེཀདེསསྶ པུཐཀྐརཎཾ, ཏསྨིཾ ནིདྡྷཱརཎཏྠེ གམྱམཱནེ ¶ ཏཏོ སམུདཱཡཝཱཙིལིངྒམྷཱ ཚཊྛཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི, སཏྟམཱི ཙ.

མནུསྶཱནཾ ཁཏྟིཡོ སཱུརཏམོ, མནུསྶེསུ ཁཏྟིཡོ སཱུརཏམོ, ཀཎྷཱ གཱཝཱིནཾ སམྤནྣཁཱིརཏམཱ, ཀཎྷཱ གཱཝཱིསུ སམྤནྣཁཱིརཏམཱ, ཨདྡྷིཀཱནཾ དྷཱཝནྟོ སཱིགྷཏམོ, ཨདྡྷིཀེསུ དྷཱཝནྟོ སཱིགྷཏམོ, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨརཧཏཾ ཨཉྙཏརོ ཨཧོསི, ཨརཧནྟེསུ ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

༣༢༣. ཨནཱདརེ ཙ.

ཨནཱདརེ གམྱམཱནེ བྷཱཝཝཏཱ ལིངྒམྷཱ ཚཊྛཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི, སཏྟམཱི ཙ. ཨཀཱམཀཱནཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ རུདནྟཱནཾ པབྦཛི, མཱཏཱཔིཏཱུསུ རུདནྟེསུ པབྦཛི.

ཨཱཀོཊཡནྟོ སོ ནེཏི,

སིཝིརཱཛསྶ པེཀྑཏོ;

མཙྩུ གཙྪཏི ཨཱདཱཡ,

པེཀྑམཱནེ མཧཱཛནེ.

༣༢༤. ཀམྨཀརཎནིམིཏྟཏྠེསུ སཏྟམཱི.

ཀམྨཀརཎནིམིཏྟཨིཙྩེཏེསྭཏྠེསུ ལིངྒམྷཱ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀམྨཏྠེ – བྷིཀྑཱུསུ ཨབྷིཝཱདེནྟི, མུདྡྷནི ཙུམྦིཏྭཱ, པུརིསསྶ བཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ.

ཀརཎཏྠེ – ཧཏྠེསུ པིཎྜཱཡ ཙརནྟི, པཏྟེསུ པིཎྜཱཡ ཙརནྟི, པཐེསུ གཙྪནྟི, སོཔི མཾ ཨནུསཱསེཡྻ, སམྤཊིཙྪཱམི མཏྠཀེ.

ནིམིཏྟཏྠེ ¶ – དཱིཔི ཙམྨེསུ ཧཉྙཏེ, ཀུཉྫརོ དནྟེསུ ཧཉྙཏེ, ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ པཱཙིཏྟིཡཾ, མུསཱཝཱདནིམིཏྟཾ མུསཱཝཱདཔྤཙྩཡཱཏི ཨཏྠོ.

‘‘སཏྟམཱི’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༣༢༥. སམྤདཱནེ ཙ.

སམྤདཱནཏྠེ ཙ ལིངྒམྷཱ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི. སངྒྷེ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, སངྒྷེ གོཏམི དེཧི, སངྒྷེ ཏེ དིནྣེ ཨཧཉྩེཝ པཱུཛིཏོ བྷཝིསྶཱམི.

ཡཱ པལཱལམཡཾ མཱལཾ, ནཱརཱི དཏྭཱན ཙེཏིཡེ;

ཨལཏྠ ཀཉྩནམཡཾ, མཱལཾ བོཛ྄ཛྷངྒིཀཉྩ སཱ.

༣༢༦. པཉྩམྱཏྠེ ཙ.

པཉྩམྱཏྠེ ཙ ལིངྒམྷཱ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཀདལཱིསུ གཛེ རཀྑནྟི.

༣༢༧. ཀཱལབྷཱཝེསུ ཙ.

ཀཱལོ ནཱམ ནིམེས ཁཎ ལཡ མུཧུཏྟ པུབྦཎྷཱདིཀོ, བྷཱཝོ ནཱམ ཀྲིཡཱ, སཱ ཙེཏྠ ཀྲིཡནྟརཱུཔལཀྑཎཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ, ཏསྨིཾ ཀཱལཏྠེ ཙ བྷཱཝལཀྑཎེ བྷཱཝཏྠེ ཙ ལིངྒམྷཱ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཀཱལེ – པུབྦཎྷསམཡེ གཏོ, སཱཡནྷསམཡེ ཨཱགཏོ, ཨཀཱལེ ཝསྶཏི ཏསྶ, ཀཱལེ ཏསྶ ན ཝསྶཏི, ཕུསྶམཱསམྷཱ ཏཱིསུ མཱསེསུ ཝེསཱཁམཱསོ, ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ཙཀྑུམཱ.

བྷཱཝེནབྷཱཝལཀྑཎེ ¶ – བྷིཀྑུསངྒྷེསུ བྷོཛཱིཡམཱནེསུ གཏོ, བྷུཏྟེསུ ཨཱགཏོ, གོསུ དུཡ྄ཧམཱནཱསུ གཏོ, དུདྡྷཱསུ ཨཱགཏོ, ཛཱཡམཱནེ ཁོ སཱརིཔུཏྟ བོདྷིསཏྟེ ཨཡཾ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ སཾཀམྤི སམྤཀམྤི སམྤཝེདྷི.

པཱསཱཎཱ སཀྑརཱ ཙེཝ, ཀཋལཱ ཁཱཎུཀཎྚཀཱ;

སབྦེ མགྒཱ ཝིཝཛྫེནྟི, གཙྪནྟེ ལོཀནཱཡཀེ.

ཨིམསྨིཾ སཏི ཨིདཾ ཧོཏི ཨིཙྩཱདི.

༣༢༨. ཨུཔཱཛྷཱདྷིཀིསྶརཝཙནེ.

དྭིཔདམིདཾ. ཨདྷིཀཏྠེ, ཨིསྶརཏྠེ ཙ ཝཏྟམཱནེཧི ཨུཔཨདྷིཨིཙྩེཏེཧི ཡོགེ ཨདྷིཀིསྶརཝཙནེ གམྱམཱནེ ལིངྒམྷཱ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཨདྷིཀཝཙནེ – ཨུཔ ཁཱརིཡཾ དོཎོ, ཁཱརིཡཱ དོཎོ ཨདྷིཀོཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ ཨུཔ ནིཀྑེ ཀཧཱཔཎཾ, ཨདྷི དེཝེསུ བུདྡྷོ, སམྨུཏིཨུཔཔཏྟིཝིསུདྡྷིདེཝསངྑཱཏེཧི ཏིཝིདྷེཧིཔི དེཝེཧི སབྦཉྙཱུ བུདྡྷོཝ ཨདྷིཀོཏི ཨཏྠོ.

ཨིསྶརཝཙནེ – ཨདྷི བྲཧྨདཏྟེ པཉྩཱལཱ, བྲཧྨདཏྟིསྶརཱ པཉྩཱལཱཏི ཨཏྠོ.

༣༢༩. མཎྜིཏུསྶུཀྐེསུ ཏཏིཡཱ ཙ.

མཎྜིཏཨུསྶུཀྐཨིཙྩེཏེསྭཏྠེསུ གམྱམཱནེསུ ལིངྒམྷཱ ཏཏིཡཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི, སཏྟམཱི ཙ. མཎྜིཏསདྡོ པནེཏྠ པསནྣཏྠཝཱཙཀོ, ཨུསྶུཀྐསདྡོ སཨཱིཧཏྠོ. ཉཱཎེན པསནྣོ, ཉཱཎསྨིཾ པསནྣོ, ཉཱཎེན ཨུསྶུཀྐོ, ཉཱཎསྨིཾ ཨུསྶུཀྐོ སཔྤུརིསོ.

ཀཱརཀཾ ¶ ཚབྦིདྷཾ སཉྙཱ-ཝསཱ ཚབྦཱིསཏཱིཝིདྷཾ;

པབྷེདཱ སཏྟདྷཱ ཀམྨཾ, ཀཏྟཱ པཉྩཝིདྷོ བྷཝེ.

ཀརཎཾ དུཝིདྷཾ ཧོཏི, སམྤདཱནཾ ཏིདྷཱ མཏཾ;

ཨཔཱདཱནཾ པཉྩཝིདྷཾ, ཨཱདྷཱརོ ཏུ ཙཏུབྦིདྷོ.

ཝིབྷཏྟིཡོ པན པཙྩཏྟཝཙནཱདིཝསེན ཨཊྛཝིདྷཱ བྷཝནྟི. ཡཐཱཧ

‘‘པཙྩཏྟམུཔཡོགཉྩ, ཀརཎཾ སམྤདཱནིཡཾ;

ནིསྶཀྐཾ སཱམིཝཙནཾ, བྷུམྨཱལཔནམཊྛམ’’ནྟི.

ཨིཏི པདརཱུཔསིདྡྷིཡཾ ཀཱརཀཀཎྜོ

ཏཏིཡོ.

༤. སམཱསཀཎྜ

ཨཐ ནཱམམེཝ ཨཉྙམཉྙསམྦནྡྷཱིནཾ སམཱསོཏི ནཱམནིསྶིཏཏྟཱ, སཡཉྩ ནཱམིཀཏྟཱ ནཱམཱནནྟརཾ སམཱསོ ཝུཙྩཏེ.

སོ ཙ སཉྙཱཝསེན ཚབྦིདྷོ ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ ཀམྨདྷཱརཡོ དིགུ ཏཔྤུརིསོ བཧུབྦཱིཧི དྭནྡོ ཙཱཏི.

ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱས

ཏཏྲ པཋམཾ ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱསོ ཝུཙྩཏེ;

སོ ཙ ནིཙྩསམཱསོཏི ཨསྶཔདཝིགྒཧོ.

‘‘ཨུཔནགརཾ’’ཨིཏཱིདྷ – ཨུཔསདྡཏོ པཋམེཀཝཙནཾ སི, ཏསྶ ཨུཔསགྒཔརཏྟཱ ‘‘སབྦཱསམཱཝུསོཔསགྒནིཔཱཏཱདཱིཧི ཙཱ’’ཏི ལོཔོ, ནགརསདྡཏོ ཚཊྛེཀཝཙནཾ ས, ནགརསྶ སམཱིཔནྟི ཨཉྙཔདེན ཝིགྒཧེ –

‘‘ནཱམཱནཾ སམཱསོ ཡུཏྟཏྠོ’’ཏི སམཱསཝིདྷཱནེ སབྦཏྠ ཝཏྟཏེ.

༣༣༠. ཨུཔསགྒནིཔཱཏཔུབྦཀོ ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ.

ཨུཔསགྒཔུབྦཀོ, ནིཔཱཏཔུབྦཀོ ཙ ནཱམིཀོ ཡུཏྟཏྠོ ཏེཧེཝ ཨཏྟཔུབྦཀེཧི ཨུཔསགྒནིཔཱཏེཧི སཧ ནིཙྩཾ སམསཱིཡཏེ, སོ ཙ སམཱསོ ཨབྱཡཱིབྷཱཝསཉྙོ ཧོཏི. ཨིདྷ ཨབྱཡཱིབྷཱཝཱདིསཉྙཱཝིདྷཱཡཀསུཏྟཱནེཝ ཝཱ སཉྙཱཝིདྷཱནམུཁེན སམཱསཝིདྷཱཡཀཱནཱིཏི དཊྛབྦཱནི.

ཏཏྠ ཨབྱཡམིཏི ཨུཔསགྒནིཔཱཏཱནཾ སཉྙཱ, ལིངྒཝཙནབྷེདེཔི བྱཡརཧིཏཏྟཱ, ཨབྱཡཱནཾ ཨཏྠཾ ཝིབྷཱཝཡཏཱིཏི ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ ཨབྱཡཏྠཔུབྦངྒམཏྟཱ, ཨནབྱཡཾ ཨབྱཡཾ བྷཝཏཱིཏི ཝཱ ¶ ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ. པུབྦཔདཏྠཔྤདྷཱནོ ཧི ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ, ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨུཔསགྒནིཔཱཏཔུབྦཀོ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ ཨུཔསགྒནིཔཱཏཱནམེཝ པུབྦནིཔཱཏོ.

༣༣༡. ནཱམཱནཾ སམཱསོ ཡུཏྟཏྠོ.

ཏེསཾ ནཱམཱནཾ པཡུཛྫམཱནཔདཏྠཱནཾ ཡོ ཡུཏྟཏྠོ, སོ སམཱསསཉྙོ ཧོཏི, ཏདཉྙཾ ཝཱཀྱམིཏི རུལ༹ྷཾ.

ནཱམཱནི སྱཱདིཝིབྷཏྱནྟཱནི, སམསྶཏེཏི སམཱསོ, སངྑིཔིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཝུཏྟཉྷི

‘‘སམཱསོ པདསངྑེཔོ, པདཔྤཙྩཡསཾཧིཏཾ;

ཏདྡྷིཏཾ ནཱམ ཧོཏེཝཾ, ཝིཉྙེཡྻཾ ཏེསམནྟར’’ནྟི.

དུཝིདྷཉྩསྶ སམསནཾ སདྡསམསནམཏྠསམསནཉྩ, ཏདུབྷཡམྤི ལུཏྟསམཱསེ པརིཔུཎྞམེཝ ལབྦྷཏི. ཨལུཏྟསམཱསེ པན ཨཏྠསམསནམེཝ ཝིབྷཏྟིལོཔཱབྷཱཝཏོ, ཏཏྠཱཔི ཝཱ ཨེཀཔདཏྟཱུཔགམནཏོ དུཝིདྷམྤི ལབྦྷཏེཝ. དྭེ ཧི སམཱསསྶ པཡོཛནཱནི ཨེཀཔདཏྟམེཀཝིབྷཏྟིཏྟཉྩཱཏི.

ཡུཏྟོ ཨཏྠོ ཡུཏྟཏྟོ, ཨཐ ཝཱ ཡུཏྟོ སངྒཏོ, སམྦནྡྷོ ཝཱ ཨཏྠོ ཡསྶ སོཡཾ ཡུཏྟཏྠོ, ཨེཏེན སངྒཏཏྠེན ཡུཏྟཏྠཝཙནེན བྷིནྣཏྠཱནཾ ཨེཀཏྠཱིབྷཱཝོ སམཱསལཀྑཎནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ནཱམཱན’’ནྟི ཝཙནེན ‘‘དེཝདཏྟོ པཙཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨཱཁྱཱཏེན སམཱསོ ན ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. སམྦནྡྷཏྠེན པན ཡུཏྟཏྠགྒཧཎེན ‘‘བྷཊོ རཉྙོ པུཏྟོ དེཝདཏྟསྶཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨཉྙམཉྙཱནཔེཀྑེསུ, ‘‘དེཝདཏྟསྶ ཀཎྷཱ དནྟཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཙ ཨཉྙསཱཔེཀྑེསུ ¶ ཨཡུཏྟཏྠཏཱཡ སམཱསོ ན ཧོཏཱིཏི དཱིཔེཏི.

‘‘ཨཏྠཝསཱ ཝིབྷཏྟིཝིཔརིཎཱམོ’’ཏི ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘ཡུཏྟཏྠཱན’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༣༣༢. ཏེསཾ ཝིབྷཏྟིཡོ ལོཔཱ ཙ.

ཨིདྷ པདནྟརེན ཝཱ ཏདྡྷིཏཔྤཙྩཡེཧི ཝཱ ཨཱཡཱདིཔྤཙྩཡེཧི ཝཱ ཨེཀཏྠཱིབྷཱུཏཱ ཡུཏྟཏྠཱ ནཱམ, ཏེན ‘‘ཏེསཾ ཡུཏྟཏྠཱནཾ སམཱསཱནཾ, ཏདྡྷིཏཱཡཱདིཔྤཙྩཡནྟཱནཉྩ ཝིབྷཏྟིཡོ ལོཔནཱིཡཱ ཧོནྟཱི’’ཏི ཨཏྠོ. སམཱསགྒཧཎཱདྷིཀཱརེ པན སཏི ཏེསཾགཧཎེན ཝཱ ཏདྡྷིཏཱཡཱདིཔྤཙྩཡནྟ ཝིབྷཏྟིལོཔོ. ཙགྒཧཎཾ ‘‘པབྷངྐརོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ལོཔནིཝཏྟནཏྠཾ.

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘ལུཏྟཱསུ, ཝིབྷཏྟཱིསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ, ཡུཏྟཏྠགྒཧཎཉྩ.

༣༣༣. པཀཏི ཙསྶ སརནྟསྶ.

ལུཏྟཱསུ ཝིབྷཏྟཱིསུ སརནྟསྶ ཨསྶ ཡུཏྟཏྠབྷཱུཏསྶ ཏིཝིདྷསྶཔི ལིངྒསྶ པཀཏིབྷཱཝོ ཧོཏི. ཙསདྡེན ཀིཾསམུདཡ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱདཱིསུ ནིགྒཧཱིཏནྟསྶཔི. ནིམིཏྟཱབྷཱཝེ ནེམིཏྟཀཱབྷཱཝསྶ ཨིདྷ ཨནིཙྪིཏཏྟཱ ཨཡམཏིདེསོ.

སཀཏྠཝིརཧེནིདྷ སམཱསསྶ ཙ ལིངྒབྷཱཝཱབྷཱཝཱ ཝིབྷཏྟུཔྤཏྟིཡམསམྤཏྟཱཡཾ ནཱམབྱཔདེསཱཏིདེསམཱཧ.

༣༣༤. ཏདྡྷིཏསམཱསཀིཏཀཱ ནཱམཾཝཱ’ཏཝེཏུནཱདཱིསུ ཙ.

ཏདྡྷིཏནྟཱ ¶ , ཀིཏནྟཱ, སམཱསཱ ཙ ནཱམམིཝ དཊྛབྦཱ ཏཝེཏུན ཏྭཱན ཏྭཱདིཔྤཙྩཡནྟེ ཝཛྫེཏྭཱ. ཙགྒཧཎཾ ཀིཙྩཔྤཙྩཡཨཱཨཱིཨིནཱིཨིཏྠིཔྤཙྩཡནྟཱདིསྶཔི ནཱམབྱཔདེསཏྠཾ. ཨིདྷ སམཱསགྒཧཎཾ ཨཏྠཝཏཾ སམུདཱཡཱནཾ ནཱམབྱཔདེསོ སམཱསསྶེཝཱཏི ནིཡམཏྠནྟི ཨཔརེ.

‘‘ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༣༥. སོ ནཔུཾསཀལིངྒོ.

སོ ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱསོ ནཔུཾསཀལིངྒོཝ དཊྛབྦོཏི ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཾ. ཨེཏྠ ཧི སཏིཔི ལིངྒཱཏིདེསེ ‘‘ཨདྷིཔཉྙ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཨདྷིཉཱཎཾ’’ནྟིཨཱདི རཱུཔཔྤསངྒོ ན ཧོཏི སདྡནྟརཏྟཱ, ‘‘ཏིཔཉྙ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཝིཡཱཏི དཊྛབྦཾ, ན ཙཱཡཾ ཨཏིདེསོ, སུཏྟེ ཨཏིདེསལིངྒསྶ ཨིཝསདྡསྶ ཨདསྶནཏོ. པུརེ ཝིཡ སྱཱདྱུཔྤཏྟི.

‘‘ཀྭཙཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༣༦. ཨཾ ཝིབྷཏྟཱིནམཀཱརནྟཱ ཨབྱཡཱིབྷཱཝཱ.

ཏསྨཱ ཨཀཱརནྟཱ ཨབྱཡཱིབྷཱཝཱ པརཱསཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ ཀྭཙི ཨཾ ཧོཏི, སེསཾ ནེཡྻཾ.

ཏཾ ཨུཔནགརཾ, ནགརསྶ སམཱིཔཾ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཱནི ཨུཔནགརཾ, ཨཱལཔནེཔེཝཾ, ཏཾ ཨུཔནགརཾ པསྶ, ཏཱནི ཨུཔནགརཾ.

ན པཉྩམྱཱཡམམྦྷཱཝོ, ཀྭཙཱིཏི ཨདྷིཀཱརཏོ;

ཏཏིཡཱསཏྟམཱིཚཊྛཱི-ནནྟུ ཧོཏི ཝིཀཔྤཏོ.

ཏེན ཨུཔནགརཾ ཀཏཾ, ཨུཔནགརེན ཝཱ, ཏེཧི ཨུཔནགརཾ, ཨུཔནགརེཧི ཝཱ, ཏསྶ ཨུཔནགརཾ དེཧི, ཏེསཾ ཨུཔནགརཾ, ཨུཔནགརཱ ཨཱནཡ, ཨུཔནགརམྷཱ ཨུཔནགརསྨཱ, ཨུཔནགརེཧི, ཨུཔནགརཾ སནྟཀཾ, ཨུཔནགརསྶ ཝཱ, ཏེསཾ ཨུཔནགརཾ, ཨུཔནགརཱནཾ ཝཱ ¶ , ཨུཔནགརཾ ནིདྷེཧི, ཨུཔནགརམྷི ཨུཔནགརསྨིཾ, ཨུཔནགརཾ ཨུཔནགརེསུ ཝཱ. ཨེཝཾ ཨུཔཀུམྦྷཾ.

ཨབྷཱཝེ – དརཐཱནཾ ཨབྷཱཝོ ནིདྡརཐཾ, ནིམྨསཀཾ.

པཙྪཱཨཏྠེ – རཐསྶ པཙྪཱ ཨནུརཐཾ, ཨནུཝཱཏཾ.

ཡོགྒཏཱཡཾ – ཡཐཱསརཱུཔཾ, ཨནུརཱུཔཾ, རཱུཔཡོགྒནྟི ཨཏྠོ.

ཝིཙྪཱཡཾ – ཨཏྟཱནམཏྟཱནཾ པཏི པཙྩཏྟཾ, ཨདྡྷམཱསཾ ཨདྡྷམཱསཾ ཨནུ ཨནྭདྡྷམཱསཾ.

ཨནུཔུབྦིཡཾ – ཛེཊྛཱནཾ ཨནུཔུབྦོ ཨནུཛེཊྛཾ.

པཊིལོམེ – སོཏསྶ པཊིལོམཾ པཊིསོཏཾ, པཊིཔཐཾ, པཏིཝཱཏཾ, ཨཏྟཱནཾ ཨདྷིཀིཙྩ པཝཏྟཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ.

པརིཡཱདཱབྷིཝིདྷཱིསུ ཨཱཔཱཎཀོཊིཡཱ ཨཱཔཱཎཀོཊིཀཾ, ‘‘ཀྭཙི སམཱསནྟགཏཱནམཀཱརནྟོ’’ཏི ཀཔྤཙྩཡོ, ཨཱཀུམཱརེཧི ཡསོ ཀཙྩཱཡནསྶ ཨཱཀུམཱརཾ.

སམིདྡྷིཡཾ – བྷིཀྑཱཡ སམིདྡྷཱིཏི ཨཏྠེ སམཱསེཝ ནཔུཾསཀལིངྒཏྟེ ཙ ཀཏེ –

‘‘སམཱསསྶ, ཨནྟོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༣༧. སརོ རསྶོ ནཔུཾསཀེ.

ནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནསྶ སམཱསསྶ ཨནྟོ སརོ རསྶོ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ཨབྱཡཱིབྷཱཝགྒཧཎཾ ནཱནུཝཏྟེཏབྦཾ, ཏེན དིགུདྭནྡབཧུབྦཱིཧཱིསུཔི ནཔུཾསཀེ ཝཏྟམཱནསྶ སམཱསནྟསྶརསྶ རསྶཏྟཾ སིདྡྷཾ ཧོཏི. ‘‘ཨཾ ཝིབྷཏྟཱིན’’མིཙྩཱདིནཱ ཨམཱདེསོ, སུབྷིཀྑཾ. གངྒཱཡ སམཱིཔེ ཝཏྟཏཱིཏི ཨུཔགངྒཾ, མཎིཀཱཡ སམཱིཔཾ ཨུཔམཎིཀཾ.

ཨིཏྠཱིསུ ¶ ཨམིཀིཙྩཱཏི ཨཏྠེ སམཱསནཔུཾསཀརསྶཏྟཱདཱིསུ ཀཏེསུ –

‘‘ཨབྱཡཱིབྷཱཝཱ, ཝིབྷཏྟཱིན’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༣༨. ཨཉྙསྨཱ ལོཔོ ཙ.

ཨཀཱརནྟཏོ ཨཉྙསྨཱ ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱསཱ པརཱསཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ ལོཔོ ཙ ཧོཏི. ཨདྷིཏྟི, ཨིཏྠཱིསུ ཨདྷིཀིཙྩ ཀཐཱ པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨདྷིཏྠི པསྶ, ཨདྷིཏྠི ཀཏཾ ཨིཙྩཱདི, ཨེཝཾ ཨདྷིཀུམཱརི, ཝདྷུཡཱ སམཱིཔཾ ཨུཔཝདྷུ, གུནྣཾ སམཱིཔཾ ཨུཔགུ, ཨོཀཱརསྶ རསྶཏྟཾ ཨུཀཱརོ. ཨེཝཾ ཨུཔསགྒཔུབྦཀོ.

ནིཔཱཏཔུབྦཀོ ཡཐཱ – ཝུཌྜྷཱནཾ པཊིཔཱཊི, ཡེ ཡེ ཝུཌྜྷཱ ཝཱ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ, པདཏྠཱནཏིཀྐམེ – ཡཐཱཀྐམཾ, ཡཐཱསཏྟི, ཡཐཱབལཾ ཀརོཏི, བལམནཏིཀྐམིཏྭཱ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཱིཝསྶ ཡཏྟཀོ པརིཙྪེདོ ཡཱཝཛཱིཝཾ, ཡཱཝཏཱཡུཀཾ, ཀཔྤཙྩཡོ. ཡཏྟཀེན ཨཏྠོ ཡཱཝདཏྠཾ, པབྦཏསྶ པརབྷཱགོ ཏིརོཔབྦཏཾ, ཏིརོཔཱཀཱརཾ, ཏིརོཀུཊྚཾ, པཱསཱདསྶ ཨནྟོ ཨནྟོཔཱསཱདཾ, ཨནྟོནགརཾ, ཨནྟོཝསྶཾ, ནགརསྶ བཧི བཧིནགརཾ, པཱསཱདསྶ ཨུཔརི ཨུཔརིཔཱསཱདཾ, ཨུཔརིམཉྩཾ, མཉྩསྶ ཧེཊྛཱ ཧེཊྛཱམཉྩཾ, ཧེཊྛཱཔཱསཱདཾ, བྷཏྟསྶ པུརེ པུརེབྷཏྟཾ, ཨེཝཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ.

སཱཀལླཏྠེ – སཧ མཀྑིཀཱཡ སམཀྑིཀཾ བྷུཉྫཏི, ན ཀིཉྩི པརིཝཛྫེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ སཧསདྡསྶ སཱདེསོ. གངྒཱཡ ཨོརཾ ཨོརགངྒམིཙྩཱདི.

ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱསོ ནིཊྛིཏོ.

ཀམྨདྷཱརཡསམཱས

ཨཐ ¶ ཀམྨདྷཱརཡསམཱསོ ཝུཙྩཏེ.

སོ ཙ ནཝཝིདྷོ ཝིསེསནཔུབྦཔདོ ཝིསེསནུཏྟརཔདོ ཝིསེསནོབྷཡཔདོ ཨུཔམཱནུཏྟརཔདོ སམྦྷཱཝནཱཔུབྦཔདོ ཨཝདྷཱརཎཔུབྦཔདོ ནནིཔཱཏཔུབྦཔདོ ཀུཔུབྦཔདོ པཱདིཔུབྦཔདོ ཙཱཏི.

ཏཏྠ ཝིསེསནཔུབྦཔདོ ཏཱཝ – ‘‘མཧནྟ པུརིས’’ཨིཏཱིདྷ ཨུབྷཡཏྠ པཋམེཀཝཙནཾ སི, ཏུལྱཱདྷིཀརཎབྷཱཝཔྤསིདྡྷཏྠཾ ཙསདྡ ཏསདྡཔྤཡོགོ, མཧནྟོ ཙ སོ པུརིསོ ཙཱཏི ཝིགྒཧེ –

ཨིཏོ པརཾ ‘‘ཝིབྷཱསཱ རུཀྑཏིཎ’’ཨིཙྩཱདིཏོ ‘‘ཝིབྷཱསཱ’’ཏི སམཱསཝིདྷཱནེ སབྦཏྠ ཝཏྟཏེ.

༣༣༩. དྭིཔདེ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ ཀམྨདྷཱརཡོ.

དྭེ པདཱནི ནཱམིཀཱནི ཏུལྱཱདྷིཀརཎཱནི ཨཉྙམཉྙེན སཧ ཝིབྷཱསཱ སམསྱནྟེ, ཏསྨིཾ དྭིཔདེ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ སཏི སོ སམཱསོ ཀམྨདྷཱརཡསཉྙོ ཙ ཧོཏི.

དྭེ པདཱནི དྭིཔདཾ, ཏུལྱཾ སམཱནཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཨཏྠོ ཡསྶ པདདྭཡསྶ ཏཾ ཏུལྱཱདྷིཀརཎཾ, ཏསྨིཾ དྭིཔདེ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ. བྷིནྣཔྤཝཏྟིནིམིཏྟཱནཾ དྭིནྣཾ པདཱནཾ ཝིསེསནཝིསེསིཏབྦབྷཱཝེན ཨེཀསྨིཾ ཨཏྠེ པཝཏྟི ཏུལྱཱདྷིཀརཎཏཱ. ཀམྨམིཝ དྭཡཾ དྷཱརཡཏཱིཏི ཀམྨདྷཱརཡོ. ཡཐཱ ཧི ཀམྨཾ ཀྲིཡཉྩ པཡོཛནཉྩ དྭཡཾ དྷཱརཡཏི, ཀམྨེ སཏི ཀྲིཡཱཡ, པཡོཛནསྶ ཙ སམྦྷཝཏོ, ཏཐཱ ཨཡཾ སམཱསོ ཨེཀསྶ ཨཏྠསྶ དྭེ ནཱམཱནི དྷཱརཡཏི, ཏསྨིཾ སམཱསེ སཏི ཨེཀཏྠཛོཏཀསྶ ནཱམདྭཡསྶ སམྦྷཝཏོ.

པུརེ ¶ ཝིཡ སམཱསསཉྙཱཝིབྷཏྟིལོཔཔཀཏིབྷཱཝཱ, སམཱསེནེཝ ཏུལྱཱདྷིཀརཎབྷཱཝསྶ ཝུཏྟཏྟཱ ‘‘ཝུཏྟཏྠཱནམཔྤཡོགོ’’ཏི ཙསདྡ ཏསདྡཱནམཔྤཡོགོ.

༣༤༠. མཧཏཾ མཧཱ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ པདེ.

མཧནྟ སདྡསྶ མཧཱ ཧོཏི ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ ཨུཏྟརཔདེ པརེ. མཧཏནྟི བཧུཝཙནགྒཧཎེན ཀྭཙི མཧཨཱདེསོ ཙ, ཨེཏྠ ཙ ཝིསེསནསྶ པུབྦནིཔཱཏོ ཝིསེསནབྷཱུཏསྶ པུབྦཔདསྶ མཧཱདེསཝིདྷཱནཏོཝ ཝིཉྙཱཡཏི.

‘‘ཀམྨདྷཱརཡོ, དིགཱུ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༤༡. ཨུབྷེ ཏཔྤུརིསཱ.

ཨུབྷེ ཀམྨདྷཱརཡདིགུསམཱསཱ ཏཔྤུརིསསཉྙཱ ཧོནྟི.

ཏསྶ པུརིསོ ཏཔྤུརིསོ, ཏཔྤུརིསསདིསཏྟཱ ཨཡམྤི སམཱསོ ཨནྭཏྠསཉྙཱཡ ཏཔྤུརིསོཏི ཝུཏྟོ. ཡཐཱ ཧི ཏཔྤུརིསསདྡོ གུཎམཏིཝཏྟོ, ཏཐཱ ཨཡཾ སམཱསོཔི. ཨུཏྟརཔདཏྠཔྤདྷཱནོ ཧི ཏཔྤུརིསོཏི. ཏཏོ ནཱམབྱཔདེསོ སྱཱདྱུཔྤཏྟི. ཨཡཾ པན ཏཔྤུརིསོ ཨབྷིདྷེཡྻཝཙནོ, པརལིངྒོ ཙ.

མཧཱཔུརིསོ, མཧཱཔུརིསཱ ཨིཙྩཱདི པུརིསསདྡསམཾ, ཨེཝཾ མཧཱཝཱིརོ, མཧཱམུནི, མཧནྟཉྩ ཏཾ བལཉྩཱཏི མཧཱབལཾ, མཧབྦྷཡཾ, མཧཨཱདེསོ. སནྟོ ཙ སོ པུརིསོ ཙཱཏི སཔྤུརིསོ, ‘‘སནྟསདྡསྶ སོ བྷེ བོ ཙནྟེ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན སནྟསདྡསྶ སམཱསེ ཨབྷཀཱརེཔི སཱདེསོ, ཏཐཱ པུབྦཔུརིསོ, པརཔུརིསོ, པཋམཔུརིསོ, མཛ྄ཛྷིམཔུརིསོ, ཨུཏྟམཔུརིསོ, དནྟཔུརིསོ, པརམཔུརིསོ, ཝཱིརཔུརིསོ, སེཏཧཏྠཱི, ཀཎྷསཔྤོ, ནཱིལུཔྤལཾ, ལོཧིཏཙནྡནཾ.

ཀྭཙི ¶ ཝིབྷཱསཱདྷིཀཱརཏོ ན བྷཝཏི, ཡཐཱ – པུཎྞོ མནྟཱནིཔུཏྟོ, ཙིཏྟོ གཧཔཏི, སཀྐོ དེཝརཱཛཱཏི.

པུམཱ ཙ སོ ཀོཀིལོ ཙཱཏི ཨཏྠེ སམཱསེ ཀཏེ –

‘‘ལོཔ’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༣༤༢. པུམསྶ ལིངྒཱདཱིསུ སམཱསེསུ.

པུམཨིཙྩེཏསྶ ཨནྟོ ཨཀཱརོ ལོཔམཱཔཛྫཏེ ལིངྒཱདཱིསུ པརཔདེསུ སམཱསེསུ, ‘‘ཨཾམོ ནིགྒཧཱིཏཾ ཛྷལཔེཧཱི’’ཏི མཀཱརསྶ ནིགྒཧཱིཏཾ. པུངྐོཀིལོ. ཨེཝཾ པུནྣཱགོ.

ཁཏྟིཡཱ ཙ སཱ ཀཉྙཱ ཙཱཏི ཝིགྒཡ྄ཧ སམཱསེ ཀཏེ –

‘‘ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ, པདེ, ཨིཏྠིཡཾ བྷཱསིཏཔུམིཏྠཱི པུམཱཝ ཙེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༤༣. ཀམྨདྷཱརཡསཉྙེ ཙ.

ཀམྨདྷཱརཡསཉྙེ ཙ སམཱསེ ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནེ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ ཨུཏྟརཔདེ པརེ པུབྦབྷཱུཏོ ཨིཏྠིཝཱཙཀོ སདྡོ པུབྦེ བྷཱསིཏཔུམཱ ཙེ, སོ པུམཱ ཨིཝ དཊྛབྦོཏི པུབྦཔདེ ཨིཏྠིཔྤཙྩཡསྶ ནིཝཏྟི ཧོཏི.

ཁཏྟིཡཀཉྙཱ, ཁཏྟིཡཀཉྙཱཡོ ཨིཙྩཱདི. ཨེཝཾ རཏྟལཏཱ, དུཏིཡབྷིཀྑཱ, བྲཱཧྨཎཱི ཙ སཱ དཱརིཀཱ ཙཱཏི བྲཱཧྨཎདཱརིཀཱ, ནཱགམཱཎཝིཀཱ.

པུབྦཔདསྶེཝཱཡཾ པུམྦྷཱཝཱཏིདེསོ, ཏེན ‘‘ཁཏྟིཡཀུམཱརཱི ཀུམཱརསམཎཱི ཏརུཎབྲཱཧྨཎཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨུཏྟརཔདེསུ ཨིཏྠིཔྤཙྩཡསྶ ན ནིཝཏྟི ཧོཏི.

ཨིཏྠིཡམིཙྩེཝ ¶ ཀིཾ? ཀུམཱརཱིརཏནཾ, སམཎཱིཔདུམཾ.

བྷཱསིཏཔུམཱཏི ཀིཾ? གངྒཱནདཱི, ཏཎྷཱནདཱི, པཐཝཱིདྷཱཏུ. ‘‘ནནྡཱཔོཀྑརཎཱི, ནནྡཱདེཝཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ པན སཉྙཱསདྡཏྟཱ ན ཧོཏི.

ཏཐཱ པུརཏྠིམོ ཙ སོ ཀཱཡོ ཙཱཏི པུརཏྠིམཀཱཡོ, ཨེཏྠ ཙ ཀཱཡེཀདེསོ ཀཱཡསདྡོ. ཨེཝཾ པཙྪིམཀཱཡོ, ཧེཊྛིམཀཱཡོ, ཨུཔརིམཀཱཡོ, སབྦཀཱཡོ, པུརཱཎཝིཧཱརོ, ནཝཱཝཱསོ, ཀཏརནིཀཱཡོ, ཀཏམནིཀཱཡོ, ཧེཏུཔྤཙྩཡོ, ཨབཧུལཾ བཧུལཾ ཀཏནྟི བཧུལཱིཀཏཾ, ཛཱིཝིཏཔྤདྷཱནཾ ནཝཀཾ ཛཱིཝིཏནཝཀཾ ཨིཙྩཱདི.

ཝིསེསནུཏྟརཔདེ ཛིནཝཙནཱནུཔརོདྷཏོ ཐེརཱཙརིཡཔཎྜིཏཱདི ཝིསེསནཾ པརཉྩ བྷཝཏི. ཡཐཱ – སཱརིཔུཏྟོ ཙ སོ ཐེརོ ཙཱཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ. ཨེཝཾ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ, མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ, བུདྡྷགྷོསཱཙརིཡོ, དྷམྨཔཱལཱཙརིཡོ, ཨཱཙརིཡགུཏྟིལོཏི ཝཱ, མཧོསདྷོ ཙ སོ པཎྜིཏོ ཙཱཏི མཧོསདྷཔཎྜིཏོ. ཨེཝཾ ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ, ཝཏྠུཝིསེསོ.

ཝིསེསནོབྷཡཔདོ ཡཐཱ – སཱིཏཉྩ ཏཾ ཨུཎྷཉྩཱཏི སཱིཏུཎྷཾ, སིནིདྡྷོ ཙ སོ ཨུཎྷོ ཙཱཏི སིནིདྡྷུཎྷོ, མཱསོ. ཁཉྫོ ཙ སོ ཁུཛྫོ ཙཱཏི ཁཉྫཁུཛྫོ. ཨེཝཾ ཨནྡྷབདྷིརོ, ཀཏཱཀཏཾ, ཚིདྡཱཝཚིདྡཾ, ཨུཙྩཱཝཙཾ, ཚིནྣབྷིནྣཾ, སིཏྟསམྨཊྛཾ, གཏཔཙྩཱགཏཾ.

ཨུཔམཱནུཏྟརཔདེ ཨབྷིདྷཱནཱནུརོདྷཏོ ཨུཔམཱནབྷཱུཏཾ ཝིསེསནཾ པརཾ བྷཝཏི. ཡཐཱ – སཱིཧོ ཝིཡ སཱིཧོ, མུནི ཙ སོ སཱིཧོ ཙཱཏི མུནིསཱིཧོ. ཨེཝཾ མུནིཝསབྷོ, མུནིཔུངྒཝོ, བུདྡྷནཱགོ, བུདྡྷཱདིཙྩོ, རཾསི ཝིཡ རཾསི, སདྡྷམྨོ ཙ ¶ སོ རཾསི ཙཱཏི སདྡྷམྨརཾསི. ཨེཝཾ ཝིནཡསཱགརོ, པུཎྜརཱིཀམིཝ པུཎྜརཱིཀོ, སམཎོ ཙ སོ པུཎྜརཱིཀོ ཙཱཏི སམཎཔུཎྜརཱིཀོ, སམཎཔདུམོ. ཙནྡོ ཝིཡ ཙནྡོ, མུཁཉྩ ཏཾ ཙནྡོ ཙཱཏི མུཁཙནྡོ. ཨེཝཾ མུཁཔདུམཾ ཨིཙྩཱདི.

སམྦྷཱཝནཱཔུབྦཔདོ ཡཐཱ – དྷམྨོ ཨིཏི བུདྡྷི དྷམྨབུདྡྷི. ཨེཝཾ དྷམྨསཉྙཱ, དྷམྨསངྑཱཏོ, དྷམྨསམྨཏོ, པཱཎསཉྙིཏཱ, ཨསུབྷསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནཏྟསཉྙཱ, དྷཱཏུསཉྙཱ, དྷཱིཏུསཉྙཱ, ཨཏྟསཉྙཱ, ཨཏྠིསཉྙཱ, ཨཏྟདིཊྛི ཨིཙྩཱདི.

ཨཝདྷཱརཎཔུབྦཔདོ ཡཐཱ – གུཎོ ཨེཝ དྷནཾ གུཎདྷནཾ. ཨེཝཾ སདྡྷཱདྷནཾ, སཱིལདྷནཾ, པཉྙཱདྷནཾ, ཙཀྑུ ཨེཝ ཨིནྡྲིཡཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ. ཨེཝཾ ཙཀྑཱཡཏནཾ, ཙཀྑུདྷཱཏུ, ཙཀྑུདྭཱརཾ, རཱུཔཱརམྨཎམིཙྩཱདི.

ནནིཔཱཏཔུབྦཔདོ ཡཐཱ – ན བྲཱཧྨཎོཏི ཨཏྠེ ཀམྨདྷཱརཡསམཱསེ, ཝིབྷཏྟིལོཔཱདིམྷི ཙ ཀཏེ –

‘‘ཨུབྷེ ཏཔྤུརིསཱ’’ཏི ཏཔྤུརིསསཉྙཱ.

༣༤༤. ཨཏྟཾ ནསྶ ཏཔྤུརིསེ.

ནསྶ ནིཔཱཏཔདསྶ ཏཔྤུརིསེ ཨུཏྟརཔདེ པརེ སབྦསྶེཝ ཨཏྟཾ ཧོཏི. ཏཔྤུརིསེཀདེསཏྟཱ ཏཔྤུརིསོ, ཨབྲཱཧྨཎོ.

ན ནིསེདྷོ སཏོ ཡུཏྟོ,

དེསཱདིནིཡམཾ ཝིནཱ;

ཨསཏོ ཙཱཕལོ ཏསྨཱ,

ཀཐམབྲཱཧྨཎོཏི ཙེ?

ནིསེདྷཏྠཱནུཝཱདེན, པཊིསེདྷཝིདྷི ཀྭཙི;

པརསྶ མིཙྪཱཉཱཎཏྟཱ-ཁྱཱཔནཱཡོཔཔཛྫཏེ.

དུཝིདྷོ ཙསྶཏྠོ པསཛྫཔྤཊིསེདྷཔརིཡུདཱསཝསེན.

ཏཏྠ ¶ ཡོ ‘‘ཨསཱུརིཡཔསྶཱ རཱཛདཱརཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ ཨུཏྟརཔདཏྠསྶ སབྦཐཱ ཨབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི, སོ པསཛྫཔྤཊིསེདྷཝཱཙཱི ནཱམ. ཡོ པན ‘‘ཨབྲཱཧྨཎ ཨམནུསྶཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ ཨུཏྟརཔདཏྠཾ པརིཡུདཱསིཏྭཱ ཏཾསདིསེ ཝཏྠུམྷི ཀཱརིཡཾ པཊིཔཱདཡཏི, སོ པརིཡུདཱསཝཱཙཱི ནཱམ.

ཝུཏྟཉྩ

‘‘པསཛྫཔྤཊིསེདྷསྶ, ལཀྑཎཾ ཝཏྠུནཏྠིཏཱ;

ཝཏྠུཏོ ཨཉྙཏྲ ཝུཏྟི, པརིཡུདཱསལཀྑཎ’’ནྟི.

ནནྭེཝཾ སནྟེཔི ‘‘ཨབྲཱཧྨཎོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཀཐམུཏྟརཔདཏྠཔྤདྷཱནཏཱ སིཡཱཏི?

ཝུཙྩཏེ – བྲཱཧྨཎཱདིསདྡཱནཾ བྲཱཧྨཎཱདིཨཏྠསྶེཝ ཏཾསདིསཱདིཨཏྠསྶཱཔི ཝཱཙཀཏྟཱ, བྲཱཧྨཎཱདིསདྡཱ ཧི ཀེཝལཱབྲཱཧྨཎཱདིཨཏྠེསྭེཝ པཱཀཊཱ, བྷཱུསདྡོ ཝིཡསཏྟཱཡཾ, ཡདཱ ཏེ པན ཨཉྙེན སདིསཱདིཝཱཙཀེན ནཨིཏི ནིཔཱཏེན ཡུཛྫནྟི, ཏདཱ ཏཾསདིསཏདཉྙཏབྦིརུདྡྷཏདབྷཱཝེསུཔི ཝཏྟནྟི, བྷཱུསདྡོ ཝིཡ ཨནྭབྷིཡཱདིཡོགེ ཨནུབྷཝནཨབྷིབྷཝནཱདཱིསུ, ཏསྨཱ ཨུཏྟརཔདཏྠཛོཏཀོཡེཝེཏྠ ནཨིཏི ནིཔཱཏོཏི ན དོསོ, ཏེན ཨབྲཱཧྨཎོཏི བྲཱཧྨཎསདིསོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨམནུསྶོ, ཨསྶམཎོ.

ཨཉྙཏྠེ – ན བྱཱཀཏཱ ཨབྱཱཀཏཱ, ཨསཾཀིལིཊྛཱ, ཨཔརིཡཱཔནྣཱ.

ཝིརུདྡྷཏྠེ – ན ཀུསལཱ ཨཀུསལཱ, ཀུསལཔཊིཔཀྑཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཨལོབྷོ, ཨམིཏྟོ.

པསཛྫཔྤཊིསེདྷེ – ན ཀཏྭཱ ཨཀཏྭཱ, ཨཀཱཏུན པུཉྙཾ ཨཀརོནྟོ.

‘‘ནསྶ, ཏཔྤུརིསེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༤༥. སརེ ¶ ཨན.

ནཨིཙྩེཏསྶ པདསྶ ཏཔྤུརིསེ ཨུཏྟརཔདེ ཨན ཧོཏི སརེ པརེ.

ན ཨསྶོ ཨནསྶོ, ན ཨརིཡོ ཨནརིཡོ. ཨེཝཾ ཨནིསྶརོ, ཨནིཊྛོ, ཨནུཔཝཱདོ, ན ཨཱདཱཡ ཨནཱདཱཡ, ཨནོལོཀེཏྭཱ ཨིཙྩཱདི.

ཀུཔུབྦཔདོ ཡཐཱ – ཀུཙྪིཏམནྣནྟི ནིཙྩསམཱསཏྟཱ ཨཉྙཔདེན ཝིགྒཧོ, ཀམྨདྷཱརཡསམཱསེ ཀཏེ –

‘‘ཏཔྤུརིསེ, སརེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༤༦. ཀདད ཀུསྶ.

ཀུཨིཙྩེཏསྶ ནིཔཱཏསྶ ཏཔྤུརིསེ ཨུཏྟརཔདེ ཀད ཧོཏི སརེ པརེ. ཀདནྣཾ. ཨེཝཾ ཀདསནཾ.

སརེཏི ཀིཾ? ཀུདཱརཱ, ཀུཔུཏྟཱ, ཀུདཱསཱ, ཀུདིཊྛི.

‘‘ཀུསྶཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༤༧. ཀཱཔྤཏྠེསུ ཙ.

ཀུཨིཙྩེཏསྶ ཨཔྤཏྠེ ཝཏྟམཱནསྶ ཀཱ ཧོཏི ཏཔྤུརིསེ ཨུཏྟརཔདེ པརེ. བཧུཝཙནུཙྩཱརཎཏོ ཀུཙྪིཏཏྠེ ཙ ཀྭཙི ཏཔྤུརིསེ. ཨཔྤཀཾ ལཝཎཾ ཀཱལཝཎཾ. ཨེཝཾ ཀཱཔུཔྥཾ, ཀུཙྪིཏོ པུརིསོ ཀཱཔུརིསོ, ཀུཔུརིསོ ཝཱ.

པཱདིཔུབྦཔདོ ཙ ནིཙྩསམཱསོཝ, པདྷཱནཾ ཝཙནཾ པཱཝཙནཾ, བྷུསཾ ཝདྡྷཾ པཝདྡྷཾ, སརཱིརཾ, སམཾ, སམྨཱ ཝཱ ཨཱདྷཱནཾ སམཱདྷཱནཾ, ཝིཝིདྷཱ མཏི ཝིམཏི, ཝིཝིདྷོ ཀཔྤོ ཝིཀཔྤོ, ཝིསིཊྛོ ཝཱ ཀཔྤོ ¶ ཝིཀཔྤོ, ཨདྷིཀོ དེཝོ ཨཏིདེཝོ. ཨེཝཾ ཨདྷིདེཝོ, ཨདྷིསཱིལཾ, སུནྡརོ གནྡྷོ སུགནྡྷོ, ཀུཙྪིཏོ གནྡྷོ དུགྒནྡྷོ, སོབྷནཾ ཀཏཾ སུཀཏཾ, ཨསོབྷནཾ ཀཏཾ དུཀྐཊཾ ཨིཙྩཱདི.

ཡེ ཨིདྷ ཨཝིཧིཏལཀྑཎཱ ནཱམནིཔཱཏོཔསགྒཱ, ཏེསཾ ‘‘ནཱམཱནཾ སམཱསོ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན སམཱསོ དཊྛབྦོ. ཡཐཱ – ཨཔུནགེཡྻཱ གཱཐཱ, ཨཙནྡམུལློཀིཀཱནི མུཁཱནི, ཨསྶདྡྷབྷོཛཱི, ཨལཝཎབྷོཛཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཡུཏྟཏྠཏྟཱ ནཱཉྙེན སམཱསོ.

ཏཐཱ དིཊྛོ པུབྦནྟི དིཊྛཔུབྦོ ཏཐཱགཏཾ. ཨེཝཾ སུཏཔུབྦོ དྷམྨཾ, གཏཔུབྦོ མགྒཾ, ཀམྨནི དིཊྛཱ པུབྦནྟི དིཊྛཔུབྦཱ དེཝཱ ཏེན. ཨེཝཾ སུཏཔུབྦཱ དྷམྨཱ, གཏཔུབྦཱ དིསཱ, པཧཱརོ, པརཱབྷཝོ, ཝིཧཱརོ, ཨཱཧཱརོ, ཨུཔཧཱརོ ཨིཙྩཱདི.

ཀམྨདྷཱརཡསམཱསོ.

དིགུསམཱས

ཨཐ དིགུསམཱསོ ཝུཙྩཏེ.

ཏཡོ ལོཀཱ སམཱཧཊཱ ཙིཏྟེན སམྤིཎྜིཏཱ, ཏིཎྞཾ ལོཀཱནཾ སམཱཧཱརོཏི ཝཱ ཨཏྠེ –

‘‘ནཱམཱནཾ སམཱསོ ཡུཏྟཏྠོ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ ‘‘དྭིཔདེ’’ཏིཨཱདིནཱ ཀམྨདྷཱརཡསམཱསོ, ཏཏོ སམཱསསཉྙཱཡཾ, ཝིབྷཏྟིལོཔེ, པཀཏིབྷཱཝེ ཙ ཀཏེ –

‘‘ཀམྨདྷཱརཡོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༤༨. སངྑྱཱཔུབྦོ ¶ དིགུ.

སངྑྱཱཔུབྦོ ཀམྨདྷཱརཡསམཱསོ དིགུསཉྙོ ཧོཏི.

དྭེ གཱཝོ དིགུ, དིགུསདིསཏྟཱ ཨཡམྤི སམཱསོ དིགཱུཏི ཝུཏྟོ. ཨཐ ཝཱ སངྑྱཱཔུབྦཏྟནཔུཾསཀེཀཏྟསངྑཱཏེཧི དྭཱིཧི ལཀྑཎེཧི གཏོ ཨཝགཏོཏི དིགཱུཏི ཝུཙྩཏི, དྭཱིཧི ཝཱ ལཀྑཎེཧི གཙྪཏི པཝཏྟཏཱིཏི དིགུ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘སངྑྱཱཔུབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ སངྑྱཱསདྡསྶེཝ པུབྦནིཔཱཏོ, ‘‘ཨུབྷེ ཏཔྤུརིསཱ’’ཏི ཏཔྤུརིསསཉྙཱ.

‘‘ནཔུཾསཀལིངྒོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༤༩. དིགུསྶེཀཏྟཾ.

དིགུསྶ སམཱསསྶ ཨེཀཏྟཾ ཧོཏི, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཉྩ.

སམཱཧཱརདིགུསྶེཏཾ གཧཎཾ, ཏཏྠ སབྦཏྠེཀཝཙནམེཝ ཧོཏི, ཨཉྙཏྲ པན བཧུཝཙནམྤི, ནཱམབྱཔདེསསྱཱདྱུཔྤཏྟི ཨམཱདེསཱདི.

ཏིལོཀཾ, ཧེ ཏིལོཀ, ཏིལོཀཾ, ཏིལོཀེན, ཏིལོཀསྶ, ཏིལོཀཱ ཏིལོཀསྨཱ ཏིལོཀམྷཱ, ཏིལོཀསྶ, ཏིལོཀེ ཏིལོཀམྷི ཏིལོཀསྨིཾ.

ཨེཝཾ ཏཡོ དཎྜཱ ཏིདཎྜཾ, ཏཱིཎི མལཱནི སམཱཧཊཱནི, ཏིཎྞཾ མལཱནཾ སམཱཧཱརོཏི ཝཱ ཏིམལཾ, ཏིལཀྑཎཾ, ཙཏུསྶཙྩཾ, ཙཏསྶོ དིསཱ ཙཏུདྡིསཾ, ‘‘སརོ རསྶོ ནཔུཾསཀེ’’ཏི རསྶཏྟཾ, པཉྩསིཀྑཱཔདཾ, སལཱ༹ཡཏནཾ, སཏྟཱཧཾ, ཨཊྛསཱིལཾ, ནཝལོཀུཏྟརཾ, དསསཱིལཾ, སཏཡོཛནཾ.

ཏཐཱ – དྭེ རཏྟིཡོ དྭིརཏྟཾ, ཏིསྶོ རཏྟིཡོ ཏིརཏྟཾ, དྭེ ཨངྒུལིཡོ དྭངྒུལཾ, སཏྟ གོདཱཝརིཡོ, ཏཱསཾ སམཱཧཱརོཏི ཝཱ སཏྟགོདཱཝརཾ.

ཨེཏྠ ཙ རཏྟི ཨངྒུལི གོདཱཝརཱིནམནྟསྶ –

༣༥༠. ཀྭཙི སམཱསནྟགཏཱནམཀཱརནྟོ.

རཱཛཱདིགཎསྶེཏཾ གཧཎཾ, ཏེན སམཱསནྟགཏཱནཾ རཱཛཱདཱིནཾ ནཱམཱནཾ ཨནྟོ ཀྭཙི ཨཀཱརོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱརགྒཧཎེན བཧུབྦཱིཧཱདིམྷི སམཱསནྟེ ཀྭཙི ཀཔྤཙྩཡོ ཧོཏི, སུརབྷི སུ དུ པཱུཏཱིཧི གནྡྷནྟསྶིཀཱརོ ཙ.

ཨཐ ཝཱ ཨ ཙ ཀོ ཙ ཨཀཱ, རཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ, ཏེན ཀྭཙི སམཱསནྟགཏཱནམནྟོ ཧུཏྭཱ ཨ ཀ ཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེན པཉྩ གཱཝོ སམཱཧཊཱཏི ཨཏྠེ སམཱསཱདིཾ ཀཏྭཱ སམཱསནྟེ ཨཔྤཙྩཡེ, ‘‘ཨོ སརེ ཙཱ’’ཏི ཨཝཱདེསེ ཙ ཀཏེ ‘‘པཉྩགཝ’’ནྟིཨཱདི ཙ སིཛ྄ཛྷཏི. ‘‘དྭིརཏྟ’’ནྟིཨཱདཱིསུ པན ཨཔྤཙྩཡེ ཀཏེ པུབྦསརསྶ ‘‘སརལོཔོ’’ཏིཨཱདིནཱ ལོཔོ.

ཨསམཱཧཱརདིགུ ཡཐཱ – ཨེཀོ ཙ སོ པུགྒལོ ཙཱཏི ཨེཀཔུགྒལོ. ཨེཝཾ ཨེཀདྷམྨོ, ཨེཀཔུཏྟོ, ཏཡོ བྷཝཱ ཏིབྷཝཱ, ཙཏསྶོ དིསཱ ཙཏུདྡིསཱ, དསསཧསྶཙཀྐཝཱལཱ༹ནི ཨིཙྩཱདི.

དིགུསམཱསོ.

ཏཔྤུརིསསམཱས

ཨཐ ཏཔྤུརིསསམཱསོ ཝུཙྩཏེ.

སོ པན དུཏིཡཱདཱིསུ ཚསུ ཝིབྷཏྟཱིསུ བྷཱཝཏོ ཚབྦིདྷོ. ཏཏྠ དུཏིཡཱཏཔྤུརིསོ གཏནིསྶིཏཱཏཱིཏཱཏིཀྐནྟཔྤཏྟཱཔནྣཱདཱིཧི བྷཝཏི.

སརཎཾ གཏོཏི ཝིགྒཧེ –

‘‘ཏཔྤུརིསོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༥༡. ཨམཱདཡོ ¶ པརཔདེབྷི.

ཨམཱདིཝིབྷཏྱནྟཱནི ཡུཏྟཏྠཱནི པུབྦཔདཱནི ནཱམེཧི པརཔདེབྷི སཧ ཝིབྷཱསཱ སམསྱནྟེ, སོ སམཱསོ ཏཔྤུརིསསཉྙོ ཧོཏི. ཨཡཉྩ ཏཔྤུརིསོ ཨབྷིདྷེཡྻཝཙནལིངྒོ.

གཏཱདིསདྡཱ ཀིཏནྟཏྟཱ ཏིལིངྒཱ, ཝིབྷཏྟིལོཔཱདི སབྦཾ པུབྦསམཾ. སོ སརཎགཏོ, ཏེ སརཎགཏཱ. སཱ སརཎགཏཱ, ཏཱ སརཎགཏཱཡོ. ཏཾ ཀུལཾ སརཎགཏཾ, ཏཱནི ཀུལཱནི སརཎགཏཱནི ཨིཙྩཱདི.

ཨེཝཾ ཨརཉྙགཏོ, བྷཱུམིགཏོ, དྷམྨཾ ནིསྶིཏོ དྷམྨནིསྶིཏོ, ཨཏྠནིསྶིཏོ, བྷཝཾ ཨཏཱིཏོ བྷཝཱཏཱིཏོ, ཀཱལཱཏཱིཏོ, པམཱཎཾ ཨཏིཀྐནྟཾ པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ. ལོཀཱཏིཀྐནྟཾ, སུཁཾ པཏྟོ སུཁཔྤཏྟོ, དུཀྑཔྤཏྟོ, སོཏཾ ཨཱཔནྣོ སོཏཱཔནྣོ, ནིརོདྷསམཱཔནྣོ, རཐཾ ཨཱརུལ༹ྷོ རཐཱརུལ༹ྷོ, སབྦརཏྟིཾ སོབྷནོ སབྦརཏྟིསོབྷནོ, མུཧུཏྟསུཁཾ.

ཨུཔཔདསམཱསེ པན ཝུཏྟིཡེཝ ཏསྶ ནིཙྩཏྟཱ. ཡཐཱ – ཀམྨཾ ཀརོཏཱིཏི ཀམྨཀཱརོ, ཀུམྦྷཀཱརོ, ཨཏྠཾ ཀཱམེཏཱིཏི ཨཏྠཀཱམོ, དྷམྨཀཱམོ, དྷམྨཾ དྷཱརེཏཱིཏི དྷམྨདྷརོ, ཝིནཡདྷརོ, སཙྩཾ ཝདིཏུཾ སཱིལམསྶཱཏི སཙྩཝཱདཱི ཨིཙྩཱདི.

ཏཝནྟུམཱནནྟཱདིཀིཏནྟེཧི ཝཱཀྱམེཝ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཱདྷིཀཱརཏོ. ཡཐཱ – ཨོདནཾ བྷུཏྟཝཱ, དྷམྨཾ སུཎམཱནོ, དྷམྨཾ སུཎནྟོ, ཀཊཾ ཀརཱནོ, ཨནབྷིདྷཱནཏོ ཝཱ, ཨབྷིདྷཱནལཀྑཎཱ ཧི ཏདྡྷིཏསམཱསཀིཏཀཱཏི.

དུཏིཡཱཏཔྤུརིསོ.

ཏཏིཡཱ ¶ ཀིཏཀ པུབྦ སདིས སམཱུནཏྠ ཀལཧ ནིཔུཎ མིསྶསཁིལཱདཱིཧི.

བུདྡྷེན བྷཱསིཏོ བུདྡྷབྷཱསིཏོ, དྷམྨོ. ཨེཝཾ ཛིནདེསིཏོ, སཏྠཱརཱ ཝཎྞིཏོ སཏྠུཝཎྞིཏོ, ཝིཉྙཱུཧི གརཧིཏོ ཝིཉྙུགརཧིཏོ, ཝིཉྙུཔྤསཏྠོ, ཨིསྶརཀཏཾ, སཡཾཀཏཾ, སུཀེཧི ཨཱཧཊཾ སུཀཱཧཏཾ, རཉྙཱ ཧཏོ རཱཛཧཏོ, རོགཔཱིལི༹ཏོ, ཨགྒིདཌྜྷོ, སཔྤདཊྛོ, སལླེན ཝིདྡྷོ སལླཝིདྡྷོ, ཨིཙྪཱཡ ཨཔཀཏོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ, སཱིལེན སམྤནྣོ སཱིལསམྤནྣོ. ཨེཝཾ སུཁསཧགཏཾ, ཉཱཎསམྤཡུཏྟཾ, མིཏྟསཾསགྒོ, པིཡཝིཔྤཡོགོ, ཛཱཏིཏྠདྡྷོ, གུཎཧཱིནོ, གུཎཝུཌྜྷོ, ཙཏུཝགྒཀརཎཱིཡཾ, ཙཏུཝགྒཱདིཀཏྟབྦཾ, ཀཱཀེཧི པེཡྻཱ ཀཱཀཔེཡྻཱ, ནདཱི.

ཀྭཙི ཝུཏྟིཡེཝ, ཨུརེན གཙྪཏཱིཏི ཨུརགོ, པཱདེན པིཝཏཱིཏི པཱདཔོ. ཀྭཙི ཝཱཀྱམེཝ, པརསུནཱ ཚིནྣཝཱ, ཀཱཀེཧི པཱཏབྦཱ, དསྶནེན པཧཱཏབྦཱ.

པུབྦཱདིཡོགེ – མཱསེན པུབྦོ མཱསཔུབྦོ. ཨེཝཾ མཱཏུསདིསོ, པིཏུསམོ, ཨེཀཱུནཝཱིསཏི, སཱིལཝིཀལོ, ཨསིཀལཧོ, ཝཱཙཱནིཔུཎོ, ཡཱཝཀཱལིཀསཾམིསྶཾ, ཝཱཙཱསཁིལོ, སཏྠཱརཱ སདིསོ སཏྠུཀཔྤོ, པུཉྙེན ཨཏྠིཀོ པུཉྙཏྠིཀོ, གུཎཱདྷིཀོ, གུལེ༹ན སཾསཊྛོ ཨོདནོ གུལོ༹དནོ, ཁཱིརོདནོ, ཨསྶེན ཡུཏྟོ རཐོ ཨསྶརཐོ, མགྒཙིཏྟཾ, ཛམྦུཡཱ པཉྙཱཏོ ལཀྑིཏོ དཱིཔོ ཛམྦུདཱིཔོ, ཨེཀེན ཨདྷིཀཱ དས ཨེཀཱདས, ཛཱཏིཡཱ ཨནྡྷོ ཛཙྩནྡྷོ, པཀཏིཡཱ མེདྷཱཝཱི པཀཏིམེདྷཱཝཱི ཨིཙྩཱདི.

ཏཏིཡཱཏཔྤུརིསོ.

ཙཏུཏྠཱི ¶ ཏདཏྠཨཏྠཧིཏདེཡྻཱདཱིཧི.

ཏདཏྠེ – ཀཐིནསྶ དུསྶཾ ཀཐིནདུསྶཾ, ཀཐིནཙཱིཝརཏྠཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཙཱིཝརདུསྶཾ, ཙཱིཝརམཱུལྱཾ, ཡཱགུཡཱ ཨཏྠཱཡ ཏཎྜུལཱ ཡཱགུཏཎྜུལཱ, བྷཏྟཏཎྜུལཱ, སངྒྷསྶཏྠཱཡ བྷཏྟཾ སངྒྷབྷཏྟཾ, ཨཱགནྟུཀཱནམཏྠཱཡ བྷཏྟཾ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ. ཨེཝཾ གམིཀབྷཏྟཾ, པཱསཱདཱཡ དབྦཾ པཱསཱདདབྦཾ.

ཨཏྠེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶཏྠཱཡ ཝིཧཱརོ བྷིཀྑུསངྒྷཏྠོ ཝིཧཱརོ, བྷིཀྑུསངྒྷཏྠཱ ཡཱགུ, བྷིཀྑུསངྒྷཏྠཾ ཙཱིཝརཾ. ཡསྶཏྠཱཡ ཡདཏྠོ, ཡདཏྠཱ, ཡདཏྠཾ. ཨེཝཾ ཏདཏྠོ, ཏདཏྠཱ. ཏདཏྠཾ. ཨེཏདཏྠོ ཝཱཡཱམོ, ཨེཏདཏྠཱ ཀཐཱ, ཨེཏདཏྠཾ སོཏཱཝདྷཱནཾ. ཀིམཏྠཾ, ཨཏྟཏྠཾ, པརཏྠཾ, ཝིནཡོ སཾཝརཏྠཱཡ, སུཁཾ སམཱདྷཏྠཱཡ, ནིབྦིདཱ ཝིརཱགཏྠཱཡ, ཝིརཱགོ ཝིམུཏྟཏྠཱཡ. ཏཐཱ ལོཀསྶ ཧིཏོ ལོཀཧིཏོ, བུདྡྷསྶ དེཡྻཾ བུདྡྷདེཡྻཾ, པུཔྥཾ. སངྒྷདེཡྻཾ, ཙཱིཝརཾ. ཨིདྷ ན བྷཝཏི, སངྒྷསྶ དཱཏབྦཾ, སངྒྷསྶ དཱཏུཾ ཨིཙྩཱདི.

ཙཏུཏྠཱིཏཔྤུརིསོ.

པཉྩམཱི ཨཔགམན བྷཡ ཝིརཏི མོཙནཏྠཱདཱིཧི.

མེཐུནསྨཱ ཨཔེཏོ མེཐུནཱཔེཏོ. ཨེཝཾ པལཱཔཱཔགཏོ, ནགརནིགྒཏོ, པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ. གཱམཏོ ནིཀྑནྟཾ གཱམནིཀྑནྟཾ, རུཀྑགྒཱ པཏིཏོ རུཀྑགྒཔཏིཏོ, སཱསནཙུཏོ, ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཾ, དྷརཎིཏལུགྒཏོ, སབྦབྷཝེཧི ནིསྶཊོ སབྦབྷཝནིསྶཊོ.

བྷཡཏྠཱདིཡོགེ ཡཐཱ – རཱཛཏོ བྷཡཾ རཱཛབྷཡཾ, ཙོརེཧི བྷཡཾ ཙོརབྷཡཾ, ཨམནུསྶེཧི བྷཡཾ ཨམནུསྶབྷཡཾ, ཨགྒིཏོ བྷཡཾ ཨགྒིབྷཡཾ. པཱཔཏོ བྷཱིཏོ པཱཔབྷཱིཏོ ¶ , པཱཔབྷཱིརུཀོ, ཨཀཏྟབྦཏོ ཝིརཏི ཨཀཏྟབྦཝིརཏི. ཨེཝཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཝིརཏི, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཝིརཏི, བནྡྷནཱ མུཏྟོ བནྡྷནམུཏྟོ, ཝནམུཏྟོ, བནྡྷནམོཀྑོ, ཀམྨཏོ སམུཊྛིཏཾ ཀམྨསམུཊྛིཏཾ, ཨུཀྐཊྛུཀྐཊྛཾ, ཨོམཀོམཀཾ.

ཀྭཙི ཝུཏྟིཡེཝ, ཀམྨཏོ ཛཱཏཾ ཀམྨཛཾ. ཨེཝཾ ཙིཏྟཛཾ, ཨུཏུཛཾ, ཨཱཧཱརཛཾ. ཨིདྷ ན བྷཝཏི, པཱསཱདཱ པཏིཏོ.

པཉྩམཱིཏཔྤུརིསོ.

ཚཊྛཱི རཉྙོ པུཏྟོ རཱཛཔུཏྟོ. ཨེཝཾ རཱཛཔུརིསོ, ཨཱཙརིཡཔཱུཛཀོ, བུདྡྷསཱཝཀོ, བུདྡྷརཱུཔཾ, ཛིནཝཙནཾ, སམུདྡགྷོསོ, དྷཉྙཱནཾ རཱསི དྷཉྙརཱསི, པུཔྥགནྡྷོ, ཕལརསོ, ཀཱཡསྶ ལཧུཏཱ ཀཱཡལཧུཏཱ, མརཎསྶཏི, རུཀྑམཱུལཾ, ཨཡསྶ པཏྟོ ཨཡོཔཏྟོ, ཨེཝཾ སུཝཎྞཀཊཱཧཾ, པཱནཱིཡཐཱལཀཾ, སཔྤིཀུམྦྷོ.

‘‘དེཝཱནཾ རཱཛཱ’’ཏི ཨཏྠེ སམཱསཱདིམྷི ཀཏེ ‘‘ཀྭཙི སམཱསནྟགཏཱནམཀཱརནྟོ’’ཏི ཨཀཱརོ, ཏཏོ ‘‘སྱཱ ཙཱ’’ཏི ཨཱཏྟཾ ན བྷཝཏི. དེཝརཱཛོ, དེཝརཱཛཱ, དེཝརཱཛཾ, དེཝརཱཛེ ཨིཙྩཱདི པུརིསསདྡསམཾ. ཨཏྟཱབྷཱཝེ སོ དེཝརཱཛཱ, ཏེ དེཝརཱཛཱནོ ཨིཙྩཱདི རཱཛསདྡསམཾ. ཏཐཱ དེཝཱནཾ སཁཱ དེཝསཁོ, དེཝསཁཱ, སོ དེཝསཁཱ, ཏེ དེཝསཁཱནོ ཨིཙྩཱདི.

པུམསྶ ལིངྒཾ པུལླིངྒཾ. ཨེཝཾ པུམྦྷཱཝོ, པུམནྟལོཔཱདི.

ཧཏྠིཔདཾ, ཨིཏྠིརཱུཔཾ, བྷིཀྑུནིསངྒྷོ, ཛམྦུསཱཁཱ, ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ མཛ྄ཛྷེ ཨཱིཀཱརཱུཀཱརཱནཾ རསྶཏྟཾ.

ཝིབྷཱསཱདྷིཀཱརཏོ ¶ ཀྭཙི ཝཱཀྱམེཝ, སཧསཱ ཀམྨསྶ ཀཏྟཱརོ, བྷིནྣཱནཾ སནྡྷཱཏཱ, ཀཔྤསྶ ཏཏིཡོ བྷཱགོ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི, མནུསྶཱནཾ ཁཏྟིཡོ སཱུརཏམོ.

ཡུཏྟཏྠོ ཨིཙྩེཝ? ‘‘བྷཊོ རཉྙོ པུརིསོ དེཝདཏྟསྶཱ’’ཏི ཨེཏྠ ‘‘བྷཊསམྦནྡྷེ ཚཊྛཱི’’ཏི ཨཉྙམཉྙཱནཔེཀྑཏཱཡ ཨཡུཏྟཏྠབྷཱཝཏོ སམཱསོ ན བྷཝཏི, ‘‘ཀོསལསྶ རཉྙོ པུཏྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ པན སཱཔེཀྑཏཱཡ ཨསམཏྠཏྟཱ ན བྷཝཏི, སམྦནྡྷཱིསདྡཱནཾ པན ནིཙྩཾ སཱཔེཀྑཏྟེཔི གམཀཏྟཱ སམཱསོ, ཡཐཱ – དེཝདཏྟསྶ གུརུཀུལཾ, བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོཏིཨཱདི.

ཚཊྛཱིཏཔྤུརིསོ.

སཏྟམཱི རཱུཔེ སཉྙཱ རཱུཔསཉྙཱ, ཨེཝཾ རཱུཔསཉྩེཏནཱ, སཾསཱརདུཀྑཾ, ཙཀྑུམྷི སནྣིསྶིཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ, དྷམྨེ རཏོ དྷམྨརཏོ, དྷམྨཱབྷིརཏི, དྷམྨརུཙི, དྷམྨགཱརཝོ, དྷམྨེསུ ནིརུཏྟི དྷམྨནིརུཏྟི, དཱནཱདྷིམུཏྟི, བྷཝནྟརཀཏཾ, དསྶནེ ཨསྶཱདོ དསྶནསྶཱདོ, ཨརཉྙེ ཝཱསོ ཨརཉྙཝཱསོ, ཝིཀཱལེ བྷོཛནཾ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ, ཀཱལེ ཝསྶཾ ཀཱལཝསྶཾ, ཝནེ པུཔྥཾ ཝནཔུཔྥཾ. ཨེཝཾ ཝནམཧིསོ, གཱམསཱུཀརོ, སམུདྡམཙྪོ, ཨཱཝཱཊཀཙྪཔོ, ཨཱཝཱཊམཎྜཱུཀོ, ཀཱུཔམཎྜཱུཀོ, ཏིཏྠནཱཝཱ, ཨིཏྠཱིསུ དྷུཏྟོ ཨིཏྠིདྷུཏྟོ ཚཱཡཱཡ སུཀྑོ ཚཱཡཱསུཀྑོ, ཨངྒཱརཔཀྐཾ, ཙཱརཀབདྡྷོ.

ཨིདྷ ཝུཏྟིཡེཝ, ཡཐཱ – ཝནེ ཙརཏཱིཏི ཝནཙརོ, ཀུཙྪིམྷི སཡཏཱིཏི ཀུཙྪིསཡོ, ཐལེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཐལཊྛོ. ཨེཝཾ ཛལཊྛོ, པབྦཏཊྛོ, མགྒཊྛོ, པངྐེ ཛཱཏཾ པངྐཛཾ, སིརེ རུཧཏཱིཏི སིརོརུཧཾ ཨིཙྩཱདི.

ཨིདྷ ¶ ན བྷཝཏི, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ, ཨཱསནེ ནིསིནྣོ, ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

སཏྟམཱིཏཔྤུརིསོ.

‘‘ཏདནུཔརོདྷེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ ཡཐཱབྷིདྷཱནཾ ཏཔྤུརིསེ ཀྭཙི ཨཙྩནྟཱདཱིསུ ཨམཱདིཝིབྷཏྱནྟཾ པུབྦཔདཾ པརཾ སམྦྷཝཏི.

ཡཐཱ – ཨནྟཾ ཨཏིཀྐནྟཾ ཨཙྩནྟཾ, ཨཙྩནྟཱནི, ཝེལཾ ཨཏིཀྐནྟོ ཨཏིཝེལོ, རསྶཏྟཾ. ཨེཝཾ མཱལཾ ཨཏཱིཏོ ཨཏིམཱལོ, པཏྟཛཱིཝིཀོ, ཨཱཔནྣཛཱིཝིཀོ, ཨཀྑཾ པཏིགཏཾ ནིསྶིཏནྟི པཙྩཀྑཾ དསྶནཾ, པཙྩཀྑོ ཨཏྟབྷཱཝོ, པཙྩཀྑཱ བུདྡྷི, ཨཏྠཾ ཨནུགཏཾ ཨནྭཏྠཾ, ཀོཀིལཱཡ ཨཝཀུཊྛཾ ཨཝཀོཀིལཾ ཝནཾ, པརིཙྩཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨཝམཡཱུརཾ, ཨཛ྄ཛྷཡནཱཡ པརིགིལཱནོ པརིཡཛ྄ཛྷཡནོ, ཀམྨསྶ ཨལཾ སམཏྠོཏི ཨལཾཀམྨོ, ཝཙནཱཡ ཨལནྟི ཨལཾཝཙནོ, ཝཱནཏོ ནིཀྑནྟཾ ནིབྦཱནཾ, ཀིལེསེཧི ནིཀྑནྟོ ནིཀྐིལེསོ, ནིརངྒཎོ, ཀོསམྦིཡཱ ནིཀྑནྟོ ནིཀྐོསམྦཱི, ཝནཏོ ནིཡྻཱཏོ ནིབྦནོ, ཨཱཙརིཡཏོ པརོ པཱཙརིཡོ. ཨེཝཾ པཡྻཀོ, པརཧིཡྻོ, གངྒཱཡ ཨུཔརི ཨུཔརིགངྒཾ. ཨེཝཾ ཧེཊྛཱནདཱི, ཨནྟོསམཱཔཏྟི, ཧཾསཱནཾ རཱཛཱ རཱཛཧཾསོ, ཧཾསརཱཛཱ ཝཱ, མཱསསྶ ཨདྡྷཾ ཨདྡྷམཱསཾ, མཱསདྡྷཾ ཝཱ, ཨཱམལཀསྶ ཨདྡྷཾ ཨདྡྷཱམལཀཾ, ཨཱམལཀདྡྷཾ ཝཱ, ཀཧཱཔཎསྶ ཨཌྜྷཾ ཨཌྜྷཀཧཱཔཎཾ, ཨཌྜྷམཱསཀཾ, རཏྟིཡཱ ཨཌྜྷཾ ཨཌྜྷརཏྟཾ, རཏྟིཡཱ པུབྦཾ པུབྦརཏྟཾ, རཏྟིཡཱ པཙྪཱ པཙྪཱརཏྟཾ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཀྭཙི སམཱསནྟགཏཱནམཀཱརནྟོ’’ཏི རཏྟིསདྡནྟསྶ ཨཏྟཾ, ཨཧསྶ པུབྦཾ པུབྦནྷཾ. ཨེཝཾ སཱཡནྷཾ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཧསྶ ཨནྷཱདེསོ.

ཨམཱདིཔརཏཔྤུརིསོ.

ཀྭཙི ¶ ཏཔྤུརིསེ ‘‘པབྷངྐརཱ’’དཱིསུ ཝིབྷཏྟིལོཔོ ན བྷཝཏི.

ཡཐཱ – པབྷཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠེ ‘‘ཨམཱདཡོ པརཔདེབྷཱི’’ཏི སམཱསོ, ‘‘ནཱམཱནཾ སམཱསོ ཡུཏྟཏྠོ’’ཏི སམཱསསཉྙཱ, ཏཏོ ‘‘ཏེསཾ ཝིབྷཏྟིཡོ ལོཔཱ ཙཱ’’ཏི ཝིབྷཏྟིལོཔེ སམྤཏྟེ ཏཏྠེཝ ཙགྒཧཎེན པུབྦཔདེ ཝིབྷཏྟིལོཔཱབྷཱཝོ. སེསཾ སམཾ. པབྷངྐརོ, ཨམཏཾ དདཱཏཱིཏི ཨམཏནྡདོ, རཎཾ ཛཧཱཏཱིཏི རཎཉྫཧོ, ཛུཏིཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཛུཏིནྡྷརོ, ཏཐཱ སཧསཱཀཏཾ, པརསྶཔདཾ. ཨཏྟནོཔདཾ, བྷཡཏོ ཨུཔཊྛཱནཾ བྷཡཏཱུཔཊྛཱནཾ, པརཏོགྷོསོ, གཝཾཔཏིཏྠེརོ, མནསིཀཱརོ, པུབྦེནིཝཱསོ, པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏི, མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ, ཨནྟེཝཱསཱི, ཨནྟེཝཱསིཀོ, ཛནེསུཏོ, ཨུརསིལོམོ, ཀཎྛེཀཱལོ༹, སརསིཛམིཙྩཱདི.

ཨལོཔཏཔྤུརིསོ.

ཏཔྤུརིསསམཱསོ ནིཊྛིཏོ.

བཧུབྦཱིཧིསམཱས

ཨཐ བཧུབྦཱིཧིསམཱསོ ཝུཙྩཏེ.

སོ ཙ ནཝཝིདྷོ དྭིཔདོ ཏུལྱཱདྷིཀརཎོ, དྭིཔདོ བྷིནྣཱདྷིཀརཎོ, ཏིཔདོ ནནིཔཱཏཔུབྦཔདོ, སཧཔུབྦཔདོ ཨུཔམཱནཔུབྦཔདོ སངྑྱོབྷཡཔདོ དིསནྟརཱལ༹ཏྠོ བྱཏིཧཱརལཀྑཎོ ཙཱཏི.

ཏཏྠ དྭིཔདོ ཏུལྱཱདྷིཀརཎོ བཧུབྦཱིཧི ཀམྨཱདཱིསུ ཚསུ ཝིབྷཏྱཏྠེསུ བྷཝཏི.

ཏཏྠ ¶ དུཏིཡཏྠེ ཏཱཝ – ‘‘ཨཱགཏཱ སམཎཱ ཨིམཾ སངྒྷཱརཱམ’’ནྟི ཝིགྒཧེ –

༣༥༢. ཨཉྙཔདཏྠེསུ བཧུབྦཱིཧི.

སམསྱམཱནཔདཏོ ཨཉྙེསཾ པཋམདུཏིཡཱདིཝིབྷཏྱནྟཱནཾ པདཱནམཏྠེསུ ཡུཏྟཏྠཱནི ནཱམཱནི ཝིབྷཱསཱ སམསྱནྟེ, སོ སམཱསོ བཧུབྦཱིཧིསཉྙོ ཙ ཧོཏི.

བཧཝོ ཝཱིཧཡོ ཡསྶ སོ བཧུབྦཱིཧི, བཧུབྦཱིཧིསདིསཏྟཱ ཨཡམྤིསམཱསོ ཨནྭཏྠསཉྙཱཝསེན བཧུབྦཱིཧཱིཏི ཝུཏྟོ, ཨཉྙཔདཏྠཔྤདྷཱནོ ཧི བཧུབྦཱིཧི.

དུཝིདྷོ ཙཱཡཾ བཧུབྦཱིཧི ཏགྒུཎསཾཝིཉྙཱཎཱཏགྒུཎསཾཝིཉྙཱཎཝསེན, ཏེསུ ཡཏྠ ཝིསེསནབྷཱུཏོ ཨཏྠོ ཨཉྙཔདཏྠགྒཧཎེན གཡ྄ཧཏི, སོ ཏགྒུཎསཾཝིཉྙཱཎོ, ཡཐཱ – ལམྦཀཎྞམཱནཡཱཏི.

ཡཏྠ པན ན གཡ྄ཧཏི, སོ ཨཏགྒུཎསཾཝིཉྙཱཎོ, ཡཐཱ – བཧུདྷནམཱནཡཱཏི.

ཨིདྷ བཧུབྦཱིཧིསདྡེ ཝིཡ ཝིསེསནསྶ པུབྦནིཔཱཏོ, སེསཾ པུབྦསམཾ.

ཨཱགཏསམཎོ སངྒྷཱརཱམོ. ཨེཏྠ ཙ ཨཱགཏསདྡོ, སམཎསདྡོ ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྠེ ཨཊྛཏྭཱ དུཏིཡཱཝིབྷཏྱཏྠབྷཱུཏེ སངྒྷཱརཱམསངྑཱཏེ ཨཉྙཔདཏྠེ ཝཏྟནྟི, ཏདཏྠཛོཏནཏྠམེཝ ཏདནནྟརཾ ‘‘སངྒྷཱརཱམོ’’ཏི པདནྟརཾ པཡུཛྫཏི, ཏཏོ སམཱསེནེཝ ཀམྨཏྠསྶ ཨབྷིཧིཏཏྟཱ པུན དུཏིཡཱ ན ཧོཏི. ཨིདཾསདྡསྶ ཙ ཨཔྤཡོགོ, ཨེཝཾ སབྦཏྠ. བཧུབྦཱིཧི ཙཱཡཾ ཨབྷིདྷེཡྻལིངྒཝཙནོ.

ཏཐཱ ཨཱགཏསམཎཱ སཱཝཏྠི, ཨཱགཏསམཎཾ ཛེཏཝནཾ, པཊིཔནྣཱ ཨདྡྷིཀཱ ཡཾ པཐཾ སོཡཾ པཊིཔནྣདྡྷིཀོ པཐོ ¶ , ཨབྷིརུལ༹ྷཱ ཝཱཎིཛཱ ཡཾ ནཱཝཾ སཱ ཨབྷིརུལ༹ྷཝཱཎིཛཱ ནཱཝཱ. ཨེཝཾ ཀམྨཏྠེ བཧུབྦཱིཧི.

ཏཏིཡཏྠེ བཧུབྦཱིཧི ཡཐཱ – ཛིཏཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཡེན སམཎེན སོཡཾ ཛིཏིནྡྲིཡོ སམཎོ. ཨེཝཾ དིཊྛདྷམྨོ, པཏྟདྷམྨོ, ཀཏཀིཙྩོ, ཛིཏཱ མཱརཱ ཨནེནཱཏི ཛིཏམཱརོ བྷགཝཱ, པཊིཝིདྡྷསབྦདྷམྨོ.

ཙཏུཏྠིཡཏྠེ བཧུབྦཱིཧི ཡཐཱ – དིནྣོ སུངྐོ ཡསྶ རཉྙོ སོཡཾ དིནྣསུངྐོ རཱཛཱ, ཨུཔནཱིཏཾ བྷོཛནཾ ཨསྶ སམཎསྶཱཏི ཨུཔནཱིཏབྷོཛནོ སམཎོ, ཨུཔཧཊོ བལི ཨསྶཱཏི ཨུཔཧཊབལི ཡཀྑོ.

པཉྩམིཡཏྠེ བཧུབྦཱིཧི ཡཐཱ – ནིགྒཏཱ ཛནཱ ཨསྨཱ གཱམཱ སོཡཾ ནིགྒཏཛནོ གཱམོ, ནིགྒཏོ ཨཡོ ཨསྨཱཏི ནིརཡོ, ནིགྒཏཱ ཀིལེསཱ ཨེཏསྨཱཏི ནིཀྐིལེསོ, ཨཔེཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨསྨཱཏི ཨཔེཏཝིཉྙཱཎོ མཏཀཱཡོ, ཨཔགཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨསྨཱཏི ཨཔགཏབྷཡབྷེརཝོ ཨརཧཱ.

ཚཊྛིཡཏྠེ བཧུབྦཱིཧི ཡཐཱ – ཚིནྣཱ ཧཏྠཱ ཡསྶ པུརིསསྶ སོཡཾ ཚིནྣཧཏྠོ པུརིསོ. ཨེཝཾ པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ, ཁཱིཎཱསཝོ, ཝཱིཏོ རཱགོ ཨསྶཱཏི ཝཱིཏརཱགོ, དྭེ པདཱནི ཨསྶཱཏི དྭིཔདོ, དྭིཧཏྠོ པཊོ, ཏེཝིཛྫོ, ཙཏུཔྤདོ, པཉྩ ཙཀྑཱུནི ཨསྶཱཏི པཉྩཙཀྑུ བྷགཝཱ, ཚལ༹བྷིཉྙོ, རསྶཏྟཾ, ནཝངྒཾ སཏྠུསཱསནཾ, དསབལོ, ཨནནྟཉཱཎོ, ཏཱིཎི དས པརིམཱཎམེཏེསནྟི ཏིདསཱ དེཝཱ, སམཱསནྟསྶ ཨཏྟཾ, ཨིདྷ པརིམཱཎསདྡསྶ སནྣིདྷཱནཏོ ¶ དསསདྡོ སངྑྱཱནེ ཝཏྟཏེ, ཨཡཾ པཙྩཡོ ཨེཏེསནྟི ཨིདཔྤཙྩཡཱ, ཀོ པབྷཝོ ཨསྶཱཏི ཀིཾཔབྷཝོ ཨཡཾ ཀཱཡོ, ཝིགཏཾ མལམསྶཱཏི ཝིམལོ, སུནྡརོ གནྡྷོ ཨསྶཱཏི སུགནྡྷཾ ཙནྡནཾ. ཨེཝཾ སུསཱིལོ, སུམུཁོ, ཀུཙྪིཏོ གནྡྷོ ཨསྶཱཏི དུགྒནྡྷཾ ཀུཎཔཾ, དུཊྛུ མནོ ཨསྶཱཏི དུམྨནོ. ཨེཝཾ དུསྶཱིལོ, དུམྨུཁོ, ཏཔོ ཨེཝ དྷནཾ ཨསྶཱཏི ཏཔོདྷནོ, ཁནྟིསངྑཱཏཾ བལཾ ཨསྶཱཏི ཁནྟིབལོ, ཨིནྡོཏི ནཱམཾ ཨེཏསྶཱཏི ཨིནྡནཱམོ.

ཚནྡཛཱཏཱདཱིསུ ཝིསེསནཝིསེསིཏབྦཱནཾ ཡཐིཙྪིཏཏྟཱ ཨུབྷཡཾ པུབྦཾ ནིཔཏཏི, ཡཐཱ – ཚནྡོ ཛཱཏོ ཨསྶཱཏི ཚནྡཛཱཏོ, ཛཱཏོ ཚནྡོ ཨསྶཱཏིཔི ཛཱཏཚནྡོ. ཨེཝཾ སཉྫཱཏཔཱིཏིསོམནསྶོ, པཱིཏིསོམནསྶསཉྫཱཏོ, མཱསཛཱཏོ, ཛཱཏམཱསོ, ཚིནྣཧཏྠོ, ཧཏྠཙྪིནྣོ.

‘‘དཱིགྷཱ ཛངྒྷཱཡསྶཱ’’ཏི ཝིགྒཡ྄ཧ སམཱསཱདིམྷི ཀཏེ –

‘‘ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ, པདེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༥༣. ཨིཏྠིཡཾ བྷཱསིཏཔུམིཏྠཱི པུམཱཝ ཙེ.

ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནེ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ པདེ པརེ པུབྦེ བྷཱསིཏཔུམཱ ཨིཏྠིཝཱཙཀོ སདྡོ ཨཏྠི ཙེ, སོ པུམཱ ཨིཝ དཊྛབྦོཏི པུབྦཔདེ ཨིཏྠིཔྤཙྩཡཱབྷཱཝོ, བཧུབྦཱིཧིཝིསཡོཡཾ, ཨུཔརི ‘‘ཀམྨདྷཱརཡསཉྙེ ཙཱ’’ཏི ཝཀྑམཱནཏྟཱ.

༣༥༤. ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརཱནཾ དཱིགྷརསྶཱཔཙྩཡེསུ ཙ.

ཀྭཙི ཏདྡྷིཏསམཱསནཱམོཔསགྒཱདཱིསུ པདེསུ ཨཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརབྷཱུཏཱནཾ སརཱནཾ ཛིནཝཙནཱནུཔརོདྷེན དཱིགྷརསྶཱ ཧོནྟི པཙྩཡེསུ, ཨཔཙྩཡེསུ པརེསུ, ཨཔརབྷཱུཏེསུ ཙ.

ཏཏྠ ¶

དཱིགྷཏྟཾ པཱཀཊཱནཱུཔ- གྷཱཏཱདོ མདྷུཝཱདིསུ;

རསྶཏྟཾ ཨཛྫཝེ ཨིཏྠི- རཱུཔཱདོ ཙ ཀ, ཏཱདིསཱུཏི.

བཧུབྦཱིཧིསམཱསེ སཏི པུལླིངྒེ ཨུཏྟརཔདནྟསྶ རསྶཏྟཾ. དཱིགྷཛངྒྷོ པུརིསོ, ཏཐཱ པཧཱུཏཱ ཛིཝ྄ཧཱ ཨསྶཱཏི པཧཱུཏཛིཝ྄ཧོ བྷགཝཱ. མཧཏཱི པཉྙཱ ཨསྶཱཏི མཧཱཔཉྙོ. ‘‘མཧཏཾ མཧཱ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ པདེ’’ཏི མཧཱདེསོ.

ཨིཏྠིཡམིཏི ཀིཾ? ཁམཱདྷནོ. བྷཱསིཏཔུམཱཏི ཀིཾ? སདྡྷཱདྷུརོ, སདྡྷཱཔཀཏིཀོ, པཉྙཱཔཀཏིཀོ, པཉྙཱཝིསུདྡྷིཀོ, ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཀྭཙི སམཱསནྟགཏཱནམཀཱརནྟོ’’ཏི ཀཔྤཙྩཡོ. ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ ཨིཙྩེཝ? སམཎིབྷཏྟིཀོ, ཀུམཱརིབྷཏྟིཀོ, ཀུམཱརིབྷཏྟི.

པུབྦཔདསྶེཝཱཡཾ པུམྦྷཱཝཱཏིདེསོ, ཏེན ཨིདྷ ན བྷཝཏི. བཧུདཱསིཀོ པུརིསོ. བཧུཀུམཱརིཀཾ ཀུལཾ.

‘‘གཱཎྛིཝོ དྷནུ ཨསྶཱ’’ཏི ཝིགྒཡ྄ཧ སམཱསཱདིམྷི ཀཏེ –

༣༥༥. དྷནུམྷཱ ཙ.

ཏིཔདམིདཾ. ཀྭཙིསམཱསནྟགཏཱ དྷནུསདྡཱ ཨཱཔཙྩཡོ ཧོཏི, ཙསདྡེན དྷམྨཱདིཏོ ཙ, ‘‘ཝམོདུདནྟཱན’’ནྟི ཝཀཱརོ, གཱཎྛིཝདྷནྭཱ. ཨེཝཾ པཙྩཀྑདྷམྨཱ.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? སཧསྶཐཱམདྷནུ, པཙྩཀྑདྷམྨོ, ཝིདིཏདྷམྨོ.

ནཱནཱདུམཔཏིཏཔུཔྥཝཱསིཏསཱནུ ཨིཙྩཏྲ – ནཱནཔྤཀཱརཱ དུམཱ ནཱནཱདུམཱ, ནཱནཱདུམེཧི པཏིཏཱནི ནཱནཱདུམཔཏིཏཱནི, ནཱནཱདུམཔཏིཏཱནི ཙ ཏཱནི པུཔྥཱནི ཙཱཏི ནཱནཱདུམཔཏིཏཔུཔྥཱནི, ཏེཧི ཝཱསིཏཱ ནཱནཱདུམཔཏིཏཔུཔྥཝཱསིཏཱ, ནཱནཱདུམཔཏིཏཔུཔྥཝཱསིཏཱ སཱནཱུ ཡསྶ པབྦཏསྶ སོཡཾ ནཱནཱདུམཔཏིཏཔུཔྥཝཱསིཏསཱནུ ¶ པབྦཏོ. ཨཡཾ པན ཀམྨདྷཱརཡཏཔྤུརིསགབྦྷོ ཏུལྱཱདྷིཀརཎབཧུབྦཱིཧི.

ཏཐཱ བྱཱལམྦོ ཨམྦུདྷརོ བྱཱལམྦམྦུདྷརོ, ཏསྶ བིནྡཱུནི བྱཱལམྦམྦུདྷརབིནྡཱུནི, ཏེཧི ཙུམྦིཏོ བྱཱལམྦམྦུདྷརབིནྡུཙུམྦིཏོ, ཏཱདིསོ ཀཱུཊོ ཡསྶ སོཡཾ བྱཱལམྦམྦུདྷརབིནྡུཙུམྦིཏཀཱུཊོ ཨིཙྩཱདི.

སཏྟམིཡཏྠེ བཧུབྦཱིཧི ཡཐཱ – སམྤནྣཱནི སསྶཱནི ཡསྨིཾ ཛནཔདེ སོཡཾ སམྤནྣསསྶོ ཛནཔདོ, སུལབྷོ པིཎྜོ ཨིམསྨིནྟི སུལབྷཔིཎྜོ དེསོ. ཨཱཀིཎྞཱ མནུསྶཱ ཡསྶཾ རཱཛདྷཱནིཡཾ སཱ ཨཱཀིཎྞམནུསྶཱ རཱཛདྷཱནཱི, བཧཝོ ཏཱཔསཱ ཨེཏསྨིནྟི བཧུཏཱཔསོ ཨསྶམོ, ཨུཔཙིཏཾ མཾསལོཧིཏཾ ཨསྨིནྟི ཨུཔཙིཏམཾསལོཧིཏཾ སརཱིརཾ, བཧཝོ སཱམིནོ ཨསྨིནྟི བཧུསྶཱམིཀཾ ནགརཾ.

‘‘བཧཱུ ནདིཡོ ཨསྨི’’ནྟི ཨཏྠེ སམཱསཱདིམྷི ཀཏེ –

སམཱསནྟགྒཧཎཾ, ཀཔྤཙྩཡོ ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༥༦. ནདིམྷཱ ཙ.

སམཱསནྟགཏཱ ནདིམྷཱ ཀཔྤཙྩཡོ ཧོཏི, ཙསདྡེན ཏུཨནྟཱ ཙ. ནིཙྩཏྠཾ ཝཙནཾ. ནདཱིཏི ཙེཏྠ ཨིཏྠིཝཱཙཀཱནཾ ཨཱིཀཱརཱུཀཱརཱནཾ པརསམཉྙཱ, ཏཏོ ‘‘ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ ནདིསཉྙསྶ ཀཔྤཙྩཡེ རསྶཏྟཾ, བཧུནདིཀོ ཛནཔདོ. ཨེཝཾ བཧུཛམྦུཀཾ ཝནཾ. བཧུནཱརིཀོཏི ཚཊྛཱིབཧུབྦཱིཧིནཱ སིདྡྷཾ. བཧཝོ ཀཏྟཱརོ ཨསྨིཾ, ཨསྶཱཏི ཝཱ བཧུཀཏྟུཀོ དེསོ. ཨེཝཾ བཧུབྷཏྟུཀོ.

བྷིནྣཱདྷིཀརཎོ ཡཐཱ – ཨེཀརཏྟིཾ ཝཱསོ ཨསྶཱཏི ཨེཀརཏྟིཝཱསོ, སམཱནེན ཛནེན སདྡྷིཾ ཝཱསོ ཨསྶཱཏི སམཱནཝཱསོ ¶ པུརིསོ. ཨུབྷཏོ བྱཉྫནམསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨུབྷབྷོབྱཉྫནཀོ, ཚཏྟཾ པཱཎིམྷི ཨསྶཱཏི ཚཏྟཔཱཎི པུརིསོ. ཨེཝཾ དཎྜཔཱཎི, སཏྠཔཱཎི, ཝཛིརཔཱཎི, ཁགྒཧཏྠོ, སཏྠཧཏྠོ, དཱནེ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཨསྶཱཏི དཱནཛ྄ཛྷཱསཡོ, དཱནཱདྷིམུཏྟིཀོ, བུདྡྷབྷཏྟིཀོ, སདྡྷམྨགཱརཝོ ཨིཙྩཱདི.

ཏིཔདོ ཡཐཱ – པརཀྐམེནཱདྷིགཏཱ སམྤདཱ ཡེཧི ཏེ བྷཝནྟི པརཀྐམཱདྷིགཏསམྤདཱ མཧཱཔུརིསཱ. ཨེཝཾ དྷམྨཱདྷིགཏབྷོགཱ, ཨོཎཱིཏོ པཏྟཏོ པཱཎི ཡེན སོཡཾ ཨོཎཱིཏཔཏྟཔཱཎི, སཱིཧསྶ པུབྦདྡྷཾ ཝིཡ ཀཱཡོ ཨསྶཱཏི སཱིཧཔུབྦདྡྷཀཱཡོ, མཏྟཱ བཧཝོ མཱཏངྒཱ ཨསྨིནྟི མཏྟབཧུམཱཏངྒཾ ཝནཾ ཨིཙྩཱདི.

ནནིཔཱཏཔུབྦཔདོ ཡཐཱ – ནཏྠི ཨེཏསྶ སམོཏི ཨསམོ བྷགཝཱ. ཨིདྷ ‘‘ཨཏྟཾ ནསྶ ཏཔྤུརིསེ’’ཏི སུཏྟེ ‘‘ཨཏྟཾ ནསྶཱ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ནསྶ ཨཏྟཾ. ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ, ཨཔུཏྟཀོ, ཨཧེཏུཀོ, ‘‘ཀྭཙི སམཱསནྟ’’ཨིཙྩཱདིནཱ ཀཔྤཙྩཡོ, ནཏྠི སཾཝཱསོ ཨེཏེསནྟི ཨསཾཝཱསཱ, ན ཝིཛྫཏེ ཝུཊྛི ཨེཏྠཱཏི ཨཝུཊྛིཀོ ཛནཔདོ, ཨབྷིཀྑུཀོ ཝིཧཱརོ, ནཏྠི ཨེཏསྶ ཨུཏྟརོཏི ཨནུཏྟརོ, ‘‘སརེ ཨན’’ཏི ཨན, ཏཔྤུརིསགྒཧཎམུཔལཀྑཎཾ, ཨཐཝཱ ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནསྶ ཨན. ཨེཝཾ ནཏྠི ཨནྟོ ཨསྶཱཏི ཨནནྟཾ, ན ཝིཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཨེཏེསནྟི ཨནཱསཝཱ ཨིཙྩཱདི.

པཋམཱཡཏྠེ སཧཔུབྦཔདོ ཡཐཱ – སཧ ཧེཏུནཱ ཡོ ཝཏྟཏེཏི སཧེཏུཀོ, སཧེཏུ ཝཱ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ¶ སཧསདྡསྶ སཱདེསོ, ‘‘ཀྭཙི སམཱསནྟ’’ཨིཙྩཱདིནཱ ཀཔྤཙྩཡོ ཙ, སཧ པཱིཏིཡཱ ཨིམེ ཝཏྟནྟཱིཏི སཔྤཱིཏིཀཱ. ཨེཝཾ སཧ པཙྩཡེཧི ཝཏྟནྟཱིཏི སཔྤཙྩཡཱ, སཀིལེསོ, སཨུཔཱདཱནོ, སཔརིཝཱརོ, སཧ མཱུལེན ཨུདྡྷཏོ སམཱུལུདྡྷཏོ རུཀྑོ.

ཨུཔམཱནཔུབྦཔདོ པཋམཱཡཏྠེ ཏཱཝ – ཨུཔམཱནོཔམེཡྻབྷཱཝཔྤསིདྡྷཏྠཾ ཨིཝསདྡཔྤཡོགོ, ཀཱཡབྱཱམཱནཾ སམཔྤམཱཎཏཱཡ ནིགྲོདྷོ ཨིཝ པརིམཎྜལོ ཡོ རཱཛཀུམཱརོ སོཡཾནིགྲོདྷཔརིམཎྜལོ རཱཛཀུམཱརོ. ‘‘ཝུཏྟཏྠཱནམཔྤཡོགོ’’ཏི ཨིཝསདྡསྶ ཨཔྤཡོགོ, སངྑོ ཝིཡ པཎྜརོ ཨཡནྟི སངྑཔཎྜརོ, ཀཱཀོ ཝིཡ སཱུརོ ཨཡནྟི ཀཱཀསཱུརོ, ཙཀྑུ ཨིཝ བྷཱུཏོ ཨཡཾ པརམཏྠདསྶནཏོཏི ཙཀྑུབྷཱུཏོ བྷགཝཱ. ཨེཝཾ ཨཏྠབྷཱུཏོ. དྷམྨབྷཱུཏོ, བྲཧྨབྷཱུཏོ, ཨནྡྷོ ཝིཡ བྷཱུཏོ ཨཡནྟི ཨནྡྷབྷཱུཏོ བཱལོ. མུཉྫཔབྦཛམིཝ བྷཱུཏཱ ཨཡནྟི མུཉྫཔབྦཛབྷཱུཏཱ ཀུདིཊྛི. ཏནྟཱཀུལཀམིཝ ཛཱཏཱ ཨཡནྟི ཏནྟཱཀུལཀཛཱཏཱ.

ཚཊྛིཡཏྠེ – སུཝཎྞཝཎྞོ ཝིཡ ཝཎྞོ ཡསྶ སོཡཾ སུཝཎྞཝཎྞོ བྷགཝཱ. ཨུཏྟརཔདལོཔོ, ནཱགསྶ ཝིཡ ཨསྶ གཏཱིཏི ནཱགགཏི. ཨེཝཾ སཱིཧགཏི, ནཱགཝིཀྐམོ, སཱིཧཝིཀྐམོ, སཱིཧཧནུ, ཨེཎིསྶ ཝིཡ ཨསྶ ཛངྒྷཱཏི ཨེཎིཛངྒྷོ, སཱིཧསྶ པུབྦདྡྷཾ ཝིཡ ཨསྶ ཀཱཡོཏི སཱིཧཔུབྦདྡྷཀཱཡོ, བྲཧྨུནོ ཝིཡ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏོ སརོ ཨསྶཱཏི བྲཧྨསྶརོ.

ཝཱསདྡཏྠེ ¶ སངྑྱོབྷཡཔདོ ཡཐཱ – དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ པཏྟཱ དྭཏྟིཔཏྟཱ, ‘‘དྭེཀཊྛཱནམཱཀཱརོ ཝཱ’’ཏི དྭིསདྡནྟསྶ ཨཱཏྟཾ, རསྶཏྟཾ, དྭཱིཧཾ ཝཱ ཏཱིཧཾ ཝཱ དྭཱིཧཏཱིཧཾ, ཚ ཝཱ པཉྩ ཝཱ ཝཱཙཱ ཚཔྤཉྩཝཱཙཱ. ཨེཝཾ སཏྟཊྛམཱསཱ, ཨེཀཡོཛནདྭིཡོཛནཱནི.

དིསནྟརཱལ༹ཏྠོ ཡཐཱ – པུབྦསྶཱ ཙ དཀྑིཎསྶཱ ཙ དིསཱཡ ཡདནྟརཱལ༹ཾ སཱཡཾ པུབྦདཀྑིཎཱ ཝིདིསཱ. ཨེཏྠ ཏུལྱཱདྷིཀརཎཔདཔརཏྟཱབྷཱཝཱ ན པུམྦྷཱཝཱཏིདེསོ, ‘‘ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ དིསནྟརཱལ༹ཏྠེ པུབྦཔདསྶ རསྶཏྟཾ. ཨེཝཾ པུབྦུཏྟརཱ, ཨཔརདཀྑིཎཱ, པཙྪིམུཏྟརཱ. ཡདཱ པན དཀྑིཎཱ ཙ སཱ པུབྦཱ ཙཱཏི ཀམྨདྷཱརཡསམཱསོ ཧོཏི, ཏདཱ པུམྦྷཱཝཱཏིདེསོ ཨུཏྟརཔདཏྠཔྤདྷཱནཏྟཱ, སབྦནཱམིཀཝིདྷཱནམྤི ནིཙྩཾ བྷཝཏིཡེཝ, ཡཐཱ – དཀྑིཎཔུབྦསྶཱ, དཀྑིཎཔུབྦསྶམིཏི.

བྱཏིཧཱརལཀྑཎོ ཡཐཱ – ཀེསེསུ ཙ ཀེསེསུ ཙ གཧེཏྭཱ ཨིདཾ ཡུདྡྷཾ པཝཏྟཏཱིཏི ཀེསཱཀེསི, དཎྜེཧི ཙ དཎྜེཧི ཙ པཧརིཏྭཱ ཨིདཾ ཡུདྡྷཾ པཝཏྟཏཱིཏི དཎྜཱདཎྜི, ‘‘ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ མཛ྄ཛྷེདཱིགྷོ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨནྟསྶིཀཱརོ.

པཋམཱཝིབྷཏྱཏྠབཧུབྦཱིཧི.

བཧུབྦཱིཧིསམཱསོ ནིཊྛིཏོ.

དྭནྡསམཱས

ཨཐ དྭནྡསམཱསོ ཝུཙྩཏེ.

སོ ཙ དུཝིདྷོ ཨིཏརཱིཏརཡོག སམཱཧཱརཏྠབྷེདེན.

ཏཏྠ ¶ ཨིཏརཱིཏརཡོགེ ཏཱཝ – ‘‘སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱན’’ཨིཏཱིདྷ ཨུབྷཡཏྠཱཔི པཋམེཀཝཙནཾ, སམུཙྩཡཛོཏནཏྠཾ ཙསདྡཔྤཡོགོ ཙ.

‘‘སཱརིཔུཏྟོ ཙ མོགྒལླཱནོ ཙཱ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༣༥༧. ནཱམཱནཾ སམུཙྩཡོ དྭནྡོ.

ནཱནཱནཱམཱནམེཝ ཨེཀཝིབྷཏྟིཀཱནཾ ཡུཏྟཏྠཱནཾ ཡོ སམུཙྩཡོ, སོ ཝིབྷཱསཱ སམཱསོ བྷཝཏི, དྭནྡསཉྙོ ཙ.

ཨེཏྠ ཙ སམུཙྩཡོ ནཱམ སམྤིཎྜནཾ, སོ པན ཨཏྠཝསེན ཀེཝལསམུཙྩཡོ ཨནྭཱཙཡོ ཨིཏརཱིཏརཡོགོ སམཱཧཱརོ ཙཱཏི ཙཏུབྦིདྷོ.

ཏཏྠ ཀེཝལསམུཙྩཡེ, ཨནྭཱཙཡེ ཙ སམཱསོ ན བྷཝཏི, ཀྲིཡཱསཱཔེཀྑཏཱཡ ནཱམཱནཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཡུཏྟཏྠབྷཱཝཏོ, ཡཐཱ – ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ ཨདཱསི, དཱནཉྩ དེཧི, སཱིལཉྩ རཀྑཱཧི. ཨིཏརཱིཏརཡོགེ, སམཱཧཱརེ ཙ སམཱསོ བྷཝཏི, ཏཏྠ ནཱམཱནཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཡུཏྟཏྠབྷཱཝཏོ.

དྭེ དྭེ པདཱནི དྭནྡཱ, དྭནྡཊྛཱ ཝཱ དྭནྡཱ, དྭནྡསདིསཏྟཱ ཨཡཾ སམཱསོཔི ཨནྭཏྠསཉྙཱཡ དྭནྡོཏི ཝུཙྩཏི, ཨུབྷཡཔདཏྠཔྤདྷཱནོ ཧི དྭནྡོ.

ནནུ ཙ ཨུབྷཡཔདཏྠཔྤདྷཱནཏྟེ སཏི དྭནྡེ ཀཐམེཀཏྠཱིབྷཱཝོ སིཡཱཏི? ཝུཙྩཏེ – སདིསཱདིཨཏྠེཔི སདྡཔྤཝཏྟིསམྦྷཝེནདྭིནྣཾ པདཱནཾ ཨེཀཀྑཎེཡེཝ ཨཏྠདྭཡདཱིཔཀཏྟཱ ན ཝིརོདྷོ, ཏཉྩ དྭནྡཝིསཡམེཝ, ཏེསམཏྠདྭཡདཱིཔཀཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི བྷཱུསདྡོ ཨནུབྷཝཨབྷིབྷཝཱདིཀེ ཨཏྠེ ཨནྭབྷིཨཱདིཨུཔསགྒསཧིཏོཝ དཱིཔེཏི, ན ཀེཝལོ, ཨེཝཾ ‘‘གཝསྶཀ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ¶ གཝཱདཱིནཾ ཨསྶཱདིསདྡནྟརསཧིཏཱནམེཝ ཨཏྠདྭཡདཱིཔནཾ, ན ཀེཝལཱནནྟི ཏཉྩ དྭནྡཝིསཡམེཝ, ན སབྦཏྠཱཏི དཊྛབྦཾ. ཨཐ ཝཱ དྭིནྣམྤི ཡཐཱཝུཏྟསམུཙྩཡདཱིཔཀཏྟཱ ཨཏྠི དྭནྡེཔེཀཏྠིཏཱཏི ན ཀོཙི ཝིརོདྷོ, ཏཏོ སམཱསསཉྙཱཝིབྷཏྟིལོཔཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ, སམཱསེནེཝ ཙཏྠསྶ ཝུཏྟཏྟཱ ‘‘ཝུཏྟཏྠཱནམཔྤཡོགོ’’ཏི ཙསདྡསྶ ཨཔྤཡོགོ.

ཨིདྷ དྭནྡེ ཨཙྩིཏཏརཾ པུབྦཾ ནིཔཏཏི, པརསྶེཝ ལིངྒཉྩ. ཨིཏརཱིཏརཡོགསྶ ཨཝཡཝཔྤདྷཱནཏྟཱ སབྦཏྠ བཧུཝཙནམེཝ.

སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེཧི ཨིཙྩཱདི, སམཎོ ཙ བྲཱཧྨཎོ ཙ སམཎབྲཱཧྨཎཱ. ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ, ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཱ, དེཝམནུསྶཱ, ཙནྡིམསཱུརིཡཱ, མཱཏཱ ཙ པིཏཱ ཙ མཱཏཱཔིཏརོ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ དྭནྡེ མཱཏུཨཱདིཔུབྦཔདུཀཱརསྶ ཨཱཀཱརོ. ཨེཝཾ པིཏཱཔུཏྟཱ.

‘‘ཛཱཡཱ ཙ པཏི ཙཱཏི ཛཱཡཱཔཏི’’ཨིཏཱིདྷ –

‘‘ཀྭཙཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༥༨. ཛཱཡཱཡ ཏུདཾ ཛཱནི པཏིམྷི.

ཛཱཡཱསདྡསྶ ཏུདཾ ཛཱནིཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི པཏིསདྡེ པརེ ཀྭཙི. ཏུདཾཔཏི, ཛཱནིཔཏི, ཛཡམྤཏིཀཱ. ཨེཏྠ ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ‘‘ཀྭཙཱ’’དིནཱ རསྶཏྟཉྩ.

ཀྭཙི ཨཔྤསརཾ པུབྦཾ ནིཔཏཏི, ཡཐཱ – ཙནྡོ ཙ སཱུརིཡོ ཙ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ནིགམཱ ཙ ཛནཔདཱ ཙ ནིགམཛནཔདཱ, སུརཱ ཙ ཨསུརཱ ¶ ཙ གརུལཱ༹ ཙ མནུཛཱ ཙ བྷུཛགཱ ཙ གནྡྷབྦཱ ཙ སུརཱསུརགརུལ༹མནུཛབྷུཛགགནྡྷབྦཱ.

ཀྭཙི ཨིཝཎྞུཝཎྞནྟཱནཾ པུབྦནིཔཱཏོ, ཡཐཱ – ཨགྒི ཙ དྷཱུམོ ཙ ཨགྒིདྷཱུམཱ. ཨེཝཾ གཏིབུདྡྷིབྷུཛཔཋཧརཀརསཡཱ, དྷཱཏཝོ ཙ ལིངྒཱནི ཙ དྷཱཏུལིངྒཱནི.

ཀྭཙི སརཱདིཨཀཱརནྟཱནཾ པུབྦནིཔཱཏོ, ཡཐཱ – ཨཏྠོ ཙ དྷམྨོ ཙ ཨཏྠདྷམྨཱ. ཨེཝཾ ཨཏྠསདྡཱ, སདྡཏྠཱ ཝཱ.

སམཱཧཱརེ པན – ‘‘ཙཀྑུ ཙ སོཏཉྩཱ’’ཏི ཨཏྠེ ‘‘ནཱམཱནཾ སམུཙྩཡོ དྭནྡོ’’ཏི དྭནྡསམཱསཾ ཀཏྭཱ ཝིབྷཏྟིལོཔཱདིམྷི ཀཏེ –

‘‘ནཔུཾསཀལིངྒཾ, ཨེཀཏྟཉྩཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༥༩. ཏཐཱ དྭནྡེ པཱཎི ཏཱུརིཡ ཡོགྒ སེནངྒ ཁུདྡཛནྟུཀ ཝིཝིདྷ ཝིརུདྡྷ ཝིསབྷཱགཏྠཱདཱིནཉྩ.

ཡཐཱ དིགུསམཱསེ, ཏཐཱ སམཱཧཱརདྭནྡསམཱསེཔི པཱཎི ཏཱུརིཡ ཡོགྒ སེནངྒཏྠཱནཾ, ཁུདྡཛནྟུཀཝིཝིདྷ ཝིརུདྡྷཝིསབྷཱགཏྠཨིཙྩེཝམཱདཱིནཉྩ ཨེཀཏྟཾ ཧོཏི, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཉྩ.

པཱཎིནོ ཙ ཏཱུརིཡཱནི ཙ ཡོགྒཱནི ཙ སེནཱ ཙཱཏི པཱཎིཏཱུརིཡ ཡོགྒསེནཱ, ཏཱསམངྒཱནི པཱཎིཏཱུརིཡཡོགྒསེནངྒཱནི, དྭནྡཏོ པརཏྟཱ ཨངྒསདྡོ པཙྩེཀམབྷིསམྦཛ྄ཛྷཏེ. ཁུདྡཱ ཙ ཏེ ཛནྟུཀཱ ཙེཏི ཁུདྡཛནྟུཀཱ, ཝིཝིདྷེནཱཀཱརེན ཝིརུདྡྷཱ ཝིཝིདྷཝིརུདྡྷཱ, ནིཙྩཝིརོདྷིནོ. སམཱནོ བྷཱགོ ཡེསཾ ཏེ སབྷཱགཱ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ སམཱནསྶ སཨཱདེསོ, ཝིཝིདྷཱ ཙ ཏེ ལཀྑཎཏོ སབྷཱགཱ ཙ ཀིཙྩཏོཏི ཝིསབྷཱགཱ. པཱཎིཏཱུརིཡཡོགྒསེནངྒཱནི ཙ ཁུདྡཛནྟུཀཱ ཙ ཝིཝིདྷཝིརུདྡྷཱ ཙ ཝིསབྷཱགཱ ཙཱཏི དྭནྡོ, ཨིདྷ བཧུཏྟཱ པུབྦནིཔཱཏསྶ ཨནིཡམོ, ཏེ ཨཏྠཱ ཡེསཾ ¶ ཏེ པཱཎིཏཱུརིཡཡོགྒསེནངྒཁུདྡཛནྟུཀཝིཝིདྷཝིརུདྡྷཝིསབྷཱགཏྠཱ, ཏེ ཨཱདཡོ ཡེསཾ ཏེ ཏདཱདཡོ.

ཨཱདིགྒཧཎེན ཨཉྙོཉྙལིངྒཝིསེསིཏ སངྑྱཱཔརིམཱཎཏྠ པཙནཙཎྜཱལཏྠ དིསཏྠཱདཱིནཉྩ དྭནྡེ ཨེཀཏྟཾ, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཉྩ, ཨིཏི པཱཎྱངྒཏྠབྷཱཝཏོ ཙཀྑུསོཏསདྡཱནཾ ཨིམིནཱ ཨེཀཏྟཾ, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཉྩ ཀཏྭཱ སམཱསཏྟཱ ནཱམབྱཔདེསེ ཀཏེ སྱཱདྱུཔྤཏྟི ཨམཱདེསཱདི.

ཙཀྑུསོཏཾ, ཧེ ཙཀྑུསོཏ, ཙཀྑུསོཏཾ, ཙཀྑུསོཏེན. ཨེཝཾ སབྦཏྠེཀཝཙནམེཝ. མུཁཉྩ ནཱསིཀཱ ཙ མུཁནཱསིཀཾ, ‘‘སརོ རསྶོ ནཔུཾསཀེ’’ཏི ཨནྟསྶ རསྶཏྟཾ, ཧནུ ཙ གཱིཝཱ ཙ ཧནུགཱིཝཾ. ཨེཝཾ ཀཎྞནཱསཾ, པཱཎིཔཱདཾ, ཚཝིམཾསལོཧིཏཾ. ཧཏྠཔཱདཱ མཾསལོཧིཏཱནཱིཏིཨཱདཱིནཾ པན ཨིཏརཱིཏརཡོགེན སིདྡྷཾ. ཨེཝཾ པཱཎྱངྒཏྠེ.

ཏཱུརིཡངྒཏྠེ གཱིཏཉྩ ཝཱདིཏཉྩ གཱིཏཝཱདིཏཾ, སམྨཉྩ ཏཱལ༹ཉྩ སམྨཏཱལ༹ཾ, སམྨནྟི ཀཾསཏཱལ༹ཾ. ཏཱལ༹ནྟི ཧཏྠཏཱལ༹ཾ. སངྑེ ཙ པཎཝོ ཙ ཌིཎྜིམོ ཙ, སངྑཱ ཙ པཎཝཱ ཙ ཌཾཎྜིམཱ ཙཱཏི ཝཱ སངྑཔཎཝཌིཎྜིམཾ, པཎཝཱདཡོ དྭེཔི བྷེརིཝིསེསོ.

ཡོགྒངྒཏྠེ ཡཐཱ – ཕཱལོ ཙ པཱཙནཉྩ ཕཱལཔཱཙནཾ, ཡུགཉྩ ནངྒལཉྩ ཡུགནངྒལཾ.

སེནངྒཏྠེ ཧཏྠིནོ ཙ ཨསྶཱ ཙ ཧཏྠིཨསྶཾ, རཐཱ ཙ པཏྟིཀཱ ཙ རཐཔཏྟིཀཾ, ཨསི ཙ ཙམྨཉྩ ཨསིཙམྨཾ, ཙམྨནྟི སརཝཱརཎཕལཀཾ. དྷནུ ཙ ཀལཱཔོ ཙ དྷནུཀལཱཔཾ, ཀལཱཔོཏི ཏཱུཎཱིརཾ.

ཁུདྡཛནྟུཀཏྠེ ཌཾསཱ ཙ མཀསཱ ཙ ཌཾསམཀསཾ. ཨེཝཾ ཀུནྠཀིཔིལླིཀཾ, ཀཱིཊཔཊངྒཾ, ཀཱིཊསརཱིསཔཾ. ཏཏྠ ཀུནྠཱ སུཁུམཀིཔིལླིཀཱ, ཀཱིཊཱ ཀཔཱལཔིཊྛིཀཔཱཎཱ.

ཝིཝིདྷཝིརུདྡྷཏྠེ ¶ ཨཧི ཙ ནཀུལོ ཙ, ཨཧཱི ཙ ནཀུལཱ ཙཱཏི ཝཱ ཨཧིནཀུལཾ. ཨེཝཾ བིལཱ༹རམཱུསིཀཾ, ཨནྟསྶ རསྶཏྟཾ, ཀཱཀོལཱུཀཾ, སཔྤམཎྜཱུཀཾ, གརུལ༹སཔྤཾ.

ཝིསབྷཱགཏྠེ སཱིལཉྩ པཉྙཱཎཉྩ སཱིལཔཉྙཱཎཾ, སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ སམཐཝིཔསྶནཾ. ཨེཝཾ ནཱམརཱུཔཾ, ཧིརོཏྟཔྤཾ. སཏིསམྤཛཉྙཾ, ལོབྷམོཧཾ, དོསམོཧཾ, ཨཧིརིཀཱནོཏྟཔྤཾ, ཐིནམིདྡྷཾ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩམིཙྩཱདི. ‘‘ཨཾམོ ནིགྒཧཱིཏཾ ཛྷལཔེཧཱི’’ཏི ཨེཏྠ ‘‘ཨཾམོ’’ཏི ནིདྡེསདསྶནཏོ ཀཏྠཙི ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཾ ན ཧོཏཱིཏི དཊྛབྦཾ, ཏེན ཨཱདྷིཔཙྩཔརིཝཱརོ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷི པཊིསནྡྷིཔྤཝཏྟིཡནྟིཨཱདི སིཛ྄ཛྷཏི.

ཨཉྙོཉྙལིངྒཝིསེསིཏཱནཾ དྭནྡེ དཱསཱི ཙ དཱསོ ཙ དཱསིདཱསཾ, ‘‘ཀྭཙཱདཱི’’ཏིཨཱདིནཱ མཛ྄ཛྷེ རསྶཏྟཾ. ཨེཝཾ ཨིཏྠིཔུམཾ, པཏྟཙཱིཝརཾ, སཱཁཱཔལཱསམིཙྩཱདི.

སངྑྱཱཔརིམཱཎཏྠཱནཾ དྭནྡེ ཨེཀཀཉྩ དུཀཉྩ ཨེཀཀདུཀཾ, སངྑྱཱདྭནྡེ ཨཔྤསངྑྱཱ པུབྦཾ ནིཔཏཏི. ཨེཝཾ དུཀཏིཀཾ, ཏིཀཙཏུཀྐཾ, ཙཏུཀྐཔཉྩཀཾ, དཱིགྷོ ཙ མཛ྄ཛྷིམོ ཙ དཱིགྷམཛ྄ཛྷིམཾ.

པཙནཙཎྜཱལཏྠཱནཾ དྭནྡེ ཨོརབྦྷིཀཱ ཙ སཱུཀརིཀཱ ཙ ཨོརབྦྷིཀསཱུཀརིཀཾ. ཨེཝཾ སཱཀུཎིཀམཱགཝིཀཾ, སཔཱཀོ ཙ ཙཎྜཱལོ ཙ སཔཱཀཙཎྜཱལཾ, པུཀྐུསཚཝཌཱཧཀཾ, ཝེནརཐཀཱརཾ. ཏཏྠ ཝེནཱ ཏཙྪཀཱ, རཐཀཱརཱ ཙམྨཀཱརཱ.

དིསཏྠཱནཾ དྭནྡེ པུབྦཱ ཙ ཨཔརཱ ཙཱཏི ཨཏྠེ དྭནྡསམཱསཾ, ཝིབྷཏྟིལོཔཉྩ ཀཏྭཱ ཨིདྷཱདིགྒཧཎེན ཨེཀཏྟེ, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟེ ཙ ཀཏེ ‘‘སརོ རསྶོ ནཔུཾསཀེ’’ཏི རསྶཏྟཾ, པུབྦཱཔརཾ ¶ , ཧེ པུབྦཱཔར, པུབྦཱཔརཾ, པུབྦཱཔརེན, པུབྦཱཔརསྶ ཨིཙྩཱདི. ཨེཝཾ པུརཏྠིམཔཙྪིམཾ, དཀྑིཎུཏྟརཾ, ཨདྷརུཏྟརཾ.

‘‘ནཔུཾསཀལིངྒཾ, ཨེཀཏྟཾ, དྭནྡེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༦༠. ཝིབྷཱསཱ རུཀྑ ཏིཎ པསུ དྷན དྷཉྙ ཛནཔདཱདཱིནཉྩ.

རུཀྑ ཏིཎ པསུ དྷན དྷཉྙ ཛནཔདཱདཱིནམེཀཏྟཾ, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཉྩ ཝིབྷཱསཱ ཧོཏི དྭནྡེ སམཱསེ. ཨེཀཏྟཱབྷཱཝེ བཧུཝཙནཾ, པརསྶེཝ ལིངྒཉྩ.

ཏཏྠ རུཀྑཱནཾ དྭནྡེ ཨསྶཏྠཱ ཙ ཀཔིཏྠཱ ཙཱཏི ཨཏྠེ སམཱཧཱརེ དྭནྡསམཱསཱདིམྷི ཀཏེ ཨིམིནཱ ཝིཀཔྤེནེཀཏྟཾ, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཉྩ. ཨསྶཏྠཀཔིཏྠཾ, ཨསྶཏྠཀཔིཏྠཱ ཝཱ. ཨེཝཾ ཨམྦཔནསཾ, ཨམྦཔནསཱ ཝཱ, ཁདིརཔལཱསཾ, ཁདིརཔལཱསཱ ཝཱ, དྷཝསྶཀཎྞཀཾ, དྷཝསྶཀཎྞཀཱ ཝཱ.

ཏིཎཱནཾ དྭནྡེ ཨུསཱིརཱནི ཙ བཱིརཎཱནི ཙ ཨུསཱིརབཱིརཎཾ, ཨུསཱིརབཱིརཎཱནི ཝཱ. ཨེཝཾ མུཉྫཔབྦཛཾ, མུཉྫཔབྦཛཱ ཝཱ, ཀཱསཀུསཾ, ཀཱསཀུསཱ ཝཱ.

པསཱུནཾ དྭནྡེ ཨཛཱ ཙ ཨེལ༹ཀཱ ཙ ཨཛེལ༹ཀཾ, ཨཛེལ༹ཀཱ ཝཱ, ཧཏྠཱི ཙ གཱཝོ ཙ ཨསྶཱ ཙ ཝལ༹ཝཱ ཙ ཧཏྠིགཝསྶཝལ༹ཝཾ, ཧཏྠིགཝསྶཝལ༹ཝཱ ཝཱ, ‘‘ཀྭཙཱ’’ཏིཨཱདིནཱ རསྶཏྟཾ, ‘‘ཨོསརེ ཙཱ’’ཏི ཨཝཱདེསོ ཙ, གོམཧིཾསཾ, གོམཧིཾསཱ ཝཱ, ཨེཎེཡྻཝརཱཧཾ, ཨེཎེཡྻཝརཱཧཱ ཝཱ, སཱིཧབྱགྒྷཏརཙྪཾ, སཱིཧབྱགྒྷཏརཙྪཱ ཝཱ.

དྷནཱནཾ དྭནྡེ ཧིརཉྙཉྩ སུཝཎྞཉྩ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ, ཧིརཉྙསུཝཎྞཱནི ཝཱ. ཨེཝཾ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ, ཛཱཏརཱུཔརཛཏཱནི ཝཱ, མཎིམུཏྟསངྑཝེལུ༹རིཡཾ, མཎིམུཏྟསངྑཝེལུ༹རིཡཱ ཝཱ.

དྷཉྙཱནཾ ¶ དྭནྡེ སཱལཱི ཙ ཡཝཱ ཙ སཱལིཡཝཾ, སཱལིཡཝཱ ཝཱ. ཨེཝཾ ཏིལམུགྒམཱསཾ, ཏིལམུགྒམཱསཱ ཝཱ.

ཛནཔདཱནཾ དྭནྡེ ཀཱསཱི ཙ ཀོསལཱ ཙ ཀཱསིཀོསལཾ, ཀཱསིཀོསལཱ ཝཱ, ཝཛྫཱི ཙ མལླཱ ཙ ཝཛྫིམལླཾ, ཝཛྫིམལླཱ ཝཱ, ཨངྒཱ ཙ མགདྷཱ ཙ ཨངྒམགདྷཾ, ཨངྒམགདྷཱ ཝཱ.

ཨཱདིགྒཧཎེན ཨཉྙོཉྙཔྤཊིཔཀྑདྷམྨཱནཾ, སཀུཎཏྠཱནཉྩ དྭནྡེ ཝིབྷཱསཱ ཨེཀཏྟཾ ཧོཏི, ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཉྩ. ཀུསལཉྩ ཨཀུསལཉྩ ཀུསལཱཀུསལཾ, ཀུསལཱཀུསལཱ ཝཱ, ཨེཝཾ སཱཝཛྫཱནཝཛྫཾ, སཱཝཛྫཱནཝཛྫཱ ཝཱ, ཧཱིནཔྤཎཱིཏཾ, ཧཱིནཔྤཎཱིཏཱ ཝཱ, ཀཎྷསུཀྐཾ, ཀཎྷསུཀྐཱ ཝཱ, སུཁདུཀྑཾ, སུཁདུཀྑཱནི ཝཱ, པཊིགྷཱནུནཡཾ, པཊིགྷཱནུནཡཱ ཝཱ, ཚཱཡཱཏཔཾ, ཚཱཡཱཏཔཱ ཝཱ, ཨཱལོཀནྡྷཀཱརཾ, ཨཱལོཀནྡྷཀཱརཱ ཝཱ, རཏྟི ཙ དིཝཱ ཙ རཏྟིནྡིཝཾ, རཏྟིནྡིཝཱ ཝཱ, ཨཧཉྩ རཏྟི ཙ ཨཧོརཏྟཾ, ཨཧོརཏྟཱ ཝཱ, ‘‘ཀྭཙི སམཱསནྟ’’ཨིཙྩཱདིནཱ ཨཱཀཱརིཀཱརཱནམཏྟཾ.

སཀུཎཱནཾ དྭནྡེ ཧཾསཱ ཙ བཀཱ ཙ ཧཾསབཀཾ, ཧཾསབཀཱ ཝཱ. ཨེཝཾ ཀཱརཎྜཝཙཀྐཝཱཀཾ, ཀཱརཎྜཝཙཀྐཝཱཀཱ ཝཱ, མཡཱུརཀོཉྩཾ, མཡཱུརཀོཉྩཱ ཝཱ, སུཀསཱལིཀཾ, སུཀསཱལིཀཱ ཝཱ.

སམཱཧཱརདྭནྡོ.

ཡེབྷུཡྻེན ཙེཏྠ –

ཨཙྩིཏཔྤསརཾ པུབྦཾ, ཨིཝཎྞུཝཎྞཀཾ ཀྭཙི;

དྭནྡེ སརཱདྱཀཱརནྟཾ, བཧཱུསྭནིཡམོ བྷཝེ.

དྭནྡསམཱསོ ནིཊྛིཏོ.

པུབྦུཏྟརུབྷཡཉྙཏྠ-པྤདྷཱནཏྟཱ ¶ ཙཏུབྦིདྷོ;

སམཱསོཡཾ དིགུ ཀམྨ-དྷཱརཡེཧི ཙ ཚབྦིདྷོ.

དུཝིདྷོ ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ, ནཝདྷཱ ཀམྨདྷཱརཡོ;

དིགུ དུདྷཱ ཏཔྤུརིསོ, ཨཊྛདྷཱ ནཝདྷཱ བྷཝེ;

བཧུབྦཱིཧི དྭིདྷཱ དྭནྡོ, སམཱསོ ཙཏུརཊྛདྷཱཏི.

ཨིཏི པདརཱུཔསིདྡྷིཡཾ སམཱསཀཎྜོ

ཙཏུཏྠོ.

༥. ཏདྡྷིཏཀཎྜ

ཨཔཙྩཏདྡྷིཏ

ཨཐ ¶ ནཱམཏོ ཨེཝ ཝིབྷཏྱནྟཱ ཨཔཙྩཱདིཨཏྠཝིསེསེ ཏདྡྷིཏུཔྤཏྟཱིཏི ནཱམཏོ པརཾ ཏདྡྷིཏཝིདྷཱནམཱརབྷཱིཡཏེ.

ཏཏྠ ཏསྨཱ ཏིཝིདྷལིངྒཏོ པརཾ ཧུཏྭཱ ཧིཏཱ སཧིཏཱཏི ཏདྡྷིཏཱ, ཎཱདིཔཙྩཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཏེསཾ ཝཱ ནཱམིཀཱནཾ ཧིཏཱ ཨུཔཀཱརཱ ཏདྡྷིཏཱཏི ཨནྭཏྠབྷཱུཏཔརསམཉྙཱཝསེནཱཔི ཎཱདིཔྤཙྩཡཱཝ ཏདྡྷིཏཱ ནཱམ.

‘‘ཝསིཊྛསྶ ཨཔཙྩ’’ནྟི ཝིགྒཧེ –

‘‘ལིངྒཉྩ ནིཔཙྩཏེ’’ཏི ཨིཏོ ལིངྒགྒཧཎམནུཝཏྟཏེ.

༣༦༡. ཝཱ ཎ’པཙྩེ.

ཚཊྛིཡནྟཏོ ལིངྒམྷཱ ཎཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཝིཀཔྤེན ‘‘ཏསྶ ཨཔཙྩ’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ.

སོ ཙ –

༣༦༢. དྷཱཏུལིངྒེཧི པརཱ པཙྩཡཱ.

དྷཱཏཱུཧི, ལིངྒེཧི ཙ པཙྩཡཱ པརཱཝ ཧོནྟཱིཏི པརིབྷཱསཏོ ཨཔཙྩཏྠསམྦནྡྷིལིངྒཏོ ཚཊྛིཡནྟཱཡེཝ པརོ ཧོཏི. པཊིཙྩ ཨེཏསྨཱ ཨཏྠོ ཨེཏཱིཏི པཙྩཡོ, པཏཱིཡནྟི ཨནེན ཨཏྠཱཏི ཝཱ པཙྩཡོ, ‘‘ཝུཏྟཏྠཱནམཔྤཡོགོ’’ཏི ཨཔཙྩསདྡསྶ ཨཔྤཡོགོ, ‘‘ཏེསཾ ཝིབྷཏྟིཡོ ལོཔཱ ཙེ’’ཏི ཝིབྷཏྟིལོཔོ ཙ.

༣༦༣. ཏེསཾ ¶ ཎོ ལོཔཾ.

ཏེསཾ ཏདྡྷིཏཔྤཙྩཡཱནཾ ཎཱནུབནྡྷཱནཾ ཎཀཱརོ ལོཔམཱཔཛྫཏེ.

༣༦༤. ཝུདྡྷཱདིསརསྶ ཝཱསཾཡོགནྟསྶ སཎེ ཙ.

ཨཱདིསརསྶ ཝཱ ཨཱདིབྱཉྫནསྶ ཝཱ ཨསཾཡོགནྟསྶ ཝུདྡྷི ཧོཏི སཎཀཱརཔྤཙྩཡེ པརེ. སཾཡོགོ ཨནྟོ ཨསྶཱཏི སཾཡོགནྟོ, ཏདཉྙོ ཨསཾཡོགནྟོ. ཨཐ ཝཱ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ, ཏདཱ ཙ པཀཏིབྷཱུཏེ ལིངྒེ སརཱནམཱདིསརསྶ ཨསཾཡོགནྟསྶ ཝུདྡྷི ཧོཏི སཎཀཱརེ ཏདྡྷིཏཔྤཙྩཡེ པརེཏི ཨཏྠོ.

ཏེན –

ཝཱསིཊྛཱདཱིསུ ནིཙྩཱཡཾ, ཨནིཙྩོལུ༹མྤིཀཱདིསུ;

ན ཝུདྡྷི ནཱིལཔཱིཏཱདོ, ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏོ.

ཙསདྡགྒཧཎམཝདྷཱརཎཏྠཾ.

ཏསྶཱ ཝུདྡྷིཡཱ ཨནིཡམཔྤསངྒེ ནིཡམཏྠཾ པརིབྷཱསམཱཧ.

༣༦༥. ཨཡུཝཎྞཱནཉྩཱཡོ ཝུདྡྷཱི.

ཏེསཾ ཨཀཱརཨིཝཎྞུཝཎྞཱནམེཝ ཡཐཱཀྐམཾ ཨཱ ཨེཨོཨིཙྩེཏེ ཝུདྡྷིཡོ ཧོནྟི. ཙསདྡགྒཧཎམཝུདྡྷིསམྤིཎྜནཏྠཾ, ཨཝདྷཱརཎཏྠཾ ཝཱ. ཨི ཙ ཨུ ཙ ཡུ, ཡུ ཨེཝ ཝཎྞཱ ཡུཝཎྞཱ, ཨ ཙ ཡུཝཎྞཱ ཙ ཨཡུཝཎྞཱ. ཨཱ ཙ ཨེ ཙ ཨོ ཙ ཨཱཡོ. པུན ཝུདྡྷིགྒཧཎཾ ‘‘ནེགམཛཱནཔདཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨུཏྟརཔདཝུདྡྷིབྷཱཝཏྠཾ, ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨཡུཝཎྞཱན’’ནྟི ཋཱནནིཡམཝཙནཾ ཨཱཡོནཾ ཝུདྡྷིབྷཱཝཔྤསངྒནིཝཏྟནཏྠཾ.

ཡཐཱ ¶ ཧི ཀཏཝུདྡྷཱིནཾ, པུན ཝུདྡྷི ན ཧོཏིཧ;

ཏཐཱ སབྷཱཝཝུདྡྷཱིནཾ, ཨཱཡོནཾ པུན ཝུདྡྷི ན.

ཏཏོ ཨཀཱརསྶ ཨཱཀཱརོ ཝུདྡྷི, ‘‘སརལོཔོམཱདེསཔྤཙྩཡཱདིམྷི སརལོཔེ ཏུ པཀཏཱི’’ཏི སརལོཔཔཀཏིབྷཱཝཱ, ‘‘ནཡེ པརཾ ཡུཏྟེ’’ཏི པརནཡནཾ ཀཏྭཱ ཏདྡྷིཏཏྟཱ ‘‘ཏདྡྷིཏསམཱས’’ཨིཙྩཱདིནཱ ནཱམབྱཔདེསེ ཀཏེ པུརེ ཝིཡ སྱཱདྱུཔྤཏྟི.

ཝཱསིཊྛོ, ཝསིཊྛསྶ པུཏྟོ ཝཱ, ཝཱསིཊྛཱ ཨིཙྩཱདི པུརིསསདྡསམཾ. ཏསྶ ནཏྟུཔནཏྟཱདཡོཔི ཏདུཔཙཱརཏོ ཝཱསིཊྛཱཡེཝ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ གོཏྟཏདྡྷིཏེ པཋམཔྤཀཏིཏོཡེཝ པཙྩཡོ ཧོཏི.

ཨིཏྠིཡཾ ཎཔྤཙྩཡནྟཏྟཱ ‘‘ཎཝ ཎིཀ ཎེཡྻ ཎ ནྟཱུཧཱི’’ཏི ཝཱསིཊྛསདྡཏོ ཨཱིཔཙྩཡོ. སརལོཔཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨིཏྠིཔྤཙྩཡནྟཏྟཱ ‘‘ཏདྡྷིཏསམཱས’’ཨིཙྩཱདིསུཏྟེ ཙགྒཧཎེན ནཱམབྱཔདེསེ ཀཏེ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, ཝཱསིཊྛཱི ཀཉྙཱ, ཝཱསིཊྛཱི, ཝཱསིཊྛིཡོ ཨིཙྩཱདི ཨིཏྠིསདྡསམཾ.

ནཔུཾསཀེ ཝཱསིཊྛཾ ཨཔཙྩཾ, ཝཱསིཊྛཱནི ཨཔཙྩཱནི ཨིཙྩཱདི ཙིཏྟསདྡསམཾ. ཨེཝཾ ཨུཔརིཔི ཏདྡྷིཏནྟསྶ ཏིལིངྒཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

བྷཱརདྭཱཛསྶ པུཏྟོ བྷཱརདྭཱཛོ, ཝེསཱམིཏྟསྶ པུཏྟོ ཝེསཱམིཏྟོ, གོཏམསྶ པུཏྟོ གོཏམོ. ཨེཏྠ ཙ ཨཡུཝཎྞཏྟཱབྷཱཝཱ ཨཱཀཱརཱདཱིནཾ ན ཝུདྡྷི ཧོཏི. ཝསུདེཝསྶ ཨཔཙྩཾ ཝཱསུདེཝོ, བལདེཝོ. ‘‘ཙིཏྟཀོ’’ཏིཨཱདཱིསུ པན སཾཡོགནྟཏྟཱ ཝུདྡྷི ན བྷཝཏི.

‘‘ཝཙྪསྶ ཨཔཙྩ’’ནྟི ཝིགྒཧེ ཎམྷི སམྤཏྟེ ‘‘ཝཱ ཎ’པཙྩེ’’ཏི ཨིཏོ ཝཱཏི ཏདྡྷིཏཝིདྷཱནེ སབྦཏྠ ཝཏྟཏེ, ཏེན སབྦཏྠ ཝཱཀྱཝུཏྟིཡོ བྷཝནྟི. ‘‘ཨཔཙྩེ’’ཏི པདཾ ཡཱཝ སཾསཊྛགྒཧཎཱཝ ཝཏྟཏེ.

༣༦༦. ཎཱཡན ¶ ཎཱན ཝཙྪཱདིཏོ.

ཝཙྪ ཀཙྩཨིཙྩེཝམཱདིཏོ ཚཊྛིཡནྟཏོ གོཏྟགཎཏོ ཎཱཡན ཎཱནཨིཙྩཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི ཝཱ ‘‘ཏསྶཱཔཙྩ’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. སབྦཏྠ ཎཀཱརཱནུབནྡྷོ ཝུདྡྷཏྠོ, སེསཾ པུབྦསམཾ, སཾཡོགནྟཏྟཱ ཝུདྡྷིཨབྷཱཝོཝ ཝིསེསོ.

ཝཙྪཱཡནོ ཝཙྪཱནོ ཝཙྪསྶ པུཏྟོ ཝཱ. ཨེཝཾ ཀཙྩསྶ པུཏྟོ ཀཙྩཱཡནོ ཀཙྩཱནོ, མོགྒལླསྶ པུཏྟོ མོགྒལླཱཡནོ མོགྒལླཱནོ. ཨེཝཾ ཨགྒིཝེསྶཱཡནོ ཨགྒིཝེསྶཱནོ, ཀཎྷཱཡནོ ཀཎྷཱནོ, སཱཀཊཱཡནོ སཱཀཊཱནོ, མུཉྩཱཡནོ མུཉྩཱནོ, ཀུཉྫཱཡནོ ཀུཉྫཱནོ ཨིཙྩཱདི. ཨཱཀཏིགཎོ’ཡཾ.

‘‘ཀཏྟིཀཱཡ ཨཔཙྩ’’ནྟི ཝིགྒཧེ –

༣༦༧. ཎེཡྻོ ཀཏྟིཀཱདཱིཧི.

ཨཱདིསདྡོཡཾ པཀཱརེ ཝཏྟཏེ. ཀཏྟིཀཱ ཝིནཏཱརོཧིཎཱིཨིཙྩེཝམཱདཱིཧི ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནེཧི ལིངྒེཧི ཎེཡྻཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ ‘‘ཏསྶཱཔཙྩ’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ.

ཝིབྷཏྟིལོཔེ ‘‘པཀཏི ཙསྶ སརནྟསྶཱ’’ཏི པཀཏིབྷཱཝོ. ཀཏྟིཀེཡྻོ, ཀཏྟིཀཱཡ པུཏྟོ ཝཱ. ཨེཝཾ ཝིནཏཱཡ ཨཔཙྩཾ ཝེནཏེཡྻོ, ཨིཀཱརསྶེཀཱརོ ཝུདྡྷི, རོཧིཎིཡཱ པུཏྟོ རོཧིཎེཡྻོ, གངྒཱཡ ཨཔཙྩཾ གངྒེཡྻོ, བྷགིནིཡཱ པུཏྟོ བྷཱགིནེཡྻོ, ནདིཡཱཔུཏྟོ ནཱདེཡྻོ. ཨེཝཾ ཨནྟེཡྻོ, ཨཱཧེཡྻོ, ཀཱམེཡྻོ. སུཙིཡཱ ¶ ཨཔཙྩཾ སོཙེཡྻོ, ཨེཏྠ ཨུཀཱརསྶོཀཱརོ ཝུདྡྷི, བཱལཱཡ ཨཔཙྩཾ བཱལེཡྻོ ཨིཙྩཱདི.

‘‘དཀྑསྶཱཔཙྩ’’ནྟི ཝིགྒཧེ ཎམྷི སམྤཏྟེ –

༣༦༨. ཨཏོ ཎི ཝཱ.

ཨཀཱརནྟཏོ ལིངྒམྷཱ ཎིཔཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ ‘‘ཏསྶཱཔཙྩ’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. དཀྑི, དཀྑཱི, དཀྑཡོ, དོཎསྶ ཨཔཙྩཾ དོཎི. ཨེཝཾ ཝཱསཝི, སཀྱཔུཏྟི, ནཱཊཔུཏྟི, དཱསཔུཏྟི, དཱསརཐི. ཝཱརུཎི, ཀཎྜི, བཱལདེཝི, པཱཝཀི, ཛིནདཏྟསྶ ཨཔཙྩཾ ཛེནདཏྟི, སུདྡྷོདནི, ཨནུརུདྡྷི ཨིཙྩཱདི.

པུན ཝཱགྒཧཎེན ཨཔཙྩཏྠེ ཎིཀཔྤཙྩཡོ, ཨདིཏིཨཱདིཏོ ཎྱཔྤཙྩཡོ ཙ. ཡཐཱ – སཀྱཔུཏྟསྶ པུཏྟོ སཀྱཔུཏྟིཀོ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཀཀཱརསྶ ཡཀཱརོ, སཀྱཔུཏྟིཡོ. ཨེཝཾ ནཱཊཔུཏྟིཀོ, ཛེནདཏྟིཀོ, ཝིམཱཏུཡཱ པུཏྟོ ཝེམཱཏིཀོ.

‘‘ཨདིཏིཡཱ པུཏྟོ’’ཏི ཨཏྠེ ཎྱཔྤཙྩཡོ, ཝུདྡྷི ཙ.

༣༦༩. ཨཝཎྞོ ཡེ ལོཔཉྩ.

ཨཝཎྞོ ཏདྡྷིཏབྷཱུཏེ ཡཔྤཙྩཡེ པརེ ལོཔམཱཔཛྫཏེ. ཙསདྡེན ཨིཝཎྞོཔཱིཏི ཨིཀཱརལོཔོ, ‘‘ཡཝཏཾ ཏལནདཀཱརཱནཾ བྱཉྫནཱནི ཙ ལ ཉ ཛཀཱརཏྟ’’ནྟི ཏྱཀཱརསཾཡོགསྶ ཙཀཱརོ, ‘‘པརདྭེབྷཱཝོ ཋཱནེ’’ཏི དྭིཏྟཾ, ཨཱདིཙྩོ. ཨེཝཾ དིཏིཡཱ པུཏྟོ དེཙྩོ.

‘‘ཀུཎྜནིཡཱ པུཏྟོ’’ཏི ཨཏྠེ ཎྱཔྤཙྩཡེ ཀཏེ –

‘‘ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརེསཱུ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༧༠. ཏེསུ ¶ ཝུདྡྷིལོཔཱགམཝིཀཱརཝིཔརཱིཏཱདེསཱ ཙ.

ཏེསུ ཨཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརེསུ ཨཝིཧིཏལཀྑཎེསུ ཛིནཝཙནཱནུཔརོདྷེན ཀྭཙི ཝུདྡྷི ལོཔ ཨཱགམ ཝིཀཱར ཝིཔརཱིཏཨཱདེསཱ ཧོནྟཱིཏི སཾཡོགནྟཏྟེཔི ཨཱདིཝུདྡྷི, ཨིཀཱརལོཔེ ནྱསྶཉཱདེསོ, ཀོཎྜཉྙོ, ཀུརུནོ པུཏྟོ ཀོརབྱོ, ཨེཏྠཱཔི ཏེནེཝ ཨུཀཱརསྶ ཨཝཱདེསོ, བྷཱཏུནོ པུཏྟོ བྷཱཏབྱོ.

‘‘ཨུཔགུསྶ ཨཔཙྩ’’ནྟི ཝིགྒཧེ –

༣༧༡. ཎཝོཔགྭཱདཱིཧི.

ཨུཔགུ མནུཨིཙྩེཝམཱདཱིཧི ཨུཀཱརནྟེཧི གོཏྟགཎེཧི ཎཝཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ ‘‘ཏསྶཱཔཙྩ’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. ཨཱདིསདྡསྶ ཙེཏྠ པཀཱརཝཱཙཀཏྟཱ ཨུཀཱརནྟཏོཡེཝཱཡཾ. ཨོཔགཝོ, ཨོཔགཝཱི, ཨོཔགཝཾ, མནུནོ ཨཔཙྩཾ མཱནཝོ, ‘‘མཱནུསོ’’ཏི ཎཔྤཙྩཡེ, སཱགམེ ཙ ཀཏེ རཱུཔཾ, བྷགྒུནོ ཨཔཙྩཾ བྷགྒཝོ, པཎྜུནོ ཨཔཙྩཾ པཎྜཝོ, ཨུཔཝིནྡུསྶ ཨཔཙྩཾ ཨོཔཝིནྡཝོ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཝིདྷཝཱཡ ཨཔཙྩ’’ནྟི ཨཏྠེ –

༣༧༢. ཎེར ཝིདྷཝཱདིཏོ.

ཝིདྷཝཱདིཏོ ཎེརཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ ཨཔཙྩཏྠེ. ཝིགཏོ དྷཝོ པཏི ཨེཏིསྶཱཏི ཝིདྷཝཱ, ཝེདྷཝེརོ, བནྡྷུཀིཡཱ ཨབྷིསཱརིཎིཡཱ པུཏྟོ བནྡྷུཀེརོ, སམཎསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པུཏྟོ པུཏྟཊྛཱནིཡཏྟཱཏི སཱམཎེརོ, ནཱལི༹ཀེརོ ཨིཙྩཱདི.

ཨཔཙྩཏདྡྷིཏཾ.

སཾསཊྛཱདིཨནེཀཏྠཏདྡྷིཏ

‘‘ཏིལེན ¶ སཾསཊྛ’’ནྟི ཝིགྒཧེ –

༣༧༣. ཡེན ཝཱ སཾསཊྛཾ ཏརཏི ཙརཏི ཝཧཏི ཎིཀོ.

ཡེན ཝཱ སཾསཊྛཾ, ཡེན ཝཱ ཏརཏི, ཡེན ཝཱ ཙརཏི, ཡེན ཝཱ ཝཧཏི, ཏཏོ ཏཏིཡནྟཏོ ལིངྒམྷཱ ཏེསུ སཾསཊྛཱདཱིསྭཏྠེསུ ཎིཀཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ. ཏེལིཀཾ བྷོཛནཾ, ཏིལེན ཨབྷིསངྑཏནྟི ཨཏྠོ. ཏེལིཀཱི ཡཱགུ. གུལེ༹ན སཾསཊྛཾ ཨེགཱལི༹ཀཾ. ཨེཝཾ གྷཱཏིཀཾ, དཱདྷིཀཾ, མཱརིཙིཀཾ, ལོཎིཀཾ.

ནཱཝཱཡ ཏརཏཱིཏི ནཱཝིཀོ, ཨུལུ༹མྤེན ཏརཏཱིཏི ཨོལུ༹མྤིཀོ, ཝུདྡྷིཨབྷཱཝཔཀྑེ ཨུལུ༹མྤིཀོ. ཨེཝཾ ཀུལླིཀོ, གོཔུཙྪིཀོ. སཀཊེན ཙརཏཱིཏི སཱཀཊིཀོ. ཨེཝཾ པཱདིཀོ, དཎྜིཀོ, དྷམྨེན ཙརཏི པཝཏྟཏཱིཏི དྷམྨིཀོ. སཱིསེན ཝཧཏཱིཏི སཱིསིཀོ, ཝཱགྒཧཎེན ཨཱིཀཱརསྶ ཝུདྡྷི ན ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨཾསིཀོ, ཁནྡྷིཀོ, ཧཏྠིཀོ, ཨངྒུལིཀོ.

པུན ཝཱགྒཧཎེན ཨཉྙཏྠེསུཔི ཎིཀཔྤཙྩཡོ, པརདཱརཾ གཙྪཏཱིཏི པཱརདཱརིཀོ, པཐཾ གཙྪཏཱིཏི པཐིཀོ.

‘‘ཝིནཡམདྷཱིཏེ, ཨཝེཙྩཱདྷཱིཏེ’’ཏི ཝཱ ཝིགྒཧེ –

‘‘ཎིཀོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༧༤. ཏམདྷཱིཏེ ཏེནཀཏཱདིསནྣིདྷཱནནིཡོགསིཔྤབྷཎྜཛཱིཝིཀཏྠེསུ ཙ.

ཙཏུཔྤདམིདཾ. ཏམདྷཱིཏེཏི ཨཏྠེ, ཏེན ཀཏཱདཱིསྭཏྠེསུ ཙ ཏམྷི སནྣིདྷཱནོ, ཏཏྠ ནིཡུཏྟོ, ཏམསྶ སིཔྤཾ, ཏམསྶ བྷཎྜཾ ¶ , ཏམསྶ ཛཱིཝིཀཱ ཨིཙྩེཏེསྭཏྠེསུ ཙ དུཏིཡཱདིཝིབྷཏྱནྟེཧི ལིངྒེཧི ཎིཀཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ. ཝེནཡིཀོ. ཨེཝཾ སུཏྟནྟིཀོ, ཨཱབྷིདྷམྨིཀོ.

‘‘བྱཱཀརཎམདྷཱིཏེ’’ཏི ཨཏྠེ ཎིཀཔྤཙྩཡཱདིམྷི ཀཏེ –

‘‘ཝུདྡྷཱདིསརསྶ ཝཱསཾཡོགནྟསྶ སཎེ ཙཱ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ –

༣༧༥. མཱཡཱུནམཱགམོ ཋཱནེ.

ཨི ཨུཨིཙྩེབྷེསཾ ཨཱདིསརཱནཾ ཨསཾཡོགནྟཱནཾ མཱ ཝུདྡྷི ཧོཏི སཎེ, ཏཏྲེཝ ཝུདྡྷི ཨཱགམོ ཧོཏི ཙ ཋཱནེཏི ཨེཀཱརཝུདྡྷཱགམོ.

‘‘ཋཱནེ’’ཏི ཝཙནཱ ཙེཏྠ, ཡཱུནམཱདེསབྷཱུཏཏོ;

ཡཝེཧི པུབྦེཝ ཨེཨོ-ཝུདྡྷིཡོ ཧོནྟི ཨཱགམཱ.

ཡཀཱརསྶ དྭིབྷཱཝོ.

ཝེཡྻཱཀརཎིཀོ, ནྱཱཡམདྷཱིཏེཏི ནེཡྻཱཡིཀོ. ཨེཝཾ ཏཀྐིཀོ, ཝེདིཀོ, ནེམིཏྟིཀོ, ཀཱཡེན ཀཏོ པཡོགོ ཀཱཡིཀོ, ཀཱཡེན ཀཏཾ ཀམྨཾ ཀཱཡིཀཾ, ཝཙསཱ ཀཏཾ ཀམྨཾ ཝཱཙསིཀཾ. ཨེཝཾ མཱནསིཀཾ, ཨེཏྠ ཙ ‘‘སསརེ ཝཱགམོ’’ཏི སུཏྟེ ཝཝཏྠིཏཝཱསདྡེན པཙྩཡེ པརེཔི སཱགམོ, ཐེརེཧི ཀཏཱ སངྒཱིཏི ཐེརིཀཱ. ཨེཝཾ པཉྩསཏིཀཱ, སཏྟསཏིཀཱ, ཨེཏྠ ‘‘ཎཝཎིཀཱ’’དིསུཏྟེ ཨནུཝཏྟིཏཝཱགྒཧཎེན ཨཱིཔཙྩཡོ ན ཧོཏི.

སནྣིདྷཱནཏྠེ སརཱིརེ སནྣིདྷཱནཱ ཝེདནཱ སཱརཱིརིཀཱ, སཱརཱིརིཀཾ དུཀྑཾ. ཨེཝཾ མཱནསིཀཱ, མཱནསིཀཾ.

ནིཡུཏྟཏྠེ ¶ དྭཱརེ ནིཡུཏྟོ དོཝཱརིཀོ, ཨེཏྠ ‘‘མཱཡཱུནམཱགམོ ཋཱནེ’’ཏི ཝཀཱརཏོ པུབྦེཨོཀཱརཱགམོ. ཨེཝཾ བྷཎྜཱགཱརིཀོ, ནཱགརིཀོ, ནཝཀམྨིཀོ, ཝནཀམྨིཀོ, ཨཱདིཀམྨིཀོ, ཨོདརིཀོ, རཐིཀོ, པཐིཀོ, ཨུཔཱཡེ ནིཡུཏྟོ ཨོཔཱཡིཀོ, ཙེཏསི ནིཡུཏྟཱ ཙེཏསིཀཱ.

སིཔྤཏྠེ ཝཱིཎཱཝཱདནཾ ཝཱིཎཱ, ཝཱིཎཱ ཨསྶ སིཔྤཾ ཝེཎིཀོ. ཨེཝཾ པཱཎཝིཀོ, མོདིངྒིཀོ, ཝཾསིཀོ.

བྷཎྜཏྠེ གནྡྷོ ཨསྶ བྷཎྜནྟི གནྡྷིཀོ. ཨེཝཾ ཏེལིཀོ, གོལི༹ཀོ, པཱུཝིཀོ, པཎྞིཀོ, ཏམྦཱུལིཀོ, ལོཎིཀོ.

ཛཱིཝིཀཏྠེ ཨུརབྦྷཾ ཧནྟྭཱ ཛཱིཝཏི, ཨུརབྦྷམསྶ ཛཱིཝིཀཱཏི ཝཱ ཨོརབྦྷིཀོ. ཨེཝཾ མཱགཝིཀོ, ཨེཏྠ ཝཀཱརཱགམོ. སཱུཀརིཀོ, སཱཀུཎིཀོ, མཙྪིཀོ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཏེན ཀཏཱདཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨཱདིགྒཧཎེན ཏེན ཧཏཾ, ཏེན བདྡྷཾ, ཏེན ཀཱིཏཾ, ཏེན དིབྦཏི, སོ ཨསྶ ཨཱཝུདྷོ, སོ ཨསྶ ཨཱབཱདྷོ, ཏཏྠ པསནྣོ, ཏསྶ སནྟཀཾ, ཏམསྶ པརིམཱཎཾ, ཏསྶ རཱསི, ཏཾ ཨརཧཏི, ཏམསྶ སཱིལཾ, ཏཏྠ ཛཱཏོ, ཏཏྠ ཝསཏི, ཏཏྲ ཝིདིཏོ, ཏདཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཏཏོ ཨཱགཏོ, ཏཏོ སམྦྷཱུཏོ, ཏདསྶ པཡོཛནནྟི ཨེཝམཱདིཨཏྠེ ཙ ཎིཀཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. ཡཐཱ – ཛཱལེན ཧཏོ, ཧནཏཱིཏི ཝཱ ཛཱལིཀོ. ཨེཝཾ བཱལི༹སིཀོ, ཝཱཀརིཀོ, སུཏྟེན བདྡྷོ སུཏྟིཀོ, ཝརཏྟཱཡ བདྡྷོ ཝཱརཏྟིཀོ ནཱགོ.

ཝཏྠེན ¶ ཀཱིཏཾ བྷཎྜཾ ཝཏྠིཀཾ. ཨེཝཾ ཀུམྦྷིཀཾ, ཕཱལིཀཾ, སོཝཎྞིཀཾ, སཱཏིཀཾ. ཨཀྑེན དིབྦཏཱིཏི ཨཀྑིཀོ. ཨེཝཾ སཱལཱཀིཀོ, ཏིནྡུཀིཀོ, ཨམྦཕལིཀོ. ཙཱཔོ ཨསྶ ཨཱཝུདྷོཏི ཙཱཔིཀོ. ཨེཝཾ ཏོམརིཀོ, མུགྒརིཀོ, མོསལིཀོ.

ཝཱཏོ ཨསྶ ཨཱབཱདྷོཏི ཝཱཏིཀོ. ཨེཝཾ སེམྷིཀོ, པིཏྟིཀོ.

བུདྡྷེ པསནྣོ བུདྡྷིཀོ. ཨེཝཾ དྷམྨིཀོ, སངྒྷིཀོ. བུདྡྷསྶ སནྟཀོ བུདྡྷིཀོ. ཨེཝཾ དྷམྨིཀོ, སངྒྷིཀོ ཝིཧཱརོ, སངྒྷིཀཱ བྷཱུམི, སངྒྷིཀཾ ཙཱིཝརཾ, པུགྒལིཀཾ.

ཀུམྦྷོ ཨསྶ པརིམཱཎནྟི ཀུམྦྷིཀཾ. ཨེཝཾ ཁཱརིཀཾ, དོཎིཀཾ. ཀུམྦྷསྶ རཱསི ཀུམྦྷིཀོ. ཀུམྦྷཾ ཨརཧཏཱིཏི ཀུམྦྷིཀོ. ཨེཝཾ དོཎིཀོ, ཨཊྛམཱསིཀོ, ཀཧཱཔཎིཀོ, ཨཱསཱིཏིཀཱ གཱཐཱ, ནཱཝུཏིཀཱ, སཱཏིཀཾ, སཱཧསྶིཀཾ. སནྡིཊྛམརཧཏཱིཏི སནྡིཊྛིཀོ, ‘‘ཨེཧི པསྶཱ’’ཏི ཨིམཾ ཝིདྷིཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨེཧིཔསྶིཀོ.

སཱིལཏྠེ པཾསུཀཱུལདྷཱརཎཾ པཾསུཀཱུལཾ, ཏཾ སཱིལམསྶཱཏི པཾསུཀཱུལིཀོ. ཨེཝཾ ཏེཙཱིཝརིཀོ, ཨེཀཱསནེ བྷོཛནསཱིལོ ཨེཀཱསནིཀོ, རུཀྑམཱུལེ ཝསནསཱིལོ རུཀྑམཱུལིཀོ, ཏཐཱ ཨཱརཉྙིཀོ, སོསཱནིཀོ.

ཛཱཏཏྠེ ཨཔཱཡེ ཛཱཏོ ཨཱཔཱཡིཀོ. ཨེཝཾ ནེརཡིཀོ, སཱམུདྡིཀོ མཙྪོ, ཝསྶེསུ ཛཱཏོ ཝསྶིཀོ, ཝསྶིཀཱ, ཝསྶིཀཾ པུཔྥཾ, སཱརདིཀོ, ཧེམནྟིཀོ, ཝཱསནྟིཀོ, ཙཱཏུདྡསིཀོ, རཱཛགཧེ ཛཱཏོ, རཱཛགཧེ ¶ ཝསཏཱིཏི ཝཱ རཱཛགཧིཀོ ཛནོ, མགདྷེསུ ཛཱཏོ, ཝསཏཱིཏི ཝཱ མཱགདྷིཀོ, མཱགདྷིཀཱ, མཱགདྷིཀཾ, སཱཝཏྠིཡཾ ཛཱཏོ, ཝསཏཱིཏི ཝཱ སཱཝཏྠིཀོ, ཀཱཔིལཝཏྠིཀོ, ཝེསཱལིཀོ.

ལོཀེ ཝིདིཏོ ལོཀིཀོ, ལོཀཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏིཔི ལོཀིཀོ. ཏཐཱ མཱཏིཏོ ཨཱགཏཾ མཱཏིཀཾ, པིཏིཏོ ཨཱགཏཾ པེཏྟིཀཾ ནཱམཾ.

སམྦྷཱུཏཏྠེ མཱཏིཏོ སམྦྷཱུཏཾ མཏྟིཀཾ. ཨེཝཾ པེཏྟིཀཾ. ཨུཔདྷིཏསྶ པཡོཛནཾ ཨོཔདྷིཀཾ.

སཀཏྠེཔི ཨསངྑཱརོཡེཝ ཨསངྑཱརིཀཾ. ཨེཝཾ སསངྑཱརིཀཾ, ནཱམམེཝ ནཱམིཀཾ. ཨེཝཾ ཨཱཁྱཱཏིཀཾ, ཨོཔསགྒིཀཾ, ནེཔཱཏིཀཾ, ཙཏུམཧཱརཱཛེ བྷཏྟི ཨེཏེསནྟི ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ. ཨེཝཾ ཨཉྙཏྠེཔི ཡོཛེཏབྦཾ.

‘‘ཀསཱཝེན རཏྟ’’ནྟི ཝིགྒཧེ –

༣༧༦. ཎ རཱགཱ ཏེནརཏྟཾ ཏསྶེདམཉྙཏྠེསུ ཙ.

རཱགཏྠཝཱཙཀཱ ལིངྒམྷཱ ‘‘ཏེན རཏྟ’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ, ‘‘ཏསྶེ’’ཏི ཚཊྛིཡནྟཏོ ‘‘ཨིད’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ ཙ ཨཉྙཏྠེསུ ཙ ཎཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ.

ཀཱསཱཝཾ ཝཏྠཾ. ཨེཝཾ ཀཱསཱཡཾ, ཀུསུམྦྷེན རཏྟཾ ཀོསུམྦྷཾ, ཧལིདྡིཡཱ རཏྟཾ ཧཱལིདྡཾ, པཏྟངྒཾ, མཉྫིཊྛཾ, ཀུངྐུམཾ, ནཱིལེན རཏྟཾ ནཱིལཾ. ཨེཝཾ པཱིཏཾ.

ཨིདམཏྠེ ¶ མཧིཾསསྶ ཨིདཾ མཱཧིཾསཾ མཾསཾ, དདྷི སཔྤི ཙམྨཱདིཀཾ ཝཱ, སཱུཀརསྶ ཨིདཾ སཱུཀརཾ, ཀཙྩཱཡནསྶ ཨིདཾ ཀཙྩཱཡནཾ བྱཱཀརཎཾ. ཨེཝཾ སོགཏཾ སཱསནཾ.

‘‘ཨིསིསྶ ཨིད’’ནྟི ཨཏྠེ ཎཔྤཙྩཡེ ཀཏེ ཝུདྡྷིམྷི སམྤཏྟེ –

‘‘སཎེ, ཡཱུནམཱགམོ ཋཱནེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༧༧. ཨཱཏྟཉྩ.

ཨི ཨུཨིཙྩེཏེསཾ ཨཱདིསརཱནཾ ཨཱཏྟཉྩ ཧོཏི སཎཀཱརཔྤཙྩཡེ པརེ, ཙསདྡེན རིཀཱརཱགམོ ཙ ཋཱནེཏི ཨིཀཱརསྶ ཨཱཏྟཾ.

ཋཱནཱདྷིཀཱརཏོ ཨཱཏྟཾ, ཨིསཱུསབྷཨུཛཱདིནཾ;

ཨིསིསྶ ཏུ རིཀཱརཱག-མོ ཙཱཏྟཱནནྟརེ བྷཝེ.

ཨཱརིསྱཾ, ཨུསབྷསྶ ཨིདཾ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ, ཨཱསབྷཱི ཝཱཙཱ.

ཨཉྙཏྠགྒཧཎེན པན ཨཝིདཱུརབྷཝོ, ཏཏྲ བྷཝོ, ཏཏྲ ཛཱཏོ, ཏཏོ ཨཱགཏོ, སོ ཨསྶ ནིཝཱསོ, ཏསྶ ཨིསྶརོ, ཀཏྟིཀཱདཱིཧི ནིཡུཏྟོ མཱསོ, སཱསྶ དེཝཏཱ, ཏམཝེཙྩཱདྷཱིཏེ, ཏསྶ ཝིསཡོ དེསོ, ཏསྨིཾ དེསེ ཨཏྠི, ཏེན ནིབྦཏྟཾ, ཏཾ ཨརཧཏི, ཏསྶ ཝིཀཱརོ, ཏམསྶ པརིམཱཎནྟི ཨིཙྩེཝམཱདཱིསྭཏྠེསུ ཙ ཎཔྤཙྩཡོ. ཡཐཱ – ཝིདིསཱཡ ཨཝིདཱུརེ བྷཝོ ཝེདིསོ གཱམོ, ཨུདུམྦརསྶ ཨཝིདཱུརེ བྷཝཾ ཨོདུམྦརཾ ཝིམཱནཾ.

བྷཝཏྠེ མནསི བྷཝཾ མཱནསཾ སུཁཾ, སཱགམོ. སརེ བྷཝོ སཱརསོ སཀུཎོ, སཱརསཱ སཀུཎཱི, སཱརསཾ པུཔྥཾ ¶ , ཨུརསི བྷཝོ ཨོརསོ པུཏྟོ, ཨུརསི སཾཝཌྜྷིཏཏྟཱ, མིཏྟེ བྷཝཱ མེཏྟཱ, མེཏྟཱི ཝཱ, པུརེ བྷཝཱ པོརཱི ཝཱཙཱ.

ཛཱཏཱདཱིསུ པཱཝུསེ ཛཱཏོ པཱཝུསོ མེགྷོ, པཱཝུསཱ རཏྟི, པཱཝུསཾ ཨབྦྷཾ, སརདེ ཛཱཏོ སཱརདོ མཱསོ, སཱརདཱ རཏྟི, སཱརདཾ པུཔྥཾ. ཨེཝཾ སིསིརོ, ཧེམནྟོ, ཝསནྟོ, ཝིམྷོ, མཐུརཱཡཾ ཛཱཏོ མཱཐུརོ ཛནོ, མཱཐུརཱ གཎིཀཱ, མཱཐུརཾ ཝཏྠཾ. མཐུརཱཡ ཨཱགཏོ མཱཐུརོ, མཐུརཱ ཨསྶ ནིཝཱསོཏི མཱཐུརོ, མཐུརཱཡ ཨིསྶརོ མཱཐུརོ རཱཛཱ. ‘‘སབྦཏོ ཀོ’’ཏི ཨེཏྠ པུན སབྦཏོགྒཧཎེན ཏདྡྷིཏཏོཔི ཀྭཙི སསརཀཀཱརཱགམོ, མཱཐུརཀོ ཝཱ, རཱཛགཧེ ཛཱཏོ, རཱཛགཧཱ ཨཱགཏོ, རཱཛགཧོ ཨསྶ ནིཝཱསོཏི ཝཱ, རཱཛགཧསྶ ཨིསྶརོཏི ཝཱ རཱཛགཧོ, རཱཛགཧཀོ ཝཱ. ཨེཝཾ སཱགལོ, སཱགལཀོ ཝཱ, པཱཊལིཔུཏྟོ, པཱཊལིཔུཏྟཀོ ཝཱ, ཝེསཱལིཡཾ ཛཱཏོཏིཨཱདིཨཏྠེ ཝེསཱལོ, ཝེསཱལཀོ ཝཱ, ཀུསིནཱརེ ཛཱཏོ ཀོསིནཱརོ, ཀོསིནཱརཀོ ཝཱ. ཨེཝཾ སཱཀེཏོ, སཱཀེཏཀོ ཝཱ, ཀོསམྦོ, ཀོསམྦཀོ ཝཱ, ཨིནྡཔཏྟོ, ཨིནྡཔཏྟཀོ ཝཱ, ཀཔིལློ, ཀཔིལླཀོ ཝཱ, བྷཱརུཀཙྪོ, བྷཱརུཀཙྪཀོ ཝཱ, ནགརེ ཛཱཏོ, ནགརཱ ཨཱགཏོ, ནགརེ ཝསཏཱིཏི ཝཱ ནཱགརོ, ནཱགརཀོ ཝཱ. ཨེཝཾ ཛཱནཔདོ.

ཛནཔདནཱམེསུ པན སབྦཏྠ བཧུཝཙནམེཝ བྷཝཏི. ཡཐཱ – ཨངྒེསུ ཛཱཏོ, ཨངྒེཧི ཨཱགཏོ, ཨངྒཱ ཨསྶ ནིཝཱསོ, ཨངྒཱནཾ ཨིསྶརོ ཝཱ ཨངྒོ, ཨངྒཀོ ཝཱ, མཱགདྷོ, མཱགདྷཀོ ཝཱ, ཀོསལོ, ཀོསལཀོ ཝཱ ¶ , ཝེདེཧོ, ཝེདེཧཀོ ཝཱ, ཀམྦོཛོ, ཀམྦོཛཀོ ཝཱ, གནྡྷཱརོ, གནྡྷཱརཀོ ཝཱ, སོཝཱིརོ, སོཝཱིརཀོ ཝཱ, སིནྡྷཝོ, སིནྡྷཝཀོ ཝཱ, ཨསྶཀོ, ཀཱལིངྒོ, པཉྩཱལོ, སཀྐོ, ཏཐཱ སུརཊྛེ ཛཱཏོ, སུརཊྛསྶ ཨིསྶརོ ཝཱ སོརཊྛོ, སོརཊྛཀོ ཝཱ. ཨེཝཾ མཧཱརཊྛོ, མཧཱརཊྛཀོ ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

ནཀྑཏྟཡོགེ ཀཏྟིཀཱཡ པུཎྞཙནྡཡུཏྟཱཡ ཡུཏྟོ མཱསོ ཀཏྟིཀོ, མགསིརེན ཙནྡཡུཏྟེན ནཀྑཏྟེན ཡུཏྟོ མཱསོ མཱགསིརོ. ཨེཝཾ ཕུསྶེན ཡུཏྟོ མཱསོ ཕུསྶོ, མགྷཱཡ ཡུཏྟོ མཱསོ མཱགྷོ, ཕགྒུནིཡཱ ཡུཏྟོ མཱསོ ཕགྒུནོ, ཙིཏྟཱཡ ཡུཏྟོ མཱསོ ཙིཏྟོ, ཝིསཱཁཱཡ ཡུཏྟོ མཱསོ ཝེསཱཁོ, ཛེཊྛཱཡ ཡུཏྟོ མཱསོ ཛེཊྛོ, ཨུཏྟརཱསཱལ༹ྷཱཡ ཡུཏྟོ མཱསོ ཨཱསཱལ༹ྷོ, ཨཱསཱལ༹ྷཱི ཝཱ, སཝཎེན ཡུཏྟོ མཱསོ སཱཝཎོ, སཱཝཎཱི. བྷདྡེན ཡུཏྟོ མཱསོ བྷདྡོ, ཨསྶཡུཛེན ཡུཏྟོ མཱསོ ཨསྶཡུཛོ, བུདྡྷོ ཨསྶ དེཝཏཱཏི བུདྡྷོ. ཨེཝཾ སོགཏོ, མཱཧིནྡོ, ཡཱམོ, སོམོ.

བྱཱཀརཎཾ ཨཝེཙྩཱདྷཱིཏེ ཝེཡྻཱཀརཎོ. ཨེཝཾ མོཧུཏྟོ, ནེམིཏྟོ, ཨངྒཝིཛྫོ, ཝཏྠུཝིཛྫོ. ཝསཱཏཱིནཾ ཝིསཡོ དེསོ ཝཱསཱཏོ, ཨུདུམྦརཱ ཨསྨིཾ པདེསེ སནྟཱིཏི ཨོདུམྦརོ དེསོ.

སཧསྶེན ནིབྦཏྟཱ སཱཧསྶཱི པརིཁཱ, པཡསཱ ནིབྦཏྟཾ པཱཡཱསཾ, སཧསྶཾ ཨརཧཏཱིཏི སཱཧསྶཱི གཱཐཱ, ཨཡསོ ¶ ཝིཀཱརོ ཨཱཡསོ. ཨེཝཾ སོཝཎྞོ, པུརིསོ པརིམཱཎམསྶཱཏི པོརིསཾ ཨུདཀཾ.

ཙགྒཧཎེན ཏཏྠ ཛཱཏོ, ཏཏྠ ཝསཏི, ཏསྶ ཧིཏཾ, ཏཾ ཨརཧཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཎེཡྻཔྤཙྩཡོ. བཱརཱཎསིཡཾ ཛཱཏོ, ཝསཏཱིཏི ཝཱ བཱརཱཎསེཡྻཀོ, པུརེ ཝིཡ ཀཀཱརཱགམོ. ཨེཝཾ ཙམྤེཡྻཀོ, སཱགལེཡྻཀོ, མིཐིལེཡྻཀོ ཛནོ, གངྒེཡྻོ མཙྪོ, སིལཱཡ ཛཱཏཾ སེལེཡྻཀཾ, ཀུལེ ཛཱཏོ ཀོལེཡྻཀོ སུནཁོ, ཝནེ ཛཱཏཾ ཝཱནེཡྻཾ པུཔྥཾ. ཨེཝཾ པབྦཏེཡྻོ མཱནུསོ, པབྦཏེཡྻཱ ནདཱི, པབྦཏེཡྻཾ ཨོསདྷཾ, པཐསྶ ཧིཏཾ པཱཐེཡྻཾ, སཔཏིསྶ ཧིཏཾ སཱཔཏེཡྻཾ དྷནཾ, པདཱིཔེཡྻཾ ཏེལཾ, མཱཏུ ཧིཏཾ མཏྟེཡྻཾ. ཨེཝཾ པེཏྟེཡྻཾ. དཀྑིཎམརཧཏཱིཏི དཀྑིཎེཡྻོ ཨིཙྩཱདི.

༣༧༨. ཛཱཏཱདཱིནམིམིཡཱ ཙ.

ཛཱཏཨིཙྩེཝམཱདཱིནཾ སདྡཱནཾ ཨཏྠེ ཨིམ ཨིཡཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི ཝཱ.

པཙྪཱ ཛཱཏོ པཙྪིམོ, པཙྪིམཱ ཛནཏཱ, པཙྪིམཾ ཙིཏྟཾ, ཨནྟེ ཛཱཏོ ཨནྟིམོ, ཨནྟིམཱ, ཨནྟིམཾ. ཨེཝཾ མཛ྄ཛྷིམོ, པུརིམོ, ཨུཔརིམོ, ཧེཊྛིམོ, པཙྩནྟིམོ, གོཔྥིམོ, གནྠིམོ.

ཏཐཱ ¶ ཨིཡཔྤཙྩཡེ མནུསྶཛཱཏིཡཱ ཛཱཏོ མནུསྶཛཱཏིཡོ, མནུསྶཛཱཏིཡཱ, མནུསྶཛཱཏིཡཾ. ཨེཝཾ ཨསྶཛཱཏིཡོ, ཧཏྠིཛཱཏིཡོ, བོདྷིསཏྟཛཱཏིཡོ, དབྦཛཱཏིཡོ, སམཱནཛཱཏིཡོ, ལོཀིཡོ ཨིཙྩཱདི.

ཨཱདིགྒཧཎེན ཏཏྠ ནིཡུཏྟོ, ཏདསྶ ཨཏྠི, ཏཏྠ བྷཝོཏིཨཱདཱིསྭཔི ཨིམ ཨིཡཔྤཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཙསདྡེན ཨིཀཔྤཙྩཡོ ཙ. ཨནྟེ ནིཡུཏྟོ ཨནྟིམོ, ཨནྟིཡོ, ཨནྟིཀོ, པུཏྟོ ཨསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱིཏི པུཏྟིམོ, པུཏྟིཡོ, ཝུཏྟིཀོ, ཀཔྤོ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཀཔྤིཡོ, ཛཊཱ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཛཊིཡོ, ཧཱནབྷཱགོ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཧཱནབྷཱགིཡོ. ཨེཝཾ ཋིཏིབྷཱགིཡོ, བོདྷིསྶ པཀྑེ བྷཝཱ བོདྷིཔཀྑིཡཱ, པཉྩཝགྒེ བྷཝཱ པཉྩཝགྒིཡཱ. ཨེཝཾ ཚབྦགྒིཡཱ, ཨུདརིཡཾ, ཨཏྟནོ ཨིདནྟི ཨཏྟནིཡཾ, ནཀཱརཱགམོ.

ཙསདྡགྒཧཎེན ཀིཡ ཡཎྱཔྤཙྩཡཱ ཙ. ཛཱཏིཡཱ ནིཡུཏྟོ ཛཱཏིཀིཡོ. ཨེཝཾ ཨནྡྷཀིཡོ, ཛཙྩནྡྷེ ནིཡུཏྟོ ཛཙྩནྡྷཀིཡོ. སསྶ ཨཡནྟི སཀིཡོ. ཨེཝཾ པརཀིཡོ.

ཡཔྤཙྩཡོ སཱདྷུཧིཏབྷཝཛཱཏཱདིཨཏྠེསུ. ཡཐཱ – ཀམྨནི སཱདྷུ ཀམྨཉྙཾ. སབྷཱཡཾ སཱདྷུ སབྦྷཾ, ‘‘ཡཝཏཾ ཏལནཱ’’དིནཱ ཨུཀཱརཱདི. ཨེཝཾ མེདྷཱཡ ཧིཏཾ མེཛ྄ཛྷཾ གྷཊཾ. པཱདཱནཾ ཧིཏཾ པཛྫཾ ཏེལཾ, རཐསྶ ཧིཏཱ རཙྪཱ, གཱམེ བྷཝོ གམྨོ ¶ , གཝེ བྷཝཾ གབྱཾ, ‘‘ཨོསརེ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡེན ཡཔྤཙྩཡེ པརེཔི ཨཝཱདེསོ. ཀཝིམྷི བྷཝཾ ཀབྱཾ, དིཝི བྷཝཱ དིབྱཱ, ཐནཏོ ཛཱཏཾ ཐཉྙཾ, དྷནཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི དྷཉྙཾ.

ཎྱཔྤཙྩཡོ པརིསཱཡཾ སཱདྷུ པཱརིསཛྫོ, དཀཱརཱགམོ, སམཎཱནཾ ཧིཏཱ སཱམཉྙཱ ཛནཱ, བྲཱཧྨཎཱནཾ ཧིཏཱ བྲཱཧྨཉྙཱ, ཨརཱུཔེ བྷཝཱ ཨཱརུཔྤཱ ཨིཙྩཱདི.

‘‘རཱཛཔུཏྟཱནཾ སམཱུཧོ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༣༧༩. སམཱུཧཏྠེ ཀཎཎཱ.

ཚཊྛིཡནྟཏོ ‘‘ཏེསཾ སམཱུཧོ’’ཏི ཨཏྠེ ཀཎཎཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི. རཱཛཔུཏྟཀོ, རཱཛཔུཏྟཀཾ ཝཱ, རཱཛཔུཏྟོ. ཨེཝཾ མཱནུསྶཀོ, མཱནུསྶོ, མཱཐུརཀོ, མཱཐུརོ, པོརིསཀོ, པོརིསོ, ཝུདྡྷཱནཾ སམཱུཧོ ཝུདྡྷཀོ, ཝུདྡྷོ. ཨེཝཾ མཱཡཱུརཀོ, མཱཡཱུརོ, ཀཱཔོཏོ, ཀོཀིལོ, མཱཧིཾསཀོ, མཱཧིཾསོ, ཨོཊྛཀོ, ཨོརབྦྷཀོ, ཨཊྛནྣཾ སམཱུཧོ ཨཊྛཀོ, རཱཛཱནཾ སམཱུཧོ རཱཛཀོ, བྷིཀྑཱནཾ སམཱུཧོ བྷིཀྑོ, སིཀྑཱནཾ སམཱུཧོ སིཀྑོ, དྭིནྣཾ སམཱུཧོ དྭཡཾ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨིཀཱརསྶ ཨཡཱདེསོ. ཨེཝཾ ཏིཎྞཾ སམཱུཧོ ཏཡཾ ཨིཙྩཱདི.

‘‘སམཱུཧཏྠེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༣༨༠. གཱམཛནབནྡྷུསཧཱཡཱདཱིཧི ཏཱ.

གཱམཛནབནྡྷུསཧཱཡཨིཙྩེཝམཱདཱིཧི ཏཱཔཙྩཡོ ཧོཏི སམཱུཧཏྠེ. གཱམཱནཾ སམཱུཧོ གཱམཏཱ. ཨེཝཾ ཛནཏཱ, བནྡྷུཏཱ, སཧཱཡཏཱ, ནཱགརཏཱ. ‘‘ཏཱ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན སཀཏྠེཔི དེཝོཡེཝ དེཝཏཱ, ཏཱཔཙྩཡནྟསྶ ནིཙྩམིཏྠིལིངྒཏཱ.

༣༨༡. ཏདསྶ ཋཱནམིཡོ ཙ.

‘‘ཏདསྶ ཋཱན’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ ཚཊྛིཡནྟཏོ ཨིཡཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. མདནསྶ ཋཱནཾ མདནིཡོ, མདནིཡཱ, མདནིཡཾ, བནྡྷནསྶ ཋཱནཾ བནྡྷནིཡཾ. ཨེཝཾ མུཙྪནིཡཾ. རཛནིཡཾ, གམནིཡཾ, དསྶནིཡཾ, ཨུཔཱདཱནིཡཾ, པསཱདནིཡཾ. ཙསདྡེན ཧིཏཱདིཨཏྠེཔི ཨུཔཱདཱནཱནཾ ཧིཏཱ ཨུཔཱདཱནིཡཱ ཨིཙྩཱདི.

༣༨༢. ཨུཔམཏྠཱཡིཏཏྟཾ.

ཨུཔམཏྠེ ཨུཔམཱཝཱཙིལིངྒཏོ ཨཱཡིཏཏྟཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. དྷཱུམོ ཝིཡ དིསྶཏཱིཏི དྷཱུམཱཡིཏཏྟཾ. ཨེཝཾ ཏིམིརཱཡིཏཏྟཾ.

‘‘ཏདསྶ ཋཱན’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༣༨༣. ཏནྣིསྶིཏཏྠེ ལོ.

‘‘ཏནྣིསྶིཏ’’ནྟི ཨཏྠེ, ‘‘ཏདསྶཋཱན’’ནྟི ཨཏྠེ ཙ ལཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. དུཊྛུ ནིསྶིཏཾ, དུཊྛུ ཋཱནཾ ཝཱ དུཊྛུལླཾ, དུཊྛུལླཱ ཝཱཙཱ, ལསྶ དྭིབྷཱཝོ. ཨེཝཾ ཝེདལླཾ.

‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ¶ ཨསྶ པཀཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨསྶ བཧུལཱ’’ཏི ཝཱ ཝིགྒཧེ –

༣༨༤. ཨཱལུ ཏབྦཧུལེ.

པཋམཱཝིབྷཏྱནྟཏོ ཨཱལུཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ‘‘ཏདསྶ བཧུལ’’མིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཝོ. ཨེཝཾ སཱིཏཱལུ, དྷཛཱལུ, དཡཱལུ. ‘‘སབྦཏོ ཀོ’’ཏི ཨེཏྠ པུན སབྦཏོགྒཧཎེན ཀཀཱརཱགམོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུཀོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུཀཱ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུཀཾ. ཨེཝཾ སཱིཏཱལུཀོ, དཡཱལུཀོ, ཏཐཱ ཧཱིནོཝ ཧཱིནཀོ. ཨེཝཾ པོཏཀོ, ཀུམཱརཀོ, མཱཎཝཀོ, མུདུཀོ, ཨུཛུཀོ, ཨཔྤམཏྟཀཾ, ཨོརམཏྟཀཾ, སཱིལམཏྟཀཾ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཡདནུཔཔནྣཱ ནིཔཱཏནཱ སིཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི ཨིམིནཱ པཊིབྷཱགཀུཙྪིཏསཉྙཱནུཀམྤཱདིཨཏྠེསུ ཀཔྤཙྩཡོ. པཊིབྷཱགཏྠེ ཧཏྠིནོ ཨིཝ ཧཏྠིཀཱ. ཨེཝཾ ཨསྶཀཱ. ཀུཙྪིཏཏྠེ ཀུཙྪིཏོ སམཎོ སམཎཀོ. ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎཀོ, མུཎྜཀོ, པཎྜིཏཀོ, ཝེཡྻཱཀརཎཀོ. སཉྙཱཡཾ ཀཏཀོ, བྷཊཀོ. ཨནུཀམྤཱཡཾ པུཏྟཀོ.

ཏཐཱ ཀིཾཡཏེཏཏོ པརིམཱཎཏྠེ ཏྟཀཝནྟུཔྤཙྩཡཱ. ཀིཾ པརིམཱཎམསྶཱཏི ཀིཏྟཀཾ. ཨེཝཾ ཡཏྟཀཾ, ཏཏྟཀཾ, ཨེཏྟཀཾ. ཝནྟུམྷི ཨཱཏྟཉྩ, ཡཾ པརིམཱཎམསྶཱཏི ཡཱཝཱ, ཡཱཝནྟོ ¶ , གུཎཝནྟུསམཾ. ཨེཝཾ ཏཱཝཱ, ཏཱཝནྟོ. ཨེཏཱཝཱ, ཨེཏཱཝནྟོ ཨིཙྩཱདི.

‘‘སུཝཎྞེན པཀཏ’’ནྟི ཝིགྒཧེ –

༣༨༥. ཏཔྤཀཏིཝཙནེ མཡོ.

ཏཔྤཀཏིཝཙནཏྠེ མཡཔྤཙྩཡོ ཧོཏི, པཀརཱིཡཏཱིཏི པཀཏི, ཏེན པཀཏི ཏཔྤཀཏི, ཏཔྤཀཏིཡཱ ཝཙནཾ ཀཐནཾ ཏཔྤཀཏིཝཙནཾ. སུཝཎྞམཡོ རཐོ, སོཝཎྞམཡོ ཝཱ, སུཝཎྞམཡཱ བྷཱཛནཝིཀཏི, སུཝཎྞམཡཾ བྷཱཛནཾ. ཨེཝཾ རཱུཔིཡམཡཾ, རཛཏམཡཾ, ཛཏུམཡཾ, དཱརུམཡཾ, མཏྟིཀཱམཡཾ, ཨིདྡྷིཡཱ ནིབྦཏྟཾ ཨིདྡྷིམཡཾ.

མནཏོ ནིཔྥནྣཱ མནོམཡཱ, ཨཡསཱཔཀཏཾ ཨཡོམཡཾ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘མནོགཎཱདཱིན’’ནྟི ཝཏྟམཱནེ –

༣༨༦. ཨེཏེསམོ ལོཔེ.

ཨེཏེསཾ མནོགཎཱདཱིནཾ ཨནྟོ ཨོཏྟམཱཔཛྫཏེ ཝིབྷཏྟིལོཔེ ཀཏེཏི ཨོཀཱརོ.

གཝེན པཀཏཾ ཀརཱིསཾ, གོཏོ ནིབྦཏྟནྟི ཝཱ གོམཡཾ. ‘‘མཡོ’’ཏིཡོགཝིབྷཱགེན སཀཏྠེཔི དཱནམེཝ དཱནམཡཾ, སཱིལམཡཾ ཨིཙྩཱདི.

སཾསཊྛཱདིཨནེཀཏྠཏདྡྷིཏཾ.

བྷཱཝཏདྡྷིཏ

‘‘ཨལསསྶ ¶ བྷཱཝོ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༣༨༧. ཎྱཏྟཏཱ བྷཱཝེ ཏུ.

ཚཊྛིཡནྟཏོ ཎྱཏྟཏཱཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི ‘‘ཏསྶ བྷཱཝོ’’ ཨིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ, ཏུསདྡགྒཧཎེན ཏྟནཎེཡྻཱདིཔྤཙྩཡཱ ཙ. བྷཝནྟི ཨེཏསྨཱ བུདྡྷིསདྡཱ ཨིཏི བྷཱཝོ, སདྡཔྤཝཏྟིནིམིཏྟཾ ཝུཙྩཏི, ཝུཏྟཉྩ – ‘‘ཡསྶ གུཎསྶ ཧི བྷཱཝཱ དབྦེ སདྡནིཝེསོ ཏདབྷིདྷཱནེཎྱཏྟཏཱདཡོ’’ཏི. ཎྱཏྟཏྟནནྟཱནཾ ནིཙྩཾ ནཔུཾསཀཏྟཾ, ཏཱཔཙྩཡནྟསྶ སབྷཱཝཏོ ནིཙྩམིཏྠིལིངྒཏཱ. ཎྱཔྤཙྩཡོཡཾ གུཎཝཙནེ བྲཱཧྨཎཱདཱིཧི, ཏཏྠ ‘‘ཨཝཎྞོ ཡེ ལོཔཉྩཱ’’ཏི ཨཝཎྞལོཔོ, ཨཱདིཝུདྡྷི.

ཨཱལསྱཾ. ཨེཝཾ ཨཱརོགྱཾ, ཨུདགྒསྶ བྷཱཝོ ཨོདགྱཾ, སཁིནོ བྷཱཝོ སཁྱཾ, ཨཎཎསྶ བྷཱཝོ ཨཱཎཎྱཾ, ཝིདྷཝཱཡ བྷཱཝོ ཝེདྷབྱཾ, དུབྦལསྶ བྷཱཝོ དུབྦལྱཾ, ཙཔལསྶ བྷཱཝོ ཙཱཔལྱཾ.

ཝིཡཏྟསྶ བྷཱཝོ ཝེཡྻཏྟིཡཾ, མཙྪརསྶ བྷཱཝོ མཙྪརིཡཾ. ཨེཝཾ ཨིསྶརིཡཾ, ཨཱལསིཡཾ, མུཎྜིཡཾ, མཱུལ༹ྷིཡཾ. ཨེཏྠ ‘‘ཝེཡྻཏྟིཡ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཡམྷི ཨིཀཱརཱགམོ.

‘‘པཎྜིཏསྶ བྷཱཝོ པཎྜིཏྱ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཡཝཏཾ ཏལནདཀཱརཱནཾ བྱཉྫནཱནི ཙལཉཛཀཱརཏྟ’’ནྟི ཏྱཀཱརསཾཡོགཱདཱིནཾ ཙལཉཛཀཱརཱདེསཱ ¶ , དྭིཏྟཾ. པཎྜིཙྩཾ, བཧུསྶུཏསྶ བྷཱཝོ བཱཧུསྶཙྩཾ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨུཀཱརསྶ ཨཀཱརོ, ཨེཝཾ པོརོཧིཙྩཾ, ཨདྷིཔཏིསྶ བྷཱཝོ ཨཱདྷིཔཙྩཾ, མུཊྛསྶཏིསྶ བྷཱཝོ མུཊྛསྶཙྩཾ, ཨིཝཎྞལོཔོ. ཀུསལསྶ བྷཱཝོ ཀོསལླཾ. ཨེཝཾ ཝེཔུལླཾ, སམཱནཱནཾ བྷཱཝོ སཱམཉྙཾ, གིལཱནསྶ བྷཱཝོ གེལཉྙཾ, ‘‘ཀྭཙཱདིམཛ྄ཛྷུཏྟརཱ’’དིསུཏྟེན སཾཡོགེ པརེ རསྶཏྟཾ.

སུཧདསྶ བྷཱཝོསོཧཛྫཾ. ཨེཝཾ ཝེསཱརཛྫཾ, ཀུསཱིདསྶབྷཱཝོཀོསཛྫཾ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱིཀཱརསྶ ཨཀཱརོ. ཏཐཱ ‘‘པུརིསསྶ བྷཱཝོ པོརིས’’ནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཡཝཏཾ ཏལནཱ’’དིསུཏྟེ ཀཱརགྒཧཎེན ཡཝཏཾ སཀཱརཀཙཊཔཝགྒཱནཾ སཀཱརཀཙཊཔཝགྒཱདེསཱ. སུམནསྶ བྷཱཝོ སོམནསྶཾ. ཨེཝཾ དོམནསྶཾ, སོཝཙསྶཾ, དོཝཙསྶཾ, ཨེཏྠ སཀཱརཱགམོ. ཏཐཱ ནིཔཀསྶ བྷཱཝོ ནེཔཀྐཾ, དྭིཏྟཾ. ཨེཝཾ ཨཱདྷིཀྐཾ, དུབྷགསྶ བྷཱཝོ དོབྷགྒཾ, ཝཱཎིཛསྶ བྷཱཝོ ཝཱཎིཛྫཾ, རཱཛིནོ བྷཱཝོ རཛྫཾ, ‘‘ཀྭཙཱ’’དིནཱ རསྶཏྟཾ. སརཱུཔསྶ བྷཱཝོ སཱརུཔྤཾ. ཨེཝཾ ཨོཔམྨཾ, སོཁུམྨཾ.

ཏཐསྶ བྷཱཝོ ཏཙྪཾ, དུམྨེདྷསྶ བྷཱཝོ དུམྨེཛ྄ཛྷཾ, སམཎསྶ བྷཱཝོ སཱམཉྙཾ. ཨེཝཾ བྲཱཧྨཉྙཾ, ནིཔུཎསྶ བྷཱཝོ ནེཔུཉྙཾ. ‘‘ཏཙྪ’’ནྟིཨཱདཱིསུཔི ཀཱརགྒཧཎེནེཝ ཡཝཏཾ ཐདྷཎཀཱརཱནཾ ཚཛྷཉཀཱརཱདེསཱ.

ཏྟཏཱཔཙྩཡེསུ ¶ – པཾསུཀཱུལིཀསྶ བྷཱཝོ པཾསུཀཱུལིཀཏྟཾ, པཾསུཀཱུལིཀཏཱ. ཨེཝཾ ཏེཙཱིཝརིཀཏྟཾ, ཏེཙཱིཝརིཀཏཱ, ཨོདརིཀཏྟཾ, ཨོདརིཀཏཱ, མནུསྶཏྟཾ, མནུསྶཏཱ ཛཱཏི, ནཱིལཏྟཾ, ནཱིལཏཱ གུཎོ, ཡཱཙཀཏྟཾ, ཡཱཙཀཏཱ ཀྲིཡཱ, དཎྜིཏྟཾ, དཎྜིཏཱ དབྦཾ, སཙྩཝཱདིཏཱ, པཱརམིཏཱ, ཀཏཉྙུཏཱ, སབྦཉྙུཏཱ, ‘‘ཀྭཙཱ’’དིནཱ ཏཱཔཙྩཡེ རསྶཏྟཾ, ཨཔྤིཙྪཏཱ, ཨསཾསགྒཏཱ, བྷསྶཱརཱམཏཱ, ནིདྡཱརཱམཏཱ, ལཧུཏཱ ཨིཙྩཱདི.

ཏྟནཔཙྩཡེ – པུཐུཛྫནསྶ བྷཱཝོ པུཐུཛྫནཏྟནཾ, ཝེདནཏྟནཾ, ཛཱཡཏྟནཾ.

ཎེཡྻེ – སུཙིསྶ བྷཱཝོ སོཙེཡྻཾ. ཨེཝཾ ཨཱདྷིཔབྷེཡྻཾ, ཀཝིསྶ བྷཱཝོཀཱཝེཡྻཾ, ཐེནསྶ བྷཱཝོ ཐེཡྻཾ, མཧཱཝུཏྟིནཱ ནཀཱརསྶ ལོཔོ.

‘‘ཎྱཏྟཏཱ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཀམྨནི, སཀཏྠེ ཙ ཎྱཱདཡོ, ཝཱིརཱནཾ བྷཱཝོ, ཀམྨཾ ཝཱ ཝཱིརིཡཾ, པརིབྷཊསྶ ཀམྨཾ པཱརིབྷཊྱཾ, པཱརིབྷཊྱསྶ བྷཱཝོ པཱརིབྷཊྱཏཱ. ཨེཝཾ སོཝཙསྶཏཱ, བྷིསགྒསྶ ཀམྨཾ བྷེསཛྫཾ, བྱཱཝཊསྶ ཀམྨཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ, སཋསྶ བྷཱཝོ, ཀམྨཾ ཝཱ སཱཋེཡྻཾ.

སཀཏྠེ པན – ཡཐཱབྷཱུཏམེཝ ཡཐཱབྷུཙྩཾ, ཀརུཎཱཡེཝ ཀཱརུཉྙཾ, པཏྟཀཱལམེཝ པཏྟཀལླཾ, ཨཱཀཱསཱནནྟམེཝ ¶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཾ, ཀཱཡཔཱགུཉྙམེཝ ཀཱཡཔཱགུཉྙཏཱ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཝིསམསྶ བྷཱཝོ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

‘‘ཏྟཏཱ, བྷཱཝེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༨༨. ཎ ཝིསམཱདཱིཧི.

ཝིསམཨིཙྩེཝམཱདཱིཧི ཚཊྛིཡནྟེཧི ཎཔྤཙྩཡོ ཧོཏི, ཏྟ ཏཱ ཙ ‘‘ཏསྶ བྷཱཝོ’’ ཨིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. ཨཱཀཏིགཎོཡཾ. ཝེསམཾ, ཝིསམཏྟཾ, ཝིསམཏཱ. སུཙིསྶ བྷཱཝོ སོཙཾ, སུཙིཏྟཾ, སུཙིཏཱ, གརུནོ བྷཱཝོ གཱརཝོ, ཨཱདིཝུདྡྷི, ‘‘ཨོ སརེ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཙསདྡགྒཧཎེན ཨུཀཱརསྶ ཙ ཨཝཱདེསོ. པཊུནོ བྷཱཝོ པཱཊཝཾ, པཊུཏྟཾ, པཊུཏཱ.

ཨུཛུནོ བྷཱཝོ ཨཛྫཝཾ, མུདུནོ བྷཱཝོ མདྡཝཾ ཨིཙྩཏྲ ‘‘ཨཱཏྟཉྩཱ’’ཏི ཎམྷི ཨིཀཱརུཀཱརཱནཾ ཨཱཏྟཾ, དྭིབྷཱཝོ, སཾཡོགེ ཨཱདིརསྶཏྟཉྩ. ཨུཛུཏཱ, མུདུཏཱ. ཨེཝཾ ཨིསིསྶ བྷཱཝོ ཨཱརིསྱཾ, ཨཱསབྷཾ, ཀུམཱརསྶ བྷཱཝོཀོམཱརཾ, ཡུཝསྶ བྷཱཝོ ཡོབྦནཾ, མཧཱཝུཏྟིནཱ ནཀཱརཱགམོ, པརམཱནཾ བྷཱཝོ, ཀམྨཾ ཝཱ པཱརམཱི དཱནཱདིཀྲིཡཱ, ‘‘ཎཝཎིཀཱ’’དིསུཏྟེན ཨཱིཔཙྩཡོ, སམགྒཱནཾ བྷཱཝོ སཱམགྒཱི.

༣༨༩. རམཎཱིཡཱདིཏོ ཀཎ.

རམཎཱིཡཨིཙྩེཝམཱདིཏོ ཀཎཔཙྩཡོ ཧོཏི, ཏྟ ཏཱ ཙ བྷཱཝཏྠེ. རམཎཱིཡསྶ བྷཱཝོ རཱམཎཱིཡཀཾ, རམཎཱིཡཏྟཾ, རམཎཱིཡཏཱ ¶ . ཨེཝཾ མཱནུཉྙཀཾ, མནུཉྙཏྟཾ, མནུཉྙཏཱ, པིཡརཱུཔཀཾ, པིཡརཱུཔཏྟཾ, པིཡརཱུཔཏཱ, ཀལྱཱཎཀཾ, ཀལྱཱཎཏྟཾ, ཀལྱཱཎཏཱ, ཙོརཀཾ, ཙོརིཀཱ ཝཱ, ཙོརཏྟཾ, ཙོརཏཱ, ཨཌྜྷཀཾ, ཨཌྜྷཏྟཾ, ཨཌྜྷཏཱ ཨིཙྩཱདི.

བྷཱཝཏདྡྷིཏཾ.

ཝིསེསཏདྡྷིཏ

‘‘སབྦེ ཨིམེ པཱཔཱ ཨཡམིམེསཾ ཝིསེསེན པཱཔོ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༣༩༠. ཝིསེསེ ཏརཏམིསིཀིཡིཊྛཱ.

ཝིསེསཏྠེ ཏར ཏམ ཨིསིཀ ཨིཡ ཨིཊྛཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི. པཱཔཏརོ, པཱཔཏརཱ, པཱཔཏརཾ. ཏཏོཔི ཨདྷིཀོ པཱཔཏམོ, པཱཔཏམཱ, པཱཔཏམཾ. པཱཔིསིཀོ, པཱཔིསིཀཱ, པཱཔིསིཀཾ. པཱཔིཡོ, པཱཔིཡཱ, པཱཔིཡཾ. པཱཔིཊྛོ, པཱཔིཊྛཱ, པཱཔིཊྛཾ. ཨཏིསཡེན པཱཔིཊྛོ, པཱཔིཊྛཏརོ. ཨེཝཾ པཊུཏརོ, པཊུཏམོ, པཊིསིཀོ, པཊིཡོ, པཊིཊྛོ. སབྦེསཾ ཨཏིསཡེན ཝརོ ཝརཏརོ, ཝརཏམོ, ཝརིསིཀོ, ཝརིཡོ, ཝརིཊྛོ. ཨེཝཾ པཎཱིཏཏརོ, པཎཱིཏཏམོ.

‘‘སབྦེ ཨིམེ ཝུཌྜྷཱ ཨཡམིམེསཾ ཝིསེསེན ཝུཌྜྷོ’’ཏི ཨཏྠེ ཨིཡཨིཊྛཔྤཙྩཡཱ ཧོནྟི.

༣༩༡. ཝུཌྜྷསྶ ¶ ཛོ ཨིཡིཊྛེསུ.

སབྦསྶེཝ ཝུཌྜྷསདྡསྶ ཛོ ཧོཏི ཨིཡ ཨིཊྛཨིཙྩེཏེསུ པཙྩཡེསུ. ཛེཡྻོ, ཛེཊྛོ, ཨེཏྠ ཙ ‘‘སརལོཔཱདི’’སུཏྟེ ཏུགྒཧཎེན ལོཔམཀཏྭཱ ‘‘སརཱ སརེ ལོཔ’’ནྟི པུབྦསརེ ལུཏྟེ ‘‘ཀྭཙཱསཝཎྞཾ ལུཏྟེ’’ཏི ཨེཀཱརོ.

‘‘ཨིཡིཊྛེསཱུ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ, ‘‘ཛོ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༣༩༢. པསཏྠསྶ སོ ཙ.

སབྦསྶེཝ པསཏྠསདྡསྶ སཱདེསོ ཧོཏི, ཛོ ཙ ཨིཡིཊྛེསུ. ཨཡཉྩ པསཏྠོ ཨཡཉྩ པསཏྠོ སབྦེ ཨིམེ པསཏྠཱ ཨཡམིམེསཾ ཝིསེསེན པསཏྠོཏི སེཡྻོ, སེཊྛོ, ཛེཡྻོ, ཛེཊྛོ.

༣༩༣. ཨནྟིཀསྶ ནེདོ.

སབྦསྶེཝ ཨནྟིཀསདྡསྶ ནེདཱདེསོ ཧོཏི ཨིཡིཊྛེསུ. ཝིསེསེན ཨནྟིཀོཏི ནེདིཡོ, ནེདིཊྛོ.

༣༩༤. བཱལ༹ྷསྶ སཱདྷོ.

སབྦསྶེཝ བཱལ༹ྷསདྡསྶ སཱདྷཱདེསོ ཧོཏི ཨིཡིཊྛེསུ. ཝིསེསེན བཱལ༹ྷོཏི སཱདྷིཡོ, སཱདྷིཊྛོ.

༣༩༥. ཨཔྤསྶ ཀཎ.

སབྦསྶ ཨཔྤསདྡསྶ ཀཎ ཧོཏི ཨིཡིཊྛེསུ. ཝིསེསེན ཨཔྤོཏི ཀཎིཡོ, ཀཎིཊྛོ.

‘‘ཝིསེསེན ཡུཝཱ’’ཏི ཨཏྠེ ‘‘ཀཎ’’ཨིཏི ཝཏྟཏེ.

༣༩༦. ཡུཝཱནཉྩ ¶ .

སབྦསྶ ཡུཝསདྡསྶ ཀཎ ཧོཏི ཨིཡིཊྛེསུ. ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཎཀཱརསྶ ནཀཱརོ. ཀནིཡོ, ཀནིཊྛོ.

༣༩༧. ཝནྟུ མནྟུ ཝཱིནཉྩ ལོཔོ.

ཝནྟུམནྟུཝཱི ཨིཙྩེཏེསཾ པཙྩཡཱནཾ ལོཔོ ཧོཏི ཨིཡིཊྛེསུ. སབྦེ ཨིམེ གུཎཝནྟོ ཨཡམིམེསཾ ཝིསེསེན གུཎཝཱཏི གུཎིཡོ, གུཎིཊྛོ, ཝིསེསེན སཏིམཱཏི སཏིཡོ, སཏིཊྛོ, ཝིསེསེན མེདྷཱཝཱིཏི མེདྷིཡོ, མེདྷིཊྛོ ཨིཙྩཱདི.

ཝིསེསཏདྡྷིཏཾ.

ཨསྶཏྠིཏདྡྷིཏ

‘‘མེདྷཱ ཡསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༣༩༨. ཏདསྶཏྠཱིཏི ཝཱི ཙ.

པཋམཱཝིབྷཏྱནྟཱ ‘‘ཏདསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏི’’ ཨིཙྩེཏེསྭཏྠེསུ ཝཱིཔཙྩཡོ ཧོཏི. མེདྷཱམཱཡཱ སདྡེཧི ཙཱཡཾ. མེདྷཱཝཱི, མེདྷཱཝིནོ. ཨིཏྠིཡཾ ཨཱིཀཱརནྟཏྟཱ ‘‘པཏིབྷིཀྑུརཱཛཱིཀཱརནྟེཧི ཨིནཱི’’ཏི ཨིནཱི, མེདྷཱཝིནཱི, མེདྷཱཝིནིཡོ. ནཔུཾསཀེ མེདྷཱཝི ཀུལཾ. ཨེཝཾ མཱཡཱཝཱི, མཱཡཱཝིནཱི, མཱཡཱཝི ཙིཏྟཾ.

ཙགྒཧཎེན སོ ཨི ལཝ ཨཱལཱདིཔྤཙྩཡཱ ཙ. ཡཐཱ – སུམེདྷཱ ཡསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱིཏི སུམེདྷསོ, རསྶཏྟཾ. ཨེཝཾ ལོམསོ. པིཙྪཾ ཨསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ¶ ཝཱ ཝིཛྫཏཱིཏི པིཙྪིལོ. ཨེཝཾ ཕེནིལོ, ཏུཎྜིལོ, ཛཊིལོ. ཀེསཱ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཀེསཝོ, ཝཱཙཱལོ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཏཔོ ཨསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི ཝིགྒཧེ –

‘‘ཏདསྶཏྠཱི’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༣༩༩. ཏཔཱདིཏོ སཱི.

ཏཔཨིཙྩེཝམཱདིཏོ སཱིཔཙྩཡོ ཧོཏི ‘‘ཏདསྶཏྠི’’ ཨིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. སསྶ དྭིབྷཱཝོ. ཏཔསྶཱི, ཏཔསྶིནོ, ཏཔསྶིནཱི, ཏཔསྶི. ཨེཝཾ ཏེཛསྶཱི, ཡསསྶཱི, མནསྶཱི, པཡསྶཱི.

‘‘དཎྜོ ཨསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༤༠༠. དཎྜཱདིཏོ ཨིཀཨཱི.

ཨཱདིསདྡོཡཾ པཀཱརཏྠོ, དཎྜཨིཙྩེཝམཱདིཏོ ཨཝཎྞནྟཱ ཨིཀ ཨཱི ཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི ‘‘ཏདསྶཏྠི’’ ཨིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. དཎྜིཀོ, དཎྜཱི, དཎྜིནོ, དཎྜིནཱི. ཨེཝཾ མཱལིཀོ, མཱལཱི, མཱལིནཱི, ཚཏྟིཀོ, ཚཏྟཱི, རཱུཔིཀོ, རཱུཔཱི, ཀེསིཀོ, ཀེསཱི, སངྒྷཱི, ཉཱཎཱི, ཧཏྠཱི ཨིཙྩཱདི.

༤༠༡. མདྷྭཱདིཏོ རོ.

མདྷུཨཱདིཏོ རཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ‘‘ཏདསྶཏྠཱི’’ཏི ཨཏྠེ. མདྷུ ཨསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱིཏི མདྷུརོ གུལོ༹, མདྷུརཱ སཀྑརཱ, མདྷུརཾ ཁཱིརཾ, ཀུཉྫཱ ཧནཱུ ཨེཏསྶ སནྟཱིཏི ཀུཉྫརོ, སབྦསྨིཾ ¶ ཝཏྟབྦེ མུཁམསྶ ཨཏྠཱིཏི མུཁརོ, སུསི ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི སུསིརོ. ཨེཝཾ རུཙིརོ, ནགརོ.

‘‘གུཎོ ཨསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༤༠༢. གུཎཱདིཏོཝནྟུ.

གུཎཨིཙྩེཝམཱདིཏོ ཝནྟུཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ‘‘ཏདསྶ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཏྠེ. ཝིབྷཏྟིལོཔེ, ནཱམབྱཔདེསེ ཙ ཀཏེ སྱཱདྱུཔྤཏྟི. གུཎཝནྟུ སི, ‘‘སཝིབྷཏྟིསྶ, ནྟུསྶཱ’’ཏི ཨདྷིཀིཙྩ ‘‘ཨཱ སིམྷཱི’’ཏི ཨཱཏྟཾ, གུཎཝཱ པུརིསོ, སེསཾ ཉེཡྻཾ. ཨེཝཾ གཎཝཱ, ཀུལཝཱ ཨིཙྩཱདཡོ. ཨིཏྠིཡཾ ‘‘ཎཝ ཎིཀ ཎེཡྻཎནྟཱུཧཱི’’ཏི ཨཱིཔཙྩཡོ, ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ ‘‘ནྟུསྶ ཏམཱིཀཱརེ’’ཏི ཏཀཱརོ, གུཎཝཏཱི, གུཎཝནྟཱི ཨིཙྩཱདི. ནཔུཾསཀེ ‘‘ཨཾ ནཔུཾསཀེ’’ཏི སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶ ཨམཱདེསོ, གུཎཝཾ ཨིཙྩཱདི.

‘‘སཏི ཨསྶ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི ཝིགྒཧེ –

‘‘ཏདསྶཏྠཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༩༣. སཏྱཱདཱིཧི མནྟུ.

སཏིཨིཙྩེཝམཱདཱིཧི ཨཝཎྞནྟརཧིཏེཧི པཋམཱཝིབྷཏྱནྟེཧི ལིངྒེཧི མནྟུཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ‘‘ཏདསྶཏྠཱི’’ཏི ཨཏྠེ. སེསཾ གུཎཝནྟུསམཾ. སཏིམཱ, སཏིམཏཱི, སཏིམནྟཱི, སཏིམཾ. ཨེཝཾ དྷིཏིམཱ, གཏིམཱ ཨིཙྩཱདཡོ.

ཏཐཱ ‘‘ཨཱཡུ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨཱཡུ མནྟུ’’ཨིཙྩཏྲ –

༤༠༤. ཨཱཡུསྶུཀཱརཱསམནྟུམྷི ¶ .

ཨཱཡུསྶ ཨུཀཱརོ ཨས ཧོཏི མནྟུམྷཱིཏི ཨསཱདེསོ. ཨཱཡསྨཱ, སེསཾ སམཾ. གཱཝོ ཨསྶ སནྟཱིཏི གོམཱ, གོམནྟོ, གོམཏཱི, གོམནྟཱི, གོམཾ ཀུལཾ ཨིཙྩཱདི.

‘‘སདྡྷཱ ཨསྶ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༤༠༥. སདྡྷཱདིཏོ ཎ.

སདྡྷཱ པཉྙཱཨིཙྩེཝམཱདིཏོ ཎཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ‘‘ཏདསྶཏྠི’’ཨིཙྩེཏསྨིཾ ཨཏྠེ. སདྡྷོ པུརིསོ, སདྡྷཱ ཀཉྙཱ, སདྡྷཾ ཀུལཾ. ཨེཝཾ པཉྙོ, ཨམཙྪརོ, ཏཐཱ བུདྡྷཾ, བུདྡྷི ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི བུདྡྷོ ཨིཙྩཱདི.

ཨསྶཏྠིཏདྡྷིཏཾ.

སངྑྱཱཏདྡྷིཏ

‘‘པཉྩནྣཾ པཱུརཎོ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༤༠༦. སངྑྱཱཔཱུརཎེ མོ.

པཱུརཡཏི སངྑྱཱ ཨནེནཱཏི པཱུརཎོ, སངྑྱཱཡ པཱུརཎོ སངྑྱཱཔཱུརཎོ, ཏསྨིཾ སངྑྱཱཔཱུརཎཏྠེ ཚཊྛིཡནྟཏོ མཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. པཉྩམོ, པཉྩནྣཾ པཱུརཎཱི པཉྩམཱི, ‘‘ནདཱདིཏོ ཝཱ ཨཱི’’ཏི ཨཱིཔཙྩཡོ. ‘‘ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ’’ཏི ཨཱཔཙྩཡོ, པཉྩམཱ ཝཱིརིཡཔཱརམཱི, པཉྩམཾ ཛྷཱནཾ. ཨེཝཾ སཏྟམོ, སཏྟམཱི, སཏྟམཱ, སཏྟམཾ, ཨཊྛམོ, ཨཊྛམཱི, ཨཊྛམཱ, ཨཊྛམཾ, ནཝམོ ¶ , ནཝམཱི, ནཝམཱ, ནཝམཾ, དསམོ, དསམཱི, དསམཱ, དསམཾ ཨིཙྩཱདི.

‘‘སངྑྱཱཔཱུརཎེ’’ཏི ཨདྷིཀཱརོ.

༤༠༧. ཙཏུཙྪེཧི ཐཋཱ.

ཙཏུཚཨིཙྩེཏེཧི ཐཋཨིཙྩེཏེ པཙྩཡཱ ཧོནྟི སངྑྱཱཔཱུརཎཏྠེ. ཙཏུནྣཾ པཱུརཎོ ཙཏུཏྠོ, དྭིཏྟཾ, ཙཏུཏྠཱི, ཙཏུཏྠཱ, ཙཏུཏྠཾ, ཚནྣཾ པཱུརཎོ ཚཊྛོ, ཚཊྛཱི, ཚཊྛཱ, ཚཊྛཾ, ཚཊྛོ ཨེཝ ཚཊྛམོ.

ཚཱཧཾ, ཚལཱ༹ཡཏནཾ ཨིཙྩཏྲ –

༤༠༨. ས ཚསྶ ཝཱ.

ཚསྶ སཀཱརཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ སངྑྱཱནེ. ཚཱཧམསྶ ཛཱིཝིཏཾ སཱཧཾ, ཚཱཧཾ ཝཱ, སལཱ༹ཡཏནཾ.

‘‘དྭིནྣཾ པཱུརཎོ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༤༠༩. དྭིཏཱིཧི ཏིཡོ.

དྭིཏིཨིཙྩེཏེཧི ཏིཡཔྤཙྩཡོ ཧོཏི སངྑྱཱཔཱུརཎཏྠེ. ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘དྭི ཏིཎྞ’’ནྟི ཝཏྟམཱནེ –

༤༡༠. ཏིཡེ དུཏཱཔི ཙ.

དྭིཏིཨིཙྩེཏེསཾ དུཏཨིཙྩཱདེསཱ ཧོནྟི ཏིཡཔྤཙྩཡེ པརེ. དུཏིཡོ པུརིསོ, དུཏིཡཱ, དུཏིཡཾ. ཨེཝཾ ཏིཎྞཾ པཱུརཎོ ཏཏིཡོ, ཏཏིཡཱ, ཏཏིཡཾ. ཨཔིགྒཧཎེན ཨཉྙཏྠཱཔི དྭིསདྡསྶ དུཨཱདེསོ ཧོཏི, ཙསདྡེན དི ཙ. དྭེ རཏྟིཡོ དུརཏྟཾ, དུཝིདྷཾ, དུཝངྒཾ, དིརཏྟཾ, དིགུཎཾ, དིགུ.

༤༡༡. ཏེསམཌྜྷཱུཔཔདེན ཨཌྜྷུཌྜྷདིཝཌྜྷདིཡཌྜྷཌྜྷཏིཡཱ.

ཏེསཾ ཙཏུཏྠདུཏིཡཏཏིཡཱནཾ ཨཌྜྷཱུཔཔདཱནཾ ཨཌྜྷཱུཔཔདེན སཧ ཨཌྜྷུཌྜྷདིཝཌྜྷདིཡཌྜྷཨཌྜྷཏིཡཱདེསཱ ཧོནྟི.

ཨེཏྠ ཙ –

ཨཌྜྷཱུཔཔདཔཱདཱན-སཱམཏྠཱ ཨཌྜྷཔུབྦཀཱ;

ཏེསཾསདྡེན གཡ྄ཧནྟེ, ཙཏུཏྠདུཏིཡཱདཡོ.

ཨཌྜྷེན ཙཏུཏྠོ ཨཌྜྷུཌྜྷོ, ཨཌྜྷེན དུཏིཡོ དིཝཌྜྷོ, དིཡཌྜྷོ, ཨཌྜྷེན ཏཏིཡོ ཨཌྜྷཏིཡོ.

‘‘ཨེཀཉྩ དས ཙཱ’’ཏི ཨཏྠེ དྭནྡསམཱསེ, ‘‘ཨེཀེན ཨདྷིཀཱ དསཱ’’ཏི ཨཏྠེ ཏཔྤུརིསསམཱསེ ཝཱ ཀཏེ ‘‘སངྑྱཱནེ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ ‘‘དྭེཀཊྛཱནམཱཀཱརོ ཝཱ’’ཏི ཨཱཏྟཾ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ.

ཏེན ཙེཏྠ –

དྭེཀཊྛཱནཾ དསེ ནིཙྩཾ, དྭིསྶཱ’ནཝུཏིཡཱ ནཝཱ;

ཨིཏརེས’མསནྟཉྩ, ཨཱཏྟཾ དཱིཔེཏི ཝཱསུཏི.

‘‘ཨེཀཱདིཏོ དསར སངྑྱཱནེ’’ཏི རཏྟཾ.

རཱདེསོ ཝཎྞམཏྟཏྟཱ, ཝཎྞམཏྟཔྤསངྒིཔི;

སིཡཱ དསསྶ དསྶེཝ, ནིམིཏྟཱསནྣབྷཱཝཏོ.

ཏཏོ བཧུཝཙནཾ ཡོ, ‘‘པཉྩཱདཱིནམཀཱརོ’’ཏི སཝིབྷཏྟིསྶ ཨནྟསྶ ཨཏྟཾ. ཨེཀཱརས, ཨེཀཱདས, ལིངྒཏྟཡེཔི སམཱནཾ.

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༡༢. ཨེཀཱདིཏོ ¶ དསསྶཱི.

ཨེཀཱདིཏོ པརསྶ དསསྶ ཨནྟེ ཨཱིཔཙྩཡོ ཧོཏི ཝཱ པཱུརཎཏྠེ.

དསསྶ པཙྩཡཱཡོགཱ, ལདྡྷམནྟེཏི ཨཏྠཏོ;

ཏདནྟསྶ སབྷཱཝེན, ཨིཏྠིཡཾཡེཝ སམྦྷཝོ.

ཨེཀཱདསནྣཾ པཱུརཎཱི ཨེཀཱདསཱི, ཨཉྙཏྲ ཨེཀཱདསམོ, ཨེཀཱདསམཾ.

དྭེ ཙ དས ཙ, དྭཱིཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ‘‘དྭི དས’’ཨིཙྩཏྲ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

‘‘ཝཱིསཏི དསེསུ བཱ དྭིསྶ ཏཱུ’’ཏི བཱདེསོ, དསྶ རཱདེསོ. བཱརས, ཨཉྙཏྲ ཨཱཏྟཾ, དྭཱདས. དྭཱདསནྣཾ པཱུརཎོ བཱརསམོ, དྭཱདསམོ, དྭཱདསཱི.

ཏཡོ ཙ དས ཙ, ཏཱིཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཏེརས, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷི ལོཔཱ’’དིནཱ ཏིསྶ ཏེཨཱདསོ ཨཱནཝུཏིཡཱ, ཏེརསམོ, ཏེརསཱི.

ཙཏྟཱརོ ཙ དས ཙ, ཙཏཱུཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི ཙཏུདྡས ཨིཙྩཏྲ ‘‘གཎནེ དསསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟམཱནེ ‘‘ཙཏཱུཔཔདསྶ ལོཔོ ཏུཏྟརཔདཱདི ཙསྶ ཙུཙོཔི ནཝཱ’’ཏི ཏུལོཔོ, ཙུཙོ ཙ. ཙུདྡས, ཙོདྡས, ཙཏུདྡས. ཙུདྡསམོ, ཙཏུདྡསམོ, ཙཀུདྡསཱི, ཙཱཏུདྡསཱི ཝཱ.

པཉྩ ཙ དས ཙ, པཉྩཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱཏི པཉྩདས, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷི ལོཔཱ’’དིནཱ པཉྩསདྡསྶ དས ཝཱིསེསུ པནྣཔཎྞཨཱདེསཱཔི, ‘‘ཨཊྛཱདིཏོ ཙཱ’’ཏི རཏྟཾ. པནྣརས, པཉྩདས. པནྣརསམོ, པཉྩདསམོ, པནྣརསཱི, པཉྩདསཱི.

‘‘ཚ ¶ ཙ དས ཙ, ཚཧི ཝཱ ཨདྷིཀཱ དསཱ’’ཏི སམཱསེ ཀཏེ ‘‘ཚསྶཱ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ ‘‘དསེ སོ ནིཙྩཉྩཱ’’ཏི སོ, ‘‘སངྑྱཱནཾ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ, ‘‘ལ དརཱན’’ནྟི ལཏྟཾ, ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ.

ལོ༹ ནིཙྩཾ སོལ༹སེ དསྶ, ཙཏྟཱལཱིསེ ཙ ཏེརསེ;

ཨཉྙཏྲ ན ཙ ཧོཏཱཡཾ, ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏོ.

ལལཱ༹ནམཝིསེསོ ཀྭཙི, སོལ༹ས. ཏེལ༹ས, ཙཏྟཱལཱིསཾ, ཙཏྟཱརཱིསཾ. སོལ༹སམོ, སོལ༹སཱི.

‘‘ཝཱ, དསར སངྑྱཱནེ’’ཏི ཨདྷིཀིཙྩ ‘‘ཨཊྛཱདིཏོ ཙཱ’’ཏི རཏྟཾ. ཨཊྛཱརས, ཨཊྛཱདས, ཨཱཏྟཾ. ཨཊྛཱརསནྣཾ པཱུརཎོ ཨཊྛཱརསམོ, ཨཊྛཱདསམོ. ཨེཝཾ སཏྟརས, སཏྟདས. སཏྟརསམོ, སཏྟདསམོ.

ཨཊྛཱདིཏོཏི ཀིམཏྠཾ? ཙཏུདྡས.

ཨེཀེན ཨཱུནཱ ཝཱིསཏཱིཏི ཏཔྤུརིསོ, ཨེཀཱུནཝཱིསཏི. ཨེཀཱུནཝཱིསཏཱདཡོ ཨཱནཝུཏིཡཱ ཨེཀཝཙནནྟཱ, ཨིཏྠིལིངྒཱ ཙ དཊྛབྦཱ, ཏེ ཙ སངྑྱཱནེ, སངྑྱེཡྻེ ཙ ཝཏྟནྟེ, ཡདཱ སངྑྱཱནེ ཝཏྟནྟེ, ཏདཱ བྷིཀྑཱུནམེཀཱུནཝཱིསཏི ཏིཊྛཏི, བྷོཏི བྷིཀྑཱུནམེཀཱུནཝཱིསཏི ཏིཊྛཏུ, བྷིཀྑཱུནམེཀཱུནཝཱིསཏིཾ པསྶ, བྷིཀྑཱུནམེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ ཀཏཾ ཨིཙྩཱདི.

སངྑྱེཡྻེ པན ཨེཀཱུནཝཱིསཏི བྷིཀྑཝོ ཏིཊྛནྟི, བྷོནྟོ ཨེཀཱུནཝཱིསཏི བྷིཀྑཝོ ཏིཊྛཐ, ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཾ བྷིཀྑཱུ པསྶ, ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུཧི ཀཏཾ ཨིཙྩཱདི. ཨེཝཾ ཝཱིསཏཱདཱིསུཔི ཡོཛེཏབྦཾ, ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པཱུརཎོ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིམོ.

དས ཙ དས ཙཱཏི ཨཏྠེ དྭནྡསམཱསཾ ཀཏྭཱ ‘‘དསདསཱ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ‘‘སརཱུཔཱནམེཀསེསྭསཀི’’ནྟི ཨེཀསེསེ ཀཏེ ¶ དསསདྡཏོ པཋམཱབཧུཝཙནཾ ཡོ. ‘‘དས ཡོ’’ཨིཏཱིདྷ –

༤༡༣. གཎནེ དསསྶ དྭིཏི ཙཏུ པཉྩ ཚ སཏྟ ཨཊྛནཝཀཱནཾ ཝཱིཏི ཙཏྟཱར པཉྙཱ ཚ སཏྟཱས ནཝཱ ཡོསུ ཡོནཉྩཱི སམཱསཾ ཋིརི ཏཱིཏུཏི.

གཎནེ དསསྶ སམྦནྡྷཱིནཾ དྭིཀ ཏིཀ ཙཏུཀྐ པཉྩཀ ཚཀྐསཏྟཀ ཨཊྛཀ ནཝཀཱནཾ ཀཏེཀསེསཱནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཝཱིཏི ཙཏྟཱར པཉྙཱ ཚ སཏྟ ཨས ནཝ ཨིཙྩཱདེསཱ ཧོནྟི ཡོསུ པརེསུ, ཡོནཉྩ ཨཱིསཾ ཨཱསཾ ཋི རིཏི ཨཱིཏི ཨུཏིཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟཱིཏི དྭིདསཏྠཝཱཙཀསྶ དསསྶ ཝཱིཨཱདེསོ ཧོཏི, ཡོཝཙནསྶ ཨཱིསཉྩ, སརལོཔཱདི.

‘‘སངྑྱཱནཾ, ཝཱ, ཨནྟེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༡༤. ཏི ཙ.

ཏཱསཾ སངྑྱཱནམནྟེ ཏིཀཱརཱགམོ ཧོཏི ཝཱ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ.

ཝིབྷཱསཱ ཝཱིས ཏིཾསཱན-མནྟེ ཧོཏི ཏིཨཱགམོ;

ཨཉྙཏྠ ན ཙ ཧོཏེཝ, ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏོ.

‘‘བྱཉྫནེ ཙཱ’’ཏི ནིགྒཧཱིཏལོཔོ, པུན ཏདྡྷིཏཏྟཱ ནཱམབྱཔདེསེ སྱཱདྱུཔྤཏྟི. བྷིཀྑཱུནཾ ཝཱིསཏི, ཝཱིསཾ ཝཱ, ཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ, ཝཱིསཾ ཝཱ ཨིཙྩཱདི. ཝཱིསཏིམོ. ཏཐཱ ཨེཀཝཱིསཏི ཀུསལཙིཏྟཱནི, ཨེཀཝཱིསཾ ཝཱ. ཨེཀཝཱིསཏིམོ. བཱཝཱིསཏི, བཱཝཱིསཾ ཝཱ. བཱཝཱིསཏིམོ. དྭཱཝཱིསཏི, དྭཱཝཱིསཾ ཝཱ. དྭཱཝཱིསཏིམོ. ཏེཝཱིསཏི, ཏེཝཱིསཾ ཝཱ. ཏེཝཱིསཏིམོ. ཙཏུཝཱིསཏི, ཙཏུཝཱིསཾ ཝཱ. ཙཏུཝཱིསཏིམོ. པཎྞཝཱིསཏི, པཎྞཝཱིསཾ ཝཱ. པཎྞཝཱིསཏིམོ. པཉྩཝཱིསཏི, པཉྩཝཱིསཾ ཝཱ. པཉྩཝཱིསཏིམོ. ཚབྦཱིསཏི ¶ , ཚབྦཱིསཾ ཝཱ. ཚབྦཱིསཏིམོ. སཏྟཝཱིསཏི, སཏྟཝཱིསཾ ཝཱ. སཏྟཝཱིསཏིམོ. ཨཊྛཝཱིསཏི, ཨཊྛཝཱིསཾ ཝཱ. ཨཊྛཝཱིསཏིམོ. ཨེཀཱུནཏིཾསཏི, ཨེཀཱུནཏིཾསཾཝཱ. ཨེཀཱུནཏིཾསཏིམོ.

དས ཙ དས ཙ དས ཙཱཏི ‘‘དས དས དསཱ’’ཏི ཝཏྟབྦེ ཨེཀསེསེ ཀཏེ ‘‘གཎནེ དསསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཏིཨཱིསམཱདེསཱ, ‘‘ཀྭཙཱ’’དིནཱ རསྶཏྟཾ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ, སེསཾ ཝཱིསཏིསམཾ. ཏིཾསཏི, ཏིཾསཾ, ཏིཾས ཝསྶཱནི, ནིགྒཧཱིཏལོཔོ, ཏིཾསཾ, ཏིཾསཱཡ ཨིཙྩཱདི. ཨེཀཏིཾསཏི, ཨེཀཏིཾསཾ ཝཱ, བཱཏྟིཾསཾ, དྭཏྟིཾསཾ, ཏེཏྟིཾསཾ ཨིཙྩཱདི.

ཙཏུདསཏྠཝཱཙཀསྶ ཀཏེཀསེསསྶ དསསྶ ཙཏྟཱར, ཡོཝཙནསྶ ཨཱིསཾ, ཙཏྟཱལཱིསཾ, ‘‘ལ དརཱན’’ནྟི རསྶ ལཏྟཾ, ཏཱལཱིསཾ ཝཱ. ཙཏྟཱལཱིསཏིམོ. ཨེཀཙཏྟཱལཱིསཾ, དྭཱཙཏྟཱལཱིསཾ, དྭིཙཏྟཱལཱིསཾ, ཏེཙཏྟཱལཱིསཾ, ཏིཙཏྟཱལཱིསཾ ཨིཙྩཱདི.

པཉྩདསཏྠཝཱཙཀསྶ དསསྶ པཉྙཱ, ཡོཝཙནསྶ ཨཱསཉྩ. པཉྙཱསཾ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷི ལོཔཱ’’དིནཱ པཎྞཱདེསོ, པཎྞཱསཾ ཝཱ. ཨེཀཔཉྙཱསཾ, དྭེཔཉྙཱསཾ, དྭིཔཉྙཱསཾ.

ཚདསཏྠཝཱཙཀསྶ དསསྶ ཚ, ཡོཝཙནསྶ ཋིཨཱདེསོ, ‘‘ས ཚསྶ ཝཱ’’ཏི སཀཱརཱདེསོ, སཊྛི, དྭཱསཊྛི, དྭེསཊྛི, དྭིསཊྛི, ཏེསཊྛི, ཏིསཊྛི.

སཏྟདསཏྠཝཱཙཀསྶ དསསྶ སཏྟ, ཡོཝཙནསྶ རི, ཏི ཙ. སཏྟརི, སཏྟཏི, དྭཱསཏྟརི, དྭཱསཏྟཏི, དྭིསཏྟརི, དིསཏྟཏི, ཏེསཏྟཏི, ཏིསཏྟཏི ཨིཙྩཱདི.

ཨཊྛདསཏྠཝཱཙཀསྶ དསསྶ ཨས, ཡོཝཙནསྶ ཨཱིཏིཨཱདེསོ ཙ. ཨསཱིཏི, ཨེཀཱསཱིཏི, དྭེཨསཱིཏི, ཏེཨསཱིཏི, ཙཏུརཱསཱིཏི, ‘‘ཀྭཙཱ’’དིནཱ དཱིགྷོ.

ནཝདསཏྠཝཱཙཀསྶ ¶ དསསྶ ནཝ, ཡོཝཙནསྶ ཨུཏི ཙ, ནཝུཏི, དྭཱནཝུཏི, དྭེནཝུཏི, དྭིནཝུཏི, ཏེནཝུཏི, ཏིནཝུཏི, ཙཏུནཝུཏི, ཚནྣཝུཏིཡཱ, ཚནྣཝུཏཱིནཾ པཱསཎྜཱནཾ.

‘‘གཎནེ, དསསྶཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༡༥. དསདསཀཾ སཏཾ དསཀཱནཾ སཏཾ སཧསྶཉྩ ཡོམྷི.

གཎནེ པརིཡཱཔནྣསྶ དསདསཀཏྠཝཱཙཀསྶ དསསདྡསྶ སཏཾ ཧོཏི, སཏདསཀཏྠཝཱཙཀསྶ དསསྶ སཧསྶཾ ཧོཏི ཡོམྷི. ཨིམིནཱ ནིཔཱཏནེན ཡོལོཔོ, ཏདྡྷིཏཏྟཱ པུན ནཱམབྱཔདེསེ སྱཱདྱུཔྤཏྟི, ནིགྒཧཱིཏསྶ ལོཔོ, ‘‘སི’’ནྟི ཨམཱདེསོ, ཡོཛནཱནཾ སཏཾ, སཧསྶཾ. སཏཾ ནཔུཾསཀམེཀཝཙནནྟཉྩ, ཏཐཱ སཧསྶཾ, ཝགྒབྷེདེ སབྦཏྠ བཧུཝཙནམྤི བྷཝཏི. དྭེ ཝཱིསཏིཡོ. ཨེཝཾ ཏིཾསཱདཱིསུཔི, དྭེ སཏཱནི, བཧཱུནི སཏཱནི, དྭེ སཧསྶཱནི, བཧཱུནི སཧསྶཱནི.

སཏསྶ དྭིཀནྟི ཨཏྠེ ཚཊྛཱིཏཔྤུརིསཾ ཀཏྭཱ ‘‘སཏཾ དྭིཀ’’ནྟི ཝཏྟབྦེ ‘‘དྭིཀཱདཱིནཾ ཏདུཏྟརཔདཱནཉྩ ནིཔཙྩནྟེ’’ཏི ཝུཏྟིཡཾ ཝཙནཏོ ཨིམིནཱ ནིཔཱཏནེན ཨུཏྟརཔདསྶ པུབྦནིཔཱཏོ, ཀཀཱརལོཔོ ཙ ཧོཏི. དྭིསཏཾ. ཨེཝཾ སཏསྶ ཏིཀཾ ཏིསཏཾ, ཏཐཱ ཙཏུསཏཾ, པཉྩསཏཾ, ཚསཏཾ, སཏྟསཏཾ, ཨཊྛསཏཾ, ནཝསཏཾ, དསསཏཾ སཧསྶཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ དྭེ སཏཱནི དྭིསཏནྟི དིགུསམཱསོ. ཨེཝཾ ཏིསཏཾ, ཙཏུསཏཾ ཨིཙྩཱདི.

༤༡༦. ཡཱཝ ཏདུཏྟརི དསགུཎིཏཉྩ.

ཡཱཝ ཏཱསཾ སངྑྱཱནམུཏྟརི, ཏཱཝ དསགུཎིཏཉྩ ཀཱཏབྦཾ, ཨེཏྠ དཀཱརོ སནྡྷིཛོ. ཡཐཱ – དསསྶ གཎནསྶ དསགུཎིཏཾ ¶ སཏཾ ཧོཏི, སཏསྶ དསགུཎིཏཾ སཧསྶཾ, སཧསྶསྶ དསགུཎིཏཾ དསསཧསྶཾ, ཨིདཾ ནཧུཏནྟིཔི ཝུཙྩཏི, དསསཧསྶསྶ དསགུཎིཏཾ སཏསཧསྶཾ, ཏཾ ལཀྑནྟིཔི ཝུཙྩཏི, སཏསཧསྶསྶ དསགུཎིཏཾ དསསཏསཧསྶཾ.

‘‘ཡདནུཔཔནྣཱ ནིཔཱཏནཱ སིཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༡༧. སཀནཱམེཧི.

ཡཱསཾ པན སངྑྱཱནཾ ཨནིདྡིཊྛནཱམདྷེཡྻཱནཾ ཡཱནི རཱུཔཱནི, ཏཱནི སཀེཧི ནཱམེཧི ནིཔཙྩནྟེ. སཏསཧསྶཱནཾ སཏཾ ཀོཊི, ཨིཏྠིལིངྒཱ, ཨེཀཝཙནནྟཱ ཙ, ཝགྒབྷེདེ བཧུཝཙནཉྩ བྷཝཏི, ཀོཊིསཏསཧསྶཱནཾ སཏཾ པཀོཊི, པཀོཊིསཏསཧསྶཱནཾ སཏཾ ཀོཊིཔྤཀོཊི. ཨེཝཾ ནཧུཏཾ, ནིནྣཧུཏཾ, ཨཀྑོབྷིནཱི, བིནྡུ, ཨབྦུདཾ, ནིརབྦུདཾ, ཨཧཧཾ, ཨབབཾ, ཨཊཊཾ, སོགནྡྷིཀཾ, ཨུཔྤལཾ, ཀུམུདཾ, པུཎྜརཱིཀཾ, པདུམཾ, ཀཐཱནཾ, མཧཱཀཐཱནཾ, ཨསངྑྱེཡྻནྟི.

ཨིཙྩེཝཾ ཋཱནཏོ ཋཱནཾ, སཏལཀྑགུཎཾ མཏཾ;

ཀོཊིཔྤབྷུཏིནཾ ཝཱིས-སངྑྱཱནཉྩ ཡཐཱཀྐམཾ.

‘‘དྭེ པརིམཱཎཱནི ཨེཏསྶཱ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༤༡༨. དྭཱདིཏོ ཀོནེཀཏྠེ ཙ.

དྭིཨིཙྩེཝམཱདིཏོ གཎནཏོ ཀཔྤཙྩཡོ ཧོཏི ཨནེཀཏྠེ. དྭིཀོ རཱསི དྭིཀཾ. ཨེཝཾ ཏིཀཾ, ཙཏུཀྐཾ, པཉྩཀཾ, ཚཀྐཾ, སཏྟཀཾ, ཨཊྛཀཾ, ནཝཀཾ, དསཀཾ, པཎྞཱསཀཾ, སཏཀཾ, སཧསྶཀཾ ཨིཙྩཱདི.

སངྑྱཱཏདྡྷིཏཾ.

ཨབྱཡཏདྡྷིཏ

‘‘ཨེཀསྨིཾ ¶ ཝཱརེ བྷུཉྫཏི, དྭིཝཱརེ བྷུཉྫཏཱི’’ཏི ཝིགྒཧེ –

༤༡༩. ཨེཀཱདིཏོ སཀིསྶ ཀྑཏྟུཾ.

ཨེཀདྭིཏིཨིཙྩེཝམཱདིཏོ གཎནཏོ སཀིསྶ ཋཱནེ ཝཱརཏྠེ ཀྑཏྟུཾཔཙྩཡོ ཧོཏི. ཨེཀཀྑཏྟུཾ, དྭིཀྑཏྟུཾ བྷུཉྫཏི, ‘‘སབྦཱསམཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིནཱ སིལོཔོ. ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ, ཙཏུཀྑཏྟུཾ, པཉྩཀྑཏྟུཾ, ཚཀྑཏྟུཾ, སཏྟཀྑཏྟུཾ, ཨཊྛཀྑཏྟུཾ, ནཝཀྑཏྟུཾ, དསཀྑཏྟུཾ, སཏཀྑཏྟུཾ, སཧསྶཀྑཏྟུཾ, བཧུཀྑཏྟུཾ, ཀཏིཀྑཏྟུཾ.

‘‘ཨེཀེན ཝིབྷཱགེནཱ’’ཏི ཝིགྒཧེ –

མཎྜཱུཀགཏིཡཱ སངྑྱཱགྒཧཎམནུཝཏྟཏེ.

༤༢༠. ཝིབྷཱགེ དྷཱ ཙ.

ཝིབྷཱགཏྠེ ཨེཀཱདིསངྑྱཱཏོ དྷཱཔཙྩཡོ ཧོཏི. ཙསདྡེན ཨེཀདྭིཏོ ཛ྄ཛྷ ཙ, སུཏྟཱདིཏོ སོ ཙ. ཨེཀདྷཱ. དྭཱིཧི ཝིབྷཱགེཧི དྭིདྷཱ, དུདྷཱ ཝཱ, དྭེདྷཱ. ཏཱིཧི ཝིབྷཱགེཧི ཏིདྷཱ, ཏེདྷཱ ཝཱ, ‘‘ཏེསུ ཝུདྡྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨིཀཱརསྶེཀཱརོ. ཨེཝཾ ཙཏུདྷཱ, པཉྩདྷཱ, ཚདྷཱ, སཏྟདྷཱ, ཨཊྛདྷཱ, ནཝདྷཱ, དསདྷཱ, སཏདྷཱ, སཧསྶདྷཱ, ཀཏིདྷཱ, བཧུདྷཱ.

ཛ྄ཛྷཔྤཙྩཡེ ཨེཀདྷཱ ཀརོཏཱིཏི ཨེཀཛ྄ཛྷཾ. ཨེཝཾ དྭེཛ྄ཛྷཾ.

སོཔཙྩཡེ སུཏྟེན ཝིབྷཱགེན སུཏྟསོ. ཨེཝཾ བྱཉྫནསོ, པདསོ, ཨཏྠསོ, བཧུསོ, སབྦཱཀཱརེན སབྦསོ ¶ , ཨུཔཱཡསོ, ཧེཏུསོ, ཋཱནསོ, ཡོནིསོ.

༤༢༡. སབྦནཱམེཧི པཀཱརཝཙནེ ཏུ ཐཱ.

སབྦནཱམེཧི པཀཱརཝཙནཏྠེ ཐཱཔཙྩཡོ ཧོཏི, ཏུསདྡེན ཐཏྟཱཔཙྩཡོ ཙ. སཱམཉྙསྶ བྷེདཀོ ཝིསེསོ པཀཱརོ, ཏསྶཱབྷིདྷཱནེཏི ཨཏྠོ, སོ པཀཱརོ ཏཐཱ, ཏཾ པཀཱརཾ ཏཐཱ, ཏེན པཀཱརེན ཏཐཱ, ཡེན པཀཱརེན ཡཐཱ. ཨེཝཾ སབྦཐཱ, ཨཉྙཐཱ, ཨིཏརཐཱ, ཨུབྷཡཐཱ, ཐཏྟཱཔཙྩཡེ ཏེན པཀཱརེན ཏཐཏྟཱ. ཨེཝཾ ཡཐཏྟཱ, ཨཉྙཐཏྟཱ.

ཀོ པཀཱརོཏི ཨཏྠེ –

༤༢༢. ཀིམིམེཧི ཐཾ.

ཀིཾཨིམཨིཙྩེཏེཧི ཐཾཔཙྩཡོ ཧོཏི པཀཱརཝཙནཏྠེ. ‘‘ཀིསྶ ཀ ཝེ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཙསདྡེན ཀིསྶ ཀཱདེསོ. ཀཐཾ, ཀཾ པཀཱརཾ ཀཐཾ, ཀེན པཀཱརེན ཀཐཾ, ཨཡཾ པཀཱརོ ཨིཏྠཾ, ཨིམཾ པཀཱརཾ ཨིཏྠཾ. ཨནེན པཀཱརེན ཨིཏྠཾ, ‘‘ཨིམསྶི ཐཾ དཱནིཧ ཏོ དྷེསུ ཙཱ’’ཏི ཨིམསདྡསྶ ཨིཀཱརོ, དྭིཏྟཾ. ཨེཏྠ ཧི ཀྑཏྟུཾ ཨཱདིཐཾཔརིཡོསཱནཔྤཙྩཡནྟཱནཾ ཨབྱཡཏདྡྷིཏཏྟཱ ནཱམབྱཔདེསཾ ཀཏྭཱ ཝིབྷཏྟིམྷི ཀཏེ ‘‘སབྦཱསམཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝིབྷཏྟིལོཔོ, ‘‘ཀྭཙི ཏོ པཉྩམྱཏྠེ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝུཏྟཏོཨཱདིཔྤཙྩཡནྟཱ ཙ ཨིདྷེཝ ཨབྱཡཏདྡྷིཏེ སངྒཡ྄ཧནྟི.

༤༢༣. ཡདནུཔཔནྣཱ ¶ ནིཔཱཏནཱ སིཛ྄ཛྷནྟི.

ཡེ སདྡཱ ལཀྑཎེན ཨནུཔཔནྣཱ ཨནིདྡིཊྛལཀྑཎཱ ཨཀྑརཱདིཏོ, ནཱམོཔསགྒནིཔཱཏཏོ ཝཱ སམཱསཏདྡྷིཏཱདིཏོ ཝཱ, ཏེ ནིཔཱཏནཱ སིཛ྄ཛྷནྟི.

ཏདྡྷིཏཏོ ཏཱཝ –

ཨིམསྨཱ ཛྫ སིཡཱ ཀཱལེ, སམཱནཱཔརཏོ ཛྫུ ཙ;

ཨིམསདྡསྶ’ཀཱརོ ཙ, སམཱནསྶ ཙ སོ སིཡཱ.

ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ, ཨིམསྨིཾ དིཝསེ ཝཱ ཨཛྫ, སམཱནེ ཀཱལེ སཛྫུ, ཨཔརསྨིཾདིཝསེ ཨཔརཛྫུ. ནིཔཱཏེཧི བྷཝཏྠེ ཏནཔྤཙྩཡོ. ཨཛྫ བྷཝཾ ཨཛྫཏནཾ, ཨཛྫ བྷཝཱ ཨཛྫཏནཱི, སྭེ བྷཝཾ སྭཱཏནཾ. ཨེཝཾ པུརཱཏནཾ, ཧིཡྻོ བྷཝཾ ཧིཡྻཏྟནཾ, ཧིཡྻོ བྷཝཱ ཧིཡྻཏྟནཱི ཨིཙྩཱདི.

ཨབྱཡཏདྡྷིཏཾ.

སཱམཉྙཝུཏྟིབྷཱཝཏྠཱ-བྱཡཏོ ཏདྡྷིཏཾ ཏིདྷཱ;

ཏཏྲཱདི ཙཏུདྷཱཔཙྩཱ-ནེཀཏྠསྶཏྠིསངྑྱཱཏོ.

ཨིཏི པདརཱུཔསིདྡྷིཡཾ ཏདྡྷིཏཀཎྜོ

པཉྩམོ.

༦. ཨཱཁྱཱཏཀཎྜ

བྷཱུཝཱདིགཎ

ཝིབྷཏྟིཝིདྷཱན

ཨཐ ¶ ཨཱཁྱཱཏཝིབྷཏྟིཡོ ཀྲིཡཱཝཱཙཱིཧི དྷཱཏཱུཧི པརཱ ཝུཙྩནྟེ.

ཏཏྠ ཀྲིཡཾ ཨཱཙིཀྑཏཱིཏི ཨཱཁྱཱཏཾ, ཀྲིཡཱཔདཾ. ཝུཏྟཉྷི ‘‘ཀཱལཀཱརཀཔུརིསཔརིདཱིཔཀཾ ཀྲིཡཱལཀྑཎམཱཁྱཱཏིཀ’’ནྟི. ཏཏྠ ཀཱལོཏི ཨཏཱིཏཱདཡོ, ཀཱརཀམིཏི ཀམྨཀཏྟུབྷཱཝཱ, པུརིསཱཏི པཋམམཛ྄ཛྷིམུཏྟམཱ, ཀྲིཡཱཏི གམནཔཙནཱདིཀོ དྷཱཏྭཏྠོ, ཀྲིཡཱལཀྑཎཾ སཉྙཱཎཾ ཨེཏསྶཱཏི ཀྲིཡཱལཀྑཎཾ, ཨཏིལིངྒཉྩ.

ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡཾ ཏིཀཱལཾ ཏིཔུརིསཾ, ཀྲིཡཱཝཱཙི ཏིཀཱརཀཾ;

ཨཏིལིངྒཾ དྭིཝཙནཾ, ཏདཱཁྱཱཏནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཀཱལཱདིཝསེན དྷཱཏྭཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱིཏི ཝིབྷཏྟིཡོ, ཏྱཱདཡོ, ཏཱ པན ཝཏྟམཱནཱ པཉྩམཱི སཏྟམཱི པརོཀྑཱཧིཡྻཏྟནཱི ཨཛྫཏནཱི བྷཝིསྶནྟཱི ཀཱལཱཏིཔཏྟི ཙཱཏི ཨཊྛཝིདྷཱ བྷཝནྟི.

ཀྲིཡཾ དྷཱརེནྟཱིཏི དྷཱཏཝོ, བྷཱུཝཱདཡོ, ཁཱདིདྷཱཏུཔྤཙྩཡནྟཱ ཙ, ཏེ པན ཨཏྠཝསཱ དྭིདྷཱ བྷཝནྟི སཀམྨཀཱ, ཨཀམྨཀཱ ཙཱཏི. ཏཏྲ སཀམྨཀཱ ཡེ དྷཱཏཝོཀམྨཱཔེཀྑཾ ཀྲིཡཾ ཝདནྟི, ཡཐཱ – ཀཊཾ ཀརོཏི, གཱམཾ གཙྪཏི, ཨོདནཾ པཙཏཱིཏིཨཱདཡོ, ཨཀམྨཀཱ ཡེ ཀམྨནིརཔེཀྑཾ ཀྲིཡཾ ཝདནྟི, ཡཐཱ – ཨཙྪཏི, སེཏི, ཏིཊྛཏཱིཏིཨཱདཡོ.

ཏེ ¶ པན སཏྟཝིདྷཱ བྷཝནྟི ཝིཀརཎཔྤཙྩཡབྷེདེན, ཀཐཾ? ཨཝིཀརཎཱ བྷཱུཝཱདཡོ. ནིགྒཧཱིཏཔུབྦཀཨཝིཀརཎཱ རུདྷཱདཡོ, ཡཝིཀརཎཱ དིཝཱདཡོ, ཎུཎཱ ཨུཎཱཝིཀརཎཱ སྭཱདཡོ, ནཱཔྤཎྷཱཝིཀརཎཱ ཀིཡཱདཡོ, ཨོཡིརཝིཀརཎཱ ཏནཱདཡོ, སཀཏྠེ ཎེ ཎཡནྟཱ ཙུརཱདཡོཏི.

ཏཏྠ པཋམཾ ཨཝིཀརཎེསུ བྷཱུཝཱདཱིསུ དྷཱཏཱུསུ པཋམབྷཱུཏཱ ཨཀམྨཀཱ བྷཱུཨིཙྩེཏསྨཱ དྷཱཏུཏོ ཏྱཱདཡོ པརཱ ཡོཛཱིཡནྟེ.

བྷཱུསཏྟཱཡཾ, ‘‘བྷཱུ’’ཨིཙྩཡཾ དྷཱཏུ སཏྟཱཡམཏྠེ ཝཏྟཏེ, ཀྲིཡཱསཱམཉྙབྷཱུཏེ བྷཝནེ ཝཏྟཏེཏི ཨཏྠོ.

‘‘བྷཱུ’’ཨིཏི ཋིཏེ –

༤༢༤. བྷཱུཝཱདཡོ དྷཱཏཝོ.

བྷཱུཨིཙྩེཝམཱདཡོ ཡེ ཀྲིཡཱཝཱཙིནོ སདྡགཎཱ, ཏེ དྷཱཏུསཉྙཱ ཧོནྟི. བྷཱུ ཨཱདི ཡེསཾ ཏེ བྷཱུཝཱདཡོ, ཨཐ ཝཱ བྷཱུཝཱ ཨཱདཱི པཀཱརཱ ཡེསཾ ཏེ བྷཱུཝཱདཡོ.

བྷཱུཝཱདཱིསུ ཝཀཱརོཡཾ, ཉེཡྻོ ཨཱགམསནྡྷིཛོ;

བྷཱུཝཱཔྤཀཱརཱ ཝཱ དྷཱཏཱུ, སཀམྨཱཀམྨཀཏྠཏོ.

‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིཏོ ‘‘ཀྭཙཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༢༥. དྷཱཏུསྶནྟོ ལོཔོནེཀསྶརསྶ.

ཨནེཀསྶརསྶ དྷཱཏུསྶ ཨནྟོ ཀྭཙི ལོཔོ ཧོཏི.

ཀྭཙིགྒཧཎཾ ‘‘མཧཱིཡཏི སམཐོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ནིཝཏྟནཏྠཾ, ཨིཏི ཨནེཀསྶརཏྟཱབྷཱཝཱ ཨིདྷ དྷཱཏྭནྟལོཔོ ན ཧོཏི.

ཏཏོ ¶ དྷཱཏྭཱདྷིཀཱརཝིཧིཏཱནེཀཔྤཙྩཡཔྤསངྒེ ‘‘ཝཏྟིཙྪཱནུཔུབྦིཀཱ སདྡཔྤཊིཔཏྟཱི’’ཏི ཀཏྭཱ ཝཏྟམཱནཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༤༢༦. ཝཏྟམཱནཱ ཏིཨནྟི, སིཐ, མིམ, ཏེཨནྟེ, སེཝ྄ཧེ, ཨེམྷེ.

ཏྱཱདཡོ དྭཱདས ཝཏྟམཱནཱསཉྙཱ ཧོནྟཱིཏི ཏྱཱདཱིནཾ ཝཏྟམཱནཏྠཝིསཡཏྟཱ ཝཏྟམཱནཱསཉྙཱ.

༤༢༧. ཀཱལེ.

ཨཡམདྷིཀཱརོ.

ཨིཏོ པརཾ ཏྱཱདིཝིབྷཏྟིཝིདྷཱནེ སབྦཏྠ ཝཏྟཏེ.

༤༢༨. ཝཏྟམཱནཱ པཙྩུཔྤནྣེ.

པཙྩུཔྤནྣེ ཀཱལེ གམྱམཱནེ ཝཏྟམཱནཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི, ཀཱལོཏི ཙེཏྠ ཀྲིཡཱ, ཀརཎཾ ཀཱརོ, རཀཱརསྶ ལཀཱརོ, ཀཱལོ.

ཏསྨཱ –

ཀྲིཡཱཡ གམྱམཱནཱཡ, ཝིབྷཏྟཱིནཾ ཝིདྷཱནཏོ;

དྷཱཏཱུཧེཝ བྷཝནྟཱིཏི, སིདྡྷཾ ཏྱཱདིཝིབྷཏྟིཡོ.

ཨིདྷ པན ཀཱལསྶ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱཎཏྟིཔརིཀཔྤཀཱལཱབྷིཔཏྟིཝསེན ཚདྷཱ བྷིནྣཏྟཱ ‘‘པཙྩུཔྤནྣེ’’ཏི ཝིསེསེཏི. ཏཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤནྣོ པཙྩུཔྤནྣོ, པཊིལདྡྷསབྷཱཝོ, ན ཏཱཝ ཨཏཱིཏོཏི ཨཏྠོ.

པཙྩུཔྤནྣསམཱིཔེཔི, ཏབྦོཧཱརཱུཔཙཱརཏོ;

ཝཏྟམཱནཱ ཨཏཱིཏེཔི, ཏཾཀཱལཝཙནིཙྪཡཱཏི.

ཏསྨིཾ པཙྩུཔྤནྣེ ཝཏྟམཱནཱཝིབྷཏྟིཾ ཀཏྭཱ, ཏསྶཱ ཋཱནཱནིཡམེ ‘‘དྷཱཏུལིངྒེཧི པརཱ པཙྩཡཱ’’ཏི པརིབྷཱསཏོ དྷཱཏུཏོ ¶ པརཾ ཝཏྟམཱནཔྤཙྩཡེ ཀཏྭཱ, ཏེསམནིཡམཔྤསངྒེསཏི ‘‘ཝཏྟིཙྪཱནུཔུབྦིཀཱ སདྡཔྤཊིཔཏྟཱི’’ཏི པརསྶཔདཝཙནིཙྪཱཡཾ –

༤༢༩. ཨཐ པུབྦཱནི ཝིབྷཏྟཱིནཾ ཚ པརསྶཔདཱནི.

ཨཐ ཏདྡྷིཏཱནནྟརཾ ཝུཙྩམཱནཱནཾ སབྦཱསཾ ཝཏྟམཱནཱདཱིནཾ ཨཊྛཝིདྷཱནཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ ཡཱནི ཡཱནི པུབྦཀཱནི ཚ པདཱནི, ཏཱནི ཏཱནི ཨཏྠཏོ ཨཊྛཙཏྟཱལཱིསམཏྟཱནི པརསྶཔདསཉྙཱནི ཧོནྟཱིཏིཨཱདིམྷི ཚནྣཾ པརསྶཔདསཉྙཱ, པརསྶཏྠཱནི པདཱནི པརསྶཔདཱནི, ཏབྦཱཧུལླཏོ ཏབྦོཧཱརོ.

‘‘དྷཱཏཱུཧི ཎེ ཎཡ’’ཨིཙྩཱདིཏོ ‘‘དྷཱཏཱུཧཱི’’ཏི ཝཏྟམཱནེ –

༤༣༠. ཀཏྟརི པརསྶཔདཾ.

ཀཏྟརིཀཱརཀེ ཨབྷིདྷེཡྻེ སབྦདྷཱཏཱུཧི པརསྶཔདཾ ཧོཏཱིཏི པརསྶཔདཾ ཀཏྭཱ, ཏསྶཱཔྱནིཡམཔྤསངྒེ ཝཏྟིཙྪཱཝསཱ –

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘པརསྶཔདཱནཾ, ཨཏྟནོཔདཱན’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༣༡. དྭེ དྭེ པཋམམཛ྄ཛྷིམུཏྟམཔུརིསཱ.

ཏཱསཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ པརསྶཔདཱན’མཏྟནོཔདཱནཉྩ དྭེ དྭེ ཝཙནཱནི ཡཐཱཀྐམཾ པཋམམཛ྄ཛྷིམུཏྟམཔུརིསསཉྙཱནི ཧོནྟི. ཏཾ ཡཐཱ? ཏི ཨནྟིཨིཏི པཋམཔུརིསཱ, སི ཐཨིཏི མཛ྄ཛྷིམཔུརིསཱ, མི མཨིཏི ཨུཏྟམཔུརིསཱ. ཨཏྟནོཔདེསུཔི ཏེ ཨནྟེཨིཏི པཋམཔུརིསཱ, སེ ཝ྄ཧེཨིཏི མཛ྄ཛྷིམཔུརིསཱ, ཨེ མྷེཨིཏི ཨུཏྟམཔུརིསཱ. ཨེཝཾ སེསཱསུ སཏྟསུ ཝིབྷཏྟཱིསུཔི ཡོཛེཏབྦནྟི ¶ . ཨེཝཾ ཨཊྛཝིབྷཏྟིཝསེན ཚནྣཝུཏིཝིདྷེ ཨཱཁྱཱཏཔདེ དྭཏྟིཾས དྭཏྟིཾས པཋམམཛ྄ཛྷིམཨུཏྟམཔུརིསཱ ཧོནྟཱིཏི ཝཏྟམཱནཔརསྶཔདཱདིམྷི དྭིནྣཾ པཋམཔུརིསསཉྙཱ.

༤༣༢. ནཱམམྷི པཡུཛྫམཱནེཔིཏུལྱཱདྷིཀརཎེ པཋམོ.

ཏུམྷཱམྷསདྡཝཛྫིཏེ ཏུལྱཱདྷིཀརཎབྷཱུཏེ སཱདྷཀཝཱཙཀེ ནཱམམྷི པཡུཛྫམཱནེཔི ཨཔྤཡུཛྫམཱནེཔི དྷཱཏཱུཧི པཋམཔུརིསོ ཧོཏཱིཏི པཋམཔུརིསཾ ཀཏྭཱ, ཏསྶཱཔྱནིཡམཔྤསངྒེ ཀྲིཡཱསཱདྷཀསྶ ཀཏྟུནོ ཨེཀཏྟེ ཝཏྟུམིཙྪིཏེ ‘‘ཨེཀམྷི ཝཏྟབྦེ ཨེཀཝཙན’’ནྟི ཝཏྟམཱནཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ ཏི.

‘‘པརོ, པཙྩཡོ, དྷཱཏཱུ’’ཏི ཙ ཨདྷིཀཱརོ, ‘‘ཡཐཱ ཀཏྟརི ཙཱ’’ཏི ཨིཏོ ‘‘ཀཏྟརཱི’’ཏི ཝིཀརཎཔྤཙྩཡཝིདྷཱནེ སབྦཏྠ ཝཏྟཏེ.

༤༣༣. བྷཱུཝཱདིཏོ ཨ.

བྷཱུཨིཙྩེཝམཱདིཏོ དྷཱཏུགཎཏོ པརོ ཨཔཙྩཡོ ཧོཏི ཀཏྟརི ཝིཧིཏེསུ ཝིབྷཏྟིཔྤཙྩཡེསུ པརེསུ. སབྦདྷཱཏུཀམྷིཡེཝཱཡམིསྶཏེ.

‘‘ཨསཾཡོགནྟསྶ, ཝུདྡྷཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༣༤. ཨཉྙེསུ ཙ.

ཀཱརིཏཏོ ཨཉྙེསུ པཙྩཡེསུ ཨསཾཡོགནྟཱནཾ དྷཱཏཱུནཾ ཝུདྡྷི ཧོཏི. ཙགྒཧཎེན ཎུཔྤཙྩཡསྶཱཔི ཝུདྡྷི ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘གྷཊཱདཱིནཾ ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ ཝཱསདྡོ ཨནུཝཏྟེཏབྦོ, སོ ཙ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོ. ཏེན –

ཨིཝཎྞུཝཎྞནྟཱནཉྩ, ལཧཱུཔནྟཱན དྷཱཏུནཾ;

ཨིཝཎྞུཝཎྞཱནམེཝ, ཝུདྡྷི ཧོཏི པརསྶ ན.

ཡུཝཎྞཱནམྤི ¶ ཡ ཎུ ཎཱ-ནཱནིཊྛཱདཱིསུ ཝུདྡྷི ན;

ཏུདཱདིསྶཱཝིཀརཎེ, ན ཚེཏྭཱདཱིསུ ཝཱ སིཡཱ.

ཏསྶཱཔྱནིཡམཔྤསངྒེ – ‘‘ཨཡུཝཎྞཱནཉྩཱཡོ ཝུདྡྷཱི’’ཏི པརིབྷཱསཏོ ཨཱུཀཱརསྶོཀཱརོ ཝུདྡྷི.

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘དྷཱཏཱུན’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༤༣༥. ཨོ ཨཝ སརེ.

ཨོཀཱརསྶ དྷཱཏྭནྟསྶ སརེ པརེ ཨཝཱདེསོ ཧོཏི. ‘‘སརལོཔོ མཱདེས’’ཨིཙྩཱདིནཱ སརལོཔཱདིམྷི ཀཏེ ‘‘ནཡེ པརཾ ཡུཏྟེ’’ཏི པརནཡནཾ ཀཱཏབྦཾ.

སོ པུརིསོ སཱདྷུ བྷཝཏི, སཱ ཀཉྙཱ སཱདྷུ བྷཝཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ སཱདྷུ བྷཝཏི.

ཨེཏྠ ཧི –

ཀཏྟུནོབྷིཧིཏཏྟཱཝ, ཨཱཁྱཱཏེན ན ཀཏྟརི;

ཏཏིཡཱ པཋམཱ ཧོཏི, ལིངྒཏྠཾ པནཔེཀྑིཡ.

སཏིཔི ཀྲིཡཱཡེཀཏྟེ ཀཏྟཱུནཾ བཧུཏྟཱ ‘‘བཧུམྷི ཝཏྟབྦེ བཧུཝཙན’’ནྟི ཝཏྟམཱནཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསབཧུཝཙནཾ ཨནྟི, པུརེ ཝིཡ ཨཔྤཙྩཡཝུདྡྷིཨཝཱདེསཱ, སརལོཔཱདི. ཏེ པུརིསཱ བྷཝནྟི, ཨཔྤཡུཛྫམཱནེཔི བྷཝཏི, བྷཝནྟི.

‘‘པཡུཛྫམཱནེཔི, ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༣༦. ཏུམྷེ མཛ྄ཛྷིམོ.

ཏུལྱཱདྷིཀརཎབྷཱུཏེ ཏུམྷསདྡེ པཡུཛྫམཱནེཔི ཨཔྤཡུཛྫམཱནེཔི དྷཱཏཱུཧི མཛ྄ཛྷིམཔུརིསོ ཧོཏཱིཏི ཝཏྟམཱནཔརསྶཔདམཛ྄ཛྷིམཔུརིསེཀཝཙནཾསི, སེསཾ པུརིམསམཾ. ཏྭཾ བྷཝསི, ཏུམྷེ བྷཝཐ, ཨཔྤཡུཛྫམཱནེཔི བྷཝསི, བྷཝཐ.

ཏུལྱཱདྷིཀརཎེཏི ¶ ཀིམཏྠཾ? ཏཡཱ པཙྩཏེ ཨོདནོ.

ཏསྨིཾཡེཝཱདྷིཀཱརེ –

༤༣༧. ཨམྷེ ཨུཏྟམོ.

ཏུལྱཱདྷིཀརཎབྷཱུཏེ ཨམྷསདྡེ པཡུཛྫམཱནེཔི ཨཔྤཡུཛྫམཱནེཔི དྷཱཏཱུཧི ཨུཏྟམཔུརིསོ ཧོཏཱིཏི ཝཏྟམཱནཔརསྶཔདཨུཏྟམཔུརིསེཀཝཙནཾ མི, ཨཔྤཙྩཡཝུདྡྷིཨཝཱདེསཱ.

༤༣༨. ཨཀཱརོ དཱིགྷཾ ཧིམིམེསུ.

ཨཀཱརོ དཱིགྷམཱཔཛྫཏེ ཧིམིམཨིཙྩེཏཱསུ ཝིབྷཏྟཱིསུ. ཨཧཾ བྷཝཱམི, མཡཾ བྷཝཱམ. བྷཝཱམི, བྷཝཱམ.

‘‘ཝིབྷཏྟཱིནཾ, ཚཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༣༩. པརཱཎྱཏྟནོཔདཱནི.

སབྦཱསཾ ཝཏྟམཱནཱནཾ ཨཊྛཝིདྷཱནཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ ཡཱནི ཡཱནི པརཱནི ཚ པདཱནི, ཏཱནི ཏཱནི ཨཏྟནོཔདསཉྙཱནི ཧོནྟཱིཏི ཏེཨཱདཱིནཾ ཨཏྟནོཔདསཉྙཱ.

‘‘དྷཱཏཱུཧི, ཨཏྟནོཔདཱནཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༤༠. ཀཏྟརི ཙ.

ཀཏྟརི ཙ ཀཱརཀེ ཨབྷིདྷེཡྻེ དྷཱཏཱུཧི ཨཏྟནོཔདཱནི ཧོནྟི. ཙགྒཧཎཾ ཀཏྠཙི ནིཝཏྟནཏྠཾ, སེསཾ པརསྶཔདེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. བྷཝཏེ, བྷཝནྟེ, བྷཝསེ, བྷཝཝ྄ཧེ, བྷཝེ, བྷཝཱམྷེ.

པཙ པཱཀེ, དྷཱཏུསཉྙཱཡཾ དྷཱཏྭནྟལོཔོ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཏྱཱདྱུཔྤཏྟི, ཨིཝཎྞུཝཎྞཱནམབྷཱཝཱ ཝུདྡྷིཨབྷཱཝོཝེཏྠ ཝིསེསོ. སོ དེཝདཏྟོ ཨོདནཾ པཙཏི, པཙནྟི, པཙསི ¶ , པཙཐ, པཙཱམི, པཙཱམ, སོ ཨོདནཾ པཙཏེ, ཏེ པཙནྟེ, ཏྭཾ པཙསེ, ཏུམྷེ པཙཝ྄ཧེ, ཨཧཾ པཙེ, མཡཾ པཙཱམྷེ.

པཋམཔུརིསཱདཱིནམེཀཛ྄ཛྷཔྤཝཏྟིཔྤསངྒེ པརིབྷཱསམཱཧ –

༤༤༡. སབྦེསམེཀཱབྷིདྷཱནེ པརོ པུརིསོ.

སབྦེསཾ པཋམམཛ྄ཛྷིམཱནཾ, པཋམུཏྟམཱནཾ, མཛ྄ཛྷིམུཏྟམཱནཾ ཏིཎྞཾ ཝཱ པུརིསཱནཾ ཨེཀཏོབྷིདྷཱནེ ཀཱཏབྦེ པརོ པུརིསོ ཡོཛེཏབྦོ. ཨེཀཀཱལཱནམེཝཱབྷིདྷཱནེ ཙཱཡཾ. སོ ཙ པཙཏི, ཏྭཉྩ པཙསཱིཏི པརིཡཱཡཔྤསངྒེ ཏུམྷེ པཙཐཱཏི བྷཝཏི. ཨེཝཾ སོ ཙ པཙཏི, ཨཧཉྩ པཙཱམཱིཏི མཡཾ པཙཱམ, ཏཐཱ ཏྭཉྩ པཙསི, ཨཧཉྩ པཙཱམི, མཡཾ པཙཱམ, སོ ཙ པཙཏི, ཏྭཉྩ པཙསི, ཨཧཉྩ པཙཱམི, མཡཾ པཙཱམ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཡོཛེཏབྦཾ.

ཨེཀཱབྷིདྷཱནེཏི ཀིམཏྠཾ? ‘‘སོ ཙ པཙཏི, ཏྭཉྩ པཙིསྶསི, ཨཧཾ པཙིཾ’’ ཨེཏྠ བྷིནྣཀཱལཏྟཱ ‘‘མཡཾ པཙིམྷཱ’’ཏི ན བྷཝཏི.

གམུ སཔྤ གཏིམྷི, པུརེ ཝིཡ དྷཱཏུསཉྙཱཡཾ དྷཱཏྭནྟལོཔོ.

ཀཏྟརི ཏྱཱདྱུཔྤཏྟི.

༤༤༢. གམིསྶནྟོ ཙྪོ ཝཱ སབྦཱསུ.

གམུཨིཙྩེཏསྶ དྷཱཏུསྶནྟོ མཀཱརོ ཙྪོ ཧོཏི ཝཱ སབྦཱསུ ཝིབྷཏྟཱིསུ, སབྦགྒཧཎེན མཱནནྟ ཡ ཀཱརིཏཔྤཙྩཡེསུ ཙ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ. ཏེནཱཡཾ –

ཝིདྷིཾ ནིཙྩཉྩ ཝཱསདྡོ, མཱན’ནྟེསུ ཏུ ཀཏྟརི;

དཱིཔེཏཱནིཙྩམཉྙཏྠ, པརོཀྑཱཡམསནྟཀཾ.

ཨཔྤཙྩཡཔརནཡནཱནི ¶ , སོ པུརིསོ གཱམཾ གཙྪཏི, ཏེ གཙྪནྟི, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ གརུཔུབྦརསྶཏོ པརསྶ པཋམཔུརིསབཧུཝཙནསྶ རེ ཝཱ ཧོཏི, གཙྪརེ. ཏྭཾ གཙྪསི, ཏུམྷེ གཙྪཐ. ཨཧཾ གཙྪཱམི, མཡཾ གཙྪཱམ.

ཙྪཱདེསཱབྷཱཝེ ‘‘ལོཔཉྩེཏྟམཀཱརོ’’ཏི ཨཔྤཙྩཡསྶ ཨེཀཱརོ. གམེཏི, གམེནྟི, སརལོཔོ. གམེསི, གམེཐ. གམེམི, གམེམ.

ཨཏྟནོཔདེཔི སོ གཱམཾ གཙྪཏེ, གཙྪནྟེ, གཙྪརེ. གཙྪསེ, གཙྪཝ྄ཧེ. གཙྪེ, གཙྪཱམྷེ.

‘‘ཀུཏོ ནུ ཏྭཾ ཨཱགཙྪསི, རཱཛགཧཏོ ཨཱགཙྪཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ པན པཙྩུཔྤནྣསམཱིཔེ ཝཏྟམཱནཝཙནཾ.

‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༤༣. གམིསྶ གྷམྨཾ.

གམུཨིཙྩེཏསྶ དྷཱཏུསྶ སབྦསྶ གྷམྨཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ. གྷམྨཏི, གྷམྨནྟི ཨིཙྩཱདི.

བྷཱཝཀམྨེསུ པན –

༤༤༤. ཨཏྟནོཔདཱནི བྷཱཝེ ཙ ཀམྨནི.

བྷཱཝེ ཙ ཀམྨནི ཙ ཀཱརཀེ ཨབྷིདྷེཡྻེ ཨཏྟནོཔདཱནི ཧོནྟི, ཙསདྡེན ཀམྨཀཏྟརིཔི. བྷཝནཾ བྷཱཝོ, སོ ཙ ཀཱརཀནྟརེན ཨསཾསཊྛོ ཀེཝལོ བྷཝནལཝནཱདིཀོ དྷཱཏྭཏྠོ. ཀརཱིཡཏཱིཏི ཀམྨཾ. ཨཀམྨཀཱཔི དྷཱཏཝོ སོཔསགྒཱ སཀམྨཀཱཔི བྷཝནྟི, ཏསྨཱ ཀམྨནི ཨནུཔུབྦཱ བྷཱུདྷཱཏུཏོ ཝཏྟམཱནཏྟནོཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ ཏེ.

‘‘དྷཱཏཱུཧི ¶ ཎེ ཎཡ’’ཨིཙྩཱདིཏོ ‘‘དྷཱཏཱུཧཱི’’ཏི ཝཏྟམཱནེ –

༤༤༥. བྷཱཝཀམྨེསུ ཡོ.

སབྦདྷཱཏཱུཧི པརོ བྷཱཝཀམྨེསུ ཡཔྤཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཏྟནོཔདཝིསཡེཝཱཡམིསྶཏེ, ‘‘ཨཉྙེསུ ཙཱ’’ཏི སུཏྟེ ཨནུཝཏྟིཏཝཱགྒཧཎེན ཡཔྤཙྩཡེ ཝུདྡྷི ན བྷཝཏི, ཨནུབྷཱུཡཏེ སུཁཾ དེཝདཏྟེན.

ཨཱཁྱཱཏེན ཨཝུཏྟཏྟཱ, ཏཏིཡཱ ཧོཏི ཀཏྟརི;

ཀམྨསྶཱབྷིཧིཏཏྟཱ ན, དུཏིཡཱ པཋམཱཝིདྷ.

ཨནུབྷཱུཡནྟེ སམྤཏྟིཡོ ཏཡཱ. ཨནུབྷཱུཡསེ ཏྭཾ དེཝདཏྟེན, ཨནུབྷཱུཡཝ྄ཧེ ཏུམྷེ. ཨཧཾ ཨནུབྷཱུཡེ ཏཡཱ, མཡཾ ཨནུབྷཱུཡཱམྷེ.

‘‘ཀྭཙི དྷཱཏུ’’ཨིཙྩཱདིཏོ ‘‘ཀྭཙཱི’’ཏི ཝཏྟམཱནེ –

༤༤༦. ཨཏྟནོཔདཱནི པརསྶཔདཏྟཾ.

ཨཏྟནོཔདཱནི ཀྭཙི པརསྶཔདཏྟམཱཔཛྫནྟེ, ཨཀཏྟརིཡེཝེཏཾ. ཡཀཱརསྶ དྭིཏྟཾ, ཨནུབྷཱུཡྻཏི མཡཱ སུཁཾ, ཨནུབྷཱུཡྻཏེ ཝཱ, ཨནུབྷཱུཡྻནྟི. ཨནུབྷཱུཡྻསི, ཨནུབྷཱུཡྻཐ. ཨནུབྷཱུཡྻཱམི, ཨནུབྷཱུཡྻཱམ. དྭིཏྟཱབྷཱཝེ – ཨནུབྷཱུཡཏི, ཨནུབྷཱུཡནྟི.

ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ? ཨནུབྷཱུཡཏེ.

བྷཱཝེ ཨདབྦཝུཏྟིནོ བྷཱཝསྶེཀཏྟཱ ཨེཀཝཙནམེཝ, ཏཉྩ པཋམཔུརིསསྶེཝ, བྷཱུཡཏེ དེཝདཏྟེན, དེཝདཏྟེན སམྤཏི བྷཝནནྟི ཨཏྠོ.

པཙདྷཱཏུཏོ ¶ ཀམྨནི ཨཏྟནོཔདེ ཡཔྤཙྩཡེ ཙ ཀཏེ –

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘ཡསྶཱ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ –

༤༤༧. ཏསྶ ཙཝགྒཡཀཱརཝཀཱརཏྟཾ སདྷཱཏྭནྟསྶ.

ཏསྶ བྷཱཝཀམྨཝིསཡསྶ ཡཔྤཙྩཡསྶ ཙཝགྒཡཀཱརཝཀཱརཏྟཾ ཧོཏི དྷཱཏྭནྟེན སཧ ཡཐཱསམྦྷཝཾ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨིཝཎྞཱགམོ ཝཱ’’ཏི ཨིཏོ སཱིཧགཏིཡཱ ཝཱསདྡོ ཨནུཝཏྟེཏབྦོ, སོ ཙ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོ. ཏེན –

ཙཝགྒོ ཙ ཏ ཝགྒཱནཾ, དྷཱཏྭནྟཱནཾ ཡཝཏྟནཾ;

རཝཱནཉྩ སཡཔྤཙྩ-ཡཱནཾ ཧོཏི ཡཐཱཀྐམནྟི.

དྷཱཏྭནྟསྶ ཙཝགྒཱདིཏྟཱ ཙཀཱརེ ཀཏེ ‘‘པརདྭེབྷཱཝོ ཋཱནེ’’ཏི ཙཀཱརསྶ དྭིཏྟཾ. པཙྩཏེ ཨོདནོ དེཝདཏྟེན, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ གརུཔུབྦརསྶཏོ པརསྶ པཋམཔུརིསབཧུཝཙནསྶ ཀྭཙི རེ ཧོཏི. པཙྩརེ, པཙྩནྟེ. པཙྩསེ, པཙྩཝ྄ཧེ. པཙྩེ, པཙྩཱམྷེ.

པརསྶཔདཱདེསེ པཙྩཏི, པཙྩནྟི. པཙྩསི, པཙྩཐ. པཙྩཱམི, པཙྩཱམ. ཏཐཱ ཀམྨཀཏྟརི པཙྩཏེ ཨོདནོ སཡམེཝ, པཙྩནྟེ. པཙྩཏི, པཙྩནྟི ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

གམིཏོ ཀམྨནི ཨཏྟནོཔདེ, ཡཔྤཙྩཡེ ཙ ཀཏེ –

‘‘དྷཱཏཱུཧི, ཏསྨིཾ, ཡེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༤༨. ཨིཝཎྞཱགམོ ཝཱ.

སབྦེཧི དྷཱཏཱུཧི ཏསྨིཾ བྷཱཝཀམྨཝིསཡེ ཡཔྤཙྩཡེ པརེ ཨིཝཎྞཱགམོ ཧོཏི ཝཱཏི ཨཱིཀཱརཱགམོ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ. ཙྪཱདེསོ, གཙྪཱིཡཏེ གཱམོ དེཝདཏྟེན ¶ , གཙྪཱིཡནྟེ. གཙྪཱིཡསེ, གཙྪཱིཡཝ྄ཧེ. གཙྪཱིཡེ, གཙྪཱིཡཱམྷེ.

ཙྪཱདེསཱབྷཱཝེ –

‘‘དྷཱཏཱུཧི, ཡོ, ཝཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༤༩. པུབྦརཱུཔཉྩ.

ཧེཊྛཱནུཏྟེཧི པརསྶེཝེདཾ, ཏེན ཀཊཔཝགྒཡཀཱརལསནྟེཧེཝ དྷཱཏཱུཧི པརོ ཡཔྤཙྩཡོ པུབྦརཱུཔམཱཔཛྫཏེ ཝཱཏི མཀཱརཱ པརསྶ ཡཀཱརསྶ མཀཱརོ. གམྨཏེ, གམཱིཡཏེ, གམྨནྟེ, གམཱིཡནྟེ. གམྨསེ, གམཱིཡསེ, གམྨཝ྄ཧེ, གམཱིཡཝ྄ཧེ. གམྨེ, གམཱིཡེ, གམྨཱམྷེ, གམཱིཡཱམྷེ.

པརསྶཔདཏྟེ – གཙྪཱིཡྻཏི, གཙྪཱིཡྻནྟི. གཙྪཱིཡཏི, གཙྪཱིཡནྟི ཝཱ. གམྨཏི, གམྨནྟི. གམཱིཡཏི, གམཱིཡནྟི. ཨིཀཱརཱགམེ གམིཡྻཏི, གམིཡྻནྟི. ཏཐཱ གྷམྨཱིཡཏི, གྷམྨཱིཡནྟི ཨིཙྩཱདི.

ཝཏྟམཱནཱཝིབྷཏྟི.

༤༥༠. པཉྩམཱི ཏུ ཨནྟུ, ཧི ཐ, མི མ, ཏཾ ཨནྟཾ, སྶུཝ྄ཧོ, ཨེ ཨཱམསེ.

ཏྭཱདཡོ དྭཱདས པཉྩམཱིསཉྙཱ ཧོནྟི.

༤༥༡. ཨཱཎཏྱཱསིཊྛེནུཏྟཀཱལེ པཉྩམཱི.

ཨཱཎཏྱཏྠེ ཙ ཨཱསཱིསཏྠེ ཨནུཏྟཀཱལེ པཉྩམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

སཏིཔི ཀཱལཱདྷིཀཱརེ པུན ཀཱལགྒཧཎེན ཝིདྷིནིམནྟནཱཛ྄ཛྷེསནཱནུམཏིཔཏྠནཱཔཏྟཀཱལཱདཱིསུ ཙ པཉྩམཱི. ཨཱཎཱཔནམཱཎཏྟི, ཨཱསཱིསནམཱསིཊྛོ, སོ ཙ ཨིཊྛསྶ ཨསམྤཏྟསྶ ¶ ཨཏྠསྶ པཏྠནཾ, ཏསྨིཾ ཨཱཎཏྱཱསིཊྛེ. ཨནུ སམཱིཔེ ཨུཏྟཀཱལོ ཨནུཏྟཀཱལོ, པཙྩུཔྤནྣཀཱལོཏི ཨཏྠོ, ན ཨུཏྟཀཱལོཏི ཝཱ ཨནུཏྟཀཱལོ, ཏསྨིཾ ཨནུཏྟཀཱལེ, ཀཱལམནཱམསིཏྭཱ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྠ ཨཱསཱིསནཏྠེ བྷཱུདྷཱཏུཏོ པཉྩམཱིཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ ཏུ, ཨཔྤཙྩཡཝུདྡྷིཨཝཱདེསཱ. སོ སུཁཱི བྷཝཏུ, ཏེ སུཁིཏཱ བྷཝནྟུ.

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘ཨཀཱརཏོ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༥༢. ཧིལོཔཾ ཝཱ.

ཨཀཱརཏོ པརོ ཧིཝིབྷཏྟི ལོཔམཱཔཛྫཏེ ཝཱ. ཏྭཾ སུཁཱི བྷཝ, བྷཝཱཧི ཝཱ, ཧིམྷི དཱིགྷོ. ཏུམྷེ སུཁིཏཱ བྷཝཐ. ཨཧཾ སུཁཱི བྷཝཱམི, མཡཾ སུཁིནོ བྷཝཱམ.

ཨཏྟནོཔདེ སོ སུཁཱི བྷཝཏཾ, ཏེ སུཁིཏཱ བྷཝནྟཾ. ཏྭཾ སུཁཱི བྷཝསྶུ, ཏུམྷེ སུཁིཏཱ བྷཝཝ྄ཧོ. ཨཧཾ སུཁཱི བྷཝེ, མཡཾ སུཁིཏཱ བྷཝཱམསེ.

ཀམྨནི ཨནུབྷཱུཡཏཾ ཏཡཱ, ཨནུབྷཱུཡནྟཾ. ཨནུབྷཱུཡསྶུ, ཨནུབྷཱུཡཝ྄ཧོ. ཨནུབྷཱུཡེ, ཨནུབྷཱུཡཱམསེ. པརསྶཔདཏྟེ ཨནུབྷཱུཡྻཏུ, ཨནུབྷཱུཡྻནྟུ. ཨནུབྷཱུཡཏུ, ཨནུབྷཱུཡནྟུ ཝཱ, ཨནུབྷཱུཡྻཱཧི ཨིཙྩཱདི. བྷཱཝེ བྷཱུཡཏཾ.

ཨཱཎཏྟིཡཾ ཀཏྟརི དེཝདཏྟོ དཱནི ཨོདནཾ པཙཏུ, པཙནྟུ. པཙ, པཙཱཧི, པཙཐ. པཙཱམི, པཙཱམ. པཙཏཾ, པཙནྟཾ. པཙསྶུ, པཙཝ྄ཧོ. པཙེ, པཙཱམསེ.

ཀམྨནི ཡཔྤཙྩཡཙཝགྒཱདི, པཙྩཏཾ ཨོདནོ དེཝདཏྟེན, པཙྩནྟཾ. པཙྩསྶུ, པཙྩཝ྄ཧོ. པཙྩེ, པཙྩཱམསེ. པརསྶཔདཏྟེ པཙྩཏུ, པཙྩནྟུ. པཙྩ, པཙྩཱཧི, པཙྩཐ. པཙྩཱམི, པཙྩཱམ.

ཏཐཱ ¶ སོ གཱམཾ གཙྪཏུ, གཙྪནྟུ. གཙྪ, གཙྪཱཧི, གཙྪཐ. གཙྪཱམི, གཙྪཱམ. གམེཏུ, གམེནྟུ. གམ, གམཱཧི, གམེཐ. གམེམི, གམེམ. གཙྪཏཾ, གཙྪནྟཾ. གཙྪསྶུ, གཙྪཝ྄ཧོ. གཙྪེ, གཙྪཱམསེ. གྷམྨཱདེསེ གྷམྨཏུ, གྷམྨནྟུ ཨིཙྩཱདི.

ཀམྨནི གཙྪཱིཡཏཾ, གཙྪཱིཡཏུ, གམཱིཡཏཾ, གམཱིཡཏུ, གམྨཏཾ, གམྨཏུ ཨིཙྩཱདི.

ཝིདྷིམྷི ཨིདྷ པབྦཏོ ཧོཏུ, ཨཡཾ པཱསཱདོ སུཝཎྞམཡོ ཧོཏཱུཏིཨཱདི.

ནིམནྟནེ ཨདྷིཝཱསེཏུ མེ བྷནྟེ བྷགཝཱ བྷོཛནཾ, ཨིདྷ ནིསཱིདཏུ བྷཝཾ.

ཨཛ྄ཛྷེསནེ དེསེཏུ བྷནྟེ བྷགཝཱ དྷམྨཾ.

ཨནུམཏིཡཾ པུཙྪཏུ བྷཝཾ པཉྷཾ, པཝིསཏུ བྷཝཾ, ཨེཏྠ ནིསཱིདཏུ.

པཏྠནཱ ཡཱཙནཱ, དདཱཧི མེ གཱམཝརཱནི པཉྩ, ཨེཀཾ མེ ནཡནཾ དེཧི.

པཏྟཀཱལེ སམྤཏྟོ ཏེ ཀཱལོ ཀཊཀརཎེ, ཀཊཾ ཀརོཏུ བྷཝཾ ཨིཙྩཱདི.

པཉྩམཱིཝིབྷཏྟི.

༤༥༣. སཏྟམཱི ཨེཡྻ ཨེཡྻུཾ, ཨེཡྻཱསི ཨེཡྻཱཐ, ཨེཡྻཱམིཨེཡྻཱམ, ཨེཐ ཨེརཾ, ཨེཐོ ཨེཡྻཱཝ྄ཧོ, ཨེཡྻཾཨེཡྻཱམྷེ.

ཨེཡྻཱདཡོ དྭཱདས སཏྟམཱིསཉྙཱ ཧོནྟི.

‘‘ཨནུཏྟཀཱལེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༥༤. ཨནུམཏིཔརིཀཔྤཏྠེསུ ¶ སཏྟམཱི.

ཨནུམཏྱཏྠེ ཙ པརིཀཔྤཏྠེ ཙ ཨནུཏྟཀཱལེ སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཨཏྠགྒཧཎེན ཝིདྷིནིམནྟནཱདཱིསུ ཙ སཏྟམཱི. ཀཏྟུམིཙྪཏོ པརསྶ ཨནུཛཱནནཾ ཨནུམཏི, པརིཀཔྤནཾ པརིཀཔྤོ, ‘‘ཡདི ནཱམ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི སལླཀྑཎཾ ནིརཱུཔནཾ, ཧེཏུཀྲིཡཱཡ སམྦྷཝེ ཕལཀྲིཡཱཡ སམྦྷཝཔརིཀཔྤོ ཙ.

ཏཏྠ པརིཀཔྤེ སཏྟམཱིཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ ཨེཡྻ, ཨཔྤཙྩཡཝུདྡྷཱདི པུརིམསམཾ, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏུ ཝིབྷཏྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨེཡྻ ཨེཡྻཱསི ཨེཡྻཱམི ཨེཡྻཾཨིཙྩེཏེསཾ ཝིཀཔྤེན ཨེཀཱརཱདེསོ. སོ དཱནི ཀིཾ ནུ ཁོ བྷཝེ, ཡདི སོ པཋམཝཡེ པབྦཛེཡྻ, ཨརཧཱ བྷཝེཡྻ, སཙེ སངྑཱརཱ ནིཙྩཱ བྷཝེཡྻུཾ, ན ནིརུཛ྄ཛྷེཡྻུཾ. ཡདི ཏྭཾ བྷཝེཡྻཱསི, ཏུམྷེ བྷཝེཡྻཱཐ. ཀཐམཧཾ དེཝོ བྷཝེཡྻཱམི, ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཾ བྷཝེཡྻཱམ. ཏཐཱ བྷཝེཐ, བྷཝེརཾ. བྷཝེཐོ, བྷཝེཡྻཱཝ྄ཧོ.

པཏྠནེ ཏུ ཨཧཾ སུཁཱི བྷཝེ, བུདྡྷོ བྷཝེཡྻཾ, བྷཝེཡྻཱམྷེ.

ཀམྨནི སུཁཾ ཏཡཱ ཨནུབྷཱུཡེཐ, ཨནུབྷཱུཡེརཾ. ཨནུབྷཱུཡེཐོ, ཨནུབྷཱུཡེཡྻཱཝ྄ཧོ. ཨནུབྷཱུཡེ, ཨནུབྷཱུཡེཡྻཾ, ཨནུབྷཱུཡེཡྻཱམྷེ. པརསྶཔདཏྟེ ཨནུབྷཱུཡེཡྻ, ཨནུབྷཱུཡེཡྻུཾ. ཨནུབྷཱུཡེཡྻཱསི ཨིཙྩཱདི. བྷཱཝེ བྷཱུཡེཐ.

ཝིདྷིམྷི སོ ཨོདནཾ པཙེ, པཙེཡྻ, པཙེཡྻུཾ. ཏྭཾ པཙེ, པཙེཡྻཱསི, ཏུམྷེ པཙེཡྻཱཐ. ཨཧཾ པཙེ, པཙེཡྻཱམི, མཡཾ པཙེཡྻཱམ. པཙེཐ, པཙེརཾ. པཙེཐོ, པཙེཡྻཱཝ྄ཧོ. པཙེ, པཙེཡྻཾ, པཙེཡྻཱམྷེ.

ཀམྨནི ¶ པཙྩེཐ, པཙྩེརཾ. པཙྩེཐོ, པཙྩེཡྻཱཝ྄ཧོ. པཙྩེ, པཙྩེཡྻཾ, པཙྩེཡྻཱམྷེ. པརསྶཔདཏྟེ པཙྩེ, པཙྩེཡྻ, པཙྩེཡྻུཾ. པཙྩེཡྻཱསི ཨིཙྩཱདི.

ཨནུམཏིཡཾ སོ གཱམཾ གཙྪེ, གཙྪེཡྻ, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨེཡྻུསྶ ཨུཾ ཝཱ, གཙྪུཾ, གཙྪེཡྻུཾ. ཏྭཾ གཙྪེ, གཙྪེཡྻཱསི, གཙྪེཡྻཱཐ. གཙྪེ, གཙྪེཡྻཱམི, གཙྪེཡྻཱམ. གམེ, གམེཡྻ, གམུཾ, གམེཡྻུཾ. གམེ, གམེཡྻཱསི, གམེཡྻཱཐ. གམེ, གམེཡྻཱམི, གམེཡྻཱམ. གཙྪེཐ, གཙྪེརཾ. གཙྪེཐོ, གཙྪེཡྻཱཝ྄ཧོ. གཙྪེ, གཙྪེཡྻཾ, གཙྪེཡྻཱམྷེ. གམེཐ, གམེརཾ ཨིཙྩཱདི.

ཀམྨནི གཙྪཱིཡེཐ, གམཱིཡེཐ, གཙྪཱིཡེརཾ, གམཱིཡེརཾ ཨིཙྩཱདི. པརསྶཔདཏྟེ གཙྪཱིཡེཡྻ, གམཱིཡེཡྻ, གམྨེཡྻ, གམྨེཡྻུཾ ཨིཙྩཱདི. ཏཐཱ གྷམྨེ, གྷམྨེཡྻ, གྷམྨེཡྻུཾ ཨིཙྩཱདི.

སཏྟམཱིཝིབྷཏྟི.

པཙྩུཔྤནྣཱཎཏྟིཔརིཀཔྤཀཱལིཀཝིབྷཏྟིནཡོ.

༤༥༥. ཧིཡྻཏྟནཱི ཨཱཨཱུ, ཨོཏྠ, ཨཾམྷཱ, ཏྠཏྠུཾ, སེཝ྄ཧཾ, ཨིཾམྷསེ.

ཨཱཨཱདཡོ དྭཱདས ཧིཡྻཏྟནཱིསཉྙཱ ཧོནྟི.

‘‘ཨཔྤཙྩཀྑེ, ཨཏཱིཏེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༥༦. ཧིཡྻོཔབྷུཏི པཙྩཀྑེ ཧིཡྻཏྟནཱི.

ཧིཡྻོཔབྷུཏི ཨཏཱིཏེ ཀཱལེ པཙྩཀྑེ ཝཱ ཨཔྤཙྩཀྑེ ཝཱ ཧིཡྻཏྟནཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏཱིཏི ཧིཡྻཏྟནཱིཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ ཨཱ.

‘‘ཀྭཙི དྷཱཏུ’’ཨིཙྩཱདིཏོ ‘‘ཀྭཙི, དྷཱཏཱུན’’ནྟི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༥༧. ཨཀཱརཱགམོ ¶ ཧིཡྻཏྟནཱི ཨཛྫཏནཱིཀཱལཱཏིཔཏྟཱིསུ.

ཀྭཙི དྷཱཏཱུནམཱདིམྷི ཨཀཱརཱགམོ ཧོཏི ཧིཡྻཏྟནཱིཨཛྫཏནཱིཀཱལཱཏིཔཏྟིཨིཙྩེཏཱསུ ཏཱིསུ ཝིབྷཏྟཱིསུ. ཀཐམཡམཀཱརཱགམོ དྷཱཏྭཱདིམྷཱིཏི ཙེ?

སཏིསྶརེཔི དྷཱཏྭནྟེ, པུནཀཱརཱགམསྶིདྷ;

ནིརཏྠཏྟཱ པཡོགཱནུ རོདྷཱ དྷཱཏྭཱདིཏོ ཨཡཾ.

ཨཔྤཙྩཡཝུདྡྷིཨཝཱདེསསརལོཔཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨབྷཝཱ, ཨབྷཝཱུ. ཨབྷཝོ, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨོཀཱརསྶ ཨཨཱདེསོ ཝཱ, ཨབྷཝ, ཨབྷཝཏྠ. ཨབྷཝཾ, ཨབྷཝམྷཱ. ཨབྷཝཏྠ, ཨབྷཝཏྠུཾ. ཨབྷཝསེ, ཨབྷཝཝ྄ཧཾ. ཨབྷཝིཾ, ཨབྷཝམྷསེ.

ཀམྨནི ཡཔྤཙྩཡོ, ཏཡཱ སུཁམནྭབྷཱུཡཏྠ, ཨཀཱརཱགམཱབྷཱཝེ ཨནུབྷཱུཡཏྠ, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ཏྠསྶ ཐཱདེསོ, ཨནྭབྷཱུཡཐ, ཨནུབྷཱུཡཐ, ཨནྭབྷཱུཡཏྠུཾ, ཨནུབྷཱུཡཏྠུཾ. ཨནྭབྷཱུཡསེ, ཨནུབྷཱུཡསེ, ཨནྭབྷཱུཡཝ྄ཧཾ, ཨནུབྷཱུཡཝ྄ཧཾ. ཨནྭབྷཱུཡིཾ, ཨནུབྷཱུཡིཾ, ཨནྭབྷཱུཡམྷསེ, ཨནུབྷཱུཡམྷསེ. པརསྶཔདཏྟེ ཨནྭབྷཱུཡཱ, ཨནུབྷཱུཡཱ ཨིཙྩཱདི. བྷཱཝེ ཨནྭབྷཱུཡཏྠ.

ཏཐཱ སོ ཨོདནཾ ཨཔཙཱ, པཙཱ, ཨཔཙཱུ, པཙཱུ. ཨཔཙོ, པཙོ, ཨཔཙཏྠ, པཙཏྠ. ཨཔཙཾ, པཙཾ, ཨཔཙམྷཱ, པཙམྷཱ. ཨཔཙཏྠ, པཙཏྠ, ཨཔཙཏྠུ, པཙཏྠུཾ. ཨཔཙསེ, པཙསེ, ཨཔཙཝ྄ཧཾ, པཙཝ྄ཧཾ. ཨཔཙིཾ, པཙིཾ, ཨཔཙམྷསེ, པཙམྷསེ.

ཀམྨནི ¶ ཨཔཙྩཐ, ཨཔཙྩཏྠ, ཨཔཙྩཏྠུཾ. ཨཔཙྩསེ, ཨཔཙྩཝ྄ཧཾ. ཨཔཙྩིཾ, ཨཔཙྩམྷསེ. ཨཔཙྩཱ, ཨཔཙྩཱུ ཨིཙྩཱདི.

ཏཐཱ ཨགཙྪཱ, ཨགཙྪཱུ. ཨགཙྪོ, ཨགཙྪ, ཨགཙྪཏྠ. ཨགཙྪཾ, ཨགཙྪམྷཱ. ཨགཙྪཏྠ, ཨགཙྪཏྠུཾ. ཨགཙྪསེ, ཨགཙྪཝ྄ཧཾ. ཨགཙྪིཾ, ཨགཙྪམྷསེ. ཨགམཱ, ཨགམཱུ. ཨགམོ, ཨགམ, ཨགམཏྠ. ཨགམཾ, ཨགམམྷཱ. ཨགམཏྠ, ཨགམཏྠུཾ. ཨགམསེ, ཨགམཝ྄ཧཾ. ཨགམིཾ, ཨགམམྷསེ.

ཀམྨནི ཨགཙྪཱིཡཏྠ, གཙྪཱིཡཏྠ, ཨགམཱིཡཏྠ, གམཱིཡཏྠ, ཨགཙྪཱིཡཏྠུཾ, གཙྪཱིཡཏྠུཾ, ཨགམཱིཡཏྠུཾ, གམཱིཡཏྠུཾ ཨིཙྩཱདི. ཏཐཱ ཨགྷམྨཱ, ཨགྷམྨཱུ ཨིཙྩཱདི.

ཧིཡྻཏྟནཱིཝིབྷཏྟི.

༤༥༨. ཧིཡྻཏྟནཱི སཏྟམཱི པཉྩམཱི ཝཏྟམཱནཱ སབྦདྷཱཏུཀཾ.

ཧིཡྻཏྟནཱདཡོ ཙཏསྶོ ཝིབྷཏྟིཡོ སབྦདྷཱཏུཀསཉྙཱ ཧོནྟཱིཏི ཧིཡྻཏྟནཱདཱིནཾ སབྦདྷཱཏུཀསཉྙཏྟཱ ‘‘ཨིཀཱརཱགམོ ཨསབྦདྷཱཏུཀམྷཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཨིཀཱརཱགམོ ན བྷཝཏི.

སབྦདྷཱཏུཀཾ.

༤༥༩. པརོཀྑཱ ཨ ཨུ, ཨེ ཏྠ, ཨཾ མྷ, ཏྠ རེ, ཐོ ཝ྄ཧོ, ཨིཾམྷེ.

ཨཨཱདཡོ དྭཱདས པརོཀྑཱསཉྙཱ ཧོནྟི. ཨཀྑཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརཾ པརོཀྑཱ, ཏདྡཱིཔཀཏྟཱ ཨཡཾ ཝིབྷཏྟི པརོཀྑཱཏི ཝུཙྩཏི.

༤༦༠. ཨཔཙྩཀྑེ ¶ པརོཀྑཱཏཱིཏེ.

ཨཔཙྩཀྑེ ཝཏྟུནོ ཨིནྡྲིཡཱཝིསཡབྷཱུཏེ ཨཏཱིཏེ ཀཱལེ པརོཀྑཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཨཏིཀྐམྨ ཨིཏོཏི ཨཏཱིཏོ, ཧུཏྭཱ ཨཏིཀྐནྟོཏི ཨཏྠོ.

ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན པརོཀྑཱཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ ཨ. ‘‘བྷཱུ ཨ’’ཨིཏཱིདྷ –

ཝིཔརིཎཱམེན ‘‘དྷཱཏཱུན’’ནྟི ཝཏྟཏེ.

༤༦༡. ཀྭཙཱདིཝཎྞཱནམེཀསྶརཱནཾ དྭེབྷཱཝོ.

དྷཱཏཱུནམཱདིབྷཱུཏཱནཾ ཝཎྞཱནམེཀསྶརཱནཾ ཀྭཙི དྭེབྷཱཝོ ཧོཏི. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཀྭཙིསདྡོ, ཏེན –

ཁ ཚ སེསུ པརོཀྑཱཡཾ, དྭེབྷཱཝོ སབྦདྷཱཏུནཾ;

ཨཔྤཙྩཡེ ཛུཧོཏྱཱདི-སྶཔི ཀིཙྩཱདིཀེ ཀྭཙི.

‘‘བྷཱུ བྷཱུ ཨ’’ཨིཏཱིདྷ –

༤༦༢. པུབྦོབྦྷཱསོ.

དྭེབྷཱུཏསྶ དྷཱཏུསྶ ཡོ པུབྦོ ཨཝཡཝོ, སོ ཨབྦྷཱསསཉྙོ ཧོཏཱིཏི ཨབྦྷཱསསཉྙཱ.

ཨབྦྷཱསགྒཧཎམནུཝཏྟཏེ.

༤༦༣. ཨནྟསྶིཝཎྞཱཀཱརོ ཝཱ.

ཨབྦྷཱསསྶ ཨནྟསྶ ཨིཝཎྞོ ཧོཏི ཝཱ, ཨཀཱརོ ཙ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ. ཏེན –

ཁ ¶ ཚ སེསུ ཨཝཎྞསྶ,

ཨིཀཱརོ སགུཔུསྶ ཨཱི;

ཝཱསྶ བྷཱུསྶ པརོཀྑཱཡཾ,

ཨཀཱརོ ནཱཔརསྶིམེཏི.

ཨཱུཀཱརསྶ ཨཀཱརོ.

༤༦༤. དུཏིཡཙཏུཏྠཱནཾ པཋམཏཏིཡཱ.

ཨབྦྷཱསགཏཱནཾ དུཏིཡཙཏུཏྠཱནཾ ཝགྒབྱཉྫནཱནཾ ཡཐཱཀྐམཾ པཋམཏཏིཡཱ ཧོནྟཱིཏི བྷཀཱརསྶ བཀཱརོ.

༤༦༥. བྲཱུབྷཱུནམཱཧབྷཱུཝཱ པརོཀྑཱཡཾ.

བྲཱུབྷཱུཨིཙྩེཏེསཾ དྷཱཏཱུནཾ ཨཱཧབྷཱུཝཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི པརོཀྑཱཝིབྷཏྟིཡནྟི བྷཱུསདྡསྶ བྷཱུཝཨཱདེསོ, ‘‘སརལོཔོ མཱདེསཔྤཙྩཡཱདིམྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ སརལོཔཱདི, སོ ཀིར རཱཛཱ བབྷཱུཝ, ཏེ ཀིར བབྷཱུཝུ. ཏྭཾ ཀིར བབྷཱུཝེ.

‘‘དྷཱཏཱུཧཱི’’ཏི ཝཏྟཏེ, སཱིཧགཏིཡཱ ཀྭཙིགྒཧཎཉྩ.

༤༦༦. ཨིཀཱརཱགམོ ཨསབྦདྷཱཏུཀམྷི.

སབྦསྨིཾ ཨསབྦདྷཱཏུཀམྷི པརེ ཀྭཙི དྷཱཏཱུཧི པརོ ཨིཀཱརཱགམོ ཧོཏི.

ཨསབྦདྷཱཏུཀེ བྱཉྫ-ནཱདིམྷེ ཝཱཡམཱགམོ;

ཀྭཙཱདྷིཀཱརཏོ བྱཉྫ-ནཱདོཔི ཀྭཙི ནོ སིཡཱ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘ན སབྦདྷཱཏུཀཾ ཨསབྦདྷཱཏུཀ’’མིཏི ཀཏྭཱ ‘‘ཧིཡྻཏྟནཱི སཏྟམཱི པཉྩམཱི ཝཏྟམཱནཱ སབྦདྷཱཏུཀ’’ནྟི ཧིཡྻཏྟནཱིཨཱདཱིནཾ སབྦདྷཱཏུཀསཉྙཱཡ ཝུཏྟཏྟཱ ཏདཉྙཱ ཙཏསྶོ ཝིབྷཏྟིཡོ ཨསབྦདྷཱཏུཀནྟི ཝུཙྩཏི.

ཏུམྷེ ¶ ཀིར བབྷཱུཝིཏྠ. ཨཧཾ ཀིར བབྷཱུཝཾ, མཡཾ ཀིར བབྷཱུཝིམྷ. ཨཏྟནོཔདེ སོ བབྷཱུཝིཏྠ, བབྷཱུཝིརེ. བབྷཱུཝིཏྠོ, བབྷཱུཝིཝ྄ཧོ. བབྷཱུཝིཾ, བབྷཱུཝིམྷེ.

ཀམྨནི ཨཏྟནོཔདེ ཨཱིཀཱརཱགམཡཔྤཙྩཡིཀཱརཱགམཱ, ཨནུབབྷཱུཝཱིཡིཏྠ, ཡཔྤཙྩཡསྶ ཨསབྦདྷཱཏུཀམྷི ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ལོཔེ ཀཏེ ཨིཝཎྞཱགམོ ན བྷཝཏི, ཏཡཱ ཀིར ཨནུབབྷཱུཝིཏྠ, ཨནུབབྷཱུཝིརེ ཨིཙྩཱདི. བྷཱཝེ བབྷཱུཝཱིཡིཏྠ, བབྷཱུཝིཏྠ ཝཱ.

ཏཐཱ པཔཙ, པཔཙཱུ. པཔཙེ, པཔཙིཏྠ. པཔཙཾ, པཔཙིམྷ. པཔཙིཏྠ, པཔཙིརེ. པཔཙིཏྠོ, པཔཙིཝ྄ཧོ. པཔཙིཾ, པཔཙིམྷེ.

ཀམྨནི པཔཙྩིཏྠ, པཔཙྩིརེ ཨིཙྩཱདི. ཏཐཱ ཨཔཙྩ, ཨཔཙྩཱུ ཨིཙྩཱདི.

གམིམྷི ‘‘ཀྭཙཱདིཝཎྞཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ དྭེབྷཱཝོ, ‘‘པུབྦོབྦྷཱསོ’’ཏི ཨབྦྷཱསསཉྙཱ.

‘‘ཨབྦྷཱསེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༦༧. ཀཝགྒསྶ ཙཝགྒོ.

ཨབྦྷཱསེ ཝཏྟམཱནསྶ ཀཝགྒསྶ ཙཝགྒོ ཧོཏཱིཏི ཝཀཱརསྶ ཛཀཱརོ, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨནབྦྷཱསསྶ པཋམཔུརིསེཀཝཙནམྷི དཱིགྷོ. སོ གཱམཾ ཛགཱམ ཀིར, ཛགམ ཝཱ, ཛགམུ. ཛགམེ, ཛགམིཏྠ. ཛགམཾ, ཛགམིམྷ. ཛགམིཏྠ, ཛགམིརེ. ཛགམིཏྠོ, ཛགམིཝ྄ཧོ. ཛགམིཾ, ཛགམིམྷེ.

ཀམྨནི ཛགམཱིཡིཏྠ, ཛགམིཏྠ ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

པརོཀྑཱཝིབྷཏྟི.

༤༦༨. ཨཛྫཏནཱི ¶ ཨཱི ཨུཾ, ཨོ ཏྠ, ཨིཾ མྷཱ, ཨཱ ཨཱུ, སེ ཝ྄ཧཾ, ཨམྷེ.

ཨཱིཨཱདཡོ དྭཱདས ཨཛྫཏནཱིསཉྙཱ ཧོནྟི. ཨཛྫ བྷཝོ ཨཛྫཏནོ, ཏདྡཱིཔཀཏྟཱ ཨཡཾ ཝིབྷཏྟི ཨཛྫཏནཱིཏི ཝུཙྩཏི.

‘‘ཨཔཙྩཀྑེ, ཨཏཱིཏེ, པཙྩཀྑེ’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༦༩. སམཱིཔེཛྫཏནཱི.

སམཱིཔེ སམཱིཔཏོ པཊྛཱཡ ཨཛྫཔྤབྷུཏི ཨཏཱིཏེ ཀཱལེ པཙྩཀྑེ ཙ ཨཔཙྩཀྑེ ཙ ཨཛྫཏནཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏཱིཏི ཨཛྫཏནཱིཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ ཨཱི.

པུརེ ཝིཡ ཨཀཱརཱགམོ, ཝུདྡྷཱདི ཙ, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏུཝིབྷཏྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱིམྷཱདིཝིབྷཏྟཱིནཾ ཀྭཙི རསྶཏྟཾ, ཨོཨཱཨཝཙནཱནཾ ཨིཏྠཨམཱདེསཱ ཙ, སརལོཔཱདི, སོ ཨབྷཝི, ཨབྷཝཱི ཝཱ, ཨཀཱརཱགམཱབྷཱཝེ བྷཝི.

མཎྜཱུཀགཏིཡཱ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༧༠. སབྦཏོ ཨུཾ ཨིཾ སུ.

སབྦེཧི དྷཱཏཱུཧི ཨུཾཝིབྷཏྟིསྶ ཨིཾསྭཱདེསོ ཧོཏི ཝཱ.

ཏེ ཨབྷཝིཾསུ, བྷཝིཾསུ ཝཱ, ཨབྷཝུཾ, བྷཝུཾ ཝཱ. ཏྭཾ ཨབྷཝི, བྷཝི ཝཱ, ཨབྷཝོ, བྷཝོ ཝཱ, ཏུམྷེ ཨབྷཝིཏྠ, བྷཝིཏྠ ཝཱ, ཨིཀཱརཱགམོ. ཨཧཾ ཨབྷཝིཾ, བྷཝིཾ ཝཱ, མཡཾ ཨབྷཝིམྷ, བྷཝིམྷ ཝཱ, ཨབྷཝིམྷཱ, བྷཝིམྷཱ ཝཱ. སོ ཨབྷཝིཏྠ, བྷཝིཏྠ ཝཱ, ཨབྷཝཱ, བྷཝཱ ཝཱ, ཨབྷཝཱུ, བྷཝཱུ ཝཱ. ཨབྷཝིསེ, བྷཝིསེ ཝཱ, ཨབྷཝིཝ྄ཧཾ, བྷཝིཝ྄ཧཾ ཝཱ. ཨབྷཝཾ ¶ , བྷཝཾ ཝཱ, ཨབྷཝ, བྷཝ ཝཱ, ཨབྷཝིམྷེ, བྷཝིམྷེ ཝཱ.

ཀམྨནི ཡཔྤཙྩཡལོཔེ ཝུདྡྷིཨཝཱདེསཱདི, སུཁཾ ཏཡཱ ཨནུབྷཝིཏྠ, ཨནྭབྷཱུཡིཏྠ, ཨནུབྷཱུཡིཏྠ ཝཱ ཨིཙྩཱདི. པརསྶཔདཏྟེ ཏཡཱ ཨནྭབྷཱུཡི, ཨནུབྷཱུཡི, ཨནྭབྷཱུཡཱི, ཨནུབྷཱུཡཱི ཝཱ, ཨནྭབྷཱུཡིཾསུ, ཨནུབྷཱུཡིཾསུ, ཨནྭབྷཱུཡུཾ, ཨནུབྷཱུཡུཾ. ཏྭཾ ཨནྭབྷཱུཡི, ཨནུབྷཱུཡི, ཏུམྷེ ཨནྭབྷཱུཡིཏྠ, ཨནུབྷཱུཡིཏྠ. ཨཧཾ ཨནྭབྷཱུཡིཾ, ཨནུབྷཱུཡིཾ, མཡཾ ཨནྭབྷཱུཡིམྷ, ཨནུབྷཱུཡིམྷ, ཨནྭབྷཱུཡིམྷཱ, ཨནུབྷཱུཡིམྷཱ ཝཱ. བྷཱཝེ ཨབྷཝིཏྠ, ཨབྷཱུཡིཏྠ ཏཡཱ.

སོ ཨཔཙི, པཙི, ཨཔཙཱི, པཙཱི ཝཱ, ཏེ ཨཔཙིཾསུ, པཙིཾསུ, ཨཔཙུཾ, པཙུཾ. ཏྭཾ ཨཔཙི, པཙི, ཨཔཙོ, པཙོ ཝཱ, ཏུམྷེ ཨཔཙིཏྠ, པཙིཏྠ. ཨཧཾ ཨཔཙིཾ, པཙིཾ, མཡཾ ཨཔཙིམྷ, པཙིམྷ, ཨཔཙིམྷཱ, པཙིམྷཱ ཝཱ. སོ ཨཔཙིཏྠ, པཙིཏྠ, ཨཔཙཱ, པཙཱ ཝཱ, ཨཔཙཱུ, པཙཱུ. ཨཔཙིསེ, ཨཔཙིཝ྄ཧཾ. ཨཔཙཾ, པཙཾ, ཨཔཙ, པཙ ཝཱ, ཨཔཙིམྷེ, པཙིམྷེ.

ཀམྨནི ཨཔཙྩིཏྠ, པཙྩིཏྠ ཨིཙྩཱདི. པརསྶཔདཏྟེ ཨཔཙྩི, པཙྩི, ཨཔཙྩཱི, པཙྩཱི ཝཱ, ཨཔཙྩིཾསུ, པཙྩིཾསུ, ཨཔཙྩུཾ, པཙྩུཾ. ཨཔཙྩི, པཙྩི, ཨཔཙྩོ, པཙྩོ ཝཱ, ཨཔཙྩིཏྠ, པཙྩིཏྠ. ཨཔཙྩིཾ, པཙྩིཾ, ཨཔཙྩིམྷ, པཙྩིམྷ, ཨཔཙྩིམྷཱ, པཙྩིམྷཱ ཝཱ.

སོ གཱམཾ ཨགཙྪཱི, གཙྪཱི, ཨགཙྪི, གཙྪི ཝཱ, ཏེ ཨགཙྪིཾསུ, གཙྪིཾསུ, ཨགཙྪུཾ, གཙྪུཾ. ཏྭཾ ཨགཙྪི, གཙྪི, ཨགཙྪོ, གཙྪོ ཝཱ, ཏུམྷེ ཨགཙྪིཏྠ, གཙྪིཏྠ. ཨཧཾ ཨགཙྪིཾ, གཙྪིཾ, མཡཾ ཨགཙྪིམྷ, གཙྪིམྷ, ཨགཙྪིམྷཱ, གཙྪིམྷཱ ཝཱ.

‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཛྫཏནིམྷི གམིསྶ ཙྪསྶ ཀྭཙི ཉྪཱདེསོ, ཨགཉྪི, གཉྪི, ཨགཉྪཱི, གཉྪཱི ཝཱ, ཏེ ཨགཉྪིཾསུ ¶ , གཉྪིཾསུ, ཨགཉྪུཾ, གཉྪུཾ. ཏྭཾ ཨགཉྪི, གཉྪི, ཨགཉྪོ, གཉྪོ ཝཱ, ཏུམྷེ ཨགཉྪིཏྠ, གཉྪིཏྠ. ཨཧཾ ཨགཉྪིཾ, གཉྪིཾ, མཡཾ ཨགཉྪིམྷ, གཉྪིམྷ, ཨགཉྪིམྷཱ, གཉྪིམྷཱ ཝཱ.

ཙྪཱདེསཱབྷཱཝེ སོ ཨགམི, གམི, ཨགམཱི, གམཱི ཝཱ, ‘‘ཀརསྶ ཀཱསཏྟམཛྫཏནིམྷཱི’’ཏི ཨེཏྠ བྷཱཝནིདྡེསེན, ‘‘སཏྟམཛྫཏནིམྷཱི’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཝཱ སཱགམེ ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ བྱཉྫནཏོ ཨཱཀཱརཱགམོ, ཨགམཱསི, ཨུཾཝཙནསྶ ཀྭཙི ཨཾསྭཱདེསོ, ཨུཙཱགམོ ཏྠམྷེསུ ཀྭཙི, ཨགམིཾསུ, གམིཾསུ, ཨགམཾསུ, གམཾསུ, ཨགམུཾ, གམུཾ, ཏྭཾ ཨགམི, གམི, ཨགམོ, གམོ ཝཱ, ཨགམིཏྠ, གམིཏྠ, ཨགམུཏྠ, གམུཏྠ. ཨཧཾ ཨགམིཾ, གམིཾ, ཨགམིམྷ, གམིམྷ, ཨགམུམྷ, གམུམྷ, ཨགམིམྷཱ, གམིམྷཱ ཝཱ.

‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ གམིསྶ ཨཛྫཏནིམྷི གཱདེསོ ཙ, སོ ཨཛ྄ཛྷགཱ, པརལོཔོ, ཏེ ཨཛ྄ཛྷགུཾ. ཏྭཾ ཨཛ྄ཛྷགོ, ཏུམྷེ ཨཛ྄ཛྷགུཏྠ. ཨཧཾ ཨཛ྄ཛྷགིཾ, མཡཾ ཨཛ྄ཛྷགུམྷ.

ཨཏྟནོཔདེ སོ ཨགཙྪིཏྠ, གཙྪིཏྠ, ཨགཉྪིཏྠ, གཉྪིཏྠ ཨིཙྩཱདི. ཙྪཱདེསཱབྷཱཝེ སོ ཨགམིཏྠ, གམིཏྠ, ཨགམཱ, གམཱ, ཏེ ཨགམཱུ, གམཱུ, ཨཛ྄ཛྷགཱུ, ཨགཱུ. ཏྭཾ ཨགམིསེ, གམིསེ, ཨགམིཝ྄ཧཾ, གམིཝ྄ཧཾ. ཨཧཾ ཨགམཾ, གམཾ, ཨགམ, གམ, ཨཛ྄ཛྷགཾ ཝཱ, ཨགམིམྷེ, གམིམྷེ.

ཀམྨེ གཱམོ ཨགཙྪཱིཡིཏྠ ཏེན, གཙྪཱིཡིཏྠ, ཨགཉྪིཡིཏྠ, གཉྪིཡིཏྠ, ཨགམཱིཡིཏྠ, གམཱིཡིཏྠ, ཨགམིཏྠ, གམིཏྠ ཨིཙྩཱདི. པརསྶཔདཏྟེ ཨགཙྪཱིཡི, གཙྪཱིཡི ཝཱ, ཨགམཱིཡི, གམཱིཡི ¶ ཝཱ, ཨགཙྪཱིཡུཾ, ཨགམཱིཡུཾ ཝཱ. ཏཐཱ ཨགྷམྨཱིཡི, ཨགྷམྨཱིཡིཾསུ ཨིཙྩཱདི.

‘‘ཧིཡྻཏྟནཱི, ཨཛྫཏནཱི’’ཏི ཙ ཝཏྟཏེ.

༤༧༡. མཱཡོགེ སབྦཀཱལེ ཙ.

ཡདཱམཱཡོགོ, ཏདཱ ཧིཡྻཏྟནཛྫཏནཱིཝིབྷཏྟིཡོ སབྦཀཱལེཔི ཧོནྟི, ཙསདྡེན པཉྩམཱི ཙ. མཱ བྷཝཏི, མཱ བྷཝཱ, མཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཝཱ ཨཏྠེ ཧིཡྻཏྟནཛྫཏནཱིཔཉྩམཱི ཝིབྷཏྟིཡོ, སེསཾ ནེཡྻཾ, སོ མཱ བྷཝཱ, མཱ བྷཝཱི, མཱ ཏེ བྷཝནྟྭནྟརཱཡཱ. མཱ པཙཱ, མཱ པཙཱི, མཱ པཙཏུ. མཱ གཙྪཱ, མཱ གཙྪཱི, མཱ གཙྪཏུ. མཱ ཀཉྩི པཱཔམཱགམཱ, མཱ ཨགམི, མཱ གམཱ, མཱ གམཱི, མཱ གམེཏུ. ཏྭཾ མཱ གཙྪོ, མཱ གཙྪི, མཱ གཙྪཱཧི ཨིཙྩཱདི.

ཨཏཱིཏཀཱལིཀཝིབྷཏྟི.

༤༧༢. བྷཝིསྶནྟཱི སྶཏི སྶནྟི, སྶསི སྶཐ, སྶཱམིསྶཱམ, སྶཏེ སྶནྟེ, སྶསེ སྶཝ྄ཧེ, སྶཾསྶཱམྷེ.

སྶཏྱཱདཱིནཾ དྭཱདསནྣཾ ཝཙནཱནཾ བྷཝིསྶནྟཱིསཉྙཱ ཧོཏི. བྷཝིསྶཏཱིཏི བྷཝིསྶནྟོ, ཏཾཀཱལདཱིཔཀཏྟཱ ཨཡཾ ཝིབྷཏྟི བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཝུཙྩཏི.

༤༧༣. ཨནཱགཏེ བྷཝིསྶནྟཱི.

ཨནཱགཏེ ཀཱལེ བྷཝིསྶནྟཱིཝིབྷཏྟི ཧོཏི.

ཨཏཱིཏེཔི བྷཝིསྶནྟཱི, ཏཾཀཱལཝཙནིཙྪཡཱ;

‘‘ཨནེཀཛཱཏིསཾསཱརཾ, སནྡྷཱཝིསྶ’’ནྟིཨཱདིསུ.

ན ¶ ཨཱགཏོ ཨནཱགཏོ, པཙྩཡསཱམགྒིཡཾ སཏི ཨཱཡཏིཾ ཨུཔྤཛྫནཱརཧོཏི ཨཏྠོ, ཨིཀཱརཱགམོ, ཝུདྡྷིཨཝཱདེསཱ, སརལོཔཱདི ཙ.

བྷཝིསྶཏི, བྷཝིསྶནྟི. བྷཝིསྶསི, བྷཝིསྶཐ. བྷཝིསྶཱམི, བྷཝིསྶཱམ. བྷཝིསྶཏེ, བྷཝིསྶནྟེ. བྷཝིསྶསེ, བྷཝིསྶཝ྄ཧེ. བྷཝིསྶཾ, བྷཝིསྶཱམྷེ.

ཀམྨེ ཡཔྤཙྩཡལོཔོ, སུཁཾ ཏཡཱ ཨནུབྷཝིསྶཏེ, ཨནུབྷཝིསྶནྟེ. ཨནུབྷཝིསྶསེ, ཨནུབྷཝིསྶཝ྄ཧེ. ཨནུབྷཝིསྶཾ, ཨནུབྷཝིསྶཱམྷེ. པརསྶཔདཏྟེ ཨནུབྷཝིསྶཏི དེཝདཏྟེན, ཨནུབྷཝིསྶནྟི ཨིཙྩཱདི. བྷཱཝེ བྷཝིསྶཏེ ཏེན, ཡཔྤཙྩཡལོཔཱབྷཱཝེ ཨནུབྷཱུཡིསྶཏེ, ཨནུབྷཱུཡིསྶནྟེ ཨིཙྩཱདི. བྷཱཝེ བྷཱུཡིསྶཏེ.

ཏཐཱ པཙིསྶཏི, པཙིསྶནྟི. པཙིསྶསི, པཙིསྶཐ. པཙིསྶཱམི, པཙིསྶཱམ. པཙིསྶཏེ, པཙིསྶནྟེ. པཙིསྶསེ, པཙིསྶཝ྄ཧེ. པཙིསྶཾ, པཙིསྶཱམྷེ.

ཀམྨེ པཙྩིསྶཏེ ཨོདནོ དེཝདཏྟེན, པཙྩིསྶནྟེ ཨིཙྩཱདི. པརསྶཔདཏྟེ པཙྩིསྶཏི, པཙྩིསྶནྟི. པཙྩིསྶསི, པཙྩིསྶཐ. པཙྩིསྶཱམི, པཙྩིསྶཱམ.

གཙྪིསྶཏི, གཙྪིསྶནྟི. གཙྪིསྶསི, གཙྪིསྶཐ. གཙྪིསྶཱམི, གཙྪིསྶཱམ. གཙྪིསྶཏེ, གཙྪིསྶནྟེ. གཙྪིསྶསེ, གཙྪིསྶཝ྄ཧེ. གཙྪིསྶཾ, གཙྪིསྶཱམྷེ. སོ སགྒཾ གམིསྶཏི, གམིསྶནྟི. གམིསྶསི, གམིསྶཐ. གམིསྶཱམི, གམིསྶཱམ ཨིཙྩཱདི.

ཀམྨེ གཙྪཱིཡིསྶཏེ, གཙྪཱིཡིསྶནྟེ. གཙྪཱིཡིསྶཏི, གཙྪཱིཡིསྶནྟི ཝཱ, གམཱིཡིསྶཏེ, གམཱིཡིསྶནྟེ. གམཱིཡིསྶཏི, གམཱིཡིསྶནྟི ཝཱ ཨིཙྩཱདི. ཡཔྤཙྩཡལོཔེ གམིསྶཏེ ¶ , གམིསྶནྟེ. གམིསྶཏི, གམིསྶནྟི ཝཱ. ཏཐཱ གྷམྨིསྶཏི, གྷམྨིསྶནྟི ཨིཙྩཱདི.

བྷཝིསྶནྟཱིཝིབྷཏྟི.

༤༨༤. ཀཱལཱཏིཔཏྟི སྶཱ སྶཾསུ, སྶེ སྶཐ, སྶཾསྶཱམྷཱ, སྶཐ སྶིསུ, སྶསེ སྶཝ྄ཧེ, སྶིཾསྶཱམྷསེ.

སྶཱདཱིནཾ དྭཱདསནྣཾ ཀཱལཱཏིཔཏྟིསཉྙཱ ཧོཏི. ཀཱལསྶ ཨཏིཔཏནཾ ཀཱལཱཏིཔཏྟི, སཱ པན ཝིརུདྡྷཔཙྩཡཱུཔནིཔཱཏཏོ, ཀཱརཎཝེཀལླཏོ ཝཱ ཀྲིཡཱཡ ཨནབྷིནིབྦཏྟི, ཏདྡཱིཔཀཏྟཱ ཨཡཾ ཝིབྷཏྟི ཀཱལཱཏིཔཏྟཱིཏི ཝུཙྩཏི.

༤༧༥. ཀྲིཡཱཏིཔནྣེཏཱིཏེ ཀཱལཱཏིཔཏྟི.

ཀྲིཡཱཏིཔནྣམཏྟེ ཨཏཱིཏེ ཀཱལེ ཀཱལཱཏིཔཏྟིཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཀྲིཡཱཡ ཨཏིཔཏནཾ ཀྲིཡཱཏིཔནྣཾ, ཏཾ པན སཱདྷཀསཏྟིཝིརཧེན ཀྲིཡཱཡ ཨཙྩནྟཱནུཔྤཏྟི. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི ན ཀྲིཡཱ ཨཏཱིཏསདྡེན ཝོཧརིཏབྦཱ, ཏཐཱཔི ཏཀྐིརིཡུཔྤཏྟིཔྤཊིབནྡྷཀརཀྲིཡཱཡ ཀཱལབྷེདེན ཨཏཱིཏཝོཧཱརོ ལབྦྷཏེཝཱཏི དཊྛབྦཾ.

ཀཱལཱཏིཔཏྟིཔརསྶཔདཔཋམཔུརིསེཀཝཙནཾ སྶཱ, ཨཀཱརིཀཱརཱགམཱ, ཝུདྡྷིཨཝཱདེསཱ ཙ, ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ སྶཱ སྶཱམྷཱཝིབྷཏྟཱིནཾ ཀྭཙི རསྶཏྟཾ, སྶེཝཙནསྶ ཙ ཨཏྟཾ.

སོ ཙེ པཋམཝཡེ པབྦཛྫཾ ཨལབྷིསྶ, ཨརཧཱ ཨབྷཝིསྶ, བྷཝིསྶ, ཨབྷཝིསྶཱ, བྷཝིསྶཱཝཱ, ཏེ ཙེ ཏཾ ཨལབྷིསྶཾསུ, ཨརཧནྟོ ཨབྷཝིསྶཾསུ, བྷཝིསྶཾསུ. ཨེཝཾ ཏྭཾ ཨབྷཝིསྶ, བྷཝིསྶ, ཨབྷཝིསྶེ ཝཱ, ཏུམྷེ ཨབྷཝིསྶཐ, བྷཝིསྶཐ. ཨཧཾ ཨབྷཝིསྶཾ, བྷཝིསྶཾ, མཡཾ ¶ ཨབྷཝིསྶམྷ, བྷཝིསྶམྷ, ཨབྷཝིསྶཱམྷཱ, བྷཝིསྶཱམྷཱ ཝཱ. སོ ཨབྷཝིསྶཐ, ཨབྷཝིསྶིསུ. ཨབྷཝིསྶསེ, ཨབྷཝིསྶཝ྄ཧེ. ཨབྷཝིསྶིཾ, ཨབྷཝིསྶཱམྷསེ.

ཀམྨེ ཨནྭབྷཝིསྶཐ, ཨནྭབྷཝིསྶིསུ. ཨནྭབྷཱུཡིསྶཐ ཝཱ ཨིཙྩཱདི. པརསྶཔདཏྟེ ཨནྭབྷཝིསྶ, ཨནྭབྷཝིསྶཾསུ. ཨནྭབྷཱུཡིསྶ ཝཱ ཨིཙྩཱདི. བྷཱཝེ ཨབྷཝིསྶཐ དེཝདཏྟེན, ཨབྷཱུཡིསྶཐ.

ཏཐཱ སོ ཙེ ཏཾ དྷནཾ ཨལབྷིསྶ, ཨོདནཾ ཨཔཙིསྶ, པཙིསྶ, ཨཔཙིསྶཱ, པཙིསྶཱ ཝཱ, ཨཔཙིསྶཾསུ, པཙིསྶཾསུ. ཨཔཙིསྶ, པཙིསྶ, ཨཔཙིསྶེ, པཙིསྶེ ཝཱ, ཨཔཙིསྶཐ, པཙིསྶཐ. ཨཔཙིསྶཾ, པཙིསྶཾ, ཨཔཙིསྶམྷ, པཙིསྶམྷ, ཨཔཙིསྶཱམྷཱ, པཙིསྶཱམྷཱ ཝཱ. ཨཔཙིསྶཐ, པཙིསྶཐ, ཨཔཙིསྶིསུ, པཙིསྶིསུ. ཨཔཙིསྶསེ, པཙིསྶསེ, ཨཔཙིསྶཝ྄ཧེ, པཙིསྶཝ྄ཧེ. ཨཔཙིསྶིཾ, པཙིསྶིཾ, ཨཔཙིསྶཱམྷསེ, པཙིསྶཱམྷསེ.

ཀམྨེ ཨཔཙིསྶཐ ཨོདནོ དེཝདཏྟེན, ཨཔཙིསྶིསུ. ཡཔྤཙྩཡལོཔཱབྷཱཝེ ཨཔཙཱིཡིསྶཐ ཨིཙྩཱདི. པརསྶཔདཏྟེ ཨཔཙྩིསྶ ཏེན, པཙྩིསྶ, ཨཔཙྩིསྶཱ, པཙྩིསྶཱ ཝཱ, ཨཔཙྩིསྶཾསུ, པཙྩིསྶཾསུ ཨིཙྩཱདི.

སོ ཨགཙྪིསྶ, གཙྪིསྶ, ཨགཙྪིསྶཱ, གཙྪིསྶཱཝཱ, ཨགཙྪིསྶཾསུ, གཙྪིསྶཾསུ. ཏྭཾ ཨགཙྪིསྶ, གཙྪིསྶ, ཨགཙྪིསྶེ, གཙྪིསྶེ ཝཱ, ཨགཙྪིསྶཐ, གཙྪིསྶཐ. ཨགཙྪིསྶཾ, གཙྪིསྶཾ, ཨགཙྪིསྶམྷ, གཙྪིསྶམྷ, ཨགཙྪིསྶཱམྷཱ, གཙྪིསྶཱམྷཱ ཝཱ. ཨགམིསྶ, གམིསྶ, ཨགམིསྶཱ, གམིསྶཱ ཝཱ, ཨགམིསྶཾསུ, གམིསྶཾསུ. ཨགམིསྶ, གམིསྶ, ཨགམིསྶེ ཝཱ, ཨགམིསྶཐ, གམིསྶཐ. ཨགམིསྶཾ ¶ , གམིསྶཾ, ཨགམིསྶམྷ, གམིསྶམྷ, ཨགམིསྶཱམྷཱ, གམིསྶཱམྷཱ ཝཱ. ཨགཙྪིསྶཐ, གཙྪིསྶཐ ཝཱ ཨིཙྩཱདི.

ཀམྨེ ཨགཙྪཱིཡིསྶཐ, ཨགམཱིཡིསྶཐ, ཨགཙྪཱིཡིསྶ, ཨགམཱིཡིསྶཨིཙྩཱདི. ཏཐཱ ཨགྷམྨིསྶཱ, ཨགྷམྨིསྶཾསུ ཨིཙྩཱདི.

ཀཱལཱཏིཔཏྟིཝིབྷཏྟི.

པཉྩམཱི སཏྟམཱི ཝཏྟ-མཱནཱ སམྤཏིནཱགཏེ;

བྷཝིསྶནྟཱི པརོཀྑཱདཱི, ཙཏསྶོཏཱིཏཀཱལིཀཱ.

ཚཀཱལིཀཝིབྷཏྟིཝིདྷཱནཾ.

ཝིཀརཎཝིདྷཱན

ཨིསུ ཨིཙྪཱཀནྟཱིསུ, པུརེ ཝིཡ དྷཱཏྭནྟལོཔོ, ཏྱཱདྱུཔྤཏྟི, ཨཔྤཙྩཡོ ཙ.

‘‘དྷཱཏཱུན’’ནྟི ཝཏྟམཱནེ –

༤༧༦. ཨིསུཡམཱུནམནྟོ ཙྪོ ཝཱ.

ཨིསུཡམུཨིཙྩེཏེསཾ དྷཱཏཱུནཾ ཨནྟོ ཙྪོ ཧོཏི ཝཱ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ, ‘‘ཨནྟོ ཙྪོ ཝཱ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ཨཱསསྶཔི. སོ སགྒཾ ཨིཙྪཏི, ཨིཙྪནྟི. ཨིཙྪསི, ཨིཙྪཐ. ཨིཙྪཱམི, ཨིཙྪཱམ. ཙྪཱདེསཱབྷཱཝེ ཨསཾཡོགནྟཏྟཱ ‘‘ཨཉྙེསུ ཙཱ’’ཏི ཝུདྡྷི, ཨེསཏི, ཨེསནྟི ཨིཙྩཱདི.

ཀམྨེ ཨཏྟནོཔདསྶ ཡེབྷུཡྻེན པརསྶཔདཏྟམེཝ པཡོཛཱིཡཏི, ཏེན ཙེཏྠ ཨཏྟནོཔདེ རཱུཔཱནི སངྑིཔིསྶཱམ. སོ ཨིཙྪཱིཡཏི, ཨེསཱིཡཏི, ཨིསྶཏེ, ཨིསྶཏི, ཡཀཱརསྶ ¶ པུབྦརཱུཔཏྟཾ. ཏཐཱ ཨིཙྪཏུ, ཨེསཏུ. ཨིཙྪེཡྻ, ཨེསེཡྻ. པརོཀྑཱཧིཡྻཏྟནཱིསུ པན རཱུཔཱནི སབྦཏྠ པཡོགམནུགམྨ པཡོཛེཏབྦཱནི, ཨིཙྪི, ཨེསི. ཨིཙྪིསྶཏི, ཨེསིསྶཏི. ཨིཙྪིསྶཱ, ཨེསིསྶཱ ཨིཙྪཱདི.

ཡམུ ཨུཔརམེ, ནིཔུབྦོ, ཙྪཱདེསོ ཙ. ནིཡཙྪཏི, ནིཡཙྪནྟི. ནིཡམཏི, ནིཡམནྟི. སཾཔུབྦོ ‘‘སཡེ ཙཱ’’ཏི ཉཏྟཾ, དྭིཏྟཉྩ. སཉྙམཏི, སཉྙམནྟི.

ཀམྨེ ནིཡཙྪཱིཡཏི, ནིཡམཱིཡཏི, ནིཡམྨཏི, སཉྙམཱིཡཏི ཝཱ. ཏཐཱ ནིཡཙྪཏུ, སཉྙམཏུ. ནིཡཙྪེཡྻ, སཉྙམེཡྻ. ནིཡཙྪཱི, སཉྙམཱི. ནིཡཙྪིསྶཏི, སཉྙམིསྶཏི. ནིཡཙྪིསྶ, སཉྙམིསྶ ཨིཙྩཱདི.

ཨཱས ཨུཔཝེསནེ, ཡོགཝིབྷཱགེན ཙྪཱདེསོ, རསྶཏྟཾ. ཨཙྪཏི, ཨཙྪནྟི. ཨཙྪསི, ཨཙྪཐ. ཨཙྪཱམི, ཨཙྪཱམ. ཨཉྙཏྲ ཨུཔཔུབྦོ ཨུཔཱསཏི, ཨུཔཱསནྟི. ཨཙྪཱིཡཏི, ཨུཔཱསཱིཡཏི. ཨཙྪཏུ, ཨུཔཱསཏུ. ཨཙྪེཡྻ, ཨུཔཱསེཡྻ. ཨཙྪཱི, ཨུཔཱསཱི. ཨཙྪིསྶཏི, ཨུཔཱསིསྶཏི. ཨཙྪིསྶ, ཨུཔཱསིསྶ ཨིཙྩཱདི.

ལབྷ ལཱབྷེ, ལབྷཏི, ལབྷནྟི. ལབྷསི, ལབྷཐ. ལབྷཱམི, ལབྷཱམ. ལབྷཏེ, ལབྷནྟེ. ལབྷསེ, ལབྷཝ྄ཧེ. ལབྷེ, ལབྷཱམྷེ.

ཀམྨེ ཡཀཱརསྶ པུབྦརཱུཔཏྟེ ཀཏེ ‘‘ཀྭཙི དྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ པུརིམབྷཀཱརསྶ བཀཱརོ, ལབྦྷཏེ, ལབྦྷནྟེ. ལབྦྷཏི, ལབྦྷནྟི. ལབྦྷཏཾ, ལབྦྷཏུ. ལབྦྷེ, ལབྦྷེཡྻ.

ཨཛྫཏནིམྷི ‘‘ཝཱ, ཨནྟལོཔོ’’ཏི ཙ ཝཏྟམཱནེ –

༤༧༧. ལབྷསྨཱ ཨཱི ཨིཾནཾ ཏྠཏྠཾ.

ལབྷཨིཙྩེཏསྨཱ དྷཱཏུཏོ པརེསཾ ཨཱིཨིཾནཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏྠ ཏྠཾཨིཙྩེཏེ ཨཱདེསཱ ཧོནྟི ཝཱ, དྷཱཏྭནྟསྶ ལོཔོ ¶ ཙ. ཨལཏྠ, ཨལབྷི, ལབྷི, ཨལབྷིཾསུ, ལབྷིཾསུ. ཨལབྷོ, ལབྷོ, ཨལབྷི, ལབྷི, ཨལབྷིཏྠ, ལབྷིཏྠ. ཨལཏྠཾ, ཨལབྷིཾ, ལབྷིཾ, ཨལབྷིམྷ, ལབྷིམྷ ཨིཙྩཱདི.

བྷཝིསྶནྟིམྷི ‘‘ཀརསྶ སཔྤཙྩཡསྶ ཀཱཧོ’’ཏི ཨེཏྠ སཔྤཙྩཡགྒཧཎེན ཝཙ མུཙ བྷུཛཱདིཏོ སྶསྶཁཱདེསོ, ཝས ཚིད ལབྷཱདིཏོ ཚཱདེསོ ཙ ཝཱ ཧོཏཱིཏི སྶསྶ ཚཱདེསོ, ‘‘བྱཉྫནནྟསྶ ཙོ ཚཔྤཙྩཡེསུ ཙཱ’’ཏི དྷཱཏྭནྟསྶ ཙཀཱརོ, ལཙྪཏི, ལཙྪནྟི. ལཙྪསི, ལཙྪཐ. ལཙྪཱམི, ལཙྪཱམ. ཚཱདེསཱབྷཱཝེ ལབྷིསྶཏི, ལབྷིསྶནྟི. ལབྷིསྶསི, ལབྷིསྶཐ. ལབྷིསྶཱམི, ལབྷིསྶཱམ ཨིཙྩཱདི. ཨལབྷིསྶ, ཨལབྷིསྶཾསུ ཨིཙྩཱདི.

ཝཙ ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཝཙཏི, ཝཙནྟི. ཝཙསི, ཝཙཐ. ཝཙཱམི, ཝཙཱམ.

ཀམྨེ ཨཏྟནོཔདེ, ཡཔྤཙྩཡེ ཙ ཀཏེ –

༤༧༨. ཝཙ ཝས ཝཧཱདཱིནམུཀཱརོ ཝསྶ ཡེ.

ཝཙ ཝས ཝཧཨིཙྩེཝམཱདཱིནཾ དྷཱཏཱུནཾ ཝཀཱརསྶ ཨུཀཱརོ ཧོཏི ཡཔྤཙྩཡེ པརེ, ཨཱདིསདྡེན ཝཌྜྷསྶ ཙ. ‘‘ཝསྶ ཨ ཝ’’ཨིཏི སམཱསེན དུཏིཡཉྩེཏྠ ཝགྒཧཎཾ ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཏེན ཨཀཱརསྶཔི ཨུཀཱརོ ཧོཏི, པུརིམཔཀྑེ པརལོཔོ. ‘‘ཏསྶ ཙཝགྒ’’ཨིཙྩཱདིནཱ སདྷཱཏྭནྟསྶ ཡཀཱརསྶ ཙཀཱརོ, དྭིཏྟཾ. ཨུཙྩཏེ, ཨུཙྩནྟེ. ཝུཙྩཏེ, ཝུཙྩནྟེ. ཝུཙྩཏི, ཝུཙྩནྟི ཝཱ ཨིཙྩཱདི. ཏཐཱ ཝཙཏུ, ཝུཙྩཏུ. ཝཙེཡྻ, ཝུཙྩེཡྻ. ཨཝཙཱ, ཨཝཙྩཱ, ཨཝཙཱུ, ཨཝཙྩཱུ. ཨཝཙ, ཨཝཙོ, ཨཝཙུཏྠ. ཨཝཙ, ཨཝཙཾ, ཨཝཙམྷཱ. ཨཝཙུཏྠ ཨིཙྩཱདི.

༤༧༩. ཝཙསྶཛྫཏནིམྷི ¶ མཀཱརོ ཨོ.

ཝཙཨིཙྩེཏསྶ དྷཱཏུསྶ ཨཀཱརོ ཨོཏྟམཱཔཛྫཏེ ཨཛྫཏནིམྷི ཝིབྷཏྟིམྷི. ཨཝོཙི, ཨཝོཙུཾ. ཨཝོཙོ, ཨཝོཙུཏྠ. ཨཝོཙིཾ, ཨཝོཙུམྷ, ཨུཀཱརཱགམོ. ཨཝོཙ, རསྶཏྟཾ, ཨཝོཙུ ཨིཙྩཱདི. ཨཝུཙྩིཏྠ.

བྷཝིསྶནྟིམྷི སཔྤཙྩཡགྒཧཎེན སྶསྶ ཁཱདེསོ, ‘‘བྱཉྫནནྟསྶཱ’’ཏི ཝཏྟམཱནེ ‘‘ཀོ ཁེ ཙཱ’’ཏི དྷཱཏྭནྟསྶ ཀཱདེསོ, ཝཀྑཏི, ཝཀྑནྟི. ཝཀྑསི, ཝཀྑཐ. ཝཀྑཱམི, ཝཀྑཱམ ཨིཙྩཱདི.

ཝས ནིཝཱསེ, ཝསཏི, ཝསནྟི.

ཀམྨེ ཨུཏྟཾ, པུབྦརཱུཔཏྟཉྩ ཝུསྶཏི, ཝུསྶནྟི ཨིཙྩཱདི. ཝསཏུ. ཝསེཡྻ. ཨཝསི, ཝསི.

བྷཝིསྶནྟིཡཾ སྶསྶ ཚཱདེསོ, དྷཱཏྭནྟསྶ ཙཀཱརོ ཙ, ཝཙྪཏི, ཝཙྪནྟི. ཝཙྪསི, ཝཙྪཐ. ཝཙྪཱམི, ཝཙྪཱམ. ཝསིསྶཏི, ཝསིསྶནྟི. ཨཝསིསྶ, ཨཝསིསྶཾསུ.

ཏཐཱ རུད ཨསྶུཝིམོཙནེ, རོདཏི, རུཙྪཏི. རོདིསྶཏི ཨིཙྩཱདི.

ཀུས ཨཀྐོསེ, ཨཱཔུབྦོ དྭིཏྟརསྶཏྟཱནི, ཨཔྤཙྩཡཝུདྡྷིཡོ ཙ. ཨཀྐོསཏི. ཨཀྐོསཏུ. ཨཀྐོསེཡྻ.

‘‘ཨནྟལོཔོ’’ཏི ཝཏྟཏེ, མཎྜཱུཀགཏིཡཱ ‘‘ཝཱ’’ཏི ཙ.

༤༨༠. ཀུསསྨཱ དཱི ཙྪི.

ཀུས ཨིཙྩེཏསྨཱ དྷཱཏུཏོ ཨཱིཝིབྷཏྟིསྶ ཙྪིཨཱདེསོ ཧོཏི, དྷཱཏྭནྟསྶ ལོཔོ ཙ. ཨཀྐོཙྪི མཾ, ཨཀྐོསི ཝཱ. ཨཀྐོསིསྶཏི. ཨཀྐོསིསྶ ཨིཙྩཱདི.

ཝཧ ¶ པཱཔུཎནེ, ཝཧཏི, ཝཧནྟི.

ཀམྨེ ཨཏྟནོཔདེ, ཡཔྤཙྩཡེ ཙ ཀཏེ –

‘‘ཡེ’’ཏི ཝཏྟཏེ.

༤༨༡. ཧ ཝིཔརིཡཡོ ལོ ཝཱ.

ཧཀཱརསྶ ཝིཔརིཡཡོ ཧོཏི ཡཔྤཙྩཡེ པརེ, ཡཔྤཙྩཡསྶ ཙ ལཀཱརོ ཧོཏི ཝཱ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཏྠོཡཾ ཝཱསདྡོ, ཏེན ‘‘གཡ྄ཧཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ལཏྟཾ ན ཧོཏི, ནིམིཏྟབྷཱུཏསྶ ཡཀཱརསྶེཝེཏཾ ལཏྟཾ, ‘‘ཝཙཝས’’ཨིཙྩཱདིནཱ ཨུཏྟཾ. ཝུཡ྄ཧཏི, ཝུལྷཏི, ཝུཡ྄ཧནྟི. ཝཧཏུ, ཝུཡ྄ཧཏུ. ཝཧེཡྻ, ཝུཡ྄ཧེཡྻ. ཨཝཧཱི, ཨཝུཡ྄ཧིཏྠ, ཨཝཧིཏྠ. ཨཝཧིསྶཏི, ཝུཡ྄ཧིསྶཏི. ཨཝཧིསྶ, ཨཝུཡ྄ཧིསྶ ཨིཙྩཱདི.