📜
ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ.
ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཊཱིཀཱ
གནྠཱརམྦྷ
ཡསྶ ¶ ཉཱཎཾ སདཱ ཉཱཎཾ, ནཱཉྙེཡྻཱ ཉཱཎཀཾ ཝིནཱ;
ནིསྶེསགུཎཡུཏྟསྶ, ཏསྶ ནཏྭཱ མཧེསིནོ.
སཏྠནྟརཱ སམཱདཱཡ, སཱརཾ སབྦདྷརཱ ཏཐཱ;
ཀརིཡྻཏེ’བྷིདྷཱནཔྤ-དཱིཔཀསྶཏྠཝཎྞནཱ.
པཎཱམཱདིཝཎྞནཱ
[ཀ] ཨིདྷཱཡཾ གནྠཀཱརོ པཋམམཏྟནོ པརེསམྤི སམྨཱ ཧིཏཏྠནིཔྥཱདནཏྠཾ པུཉྙསམྤད’མཱཙིནོཏི ‘‘ཏཐཱགཏོ’’ཙྩཱདིནཱ. ཏཏྠ ཀརུཎཱཀརོ མཧཱཀརུཎཱཡ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནབྷཱུཏོ ཡོ ཏཐཱགཏོ བྷགཝཱ ཀརོཔཡཱཏཾ ཨཏྟནོ ཧཏྠགཏཾ སུཁཔྤདཾ སུཁསྶ པཏིཊྛཱནབྷཱུཏཾ སུཁཀཱརཎཾ ཝཱ སུཁདཱཡཀཾ ཝཱ པདཾ ནིབྦཱནཾ ཨོསཛྫ ཙཛིཏྭཱ ཀལིསམྦྷཝེ དུཀྑཀཱརཎབྷཱུཏེ ¶ བྷཝེ སཾསཱརེ ཀེཝལདུཀྐརཾ སུཀརེནཱསམྨིསྶཾ ཨཙྩནྟདུཀྐརཾ པཉྩཝིདྷཔརིཙྩཱགཱདིཀཾ ཀརཾ ཀརོནྟོ པརཏྠཾ པརེསམཏྠཾཡེཝ ཨཀཱ ཀཏཝཱ, ཏམེདིསཾ ཏཐཱགཏཾ ཨཧཾ ནམཱམི.
[ཁ] ཡཉྩ དྷམྨཾ ཛརཱརུཛཱདིམུཏྟཱ ཛརཱརོགཱདཱིཧི ཝིམུཏྟཱ མུནིཀུཉྫརཱ མུནིསེཊྛཱ བྷགཝནྟོ ཨཔཱུཛཡུཾ པཱུཛིཏཝནྟོ, ཏཐཱ ཨུཏྟརེ ཨུཏྟམེ སཏྟཱནཾ ཝཱ སཾསཱརམཧོགྷཔཀྑནྡཱནཾ ཏཏོ ཨུཏྟརཎསམཏྠེ ཡཧིཾ ཏརེ ཡསྨིཾ དྷམྨཔླཝེ ཋིཏཱ སམྨཱཔཊིཔཛྫནཝསེན ཨཱརཱུལ༹ྷཱ ནརཱནརཱ མནུསྶཱ ཙ དེཝཱ ཙ ཏིཝཊྚམྦུནིདྷིཾ ཀིལེསཀམྨཝིཔཱཀཝཊྚསངྑཱཏེཧི ཏཱིཧི ཝཊྚེཧི ཨཱཀུལིཏཾ སཾསཱརམཧམྦུརཱསིཾ ཏརིཾསུ ཏིཎྞཱ, ཨགྷཔྤཧཾ ཀིལེསཔྤཧཱནཀརཾ, སཾསཱརདུཀྑཔྤཧཱནཀརཾ ཝཱ ཏཾ དྷམྨམཔི ཨཧཾ ནམཱམི.
[ག] མུནིནྡོརསསཱུནུཏཾ བྷགཝཏོ ཨུརེ སམྦྷཝདྷམྨདེསནཱཡ ཨརིཡབྷཱཝཔྤཏྟཏཱཡ མུནིནྡསྶ ཨོརསཔུཏྟབྷཱཝཾ གཏཾ པཏྟཾ ནུཏཾ ཀིལེསཁེཔནཀཾ སུཔུཉྙཁེཏྟཾ པུཉྙཏྠིཀཱནཾ པུཉྙབཱིཛཝིརུཧནཊྛཱནཾ སུཁེཏྟབྷཱུཏཾ བྷུཝནེ ལོཀེ སུཏཾ ཝིསྶུཏཾ ¶ , སུཏདྷརཾ ཝཱ ཀིལེསསཝནཱབྷཱཝེན ཨསྶུཏཾ ཨཔཱཎོཔི པཱཎོ ཀརཱིཡིཏྠཱཏི པཱཎཱིཀཏོ, པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ, སོཝ སཾཝརོ ཨེཏསྶཏྠཱིཏི པཱཎཱིཀཏསཾཝརོ, ཏཾ པཱཎཱིཀཏསཾཝརཾ, ཝརཾ སཱིལཱདིགུཎེཧི སདེཝཀེཧི ལོཀེཧི པཏྠནཱིཡཾ. ‘‘དེཝཱཔི ཏསྶ པིཧཡནྟི ཏཱདིནོ’’ཏི [ཨུདཱ. ༢༧] ཧི ཝུཏྟཾ. སདཱ སབྦསྨིཾ ཀཱལེ གུཎོགྷེན སཱིལཱདིགུཎསམཱུཧེན ནིརནྟརནྟརཾ ཨཝིཙྪིནྣམཱནསཾ, པརིཔུཎྞཙིཏྟཾ ཝཱ གཎམྤི ཨཊྛནྣཾ ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ སམཱུཧཾ ཨཔི ཨཧཾ ནམཱམཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཏིཎྞམྤི སངྑེཔཏོ ཨཏྠཡོཛནཱ དཊྛབྦཱ.
[གྷ-ང] ཨེཝཾ པུཉྙསམྤདམཱཙིནིཏྭཱ ཀིམབྷིམཏཾ སཱདྷནཱིཡམིཙྩཱཧ ‘‘པཀཱསིསྶམབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀ’’ནྟི. བུདྡྷཱདཱིནམབྷིདྷཱནཱནཾ སརཱུཔཝསེན, ལིངྒཝསེན ཙ པརིདཱིཔནཏོ པཀཱསནཏོ ‘‘ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀ’’ནྟི ལདྡྷནཱམཾ སཏྠཾ པཀཱསིསྶཾ ཨནྟོབྷཱཝེན ནིཔྥནྣཾ བཧིབྷཱཝེན པཀཱསིསྶཾ. ཨནྟོབྷཱཝསྶ ཧི བཧིབྷཱཝམཔེཀྑིཏྭཱ བྷཱཝིཏམུཔཔནྣཾ. ནནུ སནྟེཝ པུབྦཱཙརིཡཱནཾ ནཱམལིངྒཔྤཀཱསནཱནྱམརཀོསཏིཀཎྜོཔྤལིནྱཱདྱབྷིདྷཱནསཏྠཱནི, པཱཎིནི བྱཱཌིཝརརུཙིཙནྡགོམི རུདྡཝཱམནཱདིཝིཧིཏཱནི ཙ ལིངྒསཏྠཱནི, ཏཏོ ཀིམིདམུཙྩཏེ ཨིཙྩཱཧ ‘‘ནཱམལིངྒཱནི བུདྡྷབྷཱསིཏསྶཱརཧཱནི དསྶཡནྟོ’’ཏི. ཨེཏེན སནྟེསྭཔི པུབྦཱཙརིཡཱནཾ སཏྠེསུ ཡསྨཱ ན ཏེསུ ནཱམལིངྒཱནི བུདྡྷཝཙནཱནུརཱུཔཱནི ཧོནྟི ¶ , ཏསྨཱ ཏདནུརཱུཔཱནི ནཱམལིངྒཱནི དསྶཡནྟོ ཨབྷིདྷཱནསཏྠཾ པཀཱསིསྶཱམཱིཏི ཨེཏམཏྠཾ དཱིཔེཏི. ནམྱཏེ ཨབྷིདྷཱིཡཏེ ཨཏྠོ ཨནེནཱཏི ནཱམཾ, སདྡསཏྠེ ནམུདྷཱཏུཝསེན. ལིངྒཡཏེ ‘‘ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ’’ཏྱཱདིནཱ ཝིབྷཛྫཏེཏི, ཨིཏྠཱདཡོ ཝཱནེན ལིངྒཱིཡནྟེ བྱཉྫཱིཡནྟེཏི ལིངྒཾ, ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀཾ. ཀིམེཏསྶ ཨབྷིདྷཱནསཏྠསྶ ཀརཎེ པཡོཛནནྟི པུཙྪཱཡཾ ཡསྨིཾ སཏི ཏཾ སོཏཱརོ སོཏུམུསྶཧནྟི, ཏཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ནཱམལིངྒེསྭི’’ཙྩཱདི. ཡཏོ བུདྡྷཝཙནེ པཊུནོ བྷཱཝོ པཱཊཝཾ, ཏདེཝ ཨཏྠོ པཡོཛནཾ, ཏཾ ཨིཙྪནྟཱིཏི པཱཊཝཏྠིནོ, ཏེསཾ པཱཊཝཏྠཱིནཾ སོཏཱུནཾ ནཱམལིངྒེསུ ཀོསལླཾ ཀུསལཏཱ ཚེཀབྷཱཝོ བུདྡྷཝཙནེ མཧབྦལཾ ཨཏྠསྶ ནིཙྪཡཀཱརཎཾ ཧོཏི, ཨཏོ ཏསྨཱ ཀཱརཎཱ བུདྡྷབྷཱསིཏསྶཱརཧཱནི ནཱམལིངྒཱནི དསྶཡནྟོ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཾ སཏྠཾ པཀཱསིསྶནྟི སམྦནྡྷོ.
[ཙ] ཨིདཱནི སཏྠལཧུབྷཱཝཏྠམཱཧ ‘‘བྷིཡྻོ’’ཙྩཱདི. བྷིཡྻོ བཱཧུལླེན རཱུཔནྟརཱ རཱུཔབྷེདེན ཨིཏྠིཔཙྩཡཔུམྦྷཱཝཱདིཀཱརིཡཀཏེན ཐཱིཔུནྣཔུཾསཀཾ ཉེཡྻཾ, སོ ཙ ནཱམཱནཾ ནཱམཝིསེསནསྶ, ནཱམཔརཱམསིསབྦནཱམསདྡསྶ ཙ ཉེཡྻོ པཀཱརནྟརཱབྷཱཝཱ. ཏཏྲ ནཱམཱནཾ རཱུཔབྷེདོ ཡཐཱ – ཚུརིཀཱ སཏྱ’སིཔུཏྟི [ཨབྷིདྷཱན ༣༩༢ གཱཐཱ]. ཨསི ཁགྒོ ཙ སཱཡཀོ [ཨབྷིདྷཱན ༣༩༡ གཱཐཱ]. པཱནཱིཡཾ སལིལཾ དཀནྟི [ཨབྷིདྷཱན ༦༦༡ གཱཐཱ]. ནཱམཝིསེསནསྶ ཡཐཱ – ནིསཱིཐོ མཛ྄ཛྷིམཱ རཏྟཱིཏི [ཨབྷིདྷཱན ༧༠ གཱཐཱ]. ནཱམཔརཱམསིསབྦནཱམསདྡསྶ ཡཐཱ – ¶ ཨཱཀངྑཱ རུཙི ཝུཏྟཱ སཱ, ཏྭདྷིཀཱ ལཱལསཱ དྭིསཱུཏི [ཨབྷིདྷཱན ༡༦༣ གཱཐཱ]. སཱཧཙརིཡེན ནིཡཏལིངྒེནཱཝིཔྤཡོགཏོ ཐཱིཔུནྣཔུཾསཀཾ ཉེཡྻཾ. ཀཏྠཙཱིཏི ཡཏྲ རཱུཔབྷེདོ ནཏྠི, ཏཾ ཡཐཱ – མརཱིཙི མིགཏཎྷིཀཱ [ཨབྷིདྷཱན ༦༥ གཱཐཱ]. རཾསིམཱ བྷཱཀརོ བྷཱནུ [ཨབྷིདྷཱན ༦༣ གཱཐཱ]. ཨཱཔོ པཡོ ཛལཾ ཝཱརི [ཨབྷིདྷཱན ༦༦༡ གཱཐཱ]. མརཱིཛྷཱདཡོ ཧྱབྷིནྣརཱུཔཏྟཱ ལིངྒནྟརེཔི སམྦྷཱཝིཡནྟེཧི ནིཡཏལིངྒེཧི མིགཏཎྷིཀཱབྷཱཀརཛལཱདིསདྡེཧི སཱཧཙརིཡེན ཏཾལིངྒེ ནིཙྪཱིཡནྟེ. ཨཱཧཙྩཝིདྷཱནེན ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀཱནཾ ཝིསེསེཏྭཱ ཀཐནེན ཐཱིཔུནྣཔུཾསཀཾ ཉེཡྻཾ. ཀྭཙཱིཏི ཡཏྲ ན རཱུཔབྷེདོ ལིངྒནིཎྞཡསྶ ནིམིཏྟཾ, ན ཙ སཱཧཙརིཡཾ ལིངྒབྷེདོབྷིམཏོ, ནེཀམེཝ ཝཱ ལིངྒམིཙྪཏེ, ཏཾ ཡཐཱ – ཝལླརཱི མཉྫརཱི ནཱརཱི [ཨབྷིདྷཱན ༥༥༠ གཱཐཱ]. ཝིཊཔོ ཝིཊབྷཱིཏྠིཡཾ [ཨབྷིདྷཱན ༥༤༧ གཱཐཱ]. བྷཱིཏིཏྠཱི བྷཡམུཏྟཱསོ [ཨབྷིདྷཱན ༡༦༦ གཱཐཱ]. ཝཛིརཾ པུནྣཔུཾསཀེཙྩཱདི [ཨབྷིདྷཱན ༢༤ གཱཐཱ].
[ཚ] ཨིདཱནི རཱུཔབྷེདོཏི ལིངྒནིཎྞཡསྶ པཊིཔཏྟིཧེཏུཀོ ཡོ བྷིནྣལིངྒཱནཾ དྭནྡོ, ཏཀྐརཎཔཊིསེདྷེན ཨབྷིནྣལིངྒཱནམེཝ དྭནྡོ ཀཏོཏི པརིབྷཱསིཏུམུཔཀྐམཏེ ‘‘ཨབྷིནྣལིངྒིན’’མིཙྩཱདི. ཨབྷིནྣལིངྒཱིནཾཡེཝ ནཱམཱནཾ དྭནྡོ ཀཏོ, ན བྷིནྣལིངྒཱིནཾ, ཡཐཱ – ཝིམུཏྱསངྑཏདྷཱཏུ, སུདྡྷིནིབྦུཏིཡོ སིཡུནྟི [ཨབྷིདྷཱན ༩ གཱཐཱ]. ན ཀེཝལཾ དྭནྡོཡེཝ, ཨཐ ཁོ ཨེཀསེསོཔྱབྷིནྣལིངྒཱནཾཡེཝ ཀཏོ, ཡཐཱ – ནགྒོ དིགམྦརཱཝཏྠཱ. [ཨབྷིདྷཱན ༧༣༤ གཱཐཱ] སབྦདྷརཀཏེ པན ‘‘ཛཱིམཱུཏཱ མེགྷཔབྦཏཱ’’ ཨིཙྩུདཱཧཊཾ. ནནུ ཙ བྷིནྣལིངྒཱནམྤི ཨེཀསེསོ ཀཏོ, ཡཐཱ ¶ – མཱཏཱ པིཏཱ ཏུ པིཏརོ, པུཏྟཱ ཏུ པུཏྟདྷཱིཏརོ [ཨབྷིདྷཱན ༢༤༩ གཱཐཱ]. སསུརཱ སསྶུ སསུརཱ, བྷཱཏུབྷགིནི བྷཱཏརོཏི [ཨབྷིདྷཱན ༢༥༠ གཱཐཱ]. ཨེཏྠ ཧི མཱཏཱ ཙ པིཏཱ ཙ པིཏརོ, པུཏྟོ ཙ དྷཱིཏཱ ཙ པུཏྟཱ, སསྶུ ཙ སསུརོ ཙ སསུརཱ, བྷཱཏཱ ཙ བྷགིནཱི ཙ བྷཱཏརོཏི བྷིནྣལིངྒཱནམྤི ཨེཀསེསོ དསྶིཏོཏི. ཋཱནནྟརེ ཏེསཾ བྷིནྣལིངྒཏཱཡ དསྶིཏཏྟཱ ན དོསོ. ཏཱཏོ ཏུ ཛནཀོ པིཏཱ [ཨབྷིདྷཱན ༢༤༣ གཱཐཱ]. ཨམྨཱ’མྦཱ ཛནནཱི མཱཏཱ [ཨབྷིདྷཱན ༢༤༤ གཱཐཱ]. ཨཔཙྩཾ པུཏྟོཏྲཛོ སུཏོ [ཨབྷིདྷཱན ༢༤༠ གཱཐཱ]. ནཱརིཡཾ དུཧིཏཱ དྷཱིཏཱ [ཨབྷིདྷཱན ༢༤༡ གཱཐཱ]. ཛཱཡཱཔཏཱིནཾ ཛནནཱི, སསྶུ ཝུཏྟཱཐ ཏཔྤིཏཱ. སསུརོཏི ཨིཙྩཱདིཀཉྷི ཏེསཾ [ཨབྷིདྷཱན ༢༤༦ གཱཐཱ] ཋཱནནྟརནྟི. ཏཐཱ ཨེཏྠ ཀམཾ ཝིནཱ བྷིནྣལིངྒཱནཾ གཎནཔཱཋོ ཝིཡ སངྐརོཔི ན ཀཏོ. ཏཏྲ ཧི སགྒདིསཱདཡོ ཨཏྠཱ ཡཐཱཀྐམཾ ཏཾསམྦནྡྷཱ ཙ སཀྐཝིདིསཱདཡོ ཨཏྠཱ སཀསཀསམྦནྡྷསཧིཏཱ ཡཐཱབྷིདྷཱནཾ སརཱུཔཔཊིཔཏྱམཏྠབྷིདྷེཡྻཱ, ཏཐཱ ཏཔྤརིཡཱཡསམྦནྡྷཱནི ཙ ཡཱནི ནཱམཱནི, ཏཱནི སབྦཱནི ཏདབྷིདྷཱནཱཝསརེ ཨབྷིདྷེཡྻཱནཱིཏི སུཁེནེཀཏྲེཝ སཀལནཱམཔཊིཔཏྟི སརཱུཔཔཊིཔཏྟི ཙ ཡཐཱ སིཡཱཏིཙྩེཏདཏྠཾ ཀམོ ཨབྷྱུཔགམྱཏེ, ཏཐཱ ཙ སཏྱཱཝསྶཾ སགྒཱདིཔརིཡཱཡེ དིཝསདྡཱདཡོ, ཧརཱདྱཝསརེ ཀུམཱརཱདཡོ ཨབྷིདྷེཡྻཱ ཨིཏི ཀམཱནུརོདྷེན ལིངྒསངྐརོ པརིཧརིཏུམསཀྐུཎེཡྻོ, ཡཐཱཝུཏྟནྟུ ཀམཾ ཝིནཱ ནེཧ སངྐརོ ཀཏོ, ཨིཏི པརིཡཱཡེན ཨིཏྠིཔྤཀརཎཱདིཀྐམེན ཡཐཱསམྦྷཝམབྷིདྷཱནཏོ, ཏཾ ཡཐཱ – ཨཱིཏི ཏྭིཏྠཱི ཨཛཉྙཉྩ, ཨུཔསགྒོ ཨུཔདྡཝོཏི [ཨབྷིདྷཱན ༤༠༡ གཱཐཱ]. ཨཏྲ ཧི ཡེ ཏིལིངྒཱ, ཏེ ཏིལིངྒཱཝསརེ ཨེཝ ནིབདྡྷཱ, ན གཎནཔཱཋཱ ཝིཡ ཨུཙྩཱརཎཝསེན, ཨེཝཾ སབྦཏྲ ཡཐཱསམྦྷཝཾ ནཱིཡཏེ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘བྷེདཱཁྱཱནཱཡ ¶ ན དྭནྡོ, ནེཀསེསོ ན སངྐརོ;
ཀཏོཏྲ བྷིནྣལིངྒཱན-མཝུཏྟཱནཾ ཀམཾ ཝིནཱ’’ཏི [ཨམར ༡.༤].
ཨིདཱནི ལིངྒཝཱཙཀཱནཾ ཋཱནཝསེནཏྠེསུ གམནཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ལིངྒཝཱཙཀེ’’ཙྩཱདི. གཱཐཱཔཱདནྟམཛ྄ཛྷཊྛཱ གཱཐཱནཾ པཱདཱནཉྩ ཨནྟམཛ྄ཛྷཊྛཱ ལིངྒཝཱཙཀཱ ཨནེཀཏྠལིངྒཝཱཙཀཱནི ཉཱཎདསྶནཱདཱིནི ལིངྒཱནི པུབྦམཏྠཾ ཝཱཙཀཝསེན ཡནྟི གཙྪནྟི. ཨཔརེ གཱཐཱཔཱདཱནམཱདིཊྛཱ ལིངྒཝཱཙཀཱ པརམཏྠཾ ཡནྟི གཙྪནྟི. ཏཾ ཡཐཱ –
ཕལེ ཝིཔསྶནཱདིབྦ-ཙཀྑུསབྦཉྙུཏཱསུ ཙ;
པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎམྷི, མགྒེ ཙ ཉཱཎདསྶནཾ [ཨབྷིདྷཱན ༧༩༤ གཱཐཱ].
ཎཱདོ སདྡྷཱཙཱིཝརཱདི-ཧེཏྭཱདྷཱརེསུ པཙྩཡོ;
ཀཱིལཱ༹དིབྦཝིཧཱརཱདོ, ཝིཧཱརོ སུགཏཱལཡེ [ཨབྷིདྷཱན ༨༥༧ གཱཐཱ].
ཁགྒེ ཀུརཱུརེ ནེཏྟིཾསོ, པརསྨིཉྩཱཏྲ ཏཱིསྭམུ [ཨབྷིདྷཱན ༡༠༨༩ གཱཐཱ];
ཀུསལེ སུཀཏཾ སུཊྛུ-ཀཏེ ཙ སུཀཏོ ཏིསུ [ཨབྷིདྷཱན ༩༣༨ གཱཐཱ].
སམཡོ སམཝཱཡེ ཙ, སམཱུཧེ ཀཱརཎེ ཁཎེ;
པཊིཝེདྷེ སིཡཱ ཀཱལེ, པཧཱནེ ལཱབྷདིཊྛིསུ [ཨབྷིདྷཱན ༧༧༨ གཱཐཱ].
ཀནྟཱརོ ཝནདུགྒེསུ [ཨབྷིདྷཱན ༡༡༠༧ གཱཐཱ].
ཨེཏྠ ཙ –
ཡེབྷུཡྻཏཱབྱཱམིསྶེསུ, ཝིསཾཡོགེ ཙ ཀེཝལཾ;
དལ༹ྷཏྠེནཏིརེཀེ ཙཱ-ནཝསེསམྷི ཏཾ ཏིསུ [ཨབྷིདྷཱན ༧༨༦ གཱཐཱ].
སམཱདྷིསྨིཾ པུམེཀགྒོ-ནཱཀུལེ ཝཱཙྩལིངྒིཀོ [ཨབྷིདྷཱན ༡༠༣༥ གཱཐཱ].
ཛལེ༹ ཐཱུལོ མཧཏྱཔི [ཨབྷིདྷཱན ༡༠༦༦ གཱཐཱ] ཙྩཱདཱིསུ
གཱཐཱམཛ྄ཛྷཊྛཱནཾ ¶ , པཱདནྟམཛ྄ཛྷཊྛཱནཉྩ ལིངྒཝཱཙཀཱནཾ པུབྦཔརཏྠེསྭཔི གམནབྷཱཝཏོ ‘‘པུབྦཾ ཡནྟཱི’’ཏི ཨིདཾ ཡེབྷུཡྻཝསེན ཝུཏྟནྟི དཊྛབྦཾ. ཨཐ ཝཱ གཱཐཱནཾ མཛ྄ཛྷནྟཊྛཱ པུབྦཾ ཡནྟི, གཱཐཱམཛ྄ཛྷཊྛཱ, པཱདནྟམཛ྄ཛྷཊྛཱ ཙ པུབྦཱཔརཉྩ ཡནྟཱིཏི ཡཐཱལཱབྷཡོཛནཱ དཊྛབྦཱ.
[ཛ] ཨིདཱནི ཝིསེསཝིདྷིམྷི སཏྠལཧུབྷཱཝཏྠཾ པརིབྷཱསཏེ ‘‘པུམིཏྠིཡ’’མིཙྩཱདི. པུམིཏྠིཡཾ ‘‘དྭཱིསཱུ’’ཏི པདཾ ཉེཡྻཾ, ཡཐཱ – ཨསནི དྭཱིསུ [ཨབྷིདྷཱན ༢༤ གཱཐཱ]. སབྦལིངྒེ ལིངྒཏྟཡེ ‘‘ཏཱིསཱུ’’ཏི པདཾ ཉེཡྻཾ, ཡཐཱ – སཏྟནྣཾ པཱུརཎེ སེཊྛེ’ཏིསནྟེ སཏྟམོ ཏིསུ [ཨབྷིདྷཱན ༩༤༢ གཱཐཱ]. ཨེཏྠ ཙ ནིསིདྡྷལིངྒནཱམཾ པཱརིསེསཏོ ‘‘སེསལིངྒ’’ནྟི ཉེཡྻཾ [ནིསིདྡྷལིངྒ སེསཏྠཾ (ཨམར ༡.༥.)], ཡཐཱ – ཝསྶ སཾཝཙྪརཱ ནིཏྠཱིཏི [ཨབྷིདྷཱན ༨༡ གཱཐཱ]. ཨཏྲ ཙེཀལིངྒནིསེདྷབྱཱཁྱཱནེན ལིངྒདྭཡཝིདྷཱནནྟི [ཨེཀལིངྒནིསེདྷབྱཱཛེན ལིངྒདྭཡཱབྷིདྷཱནམིཏི (ཨམརཀོསཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)].
གནྠལཱཧཝཾ ཝིདྷཱཡེདཱནི པཊིཔཏྟིལཱཧཝཏྠམཱཧ ‘‘ཨབྷིདྷཱནནྟརཱརམྦྷེ’’ཨིཙྩཱདི. ཨབྷིདྷཱནནྟརསྶ ཨཉྙསྶ ཨབྷིདྷཱནསྶ ཨཱརམྦྷེ སཏི, ཏུ ཨནྟོ ཡསྶ ཨབྷིདྷཱནསྶ, ཨཐ ཨཱདི ཡསྶ ཨབྷིདྷཱནསྶཱཏི ཨིདཾ ཨབྷིདྷཱནདྭཡཉྩ ཉེཡྻཾ. ཏྭནྟམཐཱདིཀཾ ནཱམཱདིཔདཾ པུབྦེན ན སམྦཛ྄ཛྷཏེཏི བྷཱཝོ. ཏཏྲ ནཱམཔདཾ ཡཐཱ – ཛིནོ སཀྐོ ཏུ སིདྡྷཏྠོ [ཨབྷིདྷཱན ༤ གཱཐཱ]. ཀེསཝོ ཙཀྐཔཱཎྱཐ [ཨབྷིདྷཱན ༡༦ གཱཐཱ]. མཧིསྶརོ སིཝོ སཱུལཱི [ཨབྷིདྷཱན ༡༦ གཱཐཱ]. ལིངྒཔདཾ ཡཐཱ – པུམེ ཏུ པཎྷི པཱསཎི [ཨབྷིདྷཱན ༢༧༧ གཱཐཱ]. པུམེ ཏཱུཏུ རཛོ པུཔྥཾ [ཨབྷིདྷཱན ༢༣༨ གཱཐཱ]. སཱ ཏིརོཀརཎཱིཔྱཐ ¶ [ཨབྷིདྷཱན ༢༩༨ གཱཐཱ]. པུནྣཔུཾསཀམུལློཙཾ [ཨབྷིདྷཱན ༢༩༩ གཱཐཱ]. ཨཏྠཔདཾ ཡཐཱ – ཨུདརེ ཏུ ཏཐཱ པཱཙཱ’ནལསྨིཾ གཧཎཱིཏྠིཡཾ [ཨབྷིདྷཱན ༩༧༣ གཱཐཱ]. པཎཱིཏོ ཏཱིསུ མདྷུརེ, ཨུཏྟམེ ཝིཧིཏེཔྱཐ. ཨཉྫསེ ཝིསིཁཱཡཉྩ, པནྟིཡཾ ཝཱིཐི ནཱརིཡཾ [ཨབྷིདྷཱན ༩༤༠ གཱཐཱ]. ཨཐསདྡེན ཙཏྲ ཨནནྟརིཡཏྠེན སཀཔརིཡཱཡོཔལཀྑཎཏོ ཨཐོ སདྡཱདཱིསུ ཙ ན པུབྦེན སམྦཛ྄ཛྷཏེ. པཱཎཀོ ཙཱཔྱཐོ ཨུཙྩཱལིངྒོ ལོམསཔཱཎཀོཏི [ཨབྷིདྷཱན ༦༢༣ གཱཐཱ].
[ཛྷ] ཨིདཱནི བུདྡྷཝཙནཱནམནུརཱུཔཱནམྤི པཙུརཔྤཡོགཱནམེཝ ཀེསཉྩི གཧཎཾ ཨཏྟནོ སཏྠནྟརཱཔསཡ྄ཧཏཱཝསེན ཨཧཾཀཱརཔུབྦིཀཱབྷཱཝཉྩ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘བྷིཡྻོ པཡོག’’མིཙྩཱདི. སོགཏེ སུགཏསྶ ཝཙནབྷཱུཏེ ཨཱགམེ པིཊཀཏྟཡེ, ཏཉྷི ཨཱགཙྪནྟི ཏིཝིདྷསམྤཏྟིཡོ ཨེཏེནཱཏི ཨཱགམོཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ བྷིཡྻོ པཡོགཾ བཱཧུལླེན པཡུཛྫཏེཏི པཡོགོ, ཏཾ ཨཱགམྨ གཧེཏྭཱ ཀྭཙི ཨརཉྙཝགྒཱདཱིསུ ནིགྷཎྚུཡུཏྟིཉྩ ནིགྷཎྚུནཱམཀེ སཏྠེ ཨཱགཏཾ བུདྡྷཝཙནཱནུརཱུཔཾ ཡུཏྟིཉྩ ཨཱནཱིཡ ཨཱནེཏྭཱ ནཱམལིངྒཾ ཀཐཱིཡཏི ཨནྟོབྷཱཝེན ནིཔྥནྣཾ བཧིབྷཱཝེན པཀཱསཱིཡཏེ. ཨཱཝིབྷཱཝཏྟམེཝ ཧི ཛཉྙཏྟཾ སནྟཀཱརིཡཀཱརིནོ. ཨཱསཱིསཱཡཾ ཝཱ ཨཝསྶམྦྷཱཝིནོཔི ཝཙནསྶ ཝཏྟམཱནཏྠཝཏྟིཙྪཱཡ ཝཏྟམཱནཏྟཾ, ཏཐཱ ཧི ལོཀེ ཨཝསྶམྦྷཱཝིནོ སིདྡྷིམབྷིསནྡྷཱཡ བྷཱཝིནམཔྤཏྟཾ ཝཏྟམཱནཏྟེན ཝཱ ཨཏཱིཏཏྟེན ཝཱ ཝཏྟུམིཙྪཏི, ཏཾ ཡཐཱ – ‘‘ཨིདཾ མམམཔཱཔཡེ’’ཏི ཀོཙི ཀེནཙཱབྷིཧིཏོ སནྟོ ཨཝསྶཾ ཏཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི མཉྙམཱནོ པཱཔིཡམཱནཾ པཏྟཾ ཝཱ ཝཏྟུམིཙྪཏི ¶ , ཏཏོཡེཝ ‘‘ཨཱསཱིསཱཡཾ བྷཱུཏམིཝ ཙེ’’ཏི [པཱཎིནི ༣.༣.༡༣༢] ཏདཏིདེསཝཙནཾ པཙྩཱཁྱཱཡཏེ.
པཎཱམཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༡. སགྒཀཎྜཝཎྞནཱ
༡. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨབྷིདྷེཡྻཏྠོ ནཱམ པཉྙཏྟིཔརམཏྠཏྠཝསེན དུཝིདྷོ, ཏེསུ ཡེབྷུཡྻེན པཉྙཏྟཏྠཏོ པརམཏྠཏྠོཝ སེཊྛོ, ཏེསུཔི ཨོདྷིསོ ཀིལེསཱནཾ སམུཙྪེདཔཊིཔྤསྶདྡྷིཀརཏྟཱ ཡཐཱཀྐམཾ ཨཊྛ དྷམྨཱ སེཊྛཱ, ཏཏོཔི ནིབྦཱནམེཝ སེཊྛཾ, ཏེསཾ སབྦེསམྤི དྷམྨཱནཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཝ སེཊྛོ. ཝུཏྟཉྷི བྷགཝཏཱ ‘‘ཝིརཱགོ སེཊྛོ དྷམྨཱནཾ, དྭིཔདཱནཉྩ ཙཀྑུམཱ’’ཏི [དྷ. པ. ༢༧༣; ནེཏྟི. ༡༢༥]. ཨེཏྠ ཧི ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སངྑཏཱ ཝཱ ཨསངྑཏཱ ཝཱ, ཝིརཱགོ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏི [ཨ. ནི. ༤.༣༤; ༥.༣༢; ཨིཏིཝུ. ༩༠] ཝཙནཏོ སབྦེསམྤི སངྑཏཱསངྑཏདྷམྨཱནཾ ཝིརཱགསངྑཱཏོ ནིབྦཱནམེཝ སེཊྛོ, ཙཀྑུམཱ པན སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཏེསཾ སབྦེསམྤི དྷམྨཱནཾ, དེཝམནུསྶཱདིབྷེདཱནཾ དྭིཔདཱནཉྩ པཉྙཏྟཏྠཱནཾ སེཊྛོཏི ཨཡམཏྠོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ, ཏསྨཱ སབྦཏྠསེཊྛཏྠཱབྷིདྷཱཡཀཱབྷིདྷཱནབྷཱུཏཾ བུདྡྷཱཏིདྷཱནམེཝ པཋམཾ སགྒཀཎྜསྶ ཨཱདིམྷི པཏྠིཡཝསེན [སཏྠིཡཝསེན (ཀ.)] དསྶེཏུམཱཧ ‘‘བུདྡྷོ’’ཙྩཱདི. ཏཏྠ ཛིནསདྡནྟཾ སབྦབུདྡྷསྶ ནཱམཾ. སབྦཾ བུདྡྷཝཱཏི བུདྡྷོ, སཀམྨཀཱ ཀཏྟརི ཏཔཙྩཡོ. ཝིསིཊྛཱ བུདྡྷི ཨསྶཏྠཱིཏི བུདྡྷོ, པསཾསཱཡཾ ཡདཱདིནཱ ཎཔཙྩཡོ. དཱནསཱིལཀྑནྡྷཱདཡོ ཋཱནཱཊྛཱནཉཱཎཱདཡོ ཝཱ དས ¶ བལཱནི ཡསྶེཏི དསབལོ. སཱསཏི ཝིནཡཏི སཏྟེཏི སཏྠཱ. སབྦདྷམྨཛཱནནསཱིལཏཱཡ སབྦཉྙཱུ. དྭིཔདཱནཾ, དྭིཔདེསུ ཝཱ ཨུཏྟམོ དྭིཔདུཏྟམོ, བུདྡྷཝཾསཝཎྞནཱཡཾ [བུ. ཝཾ. ཨཊྛ. ༣༧ ནིདཱནཀཐཱ] ནིདྡྷཱརཎལཀྑཎཱཡ ཚཊྛིཡཱ སམཱསསྶ པཊིསིདྡྷཏྟཱ ནེདིསཱི ནིདྡྷཱརཎལཀྑཎཱ ཚཊྛཱི གམྱཏེ. ཀསྨཱ པན སོ ཏཏྠ པཊིསིདྡྷོཏི? སམཱསེ ཡེབྷུཡྻེན ནིདྡྷཱརཎལཀྑཎཏྟཡསྶ ཝིཀལཱབྷཱཝཏོ. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཏཏྠ ཚཊྛིཡཱཡེཝ པཊིསིདྡྷོ, སཏྟམིཡཱ པན ནིདྡྷཱརཎལཀྑཎཱཡ ཝིཛྫམཱནཏྟཱ ཏསྶཱཔི སོ པཊིསེདྷནཱིཡོཡེཝ. མུནཱིནཾ ཨིནྡོ རཱཛཱ མུནིནྡོ. པུཉྙཉཱཎབྷཱགྱཱདཡོ བྷགཾ ནཱམ, ཏཾཡོགཱ བྷགཝཱ. ནཱཐཏི སཏྟཱནཾ ཧིཏཾ ཡཱཙཏི, ཀིལེསེ ཝཱ ཨུཔཏཱཔེཏི, སཏྟེསུ ཝཱ ཨིསྶརིཡཾ ཀརོཏི, ཏེསཾ ཝཱ ཧིཏཾ ཨཱསཱིསཏཱིཏི ནཱཐོ. བུདྡྷདྷམྨསམནྟཉཱཎདིབྦཙཀྑུསངྑཱཏེཧི པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ ཙཀྑུམཱ. སབྦདཱ བྱཱམཔྤབྷཱཡ ཀཱཡཏོ ནིཙྪརཎཝསེན ཨངྒཱིརསོ. སབྦཱཀཱརེན སབྦདྷམྨཱནཾ མུནནཏོ མུནི, དྷམྨཝཱདེསུ ཝཱ མོནཀརཎཏོ མུནི.
༢. ལོཀཱནཾ, ལོཀེསུ ཝཱ ནཱཐོ ལོཀནཱཐོ. ཨཏྟནོ ཨདྷིཀསྶ ཀསྶཙིཔི ཨུཏྟམཔུགྒལསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཨནདྷིཝརོ, སབྦཔརིཡནྟགཏཏྟབྷཱཝཏྟཱ ཝཱ ནཏྠི ཨེཏསྶ ཨིཏོ ཨཉྙོ ཨདྷིཀོ པཏྠེཏབྦོ ཨཏྟབྷཱཝོཏི ཨནདྷིཝརོ. མཧནྟཱནཾ སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིནཾ ཨེསནཏོ གཝེསནཏོ མཧེསི, མཧནྟོ ཝཱ ཨཱིསོ ཝིབྷཱུཏི ཨེཏསྶཱཏི མཧེསི. ཧིཏཾ ཝིནཡཏི ཨནུསཱསཏཱིཏི ཝིནཱཡཀོ, ཝིསིཊྛཾ ཝཱ ནིབྦཱནཾ སཏྟེ ནེཏཱིཏི ཝིནཱཡཀོ. སབྦདྷམྨདསྶནསཱིལཏཱཡ ¶ ‘‘སམནྟཙཀྑཱུ’ཏི ལདྡྷནཱམེན སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སམནྣཱགཏཏྟཱ སམནྟཙཀྑུ. སོབྷནཾ གཏཾ ཉཱཎམསྶ, སཾསཱརཱ ཝཱ སུཊྛུ ཨཔུནརཱཝཏྟིཡཱ གཏཝཱཏི སུགཏོ, སཔརསུཁསིདྡྷཏྠཾ ཝཱ སམྨཱ གཏཝཱཏི སུགཏོ. བྷཱུརི བཧུཀཱ པཉྙཱ ཡསྶ, ཨནནྟཏྟཱ ཝཱ བྷཱུརིསམཱ པཉྙཱ ཨེཏསྶཱཏི བྷཱུརིཔཉྙོ, ཨནནྟཱཡ མཧཱཔཐཝིཡཱ སདིསཔཉྙོཏྱཏྠོ. ཀིལེསཱདིཔཉྩཝིདྷཾ མཱརཾ ཛིཏཝཱཏི མཱརཛི.
༣. ནརཱནཾ སཱིཧོ སེཊྛོ, པརཔྤཝཱདམདྡནསཧནཏོ ཝཱ ནརོ ཙ སོ སཱིཧོ ཙཱཏི ནརསཱིཧོ, སཧཏཱིཏི སཱིཧོ, ནིརུཏྟིནཡེན པུབྦཝཎྞཱཀཱརསྶཱིཀཱརོ, སཱིཧསདིསཏྟཱ ཝཱ ནརོ ཙ སོ སཱིཧོ ཙཱཏི ནརསཱིཧོ. ཡཐཱ ཧི སཱིཧོ མིགརཱཛཱ ཙཏཱུཧི དཱཋཱཧི སབྦསཏྟེ ཧིཾསཏི ཨབྷིབྷཝཏི, ཏཐཱ བྷགཝཱཔི སཱིལཔཉྙཱཔུཉྙིདྡྷིསངྑཱཏེཧི ཙཏཱུཧི དྷམྨེཧི སབྦཾ ལོཀཾ ཧིཾསཏི ཨབྷིབྷཝཏཱིཏི ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ. སབྦཔུརིསཱནཾ སེཊྛཏྟཱ ནརཝརོ, ནརཱནཾ ཝཱ དེཝམནུསྶཱནཾ སེཊྛཏྟཱ ནརཝརོ, ‘‘སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ནརོ སཔཉྙོ’’ཏི [སཾ. ནི. ༡.༢༣] ཨེཏྠ ཝིཡ ནརསདྡེན སབྦེ དེཝམནུསྶཱ སངྒཧིཏཱ. དྷམྨསྶ རཱཛཔཝཏྟཀཏྟཱ དྷམྨརཱཛཱ, དྷམྨཏོ ཝཱ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ རཱཛཱ ཛཱཏོ, ནཱདྷམྨཏོཏི དྷམྨརཱཛཱ, དྷམྨེན རཱཛཏཱིཏི ཝཱ དྷམྨརཱཛཱ, དྷམྨཔཱལཀོ ཝཱ རཱཛཱ དྷམྨརཱཛཱ. མུནཱིནཾ སེཊྛཏྟཱ མཧཱམུནི. དེཝཱནཾ ཨཏིདེཝོཏི དེཝདེཝོ, དེཝཱནཾ ཨདྷིཀོ ཝཱ དེཝོ དེཝདེཝོ. ལོཀཱནཾ གརུ ཨཱཙརིཡོ ལོཀགརུ, ལོཀཱནཾ གརུབྷཱཛནཏྟཱ ཝཱ ལོཀགརུ. དྷམྨསྶ སཱམི ཡཐཱཝུཏྟནཡེན དྷམྨསྶཱམཱི. ཡཐཱ པུརིམཀཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ¶ སབྦཉྙུབྷཱཝཾ གཏཱ, ཏཐཱ ཨཡམྤི གཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱ ཝཱ སམྨཱ གཏཾ ཉཱཎམསྶཱཏི ཏཐཱགཏོཏྱཱདིནཱ ཏཐཱགཏསདྡསྶ ཨཏྠཔཔཉྩོ ཏཏྠ ཏཏྠ [དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༧; མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༢; སཾ. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣.༧༨; ཨ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡.༧༠; ཨུདཱ. ཨཊྛ. ༡༨; ཨིཏིཝུ. ཨཊྛ. ༣༨; ཐེརགཱ. ཨཊྛ. ༡.༣; བུ. ཝཾ. ཨཊྛ. ༢ ནིདཱན ཀཐཱ; མཧཱནི. ཨཊྛ. ༡༤; པཊི. ས. ཨཊྛ. ༡.༡.༣༧; དཱི. ནི. ཊཱི. ༡.༧; དཱི. ནི. ཨབྷི. ཊཱི. ༡.༧; མ. ནི. ཊཱི. ༡.༡༢; ཨ. ནི. ཊཱི. ༡.༡.༡༧༠] ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦོ.
༤. སཡམེཝ སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷཝཏི, ཨནཉྙབོདྷིཏོཏི སཡམྦྷཱུ. སམྨཱ ཨཝིཔརཱིཏེན ས’མཏྟནཱཡེཝ སབྦདྷམྨེ བུཛ྄ཛྷཏི ཨབུཛ྄ཛྷི བུཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ. སེཊྛཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ ཝརཔཉྙོ. སཏྟེ སཾསཱརཎྞཝཏོ ནིབྦཱནཔཱརཾ ནེཏཱིཏི ནཱཡཀོ. ཛིཏཔཉྩམཱརཏྟཱ ཛིནོ. ཨེཏྠ ཙ སམནྟབྷདྲ, ལོཀཛི, ཚལ༹བྷིཉྙ, ཨདྭཡཝཱདཱི, སིརཱིགྷན, ཨཀནིཊྛག [ཨཀནིཊྛཀ (ཀ.)], དྷམྨཙཀྐ, རཱགཱསནི [རཱགཱརི (ཀ.)], ཏིསརཎ, ཁསམ [ཁཎསམ (ཀ.) ཁེན ཨཱཀཱསེན སམཱ ཏུལྱཱ གུཎཱ ཡསྶ སོ (ཏིཀཎྜསེསཊཱིཀཱ ༡.༡.༨)], གུཎཱཀར, མཧཱསུཁ, ཝཛིར, མེཏྟཱབལ, ཨསམ, ཛིཏཱརི, མཧཱབོདྷི, དྷམྨདྷཱཏུ, སེཏཀེཏུ, ཁཛི, ཏིམུཏྟི [ཁཛིརཝིམུཏྟི (ཀ.) ཁེན ཨཱཀཱསཛ྄ཛྷཱནེན – སུཉྙབྷཱཝནཱཡཱཏི བྷཱཝོ – ཛཡཏི སཾསཱརབྷཱཝཾ ཡོ, ཛི+ ཀྭིཔ སུཉྙཝཱདཱིནཾ བོདྡྷཱནཾ ‘‘སུཉྙཾ སབྦམེཝ’’ ཨིཏྱཱཀཱརབྷཱཝནཱཡ སཾསཱརབྷཱཝཛཡནཏོ ཏཐཱབྷཱཝོ (སདྡཀཔྤདྡུམ)], དསབྷཱུམིསྶར, པཉྩཉཱཎ, བཧུཀྑམ, སམྦུདྡྷ, སབྦདསྶཱི, མཧཱབལ, སབྦབོདྷ ¶ [སམྦོདྷདྷམྨ (ཀ.)], དྷམྨཀཱཡ, སཾགུཏྟ, ཨརཧ, དྭཱདསཀྑ, ཝཱིཏརཱགཱདཱིནིཔི ཨནེཀཱནི བུདྡྷསྶ ནཱམཱནི [ཨིམཱནི པརིཡཱཡཝཙནཱནི པཱཡསོ ཨམརཀོསཏོ, ཏིཀཎྜསེསཱབྷིདྷཱནཏོ ཙ གཧིཏཱནི]. སམནྟཏོ པུཉྙསམྦྷཱརཏོ ཙ ཉཱཎསམྦྷཱརཏོ ཙ བྷདྲོ སེཊྛོཏི སམནྟབྷདྲོཏྱཱདཱིནི ཙ ནིབྦཙནཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཨསངྑྱེཡྻཱནི ནཱམཱནི, སགུཎེན མཧེསིནོ;
གུཎེན ནཱམམུདྡྷེཡྻཾ, ཨཔི ནཱམསཧསྶཏོ’’ཏི [དྷ. ས. ཨཊྛ. ༡༣༡༣; ཨུདཱ. ཨཊྛ. ༥༣; པཊི. མ. ཨཊྛ. ༡.༡.༧༦; ནེཏྟི. ཨཊྛ. ༣༨].
ཏཏྠ ཨུདྡྷེཡྻནྟི ཨུདྡྷརིཏབྦཾ. ཨཔི ནཱམསཧསྶཏོཏི ཨནེཀེཧི ནཱམསཧསྶེཧཱིཏྱཏྠོ. སབྦབུདྡྷནཱམཀཐཱ.
སཀྐཱདིསཏྟཀཾ ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷསྶ ནཱམཾ. པཉྩམཱརེ ཛེཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི སཀྐོ, བྷགིནཱིཧི སདྡྷིཾ སཾཝཱསཀརཎཏོ ཝཱ ལོཀམརིཡཱདཾ ཚིནྡིཏུཾ སཀྐུཎནྟཱིཏི སཀྐཱ, སཱཀིཡརཱཛཱུནཾ པུབྦརཱཛཱནོ, ཏེསཾ ཝཾསབྷཱུཏཏྟཱ བྷགཝཱ ‘‘སཀྐོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨསྶ ཙ ཛཱཏིསམནནྟརཾ ནིདྷཡོ རཏནཱནི ཙ ཨུཔྤནྣཱནཱིཏི སིདྡྷཏྠོཏི ནཱམཾ ཀཏཾ, སབྦེསཾ ཝཱ ལོཀཱནཾ སིདྡྷཱ ཨཏྠཱ ཨེཏེན ཧེཏུབྷཱུཏེནཱཏི སིདྡྷཏྠོ. སུདྡྷཾ ཨོདནཾ ཨསྶཱཏི སུདྡྷོདནོ, ཏསྶ ཨཔཙྩཾ སུདྡྷོདནི. གོཏམཝཾསསྶ ཀཔིལསྶ མུནིནོ སིསྶཏཱཡ སཀྱཱ གོཏམཱ, བྷགཝཱ པན གོཏམཝཾསེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ གོཏམསྶ མུནིནོ ཨཔཙྩཾ གོཏམོ.
༥. སཀྱཝཾསཱཝཏིཎྞོ [སཀྱཝཾསཱ པིཏྠིཎྞོ (ཀ.)] སཀྱམུནི ཡོ བུདྡྷོ སོ སཀྱསཱིཧོ, སཀྱཱནཾ ཝཱ སེཊྛཏྟཱ སཀྱསཱིཧོ. སཀྱཀུལཏོ ¶ ཛཱཏོ མུནི སཀྱམུནི. སཱུརིཡདེཝཔུཏྟསྶ སོཏཱཔནྣཏྟཱ བྷགཝཱ ཨཱདིཙྩབནྡྷཱུཏི ཝུཙྩཏི, ཨཱདིཙྩསྶ བནྡྷུ ཉཱཏཱིཏི ནིབྦཙནཾ ཀཏྭཱ. ཨེཏྠཔི མཱཡཱདེཝཱིསུཏ, མཧཱསམཎ, ཀལིསཱསནཱདཱིནི [ཀུལིསཱསནཱདཱིནི (ཀ.) ཀལིམྷི ཡུགེ སཱསནཾ ཨནུསཱསནཾ ཡསྶ སོ, ཨཐཝཱ ཀལིམྷི པཱཔེ ཝིཝཱདེ ཝཱ སཱསནཾ ཧིཏསཱདྷནཾ ཡསྶ སོ (ཏིཀཎྜསེསཊཱིཀཱ ༡.༡.༡༡)] གོཏམཔརིཡཱཡཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.
༦. མོཀྑཱདཱིནི ནིབྦུཏིཔརིཡནྟཱནི ཚཙཏྟཱལཱིས ནཱམཱནི ནིབྦཱནསྶ ནཱམཱནི. མུཙྩནྟི ཨེཏྠ, ཨེཏེན ཝཱ རཱགཱདཱིཧཱིཏི མོཀྑོ. ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ཨེཏྠ རཱགཱདཡོཏི ནིརོདྷོ, རུནྡྷཏི ཝཱ ནིབྦཱནནྟི རོདྷོ, ཀིལེསོ, སོ ཨེཏྠ ནཏྠཱིཏི ནིརོདྷོ. ཝཱནསངྑཱཏཱཡ ཏཎྷཱཡ ནིཀྑནྟཏྟཱ, ནིབྦཱཏི ཝཱ ཨེཏེན རཱགགྒིཨཱདིཀོཏི ནིབྦཱནཾ. ཡཐཱ པཀཏིདཱིཔོ ནདཱིསོཏེན ཝུཡ྄ཧམཱནཱནཾ པཏིཊྛཱ ཧོཏི, ཨེཝམིདམྤི ནིབྦཱནཾ སཾསཱརམཧོགྷེན ཝུཡ྄ཧམཱནཱནཾ པཏིཊྛཱཏི དཱིཔོ ཝིཡཱཏི དཱིཔོ, ནིཀྐིལེསཱནཾ ཝཱ པདཱིཔསདིསབྷཱཝཀརཎཏོ དཱིཔོ ཝིཡཱཏི དཱིཔོ, ‘‘ནིབྦནྟི དྷཱིརཱ ཡཐཡཾ པདཱིཔོ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ, དིཔྤཏི ཝཱ ཨརིཡཱནཾ ཉཱཎཙཀྑུསྶེཝ པཀཱསཏཱིཏི དཱིཔོ. ཏཎྷཱནཾ ཁཡཧེཏུཏྟཱ ཏཎྷཀྑཡོ. རཱགཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑཏྟཱ, ཨུཏྟམཊྛེན ཝཱ པརཾ. ཏཱཡཏི རཀྑཏི ཨཔཱཡཱདིཏོཏི ཏཱཎཾ. ནིལཱིཡནྟི ཨེཏྠ སཾསཱརབྷཡབྷཱིརུཀཱཏི ལེཎཾ. ནཏྠི དཱིགྷརསྶཱདིཀཾ རཱུཔཾ སཎྛཱནམེཏསྶཱཏི ཨརཱུཔཾ, ཨཔྤཙྩཡཏྟཱ ཝཱ ཨརཱུཔཾ. རཱགཱདཱིནཾ སནྟཀརཎཏྟཱ སནྟཾ. རཱགཀྑཡཧེཏུབྷཱཝེན ཨཝིཔརཱིཏཏྟཱ, ཙཏུསཙྩཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ ¶ ཝཱ སཙྩཾ. ནཏྠི ཨཱལཡོ ཏཎྷཱ ཨེཏྠཱཏི ཨནཱལཡཾ.
༧. པཙྩཡེཧི ན སངྐརཱིཡཏེཏི ཨསངྑཏཾ. སིཝཾ ཁེམབྷཱཝཾ ཀརོཏཱིཏི སིཝཾ, སཾསཱརབྷཱིརུཀེཧི སེཝིཏབྦཏྟཱ ཝཱ སིཝཾ, ཡདཱདིནཱ ཝཔཙྩཡོ. ནཏྠི ཨེཏྠ མཏཾ མརཎཾ, ཨེཏསྨིཾ ཝཱ ཨདྷིགཏེ པུགྒལསྶ མཏནྟི ཨམཏཾ. པསྶིཏུཾ སུདུཀྐརཏཱཡ སུདུདྡསཾ. པརེཧི ཨུཏྟམེཧི ཨརིཡཔུགྒལེཧི ཨཡིཏབྦཾ གནྟབྦནྟི པརཱཡཎཾ, པརཏོ ཝཱ ཨཡིཏབྦཾ གནྟབྦནྟི པརཱཡཎཾ, སཾསཱརསབྷཱཝཏོ ཨཉྙསབྷཱཝཝསེན བུཛ྄ཛྷིཏབྦནྟྱཏྠོ, པརེསཾ ཝཱ ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ པཏིཊྛཱནཏྟཱ པརཱཡཎཾ. ཡེན ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཨོདྷིསོ ཀིལེསེ སརནྟི ཧིཾསནྟི ཏཾ དྷམྨཾ སརཎཾ, ཨརིཡཱནཾ ཝསིཏགེཧཏྟཱ ཝཱ སརཎཾ. ཨཱིཏི ཨུཔདྡཝོ པཝཱསོ ཙ ཏེ ཡཏྠ ན སནྟི, ཏཾ ཨནཱིཏིཀཾ, སཏྟེ སཾསཱརཾ ནེཏཱིཏི ‘‘ནཱིཏཱི’’ཏི ལདྡྷནཱམཱཡ ཏཎྷཱཡ ཨབྷཱཝཏོ ཝཱ ཨནཱིཏིཀཾ. ཨཱསཝཱནཾ ཨནཱརམྨཎཏཱཡ ཨནཱསཝཾ. ནིཙྩཊྛེན དྷུཝཾ, དྷཝཏི ཝཱ མགྒཱནམཱརམྨཎབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི དྷུཝཾ, ‘‘དྷུ གཏིཐེརིཡེསཱུ’’ཏི ཧི ཀཱཏནྟདྷཱཏུ. དཊྛབྦསབྷཱཝསྶ ནཏྠིཏཱཡ ཨནིདསྶནཾ. པཙྩཡེཧི ཨཀཏཏྟཱ ཨཀཏཾ. སདཱ ཝིཛྫམཱནཏྟཱ ཨཔལུཛྫནསབྷཱཝཾ གཙྪཏི, ཏེན ཝཱ ཝིཉྙཱཡཏཱིཏི ཨཔལོཀིཏཾ. ‘‘ཨིཏཾ གཏེ ཙ ཝིཉྙཱཏེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཾ. ལོཀསབྷཱཝེན ཝཱ ཝིཉྙཱཡཏཱིཏི ལོཀིཏཾ, ཏབྦྷཱཝཱཔགམནཏོ ཨཔལོཀིཏཾ. སཎྷཊྛེན ནིཔུཎཾ, ཡེན ཝཱ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཨོདྷིསོ ཀིལེསེ ནིསྶེསཏོ པུནནྟི སོདྷེནྟི, ཏཾ ནིཔུཎཾ. ན ཀདཱཙིཔི ཡསྶ ཨནྟོ ཝིནཱསོ ཨཏྠི, ཏཾ ཨནནྟཾ. ཁརནྟི ¶ ཝིནསྶནྟཱིཏི ཁརཱ, སངྑཏཱ, ཏེ ཡཏྠ ན སནྟི, ཏཾ ཨཀྑརཾ, ཁརསངྑཱཏཱནཾ ཝཱ སངྑཏཱནཾ པཊིཔཀྑཏྟཱ ཨཀྑརཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨསངྑཏནྟྱཱདིཀཱ གཱཐཱ རུཙིརཱ ནཱམ.
༨. སབྦདུཀྑཱནཾ ཁཡཀཱརཎཏྟཱ དུཀྑཀྑཡོ. བྱཱབཱདྷཏཱིཏི བྱཱབཱདྷོ, སོ ཨེཝ བྱཱབཱདོ, དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶ བྷཱཝོ བྱཱབཛྫཾ, དུཀྑསྶ པཱིལ༹ནཱདྱཏྠོ, ཏཾ ཡཏྠ ནཏྠི, ཏཾ ཨབྱཱབཛྫཾ, ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷནྟིཔི པཱཋོ, ཏཏྠ བྱཱཔཛྫནྟི ཝིནསྶནྟཱིཏི བྱཱཔཱདཱ, སངྑཏཱ, ཏེསཾ བྷཱཝོ བྱཱཔཛ྄ཛྷཾ, སངྑཏཱནཾ ཝིནསྶནབྷཱཝོ, ཏཾ ཡཏྠ ནཏྠི, ཏཾ ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷནྟི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ, ནིརུཏྟིནཡེན ཙ དྱསྶ ཛ྄ཛྷཀཱརོ. ཀིལེསཀམྨཝིཔཱཀཝཊྚཱནམབྷཱཝཏོ ཝིཝཊྚཾ. ནིབྦྷཡཊྛེན ཁེམཾ, ཁཡནྟི ཝཱ ཨེཏེན རཱགགྒིཨཱདཡོཏི ཁེམཾ. སངྑཱརེཧི ཨསམྨིསྶཏཱཡ, ཝིསཾཡོགཏཱཡ ཙ ཀེཝལཾ. ཨཔཝཛྫནྟི སངྑཱརཱ ཨེཏསྨཱཏི ཨཔཝགྒོ. ཡསྨཱ རཱགོ ཝིགཏོ, སོ ཝིརཱགོ. པདྷཱནབྷཱཝཾ ནཱིཏཾ པཎཱིཏཾ. ནཏྠི ཨེཏསྨིཾ ཨདྷིགཏེ ཨརིཡཱནཾ ཙུཏཾ ཙཝནནྟི ཨཙྩུཏཾ. ཨརིཡེཧི པཛྫིཏབྦཏྟཱ གནྟབྦཏྟཱ པདཾ.
༩. ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ ཁཡནྟི ཨེཏེནཱཏི ཡོགཀྑེམོ. པཱརེཏི སཀྐོཏི སཾསཱརདུཀྑསནྟཱཔཾ སམེཏུནྟི པཱརཾ, ‘‘སཾསཱརདུཀྑསནྟཱཔཏཏྟསྶཱ’ལཾ སམེཏཝེ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ. པགཏཱ སཾསཱརཙཀྐསྶ ཨརཱ ཨེཏསྨཱཏི ཝཱ པཱརཾ. ཀིལེསེཧི མུཙྩནཏོ མུཏྟི, ནིཀཱཡནྟརིཡཱ པན ‘‘སརཱིརེནྡྲིཡེཧི ཨཏྟནོ མུཏྟཏྟཱ མུཏྟཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཀིལེསསམནཏོ སནྟི. ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི སཏྟཱ ཨེཏཱཡ རཱགཱདིམལེཧཱིཏི ཝིསུདྡྷི ¶ . སབྦསངྑཱརཱ ཝིམུཙྩནཏོ ཝིམུཏྟི. ཨསངྑཏམེཝ ནིསྶཏྟནིཛྫཱིཝཊྛེན, སནྟིལཀྑཎདྷཱརཎཏོ ཝཱ དྷཱཏཱུཏི ཨསངྑཏདྷཱཏུ. སུཛ྄ཛྷནྟི སཏྟཱ ཨེཏཱཡ རཱགཱདིམལེཧཱིཏི སུདྡྷི. ཨཱཝུཎོཏི སཾསཱརཏོ ནིཀྑནྟུམཔྤདཱནཝསེནཱཏི ཝུཏི, ཏཎྷཱ, ཏཏོ ནིཀྑནྟཏྟཱ ནིབྦུཏི.
༡༠. ཁཱིཎཱསཝཱདིཙཏུཀྐཾ ཨརཧནྟེ. ཁཱིཎཱ ཨཱསཝཱ ཡསྶ སོ ཁཱིཎཱསཝོ. ཏཏོ ཨུཏྟརི ཀརཎཱིཡཱབྷཱཝཏོ ནཏྠི སིཀྑཱ ཨེཏསྶཱཏི ཨསེཀྑོ. ཝིགཏོ རཱགོ ཡསྨཱཏི ཝཱིཏརཱགོ. སཾསཱརཙཀྐསྶ ཨརེ ཧཏཝཱཏི ཨརཧཱ, ‘‘ཨརཧ’’ནྟིཔི པཱཋོ.
དེཝལོཀཱདིཔཉྩཀཾ སགྒསྶ ནཱམཾ. དེཝཱནཾ ལོཀོ བྷཝནཾ དེཝལོཀོ. དིབྦནྟྱཏྲ དིཝོ. ཨཛ གཏིཡཾ, ཨནེཀཏྠཏྟཱ ཋིཏིཡཾ, ཙིརཾ ཋིཡཏེ ཨསྨིནྟི ཨགྒོ, ཋཱནཾ, སོབྷནོ ཨགྒོ སགྒོ, པུཉྙེན ཝཱ སུཊྛུ ཨཛཱིཡཏེཏི སགྒོ. ཏཡོ དེཝཱ དིབྦནྟྱཏྲེཏི ཏིདིཝོ. པདྷཱནཏོ ཧི ཏཱིཧི ཧརིཧརབྲཧྨེཧི བྱཔདེསོ. ཏིདསཱནཾ དེཝཱནཾ ཨཱལཡོ ཋཱནནྟི ཏིདསཱལཡོ. ཀེཙི པན ‘‘དེཝལོཀཱདིཏྟཡཾ སགྒསཱམཉྙསྶ ནཱམཾ, ཏིདིཝཱདིདྭཡཾ ཏཱཝཏིཾསསྶཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཨམརཀོསཱདཱིསུ སཱམཉྙསྨིཾཡེཝ དྭིནྣམྤི གཧཎཏོ ན སཱརཏོ པཙྩེཏབྦཾ. ཨེཏྠཱཔི ནཱཀ, སུརལོཀ, ཏིཔིཊྛཔ [ཝིསནྟི སུཀཏིནོ ཨསྨིཾ ཨིཏི པིཊྛཔཾ པིསོདརཱདི ཏིདསཱནཾ པིཊྛཔདྷིཏི དསསདྡལོཔོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], ཨཝརོཧ, ཕལོདཡ ¶ [ཕལསྶ ཀམྨཕལསྶ ཨུདཡོ དིཊྛིཡོགྱཊྛཱནཾ (ཏིཀཎྜཊཱིཀཱ)], མནྡར, སེརིཀ, སཀྐབྷཝན, ཁཾ, ནབྷཱདཱིནི དེཝལོཀསཱམཉྙཱནི ཨིདྷཱནཱགཏཱནིཔི གཧེཏབྦཱནི.
༡༡-༡༢. ཏིདསཱདིཙཏུདྡསཀཾ དེཝཏཱསཱམཉྙསྶ ནཱམཾ. ཛཱཏཱིསུ [ཛཱཏིཛཱཏཱིསུ (ཀ.)] ཝུཏྟཱསུ བྱཏྟིཔི ཝུཙྩཏཱིཏི བྱཏྟཱིནཾ བཧུཏྟཱ བཧུཝཙནནིདྡེསོ. ཛཱཏིསཏྟཱཝིནཱསསངྑཱཏཱ ཏིསྶོ དསཱ པརིམཱཎཱ ཨེཏེསནྟི ཏིདསཱ. ཨེཏེ ཧི མནུསྶཱདཡོ ཝིཡ བུདྡྷིཝིཔརིཎཱམཁཡེཧི ན ཡུཛྫནྟི, པཉྩཝཱིསཏིཝསྶུདྡེསིཡཱ ཨེཝ ཨུཔྤཛྫནྟི སནྟི ཝིནསྶནྟི ཙ. མརཎཾ མརོ, སོ ཡེསཾ ནཏྠི, ཏེ ཨམརཱ. དིབྦནྟི པཉྩཀཱམགུཎཱདཱིཧི ཀཱིལ༹ནྟཱིཏི དེཝཱ. ཝིབུཛ྄ཛྷནྟི ན སུཔནྟཱིཏི ཝིབུདྷཱ, ཨཏཱིཏཱནཱགཏཛཱཏིཾ ཝིབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝཱ ཝིབུདྷཱ. སུདྷཱབྷོཛནབྷུཉྫནསཱིལཏཱཡ སུདྷཱསིནོ. སམུདྡུཊྛཱ [ཨམཏམཐནོཊྛཱ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] སུརཱ ཨཏྠི ཡེསཾ, ཏེ སུརཱ, སུརནྟི ཝཱ ཀཱིལ༹ནྟཱིཏི སུརཱ, སུཁེན རམནྟཱིཏི ཝཱ སུརཱ. དཱིགྷཱཡུཀཱཔི སམཱནཱ ཡཐཱཔརིཙྪེདཾ སམྤཏྟཀཱལེ མརནྟི སཱིལེནཱཏི མརཱུ. དིཝོ དེཝལོཀོ ཨོཀོ ཨཱསཡོ ཡེསཾ ཏེ དིཝོཀཱ. སུདྷཱཧཱརསྶ པཱཏབྦསྶཔི སམྦྷཝཏོ ཨམཏཾ པིཝནྟཱིཏི ཨམཏཔཱ, ཨམཏོསདྷཾ ཝཱ པིཝནྟཱིཏི ཨམཏཔཱ. སགྒེ ཝསནསཱིལཏྟཱ སགྒཝཱསིནོ. སདཱ པཉྩཝཱིསཏིཝསྶུདྡེསིཡཏྟཱ ནིརཱཀཏཱ ཛརཱ ཨེཏེསནྟི ནིཛྫརཱ. ན ནིམིསནྟཱིཏི ཨནིམིསཱ, བྷམུཀཱ ནིཙྩལཾ ཀརོནྟཱིཏྱཏྠོ. དིཝེ ཝསནྟཱིཏི དིབྦཱ. དེཝཱ ཨེཝ དེཝཏཱ, སཀཏྠེ དེཝསདྡཏོ ཏཱཔཙྩཡོ, དེཝཏཱ ཨེཝ དེཝཏཱནི, སཀཏྠེ ནིཔཙྩཡོ. ‘‘ཨཔུམེ’’ཏི ཨེཏྠ པཋམསཀཏྠིཀཝསེན ཨིཏྠིལིངྒཏྟཾ, དུཏིཡསཀཏྠིཀཝསེན ¶ ནཔུཾསཀལིངྒཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ, དུཏིཡསཀཏྠིཀཝསེནེཝ ཝཱ དྭིལིངྒཏྟཾ, ཏཏྠ ཨིཏྠིལིངྒཔཀྑེ ཡདཱདིནཱ ནིཀཱརཱདེསོ. ཨམརཀོསེ པན ‘‘དེཝཏཱནི པུམེ ཝཱ’’ཏི [ཨམར ༡.༩] ཝུཏྟཾ. ཏསྶཏྠོ – དེཝཏཱནིསདྡོ ཝིཀཔྤེན པུལླིངྒེ, ནིཙྩཾ ནཔུཾསཀེཏི. ཊཱིཀཱཡཉྩ ‘‘སཀཏྠིཀཱ པཀཏིཏོ ལིངྒཝཙནཱནི ཨཏིཝཏྟནྟཱིཏི པུནྣཔུཾསཀཏྟ’’ནྟི [དེཝོ ཨེཝ དེཝཏཱ, སཀཏྠེ ཏཱ, སཀཏྠིཀཱ ཨཔི པཙྩཡཱ པཀཏིཏོ ལིངྒཝཙནཱདྱཏིཝཏྟནྟེ, ཨཔཱིཏི ཨིཏྠིཏྟཾ དེཝཏཱ ཨེཝ དེཝཏཾ པཉྙཱདིཏྟཱ ཨཎ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སཀཏྠིཀཱཏི དུཏིཡསཀཏྠིཀཾ ཝུཏྟཾ, པཀཏིཏོཏི པཋམསཀཏྠིཀཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པུནྣཔུཾསཀཏྟ’’ནྟི, ཨིཏརཐཱ ཏཱཔཙྩཡནྟསྶ ནིཙྩཾ ཨིཏྠིལིངྒཏཱཡ ཨིཏྠིལིངྒཏྟམེཝ ཝདེཡྻ. སུཔབྦཱ, སུམནཱ, ཏིདིཝེསཱ, ཨཱདིཏེཡྻཱ, དིཝིསདཱ, ལེཁཱ, ཨདིཏིནནྡནཱ, ཨཱདིཙྩཱ, རིབྷཝོ [ཝིབྷཝཱ (ཀ.), རིཀཱརོ དེཝམཱཏཱ སིཡཱ ཨིཏི ཏིཀཎྜེ, ཏཏོ བྷཝནྟཱིཏི (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] ཨསོཔྤཱ, ཨམཙྩཱ [མརཎཾ མཏི ཨིཏི ཏི, མཏིཡཾ བྷཝཱ མཙྩཱ… ན མཙྩཱ ཨམཙྩཱ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], ཨམཏཱསནཱ, ཨགྒིམུཁཱ, ཧཝིབྷོཛནཱ, གིརབྦཱཎཱ, དཱནཝཱརཡོ, བིནྡཱརཀཱ, པཱུཛིཡཱ, ཙིརཱཡུཀཱ, སགྒིནོ, ནབྷོསདཱཨིཙྩཱདཱིནིཔི དེཝཏཱནཾ སཱམཉྙནཱམཱནེཝ.
༡༣. སིདྡྷཱདཡོ ཨིམེ དེཝཡོནིཡོ དེཝཔྤབྷཝཱ དེཝཝཾསཱ ཨེཏེསམུཔྤཏྟིཡཾ དེཝཱནམེཝ ཨཱདིཀཱརཎཏྟཱ. ཨཎིམཱདིགུཎོཔེཏཏྟཱ སིཛ྄ཛྷནྟི ཨེཏསྶ ཡཐིཙྪིཏཱ ཨཏྠཱཏི སིདྡྷོ. ཡསྶ བྷཱསཱཡ བྲཱུཧཏི ཀཐཱ, སོ བྷཱུཏོ ¶ , པིསཱཙཔྤབྷེདོ ཨདྷོམུཁཱདི. ཝཙནཏྠོ པན བྷཝནྟི བྲཱུཧནྟི ཀཐཱ ཨེཏསྨཱཏི བྷཱུཏོཏི. གནྡྷཾ ཨབྦཏི པརིབྷུཉྫཏཱིཏི གནྡྷབྦོ, དེཝགཱཡནཱ ‘‘ཧཱཧཱ ཧཱུཧཱུ’’ པབྷུཏཡོ [ཨམར ༡.༥༥]. ནིདྷཡོ གུཡ྄ཧཏཱིཏི གུཡ྄ཧཀོ, སཉྙཱཡཾ ཀོ, མཎིབྷདྲཱདིཀོ ཀུཝེརཱནུཙརོ. ཡཀྑ པཱུཛཱཡཾ, ཡཀྑཱིཡཏེ པཱུཛཱིཡཏེཏི ཡཀྑོ, ཀུཝེརཱདིཀོ. རཀྑནྟི ཨཏྟཱནཾ ཨེཏསྨཱཏི རཀྑསོ, ཝིབྷཱིསཎཱདི. ཀུམྦྷཔྤམཱཎཎྜཏཱཡ ཀུམྦྷཎྜོ. པིསིཏཾ མཾསཾ ཨསཏི བྷཀྑཏཱིཏི པིསཱཙོ, སཀུནི སཀུནྟིཨཱདིཀོ ཀུཝེརཱནུཙརོ, ཡདཱདིནཱ པིསིཏསྶ པིབྷཱཝོ, ཨསསྶ ཙ སཱཙཱདེསབྷཱཝོ [པཱཎིནི ༦.༣.༡༠༩; མོགྒལླཱནཔཉྩིཀཱ ༡.༤༧]. ཨཱདིསདྡེན ཝིཛྫཱདྷར, ཨཔསར, ཀིནྣརེ ཙ སངྒཎྷཱཏི. ཝིཛྫཾ གུལི༹ཀཱཉྫནམནྟཱདིཀཾ དྷརཏཱིཏི ཝིཛྫཱདྷརོ. ཨཔསཱརཡནྟི ཁལཡནྟཱིཏི ཨཔསརཱ, ཨུབྦསྱཱདིཀཱ སུརཝེསིཡོ [ཨམར ༡.༥༥], ཨཔསརསདྡསྶ ཛཱཏིཡཾ སཡཾ བཧུཏྟཾ, བྱཏྟིཡནྟུ ཏདཝཡཝཾ ཝཱ སཡཾ, ཏཐཱ ཙ བཧུཏྟཾཝ. ཝནཱདིསདྡོ ཀདཱཙི ཛཱཏིཡཾ པཡུཛྫཏེ, ཀདཱཙི བྱཏྟིཡཾ. ཏཏྲ ཡདཱ ཛཱཏིཡཾ, ཏདཱ བྱཏྟིགཏཾ སངྑྱམཱདཱཡ པཝཏྟཏི. ཡདཱ བྱཏྟིཡཾ པཡུཛྫཏེ, ཏདཱ ཏཾབྱཏྟཱཝཡཝཱནཾ པཱཎིཔཱདཱདཱིནཾ བཧུཏྟསངྑྱམཱདཱཡ པཝཏྟཏི. ཝནསདྡོ ཏུ ཛཱཏིགཏེཀསངྑྱཱཝིསིཊྛདབྦཱབྷིདྷཱནཏོ དྷཝཱདིབྱཏྟིགཏཛཱཏྱཱབྷིདྷཱནཏོ ཝཱ ཨེཀཝཙནནྟི ཨཔསརསདྡོ ཝཱམནཱདིམཏེན ཨིཏྠིཡཾ བཧུཝཙནེ ཙ, ཏདཉྙེསཾ པན མཏེན པུམིཏྠིཡཾ ཝཙནདྭཡེ ཙ དཊྛབྦོ. ཨསྶམུཁནརསརཱིརཏྟཱ ཀུཙྪིཏོ ནརོ, ཀིཉྩི ཝཱ ནརོ, ནརསདིསཏྟཱ ཝཱ ཀིནྣརོ. ཨེཏཱ དེཝཡོནིཡོ. གཎདེཝཏཱ པན –
‘‘ཨཱདིཙྩཱ ཝིསུ ཝསཝོ, ཏུསིཏཱ’བྷསྶརཱ’ནིལཱ;
མཧཱརཱཛིཀཱ སཱདྷྱཱ ཙ, རུདྡཱ ཙ གཎདེཝཏཱ’’ཏི [ཨམར ༡.༡༠].
ཨམརཀོསེ ¶ ཀཐིཏཱ.
ཏཏྲཱདིཙྩཱ དྭཱདསཀཱ, ཝིསུདེཝཱ དས ཋིཏཱ;
ཝསཝོ ཨཊྛསངྑྱཱཏཱ, ཚཏྟིཾས ཏུསིཏཱ མཏཱ.
ཨཱབྷསྶརཱ ཙཏུསཊྛི, ཝཱཏཱ པཎྞཱསེཀཱུནཀཱ;
མཧཱརཱཛིཀནཱམཱཡོ, དྭིསཏཾ ཝཱིསཏཱདྷིཀཱ.
སཱདྷྱཱ དྭཱདས ཝིཁྱཱཏཱ, རུདྡཱ ཙེཀཱདས ཋིཏཱ;
སམཡནྟརཏོ ཨེཏཱ, ཝིཉྙེཡྻཱ གཎདེཝཏཱ.
༡༤. པུབྦདེཝཱདིཙཏུཀྐཾ ཨསུརེ. པུབྦཾ དེཝཱ པུབྦདེཝཱ, དུཏིཡཱསམཱསོ, པུབྦེ ཝཱ དེཝཱ པུབྦདེཝཱ, པུབྦེ ཧྱེཏེ དེཝཔུརེ ཋིཏཱ, ཨནནྟརཾ སཀྐཱདཱིཧི ཏཏོ ཙཱལིཏཱ. སུརཱནཾ རིཔཱུ སཏྟཝོ སུརརིཔཱུ. སུརཱནཾ པཊིཔཀྑབྷཱཝཏོ ཨསུརཱ, དེཝཱ ཝིཡ ན སུརནྟི ན ཀཱིལ༹ནྟཱིཏི ཝཱ ཨསུརཱ, སམུདྡུཊྛཱ ཝཱ སུརཱ དེཝེཧི ཨབྷྱུཔགཏཱ, ནཱསུརེཧཱིཏི ནཏྠི སུརཱ ཨེཏེསནྟི ཨསུརཱཏི ནིཀཱཡནྟརིཡཱ. དནུནཱམཱཡ མཱཏུཡཱ ཨཔཙྩཾ དཱནཝཱ. དནུ ནཱམ ཏེརསསུ རཀྑསདུཧིཏཱིསུ ཨེཀིསྶཱ དུཧིཏུ ནཱམཾ. ཨེཏེ པུབྦདེཝཱདཡོ སདཱ པུམེ པུལླིངྒེ ཝཏྟནྟི. དེཙྩཱ, དེཏེཡྻཱ, དནུཛཱ, ཨིནྡཱརཱི, སུརདིསཱ, སུཀྐསིསྶཱ, དིཏིསུཏཱ, པུབྦཛཱཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཨསུརསྶ སཱམཉྙནཱམཱནི.
ཏབྦིསེསཱ ཨསུརཔྤབྷེདཱ. སུརེཧི སདྡྷིཾ སངྒཱམཏྠཾ ཨཏྟནོ བལཀཱཡཱནཾ པཧཱརཾ ཨཱཡུདྷཾ དདཱཏཱིཏི པཧཱརདོ, སོ ཨེཝ པཧཱརཱདོ. སཾ པསཏྠོ ཝརོ ཛཱམཱཏཱ ཡསྶ ¶ སོ སམྦརོ, ཏསྶ ཧི སཀྐོ ཛཱམཱཏཱ [སཾ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡.༢༥༦], པུཉྙཱཧརཱིསུ ཝཱ ཨིནྡྲིཡཱནི སཾཝུཎོཏཱིཏི སམྦརོ. བལམེཏསྶཏྠཱིཏི བལཱི, ཨཏིསཡབལཀཱཡཏྟཱ ཝཱ བལཱི, སོ ཨེཝ བལི, ‘‘བལིཨཱདཡོ’’ཏི ཨིམིནཱ སམཱསེཔི སནྡྷི ནཏྠཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨཱདིནཱ མཙྪསཀུཎཱདིཀེཔི ཀུཉྩཱདིཀེཔི ཨསུརབྷེདེ སངྒཎྷཱཏི.
༡༥. པིཏཱམཧཱདྱཊྛཀཾ བྲཧྨནི. པིཏཱུནཾ པཛཱཔཏཱིནཾ ལོཀཔིཏཱུནམྤི པིཏཱ པིཏཱམཧོ, ཨཱམཧཔཙྩཡོ [མོགྒལླཱན ༤.༣༨]. སབྦལོཀཱནཾ པིཏུཊྛཱནིཡཏྟཱ པིཏཱ, སབྦལོཀཾ ཝཱ པཱཏི རཀྑཏཱིཏི པིཏཱ, རིཏུཔཙྩཡོ. མཧནྟསརཱིརཏཱཡ བྲཧྨཱ, བྲཧ ཝུཌྜྷིཡཾ མཔཙྩཡོ. ལོཀཱནཾ ཨཱིསོ ཨིནྡོ ལོཀེསོ. ཀམལསམྦྷཝཏྟཱ ཀམལཾ, པདྨཾ. ཏཾ ཨཱསནམུཔྤཏྟིཊྛཱནམསྶ ཀམལཱསནོ. ཧིརཉྙཾ སུཝཎྞམཡཾ ཨཎྜཾ ཧིརཉྙཾ, ཏསྶ གབྦྷོ བྷཱུཎོ [གུཎོ (ཀ.)] ཧིརཉྙགབྦྷོ. ཛྷཱནཱདིགུཎེཧི སུརཱནཾ ཛེཊྛཏྟཱ སུརཛེཊྛོ. པཛཱནཾ སཏྟཱནཾ པཏི སཱམིབྷཱུཏོ པཛཱཔཏི, པཛཾ པཱལེཏཱིཏི ཝཱ པཛཱཔཏི. ཨཏྟབྷཱུ, པརམེཊྛི, སཡམྦྷཱུ, ཙཏུརཱནནོ, དྷཱཏཱ, ཀམལཡོནི, དུཧིཎོ, ཝིརིཉྩི, སཛིཏཱ, ཝེདྷཱ, ཝིདྷཱཏཱ, ཝིདྷི, ཧཾསརཐོ, ཝིརིཉྩོ, པཔིཏཱམཧོ ཨིཙྩཱདཡོཔི བྲཧྨནཱམཱནི.
༡༦-༡༧. ཝཱསུདེཝཱདིཔཉྩཀཾ ¶ ཀཎྷེ. ཝསུདེཝསྶ ཨཔཙྩཾ ཝཱསུདེཝོ. མཙྩཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ ཧརཏི སཱིལེནཱཏི ཧརི. ཀཎྷགུཎཡོགཏོ ཀཎྷོ. ཀེསིཾ ནཱམ ཨསུརཾ ཧཏཝཱཏི ཀེསཝོ, ཨཱིཀཱརསྶ ཨཀཱརོ, ཧནསྶ ཙ ཝོ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཡསྨཱ ཏཡཱ ཧཏོ ཀེསཱི,
ཏསྨཱ མེ སཱསནཾ སུཎ;
ཀེསཝོ ནཱམ ནཱམེན,
སེཡྻོ ལོཀེ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡམྤི].
ཙཀྐཾ པཱཎིམྷི ཨསྶ ཙཀྐཔཱཎི. ཝིསཎུ [པིཎྷུ (ཀ.)], ནཱརཱཡནོ, ཝེཀུཎྛོ, དཱམོདརོ, མཱདྷཝོ, སམྦྷཱུ, དེཙྩཱརི, པུཎྜརཱིཀཀྑོ, གོཝིནྡོ, གརུལ༹དྡྷཛོ, པཱིཏམྦརོ, ཨཙྩུཏོ, མངྒལོ, སིངྒཱི, ཛནཱདྡནོ, ཨུཔེནྡོ, ཨིནྡཱཝརཛོ, ཙཏུབྷུཛོ, པདྨནཱབྷོ, མདྷུརིཔུ, ཏིཝིཀྐམོ, དེཝཀཱིནནྡནོ, སོརཱི, སིརཱིཔཏི, པུརིསོཏྟམོ, ཝནམཱལཱི, བལིདྷཾསཱི, ཀཾསཱརཱཏི, ཨདྷོཀྑཛོ, སབྦམྦྷརོ, ཀེཊབྷཛི [ཀེཊབྷཾ ཛིཏཝཱ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], ཝིདྷུ, སསབིནྡུ, སིརཱིཀརོ, སིརཱིཝརཱཧོ, ཨཛིཏོ, པརཔུརིསོ, སིརཱིགབྦྷོ, ཚབིནྡུ, ཨནནྟོ, ནརཀཛི, ཀེསརོ, ཛཱཏིཀཱིལོ, ནརསཱིཧོ, པུརཱཎཔུརིསོ, ནལིནེསཡོ, ཝཱསུ, ནརཱཡནོ, པུནབྦསུ, སབྦརཱུཔོ, དྷརཎཱིདྷརོ, ཝཱམནོ, ཨེཀསིངྒོ, སོམགབྦྷོ, ཨཱདིདེཝོ, ཨཱདིཝརཱཧོ, སུཝཎྞབིནྡུ, སདཱཡོགཱི, སནཱཏནོ, རཱཧུམུདྡྷབྷིདོ ¶ , ཀཱལ༹ནེམི, པཎྜཝོ, ཝཌྜྷམཱནོ, སཏཱནནྡོ, པཛཱནཱཐོ, སུཡཱམུནོཨིཙྩཱདཱིནི ཝིསཎུནཱམཱནི. ཨསྶ པན པིཏུ ནཱམཱནི ཝསུདེཝོ, ཨཱནཀདུནྡུབྷི [ཨམར ༡.༢༣] ཨིཙྩཱདཱིནི. རཐཝཱཧོ པནསྶ དཱརུཀོ ནཱམ [ཏིཀཎྜསེས ༡.༡.༣༤]. མནྟཱི པན པཝནབྱཱདྷི ནཱམ [མནྟཱི པཝནབྱཱམི ཨུདྡྷཝོ (ཏིཏཎྜསེས ༡.༡.༣༥) པཝནབྱཱདྷི… ཨུདྡྷཝོ ཨིཏི དྭེ པིཎྷུསྶ མནྟིནོ (ཀཊྚཱིཀཱ)].
མཧིསྶརཱདིཚཀྐཾ ཧརེ. མཧནྟོ ཨིསྶརོ ཝིབྷཱུཏི ཨེཏསྶཱཏི མཧིསྶརོ. གུཎཱཝཏྠཱརཧིཏོ སམྤཏི པརམཱནནྡརཱུཔཏྟཱ ནིབྦིཀཱརོ སམཏི བྷཝཏཱིཏི སིཝོ, ནིརུཏྟིནཡེན ཨཀཱརསྶ ཨིཏྟཾ, མསྶ ཝོ ཙ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཡདཱདིནཱ ཝཱ ནིརུཏྟིནཡེན ཝཱ སདྡསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱཏི. སཱུལཔཱཎིཏྟཱ སཱུལཱི. ཨིཊྛེ པབྷཝཏཱིཏི ཨིསྶརོ, ཨིསྶཏི ཨབྷིབྷཝཏཱིཏི ཝཱ ཨིསྶརོ. པསཱུནཾ པམཐཱནཾ པཏི པསུཔཏི. ‘‘པསུ མིགཱདོ ཚགལེ, པམཐེཔི པསུ པུམེ’’ཏི རུདྡོ [རབྷསོ (ཀ.)]. ( ) [(གུཎེ) (ཀ.)] ཝིསིཊྛཏམོགུཎཏྟཱ སབྦཾ ཧརཏཱིཏི ཧརོ. ཝུཏྟོཏི ཀྲིཡཱཔདཾ. སམྦྷུ, ཨཱིསོ, སབྦོ, ཨཱིསཱནོ, སངྐརོ, ཙནྡསེཁརོ, བྷཱུཏེསོ, ཁཎྜཔརསུ, གིརཱིསོ, མཙྩུཉྫཡོ, པིནཱཀཱི, པམཐཱདྷིཔོ, ཨུགྒོ, ཀཔདྡི, སིརཱིཀཎྛོ, ཀཱལ༹ཀཎྛོ, ཀཔཱལབྷརོ, ཝཱམདེཝོ, མཧཱདེཝོ, ཝིརཱུཔཀྑོ, ཏིལོཙནོ, སབྦཉྙཱུ, ནཱིལལོཧིཏོ, མཱརཧརོ, བྷགྒོ, ཏྱམྦཀོ, ཏིཔུརནྟཀོ, གངྒཱདྷརོ, ཨནྡྷཀརིཔུ, བྱོམཀེསོ, བྷཝོ, བྷཱིམོ, རུདྡོ, ཨུམཱཔཏི, བྷགཱལཱི, ཀཔིསཉྫནོ, ཧཱིརོ, པཉྩཱནནོ, ཁཀུནྟལོ, གོཔཱལཀོ, པིངྒཀྑོ [ཝིབྷངྒོ (ཀ.)], ཀཱུཊཀརོ, ཙནྡཱཔཱིལོ༹, མཧཱནཊོ, སམཱིརོ, ཧོ, ནནྡིཝཌྜྷནོ, གུལཱ༹ཀེསོ [མིགཱུཧོ (ཀ.)], མིཧིརཱཎོ, མེགྷཝཱཧནོ, སུཔྤཏཱཔོ [སུཔྤསཱདོ (ཀ.)], ཨུ, ཐཱཎུ [ཨུཔཱཎྜོ (ཀ.)], སིཔིཝིཊྛོ, ཀཱིལོ, དྷམྨཝཱཧནོཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཧརནཱམཱནི.
ཀུམཱརཱདིཏྟཡཾ ¶ ཧརསྶ པུཏྟེ. ཀུམཱར ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཀུམཱརེཏི ཀཱིལ༹ཏཱིཏི ཀུམཱརོ, སོལ༹སཝསྶིཀོ, ཨཡཉྩ སོལ༹སཝསྶིཀོ. ‘‘བཱལོ ཙ སོལ༹ས བྷཝེ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ. ཁཎྜཏི དཱནཝབལནྟི ཁནྡོ, ཎྜསྶ ནྡོ. སཏྟིཾཔཧརཎཝིསེསཾ དྷརཏཱིཏི སཏྟིདྷརོ, པབྷཱཝུསྶཱཧམནྟསངྑཱཏཾ ཝཱ སཏྟིཏྟཡཾ དྷརཏཱིཏི སཏྟིདྷརོ. ཨམརཀོསེ པན –
‘‘ཀཏྟིཀེཡྻོ མཧཱསེནོ,
སརཛཱཏོ ཚལཱ༹ནནོ;
པབྦཏཱིནནྡནོ ཁནྡོ,
སེནཱནཱི ཨགྒིབྷཱུ གུཧོ.
བཱཧུལེཡྻོ ཏཱརཀཛི,
ཝིསཱཁོ སིཁིཝཱཧནོ;
ཚམཱཏུརོ སཏྟིདྷརོ,
ཀུམཱརོ ཀོཉྩདཱརཎོ’’ཏི [ཨམར ༡.༤༡-༢] ཝུཏྟཾ.
༡༨-༢༡. སཀྐཱདཱིནི ཝཱིསཏི སཀྐསྶ ནཱམཱནི. ཨསུརེ ཛེཏུཾ སཀྐུཎཱཏཱིཏི སཀྐོ. པུརེ, པུརཾ ཝཱ དདཱཏཱིཏི པུརིནྡདོ ¶ . དེཝཱནཾ རཱཛཱ དེཝརཱཛཱ. ཝཛིརཾ པཱཎིམྷི ཨསྶ ཝཛིརཔཱཎི. སུཛཱཡ ཨསུརཀཉྙཱཡ པཏི སུཛམྤཏི. བཧཱུནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཙིནྟིཏཏྠསྶ དསྶནསམཏྠཏཱཡ སཧསྶཀྑོ. མཧཏཾ དེཝཱནཾ ཨིནྡོ རཱཛཱ མཧིནྡོ, དེཝེཧི མཧིཏབྦོ ཝཱ ཨིནྡོ རཱཛཱ མཧིནྡོ, མཧནྟོ ཙ སོ ཨིནྡོ ཙཱཏི ཝཱ མཧིནྡོ. ཝཛིརཾ ཨཱཝུདྷཾ ཡསྶ ཝཛིརཱཝུདྷོ, ‘‘ཝཛིརཱཡུདྷོ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཝསཱུནི རཏནཱནི སནྟྱསྶེཏི ཝཱསཝོ. དསསཏཱནི ནཡནཱནི ཡསྶ སོ དསསཏནཡནོ. དྭིནྣཾ དེཝལོཀཱནཾ ཨདྷིཔཏིབྷཱུཏཏྟཱ ཏིདིཝཱདྷིབྷཱུ. སུརཱནཾ ནཱཐོ སུརནཱཐོ. ཝཛིརཾ ཧཏྠེ ཡསྶ སོ ཝཛིརཧཏྠོ. བྷཱུཏཱནཾ སཏྟཱནཾ པཏི བྷཱུཏཔཏི. མཧིཏབྦཏྟཱ མགྷཝཱ. མཧ པཱུཛཱཡཾ, ཧསྶ གྷཝོ. ཀོསསངྑཱཏཱནི དྷནཱནི སནྟི ཡསྶ, སོ ཀོསིཡོ, ‘‘ཀོསིཡགོཏྟཏཱཡ ཀོསིཡོ’’ཏི ཙ ཝདནྟི. ཨིནྡཏི པརམིསྶརིཡེན ཡུཛྫཏེཏི ཨིནྡོ. ཝཏྲཾ ནཱམ ཨསུརཾ ཨབྷིབྷཝཏཱིཏི ཝཏྲབྷཱུ. པཱཀོ ནཱམཝཏྲཱསུརསྶ བྷཱཏཱ, ཏསྶ སཱསནཏོ ནིགྒཧཏོ པཱཀསཱསནོ. ཝིཌཾ བྱཱཔཀཾ ཨོཛོ ཨེཏསྶ ཝིཌོཛོ. སུནཱསཱིརོ, པུརནྡརོ, ལེཁཱསབྷོ [ལེཁནཾ དེཝཱནཾ ཨུསཏོ ཨུཏྟམོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], དིཝཔཏི, སུརཔཏི, བལཱརཱཏི, སཙཱིཔཏི, ཛམྦྷབྷེདཱི, ཧརིཧཡོ, ནམུཙིསཱུདནོ, སཾཀནྡནོ, མེགྷཝཱཧནོ, ཨཱཁཎྜལོ [ཨཱཁཎྜཡཏི པརབལཾ ཨུསཱདིཏྟཱ ཀལཙ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], ཀོསིཀོ, སུརགཱམཎཱི, ནཱཀནཱཐོ, ཧརཱི ཨིཙྩཱདཱིནིཔི སཀྐསྶ ནཱམཱནི.
ཨསྶ སཀྐསྶ བྷརིཡཱ སུཛཱཏཱ ནཱམ. སུཁེན ཛཱཏཱ, སུནྡརཱ ཝཱ ཛཱཏི ཡསྶཱ སཱ སུཛཱཏཱ. པུལོམཛཱ, སཙཱི, ཨིནྡཱནཱི ཨིཙྩཱདཱིནིཔི སཀྐབྷརིཡཱཡ ནཱམཱནི.
ཨསྶ སཀྐསྶ པུརཾ མསཀྐསཱརཱདཡོ ཏཡོ བྷཝེ. མོ ཙ སཀྐོ ཙ མསཀྐཱ, ཏེ སརནྟི གཙྪནྟི ཨེཏྠ ཀཱིལཱ༹ཝསེནཱཏི མསཀྐསཱརཱ, མཧིསྶརཱདཱིནཾ པརིསཱནཾ, སཀྐསྶ ཙ ཀཱིལཱ༹ནུབྷཝནཊྛཱནནྟྱཏྠོཏི ¶ ཙིནྟཱམཎིཐུཏིཊཱིཀཱཡཾ ཝུཏྟཾ. སངྒཧཊཱིཀཱཡཾ པན ‘‘མསཀྐནྟི ཝཱ ཝསོཀནྟི ཝཱ ཨསུརཔུརསྶ ནཱམཾ, ཨིདཾ པན ཏེསཾ ཨུཏྟམཏྟཱ མསཀྐསཱརོ, ཝསོཀསཱརོཏི ཙ ཝུཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨམརཱ ཨེཏིསྶཾ སནྟི ཨམརཝཏཱི, སཱ ཨེཝ ཨམརཱཝཏཱི, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ [པཱཎིནཱི ༦.༣.༡༡༩].
ཨསྶ སཀྐསྶ པཱསཱདོ ཝེཛཡནྟོ ནཱམ. ཝེཛཡནྟཱི པཊཱཀཱ པསཏྠཱ, བྷཱུཏཱ ཝཱ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཝེཛཡནྟོ.
ཨསྶ སཀྐསྶ སབྷཱ སུདྷམྨཱ མཏཱ. སོབྷནོ དྷམྨོ ཨསྶཱཏི སུདྷམྨཱ, དེཝམཎྜཔོ.
༢༢. ཏསྶ སཀྐསྶ རཐོ ཝེཛཡནྟོ ནཱམ. ཝེཛཡནྟཱིནཱམཱཡ པཊཱཀཱཡ ཡོགཏོ ཝེཛཡནྟོ. ཏསྶ སཀྐསྶ སཱརཐི སཱུཏོ མཱཏལིནཱམ. མཏལསྶ [མཱཏལཱཡ (ཀ.)] ཨཔཙྩཾ མཱཏལི, ཏསྶ སཀྐསྶ གཛོ ཨེརཱཝཎོ ནཱམ, ཨིརཱཝཎོ སམུདྡོ, ཏཏྲཛཱཏོ ཨེརཱཝཎོ [ཨིརཱཝཏི སམུདྡེ ཛཱཏོ (ཨེརཱཝཏོ), སེསེ ཨཎ… པིསོདརཱདིཏྟཱ ཎཏྟེ ཨེརཱཝཎོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)]. ཏསྶ སཀྐསྶ སིལཱསནཾ པཎྜུཀམྦལོ ནཱམ. པཎྜུཝཎྞཀམྦལསདིསཏྟཱ པཎྜུཀམྦལོ. སིལཱ པཱསཱཎོ ཨེཝ ཨཱསནཾ སིལཱསནཾ.
༢༣. ཏསྶ སཀྐསྶ པུཏྟཱ སུཝཱིར, ཛཡནྟཨིཙྩཱདཡོ. ཨཏིསཡེན སཱུརཏྟཱ སུཝཱིརོ. ཨསུརེ ཛཡཏཱིཏི ཛཡནྟོ. ཏསྶ སཀྐསྶ པོཀྑརཎཱི ནནྡཱ ནཱམ བྷཝེ. ནནྡཱིཡཏཱིཏི ནནྡཱ. པོཀྑརཾ ཝུཙྩཏི པདུམཾ, སལིལཉྩ, ཏེཧི སཏྟཱནཾ ¶ མནཾ ཨཏྟཱནཾ ནཡཏཱིཏི པོཀྑརཎཱི, པོཀྑརེན ཝཱ སུནྡརེན ཨཎྞེན ཛལེན སཧིཏཏྟཱ པོཀྑརཎྞཱི, སཱ ཨེཝ པོཀྑརཎཱི. ཏསྶ སཀྐསྶ ཝནཱནི ཨུཡྻཱནཱནི ནནྡནཱདཱིནི ཙཏྟཱརི. ནནྡཡཏཱིཏི ནནྡནཾ. ནཱནཱདིབྦརུཀྑེཧི མིསྶཀཏྟཱ མིསྶཀཾ. ནཱནཱལཏཱཧི ཝལླཱིཧི ཙིཏྟཏྟཱ ཙིཏྟལཏཱ, ནཱནཱཝིརཱགཝཎྞཝིཙིཏྟཱཡ ཝཱ ལཏཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ ཙིཏྟལཏཱ, དེཝཏཱནཾ ཝཱ ཙིཏྟཱསཱ ཨེཏྠ ཨཏྠཱིཏི ཙིཏྟཱ, ཨཱསཱཝཏཱི ནཱམ ལཏཱ, སཱ ཡསྶ ཨཏྠི, ཏཾ ཙིཏྟལཏཱ. དེཝཏཱནཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ལནྟི གཎྷནྟཱིཏི ཙིཏྟལཱ, དིབྦརུཀྑཱ, ཏེསཾ སམཱུཧོ ཙིཏྟལཏཱ, ཨིཏྠིལིངྒེན ཏསྶ ཝནསྶ ནཱམཾ, ཡཐཱ ‘‘ཁུདྡསིཀྑཱ’’ཏི. ཕཱརུསཀཱནི ཡཏྠ སནྟི, ཏཾ ཕཱརུསཀཾ.
༢༤. ཨསནྱཱདིཏྟཡཾ ཏསྶ སཀྐསྶ ཨཱཡུདྷཾ. ཨསྶཏེ བྷུཛྫཏེ ལོཀདྷཱཏུཀམནེནཱཡུདྷེནཱཏི ཨསནི, ཨཡཾ ཨསནིསདྡོ དྭཱིསུ པུམིཏྠིལིངྒེསུ ཝཏྟཏི. ཀུལིམྷི སཀྐསྶ ཧཏྠེ སེཏི ཏིཊྛཏཱིཏི ཀུལིསཾ, ཀུལི ཧཏྠོ བྷུཛཱདལོཏི ཧི ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༢.༦.༢༦]. ཀུཡཾ ཝཱ པཐཝིཡཾ ལིསཏི ཏནུ བྷཝཏཱིཏི ཀུལིསཾ. ཝཛ གཏིཡཾ, ཝཛཏེཝ ན པཊིཧཉྙཏེ ཡསྶ གམནཾ ཀེནཙཱིཏི ཝཛིརཾ, ཨིརཔཙྩཡོ. ཝཛིརསཧཙརཎཏོ ཀུལིསསདྡོཔི པུནྣཔུཾསཀེ. བྷིདུརཾ, པཝི, སཏཀོཊི, སུརུ, སམྦོ, དམྦྷོལིཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཝཛིརསྶ ནཱམཱནི. ཏཏྲ བྷིདུརཾ པུནྣཔུཾསཀེ, པཝིཨཱདཡོ པུམེ.
རམྦྷཱ ¶ ཙ ཨལམྦུསཱ ཙ ཨིཙྩཱདིཀཱ དེཝིཏྠིཡོ ཨཙྪརཱཡོ ནཱམཱཏི ཝུཏྟཱ. ཨཙྪརཱཝིསེསཱ ཧི ཨེཏཱ. ཨཙྪོ ནིམྨལཝཎྞོ ཨེཏཱསམཏྠཱིཏི ཨཙྪརཱཡོ. ‘‘ཨཔསརཱ’’ཏིཔི ཨེཏཱསམེཝ སཱམཉྙསཉྙཱ. དེཝཔུཏྟཱནཾ རཏིཾ བྷཱཝེནྟི ཝཌྜྷེནྟཱིཏི རམྦྷཱ, རཾ ཀཱམགྒིཾ བྷནྟི དཱིཔཡནྟི ཛཱལེནྟཱིཏི ཝཱ རམྦྷཱ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཀཱམརཏིཝསེན དེཝཔུཏྟེ ཨཏྟནི ཝསཱཔེཏུཾ ཨལཾ སམཏྠཱཏི ཨལམྦུསཱ, ཨསྶུཀཱརོ. དེཝཱནཾ དེཝཔུཏྟཱནཾ, དེཝཱིབྷཱུཏཱ ཝཱ ཨིཏྠིཡོ དེཝིཏྠིཡོ.
‘‘པཉྩསིཁོ, ཧཱཧཱ, ཧཱུཧཱུ’’ཨིཙྩཱདཡོ གནྡྷབྦཱ ནཱམ. པཉྩ སིཁཱ ཙཱུལཱ༹ ཡསྶ སོ པཉྩསིཁོ. ‘‘ཧཱ’’ཏི ཨནནྡིཏཾ དྷནིཾ [ནིནྡིབྷདྡྷནིཾ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] ཛཧཏཱིཏི ཧཱཧཱ. ‘‘ཧཱུ’’ཏི གཱིཏཝིསེསསདྡཾ ཧཱུཡཏེཏི ཧཱུཧཱུ. གནྡྷཾ ཨབྦནྟི བྷུཉྫནྟཱིཏི གནྡྷབྦཱ, གཱཡནཾ ཝཱ དྷམྨོ ཨེཏེསཾ གནྡྷབྦཱ, མྨསྶ བྦོ.
༢༥. ཝིམཱནཱདིདྭཡཾ ཝིམཱནེ. དེཝཱནམཱཀཱསེ གམནཾ ཡེན ཏཾ ཝིམཱནཾ, ཝིགཏཾ [ཝིནཱ (ཀ.)] མཱནཾ ཨུཔམཱནམསྶ ཝིམཱནཾ. ཝིཧེ ཨཱཀཱསེ གཙྪཏཱིཏི བྱམྷཾ, ཧཀཱརཏོ པུབྦེ ཨམཔཙྩཡོ. ཨེཏྠ ཙ ཝིམཱནབྱམྷསདྡཱ དྭེཔི ཨནིཏྠིཡཾ པུནྣཔུཾསཀེ ཝཏྟནྟི.
པཱིཡུསཱདིཏྟཡཾ ཨམཏེ. པཱིཡཏེཏི པཱིཡུསཾ, ‘‘ཨམཏཔཱ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ, ཨུསཔཙྩཡོ [ཨུཎཱདི ༤.༧༦ ཎྭཱདི ༢༡༥ སུཏྟེསུ པན ‘‘པཱིཡཱུས’’མིཏི དིསྶཏི]. ‘‘པེཡུསོ’’ཏིཔི ནཱམམསྶ. ན མཏཾ མརཎམནེན ཨམཏཾ. སུཁེན དྷཡནྟི པིཝནྟི ཏཾ ཨིཏི སུདྷཱ. ཨེཏྠ ཙ ཨམཏསདྡོ ཡཉྙསེསཔཱིཡུསསལིལགྷཏཱདཱིསུ ནཔུཾསཀེ ¶ , དྷནྭནྟརིདེཝཱདཱིསུ པུལླིངྒེ, གལོ༹ཛྷཱབྷཡཱམལཀྱཱདཱིསུ ཨིཏྠིལིངྒེཏི ཏཱིསུ ཝཏྟཏི [ཨམཏཾ ཡཉྙསེསེ ཙ, པཱིཡཱུསེ སལིལེ གྷཏེ ཨཡཱཙིཏེ ཙ མོཀྑེ ཙ, ནཱ དྷནྭནྟརིདེཝསུ ཨམཏཱ མཱགདྷཱིཔཐྱཱ གུལུ༹ཙྱཱམལཀཱིསུ ཙ (མེདིནཱིཀོས ༡༦ ༧༧-༨)], ཏཾསཧཙརཎཏོ པཱིཡུསསདྡོཔི ཏཱིསུ ལིངྒེསུ. སུདྷཱསདྡོ པན ཨམཏནུཧཱིལེཔཱདཱིསུཔི ནིཙྩམིཏྠིལིངྒོཝ [སུདྷཱ ལེཔོ’མཏཾ ནུཧཱི (ཨམར ༢༣.༡༠༡)].
སིནེརུཨཱདིཔཉྩཀཾ པབྦཏརཱཛེ. སིནཱ སོཙེཡྻེ, སིནཱཏི སོཙེཏི དེཝེཏི སིནེརུ, ཨེརུཔཙྩཡོ. མཱི ཧིཾསཱཡཾ, མིནཱཏི ཧིཾསཏི སབྦེ པབྦཏེ ཨཏྟནོ ཨུཙྩཏརཊྛེནཱཏི མེརུ, རུཔཙྩཡོ. ཏིདིཝཱནཾ དྭིནྣཾ དེཝལོཀཱནཾ ཨཱདྷཱརོ པཏིཊྛཱཏི ཏིདིཝཱདྷཱརོ. དེཝེ ནཡཏཱིཏི ནེརུ. སུམེརཱུཏི ཨུཔསགྒེན ནཱམཾ ཝཌྜྷིཏཾ. ཧེམདྡི, རཏནསཱནུ, སུརཱལཡཱདཱིནིཔི པབྦཏརཱཛསྶ ནཱམཱནི.
༢༦. ཡུགནྡྷརཱདཱིནི སིནེརུསྶ པརིཝཱརབྷཱུཏཱནཾ སཏྟནྣཾ པརིབྷཎྜཔབྦཏཱནཾ ནཱམཱནི. ཙནྡསཱུརིཡསངྑཱཏཾ ཡུགཾ དྷཱརེཏི ཏདུབྦེདྷམགྒཙཱརིཏྟཱཏི ཡུགནྡྷརོ. ཨཱིསཾ མཧིསྶརཾ དྷཱརེཏི ཏསྶ ནིཝཱསཊྛཱནཏྟཱཏི ཨཱིསདྷརོ. ཀརཝཱིརཱ ཨསྶམཱརཀཱ བཧཝོ ཨེཏྠ སནྟཱིཏི ཀརཝཱིརོ, ཀེ ཝཱ མཡཱུརཱ རཝནྟི ཨེཏྠཱཏི ཀརཝཱིརོ, ‘‘ཀརཝཱིཀོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨིདྷཱཔི པཙྪིམོཡེཝཏྠོ, ཀརཝཱིཀསཀུཎཱ ཝཱ བཧཝོ ཨེཏྠ སནྟཱིཏི ཀརཝཱིཀོ. སུདསྶནཱ ཨོསདྷིཝིསེསཱ བཧུཀཱ ཨེཏྠ སནྟཱིཏི སུདསྶནོ, སུཁེན པསྶིཏབྦཏྟཱ ཝཱ སུདསྶནོ ¶ , སུནྡརཾ ཝཱ དསྶནཾ ཨེཏྠཱཏི སུདསྶནོ. པཉྩནྣཾ པབྦཏཙཀྐཱནཾ ནེམིསདིསཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ དྷཱརེཏཱིཏི ནེམིནྡྷརོ, ནེམིབྷཱཝེན ཝཱ དྷཱརེཏབྦོ ཨུཔལཀྑེཏབྦོཏི ནེམིནྡྷརོ, ནེམིཾཝཱ རཐདྡུམཾ དྷཱརེཏི ཡེབྷུཡྻེནཱཏི ནེམིནྡྷརོ. ཝིནཏཱ ནཱམ སུཔཎྞམཱཏཱ, ཏསྶཱ ནིཝཱསཊྛཱནཏྟཱ ཝིནཏཀོཏི ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ. ཝིཏྠིཎྞཱ ཝཱ ནཏཱ ནདིཡོ ཨེཏྠཱཏི ཝིནཏཀོ. ཨསྶཀཎྞཱ སཛྫདུམཱ བཧཝོ ཨེཏྠ སནྟཱིཏི ཨསྶཀཎྞོ, ཨསྶཀཎྞསདིསཀཱུཊཏྟཱ ཝཱ ཨསྶཀཎྞོ. ཀུལཱཙལཱཏི ཨེཏེ སིནེརུཨཱདཡོ ཨཊྛ པབྦཏཱ ཨཙལསངྑཱཏཱནཾ པབྦཏཱནཾ ཀུལཱནི ཡོནིཡོ པབྷཝཱ, ཨེཏེ ཙ སིནེརུཨཱདཡོ ཨནུཔུབྦསམུགྒཏཱ, སབྦབཱཧིརོ ཙེཏྠ ཨསྶཀཎྞོ. ནིམིཛཱཏཀེ པན –
‘‘སུདསྶནོ ཀརཝཱིཀོ, ཨཱིསདྷརོ ཡུགནྡྷརོ;
ནེམིནྡྷརོ ཝིནཏཀོ, ཨསྶཀཎྞོ གིརི བྲཧཱ’’ཏི [ཛཱ. ༢.༢༢.༥༦༨].
ཝཏྭཱ སིནེརུཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨསྶཀཎྞོ ནཱམ པབྦཏོ པཏིཊྛིཏོ, ཏཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཝིནཏཀོ ནཱམ པབྦཏོཏི ཨེཝམཉྙོཡེཝཱནུཀྐམོ ཀཐིཏོ. ཀིཉྩཱཔི ཀཐིཏོ, ནཱམབྷེདམཏྟཀཏོཡེཝ པནེཏྠ བྷེདོ, ནཱཏྠབྷེདཀཏོཏི དཊྛབྦཾ.
༢༧. ཨཱཀཱསཝཱཧཱིགངྒཱཡཾ མེརུསིངྒོབྦྷཝཱཡཾ མནྡཱཀིནྱཱདིནཱམཏྟཡཾ. མནྡཾ ཨཀིཏུཾ སཱིལམསྶཱཏི མནྡཱཀིནཱི. ཨཱཀཱསེ སནྡམཱནཱ གངྒཱ ཨཱཀཱསགངྒཱ. སུརཱནཾ དེཝཱནཾ ནདཱི སུརནདཱི. སུརདཱིགྷིཀཱཏིཔི ཨེཏིསྶཱ ནཱམཾ.
༢༨. ཀོཝིལཱ༹རཱདིཏྟཡཾ ¶ ‘‘ཕལཧརོ’’ཏིཁྱཱཏེ པཱརིཙྪཏྟཀེ. ཀུཾ པཐཝིཾ ཝིདཱརཡཏི མཱུལེནཱཏི ཀོཝིལཱ༹རོ, དསྶ ལོ༹. པརི སམནྟཏོ ཚཏྟཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏཱིཏི པཱརིཙྪཏྟཀོ. པཱརིནོ སམུདྡསྶ ཛཱཏོ ཨཔཙྩཾ པཱརིཛཱཏཀོ, སཀཏྠེ ཀོ. པཱརིབྷདྡོ, ནིམྦཏརུ, མནྡཱརོཨིཙྩཱདཱིནིཔི པཱརིཙྪཏྟཀསྶ ནཱམཱནི.
ཀཔྤརུཀྑོ ཙ སནྟཱནོ ཙ ཨཱདིནཱ མནྡཱརོ པཱརིཛཱཏཀོ ཙ ཧརིཙནྡནཉྩ ཨེཏེ པཉྩ དེཝདྡུམཱ [ཨམར ༡.༥༣] དེཝཏརཝོ དེཝབྷཱུམཱིསྭེཝ སམྦྷཝཏོ. ཀཔྤོ སངྐཔྤིཏོ ཨཏྠོ, ཏསྶ རུཀྑོ ཛཉྙཛནཀབྷཱཝེན སམྦནྡྷོ, ཀཔྤཾ ཝཱ ཋིཏོ རུཀྑོ ཀཔྤརུཀྑོ. ཏནནཾ ཏཱནོ, བྷཱཝེ ཎོ. གནྡྷསྶ སམྨཱ ཏཱནོ ཨསྶེཏི སནྟཱནོ, སིརཱིསརུཀྑོ. མནྡནྟེ མོདནྟེ དེཝཱ ཨནེནཱཏི མནྡཱརོ, ཨཱརཔཙྩཡོ. ཧརིམིནྡཾ ཙདཡཏི སུཁཡཏཱིཏི ཧརིཙནྡནཾ. ཨེཏེ པཉྩ དེཝཏརཝོ ཨམརཀོསནཡེན ཝུཏྟཱ, སོགཏནཡེན པན སཏྟ དེཝཏརཝོ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘པཱཊལཱི སིམྦལཱི ཛམྦཱུ, དེཝཱནཾ པཱརིཚཏྟཀོ;
ཀདམྦོ ཀཔྤརུཀྑོ ཙ, སིརཱིསེན བྷཝཏི སཏྟམ’’ནྟི [དྷ. ས. ཨཊྛ. ༥༨༤; སཱརཏྠ. ཊཱི. ༡.༡ཝེརཉྫཀཎྜཝཎྞནཱ].
ཏཏྠ པཱཊལཱིཏི ཙིཏྲཔཱཊལཱི, སཱ ཨསུརལོཀེ ཏིཊྛཏི. ཏཐཱ སིམྦལཱི གརུལེ༹སུ, ཛམྦཱུ ཛམྦུདཱིཔེ, པཱརིཙྪཏྟཀོ ཏཱཝཏིཾསེ, ཀདམྦོ ཨཔརགོཡཱནེ. ཀཔྤརུཀྑོ ཨུཏྟརཀུརཱུསུ ¶ , སིརཱིསོ པུབྦཝིདེཧེཏི. ཨེཏེ སཏྟ དེཝཱནམེཝ པཏིཊྛཱནབྷཱུམཱིསུ སམྦྷཝཏོ དེཝཏརཝོཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི.
སགྒཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.
༢༩. པུབྦཔཙྪིམཨུཏྟརཱ དིསཱ ཡཐཱཀྐམཾ པཱཙཱི པཏཱིཙཱི ཨུདཱིཙཱི ནཱམ བྷཝནྟི. པཋམཾ པཱཏོ ཨནྩཏི རཝི ཡསྶཾ སཱ པཱཙཱི, ནཀཱརལོཔོ. པཙྪཱ དིཝཱཝསཱནེ ཨནྩཏི རཝི ཡསྶཾ སཱ པཏཱིཙཱི. ཨུདྡྷཾ ཨནྩཏི རཝི ཡསྶཾ སཱ ཨུདཱིཙཱི, ཡསྶཾ ཝཱ སཱིཏཝིཡོགཾ དཏྭཱ ཨནྩཏི སཱ ཨུདཱིཙཱི, ཝིཡོགཏྠཝཱཙཀོ ཧེཏྠ ཨུཀཱརོ, དསདྡོ དཱནཏྠོ. ཨཐ ཝཱ པནྩཏི པུབྦབྷཱཝམཱཔཛྫཏེཏི པཱཙཱི. པཏིནྩཏི པཙྪཱབྷཱཝམཱཔཛྫཏེཏི པཏཱིཙཱི. ཨུདཉྩཏི སཱིཏཝིཡོགདཱནཏྟམཱཔཛྫཏེཏི ཨུདཱིཙཱི. ཨེཏྠ ཙ ཨུདཱིཙཱིསཧཙརཎཏོ པཏཱིཙཱི ཨིཏྠིཡཾ, པཏཱིཙཱིསཧཙརཎཏོ པཱཙཱི ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟཏཱིཏི དཊྛབྦཾ. ཨེཝཾ ཏཾཏཾསཧཙརཎབྷཱཝེན ཏསྶ ཏསྶ ཏཾཏཾལིངྒཏྟམུཔནེཡྻུཾ. པུབྦཔཙྪིམཨུཏྟརཱཏི སབྦནཱམསྶ ཝུཏྟམཏྟེ པུམྦྷཱཝོ.
དཀྑིཎཱདིདྭཡཾ དཀྑིཎདིསཱཡཾ. མཛ྄ཛྷེ ཨཔཱཡཾ ཨཉྩཏི ཡསྶཾ རཝི, སཱ ཨཔཱཙཱི. མཛ྄ཛྷཏྠོཡཾ ཨཔསདྡོ, ཡཐཱ ‘‘ཨཔདིས’’ནྟི, ‘‘ཨཝཱཙཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཝཔུབྦོ ཨཉྩ ཨདྷོམུཁཱིབྷཱཝེ. ཨཝཉྩཏི ཨདྷོམུཁཱི བྷཝཏི ཡསྶཾ རཝི, སཱ ཨཝཱཙཱི. ཨུཎྷཱདིཀེ ཝཱ ཏབྦིཡོགེ ཀརོནྟོ ཡསྶཾ རཝི ཨཉྩཏི, སཱ ཨཝཱཙཱི. ཝིདིསཱདིདྭཡཾ དིསཱམཛ྄ཛྷེ. དིསཱཧི ཝིནིགྒཏཱ ཝིདིསཱ. དིསཱནམནུརཱུཔཱ, ཨནུཝཏྟཀཱ ཝཱ དིསཱ ཨནུདིསཱ. ཨཔདིསནྟིཔི ཝིདིསཱཡ ནཱམཾ [ནཔུཾསཀཱབྱཡཾ ཏྭ’པདིསཾ (ཨམར ༣.༦)].
༣༠. ཨེརཱཝཏཱདཡོ ¶ ཨཊྛ གཛཱ པུབྦཱདཱིནཾ དིསཱནཾ རཀྑཎཏོ དིསཱགཛཱ ནཱམ, པུཎྜརཱིཀཾ ནཱམ སིཏམྦོཛཾ, ཏཾསདིསཝཎྞཏཱཡ པུཎྜརཱིཀོ. རསྶསརཱིརཏཱཡ ཝཱམནོ. ཀུཡཾ པཐཝིཡཾ མོདཏེ ཀུམུདོ. ཨཉྫནཝཎྞཏཱཡ ཨཉྫནོ. པུཔྥཱ པཀཱསམཱནཱ དནྟཱ ཨསྶ པུཔྥདནྟོ. སབྦབྷཱུམིཡཾ ཙརཏཱིཏི སབྦབྷུམྨོ, སབྦབྷུམྨོ ཝཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཏསྶཱནུརཱུཔཏྟཱ སབྦབྷུམྨོ. སོབྷནདནྟཱཝཡཝཏྟཱ སུཔྤཏཱིཀོ [སོབྷནཱ པཏཱིཀཱ ཨཝཡཝཱ’སྶ སུཔྤཏཱིཀོ (ཀ.)]. ‘‘སུཔྤཏཱིཀོ སོབྷནངྒེ, བྷཝེ ཨཱིསཱནདིསཱགཛེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཾ. ཨེརཱཝཏཱདཱིནཾ དིསཱནཾ སམྦནྡྷཀཐནཾ པཱཙཱིཝཱརཎཱདིནཱམསཱུཙནཏྠཾ, ཨེསཾ ཀརེཎུཡོ པན –
ཨབྦྷམུ ཀཔིལཱ ཙེཝ, པིངྒལཱ ནུཔམཱ མཏཱ;
ཏམྦཀཎྞཱི སུབྷདནྟཱི, ཨངྒནཱ ཨཉྫནཱཝཏཱི [ཨམར ༣.༥].
༣༡. དྷཏརཊྛཱདིདྭཡཾ པུབྦདིསཱདྷིཔཏིདེཝེ. དྷཱརིཏཾ རཊྛམནེནཱཏི དྷཏརཊྛོ, རསྶ ཏོ. པཉྩསིཁཱདཱིནཾ གནྡྷབྦཱནཾ ཨདྷིཔོ ནཱཡཀོ གནྡྷབྦཱདྷིཔོ. ཀུམྦྷཎྜསཱམྱཱདིདྭཡཾ དཀྑིཎདིསཱདྷིཔཏིདེཝེ. ཀུམྦྷཎྜཱནཾ སཱམི ནཱཡཀོ ཀུམྦྷཎྜསཱམི. ཝིརུཧནྟི ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིམཱཔཛྫནྟི ཨེཏསྨིཾ ཀུམྦྷཎྜཱཏི ཝིརཱུལ༹ྷཀོ. ཝིརཱུལ༹ྷཾ ཝུཌྜྷིཔྤཏྟཾ ཝཱ ཀཾ སུཁམེཏསྶཱཏི ཝིརཱུལ༹ྷཀོ. ཝིརཱུཔཀྑཱདིདྭཡཾ པཙྪིམདིསཱདྷིཔཏིདེཝེ. ཝིརཱུཔཱནི ཨཀྑཱིནི ཡསྶ ཝིརཱུཔཀྑོ, ཝིཝིདྷསཎྛཱནཱནི ཨཀྑཱིནི ཡསྶ ཝཱ ཝིརཱུཔཀྑོ. ནཱགཱནཾ ཨདྷིཔཏི ནཱགཱདྷིཔཏི.
༣༢. ཡཀྑཱདྷིཔཱདིཙཏུཀྐཾ ¶ ཀུཝེརེ. ཨཱལ༹ཝཀཱདིཡཀྑཱནཾ ཨདྷིཔོ ཡཀྑཱདྷིཔོ. ཝིསྶཝཎསྶ ཨཔཙྩཾ ཝེསྶཝཎོ. ཏིཙརཎཱཊྛདཱཋཱབྷཡཱནཀམཏྠིཏཱཡ ཀུཙྪིཏཾ ཝེརོ སརཱིརམསྶ ཀུཝེརོ. ཁུདྡེནཱསྶ ནརཡུཏྟཱ སིཝིཀཱརཐེཏི ནརོ ཝཱཧནམསྶ ནརཝཱཧནོ. ཏྱམྦཀསཁོ, ཡཀྑརཱཛོ, གུཡ྄ཧཀེསརོ, མནུསྶདྷམྨཱ, དྷནདོ, རཱཛརཱཛོ, དྷནཱདྷིཔོ, ཀིནྣརེསོ, ཡཀྑོ, ཨེཀཔིངྒལོ, སིརིདོ, པུཉྙཛནེསྶརོཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཀུཝེརསྶ ནཱམཱནི.
ཨསྶ ཀུཝེརསྶ པུརཱི ‘‘ཨལ༹ཀཱ, ཨལ༹ཀམནྡཱ’’ཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ཨལཾ ཝིབྷཱུསནེ, ཨལཾ ཝིབྷཱུསནཾ ཀརོཏཱིཏི ཨལཀཱ, སཱ ཨེཝ ཨལ༹ཀཱ. ཨལ༹ཀཱ ཨེཝ མོདཀརཎཏོ ཨལ༹ཀམནྡཱ, ཨུཀཱརསྶ ཨཀཱརོ, ནཱགམོ ཙ. ཀེལཱསོཏིཔི ཏསྶ ནཱམཾ, ཀེལི པཡོཛནཾ ཨསྶ ཀེལོ, ཨཱསཏེ ཨསྨིནྟི ཨཱསོ, ཀེལོ ཙ སོ ཨཱསོ ཙེཏི ཀེལཱསོ, ཀཎྷསཔྤཱདི ཝིཡ ནིཙྩཾ ཀམྨདྷཱརཡོ. ཨསྶ ཀུཝེརསྶ པཧརཎཾ ཨཱཡུདྷཾ གདཱ, གཾ ཝུཙྩཏི ཝཛིརཾ, ཏཾ ཝིཡ དུཀྑཾ དདཱཏཱིཏི གདཱ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཡཐཱཝུཏྟཱ དྷཏརཊྛཱདཡོ དེཝཱ ཀམཏོ པུབྦཱདཱིནཾ ཙཏུདྡིསཱནཾ ཨདྷིཔཱ ཨདྷིཔཏཡོ ནཱམ. ཨམརཀོསེ པན –
‘‘ཨིནྡོ ཨགྒི པིཏུཔཏི, ནེརིཏོ ཝརུཎོ’ནིལོ;
ཀུཝེརོ ཨཱིསོ པཏཡོ, པུབྦཱདཱིནཾ ཨིམེ ཀམཱ.
རཝི ¶ སུཀྐོ མཧཱིསཱུནུ, ཏམོ ཙ བྷཱནུཛོ ཝིདྷུ;
བུདྷོ སུརགུརུ ཙེཏི, དིསཱདྷིཔཱ ཏཐཱ གཧཱ’’ཏི [ཨམར ༣.༣-༤].
ཨཉྙེཡེཝ དིསཱདྷིཔཏཡོ ཀཐིཏཱ, ཨིནྡརཝིམཱདཱིནཉྩ དིསཱདྷིཔཙྩཀཐནཾ པཱཛྷཱདཱིནཾ ཨིནྡདིསཱརཝིདིསཱདིནཱམསཱུཙནཕལཾ.
༣༣-༣༤. ཛཱཏཝེདཱདྱཊྛཱརསཀཾ ཨགྒིམྷི. ཛཱཏེ ཨུཔྤནྣེ ཝིནྡཏི གྷཱཏཡཏཱིཏི ཛཱཏཝེདོ. ཨནྡྷཀཱརེ ཛཱཏཾ ཝིཛྫམཱནཾ ཝིནྡཏི ལབྷཏི, ཝིདཏི ཛཱནཱཏི ཨེཏེནཱཏི ཝཱ ཛཱཏཝེདོ, ཛནནཾ ཛཱཏཾ ཝེདོ པཱཀཊོ ཡསྶ ཝཱ སོ ཛཱཏཝེདོ. སིཁཱ ཝུཙྩཏི ཛཱལཱ, ཏཱཡ ཡོགཏོ སིཁཱི. ཛོཏཏི དིཔྤཏཱིཏི ཛོཏི. པུནཱཏཱིཏི པཱཝཀོ, ཎྭུ. དཧཏཱིཏི དཧནོ. ཨནནྟི པཱལེནྟྱནེནེཏི ཨནལོ, ཨལཔཙྩཡོ. ཝེདེ ཧུཏཾ ཝཧཏི པཱཔཡཏི, སཡཾ ཝཱ ལབྷཏེཏི ཧུཏཱཝཧོ. ཨཙྩི ཝུཙྩཏི ཛཱལཱ, ཏཱཡ ཡོགཏོ ཨཙྩིམཱ. དྷཱུམོ ཀེཏུ དྷཛོ ཡསྶཱཏི དྷཱུམཀེཏུ. ཨཛཏི ཛལམཱནོ ཀུཊིལཾ གཙྪཏཱིཏི ཨགྒི, ཨི. གོ རཾསི ཨེཏསྶཏྠཱིཏི གིནི, ཨསྶཏྠྱཏྠེ ཨིནི, ཨགྒིནཱིཏིཔི པཱཋོ, སོ ཨགྒིསདིསོ. བྷཱནུ པབྷཱ ཡསྶཏྠི, སོ བྷཱནུམཱ. ཏེཛེཏི སེསབྷཱུཏོཔཱདཱརཱུཔཱནཱིཏི ཏེཛོ. དྷཱུམོ སིཁཱ ཙཱུལཱ༹ ཡསྶ དྷཱུམསིཁོ. ཝཱཡུ སཁཱ ཨསྶ ཝཱཡུསཁོ. དཧིཏྭཱ [དཧཏོ (ཀ.)] གཙྪཏོ ཀཎྷཱ ཝཏྟནཱི མགྒོ ཡསྶ ཀཎྷཝཏྟནཱི. ཝིསྶཱནརསྶ ཨིསིནོ ཨཔཙྩཾ ཝེསྶཱནརོ. ཧུཏཾ ¶ ཧཝིཾ ཨསཏི བྷུཉྫཏཱིཏི ཧུཏཱསོ. དྷནཉྫཡོ, ཛལནོ, ཨཱསཡཱསོ, རོཧིཏསྶོ, སཏྟཱཙྩི, སུཀྐོ, ཙིཏྲབྷཱནུ, ཝིབྷཱཝསུ, སུཙིཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཨགྒིསྶ ནཱམཱནི.
སིཁཱདིཏྟཡཾ ཨགྒིཛཱལཱཡཾ. སིནོཏི ནིསཱནཱི བྷཝཏཱིཏི སིཁཱ, ‘‘སི ནིསཱནེ’’ཏི ཀཱཏནྟ དྷཱཏུ, ཁཔཙྩཡོ. ཛལཏཱིཏི ཛཱལཱ. ཨཙྩཏེ པུཛྫཏེ ཨནེནེཏི ཨཙྩི. སིཁཱ ཛཱལཱ བྷིཡྻོ རཱུཔནྟརཱ ཨིཏྠིཡཾ, ཨཙྩི པན ཨཔུམེ.
༣༥. དྭཡཾ ཨགྒིཀཎེ [ཏཱིསུ ཕུལིངྒོ’གྒིཀཎོ (ཨམར ༡.༦༠) ཕུལིངྒཱནཱིཏི ཨགྒིཀཎཱནི (མ. ནི. ཊཱི. ༣.༦༥)]. ཝིཝིདྷཱསུ དིསཱསུ ཕུལླཾ གཙྪཏཱིཏི ཝིཔྥུལིངྒཾ. ཏཐཱ ཕུལིངྒཾ. སབྦདྷརཀཏེ པན ‘‘ཕུལིཾ གཙྪཏཱིཏི ཕུལིངྒོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏིཀཾ ཚཱརིཀཱཡཾ. མལཱིནཀཾསཝཏྠཱདཱིནཾ ཏཾ དིཏྟིཾ སེཏི པཝཏྟེཏཱིཏི བྷསྨཾ, མཔཙྩཡོ, བྷསཏི ཝཱ ཨདྷོ པཏཏི ཝཏྠཱདཱིནཾ མལམེཏེནཱཏི བྷསྨཾ. ཀཾསཱདཱིནཾ སུཀྐབྷཱཝཏྠཾ ཨིཙྪིཏབྦཏྟཱ ཨིཊྛི ཨབྷིལཱསོ སོབྷནཾ ཨེཏསྶཱ ཨཏྠཱིཏི སེཊྛི, ‘‘སཔཀྑཀོ སལོམཀོ’’ཏྱཱདཱིསུ ཝིཡ སསདྡསྶ ཝིཛྫམཱནཏྠཏྟཱ. མལསྶ སརཎཾ ཀརོཏཱིཏི སཱརིཀཱ, སཱ ཨེཝ ཚཱརིཀཱ, ཡཐཱ ‘‘སལཱ༹ཡཏན’’ནྟྱཱདཱིསུ.
༣༦. དྭཡཾ ཨུཎྷཚཱརིཀཱཡཾ. ཨུཎྷཏྟཱ ཀུཀྐུཾ ཀུཙྪིཏཾ ལཱཏཱིཏི ཀུཀྐུལོ, ‘‘ཀུཀྐུ ཝིདཏྠིཡཾ ཧཏྠེ, པཀོཊྛེ ཀུཙྪིཏེཔི ཙེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཾ. ཀུཀྐུཾ ཝཱ ཧཏྠཾ ལུནཱཏི ཚིནྡཏི དཧཏཱིཏི ཀུཀྐུལོ, སོ ཨེཝ ཀུཀྐུལོ༹ ¶ . ཨུཎྷམེཝ བྷསྨཾ ཨུཎྷབྷསྨཾ, ཏསྨིཾ. ཏིཀཾ དིཏྟཀཊྛཱདིནྡྷནེ. ཨངྒཏི ཧཱནིཾ གཙྪཏཱིཏི ཨངྒཱརོ, ཨཱརཔཙྩཡོ, པུནྣཔུཾསཀོཡཾ. ‘‘ཨལཱཏེ’ནིཏྠི ཀུཛེ’ངྒཱརོ’’ཏི ཧི ཏིཀཎྜསེསེ [ཏིཀཎྜསེས ༣.༣༢༩] ཝུཏྟཾ. ཧཱནིམེཝ ལཱཏི, ན ཋིཏིཾ ཝིསེསཉྩཱཏི ཨལཱཏཾ. ཨུདྡྷཾ དྷཱུམཾ མུཉྩཏཱིཏི ཨུམྨུཏཾ, ཏདེཝ ཨུམྨུཀཾ. པཉྩཀཾ ཀཊྛཱདིནྡྷནེ. སནྟམགྒིཾ ཨེདྷཡཏི ཝཌྜྷཡཏཱིཏི སམིདྷཱ. ཨེདྷཡཏཱིཏི ཨིདྷུམཾ, ཨུམོ. ཨེདྷཡཏཱིཏི ཨིདྷོ. ཨུཔཱདིཡཏེ ཨགྒིནེཏི ཨུཔཱདཱནཾ. ཨེདྷཡཏཱིཏི ཨིནྡྷནཾ.
༣༧. པཉྩཀཾ ཨཱལོཀེ. ཨོབྷཱསཏི དིཔྤཏཱིཏི ཨོབྷཱསོ. པཀཱསཏི དིཔྤཏཱིཏི པཀཱསོ. ཨཱལོཙཡཏི པསྶཏི ཨེཏེནཱཏི ཨཱལོཀོ, ཨཱལོཀེཏི ཝཱ ཨེཏེནཱཏི ཨཱལོཀོ, ‘‘ལོཀ, ལོཙ དསྶནེ’’ཏི དྷཱཏུདྭཡཔཱཋཏོ. ཨུཛྫོཏཏཱིཏི ཨུཛྫོཏོ, ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྡྷཾསེནྟོ ཛོཏཏཱིཏི ཝཱ ཨུཛྫོཏོ. ཨཱ སམནྟཏོ ཏཔཏི དིཔྤཏཱིཏི ཨཱཏཔོ. སམཱཏི ཨེཏེ པཉྩ ཏུལྱཏྠཱཏི བྷཱཝོ.
དསཀཾ ཝཱཏེ. ཨཱཧཱརོ ཝིཡ པཱཎབྷཱུཏོཔི ཀདཱཙི སཏྟེ མཱརེཏཱིཏི མཱརུཏོ, སོཝ མཱལུཏོ. པུནཱཏི སངྐཱརཱདིཀནྟི པཝནོ. ཝཱཡཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱཡུ, ཝཱཡཏི ཝཱ པུཔྥཱདཱིནཾ གནྡྷོ ཡེན སོ ཝཱཡུ. ཏཐཱ ཝཱཏོ. ཨནནྟི པཱཎནྟྱནེནེཏི ཨནིལོ, ཨིལོ. སནྟཾ ནིཙྩལཾ ¶ ཨཱིརཡཏི ཀམྤེཏཱིཏི སམཱིརཎོ, སམཱིརིཏུཾ ཀམྤིཏུཾ སཱིལམསྶཱཏི ཝཱ སམཱིརཎོ. གནྡྷཾ ཝཧཏཱིཏི གནྡྷཝཱཧོ, ཎོ. ཝཱཡོ ཝཱཡུསདིསོ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཡཱགམོ. སམནྟཏོ ཨཱིརཏི ཁིཔཏི རུཀྑཱདཡོཏི སམཱིརོ. སདཱ སབྦདཱ གཏི ཡསྶ སདཱགཏི. སསནོ, གནྡྷཝཧོ, ཨཱསུགོ, མརུཏོ, ཛགཏིཔཱཎོ, པཝམཱནོ, པབྷཉྫནོ ཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཝཱཏནཱམཱནི.
༣༨. ཨིམེ ཚ ཝཀྑམཱནཱ ཝཱཡུབྷེདཱ ཝཱཡུཝིསེསཱ, ཨུདྡྷཾ གཙྪཏཱིཏི ཨུདྡྷངྒམོ, ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱདཱིནཾ ནཱིཧརཎཝསེན ཨདྷོབྷཱགཾ གཙྪཏཱིཏི ཨདྷོགམོ. ཀུཙྪིམྷི ཨུདརེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཀུཙྪིཊྛོ. ཀོཊྛེ ཨནྟེ སེཏི ཏིཊྛཏཱིཏི ཀོཊྛཱསཡོ. པུནཔྤུནཾ སསནྟི ཡེན ཨསྶཱསོ, བཧིནིཀྑནྟཝཱཏོ. པསྶཱསོཏི ཨནྟོཔཝིསནཀཝཱཏོཔི ‘‘ཨསྶཱསོ’’ཏི ཨེཏེན སངྒཡ྄ཧཏེ སཧཙཱརིཏཏྟཱ. སབྦངྒེསུ ཨནུསརཏི སཱིལེན སེདལོཧིཏཱདིསམྤཱདནཏོཏི ཨངྒཱནུསཱརཱི. ཨམརཀོསེ པནཱཡཾ ཝཱཏོ ཋཱནབྱཱཔཱརབྷེདེན པཉྩདྷཱ ཀཐིཏོ [པཱཎོ’པཱནོ སམཱནོཙོདཱནབྱཱནཱ ཙ ཝཱཡཝོ སརཱིརཊྛཱ ཨིམེ (ཨམར ༡.༦༧)], ཊཱིཀཱཡཉྩསྶ –
‘‘ཧདཡེ པཱཎོ གུདེ’པཱནོ, སམཱནོ ནཱབྷིམཛ྄ཛྷཊྛོ;
ཨུདཱནོ ཀཎྛདེསེ ཏུ, བྱཱནོ སབྦངྒསནྡྷིསུ [ཧདཡེ པཱཎོ གུདེ’པཱནོ, སམཱནོ ནཱབྷིསཎྛིཏོ; ཨུདཱནོ ཀཎྛདེསཊྛོ, བྱཱནོ སབྦསརཱིརགོ ཨིཏི ཋཱནནིཎྞཡོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)].
ཏཏྲཔཱཎོཨནྣཔྤཝེསཱདིཀརོ ¶ . ཨཔཱནོ མུཏྟཀརཱིསསུཀྐཝིསཊྛིཀརོ. སམཱནོ མཛ྄ཛྷེ ཨནྣཔཙནཱདིཀརོ. ཨུདཱནོ བྷཱསིཏགཱིཏཱདིཀརོ. བྱཱནོ སེདརཏྟསཝནུམྨེསནིམེསགཏྱཱདིཀརོ [ཁེདཙེཊྛཱཨུམྨེསནིམྨེསགཏྱཱདིཀརོ (ཀ.)]. པཀཊྛེན ཨནནྟྱནེན བྷཏྟཱདིཔྤཝེསནཏོཏི པཱཎོ. མུཏྟཱདིཀཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨནནྟྱནེནཱཏི ཨཔཱནོ. སམྨཱ ཨནནྟི ཨནེན བྷུཏྟཔརིཔཱཙནཏོཏི སམཱནོ. ཨུདྡྷམནནྟྱནེན བྷཱསིཏཱདོ སཱམཏྠིཡཛནནཏོཏི ཨུདཱནོ. ཝིསེསེན ཨནནྟྱནེན སེདརཏྟསེམྷཱདི [ཁེདཙེཊྛཱདི (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] སམྤཱདནཏོཏི བྱཱནོ’’ཏི [ཏཾབྱཱཔཱརཱ ཙ ཡཐཱ – ཨནྣཔྤཝེསནཾ མུཏྟཱ-དྱུསྶགྒོ’ནྣཝིཔཱཙནཾ བྷཱསཎཱདི ནིམེསཱདི, ཏཾབྱཱཔཱརཱ ཀམཱ ཨིམེ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] ཝུཏྟཾ.
༣༩. དྭཡཾ ཨནྟོཔཝིསནཀཝཱཏེ. ཨཱནཾ ཝུཙྩཏི བཧིནིཀྑམནཝཱཏོ, ཏཏོ ཨཔགཏཾ ཨཔཱནཾ. ཨསྶཱསཏོ ཨཔགཏོ པསྶཱསོ. དྭཡཾ བཧིནིཀྑམནཝཱཏེ. ཨཱདིམྷི པཝཏྟོ སཱསོ ཨསྶཱསོ. ཨནནྟི པཱཎནྟྱནེནེཏི ཨཱནཾ, ཨཱདིམྷི པཝཏྟཾ ཨཱནཾ ཨཱནཾ, ཨེཀསྶཱཀཱརསྶ ལོཔོ.
༤༠. ཝེགཁིཔྤཱདཡོ ཝཱཏདྷམྨཏྟེན ནིཙྩཔྤཝཏྟིཀཱ ཨིཏི ཏཔྤཀྐམེ [ཏཔྤཀྐམེན ཏཀྐམེན (ཀ.)] ཨུཙྩནྟེ. ཏཏྲ རཡནྟཾ ཝེགེ. སབྦཏྲ ཀརཎསཱདྷནཾ. ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ ཝཛནྟི པཱཔུཎནྟི ཨེཏེནཱཏི ཝེགོ.
‘‘ཀྲིཡཱཝཱཙིཏྟམཱཁྱཱཏུཾ ¶ , ཨེཀེཀཏྠོ ནིདསྶིཏོ;
པཡོགཏོནུགནྟབྦཱ, ཨནེཀཏྠཱ ཧི དྷཱཏཝོ’’ཏི [ཙནྡྲདྷཱཏུཔཱཋེ].
ཝུཏྟཏྟཱ ཝཛདྷཱཏུ པཱཔུཎནེཔི པཝཏྟཏི, ཨེཝཾ སབྦཏྲ, ཨཀཱརསྶ ཨེ. ཛཝནྟི ཨེཏེནཱཏི ཛཝོ, རཡནྟི གཙྪནྟི ཨེཏེནཱཏི རཡོ.
ཁིཔྤཱདིནཝཀཾ སཱིགྷེ. ཨཐ ཛཝསཱིགྷཱནཾ ཀོ བྷེདོ? སཝེགགཏིཝཙནཱ ཛཝཱདཡོ, སཱིགྷཱདཡོ ཏུ དྷམྨཝཙནཱ, ཏཐཱ ཙ ‘‘སཱིགྷཾ པཙཏི [པསྶཏི (ཀ.)], སཱིགྷཾ གཙྪཏཱི’’ཏི པཡོགོ, ན ཏུ ‘‘ཛཝཾ པཙཏི, ཛཝཾགཙྪཏཱི’’ཏི པན པཡོགོ. ‘‘ཝེགེན གཙྪཏི, ཛཝེན གཙྪཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུ ཀཐཾ? ཏཏྲ བྷེདསྶ ཝཏྟུམིཙྪིཏཏྟཱ ན དོསོ. ཁིཔྤཏི པེརཏཱིཏི ཁིཔྤཾ, ཁིཔ པེརཎེ. སཡཏཱིཏི སཱིགྷཾ, སཱི སཡེ, གྷཔཙྩཡོ. བྱུཔྤཏྟི ཧི ཡཐཱ ཀཐཉྩིཔི བྷཝཏི, སཉྙཱ ཏུ ལོཀཏོཝཱཝགནྟབྦཱ, སབྦཏྲེཝཾ. ཏརཏཱིཏི ཏུརིཏཾ. ལངྒྷཏཱིཏི ལཧུ, ལངྒྷ གཏིསོསནེསུ, གྷསྶ ཧོ, ནིགྒཧཱིཏལོཔོ, ཨུཔཙྩཡོ ཙ, ལཧུཔརིཡཱཡོ ལགྷུསདྡོཔྱཏྠི. ཨསཏི ཁེཔཏཱིཏི ཨཱསུ, ཨུ. ཏརཏཱིཏི ཏུཎྞཾ, རསྶ ཎོ. ཨརཏི གཙྪཏཱིཏི ཨརཾ. ན ཝིལམྦཱིཡཏི ན ཨོཧཱིཡཏཱིཏི ཨཝིལམྦིཏཾ, ལབི ཨཝསཾསནེ. ཏུཝཊྚཏི སཡཏཱིཏི ཏུཝཊྚཾ, ཏུརིཏབྷཱཝེན ཝཏྟཏཱིཏི ཝཱ ཏུཝཊྚཾ, རིཏལོཔོ.
༤༡. ཨརིཡཱསཱམཉྙསྶ པུབྦཌྜྷཾ སནྟཏེ. ཨེཏྠ ཙ ཨཊྛསུ གཎེསུ ཚཊྛོ སབྦལཧུཀོ, ཏཏོཔརེ ཚགྒཎཱ ས ¶ , བྷ, ས, བྷ, བྷ, བྷཱ, ཨཊྛམོ གོ. སམནྟཏོ ཏནོཏཱིཏི སཏཏཾ. ནཱསབྷཱཝེན ན ཨིཙྩཾ ན གནྟབྦཾ ནིཙྩཾ, ནཱསཾ ཝཱ ན གཙྪཏཱིཏི ནིཙྩཾ. ‘‘ནཱགོ’’ཏྱཱདཱིསུ ཝིཡཱཏི ཨེཏྠཱཔི ན དོསོ, ཏསྶ ཙོ. ན ཝིརམཏཱིཏི ཨཝིརཏཾ. ན ཨཱརམཏཱིཏི ཨནཱརཏཾ. སམནྟཏོ, པུནཔྤུནཾ ཝཱ ཏནོཏཱིཏི སནྟཏཾ. ན ཨཝརམཏཱིཏི ཨནཝརཏཾ. སདཱ དྷཝཏི གཙྪཏཱིཏི དྷུཝཾ. ‘‘དྷུ གཏིཐེརིཡེསཱུ’’ཏི ཀཱཏནྟདྷཱཏུ.
ཝིཔུལཱཌྜྷཾ ཨཏིསཡེ. ཨེཏྠ ཧི ཨཡུགཔཱདེ དྭཱདསམཏྟཱ, ཡུགེ ཨཊྛཱརསམཏྟཱ, སབྦཱསུ ཨརིཡཱསུ པཋམེ པཱདེ དྭཱདསམཏྟཱ, དུཏིཡེ ཨཊྛཱརས, ཏཏིཡེ དྭཱདས, ཙཏུཏྠེ པཉྩདས. ཡདཱ པན པཋམཏཏིཡེསུ པརིཧཱཡནྟི, ཏདཱ ཡུགེ ཨདྷིཀཱ ཧོནྟི, ཨིདཾ ཝིཔུལཱལཀྑཎཾ. ཨཐ སཏཏཱཏིསཡཱནཾ ཀོ བྷེདོ? སཏཏཾ སནྟཏི ཨཝིཙྪེདོཀྲིཡནྟརེཧི ཨབྱཝདྷཱནཾ, ཨཏིསཡོ ཏུ པོནོཔུཉྙཾ, པཀཊྛོ ཙ. ཏེསུ པོནོཔུཉྙཾ ཀྲིཡཱབྱཱཝུཏྟི, པཀཊྛོ ཏུ ཀྲིཡཱཝཡཝཱནཾ ཨུཀྐཾསཏཱ. བྷཱསཏི སབྦེསནྟི བྷུསཾ, ཨཱསྶ ཨུ. བྷསྶཏི ཨདྷོ པཏཏཱིཏི ཝཱ བྷུསཾ. བྷས ཨདྷོཔཏནེ, ཨསྶ ཨུ. ཨཏིསཡནཾ ཨཏིསཡོ, ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཝཱསཡནཾ པཝཏྟནཾ ཨཏིསཡོ. དཧཏི སབྦནྟི དལ༹ྷཾ, ཧཏོ པུབྦེ ལོ༹, དལཏི ཝིདཱརཡཏཱིཏི ཝཱ དལ༹ྷཾ, ཧཔཙྩཡོ, དཧནྟོ ལཱཏཱིཏི ཝཱ དལ༹ྷཾ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, ཨབྷིསཡོ ཙ དལ༹ྷཉྩ ཨཏིསཡདལ༹ྷཱ. ཏརཏི ཨཏིཀྐམཏཱིཏི ཏིབྦཾ, རསྶ ཝོ, ཨསྶ ཨི. ཨེཏི གཙྪཏཱིཏི ཨེཀོ, སོ ཨེཝ ཨེཀནྟཾ, ཨེཀཾ ཏརཏི ཨཏིཀྐམཏཱིཏི ཝཱ ཨེཀནྟཾ. མཏྟཏོ ཨཏིཀྐནྟཾ ཨཏིམཏྟཾ. བཧུཾ ལཱཏཱིཏི བཱལ༹ྷཾ, ཨུལོཔོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ ཙ ཧསདྡོ. ཨཏིཝེལཾ, ཨཙྩཏྠཾ, ནིབྦྷརཾ, ནིཏནྟཾ, གཱལ༹ྷཾཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཨཏིསཡེ.
དབྦཾ སཏྭཾ, ཏཾཝིཔརཱིཏེ དྷམྨམཏྟེ ཝཏྟམཱནཱ བཱལ༹ྷཔརིཡནྟཱ ཁིཔྤཱདཡོ ཨཏིསཡཾ ཝིནཱ པཎྜཀེ ནཔུཾསཀེ ཝཏྟནྟི ¶ . ཁིཔྤཾ བྷཝཏི [‘‘ཁིཔྤ བྷཝབྷཱི’’ཏི པདདྭཡཾ ཨདྷིཀཾ ཝིཡ དིསྶཏི], ཨཏིསཡོ པུལླིངྒོ, ཨསྶ གུཎསྶཱཏིསཡོ, ཨསྶ དབྦསྶཱཏིསཡོ ཨིཏི. ‘‘ཁིཔྤཾ བྷུཉྫཏི, སཏཏཾ ཛུཧོཏི, སཏཏཾ རམཎཱིཡོ’’ཨིཙྩཏྲ ཏུ ཀྲིཡཱཝིསེསནཏྟཱཡེཝ པཎྜཀཏྟཾ. ཏེསུ ཁིཔྤཱདཱིསུ ཡེ དབྦགཱ དབྦཱབྷིདྷཱཡིནོ, ཏེ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ. ‘‘དབྦདྷམྨོ ལིངྒ’’ནྟི དསྶནནྟརཾ. ཡཐཱ ཁིཔྤཱ ཛརཱ, ཁིཔྤོ མཙྩུ, ཁིཔྤཾ གམནཾ. སནྟཏཱ ཏཎྷཱ, སནྟཏཾ དུཀྑཾ, སནྟཏོ ཨཱཀཱསོ. ཨཏིམཏྟཱ ཀྲིཡཱ, ཨཏིམཏྟོ ནརོ, ཨཏིམཏྟཾ པདཾ ཨིཙྩཱདི.
༤༢-༤༣. དྭཱདསཀཾ མཱརེ. ཧརནཡནགྒིདཌྜྷཏྟཱ [ཏིནཡནགྒིདཌྜྷཏྟཱ (ཀ.)] ནཏྠི ཝིགྒཧོ སརཱིརམེཏསྶ ཨཝིགྒཧོ. ཀཱམཡཏི རཏིཙྪཾ ཨུཔྤཱདཡཏཱིཏི ཀཱམོ, ཀཱརིཏནྟཱ ཨཔཙྩཡོ. སིངྒཱརརཱུཔེན པཱཎཱིནཾ མནསི བྷཝཏཱིཏི མནོབྷཱུ. པཉྩཀཱམགུཎེསུ མདཡཏཱིཏི མདནོ. ལོཀཱནཾ ཨནྟཾ ཝིནཱསཾ ཀརོཏཱིཏི ཨནྟཀོ. ཝསེ ཝཏྟེཏི སཱིལེནཱཏི ཝསཝཏྟཱི. པཱཔཾ ཨིཙྪཏི ཀརོཏི, ཏེན ཡུཏྟོཏི ཝཱ པཱཔིམཱ. པརཏོ ཛཱཡཏཱིཏི པཛཱ, ཨཙྪནྡིཀཱ, ཏཱསཾ པཏི པཛཱཔཏི. ཡེ ཀུསལདྷམྨེསུ པམཏྟཱ, ཏེསམེཝ བནྡྷུ པམཏྟབནྡྷུ. ཀཎྷདྷམྨཡུཏྟཏཱཡ ཀཎྷོ. ཀུསལདྷམྨེ མཱརེཏཱིཏི མཱརོ. ཨཀུསལདྷམྨེ ན མུཉྩཏཱིཏི ནམུཙི. མཱིནཀེཏནོ, ཀནྡཔྤོ, དཔྤཀོ, ཨནངྒོ, པཉྩསརོ, སམྦརཱརི, མནསིཛོ, ཀུསུམེསུ ¶ , ཨནཉྙཛོ, པུཔྥདྷནྭཱ, རཏིཔཏི, མཀརདྡྷཛོཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཝིཎྷུསུཏསྶ ཀཱམསྶ ནཱམཱནི.
ཏཎྷཱ ཨརཏཱི རགཱ ཙེཏི ཨེཏཱ ཏིསྶོ ཏསྶ མཱརསྶ དྷཱིཏརོ. ཡོ ཏཾ པསྶཏི, ཏཾ ཏསིཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཏཎྷཱ, སལོཔོ, ཎྷཱ ཙ. པརེསཾ ཀུསལདྷམྨེསུ ཨརཏིཾ ཀརོཏཱིཏི ཨརཏཱི. རཛྫནྟི ཨེཏྠཱཏི རགཱ. ཏསྶ མཱརསྶ ཧཏྠཱི གིརིམེཁལོ ནཱམ. སརཱིརམཧནྟབྷཱཝེན གིརིསདིསཏྟཱ གིརི ཝིཡཱཏི གིརི. མཱརེན མམཱཡནཝསེན ‘‘ཨཡཾ མེ ཧཏྠཱི མེཁལོ ནཱམ ཧོཏཱུ’’ཏི ཀཏནཱམཏྟཱ མེཁལཱ ཝིཡཱཏི མེཁལོཏི སམུདིཏནཱམདྭཡེན ཨེཀམེཝ ཧཏྠིཾ ཝདཏི, ཡཐཱ ‘‘ཝཛིརཱསནི, སཱིཏུཎྷ’’ནྟི.
༤༤. ཏིཀཾ ཡམེ. པཛཱསཾཡམནཏོ ཡམཱ, མཙྩུཔྤབྷུཏཡོ ཨསྶ ཀིངྐཱརཱ, ཏེསུ རཱཛཏེཏི ཡམརཱཛཱ. ཏེདྷཱཏུཀེསུཔི ཨཱཎཱཔཝཏྟཀཏྟཱ མཧནྟོ ཝིསཡོ ཨེཏསྶ ཝིསཡཱི, ཎཱི, སོ ཨེཝ ཝེསཱཡཱི. ཡཏྠ ལཀྑཎེན ན སིཛ྄ཛྷཏི, ཏཏྠ སབྦཏྲ ‘‘ཡདཱདིནཱ ཝཱ ནིརུཏྟིནཡེན ཝཱ སདྡསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ’’ཏི ཧི པུབྦེ ཝུཏྟཾ, དུཀྑཛནཀཏྟཱ ཝཱ ཝིསདིསཊྛཱནཾ གཙྪནྟཱིཏི ཝེསཱ, ནེརཡིཀཱ, ཏེསཾ ཨདྷིཔཏིབྷཱཝེན ཨཡཏི པཝཏྟཏཱིཏི ཝེསཱཡཱི, ཨཱི. ཡམཱནཾ རཱཛཱ ཡམོ. དྷམྨརཱཛོ, ཀཏནྟོ, སམཝཏྟཱི, ཀཱལོ, དཎྜདྷརོ, ཨནྟཀོཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཡམསྶ ནཱམཱནི. ཨསྶ ཡམསྶ ཨཱཝུདྷཾ ནཡནམེཝ. ཏེན ཀིར ཀོདྷཙིཏྟེན ཨོལོཀིཏམཏྟེན སཏྟཱནཾ སརཱིརཱནི ཨཱཏཔེ ཁིཏྟགྷཏཔིཎྜཱནི ཝིཡ ཝིལཱིཡནྟཱིཏི.
དྭཡཾ ¶ ཨསུརབྷེདེ. ཨེཏེསཉྷི སཏིཔི དེཝབྷཱཝེ ཧེཊྛཱ ནིཝཱསིཏབྷཱཝསཱམཉྙཏོ ཨེཏྠ ཝཙནཾ, མཱརསྶ པན སཏྟཱནམནཏྠཀཱརཀཏཱསཱམཉྙེན ཡམེན སདྡྷིཾ ཝཙནཾ ཏཀྐརཏྟཱ. ཡུདྡྷཱདཱིསུ ཝེཔིཏཾ ཀམྤིཏཾ ཙིཏྟམེཏསྶ ཝེཔཙིཏྟི [སཾ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡.༢༥༦]. པུཎྞཾ ལོམཾ ཡསྶ སོ པུལོམོ, པུལཱམཧཏཱི ཨུམཱ ཀིཏྟི, ཀནྟི ཝཱ ཡསྶཱཏི པུལོམོ. ‘‘ཨུམཱཏསཱིཧེམཝཏི-ཧལིདྡཱཀིཏྟིཀནྟིསཱུ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ པན སཀྐསྶ བྷརིཡཱཡ སུཛཱཏཱཡ པིཏཱ. དྭཡཾ ཀིནྣརེ. ཨསྶམུཁནརསརཱིརཏཱཡ ཀུཙྪིཏོ པུརིསོ, ཀིཉྩི ཝཱ པུརིསོ, པུརིསསདིསོཏི ཝཱ ཀིམྤུརིསོ. ཨེཝཾ ཀིནྣརོ. ཏུརངྒཝདན, ཨསྶམུཁཱདཱིནིཔི ཀིནྣརསྶ ནཱམཱནི.
༤༥-༤༦. ཨདྡྷཔཛྫེན ཨཱཀཱསསྶ ནཱམཱནི. ཏེསཾ ཏེསཾ ཝཏྠཱུནཾ ཨནྟརཾ ནཱནཏྟཾ ཨིཀྑཏེ ལོཀོ ཨེཏྠ, ཨནེནཱཏི ཝཱ ཨནྟལིཀྑཾ, རསྶ ལོ. ཨིཀྑནཾ ཝཱ དསྶནཾ ཨིཀྑཱ, ཏསྶ ཨནྟརཾ ཀཱརཎཾ ཨནྟལིཀྑཾ. ཁནཏི བྱཝདྷཱནནྟི ཁཾ, ཀྭི. སབྦགཧགཱམཎིནོ ཨཱདིཙྩསྶ པཐོ མགྒོ ཨཱདིཙྩཔཐོ. ན བྷཝཏཱིཏི ཨབྦྷཾ. གཙྪནྟྱནེན དེཝཱཏི གགནཾ, ཡུ, མསྶ གོ. ཨམྦཏེ སདྡཱཡཏེ ཨཏྲཱཏི ཨམྦརཾ, རོ. ཧཡ གཏིམྷི, ཝིསེསེན ཧཡཏི གཙྪཏི སབྦཏྲཱཏི ཝེཧཱསོ, ཡསྶ སོ, ཝིགཏོ ཝཱ ཧཱསོ ཙིཏྟསྶ ཨེཏྠཱརམྨཎཱལཱབྷཏོཏི ཝེཧཱསོ. ཨནིལསྶ ཝཱཏསྶ པཐོ ཨནིལཔཐོ. བྷུསཾ ཀཱསནྟེ དིཔྤནྟེ པདཏྠཱ ཨེཏེནཱཏི ཨཱཀཱསོ, ན ཀསྶཏི ན ཝིལེཁཱིཡཏཱིཏི ཝཱ ཨཱཀཱསོ. ན བྷཝཏི ¶ ཨེཏྠ ཀིཉྩིཔི ཝཏྠཱུཏི ནབྷཾ, ནཏྠི བྷཱུམི ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ནབྷཾ, ན བྷཱཡནྟི པཀྑིནོ ཨནེན, ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ནབྷཾ. ཝིནོ པཀྑིནོ ཧཡནྟི གཙྪནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝེཧཱཡསཾ, ཨསོ. ཏཱརཱ ཝུཙྩནྟི ནཀྑཏྟཱདཡོ, ཏེསཾ པཐོ ཏཱརཱཔཐོ. སུརཱནཾ དེཝཱནཾ པཐོ སུརཔཐོ. ན ཧཉྙཏེཏི ཨགྷཾ, ཧནསྶ གྷོ. ཨནནྟཾ, ཝིསཎུཔདཾཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཨཱཀཱསསྶ ནཱམཱནི.
༤༧-༤༨. མེགྷཱདྱེཀཱདསཀཾ མེགྷེ. མེཧཏི གྷརཏི སེཙཏཱིཏི མེགྷོ. ཝཱརིཾ ཝཧཏཱིཏི ཝལཱཧཀོ, ཝཱརིསདྡསྶ ཝོ, ཝསྶ ལོ [པཱཎིནི ༦.༣.༡༠༩; མོགྒལླཱནཔཉྩིཀཱ ༡.༤༧; ནཱིཏི-སུཏྟ ༡༣༤༠, ༡༣༤༣]. དིབྦནྟི ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ གཙྪནྟི ལོཀཱ ཨནེནཱཏི དེཝོ. པཛཱནཾ ལོཀཱནཾ ཨནྣཾ བྷོཛནཾ བྷཝཏི ཨེཏེནཱཏི པཛྫུནྣོ, ཨཀཱརསྶུཀཱརོ. ཨམྦུཾ ཨུདཀཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཨམྦུདྷརོ. ལོཀཱནཾ སནྟཱཔཾ ཧནྟཱིཏི གྷནོ, ཧསྶ གྷོ. ཛལདྷཱརཾ དྷཱརེཏཱིཏི དྷཱརཱདྷརོ. ཛཱིཝནཾ ཛལཾ མཱུཏཾ བནྡྷམནེནེཏི ཛཱིམཱུཏོ, ཝནསདྡལོཔོ, ལོཀཱནཾ ཝཱ ཛཱིཝིཏཾ མུནཱཏི བནྡྷཏཱིཏི ཛཱིམཱུཏོ, ཝིཏལོཔོ, ཛཱིཝིཏསྶ ཛཱི ཨཱདེསོ ཝཱ [པཱཎིནི ༦.༣.༡༠༩; མོགྒལླཱནཔཉྩིཀཱ ༡.༤༧; ནཱིཏི-སུཏྟ ༡༣༤༠, ༡༣༤༣]. ཨེཝཾ ཨཉྙཏྲ. ཝཱརིཾ ཝཧཏཱིཏི ཝཱརིཝཱཧོ. ཨམྦུཾ དདཱཏཱིཏི ཨམྦུདོ. ཨཱཔཾ བྷརཏཱིཏི ཨབྦྷཾ, ཀྭི, པསྶ བོ.
ཏིཀཾ ཝུཊྛིཡཾ. ཝསྶཏི སིཉྩཏཱིཏི ཝསྶཾ, ཝསྶ སེཙནེ. ཨེཝཾ ཝསྶནཝུཊྛིཡོ.
པཉྩཀཾ ¶ ཝིཛྫུཡཾ. སཏཏཾ ཨཱིརཏི ཀམྤཏཱིཏི སཏེརོ, ཏལོཔོ, སོ ཨེཝ སཏེརིཏཱ. ཁཎམཏྟམྤི ན ཏིཊྛཏཱིཏི ཨཀྑཎཱ. ཀུཊིལཾ ཨཙིརཊྛཱཡིཏཏྟཱ ཝིརཱུཔཾ ཧུཏྭཱ ཛཝཏཱིཏི ཝིཛྫུ. ཝིཛྫོཏཏཱིཏི ཝིཛྫུཏཱ. ཨཙིརཾ པབྷཱ ཡསྶ ཨཙིརཔྤབྷཱ.
༤༩. ཙཏུཀྐཾ མེགྷནཱདེ. མེགྷཱནཾ ནཱདོ མེགྷནཱདོ. དྷནཱིཡཏེ དྷནིཏཾ[ཐནིཏཾ (སཱི.)], དྷན སདྡེ. གཛྫནཾ གཛྫིཏཾ, གཛྫ སདྡེ. རསཱིཡཏེ རསིཏཾ. ཨཱདིནཱ ཧརཱདཱདི [སབྦཏྲ ནཔུཾསཀེབྷཱཝེ ཏོ, ཨཱདིནཱ སྭནིཏདྷནིཏཱདཡོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ), ཨཱདིནཱ དྷནིཏཧརཱདརཱསཱདཡོ (བྱཱཁྱཱསུདྷཱཊཱིཀཱ)]. དྭཡཾ སཀྐདྷནུམྷི. ཨིནྡསྶ ཨཱཝུདྷཾ དྷནུ ཙ ཨིནྡཱཝུདྷཾ, ཨིནྡདྷནུ ཙ. ཝཱཏེན ཁིཏྟམམྦུ ཝཱཏཀྑིཏྟམྦུ, བིནྡུ. སཱིཏཾ ཀརོཏཱིཏི སཱིཀརོ, སིཉྩཏཱིཏི ཝཱ སཱིཀརོ, ཙསྶ ཀོ, ཨརོ ཙ, ཝཱཏཝསེན ཝཱ ཏཏོ ཏཏོ སརཏཱིཏི སཱིཀརོ, ཨསྶ ཨཱི, མཛ྄ཛྷེ ཀཱགམོ ཙ.
༥༠. ཏིཀཾ ཛལདྷཱརཱཡཾ. ཝེགཏོ ཛལདྷཱརཱནཾ སཾ བྷུསཾ པཏནཾ ཨཱསཱརོ, པུནཔྤུནཾ སརཏཱིཏི ཨཱསཱརོ. ཝེགཾ དྷཱརེཏཱིཏི དྷཱརཱ. ཨདྷོ པཏཏཱིཏི སམྤཱཏོ, སཾསདྡོ ཨདྷོབྷཱགེ [ཝེགཏོ ཛལདྷཱརཱནཾ སམྦྷཱུཡ པཏནཾ དྷཱརཱསམྤཱཏོ, སར གཏིཡཾ གྷཨུ ཨིཏི ཨཱསཱརོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)]. དྭཡཾ ཝསྶོཔལེ. ཀརེན ཧཏྠེན གཡ྄ཧུཔགཏྟཱ ཀརཀཱ, ཛལཾ པིཎྜཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱ ཀརཀཱ, ‘‘ཝསྶོཔལེ ¶ ཏུ ཀརཀཱ, ཀརཀོཔི ཙ དིསྶཏེ’’ཏི རུདྡོ, ཀརསདྡོཏྲ. ‘‘ཀརོ ཝསྶོཔལེ པཱཎི-སོཎྜཱཔཙྩཱཡརཾསིསཱུ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཾ. གྷནཏོ, གྷནཀཱལེ ཝཱ སཉྫཱཏཾ ཨུཔལཾ སིལཱ གྷནོཔལཾ. དུཊྛུ དིནཾ དུདྡིནཾ, ཨཡཾ དུདྡིནསདྡོ མེགྷཙྪནྣཱཧེ ཝཏྟཏི, ཨསོབྷནཏྠོཔྱཏྠི དུདྡིནསདྡོ, ཨགུཎཝཙནཏཱཡཾ ཝཱཙྩལིངྒོ.
༥༡-༥༢. ཚཀྐཾ ཏིརོདྷཱནེ. དྷར ཨཱཝརཎེ, ཨཔཱདིཔུབྦོ. ཨཔིདྷརཏི ཨཱཝུཎོཏཱིཏི པིདྷཱནཾ, ཨལོཔོ. ཨཔདྷརཏཱིཏི ཨཔདྷཱརཎཾ. ཏིརོ དྷརཏི པིདཧཏཱིཏི ཏིརོདྷཱནཾ. ཨནྟརཾ དྷརཏཱིཏི ཨནྟརདྷཱནཾ, ནིགྒཧཱིཏལོཔོ. ཨཔིདྷརཏཱིཏི ཨཔིདྷཱནཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨཔཱདིཨུཔསགྒཱ དྷཱཏུནོ ཨཱཝརཎཏྠཛོཏཀཱ. ཚཱདཡཏཱིཏི ཚཱདནཾ. བྱཝདྷཱ, ཨནྟརདྷིཨིཙྩཱདཡོཔི ཏིརོདྷཱནེ.
སཱདྡྷཔཛྫེན ཙནྡསྶ ནཱམཱནི. ཨིནྡཏི ནཀྑཏྟཱནཾ པརམིསྶརིཡཾ ཀརོཏཱིཏི ཨིནྡུ. ཙནྡཏི ཧིལཱདཡཏི སུཁཡཏི པཛནྟི ཙནྡོ. ནཀྑཏྟཱནཾ རཱཛཱ ནཀྑཏྟརཱཛཱ. ཨུམཱ ཀནྟི, ཏཱཡ སཧ ཝིཛྫཏཱིཏི སོམོ, སུཁཾ ཨབྷིསྶཝཏཱིཏི ཝཱ སོམོ, མཔཙྩཡོ. ནིསཾ རཏྟིཾ ཀརོཏི, ཏཏྠ ཝཱ ཀརོ རཾསི ཨེཏསྶ ནིསཱཀརོ. ཨནྡྷཀཱརཾ ཨུསེནྟི དཧནྟི ཝིནཱསེནྟཱིཏི ཨོསཱ, རཾསཡོ, ཏེ ཨེཏྠ དྷིཡནྟི པཏིཊྛཧནྟཱིཏི ཨོསདྷི, ཏཱརཱཝིསེསོ, ཏསྶ ཨཱིསོ པཏི ཨོསདྷཱིསོ. ཧིམོ སཱིཏལོ རཾསི ཡསྶ ཧིམརཾསི. སསོ ཨངྐོ ལཀྑཎཾ ཡསྶ སསངྐོ. ཙནྡཾ ཀཔྤཱུརཾ མཱཏི སདིསཾ ནཡཏཱིཏི ཙནྡིམཱ. ཨིཀཱརཱདེསོ. སསལཀྑཎམེཏྠ ཨཏྠི སསཱི ¶ . སསཏི ཝཱ ཧིཾསཏི ཨུཎྷགུཎནྟི སསཱི, ཨཱིཔཙྩཡོ ཏདུཔལཀྑིཏེ ཏདུཔཙཱརཾ. སཱིཏཱ རཾསཡོ ཡསྶཏྠཱིཏི སཱིཏརཾསི. ནིསཱཡ རཏྟིཡཱ ནཱཐོ ཏདཱལངྐཱརབྷཱཝཏོཏི ནིསཱནཱཐོ. ཨུལཱུ༹ནཾ ཏཱརཱནཾ རཱཛཱ ཨུལུ༹རཱཛཱ. མཱཏི ཨཏྟཱནཾ ཀཔྤཱུརེན སདིསཾ ཀརོཏཱིཏི མཱ, མཱསདྡོཡཾ པུམེ, ཏཾསཧཙརཎཏོ ཨུལུ༹རཱཛཱདཡོཔི. ཧིམཾསུ, ཀུམུདབནྡྷུ, ཝིདྷུ, སུདྷཾསུ, སུབྦྷཾསུ, ནིསཱཔཏི, མིགངྐོ, ཀལཱནིདྷི, དྭིཛརཱཛོ, སསདྷརོ, ནཀྑཏྟེསོཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཙནྡསྶ ནཱམཱནི.
༥༣-༥༤. སོལ༹སནྣཾ བྷཱགཱནཾ པཱུརཎོ སོལ༹སམོ བྷཱགོ ཙནྡསྶ ཀལཱ, ཀལ སངྑྱཱནེ, ཀལཱིཡཏེ ཨེཀཱདིནཱ སངྑྱཱཡཏེཏི ཀལཱ. དྭཡཾ ཙནྡསྶ སརཱིརེ. མཉྙཏེ ཉཱཡཏེ ཨནེནེཏི བིམྦཾ. མནཏོ ཝཔཙྩཡོ, ནིཔཱཏནཱ མསྶ བོ, ཨསྶི, ནསྶ མོ, ཝསྶ བོ, བིམྦསདྡོ ཨནིཏྠིཡཾ. མཎྜཡཏེཏི མཎྜལཾ, ཨལོ, ཨིཏྠིཡཾ མཎྜལཱི, ཨཡཾ ཏཱིསྭཔི [བིམྦོ ཨནིཏྠཱི, མཎྜལཾ ཏཱིསུ (ཨམར ༣.༡༥)].
པཱདཧཱིནཔཛྫེན ཨདྡྷབྷཱགོ. ཨསཏི ཁེཔེཏི སམུདཱཡནྟི ཨཌྜྷོ, ཏོ. ཏཐཱ ཨདྡྷོ. ཨུཔཌྜྷོཏི ཨུཔསགྒེན པདཾ ཝཌྜྷིཏཾ, ཨེཏེ ཏཡོ པུམེ. ཁཎྜཡཏི སམུདཱཡནྟི ཁཎྜཾ. སཀྱཏེ ¶ ཨུབྦཱཧནཱདཱིསུ ཐོཀཏྟཱཏི སཀལཾ, ཨལོ, ཁཎྜསཀལཱ ཝཱ པུམེ, སཏྠེ རཱུཔབྷེདཏོ ནཔུཾསཀེ. ཨེཏེ ཙ ཨཌྜྷཱདཡོ ཏཡོ ཨསམེ བྷཱགེ པུམེ, སམེ ཏུ ནཔུཾསཀེཏི རཱུཔབྷེདེནཱཧ ‘‘ཨདྡྷཾ ཝུཏྟཾ སམེ བྷཱགེ’’ཏི. ཁཎྜཱདིདྭཡཾ པན ཨསམེཔི ཝཏྟམཱནཾ པུནྣཔུཾསཀེ ཝཏྟཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨདྡྷཾ ཝུཏྟཾ སམེ བྷཱགེ’’ཏི ཨེཏྠ ‘‘ཨཌྜྷཾ, ཨུཔཌྜྷ’’ནྟི ཨིདཾ དྭཡམྤི སངྒཧིཏཾ [ཨསམབྷཱགེ པུམཱནི, སམེ ཨཾསེ ནཔུཾསཀཏྟཾ རཱུཔབྷེདཏོ, ཨུཔཙཱརཏོ ཏབྦྷཱགཝཏི ཝཱཙྩལིངྒོ – ཨདྡྷཱ སཱཊཱི, ཨདྡྷཾ ཝཏྠཾ ཨདྡྷོ ཀམྦལོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)].
པསཱདཱདཡོ ཙནྡེ ཨཝསྶམྦྷཱཝིནོ, ཨཉྙཏྲ ཏུ པཱསངྒིཀཱ ཨིཏི ཙནྡཔཀྐམེ ཨུཙྩནྟེ. ཝིསེསེན སཱདཡཏི པསཱདཡཏཱིཏི པསཱདོ. ཨེཝཾ པསནྣོ, སོ ཨེཝ པསནྣཏཱ.
ཏིཀཾ ཙནྡཔྤབྷཱཡཾ. ཀུམུདསྶཱཡཾ ཝིཀཱསོ [ཝིཀཱརོ (ཀ.)] ཀོམུདཱི. ཙནྡཾ ཨཱཙིཀྑཏི པཊིཔཱདཡཏཱིཏི ཙནྡིཀཱ. ཛུཏི ཨསྶཱཏྠཱིཏི ཛུཎྷཱ. ཏསྶ ཎོ, ཧཔཙྩཡོ ཙ, ཙནྡསྶ ཝཱ ཛུཏིཾ སོབྷཾ ནཡ྄ཧཏི བནྡྷཏཱིཏི ཛུཎྷཱ.
ཙཏུཀྐཾ སོབྷནམཏྟེ. ཀནཏི དིཔྤཏཱིཏི ཀནྟི, ཀན དིཏྟིཡཾ, ཀཱམཱིཡཏཱིཏི ཝཱ ཀནྟི. སུནྡརཾ བྷཱཏི དིཔྤཏཱིཏི སོབྷཱ. ཛོཏཡཏཱིཏི ཛུཏི. ཚཱདཡཏཱིཏི ཚཝི. ཚད སཾཝརཎེ, ཝིཔཙྩཡོ, དལོཔོ.
༥༥. སཏྟཀཾ ལཀྑཎེ. ཀཾ ཨཏྟཱནཾ ལངྐཡཏི ཧཱིནཾ ཀརོཏཱིཏི ཀལངྐོ. ལཉྪཏེ ལཀྑཏེ ཨནེནེཏི ལཉྪནཾ ¶ . ལཀྑྱཏེ ཨནེནེཏི ལཀྑཾ. ཏཐཱ ལཀྑཎཾ. ཨངྐཱིཡཏེ ལཀྑྱཏེ ཨནེནེཏི ཨངྐོ. ཨབྷི ཝིསེསཾ ཛཱནཱཏི ཨེཏེནཱཏི ཨབྷིཉྙཱཎཾ. ཙིཧཱིཡཏི ལཀྑཱིཡཏི ཨནེནེཏི ཙིཧནཾ. ཙིཧ ལཀྑཎེ.
སབྦཱསཾ སོབྷཱནཾ མཛ྄ཛྷེ པརམཱ སོབྷཱ སུསམཱ ནཱམ, སོབྷནཾ སམཾ སབྦཾ ཨསྶཾ སུསམཱ, སེཊྛཱ སོབྷཱ.
༥༦. གུཎེ ཕོཊྛབྦཝིསེསེ སཱིཏནྟི ནཔུཾསཀཾ བྷཝཏི. དེཝདཏྟསྶ སཱིཏཾ ཝཏྟཏི. སཱིཏཱདཡོ ཏཡོ གུཎཱིལིངྒཱ གུཎིནོ ལིངྒཾ གཎྷནྟི, ཏཾ ཡཐཱ – སཱིཏལཱ བྷཱུམི, སཱིཏལཾ ཛལཾ, སཱིཏལོ ཝཱཏོ. ཨུཎྷཱབྷིཏཏྟེཧི སེཝཱིཡཏཱིཏི སཱིཏཾ, ཏེན ཡུཏྟོ སཱིཏོ. སས གཏིཡཾ, ཨིརོ, ཨིཏྟཉྩ, སཱིཏཏྠིཀེན སརཱིཡཏཱིཏི ཝཱ སིསིརཾ. སཱིཏཾ གུཎཾ ལཱཏཱིཏི སཱིཏལོ.
མཧིཀཱནྟཾ ཧིམེ. ཧིཾསཏཱིཏི ཧིམཾ, སསྶ མོ,ནིགྒཧཱིཏལོཔོ ཙ. ཏུཧ ཨདནེ, ཏོཧཏི ཧིཾསཏཱིཏི ཏུཧིནཾ, ཨིནོ. ཨུཔརིཏོ སཝཏཱིཏི ཨུསྶཱཝོ. ནཱིཧརནྟི ནིསྶསནྟྱནེནེཏི ནཱིཧཱརོ, ནཏྠི ཨཱིཧཱ ཝཱ ཨེཏསྨཱ ཧེཏུབྷཱུཏཱཏི ནཱིཧཱརོ, ཨཱརོ. མཧཱིཡཏེ རཱགཱིཧཱིཏི [ཝཱཙཱབྷི (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] མཧིཀཱ, ཎྭུ.
༥༧. ཚཀྐཾ ནཀྑཏྟེ. པུནཔྤུནཾ ཨུདཡཏྟཱ ན ཁཱིཡཏེ ནཀྑཏྟཾ, ཨཏྟནོ གམནཊྛཱནཾ ན ཁརཏི ན ཝིནཱསེཏཱིཏི ཝཱ ནཀྑཏྟཾ, ཨཐ ¶ ཝཱ ནཀྑ གཏིཡཾ, ནཀྑཏཱིཏི ནཀྑཏྟཾ. ཛོཏཏི སུབྷཱསུབྷནིམིཏྟཾ པཀཱསེཏཱིཏི ཛོཏི, ནཀྑཏྟ བྷཾསདྡེཧི སཧཙརཎཏོ ནཔུཾསཀེ. ཡཐཱཝུཏྟཾ ནིམིཏྟཾ བྷཱཏི པཀཱསེཏཱིཏི བྷཾ. ཀཏྟབྦཾ ཏརནྟི ལོཀཱ ཨེཏཱཡཱཏི ཏཱརཱ, ཨཏྟནོ ཝཱིཐིཾ ཏཱཡཏི ཨརཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱ ཏཱརཱ, ཏཱརེཏི ཝཱ ལོཀེ ཨཧིཏཏོཏི ཏཱརཱ, ཨཡཉྩ ཏཱརཀཱ, ཨུལུ༹ ཙ ཨེཏེ ཏཡོ ཨཔུམེ. ཏརཱ ཨེཝ ཎྭུ, ཏཱརཀཱ [ཏཱརཱ ཨེཝ ཏཱརཀཱ ཎྭུ (ཀ.)]. ཨུཙྩཾ ལཝཏི [ཨུལཡཏི (ཀ.)] གཙྪཏཱིཏི ཨུལུ. སོ ཨེཝ ཨུལུ༹. ན ཀེཝལཾ ཏཱརཀཱ ཨེཝ ཨཔུམེ, ཨཐ ཁོ ཨུལུ༹ ཙཱཏི ཙསདྡཏྠོ. ཨུལུ༹སཧཙརིཡཏོ པཀྑེ ནཔུཾསཀེ ཙ.
༥༨-༦༠. ཨསྶཡུཛཱདཡོ རེཝཏྱནྟཱ སཏྟཱདྷིཀཝཱིསཏཱརཀཱ ནཀྑཏྟཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཱནི ཙ ནཀྑཏྟཱནི ཨཱཀཱསེ ཡཐཱཋིཏཱནི ཀམཏོཡེཝ ཨེཏྠ ཀཐིཏཱནི, ན ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ. ཝཀྑཏི ཙ ‘‘ཀམཏོ སཏྟཱདྷིཀཝཱིསཏི ནཀྑཏྟཱ’’ཏི. ཨསྶརཱུཔཡོགཏོ ཨསྶཡུཛོ. ཡམསདིསཏྟཱསབྦཏྲ བྷརཏཱིཏི བྷརཎཱི. ཡུ, ཨཱི. ཨགྒིསདིསཏྟཱ ཀནྟཏི ཚིནྡཏཱིཏི ཀཏྟིཀཱ, ཀརོཏི ཏསྨཱ ཝཱ ཀཏྠིཀཱ, ཀཏྟིཀཱཡ སཧིཏཱ སཀཏྟིཀཱ. བྷརཎཱི, རོཧིཎཱི ཝཱ. ཀམལསམྦྷཝཏྟཱ ཀམལེ རུཧཏི ཝཌྜྷཏཱིཏི རོཧིཎཱི. མིགསཱིསཎྛཱནཏྟཱ ¶ ཏཱརཱཔུཉྫོ མིགསིརཾ, ཚཊྛཱིསམཱསོ ཨུཏྟརཔྤདྷཱནཏྟཱ ནཔུཾསཀཏྟཾ. རུདྡརསཱཝཊྛིཏཀོདྷརུདྡསདིསཏྟཱ ཀདཱཙི ཨདཏི གྷསཏཱིཏི ཨདྡཱ. པུནཔྤུནཾ སཏྟེསུ ཧིཏཾ ཝསྶཏཱིཏི པུནབྦསུ, ཝསྶ སེཙནེ. པོསེཏི ཀྲིཡཱནི, པོསེནྟྱསྨིནྟི ཝཱ པུསྶོ. བྷུཛགསདིསཏྟཱ ན སིལིསྱཏེ ནཱལིངྒྱཏེཏི ཨསིལེསོ.
མཧཱིཡཏེ ཀཱརིཡཏྠིཀེཧཱིཏི མགྷཱ [མཱགྷཱ (ཀ.)], ཧསྶ གྷོ. ཕལཾ གཎྷཱཔེཏཱིཏི ཕགྒུནཱི, ཡུ, ཨཱི. དྭེཏི པུབྦཕགྒུནཱི, ཨུཏྟརཕགྒུནཱི ཙེཏི དྭེ. ཧཏྠསཎྛཱནཏཱཡ ཧཏྠོ. ཏཙྪཀསདིསཏྟཱ ཝིཙིཏྟཾ ཕལཾ དདཱཏཱིཏི ཙིཏྟཱ. སོབྷནཱ ཨཱཏི, སཱཏི ཝཱ ཏནུཾ ཀརོཏི སུབྷཱསུབྷནྟི སཱཏི [སྭཱཏི (ཀ.)], སུབྷཱསུབྷཕལདཱནཏོ ཝཱ སཱཏི, ‘‘སཱཏི དཱནཱཝསཱནེསཱུ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཾ, ཨཡཾ དྭཱིསུ. ཝིསདིསཾ ཕལཾ ཁཎཏཱིཏི ཝིསཱཁཱ, ཝིཝིདྷཱ ཝཱ སཁཱ མིཏྟཱ ཡསྶཱ སཱ ཝིསཱཁཱ. ཨནུརཱདྷཡཏི སཾསིཛ྄ཛྷཏི སུབྷཱསུབྷཕལམེཏཱཡཱཏི ཨནུརཱདྷཱ. གུཎེཧི སབྦཱསཾ ཝུཌྜྷཏྟཱ ཛེཊྛཱ. མཱུལཏི པཏིཊྛཱཏི སུབྷཱསུབྷཕལམེཏྠཱཏི མཱུལཾ. ཨཱསཱལ༹ྷོ ནཱམ བྷཏཱིནཾ དཎྜོ, ཏཾསཎྛཱནཏྟཱ ཨཱསཱལ༹ྷཱ ནཱམ དྭེ ནཀྑཏྟཱ པུབྦཱསཱལ༹ྷཨུཏྟརཱསཱལ༹ྷཝསེན.
སཝཏི སུབྷཱསུབྷཕལམེཏེནཱཏི སཝཎོ, སཝཎཾ ཝཱ. དྷནམེསནྟི ཨེཏྠཱཏི དྷནིཊྛཱ, དྷནཏི ཝཱ ཝིབྷཱུཏི ནིདྷཱནཾ དྷནིཊྛཱ. སཏཾ བྷིསཛཱ ཨེཏྠ, སཏབྷིསཛཱནཾ ཝཱ ཨདྷིཔཏི སཏབྷིསཛོ. བྷདྡོ གོ, ཏསྶེཝ པདཱནི པཱདཱ ཨསྶཾ བྷདྡཔདཱ, པུབྦབྷདྡཔདཱ དྭེ, ཨུཏྟརབྷདྡཔདཱ དྭེ, སམཱུཧོ ཙེསཾ ཙཏུསངྑྱཱཏི བཧུཝཙནཾ. རཱ ཝུཙྩཏི དྷནཾ, ཏབྦནྟཏཱཡ རེཝཏཱི, ཨཱཀཱརསྶེ, རེཝཏོ ཝཱ ཨིསིབྷེདོ, ཏསྶ ཨཔཙྩཾ རེཝཏཱི.
༦༡. དྭཡཾ ¶ རཱཧུགྒཧེ. སོ ཝུཙྩཏི སགྒོ, ཏཏྠ བྷཱཏཱིཏི སོབྦྷཱནུ. རཧཏི ཙནྡཱདཱིནཾ སོབྷཾ ཛཧཱཔེཏཱིཏི རཱཧུ. ཏམོ, ཝིདྷུནྟུདོ, ཙནྡཱདོ, སེཧིཀེཡོཏིཔི རཱཧུསྶ ནཱམཱནི.
སཱུར, ཙནྡ, ཨངྒཱརཀ, བུདྷ, ཛཱིཝ, སུཀྐ, ཨསིཏ, རཱཧུ, ཀེཏཱུཏི ཨེཏེ སཱུརཱདཡོ ནཝགྒཧཱ ནཱམ.
མེསཱདིཀོ དྭཱདསཀོཊྛཱསོ རཱསི ནཱམ. ཨཱདིནཱ ཨུསབྷ, མེཐུན, ཀཀྐཊ, སཱིཧ, ཀཉྙཱ, ཏུལཱ, ཝིཙྪིཀ, དྷནུ, མཀར, ཀུམྦྷ, མཱིནེ སངྒཎྷཱཏི.
དྭཡཾ བྷདྡཔདནཀྑཏྟཱནཾ ནཱམཾ. པོཊྛོ གོ [པཱཋོ བྷདྡོ གོ (ཀ.)], ཏསྶེཝ པདཱནི པཱདཱ ཨསྶཾ པོཊྛཔདཱ.
༦༢-༦༣. པཛྫདྭཡེན སཱུརིཡསྶ ནཱམཱནི. ཨཱ བྷུསོ དིཔྤཏཱིཏི ཨཱདིཙྩོ, པྤསྶ ཙྩོ. ལོཀཱནཾ སཱུརབྷཱཝཾ ཛནེཏཱིཏི སཱུརིཡོ. ཏཐཱ སཱུརོ. སཏཾ བཧཝོ རཾསཡོ ཡསྶ སཏརཾསི. དིཝཱ དིཝསཾ ཀརོཏཱིཏི དིཝཱཀརོ, དིཝསེ ཝཱ ཀརོ ¶ ཨཱབྷཱ ཡསྶ དིཝཱཀརོ, དིཝཱསདྡོཡཾ སབྦཀཱརཀཝཙནོ, ན ཏུ ཨཱདྷཱརཝཙནོ ཨེཝ. ཝིསེསེན རོཙཏེ དིཔྤཏེཏི ཝེརོཙནོ. དིནཾ ཀརོཏི, ཀུམུདཱནཾ ཝཱ དིནཾ མཱཀུལྱཾ ཀརོཏཱིཏི དིནཀརོ, ཨུཎྷོ རཾསི ཡསྶ ཨུཎྷརཾསི. པབྷཾ ཀརོཏཱིཏི པབྷངྐརོ.
ཨཾསུནོ མཱལཱ, སཱ ཡཏྠ ཨཏྠི ཨཾསུམཱལཱི. དིནཱནཾ པཏི དིནཔཏི. ཏཔཏཱིཏི ཏཔནོ. རཝནྟི ཨེཏེན སཏྟཱ པབྷཱཝིཏྟཱཏི རཝི. བྷཱནུ ཡསྶ ཨཏྠཱིཏི བྷཱནུམཱ. རཾསི ཡསྶ ཨཏྠཱིཏི རཾསིམཱ. བྷཾ ཨཱབྷཾ ཀརོཏི, ཏཱསཾ ཝཱ ཨཱཀརོ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནཾ བྷཱཀརོ. བྷཱཏི དིཔྤཏཱིཏི བྷཱནུ. དེཝེཧིཔི ཨཙྩཏེ པཱུཛཱིཡཏེཏི ཨཀྐོ. སཧསྶཾ བཧཝོ རཾསཡོ ཡསྶ སཧསྶརཾསི. དྭཱདསཏྟཱ, པབྷཱཀརོ, ཝིབྷཱཀརོ, ཝིཀཏྟནོ [ཝིསྶཀམྨུནཱ ཝིཀཏྟིཏོ, ཀམྨནི ཡུ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], མཏྟཎྜོ, དིཝམཎི, ཏརཎི, མིཏྟོ, ཙིཏྲབྷཱནུ, ཝིབྷཱཝསུ, གཧཔྤཏི, ཧཾསོ, སཝིཏཱཨིཙྩཱདཱིནིཔི སཱུརིཡསྶ ནཱམཱནི.
༦༤. པཛྫེན སཱུརིཡཱདཱིནཾ རཾསིཔྤབྷཱནཾ ནཱམཱནི. རསནྟི ཏཾ སཏྟཱཏི རཾསི. ཨཱ བྷུསོ བྷཱཏཱིཏི ཨཱབྷཱ. པཀཱརེན བྷཱཏཱིཏི པབྷཱ. དིཔྤཏཱིཏི དིཏྟི. རོཙཏེ དིཔྤཏེཏི རུཙི. དཱིདྷྱཏི དིཔྤཏཱིཏི དཱིདྷིཏི. དིཔྤཏཱིཏི ཝཱ དཱིདྷིཏི, པསྶ དྷོ, ཨིཀཱརཱགམོ. མིཡྻནྟེ ཁུདྡཛནྟཝོ ཨནེནེཏི མརཱིཙི, ཨཱིཙི. ཨསཏི གཙྪཏི དིསནྟནྟི ཨཾསུ, ཨུསྶཱགམོ. མརཱིཙིསཧཙརཎཏོ དཱིདྷིཏྱཱདཡོ [ཁལིཏཔཱཋོ (?), སཝརསཱམཱི ཏུ ཨངྒུལི ཀཱཀལིསཱརི སརཱརི ཏུམྦིཨརི སུསི དཱིམིཏྱཏྟཡོ ཐཱིཔུམེསུ ཨིཙྩཱཧ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)] བྷཱནུ ཨཾསུ ཙ དྭཱིསུ. མཡ གམནཏྠོ ¶ དཎྜཀོ དྷཱཏུ [དཎྜཀཔྤཀརཎེ ཨཱགཏདྷཱཏཱུཏི ཨཏྠོ, ནིརུཏྟིསཱརམཉྫུསཱཊཱིཀཱཡཾ ༢༥༣.༤༡༣ པིཊྛེསུ པསྶིཏབྦཾ], ཁཔཙྩཡོ ཨཱུཀཱརཱགམོ, ཨཐ ཝཱ མཱ མཱནེ, ཨུཁ གཏྱཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ [དཎྜཀཔྤཀརཎེ ཨཱགཏདྷཱཏཱུཏི ཨཏྠོ, ནིརུཏྟིསཱརམཉྫུསཱཊཱིཀཱཡཾ ༢༥༣.༤༡༣ པིཊྛེསུ པསྶིཏབྦཾ], མཱཡ མཱནཱཡ ཨུཁཏཱིཏི མཡཱུཁོ [མཱཔསཾ གགནཾ པམཱཎཡཾ ཨུཁཏི གཙྪཏཱིཏི པིསོདརཱདི (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)]. ཀིརཏི ཏིམིརཾ ཀིརཎོ. ཀིརཏི ཏིམིརཾ ཀརོ.
༦༥. དྭཡཾ ཨཱདིཙྩམཎྜལོཏིཁྱཱཏེ ཨུཔྤཱཏཱདིཛཱཏེ རཾསིམཎྜལེ. སཱུརིཡསྶ པརི སམནྟཏོ དྷཱིཡཏེ པརིདྷཱི, པརི སམནྟཏོ ཝིསཏཱིཏི པརིཝེསོ, སཱུརིཡཾ ཝཱ པརིཝེཋཡཏཱིཏི པརིཝེསོ. ཋསྶ སོ. ཨུཔསཱུརིཡཀཾ, མཎྜལནྟི དྭེཔི པརིདྷིནོ ནཱམཱནི.
དྭཡཾ མརཱིཙིཀཱཡཾ. མརཱིཙིསདིསཏཱཡ མརཱིཙི. མིགཱནཾ ཏཎྷཱ པིཔཱསཱ ཡསྶཾ ཛལཱབྷཱསཏྟཱ སཱ མིགཏཎྷིཀཱ.
སཱུརིཡསྶ ཨུདཡཏོ པུབྦེ ཨུཊྛིཏརཾསི ཨུགྒཏརཾསི ཨརུཎོ ནཱམ སིཡཱ. ཨརུཎཝཎྞཏཱཡ ཨརཏི གཙྪཏཱིཏི ཨརུཎོ. སཱུརསཱུཏོ, ཨནཱུརུ, ཀསྶཔེཡྻོ, ཀསྶཔི, གརུཌཱགྒཛོཏིཔི ཨརུཎསྶ ནཱམཱནཱིཏི. ཨཱཀཱསཝཎྞནཱ.
༦༦-༦༧. ཙཏུཀྐཾ ¶ ཀཱལེ. ཀལྱནྟེ སངྑྱཱཡནྟེ ཨཱཡུཔྤམཱཎཱདཡོ ཨནེནཱཏི ཀཱལོ, ཀརཎཾ ཝཱ ཀཱརོ, བྷཱཝེ ཎོ, སོ ཨེཝ ཀཱལོ, ན ཧི ཀྲིཡཱཝིནིམུཏྟོ ཀཱལོ ནཱམ ཀོཙི ཨཏྠི, མཧཱཀཱལསྶ པན སསྶཏབྷཱཝཏོ ཨཏཱིཏཱདིཝོཧཱརོ ནཏྠེཝཱཏི ཨཝཡཝཀཱལཱནཾ སམཱུཧབྷཱཝཏོ སོཔི ‘‘ཀཱལོ’’ཏི ཝུཏྟོ. སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ ཨསཏི ཁེཔེཏཱིཏི ཨདྡྷཱ, ཏསྶ དྷོ, ཨཱཀཱརནྟོཡཾ ཨདྡྷཱསདྡོ པུམེ. པུནཔྤུནཾ ཨེཏཱིཏི སམཡོ. ཝིནཱསཾ ལཱཏཱིཏི ཝེལཱ, ཝཎྞལོཔོ. དིཊྛོ, ཨནེཧོཏིཔི ཀཱལསྶེཝནཱམཱནི.
ཁཎཱདཡོ པན ཏབྦིསེསཱ ཏསྶ ཀཱལསྶ ཝིསེསཱ བྷེདཱ. ཀེ ཏེ, ཀིཏྟཀཔྤམཱཎཱ ཙེཏྱཱཧ ‘‘ཁཎོ’’ཨིཙྩཱདི. དསཧི ཨཙྪརཱཧི ཨངྒུལིཕོཊནེཧི ལཀྑིཏོ ཀཱལོ ཁཎོ ནཱམ, ཁཎུ ཧིཾསཱཡཾ, ཁཎོཏཱིཏི ཁཎོ, ཨ. དས ཁཎཱ ལཡོ ནཱམ བྷཝེ བྷཝནྟི, ཨེཏེན ཝཱ ཝཙནེན ཝིཀབྷིསངྑྱཱཔེཀྑིནོཔི ཝཱཙཀཱ སནྟཱིཏི གམྱཏེ. ལཡཏི གཙྪཏི, སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ ལུནནྟོ ཝཱ ཨཡཏི གཙྪཏཱིཏི ལཡོ. དས ལཡཱ ཁཎལཡོ ནཱམ, ཁཎལཡཱནཾ སམཱུཧབྷཱཝཏོ. ཏེ དས ཁཎལཡཱ མུཧུཏྟོ ནཱམ སིཡཱ སིཡུཾ ཝཱ, ཨཡམནིཏྠཱི. ཧུཙྪ ཀོཊིལྱེ ¶ , ཀུཊིལཡཏི རཏྟིདིཝསེ སུབྷཱསུབྷདསྶནཏོཏི མུཧུཏྟོ, ཏོ, དྷཱཏུཡཱདིམྷི མུཀཱརཱགམོ, ཙྪལོཔོ ཙ. ཏེ དས མུཧུཏྟཱ ཁཎམུཧུཏྟོ ནཱམ.
ཏིཀཾ དིནེ. དིབྦནྟི ཀཱིལ༹ནྟྱསྨིཾ དིཝསོ, སོ. ན ཛཧཱཏི པཙྩཱགམནཾ ཨཧཾ. ཨཱདདཱཏི ནིབྱཱཔཱརནྟི དིནཾ, ཨིནོ, ཨཱལོཔོ ཙ, དིབྦཏི ཝཱ ཨེཏྠཱཏི དིནཾ, ཝསྶ ནོ. གྷསརོ [གྷསཏི ཨནྡྷཀཱརཾ རོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], ཝཱསརོཏིཔི དིནསྶ ནཱམཱནི.
༦༨. ཀལླནྟཾ པཙྩཱུསེ. པབྷཱཏྱསྨིཾ ལོཀོཏི པབྷཱཏཾ. ཏཐཱ ཝིབྷཱཏཾ. ཨུས རུཛཱཡཾ, པཙྩཱུསཏི ཝིནཱསེཏི ཏིམིརནྟི པཙྩཱུསོ. ཀལྱནྟེ སངྑྱཱཡནྟེ ཨནེན སངྑྱཱདཡོཏི ཀལླཾ. ཨཧོམུཁཾ, ཨཱུསོཏིཔི པཙྩཱུསསྶ ནཱམཱནི.
དྭཡཾ པདོསེ. དོསཱཡ རཏྟིཡཱ ཨཱརམྦྷོ ཨབྷིདོསོ. དོསཱཡ རཏྟིཡཱ པཱརམྦྷོ པདོསོ. ཨབྷིདྷཱནཏོ པཱསདྡསྶ པུབྦནིཔཱཏོ, ཨཔྤདྷཱནརསྶོ ཙ, ཨཐ ཝཱ ཨབྷིདུསྶནྟི པདུསྶནྟི ཙ ཡཏྠ སབྦཀམྨཱནི ཨབྷིདོསོ པདོསོ ཙ.
ཏིཀཾ སཱཡནྷེ. སཱཡཏི དིནཾ ཨཝསཱཡཏཱིཏི སཱཡོ, སཱཡནྟོ ཝཱ དིནནྟཾ ཀརོནྟོ ཨཡཏཱིཏི སཱཡོ, པུནྣཔུཾསཀེ. སམྨཱཛྷཱཡནྟི ཏཾ སཉྫྷཱ, (‘‘བྲཧྨུནོ ཏནུ པིཏཱ ལོཀསྶ ཛནེཏྟཱི’’ཏི ཧི ཨཱགམོ ནིཀཱཡནྟརིཀཱནཾ.) ¶ [( ) ཨེཏྠནྟརེ པཱཋོ ཨདྷིཀོ ཝིཡ དིསྶཏི] དིནཱནཾ ཨཙྩཡོ ཨཏིཀྐམོ, ཨཝསཱནཾ ཝཱ དིནཙྩཡོ. དིནནྟོཏིཔི ཏསྶེཝ ནཱམཾ.
པུབྦཎྷཱཔརཎྷམཛ྄ཛྷནྷཝསེན ཏིཝིདྷཱ སཉྫྷཱ [ཨམར ༤.༣]. པུབྦཉྩ ཏཾ ཨཧཉྩཱཏི པུབྦཎྷཾ. ཨཔརཉྩ ཏཾ མཛ྄ཛྷཉྩ ཏཾ ཨཧཉྩེཏི ཨཔརཎྷཾ མཛ྄ཛྷནྷཾ. སབྦཏྲཱཝཡཝེ སམུདཱཡོཔཙཱརཏོ ཨཧསྶེཀདེསེ ཨཧསདྡོཏི ཀམྨདྷཱརཡོ, ཏཱསཾ ཏིསྶནྣཾ སཉྫྷཱནཾ སམཱཧཱརོཏི སཉྫྷམིཏྱུཙྩཏེ. སམཱཧརཎཾ སམཱཧཱརོ, ཨེཀཱིབྷཱཝོ, སོ ཙ བྷིནྣཀཱལཱནཾ ན བྷཝཏཱིཏི བུདྡྷིཡཱ སམཀཱལགྒཧཎཏོ ཨེཀཀཱལཏྟཱ ཏསྨིཾ ཨབྷིདྷེཡྻེ དིགུསམཱསོ, ཏཐཱ ཧི སམཱཧཱརོ སམཱུཧོ ཏཾསམྦནྡྷེ ཚཊྛིཡཱཡེཝ བྷཝིཏབྦནྟི ཙིནྟེནྟོ ཨཱཙརིཡོ ན ཨཉྙཔདཏྠསམཱསོ ཨཡནྟི ཨཱཀཱརསྶཱཔྤདྷཱནེ རསྶཏྟནྟི སཉྫྷཾ. སམཱཧཱརོ བྷཱཝོ ཏསྶེཀཏྟཱ ཨེཀཝཙནཾ, ཀམྨཝཙནེ ཏུ སམཱཧཱརེ ཏིསྶོ སཉྫྷཱ སམཱཧཊཱཏི པཋམནྟཱནཾ སམཱསེ སཔདཏྠཔཱདྷཱནྱཱ བཧུཝཙནཾ, རསྶཱབྷཱཝོ ཙ.
༦༩. པཉྩཀཾ རཏྟིཡཾ. ནིསཏི ཏནུཾ ཀརོཏི སབྦབྱཱཔཱརཾ ནིསཱ. རཛྫནྟི རཱགིནོ ཨཏྲ རཛནཱི, ཡུ, ཨཱི. རཱཏི གཎྷཱཏི ཨབྱཱཔཱརནྟི རཏྟི,ཏི, རཛྫནྟི ཝཱ ཨེཏྠ རཏྟི. པཋམམཛ྄ཛྷིམཔཙྪིམཡཱམཝསེན ཏཡོ ཡཱམཱ པཧཱརཱ ཡསྶཱ ཏིཡཱམཱ. སཾཝུཎོཏི དིནཾ སཾཝརཱི. ནིསཱིཐིནཱི, ཁཎདཱ, ཁཔཱ, ཝིབྷཱཝརཱི, ཏམསྶིནཱི, ཡཱམིནཱི, ཏམཱིཨིཙྩཱདཱིནིཔི རཏྟིཡཱ ནཱམཱནི.
ཙནྡིཀཱཡུཏྟཱ ¶ ཙནྡཔྤབྷཱཡ ཡུཏྟཱ རཏྟི ཛུཎྷཱ ནཱམ, ཛུཎྷཱཡོགཏོ ཛུཎྷཱ. ཏམོ ཨུསྶནྣོ ཡསྶཾ སཱ ཏམུསྶནྣཱ རཏྟི ཏིམིསིཀཱ ནཱམ, ཏིམིསཾ ཨུསྶནྣཾ ཨེཏྠཱཏི ཏིམིསིཀཱ, ཨུཔདྷཱཡ ཨིཏྟཉྩ.
༧༠. ཏིཀཾ ཨཌྜྷརཏྟིཡཾ. མཛ྄ཛྷིམཱརཏྟི ཀམྨབྷཱུཏཱ ‘‘ནིསཱིཐོ, ཨཌྜྷརཏྟོ, མཧཱནིསཱ’’ཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ནིསྶཏེ སཡཏེ ཨསྨིཾ ནིསཱིཐོ. ཨཌྜྷཉྩ ཏཾ རཏྟི ཙཱཏི ཨཌྜྷརཏྟོ, རཏྟེཀདེསེ རཏྟིསདྡོ, རཏྟིཡཱ ཨཌྜྷནྟི ཝཱ ཨཌྜྷརཏྟོ. མཧཏཱི ཙ སཱ ནིསཱ ཙཱཏི མཧཱནིསཱ.
ཙཏུཀྐཾ ཨནྡྷཀཱརེ. ཨནྡྷཾ ཧཏཾ དིཊྛསཏྟིཀཾ ལོཀཾ ཀརོཏཱིཏི ཨནྡྷཀཱརོ. ཏམཏཱིཏི ཏམོ, ཨཐ ཝཱ ཏམནྟི ཨཱཀངྑནྟི རཏིཾ ལོཀཱ ཨེཏྠ ཏམོ, ཏམུ ཨཱཀངྑཱཡཾ, ཏམསདྡོ ཨནིཏྠཱི, ཏཾསཧཙརཎཏོ ཨནྡྷཀཱརོཔི. ཏིམིསཾ ཨིསོ, ཨཐ ཝཱ ཏིམུ ཏེམནེ, ཏིམནྟི ཨེཏྠ རཱགེནཱཏི ཏིམིསཾ. ཏིམིརཾ, པུབྦེཝ ཨིརཔཙྩཡོ.
༧༡. ཙཏུདྡསནྣཾ རཏྟཱིནཾ པཱུརཎཱི ཙཏུདྡསཱིསངྑཱཏོ ཀཱལ༹པཀྑོ ཙ ཨེཀགྒྷནོ ཝནསཎྜོ ཙ མེགྷཔཊལཉྩ ཨཌྜྷརཏྟི ཙ ཨེཏེཧི ཙཏཱུཧི སམནྣཱགཏོ ཏམོ ཙཏུརངྒཏམཾ ནཱམ.
༧༢. ཨནྡྷཉྩ ཏཾ ཏམཉྩཱཏི ཨནྡྷཏམཾ, ཡཾ ལོཀཾ ཨནྡྷཀཱརཾ ཀརོཏི. ཨཡཾ ཨནྡྷཏམསདྡོ གྷནཏམེ བཱལ༹ྷཏམེ ཝཏྟཏི.
དྭཡཾ ¶ པཧཱརེ. པཧརཱིཡཏེ བྷེརིཡཱདི ཨཏྲཱཏི པཧཱརོ, པུམེ སཉྙཱཡཾ ཨཔཙྩཡོ. ཡཱ པཱཔུཎེ མོ, ཨུཔཡམེཏི ཝཱ ཨཧོ རཏྟི ཙཱནེན ཡཱམོ, ཡམིཏོ ཎོ. པཧཱརོ ཨེཝ ཡཱམོ ཨིཏི སཉྙིཏོ ཡཱམསཉྙིཏོ.
དུཏིཡཱ ཏིཐི པཱཊིཔདོ ནཱམ. པཊིཔཛྫཏེ ཙནྡོ ཁཡཾ, ཨུདཡཾ ཝཱ ཡསྶཾ པཱཊིཔདོ. ཏཏིཡཱདཱི ཏིཐིཡེཝ, ན པཱཊིཔདོ. ཏནོཏཱིཏི ཏིཐི, ཨཐ ཝཱ ཏཱ པཱལནེ ཨིཐི. ཏིཐིསདྡོ དྭཱིསུ.
༧༣. དྭཡཾ པནྣརསིཡཾ, པནྣརསནྣཾ ཏིཐཱིནཾ པཱུརཎཱི པནྣརསཱི, པཎྞརསཱིཏིཔི པཱཋོ ཨཏྠི. དྭཡཾ པུཎྞམཱཡཾ ཏིཐིཡཾ. མིཡྻཏེ ཏིཐཱིནཾ ཁཡོ ཝུཌྜྷི ཙཱནེན མཱསོ, ཙནྡོ, པུཎྞོ ཙ སོ མཱསོ ཙཱཏི པུཎྞམཱསོ, ཏསྶཱཡཾ ཏིཐི, པུཎྞམཱསོ ཡསྶམཏྠཱིཏི ཝཱ པུཎྞམཱསཱི. པུཎྞོ མཱ ཙནྡོ ཡཏྠ, པུཎྞམསྶཱཡཾ ཝཱ ཏིཐི པུཎྞམཱ, ‘‘པུཎྞིམཱ’’ཏི པཱཋེ པན སཏི ཙནྡསྶ པུཎྞབྷཱཝོ པུཎྞོ, ཏེན ནིབྦཏྟཱ བྷཱཝཔཙྩཡནྟཱ ཏེན ནིབྦཏྟེ ཨིམོ དིསྶཏི, ལོཀཱསཡཏྟཱ ལིངྒསྶ ཨིཏྠིལིངྒཏྟཾ, སཱ པུཎྞམཱ ཨེཀཀལཱཧཱིནེ ཙནྡེ སཏི ཨནུམཏི ནཱམ, ཨནུམཉྙནྟེ ཨནུགཙྪནྟེ དེཝཏཱཔིཏཱུཧི སཧ ཡསྶཾ སཱ ཨནུམཏི. པུཎྞེ པན ཙནྡེ སཱ པུཎྞམཱ རཱཀཱ ནཱམ, རཱཏི དསྶནཱཝཀཱསཾ རཱཀཱ, ཀོ [ཀལཱཧཱིནེ སཱ’ནུམཏི པུཎྞེ རཱཀཱ ནིསཱཀརེ (ཨམར ༤.༨)].
ཨཔརཱ ཀཱལ༹པཀྑསམྦྷཱུཏཱཔནྣརསཱི པན ཨམཱཝསཱི, ཨམཱཝཱསཱིཏིཔི ཨུཙྩཏེ. ཨམཱ སཧ ཝསནྟི རཝིཙནྡཱ ཡསྶཾ ཨམཱཝསཱི, ཨམཱཝཱསཱི ཙ དཱིགྷཾ ཀཏྭཱ, ཨམཱསདྡོ སཧཏྠོ ཨབྱཡཾ. དསྶོ [དསྶལཱ (ཀ.), དིསྶནྟེ རཝིཙནྡཱ ཨཏྲ, ‘‘གཎཀེཧཱི’’ཏི གྷ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], སཱུརིཡིནྡུསངྒམོཏི ཏསྶཱཡེཝ ནཱམཱནི.
༧༤. སཊྛིགྷཊིཀཱཧི ¶ ལཀྑིཏོ ཀཱལོ ཨཧོརཏྟོ ནཱམ. གྷཊེནྟི ཨཧོརཏྟིཡོཏི གྷཊིཀཱ. ཨཧོ ཙ རཏྟི ཙ ཨཧོརཏྟོ, པུམེ. ཨདིགུཏྟེཔི ཨཧོརཏྟནྟི ནཔུཾསཀེཔི. ཏེ པཉྩདས ཨཧོརཏྟཱ པཀྑོ ནཱམ. པཙནྟི པརིཎམནྟི བྷཱུཏཱནྱནེནེཏི པཀྑོ. པུབྦཱཔརབྷཱུཏཱ ཏེ ཙ པཀྑཱ ཡཐཱཀྐམཾ སུཀྐཀཱལཱ༹ སུཀྐཔཀྑཀཱལ༹པཀྑཱ ནཱམ. ཛོཏིསཏྠཀྐམེན སུཀྐཔཀྑོ པུབྦསཉྙིཏོ, ཀཎྷཔཀྑོ ཨཔརསཉྙིཏོ. ཏཏོ ཨེཝ མཱསཝིསེསེ ལོཀེ སཀཔརཔཀྑོཏི [ལོཀེཔྱཔརཔཀྑོཏི (ཀ.)] རཱུལ༹ྷཱི. སུཙ སོཀེ, སུཀྐོ, སོཙནྟི ཨེཏྠ ཨནྡྷཀཱརཱབྷིལཱསིནོཏི ཀཏྭཱ, སཱུཙེཏི པཀཱསེཏཱིཏི ཝཱ སུཀྐོ. ཀིརཏི སུཀྐནྟི ཀཱརོ, ཎོ, སོཝ ཀཱལོ༹, ཀེན ཝཱ ཛོཏིནཱ ཨརཏི ཨེཏྠ ཀཱརོ, སོཝ ཀཱལོ༹. ཏེ དུཝེ སུཀྐཀཱལ༹པཀྑཱ སམུདིཏཱ མཱསོ ནཱམ. མསི པརིམཱཎེ, ཀམྨནིཎོ.
༧༥-༧༦. སཱདྡྷཔཛྫེན དྭཱདསམཱསཱནཾ ནཱམཱནི. ཙིཏྟཱཡ པརིཔུཎྞེནྡུཡུཏྟཱཡ ཡུཏྟོ, ཨུཔལཀྑིཏོ ཝཱ མཱསོ ཙིཏྟོ ¶ , སཾཡོགནྟཏྟཱ ན ཝུདྡྷི, ཨེཝཾ སབྦཏྲ. པརིཔུཎྞེནྡུཡུཏྟཏཾཏཾནཀྑཏྟནཱམཝསེན དྭཱདསནྣཾ མཱསཱནཾ ནཱམཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཙིཏྟམཱསཱདཡོ ཕགྒུནམཱསཔརིཡནྟཱ དྭཱདས ཀོཊྛཱསཱ ཀམེན མཱསཱཏི ཉེཡྻཱ. པསཏྠཏམཏྟཱ ཛེཊྛཱ, ཏཾཡོགཱ ཛེཊྛོ. ཨསཡ྄ཧོ རཝི ཨཏྲེཏི ཨཱསཱལ༹ྷོ. ཡསྶ ལོ༹, སཝནྟྱསྨིཾ སཱཝཎོ, ཡུ. ཕལནྟྱཏྲ ཕགྒུནོ, ཡུ, ལསྶ གོ, ཨསྶ ཨུ. ཀཏྟིཀམཱསོ པཙྪིམཀཏྟིཀོ ནཱམ. ཨསྶཡུཛམཱསོ པུབྦཀཏྟིཀོ ནཱམ.
༧༧. དྭཡཾ སཱཝཎམཱསེ. ཨནྟོཝཱིཐིཏོ བཧི ནིཀྑམཏི སཱུརིཡོ ཨེཏྠ, ཨདྷིཀརཎེ ཨནཱིཡོ. དྭཡཾ ཙིཏྟམཱསེ. ནཱནཱཔུཔྥཕལཝིཙིཏྟཏཱཡ ལོཀཱནཾ རམྨཾ ཀརོཏི, རམནྟི ཝཱ ཨེཏྠཱཏི རམྨཀོ.
༧༨. ཀཏྟིཀཀཱལ༹པཀྑཏོ པཙྪིམཀཏྟིཀཏོ པཊྛཱཡ ཙཏུརོ ཙཏུརོ མཱསཱ ཀམཱ ཀམཏོ ཧེམནྟགིམྷཱནཝསྶཱནསཉྙིཏཱ ཨུཏུཡོ ནཱམ ཧོནྟི. ཧིམཱནི ཨེཏྠ སནྟི ཧེམོ, སོ ཨེཝ ཧེམནྟོ, ‘‘སུཏྟནྟོ ཝནནྟོ’’ཏི ཡཐཱ, ཧིནོཏི ཝཱ ཧཱནིཾ གཙྪཏི སབྦམེཏྠཱཏི ཧེམནྟོ, ཨནྟཔཙྩཡོ, མཱགམོ ཙ. གིརཏི པཱིལ༹ཡཏཱིཏི གིམྷཱནོ, མཱནོ, རསྶ ཧོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ ཙ. ཝསྶཏི ཨེཏྠ ཝསྶཱནོཡུ. ཨུཏུཡོ དྭཱིསཱུཏི པཙྩཱསཏྱཱ ཨུཏུསདྡོ ཨེཝ དྭཱིསུ, ན ཧེམནྟཱདཡོ, ཨམརཀོསེ པན ཨུཏུསདྡོ པུམེ ཝུཏྟོ [ཨམར ༤.༢༠].
༧༩. ཨཉྙཐཱཔི ¶ ཨུཏུབྷེདཾ དསྶེཏུཾ ཨརིཡསཱམཉྙམཱཧ ‘‘ཧེམནྟོ’’ཨིཙྩཱདི. ཝཱ ཨཐ ཝཱ ཝུཏྟཱནུསཱརེན ཨུཏུཏྟཡཔབྷེདེ ཝུཏྟཝཙནསྶཱནུསཱརེན. ཨིདཾ པན ‘‘ཀཏྟིཀཀཱལ༹པཀྑཏོ’’ཏི ཝཙནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཀཏྟིཀཀཱལ༹པཀྑཏོ པབྷུཏི དྭེ དྭེ མཱསཱ ཀམཱ ཀམཏོ ཧེམནྟོ, སིསིརོ, ཝསནྟོ, གིམྷོ, ཝསྶཱནོ, སརདོ ཨུཏཱུཏི ཚ ཨུཏཱུ བྷཝནྟི, པུནཔྤུནཾ ཨེཏཱིཏི ཀཏྭཱ, ཏུ, ཨིསྶ ཨུ. སིསིརཾ སཱིཏལཾ, ཏཾཡོགཱ སིསིརཾ, ཝཱཝིདྷཱནཏོ ན ཝུདྡྷི, མཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ཝས ཀནྟིཡཾ. ཝསཱིཡཏེཏི ཝསནྟོ. པུཔྥདྷནུཏྟཱ [པུཔྥཝནྟཏྟཱ (ཀ.)] ཝཱ ཝསཏི ཀཱམོ ཨེཏྠ ཝསནྟོ. སརཏི པཱིལ༹ཡཏི ཨསྨིནྟི སརདོ, ཏསྶ དོ. སཱ སུནཁཱ རམནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝཱ སརདོ, མསྶ དོ.
༨༠-༨༡. ཏིཀཾ གིམྷེ. ཨུསཏི དཧཏཱིཏི ཨུཎྷོ, ཎྷོ, སལོཔོ ཙ. ནིདཧནྟེ ཡསྨིནྟི ནིདཱགྷོ, ཧསྶ གྷོ. གིརཏི ¶ པཱིལ༹ཡཏཱིཏི གིམྷོ, མོ, རསྶ ཧོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ ཙ. ཏིཀཾ ཝསྶཱནོཏུམྷི. ཝསྶཏི པཝསྶཏི ཨེཏྠཱཏི ཝསྶོ, ཝསྶཱནོ, པཱཝུསོ ཙ. ཨསྶ ཨུ, སཾཡོགལོཔོ ཙ.
ཝསྶཱནཱདིཀེཧི ཏཱིཧི ཨུཏཱུཧི དཀྑིཎཱཡནཾ སཱུརིཡསྶ དཀྑིཎདིསཱགམནཾ བྷཝཏི, ཨཉྙེཧི ཏཱིཧི སིསིརཝསནྟགིམྷེཧི ཨུཏྟརཱཡནཾ ཨུཏྟརདིསཱགམནཾ བྷཝཏི. ཨི གཏིཡཾ, བྷཱཝེ ཡུ, ཨཡནཾ. པུསྶསངྐནྟིམཱརབྦྷ ཨཱསཱལ༹ྷཾ ཡཱཝ ཨཱདིཙྩསྶ ཨུཏྟརཱ གཏི ཨུཏྟརཱཡནཾ. ཨཱསཱལ༹ྷསངྐནྟིམཱརབྦྷ པུསྶཾ ཡཱཝ དཀྑིཎཱ གཏི དཀྑིཎཱཡནཾ. ཝསྶོཡནདྭཡནྟི ཨིདཾ ཨཡནདྭཡཾ སམྤིཎྜིཏཾ ཝསྶོ ནཱམ. ཝསྶནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝསྶོ, ཝསྶཀཱལེན ཝཱ ཨུཔལཀྑིཏོ ཝསྶོ, ‘‘ཙིཏྟོ, ཙཀྑུདསཀ’’ནྟི ཡཐཱ.
པཛྫདྡྷཾ ཝསྶེ. སཾཝསཏི ཨེཏྠ སཾཝཙྪརོ, ཚརོ, སསྶ ཙོ, ‘‘ཝཙྪརོ’’ཏིཔི ཏསྶེཝ ནཱམཾ. ནཏྠི ཨིཏྠིལིངྒཏྟམེཏེསུ ཨནིཏྠཱི. པཙྩཱསཏྱཱ སརདོཔི ཏཾཔཙྩཱསཏྱཱ ཧཱཡནོཔི. སརདཀཱལེན ལཀྑིཏོ སརདོ, ཡཐཱ ‘‘སོཏདསཀཾ, ཝེསཱཁོ’’ཏི. ཛཧཱཏི བྷཱཝེཏི ཧཱཡནོ, པདཏྠེ ཝཱ ཛཧནྟོ ཨཡཏཱིཏི ཧཱཡནོ. སམཡཏི ཝིཀལཡཏི བྷཱཝེཏི སམཱ, སམ ཝེཀལྱེ. ‘‘སམཱ ཝསྶེ ཐཱིལིངྒོ ཏུ, སམཾ སབྦསམཱནེསཱུ’’ཏི རུདྡོ.
སབྦསཏྟཱནཾ སབྦཔཱརིསདཏྟཱ [སབྦཔཊིཔདཏྟཱ (ཀ.)] སབྦཝོཧཱརཀུསལཏྠཾ ཀཱལཱདྷིཀཱརཏྟཱ པརསམཡེ ཀཐིཏཾ དེཝཱནཾ ཝསྶཔྤམཱཎམྤི ཨིདྷཱཧརིཏྭཱ དཱིཔེཏབྦཾ. ཏཐཱ ཧི མནུསྶཱནཾ མཱསེན པིཏཱུནཾ ཨཧོརཏྟོ, ཨེཝཾ མནུསྶཱནཾ ཝསྶེན དེཝཱནཾ ཨཧོརཏྟོ, ཏཏྲོཏྟརཱཡནཾ དེཝཱནཾ དིནཾ, རཏྟི པན དཀྑིཎཱཡནཾ, དེཝཏཱནཾ སཊྛྱཱདྷིཀཱཧོརཏྟིསཏཏྟཡེན ཝསྶེན དྭཱདསཝསྶསཧསྶཱནི དེཝཱནཾ ཡུགཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ –
‘‘ཨེསཱ ¶ དྭཱདསསཧསྶཱི, ཡུགཱཁྱཱ པརིཀིཏྟིཏཱ;
ཨེཏཾ སཧསྶགུཎིཏཾ, ཨཧོ བྲཧྨམུདཱཧཊ’’ནྟི [‘‘ཝེདདཱིཔཀགནྠེ’’ཏི ནིསྶཡེ].
ཏཉྩ ནརཱནཾ ཙཏུཡུགཾ དིབྦསཧསྶདྭཡེན བྲཧྨུནོ དྭེ དིཝེཏི. ཀཏ, ཏེཏཱ, དྭཱཔར, ཀལིཝསེན ཙཏུཡུགཾ. ཏཏྲ ཀཏཡུགསྶ མནུསྶསངྑྱཱཡ པམཱཎཾ ཨཊྛཝཱིསཏིསཧསྶཱདྷིཀཱནི སཏྟརསཝསྶལཀྑཱནི, ཏེཏཱཡ ཚནྣཝུཏིསཧསྶཱདྷིཀཱནི དྭཱདསཝསྶལཀྑཱནི, དྭཱཔརསྶ ཙཏུསཊྛིསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཨཊྛཝསྶལཀྑཱནི, ཀལིསྶ བཱཏྟིཾསསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཝསྶལཀྑཱནི. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘སུཉྙཾ སུཉྙཾ ཁཾ ནཱགཱ, ཀརམུནིསསིནོ;
མཱན’མཱདོ ཡུགསྶ, ཏེཏཱཡ ཁཾཁཾསུཉྙཾ.
རསནཝསཱུརིཡཱ, ཝསྶསངྑྱཱ པསིདྡྷཱ;
སུཉྙཾ སུཉྙཾ ཁཾ ཝེདཱ, རསབྷུཛགམིཏི.
དྭཱཔརེ ཝསྶསངྑྱཱ, སུཉྙཱཀཱསཾཁཾནེཏྟ-;
གུཎཛལནིདྷཡོ, ཝསྶསངྑྱཱ ཀལིསྶེ’’ཏི.
པིཎྜོ ཙེས ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཏེཙཏྟཱལཱིསཝསྶལཀྑཱནི. ཝུཏྟཉྩ ‘‘ཁཱཀཱསསུཉྙམྦརདནྟསཱགརཱ ཙཏུཡུགཱནཾ པརིམཱཎསངྒཧོ’’ཏི. བྲཧྨུནོ ཨཧོརཏྟེན ནརཱནཾ དྭེ ཀཔྤཱ.
ཏཏྲ ཨཊྛ ནཱགཱ, དྭེ ཀརཱ, སཏྟ མུནཡོ, ཨེཀོ སསཱི, ཚ རསཱ, དྭཱདས སཱུརིཡཱ, ཙཏྟཱརོ ཝེདཱ ཛལནིདྷཡོ ཙ. དྭེ ནེཏྟཱནི, ཏཡོ གུཎཱ, བཱཏྟིཾས དནྟཱ, སངྑྱཱཡ པསིདྡྷེཧེཏེཧི སངྑྱཱ གཧེཏབྦཱ. ཁཱཀཱསམྦརསདྡཱ སུཉྙཔརིཡཱཡཱ. སུཉྙཉྩ གཎིཏེ བིནྡུནཱ སངྒཧིཏཾ. སབྦཉྩེཏཾ པཊིཡུགཾ པཊིལོམེན པཏྠཱརཡེ. ཏཏྲ ཀཏཡུགསྶ པཏྠཱརོ ཡཐཱ – ༡༧༢༨༠༠༠. ཏེཏཱཡ ཡཐཱ – ༡༢༩༦༠༠༠ ¶ . དྭཱཔརསྶ ཡཐཱ – ༨༦༤༠༠༠. ཀལིསྶ ཡཐཱ – ༤༣༢༠༠༠. ཙཏུཡུགཔིཎྜསྶ ཙ ཡཐཱ – ༤༣༢༠༠༠༠. ཡུགཱནཾ པཊིཔཏྠཱརཉྩ པིཎྜསྶ ཙ ཡཐཱཀྐམཾ ཨནྟིམཾ བིནྡུམཱདཱཡ པཊིལོམེན གཎཡེ. ཏཾ ཡཐཱ –
‘‘ཨེཀཾ དས སཏཉྩེཝ, སཧསྶ’མཡུཏཾ ཏཐཱ;
ལཀྑཉྩ ནིཡུཏཉྩེཝ, ཀམཱ དསགུཎོཏྟར’’ནྟི.
ཏཏྲ དསསཧསྶཱནི ཨཡུཏཾ. དསལཀྑཱནི ནིཡུཏཾ. ཏཉྩ ཀལིདྭཱཔརེསུ ནཏྠཱིཏི ལཀྑཔརིཡནྟམེཝ ཏཏྲ གཎཡེ, ཏདེཝཾ ཡུགཱནཾ, ཏཾཔིཎྜསྶ ཙ ཨངྐཏོ པུབྦཝུཏྟཱ ཝསྶསངྑྱཱ སཉྙཱཏཱ བྷཝཏཱིཏི.
ཏཏྲ བྲཧྨུནོ དིནཾ ནརཱནཾ ཨུདཡཀཔྤོ, རཏྟི པན ཁཡཀཔྤོ. ཨེཀསྨིཉྩ བྲཧྨདིནེ མནུསཉྙིཏཱ ཙཏུདྡས བྲཧྨསུཏཱ བྷཝནྟི. ཏཏྲེཀསྶ མནྭནྟརསྶ ཨེཀསཏྟཏིདིབྦཡུགཱནི པམཱཎཾ, ཏཉྩ མཱནུསཾ ཙཏུདྡསབྷི ཨུཏྟརཾ [ཙཏུརཱསཱིཏིཨུཏྟརཾ (?)] ཡུགསཏདྭཡཾ. ཏདེཝཾ ཙཏུདྡསབྷི མནྭནྟརེཧི ཙཏུནཝུཏྱུཏྟརཱནི ནཝདིབྦཡུགསཏཱནི བྷཝནྟི. མཱནུསཾ ཏུ ཙཏུཝཱིསཏིཡུགསཧསྶཙཏུཀྐཾ. ཨེསཉྩ [ཚསཏྟཏྱཱདྷིཀནཝཏིཾསཡུགསཏཾ (?)] མནྭནྟརཱནཾ ཨཊྛཝཱིསསཧསྶཱདྷིཀསཏྟརསམཱནུསཝསྶལཀྑསངྑྱཱ ཝཱ ཀཏཡུགཔྤམཱཎཀཱ པཉྩ སནྡྷཡོ བྷཝནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ སཱུརིཡསིདྡྷནྟེ [༡.༡༨-༡༩] –
‘‘ཡུགཱནཾ སཏྟཏི སེཀཱ, མནྭནྟར’མིཧོ’ཙྩཏེ;
ཀཏསྶ སངྑྱཱ ཏསྶནྟེ, སནྡྷི ཝུཏྟོ ཛལཔླཝོ.
སསནྡྷཡོ ཏེ མནཝོ, ཀཔྤེ ཉེཡྻཱ ཙཏུདྡས;
ཀཏཔྤམཱཎཱ ཀཔྤཱདོ, སནྡྷཱི པཉྩདསཊྛིཏཱ’’ཏི.
ཀཏཡུགསྶ ཙ པཱདེན ཀལིནོ པམཱཎཾ, པཱདདྭཡེན དྭཱཔརསྶ, པཱདཏྟཡེན ཏེཏཱཡ. ཙཏུཡུགཉྩེཏཾ ཙཀྐམིཝ བྷམཏཱིཏི པཉྩདསཧི སནྡྷཱིཧི ནརཱནཾ ཡུགཱནི ཙཏུཝཱིསཏི བྷཝནྟི. དེཝཱནཾ ¶ ཏུ ཡུགཙཀྐཾ. ཨེཏཱནི ཙ སསནྡྷིཙཏུདྡསམནྭནྟརཱནྱེཀཏོཔི པིཎྜིཏཱནི དེཝཱནཾ ཡུགསཧསྶཾ བྷཝཏི, ནརཱནཾ ཙཏུཡུགསཧསྶཾ, ཏཉྩ བྲཧྨུནོ དིནམེཀཾ. ཨཉྙོ མནུ ཨསྨིཾ མནྭནྟརཾ, བྲཧྨསུཏཱ ཨེཝ མནཝོ.
༨༢. པཉྩཀཾ ཁཡཀཔྤེ. ཀཔྤཏེ ཛགཏཱི ཝིནསྶཏེཏི ཀཔྤོ. ཁཡནྟི ཨེཏྠ ཁཡོ. ཀཔྤོ ཙ ཁཡོ ཙཱཏི ཀཔྤཀྑཡཱ. སཾཝཏྟཏེ ཨུཔརམཏེ, ཝིནསྶཏེ ཝཱ ཛགཏཱི ཨསྨིནྟི སཾཝཊྚོ. ཙཏུཡུགཱནམནྟེ ཛཱཏོ ཡུགནྟོ. པལཱིཡཏེ ཁཱིཡཏེ ཡཏྠ ལོཀོཏི པལཡོ, པུམེ, སཉྙཱཡཾ ཎོ. ཀེཙི པནེཏྠ ‘‘ཀཔྤཀྑཡོ ཏཱུ’’ཏི པཱཋཾ ཝཏྭཱ དྭིནྣམེཀཱབྷིདྷཱནཏྟཾ ཀཔྤེནྟི, ཏཾ ཨམརཀོསེན ཙ ཏཊྚཱིཀཱཡ ཙ ན སམེཏི. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ ‘‘སཾཝཊྚོ, པལཡོ, ཀཔྤོ, ཁཡོ, ཀཔྤནྟམིཙྩཔཱི’’ཏི [ཨམར ༤.༢༢] ཙ ‘‘པཉྩཀཾ ཁཡཀཔྤེ’’ཏི ཙ.
དྭཡཾ ཀཱལ༹ཀཎྞིཡཾ. ནིནྡིཏབྦཏྟཱ ན ལཀྑཱིཡཏེཏི ཨལཀྑཱི. ཨཏྟནོ ནིསྶཡཾ ཀཱལ༹ཝཎྞསདིསཾ ཀརོཏི ཨཔྤཀཱསཀཏྟཱཏི ཀཱལ༹ཀཎྞཱི, ཀརཏོ ཎོ, རསྶ ཎོ, ཨཱི ཙ. དྭཡཾ སིརིཡཾ. པསཾསིཏབྦཏྟཱ ལཀྑཱིཡཏེཏི ལཀྑཱི. ཀཏཔུཉྙེཧི སེཝཱིཡཏེ, ཏེ ཝཱ སེཝཏཱིཏི སིརཱི, རོ, ཨཱི ཙ.
༨༣. དྭཡཾ དཱནཝཱནཾ མཱཏརི. དཱ ཨཝཁཎྜནེ, དཱཡཏཱིཏི དནུ. དྭཡཾ དེཝཱནཾ མཱཏརི. དིཏཱིཏི ཨསུརཱནམེཝ ཝེམཱཏིཀཱ མཱཏཱ, ཏསྶཱ པཊིཔཀྑབྷཱཝེན ཨདིཏི.
༨༤. ཨཱགུནྟཾ ¶ པཱཔེ. པཱནྟི རཀྑནྟི ཨཏྟཱནམསྨཱཏི པཱཔཾ, པཀཱརཝཎྞཱགམོ, དུགྒཏིཾ པཱཔནཏོ ཝཱ པཱཔཾ. ཀིལྱཏེ སིཐིལཱི ཀརིཡྻཏེ ཡེནེཏི ཀིབྦིསཾ, ལསྶ ཝོ, ཨིསོ ཙ, ཀརོཏི ཨནིཊྛཕལནྟི ཝཱ ཀིབྦིསཾ, ཨིབྦིསོ. ཝིརཱུཔེན གཙྪཏཱིཏི ཝེརཾ. ན ཧནྟི དྷཉྙནྟི ཨགྷཾ, ཧནསྶ གྷོ, སཱདྷཱུཧི ཨགནྟབྦཏྟཱ ཝཱ ཨགྷཾ, ཧན གཏིཡཾ. ཀུཙྪིཏཾ ཙརིཏཾ དུཙྩརིཏཾ. དུ ནིནྡིཏཾ ཀརཎམསྶ དུཀྐཊཾ. ན པུནཱཏཱིཏི ཨཔུཉྙཾ. ཀུསལཱནཾ པཊིཔཀྑཾ ཨཀུསལཾ. ཀཾ སུཁཾ ཧནཏཱིཏི ཀཎྷཾ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ. ཀལྱཏེ ཨནེན ཀལུསཾ, ཨུསོ, ཀཾ ཝཱ སུཁཾ ལུནནྟོ སེཏཱིཏི ཀལུསཾ. དུ ནིནྡིཏཾ ཨིཏཾ གམནམསྶ དུརིཏཾ. ཨགནྟབྦཾ གཙྪཏི ཨེཏེནཱཏི ཨཱགུ, ཨཱ པཱིལ༹ཡཾ གཙྪཏཱིཏི ཝཱ ཨཱགུ, ‘‘ཨཱ ཏུ ཀོདྷམུདཱཊྚཱིསཱུ’’ཏི ཧི ཨེཀཀྑརཀོསེ ཝུཏྟཾ.
༨༥-༨༦. ཚཀྐཾ དྷམྨེ. ཀུཙྪིཏེནཱཀཱརེན སནྟཱནེ སེནྟཱིཏི ཀུསཱ, རཱགཱདཡོ, ཏེ ལུནཱཏི ཚིནྡཏཱིཏི ཀུསལཾ. སུཁཾ ཀརོཏི, སོབྷནཾ ཝཱ ཀརཎམསྶ སུཀཏཾ. སུཁཾ ཀརོཏཱིཏི སུཀྐཾ. པུནཱཏཱིཏི པུཉྙཾ. དྷརཏི སབྦནྟི དྷམྨཾ. ཨཔརེ པནིདཾ ‘‘པུཉྙདྷམྨ’’མིཏྱེཀཔདཾ ཝདནྟི, ཏཾ ཨམརཀོསེན [ཨམར ༤.༢༤] ཝིརུཛ྄ཛྷནཏོ ན གཧེཏབྦཾ. སུནྡརཾ ཙརཎམསྶ སུཙརིཏཾ.
ཏིཀཾ ¶ དིཊྛདྷམྨིཀེ. དིཊྛདྷམྨོ ནཱམ པཙྩཀྑོ ཨཏྟབྷཱཝོ, ཏཏྠ ནིབྦཏྟཾ དིཊྛདྷམྨིཀཾ. ཨིཧལོཀེ ཛཱཏཾ ཨིཧལོཀིཀཾ. སནྡིཊྛེ པཙྩཀྑེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཛཱཏཾ སནྡིཊྛིཀཾ. དྭཡཾ སམྤརཱཡིཀེ. ཏཾ ཝཙནཏྠཏོ སུཝིཉྙེཡྻཾ.
དྭཡཾ ཏཀྐཱལེ. ཏསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ཛཱཏཾ, ནཱསནྣཀཱལཱདཱིསཱུཏི ཏཀྐཱལཾ. ཏདཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ཛཱཏཾ ཏདཱཏྭཾ, ཏྭཾ, ཏདཱཏྟནྟིཔི པཱཋོ. དྭཡཾ ཨཱཡཏིཀཱལེ. ཨུཏྟརཀཱལོ པཙྪིམོ ཀཱལོ. ཨཱགམིསྶཏཱིཏི ཨཱཡཏི, ཨཱཔུབྦོ ཨི གཏིམྷི. ཨེཏྠ ཙ ཡཾ ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ དཱུརམཱསནྣཾ ཝཱ, ཏཾ དིཊྛདྷམྨིཀཾ. ཡཾ པན ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝཱ སམྤརཱཡེ ཝཱ དཱུརཏརཾ, ཏཾ ཨཱཡཏི.
༨༧-༨༨. པམོདནྟཾ པཱམོཛྫེ. ཧསཏི ཡེནཱཏི ཧཱསོ. ཨཏྟཱ མནོ ཡསྶ ཨཏྟམནོ. དུཊྛསྶ ཧི མནོ ཨཏྟཱ ནཱམ ན ཧོཏི, ཏསྶ བྷཱཝོ ཨཏྟམནཏཱ, པཱམོཛྫཾ. པཱིཎེཏི ཏཔྤེཏཱིཏི པཱིཏི. ཝིནྡཏི སུཁཾ ཨེཏཱཡཱཏི ཝིཏྟི. ཏུསྶནྟི ཨེཏཱཡཱཏི ཏུཊྛི, ཏཾསཧཙརཎཏོ ཝིཏྟི, ཏཾསཧཙརཎཏོ པཱིཏི ཙ ནཱརིཡཾ, ཨཏྟམནཏཱ པན ནིདྡེསཏོ རཱུཔབྷེདོ. ཨཱ བྷུསོ ནནྡཡཏཱིཏི ཨཱནནྡོ. མུད ཧཱསེ, པམུདོ, ཨཱམོདོཔི. སནྟུསྶནཾ སནྟོསོ ¶ . ནནྡནཾ ནནྡི. སམྨདོ སམྨདཱཔི [སམྨུདོ, སམྨདོཔི (?)], ཨུཀཱརསྶ ཨ. པམོདིཏསྶ པུགྒལསྶ, ཙིཏྟསྶ ཝཱ བྷཱཝོ པཱམོཛྫཾ.
ཏིཀཾ སུཁེ. སུཊྛུ ཁཎཏཱིཏི སུཁཾ, ཀྭི. སཱདཱིཡཏི ཨསྶཱདཱིཡཏཱིཏི སཱཏཾ. ཕསྶཏི སིནེཧཏཱིཏི ཕཱསུ, ཕུསཏི ཝཱ བཱདྷཏི དུཀྑནྟི ཕཱསུ. སཏྟཀཾ ཀལྱཱཎེ. བྷདི ཀལྱཱཎེ, བྷདྡཏཱིཏི བྷདྡཾ. པསཏྠཏརཏྟཱ སེཡྻོ. སོབྷཏཱིཏི སོབྷཾ. ཁཱི ཁཡེ, ཁེཔེཏི ཨསུཁཾ ཁེམཾ, མོ. ཀལྱཾ ནིརོགཾ ཨཎཏི གཙྪཏི, ཀལྱཾ ཝཱ ཧིཏཾ ཨཎཡཏི པཱཔཡཏཱིཏི ཀལྱཱཎཾ, ཀམྨནི ཎོ [ཀམྨནི ཨུཔཔདེ ཎཔཙྩཡོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ]. མངྒ གཏྱཏྠོ, མངྒཏི དྷཉྙཾ མངྒལཾ, ཨལོ. སམེཏི དུཀྑནྟི སིཝཾ, ཝོ.
༨༩. ཚཀྐཾ དུཀྑེ. དུཀྐརཾ ཁམནམེཏྠ དུཀྑཾ. ཀས གམནེ, ཀསཏི ཨཔུཉྙནྟི ཀསིརཾ, ཨིརོ, ཀུཙྪིཏེནཱཀཱརེན སེཏཱིཏི ཝཱ ཀསིརཾ. ཀིར ཝིཀྑིཔནེ, ཀིརཏི སུཁནྟི ཀིཙྪཾ, ཀཏཱ ཝཱ པུཉྙཀརཎིཙྪཱ ཡེནཱཏི ཀིཙྪཾ, ‘‘དུཀྑཱུཔནིསཱ སདྡྷཱ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ. ནཏྠི ཨདྷིགམནཏྠཾ ཨཱིཧཱ ཨེཏྠཱཏི ནཱིགྷོ, ཧསྶ གྷོ, ཨཐ ཝཱ ནིཧནྟྱཔུཉྙཾ ཧིཾསཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱ ནཱིགྷོ, པུཉྙཾ ཝཱ ན ཧནྟི ན གཙྪཏཱིཏི ནཱིགྷོ. ཝིརཱུཔམསཏི ཡེནཱཏི བྱསནཾ, ཝིསིཊྛཾ ཝཱ ཨསཏི ཁེཔེཏཱིཏི བྱསནཾ. ན ཧནྟི དྷཉྙནྟི ཨགྷཾ. ཨེཏེ པཱཔཱདཡོ གུཎེ ཡཐཱཝུཏྟལིངྒཱ. པཱཔཔུཉྙཱནི སུཁཱདི ཙ ཨཱཀིཙྪཾ ཀིཙྪནྟཾ གུཎཡོགཏོ དབྦེ ཝིསེསྱེ ཝཏྟམཱནཱནི ཏཱིསུ. ཡཐཱ –
པཱཔཱ ཨུཏུམཏཱི ཀཉྙཱ, པཱཔོ རཱཛཱཔྱརཀྑཀོ;
པཱཔཾ བྱཱདྷཀུལཾ ཧིཾསཾ, པཱཔོ ཝིཔྤོ ཙ སེཝཀོ;
པུཉྙཾ ཏིཏྠམིདཾ པུཉྙཱ, ནདཱི པུཉྙོ’ཡ’མསྶམོ.
སུཁཾ ¶ ཀཱམིཀུལཾ དབྦཾ [སབྦཾ (?)], སུཁོ ཝཱསོ སཧཱ’མྦཡཱ [སཧཱནྭཡོ (ཀ.)];
སུཁཱ ཡུཝཏི’རིཙྪནྟཱི, སུཁཱ ཝེ མགྷཝགྒཧཱ [སུཁཱ ཡུཝཏིཀཱ གཧཱ (ཀ.)].
ཡདཱ ཏུ སཀཏྠཔྤདྷཱནཾ སུཁཱདིཀམེཝ ཝིསེསྱཏྟེན ཝཏྟུམིཙྪཏེ, ན ཏུ དབྦཾ (པུབྦམིཝ ཝིསེསནཾ,) [( ) ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡཾ ན དིསྶཏི] ཏདཱ རཱུཔབྷེདོཏྟམེཝ ལིངྒཾ. ཡཐཱ –
‘‘དཱལིདྡེཔི [ཝལིཏྟེཔི (ཀ.)] དྷནིཏྟེཔི, ཝསོ པརིཛནོ སུཁཾ;
སུཁཾ སཛྫནཝཱསོ ཙ, སུཁཾ སནྟི ཨནུཏྟརཱ’’ཏི.
ནནུ ‘‘དུཀྐཊོཡཾ བྱཱཔཱརོ, སུཀཏཾ ཀམྨཾ, ཀལུསོཡཾ མེ བྱཱཔཱརོ’’ཏི ཨཉྙེསམྤི ཏཱིསུ ཝུཏྟི ཨཏྠེཝེཏི ཀིཾ པཱཔཔུཉྙཱནམེཝ གཧཎཾ བྷཝཏཱིཏི? ཝུཙྩཏེ – ‘‘དུཊྛུ ཀཏོ དུཀྐཊོ, སུཊྛུ ཀཏཾ སུཀཏ’’མིཙྩེཝཾ ཀྲིཡཱནིབནྡྷནཱཔི ཏཱིསུ ཝུཏྟི སམྦྷཝཏི, ནཱཝསྶཾ གུཎནིབནྡྷནཱ ཨེཝ. ཀལུསསྶཔི ཡདཱ སིཊྛཔཡོགེསུ ཝིསེསྱཝུཏྟི ཏིལིངྒཏཱ ཨུཔལབྦྷཏེ, ཏདཱ པཱཔགྒཧཎ’མཏྠཔྤདྷཱནཾ བྱཱཁྱཱཏབྦཾ.
༩༠. པཉྩཀཾ སུབྷཱསུབྷཀམྨམཏྟེ. ཨིཊྛཱནིཊྛཝིཔཱཀབྷཱགོ ཡཏྠ ཨཏྠཱིཏི བྷཱགྱཾ. སུབྷཱསུབྷཕལཾ ནེཏཱིཏི ནིཡཏི,ཏི. སུབྷཱསུབྷཕལཾ བྷཱཛེཏཱིཏི བྷཱགོ. ཨིཊྛཱནིཊྛཝིབྷཱགབྷཱགོདྷཱིཡཏི ཨེཏྠཱཏི བྷཱགདྷེཡྻཾ. སུབྷཱསུབྷཕལཾ ཝིདདྷཱཏཱིཏི ཝིདྷི. ཨཡོ, སུབྷཱཝཧོ, དེཝཾ, དིཊྛཾཨིཙྩཱདཱིནིཔི སུབྷཱསུབྷཀམྨམཏྟསྶ ནཱམཱནི. པཉྩཀཾ ཛཱཏིཡཾ. ཨུཔྤཛྫནཾ ཨུཔྤཏྟི, ནིཔྤཛྫནཾ ནིབྦཏྟི, པད གཏིཡཾ, ནིཔུབྦོ,ཏི, པསྶ བོ. ཛནནཾ ཛཱཏི. ཛནཱིཡཏེ ཛནནཾ. ཨུདྡྷཾ བྷཝནཾ ཨུབྦྷཝོ.
༩༡. པཛྫཾ ¶ ཧེཏུམྷི. ཨཏྟནོ ཕལཾ ནིམིནཱཏཱིཏི ནིམིཏྟཾ, མཱ པརིམཱཎེ, ནིཔུབྦོ. ཀརོཏི ཕལནྟི ཀཱརཎཾ. ཏིཊྛཏི ཕལམེཏྠཱཏི ཋཱནཾ. པཛྫཏི ནིཔཛྫཏི ཕལམེཏེནཱཏི པདཾ, ཝིསེསེན ཛཱཡཏེཏི བཱིཛཾ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ. ནིསྶེསེན ཨཏྟནོ ཕལཾ བནྡྷཏི པཝཏྟེཏཱིཏི ནིབནྡྷནཾ. ནིདཱིཡཏེ ནིཙྪཱིཡཏེ ཨནེནེཏི ནིདཱནཾ, ཡུ, ནིདདཱཏི ཕལནྟི ཝཱ ནིདཱནཾ. པབྷཝཏི ཕལམེཏསྨཱཏི པབྷཝོ, ཧིནོཏི གཙྪཏི པརིཎམཏི ཀཱརིཡརཱུཔཏནྟི ཧེཏུ, ཏུ, ཧིནོཏི ཝཱ པཏིཊྛཱཏི ཕལམེཏྠཱཏི ཧེཏུ, ཧི པཏིཊྛཱཡཾ. སམྦྷཝཏི ཡེན ཕལནྟི སམྦྷཝོ. སིནོཏི ཕལཾ བནྡྷཏཱིཏི སེཏུ. པཊིཙྩ ཕལམེཏསྨཱ ཨེཏཱིཏི པཙྩཡོ.
༩༢. ཡཾ ཀཱརཎཾ སམཱསནྣཾ ཨཱསནྣཏརཾ ཕལེན, ཏཾ པདཊྛཱནནྟི མཏཾ. པདཱནཾ ཧེཏཱུནཾ ཋཱནཾ པདཊྛཱནཾ, ཡཐཱ ‘‘རཱཛརཱཛཱ’’ཏི. ཏིཝིདྷཾ ཀཱརཎཾ ཨུཔཱདཱནཀཱརཎཾ སཧཀཱརཱིཀཱརཎཾ ཀཱརཎཀཱརཎནྟི. ཡཐཱ བཱིཛཾ ཨངྐུརསྶ ཨུཔཱདཱནཀཱརཎསངྑཱཏཾ པདཊྛཱནཾ, བྷཱུམིཛལཱདི སཧཀཱརཱིཀཱརཎཾ, ‘‘ཀམྨསྶ [ཀམྤསྶ (?)] ཀཱརཎཾ ཛརོ, ཏསྶ ཀཱརཎཾ ཀཕོ’’ཏི ཀཕོ ཀཱརཎཀཱརཎཾ ཀམྨསྶ [ཀམྤསྶ (?)].
ཏིཀཾ ¶ སརཱིརཱདྷིཔཏིདེཝེ. ཛཱིཝནྟི སཏྟཱ ཡེནཱཏི ཛཱིཝོ. པཱུརེཏི ནིསྶཡསྶཱབྷིལཱསནྟི པུརིསོ, ཨིསོ. ཨཏནྟི སཏཏཾ གཙྪནྟི སཏྟཱ ཡེནཱཏི ཨཏྟཱ. དྭཡཾ སཏྟརཛོཏམོསཱམྱཱཝཏྠཱཡཾ. པདྷཱིཡནྟེ པལཱིཡནྟེ ཨཏྲ གུཎཱ སཏྟརཛོཏམོ རཱུཔཱཏི པདྷཱནཾ, ཡུ. པཀརོཏི པུརིསོཔབྷོགཏྠཾ སདྡཱདིཀཱརིཡནྟི པཀཏི,ཏི. མོཧརཱགདོསཱནཾ ཡཐཱསངྑྱཾ སཏྟརཛོཏམཱནཱིཏི སཉྙཱ. སཏོ བྷཱཝོ སཏྟཾ, ཋིཏིཔརཏཱ. རཛྫནྟྱཏྲཱཏི རཛོ, སཊྛིཔརཏཱ. ཏམནྟྱཏྲཱཏི ཏམོ, པལཡཔརཏཱ.
༩༣. པཛྫེན པཱཎིནོ ནཱམཱནི. པཎནྟི ཛཱིཝནྟི སཏྟཱ ཡེནཱཏི པཱཎོ, སོ ཡསྶཏྠི, སོ པཱཎོ. སརཱིརསངྑཱཏོ ཀཱཡོ ཡསྶཏྠི, སོ སརཱིརཱི. ཀམྨེན བྷཝཏཱིཏི བྷཱུཏཾ, ནཔུཾསཀེ, པུམེཝཱཏི ཝཱསདྡཏྠོ. རཱུཔཱདཱིསུ སཉྫཏཱིཏི སཏྟོ, ནིཙྪནྡརཱགཱཔི རཱུལ༹ྷིཡཱ སཏྟཱཏི ཝུཙྩནྟི. དེཧོ ཀཱཡོ ཡསྶཏྠཱིཏི དེཧཱི. པཱུརེཏཱིཏི པཱུཏི, པཱུཏིསངྑཱཏཾ ཨཱཧཱརཾ གིལཏི ཨདཏཱིཏི པུགྒལོ, ཏིསྶ ལོཔོ, སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཾ པཱུརེནྟོ གཙྪཏཱིཏི པུགྒོ, ཏཾ ལཱཏི བྷཀྑཏཱིཏི པུགྒལོ. ཛཱིཝནྟི ཡེནཱཏི ཛཱིཝཾ, ཏམསྶཏྠཱིཏི ཛཱིཝོ. ཡཐཱཝུཏྟཏྠོ པཱཎོ ཡསྶཏྠཱིཏི པཱཎཱི. པཀཱརེན ཛཱཏཏྟཱ པཛཱ. ཛཱཡཏཱིཏི ཛནྟུ, ཏུ. ཀུསལཱཀུསལཾ ཛནེཏཱིཏི ཛནོ. ལུཛྫཏཱིཏི ལོཀོ, ལུཛ ཝིནཱསེ, ཛསྶ ཀོ. ཡཐཱ པུརིམཀཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ གཙྪནྟི, ཏཐཱ ཨཡམྤི གཙྪཏཱིཏི ཏཐཱགཏོ.
༩༤. རཱུཔཱདཡོ ¶ ཚ ཙཀྑཱདིགཡ྄ཧཱ དྷམྨཱ ‘‘གོཙརཱ’’ཏི ‘‘ཨཱལམྦཱ’’ཏི ‘‘ཝིསཡཱ’’ཏི ‘‘ཨཱརམྨཎཱནཱི’’ཏི ‘‘ཨཱལམྦཎཱནཱི’’ཏི ཙ ཝུཙྩནྟེ. རཱུཔཡཏི པཀཱསེཏི ཨཏྟནོ སབྷཱཝནྟི རཱུཔཾ. སཔྤཏི ཨུཙྩཱརཱིཡཏཱིཏི སདྡོ, སཔྤ གཏིཡཾ ཝཱ, སཔྤཏེ ཉཱཡཏེ ཡེནེཏི སདྡོ. གནྡྷ ཨདྡནེ, ཨདྡནཾ ཧིཾསནཾ, ཡཱཙནཉྩ, ཧིཾསཏེ ཨབྷིལསཱིཡཏེ ཝཱ གནྡྷོ, གནྡྷེཏི ཝཱ ཨཏྟནོ ཝཏྠུཾ སཱུཙེཏི པཀཱསེཏི ‘‘ཨིདམེཏྠ ཨཏྠཱི’’ཏི པེསུཉྙཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ ཧོཏཱིཏི གནྡྷོ. རསནྟི ཏཾ སཏྟཱ ཨསྶཱདེནྟཱིཏི རསོ. ཕུསཱིཡཏཱིཏི ཕསྶོ. གཱཝོ ཨིནྡྲིཡཱནི ཙརནྟྱེཏེསུ གོཙརཱ. ཙིཏྟཙེཏསིཀེཧི ཨཱལམྦཱིཡནྟེཏི ཨཱལམྦཱ. སི བནྡྷནེ ཝིཔུབྦོ, ཝིསིནོནྟི ཝིབནྡྷནྟི ཨིནྡྲིཡཱནཱིཏི ཝིསཡཱ. ཨཱགནྟྭཱ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ རམནྟི ཨེཏྠཱཏི ཨཱརམྨཎཱནི, ཡུ. ཨེཏེ ཨིནྡྲིཡཏྠཱཏིཔྱུཙྩནྟེ, ཨིནྡྲིཡེཧི ཨཏྠྱནྟེ ཨབྷིལསཱིཡནྟེཏི ཀཏྭཱ.
༩༥. པཛྫདྡྷཾ སུཀྐེ. སུཙ སོཀེ, སོཙནྟི ཨེཏེན ཏདཏྠིཀཱཏི སུཀྐོ, ཨ. གུ སདྡེ, གུཡཏེ ཀིཏྟཱིཡཏེཏི གོརོ, རོ. སི སེཝཱཡཾ, སེཝཱིཡཏེཏི སིཏོ, སིནོཏི ཝཱ བནྡྷཏི ཙིཏྟནྟི སིཏོ. ཨཝདཱཡཏི སབྦཝཎྞེཏི ཨོདཱཏོ. དཱ ཨཝཁཎྜནེ ཨཝཔུབྦོ. དྷཱཝཏི སུཛ྄ཛྷཏྱནེནེཏི དྷཝལོ, ཨལོ. སིཏ ཝཎྞེ, ཎོ, སེཏོ ¶ . པཌི གཏིཡཾ, པཎྜཏི པཀཱསེཏཱིཏི པཎྜརོ, ཨརོ. སུཙི, ཝིསདོ, ཨཛྫུནོཏིཔི སུཀྐནཱམཱནི.
ཚཀྐཾ རཏྟེ. སོཎ ཝཎྞེ, ཎོ, རཏྟུཔྤལཝཎྞོ, རུཧ ཛནནེ, ཨིཏོ, ལཏྟེ ལོཧིཏོ. རཉྫནྟྱནེནེཏི རཏྟོ, རནྫ རངྒེ. ཏམྦོ ཨུདུམྦརསངྑཱཏོ ལོཧཝིསེསོ, ཏབྦཎྞཏཱཡ ཏམྦོ. མཉྫེཊྛཱ ནཱམ རཏྟཝལླི, ཡཱཡ ཧཏྠིདནྟཱདིཝིཀཏིཡོ རཏྟཱ བྷཝནྟི, ཏབྦཎྞཏཱཡ མཉྫེཊྛོ. རོཧིཏོ ལོཧིཏསམོ, ཨལཏྟམེཝ ཝིསེསོ.
༩༦. སཱམལནྟཾ ཀཎྷེ. ནཱིལ ཝཎྞེ, ཨ. ཀསྶཏེཏི ཀཎྷོ, ཀས ཝིལེཁནེ, ཎྷོ. ན སིཏོ ཨསིཏོ. ཝཎྞེསུ ཨེཀཀོཊྛཱསབྷཱཝེན ཀལྱཏེཏི ཀཱལོ, སོ ཨེཝ ཀཱལོ༹. མཙ, མཙི ཀཀྐནེ, ཀཀྐནཾ པིསནཾ, སེཏཱདིཀཾ མཙཏཱིཏི མེཙཀོ, ཎྭུ, ཨསྶེཏྟཾ. སཱ ཏནུཀརཎེ, སཱཡཏི ཏནུཀརཱིཡཏི པཊིཔཀྑཝཎྞེཧཱིཏི སཱམོ. སཱམལོ སཱམསདིསོ, མལཔཙྩཡོཝ ཝིསེསོ.
པཎྜུསདྡོ སིཏཔཱིཏེ ཨུཏྟོ, སིཏཔཱིཏསམྨིསྶིཏཝཎྞེ པཎྜུསདྡོ ཝུཏྟོཏྱཏྠོ. ཝུཏྟཉྩ ‘‘སིཏཔཱིཏསམཱཡུཏྟོ, པཎྜུཝཎྞོ པཀིཏྟིཏོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༥.༡༣]. པཎྜཏི ཨེཀགཎནཾ གཙྪཏཱིཏི པཎྜུ, པཌི གཏིཡཾ, ཨུ. ཧརིཎོ, པཎྜུརོཏིཔི པཎྜུཝཎྞནཱམཱནི. ཨཱིསཾཔཎྜུ ཨབྱཏྟཔཎྜུཝཎྞོ དྷཱུསརོ ནཱམ, ཡཐཱ དྷཱུལིཝཎྞོ. དྷཱུས ཀནྟིཀརཎེ, ཙུརཱདི, ཨརོ.
༩༧. ཀིཉྩིརཏྟོ ¶ ཨབྱཏྟརཏྟཝཎྞོ ཨརུཎོ ནཱམ, ཡཐཱ མཙྪསྶ ཙཀྑུ [ཡཐཱ མདམཏྟསྶ ཙཀྑུརཱགོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༥.༡༥)], སཱུརིཡཱདོ ཏརུཎོ ཝུཏྟོ.
སེཏལོཧིཏོ སེཏརཏྟམིསྶོ ཝཎྞོ པཱཊལོ ནཱམ, ཡཐཱ པཱཊལཀུསུམཾ. པཱཊཡཏེཏི པཱཊལོ, ཨལོ, པཊ ཝིབྷཱཛནེ.
དྭིཀཾ པཱིཏེ. པཱ པཱནེ, ཀམྨནི ཏོ, ཨཱིཏྟཉྩ. ཧལིདྡིཡཱ ཨིཝ ཨཱབྷཱ ཡསྶ ཧལིདྱཱབྷོ.
ཏིཀཾ ཏིཎཔཏྟཱདིགཏེ ཝཎྞེ. ལས ཀནྟིཡཾ, ཨཏིསཡེན ལསྱཏེཏི པལཱསོ. ‘‘པཱལཱསོ’’ཏི པཱཋེ ཏུ རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ. ཧར ཧརཎེ, མནཾ ཧརཏཱིཏི ཧརིཏོ, ཨིཏོ. ཨི, ཧརི.
༩༨. ནཱིལཔཱིཏསམྨིསྶཝཎྞེ ཀལཱ༹རོ, ཀཔིལོ ཙ ཝཏྟནྟི. ཀལ སངྑྱཱནེ. ཨརོ, ལསྶ ལོ༹, ཀལཱ༹རོ. ཀབ ཝཎྞེ, ཨིལོ, བསྶ པོ, ཀཔིལོ.
རོཙནཔྤབྷེ གོརོཙནསདིསཔྤབྷཱཡཾ པིངྒོ, པིསངྒོ ཙ ཝཏྟནྟི. པབྷཱསདྡསྶ དྭིལིངྒཏྟམེཝ. པིཛི བྷཱསཏྠོ, པིངྒོ. པརཏྲ སཀཱརཝཎྞཱགམོ, པིསངྒོ.
ཀལཱ༹རཱདཱིནཾ ¶ ཙཏུནྣཾ པིངྒལཝིསེསཏྠཝཱཙཀཏཾ དསྶེཏྭཱ པིངྒལསཱམཉྙཏྠཝཱཙཀཏྟམྤི དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཀལཱ༹རཱདི’’ཙྩཱདི. ཏསྶཱཡམཏྠོ – ན ཀེཝལཾ ཀལཱ༹རཱདཡོ པིངྒལཝིསེསཏྠེཡེཝ པཝཏྟནྟི, ཨཐ ཁོ པིངྒལསཱམཉྙཏྠེཔི ཝཏྟནྟཱིཏི. ཝུཏྟཉྷི ཨམརཀོསེ ‘‘ཀལཱ༹རོ ཀཔིལོ པིངྒོ, པིསངྒོ ཀདྡུ པིངྒལོ’’ཏི [ཨམར ༥.༡༦]. ཀེཙི པན ཀལཱ༹རཱདཡོ པིསངྒཔརིཡནྟཱ ཙཏྟཱརོ སདྡཱ པིངྒལགུཎེ ཝཏྟམཱནཱ པུམེ ཝཏྟནྟི, གུཎིནི པན ཝཱཙྩལིངྒཱཏི ཨེཝཾ པཙྪིམེན སམྦནྡྷཾ ཀཏྭཱ ཝདནྟི, ཏཾ ཨམརཀོསེན ཝིརུཛ྄ཛྷནཏོ ཨིདྷ ཙ ‘‘སུཀྐཱདཡོ’’ཏི སབྦེསཾཡེཝ གཧཎཏོ ན གཧེཏབྦཾ.
༩༩. ཏིཀཾ སབལེ ཀོཀིལཀཎྛསདིསེ. ཀལྱཏེཏི ཀལོ, མསི པརིམཱཎེ, ཀམྨནི ཎོ, ཀལོ ཨེཝ མཱསོ ཀམྨཱསོ, ལསྶ མོ, ཀལནཾ ཝཱ ཀལོ, ཏཾ མསཏཱིཏི ཀམྨཱསོ, ཡཐཱ ‘‘ཀུམྦྷཀཱརོ’’ཏི. སབ གཏིཡཾ, སབཏཱིཏི སབལོ, ཨལོ. ཙིཡྻཏེཏི ཙིཏྟོ, ཏ. ཏྲཎཔཙྩཡེ ཙིཏྲོ. ཀམྨཱིརོ, ཀབྦུརོཏིཔི སབལསྶ ནཱམཱནི.
ཀཎྷཔཱིཏམིསྶེ སཱཝོ ཝུཏྟོ. སེ གཏིམྷི, སཡཏཱིཏི སཱཝོ, ཨཝོ. ཀཔིསོཏིཔི སཱཝསྶ ནཱམཾ. ཀཎྷལོཧིཏམིསྶེ དྷཱུམཱབྷེ པན དྷཱུམ, དྷཱུམལཱ ཝཏྟནྟི. དྷཱུམོ ཝིཡཱཏི དྷཱུམོ. དྷཱུམཾ ལཱཏཱིཏི དྷཱུམལོ. ཨེཏེ སུཀྐཱདཡོ སཱཝནྟཱ ཡདཱ ཨབྷེདོཔཙཱརཱ གུཎིནི གུཎིམྷི ཝཏྟནྟི, ཏདཱ ཝཱཙྩལིངྒཱ, ཡཐཱ སུཀྐོ ཧཾསོ, སུཀྐཱ ཧཾསཱི ¶ , སུཀྐཾ ཧཾསཀུལཾཨིཙྩཱདི ཡོཛྫཾ. ཡདཱ གུཎེ གུཎམཏྟེ ཝཏྟནྟི, ཏདཱ པུམེ, ཡཐཱ ཧཾསསྶ སུཀྐོ, མཡཱུརསྶ ཙིཏྟོ ཨིཙྩཱདི ཡོཛྫཾ.
༡༠༠. ལཱསནནྟཾ ནཙྩེ. ནཏ གཏྟཝིནཱམེ, པབྦཛྫཱདིཏྟཱ ནཙྩཱདེསོ. ནཏནཾ ནཙྩཾ, ནཊནཾ ཝཱ ནཙྩཾ, སབྦཏྲ བྷཱཝསཱདྷནཾ. ནཏཱིཡཏེ ནཏྟནཾ. ལསྱཏེ ལཱསནཾ, ལས ཀནྟིཡཾ, ལསིཏབྦནྟི ཝཱ ལཱསནཾ.
ནཙྩཾ, ཝཱདིཏཾ, གཱིཏཾ ཨིཏི ཨིདཾ བྷོརིཡཏྟིཀཾ ནཱཊྱཾ ནཱམེཏྱུཙྩཏེ [ཨམར ༧.༡༠]. ཏུར ཏུརཎཧིཾསཱསུ. ཏུརཱིཡནྟེནེནེཏི ཏཱུརིཡཾ, མུརཛཱདི. ཏབྦྷཝོ སདྡོ ཏོརིཡོ, ཎོ. ཏེན ལཀྑིཏཾ ཏིཀཾ ཏོརིཡཏྟིཀཾ. ནཊསྶེདཾ ནཱཊྱཾ. ཏཏིཡསྶ ཏོརིཡསཱམཉྙསྶ ཏུ པཱསངྒཱ ནཱཊཀཱ.
༡༠༡. ནཙྩཊྛཱནཾ རཱཛངྒཎཱདི རངྒོ ནཱམ སིཡཱ ‘‘རམནྟཱ གཙྪནྟི ཨེཏྠ, རཛྫནྟི ཨེཏྠཱ’’ཏི ཝཱ ཀཏྭཱ. སཱུཛྷསཱུཙནཾ ཧཏྠཱདཱིཧི སཱུཙིཏབྦསྶ པཀཱསེཏབྦསྶ སཏྠཔྤཧཱརཱདིནོ སཱུཙནཾ པཀཱསནཾ ཨབྷིནཡོ ནཱམ ‘‘ནཡནཾ ནཡོ, པསྶནྟཱནཾ ཨབྷིམུཁཾ ནཡོ’’ཏི ཀཏྭཱ. བྱཉྫཀོཏིཔི ཏསྶེཝ ནཱམཾ.
བྷརཏསཏྠཝུཏྟཨཊྛུཏྟརསཏཀརཎནིཔྥནྣཐིརཧཏྠཔརིཡཏྠཀཱདིནཱམཀོ དྭཏྟིཾ སཔྤཀཱརོ [ཝིཏྠཱརོ བྷརཏམུནིཀཏེ ནཱཊྱསཏྠེ ཙཏུཏྠ ཨཛ྄ཛྷཱཡེ པསྶིཏབྦོ] ནཙྩཝིསེསོ ཨངྒཝིཀྑེཔོ, ཨངྒཧཱརོ ནཱམ ‘‘ཨངྒསྶ ཧཱརོ, ཝིཀྑེཔོ’’ཏི ཀཏྭཱ ¶ . ཏིཀཾ ནཊེ. སབྦཏྲ ཀཏྟུསཱདྷནཾ, ‘‘ནཙྩཏཱིཏི ནཊྚཀོ’’ཏྱཱདིནཱ.
༡༠༢. སིངྒཱརཱདཡོ ནཝ རསཱ ནཱཊྱརསཱ ཨསྶཱདནཱིཡཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི ནཱནཱབྱཉྫནསངྑཏམནྣཾ བྷུཉྫནྟཱ རསེ ཨསྶཱདཡནྟི སུམནཱ པུརིསཱ ཧཱསཾཝ ཨདྷིགཙྪནྟི, ཏཐཱ ནཱནཱབྷིནཡབྱཉྫིཏེ ཨངྒསཏྟོཔེཏེ ཋཱཡཱིབྷཱཝེ ཨསྶཱདཡནྟི སུམནཱཏི [སུབོདྷཱལངྐཱརསྶ མཧཱསཱམིཊཱིཀཱཡ ༣༥༢ གཱཐཱཝཎྞནཱཡམྤི].
༡༠༣. ཏེསུ སིངྒཱརསྶེཝ སརཱུཔཾ, པབྷེདཉྩ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘པོསསྶེ’’ཙྩཱདི. ནཱརིཡཾ སངྒམཾ པཊིཙྩ ཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ པོསསྶ པུརིསསྶ ཡཱ པིཧཱ ཨིཙྪཱ མནོཝིཀཱརཝིསེསོ པོསེ ཙ པུརིསེ སངྒམཾ པཊིཙྩ ཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ ཨིཏྠིཡཱ ཡཱ པིཧཱ ཨིཙྪཱ མནོཝིཀཱརཝིསེསོ, ཨེསོ རཏིཀཱིལཱ༹དཱིནཾ ཀཱརཎབྷཱུཏོ, རཏིཀཱིལཱ༹དིཀཱརཎསཧིཏོ ཝཱ རསོ སིངྒཱརོ ནཱམ. ཨེཏྠ ཙ ཨིཏྠིཔུརིསཱནཾ དསྶནསཝནཕུསནཝསེན ཝཱ ཝིཔྤཡོགཝསེན ཝཱ ཡཱ པིཧཱ སཉྫཱཏཱ, སོ རསོ ནཱམ. ཡཾ པན ཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟཾ གཱིཏཾ, ཏམེཝ ལོཀཱནཾ ཨསྶཱདཛནཀཏྟཱ རསོ ནཱམ. ཕལཱུཔཙཱརཝསེན པན པིཧཱ རསོཏི ཝུཏྟཱ, སབྦཏྲེཝཾ.
༡༠༤. ཨུཏྟམཱནཾ ¶ ཨིཏྠིཔུརིསཱནཾ པཀཏི སཾཡོགཝིཡོགསབྷཱཝོ སཱ ཨེཏྠ སིངྒཱརེ པཱཡོ བཧུལནྟི ཨུཏྟམཔཀཏིཔྤཱཡོ, ཡེབྷུཡྻེན ཨུཏྟམཱནཾ སཾཡོགཝིཡོགཔྤཝཏྟཾ གཱིཏམེཝ སིངྒཱརོ ནཱམཱཏྱཏྠོ. ཨིཏྠིཔུརིསཱནཾ པིཧཱ ཧེཏུ ཨེཏསྶཱཏི ཨིཏྠིཔུརིསཧེཏུཀོ. སོ སིངྒཱརོ སམྦྷོགོ, ཝིཡོགོཏི ཨིམིནཱ པབྷེདེན དུཝིདྷོ མཏོ. ཏཏྲ ཙ –
ཝཱཔིཝནགེཧུཡྻཱན-མཱལཱཙནྡནཱདཡོ;
སམྦྷོགསྶ ཝིབྷཱཝཱ ཏེ, ཡེ ཙཉྙེ ལལིཏངྐརཱ.
ཝིཡོགསྶ ཏུ པིཡཱདསྶནཾ ཝིབྷཱཝོ, རསཛནཀོ ཙ ཝིབྷཱཝོ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཛཡནྟེ ཙ རསཱ ཡེན,
ས ཝིབྷཱཝོ པཀིཏྟིཏོ;
ཏེསམེཝཱ’ནུབྷཱཝོ’ཡཾ,
ཁྱཱཏོ ཀཝཱིཧི བྱཉྫཀོ’’ཏི.
སཧ བྷུཉྫནམནུབྷཝནཾ སམྦྷོགོ. ཝིཡུཛྫནཾ ནཱནཱབྷཝནཾ ཝིཡོགོ. སིངྒཾ ནཱམདྷཱཏུ, ཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན སིངྒཾ, ནཱགརིཀབྷཱཝསངྑཱཏསྶ ཀིལེསསིངྒསྶེཏཾ ནཱམཾ, ཏཾ ཀརོཏི, སིངྒཾ ཝཱ པབྷུཏྟཾ, ཏཾ ཀརོཏི རཱགཱིསཱུཏི སིངྒཱརོ, ཨཱརོ, ཀིལེསསིངྒཀརཎཾ ཝིལཱསོཏི ཝུཏྟཾ. སུཙི, ཨུཛྫལོཏིཔི སིངྒཱརསྶ ནཱམཱནི.
སོཀོཔཙཡསབྷཱཝོ ¶ ཀརུཎོ.
ཨིཊྛནཱསངྒནཱསཱཡ [ཨིཊྛནཱསདྷནཱཔཱཡ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)],
ཝདྷབནྡྷནཏཱལ༹ནཱ;
སཱཔཀླེསོཔཏཱཔེཧི,
ཛཱཡཏེ ཀརུཎོ རསོ.
ཨུསྶཱཧཝདྡྷནོ ཝཱིརོ. ཝིབྷཱཝཱ ཏསྶ ཝིནཡུཔཏཱཔབལཝིཀྐམཱ. ས ཙཱཡཾ དཱནཝཱིརོ དྷམྨཝཱིརོ ཡུདྡྷཝཱིརོཏི ཏིཝིདྷོ.
ཝིམྷཡོཔཙཡསབྷཱཝོ ཨབྦྷུཏོ.
པཱསཱདུཡྻཱནསེལཱདི-གམནཱ དིབྦདསྶནཱ;
སབྷཱཝིམཱནམཱཡེནྡ-ཛཱལསིཔྤཱདིདསྶནཱ [ཛཱལཝིཛྫཱདིདསྶནཱ (ཀ.)];
ཧདཡེཙྪིཏལཱབྷེཧི, ཝིབྷཱཝེཧིསྶ སམྦྷཝོ.
ཧཱསོཔཙཡསབྷཱཝོ ཧཱསོ.
སཱབཧིཏྠཱ སཝིཀཏཱ, ནེཔཐྱཱ བྱངྒདསྶནཱ;
ཨསམྦནྡྷཀཐཱལཱཔཱ, ཧཱསོ སོ ཀུཧཀཱདིབྷི.
བྷཡོཔཙཡསབྷཱཝོ བྷཡཱནཀོ.
ཨུཙྩབྷེརཝསཾརཱཝ-ཡཀྑཔེཏཱདིདསྶནཱ;
སུཉྙཱགཱརམཧཱརཉྙ-ཝདྷབནྡྷནདསྶནཱ.
ཏཱསཱཡཱསངྐཏོབྦེགོ, སིཝོལཱུཀརུཎཱདིབྷི;
ཝིབྷཱཝེཧི ཙ ཨིཏྠཱིནཾ, ནཱིཙཱནཉྩ བྷཡཱནཀོ.
སམཎོཔཙཡསབྷཱཝོ སནྟོ.
དསྶནཱ སནྟཝེསཱནཾ, སནྟཙིཏྟཱན ཏཱདིནཾ;
སནྟཀཱརཎདྷམྨཱནཾ, སནྟོ ནཱམ རསོ བྷཝེ.
ཛིགུཙྪོཔཙཡསབྷཱཝོ ¶ བཱིབྷཙྪོ.
པཱུཏིམཾསཱདིཀཱནཾ ཏུ, དསྶནསུཏིཀིཏྟནཱ;
ཝིགཏེཧི ཝིབྷཱཝེཧི, བཱིབྷཙྩོ ཛཱཡཏེ རསོ.
ཀོདྷོཔཙཡསབྷཱཝོ རུདྡཾ.
ཏཉྩ སངྒཱམཧེཏུཀཾ, ཨུགྒཀམྨཨུཔགྷཱཏ-;
མུསཱཝཱདཱདིཕརུསཱ, ཝཙནཱདཱིཧི བྷཝཏི.
ཨེཏེསུ ཙ བཱིབྷཙྪརུདྡཱནི ནཔུཾསཀེ, ཨཉྙེ ཏུ པུམེ རཱུཔབྷེདཱ. ཨེཏེ ཙ ནཝ ནཱཊྱརསཱ རཏནཀོསནཡེན ཝུཏྟཱ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ –
‘‘སིངྒཱརཝཱིར བཱིབྷཙྪ-རུདྡ ཧཱས བྷཡཱནཀཱ;
ཀརུཎཱ’བྦྷུཏ སནྟཱཙ, ནཝ ནཱཊྱརསཱ ཨིམེ’’ཏི.
ཨམརཀོསེ པན –
‘‘སིངྒཱརཝཱིར ཀརུཎཱ-བྦྷུཏ ཧཱས བྷཡཱནཀཱ;
བཱིབྷཙྪ རུདྡཱཏི རསཱ’’ཏི [ཨམར ༧.༡༧].
ཨཊྛེཝ རསཱ ཝུཏྟཱ. ཨཐེཧ ནཝམོ སནྟོ རསོ ཀསྨཱ ན ཝུཏྟོཏི? ཝུཙྩཏེ –
ཧཱསོ རཏི ཙ ཀཱརུཉྙཾ,
ཀོདྷུསྶཱཧབྷཡཾ ཏཐཱ;
ཛིགུཙྪཱ ཝིམྷཡོ ཙེཏི,
ཋཱཡཱིབྷཱཝཱ པཀིཏྟིཏཱ.
ཋཱཡཱི ཨེཝ ཏུ རསཱིབྷཝཏིཔྱཱགམོ, ཏསྨཱ པཀཏིཡཱ ཨཊྛསངྑྱཏྟཱ ཨཊྛེཝ ཏུ ཏེ ཝུཏྟཱཏི ན ཝུཏྟོ. སནྟརསོ ཙཱཡཾ དྷམྨསིངྒཱརཏྟཱ སིངྒཱརརསེ ཨེཝཱནུཔཝིཊྛོ. དྷམྨཡུདྡྷཀཱམཏྟེན ཏིཝིདྷོ ཧི སིངྒཱརོ. ཀེཙི པན པིཡསམཱགམཱདིཝིབྷཱཝཛཔརམཾ ཝསྶལྱཱཁྱཾ རསམཱཧུ.
རབྷསོཔྱཱཧ ¶ –
‘‘སིངྒཱར ཝཱིར བཱིབྷཙྪ-རུདྡ ཧཱས བྷཡཱནཀཱ;
ཀརུཎཱ’བྦྷུཏསནྟཱ ཙ, ཝསྶལྱཉྩ རསཱ དསེ’’ཏི.
ཨཉྙེ ཏུ –
‘‘སིངྒཱརཱནུགཏོ ཧཱསོ,
ཀརུཎོ རུདྡཀམྨཛོ;
ཝཱིརཏོ ཨབྦྷུཏོ ཛཱཏོ,
བཱིབྷཙྪཱ ཙ བྷཡཱནཀོ’’ཏི –
ཙཏྟཱརོ རསཱ ཨིཙྩཱཧུ.
བཱིབྷཙྪནྟི ཝདྷ བནྡྷནེ, ཚོ, ཨབྦྷཱསིཀཱརསྶ དཱིགྷོ. ཝསྶ བྷོ, དྷསྶ ཙོ བཱིབྷཙྪོ. རུདྡོ དེཝཏཱ ཨསྶེཏི རུདྡཾ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘སིངྒཱརོ ཧརིདེཝོཧི, ཧཱསོ པམཐདེཝཏོ;
ཀརུཎོ ཡམདེཝོ ཏུ, རུདྡོ རུདྡཱདྷིདེཝཏོ’’ཏི [སདྡཀཔྤདྡུམེ རོདྲཔདེཔི].
ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཀོདྷཧཱསཱདིཀཏོ ཙིཏྟཝིཀཱརོ བྷཱཝོ ‘‘བྷཱཝཡཏི པཀཱསཡཏི ཀཝིནོ ཨདྷིཔྤཱཡ’’ནྟི ཀཏྭཱ. སོ ཙ ཋཱཡཱི བྱབྷིཙཱརཱི སཱཏྟིཀོ ཙེཏི ཏིཝིདྷོ. ཏཏྲ –
ཧཱསོ རཏི ཙ ཀཱརུཉྙཾ,
ཀོདྷུ’སྶཱཧ བྷཡཾ ཏཐཱ;
ཛིགུཙྪཱ ཝིམྷཡོ ཙེཏི,
ཋཱཡཱིབྷཱཝཱ པཀིཏྟིཏཱ.
བྱབྷིཙཱརཱི ཏུ ཏེཏྟིཾསཔྤབྷེདཱ. ཡཐཱ –
སངྐཱ གིལཱནི ནིབྦེདོ,
ཏཐཱ ཨིསྶཱ མདོ སམོ;
ཨཱལསྱཾ དཱིནཏཱ ཙིནྟཱ,
མོཧོ སཏི མཏཱི དྷིཏི.
ཙཱཔལྱཾ ¶ ཧརིསོ པཱིལཱ༹,
ཨཱཝེགོ ཛལ༹ཏུ’གྒཏཱ;
སུཏྟཾ ཝིཏཀྐོ ཏཱསོ ཙ,
གབྦྷུ’སྶུཀྐོ ཝིསཱདཏཱ.
ནིདྡཱ’བཧིཏྠཱ’མརིསཱ,
མརཎཾ བྱཱདྷིརེཝ ཙ;
ཨཔམཱརོ ཙ ཨུམྨཱདོ,
ཝིབོདྷོ ཏིཾས ཏུཏྟརཱ.
སཱཏྟིཀོ ཨཊྛཝིདྷོ. ཡཐཱ –
ཐམྦྷོ སེདོ ཙ རོམཉྩོ,
སརབྷེདོ ཏུ ཝེཔཐུ;
ཝེཝཎྞ’མསྶུཔལཡཱ,
ཨིཙྩེཏེ ཨཊྛ སཱཏྟིཀཱཏི.
ཐིརཏྟཱ ཨེཀནྟིཀཏྟཱ ཋཱཡཱི. བྱབྷིཙཱརཱི ཨནེཀནྟིཀཏྟཱ. ཡཐཱ ནཱཊིཀཱཡ སིངྒཱརོ ཋཱཡཱི, ཏདུཔཀཱརཱ ཧཱསཱདཡོ བྱབྷིཙཱརིནོ, མོཧརཱགདོསཱ ཨེཝ སངྑྱབྷཱསཱཡ སཏྟརཛོཏམཱནཱིཏྱུཙྩནྟེ. ཏཏྲ སཏྟེན ཨཱསཡེན ནིབྦཏྟོ སཱཏྟིཀོ. བྷཱཝསྶ བོདྷཀོ ཨབྷིནཡོ ཨནུབྷཱཝོ ‘‘ཨནུ པཙྪཱ བྷཱཝཡཏི པཀཱསཡཏཱི’’ཏི ཀཏྭཱ.
ཏཏྲ སམྦྷོགསབྷཱཝོ ཡོ རཏྱཱཁྱོ བྷཱཝོ, ཏསྶ ལོཙནཙཱཏུརིཡབྷམུཀྑེཔམིཧིཏཝིབྦྷམཙིཏྟངྒཧཱརིཝཱཀྱཱདི ཨནུབྷཱཝོ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཏསྶ ལོཙནཙཱཏུར-བྷམུཀྑེཔསིཏཝིབྦྷམོ;
ཙིཏྟངྒཧཱརིཝཱཀྱཱདི, ཨནུབྷཱཝོ པཀིཏྟིཏོ’’ཏི.
ཝིཡོགསྶ ¶ ཏུ ཨནུབྷཱཝོ –
ཨབྷིལཱཔོ ཏཐཱ ཙིནྟཱ,
ཏསྶ སརཎཀིཏྟནཱ;
ཨུབྦེགོ ཙ ཝིལཱཔོ ཙ,
ཨུམྨཱདོ བྱཱདྷིརེཝ ཙ;
ཛལ༹ཏཱ མརཎཉྩེཝ,
དསེཝེཏྠ པཀིཏྟིཏཱ.
ཧཱསསྶ ཏུ ཝིཀཱརཀཱལཱདི ཨནུབྷཱཝོ, ཡོ ཏུ ཀརུཎོ.
ཨསྶུསཱསེཧི ཝེཝཎྞ-
ཐམྦྷགཏྟསཏིཀྑཡཱ;
པརིདེཝིཏསོཀེཧི,
ཨབྷིནཡོ སསཱུརིབྷི.
ཀརཙརཎཝདནཝེཔཐུགཏྟཐམྦྷཧདཡཀམྤནསུཀྑོཊྛཏཱལུཀཎྛེཧི བྷཡཱནཀོ ནིཙྩམབྷིནཡོ.
རུདྡསྶ ཏུ བྷཱུཀུཊྱཱདི ཨནུབྷཱཝོ.
ཝཱིརོ’བྷིནཱིཡཏེ ཙཱག-
ཝེསཱརཛྫཱདིཏོ ཏཐཱ;
ཨཀྑེཔསཱུཙཏཱདཱིཧི,
ཐེརསོརཱདིཏོ བྷཝེ.
བཱིབྷཙྪསྶ ཏུ –
ཨཡཾ པཙྪཱདནཱ བྱཏྟ-
པཱདབཱཧཙྪིཀཱུལནཱ;
ཨུབྦེཛནཱདཱིཧི མཏོ,
ཏཛྫེཧི’བྷིནཡོ སདཱ.
ཨབྦྷུཏཾ ¶ པན –
དནྟལོཙནཝིཏྠཱརཱ,
པསཱདོཔསམཱདིཧི;
རོམཉྩསེདཏཱསསྶུ,
སཱདྷུཝཱདེཧི དསྶཡེ.
སཱཏྟིཀཱནཾ ཏྭཊྛནྣཾ ཐམྦྷསེདརོམཉྩསརབྷེདཝེཔཐུཝེཝཎྞམསྶུཔལཡཱནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ནིཀྲིཡཏཱ, ཝཱཏ, ཙྩཱསཱིཏ, དོབྷགྒལཱ༹’པཱངྒཔཱུརཎ, མུཁཙྪཱཡཱཝིཔལླཱས, ལོཙནམཛྫན, མཧིཔཱཏཱདཡོ ཨབྷིནཡཱ.
ཨེཝཾ བྱབྷིཙཱརཱིནམྤི ནིབྦེད, གིལཱནི, སངྐི’སྶཱ, མད, སམཱ’ལསྱཱདཱིནཾ ཡཐཱཀྐམཾ སཱས, སནྟཱཔ, དིསཱཝལོཀན, གུཎམཙྪེར, བྷཱིཏ, ངྒམདྡན, སམཱདཡོ ཨབྷིནཡཱཏི.
བྱབྷིཙཱརཱིསུ སངྐཱ ནཱམ ཨཱསངྐཙིཏྟཏཱ. གིལཱནི གེལཉྙཏཱ. ནིབྦེདོ ཨཏྟཱཝམཱནནཾ. མདོ པམཱདུཀྐཾསོ. སམོ ཁེདོ. དཱིནཏཱ ཙེཏསོ དུཀྑཏཱ. དྷིཏི སནྟོསོ. ཧརིསོ ཙེཏོཔསཱདོ. པཱིལཱ༹ རུདྡཱཙཱརཱདཱིཧི མུཁཝིཀཱརོ. ཨཱཝེགོ སམྦྷམོ. ཛལ༹ཏཱ ཨཔྤཊིཔཏྟི, ཨུགྒཏཱ དཱརུཎཏྟཾ. སུཏྟཾ སུཔནཾ. ཏཱསོ ཙིཏྟཀྑོབྷོ. ཨུསྶཱཧོ ཨུསྶུཀྐཾ. ཝིསཱདོ ཁེདོ. ཨབཧིཏྠཱ ཨཱཀཱརགུཏྟཏཱ. ཨམརིསོ ཨཀྑམཏཱ. ཝིབོདྷོ ཝིནིདྡཏཱ. སེསཱ པཔཉྩབྷཡཱ ན ཝིཏྠཱརིཏཱཏི. རསཝཎྞནཱ.
༡༠༥. སིལོཀེན ཝཙསོ ནཱམཱནི. བྷཱསིཏབྦནྟི བྷཱསིཏཾ. ལཔ ཝཙནེ, ལཔིཏཾ. བྷཱསཱིཡཏེཏི བྷཱསཱ. ཝོཧརཱིཡཏེཏི ¶ ཝོཧཱརོ, ཧར ཧརཎེ ཝིཔུབྦོ, ‘‘ཝོཧཱར ཝཙནེ’’ཏི ཝཱ དྷཱཏུ. ཝུཙྩཏེཏི ཝཙནཾ. ཝཙོཔི, མནོགཎོཡཾ. ཨུཙྩཏེཏི ཨུཏྟི,ཏི. ཝུཙྩཏེཏི ཝཱཙཱ, ཨ. གིཎནྟི སདྡཱཡནྟི ཏནྟི གིརཱ, གེ སདྡེ, ཨིརོ, གཱཡིཏབྦཱཏི ཝཱ གིརཱ. ཝཱཡཏེ སདྡཱཡཏེཏི ཝཱཎཱི, ཡུ, ཨཱི ཙ, པརེསཾ མམྨཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཝཱཎོ ཝིཡཱཏི ཝཱ ཝཱཎཱི, ཨཱི. བྷརཏོ ནཱམ སཏྠཀཱརོ ཨིསི, ཏསྶེསཱ བྷཱརཏཱི. ཀཐཱིཡཏེཏི ཀཐིཏཱ. ཝུཙྩཏེཏི ཝཙཱི, ཨཱི. བྲཧྨཱི, སརོཝཏཱིཏིཔི ཝཙསོ ནཱམཱནི.
༡༠༦. ཨེཀམེཝཱཁྱཱཏཔདཾ ཡཏྠ ཨེཀཱཁྱཱཏོ སཝིསེསནེན ཀཱརཀཔདེན སཧིཏཏྟཱ སཀཱརཀོ པདཙཡོ སམྦནྡྷཏྠོ པདསམུདཱཡོ ཝཱཀྱཾ ནཱམ སིཡཱ, ཡཐཱ – ཝེསྶནྟརོ རཱཛཱ སུཁཝིཔཱཀཾ ཀམྨཾ ཀརོཏི, པུརིསོ གཙྪཏི. ཨཱཁྱཱཏགྒཧཎཉྩེཏྠ ཀྲིཡཱསདྡོཔལཀྑཎཾ, ཏེན དེཝདཏྟོ ཀཊཾ ཀཏཝཱ ཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཝཱཀྱཾ ནཱམ སིཡཱ. ཨམརཀོསེ པན – ‘‘ཏིསྱཱདྱནྟཙཡོ ཝཱཀྱཾ, ཀྲིཡཱ ཝཱ ཀཱརཀཱནྭིཏཱ’’ཏི [ཨམར ༦.༢] དྭཱིཧི ལཀྑཎེཧི ཝཱཀྱམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཏིསྱཱདྱནྟཙཡོ ཏྱཱདིསྱཱདྱནྟཔདཱནཾ ཙཡོ སམཱུཧོ སམྦནྡྷཏྠོ ཝཱཀྱཾ, ཏཾ ཡཐཱ – ཨུཙྩཾ པཋཏི, ཨོདནཾ པཙཏི. ཏཐཱ ཙ བྷཱཝཱཁྱཾ ཨཱཁྱཱཏཾ སཱབྱཡཀཱརཀཝིསེསནཾ ཝཱཀྱཾ, ཨཱཁྱཱཏཾ ཏྱཱདྱནྟཾ སཱབྱཡཾ ཝཱ སཀཱརཀཾ ཝཱ སཝིསེསནཾ ཝཱ ཝཱཀྱམུཙྩཏེ. ཏྱཱདིགྒཧཎཾ ཀྲིཡཱསདྡོཔལཀྑཎཾ, ཏེན དེཝདཏྟོ ¶ ཀཊཾ ཀཏཝཱ ཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཝཱཀྱཾ. ཨུཔལཀྑཎནིརཔེཀྑཾ ཨཔརཾ ཝཱཀྱལཀྑཎམཱཧ ‘‘ཀྲིཡཱ ཝཱ ཀཱརཀཱནྭིཏཱ’’ཏི. ཀྲིཡཱཔདཾ ཝཱ ཀཱརཀསམྦནྡྷཾ ཝཱཀྱཾ, ཡཐཱ – རཱཛཱ གཙྪཏི, རཱཛཱ གཏོ. ཨིམསྨིཾ པཀྑེ སཱབྱཡསྶཔི ཨནབྱཡསྶཔི སབྦསྶ ཀྲིཡཱཀཱརཀཔདསམཱུཧསྶ ཝཱཀྱཏྟམཱཧ.
བྷཡཱདཱིཧི ཡཾ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱ ཨུདཱིརཎཾ ཀཐནཾ ‘‘སཔྤོ སཔྤོ, ཝིཛ྄ཛྷ ཝིཛ྄ཛྷཱ’’ཏྱཱདིཀཾ, ཏཾ ཨཱམེཌིཏཾ ཉེཡྻཾ. མེཌི ཨུམྨཱདནེ, ཨཱཔུབྦོ དྭཏྟིཀྑཏྟུམུཙྩཱརཎེ ཝཏྟཏི. ཡཐཱ ‘‘ཨེཏདེཝ ཡདཱ ཝཱཀྱཾ, ཨཱམེཌཡཏི ཝཱསཝོ’’ [‘‘ཧརིཝཾསེ’’ཏི ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡཾ ཝུཏྟཾ]. ‘‘དེཝདཏྟེནཱམེཌོ ཀཏོ’’ ཨིཙྩཏྲཱཔྱཡམེཝཏྠོ, སོཀཱདིནཱ ཧི ‘‘བྷཱཏཱ བྷཱཏཱ’’ཨིཏྱུཙྩཱརཱིཡཏེ, བྷཱཝེ ཀམྨནི ཙ ཏོ. ཀམྨཉྩ པདཾ ཝཱཀྱམྷཱ.
༡༠༧. ཨཱམེཌིཏསྶ ཝིསཡཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘བྷཡེ’’ཙྩཱདི. ‘‘སཔྤོ སཔྤོ, ཙོརོ ཙོརོ’’ཏྱཱདཱིསུ བྷཡེ. ‘‘ཝིཛ྄ཛྷ ཝིཛ྄ཛྷ, པཧར པཧརཱ’’ཏྱཱདཱིསུ ཀོདྷེ. ‘‘སཱདྷུ སཱདྷཱུ’’ཏྱཱདཱིསུ པསཾསཱཡཾ. ‘‘གཙྪ གཙྪ, ལུནཱཧི ལུནཱཧཱི’’ཏྱཱདཱིསུ ཏུརིཏེ. ‘‘ཨཱགཙྪ ཨཱགཙྪཱ’’ཏྱཱདཱིསུ ཀོཏཱུཧལེ. ‘‘བུདྡྷོ བུདྡྷོཏི ཙིནྟཡནྟོ’’ཏྱཱདཱིསུ ཨཙྪརེ. ‘‘ཨབྷིཀྐམཐཱཡསྨནྟོ ཨབྷིཀྐམཐཱཡསྨནྟོ’’ཏྱཱདཱིསུ ཧཱསེ. ‘‘ཀཧཾ ཨེཀཔུཏྟཀ, ཀཧཾ ཨེཀཔུཏྟཀཱ’’ཏྱཱདཱིསུ སོཀེ. ‘‘ཨཧོ སུཁཾ ཨཧོ སུཁ’’ནྟྱཱདཱིསུ པསཱདེ. ཙསདྡོ ཨཝུཏྟསམུཙྩཡཏྠོ, ཏེན གརཧཱ’སམྨཱནཱདཱིནཾ སངྒཧོ ¶ དཊྛབྦོ. ཏཏྠ ‘‘པཱཔོ པཱཔོ’’ཏྱཱདཱིསུ གརཧཱཡཾ. ‘‘ཨབྷིརཱུཔཀ, ཨབྷིརཱུཔཀཱ’’ཏྱཱདཱིསུ ཨསམྨཱནེ. ཨེཝམེཏེསུ ནཝསུ, ཨཉྙེསུ ཙ ཨཱམེཌིཏཝཙནཾ བུདྷོ པཎྜིཏོ ཀརེ ཀརེཡྻ ཡོཛེཡྻ ཨཱམེཌནཾ པུནཔྤུནུཙྩཱརཎཾ ཨཱམེཌིཡཏི ཝཱ པུནཔྤུནུཙྩཱརཱིཡཏཱིཏི ཨཱམེཌིཏནྟི ཀཏྭཱ.
༡༠༨. ཨིརུ, ཡཛུ, སཱམནྟི ཏཡོ ཝེདཱ སིཡུཾ, ཏཏྲ ཨིརུསདྡོ ནཱརཱི ཨིཏྠིལིངྒོ. ཨིཙ ཐུཏིཡཾ, ཨིཙྩནྟེ དེཝཱ ཨེཏཱཡཱཏི ཨིརུ, ཨུ, ཙསྶ རོ. ཡཛནྟེ ཨནེནེཏི ཡཛུ, ཨུ. སོ ཨནྟཀམྨནི, ཀརཎེ མོ, སོཡནྟི པཱཔམནེནེཏི སཱམཾ, ཨོསྶཱ, ‘‘སཱ ཏནུཀརཎཱཝསཱནེསཱུ’’ཏི ཝཱ དྷཱཏྭཏྠོ. ཝིདནྟི དྷམྨམེཏེཧཱིཏི ཝེདཱ.
ཨེཏེ ཨེཝ ཏཡོ ཝེདཱ ཏཡཱི ནཱམ, ཏཡོ ཨཝཡཝཱ ཨསྶཱཏི ཏཡཱི. ཨཡཾ ཏཡཱིསདྡོ ནཱརཱི ཨིཏྠིལིངྒོ. ཏིཀཾ ཝེདེ. མུནཱཏི ཛཱནཱཏི དྷམྨཾ ཨནེནཱཏི མནྟོ, ཏོ, ཨུསྶ ཨ. སུཡྻཏེ དྷམྨཾ ཨེཏཱཡཱཏི སུཏི. ཨིཏྠིཡཾ སུཏིསདྡོ.
༡༠༩. ཝེདསཏྠཀཱརཀེ དས ཨིསཡོདསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨཊྛཀོ’’ཙྩཱདི. ཨཏྠཾ ཧིཏཾ, ཨཏྠེ ཝཱ སཏྠེ ཀརོཏཱིཏི ཨཊྛཀོ. ཝཱམཾ ཀལྱཱཎཝཙནཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱམཀོ, རསྶསརཱིརཏྟཱ ¶ ཝཱ ཝཱམནོ, སོ ཨེཝ ཝཱམཀོ, ནསྶ ཀཀཱརཏྟཾ ཀཏྭཱ. ཝཱམོ ནཱམ ཧརོ, སོ དེཝོ ཨསྶ ཝཱམདེཝོ.
‘‘ཝཱམཾ སབྱེ པཏཱིཔེ [པཏཱིཔེཏི པཊིཀཱུལེ] ཙ, དཝིཎེ [དཝིཎེཏི དྷནེ] ཙཱཏིསུནྡརེ;
པཡོདྷརེ ཧརེ ཀཱམེ, ཛཉྙཱ ཝཱམ’མཔིཏྠིཡ’’ནྟི.
ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ.
ཨངྒིརསསྶ ཨིསིནོ ཨཔཙྩཾ ཨངྒིརསོ, ཙིཏྲསིཁཎྜིནོ ཨཔཙྩཾ པུཏྟོ. ཨཐ ཝཱ ཨངྒིམྷི ཀཱཡེ རསོ སིདྡྷིཔྤཏྟོ པཱརདོ ཡསྶཱཏི ཨངྒིརསོ. ཏེནེཝ ཏསྶ པུཏྟཾ སུརཱཙརིཡཾ ‘‘ཛཱིཝོ’’ཏི ཝདཏི. ཛཱིཝཡཏི རཎེ ཨསུརནིཧཏེ དེཝེཏི ཛཱིཝོ [ཨམར ༣.༢༤ ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ]. བྷརཏཱིཏི བྷགུ, བྷཾ ཝཱནཀྑཏྟཾ གཙྪཏི ཛཱནཱཏཱིཏི བྷགུ, ཨུ. ཡམཾ སཾཡམཾ དདཱཏི པརེསནྟི ཡམདོ ཙ སོ དཀྑིཎེཡྻགྒིཏྟཱ ཨགྒི ཙེཏི ཡམདགྒི, རཱམསྶ པིཏཱ [པརསུརཱམསྶ པིཏཱ (སདྡཀཔྤདྡུམེ)]. ཝསིཊྛསྶ ཨཔཙྩཾ ཝཱསིཊྛོ. བྷཱརདྭཱཛསྶ ཨཔཙྩཾ བྷཱརདྭཱཛོ. ཀསྶཔསྶ ཨཔཙྩཾ ཀསྶཔོ. ཝེསྶཱམིཏྟསྶ ཨཔཙྩཾ ཝེསྶཱམིཏྟོ. ཨིཏི ཨིམེ དས ཨིསཡོ མནྟཱནཾ ཝེདཱནཾ ཀཏྟཱརོ ཀཱརཀཱ.
༡༡༠. ཝེདེ དསྶེཏྭཱ ཏསྶ ཚལ༹ངྒཱནི དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཀཔྤོ’’ཙྩཱདི. ཡཉྙཀམྨཱནམུཔདེསཀོ ཀཔྤོ ‘‘ཀཔྤཏེ པབྷཝཏཱི’’ཏི ཀཏྭཱ. སཱདྷུསདྡཱནམནྭཱཁྱཱཡཀཾ བྱཱཀརཎཾ ཝིསེསེན ཨཱཀརཱིཡནྟེ པཀཏིཙྩཱདིནཱ ཨཱབྱཱཔཱདྱནྟེ ཨནེན ¶ སདྡཱཏི, ཡུ. ཛོཏིསཏྠཾ གཎནསཏྠཾ སུབྷཱསུབྷཀམྨཕལཛོཏནཀཾ. སིཀྑྱནྟེ ཨབྦྷསྱནྟེ [ཨཛ྄ཛྷཡནྟེ (ཀ.)] ཨེཏཱཡཱཏི སིཀྑཱ, ཨཀཱརཱདིཝཎྞཱནཾ ཋཱནཀརཎཔཡཏནཱནཾ པཊིཔཱདིཀཱ. ནིཙྪཡེན, ནིསྶེསཏོ ཝཱ ཨུཏྟི ནིརུཏྟི, ཝཎྞཱགམོ ཝཎྞཝིཔརིཡཡོཙྩཱདིཀཱ. ཚནྡསི ཨནུཊྛུབྷཱདིཝུཏྟཱནཾ པཊིཔཱདིཀཱ ཚནྡོཝིཙིཏི, ཨེཏཱནི ཚ ཝེདཱནཾ ཨངྒཱནཱིཏི ཝདནྟི.
༡༡༡. པུརཱཝུཏྟནིབནྡྷནཔཱཡཏྟཱ པུརཱཝུཏྟཾ, ཏསྶ པབནྡྷོ ཝིཏྠཱརོ, སནྟཱནོ ཝཱ བྷཱརཏཱདིཀོ བྷཱརཏཡུདྡྷཀཐཱདིཀོ བྱཱསཱདིཔཀཏོ གནྠོ ཨིཏིཧཱསོ ནཱམ, ཨིཏིཧསདྡོ པཱརམྤརིཡོཔདེསེ ནིཔཱཏོ, ཨིཏིཧཱ’ཏྠི ཨསྨིནྟི ཨིཏིཧཱསོ.
རུཀྑཱདཱིནཾ ནཱམཔརིཡཱཡེཧི ནཱམཔྤཀཱསཀཾ རཏནམཱལཱདིཀཾ སཏྠཾ ནིགྷཎྚུ ནཱམ, སོཏིམིནཱ ནིགྷཎྚུསདྡསྶ པུལླིངྒཏྟཾ དཱིཔེཏི, སབྦཏྲེཝཾ. ཏཏྠ ཏཏྠཱགཏཱནི ནཱམཱནི ནིསྶེསཏོ གྷཊེནྟི རཱསཱིཀརོནྟི ཨེཏྠཱཏི ནིགྷཎྚུ, བིནྡཱགམོ, ཝཙནཱིཡཝཱཙཀབྷཱཝེན ཨཏྠཾ སདྡཉྩ ནིཁཎྜཏི བྷིནྡཏི ཝིབྷཛྫ དསྶེཏཱིཏི ཝཱ ནིཁཎྚུ, སོ ཨེཝ ཁསྶ གྷཀཱརཾ ཀཏྭཱ ནིགྷཎྚཱུཏི ཝུཏྟོ. རུཀྑཱདཱིནཾ ནཱམཔྤཀཱསཀནྟིམིནཱ ཨེཀེཀསྶ ཨཏྠསྶ ཨནེཀཔརིཡཱཡནཱམཔྤཀཱསཀཏྟཾ ཝུཏྟཾ, ནིདསྶནམཏྟཉྩེཏཾ, ཨནེཀེསཾ ཨཏྠཱནཾ ཨེཀསདྡཝཙནཱིཡཏཱཔཀཱསཀཝསེནཔི ¶ ཏསྶ གནྠསྶ པཝཏྟཏྟཱ [དཱི. ནི. ཊཱི. ༡.༢༥༦; མ. ནི. ཊཱི. ༡.༢༢; ཨ. ནི. ཊཱི. ༢.༣.༥༩; སཱརཏྠ. ཊཱི. ༡.ཏཏིཡསངྒཱིཏིཀཐཱཝཎྞནཱ].
༡༡༢. ལོཀེ ཡཾ ཝིཏཎྜཝཱདཱིནཾ སཏྠཾ, ཏཾ ལོཀཱཡཏནྟི ཝིཉྙེཡྻཾ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཨཉྙམཉྙཝིརུདྡྷཾ, སགྒམོཀྑཝིརུདྡྷཾ ཝཱ ཏནོནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝིཏཎྜོ, ཌོ, ཎཏྟཾ, ཝིརུདྡྷེན ཝཱ ཝཱདདཎྜེན ཏཱལེ༹ནྟི ཨེཏྠ ཝཱདིནོཏི ཝིཏཎྜོ, ཏཌི ཏཱལ༹ནེ, ཨདེསམྤི ཧི ཡཾ ནིསྶཱཡ ཝཱདཱིནཾ ཝཱདོ པཝཏྟོ, ཏཾ ཏེསཾ དེསཏོཔི ཨུཔཙཱརཝསེན ཝུཙྩཏི, ཡཐཱ ‘‘ཙཀྑུཾ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ, ཨེཏྠེསཱ ཏཎྷཱ པཧཱིཡམཱནཱ པཧཱིཡཏི, ཨེཏྠ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི [དཱི. ནི. ༢.༤༠༡; མ. ནི. ༡.༡༣༤; ཝིབྷ. ༢༠༤]. ལོཀཱཏི བཱལལོཀཱ, ཏེ ཨེཏྠ ཨཱཡཏནྟི ཨུསྶཧནྟི ཝཱཡམནྟི ཝཱདསྶཱདེནཱཏི ལོཀཱཡཏཾ, ཨཱཡཏིཾ ཧིཏཾ ཏེན ལོཀོ ན ཡཏཏི ན ཨཱིཧཏཱིཏི ཝཱ ལོཀཱཡཏཾ, ཏཉྷི གནྠཾ ནིསྶཱཡ སཏྟཱ པུཉྙཀྲིཡཱཡ ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤཱདེནྟི.
ཡོ ཀཝཱིནཾ པཎྜིཏཱནཾ ཧིཏོ ཀཝིཏྟབྷོགསམྤཏྟཱདིཔཡོཛནཀརོ ཀྲིཡཱཀཔྤཝིཀཔྤོ ཀཝཱིནཾ ཀྲིཡཱསངྑཱཏཀཔྤབནྡྷནཝིདྷིཝིདྷཱཡཀོ སུབོདྷཱལངྐཱརཱདིཀོ གནྠོ, སོ ཀེཊུབྷཾ ནཱམ, ཀིཊནྟི གཙྪནྟི ཀོསལླཾ ཀཝཡོ བནྡྷནེསུ ཨེཏེནཱཏི ཀེཊུབྷཾ, ཀིཊ གཏིཡཾ, ཨབྷོ, ཨསྶུཀཱརོ, ཨཐ ཝཱ ཀིཊཏི གམེཏི ཀྲིཡཱདིཝིབྷཱགཾ, ཏཾ ཝཱ ཨནཝསེསེན པརིཡཱདཱནཏོ གམེནྟོ པཱུརེཏཱིཏི ཀེཊུབྷཾ, ཨུབྷ, ཨུམྦྷ པཱུརཎེ.
ཝཙཱིབྷེདཱདིལཀྑཎཱ ¶ ཀྲིཡཱ ཀཔྤཱིཡཏི ཝིཀཔྤཱིཡཏི ཨེཏེནཱཏི ཀྲིཡཱཀཔྤོ. སོ པན ཝཎྞཔདསམྦནྡྷཔདཏྠཱདིཝིབྷཱགཏོ ཨཏིབཧུ ཝིཀཔྤོཏི ཨཱཧ ‘‘ཀྲིཡཱཀཔྤཝིཀཔྤོ’’ཏི, ཨིདཉྩ མཱུལཀྲིཡཱཀཔྤགནྠཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སོ ཧི མཧཱཝིསཡོ སཏསཧསྶཔརིམཱཎོ ནཡཙརིཏཱདིཔཀརཎཾ [ནལཙརིཏཱདིཔཀརཎཾ (?)].
༡༡༣. ཨུཔལདྡྷོ ཀེནཔྱཏྠོ ཡསྶཾ སཱ ཨུཔལདྡྷཏྠཱ, ཨིཏི ཨཱཁྱཱཡིཀཱཏྱུཙྩཏེ ཨཱཁྱཱཡཏེ ནཱཡཀཱནུསཱསཀཙརིཏམསྶནྟི, སཉྙཱཡཾ ཎྭུ.
པབནྡྷེནེཝ ཙ སཝིཏྠཱརེན ཀཔྤནཾ ཡསྶཾ སཱ པབནྡྷཀཔྤནཱ, ཀཱདམྦརཱིཔབྷུཏི. ཀཐཱིཡཏཱིཏི ཀཐཱ.
ཨཏྠཱ བྷཱུམིཧིརཉྙཱདཡོ, ཏཏྲ པདྷཱནཾ བྷཱུམི ཨིཏརེསཾ ཏཔྤབྷཝཏྟཱ, ཏེསཾ ཨཛྫནེ པཱལནེ ཙ ཨུཔཱཡབྷཱུཏཾ སཏྠཾ ཨཏྠསཏྠཾ, པཡཱནཀྱཱདིཔཎཱིཏཾ [བཧསྭཏིཙཱབྦཱིཀྱཱདིཔྲཎཱིཏཾ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༦.༥)], ཏསྨིཾ དཎྜནཱིཏིསདྡོ པཝཏྟོ. སཱམཱདཱིནཾ ཙཏུཏྠོཔཱཡོ ཝདྷབནྡྷནཱདིལཀྑཎོ དཎྜོ, ཏསྶ ནཱིཏི པཎཡནཾ དཎྜནཱིཏི, པཱཡེན ནཱིཏིསྶ དཎྜེན བྱཔྤདེསོ, ཝདྷདོསབཱཧུལྱེན པཱཡསོ དཎྜསྶ པཎཡནཏོ, དཎྜནཱིཏྱཏྠཏྟཱ སཏྠཉྩ དཎྜནཱིཏི.
དྭཡཾ ཀཐཱཡཾ. ཝུཏྟོ ཨནུཝཏྟནཱིཡོ ཨནྟོ པརིསམཏྟི ཡསྶ ཨཏྟནོ ཀཱརིཡབྷཱགསྶ པཱཔནཏོཏི ཝུཏྟནྟོ. པཝཏྟནྟེ ཀཱརིཡཱ ཡསྶཾ པཝཏྟི,ཏི. ཙཀཱརེན ཝུཏྟཨུདནྟཱདཡོ གཧིཏཱ. ཀཱརིཡསྶ ཝུཏྟི ཨཏྲཏྠཱིཏི ཨསྶཏྠྱཏྠེ ¶ ཎོ. ཨུགྒཏོ ཨནྟོ པརིསམཏྟི ཡསྶ ཨུདནྟོ.
༡༡༤. ཨདྷིཝཙནནྟཾ ནཱམེ. སཉྫཱནནྟི ཨེཏཱཡཱཏི སཉྙཱ, ཨ. ཨཱཁྱཱཡཏེ ཨེཏཱཡཱཏི ཨཱཁྱཱ. ཨཧྭཡཏེ ཨེཏཱཡཱཏི ཨཝ྄ཧཱ, ཧུ སདྡེ, ཝ྄ཧེ ཨཝ྄ཧཱནེཏི ཝཱ དྷཱཏུ, ཨ. སམྨཱ ཨཱཛཱནཱཏི, སམཾ ཝཱ ཛཱནཱཏི ཨེཏཱཡཱཏི སམཉྙཱ. ཨབྷིདྷཱིཡཏེ ཡེན, ཡུ. ནམྱཏེ ཨབྦྷསྶཏེ ཨསྨིནྟི ནཱམཾ, ནམཏི ནཱམཡཏཱིཏི ཝཱ ནཱམཾ. ཨཧྭཱཡཏེཏི ཨཝ྄ཧཡོ, ཀམྨེ ཡོ. ནཱམམེཝ ནཱམདྷེཡྻཾ. ནཱམརཱུཔེཧི [ནཱམསདྡེཧི (ཀ.) བྷཱགརཱུཔནཱམེཧི དྷེཡྻོ (པཱཎིནི ༥.༤.༣༦ ཝཱ)] སཀཏྠེ དྷེཡྻོ ཡདཱདིནཱ, ཏིཊྛཏི ཝཱ ཨེཏྠ ཨཏྠོཏི དྷེཡྻཾ, དྷརཱིཡཏེ ཨུཙྩཱརིཡཏེཏི ཝཱ དྷེཡྻཾ, ནཱམམེཝ དྷེཡྻཾ ནཱམདྷེཡྻཾ. ཨདྷཱིནཾ ཝཙནཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཀེན ཨདྷཱིནཾ? ཨཏྠེན. པུཊྛསྶ པཊིཝཙནཾ པཊིཝཱཀྱཾ. པཊིགཏཾ པཙྪཱགཏཾ ཝཱཀྱཾ པཊིཝཱཀྱཾ. ཨུཏྟརཱིཡཏེ ཨཏིཀྐམྱཏེ ཡེནཱཏི ཨུཏྟརཾ.
༡༡༥. ཏིཀཾ པུཙྪཱཡཾ. པུཙྪིཏབྦོཏི པཉྷོ, ཉཱཏུམིཙྪིཏོ ཧི ཨཏྠོ པཉྷོ ནཱམ. པུཙྪ པུཙྪནེ, ཙསྶ ཉོ, ཚསྶ ཧོ, ཨུསྶ ཨ, པཉྷ པུཙྪནེཏིཔི དྷཱཏུ. ཡུཛ ཡོགེ, ཨནུཡུཉྫིཏབྦོ ¶ པུཙྪིཏབྦོཏི ཨནུཡོགོ. པུཙྪནཾ, པུཙྪིཏབྦཱཏི ཝཱ པུཙྪཱ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན དྭཱིསུཔི བྷཱཝསཱདྷནམྤི ཀཏྟབྦམེཝ.
ཙཏུཀྐཾ ནིདསྶནེ. པཀཏེན སདིསཾ ནིདསྶེཏི ཨེཏེནཱཏི ནིདསྶནཾ, པཀཏསྶོཔཔཱདནཾ ཝཱཀྱཾ. ཨུཔོགྒྷཉྙཏེ [ཨུཔོཧཉྙཏེ (?)] པཊིཔཱདཱིཡཏེ ཨནེནཱཏི ཨུཔོགྒྷཱཏོ. ཨུཔ ཨུཔུབྦོ ཧནདྷཱཏུ པཊིཔཱདནཏྠོ. དསྶཱིཡཏེ ཨནེནཱཏི དིཊྛནྟོ, ཨནྟོ, དིཊྛོ ཝཱ པཀཏསྶ ཨནྟོ པརིསམཏྟི ཡེནཱཏི དིཊྛནྟོ. སབྦཏྲཱཔི ཝཱ ཀམྨསཱདྷནམྤི ཀཏྟབྦཾ. ཨུདཱཧརཱིཡཏི པཀཏསྶོཔཔཱདནཱཡཱཏི ཨུདཱཧརཎཾ.
༡༡༦. ཙཏུཀྐཾ སངྑེཔེ. སམཱཏི ཏུལྱཏྠཱ. སངྑིཔཱིཡཏེ ཨེཀདེསཏོ ཀཐཱིཡཏཱིཏི སངྑེཔོ, ཁིཔ པེརཎེ. སཾཧརཱིཡཏེ སངྑེཔེན པཙྩཱཁྱཱཡཏེ ཨེཏེནཱཏི སཾཧཱརོ. སམསྱཏེ སངྑིཔཱིཡཏེཏི སམཱསོ, ཨསུ ཁེཔནེ. སངྑེཔེན གཡ྄ཧཏེ ཨནེནཱཏི སངྒཧོ.
‘‘ཏྭཾ སཏཾ སུཝཎྞཾ དྷཱརཡསི’’ཨིཏྱཱདིཀཾ ཏུཙྪབྷཱསནཾ ཨབྷཱུཏབྷཱསནཾ ཨབྦྷཀྑཱནཾ ནཱམ. ཨསཙྩེན ཨཀྑཱནཾ བྷཱསནཾ ཨབྦྷཀྑཱནཾ.
༡༡༧. དྭཡཾ ¶ ཝིཝཱདཱཡ ཝིབྷཱགཝིསཡེ [ཨིཎཝཱདཱདིཝིསཡེ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༦.༩)]. ཝིརུདྡྷཾ ཀཏྭཱ ཨཝཧརཏི ཝདཏི ཡནྟི ཝོཧཱརོ. ཝིརུདྡྷཾ ཀཏྭཱ ཝདཏི ཡནྟི ཝིཝཱདོ. སབྦཏྲ བྷཱཝསཱདྷནཾ ཝཱ ཡུཛྫཏི. ‘‘མུསཱཝཱདཾ ཝདནྟོ གྷོརཱནི ཏྭཾ ནརཀཱནི ཡསྶསཱི’’ཏྱཱདིསརཱུཔཾ སཔནཾ. སཔ ཨཀྐོསེ, ཐོ, སཔཐོ.
ཏིཀཾ ཁྱཱཏེ. ཡཛཏི ཨེཏེནཱཐི ཡསོ, ཛསྶ སོ, སབྦཏྠ ཡཱཏཱིཏི ཝཱ ཡསོ, སོ, ཡསཏི པཡསཏཱིཏི ཝཱ ཡསོ. སིལོཀཏི པཏྠརཏཱིཏི སིལོཀོ, སིལོཀ སངྒྷཱཏེ. ཀིཏྟ སདྡནེ, ཀིཏྟཱིཡཏེ ཀཐཱིཡཏེཏི ཀིཏྟི, ཨི. སམཉྙཱ ཙ ཁྱཱཏེ, སཾ ཨཱཔུབྦོ ཛཱནཱཏི ཁྱཱཏེ. ཏཐཱ ཧི ‘‘ཉཱཏོ, ཨབྷིཉྙཱཏོ, སངྑྱཱཏོ, ཝིསྶུཏོ, སམཉྙཱཏོ’’ཏི རཏནཀོསེ ཝུཏྟཾ. ཨུཙྩདྷནིནཱ སདྡནཾ གྷོསནཱ ནཱམ, གྷུས སདྡེ, གྷུསནཾ སདྡནཾ གྷོསནཱ.
༡༡༨-༡༡༩. དྭཡཾ པཊིསདྡེ. གྷུསནཾ གྷོསོ, ཏཾ པཊིགཏོ, དུཏིཡཱསམཱསོ. ཨེཝཾ རཝཾ པཊིགཏོ པཊིརཝོ. ཨཐ ¶ ཝཱ གྷོསསྶ པཏིརཱུཔོ པཊིགྷོསོ. རཝསྶ པཏིརཱུཔོ པཊིརཝོ. པཊིསུཏི, པཊིདྡྷནཱིཏིཔི པཊིསདྡསྶ ནཱམཱནི, ཝཙཱིམུཁཾ ཝཙནོཔཀྐམོ ཨུཔཉྙཱསོ ནཱམ, ཨུཔནིཔུབྦོ ཨཱས ཨུཔཝེསནེ, ཨུཔ པཋམཾ པུརིམཝཙནསྶ སམཱིཔཾ ཝཱ ནྱཱསོ ཋཔནཾ ཨུཔཉྙཱསོ, ནྱསྶ ཉོ.
སཏྟཀཾ ཐུཏིཡཾ. ཀཏྠ སིལཱགྷཱཡཾ, ཡུ, ཀཐནཾ ཝཱཨསརཱུཔདྭིབྷཱཝཝསེན ཀཏྠནཱ. སིལཱགྷ ཀཏྠནེ, སིལཱགྷཱ. སཱིལསྶ ཝཱ སབྷཱགགུཎསྶ ཨཱཧནནཾ སཱིལཱགྷཱ, སཱ ཨེཝ རསྶཾ ཀཏྭཱ སིལཱགྷཱ. ཝཎྞ པསཾསཱཡཾ, ཝཎྞཱིཡཏེཏི ཝཎྞནཱ. ནུ ཐུཏིཡཾ,ཏི, ནུཏི. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ,ཏི, ཐུཏི. ཐོམ སིལཱགྷཱཡཾ, ཐོམནཾ. པཔུབྦོ སཾས པསཾསནེ, ཨ.
སིཁཎྜཱིནཾ མཡཱུརཱནཾ ནཱདོ ནདརཝོ ཀེཀཱ ནཱམ, ཀཱ སདྡེ, ཀེཨིཏི ཀཱཡཏཱིཏི ཀེཀཱ, ཀམྨནི ཨ, ཨཐ ཝཱ ཀཱཡཏི, ཀཱཡནཾ ཝཱ ཀཱ, ཀེ མཡཱུརེ པཝཏྟཱ ཀཱ ཀེཀཱ, ཨལུཏྟསམཱསོ. གཛཱནཾ ནཱདོ ཀོཉྩནཱདོ ནཱམ, ཀོཉྩསཀུཎནཱདསདིསོ ནཱདོ ཀོཉྩནཱདོ. ཧཡཱནཾ ཨསྶཱནཾ དྷནི སདྡོ ཧེསཱ ནཱམ, ཧེས ཨབྲཏྟསདྡེ, ཧེསནཾ ཧེསཱ, ཧེ ཨིཏི པཝཏྟཏཱིཏི ཝཱ ཧེསཱ.
༡༢༠-༡༢༡. དྭཡཾ པརིཡཱཡེ. པརིབྱཏྟམཏྠཾ ཨཡནྟི གཙྪནྟི བུཛ྄ཛྷནྟི ཨེཏེནཱཏི པརིཡཱཡོ. ཨེཀོ ཨཏྠོ པུནཔྤུནཾ ཝུཙྩཏི ¶ ཡེནཱཏི ཝེཝཙནཾ. དྭཡཾ སཱཀཙྪཱཡཾ. སཧ, སམྨཱ ཝཱ ཨཝིརོདྷེན ཀཐཱ སཱཀཙྪཱ, སཾཀཐཱ ཙ. ཏོ, ཐསྶ ཙོ, ཏསྶ ཚོ.
སཱདྡྷཔཛྫེན གརཧསྶ ནཱམཱནི. དོསཀྑཱནེན ཝདནཾ ཨུཔཝཱདོ. ཀུས ཨཝ྄ཧཱནེ བྷེདནེ ཙ, ཀྭཙི ‘‘ཨཔཀྐོསོ’’ཏི པཱཋོ, ཎོ. ཝཎྞོ ཐུཏི, ཏསྶ ཨཝདནཾ ཨཝཎྞཝཱདོ. ཧཱིལ༹ནེན ཝདནཾ ཨནུཝཱདོ. ཛནཱནཾ ཝཱདོ གརཧཎཾ ཛནཝཱདོ. གརཧཎེན ཝཱདོ ཨཔཝཱདོ. པརིཝདནཾ པརིཝཱདོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ. ཨེཏེ ཨུཔཝཱདཱདཡོ ཏུལྱཏྠཱ སམཱནཏྠཱ. ཝིསམཝུཏྟཔྤབྷེདེསུ ཝཏྟམིདཾ. ཁིཔ པེརཎེ, ཁིཔནཾ བཧིཀརཎཾ ཁེཔོ. ནིདི ཀུཙྪཱཡཾ, ཨ, ནིནྡཱ. ཡཐཱ ཨུཔཝཱདཱདཡོ གརཧཏྠཱ, ཀུཙྪཱདཡོཔི ཏཐཱཏི ཏཐཱཏྠོ. ཀུཙྪ ཨཝཀྑེཔནེ, ཙུརཱདི, ཀུས ཨཀྐོསེཏིམསྶ ཝཱ པབྦཛྫཱདིཏྟཱ ‘‘ཀུཙྪཱ’’ཏི རཱུཔཾ ནིཔྥཛྫཏི. གུཔ, གོཔ ཀུཙྪནེསུ, ‘‘ཏིཛགུཔཀིཏམཱནེཧི ཁཚསཱ ཝཱ’’ཏི ཚོ. གརཧ ཀུཙྪནེ. ཏཏྠ ཀེཙི ‘‘ཨུཔཝཱདཱདཡོ ཨབྦྷཀྑཱནཏྠཱ, ཁེཔཱདཡོ ནིནྡཏྠཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཨམརཀོསེན ཝིརུཛ྄ཛྷནཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཏྠསྶ ཙ ཝུཏྟཏྟཱ ན གཧེཏབྦཾ. ཨེཏེ ཨུཔཝཱདཱདཡོ སཏྟ ཨབྦྷཀྑཱནེཔི ཝཏྟནྟི.
ཝིཝཱདཀཱམསྶ དུབྦཱདོ ཨུཔཱརམྦྷོ, སོ ཙ ཨཱིདིསེ སབྦལོཀཙཱུལཱ༹མཎིབྷཱུཏེ སཀྱཀུལེ སམྦྷཱུཏསྶ བྷགཝཏོ ཀིམིདཾ ཀམྨམུཙིཏནྟི གུཎཱཝིཀརཎཔུབྦཀོཔྱཏྠི, བནྡྷཀཱིསུཏསྶ ཏཝེདམུཙིཏམེཝཱཏི ནིནྡཱཔུབྦཀོཔི ཨུཔཱརམྦྷོ. ཏཏྲ ཡོ ནིནྡཱཔུབྦོ སནིནྡོ ཨུཔཱརམྦྷོ, སོ པརིབྷཱསནམུཙྩཏེ. ཨུཔགནྟྭཱ པརེསཾ ཙིཏྟསྶ ཨཱརམྦྷནཾ ཝིཀོཔནཾ ཨུཔཱརམྦྷོ. དོསཀྑཱནེན བྷཱསནཾ པརིབྷཱསནཾ.
༡༢༢. ཨནརིཡཱནཾ ¶ ལཱམཀཱནཾ ཝོཧཱརཏོ, ཨརིཡཱནཾ ཨུཏྟམཛནཱནཾ ཝཱ ཨཝོཧཱརཏོ ཨནརིཡཝོཧཱརོཏི སངྑཱཏཱནཾ ཨདིཊྛེ དིཊྛཝཱདཱདཱིནཾ ཨཊྛནྣཾ ཝོཧཱརཱནཾ ཝསེན ཡཱ ཝཱཙཱ ལཱམཀཛནེཧི པཝཏྟིཏཱ ཝུཏྟཱ, ཝཱིཏིཀྐམདཱིཔནཱི ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཝཱིཏིཀྐམསཱདྷནཱི སཱ ཝཱཙཱ ཨརིཡཛནེཧི ཝཏྟབྦམརིཡཱདཱཏིཀྐམཏྟཱ ཨབྷིཝཱཀྱཾ ནཱམ སིཡཱ.
༡༢༣. མུཧུཾབྷཱསཱ བཧུསོ ཨབྷིདྷཱནཾ ཨནུལཱཔོ ནཱམ, ཨནུ པུནཔྤུནཾ ལཱཔོ ཨནུལཱཔོ. ཨནཏྠིཀཱ གིརཱ ནིཔྤཡོཛནཾ ཨུམྨཏྟཱདིཝཙནཾ པལཱཔོ, པཡོཛནརཧིཏོ ལཱཔོ པལཱཔོ, པསདྡོ ཝིཡོགཏྠཛོཏཀོ.
གམནཱགམནཱདིསམཡེ ཨཱདིམྷི བྷཱསནཾ པིཡཝཙནཾ ཨཱལཱཔོ, ཨཱདིམྷི ལཱཔོ ཨཱལཱཔོ, ཨཱཔུཙྪཱསདྡོཔྱཏྲ. དོསེན པཏིཊྛིཏོ པརིདྡཝོ པརིདེཝནཾ ཨནུསོཙནཾ ཨཏིཀྐམལཱཔོ ཝིལཱཔོ ནཱམ, ཝིཝིདྷེན, ཝིཝིདྷཾ ཝཱ ལཱཔོ ཝིལཱཔོ. པརིདེཝནཾ པརིདེཝོ, སོ ཨེཝ པརིདྡཝོ, དེཝ པརིདེཝནེ.
༡༢༤. ཝིརུདྡྷཾ ¶ ཝཙནཾ ཝིརོདྷོཏྟི. ཝིརུདྡྷཾ པལཱཔོ ཝིཔྤལཱཔོ. སནྡིསྶཏེཏི སནྡེསོ, སནྡིསྶམཱནོ ཨཏྠོ, ཏསྶོཏྟི. ཡཱཡ སནྡིཊྛོ ཨཏྠོ ཨབྷིདྷཱིཡཏེ, སཱ སནྡེསོཏྟི ཝཱཙིཀམུཙྩཏེ. ཝཙ སནྡེསེ, སཀཏྠེ ཎིཀོ, སནྡིཊྛཏྠཱ ཝཱཙཱ ཨེཝ ཝཱཙིཀམིཙྩཏྠོ.
མིཐུ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིརོདྷརཧིཏཾ ཝཙནཾ ‘‘སམྦྷཱསནཾ, སལླཱཔོ’’ཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཨེཀོ བྲཱུཏེ ‘‘ཨཛྫ སོབྷནཾ ནཀྑཏྟ’’ནྟི, ཨིཏརོཔྱཱཧ ‘‘ཏཐེཝཱ’’ཏི.
༡༢༥. ནིཊྛུརཾ ཝཱཀྱཾ ཀཀྐསཝཙནཾ ཕརུསཾ ནཱམ, པརེ ཛནེ ཨུསྶཱཔེཏི དཱཧེཏཱིཏི པརུསཾ, ཏདེཝ པསྶ ཕཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཕརུསཾ. ཨསཝནཱིཡཏྟཱ ན ཨིཙྪིཏབྦནྟི ནིཊྛུརཾ, ཨུརོ, ཡཐཱ ‘‘ནཱགོ’’ཏི. དྭཡཾ ཀཎྞསུཁཝཙནེ. མནཾ ཨཱ བྷུསཾ ཉཱཔེཏི ཏོསེཏཱིཏི མནུཉྙཾ, ཉཱ པརིམཱཎཏོསནནིསཱནེསུ, ཨསྶུཀཱརོ. ཧདཡཾ མནཾ གཙྪཏི པཝིསཏཱིཏི ཧདཡངྒམཾ.
སཾཀུལཱདིདྭཡཾ པུབྦཱཔརཝིརོདྷིནི པུབྦཱཔརཝིརུདྡྷེ ཝཱཀྱེ, ཡཐཱ –
ཡཱཝཛཱིཝམཧཾ མོནཱི, བྲཧྨཙཱརཱི ཙ མེ པིཏཱ;
མཱཏཱ ཙ མམ ཝཉྫྷཱསི, ཨཔུཏྟོ ཙ པིཏཱམཧོ.
སཾཀུལནྟི ཛལཱི༹བྷཝནྟྱནེནཱཏི སཾཀུལཾ. ཀིལིསྶནྟེ ཨེཏྠཱཏི ཀིལིཊྛཾ.
༡༢༦. སམུདཱཡཏྠརཧིཏཾ ¶ དསདཱལི༹མཱདིཝཱཀྱཾ [དས དཱཋིམཱནི ཋལ༹པཱུཔཱ ཀུཎྜ’ མཛཱཛིནཾ པལཱལཔིཎྜཱ (ནྱཱཡབྷཱསྶ ༥.༢.༡༠ མོགྒལླཱནཔཉྩིཀཱཊཱིཀཱ ༡.༡)] ཨསམྦདྡྷཏྟཱ ཨབདྡྷམིཏི ཀིཏྟིཏཾ ཀཐིཏཾ, ན བཛ྄ཛྷཏེ ཧདཡམཏྲཱཏི ཨབདྡྷཾ, ཏོ.
ནཏྠི ཏཐཾ སཙྩམཏྲཱཏི ཝིཏཐཾ. ཕརུསཱདཡོ ཝིཏཐསདྡཾ ཡཱཝ ཏིལིངྒིཀཱ.
༡༢༧. པཛྫདྡྷཾ སཙྩཝཙནེ. སམྨཱསདྡོཡཾ ཨབྱཡཾ, སབྦལིངྒཝིབྷཏྟིཝཙནེསུ ཙ སམཱནོ. ན ཝིཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ. སནྟེསུ སཱདྷཱུསུ བྷཝཾ སཙྩཾ. སཏ སཱཏཙྪེ ཝཱ, ཝཛཱདིནཱ ཡོ, སཙྩཾ. ཏཐསདྡོ བྷཱུཏཔརིཡཱཡོ, ‘‘ཏཐེན མགྒེན ཡཐཱཏྠབྷཱཛིནཱ’’ཏི [ཏཐཱགཏཱ ཛིནཱཏི (ཀ.)] པཡོགོ. ཏཐེ སཱདྷུ ཏཙྪཾ, སཱདྷྭཏྠེ ཡོ. ཡཐཱཏཐསདྡཱཔི ཙ སཙྩཏྠཱ ཨལིངྒཱ. ཏབྦནྟཱ སཙྩཝཙནཝནྟཝཱཙཀཱ སམྨཱ སཙྩཾ ཡཐཱཏཐཾསདྡཝཛྫིཏཱ སེསཱ ཨཝིཏཐཱདཡོ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ ཝཏྟནྟི. སཙྩཾསདྡོ ཏུ ཨལིངྒོ. ཨམརཀོསེ པན སམྨཱ སཙྩསདྡཱནམྤི ཏབྦཏི ཏིལིངྒཏྟཾ ཝུཏྟཾ, ཡཐཱ – སཙྩཾ ཏཙྪཾ རིཏཾ སམྨཱ, ཨམཱུནི ཏཱིསུ ཏབྦཏི [ཨམར ༦.༢༢]. ཡཐཱ – སཙྩོ བྲཱཧྨཎོ, སཙྩཱ ནཱརཱི, སཙྩཾ ཝིཔྤཀུལཾ. ཨིདྷ པན སབྦལིངྒཝཙནཝིབྷཏྟཱིསུ རཱུཔབྷེདཱབྷཱཝཱ སམྨཱསདྡསྶ ཨབྱཡཏྟཾ, ཏིལིངྒེསྭཔི རཱུཔབྷེདཱབྷཱཝཱ སཙྩཾསདྡསྶ ཨལིངྒཏྟཉྩ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ – སམྨཱ ཝཱཙཱ, སམྨཱ ཝོཧཱརོ, སམྨཱ ཝཙནཾ. སཙྩཾ བྲཱཧྨཎོ, སཙྩཾ ནཱརཱི, སཙྩཾ ཝིཔྤཀུལཾ. མིཙྪཱམུསཱསདྡཱ པན སབྦཏྲཱཔི ཨབྱཡམེཝ བྷཝནྟི. ཡཐཱ ¶ – མིཙྪཱ ཝཱཙཱ, མིཙྪཱ ཝོཧཱརོ, མིཙྪཱ ཝཙནཾ. མུསཱ ཝཱཙཱ, མུསཱ ཝོཧཱརོ, མུསཱ ཝཙནཾ.
༡༢༨. སོལ༹ས སདྡམཏྟཔརིཡཱཡེ དསྶེཏུཾ ཨུཔཛཱཏིཾ ‘‘རཝོ’’ཨིཙྩཱདིམཱཧ. རུཡཏེ སདྡཱཡཏེཏི རཝོ, རུ སདྡེ. ནདནཾ ནཱདོ, ནིརཏྠོ ནཱདོ ནིནཱདོ, ནད ཨབྱཏྟསདྡེ. ཨེཝཾ ནིནདོ, རསྶཏྟམེཝ ཝིསེསོ. སཔྤཏི ཨུཙྩཱརཱིཡཏཱིཏི སདྡོ. གྷུས སདྡེ, པཱཏུབྷཱཝོ གྷོསོ ནིགྒྷོསོ. ནདནཾ ནཱདོ. དྷན སདྡེ, དྷནཱིཡཏཱིཏི དྷནི. ནིགྒྷོསོ ཙ ནཱདོ ཙ དྷནི ཙ ནིགྒྷོསནཱདདྷནཡོ. རཝོ ཨེཝ རཱཝོ. ཨཱརཱཝོཏི ཨུཔསགྒེན པདཾ ཝཌྜྷིཏཾ. ཏཐཱ སཾརཱཝཝིརཱཝཨཱརཝཱ. གྷུསནཾ གྷོསོ. ཨཱརཱཝོ ཙ སཾརཱཝོ ཙ ཝིརཱཝོ ཙ གྷོསོ ཙ ཨཱརཝོ ཙཱཏི དྭནྡོ. སུ སཝནེ, སུཡྻཏེཏི སུཏི. སརཏི སུཡྻམཱནཏཾ གཙྪཏཱིཏི སརོ. ནིསྶནཏི ཨེཏེནཱཏི ནིསྶནོ, སན སམྦྷཏྟིཡཾ ནིཔུབྦོ. སརོ ཙ ནིསྶནོ ཙཱཏི དྭནྡོ.
༡༢༩. ཝིསཛྫཱིཡཏེ ན ལགྒཱིཡཏེ སེམྷཱདཱིཧཱིཏི ཝིསཊྛོ. མནིཏབྦནྟི མཉྫུ, ཛུ, མན ཉཱཎེ, སུཎནྟཱནཾ ཝཱ མནཾ རཉྫེཏཱིཏི མཉྫུ, ཨུ, ན རལོཔོ. སུཁེནེཝ ཝིཛཱནིཏབྦཏྟཱ ཝིཉྙེཡྻོ. ཧིཏསུཁནིཔྥཱདནཏོ སོཏབྦོཏི སཝནཱིཡོ. བཧིདྡྷཱཔརིསཱ ཨངྒུལིམཏྟམྤི ན ཝིསརཏི ན གཙྪཏཱིཏི ཨཝིསཱརཱི ¶ , ཏསྶཱིལཏྠེ ཎཱི, ཝིཝིདྷེན ཝཱ ན སརཏཱིཏི ཨཝིསཱརཱི, ཚིནྣསྶརཱནཾ ཝིཡ དྭེདྷཱ ན ཧོཏཱིཏྱཏྠོ. ཝིནྡྱཏེ ལབྦྷཏེཏི བིནྡུ, ཝསྶ བོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཨུ ཙ, ཝཊྚཏྟཱ ཝཱ བིནྡུ, ཨིམསྨིཾ པཀྑེ པབྦཛྫཱདིནཱ རཱུཔསིདྡྷི. པཉྩནྣཾ ཋཱནགཏཱིནཾ དཱུརཊྛཱནཏོ ཛཱཏཏྟཱ གམྦྷཱིརོ. པུནཔྤུནཾ ནཱདོ ནིནྣཱདོ, ཀྲིཡཱབྷིཀྑཉྙཏྟཱ དྭིཏྟཾ, ཨསྶ ཨི, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, སོ ཨེཏྠ ཨཏྠཱིཏི ནིནྣཱདཱི. ཨིཙྩེཝཾ བྷགཝཏོ ཨཊྛངྒིཀོ སརོ ཧོཏི.
༡༣༠. ཁགྒཱདཱིནཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱནཾ རུཏཾ ཝསྶིཏནྟྱུཙྩཏེ. རུ སདྡེ, རུཏཾ. ཝསྶ སདྡེ, ཝསྶནཾ རཝནཾ ཝསྶིཏཾ.
ཀོལཱཧལཱདིདྭཡཾ བཧཱུཧི སམྦྷཱུཡ ཀཏེ ཨབྱཏྟསདྡེ. ཀུལ སངྒྷཱཏེ [སངྑྱཱནེ (ཀ.)], ཀོལནཾ ཀོལོ, ཨེཀཱིབྷཱཝོ, ཏཾ ཨཱཧལཏི ཝིནྡཏཱིཏི ཀོལཱཧལོ. ཀརོཏི ཧིཾསཏི མདྷུརནྟི ཀལོ, ཏཾ ཧལཏཱིཏི ཀལཧལོ. ཧལ ཝིལེཁནེ.
ཏིཀཾ གཱཡནེ. གེ སདྡེ, གེཏབྦཾ གཱིཏཾ གཱནཾ གཱིཏིཀཱ ཙ. སབྦཏྲ བྷཱཝསཱདྷནཾ.
༡༣༡. ཏནྟིཀཎྛོཊྛིཏཱ [ཨམར ༧.༡] ཨུསབྷཱདཡོ སཏྟ སརཱ. ཚཛྫཱདཡོ ཏཡོ གཱམཱ སམཱུཧཱཏྱཏྠོ. ཝུཏྟཉྩ ‘‘གཱམོ ནཱམ སརསམཱུཧསྶ སནྡྷཱན’’ནྟི. མནུསྶལོཀཝཱདནཝིདྷིནཱ ཨེཀེཀསྶ ¶ སརསྶ ཝསེན ཏཡོ ཏཡོ མུཙྪནཱ ཀཏྭཱ ཨེཀཝཱིསཏི མུཙྪནཱ, དེཝལོཀཝཱདནཝིདྷིནཱ པན སམཔཉྙཱས མུཙྪནཱ ཝདནྟི. ཏཏྠ ཧི ཨེཀེཀསྶ སརསྶ ཝསེན སཏྟ སཏྟ མུཙྪནཱ, ཨནྟསརསྶ ཙ ཨེཀཱཏི སམཔཉྙཱས མུཙྪནཱ ཨཱགཏཱ, ཏེནེཝ སཀྐཔཉྷསུཏྟསཾཝཎྞནཱཡཾ ‘‘སམཔཉྙཱས མུཙྪནཱ མུཙྪིཏྭཱ’’ཏི [དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༤༥] པཉྩསིཁསྶ ཝཱིཎཱཝཱདནཾ དསྶེནྟེན ཝུཏྟཾ. མུཙྪ མོཧསམུསྶཡེསུ, ཡུ, མུཙྪནཱ. ཡཐཱ ཀམེན ཝཱིཎཱ ཝཱདིཏུཾ སཀྐཱ, ཨེཝཾ སཛྫནཱཧི མུཙྪནཊྛཱནཱནི ཨེཀཱུནཔཉྙཱསཱཏྱཏྠོ. ཨེཀེཀསྶ སརསྶ སཏྟ སཏྟ ཋཱནཱནི. ཡཏོ སརསྶ མནྡཏཱརཝཝཏྠཱནཾ ཧོཏི, ཏེན ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ཋཱནཱནི. ཨིཙྩེཏཾ སརམཎྜལཾ སརསམཱུཧོ.
༡༣༢. སརཱདཱིནཾ ནཱམསརཱུཔཔྤབྷེདཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨུསབྷོ’’ཙྩཱདི. ཨིས གཏིཡཾ. ཨིསཏི ཙིཏྟཾ པཝིསཏཱིཏི ཨུསབྷོ, ཨབྷོ, ཨིསྶུ ཙ. ‘‘ཨུས དཱཧེ’’ཏི ཝཱ དྷཱཏྭཏྠོ. ཡསྨཱ པན སོ སརོ ཨུསབྷོ ཝིཡ ནདཏི, ཏསྨཱ ཨུསབྷོཏི ཝུཙྩཏི. དྷཱིམནྟེཧི གཱིཡཏེཏི དྷེཝཏོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, ཝཏྟཾ.
ནཱསཾ ཀཎྛམུརོ ཏཱལུཾ,
ཛིཝ྄ཧཾ དནྟེ ཙ ནིསྶིཏོ;
ཚདྷཱ སཉྫཱཡཏེ ཡསྨཱ,
ཏསྨཱ ཚཛྫོ ས ཨུཙྩཏེ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༡].
གནྡྷཾ ¶ ལེསཾ ཨརཏཱིཏི གནྡྷརོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏྟེ གནྡྷཱརོ ཙེཏྱཉྙེ [ཨཉྙེསམཔཱིཏི (པཱཎིནི ༣.༡༣༧) དཱིགྷོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༡)], གནྡྷཱརཱ ནཱམ ཛནཔདཱ, ཏེཧྱཡཾ གཱིཡཏེཏི གནྡྷཱརོ, ཎོ. མཛ྄ཛྷེ ལཡཝིསེསེ བྷཝོ མཛ྄ཛྷིམོ. པཉྩནྣམྤི དྷེཝཏཱདཱིནཾ པཱུརཎོ པཉྩམོ, (པཉྩནྣཾ ཝཱ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ པཱུརཎོ པཉྩམོ.) [( ) ཨེཏྠནྟརེ པཱཋོ ཨདྷིཀོ ཝིཡ དིསྶཏི] ནིསྶེསཏོ སཱིདནྟི སརཱ ཡསྨིནྟི [ཡསྨཱཏི (ཀ.) – སདཏོ ཨདྷིཀརཎེ གྷཨུ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༡)], ཎོ. ‘‘ནིསཱིདནྟི སརཱ ཡསྨིཾ, ནིསཱདོ ཏེན ཧེཏུནཱ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ. ཨེཏེ སཏྟ སརཱཏི གདིཏཱ ཀཐིཏཱ.
༡༣༣-༡༣༥. ཨུསབྷཱདཡོ ཡེ ནདནྟི, ཏེ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ནདནྟི’’ཙྩཱདི. ཨུསབྷཾ ནཱམ སརཾ གཱཝོ ནདནྟི. ཏཐཱ དྷེཝཏཾ ཏུརངྒཱ ཨསྶཱ, ཚཛྫཾ མཡཱུརཱ སིཁཎྜིནོ, གནྡྷཱརཾ ཨཛཱ, མཛ྄ཛྷིམཾ ཀོཉྩཱ སཀུཎཝིསེསཱ, པཉྩམཾ པརཔུཊྛཱདཱི ཀོཀིལཱདཡོ, ནིསཱདཾ ཝཱརཎཱ ཧཏྠིནོ ནདནྟི. ཝུཏྟཉྩ ནཱརདམུནིནཱ –
‘‘ཚཛྫཾ ¶ ནདཏི མཡཱུརོ, གཱཝོ ནདནྟི ཨུསབྷཾ;
ཨཛོ རོཏི ཙ [ཨཛཱཝིཀཱ ཏུ (ཀ.)] གནྡྷཱརཾ, ཀོཉྩཱ ནདནྟི མཛ྄ཛྷིམཾ.
པུཔྥསཱདྷཱརནེ ཀཱལེ, ཀོཀིལོ རོཏི པཉྩམཾ;
ཨསྶོ ཏུ དྷེཝཏཾ རོཏི, ནིསཱདཾ རོཏི ཀུཉྫརོ’’ཏི.
མཡཱུརཱདཡོཔི སབྦེ ཨིམེ སཏྟཱ སམདཱ [སནྟོ (ཀ.) ཨེཏེ ཙ སམདཱ པཉྩམཾ གཱཡནྟི (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༡)] པཉྩམཾ ནདནྟི.
ཚཛྫོ གཱམོ, མཛ྄ཛྷིམོ གཱམོ, སཱདྷཱརཎོ གཱམོཏི ཏཡོ གཱམཱ. ཏཏྲ ཝཱིཎཱདཎྜཾ ཝིབྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཨདྷོབྷཱགསྶ ‘‘ཚཛྫགཱམོ’’ཏི སཉྙཱ, མཛ྄ཛྷབྷཱགསྶ ‘‘མཛ྄ཛྷིམགཱམོ’’ཏི, ཨུཔརིབྷཱགསྶ ‘‘སཱདྷཱརཎགཱམོ’’ཏི སཉྙཱ. ཀིཾ པན གཱམབྷེདེ ཀཱརཎཾ? ཡསྨཱ ཨེཀསྶེཝ སརསྶ གཱམནྟརེ བྷེདོ, ཏཾབྷེདེ གཱམཱནམྤིབྷེདོ. མཱགྷཊཱིཀཱཡཾ པན སཱདྷཱརཎགཱམཊྛཱནེ གནྡྷཱརགཱམོ ཀཐིཏོ, ཨེཀེཀསྨིཉྩ གཱམེ སཏྟ སཏྟ མུཙྪནཱ. ཨིདྷ པན ཨུསབྷཱདཱིསུ སཏྟསུ སརེསུ པཙྩེཀཾ ཏིསྶོ ཏིསྶོ མུཙྪནཱ ཀཐིཏཱ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཨིདྷ མནུསྶལོཀཝཱདནཝིདྷིནཱ, ཏཏྠ ཙ དེཝལོཀཝཱདནཝིདྷིནཱ ཀཐིཏཏྟཱ ཏཐེཝ ཋཱནཱནི སཏྟ སཏྟེཝ ལབྦྷརེཏི. ཡཐཱ ཨུསབྷཱདཱིསུ ཏེསུ ཡཐཱཝུཏྟེསུ སརེསུ པཙྩེཀཾ ཨེཀེཀསྨིཾ སརེ ཏིསྶོ ཏིསྶོ མུཙྪནཱ སིཡུཾ, ཏཐེཝ ཋཱནཱནིཔི སཏྟ སཏྟེཝ ལབྦྷརེཏྱཏྠོ.
༡༣༦. སརཱནཾ གཱམེསུ བྷིནྣསུཏིཏྟཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཏིསྶོ’’ཨིཙྩཱདི. ཨུསབྷསྶ སརསྶ ཏཱརཀལམནྡཝསེན ཏིསྶོ སུཏིཡོ. དྷེཝཏསྶ སརསྶ ཏཱར མནྡཝསེན ¶ དུཝེ. ཚཛྫསྶ ཏཱརཀལ མནྡ ཀཱཀལཱིཝསེན ཙཏསྶོ. གནྡྷཱརསྶ ཙ ཏཐཱ. མཛ྄ཛྷིམསྶ ཏཱརཀལ ཀཱཀལཱིཝསེན ཏིསྶོ. པཉྩམསྶ ཀལ ཀཱཀལཱིཝསེན དུཝེ. ནིསཱདསྶ ཏཱརཱདིཝསེན ཙཏསྶོ སུཏིཡོ. ཨིཙྩེཝཾ སཏྟསུ སརེསུ ཀམཏོ སམྤིཎྜིཏཱ དྭཱཝཱིསཏི སུཏིཡོ སིཡུཾ. མཱགྷཊཱིཀཱཡཾ པན ཨཉྙཐཱ སུཏིབྷེདོ ཝུཏྟོ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ –
‘‘ཙཏུསྶུཏི སུཝིཉྙེཡྻོ, མཛ྄ཛྷིམོ མཛྫིམཊྛིཏོ;
དྭིསྶུཏི ཙཱཔི གནྡྷཱརོ, ཏིསྶུཏི ཨུསབྷོ ཏཐཱ.
ཚཛྫོ ཙཏུསྶུཏི ཉེཡྻོ, ནིསཱདོ དྭིསྶུཏཱི ཏཐཱ;
ཙཏུསྶུཏི དྷེཝཏོ ཏུ, པཉྩམོ ཏིསྶུཏཱི མཏོ’’ཏི.
སབྦམེཏཾ ནཱཊཀསཏྠཏོ གཧེཏབྦཾ.
༡༣༧. ‘‘ཨུཙྩཏརེ’’ཏྱཱདིནཱ སུཏིབྷེདེ སརཱུཔཏོ དསྶེཏི. ཨུཙྩཏརེ རཝེ ཨཏྱུཙྩདྷནིམྷི ཏཱརོ, ཏཱརཡཏི བོདྷཡཏཱིཏི ཏཱརོ. ཨབྱཏྟེ ཨབྱཏྟཀྑརེ མདྷུརེ སུཏིསུཁེ ཀལོ, ཀལ མདེ. གམྦྷཱིརེ དྷནིམྷི མནྡོ. མདི ཐུཏིམོདམདམོཧསུཔནགཏཱིསུ. མནྡཡཏེ བུཛ྄ཛྷཏེནེནཱཏི མནྡོ.
ཏཱརཱདཡོ ཏཡོ ཝཱཙྩལིངྒཏྟཱ ཏཱིསུ. ཏཱརོ དྷནི, ཏཱརཱ ཝཱཎཱི, ཏཱརཾ རུཏཾ ཨིཙྩཱདི. ཨབྱཏྟམདྷུརསདྡོ ཀལོ. ཏཏྲ ཀལེ སུཁུམེ ཀཱཀལཱིསདྡོ, ཨཱིཔཙྩཡནྟོ, ཨཱིསཾ ¶ ཀལཱ ཝཱཎཱི ཀཱཀལཱི ནཱམ, ཀཱསདྡོཡམཱིསཏྠོ. ཀྲིཡཱདིསམཏཱཏི གཱིཏཝཱདིཏཔཱདནྱཱསཱདིཀྲིཡཱནཾ, ཀཱལསྶ ཙ སམཏྟཾ ལཡོ ནཱམ, ལཡ སཱམྱགཏཱིསུ, ཨཱདྷཱརེ ཨཔཙྩཡོ, སབྦཱབྷིནཡཱནམྤི སཱམྱཾ ལཡོཏི ཀེཙི.
༡༣༨. དྭཡཾ ཝཱིཎཱཡཾ. ཝི ཛནནེ, ཏོ, ཨཱིཎཏྟཾ, ཝཱིཎ ཝེཋནེཏི ཝཱ དྷཱཏུ, ཨཱ, ཝཱིཎཱ. ཝལླ སཾཝརཎེ, ཝལླཏེ དྷནིཝིསེསཾ, ཎྭུ, ཝལླཀཱི, ནདཱདི. ཝིཔཉྩཱིཏིཔི ཝཱིཎཱཡ ནཱམཾ. ཝིཔཉྩཡཏཱིཏི ཝིཔཉྩཱི [ཝིཔཉྩཡཏི ཝིཏྠཱརཡཏིསདྡཾ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༣)], ནདཱདི.
སཱ ཝཱིཎཱ སཏྟཏནྟཱི སཏྟཧི ཏནྟཱིཧི ཝིསིཊྛཱ པརིཝཱདིནཱི ནཱམ, པརིཏོ ཝདཏཱིཏི པརིཝཱདིནཱི, ཨིནཱི. ཝཱིཎཱདཡོ ཙཏྟཱརོཔི ཝཱིཎཱསཱམཉྙཝཱཙཀཱ ཨིཙྩེཀེ, ཏེསཾ མཏེ སཱསདྡསྶ ཙཏུནྣམྤི ཨིཏྠིལིངྒཏྠདཱིཔཀཏཱ ཝིཉྙེཡྻཱ, ཏཐཱཔི ཨམརཀོསེན [ཨམར ༧.༣] ཝིརུཛ྄ཛྷནཏོ ཏེསཾ མཏཾ ན གཧེཏབྦཾ.
ཀཊྛཱདཱིཧི དོཎིསཎྛཱནེན ཀཏཾ ཝཛྫབྷཎྜཾ ཝཱིཎཱཡ པོཀྑརོ ནཱམ, པོསེཏི ཝཌྜྷེཏི སདྡེཏི པོཀྑརོ, ཁརོ, ཝུདྡྷི, ཝཎྞཝིཀཱརོ ཙ. དུ གམནེ, ཎི, དོཎི. ཀཀུབྷོ, པསེཝཀོཏིཔི པོཀྑརསྶ ནཱམཱནི. ཀཾ ཝཱཏཾ ཀུབྷཏི བནྡྷཏཱིཏི ཀཀུབྷོ. པསིབྦནྟི ཏམིཏི པསེཝཀོ.
དྭཡཾ པོཀྑརཝེཋཀེ ཙམྨནི. ཝཱིཎཱབྷཱཝཾ ཨུཔགཙྪཏི ཡེནཱཏི ཨུཔཝཱིཎོ. ཝེཋཏི པོཀྑརནྟི ཝེཋཀོ, ཎྭུ.
༡༣༩. ཨཱཏཏཱདིཔཉྩཀཾ ¶ པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡསྶ ནཱམཱནི.
༡༤༠. ཙམྨཱཝནདྡྷེསུ ཙམྨེན བནྡྷནཱིཡེསུ བྷེརིཡཱདཱིསུ མཛ྄ཛྷེ ཏལེཀེཀཡུཏཾ ཨེཀེཀེན ཏལེན ཡུཏྟཾ ཀུམྦྷཐུཎདདྡརིཀཱདིཀཾ ཏཱུརིཡཾ ཨཱཏཏཾ ནཱམ, ཨཱཏནོཏཱིཏི ཨཱཏཏཾ, ཏནུ ཝིཏྠཱརེ. མཧཏཱིཨཱདིཝཱིཎཱཝིསེསོཔི [‘‘མཧཏཱི’’ཏི ནཱརདསྶ ཝཱིཎཱ (སདྡཀཔྤདྡུམེ)] ཨཱཏཏམེཝཱཏི ‘‘ཙམྨཱཝནདྡྷེསཱུ’’ཏི ཝིསེསནཾ ཀཏཾ. ཀུམྦྷསཎྛཱནཏྟཱ ཀུམྦྷོ ཙ ཏཾ ཐུནནགརསམྦྷཱུཏཏྟཱ ཐུནཉྩེཏི ཀུམྦྷཐུནཾ. ཏདེཝ ཀུམྦྷཐུཎཾ, ཨཐ ཝཱ ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ, ཀམྨནི ཎོ. ཀུམྦྷོ ཙ སོ ཐུཎོ ཙེཏི ཀུམྦྷཐུཎོ, ཐུཎ པཱུརཎེཏི ཝཱ དྷཱཏྭཏྠོ. དར ཝིདཱརཎདཱཧེསུ, དྭེབྷཱཝོ, ཀཱཔུབྦསྶིཀཱརོ ཙ, དདྡརསདྡཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱ དདྡརིཀཱ.
༡༤༡. ཨུབྷཡཏལཾ མུརཛཱདིཀཾ ཏཱུརིཡཾ ཝིཏཏཾ ནཱམ, ཝིསེསེན སདྡཾ ཏནོཏཱིཏི ཝིཏཏཾ, སབྦཝིནདྡྷཾ སབྦཔསྶེསུ, པུབྦཔཙྪཱབྷཱགེསུ ཙ པརིཡོནདྡྷཾ པཎཝཱདིཀཾ, ཨཱདིནཱ ཙཏུརསྶཨཱལམྦརགོམུཁཱིཨཱདཡོ ཨཱཏཏཝིཏཏཾ ནཱམ, ‘‘ཙམྨཔརིཡོནདྡྷཾ ཧུཏྭཱ ཏནྟིབདྡྷཾ ཨཱཏཏཝིཏཏ’’ནྟི ཧི ཝུཏྟཾ. པཎ བྱཝཧཱརཐུཏཱིསུ, པཎཱིཡཏཱིཏི པཎཝོ, ཨཝོ.
༡༤༢. ཝཾསསངྑཱདིཀཾ ¶ སུསིརཾ ནཱམ, རནྡྷཾ སུསིརཾ, ཏཾཡོགཱ སུསིརཾ. ཝན, སན སམྦྷཏྟིཡཾ, སོ, ཝཾསོ. སམ ཨུཔསམཁེདེསུ, ཁོ, སངྑོ. སམྨཏཱལཱ༹དིཀཾ ཨཙྩནྟཾ པཱིལ༹ནཏོ, ཨནལསཾཡོགཏོ ཝཱ དྲཝཱིབྷཱུཏཾ པུན གྷནཱཡཏེཏི གྷནཱཁྱཾ. ཧན ཧིཾསཱཡཾ, ཀམྨནི ཎོ, ཧསྶ གྷོ. གྷནབྷཱཝེན སམཾ བྷཝཏཱིཏི སམྨཾ, དཎྜཱདཱིཧི ཏཱལི༹ཏབྦཏོ ཏཱལ༹ཾ, ཏལ༹ ཏཱལ༹ནེ, སམྨཉྩ ཏཾ ཏཱལ༹ཉྩེཏི སམྨཏཱལ༹ཾ. ཨཱདིནཱ ཀཾསཏཱལ༹སིལཱཏཱལཱ༹དཱིནཾ གཧཎཾ. ཏཏྠ སམྨཏཱལ༹ཾ ནཱམ ཀཊྛམཡཏཱལ༹ཾ. ཀཾསཏཱལ༹ཾ ནཱམ ལོཧམཡཾ. སིལཱཡ ཙ ཨཡོཔཊྚེན ཙ ཝཱདནཏཱལ༹ཾ སིལཱཏཱལ༹ཾ.
ཙཏུཀྐཾ ཨཱཏཏཱདཱིནཾ ནཱམཾ. ཨཱ སམནྟཏོ ཏུཛྫཏེ ཏཱལཱི༹ཡཏེཏི ཨཱཏོཛྫཾ. ཝཾསཱདིཀེཔི མུཁཝཱཡུནཱ ཨཱཏོཛྫནམཏྠེཝ. ཝཱདཡནྟི དྷནཡནྟི ཏནྟི ཝཱདིཏྟཾ ཝཱདིཏཉྩ, ཨིཏྟོ, ཏོ ཙ. ཝཱདཡནྟི ཏནྟི ཝཛྫཾ, ཡོ.
༡༤༣. དྭཡཾ བྷེརིཡཾ. བྷཱཡནྟི སཏྟུཛནཱ ཨེཏེནཱཏི བྷེརི, རི. ཨུབྷ པཱུརཎེ, ཨུབྷནཾ ཨུབྷི. ‘‘དུནྡ’’ཨིཏི སདྡེན ཨུབྷི ཡཏྲ ས དུནྡུབྷི. པུམིཏྠིཡམེཏེ དྭེ [སེརཱི ཐཱི, དུནྡུབྷི པུམཱ (ཨམར ༧.༦)]. དྭཡཾ མུདིངྒེ. མུདཾ མོདཾ ཨིངྒཏི གཙྪཏི ཡེནཱཏི མུདིངྒོ. མུརཱ ཨསུརཱ ཛཱཏོ མུརཛོ.
ཨསྶ ¶ མུརཛསྶ བྷེདཱ ཝིསེསཱ ཨཱལིངྒངྐྱོདྡྷཀཱ བྷཝནྟི. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཧརིཏཀྱཱཀཏི ཏྭངྐྱོ,
ཡཝམཛ྄ཛྷོ ཏཐོ’དྡྷཀོ;
ཨཱལིངྒྱོ ཙེཝ གོཔུཙྪོ,
ཨཱཀཏྱཱ སམྤཀིཏྟིཏོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡམྤི].
ཨཱལིངྒྱཏེཏི ཨཱལིངྒོ, ཎོ. ཨུཙྪངྐེ བྷཝོ ཨཀྱོ. ཨུདྡྷཾ ཀཏྭཱ ཨེཀེན མུཁེན ཝཱདནཏོ ཨུདྡྷོ སནྟོ ཀཱཡཏི སདྡཱཡཏཱིཏི ཨུདྡྷཀོ, ཨུདྡྷསདྡོཡཾ ཏིལིངྒིཀོ. ཨུགྒཙྪཏཱིཏི ཨུདྡྷོ, ཏོ, གམིསྶ དོ, ནེརུཏྟོ. ཡོ ཏུ ཨུཔརིཔརིཡཱཡོ ཨུདྡྷཾསདྡོ, སོ ཨབྱཡམེཝ.
ཏིཎཝཱདཱིནི ཙཏྟཱརི པཎཝསྶ ནཱམཱནི. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཨཝོ, ཨསྶ ཨིཏྟཾ, ཎཏྟཉྩ, ཏིཎཝོ. མཱ མཱནེ སདྡེ ཙ, ‘‘ཌིཎྜི’’ཨིཏི མཱཡཏེ སདྡཱཡཏེཏི ཌིཎྜིམོ, ཎོ.
༡༤༤. ‘‘ཨཱལམྦ’’ཨིཏི སདྡཱཡཏེཏི ཨཱལམྦརོ. ‘‘ཨཱལམྦརོ ཏཱུརིཡརཝེ, གཛེནྡཱནཉྩ གཛྫིཏེ’’ཏི [ཨམར ༢༣.༡༦༧] ཧི ཨམརཀོས ནཱནཏྠསངྒཧེསུ.
ཝཱིཎཱདཱིནཾ ཝཱདནཀཊྛཀུཊིལཱདིཀཾ ཀོཎོ, ཀུཎྱཏེ སདྡཱཡཏེནེནཱཏི ཀོཎོ, ཎོ. ‘‘དདྡ’’ཨིཏི སདྡཾ ཀརོཏཱིཏི དདྡརི, དདྡཏི ཝཱ སདྡཝིསེསེན པརིཎམཏཱིཏི དདྡརི, རི. ‘‘པཊ’’ཨིཏི སདྡཾ ཛཧཱཏཱིཏི པཊཧོ, པཊཾ ཧནྟཱིཏི ཝཱ པཊཧོ. ཧན ཧིཾསཱགཏཱིསུ, ཀྭི. ཨཔརེ མདྡལཱདཡོ བྷེརིཔྤབྷེདཱ ¶ . ‘‘མདྡ’’ཨིཏི སདྡཾ ལཱཏཱིཏི མདྡལཱ, ལཱ ཨཱདཱནེ, ཨ. ‘‘མནྡལཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, མནྡཾ སདྡཾ ལཱཏཱིཏི མནྡལཱ. ཨཱདིནཱ ཌམརུཨཱདཡོཔི བྷེརིཔྤབྷེདཱ ཝིཉྙེཡྻཱ.
༡༤༥. ཛནཔྤིཡེ ཛནེཧི པིཡཱཡིཏབྦེ ཝིམདྡོཊྛེ ཝིལེཔནཀུངྐུམཱདཱིནཾ, ནཱནཱགནྡྷདབྦཱནཉྩ ཝིམདྡནོབྦྷཱུཏེ པརིམལོ བྷཝེ, པརིམཛྫཏི པཝཏྟཡཏྱཱསཡནྟི, ཨ, ནེརུཏྟོ, མལ, མལླ དྷཱརཎེ ཝཱ. པརིམལྱཏེ དྷཱརཱིཡཏེཏི, ཎོ. ཝིམདྡགྒཧཎེན ཝཱཔིཀཱུཔཱདིནོ [ཝིམདྡགནྡྷཱདིནོ (ཀ.)] ནིརཱསོ, ཛནགྒཧཎེན མཀྑིཀཱདིནོ. སོ པརིམལོ གནྡྷོ དཱུརགཱམཱི ཨཏིནིཧཱརཱི ཨཏིདཱུརཔཱཏཱི ཨཱམོདོ ཝུཙྩཏེ, ཨཱམོདནྟེ ཨནེན, ཎོ. ཨིཏོ པརཾ ཨིཊྛགནྡྷཱདཡོ ཝིསྶསདྡཔརིཡནྟཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ ཝཏྟནྟེ.
༡༤༦. ཙཏུཀྐཾ ཨིཊྛགནྡྷེ. ཨིཊྛོ གནྡྷོ ཨིཊྛགནྡྷོ, ཨཐ ཝཱ ཨིཊྛོ གནྡྷོ ཨསྶ ཨིཊྛགནྡྷོ. སུཊྛུ རབྷནྟི ཏུསྶནྟྱནེནཱཏི སུརབྷི, ཨི. སུནྡརོ གནྡྷོ ཨསྶ སུགནྡྷོ, སུགནྡྷི ཙ, ཨནྟསྶིཀཱརཱདེསོ.
དྭཡཾ དུགྒནྡྷེ. པཱུཏི གནྡྷོ ཨསྶ, པུབྦེ ཝིཡ ཨིཀཱརཱདེསོ, ཀམྨདྷཱརཡསམཱསཾ ཨསྶཏྠྱཏྠེཔི ཀཏྟུམིཙྪནྟི, པཀྲིཡཱལཱགྷཝཏྠཾ བཧུབྦཱིཧིཡེཝ ནྱཱཡོཏི. དུཊྛུ གནྡྷོ ཨསྶཱཏི ¶ དུགྒནྡྷོ, ཏེན ཝུཏྟཾ ཀཙྩཱཡནེན – ‘‘ཀམྨདྷཱརཡམནྟཏྠིཡེཧི བཧུབྦཱིཧི ལགྷུཏརོ’’ཏི. ཨཉྙེ ཏུ ལཱགྷཝ’མནཱདརམཱནཱ ཨིཙྪནྟེཝ མནྟཏྠིཡཾ. དུཝིདྷོ ཝཱ ཝཱཙྩདྷམྨོ ལཧུ གརུ ཙ, ཏཏྲ བཧུབྦཱིཧིནཱ ལཧུ, ཀམྨདྷཱརཡམནྟཏྠིཡེནགརུ. ཀིཉྩ བཧུབྦཱིཧིནཱ ཨཏིསཱཡནཱདྱཏྠོ ན གམྱཏེཏི ཨཝསྶཾ ཏཔྤཊིཔཱདནཱཡ ཀམྨདྷཱརཡཔུབྦཀོ མནྟཏྠིཡེཝ དཊྛབྦོ.
དྭཡཾ ཙིཏཱདྷཱུམཱདིགནྡྷེ. ཝིས ཝིཔྤཡོགེ, སོ. ཨཱམསྶ ཝསཱདིཝཏྠུནོ གནྡྷོ ཏཾཡོགཱ, ཨི, ཡཾསདྡོ ཏསྶ ནཔུཾསཀཏྟདཱིཔཀོ.
༡༤༧. ཀུངྐུམཱདཡོ ཙཏྟཱརོ ཙཏུཛྫཱཏིགནྡྷོ ནཱམ. ཀུཀ, ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨུམོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ, ཀུངྐུམཾ, ལོཧིཏཙནྡནཾ, ཡཾ ‘‘ཀསྨཱིརཛ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཀམིསྶ ཝཱ ཀུངྐཱདེསོ, ཀུངྐུམཾ. ཡུ མིསྶནེ, ཡུ, ཡཝནཾ, ཏསྶ པུཔྥཾ ཡཝནཔུཔྥཾ, དེཝཀུསུམཾ, ཡཝནདེསེ ཛཱཏཾ པུཔྥནྟི ཝཱ ཡཝནཔུཔྥཾ. ཡཾ ‘‘ལཝངྒ’’ནྟིཔི ཝུཙྩཏི, ཡཾ པུཔྥཾ ནུཧཱིཔུཔྥསམཱནཾ. ཏགི གཏྱཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཨརོ, ཏགརཾ, ཀུཊིལཾ. ཏརུཏོ ཛཱཏོ ཏུརུཀྑོ, ཁོ, ཨུཏྟཉྩ, སལླཀཱིདཝོ ཧི ‘‘ཏུརུཀྑོ’’ཏི ཝུཏྟོ.
༡༤༨. པཛྫེན ཚརསཱནཾ ནཱམཱནི. ཀཾ པཱནཱིཡཾ སེཝཏེཏི ཀསཱཝོ, ཨཝོ, ཨཐ ཝཱ ཀཾ སཝཱཔེཏཱིཏི ཀསཱཝོ སུ ¶ སཝནེ. ཏུཝརོཔི ཀསཱཡོཔི ཀསཱཝཔརིཡཱཡོ. ཏིཛ ནིསཱནེ, ཏོ, ཏིཏྟོ, ཀཊུ. མདྷུ མཱདྷུརིཡཾ, ཏཾཡོགཱ མདྷུརོ. ལུནཱཏི ཛལ༹ཏྟནྟི ལཝཎོ, ཡུ. ཨམྦསདྡེ, ཨརོ, ཨིཏྟཾ, ལཏྟཉྩ. ཀཊ གཏིཡཾ, ཎྭུ, ཨུཏྟཾ. ཨིམེ ཚ རསཱ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. ཏབྦཏི དབྦེ ཀསཱཝཱདིསདྡཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ ཝཏྟནྟི.
༡༤༩. དྭཡཾ ཕོཊྛབྦེ. ཕུསིཏབྦོ ཕསྶོ, ཕོཊྛབྦོ ཙ, ཏབྦོ, སསྶ ཊོ, ཏསྶ ཋོ. ཏིཀཾ ཝིསཡིམྷི. ཝིསཡོ ཨསྶ གཡ྄ཧཊྛེནཱཏྠཱིཏི ཝིསཡི. ཨུཁཏི གཙྪཏི ཝིསཡེཏི ཨཀྑཾ, ཨུསྶཏྟཾ དྭིཏྟཉྩ, ནཏྠི ཁཾ ཝེདནཱ ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ཨཀྑཾ, ན ཧི སུཁཝེདནཱདཡོ སམྤཡོགཝསེན པཉྩསུ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཛཝནཱདཱིསུ ཨེཝ པན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཏཐཱ ཝུཏྟཾ, མནིནྡྲིཡེ ཏཱུཔཙཱརཱ [མནིནྡྲིཡེསུཔཙཱརཱ (ཀ.)] ཨཀྑཾ. ཨིནྡོ ཨཏྟཱ, ཏསྶ ལིངྒཾ ཨིནྡྲིཡཾ, ཨིཡོ. ནཱ’ནནྟརེན པཡོཛཀཾ ཙཀྑཱདཡོ བྱཱཔཱརཡནྟེ, ཏསྨཱ ཨཏྠི ཨཏྟཱ ཙཀྑཱདཱིནཾ པཡོཛཀོཏི ཙཀྑཱདིཀཾ ལིངྒམཏྟནོ བྷཝཏཱིཏི ནིཀཱཡནྟརིཀཱ. སཡཾ ཏིཀྑམནྡཱདིབྷཱཝེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཱིནཾ ཏིཀྑམནྡཱདིབྷཱཝསམྦྷཝཏོ ཏེསུ ཨིནྡཏི པརམིསྶརིཡཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱ ཨིནྡྲིཡཾ.
ཚཀྐཾ ནཡནེ. ནེཏི ཨཏྟནོ ནིསྶིཏཾ པུགྒལནྟི ནཡནཾ, ཡུ. ཨསུ བྱཱཔནེ, ཨསཏི ཝིསཡེསུ བྱཱཔཱི ཝིཡ བྷཝཏཱིཏི ཨཀྑི, སསྶ ཀོ, ཨཐ ཝཱ ཨཀྑ བྱཱཔནདསྶནེསུ, ཨཀྑཏི ཝིསཡེསུ བྱཱཔཱིབྷཝཏི, ཨཀྑཏི ཝཱ པསྶཏི ཨེཏེནཱཏི ¶ ཨཀྑི. ནེཏཱིཏི ནེཏྟཾ. ལོཙཏི པསྶཏི ཨེཏེནཱཏི ལོཙནཾ. ཨཙྪ དསྶནབྱཱཔནེསུ, ཨི, ཨཙྪི. ཙཀྑཏི ཨསྶཱདེཏི རཱུཔནྟི ཙཀྑུ, ཨུ, ཙཀྑཏི པསྶཏཱིཏི ཝཱ ཙཀྑུ.
༡༥༠. པཉྩཀཾ སོཏེ. སུཎཱཏི ཨེཏེནཱཏི སོཏཾ. སདྡོ གཡ྄ཧཏེ ཨནེནཱཏི སདྡགྒཧོ. ཀར ཀརཎེ, ཎོ, ཀཎྞོ, ཀཎྞཏི སུཎཱཏི ཨེཏེནཱཏི ཝཱ ཀཎྞོ, ཀཎྞ སཝནེ. སུཎཱཏི ཡེནཱཏི སཝནཾ, སུཏི ཙ, ཡུ,ཏི ཙ.
ཙཏུཀྐཾ གྷཱནེ. ནསནྟི ཨེཏཱཡཱཏི ནཏྠུ, ཐུ, ཨཱ, ནཱསཱ. ཎྭུ, ཨཀ ཙ ཨིཀཱརོ ཙ ནཱསིཀཱ. གྷཱ གནྡྷོཔཱདཱནེ, གྷཱཡཏི གནྡྷོཔཱདཱནཾ ཀརོཏཱིཏི གྷཱནཾ, ཡུ, གྷཱཡནྟྱནེནཱཏི ཝཱ གྷཱནཾ.
དྭཡཾ ཛིཝ྄ཧཱཡཾ. ཛཱིཝཏི ཨེཏཱཡཱཏི ཛིཝ྄ཧཱ, ཧོ, ཛཱིཝ པཱཎདྷཱརཎེ. ཛཱིཝིཏནིམིཏྟཾ རསོ ཛཱིཝིཏཾ ནཱམ, ཏཾ ཨཝ྄ཧཱཡཏཱིཏི ཝཱ ཛིཝ྄ཧཱ, ཝཎྞལོཔོ. རསནྟི ཨེཏཱཡཱཏི རསནཱ, རས ཨསྶཱདནེ, རསཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཝཱ རསནཱ, ཉཱསྶ ནཱ, ནཱི ནཡེ ཝཱ, ཨ.
༡༥༡. པཛྫཾ སརཱིརེ. སརཏི གཙྪཏི, སརནྟི ཝཱ ཏཾ ཧིཾསནྟཱིཏི སརཱིརཾ, ཨཱིརོ. ཝཔ བཱིཛསནྟཱནེ. ཝཔཏི ཀུསལཱཀུསལབཱིཛམེཏྠཱཏི ཝཔུ, ཨུ. གཙྪཏི, གཎྷཱཏི ཝཱ ཀུསལཱཀུསལམེཏེནཱཏི ¶ གཏྟཾ, གམུ གཏིཡཾ, གཧ ཨུཔཱདཱནེ ཝཱ. ‘‘ཨཏྟཱ’’ཏི ཨབྷིདྷཱནཾ, བུདྡྷི ཙ བྷཝནྟི ཨེཏསྨཱཏི ཨཏྟབྷཱཝོ. ཝུཎོཏི སཾཝརཏི ཨེཏྠཱཏི བོནྡི, ཝུ སཾཝརཎེ, དི, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཝིཝིདྷཾ གཎྷཱཏི ཨེཏྠཱཏི ཝིགྒཧོ. དིཧ ཨུཔཙཡེ, དིཧཏི ཝཌྜྷཏི ཨེཏྠ ཀུསལཱཀུསལནྟི དེཧཾ. ཨཡཾ དེཧསདྡོ པུརིསེ པུལླིངྒེཝཏྟཏི. ཀུཙྪིཏཱནཾ ཨཱཡོ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནནྟི ཀཱཡོ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཨུ, ཏནུ, ཏནུསདྡོཡཾ ཨིཏྠིཡཾ. ཨེཏྠཱཔི ཝཱསདྡོ སམྦནྡྷིཏབྦོ. ‘‘ཨངྒེནཱངྒཾ ཏནུ ཙ ཏནུནཱ གཱལ༹ྷཏཏྟེན ཏཏྟ’’ནྟི [ཨུཏྟརམེགྷ ༤༢] ཧི མེགྷདཱུཏེ ཝུཏྟཾ. ཀལེ༹ རེཏསི ཝརཾ ཀལེ༹ཝརཾ, ཨལུཏྟསམཱསོཡཾ.
༡༥༢-༡༥༤. ཚཀྐཾ ཙིཏྟེ. ཙིནྟེཏཱིཏི ཙིཏྟཾ. ཙེཏོ ཙ, ནལོཔོ. མནཏི ཛཱནཱཏཱིཏི མནོ. ཝིཛཱནཱཏཱིཏི ཝིཉྙཱཎཾ, ཡུ. ཧརཏི ཨཏྟནོ ཨཱདྷཱརནྟི ཧདཡཾ, ཡོ, རསྶ དོ ཙ. མནོ ཨེཝ མཱནསཾ, སཀཏྠེ སཎ.
ཙུདྡས བུདྡྷཱཁྱསྶ གུཎསྶ ནཱམཱནི. ཛྷཱཡཏཱིཏི དྷཱི, ཛྷེ ཙིནྟཱཡཾ, ཛྷསྶ དྷོ, ནདཱདི, དྷཱི, དྷཱརེཏཱིཏི ཝཱ དྷཱི, ཀྭི, ནདཱདི, དྷཱི ¶ , སངྑཱརེསུ དྷཱིཀཱརོ ཛཱཡཏི ཨེཏཱཡཱཏི ཝཱ དྷཱི, ནདཱདི. པཉྙཱཡཏེ ཨེཏཱཡཱཏི པཉྙཱ, ཨ. བུཛ྄ཛྷཏེ ཏཱཡཱཏི བུདྡྷི,ཏི. མེདྷ ཧིཾ སཱསངྒམེསུ, ཀརཎེ ཨ, མི ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, དྷོ, མེདྷཱ. མནཏི ཛཱནཱཏཱིཏི མཏི, མུཏི ཙ, ཨུཏྟཾ, མུནཱཏཱིཏི ཝཱ མུཏི, མུན ཉཱཎེ,ཏི, མུཏི. བྷཱུ སཏྟཱཡཾ, རི, ནདཱདི, བྷཱུརཱི, བྷཱུསངྑཱཏེ ཨཏྠེ རམཏཱིཏི ཝཱ བྷཱུརཱི, ཀྭི, ནདཱདི. མནཏི ཛཱནཱཏཱིཏི མནྟཱ, ཨནྟ, ཨཱ. ཝིདཏི ཛཱནཱཏཱིཏི ཝིཛྫཱ, པབྦཛྫཱདིནཱ སིདྡྷཾ. ཡུ མིསྶནེ. ཡམཏི མིསྶཱིབྷཝཏི ཉེཡྻེསཱུཏི ཡོནི. པཊིམུཁཾ བྷནྟི ཨུཔཊྛཧནྟི ཉེཡྻཱ ཨེཏེནཱཏི པཊིབྷཱནཾ, ཡུ. ན མུཡ྄ཧཏི ཨེཏེནཱཏི ཨམོཧོ. ཝཱིམཾསཱ ཝིཙཡོ སམུཔེཀྑཱ ཨུཔལདྡྷི པཊིཔཏྟི ཨུཏྟིཙེཏནཱདཱིནིཔི བུདྡྷིནཱམཱནི.
ཝིཔསྶནཱདཡོ ནེཔཀྐནྟཱ པརིཡཱཡཱ པཉྙཱབྷེདཱ པཉྙཱཝིསེསཱ. ཏཏྠ ཝིཝིདྷཾ ཨནིཙྩཱདིཀཾ སངྑཱརེསུ པསྶཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱ, ཡུ. སམྨཱདསྶནལཀྑཎཱ སམྨཱདིཊྛི, སཱ དུཝིདྷཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེན. ཏཏྠ པུརིམཱ ཚབྦིསུདྡྷིཔྤཝཏྟིཀཱལེ, ཨིཏརཱ ཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷིཀཱལེ ལབྦྷཏི. ཨཱདིཔརིཡཱཡེན པབྷུཏིནཱ ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཱདཡོ གཧིཏཱ. ཏཏྠ ཏཏྠ ཀཱརིཡེསུ ཝིཙཱརཎཱ. མཱན ཝཱིམཾསཱཡཾ, སོ, ཙིཏྟཱབྷོགཱདི. ཝིཙཱརཡཏེ ཨེཏཱཡཱཏི ཝིཙཱརཎཱ, ཙར སཉྩཡེ, ཙུརཱདིགཎོ, ཡུ. སམྤཛཱནཱཏཱིཏི སམྤཛཱནོ, པུགྒལོ, དྷམྨསམཱུཧོ ཝཱ, ཉཱསྶ ཛཱ, ཏསྶ བྷཱཝོ སམྤཛཉྙཾ, ནྱསྶ ཉོ, དྭིཏྟཾ, ཏཾ སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཱདིཝསེན ཙཏུབྦིདྷཾ. ནིསྶེསཏོ པཱཙེཏི ཀུསལདྷམྨེཏི ནིཔཀོ, ཉཱཎཱི པུགྒལོ, ཏསྶ བྷཱཝོ ནེཔཀྐཾ. དྭཡཾ ཝེདནཱཡཾ. ཝེདཡཏཱིཏི ཝེདཡིཏཾ, ཝིད ཨནུབྷཝནེ, ཙུརཱདིཏྟཱ ཎཡོ, ཏོ, ཨིཀཱརཱགམོ ཙ. ཝེདཡཏཱིཏི ཝེདནཱ, ཡུ.
༡༥༥. པཉྩཀཾ ¶ ཝིཏཀྐེ. ཏཀྐ ཝིཏཀྐེ. ཏཀྐེཏི སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཨཱརམྨཎཾ ཨབྷིནིརོཔེཏཱིཏི ཏཀྐོ. ཝིཏཀྐོཏི ཨུཔསགྒམཏྟམེཝ ཝིསེསོ. སངྐཔྤནྟི པབྷཝནྟྱནེནཱཏི སངྐཔྤོ, ཎོ, ཀཔྤ ཝིཏཀྐེ, ཀཔྤ སཱམཏྠིཡེ ཝཱ, བྷཱུཝཱདི, སངྐཔྤཡནྟི པབྷཝནྟྱནེནཱཏི ཝཱ སངྐཔྤོ, ཀཔྤ ཝིཏཀྐེ, ཙུརཱདི. ཨཔ པཱཔུཎནེ, ཨཔྤེཏི སམྤཡུཏྟདྷམྨེ པཱཔེཏི ཨཱརམྨཎནྟི ཨཔྤནཱ, ཡུ, ཨཱ. ཨཱུཧ ཝིཏཀྐེ. ཨཱུཧནྟྱནེནཱཏི ཨཱུཧོ. ཏཀྐཨཱུཧསདྡཱ ཙེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཱཧཱརཝཱཙཀཱཔི བྷཝནྟི, ཨཛ྄ཛྷཱཧཱརཾ ནཱམ ཨཱུནཔཱུརཎཏྠམདྷིཀཔྤབྷེདཱཧརཎཾ [མདྷིཀོཔཱདཱནཾ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)]. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཱཧཱརོ ཏཀྐ ཨཱུཧཱ’’ཏི [ཨམར ༥.༣] ཧི ཨམརཀོསེ ཝུཏྟཾ. དྭཡཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡེ. ཨཡཨིཏི གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ. ཨཡཏི ཨདྡྷཱནཾ གཙྪཏི ཡེནཱཏི ཨཱཡུ, ཎུ, ཨེཏི ཨེཏེནཱཏི ཝཱ ཨཱཡུ, ཨི གཏིམྷི, ཎུ, ཨིསྶེ, ཨེ ཨཡ. ཛཱིཝནྟི ཨནེནཱཏི ཛཱིཝིཏཾ, ཛཱིཝ པཱཎདྷཱརཎེ.
ཙཏུཀྐཾ སམཱདྷིམྷི. ནཱནཱལམྦཎཝིསཱརཎཱབྷཱཝཏོ ཨེཀཾ ཨགྒཾ ཨཱརམྨཎམེཏསྶཱཏི ཨེཀགྒཾ, ཙིཏྟཾ, ‘‘ཨགྒསདྡོ ཙེཏྠ ཨཱལམྦཎཝཱཙཀོ’’ཏི ཧི སདྡྷམྨཊཱིཀཱཡཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྶ བྷཱཝོ ཨེཀགྒཏཱ, ཨེཀཾ ཝཱ ཨཱརམྨཎཾ ཨཛཏི གཙྪཏཱིཏི ཨེཀགྒཾ, ཏསྶ བྷཱཝོ ཨེཀགྒཏཱ. ཀཱམཙྪནྡཾ སམེཏཱིཏི སམཐོ, ཐོ, སམུ ཨུཔསམེ, ‘‘སམཱདྷི ཀཱམཙྪནྡསྶ པཊིཔཀྑོ’’ཏི [པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༡༡; དྷ. ས. ཨཊྛ. ༡༦༠] ཧི ཝུཏྟཾ. ཝིཀྑིཔནཾ ནཱནཱརམྨཎཔེརཎཾ ཝིཀྑེཔོ, སོ ནཏྠི ཨེཏྠཱཏི ཨཝིཀྑེཔོ. ཨེཀཱརམྨཎེ སུཊྛུ ཨཱདྷཱནཾ ¶ སམཱདྷི, སཉྙཱཡམི, ནཱནཱལམྦཎཝིཀྑེཔཝསཔྤཝཏྟཾ ཨདྷིསངྑཱཏཾ ཙིཏྟབྱདྷཾ སམེཏཱིཏི ཝཱ སམཱདྷི, ནེརུཏྟོ.
༡༥༦. པཛྫེན ཝཱིརིཡསྶ ནཱམཱནི. ཨུ དུཀྑལཱབྷཾ, ཨུདྡྷཾ ཝཱ སཧཏི ཁམཏཱིཏི ཨུསྶཱཧོ, ཎོ. ཨཱ བྷུསོ ཀཱཡཾ, ཙིཏྟཉྩ ཏཱཔེཏཱིཏི ཨཱཏཔྤོ [ཨཱཏཱཔོ (?) ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཊཱིཀཱ ༡༡༣༥ གཱཐཱཡཾ པསྶིཏབྦཾ], ཏཔ སནྟཱཔེ. ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི ཨུཀྑིཔཏཱིཏི པགྒཧོ. ཨཏྟནོ ནིསྶཡཾ པརམཏྠཾ གཎྷཱཔེཏཱིཏི ཝཱ པགྒཧོ. ‘‘པསདྡོ པརམཏྠེཔཱི’’ཏི ཧི ཨེཀཀྑརཀོསེ ཝུཏྟཾ. ཝཱཡམནྟི ཡེནཱཏི ཝཱཡཱམོ, ཝཱཡམ ཨུསྶཱཧནེ, ཨཐ ཝཱ ཝཡ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཝཡཏི སབྦཀཱལནྟི ཝཱཡཱམོ, ཨམོ, ཝཱཡོ ཝིཡ སདཱ ཨམཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱ ཝཱཡཱམོ. པརཾ པརཾ ཋཱནཾ ཨཀྐམཏཱིཏི པརཀྐམོ, པརཾ པཙྩནཱིཀབྷཱུཏཾ ཀོསཛྫཾ ཨཀྐམཏཱིཏི ཝཱ པརཀྐམོ. པདཧཏི ཡེནཱཏི པདྷཱནཾ, ཡུ. དཧསྶ དྷོ, དཧ བྷསྨཱིཀརཎེ [པཔུབྦདྷཱདྷཱཏུནཱ སཱདྷེཏབྦཾ མཉྙེ]. ཝཱིརེ སཱདྷུ, ཝཱིརཱནཾ ཝཱ ཀམྨཾ, ཝིདྷིནཱ ཝཱ ཨཱིརཡིཏབྦཾ པཝཏྟེཏབྦནྟི ཝཱིརིཡཾ, ཨཱིར གཏིཡཾ, ཨཱིཧཏི ཨེཏི ཝཱ ཡཱཡ སུབྷཱསུབྷཕལནྟི ཨཱིཧཱ, ཨཱིཧ ཙེཊྛཱཡཾ, ཨི ཝཱ གཏིམྷི, པཙྪིམེ ཧཔཙྩཡོ, ཨུདྡྷཾ ཡནྟི ཡེནཱཏི ཨུཡྻཱམོ, ཨམོ. ཏིཊྛཏི ཨེཏྠ སུབྷཱསུབྷཕལནྟི དྷིཏི,ཏི, ཋཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ.
༡༥༧. པཛྫེན ཝུཏྟཔརིཡཱཡསྶ ཝཱིརིཡསྶ ཙཏྟཱརི ཨངྒཱནི དསྶེཏི. ཏཙཱདཱིནཾ ཏིཎྞཾ ཨཝསིསྶནཾ ཨཝསེསཏཱ མཾསལོཧིཏེཧི ཨཝདྷིབྷཱུཏེཧི, མཾསལོཧིཏཱནཾ པན སུསྶནཾ སུཀྑཏཱ ¶ . ཨེཏཱནི ཙཏྟཱརི ཨདྷིཊྛཱནཝསཔྤཝཏྟཱནི ཝཱིརིཡསྶ ཨངྒཱནི ཀཱརཎཱནི ཧོནྟི. ཨངྒ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ. ཨངྒཏི སིདྡྷིཾ གཙྪཏི ཝཱིརིཡཕལམེཏེཧཱིཏི ཨངྒཱནི. ཏཙ པཱལནེ, ཎོ, ཏཙོ. ནཧ བནྡྷནེ ཨཱརུ. ནྷཱརཱུཏིཔི པཱཋོ. ཏཏྠ ནནྟསྶ ལོཔོ. སིས ཨསབྦཔྤཡོགེ, ཡུ, དྭིཏྟཾ. ཨསཏི ཁེཔེཏི ཨདྡྷཱནནྟི ཨཊྛི,ཏི, ནཔུཾསཀེ, ནེརུཏྟོ, ཨཱ བྷུསོ ཏིཊྛཏི ཨེཏེནཱཏི ཝཱ ཨཊྛི, ཨི. མན ཉཱཎེ, སོ, ནསྶ ནིགྒཧཱིཏཾ, མཾསཾ. རུཧ ཛནནེ, ཨིཏོ, ལཏྟཾ, ལོཧིཏཾ.
༡༥༨. ཨསཱཛྷསཱདྷནེཔི ཡསྶཱ ཝསེན ཨུཡྻཱམོ, སཱ ཨདྷིམཏྟེཧཱ ཨདྷིཀསཏྟིཡུཏྟཱ ཨཱིཧཱ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ནཱམ, ཨུ པབལཾ དུཀྐརཀམྨཾ སཧཏི ཡཱཡཱཏི ཨུསྶོལཱི༹, སཧསྶ སོལ༹ྷོ, ནདཱདི, ཨུསྶཱཧཱནཾ ཨཱུཧཱཏི ཝཱ ཨུསྶོལཱི༹, ཡཐཱ ‘‘པདཊྛཱན’’ནྟི, ཨཱཀཱརསྶོ, ཧསྶ ལོ༹, ཨཱུལོཔོ, ནདཱདི, ཝཱཡཱམམཏྟེཔི. དྭཡཾ སཏིཡཾ. སརཏི, སརནྟི ཝཱ ཏཱཡ, སརཎམཏྟམེཝ ཝཱ ཨེསཱཏི སཏི,ཏི, པམཱདཾ ཝཱ སརཏི ཧིཾསཏཱིཏི སཏི. ཨནུ པུནཔྤུནཾ སཏི ཨནུསྶཏི, ཨུཔསགྒམཏྟམེཝ ཝཱ ཝིསེསོ, དྭེཔི ཨིཏྠིཡཾ.
དྭཡཾ ལཛྫཱཡཾ. ལཛི པཱིལེ༹, ཀཱཏནྟདྷཱཏུ. ལཛྫ ལཛྫནེ, མོགྒལླཱནདྷཱཏུ, ལཛྫཏི པཱཔཱཏི ལཛྫཱ, ཨ. ཧིརཱི ལཛྫིཡཾ, ཨི. ཧིརིཡཏི པཱཔཱཏི ཧིརཱི. སམཱནཱ ཏུལྱཏྠཱ དྭེ. དྭཡཾ ཨོཏྟཔྤེ. ཨོཏྟཔྤཏི བྷཱཡཏི པཱཔཏོཏི ཨོཏྟཔྤཾ, ཏཔ བྷཡེ ཨཝཔུབྦོ. པཱཔཏོ བྷཱཡཏི སཱིལེནཱཏི པཱཔབྷཱིརུ, པུགྒལོ, ཙིཏྟཾ ཝཱ, ཏསྶ བྷཱཝོ ཏཐཱ.
༡༥༩. པཛྫདྡྷེན ¶ ཨུཔེཀྑཱཡ ཝེདནཱཡ ནཱམཱནི. མཛ྄ཛྷཏྟེ མཛ྄ཛྷཏྟསབྷཱཝེ པཝཏྟཱ མཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ. དྭིནྣཾ ཝེདནཱནཾ སམཱིཔེ པཝཏྟཱ ཨིཀྑཱ ཨནུབྷཝནནྟི ཨུཔེཀྑཱ, ཨིཀྑ དསྶནེ. ཨདུཀྑཱ ཙ སཱ ཨསུཁཱ ཙེཏི ཨདུཀྑམསུཁཱ, མཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ.
དྭཡཾ མནསིཀཱརེ. བྷཝངྒཝསེན པཝཏྟསྶ ཙིཏྟསྶ ཨཱབྷུཛནཏོ ཨཱཝཊྚཱཔནཏོ ཙིཏྟཱབྷོགོ. པཱལནཛ྄ཛྷོཧཱརཏྠོ ཙེཏྠ བྷུཛདྷཱཏུ ཨཱཝཊྚནཏྠོ ཨཱཔུབྦཏྟཱ, ཨིདཾ པན ཝཱིཐིཛཝནཔཊིཔཱདཀེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཙིཏྟསྶཱརམྨཎེ ཨཱབྷུཛནཾ པཝཏྟནཾ ཝཱ ཙིཏྟཱབྷོགོ, ཨིདཾ པན ཨཱརམྨཎཔཊིཔཱདཀཝསེན ཝུཏྟཾ. བྷཝངྒམནཏོ ཝིསདིསཾ མནཾ ཀརོཏཱིཏི མནཀྐཱརོ, ཀརཎཾ ཝཱ ཀཱརོ, མནསྨིཾ ཀཱརོ མནཀྐཱརོ. ཨེཏྠ ཙ པཋམཝིཀཔྤེན དྭེ པཊིཔཱདཀཱ ཝུཏྟཱ, པཙྪིམེན ཏུ ཨིཏརོ.
དྭཡཾ ཨདྷིམོཀྑེ. མུཙ མོཙནེ, ཨདྷིམུཙྩནཾ ‘‘ཨིདམེཝཱ’’ཏི སནྣིཊྛཱནཀརཎཾ ཨདྷིམོཀྑོ. ནིཙྪཡནཾ ནིཎྞཡནཾ ནིཙྪཡོ, ཙཡ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཙསྶ དྭིཏྟཾ, ཚཏྟཾ, ནི བྷུསཾ ཚེདནཾ ཝཱ ནིཙྪཡོ, ཚིདི དྭིདྷཱཀརཎེ, ཨིསྶཏྟཾ, དསྶ ཡོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ.
༡༦༠. པཛྫདྡྷཾ དཡཱཡཾ. དཡ དཱནགཏིཧིཾསཱརཀྑཎེསུ. དཡཏི པརདུཀྑཾ, ཨཏྟསུཁཉྩ ཧིཾསཏཱིཏི དཡཱ, ཨ. ཀཔི ¶ ཙལནེ, ཨནུ པུནཔྤུནཾ ཀམྤེཏི ཨཏྟཱདྷཱརསྶ ཙིཏྟནྟི ཨནུཀམྤཱ. ཀཾ སུཁཾ རུནྡྷཏཱིཏི ཀརུཎཱ, རུདྷི ཨཱཝརཎེ, དྷསྶ ཎོ, ཨཐ ཝཱ ཀརོནྟི ཨཏྟཱནམདྷཱིནམེཏཱཡཱཏི ཀརུཎཱ, ཡུ, ཨཱ, ཀརུཎཱ, སཱ ཨེཝ ཀཱརུཉྙཾ. ཨནུདྡཡཱཏི ཨུཔསགྒེན པདཾ ཝཌྜྷིཏཾ.
པཛྫདྡྷཾ ཝིརཏིཡཾ. རམུ ཨུཔརམེ ཝིཔུབྦོ, ཝིརམཎཾ ཝེརམཎཱི, ཡུ, ནདཱདི, ཝེརཾ མཎཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི ཝཱ ཝེརམཎཱི. ཝིརམཎཾ ཝིརཏི,ཏི. དཱུརཏོ ཝིརམཎཾ ཨཱརཏི.
༡༦༡. ཙཏུཀྐཾ ཁནྟིཡཾ. ཏིཏིཀྑནཾ ཁམནཾ ཏིཏིཀྑཱ, ཏིཛ ཁནྟིཡཾ, ཁོ, དྭིཏྟཾ, ཀཏྟཱདི, ཨཱ. ཁམནཾ སཧནཾ ཁནྟི,ཏི. ཁམཏེ ཁམནཾ, ཁམཱ ཙ, ཁམུ སཧནེ. དྭཡཾ མེཏྟིཡཾ. མིད སྣེཧེ, མིཛྫཏི སིནེཧཏཱིཏི མེཏྟཱ, ཏ, ཨཱ. མེཏྟི,ཏི. ཨཐ ཝཱ མིཏྟེ བྷཝཱ མེཏྟཱ, མེཏྟི ཙ.
པཛྫདྡྷཾ དིཊྛིཡཾ. དསྶཱིཡཏེ དསྶནཾ, དིས པེཀྑནེ, ཡུ. དསྶནཾ དིཊྛི. ལབྷ ལཱབྷེ,ཏི, ལདྡྷི, མིཙྪཱདིཊྛིཡམེཝ. སེསཱ ཏུ ཨུབྷཡཏྲ. ཋིཏཔཀྑོ སིདྡྷནྟོ [ཋིཏོ པཀྑོ སིདྡྷནྟོ, པུབྦཔཀྑཾ ནིརསྱ སིདྡྷཔཀྑཊྛཱཔནེ ཨིཏི བྷཱཝོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)], སིདྡྷོ ཨནྟོ ཨནེནཱཏི ཝིགྒཧོ. སམནྟཏོ ཨཡནཾ གཏི སམཡོ.
༡༦༢. དོཧལ༹ནྟཾ ཏཎྷཱཡཾ. ཏས པིཔཱསཱཡཾ, ཡཱཡ ཏསནྟི, སཱ ཏཎྷཱ, ཎྷོ. ཨིཎམྷི ཏསིཎཱ. ཨེཛ ཀམྤནེ, ཨེཛཱ ¶ . སཾསཱརཏོ ནིསྶརིཏུམཔྤདཱནཝསེན ཛཱལསདིསཏྟཱ ཛཱལིནཱི, ཨུཔམཱནེ ཨིནཱི. ཝིས པཝེསནེ, སབྦཏྲ ཝིསཏཱ པཏྠཏཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, སཀཏྠེ ཎིཀོ. ཚནྡ ཨིཙྪཱཡཾ, ཚནྡནཾ ཚནྡོ, ཀཏྟུཀམྱཏཱཔི. ཏེསུ ཏེསྭཱརམྨཎེསུ ཨཱཀུལཱིབྷཱུཏཏྟཱ ཛཊཱ ཝིཡཱཏི ཛཊཱ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ,ཏི, ནིཀནྟི. ཨིསུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཨ, ཨིསྶ ཨཱ, ཨཱསཱ. སིཝུ ཏནྟསནྟཱནེ, བྷཝཱདཱིཧི བྷཝཱདཡོ སིབྦཏཱིཏི སིབྦིནཱི, ཨ, ཨིནཱི. སཏྟེ བྷཝཾ ནེཏཱིཏི བྷཝནེཏྟི,ཏི.
༡༦༣. ཛྷེཙིནྟཱཡཾ, ཨཱརམྨཎཱབྷིམུཁཾ ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨཱ. ཝན སམྦྷཏྟིཡཾ, ཝནཏི ཡེན སོ ཝནཐོ, ཐོ. ཝཱ གཏིཡཾ, ཝཱཏི ཨཱརམྨཎནྟི ཝཱནཾ, ཡུ. ལུབྷ ཨིཙྪཱཡཾ, ལུབྦྷནཾ ལོབྷོ, ཎོ. རནྫ རཱགེ, རཛྫནཾ, རཛྫནྟི ཝཱ ཡེན སོ རཱགོ, ཎོ. ལཡ གཏིཡཾ, ཨཱ པུནཔྤུནཾ ལཡཏྱཱརམྨཎེསཱུཏི ཨཱལཡོ, པུནཔྤུནཾ ལཡཏི སཾསིལེསཏི ཡེནཱཏི ཝཱ ཨཱལཡོ. ‘‘ལཡོ ཝིནཱསེ སཾསིལེསེ, སཱམྱེ ཏོརིཡཏྟིཀསྶ ཙེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. པིཧ ཨིཙྪཱཡཾ, ཙུརཱདི, ཨ, པིཧཡཏི ཡཱཡཱཏི པིཧཱ. ཙིཏྟསྶ ནཱནཱརམྨཎེསུ ཝིབྦྷམཀརཎཏོ མནསོ རཐོ ཨིཝ མནོརཐོ, མནོ ཨེཝ རཐོ ཝིཡཱཏི ཝཱ མནོརཐོ. ཨིསུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཨ, སསྶ ཙྪཱདེསོ. ལས ཀནྟིཡཾ, ཨབྷིམུཁཾ ཀཏྭཱ ལསཏི ཡེནཱཏི ཨབྷིལཱསོ, ཎོ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཎོ, ཀཱམོ ¶ . དུཧ པཔཱུརཎེ, དུཧནཾ དོཧོ, ཏཾ ལཱཏཱིཏི དོཧལོ༹, དུཊྛཾ ཧདཡམེཏེནཱཏི ཝཱ དོཧལོ༹, ཧདཡསྶ ཧལོ༹, ཧལ ཀམྤནེ དྭིསདྡཱུཔཔདོ, དྭཱིཧི ཧལཏི ཀམྤཏཱིཏི ཝཱ དོཧལོ༹, ཨ, དྭིསྶ དོ, ལསྶ ལོ༹. དྭེ ཧདཡཱ ཨསྶ པརམཏྠསྶཱཏི ཝཱ དོཧལོ༹. ཨ, དྭིསྶ དོ, ཧདཡསྶ ཧལོ༹, དསྶ ལོ༹ ཝཱ, ཡལོཔོ, ཨིཙྪཱཝིསེསཏྟེཔི དོཧལ༹སྶ སཱམཉྙཝཏྟིཙྪཱཡ ནིདྡེསོ.
ཨཏཎྷཱསབྷཱཝམྤི རུཙིཾ ཨཱལམྦཎིཙྪཱསབྷཱཝསཱམཉྙེན ཨིདྷེཝ ཝཏྟུམཱཧ ‘‘ཨཱཀངྑཱཏུ’’ཨིཙྩཱདི. ཀངྑ ཨིཙྪཱཡཾ, ཨ. རུཙ རོཙནེ, རོཙནཾ ཀཏྟུཀཱམཏཱ, ཨི, རུཙ དིཏྟིཡཾ ཝཱ, རུཙི. ཀཏྟུཀཱམཏེཝ. སཱ རུཙི ཨདྷིཀཱ ལཱལསཱ ནཱམ, ལས ཀནྟིཡཾ, པུནཔྤུནཾ, ཨཏིསཡཾ ཝཱ ལསཏཱིཏི ལཱལསཱ, དྭིཏྟཾ, ཨསྶཱ. ‘‘ཡཱཙནཱཡཾ མཧིཙྪཱཡཾ [ཏཎྷཱཏིརེཀེ ཡཱཙནཱཡཾ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༢༨)], ཨུསྶུཀྐེ ལཱལསཱ དྭིསཱུ’’ཏི རུདྡོ.
༡༦༤. ཏིཀཾ ཝིརོདྷེ. པཱཡེན ཝཱིརེསུ བྷཝཾ ཝེརཾ, པཊིགྷཔཱཔེསུཔི. རུདྷ པཊིགྷཱཏེ, ཝིརུཛ྄ཛྷནཾ ཝིརོདྷོ. དིས ཨཔྤཱིཏིཡཾ, ཝིདྡེསནཾ ཝིདྡེསོ.
རོསནྟཾ ཀོདྷེ. དུས ཨཔྤཱིཏིཡཾ, དུསྶནཾ དོསོ. ཨཱརམྨཎེ པཊིཧཉྙཏཱིཏི པཊིགྷཾ, ཧན ཧིཾསཱཡཾ, པཊིགྷསདྡོཡཾ པུལླིངྒེ ཝཱ བྷཝཏི. ཀུདྷ ཀོཔེ, ཀུཛ྄ཛྷནཾ ཀོདྷོ. ཨཱགནྟྭཱ ཧཉྙཏཱིཏི ཨཱགྷཱཏོ. ཀུཔ ཀོཔེ, ཀུཔྤཏཱིཏི ཀོཔོ, ཀོཔཡཏི ཝཱ ཙིཏྟནྟི ཀོཔོ. རུས རོསནེ, རུསནཾ དུསྶནཾ རོསོ.
དྭཡཾ ¶ པརཱནཏྠཙིནྟནེ. བྱཱཔཛྫཏི ཝིནསྶཏི ཙིཏྟམེཏེནཱཏི བྱཱཔཱདོ, པཊིགྷེཔི. པད གཏིམྷི. པརསམྤཏྟཱིསུ ནཱབྷིརམཏཱིཏི ཨནབྷིརཏི, རམུ རམཎེ,ཏི.
༡༦༥. དྭཡཾ ཨུཔནཱཧེ. ནཧ བནྡྷནེ, པུནཔྤུནཾ, ཨུཔགནྟྭཱ ཝཱ ནཡ྄ཧཏི ཙིཏྟནྟི ཨུཔནཱཧོ. བཛ྄ཛྷཏི ཝེརམནེནཱཏི བདྡྷཝེརཾ. དྭཡཾ སོཀེ. སུཙ སོཀེ, ཎོ, སུཙནཾ སོཀོ. སུཙཏེ སོཙནཾ.
ཏིཀཾ རུདིཏེ. རུདི ཨསྶུཝིམོཙནེ, སབྦཏྲ བྷཱཝེ ཏོ. ཀདི ཨཝ྄ཧཱནེ, རོདནེ ཙ, ཏཔཙྩཡསྶ ཨཎྞཱདེསེ རུཎྞཾ. དྭཡཾ པརིདེཝནེ. དེཝནཾ སོཀེན ཝིལཱཔོ, པུནཔྤུནཾ, སམནྟཏོ ཝཱ དེཝོ པརིདེཝོ, པརིདྡཝོ ཙ.
༡༦༦. ཏིཀཾ བྷཡེ ཙིཏྟུཏྲཱསསངྑཱཏེ. སབྦཏྲ བྷཱཝསཱདྷནཾ. བྷཱི བྷཡེ, བྷཱཡནཾ བྷཱིཏི,ཏི. བྷཡཾ, ཎོ. ཏས ཨུབྦེཛེ, ཨུཏྟསཏེ ཨུཏྟཱསོ, ཎོ. དྭཡཾ མཧཏི བྷཡེ. བྷཱིརུནོ ཨིདཾ བྷེརཝཾ, ཎོ. མཧནྟཉྩ ཏཾ བྷཡཛནཀཏྟཱ བྷཡཉྩཱཏི མཧབྦྷཡཾ. མཧཱབྷཡནྟིཔི པཱཋོ.
༡༦༧. པཛྫཾ བྷཱཡིཏབྦསཱམཉྙེ. བྷེརཝསདྡོཡཾ སཱམཉྙཝཱཙཀོཔི ཨཏྠཱིཏི ཨིདྷ ནིདྡེསོ. བྷཱཡཏི ཡསྨཱཏི བྷིཾསནཾ, སོ, ཡུ, བིནྡཱགམོ. བྷཱཡཏི ཡསྨཱཏི བྷཱིམཾ, མོ. དར ཝིདཱརཎེ, དརཱིཡཏཱིཏི དཱརུཎཾ, ཨུཎོ. བྷཱཡཏི ཡསྨཱཏི ¶ བྷཡཱནཀཾ, ཎྭུ, ཨནཀཱདེསོ. གྷུར བྷཱིམེ, གྷུརཏི བྷིཾསཏཱིཏི གྷོརཾ, ཎོ. པཊིཝཏྟཏི བྷཡཾ ཙིཏྟུཏྲཱསོ ཡསྨཱཏི པཊིབྷཡཾ. བྷཱཡཏི ཡསྨཱཏི བྷེསྨཾ, སྨཔཙྩཡོ. བྷཡཾ ཀརོཏཱིཏི བྷཡངྐརཾ, ཨལུཏྟསམཱསོཡཾ. ཨིམེ ནཝ བྷེརཝཱདཡོ བྷཡབྷེརཝཱདིཧེཏུམྷི དབྦེ ཝིསེསནབྷཱཝེན ཝཏྟནྟེ, ཏདཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ, སཱམཉྙེན ཏུ ནཔུཾསཀེ.
༡༦༨. དྭཡཾ པརཱབྷྱུདཡཱསཧནེ. ཨིསྶ ཨིསྶཏྠེ, ཨིསྶ ཨིསྶཱཡནྟི ཝཱ དྷཱཏྭཏྠོ, ཨིསྶཏི སནྟེསུཔི གུཎེསུ ཝཙསཱ, མནསཱ ཝཱ དོསཱརོཔནཾ ཀརོཏཱིཏི ཨིསྶཱ, ཨ. ཨུསྶུཡ [ཨུསཱུཡ (?)] དོསཱཝིཀརཎེ. ཏིཀཾ མཙྪེརེ. མསུ ཨཱམསནེ, ཙྪེརཙྪརཔཙྩཡཱ, མཙྪརམེཝ མཙྪརིཡཾ, སཀཏྠེ ཨིཡོ, ཨཐ ཝཱ མསུཨིཙྩེཏསྶ པཱཊིཔདིཀསྶ སུསྶ ཎམྷི ཙྪེརཙྪརཱ, མསུ མཙྪེརེཏིཔི དྷཱཏུ.
ཏིཀཾ ཨཉྙཱཎེ. མཱུཧ ཝེཙིཏྟེ, མུཡ྄ཧནྟི ཏེན སམྤཡུཏྟདྷམྨཱ, སཡཾ ཝཱ མུཡ྄ཧཏི, མུཡ྄ཧནམཏྟམེཝ ཝཱ ཏནྟི མོཧོ. ཝིད ཉཱཎེ, ན ཝིདཏཱིཏི ཨཝིཛྫཱ. ན ཝིཛཱནཱཏཱིཏི ཨཉྙཱཎཾ. ཏིཀཾ མཱནེ. བྷཱུཏེནཱབྷཱུཏེན ཝཱ པརཏོ ཨུཀྐཾསཀཔྤནེན ཙེཏསོ ཨུནྣཏི མཱནོ, ཡཐཱ ‘‘སཱུརོ ཨཏྠཝཱཧ’མསྨི སཱིལཝཱ བུདྡྷིསམྤནྣོ’’ཏི [ཨཝེཧི བྷལཝཱ ཨསྨི, སཱིལཝཱ བུདྡྷིསཾཡུཏོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༢༢)]. མཱན པཱུཛཱཡཾ, ཙུརཱདི, ཨ. དྷཱརཎཏྠོ དྷཱདྷཱཏུ, ཀརོཏྱཏྠེ ཝིཔུབྦོ, སེཡྻཱདིབྷཱཝེ ཨཏྟཱནཾ ཝིདདྷཱཏི ཡཱཡ སཱ ཝིདྷཱ, ཏཱིསུ. ཨུདྡྷཾ ནམཏི ཡཱཡ སཱ ཨུནྣཏི, ཨིཏྠིཡནྟི.
༡༦༩. དྭཡཾ ¶ ཨུདྡྷཙྩེ. ཧན གཏིཡཾ, ཨུདྡྷཾ ཨུདྡྷཾ ཧནཏི གཙྪཏཱིཏི ཨུདྡྷཏོ, ཏོ, ཧནསྶ དྷོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, ཙིཏྟཾ, ཨུདྡྷཏསྶ བྷཱཝོ ཨུདྡྷཙྩཾ. དྷཱཝ གཏིཡཾ, ཨུདྡྷཾ དྷཱཝཏི ཙིཏྟམེཏེནཱཏི ཨུདྡྷཝཾ, ཨ, རསྶོ.
ཏཱཔཱདིཔཉྩཀཾ ཀུཀྐུཙྩེ. ཏཔ, དྷུཔ སནྟཱཔེ, ཏཔཏི ཙིཏྟམེཏེནཱཏི ཏཱཔོ, ཎོ. ཀུཙྪིཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཀུཀྐུཏཾ, ཙིཏྟཾ, ཏཾསམངྒཱི ཝཱ, ཏསྶ བྷཱཝོ ཀུཀྐུཙྩཾ. པཙྪཱ ཏཔཏི ཨེཏེནཱཏི པཙྪཱཏཱཔོ. ཨནུ པཙྪཱ ཏཔཏི ཡེན སོ ཨནུཏཱཔོ. སར གཏིཡཾ, ཝིརཱུཔེན པཏི པུནཔྤུནཾ སརཏི ཙིཏྟམེཏེནཱཏི ཝིཔྤཊིསཱརོ, ཏསྶ ཊོ.
༡༧༠. པཛྫཾ ཝིཙིཀིཙྪཱཡཾ. ལིཁ ལེཁནེ, མནཾ ཝིལེཁཏི དྭིདྷཱཀརཎཝསེནཱཏི མནོཝིལེཁོ. དིཧ ཨུཔཙཡེ. ཨིདྷ པན སཾཔུབྦཏྟཱ སཾསཡེ, ཀརཎེ ཎོ. སཱི སཡེ, ཨིདྷ སཾཔུབྦཏྟཱ ཀངྑཱཡཾ, སབྦཏྲེཝཾ. ‘‘ཀཐམིད’’མིཏི ཀཐཡཏི ཡཱཡ སཱ ཀཐཾཀཐཱ. ཀིཏ རོགཱཔནཡནེ, ཚཔཙྩཡོ, དྭིཏྟཱདི, ཝིགཏཱ ཙིཀིཙྪཱ ཉཱཎཔྤཊིཀཱརོ ཨེཏཱཡཱཏི ཝིཙིཀིཙྪཱ. ཨིལ གཏིཀམྤནེསུ, དྭིདྷཱ ཨིལཏི ཙིཏྟམེཏེནཱཏི དྭེལ༹ྷཀཾ, ཧཔཙྩཡོ, སཀཏྠེ ཀོ ཙ. ཀངྑ ཝིཙིཀིཙྪཱཡཾ, ཨ, ཨིཏྠིཡཾ. སངྐ སངྐཱཡཾ. ཝིཝིདྷེནཱཀཱརེན མཉྙཏི ཡསྨཱ, སཱ ཝིམཏི. མན ཉཱཎེ, ཨིཏྠིཡནྟི.
༡༧༡. ཏིཀཾ ¶ ནཱིཙཔཀཏིདོསསམྦྷཱུཏརཱུཔིསྶརིཡཱདིནིམིཏྟིཀེ མདེ, ཡསྨིཾ སཏི ཨུཏྟརདཱནསཱདརོལོཀནཱདིཝིམུཁོ པུརིསོ ཛཱཡཏེ. མདོཔྱཏྲ ‘‘ཀཏྠཱུརཱིགབྦརེཏེསུ, མདོཧསྶེབྷདཱནེསཱུ’’ཏི [ཀཏྟརི གབྦྷརེཏེསུ, མདོ པུརིསམཱནེསཱུཏི (ནིསྶཡ)] རབྷསོ. གབྦ མཱནེ, ཙུརཱདི, ཨ, ཨཐ ཝཱ གར སེཙནེ, བོ. མཱན པཱུཛཱཡཾ, ཝིསེསཏོ མཱནེཏཱིཏི ཨབྷིམཱནོ. ཨཧཾཀཱརེ ཨཧཾསདྡོ ནིཔཱཏོ, ཨམྷསདྡོཔྱཏྲ, ‘‘ཨཧ’’མིཏི ཨཏྟཱནཾ ཀརོཏི ཡེནཱཏི ཨཧཾཀཱརོ. དྭཡཾ ཙིནྟཱཡཾ. ཙིནྟ ཙིནྟཱཡཾ, ཨ. ཛྷེ ཙིནྟཱཡཾ, ཛྷཱཡཏེ ཛྷཱནཾ, དྭཱིསུཔི བྷཱཝསཱདྷནཾ, ཨ. ཝིཏཀྐཙིནྟཱནཾ ཀོ བྷེདོ? ཝིཏཀྐོ ཏཱཝ ཝཱཙཱཡ པུབྦབྷཱགཔྤཝཏྟོ, ‘‘པུབྦེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཝིཏཀྐེཏྭཱ ཝིཙཱརེཏྭཱ པཙྪཱ ཝཱཙཾ བྷིནྡཏཱི’’ཏི [སཾ. ནི. ༤.༣༤༨] ཧི ཝུཏྟཾ. ཨིཏརཱ པན ཏསྶཱ ཨཔུབྦབྷཱགཔྤཝཏྟཱཔཱིཏི ཨཡམེཏཱསཾ ཝིསེསོ. ཨཐ ཝཱ ཝིཏཀྐོ པཀིཎྞཀཔརིཡཱཔནྣོ ཨེཀོ ཙེཏསིཀདྷམྨོ, ཨིཏརཱ པན སབྦསཱདྷཱརཎཔརིཡཱཔནྣོ མནསིཀཱརནཱམཀོ ཨེཀོ ཙེཏསིཀདྷམྨོཏི ཨཡམེཏཱསཾ ཝིསེསོ.
དྭཡཾ ནིཙྪཡེ. ནཡ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཨཱརམྨཎཾ ནིཙྪིནནྟོ ནཡཏཱིཏི ནིཎྞཡོ, ནསྶ ཎཏྟཾ. ཨཐ ཨདྷིམོཀྑནིཎྞཡཱནཾ ཀོ བྷེདོ? ཨདྷིམོཀྑོ ཨཱརམྨཎཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ནིཎྞཡོ ཝིནིཙྪཡམཏྟམེཝཱཏི ཨཡམེཏེསཾ ཝིསེསོ. ཨཐ ཝཱ ཨདྷིམོཀྑོ པསཱདེཔི སམྦྷཝཏི, ཨིཏརོ པན ན ཏཐཱཏི ཨཡཾཔྱེཏེསཾ བྷེདོ ¶ . ཏཏྲ ནིཙྪཡསདྡོ ཨིདྷཱཔི པཝཏྟཏཱིཏི དྭཱིསུཔི ཝུཏྟོ.
པཱདེན ཨབྷྱུཔགམསྶ ནཱམཱནི. པཏིཔུབྦོ ཛཱནཱཏི ཨབྷྱུཔགམེ, ཨིཏྠིཡཾ ཨ, པཊིཉྙཱ. ཏཐཱ སུཎོཏི ཙ, ཨ, པཊིསྶཝོ, དྭཱིསུཔི བྷཱཝསཱདྷནཾ. སཾཝིདཱ’གཱུ, པཊིཉྙཱནཾ, ནིཡམོ, ཨསྶཝོ, སཾསཝོ, ཨངྒཱིཀཱརོ, ཨབྷྱུཔགམོ, སམཱདྷིཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཨབྷྱུཔགམསྶ ནཱམཱནི [ཨམར ༥.༥].
༡༧༢. ཚཧི པདེཧི ཨནཱདརསྶ ནཱམཱནི. མཱན པཱུཛཱཡཾ, ཙུརཱདི, མན ཉཱཎེ ཝཱ, ཧེཊྛཱ ཀཏྭཱ ཛཱནནཾ ཨཝམཱནཾ, བྷཱཝེ ཡུ. ཡོ ཡེནཱནཱདརིཏོ, ས ཏཏོ ཨཝསྶམེཝ ཀཱཡཝཙཱིམནཱནཾ ཨཉྙཏརེནཱཝདྷཱིཡཏེཏི ཨནཱདརེཔི བྱཝདྷཱནཱབྷིཙཱརཏོ ཏིརསདྡོ ཨནྟརདྷཱནེ ཝཏྟམཱནོ སམྦཛ྄ཛྷཏེཏི ཏིརོདྷཱནཀརཎཾ ཏིརཀྐཱརོ. པརི པརཱཔུབྦོ བྷཱུདྷཱཏུ ཨཝཉྙཱཎེ, ཨཝཔུབྦོ ཛཱནཱཏི ཙ, སབྦཏྲ བྷཱཝེ ཎོ, ཨ ཙ. དར ཨཱདརེ, ཨཱདརོ སཀྐཱརོ, ཏབྦིཔརཱིཏོ ཨནཱདརོ. པརཱབྷཝནཾ པརཱབྷཝོ. ཨཝཛཱནནཾ ཨཝཉྙཱ.
དྭཡཾ ཨུམྨཱདེ. ཙིཏྟསྶ ཝིབྦྷམོ བྷནྟི ཨུམྨཱདོ. མད ཨུམྨཱདེ, ཨུགྒཏེཧི, ཨུམྨགྒསཎྛིཏེཧི ཝཱ དོསེཧི མདནཾ ཨུམྨཱདོ.
༡༧༣. སྣེཧནྟཾ ¶ སྣེཧེ. པིཡསྶ བྷཱཝོ པེམཾ, ཨིམོ, པིཡསྶ པཏྟཾ, པཱིནཡཏཱིཏི ཝཱཔཱི, པིནོ བྷཱཝོ པེམཾ, ཨིམོ. སིནིཧ, སྣིཧ པཱིཏིཡཾ, བྷཱཝེ ཎོ. དྭཡཾ མུཙྪཱཡཾ. པཱིལ༹ ཝིབཱདྷཱཡཾ, ཙིཏྟསྶ པཱིལཱ༹ ཙིཏྟཔཱིལཱ༹, ཝིགཏཱ ནཱིལཱདིསཉྫཱནནལཀྑཎཱ སཉྙཱ ཨེཏསྨཱཏི ཝིསཉྙཱི, ཏསྶ བྷཱཝོ ཝིསཉྙིཏཱ.
དྭཡཾ པམཱདེ. ཡེན སཀྐོ སམཱནོ སཡཾ ཀཏྟབྦཾ ན ཀརོཏི, སོ པམཱདོ, མད པམཱདེ པཔུབྦོ, པམཛྫནཾ པམཱདོ, ཎོ. སཛ ཝིསཛྫནཱལིངྒནནིམྨཱནེསུ. སཏིཡཱ ཝིསཛྫནཾ སཏིཝོསགྒོ, ཨིསྶ ཨོ. ཨཔུབྦཝཏྠུཔརིཀྑཱཏིསཡེ ཀོཏཱུཧལཱདིདྭཡཾ. ཏུཛ ཧིཾསཱཡཾ, ཀུཾ པཱཔཾ ཏོཛཏཱིཏི ཀོཏཱུཧལཾ, ཨལོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ ཙ. ཏུལ ནིཀྐསེ, ཀུཾ པཱཔཾ ཏུལཡཏཱིཏི ཀུཏཱུཧལཾ, ཨ, ཧཀཱརཝཎྞཱགམོ. ཀོཏུཀཾ, ཀུཏུཀཉྩ ཨེཏེསཾ པརིཡཱཡཱནི.
༡༧༤. ཝིལཱསཱདཡོ ཀྲིཡཱ ཙེཊྛཱ, ཀིཾཝིསིཊྛཱ? སཱ ཀྲིཡཱ ནཱརིསིངྒཱརབྷཱཝཛཱ ཨིཏྠཱིནཾ རཏིབྷཱཝཛཱ, ཡཱ ཧཱཝསདྡེནོཙྩནྟེ. ཧུཡནྟེ རཱགིནོ ཨཏྲཱཏི ཧཱཝོ, ཧུ ཧཝནེ, ཎོ. ཨཱདིནཱ ཝིཙྪིཏྟིཔབྷུཏཱིནཾ གཧཎཾ, ཏཐཱ ཧི ཝུཏྟཾ ནཱཊཀརཏནཀོསེ –
‘‘ལཱིལཱ ¶ ཝིལཱསོ ཝིཙྪིཏྟི, ཝིབྦྷམོ ཀིལཀིཉྩིཏཾ;
མོཊྚཱཡིཏཾ ཀུཊྚམིཏཾ, ཝིབྦོཀོ ལལིཏཾ ཏཐཱ.
ཝིཀཏཉྩེཏི ཝིཉྙེཡྻཱ, དས ཐཱིནཾ [ཐཱིནཾ ཙེཊྛཱ (ཀ.)] སབྷཱཝཛཱ;
ཧཱཝོ ཙ ཧེལཱ ཝིཀྑེཔ-སམྨཱུལ༹ྷམདཀཔཎྱ’’ནྟི.
ཏཏྲ པིཡསམཱིཔགམནེ ཡོ ཋཱནཱསནགམནཝིལོཀིཏེསུ ཝིཀཱརོ, ཨཀསྨཱ ཙ ཀོདྷམིཧིཏཙམཀྐཱརམུཁཝིཀཱུཎནཾ, སོ ཝིལཱསོ, ཝིཔུབྦཱ ལསདྷཱཏུམྷཱ ཎོ. སུཀུམཱརཝིདྷཱནེན བྷམུཀནེཏྟཱདིཀྲིཡཱསཙིཝཀརཙརཎངྒཝིནྱཱསོ ལལིཏཾ, ལལ ཝིལཱསེ, ཏོ. ཨལདྡྷཔིཡསམཱགམེན ཀུཙིཏྟཝིནོདནཏྠཾ པིཡསྶ ཡཱ ཝེསགཏིདིཊྛིཧསིཏབྷཎིཏེཧཱནུཀཏི ཀརཱིཡཏེ, སཱ ལཱིལཱ, ལལ ཝིལཱསེ, ལལ ཨུཔསེཝཱཡནྟི ཝཱ དྷཱཏྭཏྠོ, ཨ. སུརཏེ པཝཌྜྷེཙྪཱ ཧེལཱ༹, ཧེལཱ ཝཱ, ཧིལ ཧཱཝཀརཎེ, ཨ. མདརཱགཧསྶཛནིཏོ ཝིཔརིཡཱསོ ཝིབྦྷམོ. ཨཱབྷརཎཝིལེཔནཱདཱིནཾ ཀུཏོཙི པིཡཱཔརཱདྷཏོ ཨིསྶཱཡཱནཱདརེན ཙཏྟཱནཾ སཁཱིནཾ པཡཏནེན ཝཱརཎཾ ཝིཙྪིཏྟི, ཚིདི དྭེདྷཱཀརཎེ,ཏི. པིཡེན དཏྟཾ པཱིཏིནིབནྡྷནཾ སྭཔྤམཔི བྷཱུསནཾ ཝིཙྪིཏྟཱིཏྱཉྙེ. ཀིལཀིཉྩིཏཱདཡོ ནཱཊཀསཏྠཱནུསཱརཏོ [བྱཱཁྱཱསུདྷཱཊཱིཀཱཊཱིཔྤཎེ] ཉེཡྻཱ.
༡༧༥. ཏིཀཾ ཧསིཏེ. ཧས ཧསནེ, སབྦཏྲ བྷཱཝསཱདྷནཾ. སོ ཧཱསོ མནྡོ སམཱནོ མིཧིཏཾ, སིཏཉྩུཙྩཏེ. མིཧ ཨཱིསཾཧསནེ. མནྡསྶིཏཾ མྷིཏནྟིཔི པཱཋོ, མྷི ¶ ཨཱིསཾཧསནེཏིཔི དྷཱཏུ, མྷིསྶ, མིཧིསྶ ཝཱ སྱཱདེསོ, སིཏཾ. སབྦཏྲ བྷཱཝེ ཏོ.
ཨཱིསཾཕུལླིཏདནྟེཧི, ཀཊཱཀྑེཧི སོཊྛཝེཧི ཙ;
ཨལཀྑིཏདྭིཛདྭཱརཾ, སིཏམིཙྪནྟི སཱུརཡོ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༣༤].
དྭཡཾ མཧཱཧསིཏེ. ཨཊ གཏིཡཾ, དཱུརགཱམིཧཱསོ ཨཊཧཱསོ, ཨཏིཀྐནྟོ ཝཱ ཧཱསོ ཨཊཧཱསོ, ཏསྶ ཊོ, ཨིཀཱརསྶཏྟཉྩ. སིཏཱཏིཧསིཏཱནཾ ཨནྟརཱལི༹ཀཾ ཝིཧསིཏཾ.
ཨཱཀུཉྩིཏཀཔོལ’ཀྑཾ, སསྶནཾ ནིསྶནཾ ཏཐཱ;
པཏྠཱཝོཏྠཾ སཱནུརཱགཾ, ཨཱཧུ ཝིཧསིཏཾ བུདྷཱ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༧.༣༥].
དྭཡཾ ལོམུགྒམེ. རོམཱནཾ ཨཉྩནཾ རོམཉྩོ, ཨཉྩ གམནེ, ཎོ. ལོམཱནཾ ཧཾསནཾ ཨུདྡྷགྒབྷཱཝོ ལོམཧཾསནོ.
༡༧༦. པརིཧཱསཱདིཚཀྐཾ ཝལླབྷཱདཱིནཾ པརིཧཱསེ. པརིཧསནྟྱཏྲཱཏི པརིཧཱསོ, ཎོ, པརིབྷཝིཏུཀཱམེན ཧཱསོཏི ཝཱ པརིཧཱསོ. དུ པརིཧཱསེ, དུ ཨནཱདརེཏི ཝཱ དྷཱཏུ, ཨ, དཝ དཱཧེཏི ཝཱ དྷཱཏུ. ཁིཌ ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཁིཌྜཱ, ཁིདྡཱཏིཔི པཱཋོ, ཨཐ ཝཱ ཁཾ ཏུཙྪཾ ཨིཌྜཱ ཝཱཙཱ, སཱ ཨེཏྠཱཏི ཁིཌྜཱ. ཀཱིལ༹ པཱིཏིཡཀཱིལ༹ནེསུ, ཀཱིལ༹ ཝིཧཱརེཏི ཝཱ, ཀཱིལ༹ནཾ ཀེལི༹ ཀཱིལཱ༹ ཙ ཀཱིལི༹ཏཉྩ. པརིཧཱསཱདིཚཀྐེསུཔི ཨདྷིཀརཎསཱདྷནམྤི ཨཱཙརིཡཱ ཝདནྟི.
ཏིཀཾ ¶ ནིདྡཱཡཾ. ནིཔུབྦོ དཱ སུཔནེ, ཨ. སུཔ སཡེ, ཨིནོ, སུཔིནཾ. ཨ, སོཔྤཾ. ཨཙྩནྟཔརིསྶམཱདིཀཱརཎཱ སབྦངྒནིམཱིལནཾ མིདྡྷཾ. མུཙྪཱཔཱཡཾ མིདྡྷཾ. མིད ཀཱརིཡཀྑམནེ, ཏོ. མེདྷཡཏི ཝཱ མིདྡྷཾ, ཨཀམྨཉྙབྷཱཝེན ཝིཧིཾ སཏཱིཏྱཏྠོ, ཀམྤནཏྠོ ཙལདྷཱཏུ མུཙྪཱཔཱཡེ པཔུབྦོ. ཨཀྑིདལཱནཾ པཙལབྷཱཝེན ཨཡཏི པཝཏྟཏཱིཏི པཙལཱཡིཀཱ, ཎྭུ, ཨསྶིཏྟཾ.
༡༧༧-༡༧༨. ཀེཏཝནྟཾ ཀཱུཊེ. ཀརཎཾ ཀཏི, ནིནྡིཏཱ ཀཏི ནིཀཏི. ཨཊ གམནེ, ཀུཙྪིཏེནཱཀཱརེན ཨཊཏཱིཏི ཀཱུཊཾ. ཀུཊ ཚེདནེཏི ཝཱ དྷཱཏུ [སདྡནཱིཏིདྷཱཏུམཱལཱཡཾ པན ‘‘ཀཱུཊ ཨཔྤསཱདེ’’ཏི དྷཱཏུནཱ སཱདྷིཏཾ]. རབྷི བྱཱཛེ, བྱཱཛོ ནཱམ ཀེཏཝཾ. སཋ ཀེཏཝེ, སཋཾ, སཋཡཏི ན སམྨཱ བྷཱསཏི ཡེནཱཏི ཝཱ སཋཾ. ཀིཏཝསྶ དྷམྨོ ཀེཏཝཾ, ཀིཏཝོ ནཱམ ཛཱུཏཀཱརོ, ཙོརོ ཝཱ, ཀིཏ ནིཝཱསེ, ཨཝོ. ཀཔཊོ, བྱཱཛོ, ཨུཔདྷི, ཀུསཏི ཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཀེཏཝསྶ ནཱམཱནི.
སཏྟཀཾ སབྷཱཝེ. བྷཝནཾ བྷཱཝོ, སསྶ ཨཏྟནོ, སནྟོ ཝཱ སཾཝིཛྫམཱནོ བྷཱཝོ སབྷཱཝོ. སཛ ཝིསཛྫནཱལིངྒནནིམྨཱནེསུ, ནཏྠི ཝིསཛྫནམེཏསྶཱཏི ནིསྶགྒོ. རཱུཔ པཀཱསནེ, སཾཝིཛྫམཱནཾ རཱུཔཾ སརཱུཔཾ. ཀརཎཾ བྷཝནཾ ཀཏི, པཋམཾ ཀཏི པཀཏི. ཡཐཱ པཋམཀཱལེ སམྦྷཱུཏཱ, ཏཐེཝ སབྦདཱཔཱིཏྱཏྠོ. སཱིལ སམཱདྷིམྷི, སམཱདྷི ནིཡམོ. ལཀྑ དསྶནངྐེསུ, ཏཐེཝ ལཀྑིཏབྦནྟི ལཀྑཎཾ, ཡུ. ཏཐེཝ བྷཝཏཱིཏི བྷཱཝོ.
དྭཡཾ ¶ ཨུསྶཝེ. ཨུས དཱཧེ. ཀཾ ཨུསཝནྟི ཨུགྒིརཡནྟྱཏྲཱཏི ཨུསྶཝོ, ནཱནཱསམིདྡྷཱིཧི སཝནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ཨུསྶཝོ. ཚི ཚེདནེ, ཚིནྡཏི སོཀམེཏྠཱཏི ཚཎོ. ཡུ. ཨིསྶ ལོཔོ. སོཀཾ, པཱཔཉྩ ཚིནྡནྟཱ ཨཎནྟི སདྡཱཡནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ཚཎོ. ཚི ཚེདནེ. ཨཎ སདྡཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ.
༡༧༩. ཡཐཱ སསྣེཧཾ པཀཏིཏིལཏེལཱདིསྣེཧསཧིཏཾ དཱིཔཀཾ པཛྫོཏཾ དྷཱརེནྟོ ཛནྟུ ནརོ ཨཏྱནྡྷཀཱརགབྦྷཱདཱིསྭཔི ཋིཏཱནི ཁུདྡཀཱནྱཏྠཛཱཏཱནི ཨཏིསུཁུམཱནིཔི ནཱནཱདབྦསམཱུཧཱནི སུཁཾཝ སམྤསྶཏི, ཏཐཱ སསྣེཧཾ བུདྡྷཔརིཡཱཡཱདིཨནེཀཔརིཡཱཡསྣེཧསཧིཏཾ ཨིམཾ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཾ གནྠཾ ཨུགྒཧཎདྷཱརཎཱདིནཱ དྷཱརེནྟོ ཛནྟུ སོཏུཛནོ ཁུདྡཀཱནི ཨཏྠཛཱཏཱནི ནཱནཱསཏྠེསུ ཨཱགཏཱནི ཨཏིགམྦྷཱིརཱནི ཨཏྠཛཱཏཱནི སུཁཾ སམྤསྶཏཱིཏི ཡོཛནཱ.
ཨིཏི སཀལབྱཱཀརཎམཧཱཝནཱསངྒཉཱཎཙཱརིནཱ ཀཝིཀུཉྫརཀེསརིནཱ སིརིམཧཱཙཏུརངྒབལེན མཧཱམཙྩེན ཝིརཙིཏཱཡཾ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཝཎྞནཱཡཾ སགྒཀཎྜཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.
སགྒཀཎྜཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༢. བྷཱུཀཎྜ
༡. བྷཱུམིཝགྒཝཎྞནཱ
༡༨༠. ཨིདྷ ¶ བྷཱུཀཎྜེ སཱངྒོཔཱངྒེཧི བྷཱུམྱཱདཱིཧི དསཧི, པཱཏཱལེན ཙཱཏི ཨེཀཱདསཧི ཀོཊྛཱསེཧི ཀམཏོ ཝགྒཱ བྷཱུམིཝགྒཱདིནཱམཀཱ ཝགྒཱ ཝུཙྩནྟེ. སཔྤདྷཱནོཔཀཱརཀཱནི ཨངྒཱནི ཁཱརཱདཱིནི, ཨངྒཱནཾ ཨུཔཀཱརཀཱནི ཙ ཨུཔངྒཱནི ཨདྡྷཱདཱིནི.
༡༨༡. སཱདྡྷཔཛྫེན བྷཱུམིཡཱ ནཱམཱནི. ཝསཱུནི རཏནཱནི དྷཱརཡཏཱིཏི ཝསུནྡྷརཱ. ཁམུ སཧནེ, ཁསྶ ཚོ, ཚམཱ, ཨཐ ཝཱ ཚི ཚེདནེ, སཏྟཱནམདྷོཔཏནཾ ཚིནྡཏཱིཏི ཚམཱ, མོ, ཨིཏྠིཡམཱ ཙ. བྷཝནྟྱསྶཾ བྷཱུཏཱནཱིཏི བྷཱུམི. བྷཱུ སཏྟཱཡཾ, མི. པུཐཨིཏི པཱཊིཔདིཀེ ཋིཏེ ནདཱདི, ཨཱི, པུཐསྶ པུཐུཨཱདེསེ, ཝུདྡྷིམྷི ཙ ཀཏེ པུཐཝཱི. ཨུསྶུཝཱདེསེ པུཐུཝཱི. པཐཱདེསེ ཏུ པཐཝཱི, ཨིམསྨིཾ པཀྑེ ཨཝཱགམོ, ཨཐ ཝཱ ཐཝ གཏིཡཾ, པཐཝཏི ཨེཏྠཱཏི པཐཝཱི, ནདཱདི, སབྦཏྠ པཏྠརཏཱིཏི ཝཱ པཐཝཱི, ཐར སནྠརཎེ པཔུབྦོ, རསྶ ཝོ, ནདཱདི, པུཐཝཱི, ཨསྶུ.
‘‘མདྷུནོ ཀེཊབྷསྶཱཔི, མེདམཾསཔརིཔླུཏཱ;
ཏེནཱཡཾ མེདིནཱི དེཝཱི, ཝུཙྩཏེ བྲཧྨཝཱདིབྷཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༡.༣]. –
ཝཙནཏོ མེདཡོགཱ མེདིནཱི, ཨཱི, ཨིནཱི ཙ. མིད སྣེཧནེ ཝཱ, ཡུ, ནདཱདི, ཨིསྶེཏྟཉྩ. མཧ པཱུཛཱཡཾ, ནདཱདི. ཝིཏྠིཎྞཏྟཱ ¶ ཨུབྦཱི, ནདཱདི, ཨཝཏི བྷཱུཏཱནཱིཏི ཝཱ ཨུབྦཱི, ཨསྶུ. ཝསཱུནི སནྟྱསྶཾ ཝསུམཏཱི. གཙྪནྟི ཡསྶཾ ལོཀཱ, སཱ གོ, པུམིཏྠིཡཾ. ཀཱ སདྡེ, ཀཱཡཏི ཨེཏྠ, ཀཱཡཏི མཱརཝིཛཡཀཱལེཏི ཝཱ ཀུ, ཨུ. ཝསཱུནི དྷཱརཡཏཱིཏི ཝསུདྷཱ. སབྦཾ ལོཀཾ དྷརཡཏཱིཏི དྷརཎཱི, ཡུ, ནདཱདི. དྷརཏཱིཏི དྷརཱ, ཨིཏྠིཡཾ ཨཱ. གམུ གམནེ, གཙྪནྟྱསྶཾ ཛགཏཱི, ཨནྟཔཙྩཡོ, གསྶ དྭིཏྟཾ, ཛཏྟཉྩ, ནལོཔོ, ནདཱདི. བྷཱུ སཏྟཱཡཾ, རི, ནདཱདི, ཀྭིམྷི བྷཱུ. བྷཱུཏེ སཏྟེ དྷརཏཱིཏི བྷཱུཏརོ. ཨཝ རཀྑཎེ, ཡུ, ནདཱདི, ཨཝནཱི.
༡༨༢. ཁཱརཱ ལཝཎརསཱ མཏྟིཀཱ ཨཱུསོཏྱུཙྩཏེ. ཁཱདཏཱིཏི ཁཱརཱ, དསྶ རོ. པདེསཀཏྟཱ མཏྟེན པམཱཎེན ཡུཏྟཱ མཏྟིཀཱ. ཨཱུས རུཛཱཡཾ, ཨཱུསོ. ཨཱུསཡོགཱ ཨཱུསཝཱ, ཝནྟུ. རཔཙྩཡེ ཨཱུསརོ. དྭེཔི ཏཱིསུ ཝཏྟནྟེ.
ཐལ ཋཱནེ, ཨདྷིཀརཎེ ཨ. ཀིཏྟིམཾ ཐལཾ, ཨཀིཏྟིམཱ ཐལཱི, ནདཱདི. ཐདྡྷལཱུཁམྷི བྷཱུབྷཱགེ བྷཱུམིཔྤདེསེ ཛངྒལསདྡོ ཝཏྟཏི. ཏཏྠ ནིཛྫལཏྟཱ ཀཀྑལ༹ཏྟཱ ཐདྡྷོ. ཏིཀྑསཀྑརཱདིཝིདཱརགཝཱདིཁུརགཎྜུཔྤཱདཝཙྩཱདིསཧིཏཏྟཱ ལཱུཁོ ཝེདིཏབྦོ. གལ ཙཝནཱདྷོཔཏནཱདནེསུ. ཛལཾ གལཏི ཨེཏྠ, ཛལེན ཝཱ གལནྟི ཨེཏྠཱཏི ཛངྒལོ, ནིཛྫལོ དེསོ, ‘‘ཛངྒལོ ནིཛྫལེ དེསེ, ཏིལིངྒོ པིསིཏེ ཐིཡ’’ནྟི [ཏིཀཎྜསེས ༣.༣.༣༩༣] ཧི ཏིཀཎྜསེསོ, ལསྶ ལོཔོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ.
༡༨༣. ཝེདེན ¶ པཉྙཱཡ ཨཱིཧནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝེདེཧོ. སོ ཨེཝ ཝིདེཧོ, ཨིམཾ དཱིཔམུཔཱདཱཡ སིནེརུནོ པུབྦདིསཱབྷཱགཏྟཱ པུབྦོ ཙ སོ ཝིདེཧོ ཙེཏི པུབྦཝིདེཧོ. ཨེཝམཔརུཏྟརེསུ. གཝེན ཡནྟྱེཏྠཱཏི གོཡཱནོ. ཨཔརོ ཙ སོ གོཡཱནོ ཙེཏི ཨཔརགོཡཱནོ. ཛམྦུཡཱ ལཀྑིཏོ, ཀཔྤཊྛཱཡིཏཱདིཔྤབྷཱཝེན ཝཱ ཏཔྤདྷཱནོདཱིཔོཏི ཛམྦུདཱིཔོ. དྷམྨཏཱསིདྡྷསྶ པཉྩསཱིལསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན ཀཾ སུཁཾ ཨུརུ མཧནྟམེཏྠཱཏི ཀུརུ, ཀུཾ པཱཔཾ རུནྡྷནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ཀུརུ, ཀྭི. དཱིཔ དིཏྟིཔྤཀཱསནེསུ, ཛལམཛ྄ཛྷེ དིཔྤནྟཱིཏི དཱིཔཱ, དིཔྤནྟི ཨེཏྠ སདྡྷམྨཱཏི ཝཱ དཱིཔཱ, པམཱཎཏོ མཧནྟཱ དཱིཔཱ མཧཱདཱིཔཱ.
༡༨༤. ཀུརུཨཱདཡོ ཨེཀཝཱིསཏི ཛནཔདནྟརཱ ཛནཔདཝིསེསཱ, ཨཱདིནཱ སུརམཧཔཙྩུགྒཏཱ ཏལཀུཊཱ ཨསྨཱཀཱདཡོ ཙ པུམྦཧུཏྟེ པུལླིངྒེ བཧུཏྟེ ཙ སིཡུཾ. ཀུརུ ནཱམ ཛཱནཔདིནོ རཱཛཀུམཱརཱ, ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཨེཀོཔི ཛནཔདོ རཱུལ༹ྷཱིསདྡེན ‘‘ཀུརཱུ’’ཏི བཧུཝཙནེན ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ སབྦཏྲ. ཀུཾ པཱཔཾ རུནྡྷཏཱིཏི ཀུརུ, ཁཏྟིཡཀུམཱརཱ, ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཀུརཱུ, པཙྩཡལོཔཏོ ན ཝུདྡྷི, སབྦཏྲེཝཾ [པཱཎིནི ༡.༢.༥༢ ༤.༢.༨༡ སུཏྟེསུ པསྶིཏབྦཾ]. ཨརིཝིཛཡལོཀམརིཡཱདཱཏིཀྐམཱདཱིསུ སཀྐོནྟཱིཏི སཀྐཱ. ཀོསཾ ལནྟི གཎྷནྟི, ཀུསལཾ པུཙྪནྟཱིཏི ཝཱ ཀོསལཱ. མགེན སདྡྷིཾ དྷཱཝནྟཱིཏི མགདྷཱ, ཀྭི, མཾསེསུ གིཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝཱ མགདྷཱ. གིདྷ ཨབྷིཀངྑཱཡཾ. སེཝནྟི ཡེནཱཏི སིཝི, སི སེཝཱཡཾ, ཝི. སིཝཾ ཀརོནྟཱིཏི ཝཱ སིཝཱི, ཨཉྙཏྠེ ཨི. ཀལ སདྡེ, ཨིངྒཔཙྩཡོ, ཀལིངྒཱ ¶ , ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཀལིངྒཱ, ཨུཏྟརཱཔཐོ [‘‘ཛགནྣཱཐཱ པུབྦབྷཱགེ ཀཎྷཱཏཱིརནྟརཾ སིཝེ ཀལིངྒདེསོ སཾཝུཏྟོ’’ ཨིཏྱུཏྟདེསེ (ཐོམནིདྷི)], ཀལིཾ གཎྷནྟཱིཏི ཝཱ ཀལིངྒཱ, ཀྭི, ཀལཾ མདྷུརསདྡཾ གཱཡནྟཱིཏིཝཱ ཀལིངྒཱ, ཨསྶིཏྟཾ, ཀེན སུཁེན ལིངྒནྟཱིཏི ཝཱ ཀལིངྒཱ, ལིངྒ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ. ཨཏྟནཱ ཁཱདིཏཾ ལཉྫཾ པརཱཛིཏེཧི ཡཱཙིཏེཔི པུན ན ཝམནྟཱིཏི ཨཝནྟཱི. པཉྩཱལསྶ པུཏྟཱ པཉྩཱལཱ. ཝཛྫེཏབྦཱཏི ཝཛྫཱི, ‘‘ཝཛྫེཏབྦཱ ཨིམེ’’ཏྱཱདིནཱ པཝཏྟཝཙནམུཔཱདཱཡ ཝཛྫཱིཏི ལདྡྷནཱམཱ རཱཛཱནོ. ཝཛྫཱིརཊྛསྶ ཝཱ རཱཛཱནོ ཝཛྫཱི. རཊྛསྶ ཝཱ པན ཏཾསམཉྙཱ ཏཾནིཝཱསིརཱཛཀུམཱརཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. གཾ པཐཝིཾ དྷཱརེནྟཱིཏི གནྡྷཱརཱ, ཀིཏྟིགནྡྷེན ཨརནྟཱིཏི ཝཱ གནྡྷཱརཱ. ཙིཏ ཨུསྶཱཧནེ, ཙེཏནྟི ཨུསྶཧནྟི ཡུདྡྷཀམྨཱདཱིསཱུཏི ཙེཏཡོ.
༡༨༥. ཝངྒ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ. ཝིསིཊྛཱནི དེཧཱནི ཡེསཾ ཝིདེཧཱ, པུབྦཝིདེཧདཱིཔཏོ ཨཱགཏཏྟཱ ཝཱ ཝིདེཧཱ. ཨོཛ དིཏྟིཡཾ, ཀམྦུནཱ སམྦུཀེན ཨོཛནྟི ཏསྶཾ ཝོཧཱརཀརཎཏོཏི ཀམྦོཛཱ, ཀམྦུཀཛོ ཨོཛོ བལམེཏེསནྟི ཝཱ ཀམྦོཛཱ. མད མདྡནེ, མདྡནྟཱིཏི ཝཱ མདྡཱ, མཾ སིཝཾ དདནྟཱིཏི ཝཱ མདྡཱ, པཉྩཀཱམགུཎཱདཱིཧི མོདནྟཱིཏི ཝཱ མདྡཱ, མད ཧཱསེ. བྷཉྫ ཨཝམདྡནེ, བྷགྒཱ. ཨངྒ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ. སཱིཧཾ ལནྟཱིཏི སཱིཧལཱ༹. ཀཱས དིཏྟིཡཾ, སམྤཏྟིཡཱ ཀཱསནྟཱིཏི ཀསྨཱིརཱ, མཱིརོ. ཀཱས དིཏྟིཡཾ, ཨི, ཀཱསཱི. པཌི གཏིཡཾ, པཎྜུ, ཨུ. ཨཐ ཝཱ ཀུཾ པཱཔཾ རུནྡྷཏི ཨེཏྠཱཏི ཀུརུ, ཨིཏི ཨེཀོཔི ཛནཔདོ ནིསྶིཏཱནཾ བཧུཏྟཱ བཧུཝཙནེན ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ.
༡༨༦. དྭཡཾ ¶ བྷུཝནེ. ལུཛ ཨདསྶནེ, ལུཛྫཏཱིཏི ལོཀོ, གསྶ ཀོ, ཛསྶ ཝོ. བྷཝནྟི ཨེཏྠཱཏི བྷུཝནཾ, ཡུ. ཛགཏི, ཝིཊྛཔཱདཱིནིཔི བྷུཝནཔརིཡཱཡཱནི. དྭཡཾ དེསསཱམཉྙེ. དིས ཨཏིསཛྫནེ, ཨཏིསཛྫནཾ པབོདྷནཾ, ‘‘ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ’’ཏི དིསཏི ཨཔདིསཏཱིཏི དེསོ. སི སེཝཱཡཾ, སཉྙཱཡཾ ཨ, ཝིསཡོ.
སིཊྛཱཙཱརརཧིཏོ མིལཀྑདེསོ ཀཱམརཱུཔཱདི པཙྩནྟོ ནཱམ. མིལཀྑ ཨབྱཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, མིལཀྑནྟི ཨབྱཏྟཝཱཙཾ བྷཱསནྟཱིཏི མིལཀྑཱ. སིཊྛཱཙཱརམགྒདསྶནཏྠཱཡ པཉྙཱཙཀྑུནོ ཨབྷཱཝཱ རཱགཱདིམལཾ ཨཀྑིམྷི ཡེསནྟི ཝཱ མིལཀྑཱ, ཨསྶིཏྟཾ, ཏེསཾ ནིཝཱསཊྛཱནཾ མིལཀྑདེསོ. པཙྩནྟེ མཛ྄ཛྷིམདེསསྶ བཧིདྡྷཱབྷཱགེ ཛཱཏོ པཙྩནྟོ.
བྱཝཏྠཱ ཙཏུཝཎྞཱནཾ, ཡསྨིཾ དེསེ ན ཝིཛྫཏེ;
མིལཀྑདེསོ སོ ཝུཏྟོ, མཛ྄ཛྷབྷཱུམི ཏཏོ པརཾ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༡.༧].
ཨརིཡཱཙཱརབྷཱུམིཏྟཱ མཛ྄ཛྷོ ཙ སོ དེསོ ཙེཏི མཛ྄ཛྷདེསོ, ནཝཡོཛནསཏཔརིཀྑེཔོ མཛ྄ཛྷིམདེསོ.
༡༨༧. སལིལཔྤཱཡོ བཧཱུདཀོ དེསོ ཨནཱུཔོ ནཱམ, ཨནུགཏཱ ཨཱཔཱ ཨཏྲཱཏི ཨནཱུཔོ, ཨཱཔསྶ ཨཱདིནོ ¶ ཨུཏྟཾ, པརལོཔོ ཝཱ. ཀཙ བནྡྷནེ, ཚོ, ཀཙྪཾ. ཨནཱུཔདེསོ ཙ. ཨབྷིནཝོགྒམནེན ཏིཎེན ལཀྑིཏེ ཧརིཏེ དེསེ སདྡལོ, དལ དིཏྟིཡཾ, བྷཱཝེ ཨ. ཝིཛྫཏི དལོ ཡཏྠ སདྡལོ.
༡༨༨. ནདིཡཱ ཨཱབྷཏེན ཨམྦུནཱ ཨུདཀེན ཛཱིཝནྟི ཨེཏྠཱཏི ནདྱམྦུཛཱིཝནོ དེསོ ནདཱི མཱཏཱ ཨསྶཱཏི ནདཱིམཱཏིཀོཏི ཝུཙྩཏི, བཧུབྦཱིཧིམྷི ཀོ. ཝུཊྛིཡཱ ཝསྶེན ནིཔྥཛྫཏི སསྶམེཏྠཱཏི ཝུཊྛིནིཔྥཛྫསསྶཀོ དེསོ དེཝོ མཱཏཱ ཨསྶཱཏི དེཝམཱཏིཀོཏི ཝུཙྩཏི, བཧུབྦཱིཧིམྷིཡེཝ ཀོ, དེཝསདྡོ ཙེཏྠ ཝུཊྛིམཱཧ.
༡༨༩. ཨནཱུཔཱདཡོ དེཝམཱཏིཀཱནྟཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ. ཙནྡསཱུརཱདོ ཙནྡསཱུརིཡསིནེརུཔབྦཏཱདིམྷི སསྶཏིསདྡོ ཨཱིརིཏོ ཀཐིཏོ. སབྦདཱ སརནྟི གཙྪནྟཱིཏི སསྶཏིཡོ, སར གཏིཡཾ, སརསདྡསྶ སོ,ཏི.
རཋ གཏིཡཾ, རཋནྟི ཨེཏྠ ནགརཱདཡོཏི རཊྛཾ, ཏོ. ནཱགརེཧི ཝིཛིནིཏབྦནྟི ཝིཛིཏཾ. ཨཱལི༹ཡཾ པཝཏྟམཱནོ ཡོ སེཏུ, སོ པུརིསེ པུལླིངྒེ ཝཏྟཏི. སི བནྡྷནེ, ཏུ. ཨལ བྷཱུསནེ, ཨི, ཨཱལི༹, ཏསྶཾ ཨཱལི༹ཡཾ.
ནགརཔབྦཏཱདིནོ ¶ ཨུཔཱནྟབྷཱུ སམཱིཔབྷཱུམི པརིསརོ པརིཏོ སརནྟྱཏྲཱཏི, ཎོ.
ཏིཀཾ ཝཛེ. གཱཝོ ཏིཊྛནྟྱཏྲཱཏི གོཊྛཾ. ཀུལ སངྑྱཱནེ, གཱཝོ ཀུལནྟྱེཏྠཱཏི གོཀུལཾ, གུནྣཾ ཀུལཾ གྷརནྟི ཝཱ གོཀུལཾ. ཝཛ གཏིཡཾ, ཝཛནྟི ཡཾ གཱཝོ ནིཝཱསནཏྠཱཡཱཏི ཝཛོ. གོཊྛཱནཀཾ, གོཊྛཱནནྟིཔི ཝཛསྶ ནཱམཱནི.
༡༩༠. སིལོཀེན མགྒསྶ ནཱམཱནི. པཐིཀེཧི མཛྫཏེ ནིཏྟིཎཾ ཀརཱིཡཏེཏི མགྒོ, མཛྫ སུདྡྷིཡཾ, ཎོ, ཛསྶ གཏྟཾ, པཐིཀེཧི མགྒཱིཡཏེཏི ཝཱ མགྒོ, མགྒ ཨནྭེསནེ, མཾ སིཝཾ གཙྪཏི ཨེཏྠ, ཨེཏེནཱཏི ཝཱ མགྒོ, ‘‘མོ སིཝེ པརིསཱཡཉྩེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ, སིཝཾ གམནཾ ཀརོཏཱིཏྱཏྠོ, ཀྲིཡཱཝིསེསནམེཏཾ. པཐི གཏིཡཾ, ཙུརཱདི, ནཱགམོ. པནྠཡནྟི ཡནྟྱནེནཱཏི པནྠོ, ཨ, ཀཱརིཏལོཔོ. པཐཏི ཡཱཏྱནེནཱཏི པཐོ. ཨད གམནེ, ཨདཏི ཡཏྠ སཱ ཨདྡྷཱ, དྷོ, ཨདྡྷཱ མགྒོ, ཨདྡྷཱསདྡོཡཾ ཀཱལེཔི, སམབྷཱགཏྠཝཙནེ ཏུ ཨདྡྷཾ, ཏསྨཱ ཨདྡྷསདྡོ པུམནཔུཾསཀཝསེན དྭིལིངྒོ, རཱཛཱདིཏྟེ ཨདྡྷཱ, ཨརཱཛཱདིཏྟེ ཨདྡྷཾ. ཨཉྫ གཏིཡཾ, ཨསོ. ཝཛ གཏིཡཾ, ཨུམོ, ཛསྶ ཊོ. པད གཏིཡཾ, ཨ, དསྶ ཛོ, དྭིཏྟཾ, པཛྫོ. ཨཡ གཏིཡཾ, ཡུ, པད གཏིཡཾ, ཨཝོ, ནདཱདི. ཝཏྟ ཝཏྟནེ, ཝཏྟནཾ གམནཱདི, ཨནི, ནདཱདི, ཝཏྟནཱི. ཀནྟནདཎྜེ པུནྣཔུཾསཀཾ. པཐིཀེཧི པཱདེཧི ཧཉྙཏེཏི པདྡྷཏི. པཱདསདྡསམཱནཏྠེན པདསདྡེན ནིཡཏཔྤཡོགཏོ ཝུཏྟིནཱ སིདྡྷོ, པདསདྡཱུཔཔདོ ཧནདྷཱཏུ,ཏི, ཧནསྶ དྷོ, ཨལོཔོ. པདྡྷཏིསཧཙརཎཏོ ཝཏྟནཱི, ཏཾསཧཙརཎཏོ པདཝཱི ཙ ཨིཏྠིཡཾ.
༡༩༡-༡༩༢. ཏབྦྷེདཱ ¶ ཏསྶ མགྒསྶ ཝིསེསཱ ཛངྒྷམགྒཱདཡོ ཨཔཐནྟཱ. ཛངྒྷཱཧི གཏོ མགྒོ ཛངྒྷམགྒོ. སཀཊེཧི གཏོ མགྒོ སཀཊམགྒོ. ཏེ ཛངྒྷམགྒསཀཊམགྒཱ མཧཱམགྒེ ཝཏྟནྟི.
ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཏེཐཱ’’ཏི ཨཐསདྡོ ན ཝཏྟབྦོ, ‘‘ཏེ ཙཱ’’ཏི པན ཝཏྟབྦོ. ‘‘མཏཱདྡྷནཱི’’ཏི པཱཋེ པན སཏི ‘‘ཏེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོཡེཝ, ཏདཱ ཨེཀཔདིཀེ ཨདྡྷནི མགྒེ ཨེཀཔདཱི མཏཱཏི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. གཙྪཏཾ ཨེཀོ ཨསཧཱཡོ པཱདོ ཡསྶཾ, ན ནིསིནྣསྶེཝ ཡམཀོཏི ཨེཀཔདཱི, སམཱསནྟེ ནིཙྩམཱིཔཙྩཡོ, ཀཔཙྩཡེ ཨེཀཔདིཀོ, ཨཱིསྶ རསྶཏྟཾ.
ཙོརཀཎྚཀཱདིདོསེ དུགྒམེ པཐེ ཀནྟཱརོ, པུནྣཔུཾསཀེ, ཀེན པཱནཱིཡེན ཏརནྟི ཨཏིཀྐམནྟི ཡནྟི ཀནྟཱརོ, ཏར ཏརཎེ, ཙོརཀནྟཱརཱདཱིསུ པནཱཡཾ རཱུལ༹ྷིཝསེན ཝུཏྟོ, ཨཐ ཝཱ ཀཏི ཚེདནེ, སཔྤཊིབྷཡཏྟཱ ཀནྟཏི ནིཙྩགམནཱགམནམེཏྠཱཏི ཀནྟཱརོ, ཨཱརོ, ནཱགམོ ཙ. དུཀྑེན གཙྪནྟྱེཏྠཱཏི དུགྒམོ.
༡༩༣. དྭཡཾ པཊིམགྒེ. པཊི ཨབྷིམུཁེན གནྟབྦོ མགྒོ, པཐོ ཙ པཊིམགྒོ, པཊིཔཐོ ཙ. དཱིགྷམཉྫསཾ ཨཏིདཱུརོ མགྒོ ¶ ཨདྡྷཱནནྟི ཝུཙྩཏེ. ཨདྡྷཱནཾ ཨཡནཾ ཨདྡྷཱནཾ, ཨཙྩཱཡཏོ མགྒོ, ཡཐཱ ‘‘པདཊྛཱན’’ནྟི, ཡལོཔོ.
དྭཡཾ པསཏྠེདྡྷནི. སོབྷནོ པཐོ, པནྠོ ཙཱཏི ཝིགྒཧོ. གནྟབྦཔཐབྷཱཝཏོ ཨཔེཏཾ ཨུཔྤཐཾ, ཨཔཐཉྩ, ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱསོ, ཨསདྡོ ཨཏྲ ནིཔཱཏོ.
༡༩༤-༡༩༦. པརམཱཎཱུནཾ ཚཏྟིཾས ཨེཀོ ཨཎུ ནཱམ, ཨཎུཏོཔི ཨཎུཏརཏྟཱ པརམོ ཨཎུ, ཨཎུཏོ ཝཱ པརམོཏི པརམཱཎུ, ཨཎ སདྡཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཨུ. ཏེ ཨཎཝོ ཚཏྟིཾས ཏཛྫཱརཱི ནཱམ, ཏཾ ཏཾ ཨཏྟནོ ནིསྶཡཾ མལཱིནཀརཎཝསེན ཛརཱཔེཏཱིཏི ཏཛྫཱརཱི, ཛར ཛཱིརཎེ, ཛར ཝཡོཧཱནིམྷི ཝཱ, ཨ, ནདཱདི. ཏཱཔི ཏཛྫཱརིཡོ ཚཏྟིཾས རཐརེཎུ ནཱམ, རཐཱནཾ སཉྩརཎཝསེན པཝཏྟོ རེཎུ རཐརེཎུ. ཏེ རཐརེཎཝོ ཚཏྟིཾས ལིཀྑཱ ནཱམ. ལཀྑ དསྶནེ, པཀཏིཙཀྑུནཱཔི ལཀྑྱཏེཏི ལིཀྑཱ, ཨསྶིཏྟཾ.
ཏཱ ¶ ལིཀྑཱ སཏྟ ཨཱུཀཱ ནཱམ, ཨཱུཀཱཏི ཝུཙྩཏི སིརོཝཏྟཀིམི, ཏཔྤམཱཎཏྟཱ ཨཱུཀཱ. ཏཱ སཏྟ ཨཱུཀཱ དྷཉྙམཱསོ ནཱམ, དྷཉྙོ ཝཱིཧིཡེཝ པརིམཱཎིཏབྦཏྟཱ མཱསོ ཙཱཏི དྷཉྙམཱསོ, མསི པརིམཱཎེ. ཏེ སཏྟ དྷཉྙམཱསཱ ཨངྒུལཾ ནཱམ, ཨངྒ གམནཏྠོ, ཨུལོ, ཨངྒུལཾ, པམཱཎཾ, ཨུལིཔཙྩཡེ ཨངྒུལི, ཀརསཱཁཱ. ཨམུདྭིཙྪེཏི ཨདུཾ དྭཱདསངྒུལཾ ཝིདཏྠི ནཱམ, ཀཎིཊྛསཧིཏེནངྒུཊྛེན ཝིཏྠཱརཱིཡཏེ, ཝིདྷཱིཡཏེཏི ཝཱ ཝིདཏྠི, ཝིཔུབྦོ ཏནུ ཝིཏྠཱརེ. དྷཱ དྷཱརཎེ, ཨུབྷཡཏྲཱཔིཏི, པུབྦཔཀྑེ ཏསྶ ཐོ, ནསྶ ཏོ, ཏསྶ དོ. པཙྪིམེ དྷསྶ དོ, ཏསྶ ཐོ, ཨསརཱུཔདྭིབྷཱཝོ ཙ. ཏཱ དུཝེ ཝིདཏྠཱི རཏནཾ སིཡུཾ, རམུ ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཏནོ, མལོཔོ. ཏཱནི སཏྟེཝ རཏནཱནི ཡཊྛི ནཱམ, ཡཏ པཡཏནེ,ཏི, ཏསྶ ཋོ, ཏསྶ ཊོ. ཏཱ ཝཱིསཏི ཡཊྛིཡོ ཨུསབྷཾ ནཱམ, ཨུས དཱཧེ, ཨབྷོ. ཨེཏྠ པན ཨུསབྷནདནྟརཾ ཨུསབྷཾ. ཨུསབྷཱནཾ ཨསཱིཏིཔྤམཱཎཾ གཱཝུཏཾ ནཱམ, གཝཾ, གཝེཧི ཝཱ ཡུཏཾ གཱཝུཏཾ. ཡུཛ སམཱདྷིམྷི, གོནདནྟརེཧི གཧིཏཔྤམཱཎསམཱདྷཱནནྟྱཏྠོ, ཏཾ ཙཏུགཱཝུཏཾ ཡོཛནཾ ནཱམ, ཡུཛ སམཱདྷིམྷི, ཡུ, ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཡོཛནཾ ནཱམ ཧོཏཱུ’’ཏི ཙཏུགཱཝུཏེཧི སམཱདྷཱནནྟྱཏྠོ.
༡༩༧. ཨཱརོཔིཏཱནཾ ཨཱཙརིཡདྷནཱུནཾ པཉྩསཏཾ ཀོསོ ནཱམ, ཨནཱརོཔིཏཱནནྟྱཔརེ. ཀུས ཨཝ྄ཧཱནེ, ཎོ, ཀུསནཾ ཨཝ྄ཧཱནཾ ཀོསོ, ཨིདྷ པན ཀོསཔྤམཱཎཏྟཱ ཀོསོ, དྭིསཧསྶཀརཔྤམཱཎོ. ཨཉྙཏྠ པན –
‘‘ཙཏུཀྐཱདྷིཝཱིསཏིཡཱ ¶ , ཨངྒུལེཧི ཀརོ བྷཝེ;
ཁྱཱཏམཊྛསཧསྶེཧི, ཀོསམཱནཾ ཝིབྷཱཝིནཱ’’ཏྱུཏྟཾ.
ཙཏུརམྦཎནྟི ཙཏུརམྦཎཝཱིཧིབཱིཛཛཱཏརོཔནཡོགྱོ བྷཱུམིཔྤདེསོ ཀརཱིསཾ ནཱམ, ཀརོནྟི ཨེཏྠ ཀསནརོཔནཱདིཀནྟི ཀརཱིསཾ, ཨཱིསོ. ཙཏུརམྦཎབཱིཛཛཱཏཱནི རོཔེནྟྱེཏྠཱཏི ཙཏུརམྦཎཾ, ཨམྦཎཾ ཨེཀཱདསདོཎམཏྟཾ, ཨཉྙེ པན ‘‘ཙཏུརམྦཎཾ ཙཏུཡཊྛིཀཾ ཋཱནཾ ཀརཱིསཾ ནཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཀརཱིསབྦྷནྟརཱནཾ པརིཡཱཡབྷཱཝཔྤསངྒཱ ན གཧེཏབྦཾ.
པམཱཎཏོ ཧཏྠཱནམཊྛཝཱིསཔྤམཱཎཾ ཋཱནཾ ཨབྦྷནྟརཾ ནཱམ, ཨབྦྷནྟརེ ཨནྟོཀོཊྛཱསེ ཛཱཏཾ, ན བཧིཀོཊྛཱསེཏི ཨབྦྷནྟརཾ. ཡཏྠ ཡཏྠ ཧི ཡོ ཡོ ཋིཏོ, ནིསིནྣོ ཝཱ, ཏཏྠ ཏཏྠ སམནྟཱ ཨཊྛཝཱིསཏིཧཏྠཔྤམཱཎཾ ཋཱནཾ ཏསྶ ཏསྶ ཨབྦྷནྟརཾ ཋཱནཾ ནཱམ. བྷཱུམྱཱདིཏྟཱ བྷཱུམིཝགྒོ, ཨཐ ཝཱ ཨངྒཱཔེཀྑཱཡ བྷཱུམིཡེཝ པདྷཱནཾ, པདྷཱནེན ཙ བྱཔྤདེསོ བྷཝཏཱིཏི བྷཱུམིཝགྒབྱཔྤདེསོ.
བྷཱུམིཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༢. པུརཝགྒཝཎྞནཱ
‘‘པཊྚནཉྩ ཨདྷིཊྛཱནཾ, ནགརཾ པུཊབྷེདནཾ;
ཐིཡོ པཱུ ནགརཱི པཱུརིཡོ, ཋཱནཱིཡཾ ཀབྦཊཾ པུཊ’’ནྟི.
ཧི སིལོཀཔརིཡཱཡེསུ ཝོཔཱལིཏོ.
‘‘ཝིཙིཏྟདེཝཱཡཏནཾ ¶ , པཱསཱདཱཔཎམནྡིརཾ;
ནགརཾ དསྶཡེ ཝིདྭཱ, རཱཛམགྒོཔསོབྷིཏ’’ནྟི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡.༢.༡]. –
ནགརལཀྑཎཾ. པུ པཱལནེ, པུར པཱལནེཏི ཙ, པུནཱཏི པུརེཏི ཙ རཀྑཏི པརཙཀྐཱ དུགྒཏཱཡཱཏི པུརཾ, རོ, ཨ ཙ, པུར ཨགྒགམནེཏིཔི དྷཱཏྭཏྠོ. ནགཱ པཱསཱདཱདཡོ ཨསྶ སནྟི ནགརཾ, རོ. ཝཱཀཱརེན ནགརསདྡསྶ པུལླིངྒཏྟཾ སམུཙྩིནོཏི [ནགརིཡོ ཝཱ པཏྟནཾ (ཨམར ༡.༢.༡) པཀྑེ པཏྟནསཱཧཙརིཡཱ ནཔུཾསཀཏྟཾ. (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡.༢.༡)], པུརསདྡསྶཱཔཱིཏྱཱཙརིཡཱ. ཨཀུཏོབྷཡཏྟཱ ཋཱནཱཡ ཧིཏཾ ཋཱནཱིཡཾ, ཨཱིཡོ. པཎིཀཱནཾ པུཊཱ བྷིཛྫནྟེ ཨཏྲཱཏི པུཊབྷེདནཾ.
ནིཙྩནིཝཱསནཊྛཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིཏརཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཐིཡ’’མིཙྩཱདི. རཱཛཱ ཏིཊྛཏི ཨེཏྠཱཏི རཱཛཋཱནཱི, ཡུ, ནདཱདི, ནིཙྩནིཝཱསནཊྛཱནེཔི ‘‘ཙཏུརཱསཱིཏིནགརསཧསྶཱནི ཀུསཝཏཱིརཱཛཋཱནཱིཔམུཁཱནཱི’’ཏྱཱདཱིསུ [དཱི. ནི. ༢.༢༦༣]. དཱརུཀྑནྡྷཱདཱིཧི ཨཱ སམནྟཏོ ཝརནྟི པརིཀྑིཔཱིཡནྟི ཨེཏྠཱཏི ཁནྡྷཱཝཱརོ, པཏྠནཏྠོ ཝརདྷཱཏུ ཨཱཔུབྦཏྟཱ པརིཀྑིཔནཏྠོ ཧོཏི. པཉྩཀཾ ནགརེ, ‘‘ཁནྡྷཱཝཱརོ’’ཏི པན ཨེཀམེཝ ཨཙིརནིཝཱསནཊྛཱནསྶ ནཱམཾ.
༡༩༩. མཱུལཔུརཱ ཨཉྙཏྲ མཱུལཔུརཾ ཝཛྫེཏྭཱ ཡཾ པུརམཏྠི ཡོཛནཝིཏྠིཎྞཔཱཀཱརཱདིཔརིཀྑིཏྟཾ, ཏཾ མཱུལཔུརསྶ ཏརུཊྛཱནིཡསྶ སཱཁཱསདིསཏྟཱ སཱཁཱནགརཾ ནཱམ.
༢༠༠-༢༠༡. སཱདྡྷཔཛྫདྭཡེན ¶ མཱུལཔུརསྶ ནཱམཱནི. ཝཱནརསཱིསཾ, ཏཾསཎྛཱནོ ཝཱ པཱསཱཎོ ཨེཏྠ ཨཏྠཱིཏི ‘‘ཝཱནརསཱིས’’ནྟི ཝཏྟབྦེ ཝསྶ བཏྟཾ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡཾ, དཱིགྷཾ, ཎཏྟཾ, སསྶ ལོཔཉྩ ཀཏྭཱ ‘‘བཱརཱཎསཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. སཝཏྠསྶ ཨིསིནོ ནིཝཱསནཊྛཱནཏྟཱ སཱཝཏྠི, སབྦཾ དྷནམེཏྠ ཨཏྠཱིཏི ཝཱ སཱཝཏྠི [མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༤], སབྦསྶ སཱཝོ, དྷནཝཱཙཀོ ཨཏྠསདྡོ, ཨི. ཏིཀྑཏྟུཾ ཝིསཱལཱིབྷཱུཏཏྟཱ ཝེསཱལཱི, ཨསྶཏྠུཏྠེ ཨཱི. མཐི ཧིཾསཱཡཾ, ཨིལོ, ཨསྶིཏྟཾ, མིཐིལཱ. ཨལཾ བྷཱུསནམེཏྠཱཏི ཨཱལ༹ཝཱི, ཝཱི, ལ༹ཏྟཉྩ. ཀུས ཨཝ྄ཧཱནེ, ‘‘ཁཱདཐ པིཝཐཱ’’ཏྱཱདཱིཧི དསཧི སདྡེཧི ཀོསནྟི ཨེཏྠཱཏི ཀོསམྦཱི, བོ, ནདཱདི, ཀུསམྦརུཀྑཝནྟཏཱཡ ཝཱ ཀོསམྦཱི, ཀུསམྦསྶ ཨིསིནོ ཨསྶམཏོ ཨཝིདཱུརེ མཱཔིཏཏྟཱཏི ཨེཀེ [ཨུདཱ. ཨཊྛ. ༣༥; མ. ནི. ཊཱི. ༡.༡༤; ༢.༢༨༤]. ཨུགྒཾ རིཔུཾ ཛཡཏི ཡཏྠ, སཱ ཨུཛྫེནཱི, ཡུ, ནདཱདི. ཏཀྐ ཨཱུཧེ, ཨཱུཧོ ཨཱུནཔཱུརཎཾ, ཏཀྐནཾ ཏཀྐོ, སོ སཱིལཾ སབྷཱཝོ ཡཏྠ སཱ ཏཀྐསཱིལཱ, ཡོ ཧི པུརིསཀཱརེན ཨཱུནོ, སོ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏམཱུནཾ པཱུརེཏཱིཏི. ཙམ ཨདནེ, པོ, ཙམྤཱ. སཱནཾ དྷནཱནཾ ཨཱཀརཾ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནཾ སཱཀརོ, སོ ཨེཝ སཱགལཾ. སཾསུམཱརསཎྛཱནོ གིརི ཨེཏྠཱཏི སཾསུམཱརགིརཾ, སཾསུམཱརོ གཱཡཏི ཨེཏསྶ མཱཔིཏཀཱལེཏི ཝཱ སཾསུམཱརགིརཾ, གེ སདྡེ, ཨིརོ. རཱཛཱུནམེཝ ཨཱདྷིཔཙྩཝསེན པརིགྒཧིཏབྦཏྟཱ རཱཛགཧཾ. ཨཱདིཀཱལེ ཀཔིལནཱམསྶ ཨིསིནོ ནིཝཱསནཊྛཱནཏྟཱ ཀཔིལཝཏྠུ, པུམནཔུཾསཀེ.
སཱཀོ རཱཛཱུནཾ ཡུདྡྷཱདཱིསུ སཏྟི སཉྫཱཏཱ ཨེཏྠཱཏི སཱཀེཏཾ, ‘‘སཱཀོ སཏྟིམྷི བྷཱུཔཱལེ, དུམདཱིཔནྟརེསུ ཙེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. སཉྫཱཏཏྠེ ཨིཏོ, སཱཀོ ནཱམ རཱཛཱ, དུམོ ཝཱ ཨེཏྠ ཨཱདིཀཱལེ སཉྫཱཏོཏི ཝཱ སཱཀེཏཾ. ཨིནྡཾ པརམིསྶརིཡབྷཱཝཾ པཱཔུཎནྟི ཨེཏྠཱཏི ཨིནྡཔཏྟཾ, ཨིནྡོ ཝཱ ¶ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ, སོ པཏྟོ ཨེཏྠཱཏི ཨིནྡཔཏྟཾ. ཨུཀྐཾ དྷཱརཡཏི ཨེཏསྶ མཱཔིཏཀཱལེཏི ཨུཀྐཊྛཱ, ཝཎྞཝིཀཱརོ. ཡསྶ མཱཔིཏཊྛཱནེ པཱཊལཱིནཱམཀོ ཨེཀོ ཏརུཎརུཀྑོ ཨཏྠཱིཏི ཏཾ པཱཊལིཔུཏྟཀཾ, ཨཐ ཝཱ པཊལི ནཱམ ཨེཀོ གཱམཎཱི, ཏསྶ པུཏྟོ ཨེཏྠ ཝསཏིཨཱདིཀཱལེཏི པཱཊལིཔུཏྟཀཾ. ཙེཏིཡརཊྛེ ཨུཏྟམཏྟཱ ཙེཏུཏྟརཾ, ‘‘ཛེཏུཏྟར’’ནྟི པཱཋེ པན ཝཎྞཝིཀཱརོ, ཝེརིཛཡཊྛཱནཏྟཱ ཛེཏཉྩ ཏཾ ཨུཏྟམཏྟཱ ཨུཏྟརཉྩེཏི ཝཱ ཛེཏུཏྟརཾ. ཡསྶ མཱཔིཏཀཱལེ དཱིཔོ དིཔྤཏི, ཏཾ སངྐསྶཾ, ཀཱས དིཏྟིཡཾ, དྭིཏྟཾ, སམྨཱ ཀསནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝཱ སངྐསྶཾ, ཀས ཝིལེཁནེ, ཡསྶ མཱཔིཏཀཱལེ ནིམིཏྟམོལོཀེནྟཱ བྲཱཧྨཎཱ ཀུསཧཏྠཾ ནརཾ པསྶིཏྭཱ མཱཔེནྟི, ཏཾ ཀུསིནཱརཾ. ཨཱདིནཱ མཐུར [མདྷུར, མཱདྷུར (ཀ.)] པཱསཱཎཔུརསོཎིཀཱདཡོཔྱནེཀཔུརཝིསེསཱ སངྒཧིཏཱ.
༢༠༢. ཙཏུཀྐཾ ཨབྦྷནྟརགཱམམགྒེ. རཐསྶ ཧིཏཱ རཙྪཱ, པབྦཛྫཱདི. ཝིསཡནྟེ པཀཱསཡནྟེ ཝིཀྐཡེན དབྦཱནི ཡསྶཾ, སཱ ཝིསིཁཱ, ཝིཔུབྦོ སི སེཝཱཡཾ, ཁོ, ཝིསནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ཝིསིཁཱ, ཝིས པཝེསནེ, ཁོ. རཐསྶ ཧིཏཱ རཐིཀཱ, ཨིཀོ. ཝཱི གམནེ, ཐི, ཝཱིཐི.
ཨནིབྦིདྡྷཱ རཙྪནྟརེན མཛ྄ཛྷེ ཨནིབྦིདྡྷཱ རཙྪཱ བྱཱུཧོ ནཱམ. བྱཱུཧེཏི སམྤིཎྜེཏི ཛནེ ཨཉྙཏྲ གནྟུམཔྤདཱནཝསེནཱཏི བྱཱུཧོ, ཨཱུཧ སམྤིཎྜནེ ཝིཔུབྦཏྟཱ. ན ནིབྦིཛ྄ཛྷཏེ རཙྪནྟརེནཱཏི ཨནིབྦིདྡྷོ, ཝིདྷ སམྤཧཱརེ, ཨ. ནིབྦིདྡྷཱ རཙྪནྟརེན རཙྪཱ པཐོ, ཨདྡྷཱིཏི ཙ ཝུཙྩཏི. པཐ གམནེ, པཐོ. ཨད གམནེ,ཏི, ཨདྡྷི.
༢༠༣. ཙཏུཀྐཾ ¶ ཙཙྩརེ. ཙཏུནྣཾ པཐཱནཾ སམཱཧཱརོ ཙཏུཀྐཾ, ཙར གཏིབྷཀྑནེསུ, ཙརོ, རསྶ ཙོ, ཙཙྩརཾ, ཨངྒཎཝཱཙཀོ ཙཱཡཾ. དྭིནྣཾ, ཙཏུནྣཾ ཝཱ མགྒཱནཾ སནྡྷི མགྒསནྡྷི. སིངྒྷ གྷཱཡནེ, ཨཱཊཀོ.
དྭཡཾ ཝཔྤསྶོཔརི ཨིཊྛཀཱདིརཙིཏེ ཝེཋནེ. ཝཔྤཾ ནཱམ དུགྒནགརེ པརིཁཱམཏྟིཀཾ ཀཱུཊཾ [ཀུཊིཾ (ཀ.)] ཀཏྭཱ གོཧི, ཧཏྠཱིཧི ཙ ཝིམདྡཱཔེཏྭཱ ཏིཾསཧཏྠཔྤམཱཎཾ པཱཀཱརསྶ ཧེཊྛིམཏལཾ, ཏཐཱ ཧཏྠསཏཾ ཏཏོ ཨུདྡྷརིཏྭཱ པཾསུནཱ ཝཔྤཾ ཀཱརཡེ, ཏསྶོཔརི པཱཀཱརནྟི, པཀུབྦནྟི ཏནྟི པཱཀཱརོ, སམནྟཏོ ཀརཱིཡཏེཏི ཝཱ པཱཀཱརོ, ཨཀཏྟརི ཙ ཀཱརཀེ སཉྙཱཡཾ ཎོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ. ཝུ སཾཝརཎེ, ཝུཎོཏཱིཏི ཝརཎོ, ཡུ, རཱགམོ ཙ. ‘‘སཱལོ’’ཏིཔི པཱཀཱརསྶ ནཱམཾ.
དྭཡཾ རཱཛབྷཝནསཱམཉྙེ. སབྦགེཧཱནཾ ཝིསེསེན པཀཱསནཏོ ཨུདྡཱཔོ, དཱིཔ པཀཱསནེ, ཨཱིསྶཱཀཱརོ. སངྒམྨ ཀརོནྟི ཏནྟི ཨུཔཀཱརིཀཱ, ཎྭུ. ཀེ པཙྩཡེ ཐཱིཀཏཱཀཱརཔརེ པུབྦོ ཨཀཱརོ དཱིགྷཾ [ཀཱཏནྟ ༢.༢.༦༥], ཨཀཱདེསོཔི ཧི ‘‘ཀོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཡཐཱ དེཝདཏྟོ ‘‘དཏྟོ’’ཏི. ཀཔཙྩཡོ ཝཱ.
༢༠༤. དྭཡཾ གེཧཱདིནོ མཏྟིཀེཊྛཀཱདིམཡབྷིཏྟིཡཾ. ཀུཊ ཚེདནེ, ཀུཊཏི ཚིནྡཏི མགྒནྟི ཀུཊྚཾ. བྷིདི དྭིདྷཱཀརཎེ,ཏི, ¶ བྷིཏྟི. གུནྣཾ ཝཱཙཱནཾ པུརཾ གོཔུརཾ. དྭཱརསམཱིཔེ ཀཏོ ཀོཊྛཀོ དྭཱརཀོཊྛཀོ, ཀུས ཨཀྐོསེ, ཋཀོ, ཀོཊྛཀོཏི གེཧཝིསེསོ.
དྭཡཾ ཨིནྡཁཱིལེ. ཨིས ཨིཙྪཱཡཾ, ཨེས གཝེསནེ ཝཱ, ཨིཀོ. ཨིནྡསྶ སཀྐསྶ ཁཱིལོ ཀཎྚཀོ ཨིནྡཁཱིལོ. དྭཡཾ དྭཱརཔསྶོཔསཱལཱཡཾ’ཧམྱཱདིཔིཊྛེ ཙ ཝཱཏཀུཊིཀཱཡཾ. ཨཌྜ ཨཏིཀྐམཧིཾསཱསུ, ཨ. ཨཱལཀཔཙྩཡེ ཨཊྚཱལཀོ.
༢༠༥. ཨུཔརི མཱལཱདིཡུཏྟཾ སོབྷནཐམྦྷདྭཡམུབྷཡཏོ ནིཁནིཏྭཱ ཡཾ བཧིདྭཱརཾ ཀཔྤཱིཡཏེ, ཏཾ ཏོརཎཾ. ཏུར ཝཱརཎེ, ཡུ, ཐཝནྟཱ ཝཱ རཎནྟྱཏྲཱཏི ཏོརཎཾ, ཏུ ཨབྷིཏྠཝེ. རཎ སདྡཏྠོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ. དྭཱརསྶ བཧི བཧིདྭཱརཾ. པརི སམནྟཏོ ཁཉྙཏེཏི པརིཁཱ. དཱིགྷབྷཱཝེན ཡུཏྟཱ དཱིགྷིཀཱ.
༢༠༦-༢༠༧. སདུམནྟཾ གེཧེ. མནྡ མོདནཐུཏིཛལ༹ཏྟེསུ, མནྡནྟེ ཡཏྠཱཏི མནྡིརཾ, ཨིརོ. སཱིདནྟི ཏཏྠཱཏི སདནཾ, ཡུ. སད ¶ ཝིསརཎགཏྱཱཝསཱནེསུ. ན གཙྪནྟཱིཏི ཨགཱ, ཐམྦྷཱདཡོ, ཏེ རཱཏི གཎྷཱཏཱིཏི ཨགཱརཾ. རསྶསྶ དཱིགྷཏྟེ ཨཱགཱརཾ. ཙི ཙཡེ, ནིཙཱིཡཏེ ཚཱདཱིཡཏེཏི ནིཀཱཡོ, ཡམྷི ཙིསྶ ཀཱདེསོ ནིཔཱཏནཱ. ལཱི སིལེསནེ, ཎོ, ནིལཡོ, ཨཱལཡོ ཙ. ཝས ནིཝཱསེ, ཨཱཝསནྟྱཏྲཱཏི ཨཱཝཱསོ, ཎོ. བྷཱུ སཏྟཱཡཾ, བྷཝནྟྱཏྲཱཏི བྷཝནཾ. ཝིསནྟི ཏནྟི ཝེསྨཾ, མོ. ཀིཏ ནིཝཱསེ, ཨདྷིཀརཎེ ཡུ, ནིཀེཏནཾ. ནིཝིསནྟི, ནིཝསནྟི ཝཱ ཡཏྲ, ཏཾ ནིཝེསནཾ. གྷར སེཙནེ, གྷརཏི ཀིལེསམེཏྠཱཏི གྷརཾ, གཡ྄ཧཏཱིཏི ཝཱ གྷརཾ, ཎོ. གཧསྶ གྷརཱདེསོ. གཎྷཱཏི པུརིསེན ཨཱནཱིཏཾ དྷནནྟི གཧཾ. ཨདྷིཀརཎེ ཐོ, ཨཱཝསཐོ. སར གཏིཙིནྟཱཧིཾསཱསུ, སརནྟི ཙིནྟེནྟི ཨེཏྠ སུབྷཱསུབྷཀམྨཱནི, སརཏི ཝཱ སཱུརིཡསནྟཱཔཱདིཀནྟི སརཎཾ. སི སེཝཱཡཾ, ཎོ, པཏིསྶཡོ. ཨུཙ སམཝཱཡེ, ཨོཀཾ. སལ གམནེ, ‘‘ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ’’ཏི ཨ, སཱལཱ, སརདྷཱཏུམྷི སཏི ལཏྟམེཝ ཝིསེསོ. ཙི ཙཡེ, ཀམྨནི ཎོ, ཙཡོ. ཀུཊ ཚེདནེ, ཨི. ཝས ནིཝཱསེ,ཏི. ཨུཔདྷསྶ ཨེཏྟེ གེཧཾ. སདདྷཱཏུམྷཱ ཨུམོ, སདུམཾ.
དྭཡཾ མུཁརཧིཏདེཝཀུལསདིསེ ཡཉྙཱཡཏནེ. ཙིཏ པཱུཛཱཡཾ, ཀམྨནི ཨིཡོ. ཡཏ ཡཏནེ, ཨཱཡཏནྟི ཝཱཡམནྟི ཨེཏྠ ཕལཀཱམཱཏི ཨཱཡཏནཾ, ཨཐ ཝཱ ཨཱཡནྟཱིཏི ཨཱཡཱནི, ཏཱནི ཏནོཏཱིཏི ཨཱཡཏནཾ, ཕལཀཱརཀནྟྱཏྠོ. ཨེཏྠ ཏུསདྡོ སམཱགཏཱནཾ དྭིནྣཾ པུབྦཱཔརགམནཏྠོ. ‘‘ཙེཏིཡཱཡཏནཱནི ཙཱ’’ཏིཔི པཱཋོ.
༢༠༨. དྭཡཾ དེཝཱནཾ, ནརཔཏཱིནཉྩ ཨིཊྛཀཱདིམཡེ བྷཝནེ. ཨཉྙསྶཱཔི སཱདིསྱཱ. པསཱིདནྟི ནཡནམནཱནྱཏྲཱཏི པཱསཱདོ. ཡུ ¶ མིསྶནེ, པོ, དཱིགྷོ ཙ, དཱིགྷཝིདྷཱནསཱམཏྠིཡཱ ཨོཏྟཱབྷཱཝོ.
དྭཡཾ རཱཛཏོ ཨཉྙེསཾ དྷནཱིནཾ བྱཝཧཱརཀཱདཱིནཾ བྷཝནེ. མུཎྜོ ཚདནམེཏསྶ, ན པཱསཱདསྶ ཝིཡཱཏི མུཎྜཙྪདོ, དྭིཏྟཾ. ཧར ཧརཎེ, ཡོ, ཡམྷི མིཨཱགམོ ཙ.
དུགྒཔུརདྭཱརེ ཝཱ, ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝཱ མཏྟིཀཱདིམཡེ གཛཀུམྦྷམྷི ཡོ ཡཱུཔོ པཱསཱདོ པཏིཊྛིཏོ, སོ ཧཏྠིནཁོ ནཱམ, ཧཏྠིསྶེཝ ནཁོ ཡསྶཱཏི ཧཏྠིནཁོ, ནཁསདྡེན ཝཱ ནཁསཧིཏོ པཱསཱདོ གཡ྄ཧཏེ.
༢༠༩. སུཔཎྞསྶ གརུལ༹སྶ ཝངྐེན པཀྑེན སདིསཚདནཾ གེཧཾ སུཝཎྞཝངྐཙྪདནཾ. ཝངྐ གམནེ. ཨེཀཔསྶེཡེཝ ཚདནཏོ ཨཌྜྷཡོགོ.
ཨེཀེནེཝ ཀཱུཊེན ཡུཏྟོ ཨནེཀཀོཎོ པཏིསྶཡཝིསེསོ མཱལོ༹ ནཱམ, ཝཊྚཱཀཱརེན ཀཏསེནཱསནནྟི ཀེཙི. མཱ མཱནེ, ལོ༹, མཱལོ༹.
ཙཏུརསྶོ པཏིསྶཡཝིསེསོ པཱསཱདོ ནཱམ, ཨཱཡཏཙཏུརསྶཔཱསཱདོཏི ཀེཙི.
༢༡༠. སནྟེཧི བྷཱཏི དིབྦཏཱིཏི སབྷཱཡཾ, སབྷཱ ཙ, པུརིམེ ཡཔཙྩཡོ, སནྟསྶ སཱདེསོ ཏཱུབྷཡཏྲ. མཎྜཱ རཝིརཾསཡོ, ཏེ པིཝཏི ནཱསཡཏཱིཏི མཎྜཔོ, ཝཱསདྡེན མཎྜཔཔདསྶ ¶ པུལླིངྒཏྟཾ སམུཙྩིནོཏི, ཛནཱནཾ ཨཱལཡོ སནྣིཔཱཏཊྛཱནཾ ཛནཱལཡོ. ཨཱསནཏྠཱཡ ཀཏཱ སཱལཱ ཨཱསནསཱལཱ. པཊིཀྐམནྟི ཨེཏྠཱཏི པཊིཀྐམནཾ, ཀམུ པདཝིཀྑེཔེ, ཨདྷིཀརཎེ ཡུ.
༢༡༡. ཛིནསྶ ཝཱསབྷཱུཏཾ བྷཝནཾ གནྡྷཀུཊི ནཱམ, དིབྦགནྡྷེཧི པརིབྷཱཝིཏཱ ཀུཊི གནྡྷཀུཊི.
ཏིཀཾ པཱཀཊྛཱནེ. རསཱནི སནྟྱསྶཾ རསཝཏཱི, པཙནཾ པཱཀོ, ཏསྶ ཋཱནཾ པཱཀཊྛཱནཾ. མཧནྟཱནི བཧཱུནི ཨསིཏབྦཱནི སནྟེཏྠ མཧཱནསཾ, ཨས བྷཀྑནེ, ཡུ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ.
༢༡༢. སུཝཎྞཀཱརཱདིསིཔྤཱིནཾ ཀམྨསཱལཱ ཨཱཝེསནཾ. ཨཱཝིསནྟྱསྨིཾ ཨཱཝེསནཾ, ཡུ. པཱནམནྡིརཾ སུརཱཔཱནཏྠཾ ཀཏམནྡིརཾ སོཎྜཱ ནཱམ, ཀཏྟབྦཱཀཏྟབྦཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨིཙྪིཏཝཏྠུཀཱརཎཱ སབྦཾ དེཡྻདྷམྨཾ སནོནྟཱིཏི སོཎྜཱ, སན དཱནེ, ཏནཱདི. ཌོ, ཨསྶོཏྟཾ, ཝཎྞཝིཀཱརོ ཙ, ཏེསཾ ཨེསཱ ཝསཏི སོཎྜཱ. པཱནསདྡསནྣིདྷཱནཱ སུརཱསོཎྜཱཡེཝིདྷ གཧིཏཱ. ཝཙྩསྶ གཱུཐསྶ ཝིསཛྫནཊྛཱནཾ ཝཙྩཊྛཱནཾ. ཝཙྩསྶ ཝིསཛྫནཊྛཱནཱ ཀུཊི ཝཙྩཀུཊི. མུནཱིནཾ ཨིསཱིནཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཨསྶམོ ནཱམ, ཨཱ ཀོདྷཾ སམེནྟི ཨེཏྠཱཏི ཨསྶམོ, ཨཱ བྷུསོ སམེནྟི ཨེཏྠ རཱགཱདཡོཏི ཝཱ ཨསྶམོ.
༢༡༣. ཏིཀཾ ¶ པཎྱཝིཀྐཡསཱལཱཡཾ. པཎ བྱཝཧཱརེ, པཎིཏབྦཱཏི པཎྱཱ, ཝཏྠཱདཡོ, ཏེ ཨེཏྠ ཝིཀྐིཎནྟཱིཏི པཎྱཝིཀྐཡོ, ཀཱི དབྦཝིནིམཡེ, སོ ཨེཝ སཱལཱ གེཧནྟི པཎྱཝིཀྐཡསཱལཱ. ཨཱཔཎཡནྟེ བྱཝཧརནྟེ ཨསྨིནྟི ཨཱཔཎོ, ཎོ. པཎྱཱནཾ ཝིཀྐཡཱཡ ནཱིཡམཱནཱནཾ ཝཱིཐི པནྠོ པཎྱཝཱིཐིཀཱ. ཝས ཨཙྪཱདནེ, ཏོ, ཨུདཀཾ ཝསིཏཾ ཨཙྪཱདནཾ ཀཏམནེནཱཏི ཨུདོསིཏོ, ཝསྶོཏྟཾ, བྷཎྜཊྛཔནསྶ སཱལཱ བྷཎྜསཱལཱ. ཀམུ པདཝིཀྑེཔེ, ཙངྐམཏྱཏྲཱཏི ཙངྐམནཾ, ཙངྐམོ ཙ, དྭིཏྟཱདི.
༢༡༤. ཛལནྟི ཨེཏྠཱཏི ཛནྟཱ, ཛལ དིཏྟིཡཾ, ཨནྟོ, ‘‘ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ’’ཏི ཨ, ཨཱ, ལལོཔོ, ཛནེཏྱཏྲ ཨགྒིནྟི ཝཱ ཛནྟཱ, ཛན ཛནནེ, ཨནྟོ, སཱ ཨེཝ གྷརཾ ཛནྟཱགྷརཾ. ཨགྒིནོ སཱལཱ ཨགྒིསཱལཱ. པཱ པིཝནེ, པཔིཝནྟྱསྶནྟི པཔཱ, ཨ. པཱནཱིཡཊྛཱ སཱལཱ པཱནཱིཡསཱལཱ, སཱ ཨེཝ པཱནཱིཡསཱལིཀཱ.
གས གམནེ, བྷོ, སསྶ བོ. ཨཝཏི རཀྑཏཱིཏི ཨོཝརཀོ, ཨརོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨསྶོཏྟཉྩ. ཝསནཾ ཝཱསོ, ཏདཏྠཾ ཨགཱརཾ ཝཱསཱགཱརཾ. སཡཏི ཨེཏྠཱཏི སཡནཱི, ཡུ, ནདཱདི, སཱ ཨེཝ གཧཾ སཡནིགྒཧཾ.
༢༡༥. ཙཏུཀྐཾ ¶ རཱཛིཏྠཱགཱརེ, ཏདཏྠིཡཏོ [ཏདཊྛིཡཏོ (ཀ.)] ཨུཔཙཱརེན རཱཛིཏྠཱིསུཔི. རཱཛིཏྠཱིནམགཱརཾ ཨིཏྠཱགཱརཾ. ཨཝརུནྡྷཱིཡནྟེ རཱཛིཏྠིཡོ ཨནེནཱཏི ཨོརོདྷོ, རུདྷ ཨཱཝརཎེ. སུདྡྷཱ ཀཱམཱཔགམཏྟཱ པརིསུདྡྷཱ རཀྑཀཱ ཨནྟེ སམཱིཔེ ཡསྶཱཏི སུདྡྷནྟོ. ཨནྟེ ཨབྦྷནྟརེ པུརཾ གེཧཾ ཨནྟེཔུརཾ, པུརསྶ ཨནྟེཏི ཝཱ ཨནྟེཔུརཾ. ‘‘ཨནྟོཔུར’’ནྟིཔི པཱཋོ.
རཉྙཾ རཱཛཱུནཾ ཨསབྦཝིསཡཊྛཱནཾ སབྦེཧྱསཱདྷཱརཎཊྛཱནཾ ‘‘ཀཙྪནྟར’’ནྟི མཏཾ ཀཐིཏཾ, ཡཾ ‘‘པམདཝན’’ནྟི ཝུཙྩཏི, པམདཝནཾ ནཱམ ཨུཔཀཱརིཀཱསནྣིཧིཏཾ ཝཱ པུརསནྣིཧིཏཾ ཝཱ ཨནྟེཔུརོཙིཏཾ, ཡཏྲ ཨནྟེཔུརསཧིཏོ ཨེཝ རཱཛཱ ཝིཧརཏི, ནཱཉྙཛནཔྤཝེསོ [ཨམར ༡༤.༣]. པམདཱནཾ ཝནཾ པམདཝནཾ. ནིཔཱཏནཱ ཡཱཀཱརཱནཾ [ཨཱིཀཱར ཨཱཀཱརཱནནྟི ཨཏྠོ] ཨིཏྠིགཏཱནཾ རསྶོ ཀྭཙཱིཏིརསྶོ. ཀཙྪསྶ པཀོཊྛསྶ ཨནྟརཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཀཙྪནྟརཾ. པཀོཊྛཾ ནཱམ ཨབྦྷནྟརདྭཱརཾ.
༢༡༦. དྭཡཾ ཨིཊྛཀཱདིརཙིཏེ ཨཱརོཧནེ. ཨུཔཱནེན སཧ ཝཏྟཏེཏི སོཔཱནོ, སོཔཱནཾ ཝཱ ནཔུཾསཀེཔི. ཨཱརཱུཡ྄ཧཏེ ཡེན ཏཾ ཨཱརོཧནཾ, ཡུ, རུཧ ཛནནེ.
དྭཡཾ ཀཊྛཱདིརཙིཏཱཡཾ. ནིཙྪཡེན སཡནྟི པཱཀཱརཱདིཀམེཏཱཡཱཏི ནིསྶེཎཱི, སི སེཝཱཡཾ, ཎཱི, ནདཱདི. ཨུདྡྷམཱརོཧཏེ ཨེཏཱཡཱཏི ཨདྷིརོཧིཎཱི, སཱསདྡོ དྭིནྣམྤི ཨིཏྠིལིངྒཏྟཾ ཛོཏེཏི.
༢༡༧. པཉྩཀཾ ¶ ཛཱལཀེ. ཝཱཏཾ པིཝཏཱིཏི ཝཱཏཔཱནཾ. གཝཾ ཨཀྑི གཝཀྑོ, སམཱསནྟཏྟཱ ཨ, སཉྙཱསདྡཏོ པུལླིངྒཏྟཾ, ཨཀྑི སདྡེ ཝཱ, གཝཾ ཨཀྑི གཝཀྑཱིཏི ཝིགྒཧོ. ཛལ དིཏྟིཡཾ, ཛཱལཾ. སཱིཧརཱུཔཡུཏྟཾ པཉྫརཾ སཱིཧཔཉྫརཾ. ཨཱལོཀཱནཾ ཨཱཏཔཱནཾ པཝིསནཊྛཱནཾ སནྡྷི ཚིདྡནྟི ཨཱལོཀསནྡྷི, ཨཱལོཀཱིཡནྟི ཨེཏེནཱཏི ཨཱལོཀོ, སོ ཨེཝ སནྡྷཱིཏི ཝཱ ཨཱལོཀསནྡྷི.
དྭཡཾ ལངྒིཡཾ. ལགི གཏྱཏྠོ, ཨ, ནདཱདི. པརི པུནཔྤུནཾ གམནཱགམནཝསེན ཧནྟཱིཏི པལིགྷོ, ཎོ. ཀཔིརཱུཔམཏྠཀཏྟཱ ཀཔིསཱིསོ. ཨགྒལ༹ཾ ནཱམ ཀཝཱཊཀོ [ཀཝཱཊཕལཝིདྷཱརཎོ (ཀ.)], ཏསྶ ཐམྦྷོ ཨགྒལ༹ཏྠམྦྷོ, ‘‘ཨགྒལ༹ཾ ཏཱིསུ ཀལློལེ, དཎྜེ ཙཱནྟཀཝཱཊེསཱུ’’ཏི རབྷསོ, ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ, ཨགྒལཱ༹. ནིསྶེསཏོ ཨབྦཏི ཝསྶོདཀམནེནཱཏི ནིབྦཾ, ཨབྦ གཏིཧིཾསཱསུ. ཚདྡསྶ ཚདནསྶ ཀོཊི ཧེཊྛིམཱཝསཱནཾ ཚདྡཀོཊི, ཏསྶཾ.
༢༡༨. ཏིཀཾ གེཧཙྪདནེ. ཚཱདེཏི ཨེཏེནཱཏི ཚདནཾ, ཚད སཾཝརཎེ, ཙུརཱདི. པཊགམནེ, ‘‘པཊྱཱདཱིཧྱལ’’ནྟི ཨལོ. ཚཱདེཏི ཨེཏེནཱཏི ཚདྡཾ, དྭིཏྟཱདི.
ཏིཀཾ ¶ གེཧངྒཎེ. ཨཛ གཏིམྷི, ཨིརོ, ཨཛིརཾ. ཙར གཏིབྷཀྑནེསུ, ཙརོ. ཨངྒ གམནེ, ཀརཎཱདྷིཀརཎེསུ ཡུ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, ཎཏྟཾ.
པཉྩཀཾ གེཧདྭཱརཏོ བཧིཔཀོཊྛཀེ, ཝཱིཐིཡཾ དྭཱརཔིཎྜཀེ ཙ. ཨལིནྡོ ཏྭཉྙཔིཎྜཀེཔིཙྪཏེ. པཋམཾ ཧནནྟི གཙྪནྟི ཨེཏྠཱཏི པགྷཱཎོ, པགྷཎོ ཙ, ཧནསྶ གྷཎཱདེསོ. ཨལི སཁཱ ཨིནྡོ ཨེཏྠཱཏི ཨལིནྡོ, ‘‘གེཧེཀདེསེ ཨལིནྡོ, པགྷཱཎོ པགྷཎོབྷཝེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༢.༡༢] ཨམརམཱལཱཡཾ. ཨཱལིནྡོ, དཱིགྷཱདི. པདྷཱནཾ མུཁཾ པམུཁཾ, གེཧསྶ ཧི ཙཏཱུསུ མུཁེསུ ཏདེཝ པདྷཱནཾ, ཡཏྠ སཱདྷུཛནཱཔི ཨཱགནྟུཀཱཔི ནིསཱིདནྟི. དྭཱརཾ བནྡྷཏི པིདཧཏི ཨེཏྠཱཏི དྭཱརབནྡྷནཾ.
༢༡༩. དྭཡཾ དྭཱརབཱཧཱཡཾ. པཱིཋཱནི ལོཧཝིཀཏིཨཱདཱིཧི སངྒྷཊཱིཡནྟི ཨེཏྠཱཏི པཱིཋསངྒྷཱཊཀཾ, པཱིཋེཧི སངྒྷཊཱིཡཏཱིཏི ཝཱ པཱིཋསངྒྷཱཊཀཾ, གྷཊ གྷཊནེ. དྭིབྷཱགེན བཱཧཱསདིསཏྟཱ བཱཧཱ, དྭཱརསྶ བཱཧཱ དྭཱརབཱཧཱ. ‘‘ཀཔཱཊཾ, ཀཝཱཊ’’ནྟིཔི དྭཱརབཱཧཱཡ ནཱམཱནི, ཀཾ ཝཱཏཾ པཱཊཡཏི, ཝཱཊཡཏི ཙེཏི ཀམྨནི ཎོ, ཨིཏྠིཡཾ ཀཔཱཊཱི.
དྭཡཾ གེཧཱདཱིནཾ ཀཱུཊེ. ཀུཊ ཚེདནེ, ཀམྨནི ཎོ. ནཡ གམནཏྠོ, ཀེ སཱིསེ ནཡཏཱིཏི ཀཎྞཱིཀཱ, ཎྭུ, ཨིཏྟཾ, ཎཏྟཉྩ.
༢༢༠. དྭཡཾ ¶ དྭཱརེ. དྭེ ཨརནྟྱཏྲཱཏི དྭཱརཾ, དུཛྫནེ ཝཱརཡནྟྱསྨཱ རཀྑཀཱཏི ཝཱ དྭཱརཾ, ཨུལོཔོ. པཊིཧརནྟི ཨཔནེནྟི ཨེཏསྨཱ རཀྑཀཱ ཨཉྙཱཏནྟི པཊིཧརོ, པཊིཔཀྑེ ཧརཏི ཨེཏསྨཱཏི ཝཱ པཊིཧརོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏྟེ པཊིཧཱརོ.
ཙཏུཀྐཾ ཨུམྨཱརེ, ཡཾ ‘‘དྭཱརཔིཎྜིཀཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨུར གཏིམྷི, མཱརོ ཀརཎེ. དེཧཾ ནེཏི པཝེསེནཱཏི དེཧནཱི, ‘‘དེཧལཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, དེཧཾ ལཱཏི པཝེསེནཱཏི དེཧལཱི. ཨིལ གཏིམྷི, ཎྭུ. ཨིནྡོ ཨེཝ པཱདཾ ཁིཔཏི ཨེཏྠཱཏི ཨིནྡཁཱིལོ, ཁིཔ པེརཎེ. པསྶ ལོཔོ, ཨཐ ཝཱ ཨིཾ གམནཾ དདཱཏཱིཏི ཨིནྡོ, དྭཱརཾ, ཏཏྠ ཋཔིཏོ ཁཱིལོ ཀཎྚཀོཏི ཨིནྡཁཱིལོ, ཝེགགབྷིགྷཱཏནཏོ ཧི སོ ཁཱིལོ ཝིཡ ཧོཏི.
ཐམྦྷ པཊིབནྡྷནེ, ཐམྦྷོ, དྷཱརེཏཱིཏི ཝཱ ཐམྦྷོ, དྷར དྷརཎེ, རམྦྷཔཙྩཡོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ ཙ. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ, ཨུཎོ, ཡུ ཝཱ, དྷཱརེཏཱིཏི ཝཱ ཐཱུཎོ, ཡུ, རལོཔོ, ཨསྶཱུ.
ཨཌྜྷེནྡུཔཱསཱཎེ ཨདྡྷཙནྡཱཀཱརེ པཱསཱཎེ པཊིཀཱསདྡོ ཝཏྟཏི. པཊ གཏིཡཾ, ཎྭུ. ཨིཏྠིཀཏཱཀཱརཔརེ ཀེ ཨསྶིཏྟཾ. གཛི སདྡེ, ཎྭུ, ཨསྶིཏྟཾ, བིནྡཱགམོ ཙ. ཨིས ཨིཙྪཱཡཾ, ཋཀོ.
༢༢༡. ཝལབྷཱིཏི ¶ ཙཱུལཱ༹, ‘‘སིཁཱཡཾ ཝལབྷཱི ཙཱུལེ༹’’ཏི རུདྡོ [རསྶནྟཱ ཙ, སིཁཱཡཾ ཝལ༹བྷིཡཾ ཙཱུལེ༹ཏི རུདྡོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༢.༡༥)]. ཏཙྪཱདནེ དཱརུམྷི ཀཊྛེ གོཔཱནསཱི མཏཱ. ཝངྐེཏི དཱརུཝིསེསནཾ. གཾ ཝསྶོདཀཾ, སཱུརིཡཱདིཀིརཎཉྩ པིཝནྟི ཝིནཱསཡནྟི ཨབྦྷནྟརམཔྤཝེསནཝསེནཱཏི གོཔཱནཱ, ཨིཊྛཀཱདཡོ, ཏཱནི སིནོནྟི བནྡྷནྟི ཨེཏྠཱཏི གོཔཱནསཱི.
སོདྷཱདིགེཧེསུ ཚེཀཔཀྑཱཝཱསཏྠཾ ཡོ བཧི ཀརིཡ ཀཊྛེཀདེསོ ཋཔཱིཡཏེ, སོ ཝིཊངྐོ. ཀཔོཏེ པཱལཡཏཱིཏི ཀཔོཏཔཱལིཀཱ, ཀམྨནི ཎྭུ. ཊཀི ནིཝཱསགཏཱིསུ. ཝིནོ པཀྑིནོ ཊངྐནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝིཊངྐོ. ཎོ.
༢༢༢. དྭཡཾ ཀུཉྩིཀཱཚིདྡེ. ཀུཉྩིཀཱཡ ཝིཝརཾ ཚིདྡཾ ཀུཉྩིཀཱཝིཝརཾ. ཏཱལ༹སྶ པཝེསནཊྛཱནབྷཱུཏོ ཚིགྒལོ༹ ཚིདྡཾ ཏཱལ༹ཙྪིགྒལོ༹.
ཏིཀཾ ཀུཉྩིཀཱཡཾ. ཀུཉྩ ཀོཊིལྱེ, ཎྭུ. ཏཱཡཏི རཀྑཏཱིཏི ཏཱལོ. ཨལོ, ཏལཏི ཏིཊྛཏི ཨེཏེནཱཏི ཝཱ ཏཱལོ, ཏལ པཏིཊྛཱཡཾ. ཨཝཱཔུརཏི ཝིཝརཏི ཡེནཱཏི ཨཝཱཔུརཎཾ, ཝར སཾཝརཎེ, ཡུ, ཝསྶ པོ, ཨུཏྟཾ, ཨུཔསགྒསྶ དཱིགྷཏཱ ཙ, ‘‘ཨཔཱརུཏཱ ཏེསཾ ཨམཏསྶ ¶ དྭཱརཱ’’ཏི [དཱི. ནི. ༢.༧༡; མ. ནི. ༡.༢༨༣] ཝཙནཏོ པུར, པཱར སཾཝརཎེཏིཔི དྷཱཏྭཏྠཾ པཋནྟི. ཨཝཔུབྦོ ཝུ སཾཝརཎེཏིཔི དྷཱཏྭཏྠེ པན སཏི ཝསྶ རཏྟཾ, ཨུཔསགྒསྶ དཱིགྷཏཱ ཙ, ‘‘ཨཔཱརུཏཱ, སངྒྷཱཊིཾ པཱརུཔིཏྭཱ’’ཏྱཱདཱིསུ པན པཀཱརཝཎྞཱགམེན སིདྡྷོ. ཝིད ལཱབྷེ, ཨིམྷི ཝེདིཀཱ, སཀཏྠེ ཀོ. ཨིཏརཏྠ ཨིཡེཝ.
༢༢༣. སངྒྷཱཊཱདཡོ མནྡིརངྒཱ གེཧངྒཝིསེསཱ. སམྨཱ གྷཊེནྟི ཨེཏྠ གོཔཱནསྱཱདཡོཏི སངྒྷཱཊོ, པུབྦཔཙྪིམདཀྑིཎུཏྟརཱཡཱམཝསེན ཐམྦྷཱནམུཔརི ཋིཏོ ཀཊྛཝིསེསོ, ཏེ པན པུབྦཔཙྪིམཡཱམཱ ཏཡོ ཀཊྛཱ, དཀྑིཎུཏྟརཡཱམཱ པན ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདཏོ ཏཡོ ཀཊྛཱ, ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདེན པན པཉྩསཏྟནཝཱདཡོཔི. དྭིནྣཾ པཀྑཱནཾ ཨཔཏནཏྠཾ བནྡྷནཏོ པཱསོ ཝིཡཱཏི པཀྑཔཱསོ. ཏུལཏི སངྒྷཱཊེསུ པཏིཊྛཏཱིཏི ཏུལཱ, ཏལ པཏིཊྛཱཡཾ, ཨསྶུཏྟཾ, པཀྑཱནཾ ཝཱ སམཝཱཧིཏབྷཱཝཀརཎཏོ ཏུལཡཏི མིནཱཏི ཨེཏཱཡཱཏི ཏུལཱ, ཏུལ ཨུམྨཱནེ.
ཏིཀཾ སམྨཛྫནིཡཾ. མུཛི སོདྷནེ, ཡུ. མཛྫ སཾསུདྡྷིཡཾ, ཡུ. སུདྷ སུདྡྷིཡཾ, སབྦཏྲ ཀརཎེ ཡུ.
༢༢༤. ཏིཀཾ སངྐཱརཚཌྜནཔྤདེསེ. ཀཊ ཚཌྜནམདྡནེསུ, སངྐཊནྟི ཨེཏྠཱཏི སངྐཊཱིརཾ, ཨཱིརོ, ‘‘སངྐཊོ’’ཏི ཝཱ སངྐཱརོ ཝུཙྩཏི, ཏཾ ཨཱིརཡནྟི ཁིཔནྟི ཨེཏྠཱཏི སངྐཊཱིརཾ, ཨཱིར ཁེཔེ. སངྐཱརསྶ ཋཱནཾ སངྐཱརཊྛཱནཾ. སངྐཱརཾ ཀཊཏི ¶ ཚཌྜེཏི ཨེཏྠཱཏི སངྐཱརཀཱུཊཾ, ཨསྶཱུ, སཀཏྠེ ཀོ.
ཙཏུཀྐཾ སམྨཛྫནིཡཱ ནིརཱཀཏེ [ནིརསྶཏེ (ཀ.)] ཐུསཱདིམྷི. ནཱནཱཝིདྷེ སངྐཱརེ རཱསཱིཀརཎཝསེན ཀཙཏི བནྡྷཏི ཨེཏེནཱཏི ཀཙོ, སོ ཨེཏྠ ཨིཙྪིཏབྦོཏི ཀཙཝརོ, ཝར ཨིཙྪཱཡཾ. ཨུཙྪིཊྛོ ཀལཱཔོ སམཱུཧོ ཨུཀླཱཔོ, ཀསྶཱཀཱརལོཔོ. ནཱནཱཝིདྷེཧི ཏིཎཱདཱིཧི སངྐརཱིཡཏེ མིསྶཱིཀརཱིཡཏེཏི སངྐཱརོ, ཎོ. ཨཝཀརོཏིཔྱཏྲ. ཨཝཀརཱིཡཏེ ནིརསྶཏེཏི, ཨ. ‘‘སམྨཛྫོ མཛྫནཱི ཙེཝ, སངྐཱརོ’ཝཀརོ མཏོ’’ཏི ཧལཱཡུདྷོ. ཀས ཝིལེཁནེ, ཨམྦུ.
༢༢༥. གྷརཱདིབྷཱུམི གྷརཁེཏྟཝིཧཱརཱདཱིནཾ ཡོ བྷཱུམིཔྤདེསོ ཝཏྠུ ནཱམ, ཏཾ ནཔུཾསཀེ, ཝསནྟི ཨེཏྠཱཏི ཝཏྠུ, རཏྠུ. གས མདནེ, གསནྟི ཨེཏྠཱཏི གཱམོ, མོ. སཾཝསནྟྱཏྲཱཏི སཾཝསཐོ, ཨཐོ.
པཱཀཊོ ཁྱཱཏོ གཱམོ, སོ ནིགམོ ནཱམ, ཨཏིརེཀོ གཱམོ ནིགམོ, བྷུསཏྠོ ནི, སཉྙཱསདྡཏྟཱ རསྶོ.
ཨུཔབྷུཉྫིཏབྦབྷོགམནུསྶཱདཱིཧི ( ) [(ཨིབྷྱོ) (?)] ཝཌྜྷིཏོ ཨདྷིཀོ གཱམོ ནིགམཏོཔི ཨདྷིཀཏརཏྟཱ ‘‘ཨདྷིབྷཱུ’’ཏི ཨཱིརིཏོ ཀཐིཏོ, ཨདྷིཀོ བྷཝཏཱིཏི ཨདྷིབྷཱུ.
༢༢༦. དྭཡཾ ¶ གཱམཱདིཔརིཡནྟབྷཱགེ. སི བནྡྷནེ, མོ. པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཱདཱིཡཏེཏི མརིཡཱདཱ, པསྶ མོ.
དྭཡཾ ཨཱབྷཱིརཀུཊིཡཾ [གྷོསོ ཨཱབྷཱིརཔལླཱི སིཡཱ (ཨམར ༡༢.༢༠)]. གྷུ སདྡེ, གྷོསནྟྱཏྲཱཏི གྷོསོ. གོཔཱལཱནཾ གཱམོ གོཔཱལགཱམཀོ, སཀཏྠེ ཀོ.
པུརཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༣. ནརཝགྒཝཎྞནཱ
༢༢༧-༢༢༨. པོརིསནྟཱནི མནུསྶཛཱཏིཡཱ ནཱམཱནི. མནོ ཨུསྶནྣམསྶཱཏི མནུསྶོ, སཏིསཱུརབྷཱཝབྲཧྨཙརིཡཡོགྱཏཱདིགུཎཝསེན ཨུཔཙིཏམཱནསཱ ཨུཀྐཊྛགུཎཙིཏྟཱ, ཀེ པན ཏེ? ཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ སཏྟཝིསེསཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ¶ ‘‘ཏཱིཧི, བྷིཀྑཝེ, ཋཱནེཧི ཛམྦུདཱིཔཀཱ མནུསྶཱ ཨུཏྟརཀུརུཀེ མནུསྶེ ཨདྷིགྒཎྷནྟི དེཝེ ཙ ཏཱཝཏིཾསེ. ཀཏམེཧི ཏཱིཧི, སཱུརཱ སཏིམནྟོ ཨིདྷ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ’’ཏི [ཨ. ནི. ༩.༢༡]. ཏཐཱ ཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨགྒསཱཝཀམཧཱསཱཝཀཙཀྐཝཏྟིནོ ཙ ཨཉྙེ ཙ མཧཱནུབྷཱཝཱ སཏྟཱ ཏཏྠེཝ ཨུཔྤཛྫནྟི. སམཱནརཱུཔཱདིཏཱཡ པན སདྡྷིཾ པརིཏྟདཱིཔཝཱསཱིཧི ཨིཏརམཧཱདཱིཔཝཱསིནོཔི མནུསྶཱཏྭེཝ པཉྙཱཡིཾསཱུཏི ཨེཀེ, ཨཔརེ པན བྷཎནྟི ‘‘ལོབྷཱདཱིཧི, ཨལོབྷཱདཱིཧི ཙ སཧིཏསྶ མནསྶ ཨུསྶདཏཱཡ མནུསྶཱ, ཡེ ཧི སཏྟཱ མནུསྶཛཱཏིཀཱ, ཏེསུ ཝིསེསཏོ ལོབྷཱདཡོ, ཨལོབྷཱདཡོ ཙ ཨུསྶདཱ, ཏེ ལོབྷཱདཱིཧི ཨུསྶདཏཱཡ ཨཔཱཡམགྒཾ, ཨལོབྷཱདཱིཧི ཨུསྶདཏཱཡ སུགཏིམགྒཾ, ནིབྦཱནགཱམིམགྒཉྩ པཱུརེནྟི, ཏསྨཱ ལོབྷཱདཱིཧི, ཨལོབྷཱདཱིཧི ཙ སཧིཏསྶ མནསྶ ཨུསྶདཏཱཡ པརིཏྟདཱིཔཝཱསཱིཧི སདྡྷིཾ ཙཏུམཧཱདཱིཔཝཱསིནོ སཏྟཝིསེསཱ མནུསྶཱཏི ཝུཙྩནྟཱི’’ཏི. ལོཀིཡཱ པན མནུནོ ཨཔཙྩབྷཱཝེན མནུསྶཱཏི ཝདནྟི, མནུ ནཱམ པཋམཀཔྤིཀོ ལོཀམརིཡཱདཱཡ ཨཱདིབྷཱུཏོ ཧིཏཱཧིཏཝིདྷཱཡཀོ སཏྟཱནཾ པིཏུཊྛཱནིཡོ, ཡོ སཱསནེ ‘‘མཧཱསམྨཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, པཙྩཀྑཏོ, པརམྤརཏཱཡ ཙ ཏསྶ ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཡཾ ཋིཏཱ ཏསྶ པུཏྟསདིསཏཱཡ མནུསྶཱཏི ཝུཙྩནྟི, ཏཏོ ཨེཝ ཧི ཏེ ‘‘མཱནཝཱ, མནུཛཱ’’ཏི ཙ ཝོཧརཱིཡནྟི, ཨུསྶཔཙྩཡོ. མནུནོ ཨཔཙྩཾ མཱནུསོ, ཨུསོ. མར པཱཎཙཱགེ, ཙོ, མཙྩོ, པབྦཛྫཱདིནཱ ཝཱ ཏྱཔཙྩཡོ, དྷཱཏྭནྟསྶ ལོཔོ ཙ. ཏཏོ ‘‘ཡཝཏ’’མིཙྩཱདིནཱ ཙོ, དྭིཏྟཾ. མནུནོ ཨཔཙྩཾ མཱནཝོ. མཱཎཝོཔྱཏྲ, ཎཝོ. མནུམྷཱ ཛཱཏོ མནུཛོ. ནཱི ནཡེ, ནེཏཱིཏི ནརོ, ཨརོ. པུས པོསནེ, ཎོ, པུརེཏཱིཏི ཝཱ པོསོ. པུར པཱུརཎེ, སོ, ཨུསྶོཏྟཾ, རལོཔོ. པུནཱཏཱིཏི པུམཱ, པུ ¶ པཝནེ, མོ, སིསྶཱ. པུརེཏཱིཏི པུརིསོ, པོརིསོ ཙ, ཨིསོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱཡ པཱུརིསོ ཙ. ཨེཏྠ ཙ མནུསྶཱདིཔཉྩཀཾ ཨིཏྠིཡམྤི ཝཏྟཏེ, ནརཱདཡོ ཏུ པུམེཡེཝ ཝིསིཊྛལིངྒཏྟཱ. ཏཏྲ མནུསྶ མཱནུས མནུཛ མཱཎཝེཧི ནདཱདིཏྟཱ ཨཱིཔཙྩཡོ, ཨེཀསཀཱརལོཔོ, མནུསཱི, མཱནུསཱི, མནུཛཱི, མཱཎཝཱི. མཙྩཱ, ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ.
ཝིདྡསུཔརིཡནྟཾ པཎྜིཏེ. པཎྜཱ བུདྡྷི སཉྫཱཏཱ ཨསྶཱཏི པཎྜིཏོ, ཏརཏྱཱདི. པཌི གཏིཡཾ ཝཱ, ཏོ. བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི བུདྷོ. ཝིདཏི ཛཱནཱཏཱིཏི ཝིདྭཱ, ཝིད ཉཱཎེ, ཝོ, སིསྶཱ. བྷཱུ སཏྟཱཡཾ, ཨཏྠེ ཝིབྷཱཝེཏི པཀཱསེཏི སཱིལེནཱཏི ཝིབྷཱཝཱི, ཎཱི. རཱགཱདཡོ སམེཏཱིཏི སནྟོ, ཏོ, སུནྡརོ ཨནྟོ ཨཝསཱནམེཏསྶཱཏི ཝཱ སནྟོ. སུནྡརཱ པཉྙཱ ཡསྶ སཔྤཉྙོ. ཀིནྣཱམ ན ཝིནྡཏཱིཏི ཀོཝིདོ, ནེརུཏྟོ, ཀུཾ པཱཔཾ ཝིནྡཏཱིཏི ཝཱ ཀོཝིདོ. དྷཱི པཉྙཱ ཡསྶཏྠཱིཏི སོ དྷཱིམཱ, སོབྷནཾ ཛྷཱཡཏཱིཏི སུདྷཱི, ཛྷེ ཙིནྟཱཡཾ. ཛྷསྶ དྷོ, ཨཱི, སུནྡརཱ དྷཱི ཡསྶཱཏི ཝཱ སུདྷཱི. ཀཝི ཝཎྞེ, ཨི, ཨིཏྠིཡཾ ཀཝཱི ཙ, ཀུ སདྡེ ཝཱ, ཨི, ཀཝི. བྱཉྫཡཏཱིཏི བྱཏྟོ, ཨཉྫ གཏིཡཾ, ཏོ. བྷུཛཱདཱིནམནྟོ ནོ དྭི ཙ. ཝིསིཊྛོ ཨཏྟཱ ཡསྶཱཏི ཝཱ བྱཏྟོ. ཙཀྑ དསྶནེ, ཡུ, ཝིཙཀྑཎོ, ཝིཙཱརེཏཱིཏི ཝཱ ཝིཙཀྑཎོ, ནེརུཏྟོ. ཝིགཏོ སཱརདོ ཨེཏསྨཱཏི ཝིསཱརདོ.
༢༢༩. མེདྷཱ དྷཱརཎཱ མཏི པཉྙཱ ཡསྶཱཏི མེདྷཱཝཱི, ཝཱི. ཨཏིསཡམཏིཡུཏྟཏཱཡ མཏིམཱ. པཉྙཱཡ ཡོགཏོ པཉྙོ. ཝིསེསཾ ཛཱནཱཏི སཱིལེནཱཏི ཝིཉྙཱུ, རཱུ. ཝིད ཉཱཎེ, ཨུརོ, ཝིདུརོ [ཝིདཱུརོ (ཀ.)]. རཱུཔཙྩཡེ ཝིདཱུ. དྷཱིཡོགཱ དྷཱིརོ, རོ. ཝིསིཊྛདསྶནསཱིལཏཱཡ ¶ ཝིཔསྶཱི, ཎཱི. དོསཾ ཛཱནཱཏཱིཏི དོསཉྙཱུ, རཱུ. བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི བུདྡྷོ, ཏོ. དུ གཏིཡཾ, ཨ, ཨུསྶཱཝོ [དུ གཏིཡཾ ཨབྦོ (སཱུཙི)], དབྦོ. ཝིད ཉཱཎེ, དསུ.
༢༣༠-༢༣༡. མཧིལཱནྟཾ ཨིཏྠིསཱམཉྙེ. ཨིསུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཏོ, ནདཱདི. སཱིམསྶ ཨནྟོ སཱིམནྟོ, ཀེསཝེསོ, ཏཾཡོགཱ སཱིམནྟིནཱི, ཨིནཱི. ནརསྶཱཡཾ ནཱརཱི, ཨིདམཏྠེ ཎོ. ཏིཊྛཏི གབྦྷོ ཡསྶཾ, སཱ ཐཱི. དྷཱ དྷཱརཎེ ཝཱ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, ཨཱི. བནྡྷ བནྡྷནེ, ཨཱུ, བནྡྷསྶ ཝདྷཱདེསོ ཙ [ཎྭཱདི ༣], ཝདྷཱུསདྡོ སུཎིསཱབྷརིཡཱནམྤི ཝཱཙཀོ. ཝན སམྦྷཏྟིཡཾ, ཏོ, ཨིཀཱརཱགམོ ཙ. ཨངྒ གམནཏྠོ, ཡུ, ཨངྒནཱ, ཝིསིཊྛནཱརིཡམྤི ཨངྒནཱ, ཏདཱ ཀལྱཱཎངྒནཱརཱིལཀྑཎོཔེཏཾ པསཏྠཾ ཧཏྠཔཱདཱདིཀམངྒམསྶཏྠཱིཏི ཨསྶཏྠྱཏྠེ ཨངྒཱ ཀལྱཱཎེ ནཔཙྩཡོ [མོགྒལླཱན ༤.༩༢]. ཝིརཱུཔེསུཔི མདོ རཱགམདོ ཡསྶཱ སཱ པམདཱ, ཝིསིཊྛནཱརིཡཾཔྱཏྲ པམདཱ, ཏདཱ པཀཊྛོ མདོ རཱུཔསོབྷགྒཛནིཏོ ཙེཏོཝིཀཱརོ ཡསྶཱ སཱ པམདཱ. རཱུཔལཱཝཎྱསམྤནྣཏཱཡ སུནྡརཱི, ཝིསིཊྛཱཡམྤི. ཀམནཱིཡཝུཏྟིཏཱཡ ཀནྟཱ, ཀམུ ཀནྟིཡཾ, ཏོ. ཀནྟིཡོགཱ ཝཱ ཀནྟཱ, ཝིསིཊྛཱཡམྤི. རམཡཏི ཝིནོདཡཏི ནཱཡཀཾ, སཱ རམཎཱི, ནནྡཱདཱིཧི ཡུ, ནདཱདི, ཝིསིཊྛཱཡམྤི. དཡ རཀྑཎེ, ཀམྨནི ཏོ. ཨཔྤཾ བལཾ ཡསྶཱ སཱ ཨབལཱ, ཨཔྤཏྠོཡཾ ཨཀཱརོ. མཱཏུཡཱ གཱམོ ཝིཡ གཱམོ ཡསྶཱ ¶ སཱ མཱཏུགཱམོ, མཱཏཱ ཝིཡ གཙྪཏཱིཏི ཝཱ མཱཏུགཱམོ, གམུ གམནེ, ཎོ, མཱཏཱ ཝིཡ གསཏཱིཏི ཝཱ མཱཏུགཱམོ, གས ཨདནེ, མོ, མཱཏཱ ཝིཡ གཱཡཏཱིཏི ཝཱ མཱཏུགཱམོ, གཱ སདྡེ, མོ. མཧཱི ཝིཡ སུཙིཾ ཨསུཙིམྤི ལཱཏཱིཏི མཧིལཱ, མཧནྟེསུ བཧཱུསུཔི རཏྟཙིཏྟེསུ ཨིལཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱ མཧིལཱ, ཨིལ གམནེ, མཧ པཱུཛཱཡཾ ཝཱ, ཨིརོ, ལཏྟཾ, ཨཱ, མཧིལཱ. མཧེལཱཔྱཏྲ.
ཏིཀཾ ཝིསིཊྛནཱརིཡམེཝ. ལལ ཝིལཱསེ, ནནྡཱདཱིཧི ཡུ. ལལ ཨིཙྪཱཡནྟི ཙུརཱདིགཎཏོ ཝཱ ཡུ. བྷཡཔཀཏི བྷཱིརུ, བྷཱི བྷཡེ, རུ, ‘‘བྷཱིརུ ཨཏྟེ ཛནེ’ཏྠིཡ’’ནྟི རབྷསོ. ཨཏིསཡིཏཀཱམཱ ཀཱམིནཱི, ཀཱམོ སིངྒཱརརཱུཔོ མདོ ཡསྶཱཏྠཱིཏི ཨིནཱི, སབྦཏྲེཝཾ. ཝཱམལོཙནཱ, བྷཱཝིནཱི, ནིཏམྦིནཱི, རཱམཱཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཝིསིཊྛནཱརཱིནཱམཱནི.
དྭཡཾ པཋམཝཡསི ཝཏྟམཱནཱཡཾ.
ཨཊྛཝསྶཱ བྷཝེ གོརཱི, དསཝསྶཱ ཏུ ཀཉྙཀཱ;
སམྤཏྟེ དྭཱདསེ ཝསྶེ, ཀུམཱརཱིཏྱ’བྷིདྷཱིཡཏེ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༨].
ཨིཧ ཏྭབྷེདོཔཙཱརེནེཀཏྟཾ. ཨཉྙེ པནཱཧུ ‘‘ཀཉྙཱསདྡོཡཾ པུམུནཱབྷིསམྦནྡྷཔུབྦཀེ སམྤཡོགེ ནིཝཏྟེཏཱི’’ཏི. ཀུམཱར ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཙུརཱདི, ཀུམཱརཡཏཱིཏི ཀུམཱརཱི, ཨ, ནདཱདི, སཀཏྠེ ཀོ, ཎྭུནཱ ཝཱ སིདྡྷོ. ཀམནཱིཡཏེཏི ཀཉྙཱ, ཀན དིཏྟིཀནྟིགཏཱིསུ, ཡོ, ནྱསྶ ཉཏྟཾ, ཨ, ཨཱ.
ཡུཝསདྡཏོ ¶ པཱཊིཔདིཀཏོཏི, ཡུཝཏི. ཝརིཏྠིཔརིཡཱཡསཱམཉྙེཔི ཡུཝཏིསདྡོ པཀཏྱནྟརམཏྠཱིཏི. ཏར ཏརཎེ, ཡུ, ཨུཏྟཾ, ཨཱི ཙ.
༢༣༢. སཱབྷིསེཀཱ ལདྡྷཱབྷིསེཀཱ རཱཛིཏྠཱི མཧེསཱི ནཱམ, མཧ པཱུཛཱཡཾ, ཀམྨནི ཨིསོ, ཨིསྶེ, ཏཏོ ཨཱི, མཧཏིཡོ རཱཛིཏྠིཡོ ཨཱིསཏི ཨབྷིབྷཝཏཱིཏི ཝཱ མཧེསཱི, ཨཱིས ཨིསྶརིཡེ, ཨཱི. མཧེསིཏོ ཨཉྙཱ རཱཛནཱརིཡོ བྷོགིནིཡོ བྷོགཡོགཱ, ཨཱི, ཨིནཱི ཙ. ཡཱནཱརཱི པུརིསསྶ སངྐེཏཾ ཡཱཏི, སཱ ‘‘དྷཝཏྠིནཱི, ཨབྷིསཱརིཀཱ’’ཏི ཙོཙྩཏེ. དྷཝཾ པཏིཾ ཨཏྠཡཏི ཨིཙྪཏཱིཏི དྷཝཏྠིནཱི, ཨཏྠ ཡཱཙནིཙྪཱསུ, ཨིནཱི, ཨསཏཱིཝིསེསོ. སར གཏིཡཾ, ཨབྷིསརཏི སངྐེཏནྟི, ཎྭུ.
༢༣༣. ཚཀྐཾ ཝེསིཡཾ. ཙཏུསཊྛིཀལཱཀུསལཏཱཡ, སཱིལརཱུཔཱདིམཏྟཱཡ ཙ གཎྱཏེ ཨཱདཱིཡཏེ གཎིཀཱ, གཎ སངྑྱཱནེ, ཎྭུ. ཝེསོ ཨཱཀཔྤོ, ཏེནཱཏིསོབྷཏེ, ཀམྨཝེསེཧི ཝཱ ཨིཙྪཱིཡཏེཏི. ཨཏིསོབྷནེ, ཨིཙྪཏྠེ ཝཱ ཡཔཙྩཡོ. ཝཎྞསམྤནྣཱ དཱསཱི ཝཎྞདཱསཱི, དཱསིམྤི ཧི ཝཎྞསམྤནྣཾ ཀེཙི སཱམིཀཱ དྷནལོབྷེན གཎིཀཾ ཀརོནྟི. ནགརཾ སོབྷེཏཱིཏི ནགརསོབྷིནཱི. རཱུཔེན ཨུཔཛཱིཝཏཱིཏི རཱུཔཱུཔཛཱིཝིནཱི. ཨཏིསཡཝེསཡུཏྟཏཱཡ ཝེསཱི.
དྭཡཾ ཨསཏཱིསཱམཉྙེ. ཀུལཱནི ཨཊཏི ནཱསཡཏཱིཏི ཀུལཊཱ. བནྡྷམནུབནྡྷཾ ཀཱཡཏཱིཏི བནྡྷཀཱི, ནདཱདི.
༢༣༤. ཙཏུཀྐཾ ཨུཏྟམནཱརིཡཾ. ཝརོ ཨཱརོཧོ སོཎི ཡསྶཱ སཱ ཝརཱརོཧཱ. ཨུཏྟམགུཎཡོགཱ ཨུཏྟམཱ. སོཎིགཱརཝེན ¶ མཏྟགཛོ ཝིཡ བནྡྷནགཱམིནཱི མཏྟཀཱསིནཱི, ཀས གཏིཡཾ. ཝརཝཎྞཡོགཱ ཝརཝཎྞིནཱི, ཨིནཱི.
‘‘སཱིཏེ སུཁོཎྷསབྦངྒཱི, གིམྷེ ཡཱ སུཁསཱིཏལཱ;
བྷཏྟུ བྷཏྟཱ ཙ ཡཱ ནཱརཱི, སཱ བྷཝེ ཝརཝཎྞིནཱི’’ཏི. རུདྡོ;
དྭཡཾ ཨཁཎྜིཏཙརིཏྲཱཡཾ. པཏི སཱམིཀོཝ ཀམནཱིཡོ ཡསྶཱ པཏིབྦཏཱ, པཏིམྷི ཝཏམསྶཱཏི ཝཱ པཏིབྦཏཱ. ཨས བྷུཝི, ཨནྟོ, ཨཱི, ཨཱདིལོཔོ. སམེཏཱིཏི ཝཱ སཏཱི, སམུ ཨུཔསམེ, ཨནྟོ, ཨཱི.
དྭཡཾ ཀཱམརཏྟརཱཛཔུཏྟཱདིནོ ཀུལསྶ ནིཡཏཔཏིཡཾ. ཀུལཱནུརཱུཔཱ ཨིཏྠཱི ཀུལིཏྠཱི, ཀུལཾ པཱལེཏི རཀྑཏཱིཏི ཀུལཔཱལིཀཱ, ཎྭུ.
༢༣༥. དྭཡཾ མཏབྷཏྟིཀཱཡཾ. ཝིགཏོ དྷཝོ བྷཏྟཱ ཡསྶཱ ཝིདྷཝཱ. པཏི སུཉྙོ ནཊྛོ ཡསྶཱཏི པཏིསུཉྙཱ.
དྭཡཾ ཨཏྟིཙྪཱཡ པཏྱནྭེསིནིཡཾ ཀཉྙཱཡཾ. པཏིཾ ཝརཏི གཝེསཏཱིཏི པཏིམྦརཱ, དུཏིཡཱཡཱལོཔོ. སཡམེཝ པཏིཾ ཝརཏཱིཏི སཡམྦརཱ, པཋམཱཡཱལོཔོ, ཝར པཏྠནཱཡཾ.
ཙཏུཀྐཾ ཝིཛཱཏཱཡཾ. ཝིཛནཱི གབྦྷཝིམོཀྑནེ, ཏོ, ཝིཛཱཡིཏྠཱཏི ཝིཛཱཏཱ. སཱུ ཨབྷིསཝེ, ཏོ. ཛཱཏཾ ཨཔཙྩཾ པུཏྟོ ཨེཏིསྶཱཏི ཛཱཏཱཔཙྩཱ. པསཱུཏཱཝ པསཱུཏིཀཱ, ཀཔཙྩཡོ, ཨིཏྟཉྩ.
༢༣༦. དྭཡཾ ¶ དཱུཏིཡཾ. ཡཱ པེསཱིཡཏེ, སཱ དཱུཏཱི, དུ གམནེ,ཏི, ཨཱིམྷི དཱུཏཱི. སཉྩཱརཡཏི ཡཐཱབྷིམཏནྟི, ཎྭུ.
ཏིཀཾ དཱསིཡཾ. དུ ཀུཙྪིཏཾ ཨསཏི བྷཀྑཏཱིཏི དཱསཱི, ཨཱི, དཱིཡནྟེ ཏཱཡཱཏི ཝཱ དཱསཱི, དཱ དཱནེ, སོ, ཨཱི ཙ. ཙིཊ པེསནེ, ཀམྨནི ཎོ, ཨཱི. ཀུཊཾ ཨུདཀཀུམྦྷཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཀུཊདྷཱརིཀཱ, ཎྭུ.
དྭཡཾ སུབྷཱསུབྷནིརཱུཔིནིཡཾ སཾཝརིཀཱདིམྷི. ཝར གཏིཡཾ, ཀཏྟརི ཨིནཱི. སུབྷཱསུབྷསྶ ཨིཀྑཎཾ ནིརཱུཔནཾ ཡསྶཱཏྠཱིཏི, ཨི, སཀཏྠེ ཀོ. ཨིམེ དྭེ སདྡཱ ཏུལྱཏྠཱ.
ཡཱ སཡཾ ཁཏྟིཡཛཱཏི ཡསྶ ཀསྶཙི བྷརིཡཱ, སཱ ཁཏྟིཡཱནཱི, ཁཏྟིཡཱ ཙ. ཁཏྟིཡསྶཱཔཙྩཾ ཁཏྟིཡཱནཱི, ཨཱནོ, ཨཱི. ཎམྷི ཁཏྟིཡཱ.
༢༣༧. པཛྫཾ ཨགྒིསཀྑིཔུབྦཀཏཔཱཎིགཧིཏཱཡཾ བྷརིཡཱཡཾ, ཨཉྙཏྲ ཏཱུཔཙཱརཱ. དཱརཡནྟེ ཡེནཱཏི དཱརོ, དར ཝིདཱརཎེ, ཨཀཏྟརི ཙ ཀཱརཀེ སཉྙཱཡཾ ཎོ. ཛཱཡཏི པུཏྟོ ཡཱཡཱཏི ཛཱཡཱ, ཛན ཛནནེ, ཡོ, ཛནིསྶ ཛཱ ཙ, ཨཱ, ཛཡཏཱིཏི ཝཱ ཛཱཡཱ, ཛི ཛཡེ, ཡོ, ཛིསྶ ཛཱ, ཨཱ, ཛཱཡཱ. ཀལ སངྑྱཱནེ, ཨཏྟོ. གྷརཾ ནེཏཱིཏི གྷརཎཱི, ཎཏྟཾ. བྷརིཏབྦཏོ བྷརིཡཱ, བྷར བྷརཎེ, ཡོ. པིཡཱཡིཏབྦཏོ པིཡཱ,པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ, ཡོ. པཛཾ པུཏྟཾ པཱལེཏཱིཏི པཛཱཔཏི, པཱ པཱལནེ,ཏི, ཨཱཏྟཾ, རསྶཏྟཉྩ ¶ . དྭིནྣཾ པཱུརཎཱི དུཏིཡཱ. པཋམོ བྷཏྟཱ, བྷརིཡཱ དུཏིཡཱ. སཱམིཀསྶ པཱདེ པརིཙརཏཱིཏི པཱདཔརིཙཱརིཀཱ, ཎྭུ. པཏིནཱི, པཱཎིགཧིཏཱ, སཧདྷམྨིནཱིཏིཔི ཏསྶཱཡེཝ ནཱམཱནི.
༢༣༨. ཏིཀཾ སཁིཡཾ. ཏེསུ ཏེསུ ཀིཙྩེསུ སཧ ཁཱཡཏི པཀཱསཏཱིཏི སཁཱི, སཧཔུབྦོ ཁཱ པཀཱསནཀཐནེསུ, ཨཱི. ཨལ བྷཱུསནེ ཨཱཔུབྦོ, ཨི. ཝཡསཱ ཏུལྱཱ ཝཡསཱ, ཏུལྱེ སཉྙཱཡཾ སོ [པཱཎིནི ༤.༤.༩༡ སུཏྟེ ཡཔཙྩཡོ དིསྶཏི].
ཛརོཝུཙྩཏི ཙོརསྶཱམིཀོ, ཏསྶཱཡཾ ཛཱརཱི, ཎོ, ཨཱི. སཱམིཀཾ ཨཏིཀྐམྨ ཨཉྙཏྲ ཙརཏཱིཏི, ཨིནཱི.
༢༣༩. པུམེ ཏཱུཏི ལིངྒནྟོ ཏུསདྡོ ན པུབྦཾ བྷཛཏེ. ཨར གམནེ, ཏུ, ཨརསྶུཏྟཾ. རཏིཡཱ ཛཱཡཏཱིཏི རཛོ, ཏིལོཔོ. པུཔྥ ཝིཀསནེ, པུཔྥཾ.
ཏིཀཾ རཛསྶལཱཡཾ. ཨུཏུཡོགཱཨུཏུནཱི, ཨིནཱི. རཛཡོགཱ རཛསྶལཱ, སལོ. པུཔྥཝནྟཏཱཡ པུཔྥཝཏཱི. ཐཱིདྷམྨིནཱི, ཨཝཱི, ཨཏྟེཡཱི, མལིནཱི, ཨུཏུམཏཱི, ཨུདཀཱིཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཏསྶཱ ནཱམཱནི.
ཏིཀཾ གབྦྷིནིཡཾ. གརུ ཨལཧུཀོ གབྦྷོ ཀུཙྪི ཨེཏིསྶཱཏི གརུགབྦྷཱ. ཨཱཔནྣོ པཏྟོ གབྦྷཊྛོ སཏྟོ ཨེཏཱཡཱཏི ཨཱཔནྣསཏྟཱ. གབྦྷཡོགཱ གབྦྷིནཱི.
ཏིཀཾ ¶ ཡེན ཝེཋིཏོ གབྦྷོ ཀུཙྪིཡཾ ཏིཊྛཏི, ཏཏྲཱསཡེཏི ཁྱཱཏེ. གབྦྷོ ཨཱསཡཏེ ཏིཊྛཏྱཏྲཱཏི, ཎོ. ཛརཾ ཨེཏཱིཏི ཛལཱབུ. ཨུ, རསྶ ལོ, ཡསྶ བོ, ཛརཱཔུབྦོ ཨི གཏིཡཾ. ཀལཾ ཛརཏཾ ལཱཏཱིཏི ཀལལོ, ཀལ སངྑྱཱནེ ཝཱ, ཨལོ.
༢༤༠-༢༤༡. སཏྟཀཾ བྷཏྟརི. དྷཱུ ཀམྤནེ, སནྟཱསཾ དྷུནོཏཱིཏི དྷཝོ, ཨ. སཾ ཨེཏསྶཏྠཱིཏི སཱམིཀོ, ཨཱམིཔཙྩཡོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨིཔཙྩཡོ ཝཱ, ནིགྒཧཱིཏསྶ མོ, ཨསྶ ཙ དཱིགྷོ, སཱམིཀོ. བྷར བྷརཎེ, བྷརཏཱིཏི བྷཏྟཱ, རིཏུ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཏོ, ‘‘པཀྐམཱདཱིཧི ནྟོ ཙཱ’’ཏི ནྟཏྟཾ. པཱ རཀྑཎེ, ཨཏི, པཏི. ཝར ཨིཙྪཱཡཾ, ཨ, ཝརོ. པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ, ཡོ.
རཏིཀཱརཎཏྟཱ པཏིནོ ཨུཔ ཨུཔཔཏི, སམཱསེ ཀཏེ ཨབྷིདྷཱནཏོ པུབྦནིཔཱཏོ, ཨཔྤདྷཱནབྷཱུཏོ ཝཱ པཏི ཨུཔཔཏི. ཛར ཝཡོཧཱནིམྷི, ཛཱིཡནྟེ ཨནེནཱཏི ཛཱརོ, དཱརོ ཙ.
སཏྟཀཾ པུཏྟེ. ནརཀེ ན པཏནྟྱནེན ཛཱཏེནཱཏི ཨཔཙྩཾ, པཏ གཏིཡཾ, ཡོ, ཏྱསྶ ཙོ, ན པཏཏི ན ཝིཙྪིནྡཏི ཝཾསོ ¶ ཨེཏེནཱཏི ཝཱ ཨཔཙྩཾ, པུཏྟེ, དྷཱིཏརི ཙ ནིཙྩནཔུཾསཀོཡཾ. པཱུ པཝནེ. པུནཱཏི པིཏརོ ཏེནཱཏི པུཏྟོ. ‘‘ཚདཱདཱིཧི ཏཏྲཎ’’ཏི ཏོ. པཱུརེཏཱིཏི ཝཱ པུཏྟོ. ཨཏྟཏོ ཛཱཏོ ཨཏྲཛོ, ‘‘ཨཏྟཛོ’’ཏིཔི པཱཋོ. སུཡཏེཏི སུཏོ. སུ ཨབྷིསཝེ, སུཎཱཏཱིཏི ཝཱ སུཏོ, ཏོ, སུ སཝནེ. ཏནུམྷཱ ཛཱཏོ ཏནུཛོ, ཏནཡོ ཙ, ཡོ, ཏནོཏི མུདནྟི ཝཱ ཏནཡོ, ཨཡོ. སཱུཡཏེཏི སཱུནུ, ཀམྨནི ནུ, སཱུ པསཝེ.
པུཏྟཱདཡོ སཱུནུཔརིཡནྟཱ དྷཱིཏརི ཝཏྟམཱནཱ ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟནྟི. དུཧིཏཱ, དྷཱིཏཱ ཙ སདཱ ནཱརིཡམེཝ. དུཧ པཔཱུརཎེ, རཱཏུ, ཨོཏྟཱབྷཱཝོ, ཨིཀཱརཱགམོ ཙ. དྷཱ དྷཱརཎེ, རཱཏུ, ཨཱསྶཱི. པུཏྟཱདཡོ ཙ ཏེ སཱམཉྙེནེཝ ཀུཎྜགོལཀཱདཱིནཾ ཝཱཙཀཱ. སཝཎྞཱཡཾ ཏུ ཨཱུཌྷཱཡཾ སཛཱཏོ སཡཾ ཛནིཏོ སུཏོ ཨོརསོ ནཱམ. སཛཱཏསདྡེན ཀུཎྜཀགོལཀཁཏྟཱདིབྱཝཙྪེདོ. ཛཱིཝཏི བྷཏྟརི ཛཱརཛོ སུཏོ ཀུཎྜཱཁྱོ. མཏེ བྷཏྟརི ཛཱརཛོ གོལཀཱཁྱོ. ཨརིཡཱསུདྡཛོ སུཏོ ཁཏྟཱ ནཱམ [ཁཏྟཱ ཨརིཡཱསུདྡཱནཾ (ཨམར ༢༠.༣)]. ཨཱདིནཱ མཱགདྷཱདཱིནཾ གཧཎཾ. ཝུཏྟཉྷི –
‘‘ཨམཏེ ཛཱརཛོ ཀུཎྜོ,
མཏེ བྷཏྟརི གོལཀོ’’ཏི [ཨམར ༡༦.༣༦].
‘‘མཱགདྷོ སུདྡཁཏྟཱཛོ’’ཏི [ཨབྷིདྷཱནུ ༥༠༣ གཱཐཱ] ཙ.
ཨུརསཱ མནསཱ ནིམྨིཏོ, ཨུརསདྡཱ ཏཏིཡནྟཱ ནིམྨིཏཏྠེ ཎོ, ནིཝིཊྛཏྟཱ ཏེན ནིམྨིཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨུརསི བྷཝོཏི ཝཱ ཨོརསོ.
༢༤༢. ཙཏུཀྐཾཔཏིཔཏིནཱིནཾ ¶ ཡུགེ, ‘‘དཱརཱ པུམེ བཧུཏྟེ ཙ, དཾ ཀལཏྲེ ནཔུཾསཀེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༣༨] ཨམརམཱལཱ, ཛཾསདྡོ ཏྭབྱཡོ དཱརཝཙནོ. ཏསྨཱ ‘‘ཛམྤཏི, དམྤཏཱི’’ཏིཔི བྷཝིཏབྦཾ, ཨིདྷ པན ཀཙྩཱཡནམཏེནོདཱཧཊཱ. ཛཱཡཱ ཙ པཏི ཙ ཛཱཡཱཔཏི. ཨིཏརཱིཏརཡོགདྭནྡོ. ཛཱཡཱ ཙ པཏི ཙ ཛཱནིཔཏི, ཏཐཱ ཛཱཡམྤཏིཨཱདཡོ, ཛཱཡཱསདྡསྶ པཏིམྷི པརེ ཛཱནི, ཏུདཉྩ, ཛཱཡཉྩ ཡདཱདིནཱ.
ཏིཀཾ ནཔུཾསཀེ. ཝིགཏོ རཱགསྶཝོ ཡསྨཱ ཝསྶཝརོ. སུ སཝནེ, ཨརོ. པཎ བྱཝཧཱརེ, ཌོ, པཌི ལིངྒཝེཀལྱེ ཝཱ, བྷཱུཝཱདི. ན ཨིཏྠཱི ན པུམཱ ནཔུཾསཀཾ, ནིརུཏྟིནཡེན ཨིཏྠིཔུམཱནཾ པུཾསཀབྷཱཝོ, ནསྶ ཙ པཀཏི. ཏཏིཡཱཔཀཏི, སཎྜོ, ཀལཱིབནྟིཔི ཏསྶ ནཱམཱནི. ཏཏིཡཱ པཀཏི ཏཏིཡཔྤཀཱརོ, སམཛཱཏིཀེ ཨིཏྠིཔུརིསེ ཨཔེཀྑིཏྭཱ ཏཏིཡཏྟཾ པཀཱརསྶ. པཋམཱ ཧི པཀཏི ཨིཏྠཱི, དུཏིཡཱ པཀཏི པུརིསོ, ཨིཏརཔཀཏི ཏཏིཡཱ པཀཏི.
༢༤༣. ཚཀྐཾ ཉཱཏིམཏྟེ, བནྡྷུཡེཝ བནྡྷཝོ, ཨ, ཨུསྶཱཝོ. བནྡྷཏཱིཏི བནྡྷུ, ཨུ. སསྶ ཨཏྟནོ ཛནོ སཛནོ. སམཱནཾ གོཏྟཾ ཀུལཾ ཨསྶཱཏི སགོཏྟོ, སམཱནསྶ སབྷཱཝོ. ཉཱ ཨཝབོདྷནེ, ཀམྨེཏི, ཉཱཏིཡེཝ ཉཱཏཀོ, ཨཏྟཾ, སཀཏྠེ ཀོ ཙ. སུསདྡོཔྱཏྲ [སྭ (ཨམར ༡༦.༣༦)].
དྭཡཾ ¶ སཏྟཔུརིསཱཝདྷིཀེསུ ནིཀཊཉཱཏཱིསུ. ལོཧིཏེན སམྦནྡྷོ སཱལོཧིཏོ, སམྦནྡྷསྶ སཱདེསོ, པུབྦནིཔཱཏོ ཙ, སམཱནཾ པིཎྜདཱནཾ ཡསྶ སཔིཎྜོ, སནཱབྷཡོཔྱཏྲ [ནཱབྷི སཏྟཔུརིསཱཝདྷིཀཀུལེ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༣༣)]. ཏིཀཾ པིཏརི. ཏཱ པཱལནེ, ཏོ ཀཏྟརི. ཛནཡཏཱིཏི ཛནཀོ, ཎྭུ. པཱ རཀྑཎེ, རིཏུ, ཨསྶིཏྟཾ.
༢༤༤. ཚཀྐཾ མཱཏརི. ཨམ པཱུཛཱཡཾ, ཀམྨནི མོ, བོ ཙ, ཨམྨཱ, ཨམྦཱ. ཛནཡཏཱིཏི ཛནནཱི, ཡུ, ནདཱདི. མཱན པཱུཛཱཡཾ, པུཏྟཾ མཱནེཏཱིཏི མཱཏཱ, རཱཏུ, པཱཏཱིཏི ཝཱ མཱཏཱ, པཱཏིསྶ མོ. ཛནེཏཱིཏི ཛནེཏྟི,ཏི. ཛནེཏཱིཏི ཛནིཀཱ, ཎྭུ, ཨིཏྟཾ.
ཨཔྤདྷཱནབྷཱུཏཱ མཱཏཱ ཨུཔམཱཏཱ, ཀུམཱརེ དྷཱརེཏཱིཏི དྷཱཏི. དྷཱ དྷཱརཎེ,ཏི. ཛཱཡཱཡ བྷརིཡཱཡ བྷཱཏིཀོ ཀནིཊྛོ ཙ ཛེཊྛོ ཙ སཱལོ ནཱམ, སསྶ ཨཏྟནོ ཨེསཱ སཱ, བྷརིཡཱ, ཏསྶཱ བྷཱཏཱ སཱལོ, ཛཱཡཱཡ བྷཱཏརི ཨལོ. སར གཏིཙིནྟཱཧིཾསཱསུ ཝཱ, ཎོ, ལཏྟཾ, སཱལ ཝིཏཀྐེ ཝཱ, ཙུརཱདི.
༢༤༥. སཱམིནོ བྷཏྟུ བྷགིནཱི ནནནྡཱ ནཱམ, ན ནནྡཏཱིཏི ནནནྡཱ, ཨཏྟཱབྷཱཝོ ནསྶ ཝིབྷཱསཱདྷིཀཱརཱ. ནནྡ སམིདྡྷིཡཾ, བྷཱུཝཱདི.
དྭཡཾ ¶ ཨཡྻིཀཱཡཾ. མཱཏུཡཱ མཱཏཱ མཱཏཱམཧཱི. པིཏཱུནཾ པིཏརི ཙ མཱཏརི ཙ ཨཱམཧཾ ཡདཱདིནཱ, ནདཱདི. ཨརཧ པཱུཛཱཡཾ, ཎྭུ, རཧསྶ ཡོ, ཨཡ གཏིམྷི ཝཱ, ཎྭུ, ཨཡྻིཀཱ.
མཱཏུཡཱ བྷཱཏཱ མཱཏུལོ ནཱམ, མཱཏུཡཱ བྷཱཏཱ མཱཏུལོ, མཱཏུ བྷཱཏརི ཨུལཔཙྩཡོ. ཨསྶ མཱཏུལསྶ པཛཱཔཏི ཛཱཡཱ མཱཏུལཱནཱི ནཱམ, མཱཏུལསྶ བྷརིཡཱ མཱཏུལཱནཱི, མཱཏུལབྷརིཡཱཡཾ ཨཱནོ, ནདཱདི, ཨཐ ཝཱ མཱཏུལསྶ ཨེསཱ མཱཏུལཱནཱི, ཨཱི, ཨསྶ ཨཱནོ.
༢༤༦. ཛཱཡཱཔཏཱིནཾ དྭིནྣཾ ཛནནཱི མཱཏཱ སསྶུ ཝུཏྟཱ, སས གཏིཧིཾསཱཔཱནེསུ. ཏཔྤིཏཱ ཏེསཾ ཛཱཡཱཔཏཱིནཾ པིཏཱ པན སསུརོ ནཱམ, སསདྷཱཏུམྷཱ ཨུརོ. བྷགིནིཡཱ པུཏྟོ པན བྷཱགིནེཡྻོ ནཱམ, བྷགིནིཡཱ ཨཔཙྩཾ བྷཱགིནེཡྻོ, ཎེཡྻོ.
༢༤༧. དྭཡཾ སུཏསྶ, སུཏཱཡ ཙ པུཏྟེསུ. ནཧ བནྡྷནེ, རིཏུ, ནཱི ནཡེ ཝཱ. པུཏྟསྶ པུཏྟོ པཔུཏྟོ, ཏྟལོཔོ, ཨུསྶཏྟཉྩ. སཱམིབྷཱཏཱ དེཝརོ ནཱམ, ཨཐ ཝཱ སཱམིབྷཱཏཱ ཀནིཊྛོ སཱམིནོ བྷཱཏཱ དེཝརོ ནཱམ. ཛེཊྛོ ཏུ སསུརོ ཨེཝོཙྩཏེ. དིཝུ ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཨརོ.
དྭཡཾ ¶ དྷཱིཏུཔཏིམྷི. ཛན ཛནནེ, རིཏུ, ཨསྶཱཏྟཾ, ནསྶ མཱདེསོ ཙ. དྭཡཾ པིཏུཔིཏརི. པིཏུནོ པིཏཱ པིཏཱམཧོ.
༢༤༨. ཧུསཱནྟཱནི པདེན པདེན ནཱམཱནི. མཱཏུཡཱ བྷགིནཱི མཱཏུཙྪཱ, ཙྪོ. པིཏུནོ བྷགིནཱི པིཏུཙྪཱ, པིཏུབྷགིནཱི པིཏུཙྪཱ བྷཝེཏྱཏྠོ.
པིཏཱམཧསདྡོ ན ཀེཝལཾ ཛནཀཔིཏརམེཝ ཝདཏི, ཨཐ ཁོ ཛནཀཔིཏུཔིཏཱདཡོཔཱིཏི ཨེཏྠཱཔི ‘‘པཔིཏཱམཧོ’’ ཨིཙྩུདཱཧཊོ. པིཏུནོ ཨཡྻཀོ པཡྻཀོ, ཏུལོཔོ. སུ སཝནེ, ཎྷཱ. ཎིསམྷི སུཎིསཱ. སམྷི ཧུསཱ, ཧཏྟཾ. སབྦཏྲ ‘‘ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ’’ཏི ཨཱ.
༢༤༩. ཙཏུཀྐཾ ཨེཀོདརེ བྷཱཏརི. སམཱནོདརེ ཋིཏོ སོདརིཡོ, སམཱནསྶ སོ. སམཱནོ གབྦྷོ སགབྦྷོ, ཏཏྲ བྷཝོ སགབྦྷོ, ཎོ. སམཱནོདརེ ཛཱཏོ སོདརོ. སམཱནོདརེ ཛཱཏོ སཧཛོ. སཧསདྡོ ཏུལྱཝཙནོ.
མཱཏཱཔིཏཱུ ཏེ དྭེ ཛནཱ པིཏརོ ཝུཙྩནྟེ. ཨུབྷིནྣམྤི ཛནཀབྱཔྤདེསནིཡཏཏྟཱ ཨབྷེདཝཙནིཙྪཱཡཾ པིཏུཏྟམཏྠེཝ. ནནྭབྷེདཱ ཛཱཏི, ཏསྶཱ ཙོབྷཡཏྲ སཏྟཱདེཀཏྟཾ, ན ཙ ཛཱཏིཡཱ ¶ ལིངྒསངྑྱཱ བྷཝནྟི, ཨདབྦཏྟཱ བཧུཝཙནཾ ན སིཡཱཏི? ནེས དོསོ, ན ཧི ཛཱཏིཔདཏྠིཀསྶ ན དབྦཾ, དབྦཔདཏྠིཀསྶ ཝཱ ན ཛཱཏཱིཏི. ཀིནྟུབྷཡེསཾཔྱུབྷཡཔདཏྠོ ཨིཧཱཏྠཝིསེསོ. ཛཱཏིཔདཏྠིཀསྶ ཛཱཏི པདྷཱནབྷཱུཏཱ དབྦཾ གུཎབྷཱུཏཾ, དབྦཔདཏྠིཀསྶ ཏུ ཝིཔརིཡཡོ, ཏཏྲ ཛཱཏིཝཙནིཙྪཱཡཾ དབྦེ ཝིཡ ལིངྒསངྑྱཱ ཝཏྟབྦཱ, ཏསྶ ཙ བཧུཏྟཱ བཧུཝཙནཾ. པུབྦེ ཝིཡཱབྷེདཝཙནིཙྪཱཡཾ པུཏྟོ ཙ དྷཱིཏཱ ཙ པུཏྟཱ ཝུཙྩནྟེ, ཛཉྙཏྟཉྷི པུཏྟབྱཔདེསནིཡཏཾ དྷཱིཏརིཔྱཏྠི, ཝིཔརིཡཡེ ཏུ ན བྷཝཏྱནབྷིདྷཱནཏོ. བྷེདཝཙནིཙྪཱཡཾ པུཏྟདྷཱིཏརོཏི བྷཝཏི.
༢༥༠. སསྶུ ཙ སསུརོ ཙ སསུརཱཏི ཝུཙྩནྟེ. ཏདཔཙྩོཧནསམྦནྡྷིནིབནྡྷནཱ ཧི བྱཔྤདེསོ སསྶུཡམྤི ཋིཏོ. བྷེདཝཙནིཙྪཱཡཾ ཏུ པུབྦེ ཝིཡ པཙྩཏྠཾ སདྡནིཝེསོ. བྷཱཏཱ ཙ བྷགིནཱི ཙ བྷཱཏརོ ཝུཙྩནྟེ. ཨེཀགབྦྷོསིཏཏྟཾ བྷཱཏུབྱཔྤདེསནིཡཏཾ བྷགིནིཡཾཔྱཏྠི. ཏཏོ ཨེཀགབྦྷོསིཏཏྟསྶཱབྷེདཝཙནིཙྪཱཡཾ ཨུབྷོ བྷཱཏརོ ཝུཙྩནྟེ. ཨེཏྠ ཙ སབྦཏྲཱཔི ཝིརཱུཔེཀསེསོ དཊྛབྦོ. དུཝིདྷོ ཧི ཨེཀསེསོ སརཱུཔཱསརཱུཔཝསེན. ཏཏྲ སརཱུཔེཀསེསེ བཧུཝཙནམེཝ, ཨིཏརཏྲ པན དྭིཝཙནཾ, ཡཐཱ པུརིསོ ཙ པུརིསོ ཙ པུརིསཱ, ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ ནཱམརཱུཔཉྩ ནཱམརཱུཔཾ, མཱཏཱ ཙ པིཏཱ ཙ པིཏརོཏི.
བཱལྱཡོབྦནཝུཌྜྷཏྟཱནི ཏཱིཎི ཝཡཱནི. ཏཏྲ ཏིཀཾ བཱལྱེ. དྭཡཾ ཡོབྦནེ. བཱལསྶ བྷཱཝོ བཱལཏྟཾ, ཏྟཾ. ཏཱཔཙྩཡེ བཱལཏཱ. ཎྱམྷི བཱལྱཾ, ཨཐ ཝཱ བལ པཱཎནེ, བལནྟི ཨསྶསིཏཔསྶསིཏམཏྟེན ¶ པཎནྟཱིཏི བཱལཱ, བལྱནྟེ སཾཝརཱིཡནྟེཏི ཝཱ བཱལཱ, བལ སཾཝརཎེ. ཏེསཾ བྷཱཝོ བཱལཏྟཱདི. ཡུཝསྶ བྷཱཝོ ཡོབྦཉྙཾ, ཡོབྦནཉྩ, བྷཱཝེ ཎྱོ, ཎོ ཙ, ཨཐ ཝཱ ཡུ མིསྶནེ, ཡུ, ཨུསྶ ཨུཝཱདེསོ, ཝུདྡྷི. ཏེསཾ བྷཱཝོ ཡོབྦཉྙཱདི.
༢༥༡. ཡེ ཛརཱཀཏཱ སུཀྐཱ ཀེསཱདཡོ, ཏེ པལིཏཾ ནཱམ སིཡུཾ, ཏེསཾ ཝཱ ཡཾ སུཀྐཏྟཾ, ཏཾ པལིཏཾ ནཱམ. པཙ པཱཀེ, ཨིཏོ, ཙསྶ ལཏྟཉྩ.
དྭཡཾ ཝལིཔལིཏཱདིམཏི ཀཱཡཔརིཔཱཀེ. ཛཱིཡནྟི ཝུཌྜྷཱ བྷཝནྟི ཨསྶཾ ཛརཱ, ཛར ཝཡོཧཱནིམྷི, ཛརཱ ཨེཝ ཛརཏཱ, སཀཏྠེ ཏཱཔཙྩཡོ. ཝིསྶསཱཏིཔི ཛརཱཡ ནཱམཾ. ཝིསེསེན སཾསཏེ ཨདྷོ པཱཏཡཏཱིཏི ཝིསྶསཱ. སཾསཏི’རཡཾ པམཱདཏྠོ, ཨཝསཾསནཏྠོ ཙ, ཨིཧ ཨཝསཾསནཏྠོ, ནིགྒཧཱིཏལོཔོ, དྭིཏྟཉྩ.
བཱལྱཡོབྦནཝུཌྜྷཏྟཱནི པུབྦེ ཝུཏྟཱནི. ཨིདཱནི ཏབྦཏིནཱམཱནྱཱཧ. ཏཏྲ ཨདྡྷཾ ཚཱཔསཱམཉྙེ. པུཐ, པཐ ཝིཏྠཱརེ, ཨུཀོ, པུཐུཀོ, པལ གམནེ, ཎྭུ, ཨསྶིཏྟཾ, དྭིཏྟཉྩ, པིལླཀོ. ཚུཔ སམྥསྶེ, ཨུསྶཱཏྟཾ, ཚཱཔོ. ཀུམཱར ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཀུམཱརོ. བལ པཱཎནེ, ཎོ, བཱལོ, པཱུ པཝནེ, ཏོ, སཀཏྠེ ཀོ, པོཏཀོ, ཨིཏྠིཡཾ པོཏཀཱི. པོཏོ, སཱཝོ, སཱཝཀོ, ཨབྦྷཀོ, ཌིམྦྷོ, སུསུཀོ, སུསུཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཚཱཔསཱམཉྙཏྠཱནི.
༢༥༢. བཱལསཱམཉྙཝཱཙཀཱནི ¶ དསྶེཏྭཱ ཝིསེསབཱལནཱམཱནི དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨཐུ’’ཙྩཱདི. ཨུཏྟཱནོ, ཨུཏྟཱནཾ ཝཱ སཡཏཱིཏི ཨུཏྟཱནསཡོ. ཀཔཙྩཡེ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོ. ཐནཾ པིཝཏཱིཏི ཐནཔོ, ཌིམྦྷསདྡོཔྱཏྲ.
ཨཱསོལ༹སཱ བྷཝེ བཱལོ,
ཏརུཎོ ཏུ ཏཏོ བྷཝེ;
ཝུདྡྷོ ཏུ སཏྟཏྱཱཡུམྷཱ,
ཏཱིཎི ཝཡཱནི ལཀྑཡེ.
ཏར ཏརཎེ, ཨུཎོ. ཝཡསི ཡོབྦནེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཝཡཊྛོ, ཏོ, ‘‘ཝཡོ བཱལྱཱདི པཀྑཱི ཙ, ཡོབྦནཉྩ ཝཡོ ཀྭཙཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༤༢] རུདྡོ, དཧ བྷསྨཱིཀརཎེ, ཨརོ, ཡུ མིསྶནེ, ཨ, ཨུཝཱདེསོ, སིསྶཱཀཱརོ. སས པླུཏགཏིམྷི, ཨུ, ཨསྶུཏྟཾ, སུསུ, ཏརུཎསྶ ཝཱ པཱཊིཔདིཀསྶ སུསྭཱདེསོ. མནུནོ ཨཔཙྩཾ མཱནཝོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, ནསྶ ཎཏྟཾ, མཱཎཝོ. ཀུཙྪཱཡཾ ཀཔཙྩཡོ, མཱཎཝཀོཏི སིདྡྷཾ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཨཔཙྩེ ཀུཙྪིཏེ མཱུལ༹ྷེ, མནུཏོསྶགྒིཀོ མཏོ’’ཏི [མཧཱབྷཱསྶ ༤.༡.༡༦༡] དར ཝིདཱརཎེ, ཎྭུ.
དྭཡཾ སུཁཝཌྜྷིཏེ ཀུམཱརེ, སུཁོ ཀུམཱརོ སུཀུམཱརོ, ཁལོཔོ, སུཁེན ཨེདྷཏི ཝདྡྷཏཱིཏི སུཁེདྷིཏོ. ‘‘སུཁོཙིཏོ’’ཏིཔི ¶ པཱཋོ, སུཁཾ ཨུཙིཏཾ སམྤིཎྜིཏཾ ཨེཏྠཱཏི སུཁོཙིཏོ, ཨུཙ སམཝཱཡེ.
༢༥༤-༢༥༥. དྭིཔཱདེན ཝུཌྜྷསྶ ནཱམཱནི. ཨཱཡུམཧཏྟཾ ལཱཏཱིཏི མཧལླཀོ, ཎྭུ, དྭིཏྟཾ. ཝཌྜྷ ཝཌྜྷནེ, ཀཏྟརི ཏོ, ཏསྶ ཌྷོ, ཌྜྷསྶ ཌོ, ཨསྶུཏྟཾ, དྷཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, ཨིརོ, དྷསྶ ཐཏྟཾ, ཨིསྶ ཨེཏྟཾ. ཛར ཝཡོཧཱནིམྷི, ཀཏྟརི ཏོ, ཏསྶ ཨིནྣཱདེསོ, དྷཱཏྭནྟལོཔོ, ཎཏྟཉྩ, ཛིཎྞོ, སཀཏྠེ ཀམྷི ཛིཎྞཀོ. པཀཏཾ ཝཡོ ཡོབྦནམསྶཱཏི པཝཡོཏིཔི ཝུཌྜྷསྶ ནཱམཾ.
ཝལིནནྟཱནི པཱདེན ནཱམཱནི. ཏཏྲ ཏིཀཾ ཛེཊྛབྷཱཏརི. ཨགྒེ པུརེ ཀཱལེ, པུབྦེ ཙ ཀཱལེ ཛཱཡཏཱིཏི ཨགྒཛོ, པུབྦཛོ ཙ. ཨཡཉྩ ཝུཌྜྷོ ཨཡཉྩ ཝུཌྜྷོ, ཨཡམིམེསཾ ཝིསེསེན ཝུཌྜྷོཏི ཛེཊྛོ, ཝུཌྜྷསདྡཱ ཨིཊྛཔཙྩཡོ, ‘‘ཝུཌྜྷསྶ ཛོ ཨིཡིཊྛེསཱུ’’ཏི ཝུཌྜྷསྶ ཛོ. ཨལོཔེ པརསྶཱསཝཎྞཏྟཾ.
ཏིཀཾ པཙྪཱཛཱཏེ བྷཱཏརི. ཨཡཉྩ ཡུཝཱ ཨཡཉྩ ཡུཝཱ, ཨཡམིམེསཾ ཝིསེསེན ཡུཝཱཏི ཀནིཊྛོ, ཀནིཡོ [ཀཎིཊྛོ ཀཎིཡོ (ཀ.)] ཙ. ཨིཡིཊྛེསུ ཡུཝསདྡསྶ ཀནཱདེསོ [ཀཎཱདེསོ (ཀ.)]. ཨནུ པཙྪཱཀཱལེ ཛཱཏོ ཨནུཛོ. ཛགྷཉྙེ པཙྪཱཀཱལེ ཛཱཏོ ཛགྷཉྙཛོ. ཨཔརསྨིཾ པཙྪཱཀཱལེ ཛཱཏོ ཨཔརཛོཏི དྭེཔྱཏྲ.
ཝལི ¶ སིཐིལཾ ཏཙོ ཙམྨཾ ཡསྶ ཝལིཏྟཙོ, དྭིཏྟཾ. ཝལི ཙམྨམེཏསྶཏྠཱིཏི ཝལིནོ, ཨིནོ. ཨུཏྟཱནསཡཱདཡོ ཝལིནནྟཱ ཝཱཙྩལིངྒཏྟཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ ཝཏྟནྟི, ཡཐཱ – ཨུཏྟཱནསཡོ བཱལོ, ཨུཏྟཱནསཡཱ ཀུམཱརཱི, ཨུཏྟཱནསཡཾ ནཔུཾསཀཾ.
༢༥༦. པཉྩཀཾ མཏྠཀེ. སི སཡེ, སོ, དཱིགྷོ ཙ, ཨངྒེསུ ཨུཏྟམངྒཏྟཱ ཨུཏྟམངྒཾ, ཨུཏྟམོ ཙ ཏཾ ཨངྒཉྩཱཏིཔི ཨུཏྟམངྒཾ. སཱིསཉྩ ཨུཏྟམངྒཉྩ སཱིསོཏྟམངྒཱནི. སི སེཝཱཡཾ, རོ, སེཝནྟི ཨེཏེནཱཏི སིརོ. མུད ཏོསེ, དྷོ. སིསྶཱཀཱརོ. མས ཨཱམསནེ, ཏྠོ, སཀཏྠེ ཀོ ཙ, མསི པརིམཱཎེ ཝཱ.
པཛྫདྡྷཾ ཀེསེ. ཀེ མཏྠཀེ སེཏི ཏིཊྛཏཱིཏི ཀེསོ. སཏྟམིཡཱལོཔོ, ཀཏི ཚེདནེ, ཨལོ, ཨསྶུཏྟཾ. ཝལ སཾཝརཎེ, ཀམྨནི ཎཔཙྩཡོ, ཝཱལོ. ཨུཏྟམངྒེ སཱིསེ རུཧཏཱིཏི ཨུཏྟམངྒརུཧོ. མུདྡྷནི ཛཱཡཏཱིཏི མུདྡྷཛོ. ཝཱལོ ཙ ཨུཏྟམངྒརུཧོ ཙ མུདྡྷཛོ ཙེཏི ཨིཏརཱིཏརཡོགདྭནྡོ. ཙིཀུརོ, ཀཙོཏིཔྱཏྲ. ཙི ཙཡནེ, ཀུར སདྡེ, ཨནེཀཏྠཏྟཱ ཚེདནེ. ཝཌྜྷམཱནོ ཙིཀརཱིཡཏེཏི ཙིཀུརོ, ཀཙ བནྡྷནེ, ཨ.
༢༥༧. ཀུསུམགབྦྷཱ ཀེསཱ ཀེསཙཱུལཱ༹ མུཏྟིཀཱདིནཱ བཧི སཾཡཏཱ སནྠཏཱ དྷམྨིལོ ནཱམ. ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དྷརཱིཡཏི ¶ བནྡྷཱིཡཏཱིཏི དྷམྨིལོ, ཀམྨནི ཨིལོ. དྷམྨེན ནཱནཱདེསིཡམནུསྶཱནཾ སམཱཙཱརེན ཨིལཏཱིཏི ཝཱ དྷམྨིལོ, ཨིལ གམནེ.
དྭཡཾ ཀུམཱརཱནཾ སིཁཱཔཉྩཀེ, ཙཱུལ༹ཏྟཡེཏི ཀེཙི. ཀཱཀཱནཾ པཀྑསཎྛཱནཏྟཱ ཀཱཀཔཀྑོ. སིཁཱ ཨེཝ སིཁཎྜཀོ, སཀཏྠེ ཀོ. སིཁཱསིཁཎྜསདྡཱནམབྷེདཏྟཱཡེཝ ཧི ‘‘སིཁཎྜཱི, སིཁཱི ཙཱ’’ཏི མོརོ ཝུཏྟོ.
པཱསོ, ཧཏྠོ ཙ ཨིམེ དྭེ ཀེསཙཡེ ཀེསཔརིཡཱཡཏོ པརེ ཧུཏྭཱ ཀེསཱནཾ ཀལཱཔེ ཝཏྟནྟི, ན ཀེཝལཱ, ཡཐཱ – ཀེསཔཱསོ ཀེསཧཏྠོ ཨིཙྩཱདི. པཱ རཀྑཎེ, པཱཏི རཀྑཏི ཨཝཡཝེཏི པཱསོ, སོ, པས བནྡྷནེཏི ཀེཙི, ཎོ. ཧན གཏིཡཾ, ཨཝཡཝཱ ནིཧནནྟི ཨེཏྠཱཏི ཧཏྠོ, ཐོ, པཀྑོཔྱཏྲ.
ཏཱཔསཱནཾ ཝཏཱིནཾ ཏཧིཾ ཀེསཙཡེ ཛཊཱསདྡོ ཝུཙྩཏི, ཛཊ ཛཊནེ, ཛཊ སངྒྷཱཏེ ཝཱ, ‘‘ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ’’ཏི ཨ.
༢༥༨. པོསིཏབྷཏྟཱདཱིཧི ཡཱ བནྫྷཏེ, ཏཏྲ ཝེཎཱི, པཝེཎཱི ཙ. ཝཱི པཛནེ, པཛནཾ གབྦྷཝིམོཀྑོ, ཝཱི ཏནྟསནྟཱནེ ཝཱ, ཎཱི. པཀྑེ པཝེཎཱི.
དྭཡཾ སཱིསམཛ྄ཛྷཊྛཙཱུལཱ༹ཡཾ. ཙཱུལ༹ སཉྩོདནེ, ཙཱུལ༹ ཧཱཝཀརཎེ ཝཱ, ཨ. སིཁཱ ཝུཏྟཱ. ཀེསཔཱསཱིཔྱཏྲ, ནདཱདི.
ནཱརཱིནཾ ¶ ཀེསམཛ྄ཛྷམྷི པདྡྷཏི ཨུཛུགཏམགྒོ སཱིམནྟོཏི མཏོ ཀཐིཏོ. སཱིམསྶ ཨནྟོ སཱིམནྟོ, སཱི སཡེ ཝཱ, ཨནྟོ, མཛ྄ཛྷེ མཀཱརཝཎྞཱགམོ.
༢༥༩. ཏིཀཾ ལོམེ. ལཱུ ཚེདནེ, ཝཌྜྷམཱནཾ ལཱུཡཏེཏི ལོམཾ, མོ. ཏནུམྷི རུཧཏཱིཏི ཏནུརུཧཾ, ཨ. རུཧ ཛནནེ, རཱུཧ པཱཏུབྷཱཝེ ཝཱ, མོ, ཧལོཔོ, ཨོཏྟཉྩ, ལཱུ ཚེདནེ ཝཱ, མོ, ལསྶ རཏྟཾ, རོམཾ. ཨཀྑིམྷི ཛཱཏཾ ལོམཾ པམྷཾ, པཁུམཉྩོཙྩཏེ. པམིནོཏི ཏེནཱཏི པམྷཾ, པཔུབྦོ མཱ པརིམཱཎེ, ཧཔཙྩཡོ. ཨཀྑིནོ པཀྑདྭཡེ ཛཱཏཾ པཁུམཾ, ཨུམོ, ཀལོཔོ ཙ.
པུམམུཁེ པུརིསཱནཾ མུཁེ ཝུཏྟཾ [པཝུཊྛཾ (ཀ.)] ལོམཾ མསྶུ ནཱམ, མས ཨཱམསནེ, སུ, མསྶུ.
ཏིཀཾ བྷམུམྷི. བྷམ ཨནཝཊྛཱནེ, ཨཱུ, མལོཔོ, བྷཱུ. ཨུམྷི བྷམུ, ཀཔཙྩཡེ བྷམུཀོ. བྷམུཀསཧཙརཎཏོ བྷམུ པུལླིངྒོ.
༢༦༠. ཏིཀཾ ནེཏྟོདཀེ. ཁིཔ པེརཎེ, པོ, ཨིསྶཏྟཾ. ནེཏྟེ ཛཱཏཾ ཛལཾ ནེཏྟཛལཾ. ཨས ཨདྷོཔཏནེ, སུ, ཨསྶུ. ནེཏྟཛལཉྩ ཨསྶུ ཙཱཏི དྭནྡོ. ཨསྶུ ནཔུཾསཀེ.
དྭཡཾ ¶ ཨཀྑིཔུཏྟལིཀཱཡཾ. ནེཏྟེ དིསྶམཱནཱ ཏཱརཱ ནེཏྟཏཱརཱ. ཀཉྙཱསདྡཏོ ཏདྡྷིཏོ ཨཔཙྩཡོ, ཀཉྙཱསདྡསྶ ཀནཱིནཱདེསོ, ཨིཏྠིཀཏཱཀཱརཔརེ ཀེ པུབྦོ ཨཀཱརོ ཨིཀཱརམཱཔཛྫཏེ [ཀཱཏནྟ ༢.༢.༦༥], ཀནཱིནིཀཱ. ཏཱརཀཱཔྱཏྲ.
ཚཀྐཾ མུཁཝིཝརེ, ཀཝཡོ པན ཏདུཔལཀྑིཏེཔི སམུདཱཡེ ཡུཛྫནྟེ. ཝད ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཀརཎེ ཡུ. མུ བནྡྷནེ, ཁོ, ཨོཏྟཱབྷཱཝོ ནིཔཱཏནཱ, མུཁཾ. སབྦདྷརཀཏེ པན ཁཉྙཏེཏི དྷཱཏུནཱ མུཁནྟི ནིཔཱཏིཏཾ, ཁནུ ཨཝདཱརཎེ. ཏུཌི ཏོཌནེ, ཨ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ ཝཱ, ཌོ, ཨསྶུཏྟཾ. ཝདཏི ཏེནཱཏི ཝཏྟཾ, ཏོ, ཝུཙྩཏེ ཨནེནཱཏི ཝཱ ཝཏྟཾ. ཝད ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཏོ. ལཔ ཝཙནེ, ཀརཎེ ཡུ. ཨཱནནྟི ཨསནྟི ཨནེནཱཏི ཨཱནནཾ, ཨན པཱཎནེ, ཡུ. ཨསྶཾཔྱཏྲ. ཨས བྷཀྑནེ. ཀརཎེ སོ.
༢༦༡. ཨཌྜྷཾ དནྟེ. དྭཱིསུ ཋཱནེསུ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ ཛཱཡཏེཏི དྭིཛོ. ལཔནེ མུཁེ ཛཱཡཏཱིཏི ལཔནཛོ. དཱ ཨཝཁཎྜནེ, དཱཡཏི བྷཀྑམནེནཱཏི དནྟོ, ཨནྟོ, དས ཨདནེ ཝཱ, དསནྟི བྷོཛྫམནེནཱཏི དནྟོ, ཨནྟོ, དྷཱཏྭནྟལོཔོ. དམུ དམནེ ཝཱ, ཏོ. དཾས དཾསནེ, དཾསཏེ ཝིལིཁྱཏེ བྷཀྑམནེནཱཏི དཾསནོ, ཡུ. རད ཝིལེཁནེ, ཡུ, རདནོ. ཨམྷི རདོ.
དནྟབྷེདསྨིཾ དནྟཝིསེསེ དཱཋཱསདྡོ. ཨིཏྠིལིངྒོཡཾ. དཾསདྷཱཏུཏོ ཋོ, དཾསིསྶ ཙ དཱ, དཱཋཱ, མུདྡྷཛདུཏིཡོཡཾ. ཨཀྑིཀོཊཱིསུ ¶ ཝཱམདཀྑིཎནེཏྟཱནཾ ཨནྟེསུ ཨཔཱངྒོ ཝཏྟཏི, སརཱིརངྒསངྑཱཏསྶ ཀཎྞསྶ ཨཔ སམཱིཔཾ ཨཔཱངྒོ.
༢༦༢. ཙཏུཀྐཾ ཨོཊྛེ. དནྟེ ཨཱཝརཏི ཚཱདཡཏཱིཏི དནྟཱཝརཎཾ. ཨུས དཱཧེ, ཏོ, ‘‘སཱདིསནྟཔུཙྪབྷནྫཧཾསཱདཱིཧི ཊྛོ’’ཏི སཧཱདིབྱཉྫནེན ཊྛོ, ཨོཏྟདྭིཏྟཱནི, ཨོཊྛོ. གདྲབྷེཔྱཡཾ. ཨཐ ཝཱ ཨུས དཱཧེ, ཊྛོ, ཨོཏྟདྭིཏྟཱདི, ཨུབྷཡཏྲཱཔི མུདྡྷཛདུཏིཡོ, ཨཱིསཾ ཀིཉྩི ཀཱལཾ དྷཱརེཏི བྷཀྑམེཏྠཱཏི ཨདྷརོ, ཨཱིསཏྠོ ཧྱཏྲ ཨཀཱརོ.
‘‘ཨ པུམེ མཱདྷཝེ ཉེཡྻོ,
པཊིསེདྷེ ཏདབྱཡཾ;
ཨཱིསཏྠེ ཙ ཝིརུདྡྷཏྠེ,
སདིསཏྠེ པཡོགཏོ’’ཏི. –
ཧི ཨེཀཀྑརཀོསེ ཝུཏྟཾ. དསནེ དནྟེ ཚཱདཡཏཱིཏི དསནཙྪདོ. ཨེཏྠ ཀེཙི ཨདྷརསདྡེན ཧེཊྛིམོཊྛམེཝཱཧུ, ཏེསཾ ཝཙནཾ ‘‘ནེཏྟནྟཱདྷརཔཱཎིཔཱདཡུགལེཧི’’ཙྩཱདཱིཧི མཧཱཀཝིཔཡོགེཧི ཨསཾསནྡནཏོ ན གཧེཏབྦཾ.
ཏིཀཾ ཀཔོལེ. གཌི ཝདནེཀདེསེ, ཨ, དྷཱཏུཔྤཀྲིཡཏྠཉྷི དྷཱཏུཔཱཋཝཙནཾ, སབྦཏྲཱཔྱེཝཾ. ཀེན ཛལེན པཱུརིཡཏེཏི ཀཔོལོ, ཨལོ, ཀཔ ཨཙྪཱདནེ ཝཱ, ཨོལོ, ཀཔོལོ, ནདཱདི. གཎྜཱི. ཨདྷརཱ ཨདྷོབྷཱགོ ཙུབུཀཾ ནཱམ, ཙིབུཀཾཔྱཏྲ. ཙིབུ ཨོལམྦཀེ, ཎྭུ, ཨསྶུཏྟཾ.
༢༦༣. དྭཡཾ ¶ གཱིཝཱཡ པུརོབྷཱགེ. གལ ཨདནེ, ཀརཎེ ཨ, གིལ གིལནེ ཝཱ, གིལཏི ཨནེནཱཏི གལོ, ཨིསྶཏྟཾ. ཀཎ སདྡཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཋོ, ཀཎྛོ, མུདྡྷཛདུཏིཡོཡཾ.
ཏིཀཾ ཨེཀཏྠཾ. གཱ སདྡེ, ཨཱིཝོ. ཀཾ སཱིསཾ དྷརཏཱིཏི ཀནྡྷརཱ. སིརཾ དྷརཏཱིཏི སིརོདྷརཱ, སིརོ དྷིཡྻཏེ ཨསྶནྟི ཝཱ སིརོདྷརཱ, དྷཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, ཨརོ.
སུཝཎྞམཡོ ཨཱལིངྒོ མུརཛབྷེདོ, ཏེན སནྣིབྷཱ སདིསཱ ཡཱ གཱིཝཱ, སཱ ཀམྦུགཱིཝཱ མཏཱ, མཧཱཔུརིསལཀྑཎམེཏཾ. ཨཐ ཝཱ ཡཱ གཱིཝཱ ཏཱིཧི ལེཁཱཧི ཨངྐིཏཱ ལཀྑིཏཱ, སཱ ཀམྦུགཱིཝཱ མཏཱ, མཧཱཔུརིསལཀྑཎམེཏཉྩ. ཀམྦུ ཝུཙྩཏི སུཝཎྞཾ, ཀམྦུམཡེན ཨཱལིངྒེན སནྣིབྷཱ གཱིཝཱ ཀམྦུགཱིཝཱ, ཀམྦ སཾཝརཎེ, ཨུ, ཀམྦུ.
༢༦༤. ཏིཀཾ ཁནྡྷེ. ཨན གཏིཡཾ, སོ. བྷུཛཱནཾ སིརོ མཏྠཀཾ བྷུཛསིརོ. ཀཾ མཏྠཀཾ དདྷཱཏཱིཏི ཀནྡྷོ, སོ ཨེཝ ཁནྡྷོ ཀཀཱརསྶ ཁཀཱརཀརཎཝསེན, ཁམཏི བྷཱརནྟི ཝཱ ཁནྡྷོ, ཁམུ སཧནེ, ཏོ, ཏསྶ དྷོ, མསྶ ནོ, ནིགྒཧཱིཏཾ ཝཱ ¶ . ཏསྶནྡྷི ཏསྶ ཁནྡྷསྶ མཛ྄ཛྷཾ ཛཏྟུ ནཱམ, ཡཾ ཁནྡྷཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཏིཊྛཏི. ཛན ཛནནེ, ཛར ཝཡོཧཱནིམྷི ཝཱ, ཏུ, ཛཏྟུ, ཏཾ ནཔུཾསཀཾ.
དྭཡཾ བཱཧུམཱུལེ. བཱཧཱུནཾ བྷུཛཱནཾ མཱུལཾ བཱཧུམཱུལཾ. ཀཙ བནྡྷནེ, ཚོ. ཨསྶ ཀཙྪསྶ ཨདྷོབྷཱགཊྛཱནཾ པསྶཾ ཝུཙྩཏི, དིས པེཀྑནེ, ཨཔཙྩཡོ, དིསསྶ པསྶཱདེསོ.
༢༦༥. ཏིཀཾ བཱཧུམྷི. ཝཧཏི ཨནེནཱཏི ཝཱཧུ, ཝཱཧུ ཨེཝ བཱཧུ, ཀུ [ཎྭཱདི ༦]. བྷུཉྫཏེ ཨནེནཱཏི བྷུཛོ. བྷུཛ པཱལནཛ྄ཛྷོཧཱརེསུ. བཱཧུ ཙ བྷུཛོ ཙེཏི དྭནྡོ, ཨེཏེ དྭེ དྭཱིསུ, ཨིཏྠིཡཾ བྷུཛཱ. ཝཧཏི ཡཱཡཱཏི བཱཧཱ. ཨཔརོསདྡོཔྱཏྲ [ཨ པཱརོསདྡོཔྱཏྲ (ཀ.), ཨ པཝེཊྛསདྡོཔྱཏྲ (?)].
ཏིཀཾ ཧཏྠེ. ཧས ཧསནེ, ཐོ. ཧར ཧརཎེ ཝཱ. ནཀྑཏྟེཔྱཡཾ. ཀར ཀརཎེ, ཨ. པཎ བྱཝཧཱརཐུཏཱིསུ, ཨི. པཱ རཀྑནེ ཝཱ, ཎི. ཀརོ ཙ པཱཎི ཙ ཀརཔཱཎཡོ. པཉྩསཱཁོ, སཡོཔྱཏྲ.
པཀོཊྛནྟོ ཧཏྠགཎྛི མཎིབནྡྷོ ནཱམ. པཀོཊྛོ ནཱམ ཨཱམཎིབནྡྷཾ ཀཔྤརསྶ ཨདྷོབྷཱགོ. མཎིཝིཀཏིཾ བནྡྷཏི ཨེཏྠཱཏི མཎིབནྡྷོ. ཀུས ཨཀྐོསེ, ཋོ, པཀོཊྛོ.
དྭཡཾ བྷུཛམཛ྄ཛྷགཎྛིམྷི. ཀཔུ ཧིཾསཱཡཾ, ཨརོ. ཀུཔྤརོཏིཔི པཱཋོ, ཏདཱ ཨསྶུཏྟཾ. ཀཔུ ཧིཾསཱཡཾ, ཨོཎི, ཀཔོཎི, ཨིཏྠིཡཾ. ཀཕོཎཱིཔྱཏྲ, ཏཏྠ པསྶ ཕཏྟཾ.
༢༦༦. པཱཎིསྶ ¶ པཱཎིཏལསྶ སམྦནྡྷཱིནཾ མཎིབནྡྷཀནིཊྛཱནཾ དྭིནྣཾ ཨནྟརཾ བཧིཊྛཱནཾ ཀརབྷོ ཝུཙྩཏི, ཡེན ཀུམཱརཀཱ སཏྠཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ པཧརནྟི, ཀར ཧིཾསཱཡཾ, ཨབྷོ, ཀར ཀརཎེ ཝཱ.
དྭཡཾ ཨངྒུལིམཏྟེ. ཀརསྶ པཱཎིསྶ སཱཁཱ ཀརསཱཁཱ. ཨགི གཏྱཏྠོ, ཨངྒ གམནཏྠོ ཝཱ, ཨུལི. ཨིཏྠིལིངྒོཡཾ [(ནདཱདི) (ཀ.)], ཨངྒུལི.
ཏཱ ཨངྒུལིཡོ པཉྩཔྤབྷེདཱ, ཡཐཱ – ཨངྒུཊྛོ ཏཛྫནཱི མཛ྄ཛྷིམཱ ཨནཱམིཀཱ ཀནིཊྛཱ ཙེཏི ཀམཱ སིཡུཾ. ཨངྒ གམནཏྠོ, ཨསྶུཏྟཾ, ཨགྒེ པུརེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཝཱ ཨངྒུཊྛོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཨསྶུཏྟཉྩ. ཏཛྫ ཧིཾསཱཡཾ, ཏཛྫེཏི ཡཱཡ, སཱ ཏཛྫནཱི, ཡུ, ནདཱདི. མཛ྄ཛྷེ ཏིཊྛཏཱིཏི མཛ྄ཛྷིམཱ. ནཏྠི ནཱམམསྶཱཏི ཨནཱམིཀཱ, སཀཏྠེ ཀོ. ཨཏིསཡེན ཁུདྡཀཱཏི ཀནིཊྛཱ. ཡུཝཔྤཱནཾ ཀན, ཀཎ ཝཱ ཨིཡིཊྛེསུ.
༢༦༧. ཏཛྫནྱཱདཱིཧི ཡུཏེ ཨངྒུཊྛེ ཏཏེ པསཱརིཏེ སཏི པདེསཱདིཀཱ ཙཏསྶོ སཉྙཱ ཀམཏོ སིཡུཾ, ཡཐཱ – ཏཛྫནཱིཡུཏེ ¶ ཨངྒུཊྛེ ཏཏེ པདེསོ. དིས པེཀྑནེ. མཛ྄ཛྷིམཡུཏེ ཨངྒུཊྛེ ཏཏེ ཏཱལོ, ཏལ པཏིཊྛཱཡཾ. ཨནཱམིཀཱསཧིཏེ ཨངྒུཊྛེ ཏཏེ གོཀཎྞོ, གོཀཎྞསདིསཏྟཱ, ཏཔྤམཱཎཏྟཱ ཝཱ གོཀཎྞོ, ཨཐ ཝཱ གོཀཎྞོ ནཱམ ཨེཀོ མིགཝིསེསོ, ཏཀྐཎྞསདིསཔྤམཱཎཏྟཱ གོཀཎྞོ, ཏཱལོ ཙ གོཀཎྞོ ཙ ཏཱལགོཀཎྞཱ. ལིངྒབྷེདཱ ‘‘ཏཱལགོཀཎྞཝིདཏྠཱི’’ཏི ན ཝུཏྟཾ, ཀནིཊྛཱཡུཏེ ཨངྒུཊྛེ ཏཏེ ཝིདཏྠི, ཝིཏནོཏཱིཏི ཝིཏཏྠི, ཝིཏཏྠི ཨེཝ ཝིདཏྠི, ཏནུ ཝིཏྠཱརེ,ཏི, ཏསྶ ཐོ. ཝིདཏྠི. ‘‘ཀམཱ ཏཏོ’’ཏིཔི པཱཋོ.
ཀུཉྩིཏོ སངྐོཙིཏོ པཱཎི པསཏཱཁྱོ, པཔུབྦོ སར གཏིཡཾ, ཏོ. པམཱཎཔྤཀརཎཏོ ཝིཏཏཉྫལིཡེཝཱཡཾ ཀཝཱིཧི ཨིཙྪིཏོ. སམྤུཊཉྫལི པནཱཡཾ, པསཱརིཏསཧིཏཱ [པསཱརིཏསཧིཏཏྟཱ (ཀ.)] ཡསྶ ཨངྒུལིཡོ བྷཝནྟཱིཏི.
ཀུཉྩིཏོ ཙ ཏཏངྒུཊྛོ, སཔཏཱཀོཏི སམྨཏོ;
པཏཱཀེཧི ཏུ ཧཏྠེཧི, སམྤུཊཉྫལི ཨིཙྪིཏོ.
དེཝཏཱནཾ གརཱུནཉྩ, པིཏཱུནཉྩེ’ཙྪིཏོ པུརེ;
ཨཏྠཔྤཀརཎཱདཱིཧི, བྷེདོ ཉེཡྻོ ཏཧིཾ ཏཧིཾ.
ཡཐཱ ཛལཉྫལིཾ དདཱཏི, ཨཉྫལིནཱ པིཝཏི, དེཝོཡཾ ཀཏཉྫལིརིཏི. པུཊཉྫལིསྶ ཝཱ ཝཀྑམཱནཏྟཱ ཨིདྷ ཝིཏཏཉྫལིཡེཝ.
༢༦༨. ཏིཀཾ སཔྤཀོཊྛེ ཝིཏཏཀརེ. རམུ ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཏནོ, མལོཔོ, རཏནཾ, མཎིབུདྡྷཱདཱིསུ ཙ. ཀུཀ ཨཱདཱནེ, ཨུ ¶ , དྭིཏྟཾ. ཧས དྷཱཏུམྷཱ ཐོ, ཏོ ཝཱ, ཧཏྠོ, ཧཏྠསཧིཏཏྟཱ ཝཱ པཀོཊྛོ ཧཏྠོ.
དྭཡཾ སམྤུཊཉྫལིམྷི. ཀརམཡོ པུཊོ ཀརཔུཊོ, ཨཉྫ བྱཏྟིགཏིཀནྟཱིསུ, ཨལི, ཨཉྫལི. ཀརཔུཊོ ཙ ཨཉྫལི ཙེཏི ཀརཔུཊཉྫལཱི.
དྭཡཾ ནཁེ. ཀརེ ཛཱཡཏི རུཧཏཱིཏི ཀརཛོ. ནཏྠི ཁཾ ཨིནྡྲིཡཾ ཨེཏྠཱཏི ནཁོ, སཉྙཱསདྡཏྟཱ ན ཨཏྟཾ, ཨཝིསཡཏྟཱ ཝཱ. པུནབྦྷཝོ, ཀརརུཧོ, ནཁརོཏིཔི ནཁསྶ ནཱམཱནི.
དྭཡཾ པུཊངྒུལིཀརེཏིཁྱཱཏེ མུཊྛིམྷི. ཁཊ ཨིཙྪཱཡཾ, ཎྭུ, ཁད ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, དསྶ ཊོ. མུ བནྡྷནེ,ཏི, ཏསྶ ཋོ, དྭིཏྟཾ.
༢༦༩. པསྶདྭཡཝིཏྠཏཱ པསྶདྭཡེཔི ཝིཏཏཱ པསཱརིཏཱ སཧཀརཱ སཔཱཎཡོ དྭེ བཱཧཱུ བྱཱམོ ནཱམ, བྱཱམཱིཡཏེ ཨནེནཱཏི བྱཱམོ, ཝིཔུབྦོ ཡཱམ ཨཉྪེ. ཨུདྡྷཾ ཨུཔརི ཏཏཱ ཝིཏཏཱ བྷུཛཱ ཙ པོསོ ཙ ཏེསཾ སམུདིཏཱནཾ པམཱཎསདིསཾ པམཱཎཾ ཡསྶ ཏསྨིཾ ཨུདྡྷནྟཏབྷུཛཔོསཔྤམཱཎེ པོརིསསདྡོ ཝཏྟཏི. བྷུཛསདྡེན སཧཀརཱ བྷུཛཱ གཡ྄ཧཏེ, ཨེཀསྶ པམཱཎསདྡསྶ ལོཔོ, པུརིསསྶ པམཱཎཾ པོརིསཾ. པུརིསསདྡོ ཙེཏྠ སཀརབྷུཛཔུརིསཾ ཝདཏི, ཏཱིསུ, ཡཐཱ – པོརིསཾ ཛལཾ, པོརིསོ ཧཏྠཱི, པོརིསཱི ཡཊྛི.
༢༧༠. དྭཡཾ ཨུརསི. ཨུས དཱཧེ, རོ, སལོཔོ, ཨར གཏིམྷི ཝཱ, ཨསྶུཀཱརོ. ཧར ཧརཎེ, ཡོ, རསྶ དོ. ཀོལ༹ཾ [ཀོཊྛ (ཀ.)] ¶ , བྷུཛནྟརཾ, ཝཀྑོཏིཔི ཨུརོནཱམཱནི. ཏིཀཾ ཨུརོཛེ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཏནོཏི ཨིཙྪནྟི ཐནོ, ཏསྶ ཐོ, ཐན དེཝསདྡེ, ཐན ཙོརིཡེ ཝཱ. ཀུཙ སངྐོཙནེ, ཀུཙོ. པཡོ ཁཱིརཾ དྷཱརེཏཱིཏི པཡོདྷརོ. ཀུཙོ ཙ པཡོདྷརོ ཙཱཏི དྭནྡོ.
ཐནགྒསྨིཾ ཐནསྶ ཨགྒེ ཙཱུཙུཀཾ, ནཔུཾསཀེ. ‘‘ཙཱུཙུཀོ སོ ཀུཙཱནན’’ནྟི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༧༧] ཏུ རཏནཀོསོ, ཙུ ཙཝནེ, ཨུཀོ, དྭིཏྟཾ, དཱིགྷོ ཙ, ཙཱུཙུཀཾ, ཙནྩུ གཏིཡཾ ཝཱ, ཨུཀོ, ནལོཔོ, ཨསྶཱུཀཱརོ, ཙཱུཙུཀཾ.
དྭཡཾ པིཊྛེ ཀཱཡསྶ པཙྪཱབྷཱགེ. པིཊ སདྡསངྒྷཱཏེསུ, ཏོ. ཨིཏརཏྲ ཏི, པིསུ སེཙནེ ཝཱ.
༢༧༡. ཏིཀཾ ཏནུམཛ྄ཛྷེ. མཛ྄ཛྷེ བྷཝོ མཛ྄ཛྷོ. ལག སངྒེ, ཨ. མཛ྄ཛྷེ བྷཝཾ མཛ྄ཛྷིམཾ. ཙཏུཀྐཾ ཨུདརེ. ཀུས ཨཀྐོསེ, ཚི, སསྶ ཙོ. གཧ ཨུཔཱདཱནེ, ཨནི, ཨཱིམྷི གཧཎཱི, གབྦྷཾ གཎྷཱཏི དྷཱརེཏཱིཏི ཝཱ གཧཎཱི, གབྦྷཱསཡསཉྙིཏོ མཱཏུཀུཙྪིཔྤདེསོ, ཏེཛོདྷཱཏུམྷི པན ཡཐཱབྷུཏྟཱཧཱརསྶ ཝིཔཱཙནཝསེན གཎྷནཏོ ཨཚཌྜནཏོ གཧཎཱི. ཨུཔུབྦོ དར གམནེ. ཨུདརཏི ཨུདྡྷཾ གཙྪཏི ཝཱཡུ ཡཏྲཱཏི ཨུདརཾ. གུ སདྡེ, ཨབྷོ, དྭིཏྟཱདི, གབྦྷོ. པིཙཎྜ ཛཋར ཏུནྡཱཔྱཏྲ.
ཀུཙྪིསམྦྷཝེ ཀུཙྪིཊྛེ ཀོཊྛོ, ཨནྟོ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ ཝཏྟནྟི, ཀུས ཨཀྐོསེ, ཏོ, ཋོ ཝཱ. ཨམ གམནཏྠོ, ཏོ.
༢༧༢. ཙཏུཀྐཾ ¶ ཀཊིཡཾ. ཧནདྷཱཏུམྷཱ ཡུ, ཧསྶ དྭིཏྟཾ, ཧསྶ ཛོ, ཧནསྶ གྷོ ཙ, ཛགྷནཾ. ནིཙྪཡེན ཏམཏཱིཏི ནིཏམྦོ, ཏམུདྷཱཏུམྷཱ བོ. སཱུ པསཝེ, ཎི. ཀཊ ཝསྶཱཝརཎེསུ, ཀཊྱཏེ ཨཱཝརཱིཡཏེ ཝཏྠཱདཱིཧི ཀཊི, ཨི, ཨེཏེ དྭེ ནཱརིཡཾ. ཨེཏྠ ཙ ཛགྷནསདྡེན ཨིཏྠིཀཊིཡཱ ཨགྒབྷཱགོ, ནིཏམྦསདྡེན ཨིཏྠིཀཊིཡཱ པཙྪཱབྷཱགོ, སེསདྭཡེན ཀཊིསཱམཉྙཾ ཝུཏྟནྟི དཊྛབྦཾ, ཝུཏྟཉྩ ‘‘པཙྪཱ ནིཏམྦོ ཐཱིཀཊྱཱ, ཛགྷནཾ ཏུ པུརོ བྷཝེ’’ཏི [ཨམར ༡༦.༧༤].
༢༧༣. ལིངྒནྟཾ ལིངྒསཱམཉྙེ. ཨངྒེ སརཱིརེ ཛཱཡཏཱིཏི ཨངྒཛཱཏཾ, ཨངྒསདྡོ སརཱིརཝཱཙཀོ, ཨངྒམེཏསྶཏྠཱིཏི ཀཏྭཱ. རཧསི ཋཱནེ ཛཱཏཾ ཨངྒཾ རཧསྶངྒཾ, སཏྟམིཡཱལོཔོ, ཨིསྶཏྟཾ, སསྶ དྭིཏྟཉྩ. ཝཏྠེན གུཡ྄ཧིཏབྦནྟི ཝཏྠགུཡ྄ཧཾ. མིཧ སེཙནེ, ཀརཎེ ཡུ, མིཧཏི རེཏོམུཏྟཱནི ཡེནཱཏི མེཧནཾ. ནིཔུབྦོ མིཧ སེཙནེ, ཏོ, ནིམིཏྟཾ. ཨུཏྟམངྒཏྟཱ ཝརངྒཾ. ཝཛ གཏིཡཾ, ཨསྶཱིཀཱརོ, པཙྩཡེཧི ཝིནཱ ཛཱཡཏཱིཏི ཝཱ བཱིཛཾ, ཝིརཧཏྟཛོཏཀོ ཧྱེཏྠ ཝིཀཱརོ. ཕལ ནིཔྥཏྟིཡཾ, ཕལཏི ཨེཏེན པུཏྟནྟི ཕལཾ. ལིངྒཏི ‘‘ཨིཏྠཱི, པུརིསོ’’ཏི ཝིབྷཱགཾ གཙྪཏི ཡེནཱཏི ལིངྒཾ. ལིངྒ ¶ གམནེ, ལཱིནཾ ཨཔཱཀཊཾ ཨངྒནྟི ཝཱ ལིངྒཾ. ཨེཏེསུ བཱིཛཕལསདྡཱ ཨཎྜེཔི ཝཏྟནྟི.
དྭཡཾ པུརིསལིངྒཔསིབྦཀེ. ཨམ གམནེ, ཌོ, ཨཎསདྡཏྠོ ཝཱ, ཌོ, ཨཌི ཨཎྜཏྠེ ཝཱ, ཏོ. ཀུས ཨཀྐོསེ, ཎོ. ཨཎྜསདྡོ ཙེཏྠ བཱིཛེཔི, ཨཎྜཀོསོཏི སམུདིཏམྤི ཀོསསྶ ནཱམཾ, ‘‘ཀུཀྐུཊཙྪཱཔཀསྶེཝ ཨཎྜཀོསམྷཱ’’ཏི [པཱརཱ. ༡༣, ༡༤] ཧི ཝུཏྟཾ, ཨམརཀོསེཔི [ཨམརཀོསེ ༡༦.༧༦] ཨཎྜཀོསོཏི སམུདིཏེནེཝ ནཱམཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨཎྜསྶ བཱིཛསྶ ཀོསོ ཨཎྜཀོསོཏི ཝིགྒཧོ ཀཱཏབྦོ.
དྭཡཾ ཨིཏྠིཡཱ ཨངྒཛཱཏེ. ཡུ མིསྶནེ, ཨདྷིཀརཎེནི, ཡོནི, ཨིཏྠིཡཾ པུམེ ཙཱཡཾ, ཨིཏྠཱི ཙ པུམཱ ཙ ཨིཏྠིཔུམཾ, ཏསྨིཾ. བྷཛནྟི ཨསྨིནྟི བྷགཾ. མཱརམནྡིར མཱརཀཱུཔཱ ཙཱཏྲ.
༢༧༤-༢༧༥. ཏིཀཾ ཨིཏྠིཔུརིསཱནཾ སམྦྷཝེ. སུཙིསྶ པཊིཔཀྑོ ཨསུཙི, ཨིཀཱརནྟོ, དྭཱིསུ, སམྦྷཝལིངྒོ ཝཱ. སཾཔུབྦཱ བྷཱུདྷཱཏུམྷཱ ཨ. སཀ སཱམཏྠིཡཾ, ཏོ, ཏསྶ ཀོ, ཨསྶུཏྟཾ, སུཙ སོཀེ ཝཱ, ཀོ.
དྭཡཾ ཝཙྩམགྒེ. པུནནྟི ཨནེནཱཏི པཱཡུ. པཱུ པཝནེ, ཨུ, ཨཱུསྶཱཡོ, པཡ གམནཏྠོ ཝཱ, པཡཏི ཝཙྩམནེནཱཏི པཱཡུ, ¶ ཀརཎེ ཨུ, ཨཡཾ པུརིསེ པུལླིངྒེ ཝཏྟཏི. གུད ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཨ. ཨཔཱནཾཔྱཏྲ.
ཨཊྛཀཾ ཝཙྩེ. གཱུཐ ཀརཱིསོསྶགྒེ, གུཔ གོཔནེ ཝཱ, ཐོ. ཀིར ཝིཀིརཎེ, ཨཱིསོ, ཀརཱིསཾ. ཝར ཝརཎསམྦྷཏྟཱིསུ, ཙོ, གཱུཐཉྩ ཀརཱིསཉྩ ཝཙྩཉྩེཏི དྭནྡོ, ཏཱནི ཝིཀཔྤེན པུམེ ཝཏྟནྟི, ནིཙྩཾ ནཔུཾསཀེ, པུལླིངྒཏྟཾ ཏེསཾ ཀཏྠཙིཡེཝ, སབྦཏྲ ནཔུཾསཀཏྟམེཝ བཧུལནྟྱཏྠོ. མལ ཙལནེ, ཨ, མལ དྷཱརཎེ ཝཱ. སཀ སཏྟིཡཾ, སསྶ ཚོ. ཨུཙྩཱརཱིཡཏེ ཛཧྱཏེཏི ཨུཙྩཱརོ, ཨུཔུབྦོ ཙརདྷཱཏུ ཙཛནེ, ཨུཀྑིཔནེ ཙ ཝཏྟཏི. མིཧ སེཙནེ, ལོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, ལ༹ཏྟཉྩ. ཨཝཀརཱིཡཏེཏི ཨུཀྐཱརོ, ཨཝསྶུཏྟཾ, ཀིར ཝིཀྑིཔནེ. སམལཾཔྱཏྲ. སམུ ཨུཔསམེ, ཨལོ.
དྭཡཾ མུཏྟེ. སུ སཝནེ, སཝནཾ སནྡནཾ, ཙུརཱདི, ཎོ. མུཙ མོཙནེ, ཏོ, མུཏྟ པསྶཱཝེ ཝཱ. ཨུཙྩཏེ ཀཐཱིཡཏེ. གོམུཏྟེ གཝཾ སམྦནྡྷིནི མུཏྟེ པཱུཏིམུཏྟསདྡོ ཝཏྟཏི. ཨཛྫ པཝཏྟམྤི ཧི ཏཾ དུགྒནྡྷབྷཱཝེན པཱུཏིམུཏྟནྟྭེཝ ཝུཙྩཏི, ཡཐཱ ‘‘པཱུཏིཀཱཡོ’’ཏི. ཨསྶཱདཱིནཾ མལེ ཚཀཎསདྡོ, སཀ སཏྟིཡཾ, ཡུ, སསྶ ཚོ.
༢༧༦. ནཱབྷིཡཱ ཨདྷོབྷཱགོ ཝཏྠི ནཱམ, སོ དྭཱིསུ. ཝཏྠི མུཏྟཔུཊཾ. ‘‘མུཏྟཱསཡཔུཊོ ཝཏྠི’’རིཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༧༣] རཏནམཱལཱ. ཝསཏི མུཏྟམེཏྠཱཏི ཝཏྠི, ཝས ནིཝཱསེ,ཏི, ཏསྶ ཐོ, ཏྠིཔཙྩཡེན ཝཱ སིདྡྷཾ. ཨུཙྪངྒཾ ཨངྐཉྩ ཨིམེ དྭེ ཨུབྷོ སདྡཱ ¶ པུམེ ཝཏྟནྟི. ཨུསྶཛྫཏི ཨེཏྠཱཏི ཨུཙྪངྒཾ, སཛ སངྒེ, སསྶ ཚོ, དྭིཏྟཾ. ཨངྐ གམནཏྠོ, ཨ, ཨངྐོ, ཨཐ ཝཱ ཨངྐ ལཀྑཎེ, ཨ, ཨངྐོ, ‘‘ཨུཙྪངྒཙིཧནེསྭ’ངྐོ’’ཏི ཨམརཀོསེ [ཨམར ཀོསེ ༢༣.༤].
དྭཡཾ ཛཱཎཱུཔརིབྷཱགེ. ཨར གམནེ, ཨུ, ཨསྶཱུཀཱརོ. སནྫ སངྒེ, ཨཱསཛྫཏི ཝཏྠམཏྲཱཏི སཏྠི, ཐི. ཨཱུརུ ཙ སཏྠི ཙེཏི དྭནྡོ, ནཔུཾསཀེཔི.
ཏིཀཾ ཛཱཎུམྷི, ཨཱུརུནོ པབྦཾ གཎྛི ཨཱུརུཔབྦཾ. ཛན ཛནནེ, ཎུ. དྭིཏྟེ ཛཎྞུ.
༢༧༧. དྭཡཾ པཱདགཎྛིམྷི. གུཔ རཀྑཎེ ཕོ, སཀཏྠེ ཀོ. པཱདསྶ གཎྛི པཱདགཎྛི. གྷུཊིཀཱཔྱཏྲ. གྷུཊ པརིཝཏྟནེ, གྷུཊྱཏེ ཨནེནེཏི གྷུཊིཀཱ, ཎྭུ.
དྭཡཾ པཱདསྶ པཙྪཱབྷཱགེ གོཔྥཀསྶཱདྷོ བྷཱགེ. པུམེ ཏཱུཏི ཏྭནྟཾ ལིངྒཔདཾ. པས བཱདྷནཕུསནེསུ,ཏི, ཏསྶ ཎོ, སསྶ ཧོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, ཎིཔཙྩཡེན ཝཱ སིདྡྷཾ. སཀཱརཝཎྞཱགམེ ཝུདྡྷིཡཉྩ པཱསཎྷི. ཨེལིཔྱཏྲ, ཨིལ གཏིཡཾ,ཏི, ཏལོཔོ.
དྭཡཾ པཱདགྒེ. པཱདསྶ ཨགྒཾ པཱདགྒཾ. པཀཊྛཾ པདཾ པཔདནྟི ཀམྨདྷཱརཡོ. ‘‘པཔདོ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཏིཀཾ པཱདེ. པད གཏིམྷི, ཎོ, པཛྫཏེཏི པཱདོ. པཛྫཏེ གཙྪཏཱིཏི, ཨ. ཙརམྷཱ ཀརཎེ ཡུ, ཙརཎཾ, ཨིདཾ པུམེ ཝིཀཔྤེན, ནིཙྩཾ ནཔུཾསཀེ. ཨངྒྷིཔྱཏྲ, ཨཧི གཏིཡཾ. ཨི, ཧསྶ གྷོ.
༢༧༨. དྭཡཾ ¶ ཧཏྠཱདྱཝཡཝེ. ཨངྒི གཏྱཏྠོ, ཨ. ཨཝཔུབྦོ ཡུ མིསྶནེ, ཨ. པཏཱིཀོ, ཨཔགྷནོཔྱཏྲ. པཏིཔུབྦཱ ཨིམྷཱ ཀོ. ཨཔཔུབྦཱ ཧནིམྷཱ ཨ, གྷནཱདེསོ ཙ.
དྭཡཾ པསྶཊྛིམྷི. པཱ རཀྑཎེ, སུ, ལི༹ཀཱརཝཎྞཱགམོ, སཀཏྠེ ཀོ, པསྶ ཕོ. ཨལཱ༹གམེ ཕཱསུཀཱ. ‘‘པཱསུལི༹ཀཱ, པཱསུཀཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཕུས སམྥསྶེཏིཔི དྷཱཏུ, ཏདཱ ཨུཔཙྩཡཱདི.
དྭཡཾ ཨཊྛིམཏྟེ. ཨསུ ཁེཔནེ, ཨི, སསྶ ཊྛོ, ཨཊྛི, ཨིདཾ པཎྜཀེ ནཔུཾསཀེ ཝཏྟཏི. དྷཱ དྷཱརཎེ, ཏུ, ཨིཏྠཱི. ཀཱིཀསཾ, ཀུལླཾཔྱཏྲ. གལསྶ ཀཎྛསྶ ཧེཊྛིམནྟེ ཛཱཏམཊྛི གལནྟཊྛི. ཨཀ གམནེ, ཁོ, སཀཏྠེ ཀོ.
༢༧༩-༢༨༠. དྭཡཾ སིརསོཊྛིཁཎྜེ. སམུདིཏེ ཏུ ཀརོཊི, ཨིཏྠཱི [ཨམར ༡༦.༦༩]. ཀཔུ སཱམཏྠིཡེ, ཨརོ, ཀཾ སཱིསཾ པཱལེཏཱིཏི ཝཱ ཀཔྤརོ, རསྶོ, ལསྶ རཏྟཉྩ. ཀཾ པཱལཡཏཱིཏི ¶ , ཀམྨཱདིམྷི ཎོ. ‘‘སིརོཊྛིམྷི ཀཔཱལོ’ཐཱི, གྷཊཱདིསཀལེཔིཙེ’’ཏི རུདྡོ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༦༨]. ཀཔཱལོ ཨཐཱིཏི [ཨནིཏྠཱིཏི ཨཏྠོ] ཚེདོ. ཀཔཱལསདྡོ ཝིཀཔྤེན པུལླིངྒོ. ཀཌི ཚེདེ, ཨརོ. མཧཏཱི སིརཱ མཧཱསིརཱ, སིརཱཏི ཙ. སི བནྡྷནེ, རོ.
ཏིཀཾ སུསིརཝཏྱཾ ཝཱཡུཝཧནྟསིརཱཡཾ. ཏིཝིདྷཱ ཧི ཀཱཡསིརཱ ཨེཀཱ ཝཱཡུཝཧཱ, ཨཔརཱ སུཏྟམིཝཱཊྛིབནྡྷིནཱི, ཨཉྙཱ ཨཱཧཱརཝཱཧིནཱི ཨནྟཁྱཱ. ཏཏྲ ཏཏིཡེན པཋམཱ, པཋམདུཏིཡེཧི དུཏིཡཱ ཙ དཱིཔིཏཱ, ཏཏིཡཱ པན པརཏོ ཝཀྑཏི. ནཧ བནྡྷནེ, ཨརུ. སི བནྡྷནེ, རོ. དྷམ སདྡེ, ཡུ. ནདཱདི, ཨནི ཝཱ, དྷམནཱི.
ཏཏིཡཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘རསགྒསཱ’’ཏྱཱདི. རསཾ གསཏཱིཏི རསགྒསཱ, གས ཨདནེ. རསཾ ཧརཏི ནེཏཱིཏི རསཧརཎཱི, ཡུ, ནདཱདི.
ཏིཀཾ མཾསེ. མན ཉཱཎེ, སོ. མིས སདྡེ, ཨཱཔུབྦོ ཨཱམསནེ ཝཱ. པིས ཨཝཡཝེ, ཏོ. པལལཾ, ཀབྦཾཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཨཱཏཔཱདིནཱ སུཀྑམཾསེ. ཏིལིངྒཀནྟཱུཏི ཏྭནྟཾ ལིངྒཔདཾ. ཝལ, ཝལླ སཾཝརཎེ, ཨཱུརོ, ཨིཏྠིཡཾ ‘‘ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ’’ཏི ཨཱ, ཝལླཱུརཱ. ཨུདྡྷཾ ཏཏྟཾ ཨུཏྟཏྟཾ. ཏཔ སནྟཱཔེ, ཏོ.
༢༨༡. ཙཏུཀྐཾ ལོཧིཏེ. རུཧ ཛནནེ, ཏོ, ཨིཏོ ཝཱ. རུནྫྷཏེ ཙམྨེནཱཏི རུདྷིརཾ, ཨིརོ. སོཎ ཝཎྞེ, ཏོ. རཉྫ རཱགེ, ཏོ. ཨསཾ, ཁཏཛཾཔྱཏྲ [ཁཏཱ ཛཱཡཏེ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༦༤)].
ཏིཀཾ ¶ ཁེལེ༹. ལཱ ཨཱདཱནེ, ཨལོ, ཨིཏྠིཡམཱ, ལལ ཨིཙྪཱཡཾ ཝཱ, ཨིཏྠིཡམཱ. ཁེལ གཏིཡཾ, ཨ. ཁལ ཙལནེ, སཉྩཡེ ཝཱ, ཎོ, ལ༹ཏྟཾ, ཁཾ ཝཱ ཨཱཀཱསཾ ཨིལཏཱིཏི ཁེལོ༹. ཨིལ གཏིཡཾ, ཀམྨནི ཎོ, ཨིལ གཏིམྷི ཝཱ, ཨ, ཨིསྶེ.
དྭཡཾ པིཏྟེ. མཱ པརིམཱཎེ, དྷུ. མད ཨུམྨཱདེ ཝཱ, ཎུ, དསྶ དྷོ. མཱཡཱུཏི པཱཋེ མཡ གཏིཡཾ, ཎུ. མཱདྷུམཱཡུསདྡཱ དྭེ པུརིསེ པུལླིངྒེ. ཨཔིདདྷཱཏཱིཏི པིཏྟཾ. ཨཔིཔུབྦོ དྷཱ པིདྷཱནེ, ཏོ, ཨལོཔོ, བྷུཛཱདི, པིཏྟཾ, ནཔུཾསཀེ.
དྭཡཾ སེམྷེ. སིལིས སིལེསནེ, ཙུརཱདི, སིལིསྱཏེ ཨཏྲེཏི སེམྷོ, མན, ལིསསྶ ཧོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ. ཨིཏརཏྲ ཨུམོ, སིལེསུམོ. ཀཕོཔྱཏྲ, ཀེན ཏོཡེན ཕཱཏི ཝུདྡྷི ཡསྶ ཀཕོ, ནེརུཏྟོ.
༢༨༢-༢༨༣. ཝིལཱིནོ ཝིབྷཱུཏོ སྣེཧོ ཝསཱཏྱུཙྩཏེ, ཝས ནིཝཱསེ, ཨཱ. དྭཡཾ ཨཝིལཱིནསྣེཧེ. མིད སྣེཧནེ, ཎོ. ཝཔ བཱིཛསནྟཱནེ, ཨ, ཝཔཱ. ‘‘ཝཔཱ ཝིཝརམེདེསཱུ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ, ཨམརཀོསེ པན མེདཱདཱིནམེཀཏྠཏཱ དཱིཔིཏཱ, ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ ‘‘མེདོ ཏུ ཝཔཱ ཝསཱ’’ཏི [ཨམར ༡༦.༦༤].
ཏིཀཾ ཙནྡནསུཝཎྞཱདྱལངྐཱརཀཏསརཱིརསོབྷཱཡཾ. ཀཔུ སཱམཏྠིཡེ, ཨཱཀཔྤནཾ ཨཱཀཔྤོ, ཎོ. ‘‘ནེཔཙྪེ གེཧམཏྟེ ¶ ཙ, ཝེསོ ཝེསྱཱགཧེཔི [ཝེསྶགཧེཔི (ཀ.)] ཙེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༩༩] རབྷསོ. ཝས ཀནྟིཡཾ, ཝིསི བྱཱཔནེ ཝཱ, ཎོ. ནིསྶེསཏོ པཐནཾ པཁྱཱནཾ ནེཔཙྪཾ, པཐ པཁྱཱནེ གྷྱཎ. པཊིཀམྨཾ, པསཱདྷནཾཔྱཏྲ.
ཚཀྐཾ ཧཱརཱདྱཱབྷརཎེ. མཌི བྷཱུསཱཡཾ, ཀརཎེ ཡུ. སཱདྷ སཾསིདྡྷིཡཾ, ཡུ, སཱཋ སངྑཱརགཏཱིསུ ཝཱ, པསཱཋནཾ, མུདྡྷཛདུཏིཡོཏྲ. བྷཱུས ཨལངྐཱརེ, ཀརཎེཡེཝ ཡུ. ཨཱབྷརིཡྻཏེ ཏནྟི ཨཱབྷརཎཾ, བྷར བྷརཎེ, ཀམྨནི ཡུ. ཨལཾ ཝིབྷཱུསནཾ ཀརིཡྻཏེནེནེཏི ཨལངྐཱརོ, ཎོ. པིལ༹ནྡྷ བྷཱུསནེ, ཀརཎེ ཡུ. པརིཀྑཱརོཔྱཏྲ [པརིཀརོཔྱཏྲ (ཀ.)].
དྭཡཾ མཀུཊེ. ཀིར ཝིཀིརཎེ, ཨཱིཊོ. མཀི མཎྜནེ, ཨུཊོ. མུཀུཊོཏིཔི པཱཋོ, ཨེཏེ དྭེ ཨནིཏྠཱི.
དྭཡཾ མཀུཊགྒཊྛེ ནཱཡཀམཎིམྷི. མཀུཊཙཱུལཱ༹ཡཾ ཙུམྦིཏཱ མཎི ཙཱུལཱ༹མཎི. མཀུཊསིརསི ཙུམྦིཏཱ མཎི སིརོམཎི.
༢༨༤. དྭཡཾ ཨུཎྷཱིསཔཊྚེ. སིརསོ ཝེཋནཾ སིརོཝེཋནཾ. ཨུཔུབྦོ ནཧ བནྡྷནེ, ཨཱིསོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ. ཡཾ བཧུཀཱལཾ དེབྱཱམནུསྶེསྭཔི བྷཝཏི, ཏཏྲ ཀཎྞཱབྷརཎེ ཀུཎྜལཱདིདྭཡཾ. ཀུཌི དཱཧེ, ཨལོ. ཝེཋ ཝེཋནེ, ཀཎྞསྶ ཝེཋནཾ ཀཎྞཝེཋནཾ, མུདྡྷཛདུཏིཡོཡཾ.
ཏིཀཾ ཏཱལ༹ཀཱཁྱེ ཀཎྞཱབྷརཎེ. ཀཎྞཱནཾ བྷཱུསནཾ ཀཎྞིཀཱ, ཀཎྞཱ བྷཱུསནེ བཧུལལཀྑཎེ ཎིཀོ. ཀཎྞཙྪདནཾ ¶ པཱུརཏི ཡེན སོ ཀཎྞཔཱུརོ. ཀཎྞསྶ ཝིབྷཱུསནཾ ཀཎྞཝིབྷཱུསནཾ, ཀརཎེ ཡུ. ཏཱལཔཏྟཾཔྱཏྲ.
༢༨༥. དྭཡཾ གཱིཝཱབྷརཎེ. ཀཎྛསྶ བྷཱུསཱ ཀཎྛབྷཱུསཱ, ཐཱི. གཱིཝཱཡཾ བྷཝཾ གཱིཝེཡྻཾ, བྷཝཏྠེ ཨེཡྻོ, གཱིཝཱཡ ཨཱབྷརཎཾ ཝཱ གཱིཝེཡྻཾ, གཱིཝཏོ ཨཱབྷརཎེ ཨེཡྻོ.
དྭཡཾ མུཏྟཱཝལིཡཾ. ཧརཱིཡཏེ མནོ ཡེན ཧཱརོ. མུཏྟཱནཾ ཨཱཝལི པནྟི མུཏྟཱཝལི. ཧཱརཱསདྡོཔྱཏྲ.
ཙཏུཀྐཾ པཀོཊྛཱབྷརཎེ. པཀོཊྛོ ནཱམ ཀཔྤརསྶཱདྷོབྷཱགོ. ནཱི ནཡེ, ཨུརོ, ཨིཡཱདེསོ. ཝལ སཾཝརཎེ, ཨཡོ, ཨནིཏྠཱི, ནིཡུརོཔི. ཀཊ ཝསཱཝརཎགཏཱིསུ, ཎྭུ. པརི སམནྟཏོ ཧརཏི ཙིཏྟཾ ཡནྟི པརིཧཱརཀཾ, ཎྭུ. ཨཝཱཔཀོཔྱཏྲ.
༢༨༦-༢༨༧. དྭཡཾ མུཏྟཱདིགྷཊིཏཝལཡཝིཀཏྱཱབྷརཎེ. ཀཱ སདྡེ, ཀཎཔཙྩཡོ, ཀཎ སདྡེ ཝཱ, དྭིཏྟཾ, ཀངྐཎཾ, ཀཀི གཏྱཏྠེ ¶ ཝཱ, ཡུ, ཀཀི ལོལྱེ ཝཱ, ཀངྐཏི ཡེནཱཏི ཀངྐཎཾ, ཀརཎེ ཡུ. ཀརསྶ བྷཱུསཱ ཀརབྷཱུསཱ, ཐཱི.
དྭཡཾ ཁུདྡགྷཎྚིཀཱཡཾ. ཀིཾ ཀུཙྪིཏཾ ཀཎཏཱིཏི ཀིངྐཎཱི, ནདཱདི. ཀིངྐིཎཱིཏིཔི པཱཋནྟརཾ, ཏདཱ ཡདཱདི. ཁུདྡཱ ཨེཝ གྷཎྚཱ ཁུདྡགྷཎྚིཀཱ, སཀཏྠེ ཀོ, གྷཊ ཙལནེ.
དྭཡཾ ཨངྒུལྱཱབྷརཎེ. ཨངྒུལིཡཾ བྷཝཾ ཨངྒུལཱིཡཀཾ, ཨཱིཡོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨངྒུལཱིནམཱབྷརཎཾ ཨངྒུལྱཱབྷརཎཾ. ཨུམྨིཀཱཔྱཏྲ. ཏམེཝཱངྒུལཱིཡཀཾ སཱཀྑརམཀྑརཝནྟཾ ‘‘མུདྡིཀཱ, ཨངྒུལིམུདྡཱ’’ཏི ཙོཙྩཏེ. མུད ཏོསེ, ཎྭུ, ཨཱ, མུདྡིཀཱ, ཕལཝིསེསེཔྱཡཾ. ཨངྒུལིཡཾ བྷཝཱ མུདྡཱ ཨངྒུལིམུདྡཱ.
དྭཡཾ ཨིཏྠིཀཊྱཱབྷརཎེ. རས སདྡེ, ཀཏྟརི ཡུ, ཨཱ, རསནཱ. སཱཡེཝ ཨིནཱིམྷི རསནཱི. ‘‘སཱརེ དྷནིམྷི རསནཾ, ཛིཝ྄ཧཱཡཾ རསནཱ ན སོ’’ཏི རུདྡོ. མེཧནསྶ ཁསྶ མཱལཱ མེཁལཱཏི ནིརུཏྟི, མེཧནིནྡྲིཡསྶ མཱལཱཏྱཏྠོ. ཀཱཉྩཱི སཏྟཀཱི, སཱརསནཾཔྱཏྲ.
ཨེཀཡཊྛི བྷཝེ ཀཱཉྩཱི, མེཁལཱ ཏྭ’ཊྛཡཊྛིཀཱ;
རསནཱ སོལ༹སཱ ཉེཡྻཱ, ཀལཱཔཱ པཉྩཝཱིསཏི [ཀལཱཔོ པཉྩཝཱིསཀོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༡༠༨)].
ཏིཀཾ སོཝཎྞེ པགཎྜབྷཱུསནེ. པགཎྜོ ནཱམ ཀཔྤརསྶོཔརིབྷཱགོ. ཀེ སདྡེ, ཨུརོ, ཡཱགམོ. ཨངྒ གམནེ. དོ. བཱཧུམཱུལསྶ, བཱཧུམཱུལེ ཝཱ བྷཝཾ ཝིབྷཱུསནཾ བཱཧུམཱུལཝིབྷཱུསནཾ.
༢༨༨. ཙཏུཀྐཾ ཨིཏྠིཙརཎཝིབྷཱུསནེ. ཨངྒདཱཀཱརཾ པཱདབྷཱུསནཾ པཱདངྒདཾ. མཛི སདྡཏྠོ, ཨཱིརོ, པཱདེ ཀཊཀཾ པཱདཀཊཀཾ. ཨཱུནཾ པཱདཾ པཱུརེཏཱིཏི ནཱུཔུརོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ. པཱདཀཊཀོ ཙ ནཱུཔུརོ ཙེཏི ཀཊཀསདྡསྶ པུལླིངྒེཔི པཝཏྟནཏོ ¶ དྭནྡསམཱསོ. ཏུལཱཀོཊི, ཧཾསཀོཔྱཏྲ. ཏུལ གཏིཀོཊིལྱེ. ཀུཊིལཀོཊིཏྟཱ ཏུལཱཀོཊི, པུམེ. ཧཾསགཏིཏྟཱ ཧཾསཀོ.
༢༨༩. མུཁཕུལླཱདཡོ ཨལངྐཱརཔྤབྷེདཱ སིཡུཾ. མུཁཕུལླཾ ནཱམ སུཝཎྞམཡོ མུཁཱལངྐཱརོ, མུཁེ ཕུལླཏཱིཏི མུཁཕུལླཾ, ཕུལླ ཝིཀསནེ, དནྟཱདཱིསུ སུཝཎྞམཡཱལངྐཱརོཔི མུཁཕུལླམེཝ. ཨུཎྞཏཾ སུཝཎྞཱདིརཙིཏཾ ནལཱཊཱབྷརཎཾ, ཨུཔུབྦོ ནམུ ནམནེ. ཨེཏྠ ཙ མུཁཕུལླུཎྞཏཱནཾ ཝིསེསཾ ཝིཔརིཡཡེནཱཔཱིཏི ཝདནྟི. གཱཝཱིནཾ ཐནཱཀཱརཏྟཱ གཏྠནཾ, ཨོསྶཏྟཾ, ཏམེཝ ཨུཏྟམཏྟཱ ཨུགྒཏྠནཾ, ཙཏུཡཊྛིཀོ ཧཱརབྷེདོ. གམུ གམནེ, ཎྭུ, དྭིཏྟཾ, ཨསྶིཏྟཉྩ, གིངྒམཀཾ, བཱཏྟིཾསཡཊྛིཀོ ཧཱརབྷེདོཝ. ཨཱདིནཱ ཨདྡྷཧཱརོ, མཱཎཝཀོ, ཨེཀཱཝལཱི, ནཀྑཏྟམཱལཱདཡོ ཧཱརབྷེདཱ ཙ སངྒཡ྄ཧནྟི [ཨམར ༡༦.༡༠༦].
༢༩༠. པཛྫཾ ཝཏྠམཏྟེ. ཙིལ ཝསྶནེ, ཙིལྱཏེ ཨཙྪཱདཱིཡཏེཏི, ཎོ, ཐིཡཾ ཙེལཱི. ཚད སཾཝརཎེ, ཨཱཔུབྦོ ཀརཎེ, ཡུ. ཝས ཨཙྪཱདནེ, ཝསྱཏེ ཨཙྪཱདཱིཡཏེཏི ཝཏྠཾ, ཐོ. ཎམྷི ཝཱསོ. ཡུམྷི ཝསནཾ. ཨམ གམནེ, ཀརཎེ ཡུ, ཨཾསུཀཾ, རཾསིཔརིཡཱཡོཔྱཡཾ. ཨམྦ སདྡེ, ཀཏྟརི ཨརོ. པཊ གམནེ, ཀརཎེ ཨ, སོབྷནཙེལེཔྱཡཾ. དུ གམནེ, ཀརཎེ སོ, དྭིཏྟཾ, དུརཱུཔཾ ཨསཏི ཁེཔཏཱིཏི ཝཱ དུསྶཾ, དུརཱུཔཾ ཨསཏི དཱིཔེཏཱིཏི ཝཱ དུསྶཾ, དུཔུབྦོ ཨས དིཏྟིཡཾ ¶ . ཙལ ཝསནེ, ཨསྶོཏྟཾ, ལ༹ཏྟཉྩ. སཊ རུཛཱཝིསརཎགཏྱཱཝསཱནེསུ, ཎྭུ.
༢༩༡. པཛྫཾ ཝཏྠབྷེདེ. ཏཏྲཱདིདྭཡཾ དུཀཱུལཁྱེ ཝཏྠེ. ཁུ སདྡེ, མོ, ཁུམསདྡཱ ཝིཀཱརེ ཎོ, ཁུམཱཡ ཝིཀཱརོ ཁོམཾ, ཁུམཱ ནཱམ ཨཏསཱི, ཏབྦཀྐལསམྦྷཝཾ ཝཏྠཾ, ཝཱཙྩལིངྒོཡཾ. ཀཱུལ ཨཱཝརཎེ, དུཀྑེན ཀུལྱཏེཏི དུཀཱུལཾ, དུམེཧི ཛཱཏཾ ཀཱུལནྟི ཝཱ དུཀཱུལཾ. ཀེཙི པན ‘‘དུཀཱུལམྤི ཨེཀཾ ཝཏྠནྟརཾ, ན ཁོམནཱམ’’ནྟི ཝདནྟི. ཏཾ ‘‘ཁོམ’མཊྚེ དུཀཱུལེ ཙ, ཨཏསཱིཝསནེཔི ཙ’’, ‘‘ཁོམ’མཊྚེ དུཀཱུལེཙཱ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧཏིཀཎྜསེསེསུ [ནཱནཏྠསངྒཧ ༣.༣.༢༩༥] ཝུཏྟཏྟཱ ན གཧེཏབྦཾ. ཀོསོ ནཱམ ཀིམིགབྦྷོ, ཏཏོ ཛཱཏཏྟཱ ཀོསེཡྻཾ, ཨེཡྻོ, ‘‘ཀོསེཡྻཾ ཀིམིཀོསོཏྠ’’ནྟི [ཨམར ༡༦.༡༡༡] ཧི ཝུཏྟཾ. ཀོསེཡྻམེཝ དྷོཏཾ པཊྚུཎྞཾ ནཱམ, ཝུཏྟཉྩ ‘‘པཊྚུཎྞཾ དྷོཏཀོསེཡྻ’’ནྟི [ཨམར ༡༦.༡༡༣]. པཏྟུཎྞནྟིཔི པཱཋནྟརཾ. པཊྚུཎྞརཊྛེ ཛཱཏཏྟཱ པཊྚུཎྞནྟིཔི ཝདནྟི. ཀམུ ཀནྟིཡཾ, ཀམནཱིཡཏྟཱ ཀམྦལོ, རངྐུནཱམཀསྶ ཧརིཎཝིསེསསྶ ལོམེནསཉྫཱཏཝཏྠཾ [རཱངྐཝཾ ཝིགརོམཛཾ (ཨམར ༡༦.༡༡༡)], ཨལོ, ཝཱགམོ ཙ མཛ྄ཛྷེ. ཝཱསདྡོ ཀམྦལསདྡསྶ ནཔུཾསཀཏྟཾ སམུཙྩིནོཏི. རལླཀོཔི [ཨམར ༡༦.༡༡༦] ཀམྦལཔརིཡཱཡོ. སཎ སདྡེ, ཀཏྟརི ཨ, སཎོ ནཱམ ཐིརཏྟཙོ ཨེཀོ རུཀྑཡོནི, ཡསྶ ཏཙེན ཀེཝཊྚཱདཡོ ཛཱལཱདཱིནི ཀརོནྟི, སཎསྶ ཝིཀཱརོ སཱཎཾ, ཝཏྠཾ. མིགལོམཱནི ཀོཊྚེཏྭཱ སུཁུམཱནི ཀཏྭཱ ཀཏམམྦརཾ ཀོཊུམྦརཾ, ཀུཊ ཚེདནེ, ཨུསྶོ, ཨསྶུ, ཀོཊུམྦརཊྛེཛཱཏཏྟཱ ཝཱ ཀོཊུམྦརཾ. བྷངྒཾ ནཱམ ཁོམཱདཱིནི སབྦཱནི ¶ ཨེཀཛ྄ཛྷཱནི ཝོམིསྶེཏྭཱ ཀཏཝཏྠཾ, བྷནྫ ཨཝམདྡནེ, ཨཐ ཝཱ བྷངྒཾ ནཱམ སཱཎཕལཾ, ཏབྦིཀཱརཏྟཱ ཝཏྠཾ བྷངྒཾ, ཝུཏྟཉྩ ནཱནཏྠསངྒཧེ ‘‘བྷངྒཱ སཱཎཱཁྱསསྶེཔཱི’’ཏི. སསྶསདྡེན ཙེཏྠ ཕལཾ ཝུཏྟཾ, ‘‘རུཀྑཱདཱིནཾ ཕལཾ སསྶ’’ནྟི [ཨམར ༡༤.༡༥] ཝཙནཏོ. བྷངྒམྤི ཝཱཀམཡམེཝཱཏི ཀེཙི. ཝཏྠནྟརཾ ཝཏྠཝིསེསོ. ཨཱདིནཱ ཀཔྤཱསཱདཡོཔི གཧིཏཱ.
༢༩༢-༢༩༣. ཙཏུཀྐཾ པརིདྷཱནབྷཱུཏེ ཨདྷོཝཏྠེ. ཨདྷོབྷཱགེ ཝསཱིཡཏེཏི ནིཝཱསནཾ, ནིསདྡོ ཨདྷོབྷཱགསྶ ཛོཏཀོ. ཝས ཨཙྪཱདནེ, ཀམྨནི ཡུ. བཱཧུལྱེན ཨནྟརེ མཛ྄ཛྷེ བྷཝཾ ཨནྟརཱིཡཾ, ཨཱིཡོ. སམཱནལིངྒཏྟཱ དྭནྡོ. ཨནྟརེ བྷཝཾ ཨནྟརཾ, ཎོ. ཨནྟརེ མཛ྄ཛྷེ བྷཝོ ཝཱསོ ཨནྟརཝཱསཀོ, སཀཏྠེ ཀོ. ཨུཔསཾབྱཱནཾཔྱཏྲ [ཨམར ༡༦.༡༡༧].
པཉྩཀཾ ཨུཔརིདྷཱནེ. ཝར ཨཙྪཱདནེ, པཔུབྦོ, ཀམྨནི ཎོ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཝུདྡྷི, པཱཝཱརོ. ཨུཏྟརསྨིཾ དེཧབྷཱགེ ཨཱསཛྫཏེཏི ཨུཏྟརཱསངྒོ, ཨཱ པུབྦོ སཉྫ སངྒེ. ཨུཔརི སཾཝཱིཡཏེ པིདྷཱིཡཏེ བཱཧུལྱེནཱཏི, ཡུ. ཨུཔསཾཔུབྦོ ཝཱི ཏནྟསནྟཱནེ. ཨུཏྟརསྨིཾ དེཧབྷཱགེ བྷཝཾ ཝིཛྫམཱནཾ ཨུཏྟརཾ, ཨུཏྟརཱིཡཉྩ, ཎོ, ཨཱིཡོ ཙ. སཾབྱཱནཾཔྱཏྲ.
ནཝཾ ཝཏྠཾ ཨཧཏནྟི མཏཾ ཀཐིཏཾ, ན ཧཉྙཏི ཡཾ པཱསཱཎཱདཱིཧཱིཏི ཨཧཏཾ. ཏནྟཏོ ཨཙིརམཱཧརིཏཾ ཝཏྠཾ. ཨནཱཧཏཾ, ནིཔྤཝཱཎི, ཏནྟཀཾཔྱཏྲ. ཝུཏྟཉྩ ‘‘ཨནཱཧཏཾ ནིཔྤཝཱཎི, ཏནྟཀཉྩ ནཝམྦརེ’’ཏི [ཨམར ༡༦.༡༡༢].
དྭཡཾ ¶ ཙིརཀཱལཏྟཱ ནིདྡསེ ཛིཎྞཝཏྠེ. ནཏྠི ཨནྟོ དསཱ ཡསྶ ནནྟཀཾ, སཀཏྠེ ཀོ. ཀུཙྪིཏོ པཊོ ཀཔྤཊོ, ཀཔྤ ཝིཏཀྐེ ཝཱ, ཨཊོ. དྭཡཾ ཨཐིརཝཏྠེ, ཛིཎྞཝསནཾ ཨཐིརཾ ཝཏྠཾ. ‘‘པཊ’’ཨིཏི ཙརཏི ཕོཊཏཱིཏི པཊཙྩརཾ, པཊཙྩརམེཝ པལ༹ཙྩརཾ, ལ༹ཏྟཾ.
༢༩༤. དྭཡཾ ཀོཊིཀཱདིསནྣཱཧེ, ཙོལེ༹ ཙ. ཀཙ བནྡྷནེ, ཨུཀོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ. ཝཱཎཾ སརཾ ཝཱརཡཏཱིཏི ཝཱརཝཱཎོ, ཀམྨནི ཎོ, ཨབྷིདྷཱནཏོ ཝཱརསྶ པུབྦནིཔཱཏོ, ཨནིཏྠིཡམེཏེ. ཝཏྠསྶ ཨཝཡཝེ དསཱསདྡོ ཨིཏྠཱི. ‘‘དསཱ ཝཏྱམཝཏྠཱཡཾ, ཝཏྠཾསེ བཧུམྷི དྭིསཱུ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༡༡༤] རབྷསོ. དཱ ཚེདནེ, ཀམྨནི སོ, རསྶོ.
ཨུཏྟམངྒམྷི སཱིསེ ཡོ ཀཉྩུཀོ སུཝཎྞཱདིམཡོ, སོ ‘‘ནཱལི༹པཏྟོ’’ཏི ཀཐིཏོ. ནཱལི༹པཏྟོ ཏཾསཎྛཱནོ སུཝཎྞཱདིཔཊོ ནཱལི༹པཏྟོ. སཱིསཀཾ, སིརིཡཾ, སིརོཧནྟིཔི ཏསྶ ནཱམཱནི.
༢༩༥. ཏིཀཾ དཱིགྷཏྟེ. ཨཱཔུབྦོ ཡམུ ཨུཔརམེ, ཎོ. ཨཱ བྷུསོ ཡཱཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱ ཨཱཡཱམོ, ཡཱ གཏིཔཱཔུཎེསུ, མོ. དཱིགྷསྶ བྷཱཝོ དཱིགྷཏཱ. རུཧ ཛནནེ, ཎོ.
དྭཡཾ ¶ ཝིཏྠཱརེ. ཝཏྠཝིསཡེ ‘‘ཨོསཱརོ’’ཏི རཱུལ༹ྷེ. སམནྟཏོ ནཡ྄ཧཏཱིཏི པརིཎཱཧོ, ནཧ བནྡྷནེ, ཎོ. ཝིཏྠཱརེན སརཎཾ ཝིསཱརོ, སོ ཨེཝ ཝིསཱལཏཱ.
༢༩༦. ཙཏུཀྐཾ ཙཱིཝརེ. ཨརཧཏཾ དྷཛོ ཨརཧདྡྷཛོ, རཱུལ༹ྷིཡཱ ཏདཉྙཙཱིཝརེསུ. ཀསཱཡེན, ཀསཱཝེན ཙ རཏྟཾ ཀཱསཱཡཾ, ཀཱསཱཝཉྩ, སམཱནལིངྒཏྟཱ དྭནྡོ. ཙི ཙཡེ, ཨཱིཝརོ. ཝཏྠཁནྡྷེཧི ཙཱིཡཏེཏི ཙཱིཝརཾ.
མཎྜལཱདཡོ ཏདངྒཱནི སམཱུཧབྷཱུཏསྶ ཙཱིཝརསྶ ཨཝཡཝཱནི. མཌི བྷཱུསཱཡཾ, ཨལོ, མཎྜལཾ. ཙཱིཝརཔརིཡནྟོཡཾ མཧཱཔཐཝིཡཱ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏོ ཝིཡ ཙཱིཝརསྶ སམནྟཏོ ཏིཊྛཏི. ཝིཝཊྚོ ནཱམ ཙཱིཝརམཛ྄ཛྷགཏམགྒོ, སོ ཧི ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝིཝཊྚོཏི ཝུཙྩཏི, ཝཊྚ ཨཱཝཊྚནེ. ཀུསི ནཱམ མགྒཱནཾ མཛ྄ཛྷགཏཝཏྠཁཎྜཾ, ཀུས ཚེདནེ, ཀམྨནི ཨི, ཀུསི, པུམིཏྠིཡཾ.
༢༩༧. ཕལཱདཱིནཾ ཡཱནི ཙཏྟཱརི སནྟི, ཨེཏཱ ཝཏྠསྶ ཡོནིཡོ ཀཱརཎཱནི ཏཏོ ཏདུཔྤཏྟིཏོ. ཀཔྤཱསིཀཾ ཝཏྠཾ ཕཱལཾ ནཱམ ཕལཝིཀཱརཏྟཱ, ཝིཀཱརེ ཎོ, ཏཱིསུ. ཡཐཱ – ཕཱལོ པཊོ, ཕཱལཱ ཙེལཱི, ཕཱལཾ ཝཏྠཾ. ཁོམཱདཡོ པན པཊཱ ཏཙབྦྷཝཱ ཏཙཏོ སཉྫཱཏཱ.
༢༩༨. ཀོསེཡྻཾ ¶ ཝཏྠཾ ཀིམིཛཾ ནཱམ. མིགལོམམཡནྟུ ཀམྦལཾ. དྭཡཾ བྱཝདྷཱཡཀཔཊེ, ཀཎྜཔཊེཔཱིཏི ཀེཙི. སམཱནཏྠཱ ཨེཏེ དྭེ ཏུལྱཏྠཱཏྱཏྠོ. ཛུ གཏིཡཾ, བྷཱུཝཱདི, ཛུ བནྡྷནེ ཝཱ, ཡུ, ཨནཀཱདེསོ, སཱ ཨིཏྠཱི. ཏིརོ ཀརཱིཡཏི པིདྷཱིཡཏི ཡཱཡ, སཱ ཏིརོཀརཎཱི, ཡུ. པཏིསཱིརཱཔྱཏྲ. པཏིཔུབྦོ སི བནྡྷནེ, རོ.
༢༩༩. དྭཡཾ ཨུཔརིབནྡྷཔཊེ, ཨཐསདྡོཏྲ ལིངྒཱདིཛོཏཀོ. ཨུདྡྷཾ ལོཙཏེ བནྡྷཱིཡཏེཏི ཨུལློཙཾ, ལུཙ དསྶནེ. ཙནྡཱཏཔེ ཝིཏནྱཏེཏི ཝིཏཱནཾ, ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཎོ, ཙུརཱདི. དྭཡམྤི པུནྣཔུཾསཀནྟི ཨཱིརིཏཾ ཀཐིཏཾ.
དྭཡཾ སིནཱནེ. ནཧ སོཙེ, ཀརཎེ ཡུ, སིནཱ སོཙེ, ཀརཎེ ཡུ, ‘‘སིནཱནེ’’ཏི སཏྟམྱནྟཾ པདཾ. དྭཡཾ ཀུལྱཱདིནཱ [ཀུཊྱཱདིནཱ (ཀ.), ཀུཛྫནཱདིནཱ (ནིསྶཡ), ཀུངྐུམཧལིདྡཱདིནཱ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༡༢༡)] ཨངྒནིམྨལཱིཀརཎེ. ཨུབྦཏྟཱིཡཏེ ཝིསཱརཱིཡཏེ མལམནེནེཏི ཨུབྦཏྟནཾ, ཝཏུ ཝཏྟནེ, བྷཱུཝཱདི. མཛྫ སུདྡྷིཡཾ, ཡུ. སམནྟི དྭཡམིདཾ སམཱནཏྠཾ.
༣༠༠. ཏིཀཾ ནལཱཊཀཏེ ཙིཏྟཀེ. ཏིལཀཱཀཏི ཏིལཀོ. ཙིཏྟཀཱཀཏི ཙིཏྟཀཾ. ཙཀཱརེན ཏམཱལཔཏྟཱཀཏི ཏམཱལཔཏྟཾ ¶ . སཱམཉྙེན ཝིསེསཀཾ, ཨུབྷོ ཝིསེསཀཏིལཀཱ ཨནིཏྠཱི, སེསདྭཡཾ ནཔུཾསཀཾ [ཨམར ༡༦.༡༢༣].
ཏིཀཾ ཙནྡནེ, ཙདི ཧིལཱདནེ, ཧིལཱདནཾ སུཁཱཔནཾ, ཡུ. གནྡྷཱནཾ སཱརོ ཨུཏྟམོ གནྡྷསཱརོ, གནྡྷཡུཏྟོ སཱརོ ཐིརཾསོ ཝཱ གནྡྷསཱརོ. མལཡདཱིཔགིརིམྷི ཛཱཡཏཱིཏི མལཡཛོ. བྷདྡསིརཱིཔྱཏྲ.
༣༠༡. ཏིཀཾ པཱིཏཙནྡནེ. ‘‘གོསཱིས’’ཨིཏི པབྦཏེ མལཡེ དེསེ ཛཱཏཾ གོསཱིསཾ, གོ ཝིཡ ཛལཾ ཝིཡ སཱིཏནྟི ཝཱ གོསཱིཏཾ, ཏདེཝ ཏསྶ སཀཱརཾ ཀཏྭཱ གོསཱིསཾ. ཏིལཔཎྞཔྤམཱཎཔཎྞཡུཏྟཏཱཡ ཏེལཔཎྞིཀཾ. མནཾ ཧརཏཱིཏི ཧརི, ཏམེཝ ཙནྡནནྟི ཧརིཙནྡནཾ. པཱིཏསཱརུ, སུསཱིཏཾཔྱཏྲ. གོསཱིསཱདཡོ ཏཡོ པུམེ, ནཔུཾསཀེ ཙ ཝཏྟནྟི.
ཙཏུཀྐཾ རཏྟཙནྡནེ. ཏིལཔཎྞཔྤམཱཎཔཎྞཡུཏྟཏཱཡ ཏིལཔཎྞཱི. པུརིམེན བྷེདཀརཎཏྠཾ ན ཝུདྡྷི. པཏྟམངྒམསྶེཏི པཏྟངྒཾ, ཁུདྡཔཎྞཏཱཡ ཨཔྤདྷཱནཔཏྟམིཙྩཏྠོ. ‘‘ཨངྒཾ གཏྟནྟི ཀོཔཱཡ-པཏཱིཀེསྭཔྤདྷཱནཀེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ. རཉྫ རཱགེ, ཧེཏུཀཏྟརི ཡུ. རཏྟཝཎྞཏཱཡ རཏྟཉྩ ཏཾ ཙནྡནཉྩེཏི རཏྟཙནྡནཾ, ཨམརཀོསེ པན ‘‘གོསཱིསཱདཱིནི རཏྟཙནྡནནྟཱནི ཝིསེསེ ཝཏྟནྟཱི’’ཏི [ཨམར ༡༦.༡༣༡] ཝུཏྟཱནི. ཏཏྲ གོསཱིསསྶ ཡཐཱཝུཏྟོཡེཝཏྠོ. དྷཝལཾ, སུསཱིཏལཾ, ཙནྡནཾ, ཏེལཔཎྞིཀཾ མལཡཔབྦཏདེསཛམེཝ. ཧརི མཎྜཱུཀོ, ཏདཱཀཱརེ པབྦཏེ ཛཱཏཾ ཙནྡནཾ ཧརིཙནྡནཾ. པཀྐམྦཕལགནྡྷི པཱིཏཝཎྞཾ. ཏིལཔཎྞཱིཔཏྟངྒཱནི རཏྟཙནྡནསདིསསྶ རཏྟསཱརསྶ ཨེཀསྶ ཙནྡནསྶ ནཱམཱནི.
དྭཡཾ ¶ རཏྟཙནྡནེ. ཨཐ ཝཱ ཏིལཔཎྱཱདཱིནི ཙཏྟཱརི ལོཧིཏཙནྡནསདིསསྶ རཏྟསཱརསྶ ཨེཀསྶ ཙནྡནཝིསེསསྶ ནཱམཱནི. ཀུཙནྡནཾཔྱཏྲ. ‘‘པཏྟངྒཾ རཉྫནཾ རཏྟཾ, པཏྲངྒཉྩ ཀུཙནྡན’’ནྟི རཏནམཱལཱཡཾ.
༣༠༢. དྭཡཾ ཝཎིཛཱདཱིནཾ ‘‘ཀཱལེ༹ཡཱ’’ཨིཏི རཱུལ༹ྷེཔཱིཏཀཊྛེ. ཀཱལ༹ཝཎྞཾ ཨནུསརཏི སཱིལེནཱཏི ཀཱལཱ༹ནུསཱརཱི, ཀཱལ༹ཝཎྞཛནཀོཏྱཏྠོ. ཀཱལ༹ཾ ཛནེཏཱིཏི ཀཱལི༹ཡཾ, ‘‘ཀཱལཱི༹ཡཀནྟུ ཀཱལེ༹ཡཾ, ཝཎྞདཾ ཀནྟིཛཱསཀ’’ནྟི [ཛཱསཀཾ ཀནྟིདཱཡཀཾ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༡༢༦)] བྱཱཌི.
ཏིཀཾ ཨགརུསཱམཉྙེ. ལཱུ ཚེདནེ, ཧོ. ལཧུནཱམཏྟཱ ཨགརུ. རསྶ ལཏྟེ ཨགལུ, དྭཡཾ པུམེ. ཝཾསིཀཾ, རཱཛཱརཧཾ, ཀིམིཛཾ, ཛོངྒཀཾཔྱཏྲ.
ཨསྨིཾ ཨགརུམྷི ཀཱལེ༹ སཏི ‘‘ཀཱལཱ༹གརཱུ’’ཏྱུཙྩཏེ. མལླིཀཱཔུཔྥགནྡྷི ཨགརུ པན མངྒལྱོཙྩཏེ.
དྭཡཾ སལླཀཱིདཝེ. ཏུརུཀྑོ ཝུཏྟོ. པིཌི སངྒྷཱཏེ, ཎྭུ. སིཧལོ, ཡཱཝཎོཔྱཏྲ.
༣༠༣. དྭཡཾ མིགནཱབྷིཡཾ. ཀཏྠ སིལཱགྷཱཡཾ, ཨཱུརོ, ནདཱདི, སཀཏྠེ ཀོ. མིགསྶ མདོ མིགམདོ, མིགོ མརཏི ཡེནཱཏི ཝཱ མིགམརོ, སོ ཨེཝ མིགམདོ.
དྭཡཾ ¶ ཀུཊྛེ. ཀུཊ ཚེདནེ, ཋོ, ཏོ ཝཱ, ‘‘ཀུཊཱདཱིཧི ཋོ’’ཏི ཋོ, ཀུཊྛཾ, རོགབྷེདེཔི. ཨཏྟནོ ཚཱཡཱུཔགཏེ ཨཛེ པཱལེཏཱིཏི ཨཛཔཱལཀཾ, ཎྭུ. པཱརིབྷཱབྱཾ, པཱཀལཾ [ཕཱལཀཱི (ཀ.)], ཨུཔྤལཾ, ཝཱཔྤཾཔྱཏྲ.
དྭཡཾ པིཌངྒེ. རོགཾ ལུནནྟོ ཨངྒཏི གཙྪཏཱིཏི ལཝངྒོ. དེཝཱནཾ ཀུསུམཾ པུཔྥཾ དེཝཀུསུམཾ. སིརིསཉྙཾཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཀུངྐུམེ. ཀསྨཱིརརཊྛེ ཛཱཏཾ ཀསྨཱིརཛཾ. ཨགྒིསིཁཾ, ཝརཾ, ཝལླཱིཀཾ, པཱིཏནཾ, རཏྟསངྐོཙཾ, པིསུནཾ, དྷཱིརཾ ལོཧིཏཙནྡནཾཔྱཏྲ.
༣༠༤. དྭཡཾ དྷུནཀེ. ཡཀྑེཧི ཀཏོ དྷཱུཔོ ཡཀྑདྷཱུཔོ, ཡཀྑོ དེཝོ. སཛྫརུཀྑསྶ སིལེསོ སཛྫུལསོ. ཨསྶུ, སིལོཔོ, ཨེསྶཏྟཉྩ, སཛྫསྶ རསོ དཝོ སཛྫུལསོ, ཨསྶུ, ལཏྟཉྩ. སཛྫརསོཏིཔི པཱཋོ. རཱལོ, སབྦརསོ, བཧུརཱུཔོཔྱཏྲ.
ཏིཀཾ ཏཀྐོལེ. ཏཀྐ ཝིཏཀྐེ, ཨོལོ. ཀུལ སངྑྱཱནེ, ཎྭུ. ཀོསཡུཏྟཾ ཕལམེཏསྶཱཏི ཀོསཕལཾ. དྭཡཾ ཛཱཏིཕལེ. ཀོསསཧིཏཾ ཛཱཏིཕལམེཏསྶཱཏི ཛཱཏིཀོསཾ. ཛཱཏིཕལམེཏསྶ, ན ཀིཏྟིམནྟི ཛཱཏིཕལཾ.
༣༠༥. པཛྫདྡྷཾ ཀཔྤཱུརེ, གྷནོ ཧུཏྭཱ སརཏཱིཏི གྷནསཱརོ. ཨབྦྷམིཝ སིཏཾ སིཏབྦྷོ, ཨབྷིདྷཱནཏོ པུབྦནིཔཱཏོ, ཀཔྤ ¶ སཱམཏྠིཡེ, ཨཱུརོ. ཙནྡསཉྙོ, ཧིམཝཱལུཀོ, ཧིམཱཝ྄ཧཡོཔྱཏྲ.
པཛྫདྡྷཾ ལཱཁཱཡཾ, ཨཱ བྷུསོ རཏྟཾ ཀརོཏཱིཏི ཨལཏྟཀོ, ལཏྟཾ, ཀྭི. ཡུ མིསྶནེ, ཎྭུ. ལཱཁ སོསནེ, ཨ, ལཱ ཨཱདཱནེ ཝཱ, ཁོ. ཛན ཛནནེ, ཏུ, ནལོཔོ. དུམཱམཡོཔྱཏྲ.
༣༠༦. དྭཡཾ སརལདྡཝེ. སིརིཡཱ ལཀྑིཡཱ ཨཱཝཱསོ སིརིཝཱསོ. སརལནཱམཀསྶ རུཀྑསྶ དཝོ རསོ སརལདྡཝོ. པཱཡསོ, ཝཀདྷཱུཔོ, སིརིཝེཊྛོཔྱཏྲ. ‘‘སིརིཝཱསེ པརམནྣེ ཙ, པཱཡསོ སམྨཏོ པུམེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༦.༡༢༩] རུདྡོ. དྭཡཾ ཨཉྫནེ. ཨཉྫུ བྱཏྟིམཀྑནགཏིཀནྟཱིསུ, ཡུ. ཀཛྫ བྱསནེ. ཀཛྫཏི རོགནྟི ཀཛྫལཾ, ཨལོ.
དྭཡཾ གནྡྷགཱཧཱཔནཙུཎྞེ, ཝས ཧིཾསཏྠོ, ཝསཏི དུགྒནྡྷནྟི ཝཱསོ, ཎོ, ཝཱས ཨུཔསེཝཱཡཾ ཝཱ, ཝས ནིཝཱསེ ཝཱ. སོ ཨེཝ ཙུཎྞཾ. ཡུཛ ཡོགེ, ཀམྨནི ཎོ, ཝཱསོ ཨེཝ ཡོགོ ཝཱསཡོགོ. དྭཡཾ ཝིལེཔནམཏྟེ. ཝཎྞ ཝཎྞཀྲིཡཱཝིཏྠཱརགུཎཝཙནེསུ, ཙུརཱདི. ཝཎྞཡཏཱིཏི ཝཎྞཀཾ. ཎྭུ. ལིཔ ཨུཔདེཧེ. ཝིལེཔཱིཡཏེཏི ཝིལེཔནཾ, ཀམྨནི ཡུ.
༣༠༧. ཡོ གནྡྷམཱལྱདྷཱུཔཱདཱིཧི ཝཏྠཏམྦུལཱདཱིནཾ སངྑཱརོ, ཏཾ ‘‘ཝཱསན’’མིཏྱུཙྩཏེ, ཝཱས ཨུཔསེཝཱཡཾ, ཝཱསཱིཡཏེ སངྑརཱིཡཏེཏི ཝཱསནཾ, ཡུ.
ཏིཀཾ ¶ པུཔྥདཱམེ. མཱ མཱནེ, ལོ, མལ དྷཱརཎེ ཝཱ, ཨ. མཱལོཝ མཱལྱཾ. དམ གཏིཡཾ, པུཔྥཱནི དམནྟྱཏྲེཏི པུཔྥདཱམཾ, པུཔྥཱནཾ རཱསིཀརཎཊྛཱནམིཙྩཏྠོ. དཱ ལཝནེ ཝཱ, མོ. ཨམརཀོསེ པན ‘‘མཱལཱམཱལྱཱནི མུདྡྷནི པཝཏྟཱཡ མཱལཱཡ ནཱམཱནཱི’’ཏི [ཨམར ༡༦.༡༣༥] ཝདཏི. མཱལམཱལྱསདྡཱ པུཔྥེཔི, ‘‘མཱལཱ མཱལྱཾ པསུནེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ. དྭཡཾ གནྡྷགྒཱཧིཏེ ཝཏྠཱདོ. བྷཱུ སཏྟཱཡཾ, ཀམྨནི ཏོ, ཝུདྡྷཱདི. ཝཱསཱཔེཏི གནྡྷཾ གཱཧཱཔེཏི ཡནྟི ཝཱསིཏཾ, ཝས ནིཝཱསེ, ཀམྨེ ཏོ, ཏཱིསུ, ཡཐཱ – བྷཱཝིཏོ པཊོ, བྷཱཝིཏཱ ཙེལཱི, བྷཱཝིཏཾ ཝཏྠཾ. ཝཱསིཏོ, ཝཱསིཏཱ, ཝཱསིཏཾ ཝཏྠཾ.
༣༠༨. པཉྩཀཾ མུདྡྷམཱལཱཡཾ. ཏསི ཨལངྐཱརེ, བྷཱུཝཱདི. ཨུདྡྷཾ ཏསཱིཡཏེཏི ཨུཏྟཾསོ. སིཁཱཡཾ ཛཱཏོ སེཁརོ, རོ. མུདྡྷཾ ཨཝཏི རཀྑཏཱིཏི ཨཝེལཱ༹, ཨཝ རཀྑཎེ, ཨེལོ, ལ༹ཏྟཾ. ‘‘ཨཱཝེལཱ༹’’ཏིཔི པཱཋོ, དཱིགྷཏྟཾ. སེཁརོ ཙ ཨཱཝེལཱ༹ ཙཱཏི དྭནྡོ. མུདྡྷནི ཨལངྐཏཾ མཱལྱཾ མུདྡྷམཱལྱཾ, ཏསྨིཾ. ཨཝཔུབྦོ ཏསི ཨལངྐཱརེ, ཨུདྡྷཾ ཏསཱིཡཏེཏི ཨཝཏཾསོ, སོ ཨེཝ ཝཊཾསཀོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཏསྶ ཊོ, ཨནེཀཏྠཏྟཱ ཨུཔསགྒནིཔཱཏཱནཾ ཨུདྡྷཾབྷཱཝཛོཏཀོ ཙེཏྠ ཨཝསདྡོཏི ཏཐོཏྟཾ.
ཏིཀཾ སེཡྻཱཡཾ. སཡནྟྱསྶཾ སེཡྻཱ, ཡོ. སཡནྟྱཏྲེཏི སཡནཾ, སེནཉྩ. ཨུབྷཡཏྲཔི ཨདྷིཀརཎེ ཡུ, ཨིསྶེ, ཨེ ཨཡ, ཨིཏརཏྲ ཨེཏྟཾ, ‘‘ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔཱ’’ཏི ཨལོཔོ ཙ, སཡནཱིཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ¶ མཉྩེ. པརིཔུབྦོ ཨཀི ལཀྑཎེ, ཎོ, ཨིལོཔོ, རསྶ ལཏྟཾ. མཙི དྷཱརཎོཙྪཱཡཔཱུཛནེསུ, བྷཱུཝཱདི ཨ, སཀཏྠེ ཀོ. ཁཊཱཔྱཏྲ, ཁཊྱཏེ ཨཱཀངྑཏེ སཡནཏྠིཀེཧཱིཏི ཁཊཱ, ཁཊ ཨཱཀངྑཱཡཾ.
༣༠༩. དྭཡཾ མཉྩཱདྷཱརེ. མཉྩསྶ ཨཱདྷཱརོ མཉྩཱདྷཱརོ. པཊིཔཛྫཏི པཝཏྟཏི སེཡྻཱ ཡེན, སོ པཊིཔཱདོ. མཉྩངྒེ མཉྩཱཝཡཝེ ཨཊནིསདྡོ ཨིཏྠིཡཾ, ཨཊ གམནཏྠོ, ཨནི, ཡུ ཝཱ, ནདཱདི, རསྶོ.
༣༡༠. ཀུལཱི༹རཔཱདཱདཡོ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ མཉྩནྟརཱ མཉྩབྷེདཱ སིཡུཾ. ཏཏྠ ཀུལཱི༹རོ ཀཀྐཊཀོ ཏསྶ སཎྛཱནཔཱདཏྟཱ ཀུལཱི༹རཔཱདོ. ཨཊནིཡཾ ཨཱཧཙྩོ, ཨཱཧཙྩ ཝཱ པཱདོ ཏིཊྛཏི ཡསྶཱཏི ཨཱཧཙྩཔཱདོ, པུབྦཔཀྑེ ‘‘རིཙྩཱ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན རིཙྩཔཙྩཡནྟོ ཨཱཧཙྩསདྡོ, པརཔཀྑེ ཏུ ཏྭཱཔཙྩཡནྟོ, ཡསྶ ཨཊནིཚིདྡེ པཱདོ པཝིསིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, སོ ཨཱཧཙྩཔཱདོ. མས ཨཱམསནེ, ཨཱརོ, སཀཏྠེ ཀོ. ཡསྶ པཱདཙྪིདྡེ ཨཊནི པཝིསིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, སོ མསཱརཀོ. བུནྡེན པཱདེན སཧ ཨེཀཱབདྡྷཱ ཨཊནི ཡསྶ སོ བུནྡིཀཱབདྡྷོ, ཨེཀཱརསྶིཏྟཾ. ཨེཏྠ ཙ མཛ྄ཛྷེ དྭིནྣཾ མཉྩཱནཾ ལཀྑཎཾ ཝིཔརིཡཡེནཱཔི ཝདནྟི.
༣༡༡. དྭཡཾ སཱིསཱདྷཱརེ. ཝིསེསེན སཱིསཾ ཝཧཏཱིཏི བིབྦོཧནཾ, ཡུ, བཏྟཾ, ཨསྶོཏྟཉྩ. ཨུཔདྷཱིཡཏེ སཱིསཱསནཾ ཀརཱིཡཏེཏི ཨུཔདྷཱནཾ, ཡུ, དྷཱ དྷཱརཎེ.
ཏིཀཾ ¶ སཱམཉྙཔཱིཋེ. པཱིཋ ཧིཾསཱསཾཀིལེསེསུ, བྷཱུཝཱདི, ཎྭུ, ཨཱ. ཡདཱདིནཱ ཀེ པཙྩཡེ ཨིཏྠིཀཏཱཀཱརེ པརེ པུབྦོ ཨཀཱརོ ཨིཀཱརམཱཔཛྫཏེ, ‘‘ཀེ’’ཏི ཀིཾ? ཙེཏནཱ. ‘‘པཙྩཡེ’’ཏི ཀིཾ? བཀཱ. ‘‘ཨིཏྠཱི’’ཏི ཀིཾ? པཱཙཀཱ. ‘‘ཀཏ’’ཨིཏི ཀིཾ? ཝུཏྟཀམྨཱ, ཀམྨཔཙྩཡོཡཾ, ཏཔཙྩཡེ པཱིཋཾ [མོགྒལླཱན ༤.༡༤༢ སུཏྟམྤི པསྶིཏབྦཾ]. ཨཱསཏེ ཨསྨིནྟི ཨཱསནཾ.
དྭཡཾ ཨུཏྟམཱརཧཔཱིཋེ. ཀུཙ སཾཔཙྩནཀོཊིལྱཔཏིཐམྦྷཝིལེཁནེསུ, ཚོ. བྷདྡཾ ཀལྱཱཎཾ པཱིཋཾ བྷདྡཔཱིཋཾ. གཛདནྟཱདིམཡཀེསམཛྫནིཡམྤི དྭཡམིདམཱཧུ. ཏདཱ པསཱདྷནཱི, ཀངྐཏིཀཱཔྱཏྲ. པཱིཋནྟརེ དཱིགྷཔཱིཋེ ཨཱསནྡཱི མཏཱ. སད ཝིསརཎགཏྱཱཝསཱནེསུ, ནདཱདི, བིནྡཱགམོ ཙ.
༣༡༢. ཨཱཡཱམཝིཏྠཱརཝསེན མཧནྟོ ཨཱསནཔྤབྷེདོ ‘‘ཀོཛཝོ’’ཏི མཏོ, ཀུཛུ ཐེཡྻཀརཎེ, ཎོ, ཀུཡཾ པཐཝིཡཾ ཛཝཏཱིཏི ཝཱ ཀོཛཝོ, ཛུ གཏིཡཾ. དཱིགྷེན ལོམེན ཡུཏྟོ ཨཱསནཔྤབྷེདོ ‘‘གོནཀོ’’ཏི མཏོ, གུ སདྡེ, ཡུ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨུསྶོཏྟཾ.
དྭཡཾ ཨཏྠརཎེ. མིགལོམཔུཎྞཏཱཡ ཛཱཏཾ ཨུཎྞཱམཡཾ. ཐར སནྠརཎེ, པཱདིཔུབྦོཝ, ན ཀདཱཙིཔི པཱདིརཧིཏོ, ཨཱ བྷུསོ ཐརཱིཡཏེཏི ཨཏྠརཎཾ, ཡུ.
དྭཡཾ སཾསིབྦནཙིཏྟཀེ. ཙིཏྟརཱུཔམསྶཏྠཱིཏི ཙིཏྟཀཾ. བཱཧུལྱེན ན ཨིཀཱརཱགམོ. ཝཱནེན སཾསིབྦནེན སཉྫཱཏཾ ཙིཏྟརཱུཔམསྶཱཏི ཝཱནཙིཏྟཀཾ, སཀཏྠེ ཀོ.
༣༡༣. དྭཡཾ ¶ ནིརནྟརཔུཔྥཔཊེ. གྷནཾ སནྡྷིབྷཱུཏཾ པུཔྥརཱུཔམེཏྠཱཏི གྷནཔུཔྥཾ. པཊལམེཏིསྶཱཏྠཱིཏི པཊལིཀཱ, ཨིཀོ. དྭཡཾ བཧུམུདུལོམེ སེཏཝཏྠེ. སི སེཝཱཡཾ, སིཝཏྠིཀེཧི སེཝཱིཡཏེཏི སེཏོ, ཏོ. པཊ གམནེ, ཎྭུ, པཊིཀཱ, ཨདྡྷེནྡུཔཱསཱཎེཔི.
དྭཱིསུཔི པརིཡནྟེསུ ཡསྶཱ དསཱ སནྟི, སཱ ཨུདྡལོམཱི, ཨུདིཏཾ དྭཱིསུ ལོམཾ དསཱ ཡསྶཱ སཱ ཨུདྡལོམཱི, ཨིསྶཏྟཾ, དྭིཏྟཉྩ. ཨེཀསྨིཾ པརིཡནྟེཡེཝ དསཱ ཡསྶཱ ཨེཀནྟལོམཱི, ཨེཀསྨིཾ ཨནྟེ པརིཡནྟེ ལོམཾ དསཱ ཡསྶཱཏྠཱིཏི ཨེཀནྟལོམཱི, ཨུདྡལོམཱི ཙ ཨེཀནྟལོམཱི ཙེཏི ཨུདྡལོམིཨེཀནྟལོམིནོ, ‘‘པདཱནཾ སནྡྷི ཝཏྟིཙྪཱཏོ, ན སམཱསནྟརགེསཱུ’’ཏི ཝུཏྟེཔི གཱཐཱབྷཱཝཏོ ཚནྡོཧཱནིབྷཡཱ ཝིསནྡྷི. ཡཏྠ པན གཱཐཱཡམྤི [ཨགཱཐཱཡམྤི (?)] ཝིསནྡྷི ‘‘དྷམྨསཾཝཎྞནཱཡ’ནྟིཨཱདིམཱཧཱ’’ཏྱཱདཱིསུ, ཏཏྠ ཀཐནྟི? ‘‘ན སམཱསནྟརངྒེསཱུ’’ཏི ཨིམསྶཱནིཙྩཏྟཱ ཏཏྠཱཔི ན དོསོ, ‘‘ནེན ནིདྡིཊྛམནིཙྩ’’ནྟི ཧི པརིབྷཱསིཏཾ [ནགྷཊིཏཾ ཨནིཙྩཾ (པརིབྷཱསེནྡུསེཁར ༩༧)].
༣༡༤. ཏདེཝ ཡཐཱཝུཏྟདྭཡམེཝ སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠཱིནཾ ནཙྩཡོགྒཾ ནཙྩསྶ ཡོགྱཊྛཱནབྷཱུཏཾ ‘‘ཀུཏྟཀ’’མིཏྱུཙྩཏེ. ཧི པདཔཱུརཎེ. ‘‘ནཙྩཡོགྱམྷཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏདཱ བྷཱཝསཏྟམཱི. ཀརོནྟི ¶ ཨེཏྠ ནཙྩནྟི ཀུཏྟཀཾ, ཀར ཀརཎེ, ཏོ, ཨསྶུ, བྷུཛཱདི, སཀཏྠེ ཀོ.
སཱིཧཱདིརཱུཔེཧི ཝིཙིཏྟརཱུཔཾ ཝཏྠཾ, ཨཱསནཾ ཝཱ ཝིཀཏིཀཱ ནཱམ བྷཝེ, ཨེཀསྶེཝ ཧི ཀཏྟུནོ པཀཏིཝིཀཏིསངྑཱཏཱཝཏྠཱཝསེན དྭིཏྟཾ, ཝཏྟིཙྪཱཝསེན ལིངྒསངྑྱཱཝིབྷཏྟིབྷེདཉྩ ཧོཏི, ཡཐཱ – མནུསྶཱ ཡཀྑབྷཏྟཾ ཨཧེསུཾ, སཏྟཔྤཀརཎཱནི ཨབྷིདྷམྨོ ནཱམ བྷཝནྟི, དེཝདཏྟོ རཛྫཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. ཡཏྲ ཧི པཀཏིཡཱ ཝཱ ཝིཀཏིཡཱ ཝཱཏི དྭིནྣམྤི ཝུཏྟཏཱ སིཡཱ, ཏཏྲ ཝཱཙཀོ པཀཏིཡཱཡེཝ སངྑྱཾ གཎྷཱཏི, ནེཏརསྶ ཏནྣིསྶིཏབྷཱཝེནཱཔྤདྷཱནཏོ [ཀཙྩཱཡནསཱརེ ༦-༧ གཱཐཱསུ པསྶིཏབྦཾ]. ཡདཱ པན པཀཏིཡཱ སམྦནྡྷཱདིབྷཱཝཾ ཝཏྟུམིཙྪཏི, ཏདཱ ཨཏྟནཱ ཝཏྟབྦསྶ ཨཉྙཏྠསྶཱབྷཱཝཱ ཝིཀཏིཔྱུཙྩཏེ ཝཱཙཀེན, ཡཐཱ – དེཝདཏྟསྶ རཛྫཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨིདྷ པན ལིངྒབྷེདེནེཝ ཝུཏྟཾ ‘‘ཙིཏྟཾ ཝིཀཏིཀཱ བྷཝེ’’ཏི. ཝིཀརཱིཡཏེཏི ཝིཀཏི.
༣༡༥. ཀཊྚིསྶཀོསེཡྻསངྑཱཏཱནཾ དྭིནྣམཏྠརཎཱནཾ ཀརཎཔྤཀཱརཾ དསྶེཏུཾ ཨརིཡཱསཱམཉྙམཱཧ ‘‘ཀཊྚིསྶ’’མིཙྩཱདི. ཀོསིཡཀཊྚིསྶམཡཾ ཀོསིཡསུཏྟཀཊྚིསྶཝཱཀེཧི པཀཏམཏྠརཎཾ ཀཊྚིསྶཾ ནཱམ, ཝིརཱུཔེཀསེསཝསེན ཀོསིཡཉྩ ཀཊྚིསྶཉྩ ཀཊྚིསྶཱནི, ཏེཧི པཀཏཾ ཨཏྠརཎཾ ཀཊྚིསྶཾ. ཀོསིཡསུཏྟེན པཀཏནྟུ ཨཏྠརཎཾ ཀོསེཡྻཾ ནཱམ. རཏནཔཏིསིབྦིཏནྟི ཨིདཾ དྭིནྣམྤི ཝིསེསནཾ, ཨཏྠརཎཉྩ ཨིཏི ཀམཱ ཀམཏོ ‘‘བྷཝེ’’ཏི ཨཛ྄ཛྷཱཧརིཏབྦཾ. ཨཏྠརཎསདྡསྶཱནུཎྞཱམཡེསྭཔི པཝཏྟནཏོ ཨེཏྠཱཔི ‘‘ཨཏྠརཎ’’ནྟི ¶ ཝུཏྟཾ, ཡཐཱ – སུཏྟཾ ཀམྨནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཙཀཱརོ པཱདནྟཏྟཱ གརཱུསུ གཎྷིཏབྦོ, ཏེནེཝ ཧི སཏྟཔཉྙཱསམཏྟཱ པརིཔུཎྞཱ ཧོནྟི, ཨརིཡཱཡ ཧི པཋམཔཱདེ དྭཱདསམཏྟཱ, ཏཐཱ ཏཏིཡེ, དུཏིཡེ ཨཊྛཱརས, ཙཏུཏྠེ པནྣརསམཏྟཱཏི སམྤིཎྜིཏཱ སཏྟཔཉྙཱསམཏྟཱ ཧོནྟི.
༣༡༦. ཏིཀཾ དཱིཔེ. དཱིཔ དིཏྟིཡཾ, དིཝཱདི. དིཔྤཏཱིཏི དཱིཔོ, ཎོ. ‘‘པདཱིཔོ’’ཏི ཨཉྙཔདནིཝཏྟནཏྠཾ ཨུཔསགྒེན པདཾ ཝཌྜྷིཏཾ. ཛུཏི དིཏྟིཡཾ, བྷཱུཝཱདི, ཎོ.
དྭཡཾ ཨཱདཱསེ. ‘‘པུམེ ཏཱུ’’ཏི ཏྭནྟཾ ལིངྒཔདཾ. ཨཱདིསྶཏེ ཨསྨིནྟི ཨཱདཱསོ, ཎོ, ཨཱཔུབྦོ དིས པེཀྑནེ, ཨིསྶཱ. དིཔྤཏི ཨེཏྠཱཏི དཔྤཎོ, ཡུ, ཨིསྶཏྟཾ. མཀུརོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཙམྨམཡཀཱིལཱ༹གུལ༹ཀེ. ཝཱསབྷཝནེཧི ཡུཝཏཱིཧི སཧ ཀཱིལཱ༹སམྦྷཝཱ ཉེཡྻཱ, ཏཔྤཀྐམེནསྶཱབྷིདྷཱནཾ. གུཌི ཝེདྷནེ, ཎུཀོ, ཨུསྶེ, གུདྡ ཀཱིལཱ༹ཡམེཝ ཝཱ, ཏདཱ དསྶ ཎྜོ. ཀདི ཨཝ྄ཧཱནེ རོདནེ ཙ, ཎུཀོ, ཀུདྡ ཀཱིལཱ༹ཡམེཝ ཝཱ, ཨུསྶཏྟཾ, པུབྦདསྶ ནོ.
དྭཡཾ བཱིཛནཱིམཏྟེ. ཝཊི ཝིབྷཱཛནེ, ཏཱལཝཎྚེཧི ཀཏཏྟཱ ཏཱལཝཎྚཾ. ཝཎྚཾ ནཱམ བཱིཛནཱདིཀརཎཏྠཾ ཝིསུཾ བྷཱཛིཏོ ཏཱལཔཏྟཱཝཡཝོ, ཏཱལཝཎྚསདྡསྶ ཡཐཱཝུཏྟཝཙནཏྠཡོགེཔི སཏི སཉྙཱསདྡཏྟཱ བཱིཛནཱིསཱམཉྙེ པཝཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཡདཱ པན ཏཱལཝཎྚེཧི ཀཏབཱིཛནིམེཝ ཝཏྟུམིཙྪཏི, ཏདཱ ཨེཀེན ཏཱལསདྡེན ཝིསེསེཏྭཱ ‘‘ཏཱལཏཱལཝཎྚ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ཡཐཱ – ཏིལསྶ ཏེལཾ, སུགཏསྶ སུགཏཙཱིཝརནྟི. བིཛནྟི ཝཱཡུནཱ ཡོཛཡནྟི ཡཱཡ ¶ , སཱ བཱིཛནཱི, ཡུ, ནདཱདི, ཡུཛ ཡོགེ, ཡསྶ ཝོ, ཨུསྶཱི, ཝཛ གཏིཡཾ ཝཱ ཨསྶཱི. བྱཛནཾཔྱཏྲ.
༣༡༧. དྭཡཾ ཙངྐོཊཀེ. ཀུཊ ཚེདནེ, སཀཏྠེ ཀོ. ཀརཌི བྷཱཛནཏྠེ, ཀོ. དྭཡཾ ཀཔྤཱུརཱདིསམྤུཊེ [སརཱུཔཀཱདིསམྤུཊེ (ཀ.)]. སམུགྒཙྪཏཱིཏི སམུགྒོ, ཀྭི. པུཊ སཾསིལེསནེ, བྷཱུཝཱདི, ཨ.
པཛྫདྡྷཾ མེཐུནེ. གཱམཝཱསཱིནཾ དྷམྨོ ཨཱཙཱརོ གཱམདྷམྨོ, གཱམསདྡེན ཙེཏྠ གཱམཝཱསིནོ ཝུཏྟཱ, ཡཐཱ ‘‘གཱམོ ཨཱགཏོ’’ཏི. ཨསཏཾ ཨསཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨོ, སདྡྷམྨཔཊིཔཀྑཏྟཱ ཝཱ ཨསདྡྷམྨོ. བྱཡ ཁཡེ, བྱཡཏི བལམེཏེནཱཏི བྱཝཱཡོ, མཛ྄ཛྷེ ཝཱགམོ, ཨཐ ཝཱ ཝིགཏོ ཨཡོ ཝུཌྜྷི ཏསྨཱཏི ཨཝཱཡོ, ཨཏིསཡོ ཨཝཱཡོ བྱཝཱཡོ. མིཐུནཱནཾ ཨིཏྠིཔུརིསཱནཾ སམཱནཙྪནྡཱནཾ ཨཱཙཱརོ མེཐུནཾ, ཏདཉྙེསུ ཨུཔཙཱརོ, རམུ རམནེ, བྷཱཝེ, ཀརཎེ ཝཱཏི.
༣༡༨. ཙཏུཀྐཾ ཝིཝཱཧེ. ཝཧ པཱཔུཎེ, ཎོ. ཨུཔཔུབྦོ ཡམུ ཨུཔརམེ, ཨ. ཨཉྙམཉྙསྶ པཱཎིནོ གཧཎཾ པཱཎིགྒཧོ. ནཱི ནཡེ, ཨ. ཨུབྦཱཧོ, པཱཎིཔཱིལ༹ནཾཔྱཏྲ.
དྷམྨཀཱམཏྠཱ ཏཡོ ཝགྒཱ ཝུཙྩནྟེ. ཨཱགམནིདྡིཊྛོ སམཱཙཱརོ དྷམྨོ. ཝིསཡཝིསཡིསནྣིཔཱཏཛཾ སུཁཾ ཀཱམོ. སབྦོཔཀརཎཾ ¶ ཨཏྠོ. སམོཀྑཀཱ མོཀྑསཧིཏཱ དྷམྨཀཱམཏྠཱ ཙཏུབྦགྒོ ཝུཙྩནྟེ. ཏིཝགྒེན ཝིསཾཡུཏྟོ མོཀྑོ ནིབྦཱནཾ. ཏུལྱབལེཧི པན དྷམྨཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི པདྷཱནེཧི ཙཏུབྷདྲ [ཨམར ༡༧.༥༧] མུཙྩཏེ.
༣༡༩-༣༢༠. དྭཡཾ ཁུཛྫེ. ཀུཙྪིཏཾ ཝཛྫཏཱིཏི ཁུཛྫོ, ཀསྶ ཁོ, ཝལོཔོ, ཎོ. གཌི ནིནྡཱཡཾ, ཨུལོ.
ཏིཀཾ རསྶསརཱིརེ པུགྒལེ. རས སདྡེ, སོ. བྱཱམཔྤམཱཎཾ ན ལཱཏཱིཏི ཝཱམནོ, ནེརུཏྟོ. རསྶོ ཙ ཝཱམནོ ཙེཏི དྭནྡོ. ལཀུཌི ཝཱམནཏྠེ, ཨ, སཀཏྠེ ཀོ, ལཀུ ཝིཡ གྷཊིཀཱ ཝིཡ ཌེཏི པཝཏྟེཏཱིཏི ཝཱ ལཀུཎྜཀོ.
པཉྩཀཾ པངྒུལ༹ཛནེ. པརེན ཨངྒཏཱིཏི པངྒུལོ༹, ཨུལོ. པཱིཋེན སཔྤཏི སཱིལེནཱཏི པཱིཋསཔྤཱི, སཔྤ གམནེ, ཨུཔཙྩཡེ པངྒུ, དྭཱིསུ. ཚིནྣོ གམནཱདིཨིརིཡཱཔཐོ ཡསྶཱཏི སོ ཚིནྣིརིཡཱཔཐོ. ཝིགཏཱ ཨཀྑསདིསཱ ཛངྒྷཱ ཡསྶཱཏི པཀྑོ, ཡཐཱ ཧི རཐསྶ ཨཀྑེ བྷིནྣེ གམནཾ ན སིཛ྄ཛྷཏི, ཏཐེཝ ཏསྶཱཔི ཨཀྑཛངྒྷཱཡ བྷིནྣཱཡཱཏི ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ.
དྭཡཾ ཁཉྫེ. ཁཛི གཏིཝེཀལྱེ, བྷཱུཝཱདི, ཁཉྫཏཱིཏི, ཨ. ཁོཌི གཏིཔཊིགྷཱཏེ, ཀོ.
དྭཡཾ ¶ ཨཝཱཀྱེ. ཝཏྟུམསཀྐུཎེཡྻཏྟཱ མིགསདིསོཏི མཱུགོ, ཨིསྶཱུ. སུཉྙཾ ཝཙོ ཡསྶཱཏི སོ སུཉྙཝཙོ.
ཧཏྠཱདིཝངྐོ པུརིསོ ‘‘ཀུཎཱི’’ཏྱུཙྩཏེ. ཀུཎནཾ ཀུཎོ ཧཏྠཱདིཝེཀལྱཾ, ཏམེཏསྶཏྠཱིཏི ཀུཎཱི, ཨཐ ཝཱ ཀུཎ སངྐོཙནེ, ཨཱི, ཀུཙྪིཏཾ ནཡཏཱིཏི ཝཱ ཀུཎཱི, ཎཏྟཾ, ‘‘ཧཏྠེན ཀུཎཱི, པཱདེན ཀུཎཱི’’ཨིཙྩཱདིཔཡོགཱ. དྭཡཾ ཨཔཱངྒདསྶནེ ཛནེ. ཝལ སཾཝརཎེ, ཨིརོ. ཀུཙྪིཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཀེཀརོ, ཨུསྶེ.
༣༢༡. དྭཡཾ ནིཀྐེསསཱིསེ. ནིཀྐེསཾ སཱིསམེཏསྶ, ཁལ ཁལནེ, སཉྩཡེ ཙ, ཨཱཊོ, ནིཀྐེསཏྟཱ ཁཾ ཏུཙྪཾ སཱིསཾ ལཱཏཱིཏི ཁལླཱཊོ, ཊོ.
ཏིཀཾ ཁུརམུཎྜསཱིསེ. མུཎྜ ཁཎྜནེ, བྷཱུཝཱདི, ཨ. བྷཎྜ པརིབྷཱསནེ, ཨུ, སཀཏྠེ ཀོ, མུཎྜཀོ, མུཎྜིཀོཔྱཏྲ.
ཨཀྑཱིནཾ མཛ྄ཛྷེ ཨེཀེནཱཀྑིནཱ སུཉྙོ ཀཱཎོ ནཱམ, ཀཎ སདྡགཏིནིམཱིལནེསུ, ཎོ, ཀཎཏི ནིམཱིལཏཱིཏི ཀཱཎོ, ཏཾ པནསྶ ནིམཱིལནཾ ཨེཀེནེཝཀྑིནཱ. ཨཊྛཀཐཱདཱིསུ པན ‘‘ཀཱཎོཏི ཨེཀཙྪིཀཱཎོ, ཨུབྷཡཙྪིཀཱཎོ ཝཱ’’ཏི [སཾ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡.༡༣༢] ཝུཏྟཾ. དྭཡེན ཨཀྑིདྭཡེན སུཉྙོ ཨནྡྷོ ནཱམ, ཨནྡྷ དསྶནཱུཔསཾཧཱརེ, ཨ.
༣༢༢. དྭཡཾ ¶ ནཊྛསོཏཔྤསཱདེ. བནྡྷ བནྡྷནེ, ཨིརོ. ནལོཔོ. སུཏི ཀཎྞོ ཧཱིནོ ཝིཀལོ ཡསྶཱཏི སུཏིཧཱིནོ. ཨེལོ༹པྱཏྲ.
ཏིཀཾ གིལཱནསཱམཉྙེ. གིལ ཧཱསཀྑཡེ, ཡུ, བྱཱདྷིརོགོསཉྫཱཏོ ཡསྶ བྱཱདྷིཏོ. ཨཏ སཱཏཙྩགམནེ, ཨདྷིཀརཎེ, ཀཏྟརི ཝཱ ཨུརོ, ཨཱཏུརོ, དཱིགྷཱདི. ཨཱམཡཱཝཱི, ཝིཀཏོ, ཨཔཊུ, ཨབྦྷམིཏོ, ཨབྦྷཱནྟོཔྱཏྲ.
ཨུམྨཱདོ ཝཱཏཱདིཔཀོཔོ རོགཝིསེསོ, ཏབྦཏི ཨུམྨཏྟོ, མད ཨུམྨཱདེ, ཨུགྒཏེཧི ཝཱཏཱདིདོསེཧི མདཡཏཱིཏི ཨུམྨཱདོ, ཎོ. ཁུཛྫཱདཡོ ཨུམྨཏྟནྟཱ ཝཱཙྩལིངྒེ ཡུཏྟཏཱཡ ཝཱཙྩལིངྒིཀཱ, ཡཐཱ – ཁུཛྫོ པུརིསོ, ཁུཛྫཱ ཨིཏྠཱི, ཁུཛྫཾ ནཔུཾསཀཾ. ཨུམྨཏྟོ པུརིསོ, ཨུམྨཏྟཱ ཨིཏྠཱི, ཨུམྨཏྟཾ ནཔུཾསཀཾ.
༣༢༣. ནཝཀཾ རོགམཏྟེ. ཏཀི ཀིཙྪཛཱིཝནེ, བྷཱུཝཱདི, ཨཱ བྷུསོ ཏངྐཏཱིཏི ཨཱཏངྐོ, ཨ. ཨམ རོགེ, ཡོ, མཡ གཏིམྷི ཝཱ, ཨཐ ཝཱ ཨམ རོགེ, ཙུརཱདི, ཨཱམཡཏི རུཛྫཏཱིཏི ཨཱམཡོ, ཨ, ཀཱརིཏལོཔཱབྷཱཝོ. ཝིདྷ ཝིཛ྄ཛྷནེ, ཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི བྱཱདྷི, ཨི, ཨཀཱརཝཎྞཱགམོ, བཱདྷ ཝིབཱདྷཱཡཾ ཝཱ, ཏདཱ ཡཱགམོ, ཝིཝིདྷཱ ཝཱ ཨཱདྷཡོ མནོཔཱིལཱ༹ ཡསྨིཾས ¶ བྱཱདྷི, ‘‘པུམེ ཨཱདྷི མཱནསཱི བྱཐཱ’’ཏི [ཨམར ༨.༢༨] ཧི ཨམརཀོསེ ཝུཏྟཾ. རོགེགདོ, ཀུཝེརཱཡུདྷེ གདཱ, གདོ བྷཱཐརིཀཎྷསྶ, ‘‘ཨཱམཡེ ཙཱཡུདྷེ གདཱ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ. རུཛ རོགེ, ཀཏྟརི ཎོ, རུཛཱ ཨིཏྠཱི. གིལཱནསྶ བྷཱཝོ གེལཉྙཾ. ཀལ གཏིསངྑྱཱནེསུ, ན ཀལཏི ཡེན ཏཾ ཨཀལཾ, ཏམེཝ ཨཀལླཾ, ལོ. བཱདྷ ཝིབཱདྷཱཡཾ, བྷཱུཝཱདི, ཨ. ཨུཔཏཱཔོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཁཡརོགེ, རསཱདིསཏྟདྷཱཏུཡོ སོསཡཏཱིཏི སོསོ, སུས སོསནེ, དིཝཱདི, ཎོ. ཁི ཁཡེ, ཁཡཏཱིཏི, ཨ. ཡཀྑཱ, རཱཛཡཀྑཱཔྱཏྲ. ཡཀྑ པཱུཛཱཡཾ, ཙུརཱདི.
༣༢༤. དྭཡཾ ནཱསརོགེ. ཨཔིཧིཏཱ ནཱསཱ ཨནེནཱཏི པཱིནཱསོ, པཱིནསོཔི. ཨུཔསགྒཏོ ནཱསཱཡ བཧུབྦཱིཧིམྷི ནསཱདེསཾ ཀུབྦནྟི [པཱཎིནི ༥.༤.༡༡༩], ཨཔིསྶཱཀཱརལོཔོ ཝཎྞནཱསོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ. ‘‘སོསོ ཡཀྑཱ རཱཛཡཀྑཱ, པཏཱིསྶཱཡོ ཏུ པཱིནསོ, ཨཱཔཱིནསོ པཏིསྶཱཡོ’’ཏི རབྷསོ. པཏིསྶཡོཔྱཏྲ. ཝེཛྫགནྠེ ཨིམེསཾ པཱིནསཔཏིསྶཱཡཱནཾ བྷེདོ ཨབྷིཧིཏོ –
ཨཱནཧྱཏེ ཡསྶ ཝིསུསྶཏེ ཙ,
ཀིལིདྱཏེ དྷཱུཔཏི ཙེཝ ནཱསཱ;
ན ཉཱཡཏེ གནྡྷརསེ ཙ ཛནྟུ,
དུཊྛཾ ཝིཛཉྙཱ ཏམཔཱིནསེནཱཏི.
ཨཱནདྡྷཱ ¶ པིཧིཏཱ ནཱསཱ,
ཏནུསཱཝཔྤསེཀིནཱི;
གལཏཱལོཊྛསོསོ ཙ,
ནིཏྟོདོ སངྑཀདྭཡེ;
བྷཝེ སརོ པགྷཱཏོ ཙ,
པཏིསྶཱཡོཏི ལཀྑིཏོཏི.
ཨིཧ ཏྭབྷེདེནོཏྟཾ. པཏིཔུབྦོ སིདྷཱཏུ རུཛཏྱཏྠོ. ནཱསིཀཱཡ ཛཱཏོ རོགོ ནཱསིཀཱརོགོ.
གྷཱནེ པཝཏྟོ ཨསྶཝོ སིངྒྷཱནིཀཱ ནཱམ, སིངྒྷ ཨཱགྷཱནེ, བྷཱུཝཱདི, སིངྒྷཏཱིཏི སིངྒྷཱནཾ, ཡུ, ཏཏྠ ཛཱཏཱ སིངྒྷཱནིཀཱ. ཨཱ པུནཔྤུནཾ སཝཏི སནྡཏཱིཏི ཨསྶཝོ, སཱུ ཨབྷིསཝེ. དྭཡཾ ཝཎམཏྟེ. ཨར གམནེ, ཨུ, ཨརུ, ནཔུཾསཀེཡེཝ. ཝཎ གཏྟཝིཙུཎྞནེ, ཙུརཱདི, ཨ, ཝཎོ, ཨནིཏྠཱི. དྭཡཾ ཕོཊེ. ཕུཊ སཾསིལེསནེ, བྷཱུཝཱདི, ཕོཊོ, ཎོ. པཱིལ༹ ཝིབཱདྷཱཡཾ, ཙུརཱདི, ཎྭུ, ‘‘ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ’’ཏི ཨཱ, པཱིལ༹ཀོ, པཱིལ༹ཀཱ, པཱིལ༹ཀཾ, ཏཱིསྭཔི, ཏཐཱ ཕོཊོ.
༣༢༥. དྭཡཾ པཀྐཝཎཱདཱིསུ སཉྫཱཏདུགྒནྡྷཝིསེསེ. པུབྦ པཱུརཎེ, བྷཱུཝཱདི, ཨ. པཱུཡ ཝིསརཎེ, དུགྒནྡྷེ ཙ, བྷཱུཝཱདི.
དྭཡཾ ལོཧིཏནིསྶརཎརོགེ. རཏྟསྶ ལོཧིཏསྶ སཎྛཱནམཏིཀྐམིཏྭཱ སརཎཾ གམནཾ རཏྟཱཏིསཱརོ. པཀྑནྡཏི ནིསྶརཏཱིཏི པཀྑནྡིཀཱ. ཀམུ པདཝིཀྑེཔེ. ‘‘ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ’’ཏིཏི. ‘‘པཀྐམཱདཱིཧིནྟོ ཙེ’’ཏི ཨེཏྠ ཙཀཱརེན ཏིསྶནྟི, དྷཱཏྭནྟལོཔོ ཙ, སཀཏྠེ ཀོ. དྭིཏྟེ. ཡདཱདིནཱ པརཀཀཱརསྶ ཁོ, པཀྑནྡིཀཱ.
དྭཡཾ ¶ ཨཔམཱརེ. སརཎཾ སཱརོ, ཨཔགཏོ སཱརོ ཡེན ཨཔམཱརོ, སསྶ མོ. ཨིཏརཏྲ མཀཱརཱགམོ. དྭཡཾ པཱདབྷེདེ. པཱདསྶ ཕོཊོ བྷེདནཾ དརཎཾ པཱདཕོཊོ, ཕུཊ བྷེདེ. ཝིརཱུཔོ པཱདོ ཨེཏཱཡ ཧེཏུབྷཱུཏཱཡཱཏི ཝིཔཱདིཀཱ. སམཱསནྟེ ཀོ, པུབྦཱཀཱརསྶིཏྟཾ, ཝིདཱརཱིཡམཱནཏྟཱ ཝིཔཛྫམཱནོ པཱདོ ཨསྶནྟི ཝཱ ཝིཔཱདིཀཱ.
༣༢༦. དྭཡཾ ཝུཌྜྷིཔྤཏྟཎྜཀོསརོགེ. ཝུཌྜྷིཔྤཏྟོ རོགོ ཝུཌྜྷིརོགོ. ཝཱཏཔཱུརིཏཾ ཨཎྜཾ ཀོསོ ཝཱཏཎྜཾ. དྭཡཾ ཐཱུལཔཱདརོགེ. གྷནཱབྷཱཝཏོ སིཐིལཾ པདཾ སཱིཔདཾ, ཝཎྞནཱསོ, དཱིགྷཱདི. བྷཱརོ པཱདོ ཡསྶ, ཏསྶ བྷཱཝོ བྷཱརཔཱདཏཱ.
པཉྩཀཾ ཀཎྜུཡཾ. ཀཎྜ བྷེདནེ, ཨུ, དཱིགྷེ ཀཎྜཱུ, ཝདྷཱུསདྡོཝ. ཏིམྷི ཀཎྜཱུཏི, ཨསྶཱུ, ཙུརཱདིཏྟཱ ཡམྷི ཀཎྜཱུཡཱ, ཡལོཔཱབྷཱཝོ. ཁཛྫ ཐེཡྻཀརཎབྱཐནེསུ, བྷཱུཝཱདི, ཨུ. ཡུམྷི ཀཎྜཱུཝནཾ, ཨསྶཱུ. ཨུཝཱདེསོ, དཱིགྷོ ཙ.
༣༢༧. ཏིཀཾ ཀཙྪུཡཾ. ཡཱ ‘‘ཁསུརོགོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. པཱཏྱཏྟཱནནྟི པཱམཾ, མན, པཱམཱཔྱཏྠི, པུལླིངྒོ, རཱཛཱདི, ཝིསེསེན ཏཙྪཏི ཀཱསནྟི ཝིཏཙྪིཀཱ, ཏཙྪ ཏནུཀརཎེ, ཎྭུ ¶ , ‘‘ཝིཝཙྪིཀཱ’’ [ཝིཙྩཙྩིཀཱ (ཨམར ༡༦.༥༣)] ཏིཔི པཱཋོ. ཝཙྪ པརིབྷཱསནཏཛྫནེསུ, བྷཱུཝཱདི. ཀཙ བནྡྷནེ, ཨུ, ཙསྶ ཚཏྟཾ, དྭིཏྟཱདི. ཏིལཀཱལ༹ཀནྟཾ དྭཡཾ དྭཡཾ སམཏྠཾ. ཏཏྲ དྭཡཾ སོཐེ. སུ གཏིཝུཌྜྷཱིསུ, བྷཱུཝཱདི, ཐོ. ཐུཔཙྩཡེ སཡཐུ, ཨུསྶཏྟཾ, ཡཱགམོ ཙ. སོཕོཔྱཏྲ. སོཀཾ ཕཱཡཏི བཧུལཾ ཀརོཏཱིཏི སོཕོ, ཕཱཡ ཝུཌྜྷིཡཾ, ཕཱཡསྶ ཕོ, ནེརུཏྟོ.
དྭཡཾ ཨརིསརོགེ. ཨམངྒལཏཱཡ དུ ནིནྡིཏཾ ནཱམམསྶ དུནྣཱམཾ, སཀཏྠེ, ཀུཙྪཱཡཾ ཝཱ ཀོ, དཱིགྷཀོསིཀཱཡཾ དུནྣཱམཱ, ཨིཏྠཱི. ཨརི ཝིཡ སསཏི ཧིཾ སཏཱིཏི ཨརིསཾ, སས ཧིཾསཱཡཾ, ཀྭི, ཨར གམནེ ཝཱ, ཨིསོ. དྭཡཾ ཝམནརོགེ. ཚདྡ ཝམནེ, ཙུརཱདི, ཎྭུ. ཝམུ ཨུགྒིརཎེ, ཐུ. ཝམིདྷུཔྱཏྲ. ཚདྡིཀཱ, ཝམི ཨིཏྠིཡཾ, ཝམཐུ པུམེ.
༣༢༨-༣༢༩. དྭཡཾ པརིཏཱཔེ. དུ པརིཏཱཔེ, ཏནཱདི, ཐུ. པརིཏཔནཾ སནྟཱཔནཾ པརིཏཱཔོ. དྭཡཾ ཏིལཀཱལ༹ཀེ. ཏིལསཎྛཱནཾ ཝིཡ ཛཱཡཏཱིཏི ཏིལཀོ. ཏིལཾ ཝིཡ ཀཱལོ༹ ཧུཏྭཱ ཛཱཡཏཱིཏི ཏིལཀཱལ༹ཀོ.
མཧཱཝིརེཀོ ‘‘ཝིསཱུཙིཀཱ’’ཏྱུཙྩཏེ. ནིསྶེསཏོ སུཙཏི གཙྪཏཱིཏི སཱུཙིཀཱ. སུཙི, སུཙ གཏིཡཾ, བྷཱུཝཱདི. སུཙ སོཙེཡྻེ ¶ ཝཱ, ནིསྶེསཏོ སོཙེཏཱིཏི ཝིསཱུཙིཀཱ, ཝིསེསེན སཱུཙི ཝིཡ ཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཝཱ ཝིསཱུཙིཀཱ. བཧུམོསརཎཏྟཱ མཧནྟོ ཝིརེཀོ མཧཱཝིརེཀོ, རིཙ ཝིཡོཛནསམྤུཙྪནེསུ, ཎོ.
བྷགནྡལཱདཡོ སཏྟ ཨཱམཡནྟརཱ རོགབྷེདཱ བྷཝནྟི. ཏཏྲ གུདསམཱིཔཛོ ཝཎཝིསེསོ བྷགནྡལཱ, ཨིཏྠཱི. བྷགཾ ཡོནི, ཏཾ དཱརཡཏཱིཏི རཱུལ༹ྷཱིཏོ ཨཔཙྩཡནྟོ ནིཔཱཏིཏོ. དར ཝིདཱརཎེ, བྷཱུཝཱདི, ལཏྟེ བྷགནྡལཱ. བྷགནྡརོཔྱཏྲ. མེཧོ མུཏྟམེཧོ, སོ ཙ བཧུམུཏྟཏཱཡ མདྷུམེཧོ, རཏྟམེཧོ, སུཀྐམེཧོཏྱནེཀཝིདྷོ. མིཧ སེཙནེ, བྷཱུཝཱདི, མིཧཏི མུཏྟནྟི མེཧོ, ཎོ. ཛར རོགེ. བྷཱུཝཱདི, ཛརཏཱིཏི, ཨ. ཛརོ པསིདྡྷོ. ཀཱས སདྡཀུཙྪཱཡཾ, དིཏྟིཡཉྩ, བྷཱུཝཱདི, ཀཱསཏཱིཏི ཀཱསོ, ཎོ, ཀུཙྪིཏཾ ཨསཏཱིཏི ཝཱ ཀཱསོ, ཀུཨཱཔུབྦོ. སས པཱཎནེ, སསནཾ སཱསོ, བྷུསཾ སསནམེཏསྶཏྠཱིཏི ཝཱ སཱསོ, ཀུཊ ཚེདནེ, ཋོ, ཀུཊྛཾ. སཱམཉྙེན ཏཙོཝིཀཱརེ. སུཀྐེ ཏུ སིཏྟཾ. སཱུལ རུཛཱཡཾ, བྷཱུཝཱདི, སཱུལཾ. ཝིདྡདྷི, ཨསྨརཱི, མུཏྟཀིཙྪཱདཡོཔྱནེཀཱ རོགབྷེདཱ.
པཛྫདྡྷཾ ཝེཛྫེ. ཨཱཡུབྦེདསངྑཱཏཾ ཝིཛྫཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཝེཛྫོ, ‘‘ཎ རཱགཱ ཏསྶེདམཉྙཏྠེསུ ཙཱ’’ཏི ཎོ, ཝིད ཉཱཎེ ཝཱ, ཝིནྡཏཱིཏི ཝེཛྫོ, ཎྱོ, དྱསྶ ཛོ. བྷིསཛྫཏི ཙིཀིཙྪཏཱིཏི བྷིསཀྐོ, ཨ, ཛསྶ ཀོ. རོགཾ ཧརཏི སཱིལེནཱཏི རོགཧཱརཱི, ཎཱི. ཧརསདྡོཡཾ ཀེཝལོཔི ཨཱནཡནཱཔནཡནེསུ ཝཏྟཏི ‘‘མནོཧརོ, དུཀྑཧརོ’’ཨིཙྩཱདཱིསུ, ཨིདྷ ཨཔནཡནེ. ཀིཏ རོགཱཔནཡནེ, བྷཱུཝཱདི. ཏིཀིཙྪཏཱིཏི ཏིཀིཙྪཀོ, ཚཔཙྩཡོ, ཎྭུ, དྭིཏྟཱདི. ཨགདཀརོཔྱཏྲ, ཨགདཾ ཨརོགཾ པཱཎཱིནཾ ཀརོཏཱིཏི ཨགདཀརོ, ཀམྨཱདིམྷི ཎོ.
༣༣༠. དྭཡཾ ¶ སལླནཱིཧརཎེ ཝེཛྫེ. ཀཱཡེ པཝིཊྛསརཱདིསལླསྶ ནཱིཧརཎོ ཝེཛྫོ སལླཝེཛྫོ. ཡཐཱཝུཏྟཾ སལླཾ ནཱིཧརཎཝསེན ཀནྟཏི ཚིནྡཏཱིཏི སལླཀཏྟོ, ཀཏི ཚེདནེ, ཏོ. དྭཡཾ པཊིཀཱརེ. ཏིཀིཙྪནཾ ཏིཀིཙྪཱ, བྷཱཝེ ཨ. པཏིཔུབྦོ ཀརོཏི ཏིཀིཙྪཱཡཾ, ཀརཏོ རིརིཡཱ.
ཙཏུཀྐཾ ཨོསདྷེ. བྷིསཛཱནམིདཾ བྷེསཛྫཾ, ཎྱ. ན ཝིཛྫཏེ གདོ ཡསྨིནྟི ཨགདོ. བྷིསཛཱནམིདཾ བྷེསཛཾ, ཎོ. ཨུས དཱཧེ. རོགམོསཱཔེཏཱིཏི ཨོསདྷཾ, དྷོ, ཨཐ ཝཱ ཨོསདྷཱི ནཱམ ཨསཾཡོགདབྦཾ, ཏེཧི སཾཡོཛིཏཾ ཨོསདྷཾ. ཛཱཡུཔྱཏྲ. ཛི ཛཡེ, ཎུ.
༣༣༡. ཏིཀཾ ཨཱརོགྱེ. ཨནཏྠཀཱརཀཏྟཱ ཀུཙྪིཏཱཀཱརེན སརཱིརེ སེནྟཱིཏི ཀུསཱ, རོགཱ, ཏེ ལུནཱཏི ཚིནྡཏཱིཏི ཀུསལཾ. ཨཱམཡསྶཱབྷཱཝོ ཨནཱམཡཾ, ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ. ཨརོགསྶ བྷཱཝོ ཨཱརོགྱཾ. ཀུསལཱནཱམཡཱརོགྱནྟི སམཱཧཱརདྭནྡོ. དྭཡཾ ཨནཱམཡཛནེ. ཀལ གཏིསངྑྱཱནེསུ. ཀལཏི ཡཐཱསུཁཾ སབྦིརིཡཱཔཐེསཱུཏི ཀལློ, ལོ. ‘‘ཀཱལཾ ཁམཏཱིཏི ཀལྱཾ, ཨརོགཏཱ, ཏསྶཾ ནིཡུཏྟོ ཀལྱོ’’ཏི ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡཊཱིཀཱཡཾ. ནཏྠི ཨཱམཡོ ཡསྨིཾ ནིརཱམཡོ. ཝུཏྟོཔྱཏྲ. ཝུཏྟི ཛཱིཝིཏཝུཏྟི པསཏྠཱ ཨསྶཏྠཱིཏི ཝུཏྟོ. རོགཏོ ནིགྒཏཛནེ པན ཨུལླཱགྷོ, ལཱགྷ སཱམཏྠིཡེ, ཨུསདྡོཡཾ རོགཝིམུཏྱཏྠོ. ནརཱདིཏྟཱ, ནརཔྤདྷཱནཏྟཱ ཙ ནརཝགྒོ.
ནརཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༤. ཙཏུབྦཎྞཝགྒཝཎྞནཱ
༣༣༢. སནྟཏིཔརིཡནྟཾ ཝཾསེ. ཀུལ སནྟཱནབནྡྷཱུསུ, བྷཱུཝཱདི, ཎོ, ཀུལཾ, ཝན སམྦྷཏྟིཡཾ, སོ. སཾཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཎོ. ཨབྷིམུཁཾ ཛནེཏཱིཏི ཨབྷིཛནོ, ཎོ. གོ ཝུཙྩཏི ཨབྷིདྷཱནཾ, བུདྡྷི ཙ, ཏེ ཏཱཡཏཱིཏི གོཏྟཾ. གོཏྲམྤི. གཝཾ སདྡཾ ཏཱཡཏཱིཏི ཝཱ གོཏྟཾ, ཏཱ པཱལནེ. ཨནུཔུབྦོ ཨི གཏིཡཾ, ཀརཎེ ཨ. ཏནོཏིསྨཱཏི, སནྟཏི, ནལོཔོ, ཨིཏྠིཡཾ.
སནྟཏི པནྟིཝིཏྠཱར-གོཏྟེསུ ཀཝིབྷཱི མཏཱ;
པརམྤརཱ བྷཝེ ཙཱཔི, པུཏྟཀཉྙཱསུ སནྟཏི.
ཁཏྟིཡཱདཡོ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཝེསྶསུདྡཱ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ ཀུལཱནི བྷཝནྟི, ཨེཏེ ཧི ཨཉྙམཉྙམསངྐརཏོ ཝཎྞེཏབྦཏོ ཋཔེཏབྦཏོ ཝཎྞཱཏི ཝུཙྩནྟེ. ཝཎྞ ཋཔནེ.
༣༣༣-༣༣༤. ཚཀྐཾ ¶ ཀུལཱིནེ. ཀུལསྶཱཔཙྩཾ ཀུལིནོ, ཨིནོ ཨཔཙྩེ. སོབྷནོ ཛནོ སཛྫནོ. སཔརཏྠཾ སཱདྷེཏཱིཏི སཱདྷུ, སཱདྷ སཾསིདྡྷིམྷི, ཨུ. སབྷཱཡཾ སཱདྷུ སབྷྱོ. སཱདྷྭཏྠེ ཡོ. ཨཡ གཏིཡཾ. ཨཡིཏབྦོ ཨུཔགནྟབྦོཏི ཨཡྻོ, ཀམྨནི ཡོ. མཧཱཀུལསྶཱཔཙྩཾ མཧཱཀུལོ, ཎོ.
བྷཱུབྷུཛནྟཾ རཱཛསཱམཉྙེ. ཨཏིཏེཛཝནྟཏཱཡ ཝིསེསེན རཱཛཏེ དིབྦཏེཏི རཱཛཱ, རཱཛ དིཏྟིཡཾ. བྷུཡཱ བྷཱུམིཡཱ པཏི བྷཱུཔཏི, བྷུཾ པཱལེཏཱིཏི ཝཱ བྷཱུཔཏི, པཱ རཀྑཎེ,ཏི, རསྶོ. པཐཝིཡཱ ཨིསྶརོ པཏྠིཝོ, ཎོ, དྭིཏྟཾ, ཨིཏྟཉྩ. ཛགཏིཾ བྷཱུམིཾ པཱལེཏཱིཏི ཛགཏིཔཱལོ, ཀམྨནི ཎོ. དིསཱནཾ པཏི དིསམྤཏི, དིསཱ, དིསཊྛེ ཝཱ པཱལེཏཱིཏི དིསམྤཏི, རསྶཏྟཾ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ. བྷུཾ བྷཱུམིཾ བྷུཉྫཏཱིཏི བྷཱུབྷུཛོ, བྷུཛ པཱལནཛ྄ཛྷོཧརཎེསུ, ཨིདྷ པཱལནེ, རུདྷཱདི. མཧིཁིཏོཔྱཏྲ. ཁི ནིཝཱསགཏཱིསུ, མཧིཾ ཨཁི གཏཝཱ མཧཱིཁིཏོ.
༣༣༥. པཛྫདྡྷཾ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟེ ཛཱཏིཁཏྟིཡེ, ‘‘རཱཛཛཙྩེ ཙ ཁཏྟིཡེ’’ཏི ཝཙནཏོ. རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶཱཔཙྩཾ རཱཛཉྙོ, ཉྙོ ¶ ཨཔཙྩེ. ‘‘ཁཏྟིཡོ ཏུ ཝིརཱ ཁཏྟཾ, རཱཛཉྙདྭིཛལིངྒནོ’’ཏི རབྷས, རཏནཀོསེསུ པརིཡཱཡཱ. ཁཏྟསྶཱཔཙྩཾ ཁཏྟིཡོ, ཨཔཙྩེ ཨིཡཔཙྩཡོ དིསྶཏེ, ཁེཏྟཱནཾ ཨདྷིཔཏིབྷཱུཏཏྟཱ ཝཱ ཁཏྟིཡོཏིཨཱདིཀཔྤིཀརཱཛཱ ཝུཙྩཏི, ཏཔྤབྷཝཏྟཱ པན མུདྡྷཱབྷིསིཏྟེསྭཔི ཏཾསམཉྙཱ, ཨེསྶཏྟཾ. ཁཏྟསྶཱཔཙྩཾ ཁཏྟཾ, ཎོ. རཛྫཱརོཔནསམཡེ དཀྑིཎཱཝཊྚསངྑོདཀེན གངྒཱནཱིཏེན མུདྡྷནི ཁཏྟིཡཀཉྙཱདཱིཧི ཨབྷིསིཏྟཏྟཱ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ, པཋམཁཏྟིཡོ. ཏཔྤབྷཝཏཱཡ པན ཨནབྷིསིཏྟཱ ཙ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟཱཁྱཱ, ཡཐཱ – བྲཧྨབཱཧུཛསྶ ཝཾསེ ཛཱཏསྶཱཔི བྲཧྨབཱཧུཛོ. བྲཧྨབཱཧུཏོ ཛཱཏཏྟཱ བཱཧུཛོཏི ཧི ནིཀཱཡནྟརིཀཱནཾ ལདྡྷི. ཡསྨིཾ པན རཱཛིནི ཨསེསཱ སཱམནྟཱ པཎམནྟི, སོ ཨདྷིསྶརཱཁྱོ [ཨམར ༡༨.༢]. སཾ སཏྟོ ལགྒོ ཨནྟོ ཡསྶཱ སཱ སམནྟཱ, སཝིསཡཱནནྟརཱ བྷཱུམི, སམནྟཱཡ ཨིམེ སཱམནྟཱ, ཨནནྟརརཱཛཱནོ.
དྭཡཾ ཙཀྐཝཏྟིནི. སབྦབྷཱུམིཡཱ ཨིསྶརོ སབྦབྷུམྨོ, ཎྱོ. པུཉྙོཔནཱིཏེན ཙཀྐརཏནེན ཝཏྟཏེ ཨསཱདྷུདམནིཀཱདིརཱཛཝཏྟཾ ཨནུཏིཊྛཏཱིཏི ཙཀྐཝཏྟཱི, ཎཱི, ཙཀྐརཏནཾ ཝཏྟེཏི ཨཱཀཱསེ ཨཏྟནོ པུརཏོ གམཡཏཱིཏི ཝཱ ཙཀྐཝཏྟཱི, པུཉྙཙཀྐཾ, ཙཏུཙཀྐཾ ཝཱ སཏྟེསུ ཝཏྟེཏི, ཏེ ཝཱ ཨསྨིཾ ཝཏྟེཏཱིཏི ཙཀྐཝཏྟཱི, ཙཀྐརཏནུཔྤཱདནཏྠཾ དྭཱདསཝསྶཙརིཏཾ དསརཱཛདྷམྨཾ ཝཏྟམེཏསྶཏྠཱིཏི ཝཱ ཙཀྐཝཏྟཱི. ཏཏྠ ཨནྟོཛནསྨིཾ བལཀཱཡེ དྷམྨིཀཱརཀྑཱཝརཎགུཏྟིཡཱ སཾཝིདྷཱནཾ, ཁཏྟིཡེསུ, ཨནུཡུཏྟེསུ, བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེསུ, ནེགམཛཱནཔདེསུ, སམཎབྲཱཧྨཎེསུ, མིགཔཀྑཱིསུ, ཨདྷམྨཀཱརཔཊིཀྑེཔོ, ཨདྷནཱནཾ དྷནུཔྤཱདནཾ, སམཎབྲཱཧྨཎེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཔུཙྪནནྟི ཨིདཾ དསཝིདྷཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ, ཨིདམེཝ ཙ གཧཔཏིཀེ, པཀྑིཛཱཏེ ཙ ཝིསུཾ ཀཏྭཱ གཧཎཝསེན དྭཱདསཝིདྷམྤི དཱིཔེསུ. ཙཏཱུསྭཔི དཱིཔེསུ ཨཱཎཱདྷམྨཙཀྐཱནི སཏྟེསུ ¶ པཝཏྟེཏཱིཏི ཝཱ ཙཀྐཝཏྟཱི. ཨཉྙོ ཨསབྦབྷུམྨོ ཨནཝཀཱསོ སཱམནྟོ བྷཱུཔོ མཎྜལིསྶརོ ནཱམ. སཡམཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནཝསེན པརིཙྪིནྣསྶེཝ མཎྜལསྶ ཨིསྶརོ, ན སབྦམཎྜལསྶཱཏི མཎྜལིསྶརོཏིཔི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘སབྦབྷུམྨོ, ཙཀྐཝཏྟཱི’’ཏི དྭཱིཧི ནཱམེཧི ཙཏུདཱིཔིསྶརོ རཱཛཱ དཱིཔིཏོ, ཨིདྷཱནཱགཏེཔི སངྒཧེཏྭཱ ཀཐིཏེན ཨདྷིསྶརཔདེན ཨེཀདཱིཔིསྶརོ རཱཛཱ, མཎྜལིསྶརཔདེན པདེསིསྶརོ རཱཛཱ དཱིཔིཏོ. ཨཐ ཝཱ མཎྜལིསྶརཔདེན ཨེཀདཱིཔིསྶརོ རཱཛཱ, སེསེཧི རཱཛརཱཛཉྙཱདཱིཧི བཱཧུཛཔརིཡནྟེཧི པདེསིསྶརོ དཱིཔིཏོ.
༣༣༦. དྭཡཾ རཱཛབྷེདེ. སུཁུམཏཱཡ ལཱིནཱ ཨཔཱཀཊཱ ཚཝིཡོ ཡེསཾ ཏེ ལིཙྪཝིནོ. ལིཙྪཝཱི ཙ ཝཛྫཱི ཙཱཏི དྭནྡོ. དྭཡཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཀུལེ རཱཛིནི. པུརིམཏརསམྦྷཱུཏེ སཀྱཀུལེ སཉྫཱཏཏྟཱ སཀྱོ, ཎོ. སཀྐོཔི. སཀྱེ བྷཝོ སཱཀིཡོ, ཨིཡོ, ཡལོཔོ, དཱིགྷོ ཙ.
པཉྩཀཾ བུདྡྷཔུཏྟསྶཱཡསྨཏོ རཱཧུལསྶ མཱཏརི. བྷདྡ ཀལྱཱཎེ, སོཁྱེ ཙ. ཀུལཱཙཱརརཱུཔཱདིཝསེན ཀལྱཱཎཏྟཱ བྷདྡཱ. ཀཙྩསྶཱཔཙྩཾ ཀཙྩཱནཱ, ཨཔཙྩསདྡོཡཾ ནིཙྩཾ ནཔུཾསཀེ པུཏྟེ, པུཏྟིཡཉྩ བྷཝཏཱིཏི. ‘‘རཱཧུ ཝིཡ ཙནྡཾ མམ ནིཀྑམནཾ ལཱཏུཀཱམོ ཙཱཡཾ མེ པུཏྟོཏི རཱཧུལོཏི ནཱམེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི མནསི ཀཏྭཱ ‘‘རཱཧུ ཛཱཏོ, བནྡྷནཾ ཛཱཏ’’ནྟི པིཏརཱ ཝུཏྟོ སིཀྑཱཀཱམོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོཡེཝེཏྠ རཱཧུལོ, ཏསྶ མཱཏཱ རཱཧུལམཱཏཱ, བིམྦཾ ཝུཙྩཏི སརཱིརཾ, ཨཏིསཡཝཎྞསརཱིརཡུཏྟཏཱཡ བིམྦཱ, ཝམིདྷཱཏུམྷཱ ཝཱ ¶ བོ, ཝསྶ བཏྟཾ. ཡསོ ཝུཙྩཏི པརིཝཱརོ, ཀིཏྟི ཙ, ཏེ དྷཱརེཏཱིཏི ཡསོདྷརཱ, མནཱདིཏྟཱ ཨསྶོ.
༣༣༧-༣༣༩. ཡེསཾ ཁཏྟིཡཱནཾ དྷནཾ སཏཾ ཧོཏི, ཀཱིདིསཾ ཏཾ དྷནཾ? ནིདྷཱནགཾ པཐཝཱདཱིསུ ནིདྷཱནཝསེན གཏཾ པཝཏྟཾ, ཏེསཾ དྷནཱནཾ སཏཾ ཀཧཱཔཎཱནཾ, ཀིཏྟཀཔྤམཱཎཱནཾ? ཀོཊཱིནཾ སཏཾ. ཀེན པརིཙྪེདེན? ཧེཊྛིམནྟེན ཧེཊྛིམཀོཊྛཱསེན, ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཝཱ ཀོཊཱིནཾ སཏཾ ཧོཏི. དིཝསཝལ༹ཉྫོ དིཝསེ དིཝསེ ཝལ༹ཉྫིཏབྦོ པན ཀཧཱཔཎོ ཝཱིསཏམྦཎམཏྟཾ ཧོཏི, ཏེ ཁཏྟིཡཱ ‘‘ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱ’’ཏྱུཙྩནྟེ. མཧནྟོ དྷནསཱརོ ཡེསནྟེ མཧཱསཱལཱ, ལཏྟཾ, ཨམྦཎམཏྲ ཨེཀཱདསདོཎམཏྟཾ.
ཡེསཾ དྭིཛཱནཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ ནིདྷཱནགཱནི ནིདྷཱནཝསེན པཝཏྟཱནི ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཱནི ཧོནྟི, དིཝསཝལ༹ཉྫོ པན ཀཧཱཔཎོ དསམྦཎམཏྟཾ ཧོཏི, ཏེ དྭིཛཱ ‘‘དྭིཛམཧཱསཱལཱ’’ཏྱུཙྩནྟེ.
ནིདྷཱནགེ, ཝལ༹ཉྫེ ཙ དྷནེ ཏདུཔཌྜྷེ ཏེསཾ དྭིཛམཧཱསཱལཱནཾ དྷནསྶ ཨུཔཌྜྷབྷཱགེ སཏི གཧཔཏིམཧཱསཱལཱ ནཱམ སིཡུཾ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཧེཊྛིམནྟེནེཝ དྷནཔརིཙྪེདོ.
༣༤༠. ཡོ ¶ ན ཧཱིནོ, ན ཙུཀྐཊྛོ, མཛ྄ཛྷིམཱདྷིཀཱརབྱཝཊྛིཏོ རཱཛཔུཏྟསེནཱཔཏིམཧཱཀཎིཏྠརཱདི, སོ མཧཱམཏྟོ. མཧཏཱི མཏྟཱ པརིཙྪེདོ ཡསྶ མཧཱམཏྟོ, རཱུཔབྷེདེན པཊྛཱནཾ ཀླཱིཝཾ.
‘‘པཀཏིཡཾ མཧཱམཏྟེ, པཉྙཱཡཾ པརམཏྟནི;
ནཔུཾསཀཾ པདྷཱནཾ ཏཾ, ཨེཀཏྟེ ཏུ’ཏྟམེ སདཱ’’ཏི.
རབྷསོ ཙ. ‘‘མཧཱམཏྟོ, པཊྛཱནོ ཙཱ’’ཏི ཏུ པུཾསཀཎྜེ ཝོཔཱལིཏོ. པཀཊྛེ ཏིཊྛཏཱིཏི པཊྛཱནཾ, ཡུ [ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱ ཊཱིཀཱ ༩༨༣, ༡༡༢༣ གཱཐཱསུཔི པསྶིཏབྦཾ].
པཉྩཀཾ མནྟིནིམྷི. མཏིཔྤདྷཱནོ སཙིཝོ སཧཱཡོ. ཨིཏིཀཏྟབྦཏཱཝདྷཱརཎཾ མནྟོ, ཏཾཡོགཱ མནྟིནཱི. ཨསྶཏྠྱཏྠེ ཨིནཱི, ཨཐ ཝཱ མནྟེན ནཡཏཱིཏི མནྟིནཱི, ཨཐ ཝཱ མནྟཡོགཱ མནྟི, ནེཏཱིཏི ནཱི, མནྟི ཙ ནཱི ཙཱཏི མནྟིནཱི. ‘‘མཏིསཙིཝམནྟིནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏདཱ དྭིནྣཾ ཏིཎྞཾ ཝཱ དྭནྡོ. རཉྙཱ སཧ ཛཱིཝཏཱིཏི སཛཱིཝོ. སཙཏེ སམཝེཏོ བྷཝཏཱིཏི སཙིཝོ. སཙ སམཝཱཡེ, ཝོ, ཨིཀཱརཱགམོ ཙ. སབྦཀིཙྩེསུ རཉྙཱ མནྟེན ཨམཱ སཧ བྷཝཏཱིཏི ཨམཙྩོ, ཨམཱསདྡོཡཾ ནིཔཱཏོ སཧཏྠེ ཙྩཔཙྩཡོ. སཛཱིཝམཏྟེ ཙཱམཙྩསདྡོ ཝཏྟཏི. དྭཡཾ སེནཱཔཏིམྷི. སེནཾ ནཡཏཱིཏི སེནཱནཱི. ཙམཱུནཾ སེནཱནཾ པཏི ཙམཱུཔཏི.
༣༤༡. ནྱཱསཱདཱིནཾ ¶ ཨིཎཱདཱནདཱཡཝིབྷཱགཱདཱིནཾ ཝིཝཱདཱནཾ ཝོཧཱརཱནཾ ཨུཔདཊྛརི ཨུཔདསྶིཏེ ཨཀྑདསྶོ, ཨཀྑེ ཝོཧཱརེ པསྶཏཱིཏི ཨཀྑདསྶོ, ཎོ, དྷམྨཱདྷིཀརཎིཡོ. པུཙྪཱཝིཝཱཀོ, པཉྷཝིཝཱཀོཔྱཏྲ.
པཛྫཌྜྷཾ པཊིཧཱརེ. དྭཱརེ ནིཡུཏྟོ དོཝཱརིཀོ, ཎིཀོ, ཨོཀཱརཱགམོ. པཊིཧརཏི ཝིཉྙཱཡཏི ཏེནཱཏི པཊིཧཱརོ, ཎོ. དྭཱརེ ཏིཊྛཏཱིཏི དྭཱརཊྛོ, སཀཏྠེ ཀོ. དྭཱརཔཱལཀོ. དྭཱརཊྛིཏོ, དསྶཀོཔྱཏྲ.
༣༤༢. རཱཛཱུནཾ ཨངྒརཀྑགཎོ ཨནཱིཀཊྛོཏི མཏོ. ‘‘རཀྑིཝགྒོ ཏུ ཡོ རཉྙཾ, སོ’ནཱིཀཊྛོ’བྷིདྷཱིཡཏེ’’ཏི ཨམརམཱལཱཡཉྩ, ཨནཱིཀེན སམཱུཧེན ཏིཊྛཏཱིཏི ཨནཱིཀཊྛོ, ཎོ.
དྭཡཾ མཧལླཀེ. ཀཉྩུཀཾ ཙོལ༹ཾ, ཏཾཡོགཱ ཀཉྩུཀཱི. སོཀཾ ཝིནྡཏཱིཏི སོཝིདལློ. ཝིད ལོབྷེ, ལོ, ཀལོཔོ. ཐཱཔཏི, སོཝིདོཔྱཏྲ. དྭཡཾ སེཝཀེ. པབྷུནོ པཙྪཱ ཛཱིཝཏཱིཏི ཨནུཛཱིཝཱི, ཎཱི. སེཝ སེཝནེ, བྷཱུ, ཎྭུ. ཨཏྠཱིཔྱཏྲ. ཨཏྠ ཡཱཙནཱཡཾ. ཨཏྠནམཏྠོ, ཨཱསཱིསོ, ཏཾཡོགཱ ཨཏྠཱི.
༣༤༣. དྭཡཾ ¶ ཨདྷིཀམཏྟེ. གཱམེསུ ཨདྷིཀཏྟཱ ཨདྷིཀཱ ཨིཀྑཱ ཨནུབྷཝནམེཏསྶ ཨཛ྄ཛྷཀྑོ, ཨིསྶཏྟཾ. ཨདྷིཀཾ ཀརོཏཱིཏི ཨདྷིཀཏོ. ཨིདཾ དྭཡཾ ཐཱཡུཀགོཔཱནཾ དྭིནྣམྤི ནཱམཾ. ཏཏྲ ཨེཀགཱམེ ཨདྷིཀཏོ ཐཱཡུཀོ, བཧཱུསུ གཱམེསྭདྷིཀཏོ གོཔོ. ཝུཏྟཉྩཱམརཀོསེ ‘‘ཐཱཡུཀོདྷིཀཏོ གཱམེ, གོཔོ གཱམེསུ བྷཱུརིསཱུ’’ཏི. [ཨམར ༡༨.༧] རུདྡེནཱཔི ཝུཏྟཾ ‘‘གཱམེསྭདྷིཀཏེ གོཔོ, གོཊྛཛ྄ཛྷཀྑེཔི ཝལླབྷོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༧].
དྭཡཾ སུཝཎྞརཛཏཛ྄ཛྷཀྑཱནཾ དྭིནྣམྤི ནཱམཾ. ཧིརཉྙཾ ཝུཙྩཏི ཨཀཏསུཝཎྞཱདི, ཏཏྲ ནིཡུཏྟོ ཧེརཉྙིཀོ. ཀན དིཏྟིགཏིཀནྟཱིསུ, ནིཔུབྦོ, ཁོ, ནིཀྑོ, སུཝཎྞཱདིཝིཀཱརོ, ཏཏྲ ནིཡོགོ ནིཀྑིཀོ. ཝིསེསཏོ པན སུཝཎྞཛ྄ཛྷཀྑེ བྷོརིཀོ. བྷཱུརིསདྡོ སུཝཎྞེ, ཏཾཡོགཱ བྷོརིཀོ. རཱུཔྱཱཛ྄ཛྷཀྑེནིཀྑིཀོ, ཏསྨཱ’ཡ’མུབྷཡཏྲཱཔི ཧེརཉྙིཀོཏི སཱམཉྙསྨིཾཡེཝ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘བྷོརིཀོ ཀནཀཱཛ྄ཛྷཀྑོ,
རཱུཔྱཱ’ཛ྄ཛྷཀྑོ ཏུ ནིཀྑིཀོ’’ཏི [ཨམར ༡༨.༧].
སསྶ ཨཏྟནོ ཝིཛིགཱིསབྷཱུཏསྶ དེསཱནནྟརོ སམནྟཏོ མཎྜལཱིབྷཱུཏོ རཱཛཱ སཏྟུརུཙྩཏེ ཨེཀཏྠཱབྷིནིཝེསིཏཏྟཱ. ཏཏོ པརཾ ཝིཛིགཱིསབྷཱུམྱེཀནྟརིཀོ མིཏྟོ ཨེཀཏྠཀཱརིཏྟནོཔཀཱརཏྟཱ. ཨརིཝིཛིགཱིསམིཏྟཱནཾ པན མཎྜལཱནཾ བཧིབྷཱུཏོ དཱུརམཎྜལཊྛོ ཝིཛིགཱིསབྷཱུམིཡཱ ཨཙྩནྟབྱཝཧིཏོ བལཱདྷིཀོཔི ཡོ ནཱཔཀརོཏྱུཔཀཱརོཏི ཝཱ, ས ཨུདཱསཱིནོ དཱུརམཎྜལཏྟེནོཔཀཱརཏྟཱ. དཱུརམཎྜལེ ¶ ཨཱསཏཱིཏི ཨུདཱསཱིནོ, ཨུཔུབྦོ ཨཱས ཨུཔསེཝནེ, ཡུ, ཨསྶི, དཱགམོ ཙ. སཏྟུམབྷིཡུཉྫམཱནསྶ ཝིཛིགཱིསསྶ སཏྟུཧིཏཱཡ ཡོ པཎྷིཾ གཎྷཏི པིཊྛིཏོ ཝཏྟཏི, སོ པཎྷིགྒཱཧོ. ‘‘པཎྷི པཙྪཱ པདཾ ཝིཛིགཱིསསྶཱ’’ཏི རཏནཀོསེ. ‘‘པཎྷིཔཱདེ བྱཱུཧཔིཊྛེ’’ཏི [ཏིཀཎྜསེས ༣.༣.༡༣༤] ཏིཀཎྜསེསོ. ‘‘པཎྷི པཙྪིམབྷཱགེ ཙ, པཱདམཱུལོམདིཊྛིསུ. སེནཱཔིཊྛེ ཀུམྦྷིཡཉྩེ’’ཏི ཏུ ནཱནཏྠསངྒཧེ.
༣༤༤-༣༤༥. དིཊྛནྟཾ རིཔུམྷི. མིཏྟཔཊིཔཀྑཏྟཱ ཨམིཏྟོ, རཔཏྱཝཎྞཾ རཛཏེཏི རིཔུ, ཨུ, ཨིཏྟཾ, རཔ, ལཔ, ཛཔ, ཛཔྤ ཝཙནེ ཝཱ. ཝེརཾ ཝིརོདྷོ ཡསྶཏྠཱིཏི ཝེརཱི, ཨཱི, དུཀྑཧེཏུཏྟཱ སཔཏྟི ཨིཝ སཔཏྟོ, ཨིཝཏྠེ ཨཀཱརཔཙྩཡོ. ཨར གམནེ,ཏི, བྷཱུཝཱདིཏྟཱ ཨཱགམོ. སད སཱདནེ, ཏུ, བྷཱུཝཱདི, སཏྟུ, ཡཝཱདིཙུཎྞེཔི. ཨར གམནེ, ཝེརམརཏཱིཏི ཨརི, རསྶནྟོ ཨི. སཔཏྟཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ དྭནྡོ, ‘‘བྱཉྫནོ ཙ ཝིསཾཡོགོ’’ཏི སུཏྟེ ཙགྒཧཎེན ཨེཀཏཀཱརསྶ ལོཔོ ཙ. པཏིཡམཏྠནཾ པཙྩཏྠོ, ཏཾཡོགཱ པཙྩཏྠིཀོ, པཏིཡཾ ཝིཔརཱིཏགམནཾ. པནྠ གཏིཡཾ, ཙུརཱདི. པརིཔནྠོ པརིསྶཝཊྛཱནཾ, ཏཾཡོགཱ པརིཔནྠཱི. པཊིཝིརུདྡྷོ པཀྑོ སཧཱཡོ པཊིཔཀྑོ, ཏཐཱ ཝིཔཀྑོ. ན ཧིཏོ ཨཧིཏོ. ཧིཾསཱཡཾ རམཏཱིཏི [པརཏཱིཏི (?)] པརོ, ཀྭི. པཊིཔཀྑབྷཱཝེན ཨམཏི གཙྪཏཱིཏི པཙྩཱམིཏྟོ, ཨམ གམནེ, ཏོ, དྭིཏྟཾ. ནཏྠི ཨེཏསྨཱ ཨཱིཏི ཨུཔདྡཝོཏི ཨནཱིཏོ ¶ , མིཏྟོ, ཏཔྤཊིཔཀྑོ པཙྩནཱིཏོ, སོ ཨེཝ པཙྩནཱིཀོ, ཏསྶ ཀོ, ཡཐཱ ནིཡཀོ. ཝིརོདྷོསྶཏྠཱིཏི ཝིརོདྷཱི, ཨཱི. དིས, དུས ཨཔྤཱིཏིཡཾ, དིཝཱདི. ཝིདུསྶནསཱིལཏཱཡ ཝིདྡེསཱི, དྭིཏྟཾ, ཨིསྶེཏྟཾ. དུསྶཏཱིཏི དིསོ, ཨ. ཏཔཙྩཡེ དིཊྛོ, དྷཱཏྭནྟེན སཧ ཊྛཱདེསོ. དྭེསཎོ, དུཧདཡོ, དསྶུ, སཱཏྟཝོ, ཨབྷིགྷཱཏཱིཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཨནུཀཱུལནེ. ཨནུརོདྷནཾ ཨནུརོདྷོ, ཎོ. རུདྷ ཨཱཝརཎེ. ཨནུརཱུཔཾ པཝཏྟནཾ ཨནུཝཏྟནཾ, ཝཏུ ཝཏྟནེ, བྷཱུ, ཡུ.
༣༤༦. པཉྩཀཾ མིཏྟསཱམཉྙེ. མིད སྣེཧེ, བྷཱུཝཱདི, ཏོ, ཝཡསཱ ཏུལྱོ ཝཡསོ, མཱུལཝཡོསདྡེཧི སཉྙཱཡཾ སཔཙྩཡོ [ཡཔཙྩཡོ (?) པཱཎིནི ༤.༤.༩༡ སུཏྟཾ པསྶིཏབྦཾ], སབྦཀཱརིཡེསུ སཧ ཝཡཏཱིཏི ཝཱ ཝཡསོ, ཝཡ གམནེ, སཧསྶ སོ ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ. སཧ ཨཡཏི ཀིཙྩེསཱུཏི སཧཱཡོ, ཨཡ གམནེ, སཧསྶ སཱབྷཱཝོ, ཡཐཱ སཧདྷམྨིཀོ. སཧ ཝཱ ཧཱནི, ཨཡོ ཝཱ ཝུཌྜྷི ཡསྶ སཧཱཡོ, ཏིཔདབཧུབྦཱིཧི, ཡཐཱ པརཀྐམཱདྷིགཏསམྤདཱ. ཨཐ ཝཱ ཧཱནི ཙ ཨཱཡོ ཙ ཧཱཡཱ, ནིལོཔོ, ཏེ ཡསྶ ཨཏྠི, སོ སཧཱཡོ, ‘‘སཔཀྑཀོ, སལོམཀོ’’ཏྱཱདཱིསུ ཝིཡ སསདྡསྶ ཝིཛྫམཱནཏྠཏྟཱ. སུནྡརཾ ཧདཡམེཏསྶཱཏི སུཧདཡོ, ཨལོཔོ, དྱསྶ ཛོ, སོཝ སུཧཛྫོ. སཧ པརིསཧནེ. པརིསཧནཾ ཨདུསྶནཾ, ཁོ, ཧལོཔོ, སཁཱ, རཱཛཱདི, སམཱནོ ཁྱཱཏོ པཏཱིཏོ ཝཱ སཁཱ, ཡལོཔོ, སམཱནསྶ ¶ ཙ སབྷཱཝོ. སིནིདྡྷོ, སྣིདྡྷོ, སཝཡོཔྱཏྲ. སཁྱསཏྟཔདིནཱ པན མེཏྟིཡཾ ཝཏྟནྟི. སཁིམྷི བྷཝཾ སཁྱཾ. སཏྟཧི པདེཧི ཨཝགམྱཏེཏི སཏྟཔདིནཾ [སཏྟཔདཱིན (ཨམར ༡༨.༡༢)], ཨིནོ.
དྭཡཾ ཨབྷེཛྫམིཏྟེ. སབྦཀཱལཾ བྷཛཏཱིཏི སམྦྷཏྟོ, བྷཛ སེཝཱཡཾ, བྷཱུཝཱདི. དལ༹ྷོ ཐིརོ མིཏྟོ དལ༹ྷམིཏྟོ. དྭཡཾ དིཊྛམཏྟམིཏྟེ. ཀིཉྩི ཀཱལཾ པསྶིཏབྦོཏི སནྡིཊྛོ. སཾསདྡོཡམཔྤཏྠོ. དིས པེཀྑནེ, དསྶནཾ དིཊྛཾ, ཏཾ མཏྟཱ པམཱཎམེཏསྶ དིཊྛམཏྟཀོ, སཀཏྠེ ཀོ.
༣༤༧. དྭཡཾ ཙརཔུརིསེ ཏཱཔསཱདིརཱུཔེན ཙརམཏྟེ. ཙརཏི ཛཱནཱཏི པརཙཀྐནྟི ཙརོ, ཨ, ཙཱརོཔི, ཎོ. གུལ༹ྷཔུརིསོ གུཏྟཔུརིསོ. ཡཐཱརཧཝཎྞོ, པཎིདྷི, ཨཔྤསཔོ, ཕསྶོཔྱཏྲ. ཏཏྲཱདིདྭཡཾ ཝཱཎིཛཀསིབལལིངྒབྷིཀྑུཀཙྩཱཡནཱདིལེསེན ཐཱཡིནིཙརེ. ཨིཏརེ ཨིདྷཱགཏསདིསཏྠེ. ཝཎྞོ པཀཱརོ, ཡཐཱརཧཝཎྞོ ཡཐཱརཧཔྤཀཱརོ. ཡེན པརཙཀྐཾ སཀྐཱ ཉཱཏུཾ ཏཔྤཀཱརཝཱ ཨིཙྩཏྠོ. པཎིདྷིཡྻཏེ ཉེཡྻམསྨིཾ པཎིདྷི, ཨི. ཨཔཀཊྛཾ སཔྤཏི ཙརཏཱིཏི ཨཔསཔྤོ, ཨ. ཕུས བཱདྷནཕུསནེསུ, ཨ, ཕསྶོ.
ཏིཀཾ པཐིཀེ. པཐེ གཙྪཏཱིཏི པཐཱཝཱི, ཝཱི, དཱིགྷོ. ཨིཀོ, པཐིཀོ. ཨདྡྷནི མགྒེ གཙྪཏི སཱིལེནཱཏི ཨདྡྷགཱུ. ཨདྡྷགོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ དཱུཏེ. དུ པརིཏཱཔེ, ཏོ. སནྡེསཾ ཝཱཙིཀཾ ཧརཏྱནེནེཏི [ཧརཏཱིཏི (?)].
དྭཡཾ ¶ ཛོཏིསིཀེ. གཎཡཏཱིཏི གཎཀོ, ཎྭུ. མུཧུཏྟཾ ཀཱལཝིསེསཾ ཛཱནཱཏཱིཏི མུཧུཏྟིཀོ, ཝཱགྒཧཎེན ན ཝུདྡྷི. སཾཝཙྪརོ, ཛོཏིསིཀོ, དེཝཉྙཱུ, མོཧུཏྟོ, ཉཱཎིཀོ, ཀཱཏནྟིཀོཔྱཏྲ. ཀཏནྟོ དེཝམཏྟཾ, ཏཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཀཱཏནྟིཀོ.
༣༤༨. དྭཡཾ ལེཁཀེ. ལིཁ ལེཁནེ, བྷཱུ, ཎྭུ. ལིཔེན མསྱོཔདེསེན བྷཝཏཱིཏི ལིཔི, ཨི, ཝཎྞསཎྛཱནོ, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི ལིཔིཀཱརོ. ཨཀྑརཙཎོ, ཨཀྑརཙུཉྩུཔྱཏྲ. ཙན དཱནེ, བྷཱུ. ཙཉྩུ གཏིཡཾ.
མེལཱནནྡཱ མསིམཎི, མེལནྡྷུ ཝཎྞཀཱུཔིཀཱ;
མསིཛལནྟུ མེལཱ ཙ, པཏྟཉྫནཾ མསི དྭིསུ.
ལེཁནཱི ཝཎྞཏཱུལཱི ཙ, ཝཎྞཀཀྑརཏཱུལིཀཱ;
ཝཎྞདཱུཏོ སོཏྠིམུཁོ, ལེཁོ ཝཱཙིཀཧཱརཀོ.
ཀཱཙནཀིཏལིཀོ ཙ, ཀཱཙནཾ ཏནྣིབནྡྷནཾ;
ལེཁྱཊྛཱནཾ གནྠཀུཊི, མུདྡཱ པཙྩཡཀཱརིནཱི [ཏིཀཎྜསེས ༢.༨.༢༧, ༢༨, ༢༩].
དྭཡཾ ཝཎྞེ. ཝཎྞཱིཡཏི པཀཱསཱིཡཏི ཨཏྠོ ཡེན, སོ ཝཎྞོ, ཝཎྞ པཀཱསནེ. ན ཁརཏི ན ཁཱིཡཏཱིཏི ཨཀྑརོ, ཁར ཝིནཱསེ, ཁི ཁཡེ ཝཱ, ཏདཱ ཨརོ. ལིཁནཾ, ལིཔི, ལིཁི ཨིམེ ཝཎྞསཎྛཱནེ ཝཏྟནྟི. ལིཔིལིཁིཡོ ཨིཏྠིཡཾ.
བྷེདཱདཡོ ཨིམེ ཙཏུརོ ཨུཔཱཡཱ སཏྟུཝིཛཡཀཱརཎཱནི. སཏྟུཝིཛཡམུཔགཙྪནྟི ཨེཏེཧཱིཏི ཨུཔཱཡཱ. པརསྨཱ ཝིསིལེསནཾ བྷེདོ.
སྣེཧརཱགཱཔནཡནཾ ¶ , སཾཧཱསོཔྤཱདནཾ ཏཐཱ;
སནྟཛྫནཉྩ བྷེདོཡཾ, ཝིཉྙཱུཧི ཏིཝིདྷོ མཏོ [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱར ༡༧.༨].
ཏཏྲཱཡཾ ཏཝཱནུགྒཏེན པཝུདྡྷོ པཱསཱདཏརཝོ ཝིཡ ཨཏྟཱནཉྩོཙྪིནྡིསྶཏཱིཏི སངྐཱཡཾ ཛནིཏཱཡཾ སྣེཧབྷཏྟིཉྩཱཔནཡཏི. ཨབྷིབྷཝནཉྩོཔཱདཡཏི [པདྡྷཉྩོཔཱདཡཏི (ཀ.)]. ཨཉྙསྶ ཙ པརིཡཔཙྩཱམིཏྟཱནུགྒཧཎསྶ མརཎམེཝནྟོ བྷཝིསྶཏཱིཏྱེཝཾཔཀཱརམབྷིབྷཡནཾ སནྟཛྫནཾ.
ཝདྷོཏྠགྒཧཎཉྩེཝ, པརིཀླེསོ ཏཐེཝ ཙ;
ཨིཏི དཎྜཝིདྷཉྙཱུཧི, དཎྜོཔི ཏིཝིདྷོ མཏོ [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱར ༡༧.༩].
པརིཀླེསོ བནྡྷནཏཱལ༹ནཱདི.
ཨཉྙམཉྙོཔཀཱརཱནཾ, དསྶནཾ གུཎཀིཏྟནཾ;
སམྦནྡྷསྶ སམཀྑཱནཾ, ཨཱཡཏིཾ སམྤཀཱསནཾ.
ཝཱཙཱ པེསལཡཱ སཱདྷུ, ཏཝཱཧམིཏི ཙཔྤཎཾ;
ཨིཏི སཱམཝིདྷཉྙཱུཧི, སཱམཾ པཉྩཝིདྷཾ མཏཾ [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱར ༡༧.༤-༥].
‘‘ཨསྨིཾ ཨེཝཾ ཀཏེ ཨིདཾ ཨམྷཱཀཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱསཱདསྶནཾ ཨཱཡཏིསམྤཀཱསནཾ. ཨཔྤཎམིཏྱངྒསྶ དཱནཾ.
དཱནཉྩ པཉྩདྷཱ སཱརསྶཱསཱརསྶ ཙ དབྦསྶ གཧིཏསྶ སམཔྤཎཾ, ཏཐཱགཧིཏསྶཱནུམོདནཾ, ཏཐཱ ཨཔུབྦདཱནཾ, ཏཐཱ ‘‘ཨམུསྶ དབྦཾ གཎྷཱཧི, ཏཐེཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པརསེསུ སཡཾ གཱཧཔྤཝཏྟནཾ, ཏཐཱ ཨིཎཔྤམོཙནཉྩེཏི. ཡཐཱཧ –
‘‘ཡོ སམྤཏྟདྷནོསྶགྒོ, ཨུཏྟམམཛ྄ཛྷིམཱདྷམོ;
པཏིདཱནཾ ཏཐཱ ཏསྶ, གཧིཏསྶཱནུམོདནཾ.
དབྦདཱན’མཔུབྦཉྩ ¶ , སཡཾ གཱཧཔྤཝཏྟནཾ;
དེཡྻསྶ པཊིམོཀྑོ ཙ, དཱནཾ པཉྩཝིདྷཾ མཏ’’ནྟི [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱར ༡༧.༦-༧].
ཨེཏེ ཙཏྟཱརོ ཨུཔཱཡཱ མཱཡཱདཱིསྭེཝནྟོགདྷཱ, ཏཐཱ ཧི མཱཡོཔེཀྑཱ ཙ དཎྜནྟོགདྷཱ. ཨིནྡཛཱལཉྩ བྷེདེ ཨནྟོགདྷཾ. ཀེཙི པནཱཧུ
‘‘སཱམཾ དཱནཉྩ བྷེདོ ཙ, དཎྜོ ཙེཏི ཙཏུཀྐཀཾ;
མཱཡོཔེཀྑིནྡཛཱལཉྩ, སཏྟོཔཱཡཱ པཀིཏྟིཏཱ’’ཏི [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱར ༡༧.༣].
༣༤༩. ནཱམམཏྟེན ཝུཏྟཱནཾ བྷེདཱདཱིནམིདཱནི པརིཡཱཡཱནྱཱཧ. ཏཏྲ དྭཡཾ བྷེདེ. ཛཔ མཱནསེ ཙ [ཛཔོ ཙིནྟནཝཱཙཱསུ (དྷཱཏྭཏྠསངྒཧ, ༡༣༥ གཱཐཱ)], བྷཱུ, ཎོ. བྷིདི དྭིདྷཱཀརཎེ, ཎོ.
ཏིཀཾ དཎྜེ. དཎྜ ནིཔཱཏནེ, ཙུརཱདི. སཧོ ཝུཙྩཏི བལཾ, ཏབྦྷཝཾ སཱཧསཾ. དམནཾ དམོ, དཱིགྷཔཊིསེདྷོ.
༣༥༠. སཱམཾ སུདྡཝགྒེ, དཱནཉྩ བྲཱཧྨཎཝགྒེ ཀཐེསྶཏི. སཱམྱཱདཡོ སཏྟརེཝཱཙརིཡམཏེ. པརམྤརོཔཀཱརིཏྟཱ རཛྫསྶངྒཱནི. པཀཊྛམུཔཀུབྦནྟི རཛྫནྟི པཀཏིཡོཏི ཙོཙྩནྟེ. ཝུཏྟཉྩ ཀཱམནྡཀཱིཡེ –
‘‘སཱམྱ’མཙྩཉྩ རཊྛཉྩ, དུགྒཾ ཀོསོ བལཾ སཁཱ;
པརམྤརོཔཀཱརཱིདཾ, སཏྟངྒཾ རཛྫམུཙྩཏེ [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱར ༤.༡].
ཨམཙྩརཊྛདུགྒཱནི ¶ , ཀོསོ དཎྜོ ཙ པཉྩམོ;
ཨེཏཱ པཀཏིཡོ ཝུཏྟཱ, ཝིཛིགཱིསསྶ རཱཛིནོ.
ཨེཏཱ པཉྩ ཏཐཱ མིཏྟཾ, སཏྟམོ པཐཝཱིཔཏི;
སཏྟཔྤཀཏིཀཾ རཛྫཾ, ཨིཙྩཱཧ སཱུརཔཱུཛིཏོ’’ཏི.
ཏཏྲ པོརསེཎཱིནཾ པདྷཱནབྷཱཝེཔི སཏི རཊྛགྒཧཎེན, བལགྒཧཎེན ཝཱ གཧཎསིདྡྷནྟི ནེཧ ཝིསུཾ གཧཎཾ ཀཏཾ, ཨམརཀོསེ པན དྭཱིཧི གཧཎེ སིདྡྷེཔི པདྷཱནཏྟཱཁྱཱཔནཏྠཾ ཝིསུཾ གཧིཏཱ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྲ –
‘‘སཱམྱ’མཙྩོ སཁཱ ཀོསོ, རཛྫདུགྒབལཱནི ཙ;
རཛྫངྒཱནི པཀཏཡོ, པོརཱནཾ སེཎིཡོཔི ཙེ’’ཏི [ཨམར ༡༨.༡༧].
ཨེསཉྩ སཱམྱམཙྩརཊྛདུགྒཀོསབལསཁཱིནཾ པུབྦཏརསྶ གརུཏྟཾ ཝིཉྙེཡྻཾ, ཨིཧ ཏུ ནཱམལིངྒཱནུསཱསནེ ཨབྷིདྷཱནསཏྠེ ཨནུཔཡོགཏོ ཡཐཱཀྐམཾ གརུཏྟཾ ན ཝཏྟུམིཙྪཏཱིཏི བྱཏིཀྐམེནོཔཉྙཱསོ ཀཏོ.
སུཝཎྞཱདིམཡབྷཎྜཱགཱརཾ ཀོསོ, པབྦཏོདཀརུཀྑཱདཱིཧི དུགྒམཾ པུརཾ དུགྒཾ, ཝིཛིཏཾ ཛནཔདཝཏཱི བྷཱུམི, བལཾ ཙཀྐཾ, ཏཉྩ མོལབྷཏསེཎིསཧཱཡཱམིཏྟཱཊཝིཀབྷེདེན ཚབྦིདྷཾ. ཏཏྲ ཀམཱགཏཾ མོལཾ, ཝེཏནསམྦནྡྷཾ བྷཏཾ, པོརཾ བལཾ སེཎཱི, སཧཱཡབྷཱུཏཾ སཧཱཡོ, ཨམིཏྟབྷཱུཏཾ ཨམིཏྟཾ, ཨཊཝིཀཾ ཨཊཝིསཧཱཡོ མིཏྟཾ. ཏདཔི སཧཛྫཾ, པཱཀཏཾ, ཀིཏྟིམཉྩེཏི ཏིཝིདྷཾ. ‘‘ལིངྒེ སབྷཱཝེ པཀཏི, པོརཱམཙྩཱདིཡོནིསུ. ཏིལིངྒཾ གུཎསཱམྱེཔཱི’’ཏི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༡.༤.༢༩] རུདྡོ.
༣༥༡. པབྷཱཝཱདཱིནཾ ¶ ཝསཱ སཏྟིཡོ ནཱམ ཏིསྶོ བྷཝནྟི. སཀ སཏྟིཡཾ,ཏི. ཏཏྲ ཡཾ སནྡྷཱདཱིནཾ, བྷེདཱདཱིནཉྩ ཡཱཐཱཝཏོ ཨཝཊྛཱཔནཾ, ཏཾ ཉཱཎབལཾ མནྟསཏྟི, སཀསམྤཏྟུཔྤཏྟིཡཾ ཀོསདཎྜཱ པབྷཱུསཏྟི, ཏེསཾཡེཝ པབྷུཏྟསམྤཱདནེ སཱམཏྠིཡཏོ. ཝུཏྟཉྩ ‘‘ཀོསདཎྜབལཾ པབྷཱུསཏྟི’’རིཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡམྤི]. བལཝཏཱི ཨུསྶཱཧཙེཊྛཱ ཨུསྶཱཧསཏྟི. ཝུཏྟཉྩ ‘‘ཝིཀྐམབལམུསྶཱཧསཏྟི’’རིཏི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༨.༡༩ ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡམྤི].
པབྷཱཝཱདཱིནཾ སཀཱརཎཾ སརཱུཔཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘པབྷཱཝོ’’ཙྩཱདི. དམནཾ དཎྜོ, ཏདཏྠིཡཱ བལམྤི དཎྜོ. ཏཏོ ཛཱཏཾ ཡཾ ཏེཛོ, ཏཾ པབྷཱཝོ. ཏཏོ ཛཱཏོ ཡོ ཏེཛོ, སོ ‘‘པབྷཱཝོ’’ཏིཔི པུལླིངྒེན ཡོཛནཱིཡཾ. པབྷཝནྟི ཏེཛསྶིནོ ཨནེནེཏི པབྷཱཝོ, ཎོ. པཀཊྛོ ཝཱ བྷཱཝོ པབྷཱཝོ. ཀོསོ དྷནཾ, ཏཏོ ཛཱཏོ ཡོ ཏེཛོ, སོ པབྷཱཝོ ནཱམ. ཏཐཱ ཀོསཛོ ཏེཛོ དྷནེན སཏྟཱུནམུཔཀརཎཾ. པཏཔནྟི ཏེཛསྶིནོ བྷཝནྟྱནེནེཏི པཏཱཔོ, ཎོ.
༣༥༢. དྭཡཾ མནྟེ. མནྟཱ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, སཱ ཨེཏསྨིཾ ཝིཛྫཏི ཏཱཡ ནིཔྥཱདེཏབྦཏྟཱཏི མནྟོ, ཨཐ ཝཱ མནྟ གུཏྟབྷཱསནེ, བྷཱཝེ ཎོ. ཨིཏརཏྲ བྷཱཝེ ཡུ.
སོ ¶ མནྟོ དྭིགོཙརོ དྭིནྣཾ ཛནཱནཾ ཝིསཡབྷཱུཏོ ཙཏུཀྐཎྞོ ནཱམ. ཙཏྟཱརོ ཀཎྞཱ ཨེཏྠ ཙཏུཀྐཎྞོ. སོ མནྟོ ཏིགོཙརོ ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ ཝིསཡབྷཱུཏོ ཚཀྐཎྞོ ནཱམ. མནྟོ ནཱམ ཙཏུཀྐཎྞོ ཝཱ ཚཀྐཎྞོ ཝཱ ཀཏྟབྦོ, ན ཏཏོ པརནྟི དྭིནྣམེཝེཏྠ གཧཎཾ. ཨམརཀོསེ པན ཚཀྐཎྞོཔི པཊིཀྑིཏྟོ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ ‘‘ཨཚཀྐཎྞོ, ཡོ ཏཏིཡཱདྱགོཙརོ’’ཏི [ཨམར ༡༨.༢༢].
སབྦཔཱརིསདཏྟཱ [སབྦཔཱཋིཔདཏྟཱ (ཀ.)] བྱཱཀརཎསྶ སོཏཱུནཾ སམཡནྟརེསྭཔི པཊུབྷཱཝཛནནཏྠཾ ཨིདྷཱནཱགཏཱཔི ཚགྒུཎཱདཡོ ཨཱནེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷི –
‘‘སབྦཔཱརིསདཾ [སབྦཔཱཊིཔདཾ (ཀ.)] ཧིདཾ, སབྦསཏྠ’མཏོ མཏཾ;
ནིསྶཱིཡཏེ ཀྭཙི ཀིཉྩི, སབྦེས’མཏྲ ཝཱདིན’’ནྟི.
ཡཐཱ ཚགྒུཎཱ སནྡྷི ཝིགྒཧཡཱནཱསནདྭེདྷཱསཡཱ [ཨམར ༡༨.༡༨-༩]. ཏཏྲ སནྡྷི ཨུཔཧཱརལཀྑཎོ ཏིཝིདྷོ ཀོསདཎྜབྷཱུམིཔྤདཱནཧེཏུཀོ. ཨཔཧཱརལཀྑཎོ ཝིགྒཧོ, སོཔི ཏིཝིདྷོ པཀཱསཡུདྡྷཾ ཀཱུཊཡུདྡྷཾ ཏུཎྷིཡུདྡྷནྟི.
པརབྱསནཏཱསཔཏྟིདེསཀཱལཱཏྱུདཡཱཝཱཔཡཱནམཏྟེན སཱདྡྷེ པརསྨིཾ ཀཏཱཙརསྶ གུཎཱནུརཏྟཔཀཏིསྶ ཝིཛིགཱིསསྶ ཡཱཏྲཱ ཡཱནཾ [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱརེ ༡༡ སགྒེ པསྶིཏབྦཾ], ཏཉྩ ཝིགྒཡ྄ཧཡཱནཾ སནྡྷཱཡཡཱནཾ སམྦྷཱུཡཡཱནཾ པསངྒཡཱནཾ ཨུཔེཀྑིཡཡཱནམིཏི པཉྩཝིདྷཾ. པཏིགྒཱཧཱིནཾ ནིགྒཡ྄ཧ, སནྡྷཱཡ, ཨུཔེཀྑིཡ ཝཱ ཡཾ ཡཱནཾ, ཏཾ ཝིགྒཡ྄ཧཡཱནཱདི. ཡདཱ ན སཀྐོཏི, ཏདཱ སཱམནྟེཧི སཧེཀཱིབྷཱུཡ ཡཱནཾ སམྦྷཱུཡཡཱནཾ. ཨཉྙཏྲ གནྟབྦེ ཨཉྙསྨིཾ པསངྒཏོ གམནཾ པསངྒཡཱནཾ.
‘‘ན མཾ པརོ ཧནྟུཾ སམཏྠོ, ནཱཧམྤི པར’’མིཏི ཀཱལཱདིཀེ པརིཀྑིཏྭཱ ཝིཛིགཱིསསྶ དུགྒཱདཱིནི ཝཌྜྷཡཏོ ཋིཏི ཨཱསནཾ, ཏདཔི ཝིགྒཡ྄ཧཱསནསནྡྷཱཡཱསནཱདིབྷེདེན པཉྩཝིདྷཾ. བལཱིནཾ ¶ སཏྟཱུནཾ མཛ྄ཛྷེ ཀཱཀཀྑིཝཱ’ལཀྑིཏསྶོ’བྷཡཏྲ ཝཙནེནཏྟནོ སམཔྤཎཾ དྭེདྷཾ. ཨཉྙཏརེན ཝཱ བལཝཏརེན སནྡྷི, ཨཉྙཏརེན ཨབལེན ཝིགྒཧོ དྭེདྷཾ. སཏྟུནོ ཝཱ པཀཏཱིཧི སནྡྷཱཡ ཡོ ཏེན ཝིགྒཧོ, སཏྟུནེཝ ཝཱ ཡོ སནྡྷིཝིགྒཧསམུདཱཡཧེཏུཀོ [སཏྟུནོཝ ཝཱ སནྡྷིཝིགྒཧསམུདཱཡཧེཏུནོ (བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༡.༨.༡༨)] དུགྒཱསཡསྶ བྱཱཔཱརོ, སོཔི དྭེདྷཾ. པརསནྟཱནམཔྱོབྷཡཝེདནཱནཾ ཨུབྷཡཏོ ཝུཏྟི དྭེདྷམུཙྩཏེ.
‘‘ཨུཙྪིཛྫམཱནོ རིཔུནཱ ནིརུཔཱཡ པཏིཀྲིཡོ. སཏྟིཧཱིནོ སམཱསིཡཏེ’’ཏི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༡.༨.༡༨] ཧཱིནེནཱཉྙསྶ བལཝཏརསྶ དྷམྨཝིཛཡིནོ སམཱསཡནཾ [བལཝཏཱ ཨརིནཱ ཨུཙྪིཛྫམཱནསྶ ཧཱིནསཏྟིནོ ཡཾ བལཝདྷམྨཝིཛཡིསམཱསཡནཾ (བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༡.༨.༡༨)], ཏསྶེཝ ཝཱ བལིནོ སཏྟུནོ ཀོསཱདིཔྤདཱནེན ཨཱསཡནཾ ཨཱསཡོ ཝུཙྩཏེ. ཨེཏེ ཚགྒུཎཱ.
ཡསྨིཉྩ གུཎེ ཋིཏོ ཝིཛིགཱིསོ སཀྐོཏྱཏྟནོ ཨཊྛཝགྒིཡཀམྨཱནི པཝཏྟཡིཏུཾ, པརསྶ ཙེཏཱནྱུཔཧནྟུཾ, གུཎམཱདྷིཊྛེཡྻ, སཱ ཝུཌྜྷི.
ཀསི ཝཎིཛྫཾ པཐོ དུགྒཾ, སེཏུ ཀུཉྫརབནྡྷནཾ;
ཁནྱཱཀརདྷནཱདཱནཾ, སུཉྙཱནཉྩ ནིཝེསནཾ [ཀཱམནྡཀཱིཡནཱིཏིསཱར ༥.༧༨].
ཨིཏྱེསོ ཨཊྛཝགྒོ.
ཡསྨིཾ ཝཱ གུཎེ ཋིཏོ སཀམྨཱནཾ ཝུཌྜྷི, ཁཡཾ ཝཱ ནཱབྷིཔསྶཏི, ཏཾ ཋཱནཾ, ཡསྨིཾ ཝཱ གུཎེ ཋིཏོ སཀམྨཱནམུཔགྷཱཏཾ པསྶཏི, ཏསྨིཾ ན ཏིཊྛེཡྻ, སོ ཁཡོ, ཨཡཾ ནཱིཏིཝེདཱིནཾ ཏིཝགྒོ [ཨམར ༡༨.༡༩]. ཨིཏརེསཾ དྷམྨཏྠཀཱམཱ ཏིཝགྒོ.
དྭཡཾ ¶ གུཡ྄ཧེ. རཧསི བྷཝཾ རཧསྶཾ, སོ, རཧེ ཝཱ བྷཝཾ རཧསྶཾ. གུཧ སཾཝརཎེ, ཀམྨནི ཡོ. ཨིདཾ དྭཡཾ ཏཱིསུ. རཧསྶོ མནྟོ, རཧསྶཱ ཝཱཙཱ, རཧསྶཾ མནྟནཾ.
༣༥༣. པཉྩཀཾ ཝིཛནེ. ཝིཛི པུཐབྷཱཝེ, བྷཱུ, ཏོ ཙ. ཝིཙི ཝིཝེཙནེ, པུཐུབྷཱཝེ ཙ ཝཱ. ‘‘ཝིཝིཏྟཾ ཏཱིསུ ཝིཛནེ, ཨསཾཔཀྐཔཝིཏྟེསཱུ’’ཏི རུདྡོ. ཝིགཏོ ཛནོ ཨསྨཱཏི ཝིཛནོ. ཚཱདེཏཱིཏི ཚནྣོ. ཚད སཾཝརཎེ. ཝིཏྟམརཧཏཱིཏི རཧོ, རཧ ཙཱགེ, རམནྟེ ཨསྨིནྟི ཝཱ རཧོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ. ‘‘རཧོ ནིདྷུཝནེ ཙཱཔི, རཧོ གུཡ྄ཧེ ནཔུཾསཀ’’ནྟི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༨.༢༢] རབྷསོ. དུཏིཡོ རཧོསདྡོ ཨབྱཡཾ. ནིསྶལཱཀཱ, ཨུཔཱསུཔྱཏྲ. ནིསྶལཱཀཱ ཐཱི, ཨུཔཱསུ ཨབྱཡཾ.
དྭཡཾ ཝིསྶཱསེ. སས པཱལནེ, ཎོ. སམྦྷ ཝིསྶཱསེ. ‘‘ཝིསྶམྦྷོ ཀེལིཀལཧེ, ཝིསྶཱསེ’པཎཡེཔི ཙེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡམྤི] རུདྡོ.
དྭཡཾ ནྱཱཡེ. ཡུཛ སམཱདྷིམྷི, སམཱདྷི ཨབྷྱུཔགམོ, ཏོ. ཨུཔགནྟབྦཏྟཱ ཨུཔཱཡིཀཾ. ཨུཔཱཡཱ སཀཏྠེ ཨིཀོ, ཨོཔཱཡིཀཾ, ཨོཔཡིཀམྤི [པཱཎིནི ༥.༤.༣༤ (གཎ)], ལབྦྷཾ, བྷཛམཱནཾ, ཨབྷིནཱིཏཾ, ནྱཱཡཾ, ཉཱཡཾཔྱཏྲ.
༣༥༤. སིལོཀཾ ཨོཝཱདེ. ཨཝཔུབྦོ ཝད ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, བྷཱཝེ ཎོ. སཱས ཨནུསིཊྛིམྷི,ཏི, ཨཱསྶི, ཨནུསིཊྛི ¶ . ཨནུསཱསཏེ ཨནུསཱསནཾ. པུམཝཛྫེ ཨིཏྠིཡཾ, ནཔུཾསཀེ ཙ. ཨེཏྠ ཙ ཨེཀསྶེཝཏྠསྶ བྷིནྣལིངྒེཧི ཏཱིཧི ནཱམེཧི ཀཐནཾ ན ཀེཝལཾ ཝཱཙྩལིངྒོཡེཝ སདྡོ, ཨཐ ཁོ ཝཱཙཀལིངྒོཔྱཏྠཱིཏི དཱིཔནཏྠཾ.
དྭཡཾ ཨཱཎཱཡཾ. ཨཱཎ པེསནེ, བྷཱཝེ ཨ, ཨཱཎཱ, ཨིཏྠཱི. ཨཝཝཱདོ, ནིདྡེསོ, སིཊྛིཔྱཏྲ. དྭཡཾ བནྡྷནེ. དཱ དཱནེ, བྷཱཝེ ཡུ, དཱ ཨཝཁཎྜནེ ཝཱ, ཝིཡོགདཱནཏོ ཨུདྡཱནཾ.
༣༥༥-༣༥༦. དྭཡཾ ཨཔརཱདྷེ. ཨཔགཙྪནྟྱནེནཱཏི ཨཱགུ, ཎུ, པལོཔོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ, ནཔུཾསཀེ ཨཱགུ. ཨཔགཏོ རཱདྷོ ཡེན ཨཔརཱདྷོ, རཱདྷ སཾསིདྡྷིམྷི. དྭཡཾ རཱཛགཡ྄ཧེ. ཀིར ཝིཀིརཎེ, ཀཏྟརི ཨ, ཨཏྟཾ. བལ པཱཎནེ, ཨི. ཀརསཱཧཙརིཡཏོ བལི པུལླིངྒེ. བྷཱགདྷེཡྻོཔྱཏྲ. བྷཱགཱསཀཏྠེ དྷེཡྻོ [པཱཎིནི ༥.༤.༣༦ (ཝཱ.)], བྷཱགཏྟེན ཏིཊྛཏཱིཏི ཝཱ བྷཱགདྷེཡྻོ, ཨིཡོ.
དྭཡཾ ཏུཊྛིདཱཡེ. མནོརཐཔུཎྞཏྟཱ པཏྟབྦོ བྷཱགོ པུཎྞཔཏྟོ. ཏུསྶནཾ ཏུཊྛོ, སོསྶཏྠཱིཏི ཏུཊྛཱི, ཏེན དཱཏབྦོ དཱཡོ ཏུཊྛིདཱཡོ, ཨཱཀཱརནྟཱནམཱཡོ.
ཚཀྐཾ ¶ པཱབྷཏེ. ཏཐཱ ཧི –
‘‘ཧེམཾ སཱིཧཱསནཾ ཝེསཾ, ཝུཏྟཾ བྷདྡཱསནཾ ཏཐཱ;
ཨུཔཱཡན’མུཔགྒཡ྄ཧཾ, པཱབྷཏཉྩོ’པདཱ ཐིཡ’’ནྟི.
སིལོཀཱདྡྷཾ ནཱམ ཨམརམཱལཱ.
ཨུཔགནྟྭཱདཱཏབྦཱཏི ཨུཔདཱ, ཨ, ཨིཏྠཱི, ཏཾ ཏམཏྠཾ པཏྠེནྟེཧི ཨཱབྷརཱིཡཏེ ཨཱནཱིཡཏེཏི པཱབྷཏཾ, པཏྠནཏྠཛོཏཀོཡཾ པསདྡོ. ཨུཔེཡྻཏེཏི ཨུཔཱཡནཾ, ཨིཏོ ཡུ, ཨུཔགཙྪཏི ཡེནཱཏི ཝཱ ཨུཔཱཡནཾ. ཀུཙ སངྐོཙནེ, ཎོ, ཝིགཏོ ཀོཙོ ཡེན ཨུཀྐོཙོ. པཎྞེན སཏྠཔཎྞེན སདྡྷིཾ ཨཱཀརཱིཡཏེ ཨཱནཱིཡཏེཏི པཎྞཱཀཱརོ, ཨཉྙཏྲ ཨུཔཙཱརཱ. པཧིཎནྟྱནེནེཏི པཧེཎཀཾ, ཧི གཏིཡཾ, ཡུ, སཀཏྠེ ཀོ. པདེསནཾ, ཨུཔགྒཡ྄ཧཾ, ཨུཔཧཱརོཔྱཏྲ.
གུམྦཱདིདེཡྻོ གུམྦགྷཊཱདིཀོ [གུམྦགྷཊཱདིཏོ (?)] དེཡྻོསུངྐཾ, ཨནིཏྠཱི, གུམྦོ ནཱམ ཛལཐལམགྒཱདཱིསུ ལདྡྷབྦབྷཱགོ, ཏཐཱ གྷཊྚོཔི, སམཱནཏྠཱ ཧེཏེ. ཨཱདིནཱ པཱབྷཏམྤི སངྒཎྷཱཏི. སུངྐ གམནེ, སུངྐཏི ཡེན, ཏཾ སུངྐཾ. གམུ གམནེ, བོ, ཨསྶུ, གུམྦོ. དྭཡཾ གཱམཛནཔདཱདིཏོ ལདྡྷབྦབྷཱགེ. ཨཡ གམནེ, ཎོ, ཨཱཡོ. ཨཔཙྩཡེ ཨཡོ. དྷནཱནཾ སམྤཏྟཀཱལེ ཨཱགམོ དྷནཱགམོ.
༣༥༧. དྭཡཾ ཚཏྟསཱམཉྙེ. ཨཱཏཔཏོ སཱུརིཡཱལོཀཏོ ཏཱཡཏཱིཏི ཨཱཏཔཏྟཾ, ཏོ. ཚཱདཡཏཱིཏི ཚཏྟཾ, ཚད ¶ ཨཔཝཱརཎེ, ཏོ, ཏྲཎཔཙྩཡེ ཚཏྲཾ, ཧེམཾ སུཝཎྞཁཙིཏཾ རཉྙཾ རཱཛཱུནཾ ཨཱསནཾ སཱིཧཱསནཱཁྱཾ. སཱིཧཱཀཏིཔྤདྷཱནཏྟཱ སཱིཧཱཀཏིཔྤདྷཱནཾ ཨཱསནནྟི ཝིགྒཧོ.
དྭཡཾ ཙཱམརེ. ཝཱལེན ཀཏཱ བཱིཛནཱི ཝཱལབཱིཛནཱི. ཙམརོ མིགོ ཏསྶེདཾ ཙཱམརཱི. ‘‘ཙཱམརཱ ཙཱམརཾ རོམཾ, གུཙྪཀཉྩཱཝཙཱུལཀ’’ནྟི [ཏིཀཎྜསེས ༢.༨.༤༠༦] ཏིཀཎྜསེསོ. པཀིཎྞཀཾཔྱཏྲ. པཀརཱིཡཏེ ཝིཀྑིཔཏེ པཀིཎྞཀཾ, སཀཏྠེ ཀོ.
༣༥༨. ཁགྒཱདཡོ ཨིམེ པཉྩ རཱཛཱུནཾ ཀཀུདྷབྷཎྜཱནི བྷཝནྟི. ཀུཀ ཨཱདཱནེ, དྷོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ. རཉྙོ གམནཀཱལེ སདཱ ཨཱདཱཏབྦཏོ ཀཀུདྷཱནི ཙ ཏཱནི རཱཛདྷནཏྟཱ བྷཎྜཱནི ཙེཏི ཀཀུདྷབྷཎྜཱནི.
༣༥༩. དྭཡཾ པུཎྞགྷཊེ. ཛལཔུཎྞཏྟཱ བྷདྡོ ཀལྱཱཎོ ཀུམྦྷོ བྷདྡཀུམྦྷོ. དྭཡཾ ཧེམབྷཱཛནེ. བྷར བྷརཎེ, བྷརཎཾ དྷཱརཎཾ པོསནཉྩ, དྷཱརཎཏྠསྶ བྷརཏིསྶ བྷིངྒཱདེསོ, བྷརཏི དདྷཱཏི ཨུདཀནྟི བྷིངྒཱརོ, ཨཱརོ. ཀརཀོ, ཀུཎྜིཀཱཔྱཏྲ.
ཧཏྠཱི ¶ ཙ ཨསྶོ ཙ རཐོ ཙ པཏྟི ཙ, ཏེསཾ སམཱུཧོ ཧཏྠིསྶརཐཔཏྟི ཙཏུརངྒིནཱི སེནཱཏྱུཙྩཏེ, སེནངྒཏྟཱ སམཱཧཱརདྭནྡོཡཾ. ཙཏྟཱརི ཨངྒཱནི ཡསྶཾ སཾཝིཛྫནྟི, སཱ ཙཏུརངྒིནཱི, ཨཱི, ཨིནཱི.
༣༦༠. དནྟྱནྟཾ ཧཏྠིནི. ཀུཉྫོ ཧནུ, དནྟོ ཙ, ཏཾཡོགཱ ཀུཉྫརོ, ཨཏིསཡེ རོ, ཀུཾ པཐཝིཾ ཛརཱཔེཏཱིཏི ཝཱ ཀུཉྫརོ, ཨལུཏྟསམཱསོ, ཀུཉྫེ ཝཱ གིརིཀཱུཊེ རམཏི, ཀོཉྩནཱདཾ ནདནྟོ ཝཱ ཙརཏི, ཀུཾ ཝཱ པཐཝིཾ ཏདཱགྷཱཏེན ཛརཡཏཱིཏི ཀུཉྫརོ. ཝཱརཡཏི པརབལཾ ཝཱརཎོ, ནནྡཱདཱིཧི ཡུ. ཧཏྠཡོགཱ ཧཏྠཱི. མཏངྒསྶ ཨིསིནོ ཨཔཙྩཾ མཱཏངྒོ, མཧནྟཾ ཨངྒཾ སརཱིརམེཏསྶཱཏི ཝཱ མཱཏངྒོ, ཧ ནལོཔོ, ཨསྶཱཀཱརོ ཙ. དྭེ རདཱ དནྟཱ ཡསྶ དྭིརདོ, ‘‘རད ཝིལེཁནེ དནྟེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ. གཛ སདྡེ, གཛཏཱིཏི, ཨ. ནགོ པབྦཏོ, སོ ཝིཡ དིསྶཏཱིཏི ནཱགོ, ཎོ. ཀརེན, མུཁེན ཙཱཏི དྭཱིཧི པིཝཏཱིཏི དྭིཔོ. ཨི གམནེ, བྷོ. དནྟཡོགཱ དནྟཱི. སཊྛིཧཱཡནོ, དནྟཱཝལོ, ཨནེཀཔོ, མཏངྒཛོ, ཀརཱི, ཐམྦྷེརམོ, པདྨཱི, མཧཱམིགོ, པཱིལུ, སིནྡྷུརོ, དཱིགྷམཱརུཏོ, རཱཛཱིཝོ, ཛལཀཀྑོ, ནིལླུརོ, ཀརཊཱི, ཝརངྒོ, སུཔྤཀཎྞོ ཨིཙྩཱདཱིནིཔི ཧཏྠིནོ ནཱམཱནི. སཊྛིཝསྶིཀཏྟཱ, ཛཱཏིཡཱ སཊྛིཝསྶཀཱལེ ཐཱམེན ཧཱཡནཏོ ཝཱ སཊྛིཧཱཡནོ.
ཝནཀརཱིནཾ ཡོ ཡཱུཐཛེཊྛོ, སོ སཡཱུཐཱནཾ ཛེཊྛཏྟཱ ཡཱུཐཛེཊྛོ. སཡཱུཐེ པཱཏི རཀྑཏཱིཏི ཡཱུཐཔོཏི ཙོཙྩཏེ.
༣༦༡. ཀཱལཱ༹ཝཀཱདཱིནི ¶ ཨེཏཱནི ཧཏྠིརཱཛཱནཾ ཀུལཱནི. ཀལམྦཏེ སདྡཱཡཏེཏི ཀཱལཱ༹ཝཀོ, ཎྭུ, མལོཔོ. གངྒཱཡཾ ཛཱཏོ གངྒེཡྻོ, ཋཱནཝསེན སཱ སཉྙཱ. པཎྜརཝཎྞཏཱཡ པཎྜརོ. ཝཎྞཝསེན ཏམྦཝཎྞཏཱཡ ཏམྦོ. པིངྒལཝཎྞཏཱཡ པིངྒལོ. གནྡྷཡུཏྟཏཱཡ གནྡྷོ. མངྒ གམནཏྠོ, སོབྷནགམནཡུཏྟཏཱཡ མངྒལོ, ཨཏིསཱཡནེ, པསཾསཱཡཾ ཝཱ ལོ. ཧེམཝཎྞཏཱཡ ཧེམོ. ཨུཔོསཐཀུལེ ཛཱཏཏྟཱ ཨུཔོསཐོ, ཨུཔགནྟྭཱ ཨརཡོ ཨུསཏཱིཏི ཝཱ ཨུཔོསཐོ, ཐོ, ཨུས དཱཧེ, ཨུཔཔུབྦོ ཝས ནིཝཱསེ ཝཱ, ཝསྶོ, ཨུཔོསཐོ, ཏིཐཱིཝིསེསོ ཙ. ཚབྦཎྞདནྟཏཱཡ ཚདྡནྟོ. ཨེཏེསཉྩ ཀཱལཱ༹ཝཀོ དསནྣཾ པུརིསཱནཾ བལཾ དྷཱརེཏི, གངྒེཡྻོ དསནྣཾ ཀཱལཱ༹ཝཀཱནཾ, ཨེཝཾ ཡཱཝཚདྡནྟཱ ནེཏབྦོ, སམྨཱསམྦུདྡྷོ པན དསནྣཾ ཚདྡནྟཱནཾ བལཾ དྷཱརེཏི, ཏེནེཝ བྷགཝཱ ཀཱལཱ༹ཝཀཧཏྠིགཎནཱཡ ཀོཊིསཧསྶབལཾ དྷཱརེཏི, པུརིསགཎནཱཡ དསནྣཾ པུརིསཀོཊིསཧསྶཱནཾ བལཾ.
༣༦༢. པཱདོ ཀརིཔོཏེ. པཉྩཝསྶཱནི ཡཱཝ ཀལབྷོ, ཀལ སངྑྱཱནེ, ཨབྷོ, ཀལབྷོ, ལ༹ཏྟེ ཀལ༹བྷོ, མཱཏཱཔིཏཱུཧི ¶ བྷརིཏབྦཏྟཱ བྷིངྐོ, བྷརཏིསྶ བྷིངྐོ. ཀརིསཱཝཀོཔྱཏྲ. པཱདོ མཏྟམཱཏངྒེ. དཱནཾ པབྷིནྣོ ཡསྶ པབྷིནྣོ. མཛྫཏཱིཏི མཏྟོ, མད ཨུམྨཱདེ. གཛེ ཛཱཡཏཱིཏི གཛྫོ, ཎྱོ, མདོ. སོ སཉྫཱཏོ ཡསྶ གཛྫིཏོ.
དྭཡཾ ཧཏྠིསམཱུཧེ. ཧཏྠཱིནཾ སམཱུཧོ ཧཏྠིགྷཊཱ. གཛཱནཾ སམཱུཧོ གཛཏཱ, གཱམཛནབནྡྷུསཧཱཡཱདཱིཧི ཏཱ. པཱདོ ཧཏྠིནིཡཾ. ཧཏྠཡོགཱ ཧཏྠིནཱི, ཨཱི, ཨིནཱི. ཀཎ སདྡེ, ཨིརུ, སཀཏྠེ ཀོ. ཀརེཎུཀཱཏིཔི, ཏདཱ ཀརཡོགཱ ཀརེཎུཀཱ, ཨིཎུ. ཀརིཎཱི, དྷེནུཀཱ, ཝསཱ, ཀརེཎུཔྱཏྲ.
༣༦༣. ཧཏྠིསིརོཔིཎྜཱ ཧཏྠིནོ སིརསི དྭེ པིཎྜཱ ཀུམྦྷཱཁྱཱ. ཀེ སིརསི བྷཝཏཱིཏི ཀུམྦྷོ, ཨསྶུ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ. དྭིནྣཾ པན ཀུམྦྷཱནཾ མཛ྄ཛྷིམཾ ཝིདུ ནཱམ [ཨམར ༡༨.༣༧]. ཨངྐུསསངྒྷཱཏཾ ཝིནྡཏྱསྨིནྟི ཝིདུ, པུམེ, ཨུ. དྭཡཾ ཀཎྞམཱུལེ. ཙཱུལ༹ ནིམཛྫནེ, ཎྭུ, ཙཱུལི༹ཀཱ, ཙུད སཉྩོདནེ ཝཱ, ཙོདེནྟི ཨེཏྠ ཨངྐུསཱདཱིཧི ཨདནྟནྟི ཙཱུལི༹ཀཱ, དསྶ ལོ༹, ཎྭུ.
ཨཱསཏེ ཨསྨིནྟི ཨཱསནཾ, ཁནྡྷདེསོ. ཁནྡྷོ ཨེཝ དེསོ ཁནྡྷདེསོ, ཏསྨིཾ. དྭཡཾ པུཙྪམཱུལེ. པུཙྪསྶ མཱུལཾ ཧེཊྛིམབྷཱགོ.
༣༦༤. ཏིཀཾ གཛབནྡྷནཐམྦྷེ. ཨཱལནྟྱསྨིཾ, ཨནེན ཝཱ བནྡྷནྟི ཨཱལཱནཾ, ཡུ. ཨཱཔུབྦོ བནྡྷནཏྠོ ལཱདྷཱཏུ. ཨཱཧནནྟི ¶ བནྡྷནྟྱསྨིཾ, ཨནེན ཝཱ ཨཱལ༹ྷཀོ, ཧནདྷཱཏུ, ནསྶ ལོ༹, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ ཙ, ཎྭུ. ཐམྦྷ པཊིབནྡྷནེ. བནྡྷོཔྱཏྲ.
ཏིཀཾ སངྑལེ. ཨནིཏྠཱི ཏཱུཏི ཏྭནྟཾ ལིངྒཔདཾ. གལ སེཙནེ. ནིགལ༹ཏི བནྡྷཏི ཡེནཱཏི ནིགལོ༹, ཨ, ཀཏྟུསཱདྷནཾ ཝཱ. ཨདི བནྡྷནེ, ཨནྡཏཱིཏི ཨནྡུཀོ. ཎྭུ, ཨསྶུ. བྷུསཾ ཁལཏྱནེན སངྑལཾ, ཀཊི ཝཏྠབནྡྷནེཔི, ‘‘ཐཱིཀཊཱིཝཏྠབནྡྷེཔི, ནིགལེ༹ སངྑལཾ ཏིསཱུ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༤༡] རབྷསོ. སངྑལིཀཱཔྱཏྲ.
དྭཡཾ གཛགཎྜེ. གཎྜ ཝདནེཀདེསེ, ཨདྷཱཏཱུནམྤི དྷཱཏཱུསུ པཱཋོ, དྷཱཏུ ཧི ཀྲིཡཏྠོ. གཎྜོ ཀཔོལསཱམཉྙེཔི. ཀཊ ཝསྶཱཝརཎེསུ, ཨ. དྭཡཾ ཀརིམདཛལེ. དཱིཡཏེཏི དཱནཾ. མད ཨུམྨཱདེ, ཀརཎེ ཨ.
༣༦༥. དྭཡཾ ཧཏྠིཀརེ. སོཎ ཝཎྞགཏཱིསུ, ཌོ, སོཌ གབྦེ ཝཱ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཎོ ཙ. དྭཱིསུ དྭེཔི.
དྭཡཾ སོཎྜགྒེ. ཀརསྶ སོཎྜསྶ ཨགྒཾ. པུས པོསནེ. ཁརོ, སསྶ ཀོ, ཨུསྶོཏྟཾ, པུས ཝུཌྜྷིམྷི ཝཱ, བྷཱུ, པུས སྣེཧསེཙནཔཱུརཎེསུ ཝཱ, ཀིཡཱདི, པུས དྷཱརཎེ ཝཱ, ཙུརཱདི.
ཧཏྠིསྶ ཀཱཡམཛ྄ཛྷམྷི བནྡྷནརཛྫུ ཀཙྪཱ ནཱམ. ཀཙ བནྡྷནེ, ཚོ. དཱུསཱ, ཝརཏྲཱཔྱཏྲ. ཀུཐོ ནཱམ ཧཏྠིཔིཊྛཏྠརིཏཙིཏྲཀམྦལཾ, སོ ཨཱདི ཡེསནྟེ ཀུཐཱདཡོ. ཀུཐཱདཡོ ཨེཝ ཀཔྤནོ ནཱམ བྷཝནྟི. ཀཔྤ སཱམཏྠིཡེ, སཛྫནཱཡཉྩ ¶ , ཀརཎེ ཡུ. ཀཔྤནཱཔི. ཀཙ སཛྫནཱཡཾ, ཐོ, ཀུཐོ, ཏཱིསུ. ‘‘ནཔུཾསཀམཏྠརཎཾ, ཐཱི པཝེཎཱི ཀུཐཾ ཏིསཱུ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༤༢] ཧི ཝོཔཱལིཏོ. པཝེཎཱི, ཨཏྠརཎཾ, ཝཎྞོ, པརིཏྠོམོཏི ཨེཏེ ཀུཐཔརིཡཱཡཱ.
༣༦༦. དྭཡཾ རཱཛཱརཧེ ཧཏྠིནི. རཱཛཱནམུཔགནྟྭཱ ཝཧིཏུམརཧཏཱིཏི ཨོཔཝཡ྄ཧོ, ཨརཧཏྠེ ཎྱོ. རཱཛཱནཾ ཝཧིཏུཾ ཨརཧཏཱིཏི རཱཛཝཡ྄ཧོ, ཎྱོ. དྭཡཾ ཀཔྤིཏཧཏྠིནི. སཛྫཱ སཛྫནཱ སཉྫཱཏཱ ཡསྨིཾ སཛྫིཏོ. ཀཔྤཱ ཀཔྤནཱ སཉྫཱཏཱ ཡསྨིཾ ཀཔྤིཏོ. ཨེཏསྨཱཡེཝ པཱཋཱ སཛྫཀཔྤཱ སཛྫནཱཀཔྤནཱནཾ པརིཡཱཡཱཏི ཉེཡྻཱ.
ཧཏྠིནོ པཱདེ ཝིཛ྄ཛྷནཀཎྚཀོ ‘‘ཏོམརོ’’ཏྱུཙྩཏེ. ཏུཛྫཏེནེནེཏི ཏོམརོ, ཏུད བྱཐནེ, ཨརོ, དསྶ མོ, ཨོཏྟཾ. ཝེཎུཀཾཔྱཏྲ [ཀོཏྲཾ ཝེཎུཀམཱལཱནཾ (ཨམར ༡༨.༤༡)], ཀྭཙི ཝེལུ༹ཀནྟིཔི པཱཋོ.
༣༦༧. ཧཏྠིནོ ཀཎྞམཱུལམྷི ཝིཛ྄ཛྷནཀཎྚཀོ ‘‘ཏུཏྟ’’མིཏྱུཙྩཏེ. ཏུཛྫཏེནེནེཏི ཏུཏྟཾ, ཏོ. ཧཏྠིནོ མཏྠཀམྷི ཝིཛ྄ཛྷནཀཎྚཀོ ‘‘ཨངྐུསོ’’ཏྱུཙྩཏེ. ཨངྐཏེ ཨནེནེཏི ཨངྐུསོ, ཨངྐ ལཀྑཎེ, སོ, ཨསྶུ.
པཛྫདྡྷཾ ¶ ཧཏྠཱརོཧེ. མཌི བྷཱུསཱཡཾ, ཧཏྠིཾ མཎྜཡཏི རཀྑཏཱིཏི ཧཏྠིམཎྜོ, སོཝ ཧཏྠིམེཎྜོ, མི ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ཌོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཧཏྠིཾ པཱཏི རཀྑཏཱིཏི ཧཏྠིཔོ, ཀམྨནི ཎོ. ཧཏྠིཾ གོཔཡཏི རཀྑཏཱིཏི ཧཏྠིགོཔཀོ. གུཔ རཀྑཎེ, སཀཏྠེ ཀོ. ཨཱདྷོརཎོ, ནིསཱདིནོཔྱཏྲ.
༣༦༨. མཱཏངྒཧཡཱདཱིནཾ གམནཱདིཀྲིཡཱསིཀྑཱཔཀོ ཨཱཙརིཡོ ‘‘གཱམཎཱིཡོ’’ཏྱུཙྩཏེ. གམནཾ གཱམོ, བྷཱཝེ ཎོ. ཧཏྠཱདཱིནཾ གམནཀྲིཡཱ གཱམོ, ཏཾ ནེཏི སིཀྑཱཔེཏཱིཏི གཱམཎཱིཡོ, ཨཉྙཀྲིཡཱསིཀྑཱཔནེཏཱུཔཙཱརཱ, གཱམཾ ཝཱ ཧཏྠཱདིསམཱུཧཾ ནེཏཱིཏི གཱམཎཱིཡོ, གམནཾ ཝཱ སིཀྑཱཔེཏཱིཏི གཱམཎཱིཡོ, སབྦཏྲ ནསྶ ཎཏྟཾ.
པཱདདྭཡཾ ཨསྶེ. ཧཡ གཏིཡཾ, ཨ. ཏུརཾ སཱིགྷཾ གཙྪཏཱིཏི ཏུརངྒོ, ཀྭི, བིནྡཱལོཔོ, ལོཔེ སཏི ཏུརགོ. ཝཱཧ པཡཏནེ, ཨ. ཨས བྷཀྑནེ, ཨ. སིནྡྷཱུནམདཱུརབྷཝོ ཛནཔདོཔི སིནྡྷཝོ, ཏཏྲ བྷཝོ སིནྡྷཝོ, སཾཡོགནྟཏྟཱ ན ཝུདྡྷི. གྷོཊཀོ, པཱིཏི, ཏུརངྒམོ, ཝཱཛཱི, གནྡྷབྦོ, སཏྟིརིཙྩཱདཱིནིཔི ཨསྶེ. གྷུཊ པརིཝཏྟནེ, ཎྭུ. པཱ པཱནེ,ཏི. ‘‘པཱནེ ཐཱི པཱིཏི ཨསྶེ སོ’’ཏི རུདྡོ. ཝཱཛཡོགཱ ཝཱཛཱི, ཨཱི. ‘‘ཨེསཉྩ པུབྦཾ པཀྑོ ཨཱསི, ས ཏུ དེཝེཏྱཏྱཏྠིཏེན སཱལཱིབྷཱུཏམུནིནཱ སཀྐཾ པཡོཛེཏྭཱ ཝཛིརཚེདིཏོ’’ཏི ནིཀཱཡནྟརིཡཱ. སཔ སམཝཱཡེ,ཏི, སཏྟི, སཱམཏྠིཡེཔི.
༣༦༩. ཏསྶ ¶ ཨསྶསྶ བྷེདོ ཝིསེསོ ཨསྶཏརོ, ཨསྶཾ ཏརཏཱིཏི ཨསྶཏརོ, ཏར ཨཏིཀྐམནེ, ཏརཔཙྩཡེནཱཔི སིདྡྷཾ. པདྷཱནསྶབྷཱུམིབྷཝོ སུཛཱཏིཀོ ཨཝིཀཱརཱི ཀུལཱིནཀོ ཨསྶོ ཨཱཛཱནཱིཡོ ནཱམ, ཨཱ བྷུསོ ཀཱརཎཱཀཱརཎཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཱཛཱནཱིཡོ, ཨནཱིཡོ, ཎྱཔཙྩཡེན ཝཱ སིདྡྷཾ, ཏདཱ ‘‘ཀིཡཱདིཏོ ནཱ’’ཏི ནཱགམོ, ཨཱིཀཱརཱགམོ ཙ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༤༤ གཱཐཱཡམྤི པསྶིཏབྦཾ]. ཀུལེ སམྦྷཱུཏོ ཀུལཱིནཀོ, ཨཱིནོ, སཀཏྠེ ཀོ. སངྒཱམེ གརུསཏྠཔྤཧཱརེན ནིཧཏོ སནྟོ པིཡོ སཱམིཀཾ ན ཛཧཏི སུཁཾ ཝཧནསཱིལོ ཡོ ཨསྶོ, སོ ཝིནཱིཏསདྡེནོཙྩཏེ. ཝིསེསེན དམྨཏཾ ནེཏི ཡནྟི ཝིནཱིཏོ.
དྭཡཾ ཨསྶཔོཏེ. ཀས གམནེ, ཨོརོ, ཨསྶི, ཀིཉྩི སརཏཱིཏི ཝཱ ཀིསོརོ, བིནྡུལོཔོ, ཨསྶོ ཙ, ཧཡོ ཨེཝ བཱལཏྟཱ ཧཡཔོཏཀོ, ཨཔྤཏྠེ ཀོ.
༣༧༠. དྭཡཾ ཨཐཱམསྶེ. གྷུཊ པརིཝཏྟནེ, ཎྭུ, གྷོཊཀོ, ཨསྶསཱམཉྙེཔྱཡཾ, ཁརཾ གཙྪཏཱིཏི ཁལུངྒོ, སོ ཨེཝ ཁལུ༹ངྐོ, གཀཱརསྶ ཀཀཱརཾ ཀཏྭཱ, རསྶ ལོ, ལ༹ཏྟམུཏྟཉྩ, ཁལུ༹ཀོཏིཔི. ཛཝེན སབྦེསམདྷིཀོ ཨསྶོ ཛཝནོ, ཡུ.
དྭཡཾ ¶ ཀཝཱིཏིཁྱཱཏེ མུཁབནྡྷནེ. མུཁམཱཏིཊྛཏཱིཏི མུཁཱཋཱནཾ. ཁེ མུཁཝིཝརེ ལཱིནོ ཁལཱིནོ. ‘‘ཀཝིཀཱ ཏུ ཁལཱིནོཏི [ཁལཱིནེ ཐཱི (?)], ཀཝིཡཾ ཀཐནཾཏྱཔཱི’’ཏི རབྷསོ. ཀཝི, ཀཝིཀཱཔྱཏྲ. ཀུ སདྡེ. ཨི, ཨཱི ཙ, སཀཏྠེ ཀོ. ཝཱསདྡེན ནཔུཾསཀཏྟཾ སམུཙྩིནོཏི. ཝུཏྟཉྩ ཨམརཀོསེ ‘‘ཀཝིཀཱ ཏུ ཁལཱིནོ’ནིཏྠཱི’’ཏི [ཨམར ༡༨.༤༩].
ཨསྶཱབྷིཏཱལི༹ནཱི ཝེཏྟཝིཀཏཱདི ཀསཱ ནཱམ. ཀས གམནེ, ཨ, ཀརཎསཱདྷནཾ.
༣༧༡. ཨསྶསྶ ནཱསཱགཏརཛྫུམྷི ཀུསཱ, ཀུས སིལེསནེ. དྭཡཾ ཨསྶཱཡཾ. ཝལ སཾཝརཎེ, ཝོ, ལ༹ཏྟཾ, ཨཱ, ཝལ༹ཝཱ. ཨསཏཱིཏི ཨསྶཱ, ‘‘ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ’’ཏི ཨ, ཨཱ ཙ, ཨསྶཱ. ཝཱམཱིཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཁུརེ. ཁུར ཚེདནེ. སཾ སུཁཾ ཕརཏྱནེན སཕཾ, ནེརུཏྟོ. ‘‘སཕཾ ཀླཱིཝེ ཁུརོ པུམཱ’’ཏི [ཨམར ༡༨.༤༩] ཨམརཀོསོ.
དྭཡཾ པུཙྪམཏྟེ. པུཙྪ པམཱདེ. ན གཙྪཏཱིཏི ནངྒུཊྛོ, ཨངྒ གམནེ, ཋོ, ཨསྶུ, དྭེཔི ཨནིཏྠིཡཾ. ལཱུམཾཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཀེསཝཏི ནངྒུཊྛམཏྟེ, ན ཏུ ཧཏྠིནོ ཨེཝ. ཝཱལསམཱུཧཡོགཱ ཝཱལཧཏྠོ, ཡཐཱ ཀེསཧཏྠོ ཙཡེ, ཏཐཱཏྲཱཔི. ཝཱལོ དྷིཡྻཏེ ཨསྨིནྟི ཝཱལདྷི, ཨི.
ཨེཏྠཱནཱགཏཱཔི ཨསྶསྶ དྷཱརཱཁྱཱ [དྷཱཝཱཁྱཱ (ཀ.)] པཉྩ གཏིཡོ ཀཐེཏབྦཱ. ཡཐཱ –
ཨཀྐནྡིཏཾ ¶ དྷོརིཏཀཾ, རེཙིཏཾ ཝགྒིཏཾ པླུཏཾ;
གཏིཡོམེ པཉྩ དྷཱརཱ [དྷཱཝཱ (ཀ.)], ཨསྶཱནཾ ཝིཉྙུནཱ མཏཱ [ཨམར ༡༨.༤༨-༩].
ཏཏྠ ཝིཏྠམྦྷཱ སམཱཝགཏི ཨཀྐནྡིཏཾ, ཀནྡི གཏིསོསནེསུ, ཏོ. ཏཏོ ཨདྷིཀཱ ཙཏུརཱགཏི དྷོརིཏཀཾ, དྷོར གཏིཙཱཏུརིཡེ, ཏོ, སཀཏྠེ ཀོ. མཎྜལིཀཱཡཱནེན གམནཾ རེཙིཏཾ, རིཙ ཝིཡོཛནསམྦཛ྄ཛྷནེསུ, སམྦཛ྄ཛྷནཾ མིསྶནཾ. ཝེགེན པརིཀྑིཏྟོ པརིཙརཎཾ ཝགྒིཏཾ, ཝགྒ གམནཏྠོ. ཏུརཾ སམེན གམནཾ པླུཏཾ, པླུ གཏིཡཾ. ཏ’དུཏྟ’མསྶསཏྠེ ‘‘སམོ’དྷིཀོ ལཡོ ཝེགཱི, ཏུརིཏསྶོ བྷཝེ ཀམཱ’’ཏི.
༣༧༢. དྭཡཾ ཡུདྡྷཏྠེ ཙཀྐཡུཏྟཡཱནེ. སནྡ གམནེ, སནྡཏེ གམྱཏེནེནེཏི སནྡནོ, ཡུ. རམཏེནེནེཏི རཐོ, ཐོ, མལོཔོ. སཏངྒོཔྱཏྲ. སཏམངྒཱནྱསྶ.
ཡཾ ན རཎཱཡ ཡུདྡྷཏྠཾ ཙཀྐཡུཏྟཾ ཡཱནཾ, ཨཔི ཏུ ཀཱིལཱ༹བྷམནཱདྱཏྠཾ, སོ པུསྶརཐོ. ཝུཏྟཉྩ ཨམརཀོསེ ‘‘ཨཡཾ པུསྶརཐོ ཙཀྐ-ཡཱནཾ ན སམརཱཡ ཡ’’ནྟི [ཨམར ༡༨.༥༡]. པུས པཱསནེ, སོ, པུསནཱམཀེན ཕལཝིསེསེན ཡུཏྟོ རཐོ པུསྶརཐོ, པུསྶནཀྑཏྟེན ཀཏོ, སཛྫིཏོ ཝཱ རཐོཏི པུསྶརཐོ.
བྱགྒྷསྶ ཙམྨཱཝུཏོ པརིཀྑིཏྟོ རཐོ ཝེཡྻགྒྷོ ནཱམ, བྱགྒྷསྶ ཝིཀཱརོ ཙམྨཾ ཝེཡྻགྒྷཾ, ཎོ, ཏེན པརིཝུཏོ རཐོ ཝེཡྻགྒྷོ, ཎོ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཝུཌྜྷཱགམོ. ‘‘པཙྩཏྟཾ [པཙྩཏྠཾ (ཀ.)] ཨཡནྟི ¶ གཙྪནྟཱིཏི པཙྩཡཱ’’ཏི ཝཙནཏྠཏོ པཙྩཏྟམེཝ [པཙྩཏྠམེཝ (?)] པཙྩཡཱ བྷཝནྟི, ཡཐཱ ཀཱརིཏནྟསྨཱཔི པཡོཛཀཝསེན ཨནེཀཀཱརིཏཔཙྩཡཱ. དཱིཔིནོ ཙམྨཱཝུཏོ རཐོ དཱིཔོ ནཱམ, དཱིཔིནོ ཝིཀཱརོ ཙམྨཾ དཱིཔཾ, ཎོ, ཏེན པརིཝུཏོ རཐོ དཱིཔོ, ཎོ.
༣༧༣. དྭཡཾ པུརིསཡུཏྟཡཱནེ. སི སེཝཱཡཾ. སུཁཏྠིཀེཧི སེཝཱིཡཏེཏི སིཝིཀཱ, ཎྭུ, ཝཱགམོ, ཨིཏྟཾ, ཀིཏཔཙྩཡཱ ཧི ཡེབྷུཡྻེན ཀམྨཱདཱིསུཔི ཝཏྟནྟི, ཀིཙྩཔཙྩཡཱ ཙ ཀཏྟརིཔི, ཡཐཱ ‘‘ཝིནཡོ, ནིསྶཡོ, ཏཔནཱིཡཱ དྷམྨཱ’’ཏྱཱདཱིསུ, མཧཱཔདེསེན ཝཱ ཀིཏཀིཙྩཔཙྩཡཱནཾ ཀཏྟུཀམྨཱདཱིསྭཔི པཝཏྟི ཝེདིཏབྦཱ, སིཝཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱ སིཝིཀཱ, ཨིཀོ. ཡཱཔྱེཧི ཨདྷམེཧི ཡཱཡཏེ ནིཡྻཏེཏི ཡཱཔྱཡཱནཾ. ‘‘ཡཱཔྱ པཱནཱིཡཀེ ནིནྡྱེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ.
དྭཡཾ སཀཊེ. ཨནིཏྠཱི ཏཱུཏི ཏྭནྟཾ ལིངྒཔདཾ. སཀ སཏྟིཡཾ, ཨཊོ. ཨན པཱཎནེ, ཀརཎསཱདྷནཾ, ནཏྠི ནཱསཱ ཡསྶཱཏི ཝཱ ཨནཾ, སཱལོཔོ, རསྶོ ཙ. ཀླཱིཝེ’ནཾ, སཀཊོ, ནིཏྠཱིཏྱམརཀོསོ [ཨམར ༡༨.༥༢].
དྭཡཾ ཙཀྐེ. ཀརོཏི གམནམནེནེཏི ཙཀྐཾ, དྭིཏྟཾ, ཙཀྐཱདི. རཐསྶ ཨངྒཾ རཐངྒཾ. ཏསྶ ཙཀྐསྶ ཨནྟོ ཨཝསཱནཾ ནེམི, སཱ ནཱརིཡཾ ཨིཏྠིཡཾ. ནཡཏི ཙཀྐཾ ནེམི. ཡཱ བྷཱུམིཾ ཕུསཏི, ནཱི ནཡེ, མི, ཨཱིཔཙྩཡེ ནེམཱི ཙ. པདྷིཔྱཏྲ.
༣༧༤. ཏམྨཛ྄ཛྷེ ¶ ཏསྶ རཐསྶ, ཙཀྐསྶ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ ཙཀྐཱཀཱརོ པིཎྜིཀཱ, ཡསྶཾ སབྦཱནི ཀཊྛཱནི ཨཱསཛྫནྟེ. པིཎྜིཀཱསཱཧཙརིཡཱ ནཱབྷི ཨིཏྠཱི, ཨཱིཔཙྩཡེ ནཱབྷཱི ཙ. སབྦཱནི ཀཊྛཱནི པིཎྜེཏཱིཏི པིཎྜིཀཱ, པིཎྜ སངྒྷཱཏེ, ཨ, སཀཏྠེ ཀོ. པིཎྜཱིཔི, ནཱབྷི ཝིཡཱཏི ནཱབྷི.
རཐསྶ ཡུགཀཊྛཾ ཡཏྲ ཨཱསཛྫཏེ, ས ཡུགནྡྷརོ. ཀུཾ པཐཝིཾ ཝུཎོཏི ཨཙྪཱདཡཏཱིཏི ཀུབྦརོ, ཝུ སཾཝརཎེ, རོ, ཨུསྶཏྟཾ. ཡུགཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཡུགནྡྷརོ, སཉྙཱཡཾ ཨ, ཨབྷིདྷཱནཱ རསྶོ.
ཨཀྑོ སཀཊཾ, ཏདཝཡཝོ ཝཱ, ཏཐཱ ཙཱཧཱཛཡཱཙརིཡོ –
‘‘ཨཀྑོ ཝིབྷཱིཊཀེ ནིམྦེ, སཀཊེ ཙ བྱཝཧཱརེ;
རཐསྶཱཝཡཝེ ཀསྶེ, པཱསཀེཔྱ’ཀྑ’མིནྡྲིཡེ’’ཏི.
ཏསྶགྒགཏེ ཀཱིལེ ཨཱཎཱི, ཨིཏྠཱི. ཨཎིཔི, ‘‘སཱིམཱསྶིཀྑགྒཀཱིལེསུ, ཨཎཱི ཨཱཎཱི ཨིམེ དྭིསཱུ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༥༦] ཧི རུདྡོ དྭིདྷཱ པཋཏི. ‘‘ཨཎཱི ཨཱཎཱི ཙ ཨཀྑགྒཀཱིལེ སཱིམཱསྶིསུ མཏཱ’’ཏི ཙ ནཱནཏྠསངྒཧོཔི. ཨསྶི ཀོཎོ. ཨཎ སདྡེ, ཎི. པུབྦཔཀྑེ ན ཝུཌྜྷི, ཨན པཱཎནེ ཝཱ, ཎཏྟཾ. ཀཎྜཀཱདིསཏྠེཧི པརིརཀྑཎཏྠཾ ཀཏོ རཐཱཝརཎོ ཝརུཐོ, ཡོ ‘‘རཐགུཏྟཱི’’ཏི ཁྱཱཏོ. ཝར ཝརཎེ, ཝརཎམེཏྠཱཝརཎཾ, ཡཐཱ རཐཾ ཐིརཏྠཾ ཏཊྛཉྩ གོཔཏཱིཏི རཐགུཏྟི, ཨིཏྠཱི, ‘‘གུཏྟི ཀཱརཱགཱརེ ཝུཏྟཱ, བྷཱུགཏེ རཀྑཎེ ཡམེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ.
༣༧༥. རཐཱདཱིནཾ ¶ པུརོབྷཱགསངྑཱཏེ མུཁེ དྷུརོ. དྷར དྷཱརཎེ, ཨསྶུ, ཡཱནམུཁཾཔྱཏྲ. ཨཀྑོཔཀྑརཱདཡོ རཐསྶ ཨངྒཱ ནཱམ. ཨཀ གམནེ, ཁོ, ཨཀྑོ, དྭིནྣཾ རཐཙཀྐཱནཾ ཨནྟརགཏོ ཀཊྛཝིསེསོ. ཨུཔརི ཀརཱིཡཏེཏི ཨུཔཀྑརོ, ཨཀྑསྶོཔརི ཀཊྛཝིསེསོ. ཨམརཀོསེ པན ཨུཔཀྑརསདྡསྶ སབྦརཐཱཝཡཝཝཱཙཀཏྟཾ ཝུཏྟཾ ‘‘རཐངྒནྟུ ཨུཔཀྑརོ’’ཏི [ཨམར ༡༨.༥༥]. ‘‘ཨཔཀྑརོ’’ཏིཔི པཱཋོ.
སབྦསྨིཾ ཧཏྠཱདིཀེ ཝཱཧནེ ཡཱནཱདིཏྟཡཾ, སབྦཏྲ ཀརཎསཱདྷནཾ. ཡོཛནཱིཡཾ ཡུཛྫཏེནེནཱཏི ཡོགྒཾ, ཎྱོ. པཏྟཾ དྷོརཎཉྩཱཏྲ. པཏ གཏིཡཾ. དྷོར གཏིཙཱཏུརིཡེ, ཨེཏྠཱཔི ཀརཎསཱདྷནཾ.
༣༧༦. ཙཏུཀྐཾ སཱརཐིམྷི. རཐེན ཙརཏི སཱིལེནཱཏི རཐཙཱརཱི. སཝཏི པེརཡཏཱིཏི སཱུཏོ, སཱུ པེརཎེ, ཏོ. ཨཛ གམནེ. པཱཛེཏཱིཏི པཱཛིཏཱ, རིཏུ, དཱིགྷཱདི. སར གཏིཡཾ, ཐི, རཐེན སཧ གཙྪཏཱིཏི ཝཱ སཱརཐི, ཨིཎ, ཨཉྙཏྲོཔཙཱརཱ. ནིཡནྟཱ, ཡནྟཱ, ཁཏྟཱ, སབྱཊྛོ, དཀྑིཎཏྠོ, རཐཀུཊུམྦཱིཔྱཏྲ.
‘‘ནིཡནྟཱ པཱཛིཏཱ ཡནྟཱ, སཱུཏོ ཁཏྟཱ ཙ སཱརཐི;
སབྱཊྛོ དཀྑིཎཏྠོ ཙ, སཉྙཱ རཐཀུཊུམྦིནོ’’ཏི [ཨམར ༡༨.༥༦-༦༠]. –
ཝུཏྟཾ ¶ . ཨཏྠཏོ སཱརཐིནོ རཐཀུཊུམྦཱི ཙ ནཱམཾ. རཐནཱཡཀེ ཏུ ‘‘རཐཱརོཧོ ཙ རཐིཀོ རཐཱི’’ཏི པཙྪཱ ཝཀྑཏི. ཁུདི སཾཔེསནེ, ཏུ, དསྶ ཏོ, ཨུསྶཏྟཉྩ, ཁཏྟཱ.
ཏིཀཾ རཐེ པཱཛིཏཏརཱ ཨཉྙེ ཡོདྷཱ, ཨཏྲ ཡེ ‘‘རཐནཱཡཀཱ’’ཏིཔྱུཙྩནྟེ. རཐམཱརོཧཏཱིཏི རཐིཀོ, རཐཱི ཙ. རཐེན ཡུཛྫཏཱིཏི ཝཱ རཐིཀོ, རཐཱི ཙ. རཐིནོ, སནྡནཱརོཧོཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཡོདྷེ. ཡུདྷ སམྤཧཱརེ, ཎོ. བྷཊཏི ཡུཛྫཏཱིཏི བྷཊོ, ཨ. ཀྭཙི ཡོདྡྷོཔི.
༣༧༧-༣༧༩. ཙཏུཀྐཾ པདཱཏིཀེ. པདེཧི ཨཏཏི ཨཛཏཱིཏི པདཱཏི, ཨཏ སཱཏཙྩགམནེ, ཨི. པད གམནེ. པདཏཱིཏི པཏྟི, ཨི, དྭིཏྟཾ. པདེན ཨདཏཱིཏི ཝཱ པཏྟི, ཨལོཔོ, དསྶ ཏོ, ཨིམེ དྭེ, ཝཀྑམཱནཱ དྭེ ཙ པུམེ. པདེཧི གཙྪཏཱིཏི པདགོ, པདིཀོ. པཱདཱཏིཀོ, པདཱཛཡོཔྱཏྲ [པཱདེཧི ཨཛཏི ཨཱི, རསྶོ ཙ པདཱཛིཾ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༦༦)].
ཚཀྐཾ ¶ ཀཝཙེ. ནཧ བནྡྷནེ, ཀརཎེ ཎོ. ཀངྐ གཏྱཏྠོ, ཨཊོ. ཝརཱིཡཏེ ཏནྟི ཝམྨཾ, ཝར ཝརཎེ, ཝར ཨིཙྪཱཡཾ ཝཱ, མོ, རསྶ མོ. ཀཙ བནྡྷནེ, ཨ, ཝཀཱརཝཎྞཱགམོ. ཨུརོ ཚཱདཡནྟྱནེནཱཏི ཨུརཙྪདོ. ཝཱསདྡོ དྭིནྣཾ པུནྣཔུཾསཀཏྟཾ སམྤིཎྜེཏི. ཛལ དིཏྟིཡཾ, ཎྭུ. ཏནུཏྟཾ, དཾསནཾ, ཛགརོཔྱཏྲ. ‘‘ཛགརོ ཀངྐཊོ ཡོགོ, སནྣཱཧོ ཙ ཨུརཙྪདོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༦༤ བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༨.༦༤] ཝོཔཱལིཏོ.
ཏིཀཾ ཀཏསནྣཱཧེ. ཙམྨེན སམྨཱ ནདྡྷཝཱཏི སནྣདྡྷོ, དྷོ. སཛྫུ གཏིཡཾ, ཨ. ཝམྨེན ནདྡྷཝཱ ཝམྨིཀོ. དཾསིཏོ, ཨུརཙྪདིཀོ, བྱཱུལ༹ྷཀངྐཊོ, ཛགརིཀོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ པརིདཧིཏེ ཝཏྠཱདོ. ཨཱཔཏིཔུབྦོ མུཙདྷཱཏུ པརིདཧནེ, ཨུབྷཡཏྠ ཏོ, བྷཱུཛཱདི. པཀྑེ ‘‘སུསཔཙསཀཏོ ཀྑཀྐཱ ཙེ’’ཏི སུཏྟེ ཙཀཱརེན ཏཔཙྩཡསྶ ཀྐོ, དྷཱཏྭནྟལོཔོ ཙ. པིནདྡྷོ, ཨཔིནདྡྷོཔྱཏྲ. པུབྦཔཀྑེ ཨཔིསྶཱཀཱརལོཔོ.
ཙཏུཀྐཾ ཨབྷིཙཱརཔདཱཏིམྷི. པུརེ ཙརཎསཱིལོ, སཏྟམིཡཱ ཨལོཔོ ཨུབྷཡཏྲཱཔི. པུབྦེ ཎཱི. པརཔཀྑེ ཨ, པུབྦཾ, པུབྦེ ཝཱ གཙྪཏཱིཏི པུབྦངྒམོ, དུཏིཡཱཡཱལོཔོ. པུརོགོ, ཨགྒེསརོ, པཊྛོ, ཨགྒཏོསརོ, པུརསྶརོ, པུརོགམོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཨསཱིགྷགཱམིནི. མནྡཾ གཙྪཏི སཱིལེནཱཏི མནྡགཱམཱི, ཎཱི. མནྠ ཝིལོལ༹ནེ, ཨནེཀཏྠཏྟཱ སཾཀིལེསེ ཙ. སཾཀིལིསྶཏེཏི མནྠརོ, ཨརོ.
ཏིཀཾ ཝེགིནི. ཏུརམེཏི གཙྪཏཱིཏི ཏུརིཏོ, ཨི གཏིཡཾ, ཏོ. ཏུརསྶི, པཛཝཱི, ཛཝོཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཛེཏུཡོགྒཏཱམཏྟེ. ཛི ཛཡེ, ཏབྦོ, ཛེཏབྦཾ, ཎྱཔཙྩཡེ ཛེཡྻཾ.
༣༨༠. ཏིཀཾ ¶ སཱུརེ. སུར ཝཱིར ཝིཀྐནྟེཏི ཙུརཱདིདྷཱཏུ. སུརཡཏི, ཝཱིརཡཏཱིཏི སཱུརོ, ཝཱིརོ ཙ, ཨ, དཱིགྷཱདི, ཀནྟ ཚེདནེ. ཝིཀྐནྟོ. དྭཡཾ སཧཱཡམཏྟེ. སཧ ཨེཏི གཙྪཏཱིཏི སཧཱཡོ, སབྦཏྲ ཀཏྟརི ཙ ཨ. ཨནུསདྡོ པཙྪཱཏྠོ. སམཱཏི ཨེཏེ དྭེ ཏུལྱཏྠཱ. ཨནུཔླཔོ, ཨབྷིསརོཔི. སནྣདྡྷཔྤབྷུཏཱི སནྣདྡྷསདྡཱདཡོ ཨནུཙརནྟཱ ཏཱིསུ.
པཱཐེཡྻཾ ནཱམ རཱཛཱདཱིནཾ ཡཱཏྲཱསྭེཝ བཧུལཾ པཝཏྟཏཱིཏི ཨིདྷ ཏཾ ཝུཏྟཾ, པཐེ ཧིཏཾ པཱཐེཡྻཾ, ཨེཡྻོ. སམྦ མཎྜལེ, ཨལོ, སམེཏི ཨདྡྷཱནཔརིསྶམམེཏེནཱཏི ཝཱ སམྦལཾ, ཨལོ, བཱགམོ ཙ.
༣༨༡. ཙཏུཀྐཾ སེནཱཡཾ. ཝཱཧཡོགཱ ཝཱཧིནཱི. དྷཛཡོགཱ དྷཛིནཱི. སི བནྡྷནེ, ནོ, སེནཱ. ཙམུ ཨདནེ, ཨཱུ. ཙམཏི བྷཱིརུནྟི ཙམཱུ. པུཏནཱ, ཨནཱིཀིནཱི, ཝརཱུཐིནཱིཔྱཏྲ. ཨེཏྠ ཙ པུཏནཱ ཨནཱིཀིནཱི ཝཱཧིནཱི ཙམཱུ སེནཱབྷེདེཔི. ‘‘པུཏནཱ’ནཱིཀིནཱི ཙམཱུ, སེནཱ སེནཱནྟརེཔི ཙེ’’ཏི རུདྡོ, ‘‘སེནཱཔབྷེདེ སེནཱཡཾ, སཝནྟྱམཔི ཝཱཧིནཱི’’ཏི རབྷསོ ཙ. ཙཀྐཱདིཏིཀཾ སཱམཉྙེན སེནཱཡཾ, སེནངྒེ ཙ. ཙཱཎཀྱེ ཏུ སེནཱཝིསེསེ ཨནཱིཀོ ཝུཏྟོ ‘‘ཏཱིཎི ཏིཀཱནྱནཱིཀ’’ནྟི.
ཨསྶེཝ ¶ ཀཱམནྡཀཱིཡེ ཝིཝརཎཾ, ཡཐཱ –
‘‘ཨསྶསྶ པཏྟིཡོདྷཱ ཡེ, བྷཝེཡྻུཾ པུརིསཱ ཏཡོ;
ཨིཏི ཀཔྤཱ ཏུ པཉྩསྶཱ, ཝིདྷེཡྻཱ ཀུཉྫརསྶ ཏུ;
པཱདངྒོ པཱཛིཏཱཝནྟོ, པུརིསཱ དས པཉྩ ཙ;
ཝིདྷཱནམིཏི ནཱགསྶ, ཙཏུཀྐཾ སནྡནསྶ ཙ;
ཨནཱིཀམིཏི ཝིཉྙེཡྻ-མིཏི ཀཔྤཱ ནཝ དྭིཔཱ’’ཏི.
ཀརཱིཡཏེ ཝིགྒཧོ ཡེནེཏི ཙཀྐཾ. བལ སཾཝརཎེ, ཨ. ཨཎ སདྡེ, ཨིཀོ. ཝཱཀཱརོ ནཔུཾསཀཏྟཾ སམུཙྩིནོཏི.
ཙཏུརངྒབལཱཡ སུསནྣདྡྷཱཡ སེནཱཡ ཡུདྡྷཏྠཾ དེསཝིདེསེ ཝིནྱཱསོ ཝིབྷཛིཏྭཱ ནྱསནཾ ཋཔནཾ བྱཱུཧོ ཀཐྱཏེ. ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨཱུཧནཾ ཋཔནཾ བྱཱུཧོ. ཏབྦྷེདཱ དཎྜབྷོགམཎྜལཱསཾཧཏཱ ཙཏྟཱརོ པཀཏིབྱཱུཧཱ. ཏཏྲ ཨནཱིཀཱནཾ ཏིརིཡཏོ ཝུཏྟི དཎྜོ. སམཏྠཱནམནཱིཀཱནམནྭཱཝུཏྟི ཨཉྙོཉྙཏོ ཝུཏྟི བྷོགོ. མཎྜལརཙནཱཡ སརནྟཱནམནཱིཀཱནཾ སབྦཏོ ཝུཏྟི སཔྤསརཱིརམིཝ མཎྜལོ. ཋིཏཱནམིཏརེཏརཱསཾ ཧཏཱནཾ ཝིསིལིཊྛཏརཱནཾ ཨནཱིཀཱནཾ པུཐུཝུཏྟི ཨསཾཧཏོ. ཏདུཏྟཾ ཀཱམནྡཀེན –
‘‘ཏིརིཡཏོ ཝུཏྟི དཎྜཱཁྱཱ, བྷོགོནྭཱཝུཏྟིརེཝ ཙ;
མཎྜལོ སབྦཏོཝུཏྟི, པུཐུཝུཏྟི ཨསཾཧཏོ’’ཏི.
བྱཱུཧསམཝེཏོ ཨེཝ བྱཱུཧསྶེཀདེསོ པཙྪཱབྷཱགོ བྱཱུཧཔཎྷི, བྱཱུཧསྶ པཙྪཱ, བྱཱུཧནྟརམེཝ ཝཱ. ཡཏྲ ཋིཏོ རཱཛཱ སསེནཾ པཊིགྒཎྷཏི, ཏཾ སེནཱཡ པཙྪཱ དྷནུསཏདྭཡནྟརེན ཋིཏཔརིསསཧིཏཾ ཨནཱིཀཾ ‘‘པཊིགྒཧོ’’ཏྱུཙྩཏེ.
༣༨༢-༣༨༣. ཨེཀོ ¶ ཧཏྠཱི དྭཱདསཔུརིསསཧིཏོ ‘‘ཨེཀོ ཧཏྠཱི’’ཏྱུཙྩཏེ, ཨེཏེན ལཀྑཎེན ཨདྷམནྟཏོ ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཏཡོ ཧཏྠིནོ ཧཏྠཱནཱིཀཾ ནཱམ, ཏཐཱ ཨེཀོ ཏུརངྒོ ཏིཔུརིསསཧིཏོ, ཨེཀོ ཙ རཐོ ཙཏུཔུརིསསཧིཏོ ཨེཀོ ཧཡོ, ཨེཀོ རཐོཏི ཨེཏེན ལཀྑཎེན ཨདྷམནྟཏོ ཏཡོ ཧཡཱ ཙ ཏཡོ རཐཱ ཙ ཧཡཱནཱིཀཾ, རཐཱནཱིཀཾ ནཱམ, ཏེནཱཧ ‘‘ཏཡོ ཏཡོ གཛཱདཡོ’’ཏི. སསཏྠཱ ཁགྒཱདིསཏྠཧཏྠཱ ཙཏུཛྫནཱ ཙཏྟཱརོ པུརིསཱ པཏྟཱནཱིཀཾ ནཱམ ཝུཏྟཱ. ཧེཊྛིམནྟཏོཡེཝེཏྠཱཔི པརིཙྪེདོ. ཨམརཀོསེ ཏྭཉྙཐཱ ཀཐིཏཱ –
‘‘ཨེཀཀེབྷརཐཱ ཏྱསྶཱ, པཏྟི པཉྩཔདཱཏིཀཱ;
པཏྱངྒེཧི ཏིགུཎེཧི, ཀམཱ སཉྙཱ ཡཐོཏྟརཾ.
སེནཱམུཁཾ གུམྦགཎཱ, ཝཱཧིནཱི པུཏནཱ ཙམཱུ;
ཨནཱིཀིནཱི ཙ ཏཱསནྟུ, དས ཨཀྑོབྷིནཱི མཏ’’ནྟི [ཨམར ༡༨.༨༠-༡].
ཏསྶཏྠོ – ཏཱིཧི ཨསྶེཧི གཛེནེཀེན རཐེན ཙ པདཱཏཱིབྷི ཙ པཉྩཧི པཏྟི ནཱམ སེནནྟརཾ. པཏྱངྒེཧི སབྦེཧི གཛཱདཱིཧི ¶ ཡཐཱཔུབྦཾ གུཎེཧི ཡཐོཏྟརཾ ཀམེན སེནཱམུཁཱདིཀཱ སཉྙཱ བྷཝཏི. ཡཐོཏྟརནྟི ཝཙནེན ཡཐཱཔུབྦམིཏྱཏྠམཱཧ, ཏེནེདཾ ཝུཏྟཾ ‘‘བྷཝཏི ཏཡོ པཏྟིནོ སེནཱམུཁཾ. ཏཱིཧི སེནཱམུཁེཧི གུམྦོ. གུམྦཏྟཡེན གཎོ. གཎཏྟཡཾ ཝཱཧིནཱི. ཝཱཧིནིཏྟཡཾ པུཏནཱ. པུཏནཏྟཡཾ ཙམཱུ. ཙམུཏྟཡཾ ཨནཱིཀིནཱི. ཏཱསཾ ཨནཱིཀིནཱིནཾ དས ཨཀྑོབྷིནཱི’’ཏི.
ཏཏྲ རཐཱནཾ སངྑྱཱ སཏྟཏིསཧིཏེཧི ཨཊྛསཏེཧཱདྷིཀཱནྱེཀཝཱིསཏིསཧསྶཱནི, ཨེཝམེཝ གཛཱནམྤི སངྑྱཱ, ཏཐཱ ཙ –
པཉྩསཊྛིསཧསྶཱནི, ཚསཏཱནི དསེཝ ཏུ;
སངྑྱཱ ཏཱ ཏུརངྒཱནཉྷི, ཝིནཱ རཐེ ཏུརངྒམེ.
ནརཱནཾ སཏསཧསྶཾ, སཧསྶཱནི ནཝེཝ ཙ;
སཏཱནི ཏཱིཎི ཙ’ཉྙཱནི, པཉྙཱསཉྩ པདཱཏཡོཏི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༨.༨༠].
༣༨༤. ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན སེནཾ དསྶེཏྭཱ ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདེན དསྶེཏུམཱཧ ‘‘སཊྛི…པེ… ཡནྟི’’ཙྩཱདི. ཡནྟིཡཱ ཡཱནཾ ཀུབྦནྟིཡཱ སེནཱཡ ཀཏྟུབྷཱུཏཱཡ དྷཱུལཱིཀཏེསུ སནྟེསུ. ཀེསུ? སཊྛིཝཾསཀལཱཔེསུ. ཀིཏྟཀཔྤམཱཎེསུ? པཙྩེཀཾ སཊྛིདཎྜཝནྟེསུ, ཨེསཱ ཨཀྑོབྷིནཱི ནཱམ སེནཱ ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདེན. ཀེནཙི ཁོབྷེཏུམསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ ཨཀྑོབྷིནཱི, ཡུ, ནདཱདི. ཁུབྷ ཙལནེ.
༣༨༥. ཙཏུཀྐཾ ¶ སམྤཏྟིཡཾ. དྷནུཀྐཾསོ སམྤཏྟི. པད གམནེ, བྷཱཝེཏི. ཡུཔཀྑེ ‘‘ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ’’ཏི ཨ. ལཀྑ དསྶནངྐེསུ, ཨཱི, ལཀྑཱི, སིརཱི ཙ པུབྦེ དེཝཏཱཝསེན ཝུཏྟཱ, ཨིདྷ དྷནུཀྐཾསཝསེན.
དྭཡཾ སམྤཏྟིཝིཔརཱིཏཱཡཾ. ཝིརཱུཔཾ པཛྫཏཱིཏི ཝིཔཏྟི, པདིམྷཱ ཀཏྟརིཏི. ཝིརཱུཔཾ པཛྫནཾ ཝཱ ཝིཔཏྟི, བྷཱཝེཏི. ཨཱཔདཱསཧཙརཎཏོ ཝིཔཏྟི ཐིཡཾ.
ཙཏུཀྐཾ སཏྠམཏྟེ. ཨཱདཱཡ ཡུཛ྄ཛྷནྟེ ཡནྟི ཨཱཝུདྷཾ, ཡསྶ ཝོ. ཨཱཡུདྷཾ ཝཱ. ཧར ཧརཎེ. ཧརཏི ཛཱིཝིཏནྟི ཧེཏི,ཏི, ཨསྶེ, རལོཔོ, ཧནཏིཝསེན ཝཱ སིདྡྷཾ. སས ཧིཾསཱཡཾ, ཐོ. ཨཏྠཾཔྱཏྲ. ཨསུ ཁེཔནེ.
༣༨༦-༣༨༧. སངྑེཔེནཱཡུདྷཾ དསྶེཏུམཱཧ. མུཏྟཱམུཏྟཉྩ ཨམུཏྟཉྩ པཱཎིཏོ མུཏྟཉྩ ཡནྟམུཏྟཉྩེཏི སཀལཾ ཏཾ ཨཱཡུདྷཾ ཙཏུབྦིདྷཾ བཧཱུནམྤི ཏབྦྷེདཱནཏིཝཏྟནཏོ.
ཙཏུནྣཾ སརཱུཔམཱཧ ‘‘མུཏྟཱམུཏྟཉྩཱ’’དི. ཡཊྛི ནཱམ སཏྠཝིསེསོ, ན ཀཏྟརདཎྜོ.
‘‘ཡཊྛི ཧཱརལཏཱསཏྠ-བྷེདེསུ དྷནུདཎྜཀེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ.
ཏདཱདི ¶ ཨཱཡུདྷཾ མུཏྟཉྩ ཏཾ ཨམུཏྟཉྩེཏི མུཏྟཱམུཏྟཾ, ཀམྨདྷཱརཡོ, ཡཐཱ ཀཏཱཀཏཾ. ཚུརིཀཱ ཨསིཔུཏྟི, ཏདཱདིཀཾ ཨམུཏྟཾ. ཡནྟ སངྐོཙནེ, ཡནྟཾ, དྷནྭཱདི.
༣༨༨-༣༨༩. པཉྩཀཾ དྷནུམྷི. ཨུསུཾ ཨསཏི ཁིཔཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ, ཨུསྶི. དྷན དྷཉྙེ, ཨུ, ཧན ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ཨུ, ཧསྶ དྷོ, དྷནུ. ‘‘དྷནུ ཝཾསཝིསུདྡྷོཔི, ནིགྒུཎོ ཀིཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི [ཧིཏོཔདེས ཀཐཱམུཁ ༢༣] པུམེ པཡོགོ. ‘‘སརཱ ཝཱཔོ དྷནུ ཨིཏྠཱི, ཏུཎཏཱ ཏིཎཏཱཔིཙེ’’ཏི [ཏིཀཎྜསེས ༢.༨.༥༡] ཏིཀཎྜསེསོ. ཀིཾ ནཱམེན དཎྜཡཏཱིཏི ཀོདཎྜཾ, དཎྜ ནིཔཱཏནེ, ཀིཾ ནཱམེན དམྱཏཱིཏི ཝཱ ཀོདཎྜཾ, དམུདྷཱཏུམྷཱ ཌོ, ཀིཾ ནཱམེན དུནོཏཱིཏི ཝཱ ཀོདཎྜཾ, དུ པརིཏཱཔེ, ཌོ ནིཔཱཏིཏོ, ཀུཊིལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏོ དཎྜོ ཡསྶཏྠཱིཏི ཀོདཎྜཾ. ཙཔ སནྟཱཔེ, ཨ, ཙཔོ, ཝཾསབྷེདོ, ཏབྦིཀཱརོ ཙཱཔོ, ཎོ. སརམསཏི ཁིཔཏཱིཏི སརཱསནཾ. ཀམྨུཀམྤི. ཀམྨཱཡ པབྷཝཏཱིཏི ཀམྨུཀཾ.
ཏིཀཾ གུཎེ. གཙྪཏི སརོ ཡེནཱཏི གུཎོ, མསྶ ཎོ, ཨསྶུ, གུ སདྡེ ཝཱ, གཝཏི ཨེཏེནཱཏི གུཎོ, ཡུ, ཎཏྟཾ. ཛར ཝཡོཧཱནིམྷི, ཨ, ཛིཡཱདེསོ. པཀྑེ ཨིཀཱརལོཔོ, ཛཡཱ. ‘‘ཛིཡཱ ཙཱཐཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏདཱ དྭཡཾ ¶ གུཎེ. མུབྦཱི, སིཉྫིནཱིཔྱཏྲ. མུབྦཝིཀཱརོ མུབྦཱི. སིཉྫ ཨབྱཏྟསདྡེ, ཨིནཱི.
ཏིཔཱདོ ཀཎྜེ. སར ཧིཾསཱཡཾ. སརནྟྱནེནཱཏི, པུམེ, སཉྙཱཡཾ ཎོ. པཏྟཾ ཝཱཛོ, ཏཾཡོགཱ པཏྟཱི, ཨཱི. སཱ ཏནུཀརཎཱཝསཱནེསུ, དིཝཱདི, ཎྭུ, ཡསྶཱལོཔོ. ཝཎྱཏེ སདྡཱཡཏེནེནེཏི ཝཱཎོ, ཎོ, ཝཎ སདྡེ. ཀཎྱཏེནེནེཏི ཀཎྜཾ, ཀཎ སདྡེ, ཌོ, ཀཎྜ བྷེདེ ཝཱ. ཨིས གམནེ, ཨུ, ཨིསྶུ, ཨུས དཱཧེ ཝཱ. ཁུར ཚེདནེ, ཨཔོ, ཨཐ ཝཱ ཁེ ཨརཏི གཙྪཏཱིཏི ཁུརོ, ཨསྶུ, ཏཾ པཱཏཱིཏི ཁུརཔྤོ. ཏིཛ ནིསཱནེ, ཡུ. ཨས ཁིཔནེ, ཀམྨེ ཡུ. ཝིསིཁོ, ཨཛིམྷགོ, ཁགོ, ཨཱསུགོ, ཀལམྦོ, མགྒཎོ, རོཔོཔྱཏྲ. ཝིསནྟོ ཁཎཏཱིཏི ཝིསིཁོ. ཀལ མདེ, ཨམྦོ. མགྒ ཨནྭེསནེ, ཡུ. རུཔ ཝིམོཧནེ, དིཝཱདི, ཨ, རོཔོ. ‘‘ཐཱུལཁེཌོ ཝིཔཱཊོ ཙ, ཙིཏྲཔུངྑོ སརོཔི ཙེ’’ཏི [ཏིཀཎྜསེས ༢.༨.༥༢] ཏིཀཎྜསེསེ.
པཉྩཀཾ ཀལཱཔེ. ཏཱུཎ པཱུརཎེ, ཙུརཱདི, ནདཱདི. ‘‘ཏཱུཎོ ནིསངྒོ ཏཱུཎིརོ, ཨུཔཱསངྒོ ཙ ཝཱཎདྷི’’རིཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༨.༨༨] ཨམརམཱལཱཡཾ པུཾསཀཎྜེ. ‘‘ཏཱུཎཱ’’ཏིཔི ཨིཏྠིལིངྒཔྤཀརཎེ ཝུཏྟོ, ཨིདྷ པན ‘‘ཏུཎཱི, ཏཱུཎོ’’ཏི དྭཱིསུ, སརསམཱུཧཱནཾ ཋཱནཏྟཱ ཀལཱཔོ. ཨིརཔཙྩཡེ ཏཱུཎིརོ. ཝཱཎཱ སརཱ དྷིཡནྟེཏྲེཏི ཝཱཎདྷི. ‘‘ཏཱུཎོ པསངྒ ཏཱུཎིར-ནིསངྒཱ ཝཱཎདྷི དྭིསཱུ’’ཏྱམརསཱིཧེ.
༣༩༠. དྭཡཾ ཝཱཛེ, ཡཾ ‘‘ཀཎྜཔཏྟ’’མིཏྱུཙྩཏེ. པཏ གམནེ, ཀརཎེ ཁོ, ཏསྶ ཀོ, པཀྑེན ཀཏཏྟཱ ཝཱ པཀྑོ ¶ . ཝཛཏྱནེནཱཏི ཝཱཛོ, ཎོ. ཝིསམཔིཝིཏྠཱཏི ཝིསཔྤཱིཏོ སརོ དིདྡྷོ ནཱམ. དིས ཨཔྤཱིཏིཡཾ, ཏོ. ལིཏྟོཔྱཏྲ.
ཏིཀཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦེ. ཝིཛ྄ཛྷནཏྠཾ ལཀྑྱཏེཏི ལཀྑཾ. ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦནྟི ཝེཛ྄ཛྷཾ, ཎྱོ, ཛྷསྶ ཛ྄ཛྷོ, ཨིསྶེ. སརོ ཝཡཏི གཙྪཏི ཡསྨིཾ སརབྱཾ, ཝསྶཱཀཱརལོཔོ. ནིཙྩཾ སརཱནམབྷྱཱསནཾ ཝསཱིཀརཎཾ སརཱབྷྱཱསོ. ‘‘བྱཱདྷེཔྱུཔཱསནཱཡཉྩ, ཝཱཎཱབྷྱཱསེཔྱུཔཱསན’’ནྟི རུདྡོ. ལཀྑམུཔགནྟྭཱ ཨསནཾ ཁིཔནཾ ཨུཔཱསནཾ.
༣༩༡. པཉྩཀཾ ཁགྒེ. མཎྜལཾ ཨགྒཾ ཡསྶ. ནིགྒཏོ ཏིཾསཏོ’ངྒུལིཏོ ནེཏྟིཾསོ. ཨས ཁེཔནེ, ཨསཏེ ཁིཔྤཏེཏི ཨསི, ཨི. ཁགྒ ཁཎྜབྷེདེ. སཱཡཀོ སརེཔི. ཙནྡཧཱསོ, རིཊྛི, ཀཀྑལཀོ, ཀརཝཱལོཔྱཏྲ. ཏསྶ ཁགྒསྶ པིདྷཱནེ ཀོསི, ཨིཏྠཱི. ཀུས སིལེསནེ, ཨི, ཀོསི, རསྶནྟོ. ཁགྒཚུརིཀཱདཱིནཾ མུཊྛིཡཾ ཐརུསདྡོ. ཐར སཏྠགཏིཡཾ, ཨུ.
༣༩༢. ཏིཀཾ ཁགྒཱདཱིནཾ སཏྠཱནཾ ཝཱརཎཕལཀེ. ཁེཊ བྷཀྑནེ, ཎྭུ. ཕལ ཝིསཱརཎེ, ཎྭུ. ཕལཏཱིཏི ཕལཀཾ, ཨནིཏྠཱི. ཙར གཏིབྷཀྑནེསུ, མོ, ཙམུ ཨདནེ ཝཱ, ཨ. ཕལམྤི.
ཝཎྚཱནིཧཱརསྶཱཁགྒཱཀཏི ¶ ཧཏྠཀུཎྜཱདི ཨིལླཱི, ཨིལཱིཔི, ཨིལ གཏིཡཾ, ནདཱདི. ཀརཾ པཱལཡཏཱིཏི ཀརཔཱལིཀཱ, ཎྭུ.
དྭཡཾ ཨསིཔུཏྟིཡཾ. ཚུར ཚེདནེ, ཎྭུ. སསུ ཧིཾསཱཡཾ,ཏི, ནདཱདི. ཨསིནོ པུཏྟཱི, ཨསིདྷེནུཀཱཔི.
དྭཡཾ ཝཌྜྷཀཱིནཾ མུགྒརེཧི སམཱནཱཀཱརཱཡུདྷབྷེདེ. ལག སངྒེ, ཨལོ, ཨསྶུ, ལ༹ཏྟཉྩ. མུརཾ གིརཏཱིཏི མུགྒརོ, རསྶ གོ, གིར ནིགྒིརཎེ, མུཙྩཏཱིཏི ཝཱ མུགྒརོ, ཨརོ. དུགྷཎོ, གྷནོཔི.
༣༩༣. དྭཡཾ སལླེ. སལ ཨཱསུགཏིཡཾ, ཨ, སར ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ལོ, རསྶ ལོ. སངྐ སངྐཱཡཾ, ཨུ. སཱུལམྤི. སཱུལ རུཛཱཡཾ.
དྭཡཾ ཝཱསིཡཾ. ཝས ཚེདནསྣེཧཱཝཧཱརཎེསུ, ཎཱི. ཏཙྪ ཏནུཀརཎེ, ཡུ, ནདཱདི.
དྭཡཾ ཕརསུམྷི. ཚེདཀཏྟཱ ཀུཙྪིཏཱ དྷཱརཱ ཡསྶཱཏི ཀུདྷཱརཱི. ཀུདྷཱརོཔི. པརཾ སསཏི ཧིཾསཏཱིཏི ཕརསུ. ཨུ, པསྶ ཕོ, སལོཔོ ཙ. པརསུཔི, སོ པརསུསདྡོ ནཔུཾསཀོ. པརསུདྷོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ པཱསཱཎཝིདཱརཎེ. ཊངྐ བནྡྷནེ. དར ཝིདཱརཎེ. པཱསཱཎཾ དཱརཡཏཱིཏི པཱསཱཎདཱརཎོ, ཡུ. པཱསཱཎདཱརཀོཔི.
༣༩༤. དྭཡཾ ¶ ཧཏྠཔྤམཱཎེ ཀཎཡེ [ཀཎྜེ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ)]. ཙཀྐཔཱུརཎཱདིཝཱཡུཝསེན ཁིཔྤཏེ. ཀཎ སདྡེ, ཨཡོ. བྷིནྡནསཱིལཏཱཡ བྷིནྡཱི, ཝཱཏི གཙྪཏི ཏེནཱཏི ཝཱལོ, ཨལོ, བྷིནྡཱི ཙ སོ ཝཱལོ ཙཱཏི བྷིནྡིཝཱལོ, ལ༹ཏྟེ བྷིནྡིཝཱལོ༹, རསྶོ.
ཙཀྐཱདཡོ སཏྠབྷེདཱ. ཏཏྲ ཙཀྐཱཀཱརོ ཨཱཡུདྷཝིསེསོ ཙཀྐཾ. ཀནྟ ཚེདནེ, ཨསྶུ, ཀུནྟོ དཱིགྷདཎྜོ. གདཱ, སཏྟི ཙ པསིདྡྷཱ.
ཏིཀཾ ཀོཎབྷཱགེ. ཀུཎ སདྡོཔཀརཎེསུ, ཀུཎ སངྐོཙནེ ཝཱ, ཎོ. སི སེཝཱཡཾ, ཨ, རསྶོ, ཨསྶོ. ཀུཊ ཀོཊིལླེ, ཨིཎ.
༣༩༥. དྭིཔཱདཾ ཝིཛིགཱིསསྶ ཡཱཏྲཱཡཾ, སབྦཏྲ བྷཱཝསཱདྷནཾ. ཡཱ པཱཔུཎེ, ནིཀྑམིཏྭཱ ཡཱཡཏེ ནིཡྻཱནཾ, ཡུ. ‘‘ཚདཱདཱིཧི ཏཏྲཎ’’ཏི ཏྲཎ. ཡཱཏྲཱ, ཨཱ. ནདཱདིནོ ཨཱཀཏིགཎཏྟཱ ཨཱིཔཙྩཡཱབྷཱཝོ. ཋཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, པཔུབྦོ ཡཱནེ, ཡུ, པཏིཊྛཱིཡཏེ པཊྛཱནཾ, པུརེཙཱརིམྷི པཊྛོ.
པཉྩཀཾ དྷཱུལཱིམཏྟེ. ཏཐཱ ཙ ‘‘པཾསུ ཁོདོ མཏོ རེཎུ, ཙུཎྞོ དྷཱུལི’ཏྠིཡཾ བྷཝེ’’ཏྱམརམཱལཱ. ཙུཎྞ པིསནེ, ཙུཎྞ སཉྩུཎྞནེ ཝཱ. པཾས ནཱསནེ, ཨུ. རནྫ རཱགེ, རཛོ, མནོགཎོཔི ནཔུཾསཀེ, ཏཾསཧཙརཎཏོ པཾསུཔི. ‘‘ཀླིཝཾ’པརཱདྷེ རེཎུམྷཱི’’ཏི ¶ རབྷསོ. ཨཐ ཝཱ ཙུཎྞརཛོསཧཙརཎཏོ པཾསུ ནཔུཾསཀེ. དྷཱུ ཝིདྷུནནེ, དྷཱུ ཀམྤནེ ཝཱ, ལི, ནདཱདི. རི གཏིཡཾ, ཎུ, ཨིསྶེ.
༣༩༦. ཝཾསཀྐམཝེདཱིཝཾསཐུཏིཾ ཡོ ཀུབྦཏི, སོ མཱགདྷོ. ཏསྨིཾ མདྷུཀོ ཝུཏྟོ. སོ ཙ ཁཏྟིཡཱཝེསྶསམྦྷཝོ བྷཝཏི, ཝཾསམགྒཾ ཐཝཏཱིཏི མཱགདྷོ, ཐསྶ དྷོ. མགྒཾ དྷཝཏཱིཏི མདྷུཀོ, ཎྭུ, གྒལོཔོ.
ཝཱིརིཡཱདིཐུཏིཾ སཱིལེན ཡོ པཋཏི, སོ ཝནྡཱི, ཏསྶཱིལཱདཱིསུ ཎཱི.
ཡོ ནིསཱཝསཱནཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ བོདྷཡཏི, སོ ཝེཏཱལི༹ཀོ, ཝིབྷཱཝེནྟོ ཏཱལ༹སདྡེན བོདྷཡཏཱིཏི ཝེཏཱལི༹ཀོ, ཎིཀོ.
ཙཀྐེན ཙརནྟོ བཧཱུཧི པཱིལེ༹ཏྭཱ ཡོ པཋཏི, སོ ཙཀྐིཀོ, ཨུབྷཡཏྲ ཙརཏྱཏྠེ ཨིཀོ. གྷཎྚ བྷཱསཏྠོ, ཙུརཱདི.
༣༩༧. པཉྩཀཾ དྷཛེ. ཀིཏ ནིཝཱསེ, རོགཱཔནཡནེ ཙ, ཨུ, ཀིཏཏི ཨཔནེཏི ཨེཏེནཱཏི ཀེཏུ. དྷཛ གམནེ, ཨ. ཨུཔྤཏཏཱིཏི པཊཱཀཱ, ཨཱཀོ, པཊ གཏིཡཾ ཝཱ, པཊཱཀཱ. ཀེན ཝཱཏེན དལཱིཡཏེ ཝིདཱརཱིཡཏེཏི ཀདལཱི, ནདཱདི, ཚིནྣབྷིནྣཏྟཱ ¶ ཀུཙྪིཏཾ དལཾ པཏྟམེཏིསྶཱཏྠཱིཏི ཝཱ ཀདལཱི, པཊཱཀཱ སཧཙརཎཏོ ཨིཏྠིཡཾ. ཀདལཱི མོཙེཔི. ཡུམྷི ཀེཏནཾ. ཨེཏྠ ཙ དྷཛསཧཙརཎཏོ ཀེཏུ པུནྣཔུཾསཀེ. ‘‘པཊཱཀཱ ཝེཛཡནྟཱི ཙ, ཀེཏནཾ དྷཛ’མནིཏྠཱི’’ཏྱ [ཨམར ༡༨.༩༩] མརཀོསེ.
ཨཉྙམཉྙསྶེཏི ཨེཀམཔེཀྑིཏྭཱ ཨཔརསྶཱཔརཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ ཨཉྙསྶ. ཡོ ཨཧཾཀཱརོ ཨབྷིམཱནོ, སོ ‘‘ཨཧཾ ཨཧ’’མིཏི ཀརོཏཱིཏི ཨཧམཧམིཀཱ བྷཝེ. ‘‘ཨཧཾ ཨགྒོ བྷཝཱམི, ཨཧཾ ཨགྒོ བྷཝཱམཱི’’ཏི ཨཉྙམཉྙམཏིཀྐམྨ ཡོདྷཱནཾ སམགྒེ དྷཱཝནཾ, ཏཏྲ ཏུ ཨཧཾཔུབྦིཀཱ. ཨཧཾསདྡོ ཝིབྷཏྟིཔཏིརཱུཔཀོ ནིཔཱཏོ, སཀཏྠེ ཀཔཙྩཡེ ཀཏེ ཝིཙྪཱཡཾ གམྱམཱནཏྟཱ དྭིཏྟཱབྷཱཝོ.
༣༩༨. ཙཏུཀྐཾ བལེ. བལ པཱཎནེ, ཀརཎེ ཨ. དྷཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, ཀརཎེ མོ, དྷསྶ ཐོ. སཧཏེནེནཱཏི སཧཾ, སཧོཔི. སཀ སཏྟིཡཾ,ཏི. དྲཝིཎཾ, ཏརོ, པརཀྐམོ, པཱཎོཔི.
ཨཏིསཱུརཏཱ ཝིཀྐམོ ནཱམ.
ཛཡེ ཛིཏེ སཏི, ཀཱརཎབྷཱུཏེ ཝཱ ཀཏཾ པཱནཾ ཛཡཔཱནཾ. ཨམརཀོསེ པན ‘‘ཝཱིརཔཱནཾ ཏུ ཡཾ པཱནཾ, ཛཱཏེ བྷཱཝིནི ཝཱ རཎེ’’ཏི [ཨམར ༡༨.༡༠༣] ཝུཏྟཾ. ཏསྶཏྠོ – བྷཝིསྶཏིརཎེ ཛཱིཝིཏསཾསཡཱ སཾཧཱསུཔྤཱདནཏྠཾ, དེཝཏཱཡཱཙནཔུབྦཀཾ སཛཱཏིཡེཧི སཧ སམྦྷཱུཡ ཡོདྷཱནཾ ཡཾ པཱནཾ ཛཱཏེ ཙ རཎེ ཝིཛཡསྶ སནྡསྶནཏྠཾ, ཏཾ ཝཱིརཔཱནམུཙྩཏེ.
༣༩༩-༤༠༠. སཱཌྜྷཔཛྫཾ ¶ ཡུདྡྷེ. སངྒཱམ ཡུདྡྷེ, ཙུརཱདི, ཨ. ཧར ཧརཎེ, པསཡ྄ཧཀརཎེ ཙ. ཨར གམནེ, ཨ. སམརཾ. རཎ སདྡེ, དྭེཔྱནིཏྠིཡཾ. ཨཛ གམནེ, ཎི, ཨཱཛི, རསྶནྟོ. ཨཱཧུཡྻནྟེ ཨསྨིཾཡོདྷཱ, ཧུ སདྡེ, ཨ. ཡུདྷ སམྤཧཱརེ, ཏོ. ཨཱདཱཡ ཡུཛ྄ཛྷནྟེཏྲ ཨཱཡོདྷནཾ, ཡུ. ཡུཛ ཡོགེ, སཾཡུགཾ, སཾཡུཏྟམྤི. བྷཎྜ པརིབྷཱསནེ, ཡུ. ཝིགྒཡ྄ཧནྟི ཡུཛ྄ཛྷནྟྱསྨིཾ ཝིགྒཧོ. ཀལཧནྟྱསྨིཾ ཀལཧོ. མེདྷ མེདྷཱཧིཾསཱསངྒམེསུ, ཎྭུ. ཛཉྙཾ, པཝིདཱརཎཾ, ཨཀྐནྡནཾ, སངྑྱཾ, སམཱིཀཾ, སམྤརཱཡཀཾ, ཨནཱིཀཾ, ཨབྷིསམྤཱཏོ, ཀལིསཾ, ཕོཊོ, ཨཏྱཱམདྡོཨིཙྩཱདཡོཔི ཡུདྡྷེ. ཀེཙི པན ‘‘བྷཎྜནཱདིཔཉྩཀཾ ཀལཧེ, ན ཡུདྡྷེ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ‘‘བྷཎྜནཾ ཀཝཙེ ཡུདྡྷེ, ཁལིཀཱརེཔི ཝཏྟཏེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཏྟཱ ན གཧེཏབྦཾ.
དྭཡཾ མུཙྪཱཡཾ. མུཙྪ མོཧསམུསྶཡེསུ. མུཧ ཝེཙིཏྟེ. ཏིཀཾ བལཀྐཱརེ. པསཧནཾ པསཡ྄ཧོ, སཧ སཏྟིཡཾ, ཎྱོ. བལིནོ, བལེན ཝཱ ཀརཎཾ བལཀྐཱརོ. ཧཋ བལཀྐཱརེ, ཎོ. པསངྒོཔི.
༤༠༡. སུབྷཱསུབྷཱནཾ ཕལཱནཾ སཱུཙིཀཱ པཀཱསཀཱ ཡཱ བྷཱུཏསྶ ཝཏྠུནོ ཝིཀཏི ཨཉྙཐཱ ཨུཔྤཏྟི, སཱ ཨུཔྤཱཏོ. སུབྷཱསུབྷཕལཾ ¶ པཀཱསེནྟོ པཏཏི གཙྪཏཱིཏི ཨུཔྤཱཏོ. ཨུཔྤཱདོཔི. ཏསདྡོ’ཡཾ པུབྦཔདསྶ, ཨཔརཔདསྶ ཝཱ ལིངྒམཱདཏྟེ. ‘‘ཨཝིཛྫཱ ཙ སཱ པཙྩཡོ ཙཱཏི ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡོ, ཝིགྒཧོ ཙ ཏཾ ཝཱཀྱཉྩེཏི ཝིགྒཧཝཱཀྱ’’ནྟྱཱདཱིསུ, ཨིདྷ པན པུབྦཔདསྶ ལིངྒམཱདཏྟེ. ཨུཔྤཱཏསྶ ཏཏྲ ཡུདྡྷཔཀྐམེནཱབྷིདྷཱནཾ.
ཙཏུཀྐཾ ཨུཔྤཱཏསྶ པརིཡཱཡེ. ཨི གམནེ,ཏི, དཱིགྷཱདི. སབྦཀཱལཾ ན ཛཱཡཏཱིཏི ཨཛཉྙཾ, ཎྱོ, ཕལཾ ན ཛནེཏཱིཏི ཝཱ ཨཛཉྙཾ, ཏཉྷི དྷཱུམོ ཝིཡ ཨགྒིསྶ ཀམྨཕལསྶ པཀཱསནམཏྟམེཝ ཀརོཏི, ན ཏཾ ཛནེཏཱིཏི ཨཛཉྙཾ ནཱམ. ཨུཔགནྟྭཱ སཛྫཏི པཀཱསེཏཱིཏི ཨུཔསགྒོ, ཎོ. ཨུཔགནྟྭཱ དུནོཏཱིཏི ཨུཔདྡཝོ, དུ པརིཏཱཔེ, ཨ. ཨེཏྠ ཙ ཨཱིཏྱཱདཡོ ཛནཀེཔི ཝཏྟནྟི, ཡཐཱ ཛརཱདཱིནམུཔདྡཝཱ.
༤༠༢. མལླཡུདྡྷམྷི བཱཧུཡུདྡྷམྷི ནིབྦུདྡྷཾ. ཨདྷོབྷཱགཾ བནྡྷནཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཡུཛ྄ཛྷནྟྱཏྲ ནིབྦུདྡྷཾ, ཡསྶ བོ, ཨཉྙམཉྙསྶ ཝེདྷཾ ནིབྦེདྷེནྟྱཏྲེཏི ཝཱ ནིབྦུདྡྷཾ. ཝེདྷ ཝེདྷནེ, ཏོ, ཨེསྶུ, ཨཉྙཏྲོཔཙཱརཱ. དྭཡཾ ཛཡཀྲིཡཱཡཾ. ཛི ཛཡེ, ‘‘བྷཱཝེ ཙཱ’’ཏི ཎོ. རཎེ ཡུདྡྷེ ཡོ བྷངྒོ, སོ པརཱཛཡོ. པརཱཔུབྦོ ཛི ཡུདྡྷབྷངྒེ. དྭཡཾ པལཱཡནམཏྟེ, ན ཏུ སངྒཱམཏོཡེཝ པལཱཡནེ. པརིཝཛྫེཏྭཱ ཨཡནཾ གམནཾ པལཱཡནཾ. ཨཔཝཛྫེཏྭཱ གམནཾ ཨཔཀྐམོ. པདཱཝོ, དཱཝོ, སནྡཱཝོ, ཝིདྡཝོ, དཝོ, ཨཔཡཱནཾཔྱཏྲ.
༤༠༣. པཛྫཾ ¶ མཱརཎེ. མར པཱཎཙཱགེ, སབྦཏྠ བྷཱཝསཱདྷནཾ. མཱརཱིཡཏེ མཱརཎཾ, ཡུ. ཧན ཧིཾསཱཡཾ, ཎམྷི ‘‘ཧནསྶ གྷཱཏོ’’ཏི གྷཱཏཱདེསོ. ནས ཨདསྶནེ. སཱུད དྷཱརཎེ. ཧིཾས ཧིཾསཱཡཾ. སར ཧིཾསཱཡཾ, ཨིཏྠིཡམཱཔཙྩཡོ, ཧིཾསཱ. ཎམྷི ཧནསྶ ཝདྷཱདེསོ. སས ཧིཾསཱཡཾ. ཡུམྷི ཧནསྶ གྷཱཏོ, གྷཱཏནཾ, ནིབྦརཧནཾ, ནིཀཱརཎཾ, པཝཱསནཾ, སཉྙཱཔནཾ, པམཐནཾ, ཀཐནཾ, ཨུཛྫཱསནཾ, ཨཱརམྦྷོ, པིཉྫོཔྱཏྲ. ཝརཧ བཱདྷཱནྱཔརིབྷཱསནཧིཾསཱདཱནེསུ. ཀར ཧིཾསཱཡཾ. ཝས ནིཝཱསེ, པཔུབྦོ ཧིཾསཏྠོ. ཉཱ མཱརཎཏོསནནིསཱམནེསུ, པཱགམོ, སཉྙཱཔནཾ. མཐ ཝིལོལ༹ནེ. ཀཐ ཧིཾསཏྠོ. ཛསུ ཧིཾསཱཡཾ, ཛསི ཏཱལ༹ནེ ཝཱ, ཙུརཱདི. ཨཱཔུབྦོ རབྷི མཱརཎེ. པིཉྫ ཧིཾསཱབལདཱནནིཀེཏནེསུ. ཨེཏེ ཡཐཱཀྐམམིདྷཱནཱགཏཱནཾ དྷཱཏཝོ.
༤༠༤. པཛྫཾ མརཎེ. ཀཱལོ ཨཏཱིཏཱདི, ཏསྶ ཀིརིཡཱ, ‘‘ཀཱལོ གྷསཏི བྷཱུཏཱནཱི’’ཏི [ཛཱ. ༡.༢.༡༩༠] ཧི ཝུཏྟཾ. མརཏིཏོ ཙུ, མཙྩུ, ཝཛཱདིནཱ ཝཱ ཏྱུ. ཏཏོ མཙྩུསདིསོ དྭཱིསུ. ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཡནཾ ཨཙྩཡོ. དྷན དྷཉྙེ. ཀཱལསྶ ཀིརིཡཏྟཱ ¶ ཀཱལོ, ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨནྟཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱ ཀཱལོ, ཎོ. ཨམཏི གཙྪཏཱིཏི ཨནྟོ. ཙུ ཙཝནེ.
༤༠༥. ཏིཀཾ མཏེ. པརཾ ལོཀཾ ཨེཏི གཙྪཏཱིཏི པེཏོ, པརེཏོ ཙ, ཏོ, པུབྦེ རལོཔོ. མརཏཱིཏི མཏོ. པརཱསུ, པཏྟཔཉྩཏྟོཔྱཏྲ. དྭཡཾ མཏདཧནཀཊྛརཱསིམྷི, ཡཱ ‘‘ཕུལླཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཙཱིཡཏེ ཡཏྠཱཏི ཙིཏཀོ, ཙིཏོ ཙ, ཏོ. པུབྦཏྲ སཀཏྠེ ཀོ. ཙིཏཱ, ཙིཏྱཱ, ཙིཏིཔྱཏྲ.
དྭཡཾ སུསཱནེ, ཨཱགནྟྭཱ དཧནྟི ཨཏྲ ཨཱལ༹ཧནཾ. དཧ བྷསྨཱིཀརཎེ, ཡུ, དསྶ ལོ༹. ཨཱལཱ༹ཧནམྤི. ཚཝསྶ སཡནཊྛཱནཾ སུསཱནཾ, ཚཝསྶ སུ, སཡནསྶ ཙ སཱནོ, ཨཐ ཝཱ སེནྟི ཨཏྲཱཏི སཱནཾ, ཡུ, ཚཝསྶ སཱནཾ སུསཱནཾ. ཚཝསྶ སུ. པིཏུཝནམྤི. དྭཡཾ མཏསརཱིརེ, ཀུཎཔ པཱུཏིགནྡྷཏྠེ. ཀུཙྪིཏཾ ནེཏཱིཏི ཝཱ ཀུཎཔོ, ཨཔོ, ཎཏྟཾ. ཚཝ གཏིཡཾ, ཨ.
༤༠༦. ཨསཱིསཀཏྟཱ སིརོསུཉྙོ ནཙྩནཱདིཀྲིཡཱསཧིཏཏྟཱ སཧཀྲིཡོ དེཧོ ཀཱཡོ ཀབནྡྷོ [‘‘ཡུདྡྷེ ཡོདྷེསུ སཱུརེསུ སཧསྶཾ ཀཏྟ (ཁཎྜ) མུདྡྷསུ ཏདཱཝེསཱ ཀབནྡྷོ ཏུ ཨེཀོ’མུདྡྷཱ ཀྲིཡཱནྡྷིཏོ’’ཏི ཀབནྡྷལཀྑཎཾ], ཡུདྡྷེ སཧསྶཔཱུརཎོ ཀབནྡྷོ. ‘‘ནཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ ནཙྩནཱདིཀྲིཡཱརཧིཏེ ཏཱུཔཙཱརོ. ཨཝིཛྫམཱནེན ཀེན སིརསཱ ཨནྡྷོ ཀབནྡྷོ, ཝཀཱརམཛ྄ཛྷོ. ཨཝིཛྫམཱནསྶཱཔི ཧི ཀཱརཎབྷཱཝོ ¶ ལོཀེ དིཊྛོ, ཡཐཱ ཝསྶེན ཀཏོ སུབྷིཀྑོ, དུབྦྷིཀྑོ ཙ, ཡཐཱ ལོཀེ, ཏཐཱ སཱསནེཔི, ཡཐཱ ཨནནྟརཔཙྩཡཱདཱིནི.
ཨཱམཀེཧི ཀུཙྪིཏེཧི ཨཔཱུཏིགཏམཏསརཱིརེཧི སམྤུཎྞེ ཨཱམཀེ སུསཱནསྨིཾ སིཝཐིཀཱ ཝུཏྟཱ, ཨཏྠཔྤདྷཱནནིདྡེསེན ཙེཏྠ སདྡོ ནིདྡིཊྛོ, ཡཐཱ ‘‘སཏོ སམྤཛཱནོ’’ཏི པུགྒལཔྤདྷཱནནིདྡེསེན དྷམྨོཏི. ཚཝཱ དྷིཡྻནྟེཏྲ སིཝཐིཀཱ, ཎྭུ, ཚསྶ སོ, ཐཏྟཾ, ཨིཏྟཉྩ. ཚཝཐིཀཱཔི.
༤༠༧. དྭཡཾ ཨཱཀཌྜྷིཏམནུསྶགཝཱདོ. མུཉྩནསཉྙཱཡ ཝནྡཏཱིཏི ཝནྡཱི. ཝནྡ ཨབྷིཝཱདནཐུཏཱིསུ, ཨཱི, རསྶོཔི, ཝནྡི. སཏྟཱུནཾ ཀརེན ཧཏྠེན མརིཏབྦཏྟཱ ཀརམརོ. པགྒཧོ, ཨུཔགྒཧོཔི. དྭཡཾ ཛཱིཝིཏེ, ཨན པཱཎནེ, པཱཎནྟི ཨནེནཱཏི པཱཎོ, ཎོ. བྷཝཏི ཡེནཱཏི ཨསུ. ཨས བྷུཝི, ཨུ, ཨཱསུཔི, ཨསུ ཁུབྷནེ ཝཱ.
བནྡྷནཱགཱརཾ བནྡྷནགེཧཾ ཀཱརཱ ནཱམ. ཀརོནྟི ཧིཾསནྟི ཨཏྲ ཀཱརཱ, ཨ. ཀར ཧིཾསཱཡཾ. བནྡྷནཱལཡོཔི. ཀར ཧིཾསཱཡཾ, ཡཏ ནིཡྻཱཏནེ. ཀཱརཎཱ, ཡཏནཱ ཙ. ཏིབྦཝེདནཱཔྱཏྲ.
ཁཏྟིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༤༠༨. དྭིཔཱདཾ ¶ བྲཱཧྨཎེ, བྲཧྨུནོ བནྡྷུ, བྲཧྨཱ བནྡྷུ ཡསྶ ཝཱ བྲཧྨབནྡྷུ. ཀུལཱཙཱརབྲཱཧྨཎབྷཱཝཝསེན དྭིཀྑཏྟུཾ ཛཱཏཏྟཱ དྭིཛོ, ཨེཀཛེ ཏཱུཔཙཱརཱ. ཝཔིསྨཱ པོ, ཨསྶི. བྲཧྨུནོ ཨཔཙྩཾ བྲཧྨཱ, བྲཱཧྨཎོ ཙ, ནཱགམོ, ཎཏྟཾ, དཱིགྷཱདི. སུཏཱཡུཏཀཐནཏྠཾ ‘‘བྷོབྷོ’’ཏི ཝཙནཾ ཝདཏི སཱིལེན, ཎཱི.
དྭཡཾ ཚནྡོཛ྄ཛྷེཏརི. བྲཧྨསུཏྟཾ ཨདྷཱིཏེ སོཏྟིཡོ, ‘‘ནེན ནིདྡིཊྛམནིཙྩ’’ནྟི [ཀཱཏནྟ ༡.༢.༡༨ ནགྷཊིཏཾ ཨནིཙྩཾ (པརིབྷཱསེནྡུསེཁར ༩༧)] ཝུཏྟཏྟཱ ཝུདྡྷི, ཡདཱདིནཱ ཝཱ ཚནྡསདྡསྶ སོཏྟིཡཱདེསོ [པཱཎིནི ༥.༢.༨༤]. ཚནྡཾ ཨདྷཱིཏེ ཚནྡསོ, སོ པུལླིངྒོ.
དྭཡཾ སིསྶེ. སོཏུཾ ཨིཙྪནྟཱིཏི སིསྶཱ, སུ སཝནེ, སོ, ཨུསྶི. ཨཱཙརིཡསྶ ཨནྟེ སམཱིཔེ ཝསནསཱིལོ, སཉྙཱསདྡཏྟཱ སཏྟམིཡཱ ཨལོཔོ.
༤༠༩. བྲཧྨཙཱརཱིཨཱདཡོ ཨེཏེ ཙཏུརོ ཛནཱ ཨསྶམཱ ནཱམ བྷཝནྟི, ཨསྶམསདྡོཡཾ པུནྣཔུཾསཀེ. ཏཏྲ མུཉྫམེཁལཱདིཡུཏྟོ ཝེདཛ྄ཛྷཱཡཀོ བྲཧྨཙརིཡཱཡཾ ཋིཏོ བྲཧྨཙཱརཱི. ཝེདཛ྄ཛྷཡནཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏཱིཏི, ཎཱི. དྷམྨཏྠཀཱམེསུ ཋིཏོ པཉྩམཧཱཡཉྙཀཱརཱི གཧཊྛོ, གཧཱ དཱརཱ ¶ ཏཏྲ ཏིཊྛནྟཱིཏི གཧཊྛོ. གཧཊྛོ པརོ ཏཏིཡསྶཔི ཝཱནཔཏྠོ. ཝནཔཏྠེ ཝནེཀདེསེ, དཱུརཝནེ ཝཱ བྷཝོ ཝཱནཔཏྠོ, ཨསྶ བྷཱུམིསེཡྻཱཛཊཱཛིནདྷཱརཎཝནཝཱསོནྱཧཱརབྷོཛིཏཱདི དྷམྨོ. ཝཱནཔཏྠསྶམེཝ ཏཏིཡམཱཡུསོ བྷཱགཾ ཁེཔཡིཏྭཱ གཧིཏཀཱསཱཝདཎྜོ བྷིཀྑོ སབྦབྷཱུཏེསུ སམོ ཛྷཱནཱཡཏནཝརོ བྷིཀྑུ. སམུ ཏཔསི, ཁེདེ ཙ, ཨཱསམྨནྟི ཨཏྲཱཏི, ཨཀཏྟརི ཀཱརཀེ སཉྙཱཡཾ ཎོ. ‘‘ཨསྶམོ བྲཧྨཙརིཡཱདི- ཙཏུཀྐེཔི མཋེཔི ཙེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ.
༤༡༠. སཱིལཱདཡོ ཏཡོ སིཀྑཱདྷམྨེ སཧ ཨེཀཏོ ཙརནྟཱ མིཐུ ཨཉྙམཉྙཾ སབྲཧྨཙཱརིནོ ནཱམ, བྲཧྨཙཱརཱིཧི སཧ ཙརནྟཱིཏི སབྲཧྨཙཱརིནོ. ‘‘མིཐཱུ’’ཏི ཨིམིནཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསདྡསྶ ཏགྒུཎསཾཝིཉྙཱཎཏྟཾ དཱིཔིཏཾ, ཏེན བྲཧྨཙཱརཱིནམྤི སབྲཧྨཙཱརིཏྟམུཔཔནྣཾ.
དྭཡཾ ཨུཔསམྤདཱདཱཡཀེ. མནསཱ ཨུཔེཙྩ སིསྶཱནཾ ཝཛྫཱཝཛྫཾ ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱ ཙ. ཛྷེ ཙིནྟཱཡཾ, ཎོ, པུབྦཏྲ ཨེ ཨཡ, པཀྑེ རཱཛཱདིཔཀྑེཔེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱ, པརསམཡེ པན ཝེདཱདིཔཱཋཡིཏཱ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱ’’ཏི ཙོཙྩཏེ, ཨུཔེཙྩ ཨདྷཱིཡཏེ ཨསྨཱཏི ཀཏྭཱ.
དྭཡཾ ནིསྶཡདཱཡཀེ. སིསྶཱནཾ ཧིཏཾ ཨཱཙརཏཱིཏི ཨཱཙརིཡོ, ཎྱོ. ནིསྶཡཾ དདཱཏཱིཏི, ཀམྨཱདིམྷི ཎྭུ.
༤༡༡. སཱསནེ ¶ ཨཱཙརིཡཾ དསྶེཏྭཱ པརསམཡེཔི དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨུཔནཱིཡེ’’ཙྩཱདི. ཨཐ ཝཱ ཡོ དྭིཛོ བྲཱཧྨཎོ ཡཾཀིཉྩི བྲཱཧྨཎཾ ཨུཔནཱིཡ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱནེཏྭཱ ཀཔྤཱདིཚལ༹ངྒིཀཏྟཱ སཱངྒཾ སགུཡ྄ཧཏྟཱ རཧསྶཉྩ ཝེདཾ ཀམྨབྷཱུཏཾ པུབྦཾ པཋམམེཝ ཀེནཙི ཨསིཀྑཱཔིཏེཡེཝ ཨཛ྄ཛྷཱཔཡེ སིཀྑཱཔེཡྻ, སོ བྲཱཧྨཎེསུ ‘‘ཨཱཙརིཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨཱདིཏོ ཙཱརེཏི སིཀྑཱཔེཏཱིཏི ཨཱཙརིཡོཏི ཀཏྭཱ, ཎྱོ. ཡཐཱཝུཏྟཱ ཨཉྙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ.
༤༡༢. པཛྫདྡྷཾ ཨུཔདེསཔརམྤརཱཡཾ. པརེ ཙ པརེ ཙ པརམྤརཱ, པུབྦཱཙརིཡཱ. ཏཏོ ཨཱབྷཏཾ པཱརམྤརིཡཾ. ཨིཏིཧསདྡོ ནིཔཱཏསམུདཱཡོ. ‘‘ཨིཏིཧ པུབྦཱཙརིཡེཧི ཝུཏྟམིད’’ནྟི ཀཐེཏབྦཾ ཝཙནཾ ཨེཏིཧྱཾ, ཎྱོ. ཎམྷི ཨེཏིཧཾ. ཨཱཙརིཡཾ ཨུཔགནྟྭཱ དིསྶཏི ཨུཙྩཱརཱིཡཏཱིཏི ཨུཔདེསོ, དིསཱི ཨུཙྩཱརཎེ, ཎོ.
ཏིཀཾ ཡཉྙེ. ཡཛ དེཝཔཱུཛཱསངྒཧཀརཎདཱནདྷམྨེསུ, ཡཛནཾ ཡཱགོ, ཎོ. སགྒཏྠིཀེཧི ཀརཱིཡཏེཏི ཀཏུ, ཏུ. ཛསྶ ཉྙཏྟེ ཡཉྙོ. ཡཱགཏྠཾ མནྟཱདིནཱ པརིཀྑཏཱ པརིསངྑཏཱ བྷཱུ བྷཱུམི ཝེདི ནཱམ, ཨཱིཔཙྩཡེ ཝེདཱི ཙ. ཝིནྡཏི ཨསྶཾ ལཱབྷསཀྐཱརནྟི ཝེདི, ཝིད ལཱབྷེ, ཨིཎ.
༤༡༣. ཨསྶམེདྷཱདཡོ ¶ པཉྩ ‘‘མཧཱཡཱགཱ’’ཏྱུཙྩནྟེ. པོརཱཎཀརཱཛཀཱལེ ཀིར སསྶམེདྷཾ པུརིསམེདྷཾ སམྨཱཔཱསཾ ཝཱཙཱཔེཡྻནྟི ཙཏྟཱརི སངྒཧཝཏྠཱུནི ཨཧེསུཾ, ཡེཧི རཱཛཱནོ ལོཀཾ སངྒཎྷིཾསུ, ཏཏྠ ནིཔྥནྣསསྶཏོ དསམབྷཱགགྒཧཎཾ སསྶམེདྷཾ ནཱམ, སསྶསམྤཱདནེ མེདྷཱཝིཏཱ སསྶམེདྷཾ ནཱམཱཏྱཏྠོ. མཧཱཡོདྷཱནཾ ཚམཱསིཀབྷཏྟཝེཏནཱནུཔྤདཱནཾ པུརིསམེདྷཾ ནཱམ, པུརིསསྶ སངྒཎྷནེ མེདྷཱཝིཏཱ པུརིསམེདྷཾ ནཱམཱཏྱཏྠོ. དལིདྡམནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ ལེཁཾ གཧེཏྭཱ ཏཱིཎི ཝསྶཱནི ཝིནཱ ཝཌྜྷིཡཱ སཧསྶདྭིསཧསྶམཏྟདྷནཱནུཔྤདཱནཾ སམྨཱཔཱསཾ ནཱམ. ཏཉྷི སམྨཱ མནུསྶེ པཱསེཏི ཧདཡེ བནྡྷིཏཱ ཝིཡ ཋཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཔཱས’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཏཱཏ མཱཏུལཱ’’ཏྱཱདིནཱ པན སཎྷཝཱཙཱཡ བྷཎནཾ ཝཱཙཱཔེཡྻཾ ནཱམ, པེཡྻེ ཝཛྫཔིཡཝཙནཏཱཏྱཏྠོ. ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཝཏྠཱུཧི སངྒཧིཏཾ རཊྛཾ ཨིདྡྷཉྩེཝ ཧོཏི ཕཱིཏཉྩ པཧཱུཏནྣཔཱནཾ ཁེམཾ ནིརབྦུདཾ. མནུསྶཱ མུདཱ པམོདམཱནཱ ཨུརེ པུཏྟེ ནཙྩེནྟཱ ཨཔཱརུཏགྷརདྭཱརཱ ཝིཧརནྟི, ཨིདཾ གྷརདྭཱརེསུ ཨགྒལཱ༹ནཾ ཨབྷཱཝཏོ ནིརགྒལ༹ནྟི ཝུཙྩཏི, ཨཡཾ པོརཱཎིཀཔཝེཎཱི, ཨཔརབྷཱགེ པན ཨོཀྐཱཀརཱཛཀཱལེ བྲཱཧྨཎཱ ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སངྒཧཝཏྠཱུནི, ཨིམཉྩ རཊྛསམྤཏྟིཾ པརིཝཏྟེནྟཱ ཨུདྡྷཾ མཱུལཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨསྶམེདྷ’’ནྟིཨཱདིཀེ པཉྩ ཡཉྙེ ནཱམ ཨཀཾསུ, ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ བྲཱཧྨཎདྷམྨིཀསུཏྟེ –
‘‘ཏེསཾ ཨཱསི ཝིཔལླཱསོ, དིསྭཱན ཨཎུནཱ ཨཎུཾ;
ཏེ ཏཏྠ མནྟེ གནྠེཏྭཱ, ཨོཀྐཱཀཾ ཏདུཔཱགམུ’’ནྟི [སུ. ནི. ༣༠༡, ༣༠༤].
ཨིདཱནི ¶ ཏེཧི པརིཝཏྟེཏྭཱ ཋཔིཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨསྶམེདྷོ’’ཙྩཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨསྶཾ ཨེཏྠ མེདྷནྟི ཝདྷནྟཱིཏི ཨསྶམེདྷོ. པུརིསཾ ཨེཏྠ མེདྷནྟི ཝདྷནྟཱིཏི པུརིསམེདྷོ. སམྨཱ ཡུགཙྪིདྡེ པཀྑིཔིཏབྦདཎྜཀཾ པཱསེནྟི ཁིཔེནྟི ཨེཏྠ སམྨཱཔཱསོ. མནྟཔདཱབྷིསངྑཏཱནཾ སཔྤིམདྷཱུནཾ ‘‘ཝཱཛ’’ནྟི སམཉྙཱ, ཏམེཏྠ པིཝཡནྟཱིཏི ཝཱཛཔེཡྻོ. སབྦསྶ ཨཏྟནོ སཱཔཏེཡྻསྶ ཨནིགཱུཧིཏྭཱ ནིརཝསེསཏོ དིནྣཏྟཱ ནཏྠི ཨེཏྠ ཨགྒལཱ༹ཏི ནིརགྒལོ༹, ཨཡཾ པཱལི༹ཡཱ ཨཱགཏཀྐམཏོ ཨཏྠཝཎྞནཱ, ཨིདྷཱགཏཀྐམེན པན ཨསྶམེདྷཔུརིསམེདྷནིརགྒལ༹སམྨཱཔཱསཝཱཛཔེཡྻཱནཾ ཨཏྠཝཎྞནཱ ལིཁིཏབྦཱ.
༤༡༤. ཏིཀཾ ཡཱཛཀེ. ཡཛནསཱིལོ ཨིདི, ཡསྶི, ཛསྶ དོ. ཡཛཏཱིཏི ཨིཛོ, ཨ. ཨཐ ཝཱ ཨིཏྠིཡཱ ཨུཏུམྷི ཛཱཏེ ཛཱཡཏཱིཏི ཨིཏྠཱིཏུཛོ. ‘‘ནཱརཱིཏྭིཛོ’’ཏིཔི པཱཋོ. ‘‘ཨུཏུཛོ ཡཱཛཀོ ཏཐཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, སུནྡརོ. པརསམཡཾ ཨམནསི ཀཏྭཱ པན ཨཱཙརིཡེན ཨིཏིདྭིཛསདྡོ ཨིདིཏྭིཛསདྡོ ཙ སམཱནཏྠཱཏི མཉྙམཱནེན ‘‘ཨིདི ཏྭིཛོ’’ཏི ཝུཏྟཾ སིཡཱ, ཎྭུམྷི ཡཱཛཀོ [ཨམར ༡༧.༡༧ གཱཐཱ པསྶིཏབྦཱ].
དྭཡཾ ཡཱགསབྷཱཡཾ, ཨཉྙསབྷཱཡཉྩཱརམྦྷཀེ. སབྷཱཡཾ སཱདྷུ སབྷྱོ, ཡོ. སམཱཛཾ ཛནསངྒྷཱཏཾ སམཱཝསནྟི ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀདེསཱི བྷཝནྟཱིཏི སམཱཛཱ, ཏེཧི སམཾ ཨེཀཱིབྷཝཏཱིཏི ¶ སཱམཱཛིཀོ, ཎིཀོ. སབྷཱསདོ, སབྷཱཏཱརོཔྱཏྲ.
པཉྩཀཾ སབྷཱསཱམཉྙེ. པརི སམནྟཏོ སེནྟྱསྶཾ པརིསཱ, སི སེཝཱཡཾ. སཧ བྷཱསནྟྱསྶཾ སབྷཱ, ཧལོཔོ, སབྦྷི བྷཱཏཱིཏི ཝཱ སབྷཱ. སམཛྫནྟི སཾགཙྪནྟི མིལནྟྱསྶཾ སམཛྫཱ, ཨཛ གམནེ. སམཡནྟི མིལནྟྱསྶཾ སམིཏི, ཨི གཏིམྷི, ཨིཏྠིཡནྟི. མིལནམེཀཱིབྷཱཝོ. སམནྟཏོ སཱིདནྟྱསྨིཾ སཾསདོ, ཨིཏྠིནཔུཾསཀེསུ. གོཊྛཱི, ཨཊྛཱནཱིཔྱཏྲ. གཱཝོཝཱཙཱ ཏིཊྛནྟི བྷཝནྟྱསྶཾ གོཊྛཱི. ཨཱགནྟྭཱ ཏིཊྛནྟྱསྶཾ ཨཊྛཱནཱི, ཡུ, ནདཱདི, རསྶཱདི.
༤༡༥-༤༡༦. བྷིཀྑུཨཱདིཀཱ ཨིམཱ ཙཏསྶོ པརིསཱ ནཱམ. བྷིཀྑནསཱིལཏཱདཱིཧི བྷིཀྑུ. ‘‘ཨུདྡིསྶ ཨརིཡཱ ཏིཊྛནྟི, ཨེསཱ ཨརིཡཱན ཡཱཙནཱ’’ཏི [ཛཱ. ༡.༧.༥༩] ཧི ཝུཏྟཾ. བྷིཀྑ ཡཱཙནེ, རཱུ. ཡོམྷི བྷིཀྑཱུ. ཨིནཱིཔཙྩཡེ བྷིཀྑུནཱི, ཡོསྶ ལོཔོ. རཏནཏྟཡམུཔགནྟྭཱ ཨཱསཡནྟཱིཏི ཨུཔཱསཀཱ, ཎྭུ, ཨཱས ཨུཔཝེསནེ. ཨིཏྟེ ཨུཔཱསིཀཱཡོ. ཨེཏྠ ཙ པབྦཛྫཱསཱམཉྙཏོ, ལིངྒསཱམཉྙཏོ ཙ སཱམཎེརཱ བྷིཀྑཱུསུ, སཱམཎེརིཡཱདཡོ, ཙ བྷིཀྑུནཱིསུ སངྒཧིཏཱ, ཏཏོ, ཨཝསེསཱ པན སབྦེཔི དེཝམནུསྶཱདཡོ ཨིཏྠིཔུརིསཝསེན དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ལིངྒསབྷཱགཝསེན དྭཱིསུ སངྒཧིཏཱ, བྲཧྨཱནོ པན ལིངྒཱབྷཱཝེཔི པུརིསསཎྛཱནཏྟཱ པུརིསེསུ སངྒཧིཏཱ, ཏཐཱ པཎྜཀཱཔི, ཨུབྷཏོབྱཉྫནེསུ པན ¶ པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཾ པུརིསེསུ, ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཾ ཨིཏྠཱིསུ སངྒཧིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.
ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཀོཊྛཱསེཧི པརིསཾ དསྶེཏྭཱ ཨཊྛཧིཔི དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨཐཝེ’’ཙྩཱདི. ཏསྶཏྠོ – པརིསཱ ནཱམ ཨཊྛ སིཡུཾ, ཀེསཾ ཝསེནཱ’ཊྛ སིཡུཾ? ཏཱཝཏིཾསཱནཾ དྭིཛཱནཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཁཏྟཱནཾ ཁཏྟིཡཱནཾ མཱརསྶ གཧཔཏིསྶ སམཎཱནཾ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ བྲཧྨཱུནཉྩ ཝསེནཱཏི ཨིམཱ ཙཱ’ཊྛཔརིསཱ པཱཀཊཝསེན, སེཊྛཝསེན ཙ ཝུཏྟཱཏི ན ཨེཏྠ པུབྦེ ཝིཡ སབྦཱ སངྒཧིཏཱ, ཏཱཝཏིཾསཱདིཀཱ ཧི པཱཀཊཝསེན ཝུཏྟཱ, སམཎཱ པན པཱཀཊཝསེན, སེཊྛཝསེན ཙ ཝུཏྟཱ.
༤༡༧. གཱཡཏྟི ནཱམ ཡསྶ ཙཏཱུསུ པཱདེསུ པཊིཔཱདཾ ཚལ༹ཀྑརཱནི སནྟི, སཱ པམུཁམཱདི ཡསྶ ཨུཏྠཱདཱིནཾ པཱཡེནཱནུཔཡོགཏྟཱ གཱཡཏྟིཔམུཁཾ ཚནྡཾ ནཱམ. གཱཡཏེཏི གཱཡཏྟི, གེ སདྡེ, ཏྟི, ཨེ ཨཡ. ཝཛྫཾ ཚཱདཡཏཱིཏི ཚནྡཾ, ཚད སཾཝརཎེ, ཝུཏྟཉྷི པཛྫཝིཝེཀེ བུདྡྷགུཏྟེན བྷིཀྑུནཱ –
‘‘ཨུཏྠ’མཙྩུཏྠཀཾ མཛ྄ཛྷཾ, པཏིཊྛཱ སུཔྤཏིཊྛཀཱ;
པཱཡོ པཡོགབཱཧྱཏྠཱ, ཨབྷབྦཏྟཱ ཙ ནེརིཏཱ’’ཏི.
ཡཾ པན ཙཏུཝཱིསཀྑརཝནྟཾ, ཝེདཱནཾ ཨཱདིབྷཱུཏཉྩ གཱཡཏྟི ཝིཡ ཚནྡཱནཾ ནཱཔི ཙཏུཔྤདཾ, ཨཐ ཁོ ཏིཔདམེཝ སིཡཱ, སཱ སཱཝིཏྟི ནཱམ, སཱཝིཏྟིསདྡོ གཱཡཏྟིཔརིཡཱཡོཔྱཏྠི, ‘‘སཱཝིཏྟི ཚནྡསོ མུཁཾ’’ [མ. ནི. ༢.༤༠༠; སུ. ནི. ༥༧༣], ‘‘གཱཡཏྟི ཏུ ཙ སཱཝིཏྟཱི’’ཏི ཙ ཝུཏྟཏྟཱ. ཨིདྷ པན བྷེདེན ཝུཏྟཾ, ཡཐཱ ‘‘བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམི, དྷམྨཾ ¶ སརཎཾ གཙྪཱམི, སངྒྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི. སཝིཏུསྶ ཨིསིནོ ཨཡཾ ཝཱཙཱ སཱཝིཏྟི, ཨིཎ.
༤༡༨. ཧབྱཾ དེཝཏཱཏྠམནྣཾ, ཏསྶ པཱཀེ ཏདཱདྷཱརེ ཐཱལྱཱདིམྷི ཙརུ, ཏཏྠ ཋིཏཏྟཱ ཨུཔཙཱརེན ཧབྱམྤི ཙརུ, ཙརཏིསྨཱ ཨུ, ཙརུ པུམེ. ‘‘ཧབྱཔཱཀེ ཙརུ པུམཱ’’ཏི [ཨམར ༡༧.༢༢] ཧྱམརཀོསེ. ཧོམདབྦིཡཾ ཧོམཀམྨནི ཧབྱནྣཱདཱིནམུདྡྷརཎཏྠཾ ཀཏཱཡཾ ཀཊཙྪུཡཾ སུཛཱ, ཨིཏྠཱི, ཧབྱནྣཱདཱིནཾ སུཁགྒཧཎཏྠཾ ཛཱཡཏཱིཏི སུཛཱ.
དྭཡཾ ཁཱིརནྣེ, དེཝནྣཏྟཱ པརམཾ ཨནྣཾ. པཱཏབྦསྶ, ཨསིཏབྦསྶ ཙཱཏི དྭིནྣམྤི བྷཱཝཱནཾ སམྦྷཝཏོ པཱཡཱསོ, ཨཱཀཱརནྟཱནམཱཡོ. པཱཡསོཔྱཏྲ. དྭཡཾ དེཝནྣེ. ཧུ དཱནེ, ཎྱོ. ཨིམྷི ཧཝི, ནཔུཾསཀེ.
༤༡༩. ཐཱུཎཱཡཾ ཡཉྙཐམྦྷེ ཡཱུཔོ. བེལུཝོ ཝཱ ཁཱདིརོ ཝཱ. ཨཱལམྦཔསུབནྡྷནེཡཊྛི, སམཏྟཡཉྙེ ཝཱ ཡཾ ཡཊྛིམཱརོཔཡཏི, ས ཡཱུཔོ [ཡཱུཔ… ཡཉྙཱིཡཔསུབནྡྷནཀཊྛབྷེདེ… ཡཱགསམཏྟིཙིཧྣཏྠེ ཐམྦྷེ ཙ (ཝཱཙཔྤཏི)], ཡུ མིསྶནེ, པོ, དཱིགྷཱདི. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ, ཎོ, དཱིགྷཱདི. ཡཾ ཀཊྛཾ ཀཊྛནྟརེནཱ’གྒིནིཔྥཱདནཏྠཾ གྷཾསཏེ, ཏསྨིཾ ནིམྨནྠྱདཱརུམྷི ཨརཎཱི, ཨར གམནེ, ཨཎི, ཨཱིམྷི ཨརཎཱི.
གཱཧཔཙྩཱདཡོ ¶ ཏཡོ ཨགྒཡོ. གཧཔཏིནཱ སཾཡུཏྟོ གཱཧཔཙྩོ, ཨགྒི, ཎྱོ. ཏཾཡོནིཡཾརེཝཱཧཝནཱིཡོ ཧུཏབྦགྒིཨཱཧཝནམརཧཏཱིཏི ཨཱཧཝནཱིཡོ. དཀྑིཎགྒི པན ཏཾཡོནི ཨཉྙཡོནིཔི. དཀྑིཎཾ དེཡྻདྷམྨཾ ཨགྒནྟི ཝིསྶཛྫནྟྱསྨིནྟི དཀྑིཎགྒི, ཨགྒ དཱནེ, དཱནཾ ཨགྒཱིཡཏི དཱིཡཏྱསྨིནྟི དཱནགྒཾ, ‘‘པརིཝེསནཊྛཱན’’ནྟི [ཨ. ནི. ཊཱི. ༣.༩.༢༠] ཧི ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡཊཱིཀཱ. ཨེཏྠ ཙ གཱཧཔཙྩགྒཱདཱིནཾ ཏིཎྞཾ ཝིཔྤཊིཔཛྫནྟཱནཾ ཝིནཱསཧེཏུབྷཱཝཏོ ཨགྒིཏཱདཊྛབྦཱ. སཏྟཀནིཔཱཏཨངྒུཏྟརནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ པན –
ཨཱཧུནཾ ཝུཙྩཏི སཀྐཱརོ, ཨཱཧུནཾ ཨརཧནྟཱིཏི ཨཱཧུནེཡྻཱ, མཱཏཱཔིཏརོ, མཱཏཱཔིཏརོ ཧི པུཏྟཱནཾ བཧཱུཔཀཱརཏཱཡ ཨཱཧུནཾ ཨརཧནྟི, ཏེསུ ཝིཔྤཊིཔཛྫམཱནཱ པུཏྟཱ ནིརཡཱདཱིསུ པཝཏྟནྟི, ཏསྨཱ ཀིཉྩཱཔི མཱཏཱཔིཏརོ ནཱནུདཧནྟི, ཨནུདཧམཱནསྶ པན པཙྩཡོ ཧོཏཱིཏི ཨནུདཧནཊྛེནེཝ ‘‘ཨཱཧུནེཡྻགྒཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡོ མཱཏུགཱམསྶ སཡནཝཏྠཱལངྐཱརཱདིཨནུཔྤདཱནེན བཧཱུཔཀཱརོ, ཏཾ ཨཏིཙརནྟོ མཱཏུགཱམོ ནིརཡཱདཱིསུ ནིབྦཏྟཏི, ཏསྨཱ སོཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨནུདཧནཊྛེན ‘‘གཧཔཏགྒཱི’’ཏི ཝུཏྟོ. ‘‘དཀྑིཎེཡྻགྒཱི’’ཏི ཨེཏྠ པན ‘‘དཀྑིཎཱ’’ཏི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ, བྷིཀྑུསངྒྷོ དཀྑིཎེཡྻོ, སོ གིཧཱིནཾ ཏཱིསུ སརཎེསུ, པཉྩསུ སཱིལེསུ, དསསུ སཱིལེསུ, མཱཏཱཔིཏུཔཊྛཱནེ, དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱུཔཊྛཱནེཏི ཨེཝམཱདཱིསུ ཀལྱཱཎདྷམྨེསུ ནིཡོཛནེན བཧཱུཔཀཱརོ, ཏསྨིཾ མིཙྪཱཔཊིཔནྣོ གིཧཱི བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨཀྐོསིཏྭཱ ནིརཡཱདཱིསུ ནིབྦཏྟཏི, ཏསྨཱ སོཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨནུདཧནཊྛེན
‘‘དཀྑིཎེཡྻགྒཱི’’ཏི ¶ ཝུཏྟོ. ཀཊྛཏོ ནིབྦཏྟོ པཱཀཏིཀོཝ ཨགྒི ཀཊྛགྒི ནཱམཱཏི [ཨ. ནི. ཨཊྛ. ༣.༧.༤༦] ཝུཏྟོ.
༤༢༠. སིལོཀོ དཱནེ. ཧཱ ཙཱགེ, ཎོ, དྭིཏྟཙཏྟགཏྟཱནི, ཙཛ ཧཱནིམྷི ཝཱ. སཛ ཝིསགྒེ, ཝིསགྒོ དཱནཾ, ཨུཔུབྦོ སཛ ཝིསཛྫེ, ཎོ, པུབྦེ ཝཱགམོ, ཝོསགྒོ. དིས ཨཏིསཛྫནེ, ཨཏིསཛྫནཾ དཱནཾ, པབོདྷནཉྩ, ཨིཧ དཱནཾ པདེསནཾ. སཎ དཱནེ, ཡུ. ཏར པླཝནཏརཎེསུ, མཙྪེརསོཏཱཏིཀྐམནམེཏྠ ཏརཎཾ. ཧཱ ཙཱགེ, ཙུརཱདི, ཏོ, ཡཱལོཔོ, བྷཱུཝཱདིམྷི པན ‘‘ཨཱཀཱརནྟཱནམཱཡོ’’ཏི ཨཱཡོ, ཝིཧཱཡིཏཾ. ཝཛྫ ཝཛྫནེ, སབྦཏྲ བྷཱཝསཱདྷནཾ. ཨུཔསགྒཝིསེསེནེཏེ དཱནཏྠཱབྷིདྷཱཡིནོ. ཕསྶནཾ, པཏིཔཱདནཾཔྱཏྲ.
༤༢༡. སེཊྛདྷནསྶ, པུཏྟཱནཾ, དཱརཱནཾ, རཛྫསྶ, ཨངྒཱནཉྩ ཝསེན པཉྩམཧཱཔརིཙྩཱགོ ཝུཏྟོ. ཏཏྲ སེཊྛདྷནཾ སེཏཧཏྠཱདིརཏནཾ. པུཏྟཱ ཨོརསཱ, ཨཐ ཝཱ པུཏྟདྷཱིཏརོ. དཱརོ པཏིབྦཏཱ པིཡབྷརིཡཱ. རཛྫཾ པཀཏིརཛྫཾ, ཏདུཊྛིཏོ ཝཱ ཨཱཡོ. ཨངྒཾ ཙཀྑཱདི. མཧནྟེཧི ཨུཏྟམཔུརིསེཧེཝ ཀཏོ, མཧནྟཱནཾ ཝཱ པརིཙྩཱགོ མཧཱཔརིཙྩཱགོ, མཧཏྠཾ ཝཱ བུདྡྷབྷཱཝཏྠཾ ཀཏོ པརིཙྩཱགོ མཧཱཔརིཙྩཱགོ, ཀཱཔུརིསེཧི དུཀྐརཏྟཱ མཧནྟོ ཝཱ སེཊྛོ པརིཙྩཱགོ མཧཱཔརིཙྩཱགོ.
༤༢༢. དཱནཔཱརམཱིཨཱདིཀཱནཾ ¶ ཏིསྶནྣཾ པཱརམཱིནཾ ཝསེན ཨསཱདྷཱརཎདཱནཝཏྠུཾ དསྶེཏྭཱ སཱདྷཱརཎདཱནཝཏྠུཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨནྣཾ པཱན’’མིཙྩཱདི. ཏཏྲ ཨནྣཾ པཱནཝཛྫིཏཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཁཱདནཱིཡཱདིཀཾ. པཱནཾ པཱཏབྦཾ ཨུདཀཱདི. ཡཱནཾ ཧཏྠྱཱདི ཨནྟམསོ ཨུཔཱཧནཾ ཨུཔཱདཱཡ གམནསཱདྷནཾ. མཱལཱ མཱལྱཾ, པུཔྥཉྩ. ཝིལེཔནཾ ཚཝིརཱགཀརཎཾ, ཝིབྷཱུཏོ སུགནྡྷོ ཝཱ. གནྡྷོ ཏདཉྙགནྡྷོ. སེཡྻཱ མཉྩཱདི, སེཡྻཱགྒཧཎེན ཙེཏྠ ཨཱསནམྤི གཧིཏཾ. པདཱིཔེཡྻཾ པདཱིཔསྶ ཧིཏཾ ཡཾ ཀིཉྩི ཏེལཱདི, ཨིམེ དས དཱནཝཏྠཱུ ནཱམ སིཡུཾ. དཱིཡནྟེ ཡཱཡཱཏི དཱནཾ. ཏསྶ ཝཏྠུ ཀཱརཎཾ, ཏདུཔྤཏྟིཡཱ ཨུཔྤཛྫནཏོཏི དཱནཝཏྠུ, དཱཏབྦཾ ཝཱ དཱནཾ, ཨནྣཱདི, ཏདེཝ ཝཏྠུ. ཨེཏཱནི པན དས དཱནཝཏྠཱུནི སུཏྟནྟནཡེན ཀཐིཏཱནི. ཝིནཡཱབྷིདྷམྨནཡཝསེནཱཔི པན ཀཐེཏབྦཱནི, རཱུཔཱདིཚལཱ༹རམྨཎདཱནཝསེན ཧི ཨབྷིདྷམྨེ ཚ དཱནཝཏྠཱུནི ཨཱགཏཱནི, ཝིནཡེ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏབྷེསཛྫསེནཱསནཝསེན ཙཏྟཱརི ཨཱགཏཱནི. ཏཏྠེཝམཱཙརིཡཱ ཝདནྟི ‘‘སུཏྟནྟནཡདཱནཏོ ཝིནཡདཱནམེཝ མཧཔྥལཾ, ཀསྨཱ? ཨནྣཱདིདཱནམཏྟཝསེནེཝ ཡསྶ ཀསྶཙི དུསྶཱིལཱདིཀསྶ དཱཏབྦནྟི ཨནུཛཱནིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཱདིཀཔྤིཡཝོཧཱརཝསེན སཱིལཝནྟཱདིཀསྶེཝ ཙ དཱཏབྦནྟི ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ. སཱམཉྙདཱནཏོ ཧི ཝིསེསདཱནམེཝ མཧཔྥལཾ, ཏཏོཔི ཨབྷིདྷམྨནཡདཱནམེཝ མཧཔྥལཾ, ཀསྨཱ? རཱུཔཱདཱིསུ པརམཏྠཝསེནེཝ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ དཱནཝསེན ཏཏོཔི ཨཏིསཡདཱནཏྟཱ’’ཏི. མཡཾ པན སུཏྟནྟནཡདཱནཾ ཝཱ ཧོཏུ ཝིནཡཱབྷིདྷམྨནཡདཱནཾ ཝཱ, ཡཾ ཁེཏྟཱདིཏིཝིདྷསམྤདཱཡུཏྟཾ, ཏམེཝ མཧཔྥལཾ ཀརོཏཱིཏི ཝདཱམ.
༤༢༣. ཏདཧེ ¶ མཏདིཝསེ མཏཏྠཾ ཡཾ པིཎྜཔཱཏཛལཱཉྫལྱཱདིདཱནཾ, ཨེཏཾ དཱནཾ དེཧཱ ཨུདྡྷེ བྷཝཾ ཨུདྡྷདེཧིཀཾ ནཱམ. པིཏརཾ ཨུདྡིསྶ ཛལཱཉྫལིསུཝཎྞཱདིདཱནཾ ནིཝཱཔོ, ཝཔ བཱིཛསནྟཱནེ, ཎོ. ཀཱལཔཏྟཱདིནིཡམེན རཱཛམཏྟཎྜཝིསོཏྟརཱདིསཏྠཏོ ཝིཧིཏཾ, ཏཾཝ ཏམེཝ པིཏུདཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎབྷོཛནཱདི སདྡྷཾ ནཱམ, སདྡྷཱ ཨསྶ དཱནསྶཏྠཱིཏི, ཎོ. སཏྠཏོཏི ཧེཏུམྷི ཨཝདྷྱཏྠཝཏྟིཙྪཱཡ པཉྩམཱི.
༤༢༤. ཙཏུཀྐཾ གེཧཱགཏེ. ཨཏ སཱཏཙྩགམནེ, ཨིཐི, ཨཏིཐི, ‘‘ཨཏིཐི དྭཱིསཱུ’’ཏི ཏིཀཎྜསེསེ [ཏིཀཎྜསེས ༢.༧.༩]. ཨིཏྠིཡཾ ཨཏིཐཱི ཙ. ཨཱགཙྪཏཱིཏི ཨཱགནྟུ, ཏུ. ཨཱཧུནཾ ཝུཙྩཏི གེཧཱགཏཱནཾ དཱཏབྦབྷཏྟཱདི, ཏཾ པཊིགྒཎྷིཏུཾ ཨརཧཏཱིཏི པཱཧུནོ. ཝིས པཝེསནེ, ཨཱཝེསནཾ ཨཱཝེསོ, ཏམརཧཏཱིཏི ཨཱཝེསིཀོ. ཨཏྱཱགཏོཔྱཏྲ. གནྟུམིཙྪཏཱིཏི གམིཀོ, ཨིཀོ. དྭཡཾ པཱུཛིཏཔུཔྥདབྦཀྑཏཱདིམྷི. ཨགྒྷ པཱུཛཱཡཾ, ཨ. ཎྱམྷི ཨགྒྷིཡཾ, ཨགྒྷཡམྤི. ཨགྒྷཏོ ཝཱ ཏདཏྠིཡེ ཨིཡོ.
༤༢༥. པཱདཏྠེ [པཱདདྡྷེ (ཀ.)] ཨུདཀཱདིམྷི པཛྫཾ. པདསྶ ཧིཏཾ པཛྫཾ. ཨཱགནྟྭཱདཡོ པཛྫཔརིཡནྟཱ སཏྟ སདྡཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ.
ཚཀྐཾ ¶ པཱུཛཱཡཾ. ཙི ཙཡེ,ཏི. ཨཙྩ པཱུཛཱཡཾ, ཡུ. པཱུཛ པཱུཛཱཡཾ, ཨིཏྠིཡམཏི ཨ. ཧར ཧརཎེ, ཨུཔཔུབྦོ ཧར པཱུཛཱཡཾ, ཎོ, ཨུཔཧཱརོ, པུམེ. བལ པཱཎནཔཱུཛཱསཾཝརཎེསུ, ཨི, བལི དྭཱིསུ. མཱན པཱུཛཱཡཾ, ཡུ. ནམསྶཱཔྱཏྲ, ནམསྶ པཱུཛཱཡཾ, ཨིཏྠིཡཾ ཨ.
༤༢༦. ཙཏུཀྐཾ ཝནྡནཱཡཾ. ནམསྶ ཝནྡནེ, པུབྦེཝ, ནམུ ནམནེ ཝཱ, སྶཔཙྩཡོ. ནམོ ཀརཎཾ ནམཀྐཱརོ, ཎོ. ནམོཏོ ཚཊྛཱིལོཔོ, ‘‘ལོཔཉྩ ཏཏྲཱཀཱརོ’’ཏི ཨོཀཱརལོཔེ ཨཀཱརཱགམོ, ཨཐ ཝཱ ནམནཾ ནམོ, ཏསྶ ཀརཎཾ ནམཀྐཱརོ, རཧོསདྡོ ཝིཡ ཧི ནམོསདྡོཏྲ དྭིདྷཱ ཝཏྟཏི. ཨེཀོ ཨཀཱརནྟོ སལིངྒོ, ཨེཀོ ཨལིངྒོ ཨོཀཱརནྟོཏི. ཝནྡ ཨབྷིཝཱདནཐུཏཱིསུ, ཡུ, ཝནྡནཱ, ནལོཔེ, དཱིགྷེ ཙ ཨབྷིཝཱདནཾ.
ཏིཀཾ པཏྠནཱམཏྟེ. ཨཏྠ ཡཱཙནཱཡཾ, ཡུ, པཏྠནཱ. ཨཏྠནཱཔི. ཋཱ གཏིནིཝཏྟིམྷི. པནིདྭཡཔུབྦོ པཏྠནཱཡཾ, ཡུ, ཎཏྟཾ, དྷཏྟཾ. ཨིམྷི པཎིདྷི. ཨཡཾ པུརིསེ པུལླིངྒེ. ཡཱཙནཱཔྱཏྲ.
༤༢༧. སཀྐཱརཔུབྦངྒམཾ ཀཏྭཱ གརུཨཱདཱིནཾ ཨཱརཱདྷནཱིཡཱནཾ ཀྭཙི ཨཏྠེ ནིཡོཛནཾ པཏྠནཱཝིསེསོ ཨཛ྄ཛྷེསནཱ, ཨིས གཝེསནེ, ཨིས གཏིཧིཾསཱཝདཱནེསུཝཱ, ཡུ, ཨཛ྄ཛྷེསནཱ, ཡཐཱ ‘‘དེསེཏུ བྷགཝཱ དྷམྨཾ, དེསེཏུ སུགཏོ དྷམྨ’’ནྟི [མཧཱཝ. ༨].
༤༢༨. ཙཏུཀྐཾ ¶ ཨནུསྶརཎེ. ཨེས གཝེསནེ, ཡཱགམེ པརིཡེསནཱ. ཏིམྷི པརིཡེཊྛི. གཝེས མགྒནེ.
ཏིཀཾ ཨཱརཱདྷནཱིཡསྶ ཙིཏྟཱནུཀཱུལེ. ཨཱས ཨུཔཝེསནེ, ཡུ, ཨུཔཱསནཾ. སུ སཝནེ. སོཏུམིཙྪཱ སུསྶཱུསཱ, ‘‘བྷུཛགྷསཧརསུཔཱདཱིཧི ཏུམིཙྪཏྠེསཱུ’’ཏི སཔཙྩཡོ, དྭིཏྟཱདི, སུསྶཱུསཱ, སཱ ཨིཏྠཱི. ཙརཏིཏོ བྷཱཝེ ཎྱོ, པཱརིཙརིཡཱ.
༤༢༩. ཏིཀཾ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེ. མུནིནོ ཀམྨཾ མོནཾ, ཎོ. ཏུཧ ཨདནེ, ཎྷཔཙྩཡོ, ཧལོཔོ ཙ, ཏུཎྷོ མོནམེཏསྶཏྠཱིཏི ཏུཎྷཱི, ཏསྶ བྷཱཝོ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ, ཨཏུཎྷསྶ ཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཝནཾ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ, ཨཐ ཝཱ ཏོཧཏཱིཏི ཏུཎྷཱི, ཏུཧ ཨདནེ, ཨདནཾ ཧིཾསཱ, ཎཱིཔཙྩཡོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, ཏུཎྷིནོ བྷཱཝོ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ.
པཉྩཀཾ ཨནུཀྐམེ. པཏིརཱུཔེན པཏནཾ པཊིཔཱཊི, པཏ གམནེ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཏསྶ ཊོ, ཨི. སཱ ཨིཏྠཱི. ཨནུརཱུཔོ ཀམོ, ཀམོ ཨེཝ ཝཱ ཨནུཀྐམོ. པརི ཨནཏིཀྐམེན ཨཡནཾ པཝཏྟནཾ པརིཡཱཡོ. པུབྦསྶཱནུརཱུཔཱ ཨནུཔུབྦཱི, ནདཱདི. ཨཡཾ ཨཔུམེ. ཨནུཔུབྦམྤི. ཀམུ ཨིཙྪཱཀནྟཱིསུ, ཎོ.
༤༣༠. ཏིཀཾ སཱིལེ. ཏཔ སནྟཱཔེ. ཀིལེསེ ཏཱཔེཏཱིཏི ཏཔོ, ཨ. ཡམུ ཨུཔརམེ, ཨུཔརམོ ཝིརམཎཾ, བྷཱཝེ ཎོ ¶ . སི བནྡྷནེ, སིནོཏི ཙིཏྟམེཏེནཱཏི སཱིལཾ, ལོ, སཱིལ སམཱདྷཱནེ ཝཱ, སམཱདྷཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནབྷཱཝོ. སཱིལ སམཱདྷིམྷི ཝཱ, སམཱདྷིརཏྲ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨབྷྱུཔགམོ, ཨཉྙཏྲ སཱིལེ ཏུཔཙཱརཱ, ཨཐ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ, པརཉྩ ནིརཡཱདཱིསུ ཏཱཔེཏཱིཏི ཏཔོ. ཀུསལདྷམྨཏོ སཾཡམནཾ ཝིརམཎཾ སཾཡམོ, སམཱདྷཱནཉྩཱཏྲཱཀུསལདྷམྨཝསེནེཝཱཏི ཨཡཾ ཨཉྙཏྲ སཱིལེ ནིབྦཙནཾ.
སཏྠཝིཧིཏོ ནིཡམོ ཝཏཾ. ‘‘མནྟནཱཡཾ པཊིཉྙཱཡཾ, ནིཡམོ ནིཙྪཡེ ཝཏེ’’ཏི རབྷསོ. ཏཉྩ ཝཏཾ ཨུཔཝཱསཱདིལཀྑཎཾ པུཉྙམུཙྩཏེ. ‘‘སཱིལཾ ཙཱརིཏྟཾ ཝཱརིཏྟམུཔཝཱསཱདིཔུཉྙཀ’’ནྟྱམརམཱལཱ. ཨཱདིནཱ ཨཀྑཱརལཝཎཱསནཱདི [ཨཁཱདནཱབྷོཛནཱདི (ཀ.)]. ཨེཏྠ ཙ ཏཔཱདཡོ མུཁྱཝསེན ཀུསལསཱིལེ ཝཏྟནྟི, རཱུལ༹ྷཱིཝསེན ཨཀུསལསཱིལེཔི. ནིཡམཱདཡོ མུཁྱཝསེན ཨཀུསལསཱིལེ ཝཏྟནྟི, རཱུལ༹ྷཱིཝསེན ཀུསལསཱིལེཏི ཨཡཾ སཱིལབྦཏཱནཾ ཝིསེསོ. ཡམུ ཨུཔརམེ. ཝཏུ ཝཏྟནེ, ཝཏྟནཉྩཱཏྲ ཙརཎཾ, སམཱདྷཱནཾ ཝཱ. ཝཱ པུལླིངྒེཔི.
དྭཡཾ མརིཡཱདཱཏིཀྐམེ. ཀམུ པདཝིཀྑེཔེ, ཝིརཱུཔོ ཨཏིཀྐ མོ ཝཱིཏིཀྐམོ. མརིཡཱདཱཏིཀྐམོ ཨཱཙཱརོ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརོ. ཀཱཡཝིཝེཀཱདཡོ ཏཡོ ཨེཏྠ ཝིཝེཀོ. ཝིཙ ཝིཝེཙནེ, པུཐབྷཱཝེ ཙ, བྷཱཝེ ཎོ, དྭིཏྟཱདི. པུཐུ ཝིསུཾབྷཱུཏོ གཎཱདཱིཧི ཨཏྟཱ སརཱིརཾ མནོ སབྷཱཝོ ཙ ཨེཏེསནྟི པུཐུགཏྟཱ, ཏེསཾ བྷཱཝོ པུཐུགཏྟཏཱ [པུཐགཏྟཏཱ (ཀ.)] ཀཱཡཝིཝེཀཱདཡོ, མཛ྄ཛྷེ གཱགམོ. ‘‘ཨེཝཾསརཱུཔོཡཾ པུརིསོ, ཨེཝཾསརཱུཔཱ ཝཱ ཨམྷེཔི ནེསཾ པཀཏི’’རིཏི པཀཏིཔུརིསཱནཾ ཝིབྷཱགེན ཉཱཎཝིཝེཀོ. ཨཏྟཱ བུདྡྷི, སོ པུཐུབྷཱཝེན ཡསྶ, ཏབྦྷཱཝོ པུཐུགཏྟཏཱཏྱཉྙེ. ཨཉྙཏོ ཝིལཀྑཎསྶ བྷཱཝོ པུཐུགཏྟཏཱཏྱཉྙེ.
༤༣༡. ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཾ ¶ ཙཱུལ༹ཝཏྟཾ, མཧཱཝཏྟཉྩ, ཝཏྟཔཊིཔཏྟི ཝཱ ‘‘ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀ’’མིཏྱུཙྩཏེ, ཨབྷིསམཱཙཱརེ ཨུཏྟམསམཱཙཱརེ བྷཝཾ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀནྟི ཀཏྭཱ, ཏདཉྙཾ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཏོ ཨཉྙཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཱདིཀཾ སཱིལཾ བྲཧྨཙརིཡསྶཱརིཡམགྒསྶ ཨཱདིམྷི ཏདཏྠཱཡ ཙརིཏབྦཏྟཱ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡམིཏྱུཙྩཏེ.
༤༣༢. པཱཔེཧི ཨཀུསལདྷམྨེཧི ཨུཔཱཝཏྟོ [ཨུཔཱཝུཏོ (ཀ.)] ཨནཱཝུཏོ ཝིགཏོ སབྦནྣཔཱནབྷོགཱདཱིཧི ཝིཝཛྫིཏོཝ ཧུཏྭཱ གུཎེཧི སཱིལཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ཡོ ཝཱསོ ཝསནཾ ཐམྦྷནམཏྠི, སོ ‘‘ཨུཔཝཱསོ’’ཏི ཝིཛཱནིཏབྦོ. ཝསུ ཐམྦྷེ, དིཝཱདི, ཨུཔཝསནཾ ཨུཔཝཱསོ, ཎོ, ཝིགཏོ, ཨུཔེཏོ ཙ ཝཱསོཏི ཝཱ ཨུཔཝཱསོ.
༤༣༣. པཛྫདྡྷཾ བྷིཀྑུམྷི. ཏཔོ ཀམྨམསྶཏྠཱིཏི ཏཔསྶཱི, ཏཔཱདིཏོ སཱི, དྭིཏྟཾ. བྷཡདསྶནསཱིལོ བྷིཀྑུ, རཱུ, རསྶོ. སམེཏཱིཏི སམཎོ, ཡུ. པབྦཛཱ སཉྫཱཏཱ ཡསྶཱཏི པབྦཛིཏོ, སཉྫཱཏཏྠེ ཨིཏོ, སེཊྛཏྟཾ ཝཛཏཱིཏི ཝཱ ¶ པབྦཛིཏོ, ཝཛ གམནེ, ཏོ. ཏཔོཀམྨཾ དྷནཾ ཡསྶཱཏི ཏཔོདྷནོ.
དྭཡཾ མོནབྦཏེ. ཝཱཙཏོ ཡམཏཱིཏི ཝཱཙཾཡམོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, རསྶོ ཙ. མོནམསྶཏྠཱིཏི མུནི, རསྶོ, ཨོསྶུ. དྭཡཾ ཨཱབྷུསོཔཝཱསནབྲཧྨཙརིཡཱདིཡུཏྟེ. ཏཔོཡོགཱ ཏཱཔསོ, སཎ. ཨིས གཝེསནེ, ཨི, ཨིསི, ཨིས གཏིཡཾ ཝཱ, ཉཱཎསྶ, སཾསཱརསྶ ཝཱ པཱརཾ གམནཏོ ཨིསི, ཨི. པཱརིཀངྑཱིཔྱཏྲ, པཱརམསྶཏྠཱིཏི པཱརཱི, བྲཧྨཉཱཎཾ, ཏཾ ཀངྑཏཱིཏི པཱརིཀངྑཱི.
༤༣༤. དྭཡཾ ཛིཏིནྡྲིཡགཎེ. ཡེསཾ སཾཡཏཱ ཨིནྡྲིཡཱནཾ གཎཱ, ཏེ ཡཏིནོ, ཝསིནོ ཙ ནཱམ. ཡཏཾ ཨིནྡྲིཡསཾཡམོ ནིཙྩམེཏེསམཏྠཱིཏི ཡཏིནོ, ཨཱི. ཡཏཡོཔི, ཡཏ པཡཏནེ, ཨི. ཝས པཱགུཎྱེ, ཝསོ ཡེསམཏྠཱིཏི ཝསིནོ, ཨཱི.
ཏིཀཾ དྷམྨསེནཱཔཏིམྷི. སཱརཱི ནཱམ བྲཱཧྨཎཱི, ཏསྶཱ པུཏྟོ སཱརིཔུཏྟོ. ཏུསྶནྟྱསྨིཾ ཨཏྠསིདྡྷིཏོཏི ཏིསྶོ, སོ, ཏུསྶི ཙ. པཱུཛིཏོ ཏིསྶོ ཨུཔཏིསྶོ, ཨཐ ཝཱ ‘‘ཏིསྶོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཕུསྶོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨུཔཏིསྶོ’’ཏི ཝཱ དཧརཀཱལེ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཡདིཙྪཱཡ གཧིཏཾ ནཱམཾ, ‘‘སཱརིཔུཏྟོ’’ཏི མཱཏུཝསེན, ‘‘དྷམྨསེནཱཔཏཱི’’ཏི པན ཨརིཡབྷཱཝཔྤཏྟེ སམྨཱསམྦུདྡྷེན གཧིཏཾ ནཱམཾ. ཀུསལདྷམྨཱཝུདྷེཧི ཀཱམཱདིཀཱ ཨཀུསལདྷམྨསེནཱ ཛིཏཱ ཡེསཾ དྷམྨསེནཱ, ཨནེཀཀོཊིསཏསཧསྶསངྑྱཱ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷཱ, ཏེསཾ པཏི ནཱཡཀཊྛེན དྷམྨསེནཱཔཏི.
༤༣༥. དྭཡཾ ¶ བྷགཝཏོ ཝཱམཔསྶཊྛེ མཧཱམོགྒལླཱནེ. ཀུལེ ཛཱཡཏཱིཏི ཀོལིཀོ, སོ ཨེཝ ཀོལིཏོ. མོགྒལླིབྲཱཧྨཎིཡཱ ཨཔཙྩཾ མོགྒལླཱནོ, ཎཱནོ. དྭཡཾ ཨརིཡསཱམཉྙེ. ཀིལེསཱརཡོ ཧནཏཱིཏི ཨརཧོ, སོ ཨེཝ ཨརིཡོ, ཨར གམནེ ཝཱ, ཨརཏི ཨདྷིགཙྪཏི མགྒཕལདྷམྨེཏི ཨརིཡོ, ཎྱོ. ཨདྷིགཙྪིཏྠཱཏི ཨདྷིགཏོ, ཏོ.
ཨསེཀྑསྶ གཧིཏཏྟཱ ‘‘སོཏཱཔནྣཱདིཀཱ’’ཏི ཨེཏྠཱདིནཱ ཚལེ༹ཝ པུགྒལཱ སངྒཧིཏཱ, ཏེན སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛཱདཡོ སཏྟ སེཀྑཱ, ཨེཀོ ཨརཧཱ ཨསེཀྑཱཏི སིདྡྷཾ. ཏཱིཧི སིཀྑཱཧི ཡུཏྟཏཱཡ སེཀྑཱ, ཀཀཱརལོཔེན ‘‘སེཁཱ, ཨསེཁཱ’’ཏིཔྱཏྠི. དྭཡཾ ཨནདྷིགཏེ. ཨརིཡེཧི པུཐུ ཝིསུཾབྷཱུཏོ ཛནོ པུཐུཛྫནོ, པུཐུ ཝཱ ནཱནཱཀིལེསེ ཛནེཏཱིཏི པུཐུཛྫནོ.
༤༣༦. དྭཡཾ ཨགྒཕལེ. པཋམམགྒཱདཱིཧི དིཊྛམརིཡཱདམནཏིཀྐམིཏྭཱ ཛཱནིཏྠཱཏི ཨཉྙཱ, རསྶོ, རཱུཔརཱགཱདཱིནཾ ཝཱ པཉྩུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཨོདྷིཝསེན མཱརཎཏོ ཨཉྙཱ, མརིཡཱདཏྠོ ཙེཏྠ ཨཱཀཱརོ, ཉཱ མཱརཎཏོསནནིསཱནེསུ, ཨིཏྠིཡམཏི ཨ. ཨརཧཏོ བྷཱཝོ ཨརཧཏྟཾ, བྷཱཝེ ཏྟོ, བྷཱཝོཏྲ ཨབྷིདྷཱནབུདྡྷཱིནཾ པཝཏྟིཡཱ ནིམིཏྟཾ ¶ , ཏཉྩ དུཝིདྷཾ བྱུཔྤཏྟིཔཝཏྟིནིམིཏྟཝསེན. ཏཏྲ ཝིསེསེཧི ཀྲིཡཱཔཀཏིཔཙྩཡཱདཱིཧི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི བྱུཔྤཏྟི, གོཨཱདིསདྡསརཱུཔཾ, ཏསྶཱ ནིམིཏྟཾ བྱུཔྤཏྟིནིམིཏྟཾ, ཀྲིཡཱཔཀཏིཔཙྩཡཱདཡོ, ཝིཝིདྷཾ ཝཱ གོཨཱདིསདྡསརཱུཔཾ ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི བྱུཔྤཏྟི, སཱ ཨེཝ ནིམིཏྟཾ, ཡཐཱཝུཏྟཱ ཀྲིཡཱདཡོཡེཝ. པཝཏྟཡཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཏྠེ པཡོཛཡཏཱིཏི པཝཏྟི, གོཨཱདིཀོ སདྡོ, ཏསྶ ནིམིཏྟཾ པཝཏྟིནིམིཏྟཾ, ཛཱཏིཀྲིཡཱགུཎདབྦནཱམཱནི. ཏཏྲ བྱུཔྤཏྟིནིམིཏྟཾ སདྡསརཱུཔུཔྤཏྟིཡཱ ཀཱརཎཾ, པཝཏྟིནིམིཏྟཾ པན སདྡཔྤཡོཛནསྶ ཀཱརཎནྟི ཨཡམེཏེསཾ སངྑེཔཏོ ལཀྑཎཝིསེསོ.
དྭཡཾ ཙེཏིཡེ. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ, པོ, དཱིགྷཱདི. ཙིཏ པཱུཛཱཡཾ, ཙེཏིཏབྦཾ པཱུཛེཏབྦནྟི, ཎྱོ, ཙེཏིཡཾ. ཨེཏྠ ཙ ཐཱུཔསདྡོ སམུཁེཔི, ཙེཏིཡསདྡོ པན མུཁརཧིཏེཡེཝ ཝཏྟཏི. ‘‘ཙེཏིཡམཱཡཏནེ བུདྡྷ-བིམྦེ ཙོདྡིསྶཔཱདཔེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༢.༧ བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༢.༧] རུདྡོ.
དྭཡཾ ཨཱནནྡེ. དྷམྨོ པརིཡཏྟི, སོཝ བྷཎྜཾ དྷནཾ སུཁདཱཡཀཏོ, ཏསྶ ཨགཱརཾ ཋཔནཊྛཱནཾ གེཧཾ, ཏབྦྷཱཝེ ཏིཊྛཏཱིཏི དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀོ, ཨིཀོ. ནནྡ སམིདྡྷིཡཾ. ཨིམེ དྭེ སདྡཱ སམཱ སམཱནཏྠཱ.
༤༣༧. དྭཡཾ ཝིསཱཁཱཡཾ སེཊྛིདྷཱིཏརི. ཝིཝིདྷཱ བཧུཀཱ པུཏྟནཏྟཔནཏྟཱདིཀཱ སཱཁཱ ཡསྶཱ སཱ ཝིསཱཁཱ. མིགཱརསྶ སེཊྛིནོ མཱཏུཊྛཱནིཡཏྟཱ མིགཱརམཱཏཱ.
དྭཡཾ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསེཊྛིམྷི. སུནྡརོ ཨཏྟཱ ཡསྶ སུདཏྟོ, སུནྡརཾ དཏྟཾ དཱནམསྶ ཝཱ སུདཏྟོ, ཨིདམསྶ དཧརཀཱལེ ¶ པཝཏྟཾ ནཱམཾ. ཨནཱཐཱནཾ པིཎྜཾ དདཱཏཱིཏི ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ, ཨིདམསྶ ཀྲིཡཱནཱམཾ.
༤༣༨-༤༣༩. བྷིཀྑུཨཱདཡོ ཨེཏེ པཉྩ སཧདྷམྨིཀཱ. སཧ ཨེཀཏོ དྷམྨཾ ཙརནྟཱིཏི སཧདྷམྨིཀཱ.
པཏྟཱདཡོ ཨཊྛ པརིཀྑཱརཱ ཨུཀྐཊྛཝསེན ཝུཏྟཱ, མཛ྄ཛྷིམཝསེན པན ཀཏྟརདཎྜོཔི ཏེལནཱལི༹པཱིཏི དས པརིཀྑཱརཱ ཝཏྟབྦཱ, ཨོམཀཝསེན ཚཏྟམྤི ཨུཔཱཧནཱཔཱིཏི དྭཱདས པརིཀྑཱརཱ ཙ ཝཏྟབྦཱ.
༤༤༠. དྭཡཾ སཱམཎེརེ. སམཎསྶཱཔཙྩཾ སཱམཎེརོ. སམཎལིངྒཱཙཱརཏྟཱ ‘‘སམཎོཡ’’ནྟི ཨུདྡིསིཏབྦོཏི སམཎུདྡེསོ. དིསཱི ཨུཙྩཱརཎེ.
ཏིཀཾ ཨཙེལཀེ. དིསཱ ཨེཝ ཨམྦརཾ ཝཏྠཾ, ན པཀཏིཝཏྠམེཏསྶ དིགམྦརོ, སསྶ གོ. ནཏྠི ཙེལཾ ཝཏྠམེཏསྶ, སམཱསནྟེ ཀོ. ཙཏཱུཧི གནྠེཧི བནྡྷནཱིཡཏྟཱ ནིགནྠོ, ནིསདྡོ ¶ བནྡྷནེ. དྭཡཾ ཛཊཱཝཏི. ཛཊཾ ཡསྶཏྠི ཛཊིལོ, ཨིལོ. ཛཊཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཛཊཱདྷརོ.
༤༤༡. ཀུཊིསཀཱདིཀཱ ཙཏུཏྟིཾས ལདྡྷིཡོ པརསམཡཱནམཱགམཏོ གཧེཏབྦཱ, ཏཐཱ དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ བྲཧྨཛཱལསུཏྟནྟཏོ. ཨིཏཱིཏི པརིསམཱཔནཏྠོ. ཨེཏེཏི ནིདསྶནཏྠོ. ཨེཏེ ཚནྣཝུཏིལདྡྷིཡོ ཏཎྷཱཔཱསཾ, དིཊྛིཔཱསཉྩ ཌེནྟི པཝཏྟེནྟཱིཏི པཱསཎྜཱཏི སམྤཀཱསིཏཱ ཀཐིཏཱ. ‘‘ཨིཏི ཚནྣཝུཏི ཨེཏཱ’’ཏིཔི པཱཋོ.
༤༤༢. ཏིཀཾ སུཙིམྷི. པུ པཝནེ, ཏོ. དྭིཏྟཱདི. ཡཏ པཡཏནེ, ཏོ. དཱིགྷཱདི. དྭཡཾ ཙམྨནི. ཙརིཏཾ ཏནྟི ཙམྨཾ, ཙརཏིམྷཱ མན, ཙམུ ཨདནེ ཝཱ, མན. ཨཛ གམནེ, ཡུ, ཨིནོ ཝཱ.
དྭཡཾ དནྟཀཊྛེ. དནྟེ པུནཱཏི སོདྷེཏི ཡེནཱཏི དནྟཔོནོ, ཡུ. དནྟཔོཎོཔི. དནྟསོདྷནཏྠཾ ཀཊྛཾ དནྟཀཊྛཾ. དྭཡཾ རུཀྑཏྟཙེ. ཝཀྐ ཏཙེ, ཨལོ. ཏར ཏརཎེ, ཨིཏོ, སཀཏྠེ ཀོ.
༤༤༣. དྭཡཾ བྷཱཛནསཱམཉྙེ. པཏཏི ཡཏྠ སོ པཏྟོ, པཏ གཏིཡཾ, ཏོ. པཱ རཀྑཎེ,ཏི.
དྭཡཾ ¶ ཀུཎྜིཀཱཡཾ. ཀསྶ ཛལསྶ མཎྜོ པསནྣབྷཱཝོ ཀམཎྜོ, ཏཾ ལཱཏཱིཏི ཀམཎྜལུ, ཨུ. ཀུཌི རཀྑཎེ, སཀཏྠེ ཀོ. ཀཏྟརསྶ ཛིཎྞསྶ ཨཱལམྦནཡཊྛི.
༤༤༤. ཡཾ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི’’ཏིཨཱདི བྲཧྨཙརིཡཀམྨཾ ནིཙྩཾ ཡཱཝཛཱིཝམཝསྶམྦྷཱཝེན, ཏཾ དེཧསཱདྷནཱཔེཀྑཾ སརཱིརེནེཝ སཱདྷནམཔེཀྑཏེ, ན བཱཧིརེན སཱདྷནཾ, ཨཡཾ ཡམོ ནཱམ, ཡམུ ཨུཔརམེ.
‘‘སརཱིརསཱདྷནཱཔེཀྑ-ནིཙྩཀམྨམཡེ ཡམེ;
སཾཡམེ ཡམརཱཛེ ཙ, ཡམཀེ ཏུ ཡམཾ ཏིསཱུ’’ཏི [ཨམར ༡༧.༣༨].
རུདྡོ.
ཡཾ པནཱགནྟུནཱ སུཀྐཔཀྑཱདིཝསེན ཨནིཙྩཾ ནིཡམིཏཀཱལམུཔཝཱསཱདིཀཾ ཀམྨཾ, ཨཡཾ ནིཡམོ, ཀཱལཱདིཝསེན ནིཡམིཏབྦོཏི ནིཡམོ, ཡམུ ཨུཔརམེ. ‘‘མནྟནཱཡཾ པཊིཉྙཱཡཾ, ནིཡམོ ནིཙྪཡེ ཝཏེ’’ཏི རུདྡོ.
བྲཱཧྨཎཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༤༤༥. དྭཡཾ ཝེསྶེ. ཝིས པཝེསནེ, སོ. ཨིཡཱནཔཙྩཡེ ཝེསིཡཱནོ. ཨཱུརུཛོ, ཨརིཡོཔྱཏྲ.
པཉྩཀཾ ¶ ཀསིཨཱདིཛཱིཝིཀཱཡཾ. ཛཱིཝ པཱཎདྷཱརཎེ, ཡུ. སབྦཏྲ བྷཱཝེ པཙྩཡོ, ཀརཎེཏྱེཀེ. ཝཏ ཝཏྟནེ,ཏི, ཨསྶུ, ཎྭུམྷི ཛཱིཝིཀཱ. ཝུཏྟཱིནཾ སརཱུཔཔྤཀཱརེ དསྶེཏི. དྭཡཾ ཀསིཀམྨེ. ཀསནཾ ཀསི, སཱ ཨེཝ ཀམྨཾ ཀསིཀམྨཾ. ཀས ཝིལེཁནེ, ཨི, ཀསི.
༤༤༦. དྭཡཾ ཝཱཎིཛྫེ. ཝཎིཛཱནཾ ཀམྨཾ ཝཱཎིཛྫཾ, ཝཎིཛྫཱ ཙ. དྭཡཾ པསུཔོསནེ. གུནྣཾ རཀྑཱ གོརཀྑཱ. པསཱུནཾ གོམཧིཾསཱདིཀཱནཾ པཱལནཾ པོསནཾ ཙིཀིཙྪཱདི པསུཔཱལནཾ ཝུཏྟཾ སརཱུཔཾ, ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ ཙ ཨིཏི ཝེསྶསྶ ཝུཏྟིཡོ ཝུཏྟིཀཱརཎཱ ཏིསྶོ བྷཝནྟི ཀསིཀམྨཱདིཔྤཀཱརེན.
ཏིཀཾ གིཧིམྷི. གཧེ གེཧེ, པཉྩཀཱམགུཎེ ཝཱ བྷཝཝསེན ཏིཊྛཏཱིཏི གཧཊྛོ. ཨགཱརེ གེཧེ ཝསཏཱིཏི ཨགཱརིཀོ, གཧམེཏསྶཏྠཱིཏི གིཧི, ཨསྶི, རསྶོ ཙ.
༤༤༧. དྭཡཾ ཀསིབལེ. ཁེཏྟེནཱཛཱིཝཏི. ཀསཏཱིཏི ཀསྶཀོ, ཎྭུ. དྭཡཾ ཁེཏྟེ. བཱིཛཱནི ཁིཔནྟྱསྨིནྟི ཁེཏྟཾ, ཁིཔ པེརཎེ, ཏོ, ཁིཏྟཾ ཏཱཡཏཱིཏིཔི ཁེཏྟཾ, ཁི ནིཝཱསགཏཱིསུ ཝཱ, ཏ, ཏྲཎ, ཁེཏྟཾ, ཁེཏྲཾ. ཀླེད, ཀླིད ཨལླབྷཱཝེ, ལལོཔོ, ཀླེདཱིཡཏཱིཏི ཀེདཱརཾ, ཀེ ཛལེ སཏི དཱརོ ཝིདཱརཎམསྶཱཏི ཝཱ ཀེདཱརཾ, སཉྙཱསདྡཏྟཱ སཏྟམིཡཱ ན ལོཔོ, ཝཱཔོཔྱཏྲ, ཝཔྤཏེ ཡསྨིནྟི ཝཱཔོ, ཎོ.
དྭཡཾ ¶ མཏྟིཀཱཁཎྜེ. ལེཌྜ སངྒྷཱཏེ, ཨུ, ལེཌྜུ. པུམེ ཨུཏྟོ ཀཐིཏོ. ‘‘ལེཌྜཝོ པུམེ’’ཏྱ [ཨམར ༡༩.༡༢] མརཀོསེ. དྭཡཾ ཁཎིཏྟིཡཾ. ཁཉྙཏེ ཡཱཡ, སཱ ཁཎིཏྟི, ཁནུ ཨཝདཱརཎེ,ཏི, ཎཏྟཾ, ཨུསྶི. ཨཝདཱརཱིཡཏེ ཡེན ཨཝདཱརཎཾ, དར ཝིདཱརཎེ, ཡུ.
༤༤༨. ཏིཀཾ དཱཏྟེ. དནྟི ལུནནྟྱནེནཱཏི དཱཏྟཾ, དཱ ལཝནེ, ཏོ. དཱཏྲམྤི. ལཱུ ཚེདནེ, ལཝིཏྟཾ, ཨསུ ཁེཔནེ. ཨསིཏཾ, སབྦཏྲ ཀརཎེ པཙྩཡོ.
ཏིཀཾ པཱཛནདཎྜེ. ཏུད བྱཐནེ, ཎོ, པཏོདོ. ཏཔཙྩཡེ ཏུཏྟཾ. ཨཛ ཁེཔནེ, གཏིམྷི ཙ, ཀརཎེ ཡུ, པཱཛནཾ. ཝཎྞཝིཀཱརེ པཱཙནཾ. ཏོདནཾཔྱཏྲ.
ཏིཀཾ རཛྫུཡཾ. ཡུཛ ཡོགེ, ཏོ, ཡོཏྟཾ. རུདྷ ཨཱཝརཎེ, ཛུ, ཨུསྶཏྟཾ, པརརཱུཔཏྟཉྩ, རཛྫུ ཐིཡཾ. རས ཨསྶཱདནེ, མི, ཨཱབནྡྷོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཕཱལེ. ཕཱལཡཏི པཱཊཡཏི བྷཱུམི ཡེན ཕཱལོ, ཎོ. ཀས ཝིལེཁནེ, ཎྭུ, ཀསཀོ. ‘‘ཕཱལཀསཀཱ’’ཏི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༩.༡༣] རུདྡོ. ནིརཱིསཾ, ཀཱུཊཀཾ, ཧལམྤི. ཨཱིསཱཡ ནིགྒཏཾ ནིརཱིསཾ. ཀུཊ ཚེདནེ, སཀཏྠེ ཀོ, ཀཱུཊཀཾ, དཱིགྷཱདི. ཧལ ཝིལེཁནེ.
༤༤༩. ཏིཀཾ ནངྒལེ. བྷཱུམཱིནངྒ’མནངྒཾ ཀརོནྟོ ལུནཱཏཱིཏི ནངྒལཾ. སཱི བནྡྷནེ, རོ, སཱིརོ. ‘‘སཱིརོ ཏིཀྑཀརེ ཧལེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. ¶ གོདཱརཎཾཔྱཏྲ. ནངྒལསྶ དཎྜཀེ ཨཱིསཱ, ཨཱིས ཨིསྶརིཡེ, ཨཱིསཱ ནཱརཱི. ‘‘པབྷུམྷི སངྐརེ ཨཱིསོ, ཐིཡཾ ནངྒལདཎྜཀེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༩.༡༣-༤ བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༩.༡༤] རབྷསོ.
ཡུགཀཱིལཀེ སམྨཱསདྡོ, སམནྟི ཡཱཡ སམྨཱ, སམུ སམནེ. ཧལཔདྡྷཏི ནངྒལལེཁཱ སཱིཏཱ ནཱམ. ‘‘སཱིཏཱ ནངྒལལེཁཱ ཙ, དིཝགངྒཱ ཙ ཛཱནཀཱི’’ཏི [ཏིཀཎྜསེས ༣.༣.༡༩༡] ཏིཀཎྜསེསེ. སཱི སཡེ, ཏོ, སཱིཏཱ ནཱརཱི.
༤༥༠-༤༥༡. མུགྒཱདིཀེ དྷཉྙཝིསེསེ ཨཔརནྣསདྡོ, པུབྦནྣཏོ ཨཔརབྷཱགེ པཝཏྟཾ ཨནྣཾ ཨཔརནྣཾ, ཨཔརཎྞཉྩ. སཱལིཨཱདིཀེ པུབྦནྣསདྡོ, ཨཔརནྣསྶ པུབྦེ པཝཏྟཾ ཨནྣཾ པུབྦནྣཾ, པུབྦཎྞཉྩ. པུབྦཱཔརཏྟཉྩ ནེསཾ ཨཱདིཀཔྤེ སམྦྷཝཱསམྦྷཝཝསེན དཊྛབྦཾ.
སཱལྱཱདཡོ སཏྟ དྷཉྙཱནི. དྷཱནཾ པོསནཾ, ཏཏྲ སཱདྷཱུནི དྷཉྙཱནི, ཡོ, རསྶོ. ཀལམཱ རཏྟསཱལི མཧཱསཱལིསཊྛིཀཔྤབྷུཏཡོ སཱུཀདྷཉྙཝིསེསཱ སཱལཡོ ནཱམ. སཊྛིདིནཱནི པརིཔཱཀམསྶ སཊྛིཀོ. སཱལ སིལཱགྷཱཡཾ, ཨི, སཱལི. ཝཧཏི, བྲཱུཧེཏི ཝཱ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏནྟི ཝཱིཧི, ཝཧ པཱཔུཎེ, བྲཱུཧ ཝུཌྜྷིཡཉྩ, ཨི, ཨསྶཱི, པཀྑེ རལོཔོ, ཝཱིཧི ¶ . ཀོརཾ རུདྷིརཾ དཱུསཏཱིཏི ཀུདྲཱུསོ, གོཝཌྜྷནོ, ཨ. ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, ཨོསྶུ ཙ. གུདྷ པརིཝེདྷནེ, ཨུམོ. གོདྷུམོ. ‘‘གོདྷཱུམསུམནོ མིལཀྑ, བྷོཛནཾ པཱཝཊོ ཡཝོ’’ཏི རབྷསོ. ཝར ཝརཎསམྦྷཏྟཱིསུ, ཎྭུ, ཝརཀོ. ཡུ མིསྶནེ, ཨ, ཡཝོ. ཀངྒུ ཨཏིསུཁུམསསྶེ དྷཉྙཝིསེསེ, སོབྷནསཱིསཏྟཱ ཀམནཱིཡབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི ཀངྒུ, ཨུ. ‘‘སཱམཱ པིཡངྒུ ཀངྒུ དྭེ’’ཏི རུདྡོ. ཏབྦྷེདཱ ཏེསཾ དྷཉྙཱནཾ བྷེདཱ ཝིསེསཱ ནཱིཝཱརཱདཡོ ཝུཙྩནྟེ. ནཱིཝཱརཱནི ཏིཎདྷཉྙཱནི, ཨཱདིནཱ སཱམཱཀཱདཡོ.
དྭཡཾ ཀལཱ༹ཡེ. ཙཎ དཱནེ, ཎྭུ, ཙཎཀོ, ཧརིམནྠཀེཔི. ཀཾ ཝཱཏཾ ལཱཏཱིཏི ཀལཱ༹ཡོ, ལ༹ཏྟཾ, ཀལཱཡམྤི. དྭཡཾ སཱསཔསཱམཉྙེ. ‘‘སཱསཔོ ཏུ སརིསཔོ, ཀཊུསྣེཧོ ཙ ཏནྟུབྷོ’’ཏི ཏིཀཎྜསེསོ [༢.༨.༣]. ‘‘པུམེ སུདྡྷོདནསུཏེ, སིདྡྷཏྠོ སེཏསཱསཔེ’’ཏི རབྷསོ. སིདྡྷཱ ཨཏྠཱ ཨསྨིནྟི སིདྡྷཏྠོ. སཱས ཨནུསིཊྛིཡཾ, ཨཔོ. སཱསཔསྶཱཔི ཝཱིཧིབྷེདཏྟཱ ཨིདྷ གཧཎཾ.
༤༥༢. དྭཡཾ ཀངྒུཡཾ. པིཡབྷཱཝཾ ཨངྒཏཱིཏི པིཡངྒུ. དྭཡཾ ཨཏསིཡཾ. ཨཝ རཀྑཎེ, མོ, ཨཝསྶུ, དྭིཏྟཾ, ཨུམྨཱ. ཨཏ སཱཏཙྩགམནེ, ཨསོ, ནདཱདི. ཁུམཱཔྱཏྲ.
ཙཏུཀྐཾ སསྶེ. ཀིཊ གཏིཡཾ, ཋོ, ཀསིཏོ སམྦྷཱུཏཾ ཝཱ ཀིཊྛཾ, ཀིཊྛཊྛཱནེ ཨུཔྤནྣསསྶཉྷི ‘‘ཀིཊྛ’’ནྟི ཝུཙྩཏི ཋཱནཱུཔཙཱརེན, ཋོ, སིལོཔོ, ཨསྶི. སས གཏིཧིཾསཱཔཱཔུཎནེསུ, སོ. ཐམྦོ གུམྦོ, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཐམྦཀརི, ཨི. དྷཉྙཾཔྱཏྲ. ‘‘དྷཉྙཾ ཝཱིཧཱིསུ དྷཉྙཀེ, དྷཉྙོ པུཉྙཝཏཱིརིཏོ. དྷཉྙཱ ཝཱཏཱམལཀཱིསཱུ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ.
༤༥༣. དྭཡཾ ¶ སསྶཱདཱིནཾ ཀཎྜམཏྟེ. ཀཎ སདྡེ, ཌོ. ནལ གནྠེ, ཎོ, ནཱལཾ. ནཱལི༹པི. སོ ཨེཝ སསྶཱདིཀཎྜོ ནིཔྥལོ ཙེ, པལཱལམུཙྩཏེ. པལ ལཝནཔཝནེསུ, ཨལོ, པལཱལོཔི.
དྭཡཾ ཨསཱརེ ཏུཙྪདྷཉྙེ. བྷས བྷསྨཱིཀརཎེ, ཨསྶུ, བྷུསཾ ཨཏིསཡེཔི. ཐུསམྤི. ཏུས ཨུསྶགྒེ. ཀེན ཝཱཏེན ཨིངྒཏཱིཏི ཀལིངྒརོ, ལཱགམོ, ཨརོ ཙ. དྷཉྙཱནམེཝ ཏཙེ ཝཀྐལེ ཐུསོ, ཏུས ཏུཊྛིམྷི, ཏསྶ ཐོ, ཐུསོ པུམེ. ‘‘དྷཉྙཏྟཙེ པུམཱ ཐུསོ’’ [ཨམར ༡༩.༢༢] ཏྱམརཀོསེ.
༤༥༤. དྭཡཾ སསྶརོགེ. སེཏཝཎྞཀརཎཝསེན ཨཊཏི ཧིཾསཏཱིཏི སེཏཊྚིཀཱ, སཱ ཨེཝ སེཏཊྛིཀཱ. དྭཡཾ ཏཎྜུལཀཎེ. ཀཎ ནིམཱིལནེ, ཀཎ ནིམཱིལནསདྡགཏཱིསུ ཝཱ, ཨ, ཀཎོ. ཀུཎྜ དཱཧེ, སཀཏྠེ ཀོ. དྭཡཾ དྷཉྙམདྡནབྷཱུམིཡཾ. ཁལ སོཙེཡྻེ, དྷཉྙཱནི ཀརོནྟི མདྡནྟི ཨསྨིཾ དྷཉྙཀརཎཾ. ཏིཎཱདཱིནཾ, སསྶཱནཉྩ ཐམྦོ གུམྦོ ནཱམ, ཐམྦ ཝེཀལྱེ, ཐམྦ པཊིབནྡྷེ ཝཱ. གུཧ སཾཝརཎེ, བོ, ཧསྶ མོ.
༤༥༥. དྭཡཾ ¶ མུསལེ. ཨཡོ ཨགྒེཀོཊིཡཾ ཡསྶཱཏི ཨཡོགྒཾ. མུས ཁཎྜནེ, ཨལོ. དྭཡཾ སུཔྤེ. ཀུཙྪིཏཾ ལུནཱཏྱཔནེཏཱིཏི ཀུལློ. སུཔ མཱནེ, ཨ, སརཏྱནེནེཏི ཝཱ སུཔྤཾ, པོ, ཨསྶུ. པཔྥོཊནཾཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཨུདྡྷནེ. ཨུཔརི དྷཱིཡཏེ ཐཱལྱཱདིཀམསྨིནྟི ཨུདྡྷནཾ, ཨུདྡྷཱནམྤི, ཡུ. ཙུལླ ཧཱཝཀརཎེ, ཨི, ཨཱིམྷི ཙུལླཱི. ཨདྷིསཡནཱི, ཨནྟིཀཱཔྱཏྲ. ཨཏི ཨདི བནྡྷནེ, ཨནྟྱཏེ བྷིཀྑཱདིཀམསྶནྟི ཨནྟིཀཱ, ཎྭུ. ‘‘སནྟིཀེ སནྣིདྷཱནེ ཙ, ཨུདྡྷནེ ཙཱཔི ཨནྟིཀཱ’’ཏྱཛཡོ.
ཀཱསཱདིརཙིཏོ ཀཊོ ཡེན མརཱཝོ བནྡྷཱིཡཏེ. མརཱཝོ ཙ ཝཱིཧྱགཱརཾ, ‘‘ཀུསཱུལོ ཝཱིཧྱགཱརཉྩ, ཀནྟརོ ཙ མརཱཝཀོ’’ཏི རབྷསོ. ཀེཙི མརཱཝམེཝ ཀཊམཱཧུ, ཏཾ ན, ‘‘ཀུསཱུལོ ཙ མརཱཝོ ཙ, ཀིལཉྫོ ཙ ཀཊོ བྷཝེ’’ཏི ཨམརམཱལཱཡཾ པཱདནཱམཔཀརཎེ བྷེདེན པཱཋཱ. ཀིལ བནྡྷནེ, ཀིལནཾ ཀིལོ, ཏདཏྠཾ ཛཱཡཏཱིཏི ཀིལཉྫོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཀཊ གཏིཡཾ, ཨ.
༤༥༦. ཨཊྛཀཾ ཐཱལིཡཾ. ཀཱམཱིཡཏཱིཏི ཀུམྦྷཱི, ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, བྷོ, ཨསྶུ, ཨཱི ཙ, ཀུཡཱ པཐཝིཡཱ བྷཝཏཱིཏི ཝཱ ཀུམྦྷཱི, ཀེན ཨགྒིནཱ བྷཎཏཱིཏི ཝཱ ཀུམྦྷཱི, བྷཎ སདྡེ, ཎལོཔོ, ཀེན ¶ ཛལེན ཨུམྦྷཱིཡཏི པཱུརཱིཡཏཱིཏི ཝཱ ཀུམྦྷཱི, ཨུབྷ ཨུབྦྷ ཨུམྦྷ པཱུརཎེ, སབྦཏྲ ནདཱདི. པིཋ ཧིཾསཱསཾཀིལེསེསུ, ཨརོ. ཀུཎྜ དཱཧེ. ཁལ སོཙེཡྻེ, ལ༹ཏྟཾ. ཨུཁ གམནེ, ཨལོ, ནདཱདི, རསྶོ. ཨཔཙྩཡེ ཨུཁཱ. ཐལ ཋཱནེ, ཨི, ཐཱལི, ཨཱིམྷི ཐཱལཱི. ཀེན ཨགྒིནཱ ལཔཏཱིཏི ཀོལམྦོ, ཨསྶོཏྟཾ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, བཏྟཉྩ, ཀེ ཨགྒིམྷི ཨོལམྦཏཱིཏི ཝཱ ཀོལམྦོ. ལབི ཨཝསཾསནེ.
ཏིཀཾ མཎིཀེ. མན ཉཱཎེ, ཨི, ཎཏྟཾ, མཎིཡེཝ མཎིཀཾ. བྷཎ སདྡེ, ཎྭུ, ཨརཾ སཱིགྷཾ ཛརོ ཨསྶ ཨརཉྫརོ.
༤༥༧. དྭིཔཱདཾ གྷཊེ. གྷཊ ཙལནེ, ཨ, ནདཱདིམྷི གྷཊཱི, ཀུཊ ཀོཊིལྱེ. ཀེན ཛལེན ལསཏི སིལིསྶཏཱིཏི ཀལསོ, ལིས སིལེསནེ, ཨ, ཨིསྶཏྟཾ, ཀལསོ ཏཱིསུ. ཝར ཝཱརཎསམྦྷཏྟཱིསུ, ཎྭུ. ཀལསསཧཙརཎཏོ ཝཱརཀོཔི ཏཱིསུ. ‘‘ཀལསོ ཏུ ཏཱིསཱུ’’ཏྱམརཀོསེ [ཨམར ༡༩.༣༡].
བྷུཉྫིཏབྦནྟི བྷུཉྫནཾ, ཨནྣཱདི, ཏསྶ པཏྟོ བྷཱཛནཾ སུཝཎྞརཛཏཱདིནིམྨིཏམྤི ཀཾསོ ནཱམ.
‘‘ཀཾསོ རཙྪནྟརེ མཱནེ, ཏེཛསེཔི བྷཝེ ཏཐཱ;
པཱནཔཏྟེ ཙ ཀཾསྱེ ཙ, སོབྷིཀྑཱསུ ཙ ཀིཏྟིསཱུ’’. –
ཏྱཛཡེན ཝུཏྟཏྟཱ པཱནཔཏྟེཔི ཀཾསོ. ཀན དིཏྟིགཏིཀནྟཱིསུ, སོ, ཀཾསོ. ཨནིཏྠཱི. ཏིཀཾ བྷཱཛནསཱམཉྙེ. ཨམ གཏིཡཾ, ཨཏྟོ, ཨམཏྟཾ. བྷཱཛ པུཐཀམྨནི, ཙུརཱདི, ཡུ.
༤༥༨. དྭཡཾ ¶ བྷཱཛནཱདཱིནམཱདྷཱརེ. ཨནྟཾ སམཱིཔམཱདྷེཡྻསྶ ཨུཔགཙྪཏཱིཏི ཨཎྜུཔཀཾ, ནྟསྶཎྜོ, གསྶ ཙ ཀོ. ཙུམྦ ཝདནསཾཡོགེ, ཨཊོ, ཨསྶུ, སཀཏྠེ ཀོ. དྭཡཾ སརཱཝེ, སརཏི ཝུཌྜྷིཾ གཙྪཏཱིཏི སརཱཝོ, ཨཝོ. མལླ དྷཱརཎེ. ཎྭུ. ཝཌྜྷམཱནཀོཔྱཏྲ, ཝཌྜྷཏི ཝིཏྠིཎྞཱི བྷཝཏཱིཏི ཝཌྜྷམཱནཀོ, སཀཏྠེ ཀོ.
དྭཡཾ བྷེལབྱཉྫནཱདིགྷཊྚནོཔཡུཏྟབྷཎྜེ. ཀཊ གཏིཡཾ, ཚུ, དྭིཏྟཱདི. དུ གཏིཡཾ, བོ, ནདཱདི, དབྦཱི, རསྶེ དབྦི. ཁཛཱཀཱཔི, ཁཛ མནྠནེ, ཨཀོ, ཁཛཱཀཱ ཐིཡཾ. དྭཡཾ དྷཉྙཱདིནིལཡེ. ཀུས སིལེསནེ, ཨཱུལོ. ཀུས ཨཀྐོསེ, ཋོ. དྭེཔི པུནྣཔུཾསཀེ.
༤༥༩. དྭཡཾ མཱསཱདིསཱཀམཏྟེ, སཱ ཏནུཀརཎེ, ཎྭུ. ཌཾས ཁཱདནེ, ཎྭུ. སལོཔོ, སིགྒུ, ཧརིཏཀམྤི. ཧརིཏཱ སཀཏྠེ ཀོ. ‘‘པུལླིངྒོ སཱཀམཏྟསྨིཾ, སིགྒུ སོབྷཉྫནེཔི ཙེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༩.༣༤] རབྷསོ. དྭཡཾ ཨདྡཀེ. ཨཱདྡཱཡཾ ཛཱཏཾ ཨདྡཀཾ, རསྶོ. སིངྒམིཝ ཝེརཾ ཝཔུ ཡསྶ ཏམེཝ སིངྒིཝེརཾ.
ཡདཱ སུཀྑཾ, ཏདཱ མཧོསདྷཱདྷྱཾ, ཏིཀྑརསཏྟཱ མཧནྟཾ ཨོསདྷཾ. སུཎྛཱི, ནཱགརཾ, ཝིསཾ, ཝིསབྷེསཛྫམྤི. སུཋི སོསནེ, ཨི, སུཎྛི, ཨཱིཔཙྩཡེ སུཎྛཱི.
དྭཡཾ ¶ མརཱིཙེ. མར པཱཎཙཱགེ, ཙོ. ཀུལ སངྑྱཱནེ, ཎྭུ. ‘‘མརཱིཙཾ ཀོལཀཾ ཀཎྷཾ, ཨུསནཾ དྷམྨཔཏྟན’’ནྟྱམརསཱིཧོ.
༤༦༠. ཏིཔཱདཾ ཀཉྫིཀེ. སུཝཱིརརཊྛེ བྷཝཾ སོཝཱིརཾ. ཀེན ཛལེན ཨཉྫིཡམབྷིབྱཏྟཾ ཨསྶ ཀཉྫིཡཾ. ཨཱརཱནཾ བྷཱུམྱཀྐཛཱནཾ ཝཱརེསུ གཧིཏེན ནཱརེན ཛལེན ཛཱཏཾ ཨཱརནཱལ༹ཾ, ‘‘ཨཱརོ ཀྑིཏི སུཏེ’ཀྐཛེ, ནཱརོ ཏཎྜུལནཱིརེསཱུ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ, རསྶ ལོ༹. ཐུསཏོ ཛཱཏམུདཀཾ ཐུསོདཀཾ, ཐུསོདཀཏོ ཝཱ ཛཱཏཾ ཐུསོདཀཾ. དྷཉྙཏོ ཝཱིཧིཏོ ཛཱཏཾ ཨམྦིལཾ དྷཉྙམྦིལཾ. ཝཱཏཾ ལངྐཏི ཧཱིནཾ ཀརོཏཱིཏི བིལངྐོ, ཝཱཏསྶ བི, ཝིསེསེན ལངྐཏཱིཏི ཝཱ བིལངྐོ. ཀུམྨཱསོ, ཨབྷིསུཏཾ, ཨཝནྟིསོམཾ, ཀུཉྫལཾ, ཀཉྫིཀཾ, མཎྜོ, ཛེཊྛམྦུ, ཁདིཀཱཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ལཝཎམཏྟེ. ལཱུ ཚེདནེ, ཡུ, ཨོསྶཱ’ནཝཱདེསེ ལོཎཾ.
༤༦༡. སཱམུདྡཱདཡོ ཨེཏེ པཉྩ ལཝཎསྶ པབྷེདཱ ཝིསེསཱ. སམུདྡབྷཱུམིཡམཝཊྛིཏཾ ལདྡྷཾ ལོཎོདཀཾ སུཀྑསནྟནཾ སིཏཾ ཡཾ བྷཝཏི, ཏཾ སཱམུདྡལཝཎཾ. ཨཀྑིཝཾ, ཝསིརམྤི. ཝསུ ཐམྦྷེ, ཨིརོ. སིནྡྷུདེསེ བྷཝོ སིནྡྷཝོ, ཎོ. སིཏསིཝཾ [སཱིཏསིཝཾ (སཀྐཏེ)], མཱཎིམནྠཾ, སིནྡྷུཛམྤི. སིཏཾ དྷཝལཾ, སིཝཾ ཀལྱཱཎཾ, ཀམྨདྷཱརཡསམཱསོ ¶ . སིཏསིཝནྟི ཝཱ བནྡྷནཾ. མཎིམནྠོ པབྦཏོ, ཏཏྲ བྷཝོ, ཎོ. ཀཱལ༹ལོཎོ ནཱམ སོཝཙྩལཝཎཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཀཱལ༹ཝཎྞཾ ལཝཎཾ [ཏཱིཎི མདྷུརལཝཎསྶལཝཎབྷེདསྶ (ཨམརཀོས, མཧེསྭརཊཱིཀཱ)], ‘‘ཏིལཀཾ ཏཏྲ མེཙཀེ’’ཏི [མདཾ སནྡཏེ པིསོདརཱདི (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༩.༤༣) མདཾ མུདཾ ཝཱ སནྡཏེ… ཝིསོདརཱདི (བྱཱཁྱཱསུདྷཱཊཱིཀཱ)] ཝུཏྟཏྟཱ ཏིལཀམྤི. ཨུབྦྷིདཾ ནཱམ རོམཀལཝཎཾ, སམྦྷརིདེསེ ཀིར རུམཱ ནཱམ ལཝཎཱཀརོ. ཏཏྲ པཝིཊྛཾ ཀཊྛམྤི ཨཙིརེན ཝིལཱིཡ ལཝཎཾ བྷཝཏི, ཏབྦྷཝཾ རོམལཝཎཾ. ཝསུཀམྤི. ཀཊྛཱདཱིནཾ སཡཾ སབྷཱཝཝིཛཧནཀརཏྟཱ བྷིནྡིཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི ཨུབྦྷིདཾ, སཀྱཏྠེ ཨུསདྡོ. བིལཱལཾ ནཱམ སམུདྡཏཱིརཱསནྣདེསབྷཝཾ མཏྟིཀཾ པཱཙཡིཏྭཱ ནིཔྥཱདིཏལཝཎཾ. སམུདྡཝེལཱསནྣདེསེ ཛཱཏཾ བིལཱལཾ, ཨེསྶིཏྟཾ, ལོ, ཨཐ ཝཱ ཨུབྦྷིདཾ ནཱམ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པདེསེ བྷཱུམིཏོ ཨུགྒཏཾ ལཝཎམཏྟིཀཾ པཱཙཡིཏྭཱ ནིཔྥཱདིཏལཝཎཾ. བིལཱལཾ ནཱམ ལཝཎབྷཱུམིཾ ཝིདཱརཡིཏྭཱ ནིཔྥཱདིཏལཝཎཾ. ཝིཔུབྦོ དལ ཝིདཱརཎེ. དསྶ ལོ. ཨཐ ཝཱ ཨུབྦྷིདཾ ནཱམ པཱཀྱཾ ལཝཎཾ. བིལཱལཾ ནཱམ ཝཙྩགནྡྷཾ ཀཱལ༹ལཝཎཾ.
༤༦༢. གུལཱ༹དཡོ པཉྩ ཨུཙྪུནོ ཝིཀཱརཱ. གུལ༹ རཀྑཱཡཾ, གུལོ༹ པཀྐརསོ. ཕཱཎ གཏིཡཾ, ཏོ, ཕཱཎིཏཾ གུལ༹ཏོ ཀིཉྩི ཐདྡྷཾ. ཁཎྜ མནྠེ, ཁཎྜོ ཕཱཎིཏཏོཔི ཐདྡྷོ. ཨུཙྪུཝིསེསསྶ རསཔཱཀེ ཁཎྜཡོགྱསཱརབྷཱུཏེ ཡཱ གུལི༹ཀཱཀཱརཱ ཛཱཡཏེ, སཱ མཙྪཎྜཱི ཁཎྜསཱལཱུཀཾ. ‘‘མཙྪཎྜཱི ཏུ ¶ པུཔྥགུལཱ༹, ཐདྡྷཔཏྟནྟུ ཕཱཎིཏ’’ནྟི རབྷསོ, ཁཎྜཀཀྐཾ ཕཱཎིཏམིཙྩཉྙེ. སར ཧིཾསཱཡཾ, ཁརཔཙྩཡོ, སཀྑརཱ, ཡཱ ‘‘སིཏཱ’’ཏིཔི ཝུཙྩཏི, སིནོཏི བནྡྷཏི ཏཎྷཾ སིཏཱ. སིཏསཀྑརེཏྱཏྲ ཏུ སིཏོ དྷཝལཏྠོ, སཀྑརཱཔམཱཎསཎྛཱནཏྟཱ ཝཱ སཀྑརཱ. ཨིམེ ཙ གུལཱ༹དཡོ ཡཐཱཀྐམཾ ཐདྡྷཏརཱ. ཨེཏྠ ཙ མཙྪཎྜཱི ཕཱཎིཏཱ ཁཎྜཝིཀཱརཱཔི. དྭཡཾ གུལེ༹. རོགཱདྷིཀེསུ ཝིནཱསཀརཏྟཱ ཝིསཉྩ ཏཾ ཀཎྚཀཉྩ.
༤༦༣. དྭཡཾ བྷཊྛདྷཉྙེ. ལཱཛ བྷསྶནེ, བྷསྶནཾ བྷཛྫནཾ, ཨ. ན ཁཏཾ ཨཀྑཏཾ. ‘‘ཏཏིཡཱ པཀཏི ལཱཛེསྭཀྑཏཾ ཏཱིསྭ’ཧིཾསིཏེ’’ཏི རུདྡོ.
བྷཊྛཡཝེ དྷཱནཱསདྡོ སིཡཱ, ‘‘བཧུམྷི བྷཊྛཡཝེ དྷཱནཱ, ཐིཡཾ ཨབྷིནཝོ’བྦྷིདེ’’ཏི རབྷསོ. དྷཱ དྷཱརཎེ, ཡུ.
དྭཡཾ ཡཝཱདིཙུཎྞེ. སཙ སམཝཱཡེ, སཙ སེཙནེ ཝཱ, ཏུ. མནྠ ཝིལོལ༹ནེ. ཏིཀཾ སམཾ. པཱུརེཏཱིཏི པཱུཔོ, པོ. ཨཀཱརཡུཏྟེ ཨཔཱུཔོ, ཡཐཱ ‘‘ལཱབུ, ཨལཱབཱུ’’ཏི. ཏཎྜུལཱདཱིནཾ པིཊྛཱནཾ ཝིཀཱརོ པིཊྛཀོ, སཉྙཱཡཾ ཀོ.
༤༦༤. ཚཀྐཾ སཱུདེ. བྷཏྟཾ, སཱུཔཉྩ ཀརོཏི ཨཀཱསི ཀརིསྶཏཱིཏི བྷཏྟཀཱརོ, སཱུཔཀཱརོ ཙ. སུ པགྒྷརཎེ. སཝཏི རསཾ པགྒྷརཱཔེཏཱིཏི སཱུདོ, དོ, དཱིགྷཱདི. སཱུད པགྒྷརཎེ ¶ ཝཱ, ཨ. ཨལཱ༹རོ ནཱམ སཱུཔཱདིཝིཀཏི, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཱལཱ༹རིཀོ. ཨོདནཾ པཙཏཱིཏི ཨོདནིཀོ. རསཾ ཀརོཏཱིཏི རསཀོ.
དྭཡཾ སཱུཔེ. སུཁཏྠཱཡ པཱཏབྦཏྟཱ སཱུཔོ, དཱིགྷཱདི. ཝིསེསཏོ བྷཏྟཾ ཨཉྫཏི ཨནྟོ གཙྪཏི ཡེན, ཏཾ བྱཉྫནཾ, ཨཉྫ གཏིཡཾ, ཡུ.
༤༦༥. པཉྩཀཾ [ཏིཔཱདཾ (ཀ.)] བྷཏྟེ. ཨུདི སཝནཀླེདནེསུ, ཡུ. ཝཱཀཱརོ ཨོདནསདྡསྶ ནཔུཾསཀཏྟཾ སམུཙྩིནོཏི. ཀུར སདྡེ, ཀར ཀརཎེ ཝཱ, ཀརོཏི བལནྟི ཀུརཾ, ཨསྶུ, ཀིར ཝིཀྑིཔནེ ཝཱ, ཀིརཏི བུབྷུཀྑནྟི ཀུརཾ, ཨིསྶུ, ཀར ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ཀུ སདྡེ ཝཱ, རཔཙྩཡོ. བྷཛཏི ཡེན, བྷུཉྫིཏབྦནྟི ཝཱ བྷཏྟཾ, བྷཛ སེཝཱཡཾ, ཏོ. བྷཀྑིཏབྦཱཏི བྷིཀྑཱ, བྷཀྑ ཨདནེ, ཨསྶི, བྷིཀྑ ཡཱཙནེ ཝཱ, བྷིཀྑཱ ནཱརཱི. ཨད བྷཀྑནེ, ཏོ. བྷིདཱདིཏྟཱ ཨནྣཱདེསོ, དལོཔོ.
ཙཏུཀྐཾ བྷོཛནེ, ཨས བྷཀྑནེ, ཀམྨེ ཡུ. ཧར ཧརཎེ. ཨཱཧརཏི བལཱཡཱུནཱིཏི ཨཱཧཱརོ, ཎོ. བྷུཛདྷཱཏུམྷཱ ཡུ, བྷོཛནཾ. གྷས ཨདནེ, ཎོ. ཨནྡྷོཔྱཏྲ, ཨདདྷཱཏུམྷཱ ཏཔཙྩཡསྶ ཨནྡྷཱདེསོ ནིཔཱཏནཱ.
དྭཡཾ ཡཱགུཡཾ. ཏར པླཝནཏརཎེསུ. ཏརཏི པླཝཏི བྱཱཔཱིབྷཝཏཱིཏི ཏརཎཾ, ཡུ. ཏརལཾ, ཏརལཱཔི. ཡཱ པཱཔུཎེ, གུ, ཡུ མིསྶནེ ཝཱ, གུ, ཨུསྶཱ. ཨུཎྷིཀཱ, སཱཎཱ, ཝིལེཔཱི ཙ ཡཱགུནཱམཱནི. སཱ པཱཀེ, ཡུ, སཱཎཱ.
༤༦༦. ཁཛྫཱདཡོ ¶ ཙཏྟཱརོ ཨསནབྷེདཱ. ཁཱད བྷཀྑནེ, ཀམྨེ ཏོ, བྷུཛཱདི. ཁཛྫཾ མཾསཱདི. བྷོཛྫཾ ཨནྣཱདི. ལིཧ ཨསྶཱདནེ, ཎྱོ, ཧསྶ ཡོ. ལེཡྻཾ མདྷྭཱདི. པཱཏབྦནྟི པེཡྻཾ, པཱ པཱནེ, ཎྱོ, ཨཱསྶེ, པེཡྻཾ སཱུཔཱདི.
དྭཡཾ བྷཏྟམཎྜེ. སུ སཝནེ, ཝིསརུཛཔདཱདིཏོ ཎ. ཙམུ ཨདནེ, ཨཱཔུབྦཏྟཱ པཱནེ, ཀམྨེ ཎོ. མཱསརོཔྱཏྲ, མསི པརིམཱཎེ, ཨརོ. དྭཡཾ ཨཱལོཔེ. ལུཔ ཚེདནེ, ཨཱཔུབྦོ སམྤིཎྜནེ, ཀུ སདྡེ. ཀབི ཝཎྞེ ཝཱ, ཨལོ, ལ༹ཏྟཾ, ཀེན ཏོཡེན བལམསྶཱཏི ཝཱ ཀབལོ༹, པུམེ, གཱསོཔི.
༤༦༧. རསཱནཾ སབྦརསཱནཾ ཨགྒམྷི རསེ མཎྜསདྡོ, མཎྜ བྷཱུསཱཡཾ, ‘‘སབྦརསགྒེ མཎྜམནིཏྠིཡ’’ནྟྱམརསཱིཧོ [ཨམར ༡༩.༤༩]. དྭཡཾ བྷུཏྟཏོ སེསེ. ཝིརཱུཔོ, ཀུཙྪིཏོ ཝཱ གྷཱསོ ཝིགྷཱསོ. བྷུཏྟཏོ སེསོ བྷུཏྟསེསོ, སོཝ བྷུཏྟསེསཀོ, སཀཏྠེ ཀོ.
དྭཡཾ ཝིགྷཱསཱདེ. ཝིགྷཱསཾ ཨདཏཱིཏི, ཨ, དམུ དམནེ, ཎྭུ. དྭཡཾ པིཔཱསཱཡཾ. པཱཏུཾ ཨིཙྪཱ པིཔཱསཱ, པཱ པཱནེ, སོ, དྭིཏྟཱདི. ཏས པིཔཱསཱཡཾ, ཡུ.
༤༦༨. དྭཡཾ ¶ བྷུཏྟུམིཙྪཱཡཾ. ཁུད བུབྷུཀྑཱཡཾ, དོ. གྷསིཏུམིཙྪཱ ཛིགྷཙྪཱ, གྷས ཨདནེ, ཨིཙྪཏྠེ ཚོ, དྭིཏྟཱདི. མཾསསྶ རསོ པཊིཙྪཱདནཱིཡམུཙྩཏེ. ཚནྡ ཨིཙྪཱཡཾ. པཊིཙྪཱདེཏཱིཏི པཊིཙྪཱདནཱིཡཾ, ཨནཱིཡོ, ཚད སཾཝརཎེ ཝཱ, མཾསེན པཊིཙྪཱདེཏབྦཏྟཱ པཊིཙྪཱདནཱིཡཾ.
དྭཡཾ ཨུགྒཱརེ, དེཀི སདྡོསྶཱཧེསུ, ཨུདྡྷཾ དེཀཏི གནྟུམུསྶཧཏཱིཏི ཨུདྲེཀོ, ཨེཀསྶ དཀཱརསྶ རོ. ཨུདྡེཀོཔི. གིར ནིགྒིརཎེ, ཨིསྶཱ, ཨུགྒཱརོ. པཱདོ ཏིཏྟིཡཾ. སུཧིཏོ ཏིཏྟོ, ཏསྶ བྷཱཝོ སོཧིཙྩཾ. ཏིཔི པཱིཎནེ,ཏི, བྷུཛཱདི. ཡུཔཙྩཡེ, ཨིསྶཏྟེ ཙ ཏཔྤནཾ.
༤༦༩. ཡཐིཙྪིཏནྟཾ ཡཐིཙྪིཏེ. ཀྲིཡཱཝིསེསནཏཱཡ ཙེཏེ ནཔུཾསཀེ, ཀྲིཡཱབྱཡཱནཉྷི སཏིཔྱེཀཏྟེ ཏབྦིསེསནཱནི ནཔུཾསཀེ བྷཝནྟི ཨེཀཏྟེཔི, ཏཐཱ ཧི ཀྲིཡཱནམབྱཡཱནཉྩ སཏྟཱབྷཱུཏཏྟཱ ལིངྒསངྑྱཱཝིསེསོཔཱདཱནཾ ནཏྠཱིཏི ཏབྦིསེསནཱནམྤི སཱམཉྙལིངྒཱ ནཔུཾསཀཏྟཾ, སཱམཉྙསངྑྱཱ ཙེཀཏྟཾ ཡུཏྟནྟི, ཏཾ ཡཐཱ – མུདུཾ པཙནྟི, སཱདུཾ པཙནྟི. བཧུཝཙནནྟེཔི ཀྲིཡཱསདྡེ ཏབྦིསེསནསྶེཀཏྟམེཝ ཀྲིཡཱཝིསེསནཱནཾ ཀམྨནི དུཏིཡཱ, སབྦོ ཧི དྷཱཏྭཏྠོ ཀརོཏྱཏྠེན བྱཱཔིཏོ, མུདུཾ པཙནྟི མུདུཾ པཙནཾ ཀུབྦནྟཱིཏྱཏྠོ, ཏེན མུདཱདཱིནཉྩ ཏབྦིསེསནཱནཾ ཀམྨཏྟཾ. ཨཉྙོ པནཱཧ ¶ ‘‘སབྦེ དྷཱཏྭཏྠཱ བྷཝཏྱཏྠཱནུགཏཱ, བྷཝཏིཀྲིཡཱ ཀཏྭཏྠམནུབྷཝནྟཱིཏྱཏྠོ. ‘པཙཏི དེཝདཏྟོ’ཏི དེཝདཏྟཔཡུཏྟོ པཱཀོ བྷཝཏི, གཙྪཏི གམནཾ བྷཝཏི, པཋཏི པཱཋོ བྷཝཏཱི’’ཏི, ཏམྨཏེན པཋམཱ, མུདུཔཙནཾ ཡཐཱ བྷཝཏི, ཏཐཱ པཙཏཱིཏྱཏྠོ. རམཎཱིཡཾ པཱཏོ, ཝིམལཾ པཱཏོ, ཨིདམུཔཀུམྦྷཾ. ཀམུ ཀནྟིཡཾ, ཀམྨནི ཎོ, ཀཱམཾ, ནིཀཱམཉྩ. ཨིསུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཏོ, ‘‘སཱདིསནྟཔུཙྪེ’’ཏྱཱདིནཱ ཨནྟེན སཧ ཏསྶ ཊྛོ, ཨིཊྛཾ. པརིཔུབྦོ ཨཱཔ པཱཔུཎནེ, ཏོ, བྷུཛཱདི, རསྶོ, ཡཱགམོ ཙ. ‘‘སཏྟྱཾ ནིཝཱརཎེ ཏིཏྟིཡཾ, པརིཡཏྟཾ ཡཐིཙྪིཏེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༩.༥༧] རབྷསོ. ཨིཙྪིཏསྶ ཨནཏིཀྐམོ ཡཐིཙྪིཏཾ, ཡཐཱཏྠེ ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ. པཀཱམཾཔྱཏྲ.
དྭིཔཱདཾ ཝཎིཛཀེ. ཀཡཝིཀྐཡེཧི ཛཱིཝཏཱིཏི, ཨིཀོ. སཏྠཾ ཝཱཎིཛྫོཔཛཱིཝཱིནཾ སངྒྷཱཏཾ ཝཧཏི དེསནྟརཾ པཱཔཡཏཱིཏི, ཀམྨཱདིམྷི ཎོ. སཏྠཝཱཧོ ཝཎིཛནཱཡཀོ, ཏཾཡོགཱ སཏྠཝཱཧོ, ཎོ. ཨཱཔཎོ ཀཡཝིཀྐཡཝོཧཱརོ, ཏཾཡོགཱ ཨཱཔཎིཀོ, ཎིཀོ. ཝཎ སདྡེ, ཨིཛོ. ཝེདཧཀོ, ནེགམོ, པཎྱཱཛཱིཝོ, ཝཎིཛོཔྱཏྲ.
༤༧༠. ཝིཀྐཡོ ནཱམ པུབྦམེཝ ཨཏྟནོ དྷནསྶ པརསྶ དཱནཾ. ཀཱི དབྦཝིནིམཡེ, ཏཏྲ ནིཡུཏྟོ ཝིཀྐཡིཀོ. ཝིཀྐིཎཱཏཱིཏི ཝིཀྐེཏཱ, རིཏུ. ཀཡོ ནཱམ པརསྶ དྷནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ དྷནསྶ དཱནཾ. ཀཡེན ཛཱིཝཏཱིཏི ཀཡིཀོ. ཀིནཱཏཱིཏི, ཎྭུ.
དྭཡཾ ¶ དྷནཔྤཡོཏྟརི. ཨིཎེ ཨུཏྟམོ ཨུཏྟམཎྞོ, ཨབྷིདྷཱནཱ པུབྦནིཔཱཏོ, ཨིསྶཏྟཾ, དྭིཏྟཉྩ. དྷནཾ ཝུཌྜྷཏྠཾ པཡོཛེཏཱིཏི དྷནིཀོ. དྭཡཾ དྷནགཱཧཀེ. ཨིཎེ ཨདྷམོ ཨདྷམཎྞོ. ཨིཎཾ གཎྷཱཏཱིཏི ཨིཎཱཡིཀོ, ཨཱཡིཀོ. ཨིཎཾ ཨཱཡཏི པཝཏྟེཏཱིཏི ཝཱ ཨིཎཱཡཀོ, ཎྭུ.
༤༧༡-༤༧༢. དྭཡཾ ཨིཎེ. ཨུདྡྷརཱིཡཏེ གཡ྄ཧཏེཏི ཨུདྡྷཱརོ, ཨུཔུབྦོ དྷརཏི གཧཎེ, ཎོ. ཨེཏི ཝུཌྜྷིཾ གཙྪཏཱིཏི ཨིཎཾ, ཡུ, ཎཏྟཾ. པརིཡུདཉྩནམྤི, པརིཏོ ཨུདཉྫྷཏེ གཡ྄ཧཏེཏི, ཡུ. ཝུཏྟནྟི ཀྲིཡཱཔདཾ. ཡཏྟཀེན དྷནེན ལཱབྷོ ལབྦྷཏེ, ཏཏྲ མཱུལདྷནེ མཱུལཱདིདྭཡཾ. མཱུལ པཏིཊྛཱཡཾ. པཋམམེཝ ཨཱབྷཏཾ པཱབྷཏཾ.
དྭཡཾ པཊིཔཱདེ. ‘‘ཨཝསྶམསྶིདཾ ཀཡིཏབྦ’’མིཏི སཙྩསྶཱཁྱཱཔནཾ, ཀརཎཾ ཝཱ སཙྩཱཔནཾ, སཙྩསྶ ཀརཉྩིཏྟབྷརཎམིཙྩཏྠོ, སཙྩསདྡཱ དྷཱཏུརཱུཔཱ ཡུ, མཛ྄ཛྷེ ཨཔཱགམོ, སཙྩསྶ ཝཱ ཨཱཔུཎནཾ སཙྩཱཔནཾ, ཨཔདྷཱཏུམྷཱ ཡུ. ‘‘སཙྩཱཔནཱ སཙྩཱཀཏི’’རིཏི ཏིཀཎྜསེསེ [ཐཱིཀཎྜེ (?)] ཝོཔཱལིཏོ. སཙྩཾ ཀརོཏི, སཙྩསྶ ཝཱ ཀརཎཾ སཙྩཀཱརོ. སཙྩཾཀཱརོཔི. ‘‘ཀླིཝེ སཙྩཱཔནཾ སཙྩ-ངྐཱརོ སཙྩཱཀཏིཏྠིཡ’’ནྟྱམརཀོསེ [ཨམར ༡༩.༨༢]. དྭཡཾ ཝིཀྐནཱིཡདབྦེ. ཝིཀྐིནིཏབྦནྟི ཝིཀྐེཡྻཾ, ཎྱོ. པཎ བྱཝཧཱརེ, ཎྱོ, དྭེཔི ཏཱིསུ.
དྭཡཾ ¶ ནྱཱསསྶཔྤནེ [ནྱཱསམྤནྣེ (ཀ.)]. ནྱཱསསྶ ཨཔྤནཾ [སམྤནྣཾ (ཀ.)] པཊིདཱནཾ. པཏིཔུབྦོ དདཱཏི ནྱཱསསམྤནྣཏྠོ, ཏཐཱ པརིཔུབྦོ ཝཏྟཏི. པརིདཱནཾཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ནྱཱསེ. ཨསུ ཁེཔནེ. ནྱསྶཏེ ནིཀྑིཔཱིཡཏེཏི, ཎོ. ཨུཔནིདྷིཡྻཏེཏི ཨུཔནིདྷི, ཨི, ཨུཔནིདྷི པུམེ. ‘‘པུམེ ཨུཔནིདྷིནྱཱསོ’’ཏི [ཨམར ༡༩.༨༡] ཨམརཀོསེ.
༤༧༣. ཨེཀཱདཡོ ཨཊྛཱརསཔརིཡནྟཱ སངྑྱཱསདྡཱ སངྑྱེཡྻེ དབྦེ ཝཏྟནྟི ཏཱིསུ ཙ ལིངྒེསུ. སངྑྱེཡྻེཀཏྟེ ཙ ‘‘ཨེཀོ བྲཱཧྨཎོ, ཨཊྛཱརས བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི སམཱནཱདྷིཀརཎཾ བྷཝཏི, ན ཏུ བྷིནྣཱདྷིཀརཎཾ ‘‘བྲཱཧྨཎཱནཾ ཨེཀཱདས ཙེ’’ཏི. ཏཱིསཱུཏྱནེན ‘‘ན ཀེཝལཾ ཨེཀསདྡོཝ སལིངྒོ, ཨཐ ཁོ ཨཊྛཱརསཔརིཡནྟཱཔཱི’’ཏི དསྶེཏི, ཏེན ཀཏྠཙི ཏེསཾ ཨལིངྒཏཱཝཙནཾ ལིངྒཝིསེསཱབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ན པན སཱམཉྙལིངྒཱབྷཱཝནྟི དཊྛབྦཾ. ཨིམིནཱ ནཡེན ‘‘ཨཏིལིངྒཾ དྭིཝཙནཾ, ཏདཱཁྱཱཏནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུཔི དཊྛབྦཾ, ཏེན ‘‘པུརིསོ གཙྪཏི, ཨིཏྠཱི གཙྪཏི, ཙིཏྟཾ གཙྪཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུ གཙྪཏིསདྡསྶ ཏཾཏཾལིངྒཝིསེསཝཙནཏཱ, ‘‘གཙྪཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུ སཱམཉྙལིངྒཝཙནཏཱ ཙ དཊྛབྦཱ. ཝཱིསཏྱཱདཡོ སངྑྱཱསདྡཱ སངྑྱཱནེ, སངྑྱེཡྻེ ཙ ཝཏྟནྟི ‘‘ཝཱིསཏི གཱཝོ, གཝཾ ཝཱིསཏཱི’’ཏི. ཨེཀཏྟེཏི ཡདཱ པནེཏཱ སངྑྱེཡྻེ ཨེཀཏྟཝིསིཊྛམེཝ ཝགྒཏྟཾ སབྷཱཝཏོ པཊིཔཱདཡནྟི. ཏདཱ བྷིནྣསངྑྱེནཱཔི སམཱནཱདྷིཀརཎེ ཨེཀཝཙནེཡེཝ སབྦཀཱལཾ ཝཏྟཏེ ‘‘ཝཱིསཏི གཱཝོ’’ཏི. ཡདྱེཀཏྟེ, ཀཐཾ? དྭེཝཱིསཏིཡོ, ཏིསྶོ ཝཱིསཏིཡོ, པཉྩསཏཱནིཙྩཱདཡོ པཡོགཱ ཨིཙྩཱཧ ‘‘ཝགྒབྷེདེ བཧུཏྟེཔཱི’’ཏི ¶ . ཝཱིསཏྱཱདཱིནཾ ཝགྒཱནཾ བྷེདེ ཝཏྟུམིཙྪིཏེ སཏི བཧུཏྟེཔི བཧུཝཙནེཔི བྷཝནྟི. ཨམརཀོསེ པན ‘‘སངྑྱནྟརསྶཏྠེ ཨབྷིདྷེཡྻེཝཱིསཏྱཱདཡོ ཏཾསམཱནཱདྷིཀརཎཏོ བཧུཝཙནཱནིཔི བྷཝནྟཱི’’ཏི [ཨམར ༡༩.༨༣-༤] ཝུཏྟཾ, སངྑྱནྟརམིཧ ཝགྒབྷེདོ, ཏེན དྭིནྣམྤི ཝོཧཱརམཏྟནཱནཏྟཾ, ན ཨཏྠནཱནཏྟནྟི དཊྛབྦཾ. ཨཱནཝུཏི ནཝུཏིསདྡམབྷིབྱཱཔེཏྭཱ ཏཱ ཝཱིསཏྱཱདཡོ བྷིནྣལིངྒེནཱཔི སམཱནཱདྷིཀརཎེ ནཱརིཡཾ ཨིཏྠིཡཾ, ཡཐཱ ཝཱིསཏི ཀུཎྜཱནི. ཝཱིསཏྱཱདཡོ ཝིཀཏསམཱཧཱརདྭནྡཱ. ལིངྒསྶ ལོཀཱསཡཏྟཱ དྭནྡེཀཏྟནྟི ནཔུཾསཀཏྟནྟི ཝཱིསཏྱཱདཡོ ཨབྱུཔྤནྣཱ པརམཏེན, ཀཙྩཱཡནམཏེན པན བྱུཔྤནྣཱ.
༤༧༤-༤༧༦. སཏཱདཱིནི ཨསངྑྱེཡྻཔརིཡནྟཱནི ཙཏུཝཱིསཏི ཋཱནཱནི གཎནབྷེདཱནི. ཏཏྠ དསདསསདྡེཧི ནིཔྥཱདིཏོ སཏསདྡོ, ཏཐཱ སཏདསསདྡེཧི སཧསྶསདྡོ. ཡུཛ ཡོགེ, ནིཡུཏཾ, ཨཡུཏམྤི. ཡུ མིསྶནེ ཝཱ, ཏོ. ལཀྑ དསྶནངྐེསུ, ལཀྑཾ, སཏསཧསྶམྤི. ཀུཊ ཚེདནེ, དསགུཎཾ ཀུཊཏཱིཏི ཀོཊི. ཨུཔསགྒེན ཝིསེསེཏྭཱ ཨེཀོ གཎནཝིསེསོ པཀོཊཱིཏི ཝུཙྩཏི, དྭེཔི མིསྶེཏྭཱ ཨེཀོ ཀོཊིཔཀོཊཱིཏི. ནཧ བནྡྷནེ, ཏོ. ཨཱགམསྶུ. ཝིད ལཱབྷེ, ཨུ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཨབ ཧིཾསཱཡཾ, གཏིམྷི ཙ, དོ, ཨཱགམསྶུ. ཨཧི གཏིམྷི, ཧཔཙྩཡོ. ཨཝ རཀྑཎེ, ཝོ ¶ . ཨཊ གམནེ, ཊོ. སོགནྡྷིཀནྟི ཀམལཝིསེསནཱམེན ཨེཀོ གཎནཝིསེསོ ཝུཙྩཏི, ཏཐོཔྤལཱདིནཱམེཧི ཨེཀེཀོ གཎནཝིསེསོ. ཀཐ ཝཱཀྱཔྤབནྡྷེ, ཡུ, སངྑྱཱཏུམསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ ཨསངྑྱེཡྻཾ.
ནནུ སངྑྱཱཏུམསཀྐུཎེཡྻཏྟེ སཏི ཨེཀེན བྷཝིཏབྦཾ, ཨཐ ཀཐམེཀོ ཨསངྑྱེཡྻོ, དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནིཙྩཱདཱིནི བྷེདཱནི ཝུཏྟཱནཱིཏི? ནཱཡཾ དོསོ, ཏེསཾ ཀཱལདེསཱདིཝསེན བྷིནྣཱནམྤི སམྦྷཝཏོ. ཨེཏཱསུ སངྑྱཱསུ ཀམཱ ཀམེན སཏཱདིལཀྑཔརིཡནྟཾ དསགུཎཾ དསཧི གུཎིཏཾ བྷཝཏི. ཀོཊྱཱདིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཔརིཡནྟཾ སཏལཀྑགུཎཾ སཏལཀྑེཧི གུཎིཏཾ བྷཝཏི, ཏསྨཱ ཨེཀཱ ལེཁཱ དྭིསུཉྙསཧིཏཱ སཏཾ བྷཝཏི, ཏཐཱ ཏིསུཉྙསཧིཏཱ སཧསྶཾ, ཙཏུསུཉྙསཧིཏཱ ནིཡུཏཾ, པཉྩསུཉྙསཧིཏཱ ཨེཀཱ ལེཁཱ ལཀྑཾ བྷཝཏི, ཨེཀཱ པན ལེཁཱ སཏྟསུཉྙསཧིཏཱ ཀོཊི, ཏཐཱ ཙུདྡསསུཉྙསཧིཏཱ པཀོཊི, ཨིམིནཱ ནཡེན ཡཱཝཱསངྑྱེཡྻཾ ནེཏབྦཾ, ཨཡམེཀཙྩཱནམཱཙརིཡཱནཾ མཏི.
ཨཐ ཝཱ སཏཱདཡོ ཨསངྑྱེཡྻཔརིཡནྟཱ སབྦེཔི དསགུཎིཏཱ ཀཱཏབྦཱ, ཨཡཾ ཀཙྩཱཡནསྶ མཏི, ཏེན ཧི ‘‘ཡཱཝ ཏདུཏྟརི དསགུཎིཏཉྩེ’’ཏི སུཏྟམཱཧ. ཨཐ ཝཱ སཏཱདཡོ ལཀྑནྟཱ དསདསགུཎིཏཱ, ཏེན ཨེཀཱ ལེཁཱ དྭིབིནྡུསཧིཏཱ སཏཾ བྷཝཏི, ཏཐཱ ཙཏུཔཉྩཱདིབིནྡུསཧིཏཱ སཧསྶཱདིཀཾ བྷཝཏི, ཨེཀཱ ལེཁཱ པན དྭཱདསབིནྡུསཧིཏཱ ཀོཊི, ཏཐཱ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིབིནྡུསཧིཏཱ པཀོཊཱིཏི ཡཱཝ ཨསངྑྱེཡྻཱ ཨེཀེཀསྨིཾ སཏྟ སཏྟ བིནྡཱུནི ཀཏྭཱ གཎནཱ ཀཱཏབྦཱ, ཏསྨཱ ཨསངྑྱེཡྻགཎནཝིསེསེ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཱདྷིཀཱནི སཏབིནྡཱུནི བྷཝནྟི, ཨཡམམྷཱཀཾ མཏི.
ཨམརཀོསེ [ཨམར ༡༩.༨༤] པན ‘‘པནྟྱཱ སཏསཧསྶཱདི, ཀམཱ དསགུཎོཏྟར’’མིཏྱུཏྟཾ, ཏསྶཏྠོ – དསསངྑྱཱ པནྟཱིཏྱུཙྩཏེ ¶ , ཏཏོ ཨཱརབྦྷ དསགུཎོཏྟརཾ སཏསཧསྶཱདིཀཾ ཀམཱ ཝིཉྙེཡྻཾ, ཏཾ ཡཐཱ – དསསངྑྱཱཡ དསགུཎོཏྟརཾ སཏཾ, སཏཱ དསགུཎོཏྟརཾ སཧསྶཾ, སཧསྶཱ དསགུཎོཏྟརཾ ཨཡུཏཾ, ཨཡུཏཱ དསགུཎོཏྟརཾ ལཀྑཾ, ལཀྑཱ དསགུཎོཏྟརཾ པཡུཏཾ, པཡུཏཱ དསགུཎོཏྟརཾ ཀོཊི, ཨེཝཾ ཀོཊིཡཱ ཨབྦུདཾ, ཨབྦུདཱ པདུམཾ, པདུམཱ ཁབྦོ, ཁབྦཱ མཧཱཀཐོ, ཏཏོཔི མཧཱཔདུམཾ, ཏཏོཔི སངྐུ, སངྐུཏོ སམུདྡོ, ཏཏོ ཨནྟྱཾ, ཨནྟྱཱ མཛ྄ཛྷཾ, མཛ྄ཛྷཱ པརདྡྷཾ, པརདྡྷཱ ཨམཏཾ, ཨམཏཱ དསགུཎོཏྟརཾ སངྑྱཾ, སངྑྱཉྩ ཝཱིསཏིམཾ ཋཱནཾ, ཨསངྑྱེཡྻམིཏོ པརནྟི. སབྦཔཱརིསདཏྟཱ ཧི བྱཱཀརཎསྶ སབྦེསཾཔྱཏྲ ཝཱདཱ དསྶིཏཱ.
༤༧༧-༤༧༨. སཱདྷིཀེན དྭེཔཱདེན ‘‘ཨཌྜྷེན ཙཏུཏྠོ ཨཌྜྷུཌྜྷོ, ཨཌྜྷེན ཏཏིཡོ ཨཌྜྷཏིཡོ, ཨཌྜྷཏེཡྻོ ཙཱ’’ཏི ཨིམཾ ཝཙནཏྠཾ དསྶེཏི. ཨཌྜྷཱུཔཔདེན སཧ ཙཏུཏྠཱདིསདྡཱནཾ ཨཌྜྷུཌྜྷཱདྱཱདེསོ. སཱདྷིཀཔཱདེན ‘‘ཨཌྜྷེན དུཏིཡོ དིཡཌྜྷོ, དིཝཌྜྷོ ཙཱ’’ཏི ཨིམཾ ཝཙནཏྠཾ དསྶེཏི. ཨནྟརིཏསྶཱཔི ཨཌྜྷེནསདྡསྶ ཨིདྷཱནུཝཏྟནཏཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ ཨབྷིདྷཱནནྟརཱབྷཱཝཱ, སབྦཏྲེཝཾ.
༤༧༩-༤༨༠. མཱིཡཏེ པརིཙྪིནྡཱིཡཏེ ཡེན, ཏཾ མཱནཾ. ཏཉྩ ཏུལཱཔཏྠངྒུལིཝསཱ ཏིདྷཱ མཱནིཡདབྦསྶ བྷཝཏི. ཏུལ ཨུམྨཱནེ ¶ , ཙུརཱདི, ཏུལཱ ཨིཏྠཱི. པད གཏིཡཾ, ཐོ. ཨངྒ གམནེ, ཨུལོ, ཨངྒུལཾ, ‘‘ཨངྒུལཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཀརསཱཁཱ.
ཙཏྟཱརོ ཝཱིཧཡོ སམྤིཎྜིཏཱ ཨེཀཱཝ གུཉྫཱ སམགརུཀཱ, ཏཐཱ དྭེ གུཉྫཱ ཨེཀོཝ མཱསཀོ སམགརུཀོཏི སབྦཏྲ ནཡོ ནེཏབྦོ. དྭེ མཱསཀཱ ཨཀྑོ ནཱམ, ཝིབྷཱིཊཀོཏི ཝུཏྟོ, ཨཀྑཕལསམཱནགརུཀཏྟཱ ཝཱ ཨཀྑོ. ཀརིསོཔྱཏྲ, ཀས ཝིལེཁནེ, ཨ, རིམཛ྄ཛྷོ, ཨནིཏྠཱི. ཨཀྑཱནཾ པཉྩ དྷརཎཾ ནཱམ, དྷརཏིདྷཱཏུཡཱ ཡུ. ཨཀྑཱནམཊྛཀཾ སུཝཎྞོ ནཱམ. པཉྩདྷརཎཾ ནིཀྑཾ ནཱམ. ཏེ ནིཀྑཱ པཉྩ པཱདོ ནཱམ. སོ པཱདོ ཙཏུཏྠེ བྷཱགེ ཝཏྟཏཱིཏྱེཀཙྩཱནཾ མཏི. ཡཐཱཝུཏྟཱཡེཝ ཙཏྟཱརོ ཝཱིཧཡོ གུཉྫཱ ནཱམ. དྭེ གུཉྫཱ མཱསཀོ ནཱམ. དྭེ པཉྩམཱསཀཱ དསམཱསཀཱ ཨཀྑོ ནཱམ. ཨཀྑཱནཾ ཨཊྛཀཾ དྷརཎཾ ནཱམ. པཉྩདྷརཎཾ སུཝཎྞོ ནཱམ. ཏེ པཉྩསུཝཎྞཱ ནིཀྑཾ ནཱམཱཏྱམྷཱཀཾ མཏི. ཀན དིཏྟིགཏིཀནྟཱིསུ, ནིཔུབྦོ, ནསྶ ཁོ, ནིཀྑོ, སུཝཎྞཝིཀཱརེཔི. ཡསྶ ཀསྶཙི ཝཏྠུནོ ཙཏུཏྠེ བྷཱགེ པཱདོ. དས དྷརཎཱནི པལཾ ནཱམ, པལ པཐེ ཙ གཏིམྷི.
༤༨༡. ཡསྶ ཀསྶཙི ཝཏྠུནོ པལསཏཾ ཏུལཱ. ཏུལ ཨུམྨཱནེ, ཏུལཱ ནཱརཱི.
གེཧཱནཾ དཱརུབནྡྷཱཡ, པིཋིཀཱཡཾ ཏུལཱ ཐིཡཾ;
མཱནབྷཎྜེ ཙ སཱདིསེ, རཱསིཔལསཏེསུ ཙ.
ཏཱ ¶ ཏུལཱ ཝཱིསཏི བྷཱརོ ནཱམ. བྷར དྷཱརཎཔོསནེསུ, ཎོ. ‘‘བྷཱརོ ཏུ དྭིསཧསྶེསུ, པལཱནམཔི ཝིཝདྷེ’’ཏྱཛཡོ [བྱཱཁྱཱསུདྷཱཊཱིཀཱཡམྤི]. ཝིཝདྷོ བྷཱརབྷེདོ.
རཱུཔིཡསྶ ཀརིསེན ཀཏོ སཾཝོཧཱརཔདཏྠོ ཀཧཱཔཎོ ནཱམ. ཀརིསཔྤམཱཎེན རཱུཔིཡེན ཀཏོ པཎོ པཎིཡོ དབྦབྷེདོ ཀཧཱཔཎོ. རིསསྶ ཧཱདེསོ. ཨཧཱདེསེ ཀརིསཱཔཎོ, ཨེཏེ དྭེ རཱུཔཝིཀཱརོ, ཨཉྙཏྲཱུཔཙཱརཱ. ཨིཏི ཏུལཱམཱནཾ ཝུཏྟཾ.
༤༨༢. པཏྠམཱནཾ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཀུཌུཝོ’’ཙྩཱདི. ཨེཀོ པསཏོ ཀུཌུཝོ ནཱམ. སར གཏིཡཾ, ཏོ, རལོཔོ, ཀཌི བྷེདེ, ཝོ, ཀཌིསྶ ཀུཌུ, ཏེ ཀུཌུཝཱ ཙཏྟཱརོ པཏྠོ. ཙཏུཔཏྠཱ ཨཱལ༹ྷཀོ, ཨཧ པཱུཛཱཡཾ, ཎྭུ, ལ༹ཏྟཱདི དསངྒུལཾ, དྭཱདསངྒུལཾ ཝཱསབྦཏོ མཱནམྤི ཨཱལ༹ྷཀོ. ཙཏུརོ ཨཱལ༹ྷཀཱ དོཎཾ ནཱམ, ‘‘ཙཏུརཱལ༹ྷཀ’’ནྟིཔི པཱཋོ, དུ གམནེ, ཎོ, དུཎ གཏིཡཾ, ཧིཾསཱཡཉྩ ཝཱ, དོཎཾ. ཝཱཀཱརེན དོཎོ.
༤༨༣. ཙཏུརོ དོཎཱ མཱནིཀཱ, མཱན པཱུཛཱཡཾ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨསྶི. ཙཏུམཱནིཀཾ ཙཏསྶནྣཾ མཱནིཀཱནཾ སམཱུཧོ ཙཏུམཱནིཀཾ ¶ ཁཱརཱི ནཱམ, ཁར ཝིནཱསེ, ཎོ, ནདཱདི. དསམྦཎཾ དསཱདྷིཀསཏདོཎམཏྟཾ ཀུམྦྷོཏི གྷཊནཱམེན ཨེཀོ པཏྠམཱནཝིསེསོ དསྶིཏོ, ‘‘ཨམྦཎ’’ནྟིཔི པཱཋོ.
༤༨༤. པཏྠམཱནཝིསེསཱནཾ ལབྦྷམཱནཔརིཡཱཡེ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨཱལ༹ྷཀོ’’ཙྩཱདི. ཏུམྦ ཀམྤནེ, ཨ. དྭཡཾ པཏྠེ. པཏྠསདྡོཡཾ སཱམཉྙབྷེདམཱནེསུ པཝཏྟཏི, ཨིདྷ པན ཝིསེསམཱནཝཱཙཀོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ནལ གནྠེ, ཨིཎ.
དྭཡཾ ཝཱཧེ. ཝཧཏཱིཏི ཝཱཧོ, ཝཧ པཱཔུཎནེ, ཎོ.
ཨམྦཎམཱནཾ, པརིཡཱཡཾ ཝཱ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨེཀཱདས དོཎེ’’ཙྩཱདི. ཨམྦ གམནེ, ཡུ, ཨམྦ སདྡེ ཝཱ, ཨིཏི པཏྠམཱནཾ ཝུཏྟཾ, ཨངྒུལམཱནཾ པན ཨཎྭཱདྱཱབྷིདྷཱནཱཝསརེ བྷཱུམིཝགྒེ ཨབྷིཧིཏཾ.
༤༨༥. ཙཏུཀྐཾ བྷཱགེ. ཝིས པཝེསནེ, དཱིགྷཱདི, ཀོཊྛཾ ཝུཙྩཏི སརཱིརཾ, ཏཏྠ སེཏཱིཏི ཀོཊྛཱསོ. ཨཱཏྟཾ. ཨན པཱཎནེ, ཨམ གམནེ ཝཱ, སོ. བྷཛཱིཡཏེ སེཝཱིཡཏེཏི བྷཱགོ. ཎོ. ཝཎྚཀོཔྱཏྲ. ཝཊི ཝིབྷཱཛནེ, ཎྭུ, ཎནྟཱ ཝཱ སཀཏྠེ ཀོ.
ཝིབྷཝནྟཾ དྷནེ. དྷན དྷཉྙེ, ཨ. སསྶ ཨཏྟནོ ཨཡཾ སོ, སམྤི. དུཨིཝ དབྦཾ, སཱརམིཙྩཏྠོ, ཨིཝཏྠེ ཝོ, ཝིད ལཱབྷེ, ཏོ ¶ . སསྶ དྷནསྶ པཏི སཔཏི, ཏསྨིཾ སཱདྷུ སཱཔཏེཡྻཾ, ཎེཡྻོ. ཝས ནིཝཱསེ, ཨུ. ཨར གམནེ, ཐོ. རསྶ ཏོ. ཝིབྷཝནྟི པབྷཝནྟྱནེནཱཏི ཝིབྷཝོ, ཨ. ཧིརཉྙཾ, ཀོསོཔྱཏྲ.
༤༨༦. ཀཏཱཀཏཾ ཀཉྩནཾ, རཱུཔིཡཉྩ མིསྶིཏཾ [མིལིཏཾ (ཀ.), མིལིཏཾ པཙྩེཀཉྩ (ཨམར ཁཱིརསྭཱདྷཱིཊཱིཀཱ)] ཀོསཱདིདྭཡཝཱཙྩཾ, ཏཏྲ པིཎྜཱིཀཏཾ ཨཱབྷརཎཱིཀཏཾ, ཀམྨཱིབྷཱཝམཱཔཱདིཏཾ ཝཱ ཀཏཾ. ཨཱཀརོཏྠཾ ཨཛཱཏཀམྨཾ ཙུཎྞཱདིརཱུཔཾ ཨཀཏཾ, ཏདཉྙཾ ཏེཧི ཀཉྩནརཱུཔིཡེཧི ཨཉྙཾ ཏེཛསཾ དབྦཾ ཏམྦཾ. ཨཱདིནཱ ཀཾསརཱིཏིསཱིསཀཱདི, ཡཉྩཱཏེཛསཾ རཱཛཔཊྚདཱརུཝིསཱདིཀ’མསཱརཾ དབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཀུཔྤཾ, གུཔ རཀྑཎེ, གུཔྤཏེཏི, པོ, ཀཏྟཉྩ གསྶ.
དྭཡཾ ཀཉྩནཾ རཱུཔིཡཉྩཱཧཏམུཊྛཱཔིཏཧཡཝརཱཧཔུརིསཱདི རཱུཔཾ ནིགྒྷཱཏིཀཱཡ ཏཱལི༹ཏཾ དཱིནཱརཱདིཀཾ རཱུཔིཡཱཁྱཾ. ཨསྶཱདིརཱུཔམསྶཱཧཏམཏྠཱིཏི རཱུཔིཡཾ. རཱུཔ ཨཱཧཏཔསཾསཱསུ, ཨིཡོ.
༤༨༧-༤༨༨. ཧིརཉྙནྟཾ སུཝཎྞེ. སོབྷནོ ཝཎྞོ ཡསྶ སུཝཎྞཾ. ཀན དིཏྟིཡཾ, ཎྭུ, ཛནནཾ ཛཱཏཾ, པཀཊྛཾ ཛཱཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ, ¶ པཀཊྛཏྠེ རཱུཔཔཙྩཡོ [པསཾསཱཡཾ རཱུཔཔཙྩཡོ ཨིཏི སུབྷཱུ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ) པསཾསཱཡཾ རཱུཔཾ (པཱཎིནི ༥.༣.༦༦)]. ཛཱཏཾ རཱུཔམསྶཱཏི ཝཱ ཛཱཏརཱུཔཾ. ཨིཎ གཏིཡཾ, དིཏྟིཡཉྩ ཨནེཀཏྠཏྟཱ. སུཊྛུ དིཔྤཏེ དིཏྟིཡཱ ཡུཛྫཏེཏི སོཎྞཾ, ཨུསྶོ, ‘‘ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔཱ’’ཏི ཨིལོཔོ, དྭིཏྟཾ. ཀཉྩ དིཏྟིཡཾ, ཡུ. སཏྠུ ཝཎྞོ ཝིཡ ཝཎྞོ ཡསྶ. ཙིཏྟམཏྟཱནཾ ཧརཏཱིཏི ཧརི. ཨི, ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, བུ. ཙརཏི ཨེཏྠ ཙིཏྟཾ ཙཱརུ, ཎུ. ཧི གཏིཡཾ, མོ. ཧཊ དིཏྟིཡཾ, ཎྭུ. ཏཔནཾ དཱཧམརཧཏཱིཏི ཏཔནིཡོ, ཨིཡོ. ཧར ཧརཎེ, ཨཉྙོ, ཨསྶི. ཧཱ ཙཱགེ, ཧཱ གཏིཡཾ ཝཱ, ཨཉྙོ, ཧིརཱདེསོ ཙ.
ཙཱམཱིཀརཱདཡོ ཙཏྟཱརོ ཏབྦྷེདཱ ཏསྶ སུཝཎྞསྶ ཝིསེསཱ. ཙཱམཱི ནཱམ ཨེཀཱ པུཔྥཛཱཏི, ཏཾཀརཏྟཱ ཙཱམཱིཀརོ, ཨཐ ཝཱ ཙཱམཱི ནཱམ ཨགྒི. ཙམུ ཨདནེ, ཎཱི, ཏཀྐརཏྟཱ ཙཱམཱིཀརོ. སཏཀུམྦྷཾ པདྡྷཀེསརཝཎྞཾ, ཏབྦཎྞསདིསཏྟཱ སཱཏཀུམྦྷཾ. དེཝརུཀྑབྷཱུཏཱཡ མཧཱཛམྦུཡཱ པཏིཊྛིཏཊྛཱནེ ནདཱི ཛམྦུནདཱི, ཏསྶཾ པཏིཏེཧི མཧཱགཛཔྤམཱཎཱནཾ, ཀུམྦྷཔྤམཱཎཱནཾ ཝཱ ཕལཱནཾ བཱིཛེཧི ཛཱཏཾ སུཝཎྞཾ ཛམྦུནདཾ, ཨིདཾ པན སུཝཎྞཾ ཨནལཔྤབྷཾ དེཝཱལངྐཱརམཏུལཾ ཛཱཡཏེ. ཏཾ པནཱནལམིཏི ཝིསེསཏྠེཔི ཨམརསཱིཧོ སུཝཎྞསཱམཉྙེཝ པཋཏི. སིངྒཱི ནཱམ ཨེཀཱ མཙྪཛཱཏི, ཏབྦཎྞཏཱཡ. ཁཎིཡཾ ཝཱ ཏཾསཎྛཱནསིལཱཁཎྜེཧི ཛཱཏཏཱཡ སིངྒཱི, ཨམརཀོསེ པན ཙཱམཱིཀརཱདཱིནིཔི སུཝཎྞསཱམཉྙེ པཋཏི, སིངྒཱི པན ཝིསེསེ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ ‘‘ཨལངྐཱརསུཝཎྞཾ ཡཾ, སིངྒཱིཀནཀམིཙྩཡ’’ནྟི [ཨམར ༡༩.༩༦]. ཏསྶཏྠོ – ཀཊཀཀུཎྜལཱདིནོ ཨལངྐཱརསུཝཎྞསྶ ‘‘སིངྒཱི’’ཏི ནཱམནྟི. ‘‘སིངྒཱིམཎྜནསོཎྞ’’ནྟི ¶ རཏནཀོསོ. སུཝཎྞཏཱཡ སིངྒཱི ‘‘ཀནཀ’’མིཏྱུཙྩཏེ.
༤༨༩. པཉྩཀཾ རཛཏེ. རཱུཔཡུཏྟཏཱཡ རཱུཔིཡཾ. རཉྫ རཱགེ, ཨཏོ. སཉྫ སངྒེ, ཛྷུ, ཉལོཔོ, སཛ྄ཛྷུ. རཱུཔཡུཏྟཏཱཡ རཱུཔཱི, སཉྫ སངྒེ, ཛྷོ, ཉལོཔོ, སཛ྄ཛྷཾ, ‘‘རཱུཔིཡཛ྄ཛྷ’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཏདཱ ཨིཡཛ྄ཛྷཔཙྩཡེན སིདྡྷཾ. དུབྦཎྞཾ, ཁཛྫཱུརཾ, སེཏམྤི.
ཨཱཧཏསོཎྞརཛཏེ, རཛཏེ རཱུཔིཡཾ མཏཾ;
རཛཏེ ཙ ཁལེཀླིཝཾ, ཁཛྫཱུརོ པཱདཔནྟརེ;
སེཏཱ ཙ བྷཏིཀཱཡཾ ཐ, ཀླིཝཾ སཛ྄ཛྷེ སིཏེ ཏིསུ.
ཨསྨཛཱཏིཡཾ པུཔྥརཱགཱདིམྷི, མུཏྟཱཝཛིརཱདིམྷི ཙ ཝསྭཱདིཏྟཡཾ. ཝས ནིཝཱསེ, ཨུ. རཏིཾ ཏནོཏཱིཏི རཏནཾ, ཀམྨཱདིམྷི ཎོ, ཏིལོཔོ. ‘‘རཏྣཾ སཛཱཏིསེཊྛེཔཱི’’ཏྱམརཀོསེ [ཨམར ༢༣.༡༢༦], ཏེན གཛསེཊྛོ གཛརཏནཾ, ཨིཏྠིསེཊྛོ ཨིཏྠིརཏནནྟི. མནསདྡཏོ ཨི, ཨཱིཔཙྩཡེ མཎཱི ཙ. པུཔྥརཱགཱདཡོ ཝཀྑམཱནཱ ཏབྦྷིདཱ ཏསྶ མཎིནོ ཝིསེསཱ. བྷཱསནྟོ རཉྫེཏཱིཏི པུཔྥརཱགོ, བྷཱསསྶ པུཔྥོ.
༤༩༠. སུཝཎྞཱདཡོ ཨིམེ སཏྟ རཏནཱནྱཱཧུ. མཎི རཏྟམཎི.
༤༩༡. སཏྟརཏནཱནཾ ལབྦྷམཱནཔརིཡཱཡེ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ལོཧིཏངྒོ’’ཙྩཱདི. ལོཧིཏངྒཱདིཏྟཡཾ རཏྟམཎིཡཾ ¶ . ལོཧིཏཝཎྞེན ཨངྒཱིཡཏེཏི ལོཧིཏངྒོ, ལོཧིཏཾ ཨངྒཾ སརཱིརམེཏསྶ ཝཱ ལོཧིཏངྒོ. པདུམཉྩཱཏྲ ཀོཀནདཾ, ཏབྦཎྞསདིསོ མཎི པདུམརཱགོ. སོཎརཏནཾ, ལོཧིཏཀོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ ཝེལུ༹རིཡེ. ཝཾསོ ཏཙསཱརོ, ཏབྦཎྞོ མཎི ཝཾསཝཎྞོ. ཝེལུ༹ ཝིཡ དིསྶཏཱིཏི ཝེལུ༹རིཡོ, ཨིཝཏྠེ ཨིཡོ, རཱགམོ ཙ. དྭཡཾ པཝཱལེ༹. ཝལ སཾཝརཎེ, ཎོ, ལ༹ཏྟཾ, ཝཱཀཱརེན པཝཱལོ༹པི. དུ གམནེ, དུ ཨུཔཏཱཔེ ཝཱ, མོ, དྭིཏྟཾ.
༤༩༢. དྭཡཾ ཀབརམཎིམྷི. མསཱརགིརིམྷི ཛཱཏཾ མསཱརགལླཾ, ལོ, རསྶ ལོ. ཀབརོ སབལོ མཎི. དྭཡཾ མུཏྟཱཡཾ. མུཙ མོཙནེ, ཐོ, མུཏྟཱ ཨེཝ མུཏྟིཀཾ, སཀཏྠེ ཨིཀོ. སཏྠིཀཱ པཀཏིཏོ ལིངྒཝཙནཱནྱཏིཝཏྟནྟེཏི ནཔུཾསཀཏྟཾ. ཨེཏྠ ཙ རཏནཔརིཡཱཡཱནཾ ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ ཀཐནཾ སཏྟནྣཾ རཏནཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཀྐམཔཎཱིཏཀྐམཱདིནོ ཨབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ.
དྭཡཾ པིཏྟལེ. རཱི གམནེ, རི. རཱིཏིཔི. ‘‘རཱིཏི པཙཱརེ སནྡེ ཙ, ལོཧཀིཊྚཱརཀཱུཊེསཱུ’’ཏི རུདྡོ. ཨཱརསྶེཝ ཀཱུཊོ, ཡསྶ. དབྦསདྡོཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཨབྦྷཀེ. ཨམ གམནེ, ཨལོ. ཨབྦྷཾ ཨཱཀཱསོ, མེགྷོ ཙ, ཏཾསཉྙཀཏྟཱ ཨབྦྷཀཾ, སཉྙཱཡཾ ཀོ. ‘‘མེགྷམྦརཱབྷིདྷཱནཉྩ, གོརི བཱིཛཉྩ ཨབྦྷཀ’’ནྟི ཧི ཝུཏྟཾ. གིརིཛཏུ, སིལཱཛཏུཔྱཏྲ.
༤༩༣. ཏིཀཾ ¶ ལོཧེ. ལཱུ ཚེདནེ, ཧོ. ཨཡ གམནེ, མནོགཎཱདི. ཀཱལ༹ཉྩ ཏཾ ཨཡསཉྩེཏི ཀཱལཱ༹ཡསཾ. སཏྠཀཾ, ཏིཀྑཎཾ, པིཎྜཾ, ཨཡསཾ, ཨསྨསཱརོཔྱཏྲ. ‘‘སཏྠམཱཡུདྷལོཧེསཱུ’’ཏི ཨནེཀཏྠོ. ‘‘སཱམུདྡལཝཎེཏིཀྑཾ, ཝིསལོཧཱཛིམུཀྐཀེ’’ཏི རབྷསོ. པཎྜ གམནེ, ཨ. ཨསྨསྶ སཱརོ. ‘‘ཀཱལཱ༹ཡས’མཡོ ལོཧཾ, ཨསྨསཱརཉྩ སཏྠཀ’’ནྟི ཏྭམརམཱལཱཡཾ ཀླཱིཝཀཎྜཾ.
དྭཡཾ ཙཔལེ. པཱར སཱམཏྠིཡེ, དོ, པཱརཡཏི སཀྐོཏི སབྦལོཧཾ ཀཉྩནཾ ཀཱཏུནྟི པཱརདོ. རས སདྡེ, ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟེ རསཏཱིཏི རསོ, མདྷུརཱདཱིསུ ཙ རསོ. ཙཔལོ, སཱུཏོཔྱཏྲ.
‘‘ཙཉྩལཱདིམྷི ཙཔལོ’’.
‘‘སཱརཐིམྷི རསེ སཱུཏོ, པསཱུཏེ པེརིཏེ ཏིསུ’’;
‘‘རསེནྡོ པཱརདོ ཝུཏྟོ, པཱརཏོཔི ནིགདྱཏེ’’ཏི. –
ཏཱརཔཱལོ.
‘‘པཱརདོ སིདྡྷདྷཱཏུ ཙ, ཝརབཱིཛཉྩ སཱུཏཀ’’ནྟི. –
ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༢.༩.༣༤].
ཏིཀཾ ནཱགེ. ཏིཔུ པཱིལ༹ནེ, ཨུ. ཏིཔུསདྡསྶ སེཏེཔི པཝཏྟནཏོ ཀཱལ༹སདྡེན ཝིསེསེཏྭཱ ཀཱལ༹ཏིཔཱུཏི ཝུཏྟོ, ཏེན ཏིཔུསདྡསྶདྭིནྣམྤི ཝཱཙཀཏཱདཊྛབྦཱཏྱེཀེ, ཏཾ ‘‘ནཱགོ སཱིསཀཡོགིཊྛ-ཝཔྤཱཎི ཏིཔུ པིཙྩཊ’’ནྟི [ཨམར ༡༩.༡༠༥] ཨམརཀོསེ, ‘‘ཏིཔུ ¶ སཱིསཀརངྒེསཱུ’’ཏི ཙ ཏིཀཎྜསེས ནཱནཏྠསངྒཧཱདཱིསུ ཝུཏྟཏྟཱ ན གཧེཏབྦཾ, ཏེན ཀཱལོ༹ ཙ ཏིཔུ ཙཱཏི དྭེཡེཝཏྠཱབྷིདྷཱནཱནི. ཀཱལ༹ཝཎྞཏཱཡ ཀཱལོ༹. ཏིཔུ ཡཐཱཝུཏྟཏྠོཝ. ཏཔ སནྟཱཔེ ཝཱ, ཨུ, ཨསྶིཏྟཾ. སཱི སཡེ, སི བནྡྷནེ ཝཱ, སོ. ‘‘སེཊྛབྷཀདྡུཛོ ནཱགོ, ཀླིཝཾ སཱིསཀརངྒེསཱུ’’ཏི རབྷསོ. ‘‘ཡོགིཊྛ’’མིཏྱེཀཾ ནཱམཾ སཱིསསྶ. ‘‘ཝཔྤོ སོ སཱིསམཏྟཀ’’ནྟི ཏྭམརམཱལཱ.
‘‘ཨཱརཀཱུཊོསཱི རཱིཏི ཙ, སཱིསཀཾ ཏིཔུ ཝདྡྷཀཾ;
ནཱགཾ མཧཱམལཉྩེཝ, ཡོགིཊྛཀ’’ནྟི. –
བྱཱཌི.
‘‘སཱིསམཏྟཾ བཧུམལཾ, ཡོགིཊྛཾ པིཊྛཔིཙྩཊཱ;
སུཝཎྞཱདིསམཱལུཀ-མཔི སིནྡཱུརསམྦྷཝ’’ནྟི. –
ཏནྟཱཏནྟརཾ.
སེཏེ ཏུ རངྒཝངྒཱ, ཏེ གཏྱཏྠཱ.
‘‘རངྒཾསུརེབྷཾ མུདངྒཾ, ཀུསུམྦྷཾ གཱམྱཀུངྐུམ’’ནྟི. –
ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༢.༩.༣༤].
དྭཡཾ ཧརིཏཱལེ. ཧརིཏཝཎྞཾ ཨལཾ ཧརིཏཱལཾ, བྱུཔྤཏྟིམཏྟམེཏཾ. རཱུལ༹ྷཱིསདྡོ ཏྭཡཾ. པཱིཏིཾ ནེཏཱིཏི པཱིཏནཾ. ‘‘པིཉྫརཾ པཱིཏནཾ ཏཱལ-མཱལཉྩ ཧརིཏཱལཀེ’’ཏྱམརསཱིཧོ [ཨམར ༡༩.༡༠༣] . པིཉྫ ཝཎྞེ, ཨརོ. ཨལ བྷཱུསནེ, ཨལནྟྱནེནེཏི, ཎོ, ‘‘ཧརིཏཱལམལཾ ཏཱལ-ཝཎྞཀཾ ནཊབྷཱུསན’’ནྟི ཏུ མཱདྷཝོ. ‘‘ཧརིཏཱལེ ཏུ ཀཔྤཱུརཾ, གོདནྟོ ནཊསཉྙཀོ’’ཏི ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༢.༩.༣༥].
༤༩༤. དྭཡཾ ¶ སིནྡཱུརེ. པིཊྛེན ནཱགེན ཛཱཏཾ པིཊྛཾ. ཙཱིནདེསཔྤཝཏྟཾ པིཊྛཾ ཙཱིནཔིཊྛནྟི པུབྦཔདེ ཨུཏྟརཔདལོཔོ. སནྡ སཝནེ, ཨཱུརོ, ཨསྶི. ‘‘སིནྡཱུརཾ ནཱགསམྦྷཝ’’ནྟྱམརསཱིཧོ [ཨམར ༡༩.༡༠༥]. ཝསནྟསྶཝོ, རཏྟཙུཎྞཾ, རཏྟཝཱལུཀཾཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཏཱུལེ. ཏུལ ནིཀསེ, ཨ. པིཙུ མདྡནེ, ཨུ. པིཙུ ཏུལོཏི སམུདིཏཉྩསྶ ནཱམཾ. ‘‘ཏཱུལོ པིཙུ པིཙུཏཱུལོ, མཀྐཊིསུཏྟཾ ཏཀྐོཊཱི’’ཏི ཧི རབྷསོ.
མདྷུསདྡེན ཁུདྡཛནྟུ, ཁུདྡཉྩོཙྩཏེ. ཁུདྡཛནྟཝོ བྷམརཱདཡོ. ཏཏྲ བྷམརཀཏཾ ཁུདྡཾ བྷཱམརཾ, མཀྑིཀཱཀཏཾ མཀྑིཀཾ, སརགྷཉྩོཙྩཏེ. ཝརཊཱ ཀཏཾ ཝཱརཊཾ. པུཏྟིཀཱ ཀཏཾ པུཏྟིཀནྟི སབྦཏྲཉྙཏྠེ ཎོ. མདྷུ ཨུནྡེ, ཨུ. ཁུ སདྡེ, དོ, ཁུད པིཔཱསཱཡཾ ཝཱ, དོ.
དྭཡཾ སིཏྠེ. མདྷཱུཧི ཁུདྡཛནྟཱུཧི ཨུཙྪིཊྛཾ སཛྫིཏནྟི མདྷུཙྪིཊྛཾ. སཛྫ ཝིསཛྫནཱལིངྒནནིམྨཱནེསུ. ནིམྨཱནཾ སམྤིཎྜཱིཀརཎཾ, ཏོ, ཛཏཱནཾ ཋཱདེསོ, སསྶ ཚོ, དྭིཏྟཾ, ཨིཏྟཉྩ. སིཙ པགྒྷརཎེ, ཐོ. སིཏྠམེཝ སིཏྠཀཾ. མདནོཔྱཏྲ.
༤༩༥. ཏིཀཾ གོཔཱལེ. གཱཝོ པཱལེཏི, པཱཏི ཙཱཏི གོཔཱལོ, གོཔོ ཙ, ཀམྨནི ཎོ. གཱཝོ སངྑྱཱཡཏཱིཏི གོསངྑྱོ, སཾཔུབྦོ ཁྱཱ གཎནེ. གོདུཧོ, ཨཱབྷིརོ, ཝལླཝོཔྱཏྲ. དྭཡཾ གོམིཀེ. གཱཝོ ཨསྶ སནྟཱིཏི གོམཱ, མནྟུ. ཨིཀཔཙྩཡེ, མཱགམེ ཙ གོམིཀོ.
དྭིཔཱདཾ ¶ བལཱིབདྡེ. ཨུས དཱཧེ, ཨབྷོ. བལཾ ཝདྡྷཡཏཱིཏི བལཱིབདྡོ, ནིཔཱཏནཱ. གཙྪཏཱིཏི གོཎོ, ཡུ, མལོཔོ, ཨསྶོ, ཎཏྟཾ. གཙྪཏཱིཏི གོ, གམུ གམནེ, རོ.
‘‘སགྒེ ཀརེ ཙ ཝཛིརེ, བལཱིབདྡེ ཙ གོ པུམཱ;
ཐཱི སོརབྷེཡྻིནེཏྟམྦུ-དིསཱཝཙནབྷཱུམིསཱུ’’ཏི. –
རུདྡོ. ཝས ནིཝཱསེ, ཨབྷོ. ཝསྶཏཱིཏི ཝུསོ, ཝསྶ སེཙནེ, ཎོ, ཨསྶུ, སཾཡོགལོཔོ ཙ. ཨུཀྑོ, བྷདྡོ, ཨནཝཱཧོ, སོརབྷེཡྻོཔྱཏྲ. ཨུཀྑ སེཙནེ. ཨནཾ སཀཊཾ ཝཧཏཱིཏི ཨནཝཱཧོ, ཎོ. སུརབྷི གོ, ཏསྶཱཔཙྩཾ སོརབྷེཡྻོ, ཎེཡྻོ.
༤༩༦. སོ གོ ཝུདྡྷོ ཛརགྒཝོ ནཱམ. ཛརཾ པཏྟོ གོ ཛརགྒཝོ, སིམྷི ཨོསྶ ཨཝོ. དྭཡཾ མིསབཱལྱཡུཏྟེ ཀིཉྩིཕུཊྛཏཱརུཉྙེ ཨསམྤཏྟབལཱིབདྡབྷཱཝེ ཝཙྪེ. ‘‘ཝཙྪོ ཝུདྡྷོ ཝཙྪཏརོ’’ཏི ནཱམམཱལཱ. དམནཱརཧོ དམྨོ, མོ. ཝས ནིཝཱསེ, ཚོ, ཝཙྪསྶཱཡེཝ གཱཝིཡཱ ཏནུཏྠེ ནིཔཱཏནཱ ཏརོ [པཱཎིནི ༥.༣.༩༡ སུཏྟཾ པསྶིཏབྦཾ]. སམཱཏི ཨེཏེ དྭེ ཏུལྱཏྠཱ.
དྭཡཾ དྷུརཝཱཧེ. དྷུརཾ ཝཧཏི སཱིལེནཱཏི དྷུརཝཱཧཱི, ཎཱི. དྷུརཾ ཝཧིཏུམརཧཏཱིཏི དྷོརཡ྄ཧོ, ཎོ, ཝསྶ ཡོ.
གཝཾ གུནྣཾ ཨདྷིཀཏོ ཛནོ གོཝིནྡོ, གཝཾ ཨིནྡོ གོཝིནྡོ, གཝཾ ཝིནྡཏཱིཏི ཝཱ གོཝིནྡོ.
༤༩༧. ཝཧཏྱནེན ¶ ཝཧོ, ཨ. ཀུཀ ཨཱདཱནེ, ཨུདོ, ཨུསྶཏྟཾ, དསྶ དྷོ ཝཱ, ཀཀུདོ, ཀཀུདྷོ ཙ. དྭཡཾ སིངྒེ. ཝིས པཝེསནེ, ཡུ. སཱི སཡེ, གོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, རསྶཏྟཉྩ. ལོཧིཏཝཎྞཏཱཡ རོཧིཎཱི, ཏསྶ ཎོ, ནདཱདི.
༤༩༨. ཏིཀཾ གཱཝཱིསཱམཉྙེ. པུམེཔི གཱཝཱི, ཏདཱ ཡོསྶ ཨཱི. སིངྒཡུཏྟཏཱཡ སིངྒིནཱི, ཏདྡྷིཏནྟཱ ཨིནཱི. དྭཡཾ ཨཔུཏྟིཀཱཡཾ. ཧནཏིསྨཱ ཨིཏྠིཡཾ ཨ, ཧནཏིསྶ ཝདྷོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, དྷསྶ ཛྷོ ཙ, བནྡྷ བནྡྷནེ ཝཱ, ཝཉྫྷཱ. ཝས ཀནྟིཡཾ, ཨ.
ནཝཔྤསཱུཏིཀཱ པཙྩགྒྷཔསཱུཏཱ གོ དྷེནུ ནཱམ, དྷེ པཱནེ, ནུ. དྭཡཾ པིཡཔུཏྟཱཡཾ. ཝཙྪཾ ཀཱམཡཏཱིཏི ཝཙྪཀཱམཱ. ཝཙྪཾ ལཱཏཱིཏི ཝཙྪལཱ. སཝཙྪཀཱཡམཔི དྭཡམིདཾ ཝདནྟི.
༤༩༩. དྭཡཾ མནྠནཀུམྦྷིཀཱཡཾ. ‘‘གགྒ’’ནྟི སདྡཾརཱཏཱིཏི གགྒརཱི, ནདཱདི. མནྠཏི ཡསྶ མནྠནཱི. མནྠ ཝིལོལ༹ནེ, ཡུ, ནདཱདི, དྭེཔི ཨིཏྠཱི. ཡཏྲེཀསྨིཾ བཧུཔགྒཧཡུཏྟེ ཨནེཀེ བནྡྷཱིཡནྟེ, ཏཏྲ ¶ སནྡཱནཱདིདྭཡཾ. སཾཔུབྦོ དཱ དཱནེ སཾཡམནཏྠོ, ཀརཎེ ཡུ. དཱ དཱནེ, མོ, དཱམཾ.
དྭཡཾ གོཝཙྩེ. མིཧ སེཙནེ, ལོ. གཝཾ མཱིལ༹ྷོ ཝཙྩོ གོམཱིལ༹ྷོ. གོཏོ ནིབྦཏྟོ གོམཡོ, དྭེཔྱནིཏྠཱི. དྭཡཾ གྷཏེ. སཔྤ གམནེ, ཨི, སཔྤི ནཔུཾསཀེ. གྷར སེཙནེ, ཏོ. ཧཝིཔྱཏྲ.
༥༠༠. ཏཾདིཝསིཡཱ དདྷིཏོ, དུདྡྷཱ ཝཱ སམུབྦྷཏཾ གྷཏཾ ཏཔྤཀཏི ཙ ནཝནཱིཏཾ. ནཝདདྷྱཱདཱིཧི ནཱིཏཾ པཝཏྟཾ ནོནཱིཏཾ, ཝསྶོ. ནཝནཱིཏམྤི. དྭཡཾ དདྷིསཱརེ. དདྷིནོ མཎྜཾ སཱརོ དདྷིམཎྜཾ. མས པརིམཱཎེ, ཐུ, སསྶ ཏོ, མཏྠུ ནཔུཾསཀེ.
ཙཏུཀྐཾ ཁཱིརེ, ཁི ཁཡེ, ཨཱིརོ. དུཧྱཏེཏི དུདྡྷཾ, དུཧ པཔཱུརཎེ, ཏོ. པཱ པཱནེ, པཱཏབྦནྟི པཡོ, ཎྱོ, ཨཱསྶཏྟཾ. ཐནཏོ སམྦྷཱུཏཾ ཐཉྙཾ.
དྭཡཾ ཏཀྐེ. ཏཱིཎི ཀཱནི ཛལབྷཱགཱནི ཨེཏྠ སནྟཱིཏི ཏཀྐཾ, ཨིསྶཏྟཾ, དྭིཏྟཉྩ. མཐ ཝིལོལ༹ནེ, ཏོ, ‘‘ཡཐཱགམམིཀཱརོ’’ཏི ཨིཀཱརཱགམོ, ཨཉྙཏྲ པན –
‘‘ཨདྡྷོདཀསམཱཡུཏྟཾ, ཨུདསྶིཏམུདཱིརིཏཾ;
ཏཀྐཾ ཏིབྷཱགསཾཡུཏྟཾ, མཐིཏནྟི གཏོདཀ’’ནྟི. –
ཏཀྐམཐིཏཱ བྷེདེནུཏྟཱ, གཏོདཀམིཏི ནིཛྫལཾ.
‘‘ནིཛྫལཾ མཐིཏཾ སིནིདྡྷཾ, ཏཀྐནྟུ ཛལཔཱདིཀཾ;
ཨུདསྶིཏཾ ཛལདྡྷཉྩ, སོཏཁྱནྟུ སམོདཀ’’ནྟི. –
རཏནམཱལཱ.
༥༠༡. ཁཱིརཱདཡོ ¶ པཉྩ གོཏོ སཉྫཱཏརསཱ. ཁཱིརཾ ནཝཾ, དདྷི ཁཱིརཏོ ཛཱཏཾ. ‘‘ཁཱིརཛཾ དདྷིམངྒལ’’ནྟི ཧི རཏནཱམཱལཱ. དྷཱ དྷཱརཎེ. ཨི, དྭིཏྟཾ, ནིཔཱཏནཱ. དདྷིཏོ ཝཱ གྷཏཾ, ནོནཱིཏཉྩ. སབྦསེསོ ཏཀྐཾ, ཁཱིརཏོཡེཝ ཝཱ.
ཚཀྐཾ ཨེལ༹ཀེ. བཱདྷིཡམཱནོཔི ན རཝཏཱིཏི ཨུརབྦྷོ. རུ སདྡེ, བྷོ. མེཎྜ ཀུཊིལཏྠེ, ཀོ. མིསཏི པདྡྷཏེ ཨཉྙམཉྙཾ མེསོ. ‘‘སཾཧསནེ མེསོ, པདྡྷཱཡ’མསམུནྣཏཱི’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. ན རཎཏཱིཏི ཨུརཎོ, རཎ སདྡེ. ཨཝ རཀྑཎེ, ཨི. ཨཝི, ‘‘ཨཝཡོ སེལམེསཀྐཱ’’ཏྱམརསཱིཧོ [ཨམར ༢༣.༢༠༧]. ‘‘ཨཛཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨིལ གཏིཡཾ, ཎྭུ. ཨུཎྞཱཡུཔྱཏྲ, ཨུཎྞཱཡོགཱ ཨུཎྞཱཡུ, ཡུ, ལུཧུ ཨུབྷེ ཨུལོམསསདྡཱ ཙ རབྷསེན ཝུཏྟཱ.
༥༠༢. ཏིཀཾ ཨཛེ. ཝས ནིཝཱསེ. ཏོ, ཝསྟོ, ཝཏྟོཔི. ཨཉྙེ ཏུ ‘‘ཝས གནྡྷཨདནེ’’ཏི ཙུརཱདིམཱཧུ, ཨཛ གམནེ, ན ཛཱཡཏཱིཏི ཝཱ ཨཛོ. ཚིནྡནྟོ གཙྪཏཱིཏི ཚགལཀོ, ཚོ ཚེདནེ, གམུ གམནེ, ཎོ, མསྶ ལོ, ཨོསྶཏྟཾ, སཀཏྠེ ཀོ, ཚཀལཀོཔི. ཚཱགོཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཀརབྷེ. ཝས ཀནྟིམྷི, ཏོ, ཝསྶོཏྟཾ, ཨུས ¶ དཱཧེ ཝཱ, ཨོཏྟཱདི, ཨོཊྛོ, དནྟཙྪདེཔི. ཀར ཀརཎེ, ཨབྷོ. ‘‘ཁརབྷོ’’ཏྱེཀེ པཋནྟི. ཀམེལཀོ, མཡོ, མཧཱངྒོཔྱཏྲ.
དྭཡཾ གདྲབྷེ. གདཏིསྨཱ རབྷོ, གདྲབྷོ. ཁཾ ཀཎྛཝིཝརཾ མཧནྟམསྶཏྠཱིཏི ཁརོ, རོ. ཙཀྐཝཱ, བཱལེཡྻོ, རཱསབྷོཔྱཏྲ. ཙཀྐཡོགཱ, ཝནྟུ. བལཡུཏྟཏྟཱ བཱལེཡྻོ. རས སདྡེ, ཨབྷོ. དྭཡཾ ཨཝིཡཾ. ཨུརཎསྶ ཨཡཾ ཨུརཎཱི. ཨཝིནོ ཨེསཱ ཨཝཱི. ཨཛཱསདྡོ ཨེཀོ ཚཱགིཡཾ. ཨཉྙེ ཏུ ‘‘ཨུརཎཱི ཏུ ཨཛཱི ཨཛཱ’’ཏིཔི པཱཋཾ ཝཏྭཱ ཏིཎྞམྤི ཨུརཎཱིཔརིཡཱཡཏྟཾ ཝདནྟི, ཏེསཾ མཏེ ཨཛཱིཨཛཱསདྡཱཔི ཨུརཎཱིཔརིཡཱཡཱ ཨཏྠཱིཏི དཊྛབྦཱ. ཨཐ ཝཱ ཏིཀཾ ཨཛིཡཾ. ཨུརཎསདྡསྶཱཔི ཨཛཔརིཡཱཡསྶ སམྦྷཝཏོ ‘‘ཨུརཎཱི ཏུ ཨཛཱི ཨཛཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཝཀྑཏི ཧི ཨནེཀཏྠཝགྒེ ‘‘ཨུམྨཱརེ ཨེལ༹ཀོ ཨཛེ’’ཏི [ཨབྷིདྷཱན ༡༡༢༤ གཱཐཱ], ཨུརཎཔརིཡཱཡོ ཧེཏྠ ཨེལ༹ཀོ.
ཝེསྶཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༥༠༣. ཏིཀཾ སུདྡེ. སད ཨསྶཱདནེ, དོ, ཨསྶུ. ཨནྟཝཎྞོ ལཱམཀཝཎྞོ. ཝས སེཙནེ, ཝསེཏབྦོ ཨསུཙིཏཏྟཱ ཝསལོ, ཨལོ. ཡཏྲ ཡཏྲ ཝཱ མུཏྟཾ ཀརཱིསཾ སིཉྩཏཱིཏི ཝསལོ, ཨལོ, ཛགྷཉྙཛོཔྱཏྲ. བྲཧྨུནོ ཛགྷཉྙངྒེ པཱདེ ཛཱཏོ ཛགྷཉྙཛོ.
མཱགདྷཱདཡོ ¶ སཱུཏཔརིཡནྟཱ ཝིཛཱཏིཡམཱཏཱཔིཏིཀཏྟཱ ཨུབྷཡཝཎྞོཔྤཏྟིཡཱ སཾཀིཎྞཛཱཏིཡོ ཨིཙྩཏྠོ, བྷིནྣཛཱཏིསཾསགྒོ ཨེཝ ཧི སངྐརོ. སུདྡེན སམྦནྡྷཱཡ ཁཏྟཱཡ ཛཱཏོ པུཏྟོ མཱགདྷོ. ཐུཏིཀྲིཡཱཝུཏྟི. སུདྡཱཡ སམྦནྡྷེན ཁཏྟིཡེན ཛཱཏོ ཨུགྒོ, ཨུཙ སམཝཱཡེ, ཎོ.
༥༠༤. བྲཱཧྨཎིཡཱ སམྦནྡྷེན ཁཏྟིཡེན ཛཱཏོ སཱུཏོ, སུ ཨབྷིབྷཝེ, ཏོ, དཱིགྷཱདི.
སུདྡཱཝེསྶཧི ཀརཎོ-མྦཊྛོ ཝེསྶཱདྭིཛཱཏིཧི. མཱཧིཾསོ ཝེསྶཱཁཏྟཛོ, ཁཏྟཱ ཁཏྟཱཡ སུདྡཛོ.
བྲཱཧྨཎཱིཁཏྟཛོ སཱུཏོ,
ཏསྶཾ ཝེདེཧཀོ ཝེསྶེ;
རཐཀཱརོ ཏུ མཱཧིཾསཱ,
ཀརཎྱཾ ཡསྶ སམྦྷཝོ;
ཙཎྜཱལོ ནཱམ ཛནིཏོ,
བྲཱཧྨཎཱིཝསལེཧི ཡོ.
ཏཏྲ ཀརཎོ ལིཔིལེཁནཝུཏྟི, ཨམྦཊྛོ ཝིཙིཀིཙྪཱཝུཏྟི.
དྭཡཾ སིཔྤིནི. ཀརོཏི ནིམྨིནཱཏི ཙིཏྲལེཔྱཱདིཀནྟི ཀཱརུ, ཎུ. སིཔྤམསྶཏྠཱིཏི སིཔྤིཀོ. སཛཱཏཱིནཾ ཏེསཾ སིཔྤཱིནཾ སངྒྷཱཏོ ‘‘སེཎཱི’’ཏྱུཙྩཏེ. སི སེཝཱཡཾ, ཎི.
༥༠༥. ཏཙྪཀཱདཡོ ¶ ཨིམེ པཉྩ ཀཱརཝོ སིཔྤིནོ ནཱམ སིཡུཾ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཏཙྪཀོ ཏནྟཝཱཡོ ཙ, རཛཀོ ཙ ནཧཱཔིཏོ;
པཉྩམོ ཙམྨཀཱརོ ཙ, ཀཱརཝོ སིཔྤིནོ མཏཱ’’ཏི.
༥༠༦. པཉྩཀཾ ཏཙྪཀེ. ཏཙྪ ཏནུཀརཎེ. ཏཙྪཏི ཏནུཾ ཀརོཏཱིཏི ཏཙྪཀོ, ཎྭུ, ཝདྡྷཡཏི ཚིནྡཏཱིཏི ཝདྡྷཀཱི, ཝདྡྷ ཚེདནེ, ཙུརཱདི, ‘‘ཚེདནེ ཙཱཔི ཝདྡྷན’’ནྟི རཏནམཱལཱ, ཎྭུ. སཀཏྠེ ཨཱི, ཝདྡྷཀཱི, ཝཌྜྷཀཱིཔི. པལཱདྱུམྨཱནཔྤཀཱརེན གཎྜཏི ཚིནྡཏཱིཏི པལགཎྜོ. གཎྜ ཚེདནོཔལེཔནསནྣིཙཡཝདནེཀདེསེསུ. པལགཎྜོ སུདྷཱཛཱིཝིནྱཔི. ཋཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ,ཏི, པཀཱརཝཎྞཱགམོ. ཋཱཏིསྶ ཐོཔི. རཐཾ ཀརོཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ, རཐཀཱརོ, ཙམྨཀཱརེཔི. དྭཡཾ སུཝཎྞཀཱརེ. ནཱལི༹ཾ དྷམཏི མུཁེ ཝིནཱསཡིཏྭཱ མུཁཝཱཡུནཱ ཨགྒིདཱིཔནཏྠཾ ནཱལི༹ཾ སདྡཱཔཡཏཱིཏི ནཱལི༹དྷམོ.
༥༠༧. ཨཐོཔརཾ པུཀྐུསཾཡཱཝཔཱདེན ནཱམཾ. ཝེ ཏནྟསནྟཱནེ, ཏནྟཾ ཝཱཡཏཱིཏི, ཎོ. པེས པེརཎཔཡཏནགཏཱིསུ. པེསནཾ པེསོ, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི, ཎོ. ཀུཝིནྡོཔྱཏྲ ¶ , ཀུཙྪིཏཾ ཝིནྡཏཱིཏི ཀུཝིནྡོ. མཱལཱསིཔྤཡོགཱ, མཱལཱཔནཡོགཱ ཝཱ མཱལིཀོ, ཨིཀོ.
ཀུཾ ལལཡཏི ཨིཙྪཏཱིཏི ཀུལཱལོ, ལལ ཨིཙྪཱཡཾ, ཎོ. དྭཡཾ སཱུཙིཀམྨོཔཛཱིཝིནི. སཱུཙིཝཱནཀམྨཾ དུཝིདྷཾ སཱུཙནཾ, ཏུནྣཉྩཱཏི, ཏཏྲ ཏུནྣཝཱནཀམྨེན པཝཏྟིནིམིཏྟེན ཏུནྣཝཱཡོ, སཱུཙིཝཱནསིཔྤཡོགཱ སོཙིཀོ.
༥༠༨. ཙམྨཾ ཀརོཏི ཝིཀཱརམཱཔཱདཡཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ. པཱདུཀརོཔྱཏྲ. ཀཔྤ ཚེདནེ, ཎྭུ. ནཧ སོཙེཡྻེ, དིཝཱདིཏོ ནིཔཱཏནཱ པཀཱརཱགམཱདི, ན ཧཱཔེཏཱིཏི ཝཱ ནཧཱཔིཏོ, ཧཱ པརིཧཱནེ, ཎཱཔེ པཙྩཡོ, ཏོ, ཨེསྶིཏྟཾ, སཉྙཱསདྡཏྟཱ ནསྶཔཀཏི. ཁུརཱི, མུཎྜཱི, དིཝཱཀིཏྟིཔྱཏྲ. ཁུརཝཱ ཁུརཱི, མུཎྜཝཱ མུཎྜཱི, མུཎྜོ, མུཎྜཱི, མུཎྜཀོཏི པསིདྡྷི. དིཝཱ དིཝསེ ཀིཏྟི བྱཱཔཱརོ ཨསྶ དིཝཱཀིཏྟི. ‘‘ཙཎྜཱལེ ཏུ དིཝཱཀིཏྟི, ནཧཱཔིཏོ’’ཏི རུདྡོ.
རཉྫཏེ སུཏྟཾ རཏྟམཱཔཛྫཏེ ཡསྨིཾ, ས རངྒོ. ཧརིཏཱལམནོསིལཱདི, ཏམཱཛཱིཝཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ.
པུཉྫཾ ཀསཏཱིཏི པུཀྐུསོ, ནིཔཱཏནཱ, ཨཐ ཝཱ ‘‘པུ’’ཨིཏི པུརིསསྶ ནཱམཾ, ཏཾ ཀུསེཏི ཨཔནེཏཱིཏི པུཀྐུསོ. པུཔྥཾ ཝུཙྩཏི ཀརཱིསཾ, ཀུསུམཾ ཝཱ, ཏཾ ཚཌྜེཏཱིཏི, ཎྭུ. ཚཌྜ ཨཔནཡནེ.
༥༠༩. ཝེནཱདཡོ ¶ ཏཡོ སམཱ ཏུལྱཏྠཱ. ཝེཎུནཱ ཛཱིཝཏཱིཏི ཝེནོ. ཎསྶ ནཏྟཾ. ཝེཎོཔི. ཝེཎུཝེཏྟཱདཱིནཾ ཝིཀཏི ཝིལཱིཝཱ, ཏེཧི ཝིལཱིཝཾ ཀརོཏཱིཏི ཝིལཱིཝཀཱརོ. ནལོ༹པི ཝེཎུཝེཏྟཱདཱིནཾཡེཝ ཝིཀཏི, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ. ནལེ༹ཧི ཝཱ ཝིལཱིཝཾ ཀརོཏཱིཏི ནལ༹ཀཱརོ.
ཨིཏོ པརཾ སོཎྜིཀཾ ཡཱཝ པཱདེན ནཱམཾ. ཙུནྡ ཚེདནེ, སཉྩོདནེ ཙ. ཙུནྡ ནིསཱམནེ ཝཱ. བྷམུ ཨནཝཊྛཱནེ, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི བྷམཀཱརོ. ཀར ཀརཎེ, མཱརོ, ཀམྨཱརོ, ཀམྨནི ཎྭུ. ལོཧཀཱརཀོ. ཨཱཀརོཊྛིཏཾ [ཨཱཊཝོཊྛིཏཾ (ཀ.)] ཡོ ལོཧཾ དྷམིཏྭཱ སངྑརོཏི, ཏཏྲཱཔི ལོཧཀཱརཀོ.
༥༡༠. རཛཀསྶ དྭེ ཀམྨཱནི ཙེལདྷོཝནཾ, རཛནཉྩ. ཏཏྲ ཙེལདྷོཝནོ ནིནྣེཛཀོ, ཎྭུ, ནིཛི སུདྡྷིཡཾ, ནིཛི སོཙེཡྻསོཙནེསུ ཝཱ. ཝཏྠརཉྫནཱ རཛཀོ. རནྫ རངྒེ, ཎྭུ. ནེཏཱིཏི ནེཏྟིཀོ. སཀཏྠེ ཀོ, ནེཏྟིཡཾ ཨུདཀནཡེན ནིཡུཏྟོཏི ཝཱ ནེཏྟིཀོ, ནེཏྟིཡཱ མཱཏིཀཱཡ ནེཏཱིཏི ཝཱ ནེཏྟིཀོ, ཨིཀོ. ཨུདཀཾ ཧཱརེཏཱིཏི ཨུདཧཱརཀོ. ཀལོཔོ, ཎྭུ.
ཝཱིཎཱཝཱདནསཱིལཏྟཱ ཝཱིཎཱཝཱདི. ཝཱིཎཱཝཱདནསིཔྤཡོགཱ ཝེཎིཀོ. ཨུསུམྷི, ཨུསུཀཱརོ ཝཱ ཝཌྜྷཀཱི ཨུསུཝཌྜྷཀཱི, ¶ ཨེཏེན ཝཌྜྷཀཱིསདྡསྶ སབྦེསམྤི སིཔྤིཀཱནཾ ཝཱཙཀཏཱ དཱིཔིཏཱ, ཏེན སུཝཎྞཝཌྜྷཀཱི, ཏནྟཝཌྜྷཀཱིཏྱཱདཡོཔི ཡོཛྫཱ.
༥༡༡. ཝེཎུཾ ཝཾསཾ དྷམཏཱིཏི ཝེཎུདྷམོ. ཝེཎུཝཱདནསིཔྤཡོགཱ ཝེཎཝིཀོ, ཎིཀོ. ཡོ པཱཎིནེཝ པཱཎནྟརེ མུརཛཱདིསདྡཾ ཨུཊྛཱཔཡཏི, སོ པཱཎིཝཱདོ. པཱཎིཾ ཧནྟཱིཏི པཱཎིགྷོ. པཱཎིཡོཔི. པཱཎིཝཱདནསིཔྤཡོགཱ པཱཎིཡོ, ཡོ.
པཱུཔེན ཛཱིཝཏཱིཏི པཱུཔིཡོ, པཱུཔོ པཎིཡོ ཝིཀྐེཡྻོ ཡསྶ. པཱནཱགཱརཾ སུཎྜཱ, ཏཊྛཏྟཱ སུརཱ སོཎྜཱ, ཏཾ ཝིཀྐིཎཱཏཱིཏི སོཎྜིཀོ, ‘‘ནེནནིདྡིཊྛམནིཙྩ’’ནྟི [ཀཱཏནྟ ༡.༢.༡༨ ནགྷཊཱིཏཾ ཨནིཙྩཾ (པརིབྷཱསེནྡུསེཁར ༩༧)] པརིབྷཱསཏོ ཝུདྡྷི. མཛྫཾ ཝིཀྐིཎཱཏི སཱིལེན. མཎྜཧཱརོཔྱཏྲ, མཎྜཾ སུརཱསམྦནྡྷམགྒབྷཱགཾ ཧརཏི ཨུདྡྷརཏཱིཏི མཎྜཧཱརོ.
༥༡༢. དྭཡཾ ཨིནྡཙཱལཁྱེ ཀཔཊེ. མཡེན ཨསུརེན སུརེ ཝཉྩཡིཏུཾ [ཙལཡིཏུཾ (ཀ.)] པཡུཏྟཏྟཱ མཡསྶ ཨཡཾ མཱཡཱ, མཡོ ཨེཝ སམྦརོ, ཏསྶཱཡཾ སམྦརཱི, ཎཱི, ནདཱདི. དྭཡཾ མཱཡཱཀཱརེ. ཨིནྡཛཱལེ ནིཡུཏྟོ ཨིནྡཛཱལིཀོ. པཱཊིཧཱརཀོཔི. པཊིཧརཏི ནཡནམནེནཱཏི པཱཊིཧཱརཀོ, ཎྭུ.
༥༡༣. ཨརིཡཱསཱམཉྙཾ ¶ ཨོརབྦྷིཀཱདཱིནཾ ཙཏུནྣམཏྠེ. ཡེ ཨུརབྦྷཾ ཨེལ༹ཀཾ ཧནྟྭཱ ཛཱིཝནྟཱིཏི ཨོརབྦྷིཀཱ. སཱུཀརེ ཧནྟྭཱ ཛཱིཝནྟི སཱུཀརིཀཱ, ཏཐཱ མགཾ ཧནྟྭཱ ཛཱིཝནྟི མཱགཝིཀཱ. སཀུཎེ པཀྑིནོ ཧནྟྭཱ ཛཱིཝནྟི སཱཀུཎིཀཱ, ཨིཏི ཀམཏོ བྷཝནྟི.
༥༡༤. དྭཡཾ ཛཱལིཀེ. ཝཱགུརཱ མིགབནྡྷནཛཱལཾ, ཏཱཡ ཙརཏཱིཏི ཝཱགུརིཀོ, ཝཱཀརིཀོཔི. ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨརོ, ཨཱ, ཝཱཀརཱ, ཏཱཡ ཙརཏཱིཏི ཝཱཀརིཀོ, པུབྦཔཀྑེ ཀསྶ གོ, ཨསྶུ ཙ, ཝཱགུརིཀོ. དྭཡཾ བྷཱརཝཱཧེ. བྷཱརཾ ཝཧཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ. བྷཱརཾ ཝཧཏཱིཏི བྷཱརིཀོ.
ཏིཀཾ ཝེཏནོཔཛཱིཝིནི ཀིངྐརེ. ཝེཏནེན ཛཱིཝཏཱིཏི ཝེཏནིཀོ. བྷཏོ ཝེཏནེན ཀཱིཏོ, སོ ཨེཝ བྷཏཀོ, སཉྙཱཡཾ ཝཱ ཀོ. བྷཏིཾ ཝེཏནཾ བྷུཉྫཏཱིཏི ཝཱ བྷཏཀོ, ཀོ, ཨིསྶཏྟཾ. ཀམྨཾ ཀརོཏཱིཏི ཀམྨཀརོ, ཀམྨཀཱརོཔི.
ཚཀྐཾ ¶ དཱསེ. ཀིཉྩི ཀརོཏཱིཏི ཀིངྐརོ, ‘‘ཨཧམཛྫ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི བྷཏྟུ ཀཏྟབྦཀིཙྩཡཱཙནཏྟཱ ཝཱ ཀིངྐརོ. དཱས དཱཧེ. དཱསནྟེཏསྶཱཏི དཱསོ, ཨ. ཙིཊ པེསནཱིཡེ, པེསཱིཡཏེ སཱམིནཱཏི ཙེཊོ, ཎོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཙེཊཀོ. པིས པེསནཱིཡེ, ཎོ, སསྶ དྭིཏྟཾ. བྷར དྷཱརཎཔོསནེསུ, བྷརཱིཡཏཱིཏི བྷཙྩོ, ‘‘རིཙྩཱ’’ཏིཡོགཝིབྷཱགེན བྷརཱདིཏོཔི རིཙྩཔཙྩཡོ, ‘‘རམྷི རནྟོ རཱདིནོ’’ཏི རལོཔོ ཙ, བྷཙྩོ. པརིཙརཏི སཱམཱིནནྟི པརིཙཱརིཀོ. དཱསེརོ, དཱསེཡྻོ, གོཔྤཀོ, ནིཡོཛྫོ, ཨབྷུཛིསྶོཔྱཏྲ.
༥༡༥. ཏེ ཙ དཱསཱ ཨནྟོཛཱཏཱདིཝསེན ཙཏུདྷཱ སིཡུཾ. ཨནྟོགེཧེ དཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ཛཱཏོ ཨནྟོཛཱཏོ, དྷནེན ཀཱིཏོ དྷནཾ དཏྭཱ དཱསབྷཱཝཾ གཏོ དྷནཀྐཱིཏོ, སཡམེཝ དཱསབྱོཔགཏོ བྷཡནིཝཱརཎཱདྱཏྠཾ དཱསབྷཱཝམུཔགཏོ ཙ ཀརམརབྷཱཝེན ཨཱནཱིཏོ ཀརམརཱནཱིཏོ ཙ, ཨིཙྩེཝཾ ཏེ དཱསཱ ཙཏུདྷཱ སིཡུནྟི པཀཏཾ.
༥༡༦. དྭཡཾ བྷུཛིསྶེ. བྷུཛ པཱལནཛ྄ཛྷོཧཱརེསུ, ཨིསོ, དྭིཏྟཾ. ཏིཀཾ ནཱིཙེ. ནིཧཱིནཾ ཙིནོཏཱིཏི ནཱིཙོ, ཎོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ. ཛམ ཨདནེ, མོ. ནིཙྪཡེན ཧཱནིཾ གཙྪཏཱིཏི ¶ ནིཧཱིནཀོ, ཧཱ པརིཧཱནེ, ཨི གཏིཡཾ, ཡུ, སཀཏྠེ ཀོ.
‘‘ཝིཝཎྞོ པཱཔརོ ནཱིཙོ, པཱཀིཏོ ཙ པུཐུཛྫནོ;
ནིཧཱིནོ’པསདོ ཛམྨོ, ཁུལླཀོ ཨིཏརོ ཙ སོ’’. –
ཏྱམརཀོསེ [ཨམར ༢༠.༡༦]. ཝིགཏོ ཝཎྞོ ཨསྶམོ ཡསྶ ཝིཝཎྞོ. ‘‘ཨསྶམོ བྲཧྨཙཱརིཡཱདི, ཙཏུཀྐེཔི མཋེཔི ཙེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. པཱཔཾ རཱཏཱིཏི པཱཔརོ. པཀཏིཡཾ ཡཐཱཛཱཏབྷཱཝེ བྷཝོ ཝིཛྫམཱནོ, ན ཏུ བྱཱཔཱརོཏི པཱཀིཏོ, ཎོ. སཛྫནེཧི པུཐུབྷཱུཏོ ཛནོ པུཐུཛྫནོ. ཨཔཀཊྛཾ སདཏི གཙྪཏཱིཏི ཨཔསདོ. ཁུདཾ ལཱཏཱིཏི ཁུལློ, དསྶ ལོ, ཁུལློ ཨེཝ ཁུལླཀོ. ཨིཏཾ ཀམྤིཏཾ རཱཏཱིཏི ཨིཏརོ.
དྭཡཾ ཨནཱལསེ. ཀུསཱིཏསྶ བྷཱཝོ ཀོསཛྫཾ, ཏཾ ཡསྶ ནཏྠཱིཏི ནིཀྐོསཛྫོ. ལས ཀནྟིཡཾ, ཨཔྤཾ ལསཏཱིཏི ཀིལཱསུ, ཎུ, ན ཀིལཱསུ ཨཀིལཱསུ. མནྡ སུཔནེ, ཨ. ན ལསཏི ཀཱིལ༹ཏཱིཏི ཨལསོ.
༥༡༧. ཙཏུཀྐཾ ཙཎྜཱལེ. སཾ སུནཁཾ པཙཏཱིཏི སཔཱཀོ. ཙཎྜ ཙཎྜིཀྐེ, ཨཱལོ. མཏངྒསྶ ཨཔཙྩཾ མཱཏངྒོ. ཙུ ཙཝནེ, ཎྭུ, ཙཝཀོ. ‘‘པླཝཀོ’’ཏིཔི པཱཋོ, པླཝ གཏིཡཾ, ཎྭུ.
‘‘ཙཎྜཱལཔླཝམཱཏངྒཱ ¶ , དིཝཱཀིཏྟིཛནངྒམཱ;
ནིསཱདསཔཙཱཨནྟེ-ཝཱསཱི ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ’’. –
ཏྱམརཀོསེ [ཨམར ༢༠.༡༩-༢༠].
མིལཀྑཛཱཏྱཱདཡོ མཧཱརཉྙནིཝཱསིནོ ཏབྦྷེདཱ ཏསྶ ཙཎྜཱལསྶ ཝིསེསཱ.
གོམཾསབྷཀྑཀོ ཡོ ཏུ,
ལོཀབཱཧྱཉྩ བྷཱསཏེ;
སབྦཱཙཱརཝིཧཱིནོ’ཡཾ,
མིལཀྑཛཱཏི ཝུཙྩཏེ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༢༠.༢༠].
མིལཀྑ ཨབྱཏྟསདྡེ. མིལཀྑནྟེ ཨབྱཏྟཾ བྷཱསནྟེཏི མིལཀྑཱ, ཏེསཾ ཛཱཏི ཡོནི མིལཀྑཛཱཏི. མཡཱུརཔིཉྪཱདིཔརིདྷཱནོ ཀིརཱཏོ, ཀིར ཝིཀིརཎེ, ཨཏོ, ཀིརཏཱིཏི ཀིརཱཏོ. ཀིརཏོཔི. པཏྟཔརིདྷཱནོ སཝརོ. སཝ གཏིཡཾ, ཨརོ. ཨཱདིནཱ པུལིནྡོ, པུལ མཧཏྠེ, དོ, པུལིནྡོ, སབྷཱསཱ བྱཝཧཱརཱི དེསནྟརབྷཱསཱནབྷིཉྙོ, པུལིནྡོ སཝརཔརིཡཱཡོཏི ཀེཙི.
༥༡༨-༥༡༩. ཏིཀཾ ལུདྡམཏྟེ, ཨཡམྤི མིལཀྑཔྤཀཱརོ. མིགམཙྪཱདཱིནཾ ནིསཱདནཏོ མཱརཎཏོ ནེསཱདོ. ལུདྷ ཨུཔགྷཱཏེ ¶ , དོ, དྷསྶ དོ, ལཱུ ཚེདནེ ཝཱ, དོ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི སཀཏྠེ ཀོ. ཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི བྱཱདྷོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ. དྭཡཾ མིགལུདྡེ. མིགེ ཧནྟཱིཏི མིགཝོ, ཝོ. མིགེ ཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི མིགབྱདྷོ.
སིལོཀོ སུནཁེ. སརམཱ སུནཱི, ཏསྶཱཔཙྩཾ སཱརམེཡྻོ, ཎེཡྻོ. སུནྡརཾ ནཁམེཏསྶ སུནཁོ, སུནསྶ ཝཱ པཱཊིཔདིཀསྶ ཨུནཁོ, སུན གཏིཡཾ ཝཱ, ཁོ, ཨེཝཾ སབྦཏྲ པཱཊིཔདིཀཝསེན ཝཱ དྷཱཏུཝསེན ཝཱ རཱུཔསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ. སུན གཏིཡཾ, སུནསྶ ཝཱ ཨུནོ. སོཎ ཝཎྞགཏཱིསུ, སུན གཏིཡཾ ཝཱ, ཎོ, ཎཏྟཾ, སུནསྶ ཝཱ ཨོཎོ. ཀུཀ ཨཱདཱནེ, ཨུརོ, ཀུཀྐུརོ. སུན གཏིཡཾ, ཨུསྶ ཝཱདེསེ སྭཱནོ, ཨུཝཱདེསེ སུཝཱནོ. མིགེ སརཏི ཧིཾསཏཱིཏི སཱལཱུ༹རོ, ཨཱུརོ, རསྶ ལོ༹. དཱིགྷཱདིམྷི སཱུནོ. ཨུསྶཱཏྟེ སཱནོ. ནལོཔེ ཨུསྶཱཏྟེ སཱ, ཨཡཾ པུམེ, ཀོལེཡྻོ, མིགདཾསཀོ, བྷསཀོཔྱཏྲ, ཀུལེ གེཧེ བྷཝོ ཀོལེཡྻོ. མིགཾ དཾསཏཱིཏི མིགདཾསཀོ. བྷསཏི བུཀྐཏཱིཏི བྷསཀོ, བྷས བྷཎནེ.
བྷེསཛྫཱདིཡོགེན, ནིསྶགྒེན ཝཱ ཨུམྨཏྟཱདིབྷཱཝམཱཔནྣོ སུནཁོ ‘‘ཨལ༹ཀྐོ, ཨཏིསུནོ’’ཏི ཙ ཝུཙྩཏེ. ཨལ ནིཝཱརཎེ, ཀམྨནི ཎྭུ, དྭིཏྟལ༹ཏྟཱནི, ཨལ༹ཀྐོ. ཨལཀྐོཔི. པཀཏིཾ ཨཏིཀྐནྟོ སུནོ ཨཏིསུནོ.
༥༢༠. སཱདིབནྡྷནཾ སུནཁཱདིབནྡྷནཾ རཛྫཱདི གདྡཱུལོ ནཱམ. གདྡ སདྡེ, ཨུལོ, དཱིགྷོ. དྭཡཾ དཱིཔཀེ. དཱིཔ དིཏྟིཡཾ, ཎྭུ, ཙིཊ པེསནཱིཡེ, ལུདྡེན ཙིཊྱཏེཏི ཙེཊཀོ, ཎོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཎྭུཔཙྩཡེན ཝཱ སིདྡྷཾ.
ཏིཀཾ ¶ པཱསེ. བནྡྷ བནྡྷནེ, ཀཏྟརི ཡུ. གནྠ གནྠནེ, གནྠ ཀོཊིལྱེ ཝཱ, ནྠསྶ ཎྛོ. པས བཱདྷནཕུསནེསུ, ཀཏྟརི ཎོ. དྭཡཾ ཝཱཀརཱཡཾ, ཡཱ སཱཎཏཙཱདཱིཧི མིགཱདཱིནཾ བནྡྷནཏྠཾ ཀཏཱ. ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨརོ, ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱ. མིགེ གནྠཏི བནྡྷཏཱིཏི མིགགནྠནཱི, ‘‘མིགབནྡྷནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ.
༥༢༡. དྭཡཾ ཀུམཱིནེ. ཡཏྲ མཙྪཱ པཝིསནྟེཝ, ན ནིསྶརནྟི, ཀུཙྪིཏཱ ཝེཎཱི ཨསྶཱ ཀུཝེཎཱི, ནདཱདི. ཝཛ྄ཛྷཔྤཏྟཏཱཡ ཀུཙྪིཏཱ མཱིནཱ ཡསྨིཾ ཀུམཱིནཾ, ཀམུ པདཝིཀྑེཔེ ཝཱ, ཨིནོ, མཙྪཱདྷཱནཱིཔྱཏྲ, མཙྪཱ ཨཱདྷཱིཡནྟེ ཡསྶཾ མཙྪཱདྷཱནཱི, ཡུ, ནདཱདི. དྭཡཾ ཛཱལེ. ཨཱནཱིཡནྟེནེནཱཏི ཨཱནཡོ, ཎོ, ཨཱིསྶེ, ཨེ ཨཡ. ཛལེ ཧིཏཾ ཛཱལཾ, ཎ.
དྭཡཾ ཝདྷཊྛཱནེ. ཨཱགནྟྭཱ ཧནནྟི ཡསྨིཾ ཨཱགྷཱཏནཾ, ཡུ, ཧནསྶ གྷཱཏོ. ཝདྷསྶ མཱརཎསྶ ཋཱནཾ ཝདྷཊྛཱནཾ. དྭཡཾ ཨདྷིཀོཊྚནེ. སདཱ ཨཱཀོཊྚནཏྟཱ སཧ ཨཱུནེནཱཏི སཱུནཱ, སུན གཏིཡཾ ཝཱ, ཨིཏྠིཡམཏི ཨ, དཱིགྷཱདི. ཀུཊ ཚེདནེ, ཨདྷིཀོཊེནྟི ཡསྨིཾ ཨདྷིཀོཊྚནཾ.
༥༢༢. དྭིཔཱདཾ ཙོརེ. ཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཏཀྐརོ, ཐེཡྻཏྠཾ ཝཱ ཏཀྐཡཏཱིཏི ཏཀྐརོ. ཏཀྐ ཝིཏཀྐེ, ཨརོ. མུས ¶ ཐེཡྻེ, ཀཏྟརི ཎྭུ. ཙུར ཐེཡྻེ, ཎོ, ཙུརཱ ཐེཡྻསཱིལམསྶེཏི ཝཱ ཙོརོ, ཎོ. ཐེན ཙོརིཡེ, ཙུརཱདི, ཨ. ཨེཀཾ ཨསཧཱཡཾ ཨགཱརཾ གེཧཾ ཨེཀཱགཱརཾ, ཏཾ པཡོཛནཾ ཡསྶ ཨེཀཱགཱརིཀོ, ཨིཀོ. མོསཏྠིནོ ཧྱེཀཱགཱརཾ པཡོཛནཾ. སམཱཏི ཏུལྱཏྠཱ. དསྶུཔྱཏྲ. དཾས དཾསནེ, སུ, ནིགྒཧཱིཏལོཔོ.
ཏིཀཾ ཐེཡྻཀྲིཡཱཡཾ. ཐེནསྶ ཀམྨཾ ཐེཡྻཾ, ཙོརསྶ ཀམྨཾ ཙོརིཀཱ. མུསནཾ མོསོ, བྷཱཝེ ཎོ. ཝེ ཏནྟསནྟཱནེ, ཝེམོ, ཨནིཏྠཱི. ཝཱཡནཏྠོ དཎྜཀོ ཝཱཡནདཎྜཀོ, ཝཱསརདཎྜཀོཔི.
༥༢༣. ཏིཀཾ སུཏྟེ. སུཙ གཏིཡཾ, ཏོ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཏུ, ཏནྟུ པུམེ, ཏནྟཔཡོཛནཏྟཱ ཏནྟཾ. ལེཔྱཱདིཀམྨནི ལེཔནཱདིཀྲིཡཱཡཾ པོཏྠསདྡོ ཝཏྟཏི. ཨཱདིནཱ པོཏྠལིཀཱདིལིཁནཀམྨཾ གཡ྄ཧཏེ, པུས སྣེཧསེཙནཔཱུརཎེསུ, བྷཱཝེ ཐོ. ཨཐ ཝཱ ལེཔྱཱདིཀམྨནི ཀམྨཀཱརཀབྷཱུཏེ ལེཔིཏབྦཱདིམྷི པོཏྠསདྡོ, ཏདཱ ཀམྨནི ཐོ, པོཏྠཾ.
ཝཏྠདནྟཀཊྛསིངྒཱདིཔོཏྠལིཀཱཡཾ པཉྩཱལིཀཱདིདྭཡཾ. པཉྩངྒཱནི ཡསྶཱ སནྟི སཛཱིཝསྶེཝཱཏི པཉྩཱལིཀཱ, ཨིཀོ. མཛ྄ཛྷེ ལཀཱརཱགམོ. པོཏྠེན ཝཏྠེན ཨལངྐརིཡཏྟཱ པོཏྠལིཀཱ. ཨལ བྷཱུསནེ, ཎྭུ. ‘‘ཙཏུརོ ཛནཱ པོཏྠཀམགྒཧེསུ’’ནྟི ཨེཏྠ པོཏྠཀསདྡེན ཝཏྠཾ ཝུཏྟཾ, པོཏྠསདྡོཡེཝ ཧི སཀཏྠེ ཀཔཙྩཡེན ‘‘པོཏྠཀོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ‘‘པུཏྟལིཀཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, པུཏྟོ ཝིཡ ཨལངྐརཱིཡཏེཏི པུཏྟལིཀཱ, པུཏྟིཀཱཔྱཏྲ.
༥༢༤. ཡཾ ¶ ཀཱུཔཏོ ཨཱཝཱཊཏོ ཨམྦུནོ ཛལསྶ ཨུབྦཱཧནཾ ཨུདྡྷཱརཎཾ བྷཝེ, ཏཾ ‘‘ཨུགྒྷཱཊནཾ, གྷཊཱིཡནྟ’’མིཏི ཙོཙྩཏེ. ཨུདྡྷཾ གྷཊཱིཡཏི ཨུདཀནྟི ཨུགྒྷཱཊནཾ, ཡུ. གྷཊ ཙེཏཱཡཾ, གྷཊཱིཡེཝ ཨུདྡྷཱདྷོགམནཝསེན གམནཏོ གྷཊཱིཡནྟཾ, ཡཱ གཏིཔཱཔུཎནེསུ, ཨནྟོ, ཏོ ཝཱ.
དྭཡཾ མཉྫུསཱཡཾ, ཡཱ ཀཊྛེཧི ཀརཱིཡཏི. མན ཉཱཎེ, སོ, ཛུམཛ྄ཛྷོ [མནིསྶ ཛཱུཀ (ཎྭཱདི ༢༡༥) ཨུཎཱདིཝུཏྟིཡཾ ༤.༧༧ སུཏྟེ ཙ པསྶིཏབྦཾ], པེལ གཏིཡཾ, པེ པཱལནེ ཝཱ, ལོ, ལ༹ཏྟཾ, པེལཱ༹, པལ རཀྑཎེ ཝཱ, ཀཏྟརི ཨ, ཨསྶེ, པེལཱ༹. ཏིཀཾ པཙྪིཡཾ. པིཊ སངྒྷཱཏེ, ཎྭུ, པིཊཀོ, ཝུདྡྷིམྷི པེཊཀོ. པས པཱལནེ, ཚི, པཙྪི, ཨིཏྠིཡཾ.
༥༢༥. དྭཡཾ ཀཱཛེ. ཝིཝིདྷཾ བྷཱརམཱབྷཉྫནྟི ཨོལམྦནྟི ཡསྶཾ བྱཱབྷངྒཱི. ཀཛྫ བྱདྷནེ, ཀཏྟརི ཎོ, ཨེཀསྶ ཛསྶ ལོཔོ, ཀཙ བནྡྷནེ ཝཱ, ཨདྷིཀརཎེ ཎོ, ཙསྶ ཛོ, ཀཱཛོ, ཀཱཙོཔི. ཨཏྲ ཀཱཛེ ཨཝལམྦནཾ ཝེཏྟཱདིཝིཀཏི སིཀྐཱ ནཱམ. སཀ སཏྟིཡཾ, ཀཏྟརི ཀོ, ཨུཔཱནྟསྶི, སིཀྐཱ, ཀཱཛོཔི.
དྭཡཾ ཨུཔཱཧནེ. ཨུཔནཡ྄ཧཏེ བནྡྷཱིཡཏེཏི ཨུཔཱཧནོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ, ཝཱཀཱརེན ཨུཔཱཧནཾ. པཛྫཏེ ¶ ཡཱཡ པཱདུ, ཨུ, པཱདུ ཨིཏྠཱི, ‘‘པནྣདྡྷཱི པཱདུཀཱ པཱཎིཧིཏཱ པདརཐཱི’’ཏིཔི ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༢.༡༠.༡༣] . ཏབྦྷེདཱ ཏསྶུཔཱཧནསྶ བྷེདཱ ཝིསེསཱ པཱདུཀཱ ནཱམ, པད གམནེ, ཎུཀོ, པཱདུཀཱ, བཧུཔཊལཱ ཙམྨམཡཱ ཀཊྛམཡཱཏྱེཀེ.
༥༢༦. ཏིཀཾ ཙམྨརཛྫུཡཾ. ཝར ཨིཙྪཱཡཾ, ཝར སཾཝརཎེ ཝཱ, ཚདཱདཱིཧི ཏཏྲཎ. ཝརཏྟཱ, ཝརཏྟཾ, ཝརཏྲཱ, ཝརཏྲམྤི. ཝདྡྷ ཝདྡྷིཡཾ, སཀཏྠེ ཀོ, ཝདྡྷིཀཱ. ནཡ྄ཧཏེ བནྡྷཱིཡཏེ ཡཱཡ ནདྡྷཱི, ནཧ བནྡྷནེ, ཏོ, ནདཱདི.
དྭཡཾ ཨགྒིདཱིཔནེ. བྷས བྷཱསདིཏྟཱིསུ, དིབྦཏེ ཨགྒི ཡཱཡ བྷསྟཱ, ཏོ, ཏྲཎམྷི བྷསྟྲཱ, ནདཱདིནོ ཨཱཀཏིགཎཏྟཱ ཨཱིཔཙྩཡཱབྷཱཝོ. ཙམྨམཡཾ པསིབྦཀཾ ཙམྨཔསིབྦཀཾ, ཙམྨཔསིབྦཀཱཔི.
ཏེཛསེ སུཝཎྞཱདིཀེ ཨཱཝཏྱཏེ ཡཏྲ, སཱ སོཎྞཱདྱཱཝཏྟནཱི མཱུསཱ ནཱམ, མུས ཐེཡྻེ, ཨ, མཱུསཱ, དཱིགྷཱདི. ཀལཱདིཀཾ ཡཱཝ པཱདེན ནཱམཾ. ཀུཊ ཚེདནེ, ཀརཎསཱདྷནཾ, ཀཱུཊཾ, དཱིགྷཱདི, ཝཱཀཱརེན ཀཱུཊོ. ཨཡསོ, ཨཡོམཡོ ཝཱ གྷནོ ཨཡོགྷནོ.
༥༢༧. ཀམྨཱརཱནཾ བྷཎྜཾ ཀམྨཱརབྷཎྜཾ. སངྒམྨ ཌཾསཏཱིཏི སཎྜཱསོ, ཎོ, ནིགྒཧཱིཏལོཔོ, སཎྜཱསོ, ཡེནཱདིཏྟལོཧཱདི ¶ གཡ྄ཧཏེ. དྭཡཾ ཨདྷོབྷཱགཊྛེ ཨཡོགྷནེ. མུད སཾསགྒེ, ཐི, མུཊྛི, ཨིཏྠཱི. ཨདྷིཀརོཏི ཡསྶཾ ཨདྷིཀརཎཱི, ཡུ, ནདཱདི.
ཏབྦྷསྟཱ ཏེསཾ ཀམྨཱརཱནཾ བྷསྟཱ ཨགྒིདཱིཔནཱི གགྒརཱི ནཱམ, ཡཱ ‘‘ཨུཀྐཱ’’ཏིཔི ཝུཙྩཏི, སཱ ཙ ནཱརཱི, ‘‘གགྒ’’ཨིཏི སདྡཾ རཱཏཱིཏི གགྒརཱི, མནྠནིཡམྤི. དྭཡཾ ཁུདྡཀསཏྠེ. སས ཧིཾསཱཡཾ, ཐོ. པིཡམྤི ཕཱལེཏཱིཏི པིཔྥལཾ, ཕལ ཝིདཱརཎེ.
༥༢༨. དྭཡཾ ནིཀསེ. སཱ ཏནུཀརཎེ, ཡུ, ཎཏྟཾ, ནིཀསཏེ པརིཀྑྱཏེ སུཝཎྞནྟི ནིཀསོ. ཀསོཔི. སཱུཙིཡཱ ནཱསཱཝིཛ྄ཛྷནཾ ཨཱརཱ, ཨར གམནེ, ཨཱ, ཨཱརཱ, ཙམྨཀཱརཱནཾ ཙམྨཝེདྷནེཔི ཨཱརཱ, ‘‘ཏིཀཾ སཱུཙིཡ’’ནྟི ཀེཙི.
དྭཡཾ ཁརཔཏྟེ. ཁརསམྥསྶཏཱཡ ཁརོ. ‘‘ཀ’’ཨིཏི ཀཙཏི པཱཊཡཏི ཀཀཙོ, ཨནིཏྠཱི, ‘‘ཀཀཙཾ ཁརཔཏྟཉྩེ’’ཏྱམརམཱལཱཡཾ ནཔུཾསཀཀཎྜཾ. ཝཙྪཱཡནསཏྠེ ཝུཏྟཱ གཱིཏཝཛྫཱདིཀཱ ཝིཛྫཱ ཙཏུསཊྛིཀྲིཡཱ, ཏཐཱ ཨཱལིངྒནཙུམྦནཱདིཀཱ ཙ ཨབྦྷནྟརཱ ཙཏུསཊྛིཀྲིཡཱ ཀལཱསདྡེནོཙྩཏེ. ཨཱདིནཱ ཡཾ ཏཏྲ ཝུཏྟཾ ཀཱརུཀམྨཾ, ཏཾ གཡ྄ཧཏེ, ཏཾ སབྦམྤི ཀལཱདིཀཾ ཀམྨཾ ཀྲིཡཱ སིཔྤཾ ནཱམ, སཱི སཡེ, པོ, སཔྤ གམནེ ཝཱ, ཨུཔཱནྟསྶི, སིཔྤཾ.
༥༢༩-༥༣༠. པཏིསདིསཾ ¶ ཡཾ སིལཱདིནཱ པཏིརཱུཔཀཾ ཀརཱིཡཏེ, ཏཏྲ པཊིམཱདིཙཏུཀྐཾ. མཱ མཱནེ, མཱནམཏྲ སདིསཱིཀརཎཾ, ཀཏྟརི, ཀརཎེ ཝཱ ཨ, པཊིམཱ, ནཱརཱི. ཝམུ ཨུགྒིརཎེ, བོ, ཨིཏྟཾ, པཊིབིམྦཾ. དྷཱ དྷཱརཎེ, ཨི, པཊིནིདྷི, དྭཱིསུ. པཊིམཱནཾ, པཊིཡཱཏནཱ, པཊིཙྪཱཡཱ, པཊིཀཏིཔྱཏྲ.
པཛྫཾ སདིསེ, ཏཏྲ སམཱདཡོ ཀེཝལཱ ཨཔི ཏཱིསུ, སདིསཏྠེ ཙ ཝཏྟནྟི, སནྣིཀཱསོ, པན ཨནྟེ ཏཡོ ཙ ཨུཏྟརཔདཱིབྷཱུཏཱ, ཏཾ ཡཐཱ – ཏེན སམོ’ཡཾ [ཏཾསམོ’ཡཾ (?)], ཏཾསམམིདཾ, ཏཾསནྣིཀཱསོ ཨིཙྩཱདི [ཨམཱུ ནིབྷཱདཡོ ཨུཏྟརཔདཊྛཱ ཨེཝ སདིསཝཙནཱ ཝཱཙྩལིངྒཱ སིཡུཾ ཡཐཱ ‘‘པིཏུནིབྷོ པུཏྟོ, མཱཏུནིབྷཱ ཀཉྙཱ, དེཝནིབྷམ- པཙྩ’’མིཏི, བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༡༠.༣༧]. སམ ཝེལམྦེ, ཨ. པཏིརཱུཔཀཾ བྷཛཏཱིཏི པཊིབྷཱགོ, ཎོ, ཀཱས དིཏྟིཡཾ, ཨ, སནྣིཀཱསོ. སམཱནམིཝ ནཾ དིསྶཏཱིཏི སརིཀྑཀོ, སམཱནསྶ སོ, དིསྶ རི, སསྶ ཀྑོ, སཀཏྠེ ཀོ, སརིཀྑཀོ. སམ ཝེལམྦེ, ཡུ, སམཱནོ, སཧ མཱནེནཱཏི ཝཱ སམཱནོ. སམཱནཾ ཀཏྭཱ ནཾ པསྶཏཱིཏི སདིསོ, སམཱནསྶ སོ. པརིཙྪེདསདྷམྨཱ ཏུལྱཱདྷིཊྛིཏཱཡ སམྨིཏོ པརིཙྪིནྣོ ཏུལྱོ, སམྨིཏཏྠེ ཡོ, ཨཔཙྩཡེ ཏུལོཔི. བྷཱ དིཏྟིཡཾ ¶ , སནྣིབྷོ, ནིབྷོ ཙ. བྷཱུཏ རཱུཔཱདཡོཔྱཏྲ, ཡཐཱ པིཏུབྷཱུཏོ, མཱཏུརཱུཔོ.
ཏིཀཾ ཨུཔམཱནེ. ཨུཔམཱིཡཏེ ཡེན ཨོཔམྨཾ, མན, ཨུཔཔུབྦོ མཱ མཱནེ, ཡུཔཙྩཡེ ཨུཔམཱནཾ, ཨིཏྠིཡམཏི ཨ, ཨུཔམཱ, ཨུཔམཱནོཔམེཡྻཱནཾ སདྷམྨཏྟེཔྱཡཾ, ཝུཏྟཉྩ ‘‘ཨུཔམཱནོཔམེཡྻཱནཾ, སདྷམྨཏྟཾ སིཡོཔམཱ’’ཏི [སུབོདྷཱལངྐཱར ༡༧༦ གཱཐཱ]. ‘‘ཡེནོཔམཱིཡཏེ, ཡཱ ཙོཔམཱིཡཏེ, ཏེསྭཔི ཨོཔམྨཱདིཏྟཡ’’ནྟྱམརསཱིཧོ [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༡༠.༣༦].
༥༣༡. ཙཏུཀྐཾ ཝེཏནེ. བྷརཏི ཀམྨཀརེ ཡཱཡ, སཱ བྷཏི,ཏི. ཝིས པེརཎེ, པེརཎཾ གམནཱདཱིསུ ནིཡོཛནཾ, ཀརཎེ ཎོ, ནིབྦེསོ, ནིཝེསོཔི. ཝཱི གམནེ, ཏནོ. མཱུལེན སམིཏཾ མཱུལྱཾ, མཱུལ པཏིཊྛཱཡཾ ཝཱ, ཀརཎེ ཡོ.
‘‘ཀམྨཉྙཱ ཏུ ཝིདྷཱ བྷཙྩཱ, བྷཏཡོ བྷམྨཝེཏནཾ;
བྷརཎྱཾ བྷརཎཾ མཱུལྱཾ, ནིབྦེསོ པཎམིཙྩཔཱི’’. –
ཏྱམརསཱིཧོ [ཨམར ༢༠.༣༨-༩].
དྭཡཾ ཛཱུཏེ. ཛུ གཏིཛཝནེསུ, ཏོ, དཱིགྷཱདི, ཛཱུཏཾ, ཛུཏ དིཏྟིཡཾ ཝཱ, ཀརཎེ ཨ. ཀིཏཝསྶ ཛཱུཏཀཱརསྶ ཀམྨཾ ཀེཏཝཾ, ཎོ. ཨཀྑཝཏཱི, པཎོཔྱཏྲ. ཨཀྑཱ པཱསཀཱ ཨུཔཱཡཏྠེན ཨསྶཾ སནྟཱིཏི, ཝནྟུ, སབྷཱཝཏོ ཨིཏྠིཏྟཾ. པཎོ ཨཊྚོ, ཏཾཡོགཱ པཎོ.
པཉྩཀཾ ¶ ཛཱུཏཀཱརེ. དྷཱཝནྟཱི ཨཏྟི དྷུཏྟི, ནིཔཱཏནཱ, ཏཾཡོགཱ དྷུཏྟོ, ཎོ, དྷཱུ ཀམྤནེ ཝཱ, ཏོ, རསྶོ, དྷུཏྟོ, སབྦཀཱིལཱ༹དིཔསུཏེཔྱཡཾ. ཨཀྑེསུ དྷུཏྟོ ཨཀྑདྷུཏྟོ. མརིཡཱདམཏིཀྐམྨ ཀཱིལཱ༹དིཔསུཏོ ཧི ‘‘དྷུཏྟོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཀིཏཝཾ ཨསྶཏྠཱིཏི ཀིཏཝོ, ནིཔཱཏནཱ, ཀིཏ ནིཝཱསེ ཝཱ, ཨཝོ. ཨཀྑེཧི ཛཱུཏེཧི དིབྦཏཱིཏི ཨཀྑདེཝཱི, ཎཱི.
༥༣༢. དྭཡཾ པཱཊིབྷོགེ, པཊིབྷུཉྫཏི པཱལཡཏཱིཏི པཱཊིབྷོགོ, བྷུཛ པཱལནེ, ཎོ. པཊིབྷཝཏཱིཏི པཊིབྷཱུ. དྭཡཾ ཙཏུཝཱིསཏིཔཱསཀེ, ཡེན ཛཱུཏཀཱརཱ དིབྦནྟི. ཨཀ ཀུཊིལཱཡཾ གཏིཡཾ, ཁོ, ཨཀྑོ. པས བཱདྷནཕུསནེསུ, ཎྭུ. དེཝནོཔྱཏྲ. དིབྦནྟི ཡེན དེཝནོ, དིཝུ ཀཱིལཱ༹ཡཾ, ཡུ.
སཱརཕལཀེ ཨཊྛཱཔདཾ, པུམེ, ནཔུཾསཀེ ཝཱ, ཨཊྛཔདཱནྱསྶ ཨཊྛཱཔདཾ. དེསནྟརེ ཧི ཙཏུརངྒསྶེཝ པཊྚིཀཱཡཾ པཱསཀཛཱུཏམྤི ཝཏྟཏེ, སཉྙཱཡཾ ཨཊྛསདྡསྶ ཨུཏྟརཔདེ རསྶསྶ དཱིགྷཏཱ [པཱཎིནི ༦.༣.༡༢༥]. ཨཊྛཔདམྤི. པཊྚེ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སརནྟི པརིཝཏྟནྟཱིཏི སཱརིནོ, ཏེསཾ ཕལཀཾ སཱརིཕལཀཾ, སཀཏྠེ ཀོ.
དྭཡཾ ཨབྦྷུཏེ, ཡེན སཏཱདིལཱབྷཛཱནིཝསེན ཛཱུཏཀཱརཱདཱིནཾ ཛཡཔརཱཛཡཱ ཧོནྟི. པཎ བྱཝཧཱརེ, ཨ, པཎོ, པནོཔི. ཨབྦྷ གམནེ, ཏོ, ཨབྷི སདྡེ ཝཱ, ཏོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, ཨབྦྷཏོཔི.
༥༣༣. ནཱནཱདབྦཀཏེ ¶ མདིརཱབཱིཛེ སུརཱབཱིཛེ ཀིཎྞཱ, ཀིརནྟི ནཱནཱདབྦཱནི མིསྶཱིབྷཝནྟྱསྶཾ ཀིཎྞཱ, ཏོ. མདྷྭཱསཝེ མདྷུཀཔུཔྥཀཏེ མཛྫེ མདྷུ མཏཾ, མདྷུཀཔུཔྥཾ མདྷུ, ཏཔྤཀཏཏྟཱ མདྷུ, མདྷུཀཏེཔི མཛྫེ མདྷུ མདྷྭཱསཝཱ ཝུཏྟཱ, མཱདྷཝཀོ, མཱདྷྭིཀམྤི, ཨདྭཱིསྭིདཾ.
སུརཱནྟཾ མཛྫེ. མད ཨུམྨཱདེ, ཀརཎེ ཨིརོ. ཝརུཎོ ནཱམ ཨེཀོ ཛནོ, ཏེནེཝ པཋམཾ དིཊྛཏྟཱ ཝརུཎཏོ ཛཱཡཏཱིཏི ཝཱརུཎཱི, ཎཱི, ཝར པཏྠནཱཡཾ ཝཱ, ཀམྨེ ཡུ, ཨསྶུ, ནདཱདི. མཛྫནྟེ ཡེན མཛྫཾ, ཝཛཱདིནཱ ཡོ, དྱསྶ ཛྫོ ཙ. སུ ཨབྷིསཝེ, རོ, སུ སཝནེ ཝཱ, སུརཱ. ཧལིཔྤིཡཱ, ཧཱལཱ, གནྡྷོཏྟམཱ, པསནྣཱ, ཨིརཱ, ཀཱདམྦརཱིཔྱཏྲ. ཧལིནོ བལབྷདྡསྶ པིཡཱ རུཙྩཱ ཧལིཔྤིཡཱ. ཧལ ཝིལེཁནེ, ཎོ, ཧཱལཱ. ཨི གམནེ, རོ, ཨིརཱ. པཋམ’མཡཾ གོམནྠ པབྦཏེ ཀདམྦཀོཊརེ བྷཝཱ ཀཱདམྦརཱི, ཏཐཱ ཙཱགམོ ‘‘ཀདམྦཀོཊརེ ཛཱཏཱ, ཏེན ཀཱདམྦརཱི མཏཱ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༢༠.༣༩].
དྭཡཾ ཏཱལཱདིརསཛེ. ཨཱསཝནྟི མཱནཔུརིསམདཱདཡོ ཡེནཱཏི ཨཱསཝོ. མདཾ ཛནེཏཱིཏི མེརཡཾ, ཎེཡྻོ, ཨསྶེ, དསྶ རོ ཙ. སཱིདྷུཔྱཏྲ. མཛྫཝིསེསེཔི ཏཡམིདཾ ཝདནྟི, ཝུཏྟཉྩ –
‘‘སཱིདྷུཨུཙྪུརསེ པཀྐེ, ཨཔཀྐེ ཨཱསཝོ བྷཝེ;
མེརཡཾ དྷཱཏཀཱིཔུཔྥ-གུལ༹དྷཉྙམྦིལོཊྛིཏ’’ནྟི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༢༠.༤༢ བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༡༠.༤༡].
༥༣༤. དྭཡཾ ¶ པཱནཔཏྟེ. སར གཏིཡཾ, ཎྭུ. སར གཏིཧིཾསཱཙིནྟཱསུ ཝཱ. ཙས བྷཀྑནེ, ཎྭུ, དྭཡཾཔྱནིཏྠཱི. སཱིདྷུམྷི ཙ སརཀོ.
དྭཡཾ པཱནམཎྜལེ. ཨཱཔིཝནྟི སཾབྷཱུཡ པིཝནྟྱསྨིཾ ཨཱཔཱནཾ, ཡུ. པཱནསྶ མཎྜལཾ ཀོཊྛཾ པཱནམཎྜལཾ.
༥༣༥. སམཏྟལིངྒཱསངྒཧཏོ ཨསམྤུཎྞཏཾ པརིཧརཏི. ཨཏྲ ཨསྨིཾ ཝགྒེ ཡེ ཡོགིཀཱ སདྡཱཝེཎིཀམཱཡཱཀཱརཙོརཨཀྑདེཝིཔྤབྷུཏཡོ པུམེ བྷཱུརིཔྤཡོགཏྟཱ པཙུརཔྤཡོགདསྶནཏོ ཨེཀསྨིཾ ལིངྒེ པུམེ ཨཱིརིཏཱ ཀཐིཏཱ, ཏེ ཏདྡྷམྨཏྟཱ ཏཾཡོགཝསཱ ཨེཀཀྲིཡཱཀཱརིཏྟཱ ཨཉྙཝུཏྟིཡཾ ཏཏོ ཨཉྙཏྲ ཨིཏྠཱདཱིསུ ཝུཏྟིཡཾ སཏྱཾ ལིངྒནྟརེཔི ཨིཏྠིལིངྒཱདོཔི ནེཡྻཱ ཨུཔནཱིཡཱ, ཏཾ ཡཐཱ – མཱཡཱཀཱརཱི ཨིཏྠཱི, མཱཡཱཀཱརམིདཾ ཀུལམིཙྩཱདི. ཡེ ཏྭཡོགིཀཱ མཱགདྷམཱལིཀཀུམྦྷཀཱརཱདཡོ, ཏེ ཛཱཏིཝཙནཏྟཱ སུདྡཱདཡོ ཝིཡ དྭཱིསཱུཏི.
སུདྡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
ཙཏུབྦཎྞཝགྒཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.
༥. ཨརཉྙཝགྒཝཎྞནཱ
༥༣༦. སཏྟཀཾ ¶ ཝནེ. ཨར གམནེ, ཨཉྙོ, ཨརཉྙཾ. ཀེན ཛལེན ཨནནཾ པཱཎམནསྶ ཀཱནནཾ, དཱ ཨཝཁཎྜནེ, དཱ ཚེདནེ ཝཱ. ཨདྷིཀརཎེ ཎོ, ‘‘ཨཱཀཱརནྟཱནམཱཡོ’’ཏི ཨཱཡོ. དཡ དཱནགཏིཧིཾ སཱདཱནེསུ ཝཱ, ཎོ, གཧ ཨུཔཱདཱནེ [གཱཧཱུ ཝིལོལ༹ནེ (?)], ཨདྷིཀརཎེ ཡུ. ཝཔ བཱིཛནིཀྑེཔེ, ཨིནོ, ཨསྶིཏྟཾ. ཝན སམྦྷཏྟིསདྡེསུ, ཀཏྟརི ཨ, ཝནཾ. ཨཊཱ ཨཝཡཝོ སེལཱ ཨཏྲེཏི ཨཊཝི, ཨི, ཨཱིམྷི ཨཊཝཱི.
མཧཱཔདུམལཏཱཝནཾ མཧཱརཉྙཾ, ནདཱདི, ཨནནྟོ ཙ, ཨརཉྙཱནཱི.
༥༣༧. ནགརཏོ ནཱཏིདཱུརསྨིཾ ཋཱནེ སནྟེཧི ཨབྷིརོཔིཏོ ཏརུསཎྜོ པཱུགཔནསཱདིཏརུསམཱུཧོ ཨཏྠི, སོ ‘‘ཨུཔཝན’’ནྟི ཙོཙྩཏེ, ཀིཏྟིམཝནམེཏཾ. ཨཱརམནྟྱསྨིནྟི ཨཱརཱམོ, ཎོ. ཨུཔགཏཾ, ཨུཔརོཔིཏཾ ཝཱ ཝནཾ ཨུཔཝནཾ.
༥༣༨. སབྦསཱདྷཱརཎཾ སབྦལོཀེཧི སཱདྷཱརཎོཔབྷོགཾ རཉྙཾ རཱཛཱུནཾ ཨརཉྙཾ ‘‘ཨུཔཝནཾ, ཨུཡྻཱན’’མིཏྱུཙྩཏེ, ཨུལློཀེནྟཱ ¶ ཡནྟི ཛནཱ ཨེཏསྨིནྟི ཨུཡྻཱནཾ, ཡུ. ཨཱཀཱིལོ༹པྱཏྲ.
ཏདེཝ རཱཛོཔཝནམེཝ ཨུཔཀཱརིཀཱསནྣིཧིཏཾ, པུརསནྣིཧིཏཾ ཝཱ ཨནྟེཔུརཱཙིཏཾ པམདཝནཱཁྱཾ. ཡཏྲ ཨནྟེཔུརསཧིཏོ ཨེཝ རཱཛཱ ཝིཧརཏི, ནཱཉྙཛནཔྤཝེསོ. པམདཱནཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཝནཾ པམདཝནཾ, རསྶོ.
༥༣༩-༥༤༠. སཱནྟརཱལཱ༹ པནྟི, ཡཐཱ – ཏརུཔནྟི, པཱསཱདཔནྟི, ནིརནྟརཱལཱ༹ ཏུ རཱཛཱིཏི. ཏཏྲ པཉྩཀཾ པནྟིཡཾ. པན བྱཝཧཱརེ, ཐུཏིམྷི ཙ, པནྟི. ཝཱི གམནེ, ཐི, ཝཱིཐི. ཝལ སཾཝརཎེ, ཨི, ཨཱཝལི. ཨཱལིཔི, ཨལདྷཱཏུམྷཱ ཨི. སི སེཝཱཡཾ, ཎི, སེཎི. པཱ རཀྑཎེ, ལི༹, པཱལི༹, སོགཏེཔི. དྭེ སམཱ. ལིཁ ལེཁནེ, ཨ. རཱཛ དིཏྟིཡཾ, ཨི.
ཏིཔཱདཾ རུཀྑམཏྟེ. པཱདེན མཱུལེན པིཝཏཱིཏི པཱདཔོ, ཎོ. ཝིཊཔཡོགཱ ཝིཊཔཱི. རུཀྑ ཝརཎེ, ཨ, རུཧ ཛནནེ ཝཱ, ཁོ, ཧསྶ ཀོ. ན གཙྪཏཱིཏི ཨགོ. སལ གམནེ, ཎོ, སཱརཝནྟཏཱཡ ཝཱ སཱརོ, སོ ཨེཝ སཱལོ, ཨཉྙཏྲོཔཙཱརཱ. མཧིཡཾ རུཧཏཱིཏི, ཨ. དུ གཏིཡཾ, མོ. ཏར ཏརཎེ, ཨུ. ཀུཏོ བྷཱུམིཏོ ཛཱཡཏཱིཏི ཀུཛོ, ཨངྒཱརེཔི. སཱཁཱཡོགཏོ སཱཁཱི.
གམུ ¶ གམནེ, ཎོ, ‘‘གམིསྶནྟོ ཙྪོ ཝཱ སབྦཱསཱུ’’ཏི ཙྪོ. ཁུདྡོ ཨཝུཌྜྷིཔྤཏྟོ པཱདཔོ ཁུདྡཔཱདཔོ. ཡེ རུཀྑཱ པུཔྥཾ ཝིནཱ ཨཔུཔྥཀཱ ཕལནྟི, ཏེ ཨསྶཏྠོདུམྦརཔནསཱདཡོ ‘‘ཝནཔྤཏཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི, ཝནཱནཾ པཏི ཝནཔྤཏི. པུཔྥཏོ ཛཱཏཕལཱ པན ཨམྦཁཛྫཱུརཱདཡོ ཝཱནཔྤཏཡོ. ཝནཔྤཏིམྷི བྷཝཱ ཝཱནཔྤཏཡོ.
༥༤༡. ཡོ ཕལཔཱཀཱཝསཱནེ མརཏི, སོ ཀདལཱིདྷཉྙཱདིཀོ ཨོསདྷི ནཱམ བྷཝེ, ཨོསོ དྷཱིཡཏེ ཡསྶཾ [ཨོསོ གློསོ དིཏྟིབྦཱ དྷཱིཡཏེ’ཏྲ བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༤.༦], སཱ ཨོསདྷི, ཨི. སཱསདྡོ ཨོསདྷིསདྡསྶ ཨིཏྠིལིངྒཏྟདཱིཔཀོ.
དྭཡཾ ཨུཏུཔྤཏྟེཔི ཕལཧཱིནེ. ཝན ཡཱཙནེ, ཛྷོ, ཝཉྫྷཱ, ཝདྷཏི ཕལནྟི ཝཱ ཝཉྫྷཱ, ཝཛཱདིནཱ ཡོ, ཛྷསྶ ཛྷོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ. ན ཝིཛྫཏི ཕལམེཏིསྶཱཏི ཨཕལཱ, དྭེ ཏཱིསུ. ཏིཀཾ ཝཏྟམཱནཕལེ རུཀྑཱདོ. ཕལཡོགཱ, ཨིནོ, ཝནྟུ, ཨཱི ཙ.
༥༤༢. ཙཏུཀྐཾ ཝིཀསིཏེ. ཕུལླ ཝིཀསནེ, ཀཏྟརི ཏོ, སཉྫཱཏཏྠེ ཝཱ ཨིཏོ, ཕལ ཝིསརཎེ ཝཱ, ཝིསརཎཾ ཝིཀཱསོ, ཨསྶུ. ཀཙ བནྡྷནེ, ཝིཔུབྦོ ཝིཀསནེ, ཀཏྟརི ཨ ¶ . ཝིཀཙཏེ ཝིདལཏི ཝིསིལིཊྛདལོ བྷཝཏཱིཏི ཝཱ ཝིཀཙོ, ཨ, ཝིསདྡོ ཝིསིལེསཛོཏཀོ. ཀས གམནེ, ཏོ. དལཱནཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིསིལེསཏོ སམུདཱཡོ ‘‘ཝིཀསིཏོ’’ཏྱུཙྩཏེ. ཕུཊོཔྱཏྲ. ཕུཊ ཝིཀསནེ.
པཱདོ རུཀྑགྒེ. ‘‘ན ནཱ’གྒཾ སིཁརཾ སིརོ’’ཏི ཝོཔཱལིཏཝཙནཏོ ‘‘སིརསོ ཨགྒ’’ནྟི ན ཚཊྛཱིསམཱསོ. སིརོ ཝུཏྟོ. ཨཛ གམནེ, གོ, ཨགྒཾ, སེཊྛེ ཏཱིསུ. སཱི སཡེ, ཁརོ, སིཁཱ ཝཱ ཙཱུལཱ༹, སཱ ཝིཡ ཛཱཡཏཱིཏི སིཁརོ. དྭཡཾ སཱཁཱཡཾ. སཱཁ བྱཱཔནེ, ཨ. ‘‘ལཏཱ ཝལླཱི སམཱཁྱཱཏཱ, ལཏཱ སཱཁཱ ཙ སཱཁིན’’ནྟི ལཏཱ ནཱནཏྠཱ. ལཱ ཨཱདཱནེ, ཏོ, རསྶོ.
༥༤༣. ཚཀྐཾ པཏྟེ. དལཏི ཝིཀསཏཱིཏི དལཾ, ཨ. ལས ཀནྟིཡཾ, པཀཱརེན ལསཏཱིཏི པལཱསོ, ཎོ. ཚད སཾཝརཎེ, ཚཱདཱིཡཏེ ཡེན ཚདནཾ, ཡུ. པཱུརཡཏཱིཏི པཎྞཾ, ནིཔཱཏནཱ, པཏ ཨདྷོགམནེ ཝཱ, པཏཏྱཙིརེན པཎྞཾ, པཏྟཉྩ, ཏོ, པུམེ. སཉྙཱཡཾ ཎམྷི ཚདོ.
དྭཡཾ པཏྟཱདིསངྒྷཱཏཝཏི སཱཁཱཡ པབྦེ. པལླ གམནེ, ཨཝོ. ཀིས གམནེ, ཡོ, ལཱགམོ མཛ྄ཛྷེ. དྭཡཾ ཨངྐུརེ. ནཝོ ཨེཝ ཨུབྦྷིཏོ ཨུགྒཏོ ནཝུབྦྷིནྣོ. ཨངྐ ལཀྑཎེ, ཨུརོ.
༥༤༤. པཀྐཾ ཡཱཝ པཱདེན ནཱམཾ. ཝིཀཱསོ མུཁཔབུདྡྷཀལིཀཱཡཾ མཀུལཱ༹དིདྭཡཾ. མུཙ མོཙནེ, ཨུལོ, ཨུསྶཏྟཾ, ཙསྶ ཀོ, མཀུལ༹ཾ, མཀུལོ༹ ཝཱ. ཀུཊ ཚེདནེ, མལོ, ཨསྶུ, ཀུཊུམལོ, ཀུཏུམལོཔི. པུཔྥསྶ ཙ ཕལསྶ ཙ པཀཏིབྷཱུཏེ ¶ ཛཱལཔཏྟེ ཁཱརཀཱདིདྭཡཾ. ཁུར ཝིནཱསེ. ཎྭུ. ཛལ དྷཉྙེ, སཀཏྠེ ཀོ. ཛཱལཀཾ ནཔུཾསཀེ. དྭཡཾ ཛཱལཀཏོ པཝུདྡྷེ པུཔྥེ, ཕལེ ཙ. ཀལ སངྑྱཱནེ, ཎྭུ, ཀུར སདྡེ, ཎྭུ.
པུཔྥཱདིབནྡྷནཾ པུཔྥཕལཱནཾ བནྡྷནཾ ཝཎྚཾ ནཱམ. བནྡྷཱིཡཏེ ཡེན ཝཎྚཾ, ཝཛཱདི.
༥༤༥. ཏིཀཾ པུཔྥེ. པསུ པཱཎིགབྦྷཝིམོཙནེ, ཎོ. ཁཔཎཀབྷཱསཱཡ རུཀྑོཔི པཱཎི, ཝུདྡྷཱདི, པསཝོ. ཀུས ཨཀྐོསེ, ཨུམོ, ཀས གམནེ ཝཱ, ཀཱས དིཏྟིཡཾ ཝཱ, ཨུམོ, རསྶོ. པུཔྥ ཝིཀསནེ, པུཔྥཏཱིཏི, ཨ. པུཔྥཛོ རཛོ པུཔྥདྷཱུལཱི པརཱགོ ནཱམ, རནྫ རངྒེ, ཎོ.
མདྷུརཔུཔྥརསོ མཀརནྡོ ནཱམཱཏི མཏཾ. མཀྑིཀཱ རམནྟི ཡསྨིཾ མཀརནྡོ, ཝཛཱདི. དྭཡཾ ཀལིཀཱབྷི ཨཱཀིཎྞེ པརིཎཱཡཝཏི. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ, ཎྭུ, ཐཝཀོ. གུདྷ པརིཝེདྷནེ, ཎྭུ, དྷསྶ ཚོ, གོཙྪཀོ.
༥༤༦-༥༤༧. ཨཱམེ ཨཔཀྐེ ཕལེ སལཱཊུ ཨུཏྟོ, སལཱཊ བཱལྱཔརིབྷཱསནེསུ, ཨུ, ཝིཛྫམཱནབཱལྱཏཱཡ སལཱཊུ ¶ . པཀྐནྟུ ཕལཾ ནིཔྤརིཡཱཡེན ‘‘ཕལ’’མིཏྱུཙྩཏེ, ཏེན ‘‘ཨཱམསྨིཾ ཕལཝོཧཱརོ རཱུལ༹ྷིཡཱ པཝཏྟཏཱི’’ཏི ཉཱཏབྦོ, ཕལ ནིཔྥཏྟིཡཾ, ནིཔྥཏྟི ཙཱཏྲ སུཔཀྐཏྟཾ, སུཀྑེ ཏུ ཕལེ ཝཱནོ. ཏཏྲ སལཱཊུ ཝཱནཱ ཏཱིསུ, ཡཐཱ སལཱཊུ ཛམྦཱུ, སལཱཊཝོ མཱསཱ, སལཱཊཱུནི ཀུམྦྷཎྜཱནི, ཝཱནཱ ཧརཱིཊཀཱི, ཝཱནོ མུགྒོ, ཝཱནམམྦཾ.
ཙམྤཀཱདི ཙམྤཀཾ ཀརཝཱིརཾ ཀདམྦཀཾ ཨསོཀཾ ཀཎྞིཀཱརཾ ཙམྤཀཱདཱིནཾ པུཔྥཾ ཝིཀཱརོ, ཨཝཡཝོ ཙེཏི ཨཉྙཏྠེ ཎོ ན བྷཝཏི, ཏདནྟཏོ པུཔྥསྶུཔྤཏིཏཏོ, ཨེཝཾ ཙམྤཀཱདཱིནི ཀུསུམནཱམཱནི ནཔུཾསཀེ ཝཏྟནྟི, ཨམྦཱདི དཱལི༹མཾ ནཱརངྒཾ ཨཱམལཀཾ ཀུཝལཾ བདརནྟི པཀཏྱནྟརམེཝ ཕལེ ཝཏྟཏེ, ཨཱམལཀིཡཱ ཀུཝལིཡཱ བདརིཡཱ ཕལཾ ཝིཀཱརོ, ཨཝཡཝོ ཙེཏི ཨཉྙཏྠེ ཏདྡྷིཏོཔི ནོཔྤཛྫཏེ, ཏདནྟཏོ ཕལསྶུཔྤཏིཏཏོ, ཨེཝཾ ཨམྦཱདཱིནི ཕལནཱམཱནི ནཔུཾསཀེ ཝཏྟནྟི. མལླིཀཱདཡོ ཀུསུམེཔི ཝཏྟམཱནཱ སལིངྒཱ པཀཏིལིངྒཱཨབྷེདོཔཙཱརེན པཝཏྟིཡཱ, ཡཐཱ – མལླིཀཱ ཛཱཏི, ཝནམལླིཀཱ ཨིཙྩཱདི. ཝཱིཧཡོཔྱབྷེདོཔཙཱརེན ཕལེཔི སལིངྒཱ, ཡཐཱ མཱསསྶ ཕལཾ མཱསོ, མུགྒསྶ ཕལཾ མུགྒོ, ཨེཝཾ ཡཝོ, ཏིལོ, ཨཏསཱི, ཀངྒུ, དྷཉྙཾ.
ཏིཀཾ ཛམྦུཡཱ ཕལེ. ཏཏྲ ཡདཱ ལོཀཏོ ཕལེ ཝུཏྟི, ཏདཱ ཛམྦུསདྡོ པཀཏྱནྟརམེཝ ཕལེ ཝཏྟཏེ, ཡདཱ ན ཕལཝུཏྟི, ཏདཱ ཝིཀཱརེ ཨཝཡཝེ ཝཱནོ, ཛམ ཨདནེ, བཱུ, ཛམྦཱུ, པཀཏྱནྟརཱཕལེ ཝུཏྟི. ཛམྦུཡཱ ཕལཾ ཛམྦུཝཾ. ཛམྦུ ཙ. ལོཀཏོ ཨེཝ ཕལེཔི ཝཏྟམཱནཱ ཧརཱིཊཀྱཱདཡོ སབྷཱཝཏོ ཨིཏྠིཡཾ བྷཝནྟི [ཨམར ༡༤.༡༨-༢༠]. ཧརཱིཊཀིཡཱ ཕལཾ ཧརཱིཊཀཱི, ཨེཝཾ ཀོསཱཏཀཱི, སལླཀཱི, དཀྑཱ, ཀཎྜཀཱརིཀཱ, སེཕཱལིཀཱ ཨིཙྩཱདི, པུབྦེ ཝིཡ ཝིཀཱརཱཝཡཝཏྠེསུ པཙྩཡཱབྷཱཝོ, ཨསྶཏྠཱདིཀཾ ཚཀྐམེཝ ཏདྡྷིཏནྟཾ ཨསྶཏྠཱདཱིནཾ ¶ ཕལེ ཝཏྟམཱནཱནཾ ནཔུཾསཀཾ སིཡཱ རཱུཔབྷེདོ, ཡཐཱ – ཨསྶཏྠསྶ ཕལཾ ཨསྶཏྠཾ, ཝེཎུནོ ཕལཾ ཝེཎཝཾ, པིལཀྑསྶ ཕལཾ པིལཀྑཾ, ནིགྲོདྷསྶ ཕལཾ ནིགྲོདྷཾ, ཨིངྒུདིཡཱ ཕལཾ ཨིངྒུདཾ, བྲཧཏིཡཱ ཕལཾ བྲཱཧཏཾ, ཝིདཱརཱི ཨཾསུམཏཱི གམྦྷརིཡཱདཡོ མཱུལེ, པུཔྥེཔི སལིངྒཱ [ཨམར ༡༤.༡༨-༢༠]. པཱཊལཱསདྡོ པན ཨབྷེདཝཏྟིཙྪཱཡཾ མཱུལེ པུཔྥེཔི ཝཏྟམཱནོ སབྷཱཝཏོ ཨིཏྠིལིངྒོ, བྷེདཝཏྟིཙྪཱཡཾ ཝིཀཱརེ ཨཝཡཝེ ཝཱ ཎམྷི པཱཊལཾ [ཨམར ༡༤.༡༨-༢༠]. དྭཡཾ སཱཁཱཔལླཝཱདིསམུདཱཡལཀྑཎེ ཨཱབྷོགེ, ཝིཊ ཝེདྷནེ, ཝིཊ ཨཀྐོསེ ཝཱ, ཨཔོ, པསྶ བྷཏྟེ ཝིཊབྷཱི, ནདཱདི.
༥༤༨. མཱུལམཱརབྦྷ མཱུལཏོ པཊྛཱཡ སཱཁནྟོ སཱཁཱཝདྷི ཏརུསྶ བྷཱགོ ཁནྡྷོ ནཱམ, ཡོ ‘‘པཀཎྜོ’’ཏིཔི ཝུཙྩཏི, ཁནུ ཨཝདཱརཎེ, དྷོ, ཁནྡྷོ, ཁཱད བྷཀྑནེ ཝཱ, ཀོ, ‘‘ཁཱདཱམགམཱནཾ ཁནྡྷནྡྷགནྡྷཱ’’ཏི ཁནྡྷཱདེསོ, ཀལོཔོ.
རུཀྑཙྪིདྡེ རུཀྑཱདཱིནཾ ཝིཝརེ ཀོཊརོ. ཀུཊ ཚེདནེ, ཨརོ, ཀོཊརོ, ནིཀྐུཧོཔི. དྭེ སམཱ. ཀཱས དིཏྟིཡཾ, ཀཱསཏེ ཨགྒིནཱ དིཔྤཏེཏི ཀཊྛཾ, ཏོ, ཏསྶ ཊྛོ, རསྶོ ཙ, ཀས གམནེ ཝཱ, ཏོ, ཀཊྛཾ. དར ཝིདཱརཎེ, ཎུ.
༥༤༩. ཏིཀཾ མཱུལེ. ཝུ སཾཝརཎེ, དོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, བུདྷ གམནེ ཝཱ, ཨ, དྷསྶ དོ. མཱུལ པཏིཊྛཱཡཾ, ཎོ, པཱདསདྡེན ¶ ཏཔྤརིཡཱཡཱ ཙརཎཏྠཱ སབྦེ སངྒཧིཏཱ, པཱདསདིསཏྟཱ པཱདོ, དྭཡཾ ཚིནྣསྶ ཏརུཀྑནྡྷསྶ བྷཱུམིཊྛབྷཱགེ. སངྐ སངྐཱཡཾ, ཨུ, སཀ སཏྟིཡཾ ཝཱ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཁནུ ཨཝདཱརཎེ, ཎུ, ཁཱཎུ. དྷུཝོཔི, དྷུཝཏི ཐིརཱཡཏེཏི དྷུཝོ, དྷུ གཏིཐེརིཡེསུ, ཨ, ཨུཝཱདེསོ.
དྭཡཾ ཝིདཱརིཡཱདཱིནཾ ཀནྡེ. ཀུཡཾ པཐཝིཡཾ རུཧཏཱིཏི ཀུརུཧཱཊཾ, ཨཊོ, ཀནྡ ཨཝ྄ཧཱནེ, རོདནེ ཙ, ‘‘ཀརཧཱཊོ’མྦུཛཀནྡེ, པུཔྥརུཀྑབྷཱིཏེསུ ཙེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. དྭཡཾ ཧལཱདཱིནཾ ཀལཱིརེ. ཀལ སངྑྱཱནེ, ཨཱིརོ. མས ཨཱམསནེ, ཐཀོ, མཏྠཀེ སཱིསེ ཝཱ ཛཱཏོ མཏྠཀོ.
༥༥༠. དྭེ སམཱ. ཨབྷིནཝནིགྒཏཱ ཨཱཡཏཱ སཀུསུམཱ, ཀུསུམསུཉྙཱ ཙ མཉྫརཱི, ཝལླརཱི ཏུ ཏདཉྙཱཔི, ཡཐཱ ཏཱལཝལླརཱི, ཝལ, ཝལླ སཾཝརཎེ, ཨརོ, ནདཱདི. མུཉྫཡོགཏོ མཉྫརཱི, རོ, ནདཱདི, ཨུསྶཏྟཉྩ, དྭེཔི ནཱརཱི. དྭཡཾ ལཏཱཡཾ. ཝལླ སཾཝརཎེ, ནདཱདི. ལཏཱ ཝུཏྟཱ, ‘‘ལཏཱ པཏཱནིནཱི ཝལླཱི མཏཀཱིཐཱ’’ཏི ཧལཱཡུདྷོ.
ཨཀྑནྡྷོ ཨཔྤཀྑཎྜོ, བཧུཔཏྟཏཙདཎྜིཀཱདི. ཡོ ཝཱ ཏནུཔཀཎྜོ ཝཾསནལཱ༹དི, སོ ‘‘ཐམྦོ, གུམྦོ’’ཏི ཙོཙྩཏེ, ཐཀ སཾཝརཎེ, བོ, ཀསྶ མོ. གུཔ རཀྑཎེ, བོ, པསྶ མོ. པཏཱནོ སཱཁཱཔཏྟཙཡོ, ཏེན ཡུཏྟཱ གོརཀྑཱ ¶ ཏམྦཱུལི དྷིཝུསཛཱིམཱུཏ གལོ༹ཛྷཱདིཀཱ ལཏཱ, སཱ ཝཱིརུ ནཱམ, ཝིཝིདྷེཧི རུཧཏཱིཏི ཀཏྭཱ, ཀྭི, ཝཱིརུ, དཱིགྷཱདི, གུམྦིནཱིཔི.
༥༥༡. པཛྫེ པཱདེན ནཱམཾ. ཡཏྲ དྭཡཾ ‘‘བོདྷིརུཀྑོ’’ཏི སཉྙིཏེ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔྤཊིལཱབྷཊྛཱནབྷཱུཏེ དུམརཱཛེ, ཨཉྙཏྲ ཏཱུཔཙཱརཱ. ཨསྶཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཏིཊྛཏི ཨེཏྠཱཏི ཨསྶཏྠོ, ཋསྶ ཐོ, དྭིཏྟཾ, མཱརཝིཛཡསབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔྤཊིལཱབྷཱདིཀེཧི བྷགཝནྟཾ ཨསྶཱསེཏཱིཏི ཝཱ ཨསྶཏྠོ, ཨཱཔུབྦོ སཱས ཨནུསིཊྛིཡཾ, ཏོསནེ ཙ ཝཏྟཏི, ཏོ, རསྶོ. སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ བུཛ྄ཛྷཏི ཨེཏྠཱཏི བོདྷི, བུདྷ ཨཝགམནེ, ཨི, བོདྷི, དྭཱིསུ. ཙལདལོ, པིཔྤལོ, ཀུཉྫརཱསནོཔི. དྭཡཾ བཧུཔཱདེ. ཨདྷོབྷཱགཾ རུནྡྷཏཱིཏི ནིགྲོདྷོ, ཨུསྶོ, གཱགམོ ཙ. ཝཊ ཝེདྷནེ, ཝཊཏཱིཏི, ཨ.
དྭཡཾ ཀབིཊྛེ. ཀཝིམྷི ཝཱནརེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཀབིཊྛོ [པཱཡེན ཀཔཡོ ཏིཊྛནྟི ཨཏྲ ཀཔིཏྠོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༢༡)] ‘‘ཝཱནརེ པཎྜིཏེ ཀཝཱི’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ, ཏཐཱ ཀཔིཏྠོ, ཏོ, ཋསྶ ཐོ ཙ. དདྷིཏྠོ, ཨམྦིལཕལོཔི. དྭཡཾ ཨུདུམྦརེ. ཡཉྙཀམྨཱནམངྒོ ཨེཀངྒཏྟཱ ཡཉྙངྒོ, དུབྦཱི ཧིཾསཱཡཾ, ཨརོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཨེཀསྶ བསྶ ལོཔོ ཙ. ཛནྟུཕལོ ཧེམདུདྡྷོཔི.
༥༥༢. དྭཡཾ ¶ ཀོཝིལཱ༹རེ.
‘‘སུཀཔདཱཙྪརོ ཙམྤོ,
ཀོཝིལཱ༹རོ ཏུ ཀཉྩནོ;
པུབྦོ སིཏོ པརོ རཏྟོ,
ཡུགཔཏྟཱ ཨུབྷོཔིཏེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༢༢].
ཧི རཏནཀོསོ, ཀཉྫནཱལཀོཔྱཏྲ. ཡུགཾ ཡམཀཾ པཏྟམསྶ.
ཏིཔཱདཾ ཨུདྡཱལེ. ཝཱཏཾ ཨུདྡཱལཏཱིཏི ཨུདྡཱལོ. སིངྒཱརཱདཱིནཾ སཉྙཱཝསེན རུཀྑཱནཾ རཱཛཱ རཱཛརུཀྑོ, ཝཱཏརོགཧནནེ རཱཛབྷཱུཏོ རུཀྑོ ཝཱ རཱཛརུཀྑོ. ཀཏཱ མཱལཱ ཨསྶ པུཔྥེཧཱིཏི ཀཏམཱལོ, སིངྒཱརཔྤཀཱསོ. ཨིནྡཏི པརམིསྶརིཡཾ ཀརོཏི ཝཱཏཧནནེཏི ཨིནྡཱིཝརོ, ཨཱིཝརོ, ཨིནྡིཡཱ སཀྐསྶ བྷརིཡཱཡ ཨིཙྪིཏབྦཏྟཱ ཝཱ ཨིནྡཱིཝརོ. ཙཏུརངྒུལོ, ཨཱརེཝཏོ, སུཝཎྞཀོཔི.
༥༥༣. དྭཡཾ ཛམྦྷཱིརེ, ཡསྶ ཕལམམྦིལཾ ཧོཏི. ཨམྦིལཏྟཱ དནྟསྶ སཋོ དནྟསཋོ. སཋ ཀེཏཝཧིཾསཱསཾཀིལེསེསུ, ཨ. ཛམུ ཨདནེ, ཨཱིརོ, བྷནྟོ ཙ, ཛམྦྷ གཏྟཝིནཱམེ ཝཱ, ཛམྦྷོ, ཛམྦྷལོ, ཛམྦཱིརོཔི. དྭཡཾ ཝརཎེ. ཝར ཨིཙྪཱཡཾ ¶ , ཡུ. ཀལ སངྑྱཱནེ, ཨིརོ, ནདཱདི, རསྶནྟོ. ཝརུཎོ, ཏིཏྟསཱཀོཔི.
དྭཡཾ ཕལཧརེ. ‘‘ཀོ ཨཡཾ, སུཀོ’’ཏི ཝིམཏུཔྤཏྟིཀརཔཏྟཀུསུམཏཱཡ ཀིཾསུཀོ. པཱརི སམུདྡོ, ཏཏྲ བྷདྡོ པཱརིབྷདྡོ, སོ ཨེཝ པཱལི༹བྷདྡོ, ཀོཝིལཱ༹རོ, ཏཾསཎྛཱནཔཏྟཀུསུམཏཱཡ པཱལི༹བྷདྡོ. དྭཡཾ ཝིདུལེ, ཡོ ཨབྦྷསམཡེ པུཔྥཏི. ཝཛ གམནེ, ཨུལོ. ཝཱི པཛནེ, ཨསོ, ཏོནྟོ ཙ, ཝིཔུབྦོ ཨཏ སཱཏཙྩགམནེ ཝཱ, ཨསོ. ཝཱནཱིརོཔི.
༥༥༤. དྭཡཾ པཱིཏནེ, ཡསྶ པཏྟཕལཱནི ཨམྦིལཱནི, པཱུགཕལཔྤམཱཎཉྩ ཕལཾ, སལླཀཱིརུཀྑསཎྛཱནོ ཙ, སོ རུཀྑོ. ཨམྦ སདྡེ, ཨཊོ, སཀཏྠེ ཀོ. པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ, ཏནོ, པཱིཏིཾ ཝཱ ཏནོཏཱིཏི པཱིཏནོ, སཀཏྠེ ཀོ. དྭཡཾ གུལ༹པུཔྥེ. མན ཉཱཎེ, ཀོ, མདྷྭཱདེསོ ཙ. མདྷུནཱམོ དུམོ མདྷུདྡུམོ. དྭཡཾ ‘‘ལམྦཱུ’’ཏི ཁྱཱཏེ. གུལོ༹ ཝིཡ སཱཏེན ཕལམསྶ གུལ༹ཕལོ. པཱིལ པཏིཏྠམྦྷེ, ཨུ. དྭཡཾ ཏིཀྑགནྡྷེ. སོབྷཾ ཛནེཏཱིཏི སོབྷཉྫནོ, སོབྷཾ ཝིསཉྫནམེཏེན ཧེཏུབྷཱུཏེནཱཏི ཝཱ སོབྷཉྫནོ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘སིརཱིསཔུཔྥསྶ རསེན བྷཱཝིཏཾ,
སཧསྶཝཱརཾ མརཱིཙཾ སིཏཝ྄ཧཡཾ;
ཨེཏེན སམནྟི ཝིསཱཧི སམྦྷཝཱ,
ཀཏཉྫནསྣེཧནཔཱདནཏྠུཏོ’’ཏི.
སི སེཝཱཡཾ, ཝིདྡྷཝིནཱསནཏྠཾ སེཝཱིཏེཏི སིགྒུ, གུ, ཐཱི. ཙིཏྟཧཱརཱི, པབྷཉྫནོ, ཝིདྡྷཝིནཱསནོཔི.
༥༥༥. དྭཡཾ ¶ ཝིསཱལཏཙེ, ཡོ སརདེ པུཔྥཏི པུཔྥཾ. སཏྟཔཎྞཱནྱསྶ སཏྟཔཎྞཱི པུམེ. ཚཏྟམིཝ པཎྞམསྶ ཚཏྟཔཎྞོ. ཝིསམཙྪདོཔི, སཏྟཔཎྞཏྟཱ ཝིསམཙྪདོ. དྭཡཾ རཐདྡུམེ. རཐཾ ཏནོཏི ཡེན ཏིནིསོ, ཨིསོ. ཨཏིཔམུཙྩཏི དཱཧཔིཏྟམནེནེཏི ཨཏིམུཏྟཀོ. ཙིཏྟཀིཔི.
དྭཡཾ ཝཱཏཔོཐེ, པཾ ཝཱཏཾ ལུནཱཏཱིཏི པལཱསོ, ཨསོ. ‘‘པཏྟེ པལཱསཾ སོ རུཀྑེ, པཱིཏཧརིཏཀིཾ སུཀེ’’ཏི ཧི རུདྡོ. ཝཱཏཔོཐོཔི, ཝཱཏསྶ པོཐོ ཝཱཏཔོཐོ, པུཐ ཧིཾསཱཡཾ.
དྭཡཾ ‘‘པུཏཱིཏི’’ ཁྱཱཏེ. ཧཏཛནྟུཔམོཧསངྑཱཏཱརིཕལཏཱཡ ཨརིཊྛོ, ནིཔཱཏནཱ ཧནྟིསྶ ཊྛོ, ཏཾརོགཱརིཝནྟཛནེཧི ཨིཙྪིཏབྦཕལཏྟཱ ཝཱ ཨརིཊྛོ, ཨིསུ ཨིཙྪཱཡཾ. ཕཎ གཏིཡཾ, ཨིལོ, ཨསྶེ.
༥༥༦. ཏིཀཾ སིརིཕལེ. མལ དྷཱརཎེ, ཨཱུརོ. བིལ བྷེདནེ, ཎུཝོ, བེལུཝོ. ལཔཙྩཡེ བིལློ. སཎྜིལྱོ, སེལུསོཔི. ‘‘མུནིཔྤབྷེདེ མཱལཱུརེ, སཎྜིལྱོ པཱདཔནྟརེ, ནཊེ བིལླེ ཙ སེལུསོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༣༢] རབྷསོ.
དྭཡཾ ¶ ཏུངྒེ. པུམནཱམོ ནཱགོ རུཀྑོ པུནྣཱགོ. ‘‘པུནྣཱགེ པུརིསོ ཏུངྒོ, ཀེསརོ དེཝཝལླབྷོ’’ཏི [ཨམར ༡༤.༢༥] ཧྱམརསཱིཧོ, དཱིགྷོ, ‘‘པུམསྶ ལིངྒཱདཱིསུ སམཱསེསཱུ’’ཏི ཨཀཱརལོཔོ ཙ. ཨཏིསཡཔུཔྥཀེསརཝནྟཏཱཡ ཀེསརོ, ཀིས ཏནུཀརཎེ ཝཱ, ཨརོ, པུཔྥཀེསཡུཏྟཏཱཡ ཝཱ ཀེསརོ, རོ.
དྭཡཾ ལོདྡམཏྟེ. སལ གམནཏྠོ, ཨཝོ. རཏྟཀཕཔིཏྟསོཏེ ལུནཱཏཱིཏི ལོདྡོ, དྡོ. ཏིརིཊོ, སཱཝརོཔི. ‘‘སཱཝརོ ཨཔརཱདྷེ ཙ, ལོདྡེ པཱཔེ ཙ ཀཐྱཏེ’’ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༣༣] ཏྱཛཡོ. དྭཡཾ དྷནུཔཊྚེ ཕལིནི. པཱི པཱནེ, ཨལོ, ཨཱིསྶ ཨིཡཱདེསོ. སནྣཀཱ ཏཱཔསཱ, ཏེསཾ དུ དུམོ སནྣཀདྡུ, ‘‘སནྣཀདྡུ ཙཱཔཔཊཱ, ཝརཎོ ཏཱཔསཔྤིཡོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༣༥] ཧི ཀོསནྟརེ.
༥༥༧. དྭཡཾ ‘‘མྷནཀཱུ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ལིཀུཙོ ནཱམ ཌཧུརུཀྑོ, ཏགྒུཎཏྟཱ ལིཀོཙཀོ, སཉྙཱཡཾ ཀོ. ཨངྐ ལཀྑཎེ, ཨོལོ, ཨངྐོལོ. དྭཡཾ ཀུམྦྷེ. རོགཧརཎེ གརུནོཔི ཝེཛྫསྶ གརུ གུགྒུལུ, ནིཔཱཏནཱ. ཀུས ཚེདནེ, ཎྭུ. ཀུམྦྷོ, པུརོཔི.
‘‘རཱསིབྷེདེ གཛམུདྡྷཾསེ,
ཀུམྦྷཀཎྞསུཀེ གྷཊེ;
ཀཱམུཀེ ཝཱརནཱརིཡཉྩ,
ཀུམྦྷོ ཀླཱིཝནྟུ ཝགྒུལུམྷཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༣༤].
རབྷསོ. པུར ཨགྒགམནེ, ཎོ, པུརོ.
དྭཡཾ ¶ ཨམྦེ. ཨམ གཏིཡཾ, བོ, ཨམྦ སདྡེ ཝཱ, ཨ. ཙུཏི ཨཱསེཙནེ, རཀྑཎེ ཙ, ཨ, ཙུ ཙཝནེ ཝཱ, ཏོ, དཱིགྷཱདི. རསཱལོཔི, རསཾ ལཱཏཱིཏི རསཱལོ, དཱིགྷོ. ཨེསོ ཨམྦོ སུགནྡྷཝཱ ཨཏིསཡགནྡྷཡུཏྟོ སམཱནོ ‘‘སཧོ, སཧཀཱརོ’’ཏི ཙོཙྩཏེ. སཧ སཏྟིཡཾ, སུགནྡྷཾ ཀཏྟུཾ སཧཏཱིཏི སཧོ, ཨ. སཧནཾ སཧོ, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི སཧཀཱརོ, ཧཱ ཝཱ པམུདཱ, ཏཱཡ སཧ ཝཏྟཏཱིཏི སཧོ, སཧཾ སམུདཾ ཀརོཏཱིཏི སཧཀཱརོ.
༥༥༨. དྭཡཾ སེཏམྦེ. པུཎྜ པུཎྜནེ. པུཎྜ ཁཎྜནེཏྱེཀེ, ཎྭུ, ཨསྶཱི, ཨརཱགམོ ཙ. སེཏཝཎྞོ ཨམྦོ སེཏམྦོ. དྭཡཾ བཧུཝཱརཀེ, ཡསྶ ཕལཱནི ཨཏིཔིཙྪིལཱནི. སི བནྡྷནེ, ལུ, སལ གམནཏྠོ ཝཱ, ཨུ, ཨསྶེ. པིཙྪིལཏྟཱ བཧཱུནི ཝཱརཱིནི ཡསྨིཾ བཧུཝཱརཀོ, སཉྙཱཡཾ ཀོ. སཱིཏོ, ཨུདྡཱལོ, ཀཕལོཔི.
དྭཡཾ ཀཱསྨརིཡཾ. སིརིམནྟཱནི པཎྞཱནི ཡསྶཱ སེཔཎྞཱི, ནདཱདི, སིརཱིསདྡསྶ སེ. ཀསྨཱིརདེསཛཏྟཱ ཀཱསྨརཱི, ཀཱས དིཏྟིཡཾ ཝཱ, མརོ, ནདཱདི. མདྷུཔཎྞཱི, བྷདྡཔཎྞཱིཔི. དྭཡཾ སཀཎྚཀམྦིལཕལརུཀྑེ. སཀཎྚཀཏྟཱ ཀུཙྪིཏཾ ལཱཏཱིཏི ཀོལཱི, ནདཱདི. ཝད ཐེརིཡེ, ཨརོ, ནདཱདི. ཀུཝལཱི, ཀཀྐནྡྷཱུཔི.
༥༥༩. དྭཡཾ ¶ ཏསྶཱ ཀོལིཡཱ ཕལེ. ཀོལིཡཱ ཕལཾ ཀོལཾ. བདརིཡཱ ཨཡཾ ཨཝཡཝོ བདརོ. ཀུཝལཾ, ཕེནིལཾ, སོཝཱིརམྤི. ‘‘སོཏཉྫནེ ཏུ སོཝཱིརཾ, ཀཉྫིཀེ བདརེཔི ཙེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༣༦] རབྷསོ. དྭཡཾ ཨསྶཏྠཀུལསམྦྷཱུཏེ རུཀྑཔཱསཱཎཱདཱིསུ སཉྫཱཏརུཀྑེ. པིལཾ པརཾ ནིསྶཡབྷཱུཏཾ ཀསཏཱིཏི པིལཀྑོ, ཀས ཝིལེཁནེ, སསྶ ཁཏྟཱདི ནིཔཱཏནཱ. ཨཁཱདནཱིཡཕལཏཱཡ ཝིརཱུཔཾ ཕལམསྶཏྠཱིཏི པིཔྥལཱི, ཨཱི, ནདཱདི, ཝིསྶཔི ཙ.
དྭཡཾ ཏོཡཱདིཝཱཔིནིཡཾ, ཡསྶཱ མཱུལཾ མཧཱཔཉྩམཱུལེ པཝིཊྛཾ. པཊ གམནེ, ཨལོ, ནདཱདི, པཱཊལཱི, པཱཊལཱཔི. ཀཎྷཾ པུཔྥཝཎྚཾ ཡསྶཱ སཱ ཀཎྷཝཎྚཱ, ཀཱསྨརིཡམྤི. ཨལིཔྤིཡཾ, ཏམྦཔུཔྥིཔྱཏྲ. དྭཡཾ གནྡྷིལེ. སཱདུཕལཏཱཡ སཱདུ ཙ སོ ཀཎྚསཧིཏཏཱཡ ཀཎྚོ ཙེཏི སཱདུཀཎྚོ. སཀཎྚཀཏཱཡ ཨཏྟཱནཾ ཝིརཱུཔཾ ཀརོཏཱིཏི ཝིཀངྐཏོ, དྭིཏྟཾ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ.
༥༦༠. ཙཏུཀྐཾ ཏིནྡུཀེ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཨུཀོ, དནྟོ ཙ. ཏིདི ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ཨུ, སཉྙཱཡཾ ཀོ. ཀཱལོ༹ ཁནྡྷོ པཀཎྜོ ཡསྶཱཏི. ཏིམ ཨདྡབྷཱཝེ, ཨཱུསོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཝརནྟོ ཙ. ཨུཔཙྩཡེ ཏིམྦརུ.
དྭཡཾ ¶ ཏམྦཕལེ. ཨིརཱཝཏཱི ནདཱི, པཋམཀཱལེ ཏསྶཱ ཏཱིརེ ཛཱཏོ ཨེརཱཝཏོ. ནཱརཾ ཝུཙྩཏི ནཱིརཾ, ཏཾ གཙྪཏཱིཏི ནཱརངྒོ. དྭཡཾ མཀྐཊཏིནྡུཀེ. ཀུལ སངྑྱཱནེ, ཎྭུ. ཀཱཀེནྡུ, ཀཱཀལུཀོཔི.
༥༦༡. ཏིཀཾ ཀདམྦེ. ཀཾ ཝཱཏཾ དམེཏཱིཏི ཀདམྦོ, བོ. པིནེཏཱིཏི པིཡཀོ, ཎྭུ, ཨིཡཱདེསོ. ནཡཏི མུདཾ ནཱིཔོ, པོ. དྭཡཾ, ཝིདརུཀྑེ, ཡསྶ ནིཡྻཱསེན པེལཱ༹དཡོ ལིམྤནྟི. བྷལ, བྷལླ པརིབྷཱསནཧིཾསཱདཱནེསུ, ནདཱདི, ཨཉྙཏྲ ཏོ, ཀནྟོ ཙ, བྷལླཱཏཀོ, ཏཱིསྭཡཾ. ཨརུཀརོ, ཨགྒིམུཁོཔི.
དྭཡཾ ‘‘པཱཝུསཱ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ཛྷཔ དཱཧེ, ཎྭུ. པསྶ ཝོ. པཙ པཱཀེ, ཨུལོ. དྭཡཾ སིརིམཏི, ཡསྶ ཕལཱནི མརཱིཙཔྤམཱཎཱནི, ཨམྦིལཱནི ཙ. ཏིལ གམནེ, ཎྭུ. ཁུར ཚེདནེ, ཎྭུ.
༥༦༢. དྭཡཾ ཨམྦིལིཀཱཡཾ. ཙི ཙཡནེ, ཙོ, ཙིཙ ཨཱདཱནསཾཝརཎེསུ ཝཱ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཨམྦིལརསཾ ཏནོཏཱིཏི ཏིནྟིཎཱི, དྭིཏྟམིཏྟཾ, ཎཏྟཉྩ, ནདཱདི. དྭཡཾ ཨམྦིལངྐུརཕལེ སེཏརུཀྑེ. གདྲབྷཎྜཔྤམཱཎཕལཏྟཱ གདྡབྷཎྜོ, རལོཔོ. ཀཔི ཙལནེ, ཏནོ, དཱིགྷོ ཨཱགམསྶ. ཀནྡརཱལོ, པིལཀྑོཔི.
ཏིཀཾ ¶ སཱལརུཀྑེ. སལ གམནེ, ཎོ, སཱརཝནྟཏཱཡ ཝཱ སཱལོ. ཨསྶཀཎྞསདིསཔཎྞཏཱཡ ཨསྶཀཎྞོ. སནྫ སངྒེ, ཨ, སཛྫ ཨདནེ ཝཱ, ཨ. དྭཡཾ ནདཱིསཛྫེ. ཨཛྫ ཨཛྫནེ, ཨུནོ. ཀཀ ལོལྱེ, ཨུདྷོ. ཝཱིརཏརུ, ཨིནྡདུམོཔི.
༥༦༣. ཏིཀཾ མུཙལིནྡེ. ཙུལ ནིམུཛྫནེ. མུཙལ སངྒཱཏེ, ཨིནྡོ. ནཱིཔོ ཀདམྦེཔི. ཏིཀཾ པཱིཏསཱལེ. པིཡཀོ ཀདམྦེཔི. ཨས བྷཀྑནེ, ཡུ, པཱིཏཔུཔྥོ སཱལོ རུཀྑོ པཱིཏསཱལོ. བནྡྷཱུཀཔུཔྥོ, ཛཱིཝཀོཔི.
དྭཡཾ ཛྷཱཊལིཡཾ. གཱཝོ ལིཧནྟཱིཏི གོལཱིསོ, ཧསྶ སོ. ཛྷཊ སངྒྷཱཏེ, ཨལོ. ཛྷཱཊལོ, པཱཊལིཔུཔྥཱཀཱརོ དཱིགྷཕལོ རུཀྑོ. པམོཀྑོཔི.
༥༦༤. དྭཡཾ རཱཛཱཡཏནེ, ཁཱིརཝནྟཏཱཡ ཁཱིརིཀཱ. དེཝརཱཛསྶ ནིཝཱསནཊྛཱནབྷཱུཏཏྟཱ རཱཛཱཡཏནཾ, པིཡཱལེཔི. དྭཡཾ ཀཔྥལེ. ཀུཙྪིཏེན ཕལེན ཨུམྦྷཏི པཱུརཏཱིཏི ཀུམྦྷོ. ཀུཙྪིཏེན མོདཏཱིཏི ཀུམུདིཀཱ, ཎྭུ.
དྭཡཾ གུཝཱཀརུཀྑེ, ཡསྶ ཕལེན ཏམྦཱུལནཱམཾ ཛཱཡཏི. པཱུཛ པཱུཛཱཡཾ, ཎོ, ཛསྶ གོ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཧེཏུཀཏྟརི ཎྭུ. ཁཔུརོཔི. དྭཡཾ ལོཧིཏལོདྡེ. པཊྚིཨིཏྱཱཁྱཱ ཡསྶ པཊྚི ¶ . ‘‘པདྡྷཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨསྨིཾ པཀྑིཏྟེ ལཱཁཱ རཏྟཱ བྷཝཏཱིཏི ལཱཁཱཔསཱདནོ. ཀམུཀོཔི.
༥༦༥. དྭཡཾ ཨིངྒུདིཡཾ, ཨཡཉྩ ཀཎྚཀཱི བཱཧུལྱེན མཛ྄ཛྷིམདེསེ ཛཱཡཏེ. ཨིངྒ གམནཏྠོ, ཨིདོ, ཨིསྶུ, ནདཱདི. ཏཱཔསོ པཡུཛྫམཱནཕལཀཏཱཡ ཏཱཔསཏརུ. དྭཡཾ ‘‘བྷུཛཔཏྟོ’’ཨིཏིཁྱཱཏེ སུནྡརཏཙེ རུཀྑེ, ཡསྶ ཏཙེ མནྟཀྑརཱནི ལིཁནྟི. བྷུཛོ པཱཎི, ཏཾསདིསཔཏྟཏཱཡ བྷུཛཔཏྟོ. མནྟལེཁཀེཧི ཨཱབྷུཛིཏཏཙཝནྟཏཱཡ ཨཱབྷུཛཱི. བྷཱུཛོ, ཙམྨཱི, མུདུཏྟཙོཔི.
དྭཡཾ སིམྦལིཡཾ. པིཙྪཱཡོགཱ པིཙྪིལཱ, ཨིལོ. སམྦ མཎྜལེ, ཨལི, ཨསྶི. ‘‘པིཙྪིལཱ པཱུརཎཱི མོཙཱ, ཐིརཱཡུ སིམྦལཱི དྭིསཱུ’’ཏི [ཨམར ༡༤.༤༦] ཨམརཀོསོ. དྭཡཾ པིཙྪིལཱཀཱརེ ཀཎྚཀསཧིཏེ རུཀྑེ. རུཙ དིཏྟིཡཾ, ཧེཏུཀཏྟརི ཡུ, ཀུཊ ཀོཊིལྱེ, ཀཏྟརི ཎོ, ཀོཊོ ཨསིམྦལི སམཱནོཔི སིམྦལིསདིསཱཀཱརདསྶནཏོ ཀོཊསིམྦལི, པུམེ. ཀསམྦལོཔི.
༥༦༦. དྭཡཾ ‘‘ཀཎྚཀརཉྫ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ ཀཎྚཀིནི ཀརཉྫགུམྦེ, ཡཾ ལོཀེ ‘‘ཀལིནོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཀར ཧིཾསཱཡཾ, ཀརཏོ ¶ རིརིཡཱ. པཱུ པཝནེ, ཨིཀོ, ཏོནྟོ ཙ. པཱུཏིཀརཛོ, ཀལིམཱརཀོཔི, ཀལིནོ. དྭཡཾ དཱལིམཔུཔྥཱཀཱརེ པཱིཏནཱསཀརུཀྑེ. རུཧ ཛནནེ, ཎཱི. ལོཧིཏཔུཔྥཏཱཡ རོཧིཏཀོ.
དྭཡཾ ཨེརཎྜེ. ཨེརཌི ཧིཾསཱཡཾ. ཝཱཏཾ ཨེརཎྜཏཱིཏི ཨེརཎྜོ, ཎོ. མཎྜ བྷཱུསནེ, ཨཱིསཾཔསནྣཏེལཏཱཡ ཝཱ ཨཱམཎྜོ, ཨཱམཾ ཝཱ ཝཱཏཾ, ཏཾ དཱཡཏཱིཏི ཨཱམཎྜོ. དཱ ཨཝཁཎྜནེ, དཱསྶ ཌོ. ཙིཏྟཀོ, ཙཉྩུཔི.
‘‘ཨགྒིསཉྙེཔི ཙིཏྟཀོ, པུམེ ཨེརཎྜཀེ ཙཉྩུ.
པཀྑིཏུཎྜེ ཐིཡཾ མཏོ’’.
དྭཡཾ སིཝཱརུཀྑེ. སཏྟུཡུཏྟཕལཏཱཡ སཏྟུཕལཱ. གཎྜཾ སམེཏཱིཏི སམཱི, ཨ, ནདཱདི, པཱརིབྷདྡཀེཔི. གརུདཱརུ, པཱུཏིཀཊྛམྤི.
༥༦༧. དྭཡཾ ཀརཉྫེ. ནཏྟཾ རཏྟཱ མཱལཱ ཡསྶ. ཀཾ རཉྫཡཏཱིཏི ཀརཉྫོ, ཎོ. ཙིལླཝིལློ, ཀརཛོཔི. དྭཡཾ ཁདིརེ. ཁད ཧིཾསཱཡཾ, ཐེརིཡེ ཙ. ཁདནྟི དནྟཱ ཡེནཱཏི ཁདིརོ, ཨིརོ. དནྟཱ དྷཱཝནྟི ཡེན ནིརོགཏྟཱཏི དནྟདྷཱཝནོ, ཡུ, དྷཱཝ གཏིསུདྡྷིཡཾ. གཱཡཏྟཱི, བཱལཏནཡོཔི. ‘‘གཱཡཏྟཱི ཁདིརེ ཨིཏྠཱི, ཚནྡསིཔི ཚལ༹ཀྑརེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༤༩ བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༤.༥༠] རབྷསོ. བཱལོ སུཁུམོ པཏྟསཉྙིཏོ ཏནཡོ ཡསྶ བཱལཏནཡོ. དྭཡཾ པཱིཏསཱརེ ཁདིརེ. ཁདིརཱདིཀནྟུ པཱིཏསཱརེ. སེཏཝཎྞཏཱཡ ¶ སོམོ ཀཔྤཱུརསདིསོ ཝཀྐོ ཝཀྐལམེཏསྶ སོམཝཀྐོ. ‘‘སོམོ ཀུཝེརེ པིཏུདེཝཏཱཡཾ, ཝསུཔྤབྷེདེ ཝསུདྷཱཀརེ ཙ. དིབྦོསདྷཱི སོམལཏཱ སམཱིརཎེ, ཀཔྤཱུརནཱིརེསུ ཙ ཝཱནརེ ཙཱ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧོ. ཨཱིསཾ ཁུདྡཀཾ དལམེཏསྶ ཀདརོ, ལསྶ རོ. དྭཡཾ པིཎྜཱིཏཀེ. སལ གམནེ, ལོ. མད ཨུམྨཱདེ, ཡུ. ‘‘པིཎྜཱིཏཀོ མརཝཀོ, སསནོ ཀརཧཱཊཀོ’’ཏྱམརཀོསེ [ཨམར ༡༤.༥༢].
༥༦༨. ཏིཀཾ ཨིནྡསཱལེ. སཱལཱནཾ རུཀྑཱནཾ ཨིནྡོ རཱཛཱ ཨིནྡསཱལོ, དཱསཱདཱིསུ སིརིཝཌྜྷཀཱདིསདྡོ ཝིཡ ཨདྷིཝཙནམཏྟམིདཾ. ཨིནྡསྶ སཀྐསྶ སཱལོཏིཔི ཨིནྡསཱལོ. སལླཏོ ཎྭུ, ནདཱདི, སལླཀཱི. ཁར ཚེདནཝིནཱསནེསུ, ཎྭུ.
དྭཡཾ དེཝདཱརུམྷི. དེཝཱནཾ དཱརུ. བྷདྡཏྟཱ བྷདྡདཱརུ. སཀྐཔཱདཔོ, པཱརིབྷདྡཀོ, པཱིཏདཱརུ, དཱརུ, པཱུཏིཀཊྛམྤི. དྭཡཾ ཧེམཔུཔྥཀེ. པཋམཀཱལེ ཙམྤཱནགརེ ཛཱཏོ ཙམྤེཡྻོ, ཎེཡྻོ. ཀཔཙྩཡེ ཙམྤཀོ.
༥༦༩. དྭཡཾ པནསེ. པན བྱཝཧཱརེ, ཐུཏིམྷི ཙ, ཨསོ. ཀཎྚཀཡུཏྟཾ ཕལམསྶ ཀཎྚཀིཕལོ. དྭཡཾ སིཝཱཡཾ. ན ཝིཛྫཏེ ¶ རོགབྷཡཾ, རོགབྱཐོ ཙོཔཡུཛྫམཱནཱཡམསྶནྟི ཨབྷཡཱ. རོགབྷཡཾ ཧརཏི ཨཔནེཏཱིཏི ཧརཱིཏཀཱི, ཏོ, སཀཏྠེ ཀོ, ནདཱདི. ཧརིཏྟཀཱིཔི. ཨབྱཐཱ, པུཏནཱ, ཨམཏཱ, ཧེམཝཏཱི, ཙེཏཀཱི, སིཝཱཔི.
དྭཡཾ ཀརིསཕལེ. རོགཾ ཨསཏི བྷཀྑཏཱིཏི ཨཀྑོ, ཁོ, སསྶ ཀོ. རོགཾ ཝིབྷཱུཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཝིབྷཱིཏཀོ, ཝིབྷཱིཊཀོཔི. བྷཱུཏཱཝཱསོ, ཀལིདྡུམོཔི, ཀལིསྶ ཨཱསཡབྷཱུཏོ དུམོ ཀལིདྡུམོ. དྭཡཾ པུསྶཕལེ. ནཏྠི མཏམེཏིསྶཾ ཧེཏུབྷཱུཏཱཡཾ ཨམཏཱ. མལ དྷཱརཎེ, ཎྭུ, ནདཱདི, ཨཱམལཀཱི. ཝཡཊྛཱཔི. ཝཡོ ཏིཊྛཏི ཐིརཱིབྷཝཏྱེཏཱཡཱཏི ཝཡཊྛཱ.
༥༧༠. དྭཡཾ ཌཧུརུཀྑེ. ལབུནཱམཀེ པབྦཏེ ཛཱཡཏཱིཏི ལབུཛོ. ཁུདྡཀཏྟཱ ལཱིནཾ ཨཔཱཀཊཾ ཀུཙསངྑཱཏཾ ཕལམེཏསྶ ལིཀུཙོ, ནིཔཱཏནཱ. དྭཡཾ པཱིཏཔུཔྥེ. ཨགནྡྷཔུཔྥཏཱཡ ཨཏྟཱནཾ ཀཎིཊྛཾ ཀརོཏཱིཏི ཀཎིཀཱརོ, ཊྛལོཔོ, པདུམཔྤམཱཎཔུཔྥདུམཏཱཡ དུམུཔྤལོ.
ཏིཀཾ ཧིངྒུནིཡྻཱསེ. ནཱི ནཡེ, བོ, མོནྟོ ཙ. ཏིཏྟརསཏྟཱ ཨརིབྷཱཝེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨརིཊྛོ. པུཙིཾ ཀུཊྛཾ མདྡཏཱིཏི པུཙིམནྡོ, ཨིཏྟཾ, བིནྡཱགམོ. དྷམྨསེནོ, མཱལཀོཔི. མལཏེ རོགཾ མཱལཀོ, ཎྭུ. དྭཡཾ རཏྟཔུཔྥེ. ཀརོཏིསྨཱ ཎྭུ. དལ ཝིདཱརཎེ, མོ, ཨིཀཱརཱགམོ. དཱལི༹མོཔི.
༥༧༡. དྭཡཾ ¶ པཱིཏདྡུམེ. སརཏི ཀཱལནྟརཾ སརལོ, ཨལོ. པཱུཏིཡེཝ ཀཊྛཾ པཱུཏིཀཊྛཾ, པཱུཏིམུཏྟནྟི ཡཐཱ. དྭཡཾ པིཙྪིལཱཡཾ. ཀཔི ཙལནེ, ཨིལོ. སཱས ཨནུསིཊྛིཡཾ, སིས ཨིཙྪཱཡཾ ཝཱ, ཨཔོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, སིཾསཔཱ. ཨགུརུཔི.
ཏིཀཾ ཕལིནིཡཾ. སཱ ཏནུཀརཎེ, མོ. པིཡབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི པིཡངྒུ, ཨུ. ཀམནཱིཡབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི ཀངྒུ, ཨུ, ནིཔཱཏནཱ. མཧིལཱཝ྄ཧཡཱ, ལཏཱ, གུནྡཱ, གནྡྷཕལཱི, ཀཱརམྦྷཱཔི. དྭཡཾ སིརཱིསེ. སརཏི རོགཾ ཧིཾསཏཱིཏི སིརཱིསོ. ཨཱིསོ, ཨསྶི. བྷཎྜ པརིབྷཱསནེ, ཨིལོ. ཀཔཱིཏནོཔི. ཨམྦཱཊཀེ, གདྡབྷཎྜེ ཙ ཀཔཱིཏནོ.
༥༧༢. དྭཡཾ མཎྜཱུཀཔཎྞེ. སུཎ གཏིཡཾ, ཎྭུ, དཱིགྷཾ ཕལཝཎྚཾ ཡསྶ. ནཊོ ཀུཊནྣཊཱཔི. དྭཡཾ བཀུལེ. ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨུལོ. ཀེསརཡུཏྟཔུཔྥཏཱཡ ཀེསརོ.
དྭཡཾ མལཔུཔྥསྨིཾ. ཀཱཀཱནཾ ཨུདུམྦརོ ཀཱཀོདུམྦརོ, སོ ཨེཝ ཀཱཀོདུམྦརིཀཱ, སཀཏྠེ ཨིཀོ. ཕལ ནིཔྥཏྟིཡཾ, གུ, ལསྶ གོ. དྭཡཾ ནཱགརུཀྑེ. ན གཙྪཏཱིཏི ནཱགོ, དཱིགྷཱདི. ནཱགཱནཾ མཱལཱ, སཱ སཉྫཱཏཱ ཡཏྲ ནཱགམཱལིཀཱ.
༥༧༣. དྭཡཾ ¶ ཨསོཀེ. ནཏྠི སོཀོ ཡེན. ཝཛ གམནེ, ཨུལོ. དྭཡཾ ཛཡཱཡཾ. ཏཾཏཾརོགཛཡཱདིཀཾ ཀརོཏཱིཏི ཏཀྐཱརཱི, ཎཱི. ཝིསེསེན ཛཡཏཱིཏི ཝེཛཡནྟིཀཱ, ཨནྟོ, ནདཱདི, སཀཏྠེ ཀོ. ‘‘ཛཡཱ ཛཡནྟཱི ཏཀྐཱརཱི, ནཱདེཡཱི ཝེཛཡནྟིཀཱ’’ཏྱམརཀོསོ [ཨམར ༡༤.༦༥].
དྭཡཾ སམུདྡསམཱིཔདེསཛེ སཱམདལེ ཏམཱལནཱམེ ཏརུམྷི. ཏཱཔིཡཾ ཛཱཡཏཱིཏི ཏཱཔིཉྪོ, ཨཉྙཏྠེ ཚོ, བིནྡཱགམོ, ‘‘ཏཱཔཱི ཏུ སརིཏཱནྟརེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧོ. ཏམུ ཀངྑཱཡཾ, ཨལོ. དྭཡཾ ཀུཊཛེ. རོགཾ ཚིནྡཏཱིཏི ཀུཊཛོ, ཛོ. གིརིམྷི ཛཱཏཱ མལླིཀཱ གིརིམལླིཀཱ, སཀྐཔརིཡཱཡོཔྱཏྲ.
༥༧༤. ཏསྶ ཀུཊཛསྶ ཕལེ ཨིནྡཡཝོ. ཨིནྡསྶ སཀྐསྶ ཡཝོ དྷཉྙཝིསེསོ ཨིནྡཡཝོ. ཀལིངྒཾ, ཀདྡཡཝམྤི.
‘‘པཱུཏིཀརཉྫ དྷཱུམྱཱཊེ, དེསབྷེདེ པུམཱ བྷཝེ;
ཀུཊཛསྶ ཕལེ ཀླཱིཝཾ, ཀལིངྒཾ ཐཱི ཏུ ནཱརིཡ’’ནྟི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༦༧]. –
རབྷསོ. ཨམརམཱལཱཡནྟུ ‘‘ཀལིངྒེ’ནྡཡཝོ པུམཱ’’ཏི ཨིཏྠིཀཎྜེ པཱཋོ. ཏསྶཏྠོ ཀལིངྒཱ ཨིཏྠཱི, ཨིནྡཡཝོ པུམཱ ¶ . དྭཡཾ ཀཎིཀཱརིཀཱཡཾ. ཨགྒི ཨནེན མནྠྱཏེ ཨགྒིམནྠོ, ཎོ. ཏཾ ཀཊྛེཧི གྷཾསིཡམཱནེ ཨགྒི ཨུཊྛཧཏི. ཀཎ གཏིཡཾ, ཎྭུ. ཛཡཱཔྱཏྲ. ‘‘ཝིཛཡེ སོ ཛཡཱ དུགྒཱ, ཛཡནྟཱི གཎིཀཱརིཀེ’’ཏི ཛཡཱ ནཱནཱཏྠཱ.
དྭཡཾ ནིགྒུཎྜིཡཾ. ནཏྠི གུཎྜཾ གབྦྷབནྡྷནམེཏཱཡཱཏི ནིགྒུཎྜཱི. སི བནྡྷནེ, དུ, སིནྡུཾ གབྦྷབནྡྷནཾ ཝཱརེཏཱིཏི སིནྡུཝཱརོ. ཨིནྡཱནཱིཔྱཏྲ. ཨིནྡཱནཱིཀརཎེ ཐཱིནཾ, སིནྡུཝཱརེནྡནཱརིསུ. དྭཡཾ མལླིཀཱཡཾ. ཏིཎཱནི སཱུལནྟི ཡསྨིནྟི ཏིཎསཱུལཾ, སཱུལ རུཛཱཡཾ. ཡཏྲ ཏཾ ཛཱཡཏི, ཏཏྲ ཏིཎཱནི རོགཱིནི བྷཝནྟཱིཏྱཏྠོ. ‘‘ཏིཎསཱུལཾ མལླིཀཱཡཾ, པཎྜཀཾ ཀེཏཀཱིཕལེ’’. མལླཏེ དྷཱརཱིཡཏེ སབྦེཧཱིཏི མལླིཀཱ, མལླ དྷཱརཎེ, ཨི, སཀཏྠེ ཀོ. བྷཱུཔདཱི, སཱིཏབྷཱིརུ ཙ.
༥༧༥. དྭཡཾ ཀཎྷཔུཔྥསེཕཱལིཀཱཡཾ. སིཕཱ ཛཊཱ ཡསྶཏྠི སེཕཱལིཀཱ, ཨིཀོ, ལམཛ྄ཛྷོ. ནཱིལཔུཔྥཏཱཡ ནཱིལིཀཱ. སུཝཧཱ, ནིགྒུཎྜཱིཔི. ‘‘སིནྡུཝཱརེཔི ནིགྒུཎྜཱི, ནཱིལསེཕཱལིཀཱཡ ཙེ’’ཏི རུདྡོ. དྭཡཾ ཝནམལླིཀཱཡཾ. ཕུཊ ཝིཀསནེ, ཨཱ བྷུསོ ཕུཊཏཱིཏི ཨཔྥོཊཱ, རསྶཱདི.
ཙཏུཀྐཾ རཏྟཔུཔྥེ. བནྡྷ བནྡྷནེ, ཨུ, སཀཏྠེ ཀོ. ཛཡཏྠཾ སུམནཾ ཛཡསུམནཾ. བྷཎྜཏིསྨཱ ཨིཀོ, བྷཎྜིཀོ. ཛཱིཝཏཱིཏི ཛཱིཝཀོ, ཛཱིཝ པཱཎདྷཱརཎེ, ཎྭུ. ཛཱིཝཀསདྡསྶ པཱིཏསཱལཱདཱིསྭཔི པཝཏྟནཏོ བནྡྷུ ཨེཝ ཛཱིཝཀོ བནྡྷུཛཱིཝཀོཏི བནྡྷུསདྡེན ཝིསེསེཏྭཱ ཝུཏྟཾ, སམུདིཏེན ཝཱ ནཱམམིདམེཀསྶ. ‘‘བནྡྷུ བནྡྷུཀཔུཔྥེ ཙ, བནྡྷུབྷཱཏརི བནྡྷཝེ’’ཏི ཝཙནཏོ,
‘‘ཛཱིཝཀོ ¶ པཱིཏསཱལེ ཙ, ཁེཔནེ ཝུདྡྷིཛཱིཝིནི;
སེཝིནི པཱཎཀེ ཕཱཏི-ཀུཎྜིཀེ པཱདཔནྟརེ’’ཏི. –
ཝཙནཏོ ཙ ‘‘བནྡྷུཛཱིཝཀོ’’ཏི ཨེཏྠ དྭེ ནཱམཱནིཔི དཊྛབྦཱནི.
༥༧༦. པཉྩཀཾ སུམནཱཡཾ. སུནྡརཾ མནོ ཡསྶཾ. སུགནྡྷཏྟཱ ཛཱཏིསུམནཱཏི སམུདིཏནཱམཾ. མལ དྷཱརཎེ, ཏོ, ནདཱདི. ཛན ཛནནེ,ཏི. ཝསྶཀཱལསཉྫཱཏཔུཔྥཏཱཡ ཝསྶིཀཱི. ཨིཀོ, ནདཱདི.
དྭཡཾ ‘‘ཙམྤེཡྻ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ཡུཐ ཧིཾསཱཡཾ, ཨི, སཀཏྠེ ཀོ, དཱིགྷཱདི. མགདྷེ བྷཝཱ མཱགདྷཱི. གཎིཀཱ, ཨམྦཊྛཱཔི. དྭཡཾ ‘‘དེཝཱལི’’ཨིཏི ཁྱཱཏཱཡཾ. སུནྡརཾ དལམེཏིསྶཱ སཏྟལཱ, དསྶ ཏོ, སཏྟ དལཱནི ཡསྶཱ ཝཱ སཏྟལཱ. ནཝཱ ནཱུཏནཱ མལླིཀཱ ནཝམལླིཀཱ. ནཝམཱལིཀཱཔི.
༥༧༧. དྭཡཾ པུཎྜཀེ ‘‘ལཾསྭཎ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ཝསནྟེ པུཔྥཏི ཝཱསནྟཱི. ཨཏིམུདཾ ཏནོཏཱིཏི ཨཏིམུཏྟོ, ནིཔཱཏནཱ. མཱདྷཝཱི, ལཏཱཔི. མདྷུམྷི ཙིཏྟེ, ཝེསཱཁེ ཝཱ པུཔྥཏཱིཏི མཱདྷཝཱི.
‘‘ལཏཱ ཛོཏིམཏཱིཔཀྐ-སཱཁཱཝལླཱིཔིཡངྒུསུ;
ལཏཱ ཀཏྠཱུརིཀཱཡཉྩ, སཱ དུབྦཱམཱདྷཝཱིསུ ཙཱ’’ཏི.
ལཏཱ ¶ ཨནེཀཏྠཱ. དྭཡཾ ཀརཝཱིརེ. ཀུཙྪིཏཾ རཝནྟི ཨསྶཱ ཡེན ཀརཝཱིརོ, ཨཱིརོ. ཨསྶེ མཱརེཏཱིཏི ཨསྶམཱརཀོ. པཊིཧཱསོཔི.
དྭཡཾ མཱཏུལུངྒེ. མཏྟོ ལུཛྫཏི ཡེན མཱཏུལུངྒོ, ལུཛ ཝིནཱསེ. པརིཔུཎྞབཱིཛཏཱཡ བཱིཛཔཱུརོ. རུཙཀོཔི, རུཙ དིཏྟིཡཾ, ཎྭུ. དྭཡཾ དྷུཏྟུརེ. ཨུགྒཾ མཛྫཏི ཡེན ཨུམྨཏྟོ, མད ཨུམྨཱདེ. མཱརེཏཱིཏི མཱཏུལོ, ཨུལོ, རསྶ ཏོ. ‘‘ཨུམྨཏྟོ ཀིཏཝོ དྷུཏྟོ, དྷཏྟཱུརོ ཀནཀཱཝ྄ཧཡོ, མཱཏུལོ མདནོ’’ཏྱམརཀོསོ [ཨམར ༡༤.༧༧].
༥༧༨. དྭཡཾ ཀཎྷཔཱཀཕལེ. ཀརཾ ཧཏྠཾ མདྡཏི ཀཎྚཀེན ཀརམནྡོ. ཀརམདྡོཔི. སུཊྛུ སིནོཏཱིཏི སུསེནོ, སི བནྡྷནེ, ཡུ. དྭཡཾ ཀུནྡེ. ཀུཎ སངྐོཙནེ, དོ, ནཏྟཾ, ཀུཎ སདྡོཔཀརཎེསུ ཝཱ. མཱགྷེ བྷཝཾ མཱགྷྱཾ, ཡོ, ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཧི པུཔྥཱདིསམིདྡྷི བྷཝཏཱིཏི ཏབྦྷཝཏྟེན བྱཔདེསོ.
དྭཡཾ དེཝཏཱསེ. དེཝཏཱ ཨཱསནྟི ཡཾ དེཝཏཱསོ. ཛཱིམཱུཏཀཱལེ སཉྫཱཏཏྟཱ ཛཱིམཱུཏོ, མྷནལཱ. དྭཡཾ སནཱམཔསིདྡྷེ པུཔྥཝིཊཔེ. པུཔྥམཱསུཾ ན མིལཱཏམསྶ བྷཝཏཱིཏི ཨམིལཱཏོ. མཧནྟམྤི ཀཱལཾ སཧཏཱིཏི མཧཱསཧཱ.
༥༧༩. ཙཏུཀྐཾ ¶ ཛྷིཎྜིསཱམཉྙེ. སིརཱི ཝཏྟཏི ཡེན སེརེཡྻཀོ, ཎེཡྻཀོ. དཱསནཱམཀཏྟཱ དཱསཱི. ཀིར ཝིཀྐིརཎེ, ཨཱཏོ, དྭིཏྟཾ. ཀུར སདྡེ, ཌོ, སཀཏྠེ ཀོ.
དྭཡཾ ཀཎྚེན, པཏྲེན ཙ སིཏེ པཎྞཱསེ. ཨཛ གམནེ, ཨུཀོ. སིཏོ སུཀྐོ པཎྞཱསོ སིཏཔཎྞཱསོ. དྭཡཾ ཨཔྤཔཏྟེ པཎྞཱསེ. ཨཱིར ཀམྤནེ, ཡུ. ཕཎིཾ ཛཡཏི ཕཎིཛྫཀོ, ཡསྶ ཀོ.
༥༨༠. དྭཡཾ ཛཔཱཀུསུམེ. ཛཔཏི ཡཱཡ ཛཔཱ, ཛུ ཛཝནེ ཝཱ, པོ, ཨུསྶཏྟཾ. མརུདེསཛེ ཀཎྚཀིནི ཀརབྷཔྤིཡེ ཏརུཝིསེསེ ཀརཱིརཱདིདྭཡཾ. ཀརོཏིསྨཱ ཨཱིརོ. ཀཙ བནྡྷནེ, དྭིཏྟཾ, ཀཀཙོ, གནྠིལོཔི.
དྭཡཾ རུཀྑོཔརིཛཱཏེ ཝིཛཱཏིཡེ པལླཝེ. རུཀྑེ ཛཱཡམཱནཱ ཏཾ ཨདྡཏི ཧིཾསཏཱིཏི རུཀྑཱདནཱི, ཨདྡ ཧིཾསཱཡཾ, ཡུ, ནདཱདི, དལོཔོ. ཝནྡ ཨབྷིཝཱདནཐུཏཱིསུ, ཨ, ཨིཏྠིཡཾ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨསྶ དཱིགྷོ. རུཀྑརུཧཱ, ཛཱིཝནྟིཀཱཔི. དྭཡཾ ཙིཏྟཀེ. ཙིཏི ཧིཾསཱཡཾ, གནྡྷེ ཙ, ཎྭུ. ཨགྒིསཉྙིཏོཏི ཨགྒིཔརིཡཱཡནཱམཀོ. པཱཋཱིཔི, པུམེ’ཡཾ.
༥༨༡. དྭཡཾ ¶ གཎརཱུཔེ. ཨཀྐོ སཱུརིཡོ, ཏཔྤརིཡཱཡནཱམཀཏྟཱ ཨཀྐོ. ཝིཀརོཏཱིཏི ཝིཀིརཎོ, ཡུ. ཨསྶི. ཨཀྐཝ྄ཧོ, ཝསུཀོ, ཨཔྥོཊོ, མནྡཱརོ, ཨཀྐཔཎྞོཔི. ‘‘པུམེ ཨཀྐཝ྄ཧོ ཨཔྥོཊོ, ཝནམཱལྱཔརཱཛིཏེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༨༠] རུདྡོ. མནྡཱརོ དེཝདུམམྷི པཱརིབྷདྡཀེཔི. ཏསྨིཾ ཨཀྐེ ཡོ སེཏཔུཔྥཀོ, ཏསྨིཾ ཨལ༹ཀྐོ. སེཏཔུཔྥཏཱཡ ཨལཾབྷཱུཏོ ཨཀྐོ ཨལ༹ཀྐོ, ཨལ བྷཱུསནེ, ལ༹ཏྟཾ. པཏཱཔསོཔི. དྭཡཾ ཚིནྣརུཧཱཡཾ. ཏིཏྟརསཏྟཱ པཱུཏིབྷཱུཏཱ ལཏཱ པཱུཏིལཏཱ, པཱུ པཝནེ ཝཱ,ཏི. རོགམལཾ པུནཱཏཱིཏི པཱུཏི, སཱ ཨེཝ ལཏཱ པཱུཏིལཏཱ. གུལ༹ རཀྑཎེ, ཙོ, ནདཱདི. གར སེཙནེ ཝཱ. ཨམཏཱ, མདྷུཔཎྞཱིཔི. མདྷུ ཨིཝ པཎྞམསྶཱ མདྷུཔཎྞཱི. དྭཡཾ དྷནུསེནིཡཾ, ཡཱ པཏྟེཧི ཝཙཱསདིསཱི, ཏཏྟཙོ ཏནྟདྷནུགུཎོཔཡུཏྟོ. མུབྦཱཝིཀཱརཏཱཡེཝ དྷནུཛིཡཱ ‘‘མུབྦཱི’’ཏྱུཙྩཏེ, མུབྦ བནྡྷནེ, ཨ, མུབྦཱ. མདྷུརསཏྟཱ མདྷུརསཱ. དེཝཱི, མོརཊཱཔི. མུར པཝེདྷནེ, ཨཊོ, མོརཊཱ.
༥༨༢. དྭཡཾ མཀྐཊིཡཾ. ཀཔཱིནཾ ཝཱནརཱནཾ ཀཙྪུཾ ཛནེཏཱིཏི ཀཔིཀཙྪུ. ཀཔིཀཙྩུཔི. དུཀྑསམྥསྶཏཱཡ དུཕསྶོ. ཨཏྟགུཏྟཱ, ཛཌཱ, ཨབྱཎྜཱ, ཀཎྜཱུརཱ, པཱཝུསཱཡིནཱི, སཱུཀསིམྦིཔི. ‘‘ཨཡཾ ¶ ཕསྶེན ཀཎྜུཾ ཛནཡཏཱི’’ཏི ཡཱ ལོཀེཧི པརིཧརཱིཡཏེ, ཏཏོ ཨཡཾ ཨཏྟནཱ གུཏྟཱ རཀྑིཏཱ ཨཏྟགུཏྟཱ. པཱཝུསཱཡཾ ཨུཏུཡཾ ཨེཏི ཛཱཡཏེ, ཎོ, ཨིནཱི. སཱུཀསཧིཏཱ སིམྦི ཨསྶཱ སཱུཀསིམྦི, རསྶནྟོ. དྭཡཾ མཎྜཱུཀཔཎྞིཡཾ. མཛ སུདྡྷིཡཾ, ཋོ. ཀཱས དིཏྟིཡཾ, ཀརཎེ ཨ, རསྶོ. སམངྒཱ, ཡོཛནཝལླཱིཔི. སམངྒཏཱིཏི སམངྒཱ, ཨ. ཡོཛནཾ ཝལླཱི ཡསྶཱ ཡོཛནཝལླཱི.
དྭཡཾ ཝནཏིཏྟིཀཱཡཾ. ཨམྦ སདྡེ, ཋོ, ཨཝ རཀྑཎེ ཝཱ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. པཱ རཀྑཎེ, ཋོ. སེཏཱ, པཱཔཙེལཱིཔི. སེཏརསེན ཡུཛྫཏེཏི, ཨ. དྭཡཾ ཀཊུཀརོཧིཎིཡཾ. ཀཊ ཝསྶཱཝརཎགཏཱིསུ. ཨུ, ཀཊུ, ནཱརཱི. ཀཊུཀརསཱ ཧུཏྭཱ རུཧཏཱིཏི ཀཊུཀརོཧིཎཱི, རུཧ ཛནནེ, ཡུ, ནདཱདི. ‘‘ཀཊུཀརོཧིཎཱི’’ཏི སམུདིཏེན ནཱམམིདཾ. ཀཊུརོཧིཎཱིཔི.
༥༨༣. དྭཡཾ ཁརམཉྫརིཡཾ ‘‘ཙཙསིམ’’ཨིཏི ཁྱཱཏཱཡཾ. ཨཔམཛྫནྟི ཝཏྠཱདིཀ’མནེནེཏི ཨཔཱམགྒོ, དཱིགྷོ ཨུཔསགྒསྶ. སིཁརམསྶཱཏི སེཁརིཀོ. དྷཱམགྒཝོ, ཝིམུཁཔུཔྥཱིཔི. ‘‘གྷོསཀེ ཁརམཉྫརིཡཾ, དྷཱམགྒཝོ པུམེ མཏོ’’. ཝིམུཁཾ པུཔྥམསྶཱ. དྭཡཾ ཀཎཱཡཾ. པིཏྟཾ ཕལཏི ཀུཔྤཏི ཡཱཡ པིཔྥལཱི, ནདཱདི. མགདྷེ བྷཝཱ མཱགདྷཱི, མགདྷཱནཾ ཨཡཾ ཝཱ མཱགདྷཱི, ཏཏྲ པཋམུཔྤནྣཏྟཱ, བཱཧུལྱེན ཝཱ ཏཏྲ ཛཱཡམཱནཏྟཱ ཏཾསམཉྙཱཡ བྱཔདིསྶཏེ. ཝེདེཧཱི, ཀཎཱ, ཀོལཱཔི. ཝེདེཧཱནམཡཾ ཝེདེཧཱི. ཀཎཱ ནཱནཏྠཱ, ཝུཏྟཉྩ ‘‘ཀཎཱ པིཔྥལི’ཛཱཛཱི ཙེ’’ཏི.
དྭཡཾ ¶ ཏིཀཎྚཀེ. གཝཾ ཀཎྚཀོ གོཀཎྚཀོ, པཐཝིཡཾ ཝཱ ལགྒོ ཀཎྚཀོ གོཀཎྚཀོ. སིངྒྷ གྷཱཡནེ, ཨཱཊོ. པལངྐསཱ, སཱདུཀཎྚོཔི. ཡུཏྟརཱསྣཱཡཾ པལཱསེ ཙ པལངྐསཱ ཐིཡཾ. སཱདུཀཎྚོ ཝིཀངྐཏེཔི. དྭཡཾ ཧཏྠིཔིཔྥལིཡཾ. ཀོལཱཀཱརཱ, ཏཾནཱམིཀཱ ཝཱ ཝལླཱི ཀོལཝལླི, རསྶོ. ཨིབྷཱནཾ ཧཏྠཱིནཾ པིཔྥལཱི ཨིབྷཔིཔྥལཱི. ཀཔིཝལླཱི, ཝསིརོཔི. ཝསིརོ ནཱནཏྠོ. ཝསིརོ ཨཔཱམགྒོ སཱམུདྡལཝཎཾ ཧཏྠིཔིཔྥལི ཙེཏི. པུམེ’ཡཾ.
༥༨༤. དྭཡཾ ཚགནྠཱཡཾ, ཡཱ ‘‘ཨུགྒགནྡྷཱ’’ཏིཔྱུཙྩཏེ. གུནྣཾ ལོམསམྤཱཏནཊྛཱནེ ཛཱཏཱ གོལོམཱི, ཝཙ ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཀརཎེ ཨ, སཏཔབྦིཀཱཔི. ཝཙཱ སུཀྐལོཧིཏམཱུལབྷེདེན དུཝིདྷཱ, ཏཏྲསུཀྐཱ ‘‘ཧེམཝཏཱི’’ཏྱུཙྩཏེ ཨམརཀོསེ [ཨམར ༡༤.༡༠༢-༣]. དྭཡཾ ཨཔྥོཊཱཡཾ. ཀཎྞསཎྛཱནཔུཔྥཏཱཡ ཀཎྞཱི. གིརིམྷི ཛཱཏཱ ཀཎྞཱི གིརིཀཎྞཱི. རོགཱདིཛིཏཏྟཱ ཨཔརཱཛིཏཱ.
དྭཡཾ ཀལསིཡཾ. སཱིཧཔུཙྪཱཀཱརཀུསུམམཉྫརིཏཱཡ སཱིཧཔུཙྪི. པཉྷི ཨཔྤཏནུ ཝུཙྩཏེ. པཉྷི པཎྞཾ ཡསྶཱ པཉྷིཔཎྞཱི. པུཐུཔཎྞཱི, གུཧཱཔི, པུཐུ ཨསིལིཊྛཾ པཎྞམསྶཱ པུཐུཔཎྞཱི. གཧྭརེ སཱིཧཔུཙྪཉྩ, ཐིཡཾ ཚམཱཏུཀེ གུཧོ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༩༣]. དྭཡཾ སཱལཔཎྞིཡཾ. སཱལཔཎྞསདིསཝིཊཏཱཡ སཱལཔཎྞཱི. སཱལཾ སོབྷནཡུཏྟཾ པཎྞམསྶཱ ཝཱ སཱལཔཎྞཱི. ཐུ གཏིཐེརིཡེསུ, ཨིརོ, ཐིརོ.
༥༨༥. དྭཡཾ ¶ ཀཎྚཀཱརིཀཱཡཾ. ནིདྡཧཏི ཀཎྚཀམུཊྛེཏི ནིདིདྡྷིཀཱ, ཎྭུ. བྷཡཀརཎཝསེན བྱགྒྷསདིསཏཱཡ བྱགྒྷཱི, བྲཧཏཱི, ཁུདྡཱཔི. དྭཡཾ ནཱིལིརུཀྑེ. ནཱིལ ཝཎྞེ. ནཱིལཝཎྞཏཱཡ ནཱིལཱི, ནདཱདི, ཨིནཱི, ནཱིལིནཱི, ཀཱལཱ༹, ཏུཏྠཱཔི.
ཀཱལཱ༹ ཀཎྷཏིཝུཏཱཡཾ, ནཱིལཱི ཡོཛནཝལླིསུ;
པཎྜེ རསཉྫནེ ཏུཏྠཱ, སུཁུམེལཱཡ ནཱིལིཡཾ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༩༤-༥].
དྭཡཾ གུཉྫཱཡཾ. ཛཉྫ ཡུདྡྷེ, ཨུཀོ, ཨསྶི, གུཛ སདྡེ, ཨ, བིནྡཱགམོ. ནཱམནྟརཱནི ཙསྶ –
དུམེ སཱ རཏྟིཀཱ རཏྟ-དལཱ ཙཱུལཱ༹མཎཱི ཙ སཱ;
ཀཱཀཙིཉྩཱི ཏུལཱབཱིཛཾ, ཀཎྷལཱ ཙ སིཁཎྜིནཱི.
དྭཡ’མཧེརུཡཾ. ཨཡམཧེརུཨིཙྩེཝ ཁྱཱཏཀཎྚཀཝཏཱི བྷཝཏི. སཏཾ མཱུལཱནི ཡསྶ སཏམཱུལཱི. སཏཾ རོགེ ཨཱཝརཏཱིཏི སཏཱཝརཱི, ཝར ཨཱཝརཎིཙྪཱསུ, ཨཐ ཝཱ ‘‘སཏཱ’’ཏི ཙ ‘‘ཨཱཝརཱི’’ཏི ཙ དྭེ ནཱམཱནི ཏསྶཱ. ‘‘སཏམཱུལཱི བཧུསུཏཱ-བྷཱིརུ ཨིནྡཱིཝརཱི ཝརཱི’’ཏི [ཨམར ༡༤.༡༠༠] ཧི ཝུཏྟཾ.
༥༨༦. དྭཡཾ ཨཏིཝིསཱཡཾ. མཧཱཝཱིརིཡཾ ཨོསདྷཾ མཧོསདྷཾ. ‘‘ལསུཎེ ཏིཝིསཱཡཉྩ, སུཎྛིཡམྤི མཧོསདྷ’’ནྟི རུདྡོ ¶ . ཨཏཱིཝ ཝིསཏི བྷེསཛྫཔཡོགེསཱུཏི ཨཏིཝིསཱ, ཝིསཱ, ཨརུཎཱ, སིངྒཱིཔི.
‘‘ཨརུཎོ ཀིཉྩིརཏྟཀྐེ, སཉྫྷཱརཱགེ ཨནཱུརུཀེ;
ནིསདྡེ ཀཔིལེ ཀུཊྛེ, དབྦེཝ ཝཱཙྩལིངྒིཀོ’’.
‘‘ཨརུཎཱཏིཝིསཱསཱམཱ, མཉྫཊྛཱཏིཝུཏཱསུ ཙ;
ཨུསཱིརེཏིཝིསཱཡཉྩ, སིངྒིམགྒུརཝལླབྷཱ’’ཏི.
དྭཡཾ སོམརཱཛིཡཾ. ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨཙོ, སོམསམཏཱཡ ཀཱརིཏཱ ཝལླིཀཱ སོམཝལླིཀཱ, སཀཏྠེ ཀོ, ཀཎྷཕལཱ, པཱུཏིཕལཱཔི.
དྭཡཾ དཱརུཧལིདྡཱརུཀྑེ. དར ཝིདཱརཎེ, བོ, རསྶ བོ, དཱབྦཱི, དཱིགྷཱདི, ནདཱདི. ཧལིདྡཝཎྞདཱརུཏཱཡ དཱརུཧལིདྡཱ, ཧལིདྡཱཔི. དྭཡཾ བིལ༹ངྒེ. ཨངྒ, རངྒ, ལངྒ, གཏྱཏྠཱ དཎྜཀཱ དྷཱཏཱུ, ཨ, ལ༹ཏྟཾ, བིལ༹ངྒཾ. ཙིཏྲཱནི ཏཎྜུལཱནི ཡསྶཱ, ཏཎྜུལོ, ཀིམིསཏྟུཔི.
༥༨༧. དྭཡཾ སམནྟདུདྡྷཱཡཾ, ནུཧ ཨུགྒིརཎེ, ནདཱདི, མཧནྟཾ ནཱམམསྶ. སཱིཧུཎྜོ, ཝཛིརདུམོ, གུལཱ༹པི. དྭཡཾ དཀྑཱཡཾ. མུདུགུཎཡོགཱ མུདྡིཀཱ, མདྷུརསོ སཱདུ, ཏེན ཝུཏྟཾ ཝེཛྫགནྠེ ‘‘སཱདུ ལཝཎཏིཏྟམྦིལཀཊུཀསཱཡཀཱ’’ཨིཏི, ཏཾཡོགཱ མདྷུརསཱ. གོཏྠནཱི, དཀྑཱཔི. ཏིཀཾ ཡཊྛིམདྷུཀཱཡཾ. མདྷུརསཏཱཡ མདྷུཀཾ, ཨུཔམཱནེ ཀོ. དཎྜཱཀཱརཏྟཱ ཡཊྛི ཙ སཱ མདྷུརསཏྟཱ མདྷུཀཱ ཙེཏི ཡཊྛིམདྷུཀཱ. མདྷུརསབྷཱཝེ ཏིཊྛཏཱིཏི མདྷུལཊྛིཀཱ, རསྶ ལོ, སཀཏྠེ ཀོ ཙ. ‘‘མདྷུཡཊྛིཀཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཝུཏྟཉྩ ‘‘མདྷུཀཾ ཀླཱིཏཀཾ ཡཊྛི-མདྷུཀཾ མདྷུཡཊྛིཀཱ’’ཏི [ཨམར ༡༤.༡༠༩].
༥༨༨. དྭཡཾ ¶ ཝཱཏིངྒཎེ. ཝཱཏཧརཏྟེན གཎཱིཡཏེཏི ཝཱཏིངྒཎོ, བྷཎྜ པརིབྷཱསནེ, ཎྭུ, ནདཱདི. ཊཀཱརཀརཎེ བྷཎྚཱཀཱིཔི, བྲཧཏིཡམྤི ཨཡཾ.
‘‘ཝཱཏིངྒཎོ ཏུ ཝཱཏྟཱཀུ,
ཝཱཏྟཱཀོ སཱཀཝེལུ༹ ཙ;
བྷཎྜཱཀཱི རཱཛཀུམྦྷཎྜོ,
ཝཱཏྟཱཀཱི དུཔྤཧཱསིནཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༡༡༤].
རབྷསོ. དྭཡཾ བྲཧཏིཡཾ. ཝཱཏྟཾ ནིརཱམཡཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱཏྟཱཀཱི, ཝཱཏིངྒཎེཔི. བྲཧ ཝུཏྟིཡཾ, ཏོ, ནདཱདི.
དྭཡཾ གོརཀྑཏཎྜུལེ, ཝུཏྟཉྩ ཏནྟནྟརེ ‘‘གངྒེརུཀཱི ནཱགབལཱ, ཏཐཱ གོརཀྑཏཎྜུལཱ’’ཏི. ནཱགསྶ བལམིཝ བལམེཏིསྶཱ རོགཧརཎཏྟཱ ནཱགབལཱ, ཛྷས ཧིཾསཏྠོ, ཨ. དྭཡཾ ཨགྒིསིཁཱཡཾ. ནངྒལསདིསམཱུལཏཱཡ ལཱངྒལཱི, ནསྶ ལོ, དཱིགྷོ ཙ. ‘‘ནངྒལཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, སརདཀཱལེ སཉྫཱཏཏྟཱ སཱརདཱི.
༥༨༩. ཏིཀཾ ཀདལིཡཾ. རམནྟི ཡསྶཾ རམྦྷཱ, བྷོ. ཀད མཱརཎེ, ཨལོ, ནདཱདི. མུཙ མོཙནེ, ཎོ. དྭཡཾ ཀཔྤཱསིཡཾ ¶ , ཡསྶཱ ཕལཾ ཀཔྤཱསཾ ཀརོཏི ལོཀཱནམུཔཀཱརནྟི ཀཔྤཱསཱི, ཀརོཏིསྨཱ པཱསོ, ནདཱདི. ཝད ཐེརིཡེ, ཨརོ, སམུདྡནྟཱཔི.
སམུདྡནྟཱ ཏུ ཀཔྤཱསཱི, སིཀྐཱདུརཱལབྷཱསུ ཙ;
ཀཔྤཱསཱི ཝནསམྦྷཝཱ ཙེ, བྷཱརདྭཱཛཱིཏི ཝུཙྩཏི.
དྭཡཾ པཎྞལཏཱཡཾ. ནཱགལོཀེ ཛཱཏཱ ལཏཱ ནཱགལཏཱ. ཏམྦཝཎྞཾ ལཱཏཱིཏི ཏམྦཱུལཱི, ཨསྶཱུ, ནདཱདི. ཏམྦཱུལསྶ ཨཡཾ ཝཱ ཏམྦཱུལཱི. ཏམྦཱུལཝལླཱི, ནཱགཝལླཱིཔི, ཏམྦཱུལཾ ནཱམ ཕལཔཏྟཙུཎྞཱདིཡོགསམཱུཧཱནཾ ནཱམཾ, ཏདཏྠཱ ཝལླཱི ཏམྦཱུལཝལླཱི, ནཱགལོཀསྶ ཝལླཱི. དྭཡཾ དྷཱཏཀིཡཾ, ཨཡཾ ཏམྦཔུཔྥཱི, མཛྫོཔཡུཏྟཱ. པུཔྥཱ སུགནྡྷིཀཱ དྷཱཏཀིཙྩེཝ ཁྱཱཏཱ. ཨགྒིཛཱལསམཱནཔུཔྥཏཱཡ ཨགྒིཛཱལཱ. ཨཏིསཡཾ ཋིཏིཾ ཀརོཏཱིཏི དྷཱཏཀཱི, ནདཱདི.
༥༩༠. དྭཡཾ སུཀྐཏིཝུཏཱཡཾ. ཏིསྶོ ཝུཏཱ ཏཙརཱཛིཡོ ཡསྶཱ ཏིཝུཏཱ. ཏིསྶོ པུཊཱ ཏཙརཱཛིཡོ ཡསྶཱ ཏིཔུཊཱ. སརལཱ, ཏིབྷཎྜཱི, རོཙནཱིཔི [དེཝནཱིཔི (ཀ.)]. དྭཡཾ ཀཎྷཏིཝུཏཱཡཾ. སཱ ཏནུཀརཎེ, ཝིརེཙནཀརཎེན ཀཱཡཾ, རོགཉྩ སཱཡཏཱིཏི སཱམཱ.
‘‘སཱམཱ ཏུ མེཙཀེ ཝུདྡྷ-དཱརཀེ ཧརིཏེ ནདི;
ཏིཀཎྷཏིཝུཏཱ གུནྡཱ, སཱརིཝཱཡམིནཱིསུ ཙེ’’ཏི. –
རབྷསོ, ཀལ ¶ སངྑྱཱནེ, ཀར ཀརཎེ ཝཱ, ཨ, ཀཱལཱ༹. ཐཱི ཀཱལཱ༹ ཀཎྷཏིཝུཏཱཡཾ, ནཱིལཱིཡོཛནཝལླིསུ. མསཱུརཝིདལཱ, ཨདྡྷཙནྡཱ, ཀཱལ༹མེསིཀཱཔི.
དྭཡཾ ཀུཀྐུཊསིངྒཱཡཾ. སིངྒསདིསཔུཔྥཏཱཡ སིངྒཱི, ཀུལཱི༹རསིངྒཱི, ཝཀྐངྒཱིཔི. དྭཡཾ རེཎུཀཱཁྱེ གནྡྷདབྦེ, ཨཡཾ རེཎུཀེཏྱེཝ ཝཱཎིཛཱདཱིནཾ ཁྱཱཏཱ. ཨསྶཱ ཙ མརཱིཙཱཀཏི ཕལཾ. རེཎུ གཏིསདྡེསུ, ཎུ, ཀཔིལཱ ཝུཏྟཱ. དྭིཛཱ, ཧརེཎཱུ, ཀོནྟཱི, བྷསྨགནྡྷནཱིཔི. ‘‘ཧརེཎུ སོ ཀལཱཡེཔི, རེཎུཀཱཡཾ ཐིཡཾ བྷཝེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༡༢༠] རུདྡོ.
༥༩༡. དྭཡཾ ཕཱལཀེ. ཧིརཱིནཱམིཀཱཡ དེཝདྷཱིཏཱཡ སརཱིརཏོ སཉྫཱཏཏྟཱ ཧིརིཝེརཾ. ཝཱརེཏཱིཏི ཝཱརཾ, ཝཱརིནཱམཀཏྟཱ ཝཱ ཝཱརཾ, ལཏྟེ ཝཱལཾ. ཨུདཱིཛྷཾ. ཀེསམྦུནཱམམྤི, ཨུདཱིཙཱིདེསེ བྷཝཾ ཨུདཱིཛྷཾ, ཀེསསྶ ཨམྦུནོ ཙ ཡཱནི ནཱམཱནི, ཏཱནི སབྦཱནྱསྶཱཏི ཀེསམྦུནཱམཾ. དྭཡཾ བིམྦིཀཱཡཾ. རཏྟཾ པཀྐཕལམསྶཱ. ཨོཊྛཝཎྞསམཱནཕལཏཱཡ བིམྦིཀཱ, ཨསྶཱ ཨེཝ ཧི ཕལེནོཊྛོ ཨུཔམཱིཡཏེ. ཏུཎྜིཀེརཱི, པིལུཔཎྞཱིཔི.
དྭཡཾ སེལེཡྻེ, ཏཉྩ པཱསཱཎབྷཝཾ སུགནྡྷརསདབྦཾ སེལཛནྟི ཁྱཱཏཾ. སིལཱཡཾ པཱསཱཎེ བྷཝཾ སེལེཡྻཾ, ཎེཡྻོ. ཨསྨནོ, ཨསྨསྶ ཝཱ པུཔྥཾ ཨསྨཔུཔྥཾ, ཀཱལཱ༹ནུསཱརིཡམྤི. དྭཡཾ ཨེལཱཡཾ ‘‘ཕཱལཱ’’ཏི ཁྱཱཏཱཡཾ. ཨིལ གམནེ, ཨ, ཨིསྶེ. བཧཝོ ཨཏྠེ ལཱཏཱིཏི བཧུལཱ, བཧུརོགེ ཝཱ ལུནཱཏཱིཏི བཧུལཱ, ཙནྡཝཱལཱཔི.
༥༩༢. དྭཡཾ ¶ ‘‘ཀུཊྛ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ སུགནྡྷདབྦེ. ཀུཊ ཙེདནེ, ཋོ. ཀུཡཾ པཐཝིཡཾ ཏིཊྛཏཱིཏི ཝཱ ཀུཊྛཾ. བྱཱདྷིནཱམཀཏྟཱ བྱཱདྷི, ཏཐཱ ཙ ‘‘ཀོཝེརཾ བྷཱསུརཾ ཀུཊྛཾ, པཱརིབྷཱབྱཾ གདཱཧྭཡ’’ནྟི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༡༢༦] རབྷསོ. པཱཀལཾ, ཨུཔྤལམྤི. དྭཡཾ ཀེཝཏྟཱིམུཏྠཀེ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘པརིཔེལཝཾ པླཝཾ ཝནྱཾ, ཏཾ ཀུཊནྣཊསཉྙཀཾ;
ཛཱཡཏེ མཎྜཱུཀཱཀཱརཾ, སེཝཱལདལསཉྩཡེ’’ཏི.
ཝནེ པཱནཱིཡེ ཛཱཏཾ ཝཱནེཡྻཾ, ཎེཡྻོ, ཀེཝཏྟཱིམུཏྠཀེ པཎྜོ, སོཎཀོསོ ཀུཊནྣཊོ. ཀུཊ ཚེདནེ, ནཊ ཨཝབནྡྷནེ, ནཊ ནཊྚནེ ཝཱ, ཀུཊནྣཊནྟི སམུདིཏནཱམཾ. ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. དཱསཔུརམྤི.
ཕལཔཱཀནྟལཏཱདི ཛཱཏིམཏྟམེཝ ཨོསདྷི ནཱམ, ན ཏུ ཏིཕལཀཀྐོལཱདི, ཨིཔཙྩཡོ, བཧུཝཙནནྟུ ཨཏྠབཧུལཏྟཱ ཨེཝ, ཨེཀཝཙནནྟོཔི དིསྶཏེ, ཨོསདྷི ཨིཏྠིཡམེཝ. ཨོསདྷཾ སབྦམཛཱཏིཡཾ. ཕལཔཱཀནྟཏྟཱ ཛཱཏིཏོ ཨཉྙཾ ཡཾ ཀིཉྩི རོགཱཔནཡནཀརཾ, ཏདོསདྷམུཙྩཏེ. ཨོསདྷིཛཱཏིསམྦནྡྷིདབྦམྤི ཛཱཏིཝཏྟིཙྪཱཡཾ རོགཔཧཱིནཀྲིཡཱཧེཏུཏྟཱ ཨོསདྷསདྡཝཱཙྩནྟི པཊིཔཱདནཏྠཾ སབྦགྒཧཎཾ. ཨོསདྷསདྡཏོ ཛཱཏིཡཾ ཎོ. ཀེཙི པན ‘‘ཨོསདྷིཛཱཏིམཏྟམོསདྷཾ སབྦམཛཱཏིཡ’’ནྟི པཱཋམཝཏྭཱ ‘‘ཨོསདྷིཛཱཏིམཏྟཾ བྷེསཛྫཾ སབྦམཛཱཏིཡ’’ནྟི པཋནྟི. ཏམིདྷ ཨོསདྷིཨོསདྷསདྡཱནམེཝ ཨེཀདེསཝིཀཏིཝསེན ཝུཏྟཱནཾ སཾསཡཱཔགམནཏྠཾ ཝིསེསསྶ ཝུཏྟཏྟཱ ན ¶ གཧེཏབྦཾ, ཨམརཀོསེཔི ཝུཏྟཾ ‘‘ཨོསདྷྱོ ཛཱཏིམཏྟེསུ, ཨཛཱཏྱཾ སབྦམོསདྷ’’ནྟི [ཨམར ༡༤.༡༣༥]. ཏཏྠ སཀཝཱདཱིཔཀྑེ ཨེཀོ མཀཱརོ ཨཱགམཝསེན ཝུཏྟོ.
༥༩༣. མཱུལཱདིཀཾ དསཝིདྷཾ སཱཀནྟི མཏཾ, སཀྐོཏི ཡེནཱཏི ཀཏྭཱ. ཏཏྲ མཱུལཾ མཱུལཀཱདཱིནཾ, པཏྟཾ བཱཀུཙཱདཱིནཾ, ཀལཱིརཾ ཝཾསཱདཱིནཾ, ཨགྒཾ ཝེཏྟཱདཱིནཾ, ཀནྡཾ ནཱིལུཔྤལཱདཱིནཾ, མིཉྫཾ ཏཱལཱདཱིནཾ, ཕལཾ ཀུམྦྷཎྜཱདཱིནཾ, ཏཙོ མཱཏུལུངྒཱདཱིནཾ, པུཔྥཾ ཝངྒསུསེནཱདཱིནཾ, ཚཏྟཾ ཨཧིཚཏྟཱདཱིནཾ.
༥༩༤. དྭཡཾ ཨེལ༹གལེ. པཀཱརེན དདྡུཾ པུནཱཏཱིཏི པཔུནྣཱཊོ. པུ པཝནེ, ཀིཡཱདི, ཨཊོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཨེལ༹གཾ དདྡུཾ ལུནཱཏཱིཏི ཨེལ༹གལོ. དདྡུགྷོ, ཙཀྐམདྡཀོ, ཨུརཎཱཁྱོཔི, དདྡུཾ ཧནྟཱིཏི དདྡུགྷོ, ཧནསྶ གྷོ. ཙཀྐཱཀཱརཏཱཡ ཙཀྐཾ, དདྡུ, ཏཾ མདྡཡཏཱིཏི ཙཀྐམདྡཀོ. ཨུརཎཱཁྱོ མེསཱཁྱོ. མཱརིསཱཀཏིཨཔྤཔཏྟཀོ བྷཱུམིལགྒཔཏྟོ ཏཎྜུལེཡྻོ ཨཔྤམཱརིསོ ཙ ནཱམ, ཏཎྜུལཏོ ཛཱཡཏཱིཏི ཏཎྜུལེཡྻོ, ཎེཡྻོ. ཨཔྤཔཏྟཏཱཡ ཨཔྤོ ཙ སོ མཱརིསཱཀཏིཏྟཱ མཱརིསོ ཙེཏི ཨཔྤམཱརིསོ.
དྭཡཾ ¶ ཛཱིཝནྟིཡཾ, ཨཡཾ རཏྟངྒམཱརིསཱཀཏི, ཛཱིཝཏོ ཨནྟོ, ནདཱདི. ཨིཏརཏོ ཡུ, ནདཱདི. ཛཱིཝཱ, ཛཱིཝནཱིཡཱ, མདྷུཔི. ‘‘ཧེཾ ནུ ནྭེ ནཱི’’. དྭཡཾ ཛཱིཝཀེ, ཨཡཾ ཨཊྛཝགྒཔཝིཊྛོ. ཨནེནེཝ ནཱམེན ཝཱཎིཛཱནཾ པསིདྡྷོ. མདྷུརསཏཱཡ མདྷུརཀོ, ཛཱིཝཱཔེཏཱིཏི ཛཱིཝཀོ, ཎྭུ.
‘‘ཛཱིཝཀོ སིངྒཀོ སེཀོ,
དཱིགྷཱཡུ ཀུཙྩསཱིསཀོ;
རསྶངྒོ མདྷུརོ སཱདུ,
པཱཎཀོ ཙིརཛཱིཝིནཱི’’ཏི.
ཏནྟནྟརཾ [ཨམརཀོསུགྒྷཱཊནཊཱིཀཱཡམྤི ཨཔརཱདྡྷཾ ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱཡམྤི].
༥༩༥. དྭཡཾ ལསུཎེ. ཡསྶ མཱུལཾ སེཏཝཎྞཾ. པལཎྜུཀནྡཏོ མཧནྟཀནྡཏཱཡ མཧཱཀནྡོ. ཨམྦིལེནེཀེན རསེན ཨཱུནཏཱཡ ལསུཎཾ, ལཏྟཾ, རསྶཏྟཾ, ཎཏྟཉྩ, ལས ཀནྟིཡཾ ཝཱ, ཡུ, ཨསྶུ, ཎཏྟཾ. མཧོསདྷཾ, ཨརིཊྛཾ, རསོནོཔི. དྭཡཾ རཏྟམཱུལེ, ཧརིཏེ ཙ. པལཌི གནྡྷནེ, ཨུ, སུནྡརོ ཀནྡོ ཡསྶ སུཀནྡཀོ. ཀྲཎསྭནནཱི.
དྭཡཾ པཊོལེ. པཊ གམནེ, ཨོལོ, པཊུཾ རསཾ ལཱཏཱིཏི ཝཱ པཊོལོ, ཨུསྶོ, ཏིཏྟརསཏཱཡ ཏིཏྟཀོ. སཀཏྠེ ཀོ. ཀུལཀཾ, པཊུཔི. དྭཡཾ ‘‘བྷིངྒརཱཛ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ ཀེསརཉྫནེ. བྷིངྒོ ཝུཙྩཏི བྷམརོ, ཏབྦཎྞཾ ཀཏྭཱ ཏེསཾ རཉྫེཏཱིཏི བྷིངྒརཱཛོ. མུཙ མོཙནེ, ཨཝོ, ཨུསྶཱ, མཱཀྐཝོ.
༥༩༦. དྭཡཾ ¶ པུནནྣཝཱཡཾ, ཝུདྡྷོཔི པུན ནཝོ བྷཝཏི ཡཱཡ ཡོགིཏཱཡཱཏི པུནནྣཝཱ. སོཐཾ ཧནྟཱིཏི སོཐགྷཱཏཾ, ཧནསྶ གྷཱཏོ. དྭཡཾ ཨནཱུཔཛེ སཱཀེ. ཏུད བྱཐནེ, བྷཱཝེ ཏོ. ཝིགཏཾ ཏུནྣམེཏསྶ ཁཱདནེ ཝིཏུནྣཾ. སད ཝིསརཎགཏྱཱཝསཱནེསུ, ཏོ, ཨནྣཱདེསོ, སཀཏྠེ ཀོ.
དྭཡཾ ཀཱརཝེལླཀེ. ཏིཏྟརསཏཱཡ ཀུཙྪིཏཱཀཱརེན ལམྦཏཱིཏི ཀཱརཝེལློ. ཨུསྶཱཏྟཾ, རཏྟཾ, ཨིལློ, ཀུཔུབྦོ ལཝི ཨཝསཾསནེ. སསུ ཧིཾསཱཡཾ, ཨཝོ, ནདཱདི, ཨསྶུ. ‘‘ཧེ ཁཱ ལེ-ཁྱཱ’’. ཏིཀཾ ལཱབུཡཾ. ཏུམྦ ཨདནེ, ཏུམྦཏི ཧིཾསཏི པིཏྟནྟི ཏུམྦཱི, ནདཱདི. ནཔུབྦོ ལམྦ ཨཝསཾསནེ, ཨུ, མལོཔོ, ནསྶ ཨཏྟཾ, ཨལཱབུ, པཱཎིནིཡཱནཾ [ཨུཎཱདི ༡.༨༧], ཨཱཔུབྦོ ལམྦ ཨཝསཾསནེ, ཨཱལཱབུ. ཀཱཏནྟིཀཱནཾ, ཙནྡཱནཉྩེཝཾ, ཨསྨཱཀནྟུ རསྶཾ ཀཏྭཱ ཨལཱབུ, ཨལོཔེ ལཱབུ, ཨབྷེདོཔཙཱརེན ཏཱིཎིཔི ཕལེཔི ཨིཏྠིལིངྒཱནི, སཱསདྡོ ཨིཏྠི ལིངྒཏྠཛོཏཀོ.
༥༩༧. དྭཡཾ སམྤུསེ. ཨིརཾ ཝཱརིཾ ལཱཏི ཏབྦཱཧུལྱཏོཏི ཨེལཱ༹ལུཀཾ. ‘‘ཨིརཱ ཝཱརིསུརཱ བྷཱུམི-བྷཱརཏཱིསུ པཡུཛྫཏེ’’ཏི ཧི ¶ ནཱནཏྠསངྒཧོ. ཐིཡཾ, ཨུ, སཀཏྠེ ཀོ. ཀུཀ ཨཱདཱནེ, ཨརོ, ནདཱདི, ཨུསྶཏྟཾ, ཀཾ ཝཱཏཾ, ཀཕཉྩ ཀརོཏཱིཏི ཀཀྐརཱི, ཨཔརཏྲ ཕལོཔོ. ཀཀལི༹པི. དྭཡཾ ཀུམྦྷཎྜེ. ཀུམྦྷཔྤམཱཎཕལཏཱཡ ཀུམྦྷཎྜོ, ཨཉྙཏྠེ ཎྜོ, ཀུམྦྷོ ཝིཡ ཌེཏཱིཏི ཝཱ ཀུམྦྷཎྜོ, བིནྡཱགམོ, ཀུས ཚེདནེ ཝཱ, ཨཎྜོ, སསྶ བྷོ, བིནྡཱགམོ, ཀཾ ཝཱཏཾ ཨུམྦྷེཏཱིཏི ཝཱ ཀུམྦྷཎྜོ, ཨཎྜོ. ཝལླ སཾཝརཎེ, ཨིབྷོ, མཧཱཕལཏཱཡ སབྦཱསཾ ཝལླིཛཱཏཱིནཾ བྷཱཏི དིབྦཏཱིཏི ཝཱ ཝལླིབྷོ, ཀཀྐཱརཱུཔི.
དྭཡཾ གོརཀྑཀཀྐརིཡཾ. ཨིནྡསྶ སཀྐསྶ ཝཱརུཎཱི སུརཱ ཨིནྡཝཱརུཎཱི. ཝིསེསེན སརཏི ཧིཾསཏི ཀཕཔིཏྟཱདཡོཏི ཝིསཱལཱ. ‘‘སརམེཧོ ཀུཊྛཧརི, ཝིསཱལཱ ཀཕཔིཏྟགྷཱ’’ཏི ཧི དབྦགུཎེ. ཝིསརཏི ཝིརེཙཏི ཨེཏཱཡཱཏི ཝཱ ཝིསཱལཱ. དྭཡཾ ཨནུཔསཱཀེ. ཝསཏི ཡསྨིཾ ཁཱརགུཎོ ཝཏྠུ. ཝས ནིཝཱསེ, རཏྠུ, ཝས ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ཝསཏི ཀཕཝཱཏཔིཏྟེཏི ཝཏྠུ. ཝཏྠུལེཡྻཀོཏི སམུདིཏནཱམཾ. ལཡ སཱཡྻེ, ལཡཱཔེཏི སབྦདོསེཏི ལེཡྻཀོ, ཎྭུ, ཨསྶེ, ཝཏྠུ ཙ སོ ལེཡྻཀོ ཙཱཏི ཝཏྠུལེཡྻཀོ. ‘‘མ྄ौཾ-ཧེཾ’’.
༥༩༨. དྭཡཾ མཱུལཀེ. ཎྭུམྷི མཱུལཀོ. ཙཙྩ པརིབྷཱསནཏཛྫནེསུ, ཨུ, ཨསྶུ, མུཾལཱཔང. དྭཡཾ ཀལམྦུཀེ. ཏམུ ཀངྑཱཡཾ, ཎྭུ, བནྟོ ཙ, ཀེ ཛལེ ལམྦཏཱིཏི ཀལམྦུཀོ, ཎྭུ, ཨསྶུ. ཨུཔོདིཀཱཔི, ཨུདཀཾ ཨཔགཏཱ ཨུཔོདིཀཱ.
ཀཱསམདྡཛྷཛ྄ཛྷརཱིམགྒཝཱདཡོ ¶ སཱཀབྷེདཱ སཱཀཝིསེསཱ. ཀཱསཾ མདྡཏཱིཏི ཀཱསམདྡོ. ཀཙོ, ཛྷཛ྄ཛྷ པརིབྷཱསནཏཛྫནེསུ, ཨརོ, ནདཱདི, ཛྷཛ྄ཛྷརཱི. ཀནཀལཱ. ཕཾ ཝཱཏཾ གཎྷཱཏཱིཏི ཕགྒཝོ, ཧསྶ ཝོ, ཕགྒཝོ, ‘‘པ྄ै-ཏེཾ-ཁཱ’’.
༥༩༩-༦༠༠. དྭཡཾ དུབྦཱཡཾ. སུནྡརཾ དལཾ པཏྟམེཏསྶ མངྒལཔཱཋེཏི སདྡལོ, སདྡཾ མངྒལསདྡཾ ལཱནྟི བྷཱསནྟི པཋནྟི བྲཱཧྨཎཱ ཡེནཱཏི ཝཱ སདྡལོ. དུབྦཱི ཧིཾསཱཡཾ, ཨ, ཨཝམངྒལཾ དུབྦཏཱིཏི དུབྦཱ, དུནྣིམིཏྟཱདཡོ ཝཱརེནྟི ཡཱཡཱཏི ཝཱདུབྦཱ, ནེརུཏྟོ. སཏཔབྦིཀཱ, བྷགྒཝཱི, ཨནནྟཱ, རུཧཱཔི. སཱ དུབྦཱ སིཏཱ སུཀྐཱ ཙེ, གོལོམཱི ནཱམ, གོལོམཛཏྟཱ གོལོམཱི. སཏཝཱིརིཡཱ, གཎྜཱལཱི, སཀུལཱཀྑཀོཔི.
དྭཡཾ བྷདྡམུཏྟེ. གུ སདྡེ, དོ. མུཙ མོཙནེ, ཏོ, རོགཧརཎཏྟཱ བྷདྡཉྩ ཏཾ མུཏྟཉྩེཏི བྷདྡམུཏྟཾ, ‘‘ནྭཱ-མྱེ-ཡེཾ-ཛཱི’’. དྭཡཾ ཨུཙྪུམྷི. རསཾ ལཱཏཱིཏི རསཱལོ, དཱིགྷོ. ཨིསུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཨུ, ཨུས དཱཧེ ཝཱ, ཨུ, སསྶ ཚོ, པུབྦཏྲ ཨིསྶུ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, ཨུཙྪུ, པུམེ.
ཙཏུཀྐཾ ¶ ཝཾསེ. ཝཱི གམནེ, ལུ༹, ཏཙོཝ སཱརོ ཡསྶ. ཝཱི གམནེ, ཨུ, ནཱགམོ, ཎཏྟཾ, ཝནཏི སམྦྷཏཱིཏི ཝཾསོ. ཝན སམྦྷཏྟིཡཾ, སོ, ཝས ནིཝཱསེ ཝཱ, ཀརཎེ ཨ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. སཏཔབྦོ, ཡཝཕལོ, མཀྐརོ, ཏེཛནོཔི, མཀྐརོཏི པཊིསེཝཏི ཡེན མཀྐརོ, སཉྙཱཡཾ ཨ. ཏིཀཾ པབྦེ. པབྦ པཱུརཎེ, པབྦཾ. ཕལ ཝིསརཎེ, ཨུ, ལ༹ཏྟཾ. གནྠ གནྠནེ, ཨི, ཝཎྞཝིཀཱརེ གཎྛི, སོ པུམཱ.
ཨནིལདྡྷུཏཱ ཨནིལེན ཀམྤིཏཱ ཡེ ཝེཎཱུ ཀཱིཊཱདིབྷི ཀཏརནྡྷཏཱཡ ནདནྟི, ཏེ ཀཱིཙཀཱ ནཱམ སིཡུཾ, ཙཀཱི ཨཱམསནེ, ཎྭུ, པུབྦཱཔརབྱཉྫནཱནཾ ཝིཔརིཡཡོ, ཀཱིཙཀཱ.
༦༠༡. དྭཡཾ ནལེ༹. ནཱི ནཡེ, ཨལོ, ལ༹ཏྟཾ, དྷམ སདྡགྒིསཾཡོགེསུ, ཡུ, པོཊགལོཔྱཏྲ. དྭཡཾ ཀཱསེ. པུཊཾ ཨཉྙམཉྙཾ སཾསགྒཾ གཙྪཏཱིཏི པོཊགལོ, མསྶ ལོ. ཀཱས དིཏྟིཡཾ, ཨ, ཨཡམནིཏྠཱི.
དྭཡཾ སརེ. ཏིཛ ནིསཱནེ, ཡུ. སརནྟྱནེནེཏི སརོ. པུམེ སཉྙཱཡཾ ཨ, སར ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ. གུནྡོཔྱཏྲ. བཱིརཎསྶ སེཏཀུསུམསྶ ཏིཎཝིསེསསྶ མཱུལཾ ཨུསཱིརཾ ནཱམ, ཝས ཀནྟིཡཾ, ཨུས དཱཧེ ཝཱ, ཨཱིརོ, པུབྦསྨིཾ ཝསྶུ, ཨབྷཡཾ, ནལདཾ, སེབྱཾ, ཛལཱསཡཾ, ཨམཎཱལཾ, ལཱམཛྫཀམྤི.
ཧརིཏཀྱཱབྷཡཱ པཎྜོ, ཨུསཱིརེ ནིབྦྷཡེ ཏིསུ.
ཛལཱསཡོ ཛལཱདྷཱརེ, ཨུསཱིརེ ཏུ ཛལཱསཡཾ.
སེབྱཱ སེཝཱརཧེ སིཡཱ.
༦༠༢. ཏིཀཾ ¶ ཀུསེ, ཀུས ཚེདནེ, ཨ, ཝརཧ པཱདྷཱནྱེ, པརིབྷཱསནཧིཾ སཱདཱནེསུ ཙ, ཨིསོ, དུ པརིཏཱཔེ, ཨབྦྷོ, དབྦྷོ, ཀུཐོ, པཝིཏྲམྤི.
དྭཡཾ ‘‘གནྡྷཁེཌ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ ཏིཎེ, ཝུཏྟཉྩ ‘‘བྷཱུཏིནཾ གནྡྷཁེཌཉྩ, སུགནྡྷཾ གོམཡཔྤིཡ’’ནྟི. ཨཐ རཱམཀཔྤཱུརཏོ ཀོ ཨསྶ བྷེདོ. རཱམཀཔྤཱུརཾ བཧུཔཀཎྜཾ ཀཔྤཱུརསུགནྡྷཾ. གནྡྷཁེཌནྟུ ཨིཀཌསམཱནཔཏྟཾ སཱཁཱསབྷཱཝཾ བྷཱུམིལགྒཾ, ཨཏོཡེཝ བྷཱུཏིནཀམུཙྩཏེ, བྷཱུམིཡཾ ལགྒཾ ཏིཎཾ བྷཱུཏིནཀཾ, ནཏྟཾ, སཀཏྠེ ཀོ.
དྭཡཾ གཝཱདཱིནཾ མདནཱིཡེ ཏིཎེ, གྷས ཨདནེ, ཎོ, ཡུ མིསྶནེ, ཨསོ. དྭཡཾ པཱུགརུཀྑེ. པཱུཛ པཱུཛཱཡཾ, ཎོ, པཱུགོ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཎྭུ. གྷོཎྚཱཔི, ‘‘གྷོཎྚཱ བདརཔཱུགེསཱུ’’ཏི རུདྡོ.
༦༠༣. དྭཡཾ ཏཱལེ. ཏལ པཏིཊྛཱཡཾ, ཙུརཱདི, ཨ. ཝཱཏཱདཡོ ཝིབྷིནྡཏཱིཏི ཝིབྷེདིཀཱ.
‘‘ཝཱཏགྷོ བྲཱུཧནོ ཙཱཔི, ཀིམིཧཱ ཀུཊྛནཱསནོ;
རཏྟཔིཏྟཧརོ སཱདུ, ཏཱལོ སཏྟགུཎོ མཏོ’’ཏི.
ཧི དབྦགུཎོ. ཏིཎརཱཛཱཔི. དྭཡཾ ཁཛྫཱུརིཡཾ. ཁཛྫ ཁཛྫནེ, བྱཐནེ ཙ, ཨཱུརོ, ནདཱདི. སིད མོཙནེ, སྣེཧནེ ཙ, ཨི, སནྡ སཝནེ ཝཱ, ཨི, ཨུཔཱནྟསྶི ཙ, སིནྡི.
༦༠༤. ཧིནྟཱལཱདཡོ ¶ སཏྟ ནིསྶཱརཏཱཡ ཏིཎཱནི ཙ ཏཱནི མཱུལེན ཛལཔཱནསཱམཉྙཏོ པཱདཔཱ ཙེཏི ཏིཎཔཱདཔཱ ཝུཙྩནྟི, ཏིཎ ཨདནེ, པམཱཎཏོ ཏཱལཏོ ཧཱིནོ ཧིནྟཱལོ, པདཝིཔརིཡཡོ, རསྶོ ཙ. ནཱལི༹ ཝིཡ ཛཱཡཏཱིཏི ནཱལི༹ཀེརོ. ཨཉྙཏྠེ ཨིརོ, ཀོནྟོ ཙ, ནཱལི༹ཀེརོ. ལཱངྒལཱིཔི. ‘‘ལཱངྒལཱི ནཱལི༹ཀེརེ ཙ, སིརཔཱཎིམྷི ལཱངྒལཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༤.༡༦༨] རབྷསོ. སཎྛཱནཏོ ཏཱལསདིསཏཱཡ ཏཱལཱི༹, ལ༹ཏྟཾ, ཨུཔམཱནེ ཨཱི, ཏལ༹ ཨཱགྷཱཏེ ཝཱ, ཙུརཱདི, ནདཱདི, ཏཱལཱི༹. ཀིཏ ནིཝཱསེ, རོགཱཔནཡནེ ཙ, ཎྭུ, ནདཱདིཏྟཱ ཨཱི, ཀེཏཀཱི, ཨཡཾ ནཱརཱི.
ཨརཉྙཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༦. ཨརཉྙཱདིཝགྒཝཎྞནཱ
༦༠༥. ནཝ པབྦཏསྶ ནཱམཱནི. པབྦ པཱུརཎེ, ཏོ. གིར ནིགྒིརཎེ, ཨོསདྷཱདཡོ ནིགྒིརཏཱིཏི གིརི, ཨི. སིལཱནཾ རཱསི སེལོ, ¶ སིལཱ པཙུརཱ སནྟྱསྨིཾ ཝཱ སེལོ, སེལ གཏིཡཾ ཝཱ, ཨ. ཨདྡ གཏིམྷི ཡཱཙནེ ཙ, བྷཱུཝཱདི, ཨི, ཨདྡ ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ཙུརཱདི. ན གཙྪཏཱིཏི ནགོ. ན ཙལཏཱིཏི ཨཙལོ. སིལཱནམུཙྩཡོ ཨུབྦེདྷོ, ཐཱུཔོ ཝཱ སིལུཙྩཡོ. སིཁརཡོགཱ སིཁརཱི, ཨཱི, ཏིལཀཱིབྷཱུཏོ. བྷུཾ བྷཱུམིཾ དྷརཏཱིཏི བྷཱུདྷརོ, བྷུཡཱ དྷརཱིཡཏཱིཏི ཝཱ བྷཱུདྷརོ, བཱཧུལྱེན ཨ, བྷཱུདྷརོ. ཨཧཱརིཡོ, གོཏྟོཔི, དེསནྟརཾ ནེཏུམསཀྱཏྟཱ ཨཧཱརིཡོ, གཝཾ བྷཱུམིཾ དྷཱརཎེན ཏཱཡཏེ གོཏྟོ.
པཉྩཀཾ སིལཱཡཾ. ཨམ གཏིཡཾ, བྷོ. ཝན, སན སམྦྷཏྟིཡཾ, པསནཏི བྱཱཔེཏཱིཏི པཱསཱཎོ, ནིཔཱཏནཱ, པས བནྡྷནེ ཝཱ, ཡུ. ཨསུ ཁེཔནེ, མོ, ཨསྨཱ, རཱཛཱདི, ཨསུ བྱཱཔནེ ཝཱ. པལ རཀྑཎེ, ཨུཔལོ, ཨུཔ དེཧེ ཝཱ, ཨལཔཙྩཡོ ནིཔཱཏོ. སིལ ཨུཙྩེ, ཨ. སིལཱ, ནཱརཱི.
༦༠༦. གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཱདཡོ ཏིཀཱུཊནྟཱ ‘‘ཝངྐཱདཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨཱདིནཱ མལཡདདྡུརཱདཡོ ཙ ནགཱ ནགཝིསེསཱ. གིཛ྄ཛྷཱ སཀུཎཝིསེསཱ ཨསྶ ཀཱུཊེ ཝསནྟི, གིཛ྄ཛྷསདིསཀཱུཊཡུཏྟཏཱཡ ཝཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊོ. ཝིསེསེན བྷཱཏཱིཏི ཝེབྷཱརོ, ཨརོ. པུལ མཧཏྟེ, ཝིསེསེན པུལཏཱིཏི ཝེཔུལློ. ཨིསཡོ གིལཏཱིཏི ཨིསིགིལི, ཨི. ཨཱདིཙྩགམནཝིརོདྷེན ཝིརུདྡྷཾ ཛྷཱཡཏཱིཏི ཝིཉྫྷོ. པཎྜུཝཎྞཏཱཡ པཎྜཝོ ¶ , པཎྜ གཏིཡཾ ཝཱ, ཨཝོ. ཀུཊིལཏཱཡ ཝངྐོ. དྭཡཾ ཨུདཡགིརིམྷི. ཨཔརསེལཱཔེཀྑཱཡ པུབྦསེལོ. ཨུདཡནྟྱསྨཱ སཱུརིཡཱདཡོཏི ཨུདཡོ, སཱུརིཡཱདཱིནམུདཡཡོགཏོ ཝཱ ཨུདཡོ.
ཏིཀཾ ཨཏྠགིརིམྷི. མནྡཡཏི སཱུརིཡོ ཡསྨིཾ མནྡརོ. མནྡཔྤབྷོ ཝཱ ཨརཏི ཡསྨིཾ སཱུརིཡོཏི མནྡརོ, ཨཏྠཾ ཨནུཔལདྡྷིཾ གཧནཀྑཏྟཱནཾ ཀརོཏཱིཏྱཏྠོ, ནཱམདྷཱཏུཀཱརིཏནྟཱ ཨ. དྭཡཾ ཧིམཝཏི པབྦཏེ. ཧིམཔྤཙུརཏཱཡ ཧིམཝཱ, ཧིམཾ ཝཱ ཝམཏཱིཏི ཧིམཝཱ, ཀྭི, རཱཛཱདིཔཀྑེཔཏྟཱ སིསྶཱ. ཧིམཡུཏྟོ ཨཙལོ ཧིམཱཙལོ.
༦༠༧. ཨཏྟནི སཉྫཱཏགནྡྷདབྦཱནཾ གནྡྷེཧི ལོཀེ མདཡཏི, མོདཡཏཱིཏི ཝཱ གནྡྷམཱདནོ, ཡུ. ཀེལཱསོ ཝུཏྟོ. ཝིཙིཏྟཀཱུཊཡུཏྟཏཱཡ ཙིཏྟཀཱུཊོ. སུཁཾ དསྶནཾ ཡསྶ, ཡསྨིཾ ཝཱ སུདསྶནོ, ཀཱལ༹ཝཎྞཀཱུཊཏཱཡ ཀཱལ༹ཀཱུཊོ. ཏཱིཎི ཀཱུཊཱནྱསྶ ཏིཀཱུཊོ, ཚལེ༹ཏེཔི པབྦཏཝིསེསཱ. ཨསྶ ཡཐཱཝུཏྟསྶ པབྦཏསྶ པཏྠོ སམོ བྷཱུམིབྷཱགོ སཱནུ ནཱམ, ཨསྶ ཝཱ པབྦཏསྶ སམཱཡ བྷཱུམིཡཾ པཏྠོ སཱནུ ཙ བྷཝནྟཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཱཧརིཏབྦཾ. པཏིཊྛཏེ ཨསྨིནྟི པཏྠོ, ཋསྶ ཐོ. སན སམྦྷཏྟིཡཾ, ཎུ, སམྦྷཛཱིཡཏེ སེཝཱིཡཏེཏི སཱནུ, དྭེཔྱནིཏྠིཡཾ.
༦༠༨. ཏིཀཾ ¶ སིངྒསྶ ནཱམཾ. ཀུཊ དཱཧེ, ཀམྨནི ཎོ, ཝཱཀཱརེན ཀཱུཊམྤི. སིཁཾ རུཧཏཱིཏི སིཁརཾ. ནེརུཏྟོ. སིཁཾ གཙྪཏཱིཏི སིངྒཾ, ཨིངྒ གམནཏྠོ, ཁལོཔོ. དྭཡཾ པབྦཏཱདཱིནཾ པཔཏནཊྛཱནསྶ ནཱམཾ. པཔཏནྟྱསྨཱ, ཎོ. པཏ ཨདྷོགམནེ, པཔཱཏོ. ཏཊ སམུསྶཡེ, ཏཊོ.
དྭཡཾ པབྦཏནིཏམྦེ. ནིཏམྦོ ཛགྷནེཔི, ཀཊ ཝསྶཱཝརཎེསུ, ཎྭུ. པབྦཏེ པཱསཱཎཱདཱིསུ ཨམྦུནོ ཛལསྶ པསཝོ པསཝནཾ ནིཛ྄ཛྷརོ ནཱམ, ནིསྶརཎཾ ནིཛ྄ཛྷརོ, སསྶ ཛྷོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ. ཛྷརོཔི.
༦༠༩. དྭཡཾ ཀིཏྟིམེ ཨཀིཏྟིམེ, སཛལེ ནིཛྫལེ ཝཱ ཀནྡརེ. དར ཝིདཱརཎེ, ཨ, ཨཱི, དརཱི. ཀཾ ཛལཝཱཙཀམབྱཡཾ, ཀེན དརཱིཡཏེ ཀནྡརོ, ཨཱ, ཀནྡརཱ. ཏིཀཾ དེཝཁཱཏབིལེ. ནིལཱིཡནྟྱསྨིཾ ལེཎཾ, ལཱི སིལེསནེ, ཡུ. གཏིཾ ཧྭཡཏི ཀུཊིལཡཏཱིཏི གབྦྷརཾ, ནིཔཱཏནཱ. གབྦྷ དྷཱརཎེ ཝཱ, ཨརོ. གུཧཱུ སཾཝརཎེ, ཨ, གུཧཱ.
དྭཡཾ སིལཱམཡཔོཀྑརཎིཡཾ. སོཌི གབྦྷེ, ཨཱི. སོཎ ཝཎྞགཏིསངྒྷཱཏེསུ ཝཱ, ཌོ, ཨཱི. དྭཡཾ པབྦཏཱདཱིནཾ གབྦྷརདེསེ ལཏཱཔལླཝཏིཎཱདཱིཧི པིཧིཏོདརེ གབྦྷརེ. ཀུཉྫ ཨབྱཏྟསདྡེ, ཀརཎེ, ཎོ, ནིཀུཉྫཾ ནིཔུབྦོ. དྭཡཾཔྱནིཏྠིཡཾ. ནིཀུཉྫཝཙནཾ པཀུཉྫཱདིནིཝཏྟནཏྠཾ.
༦༡༠. སེལསྶ ¶ པབྦཏསྶ ཨུདྡྷཾབྷཱུམི ཨདྷིཙྩཀཱ ནཱམ. སེལསྶཱདྷོབྷཱགཱསནྣབྷཱུམི ཨུཔཙྩཀཱ ནཱམ. ཨཏྲ ཏེཧི ཨུཔཱདིསདྡེཧི ཙྩཀོ ཡདཱདིནཱ [པཱཎིནི ༥.༢.༣༤].
མཱུལཔབྦཏསྶནྟེ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱ ཁུདྡཔབྦཏཱ པཱདཱ ནཱམ. ཏཏྲ པཱདཱདིདྭཡཾ. པཛྫཏེ གམྱཏེཏི, ཎོ. སེལསྶ ཨུཔནྟོ སམཱིཔེ པབྦཏོ ཨུཔནྟསེལོ.
གེརིཀམནོསིལཱཧརིཏཱལཀཊྛིནྱཱདིཀོསབྦོ ཨེཝ སིལཱཝིཀཱརོ ‘‘དྷཱཏཱུ’’ཏྱུཏྟོ, དྷར དྷཱརཎེ, ཏུ, དྷཱཏུ.
སེལཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༦༡༡. ཏིཀཾ སཱིཧེ. ཀེསརོ ཛཊཱ, ཏཾཡོགཱ, ཨཱི, ཀེསརཱི. མིགེ ཧིཾསཏཱིཏི སཱིཧོ, ནིཔཱཏནཱ ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, མིགེ ཧནྟུཾ སཾཝིཛྫམཱནཱ ཨཱིཧཱ ཨསྶཱཏི ཝཱ སཱིཧོ, སཧཏཱིཏི ཝཱ སཱིཧོ. པཉྩསྶོ, ཧརིཔི. མུཁམིཝ ཙརཎཱཔྱསྶ ཀརིཀུམྦྷདཱརཎསམཏྠཱཏི ཏེཧི སཧ པཉྩསྶཱནི ¶ ཡསྶ. ཧརཏི མིགེཏི ཧརི, ཨི. མཧཱཀུཀྐུརཔྤམཱཎོ ཀུཀྐུརཱཀཏི ཀཎྷལེཁཱཙིཏྟསརཱིརོ གོམནུསྶཱདིཧིཾསཀྑམོ རསྶམུཁོ ཏརཙྪོ ནཱམ, སོ ‘‘སུནཁབྱགྒྷོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏར ཏརཎེ, ཚོ, མིགེ ཨདཏཱིཏི མིགཱདནོ, ནནྡཱདཱིཧི ཡུ.
དྭཡཾ བྱགྒྷེ. ཝིནིཧནྟྭཱ ཨཱགྷཱཡཏཱིཏི བྱགྒྷོ, གྷཱ གནྡྷོཔཱདཱནེ, བྱགྒྷོ དཱིཔིནིཔི. པུཾ པུམཱནོ དཱལེཏཱིཏི པུཎྜརཱིཀོ, དལ ཝིདཱརཎེ, ཎྭུ. དསྶ ཌོ, ལསྶ རོ, ཨསྶཱི, པུཎྜརཱིཀོ.
‘‘པུཎྜརཱིཀཾ སིཏམྦོཛེ,
སིཏཙྪཏྲེ ཙ བྷེསཛྫེ;
ཀོསཀཱརནྟརེ བྱགྒྷེ,
སོ དིསཱཝཱརཎགྒིསཱུ’’ཏི. –
ནཱནཏྠསངྒཧེ. ཝགྒྷོཔི. དཱིཔིནིཝིསཡེ སདྡཱུལོ ཨཱིརིཏོ, སརཏཱིཏི སདྡཱུལོ, ཨཱུལོ, དོ ཙནྟོ, སདྡེན ཨུལཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱ སདྡཱུལོ. དཱིཔཾ ཏཙྩམྨཾ, ཏཾཡོགཱ དཱིཔཱི, ཏསྨིཾ དཱིཔིནི.
༦༡༢. པཉྩཀཾ ཨཙྪེ. ཨསུ ཁེཔནེ, ཚོ. ཨིཙ ཐུཏིཡཾ, ཨ, ཨིཀྐོ. བྷལླུཀོཔི, བྷལ, བྷལླ པརིབྷཱསནཧིཾསཱདཱནེསུ, ཎྭུ, ཨསྶུ, ཨཱིས གཏིཧིཾསཱདཱནེསུ, སོ, རསྶཱདི. ཨཔཙྩཡེ ཨིསོ.
དྭཡཾ རོཧིཏེ. ལོཧིཏཝཎྞཏཱཡ རོཧིསོ, ལོཧིཏོ ཙ, པུབྦཏྲ ཏསྶ སོ. ཏིཀཾ གོཀཎྞེ. གཝསྶ ¶ ཀཎྞོ ཝིཡ ཡསྶ ཀཎྞོཏི གོཀཎྞོ. གཎཡུཏྟཏཱཡ གཎཱི ཙ སོ ཀཎྚཀསདིསསིངྒཏཱཡ ཀཎྚཀོ ཙེཏི གཎིཀཎྚཀོ, སམུདིཏནཱམམྤི ཝདནྟི. གཎི ཙ ཀཎྚཀོ ཙ གཎིཀཎྚཀཱཏི དྭེ ནཱམཱནིཔི དཊྛབྦཱནི, ཏེནེཝ ཧི ‘‘གཎིཀཎྚཀཱ’’ཏི བཧུཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོ.
༦༡༣-༦༡༤. ཙཏུཀྐཾ ཁགྒེ. སིངྒཉྩ ཁགྒཱཁྱཾ, ཏཾཡོགཱ ཁགྒོ. ‘‘ཁགྒོ གཎྜཀསིངྒཱསི-ཝུདྡྷབྷེདེསུ གཎྜཀེ’’ཏི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༢.༥.༤] ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ. ཁགྒསདིསཾ ཝིསཱཎམསྶ སཎྛཱནཏོཏི ཁགྒཝིསཱཎོ, ཎོ. ཨེཏྠ ཁགྒསདྡོ ཨསིཔརིཡཱཡོ. པལཱསམདཏཱིཏི པལཱསཱདོ. གཎྜ ཝདནེཀདེསེ, ཎྭུ, གཎྜཀོ.
བྱགྒྷཱདིཀོ སབྦོཔི མིགབྷེདོ ‘‘ཝཱལ༹མིགོ, སཱཔདོ’’ཏི ཙོཙྩཏེ. བྱགྒྷསྶཱཏིསཡེན མནུསྶཱདཱིནཾ ཧིཾསནཏོ དུཊྛཏཱ པཱཀཊཱཏི ཏཔྤམུཁཏཱ ཝུཏྟཱ. ཝལ སཾཝརཎེ, ཝལནྟྱཏྟཱནམསྨཱཏི ཝཱལོ༹, ཎོ, ཝཱལོ༹ ཙ སོ མིགོ ཙེཏི ཝཱལ༹མིགོ, དུཊྛམིགོཏྱཏྠོ. ‘‘བྱགྒྷོ ཏཾ ཁཱདཏཱུ’’ཏྱཱདིནཱ སཔནྟི ཡེནཱཏི སཱཔདོ, སཔ ཨཀྐོསེ, དོ, དཱིགྷཱདི.
པླཝངྒནྟཾ ¶ མཀྐཊེ. པླཝོ གཏིབྷེདོ, ཏེན གཙྪཏཱིཏི པླཝངྒམོ, པླཝངྒོ ཙ. མར པཱཎཙཱགེ, ཨཊོ, ཀོ ཙནྟོ, མཀྐཊོ. ནརོ ཨིཝ ཝཱནརོ, ཝཱསདྡོ ཨིཝཏྠེ, ནཱམཱནཾ ཡུཏྟཏྠཏྟཱ སམཱསོ. སཱཁཱཡཾ པསུཏོ མིགོ སཱཁཱམིགོ. གཏྱཏྠཏཱཡ ཀྲིཡཱཡ པཡོགཱ. ཀཔི ཙལནེ, ཨི, ཀཔི. ཝལཱི སིཐིལཾ ཙམྨཾ མུཁེ ཨསྶ ཝལཱིམུཁོ. ཀིསོ, ཝནོཀོཔི, ཀུཙྪིཏེནཱཀཱརེན སེཏཱིཏི ཀིསོ, ཨུསྶི. ཝནམོཀམཱསཡོ ཨསྶ ཝནོཀོ. སོ མཀྐཊོ ཙེ ཀཎྷཏུཎྜོ ཀཱལ༹མུཁོ སིཡཱ, ཏདཱ ‘‘གོནངྒལོ’’ཏི མཏོ, གུནྣཾ ནངྒལསདིསཏཱཡ གོནངྒལོ.
༦༡༥. པཛྫདྡྷཾ སིངྒཱལསྶ ནཱམཾ. སར གཏིཧིཾསཱཙིནྟཱསུ, ཨལོ. སརཏིསྶ སིངྒོ. ཛམུ ཨདནེ, ཎྭུ, བོ ཙནྟོ, ཨསྶུ. ཀུས ཨཀྐོསེ, ཏུ, ཐུ ཝཱ. བྷེརཝཡུཏྟཏཱཡ བྷེརཝོ, ‘‘བྷེ’’ཨིཏི རཝཏཱིཏི ཝཱ བྷེརཝོ. སམུ ཨུཔསམེ, ཨིཝོ, སིཝཱ, ནཱརཱི, སི སེཝཱཡཾ ཝཱ, ཝོ. མིགདྷུཏྟོ, ཝཉྩཀོཔི, མིགེསུ ཝནཔསཱུསུ དྷུཏྟོ. བྲཱཧྨཎཾ ཝཉྩེཏཱིཏི ཝཉྩཀོ.
ཏིཀཾ བིལཱ༹རེ. བིལ བྷེདནེ, ཨརོ, ལ༹ཏྟཾ. བབྦ གཏིཡཾ, ཨུ. མཛ སུདྡྷིཡཾ, ཨཱརོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཨོཏུ, ཨཱཁུབྷུཛོཔི. དྭཡཾ ཀོཀེ, ཨཡཾ ཀུཀྐུརཔྤམཱཎོ ཀཔིལོ ཧརིཎོ. ཀུཀ, ཝཀ ཨཱདཱནེ. ཨཱིཧཱམིགོཔི, མིགེ ཨཱིཧཏི ཀངྑཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ.
༦༡༦. དྭཡཾ ¶ མཧིཾསེ. མཧིཡཾ སེཏཱིཏི མཧིཾསོ, རསྶོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ. ལལ ཨིཙྪཱཡཾ, ཨུདཀཾ ལལཏཱིཏི ལུལཱཡོ, ནིཔཱཏནཱ, ཨཡོ, ཨསྶུ ཙ. གོ ཝིཡ ཝཛཏི ཛཱཡཏཱིཏི གཝཛོ. གོ ཝིཡ ཨཡཏཱིཏི གཝཡོ, སམཱ དྭེ ཏུལྱཏྠཱ.
དྭཡཾ སལླེ. སལླ ཨཱསུགཏིཡཾ, ཨ, སལློ, སཀཏྠེ ཀོ, སལླཀོ ཨཏྟནོ སརཱིརཛཱཏེན སལླེན སུནཁཾ སལཏི ཧིཾསཏཱིཏི ཝཱ སལློ, སལླཀོ ཙ, ཨཡཾ སཱུཀརསཎྛཱནོ, སལཱཀཱཔཱཡོ ཙ. ཨསྶ སལླསྶ ལོམམྷི སལལཾ, སལཉྩ བྷཝེ. པལ, སལ, པཐ གཏིཡཾ, ཨལོ, ནདཱདིཏྟེ སལལཱི, ཐིཏྟཱབྷཱཝེ སལལཾ, ཨམྷི སལཾ.
༦༡༧. པཉྩཀཾ མིགེ, ཧརནྟྱནེན ཧརིཎོ, ཧར ཧརཎེ ཡུ. ཎཏྟམིཏྟཉྩ. མར པཱཎཙཱགེ, ཨ, རསྶ གོ, ཨིཏྟཉྩ. སེན སུནཁེན རངྒཏི གཙྪཏི པལཱཡཏཱིཏི སཱརངྒོ. དཱིགྷཱདི, མགོ, མིགོ ཙ ཨེཏེ དྭེ མིགམཏྟེཔི. ཨཛིནསྶོཔཡུཛྫམཱནསྶ ཡོནི, ཏེན བྷཱུཏསྶཱཛིནསྶུཔྤཏྟིཀཱརཎཏྟཱ ཝཱ ཨཛིནཡོནི. ཨཡམྤི མིགམཏྟེཔི. ཀུརངྒོ, ཝཱཏཱཡུཔི. ཀུཡཾ པཐཝིཡཾ རངྒཏཱིཏི ཀུརངྒོ. ཝཱཏམཡཏཱིཏི ཝཱཏཱཡུ, ཨུ.
དྭཡཾ ¶ སཱུཀརེ. སུནྡརཾ ཕལཾ ཀརོཏཱིཏི སཱུཀརོ. ཝུཏྟཉྩ དབྦགུཎེ –
‘‘སྣེཧནཾ བྲཱུཧནཾ ཝསྶཾ, ཏཐཱ ཝཱཏསམཱཔཧཾ;
ཝཱརཱཧཾ པིསིཏཾ བཱལྱཾ, རོཙནཾ སེདནཾ གརཱུ’’ཏི [དབྦགུཎསངྒཧ ༢.༡༡-༢].
སུཁཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱ སཱུཀརོ. སུནྡརོ ཀརོ ཡསྶ ཝཱ སཱུཀརོ. ཝརེ ཨཱཧནྟཱིཏི ཝརཱཧོ, ཝརེ སཏི ཨཱཧནྟབྦོཏི ཝཱ ཝརཱཧོ, ཀོལོ, ཐདྡྷལོམོ, བྷཱུདཱརོཔི. དྭཡཾ སསེ. པེལ གཏིཡཾ, ཎྭུ. སས པླུཏགཏིཡཾ, ཨ.
༦༡༨. དྭཡཾ ཨེཎཱིམིགེ. ཨེཎིཡཱ མིགིཡཱ, ཨེཎསྶ ཝཱ ཨཔཙྩཾ ཨེཎེཡྻོ, ཨཡཾ ཙམྨཱདཱིསུཔི ‘‘ཨེཎསྶ, ཨེཎིཡཱ ཝཱ ཙམྨཱདིཀོ ཨེཎེཡྻོ’’ཏི ཝཙནཏྠཾ ཀཏྭཱ. ཨེཎིཡཱ ཨིཏྠིཡཱ པུཏྟོ མིགོ ཨེཎཱིམིགོ, ཨི གཏིཡཾ, ཡུ, ནདཱདི, ཨནདཱདིཏྟེ ཨེཎོ, ཨེཝམེཏེཔྱུཔྤཱདིཏཱ. དྭཡཾ པམྤཊཀེ. པཊ གམནེ, ཎྭུ, ཨུཔསགྒནྟེ བིནྡཱགམོ ཙ. པབྦ གཏིཡཾ, ཎྭུ, བིནྡཱགམོ, བལོཔོ ཙ.
དྭཡཾ ཝཱཏམིགེ. གམནེན ཝཱཏསམོ མིགོ ཝཱཏམིགོ. ཙལཏིསྨཱ ཡུ, ནདཱདི. ཏིཀཾ མཱུསིཀེ. མུས ཐེཡྻེ, ཎྭུ, ཨིཏྟཉྩ. ཨཱཔུབྦོ ཁནུ ཨཝདཱརཎེ, ཨུ, ནལོཔོ. ཨུནྡ པསཝནཀླེདནེསུ, ཨཱུརོ.
༦༡༩. ཙམརཱདཡོ ¶ , སརབྷཱདཡོ ཙ མིགནྟརཱ མིགཝིསེསཱ. ཙམརོ ཨུཏྟརཱཔཐེ ཁྱཱཏོ, ཡསྶ པུཙྪཾ ཙཱམརཾ, ཙམུ ཨདནེ, ཨརོ, ཙམརོ, ཐིཡཾ ཙམརཱི. པསདོ ཙིཏྟལོམཱི, པས བནྡྷནེ, ཨདོ. ཀུཡཾ རངྒཏཱིཏི ཀུརུངྒོ, ཨསྶུ, ཨུཏྟཱབྷཱཝེ ཀུརངྒོ. སབྦེསམྤི མིགཱནཾ མཱཏུཊྛཱནེ ཏིཊྛཏཱིཏི མིགམཱཏུཀཱ, ཨུཔམཱནེ ཀོ. རུ སདྡེ, རུ. རུཎཾ ཀརོཏཱིཏི རངྐུ, ཨུ, ཎསྶ ལོཔོ རཀཱརསྶ, ཨུསྶ ཙ. ཨཏྟཱནཾ ནཱིཙཾ ཀརོཏཱིཏི ནཱིཀོ. སརཏིསྨཱ ཨབྷོ, སརབྷོ. ཨཊྛཱཔདོ ཨུདྡྷཾནཡནོ སཱིཧསྶཱཔི ཧནྟཱ, ཏསྶ ཙ པཱདཙཏུཀྐཾ ཨུདྡྷཾ བྷཝཏཱིཏི.
༦༢༠. པིཡཀཱདཡོ ཏཡོ, ཨཱདིནཱ ཀནྡལཱིཙཱིནསམཱུརུཨཱདཡོ ཙ ཙམྨཡོནཡོ, ཏེན བྷཱུཏསྶ ཙམྨསྶ ཨུཔྤཏྟིཀཱརཎཏྟཱ, ཨེཏེ ཙ ཙིཏྲཏནུརུཧཱདཡོ ཀམྦོཛཱདིམྷི, ཨུཏྟརཱཔཐེ ཙ ཛཱཡནྟི, ཏཏྲེཝ སནཱམཁྱཱཏཱ. ཡཐཱ མིགསདྡོ ཝནྱཔསུསཱམཉྙེ, ཝིསེསེ ཙ ཀུརངྒཱཁྱེ ཝཏྟཏི, ཡཐཱ ཙ ལོཧསདྡོ སུཝཎྞཱདིཀེ ཏེཛསསཱམཉྙེ, ཝིསེསེ ཙ, ཏཐཱ ཙམྨཡོནིཨཛིནཡོནིསདྡཱཔི མིགསཱམཉྙེ, མིགཝིསེསེ ཙེཏི ཏཐཱ ཝུཏྟཱ.
པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ, ཎྭུ, ཨིཡཱདེསོ. ཨཱུརུམྷི ཨཏིསཡཙམྨཡུཏྟཏཱཡ ཙམཱུརུ, ཨེཀསྶ མསྶ ལོཔོ. ཀདི ཨཝ྄ཧཱནེ, ཨལོ, ཨཱི, ཀདལཱི ཙ སོ མིགོ ཙེཏི ཀདལཱིམིགོ.
སཱིཧཱདཡོ ¶ ཡཐཱཝུཏྟཱ, ཨཝུཏྟཱ ཙ སབྦེ ཙཏུཔྤདཱ སཏྟཱ ‘‘མིགཱ, པསཝོ’’ཏི ཙོཙྩནྟེ. པསཝནྟཱིཏི པསཝོ, སུ ཨབྷིསཝེ, པས བནྡྷནེ ཝཱ, ཨུ.
༦༢༡. ཙཏུཀྐཾ ལཱུཏཱཡཾ. ལཱུ ཚེདནེ, ཏོ, ལཱུཏཱ, སཀཏྠེ ཨིཀོ, ལཱུཏིཀཱ, དྭེ ནཱརིཡཾ. ཨུཎྞཱཔཱཡོ ཏནྟུ ཨུཎྞཱ, སཱ ནཱབྷིཡཾ ཨསྶ ཨུཎྞནཱབྷི, རསྶོ. མཀྐཊོ ཝིཡ སཱཁཱཡཾ ཨཏྟནོ ཏནྟུམྷི གཙྪཏཱིཏི མཀྐཊཀོ.
དྭཡཾ གོམཡཛཝིཙྪིཀེ. ཝིཙྪ གམནེ, ཎྭུ, ཝིཙྪིཀོ, སཏཔདིཡམྤི, ཨཱལ༹ཾ ཝིཙྪིཀནངྒུལཾ, ཏཾཡོགཱ ཨཱལི༹. དྭཡཾ གྷརགོདྷཱཡཾ. སརཏིསྨཱ ཨཱུ, ཨཝོ ཙནྟོ. གྷརཾ ནིསྶིཏཱ གོདྷཱ གྷརགོལི༹ཀཱ, དྷསྶ ལོ༹, སཀཏྠེ ཀོ.
༦༢༢. དྭཡཾ གོདྷཱཡཾ. གུདྷ རོསེ, ཨ, གོདྷཱ, ནཱརཱི. ཀུཎྜ དཱཧེ, ཨ, ཀུཎྜོ. དྭཡཾ རཏྟཔཱཡཾ. ཀཎྞསྶ ཛལཱུཀཱ རཏྟཔཱ ཀཎྞཛལཱུཀཱ. སཏཾ པདཱ ཡསྶཱ སཏཔདཱི, པདསདྡོ པཱདཏྠོ.
དྭཡཾ ཀལནྡཀེ. ཀནྡ ཨཝ྄ཧཱནེ, རོདནེ ཙ, ཀནྡཏཱིཏི ཀལནྡཀོ, ལམཛ྄ཛྷོ, ཎྭུ. ཀཱལ༹ཝཎྞཏཱཡ ཀཱལ༹ཀཱ, ནཱརིཡཾ. དྭཡཾ ནཀུལེ, ནཏྠི ཀུལཾ ཨེཏསྶ སཔྤེསུ ནཀུལོ, ཨརིསཔྤོཔི. ནཀྐ ནཱསནེ ཝཱ, ཨུལོ, ཀལོཔོ, སཔྤེ ནཱསེཏཱིཏི ¶ ནཀུལོ. མངྒ གཏྱཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཨུསོ.
༦༢༣. དྭཡཾ ཀཀཎྚཀེ. ཀུཙྪིཏོ ཀཎྚཀོ ཨསྶ, ཨུསྶཏྟཾ. སརཏི དྷཱཝཏཱིཏི སརཊོ, ཨཊོ.
ཙཏུཀྐཾ ཀཱིཊེ. ཀཱིཊ བནྡྷནེ, ཨ, ཀཱིཊ གམནེ ཝཱ, དཱིགྷཱདི. པུལ མཧཏྠེ, ཨཝོ, ལ༹ཏྟཾ. ཀུཙྪིཏཾ ཨམཏི གཙྪཏཱིཏི ཀིམི, ཨི, ཨསྶིཏྟཾ. པཀཱརེན ཨནཏཱིཏི པཱཎཀོ, ཎྭུ, ཎཏྟཾ.
དྭཡཾ ཀཎྚལོམཀཱིཊེ. ཨུཙྩཾ ཋཱནཾ ཨཱལིངྒཏཱིཏི ཨུཙྩཱལིངྒོ. བཧུལོམཡུཏྟོ པཱཎཀོ ལོམསཔཱཎཀོ.
༦༢༤-༦༢༥. སཱདྡྷཔཛྫེན སཀུཎསྶ ནཱམཱནི. ཝིཧེ ཨཱཀཱསེ གཙྪཏཱིཏི ཝིཧངྒོ, ཝིཧངྒམོ ཙ, ཨཱཀཱསཔརིཡཱཡོ ཙེཏྠ ཝིཧསདྡོ, ཝེཧཱསསྶ ཝཱ ཝིཧཱདེསོ. པཀྑཡུཏྟཏཱཡ ¶ པཀྑཱི. ཁེན, ཁསྨིཾ ཝཱ གཙྪཏཱིཏི ཁགོ. ཨཎྜཏོ ཛཱཏོ. སཀྐོཏི ཨུདྡྷཾ གནྟུནྟི སཀུཎོ, སཀུནྟོ, སཀུཎཱི ཙ, སཀ སཏྟིཡཾ, ཨུཎོ, ཨུནྟོ, ཨུཎཱི ཙ. པཏནྟོ ཌེནྟོ, པཏྟེན ཝཱ གཙྪཏཱིཏི པཏངྒོ, ཨཔརཏྲ ཏལོཔོ. མཱཏུཀུཙྪིཏོ, ཨཎྜཏོ ཙཱཏི དྭིཀྑཏྟུཾ ཛཱཡཏཱིཏི དྭིཛོ. ཨུཌྜནཱདཱིསུ ཝཀྐཾ ཀུཊིལཾ ཨངྒཾ གཱིཝཱདིཀཾ ཨེཏསྶ, ཝཀྐེན གམནེན ཨངྒཏཱིཏི ཝཱ ཝཀྐངྒོ. པཏྟེན ཡཱཏི, ཏཾ ཝཱ ཡཱནཾ ཨེཏསྶ. པཏཏི པཏནྟོ ཝིཡ ཨཱཀཱསཏོ ཧོཏཱིཏི པཏནྟོ. ནཱིལེ༹ ཀུལཱཝཀེ ཛཱཡཏཱིཏི ནཱིལ༹ཛོ.
ཝཊྚཀཱདཡོ, པོཀྑརསཱཏཀཱདཡོ ཙ ཏབྦྷེདཱ ཏེསཾ སཀུཎཱནཾ ཝིསེསཱ. ཝཊྚ ཝཊྚནེ, ཎྭུ, ཝཊྚཀཱ ནཱརཱི. མཡཱུརཔྤམཱཎོ ཏདཱཀཏིཙིཏྟཔཀྑོ ཛཱིཝཉྫཱིཝོ དཀྑིཎཔཐཱདཱིསུ ཛཱཡཏེ, ‘‘ཛཱིཝཛཱིཝཱ’’ཏི སདྡཾ ཀརོཏཱིཏི ཛཱིཝཉྫཱིཝོ. ‘‘ཛཱིཝཛཱིཝོ’’ཏི ནིརཱནུནཱསིཀཱཔི. ཙནྡིཀཱཡུཏྟརཏྟིཔྤིཡོ པཀྑཱི ཙཀོརོ, ཙཀ པརིཏཀྐནེ, ཨུརོ, ཨུསྶོ, ཙངྐོརོཔི. ཏརཏིསྨཱ ཨིརོ, དྭིཏྟམིཏྟཉྩ, ཏིཏྟིརོ.
༦༢༦. སལ གཏིཡཾ, ཎིཀོ, ལ༹ཏྟཾ, སཱལི༹ཀཱ, ནཱརཱི. ཀལཾ རཝཏཱིཏི ཀརཝཱིཀོ, ཨཱིཀོ, ལལོཔོ. ཀརཝཱིཀོ, ཡསྶ སརོ བྷགཝཏོ སརེན ཨུཔམཱིཡཏེ, སོ ཝུཙྩཏི ‘‘ཀརཝཱིཀོ’’ཏི. ཛཝེན རཝིནཱ སདིསོ ཧཾསོ རཝིཧཾསོ. ཀུས སདྡེ, ཐཀོ, དྭིཏྟཾ, ཀུསསྶ སསྶ ཏོ, ཀུཀུཏྠཀོ ¶ . ཀརཎྜ བྷཱཛནཏྠེ, ཨཝོ, ཀརཎྜཝོ, ཛལཙརོ པཀྑཱི. བིལུ པཏིཏྠམྦྷེ, ཨ, ཨཝཱདེསོ, བིལཝོ, ‘‘གཎྜཔླཝོ’’ཏི ཁྱཱཏོ རཏྟཔཀྑོ མཧཱཔཀྑཱི པོཀྑརསཱཏཀོ, པོཀྑརསྶ སཉྙཱ ཡསྶ པོཀྑརསཱཏཀོ, ཉྙསྶ ཏོ, དཱིགྷོ ཙ, སམུདིཏནཱམམེཝ ཝཱ ཏསྶ, ཏདཱ སཱད ཨསྶཱདནེ, ཎྭུ, དསྶ ཏོ, པོཀྑརསཱཏཀོ.
༦༢༧. སཏྟཀཾ པཀྑེ. པཏནྟི ཨནེནཱཏི པཏཏྟཾ, ཡདཱདིནཱ ཏོ, དྭིཏྟཾ. ཨུཁ གཏིཡཾ, ཡུ, ཨུསྶེ, ཨསྶུ, པེཁུཎཾ, ཎཏྟཾ. པཏ གམནེ, ཏོ, པཱཏཏོ ཏཱཡཏཱིཏི ཝཱ པཏྟཾ. པཏ གམནེ, ཁོ, ཏསྶ ཀོ, པཀྑོ. པཏིཏུཾ ཨིཙྪཏི ཡེན པིཉྪཾ, ནེརུཏྟོ, པཏ གམནེ ཝཱ, ཚོ, ཏལོཔོ, བིནྡཱགམོ, ཨསྶི. ཚཱདྱཏེ ཨནེན ཚདོ. གིར ནིགྒིརཎེ, ཨུ, ཨིསྶཏྟཾ, གམུ གམནེ ཝཱ, ཨུ, མསྶ རོ.
པཀྑཱིནཾ བཱིཛེ ‘‘ཨཨུ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ ཨཎྜཾ, ཀཙྪཔཱདཱིནཾ བཱིཛེཔི, ‘‘ཨཎྜཾ ཁགཱདིཀོསེ ཙཱ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. ཨཌི ཨཎྜཏྠེ, ཎོ, པེསི, ཀོསོཔི, པིས ཨཝཡཝེ, ཨི, པེསི, ‘‘པེསིཡཾ པཏྟབྷེདེ ཙ, ཀོསོ པུམེཝ ཨིཙྪིཏོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༥.༣༧] རུདྡོ. དྭཡཾ པཀྑིགེཧེ. ནཱིལ ཝཎྞེ, ཨ, ལ༹ཏྟཾ, ནཱི ནཡེ ཝཱ, ཨིལོ. ཀུཙྪིཏཾ ཨཎྜཝིནཱསནཱདིཀཾ ལུནཱཏཱིཏི ཀུལཱཝཀཾ, ཎྭུ.
༦༢༨. དྭཡཾ གརུལཱ༹ནཾ མཱཏརི. ཝིནོ པཀྑིནོ ནམནྟི ཡཾ ཝིནཏཱ. ཐཱིཔུམདྭཡཾ ཨིཏྠིཔུརིསཱནཾ དྭཡཾ མིཐུནཾ ནཱམ, སངྑྱཱནསྶ ¶ སངྑྱེཡྻནིསྶིཏཏཱཡ ཨིཏྠིཔུརིསཱཡེཝ མིཐུནཾ, མིཐ སངྒམེ, ཨུནོ.
ཚཀྐཾ ཡུགལ༹མཏྟེ. ཡུཛ ཡོགེ, ཨ, ཡུགཾ, ཨལཔཙྩཡེ ཡུགལ༹ཾ, ལ༹ཏྟཾ, ཡུགལམྤི. ཨུབྷ པཱུརཎེ, ཎོ, དྭནྡཱདེསོ ཙ, དྭནྡཾ, ཡམུ ཨུཔརམེ, ཎྭུ, ཨལོ ཙ, ཡམཀཾ, ཡམལཉྩ, ཨཔཙྩཡེ ཡམཾ.
༦༢༩-༦༣༡. མཎྜལནྟཾ སམཱུཧེ. སམྨཱ, ཝིསེསེན ཙ ཨཱུཧཏེ པུཉྫཱིབྷཱུཏཏྟཱཏི སམཱུཧོ, ཎོ, སམཾ སཧ ཨཝཡཝེན ཨཱུཧཏི ཏིཊྛཏཱིཏི ཝཱ སམཱུཧོ. གཎ སངྑྱཱནེ, གཎཱིཡཏི ཨཝཡཝེན སཧཱཏི གཎོ. སཧ ཨཝཡཝེན གཙྪཏཱིཏི སངྒྷཱཏོ, ཧན གམནེ, ཎོ, སཧ ཨཝཡཝེན ཨུདཡཏཱིཏི སམུདཱཡོ, དཱགམོ, མཛ྄ཛྷེ དཱིགྷོ. སཉྩིནོཏི ཨཝཡཝནྟི སཉྩཡོ, ཙི ཙཡེ. སཧ ཨཝཡཝེན དུཧཡཏཱིཏི སནྡོཧོ, དུཧ པཔཱུརཎེ. ནིསྶེསཏོ ཝཧཏི ཨཝཡཝནྟི ནིཝཧོ. ཨཝཡཝཾ ཀཏྭཱ བྱཔིཡཏི གཙྪཏཱིཏི ཨོགྷོ [ཨུཙྱཏེ ཨོགྷོ ཨུཙ སམཝཱཡེ གྷཨུ ནིཔཱཏནཱ ཙསྶ གྷོ (ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༥.༣༩)]. ཝིསནྟི ཨཝཡཝཱ ཡསྨིནྟི ཝིསརོ, ¶ ཨརོ. ཨཝཡཝཾ སམཱིཔེ ཀརོཏཱིཏི ནིཀརོ. ཨེཀེཀཱཔེཀྑཱཡ ཨཔྤཏྠེན ཀསངྑཱཏཱ ཨཝཡཝཱ ཨཱཡནྟི ཡསྨིཾ ཀཱཡོ, ཨཐ ཝཱ ཀུཙྪིཏཱནཾ ཀེསཱདཱིནཾ ཨཱཡོཏི ཀཱཡོ, སོ ཝིཡ ཨཝཡཝཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནཾ ཀཱཡོཏི ཨིདྷ སམཱུཧོ ཝུཏྟོ. ཨནྟཏྠེན ཁཾསངྑཱཏཾ ཨཝཡཝཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཁནྡྷོ, ཁཱདཏི ཨཝཡཝེཏི ཝཱ ཁནྡྷོ, ཨམཛ྄ཛྷདཱིགྷེ སམུདཡོ. གྷཊ གྷཊནེ. གྷཊནཾ རཱསིབྷཝནཾ, གྷཊེནྟི ཨསྶཾ ཨཝཡཝཱཏི གྷཊཱ. སཧ ཨཝཡཝེན ཨེཏཱིཏི སམིཏི,ཏི. སཧ ཨཝཡཝེན གཙྪཏཱིཏི སཾཧཏི, ཧན གཏིཡཾ,ཏི, ནལོཔོ. རས ཨསྶཱདནེ, ཨིཎ. པུཉྫ ཀུཙྪཱཡཾ. སཧ ཨཝཡཝེན བྱཱཔེཏྭཱ ཨཡཏཱིཏི སམཝཱཡོ. པཱུགོ ཏམྦཱུལེཔི. ཛནེཏི ཨཝཡཝེཏི ཛཱཏཾ, ཏོ. ཀཾ ཨཏྟཱནཾ དེཏཱིཏི ཀདོ, ཙཀྑཱདིཀོ སརཱིརཱཝཡཝོ. ཀདོ ཝིཡ ཀདོ, ཨཝཡཝོ, ཏཾ ཝཀཏི ཨཱདདཱཏཱིཏི ཀདམྦཀཾ. ཝིསེསེན ཨཱུཧནྟྱསྨིཾ ཨཝཡཝཱ བྱཱུཧོ. ཝིཏནོཏི ཨཝཡཝེཏི ཝིཏཱནཾ, ཎོ. གུཔ རཀྑཎེ, བོ, པསྶ མོ, གུམྦོ, གུམྦམྤི. ཀལཾ ཨཝཡཝབྷཱཝཾ པཱཏི རཀྑཏཱིཏི ཀལཱཔོ, ‘‘ཀལཱ སོལ༹སམོ བྷཱགོ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཏྟཱ ཀལཱསདྡོ བྷཱགཏྠོཔྱཏྠཱིཏི ཉཱཡཏི. ཛལ དིཏྟིཡཾ. ཛལཏི ཨཝཡཝེནཱཏི ཛཱལཾ. ཨཝཡཝེན མཎྜཏཱིཏི མཎྜལཾ, མཎྜ ཝིབྷཱུསཱཡཾ, ཨལོ.
༦༣༢. སཱདྡྷཔཛྫེན གཎབྷེདཱ ཝུཙྩནྟེ. ཏཏྲ ཛཱཏྱཱདཱིཧི སམཱནཱནཾ པཱཎཱིནཾ, ཨཔཱཎཱིནཉྩ གཎོ ཝགྒོ ནཱམ, ཡཐཱ ¶ ‘‘བནྡྷུཝགྒོ, ཀཝགྒོ’’ཙྩཱདཡོ, ཝཛྫ ཝཛྫནེ, ཝཛྫེཏི ཨསམཱནཛཱཏྱཱདཡོཏི ཝགྒོ, ཎོ, ཛྫསྶ གྒོ. ཛནྟཱུནཾ སམཱནཛཱཏིཡཱནཾ, ཝིཛཱཏིཡཱནཉྩ གཎོ ‘‘སངྒྷོ, སཏྠོ’’ཏི ཙོཙྩཏེ, ཡཐཱ ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཝཱཎིཛསཏྠོ’’ཙྩཱདཡོ. སཾཧཉྙནྟེ ནིབྦིསེསེན ཉཱཡནྟེ ཨཝཡཝཱ ཏསྨིནྟི སངྒྷོ, རོ. སརནྟི ཝཏྟནྟི ཨཝཡཝཱ ཡསྨིནྟི སཏྠོ, ཐོ, རསྶ ཏོ.
སཛཱཏིཀཱནཾ སམཱནཛཱཏིཀཱནཾ ཛནྟཱུནམེཝ གཎོ ཀུལཾ ནཱམ, ཡཐཱ ‘‘ཁཏྟིཡཀུལཾ, གོཀུལ’’མིཙྩཱདཡོ. ཀུལ སངྑྱཱནེ, བནྡྷུམྷི ཙ, ཨ, ཀུལཾ. སདྷམྨཱིནཾ སམཱནདྷམྨཱནམེཝ ཛནྟཱུནཾ གཎོ ནིཀཱཡོ ནཱམ, ཡཐཱ ‘‘བྷིཀྑུནིཀཱཡོ’’ཏི. ཙི ཙཡེ, ཎོ, ནིབྦིསེསེན ཙིནོཏི ཨཝཡཝེཏི ནིཀཱཡོ.
སཛཱཏིཡཏིརཙྪཱནཱནཾཡེཝ གཎོ ‘‘ཡཱུཐོ’’ཏྱུཙྩཏེ, སོ ཙཱནིཏྠཱི, ཡཐཱ ‘‘ཧཏྠིཡཱུཐོ, མིགཡཱུཐ’’མིཙྩཱདཡོ, ཡུ མིསྶནེ, ཐོ, དཱིགྷཱདི, ཡཱུཐོ, ‘‘གཎོ པསཱུནཾ སམཛོ, སམཱཛོཉྙེས’མུཙྩཏེ’’ཏི [ཨམར ༡༥.༤༢ གཱཐཱཡཾ པསྶིཏབྦཾ] ཨིདྷཱནཱགཏཝཙནམྤི ཉཱཏབྦཾ.
༦༣༣. ཙཏུཀྐཾ གརུལེ༹. ཀནཀརུཙིརཏྟཱ སོབྷནོ པཎྞོ པཀྑོ ཡསྶ སུཔཎྞོ. ཝིནབྷཱཡ ནཱམ མཱཏུཡཱ ཨཔཙྩཾ ཝེནཏེཡྻོ, ཎེཡྻོ. གརཾ ཝིསདྷརཾ ཧནྟཱིཏི གརུལོ༹, ཎོ, རནྟསྶུ, ཧསྶ ཙ ལ༹ཏྟཾ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, གརུཌོ. ¶ པཀྑིསཱིཧོ, ཨུལཱུ༹ཏཱིསོ, ཝཛིརཏུཎྜོ, སུདྷཱཧརོ, སུཝཎྞཔཀྑོ, བྷུཛགཱསནོཔི [ཏིཀཎྜསེས ༡.༡.༤༢].
པིཀནྟཾ ཀོཀིལེ. པརེན ཝིཛཱཏིཡེན ཀཱཀེན པོསིཏོཏི པརཔུཊྛོ, པུས པོསནེ, ཏོ. པརེན བྷཏོ པུཊྛོ པརབྷཏོ, བྷར དྷཱརཎཔོསནེསུ, ཏོ. ཀུཎ སདྡོཔཀརཎེསུ, ཨལོ. ཀུཀ, ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨིལོ, ཀོཀིལོ. ཨཔིཧིཏོ ཀཱཡཏཱིཏི པིཀོ, ཨཔི ཨནྟརདྷཱནེ, ཝཎྞནཱསོ, ཨཔིསྶཱཀཱརལོཔོ.
༦༣༤. ཨཊྛཀཾ མོརེ. མུར སཾཝརཎེ, ཎོ. མཡ གཏིཡཾ, ཨཱུརོ, མཧིཡཾ རཝཏཱིཏི ཝཱ མཡཱུརོ, དྷཱཏུསྶ ཨཏྠཱཏིསཡེན ཡོགོཏི ནེརུཏྟོ. ཝརཧཾ སིཁཎྜོ, ཏཾཡོགཱ ཝརཧཱི. ནཱིལཱ གཱིཝཱ ཀཎྛོ ཡསྶ, བྷུཛངྒབྷུཛོཔི.
དྭཡཾ མཡཱུརམཏྠཀསིཁཱཡཾ. སིཁཱ ཨགྒིཛཱལཱཡཉྩ, པུབྦེ ཝུཏྟཱ.
༦༣༥-༦༣༦. ཙཏུཀྐཾ མཡཱུརཀལཱཔེ. སིཁཎྜིནོ ཨཡཾ སིཁཎྜོ, ཝརཧ པཱདྷཱནྱེ, པརིབྷཱསནཧིཾསཱདཱནེསུ ཙ, ཀརཎེ ¶ ཨ. ཀོ མཡཱུརོ ལསཏི ཡེན ཀལཱཔོ, ཎོ, སསྶ པོ. པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ, ཚོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, རསྶོ ཙ. དྭཡཾ མོརསྶ པིཉྪཊྛེ ཨཀྑིསཎྛཱནེ. ཙདི ཧིལཱདནེ, དིཏྟིཡཉྩ, ཎྭུ. མེཙཀོ ཀཎྷཝཎྞེཔི ཝུཏྟོ.
ཨལ༹ྱནྟཾ བྷམརེ, ཚ པདཱནི ཨསྶ. མདྷུཾ ཝཏཡཏི བྷུཉྫཏེ མདྷུབྦཏོ, ཝཏ བྷོཛནེ. བྷམ ཨནཝཊྛཱནེ, པུཔྥམཏྠཀེ བྷམཏཱིཏི བྷམརོ, ཨརོ. ཨར གམནེ, ཨི, ལ༹ཏྟཾ.
ཙཏུཀྐཾ གེཧཝནཀཔོཏེསུ. པཱརེན སབལེན ཨཱཔཏཏཱིཏི པཱརཱཔཏོ, པཱརཝཏོཔི. ཀཔ ཨཙྪཱདནེ, ཀམྤ ཙལནེ ཝཱ. ཨོཏོ, པརཔཀྑེ མལོཔོ. ཀུཀ ཨཱདཱནེ, ཨཊོ, ཨུསྶཏྟམསྶུཏྟཉྩ. པཀཱརེན རཝཏཱིཏི པཱརེཝཊོ, རུ སདྡེ, ཨཊོ, ཨུཔསགྒསྶ དཱིགྷོ, ཨསྶེ, པཱརེཝཊོ, པརེཝཊོཔི.
‘‘པཱརཱཝཏོ ཙ ཚེཛྫོ ཙ,
ཀཔོཏོ རཏྟལོཙནོ;
པཱརཱཔཏོ ཀལརཝོ,
པཏྟཱི སེནོ སསཱདནོ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༥.༡༤]. –
རབྷསོ.
༦༣༧. དྭཡཾ གིཛ྄ཛྷེ. གིདྷ ཨབྷིཀངྑཱཡཾ, ཡོ, ཛྷསྶ ཛྷོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, ཛྷཔཙྩཡེན ཝཱ སིདྡྷཾ, ཏཐཱ དྷསྶ ཛོ. གིདྷཏིསྨཱ ཨ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཨིསྶཏྟཾ, གནྡྷོ. ཏིཀཾ སེནསཱམཉྙེ. ཀུཀྐུཊཱདཱིནཾ ཀུལཾ ལུནཱཏི ཚིནྡཏཱིཏི ཀུལལོ, ཀུལ སནྟཱནེ ¶ ཝཱ, ཨལོ. སེ གམནེ, ནོ. སཏྟཱནཾ ཧིཾསནཏོ བྱགྒྷོ ཝིཡ བྱགྒྷི, སཏྟེ ནཱསེཏཱིཏི ནཱསོ. བྱགྒྷི ཨེཝ ནཱསོཏི སམུདིཏནཱམཾ.
སཀུཎགྒྷཱདཡོ ཏཡོ ཏབྦྷེདཱ ཏསྶ སེནསྶ ཝིསེསཱ. སཀུཎཾ ཧནྟཱིཏི སཀུཎགྒྷི, སིན?. ཨཊ གམནེ, ཎོ. ཨཱཊོ. དབྦིསདིསཾ ཏུཎྜཾ ཡསྶ དྭིཛསྶ སོ དབྦིམུཁདྭིཛོ. ‘‘དབྦིམུཁདྭིཛོ ཨཱཊོ ནཱམཱ’’ཏིཔྱེཀོ ཨཏྠོ, ཏདཱ དྭེཡེཝ སེནབྷེདཱ.
༦༣༨. ཙཏུཀྐཾ ཨུལཱུཀེ. ‘‘ཨུཧུ’’ནྟི སདྡཾ ཀརོཏཱིཏི ཨུཧུངྐཱརོ. ‘‘ཨུདྡྷཾ ཀཎྞཱ ཡསྶ ཨུདྡྷཾཀཎྞོ’’ཏི སམྤཏྟེ ནིརུཏྟིནཡེན ཨུལཱུཀོ [ཨུལབྷིནེཏྟེཐི དཧཏྱུལཱུཀོ, ཨུདྡྷོལོཀནཱ ཨིཏི ནིརུཏྟམ (ཨམརཀོསུགྒྷཱཊནཊཱིཀཱ ༡༥.༡༥)], ཨུཙཏི སམཝེཏི ཀོཊརནྟི ཝཱ ནིཔཱཏནཱ. ཀུས ཨཀྐོསེ, ཡསྶ ཨམནཱཔཏཱཡ སདྡེན ལོཀཱ ཀོསནྟི, སོ ཀོསིཡོ, ཀོསིཏབྦོཏི ཀཏྭཱ, ཀོཊརེ ཝསཏཱིཏི ཝཱ ཀོསིཡོ, ནེརུཏྟོ, ཝཱཡསཱནཾ ཀཱཀཱནཾ ཨརི སཏྟུ, སཀྐཧྭཡོ, དིཝཱནྡྷོ ཝཀྐནཱསིཀོ, ཧརིནེཏྟོ, དིཝཱབྷཱིཏོ, ཀཱཀབྷཱིརཱུ, རཏྟིཙཱརཱིཔི.
ཝཱཡསནྟཾ ཀཱཀེ. ‘‘ཀཱ’’ཨིཏི སདྡཾ ཀཱཡཏཱིཏི ཀཱཀོ. རིཊྛཾ མརཎལཀྑཎཾ, ཏདསྶ ནཏྠི ཨརིཊྛོ. དྷངྐ གྷོརཝཱསིཏེ, ཨ. བལིནཱ པུཊྛོ བྷཏོ. ཝཡ གམནེ, ཝཡོ ཨེཝ ཝཱཡསོ, སཀཏྠེ སོ, སཀིཾཔཛོ, ཨཏྟགྷོསོ, པརབྷརོ, བལིབྷུཛོ, གུལ༹ྷམེཐུནོཔི. སཀིཾ ཨེཀཝཱརཾཔཛཱ ¶ པསཱུཏི ཡསྶ. ‘‘ཀཱཀ’’ཨིཙྩཏྟཱནཾ གྷོསཡཏི. ཝིཛཱཏིཡཾ ཀོཀིལཾ བྷརཏི.
༦༣༩. ཀཱཀོ ཝིཡ ཨུལཏི གཙྪཏཱིཏི ཀཱཀོལོ༹, ལ༹ཏྟཾ. དོཎཀཱཀོ, དདྡྷཀཱཀོཔི. དྭཡཾ ‘‘བཱི-ལ྄ौཾ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ སཀུཎེ. ལཱུ ཚེདནེ, ཎོ, ཝསྶ པོ, ལཱཔོ, ལཱཝོཔི. ལེཌྜུ ཝིཡ ཨཀཏཱིཏི ལཊུཀིཀཱ [ལེཌྜུཀིཀཱ (ཀ.)], ཎྭུ.
ཏིཀཾ ཧཏྠིལིངྒསཀུཎེ. ཝཱརཎསདིསཏྟཱ ཝཱརཎོ. ཧཏྠིནོ ལིངྒཾ ཉཱཔཀཾ སོཎྜཾ ཡསྨིཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཧཏྠིལིངྒོ. ཧཏྠིསོཎྜཾ ཡསྨིཾ ཝིཛྫཏི, སོ ཧཏྠིསོཎྜོ ཙ ཝིཧངྒམོ ཙེཏི ཧཏྠིསོཎྜཝིཧངྒམོ.
༦༤༠. དྭཡཾ ཨུཀྐུསེ. ཨུཙྩཾ ཀོསཏཱིཏི ཨུཀྐུསོ, ཀུས སདྡེ, ཨ. ཀུར སདྡེ, ཨརོ, ཐིཡཾ ཀུརརཱི. ཀོལཊྛིཔཀྑིམྷི ‘‘ཨུབྷུཏ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ པཀྑིམྷི ཀུཀྐུཧོ. ཀོལཊྛིཨཛ྄ཛྷོཧཱརཀོ པཀྑཱི ཀོལཊྛིཔཀྑཱི. ‘‘ཀུཀྐུ’’ཨིཏི སདྡཱཡཏཱིཏི ཀུཀྐུཧོ, ཧོ, ཀུཀ ཨཝ྄ཧཱནེ ཝཱ, ཨུཧོ.
ཏིཀཾ སུཝེ. སུ སཝནེ. མནུསྶསདྡམྤི སུཎཱཏཱིཏི སུཝོ, ཨ, ཨུཝཱདེསོ. ‘‘ཀཱི’’ཨིཏི སདྡཾ ཀརོཏཱིཏི ཀཱིརོ. ཀརོཏི མནུསྶསདྡནྟི ཝཱ ཀཱིརོ. ཨ, ཨསྶཱི. སུཀ གཏིཡཾ, སུནྡརཾ ¶ , སུཊྛུ ཝཱ མནུསྶསདྡཾ ཀཱཡཏཱིཏི སུཀོ. དྭཡཾ ཀུཀྐུཊམཏྟེ. ཏམྦཱ ཙཱུལཱ༹ ཡསྶ. ཀུཀྐུཊཏཱིཏི ཀུཀྐུཊོ, ཀུཀ, ཝཀ ཨཱདཱནེ ཝཱ, ཨཊོ.
༦༤༡. དྭཡཾ ནིཛྫིཝ྄ཧེ. ནཏྠི ཛིཝ྄ཧཱ ཡསྶ ནིཛྫིཝ྄ཧོ. དྭཡཾ ཀོཉྩཱསཀུཎེ. ཨིཏྠིལིངྒེན མིཐུནཱནཾ ནཱམཱནི. ཀོཉྩ ཀོཊིལྱཔྤཱིབྷཱཝེསུ, ཨ, ཀོཉྩཱ. ཀནྟ ཚེདནེ, ཡུ, ནདཱདི, ཨསྶུ. ཀུཎྜནཱིཔི, ཀུཎྜ དཱཧེ.
དྭཡཾ ཙཀྐཝཱཀེ. ཙཀྐེན ཙཀྐསདྡེན ཨུཙྩཏེ ཙཀྐཝཱཀོ, ཎོ. ཝཙ ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཙཀྐམིཙྩཱཝ྄ཧཱ ཡསྶ, རཐངྒཱཝ྄ཧཡནཱམཀོཔི, རཐངྒཾ ཙཀྐཾ, ཏསྶ ཨཝ྄ཧཡོ རཐངྒཱཝ྄ཧཡོ, སོ ནཱམཾ ཨསྶ རཐངྒཱཝ྄ཧཡནཱམཀོ, ཏེན རཐངྒནཱམོ རཐཙརཎསམཱནོ ཨཝ྄ཧཡོ ཙོཙྩཏེ.
ལཀྑིཏལཀྑཎཱ ཙཱཏྲ, ལཀྑཎོཔཙརིཏཝུཏྟིཡཱ, གོཎམུཁྱཱཡ ཝཱ ཝུཏྟིཡཱ ལཀྑིཏེན ཨཏྠེན ཡཏྲ ཨཏྠནྟརཾ ལཀྑྱཏེ, སཱ ལཀྑིཏལཀྑཎཱ. ཡཐཱ ‘‘རཐཱཝཡཝཱཡུདྷོ’’ ཨིཙྩཏྲ རཐཱཝཡཝསདྡེན ཙཀྐཾ ལཀྑྱཏེ, ན ཏདཱཀཏི ཏནྣཱམོ ཙཱཡུདྷཝིསེསོ. ‘‘པནྟིརཐོ’’ཨིཙྩཏྲ པནྟིསདྡེན དསཀྑརཾ ཚནྡོ ལཀྑྱཏེ, ན དསསདྡོ, ཏེཧི ཏུ ཨཱཡུདྷརཐསདྡསནྣིཝེསོ ‘‘ཙཀྐཱཝཡཝཱཡུདྷོ, དསརཐོ’’ ཨིཏི དེཝཝིསེསོ, རཱཛཝིསེསོ ཙ ལཀྑྱཏེ, ཏཐཱཏྲཱཔི ‘‘རཐངྒ’’ནྟྱནེན རཐེཀདེསོ ལཀྑཱིཡཏེ, ‘‘ཨཝ྄ཧཱཡཏེ’’ཨིཙྩནེན ཙ པརིབྷཱསནཾ, ན ཏེནཱཔི ཝཱཀསདྡོ. ཏེཧི ཙ ཨཉྙམཉྙསནྣིཝེསོ ཙཀྐཝཱཀོཏི པཀྑིཝིསེསོ ¶ ལཀྑཱིཡཏེཏི གུཎཏོ སུཀྐཱདཱིཧི ཨེཝཾགཏཱ གོཎཱི ཝུཏྟི.
དྭཡཾ ཙཱཏཀེ. ཨཡཾ མེགྷཛལཔཱཡཱི, སར ཧིཾསཱཡཾ, སརཎཾ སཱརོ, ཏཾ གཙྪཏཱིཏི སཱརངྒོ. ‘‘ཙཱཏཀེ ཧརིཎེ པུམེ, སཱརངྒོ སབལེ ཏིསཱུ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༢༣.༢༣] རབྷསོ. ཙཏ ཡཱཙནེ, ཎྭུ, ཐོཀཀོཔི, ཐོཀཾ ཀཾ ཛལཾ ཨཱིཧནཱིཡཊྛེན ཨསྶཏྠི ཐོཀཀོ.
༦༤༢. དྭཡཾ པཀྑིབིལཱ༹ལེ. ཏུལ ཨུམྨཱནེ, ཨིཡོ. པཀྑཡུཏྟོ བིལཱ༹ལོ, ‘‘སཱུ’’.
དྭཡཾ རུཀྑཀཱིཊཁཱདཀེ. སཏཾ པཏྟཱནི ཨསྶ. སརཏི ཀཱིཊེཏི སཱརསོ, སོ, ‘‘ཁཱཝ སཱ’’.
དྭཡཾ ཀཱཀེཧི སདྡྷིཾ ནཱིལ༹ཾ ཀཏྭཱ ཝསནཀེ སུཀྐསཀུཎེ. ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨ. སེཏཝཎྞཏཱཡ སུཀྐོ ཙ སོ ཀཱཀེཧི སདྡྷིཾ ནིཝཱསནཏོ, ཀཱཀསཎྛཱནཏྟཱ ཝཱ ཀཱཀོ ཙེཏི སུཀྐཀཱཀོ.
དྭཡཾ ཝིསཀཎྛིཀཱཡཾ. བལ པཱཎནེ, ཎྭུ, དཱིགྷོ, ཨཱཀོ ཝཱ. ཝིསསདིསོ ཀཱལ༹ཝཎྞོ ཀཎྛོ ཡསྶཱ སཱ ཝིསཀཎྛིཀཱ, ཨེཏིསྶཱ པུམོ ནཱམ ན ཝིཛྫཏི. ཝུཏྟཉྩ ཨཔདཱནེ –
‘‘ཡཐཱ བལཱཀཡོནིམྷི, ན ཝིཛྫཏི པུམོ སདཱ;
མེགྷེསུ གཛྫམཱནེསུ, གབྦྷཾ གཎྷནྟི ཏཱ ཏདཱ’’ཏི [ཨཔ. ཐེར. ༡.༡.༥༡༡].
༦༤༣. དྭཡཾ ¶ ཀངྐེ. ལོཧསདིསོ པིཊྛི ཡསྶ ལོཧཔིཊྛོ. ཀངྐ ལོལྱེ, ཨ, ཀངྐོ.
དྭཡཾ པཏྟཀཎྛེ. ཁཉྫོ ཝིཡ ཙརཏཱིཏི ཁཉྫརཱིཊོ, ཨཱིཊོ. པསྶནྟཱནཾ ཁཾ སུཁཾ ཛནེཏཱིཏི ཁཉྫནོ. ཁཉྫ གཏིཝེཀལྱེ ཝཱ, ཡུ.
དྭཡཾ གཱམཙཱཊཀེ, ཙཱཊཀམཏྟེ ཝཱ. ཀལཧཾ རཝཏཱིཏི ཀལཝིངྐོ, ཡདཱདི. ཀཾ སུཁཾ ལུནཱཏཱིཏི ཝཱ ཀལཝིངྐོ, ཨིཀོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ ཙ. ཙཊ བྷེདེ, ཎྭུ, ཙཱཊཀོ.
དྭཡཾ ཝེལུ༹རིཡཙྪཝིལོམེ ཙིཏྲཔཀྑེ ‘‘སུཝཎྞཙཱུལེ༹’’ཏི ཁྱཱཏེ. དིབྷ སནྠམྦྷེ, དྭིཏྟཾ, བིནྡཱགམོ ཙ. ‘‘ཀི’’ཨིཏི སདྡཾ ཀརོཏཱིཏི ཀིཀཱི, ཎཱི, ཙཱསོ, དིཝིཔི [ཙཱསོ ཀིཀཱིདིཝི (ཨམར ༡༥.༡༦)].
༦༤༤. དྭཡཾ མེགྷསཱམེ ‘‘ཊཱི-ཊ྄ौ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ཀདམྦཡོགཱ ཀཱདམྦོ. ཀཱལ༹ཝཎྞོ ཧཾསོ ཀཱལ༹ཧཾསོ, ཀཱལཧཾསོཔི.
དྭཡཾ ¶ ‘‘ངཧེ-ཌོ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ སཀུཎེ. སཀུནྟོ ཝུཏྟོ, ‘‘སཀུནྟོ པཀྑིབྷེདསྨིཾ, བྷཱསཔཀྑཱིཁགེསུ ཙེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. སུནྡརཱཀཱརེན པཀྑེན ཡུཏྟོ སཀུཎོ བྷཱསཔཀྑཱི, ‘‘བྷཱསནྟོ སུནྡརཱཀཱརེ, བྷཱསནྟོ བྷཱསཔཀྑིནཱི’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧེ.
དྭཡཾ ‘‘ནྭཱ-མཱི-སྭེ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ ནཱིལཔཀྑིནི. དྷཱུམྱཾ དྷཱུམཾ ཨཊཏི སཧཏཱིཏི དྷཱུམྱཱཊོ, ཎོ. ཀཱལ༹ཝཎྞཏཱཡ ཀུཙྪིཏཾ ལིངྒཾ ཡསྶ. བྷིངྒོཔི.
དྭཡཾ ཛལཀུཀྐུཊེ. དཱ ལཝནེ,ཏི, དཱཏི ཨཱུཧཏི ཨུསྶཧཏཱིཏི དཱཏྱཱུཧོ, ཁཎྜིཏདྡྷནིཨིཙྩཏྠོ. ཀཱལེ སསྶམུཏུམྷི ཀཎྛོ ཀཎྜདྡྷནི ཡསྶ ཀཱལ༹ཀཎྛཀོ, སམཱསནྟེ ཀོ.
༦༤༥. ཁུདྡཱདི མདྷུཙྪིཊྛཀརཱདིཀོ ཀམྨབྷཱུཏོ ‘‘མཀྑིཀཱབྷེདོ’’ཏྱུཙྩཏེ, མཀྑི སངྒྷཱཏེ, ཎྭུ, མཀྑིཀཱ, ཏཱསཾ བྷེདོ མཀྑིཀཱབྷེདོ. པིངྒལམཀྑིཀཱཡཾ ‘‘མྷཎ’’ཨིཏི ཁྱཱཏཱཡཾ དྭཡཾ. ཌཾས ཌཾསནེ, ཌཾསོ. དཾསོཔི, ཌཾས ཁཱདནེ ཝཱ, པིངྒལམཀྑིཀཱཏིཝཎྞནཱམཾ.
མཀྑིཀཱཡ ཨཎྜཾ ཨཱསཱཊིཀཱ ནཱམ, སཊ ཨཝཡཝེ, ཎྭུ. དྭཡཾ ‘‘ནྷཾ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. པཊཾ གཙྪཏཱིཏི པཊངྒོ, པཏངྒོཔི, སརཏི ཧིཾསཏཱིཏི སལབྷོ, ཨབྷོ, ལཏྟཾ, སལ གམནེ ཝཱ.
༦༤༦. དྭཡཾ ¶ ‘‘ཚེཾ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ, མཀ པཱཎེ, ཨསོ, མཀསོ. དྭཡཾ ནིདཱགྷེ ནུཧཱདཱིསུ ཝརཎཀམཀྑིཀཱཡཾ. ‘‘ཙཱིརཱི’’ཏི སདྡཱཡཏཱིཏི ཙཱིརཱི, ཙིརི ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ནདཱདི, དཱིགྷཱདི. ཛྷལླ སདྡེ, ཎྭུ, ཛྷལླིཀཱ.
དྭཡཾ ཏཱལཔཏྟཱདྱནྟརེསུ ནིལཱིནཱཡཾ ཙམྨཔཏྟཱཡཾ. ཛཏུ ཝིཡ ཛཏུཀཱ, ཨུཔམཱནེ ཀོ, ‘‘རཱམཋེ ཛཏུཀཾ ཙམྨ-པཏྟཛཏུཀརེསུ ཐཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༩.༤༠] ཧི རབྷསོ. ཨཛིནཾ ཙམྨཾ པཏྟཾ ཡསྶཱ ཨཛིནཔཏྟཱ. དྭཡཾ ཧཾསསཱམཉྙེ. ཧནྟི ཨདྡྷཱནཾ ཧཾསོ. སེཏོ ཚདོ པཏྟཾ ཡསྶ. ཡཐཱཀཐཉྩི བྱུཔྤཏྟཱིཏི ཝུཏྟཏྟཱ ཨསེཏཙྪདེཔི, ཙཀྐངྒོ, མཱནསོཀོཔི, ཙཀྐསྶ ཙཀྐཝཱཀསྶེཝ ཨངྒཱནི ཡསྶ. མཱནསཾ སརོ ཨོཀོ ཡསྶ.
༦༤༧. ཡེ རཏྟེཧི ལོཧིཏེཧི པཱདཏུཎྜེཧི ཙརཎཙཉྩཱུཧི ཝིསིཊྛཱ སིཏཱ ཙ སརཱིརེ, ཏེ རཱཛཧཾསཱ ནཱམ, ཧཾསཱནཾ རཱཛཱནོ རཱཛཧཾསཱ.
མལཱིནེཧི པཱདཏུཎྜེཧི ཝིསིཊྛཱ ཡེ ཏེ མལླིཀཱཁྱཱ, མལ, མལླ དྷཱརཎེ, ཨི, སཉྙཱཡཾ ཀོ, ‘‘མལླིཀོ ཧཾསབྷེདེ ཙ, ཏིཎསཱུལེ ཙ མལླིཀེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༥.༢༤] རུདྡོ. ཨཱཁྱཱསདྡེན བཧུབྦཱིཧི. ཨསིཏེཧི ཀཎྷེཧི པཱདཏུཎྜེཧི ཝིསིཊྛཱ ཡེ, ཏེ དྷཏརཊྛཱ, དྷཏརཊྛཱནཾ ཨཔཙྩཱནི དྷཏརཊྛཱཏི, ཎོ.
༦༤༨. ཏིཀཾ ¶ ཏིརཙྪཱནེ. ཏིརིཡཾ ཨཉྩཡཏཱིཏི ཏིརཙྪོ, ཏིརིཡསྶ ཏིརོ, ཨཉྩཏིསྶ ཙྪོ. ཡུམྷི ཏིརཙྪཱནོ, ཏིརཙྪཱནོཡེཝ ཏིརཙྪཱནགཏཾ, ཏབྦྷཱཝཾ ཝཱ གཏཾ པཏྟཾ, ཏེསུ ཝཱ གཏཾ ཨནྟོགདྷནྟི ཏིརཙྪཱནགཏཾ, སིཡཱཏི པཀཏྱཱནཔེཀྑཀྲིཡཱཔདཾ, བྷཝཏྱཏྠོ ཝཱ ཧི ཀརོཏྱཏྠོ ཝཱ ཀདཱཙི པཀཏྱཱནཔེཀྑོ བྷཝཏི, ན པན ཝིཀཏྱཱནཔེཀྑོ. ཏཐཱ ཀདཱཙི ཨུབྷཡཱཔེཀྑོཔི བྷཝཏི, ན པནུབྷཡཱནཔེཀྑོཏི སབྦཏྲེཝཾ. སཱིཧཱདིཝགྒོ.
ཨརཉྙཱདིཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༧. པཱཏཱལཝགྒཝཎྞནཱ
༦༤༩-༦༥༠. ཙཏུཀྐཾ པཱཏཱལེ. ཨདྷརཾ བྷུཝནཾ ཨདྷོབྷུཝནཾ. པཏནྟི ཨསྨིཾ པཱཏཱལཾ, ཨལོ, མཛ྄ཛྷེ དཱིགྷོ. ནཱགཱནཾ ལོཀོ. རསཱཡ ཏལཾ རསཱཏལཾ.
སོབྦྷནྟཾ ¶ ཚིདྡམཏྟེ. རཎ སདྡེ, དྷོ, ནཏྟཾ, ཡདཱདི. ཝར དིཏྟིཡཾ. ཝིགཏོ ཝརོ ཝཱརཎཾ ཨསྶ ཝིཝརཾ, ཚིདི དྭིདྷཱཀརཎེ, དོ. ཀུཧ ཝིམྷཡནེ, ཨརོ. སུས སོསནེ, ཨིརོ. བིལ བྷེདནེ, ཨ. སུསཏོ ཨི, སུསི. ཚིནྡིཏྭཱ གཙྪཏཱིཏི ཚིགྒལཾ, ཡདཱདི. སུཊྛུ ཨབྦྷཾ ཨཱཀཱསཾ ཨསྨིཾ སོབྦྷཾ.
‘‘སུསིར’’ནྟི ཚིདྡསཱམཉྙེ ཡཾ ནཔུཾསཀཝཙནཾ, ཏཾ སཙྪིདྡེ ཚིདྡཝཏི དབྦེ ཏཱིསུ, ཡཐཱ ‘‘སུསིརོ རུཀྑོ, སུསིརཱ ཙིཉྩཱ, སུསིརཾ ཀཊྛ’’ནྟི.
དྭཡཾ བྷཱུམིཚིདྡེ. ཀཱས དིཏྟིཡཾ, ཨུ. ཨཝ རཀྑཎེ, ཨཊོ, ཨཱཝཱཊོ, ཨཝཱཊོཔི. དྭཡཾ སཔྤཱནཾ རཱཛིནི. ཝསུ རཏནཾ ཡསྶཏྠཱིཏི ཝཱསུཀཱི.
༦༥༡. དྭཡཾ ནཱགཱནཾ རཱཛིནི. དེཝེཧིཔྱསྶནྟོ ནོཔལདྡྷོཏི ཨནནྟོ, སེསོཔི, སིས ཧིཾསཱཡཾ, སིསཏི ཀཔྤནྟེཏི སེསོ, ཨ.
དྭཡཾ ཨཛགརེ. ཝཧཏིསྨཱ ཨསོ, ཝཱཧསོ. ཨཛཾ ཚཱགཾ གིལཏཱིཏི ཨཛགརོ, ཨ, ཨིསྶཏྟཾ, ལསྶ རཏྟཉྩ. སཡཱིཔི, སཡནསཱིལོ སཡཱི.
དྭཡཾ གོནསསཔྤེ ‘‘ངཱ-ཙྭེ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. གཝསྶེཝ ནཱསཱ ཨསྶཱཏི གོནསོ, སཉྙཱཡཾ ནཱསསདྡསྶ ནསོ ཀཏོ [པཱཎིནི ༥.༤.༡༡༩]. ཏིལཾ ཨིཙྪཏཱིཏི ཏིལིཙྪོ, ཏིརིཡཾ ཨཉྩཏཱིཏི ཝཱ ཏིལིཙྪོ, ཡདཱདི.
དྭཡཾ ¶ དེཌྜུབྷེ, ཡོ ‘‘ཛལསཔྤོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. དེཌྜུནཱ རཱཛིཡཱ ཨུབྷཏཱིཏི དེཌྜུབྷོ. པིཊྛེ རཱཛིཡོགཱ རཱཛུལོ, ཨུལོ, བདྷིརསཔྤེཔྱེཏེ.
༦༥༢. ཀམྦལོ ཙ ཨསྶཏརོ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ ནཱགཀུལཱ མེརུཔཱདེ ཝསནྟི.
དྭཡཾ ཝེསྨནིཝུཊྛསཔྤེ. ‘‘ཝམྨནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ‘‘ཨསུདྡོ གྷརསཔྤོ’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ ནིབྦིསཏཱཡ ཨམཱརིཏཏྟཱ སཱིལཡུཏྟཾ ཨཏྟཱ མནོ ཡསྨིཾ སིལུཏྟོ, ཨསྶུ, རསྶཱདི.
དྭཡཾ རུཀྑགྒཱདཱིསུ ནིཝུཊྛསཔྤེ. ནཱིལོ ཧརིཏོ སཔྤོཏི ནཱིལསཔྤོ. ‘‘ནཱིལོ ཀཎྷམྷི ཧརིཏེ’’ཏི ཧི ཏཱརཔཱལོ. པཋམཀཱལེ སིལཱཡཾ བྷཝཏཱིཏི སིལཱབྷུ.
༦༥༣-༦༥༤. ཝིསདྷརནྟཾ སཔྤམཏྟེ. ཨཱསིཡཾ ཝིསཾ ཨེཏསྶ ཨཱསཱིཝིསོ, ཨཱསཱི སཔྤདཱཋཱ. བྷུཛ ཀོཊིལྱེ, ཀུཊིལཱཡམཱནོ གཙྪཏཱིཏི བྷུཛངྒོ, ཨེཝཾ བྷུཛགོ, བྷུཛངྒམོ ཙ. ཨཧི གམནེ, ཨི. སརནྟོ སཔྤཏི གཙྪཏཱིཏི སརཱིསཔོ, ཨསྶཱི, སཾཡོགལོཔོ, ཨལུཏྟསམཱསོཡཾ, བྷུཛངྒབྷུཛངྒམཱཔི, སབྦདྷརཀཏེ པན ‘‘བྷུསཾ, པུནཔྤུནཾ ཝཱ ཀུཊིལཾ སཔྤཏཱིཏི ¶ སརཱིསཔོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཕཎཡོགཱ, ཨཱི, ཕཎཱི. སཔྤཏིསྨཱ ཨ, བྷཱུམིཕུཊྛེན གཏྟེན གཏི སཔྤནཾ. ཨརཾ སཱིགྷཾ གཙྪཏཱིཏི ཨལགདྡོ, མསྶ དོ, རསྶ ལཏྟཉྩ, ཨལགདྡོ, ཛལསཔྤེཔྱཡཾ, ‘‘ཨལགདྡོ ཛལཝཱལོ༹’’ཏི [ཨམར ༨.༥] ཧི ཨམརསཱིཧོ. བྷོགོ ཕཎིཀཱཡོ, ཏཾཡོགཱ བྷོགཱི. པནྣཾ གཙྪཏཱིཏི པནྣགོ, པཱདེཧི ཝཱ ན གཙྪཏཱིཏི པནྣགོ. དྭེ ཛིཝ྄ཧཱ ཨསྶ. ཨུརསཱ གཙྪཏཱིཏི ཨུརགོ. ཝིསེསེན ཨཱལཱཏི གཎྷཱཏི ཨཱཡུནྟི ཝཱལོ༹, ལསྶ ལ༹ཏྟཾ, ཝཱ གམནེ ཝཱ, ཨལོ. དཱིགྷསརཱིརཏཱཡ དཱིགྷོ. དཱིགྷཱ པིཊྛི ཡསྶ, སམཱསེ ཀོ. ཨུདརམེཝ པཱདོ ཡསྶ. ཝིསཾ དྷརཏི. ཙཀྐཱི, ཀུཎྜལཱི, གཱུལ༹ྷཔཱདོ, ཙཀྑུསྶཝོ, ཀཱཀོདརོ, དབྦཱིཀརོ, བིལེསཡོ, ཛིམྷགོ, པཝནཱསནོཔི. སིརསི ཙཀྐཡོགཱ ཙཀྐཱི. ཀུཎྜལམིཝ ཝཔུ ཨསྶཏྠཱིཏི ཏཾཡོགཱ ཀུཎྜལཱི. ཙཀྑུནཱ སུཎོཏཱིཏི ཙཀྑུསྶཝོ. ཀཱཀོདརམིཝ ཨུདརཾ ཨསྶ. དབྦིགཏིཀཏྟཱ ཕཎཱ དབྦཱི, ཏཾ ཀརོཏི བནྡྷཏཱིཏི དབྦཱིཀརོ. སཱམཉྙནིདྡེསེཔི ཀཎྷསཔྤཱདིཡེཝ དབྦཱིཀརོ. ཛིམྷཾ ཀུཊིལཾ གཙྪཏཱིཏི. པཝནཱསནོ ཝཱཏབྷོཛཱི.
ཕཎིནོ སཔྤསྶ ཏནུ ཀཱཡོ བྷོགོ ནཱམ. བྷུཛཏཱིཏི བྷོགོ, བྷུཛ ཀོཊིལྱེ, ཎོ.
༦༥༥-༦༥༦. དྭཡཾ སཔྤསྶ དཱཋཱཡཾ. ཨསཏི ཡེན ཨསཾ, མུཁཾ, ཏསྨིཾ བྷཝཱ ཨཱསཱི, སཔྤསྶ དཱཋཱ དནྟུཏྟམཱ. དྭཡཾ སཔྤསྶ ཛིཎྞཏཙེ ¶ , ནིམུཙྩཏེ ཡསྨཱ སཔྤོཏི, ཎོ. ཀཉྩུཀསདིསཏྟཱ ཀཉྩུཀོ. སམཱ ཏུལྱཏྠཱ.
དྭཡཾ ཝིསམཏྟེ. སོཎིཔཐགཏཾ ཝིསཏི དེཧནྟི ཝིསཾ, ཝིས པཝེསནེ. གིརཏཱིཏི གརལ༹ཾ, ཨལོ༹.
ཧལཱཧལོ, ཀཱལ༹ཀཱུཊོ, ཨཱདིནཱ ཀཱཀོལཱདཡོ ཙ སཏྟཱཏི ཨིམེ ནཝ ཏབྦྷེདཱ ཏསྶ ཝིསསྶ བྷེདཱ. ཝུཏྟཉྩ –
‘‘པུམེ པཎྜེ ཙ ཀཱཀོལ-ཀཱལ༹ཀཱུཊཧལཱཧལཱ;
སོརཊྛིཀོ སུཀྐིཀེཡྻོ, བྲཧྨཔུཏྟོ པདཱིཔནོ;
དཱརདོ ཝཙྪནཱབྷོ ཙ, ཝིསབྷེདཱ ཨིམེ ནཝཱ’’ཏི [ཨམར ༨.༡༠-༡༡].
ཏཏྲ ཧལཱཧལོ པུམེ, ཝཱཀཱརེན ནཔུཾསཀེཔི, ‘‘ཧཱལཱཧལ’’ནྟི ཧི ཏིཀཎྜསེསེ [ཏིཀཎྜསེས ༡.༨.༥] དཱིགྷཱདིཔི. ཏཱལཔཏྲསཎྛཱནོ ནཱིལཔཏྲོ གོཐནཱཀཏིཕལོ གཙྪོ ཧལཱཧལོ. ཨསྶ ཙ སམཱིཔེ རུཀྑཱདཡོ ཌཡ྄ཧནྟེ. ཧིམཝཏི, ཀིཀྐིནྡཱཡཾ, ཀོངྐཎེསུ, དཀྑིཎསམུདྡེ ཙ ཛཱཡཏེ, ཧནཏཱིཏི ཧལོ, ཨ, ནསྶ ལོ, ཧལཱནམྤི ཧལོ ཧལཱཧལོ, མཛ྄ཛྷདཱིགྷོ. ཏིརིཡལེཁཱཡ ཙིཏཾ དྭིཛཔདེཧི ཡུཏྟཾ, ཏཐཱ གཎྛིབྷི བྱཱཔིཏཾ བིནྡུབྷིདེཝ ཡཾ གྷནཏརེཧི, ཏཾ ཀཱལ༹ཀཱུཊཾ. ཨིདཉྩ པུཐུམཱལིནཱམསྶཱསུརསྶ སོཎིཏམྷཱ ཨེཝ ཨསུརསམཡེ [དེཝཱསུརརཎེ (?)] སམུཔྤནྣསྶ ཨསྶཏྠརུཀྑསདིསསྶ རུཀྑསྶ ནིཡྻཱསོ, ཨཧིཙྪཏྟམལཡཀོངྐཎསིངྒཝེརཔབྦཏཱདཱིསུ ཙོཔྤཛྫཏེ. ཝཎྞེན ཀཱལ༹ཉྩ ཏཾ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཧརཎཏོ ལོཧམུགྒརསདིསཏཱཡ ཀཱུཊཉྩེཏི ཀཱལ༹ཀཱུཊཾ.
བྲཧྨཔུཏྟོ ཏུ ཀཔིལོ, མལཡདྡིབྷཝོ ཁརོ;
པདཱིཔནོ ཏུ དཧནོ, རཏྟཝཎྞོ’ཉྫནདྡིཛོ [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༨.༡༠-༡༡].
དརདེ ¶ བྷཝོ དཱརདོ, སུཔྤབྷནཱམཀོ ཏཾདེསཔསིདྡྷོ ཙ. ཝཙྪནཱབྷོ སིནྡུཝཱརཔཏྟསདིསོ ཙ ཏཾསམཱིཔེ རུཀྑོ ན ཝདྡྷཏེ, ཏཾསམྥསྶཝཱཡུ ཙ ཛརཡཏི, ཝིཉྫྷཱཡཾ, ཀིཀྐིནྡཱཡཉྩ ཛཱཡཏེ, ཨེཝཾ ཝིསནྟརཱནམྤི སརཱུཔཾ ཨཱགམཏོ ཝིཉྙེཡྻཾ.
དྭཡཾ དྷནཏྠཾ སཔྤགྒཱཧེ. ཝཱལ༹ཾ སཔྤཾ གཎྷནསཱིལཏཱཡ ཝཱལ༹གཱཧཱི. ཨཧིནོ ཏུཎྜེན མུཁེན དིབྦཏཱིཏི ཨཧིཏུཎྜིཀོ, ཎིཀོ, ‘‘ཝཱལ༹གྒཱཧོ’ཧིཏུཎྜིཀོ’’ཏི [ཨམརཀོསེ ༨.༡༡-གཱཐཱཡམྤི] ཨམརམཱལཱ.
༦༥༧. ཏིཀཾ ནིརཡེ. ཨཡོ ཨིཊྛཕལཾ, སོ ནིགྒཏོ ཨསྨཱཏི ནིརཡོ, ནིནྡིཏོ རཡོ གམནཾ ཨེཏྠཱཏི ཝཱ ནིརཡོ. དུཊྛཱ གཏི དུགྒཏི. ཨཔུཉྙེ ནེཏཱིཏི ནརཀོ, ཎྭུ, རནྟོ ཙ, ནརཀོ.
ཏེསུ ནིརཡེསུ ཡོ ‘‘མཧཱནིརཡོ’’ཏི ཝུཏྟོ, སོ ཨཊྛདྷཱ ཧོཏཱིཏི ཏཾ དསྶེཏི ‘‘སཉྫཱིཝོ’’ཙྩཱདིནཱ སིལོཀེན. མརནྟཱཔི ཀམྨཕལཱནུབྷཝནཏྠཾ པུནཔྤུནཾ ཛཱིཝནྟི ཨསྨིཾ སཉྫཱིཝོ. ཡཏྠ ནིརཡེ ནེརཡིཀཱནཾ སརཱིརཱནི ཝཌྜྷཀཱིནཾ ཀཱལ༹སུཏྟེན སཉྙཱཎཾ ཀཏྭཱ ཝཱསིཡཱ ཏཙྪནྟི, སོ ཀཱལ༹སུཏྟོ. བྷུསཾ, པུནཔྤུནཾ ཝཱ དུཀྑིཏསདྡེན རཝནྟི ཨསྨིཾ རོརུཝོ, མཧནྟོ ཙ སོ རོརུཝོ ཙཱཏི མཧཱརོརུཝོ. པུན ‘‘རོརུཝོ’’ཏི ཙཱུལ༹རོརུཝོ ཝུཏྟོ. བྷུསཾ པཏནྟི ¶ ཨསྨིཾ པཏཱཔནོ, ‘‘ཝཱིཙི ཏརངྒེ ཨཔྤེ ཙཱ’’ཏི རུདྡོ, ནཏྠི སུཁསྶ ཝཱིཙི ལེསོཔི ཨཏྲཱཏི ཨཝཱིཙི, ‘‘ཝཱིཙི སུཁཏརངྒེསཱུ’’ཏི ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༣.༣.༧༨], ཏསྨཱ ནཏྠི ཝཱིཙི སུཁཾ ཨེཏྠཱཏི ཨཝཱིཙི. སམནྟཏོ ཨཱགཏེཧི པབྦཏེཧི ཧཉྙནྟི ཨཏྲཱཏི སངྒྷཱཏོ. ཏཔནྟི ཨཏྲ ཏཱཔནོ, ཨིཏིསདྡོ ཨཊྛནྣཾ པརིསམཱཔནཏྠོ.
༦༥༨. ཏཏྠ ནིརཡེསུ ཝེཏརཎཱི ཙ ལོཧཀུམྦྷཱི ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ ནིརཡཱ ཛལཱསཡཱ ཛལཱདྷཱརཱ, ཏེ ཙ ཐིཡཾ, ཏརཎཱི ནཱཝཱ, སཱ ནཏྠི ཡསྶཾ ཝེཏརཎཱི. ལོཧམཡཱ ཀུམྦྷཱི ལོཧཀུམྦྷཱི.
དྭཡཾ ནིརཡཔཱལེ. ཀཱརཎཱ ཡཱཏནཱ, སཱ ཙ ཏིབྦཝེདནཱ, ཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཀཱརཎིཀོ. ནིརཡགཏསཏྟེ པཱཏཱིཏི ནིརཡཔོ.
དྭཡཾ ནིརཡགཏསཏྟེ. ནིརཡཾ གཙྪཏཱིཏི ནེརཡིཀོ. ནརཀཾ གཙྪཏཱིཏི ནཱརཀོ.
༦༥༩. ཨུདདྷི པརིཡནྟཾ སམུདྡསྶ ནཱམཾ. ཨཎྞོ ཛལཾ, སོ ཝཱཏི གཙྪཏི ཡསྨིཾ ཨཎྞཝོ, ཨཎྞོ ཡསྨིཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཝཱ ཨཎྞཝོ, ཨསྶཏྠྱཏྠེ ཝོ. སགརེཧི རཱཛཀུམཱརེཧི ཁཏོ ¶ སཱགརོ, སཱནཾ དྷནཱནཾ ཨཱཀརོཏི ཝཱ སཱགརོ, ཀསྶ གོ, སཱག སཾཝརཎེ ཝཱ, ཨརོ. སནྡཏེཏི སིནྡྷུ, སནྡ སཝནེ, ཡདཱདི. ཨུདི ཀླེདནེ, སམྨཱ ཀླིདནྟི ཙནྡོདཡེ ཨསྨཱ ཨཱཔཱནཱིཏི སམུདྡོ. ཛལཱནི, ཨུདཀཱནི ཙ ནིདྷཱིཡནྟེ, དྷཱིཡནྟེ ཙཱཏྲཱཏི ཛལནིདྷི, ཨུདདྷི ཙ, ཨུདཀསྶ ཨུདཱདེསོ.
ཏསྶ སམུདྡསྶ ཁཱིརཎྞཝོ, ཨཱདིནཱ ལཝཎོདོ, དདྷྱུདོ, གྷཏོདོ, ཨུཙྪུརསོདོ, མདིརོདོ, སཱདུདཀོ ཙཱཏི ཨིམེ སཏྟ མཧཎྞཝཝིསེསཱ བྷཝནྟི [བྱཱཁྱཱསུདྷཱ ༡.༡༠.༢]. ཁཱིརཝཎྞོ ཨཎྞཝོ ཁཱིརཎྞཝོ.
༦༦༠. ཨསྶ སམུདྡསྶ ཀཱུལདེསོ ཏཱིརདེསོ ཝེལཱ ནཱམ, ཝིགཙྪནྟི ཨིརཱ ཡསྶཾ ཝེལཱ, ལཏྟཾ. ཙཀྐམིཝ སལིལཱནཾ ཛལཱནཾ བྷམོ བྷམནཾ ཨཱཝཊྚོ ནཱམ, ཨཱཝཊྚནྟི ཛལཱནི ཨཏྲཱཏི ཨཱཝཊྚོ.
ཏིཀཾ བིནྡུམྷི. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ, ཝོ, ཨུསྶེ. ཝིདི ཨཝཡཝེ, ཨུ, བིནྡུ. ཕུས ཕུསནེ, ཏོ, ཕུསིཏཾ. པཱཀཱརེ, གེཧཱདིཏིཏྟིཡཉྩ ཛལནིགྒམོ བྷམོ ནཱམ, བྷམུ ཨནཝཊྛཱནེ.
༦༦༡. སིལོཀོ ཨུདཀེ. ཨཱཔ བྱཱཔནེ, ཨཔྤོཏི སབྦཏྲཱཏི ཨཱཔོ. པཱཏབྦནྟི པཡོ, པཱ པཱནེ, ཎྱོ. རསྶོ ¶ , པཡོ. ཛལ དྷཉྙེ, ཨ. ཝཱརཡཏི ནིནྣོནཏནྟི ཝཱརི, ཝར ནིསེདྷེ, ཎི, ཝཱརཡཏི པིཔཱསནྟི ཝཱ ཝཱརི. པཱིཡཏེཏི པཱནཱིཡཾ, ཨནཱིཡོ. སལཏཱིཏི སལིལཾ, སལ གཏིཡཾ, ཨིལོ. ཨུདི ཀླེདནེ, ཎྭུ, ཨུལོཔོ, དཀཾ པིཔཱསཙྪེདཾ ཀརོཏཱིཏི ཝཱ དཀཾ, ‘‘དཱ དཱནཙྪེདདྷཱཏཱུ’’ཏི [ཨེཀཀྑརཀོས ༢༠ གཱཐཱ] ཧི ཨེཀཀྑརཀོསེ, རསྶོ. ཨན སདྡེ, ཨ, དྭིཏྟཾ, ཨར གམནེ ཝཱ, ཏོ, ཨནྣཱདེསོ, ཎཏྟཾ. ནཱི ནཡེ, ཨཱིརོ. ཝན སམྦྷཏྟིཡཾ. ཝནཱིཡཏེ པིཔཱསེཧཱིཏི ཝནཾ. ཝཱ གམནེ, ཨལོ. ཏཱཡཏེ པཱལཡཏེཏི ཏོཡཾ, ཏཱ པཱལནེ, ཙུརཱདི, ཡོ, ཨཱཀཱརསྶོཏྟཾ. ཨམྦ སདྡེ, ཨུ, ཨམྦུ. ཨུདི པསཝནཀླེདནེསུ, ཎྭུ, ཨུདཀཾ. ཀར ཀརཎེ, ཀྭི, ཀཾ. ཀམལཾ, ཁཱིརམྤི, ཀམུ ཨིཙྪཱཀནྟཱིསུ, ཨལོ. ཁནུ ཧིཾསཱཡཾ, ཨཱིརོ, ནལོཔོ, ཁཱི ཁཡེ ཝཱ, ཁཱིརཾ.
༦༦༢. ཙཏུཀྐཾ ཏརངྒེ. ཏརནྟོ གཙྪཏི, ཏཱིརཾ ཝཱ གཙྪཏཱིཏི ཏརངྒོ, ཨལུཏྟསམཱསོ, པརཏྲ ཨཱིསྶཏྟཾ. སཡམེཝ བྷིཛྫཏེཏི བྷངྒོ, ཨ. ཨཱུཧ ཝིཏཀྐེ, མི, ཧལོཔོ, ཨཱུམི, ཨར གམནེ ཝཱ, མི, ཨསྶཱུ, རལོཔོ. ཝིམྷཡཾ ཝིཙིཏྟཾ ཙིནོཏཱིཏི ཝཱིཙི, ཨི, ཨུཔསགྒསྶ དཱིགྷོ, ཨེཏེ དྭེ པུམིཏྠིཡཾ.
ཨུལློལོ, ཀལློལོ ཙཱཏི ཨིདཾ དྭཡཾ མཧཱཝཱིཙཱིསུ ཀཐྱཏེ, ལོལ ཨུམྨཱདནེ, ཨུལློལཡཏཱིཏི ཨུལློལོ, ཎོ, ཨུལ གམནེ ཝཱ, ཨོལོ, དྭིཏྟཾ. ཀལླ སདྡེ, ཨོལོ, ཀལློལོ.
༦༦༣. སིལོཀདྡྷཾ ¶ ཀདྡམེ. ཛལཾ བལཏེ ཛམྦཱལོ, ཀམྨནི ཎོ, མཀཱརོ ཝཎྞཝིཀཱརོ. ཀལ སངྑྱཱནེ, ཨལོ. པཙ ཝིཏྠཱརཝཙནེ, ཀམྨནི ཎོ. ཙིཀྑ ཝཙནེ, ཨལོ, དྭིཏྟཾ. ཀད མདྡེ, ཨམོ, དྭིཏྟཾ.
ཚཀྐཾ ཝཱལུཀཱཡཾ. པུལ མཧཏྠེ, ཨིནོ, ལ༹ཏྟཾ. ཝལ སཾཝརཎེ, ཎྭུ, ཨསྶུ, ཝཱལུཀཱ, ཐཱི. ཝཎྞ སདྡེ, ཝཎྞོ. མར པཱཎཙཱགེ, ཨུ, མརུ, དེཝེཔི. ཨར གམནེ, ཨུ, ཨསྶུ, ཨུརུ, མཧནྟེཔི, ཝཎྞོ ཙ མརུ ཙ ཨུརུ ཙ ཝཎྞམརཱུརུ. སིཙ པགྒྷརཎེ, ཏོ, སིཀཏཱ, ཐཱི.
༦༦༤. ཛལམཛ྄ཛྷགཏཾ ཏལཾ ཀམྨབྷཱུཏཾ ‘‘ཨནྟརཱིཔཾ, དཱིཔོ’’ཏི ཙོཙྩཏེ. དྭིདྷཱགཏཱནཾ ཨཱཔཱནཾ ཨནྟརགཏཾ ཨནྟརཱིཔཾ, ཨཱཀཱརསྶཱི. ‘‘ཨནྟརཱིཡ’’ནྟི ཝཱ པཱཋོ, ཏདཱ དྭིདྷཱགཏཱནཾ ཨཱཔཱནཾ ཨནྟརེ བྷཝཾ ཨནྟརཱིཡནྟི ཝིགྒཧོ, ཨཀཱརསྶཱི. དྭིདྷཱགཏཱནི ཨཱཔཱནི ཨསྨིཾ ཧེཏུབྷཱུཏེཏི དཱིཔོ. ཝཀཱརཨཱཀཱརཱནཾ ལོཔོ, ཨིསྶཱི ཙ, དཱིཔོ, ཝཱཀཱརེན དཱིཔམྤི.
པཉྩཀཾ ཏཱིརསྶ ནཱམཾ. པཱར ཏཱིར ཀམྨསམྤཏྟིཡཾ, ཙུརཱདི, ཨ. ཀཱུལ ཨཱཝརཎེ, ཎོ. རུདྷ ཨཱཝརཎེ, རོདྷཾ. ཨཉྙཔཱརཱདིནིཝཏྟནཏྠཾ ‘‘པཏཱིར’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཏཊ ཨུསྶཡེ, ཨ, ཐིཡཾ, ཏཊཱི.
༦༦༥. པརམྷི ¶ ཏཱིརསྨིཾ པཱརསདྡོ, སོ ཙ ནཔུཾསཀེ, པཱར ཏཱིར ཀམྨསམྤཏྟིཡཾ, པཱར སཱམཏྠིཡེ ཝཱ, པཱརཡཏི ཏརངྒཱདཡོ ཝཱརེཏུནྟི པཱརཾ. ཨོརནྟུཏཱིརཾ ‘‘ཨཔཱར’’ནྟྱུཙྩཏེ, ཨཝརེ ཏཱིརདེསེ བྷཝཾ ཨོརཾ, ཎོ. པཱརཏོ ཨཉྙཾ ཏཱིརཾ ཨཔཱརཾ.
པཉྩཀཾ ཨུལུ༹མྤེ. ཨུལུ༹ཏོ དཀཏོ པཱཏི རཀྑཏི ཨུལུ༹པོ, སོཡེཝ ནིགྒཧཱིཏཱགམཝསེན ཨུལུ༹མྤོ. པླཝཏི, པླཝནྟི ཨནེནཱཏི ཝཱ པླཝོ, པླཝ གམནེ, གམནཾ ཨཏྲ ཛལགམནཾ. ཀུལ སནྟཱནེ, ཨ, ཀེ ཨུལཏི གཙྪཏཱིཏི ཝཱ ཀུལློ, ཨ, དྭིཏྟཾ. ཏརནྟི ཨནེན ཏརོ, ཏར པླཝཏརཎེསུ. གམནཱགམནཝསེན པུནཔྤུནཾ ཛལེ ཨརནྟི ཡཱཡ, སཱ པཙྩརཱི, ཨ, ནདཱདི.
༦༦༦. ཏིཀཾ ནཱཝཱཡཾ. ཏརནྟི ཡཱཡ ཏརཎཱི, ཡུ, ནདཱདི, ཨིཔཙྩཡེ ཏརི, ཨཱིམྷི ཏུ ཏརཱི. ནུ ཐུཏིཡཾ, ཨ, ཝུཌྜྷཱཝཱདེསཱ, ནཱཝཱ. དྭཡཾ ལངྐཱརཐམྦྷེ. ཀཱུཔ གམནེ, ཎྭུ, ཀཱུཔཀོ, ཨཔཙྩཡོ ཝཱ, ཏདཱ སཀཏྠེ ཀོ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, བྷོ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨསྶུ ཙ, ཀུམྦྷཀཾ.
དྭཡཾ ‘‘པེ སེཾ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ཏརསྶ པཙྪཱབྷཱགེ བནྡྷིཏབྦོཏི པཙྪཱབནྡྷོ. ག’མིཙྪིཏདིསཾ ཨཊཏི ཡེན གོཊཝིསོ, ཨིསོ, ཨཝནྟོ ཙ ཨསྶོཏྟཉྩ, གོཊཝིསོ. དྭཡཾ ‘‘པེ ཏམཱ’’ཨིཏི ¶ ཁྱཱཏེ. ནཱཝཱཡ ཀཎྞོ ཝིཡ ཀཎྞོ, མཧནྟོ ཀེནིཔཱཏོ, ཏེན པཝཧཎཔཏིསཝནཏོ, ཏཾ དྷརཏཱིཏི, ཀམྨནི ཎོ. ནཱཝཱཡ ཡུཏྟོ ནཱཝིཀོ.
༦༦༧. དྭཡཾ ནཱཝཱཡ གམནོཔཱཡེ. ཨརཏི ཡེནཱཏི ཨརིཏྟཾ, ཚདཱདཱིཧི ཏཏྲཎ, ཨིཀཱརཱགམོ, དྭིཏྟཉྩ. ཀེ ཛལེ ནིཔཱཏིཡཏེ ཀེནིཔཱཏོ, ཨལུཏྟསམཱསོཡཾ.
དྭཡཾ ནིཡཱམཀེ. པོཏོ པཝཧནཾ, ཏཾ ཝཱཧཡཏཱིཏི པོཏཝཱཧོ. ནིཡཙྪཏི པོཏནྟི ནིཡཱམཀོ, ཡམུ ཨུཔརམེ, ནིཔུབྦོ གམནེ, ཎྭུ, ནིཡཱམཀོ, ཙུརཱདི. ནིཡཱམཀེཔི.
ཡེ ཝཱཎིཛཱ ནཱཝཱཡ ཝཱཎིཛཀམྨཾ ཨཱཙརནྟི, ཏེ སཾཡཏྟིཀཱ ནཱམ, སཾཡཱནཾ སཾཡཱཏྲཱ, དཱིཔནྟརགམནཾ, ཏྲཎ, སཱ པཡོཛནམེཏེསཾ སཾཡཏྟིཀཱ, ཎིཀོ, རལོཔོ, རསྶོ ཙ. ཏཔཙྩཡེན ཝཱ སིདྡྷཾ. པོཏཝཱཎིཛཱཔི, པོཏོ པཝཧནཾ, ཏསྶ ཝཱཎིཛཱ.
༦༦༨. ལངྐཱརཱདཡོ, ཕིཡཱདཡོ ཙ ནཱཝཱཡ ཨངྒཱ ཨཝཡཝཱ. ལོ ཨིནྡོ, ཏསྶ ཀཱརཎཾ ལངྐཱརོ. ཝཊོ ཝུཙྩཏི སིཝཊོ, ཏདཱཀཱརཏཱཡ ཝཊཱཀཱརོ. ‘‘ཝཊོ ཀམདྡེ ¶ ནིགྲོདྷེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧོ. ཕཱ ཝུཌྜྷིཡཾ, ཨིཡོ, ཕིཡོ.
དྭཡཾ ‘‘ཏལཀ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. པཱུ པཝནེ, ཏོ, ཝུཌྜྷི, པཝཧཏི ནིཡཱམཀེཏི པཝཧནཾ. ཝུཏྟནྟི ཀྲིཡཱཔདཾ. དྭཡཾ ཀཊྛམྦུཝཱཧིནིཡཾ, དུཎ གཏིཧིཾསཱསུ, ཨ, ནདཱདི, ཝུཌྜྷི, དོཎཱི. ཨམྦུཾ ནེཏི ཡེན ཨམྦཎཾ, ཨུསྶཏྟཾ, ཎཏྟཉྩ, ཨམྦ སདྡེ ཝཱ, ཡུ.
༦༦༩. ཏིཀཾ གམྦྷཱིརེ. གམུ གམནེ, ཨཱིརོ, བྷོནྟོ ཙ མལོཔོ ཙ, གབྷཱིརོ. མཱལོཔེ ཏུ གམྦྷཱིརོ, གཙྪནྟཱ བྷཱཡནྟི ཨསྨིནྟི ཝཱ གབྷཱིརོ, གམྦྷཱིརོ ཙ. ནིཔུབྦོ མན ཨབྷྱཱསེ, ཎོ, མསྶ ནོ. ཏབྦིཔཀྑཏོ གམྦྷཱིརཝིཔརཱིཏཏོ ཨུཏྟཱནཾ ནཱམ, ཨུགྒཏཾ ཏཱནཾ པམཱཎཾ ཨསྶ ཨུཏྟཱནཾ, ཨགམྦྷཱིརཾ.
དྭཡཾ ཨགཱདྷེ. གཱདྷ པཏིཊྛཱཀངྑཱསུ, གནྠེ ཙ, ནཏྠི གཱདྷཾ ཡཏྲ ཨགཱདྷཾ. ན ཧེཊྛིམཏལཾ ཕུསཏི ཡཏྲ ཨཏལམྥསྶཾ.
ཏིཀཾ ཨཔྤསནྣེ. ནཏྠི ཨཙྪབྷཱཝོ ཨཏྲ ཨནཙྪོ. ཀལུསཾ པཱཔེཔི ཝུཏྟཾ. ཝིལ བྷེདནེ, ཎོ, ཨཱཝིལོ. ཨཝ རཀྑཎེ ཝཱ, ཨིལོ.
༦༧༠. ཏིཀཾ ནིམྨལེ. ཚོ ཚེདནེ, ན ཚིནྡཏི དསྶནནྟི ཨཙྪོ, ཎོ, སཙྪོཔི, སར ཝིསརཎེ, ཏོ, ཨནྣཱདེསོ. ནཏྠི མལཾ ཨེཏསྨིཾ ཝིམལོ. གབྷཱིརཔྤབྷུཏཱི གབྷཱིརཱདཡོ ཝིམལནྟཱ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ.
པཉྩཀཾ ¶ ཀེཝཊྚེ. དྷཱ དྷཱརཎེ, ཨཱིཝརོ. མཙྪེ ཧནྟྭཱ ཛཱིཝཏཱིཏི མཙྪིཀོ, ཨིཀོ. མཙྪེ བནྡྷཏི ཛཱལེནཱཏི མཙྪབནྡྷོ, མཙྪེ ཝདྷཏཱིཏི ཝཱ མཙྪབནྡྷོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཀཾ ཛལཾ, ཏསྶ ཨཱིལཀྑཱི, ཏཱཡ ཝཊྚོ ཝཊྚནཾ ཨསྶཏྠཱིཏི ཀེཝཊྚོ. ཀེཝཏྟོཔི, ཎོ. ཛཱལེ ནིཡུཏྟོ, ཛཱལེན ཧནྟཱིཏི ཝཱ ཛཱལིཀོ, དཱསོཔྱཏྲ, དཱས དཱནེ, ཨ, ‘‘དཱསོ ཀེཝཊྚབྷཙྩེསཱུ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༠.༡༥] རུདྡོ.
༦༧༡-༦༧༢. ཛྷསཱནྟཾ མཙྪེ. མས ཨཱམསནེ, ཚོ, མརདྷཱཏུཝསེན ཝཱ སིདྡྷོ, མར པཱཎཙཱགེ, ཨིནོ, རལོཔོ. མུཁཔྤདེསེ པུཐཱུནི ལོམཱནི ཨསྶ པུཐུལོམོ. པཱཋཱིནཱདཱིནཾ མཙྪཏྟཱ ཝིསེསཏོ ཨལོམཀེཔྱསྶ ཝུཏྟི. ཛྷས ཧིཾསཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཨ, ཛྷསོ. ཨཎྜཛོ, ཝིསཱརོ, སཀལཱིཔི, ཝིཙིཏྲཾ སརཏི ཨནེན ཝིསཱརོ, ཎོ. རོཧིཏཱདཱིནཾ ཝཀྐལཔྤཱཡོ [བཏྟལཔྤཱཡོ (ཀ.)] ཏཙོ སཀལཾ. ཏཾཡོགཱ, ཨཱི, སཀལཱི.
རོཧིཏཱདཡོ, མཀརཱདཡོ ཙ མཙྪཔྤབྷེདཱ. རུཧ ཛནནེ, ཏོ, རོཧིཏོ. ཝིཔཱཀེ མདྷུརསཏྟཱ མགྒུརོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, མཛྫཏཱིཏི ཝཱ མགྒུརོ, ཨཱུརོ, མཛྫ སུདྡྷིཡཾ, ཛྫསྶ གྒཏྟཾ, རསྶོ ཙ, མགྒུརོ, ‘‘ངཱ ཁཱུ’’. སིངྒཡུཏྟཏཱཡ སིངྒཱི, ཎོ, ནདཱདི, སངྒུཔི, སརཏི ཝཱཏནྟི ཝཱ སིངྒཱི, སར ཧིཾསཱཡཾ, ཨ, རསྶ གོ, ཨསྶི, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ནདཱདི, སིངྒཱི, ‘‘ང ཙྭེ’’. བལ ¶ སཾཝརཎེ, ཨལོ, ལསྶ ཛོ, བལཛོ,’’ང པཱ’’. མུཉྫ སདྡཏྠོ, མུཉྫོ. པཱུ པཝནེ, ཨུསོ, ཝུདྡྷྱཱཝཱདེསཱ, པཱཝུསོ, མཧཱམུཁམཙྪོ, ‘‘ང ཊཱ’’.
སཏྟཀྑཏྟུཾ ཝངྐཏཱིཏི སཏྟཝངྐོ, ‘‘ང སེ’’. སཧ ཝངྐེན, སཾཝིཛྫམཱནོ ཝཱ ཝངྐོ ཡསྶ སཝངྐོ, ‘‘ང མྭེ’’. ནལ༹སཎྛཱནོ མཱིནོ ནལ༹མཱིནོ, ‘‘ང ཕ྄ौ-ཡོ’’. ཀཌི སནྣིཙཡཝདནེཀདེསེསུ, ཎྭུ, གཎྜཀོ, ‘‘ང མཱ’’. སསུ ཧིཾསཱཡཾ, ཨུ, ཨསྶུ, སུསུཀཱ, སཀཏྠེཀོ, ‘‘ང-པ྄ौ-ཊཡེ’’. སཡནཏོ པསྶེན ཕརཏཱིཏི སཕརཱི, ནདཱདི, ཕར ཕརཎེ, སཕརཱི དྭཱིསུ, ‘‘ང ཁཱུ-མཱ’’. པཱཎིགྒཧཎེ མུཁཾ ཀིརཏཱིཏི མཀརོ, ཡདཱདི.
༦༧༣. ཏིམིཨཱདཡོ སཏྟ མཧཱམཙྪཱ ནཱམ. ཏིམ ཨདྡབྷཱཝེ, ཏིམཏཱིཏི ཏིམི, ཨི, ཏིམི མཙྪམཏྟེཔི. གིར ནིགྒིརཎེ, ཎོ, ལཏྟཾ, ཨིསྶཏྟཾ. ཏིམིནོ གལོ ཏིམིངྒལོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཝཎྞེན པིངྒལཏིམིརསདིསཏཱཡ ཏིམིརཔིངྒལོ. ཨཱ བྷུསོ ནནྡཏཱིཏི ཨཱནནྡོ, ནནྡ སམིདྡྷིཡཾ. ཏིམིནོ མཙྪེ ནནྡཡཏཱིཏི ཏིམིནནྡོ. ‘‘ཏིམིནྡོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏིམཱིནཾ མཙྪཱནཾ ཨིནྡོ ཏིམིནྡོ. ཨདྷིཀོ ཨཱརོཧོ ཡསྶ ཨཛ྄ཛྷཱརོཧོ. མཧནྟོ ཏིམི མཙྪོ མཧཱཏིམི.
༦༧༤. དྭཡཾ ‘‘ང ཕེ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. པཱསཱཎསདིསསཎྛཱནོ མཙྪོ པཱསཱཎམཙྪོ. པཋ ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཨིནོ ¶ , ཨུབྷཡཏྲ དཱིགྷོ, པཱཋཱིནོ, ‘‘ང-པ྄ौ’’ཏི ཙ ཝདནྟི. དྭཡཾ བལི༹སེ. ཝངྐཏཱིཏི ཝངྐོ, ཝངྐ ཀོཊིལྱེ. བལ སཾཝརཎེ, ཨིསོ, ལ༹ཏྟཾ. མཙྪཝེདྷནམྤི, ཝིདྷ ཝིདྷཱནེ, བྷེདནེ ཙ, ཨནེཀཏྠཏྟཱ, ཡུ.
ཏིཀཾ ཀུམྦྷཱིལེ. ‘‘སུཾསུམཱརོ’’ཏི སམུདིཏནཱམཾ, སསཏཱིཏི སུསུ. སུསུ ཨེཝ སུཾསུ, མཱརེཏཱིཏི མཱརོ, སུཾསུ ཨེཝ མཱརོ སུཾསུམཱརོ. ཀེན ཨུབྷཏི པཱུརེཏཱིཏི ཀུམྦྷོ, ཛལཱསཡོ, ཏཏྲ ཨུལཏི གཙྪཏཱིཏི ཀུམྦྷཱིལོ, ཀུམྦྷཱི ཝཱ གྷཊོ, ཏཾ ལཱཏཱིཏི ཀུམྦྷཱིལོ. ན ཀམཏཱིཏི ནཀྐོ, ཀྭི, སཉྙཱསདྡཏྟཱ ནསྶ པཀཏི, ནཀྐ ནཱསནེ ཝཱ, ཙུརཱདི.
དྭཡཾ ཀཙྪཔེ. ཀུཙྪིཏོ ཨཱུམི ཝེགོ ཨསྶ ཀུམྨོ, ‘‘པཀཱསེ ཝེགབྷངྒེསུ, ཏརངྒེ ཨཱུམི པུཾཐིཡ’’ནྟི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༠.༢༡] རབྷསོ, ‘‘ཝེགེ བྷངྒཔྤཀཱསེསུ, བིལཱཡཾ ཨཱུམི ཝཱིཙིཡ’’ནྟི ནཱནཏྠསངྒཧོ. ཀཙྪེན པིཝཏཱིཏི ཀཙྪཔོ, ཎོ, ཀམཋོཔྱཏྲ, ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཨཋོ.
༦༧༥. དྭཡཾ ཀཀྐཊེ. ཀཀཏཱིཏི ཀཀྐཊཀོ. སཀཏྠེ ཀོ, ཀུཀ ཨཱདཱནེ ཝཱ, ཨཊོ, ཨུསྶཏྟཾ. ཀུལ སནྟཱནེ, བནྡྷུམྷི ཙ, ཨཱིརོ, ཀུཾ ཝཱ པཐཝིཾ ལུནཱཏཱིཏི ཀུལཱི༹རོ, ཨཱིརོ. དྭཡཾ རཏྟཔེ. ཛལསྶ ཨཱུཀཱ ཀིམིཝིསེསོ ཛལཱུཀཱ, ཛལཾ ཨོཀཾ གེཧཾ ཨེཏིསྶཱཏི ཝཱ ཛལཱུཀཱ, ཨོསྶཱུ, ཨུཙ སམཝཱཡེ, ཎོ, ཨོཀཾ. རཏྟཾ རུདྷིརཾ པིཝཏཱིཏི རཏྟཔཱ.
ཏིཀཾ ¶ མཎྜཱུཀེ. མཎྜ བྷཱུསནེ, ཨུཀོ, དཱིགྷོ. དད དཱནེ, ཨུརོ, དྭིཏྟཾ. བྷཱི བྷཡེ, སཔྤཏོ བྷཱཡཏཱིཏི བྷེཀོ, ཨིཀོ, ཨཱིསྶེ. ཝསྶཱབྷཱུ, སཱལུརོ, པླཝོཔི. དྭཡཾ ‘‘ཏཱི’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. གཎྜཾ ཝཙྩསནྣིཙཡཾ ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི གཎྜུཔྤཱདོ. མཧིཡཱ ལཏཱ མཧཱིལཏཱ, ཀིཉྩུལུཀོཔི. ཀིཉྩ ཙུལཏཱིཏི ཀིཉྩུལུཀོ, ཨུཀོ.
༦༧༦. དྭཡཾ མུཏྟཱཕོཊེ. སཔྤ གམནེ, ཨི, ཨསྶི, སིཔྤི, ཐཱི. སུ ཨབྷིསཝེ, ཏྟི, སུཏྟི. དྭཡཾ སངྑེ. ཁནུ ཨཝདཱརཎེ, ཀྭི, སངྑོ. སམུ ཨུཔསམེ ཝཱ, ཁོ, སངྑོ. ཀཾ ཝཱཏི གཙྪཏཱིཏི ཀུམྦུ, ཨུ, དྭེཔྱནིཏྠིཡཾ.
དྭཡཾ ཁུདྡསངྑཛཱཏིཡཾ. སངྑསྶ ནཁོ ཨིཝ སངྑནཁོ. དྭཡཾ ‘‘ཁརུ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ཛལེ སཝཏཱིཏི ཛལསུཏྟི, སུ པསཝེ, ཏྟི. སམཏཱིཏི སམྦུཀོ, ཨུཀོ, བོནྟོ ཙ, ‘‘སམྦུཀོ ཛལསུཏྟི’ཏྠཱི’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡༠.༢༣] པུཾཀཎྜེ ཝོཔཱལིཏོ.
༦༧༧. དྭཡཾ ཛལཱསཡེ. ཛལཱནཾ ཨཱསཡོ པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཛལཱསཡོ. ཏེསུ ཛལཱསཡེསུ མཛ྄ཛྷེ ཡོ གམྦྷཱིརོ ¶ ཨགཱདྷོ, སོ རཧདཱཁྱོ, ཧར ཧརཎེ, བྷཱུཝཱདི, དོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, རཧདོ.
དྭཡཾ ཨུདཔཱནེ. ཨུདཀཾ པིཝནྟི ཨསྨིཾ, ཡུ, ཀལོཔོ. པིཝནྟི ཨསྨིཾ པཱནོ, སོ ཨེཝ ཀཱུཔོ པཱནཀཱུཔོ, ཀུ སདྡེ, པོ, དཱིགྷཱདི, ཀཱུཔོ, ཀེན ཨུབྷཏཱིཏི ཝཱ ཀཱུཔོ, བྷསྶ པོ. ཨནྡྷུཔི, ཨནྡྷ དསྶནུཔསངྒྷཱཏེ, ཙུརཱདི, ཨུ. དྭཡཾ སམཙཏུརསྶཔོཀྑརཎིཡཾ. ཁནུ ཨཝདཱརཎེ, ཀམྨེ ཏོ, ནལོཔོ, དཱིགྷཱདི. པོཀྑརཾ ཛལཾ, ཏཾཡོགཱ ཨནོ, ནདཱདི, པོཀྑརཎཱི.
༦༧༨. ཏིཔཱདེན མཧཏོ སདཱ ཨགཱདྷཛལསྶ པདྨཊྛཱནསྶ ཙ པདྨསུཉྙསྶ ཙ ཡོགྱཏཱཡ ནཱམཾ [ཨམར ༡༠.༢༨ གཱཐཱཡཾ པསྶིཏབྦཾ]. ཏལ༹ ཨཱགྷཱཏེ, ཏལ པཏིཊྛཱཡཾ ཝཱ, ཨཱཀོ, ཨཔརཔཀྑེ ལ༹ཏྟཾ. སར གམནེ, ཨ, སརོ. ཝཔ བཱིཛནིཀྑེཔེ, ཝཔནྟི ཡཱཡ ཝཱཔཱི, ཨཱཡཏཙཏུརསྶཱཡམྤི. སརཏིསྨཱ ཨསོ, ནདཱདི, སརསཱི. དཧ བྷསྨཱིཀརཎེ, ཨ, དདྷ དྷཱརཎེ ཝཱ, དྷསྶ ཧོ. ཨམྦུཛཱནཾ པདྡྷཱནཾ ཨཱཀརོ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནཾ.
ཁུདྡཀོ སརོ ‘‘པལླལ’’ནྟྱུཙྩཏེ. ཡཏྲ ཝསྶཱསུ ཨདྷིཀཾ ཛལཾ, གིམྷེསུ ཛཱཎུམཏྟཾ, སུཀྑཏྱེཝ ཝཱ, པལླ རཀྑཎེ, ཙུརཱདི, ཨལོ, པལླལཾ.
༦༧༩-༦༨༠. ཨནོཏཏྟཱདཡོ ¶ ཨེཏེ སཏྟ མཧཱསརཱ ནཱམ. ཏཏྲ སཱུརིཡརཾསིསམྥུཊྛཱབྷཱཝེན ན ཨཝཏཔཏི ཨུདཀམེཏྠཱཏི ཨནོཏཏྟོ. ཀཎྞམུཎྜཔབྦཏསམཱིཔཏྟཱ ཀཎྞམུཎྜོ. རཐཾ ཀརོཏཱིཏི རཐཀཱརཀོ, ཡཐཱཀཐཉྩི ཨཡཾ བྱུཔྤཏྟི ནཱམ, སཉྙཱ པན ལོཀཏོཡེཝཱཝགནྟབྦཱ. ཚབྦཎྞདནྟཝནྟཏཱཡ ཚདྡནྟོ, ནཱགརཱཛཱ, ཏསྶ ནིཝཱསནཊྛཱནསམཱིཔཏྟཱ ཚདྡནྟོ, སརོ. ཀུཎཱལསཀུཎཱ བཧཝོ ཡཏྠ སནྟི ཀུཎཱལོ. མནྡཱཀིནཱི ཨཱཀཱསགངྒཱཡམྤི ཝུཏྟཱ. བཧཝོ སཱིཧཱ པཔཏནྟི ཨསྨིཾ སཱིཧཔྤཔཱཏོ.
དྭཡཾ ཛལཔྤཱཡེ དེསེ ཀཱུཔནིཀཊེ པསུཔཱནཏྠཾ པཏྠཱརཱདིརཙིཏེ ཛལཱསཡེ. ཨཱཧཱུཡནྟེ པསཝོ ཨཏྲ པཱནཱཡཱཏི ཨཱཧཱཝོ, ཎོ, ཝུཌྜྷཱཝཱདེསོ. ནིཔིཝནྟི ཨསྨིཾ ནིཔཱནཾ, ཡུ. དྭཡཾ སུརཁཱཏེ, ཨཔོརིསེ དེཝནིམྨིཏེཏི བྷཱཝོ, སོཎྜེཨིཙྩཉྙེ. ‘‘ཨཁཱཏོ དེཝཁཱཏཀོ’’ཏི [ཨམར ༡༠.༢༧] ཧི ཨམརམཱལཱཡཾ པུཾསཀཎྜཾ.
༦༨༡. ནདྱནྟཾ ¶ ནདཱིཡཾ. སཝཏཱིཏི, ཨནྟོ, ནདཱདི, སཝནྟཱི. ནིནྣཊྛཱནཾ གཙྪཏཱིཏི ནིནྣགཱ, ཀྭི. སནྡ པསཝནེ, ཨུ, ཨསྶིཏྟཾ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, སིནྡྷུ. སར གམནེ, ཏོ, ཨིཀཱརཱགམོ, སརིཏཱ. ཨཱཔཱནཾ ནིཝཱསོ ཨཱཔོ, སམུདྡོ, ཎོ, ཏཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཱཔགཱ. ནད ཨབྱཏྟསདྡེ, ནདཏཱིཏི ནདཱི, ནདཱདི, ཏརངྒནཱིཔྱཏྲ.
དྭཡཾ གངྒཱཡཾ. བྷགཱིརཐེན རཉྙཱ ནིབྦཏྟིཏཱ བྷཱགཱིརཐཱིཏི ལོཀིཡཱ, ཨསྨཱཀནྟུ མཏེན ནཱམམཏྟམེཝེཏཾ ཏསྶཱཏི སནྣིཊྛཱནཾ, ཨེཝཾ སབྦཏྲ. གཙྪཏཱིཏི གངྒཱ, གམིཏོ གོ, ཏིཔཐགཏཱཔི, ཏཡོ སགྒམཙྩཔཱཏཱལཔཐེ གཏཱ ཏིཔཐགཏཱ. སིནྡྷཱུནཾ ནདཱིནཾ སངྒམོ མེལཀོ སམྦྷེདོ. སམྨཱ བྷིཛྫནྟི ཨསྨིཾ སམྦྷེདོ, སཾཔུབྦོ བྷིདི མེལནེ, ཎོ.
༦༨༢. གངྒཱདིཀཱ ཨིམཱ པཉྩ ནདིཡོ མཧཱནདཱི ནཱམ. ཨཙིརཾ སཱིགྷགམནཾ ཨེཏིསྶམཏྠཱིཏི ཨཙིརཝཏཱི. ཡམུ ཨུཔརམེ, ཨུནོ, ཡམསྶ བྷགིནཱི ཝཱ ཡམུནཱ, བྷགིནྱཏྠེ ཨུནོ. སརཱནི བྷཝནྟི ཡཱཡ ཨཝདྷིབྷཱུཏཱཡཱཏི སརབྷཱུ, སར གཏིཧིཾསཱཙིནྟཱསུ ཝཱ, ཨཱུ, ཨབྷོནྟོ ཙ, སརབྷཱུ. མཧ པཱུཛཱཡཾ, ཨ, ནདཱདི.
ཙནྡབྷཱགཱདིཀཱ ¶ ནིནྣགཱ པཉྩ མཧཱནདིཏོ ཨཉྙཱསཾ ནདཱིནཾ བྷེདཱ. ཙནྡབྷཱགོ ནཱམ པབྦཏོ, ཏཏོ པབྷཝཏཱིཏི ཙནྡབྷཱགཱ. སརཡོགཱ ཝནྟུ, མཛ྄ཛྷེ སཀཱརཱགམོ, ནདཱདི, སརསྭཏཱི. ཝནྟུརཏྲཱཏིསཡེ.
༦༨༣. ནིདྡོསཾ ཛལཾ ཨསྶཾ ནེརཉྫརཱ, ཡདཱདི, ཨཐ ཝཱ ནེརཉྫརཱ ནཱམ ཏཱུརིཡཝིསེསོ, ཏཾསམཱནསདྡཏཱཡ ཨཡཾ ནདཱི ནེརཉྫརཱ ནཱམ. ནཱནཱགཱཧཱཀུལཱིབྷཱུཏཏཱཡ ཀུཙྪིཏཾ ཝེརཾ ཨསྶཱ ཀཱཝེརཱི, ནདཱདི. ནམྨཾ སུཁཾ དདཱཏཱིཏི ནམྨདཱ, ཎོ. ཨཱདིནཱ སརཱཝཏཱི ཝེཏྟཝཏཱི ཀཎྚཀཱི ཀོསིཀཱིཨཱདིཀཱ ཨནེཀཱ ནདཱིབྷེདཱ སངྒཧིཏཱ.
དྭཡཾ ཧམྨིཡདེཝཱལཡཱདཱིསུ ཛལམགྒེ. ཝཱརིནོ ནིཀྑམནམགྒོ ཝཱརིམགྒོ. ནལ གནྡྷེ, ཨ, ནདཱདི, ལ༹ཏྟཾ, པནཱལི༹, ཨཡཾ ཨིཏྠིཡཾ, པུམེ ཙ.
ཏིཀཾ གཱམདྭཱརམྷི ཨསུཙིཔཱུཏིཔངྐསམྤུཎྞཱཡཾ ཀཱསུཡཾ. ཙིཏྟཾ དུནོཏཱིཏི ཙནྡནིཀཱ, ཡདཱདི.
༦༨༤-༦༨༥. ཛམུ ཨདནེ, ཨལོ, ནདཱདི, བོནྟོ ཙ, ལ༹ཏྟཾ, ཛམྦཱལཱི༹. ཨཝལགྒནྟི ཨསྨིཾ ཨོལི༹གལློ, ལགྒ སངྒེ, ཨལོ, ལ༹ཏྟཾ, ཨསྶི, གལོཔོ, དྭིཏྟཉྩ. སཱདྡྷཔཛྫེན པདུམསྶ ནཱམཾ. སརསི རུཧཏཱིཏི སརོརུཧཾ, རོ. སཏཾ པཏྟཱནི ¶ ཨསྶ, པདྨཝིསེསཏྠེཔྱསྶ པདྨཏྟཱ ཝིསེསཏོ ཨབྷེདོ. ཨརཾ ཝིནྡཏཱིཏི ཨརཝིནྡཾ. པད གམནེ, ཨུམོ. པདུམཾ, ཨནིཏྠཱི. པངྐེ ཀདྡམེ རུཧཏཱིཏི པངྐེརུཧཾ, ཨལུཏྟསམཱསོཡཾ. ནལ གནྡྷེ, ཨིནོ, ལ༹ཏྟཾ. པུས ཝུཌྜྷིམྷི, ཁརོ, ཝུཌྜྷི, སསྶ ཀོ, པོཀྑརེ ཛལེ ཛཱཏནྟི ཝཱ པོཀྑརཾ. མུལཱ༹ལཏོཔི ཨུགྒནྟྭཱ པུཔྥཏི མུལཱ༹ལཔུཔྥཾ. ཀཾ ཛལཾ ཨལཡཏི བྷཱུསཡཏཱིཏི ཀམལཾ, ཨལ བྷཱུསནེ. བྷིསཏོཔི ཨུགྒནྟྭཱ པུཔྥཏཱིཏི བྷིསཔུཔྥཾ. ཀུསེ ཛལེ སེཏི ཏིཊྛཏཱིཏི ཀུསེསཡཾ, རོ, ཨལུཏྟསམཱསོ. ཏཱམརསམྤི, ཏཱམརཾ ཛལཾ, ‘‘ཏཱམརཾ གྷཏམཎྞོ ཙེ’’ཏི ཏནྟཏནྟརཾ, ཏཏྲ སེཏི ཏིཊྛཏཱིཏི ཏཱམརསཾ, རོ.
༦༨༦. སིཏཾ སེཏཾ ཀམལཾ ‘‘པུཎྜརཱིཀ’’ནྟྱུཙྩཏེ, པུཌི ཁཎྜནེ, མུཌིརིཏྱེཀེ, ཨིཀོ, ཨརཱགམོ ཙ, མསྶ པོ, ཨིསྶཱིཀཱརོ ཙ, པུཎྜརཱིཀཾ. རཏྟཾ ཏུ ཀམལཾ ‘‘ཀོཀནདཾ, ཀོཀཱསཀོ’’ཏི ཙོཙྩཏེ. ཀོཀེ ནཱདཡཏཱིཏི ཀོཀནཱདཾ, ཎོ. རཏྟུཔྤལེ ཙ, ‘‘ཀོཀནདཾ, ཀོཀནུད’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཀེ ཀནཏི དིབྦཏཱིཏི ཝཱ ཀོཀནདཾ, བྷཱུཝཱདི, དོ, ཨསྶོ. ཀན དིཏྟིཀནྟིགཏཱིསུ, ཀེ ཀཱསཏཱིཏི ཀོཀཱསཀོ, ཎྭུ, ཀཱས དིཏྟིཡཾ.
དྭཡཾ ཀེསརེ, ཀེ ཛཱཡཏཱིཏི ཀི, ཀམལཱདི, ཏསྨིཾ ཛཱཡཏི, ཛལཏཱིཏི ཝཱ ཀིཉྫཀྑོ, ཁོ, ནསྶ, ལསྶ ཝཱ ཀོ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཀེ སརཏཱིཏི, ཨ, སཏྟམིཡཱ ཨལོཔོ, དྭཡམནིཏྠཱི. དྭཡཾ པདྨཱདིདཎྜེ. དཎྜསདིསཏཱཡ དཎྜོ. ནལ གནྡྷེ, ཎོ.
༦༨༧. དྭཡཾ ¶ མུལཱ༹ལེ. ཝིས པེརཎེ, ཝསྶ བྷོ, བྷིསཾ, བྷཱས དིཏྟིཡཾ ཝཱ, ཨཱཀཱརསྶི. མཱུལེ ཛཱཡཏཱིཏི མུལཱ༹ལོ, ཨཉྙཏྠེ ཨལོ, རསྶཱདི, ལ༹ཏྟཉྩ, མཱུལ པཏིཊྛཱཡཾ ཝཱ, ཨལོ, སེསཾ པུབྦསདིསཾ, དྭཡཾཔྱནིཏྠཱི.
དྭཡཾ ཀཎྞིཀཱཡཾ. བཱིཛསྶ ཀོསོ ཨཱཀརོ བཱིཛཀོསོ. ཀཎྞེ ཀརཱིཡཏཱིཏི ཀཎྞིཀཱ, ཀཎྞཱལངྐཱརོ, ཏཾསདིསསཎྛཱནཏཱཡ ཀཎྞིཀཱ, པདུམཱདཱིནཾ སམཱུཧེ གཧནེ ཝནེཏྱཏྠོ. སཎ དཱནེ, ཌོ, སཎྜཾ, ‘‘སཎྜཾ པདྡྷཱདིསངྒྷཱཏེ, གོཔཏིམྷི པུམེ བྷཝེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧོ.
༦༨༨. དྭཡཾ པདྨཀུམུདཱདིསཱམཉྙེ, ཏཐཱ ཧི པདྨཾ མཧོཔྤལཾ སིཏོཔྤལམུཙྩཏེ, ‘‘ཀུཝལཡཾ ཨུཔྤལཉྩ, ནཱིལམིནྡཱིཝརནྟི ཧི’’ཨིཏི བྱཱཌི, ‘‘ཨུཔྤལཉྩ ཀུཝལཡཾ, ནཱིལམིནྡཱིཝརཾ མཏ’’ནྟི བྷཱགུརི ཙ, ‘‘རོམོ སིཏི ཙ ནཱིལོ, ཀུཝལཡམིནྡཱིཝརཉྩ ནཱིལམྦུཛ’’ནྟི ཏུ ཝརརུཙི. ‘‘ཀུཝལཡདལསཱམོཔྱངྒདདྷིཏི པརིདྷཱུ སར’’ནྟི མཱལདྷི, མཱདྷཝོ ཙ, ཏཏྲ པུབྦཀམཏམིཧ ནིསྶཱིཡཏེ. ཡདྱེཝཾ ཀཐམུཔྤལསདྡེན ནཱིལུཔྤལཱདཱིསྭེཝ བུདྡྷི, ན པན མཧོཔྤལཱདིམྷཱིཏི? ཝུཙྩཏེ – སཱམཉྙེཔི དྷཉྙཏྟེ ཡཐཱ དྷཉྙསདྡེན ཀལམཱདཱིསྭེཝ བུདྡྷི, ན པན མུགྒཱདཱིསུ, ཨེཝམིཧཱཔི. ཨུཔུབྦོ ¶ པཱ པཱནེ, ཨལོ, དྭིཏྟཾ, ཨུདཀེ པླཝཏཱིཏི ཝཱ ཨུཔྤལཾ, ཡདཱདི. ཀུཡཱ པཐཝིཡཱ ཝལཡཾ ཨིཝ སོབྷཱཀརཏྟཱ ཀུཝལཡཾ.
དྭཡཾ ནཱིལུཔྤལེ. ནཱིལཝཎྞེ, ཨ, ནཱིལཾ, ཨིནྡཏཱིཏི ཨིནྡཱི, ནདཱདི, ཨིནྡཱི ལཀྑཱི, ཏསྶཱ ཝརཾ ཨིནྡཱིཝརཾ, ཨིནྡ པརམིསྶརིཡེ ཝཱ, ཨཱིརོ.
ཨསྨིཾ ནཱིལུཔྤལེ སེཏེ ཀུམུདཾ ནཱམ. ཀུཡཾ མོདཏེ ཀུམུདཾ, ཎོ. ཨསྶ པདུམཱདིནོ ཀནྡོ སཱལཱུཀམུཙྩཏེ. ཀཾ སུཁཾ དདཱཏཱིཏི ཀནྡོ, ཀནྡ ཨཝ྄ཧཱནེ ཝཱ རོདནེ ཙ. སལ གམནཏྠོ དཎྜཀོ དྷཱཏུ, ཨུཀོ, དཱིགྷོ, སཱལཱུཀཾ.
༦༨༩. ཏིཀཾ རཏྟཱརཏྟསཱམཉྙེ. ཀམལཏོ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཛལཀུསུམེ, ན ཏུ རཏྟེཡེཝ, སུགནྡྷེན ཡུཏྟཾ སོགནྡྷིཀཾ. ཀསྶ ཧཱརཾ ཨིཝ སོབྷཱཀརཏྟཱ ཀལླཧཱརཾ, ལཱགམོ, དྭིཏྟཉྩ. དཀཾ སཱིཏལཾ ཀརོཏཱིཏི དཀསཱིཏལིཀཾ.
དྭཡཾ སེཝཱལེ. ཨུདཀཾ སེཝཏཱིཏི སེཝཱལོ, ཨལོ, ཝཀཱརཱགམོ, ཨིསྶེ ཙ. ནཱིལཏཱིཏི ནཱིལིཀཱ, ནཱིལ ཝཎྞེ, ཨིཀོ, ནཱིལཝཎྞཡོགཏོ ཝཱ ནཱིལིཀཱ, སེཝལོཔི, དྭཡཾ པདྨཡུཏྟེ དེསེ, པདྨསམཱུཧེ ཙ. ནལི༹ནཱི ཙ པངྐཛིནཱི ཝིསིནཱི ཙ སརོཛིནཱི པདྨིནཱིཏི པརིཡཱཡཱ. ‘‘པདྨསཎྜཾ ཏདཱཀརེ’’ཏི ཧི པརིཡཱཡཾ རཏནམཱལཱཡཾ མཱདྷཝོ, ཝིསཾ སམཾ, ཏབྦནྟཏཱཡ ཝིསིནཱི, ཨིནོ, ནདཱདི. ཨམྦུཛཡོགཏོ, ཨམྦུཛཱནཾ སམཱུཧཏོ ཝཱ ཨམྦུཛིནཱི.
༦༩༠. ཏིལབཱིཛཱདཡོ ¶ སེཝཱལོ ནཱམ. ཏཏྲ ཏིལབཱིཛཔྤམཱཎཾ ཛལསཎྛིཏཾ ནཱིལཱདིཝཎྞཡུཏྟཾ ཏིལབཱིཛཾ ནཱམ. སངྑོ ནཱམ སཔཏྟོ ཨཔྤཀཎྜོ ཨུཁཱཔིདྷཱནཱདིཔྤམཱཎོ སམཱུལོ ཨེཀོ སེཝཱལཝིསེསོ. པཎཀོ ནཱམ བྷམརསཎྛཱནོ ནཱིལཝཎྞོ ཨེཀོ སེཝཱལཝིསེསོ, པཎ སངྑཱཏེ, ཎྭུ, པཎཀོ.
པཱཏཱལཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
ཨིཏི སཀལབྱཱཀརཎམཧཱཝནཱསངྒཉཱཎཙཱརིནཱ ཀཝིཀུཉྫརཀེསརིནཱ དྷཱིམཏཱ སིརིམཧཱཙཏུརངྒབལེན མཧཱམཙྩེན ཝིརཙིཏཱཡཾ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཝཎྞནཱཡཾ བྷཱུཀཎྜཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.
༣. སཱམཉྙཀཎྜ
༡. ཝིསེསྱཱདྷཱིནཝགྒཝཎྞནཱ
༦༩༡. ཨིཧ ཝཀྑམཱནེ སཱམཉྙཀཎྜེ སཱངྒོཔཱངྒེཧི ཨངྒཨུཔཱངྒདྭཡསཧིཏེཧི ཝིསེསྱཱདྷཱིནེཧི ཝིསེསྱཱཡཏྟེཧི ཝིསེསནསདྡེཧི སོབྷནཱདཱིཧི སཾཀིཎྞེཧི ཨཉྙམཉྙཝིཛཱཏིཡཏྠེཧི དབྦཀྲིཡཱགུཎཱདཱིཧི ཨནེཀཏྠེཧི སམཡཝཎྞཱདཱིཧི ཨབྱཡེཧི ཙིརསྶམཱདཱིཧི ཙ ཀམཱ ཀམཏོ ཝགྒཱ ཀཐྱནྟེ, ཏེ ཙ པུབྦཝགྒསནྣིསྶཡཱ, ཏཐཱ ཧི སོབྷནཱདཡོ ¶ དེཝམནུསྶཱདཱིསུ ཝིསེསནབྷཱཝེན སམྦནྡྷཱ, ཀྲིཡཱདཡོ ཏུ ཏདཱདྷཱརཏཱཡ, སམཡཱདཡོ ཝཱཙཀཏཱཡ, ཙིརསྶམཱདཡོ ཏཾཀྲིཡཱཝིསེསནབྷཱཝེན, ཏཏོཡེཝ སཱདྷཱརཎཏྟཱ སཱམཉྙཀཎྜམིདཾ.
༦༩༢. ཨིཧ སཏྠེ བྷིཡྻོ རཱུཔནྟརཱ ལིངྒཝིནིཙྪཡོ, སོ ཨཏྲཱཔི ཝགྒེ བྷིཡྻོ རཱུཔནྟརཱཡེཝཱཏི ཝིཔྤཊིཔཏྟིནིརཱསཏྠཾ བྱཱཔཀནྱཱཡམཱཧ ‘‘གུཎི’’ཙྩཱདིནཱ. ཏསྶཏྠོ – ཝིསེསནབྷཱུཏཱ སབྦེ གུཎསདྡཱ, དབྦསདྡཱ, ཀྲིཡཱསདྡཱ ཙ ཝིསེསྱཱདྷཱིནབྷཱཝེན ཧེཏུནཱཡེཝ, ན བྷིཡྻོ རཱུཔནྟརཱཔི ཝིསེསནསདྡེན སམལིངྒིནོ སིཡུནྟི, ཡཐཱ – སོབྷནཱ ཨིཏྠཱི, སོབྷནོ པུརིསོ, སོབྷནཾ ཙིཏྟཾ.
༦༩༣-༦༩༦. སུབྷནྟཾ སོབྷནེ. སུབྷ སོབྷནེ, ཡུ. རུཙ དིཏྟིཡཾ, ཨིརོ. སཱདྷ སཾསིདྡྷིཡཾ, ཨུ. མནཾ ཏོསེཏཱིཏི མནུཉྙཾ. ཉཱ པརིམཱཎཏོསནནིསཱམནེསུ, ཨནྟསྶུཀཱརོ, མནཾ ཨཱ བྷུསོ ཏོསེཏཱིཏི ཝཱ མནུཉྙཾ, ཏདཱ ‘‘མནོ ཨཉྙ’’ནྟི ཚེདོ, ཨཱལོཔོ. ཙར གཏིབྷཀྑནེསུ, ཎྭུ, ཙརཏི ཙིཏྟམེཏྠཱཏི ཙཱརུ. སུཊྛུ དརཱིཡཏེ སུནྡརཾ, དར དཱརཎེ ¶ . ཝགྒ གམནེ, ཨུ, ཝགྒུ. མནོ རམཏི ཨསྨིཾ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཏོ. ཧརཏི ཙིཏྟཾ ཧཱརཱི, ཎཱི. མན ཉཱཎེ, ཛུ, མནོ ཛཝཏི ཡསྨིཾ ཝཱ མཉྫུ, ནལོཔོ. པིཡསཱིལཡུཏྟཏཱཡ པེསལཾ, པིཡསྶ པེ, ཨཱིསྶཏྟཾ. བྷདི ཀལྱཱཎེ, དོ. ཝཱ གཏིཡཾ, མོ. ཀལ སངྑྱཱནེ, ཡཱཎོ. མནཾ ཨཔྤེཏི ཝཌྜྷེཏཱིཏི མནཱཔཾ, མནོ ཨཔྤོཏི ཡསྨིནྟི ཝཱ མནཱཔཾ, ཨཱཔ པཱཔུཎནེ, ཨཔཱདིཔུབྦོ ཙ. ལབྷིཏབྦནྟི ལདྡྷཾ, ཏོ, སཀཏྠེ ཀོ. སུབྷཏཱིཏི སུབྷཾ, སུནྡརེན སབྷཱཝེན བྷཝཏཱིཏི ཝཱ སུབྷཾ.
པུངྒཝནྟཾ ཨུཏྟམེ, ཨུབྦྷུཏོ ཨཏྱཏྠཾ ཨུཏྟམོ, ཨུབྷསདྡཏོ ཨུབྦྷུཏཏྠཏོ ཝིསེསཏྠེ ཏམོ, ཨུགྒཏཏམཏྟཱ ཝཱ ཨུཏྟམོ. ཝར པཏྠནཱཡཾ, པཝརོ. ཨིཊྛཔཙྩཡེ ཝུཌྜྷསྶ ཛཱདེསོ, ཛེཊྛོ. པཀཊྛཾ མུཁཾ ཨཱརམྦྷོ ཨསྶ པམུཁོ. ནཏྠི ཨུཏྟརོ ཨུཏྟམོ ཡསྨཱ ཨནུཏྟརོ. པམུཁོ ཙ ཨནུཏྟརོ ཙཱཏི དྭནྡོ. ཨཔཱདིཔུབྦེ ཝརོ. མུཁམིཝ མུཁྱོ, ཨིཝཏྠེ ཡོ. པདདྷཱཏཱིཏི པདྷཱནཾ, ཡུ. པམུཁབྷཱཝེ ཏིཊྛཏཱིཏི པཱམོཀྑོ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཝུཌྜྷི. པཀཊྛཾ རཱཏཱིཏི པརཾ, ཎོ. ‘‘ཨགྒ’’ནྟི ཛཱནིཏབྦནྟི ཨགྒཉྙཾ, ‘‘ཨགྒ’’ནྟི པམཱནིཏབྦནྟི ཝཱ ཨགྒཉྙཾ. ཨུཏྟརོ ཨུཏྟམསདིསོ. པདྷཱནབྷཱཝཾ ནཱིཏཾ པཎཱིཏཾ, ནཱི ནཡེ, ཀམྨནི ཎོ. པརཾ པཙྩནཱིཀཾ མཱརེཏཱིཏི པརམཾ, པཀཊྛབྷཱཝེ རམཏཱིཏིཝཱ པརམཾ, ཎོ. ཨིཡིཊྛེསུ པསཏྠསྶ, ཝུཌྜྷསྶ ཙ སོ, སེཡྻོ, སེཊྛོ ཙ, ‘‘ཀྭཙཱསཝཎྞཾ ལུཏྟེ’’ཏི ཨིསྶེ. གཱམཾ ནེཏཱིཏི གཱམཎི, ‘‘ཏསྶཱིལཱདཱིསུ ཎཱི ཏྭཱཝཱི ཙཱ’’ཏི ཎཱི, རསྶོ, གཱམཎི. སནྟཏམཏཱཡ སཏྟམོ, སནྟཏོ ཏམོ, སནྟསྶ ཙ སོ. ཝིསེསཱིཡཏེཏི ཝིསིཊྛོ, སིས ཝིསེསནེ, ཏོ. ཨར གམནེ, ཎྱོ, ཨིཀཱརཱགམོ, ཨརིཡོ. ནཏྠི ཨགྒོ ཡསྨཱ ནཱགོ, དཱིགྷཱདི, གལོཔོ ཙ. ཨི གཏིཡཾ, ཎྭུ, ཨིསྶེ, ཨལོཔོ ཙ, ཨེཀོ, སདིསརཧིཏཏཱཡ ཝཱ ཨེཀཱིབྷཱཝེ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨེཀོ, ཀོ. ཨུསྶཱཔེཏི པཙྩནཱིཀེཏི ཨུསབྷོ, ཨུས དཱཧེ, ཨབྷོ ¶ . ཨཛ གམནེ, ཨ, ཛསྶ གོ, དྭིཏྟཾ, ཨགྒོ. མུཙ མོཙནེ, ཧཱིནམཛ྄ཛྷིམབྷཱཝེཧི མུཙྩཏཱིཏི མོཀྑོ, ཏོ, ཏསྶ ཁོ. མོཀྑ མོཙནེ ཝཱ, ཨ. པདྷཱནབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི པུངྒཝོ, ཡདཱདི, པུཀྑལོཔྱཏྲ, པུས ཝུཌྜྷིམྷི, ཨལོ, སསྶ ཁོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ. ཨེཏེ ཙུཏྟམཱདཡོ སམཱསགཱཔི ཨསམཱསགཱཔི ཨུཏྟམཏྠཝཱཙཀཱ. ཨམརཀོསེ པན ནཱགོསབྷཔུངྒཝཱནཾ སམཱསགཏྟེཡེཝ ཨུཏྟམཏྠཝཱཙཀཏཱ ཝུཏྟཱ, ཝུཏྟཉྩ –
‘‘ཨུཏྟརསྨིཾ པདེ བྱགྒྷ-པུངྒཝོ’སབྷཀུཉྫརཱ;
སཱིཧསདྡཱུལནཱགཱདྱཱ, པུམེ སེཊྛཏྠགོཙརཱ’’ཏི [ཨམར ༢༡.༥༩].
ཏསྶཏྠོ – བྱགྒྷཱདཡོ ཀམྨདྷཱརཡསམཱསེ སཏི ཨུཏྟརཔདཱིབྷཱུཏཱ སེཊྛཏྠཝིསཡཱ པུབྦཔདསྶ སེཊྛཏྠཝཱཙཀཱ པུལླིངྒཱ ཙ བྷཝནྟི, ཡཐཱ ‘‘པུརིསབྱགྒྷོ, མུནིཔུངྒཝོ’’ཨིཙྩཱདི. སཱིཧཱདཡོ, ཨཱདིནཱ ཝརཱཧཔུཎྜརཱིཀདྷོརཡ྄ཧསོཝཱིརཱདཡོ ཙ སམཱསགཱ ཀམྨདྷཱརཡསམཱསེ ཨུཏྟརཔདབྷཱུཏཱ སེཊྛཏྠཝཱཙཀཱ པུམེཝ བྷཝནྟི, ཡཐཱ ‘‘སཀྱསཱིཧོ, ཀཝིཀུཉྫརོ, པུརིསསདྡཱུལོ, པུརིསཝརཱཧོ’’ཨིཙྩཱདི.
༦༩༧. ཙིཏྟསྶ, ཨཀྑིནོ ཙ པཱིཏིཛནཀཾ ཝཏྠུ ཨབྱཱསེཀཾ, ཨསེཙནཉྩ ནཱམ, ན བྱཱསིཉྩནྟི ནཀྑརནྟི ནཡནམནཱནི ཡསྨཱཏི ཨབྱཱསེཀཾ, ཨསེཙནཉྩ, ན བྱཱསིཉྩནྟི ཙ ཡསྨིཾ ཨཱགནྟུཀབྷཱུཏཱནི ཨཉྙརསཱནཱིཏི ཝཱ ཨབྱཱསེཀཾ, ཨསེཙནཉྩ. ཎོ, ཡུ ཙ.
ཚཀྐཾ ཨིཊྛེ ཝཏྠུམྷི. ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཨེསིཏབྦནྟི ཝཱ ཨིཊྛཾ, ཨིསུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཨིས གཝེསནེ ཙ, ཏོ. སུབྷཏྟཾ གཙྪཏཱིཏི སུབྷགཾ, ཀྭི. ཧདཡེ སཱདྷུ, ཧདཡསྶ ཝཱ པིཡནྟི ཧཛྫཾ, ཎོ, དནྟསྶ ལོཔོ, དྱསྶ ཛྫོ. དཡིཏབྦཾ ཨཱདཱཏབྦནྟི དཡིཏཾ, ¶ ཏོ. ཝལླ སཾཝརཎེ, ཀམྨནི ཨབྷོ. པིཡཱཡིཏབྦནྟི པིཡཾ,པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ, ཎྱོ, རསྶཱདི.
༦༩༨. ཏིཀཾ ཏུཙྪེ. ཏུཙ ཝིནཱསེ, ཚོ. རིཙ ཝིཡོཛནསམྦཛ྄ཛྷནེསུ, སམྦཛ྄ཛྷནཾ མིསྶནཾ, ཏོ, སཀཏྠེ ཀོ. སུནསྶ ཧིཏཾ སུཉྙཾ, ཡོ, ནྱསྶ ཉྙོ, སུན གཏིཡཾ ཝཱ, ཡོ. དྭཡཾ ཨསཱརེ. ཕལ ནིཔྥཏྟིཡཾ, ཨུ, གུ ཝཱ. པུབྦཏྲ གོནྟོ, ཨསྶེ, ཕེགྒུ.
ཏིཀཾ པཝིཏྟེ. མེདྷ ཧིཾསཱསངྒམེསུ, མེདྷཱིཡཏེ སངྒམཱིཡཏེ མེཛ྄ཛྷཾ, ཎྱོ, ཛྷསྶ ཛྷོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ. པུ པཝནེ, ཏོ, དཱིགྷཱདི. ཝུཌྜྷཱཝཱདེསོ, ཨིཀཱརཱགམོ ཙ. དྭཡཾ ཨཝིརདྡྷེ. ན ཝིརཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨཝིརདྡྷོ, རདྷ ཧིཾསཱཔརཱདྷཱཔགམནེསུ, ཏོ. ‘‘དྷཌྷབྷཧེཧི དྷཌྷཱ ཙེ’’ཏི ཏསྶ དྷོ. པཎ བྱཝཧཱརཐུཏཱིསུ, ཎྭུ, ཝིརདྡྷཝོཧཱརེན ན པཎཱམེཏཱིཏི ཨཔཎྞཀོ.
༦༩༩-༧༠༡. དྭཡཾ ཛཱཏྱཱཙཱརཱདིནཱ ཨནིནྡིཏེ. ཨུཔུབྦོ, པཔུབྦོ ཙ ཀས ཝིལེཁནེ, ཧིཾསཱཡཉྩ, ཏོ, ‘‘སཱདིསནྟཔུཙྪབྷནྫཧཾསཱདཱིཧི ཊྛོ’’ཏི སཧཱདིབྱཉྫནེན ཏསྶ ཊྛོ.
གཱརཡ྄ཧནྟཾ ¶ ཛཱཏྱཱཙཱརཱདིནཱ ནིནྡིཏེ. ནིཧཱིཡཏེཏི ནིཧཱིནོ, ཧཱ ཙཱགེ, ཨིནོ, དཱིགྷོ. ཨཔཱདིཔུབྦེ ཧཱིནོ. ལམ ནིནྡཱཡཾ, ཎྭུ, ལཱམཀོ. ཀིཊ གཏིཡཾ, པཏི ནིཔུབྦོ ཏུ ནིནྡཱཡཾ, ཋོ, པཏིཀིཊྛཾ, ནིཀིཊྛཉྩ. ཨིཏྟརསདྡོ ལཱམཀཏྠཝཱཙཀོ པཱཊིཔདིཀོ, ‘‘ཛཱཏྱཱཙཱརཱདཱིཧི ནིཧཱིནོཡ’’ནྟི ཨཝདིཏབྦོཏི ཨཝཛྫོ, ཏབྦྷཱཝཏྠོ ཙེཏྠ ཨཀཱརོ. ཝད ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཎྱོ, དྱསྶ ཛྫོ. ཀུཙྪཱ སཉྫཱཏཱ ཨསྶ ཀུཙྪིཏོ. ཨདྷོབྷཱགེ ཛཱཏོ ཨདྷམོ, ཨོསྶཏྟཾ. ཨུམ ནིནྡཱཡཾ, ཀམྨེ ཨ, སཀཏྠེ ཀོ, ཨུསྶོ, ཨོམཀོ. གརཧིཏབྦོཏི གཱརཡ྄ཧོ, གརཧ ནིནྡཱཡཾ, ཎྱོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ.
དྭཡཾ མལཡུཏྟེ. མལཡུཏྟཏཱཡ མལཱིནོ, ཨིནོ, དཱིགྷོ. ཨསྶཏྠྱཏྠེ ཨཱི, མསཔཙྩཡེ མལཱིམསོ, ཀཙྩརཾ, མལདཱུསིཏམྤི, ཀུཙྪིཏཾ ཙརཏཱིཏི ཀཙྩརཾ.
ཏིཔཱདཾ ཝིཔུལེ. བྲཧ ཝུདྡྷིཡཾ, རཱཛཱདི, བྲཧཱ. མཧ པཱུཛཱཡཾ, ཨནྟོ. པུལ མཧཏྟེ, ཝིཔུལཾ. སལ གམནེ, ཝིསཱལཾ, ཎོ. པཐ སངྑྱཱནེ, ཨུལོ, ཨསྶུ, པུཐུལཾ, ཨུམྷི པུཐུ. གར སེཙནེ, ཨུ, གརུ. ཨར གམནེ, ཨུ, ཨསྶུ, ཨུརུ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཏོ, ཨིཎྞཱདེསོ, ཏསྶ ཐོ, ཨསྶི, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, ཝིཏྠིཎྞཾ.
ཝཋརནྟཾ ཐཱུལེ. པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ, ཨིནོ. ཐཱུལ པརིབྲཱུཧནེ, ཨ. པཱིདྷཱཏུཏོ ཨཱིཝརོ, པཱིཝརཾ. ལཔཙྩཡེ ཐུལླཾ, རསྶཱདི. ཝད ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཝདཏཱིཏི ཝཋརཾ, ཨརོ, དསྶ ཋོ. ཐཱུལམུཔཙིཏམཾསཝིཔུལཱཡཏམཾསཱདི.
དྭཡཾ སནྣིཙིཏེ. ཨཱནིཔུབྦོ ཙི ཙཡེ, ཀམྨེ ཏོ, ཨཱཙིཏཾ, ནིཙིཏཉྩ.
༧༠༢. སིལོཀོ ¶ སབྦསྨིཾ. སརཏཱིཏི སབྦཾ, ཝོ, རསྶ ཙ ཝོ. སཾཔུབྦོ ཨསུ ཁེཔནེ, ཏོ, སམཏྟཾ, ཨཐ ཝཱ སམ ཏིམ ཝེཀལླབྱེ, ཏོ, སམཏྟཾ. ན ཁིཡཏཱིཏི ཨཁིལཾ, ལོ, ཨཁིལཾ, ནིཁིལཉྩ ཏཐཱ. སཀ སཏྟིཡཾ, ཨལོ, ཀལཱབྷི ཨཝཡཝེཧི སཧ ཝཏྟཏེཏི ཝཱ སཀལཾ. སེསཏོ ཨཝསིཊྛཏོ ནིགྒཏཾ ནིསྶེསཾ. ཀས གམནེ, ཨིནོ, ཎཏྟཾ, ཀསིཎཾ. ན སེསཾ ཨཝསིཊྛཾ ཨསེསཾ. ཨགྒེན སིཁརེན སངྒཏཾ སམགྒཾ. ཀཏེ སམཱསེ པུབྦནིཔཱཏོ ཨབྷིདྷཱནཱ. ཨཱུན པརིཧཱནེ, ན ཨཱུནཾ ཨསྨིཾ ཨནཱུནཀཾ, ཀོ.
༧༠༣. བཧུལནྟཾ བཧུཏྟེ, བྷཱཝེཏི ཝཌྜྷེཏཱིཏི བྷཱུརི, བྷཱུ སཏྟཱཡཾ, རི, བྷཱུརི, དཱིགྷཱདི, རསྶནྟོ, ཨཱིམྷི བྷཱུརཱི, མེདྷཱ. པཧུ སཏྟིཡཾ, ཏོ, ཨུཀཱརཱགམོ, པཔུབྦོ ཧཱུ སཏྟཱཡཾ ཝཱ, རསྶོ. པཙི ཝིཏྠཱརེ, ཨུརོ, པཙུརཾ. བྷཱི བྷཡེ, བྷཱཡཏི ཡསྨཱཏི བྷིཡྻོ, དྭིཏྟཾ. སམྤཧོཏཱིཏི སམྤཧུལཾ, ལོ. བཧ ཝུཌྜྷིཡཾ, ཨུ, བཧུ. ཡེབྷུཡྻསདྡོ བཧུལཏྠཝཱཙཀོ པཱཊིཔདིཀོ. བཧཱུ ཨཏྠེ ལཱབྷཱིཏི བཧུལཾ.
དྭཡཾ བཧིགཏེ. བཧི ཛཱཏཾ བཱཧིརཾ, ཨིརཎ.
༧༠༤-༧༠༦. ཡེསཾ ¶ པདཏྠཱནཾ མཏྟཾ པམཱཎཾ སཏཱདིཏོ པརཾ ཨདྷིཀཾ བྷཝཏི, ཏེ པརོསཏཱདཱི. ཨཱདིནཱ པརོསཧསྶཱདི. སཏཏོ པརོ པརོསཏཾ. སཧསྶཏོ པརོ པརོསཧསྶཾ, པརསྶ པུབྦནིཔཱཏོ ཨབྷིདྷཱནཱ པརསདྡཱ ཨོཀཱརཱགམོ. པཛྫཾ ཨཔྤེ. པརིཏོ ཨཏྟཾ ཁཎྜིཏཾ པརིཏྟཾ. སུཁ ཏཀྲིཡཱཡཾ, ཏཀྲིཡཱ སུཁནཾ, ཨུམོ. སུཙ སོཙནེ ཝཱ. ཁུད པིཔཱསཱཡཾ, དོ, ཁུདྡཾ. ཐུཙ པསཱདེ, ཎོ. ཨལ བྷཱུསནཔརིཡཏྟིནིཝཱརཎེསུ, པོ, ལསྶ པོ, ཨཔྤཾ. ཀིས ཏནུཀརཎེ, ཎོ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ. ཙི ཙཡེ, ཨུལོ, དྭིཏྟཾ, ཙུལླཾ, ནཱིཙེ པན ཙུལློ. མཱ མཱནེ, ཚདཱདཱིཧི ཏོ. རསྶཱདི, མཏྟཱ, ཨིཏྠིཡཾ. ལིས ཨཔྤཱིབྷཱཝེ, ཨ. ལཱུ ཚེདནེ, ལུཡཏེཏི ལཝོ, ཨ. ཨཎ གཏྱཏྠོ, ཨུ. ཀཎ སདྡེ, ཨ, ཀཎོ. ལཝཱདཱིཧི སཧ ཀཎོ པུམེ, ཝུཏྟཉྩ ཨམརཀོསེ ‘‘པུམེ ལཝལེསཀཎཱཎཝོ’’ཏི [ཨམར ༢༡.༦༢].
ཉཏྟནྟཾ ¶ སམཱིཔེ. སངྒཏཱ ཨཱཔོ ཡསྨིཾ སམཱིཔཾ, ཨཱསྶཱི. པཱདིཏོ ཡདཱདིནཱ ཀཊོ, ནིཀཊོ, ནཏྠི ཀཊོ ཨཱཝརཎཾ ཨེཏསྶཱཏི ཝཱ ནིཀཊོ. སདསྨཱ ཏོ, ཨཱསནྣོ. ཀཎྛཾ སམཱིཔཾ ཨུཔགཏཾ ཨུཔཀཊྛོ. ‘‘ཀཎྛོ གལེ སནྣིཊྛཱནེ, སདྡེ མདནཔཱདཔེ’’ཏི ཧི ནཱནཏྠསངྒཧོ, ཨིདྷ པན ཀཎྛསྶ ཀཊྛཱདེསོ, ཎལོཔོ ཝཱ. ཨབྷྱཱསཱིདཏཱིཏི ཨབྷྱཱསོ. ‘‘ཨབྷྱཱསོ ཏུ སམཱིཔམྷི, པུམཱ ཨབྷྱསནེཔི ཙེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༢༡.༦༧] རབྷསོ. སཧ ཨནྟེན སནྟིཀཾ, སཀཏྠེ ཨིཀོ. ཝིདཱུརཔཊིཔཀྑཏྟཱ ཨཝིདཱུརཾ. སངྒཏཾ ཨནྟཾ སཱམནྟཾ, སསདྡསྶ དཱིགྷོ, ནིགྒཧཱིཏསྶ མོ, སཾ ནིཔུབྦོཔི ཀཊྛསདྡོ སམཱིཔཏྠོཡེཝཱཏི དསྶནཏྠཾ ཨུདཱཧཊཾ, ཀས ཝིལེཁནེ ཝཱ, ཏོ, སནྣིཀཊྛཾ. ཨནྟིཀབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཾ ཨུཔནྟིཀཾ. སཧ ཀཱསེན ཝཏྟཏེ སཀཱསཾ, ཀཱས དིཏྟིཡཾ. ཨནྟཡོགཱ ཨནྟིཀཾ, ཨིཀོ. ཉཱཡཏེཏི ཉཏྟཾ, ཏོ, སཀཱསསདྡེན སནིཌསདེསསཝིདྷསམརིཡཱདསཝེསཱཔི གཡ྄ཧནྟི. སཧ ནིཌེན, སཧ དེསེན, སཧ ཝིདྷཱཡ, སཧ མརིཡཱདཱཡ, སཧ ཝེསེན ཝཏྟཏེཏི ཝིགྒཧོ, བྱུཔྤཏྟིནིམིཏྟཾ, རཱུལ༹ྷཱིསདྡཱ པན ཨེཏེ.
དྭཡཾ དཱུརམཏྟེ. དུཀྑེན ཨརཏི ཡཾ དཱུརཾ. ཝིཔཔུབྦོ ཀཊྛསདྡོ དཱུརེ, སཀཏྠེ ཀོ, ཝིཔྤཀཊྛཀཾ.
༧༠༧. ཏིཀཾ གྷནེ, ནཏྠི ཨནྟརཾ ཚིདྡཾ ཡསྶ. ཧནཏིསྨཱ ཨ, ཧསྶ གྷོ ཙ, གྷནཾ. སམུ ཨུཔསམེ, དོ, སནྡཾ. པཱདོ ཝིརལེ༹. ཝིརམཏཱིཏི ཝིརལ༹ཾ, ཨ, ཝཎྞཝིཀཱརོ. པིཡོ ལཝོ ཨཔྤོ ཡསྨིཾ པེལཝཾ, པིཡསྶ པེ, པིལི གམནེ ཝཱ, ཨཝོ. ཏནུ ཨཔྤཱདཱིསུཔི.
དྭཡཾ ¶ དཱིགྷེ. ཡཏ ཨཱཡཏནེ, ཨཱཡཏཾ. ཨི གམནེ ཝཱ, ཏོ, བྷཱུཝཱདི, ཨིསྶེ, ཨེ ཨཡ, དཱིགྷཱདི. དི ཁཡེ, གྷོ, དཱིགྷཱདི. ཏིཀཾ ཝཊྚལེ. ནིགྒཏཾ ཏལཾ ཨསྨཱཏི ནིཏྟལཾ. ཝཊྚ ཝཊྚནེ, ཝཊྚཾ, ལཏཱདི. ཨུལཔཙྩཡེ ཝཊྚུལཾ.
༧༠༨. ཨུཙྪིཏནྟཾ ཨུནྣཏེ. ཙི ཙཡེ, ཨུཙྩིནོཏཱིཏི ཨུཙྩོ, ཨ. ཨུནྣམཏཱིཏི ཨུནྣཏོ. ཏུཛ ཧིཾསཱཡཾ, ཕལནེ ཙ, ཨ, ཏུངྒོ. ཨུགྒཏཾ ཨགྒཾ ཨསྶ ཨུདགྒོ. ཨུདྡྷཾ སིཏོ ཨུཙྪིཏོ, སི སེཝཱཡཾ, ཏོ, སསྶ ཚོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, ཨུཙྪིཏོ. པཾསུཔི, པཀཊྛོ ཨཾསུ དིཏྟི ཡསྶ པཾསུ.
ཏིཀཾ ཝཱམནེ. ཨུདྡྷཾ ན ཨཉྩཏཱིཏི ནཱིཙོ, ཨཉྩ གམནེ, ཎོ, ཨཀཱརཉཀཱརཱནཾ ལོཔོ, ནིསདྡོ ཨཏྲ ནིསེདྷེ. རས སདྡེ, སོ, རསྶོ. ཝཱ གམནེ, མནོ, ཝཱམནོ.
ཏིཀཾ ཨུཛུམྷི. ན ཛིམྷཾ ཀུཊིལཾ ཨཛིམྷཾ. ཏསྨིཾ ཨཝངྐཏཱཡ པཀཊྛོ གུཎོ ཡསྶ པགུཎོ. ཨཛ གམནེ, ཨུ, ཨསྶུ, ཨུཛུ.
༧༠༩. ཚཀྐཾ ཝངྐེ. ཨལདྷཱཏུམྷཱ ཨརོ, ལ༹ཏྟཾ. ཝེལ གམནེ, ཏོ, དྭིཏྟཱདི, ཝིརཱུཔེན ཨིལཡཏཱིཏི ཝཱ ཝེལླིཏཾ, ཏོ, ཨིལ གམནེ. ཝངྐ ཀོཊིལྱེ, ཨ. ཀུཊ ཚེདནེ, ཨིལོ, ཀུཊ ཀོཊིལྱེ ཝཱ. ཧཱ ཙཱགེ, ཀཏྟརི མོ, དྭིཏྟཾ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡཱདི, ཛིམྷཾ. ཀུཉྩ ཀོཊིལྱེ, ཏོ. ཝཀྐམྤི, ཝཀྐ གམནེ.
པཉྩཀཾ ¶ དྷུཝེ. དྷུ གཏིཐེརིཡེསུ, ཨ, ཨུཝཱདེསོ. སསྶཏེ ནིཙྩེ བྷཝོ སསྶཏོ. ནིཙྩོ ཝུཏྟོ [ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཊཱིཀཱ]. སདཱ ཀཱལེ བྷཝོ སདཱཏནོ. སནསདྡོ ནིཙྩཏྠོ སཏྟམྱནྟོ ནིཔཱཏོ, སནཾསདྡོ ཝཱ [ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཊཱིཀཱ], ཏཏྲ བྷཝོ སནནྟནོ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི བྷཝཏྠེ ཏནོ, པུབྦེ ནིགྒཧཱིཏཱགམོ.
༧༡༠. ཨེཀེནེཝ བྷཱཝཱདིརཱུཔེན ཀཱལསྶ བྱཱཔཀོ ནིབྦཱནཱཀཱསཱདིཀཱུཊཊྛོཏི པཀཱསིཏོ. མཱཡཱནིཙྩལཡནྟཱདཱིསུ ཀཱུཊཾ ཝཀྑཏི [ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཊཱིཀཱ]. ནིཙྩལོ ཏིཊྛཏཱིཏི ཀཱུཊཊྛོ, པབྦཏོ, ཀཱུཊཊྛོ ཝིཡ སདཱ ཏིཊྛཏཱིཏི ཀཱུཊཊྛོ.
དྭཡཾ ལཧུཀེ. ལངྒྷ གཏི སོསནེསུ, ཨུ, གྷསྶ ཧཏྟཾ, ནིགྒཧཱིཏལོཔོ, ལཧུ, ལགྷུཔི. སཾཔུབྦེ, སཏྠིཀཀཔཙྩཡེ ཙ སལླཧུཀཾ. ཏིཀཾ སངྑྱཱཏེ. ཁྱཱ ཀཐནེ. གཎ སངྑྱཱནེ. མཱ པརིམཱཎེ, སབྦཏྲ ཏོ.
༧༡༡. ཏིཀཾ ཏིཁིཎེ. ཏིཛ ནིསཱནེ, ཧོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, ཏིཎྷཾ. ཏིཛ ནིསཱནེ, ཨིནོ, ཛསྶ ཁོ, ཎཏྟཾ, ཏིཁིཎཾ. ཏིཛཏོཡེཝ ཝོ, ཛསྶ ཝོ, བཏྟཾ, ཏིབྦཾ. ཏིཀཾ ཙཎྜེ. ཙཎྜ ཀོཔེ, ཙཎྜཾ. ཨུཛྫ བལཔཱལནེསུ, ཨ, ཛྫསྶ གྒོ, ཨུགྒཾ. ཁར ཝིནཱསེ, ཨ, ཁརཾ.
ཙཏུཀྐཾ ¶ ཛངྒམེ. གམུ གམནེ, དྭིཏྟཱདི, ཛངྒམཾ. ཙར གམནེ, ཨ, ཙརཾ. ཏསཏི ཙལཏཱིཏི ཏསཾ, ཏས ཨུབྦེགེ, ཨུབྦེགོ བྷཡཾ, ཙལནཉྩ. ཙརབྷིསྨཱ ཙརོ, མཛ྄ཛྷེ དཱིགྷོ, ཙརཱཙརཾ, ཨབྦྷཱསནྟེ ཝཱ རཱགམོ, ཙརཱཙརཾ, སབྦཏྲ ཨཔཙྩཡོ. ཨིངྒམྤི, ཨིངྒཏཱིཏི ཨིངྒོ, ཨིངྒ གམནེ.
༧༡༢-༧༡༣. དྭཡཾ ཙལནམཏྟེ. ཀམྤ ཙལནེ. ཙལ ཀམྤནེ, སབྦཏྲ ཀཏྟརི ཡུ.
དྭཡཾ ཨདྷིཀེ. ཨཏིརིཙྩཏཱིཏི ཨཏིརིཏྟོ, རིཙ ཝིཡོཛནསམྤཊིཙྪནགཏཱིསུ, ཏོ, བྷུཛཱདི. ཨདྷི ཨེཏི གཙྪཏཱིཏི ཨདྷིཀོ, ཨི གམནེ, ཀོ.
ཛངྒམཱ པཱཎིཏོ ཨཉྙོ ཐཱཝརོ ནཱམ, ཏིཊྛཏཱིཏི ཐཱཝརོ, ཋཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, ཝརོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, ཐཱཝརོ, ཋཱཝརོཔཱིཏྱེཀེ.
ཙཏུཀྐཾ ལོལེ. ལོལ ཨུམྨཱདནེ. ཙལ ཀམྤནེ, དྭིཏྟཱདི, ཙཉྩལཾ. ཏར པླཝནཏརཎེསུ, ཏརཾ ལཱཏཱིཏི ཏརལཾ, ཨེཏེ ཙལནམཏྟེཔི.
ཙཏུཀྐཾ པུརཱཎེ. པུརེ བྷཝོ པུརཱཎོ, ཡདཱདིནཱ ནཔཙྩཡོ, ཎཏྟཾ. པུརཱ བྷཝོ པུརཱཏནོ, ཏནཔཙྩཡོ. སནཾསདྡོ ¶ ཨིཧ སཏྟམྱནྟོ པུརཱཎཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཏཏྲ བྷཝོ སནནྟནོ, པུབྦེ ཝིཡ སནཾསདྡོ ཝཱ, ཏཏྲཱཔི པུབྦེ ཝིཡ ནིགྒཧཱིཏཱགམོ. ཙིརཾསདྡོ ནིཔཱཏོ སཏྟམྱནྟོ པུརཱཎཏྠོ ཨིཧ གཡ྄ཧཏེ, ཏཏྲ བྷཝོ ཙིརནྟནོ. ནིགྒཧཱིཏལོཔོ ཙིརཀཱལཱདཱིསུ.
ཙཏུཀྐཾ ཨབྷིནཝེ. པཏིཏོ ཨགྒོ ཡསྶ པཙྩགྒྷོ, གསྶ གྷོ, བཧུཀོ ཝཱ ཨགྒྷོ ཡསྶ པཙྩགྒྷོ, ཨནེཀཏྠཏྟཱ ཧི ཨུཔསགྒནིཔཱཏཱནཾ བཧུཀཏྠོ ཨེཏྠ པཏིསདྡོ. ནཝསདྡཱསཀཏྠེ ཏནོ, ནཝསྶ ནུབྷཱཝོ ཙ. ནཝོ ཨེཝ ཨབྷིནཝོ, ནུ ཐུཏིཡཾ, ཨ, ནཝོ.
༧༡༤-༧༡༥. པཉྩཀཾ ཀཀྑལེ༹. ཀནྟཏཱིཏི ཀུརཱུརཾ, ཨཱུརོ, ཀནྟསྶ ཙ ཀུརཱདེསོ, ཀར ཧིཾསཱཡཾ ཝཱ, ཨཱུརོ, ཨསྶུ. ཀཋ ཀིཙྪཛཱིཝནེ, མུདྡྷཛདུཏིཡནྟོ དྷཱཏུ, ཨིནོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡེ ཀཐིནནྟིཔི. དལ ཝིདཱརཎེ, ཧོ, ལ༹ཏྟཾ, བཧ ཝུདྡྷིམྷི ཝཱ, བསྶ དོ, ལ༹ནྟོ ཙ, དལ༹ྷཾ དཧ བྷསྨཱིཀརཎེ ཝཱ, ཨ, ལ༹ནྟོ ཙ. ནིཊྛཱཏཱིཏི ནིཊྛུརཾ, ཋཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, ཨུརོ. ཀཀྑ ཧསནེ, ཨལོ, ལ༹ཏྟཾ. ཀཋོརཾ, ཛརཋཾ, མུཏྟིམཾ, མུཏྟམྤི, ཀཋ ཀིཙྪཛཱིཝནེ, ཨོརོ. ཛར ཛཱིརཎེ, བྷཱུཝཱདི, ཋོ. མུཏྟི ཀཐིནྱཾ, ཏཾཡོགཱ མུཏྟིམཾ. ཨཔཙྩཡེ མུཏྟཾ.
སཏྟཀཾ ཨནྟེ. ཨམ གམནེ, ཏོ, ཨནྟོ, ཨནིཏྠཱི. པརིཔུབྦོ པརིཡནྟོ. པཔུབྦོ པནྟོ. པཙྪཱ བྷཝོ པཙྪིམོ. ཨནྟེ བྷཝོ ཨནྟིམོ, ཨིམོ. ཛགྷནེ སཱདྷུ ཛིགྷཉྙཾ, ཡོ, ཨསྶི. ཙརཏིསྨཱ ཨིམོ. ཙརིམཾ, ཙརསདྡཱ ཝཱ ཨིམོ.
ཙཏུཀྐཾ ¶ པཋམེ. པུབྦ པཱུརཎེ, ཨ. ཨགྒཾ སེཊྛེཔི ཝུཏྟཾ. པཋ ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཨམོ, པཐ སངྑྱཱནེ ཝཱ, ཨམོ, ཝཎྞཝིཀཱརོ, པཋམཾ, པཐམནྟིཔི. ཨཱདཱིཡཏེ པཋམཾ གཎྷཱིཡཏེཏི ཨཱདི, ཨི, པུམེ, སོསདྡོ ཨཱདིསྶ པུལླིངྒཏྟཛོཏཀོ, པུརིམཾ, པུརཏྠཱཔི, བྷཝཏྠེ ཨིམཏྠཱ.
དྭཡཾ ཨནུཙྪཝིཀེ. པཊིགྒཧིཏོ རཱུཔོ པཏིརཱུཔོ. ཚཝིཡཱ ཨནུརཱུཔཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ, སཀཏྠེ ཀོ.
དྭཡཾ ནིརཏྠཀེ. མཱུཧ ཝེཙིཏྟེ, ཨ, ཧསྶ གྷོ. ནཏྠི ཨཏྠོ ཡསྶ, སཀཏྠེ ཀོ.
༧༡༦. དྭཡཾ པཱཀཊེ. ཝིསིཊྛོ ཨཏྟཱ ཡསྶ བྱཏྟཾ. པུཊ པཀཱསནེ, པུཊ ཝིཀཱསནེ ཝཱ.
ཏིཀཾ མུདུམྷི. མུད མོདནེ, ཨུ, མུད སཾསགྒེ ཝཱ. སོབྷནཾ ཀུམཱརཾ ཀནྟི ཡསྶ. ཀུ སདྡེ, ཨལོ, མནྟོ ཙ.
དྭཡཾ ཨིནྡྲིཡགྒཡ྄ཧེ. ཨཀྑཾ ཨིནྡྲིཡཾ པཏིགཏཾ ནིསྶིཏཾ, ཨཀྑེན ཝཱ པཏིགཏཾ པཙྩཀྑཾ, ཀཏེ སམཱསེ པཏིསདྡསྶ པུབྦནིཔཱཏོ ཨབྷིདྷཱནཏོ. ཨིནྡྲིཡཾ ཙཀྑཱདིཀཾ, ཏེན གཡ྄ཧཾ ཨིནྡྲིཡགྒཡ྄ཧཾ.
དྭཡཾ ཨཔཙྩཀྑེ. པཙྩཀྑཝིཔརཱིཏཾ ཨཔཙྩཀྑཾ, པརམཱཎྭཱདི. ཨིནྡྲིཡཾ ཨཏིཀྐནྟཾ ཨཏིནྡྲིཡཾ.
༧༡༧. ཙཏུཀྐཾ ཨཉྙཏྠེ. ཨིཏརསདྡོ པཱཊིཔདིཀོ ཨཉྙཏྠཝཱཙཀོ, ཨིདཾསདྡཱ ཝཱ ཏརོ ཨཉྙཏྠེ, དཾལོཔོ ཙ ¶ . ཨཉྙསདྡཱ སཀཏྠེ ཏརོ. ཨེཀོ སེཊྛེཔི ཝུཏྟོ. ཨཉྙསདྡོ པཱཊིཔདིཀོ བྷིནྣཏྠོ, ན ཉཱཡཏེཏི ཝཱ ཨཉྙོ.
ཏིཀཾ ནཱནཔྤཀཱརེ. བཧཝོ ཝིདྷཱ པཀཱརཱ ཨསྶ བཧུཝིདྷོ. ཝིཙིཏྟཱ ཝིདྷཱ ཡསྶ ཝིཝིདྷོ.
དྭཡཾ ཨནིཝཱརིཏེ. ནཏྠི བཱདྷོ ནིསེདྷོ ཡསྶ ཨབཱདྷཾ. ནཏྠི ཨགྒལ༹ཾ ཨསྶ.
༧༡༨. ཙཏུཀྐཾ ཨསཧཱཡེ. ཨསཧཱཡཏྠེ ཨེཀཏོ ཨཱཀཱི, ཙྩོ, ཀོ ཙ, ཨེཀཱཀཱི, ཨེཀཙྩོ. ཨཉྙཏྠེཔི ཨེཀཀོ ཝུཏྟོ. སམཱ ཏུལྱཏྠཱ.
ཨནེཀསམྦནྡྷིནི སཱདྷཱརཎཱདིདྭཡཾ. སཧ ཨཱདྷཱརཎེན ཝཏྟཏཱིཏི སཱདྷཱརཎཾ, ཡདཱདི, ཐིཡཾ སཱདྷཱརཎཱི, སཱདྷཱརཎཱ ཙ. སམཱནམེཝ སཱམཉྙཾ, ཡོ, སཱམཉྙཱ ཨིཏྠིཡཾ.
དྭཡཾ ཨཔྤཱཝཀཱསེ. སམྦཱདྷཏེ ཨསྨིཾ, རོ. སཾསདྡཱ ཀཊོ, ཡདཱདི, སངྐཊཾ, སཧ ཨཱཝརཎེན ཝཏྟཏཱིཏི ཝཱ སངྐཊཾ, སཧཏྠོ སཾསདྡོ.
༧༡༩. ཝཱམཾ ཀལེ༹ཝརཾ ཝཱམཀཱཡོ སབྱཾ ནཱམ. ‘‘སབྱཾ ཝཱམེ ཙ དཀྑིཎེ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༢༡.༨༤] ཧི ཨཛཡོ, སཝ གཏིཡཾ, ཡོ. དཀྑིཎཾ ཀལེ༹ཝརཾ ཨཔསབྱཾ, སབྱཏོ ཨཔགཏཾ ཨཔསབྱཾ.
དྭཡཾ ¶ ཝིཔརཱིཏེ. པཊིཀཱུལཏི ཨཱཝརཏཱིཏི པཊིཀཱུལཾ, ཀཱུལ ཨཱཝརཎེ. ཨཔསབྱཾ དཀྑིཎེཔི ཝུཏྟཾ.
དུརདྷིགམནྟོ པཐཾ གཧནཾ, ཡཐཱ – གཧནམེཏཾ སཏྠཾ, དུབྦིཝེཀམིཙྩཏྠོ. གཙྪནྟཾ ཧནྟཱིཏི གཧནཾ, གཧཎམྤི, ཡདཱདི. ཀལ གམནེ, ཨིལོ, ཀལིཾ ལཱཏཱིཏི ཝཱ ཀལིལཾ.
༧༢༠-༧༢༡. དྭཡཾ བཧུཔྤཀཱརེ. ཨུཙྩཉྩ ཏཾ ཨཝཙཉྩེཏི ཨུཙྩཱཝཙཾ, ཀམྨདྷཱརཡོ. བཧཝོ བྷེདཱ ཨསྶ.
ཏིཀཾ ཛནཱདིནིརནྟརགཏེ. སངྐ སངྐཱཡཾ, ཏོ. ཀིར པཀྑེཔཝིཀྑིཔནེསུ, ཏོ, ཨིཎྞཱདེསོ. སངྐ སངྐཱཡཾ, ཨུལོ, སངྐུལཾ, སཾཔུབྦོ ཀུལ སནྟཱནེ ཝཱ, རོ.
སིལོཀོ ཚེཀེ. ཀཏོ ཨབྷྱཱསིཏོ ཧཏྠོ པདཏྠོ ཡེན ཀཏཧཏྠོ. ཀུས སིལེསནེ, ཨལོ. པཀཊྛཱ ཝཱིཎཱ ཨསྶ. ཨབྷིཛཱནཱཏི ཨབྷིཉྙོ. སིཀྑ ཝིཛྫོཔཱདཱནེ, ཏོ. པུཎ ཀམྨནི སུབྷེ, རོ. པཊ གམནེ, ཨུ. ཚིདི དྭིདྷཱཀརཎེ, ཀཏྟརི ཨ, དསྶ ཀོ. ཙཏ ཡཱཙནེ, ཨུརོ. དལ དིཏྟིཡཾ, ཁོ, ལསྶ ཀོ, དཀྑ ཝུཌྜྷིཡཾ ཝཱ, ཨ, དཀྑ ཝུཌྜྷིཧིཾསཱགཏིསཱིགྷེསུ ཝཱ. པིས ཧིཾསཱབལདཱནནིཀེཏནེསུ, ཨལོ, པེསལོ. ཀཏམུཁོ, ཀཏཱིཔི, ཀཏསདྡོ ¶ ཨབྷྱཱསིཏཏྠོ, ཀཏཾ ཨབྱཱསིཏཾ མུཁཾ ཨུཔཱཡོ ཨནེནཱཏི ཀཏམུཁོ. ཀཏཾ ཨསྶཏྠཱིཏི ཀཏཱི.
སཏྟཀཾ བཱལེ. བལ པཱཎནེ, བལཏཱིཏི བཱལོ, ཨསྶཱསིཏཔསྶཱསིཏམཏྟེན ཛཱིཝཏི, ན པཉྙཱཛཱིཝིཏེནཱཏྱཏྠོ. དཱ ཀུཙྪཱཡཾ གཏིཡཾ ཝཱ, ཏུ, དྭིཏྟཾ, རསྶཱདི. ཛལ དྷཉྙེ, ཨ, ལ༹ཏྟཾ. མཱུཧ ཝེཙིཏྟེ, ལོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ, མཱུལ༹ྷོ. མནྡ ཛལ༹ཏྟེ. བཱལྱཡོགཱ བཱལིསོ, ཨིསོ. ཨཉྙོ, ཡཐཱཛཱཏོཔི, ན ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཉྙོ. ཡཱདིསོ ཛཱཏོ ཝིཝེཀོ ཡཐཱཛཱཏོ.
༧༢༢. ཏིཀཾ བྷཱགྱསམྤནྣེ. པུཉྙཾ, སུཀཏཉྩ ཡསྨིཾ ཨཏྠི པུཉྙཝཱ, སུཀཏཱི, ཝནྟུ, ཨཱི ཙ. དྷནཾ གཧཎཾ ལདྡྷོཏི དྷཉྙོ, ཡོ. དྭཡཾ མཧཱཝཱིརིཡེ. མཧཱདྷིཏི མཧཱཝཱིརིཡོ. དྭཡཾ མཧིཙྪེ. མཧཱསཡོཔི.
དྭཡཾ བཧུལཧདཡེ, པསཏྠཧདཡེ ཙ. ཧདཡཾ བཧུལཾ, པསཏྠཉྩ ཡསྶ ཧདཡཱི, ཧདཡཱལུ ཙ, ཏབྦཧུལེ ཨཱི, ཨཱལུ ཙ, སུཧདཡོཔི.
༧༢༣. དྭཡཾ ཧཊྛཙིཏྟེ. ‘‘ཧཱསམནོ ཝིཀུབྦཱནོ, པམཱནོ ཧཊྛམཱནསོ’’ཏི [ཨམར ༢༡.༧] ཨམརསཱིཧོ. དྭཡཾ དུམྨནེ. དུཊྛཾ, དུཀྑིཏཾ ཝཱ མནོ ཡསྶ. ཝིརཱུཔཾ མནོ ཡསྶ. ཨནྟམནོཔི.
ཙཏུཀྐཾ ¶ བཧུཔྤདེ. ཡཱཙཀཱནཾ ཝདཾ ཝཙནཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཝདཱནིཡོ, ཝདཉྙཱུ ཙ, ཨིཡོ, རཱུ ཙ, པུབྦཏྲཉྙསྶ ནཱདེསོ, མཛ྄ཛྷདཱིགྷོ ཙ. དཱནེ སོཎྜོ པསུཏོ. སོཎྜསདྡོཏྲ མཛྫམདེཏྱེཀེ, ཐཱུལལཀྑོཔྱཏྲ, དཱནཏྠཾ ཐཱུལཾ ལཀྑཾ ཨསྶ.
༧༢༤. སིལོཀོ པཱཀཊམཏྟེ. ཁྱཱ པཀཱསནེ, ཏོ. པཏིཔུབྦོ ཨི གམནེ, ཏོ. ཨབྷིམུཁཾ ཨེཏཱིཏི པཏཱིཏོ. ཉཱ ཨཝབོདྷནེ, ཏོ, པཉྙཱཏོ, ཨབྷིཉྙཱཏོ ཙ. པཐ ཁྱཱནེ. སུ གཏིབུདྡྷཱིསུ, ཏོ, སུཏོ, ཝིསྶུཏོ ཙ, སུ སཝནེ ཝཱ, ཀམྨེ ཏོ. ཝིད ཉཱཎེ, ཝིདིཏོ. སིདྷུ སཾརཱདྷེ, ཏོ, སིདྷ སཾསིདྡྷིཡཾ ཝཱ. ཀཊ གཏིཡཾ, དསྶནཾ ཀཊཏཱིཏི པཱཀཊོ, ཨུཔསགྒསྶ དཱིགྷོ.
༧༢༥. ཏིཔཱདཾ ཨིསྶརེ. ཨཱིས ཨིསྶརིཡེ, ཨཱིསཏཱིཏི ཨིསྶརོ, ཨརོ, རསྶཱདི, དྭིཏྟཾ. ནཱི ནཡེ, ཎྭུ, ནཱཡཀོ. སཾ དྷནཾ ཨསྶཏྠཱིཏི སཱམཱི, དཱིགྷཱདི, རསྶནྟེ སཱམིཔི. པཱ རཀྑཎེ,ཏི, རསྶཱདི, པཏི. ཨདྷིཔུབྦེ ཨདྷིཔཏི. ཨཱིས ཨིསྶརིཡེ, ཨ, ཨཱིསོ. པབྷཝཏཱིཏི པབྷུ, ཨུ, པབྷཱུཔི. ཨཡ གམནེ, ཡོ, ཨཡྻོ. ཨདྷིཔཱཏཱིཏི ཨདྷིཔོ, རོ. ཨདྷིབྷཝཏཱིཏི ཨདྷིབྷཱུ, ཀྭི. ནཱི ནཡེ, རིཏུ, ནེཏཱ.
ཏིཀཾ ¶ བཧུདྷནེ. ཨིབྷཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨིབྦྷོ, ཝོ, ཝཎྞཝིཔརིཡཡོ. ཛྷེ ཙིནྟཱཡཾ, ཨ, ཨཛ྄ཛྷཱཡཏི དྷནཾ ཨཌྜྷོ, ཛྷསྶ ཌྷོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, རསྶཱདི ཙ. དྷནཱ ཨཏིསཡེ ཨཱི, དྷནཱི.
༧༢༦. དྭཡཾ དཀྑིཎེཡྻེ. དཱནཾ པཊིགྒཎྷིཏུཾ ཨརཧཏཱིཏི དཱནཱརཧོ, དཀྑ ཝུདྡྷིཡཾ, སཱིགྷཏྠེ ཙ, དཀྑནྟི བྷོགསམྤདཱདཱིཧི ཡཱཡ, སཱ དཀྑིཎཱ, ཨིཎོ, ཏཾ ཨརཧཏཱིཏི དཀྑིཎེཡྻོ.
དྭཡཾ སྣེཧཝཏི. སིནིཧ པཱིཏིཡཾ, དྷོ, ཧསྶ དོ, སིནིདྡྷོ, ཝཙྪོ སིནེཧོ ཡསྶཏྠི ཝཙྪལོ, ལོ.
པམཱཎིཀོ པརིཀྑཀོ, པརིཀྑཏེ ཨཝདྷཱརཡཏེ པམཱཎེཧི ཨཏྠནྟི པརིཀྑཀོ, ཨིཀྑ དསྶནངྐེསུ, ཎྭུ. ཀཱརཎཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཀཱརཎིཀོ, ཨིཀོ.
དྭཡཾ ཨཱསཏྟེ. སནྫ སངྒེ, ཏོ. ཏཾ ཏཾ ཝཏྠུ པརཾ པདྷཱནཾ ཨསྶ ཏཔྤརོ.
༧༢༧. ཏིཀཾ ཀཱརུཎིཀེ. ཀརུཎཱ སཱིལཾ ཨསྶ ཀཱརུཎིཀོ. དཡཱ ཀརུཎཱ ཡསྶཏྠི དཡཱལུ, ཨཱལུ. དུཀྑིཏེསུ སུཊྛུ རམཏཱིཏི སཱུརཏོ, ཨུཔསགྒསྶ དཱིགྷཏཱ.
ཨིཊྛཏྠེ ¶ ཨབྷིམཏཔྤཡོཛནེ ཨུཡྻུཏོ པུགྒལོ ཨུསྶུཀོ ནཱམ, ཨུཊྛཱནཾ སུཊྛུ ཀཱཡཏཱིཏི ཨུསྶུཀོ, ཧསཱདྱནུཊྛེཡཾ.
ཡོ ཨཱལསྱཱཝསཱདཱིཧི ཨནུཏིཊྛཏི, སོ དཱིགྷསུཏྟོ, དཱིགྷཉྩ ཏཾ སུཏྟཉྩ, ཏམིཝ ཙརཏཱིཏི དཱིགྷསུཏྟཾ, དཱིགྷསུཏྟཔརིཡནྟིཀཾ ཀཱརིཡཾ ཀརོཏཱིཏི དཱིགྷསུཏྟོ. ཙིརེན ཀྲིཡཱནུཊྛཱནཾ ཨསྶ.
༧༢༨. དྭཡཾ པརཱཡཏྟེ, པརསྨིཾ, པརེན ཝཱ ཨདྷཱིནོ པརཱདྷཱིནོ, ཨཛྷནྟཱ སཀཏྠེ ཨིནོ ཡདཱདིནཱ. པརཏནྟོ, པརཝཱ, ཨཏྟཝཱཔི [ནཱཐཝཱ (ཨམར ༢༡.༢༦], ཏནྟཡཏཱིཏི ཏནྟོ, ཏནྟ ཀུཊུམྦདྷཱརཎེ, ཨ, པརོ ཏནྟོ ནིཡཱམཀོ ཡསྶ. པརོ སེཊྛོ ནཱཡཀོ, ཨཏྟཱ ཙ ཨཏྠཱིཏི པརཝཱ, ཨཏྟཝཱ ཙ, ཝནྟུ.
ཨཱཡཏྟཏཱམཏྟེ ཙཏུཀྐཾ. ཡཏ པཡཏནེ, ཨཱཔུབྦོ ཨཝསཱིབྷཱཝེ, ཏོ. ཨནྟེན སམཱིཔེན སཧཱཏི སནྟཀོ, སཀཏྠེ ཀོ. པརིགྒཡ྄ཧཏེ ‘‘སཀ’’ནྟི ཀརཱིཡཏེཏི པརིགྒཧོ. ཨདྷིགཏོ ཨིནོ པབྷཱུ ཡེནཱཏི ཨདྷཱིནོ.
སེན ཨཏྟནཱ ཨཱིརིཏཾ སཱིལཾ ཨསྶཱཏི སེརཱི, ཏསྨིཾ སེརིནི ཙ སཙྪནྡོ ཝཏྟཏི, སསྶ ཨཏྟནོ ཚནྡོ ཡསྶཏྠཱིཏི སཙྪནྡོ, ཨ. སཝསོ, སཡཾཝསཱི, ནིརཝགྒཧོཔི.
༧༢༩. གུཎདོསེ ¶ ཨནིསམྨ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཡོ ཀརོཏི, སོ ཛམྨོ, ཛམ ཨདནེ, མོ.
དྭཡཾ ཨཏིཏཎྷེ. ལུབྷ ལོབྷེ, ཨ, དྭིཏྟཾ, བྷསྶ པོ, ལོལུཔོ, ལོལུབྷོཔི.
ཏིཀཾ ལུདྡྷེ. གིདྷ ཨབྷིཀངྑཱཡཾ, ཏོ. ལུབྷ གིདྡྷིཡཾ, ཏོ. ལོལ ཨུམྨཱདནེ, ཨ, ལོལོ. ཨཐ མཧཱཏཎྷཱཏིཏཎྷགིདྡྷཱནཾ ཀོ བྷེདོ? མཧཱཏཎྷོ ནཱནཱརམྨཎཾ ཨིཙྪཏི, ཨཏིཏཎྷོ ཨེཀསྨིམྤི ཨཱརམྨཎེ ཨནེཀཝཱརཾ, ཨདྷིཀཉྩ ཏསཏི, གིདྡྷོ པན ཨུབྷཡཐཱཔཱིཏི ཨཡམེཏེསཾ ཝིསེསོ.
ཡོ ཀྲིཡཱསུ མནྡོ, སོ ཀུཎྛོ, ཀུཎྛ པཊིགྷཱཏེ, ཨཱལསྱེ ཙ, ཨ.
༧༣༠. པཉྩཀཾ ཀཱམཀེ. ཀམུ ཨིཙྪཱཡཾ, ཙུརཱདི, རིཏུ, ཀཱམཡིཏཱ, ཀཱརིཏལོཔེ ཀམིཏཱ. ཡུམྷི ཀཱམནོ, ཀམནོཔི. ཎཱིཔཙྩཡེ ཀཱམཱི, ཎུཀཔཙྩཡེ ཀཱམུཀོ, ཨནུཀོ, ཨབྷིཀོཔྱཏྲ, ཨནུཀཱམཡཏེ ཨནུཀོ, ཀྭི. ཨབྷིཀཱམཡཏེ ཨབྷིཀོ, ཀྭི. ཨཏིཀོཔི.
དྭཡཾ མཏྟེ. སུཎྜཱ སུརཱ, ཏཏྲ ཀུསལོ སོཎྜོ, པཱནཱགཱརཾ ཝཱ སུཎྜཱ, ཏཏྲ བྷཝོ, ཋིཏཾ ཝཱ སོཎྜོ. མད ཨུམྨཱདེ ¶ , ཏོ. ཨུཀྐཊོ, ཁིཝོཔི, མདེན ཨུདྡྷཏོ ཨུཀྐཊོ, ཡདཱདིནཱ ཨུཏོ ཀཊོ མཏྟཏྠེ [པཱཎིནི ༥.༢.༢༩]. ཁིཝ མདེ, ཨ.
ཏིཀཾ ཝཙནཀཱརིནི. པཝཏྟིནིཝཏྟཱིསུ ཝིདྷཱཏུཾ སཀྱོ ཝིདྷེཡྻོ, ཨིཡྻོ. ཨཱདེསིཏཾ, ཨཱདརེན ཝཱ སུཎོཏཱིཏི ཨསྶཝོ, རསྶཱདི, ཨ. སུནྡརཾ ཝཙོ ཨཱཙརིཡཱདཱིནཾ ཨེཏསྨིཾ ཧེཏུབྷཱུཏེཏི སུབྦཙོ. ཝིནཡགྒཱཧཱིཔི, ཝིནཡཾ ཝིདྷིཔཊིསེདྷཝཙནཾ གཧེཏུཾ སཱིལོ ཝིནཡགྒཱཧཱི.
༧༣༡. ཏངྑཎུཔྤཏྟིཉཱཎཾ པཊིབྷཱ, ཏཱཡ ཡུཏྟོ པགབྦྷོ, སཱིགྷམེཝ གབྦྷཏཱིཏི པགབྦྷོ, གབྦྷ དྷཱརཎེ.
ཏིཀཾ བྷཱིརུཀེ. བྷཱི བྷཡཾ སཱིལོ ཡསྶ བྷཱིསཱིལོ. བྷཱཡཏཱིཏི བྷཱིརུ, བྷཱི བྷཡེ, རུ. རུཀཔཙྩཡེ བྷཱིརུཀོ, སཀཏྠེ ཝཱ ཀོ.
དྭཡཾ ཨསཱུརེ. ན ཝཱིརོ སཱུརོ ཨཝཱིརོ. ཀུཙྪིཏཏརཏྟཱ ཀཱཏརོ, ཀུསྶ ཀཱདེསོ.
དྭཡཾ ཧིཾསཱསཱིལེ, ཧནནསཱིལོ ཧིཾསཱསཱིལོ, གྷཱཏུཀོ, ཨུཀོ, ཧནསྶ གྷཱཏོ. སརཱརུ, ཧིཾསོཔི.
༧༣༢. ཏིཀཾ ཀོདྷཡུཏྟེ. ཀུདྷ ཀོཔེ, ཀུཛ྄ཛྷནསཱིལོ ཀོདྷནོ, ཡུ. དུས དོསེ, དོསནོ, པཊིགྷོ ¶ , ཡུ. ཀུཔ ཀོཔེ, ཀུཔཏཱིཏི ཀོཔཱི, ཎཱི. ཨམརིསནོཔི, ནཏྠི མརིསནཾ ཁམཱ ཨསྶ ཨམརིསནོ, མརིས ཨསཧནེ.
དྭཡཾ ཨདྷིཀཀོདྷཡུཏྟེ. ཙཎྜཏེཏི ཙཎྜོ, ཨ, ཙཎྜ ཀོཔེ. ཨཏིརེཀཾ ཀུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨཙྩནྟཀོདྷནོ. ཨཙྩནྟཀོཔནོཔི, ཏདཱ ཀུཔཏོ ཡུ.
པཉྩཀཾ ཁནྟིཡུཏྟེ. སཧ ཁམནེ, ཡུ. ཁམུ སཧནེ, ཡུ. ཏུམྷི ཁནྟཱ, སཏྠཱདི. ཏིཏིཀྑཱ ཡསྶཏྠཱིཏི ཏིཏིཀྑཝཱ. མནྟུམྷི ཁནྟིམཱ, སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶ ཨཱ.
༧༣༣. དྭཡཾ སདྡྷཱཡུཏྟེ. ཧི པདཔཱུརཎེ. སདྡྷཱ ཡསྶཏྠཱིཏི སདྡྷཱལུ. སདྡྷཱ རཏནཏྟཡཱདཱིསུ པསཱདོ, ཏཎྷཱ, ཨཱདརོ ཙ. དྭཡཾ དྷཛཡུཏྟེ. ཙིཧནེ ཙ པཊཱཀཱཡཾ, དྷཛོ སོཕེ ཙ སོཎྜིཀེ, སོཕོ པུལླིངྒཾ.
དྭཡཾ ནིདྡཱསཱིལེ. ནིདྡཱ ཨེཝ སཱིལཾ ཡསྶ སོ ནིདྡཱསཱིལོ. དྭཡཾ པབྷཱཡུཏྟེ. བྷཱ དིཏྟིམྷི, སརཔཙྩཡོ, རསྶཱདི, དྭིཏྟཉྩ, བྷསྶརོ, བྷཱསཱ རཏི ཡསྶཱཏི ཝཱ བྷསྶརོ, རསྶཱདི ཨེཝ. སསྶ དྭིཏྟཱབྷཱཝེ བྷཱསུརོ, ཨསྶུ, བྷཱས དིཏྟིཡཾ ཝཱ, ཨུརོ, ཨཐ ཝཱ དྭཡཾ བཧུཀཐཱཡུཏྟེ, བྷཱསཱསུ སབྦཱསུ བཧཱུསུ ཀཐཱསུ རམཏཱིཏི བྷསྶརོ, ཀྭི, བྷཱསཏཱིཏི ཝཱ བྷསྶརོ, ཨརོ, རསྶཱདི, དྭིཏྟཉྩ, བྷཱསཱསུ རམཏཱིཏི ཝཱ བྷཱསརོ, ཀྭི, མཛ྄ཛྷརསྶོ, བྷཱསཏཱིཏི ཝཱ བྷཱསརོ, ཨརོ, ཨིམསྨིཾ པཀྑེ ཨསྶུཏྟཱབྷཱཝོ.
༧༣༤. ཏིཀཾ ¶ ནགྒེ. ན གཙྪཏཱིཏི ནགྒོ, དྭིཏྟཾ, ལགྒ སངྒེ ཝཱ, ནཏྟཾ, ནཛི ལཛི བིལེ ཝཱ, ཎོ, ཛསྶ གོ, དྭིཏྟཾ. དིསཱ ཨེཝ ཨམྦརཾ ཝཏྠཾ ཨེཏསྶ, ན པཀཏིཝཏྠནྟི དིགམྦརོ. སསྶ གོ. ནཏྠི ཝཏྠཾ ཨེཏསྶ, ཨཐ ཝཱ དིགམྦརཱ ཝཏྠཱ, ཨཉྙཏིཏྠིཀོ ཨཝཏྠོ ཙཱཏི ཨེཏེ དྭེ ནགྒོ ནཱམ, ནགྒཱ ནཱམཱཏི ཝཱ, ‘‘ཏེ ཨིཏྠིཁྱཱ པོ, སཏྟ པཀརཎཱནི ཨབྷིདྷམྨོ ནཱམཱ’’ཏྱཱདཱིསུ ཝིཡ སཉྙཱསཉྙཱིསདྡཱནཾ ཝཙནབྷེདསྶཱཔི སམྦྷཝཏོ. ནགྒོ ཙ ནགྒོ ཙ ནགྒཱ, པུརིམསྨིཾ པཀྑེ པན སཱམཉྙཏཱཡ ཨེཀཝཙནནིདྡེསོ.
དྭཡཾ བྷཀྑཀེ. གྷས ཨདནེ, མརོ, གྷསྨརོ. བྷཀྑ ཨདནེ, ཎྭུ.
ཝཏྟུཾ སོཏུཉྩ ཨཀུསལོ, ཝཙནེ སཝནེ ཙ ཨཀུསལོ ཨེལ༹མཱུགོ ནཱམ, ཨེལོ༹ བདྷིརོ, མཱུགོ ཨཝཙནོ, ཀམྨདྷཱརཡོ, སཋེཔི ཨེལ༹མཱུགོ.
༧༣༥. མུཁརཱདཡོ ཏཡོ ཨཔྤིཡཝཱདིནི. ཝཱཛྷཱཝཱཛྷེསུ མུཁཾ ཨསྶཏྠི, ནིནྡཱཡཾ རོ. ནིནྡིཏཾ མུཁཾ ཡསྶ དུམྨུཁོ. ཨབདྡྷཾ ཨནགྒལ༹ཾ མུཁཾ ཡསྶ ཨབདྡྷམུཁོ.
བཧུ ¶ ཙ གཱརཡ྄ཧཉྩ ཝཙོ ཡསྶ སོ ཝཱཙཱལོ ནཱམ. ཀུཙྪིཏཱ ཝཱཙཱ ཨསྶ སནྟཱིཏི ཝཱཙཱལོ, ནིནྡཱཡཾ ལོ.
དྭཡཾ སུཝཙནེ. ཝདཏཱིཏི ཝཏྟཱ, པསཾསཱཡཾ ཏུ. ཝདཏཱིཏི ཝདོ. སོ པདཔཱུརཎེ.
༧༣༦. ཏིཀཾ ཨཏྟནིཡེ. ནེཏབྦོཏི ནིཡོ, ནིཡོ ཨེཝ ནིཛོ, ནཱི ནཡེ, ཎྱོ, ཡསྶ ཛོ, སམཱིཔེ ཛཱཡཏཱིཏི ཝཱ ནིཛོ. སསྶ ཨཏྟནོ ཨཡཾ སཀོ, ཨིདམཏྠེ ཀོ, སོ ཨེཝ ཝཱ སཀོ, སསྶཱཡཾ སཀོ, ཎོ. ཨཏྟནི ཛཱཏོ ཨཏྟནིཡོ, ཨནིཡོ.
ཏིཀཾ ཨཙྪརིཡེ. ཝིཔུབྦོ མཧ པཱུཛཱཡཾ, བྷཱུཝཱདི, ཎྱོ, མནྟལོཔོ, ཝིམྷཡོ. ཨཱཔུབྦོ ཙར གཏིབྷཀྑནེསུ, ཨ, ཙརསྶ ཙྪརིཡོ, རསྶཱདི ཙ, ཨཙྪརིཡོ. ན བྷཝིཏྠཱཏི ཨབྦྷུཏོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, རསྶོ ཙ, ཨབྷཱུཏོཔི [སདྡནཱིཏིཔདམཱལཱཡཾ ༣༤༠.༡ པིཊྛེསུ པསྶིཏབྦཾ].
སོཀཱདཱིཧི ཨིཏིཀཏྟབྦཏཱཔཊིཔཏྟིསུཉྙོ ཝིཧཏྠོ, བྱཱཀུལོ ཙ. ཝིཀྑིཏྟོ ཧཏྠོ ཡསྶ ཝིཧཏྠོ. ཀུལ སངྑྱཱནེ ཝིཨཱཔུབྦོ.
ཀཏསནྣཱཧོ ཝདྷུདྱཏོ ཧནྟུམུདྱཏོ ཨུཡྻུཏོ ཨཱཏཏཱཡཱི ནཱམ. ‘‘ཝདྷུཡྻུཏྟོ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨཱཔུབྦོ ཏཱ པཱལནེ, ཎཱི, དྭིཏྟཾ, ཨཱཀཱརནྟཱནམཱཡོ, ཨཱཏཏཱཡཱི.
༧༣༧. སཱིསཙྪེཛྫམྷི ¶ སཱིསཙྪེདཱརཧེ ཝཛ྄ཛྷོ. ཧནྟབྦོཏི ཝཛ྄ཛྷོ, ཧན ཧིཾསཱཡཾ, ཎྱོ, ཧནསྶ ཝདྷོ, ཛྷསྶ ཛྷོ. ཨསརཱུཔདྭིཏྟཾ, ཝཛ྄ཛྷོ.
ཏིཀཾ ཝཀྐཱསཡེ. ནིཀནྟཏཱིཏི ནིཀཏོ, ཀནྟ ཚེདནེ, ཨ, ནལོཔོ. སཋ ཀེཏཝེ, ཨ. ནཏྠི ཨུཛུཏཱ ཡསྶ ཨནུཛུ.
ཏིཀཾ བྷེདཀཱརཀེ. སཱུཙ པེསུཉྙེ, ཎྭུ. པིསི སཉྩུཎྞནེ, པིསི ཨཝཡཝེ ཝཱ, པིསཏཱིཏི པིསུཎོ, ཡདཱདིནཱ ཨུནོ, ཎཏྟཾ. ཀཎྞེ ཛཔཏཱིཏི, ཨལུཏྟསམཱསོ, ཨརུཙིཏབྦརོཙཀེཔི ཀཎྞེཛཔོ.
དྭཡཾ པཧརཎསཱིལེ. དྷུབྦཱི ཧིཾསཱཡཾ, ཏོ, བྷུཛཱདི. ཝཉྩཡཏེ ཝིཔྤལཔཏེཏི ཝཉྩཀོ, ཝཉྩ གམནེ.
༧༣༨. ཨརིཡཱསཱམཉྙེན ཙ བཱལཔུརིསསྶ ལཀྑཎམཱཧ. ཧི པདཔཱུརཎེ. ཡོ པུརིསོ ཡོ ཛནོ, ཛནཔརིཡཱཡོ ཙེཏྠ པུརིསསདྡོ ‘‘དྭེ མཧཱཔུརིསཱ ཨབྷིནིཀྑནྟཱ’’ཏྱཱདཱིསུ ཝིཡ, ཨནིསམྨ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཝདྷབནྡྷནཱདིཀིཙྩཾ ཀརོཏི, སོ ཁལུ ཨེཀནྟཏོ ‘‘ཙཔལོ’’ཏི ཝིཉྙེཡྻོ, ཀསྨཱ? ཨཝིནིཙྪིཏཀཱརིཏྟཱ སམྨཱ ཨཝིནིཙྪིཏསྶ ཀཱརིཡསྶ ཀརཎསཱིལཏྟཱ. ཙཔ ཀཀྐརཎེ, ཙཔ སནྟཱནེ ཝཱ, ཨལོ, ཙཔལོ.
༧༣༩. ཙཏུཀྐཾ ¶ ཀདརིཡེ. ཀུཙྪིཏཾ དདཱཏཱིཏི ཁུདྡོ, དོ, ཀསྶ ཁོ, ཨདཱནསཱིལཏཱཡ སམྤརཱཡེསུ ཁུདྡཾ བུབྷུཀྑིསྶཱམཱིཏི ཝཱ ཁུདྡོ, ཁུད བུབྷུཀྑཱཡཾ, དོ ཨནཱགཏཏྠེ. པརཱནུཔབྷོགེན ཨཏྠསཉྩཡསཱིལཏྟཱ ཀུཙྪིཏོ ཨརིཡོ ཨཏྠཔཏི ཀདརིཡོ, ཨདཱཡཀཏྟཱ ཀུཙྪིཏཾ ཋཱནཾ ཨརཏཱིཏི ཝཱ ཀདརིཡོ, ཨིཡོ. དཱནཱདཱིསུ ནམནཱབྷཱཝེན ཐདྡྷེན མཙྪེརཡུཏྟཙིཏྟེན སཧིཏཏཱཡ ཐདྡྷམཙྪརཱི, ཨཱི. ཀུཙྪིཏོ པཎོ ཡསྶ ཀཔཎོ, ཀིཔཙཱནོ, མིཏཔྤཙོཔི. ཀུཙྪིཏཾ པཙཱནོཏི དུཏིཡཱསམཱསོ. མིཏཾ པཙཏཱིཏི མིཏཔྤཙོ, ཎོ.
ཨདྡྷཾ དལིདྡེ. ནཏྠི ཀིཉྩནཾ ཨཔྤམཏྟཀམྤི དྷནཾ ཡསྶ ཨཀིཉྩནོ. དལིདྡ དུགྒཏིཡཾ, ཨ, དལ ཝིདཱརཎེ ཝཱ, ཨིདོ, དྭིཏྟཾ. དཱིན དུགྒཏབྷཱཝེ, དཱིནོ, དི ཁཡེ ཝཱ, ཨཱིནོ. ནཏྠི དྷནཾ ཨསྶ. ནིནྡིཏཾ གམནཾ ཨསྶ དུགྒཏོ.
༧༤༠. ཡཾ ཀམྨཾ ‘‘ཨིདམཧཾ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱི’’ཏི ཨསམྦྷཱཝིཏཾ ཨཙིནྟིཏམེཝ ཧུཏྭཱ སམྤཏྟཾ, ཏཾ ‘‘ཀཱཀཏཱལཱིཡ’’ནྟྱུཙྩཏེ. ཏཱལསྶ ཨིདཾ ཕལཾ ཏཱལཾ, ཀཱཀོ ཙ ཏཱལཉྩ ཀཱཀཏཱལཱནི, ཏེཧི སདིསཾ ཀམྨཾ ཀཱཀཏཱལིཡཾ, ཀཱཀསྶ, ཏཱལཕལསྶ ཨུཌྜནཔཏནསདིསཾ ཀམྨནྟྱཏྠོ.
ཙཏུཀྐཾ ཡཱཙཀེ. ཡཱཙནཾ ཀརོཏཱིཏི ཡཱཙནཀོ, ཡཱཙཏཱིཏི ཝཱ, ཡཱཙ ཡཱཙནེ, ཡུ. སཀཏྠེ ཀོ. ཨཏྠ ཡཱཙནཱཡཾ, ཨཏྠནཾ ཨཏྠོ, སོ ཨསྶཏྠཱིཏི ཨཏྠཱི. ཎྭུ, ཡཱཙཀོ ¶ . ‘‘མཱདིསསྶ དྷནཾ དཏྭཱ རཱཛཱ སགྒཾ གམིསྶཏཱི’’ཏྱཱདིནཱ དཱནཕལཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཝཀཏི ཡཱཙཏཱིཏི ཝནིབྦཀོ, ཝཎྞསྶ ཝནི, ཝཀ ཨཱདཱནེ, ཨཱདཱནམེཏྠ ཡཱཙནམེཝ.
༧༤༡. ཀིཉྩིདཱུནཀནྟཾ པཏིཔཱདེན ནཱམཾ. པཀྑིསཔྤམཙྪཱདཡོ ཨཎྜཏོ ཛཱཏཏྟཱ ཨཎྜཛཱ. ནརཱདཡོ པན གབྦྷཱསཡསངྑཱཏཛལཱབུཏོ, ཏཏྲ ཝཱ ཛཱཏཏྟཱ ཛལཱབུཛཱ. ཀིམི ཙ ཌཾསཱ ཙ ཨཱདིནཱ མཀསམངྒུརཱདཡོ ཙ སེདཛཱ, སེདཀཱརཎཏྟཱ ཨུསྨཱ སེདོ, ཏཏོ ཛཱཏཱ སེདཛཱ. དེཝོ ཙ ཨཱདིནཱ བྲཧྨནེརཡིཀཱདཡོ ཙ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ཨུཔགནྟྭཱ པཏཏཱིཏི ཨུཔཔཱཏཱི, ཎཱི, སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཱདིཀོ ཨཏྟབྷཱཝོ, སོ ཡེསམཏྠི, ཏེ ཨོཔཔཱཏིཀཱ.
༧༤༢. ཛཎྞུམཏྟེ ཛཎྞུཔྤམཱཎཡུཏྟེ ཨུདཀཱདིམྷི ཛཎྞུཏགྒྷོ, ཛཎྞུཔྤམཱཎོ ཛཎྞུཏགྒྷོ, པམཱཎཏྠེ ཏགྒྷོ, ཛཎྞུཔྤམཱཎོ ཛཎྞུམཏྟོ, པམཱཎཏྠེ མཏྟོ [མོགྒལླཱནེ ༤.༤༧ སུཏྟེ པསྶིཏབྦཾ], ཏསྨིཾ.
ཀིཉྩིདཱུནཀེ ཨཔྤམཏྟཀཡུཏྟེ ཀཔྤོ [པཱཎིནི ༥.༤.༦༧], ཨཱུནསྶ ཨཔྤཀཏཱཡ ཀཔྤཱིཡཏི ཨེཀཱདིཝསེན པརིཙྪིཛྫཏཱིཏི ཀཔྤོ, ཀཔྤ པརིཙྪེདནེ.
ཙཏུཀྐཾ ¶ པརིཡཱཔནྣེ. ཨནྟོ གཙྪཏཱིཏི ཨནྟགྒཏཾ, ‘‘ལོཔཉྩ ཏཏྲཱཀཱརོ’’ཏི ཨོལོཔེ ཨཨཱགམོ, དྭིཏྟཾ. ཨནྟོགཏམྤི. པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཱཔནྣཾ གཧིཏཾ པརིཡཱཔནྣཾ. གཱདྷ པཏིཊྛཱཡཾ, ཨནྟོ ཨོགཱདྷཏཱིཏི ཨནྟོགདྷཾ, རསྶོ, ཨོགཱདྷཏཱིཏི ཨོགདྷཾ.
༧༤༣. དྭཡཾ སཱདྷིཏེ. རཱདྷ སཱདྷ སིདྡྷིཡཾ, ཀམྨནི ཏོ.
དྭཡཾ ཀུཐིཏེ. པཙ པཱཀེ, ཨཏཱིཏེ ཀཏྟརི ཏོ, ཏསྶ ཀྐོ, ཙལོཔོ. ཀུཐ ནིཔྤཀྐེ, ཏོ.
ཨཱཔདཾ བྱསནཾ པཏྟོ ཨཱཔནྣོ ནཱམ, ཨཏིཔཱིལ༹ནཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཨཱཔནྣོ, ‘‘ཨཱ ཏུཀོདྷམུདཱཊྚཱིསཱུ’’ཏི ཧི ཨེཀཀྑརཀོསོ [ཨེཀཀྑརཀོས ༡༤ གཱཐཱ] . པད གམནེ, ‘‘ཨཱཔནྣོ ཙ ཝིཔཏྟིམྷི, པཏྟེ ཙ ཝཱཙྩལིངྒིཀོ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧོ.
དྭཡཾ པརེསམཝསགཏེ. ནཏྠི ཝསོ ཨཱཡཏྟོ པརེསཾ ཨེཏསྨིཾ སེརཱིབྷཱུཏེཏི ཝིཝསོ, ཨཝསོ ཙ.
༧༤༤. ཚཀྐཾ ཁིཏྟེ. ནུད པེརཎེ, ནུད ཁེཔེ ཝཱ, ཏོ, ཏསྶ ཨིནྣོ. ཨནིནྣཱདེསེ བྷུཛཱདི, ནུཏྟོ. ནུཏོཔི. ཨསུ ཁེཔནེ, ཏོ, བྷུཛཱདི, ཨཏྟོ. ཁིཔ པེརཎེ, ཏོ.
ཨཱིར ¶ གཏིཡཾ, ཀམྤནེ ཙ, ཨིཏོ, ཨཱིརིཏོ. ཨཱཔུབྦོ ཝིདྷ པེརཎེ, ཏོ, ཨཱཝིདྡྷོ.
ཙཏུཀྐཾ ཀམྤིཏེ. ཀམྤ ཙལནེ, དྷཱུ ཝིདྷུནནེ, ཀམྤནེ ཙ. དྷཱུཏོ, ཨཱདྷཱུཏོ, ཙལ ཀམྤནེ, ཙལིཏོ. ཝེལླིཏོ, པེཁིཏོཔི. ཝེལླ ཙལནཏྠོ. པེཁ གཏྱཏྠོ, པེཁིཏོ.
དྭཡཾ ནིསིཏེ. ནིསི ནིསཱནེ. ཏིཛ ནིསཱནེ, ནིསཱནཾ ཏིཀྑཀརཎཾ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཀམྨནི ཏོ.
༧༤༥-༧༤༦. ཏིཀཾ པཏྟབྦེ. པཏ གམནེ, ཏབྦོ. གམུ གཏིཡཾ, ཎྱོ, མྱསྶ མྨོ ཝཱ, གམྨཾ, གམྱཾ, དྱསྶ ཛྫོ, ཨཱཔཛྫཾ.
དྭཡཾ པརིཎཏེ. པཙིནོ ཨནེཀཏྠཏྟཱ ཨིཧ པརིཎཏཏྠོ. ནམུ ནམནེ, བྷཱུཝཱདི, ཀཏྟརི ཏོ, སམཱ དྭེ ཏུལྱཏྠཱ.
པཉྩཀཾ ཝེཋིཏེ. ཝེཋ ཝེཋནེ. ཝལམིཝ ཝལཡཾ, ཀུཎྜལཱཀཱརཾ ཝལཡཾ ཀཏཾ ཝལཡིཏཾ, ནཱམདྷཱཏུ, ཀཱརིཏནྟཱ ཏོ. རུདྷ ཨཱཝརཎེ, རུདྡྷཾ. སཾཔུབྦོ ཝུ སཾཝརཎེ, སཾཝུཏཾ. སམནྟཏོ ཝུཏཾ ཨཱཝུཏཾ, ཝུ སཾཝརཎེ, སབྦཏྲ ཀམྨནི ཏོ.
དྭཡཾ ¶ པརིཁཱདིནཱ པརིཀྑིཏྟེ. པརི སམནྟཏོ ཀརཱིཡཏེཏི པརིཀྑིཏྟཾ, པརིཀྑཏམྤི. ཝུ སཾཝརཎེ, ནིཝུཏཾ.
ཏིཀཾ ཝིཏྠཏེ. སར གཏིཡཾ, ཏོ, ཏསྶ ཊོ, རལོཔོ, ཝིསཊཾ. ཏནུ ཝིཏྠཱརེ, ཏོ, ཏསྶ ཏོ, ནལོཔོ, ཝིཏྠཏཾ, ཏཏཾ.
དྭཡཾ ལེཔནཱིཡེ. ལིཔ ལེཔནེ, དིཧ ཨུཔལེཔནེ, ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཀམྨནི ཏོ.
དྭཡཾ གུལ༹ྷེ. གུཧ སཾཝརཎེ, ལོ༹, གུལ༹ྷོ. གུཔ གོཔནེ, གུཏྟོ.
དྭཡཾ པོསནཱིཡེ. པུས པོསནེ, ཏོ, སཏཱནཾ ཊྛོ, ཊྛཱབྷཱཝེ པོསིཏོ.
༧༤༧. དྭཡཾ སལཛྫེ. ལཛྫ པཱིལེ༹, པཱིལོ༹ ལཛྫཱཝ. ཧཱིལ༹ ནིནྡཱལཛྫཱསུ, ཧཱིལི༹ཏོ.
དྭཡཾ སདྡེ. སན དྷན སདྡེ, སནིཏཾ, དྷནིཏཾ.
པཉྩཀཾ བནྡྷནཱིཡེ. སནྡནཾ བནྡྷནཾ, ཏཾཡོགཱ ཝནྟུ. སནྡཱནཝནྟཾ ཀཏཾ སནྡཱནིཏཾ, ནཱམདྷཱཏུམྷཱ ཏོ, ཝནྟུལོཔོ. སནྡཱནཾ སཛྫཱ, ཏམསྶཱཏི ཝཱ, ཨིཏོ. སི བནྡྷནེ, ཏོ. བནྡྷ བནྡྷནེ, བདྡྷོ. ཀཱིལ བནྡྷནེ. ཡམུ ཨུཔརམེ, སཾཔུབྦོ བནྡྷནེ, སབྦཏྲ ཀམྨནི ཏོ. མཱུཏཾ, ཨུདྡིཏཾ, སདྡིཏམྤི. མཱུ བནྡྷནེ. དཱ ཨཝཁཎྜནེ. ཨུ སཾཔུབྦོ བནྡྷནེ. ཝུཏྟཉྩ ‘‘ཨུདྡཱནནྟུ ཙ བནྡྷན’’ནྟི.
༧༤༨. ཏིཀཾ ¶ སིདྡྷེ. སིདྷ སཾསིདྡྷིམྷི. པད གམནེ, ནིཔུབྦོ སིདྡྷིཡཾ. ཝཏྟ ཝཏྟནེ, ཝཏྟནཾཔྱཏྲ སིཛ྄ཛྷནཾ ནིཔུབྦཏྟཱ.
ཏིཀཾ ཝིདཱརིཏེ. དར བྷིད ཝིདཱརཎེ, ཨིནྣཱདེསོ. བྷིནྣཾ. ཨནིནྣཱདེསེ ཏུ བྷེདིཏཾ.
དྭཡཾ ཏིཎཱདཱིཧི ཚཱདནཱིཡེ. ཚད སཾཝརཎེ, ཏོ, ཏསྶ སདྷཱཏྭནྟསྶ ཨནྣཱདེསོ.
ཏིཀཾ ཚིནྡིཏེ. ཝིདྷ ཝེདྷནེ. ཚིདྡ ཀཎྞབྷེདེ, ཙུརཱདི. ཝིདྷ ཝེདྷནེ, སབྦཏྲ ཀམྨེ ཏོ, ཨཔརདྭཡེ ཙ སཉྫཱཏཏྠེ ཨིཏོ.
༧༤༩. ཏིཀཾ ཨཱནཱིཏེ. ཧར ཧརཎེ, བྷར དྷཱརཎཔོསནེསུ, ཨཱཔུབྦོ ནཱི ནཡེ.
དྭཡཾ དམཡུཏྟེ. དམུ དམནེ, ཀཏྟརི ཏོ. པཀྐམཱདཱིཧི ནྟོ. ཨནྟཱདེསེ དམིཏོ. ཀམྨསཱདྷནོཔྱཡཾ.
དྭཡཾ སནྟེ. སམུ ཨུཔསམེ, ཀཏྟརིཏོ. ཨནྟཱདེསེ སམིཏོ, ཀམྨསཱདྷནོཔྱཡཾ.
དྭཡཾ པུཎྞེ. པཱུར པཱུརཎེ, ཏརཱདཱིཧི ཨིཎྞོ, དྭཱིསུཔི ཀཏྟུཀམྨསཱདྷནཱནི ལབྦྷནྟི.
༧༥༠. ཏིཔཱདཾ ¶ པཱུཛིཏེ. ཙཱཡ པཱུཛཱནིསཱམནེསུ. མཧ པཱུཛཱཡཾ, པཱུཛ པཱུཛནེ, ཨརཧ པཱུཛཱཡཾ, ཨརཧིཏོ. ཨཙྩ པཱུཛཱཡཾ. མཱན པཱུཛཱཡཾ. ཙི ཙཡེ, ཨཔཔུབྦོ པཱུཛནེ. ནམསྶིཏོཔི, ནམསྶདྷཱཏུ པཱུཛཱཡཾ.
དྭཡཾ ཏཙྪིཏེ དཱརུཨཱདིམྷི. ཏཙྪ ཏནུཀརཎེ, ཏནུཀརཱིཡཏེཏི ཏནཱུཀཏོ, དཱིགྷོ.
༧༥༡. དྭཡཾ ཨགྒིཨཱདཱིཧི ཏཏྟེ. ཏཔ དྷཱུཔ སནྟཱཔེ.
དྭཡཾ རཱཛཱདཱིནཾ སནྟིཀེ བྷཛནཱདིཝསེན ཨུཔགཏེ. ཙར གཏྱཏྠོ, ཨུཔཙརིཏོ. ཨཱས ཨུཔཝེསནེ, ཨུཔཱསིཏོ.
ཨདྡྷཾ ཙུཏེ. བྷས ཨདྷོཔཏནེ, ཏོ. གལ༹ སེཙནེ, གལི༹ཏཾ. པད གམནེ, པནྣཾ. ཙུ ཙཝནེ, ཙུ གམནེ ཝཱ. དྷཾསུ ཨཝསཾསནེ, གཏིཡཉྩ. ཀནྣམྤི, ཀནྣ གཏིསོསནེསུ.
༧༥༢. ཏུཊྛནྟཾ པམུདིཏེ, པཱི ཏཔྤནཀནྟཱིསུ. མུད ཧཱསེ. ཧས ཧཾསནེ, ཧས ཨལིཀེ ཝཱ. མད ཧཱསེ, མཏྟོ. ཏུས པཱིཏིཡཾ.
ཙཏུཀྐཾ ¶ ཚིནྣེ. ཀནྟ ཚེདནེ. ཚིདི དྭིདྷཱཀརཎེ. ལཱུ ཚེདནེ, ཎོ, ཡུ ཝཱ. དཱ ལཝནེ, ཏུ, དཱ ཨཝཁཎྜནེ ཝཱ. ཚཱཏམྤི. ཚོ ཚེདནེ, ཨོསྶཱཀཱརོ.
ཏིཀཾ པསཏྠེ. སཋ ཐུཏིཡཾ, ཏོ. ཝཎྞ ཝཎྞཀྲིཡཱཝིཏྠཱརགུཎཝཙནེསུ. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ. ཨཱིཌིཏོ, པཎིཏོཔི, ཨཱིཌ ཐུཏིམྷི. པཎ བྱཝཧཱརེ, ཐུཏིམྷི ཙ, པཎིཏོ.
༧༥༣. པཉྩཀཾ ཨལླེ, ཏིམ ཨདྡབྷཱཝེ ནིཙྩལེཔི, པཀྐམཱདཱིཧི ནྟོ. ཨལླ ཀླེདནེ, ལོ, ཨལླཾ. ཨདྡ གཏིམྷི, ཡཱཙནེ ཙ, ཨཱཔུབྦོ དཱ ཨཝཁཎྜནེ ཝཱ, དོ, ཨདྡཾ. ཀིལིད ཨདྡབྷཱཝེ, ཨིནྣཱདེསོ. ཨུནྡ ཀླེདནེ, ཨིནྣོ, ཨུནྣོ ཝཱ, སཱདྡམྤི. ཨདྡགུཎཡུཏྟཾ ཨདྡཾ, ཏེན སཧ ཝཏྟཏེ སཱདྡཾ.
ཙཏུཀྐཾ གཝེསིཏེ. མགྒ ཨནྭེསནེ, ཙུརཱདི. ཨེས གཏིཡཾ, བྷཱུཝཱདི. གཝེས མགྒནེ, ཙུརཱདི.
དྭཡཾ ལདྡྷེ. ལབྷ པཏྟིཡཾ. པཔུབྦོ ཨཱཔ བྱཱཔནེ, ཏོ, བྷུཛཱདི, ཨཱལོཔོ, པཏྟཾ. བྷཱཝིཏཾ, ཨཱསཱདིཏཾ, ཝིབྷཱུཏཉྩ.
༧༥༤. པཱལིཏནྟཾ རཀྑནཱིཡེ, རཀྑ པཱལནེ. གུཔ གོཔནེ, བྷུཛཱདི. ཏཱ པཱལནེ, ཏཱཏཾ. ཨཱཡཱགམེ གོཔཱཡིཏཾ. ཨཝ རཀྑཎེ, ཨཝིཏཾ.
ཙཏུཀྐཾ ¶ ཙཏྟེ. སཛ ཝིསྶགྒེ. ཙཛ ཧཱནིཡཾ. ཧཱ ཙཱགེ, ཨིནོ, དཱིགྷཱདི, ཧཱིནོ. ཨུཛྷ ཨུསྶགྒེ, སམུཛ྄ཛྷིཏཾ. དྷཱུཏམྤི, དྷཱུ ཀམྤནེ.
༧༥༥. པཛྫཾ བྷཱསིཏེ. བྷཱས བྱཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ. ལཔ བྱཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཝཙ བྷཱསནེ, ཝུཏྟཾ. ཨབྷིཔུབྦོ དྷཱ དྷཱརཎེ, ཏོ, དྷཱཏིསྶ ཧི, ཧི གམནེ ཝཱ, ཨབྷིཧིཏཾ. ཁྱཱ ཀཐནེ. ཛཔྤ བྱཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ. ཨཱིར ཁེཔགཏིཝཙནཀམྤནེསུ, ཨུདཱིརིཏཾ. ཀཐ ཝཱཀྱཔབནྡྷེ. གད ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ. བྷཎ བྷཎནེ. ཝད ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཏོ, ཝསྶུ, ཨུདིཏཾ.
༧༥༦. ཙཏུཀྐཾ ཨཝམཱནིཏེ. ཉཱ ཨཝབོདྷནེ. གཎ སངྑྱཱནེ. བྷཱུ སཏྟཱཡཾ. མཱན པཱུཛཱཡཾ, མན ཉཱཎེ ཝཱ, ཨཝཔརིཔུབྦཱ ཨེཏེ པརིབྷཱུཏེ. ཧེཊྛཱ ཀཏྭཱ ཉཱཡཏི, གཎཱིཡཏི, མཉྙཏཱིཏི ཨཝཉྙིཏོ, ཨཝགཎིཏོ, ཨཝམཱནིཏོ ཙ. པརིབྷཝཱིཡཏི ཨཝམཱནཾ ཀརཱིཡཏཱིཏི པརིབྷཱུཏོ.
ཙཏུཀྐཾ ཚཱཏེ. གྷས ཨདནེ, ཚོ, དྭིཏྟཾ. ཛིགྷཙྪཱ སཉྫཱཏཱ ཡསྶ ཛིགྷཙྪིཏོ. ཁུད པིཔཱསཱཡཾ. ཚཱད བྷཀྑནེ. བྷུཛ པཱལནཛ྄ཛྷོཧཱརེསུ, ཁོ, དྭིཏྟཱདི, བུབྷུཀྑཱ སཉྫཱཏཱ ཡསྶ བུབྷུཀྑིཏོ.
༧༥༧. ཚཀྐཾ ¶ ཉཱཏེ. བུདྷ ཉཱ ཨཝགམནེ. པད གམནེ, ཏོ, ཏསྶ ཨནྣོ, པཊིཔནྣཾ. ཝིད ཉཱཎེ. གཏི བུཛྷཏྠོ. ཨཝགཏཾ. མན ཉཱཎེ, ཏོ, མཏཾ.
ཨདྡྷཾ གིལིཏེ. གལ ཨདནེ, ཨསྶི, གིལིཏོ. ཁཱད བྷཀྑནེ. བྷུཛ པཱལནཛ྄ཛྷོཧཱརེསུ. བྷཀྑ ཨདནེ. ཨདྷིཨཝཔུབྦོ ཧར ཧརཎེ, ཏོ, ཏསྶ ཊོ, རལོཔོ, ཨཛ྄ཛྷོཧཊོ. ཨས བྷཀྑནེ, ཨསིཏོ. ཛཔྤིཏོ, གསིཏོཔི, ཛཔྤ ཨདནེ. གས ཨདནེ.
ཝིསེསྱཱདྷཱིནཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༢. སཾཀིཎྞཝགྒཝཎྞནཱ
༧༥༨. པུབྦསྨིཾ ¶ ཀཎྜདྭཡེ བུདྡྷཱདཱིནི ནཱམཱནི སམཱནཏྠཱནི པཀརཎེན ནིབདྡྷཱནི, ཨསྨིམྤི ཀཎྜེ སོབྷནཱདཱིནི ཝིསེསནནཱམཱནི, སམཡཱདཱིནྱནེཀཏྠཱནི, ཙིརསྶམཱདཱིནི ཙ ཨབྱཡཱནི པཀརཎེནེཝ ནིབདྡྷཱནི, ཨིདཱནི པན པུབྦཝགྒེསུ ཝིཏྠཱརབྷཡཱ ཡེ ན ནིབདྡྷཱ, ཏཾསངྒཧཏྠཾ, ཏཾསམཡཱནུཔཱལནཏྠཉྩ སཾཀིཎྞམཱརབྷཏེ ‘‘ཉེ ཡྻ’’མིཙྩཱདིནཱ. ཏསྶཏྠོ – ཨིཧཱཔི སཾཀིཎྞཝགྒེཔི ཀྭཱཔི ཀཏྠཙི ཀྲིཡཱདཱིསུ པཙྩཡཏྠཝསེན ཨཱཔཙྩཡཱདཱིནཾ ཨིཏྠིལིངྒཱདིབྷཱཝཛོཏཀསྶ སབྷཱཝསྶ ཝསེན ལིངྒཾ ཨིཏྠིལིངྒཱདིཀཾ ཉེཡྻནྟི. ཙཀཱརེན བྷིཡྻོ རཱུཔནྟརཱདིཔརིགྒཧོཔི. ཨིཧཱཏི ཙ ཨུཔལཀྑཎཾ, ཝགྒནྟརེསུཔི པཙྩཡཏྠཝསེན ལིངྒཱདིནིཙྪཡསམྦྷཝཏོ.
ཀཏྟབྦཏོ ཀྲིཡཱ, ཀར ཀརཎེ, ཎྱོ, ཨིཀཱརཱགམོ, ཨསྶི, ཝཎྞཝིཔརིཡཡེ ཀྲིཡཱ, ཀྲིཡམྤི, རིརིཡཔཙྩཡེ ཀིརིཡཾ, ཀིརིཡཱཔི. རམྨཔཙྩཡེ ཀམྨཾ.
ཏིཀཾ ཙིཏྟོཔསམེ. སམུ ཨུཔསམེ,ཏི, སནྟི. ཐམྷི སམཐོ. ཨམྷི སམོ.
ཏིཀཾ ཀཱཡོཔསམེ. དམུ ཨུཔསམེ. ཐམྷི དམཐོ. ཏིམྷི དནྟི. ཙིཏྟོཔསམེཔྱེཏེ.
སུདྡྷཀམྨནི ཝཏྟཾ བྷཝཏི. ཝཏྟ ཝཏྟནེ, ཝཏྟ སམཱདཱནེ ཝཱ ཝཏྟཾ, ཨསཱིཏིམཧཱཝཏྟཱདི.
ཨཱསངྒཝཙནཾ ཨཱསཏྟཝཙནཾ སདྡསརཱུཔཾ པརཱཡཎཾ ནཱམ ཝུཏྟཾ, ཏཉྩ ཏཱིསུ. པརཾ ཨཱཡནཾ ཨཱཡཏྟོ ཏཱཎཾ པརཱཡཎཾ, ཀམྨཱསཏྟོ ཨིཙྩཏྠོ, སཱཀལྱཝཙནེ ཏུ པཱརཱཡཎཾ, པཱརཾ པརིཡནྟཾ ཨཡནྟི གཙྪནྟི ཀསྶཙི ཨནེནཱཏི པཱརཱཡཎཾ, ཡུ, ཎཏྟཾ, ཡཐཱ – ནཱམཔཱརཱཡཎཾ, དྷཱཏུཔཱརཱཡཎཾ.
༧༥༩. ཏིཀཾ ¶ དྭིདྷཱབྷཱཝེ. བྷིདི དྭིདྷཱཀརཎེ, ཎོ. དར ཝིདཱརཎེ. ཕུཊ ཝིཀསནེ, ཕུཊ བྷེདནེ ཝཱ, ཡུ.
དྭཡཾ ཏཔྤནེ. ཏཔ པཱིཎནེ, ཡུ. པཱི ཏཔྤནེ, ཡུ, ཀིཡཱདི, ནསྶ ཎཏྟཾ. ཨཝནམྤི, ཨཝ པཱལནེ, དིཏྟིཡཉྩ ཨནེཀཏྠཏྟཱ.
དྭཡཾ སཱཔེ. ཀུས ཨཝ྄ཧཱནེ, བྷེདནེ ཙ, ཡུ. སནྫ སངྒེ, ཨབྷིསངྒོ.
ཏིཀཾ ཡཱཙནཱཡཾ. བྷིཀྑ ཡཱཙནེ, ཡུ. ཡཱཙ ཡཱཙནེ. ཨཏྠ ཡཱཙནེ. ཨདྡནོཔྱཏྲ, ཨདྡ གཏིམྷི, ཡཱཙནེ ཙ.
༧༦༠. ནིམིཏྟརཧིཏཾ ཡདིཙྪཱ ནཱམ, ཡཱ ཡཱ ཨིཙྪཱ ཨདྷིཔྤཱཡོ ཡདིཙྪཱ ནཱམ. སེརིཏཱཔི.
ཏིཀཾ ཨཱཔུཙྪནེ, ཨཱཔུཙྪནཉྩ གམནཱགམནཱདིསམཡེ སུཧཛྫ བནྡྷཝཱདཱིནམཱལིངྒན ཙུམྦནསྭཱགཏཔིཡཝཙནཱརོགྱཔུཙྪནགམནཱནུཉྙཱདིནཱ ཨཱནནྡནཾ. པུཙྪ པུཙྪནེ, ཨཱཔུཙྪནཾ. ནནྡ སམིདྡྷིཡཾ, ཨཱནནྡནཾ. སབྷཱཛ པཱིཏིདསྶནེསུ, སབྷཱཛ པཱིཏིཝཙནེསུ ཝཱ, ཙུརཱདི, ཡུ, སབྷཱཛནཾ.
དྭཡཾ ནཡེ. ཉཱཡནྟི ཡེནཱཏི ཉཱཡོ, ཨཱཀཱརནྟཱནམཱཡོ. ནྱཱཡོཔི, ནིསྶེསཏོ ཨཡཏི ཡེན ནྱཱཡོ. ནཱི ནཡེ, ཨཡཱདེསོ, ནཡོ.
དྭཡཾ ¶ ཝུདྡྷིམྷི. ཕཱ ཝུདྡྷིམྷི, ཕཱཡ ཝུདྡྷིཡཾ ཝཱ, ཡལོཔོ,ཏི, ཕཱཏི, ནཱརིཡཾ. ཝདྡྷ ཝདྡྷནེ,ཏི, དལོཔོ, དྷཌྷབྷཧེཧི དྷཌྷཱ ཙ, ཨསྶུ, ཝུདྡྷི, ཝུཌྜྷིཔི.
༧༦༡. ཀིལམ ཧཱསཀྑཡེ, ཐོ, ཀིལམཐོ. ཡུམྷི ཀིལམནཾ. སཱུ པཱཎིཔསཝེ, པསཝནཾ པསཝོ, ཏིམྷི པསཱུཏི.
ཀས གཏིཡཾ ཧིཾསཱཡཉྩ, ནིགྒཧཱིཏཱགམོ, ཨུཀྐཾསོ, ཀས ཝིལེཁནེ ཝཱ. ཨཏིསཡོ ཝུཏྟོ. བྷུསཱདཡོ པམཱཎཱཏིསཡཝསེན ཝུཏྟཱ, ཨུཀྐཾསོ གུཎཱཏིསཡཝསེན ཝུཏྟོ, ཨཏིསཡོ པན ཨུབྷཡཝསེནཱཏི ཨུབྷཡཏྲ ནིདྡིཊྛཱནཾ བྷེདོ. ཏིཀཾ ཛཡནེ. ཛཡནཾ ཛཡོ, ཡུ, ཛཡནཾ. ཏིམྷི ཛིཏི, ནཱརཱི.
༧༦༢. བནྡྷནནྟཱནི དྭེ དྭེ ནཱམཱནི. ཝས ཀནྟིཡཾ. ཀམུ ཀནྟིཡཾ,ཏི. ཝིདྷ ཝེདྷནེ, བྱཐནེ ཙ ཨནེཀཏྠཏྟཱ, ཨ, ཨིཀཱརསྶ ཡཱདེསོ, བྱདྷོ, ཝེདྷོ. གཧ ཨུཔཱདཱནེ ནིབནྡྷནེ ཙ, གཧོ, གཱཧོ ཙ. ཝར ཨཱཝརཎེ, ཝརོ. ཝུ སཾཝརཎེ,ཏི, ཝུཏི. པཙ པཱཀེ, ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ, ཨ. པཙནཾ པཱཀོ, ཎོ.
དྭཡཾ ཨཱཧྭཱནེ. ཧུ དཱནཱདནཧབྱཔྤདཱནེསུ, ཎོ, ཧཝོ. ཏིམྷི ཧུཏི. དྭཡཾ ཨནུབྷཝནེ. ཝིད ཉཱཎེ, ཎོ, ཝེདོ ¶ . ཝིད ཝེདནཱཁྱཱནནིཝཱསེསུ, ཙུརཱདི, ཡུ, ཝེདནཾ, ཝཱཀཱརོ ཝེདནཱསདྡསྶ ནཔུཾསཀཏྟཱཔེཀྑོ.
༧༦༣. དྭཡཾ དྷནཱདིཛཱནིཡཾ. ཛར ཝཡོཧཱནིམྷི, ཡུ, ཛཱིརཎཾ, ཨསྶཱི. ཧཱ ཙཱགེ, ཡུ, ནདཱདི, རསྶོ, ཧསྶ ཛོ, ཛཱནི. ཏཱ པཱལནེ, ཡུ, ཎཏྟཾ. དྭཡཾ པམཱཎེ. མཱ མཱནེ,ཏི, པམིཏི. ཨམྷི པམཱ.
དྭཡཾ སཾཡོགེ. སིལིས ཨཱལིངྒནེ. སཾཔུབྦོ དྷཱ དྷཱརཎེ, ཨི, སནྡྷནཾ སནྡྷི. དྭཡཾ ཁཡེ. ཁི ཁཡེ, ཎོ, ཨིསྶེ, ཨེ ཨཡ, ཁཡོ. ཙི ཙཡེ, ཨཔཔུབྦོ ཁཡེ. དྭཡཾ སདྡེ. རུ སདྡེ, ཎོ, ཝུདྡྷྱཱདེསོ. རཎ སདྡེ. ཨ, རཎོ.
༧༦༤. གད བྱཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཎོ, ཨ ཙ, ནིགཱདོ, ནིགདོ ཙ. དྭཡཾ མདེ. མད ཨུམྨཱདེ, མཱདོ, མདོ ཙ. སི བནྡྷནེ,ཏི, སིཏི.
ཏིཀཾ ཨཱཀཱརེ. ཨཱཀརཎཾ ཨཱཀཱརོ, ཨནེཀཏྠཏྟཱ མུཁཝངྐཱདྱངྒཝིཀཱརོ ཝཱ, ཨིངྒཏི ཛཱནཱཏཱིཏི ཝཱ ཡེན ཨཱཀཱརོ. ཨིངྒ གམནཏྠོ, ཏོ, ཨ ཙ, ཨིངྒིཏཾ, ཨིངྒོ ཙ. ཨཏྠསྶ དྷནསྶ ཨཔགམོ ཝིནཱསོ བྱཡོ ནཱམ. བྱཡ ཙིཏྟསམུསྶགྒེ.
༧༦༥. དྭཡཾ ¶ ཨནྟརཱཡེ. ཙུཏིཔཊིསནྡྷཱིནམནྟརེ ཨཡཏཱིཏི ཨནྟརཱཡོ. པཊིཔཀྑཝསེན ཨཱུཧཏི པཝཏྟཏཱིཏི པཙྩཱུཧོ, ཨཐ ཝཱ ཀཱརིཡསིདྡྷི ཨནྟརཾ བྱཝདྷཱནཾ ཨཡཏི གམཡཏཱིཏི ཨནྟརཱཡོ. པཙྩཱུཧནྟི ཝིནིཧནྟཱིཏི པཙྩཱུཧོ.
ཝིཀརཎཾ ཨཉྙཐཱ བྷཝནནྟི ཝིཀཱརོ, ཝིཀཏི ཙ, ཀར ཀརཎེ, ཎོ,ཏི ཙ.
དྭཡཾ སབྷཱཝཝིགམེ. སིལིས ཨཱལིངྒནེ, པཝིཔུབྦོ ཏཾསབྷཱཝཝིགམེ, ཝིགཏོ དྷུརོ སདིསབྷཱཝོ ཡསྨཱཏི ཝིདྷུརོ, ‘‘ཝིདྷུརཾ པཝིསིལེསེ, ཀླིཝཉྩ ཝིཀལེ ཏིསཱུ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༢༢.༢༠] རབྷསོ. ཝིདྷ ཝིདྷཱནེ ཝཱ, ཨུརོ. དྭཡཾ ཨཱསནེ. ཝིས པཝེསནེ, ཨུཔཝེསནཾ. ཨཱས ཨུཔཝེསནེ, ཨཱསནཾ.
༧༦༦. ཏིཔཱདཾ ཨདྷིཔྤཱཡེ. ཙིཏྟམདྷྱཱགནྟྭཱ སཡཏཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ. ཨནམིཔུབྦེ ཨཱསཡོ. ཨདྷིཔཡཏི ཙིཏྟེཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཎོ, པཡ གམནེ. ཙིཏྟེ ཨབྷིསནྡྷཱཡཏཱིཏི ཨབྷིསནྡྷི, དྭཱིསུ. བྷཝཏི ཙིཏྟེཏི བྷཱཝོ, ཎོ. ཨདྷིམུཙྩནཾ ཙིཏྟེ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཨདྷིམུཏྟི, ནཱརཱི. ཚནྡོ ཏཎྷཱཡམྤི ཝུཏྟོ.
དྭཡཾ ཨཱདཱིནཝེ. དོསོ པཊིགྷེ ཝུཏྟོ. ཨཱ བྷུསོ དཱིནཾ ཝཱཡཏི གམཡཏཱིཏི ཨཱདཱིནཝོ, དཱིན དུགྒཏབྷཱཝེ, ཝོ, ཝཱི གམནེ ཙ.
༧༦༧. དྭཡཾ ¶ ཨཱནིསཾསེ. སཾས ཧིཾསཱཐུཏཱིསུ, ཨཱནིསཾསོ ཨམུཁྱཕལེ, མུཁྱཕལེ ཙ, ཏཐཱ གུཎོ. གུཎ པཀཱསནེ, པཀཱསེཏི ཀཱརཎནྟི གུཎོ, གཎ སངྑྱཱནེ ཝཱ, ཨསྶུ, གུཎོ. དྭཡཾ མཛ྄ཛྷེ. མཛ སུདྡྷིཡཾ, ཛྷོ. ཝིཔུབྦེ ཝེམཛ྄ཛྷཾ.
དྭཡཾ ཏརུཎསཱུརིཡཊྛཱནེ. ཨཧསྶ མཛ྄ཛྷོ མཛ྄ཛྷཧོ, སོ ཨེཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀོ, ཧསྶ ནྷོ [མོགྒལླཱན ༣.༡༡༠ སུཏྟཾ པསྶིཏབྦཾ]. ཨཧསྶ མཛ྄ཛྷོ མཛ྄ཛྷནྷོ, མཛ྄ཛྷནྟོཔི. དྭཡཾ ནཱནཏྟཱཡཾ. ཝིགཏཱ མཏྟཱ སདིསཔྤམཱཎཾ ཨེཏེན ཧེཏུབྷཱུཏེན ཝེམཏྟཾ. ནཱནམེཝ ནཱནཏཱ, ནཱནསདྡོ པུནྣཔུཾསཀེ, ཨབྱཡེ ཏུ ནཱནཱ.
༧༦༨. དྭཡཾ ནིདྡཱཔཊིཀྑེཔེ. ཛཱགར ནིདྡཀྑཡེ, ཛཱགརམེཝ ཛཱགརིཡོ. དྭཡཾ ཛལཱདཱིནམཝིཙྪནྣཱཡཾ སནྟཏིཡཾ. ཝཧཏིསྨཱ ཎོ, པཝཱཧོ. ཝཏུ ཨཱཝཏྟནེ,ཏི, པཝཏྟི.
ཏིཀཾ ཝིཏྠཱརེ. ཨསུ ཁེཔནེ, ཎོ, བྱཱསོ. པཔུབྦོ པཉྩ ཝིཏྠཱརེ. ཐར སནྠརཎེ, པཱདིཔུབྦོ ཙ ཝིཏྠཱརེ. ཏིཀཾ སཾཡམེ. ཡམུ ཨུཔརམེ, ཎོ, ཡཱམོ. ཨིཏརེསུ ཨ.
༧༦༩. དྭཡཾ ¶ གཏྟཱནཾ མདྡནེ. ‘‘སམྦཱཧནོ’ངྒམདྡཀོ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ, སཾཔུབྦོ ཝཱཧ པཡཏནེ, མདྡནེ ཝཱ, ཡུ. མདྡ མདྡནེ. དྭཡཾ ནཱནཱརམྨཎཱདཱིསུ ཝིསཔྤནེ. སར གམནེ, ཎ. སཔྤ གམནེ, ཡུ, ཝིསཔྤནཾ.
དྭཡཾ པརིཙཡེ. ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ. ཙི ཙཡེ. ཏིཀཾ སངྒམེ. མིལ སིལེསནེ, ཎོ, སཀཏྠེ ཀོ, མེལཀོ. སནྫ སངྒེ, ཎོ. སཾཔུབྦཱ གམིཏོ ཨ.
༧༧༠. སནྣིཀཊྛམྷི སམཱིཔེ སནྣིདྷིསདྡོ, སནྣིདྷཱནཾ སནྣིདྷི, པུམེ, ཋཔནེཔྱཡཾ. ནས ཨདསྶནེ, ཎོ. དིས པེཀྑནེ, ཡུ, དིསྶཱདེསོ, ཨིསྶཏྟཾ.
ཏིཀཾ དྷཉྙཱདཱིནཾ ལཝནེ. ལཱུ ཚེདནེ, ཨ. ཎམྷི ཨབྷིལཱཝོ. ཡུམྷི ལཝནཾ. དྭཡཾ ཁཎཔྤཏྟིཡཾ. པཔུབྦོ ཐུ ཨབྷིཏྠཝེ. སར གམནེ, ཨཝསརོ. སམཱཏི དྭེ ཏུལྱཏྠཱ.
༧༧༡. ཙཏུཀྐཾ ¶ པརིཡོསཱནེ. སཱ ཏནུཀརཎེ, ཡུ, ཨོསཱནཾ. པརིཔུབྦོ པརིཡོསཱནཾ. ཨུཀྐཾསཱཏིསཡཱ པཀཊྛེཔྱུཏྟཱ.
དྭཡཾ སཎྛཱནེ. ཝིས པཝེསནེ, སནྣིཝེསོ. ཋཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, ཡུ, སཎྛཱནཾ. དྭཡཾ ཨབྦྷནྟརཝཱཙཀཾ པཱཊིཔདིཀཾ. ཨཐ ཝཱ ཨབྷི བནྡྷནེ, ཨརོ, དྷཱཏྭཏྠཱནུཝཏྟཀོ ཨབྷི, ཨབྦྷནྟརཾ. ཨབྦྷཱབྷཱཝེ ཨནྟརཾ.
༧༧༢. ཏིཀཾ པཱཊིཧཱརིཡེ. ཧི གཏིམྷི, པཊིཏོ ཧིསྶ ཧེརཎ ཧཱིརཎ, པཱཊིཧེརཾ, པཱཊིཧཱིརཾ. ཡདཱདིནཱ ཧཱརིཡཉྩ, པཱཊིཧཱརིཡཾ, ཨཐ ཝཱ པཊིཔཀྑེ ཧརཏཱིཏི པཱཊིཧཱིརཾ, ཎོ, ཨསྶཱི. ཨེཀཱརཱདེསེ པཱཊིཧེརཾ. ཎྱམྷི པཱཊིཧཱརིཡཾ, ཝིཧཏུཔཀྐིལེསེན པཙྩཱཧརིཏབྦཾ པཝཏྟེཏབྦནྟི པཱཊིཧཱིརནྟིཨཱདིཔི ཀཱཏབྦཾ.
དྭཡཾ ཀཏྟབྦམཏྟེ. ཀརམྷཱ རིཙྩ, ཀིཙྩཾ, ཨཝསྶཾ ཀཱཏབྦེཔི. ཨནཱིཡཔཙྩཡེ ཀརཎཱིཡཾ.
དྭཡཾ པུཔྥཱདིནཱ ཨུདཀཱདཱིནཾ པརིབྷཱཝནེ. སུནྡརཾ ཀརཱིཡཏེ ཡེནཱཏི སངྑཱརོ, ཎོ, ཁརཱདེསོ. ཝས ནིཝཱསེ, ཡུ, ཝཱསནཱ, ཀིལེསཱདཱིནཾ སཏྟིཝིསེསེཔི. སཱ ཧི ཀུསལཱཔི ཨཏྠི ཨཀུསལཱཔི ཨབྱཱཀཏཱཔི, ཏཐཱ པཧཱཏབྦཱཔི ¶ ཨཏྠི ཨཔྤཧཱཏབྦཱཔི. ཏཏྠ ཡཱ ཀུསལཱབྱཱཀཏཱ, ན སཱ པཧཱཏབྦཱ. ཡཱ པན ཨཀུསལཱ, སཱ སུཁུམཏརཏཱཡ བྷགཝཏོཡེཝ ཨརིཡམགྒེན པཧཱཏབྦཱ, ནཱཉྙེསཾ. ཨེཝཾ སནྟེ ཨརིཡཱནམྤི ཨཔཱཡཱུཔཔཏྟི སིཡཱཏི? ན སིཡཱ, སབྦེསམེཝ ཨརིཡཱནཾ ཨཔཱཡཱུཔཔཏྟིཧེཏུཀཱཡ ཝཱསནཱཡ པཧཱིནཏྟཱ. དུཝིདྷཱ ཧི ཨཀུསལཱ ཝཱསནཱ ཀཱཡཝཙཱིཔཡོགཧེཏུབྷཱུཏཱ ཙ ཨཔཱཡཱུཔཔཏྟིཧེཏུབྷཱུཏཱ ཙ. ཏཏྠ པུརིམཱ བྷགཝཏོཡེཝ ཨརིཡམགྒེན པཧཱཏབྦཱ, ཨིཏརཱ སབྦེསམྤི ཨརིཡམགྒེནཱཏི, ཏསྨཱ ཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘བུདྡྷཱཝ སཝཱསནེ ཀིལེསེ པཛཧིཏུཾ སཀྐོནྟི, ནཱཉྙེ’’ཏི, ཏཾ ཀཱཡཝཙཱིཔཡོགཧེཏུབྷཱུཏཾ ཝཱསནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ནེཏརནྟི ནིཊྛམེཏྠཱཝགནྟབྦཾ.
༧༧༣. ཏིཀཾ དྷཉྙཱདཱིནཾ པཱུཏཀརཎེ. པཱུ པཝནེ, ཡུ. ཨཔཙྩཡེ པཝོ. ཎམྷི ནིཔྤཱཝོ. དྭཡཾ ཏསརེ. ཏས ཨུབྦེགེ, ཨརོ. སུཏྟེན ཝེཋནཾ སུཏྟཝེཋནཾ.
དྭཡཾ དུགྒསཉྩཱརེ. སངྐམྱཏེ ཡེནཱཏི སངྐམོ. སཉྩརནྟི ཨནེནཱཏི སཉྩཱརོ, དུགྒསྶ སཉྩཱརོ དུགྒསཉྩཱརོ. དྭཡཾ པཋམཱརམྦྷེ. པཋམཾ ཀམོ པཀྐམོ, ཨུཔཀྐམོ ཙ.
༧༧༤. ཏིཀཾ པཱཋེ. པཋ ཝིཡཏྟིཡཾ ཝཱཙཱཡཾ, ཎོ, པཱཋོ. ནིཔུབྦེ ནིཔཱཋོ, ཨམྷི ནིཔཋོ. དྭཡཾ ཨཔཧརིཏཱདིནོ ཝཏྠུནོ ¶ ཨནྭེསནེ. ཙི ཙཡེ, ཙཡནམཏྲ ཨནྭེསནཾ. མགྒ ཨནྭེསནེ, ཙུརཱདི, ཡུ, ཨེཏེ དྭེ ཨཔུམེ, སཾཝིཀྑནཾཔྱཏྲ.
ཙཏུཀྐཾ ཨཱལིངྒནེ. ལིངྒ གཏྱཏྠོ. སནྫ སངྒེ. སིལིས ཨཱལིངྒནེ. གུཧ སཾཝརཎེ, ཡུ, པརིརམྦྷོཔྱཏྲ. རམྦྷ སདྡེ.
༧༧༥. ཙཏུཀྐཾ ཨཱལོཀནེ. ལོཀ དསྶནེ. ཛྷེ ཙིནྟཱཡཾ. ཨིཀྑ དསྶནངྐེསུ. དིས པེཀྑནེ, སབྦཏྲ བྷཱཝེ ཡུ.
ཙཏུཀྐཾ ནིརཱཀརཎེ. དིས པེཀྑནེ. ཨསུ ཁེཔནེ, ནིརསནཾ. པཏི ཨཱཔུབྦོ ཁཱཀཐནེ. ཀར ཀརཎེ, ཨིཏྠིཡམཏིཡཝོ ཝཱ,ཏི.
༧༧༦. པཉྩཀཾ ཝིཔརིཡཡེ. ཝིཔརིཔུབྦོ ཨསུ ཁེཔནེ, ཎོ, ཝིཔལླཱསོ. ཨཉྙེན པཀཱརེན བྷཝནཾ ཨཉྙཐཱབྷཱཝོ. ཝིཔརིཔུབྦོ ཨཡ གམནེ, ཝིཔརིཡཡོ. ཨསུ ཁེཔནེ, ཝིཔརིཡཱསོ.
ཏིཀཾ ཨཏིཀྐམེ. ཨཏིཀྐམནཾ ཨཏིཀྐམོ. ཨཏིཀྐམྨ པཏནཾ ཨཏིཔཱཏོ. ཨཡ གམནེ, ཨུཔཙྩཡོ.
སཾཀིཎྞཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༣. ཨནེཀཏྠཝགྒཝཎྞནཱ
༧༧༧. ཨིདཱནི ¶ སཾཀིཎྞཝགྒཏོ ཨནནྟརཾ གཱཐཱཏོ, གཱཐཱཡ ཨདྡྷཏོ, པཱདཏོ ཙཱཏི ཨིམེཧི ཏཱིཧི པཀཱརེཧི ཨནེཀཏྠེ ནཱནཏྠེ སམཡཱདིཀེ སདྡེ ཀམཱ ཀམཏོ པཝཀྑཱམི. ཨེཏྠ ཨནེཀཏྠཝགྒེ ཨེཀསྶ བྷཱུཏསདྡཱདིཀསྶ ཡཱ པུནརུཏྟཏཱ, སཱ ཐཱིཔུནྣཔུཾསཀསངྑཱཏལིངྒཝིསེསཏྠཾ ཀཏཱ.
༧༧༨. སམཝཱཡཏྠཱདིཝཱཙཀེ བཧཝོ སམཡསདྡེ ཛཱཏིཡཱ སངྒཡ྄ཧ ‘‘སམཡོ’’ཏི ཨེཀཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོ. ཏཏྲ ‘‘ཀཱལཉྩ སམཡཉྩ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏྱཱདཱིསུ [དཱི. ནི. ༡.༤༤༧] སམཝཱཡེ པཙྩཡསཱམགྒིཡཾ. ‘‘མཧཱསམཡོ པཝནསྨིཾ, དེཝཀཱཡཱ སམཱགཏཱ’’ཏྱཱདཱིསུ སམཱུཧེ. ‘‘སམཡོཔི ཁོ ཏེ བྷདྡཱལི ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ’’ཏྱཱདཱིསུ [མ. ནི. ༢.༡༣༥] ཀཱརཎེ. ‘‘ཨེཀོཡེཝ ཙ ཁོ ཁཎོ ཙ སམཡོ ཙཱ’’ཏྱཱདཱིསུ [ཨ. ནི. ༨.༢༩] ཁཎེ ཨོཀཱསེ. ‘‘ཨབྷིསམཡཏྠོ’’ཏྱཱདཱིསུ པཊིཝེདྷེ. ‘‘ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ’’ཏྱཱདཱིསུ [དཱི. ནི. ༡.༡] ཀཱལེ. ‘‘སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ’’ཏྱཱདཱིསུ [མ. ནི. ༡.༢༨] པཧཱནེ. ‘‘ཨཏྠཱབྷིསམཡཱ དྷཱིརོ’’ཏྱཱདཱིསུ ལཱབྷེ [སཾ. ནི. ༡.༡༢༩]. ‘‘སམཡཔྤཝཱདཀེ ཏིནྡུཀཱཙིརེ’’ཏྱཱདཱིསུ [མ. ནི. ༢.༢༠༨] དིཊྛིཡཾ.
ཏཏྠ ¶ སཧཀཱརཱིཀཱརཎཏཱཡ སནྣིཛ྄ཛྷཾ སམེཏི སམཝེཏཱིཏི སམཡོ, སམཝཱཡོ. སམཾ, སཧ ཝཱ ཨཝཡཝཱནཾ ཨཡནཾ པཝཏྟི ཨཝཊྛཱནནྟི སམཡོ, སམཱུཧོ, ཡཐཱ – སམུདཱཡོཏི ཨཝཡཝསཧཱཝཏྠཱནམེཝ ཧི སམཱུཧོཏི. ཨཝསེསཔཙྩཡཱནཾ སམཱགམེ ཨེཏི ཕལཾ ཨེཏསྨཱ ཨུཔྤཛྫཏི པཝཏྟཏི ཙཱཏི སམཡོ, ཀཱརཎཾ, ཡཐཱ ‘‘སམུདཱཡོ’’ཏི. སམེཏིསམཱགཙྪཏི ཨེཏྠ མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ ཏདཱདྷཱརཔུགྒལེཧཱིཏི སམཡོ, ཁཎོ. ཨབྷིམུཁཾ ཉཱཎེན སམྨཱ ཨེཏབྦོ ཨཝགནྟབྦོཏི ཨབྷིསམཡོ, དྷམྨཱནཾ ཨཝིཔརཱིཏོ སབྷཱཝོ. ཨབྷིམུཁབྷཱཝེན སམྨཱ ཨེཏི གཙྪཏི བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨབྷིསམཡོ, དྷམྨཱནཾ ཨཝིཔརཱིཏསབྷཱཝཱཝབོདྷོ. སམེཏི ཨེཏྠ, ཨེཏེན ཝཱ སངྒཙྪཏི སཏྟོ, སབྷཱཝདྷམྨོ ཝཱ སཧཛཱཏཱདཱིཧི, ཨུཔྤཱདཱདཱིཧི ཝཱཏི སམཡོ, ཀཱལོ, དྷམྨཔྤཝཏྟིམཏྟཏཱཡ ཨཏྠཏོ ཨབྷཱུཏོཔི ཧི ཀཱལོ དྷམྨཔྤཝཏྟིཡཱ ཨདྷིཀརཎཾ ཝིཡ, ཀརཎཾ ཝིཡ ཙ པརིཀཔྤནཱམཏྟསིདྡྷེན རཱུཔེན ཝོཧརཱིཡཏཱིཏི. སམསྶ ནིརོདྷསྶ ཡཱནཾ, སམྨཱ ཝཱ ཡཱནཾ ཨཔགམོཏི སམཡོ, པཧཱནཾ. སམིཏི སངྒཏི སམོདྷཱནནྟི སམཡོ, པཊིལཱབྷོ, སམེཏི སམྦནྡྷོ ཨེཏི ཨཏྟནོ ཝིསཡེ པཝཏྟཏི, དལ༹ྷགྒཧཎབྷཱཝཏོ ཝཱ སམྤཡུཏྟཱ ཨཡནྟི པཝཏྟནྟི སཏྟཱ ཡཐཱབྷིནིཝེསཾ ཨེཏེནཱཏི སམཡོ, དིཊྛི. དིཊྛིསཾཡོཛནེན ཧི སཏྟཱ ཨཏིཝིཡ བཛ྄ཛྷནྟཱིཏི, ཨེཝཾ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཨཏྠེ སམཡསདྡསྶ པཝཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. སམཡསདྡསྶ ཨཏྠུདྡྷཱརེ ཨབྷིསམཡསདྡསྶ ཨུདཱཧརཎཾ སོཔསགྒོ, ཨནུཔསགྒོ ཙ སམཡསདྡོ སམཝཱཡཱདྱཏྠཝཱཙཀོ ཧོཏཱིཏི དསྶནཏྠཾ. ཨེཝཾ སབྦཏྲ ཨུདཱཧརཎཾ ཏཾཏདཏྠཱནུརཱུཔནིབྦཙནཱདཡོ དཊྛབྦཱ.
༧༧༩. སཎྛཱནཾ དཱིགྷརསྶཱདི. རཱུཔཾ རཱུཔཱཡཏནཾ, ཛཱཏི ཁཏྟིཡཱདིཀུལཾ. ཚཝི བཧིཙམྨཾ, པམཱཎཾ མརིཡཱདོ. ཨཀྑརཾ ཨཀཱརཱདི ¶ , ཡསོ པརིཝཱརོ, ཀིཏྟི ཙ. གུཎོ སཱིལཱདི, ཏཔནིཡེཔི ཝཎྞོ.
༧༨༠. པཱཏིམོཀྑསྶ བྷིཀྑུབྷིཀྑུནཱིནཾ ཝསེན དུཝིདྷསྶ པཱཏིམོཀྑསྶ ཨུདྡེསེ ‘‘སངྒྷོ ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི [མཧཱཝ. ༡༣༤]. པཎྞཏྟིཡཾ ‘‘ཨུཔོསཐོ ནཱམ ནཱགརཱཛཱ’’ཏི [དཱི. ནི. ༢.༢༤༦]. ཨུཔཝཱསོ ཝུཏྟོ. ཨཊྛངྒོ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎི’’ཨཱདི. ཨུཔོསཐདིནཾ ‘‘ཨཛྫུཔོསཐོ པནྣརསོ’’ཏྱཱདཱིསུ [མཧཱཝ. ༡༦༨].
༧༨༡-༧༨༢. རཐངྒཾ ཙཀྐདྭཡཾ. ལཀྑཎཾ ཙཀྐལཀྑཎཾ. ‘‘མཡཱ པཝཏྟིཏཾ ཙཀྐ’’ནྟྱཱདཱིསུ [སུ. ནི. ༥༦༢] དྷམྨཙཀྐེ. ཨུརཙཀྐཾ ནཱམ ཁུརཙཀྐཾ ‘‘ཙཀྐཾ བྷམཏི མཏྠཀེ’’ཏི [ཛཱ. ༡.༡.༡༠༤; ༡.༥.༡༠༠]. ‘‘ཙཏུཙཀྐཾ ནཝདྭཱར’’ནྟྱཱདཱིསུ [སཾ. ནི. ༡.༢༩] ཨིརིཡཱཔཐཙཀྐེ. ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐཱནི, ཡེཧི སམནྣཱགཏཱནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཙཏུཙཀྐཾ ཝཏྟཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུ [ཨ. ནི. ༤.༡༣༡] སམྤཏྟིཙཀྐེ. ‘‘པིཏརཱ པཝཏྟིཏཾ ཙཀྐཾ ཨནུཝཏྟེཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུ [ཨ. ནི. ༥.༡༣༢] ཙཀྐརཏནེ. མཎྜལཾ ‘‘ཨལཱཏཙཀྐ’’ནྟྱཱདཱིསུ ‘‘ཨསནིཝིཙཀྐ’’ནྟི [དཱི. ནི. ༣.༦༡; སཾ. ནི. ༢.༡༦༢] ཙ. བལཾ ཐཱམོ. ཀུལཱལོ ཀུམྦྷཀཱརོ, ཏསྶ བྷཎྜེ ཀུལཱལཙཀྐནྟི. ཨཱཎཱཡཾ ‘‘ཙཀྐཾ ཝཏྟཡཏི པཱཎཱིན’’ནྟི [ཛཱ. ༡.༧.༡༤༩]. ཨཱཡུདྷེ ཙཀྐཱཀཱརེ ཨཱཡུདྷེ. དཱནཾ དེཡྻདྷམྨོ. རཱསི ཁནྡྷོ. སདྡྷགཱཐཱཔི གཱཐཱཡེཝ.
‘‘དཎྜཀཱ ¶ ཙཎྜཝུཊྛྱཱདི, པཱདེཧི ཚཧི ཏཱིཧི ཏུ;
གཱཐཱཏི ཙ པརཏྠེཝཾ, ཚནྡོསཉྙཱ པཀཱསིཏཱ.
ཨནནྟརོདིཏཾ ཙཉྙ-མེཏཾ སཱམཉྙནཱམཏོ;
གཱཐཱཨིཙྩེཝ ནིདྡིཊྛཾ, མུནིནྡཝཙནེ པནཱ’’ཏི [ཝུཏྟོདཡ ༡༤-༡༥ གཱཐཱ] ཧི ཝུཏྟཾ.
‘‘ཀིཾ ཏེ ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ,
ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨིདྡྷིཛུཏིབལཝིརིཡཱུཔཔཏྟི,
ཨིདཉྩ ཏེ ནཱག མཧཱཝིམཱནཾ.
ཨཧཉྩ བྷརིཡཱ ཙ མནུསྶལོཀེ,
སདྡྷཱ ཨུབྷོ དཱནཔཏཱི ཨཧུམྷ;
ཨོཔཱནབྷཱུཏཾ མེ གྷརཾ ཏདཱསི,
སནྟཔྤིཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ.
ཏཾ མེ ཝཏཾ ཏཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ,
ཏསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨིདྡྷིཛུཏིབལཝིརིཡཱུཔཔཏྟི,
ཨིདཉྩ མེ དྷཱིར མཧཱཝིམཱན’’ནྟི [ཛཱ. ༢.༢༢.༡༥༩༢, ༡༥༩༣, ༡༥༩༥]
ཨིམསྨིཾ ཝིདྷུརཔཎྜིཏཛཱཏཀེ དཱནསྨིཾ ཨཱགཏོ.
‘‘ཏཾ ཁོ པན པཉྩསིཁ བྲཧྨཙརིཡཾ ནེཝ ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ཡཱཝདེཝ བྲཧྨལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ’’ཏི [དཱི. ནི. ༢.༣༢༩] ཨིམསྨིཾ མཧཱགོཝིནྡསུཏྟེ ཨཔྤམཉྙཱསུ. ‘‘ཏཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ ཝིཏྠཱརིཀཾ བཱཧུཛཉྙཾ པུཐུབྷཱུཏཾ ཡཱཝདེཝ མནུསྶེསུ སུཔྤཀཱསིཏ’’ནྟི [དཱི. ནི. ༣.༡༧༤] ¶ པཱསཱདིཀསུཏྟེ སིཀྑཏྟཡསངྒཧེ སཀལསྨིཾ སཱསནེ. ‘‘པརེ ཨབྲཧྨཙཱརཱི བྷཝིསྶནྟི, མཡམེཏྠ བྲཧྨཙཱརིནོ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི [མ. ནི. ༡.༨༣] ཨིམསྨིཾ སལླེཁསུཏྟེ མེཐུནཱ ཝིརཏིཡཾ.
‘‘ཀེན པཱཎི ཀཱམདདོ, ཀེན པཱཎི མདྷུསྶཝོ;
ཀེན ཏེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏི.
ཏེན པཱཎི ཀཱམདདོ, ཏེན པཱཎི མདྷུསྶཝོ;
ཏེན མེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི [པེ. ཝ. ༢༧༥]. –
ཨིམསྨིཾ ཨངྐུརཔེཏཝཏྠུམྷི ཝེཡྻཱཝཙྩེ.
‘‘མཡཉྩ བྷརིཡཱ ནཱཏིཀྐམཱམ,
ཨམྷེ ཙ བྷརིཡཱ ནཱཏིཀྐམནྟི;
ཨཉྙཏྲ ཏཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམ,
ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མིཡྻརེ’’ཏི [ཛཱ. ༡.༡༠.༩༧]. –
མཧཱདྷམྨཔཱལཛཱཏཀེ སདཱརཏུཊྛིཡཾ.
‘‘ཨེཝཾ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཏྟིརིཡཾ ནཱམ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཧོསཱི’’ཏི [ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༡] ཨིམསྨིཾ ཏིཏྟིརཛཱཏཀེ པཉྩསཱིལེ.
‘‘ཨིདཾ ཁོ པན པཉྩསིཁ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ…པེ… ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ’’ཏི [དཱི. ནི. ༢.༣༢༩] མཧཱགོཝིནྡསུཏྟེཡེཝ ཨརིཡམགྒེ.
‘‘ཧཱིནེན བྲཧྨཙརིཡེན, ཁཏྟིཡེ ཨུཔཔཛྫཏི;
མཛ྄ཛྷིམེན ཙ དེཝཏྟཾ, ཨུཏྟམེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི [ཛཱ. ༡.༨.༧༥]. –
ནིམིཛཱཏཀེ ཨཏྟདམནཝསེན ཀཏེ ཨཊྛངྒུཔོསཐེ.
‘‘ཨབྷིཛཱནཱམི ཁོ པནཱཧཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ ཏཔསྶི སུདཾ ཧོམཱི’’ཏི [མ. ནི. ༡.༡༥༥] ལོམཧཾསསུཏྟེ དྷིཏིསངྑཱཏེ ཝཱིརིཡེ.
༧༨༤. སབྷཱཝོ ¶ ཨཝིཔརཱིཏཏྠོ. པརིཡཏྟི པརིཡཱཔུཎིཏབྦཱ ཝིནཡཱབྷིདྷམྨསུཏྟནྟཱ. ཉཱཡོ ཡུཏྟི, སཔྤཊིཔདཱ ཝཱ མགྒཱདཡོ. ཉེཡྻེ སངྑཱརཝིཀཱརལཀྑཎནིབྦཱནཔཉྙཏྟིཝསེན པཉྩཝིདྷེ ཉེཡྻེ. ནིསྶཏྟཏཱ སཏྟསབྷཱཝསྶ ཨབྷཱཝཏཱ. ཨཱཔཏྟིཡཾ ‘‘པཱརཱཛིཀཾ དྷམྨ’’ནྟི. ‘‘སཧ དྷམྨེན ནིགྒཡ྄ཧཱ’’ཏྱཱདཱིསུ ཀཱརཎེ. ཨཱདིནཱ སམཡཉྙཱུཔམཱཧིཾསཱདཱིསུཔི དྷམྨོ.
༧༨༥. པཡོཛནཾ ཕལཾ. སདྡཱབྷིདྷེཡྻེ སདྡཏྠེ. ཝུཌྜྷིཡཾ ཝཌྜྷནེ. ཝཏྠུམྷི དབྦེ. ནཱསེ ཝིནཱསེ. པཙྪིམཔབྦཏེ ཨཏྠགིརིམྷི. ནིཝཏྟིཝིསཡུཔྤཏྟིསབྷཱཝཱདཱིསུཔི.
༧༨༦. ཡེབྷུཡྻཏཱ བཱཧུལྱཏཱ. ཨབྱཱམིསྶཾ ཨསམྨིསྶཾ. ཝིསཾཡོགེ ཝིཔྤཡོགེ. དལ༹ྷཏྠེ དལ༹ྷསདྡསྶ ཨཏྠེ. ཨནཏིརེཀེ ཨཏིརེཀཱབྷཱཝེ. ཨནཝསེསམྷི སབྦསྨིཾ, ཏཾ ཀེཝལཝཙནཾ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ.
༧༨༧. པཊལཾ ‘‘དིགུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ པཱརུཔིཏྭཱ’’ཏྱཱདཱིསུ [མཧཱཝ. ༣༤༨]. ‘‘ཝཡོགུཎཱ ཨནུཔུབྦཾ ཛཧནྟཱི’’ཏི [སཾ. ནི. ༡.༤] རཱསིམྷི. ‘‘སཏགུཎཱ དཀྑིཎཱ ¶ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ’’ཏི [མ. ནི. ༣.༣༧༩] ཨཱནིསཾསེ. བནྡྷནཾ ཀཱམགུཎཾ. ཨཔྤདྷཱནེ ཝིསེསནེ. ཛིཡཱཡ དྷནུནོ.
༧༨༨-༧༨༩. རུཀྑཱདོ དུམཱདིམྷི. ཝིཛྫམཱནེ བྷཱུཏགུཎེ. ཨརཧནྟེ ‘‘ཡོ ཙ ཀཱལགྷསོ བྷཱུཏོ, སབྷཱུཏཔཙིནིཾ པཙཱི’’ཏི [ཛཱ. ༡.༢.༡༩༠]. ཁནྡྷཔཉྩཀེ ‘‘བྷཱུཏམིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, སམནུཔསྶཐཱ’’ཏི [མ. ནི. ༡.༤༠༡]. སཏྟེ པཱཎིམྷི. མཧཱབྷཱུཏེ པཐཝཱདིཀེ. ཨམནུསྶོ དེཝརཀྑསཱདི. ཝིཛྫམཱནཏྠཝཛྫིཏེ རུཀྑཱདོ ནཱརིཡཾ ན བྷཝཏི, ཝིཛྫམཱནཏྠེ, པན ཨཏཱིཏཱདཱིསུ ཙ ཝཱཙྩལིངྒོ. པཏྟེ སམྤཏྟེ. སམེ ཏུལྱཏྠེ.
༧༩༡. པདཔཱུརཎེ ‘‘སུཏྟནྟ ཝནནྟཱ’’ཏྱཱདཱིསུ. དེཧཱཝཡཝེ ‘‘ཨནྟཾ ཨནྟགུཎ’’ནྟྱཱདཱིསུ [ཁུ. པཱ. ༣.དྭཏྟིཾསཱཀཱར]. དེཧོ ཙ ཨཝཡཝོ ཙཱཏི ཨེཀེ. ཀོཊྛཱསེ ‘‘ཨཡམེཀོ ཨནྟོ’’ཏྱཱདཱིསུ [ཨ. ནི. ༦.༦༡]. ལཱམཀཾ ནིཧཱིནཀཾ.
༧༩༢. ནིཀཱཡོ ¶ སདྷམྨཱིནཾ གཎོ. སནྡྷི པཊིསནྡྷི. སཱམཉྙེ ཝིསེསཱདྷཱརེ. པསཱུཏི མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནཾ, ཀུལཾ ཁཏྟིཡཱདིཀུལཾ. བྷཝོ བྷཝནཀྲིཡཱ. ཝིསེསྱོ ཨུཔཱདྷི, ཡསྶ ཝསེན བྷིནྣེསུ སབལཱདཱིསུ ཨབྷིནྣཱ དྷཱིསདྡཱ ཝཏྟནྟེ. སུམནཱཡཾ མཱལཏིཡཾ. སངྑཏལཀྑཎེ སངྑཏདྷམྨཱནཾ ལཀྑཎེ.
༧༩༣. བྷཝབྷེདོ ཀཱམབྷཝཱདི. པཏིཊྛཱཡཾ ནིསྶཡེ. ནིཊྛཱ ནིཔྥཏྟི. ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཨདྷིཔྤཱཡོ. བུདྡྷི ཉཱཎཾ. ཝཱསཊྛཱནཾ ཝསནཊྛཱནཾ. ཝིསརཏྟཾ ཝིསརཎབྷཱཝོ. ‘‘ཝིསདཏྠེ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏདཱ སདདྷཱཏུསྶ ཝིསརཎཏྠཏཱ དཊྛབྦཱ.
༧༩༤. ཕལེ སོཏཱཔཏྟཱདིཀེ. ཨནིཙྩཱདིཨནུཔསྶནཱ ཝིཔསྶནཱ ནཱམ. མགྒེ སོཏཱཔཏྟིམགྒཱདིཀེ.
༧༩༥. ཀམྨཱརུདྡྷནཾ ཀམྨཱརཱནཾ ཨུདྡྷནཾ, ཀམྨཱརཱནཾ ཡཐཱ ཨུཀྐཱཏི. ཨངྒཱརཀཔལླཾ ཨངྒཱརཱནཾ བྷཱཛནཾ. དཱིཔིཀཱ ནཱམ མདྷུཙྪིཊྛཱདིམཡཱ པདཱིཔཀིཙྩཀཱརིཀཱ. སུཝཎྞཀཱརམཱུསཱ མཏྟིཀམཡཱ ཨེཀཱ བྷཱཛནཝིཀཏི. ཝཱཡུནོ ཝེགེ ཙ ཨུཀྐཱསདྡོ, ཡོ ‘‘དེཝདུདྲབྷཱི’’ཏི ཝུཏྟོ.
༧༩༦. ཀེསོཧཱརཎཾ ¶ ཀེསཱནཾ ལཝནཾ. ཛཱིཝིཏཝུཏྟི ཛཱིཝིཏསྶ ཝཏྟནཾ. ཝཔནཾ བཱིཛསྶ ཝཔནཾ. ཝཱཔསམཀརཎཾ ཝཔིཏསྶ བཱིཛསྶ སམཀརཎཾ. པཝུཏྟབྷཱཝོ བནྡྷནཱ མུཏྟི.
༧༩༧-༧༩༨. སུཏོ ཝིསྶུཏེ པཱཀཊེ. ཨཝདྷཱརིཏེ ཨུཔལཀྑིཏེ. ཨུཔཙིཏེ རཱསཱིཀཏེ. ཨནུཡོགོ པུཙྪཱ. ཀིལིནྣེ ཏིནྟེ. སོཏཝིཉྙེཡྻཾ སདྡཱཡཏནཾ. སཏྠཾ སདྡསཏྠཱདི, སུཏནཱམཀོ ཝཱ ཨེཀོ སཏྠཝིསེསོ. ཨེཏེསུ དྭཱིསུ ཨཏྠེསུ སུཏཾ ནཔུཾསཀཾ. པུཏྟེ སུཏོ པུལླིངྒོ, རཱཛིནིཔི སུཏོ.
༧༩༩. ཡུགེ ཀཏཱདིཙཏུཀྐེ. ལེསོ ཨནུམཱནཉཱཎཝིསཡོ. པཉྙཏྟིཡཾ ‘‘ཀཔྤཏྠེརོ’’ཏི. པརམཱཡུམྷི ‘‘ཀཔྤཾ སགྒམྷི ¶ མོདཏཱི’’ཏི. ཨཉྙཏྲ ཀཔྤཱདཱིསུ པུལླིངྒེ. སདིསེ པན ཏཱིསུ ལིངྒེསུ. སམཎཝོཧཱརོ ཝིནཡཱགཏོ སམཎཱནཾ ཝོཧཱརོ. ཀཔྤབིནྡུ ཙཱིཝརེ ཀཏབིནྡུ. སམནྟཏྟེ སམནྟབྷཱཝེ. ཨནྟརཀཔྤོ མཧཱཀཔྤསྶ ཨསཱིཏིམོ བྷཱགོ. ཨཱདིསདྡེན ཨསངྑྱེཡྻམཧཱཀཔྤེ སངྒཎྷཱཏི. ཏཀྐེ ཝིཏཀྐེ. ཝིདྷི ཝིདྷཱནཾ.
༨༠༠. ཝིརཏི ཝིརཏིཏྟཡཾ. སཔཐོ ཨཀྐོསོ. ཏཙྪེ ཏཐབྷཱཝེ. ཨརིཡསཙྩམྷི དུཀྑསཙྩཱདིཀེ. དིཊྛི མིཙྪཱདིཊྛི.
༨༠༡. སཉྫཱཏིདེསོ ‘‘ཀམྦོཛོ ཨསྶཱཡཏན’’ནྟི. ཝཱསཊྛཱནཾ ནིཝཱསཊྛཱནཾ ‘‘དེཝཱནཾ དེཝཱཡཏན’’ནྟི. ཨཱཀརོཏི ཡཏྠ སུཝཎྞརཛཏཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི. སམོསརཎཊྛཱནཾ བཧཱུནཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནཾ. པདཔཱུརཎེ ‘‘ཀམྨཱཡཏནཾ, སིཔྤཱཡཏན’’ནྟི.
༨༠༢. ཝཏྠཾ ཨམྦརཾ. ཨཉྙོ ཡོ སཀོ ན ཧོཏི. ཨོདྷི མརིཡཱདོ. བྷེདོ ཝིསེསོ. མནསིཔི ཙིཏྟེཔི.
༨༠༣. ཝིཔཱཀེ ཨིཊྛཝིཔཱཀེ ཀུསལོ. ཨནཝཛྫཱདཱིསུ ཝཱཙྩལིངྒིཀོ.
༨༠༤. དྲཝོ ¶ མདྷྭཱདི. མདྷུརཱདཱིསུ ཚསུ རསེསུ. པཱརདོ སཱུཏོ. སིངྒཱརཱདོ ནཝ ནཱཊྱརསེ. རསརཏྟམཾསམེདཊྛིསུཀྐཊྛིམིཉྫཝསེན སཏྟ དྷཱཏཝོ, ཏབྦྷེདེ. ཀིཙྩེ ཕསྶཱདིདྷམྨཱནཾ སངྒྷཊྚནཱདིཀིཙྩེ. སམྤཏྟི ཏེསཾཡེཝ.
༨༠༥. བོདྷིསདྡོ ཉཱཎདྭཡེ ནཱརིཡཾ, བོདྷིརཱཛཀུམཱརཱདིཔཉྙཏྟིཡཾ པུམེ. ཨསྶཏྠརུཀྑེ པུམིཏྠིཡཾ.
༨༠༦. ཡེན ཀཏྟུབྷཱུཏེན ཡོ ཀམྨབྷཱུཏོ ནིཙྩསེཝིཏོ, ཏཏྠཱཔི ཀམྨབྷཱུཏེ. ཝིསཡོ ཨནཉྙཐཱབྷཱཝོ. ཛནཔདེ ཀུརུཨཱདིཀེ. གོཙརེ ཏབྦཧུལཱཙཱརེ.
༨༠༨. བནྡྷཝེ སོ པུམེ. ཨཏྟནི སཾ ནཔུཾསཀེ. དྷནསྨིཾ སོ སཾ ཨནིཏྠིཡཾ. སུནཁེ སཱ པུམེ ཝུཏྟོ. ཨཏྟནིཡེ སོ ཏིལིངྒིཀོ.
༨༠༩. ཚཝིསམྤཏྟིཡཾ ¶ ཚཝིཡཱ སམྤཏྟིཡཾ.
༨༡༠. ཛཱམཱཏཱ དྷཱིཏུསཱམིཀོ. མནྡཔྤིཡེ ཨཔྤཔིཡེ ཝརཾ ཨབྱཡཾ.
༨༡༡. མཀུལེ ཨཝིཀཱསསམྤཏྟེ. ནེཏྟིཾསཱདིཔིདྷཱནེ ཁགྒཱདཱིནཾ གེཧེ.
༨༡༢. པིཏཱམཧོ བྲཧྨཱ. པིཏཱུསུ མཱཏཱཔིཏཱུསུ. ཏཐཱ པཀྑནྟརེ. ཏཔསི སཱིལེ.
༨༡༣-༨༡༤. མཛ྄ཛྷབནྡྷེ ཨུརོབནྡྷནེ. པཀོཊྛོ ཀཔྤརསྶཱདྷོབྷཱགོ. ཀཙྪབནྡྷནཾ ཨདྷོམྦརསྶ དལ༹ྷབནྡྷནཾ. མེཁལཱཡཉྩཱཏི ཀཙྪཱ ཙཏཱུསྭཏྠེསུ. ཀཙྪོ ལཏཱདཱིསུ. ཀཙྪོ བཱཧུམཱུལམྷི པརཱུལ༹ྷཀཙྪནཁལོམེ, ‘‘ཀཙྪེཧི སེདཱ མུཉྩནྟཱི’’ཏི. ཨནཱུཔོ བཧཱུདཀདེསོ.
༨༡༥. མཱནཾ ¶ ཏུལཱཔཏྠངྒུལཱིཧི. པམཱཏརི པམཱཎསྶ ཀཏྟརི.
༨༡༦. དབྦཾ དྷནཾ. ཨཏྟབྷཱཝོ པཉྩཀྑནྡྷསམཱུཧོ. པཱཎོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. དབྦཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ སཏྟཾ. སཏྟཱཡཾ ཝིཛྫམཱནཏཱཡཾ སཏྟཱ. ཛནེ སཏྟོ. སོ སཏྟསདྡོ, ཨཱསཏྟེ ལགྒིཏེ ཏིལིངྒིཀོ.
༨༡༧. སེམྷཱདོ ཏིདོསེ. རསརཏྟཱདི པུབྦེཝུཏྟོ. པབྷཱདིཀེ རཱུཔདྷཱཏུམྷི. ཙཀྑཱདིཀེ ཝིསཡདྷཱཏུམྷི.
༨༡༨. ཨམཙྩཱདིཀཱ སཏྟ པཀཏིཡོ ཝུཏྟཱ. སཏྟཱདིསཱམྱཝཏྠཱ སཏྟརཛཏམབྷཱུཏཱནཾ ཏིཎྞཾ གུཎཱནཾ སཱམྱཝཏྠཱ. པཙྩཡཱ ཎཔཙྩཡཱདིཏོ པཋམེ པཋམསཎྛིཏེ ཀརོཏྱཱདིདྷཱཏུམྷི.
༨༡༩. པརིཏྟཱཎཾ ¶ རཀྑཎཾ. ཝཏྠུམྷི ཨོཀཱསེ. ཏལླཉྪནཾ པཱདསྶ ཋཱནཾ.
༨༢༠. ལོཧམུགྒརེ ལོཧམཡེ མུགྒརེ. ཏཱལཱ༹དིཀེ སམྨཏཱལ༹ཀཾསཏཱལཱ༹དིཀེ. ཀཋིནེ ཀཀྑལེ༹.
༨༢༡. མཀྑིཀཱ ནཱིལམཀྑིཀཱདིཀཱ. ཏཱསཾ བྷེདཱ སཝིསཱ མདྷུཀཏཱ པིངྒལམཀྑིཀཱ. མདྷུམྷི ཁུདྡཾ ཨཔྤཀཱདཱིསུ ཙཏཱུསྭཏྠེསུ ཝཏྟམཱནཾ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ. ཨདྷམོ ནིཧཱིནོ. ཀཔཎོ ཨེཀཙཱརཱི.
༨༢༢. ཏཀྐེ གོརསཝིསེསེ. མརཎལིངྒེ མརཎཉཱཔཀལཀྑཎེ. ཨསུབྷེ, སུབྷེ ཙཱཏི ཙཏཱུསྭཏྠེསུ ཨརིཊྛཾ. ཨཱསཝོ མཛྫཝིསེསོ. ཕེཎིལདྡུམོ ‘‘བཌཱི-ཡ྄ौ-ཁོ’’.
༨༢༣. གེཧཱནཾ དཱརུབནྡྷཔྤཡོཛནཾ པཱིཋིཀཱ ནཱམ. པཀྑནྡདྭཡསྶ, ཀཎྞིཀཱདཱིནཉྩ ནིསྶཡབྷཱུཏཱ པཱིཋིཀཱ.
༨༢༤. མིཏྟཱཀཱརེ ¶ ཨམིཏྟསྶཱཔི མིཏྟསཎྛཱནེ. བལེ, རཱསིམྷི, ཝིཔཏྟིཡཉྩ, ‘‘བལསྶ རཱསཱི’’ཏིཔི ཨེཀེ.
༨༢༥. ཁནྡྷེ རཱུཔཀྑནྡྷེ. བྷཝེ རཱུཔབྷཝེ. ནིམིཏྟམྷི ཀཱརཎེ. ཝཔུ སརཱིརཾ.
༨༢༦. ཝཏྠུཀིལེསཀཱམེསཱུཏི ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེསུ. མདནེ མཱརདེཝཔུཏྟེ. རཏེ མེཐུནེ. ནིཀཱམེ ཨིཙྪཱརཧིཏེ ཀཱམཾ ནཔུཾསཀེ. ཨནུཉྙཱཡཾ ཀཱམམབྱཡཾ བྷཝེ.
༨༢༧. ཝཛྫབྷཎྜམུཁེ ཝཱིཎཱདོཎིམུཁེ. མཱཏངྒསྶ ཧཏྠིནོ ཀརཀོཊི ཧཏྠགྒཾ.
༨༢༨. རམྦྷོ སཋྱཾ, ཀེཏཝནྟྱཏྠོ. ཨསཙྩཾ མུསཱ. ཨཡོགྷནཾ ཡེན པཧརཏི. གིརིསིངྒམྷི གིརགྒེ. སཱིརངྒེ ཕཱལངྒེ. ཡནྟེ ཀཱུཊཡནྟེ.
༨༣༠. པཊིཝཱཀྱེ ¶ པཊིཝཙནེ. ཨུཏྟརཱསངྒེ ཨུཔརིཝཏྠེ. སེཊྛཱདཱིསུ ཨུཏྟརོ ཏཱིསུ, པརསྨིཾ ཨུཔརིསྨིཉྩ ཨཱིརིཏོ.
༨༣༡. ཝིམུཏྟི ཨརཧཏྟཕལཾ མགྒནིབྦཱནཱནིཔི.
༨༣༢. སངྑཏེ པཙྩཡཱབྷིསངྑཏེ དྷམྨེ. པུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ, ཨཔུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ, ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརོཏི པུཉྙཱབྷིསངྑཱརཱདི. པཡོགོ ཨུསྶཱཧོ. ཀཱཡསངྑཱརོ, ཝཙཱིསངྑཱརོ, ཙིཏྟསངྑཱརོཏི ཀཱཡསངྑཱརཱདི. ཨབྷིསངྑརཎཾ ཨབྷིསངྑརཎཀྲིཡཱ.
༨༣༤. པཏིརཱུཔེ ཡུཏྟེ. ཚཱདིཏེ ཏིཎཱདཱིཧི. རཧོ སུཉྙཊྛཱནཾ. པཉྙཏྟིཡཾ ཚནྣོ བྷིཀྑུ, པཉྙཏྟིཡཾཡེཝ པུམེ.
༨༣༥. བུདྡྷཙཀྑུ ¶ བུདྡྷཱནཾ ཙཀྑུ. སམནྟཙཀྑུ སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ. དྷམྨཙཀྑུ ཧེཊྛཱམགྒཏྟཡེ ཉཱཎཾ.
༨༣༧. ཝེཝཙནཾ ཨབྷིནྣཏྠོ སདྡོ. པཀཱརསྨིཾ བྷེདེ. ཨཝསརོ ཨཝཀཱསོ.
༨༣༨. ཙིཏྟཀམྨཾ ཙིཏྟཀཱརཱནཾ ཀམྨཾ. ཝིཙིཏྟེ ནཱནཱཝིདྷེ. པཉྙཏྟིཡཾ ཙིཏྟོ དྷནུདྷརོཡེཝ. ཙིཏྟམཱསོ པུཎྞེནྡུཡུཏྟེན ཙིཏྟེན ནཀྑཏྟེན ལཀྑིཏོ མཱསོ. ཏཱརནྟརེ ཙིཏྟནཀྑཏྟེ. ཐིཡཾ ནཱརིཡཾ.
༨༣༩. སཱམལེ ནཱིལེ. སཡམཏྠེ སཡཾསདྡསྶ ཨཏྠེ. སཱརིཝཱ ཨུཔཱསཀཱ.
༨༤༠. ‘‘པུམེ’’ཏྱཱདིནཱ ¶ པུབྦདྡྷེན གུརུསདྡསྶ ཨཏྠཱ ཝུཏྟཱ, ཨཔརདྡྷེན གརུསདྡསྶ, ‘‘ཨེཀདེསེཀཏྟམནཉྙཾཝེ’’ཏི ནྱཱཡེན དྭིནྣམྤི ཨེཀཏྟམཉྙམཱནེན གཱཐཱནེཀཏྠཝགྒེ ཀཐིཏཱ. མཧནྟེ བཧུཏྟེ. དུཛྫརེ ཛཱིརཱཔེཏུམསཀྐུཎེཡྻེ, དུཀྐརེ ཝཱ.
༨༤༡. ཨཙྩིཏེ པཱུཛིཏེ. ཁིནྣེ ཀིལམཐཔྤཏྟེ. སམིཏེ ཨུཔསམིཏེ.
གཱཐཱནེཀཏྠཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༨༤༢. ཝིསུདྡྷིདེཝོ, སམྨུཏིདེཝོ, ཨུཔཔཏྟིདེཝོ ཙཱཏི ཝིསུདྡྷིདེཝཱདི. ནབྷཾ ཨཱཀཱསོ.
ཏརུཎཱདཱིསུ ཏཱིསྭཏྠེསུ མཱཎཝོ.
༨༤༣. ཨཱདྱཏྠཱདཱིསུ ¶ ཨགྒཾ. ཝརེ སེཊྛེ ཏཱིསུ.
པཙྩནཱིཀོ སཏྟུ. ཨཉྙེ ཨཉྙཏྠེ. པཙྪཱབྷཱགེ ‘‘དྷཱཏུལིངྒེཧི པརཱ པཙྩཡཱ’’ཏི.
༨༤༤. ཡོནི ཨིཏྠཱིནཾ ཡོནིམགྒོ. ཀཱམོ ཨིཙྪཱ. སིརཱི པཉྙཱ, པུཉྙོ ཙ. ཨིསྶརཾ པབྷུཏཱ. དྷམྨོ སཱིལཱདི. ཨུཡྻཱམོ ཝཱིརིཡཾ. ཡསོ པརིཝཱརོ, ཀིཏྟི ཙ.
༨༤༨. ཁནྡྷཀོཊྛཱསོ ¶ ཨཎྜཛཱདིཙཏུཀྐཾ. པསྶཱཝམགྒོ ཨིཏྠཱིནཾ ཡོནི. སོ པུལླིངྒོ. ཀཱུལེ ཏཱིརེ.
༨༤༩. ནཱགོཏུནཱགསདྡོ ཏུ. ཨུརགེ སཔྤེ, ཧཏྠིནི ཙ.
༨༥༠. སངྑྱཱ གཎནཱ. ‘‘ཨཉྙཏྠེ’’ཏྱེཀེ ཝདནྟི.
༨༥༡. བྷེ ནཀྑཏྟཝིསེསེ. སནྟིཀེ སམཱིཔེ. མཱུལམཱུལེ ལོབྷཱདིཀེ. པཱབྷཏེ མཱུལདྷནེ. ཨཾསོ སརཱིརཱཝཡཝོ. པཀཎྜེ རུཀྑཱདཱིནཾ སརཱིརེ.
༨༥༢. ཀམྨེ ¶ ཀྲིཡཱཡཾ. ཝིཀོཔནཾ ཝིདྡྷཾསནཾ.
༨༥༣. པཙྪཱཏཱཔོ ཝིཔྤཊིསཱརོ. ཨནུབནྡྷོ པུནཔྤུནཾ པཝཏྟནཾ. རཱགཱདོ སཏྟཀེ. མཱཏངྒསྶ མུདྡྷནི པིཎྜདྭཡེ ཀུམྦྷོ.
༨༥༤. ཁགྒཀོསེ ཁགྒཔིདྷཱནེ. པཊིཙྪདེ སམནྟཏོ ཚཱདནེ. སཱརམྦྷེ ཀོལཱཧལེ.
༨༥༥. ཀཱལཝིསེསོ དསཙྪརཀཱལོ. ནིབྱཱཔཱརཊྛིཏི ཨཙིརཊྛིཏི, ཨཙིརཊྛིཏཱིཏི དསཙྪརཏོཔི ཨཱུནཊྛིཏི.
ཨུཔྤཏྟིབྷཱུམི ཛཱཏིབྷཱུམི.
༨༥༦. ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརཱདཱིསུ ¶ ཙཏཱུསུ.
༨༥༧. སདྡྷཱཡ ཨཔརཔྤཙྩཡེ. ཙཱིཝརཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ. ཨཱདྷཱརོ ནིསྶཡོ.
དིབྦཝིཧཱརོ, ཨརིཡཝིཧཱརོ, བྲཧྨཝིཧཱརོ ཙཱཏི དིབྦཝིཧཱརཱདི. སུགཏཱལཡེ བྷིཀྑཱུནམཱཝཱསེ.
༨༥༨. སམཏྟནེ ནིཊྛཱཡཾ. ཙཀཱརེན ནིཡམཱདིཀེ སངྒཎྷཱཏི.
སངྒེ ལགྒེ. ཀཱམཱདོ ཙཏུཀྐེ.
༨༥༩. སཔྤཕཎངྒེསཱུཏི སཔྤསྶ ཕཎེ, ཨངྒེ ཙ སརཱིརེ. ཀོཊིལླེ ཀུཊིལཏཱཡ. བྷུཉྫནཾ བྷོཛནཀྲིཡཱ.
བྷཱུམིབྷཱགེ ¶ རཱཛངྒཎཱདིམྷི. ཀིལེསེ སཾཀིལེསེ. མལེ རཱགཱདིཀེ.
༨༦༠. དྷནཱདིདཔྤེཏི དྷནཱདིཀེ པཊིཙྩ ཨུཔྤནྣེ དཔྤེ.
ནིམིཏྟེ ཀཱརཎེ. ཚལེ སཋྱེ.
༨༦༡. སོ པུལླིངྒོ. པརམཏྟནི དིཊྛཱིནཾ གཱཧལདྡྷེ ཨཏྟནི. ཐམྦྷསྨིཾ གེཧཱདཱིནཾ ཐམྦྷེ. བལསཛྫནཾ ཡུདྡྷཀཱལེ བལསྶ སཛྫནཾ.
སོཔཱནངྒམྷི སོཔཱནསཱིསེ.
༨༦༣. ནིཡྻཱསེ སིལེསེ. སེཁརེ སཱིསེ. ནཱགདནྟཀེ བྷིཏྟིཨཱདཱིསུ པཝེསིཏེ ནཱགདནྟཱཀཱརེ དཎྜེ.
སིཁཎྜོ ¶ པིཉྪཾ. ཏཱུཎཱིརེ ཨུསུནིདྷིམྷི. ནིཀརེ སམཱུཧེ.
ཀམྦུ ཛལཛནྟུཝིསེསོ. ནལཱཊཊྛི ནལཱཊེ ཛཱཏཊྛི. གོཔྥཀེ པཱདགཎྛིམྷི.
༨༦༥. ཀཱལེ པཉྩདསཱིདིཝསཔརིམཱཎེ. སཱདྷྱེ པཏྟསཱདྷནཱིཡེ. སཁཱི སཧཱཡོ. ཝཱཛོ པཏྟཾ. པངྒུལོ༹ པཱིཋསམྤཱི.
དེསེ དེསཝིསེསེ. ཨཎྞཝེ སམུདྡེ, ཨེཏེ པུམེ. སོ སིནྡྷུསདྡོ སརིཏཱཡཾ ནདིཡཾ བྷཝེ.
༨༦༦. ཀརེཎུསདྡོ གཛེ ཧཏྠིམྷི, པུརིསེ པུལླིངྒེ ཝཏྟཏི. ཧཏྠིནིཡཾ ཏུ ཨིཏྠིཡཾ.
རཏནེ རཏནཝིསེསེ. མཎིཝེདྷོ ནཱམ ཡཾ ལོཀེ ‘‘ཙིན’’ ཨིཏི ཝུཙྩཏི. ཨིནྡཧེཏི ཨིནྡཱཝུདྷོ.
༨༦༧. ཀོཊིཡཾ ¶ ཨནྟེ. ཝཱདིཏྟཝཱདནེ ཝཱིཎཱདིཝཱདིཏྟཝཱདནོཔཱཡེ.
‘‘ཀོཎོ ཝཛྫཔྤབྷེདེ ཙ,
ཀོཎོ སེལགུལེ༹ ཨིཛེ;
ཝཱིཎཱདིཝཱདནོཔཱཡེ,
ཨེཀདེསེ གཏསྶ ཙེ’’ཏི. –
ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༣.༣.༡༢༥].
༨༦༨. ཝཎིཔྤཐེ ཝཱཎིཛཱནཾ ཝོཧཱརཀམྨཔཐེ. ཝེདེ ཝེདཝིསེསེ, ཝཱཎིཛེཔི ནིགམོ.
ཝིཝཱདཱདོ ‘‘ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎ’’ [པཱཙི. ༣༩༤] ནྟྱཱདཱིསུ. ཨཱདྷཱརོ ཀཱརཀཝིསེསོ, ནིསྶཡོ ཙ. ཀཱརཎེ ‘‘ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེན’’ནྟི [དྷ. ས. ༡༣༥༤].
༨༦༩. པསུམྷི གོཎེ. ཝསུདྷཱ པཐཝཱི. ཝཱཙཱ ཝཙནཾ. ཨཱདིནཱ སགྒརཾསིཝཛིརཙནྡཛལཱདཡོ གཧིཏཱ.
ཧརིཏེ ¶ སུཀཔཏྟསདིསེ ཝཎྞཝིསེསེ. ཝཱསུདེཝེ ཀཎྷེ.
ཀཎྞཔཱུརོ ཀཎྞཱལངྐཱརོ. སེཁརེ ཨགྒེ. ཨེཏེ དྭིནྣམྤི ཨཏྠཱ.
༨༧༡. ཝིཛྫུཡཾ ཙཉྩལཱཡཾ. ཨིཏྠིཔུརིསེ པུརིསིཏྠིཡཾ.
ཀོཎེ ཨསྶེ. སངྑྱཱཝིསེསོ ‘‘ཀོཊིཔཀོཊཱི’’ཏྱཱདཱིསུ. ཨུཀྐཾསེ པརིཡོསཱནེ.
༨༧༢. ཛཱལཱ ཨགྒིཛཱལཱ. ཨགྒཾ ཀོཊི.
ནཱརཱི ཨཱསཱིསདྡོ སཔྤདཱཋཱཡཾ. ཨིཊྛསྶ ཝཏྠུནོ ཨཱསཱིསནཱཡཾ པཏྠནཱཡམྤི ཨིཏྠཱི ཨེཝ.
༨༧༣. ཝིལཱིནཏེལེ ¶ ཝིསརཎཏེལེ. ཝསགཱ ཝསཾ གཙྪནྟཱི ནཱརཱི. ཝཉྩྱགཱཝཱི ཨནཝཙྪཱ སོརབྷེཡཱི.
ཨབྷིལཱསེ ཨིཙྪཱཡཾ. ཀིརཎེ རཾསིམྷི. ཨབྷིསངྒེ ལགྒནེ.
༨༧༤. ཨཾསེ ཀོཊྛཱསེ. སིཔྤེ ནཱཊཀསཏྠཱགཏེ. ཙནྡསྶ སོལ༹སམེ བྷཱགེ ཙ ཀལཱ.
༨༧༥. བཱིཛཀོསེ ཝརཱཊཀེ. ཀཎྞབྷཱུསཱཡཾ ཀཎྞཱལངྐཱརེ.
ཨཱགཱམིཀཱལེ ཨནཱགཏཀཱལེ. པབྷཱཝོ དཎྜཏེཛོ. སཾཡམེཔི ཨཱཡཏི བྷཝེ.
༨༧༦. མེསཱདིལོམེ ཨེལ༹ཀཱདཱིནཾ ལོམེ. བྷཱུམཛ྄ཛྷེ དྭིནྣཾ བྷཱུནཾ མཛ྄ཛྷེ ཛཱཏཱཡཾ རོམདྷཱཏུཡཾ ལོམེ.
ནཊྚཀཱི ནཱཊཀིཏྠཱི. མདིརཱ སུརཱ.
༨༧༧. ཀྲིཡཙིཏྟེ ¶ ཝཱིསཏིཝིདྷེ ཀྲིཡཙིཏྟེ. ཀརཎེ ཀརཎཀྲིཡཱཡཾ, ཨེཏེསུ དྭཱིསུ ཨཏྠེསུ ཀྲིཡཾ. ཀམྨནི ཀཏྟབྦེ ཀྲིཡཱ ནཱརཱི.
སུཎིསཱཡཾ པུཏྟསྶ བྷརིཡཱཡཾ. ཀཉྙཱཡཾ ཨནིབྦིདྡྷཱཡཾ. ཛཱཡཱཡཾ བྷརིཡཱསཱམཉྙེ.
༨༧༨. ཨིསྶརིཡཾ པབྷུཏཱ. ཨཀྑརཱཝཡཝེ གརུཨཀྑརཱནཾ ཨཝཡཝེ.
པཱཝཙནེ བུདྡྷཝཙནེ. སིདྡྷེ སིདྡྷནྟེ. ཏནྟེ སུཏྟམཡེ. སུཔིཏེ ནིདྡཱསཱིལེ.
༨༧༩. རཱཛལིངྒཾ ཁགྒཱདི. ཨུསབྷངྒོ ཨུསབྷཱཝཡཝོ. རུཀྑེ རུཀྑཝིསེསེ. ནིམིཏྟཾ གུཡ྄ཧངྒཾ. ཙིཧནེ ལཀྑཎེ. པདེ ཝིབྷཏྱནྟེ.
༨༨༠. ཝོཧཱརེ ¶ ཝཱཎིཛཀམྨེ. ཀཱིལཱ༹དོ ཀཱིལཱ༹དིམྷི. ཨཱདིནཱ ཛུཏིཐུཏིགཏྱཱདཡོ སངྒཧིཏཱ.
སརཱིརེ སརཱིརཱདྷིདེཝེ.
༨༨༡. སུསྶཱུསཱཡཾ སོཏུམིཙྪཱཡཾ. ཨིསྶཱཏྱཱསེ སརཱབྷྱཱསེ. ཧིཾསནེཔི ཨུཔཱསནཾ.
ཧེཏིབྷེདེ ཨཱཝུདྷབྷེདེ. སངྐུ ཁཱཎུཝིསེསོ.
༨༨༢. ཝཱིཎཱགུཎོ ཝཱིཎཱཡཛིཡཱ. ཏནྟཾ ཏནྟསདྡོ. མུཁྱཾ པདྷཱནཾ. སིདྡྷནྟཾ ཨུདཱཧརཎཾ. ཏནྟུ སུཏྟཾ.
རཐནངྒལཱདཱིནཾ ཨངྒེ རཐཱདྱངྒེ. ཀཔྤམྷི ཀཏཱདིཀེ.
༨༨༣. ཨིཏྠིཔུཔྥཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨུཏུ. རེཎུ དྷཱུལཱི. པཀཏིཛེ གུཎེ ཏིཎྞཾ གུཎཱནཾ དུཏིཡེ གུཎེ.
ནྱཱསཔྤཎེ ཋཔིཏསྶ དྷནསྶ དཱནེ. དཱནམྷི ཏདཉྙསྶ དཱནེ.
༨༨༤. གུརུ ¶ ཨཱཙརིཡཱདི. ཨུཔཱཡོ ཧེཏུ. ཨཝཏཱརོ ཨོཏརཎཊྛཱནཾ. པཱུཏམྦུ པཝིཏྟཛལཾ. དིཊྛི བུདྡྷདསྶནཱ ཨཉྙདསྶནཾ. ཨཱགམེཔི ཏིཏྠཾ.
ཛོཏིསདྡོ ནཀྑཏྟརཾསཱིསུ པཎྜཀེ ནཔུཾསཀེ. ཨགྒིམྷི ཏུ སོ པུམཱ.
༨༨༥. ‘‘ཨིཏི སནྡྷིཀཔྤེ པཋམོ ཀཎྜོ’’ཏྱཱདཱིསུ ཝགྒེ. ཨཝསརེཔི, ཨཝསརོ ཨཝཀཱསོ.
ཨཐ བཱཧུདྭཡསྶ ཨུདྡྷཾ མཱནེ. སཱུརཏྟེ སཱུརབྷཱཝེ.
༨༨༦. པོརིསཾ པུརིསཀཱརོ. ཨཱིཧཱ ཝཱིརིཡཾ. ནིསིནྣཱདྱུགྒམོ ནིསིནྣཱདིཀོ ཨུགྒམོ ཋཱནཾ.
ཨནིསྶཡམཧཱིབྷཱགེ ལོཀནིསྶཡབྷཱུཏཱནཾ ཏརུཔབྦཏནགརཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཏོ ཨནིསྶཡསངྑཱཏེ སུཉྙམཧཱིཀོཊྛཱསེ. ‘‘ཨིརཱིཎཾ ཨཱུསརེ སུཉྙེ’’ཏི [མེདིནཱིཀོས ༡༥.༣༦] ཧི ཏིཀཎྜསེསོ. ཨཱུསརེ ཨཱུསཝཏི ཋཱནེ.
༨༨༧. སཱདྷནཏྠཱདཱིསུ ¶ ཨཱརཱདྷནཾ. རཱདྷནཾཔྱཏྲ. ‘‘པཏྟིཡཾ སཱདྷནེ ཝུཏྟཾ, རཱདྷནཾ ཏོསནེཔི ཙེ’’ཏི ཏིཀཎྜསེསོ.
སཱནུམྷི པབྦཏསྶ སམེ བྷཱུབྷཱགེ. ཝིསཱཎེ མཱཏངྒདནྟེ, པསཱུནཾ སིངྒེ ཙ.
༨༨༨. དིཊྛཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ. ཨཱདིམགྒོ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ. ཉཱཎཾ སཱམཉྙཾ. ཨཀྑི ཙཀྑུ. ཨིཀྑནཾ ཨོལོཀནཾ. ལདྡྷི གཱཧོ.
སུཝཎྞོ པཉྩདྷརཎཾ. པཉྩསུཝཎྞོ ནིཀྑོ. པསཱདྷནཾ ཨལངྐཱརཝིསེསོ.
༨༨༩. ཏིཐིབྷེདེ ཧོརསཏྠཱགཏེ ཨནིཊྛསམྨཏེ ཏིཐིམྷི. སཱཁཱདིཕལུ༹མྷི རུཀྑསཱཁཱདཱིནཾ གཎྛིམྷི. པཱུརཎེཔི པབྦཾ.
བལཝཱམུཁོ ཡཏྲ པླཝཱདཡོ སཱིགྷསོཏེན ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ པཝེསིཡནྟི.
༨༩༠. ཀཱམཛེ ¶ ཏཎྷཱཛེ སུརཱཔཱནཱདིཀེ. དོསེ ཨཔརཱདྷེ. ཀོཔཛེ དཎྜཕརུསཱདིཀེ ཙ. ཝིཔཏྟིཡཾ ཝིནཱསེ.
ཨུཔཀརཎཾ ཀུལཱལཱདཱིནཾ དཎྜཙཀྐཱདི. སིདྡྷི ནིཔྥཏྟི. ཀཱརཀོ ཀཏྟཱདིསཏྟཝིདྷོ.
༨༩༡. དཱནསཱིལེ དཱནཔཀཏིཀེ ཙ. ཝགྒུཝཱདིནི མདྷུརཝཱདིནི ཙ ཝདཉྙཱུ བྷཝེ. ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨུསྶིཏཔརིཡནྟོ ཏཱིསུ ཝུཏྟོ. ཨབྷིསིཏྟེ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟེ རཱཛིནི.
༨༩༢. བྷཱགྱཝིཧཱིནེ ཨཔུཉྙེ. ཨཔྤཀེ ཨབཧུཀེ. མཱུལ༹ྷེ བཱལེ. ཨཔཊུ ཨཚེཀོ. ཁལེ, ཛགཏིཡཉྩ མནྡོ. ཝུདྡྷིཡུཏྟེ ཝཌྜྷནཡུཏྟེ. སམུནྣདྡྷེ ཨནཱིཙེ ཨུསྶིཏཾ ཏཱིསུ བྷཝེ, ‘‘བྷཱསིཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ.
༨༩༣. རཐངྒེ རཐཱཝཡཝེ. སུཝཎྞསྨིཾ པལསྶ ཙཏུཏྠབྷཱགེ. པཱསཀེ ཙཏུཝཱིསཏིཔྤམཱཎེ, ཏིཾསཔྤམཱཎེ ཝཱ ¶ . ཧཏྠིདནྟཱདིཝིཀཏིཡཾ ཏཱིསུ ཨཀྑོ. ཙཀྑཱདིནྡྲིཡེ ཨཀྑཾ.
སསྶཏེ ནིཙྩེ. ཏཀྐེ ཝིཏཀྐེ. ནིཙྪིཏེ ཝིནིཙྪིཏེ.
༨༩༤. ཧརེ མཧིསྶརེ སིཝོ, བྷདྡེ ཀལྱཱཎེ. མོཀྑེ ནིབྦཱནེ ཙ སིཝཾ. ཛམྦུཀེ སིངྒཱལེ སིཝཱ.
སཏྟིཡཾ ཐཱམེ. ཐཱུལཏྟེ ཐཱུལབྷཱཝེ.
༨༩༥. སངྑྱཱབྷེདོ ཨུཔྤལཔུཎྜརཱིཀཱནཾ མཛ྄ཛྷེ གཎནཱ. ནརཀབྷེདེ ‘‘པདུམནིརཡེ ནིབྦཏྟོ’’ཏྱཱདཱིསུ. ཝཱརིཛེ ཀཀྐསནཱལེ༹ ཀམལེ.
དེཝབྷེདེཏི
‘‘ཨཱཔོ དྷུཝོ ཙ སོམོ ཙ,
དྷཝོ ཙེཝཱ’ནིལོ’ནལོ;
པཙྩཱུསོ ཙ པབྷཱསོ ཙ,
ཨཊྛེཏེ ཝསཝོ མཏཱ’’ཏི [ཙིནྟཱམཎིཊཱིཀཱ ༡.༡༠]. –
ཀཐིཏེ དེཝཝིསེསེ. རཏནེ རཏནསཱམཉྙེ, དྷནེ ཙ, པཎྜཀཾ ནཔུཾསཀཾ.
༨༩༦. ཨཏྠགམནེ ¶ ཝིནཱསགམནེ. ཨཔཝགྒེ སབྦཀིལེསཱནཾ ཁཡཧེཏུབྷཱུཏེ ཝིརཱགདྷམྨེ.
སེཏམྦུཛེ སེཏཀམལེ. རུཀྑནྟརེ ‘‘པུཎྜརཱིཀ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ དུམཝིསེསེ, དྭཱིསྭཏྠེསུ པུམེ.
‘‘པུཎྜརཱིཀཾ སིཏམྦོཛེ, སེཏཙྪཏྟེ ཙ བྷེསཛྫེ;
ཀོསཀཱརནྟརེ བྱགྒྷེ, སོ དིསཱཝཱརཎགྒིསཱུ’’ཏི. –
ནཱནཏྠསངྒཧོ.
༨༩༧. ཨུཔཧཱརེ པཱུཛཱདྱཏྠཾ ཨཱབྷཏེ ཝཏྠུམྷི. ཀརསྨིཾ ཁེཏྟཱདིསམྦྷཝེ རཱཛབྷཱགེ. ཨསུརནྟརེ བལིནཱམཀེ ཨསུརེ.
སམྦྷཝེ ཨིཏྠིཔུརིསསམྦྷཝེ ཨསུཙིམྷི སུཀྐཾ. དྷཝལེ སེཏེ སུཀྐོ, ཀུསལེ པུཉྙེ ཏཱིསུ, ‘‘པུཉྙཾ དྷམྨམནིཏྠིཡ’’ནྟི ཨེཏྠ དྷམྨསདྡསྶ ཨནིཏྠིབྷཱཝསྶ ཝུཏྟཏྟཱ སུཀྐསདྡོ ཏཱིསུ ཝུཏྟོ.
༨༩༨. ཝིབྷཏྟབྦདྷནེ ཝིབྷཛིཏབྦདྷནེ. པིཏཱུནཾ དྷནེ པེཏཱནཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པུཏྟེཧི ཝིབྷཛིཏབྦདྷནེ ཙ.
པབྷུནོ ¶ པུགྒལསྶ བྷཱཝོ པབྷུཏྟཾ, ཏཐཱ ཨཱཡཏྟསྶ བྷཱཝོ ཨཱཡཏྟཏཱ. ཨཱཡཏྟོ པུགྒལོ. ཨབྷིལཱསོ ཨིཙྪཱ.
༨༩༩. དྷནིམྷི སདྡམཏྟེ. ཡོདྷསཱིཧནཱདམྷི ཡོདྷཱནཾ ཨབྷཱིཏནཱདེ ཙ སེལ༹ནཾ.
༩༠༠. ཨཱདྱུཔལདྡྷིཡཾ པཋམསཉྫཱཏེ ཝཏྠུམྷི.
༩༠༡. སཱདྷཀཏམེ ཀཏྟུཏོ ཨཉྙེསཾ ཀྲིཡཱསཱདྷཀཏམེ ཀརཎཀཱརཀེ, ཀྲིཡཱཡཾ, གཏྟེ སརཱིརེ ཙ. ཨིནྡྲིཡེ ཙཀྑཱདིཀེ.
ཀུཉྩིཀཱཡཾ ཨཔཱཔུརཎེ. ཏཱུརིཡངྒེ སམྨཏཱལཱ༹དིཀེ.
༩༠༢. ཨུཔྤཱདེ ཛནནེ. གབྦྷམོཙནེ པུཏྟཝིཛཱཡནེ.
ཨསྶེ ཨསྶམཏྟེ.
༩༠༣. པུཔྥཾཝིནཱ ¶ ཕལགྒཱཧིརུཀྑེ ཨསྶཏྠཱདོ, རུཀྑམཏྟེ ཙ ཝནཔྤཏིསདྡོ. ཨཱཧཏེ ཨུཔཊྛཱཔིཏེ ཝརཱཧཔུརིསཱདིརཱུཔེ ཙ, རཛཏམཏྟེ ཙ རཱུཔིཡཾ.
༩༠༤. ཀེསསདྡོ པུབྦོ ཡསྶ པཱསསདྡསྶ སོ ཀེསཔུབྦོ. ཙཡེ སམཱུཧེ ཝཏྟཏི, ཡཐཱ ‘‘ཀེསཔཱསོ’’ཏི, ཀེསཀལཱཔོཏྱཏྠོ.
ཨཀྑིམཛ྄ཛྷེ ཡཱ ‘‘སཱུལཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ནཀྑཏྟེ སཏྟཝཱིསཏིཝིདྷེ, ཏདཉྙེསུ ཙ ཏཱརཱ ཨིཏྠཱི. ཨུཙྩཏརསྶརེ ཨུཙྩཏརེ སདྡེ ཏཱརོ.
༩༠༥. པཏྟེ བྷཱཛནསཱམཉྙེ, བྷུཉྫནཔཏྟེ ཙ. ལོཧབྷེདསྨིཾ ཨཡོཏམྦཱདིམཡེ བྷཱཛནཝིསེསེ. དེཧམཛ྄ཛྷཾ ཨུདརཾ.
༩༠༦. ཝེསེ སཎྛཱནེ. སིཔྤསཱལཱ སིཔྤཱིནཾ སཱལཱ.
སམྤཏྟི ¶ དྷནཱདིསམྤཏྟི ཏིཝགྒསམྤཏྟི ཙ. ལཀྑིཡཱ ཀཏཔུཉྙེཧི སེཝིཡཏི. ཨིཏྠཱི ཨིཏྠིཝིསེསོ. དེཝཏཱ སིརཱིནཱམིཀཱ ཨེཀཱ དེཝདྷཱིཏཱ.
༩༠༧. ཡུཝརཱཛཱ པིཏརི དེཝངྒཏེ རཱཛབྷཱཝཱརཧོ རཱཛཔུཏྟོ. ཁནྡེ ཧརསྶ པུཏྟེ. སུསུ ཏརུཎོ.
མཎིབྷེདེ ཡོ ལོཀེ ‘‘སནྟཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨངྐུརེ རུཀྑཱདཱིནཾ ཨངྐུརེ.
༩༠༨. ཝེཏནཾ ཀམྨཀཱརེཧི ལབྷིཏབྦདྷནཾ. མཱུལཾ མཱུལདྷནཾ. ཝོཧཱརེ ཝཱཎིཛཀམྨེ.
བྷཱཛནནྟརཾ ཡེན ཁེལཱ༹དྱསུཙིཾ པཊིགྒཎྷཱཏི.
༩༠༩. ཨསུབྷེ ཙ ཀམྨེ སུབྷེ ཙ ཀམྨེ དྭཡེཔི ཀམྨེ ཙཱཏི ཏཱིསྭཏྠེསུ བྷཱགྱཾ ཝུཏྟཾ.
ཏརུབྷེདེ ཨསྶཏྠེ.
༩༡༠. ཝིམུཏྟིཡཾ ¶ ནིབྦཱནེ.
‘‘ཨཡཾ པུམཱ’’ཏི ཛཱནནསྶ ཀཱརཎབྷཱཝོ པུམཏྟཾ, ཏདཱདིམྷི.
༩༡༡. ཨཛ྄ཛྷཱཡེ པརིཙྪེདེ. དིཝེ དེཝལོཀེ.
༩༡༢. སཔཏྟསྨིཾ ཨམིཏྟེ. རུཀྑངྒེ རུཀྑཱཝཡཝེ.
༩༡༣. མུཁྱེ པདྷཱནེ. ཨུཔཱཡེ ཧེཏུམྷི. ཝདནེ ལཔནེ. ཨཱདིསྨིཾ པཋམེ.
བྷབྦེ ཝིམུཏྟཱརཧེ, བྷཝིཏབྦེ ཙ. གུཎཱདྷཱརེ གུཎསྶ ནིསྶཡེ. ཝིཏྟེ དྷནེ. བུདྷེ པཎྜིཏེ. དཱརུ དཱརུཀྑནྡྷོ.
༩༡༤. པཏྠཱདོ པཏྠོ, ཏུལཱ, ཨངྒུལཱིཏི པཏྠཱདི. ཝིདྷཱཡ ཨུནྣཏིཡཾ. པརིསྶམེ ཁེདེ.
༩༡༥. སརོརུཧེ ཀམལེ. ཁགནྟརེ རུཀྑཀིམིཁཱདཀསཀུཎེ. ཏཱུརིཡནྟརེ ཝཾསསངྑཱདིཀེ.
༩༡༦. སཾཝེགེ ཨུབྦེགེ, ཝིམྷཡེ ཙ.
༩༡༧. ཏདུཔེཏནིསཱཡ ཙནྡཔྤབྷཱཡ ཡུཏྟརཏྟིཡཾ.
༩༡༨. མཱསེ ཏཏིཡམཱསེ. ཨཏིཝུདྡྷེ ཙ ཨཏིཔསཏྠེ ཙ.
༩༡༩. ནིབནྡྷེ བལཀྐཱརེ ‘‘བལགྒཧོ’’ཏྱཱདཱིསུ.
མཏྟིཀཱབྷེདོ ནཱིལཱདིཝཎྞཡུཏྟཀིཏྟིམམཏྟིཀཱ. སིཀྐཱཡཾ ཨུདཀཀུམྦྷཱདིཝཱཧིཀེ. ནཡནཱམཡེ ཙཀྑུརོགཝིསེསེ.
༩༢༠. མཎྜལེ ¶ པརིམཎྜལེ. བིམྦིཀཱ ལཏཱཛཱཏི, ཏསྶཱ ཕལེ ཙ བིམྦཾ.
༩༢༢. སནྟི ནིབྦཱནཾ. ནིབྷེ སདིསེ.
ཙཱཔེ དྷནུམྷི ཨིསྶཱསཾ. ཨུསུནོ སརསྶ ཁེཔཀམྷི པེརཀེ ཨིསྶཱསོ.
༩༢༣. བཱལསདྡོ ཏཱིསུ. ཀུཏྲཏྠེསུ? ཨཱདིཝཡསཱ པཋམཝཡེན སམངྒིནི སམནྣཱགཏེ ཙ. ཨཔཎྜིཏེ མཱུལ༹ྷེ ཙ.
སོཎིཏེ ལོཧིཏེ. ཏམྦཾ ཨུདུམྦརཾ. ཨནུརཏྟོ ཨནུརཱགཡུཏྟོ པུགྒལོ. རཉྫིཏཾ རངྒརཉྫིཏཾ.
༩༢༤. ཝིརལེ༹ ནིརནྟརེ. ཀིསེ ཨཐཱུལེ. ཧིམེ ཏུཧིནེ.
༩༢༥. གུལ༹བྷེདོ ¶ ཡོ ལོཀེ ‘‘སཀྑརཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཀཋལེ སིལཱཁཎྜེ.
༩༢༦. ཏིཁིཎེ ཏིཀྑེ. བྱཏྟེ ཚེཀེ. རོགམུཏྟེ ནིརོགེ.
ཁཏྟིཡེ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟེ. ནརནཱཐེ ཏདཉྙསྨིཾ. པབྷུམྷི ཨིསྶརེ.
༩༢༧. དྷཉྙཀརཎཾ དྷཉྙམདྡནཊྛཱནཾ. ཀཀྐེ ནཧཱནཙུཎྞེ. ནཱིཙེ ཨདྷམེ. སེཏེཔི ཁལོ.
༩༢༨. བྲཧྨཙཱརཱི ཙ གཧཊྛོ ཙ ཝཱནཔྤཏྠོ ཙ བྷིཀྑུ ཙཱཏི བྲཧྨཙཱརཱིགཧཊྛཱདི, ཏཔོདྷནེ པིཡསཱིལེ.
ཀཋིནེ ཀཀྑལེ༹. ནིདྡཡེ ནིཀྐརུཎེ.
༩༢༩. ཀནིཊྛོ ¶ ཙ ཀནིཡོ ཙཱཏི ཨེཏེ ཏཱིསུ. ཀུཏྲཏྠེསུ? ཨཏྱཔྤེ, ཨཏིཡུཝེཔི.
ཨིཊྛེ, ནིསྶཱརེ ཙ ཨགརུམྷི ཙཱཏི ཨེཏེསྭཏྠེསུ ཏཱིསུ.
༩༣༠. ཨདྷོབྷཱགེ ཙ ཧཱིནེ ཙ. དནྟཙྪདེ དནྟཱཝརཎེ.
པཱརིཙརིཡཱཡཾ ཨུཔཊྛཱཀེ.
༩༣༡. རཏནེ དྭིཝིདཏྠིཀེ. གཎེ སམཱུཧེ ཡཐཱ ‘‘ཀེསཧཏྠོ’’ཏི. སོཎྜཱཡ ཀརིཀརེ. བྷནྟརཾ ཏེརསམནཀྑཏྟཾ.
ཨཱཝཱཊེ ཀཱསུཡཾ. ཨུདཔཱནཾ ཨནྡྷུ, ཡཏྲ ཛལཾ གྷཊིཡནྟེན ཨུདྡྷརིཏྭཱ པིཝནྟི.
༩༣༢. པཋམཾ པམུཁཉྩཱཏི ཨིདཾ ཨབྷིདྷཱནདྭཡཾ ཨཱདིམྷི པདྷཱནེ ཝཏྟཏི.
ཝཛྫབྷེདོ ཨུབྷཡཏལཾ ཏཱུརིཡཾ.
༩༣༣. ཐིརཾསོ ¶ ཐིརཀོཊྛཱསོ.
ཁནྡྷབྷཱརོ ཁནྡྷེན ཝཧིཏབྦོ བྷཱརོ. ཨཱདིནཱ ཀཊིབྷཱརཱདཡོ གཧིཏཱ. ཡསྨཱ པལསཏཾ ཏུལཱ, ཝཱིསཏིཏུལཱ བྷཱརོ, ཏསྨཱ ‘‘དྭིསཧསྶཔལེ’’ཏི ཝུཏྟཾ.
༩༣༤. མནྡིརེ གེཧེ. རོགབྷེདེ ཁཡརོགེ. ཨཔཙཡམྷི ཝིདྡྷཾསནེ, ཝིནཱསེ ཙ.
སཱཔདེ བྱགྒྷཱདིཀེ དུཊྛམིགེ. སཔྤེ ཨུརགེ. ཀུརཱུརེ ཀཀྑལེ༹.
༩༣༥. སཛྫདུམེ ཨསྶཀཎྞརུཀྑེ. རུཀྑེ རུཀྑམཏྟེ.
སོཏེ ཀཎྞེ. ཡཛནེ པཱུཛནེ. སུཏིཡཾ སཝནཀྲིཡཱཡཾ.
༩༣༦. པེཏོ ¶ ཙ པརེཏོཙཱཏི ཨིམེ མཏེ ཀཱལངྐཏེ ཙ པེཏཡོནིཛེ པེཏཡོནིསམྦྷཝེ སིཡུཾ.
ཁྱཱཏེ པཱཀཊེ. ཧཊྛེ པཧཊྛེ.
པཀྑེ སཀུཎཱདཱིནཾ པཀྑེ. དལེ རུཀྑཱདཱིནཾ ཚདེ. བྷཱཛནེ ལོཧམཡཱདིཀེ. ‘‘སོགཏེ’’ཏི ཨིདཾ ‘‘བྷཱཛནེ’’ཏི ཨིམསྶ ཝིསེསནཾ. སོགཏེ སུགཏསྶ སནྟཀེ བྷཱཛནེཏྱཏྠོ.
ཨནུཀམྤཱཡཱརཧེ དུཀྑིཏསཏྟེ.
༩༣༩. དྷནིམྷི ¶ སདྡེ.
ཨཉྫསེ མགྒེ. ཝིསིཁཱ རཙྪཱ. པནྟིཡཾ པཱལི༹ཡཾ.
༩༤༡. གགནེ ཨཱཀཱསེ. བྱསནེ ཝིཔཏྟིཡཾ.
ནེཏྟརོགེ ཙཀྑུརོགཝིསེསེ. ཚདིམྷི གེཧཱདཱིནཾ ཚདནེ.
༩༤༢. སངྒྷཊྚནེ དྭིནྣཾ ཨནྟརབྷཱུཏེ. པུན སནྡྷཱིཏི པདཔཱུརཎཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨཏིསནྟེ ཨཏིསམིཏེ.
༩༤༣. ཡཱཔནཱ ¶ ཡཱཔནཀཱརཀོ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརརསོ. དིཏྟི ཛལནཾ. བལཾ ཐཱམོ.
༩༤༤. ཀུཙྪི ཨུདརཾ. ཨོཝརཀོ གེཧཝིསེསོ.
ཁཎྜནེ ཚེདནེ. ཨིཏིཝུཏྟེ ཙ ཀམྨནཱིཏི ‘‘ཨིཏི ཨེཝཾ མཡཱ པུབྦེ ཙརིཏ’’ནྟི ཝཏྟབྦེ སུབྷཱསུབྷཀམྨེ. ‘‘ཨཏིཝཏྟེ ཙ ཀམྨནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཏཱིཏཀཱལེ པཝཏྟཀམྨནཱིཏྱཏྠོ.
༩༤༥. ཙིཏྟཀེ ནལཱཊེ ཀཏཀཱལཱ༹དིབིནྡུམྷི རུཀྑབྷེདེ མརཱིཙཔྤམཱཎམྦིལརུཀྑེ, ཡསྶ ཕལེན ཨམྦིལསཱུཔཾ པཙནྟི. ཏིལཀཱལ༹ཀེ ཏཾཏཾསརཱིརཱཝཡཝེ སཉྫཱཏཏིལསཎྛཱནེ ཀཱལ༹ཀེ.
བོདྷེ བུཛ྄ཛྷནེ. པཏྟི ལཱབྷོ, པཱཔུཎཉྩ.
༩༤༦. ཨཱཡུམྷི ཛཱིཝིཏེ. ཧདཡངྒཱནིལེ ཨུརོགམཝཱཏེ.
ཝསེ ¶ ཨཱཡཏྟཏཱཡཾ. ཝེདེ ཙཏུབྦིདྷཝེདེ. ཨིཙྪཱ ཨཱརམྨཎིཙྪཱ.
༩༤༧. སིརསཊྛིམྷི སིརསོ ཨཊྛིམྷི. གྷཊཱདིསཀལེ གྷཊཱདིཁཎྜེ.
༩༤༨. ཝེཎྭཱདིསཱཁཱཛཱལསྨིནྟི ཝེཎུཨཱདཱིནཉྩ ཨཉྙམཉྙསཾསགྒེ སཱཁཱསམཱུཧེ. ལགྒཀེསེ ཏཱཔསཱདཱིནཾ ལགྒཀེསེ. ཨཱལཡེ ཏཎྷཱཡཾ.
ཝདྷེ མཱརཎེ. རཀྑིཏསྨིཾ ཀམྨནི, ཀཏྟརི ཙ.
༩༤༩. ཐིཡཾ ཨིཏྠིཡཾ. པིཡེ སཱམིཀེ. མནུཉྙེ མནསོ ཏོསནཛནཀེ. གཝཀྑེ སཱིཧཔཉྫརེ.
༩༥༠. ཀིཾ སདྡོ པུཙྪནཏྠཱདཱིསུ སལིངྒོ. ཝིཀཔྤཏྠཱདཱིསུ ཏུ ཨབྱཡཾ.
སསདྡྷེ ¶ སདྡྷཱཡ སཧིཏེ. ནིཝཱཔེ པེཏཱདཱིནཾ ཀཏྟབྦཔཱུཛཱདཱནེ. པཙྩཡེ སདྡཧནེ སདྡྷཱ.
༩༥༡. ཨཊྛིསྨིཾ ‘‘པནསབཱིཛཾ ཏཱལབཱིཛ’’ནྟྱཱདཱིསུ. སུཀྐེ ཙ བིཛཾ.
པཱུཡེ པཀྐཝཎསཉྫཱཏེ. ཨགྒཏོ པུརཏོ. དིསཱདོ སཱུརིཡུགྒམནདིསཱཡཾ. སཱ ཧི དིསཱནཾ ཨཱདིབྷཱུཏཱ, ‘‘དིསཱ’’ཏི ཝཱ དིསཱཝིསེསོ. ཨཱདིནཱ པུབྦཛཱདཱིནཾ གཧཎཾ.
༩༥༢. ཨཱགམནེ ཨསནྟུཔྤཏྟིཀྲིཡཱཡཾ. དཱིགྷཱདིནིཀཱཡསྨིཾ དཱིགྷནིཀཱཡམཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཱདིཀེ.
༩༥༣. དེཝརུཀྑོ སིརཱིསོ. སནྟཏིཡཾ ཝཾསེ.
ཨུཏྟརཝིཔརཱིཏེ ཨསེཊྛེ, ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ནཀཱརོ པཊིསེདྷཏྠོ. སེཊྛེ ཨུཏྟམེ. ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ པཊིསེདྷཏྠོཝ ནཀཱརོ. ‘‘ཨནུ ཨུཏྟར’’ནྟི ཚེདོ ཙ ཝིཉྙེཡྻོ.
༩༥༤. སཏྟིསམྤཏྟིཡཾ ¶ པབྷཱཝཱདཱིཧི སཏྟཱིཧི སམྤཏྟིཡཾ. ཀནྟིམཏྟེ ཀམནཱིཡམཏྟེ. སཱུརཝཱིརིཡེསུཔི ཝིཀྐམོ.
པཊིབིམྦེ པཏིརཱུཔཀེ. པབྷཱཡཾ ཨཱལོཀེ.
༩༥༥. གྷམྨོ ནིདཱགྷོ ཙཱཏི དྭེ ཨབྷིདྷཱནཱནི. སེདཛལེ ཀཱཡཏོ མུཏྟེ.
ཀནྟནེ ཚེདནེ. ཝིཀཔྤེ ཝིཏཀྐེ. སཛྫནེ ཧཏྠཱདཱིནཾ སཛྫནེ.
༩༥༦. དེསོ དེསཝིསེསོ. ཨངྒསདྡོ པུཾབཧུཏྟེ. ‘‘བཧུམྷཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨངྒསདྡོ བཧུཏྟེ དེསེཏྱཏྠོ. ཝཔུམྷི སརཱིརེ ཨངྒཾ. ཨཝཡཝེ ཧེཏུམྷི ཙ ཨངྒཾ.
‘‘ཨངྒཾ གཏྟནྟིཀོཔཱཡ-པཏིཀེསྭ’པྤདྷཱནཀེ;
ཨངྒདེསཝིསེསམྷི, ཨངྒཱ སམྦོདྷནེ’བྱཡ’’ནྟི. –
ནཱནཏྠསངྒཧེ.
ཙེཏིཡདུམེ པཱུཛེཏབྦབྷཱུཏེ རུཀྑེ ཨསྶཏྠཱདོ.
༩༥༧. སཱདྷུཔུརིསེ ¶ སཔྤུརིསེ. ཀཔྤནེ ཧཏྠཱདཱིནཾ ཀཔྤནེ. ‘‘སཛྫནེ སཛྫནཱ ཀཔྤནཱཡ’’ནྟི ནཱནཏྠསངྒཧོ.
སུཔནེ ནིདྡཱཡཾ. སུཏྟེ ཨཛཱགརིཏེ. ཝིཉྙཱཎེ སུཏྟསྶ ཝིཉྙཱཎེ ཙིཏྟེ ཏཾ སུཔིནཝཙནཾ. དསྶནེ ཙ སུཔིནཾ.
༩༥༨. པཙྩཀྑེ སམྨུཁེ. སནྣིདྷཱནེ པཡོགེ, ཝིདྷཱནེ ཙ. བྷིཡྻོསདྡོ པཧཱུཏརཏྠེ སོ པུམཱ.
༩༥༩. ཝིསལིཏྟསརེ ཝིསེན ལེཔིཏསརེ དིདྡྷོ པུམཱ. ལིཏྟེ ལེཔིཏབྦསཱམཉྙེ.
ཝཱསེ ཝསནེ. དྷཱུམཱདིསངྑཱརེ གནྡྷཙུཎྞདྷཱུམཱདིནཱ ཨབྷིསངྑཱརེ. སམྤཊིཙྪནེ པཊིགྒཧཎེ.
མདྷུཙྪིཊྛེ མདནེ, ཡེན དཱིཔམྤི ཛཱལེནྟི. ཨོདནསམྦྷཝེ བྷུཏྟོདནཏོ པཏིཏེ ལཱམཀསམྨཏེ ཨོདནབིནྡུམྷི.
༩༦༡. སུརབྷིམྷི ¶ སུགནྡྷེ.
ཨུཔྤཏྟིཡཾ ཨུདྡྷངྒམནེ ཙ ཨུགྒམནཾ.
༩༦༢. ལཱུཁེ སམལེ, ཀཀྑལེ༹ ཙ. ནིཊྛུརཝཱཙཱཡཾ ཨཀཎྞསུཁཝཙནེ.
ཨམྦུཝེགེ ཨམྦུནོ ཨུདཀསྶ ཝེགེ སོཏེ.
༩༦༣. ཏཔྤརེ ཏཔྤདྷཱནེ. ཀཝཙེ ཨུརཙྪདེ. ཝཱརཝཱཎེ ཙམྨམཡེ ཡུདྡྷཱལངྐཱརེ ཙ. ནིམྨོཀེ སཔྤཱནཾ ཛིཎྞཙམྨནི.
༩༦༦. ལོཧེ ¶ ཀཱལཱ༹ཡསེ སཏྠཾ. སཉྩཡེ སམཱུཧེ སཏྠོ. ཡཐཱ ‘‘སཀཊསཏྠོ’’ཏྱཱདི. ཝཏྟནེ པཝཏྟནེ.
༩༦༨. ཀཎྜེ ཝཱཎེ. ཝཱཔིམྷི དཱིགྷིཀཱདིཀཱཡཾ. དུཔྥསྶེ དུཀྑསམྥསྶེ. ཀཀཙེ ཁརཔཏྟེ.
༩༦༩. སུརཱཡ ཀཱདམྦརིཡཾ, ཡཱཡ པཱིཏཱཡ མཏྟཱ སཏྟཱ ཨནཱགམནཱིཡཝཏྠཱུསུཔི གཙྪནྟི. རཐངྒེ ཙཀྐེ. ཀཱམུཔདྷིཨཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཨུཔདྷཱིསུ ཙ ཨུཔདྷི, ཨནིཏྠཱི.
༩༧༠. དབྦེ ¶ དྷནཱདིཀེ. བྷཱུབྷེདོ ཝཏྠཱདི. མཧཱརཱཛེ ཙཏཱུསུ མཧཱརཱཛེསུ ཨེཀསྨིཾ མཧཱརཱཛེ. ནརེ སཏྟེ.
༩༧༡. ཨཱཔཎེ ཀཡཝིཀྐཡཊྛཱནེ. སམྦྷཱརེ ཨུཔཀརཎེ. ‘‘རཐོ སཱིལཔརིཀྑཱརོ, ཛྷཱནཀྑོ ཙཀྐཝཱིརིཡོ’’ཏི [སཾ. ནི. ༥.༤] ཨེཏྠ ཨལངྐཱརོ ‘‘པརིཀྑཱརོ’’ཏི ཝུཏྟོ.
༩༧༢. ཝོཧཱརསྨིཾ རཐསཀཊཱདིཝོཧཱརེ. ཨུཔཊྛིཏགིརཱ སདྡཏོ ཨཏྠཏོ ཙ པཱཀཊགིརཱ.
༩༧༣. ཝཙནཱཝཡཝེཏི ཝཱཀྱཱཝཡཝེ. ཧེཏུདཱཧརཎཱདིཡུཏྟསྶ སམྦནྡྷཏྠསྶ ཝཙནསམཱུཧསྶ ཨཝཡཝེ. མཱུལེ ལོབྷཱདིཀེ. ཀཱརཎེ ལོབྷཱདིཏོ ཨཉྙསྨིཾ ཀཱརཎེ. པཱཙཱནལསྨིཾ ཨུདརཊྛེ བྷུཏྟཔཱཙནེ ཀམྨཛཏེཛསྨིཾ. རོགབྷེདེཔི གཧཎཱི.
༩༧༤. སཾཡམེ ¶ ཙཀྑཱདིནྡྲིཡསཾཡམེ.
༩༧༥. མུདྡིཀསྶ རུཀྑསྶ རསེ ཙ. པུཔྥསྶ སབྦསྶ པུཔྥསྶ རསེ ཙ. ཁུདྡེ མཀྑིཀཱཀཏེ ཙ མདྷུ པུནྣཔུཾསཀཾ.
‘‘མདྷུ ཁུདྡེ ཛལེ ཁཱིརེ, མཛྫེ པུཔྥརསེ མདྷུ;
རཙྪེ ཙིཏྟེ ཝསནྟེ ཙ, ཛཱིཝསཱཀེ མདྷུདྡུམེ’’ཏི. –
ནཱནཏྠསངྒཧེ.
ཨུལློཙེཏི སེཡྻཱདཱིནཾ ཨུཔརིབྷཱགེ རཛོཔཱཏནིཝཱརཎཏྠཾ ཋཔིཏེ དུསྶམཡཱདིཀེ.
༩༧༦. ཨཔཝགྒེ ནིབྦཱནེ. སུདྷཱཡཾ དེཝཏཱནཾ བྷོཛནེ.
‘‘ཨམཏཾ ཡཉྙསེསསྨིཾ, པཱིཡཱུསེ སལིལེ གྷཏེ;
ཨཡཱཙིཏེ ཙ མོཀྑེ ཙ, དྷནྭནྟརིསུདྷཱསིསུ;
ཨམཏོ ཨམཏཱ སིཝཱ-གལོ༹ ཛྷཱམལཀཱིསུ ཙེ’’ཏི [མེདིནཱིཀོས ༡༦.༧༧-༨ གཱཐཱཡམྤི].
ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝུཏྟཾ. མོཧེ ཨཝིཛྫཱཡཾ. ཏིམིརེ ཨནྡྷཀཱརེ. སངྑྱཱ གཎནཝིསེསོ. གུཎེ ཏཏིཡེ གུཎེ.
༩༧༧. ཁརེ ¶ ཕརུསེ. ཨཀཱརིཡེ ཨཀཏྟབྦེ. པུརིསེ པུལླིངྒེ. སུཀཏེ ཀུསལེ དྷམྨེ པུཉྙཾ པཎྜཀེ ནཔུཾསཀེ. པཝནེ པཱུཏེ.
༩༧༨. ཨསིནིདྡྷོ སུཀྑོ. སངྒེ ལགྒེ.
༩༧༩. ལཉྪནེ པཊིབིམྦེ. སཱིམཱ མརིཡཱདོ. པཀཱརོ ཏུལྱོ.
༩༨༠. མནྟནེ ཙཏུཀྐཎྞཱདིཀེ. བྱསནེ བྷོགབྱསནཱདིཀེ. ཝིཔཏྟིཡཾ ཨནཏྠེ.
༩༨༡. རཾསིབྷེདོ ¶ པུབྦེ ཨུདཡཏོ སཱུརིཡསྶ རཾསིཝིསེསོ. ཨབྱཏྟརཱགེ ཀིཉྩིརཏྟེ. ལོཧིཏེ རཏྟེ.
པཀཏཱནིཝཏྟེ པཀཏིཏོ ཨནིཝཏྟནེ. ‘‘པཀཏིཡཉྩ ཨནིཝཏྟནེ ཙཱ’’ཏིཔི ཨཏྠོ. ནསྶནཀྑརེཏི ཝིནཱསནཀྑརེ. ནསྶ ཨདསྶནེ ཨཀྑརེ.
‘‘ཨནུབནྡྷོ པཀཏྱཱདོ, དོསུཔྤཱདེ ཝིནསྶརེ;
སུསུམུཁྱཱནུསཱརེསུ, པཀཏསྶཱ’ནུཝཏྟནེ’’ཏི [ཨམར ༢༣.༩༨ གཱཐཱཡམྤི པསྶིཏབྦཾ]. –
ནཱནཏྠསངྒཧེ.
༩༨༢. ཨཝཏརཎེ ཨོཏརཎེ. ཏིཏྠསྨིཾ ནདྱཱདཱིནཾ ཏིཏྠེ. ཝིཝརེ ཝིཝརཎེ. ཨིངྒིཏེ སཱིསཙལནཱདིཀེ.
༩༨༣. ཁཏྟཱ ཁཏྟིཡཏོ སཉྫཱཏེ སུདྡིཏྠིཏནཡེ སུདྡིཏྠིཡཱ པུཏྟེ ཙ. ཏིབྦམྷི ཨདྷིམཏྟེ ཙ. སོ ཨུགྒོ. ཨགྒོ སེཊྛོ. དྷིཏི ཝཱིརིཡཾ.
༩༨༤. པབྷཱཏེ པཙྩཱུསེ. ནིརོགེ རོགམུཏྟེ. སཛྫེ སངྒཏེ, ཨཱདྷཱརེཔི ཙ. ‘‘སཛྫུཏྟོ སནྣདྡྷེ སངྒཏེཔི ཙེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ. དཀྑོ ཚེཀོ. ཡུཏྟེཔི ཀལླཾ. ཀཱུཊཙརིཡཱཡཾ སཋཙརིཡཱཡཾ.
༩༨༥. པཀྑིབྷེདོ པཱརཱཝཏཔྤམཱཎོ པཀྑཱི. ཡསྨིཾ གེཧེ པལིནཱ པཏིཏེ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཀརོནྟི. པཱརཱཝཏེ ཀལརཝེ.
སརདབྦྷཱུཏེ སརདཀཱལེ སམྦྷཱུཏེ. ཨཔྤགབྦྷེ ཀཱཏརཝཙནེ.
༩༨༦. ཀཋིནེ ཀཀྑལེ༹. སཱཧསོ བལཀྐཱརོ. ཨཔྤིཡེ ཨམནཱཔེ. ཙཱིརེ ནནྟཀེ, ཝཱཀེ ཙ ཙཱིརཾ.
༩༨༧. མིགབྷེདེ ¶ ཀུཀྐུརཔྤམཱཎེ མིགེ. པཊཱཀཱཡཾ དྷཛེ. མོཙཾ པསིདྡྷཾ, ཀདལཱི ཨཱིཀཱརནྟོ. དཀྑིཎཱ ཀམྨཕལཾ སདྡཧིཏྭཱ དཱཏབྦཾ དཱནཾ.
༩༨༨. ཨུཔྤཱཏེ བྷཱུཏཝིཀཏིཡཾ. ཝེསྶཱནརེ ཨགྒིམྷི.
༩༨༩. པོཏཝཱཧེ ཏལཀཝཱཧེ. ནིཡནྟརི པཱཛིཏརི.
༩༩༡. བྷཱཛནེ ཝིལཱིཝམཡཱདིཀེ. པརིཡཏྟི པརིཡཱཔུཎནཾ སིཀྑནཾ, པརིཡཱཔུཎིཏབྦཱ ཝཱ སིཀྑིཏབྦཱ. ཛརཱསིཐིལཙམྨསྨིཾ ཛརཱཡ ཀཱརཎབྷཱུཏཱཡ སིཐིལཙམྨནི. ཨུདརངྒེ ཨུདརཙམྨརཱཛིཡཾ.
༩༩༢. ཝིདཱརིཏཱདཱིསུ ¶ ཏཱིསུཔི ཝཱཙྩལིངྒིཀཾ. ཨུཔཛཱཔེ ཙཏུཏྠོཔཱཡེ.
༩༩༣. གཱམསནྡོཧེ གཱམསམཱུཧེ. པརིདྷི པརིཝེསོ སཱུརིཡཱདིགེཧཾ. ཨཱགམེ བུདྡྷཝཙནེ. ལེཁེ ཝཱཙིཏལེཁེ.
༩༩༤. ཨཡོམཡཝིཛ྄ཛྷནཀཎྚཀོ སཱུཛྷཱདིཝིཛ྄ཛྷནཾ. གུཎུཀྐཾསེ གུཎཱཏིསཡེ. ཝིབྷཝེ བྷོགེ. སམྤཏྟི, སམྤདཱཏི ཙ ཨབྷིདྷཱནདྭཡཾ.
༩༩༥. བྷཱུ པཐཝཱི. ཡོགྱཱདཱིསུ ཏཱིསྭཏྠེསུ ཏཱིསུ. ཡོགྱེ ཨནུཙྪཝིཀེ. ཡུཏྟེ སངྒཏེ. ཨདྡྷོ ཨདྡྷསདྡོ བྷཱགེ སམབྷཱགེ, ཨསམབྷཱགེ ཙ. ཏཏྲ སམེ ཨདྡྷཾ. ཨིཏརཏྲ ¶ ཨདྡྷོ ཨདྡྷམྤི, པཐེ མགྒེ ཨདྡྷཱ པུམེ. ཀཱལེཔི ཨདྡྷཱ པུམེ. ཨེཀཾསེ ནིཙྪཡེ. ཙཏུརམྦཎེ ཀརཱིསཾ ཝུཏྟཾ.
༩༩༦. ཨུསབྷེ གཝསཏཛེཊྛཀེ གཝེ. སེཊྛེསུ ཙ ཨུསབྷོ. ཝཱིསཡཊྛིཡཾ ཨུསབྷཾ. ཏནྟི བུདྡྷཝཙནཾ. པནྟི ཨཱལི༹.
༩༩༧. ཨིཏྠིནིམིཏྟེ ཨིཏྠིཡཱ ཨངྒཛཱཏེ. ཀིལཉྫེ ཝིལཱིཝམཡེ. སོ ཀཊསདྡོ ཀཏེ ཏཱིསུ.
‘‘ཀཊོ སོཎིཀྲིཡཱཀཱརེ,
ཀིལཉྫེ’ཏིསཡེ སིཝེ;
སམཡེ གཛགཎྜེ ཙ,
ཀཊཱ ཝིཔྤལིཡཾ མཏཱ’’ཏི [མེདིནཱིཀོས ༡༡.༣]. –
ཝོཔཱལིཏོ. ‘‘སམཡེ ཙ ཀྲིཡཱཀཱརེ, ཀིལཉྫེ ཙ སརེ ཀཊོ’’ཏི ཏིཀཎྜསེསོ [ཏིཀཎྜསེས ༣.༣.༩༣]. མནྡིརཱལིནྡཝཏྠུནི གེཧསྶ ཨཱལིནྡབྷཱགེ ཝཏྠུམྷི.
༩༩༨. མཐིཏེ གོརསཝིསེསེ. སཱུཙིཕལེ ཨམྦིལཔཏྟཕལེ. དུདྡསེཏརེ པསྶིཏུཾ ཨདུཀྐརེ.
༩༩༩. ཨནྟརཱིཔཾ ¶ ཛལམཛ྄ཛྷཐལཾ. པཛྫོཏོ པདཱིཔོ. བནྡྷོ སམྦནྡྷོ. མིཧིཏེ ཨཱིསཾཧསིཏེ.
༡༠༠༠. ཐིཡཾ ཨིཏྠིསཱམཉྙེ. ཨིཏྠིལིངྒེཏི ཝཱ ཨཏྠོ. དཱརེ བྷརིཡཱཡཾ. སུརེ དེཝཏཱཡཾ, དེཝཏཱཝིསེསེ ཝཱ. ཝཱསུདེཝེ ནཱརཱཡནེ. ཨནྟཀེ ཝསཝཏྟིནི. ཨསིཏེ ཀཱལ༹ཝཎྞེ.
༡༠༠༡. ཨུཔཊྛཱནེ པཱརིཙརིཡཱཡཾ, སེཝནེ ཙ. ཨཉྙརོཔནེ ཨབྷཾསབྷཱཝསྶ ཨཉྙསྶ ཏཾསབྷཱཝརོཔནེ. སཀྐོ སཀྐསདྡོ. ཨིནྡེ དེཝརཱཛེ སཀྐོ. ཛནཔདེ སཀྐཱ. སཱཀིཡེ ཙ ཁམེ ཏཱིསུ.
༡༠༠༢. ཝཛྫནཏྠཱདཱིསུ ཏཱིསུ པརིཧཱརོ. པཉྷཝིསྶཛྫནེཔི པརིཧཱརོ. དྭིཛེ བྲཱཧྨཎེ. ཝེསྶེཔི ཨརིཡོ.
༡༠༠༣. སུཾསུམཱརེ ¶ ནཀྐེ. ཨུལཱུཔིནི ཙཎྜམཙྪཝིསེསེ. ཨུདྡཱལཔཱདཔེ སེལུརུཀྑེ, ཡསྶ ཕལཱནི ཨཏིཔིཙྪལཱནི.
༡༠༠༤. པིཡཀེ པཱིཏསཱལེ. ཀཎྜེ སརེ. ཁིཔནེ ཨསནཾ. ཨསུ ཁེཔནེ. ཡུགེ རཐཡུགཱདོ. ཝིཀཱརོ ཝིཀཏི. ཨནྟིཀེ སམཱིཔེ.
༡༠༠༥. ལཝིཏྟེ དཱཏྟེ. ཨཛ྄ཛྷེསནཱ སཀྐཱརཔུབྦིཀཱ ཨཱཡཱཙནཱ.
༡༠༠༦. མཀཙིཝཏྠེ ཡཾ ལོཀེ ‘‘ཙཀྐཱུ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ‘‘སཱཎཝཏྠ’’ནྟིཔི ཨེཀེ. གནྠེ སདྡསཏྠཱདིཀེ. ལེཔྱཱདིཀམྨནི ཙིཏྟཀཱརཱདཱིཧི ཀཏརཱུཔེ.
༡༠༠༧. པུཉྙཝཏི ¶ པུགྒལེ. བྷཱུསཎྷཀརཎིཡཾ སུདྷཱལེཔཀཱནཾ དཱརུམཡཧཏྠེ.
༡༠༠༨. པཱཡིཏེ པཱཏབྦེ, ‘‘ཝཱཡིཏེ’’ཏིཔི པཱཋོ. ‘‘དཡིཏེ’’ཏིཔི ཀྭཙི དིསྶཏི.
༡༠༠༩. ལོཧིཏཱདིམྷི ཝཎྞཝིསེསེ. རཉྫནེ ‘‘མུཁརཱགོ’’ཏྱཱདཱིསུ. པཝུདྡྷདརིཡཾ མཧཱདརིཡཾ.
༡༠༡༠. ཀསེརུསྶ ཕལེ སཀཎྚཀསྶ ཕལེ. མགྒསམཱགམེ ཙཙྩརེ. བཧུལཱཡཾ ‘‘ཕཱལཱཏཱི’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. དོསེ ཏུ ཨེལ༹མཱིརིཏཾ.
༡༠༡༡. ཨདྷིཀརཎེ ¶ ཨདྷིཀརཎཀཱརཀེ. པཏྟཱདྷཱརོ བྷཱཛནསྶ ཨཱདྷཱརོ. ཨཱལཝཱལཀེ ཏརུསེཀཏྠཾ ཏརུམཱུལཝིཙིཏེ སོབྦྷཛལཱདྷཱརེ. ཨགབྷེདོ རུཀྑབྷེདོ, སོ ཙ མཧཱསཏྟེན ཏེམིཡརཱཛཀུམཱརཀཱལེ བྷུཏྟརུཀྑོ. ཏཏྲ ཀཱརཱ ཨིཏྠཱི. ཀཱརོཔི སཀྐཱརེ, དྭཱིསུ. བནྡྷནཱལཡེ པན ཀཱརཱཡེཝ.
༡༠༡༢. མེགྷཔཱསཱཎེ གྷནོཔལེ. ཀུཎྜིཀཱཡཾ བྷིངྒཱརེ. པདཱཏིསྨིཾ ཙཏུཏྠསེནངྒེ.
༡༠༡༣. ཚིདྡཱདཱིནི ཏཱིཎི ཨབྷིདྷཱནཱནི སུསིརེ ཙ དཱུསནེ ཨཔརཱདྷེ ཙ ཏཱིསུ སིཡུཾ. མུཙྩིཏེ མུཙྩིཏབྦེ.
༡༠༡༤. ཧཏྠིལིངྒེ ཧཏྠིསཎྛཱནསཀུཎེ. མདེ ནཱགམདེ.
༡༠༡༥. ཨཏྠངྒམེ ¶ ཝིནཱསེ. ནིགམུབྦྷཱུཏེ ནིགམེསཉྫཱཏཝཏྠུམྷི. ཨཱཔཎོཔཛཱིཝིནི ཨཱཔཎེན ཛཱིཝིཏཝུཏྟིཡཾ ཀཏྟརི.
༡༠༡༦. ཧརིཏསྨིཾ སུཀཔཏྟཝཎྞེ. པཎྞེ ཚདམཏྟེ.
༡༠༡༧. ཕལམྷི རུཀྑཱདཱིནཾ ཕལམཏྟེ. ཏཾ པཀྐཝཙནཾ. ནཱསམུཁེ ནཱསཱབྷིམུཁེ ཙ པརིཎཏེ ཙ ཏཱིསུ.
ཨཱཛཱིཝནེ ཛཱིཝིཏཝུཏྟིཡཾ. པིཎྜནེ རཱསིཀརཎེ. གོལ༹ཀེ ཝཊྚལེ.
༡༠༡༨. པརིབྦཡེ ཝེཏནེ. ཀམྨཱདིཀེ ཀམྨཝཊྚཝིཔཱཀཝཊྚཀིལེསཝཊྚེ. ཝཊྚལེ བུབྦུལ༹སཎྛཱནེ. པཙྩཱཧཱརེ པཊིཝཙནཱཧཱརེ.
༡༠༡༩. ཝིཀཏེ ¶ ཝིཀཏིཡཾ, ཝིརཱུཔེ ཝཱ.
༡༠༢༠. སབྱམྷི ཨདཀྑིཎེ. ཙཱརུ མནུཉྙཾ. སརབྱེ སརེན ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦེ ཕལཀཱདོ. ཙིཧནེ ལཀྑཎེ.
༡༠༢༡. སམསིཔྤཱིནཾ སམཱནསིཔྤཱིནཾ གཎེ སེཎཱི ཨིཏྠཱི. ཨཱཝལི༹ཡཾ པནྟིཡཾ. སུདྷཱཡཾ ལེཔེ. དྷཱུལིཡཾ རཛསི. ཝཱསཙུཎྞཀེ ཝཱསཡོགྒཙུཎྞེ.
༡༠༢༢. ཨཏིཔསཏྠེ པསཏྠསྶ ཛོ, ཨཏིཝུཌྜྷེ ཝུཌྜྷསྶ. ཏཀྐེ གོརསཝིསེསེ. ཧོཏཱིཏི ཀྲིཡཱཔདཾ.
༡༠༢༣. པཎེ ཛཱུཏཀཱརཱདཱིནཾ ཀམྨནི. ཀཎྷེ ཀཱལེ༹.
༡༠༢༤. སམྦྷཝེ ¶ སུཀྐེ. ཨམེཛ྄ཛྷེ ཨཔཝིཏྟེ.
༡༠༢༥. ཨིཀྐེ བཧུལོམེ ཀཱལ༹མིགེ. བལི༹སེ མཙྪཝེདྷནེ. སེལབྷེདེ ཝངྐནཱམཀེ པབྦཏེ.
༡༠༢༦. ཀུཎཔམྷི མཏཀཱཡེ. ཨདྡྷམྷི སམདྡྷབྷཱགེ, ཏེནཱཧ ‘‘པུརིསེ’’ཏི, ‘‘པུརིསེ’’ཏི ཙ ཡེབྷུཡྻཔྤཝཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཏེནཱཧ ‘‘ཝཱ ཁཎྜཾ སཀལཾ པུམེ’’ཏི.
༡༠༢༧. སཾཝརཱིམུཁེ རཏྟིཡཱ ཨཱདིམྷི.
༡༠༣༠. དེཝབྷེདོ ¶ ཀུམྦྷཎྜོ ནཱམ ཡཀྑོ. ཝལླིཛཱཏིཡཾ ཡསྶཱ ཕལཱནི ཨུཀྑལིཔྤམཱཎཱནི ཧོནྟི. ཙཏུཏྠཾསེ ཙཏུཏྠབྷཱུཏེ ཀོཊྛཱསེ. པདེ ཙརཎེ. པཙྩནྟསེལེ པབྦཏཔཱདེ.
༡༠༣༡. ལོཧནྟརེ སེཏལོཧེ. བཧུམྷི བཧུཝཙནེ. ཀམྨཱརབྷཎྜབྷེདེ ‘‘ཏཱུ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ཁཊཀེ ཀུཉྩིཀཔཱཎིམྷི.
༡༠༣༢. དོཎིཡཾ ཀཊྛམཡེ དྷཉྙམཱནིཀེ. ཨདྷིཊྛིཏིཡཾ ཨུཔརིཊྛཱནེ. ཋཱནེ ཋཱནམཏྟེ.
༡༠༣༤. ཀོཊྛཱསབྷེདསྨིཾ ¶ ‘‘ཝཀྐཾ ཧདཡ’’ནྟྱཱདཱིསུ [མ. ནི. ༡.༡༡༠]. ཝངྐེ ཀུཊིལྱེ. དིབྦཙཀྑུཔུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཨཱསཝཀྑཡསངྑཱཏཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ, ཨཱདིནཱ ཨཊྛ ཝིཛྫཱ གཧིཏཱ. བུདྡྷིཡཾ ཉཱཎེ.
༡༠༣༥. ཨནཱཀུལེ ཨཱཀུལརཧིཏེ. སིལོཀེ ཨནུཊྛུབྷཱདོ. ཨདྡྷེ བྷཱགེ. ཏཱིསུ པཛྫོ པཛྫསདྡོ.
༡༠༣༦. རུཀྑབྷེདསྨིཾ ཨུདཀཔྤསཱདནཕལེ. ཀིཏྟིམེ ཀརཎེན ནིཔྥཏྟེ. ཝིདྷེཡྻེ ཝཙནགྒཱཧིནི. པུབྦམྷི པཱུཡེ.
༡༠༣༧. ལདྡྷཏྠརཀྑཎེ ¶ ལདྡྷསྶ དྷནཱདིཀསྶ ཨཏྠསྶ རཀྑཎེ. ནིཡོཛནེ པེསནེ. ཀཱརིཡེ ཕལེ.
༡༠༣༨. ཨསྶཱསཔྤཏྟེ ལདྡྷསྶཱསེ. བོདྷིདུམེ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ བོདྷིརུཀྑེ. ཀུརཱུརེ ཀཀྑལ༹ཀཱརཀེ. ནེསཱདམྷི མིགམཙྪཱདིལུདྡེ.
༡༠༣༩. ལགྒསྨིཾ སངྒེ. མཛ྄ཛྷམྷི ཨུདརེ. བྷཱགེ ཨསམདྡྷབྷཱགེ. དྷནིམྷི མཧདྡྷནེ.
༡༠༤༠. གཧནེ སངྐརེ. སསནྟཱནེ ཨཏྟནོ ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟསནྟཱནེ. ཝིསཡགོཙརཱནཾ ཝིསེསོ ཝུཏྟོ.
གཱཐཱདྡྷཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༡༠༤༡. བྷུཝནེ ¶ ཀཱམབྷཝཱདིཀེ. ཛནེ པཱཎིམྷི. ཡསེ ཀིཏྟིཡཾ. པཛྫེ ཨནུཊྛུབྷཱདོ. རུཀྑེ རུཀྑབྷེདེ.
༡༠༤༢. ཝཊོ ཝཊརུཀྑོ. ཝཱཡསེ ཀཱཀེ. བཀེ སེཏཔཏྟེ. ཨཝསརོ ཨཝཀཱསོ. ཨཧཾ དིནཾ. ཀུཙེ ནཱརིཐནེ. ཨབྦྷེ མེགྷེ.
༡༠༤༣. ཨུཙྪངྒེ པལླངྐོཔརིབྷཱགེ. ལཀྑཎེ ཉཱཔཀེ.
དིཊྛོབྷཱསེསུ དསྶནེ, ཨོབྷཱསེ ཙཱཏི ཨཏྠེསུ.
༡༠༤༤. སཱུརཾསཱུསུ སཱུརིཡེ, ཀིརཎེ ཙ. དམེ དམནེ. མཱནཾ མཱནཝིསེསོ. སཱནུ པབྦཏསཱནུ.
༡༠༤༥. ཏཱཔོ ¶ སཱུརིཡསནྟཱཔོ. སཔཙེ ཙཎྜཱལེ, སཾ སུནཁཾ པཙཏཱིཏི སཔཙོ. པསུ ཙཏུཔྤདོ. ཀུརུངྒོ ཨཛིནཡོནི. ཨུལཱུཀོ ཀོཊརསཀུཎོ. ཨིནྡོ སཀྐོ. ‘‘མཧིནྡེ གུགྒུལུལཱུཀ-པལགྒཱཧེསུ ཀོསིཡོ’’ཏི ཨམརསཱིཧོ.
༡༠༤༦. མཱཎཝོ མཙྩོ. ཨཏྟཱ སརཱིརཱདྷིཔཏིདེཝཏཱ. སིརེ ཨུཏྟམངྒེ. ཏིཔུམྷི ཀཱལ༹ལོཧེ.
༡༠༤༧. བལི བྷཱགདེཡྻོ. ཧཏྠོ པཱཎི. ཨཾསུ བྷཱ. དནྟེ རདེ. ཝིཔྤེ བྲཱཧྨཎེ. ཨཎྜཛེ ཨཎྜསཉྫཱཏེ. པཛྫེ ཨནུཊྛུབྷཱདོ. ཨཱནནཾ མུཁཾ. ཨཱཙཱརོ ཨསཱིཏིམཧཱཝཏྟཱདི. དྷཉྙངྒེ བྷིནྣཏཎྜུལེ. སུཁུམེ ཨཎུམྷི. ‘‘ལཝལེསཀཎཱཎཝོ’’ཏི ཧི ཨམརསཱིཧེན སུཁུམཔརིཡཱཡོ ཀཎོ ཝུཏྟོ.
༡༠༤༨. ཐཱུཎཱ ¶ གེཧཱདཱིནཾ པདྷཱནདཱརུ. ཛལ༹ཏྟཾ མཱུལ༹ྷཏྟཾ. ཀུམྨཱསོ མཱསཝིཀཏི. བྱཉྫནཾ ཏདཉྙབྱཉྫནཾ. ཕོཊོ ནཱམ ཡསྨིཾ པཱུཡེ ཝིཔརཱིཏེ དུཀྑཝེདནཱ ནཏྠི. ཀཔོལོ ནཱམ མུཁཙཱུལི༹ཀཱནཾ ཨནྟརཊྛཱནཾ. མཱུལྱེ མཱུལདྷནེ.
༡༠༤༩. བྷཱསཔཀྑཱི ཙ པཀྑཱི ཙ བྷཱསཔཀྑིནོ, ཏེསུ, ‘‘སཀུནྟོ པཀྑིབྷེདེཔི, བྷཱསཔཀྑི ཝིཧངྒམེ’’ཏི ཧི ‘‘བྷཱསནྟཾ སུནྡརཱཀཱརེ, བྷཱསནྟོ བྷཱསཔཀྑིནཱི’’ཏི ཙ ཝོཔཱལིཏོ. ‘‘སཀུནྟོ བྷཱསཔཀྑིནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. བྷཱགྱེ སུབྷཱསུབྷཱཝཧེ ཀམྨནི. ཝིདྷཱནེ ཀརཎེ.
༡༠༥༠. ཡོ ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པུན ཨོཏརིཏྭཱ ཨུདཀབྦྷནྟརེ མཙྪེ གཎྷཱཏི, སོ ནཱིལསཀུཎོ ཙཱཏཀོ ནཱམ. ཨེཎེ ཨེཎཱིམིགཁྱཱཏེ. སརོ ཀཎྜོ. སེདེ སེདནེ, སིད པཱཀེ. པཱཀོ པཙནཾ. བྷིཀྑུབྷེདེ ‘‘གཎཔཱུརཀོ’’ཏྱཱདཱིསུ. ཙཡེ སམཱུཧེ.
༡༠༥༡. པུཉྫེ ¶ པིཎྜེ. མེསོ ཨུསབྷོ མེཐུནཾ ཀཀྐཊོ སཱིཧོ ཀཉྙཱ ཏུལཱ ཝིཙྪིཀོ དྷནུ མཀརོ ཀུམྦྷོ མཱིནོཏི མེསཱདི. ལོཎེ ལཝཎུཏྟམེ. སཾཝཊྚེ ཝིནཱསཀཔྤེ. ཀམུཀེ ཏམྦཱུལཕལརུཀྑེ.
༡༠༥༢. ཨམཏེ དེཝཏཱབྷོཛནེ. ལེཔེ སུདྡྷསཀྑརཙུཎྞཱདིམཡེ. སཏྠེ དཱིགྷདཎྜེ སཏྠཝིསེསེ. ནཛྫནྟརེཏི གངྒཱ ཡམུནཱ ཨཙིརཝཏཱི སརབྷཱུ མཧཱིཏི པཉྩསུ མཧཱནདཱིསུ པཉྩམཱཡ མཧཱནདིཡཾ. བྷུཝི པཐཝིཡཾ. ཀྲིཡཱ ནཱརཱིསིངྒཱརབྷཱཝཛཱ ཀྲིཡཱ. ཝིལཱསོ པན ཏདཉྙཛོ. ཨཏྲཛེ པུཏྟེ.
༡༠༥༣. ཀུཐོ ཧཏྠིཔིཊྛཏྠརཎཾ. ཝེཎཱི ནཱརཱིནཾ ཀེསཀལཱཔོ. ‘‘པཝེཎཱི ཝེཎཱི ཀུཐཡོ’’ཏི ཧི ཝོཔཱལིཏོ. ‘‘པཝེཎཱི ཀུལཝེཎཱིསཱུ’’ཏིཔི ཀྭཙི པཱཋོ. ཝུཏྟི བྷཝནཾ ¶ . ཝུཏྟཱ ཝུཏྟནྟོ. ཝེཏནེ ཀམྨེན ལདྡྷབྦེ. བྷརཎེ པོསནེ, དྷཱརཎེ ཙ.
༡༠༥༤. མརིཡཱདསདྡོ དྭཱིསུ. སཏྟཱ ཝིཛྫམཱནཏཱ. སམིདྡྷི སམྤཏྟི. སོཔྤེ ནིདྡཱཡཾ. ཝུཏྟི ཛཱིཝིཏཝུཏྟི.
༡༠༥༥. ཀུཙྪཱ གརཧཱ. ཨཔཝཱདོ ཨཝཎྞཝཱདོ, ཨབྷཱུཏཱཀྑཱནམྤི. དྷཉྙེ དྷཉྙཝིསེསེ, ཡསྶ སཱིསཾ ཨངྒུཊྛཔྤམཱཎཾ དཱིགྷཉྩ. པིཡངྒུ གནྡྷདབྦཾ. མོཀྑེ ནིབྦཱནེ. སིཝེ ཀལྱཱཎེ.
༡༠༥༦. རཉྫནེ ཀཱསཱཡཱདིརཉྫནེ. སཱུརཏེ མེཐུནེ. ཝཱསེ ཝསནཀྲིཡཱཡཾ.
༡༠༥༧. པཏྠེ མཱནཏུམྦེ. ནཱལེ༹ ཨུཔྤལཱདཱིནཾ ནཱལེ༹. པིཔཱསཱཡཾ པཱཏུམིཙྪཱཡཾ. ཝུཏྟི བྷཝནཾ.
༡༠༥༨. པཱཎྱངྒེ ¶ སངྑནཱབྷིཡཾ. ཙཀྐནྟེ ཙཀྐསྶ ཨནྟེ.
‘‘ནཱབྷི པཱཎྱངྒངྒེ ཁེཏྟེ, ཙཀྐནྟཙཀྐཝཏྟིསུ;
ནཱབྷི པདྷཱནེ ཀཏྠཱུརི-མཾསེ ཙ ཀྭཙི ཀིཏྟིཏོ’’ཏི. –
ཝོཔཱལིཏོ.
༡༠༥༩. ཨནྟརེཏི དྭིནྣཾ ཨནྟརེ. ‘‘ཝཱིཙི སུཁཏརངྒེསཱུ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ. ཐིརཏྟེ ཐིརབྷཱཝེ. ‘‘དྷཱིརཏྟེ’’ཏིཔི པཱཋོ, སོཡེཝཏྠོ. སཝེ སཝནེ.
༡༠༦༡. ཝིཏྟེ དྷནེ. ཨངྐོ ལཀྑཎཾ. བུདྡྷི ཉཱཎཾ. ཁེ ཨཱཀཱསེ.
༡༠༦༢. ཝཏེ ¶ ཏིཏྠིཡསམཱཙཱརེ. ཨཱགུམྷི ཨཔརཱདྷེ. མཎི སིལཱཝིཀཏི, མཎིསངྑཱཏོ ཝཱ རཏནཝིསེསོ ཨིདྷ མཎི ནཱམ. ཧཱཡནེ སཾཝཙྪརེ. ཝུཊྛི ཝསྶནཾ.
༡༠༦༣. ལིཔི ཨཀཱརཱདཱིནཾ སནྣིཝེསཝིསེསོ. མོཀྑོ ནིབྦཱནཾ. རཏེ སཱུརཏེ.
༡༠༦༤. པཱཔེ ཙ ཨསུབྷེ ཙ རིཊྛཾ. ཨརིཊྛཾཔྱཏྲ, ཏབྦྷཱཝེ ཏཏྲ ཨཀཱརོ. ཨཔརཱདྷོ ཨཱདཱིནཝོ. ཀེཏུམྷི པཊཱཀཱཡཾ. ཙིཧནེ ལཀྑཎེ. ‘‘དྷཛོ སོཎྜིཀལེསེསུ, པཊཱཀཱཡཉྩ ཙིཧནེ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ.
༡༠༦༥. དྭཱརམཏྟེཔི བཧིདྭཱརེཔི. ཨིཏོ པརཾ ཡེ ཨནེཀཏྠཱ ཝུཙྩནྟེ, ཏེ ཝཱཙྩལིངྒཱ. ཕུཊེ པཱཀཊེ.
༡༠༦༦. ཨཛ྄ཛྷཀྑེ ¶ ཨདྷིཀཏེ. ཛལེ༹ ཨཉྙཱཎེ. ལོལུཔེ ཨཏིཏཎྷེ. ཙལེ ཀམྤིཏེ.
༡༠༦༧. ཝིཀཏེ ཝིརཱུཔེ. ཀོམལཾ ཨཀཋིནཾ. ཨཏིཁིཎོ ཀུཎྛོ.
༡༠༦༨. སིཏེ སེཏེ. སཱུཙཀོ པེསུཉྙཀཱརཀོ. ཨཧི སཔྤོ. སཀྐེ ཁམེ. ‘‘སཏྟེ’’ཏི པཱཋེ པན སཏྟིཡུཏྟེཏྱཏྠོ. སམྦནྡྷེ ཨཝིཔྤཡོགེ. ཨཁིལེ སཀལེ.
༡༠༦༩. ཀེཝལཾ ཨསམྨིསྶཾ. ཨནྟོ ཨཝསཱནཾ. ཨདྷམོ ནིཧཱིནོ. པཎཏོ བུདྡྷཱདཱིསུ ནིནྣོ. ནིནྣོ ཐལཔཊིཔཀྑོ.
༡༠༧༠. སུདྡྷེ ¶ ཨཉྙེན ཨསམྨིསྶིཏེ. པཱུཏེ མེཛ྄ཛྷེ.
༡༠༧༡. བྱཱཔེ བྱཱཔིཏེ. བྷཱཝིནི ཨནཱགཏེ ཝཏྠུམྷི. ཐེརེ ཛིཎྞེ.
༡༠༧༢. བཧུསདྡོ ‘‘ཨེཀསྨིཾ, དྭཱིསུ ཙ ན པཝཏྟཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུཡེཝ པཝཏྟཏཱིཏི མཉྙམཱནོ ‘‘ཏྱཱདོ’’ཏི ཝདཏི. ‘‘ཨེཀཝཙནཾ, བཧུཝཙན’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱ པན དྭཱིསུཔི བཧུསདྡོ ཝཏྟཏེཝ. ཨཱཙརིཡེན ཝཱ པརསམཡཝཙནཱནི མནསི ཀཏྭཱ ‘‘ཏྱཱདོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏིཝིདྷཉྷི ཏཏྠ ཝཙནཾ ཨེཀཝཙནཾ དྭིཝཙནཾ བཧུཝཙནནྟི. སབྦཔཱརིསདཏྟཱ ཧི བྱཱཀརཎསྶ སབྦེསཾ ཝཱདཱ ཀཏྠཙི ཀཐཱིཡནྟེ.
དྷཱི ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, སཱ ཡསྶ ཨཏྠི, ས དྷཱིརོ, བུདྷོ. དྷཱནཾ ཝཱ དྷཱི, སཱ ཡསྶཏྠཱིཏི ས དྷཱིརོ, དྷིཏིམནྟོ. དྷུཏེ ཙལེ.
༡༠༧༣. ཡཱནེ ¶ ཧཏྠཱདིཡཱནེ ཡོགྒཾ. ཁམེ པན ཡོགྒོ.
༡༠༧༤. ཝུཌྜྷེ ཨཱཡུཝུཌྜྷེ. ཀུལཛེ ཀུལཱིནེ. ཝུདྡྷོ ཨཱཡུཝུཌྜྷོ. ཨུརུ པམཱཎཏོ མཧནྟོ.
༡༠༧༥. ཝུཏྟེ ཝཏྟབྦེ. ཨུགྒཏེ ཨུདྡྷཾགཏེ. ཨཱདིཏྟེ ཨགྱཱདཱིཧི, གབྦིཏེ སཉྫཱཏམཱནེ.
༡༠༧༦. ཝིགཏེ ཝིགཏརཱགེ. ཝཱཡནེ ཝཱིཏེ པཊེ. བྷཛྫིཏེ དྷཉྙཱདིཀེ. བྷཛྫ པཱཀེ.
༡༠༧༧. ཙཡེ ¶ སམཱུཧེ. སམོ ཏུལྱོ. ཨརི སཏྟུ. ‘‘སམཱདིསཱུ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཝཱིརེ ཨཀཱཏརེ སཱུརེ. རཝིསཱུརོཏི རཝིསཱུརིཡོ ‘‘སཱུརོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཀུདྡྷེ ཀོདྷསཧིཏེ. དཱུསིཏེ ཨཔྤིཡེ.
༡༠༧༨. ཨརིམྷི སཏྟུམྷི དིཊྛོ. ཨིཀྑིཏེཔི དིཊྛོ. པོཏེ བཱལཀེ. ཝཏེ ཨེཀནྟསཱདྷནེ ཝཏཀམྨེ.
༡༠༧༩. སལཱཀཱཡཾ ཀུསཱཝཧཱརེ. དབྦེ ཝརཧིསཏིཎེ. ཁཡེ ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶཱིཏི. སཀུཎེཔི ཝཡོ ‘‘ཝིསཡུཏྟནྣབྷུཏྟཱནཾ, ཝཡཱནཾ མརཎཾ བྷཝེ’’ཏྱཱདཱིསུ. གབྦོ ཨབྷིམཱནོ.
༡༠༨༠. བིལཱ༹ལེ ¶ མཛྫཱརེ. ནཀུལེ ཨཧིསཏྟུམྷི. མནྠནོ ཁཱིརམནྠནདཎྜོ. སཏྟུ ཏཎྜུལཝིཀཏིཁཛྫཝིསེསོ. ཨསྶཱདིལོམེ ཨསྶཱདཱིནཾ ལོམེ. གྷཱཏོ མརཎཾ. རཱསི པུཉྫོ.
༡༠༨༡. གོཔགཱམེ གོཔཱལཱནཾ གཱམེ. རཝེ སདྡེ. སཱརཐི པཱཛིཏཱ. ཝནྡཱི ཐུཏིཔཱཋཀོ.
‘‘སཱརཐིམྷི ཏིཙྪཀེ ཙ, པསུཏེ ཝེདིཏེཔི ཙ;
ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཛེཔི, ཝིསཱུཏོ པཱདཝནྡིསཱུ’’ཏི. –
ཝོཔཱལིཏོ. པུཔྥེ སུཏྟཱདིནཱ ཨསངྑཏེ. ཏདྡཱམེ པུཔྥདཱམེ སུཏྟཱདིནཱ སངྑཏེ. སཀཊེ ཨནེ. ཧཡེ ཨསྶེ.
༡༠༨༢. ཨཙྩནེ པཱུཛཱཡཾ. བྷེ ནཀྑཏྟེ. ནེཏྟམཛ྄ཛྷེ ‘‘སཱུལཱ’’ཏི ཁྱཱཏེ. ཨོདྷི མརིཡཱདོ.
༡༠༨༣. པུཎྞཏཱ ¶ པརིཔུཎྞཏཱ. ཨཝཛྫཾ དོསོ. མནཀྐཱརེཔི ཨཱབྷོགོ. ཨཱལི༹སདྡོ ཨིཏྠཱི. སཁཱི ཝཡསཱ. སེཏུ ཛལཝཱརཎོ, ནདྱཱདིམགྒོ ཙ. སཏྟེ སཏྟིཡུཏྟེ, ཐིརེཏྱཏྠོ. ‘‘དལ༹ྷོ ཐཱུལེ བྷུསེ སཏྟེ, པགཱལ༹ྷེཔི དལ༹ྷེ མཏོ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ.
༡༠༨༤. མོཀྑེ ནིབྦཱནེ, ཨརཧཏྟཕལེཔི. སཱམིནི པཏིམྷི. དྷཱརཀེཏི དྷཱརེཏཱིཏི དྷཱརཀོ, ཏཏྠ. པོསཀེཔི བྷཏྟཱ.
༡༠༨༥. སིཁཱ ཙཱུལཱ༹. པིཉྪཾ པུཙྪཾ. ཨཏྟནི ‘‘སངྒྷིཀཾ པུགྒལིཀ’’ནྟྱཱདཱིསུ. ཁེཔེ ནིནྡཱཡཾ.
༡༠༨༦. རཱུཔེ ཝཎྞེ. ཀརཱིསེ གཱུཐེ.
༡༠༨༧. ཁཎྜེ ¶ སཀལེ. པཎྞེ རུཀྑཱདཱིནཾ པཎྞེ. ཀཎྜེ སརེ. སལཱཀཱ ཝཎོཔཡུཏྟཱ. སུཙིནོ བྷཱཝོ སུཙིཏྟཾ, ཏསྨིཾ. གཏེ གམནཀྲིཡཱཡཾ. ‘‘དྷཱཝ གཏིསུདྡྷིཡ’’ནྟི ཧི དྷཱཏུཔཱཋོ. ཧཱཝོ ཨིཏྠཱིནཾ སིངྒཱརབྷཱཝཛཀྲིཡཱ. ཨཝིཛྫཱཡ ཨཉྙཱཎེ. མུཙྪནེ ཝིསཉྙིབྷཱཝེ.
༡༠༨༨. གྷམྨཛལཾ ཀཱཡེ ཨུཎྷེན སཉྫཱཏཛལཾ. པཱཀེ པཙྩནེ. གོལེ༹ ‘‘མུ-ཡཱི’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ མཏྟིཀཱགུལ༹ཀེ. ཨུཙྪུམཡེ ཨུཙྪུརསསཉྫཱཏེ. མིཏྟེ པིཡམིཏྟེ, མིཏྟམཏྟེ ཝཱ. སཧཱཡེ ཨཏྠཙརེ. པབྷཱུ ཨདྷིཔཏི. སོ པུལླིངྒོ.
༡༠༨༩. ཀུརཱུརེ ཀཀྑལ༹ཀམྨནྟེ. པརསྨིཾ པརཊྛཱནེ, པརལོཀེ ཝཱ. ཨཏྲ ཋཱནེ, ལོཀེ ཝཱ. ཨངྐོ ཙིཧནཾ. ཨཔརཱདྷེ ནཱཊཀཔརིཙྪེདེཔི ཨངྐོ. ཨཔཝཱདོ ལོཀགརཧཱ. དེསེ དེསཝིསེསེ. ‘‘བྷཝེ ཛནཔདོ དེསེ, ཛནེ ཛནཔདེཔི ཙེ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ.
༡༠༩༠. པཛྫེ ¶ སིལོཀེ. ཝཙཱིབྷེདེ བྱཏྟཝཱཙཱཡཾ. ཨནྭཡེ སནྟཱནེ. སརཱུཔསྨིཾ སམཱནབྷཱཝེ. ཨདྷོབྷཱགེ ཙ ཏལཾ.
༡༠༩༡. ཝིལགྒེ ཀཱཡམཛ྄ཛྷེ. ཝེམཛ྄ཛྷེ མཛ྄ཛྷསཱམཉྙེ. ཀུསུམཾ པསཝཾ. ཨུཏུ ཨིཏྠིཔུཔྥཾ. སུབྦཏེ སུནྡརེ ཝཏེ.
༡༠༩༢. ཀོསེ ལིངྒཔསིབྦཀེ. གབྦྷརེ གུཧཱཡཾ. བིལེ ཀིཔིལླིཀཱདཱིནཾ ཨཱཝཱསེ. གཎྜཀེ ཁགྒཝིསཱཎེ. ཀདམྦེ ‘‘ཐིན’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. དུམེ རུཀྑེ. ཙཡེ སམཱུཧེ.
༡༠༩༣. བྷེ ནཀྑཏྟབྷེདེ. དྷེནུཡཾ སིངྒིནིཡཾ. ཡོནིཡཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨངྒཛཱཏེ. སིརེ སཱིསེ.
༡༠༩༤. བྷོགཱིསདྡོ ¶ བྷོགཝཏི པུགྒལེ, ཨུརགེ ཙ. སིཝོ མཧིསྶརོ. བལེ ཐཱམེ. པབྷཱཝེ ཏེཛསི. ‘‘ཝཱིརིཡཾ སུཀྐེ པབྷཱཝེ, ཏེཛོ སཱམཏྠིཡེསྭཔཱི’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ. ཏེཛསདྡོ པན ཏེསུ ཙ ཡཐཱཝུཏྟེསུཔི དྭཱིསྭཏྠེསུ, དིཏྟིཡཉྩ ཝཏྟཏི.
༡༠༩༥. སནྟཏི ཨཱདྷཱརོ. ཁགྒངྒེ ཁགྒསྶ ཏིཁིཎཱཝཡཝེ. སཱུཏེ སཱརཐིམྷི. པཊིཧཱརེ ཝཙནཧཱརེ. ‘‘ཝིད ལཱབྷེ’’ཏི དྷཱཏྭཏྠཏོ ཝིཏྟི. པཱིལཱ༹ ཝིབཱདྷཱ.
༡༠༩༦. རཝེ སདྡེ. པལཱསེ ནིཏྟཎྜུལཝཱིཧིམྷི.
༡༠༩༧. རུཀྑེ ཨམྦཊྛརུཀྑེ. པརསམཡེ པན བཱདྷཱ. ཨདྷིཀཔྤེམེ ཨཏིསཡཔེམེ.
༡༠༩༨. ཀེཏུམྷི ¶ དྷཛེ. ལེཁྱེ ལིཁིཏབྦེ ལེཁེ. རཱཛིཡཾ ཏུ ལེཁཱ.
༡༠༩༩. སཏྠེ ཨཱཝུདྷབྷེདེ. སཏྟེ པཱཎིམྷི. ཙཡེ སམཱུཧེ.
༡༡༠༠. ཨཱལི༹ཡཾ ནདཱིམགྒེ, ཛལདྷཱརཎེ ཙ.
༡༡༠༡. སཾསདེ སབྷཱཡེ. ཨཡནསདྡོ གམནེ, པཐེ ཙ ཝཏྟཏི.
༡༡༠༢. རུཀྑནྟརེ ¶ གཎདུམེ. སཱུརེ སཱུརིཡེ. ཀོཎེ ཝིདིསཱཡཾ. ཧཡེ ཏུརངྒེ ཙ ཨསྶོ. ཁནྡྷེ བྷུཛསིརེ. ཨཙྩིསདྡོ ཛཱལཱཡཾ ཨགྒིཛཱལཱཡཾ. ཨཾསུམྷི ཏསྶ, ཨཉྙེསཉྩ ཨཾསུམྷི ཝཏྟཏི. སོ ཙ ནོ པུམེ པུལླིངྒེ ན ཝཏྟཏི.
༡༡༠༣. ཨབྷཱཝསདྡོ ནཱསེ ཝིཛྫམཱནསྶ ནཱསེ. ཨསཏྟསདྡོ ཨཝིཛྫམཱནཏྠེ ཝཏྟཏི. བྷུཏྟི བྷུཉྫནཀྲིཡཱ. པཱཎེ ཨཱཡུམྷི ཛཱིཝཾ. ཛནེ པཱཎཝཏི ཛཱིཝོ.
༡༡༠༤. ཚདནེ གཧཱདཱིནཾ ཚདནེ. རཱསི པུཉྫོ, སཧདྷམྨཱིནཾ གཎོ ཙ.
‘‘ནིཀཱཡོ ནིལཡེ ལཀྑྱེ, སཾཧཏཱནཾ སམུཙྩཡེ;
ཨེཀཏྠ བྷཱཛིནི ཝསེ, པརམཏྟནི ཝུཙྩཏེ’’ཏི. –
ཝོཔཱལིཏོ. ཡཛནེ དེཝཔཱུཛཱཡཾ. ཨཙྩནེ པཱུཛཱམཏྟེ. དིཀྑ མུཎྜིཡོཔནཡནནིཡམབྦཏཱདེསེསུ.
༡༡༠༥. ཀརཎཾ ¶ ཀཱརོ, སོ ཨེཝ ཀཱརིཀཱ, ཀྲིཡཱ, སཀཏྠེ ཎིཀོ. པཛྫེཔི སོཡེཝཏྠོ. ཙིཧནེ ལཀྑཎེ. ཐཱིརཛེ ཨིཏྠཱིནཾ ཨུཏུམྷི. པུཔྥེ སུམནེ. ཝཱནརེ མཀྐཊེ.
༡༡༠༦. ཨདྷརེ དནྟཱཝརཎེ. ཁརབྷེ ‘‘ཀ-ལ-ཨཨུ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. ལོབྷཔུགྒལེཔི ལུདྡྷོ. ཨཱཝིལེ ཨནཙྪེ.
༡༡༠༨. ཧཱསོ ཙ གནྡྷོ ཙ ཧཱསགནྡྷཱ, ཏེསུ. གནྡྷོཏྲ དཱུརགཱམཱི. ཀལྱཱཎེཔི ཙཱརུ. ཁལ ཙལནེ, སཉྩཡེ ཙ, ཏོ, ཁལིཏོ.
༡༡༠༩. ཝཀྐལེ ¶ རུཀྑཏྟཙེ. ཨདྷིརོཧེ ཨཱརོཧནཀྲིཡཱཡཾ. ཝཏྠནྟརཾ ཝིཙིཏྟརཱུཔཾ ཝཏྠཾ, ཡཾ ཙཱིནདེསེ སཉྫཱཏཾ.
༡༡༡༠. པཊིཧཱརེ ‘‘ཌ-གཱ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. མུཁེ བྷཏྟཱདཱིནཾ པཝེསནཊྛཱནེ. པེཏེ པརལོཀཾ གཏེ. ཨཔརཎྞཾ མུགྒཱདི. ཀཱལོ ཏིཾསརཏྟིདིཝཔརིཙྪིནྣོ.
༡༡༡༡. དོསེ ཀོདྷེ. གྷཱཏེ མཱརཎེ. མིགཱདོ ཙཏུཔྤདེ. ཚགལེ ཨཛེ. ཨརཱུཔེ ཕསྶཱདིཀེ. ཨཝ྄ཧཡེ སཉྙཱཡཾ. དརཐེ ཀཱཡཙིཏྟསམྦྷཱུཏེ སནྟཱཔེ. བྷཱིཏི བྷཡཾ.
༡༡༡༢. བྷཱརེ ཁནྡྷབྷཱརཱདིཀེ. སུཛཱསདྡོ དབྦིཡཾ ཀཊཙྪུཡཾ, ཨིནྡཛཱཡཱཡཾ སཀྐསྶ བྷརིཡཱཡཉྩ. ཝིཧཱཡསེ ཨཱཀཱསེ.
༡༡༡༣. མཎིཀེ ¶ མཧཏི ཨུདཀབྷཱཛནེ. རཏནེ ཨསྨཝིཀཱརེ རཏནསཱམཉྙེ. སེལོ ཙནྡནཔབྦཏོ. ཨཱརཱམེ པུཔྥཱརཱམཱདིཨཱརཱམེ.
‘‘མལཡོ དེསེ སེལངྒཔབྦཏནྟརེ, མལཡཱཏིཝུཏཱཡཉྩཱ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ. ཨངྐོ ཙིཧནཾ.
༡༡༡༤. སཔྤིམྷི གྷཏེ, ཏདཉྙེ ཧོཏབྦེ ཙ ཧཝི.
‘‘རཧསི ཙ ཝིཙཱརེ ཙ, ཝིཝེཀོ ཛལདོཎིཡ’’ནྟི ཝོཔཱལིཏོ.
‘‘ཝེགོ ཛཝེ པཝཱཧེ ཙ, མཧཱཀཱལཕལེཔི ཙེ’’ཏི [མེདིནཱིཀོས ༣.༢༤] ཝོཔཱལིཏོ. ཁིལེ ཨཎུཁཱཎུམྷི. ཀཎེ ཨཔྤེ.
༡༡༡༦. ནེཏྟནྟེ ¶ ཙཀྑུཀོཎེ. ཙིཏྟཀེ ཏིལཀེ.
‘‘ཨཔཱངྒཾ ཨངྒཧཱིནེ ཙ, ནེཏྟནྟེ ཏིལཀེཔི ཙེ’’ཏི [མེདིནཱིཀོས ༣.༢༨] ཝོཔཱལིཏོ. མུཏྟཱགུཎེ སུཏྟབནྡྷམུཏྟཱཡཾ. གཧཎཾ གཱཧོ, ཏསྨིཾ. མཀུལེ༹ ཨཔུཔྥིཏེ. རསེ ལོཎརསེ.
༡༡༡༧. ཨགོ, ནགོ ཙཱཏི དྭེ ཨབྷིདྷཱནཱནི སེལརུཀྑེསུ ཝཏྟནྟི. སྭཔྤེ སུཊྛུ ཨཔྤེ, ཨཔྤཏརེཏྱཏྠོ. ཨཝདྷཱརཎེ ‘‘ནམནམཏྟ’’ནྟྱཱདཱིསུ. ཨཙྩནེ པཱུཛཱཡཾ.
༡༡༡༨. ཚིདྡེ དོསེ. ཨོཏརཎཾ ཛལཏིཏྠཱདཱིསུ ཨཝཏརཎཾ. ཨཡྻཀེ པིཏུཔིཏརི.
༡༡༡༩. རུཀྑེ ¶ ཁགྒཕལེ. སུནེ སུནཁེ. གནྡྷེ ཨདྷིཝཱསནགནྡྷེ.
༡༡༢༠. ཀོཎེ ཨསྶེ. སཝནེ སོཏེ. པནྟིཡཾ ཝཱིཐིཡཾ. བྷཱགྱཾ པུཉྙཾ. ཨེཀདེསོ ཏཏིཡབྷཱགཱདི. ཨཛཔཱལཀེ པོཀྑརེ. ‘‘ཀུཊྛཾ རོགེ སུགནྡྷེ ཙཱ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ.
༡༡༢༡. སེནཱསནེ ཝིཧཱརཱདིཀེ. སེནེ པཱིཋཱདིཀེ. ཙུནྡབྷཎྜམྷི ཙུནྡཱནཾ ཨུཔཀརཎེ. ‘‘བྷམོ’མྦུནིགྒམེ བྷཎྜི, ཙུནྡཱཁྱེ སིཔྤིཡནྟཀེ’’ཏི ནཱནཏྠསངྒཧེ ཝོཔཱལིཏོ. ཨཾསུསདྡོ ཝཏྠཱདཱིནཾ ལོམེ, ཀརེ ཀིརཎམཏྟེ ཙ. ཨབྱཡེ པཀཱརཱདིཀེ.
༡༡༢༢. ཁཛྫནྟརེ ¶ སཱུཀརཝཙྩསཎྛཱནེ དྷཉྙཝིཀཱརེ. དིསེ རིཔུམྷི. པཏི དྷཝོ. ཨརིཡོ ཨདྷིཔཏི.
‘‘རངྒོ དཱནེ ཁལེ རཱགེ, ཏཙྪེ རངྒཾ ཏིཔུམྷི ཙེ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ. པེཡྻེ ཨུདཀཱདིཀེ. པཱིཏིཡཾ པིཝནཀྲིཡཱཡཾ. ‘‘རཀྑཎེ པཱིཏིཡཾ པཱན’’ནྟི ཝོཔཱལིཏོ. ཨིཎེ, ཨུཀྑེཔནེ ཙ ཨུདྡྷཱརོ. ཨུམྨཱརེ དྭཱརུམྨཱརེ. ཨེལ༹ཀསདྡསྶ ཨཛསྶཱཔི ཝཱཙཀཏྟཱ ‘‘ཨེལ༹ཀོ ཨཛེ’’ཏི ཝུཏྟཾ.
༡༡༢༤. པཧརཎཾ པཧཱརོ, པོཐནཾ. པཧརཏི ཨེཏྠཱཏི པཧཱརོ, ཡཱམོ, ཧཱཡནོ སཾཝཙྪརོ. ཀུཎྜིཀཱཡཾ ‘‘ཀཡཱ’’ཨིཏི ཁྱཱཏཱཡཾ. ཨཱལ༹ྷཀེ ཙཏུཔཏྠཔྤམཱཎེ. བྷུསམྷི ཏཎྜུལཏྟཙེ.
༡༡༢༥. ཨཱཝཱཊེ ¶ ཀཱུཔེ. ཙཡེ སམཱུཧེ ཙ. ཀཱསུ སཱ, ཀཱརཎེ, རཧསི ཙ ཨུཔནིསཱ.
‘‘བྷཝེ ཨུཔནིསཱ དྷམྨེ, ཝེདནྟེཔི རཧསྱམྤཱི’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ. པོཊགལེ ‘‘ཕོ-ཁཱ’’ཨིཏི ཁྱཱཏེ. གུཎེཏརེ ཨཝཛྫེ.
༡༡༢༦. ཡུཏྟེ ‘‘ཨཊྚཾ ཝིནིཙྪིནཱཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུ. ཨཊྚཱལེ ‘‘གོཔུརཊྚེཧི སཾཡུཏྟ’’མིཙྩཱདཱིསུ. ཨཊྚིཏེ ‘‘ཨཊྚསྶརཾཀརོཏཱི’’ཏྱཱདཱིསུ. ཨཊྚ ཨབྷིཡོགེ, ཨཊྚ ཨཏིཀྐམཧིཾསཱསཱུཏི དྷཱཏྭཏྠོ. ཀཱནནེ ཝནེ. ཨུཔྤཏྟིཡཾ ཛནནེ, ཝིཧཱཡསཱགམནེ ཙ.
༡༡༢༧. ལཱམཀེ ནིཧཱིནེ. ཁནྡྷེ རཱུཔཱདིཀེ. མཱུལཾ མཱུལདྷནཾ. ཨུཔདཱ པཧེཎཀཾ. ཨཝཏྠཱཡཾ, པཊསྶ ཨནྟེ ཙ དསཱ. གྷཱཏོ མཱརཎཾ.
༡༡༢༨. གབྦེ ¶ མཱནེ. གྷཊནཾ སིལེསཀརཎཾ. རཱསི པུཉྫོ, ཨེཏེསུ གྷཊསདྡོ. ཨབྷིཧཱརེ པཱུཛཱཡཾ. བནྡྷནེ ‘‘པཱཀཱརཙཡོ’’ཏྱཱདཱིསུ.
༡༡༢༩. ཐོཀེ ཨཔྤཀེ. དཱནེ, ཧཱནིཡཉྩ ཙཱགོ. གཱིཝཱ, གལོ ཙཱཏི དྭེ ཨབྷིདྷཱནཱནི ཨིཎེ སིཡུཾ. ‘‘ཨིཎེ གཱིཝཱ གལེཔི ཙཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. གལེ ཀཎྛེ.
༡༡༣༠. དཎྜེཔི སཱཧསཾ. པཊེ ཝཏྠཝིསེསེ བྷངྒཾ. སཱཎཱདིཀེ མིསྶིཏྭཱ ཀཏཉྷི ཝཏྠཾ ‘‘བྷངྒ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཚཝཀེ ཀལེ༹ཝརེ.
༡༡༣༡. ཨནངྒེ མཱརེ. དུམེ ཀརཧཱཊཀེ.
‘‘མདནོ ¶ མཱརདྷུཏྟར-ཝསནྟདུམསིཏྠཀེ’’ཏི ཝོཔཱལིཏོ. པམཱཏརི མཱཏུམཱཏརི. ཝེཋེ ཨུཎྷཱིསེ ཙ ཝེཋནཾ.
༡༡༣༢. ཏཎྜུལེཡྻེ ཏིལཕལསཱཀེ. ཨཡྻེ སཱམིནི. མུཏྟི མུཙྩནཾ.
༡༡༣༣. ཨངྐེ ལཀྑཎེ. ཨཱཀཱརེ སཱིསཙལནཱདིཀེ. ཝཔྤེ ཝཔྤནཱིཡབཱིཛེ. ཏཊེ ཏཱིརེ ཙ ཝཔྤོ, པཱཀཱརམཱུལེ, ནེཏྟཛལེ, ཨུསུམེ ཙ ཝཔྤོ. ཨནུཉྙཱཡཾ, ཝོཧཱརེ ཙ སམྨུཏིསདྡོ. ཨཀྑཏསདྡོ ལཱཛཱསུ དྷཉྙཝིཀཏཱིསུ ནཔུཾསཀེ.
༡༡༣༤. ཡཱགེ དེཝཔཱུཛཱཡཾ, སདཱདཱནེ ཙ སཏྲཾ. སསུ ཧིཾསཱཡཾ, ཏྲཎ, སཏྲཾ. ཨོསདྷིམྷི, ཙནྡེ ཙ སོམོ.
‘‘སོམོ ཀུཝེརེ པིཏུདེཝཏཱཡཾ,
ཝསུཔྤབྷེདེ ཝསུདྷཱཀརེ ཙ;
དིབྦོསདྷིསཱམལཏཱསམཱིར-
ཀཔྤཱུརནཱིརེསུ ཙ ཝཱནརེ ཙཱ’’ཏི. –
ཝོཔཱལིཏོ ¶ . ཡུགགེཧངྒེཏི པུབྦཱཔརཱཡཱམཝསེན ཐམྦྷཱནཾ ཨུཔརི ཋཔིཏེ ཡུགབྷཱུཏེ གེཧཱཝཡཝེ. དཀྑིཎུཏྟརཱཡཱམཝསེན ཋཔིཏེ གེཧངྒེ སངྒྷཱཊོ.
གཱཐཱཔཱདཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
ཨནེཀཏྠཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
༤. ཨབྱཡཝགྒཝཎྞནཱ
༡༡༣༦-༡༡༣༧. ཙིརསྶཱདཡོ ཙཏྟཱརོ ཙིརཏྠཀཱ. ཙིརཱཡ, ཙིརཱ ཙཱཏྲ. སཧཱདཡོཔི ཙཏྟཱརོ སཧཏྠཱ. པུནཔྤུནམཱདཡོ པཉྩ པུནཔྤུནཏྠཱ. ཝིནཱདཡོ པཉྩ ཝཛྫནཏྠཱ.
༡༡༣༨. བལཝཾ ¶ སུཊྛུ ཨཏཱིཝ ཀིམུཏ སུ ཨཏི ཨེཏེ ཚ ཨཏིསཡཏྠེ. པསཾསཱཡཉྩ སུཊྛུ. པཉྷེཔི ཀིམུཏ. ཨཱཧོ ཀིཾ ཀིམུ ཨུདཱཧུ ཀིམུཏ ཨུད ཨེཏེ ཚ ཝིཀཔྤེ ཝིཏཀྐེ. ཏཏྲ ཨཱཧོསདྡོ དཱིགྷཱདི. ‘‘དིཊྛོ ཨཱཧོ ཨུདཱཧུ ཙ, ཝིཀཔྤཏྠེ ཝིབྷཱཝནེ’’ཏི ཧི བྷཱགུརི. ཁཱཎུརཡམཱཧོ པུརིསོ. རུདྡོ ཏུ རསྶཱདིམཱཧ ‘‘ཨིསྶརེཔྱདྷིཀེཔི ཙ, ཝིཀཔྤེཝིམྷཡེཔྱཧོ’’ཏི. ཀིམུསདྡོ རསྶནྟོ. ཀིམཱཡཾ ཁཱཎུ, ཀིམུ པུརིསོ. ཨུདསདྡོ རསྶཱདི. དྷཱུམོཡམོད ཀཱཔོཏཾ, སམཱུཧཏྠེ ཎོ. ཀིཉྩསདྡོཔི ཝིཀཔྤེ. ཀིམུཏསདྡོ ཨཏིསཡེཏི ཝུཏྟོ.
༡༡༣༩. བྷོ ཨརེ ཨམྦྷོ ཧམྦྷོ རེ ཛེ ཨངྒ ཨཱཝུསོ ཧེ ཧརེ ཨེཏེ དས ཨཝ྄ཧཱནེ. ཧཾ ཧོསདྡཱཔྱཏྲ. ཀཐཾ ཀིཾསུ ནནུ ཀཙྩི ནུ ཀིཾ ཨེཏེ ཚ སམཱ སམཱནཏྠཱ.
༡༡༤༠. ཨདྷུནཱ, ཨེཏརཧི, ཨིདཱནི, སམྤཏི ཙཱཏི ཙཏྟཱརོ ཨིདཱནཱིཏྱཏྠེ. ཨཉྙདཏྠུ ཏགྒྷ སསཀྐཾ ཨདྡྷཱ ཀཱམཾ ཛཱཏུ ཝེ ཧཝེ ཨེཏེ ཨཊྛ ཨེཀཾསེ ཨེཀཾསཏྠེ.
༡༡༤༡. ཡཱཝཏཱདཡོ ¶ སཏྟ པརིཙྪེདཝཱཙཀཱ. ཏཏྲ ཡཱཝཏཱ, ཡཱཝཱཏི དྭེ ཨནིཡམཔརིཙྪེདཏྠཝཱཙཀཱ. ཏཱཝཏཱ, ཏཱཝ, ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ནིཡམཔརིཙྪེདཏྠཝཱཙཀཱ. ཀིཏྟཱཝཏཱ, ཀཱིཝེཏི པརིཙྪེདཔུཙྪནཏྠཝཱཙཀཱ.
༡༡༤༢-༡༡༤༣. ཡཐཱ ཏཐཱ ཡཐེཝ ཨེཝཾ ཡཐཱནཱམ ཡཐཱཧི སེཡྻཐཱཔི ཨེཝམེཝཾ ཝཱ ཏཐེཝ ཡཐཱཔི ཨེཝམྤི སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཡཐརིཝ ཡཐཱ ཙ ཝིཡ ཏཐརིཝ ཨིཙྩེཏེ སཏྟརས པཊིབྷཱགཏྠེ སདིསཏྠེ བྷཝནྟི.
༡༡༤༤. སཾ, སཱམཾ, སཡཉྩེཏི ཏཡོ སཡམིཙྩཏྠེ. ཨཱམ སཱཧུ ལཧུ ཨོཔཱཡིཀཾ པཏིརཱུཔཾ སཱདྷུ ཨེཝཾ ཨེཏེ སཏྟ སམྤཊིཙྪནཏྠེ. ཨཱམནྟཱཔྱཏྲ.
༡༡༤༥. ཡམཱདཡོ ¶ ཚ ཀཱརཎཏྠེསིཡུཾ. ཙནསདྡོ, ཙིསདྡོ ཙཱཏི དྭེ ཨསཱཀལྱེ ཨསཀལཏྠེ. ཀདཱཙནཾ, ཀདཱཙཱིཏྱཱདི པཡོགོ. མུདྷཱསདྡོ ནིཔྥལེ ཕལརཧིཏེ, ནིཔྤཡོཛནེཏྱཏྠོ. ཨམཱུལེཔི ཙ མུདྷཱ.
༡༡༤༦. ཛཱཏུསདྡོ ཨེཀཾསེཔི. སབྦཏོ, སམནྟཏོ, པརིཏོ, སམནྟཱ ཙཱཏི ཙཏྟཱརོ ཏུལྱཏྠཱ.
༡༡༤༧. ན ཨ ནོ མཱ ཨལཾ ནཧི ཨིཙྩེཏེ ཚ ནིསེདྷེ. ཙེ, སཙེ, ཡདཱིཏི ཏཡོ ཡདྱཏྠེ. སདྡྷཾསདྡོ ཨནུཀཱུལཏྠེ. ནཏྟཾ དོསོ ཙ རཛནཱིཡམིཙྩཏྠེ. དིཝཱསདྡོ ཨཧེ ཨཧནཱིཏྱཏྠེ.
༡༡༤༨. ཨཱིསཾ ¶ , ཀིཉྩི, མནཾ ཨིཙྩེཏེ ཨཔྤཏྠེ. ཨཏཀྐིཏེ ཨཝིཏཀྐིཏེ. བལཀྐཱརེ ཏུ སཱཧསཾ. ཨགྒཏོ, པུརཏོ ཙ པུརེཨིཙྩཏྠེ. པེཙྩ ཨམུཏྲསདྡཱ བྷཝནྟརེ.
༡༡༤༩. ཨཧོ ཙ ཧི ཙཱཏི ཨེཏེ ཝིམྷཡེ. ཝིཀཔྤེཔི ཨཧོ. སམྨོདེཔི ཧི. ཏུཎྷཱིསདྡོ མོནེ ཨབྷཱསནེ. ཨཱཝི, པཱཏུ ཙ པཱཀཊཏྠེ. སཛྫུ སཔདིསདྡཱ ཏངྑཎེཏྱཏྠེ.
༡༡༥༠. སུདཾ ཁོ ཨསྶུ ཡགྒྷེ ཝེ ཧཱདཡོ ཧཀཱརཱདཡོ ཙ པདཔཱུརཎེ སིཡུཾ. ཨནྟརེན, ཨནྟརཱ, ཨནྟོ ཙཱཏི ཨེཏེ ཨབྦྷནྟརེཨིཙྩཏྠེ. ཨཝསྶཾ, ནཱུན ཙ ནིཙྪཡཏྠེ.
༡༡༥༡. སཾསདྡོ དིཊྛཱསདྡོ ཨཱནནྡཏྠེ. སམུཔཛོ, སཾཔྱཏྲ. ཀཱམཔྤཝེདནེ ཨིཙྪཱཡ ཨཀྑཱནེ ཀཙྩི ཛཱིཝཏི ཏེ མཱཏཱ ¶ , མམེདམབྷིམཏམིཙྩཏྠེ. ཨུསཱུཡོཔགམེ ཨུསཱུཡཱཔུབྦཀེ ཨུཔགམེ.
‘‘ཀཱམཱནུམཏིཡཾ ཀཱམོ,
ཨུསཱུཡོཔགམེཔི ཙཱ’’ཏི རུདྡོ.
ཨུསཱུཡོཔགམཱནུཉྙཱཎེཔིཙཱཡཾ ཨཏྠོ དིསྶཏེ.
༡༡༥༢-༡༡༥༣. ཡཐཱཏྟནྟི སཙྩཾ. ཏཐསྶ ཨནཏིཀྐམོ ཡཐཱཏཐཾ, ཡཐཱཏྠེ ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ. ཏཐསདྡོཡཾ བྷཱུཏཔརིཡཱཡོ. སདཱསདྡོ, སནཾསདྡོ ཙཱཏི ནིཙྩེ. སནསདྡོཔྱཏྲ. པཱཡོ, བཱཧུལྱཉྩ སམཱ. པཉྩཀཾ བཱཧྱེ. སཎིཀཾསདྡོ ཨསཱིགྷེ.
༡༡༥༤. སམྨཱ, སུཊྛཱུཏི དྭེ ཨབྷིདྷཱནཱནི.
༡༡༥༥. སཱཡཾ སཱཡེ ¶ སཱཡནྷེ. ཨཏྲཱཧེཏི ཨིམསྨིཾ ཨཧནི ཨཛྫསདྡོ.
༡༡༥༦. ཡཏྠཱདཡོ ཏཡོ ཨནིཡམཊྛཱནཱདིཝཱཙཀཱ. ཏཏྠཱདཡོ ནིཡམཊྛཱནཱདིཝཱཙཀཱ.
༡༡༥༧. སམྨུཁཱ, ཨཱཝི, པཱཏུ ཙ སམཱནཏྠཱ.
༡༡༥༨. ཨཔྤེཝཱདཡོ ཏཡོ སཾསཡཏྠམྷི. ཨིཏི ཨིཏྠཾ ཨེཝཾསདྡཱ ནིདསྶནེ ཝཏྟནྟི. ཀཐཉྩིསདྡོ ཀིཙྪཏྠེ.
༡༡༥༩. ཁེདོ ¶ ཁིནྣཏཱ. པཙྩཀྑེ སཙྪིསདྡོ. ཐིརེ, ཨཝདྷཱརཎེ ཙ དྷུཝཾ. ཏིརོ ཏིརིཡཾསདྡཱ སམཱ. དུཊྛུཀུསདྡཱ ཀུཙྪཱཡཾ.
༡༡༦༠. ཨཱསིཊྛཏྠམྷི སུཝཏྠི. དྷིསདྡོ ནིནྡཱཡཾ. ཀུཧིཉྩནཱདཡོ སཏྟ ཋཱནཱདིཔུཙྪནཏྠཱ.
༡༡༦༡. ཨིཧ ཨིདྷ ཨཏྲ ཨེཏྠ ཨཏྠ ཨེཏེ ཨོཀཱསཏྠཱདིཝཱཙཀཱ. སབྦསྨིཾ ཀཱལཱདིཀེ སབྦཏྲཱདིདྭཡཾ. ཀིསྨིཾ ཀཱལེ ཀདཱ. ཀསྨིཾ ཀཱལེ ཀུདཱཙནཾ.
༡༡༦༢-༡༡༦༣. ཝིབྷཏྱནྟནཱམསརཱཁྱཱཏཔཏིརཱུཔཀེ ཨབྱཡེ དསྶེཏྭཱ ཏདཉྙབྷཱཝེ ཨབྱཡེ དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཨཱདིཀམྨེ’’ཨིཙྩཱདི. ཏཏྲ ཝིབྷཏྱནྟཔཏིརཱུཔཀཾ ཡཐཱ – ‘‘ཙིརསྶཾ, ཙིརཾ ¶ , ཙིརེནི’’ཙྩཱདི. ནཱམཔཏིརཱུཔཀཾ ཡཐཱ – ‘‘ཨཱམ, སཱཧུ, ལཧུ, ཨོཔཱཡིཀ’’མིཙྩཱདི. སརཔཏིརཱུཔཀཾ ཡཐཱ – ‘‘ཨ’’-ཨིཙྩཱདི. ཨཱཁྱཱཏཔཏིརཱུཔཀཾ ཡཐཱ – ‘‘ཨཏྠི’’ཨིཙྩཱདི.
སམྦྷཝོ པབྷཝོ. ཨུདིཎྞེ པཝུདྡྷེ ཝཌྜྷནེ. ཏིས པཱིཎནེ,ཏི, ཏིཏྟི. ནིཡོགེ ནིཡོཛནེ. ཨགྒེ ཨུཏྟམེ. ཏཔྤརེ ཏཔྤདྷཱནེ. སངྒེ ལགྒནེ. པཀཱརེ སདིསེ, བྷེདེ ཝཱ. ཨནྟོབྷཱཝེ པཀྑིཏྟེ. ཝིཡོགེ པཝཱསེ. ཨཝཡཝེ པདེསེ. དྷིཏིཡཾ ཝཱིརིཡེ པདྷཱནེ. ཨེཏེ ཙཏྠཱ དྷཱཏུསཾཡོགཏྠཱ ཝཱ ནཱམསཾཡོགཏྠཱ ཝཱ བྷཝནྟི. ཨསཾཡོགསྶ པན ནཱམཔདསྶ ཨཏྠོ ‘‘པོ སིཡཱ པརམཏྠསྨིཾ, པཱཏུ ཝཱཏེསུ པཱ བྷཝེ’’ཏི ཨེཀཀྑརཀོསེ [ཨེཀཀྑརཀོས ༧༣ གཱཐཱ] ཝུཏྟོ.
༡༡༦༥-༡༡༦༧. སནྱཱསེ ནིཀྑིཏྟེ. མོཀྑོ ནིབྦཱནཾ. རཱསི ནིཀརོ. གེཧེ ནིལཡེ. ཨཱདེསོ ཨཱཙིཀྑནཾ. ཨུཔམཱཡ སནྣིབྷེ. ཨཙྩཡོ ཨཏིཀྐམོ. སཱམཱིཔྱེ སམཱིཔབྷཱཝེ ¶ . ཨུཔརཏི ཨུཔསམོ. ནཱིཧརཎཾ ཨཔནཡནཾ. ཨཱཝརཎཾ ནཱིཝརཎཾ [ཨཱཧརཎཾ གཧཎཾ (ཀ.)].
༡༡༦༨. ཨུདྡྷཀམྨེ ཨུཡྻཱནེ. ཝིཡོགེ ཨུཔྤཱསིཏེ. ཨཏྠལཱབྷོ ཨུཔྤཏྟི. པབལཏྟེ མཧཱབཧལཏྟེ. དཀྑགྒཏཱསཱུཏི དཀྑབྷཱཝེ, ཨགྒབྷཱཝེ ཙ. སཏྟིཡཾ, མོཀྑེ ནིབྦཱནེ ཙ.
༡༡༦༩. དུ ཙ ཨབྷཱཝེ དུསྶཱིལོ, དུཔྤཉྙོ. ཨསམིདྡྷིཡཾ དུབྦྷིཀྑཾ. ཨནནྡནཾ ཨམོདནཾ.
༡༡༧༠. སམནྟཏྟསམིདྡྷཱིསཱུཏི སམནྟབྷཱཝེ, སམིདྡྷིཡཉྩ. སངྒཏེ སཧིཏེ. ཝིདྷཱནེ ཀརཎེ. པབྷཝོ སམྦྷཝོ. པུནཔྤུནཀྲིཡཱ པུནཔྤུནཀརཎཾ.
༡༡༧༡-༡༡༧༢. ཨཏིསཡོ ཨཏྲ ཨདྷིམཏྟཾ. བྷུསཏྠོ སམནྟཏྠོ, ཏེན སམནྟ པརིཡཱཡོཔི བྷུསསདྡོ ཨཏྠཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིསྶརིཡོ པབྷཱུཏི. ཨཙྩཡེ ཨཏིཀྐམེ. ཀལཧེ ¶ ཝིགྒཧེ. བྷཱསེ ཀཐནེ, ‘‘བྷཱསཱཡཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཀུཙྪནེ ཀུཙྪཱཡཾ. ཨནབྷིམུཁཏྠེ ཝིམུཁོ. མོཧོ ཝིམཏི. པདྷཱནེ ཝིསིཊྛེ. དཀྑཏཱ ཚེཀཏཱ. ཁེདེ པརིསྶམེ.
༡༡༧༣. ཛཱནནེ ཨཝགཏེ. ཨདྷོབྷཱགེ ཨཝཾསིརེ. ཨནིཙྪཡེ ཨནིཎྞཡེ. པརིབྷཝེ ཨཝཉྙཱཏེ. དེསོ ཙ བྱཱཔནཉྩ ཧཱནི ཙཱཏི དྭནྡོ. ཝཙོཀྲིཡཱཡ ཝཙནཀྲིཡཱཡཾ. ཐེཡྻེ ཙོརིཡེ. ཨཉྙཱཎེ ཙ པཏྟིཨཱདིཀེ ཙ.
༡༡༧༤. པཙྪཱཏྠེ ཨནུཙརོ. བྷུསཏྠེ ཨནུགྒཏོ. སདིསེ ཨནུརཱུཔོ. ཨནུཝཏྟིཡཾ ཨནྭེཏི. ཧཱིནེ ཨནུ སཱརིཔུཏྟཾ པཉྙཝནྟོ. ཏཏིཡཏྠེ ནདིམནྭཝསིཏཱ བཱརཱཎསཱི. དེསེ, ལཀྑཎེ, ཝིཙྪཱཡཾ, ཨིཏྠམྦྷཱུཏེ, བྷཱགཱདིཀེ ཙ ཨནུ. ལཀྑཎེ རུཀྑ’མནུ ཝིཛྫོཏཏེ ཙནྡོ. ཝིཙྪཱཡཾ རུཀྑཾ རུཀྑམནུ ཏིཊྛཏི. ཨིཏྠམྦྷཱུཏེ སཱདྷུ དེཝདཏྟོ མཱཏར’མནུ. བྷཱགེ ཡདེཏྠ མཾ ཨནུ སིཡཱ.
༡༡༧༥. ཨཱལིངྒནེ ¶ པརིསྶཛཏི. དོསཀྑཱནེ པརིབྷཱསེཏྭཱ. ནིཝཱསནེ ཝཏྠཾ པརིདཧིཏྭཱ. ཨཝཉྙོ པརིབྷཝོ. ཨཱདྷཱརེ བྷོཛནེ སོཀེ བྱཱཔནེ. ཏཏྭེ སབྷཱཝེ. ལཀྑཎཱདོ ལཀྑཎཝིཙྪཱཨིཏྠམྦྷཱུཏབྷཱགེ.
༡༡༧༦. ཝིསིཊྛེ ཨབྷིདྷམྨོ. ཨུདྡྷཀམྨེ སཱརུཔྤེ ཝུདྡྷིཡཾ པཱུཛཱཡཾ ཨདྷིཀེ. ཀུལེ ཨབྷིཛནོ. ཨསཙྩེ ལཀྑཎཱདིམྷི ཙཏུབྦིདྷེ [‘ཨབྷིརབྷཱགེ (པཱ.༡.༤.༩༡)’ ཏི ཨབྷིསྶ བྷཱགཝཛྫིཏེསུ ལཀྑཎཱདཱིསུ ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡསཉྙཱ ཝུཏྟཱ (རཱུཔསིདྡྷི-ཀཱརཀཏཎྜེ)].
༡༡༧༧. ཨདྷིཀེ ཨིསྶརེ པཱཋེ ཨུཙྩཱརཎེ, ཨདྷིཊྛཱནེ པཱཔུཎནེ ནིཙྪཡེ ཨུཔརིབྷཱགཱདིཀེ བྷཊནེ བྷཏྟིཡཾ ཝིསེསནེ ཙ ཨདྷི.
༡༡༧༨-༡༡༧༩. ཝཱམཱདཱནེ ¶ ཨིཏི པཱཋེ ཝཱམེ པཊིལོམེ, ཨཱདཱནེ གཧཎེ. ཝཱཙཱདཱནེ པཙྩསྶོསི. པཊིནིདྷིམྷི མུཁྱསདིསེ བུདྡྷསྨཱ པཏི. པཊིབཱདྷེ ནིཝཏྟནེ. པཊིཙྩཏྠེ ‘‘པཊིཙྩཱ’’ཏི པདསྶ ཨཏྠེ. ལཀྑཎཱདིཀེ ཙཏུབྦིདྷེ.
༡༡༨༠-༡༡༨༡. སམཱིཔེ ཨཱདིཀམྨནི མརིཡཱདེ ཨུདྡྷཀམྨནི ཨིཙྪཱཡཾ བནྡྷནེ ཨབྷིཝིདྷིམྷི ཙ ཨཱ. ཀིཙྪེ ཨཱིསཏྠེ ནིཝཏྟིཡཉྩ ཨཔྤསཱདེ ཨཱསཱིསནེ སརཎེ ཝཱཀྱསརཎེ ཨཱ ཨེཝཾ ཨནུསྶརཾ. པཏིཊྛཱཡཾ, ཝིམྷཡཱདཱིསུ ཙ ཨཱ.
༡༡༨༢. བྷཱུཏབྷཱཝེ ¶ ཨཏཱིཏོ.
༡༡༨༣. སམྦྷཱཝནེ ཨཔི དིབྦེསུ ཀཱམེསུ, རཏིཾ སོ ནཱདྷིགཙྪཏི [དྷ. པ. ༡༨༧]. སམྦྷཱཝནམདྷིཀཏྠཝཙནེན ཨཉྙཏྲ སཏྟིཡཱ ཨཝིགྷཱཏོ. སཾཝརཎེ ཨཔིདྷཱནཾ.
༡༡༨༤-༡༡༨༥. ཨཔགཏོ ཨཔེཏོ. ཨུཔཔཏྟིཡཾ ཡུཏྟིཡཾ ཨུཔེཀྑཱ. ཨཱདྷིཀྱེ ཨུཔཁཱརིཡཾ དོཎོ. པུབྦཀམྨནི བུདྡྷོཔཀྐམཾ ཀིལེསཙྪེདོ. གཡ྄ཧཱཀཱརེ པཙྩུཔཊྛཱནཾ. ཨུཔརིཏྟེ ཨུཔརིབྷཱཝེ ཨུཔཔནྣོ. ཨནསནེ ཨུཔཝཱསོ.
༡༡༨༦. ཨུཔདེསེ ¶ ཨེཝཾ ཏེ ཨབྷིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པཊིཀྐམིཏབྦཾ. ཝཙནཔཊིགྒཱཧེ ཨེཝཾ ཧོཏུ. ཨིདམཏྠེ ཨིདཾསདྡསྶ ཨཏྠེ.
ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ;
ཨདཱསི ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ [ཛཱ. ༢.༢༢.༥༥༡].
སམཱཧཱརེ ཙཀྑུ ཙ སོཏཉྩ ཙཀྑུསོཏཾ. ཨནྭཱཙཡོ ཨེཀཾ པདྷཱནབྷཱཝེན ཝཏྭཱ ཨིཏརསྶ ཨཔྤདྷཱནབྷཱཝེན ཝཙནཾ, ཏསྨིཾ. སཱིལཾ རཀྑཱཧི, དཱནཉྩ དེཧི. ཨིཏརཱིཏརེ སམཎོ ཙ བྲཱཧྨཎོ ཙ སམཎབྲཱཧྨཎཱ. ཏཏྲ ཀེཝལསམུཙྩཡོ ཙ ཨནྭཱཙཡོ ཙ སམཱསེ ནཏྠི, ཨིཏརདྭཡཾ སམཱསེཡེཝ.
༡༡༨༨. པཀཱརོ ཏུལྱོ, བྷེདོ ཙ. པདཏྠསྶ ཝིཔལླཱསེ གོཏི ཨཡམཱཧེཏི. སམཱཔནེ ཨིཙྪིཏསྶ པདསྶ པརིནིཊྛཱཔནེ.
༡༡༨༩. པཛྫཾ ¶ ཝཱསདྡསྶཏྠེ. ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཱཡཾ ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔཱ. ཝིཨཝཔུབྦོ ཋཱ གཏིནིཝཏྟིཡཾ, ཏོ, ཋཱཏིསྶ ཐོ, ཨསརཱུཔདྭིཏྟཉྩ. ཝཝཏྠིཏཱ ནིཡམིཏཱ ཝིབྷཱསཱ ཝཝཏྠིཏཝིབྷཱསཱ. ཨཝསྶགྒེཏི ཨཝཔུབྦོ སཛ ཝིསྶཛྫནཱལིངྒནནིམྨཱནེསུ.
༡༡༩༠. བྷཱུསནེ ཨལངྐཱརེ. ཝཱརཎེ ནིཝཱརཎེ. པརིཡཏྟི པརིཡཱཔུཎནཏཱ, ཡུཏྟཏྠེཔི ཨལཾ. ཨཐོ ཨཐསདྡཱ ཨནནྟརཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཨཏྠེསུ སིཡུཾ.
༡༡༩༡. པསཾསཱདཱིསུ ཏཱིསུ. སྭཱིཀཱརེ པཊིཉྙཱཎེ. ཨཱདིནཱ པཀཱསཏྠསམྦྷཱབྱཱཀོདྷཱདིཀེ ཙཏྠེ ནཱམསདྡོ. ཨཝདྷཱརཎམེཝཏྠོ.
༡༡༩༢. ཨནུཉྙཱ ཨནུམཏི. སནྟཱནཾ ཨནུནཡོ. ཨཱལཔནཾ སམྦོདྷནཾ. ཝཏསདྡོ ཨེཀཾསེ དཡཱཡཾ ཀརུཎཱཡཾ ཧཱསེ ¶ པཧཱསེ ཁེདེ པརིསྶམེ ཨཱལཔནེ ཝིམྷཡེ ཨཙྪརིཡེ ཙ སིཡཱ.
༡༡༩༣. ཝཱཀྱཱརམྦྷེ ‘‘ཧནྡ ཝདཱམི ཏེ’’ཏི. ཝིསཱདེ ཁེདེ. ཡཱཝ ཏཱཝ ཏཱུཏི ཡཱཝཏཱཝསདྡཱ སཱཀལྱེ ནིརཝསེསེ. ཡཱཝདཏྠཾ ཏཱཝ གཧིཏཾ. མཱནེ པམཱཎེ. ‘‘ཡཱཝ པམཱཎམརིཡཱདཱ-ཝདྷཱརཎཏྠཀཾ མཏ’’མིཏི བྷཱགུརི. ཨཝདྷིམྷི པརིཙྪིནྣེ.
༡༡༩༤. པུརཏྠཱསདྡོ པཱཙིཡཾ དིསཱཡཾ ཨིཙྩཏྠེ, པུརཏྠེ ཝཀྑམཱནེ, ཨགྒཏོ སམུདྡྷེ ཨིཙྩཏྠེ ཙ པཋམེཔི ཨཱདིམྷི ཝཏྟཏི. པབནྡྷེ ཝཱཀྱརཙནཱཡཾ ཝཱཀྱཔབནྡྷེ པུརཱཎཱདིཀེ. ཙིརནྟརེ ཨཏཱིཏབྷཱུཏེ. ནིཀཊེ སནྣིཧིཏེ. ཨཱགཱམིཀེ ཨནཱགཏེ.
༡༡༩༥. ཁལུསདྡོ ནིསེདྷེ ཝཱཀྱཱལངྐཱརེ ཝཱཀྱབྷཱུསཱཡཾ ཨཝདྷཱརཎེ ཨེཝཏྠེ, པསིདྡྷིཡཉྩ ཝཏྟཏི. ཨབྷིཏོསདྡོ ཨཱསནྣེ ཨབྷིམུཁེ ཨུབྷཡཏོ ཨིཙྩཏྠེ ¶ , ཨཱདིནཱ སཱིགྷེ, སཱཀལྱེ ཙ ཨཏྠེ ཝཏྟཏི. ཨཱསནྣེ ཨབྷིཏོཡཾ ནདཱི. ཨབྷིམུཁེ ཨབྷིཏོཝ ཏཱཏཱ. ཨུབྷཡཏོཨིཙྩཏྠེ ཨབྷིཏོ མགྒསྶ. སཱིགྷེ ཨབྷིཏོ ཨདྷཱིཡིཏྭཱ. སཱཀལྱེ ཨབྷིཏོ ཝནཾ དཌྜྷཾ.
༡༡༩༦. ཡདྱཔིསདྡཏྠེ ཨནུགྒཧཎགརཧཏྠེ. ཨེཀཾསཏྠེ ཨཝིཏཐཏྠེ. ཨཐོ པནསདྡོ ཝིསེསསྨིཾ ཨཏྠེ, པདཔཱུརཎཏྠེ ཙ སིཡཱ.
༡༡༩༧. ཧིསདྡོ ཀཱརཎཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཨཏྠེསུ ཝཏྟཏི. ཏུསདྡོ པན ཏཏྠ ཙཏཱུསུ ཨཏྠེསུ མཛ྄ཛྷེ ཧེཏུཝཛྫེ ཏིཀེ ཨཏྠེ ཝཏྟཏི. ཀུསདྡོ པཱཔེ ཨཱིསཏྠེ ཀུཙྪནེ ཛིགུཙྪཱཡཉྩ.
༡༡༩༨. ནུཀཱརོ སཾསཡེ, པཉྷེ ཙ. ནཱནཱསདྡོ ཨནེཀཏྠེ, ཝཛྫནེ ཙ. ཀིཾསདྡོ པུཙྪཱཡཾ, ཛིགུཙྪཱཡཉྩ, ཨབྱཡོ. ཏིལིངྒོ ཙ, ནིཡམེ ཏུ ཏིལིངྒོཝ. ཝཱརིམྷི ཨུདཀེ. མུདྡྷནི སཱིསེ ཙ, ཀཾ སུཁེཔི, ཝུཏྟཉྩ ནཱནཏྠསངྒཧེ –
‘‘ཀོ ¶ བྲཧྨཏྟཱནཱིལཀྐེསུ, སམཱནེ སབྦནཱམིཀེ;
པཱཝཀེ ཙ མཡཱུརེ ཙ, སུཁསཱིསཛལེསུ ཀ’’ནྟི.
༡༡༩༩. ཨམཱསདྡོ སཧཏྠེ, སམཱིཔཏྠེ ཙ, ཨམཱཝཱསཱི, ཨམཱགཏོ ཙ. པུནསདྡོ བྷེདེ ཝིསེསེ. ཨཔཋམེ པུན དདཱཏི. ཀིརསདྡོ ཨནུསྶཝེ ཨནུཀྐམེན སཝནེ, ཨརུཙིཡཉྩ. ཨུདསདྡོ ཨཔྱཏྠེ པཉྷེ. ཝིཀཔྤནེ ཨཏྠནྟརསྶ ཝིཀཔྤནེ ཙ.
༡༢༠༠. པཙྪཱསདྡོ པཏཱིཙིཡཾ དིསཱཡཾ. ཙརིམེ ཨནཱགཏེ ཀཱལེ. སཱམིསདྡོ ཏུ ཨདྡྷེ བྷཱགེ, ཛིགུཙྪནེ ནིནྡཱཡཉྩ. ཨདྡྷེ བྷཱགེ སཱམི ཝུཏྟཾ, ཛིགུཙྪནེཔི ཏདེཝ. པཱཏུ པཀཱསེ པཀཱསནཱིཡེ, སམྦྷཝེ ཨུཔྤཏྟིཡཉྩ. མིཐོསདྡོ ཨཉྙོཉྙེཨིཙྩཏྠེ, རཧོཨིཙྩཏྠེ ཙ.
༡༢༠༡. ཧཱསདྡོ ཁེདེ, སོཀེ, དུཀྑེ ཙ. ཨཧཧསདྡོ ཁེདེ, ཝིམྷཡེ ཨབྦྷུཏེ ཙ. དྷིསདྡོ ཧིཾསཱཔནེ, ནིནྡཱཡཉྩ. ཏིརིཡཾ ཏིརོསདྡཱ པིདྷཱནེ ཝཏྟནྟི. ཏིརིཡཾ ཀཏྭཱ ཀཎྜངྒཏོ, ཏིརོཀཏྭཱ ཝཱ.
༡༢༠༢-༡༢༠༣. སངྑྱཱཏཱསངྑྱཱཏཏྠཱནཾ ¶ ཨུཔསགྒནིཔཱཏསངྑྱཱཏཱནཾ ཨབྱཡཱནཾ པསིདྡྷེ པཙུརཔྤཡོགེ ཨེཀཙྩེ ཝཱ དསྶེཏྭཱ ཏདཉྙེཔི སངྑེཔནཡེན དསྶེཏུམཱཧ ‘‘ཏུནི’’ཙྩཱདི. ཨེཏྠ ཙ ཏུནཱདིསདྡེཧི ཛྫུཔརིཡནྟེཧི ཏདནྟཱཝ གཧིཏཱ, ན ཧི ཀེཝལཱནཾ ཨེཏེསཾ ཨབྱཡབྷཱཝོ སམྦྷཝཏི. ཏསྶཏྠོ – ཏུནཔཙྩཡནྟོ ཙ ཏཐཱ ཏྭཱན ཏཝེ ཏྭཱ ཏུཾ དྷཱ སོ ཐཱ ཀྑཏྟུཾ ཏོ ཐ ཏྲ ཧིཉྩནཾ ཧིཾ ཧཾ དྷི ཧ ཡཀཱརཏོ ཧིཾདྷ དྷུནཱ རཧི དཱནི, ཀིཾསྨཱ ཝོ དཱཙནཾ དཱཛྫཐཾ ཐཏྟཾ ཛ྄ཛྷཛྫུཔཙྩཡནྟོ ཙ ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱསོ ཙ ཏུནཱདཱིནཾ ཡཱདེསནྟོ ཙ ཨབྱཡཾ ནཱམ བྷཝེཏི. པཡོགོ ཡཐཱ – ‘‘ཀཱཏུན, ཀཏྭཱན, ཀཱཏཝེ, ཀཏྭཱ, ཀཱཏུཾ, སབྦདྷཱ, སབྦསོ, སབྦཐཱ, ཙཏུཀྑཏྟུཾ, སབྦཏོ, སབྦཏྠ, སབྦཏྲ, ཀུཧིཉྩནཾ, ཀུཧིཾ, ཀུཧཾ, སབྦདྷི, ཨིཧ, ཡཧིཾ, ཨིདྷ, ཨདྷུནཱ, ཨེཏརཧི, ཨིདཱནི, ཀྭ, ཀུདཱཙནཾ, ཀདཱ, ཨཛྫ, ཀཐཾ, ཨཉྙཐཏྟཾ, ཨེཀཛ྄ཛྷཾ, སཛྫུ, ཨུཔནགརཾ, ཨནྟོཔཱསཱདཾ, ཨབྷིཝནྡིཡ’’ཨིཙྩཱདི. ཨིདཾ པན སབྦེསམྤི ཨབྱཡཱནཾ སངྑེཔལཀྑཎཾ.
‘‘སདིསཾ ¶ ཏཱིསུ ལིངྒེསུ, སབྦཱསུ ཙ ཝིབྷཏྟིསུ;
ཝཙནེསུ ཙ སབྦེསུ, ཡཾ ན བྱེཏི ཏདབྱཡ’’ནྟི.
ཨབྱཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.
ཨིཏི སཀལབྱཱཀརཎམཧཱཝནཱསངྒཉཱཎཙཱརིནཱ ཀཝིཀུཉྫརཀེསརིནཱ དྷཱིམཏཱ སིརིམཧཱཙཏུརངྒབལེན མཧཱམཙྩེན ཝིརཙིཏཱཡཾ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཝཎྞནཱཡཾ སཱམཉྙཀཎྜཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.
ནིགམནཝཎྞནཱ
༡. ‘‘སགྒཀཎྜོ ཙཱ’’ཏྱཱདིནཱ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཡཾ ཀཔཱལཏེལཝཊྚིསདིསེན ཀཎྜཏྟཡེན སམངྒིཏཱ དཱིཔིཏཱ.
༢. ‘‘ཏིདིཝེ’’ཏྱཱདིནཱ ཏོཊཀེན ཏསྶཱ པཡོཛནཾ ཀཐིཏཾ. ཏསྶཏྠོ – ཡོ ནརོ ཀཏྟུབྷཱུཏོ ཏིདིཝེ དེཝལོཀེ, བྲཧྨལོཀེ ཙ མཧིཡཾ མནུསྶལོཀེ, བྷུཛགཱཝསཐེ ནཱགལོཀེ ཙཱཏི ཨེཏེསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ སནྣིཧིཏཱནཾ ¶ སཀལཏྠཱནཾ སབྦེསཾ ཨབྷིདྷེཡྻཱནཾ སམཝ྄ཧཡསྶ ཨབྷིདྷཱནསྶ དཱིཔནིཡཾ པཀཱསནིཡཾ ཨིཧ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཡཾ སཝནདྷཱརཎཱདིནཱ ཀུསལོ ཚེཀོ ཧོཏི, ས ནརོ མཧཱམུནིནོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཝཙནེ སུཏྟཱབྷིདྷམྨཝིནཡསངྑཱཏེ ཝཙནེ པཊུ ཚེཀོ ཧོཏི, པཊུཏྟཱཡེཝ མཏིམཱ ནཱམ ཧོཏཱིཏི.
༣-༩. ཨིདཱནི ཡསྶ རཉྙོ ཝིཧཱརེ ཝསིཏྭཱ ཨཡཾ གནྠོ ཝིརཙིཏོ, ཏསྶ ནཱམགུཎནིཝཱསཀརཎཔྤཀཱརཝིཧཱརགུཎནཱམཱདཱིནི དསྶེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙ ནཱམགུཎེ དསྶེཏུཾ སཏྟ གཱཐཱ ཝུཏྟཱ.
ཏཏྲ ¶ དུཏིཡཱ བྷུཛངྒཔྤཡཱཏཾ ནཱམ. ཏཱསཾ ཨཡཾ སམྦནྡྷཱདྷིཔྤཱཡཱ ཨཏྠཝཎྞནཱ – ཡོ པརཀྐམབྷུཛོ ནཱམ བྷཱུཔཱལོ རཱཛཱ ཀཱརེསི, རཀྑེསཱིཏི ཙ ཨིམིནཱ སམྦནྡྷོ. ཀིཾགུཎོ སོ རཱཛཱ? གུཎབྷཱུསནོ སདྡྷཱདིགུཎཱལངྐཱརདྷརོ. ཏེཛསྶཱི ཏེཛོཡུཏྟོ. ཛཡཱི ཨརིཛཡེན ཡུཏྟོ. ཀེསརིཝིཀྐམོ ཀེསརསཱིཧོ ཝིཡ སཱུརགུཎཡུཏྟོ, ཝཱིརིཡཝཱ ཙ. ས ཀཏྠ ནིཝཱསཱི? སོ རཱཛཱ ལངྐཱཡམཱསི ལངྐཱནཱམཀེ དཱིཔེ ནིཝཱསནསཱིལོ. ཙིརཾ ཙིརཀཱལཾ ཝིབྷིནྣཾ ཏིདྷཱ ཝིབྷིནྣཾ ནིཀཱཡཏྟཡསྨིཾ ནིཀཱཡཏྟཡཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སམྨཱ ནཡེན ཧེཏུནཱ སམགྒེ སམགྒཾ ཀཱརེསི, ཀཱརིཏནྟོཡཾ ཀརོཏཱིཏི ཀམྨིཀོ, ཏཐཱ སདེཧཾཝ ཨཏྟནོ ཀཱཡཾ ཨིཝ ནིཙྩཱདརོ ཧུཏྭཱ དཱིགྷཀཱལཾ མཧགྒྷེཧི ཙ པཙྩཡེཧི ཏཾ ནིཀཱཡཏྟཡཾ རཀྑེསི.
ཏཐཱ ཡེན རཉྙཱ ཡཐཱ ཀིཏྟིཡཱ ཨཏྟནོ སདྡྷཱདིཀིཏྟིཡཱ ཀརཎབྷཱུཏཱཡ ལངྐཱ ཨཏྟནོ ནིཝཱསནཊྛཱནབྷཱུཏཱ ཀམྨབྷཱུཏཱ སམྦཱདྷཱིཀཏཱ སངྐཊཱིཀཏཱ ཨནོཀཱསཱིཀཏཱ, ཏཐཱ ཝིཧཱརེཧི གཱམེཧི ཨཱརཱམེཧི ཁེཏྟེཧི ཝཱཔཱིཧི ཙ ལངྐཱ སམྦཱདྷཱིཀཏཱ.
ཏཐཱ ཡསྶ རཉྙོ སབྦཀཱམདདཾ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཾ ཨནུགྒཧཾ པཏྭཱ པཱཔུཎནཧེཏུ ཨཧཾ ཝིབུདྷགོཙརཾ པཎྜིཏཝིསཡཾ གནྠཀཱརཏྟཾ པཏྟོ, ཏེན རཉྙཱ ཀཱརིཏེ པཱསཱདགོཔུརཱདིཝིབྷཱུསིཏེ, སགྒཀཎྜེ དེཝལོཀསྶ ཀཎྜསདིསེ, སཏོཡཱསཡསྨིཾ སཱདུསལིལཱསཡསམནྣཱགཏེ, པཊིབིམྦིཏེ བྷགཝཏོ ནིཝཱསནཊྛཱནཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརསྶ པཊིབིམྦབྷཱུཏེ, སཱདྷུསམྨཏེ སཱདྷུཝིཧཱརོཏི སམྨཏེ, སཱདྷཱུཧི ཝཱ སམྨཏེ སརོགཱམསམཱུཧམྷི སལིལཱསཡབྷིཀྑཱཙཱརཡུཏྟགཱམསམཱུཧསམནྣཱགཏེ མཧཱཛེཏཝནཱཁྱམྷི ཝིཧཱརེ ཝསཏཱ ནིཝཱསཾ ཀུབྦཏཱ སནྟཝུཏྟིནཱ སནྟཙཱརིནཱ ¶ སདྡྷམྨཊྛིཏིཀཱམེན དྷཱིམཏཱ ཨཏིསཡཉཱཎཡུཏྟེན མོགྒལླཱནེན སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ དུཏིཡཨགྒསཱཝཀབྷཱུཏསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨིདྡྷིམཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ ནཱམདྷེཡྻེན ཐེརེན ཨེསཱ ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱ རཙིཏཱཏི.
ནིགམནཀཐཱ
ཡདྱཏྲ ¶ དོསོཎུཔམཱཎསམྦྷཝོ,
གུཎཱིསུ ཝཱིདྷིམྤི ཏཐཱ ཝིགཱཧཏེ;
ཡཐཱ ཛལཾ བྷོཛནམྤི ཛནྟུཝཱ,
ཙཏུཔྤདོ ཝཱཔྱཙརོ ཀཎཎྱཔི.
ཨསམྤཝེདིདསྶནཱཡ བྷཱསིཏེ,
གུཎོ ཙ དོསོ ཙ སདཱ ཝིཝིཛྫརེ;
ཏཏོ བུདྷཱ མེ ནཝདྷཱནཏཱ བྷཝཾ,
ཁམནྟུ དོསཾ གུཎཏཾ ནཡནྟུ ཝཱ.
ཡོ སཱིཧསཱུརོ སིཏཀུཉྫརིནྡོ,
རཱཛཱདྷིརཱཛཱ ཨཧུ ཏམྦདཱིཔེ;
དུབྦཱརནཱགཱདིཛིཏོ ནརིནྡོ,
སུཀནྟབྷཱིམཱདིགུཎོཔཔནྣོ.
ཏནྣཱམདྷེཡྻོ ཏདནུབྦཱདཛཱཏོ,
སདྡྷཱདིཡུཏྟོ ཙཏུསེཏིབྷིནྡོ;
ནཱགཱདིཐཱམོ ཨཏིདུཔྤསཡ྄ཧོ,
ཨུལཱ༹རཔཉྙོ དྷིཏིམཱ ཡསསྶཱི.
ཏེནཱཧམཙྩནྟམནུགྒཧཱིཏོ,
ཨནཉྙསཱདྷཱརཎསངྒཧེན;
སངྑེཔཏོཀཱསིམིམཾ ཝིསུདྡྷི-
སཾཝཎྞནཾ སོཏུཧིཏཾ སུབོདྷཾ.
རཱཛཱ པཛཾ རཀྑཏུ སཔྤཛཾཝ,
དྷམྨཉྩ ལོཀཱཔི སམཱཙརནྟུ;
པཱུརེནྟུ ཨཏྠཱ སུཔཀཔྤིཏཱ ཙ,
ཀཱལེན དེཝོཔི པཝསྶཏཱུཏི.
ཨབྷིདྷཱནཔྤདཱིཔིཀཱཊཱིཀཱ ནིཊྛིཏཱ.