📜
ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ.
བཱལཱཝཏཱར
པཎཱམ
[ཀ]
སབྦཾ ནིརུཏྟིཔཐཔཱརགཏཾ སབུདྡྷཾ,
བུདྡྷཾ ཏིལོཀཏིལཀཾ ཧཏཔཱཔདྷམྨཾ;
དྷམྨཾ ཝིམུཏྟིསུཁདཾ ཝིཧཏཱགྷསཾགྷཾ,
སཾགྷཾ ཙ ནིཙྩམབྷིཝནྡིཡ དཀྑིཎེཡྻཾ.
[ཁ]
ཝུདྡྷིཔྤཏྟོསྨི མུདྡྷོ མམ ཝརགརཝོ སཱིལཔཉྙཱདིསོབྷེ,
ཙནྡཱདིཙྩེཝ སུདྡྷེ ཝརཛིནཋཔིཏེ སཱསནཱབྦྷེ པཏཱིཏེ;
ནིསྶཱཡེཝཱ ཏིཔེམཱ པཎམིཡ སིརསཱ ནིཙྩམེསཾ སརིཏྭཱ,
པཱདམྦྷོཛེ གུཎགྒེ ཧཏདུརིཏམལོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏསྶཱ.
[ག]
པོརཱཎ སཱིཧལ༹ པདཏྠ ཝིནིཙྪཡཉྩ,
སབྦམྤི མཱགདྷནིརུཏྟིནཡཾ པསཏྠཾ;
ཨཉྙཉྩ ནེཀཝིདྷ སཀྐཏ སདྡསཏྠཾ,
པཱརམྤརཱབྷཏ མཏཉྩ ནིསམྨ སམྨཱ.
[གྷ]
བཱལཱཝཏཱར ཝརམཱགདྷ སདྡསཏྠེ,
དུབྦོདྷ ནེཀཔདཨཏྠ ཝིནིཙྪཡེན;
ཨཏྠཱཡ ཨཱདྷུནིཀ བཱལཔརམྤརཱཡ,
བཱལཱཝཏཱར ཝརགཎྛིཔདཾ ཀརིསྶཾ.
[ང]
ནིཙྩཾ ཡེ མེཏྠ བཱལཱ ཝརཧདཡཡུཏཱ སུཊྛུ ནིཀྑིཏྟནེཏྟཱ,
པུཎྞེ ནཱནཱནཡཱནཾ སུརཏརུསདིསེ དྷཱིརཔཱསཾསིཡེ ཝེ;
གམྦྷཱིརཾ དུཏྟརཾ ཏེ ཛིནཝཙནུདདྷིཾ ཏིཎྞཐཱམཱ བྷཝེཡྻུཾ,
ལདྡྷོཔཱཡཱ ཙ ཙནྡཾ ཏདིཏརཔཙུརཾ སཀྐཏཾ སོཏུཀཱམཱ.
[ཙ]
གནྠནིཔྥཏྟིཡཱ སེས – དུཀྐརཏྟཾ ཡཐཱཝཏོ;
ཛཱནནྟི ཀུསལཱ དྷཱིརཱ, ནེཀསཏྠནྟརཱདིསུ;
གནྠེསུ གུཎདོསམྤི, ཏེཡེཝ ཝིདུརཱ སདཱ.
[ཚ]
ཏསྨཱ ཨེཏྠ པམཱདཱདི – དོསལེསོ བྷཝེ ཡདི;
པོརཱཎཱཙེརལདྡྷཱིཧི, ཝིལོམཾ ཝཱ བྷཝེཡྻ ཙེ.
[ཛ]
གནྠནྟརཾ ཝིགཱཧེཏྭཱ, ཝིཙཱརེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ;
ཡུཏྟིམེཝ ཙ གཎྷནྟུ, ཧུཏྭཱ ཝཱིམཾསབུདྡྷིཀཱཏི.
པཎཱམ
༡. བུདྡྷཾ ¶ ཏིདྷཱ བྷིཝནྡིཏྭཱ, བུདྡྷམྦུཛ ཝིལོཙནཾ.
བཱལཱཝཏཱརཾ བྷཱསིསྶཾ, བཱལཱནཾ བུདྡྷིཝུདྡྷིཡཱ.
༡. སནྡྷི ཀཎྜ
སཉྙཱ
ཨཀྑརཱཔི ¶ ཨཀཱརཱདཡོ ཨེཀཙཏྟཱལཱིསཾ སུཏྟནྟོཔཀཱརཱ. ཏཾ ཡཐཱ-ཨ ཨཱ-ཨི ཨཱི-ཨུ ཨཱུ-ཨེ ཨོ, ཀ ཁ ག གྷ ང, ཙ ཚ ཛ ཛྷ ཉ, ཊ ཋ ཌ ཌྷ ཎ, ཏ ཐ ད དྷ ན, པ ཕ བ བྷ མ, ཡ ར ལ ཝ ས ཧ ལ༹ ཨཾ-ཨིཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨཀྑརེསུ ཨོཀཱརནྟཱ ཨཊྛ སརཱ ནཱམ. ཏཏྠེཏི ཝཏྟཏེ.
ཏཏྠ ¶ སརེསུ ལཧུམཏྟཱ ཨ, ཨི, ཨུ ཨིཏི ཏཡོ རསྶཱ.
ཏཏྠ ¶ སརེསུ རསྶེཧཉྙེ དཱིགྷཱ.
སཾཡོགཏོ པུབྦེ ཨེཨོ རསྶཱ ཨིཝོཙྩནྟེ, ཨནནྟརཱ བྱཉྫནཱ སཾཡོགོ. ཨེཏྠ, སེཡྻོ, ཨོཊྛོ, སོཏྠི.
སརེ ¶ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ ཀཱདཡོ ནིགྒཧཱིཏནྟཱ བྱཉྫནཱ.
བྱཉྫནཱནཾ ¶ ཀཱདཡོ མཀཱརནྟཱ པཉྩཔཉྩསོ ཨཀྑརཝནྟོ ཝགྒཱ.
༨. ཝགྒཱནཾ ¶ པཋམདུཏིཡཱ སོ ཙཱགྷོསོ. ལ༹ནྟཱཉྙེ གྷོསཱ. གྷོསཱགྷོསསཉྙཱ ཙ ‘‘པརསམཉྙཱ པཡོགེ’’ཏི སངྒཧཱིཏཱ. ཨེཝཾ ལིངྒ, སབྦནཱམ, པད, ཨུཔསགྒ, ནིཔཱཏ, ཏདྡྷིཏ, ཨཱཁྱཱཏ, ཀམྨཔྤཝཙནཱིཡཱདིསཉྙཱ ཙ.
ཨཾཨིཏི ¶ ཨཀཱརཏོ པརཾ ཡོ བིནྡུ སཱུཡཏེ, ཏཾ ནིགྒཧཱིཏཾ ནཱམ.
བིནྡུ ¶ ཙཱུལཱ༹མཎཱཀཱརོ, ནིགྒཧཱིཏནྟི ཝུཙྩཏེ.
ཀེཝལསྶཱ པྤཡོགཏྟཱ, ཨཀཱརོ སནྣིདྷཱིཡཏེ.
༡༠. ཨ, ཀཝགྒ, ཧཱ ཀཎྜཛཱ, ཨི, ཙཝགྒ, ཡཱ ཏཱལུཛཱ, ཨུ, པཝགྒཱ ཨོཊྛཛཱ, ཊཝགྒ, ར, ལཱ༹ མུདྡྷཛཱ, ཏཝགྒ, ལ, སཱ དནྟཛཱ, ཨེ ཀཎྛཏཱལུཛོ, ཨོ ཀཎྛོཊྛཛོ, ཝོ དནྟོཊྛཛོ.
སཉྙཱ
སརསནྡྷི
༡༡. ལོཀ ¶ ཨགྒོཨིཏྱསྨིཾ – ‘‘པུབྦམདྷོཋིཏ མསྶརཾ སརེན ཝིཡོཛཡེ’’ཏི པུབྦབྱཉྫནཾ སརཏོ པུཐཀྐཱཏབྦཾ.
སརཱ སརེ ལོཔཾ.
ཨནནྟརེ སརེ པརེ སརཱ ལོཔཾ པཔྤོནྟི.
‘‘ནརེ ¶ པརཾ ཡུཏྟེ’’ཏི ཨསྶརོ བྱཉྫནོ པརཀྑརཾ ནེཏབྦོ ལོཀགྒོ.
སརེཏྱསྨིཾ ¶ ཨོཔསིལེསིཀོ ཀཱསསཏྟམཱི, ཏཏོ ཝཎྞཀཱལབྱཝདྷཱནེ ཀཱརིཡཾ ན ཧོཏི. ཡཐཱ-མཾ ཨཧཱ སཱིཏི, ‘‘པམཱདམནུཡུཉྫནྟཱི’’ཏྱཱདིགཱཐཱཡཾ ‘ཛནཱ ཨཔྤམཱད’ནྟི ཙ. ཨེཝཾ སབྦསནྡྷཱིསུ.
ཨནནྟརཾ པརསྶ སརསྶ ལོཔཾ ཝཀྑཏི, ཏསྨཱནེན པུབྦསྶ ལོཔོ ཉཱཡཏི, ཏེནེཝ སཏྟམཱིནིདྡིཊྛསྶ པརཏཱཔི གམྱཏེ.
༡༢. སརེཏྱདྷིཀཱརོ. ¶ པན ཨིམེ པན ཨིམེཏཱིཧ-སརཱ ལོཔཾ ཨིཏྭེཝ.
ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔོ.
ཨསམཱནརཱུཔཱསརམྷཱ པརོ སརོ ཝཱ ལུཔྱཏེ, པནམེ, པནིམེ.
༡༣. བནྡྷུསྶ ¶ ཨིཝ, ན ཨུཔེཏཱིཏཱིདྷ –
ཀྭཙཱསཝཎྞཾ ལུཏྟེ.
སརེ ལུཏྟེ པརསརསྶ ཀྭཙི ཨསཝཎྞོ ཧོཏཱིཏི ཨི ཨུ ཨིཙྩེཏེསཾ ཋཱནཱསནྣཱ ཨེ ཨོ. བནྡྷུསྶེཝ. ནོཔེཏི.
༡༤. ཏཏྲ ¶ ཨཡཾ, ཡཱནི ཨིདྷ, བཧུ ཨུཔཀཱརཾ, སདྡྷཱ ཨིདྷ, ཏཐཱ ཨུཔམནྟྱེཏསྨིཾ –
དཱིགྷཾ.
སརེ ལུཏྟེ པརོ སརོ ཀྭཙི ཋཱནཱསནྣཾ དཱིགྷཾ ཡཱཏི. ཏཏྲཱཡཾ, ཡཱནཱིདྷ, བཧཱུཔཀཱརཾ, སདྡྷཱིདྷ, ཏཐཱུཔམཾ.
པུབྦོ ཙ.
སརེ ལུཏྟེ པུབྦོ ཙ ཀྭཙི དཱིགྷཾ ཡཱཏི. ཀིཾ སཱུདྷ.
༡༦. ཏེ ¶ ཨཛྫ, ཏེ ཨཧཾཏེཏྠ –
ཡམེདནྟསྶཱདེསོ.
སརེ པརེ ཨནྟསྶ ཨེཀཱརསྶ ཀྭཙི ཡོ ཨཱདེསོ ཧོཏི, ཏྱཛྫ, ‘‘དཱིགྷ’’ནྟི བྱཉྫནེ པརེ ཀྭཙི དཱིགྷོ, ཏྱཱཧཾ.
ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ. ནེཏྠ.
༡༧. སོ ¶ ཨསྶ, ཨནུ ཨེཏིཏྱེཏྠ –
ཝམོདུདནྟཱནཾ.
སརེ པརེ ཨནྟོ ཀཱརུཀཱརཱནཾ ཀྭཙི ཝོ ཨཱདེསོ ཧོཏི. སྭསྶ, ཨནྭེཏི.
ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ. ཏཡསྶུ, སམེཏཱཡསྨཱ.
༡༨. ཨིདྷ ¶ ཨཧཾ ཏཱིདྷ –
དོ དྷསྶ ཙ.
སརེ པརེ དྷསྶ ཀྭཙི དོ ཧོཏི. དཱིགྷེ – ཨིདཱཧཾ. ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ. ཨིདྷེཝ. ཙཀཱརེན བྱཉྫནེཔི, ཨིདྷ བྷིཀྑཝེ.
༡༩. པཏི ཨནྟུཾ, ཝུཏྟི ཨསྶེཏཱིཧ –
ཨིཝཎྞོ ཡནྣཝཱ.
སརེ པརེ ཨིཝཎྞསྶ ཡོ ནཝཱ ཧོཏི. ཀཏ ཡཀཱརསྶ ཏིསྶ ‘‘སབྦོ ཙནྟཱི’’ཏི ཀྭཙི ཙཱདེསེ ‘‘པརདྭེབྷཱཝོ ཋཱནེ’’ཏི སརཏོ པརབྱཉྫནསྶ ཋཱནཱསནྣཝསཱ དྭིཏྟཾ. པཙྩནྟཾ, ཝུཏྱསྶ.
ནཝཱཏི ཀིཾ. པཊགྒི,
ཨེཏྠ ‘‘ཀྭཙི པཊི པཏིསྶེ’’ཏི པཏིསྶ པཊི, ཝཎྞགྒཧཎཾ སབྦཏྠ རསྶདཱིགྷ སངྒཧཎཏྠཾ.
༢༠. ཡཐཱ ¶ ཨེཝེཏཱིཧ –
ཨེཝཱདིསྶ རི པུབྦོ ཙ རསྶོ.
སརཏོ པརསྶ ཨེཝསྶཱདིཨེཀཱརོ རིཏྟཾ ནཝཱ ཡཱཏི. པུབྦོ ཙ ཋཱནཱསནྣཾ རསྶཾ. ཡཐརིཝ. ཡཐེཝ.
༢༡. ན ¶ ཨིམསྶ, ཏི ཨངྒིཀཾ, ལཧུ ཨེསྶཏི, ཨཏྠ ཨཏྠཾ, ཨིཏོ ཨཱཡཏི, ཏསྨཱ ཨིཧ, སབྦྷི ཨེཝ, ཚ ཨབྷིཉྙཱ, པུཐ ཨེཝ, པཱ ཨེཝཏཱིཧ ཝཱ ཏྭེཝ –
ཡ ཝ མ ད ན ཏ ར ལཱ༹ ཙཱགམཱ.
སརེ པརེ ཡཱདཡོ ཨཱགམཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཙཀཱརེན གོ ཙ. ནཡིམསྶ, ཏིཝངྒིཀཾ, ལཧུམེསྶཏི, ཨཏྟདཏྠཾ, ཨིཏོནཱཡཏི, ཏསྨཱཏིཧ, སབྦྷིརེཝ, ཚལ༹བྷིཉཱ, པུཐགེཝ, ‘‘རསྶ’’ནྟི བྱཉྫནེ པརེ ཀྭཙི རསྶོ. པགེཝ.
ཝཱཏི ཀིཾ. ཚ ཨབྷིཉྙཱ, པུཐ ཨེཝ, པཱ ཨེཝ.
ཨེཏྠ ‘‘སརེ ཀྭཙཱི’’ཏི སརཱནཾ པཀཏི ཧོཏི, སསྶརཱུཔམེཝ, ན ཝིཀཱརོཏྱཏྠོ.
༢༢. ཨབྷི ¶ ཨུགྒཏོཏྱཏྲ –
‘‘ཨབྦྷོ ཨབྷཱི’’ཏི ཨབྷིསྶ ཨབྦྷོ. ཨབྦྷུགྒཏོ.
སརསནྡྷི
བྱཉྫནསནྡྷི
༢༣. བྱཉྫནེཏྱདྷིཀཱརོ. ཀྭཙཱིཏྭེཝ. སོ བྷིཀྑུ, ཀཙྩི ནུ ཏྭཾ, ཛཱནེམ ཏནྟཱིཧ –
ལོཔཉྩ ཏཏྲཱཀཱརོ.
བྱཉྫནེ པརེ སརཱནཾ ཀྭཙི ལོཔོཧོཏི, ཏཏྲ ལུཏྟེ ཋཱནེ ཨཀཱརཱགམོ, ཙཀཱརེན ཨོཀཱརུཀཱརཱཔི. སབྷིཀྑུ ཀཙྩིནོ ཏྭཾ, ཛཱནེམུ ཏཾ.
ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ, སོམུནི.
༢༤. ཨུགྷོསོ ¶ , ཨཱཁཱཏནྟཱིཧ – དྭེབྷཱཝེ ཋཱནེ ཨིཏྭེཝ.
ཝགྒེ གྷོསཱགྷོསཱནཾ ཏཏིཡཔཋམཱ.
ཝགྒེ གྷོསཱགྷོསཱནཾ ཙཏུཏྠདུཏིཡཱནཾ ཏབྦགྒེ ཏཏིཡཔཋམཱ ཧོནྟི ཡཐཱསངྑྱཾ ཡུཏྟེ ཋཱནེ, ཨུགྒྷོསོ, རསྶེ ཨཀྑཱཏཾ.
༢༥. པར ¶ སཧསྶཾ, ཨཏིཔྤཁོཏཱིཧ – ‘‘ཀྭཙི ཨོ བྱཉྫནེ’’ཏི ཨོཀཱརཱགམོ. པརོསཧསྶཾ. གཱགམེ ཙ, ཨཏིཔྤགོཁོ.
༢༦. ཨཝ ནདྡྷཱཏྱཏྲ – ‘‘ཨོ ཨཝསྶེ’’ཏི ཀྭཙི ཨཝསྶ ཨོ. ཨོནདྡྷཱ.
ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ. ཨཝསུསྶཏུ.
བྱཉྫནསནྡྷི.
ནིགྒཧཱིཏསནྡྷི
༢༧. ནིགྒཧཱིཏནྟྱདྷིཀཱརོ ¶ . ཀིཾ ཀཏོ, སཾ ཛཱཏོ, སཾ ཋིཏོ, ཏཾ དྷནཾ, ཏཾ མིཏྟནྟིཧ –
ཝགྒནྟཾ ཝཱ ཝགྒེ.
ཝགྒབྱཉྫནེ པརེ བིནྡུསྶ ཏབྦགྒནྟོ ཝཱ ཧོཏི. ཀིངྐཏོ, སཉྫཱཏོ, སཎྛིཏོ, ཏནྡྷནཾ, ཏམྨིཏྟཾ.
ཝཱཏི ཀིཾ. ན ཏཾ ཀམྨཾ.
ཝཱཀཱརེནེཝ ལེ ལོ ཙ. པུལླིངྒཾ.
༢༨. ཝཱཏྱདྷིཀཱརོ ¶ . ཨེཝཾ ཨསྶ, ཨེཏཾ ཨཝོཙེཏཱིཧ –
མདཱ སརེ.
སརེ པརེ བིནྡུནོ མ དཱ ཝཱ ཧོནྟི. ཨེཝམསྶ, ཨེཏདཝོཙ.
ཝཱཏི ཀིཾ. མཾ ཨཛིནི.
ཨེཧེཉཾ.
ཨེཀཱརེ, ཧེ ཙ པརེ བིནྡུནོ ཉོ ཝཱ ཧོཏི. དྭིཏྟེ – ཏཉྙེཝ, ཏམེཝ. ཏཉྷི, ཏཾ ཧི.
སཡེ ཙ.
ཡཀཱརེ པརེ ཏེན སཧ བིནྡུནོ ཉོ ཝཱ ཧོཏི. དྭིཏྟེ – སཉྙོགོ, སཾཡོགོ.
༣༡. ཙཀྑུ ཨནིཙྩཾ, ཨཝ སིརོཏཱིཧ - ཨཱགམོ, ཀྭཙིཏྭེཝ.
ནིགྒཧཱིཏཉྩ.
སརེ, བྱཉྫནེ ཝཱ པརེ ཀྭཙི བིནྡྭཱགམོ ཧོཏི. ཙཀྑུཾཨནིཙྩཾ, ཨཝཾསིརོ.
༣༢. ཝིདཱུནཾ ¶ ཨགྒཾ, ཏཱསཾ ཨཧཾཏཱིཧ –
‘‘ཀྭཙི ལོཔཾ’’ཏི སརེ བིནྡུལོཔོ, ཝིདཱུནགྒཾ. དཱིགྷེཏཱསཱཧཾ.
༣༣. བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ, སཾ རཱགོཏཱིཧ –
‘‘བྱཉྫནེ ཙེ’’ཏི བིནྡུལོཔོ, བུདྡྷཱནསཱསནཾ. དཱིགྷེསཱརཱགོ.
པརོ ཝཱ སརོ.
བིནྡུཏོ པརོ སརོ ཝཱ ལུཔྱཏེ, བཱིཛཾཝ.
བྱཉྫནོ ཙ ཝིསཉྙོགོ.
བིནྡུཏོ པརེ སརེ ལུཏྟེ སཾཡོགོ བྱཉྫནོ ཝིནཊྛསཾཡོགོ ཧོཏཱིཏི པུབྦསལོཔོ. ཨེཝཾས.
ནིགྒཧཱིཏསནྡྷི.
ཝོམིསྶཀ སནྡྷཱི
ཨིདྷཱནིདྡིཊྛཱ ¶ སནྡྷཡོ ཝུཏྟཱནུསཱརེན ཉེ ཡྻཱ, ཡཐཱ – ཡདི ཨེཝཾ, བོདྷི ཨངྒཱཏཱིཧ – ཡཱདེསེ ཨིམིནཱ སུཏྟེན དཡཀཱརསཾཡོགསྶ ཛོ, དྷཡཀཱརསཾཡོགསྶ ཛྷོ, དྭིཏྟེ – ཡཛྫེཝཾ, བོཛ྄ཛྷངྒཱ.
༣༧. ཨསདིསསཾཡོགེ ¶ ཨེཀསརཱུཔཏཱ ཙ.
པརི ཨེསནཱཏཱིཧ – ཡཱདེསེ རཀཱརསྶ ཡོ, པཡྻེས ནཱ.
༣༨. ཝཎྞཱནཾ ¶ བཧུཏྟཾ, ཝིཔརཱིཏཏཱ ཙ.
སརཏི, ཨིཏི ཨེཝ, སཱ ཨིཏྠཱི, བུསཾ ཨེཝ, བཧུ ཨཱབཱདྷོ, ཨདྷི ཨབྷཝི, སུཁཾ, དུཀྑཾ, ཛཱིཝོཏཱིཧ –
མཱགམོ སཀཱརེ ཨཀཱརསྶ ཨུ ཙ, སུམརཏི.
ཨིསྶ ཝོ, ཨིཏྭེཝ.
པརལོཔེ ཨཱཀཱརསྶ ཨོ, སོཏྠཱི.
མཱདེསེ ¶ , པུབྦདཱིགྷེ ཙ ཨེཀཱརསྶ ཨི. བུསཱམིཝ.
ཝཱདེསེ ཧཝཀཱརཝིཔརིཡཡོ. བཧྭཱབཱདྷོ.
ཨདྷིསྶ ཀྭཙི ཨདྡྷོ, དཱིགྷེ-ཨདྡྷཱབྷཝི.
བིནྡུནོ, ཨོཀཱརསྶ ཙ ཨེ. སུཁེ, དུཀྑེ, ཛཱིཝེ.
༣༩. རདཱནཾ ¶ ལོ༹, པཊིབོདྷོ, པརིལཱ༹ཧོ.
༤༠. སརེ, བྱཉྫནེ ཝཱ པརེ བིནྡུནོ ཀྭཙི མོ. མམ ཨབྷཱསི, བུདྡྷམ སརཎཾ, པུབྦེ མོ པརཾ ན ནེཏབྦོ ཨཡུཏྟཏྟཱ.
༤༡. བིནྡུཏོ པརསརཱན མཉྙསྶརཏཱཔི.
ཏཾ ཨིམིནཱ, ཨེཝཾ ཨིམཾ, ཀིཾ ཨཧཾ ཏཱིཧ-ཨིསྶ ཨ. ཏདམིནཱ.
ཨིསྶ ཨུ, ཨཀཱརསྶ ཙ ཨེ, བིནྡུལོཔཱདོ. ཨེཝུམཾ, ཀེཧཾ.
༤༢. ཝཱཀྱསུཁུཙྩཱརཎཏྠཾ, ཚནྡཧཱནིཏྠཉྩ ཝཎྞལོཔོཔི.
པཊིསངྑཱཡ ཡོནིསོཏཱིཧ – པུབྦཡལོཔོ, པཊིསངྑཱཡོནིསོ.
༤༣. ཨལཱབཱུནིཏྱཱདོ ¶ ཨཀཱརལོཔོ. ལཱབཱུནི སཱིདནྟི, སིལཱ པླཝནྟི.
ཨཀརམྷསེ ཏེཏྱཱདོ སཀཱརེ གརུནོ ཨེཀཱརསྶ ཨིམིནཱ ལཧུཨཀཱརོ, ཨཀརམྷས ཏེ ཀིཙྩཾ.
༤༥. ཨཀྑརནིཡམོ ¶ ཚནྡཾ, གརུལཧུནིཡམོ བྷཝེ ཝུཏྟི,
དཱིགྷོ, སཾཡོགཱདིཔུབྦོ རསྶོ ཙ གརུ, ལཧུ ཏུ རསྶོ. ཡཐཱ- ཨཱ, ཨསྶ, ཨཾ, ཨ.
ཨེཝམཉྙཱཔི ¶ ཝིཉྙེཡྻཱ, སཾཧིཏཱ ཏནྟིཡཱ ཧིཏཱ;
སཾཧིཏཱཏི ཙ ཝཎྞཱནཾ, སནྣིདྷབྱཝདྷཱནཏོ.
ཝོམིསྶཀསནྡྷི.
༢. ནཱམཀཎྜ
པུལླིངྒ
༤༧. ‘‘ཛིནཝཙནཡུཏྟཾ ¶ ཧཱི’’ཏི སབྦཏྠཱདྷིཀཱརོ.
ལིངྒཉྩ ནིཔཙྩཏེ.
དྷཱཏུཔྤཙྩཡཝིབྷཏྟིཝཛྫིཏམཏྠཡུཏྟཾ སདྡརཱུཔཾ ལིངྒཾ ནཱམ, ཛིནཝཙནཡོགྒཾ ལིངྒཾ ཨིདྷ ཋཔཱིཡཏི ནིཔྥཱདཱིཡཏི ཙ.
༤༨. བུདྡྷཨིཏི ¶ ཋིཏེ –
ཏཏོ ཙ ཝིབྷཏྟིཡོ.
ཏསྨཱ ལིངྒཱ པརཱ ཝིབྷཏྟིཡོ ཧོནྟི. ཙཀཱརེན ཏཱསཾ ཨེཀཝཙནཱདིཔཋམཱདིསཉྙཱ ཙ.
‘‘སི ཡོ ཨཾ ཡོ ནཱ ཧི ས ནཾ སྨཱ ཧི ས ནཾ སྨིཾ སཱུ’’ ཏི ཝིབྷཏྟིཡོ. སི ཡོ ཨིཏི པཋམཱ, ཨཾ ཡོ ཨིཏི དུཏིཡཱ, ནཱ ཧི ཨིཏི ཏཏིཡཱ, ས ནཾ ཨིཏི ཙཏུཏྠཱི, སྨཱ ཧི ཨིཏི པཉྩམཱི, ས ནཾ ཨིཏི ཚཊྛཱི, སྨིཾ སུ ཨིཏི སཏྟམཱི.
ལིངྒཏྠེ པཋམཱ.
ཡོ ¶ ཀམྨཀཏྟཱདིཝཏྟནྟརམཔྤཏྟོ སསྶརཱུཔཊྛོ སུདྡྷོ, སོ ལིངྒཏྠོ ནཱམ, ཏསྶཱབྷིདྷཱནམཏྟེ པཋམཱཝིབྷཏྟི ཧོཏི. ཏསྶཱཔནིཡམེ ཨེཀམྷི ཝཏྟབྦེ ཨེཀཝཙནཾ སི, ཝུཙྩཏེ ནེནེཏིཝཙནཾ, ཨེཀསྶཏྠསྶ ཝཙནཾ ཨེཀཝཙནཾ. ཨེཝཾ བཧུཝཙནཾ.
ཨཏོཏྭེཝ.
སོ.
ཨཀཱརནྟཱ ¶ པརསྶ སིསྶ ཨོ ཧོཏི.
སརལོཔོ མཱདེསཔྤཙྩཡཱདིམྷི སརལོཔེ ཏུ པཀཏི.
ཨཾཨཱདཱིསུ པརེསུ སརསྶ ལོཔོ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀཏེ ཏུ ཀྭཙཱདིནཱ ཨསཝཎྞེ པཏྟེ པཀཏི ཧོཏི.
ནཡེ ¶ པརཾ ཡུཏྟེ. ཨེཝམུཔརི སརལོཔཱདི. བུདྡྷོ.
བཧུམྷི ཝཏྟབྦེ བཧུཝཙནཾ ཡོ.
ཨཏོ ཝཱཏྭེཝ.
སབྦཡོནཱིནམཱཨེ.
ཨཀཱརནྟཱ པརེསཾ པཋམདུཏིཡཱཡོནཱིནཾ ཡཐཱསངྑྱཾ ཨཱཨེ ཝཱ ཧོནྟི. བུདྡྷཱ.
ཝཱཏི ཀིཾ. ཨགྒཡོ.
༤༩. ལིངྒཏྠེ ¶ པཋམཱཏྭེཝ.
ཨཱལཔནེ ཙ.
ཨབྷིམུཁཱིཀརཎམཱལཔནཾ, ཏདདྷིཀེ ལིངྒཏྠེ པཋམཱ ཧོཏི.
‘‘ཨཱལཔནེ སི གསཉྙོ’’ཏི སིསྶ གསཉྙཱ. གེཨིཏྭེཝ.
ཨཀཱརཱ པིཏཱདྱནྟཱནམཱ.
གེ པརེ ཨཀཱརོ པིཏུསཏྠུཨཏྟརཱཛཱདཱིནམནྟོ ཙ ཨཱཏྟཾ ཡཱཏི.
‘‘ཨཱཀཱརོ ཝཱ’’ཏི གེ པརེ ཨཱཀཱརསྶ རསྶོ ཝཱ.
སེསཏོ ལོཔཾ གསཱིཔི.
སོ སིཾ སྱཱ ཙ སཁཱཏོ གསྶེཝཱཏྱཱདིནིདྡིཊྛེཧཉྙེ ཨཝཎྞིཝཎྞུཝཎྞོཀཱརནྟཱ སེསཱ, ཏེཧི པརེ གསཱི ལུཔྱནྟེ. ཧེ - བུདྡྷ, བུདྡྷཱ. ཡོ - བུདྡྷཱ.
ཡཾ ¶ ཀརོཏི, ཏཾ ཀམྨཾ ནཱམ. ཏཏྠ དུཏིཡཱ ཧོཏི. ཨཾབུདྡྷཾ. ཡོསྶ ཨེ-བུདྡྷེ.
ཀཏྟརི ཙ.
ཡོ ཀརོཏི, ས ཀཏྟཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཏཏིཡཱ ཧོཏི. ནཱ.
ཨཏོ ནེན.
ཨཀཱརཱ པརོ ནཱ ཨེནཾ ཡཱཏི. བུདྡྷེན.
ཧི.
སུཧིསྭཀཱརོ ཨེ.
སུཧིསུ ¶ པརེསྭཀཱརསྶ ཨེ ཧོཏི.
སྨཱཧིསྨིནྣཾ མྷཱབྷིམྷི ཝཱ.
སབྦསདྡེཧི པརེསཾ སྨཱཧིསྨིནྣཾ ཡཐཱསངྑྱཾ མྷཱབྷིམྷིཨིཙྩེཏེ ཝཱ ཧོནྟི. བུདྡྷེབྷི, བུདྡྷེཧི.
ཡེན ¶ ཝཱ ཀཡིརཏེ, ཏཾ ཀརཎཾ ནཱམ. ཏཏྠ ཏཏིཡཱ ཧོཏི. སབྦཾ ཀཏྟུསམཾ.
ཡསྶ དཱཏུཀཱམོ རོཙཏེ, དྷཱརཡཏེ ཝཱ, ཏཾ སམྤདཱནཾ ནཱམ. ཏཏྠ ཙཏུཏྠཱི ཧོཏི. ས.
ཨཏོ ཝཱཏྭེཝ.
ཨཱཡ ཙཏུཏྠེཀཝཙནསྶ ཏུ.
ཨཀཱརཱ པརསྶ ཙཏུཏྠེཀཝཙནསྶ ཨཱཡོ ཝཱ ཧོཏི. བུདྡྷཱཡ.
‘‘སཱགམོ ¶ སེ’’ཏི སེ སཀཱརཱགམོ. བུདྡྷསྶ. ནཾ.
དཱིགྷནྟྭེཝ.
སུནཾཧིསུ ཙ.
སུནཾཧིསུ པརེསུ སརཱདཱིནཾ དཱིགྷོ ཧོཏི. ཙསདྡེན ཀྭཙི ན. བུདྡྷཱནཾ.
ཡསྨཱདཔེཏི, བྷཡམཱདཏྟེ ཝཱ, ཏདཔཱདཱནཾ ནཱམ, ཏཏྠ པཉྩམཱི ཧོཏི. སྨཱ.
ཨཏོ ཨཱཨེཏྭེཝ.
ཨཀཱརཱ པརེསཾ སྨཱསྨིནྣཾ ཨཱཨེ ཝཱ ཧོནྟི. བུདྡྷཱ, བུདྡྷམྷཱ, བུདྡྷསྨཱ. བུདྡྷེབྷི, བུདྡྷེཧི.
ཡསྶ ¶ ཝཱ པརིགྒཧོ, ཏཾ སཱམཱི ནཱམ. ཏཏྠ ཚཊྛཱི ཧོཏི. བུདྡྷསྶ. བུདྡྷཱནཾ.
ཡོདྷཱརོ, ཏམོཀཱསཾ ནཱམ. ཏཏྠ སཏྟམཱི ཧོཏི. སྨིཾ-བུདྡྷེ, བུདྡྷམྷི, བུདྡྷསྨིཾ. སུ-བུདྡྷེསུ.
བུདྡྷོ བུདྡྷ སུཁཾ དདཱཏི སརཏོ བུདྡྷཾ ཏཏོ དུཀྐརཾ,
ཀིཾ བུདྡྷེན མཧིདྡྷཡོཔི མུནཡོ བུདྡྷེན ཛཱཏཱསུཁཱི;
བུདྡྷསྶེཝ མནཾ དདེ པདམཧཾ བུདྡྷཱ ལབྷེཡྻཱཙྩུཏཾ,
བུདྡྷསྶིདྡྷི ན ཀིཾ ཀརེ བྷཝབྷཝེ བྷཏྟྱཏྠུ བུདྡྷེ མམ.
༥༩. ཨིཏོ ¶ པརཾ ཏཏིཡཱཔཉྩམཱིནཉྩ ཙཏུཏྠཱིཚཊྛཱིནཉྩ སརཱུཔཏྟཱ པཉྩམཱིཚཊྛིཡོ བྷཱིཡོ ཨུཔེཀྑནྟེ.
བྲཧྨཏྟསཁརཱཛཱདིཏོ ཏྭེཝ.
སྱཱ ཙ.
བྲཧྨཱདིཏོ སིསྶ ཨཱ ཧོཏི. ཨཏྟཱ.
‘‘ཡོནམཱནོ’’ཏི བྲཧྨཱདིཏོ ཡོནཾ ཨཱནོཏྟཾ. ཨཏྟཱནོ.
༦༡. ཧེ - ཨཏྟ, ཨཏྟཱ. ཡོ, ཨཏྟཱནོ.
༦༢. ‘‘བྲཧྨཏྟསཁརཱཛཱདིཏོ ¶ ཨམཱན’’ནྟི བྲཧྨཱདིཏོ ཨཾཝཙནསྶ ཨཱནཾ ཝཱ ཧོཏི. ཨཏྟཱནཾ, ཨཏྟཾ. ཨཏྟཱནོ.
༦༣. ཨཏྟེན, ཨཏྟནཱ. པཀྑེ-ཛིནཝཙནཱནུརོདྷེན ཨེནཱབྷཱཝོ.
‘‘ཨཏྟཱནྟོ ¶ ཧིསྨིམནཏྟཾ’’ཏི ཧིམྷི ཨཏྟནྟསྶ ཨནོ. ཨཏྟནེཧི. ཨེཝཾ ཀརཎེ.
༦༤. ‘‘སསྶ ནོ’’ཏི ནོཀཱརོ. ཨཏྟནོ. ཨཏྟཱནཾ.
༦༥. ཨམྷཏུམྷནྟུ རཱཛབྲཧྨཏྟསཁ སཏྠུཔིཏཱདཱིཧི སྨཱ ནཱཝ.
ཨམྷཱདིཏོ སྨཱ ནཱ ཨིཝ ཧོཏི. ཨཏྟནཱ.
༦༦. ‘‘ཏཏོ སྨིནྣཱི’’ཏི སྨིནོ ནི. ཨཏྟནི. ‘‘ཨནཏྟ’’ནྟི བྷཱཝནིདྡེསེན སུམྷི ཙ ཨནོ. ཨཏྟནེསུ.
༦༧. རཱཛཱ ¶ ཨཏྟཱཝ. ནཱ.
སཝིབྷཏྟིསྶ རཱཛསྶེཏྭེཝ.
ནཱམྷི རཉྙཱ ཝཱ.
ནཱམྷི སཝིབྷཏྟིསྶ རཱཛསདྡསྶ རཉྙཱ ཝཱ ཧོཏི. རཉྙཱ, རཱཛེན.
རཱཛསྶ རཱཛུ སུནཾཧིསུ ཙ.
སུནཾ ཧིསུ པརེསུ རཱཛསྶ རཱཛུ ཧོཏི, ཙཀཱརེན ཀྭཙི ན.
‘‘སུནཾཧིསུ ¶ ཙེཏི’’ དཱིགྷེ - རཱཛཱུབྷི, རཱཛཱུཧི, རཱཛེབྷི, རཱཛེཧི.
‘‘རཱཛསྶ རཉྙོ རཱཛིནོ སེ’’ཏི སེ རཉྙོ རཱཛིནོ ཧོནྟི. རཉྙོ, རཱཛིནོ.
‘‘རཉྙཾ ནམྷི ཝཱ’’ཏི ནམྷི རཉྙཾ ཝཱ. རཉྙཾ, རཱཛཱུནཾ, རཱཛཱནཾ.
༦༩. སྨཱསྶནཱཏུལྱཏྟཱ-ནཱམྷི ¶ རཉྙཱ ཝཱ. རཉྙཱ, རཱཛམྷཱ, རཱཛསྨཱ.
༧༠. ‘‘སྨིམྷི རཉྙེ རཱཛིནཱི’’ཏི སྨིམྷི རཉྙེ རཱཛིནི ཧོནྟི. རཉྙེ, རཱཛིནི. རཱཛཱུསུ, རཱཛེསུ.
སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶེཏྭེཝ.
‘‘ཨཱ སིམྷཱི’’ཏི སིམྷི སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶ ཨཱ. གུཎཝཱ.
ཡོམྷི པཋམེཏྭེཝ.
ནྟུསྶ ནྟོ.
པཋམེ ཡོམྷི སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶ ནྟོཀཱརོ ཧོཏི. གུཎཝནྟོ.
སུནཾཧིསུ ཨཏྟཾཏྭེཝ.
ནྟུསྶནྟོ ཡོསུ ཙ.
སུནཾཧིསུ, ཡོསུ, ཙཀཱརེན ཨཉྙེསུཔི པརེསུ ནྟུསྶནྟོ ཨཏྟཾ ཡཱཏི. གུཎཝནྟཱ.
༧༢. སཝིབྷཏྟིསྶེཏྱདྷིཀཱརོ ¶ . ཨཾཨིཏྭེཝ.
ཨཝཎྞོ ཙ གེ.
གེ པརེ སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶ ཨཾཨཨཱ ཧོནྟི. ཧེགུཎཝཾ,གུཎཝ, གུཎཝཱ. ཡོ - གུཎཝནྟོ, གུཎཝནྟཱ.
༧༤. ‘‘ཏོཏིཏཱ ¶ སསྨིཾ ནཱསྭཱི’’ཏི སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶ ནཱམྷི ཏཱ, སེ ཏོཀཱརོ, སྨིམྷི ཏི ཙ ཝཱ. གུཎཝཏཱ, གུཎཝནྟེན. གུཎཝནྟེབྷི, གུཎཝནྟེཧི.
‘‘ནམྷི ཏཾ ཝཱ’’ཏི ནམྷི ནྟུསྶ ཏཾ ཝཱ. གུཎཝཏཾ, གུཎཝནྟཱནཾ. སྨཱ ནཱཝ.
༧༦. གུཎཝཏི, གུཎཝནྟེ, གུཎཝནྟམྷི, གུཎཝནྟསྨིཾ, གུཎཝནྟེསུ.
‘‘སིམྷི གཙྪནྟཱདཱིནཾ ནྟསདྡོ ཨ’’ནྟི ནྟསདྡསྶ ཨཾཝཱ, སིལོཔོ. གཙྪཾ, སིསྶ ཨོ – གཙྪནྟོ.
གཙྪནྟཱདཱིནཾ ནྟསདྡོཏྭེཝ.
སེསེསུནྟུཝ.
ཝུཏྟཾ ཧིཏྭཱ སེསེསུ གཙྪནྟཱདཱིནཾ ནྟསདྡོ ནྟུ ཨིཝ དཊྛབྦོ. གཙྪནྟོ, གཙྪནྟཱཨིཙྩཱདི.
སེསཾ གུཎཝནྟུསམཾ.
༧༨. གཙྪནྟཱདཡོ ¶ ནཱམ ཨནྟཔྤཙྩཡནྟཱ.
‘‘ཨིཝཎྞུཝཎྞཱ ཛྷལཱ’’ཏི ཨིཝཎྞུཝཎྞཱནཾ ཡཐཱསངྑྱཾ ཛྷལསཉྙཱ.
ཛྷལཏོ ཝཱཏྭེཝ.
གྷཔཏོ ཙ ཡོནཾ ལོཔོ.
གྷཔཛྷལཏོ ཡོནཾ ལོཔོ ཝཱ ཧོཏི.
ཡོསུ ཀཏནིཀཱརལོཔེསུ དཱིགྷཾ.
ཀཏོ ནིཀཱརོ ལོཔོ ཙ ཡེསཾ ཏེསུ ཡོསུ སརཱནཾ དཱིགྷོ ཧོཏི. ཨགྒཱི. པཀྑེ-ཨཏྟནྟྭེཝ.
ཡོ སྭཀཏརསྶོ ཛྷོ.
ཡོསུ ཨཀཏརསྶོ ཛྷོ ཨཏྟཾ ཡཱཏི. ཨགྒཡོ. ཏཐཱལཔནེ.
ཛྷལཔཏོ ཨཾ མོ ཙ བིནྡུཾ ཡནྟི. ཨགྒིཾ. ཨགྒཱི, ཨགྒཡོ.
༨༡. ཨགྒིནཱ. དཱིགྷེ-ཨགྒཱིབྷི, ཨགྒཱིཧི.
༨༢. ‘‘ཛྷལཏོ སསྶ ནོ ཝཱ’’ཏི སསྶ ནོཏྟཾ ཝཱ. ཨགྒིནོ, ཨགྒིསྶ. ཨགྒཱིནཾ.
༨༣. ‘‘ཛྷལཏོ ཙེ’’ཏི སྨཱསྶ ནཱ. ཨགྒིནཱ.
༨༤. ཨགྒིམྷི, ཨགྒིསྨིཾ. ཨགྒཱིསུ.
༨༥. ཨཱདི ཨགྒཱིཝ. སྨིཾནོ པན ‘‘ཨཱདིཏོ ཨོ ཙེ’’ཏི ཨཾ, ཨོ ཙ ཝཱ. ཨཱདི, ཨཱདོ, ཨཱདིམྷི, ཨཱདིསྨིཾ. ཨཱདཱིསུ.
༨༦. དཎྜཱི ¶ , སི.
‘‘ཨགྷོ རསྶ’’མཱདིནཱ རསྶེ སམྤཏྟེ ‘‘ན སིསྨིམནཔུཾསཀཱནཱི’’ཏི སིམྷི ཨནཔུཾསཀཱནཾ ན རསྶོ. སིལོཔོ, དཎྜཱི, ཡོལོཔེ – དཎྜཱི. པཀྑེ –
ཨགྷོ རསྶམེཀཝཙནཡོསྭཔི ཙ.
ཨེཀཝཙནཡོསུ ཛྷལཔཱ རསྶཾ ཡནྟི.
ཛྷཏོ ཀཏརསྶཱཏྭེཝ.
ཡོནཾ ནོ.
ཀཏསྶཱ ཛྷཏོ ཡོནཾ ནོཏྟཾ ཧོཏི. དཎྜིནོ.
༨༧. ‘‘ཛྷལཔཱ རསྶ’’ནྟི གེ པརེ ཛྷལཔཱནཾ རསྶོ. ཧེདཎྜི. དཎྜཱི, དཎྜིནོ.
༨༨. ཝཱ ¶ ཨཾཨིཏྭེཝ.
‘‘ནཾ ཛྷཏོ ཀཏརསྶཱ’’ཏི ཨཾཨིཙྩསྶ ནཾ ཝཱ. དཎྜིནཾ, དཎྜིཾ. དཎྜཱི, དཎྜིནོ.
‘‘སྨིནྣཱི’’ཏི སྨིནོ ནི. དཎྜིནི. དཎྜཱིསུ.
ཝཱ ཡོནཾཏྭེཝ.
‘‘ལཏོ ཝོ ཀཱརོ ཙེ’’ཏི ལཏོ ཡོནཾ ཝོཏྟཾ ཝཱ.
ཨཏྟཾ ཨཀཏརསྶོཏྭེཝ.
ཝེཝོསུ ལོ ཙ.
ཝེཝོསུ ཨཀཏརསྶོ ལོ ཨཏྟཾ ཡཱཏི. བྷིཀྑཝོ, པཀྑེ – ཡོལོཔ དཱིགྷཱ. བྷིཀྑཱུ.
‘‘ཨཀཏརསྶཱ ལཏོ ཡྭཱལཔནསྶ ཝེཝོ’’ཏི ཨཱལཔནེ ཡོསྶ ཝེཝོཀཱརཱ, ཨཏྟཾ. བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཝོ, བྷིཀྑཱུ.
༩༤. བྷིཀྑུཾ. བྷིཀྑཝོ, བྷིཀྑཱུ. སེསཾ ཨགྒཱིཝ.
‘‘ལཏོ ¶ ཝོཀཱརོ ཙེ’’ཏཱིཧ ཀཱརགྒཧཎེན ཡོནཾ ནོཏྟཾ, ཙཀཱརེན ཀྭཙི ཝོནོནམབྷཱཝོཝ ཝིསེསོ. ཛནྟུནོ, ཛནྟུཡོ.
‘‘སཏྠུཔིཏཱདཱིནམཱ སིསྨིཾ སིལོཔོ ཙེ’’ཏི སཏྠཱདྱནྟསྶ ཨཱ, སིལོཔོ ཙ. སཏྠཱ.
སཏྠུཔིཏཱདཱིནནྟྱདྷིཀཱརོ.
ཨཉྙེསྭཱརཏྟཾ.
སིཏོཉྙེསུ སཏྠཱདྱནྟསྶ ཨཱརོ ཧོཏི.
ཏཏོ ཡོནམོ ཏུ.
ཏཏོ ཨཱརཏོ ཡོནཾ ཨོ ཧོཏི. སཏྠཱརོ.
༩༩. ‘‘ནཱ ཨཱ’’ཏི ཨཱརཏོ ནཱསྶ ཨཱ. སཏྠཱརཱ. སཏྠཱརེབྷི, སཏྠཱརེཧི.
སེ ¶ སཏྠཱདྱནྟསྶ ཨུ ཧོཏི སལོཔོ ཙ ཝཱ. སཏྠུ, སཏྠུནོ, སཏྠུསྶ.
‘‘ཝཱ ནམྷཱི’’ཏི ནམྷི ཨཱརོ ཝཱ. སཏྠཱརཱནཾ.
‘‘སཏྠུནཱཏྟཉྩེ’’ཏི ནམྷི སཏྠཱདྱནྟསྶ ཨཏྟཾ ཝཱ. དཱིགྷེསཏྠཱནཾ.
༡༠༡. ‘‘ཏཏོ སྨིམཱི’’ཏི ཨཱརཏོ སྨིནོ ཨི. ‘‘ཨཱརོ རསྶམཱིཀཱརེ’’ཏི ཨིམྷི ཨཱརསྶ རསྶོ. སཏྠརི. སཏྠཱརེསུ. ཨེཝཾ ནཏྟཱདི.
༡༠༢. པིཏཱ ¶ སཏྠེཝ. ‘‘པིཏཱདཱིནམསིམྷཱི’’ཏི སིཏོཉྙེསུ ཨཱརསྶ རསྶོཝ ཝིསེསོ. པིཏརོ.
ནམྷི – པིཏཱུནནྟིཔི ཧོཏི. ཨེཝཾ བྷཱཏུཔྤབྷུཏཡོ.
༡༠༣. ཨབྷིབྷཱུ. རསྶེ-ཨབྷིབྷུཝོ. ཡོལོཔེཨབྷིབྷཱུ. སེསཾ བྷིཀྑཱུཝ, རསྶོཝ ཝིསེསོ.
༡༠༤. ཨེཝཾ ¶ སབྦཉྙཱུ. པུབྦེཝ ཡོནཾ ནོཀཱརོ ཙ. སབྦཉྙུནོ, སབྦཉྙཱུ.
གཱཝཨིཏྭེཝ.
‘‘ཡོསུ ཙེ’’ཏི གོསདྡོཀཱརསྶ ཨཱཝོ, ‘‘ཏཏོ ཡོནམོ ཏུ’’ཏཱིཧ ཏུསདྡེན ཡོནཾ ཨོ. གཱཝོ. ཏཐཱལཔནེ.
ཨམྷི པརེ གོསདྡོཀཱརསྶ ཨཱཝཨཝཱ ཧོནྟི, ཙསདྡེན ཧིནཾཝཛྫིཏེསུ སེསེསུཔི.
༡༠༧. ‘‘ཨཱཝསྶུ ཝཱ’’ཏི ཨམྷི ཨཱཝནྟསྶ ཨུཏྟཾ ཝཱ, གཱཧྭཾ, གཱཝཾ, གཝཾ. ཡོ-གཱཝོ. གཱཝེན, གཝེན. གོབྷི, གོཧི.
༡༠༨. ‘‘གཱཝ སེ’’ཏི སེ ཨོསྶ ཨཱཝོ. གཱཝསྶ, གཝསྶ. ‘‘ཏཏོ ན’’མཱདོ ཙཀཱརེན ནཾཨིཙྩསྶ ཨཾ, ཨོསྶ ཨཝོ ཙ. གཝཾ.
༡༠༩. ‘‘སུཧིནཱསུ ¶ ཙེ’’ཏཱིཧ ཙཀཱརེན གོསྶ གུ ཙ. དྭིཏྟེ-གུནྣཾ, གོནཾ. གཱཝཱ, གཝཱ, གཱཝམྷཱ, གཝམྷཱ, གཱཝསྨཱ, གཝསྨཱ. གོབྷི, གོཧི.
༡༡༠. གཱཝེ, གཝེ, གཱཝམྷི, གཝམྷི, གཱཝསྨིཾ, གཝསྨིཾ. གཱཝེསུ, གཝེསུ, གོསུ.
པུལླིངྒཱ.
ཨིཏྠིལིངྒ
༡༡༡. ཀཉྙཱ ¶ . སིལོཔོ.
‘‘ཨཱ གྷོ’’ཏི ཨིཏྠིཡཾ ཨཱཀཱརསྶ གྷསཉྙཱ. ཡོ ལོཔེ – ཀཉྙཱ. པཀྑེ – ཀཉྙཱཡོ.
༡༡༢. ‘‘གྷཏེ ཙེ’’ཏི གསྶ ཨེ. ཧེ-ཀཉྙེ. ཀཉྙཱ, ཀཉྙཱཡོ.
‘‘གྷཏོ ནཱདཱིན’’ནྟི ནཱདེཀཝཙནཱནམཱཡོ. ཀཉྙཱཡ. ཀཉྙཱབྷི, ཀཉྙཱཧི.
གྷཔེཧི སྨིནོ ཡཾ ཝཱ ཧོཏི. ཀཉྙཱཡཾ, ཀཉྙཱཡ. ཀཉྙཱསུ.
༡༡༧. རཏྟི ¶ , སིལོཔོ.
‘‘ཏེ ཨིཏྠིཁྱཱ པོ’’ཏི ཨིཏྠིཡམིཝཎྞུཝཎྞཱནཾ པསཉྙཱ. ཡོལོཔདཱིགྷཱ. རཏྟཱི. པཀྑེ – རཏྟིཡོ. ཏཐཱལཔནེ.
‘‘པཏོ ཡཱ’’ཏི ནཱདེཀཝཙནཱནཾ ཡཱ. རཏྟིཡཱ. རཏྟཱིབྷི, རཏྟཱིཧི.
༡༢༢. ནདཱི ¶ . སེསཾ རཏྟཱིཝ. ཨགྷཏྟཱ རསྶོཝ ཝིསེསོ.
༡༢༤. མཱཏུ, དྷཱིཏུ, དུཧིཏྭཱདཡོ པིཏེཝ.
ཀཉྙཨིཏི ཋིཏེ –
ཨིཏྠིཡམཏོ ཨཱཔཙྩཡོ.
ཨིཏྠིཡཾ ཝཏྟམཱནཱ ཨཀཱརནྟཏོ ཨཱཔཙྩཡོ ཧོཏི. སརལོཔཔཀལྱཱདི. ཀཉྙཱ.
‘‘དྷཱཏུཔྤཙྩཡཝིབྷཏྟི ཝཛྫིཏམཏྠཝཾ ལིངྒ’’ནྟི ཝཙནཏོ པཙྩཡནྟསྶཱལིངྒཏྟཱ ཏདྡྷིཏཱདིསུཏྟེ ཙཀཱརེན ནཱམམིཝ ཀཏེ – སྱཱདི. ཨེཝཾ ཨཱིཨིནཱིསུ.
ཨེཝཾ ཨཛཱ, ཨེལ༹ཀཱ, ཀོཀིལཱ, ཨསྶཱ, མཱུསིཀཱ, བལཱཀཱ, མནྡཱ, ཛརཱཨིཙྩཱདི.
ནདཱདིཏོ ཝཱ ཨཱི.
ཨིཏྠིཡཾ ¶ ནདཱདིཏོ ཝཱ ཨནདཱདིཏོ ཝཱ ཨཱི ཧོཏི. ནདཱི, ནགརཱི, ཀུམཱརཱི, བྲཱཧྨཎཱི, ཏརུཎཱི, ཀུཀྐུཊཱི, ཨིཏྠཱི ཨིཙྩཱདི.
‘‘མཱཏུལཱདཱིནམཱནཏྟམཱིཀཱརེ’’ཏི ¶ ཨཱིམྷི མཱཏུལཱདྱནྟསྶ ཨཱནོ. མཱཏུལཱནཱིཏྱཱདི.
ཨནདཱདིཏོ ཝཱ ཨཱི. སཁཱི, ཧཏྠཱི.
བྷཝཏོ བྷོཏོ.
ཨཱིམྷི བྷཝནྟསྶ བྷོཏོ ཧོཏི. བྷོཏཱི.
༡༢༧. ‘‘ཎ ¶ ཝ ཎིཀཎེཡྻ ཎནྟཱུཧཱི’’ཏི ཨཱི. མཱནཝཱི, ནཱཝིཀཱི, ཝེནཏེཡྻཱི, གོཏམཱི.
༡༢༨. ‘‘ནྟུསྶ ཏམཱིཀཱརེ’’ཏི ནྟུསྶ ཏོ ཝཱ. གུཎཝཏཱི, གུཎཝནྟཱི. དྷིཏིམཏཱི, དྷིཏིམནྟཱི.
ནྟསྶ ནྟུབྱཔདེསོ. མཧཏཱི, མཧནྟཱི.
༡༢༩. པཏིབྷིཀྑུརཱཛཱིཀཱརནྟེཧི ཨིནཱི.
པཏྱཱདཱིཧི ¶ ཨཱིཀཱརནྟེཧི ཙ ཨིཏྠིཡཾ ཨིནཱི ཧོཏི.
‘‘པཏིསྶིནཱིམྷཱི’’ཏི པཏྱནྟསྶ ཨཏྟེ སརལོཔཱདོ ཏུཀཱརེན ལོཔཱབྷཱཝོ. ‘‘ཝཱ པརོ ཨསརཱུཔཱ’’ཏི ཨིལོཔོ, དཱིགྷོ ཙ. གཧཔཏཱནཱི, བྷིཀྑུནཱི, རཱཛིནཱི, མེདྷཱཝིནཱི, ཏཔསྶིནཱི, དྷམྨཙཱརིཎཱི, བྷཡདསྶཱཝིནཱི, བྷུཏྟཱཝིནཱིཏྱཱདི.
ཨིཏྠིལིངྒཱ.
ནཔུཾསཀལིངྒ
༡༣༠. ཙིཏྟ ¶ , སི.
ནཔུཾསཀེཧི ཨཏོ ནིཙྩནྟེཝ.
སིཾ.
ཨཀཱརནྟེཏི ནཔུཾསཀེཧི སིསྶ ནིཙཾ ཨཾ ཧོཏི. ཙིཏྟཾ.
ཡོནཾ ནི ནཔུཾསཀེཧིཏྭེཝ.
ཨཏོ ནིཙྩཾ.
ཨཀཱརནྟེཧི ན པུཾསཀེཧི ཡོནཾ ནིཙྩཾ ནི ཧོཏི, ནིསྶ ཨཱ. ཙིཏྟཱ. པཀྑེ – ཡོསྭཱདིནཱ དཱིགྷེ – ཙིཏྟཱནི.
༡༣༡. གལོཔེ – ཧེ – ཙིཏྟ. ཙིཏྟཱ, ཙིཏྟཱནི.
༡༣༢. ཙིཏྟཾ ¶ . ནིསྶ ཨེ – ཙིཏྟེ, ཙིཏྟཱནི. སེསཾ བུདྡྷོཝ.
ནཱ ཝཱཏྭེཝ.
མནཱདིཏོ སྨིནྣཱནཾ ཨིཨཱ ཝཱ ཧོནྟི.
ས སརེ ཝཱགམོ.
ཝིབྷཏྱཱདེསེ སརེ པརེ མནཱདིཏོ སཱགམོ ཝཱ ཧོཏི. མནསཱ.
མནཱདིཏོ སསྶ ཨོ ཧོཏི, ཙསདྡེན སྨཱསྶ ཨཱ ཙ. མནསོ, མནསཱ.
༡༣༦. མནསི ¶ . སེསཾ ཙིཏྟཾཝ.
མནཾ སིརཾ ཨུརཾ ཏེཛཾ, རཛཾ ཨོཛཾ ཝཡཾ པཡཾ;
ཡསཾ ཏཔཾ ཝཙཾ ཙེཏཾ, ཨེཝམཱདི མནོགཎོ.
༡༣༨. གུཎཝནྟུ ¶ , སི.
‘‘ཨཾ ནཔུཾསཀེ’’ཏི སིམྷི སཝིབྷཏྟིསྶ ནྟུསྶ ཨཾ. གུཎཝཾ. ནྟུསྶ ཏྟེ – གུཎཝནྟཱནི.
༡༣༩. ཡོཏོཉྙཾ པུམེཝ. ཨེཝཾ གཙྪཾ.
ཝཱཏྭེཝ.
‘‘ཡོནནྣི ནཔུཾསཀེཧཱི’’ཏི ཡོནཾ ནི ཝཱ. ཨཊྚཱིནི. ཛྷཏྟཱ ཡོལོཔེ – ཨཊྛཱི. ཏཐཱལཔནེ.
༡༤༡. ཨཊྛིཾ, ཨཊྛཱིནི, ཨཊྛཱི. སེསཾ ཨགྒཱིཝ.
ཨགྷཏྟཱ རསྶོ, དཎྜི. ཡོཏོཉྙཾ པུམེཝ.
ནཔུཾསཀལིངྒཱ.
པུམིཏྠིལིངྒ
༡༤༤. པུམིཏྠིལིངྒཱ ¶ – གྷཊ, ཀཊ, ཡཊྛི, མུཊྛི, སིནྡྷུ, རེཎུཔྤབྷུཏཡོ དྭིཔད ཙཏུཔྤད ཛཱཏིཝཱཙིནོ ཙ.
ཡཐཱ – གྷཊོ, ཨཱིཔཙྩཡེ-གྷཊཱི. ཨེསོ ཡཊྛི, ཨེསཱ ཡཊྛིཙྩཱདི.
དྭིཔདཛཱཏིཝཱཙིནོ ཡཐཱ – ཁཏྟིཡོ. ཨཱཔཙྩཡེ- ཁཏྟིཡཱ, སམཎོ, ཨཱིམྷི-སམཎཱིཨིཙྩཱདི.
ཙཏུཔྤདཛཱཏིཝཱཙིནོ ཡཐཱ – གཛོ, ཨཱ-གཛཱ, བྱགྒྷོ, ཨཱིམྷི - བྱགྒྷཱིཨིཙྩཱདི.
པུམནཔུཾསཀལིངྒ
༡༤༥. པུམནཔུཾསཀལིངྒཱ ¶ – དྷམྨ, ཀམྨ, བྲཧྨ, ཀུསུམ སངྒམ, པདུམ, ཨསྶམ, ཝིཧཱར, སརཱིར, སུཝཎྞ, ཝཎྞ, ཀཧཱཔཎ, བྷཝན, བྷུཝན, ཡོབྦན, བྷུསན, ཨཱསན, སཡན, ཨོདན, ཨཱཀཱས, ཨུཔཝཱས, མཱས, དིཝས, རས, ཐལ, ཕལ, རཊྛ ཨམྦུ, མདྷྭཱདཡོ.
ཨིཏྠིནཔུཾསཀལིངྒ
༡༤༦. ཨིཏྠིནཔུཾསཀལིངྒཱ – ནགར, ཨཙྩིཔྤམུཁཱ.
སབྦལིངྒ
༡༤༧. སབྦལིངྒཱ ¶ – ཏཊ པུཊ པཏྟ མཎྜལ ཀལསཱ དཡོ, ནཱམཱིཀཏཱ, སབྦནཱམཱནི ཙ. ཡཐཱ – ཏཊོ, ཨཱིམྷི – ཏཊཱི, ཏཊམིཙྩཱདི.
ནཱམཱིཀཏཱ ཡཐཱ – དེཝདཏྟོ, ཨཱ – དེཝདཏྟཱ དེཝདཏྟམིཙྩཱདི.
སབྦནཱམ
༡༤༨. སབྦ ¶ , ཀཏར, ཀཏམ, ཨུབྷཡ, ཨིཏར, ཨཉྙ, ཨཉྙཏར, ཨཉྙཏམ, པུབྦ, པར, ཨཔར, དཀྑིཎ, ཨུཏྟར, ཨེཀ, ཡ, ཏ, ཨེཏ, ཨིམ, ཨམུ, ཀིཾ, ཏུམྷ, ཨམྷ-ཨིཏི སབྦནཱམཱནི.
སབྦོ བུདྡྷོཝ. ཨཡཾ ཝིསེསོ.
ཡོཏྭེཝ.
སབྦནཱམཀཱརཏེ པཋམོ.
སབྦཱདཱིནམཀཱརཏོ ¶ པརོ པཋམོ ཡོ ཨེཏྟཾ ཡཱཏི སབྦེ.
‘‘ཏཡོ ནེཝ ཙ སབྦནཱམེཧཱི’’ཏི ནིསེདྷཱ སསྨཱསྨིནྣཾ ཨཱཡ ཨཱ ཨེ ན ཧོནྟི. སབྦསྶ.
སབྦཏོ ནཾ སཾསཱནཾ.
སབྦཱདིཏོ ནཾཨིཙྩསྶ སཾསཱནཾ ཧོནྟི.
ཨཀཱརོ ཨེཨིཏྭེཝ.
སབྦནཱམཱནཾ ནམྷི ཙ.
ནམྷི སབྦཱདཱིནམཀཱརསྶ ཨེ ཧོཏི. སབྦེསཾ, སབྦེསཱནཾ.
༡༤༩. ཨིཏྠིཡཾ ¶ ཨཱ, སབྦཱ ཀཉྙཱཝ. ཨཡཾ ཝིསེསོ. ཝཱཏྭེཝ.
གྷཔཏོ སྨིཾསཱནཾ སཾསཱ.
གྷཔསཉྙཱཏོ སབྦཱདིཏོ སྨིཾསཱནཾ སཾསཱ ཝཱ ཧོནྟི.
‘‘སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཙེ’’ཏི སཱགམོ.
གྷོ རསྶཾ.
ཨེཀཝཙནསཾསཱསུ གྷོ རསྶཾ ཡཱཏི. སབྦསྶཱ, སབྦཱཡ. སབྦཱསཾ, སབྦཱསཱནཾ. སབྦསྶཾ, སབྦཱཡཾ. སབྦཱསུ.
ནེཏཱཧི སྨིམཱཡཡཱ.
གྷཔཉྙཱཧི སབྦཱདཱིཧི སྨིནོ ཨཱཡ ཡཱ ན ཧོནྟི.
༡༥༠. ནཔུཾསཀེ ¶ – སབྦཾ. སབྦཱནི. ཨེཝཾ དུཏིཡཱ.
སབྦཱདཡོ ནཔུཾསཀེ ཏཏིཡཱདཱིསུ སཀསཀཔུམསམཱ. ཨེཝཾ ཡ - སདྡནྟཱ.
༡༥༡. པུབྦཔརཱཔརེཧི ཏུ སྨིནོ ‘‘ཡདནུཔཔནྣཱ ནིཔཱཏནཱ སིཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི ཨནིཏྠིཡཾ ཨེ ཝཱ. པུབྦེ, པུབྦསྨིཾཨིཙྩཱདི.
ཨེཀསདྡོ སངྑྱཱཏུལྱཉྙཱསཧཱཡཏྠོ. ཡདཱ སངྑྱཏྠོ, ཏདེཀཝཙནོ, ཨཉྙཏྠ སབྦཝཙནོ ཙ.
ཡཱདཱིནམཱལཔནཾ ནཏྠི.
སིམྷི སཾ ཨནཔུཾསཀསྶེཏྭེཝ.
ཨེཏཏེསཾ ཏོ.
སིམྷི ཨནཔུཾསཀཱནཾ ཨེཏཏཨིཙྩེཏེསཾ ཏཀཱརསྶ ས ཧོཏི. སོ.
ཏསྶ ཝཱ ནཏྟཾ སབྦཏྠ.
ཏིལིངྒེསུ ¶ སབྦཱདཱིནཾ ཏཀཱརསྶ ནོ ཝཱ ཧོཏི. ནེ, ཏེ. སེསཾ སབྦསམཾ, ནཏྟཾཝ ཝིསེསོ.
༡༥༣. ཨིཏྠིཡཾ – སཱ, ནཱ, ནཱཡོ, ཏཱ, ཏཱཡོཨིཙྩཱདི.
ཝཱཏྭེཝ.
ཏཏོ སསྶ སྶཱཡ.
ཏཱཨེཏཱཨིམཱཧི སསྶ སྶཱཡོ ཝཱ ཧོཏི.
སཾསཱསྭེཀཝཙནེསུ ཨིཨིཏྭེཝ.
ཏསྶཱ ཝཱ.
ཨེཀཝཙནསཾསཱསུ ཏཱསདྡསྶ ཨཱ ཨིཏྟཾ ཝཱ ཡཱཏི. ཏིསྶཱཡ, ཏིསྶཱ, ཏསྶཱ, ཏཱཡ. ཏཱསཾ, ཏཱསཱནཾ. ཏིསྶཾ, ཏསྶཾ, ཏཱཡཾ. ཏཱསུ.
༡༥༤. ནཔུཾསཀེ ¶ – ཏཾཨིཙྩཱདི.
སཾསཱསྭེཀཝཙནེསྭེཏྭེཝ.
ཨེཏིམཱསམི.
ཨེཀཝཙནསཾསཱསུ ཨེཏཱཨིམཱནམནྟསྶ ཨི ཧོཏི. ཨེཏིསྶཱཡ, ཨེཏིསཱ, ཨེཏཱཡ. ཨེཏཱསཾ, ཨེཏཱསཱནཾ. ཨེཏིསྶཾ, ཨེཏསྶཾ, ཨེཏཱཡཾ. ཨེཏཱསུ. སེསཾ སབྦཱཝ.
‘‘ཨནཔུཾསཀསྶཱཡཾ སིམྷཱི’’ཏི ཨིམསྶ ཨཡཾ. སིལོཔོ. ཨཡཾ, ཨིམེ. ཨིམཾ, ཨིམེ.
‘‘ཨནིམི ནཱམྷི ཙེ’’ཏི ཨིམསྶ ཨནོ, ཨིམི ཙ. ཨནེན, ཨིམིནཱ.
‘‘སབྦསྶིམསྶེ ཝཱ’’ཏི སུནཾཧིསུ ཨེཝཱ. ཨེཧི, ཨིམེཧི. ཝཱ སྨཱསསྨིཾསཾསཱསྭཏྟནྟྭེཝ.
ཨིམསདྡསྶ ཙ.
སསྨཱསྨིཾསཾསཱསུ ¶ ཨིམསྶ ཨཏྟཾ ཝཱ ཧོཏི. ཨསྶ, ཨིམསྶ. ཨེསཾ, ཨེསཱནཾ, ཨིམེསཾ, ཨིམེསཱནཾ. ཨསྨཱ, ཨིམམྷཱ, ཨིམསྨཱ. ཨེཧི, ཨིམེཧི. ཨསྨིཾ, ཨིམམྷི, ཨིམསྨིཾ. ཨེསུ, ཨིམེསུ.
ཨཏྟཔཀྑེ – ‘‘ན ཏིམེཧི ཀཏཱཀཱརེཧཱི’’ཏི སྨཱསྨིནྣཾ མྷཱམྷི ན སིཛ྄ཛྷནྟེ.
༡༥༩. ཨིཏྠིཡཾ – ཨཡཾ. སེསཾ ཨེཏཱཝ, སཾསཱསྭཏྟཾཝ ཝིསེསོ.
༡༦༠. ནཔུཾསཀེ – སཝིབྷཏྟིསྶ ཝཱཏྭེཝ.
‘‘ཨིམསྶིདམཾསིསུ ནཔུཾསཀེ’’ཏི ཨིམསྶ ཨིདཾ ཝཱ. ཨིདཾ, ཨིམཾ ཨིམེ, ཨིམཱནི. ཨེཝཾ དུཏིཡཱ.
༡༦༡. ཨམུ ¶ , སི.
ཝཱ ཨནཔུཾསཀསྶ སིམྷིཏྭེཝ.
‘‘ཨམུསྶ མོ སཾ’’ཏི མསྶ སོ ཝཱ, སིལོཔོ. ཨསུ.
‘‘སབྦཏོ ཀོ’’ཏི སབྦནཱམཏོ ཀཱགམོ. ‘‘སོ’’ཏི ཨོ, ཨམུཀོ, པཀྑེ – ཨམུ. ཨམཱུ, ཨམུཡོ.
པུབྦེཝ ¶ ཡོནཾ ཝོཀཱརོ ན. ཨམུཾ. ཨམཱུ, ཨམུཡོ. སེསཾ བྷིཀྑཱུཝ སབྦཱདིཀཱརིཡཱཉྙཏྲ.
༡༦༢. ཨིཏྠིཡཾ – ཨསུ. སེསཾ ཡཱགུསམཾ. ཝིསེསོཡཾ – ཨམུསྶཱ, ཨམུཡཱ. ཨམཱུསཾ, ཨམཱུསཱནཾ. ཨམུསྶཾ, ཨམུཡཾ. ཨམཱུསུ.
༡༦༣. ནཔུཾསཀེ – སཝིབྷཏྟིསྶ ཨཾསིསུ ནཔུཾསཀེཏྭེཝ.
‘‘ཨམུསྶཱདུཾ’’ཏི ཨདུཾ. ཨདུཾ. ཨམཱུ, ཨམཱུནི. ཨེཝཾ དུཏིཡཱ.
༡༦༤. ‘‘སེསེསུ ཙེ’’ཏི སབྦཏྠ ཀིསྶ ཀོ. ཀོ, ཀཱ, ཀཾ ཨིཙྩཱདི. ལིངྒཏྟཡེ སབྦསམོ.
༡༦༥. ཏུམྷ ¶ , སི, ཨམྷ, སི.
སཝིབྷཏྟིསྶ ཏུམྷམྷཱནནྟྱདྷིཀཱརོ.
ཏྭམཧཾ སིམྷི ཙ.
སིམྷི སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏུམྷམྷཱནཾ ཏྭཾ ཨཧཾ ཧོནྟི. ཙསདྡེན ཏུམྷསྶ ཏུཝཾ ཙ. ཏྭཾ, ཏུཝཾ, ཨཧཾ. ཡོ – ཏུམྷེ.
‘‘མཡཾ ཡོམྷི པཋམེ’’ཏི ཨམྷསྶ མཡཾ ཧོཏི. མཡཾ.
༡༦༦. ‘‘ཏཾམམམྷཱི’’ཏི ཨམྷི ཏཾ མཾ ཧོནྟི.
‘‘ཏཝཾ མམཉྩ ནཝཱ’’ཏི ཨམྷི ཏཝཾ མམཉྩ ནཝཱ.
‘‘ཏུམྷསྶ ཏུཝཾ ཏྭམམྷཱི’’ཏི ཏུམྷསྶ ཏུཝཾ, ཏྭཉྩ. ཏཾ, ཏཝཾ, ཏུཝཾ, ཏྭཾ, མཾ, མམཾ.
ཨཱཀནྟྭེཝ.
‘‘ཝཱ ཡོཔྤཋམོ’’ཏི དུཏིཡཱཡོསྶ ཨཱཀཾ ཝཱ. ཏུམྷཱཀཾ, ཏུམྷེ. ཨམྷཱཀཾ, ཨམྷེ.
༡༦༧. ‘‘ནཱམྷི ཏཡཱ མཡཱ’’ཏི ནཱམྷི ཏཡཱ མཡཱ ཧོནྟི. ‘‘ཏཡཱཏཡཱིནཾ ཏཀཱརོ ཏྭཏྟཾཝཱ’’ཏི ཏསྶ ཏྭོ ཝཱ. ཏྭཡཱ, ཏཡཱ, མཡཱ. ཏུམྷེཧི, ཨམྷེཧི.
༡༦༨. ‘‘ཏཝ ¶ མམ སེ’’ཏི སེ ཏཝ མམ ཧོནྟི.
‘‘ཏུཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧཾ ཙེ’’ཏི སེ ཏུཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧཉྩ.
‘‘སསྶཾ’’ཏི སསྶ ཨཾ ཝཱ.
‘‘ཨམྷསྶ མམཾ སཝིབྷཏྟིསྶ སེ’’ཏི སེ ཨམྷསྶ མམཾ ཙ. ཏཝ, ཏུཡ྄ཧཾ, ཏུམྷཾ, མམ, མཡ྄ཧཾ, ཨམྷཾ, མམཾ.
‘‘ཏུམྷམྷེཧི ནམཱཀཾ’’ཏི ནཾཝཙནསྶ ཨཱཀཾ. ཏུམྷཱཀཾ, ཨམྷཱཀཾ. སྨཱནཱཝ.
༡༦༩. ‘‘ཏུམྷཱམྷཱནཾ ཏཡི མཡཱི’’ཏི སྨིམྷི ཏཡི མཡི ཧོནྟི. ཏྭེ ཀཏེ - ཏྭཡི, ཏཡི, མཡི, ཏུམྷེསུ, ཨམྷེསུ. ལིངྒཏྟཡེ སམཾ.
པདཏོ དུཏིཡཱ ཙཏུཏྠཱི ཚཊྛཱིསུ ཝོནོ.
ཨཏྠཛྫོཏཀཱ ཝཎྞཱ པདཾ, དུཏིཡཱ ཙཏུཏྠཱི ཚཊྛཱི བཧུཝཙནེསུ པརེསུ པདསྨཱ པརེསཾ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏུམྷཱམྷཱནཾ ཝོནོཀཱརཱ ནཝཱ ཧོནྟི.
རཀྑཏུ ¶ ཝོ, པསྶཏུ ནོ, དདཱཏི ཝོ, དདཱཧི ནོ, སདྡྷཱ ཝོ, སཏྠཱ ནོ.
ནཝཱཏི ཀིཾ, ཨེསོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ.
‘‘ཏེམེཀཝཙནེསུ ཙེ’’ཏི ཙཏུཏྠཱིཚཊྛེཀཝཙནེསུ ཏེ མེ ཧོནྟི. དདཱམི ཏེ, དདཱཧི མེ, ཨིདཾ ཏེ, ཨཡཾ མེ.
‘‘ནཨམྷཱི’’ཏི ¶ ཨམྷི ནིསེདྷོ. པསྶེཐ ཏཾ, ཨཛིནི མཾ.
‘‘ཝཱ ཏཏིཡེ ཙེ’’ཏི ཏཏིཡེཀཝཙནེ ཏེ མེ ཝཱ ཧོནྟི. ཀཏཾ ཏེ ཏཡཱ ཝཱ. ཀཏཾ མེ མཡཱ ཝཱ.
‘‘བཧུཝཙནེསུ ཝོནོ’’ཏི ཏཏིཡཱབཧུཝཙནེསུ ཝོ ནོ ཧོནྟི. བཧུཝཙནེ པཋམེ ཡོམྷི ཙ. ཀཏཾ ཝོ, ཀཏཾ ནོ, གཱམཾ ཝོ གཙྪེཡྻཱཐ, གཱམཾ ནོ གཙྪེཡྻཱམ.
སངྑྱཱ
ཨེཀསདྡོ སབྦནཱམེསུ ཝུཏྟོ.
༡༧༣. དྭཱདཡོ ¶ ཨཊྛཱརསནྟཱ བཧུཝཙནནྟཱ.
སཝིབྷཏྟིསྶ, ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀསངྑྱནྟི ཙཱདྷིཀཱརོ.
‘‘ཡོསུ དྭིནྣཾ དྭེ ཙེ’’ཏི དྭིསྶ དྭེ ཧོཏི. དྭེ, དྭེ, དྭཱིབྷི, དྭཱིཧི.
ནོ ཙ དྭཱདིཏོ ནམྷི.
ནམྷི དྭཱདིཏོ ནཀཱརཱགམོ ཧོཏི. དྭིནྣཾ, དྭཱིསུ, ལིངྒཏྟཡེ སམཾ.
༡༧༤. ཏིཙཏུནྣཾ ཏིསྶོ ཙཏསྶོ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི.
ཡོསུ ཨིཏྠིཔུམནཔུཾསཀེསུ སཝིབྷཏྟཱིནཾ ཏིཙཏུནྣཾ ཏིསྶོ ཙཏསྶོ ཨཱདཡོ ཧོནྟི. ཏཡོ, ཏཡོ, ཏཱིབྷི, ཏཱིཧི, ཏིནྣཾ.
‘‘ཨིཎྞམིཎྞནྣཾ ཏཱིཧི སངྑྱཱཧཱི’’ཏི ཏིསདྡཏོ ནཾཨིཙྩསྶ ཨིཎྞཾ ཨིཎྞནྣཾ ཙ. ཏིཎྞཾ, ཏིཎྞནྣཾ, ཏཱིསུ.
༡༧༥. ཨིཏྠིཡཾ-ཏིསྶོ ¶ , ཏིསྶོ, ཏཱིབྷི, ཏཱིཧི.
‘‘ནོ ཙཱ’’དོ ཙཀཱརེན ནམྷི སྶཾཨཱགམོ, ཝགྒནྟེཏིསྶནཾ, ཏཱིསུ.
༡༧༦. ནཔུཾསཀེ-ཏཱིཎི, ཏཱིཎི, ཏཱིཧི.
‘‘ཨོསརེ ཙེ’’ཏཱིཧ ཙཀཱརེན ཡོསུ ཨུསྶ ཨུརོ. ‘‘ཏཏོ ཡོནམོཏཱུ’’ཏཱིཧ ཏུཀཱརེན ཡོནཾ ཨོ. ཙཏུརོ. ཨེཝཾ དུཏིཡཱ. ཙཏཱུཧི, ཙཏུནྣཾ, ཙཏཱུསུ.
༡༧༨. ཨིཏྠིཡཾ ¶ , ཙཏསྶོ, ཙཏསྶོ, ཙཏཱུཧི. པུབྦེཝ སྶཾཨཱགམོ. ཡདཱདིནཱ ཨུསྶ ཨཏྟཾ. ཙཏསྶནྣཾ, ཙཏཱུསུ.
༡༨༠. ‘‘པཉྩཱདཱིན མཀཱརོ’’ཏི ཡོསུ སཝིབྷཏྟིསྶ པཉྩཱདྱནྟསྶ ཨཏྟཾ. པཉྩ, པཉྩ.
‘‘པཉྩཱདཱིན མཏྟཾ’’ཏི སུནཾཧིསུ པཉྩཱདྱནྟསྶ ཨཏྟཾ. ཨེདཱིགྷཱནམཔཝཱདོཡཾ. པཉྩཧི, པཉྩནྣཾ, པཉྩསུ. ལིངྒཏྟཡེ སམཾ.
༡༨༡. ཨེཝཾ ཚ སཏྟ ཨཊྛ ནཝ དསཱདཡོ ཨཊྛཱརསནྟཱ.
༡༨༢. ཝཱིསཏྱཱདཡོ ¶ ཨཱནཝུཏིཡཱ ཨིཏྠིལིངྒཱ ཨེཀཝཙནནྟཱ, ཝཱིསཏི རཏྟཱིཝ. ཨེཝཾ ཏིཾསཏི.
ཙཏྟཱལཱིསཾ པཉྙཱསཾ སདྡེཧི པརཱསཾ སབྦཱསཾ ཝིབྷཏྟཱིནཾ ‘‘སབྦཱསམཱ’’དོཏཱིཧ ཨཱདིསདྡེན ལོཔོ, སཊྛི ཝཱིསཏཱི ཝ. ཨེཝཾ སཏྟཏི ཨསཱིཏི ནཝུཏི.
སཏཾ ནཔུཾསཀམེཀཝཙནནྟཾ. ཨེཝཾ སཧསྶཱདི.
ཀོཊི ཝཱིསཏཱིཝ.
༡༨༣. རཱསིབྷེདེ ¶ ཏུ སབྦཏྠ བཧུཝཙནམྤི. ཡཐཱ-དྭེཝཱིསཏིཡོ བུདྡྷདནྟཱ. ཏིསྶོ ཝཱིསཏིཡོ དིནགྷཊིཀཱ. ཨེཝམཉྙཏྲ.
ཨེསེསོ ཨེཏནྟིཔྤསིདྡྷི, ལོཀསྶ ཧོཏི ཡཏྠཏྠེསུ.
ཐཱིཔུམནཔུཾསཀཱནིཏྱུཙྩནྟེ, ཏཱནིམཱནི ལོཀེནཱཏྠཱ.
ཨལིངྒ
ཀྭཙི ཏོ པཉྩམྱཏྠེ.
ལིངྒཏོ པཉྩམྱཏྠེ ཀྭཙི ཏོཔྤཙྩཡོ ཧོཏི.
‘‘ཏྭཱདཡོ ཝིབྷཏྟིསཉྙཱཡོ’’ཏི ཏོཔྤབྷུཏིདཱནྱནྟཱནཾ ཝིབྷཏྟིསཉྙཱ. ཏསྨཱ ཏདནྟཱནམྤི ཝིབྷཏྱནྟཏྟཱ པདཏྟཾ སིདྡྷནྟི ན པུན ཝིབྷཏྟི. ཙོརསྨཱ ཙོརཏོ. ཨེཝཾ པིཏིཏོ, ཨེཏྠ ‘‘པིཏཱདཱིན མསིམྷི’’ ཏྱཏྲཱསིམྷིགྒཧཎེན ཏོམྷི པིཏཱདཱིནཾ ཨུསྶ ཨི.
ཨིམསྶི ཐནྡཱནིཧཏོདྷེསུ ཙ.
ཐཾཨཱདཱིསུ པརེསུ ཨིམསྶ ཨི ཧོཏི. ཨིཏོ.
‘‘སབྦསྶེཏསྶཱཀཱརོ ཝཱ’’ཏི ཏོཐེསྭེཏསྶ ཨཏྟཾ ཝཱ, ཨཏོ, ཨེཏྟོ. པཀྑེ- ‘‘སརལོཔཱ’’དིནཱ ཨཀཱརལོཔོ.
‘‘ཏྲཏོཐེསུ ¶ ཙེ’’ཏི ཀིསྶ ཀུ. ཀུཏོ.
‘‘ཀྭཙི ཏོ’’ཏི སུཏྟདྭིདྷཱཀརཎེན སཏྟམྱཏྠེ ཙ ཏོ ཧོཏི, ཨཱདིསྨིཾ, ཨཱདིཏོ.
༡༨༥. ‘‘ཏྲཐ ¶ སཏྟམིཡཱ སབྦནཱམེཧཱི’’ཏི སཏྟམྱཏྠེ ཏྲཐཔྤཙྩཡཱ ཧོནྟི. སབྦསྨིཾ, སབྦཏྲ, སབྦཏྠ, དྭིཏྟཾ. ཨེཝཾ ཨཏྲ, ཨཏྠ. ཨེཏྠ ‘‘ཏྲེ ནིཙྩ’’ནྟི པུབྦེ ཨེཏསྶ ཨ. ཀུཏྲ, ཀུཏྠ.
‘‘སེསེསུ ཙེ’’ཏི ཀཱདེསེ-ཀཏྠ.
༡༨༦. ‘‘ཀིསྨཱ ཝོ ཙེ’’ཏི ཝཔྤཙྩཡོ. ‘‘ཀིསྶ ཀ ཝེཙེ’’ཏི ཀོ, ཀཀཱརཱཀཱརལོཔོ. ཀྭ.
༡༨༧. ‘‘ཧིཾ ཧཾ ཧིཉྩན’’ནྟི ཀསྨཱ ཧིཾ ཨཱདིཔཙྩཡཱ. ‘‘ཀུ ཧིཾ ཧཾསུ ཙེ’’ཏི ཀིསྶ ཀུ. ཙཀཱརེན ཧིཉྩནཾ དཱཙནཾསུ ཙ. ཀུཧིཾ, ཀུཧཾ, ཀུཧིཉྩནཾ.
༡༨༨. ‘‘ཏམྷཱ ཙེ’’ཏི ཧིཾཧཾ. ཏཧིཾ, ཏཧཾ.
༡༩༠. ‘‘ཨིམསྨཱ ¶ ཧདྷཱ ཙེ’’ཏི ཧདྷཱ. ཨིཧ, ཨིདྷ.
༡༩༡. ‘‘སབྦཏོ དྷཱི’’ཏི དྷི. སབྦདྷི.
‘‘ཀིཾསབྦཉྙེཀཡཀུཧི དཱདཱཙན’’ནྟི ཀིཾ ཨཱདིཏོ དཱ, དཱཙནཾ ཙ. ཀསྨིཾ ཀཱལེ ཀདཱ, ཀུདཱཙནཾ.
‘‘སབྦསྶ སོ དཱམྷི ཝཱ’’ཏི སབྦསྶ སོ ཝཱ. སདཱ, སབྦདཱ.
༡༩༣. ‘‘ཏམྷཱ དཱནི ཙེ’’ཏི དཱནི, དཱ ཙ. ཏདཱནི, ཏདཱ.
༡༩༤. ཡདཱདིནཱ ཨིམསདྡཱ, སམཱནཱཔརེཧི ཙ ཡཐཱསངྑྱཾ ཛྫ ཛྫུཔྤཙྩཡཱ, ཨིམ, སམཱནཱནཾ ཨ, སཱ ཙ. ཨཛྫ, སཛྫུ, ཨཔརཛྫུ.
༡༩༥. ‘‘ཨིམསྨཱ ¶ རཧིདྷུནཱདཱནི ཙེ’’ཏི རཧྱཱདིཔྤཙྩཡཱ. ‘‘ཨེཏ རཧིམྷཱི’’ཏི ཨིམསྶ ཨེཏོ. ཨེཏརཧི.
‘‘ཨ དྷུནཱམྷི ཙེ’’ཏི ཨིམསྶ ཨ. ཨདྷུནཱ, ཨིདཱནི.
སབྦཱསམཱཝུསོཔསགྒནིཔཱཏཱདཱིཧི ཙ.
ཨེཏེཧི པརཱ སབྦཱ ཝིབྷཏྟཱི ལུཔྱནྟེ. ཏྭཾ ཨཱཝུསོ, ཏུམྷེ ཨཱཝུསོ.
ཨུཔསགྒནིཔཱཏ
པ ¶ པརཱ ནི ནཱི ཨུ དུ སཾ ཝི ཨཝ ཨནུ པརི ཨདྷི ཨབྷི པཏི སུ ཨཱ ཨཏི ཨཔི ཨཔ ཨུཔ ཨེཏེ ཝཱིསཏྱུཔསགྒཱ.
ཙ ན ཝ ཝཱ མཱ ཧི དྷི ཙི ཀུ ཏུ ནུ ཙེ རེ ཧེ སྭེ ཝེ ཝོ ཁོ ནོ ཏོ ཡཾ ནཾ ཏཾ ཀིཾ ཧནྡ ཀིར ཨེཝ ཀཱིཝ ཡཱཝ ཏཱཝ ཝཏ ཝཐ ཨཐ ཨངྒ ཨིངྒྷ ཏགྒྷ ཨཱམ ནཱམ ནཱུན པུན པན ཨཱཧ སཧ སཀྐཱ ལབྦྷཱ ཧེཊྛཱ ཨཱརཱ དཱུརཱ དིཝཱ ནཝཱ ཝིནཱ ནཱནཱ ཨདྡྷཱ མུདྷཱ མིཙྪཱ པཙྪཱ ཨཱཝི སཀྑི སཙྩི སཙྪི བཧི ཡདི ཨིཏི ཀིནྟི ཨཏྠི སོཏྠི ཁལུ ནནུ ཀིམུ ཨསྶུ ཡགྒྷེ སཙེ ཧཝེ སུཝེ ཨརེ པུརེ ནམོ ཏིརོ ཨདྷོ ཨཐོ ཨཧོ རཧོ ཧཱིཡོ བྷཱིཡོ ཨནྟོ པཱཏོ སུདཾ ཀལླཾ ཨེཝཾ དྷུཝཾ ཨལཾ ཧལཾ སཡཾ སཱཡཾ སམཾ སཱམཾ ཀཱམཾ པཱརཾ ཨོརཾ ཙིརཾ ཧུརཾ ཨཧཾ སཧཾ ཨུཙྩཾ ནཱིཙཾ སཀིཾ སདྡྷིཾ, ཨཐཝཱ ཨནྟརཱ ཨཱརཀཱ བཱཧིརཱ བཧིདྡྷཱ ཡཱཝཏཱ ཏཱཝཏཱ སམནྟཱ སཱམནྟཱ ཨཱམནྟཱ སམྨུཁཱ ཙརཧི ཏརཧི སམྤཏི ཨཱཡཏི ཨུཔརི ཡཱཝདེ ཏཱཝདེ ཏིརིཡཾ སནིཀཾ སསཀྐཾ ཨེཏྟཱཝཏཱ པརམྨུཁཱ ཀིཏྟཱཝཏཱ ཨེཏརཧི ཨཉྙདཏྠུ སེཡྻཐིདཾ ཨཔྤེཝནཱམ བྷཱིཡོསོམཏྟཱཡ ཨིཙྩཱདཡོ ནིཔཱཏཱ.
༡༩༨. སདིསཱ ¶ ཡེ ཏིལིངྒེསུ, སབྦཱསུ ཙ ཝིབྷཏྟཱིསུ.
ཝཙནེསུ ཙ སབྦེསུ, ཏེ ནིཔཱཏཱཏི ཀིཏྟིཏཱ.
ཡཐཱ ¶ – ཨུཙྩཾ རུཀྑོ, ལཏཱ, གྷརཾ ཝཱ, ཨུཙྩཾ རུཀྑོ. ཧེ རུཀྑ, རུཀྑཾ, རུཀྑེན, རུཀྑསྶ, རུཀྑསྨཱ, རུཀྑེ ཝཱ ཨིཙྩཱདི. ཨུཙྩཾ རུཀྑོ, རུཀྑཱ ཝཱ ཨིཙྩཱདི. ཨེཝཾ ལཏཱ, གྷརཱནི.
ཨུབྷཡེསུ ཝིབྷཏྱཏྟ -
ཀྲིཡདེས སམཡ དིསཱགུཎཏྠེཧི;
སབྦཱཔི ཡཐཱཡོགཾ,
ཝིབྷཏྟིཡོཉྙེཧི ཏུཔྤཋམཱ.
ཏཾ ཡཐཱ – ཨདྷིཨནྟོསདྡེཧི སཏྟམཱི. སཡཾསདྡཱ ཏཏིཡཱ, ཚཊྛཱི ཙ. ནམོསདྡཱ པཋམཱ, དུཏིཡཱ ཙ. པཱརཾསདྡཱ སཏྟམཱི. དིཝཱསདྡཱ པཋམཱ, དུཏིཡཱ, སཏྟམཱི ཙ. ཧེཊྛཱསདྡཱ སཏྟམཱི. ཨུཙྩཾསདྡཱ སབྦཱཔི. པསདྡཱ ཙ ཙསདྡཱ ཙ པཋམཱ, ཧེསདྡཱ ཨཱལཔནེ པཋམཱ. ཏཐཱཉྙེཧིཔི.
༢༠༠. ཨུཔསགྒཱ ¶ སབྦེཔི སདྡནྟརེན སཧ པཡུཛྫནྟེ. ནིཔཱཏཱ ཏུ ཀེཙི ཝིསུམྤི. ཡཐཱ – པཧཱརོ, པཧརཏི, སཱ ཙ སོ ཙ བྷཱསཏི ཝཱ ཀརོཏི ཝཱ, སོཏྠིཏྱཱདི.
༢༠༡. ཨེཀེཀལིངྒཾ ¶ དྭིལིངྒཾ, ཏིལིངྒཾ ཙཱཔྱལིངྒིཀཾ.
ཙཏུདྷེཏི ནཱམཾ ནཱམཾ, ནམཏྱཏྠནྟི ཀིཏྟིཏཾ.
ནཱམིཀཾ.
༣. སམཱསཀཎྜ
སམཱསལཀྑཎཱདི
༢༠༢. ནཱམཱནཾ ¶ སམཱསོ ཡུཏྟཏྠོཏྱདྷིཀཱརོ. སམཱསོཏི བྷིནྣཏྠཱནཾ པདཱན མེཀཏྠཏཱ. ཡུཏྟཏྠོཏི ཨཉྙམཉྙསམྦནྡྷཏྠོ.
ཝིབྷཱསཱཏྱདྷིཀཱཏབྦཾ ¶ ཝཱཀྱཏྠཾ.
ཀམྨདྷཱརཡསམཱས
༢༠༣. ‘‘མཧནྟོ ཙ སོ ཝཱིརོ ཙཱ’’ཏི ཝཱཀྱེ –
དྭིཔདེ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ ཀམྨདྷཱརཡོ.
བྷིནྣཔྤཝཏྟིནིམིཏྟཱ ¶ སདྡཱ ཨེཀསྨིཾ ཝཏྠུནི པཝཏྟཱ ཏུལྱཱདྷིཀརཎཱ, ཝིསེསནཝིསེསསྶབྷཱུཏཱ སམཱནཱདྷིཀརཎཱ དྭེ པདཱ ཡདཱ སམསྱནྟེ, ཏདཱ སོ སམཱསོ ཀམྨདྷཱརཡོ
ནཱམ ¶ , ཨིདྷ ཝཱ སམཱསསུཏྟཱནི སཉྙཱདྭཱརེན སམཱསཝིདྷཱཡཀཱནི.
ཨགྒཧིཏཝིསེསནཱ ¶ བུདྡྷི ཝིསེསྶམྷི ན ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝིསེསནཾ པུབྦཾ ཧོཏི, སམཱསེནེཝ ཏུལྱཱདྷིཀརཎཏྟསྶ ཝུཏྟཏྟཱ ཏཔྤཀཱསནཏྠཾ པཡུཏྟཱ སམཱསཏོ ཨཏིརིཏྟཱ ཙ སོ ཨིཙྩེཏེ ‘‘ཝུཏྟཊྛཱནམཔྤཡོགོ’’ཏི ཉཱཡཱ ནཔྤཡུཛྫནྟེ. ཨེཝམཉྙཏྲ.
ཏེསཾ ཝིབྷཏྟིཡོ ལོཔཱ ཙ.
ཏེསཾ ཡུཏྟཏྠཱནཾ སམཱསཱནཾ པུབྦུཏྟརཔདཱནཾ ཝིབྷཏྟཱི ལུཔྱནྟེ, ཙཀཱརེན ཀྭཙི ན.
ཏཏོ མཧནྟ ཝཱིར ཨིཏི ཙ རཱུཔཔྤསངྒེ –
པཀཏི ཙསྶ སརནྟསྶ.
ཝིབྷཏྟཱིསུ ¶ ལུཏྟཱསུ སརནྟསྶ པུབྦབྷཱུཏསྶ, པརབྷཱུཏསྶ ཙ ཨསྶ སམཱསཔདསྶ པཀཏི ཧོཏཱིཏཱིཧ ལུཏྟཱཀཱརཱ པུནཱནཱིཡནྟེ.
ཏཏོ མཧནྟ ཝཱིརཨིཏི ཋིཏེ –
‘‘མཧཏཾ ¶ མཧཱ ཏུལྱཱདྷིཀརཎེ པདེ’’ཏི མཧནྟསྶ མཧཱ.
ཏདྡྷིཏ སམཱས ཀིཏཀཱ ནཱམཾཝཱཏཝེཏུནཱདཱིསུ ཙ.
ཏདྡྷིཏཱདཡོ ནཱམཾ ཨིཝ དཊྛབྦཱ ཏཝེཔྤབྷུཏིཔཙྩཡེ ཝཛྫེཏྭཱ.
ཏཏོ ¶ ཝཏྟིཙྪཱཡ སྱཱདི. མཧཱཝཱིརོ, མཧཱཝཱིརཱཨིཙྩཱདི.
༢༠༤. ཀམྨདྷཱརཡོ ¶ དྭནྡོ ཙ, ཏཔྤུརིསོ ཙ ལཱབྷིནོ.
ཏཡོ པརཔདེ ལིངྒཾ, བཧུབྦཱིཧི པདནྟརེ.
༢༠༥. རཏྟཱ ཙ སཱ པཊཱི ཙཱཏི རཏྟཔཊཱི, མཧནྟཱི ཙ སཱ སདྡྷཱ ཙཱཏི མཧཱསདྡྷཱ. ཨེཏྠ ‘‘ཀམྨདྷཱརཡསཉྙེ ཙེ’’ཏི པུབྦཔདེ པུམེཝ ཀཏེ ཨཱཨཱིཔཙྩཡཱནཾ ནིཝུཏྟི.
༢༠༦. ནཱིལཉྩ ཏཾ ཨུཔྤལཉྩཱཏི ནཱིལུཔྤལཾ, སཏྠཱིཝ སཏྠི, སཏྠི ཙ སཱ སཱམཱ ཙཱཏི སཏྠིསཱམཱ. མུཁམེཝ ཙནྡོ མུཁཙནྡོ.
ཝིསེསནཝིསེསྶཱནཾ ¶ ཡཐེཙྪཏྟཱ ཀྭཙི ཝིསེསནཾ པརཾ ཧོཏི, ཁཏྟིཡབྷཱུཏོཨིཙྩཱདི, ཨིཙྪཱ ཙ ཡཐཱཏནྟི.
ཨུབྷེ ཏཔྤུརིས སམཱས
༢༠༧. ནསདྡཱ སི, ཏསྶ ལོཔོ. ན སུརོ ཨསུརོ.
ཨེཏྠ ཀམྨདྷཱརཡེ ཀཏེ – ‘‘ཨུབྷེ ཏཔྤུརིསཱ’’ཏི ཏཔྤུརིསསཉྙཱ. ‘‘ཨཏྟནྣསྶ ཏཔྤུརིསེ’’ཏི ནསྶ ཨ. ན ཨསྶོ ཨནསྶོ. ཨེཏྠ ‘‘སརེ ཨན’’ཏི ནསྶ ཨན.
༢༠༨. ‘‘ནཱམཱནཾ ¶ སམཱསོ’’ཏི སུཏྟེ དྭིདྷཱཀཏེ ཨཡུཏྟཏྠཱནམྤི ཀྭཙི སམཱསོ. ན པུན གེཡྻཱ ཨཔུནགེཡྻཱ གཱཐེཏྱཱདི. ཨེཏྠ གེཡྻེན སམྦནྡྷོ ན-སདྡོ ཨཡུཏྟཏྠེནཱཔི པུནེན ཡོགཝིབྷཱགབལཱ སམསྱཏེ.
དིགུསམཱས
༢༠༩. ཏཡོ ¶ ལོཀཱ སམཱཧཊཱ ཏིལོཀཾ.
ཨེཏྠ ‘‘སངྑྱཱཔུབྦོ དིགཱུ’’ཏི ཀམྨདྷཱརཡསྶ དིགུསཉྙཱ. ‘དིགུསྶེཀཏྟཾ’’ཏི ཨེཀཏྟཾ, ནཔུཾསཀཏྟཉྩ.
སུདྡྷཏཔྤུརིསསམཱས
༢༡༠. ཏཔྤུརིསཱ ¶ ཏྭེཝ.
ཨམཱདཡོ པརཔདེཧི.
དུཏིཡནྟཱདཡོ པརཔདེཧི ནཱམེཧི ཡདཱ སམསྱནྟེ, ཏདཱ སོ སམཱསོ ཏཔྤུརིསོ ནཱམ.
གཱམཾ ¶ གཏོ གཱམགཏོ.
‘‘པསྶ ཝཱསིཊྛ གཱམཾ, གཏོ ཏིསྶོ སཱཝཏྠིཾ’’ཏྱ ཏྲཱཡུཏྟཏྠཏཱཡ ན སམཱསོ. ཏཐཱ ཉྙཏྲ ཉེཡྻཾ.
༢༡༡. རཉྙཱ ¶ ཧཏོ རཱཛཧཏོ.
ཀིཙྩནྟེཧི བྷཱིཡོ ཨདྷིཀཏྠཝཙནེ.
ཏབྦ, ཨནཱིཡ, ཎྱ, ཏེཡྻ, རིཙྩཔྤཙྩཡཱ ཀིཙྩཱ. ཐུཏིནིནྡཏྠམཛ྄ཛྷཱརོཔིཏཏྠཾ ཝཙནཾ ཨདྷིཀཏྠཝཙནཾ. སོཎལེཡྻོ ཀཱུཔོཨིཙྩཱདི. སོཎེཧི ཡཐཱ ལིཡ྄ཧཏེ, ཏཐཱ པུཎྞཏྟཱ ཐུཏི. ཏེཧི ཨུཙྪིཊྛཏྟཱ ནིནྡཱ ཙ.
དདྷིནཱ ཨུཔསིཏྟཾ བྷོཛནཾ དདྷིབྷོཛནཾ, སམཱསཔདེནེཝ ཨུཔསིཏྟཀྲིཡཱཡ ཀཐནཱ ནཏྠེཏྠཱཡུཏྟཏྠཏཱ. ཨུཔསིཏྟསདྡཱཔྤཡོགོ པུབྦེཝ.
༢༡༢. ཀརཎེ ¶ ཏུ-ཨསིནཱ ཀལཧོ ཨསིཀལཧོ.
༢༡༣. བུདྡྷསྶ དེཡྻཾ བུདྡྷདྡེཡྻཾ, པརསྶཔདཾ, ཨེཏྠ ཝིབྷཏྱལོཔོ. ཨེཝཾ ཨཏྟནོཔདམིཙྩཱདི.
༢༡༤. ཙོརསྨཱ ¶ བྷཡཾ ཙོརབྷཡཾ. ཨེཝཾ བདྡྷནམུཏྟོཙྩཱདི.
‘‘བྲཱཧྨཎསྶ ཀཎྷཱ དནྟཱ’’ ཨིཙྩཏྲ དནྟཱཔེཀྑཱ ཚཊྛཱིཏི ཀཎྷེན སམྦནྡྷཱབྷཱཝཱ ན སམཱསོ. ཡདཱ ཏུ ཀཎྷཱ ཙ ཏེ དནྟཱ ཙེཏི ཀམྨདྷཱརཡོ, ཏདཱ ཚཊྛཱི ཀཎྷདནྟཱཔེཀྑཱཏི བྲཱཧྨཎཀཎྷདནྟཱཏི སམཱསོ ཧོཏེཝ.
༢༡༦. ‘‘རཉྙོ ¶ མཱགདྷསྶ དྷན’’ ནྟྱཏྲ རཉྙོཏི ཚཊྛཱི དྷན མཔེཀྑཏེ, ན མཱགདྷཾ. རཱཛཱ ཨེཝ མཱགདྷསདྡེན ཝུཙྩཏེཏི བྷེདཱབྷཱཝཱ སམྦནྡྷཱབྷཱཝོཏི ཏུལྱཱདྷིཀརཎེན མཱགདྷེན སཧ རཱཛཱ ན སམསྱཏེ. དྭིཊྛོ ཧི སམྦནྡྷོ.
རཉྙོ ¶ ཨསྶོ པུརིསོ ཙེ’’ ཏྱ ཏྲ རཉྙོ ཨསྶོ, རཉྙོ པུརིསོ ཏི ཙ པཙྩེཀཾ སམྦནྡྷཏོ སཱཔེཀྑཏཱ ཨཏྠཱིཏི ན སམཱསོ. ‘‘ཨསྶོ ཙ པུརིསོ ཙཱ’’ཏི དྭནྡེ ཀཏེ ཏུ རཱཛསྶཔུརིསཱཏི ཧོཏེཝ, ཨཉྙཱནཔེཀྑཏྟཱ.
‘‘རཉྙོ གརུཔུཏྟོ’’ ཨིཙྩཏྲ རཱཛཱཔེཀྑིནོཔི གརུནོ
པུཏྟེན ¶ སཧ སམཱསོ, གམཀཏྟཱ. གམཀཏྟམྤི སམཱསསྶ ནིབནྡྷནཾ. ཏཏྠ གརུནོ པུཏྟོཏི ཝིགྒཧོ, ཨེཝམཉྙཏྲ.
ཀྭཙི ནིནྡཱཡཾ - ཀཱུཔེ མཎྜཱུཀོ ཝིཡ ཀཱུཔམཎྜཱུཀོ. ཨེཝཾ ནགརཀཱཀོ ཨིཙྩཱདི. ཨཏྲོཔམཱཡ ནིནྡཱ གམྱཏེ.
ཨནྟེཝཱསིཀོ ཏྱཱདོ ཝིབྷཏྟྱལོཔོ.
བཧུབྦཱིཧིསམཱས
ཨཔྤཋམནྟཱན ¶ མཉྙེསཾ པདཱནཾ ཨཏྠེསུ དྭེ ཝཱ བཧཱུནི ཝཱ ནཱམཱནི ཡདཱ སམསྱནྟེ, ཏདཱ སོ སམཱསོ བཧུབྦཱིཧི ནཱམ.
ཨཱགཏཱ སམཎཱ ཡཾ སཱ ཨཱགཏསམཎོ, ཝིཧཱརོ.
༢༡༩. ཛིཏཱནི ¶ ཨིནྡྲིཡཱནི ཡེན སོ ཛིཏིནྡྲིཡོ, བྷགཝཱ. ཨཱཧིཏོ ཨགྒི ཡེན སོ ཨཱཧིཏགྒི. ཨགྱཱཧིཏོ ཝཱཏྱཱདོ ཡཐེཙྪཾ ཝིསེསནསྶ པརཏཱ.
༢༢༠. ཀརཎེ ཏུ-ཚིནྣོ རུཀྑོ ཡེན སོ ཚིནྣརུཀྑོ, ཕརསུ.
༢༢༡. དིནྣོ སུངྐོ ཡསྶ སོ དིནྣསུངྐོ, རཱཛཱ.
༢༢༢. ནིགྒཏཱ ཛནཱ ཡསྨཱ སོ ནིགྒཏཛནོ, གཱམོ.
༢༢༣. དས ¶ བལཱནི ཡསྶ སོ དསབལོ, བྷགཝཱ. ནཏྠི སམོ ཡསྶ སོ ཨསམོ. ཨེཏྠ ‘‘ཨཏྟནྣསྶཱ’’ཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ནསྶ ཨ.
པཧཱུཏཱ ཛིཝ྄ཧཱ ཡསྶ སོ པཧཱུཏཛིཝ྄ཧོ, མཧནྟཱི པཉྙཱ ཡསྶ སོ མཧཱཔཉྙོ. དྭཱིསུ ‘‘ཨིཏྠིཡམྦྷཱསིཏཔུམིཏྠཱིཔུམཱཝ ཙེ’’ཏི པུམྦྷཱཝཱཏིདེསཱ པུབྦུཏྟརཔདེསུ ཨཱཨཱིཔྤཙྩཡཱནམབྷཱཝོ.
༢༢༤. ‘‘ཀྭཙི ¶ སམཱསནྟགཏཱནམཀཱརནྟོ’’ཏི ཨནྟསྶ ཨཏྟཾ. ཀཱརགྒཧཎེན ཨཱ ཨི ཙ. ཨིཏྠིཡམིཝཎྞནྟཱ, ཏྭནྟེཧི ཙ ཀཔྤཙྩཡོཔི. ཡཐཱ - ཝིསཱལཾ ཨཀྑི ཡསྶ སོ ཝིསཱལཀྑོ, པཙྩཀྑདྷམྨཱ, སིལོཔོ. སོབྷནོ གནྡྷོ ཡསྶ སོ ¶ སུགནྡྷི. བཧུཀནྟིཀོ, བཧུནདིཀོ, སམུདྡོ. ཨེཏྠ ཡདཱདིནཱ རསྶོ. བཧུཀཏྟུཀོ. མཏྟཱ བཧཝོ མཱཏངྒཱ ཡསྨིཾ ཏཾ མཏྟབཧུམཱཏངྒཾ, ཝནཾ.
ཏུལྱཱདྷིཀརཎོ.
༢༢༥. སུཝཎྞསྶ ¶ ཝིཡ ཝཎྞོ ཡསྶ སོ སུཝཎྞཝཎྞོ. ཝཛིརཾ པཱཎིམྷི ཡསྶ སོ ཝཛིརཔཱཎི. ཨུརསི ལོམཱནི ཡསྶ སོ ཨུརསིལོམོ. ཨེཏྠ ཝིབྷཏྱལོཔོ.
‘‘ཨཏྠེསཱུ’’ཏི བཧུཏྟགྒཧཎེན ཀྭཙི པཋམནྟཱནམྤི. སཧ ཧེཏུནཱ ཡོ ཝཏྟཏེ སོ སཧེཏུཀོ, ‘‘ཡདཱ’’ དིནཱ སཧསྶ སོ.
༢༢༦. སཏྟ ¶ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ སཏྟཊྛ, མཱསཱ, ཨེཏྠཉྙཔདཏྠོ ཝཱ སདྡསྶཏྠོ. དཀྑིཎསྶཱ ཙ པུབྦསྶཱ ཙ དིསཱཡ ཡཾ ཨནྟརཱལཾ, སཱ དཀྑིཎཔུབྦཱ, དིསཱ.
བྷིནྣཱདྷིཀརཎོ.
ཨཔྤཋམནྟཱནནྟི ཀིཾ, དེསིཏོ བུདྡྷེན ཡོ དྷམྨོ.
དྭནྡསམཱས
སམུཙྩཡོ ¶ , ཏི པིཎྜཱིཀརཎཾ ཨེཀཝིབྷཏྟིཀཱནཾ ནཱམཱནཾ ཡོ སམུཙྩཡོ, སོ དྭནྡོ ནཱམ, ཨིདཾ སུཏྟཾ བཧུཝཙནཝིསཡཾ.
ཙནྡོ ཙ སཱུརིཡོ ཙ ཙནྡསཱུརིཡཱ. ཏིཊྛནྟི ཏྱཱདི-
ཀྲིཡཱསམྦནྡྷསཱམཉྙཏོ ¶ ཨཏྠེཏྠཱཔེཀཏྠཏཱ, ཨེཝཾ ནརནཱརིཡོ, ཨཀྑརཔདཱནི.
༢༢༨. ཏཐཱ དྭནྡེ པཱཎི ཏུརིཡ ཡོགྒ སེནངྒ ཁུདྡཛནྟུཀ ཝིཝིདྷ ཝིརུདྡྷ ཝིསབྷཱགཏྠཱདཱིནཉྩ.
ཝིཝིདྷེནཱཀཱརེན ཝིརུདྡྷཱ ཝིཝིདྷཝིརུདྡྷཱ, སབྷཱགཱ སདིསཱ, ཝིཝིདྷཱ ཙ ཏེ སབྷཱགཱ ཙེཏི ཝིསབྷཱགཱ. ཡཐཱ དིགུསམཱསེ, ཏཐཱ དྭནྡེ པཱཎྱངྒཏྠཱདཱིནཾ ཨེཀཏྟཾ, ནཔུཾསཀཏྟཉྩ ཧོཏི.
ཙཀྑུསོཏཾ, གཱིཏཝཱདིཏཾ, ཡུགནངྒལཾ, ཧཏྠསྶཾ, ཨསིཙམྨཾ, ཌཾསམཀསཾ, ཀོཀཱལཱུཀཾ.
ནཱམརཱུཔཾ ¶ , ནཱམཾ ནམནལཀྑཎཾ, རཱུཔཾ རུཔྤནལཀྑཎཾ. ཨེཝམེཏེ དྷམྨཱ ལཀྑཎཏོ ཝིཝིདྷཱ, པརམཏྠཏོ སབྷཱགཱ ཙ.
ཨཱདིསདྡེནཱཉྙཏྠཱཔི ¶ . ཡཐཱ - བྷིནྣལིངྒཱནཾ - ཨིཏྠིཔུམཾ. ཡདཱདིནཱ རསྶོ, དཱསིདཱསཾ, པཏྟཙཱིཝརཾ. གངྒཱསོཎཾ.
སངྑྱཱཔརིམཱཎཱནཾ - ཏིཀཙཏུཀྐཾ.
སིཔྤཱིནཾ - ཝེཎརཐཀཱརཾ.
ལུདྡཀཱནཾ - སཱཀུནྟིཀ མཱགཝིཀཾ.
ཨཔྤཱཎིཛཱཏཱིནཾ - ཨཱརསཏྠི.
ཨེཀཛ྄ཛྷཱཡནབྲཱཧྨཎཱནཾ - ཀཋཀཱལཱཔཾ ཨིཙྩཱདི.
༢༢༩. ཝིབྷཱསཱ རུཀྑ ཏིཎ པསུ དྷན དྷཉྙ ཛནཔདཱདཱིནཉྩ.
དྭནྡེ ¶ རུཀྑཱདཱིནཾ ཨེཀཏྟཾ ནཔུཾསཀཏྟཉྩ ཝཱ ཧོཏི.
དྷཝཁདིརཾ, དྷཝཁདིརཱ, མུཉྫཔབྦཛཾ, མུཉྫཔབྦཛཱ, ཨཛེལ༹ཀཾ, ཨཛེལ༹ཀཱ, ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ, ཧིརཉྙསུཝཎྞཱནི, སཱལིཡཝཾ, སཱལིཡཝཱ.
ཀཱསིཀོསལཾ ¶ ཀཱསིཀོསལཱ.
ཨཱདིསདྡེན ཨཉྙེསུཔི ཝཱ. ཡཐཱ – ནིཙྩཝིརོདྷཱིནམདྡབྦཱནཾ - ཀུསལཱཀུསལཾ, ཀུསལཱཀུསལཱནི.
སཀུཎཱིནཾ - བཀབལཱཀཾ, བཀབལཱཀཱ.
བྱཉྫནཱནཾ - དདྷིགྷཏཾ, དདྷིགྷཏཱནི.
དིསཱནཾ - པུབྦཱཔརཾ, པུབྦཱཔརཱ ཨིཙྩཱདི.
ཨབྱཡཱིབྷཱཝསམཱས
༢༣༠. ཨདྷིསདྡཱ ¶ སྨིཾ, ཏསྶ ལོཔོ. ཨདྷིསདྡེན ཏུལྱཱདྷིཀརཎཏྟཱ ཨིཏྠིསདྡཱཔིསྨིཾ. ནིཙྩསམཱསཏྟཱ ཨཱདྷཱརབྷཱུཏཱཡམིཏྠིཡནྟི པདནྟརེན ཝིགྒཧོ. ཨདྷི ཨིཏྠིཡནྟི ཋིཏེ –
ཨུཔསགྒནིཔཱཏཔུབྦཀོ ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ.
ཨུཔསགྒཱདིཔུབྦཀོ སདྡོ ཝིབྷཏྱཏྠཱདཱིསུ སམཱསོ ཧོཏི, ཨབྱཡཱིབྷཱཝསཉྙོ ཙ.
‘‘སོ ནཔུཾསཀལིངྒོ’’ཏི ཨབྱཡཱིབྷཱཝོ ནཔུཾསཀལིངྒོ, ཡདཱདིནཱ ཨེཀཝཙནོ ཙ.
‘‘སརོ ¶ རསྶོ ནཔུཾསཀེ’’ཏི རསྶོ.
ཨཉྙསྨཱ ལོཔོ ཙ.
ཨནཀཱརནྟཱ ཨབྱཡཱིབྷཱཝཱ པརཱ སབྦཱ ཝིབྷཏྟཱི ལུཛྫརེ. ཨདྷིཏྠི, ཝིབྷཏྟཱིནམཏྠོ ཨཱདྷཱརཱདི.
ཨིདྷཱདྷིསདྡོ ཨཱདྷཱརེཝཏྟཏེ, ཨདྷིཏྠིཨིཙྩེཏཾ པདཾ ཨིཏྠིཡ མིཙྩེཏམཏྠཾ ཝདཏི.
སམཱིཔཾ ¶ ནགརསྶ ཨུཔནགརཾ. ‘‘ཨཾཝིབྷཏྟཱིནམཀཱརནྟབྱཡཱིབྷཱཝཱ’’ཏི ཝིབྷཏྟཱིནཾ ཀྭཙི ཨཾ.
ཀྭཙཱིཏི ཀིཾ. ཨུཔནགརེ.
ཨབྷཱཝོ མཀྑིཀཱནཾ ནིམྨཀྑིཀཾ རསྶོ. ཨནུཔུབྦོ ཐེརཱནཾ ཨནུཐེརཾ, ཨནཏིཀྐམྨ སཏྟིཾ ཡཐཱསཏྟི.
ཡེ ¶ ཡེ བུཌྜྷཱ ཡཐཱབུཌྜྷཾ, ཝིཙྪཱཡཾ.
ཡཏྟཀོ པརིཙྪེདོ ཛཱིཝསྶ ཡཱཝཛཱིཝཾ, ཨཝདྷཱརཎེ.
ཨཱ པབྦཏཱ ཁེཏྟཾ ཨཱཔབྦཏཾ ཁེཏྟཾ, མརིཡཱདཱཡཾ, ཝཛྫམཱནཱ སཱིམཱ མརིཡཱདཱ, པབྦཏཾ ཝིནཱཏྱཏྠོ.
ཨཱ ཛལནྟཱ སཱིཏཾ ཨཱཛལནྟཾ སཱིཏཾ, ཨབྷིཝིདྷིམྷི, གཡ྄ཧམཱནཱ སཱིམཱ ཨབྷིཝིདྷི, ཛལནྟེན སཧེཏྱཏྠོ.
ཨཱསདྡཡོགེ ‘‘དྷཱཏུནཱམཱ’’དིནཱ ཨཔཱདཱནཝིདྷཱནེནེཝ ཝཱཀྱམྤི སིདྡྷཾ. ཏཐཱཉྙཏྲ.
༢༣༡. ‘‘ཨུཏྟམོ ¶ ཝཱིརོ པཝཱིརོ’’ ཨིཙྩཱདོ པན པུབྦཔདཏྠཔྤདྷཱནཏྟཱབྷཱཝཱབྱཡཱིབྷཱཝཱབྷཱཝོ ཀམྨདྷཱརཡོཨེཝ. ཨེཝཾ ཝིསིཊྛོ དྷམྨོ ཨབྷིདྷམྨོ. ཀུཙྪིཏཾ ཨནྣཾ ཀདནྣཾ. ཨེཏྟྠ ¶ ‘‘ཀད ཀུསྶཱ’’ཏི སརེ ཀུསྶ ཀདཱདེསོ.
ཨཔྤཀཾ ལཝཎཾ ཀཱལཝཎཾ, ཨེཏྠ ‘‘ཀཱཔྤཏྠེསུ ཙཱ’’ཏི ཀུསྶ ཀཱ, བཧུཝཙནེནཱཉྙཏྲཱཔི ཀྭཙི. ཀུཙྪིཏོ པུརིསོ ཀཱཔུརིསོ, ཀུཔུརིསོ ཝཱ, ཨེཝམསུརཱདི.
པུབྦཔརཱུབྷཡམཉྙཔདཏྠ - པྤདྷཱནཱབྱཡཱིབྷཱཝ སམཱསོ;
ཀམྨདྷཱརཡཀ ཏཔྤུརིསཱ དྭེ, དྭེནྡོ ཙ བཧུབྦཱིཧི ཙ ཉེཡྻཱ.
སམཱསོ.
༤. ཏདྡྷིཏཀཎྜ
ཨཔཙྩཏདྡྷིཏ
ཚཊྛནྟཱ ¶ སདྡཱ ‘‘ཏསྶཱཔཙྩ’’མིཙྩསྨིཾ ཨཏྠེ ཎོ ཝཱ ཧོཏི. ཝཱཏི ཝཱཀྱཏྠཾ. ཎེནེཝཱཔཙྩཏྠསྶ ཝུཏྟཏྟཱ ཨཔཙྩསདྡཱཔྤཡོགོ.
‘‘ཏེསཾ ཝིབྷཏྱཱ’’ དོ ཏེསཾགཧཎེན ཝིབྷཏྟིལོཔོ. ཏཐོཏྟརཏྲ.
‘‘ཏེསཾ ཎོ ལོཔཾ’’ཏི པཙྩཡཱནཾ ཎསྶ ལོཔོ.
‘‘ཝུདྡྷཱདིསརསྶ ཝཱ སཾཡོགནྟསྶ སཎེ ཙེ’’ཏི སཎཀཱརེ པརེ ཨསཾཡོགནྟསྶཱདིསརསྶ ཝུདྡྷི.
ཏསྶཱཔནིཡམེ –
ཨཡུཝཎྞཱནཉྩཱཡོ ཝུདྡྷི.
ཨཀཱརིཝཎྞུཝཎྞཱནཾ ཨཱཨེཨོཝུདྡྷིཡོ ཧོནྟི, ཙསདྡེན ཀྭཙི ན.
སརལོཔཱདི, ཏདྡྷིཏཏྟཱ ནཱམམིཝ ཀཏེ སྱཱདི.
ཏདྡྷིཏཱབྷིདྷེཡྻལིངྒ–ཝིབྷཏྟིཝཙནཱ ¶ སིཡུཾ.
སམཱུཧབྷཱཝཛཱ བྷཱིཡོ, སཀཏྠེ ཎྱོ ནཔུཾསཀེ.
ཏཱ ཏུཏྠིཡཾ ནིཔཱཏཱ ཏེ, དྷཱམིཐཾཔཙྩཡནྟཀཱ.
ཝསིཊྛསྶཱཔཙྩཾ ¶ པོསོ ཝཱསིཊྛོ, ཨིཏྠཱི ཝཱསིཊྛཱི, ནཔུཾསཀཾ ཝཱསིཊྛཾ. ཝིཀཔྤཝིདྷཱནཏོ ཏདྡྷིཏེན སམཱསསྶཱཙྩནྟཾ བཱདྷཱཡཱ བྷཱཝཱ ཝསིཊྛཱ པཙྩནྟིཔི ཧོཏི.
ནཔུཾསཀེན ཝཱཔཱིཏི, སདྡསཏྠཝིདཱུ ཝིདུཾ.
༢༣༣. ཝཱ ¶ ཨཔཙྩེཏི ཙཱདྷིཀཱརོ.
ཎཱཡན ཎཱན ཝཙྪཱདིཏོ.
ཝཙྪཱདིཏོ གོཏྟགཎཏོ ཎཱཡནོ ཎཱནོ ཙ ཝཱ ཧོཏི.
ཨཔཙྩཾ པཔུཏྟཔྤབྷུཏི གོཏྟཾ. ཀཙྩསྶཱཔཙྩཾ ཀཙྩཱཡནོ, ཀཙྩཱནོ ཝཱ. སཾཡོགནྟཏྟཱ ན ཝུདྡྷི.
༢༣༤. ‘‘ཎེཡྻོ ¶ ཀཏྟིཀཱདཱིཧཱི’’ཏི ཎེཡྻོ, ཝིནཏཱཡ ཨཔཙྩཾ ཝེནཏེཡྻོ ཝིནཏེཡྻོ ཝཱ. ན པཀྑེ ཝུདྡྷི, ཎེཡྻོཏི ཡོགཝིབྷཱགེན ‘‘ཏསྶ དཱིཡཏེ’’ ཏྱཏྠེཔི ཎེཡྻོ, དཀྑིཎཱ དཱིཡཏེ ཡསྶ སོ དཀྑིཎེཡྻོ.
ཨཀཱརནྟཏོ ¶ ཨཔཙྩེ ཎི ཝཱ ཧོཏི, པུན ཝཱསདྡེན ཎིཀོ, ཨཀཱརནྟཱ ཨནཀཱརནྟཱ ཙ བོཔི.
དཀྑི, སཀྱཔུཏྟིཀོ, མཎྜབྦོ, བྷཱཏུབྦོ. དྭིཏྟཾ.
༢༣༦. ‘‘ཎཝོ ¶ པགྭཱདཱིཧཱི’’ ཏི ཎཝོ. མནུནོ ཨཔཙྩཾ མཱཎཝོ.
༢༣༧. ‘‘ཎེར ¶ ཝིདྷཝཱདིཏོ’’ཏི ཎེརོ, སཱམཎེརོ.
སཾསཊྛཱདིཨནེཀཏྠཏདྡྷིཏ
༢༣༨. ‘‘ཡེན ¶ ཝཱ སཾསཊྛཾ ཏརཏི ཙརཏི ཝཧཏི ཎིཀོ’’ཏི ཎིཀོ. ཝཱཀཱརེན ནེཀཏྠེནེཀཔཙྩཡཱ ཙ. གྷཏེན སཾསཊྛོ གྷཱཏིཀོ, ཨོདནོ. ཨུལཱུ༹པེན ཏརཏཱིཏི ཨོལཱུ༹པིཀོ, ཨུལཱུ༹པིཀོ ཝཱ, ན པཀྑེ ཝུདྡྷི.
སཀཊེན ཙརཏཱིཏི སཱཀཊིཀོ. སཱིསེན ཝཧཏཱིཏི སཱིསིཀོ, ན ཝུདྡྷི.
ཨིཏྠིལིངྒཏོ ཨེཡྻཀོ, ཎཀོ ཙ. ཙམྤཱཡཾ ཛཱཏོ ཙམྤེཡྻཀོ. ཨེཝཾ བཱརཱཎསེཡྻཀོ. ཎཀོ – ཀུསིནཱརཱཡཾ ཝསཏཱིཏི ཀོསིནཱརཀོ. ཛནཔདཏོ ཎཀོ ཙ – མགདྷེསུ ཝསཏི, ཏེསཾ ཨིསྶརོ ཝཱ མཱགདྷཀོ.
ཏཛྫཱཏིཡཱ ¶ ཝིསིཊྛཏྠེ ཨཱཛཱནཱིཡོ. ཨསྶཛཱཏིཡཱ ཝིསིཊྛོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ. ཉོ - ཨགྒནྟི ཛཱནིཏབྦཾ ཨགྒཉྙཾ, དྭིཏྟཾ.
༢༣༩. ཏམདྷཱིཏེ ཏེན ཀཏཱདིསནྣིདྷཱནནིཡོགསིཔྤབྷཎྜ ཛཱིཝིཀཏྠེསུ ཙ.
ཏཾ ¶ ཨདྷཱིཏེ ཨིཙྩཱདཱིསྭཏྠེསུ ཨཱདིསདྡེན ཧཏཱདཱིསུ ཙ ཎིཀོ ཝཱ ཧོཏི. ཨབྷིདྷམྨམདྷཱིཏེཏི ཨཱབྷིདྷམྨིཀོ, ཨབྷིདྷམྨིཀོ ཝཱ, ན པཀྑེ ཝུདྡྷི. ཝཙསཱ ཀཏཾ ཀམྨཾ ཝཱཙསིཀཾ. ཨེཝཾ མཱནསིཀཾ, ཨེཏྠ –
‘‘ས ¶ སརེ ཝཱགམོ’’ཏཱིཧཱནུཝཏྟིཏཱདིསདྡེན སཱགམོ.
སརཱིརེ སནྣིདྷཱནཱ ཝེདནཱ སཱརཱིརིཀཱ. དྭཱརེ ནིཡུཏྟོ དོཝཱརིཀོ, ཨེཏྠ- ‘‘མཱཡཱུནམཱགམོ ཋཱནེ’’ཏི ཝཀཱརཏོ པུབྦེ ཨོཀཱརཱགམོ.
སིཔྤནྟི ¶ གཱིཏཱདིཀལཱ, ཝཱིཎཱ ཨསྶ སིཔྤནྟི ཝེཎིཀོ, ཨཏྲ ཝཱིཎེཏི ཝཱིཎཱཝཱདནཾ. གནྡྷོ ཨསྶ བྷཎྜནྟི གནྡྷིཀོ, མགེ ཧནྟྭཱ ཛཱིཝཏཱིཏི མཱགཝིཀོ, ཝཀཱརཱགམོ. ཛཱལེན ཧཏོ ཛཱལིཀོ, སུཏྟེན བདྡྷོ སུཏྟིཀོ, ཙཱཔོ ཨསྶ ཨཱཡུདྷནྟི ཙཱཔིཀོ, ཝཱཏོ ཨསྶ ཨཱབཱདྷོ ཨཏྠཱིཏི ཝཱ ཝཱཏིཀོ, བུདྡྷེ པསནྣོ བུདྡྷིཀོ, ཝཏྠེན ཀཱིཏཾ བྷཎྜཾ ཝཏྠིཀཾ.
ཀུམྦྷོ ¶ ཨསྶ པརིམཱཎཾ, ཏ མརཧཏི, ཏེསཾ རཱསི ཝཱ ཀུམྦྷིཀོ. ཨཀྑེན དིབྦཏཱིཏི ཨཀྑིཀོ, མགདྷེསུ ཝསཏི, ཛཱཏོཏི ཝཱ མཱགདྷིཀོ ཨིཙྩཱདི.
༢༤༠. ཎ རཱགཱ ཏེན རཏྟཾ ཏསྶེདམཉྙཏྠེསུ ཙ.
ཏེན ¶ རཏྟཾ ཏྱཱདྱཏྠེསུ ཎོ ཝཱ ཧོཏི. ཀསཱཝེན རཏྟཾ ཀཱསཱཝཾ.
ཨེཝཾ ¶ ནཱིལཾ པཱིཏམིཙྩཱདི. ན ཝུདྡྷི, མཧིསསྶ ཨིདཾ མཱཧིསཾ, སིངྒཾ.
ཨེཝཾ ¶ རཱཛཔོརིསཾ, ཨེཏྠ ‘‘ཨཡུཝཎྞཱནཉྩཱ’’ དོ པུན ཝུདྡྷིགྒཧཎེན ཨུཏྟརཔདསྶ ཝུདྡྷི. མགདྷེཧི ཨཱགཏོ, ཏཏྲ ཛཱཏོ, ཏེསཾ ཨིསྶརོ, ཏེ ཨསྶ ནིཝཱསོཏི ཝཱ མཱགདྷོ, ཀཏྟིཀཱདཱིཧི ཡུཏྟོ ཀཏྟིཀོ, མཱསོ.
བུདྡྷོ ¶ ཨསྶ དེཝཏཱཏི བུདྡྷོ. བྱཱཀརཎཾ ཨཝེཙྩ ཨདྷཱིཏེཏི ཝེཡྻཱཀརཎོ. ཨེཏྠ ‘‘མཱཡཱུནམཱ’’དིནཱ ཡཀཱརཏོ པུབྦེ ཨེ ཨཱགམོ, ཡསྶ དྭིཏྟཾ. སགརེཧི ནིབྦཏྟོ སཱགརོཨིཙྩཱདི.
ཛཱཏཱདཱིསུ ¶ ཨིམོ ཨིཡོ ཙ ཧོཏི, ཙསདྡེན ཀིཡོ ཙ. པཙྪཱ ཛཱཏོ པཙྪིམོ, མནུསྶཛཱཏིཡཱ ཛཱཏོ མནུསྶཛཱཏིཡོ. ཨནྟེ ནིཡུཏྟོ ཨནྟིམོ, ཨནྟིཡོ.
ཨེཝཾ ཨནྡྷཀིཡོ. པུཏྟོ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི པུཏྟིམོ, པུཏྟིཡོ. ཨེཝཾ ཀཔྤིཡོ.
༢༤༢. ‘‘ཏདསྶཊྛཱནམཱིཡོ ¶ ཙེ’’ཏི ཨཱིཡོ, ཙཀཱརེན ཧིཏཱདྱཏྠེཔི, བནྡྷནསྶ ཋཱནཾ བནྡྷནཱིཡཾ, ཙངྐམནསྶ ཧིཏཾ ཙངྐམནཱིཡཾ.
༢༤༣. ‘‘ཨཱལུ ¶ ཏབྦཧུལེ’’ཏི ཨཱལུ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབཧུལོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ.
ཝིསེསཏདྡྷིཏ
ཨཏིསཡཏྠེ ཏརཱདཡོ ཧོནྟི.
ཨཡམེཏེསཾ ¶ ཨཏིསཡེན པཱཔོཏི པཱཔཏརོ, པཱཔཏམོ, པཱཔིསྶིཀོ, པཱཔིཡོ, པཱཔིཊྛོ ཝཱ.
‘‘ཝུདྡྷསྶ ¶ ཛོ ཨིཡིཊྛེསཱུ’’ཏི ཝུདྡྷསྶ ཛཱདེསེ – ‘‘སརལོཔཱ’’དོ པཀཏིགྒཧཎེན པཀཏྱབྷཱཝཱ ཨིསྶ ཨེ. ཛེཡྻོ, ཛེཊྛོ.
ཨེཝཾ ‘‘པསཏྠསྶ སོ ཙེ’’ཏི སཱདེསེ སེཡྻོ, སེཊྛོ.
ཨསྶཏྠིཏདྡྷིཏ
༢༤༥. ‘‘ཏདསྶཏྠཱིཏི ¶ ཝཱི ཙེ’’ཏི ཝཱི. མེདྷཱ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི མེདྷཱཝཱི.
༢༤༦. ཨེཝཾ ¶ ‘‘ཏཔཱདིཏོ སཱི’’ཏི སཱི, དྭིཏྟཾ, ཏཔསྶཱི.
༢༤༧. ‘‘དཎྜཱདིཏོ ¶ ཨིཀ ཨཱི’’ཏི ཨིཀོ, ཨཱི ཙ. དཎྜིཀོ, དཎྜཱི.
༢༤༨. ‘‘གུཎཱདིཏོ ཝནྟཱུ’’ཏི ཝནྟུ. གུཎཝཱ, པཉྙཝཱ. ཡདཱདིནཱ རསྶོ.
༢༤༩. ‘‘སཏྱཱདཱིཧི ¶ མནྟཱུ’’ཏི མནྟུ. སཏིམཱ, བྷཱནུམཱ.
༢༥༠. ‘‘ཨཱཡུསྶུཀཱརཱསྨནྟུམྷཱི’’ཏི ¶ ཨུསྶ ཨས. ཨཱཡསྨཱ.
༢༥༡. ‘‘སདྡྷཱདིཏོ ཎ’’ ཨིཏི ཎོ. སདྡྷོ.
༢༥༢. ‘‘ཏཔྤཀཏིཝཙནེ ¶ མཡོ’’ཏི མཡོ. སུཝཎྞེན པཀཏཾ སོཝཎྞམཡཾ, སུཝཎྞམཡཾ ཝཱ. པཀྑེ - ཡདཱདིནཱ ཝུདྡྷི.
ཨེཏེསམོ ལོཔེ.
ཝིབྷཏྟིལོཔེ མནཱདཱིནམནྟསྶ ཨོ ཧོཏི. མནོམཡཾ.
སངྑྱཱཏདྡྷིཏ
༢༥༣. སངྑྱཱཔཱུརཎེ ¶ ཏྱདྷིཀཱརོ.
‘‘དྭིཏཱིཧི ཏིཡོ’’ཏི ཏིཡོ, ‘‘ཏིཡེ དུཏཱཔི ཙེ’’ཏི དྭིཏཱིནཾ དུཏཱ. དྭིནྣཾ པཱུརཎོ དུཏིཡོ, ཨེཝཾ ཏཏིཡོ.
༢༥༤. ‘‘ཙཏུཙྪེཧི ཐཋཱ’’ཏི ཐཋཱ. ཙཏུཏྠོ, ཚཊྛོ.
༢༥༥. ཏེསམཌྜྷཱུཔཔདེན ཨཌྜྷུཌྜྷ དིཝཌྜྷ དིཡཌྜྷཱཌྜྷཏིཡཱ.
ཙཏུཏྠ ¶ དུཏིཡ ཏཏིཡཱནཾ ཨཌྜྷཱུཔཔདེན སཧ ཨཌྜྷུཌྜྷ དིཝཌྜྷ དིཡཌྜྷཱཌྜྷཏིཡཱ ཧོནྟི.
ཨཌྜྷེན ཙཏུཏྠོ ཨཌྜྷུཌྜྷོ, ཨཌྜྷེན དུཏིཡོ དིཝཌྜྷོ, དིཡཌྜྷོ ཝཱ, ཨཌྜྷེན ཏཏིཡོ ཨཌྜྷཏིཡོ.
༢༥༦. ‘‘སངྑྱཱཔཱུརཎེ ¶ མོ’’ཏི མོ, པཉྩམོ. ཨིཏྠིཡཾ པཉྩནྣཾ པཱུརཎཱི པཉྩམཱི.
ཨེཀོ ཙ དས ཙཱཏི དྭནྡེ ཀཏེ –
དྭེཀཊྛཱནམཱཀཱརོ ཝཱ.
སངྑྱཱནེ ཨུཏྟརཔདེ དྭིཨེཀཨཊྛཨིཙྩེཏེས མནྟསྶ ཨཱ ཝཱ ཧོཏི. ཨེཀཱདས པཉྩཱིཝ. ཨེཝཾ དྭཱདས.
ཡདཱདིནཱ ཏིསྶ ཏེཨཱདེསེ ‘‘ཨེཀཱདིཏོ དསྶ ར སངྑྱཱནེ’’ཏི དསསདྡེ དསྶ རོ. ཏེརས.
༢༥༧. ‘‘ཙཏཱུཔཔདསྶ ¶ ལོཔོ ཏུཏྟརཔདཱདིཙསྶ ཙུཙོཔི ནཝཱ’’ཏི ཙཏུསདྡེ ཏུསྶ ལོཔོ ཙསྶ ཙུ ཙ. ཙུདྡས.
‘‘དསེ སོ ནིཙྩཉྩེ’’ཏི ཚསྶ སོཨཱདེསེ – ‘‘ལ༹ དརཱནཾ’’ཏི དསསདྡེ དསྶ ལོ༹. སོལ༹ས, ཨཊྛཱརས.
༢༥༨. ‘‘ཝཱིསཏི ¶ དསེསུ བཱ དྭིསྶ ཏཱུ’’ཏི དྭིསྶ བཱ. བཱཝཱིསཏི, ཨེཀཱདསནྣཾ པཱུརཎོ ཨེཀཱདསམོ.
༢༥༩. ‘‘ཨེཀཱདིཏོ དསསྶཱི’’ཏི ཨིཏྠིཡཾ ཨཱི. ཨེཀཱདསཱི ཨིཙྩཱདི.
‘‘དྭཱདིཏོ ཀོནེཀཏྠེ ཙེ’’ཏི ཀོ, དྭེ པརིམཱཎཱནི ཨསྶེཏི དྭིཀཾ. ཨེཝཾ ཏིཀཱདི.
༢༦༠. ‘‘སམཱུཧཏྠེ ¶ ཀཎྞཱ’’ཏི ཀཎ ཙ, ཎོ ཙ. མནུསྶཱནཾ སམཱུཧོ མཱནུསྶཀོ, མཱནུསྶོ ཝཱ.
ཎེ ཀཏེ – ‘‘ཛྷལཱནམིཡུཝཱ སརེ ཝཱ’’ ཏཱིཧ ཝཱཀཱརེན ཨིསྶ ཨཡཱདེསེ – དྭཡཾ, ཏཡཾ. ཨེཝཾ ‘‘གཱམཛནབནྡྷུསཧཱཡཱདཱིཧི ཏཱ’’ཏི ཏཱ. གཱམཏཱ, ནཱགརཏཱ.
བྷཱཝཏདྡྷིཏ
བྷཱཝཏྠེ ཎྱཏྟཏཱ ཧོནྟི. ཏུསདྡེན ཏྟནོ ཙ. སཀཏྠཱདཱིསུཔི ཎྱོ, སཀཏྠེ ཏཱ ཙ.
ཧོནྟྱསྨཱ ¶ སདྡཉཱཎཱནི,
བྷཱཝོ སཱ སདྡཝུཏྟིཡཱ;
ནིམིཏྟབྷཱུཏཾ ནཱམཉྩ,
ཛཱཏི དབྦཾ ཀྲིཡཱ གུཎོ.
༢༦༣. ཡཐཱ ¶ – ཙནྡསྶ བྷཱཝོ ཙནྡཏྟཾ. ཨིཧ ནཱམཝསཱ ཙནྡསདྡོ ཙནྡདྡབྦེ ཝཏྟཏེ, ནིམིཏྟསྶ རཱུཔཱནུགཏཉྩ ཉཱཎཾ. ཨེཝཾ མནུསྶཏྟནྟི མནུསྶཛཱཏིཝསཱ. ཡདཱདིནཱ ཨཱིསྶ རསྶེ – དཎྜིཏྟནྟི དཎྜདྡབྦསམྦནྡྷཱ. པཱཙཀཏྟནྟི པཙནཀྲིཡཱསམྦནྡྷཱ. ནཱིལཏྟནྟི ནཱིལགུཎཝསཱ.
ཨེཝཾ ཎྱཱདཱིསུཔི ཡཐཱཡོགཾ ཉེཡྻཾ. ཎྱོ.
ཨཝཎྞོ ཡེ ལོཔཉྩ.
ཡེ ¶ པརེ ཨཝཎྞོ ལུཔྱཏེ, ཙཀཱརེན ཨིཀཱརོཔི.
ཡཝཏཾ ཏལཎདཀཱརཱནཾ བྱཉྫནཱནི ཙལཉ ཛཀཱརཏྟ’’ནྟི ཡཀཱརཡུཏྟཱནཾ ཏཱདཱིནཾ ཙཱདཡོ, ཀཱརགྒཧཎེན སཀཔབྷམཱདིཏོ པརཡཀཱརསྶ པུབྦེན སཧ ཀྭཙི པུབྦརཱུཔཉྩ, དྭིཏྟཾ. པཎྜིཙྩཾ, ཀོསལླཾ, སཱམཉྙཾ, སོཧཛྫཾ, པོརིསྶཾ, ནེཔཀྐཾ, སཱརུཔྤཾ, ཨོསབྦྷཾ, ཨོཔམྨཾ.
ཨཱཏྟཉྩ.
ཨིཨུཨིཙྩེཏེསཾ ཨཱ ཧོཏི, རིཀཱརཱགམོ ཙ ཋཱནེ.
སརལོཔཱདིནཱ ཨིལོཔོ. ཨིསིནོ བྷཱཝོ.
ཨཱརིསྶཾ ¶ . ཨེཝཾ མུདུཏཱ, ཨརཧཏཱ, ནྟསྶ ཡདཱདིནཱ ལོཔོ.
པུཐུཛྫནཏྟནཾ, ཨཀིཉྩནམེཝ ཨཱཀིཉྩཉྙཾ, ཀུཎྜནིཡཱ ཨཔཙྩཾ ཀོཎྜཉྙོ, ཨེཏྠ ཝུདྡྷཱདོ ཝཱཀཱརེན སཾཡོགནྟསྶཱཔི ཝུདྡྷི.
པདཱཡ ¶ ཧིཏཾ པཛྫཾ, དྷནཱཡཾ སཾཝཏྟནིཀཾ དྷཉྙཾ, སཏིཏོ སམྦྷཱུཏཾ སཙྩཾ, ཨིལོཔོ, ཏཱིསུ ན ཝུདྡྷི. དེཝོ ཨེཝ དེཝཏཱ.
༢༦༤. ‘‘ཎ ¶ ཝིསམཱདཱིཧཱི’’ཏི བྷཱཝེ ཎོ. ཝེསམཾ. ཨུཛུནོ བྷཱཝོ ཨཛྫཝཾ. ཨེཏྠ ཨུསྶ ཨཱཏྟེ པརཱུཀཱརསྶ ཡདཱདིནཱ ཨཝོ.
༢༦༥. ‘‘རམཎཱིཡཱདིཏོ ¶ ཀཎྟི ཀཎ. མཱནཉྙཀཾ.
ཨབྱཡཏདྡྷིཏ
༢༦༦. ‘‘ཝིབྷཱགེ ¶ དྷཱ ཙེ’’ཏི དྷཱ, ཙཀཱརེན སོཔྤཙྩཡོ ཙ. ཨེཀེན ཝིབྷཱགེན ཨེཀདྷཱ, ནིཔཱཏཏྟཱ སིལོཔོ. པདཝིབྷཱགེན པདསོ.
༢༦༧. ‘‘སབྦནཱམེཧི པཀཱརཝཙནེ ཏུ ཐཱ’’ཏི ཐཱ. ཏུཀཱརེན ཐཏྟཱ ཙ. སབྦོ པཀཱརོ, སབྦེན པཀཱརེན ཝཱ སབྦཐཱ. ཨེཝཾ ཨཉྙཐཏྟཱ.
༢༦༨. ‘‘ཀིམིམེཧི ¶ ཐ’’ནྟི ཐཾ, ཀཱདེསེ-ཀཐཾ. ཨིཨཱདེསེ-ཨིཏྠཾ, ཐནྟི ཡོགཝིབྷཱགེན ཐཾ-བཧུཏྠཾ.
༢༦༩. ཨམལིནཾ མལིནཾ ཀརོཏཱིཏྱཱདྱཏྠེ-ཨབྷཱུཏཏབྦྷཱཝེ གམྱམཱནེ ཀརབྷཱུཡོགེ སཏི ནཱམཏོ ཡདཱདིནཱ ཨཱིཔྤཙྩཡོ, མལིནཱིཀརོཏི སེཏཾ. ཨབྷསྨནོ བྷསྨནོ ཀརཎནྟི བྷསྨཱིཀརཎཾ ཀཊྛསྶ. ཨམལིནོ མལིནོ བྷཝཏཱིཏི མལིནཱིབྷཝཏི སེཏོ. ཨཱིཔྤཙྩཡནྟོཔི ནིཔཱཏོ. ཨབྷཱུཏཏབྦྷཱཝེཏི ཀིཾ, གྷཊཾ ཀརོཏི, གྷཊོ བྷཝཏི.
ཀརབྷཱུཡོགེཏི ¶ ཀིཾ, ཨམལིནོ མལིནོ ཛཱཡཏེ.
ཨཝཏྠཱཝཏོཝཏྠཡཱ, བྷཱུཏསྶཉྙཱཡ ཝཏྠུནོ.
ཏཱཡཱཝཏྠཱཡ བྷཝནཾ, ཨབྷཱུཏཏབྦྷཝཾ ཝིདུཾ.
ཏདྡྷིཏོ.