📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

དཱིགྷནིཀཱཡེ

མཧཱཝགྒཊྛཀཐཱ

༡. མཧཱཔདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

པུབྦེནིཝཱསཔཊིསཾཡུཏྟཀཐཱ

༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ…པེ… ཀརེརིཀུཊིཀཱཡནྟི མཧཱཔདཱནསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཀརེརིཀུཊིཀཱཡནྟི ཀརེརཱིཏི ཝརུཎརུཀྑསྶ ནཱམཾ, ཀརེརིམཎྜཔོ ཏསྶཱ ཀུཊིཀཱཡ དྭཱརེ ཋིཏོ, ཏསྨཱ ‘‘ཀརེརིཀུཊིཀཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཡཐཱ ཀོསམྦརུཀྑསྶ དྭཱརེ ཋིཏཏྟཱ ‘‘ཀོསམྦཀུཊིཀཱ’’ཏི. ཨནྟོཛེཏཝནེ ཀིར ཀརེརིཀུཊི ཀོསམྦཀུཊི གནྡྷཀུཊི སལལཱ༹གཱརནྟི ཙཏྟཱརི མཧཱགེཧཱནི, ཨེཀེཀཾ སཏསཧསྶཔརིཙྩཱགེན ནིཔྥནྣཾ. ཏེསུ སལལཱ༹གཱརཾ རཉྙཱ པསེནདིནཱ ཀཱརིཏཾ, སེསཱནི ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན ཀཱརིཏཱནི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན གཧཔཏིནཱ ཐམྦྷཱནཾ ཨུཔརི ཀཱརིཏཱཡ དེཝཝིམཱནཀཔྤཱཡ ཀརེརིཀུཊིཀཱཡཾ ཝིཧརཏི ¶ . པཙྪཱབྷཏྟནྟི ཨེཀཱསནིཀཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀཱནཾ པཱཏོཝ བྷུཏྟཱནཾ ཨནྟོམཛ྄ཛྷནྷིཀེཔི པཙྪཱབྷཏྟམེཝ. ཨིདྷ པན པཀཏིབྷཏྟསྶ པཙྪཏོ ‘‘པཙྪཱབྷཏྟ’’ནྟི ཨདྷིཔྤེཏཾ. པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱནནྟི པིཎྜཔཱཏཏོ པཊིཀྐནྟཱནཾ, བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ ཨུཊྛིཏཱནནྟི ཨཏྠོ.

ཀརེརིམཎྜལམཱལེ༹ཏི ཏསྶེཝ ཀརེརིམཎྜཔསྶ ཨཝིདཱུརེ ཀཏཱཡ ནིསཱིདནསཱལཱཡ. སོ ཀིར ཀརེརིམཎྜཔོ གནྡྷཀུཊིཀཱཡ ཙ སཱལཱཡ ཙ ¶ ཨནྟརེ ཧོཏི, ཏསྨཱ གནྡྷཀུཊཱིཔི ཀརེརིཀུཊིཀཱཔི སཱལཱཔི – ‘‘ཀརེརིམཎྜལམཱལོ༹’’ཏི ཝུཙྩཏི. པུབྦེནིཝཱསཔཊིསཾཡུཏྟཱཏི ‘‘ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ, དྭེཔི ཛཱཏིཡོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིབྷཏྟེན པུབྦེནིཝུཏྠཀྑནྡྷསནྟཱནསངྑཱཏེན པུབྦེནིཝཱསེན སདྡྷིཾ ཡོཛེཏྭཱ པཝཏྟིཏཱ. དྷམྨཱིཏི དྷམྨསཾཡུཏྟཱ.

ཨུདཔཱདཱིཏི ཨཧོ ཨཙྪརིཡཾ དསབལསྶ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཾ ¶ , པུབྦེནིཝཱསཾ ནཱམ ཀེ ཨནུསྶརནྟི, ཀེ ནཱནུསྶརནྟཱིཏི. ཏིཏྠིཡཱ ཨནུསྶརནྟི, སཱཝཀཱ ཙ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཙ བུདྡྷཱ ཙ ཨནུསྶརནྟི. ཀཏརཏིཏྠིཡཱ ཨནུསྶརནྟི? ཡེ ཨགྒཔྤཏྟཀམྨཝཱདིནོ, ཏེཔི ཙཏྟཱལཱིསཾཡེཝ ཀཔྤེ ཨནུསྶརནྟི, ན ཏཏོ པརཾ. སཱཝཀཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨནུསྶརནྟི. དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨསངྑྱེཡྻཉྩེཝ ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ. པཙྩེཀབུདྡྷཱ དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ. བུདྡྷཱནཾ པན ཨེཏྟཀནྟི པརིཙྪེདོ ནཏྠི, ཡཱཝཏཀཾ ཨཱཀངྑནྟི, ཏཱཝཏཀཾ ཨནུསྶརནྟི.

ཏིཏྠིཡཱ ཁནྡྷཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨནུསྶརནྟི, པཊིཔཱཊིཾ མུཉྩིཏྭཱ ན སཀྐོནྟི. པཊིཔཱཊིཡཱ ཨནུསྶརནྟཱཔི ཨསཉྙབྷཝཾ པཏྭཱ ཁནྡྷཔྤཝཏྟིཾ ན པསྶནྟི, ཛཱལེ པཏིཏཱ ཀུཎྛཱ ཝིཡ, ཀཱུཔེ པཏིཏཱ པངྒུལཱ༹ ཝིཡ ཙ ཧོནྟི. ཏེ ཏཏྠ ཋཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀམེཝ, ཨིཏོ པརཾ ནཏྠཱི’’ཏི དིཊྛིཾ གཎྷནྟི. ཨིཏི ཏིཏྠིཡཱནཾ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶརཎཾ ཨནྡྷཱནཾ ཡཊྛིཀོཊིགམནཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཡཐཱ ཧི ཨནྡྷཱ ཡཊྛིཀོཊིགྒཱཧཀེ སཏིཡེཝ གཙྪནྟི, ཨསཏི ཏཏྠེཝ ནིསཱིདནྟི, ཨེཝམེཝ ཏིཏྠིཡཱ ཁནྡྷཔཊིཔཱཊིཡཱཝ ཨནུསྶརིཏུཾ སཀྐོནྟི, པཊིཔཱཊིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ན སཀྐོནྟི.

སཱཝཀཱཔི ཁནྡྷཔཊིཔཱཊིཡཱཝ ཨནུསྶརནྟི, ཨསཉྙབྷཝཾ པཏྭཱ ཁནྡྷཔྤཝཏྟིཾ ན པསྶནྟི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏེ ཝཊྚེ སཾསརཎཀསཏྟཱནཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨབྷཱཝཀཱལོ ནཱམ ནཏྠི. ཨསཉྙབྷཝེ པན པཉྩཀཔྤསཏཱནི པཝཏྟནྟཱིཏི ཏཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བུདྡྷེཧི དིནྣནཡེ ཋཏྭཱ པརཏོ ཨནུསྶརནྟི; སེཡྻཐཱཔི ཨཱཡསྨཱ སོབྷིཏོ. དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ པན པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཙ ¶ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨནུསྶརནྟི. བུདྡྷཱནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཡཾ ཡཾ ཋཱནཾ པསྶིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཏདེཝ པསྶནྟི.

ཏིཏྠིཡཱ ¶ ཙ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརམཱནཱ ཨཏྟནཱ དིཊྛཀཏསུཏམེཝ ཨནུསྶརནྟི. ཏཐཱ སཱཝཀཱ ཙ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ¶ ཙ. བུདྡྷཱ པན ཨཏྟནཱ ཝཱ པརེཧི ཝཱ དིཊྛཀཏསུཏཾ སབྦམེཝ ཨནུསྶརནྟི.

ཏིཏྠིཡཱནཾ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཾ ཁཛྫོཔནཀཨོབྷཱསསདིསཾ, སཱཝཀཱནཾ པདཱིཔོབྷཱསསདིསཾ, ཨགྒསཱཝཀཱནཾ ཨོསདྷིཏཱརཀོབྷཱསསདིསཾ, པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཙནྡོབྷཱསསདིསཾ, བུདྡྷཱནཾ སརདསཱུརིཡམཎྜལོབྷཱསསདིསཾ. ཏསྶ ཨེཏྟཀཱནི ཛཱཏིསཏཱནི ཛཱཏིསཧསྶཱནི ཛཱཏིསཏསཧསྶཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱནི ཀཔྤསཏཱནི ཀཔྤསཧསྶཱནི ཀཔྤསཏསཧསྶཱནཱིཏི ཝཱ ནཏྠི, ཡཾ ཀིཉྩི ཨནུསྶརནྟསྶ ནེཝ ཁལིཏཾ, ན པཊིགྷཱཏཾ ཧོཏི, ཨཱཝཛྫནཔཊིབདྡྷམེཝ ཨཱཀངྑམནསིཀཱརཙིཏྟུཔྤཱདཔཊིབདྡྷམེཝ ཧོཏི. དུབྦལཔཏྟཔུཊེ ཝེགཀྑིཏྟནཱརཱཙོ ཝིཡ, སིནེརུཀཱུཊེ ཝིསྶཊྛཨིནྡཝཛིརཾ ཝིཡ ཙ ཨསཛྫམཱནམེཝ གཙྪཏི. ‘‘ཨཧོ མཧནྟཾ བྷགཝཏོ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎ’’ནྟི ཨེཝཾ བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨཱརབྦྷ ཀཐཱ ཨུཔྤནྣཱ, ཛཱཏཱ པཝཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཏཾ སབྦམྤི སངྑེཔཏོ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨིཏིཔི པུབྦེནིཝཱསོ, ཨིཏིཔི པུབྭེནིཝཱསོ’’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨིཏིཔཱིཏི ཨེཝམྤི.

༢-༣. ཨསྶོསི ཁོ…པེ… ཨཐ བྷགཝཱ ཨནུཔྤཏྟོཏི ཨེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ བྲཧྨཛཱལསུཏྟཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟམེཝ. ཨཡམེཝ ཧི ཝིསེསོ – ཏཏྠ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ཨསྶོསི, ཨིདྷ དིབྦསོཏེན. ཏཏྠ ཙ ཝཎྞཱཝཎྞཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ, ཨིདྷ པུབྦེནིཝཱསཀཐཱ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ – ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ མམ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཾ ཨཱརབྦྷ གུཎཾ ཐོམེནྟི, པུབྦེནིཝཱསཉཱཎསྶ པན མེ ནིཔྥཏྟིཾ ན ཛཱནནྟི; ཧནྡ ནེསཾ ཏསྶ ནིཔྥཏྟིཾ ཀཐེཏྭཱ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགནྟྭཱ པཀཏིཡཱཔི བུདྡྷཱནཾ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨདེསནཏྠམེཝ ཋཔིཏེ ཏངྑཎེ བྷིཀྑཱུཧི པཔྥོཊེཏྭཱ དིནྣེ ཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི པུཙྪཱཡ ཙ ‘‘ཨིདྷ ¶ , བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིཔཊིཝཙནསྶ ཙ པརིཡོསཱནེ ཏེསཾ པུབྦེནིཝཱསཔཊིསཾཡུཏྟཾ དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཐེཏུཀཱམོ ཨིཙྪེཡྻཱཐ ནོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིཙྪེཡྻཱཐ ནོཏི ཨིཙྪེཡྻཱཐ ནུ. ཨཐ ནཾ པཧཊྛམཱནསཱ བྷིཀྑཱུ ཡཱཙམཱནཱ ཨེཏསྶ བྷགཝཱཏིཨཱདིམཱཧཾསུ. ཏཏྠ ཨེཏསྶཱཏི ཨེཏསྶ དྷམྨིཀཐཱཀརཎསྶ.

༤. ཨཐ ¶ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཡཱཙནཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏུཀཱམོ ‘‘ཏེན ཧི, བྷིཀྑཝེ, སུཎཱཐཱ’’ཏི ཏེ ¶ སོཏཱཝདྷཱརཎསཱདྷུཀམནསིཀཱརེསུ ནིཡོཛེཏྭཱ ཨཉྙེསཾ ཨསཱདྷཱརཎཾ ཚིནྣཝཊུམཀཱནུསྶརཎཾ པཀཱསེཏུཀཱམོ ཨིཏོ སོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཾ ཝིཔསྶཱིཏི ཡསྨིཾ ཀཔྤེ ཝིཔསྶཱི. ཨཡཉྷི ‘ཡ’ནྟི སདྡོ ‘‘ཡཾ མེ, བྷནྟེ, དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ སམྨུཁཱ སུཏཾ སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ, ཨཱརོཙེམི ཏཾ, བྷགཝཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༢༠༣) པཙྩཏྟཝཙནེ དིསྶཏི. ‘‘ཡཾ ཏཾ ཨཔུཙྪིམྷ ཨཀིཏྟཡཱི ནོ, ཨཉྙཾ ཏཾ པུཙྪཱམ ཏདིངྒྷ བྲཱུཧཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༨༨༡) ཨུཔཡོགཝཙནེ. ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༡.༢༧༧) ཀརཎཝཙནེ. ཨིདྷ པན བྷུམྨཏྠེཏི དཊྛབྦོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡསྨིཾ ཀཔྤེ’’ཏི. ཨུདཔཱདཱིཏི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཨུནྣཱདེནྟོ ཨུཔྤཛྫི.

བྷདྡཀཔྤེཏི པཉྩབུདྡྷུཔྤཱདཔཊིམཎྜིཏཏྟཱ སུནྡརཀཔྤེ སཱརཀཔྤེཏི བྷགཝཱ ཨིམཾ ཀཔྤཾ ཐོམེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཡཏོ པཊྛཱཡ ཀིར ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏཱ ཨབྷིནཱིཧཱརོ ཀཏོ, ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ ཨེཀཀཔྤེཔི པཉྩ བུདྡྷཱ ནིབྦཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཨབྷིནཱིཧཱརསྶ པུརཏོ པན ཏཎྷངྐརོ, མེདྷངྐརོ, སརཎངྐརོ, དཱིཔངྐརོཏི ཙཏྟཱརོ བུདྡྷཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏེསཾ ཨོརབྷཱགེ ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ བུདྡྷསུཉྙམེཝ ཨཧོསི.

ཨསངྑྱེཡྻཀཔྤཔརིཡོསཱནེ པན ཀོཎྜཉྙོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨེཀོཝ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣོ. ཏཏོཔི ཨསངྑྱེཡྻཾ བུདྡྷསུཉྙམེཝ ཨཧོསི. ཨསངྑྱེཡྻཀཔྤཔརིཡོསཱནེ མངྒལོ, སུམནོ, རེཝཏོ, སོབྷིཏོཏི ཙཏྟཱརོ བུདྡྷཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣཱ ¶ . ཏཏོཔི ཨསངྑྱེཡྻཾ བུདྡྷསུཉྙམེཝ ཨཧོསི. ཨསངྑྱེཡྻཀཔྤཔརིཡོསཱནེ པན ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀསྶ ཨསངྑྱེཡྻསྶ ཨུཔརི ཨནོམདསྶཱི, པདུམོ, ནཱརདོཏི ཏཡོ བུདྡྷཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣཱ. ཏཏོཔི ཨསངྑྱེཡྻཾ བུདྡྷསུཉྙམེཝ ཨཧོསི. ཨསངྑྱེཡྻཀཔྤཔརིཡོསཱནེ པན ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱནཾ ཨུཔརི པདུམུཏྟརོ བྷགཝཱ ཨེཀོཝ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣོ. ཏསྶ ཨོརབྷཱགེ ཨིཏོ ཏིཾསཀཔྤསཧསྶཱནཾ ཨུཔརི སུམེདྷོ, སུཛཱཏོཏི དྭེ བུདྡྷཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣཱ. ཏཏོ ཨོརབྷཱགེ ཨིཏོ ཨཊྛཱརསནྣཾ ཀཔྤསཧསྶཱནཾ ཨུཔརི པིཡདསྶཱི, ཨཏྠདསྶཱི, དྷམྨདསྶཱིཏི ཏཡོ བུདྡྷཱ ¶ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣཱ. ཨཐ ཨིཏོ ཙཏུནཝུཏིཀཔྤེ སིདྡྷཏྠོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨེཀོཝ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣོ. ཨིཏོ དྭེ ནཝུཏིཀཔྤེ ཏིསྶོ, ཕུསྶོཏི དྭེ བུདྡྷཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཨུཔྤནྣཱ. ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ ཨུཔྤནྣོ. ཨིཏོ ཨེཀཏིཾསེ ཀཔྤེ སིཁཱི, ཝེསྶབྷཱུཏི དྭེ བུདྡྷཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཨིམསྨིཾ བྷདྡཀཔྤེ ཀཀུསནྡྷོ, ཀོཎཱགམནོ, ཀསྶཔོ, གོཏམོ ཨམྷཱཀཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཙཏྟཱརོ བུདྡྷཱ ཨུཔྤནྣཱ, མེཏྟེཡྻོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. ཨེཝམཡཾ ཀཔྤོ པཉྩབུདྡྷུཔྤཱདཔཊིམཎྜིཏཏྟཱ སུནྡརཀཔྤོ སཱརཀཔྤོཏི བྷགཝཱ ཨིམཾ ཀཔྤཾ ཐོམེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

ཀིཾ ¶ པནེཏཾ བུདྡྷཱནཾཡེཝ པཱཀཊཾ ཧོཏི – ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀཔྤེ ཨེཏྟཀཱ བུདྡྷཱ ཨུཔྤནྣཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫིསྶནྟཱིཏི ཝཱ’’ཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེསམྤི པཱཀཊཾ ཧོཏཱིཏི? ཨཉྙེསམྤི པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཀེསཾ? སུདྡྷཱཝཱསབྲཧྨཱནཾ. ཀཔྤསཎྛཱནཀཱལསྨིཉྷི ཨེཀམསངྑྱེཡྻཾ ཨེཀངྒཎཾ ཧུཏྭཱ ཋིཏེ ལོཀསནྣིཝཱསེ ལོཀསྶ སཎྛཱནཏྠཱཡ དེཝོ ཝསྶིཏུཾ ཨཱརབྷཏི. ཨཱདིཏོཝ ཨནྟརཊྛཀེ ཧིམཔཱཏོ ཝིཡ ཧོཏི. ཏཏོ ཏིལམཏྟཱ ཀཎམཏྟཱ ཏཎྜུལམཏྟཱ མུགྒ-མཱས-བདར-ཨཱམལཀ-ཨེལཱ༹ལུཀ-ཀུམྦྷཎྜ-ཨལཱབུམཏྟཱ ཨུདཀདྷཱརཱ ཧུཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨུསབྷདྭེཨུསབྷཨཌྜྷགཱཝུཏགཱཝུཏདྭེགཱཝུཏཨཌྜྷཡོཛནཡོཛནདྭིཡོཛན…པེ… ཡོཛནསཏཡོཛནསཧསྶཡོཛནསཏསཧསྶམཏྟཱ ¶ ཧུཏྭཱ ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹བྦྷནྟརེ ཡཱཝ ཨཝིནཊྛབྲཧྨལོཀཱ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཨཐ ཏཾ ཨུདཀཾ ཨནུཔུབྦེན བྷསྶཏི, བྷསྶནྟེ ཨུདཀེ པཀཏིདེཝལོཀཊྛཱནེསུ དེཝལོཀཱ སཎྛཧནྟི, ཏེསཾ སཎྛཧནཝིདྷཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ པུབྦེནིཝཱསཀཐཱཡཾ ཝུཏྟམེཝ.

མནུསྶལོཀསཎྛཧནཊྛཱནཾ པན པཏྟེ ཨུདཀེ དྷམཀརཎམུཁེ པིཧིཏེ ཝིཡ ཝཱཏཝསེན ཏཾ ཨུདཀཾ སནྟིཊྛཏི, ཨུདཀཔིཊྛེ ཨུཔྤལིནིཔཎྞཾ ཝིཡ པཐཝཱི སཎྛཧཏི. མཧཱབོདྷིཔལླངྐོ ཝིནསྶམཱནེ ལོཀེ པཙྪཱ ཝིནསྶཏི, སཎྛཧམཱནེ པཋམཾ སཎྛཧཏི. ཏཏྠ པུབྦནིམིཏྟཾ ཧུཏྭཱ ཨེཀོ པདུམིནིགཙྪོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྶ སཙེ ཏསྨིཾ ཀཔྤེ བུདྡྷོ ནིབྦཏྟིསྶཏི, པུཔྥཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ནོ ཙེ, ནུཔྤཛྫཏི. ཨུཔྤཛྫམཱནཉྩ སཙེ ཨེཀོ བུདྡྷོ ནིབྦཏྟིསྶཏི, ཨེཀཾ ཨུཔྤཛྫཏི. སཙེ དྭེ, ཏཡོ, ཙཏྟཱརོ, པཉྩ བུདྡྷཱ ནིབྦཏྟིསྶནྟི, པཉྩ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏཱནི ཙ ཁོ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ནཱལེ༹ ཀཎྞིཀཱབདྡྷཱནི ཧུཏྭཱ. སུདྡྷཱཝཱསབྲཧྨཱནོ ‘‘ཨཱཡཱམ ¶ , མཡཾ མཱརིསཱ, པུབྦནིམིཏྟཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི མཧཱབོདྷིཔལླངྐཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟི, བུདྡྷཱནཾ ཨནིབྦཏྟནཀཔྤེ པུཔྥཾ ན ཧོཏི. ཏེ པན ཨཔུཔྥིཏགཙྪཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨནྡྷཀཱརོ ཝཏ བྷོ ལོཀོ བྷཝིསྶཏི, མཏཱ མཏཱ སཏྟཱ ཨཔཱཡེ པཱུརེསྶནྟི, ཚ དེཝལོཀཱ ནཝ བྲཧྨལོཀཱ སུཉྙཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཨནཏྟམནཱ ཧོནྟི. པུཔྥིཏཀཱལེ པན པུཔྥཾ དིསྭཱ – ‘‘སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟེསུ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམནྟེསུ ནིཀྑམནྟེསུ སམྦུཛ྄ཛྷནྟེསུ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེནྟེསུ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོནྟེསུ དེཝོརོཧནཾ ཀརོནྟེསུ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛྫནྟེསུ པརིནིབྦཱཡནྟེསུ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཀམྤནཱདཱིནི པཱཊིཧཱརིཡཱནི དཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ཙ ‘‘ཙཏྟཱརོ ཨཔཱཡཱ པརིཧཱཡིསྶནྟི, ཚ དེཝལོཀཱ ནཝ བྲཧྨལོཀཱ པརིཔཱུརེསྶནྟཱི’’ཏི ཙ ཨཏྟམནཱ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ བྲཧྨལོཀཾ གཙྪནྟི. ཨིམསྨིཾ བྷདྡཀཔྤེ པཉྩ པདུམཱནི ཨུཔྤཛྫིཾསུ. ཏེསཾ ནིམིཏྟཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ཙཏྟཱརོ བུདྡྷཱ ཨུཔྤནྣཱ, པཉྩམོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. སུདྡྷཱཝཱསབྲཧྨཱནོཔི ¶ ཏཱནི པདུམཱནི དིསྭཱ ཨིམམཏྠཾ ཛཱནིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཉྙེསམྤི པཱཀཊཾ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨཱཡུཔརིཙྪེདཝཎྞནཱ

༥-༧. ཨིཏི ¶ བྷགཝཱ – ‘‘ཨིཏོ སོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀཔྤཔརིཙྪེདཝསེན པུབྦེནིཝཱསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེསཾ བུདྡྷཱནཾ ཛཱཏིཔརིཙྪེདཱདིཝསེན དསྶེཏུཾ ཝིཔསྶཱི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཱཡུཔརིཙྪེདེ པརིཏྟཾ ལཧུཀནྟི ཨུབྷཡམེཏཾ ཨཔྤཀསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཡཉྷི ཨཔྤཀཾ, ཏཾ པརིཏྟཉྩེཝ ལཧུཀཉྩ ཧོཏི.

ཨཔྤཾ ཝཱ བྷིཡྻོཏི ཝསྶསཏཏོ ཝཱ ཨུཔརི ཨཔྤཾ, ཨཉྙཾ ཝསྶསཏཾ ཨཔཏྭཱ ཝཱིསཾ ཝཱ ཏིཾསཾ ཝཱ ཙཏྟཱལཱིསཾ ཝཱ པཎྞཱསཾ ཝཱ སཊྛི ཝཱ ཝསྶཱནི ཛཱིཝཏི. ཨེཝཾ དཱིགྷཱཡུཀོ པན ཨཏིདུལླབྷོ, ཨསུཀོ ཀིར ཨེཝཾ ཙིརཾ ཛཱིཝཏཱིཏི ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ དཊྛབྦོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝིསཱཁཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝཱིསཝསྶསཏཾ ཛཱིཝཏི, ཏཐཱ པོཀྑརསཱཏི བྲཱཧྨཎོ, བྲཧྨཱཡུ བྲཱཧྨཎོ, སེལོ བྲཱཧྨཎོ, བཱཝརིཡབྲཱཧྨཎོ, ཨཱནནྡཏྠེརོ, མཧཱཀསྶཔཏྠེརོཏི. ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ པན ཝསྶསཏཉྩེཝ པཎྞཱསཉྩ ཝསྶཱནི, བཱཀུལཏྠེརོ ཝསྶསཏཉྩེཝ སཊྛི ཙ ཝསྶཱནི. ཨཡཾ སབྦདཱིགྷཱཡུཀོ. སོཔི དྭེ ཝསྶསཏཱནི ན ཛཱིཝཏི.

ཝིཔསྶཱིཨཱདཡོ ¶ པན སབྦེཔི བོདྷིསཏྟཱ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགེན སོམནསྶསཧགཏཉཱཎསམྤཡུཏྟཨསངྑཱརིཀཙིཏྟེན མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཾསུ. ཏེན ཙིཏྟེན གཧིཏཱཡ པཊིསནྡྷིཡཱ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨཱཡུ, ཨིཏི སབྦེ བུདྡྷཱ ཨསངྑྱེཡྻཱཡུཀཱ. ཏེ ཀསྨཱ ཨསངྑྱེཡྻཾ ན ཨཊྛཾསུ? ཨུཏུབྷོཛནཝིཔཏྟིཡཱ. ཨུཏུབྷོཛནཝསེན ཧི ཨཱཡུ ཧཱཡཏིཔི ཝཌྜྷཏིཔི.

ཏཏྠ ཡདཱ རཱཛཱནོ ཨདྷམྨིཀཱ ཧོནྟི, ཏདཱ ཨུཔརཱཛཱནོ, སེནཱཔཏི, སེཊྛི, སཀལནགརཾ, སཀལརཊྛཾ ཨདྷམྨིཀམེཝ ཧོཏི; ཨཐ ཏེསཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ, ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ མིཏྟཱ བྷཱུམཊྛདེཝཏཱ, ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ མིཏྟཱ ཨཱཀཱསཊྛཀདེཝཏཱ, ཨཱཀཱསཊྛཀདེཝཏཱནཾ མིཏྟཱ ཨུཎྷཝལཱཧཀཱ དེཝཏཱ, ཏཱསཾ མིཏྟཱ ཨབྦྷཝལཱཧཀཱ དེཝཏཱ, ཏཱསཾ མིཏྟཱ སཱིཏཝལཱཧཀཱ དེཝཏཱ, ཏཱསཾ མིཏྟཱ ཝསྶཝལཱཧཀཱ དེཝཏཱ, ཏཱསཾ མིཏྟཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ ¶ དེཝཏཱ, ཏཱསཾ མིཏྟཱ ཏཱཝཏིཾསཱ དེཝཏཱ, ཏཱསཾ མིཏྟཱ ཡཱམཱ དེཝཏཱཏི ཨེཝམཱདི. ཨེཝཾ ཡཱཝ བྷཝགྒཱ ཋཔེཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀེ སབྦཱ དེཝབྲཧྨཔརིསཱཔི ཨདྷམྨིཀཱཝ ཧོནྟི. ཏཱསཾ ཨདྷམྨིཀཏཱཡ ཝིསམཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཧརནྟི, ཝཱཏོ ཡཐཱམགྒེན ན ཝཱཡཏི, ཨཡཐཱམགྒེན ཝཱཡནྟོ ཨཱཀཱསཊྛཀཝིམཱནཱནི ཁོབྷེཏི, ཝིམཱནེསུ ཁོབྷིཏེསུ དེཝཏཱནཾ ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ཙིཏྟཱནི ན ནམནྟི, དེཝཏཱནཾ ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ཙིཏྟེསུ ཨནམནྟེསུ ¶ སཱིཏུཎྷབྷེདོ ཨུཏུ ཡཐཱཀཱལེན ན སམྤཛྫཏི, ཏསྨིཾ ཨསམྤཛྫནྟེ ན སམྨཱ དེཝོ ཝསྶཏི, ཀདཱཙི ཝསྶཏི, ཀདཱཙི ན ཝསྶཏི; ཀཏྠཙི ཝསྶཏི, ཀཏྠཙི ན ཝསྶཏི, ཝསྶནྟོཔི ཝཔྤཀཱལེ ཨངྐུརཀཱལེ ནཱལ༹ཀཱལེ པུཔྥཀཱལེ ཁཱིརགྒཧཎཱདིཀཱལེསུ ཡཐཱ ཡཐཱ སསྶཱནཾ ཨུཔཀཱརོ ན ཧོཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཝསྶཏི ཙ ཝིགཙྪཏི ཙ, ཏེན སསྶཱནི ཝིསམཔཱཀཱནི ཧོནྟི, ཝིགཏགནྡྷཝཎྞརསཱདིསམྤནྣཱནི. ཨེཀབྷཱཛནེ པཀྑིཏྟཏཎྜུལེསུཔི ཨེཀསྨིཾ པདེསེ བྷཏྟཾ ཨུཏྟཎྜུལཾ ཧོཏི, ཨེཀསྨིཾ ཨཏིཀིལིནྣཾ, ཨེཀསྨིཾ སམཔཱཀཾ. ཏཾ པརིབྷུཏྟཾ ཀུཙྪིཡམྤི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི པཙྩཏི. ཏེན སཏྟཱ བཧྭཱབཱདྷཱ ཙེཝ ཧོནྟི, ཨཔྤཱཡུཀཱ ཙ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨུཏུབྷོཛནཝསེན ཨཱཡུ ཧཱཡཏི.

ཡདཱ ¶ པན རཱཛཱནོ དྷམྨིཀཱ ཧོནྟི, ཏདཱ ཨུཔརཱཛཱནོཔི དྷམྨིཀཱ ཧོནྟཱིཏི པུརིམནཡེནེཝ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ སབྦེཔི དྷམྨིཀཱ ཧོནྟི. ཏེསཾ དྷམྨིཀཏྟཱ སམཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཧརནྟི, ཡཐཱམགྒེན ཝཱཏོ ཝཱཡཏི, ཡཐཱམགྒེན ཝཱཡནྟོ ཨཱཀཱསཊྛཀཝིམཱནཱནི ན ཁོབྷེཏི, ཏེསཾ ཨཁོབྷཱ དེཝཏཱནཾ ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ཙིཏྟཱནི ནམནྟི. ཨེཝཾ ཀཱལེན ཨུཏུ སམྤཛྫཏི, དེཝོ སམྨཱ ཝསྶཏི, ཝཔྤཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སསྶཱནཾ ཨུཔཀཱརཾ ཀརོནྟོ ཀཱལེ ཝསྶཏི, ཀཱལེ ཝིགཙྪཏི, ཏེན སསྶཱནི སམཔཱཀཱནི སུགནྡྷཱནི སུཝཎྞཱནི སུརསཱནི ཨོཛཝནྟཱནི ཧོནྟི, ཏེཧི སམྤཱདིཏཾ བྷོཛནཾ པརིབྷུཏྟམྤི སམྨཱ པརིཔཱཀཾ གཙྪཏི ¶ , ཏེན སཏྟཱ ཨརོགཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཨུཏུབྷོཛནཝསེན ཨཱཡུ ཝཌྜྷཏི.

ཏཏྠ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལེ ནིབྦཏྟོ, སིཁཱི སཏྟཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལེཏི ཨིདཾ ཨནུཔུབྦེན པརིཧཱིནསདིསཾ ཀཏཾ, ན པན ཨེཝཾ པརིཧཱིནཾ, ཝཌྜྷིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏྭཱ པརིཧཱིནནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཨིམསྨིཾ ཏཱཝ ཀཔྤེ ཀཀུསནྡྷོ བྷགཝཱ ཙཏྟཱལཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལེ ནིབྦཏྟོ, ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ པཉྩ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཙཏྟཱརི ཋཏྭཱ པཉྩམེ ཝིཛྫམཱནེཡེཝ པརིནིབྦུཏོ. ཏཾ ཨཱཡུ པརིཧཱཡམཱནཾ དསཝསྶཀཱལཾ པཏྭཱ པུན ཝཌྜྷམཱནཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཧུཏྭཱ ཏཏོ པརིཧཱཡམཱནཾ ཏིཾསཝསྶསཧསྶཀཱལེ ཋིཏཾ; ཏདཱ ཀོཎཱགམནོ བྷགཝཱ ནིབྦཏྟོ. ཏསྨིམྤི ཏཐེཝ པརིནིབྦུཏེ ཏཾ ཨཱཡུ དསཝསྶཀཱལཾ པཏྭཱ པུན ཝཌྜྷམཱནཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཧུཏྭཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཀཱལེ ཋིཏཾ; ཏདཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ནིབྦཏྟོ. ཏསྨིམྤི ཏཐེཝ པརིནིབྦུཏེ ཏཾ ཨཱཡུ དསཝསྶཀཱལཾ པཏྭཱ པུན ཝཌྜྷམཱནཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཧུཏྭཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཝསྶསཏཀཱལཾ པཏྟཾ, ཨཐ ཨམྷཱཀཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ནིབྦཏྟོ. ཨེཝཾ ཨནུཔུབྦེན པརིཧཱཡིཏྭཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏྭཱ པརིཧཱིནནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཡཾ ཡཾ ཨཱཡུཔརིམཱཎེསུ ¶ མནུསྶེསུ བུདྡྷཱ ནིབྦཏྟནྟི, ཏེསམྤི ཏཾ ཏདེཝ ཨཱཡུཔརིམཱཎཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཱཡུཔརིཙྪེདཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བོདྷིཔརིཙྪེདཝཎྞནཱ

༨. བོདྷིཔརིཙྪེདེ ¶ པན པཱཊལིཡཱ མཱུལེཏི པཱཊལིརུཀྑསྶ ཧེཊྛཱ. ཏསྶཱ པན པཱཊལིཡཱ ཁནྡྷོ ཏཾ དིཝསཾ པཎྞཱསརཏནོ ཧུཏྭཱ ཨབྦྷུགྒཏོ, སཱཁཱ པཎྞཱསརཏནཱཏི ཨུབྦེདྷེན རཏནསཏཾ ཨཧོསི. ཏཾ དིཝསཉྩ སཱ པཱཊལི ཀཎྞིཀཱབདྡྷེཧི ཝིཡ པུཔྥེཧི མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀསཉྪནྣཱ ཨཧོསི, དིབྦགནྡྷཾ ཝཱཡཏི. ན ཀེཝལཉྩ ཏདཱ ཨཡམེཝ པུཔྥིཏཱ, དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ སབྦཔཱཊལིཡོ པུཔྥིཏཱ. ན ཀེཝལཉྩ པཱཊལིཡོ, དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ སབྦརུཀྑཱནཾ ཁནྡྷེསུ ཁནྡྷཔདུམཱནི, སཱཁཱསུ སཱཁཱཔདུམཱནི, ལཏཱསུ ལཏཱཔདུམཱནི, ཨཱཀཱསེ ཨཱཀཱསཔདུམཱནི པུཔྥིཏཱནི, པཐཝིཏལཾ ¶ བྷིནྡིཏྭཱཔི མཧཱཔདུམཱནི ཨུཊྛིཏཱནི. མཧཱསམུདྡོཔི པཉྩཝཎྞེཧི པདུམེཧི ནཱིལུཔྤལརཏྟུཔྤལེཧི ཙ སཉྪནྣོ ཨཧོསི. སཀལདསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ དྷཛམཱལཱཀུལཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ནིབདྡྷཔུཔྥདཱམཝིསྶཊྛམཱལཱགུལ༹ཝིཔྤཀིཎྞཾ ནཱནཱཝཎྞཀུསུམསམུཛྫལཾ ནནྡནཝནཙིཏྟལཏཱཝནམིསྶཀཝནཕཱརུསཀཝནསདིསཾ ཨཧོསི. པུརཏྠིམཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ཨུསྶིཏདྡྷཛཱ པཙྪིམཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཾ ཨབྷིཧནནྟི. པཙྪིམདཀྑིཎཨུཏྟརཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ཨུསྶིཏདྡྷཛཱ དཀྑིཎཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཾ ཨབྷིཧནནྟི. ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙསིརཱིསམྤཏྟཱནི ཙཀྐཝཱལཱ༹ནི ཨཧེསུཾ. ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི སཀལཾ བུདྡྷགུཎཝིབྷཝསིརིཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷམཱནོ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨབྷིསམྦུདྡྷོ.

‘‘སིཁཱི, བྷིཀྑཝེ, བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ པུཎྜརཱིཀསྶ མཱུལེ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏིཨཱདཱིསུཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན པདཝཎྞནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྠ པན པུཎྜརཱིཀོཏི སེཏམྦརུཀྑོ. ཏསྶཱཔི ཏདེཝ པརིམཱཎཾ. ཏཾ དིཝསཉྩ སོཔི དིབྦགནྡྷེཧི པུཔྥེཧི སུསཉྪནྣོ ཨཧོསི. ན ཀེཝལཉྩ པུཔྥེཧི, ཕལེཧིཔི སཉྪནྣོ ཨཧོསི. ཏསྶ ཨེཀཏོ ཏརུཎཱནི ཕལཱནི, ཨེཀཏོ མཛ྄ཛྷིམཱནི ཕལཱནི, ཨེཀཏོ ནཱཏིཔཀྐཱནི ཕལཱནི, ཨེཀཏོ སུཔཀྐཱནི པཀྑིཏྟདིབྦོཛཱནི ཝིཡ སུརསཱནི ཨོལམྦནྟི. ཡཐཱ སོ, ཨེཝཾ སཀལདསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹སུ ¶ པུཔྥཱུཔགརུཀྑཱ པུཔྥེཧི, ཕལཱུཔགརུཀྑཱ ཕལེཧི པཊིམཎྜིཏཱ ཨཧེསུཾ.

སཱལོཏི སཱལརུཀྑོ. ཏསྶཱཔི ཏདེཝ པརིམཱཎཾ, ཏཐེཝ པུཔྥསིརཱིཝིབྷཝོ ཝེདིཏབྦོ. སིརཱིསརུཀྑེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨུདུམྦརརུཀྑེ པུཔྥཱནི ¶ ནཱཧེསུཾ, ཕལཝིབྷཱུཏི པནེཏྠ ཨམྦེ ཝུཏྟནཡཱཝ, ཏཐཱ ནིགྲོདྷེ, ཏཐཱ ཨསྶཏྠེ. ཨིཏི སབྦབུདྡྷཱནཾ ཨེཀོཝ པལླངྐོ, རུཀྑཱ པན ཨཉྙེཔི ཧོནྟི. ཏེསུ ཡསྶ ཡསྶ རུཀྑསྶ མཱུལེ ཙཏུམགྒཉཱཎསངྑཱཏབོདྷིཾ བུདྡྷཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟི, སོ སོ བོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཾ བོདྷིཔརིཙྪེདོ ནཱམ.

སཱཝཀཡུགཔརིཙྪེདཝཎྞནཱ

༩. སཱཝཀཡུགཔརིཙྪེདེ པན ཁཎྜཏིསྶནྟི ཁཎྜོ ཙ ཏིསྶོ ཙ. ཏེསུ ཁཎྜོ ཨེཀཔིཏིཀོ ཀནིཊྛབྷཱཏཱ, ཏིསྶོ པུརོཧིཏཔུཏྟོ ¶ . ཁཎྜོ པཉྙཱཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟོ, ཏིསྶོ སམཱདྷིཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟོ. ཨགྒནྟི ཋཔེཏྭཱ ཝིཔསྶིཾ བྷགཝནྟཾ ཨཝསེསེཧི སདྡྷིཾ ཨསདིསགུཎཏཱཡ ཨུཏྟམཾ. བྷདྡཡུགནྟི ཨགྒཏྟཱཡེཝ བྷདྡཡུགཾ. ཨབྷིབྷཱུསམྦྷཝནྟི ཨབྷིབྷཱུ ཙ སམྦྷཝོ ཙ. ཏེསུ ཨབྷིབྷཱུ པཉྙཱཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟོ. སིཁིནཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ཨརུཎཝཏིཏོ བྲཧྨལོཀཾ གནྟྭཱ བྲཧྨཔརིསཱཡ ཝིཝིདྷཱནི པཱཊིཧཱརིཡཱནི དསྶེནྟོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཨནྡྷཀཱརེན ཕརིཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ ཨིད’’ནྟི སཉྫཱཏསཾཝེགཱནཾ ཨོབྷཱསཾ ཕརིཏྭཱ – ‘‘སབྦེ མེ རཱུཔཉྩ པསྶནྟུ, སདྡཉྩ སུཎནྟཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ – ‘‘ཨཱརམྦྷཐཱ’’ཏི གཱཐཱདྭཡཾ (སཾ. ནི. ༡.༡༨༥) བྷཎནྟོ སདྡཾ སཱཝེསི. སམྦྷཝོ སམཱདྷིཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟོ ཨཧོསི.

སོཎུཏྟརནྟི སོཎོ ཙ ཨུཏྟརོ ཙ. ཏེསུཔི སོཎོ པཉྙཱཔཱརམིཾ པཏྟོ, ཨུཏྟརོ སམཱདྷིཔཱརམིཾ པཏྟོ ཨཧོསི. ཝིདྷུརསཉྫཱིཝནྟི ཝིདྷུརོ ཙ སཉྫཱིཝོ ཙ. ཏེསུ ཝིདྷུརོ པཉྙཱཔཱརམིཾ པཏྟོ ཨཧོསི, སཉྫཱིཝོ སམཱདྷིཔཱརམིཾ པཏྟོ. སམཱཔཛྫནབཧུལོ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཀུཊིལེཎམཎྜཔཱདཱིསུ སམཱཔཏྟིབལེན ཛྷཱཡནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙེ ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫི, ཨཐ ནཾ ཝནཀམྨིཀཱདཡོ ‘‘མཏོ’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཛྷཱཔེསུཾ. སོ ཡཐཱཔརིཙྪེདེན སམཱཔཏྟིཏོ ཨུཊྛཱཡ ཙཱིཝརཱནི པཔྥོཊེཏྭཱ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཏདུཔཱདཱཡེཝ ཙ ནཾ ‘‘སཉྫཱིཝོ’’ཏི སཉྫཱནིཾསུ. བྷིཡྻོསུཏྟརནྟི བྷིཡྻོསོ ཙ ཨུཏྟརོ ཙ. ཏེསུ བྷིཡྻོསོ པཉྙཱཡ ཨུཏྟརོ, ཨུཏྟརོ སམཱདྷིནཱ ཨགྒོ ཨཧོསི. ཏིསྶབྷཱརདྭཱཛནྟི ཏིསྶོ ཙ བྷཱརདྭཱཛོ ཙ ¶ . ཏེསུ ཏིསྶོ པཉྙཱཔཱརམིཾ པཏྟོ, བྷཱརདྭཱཛོ སམཱདྷིཔཱརམིཾ པཏྟོ ཨཧོསི ¶ . སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནནྟི སཱརིཔུཏྟོ ཙ མོགྒལླཱནོ ཙ. ཏེསུ སཱརིཔུཏྟོ པཉྙཱཝིསཡེ, མོགྒལླཱནོ སམཱདྷིཝིསཡེ ཨགྒོ ཨཧོསི. ཨཡཾ སཱཝཀཡུགཔརིཙྪེདོ ནཱམ.

སཱཝཀསནྣིཔཱཏཔརིཙྪེདཝཎྞནཱ

༡༠. སཱཝཀསནྣིཔཱཏཔརིཙྪེདེ ¶ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ པཋམསནྣིཔཱཏོ ཙཏུརངྒིཀོ ཨཧོསི, སབྦེ ཨེཧིབྷིཀྑཱུ, སབྦེ ཨིདྡྷིཡཱ ནིབྦཏྟཔཏྟཙཱིཝརཱ, སབྦེ ཨནཱམནྟིཏཱཝ ཨཱགཏཱ, ཨིཏི ཏེ ཙ ཁོ པནྣརསེ ཨུཔོསཐདིཝསེ. ཨཐ སཏྠཱ བཱིཛནིཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨུཔོསཐཾ ཨོསཱརེསི. དུཏིཡཏཏིཡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཐཱ སེསབུདྡྷཱནཾ སབྦསནྣིཔཱཏེསུ. ཡསྨཱ པན ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ པཋམབོདྷིཡཱཝ སནྣིཔཱཏོ ཨཧོསི, ཨིདཉྩ སུཏྟཾ ཨཔརབྷཱགེ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཨེཀོ སཱཝཀཱནཾ སནྣིཔཱཏོ’’ཏི ཨནིཊྛཔེཏྭཱ ‘‘ཨཧོསཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཨཌྜྷཏེལ༹སཱནི བྷིཀྑུསཏཱནཱིཏི པུརཱཎཛཊིལཱནཾ སཧསྶཾ, དྭིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ པརིཝཱརཱནི ཨཌྜྷཏེཡྻསཏཱནཱིཏི ཨཌྜྷཏེལ༹སཱནི བྷིཀྑུསཏཱནི. ཏཏྠ དྭིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཏོ པཊྛཱཡ ཝཏྠུཾ ཀཐེཏྭཱ པབྦཛྫཱ དཱིཔེཏབྦཱ. པབྦཛིཏཱནཾ པན ཏེསཾ མཧཱམོགྒལླཱནོ སཏྟམེ དིཝསེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. དྷམྨསེནཱཔཏི པནྣརསམེ དིཝསེ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཔབྦཏམཛ྄ཛྷེ སཱུཀརཁཏལེཎཔབྦྷཱརེ བྷཱགིནེཡྻསྶ དཱིགྷནཁཔརིབྦཱཛཀསྶ སཛྫིཏེ དྷམྨཡཱགེ ཝེདནཱཔརིགྒཧསུཏྟནྟེ (མ. ནི. ༢.༢༠༡) དེསིཡམཱནེ དེསནཾ ཨནུབུཛ྄ཛྷམཱནཾ ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎཾ པཏྟོ. བྷགཝཱ ཐེརསྶ ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཾ ཉཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཝེལུ༹ཝནེཡེཝ པཙྩུཊྛཱསི. ཐེརོ – ‘‘ཀུཧིཾ ནུ ཁོ བྷགཝཱ གཏོ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ ཝེལུ༹ཝནེ པཏིཊྛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཡམྤི ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཝེལུ༹ཝནེཡེཝ པཙྩུཊྛཱསི. ཨཐ བྷགཝཱ པཱཏིམོཀྑཾ ཨོསཱརེསི. ཏཾ སནྣིཔཱཏཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཌྜྷཏེལ༹སཱནི བྷིཀྑུསཏཱནཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཡཾ སཱཝཀསནྣིཔཱཏཔརིཙྪེདོ ནཱམ.

ཨུཔཊྛཱཀཔརིཙྪེདཝཎྞནཱ

༡༡. ཨུཔཊྛཱཀཔརིཙྪེདེ ¶ པན ཨཱནནྡོཏི ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. བྷགཝཏོ ཧི པཋམབོདྷིཡཾ ཨནིབདྡྷཱ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨེཀདཱ ནཱགསམཱལོ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརི, ཨེཀདཱ ནཱགིཏོ, ཨེཀདཱ ཨུཔཝཱནོ, ཨེཀདཱ སུནཀྑཏྟོ, ཨེཀདཱ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ, ཨེཀདཱ སཱགཏོ ¶ , ཨེཀདཱ མེགྷིཡོ. ཏཏྠ ¶ ཨེཀདཱ བྷགཝཱ ནཱགསམཱལཏྠེརེན སདྡྷིཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔཊིཔནྣོ དྭེདྷཱཔཐཾ པཏྟོ. ཐེརོ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ – ‘‘བྷགཝཱ, ཨཧཾ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ – ‘‘ཨེཧི བྷིཀྑུ, ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ – ‘‘ཧནྡ, བྷགཝཱ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཎྷཐ, ཨཧཾ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཚམཱཡཾ ཋཔེཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཱཧར, བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ གཏོ. ཏསྶཔི བྷིཀྑུནོ ཨིཏརེན མགྒེན གཙྪཏོ ཙོརཱ པཏྟཙཱིཝརཉྩེཝ ཧརིཾསུ, སཱིསཉྩ བྷིནྡིཾསུ. སོ – ‘‘བྷགཝཱ ཨིདཱནི མེ པཊིསརཎཾ, ན ཨཉྙོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ལོཧིཏེན གལི༹ཏེན བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ‘‘ཀིམིདཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ – ‘‘མཱ ཙིནྟཡི, བྷིཀྑུ, ཨེཏཾཡེཝ ཏེ ཀཱརཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནིཝཱརཡིམྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ནཾ སམསྶཱསེསི.

ཨེཀདཱ པན བྷགཝཱ མེགྷིཡཏྠེརེན སདྡྷིཾ པཱཙཱིནཝཾསམིགདཱཡེ ཛནྟུགཱམཾ ཨགམཱསི. ཏཏྲཱཔི མེགྷིཡོ ཛནྟུགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ནདཱིཏཱིརེ པཱསཱདིཀཾ ཨམྦཝནཾ དིསྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཎྷཐ, ཨཧཾ ཏསྨིཾ ཨམྦཝནེ སམཎདྷམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྷགཝཏཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ནིཝཱརིཡམཱནོཔི གནྟྭཱ ཨཀུསལཝིཏཀྐེཧི ཨུཔདྡུཏོ ཨནྭཱསཏྟོ (ཨ. ནི. ༩.༣; ཨུདཱན པརིཙྪེདོ ༣༡ དཊྛབྦོ). པཙྩཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཏམྤི བྷགཝཱ – ‘‘ཨིདམེཝ ཏེ ཀཱརཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནིཝཱརཡིམྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནིམྷི མཧལླཀོ, ‘ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱ’ཏི ཝུཏྟེ ཨཉྙེན གཙྪནྟི, ཨེཀཙྩེ མཡ྄ཧཾ པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔནྟི, མཡ྄ཧཾ ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི. བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨསཾཝེགོ ཨུདཔཱདི. ཨཐཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, ཏུམྷེཡེཝ པཏྠཡམཱནོ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ པཱརམིཡོ པཱུརཡིཾ, ནནུ མཱདིསོ མཧཱཔཉྙོ ཨུཔཊྛཱཀོ ནཱམ ཝཊྚཏི, ཨཧཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ བྷགཝཱ – ‘‘ཨལཾ སཱརིཔུཏྟ, ཡསྶཾ ¶ དིསཱཡཾ ཏྭཾ ཝིཧརསི, ཨསུཉྙཱཡེཝ མེ སཱ དིསཱ, ཏཝ ཨོཝཱདོ བུདྡྷཱནཾ ཨོཝཱདསདིསོ, ན མེ ཏཡཱ ཨུཔཊྛཱཀཀིཙྩཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. ཨེཏེནེཝུཔཱཡེན མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. ཏེ སབྦེཔི བྷགཝཱ པཊིཀྑིཔི.

ཨཱནནྡཏྠེརོ པན ཏུཎྷཱིཡེཝ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ བྷིཀྑཱུ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ ཡཱཙཏི, ཏྭམྤི ཡཱཙཱཧཱི’’ཏི. སོ ཨཱཧ – ‘‘ཡཱཙིཏྭཱ ལདྡྷུཔཊྛཱནཾ ¶ ནཱམ ཨཱཝུསོ ཀཱིདིསཾ ཧོཏི, ཀིཾ མཾ སཏྠཱ ན པསྶཏི, སཙེ རོཙིསྶཏི, ཨཱནནྡོ མཾ ཨུཔཊྛཱཏཱུཏི ཝཀྑཏཱི’’ཏི. ཨཐ བྷགཝཱ – ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡོ ཨཉྙེན ཨུསྶཱཧེཏབྦོ, སཡམེཝ ཛཱནིཏྭཱ མཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ བྷིཀྑཱུ – ‘‘ཨུཊྛེཧི, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, ཨུཊྛེཧི ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, དསབལཾ ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ ཡཱཙཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ པཊིཀྑེཔེ, ཙཏསྶོ ཙ ཨཱཡཱཙནཱཏི ཨཊྛ ཝརེ ཡཱཙི.

ཙཏྟཱརོ པཊིཀྑེཔཱ ནཱམ – ‘‘སཙེ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ པཎཱིཏཾ ཙཱིཝརཾ ན དསྶཏི, པིཎྜཔཱཏཾ ན དསྶཏི, ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཾ ཝསིཏུཾ ན དསྶཏི, ནིམནྟནཾ གཧེཏྭཱ ན གམིསྶཏི, ཨེཝཱཧཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ པནེཏྠ, ཨཱནནྡ, ཨཱདཱིནཝཾ པསྶསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ – ‘‘སཙཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨིམཱནི ཝཏྠཱུནི ལབྷིསྶཱམི, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨཱནནྡོ དསབལེན ལདྡྷཾ པཎཱིཏཾ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫཏི, པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫཏི, ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཾ ཝསཏི, ཨེཀཏོ ནིམནྟནཾ གཙྪཏི, ཨེཏཾ ལཱབྷཾ ལབྷནྟོ ཏཐཱགཏཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ཀོ ཨེཝཾ ཨུཔཊྛཧཏོ བྷཱརོ’ཏི’’ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པཊིཀྑེཔེ ཡཱཙི.

ཙཏསྶོ ཨཱཡཱཙནཱ ནཱམ – ‘‘སཙེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ མཡཱ གཧིཏནིམནྟནཾ གམིསྶཏི, སཙཱཧཾ ཏིརོརཊྛཱ ཏིརོཛནཔདཱ བྷགཝནྟཾ དཊྛུཾ ཨཱགཏཾ པརིསཾ ཨཱགཏཀྑཎེ ཨེཝ བྷགཝནྟཾ དསྶེཏུཾ ལཙྪཱམི, ཡདཱ མེ ཀངྑཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ལཙྪཱམི, ཡཾ བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ པརམྨུཁཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཏཾ ཨཱགནྟྭཱ མཡ྄ཧཾ ཀཐེསྶཏི, ཨེཝཱཧཾ བྷགཝནྟཾ ¶ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ – ‘‘ཀཾ པནེཏྠ, ཨཱནནྡ, ཨཱནིསཾསཾ པསྶསཱི’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ – ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, སདྡྷཱ ཀུལཔུཏྟཱ བྷགཝཏོ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷནྟཱ མཾ ཨེཝཾ ཝདནྟི – ‘སྭེ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ཨམྷཱཀཾ གྷརེ བྷིཀྑཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’ཏི, སཙེ བྷནྟེ བྷགཝཱ ཏཏྠ ན གམིསྶཏི, ཨིཙྪིཏཀྑཎེཡེཝ པརིསཾ དསྶེཏུཾ, ཀངྑཉྩ ཝིནོདེཏུཾ ཨོཀཱསཾ ན ལཙྪཱམི, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཀིཾ ཨཱནནྡོ དསབལཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨེཏྟཀམྤིསྶ ཨནུགྒཧཾ བྷགཝཱ ན ཀརོཏཱི’ཏི. བྷགཝཏོ ཙ པརམྨུཁཱ མཾ པུཙྪིསྶནྟི – ‘ཨཡཾ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, གཱཐཱ, ཨིདཾ སུཏྟཾ, ཨིདཾ ཛཱཏཀཾ, ཀཏྠ དེསིཏ’ནྟི. སཙཱཧཾ ཏཾ ན སམྤཱདཡིསྶཱམི, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨེཏྟཀམྤི, ཨཱཝུསོ, ན ཛཱནཱསི, ཀསྨཱ ཏྭཾ ཚཱཡཱ ཝིཡ བྷགཝནྟཾ ཨཝིཛཧནྟོ དཱིགྷརཏྟཾ ཝིཙརསཱི’ཏི. ཏེནཱཧཾ པརམྨུཁཱ དེསིཏསྶཔི དྷམྨསྶ པུན ཀཐནཾ ཨིཙྪཱམཱི’’ཏི ཨིམཱ ཙཏསྶོ ཨཱཡཱཙནཱ ཡཱཙི. བྷགཝཱཔིསྶ ཨདཱསི.

ཨེཝཾ ཨིམེ ཨཊྛ ཝརེ གཧེཏྭཱ ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀོ ཨཧོསི. ཏསྶེཝ ཋཱནནྟརསྶཏྠཱཡ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ¶ པཱུརིཏཱནཾ པཱརམཱིནཾ ཕལཾ པཱཔུཎཱིཏི ཨིམསྶ ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཨཱནནྡོ བྷིཀྑུ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨགྒུཔཊྛཱཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཡཾ ཨུཔཊྛཱཀཔརིཙྪེདོ ནཱམ.

༡༢. པིཏིཔརིཙྪེདོ ཨུཏྟཱནཏྠོཡེཝ.

ཝིཧཱརཾ པཱཝིསཱིཏི ཀསྨཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི? བྷགཝཱ ཀིར ཨེཏྟཀཾ ཀཐེཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ན ཏཱཝ མཡཱ སཏྟནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཝཾསོ ནིརནྟརཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏོ, ཨཛྫ མཡི པན ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛེ ཨིམེ བྷིཀྑཱུ བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཾ ཨཱརབྦྷ ཝཎྞཾ ཀཐཡིསྶནྟི. ཨཐཱཧཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིརནྟརཾ བུདྡྷཝཾསཾ ཀཐེཏྭཱ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶཱམཱི’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཀཐཱཝཱརསྶ ཨོཀཱསཾ དཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི.

ཡཉྩེཏཾ བྷགཝཱ ཏནྟིཾ ཀཐེསི, ཏཏྠ ཀཔྤཔརིཙྪེདོ, ཛཱཏིཔརིཙྪེདོ, གོཏྟཔརིཙྪེདོ, ཨཱཡུཔརིཙྪེདོ, བོདྷིཔརིཙྪེདོ, སཱཝཀཡུགཔརིཙྪེདོ, སཱཝཀསནྣིཔཱཏཔརིཙྪེདོ, ཨུཔཊྛཱཀཔརིཙྪེདོ, པིཏིཔརིཙྪེདོཏི ནཝིམེ ཝཱརཱ ཨཱགཏཱ, སམྦཧུལཝཱརོ ཨནཱགཏོ, ཨཱནེཏྭཱ པན དཱིཔེཏབྦོ.

སམྦཧུལཝཱརཀཐཱཝཎྞནཱ

སབྦབོདྷིསཏྟཱནཉྷི ¶ ¶ ཨེཀསྨིཾ ཀུལཝཾསཱནུརཱུཔེ པུཏྟེ ཛཱཏེ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏབྦནྟི ཨཡམེཝ ཝཾསོ, ཨཡཾ པཝེཎཱི. ཀསྨཱ? སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱནཉྷི མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམནཏོ པཊྛཱཡ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནི ཨནེཀཱནི པཱཊིཧཱརིཡཱནི ཧོནྟི, ཏཏྲ ནེསཾ ཡདི ནེཝ ཛཱཏནགརཾ, ན པིཏཱ, ན མཱཏཱ, ན བྷརིཡཱ, ན པུཏྟོ པཉྙཱཡེཡྻ, ‘‘ཨིམསྶ ནེཝ ཛཱཏནགརཾ, ན པིཏཱ, ན བྷརིཡཱ, ན པུཏྟོ པཉྙཱཡཏི, དེཝོ ཝཱ སཀྐོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ ཨེས མཉྙེ, དེཝཱནཉྩ ཨཱིདིསཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཨནཙྪརིཡ’’ནྟི མཉྙམཱནོ ཛནོ ནེཝ སོཏབྦཾ, ན སདྡྷཱཏབྦཾ མཉྙེཡྻ. ཏཏོ ཨབྷིསམཡོ ན བྷཝེཡྻ, ཨབྷིསམཡེ ཨསཏི ནིརཏྠཀོཝ བུདྡྷུཔྤཱདོ, ཨནིཡྻཱནིཀཾ སཱསནཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ སབྦབོདྷིསཏྟཱནཾ – ‘‘ཨེཀསྨིཾ ཀུལཝཾསཱནུརཱུཔེ པུཏྟེ ཛཱཏེ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏབྦ’’ནྟི ཨཡམེཝ ཝཾསོ ཨཡཾ པཝེཎཱི. ཏསྨཱ པུཏྟཱདཱིནཾ ཝསེན སམྦཧུལཝཱརོ ཨཱནེཏྭཱ དཱིཔེཏབྦོ.

སམྦཧུལཔརིཙྪེདཝཎྞནཱ

ཏཏྠ ¶ –

སམཝཏྟཀྑནྡྷོ ཨཏུལོ, སུཔྤབུདྡྷོ ཙ ཨུཏྟརོ;

སཏྠཝཱཧོ ཝིཛིཏསེནོ, རཱཧུལོ བྷཝཏི སཏྟམོཏི.

ཨེཏེ ཏཱཝ སཏྟནྣམྤི བོདྷིསཏྟཱནཾ ཨནུཀྐམེནེཝ སཏྟ པུཏྟཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ རཱཧུལབྷདྡེ ཏཱཝ ཛཱཏེ པཎྞཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཧཱཔུརིསསྶ ཧཏྠེ ཋཔཡིཾསུ. ཨཐསྶ ཏཱཝདེཝ སཀལསརཱིརཾ ཁོབྷེཏྭཱ པུཏྟསིནེཧོ ཨཊྛཱསི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཀསྨིཾ ཏཱཝ ཛཱཏེ ཨེཝརཱུཔོ པུཏྟསིནེཧོ, པརོསཧསྶཾ ཀིར མེ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏེསུ ཨེཀེཀསྨིཾ ཛཱཏེ ཨིདཾ སིནེཧབནྡྷནཾ ཨེཝཾ ཝཌྜྷནྟཾ དུབྦྷེཛྫཾ བྷཝིསྶཏི, རཱཧུ ཛཱཏོ, བནྡྷནཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཾ དིཝསམེཝ ཙ རཛྫཾ པཧཱཡ ནིཀྑནྟོ. ཨེས ནཡོ སབྦེསཾ པུཏྟུཔྤཏྟིཡནྟི. ཨཡཾ པུཏྟཔརིཙྪེདོ.

སུཏནཱ ¶ སབྦཀཱམཱ ཙ, སུཙིཏྟཱ ཨཐ རོཙིནཱི;

རུཙགྒཏཱི སུནནྡཱ ཙ, བིམྦཱ བྷཝཏི སཏྟམཱཏི.

ཨེཏཱ ཏེསཾ སཏྟནྣམྤི པུཏྟཱནཾ མཱཏརོ ཨཧེསུཾ. བིམྦཱདེཝཱི པན རཱཧུལཀུམཱརེ ཛཱཏེ རཱཧུལམཱཏཱཏི པཉྙཱཡིཏྠ. ཨཡཾ བྷརིཡཔརིཙྪེདོ.

ཝིཔསྶཱི ¶ ཀཀུསནྡྷོཏི ཨིམེ པན དྭེ བོདྷིསཏྟཱ པཡུཏྟཨཱཛཉྙརཐམཱརུཡ྄ཧ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཾསུ. སིཁཱི ཀོཎཱགམནོཏི ཨིམེ དྭེ ཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏཱ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམིཾསུ. ཝེསྶབྷཱུ སུཝཎྞསིཝིཀཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ ནིཀྑམི. ཀསྶཔོ ཨུཔརིཔཱསཱདེ མཧཱཏལེ ནིསིནྣོཝ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཱ ཨུཊྛཱཡ ཏཾ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ – ‘‘པཱསཱདོ ཨུགྒནྟྭཱ བོདྷིམཎྜེ ཨོཏརཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. པཱསཱདོ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ བོདྷིམཎྜེ ཨོཏརི. མཧཱཔུརིསོཔི ཏཏོ ཨོཏརིཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ ཋཏྭཱ – ‘‘པཱསཱདོ ཡཐཱཋཱནེཡེཝ པཏིཊྛཱཏཱུ’’ཏི ཙིནྟེསི. སོ ཡཐཱཋཱནེ པཏིཊྛཱསི. མཧཱཔུརིསོཔི སཏྟ དིཝསཱནི པདྷཱནམནུཡུཉྫིཏྭཱ བོདྷིཔལླངྐེ ¶ ནིསཱིདིཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཨམྷཱཀཾ པན བོདྷིསཏྟོ ཀཎྚཀཾ ཨསྶཝརམཱརུཡ྄ཧ ནིཀྑནྟོཏི. ཨཡཾ ཡཱནཔརིཙྪེདོ.

ཝིཔསྶིསྶ པན བྷགཝཏོ ཡོཛནཔྤམཱཎེ པདེསེ ཝིཧཱརོ པཏིཊྛཱསི, སིཁིསྶ ཏིགཱཝུཏེ, ཝེསྶབྷུསྶ ཨཌྜྷཡོཛནེ, ཀཀུསནྡྷསྶ གཱཝུཏེ, ཀོཎཱགམནསྶ ཨཌྜྷགཱཝུཏེ, ཀསྶཔསྶ ཝཱིསཏིཨུསབྷེ. ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ པཀཏིམཱནེན སོལ༹སཀརཱིསེ, རཱཛམཱནེན ཨཊྛཀརཱིསེ པདེསེ ཝིཧཱརོ པཏིཊྛིཏོཏི. ཨཡཾ ཝིཧཱརཔརིཙྪེདོ.

ཝིཔསྶིསྶ པན བྷགཝཏོ ཨེཀརཏནཱཡཱམཱ ཝིདཏྠིཝིཏྠཱརཱ ཨཊྛངྒུལུབྦེདྷཱ སུཝཎྞིཊྛཀཱ ཀཱརེཏྭཱ ཙཱུལ༹ཾསེན ཚཱདེཏྭཱ ཝིཧཱརཊྛཱནཾ ཀིཎིཾསུ. སིཁིསྶ སུཝཎྞཡཊྛིཕཱལེཧི ཚཱདེཏྭཱ ཀིཎིཾསུ. ཝེསྶབྷུསྶ སུཝཎྞཧཏྠིཔཱདཱནི ཀཱརེཏྭཱ ཏེསཾ ཙཱུལ༹ཾསེན ཚཱདེཏྭཱ ཀིཎིཾསུ. ཀཀུསནྡྷསྶ ཝུཏྟནཡེནེཝ སུཝཎྞིཊྛཀཱཧི ཚཱདེཏྭཱ ཀིཎིཾསུ. ཀོཎཱགམནསྶ ཝུཏྟནཡེནེཝ སུཝཎྞཀཙྪཔེཧི ཚཱདེཏྭཱ ཀིཎིཾསུ. ཀསྶཔསྶ ¶ སུཝཎྞཀཊྚཱིཧིཡེཝ ཚཱདེཏྭཱ ཀིཎིཾསུ. ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ སལཀྑཎཱནཾ ཀཧཱཔཎཱནཾ ཙཱུལ༹ཾསེན ཚཱདེཏྭཱ ཀིཎིཾསུ. ཨཡཾ ཝིཧཱརབྷཱུམིགྒཧཎདྷནཔརིཙྪེདོ.

ཏཏྠ ¶ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཏཐཱ བྷཱུམིཾ ཀིཎིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཏྭཱ དིནྣུཔཊྛཱཀོ པུནབྦསུམིཏྟོ ནཱམ ཨཧོསི, སིཁིསྶ སིརིཝཌྜྷནོ ནཱམ, ཝེསྶབྷུསྶ སོཏྠིཡོ ནཱམ, ཀཀུསནྡྷསྶ ཨཙྩུཏོ ནཱམ, ཀོཎཱགམནསྶ ཨུགྒོ ནཱམ, ཀསྶཔསྶ སུམནོ ནཱམ, ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ སུདཏྟོ ནཱམ. སབྦེ ཙེཏེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱ སེཊྛིནོ ཨཧེསུནྟི. ཨཡཾ ཨུཔཊྛཱཀཔརིཙྪེདོ ནཱམ.

ཨཔརཱནི ཙཏྟཱརི ཨཝིཛཧིཏཊྛཱནཱནི ནཱམ ཧོནྟི. སབྦབུདྡྷཱནཉྷི བོདྷིཔལླངྐོ ཨཝིཛཧིཏོ, ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཧོཏི. དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཾ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ ཨཝིཛཧིཏམེཝ ཧོཏི. དེཝོརོཧནཀཱལེ སངྐསྶནགརདྭཱརེ པཋམཔདགཎྛིཀཱ ཨཝིཛཧིཏཱཝ ཧོཏི. ཛེཏཝནེ གནྡྷཀུཊིཡཱ ཙཏྟཱརི མཉྩཔཱདཊྛཱནཱནི ཨཝིཛཧིཏཱནེཝ ཧོནྟི. ཝིཧཱརོ པན ཁུདྡཀོཔི མཧནྟོཔི ཧོཏི, ཝིཧཱརོཔི ན ཝིཛཧིཏོཡེཝ, ནགརཾ པན ཝིཛཧཏི. ཡདཱ ནགརཾ པཱཙཱིནཏོ ཧོཏི, ཏདཱ ཝིཧཱརོ པཙྪིམཏོ; ཡདཱ ནགརཾ དཀྑིཎཏོ, ཏདཱ ཝིཧཱརོ ཨུཏྟརཏོ. ཡདཱ ནགརཾ པཙྪིམཏོ, ཏདཱ ཝིཧཱརོ པཱཙཱིནཏོ; ཡདཱ ནགརཾ ཨུཏྟརཏོ, ཏདཱ ཝིཧཱརོ དཀྑིཎཏོ. ཨིདཱནི པན ནགརཾ ཨུཏྟརཏོ, ཝིཧཱརོ དཀྑིཎཏོ.

སབྦབུདྡྷཱནཉྩ ¶ ཨཱཡུཝེམཏྟཾ, པམཱཎཝེམཏྟཾ, ཀུལཝེམཏྟཾ, པདྷཱནཝེམཏྟཾ, རསྨིཝེམཏྟནྟི པཉྩ ཝེམཏྟཱནི ཧོནྟི. ཨཱཡུཝེམཏྟཾ ནཱམ ཀེཙི དཱིགྷཱཡུཀཱ ཧོནྟི, ཀེཙི ཨཔྤཱཡུཀཱ. ཏཐཱ ཧི དཱིཔངྐརསྶ ཝསྶསཏསཧསྶཾ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ ཨཧོསི, ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཝསྶསཏཾ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ.

པམཱཎཝེམཏྟཾ ནཱམ ཀེཙི དཱིགྷཱ ཧོནྟི ཀེཙི རསྶཱ. ཏཐཱ ཧི དཱིཔངྐརོ ཨསཱིཏིཧཏྠོ ཨཧོསི, སུམནོ ནཝུཏིཧཏྠོ, ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ ཨཊྛཱརསཧཏྠོ.

ཀུལཝེམཏྟཾ ¶ ནཱམ ཀེཙི ཁཏྟིཡཀུལེ ནིབྦཏྟནྟི, ཀེཙི བྲཱཧྨཎཀུལེ. པདྷཱནཝེམཏྟཾ ནཱམ ཀེསཉྩི པདྷཱནཾ ཨིཏྟརཀཱལམེཝ ཧོཏི, ཡཐཱ ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ. ཀེསཉྩི ཨདྡྷནིཡཾ, ཡཐཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ.

རསྨིཝེམཏྟཾ ནཱམ མངྒལསྶ བྷགཝཏོ སརཱིརརསྨི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཔྤམཱཎཱ ཨཧོསི. ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ སམནྟཱ བྱཱམམཏྟཱ ¶ . ཏཏྲ རསྨིཝེམཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཔྤཊིབདྡྷཾ, ཡོ ཡཏྟཀཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ ཏཏྟཀཾ སརཱིརཔྤབྷཱ ཕརཏི. མངྒལསྶ པན ནིཙྩམྤི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཕརཏཱུཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཨཧོསི. པཊིཝིདྡྷགུཎེསུ པན ཀསྶཙི ཝེམཏྟཾ ནཱམ ནཏྠི.

ཨཔརཾ ཨམྷཱཀཾཡེཝ བྷགཝཏོ སཧཛཱཏཔརིཙྪེདཉྩ ནཀྑཏྟཔརིཙྪེདཉྩ དཱིཔེསུཾ. སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟེན ཀིར སདྡྷིཾ རཱཧུལམཱཏཱ, ཨཱནནྡཏྠེརོ, ཚནྣོ, ཀཎྚཀོ, ནིདྷིཀུམྦྷོ, མཧཱབོདྷི, ཀཱལུ༹དཱཡཱིཏི ཨིམཱནི སཏྟ སཧཛཱཏཱནི. མཧཱཔུརིསོ ཙ ཨུཏྟརཱསཱལ༹ྷནཀྑཏྟེནེཝ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམི, མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམི, དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེསི, ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཨཀཱསི. ཝིསཱཁཱནཀྑཏྟེན ཛཱཏོ ཙ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཙ པརིནིབྦུཏོ ཙ. མཱགྷནཀྑཏྟེནསྶ སཱཝཀསནྣིཔཱཏོ ཙ ཨཧོསི, ཨཱཡུསངྑཱརོསྶཛྫནཉྩ, ཨསྶཡུཛནཀྑཏྟེན དེཝོརོཧནནྟི ཨེཏྟཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དཱིཔེཏབྦཾ. ཨཡཾ སམྦཧུལཔརིཙྪེདོ ནཱམ.

༡༣. ཨིདཱནི ཨཐ ཁོ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནནྟིཨཱདཱིསུ ཏེ བྷིཀྑཱུ – ‘‘ཨཱཝུསོ, པུབྦེནིཝཱསསྶ ནཱམ ཨཡཾ གཏི, ཡདིདཾ ཙུཏིཏོ པཊྛཱཡ པཊིསནྡྷིཨཱརོཧནཾ. ཡཾ པན ཨིདཾ པཊིསནྡྷིཏོ པཊྛཱཡ པཙྪཱམུཁཾ ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ཙུཏི གནྟབྦཾ, ཨིདཾ ཨཏིགརུཀཾ. ཨཱཀཱསེ པདཾ དསྶེནྟོ ཝིཡ བྷགཝཱ ཀཐེསཱི’’ཏི ཨཏིཝིམྷཡཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ཨཱཝུསོ,’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ པུན ཨཔརམྤི ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ – ‘‘ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཏཐཱགཏོ’’ཏིཨཱདིམཱཧཾསུ ¶ . ཏཏྠ ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཨཙྪརིཡཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཡོ ནཱམ ཏཐཱགཏོཏི ཨཏྠོ. ཚིནྣཔཔཉྩེཏི ཨེཏྠ པཔཉྩཱ ནཱམ ཏཎྷཱ མཱནོ དིཊྛཱིཏི ཨིམེ ཏཡོ ཀིལེསཱ. ཚིནྣཝཊུམེཏི ཨེཏྠ ཝཊུམནྟི ཀུསལཱཀུསལཀམྨཝཊྚཾ ཝུཙྩཏི. པརིཡཱདིནྣཝཊྚེཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ, པརིཡཱདིནྣསབྦཀམྨཝཊྚེཏི ཨཏྠོ. སབྦདུཀྑཝཱིཏིཝཏྟེཏི སབྦཾ ཝིཔཱཀཝཊྚསངྑཱཏཾ དུཀྑཾ ཝཱིཏིཝཏྟེ ¶ . ཨནུསྶརིསྶཏཱིཏི ཨིདཾ ཡཏྲཱཏི ནིཔཱཏཝསེན ཨནཱགཏཝཙནཾ, ཨཏྠོ པནེཏྠ ཨཏཱིཏཝསེན ཝེདིཏབྦོ. བྷགཝཱ ཧི ཏེ བུདྡྷེ ཨནུསྶརི, ན ཨིདཱནི ཨནུསྶརིསྶཏི. ཨེཝཾསཱིལཱཏི ¶ མགྒསཱིལེན ཕལསཱིལེན ལོཀིཡལོཀུཏྟརསཱིལེན ཨེཝཾསཱིལཱ. ཨེཝཾདྷམྨཱཏི ཨེཏྠ སམཱདྷིཔཀྑཱ དྷམྨཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ, མགྒསམཱདྷིནཱ ཕལསམཱདྷིནཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརསམཱདྷིནཱ, ཨེཝཾསམཱདྷཡོཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾཔཉྙཱཏི མགྒཔཉྙཱདིཝསེནེཝ ཨེཝཾཔཉྙཱ. ཨེཝཾཝིཧཱརཱིཏི ཨེཏྠ པན ཧེཊྛཱ སམཱདྷིཔཀྑཱནཾ དྷམྨཱནཾ གཧིཏཏྟཱ ཝིཧཱརོ གཧིཏོཝ པུན ཀསྨཱ གཧིཏམེཝ གཎྷཱཏཱིཏི ཙེ; ན ཨིདཾ གཧིཏམེཝ, ཨིདཉྷི ནིརོདྷསམཱཔཏྟིདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཝིཧཱརཱི ཏེ བྷགཝནྟོ ཨཧེསུནྟི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨེཝཾཝིམུཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཝིཀྑམྦྷནཝིམུཏྟི, ཏདངྒཝིམུཏྟི, སམུཙྪེདཝིམུཏྟི, པཊིཔྤསྶདྡྷིཝིམུཏྟི, ནིསྶརཎཝིམུཏྟཱིཏི པཉྩཝིདྷཱ ཝིམུཏྟི. ཏཏྠ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ སཡཾ ཝིཀྑམྦྷིཏེཧི ནཱིཝརཎཱདཱིཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཝིཀྑམྦྷནཝིམུཏྟཱིཏི སངྑྱཾ གཙྪནྟི. ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱདིཀཱ སཏྟཱནུཔསྶནཱ སཡཾ ཏསྶ ཏསྶ པཙྩནཱིཀངྒཝསེན པརིཙྩཏྟཱཧི ནིཙྩསཉྙཱདཱིཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཏདངྒཝིམུཏྟཱིཏི སངྑྱཾ གཙྪནྟི. ཙཏྟཱརོ ཨརིཡམགྒཱ སཡཾ སམུཙྪིནྣེཧི ཀིལེསེཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ སམུཙྪེདཝིམུཏྟཱིཏི སངྑྱཾ གཙྪནྟི. ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི མགྒཱནུབྷཱཝེན ཀིལེསཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷནྟེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ པཊིཔྤསྶདྡྷིཝིམུཏྟཱིཏི སངྑྱཾ གཙྪནྟི. ནིབྦཱནཾ སབྦཀིལེསེཧི ནིསྶཊཏྟཱ ཨཔགཏཏྟཱ དཱུརེ ཋིཏཏྟཱ ནིསྶརཎཝིམུཏྟཱིཏི སངྑྱཾ གཙྪཏི. ཨིཏི ཨིམཱསཾ པཉྩནྣཾ ཝིམུཏྟཱིནཾ ཝསེན – ‘‘ཨེཝཾ ཝིམུཏྟཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

༡༤. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཨེཀཱིབྷཱཝཱ ཝུཊྛིཏོ.

༡༦. ‘‘ཨིཏོ སོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི ཀོ ཨནུསནྡྷི? ཨིདཉྷི སུཏྟཾ – ‘‘ཏཐཱགཏསྶེཝེསཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨདྷཱཏུ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ’’ཏི ཙ ‘‘དེཝཏཱཔི ཏཐཱགཏསྶ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུ’’ནྟི ཙ ཨིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི ཨཱབདྡྷཾ. ཏཏྠ དེཝཏཱརོཙནཔདཾ སུཏྟནྟཔརིཡོསཱནེ དེཝཙཱརིཀཀོལཱཧལཾ དསྶེནྟོ ཝིཙཱརེསྶཏི ¶ . དྷམྨདྷཱཏུཔདཱནུསནྡྷིཝསེན པན ཨཡཾ དེསནཱ ¶ ཨཱརདྡྷཱ. ཏཏྠ ཁཏྟིཡོ ཛཱཏིཡཱཏིཨཱདཱིནི ཨེཀཱདསཔདཱནི ནིདཱནཀཎྜེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི.

བོདྷིསཏྟདྷམྨཏཱཝཎྞནཱ

༡༧. ཨཐ ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཔསྶཱི བོདྷིསཏྟོཏིཨཱདཱིསུ པན ཝིཔསྶཱིཏི ཏསྶ ནཱམཾ, ཏཉྩ ཁོ ཝིཝིདྷེ ཨཏྠེ པསྶནཀུསལཏཱཡ ལདྡྷཾ. བོདྷིསཏྟོཏི པཎྜིཏསཏྟོ བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟོ. བོདྷིསངྑཱཏེསུ ཝཱ ཙཏཱུསུ མགྒེསུ སཏྟོ ཨཱསཏྟོ ལགྒམཱནསོཏི བོདྷིསཏྟོ. སཏོ སམྤཛཱནོཏི ཨེཏྠ སཏོཏི སཏིཡེཝ. སམྤཛཱནོཏི ཉཱཎཾ. སཏིཾ སཱུཔཊྛིཏཾ ཀཏྭཱ ཉཱཎེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨོཀྐམཱིཏི ཨིམིནཱ ཙསྶ ཨོཀྐནྟབྷཱཝོ པཱལི༹ཡཾ དསྶིཏོ, ན ཨོཀྐམནཀྐམོ. སོ པན ཡསྨཱ ཨཊྛཀཐཾ ཨཱརཱུལ༹ྷོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ –

སབྦབོདྷིསཏྟཱ ཧི སམཏིཾས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ, པཉྩ མཧཱཔརིཙྩཱགེ པརིཙྩཛིཏྭཱ, ཉཱཏཏྠཙརིཡལོཀཏྠཙརིཡབུདྡྷཙརིཡཱནཾ ཀོཊིཾ པཏྭཱ, ཝེསྶནྟརསདིསེ ཏཏིཡེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ, སཏྟ མཧཱདཱནཱནི དཏྭཱ, སཏྟཀྑཏྟུཾ པཐཝིཾ ཀམྤེཏྭཱ, ཀཱལངྐཏྭཱ, དུཏིཡཙིཏྟཝཱརེ ཏུསིཏབྷཝནེ ནིབྦཏྟནྟི. ཝིཔསྶཱི བོདྷིསཏྟོཔི ཏཐེཝ ཀཏྭཱ ཏུསིཏཔུརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཊྛིསཏསཧསྶཱདྷིཀཱ སཏྟཔཉྙཱས ཝསྶཀོཊིཡོ ཏཏྠ ཨཊྛཱསི. ཨཉྙདཱ པན དཱིགྷཱཡུཀདེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ བོདྷིསཏྟཱ ན ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཏིཊྛནྟི. ཀསྨཱ? ཏཏྠ པཱརམཱིནཾ དུཔྤཱུརཎཱིཡཏྟཱ. ཏེ ཨདྷིམུཏྟིཀཱལཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ མནུསྶཔཐེཡེཝ ནིབྦཏྟནྟི. པཱརམཱིནཾ པཱུརེནྟོ པན ཡཐཱ ཨིདཱནི ཨེཀེན ཨཏྟབྷཱཝེན སབྦཉྙུཏཾ ཨུཔནེཏུཾ སཀྐོནྟི, ཨེཝཾ སབྦསོ པཱུརིཏཏྟཱ ཏདཱ ཝིཔསྶཱི བོདྷིསཏྟོ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཨཊྛཱསི.

དེཝཏཱནཾ པན – ‘‘མནུསྶཱནཾ གཎནཱཝསེན ཨིདཱནི སཏྟཧི དིཝསེཧི ཙུཏི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པཉྩ པུབྦནིམིཏྟཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི – མཱལཱ མིལཱཡནྟི, ཝཏྠཱནི ཀིལིསྶནྟི, ཀཙྪེཧི སེདཱ མུཙྩནྟི, ཀཱཡེ དུབྦཎྞིཡཾ ཨོཀྐམཏི, དེཝོ དེཝཱསནེ ན སཎྛཱཏི. ཏཏྠ ¶ མཱལཱཏི པཊིསནྡྷིགྒཧཎདིཝསེ པིལ༹ནྡྷནམཱལཱ ¶ , ཏཱ ཀིར སཊྛིསཏསཧསྶཱདྷིཀཱ སཏྟཔཎྞཱས ཝསྶཀོཊིཡོ ཨམིལཱཡིཏྭཱ ཏདཱ མིལཱཡནྟི. ཝཏྠེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྟཀཾ པན ཀཱལཾ དེཝཱནཾ ནེཝ སཱིཏཾ ན ཨུཎྷཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀཱལེ སརཱིརཱ བིནྡུབིནྡུཝསེན སེདཱ མུཙྩནྟི. ཨེཏྟཀཉྩ ཀཱལཾ ཏེསཾ སརཱིརེ ཁཎྜིཙྩཔཱལིཙྩཱདིཝསེན ཝིཝཎྞཏཱ ན པཉྙཱཡཏི, དེཝདྷཱིཏཱ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཱ ཝིཡ ཁཱཡནྟི, དེཝཔུཏྟཱ ཝཱིསཏིཝསྶུདྡེསིཀཱ ཝིཡ ཁཱཡནྟི, མརཎཀཱལེ པན ཏེསཾ ཀིལནྟརཱུཔོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི. ཨེཏྟཀཉྩ ཏེསཾ ཀཱལཾ དེཝལོཀེ ཨུཀྐཎྛིཏཱ ནཱམ ནཏྠི, མརཎཀཱལེ པན ནིསྶསནྟི ཝིཛམྦྷནྟི, སཀེ ཨཱསནེ ནཱབྷིརམནྟི.

ཨིམཱནི ¶ པན པུབྦནིམིཏྟཱནི ཡཐཱ ལོཀེ མཧཱཔུཉྙཱནཾ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིནཾཡེཝ ཨུཀྐཱཔཱཏབྷཱུམིཙཱལཙནྡགྒཱཧཱདཱིནི ནིམིཏྟཱནི པཉྙཱཡནྟི, ན སབྦེསཾ; ཨེཝཾ མཧེསཀྑདེཝཏཱནཾཡེཝ པཉྙཱཡནྟི, ན སབྦེསཾ. ཡཐཱ ཙ མནུསྶེསུ པུབྦནིམིཏྟཱནི ནཀྑཏྟཔཱཋཀཱདཡོཝ ཛཱནནྟི, ན སབྦེ; ཨེཝཾ ཏཱནིཔི ན སབྦདེཝཏཱ ཛཱནནྟི, པཎྜིཏཱ ཨེཝ པན ཛཱནནྟི. ཏཏྠ ཡེ མནྡེན ཀུསལཀམྨེན ནིབྦཏྟཱ དེཝཔུཏྟཱ, ཏེ ཏེསུ ཨུཔྤནྣེསུ – ‘‘ཨིདཱནི ཀོ ཛཱནཱཏི, ‘ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟེསྶཱམཱ’ཏི’’ བྷཱཡནྟི. ཡེ མཧཱཔུཉྙཱ, ཏེ ‘‘ཨམྷེཧི དིནྣཾ དཱནཾ, རཀྑིཏཾ སཱིལཾ, བྷཱཝིཏཾ བྷཱཝནཾ ཨཱགམྨ ཨུཔརི དེཝལོཀེསུ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ན བྷཱཡནྟི. ཝིཔསྶཱི བོདྷིསཏྟོཔི ཏཱནི པུབྦནིམིཏྟཱནི དིསྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨནནྟརེ ཨཏྟབྷཱཝེ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ན བྷཱཡཏི. ཨཐསྶ ཏེསུ ནིམིཏྟེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ – ‘‘མཱརིས, ཏུམྷེཧི དས པཱརམིཡོ པཱུརེནྟེཧི ན སཀྐསམྤཏྟིཾ, ན མཱརསམྤཏྟིཾ, ན བྲཧྨསམྤཏྟིཾ, ན ཙཀྐཝཏྟིསམྤཏྟིཾ པཏྠེནྟེཧི པཱུརིཏཱ, ལོཀནིཏྠརཎཏྠཱཡ པན བུདྡྷཏྟཾ པཏྠཡམཱནེཧི པཱུརིཏཱ. སོ ཝོ, ཨིདཱནི ཀཱལོ, མཱརིས, བུདྡྷཏྟཱཡ, སམཡོ, མཱརིས, བུདྡྷཏྟཱཡཱ’’ཏི ཡཱཙནྟི.

ཨཐ མཧཱསཏྟོ ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ པཊིཉྙཾ ཨདཏྭཱཝ ཀཱལདཱིཔདེསཀུལཛནེཏྟིཨཱཡུཔརིཙྪེདཝསེན པཉྩམཧཱཝིལོཀནཾ ནཱམ ཝིལོཀེསི. ཏཏྠ ‘‘ཀཱལོ ནུ ཁོ, ན ཀཱལོ’’ཏི པཋམཾ ཀཱལཾ ཝིལོཀེསི. ཏཏྠ ¶ ཝསྶསཏསཧསྶཏོ ཨུདྡྷཾ ཝཌྜྷིཏཨཱཡུཀཱལོ ཀཱལོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཏདཱ ཧི སཏྟཱནཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཱནི ན ¶ པཉྙཱཡནྟི, བུདྡྷཱནཉྩ དྷམྨདེསནཱ ནཱམ ཏིལཀྑཎམུཏྟཱ ནཏྠི. ཏེ ཏེསཾ – ‘‘ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱ’’ཏི ཀཐེནྟཱནཾ – ‘‘ཀིཾ ནཱམེཏཾ ཀཐེནྟཱི’’ཏི ནེཝ སོཏུཾ, ན སདྡཧིཏུཾ མཉྙནྟི, ཏཏོ ཨབྷིསམཡོ ན ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཨསཏི ཨནིཡྻཱནིཀཾ སཱསནཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ སོ ཨཀཱལོ. ཝསྶསཏཏོ ཨཱུནཨཱཡུཀཱལོཔི ཀཱལོ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཏདཱ ཧི སཏྟཱ ཨུསྶནྣཀིལེསཱ ཧོནྟི, ཨུསྶནྣཀིལེསཱནཉྩ དིནྣོ ཨོཝཱདོ ཨོཝཱདཊྛཱནེ ན ཏིཊྛཏི, ཨུདཀེ དཎྜརཱཛི ཝིཡ ཁིཔྤཾ ཝིགཙྪཏི. ཏསྨཱ སོཔི ཨཀཱལོཝ. ཝསྶསཏསཧསྶཏོ པཊྛཱཡ ཧེཊྛཱ, ཝསྶསཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུདྡྷཾ ཨཱཡུཀཱལོ ཀཱལོ ནཱམ, ཏདཱ ཙ ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ མནུསྶཱ. ཨཐ མཧཱསཏྟོ – ‘‘ནིབྦཏྟིཏབྦཀཱལོ’’ཏི ཀཱལཾ པསྶི.

ཏཏོ དཱིཔཾ ཝིལོཀེནྟོ སཔརིཝཱརེ ཙཏྟཱརོ དཱིཔེ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཏཱིསུ དཱིཔེསུ བུདྡྷཱ ན ནིབྦཏྟནྟི, ཛམྦུདཱིཔེཡེཝ ནིབྦཏྟནྟཱི’’ཏི དཱིཔཾ པསྶི.

ཏཏོ ¶ – ‘‘ཛམྦུདཱིཔོ ནཱམ མཧཱ, དསཡོཛནསཧསྶཔརིམཱཎོ, ཀཏརསྨིཾ ནུ ཁོ པདེསེ བུདྡྷཱ ནིབྦཏྟནྟཱི’’ཏི དེསཾ ཝིལོཀེནྟོ མཛ྄ཛྷིམདེསཾ པསྶི. མཛ྄ཛྷིམདེསོ ནཱམ – ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ གཛངྒལཾ ནཱམ ནིགམོ’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༢༥༩) ནཡེན ཝིནཡེ ཝུཏྟོཝ. སོ ཨཱཡཱམཏོ ཏཱིཎི ཡོཛནསཏཱནི, ཝིཏྠཱརཏོ ཨཌྜྷཏེཡྻཱནི, པརིཀྑེཔཏོ ནཝཡོཛནསཏཱནཱིཏི. ཨེཏསྨིཉྷི པདེསེ བུདྡྷཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨསཱིཏི མཧཱསཱཝཀཱ ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱནོ ཨཉྙེ ཙ མཧེསཀྑཱ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎགཧཔཏིམཧཱསཱལཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨིདཉྩེཏྠ བནྡྷུམཏཱི ནཱམ ནགརཾ, ཏཏྠ མཡཱ ནིབྦཏྟིཏབྦནྟི ནིཊྛཾ ཨགམཱསི.

ཏཏོ ཀུལཾ ཝིལོཀེནྟོ – ‘‘བུདྡྷཱ ནཱམ ལོཀསམྨཏེ ཀུལེ ནིབྦཏྟནྟི. ཨིདཱནི ཙ ཁཏྟིཡཀུལཾ ལོཀསམྨཏཾ, ཏཏྠ ནིབྦཏྟིསྶཱམི, བནྡྷུམཱ ནཱམ མེ རཱཛཱ པིཏཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀུལཾ པསྶི.

ཏཏོ ¶ མཱཏརཾ ཝིལོཀེནྟོ – ‘‘བུདྡྷམཱཏཱ ནཱམ ལོལཱ སུརཱདྷུཏྟཱ ན ཧོཏི, ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པཱུརིཏཔཱརམཱི, ཛཱཏིཏོ པཊྛཱཡ ཨཁཎྜཔཉྩསཱིལཱ ཧོཏི, ཨཡཉྩ བནྡྷུམཏཱི ནཱམ དེཝཱི ཨཱིདིསཱ, ཨཡཾ མེ མཱཏཱ བྷཝིསྶཏི ¶ , ‘‘ཀིཏྟཀཾ པནསྶཱ ཨཱཡཱུ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ ‘‘དསནྣཾ མཱསཱནཾ ཨུཔརི སཏྟ དིཝསཱནཱི’’ཏི པསྶི.

ཨིཏི ཨིམཾ པཉྩམཧཱཝིལོཀནཾ ཝིལོཀེཏྭཱ ‘‘ཀཱལོ, མེ མཱརིསཱ, བུདྡྷབྷཱཝཱཡཱ’’ཏི དེཝཏཱནཾ སངྒཧཾ ཀརོནྟོ པཊིཉྙཾ དཏྭཱ – ‘‘གཙྪཐ, ཏུམྷེ’’ཏི ཏཱ དེཝཏཱ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཏུསིཏདེཝཏཱཧི པརིཝུཏོ ཏུསིཏཔུརེ ནནྡནཝནཾ པཱཝིསི. སབྦདེཝལོཀེསུ ཧི ནནྡནཝནཾ ཨཏྠིཡེཝ. ཏཏྲ ནཾ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏོ སུགཏིཾ གཙྪཱཏི པུབྦེཀཏཀུསལཀམྨོཀཱསཾ སཱརཡམཱནཱ ཝིཙརནྟི. སོ ཨེཝཾ དེཝཏཱཧི ཀུསལཾ སཱརཡམཱནཱཧི པརིཝུཏོ ཏཏྠ ཝིཙརནྟོཡེཝ ཙཝི.

ཨེཝཾ ཙུཏོ ཙ ‘ཙཝཱམཱི’ཏི ཛཱནཱཏི, ཙུཏིཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི. པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱཔི ཛཱནཱཏི, པཊིསནྡྷིཙིཏྟམེཝ ན ཛཱནཱཏི. ‘‘ཨིམསྨིཾ མེ ཋཱནེ པཊིསནྡྷིཾ གཧིཏཱ’’ཏི ཨེཝཾ པན ཛཱནཱཏི. ཀེཙི པན ཐེརཱ – ‘‘ཨཱཝཛྫནཔརིཡཱཡོ ནཱམ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, དུཏིཡཏཏིཡཙིཏྟཝཱརེ ཨེཝ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏིཔིཊཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པན ཨཱཧ – ‘‘མཧཱསཏྟཱནཾ པཊིསནྡྷི ན ཨཉྙེསཾ པཊིསནྡྷིསདིསཱ, ཀོཊིཔྤཏྟཾ པན ཏེསཾ སཏིསམྤཛཉྙཾ. ཡསྨཱ པན ཏེནེཝ ཙིཏྟེན ཏཾ ཙིཏྟཾ ཉཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏསྨཱ ཙུཏིཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི. ཙུཏིཀྑཎེཔི ‘ཙཝཱམཱི’ཏི ཛཱནཱཏི. པཊིསནྡྷིཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི. ‘ཨསུཀསྨིཾ མེ ཋཱནེ པཊིསནྡྷི གཧིཏཱ’ཏི ཛཱནཱཏི, ཏསྨིཾ ¶ ཀཱལེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སཏོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམནྟོ པན ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པཊིསནྡྷིཙིཏྟེསུ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགསྶ སོམནསྶསཧགཏཉཱཎསམྤཡུཏྟཨསངྑཱརིཀཀུསལཙིཏྟསྶ སདིསམཧཱཝིཔཱཀཙིཏྟེན པཊིསནྡྷི གཎྷི. མཧཱསཱིཝཏྠེརོ པན ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེནཱཏི ཨཱཧ. ཡཐཱ ¶ ཙ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ, ཨེཝཾ སོཔི ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱཡཾ ཨུཏྟརཱསཱལ༹ྷནཀྑཏྟེནེཝ པཊིསནྡྷིཾ ཨགྒཧེསི.

ཏདཱ ཀིར པུརེ པུཎྞམཱཡ སཏྟམདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཝིགཏསུརཱཔཱནཾ མཱལཱགནྡྷཱདིཝིབྷཱུཏིསམྤནྣཾ ནཀྑཏྟཀཱིལ༹ཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ བོདྷིསཏྟམཱཏཱ སཏྟམེ དིཝསེ པཱཏོ ཨུཊྛཱཡ གནྡྷོདཀེན ནཧཱཡིཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཝིབྷཱུསིཏཱ ཝརབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ སིརིསཡནེ ནིཔནྣཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམམཱནཱ ཨིདཾ སུཔིནཾ ཨདྡས – ‘‘ཙཏྟཱརོ ཀིར ¶ ནཾ མཧཱརཱཛཱནོ སཡནེནེཝ སདྡྷིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨནོཏཏྟདཧཾ ནེཏྭཱ ནཧཱཔེཏྭཱ དིབྦཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ དིབྦགནྡྷེཧི ཝིལིམྤེཏྭཱ དིབྦཔུཔྥཱནི པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ, ཏཏོ ཨཝིདཱུརེ རཛཏཔབྦཏོ, ཏསྶ ཨནྟོ ཀནཀཝིམཱནཾ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ པཱཙཱིནཏོ སཱིསཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. ཨཐ བོདྷིསཏྟོ སེཏཝརཝཱརཎོ ཧུཏྭཱ ཏཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀོ སུཝཎྞཔབྦཏོ, ཏཏྠ ཙརིཏྭཱ ཏཏོ ཨོརུཡ྄ཧ རཛཏཔབྦཏཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཀནཀཝིམཱནཾ པཝིསིཏྭཱ མཱཏརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ དཀྑིཎཔསྶཾ ཕཱལེཏྭཱ ཀུཙྪིཾ པཝིཊྛསདིསོ ཨཧོསི’’.

ཨཐ པབུདྡྷཱ དེཝཱི ཏཾ སུཔིནཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཝིབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ ཙཏུསཊྛིམཏྟེ བྲཱཧྨཎཔཱམོཀྑེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཧརིཏཱུཔལིཏྟཱཡ ལཱཛཱདཱིཧི ཀཏམངྒལསཀྐཱརཱཡ བྷཱུམིཡཱ མཧཱརཧཱནི ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣཱནཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ སཔྤིམདྷུསཀྐརཱབྷིསངྑཏསྶ ཝརཔཱཡཱསསྶ སུཝཎྞརཛཏཔཱཏིཡོ པཱུརེཏྭཱ སུཝཎྞརཛཏཔཱཏཱིཧེཝ པཊིཀུཛྫིཏྭཱ ཨདཱསི, ཨཉྙེཧི ཙ ཨཧཏཝཏྠཀཔིལགཱཝཱིདཱནཱདཱིཧི ནེསཾ སནྟཔྤེསི. ཨཐ ནེསཾ སབྦཀཱམསནྟཔྤིཏཱནཾ ཏཾ སུཔིནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪི. བྲཱཧྨཎཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘མཱ ཙིནྟཡི, མཧཱརཱཛ, དེཝིཡཱ ཏེ ཀུཙྪིམྷི གབྦྷོ པཏིཊྛིཏོ, སོ ཙ ཁོ པུརིསགབྦྷོ ན ཨིཏྠིགབྦྷོ, པུཏྟོ ཏེ བྷཝིསྶཏི. སོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶཏི, རཱཛཱ བྷཝིསྶཏི ཙཀྐཝཏྟཱི. སཙེ ཨགཱརཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིསྶཏི, བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏི ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ’’ཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ – ‘‘མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝཎྞནཱཀྐམོ.

ཨཡམེཏྠ ¶ དྷམྨཏཱཏི ཨཡཾ ཨེཏྠ མཱཏུཀུཙྪིཨོཀྐམནེ དྷམྨཏཱ, ཨཡཾ སབྷཱཝོ, ཨཡཾ ནིཡཱམོཏི ¶ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནིཡཱམོ ཙ ནཱམེས ཀམྨནིཡཱམོ, ཨུཏུནིཡཱམོ, བཱིཛནིཡཱམོ, ཙིཏྟནིཡཱམོ, དྷམྨནིཡཱམོཏི པཉྩཝིདྷོ (དྷ. ས. ཨཊྛ. ༤༩༨).

ཏཏྠ ཀུསལསྶ ཨིཊྛཝིཔཱཀདཱནཾ, ཨཀུསལསྶ ཨནིཊྛཝིཔཱཀདཱནནྟི ཨཡཾ ཀམྨནིཡཱམོ. ཏསྶ དཱིཔནཏྠཾ – ‘‘ན ཨནྟལིཀྑེ’’ཏི (ཁུ. པཱ. ༡༢༧) གཱཐཱཡ ཝཏྠཱུནི ཝཏྟབྦཱནི. ཨཔིཙ ཨེཀཱ ཀིར ཨིཏྠཱི སཱམིཀེན སདྡྷིཾ བྷཎྜིཏྭཱ ཨུབྦནྡྷིཏྭཱ མརིཏུཀཱམཱ ¶ རཛྫུཔཱསེ གཱིཝཾ པཝེསེསི. ཨཉྙཏརོ པུརིསོ ཝཱསིཾ ནིསེནྟོ ཏཾ ཨིཏྠིཀམྨཾ དིསྭཱ རཛྫུཾ ཚིནྡིཏུཀཱམོ – ‘‘མཱ བྷཱཡི, མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི ཏཾ སམསྶཱསེནྟོ ཨུཔདྷཱཝི. རཛྫུ ཨཱསཱིཝིསོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སོ བྷཱིཏོ པལཱཡི. ཨིཏརཱ ཏཏྠེཝ མརི. ཨེཝམཱདཱིནི ཙེཏྠ ཝཏྠཱུནི དསྶེཏབྦཱནི.

ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ རུཀྑཱནཾ པུཔྥཕལགཧཎཱདཱིནི, ཝཱཏསྶ ཝཱཡནཾ ཨཝཱཡནཾ, ཨཱཏཔསྶ ཏིཀྑཏཱ མནྡཏཱ, དེཝསྶ ཝསྶནཾ ཨཝསྶནཾ, པདུམཱནཾ དིཝཱ ཝིཀསནཾ རཏྟིཾ མིལཱཡནནྟི ཨེཝམཱདི ཨུཏུནིཡཱམོ.

ཡཾ པནེཏཾ སཱལིབཱིཛཏོ སཱལིཕལམེཝ, མདྷུརཏོ མདྷུརསཾཡེཝ, ཏིཏྟཏོ ཏིཏྟརསཾཡེཝ ཕལཾ ཧོཏི, ཨཡཾ བཱིཛནིཡཱམོ.

པུརིམཱ པུརིམཱ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ དྷམྨཱ པཙྪིམཱནཾ པཙྪིམཱནཾ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡེན པཙྩཡོཏི ཨེཝཾ ཡདེཏཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཱིནཾ ཨནནྟརཱ སམྤཊིཙྪནཱདཱིནཾ ནིབྦཏྟནཾ, ཨཡཾ ཙིཏྟནིཡཱམོ.

ཡཱ པནེསཱ བོདྷིསཏྟཱནཾ མཱཏུཀུཙྪིཨོཀྐམནཱདཱིསུ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཀམྤནཱདཱིནཾ པཝཏྟི, ཨཡཾ དྷམྨནིཡཱམོ ནཱམ. ཏེསུ ཨིདྷ དྷམྨནིཡཱམོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྨཱ ཏམེཝཏྠཾ དསྶེནྟོ དྷམྨཏཱ ཨེསཱ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

༡༨. ཏཏྠ ཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏཱིཏི ཨེཏྠ ཀུཙྪིཾ ཨོཀྐནྟོ ཧོཏཱིཏི ཨཡམེཝཏྠོ ¶ . ཨོཀྐནྟེ ཧི ཏསྨིཾ ཨེཝཾ ཧོཏི, ན ཨོཀྐམམཱནེ. ཨཔྤམཱཎོཏི ཝུཌྜྷིཔྤམཱཎོ, ཝིཔུལོཏི ཨཏྠོ. ཨུལཱ༹རོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨུལཱ༹རཱནི ཨུལཱ༹རཱནི ཁཱདནཱིཡཱནི ཁཱདནྟཱིཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༩༩) ཧི མདྷུརཾ ཨུལཱ༹རནྟི ཝུཏྟཾ. ཨུལཱ༹རཱཡ ཁལུ བྷཝཾ ཝཙྪཱཡནོ སམཎཾ གོཏམཾ པསཾསཱཡ པསཾསཏཱིཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༨༨) སེཊྛཾ ཨུལཱ༹རནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིདྷ པན ཝིཔུལཾ ¶ ཨདྷིཔྤེཏཾ. དེཝཱནཾ དེཝཱནུབྷཱཝནྟི ཨེཏྠ དེཝཱནཾ ཨཡམཱནུབྷཱཝོ ནིཝཏྠཝཏྠསྶ པབྷཱ དྭཱདསཡོཛནཱནི ཕརཏི, ཏཐཱ སརཱིརསྶ, ཏཐཱ ཨལངྐཱརསྶ, ཏཐཱ ཝིམཱནསྶ, ཏཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

ལོཀནྟརིཀཱཏི ¶ ཏིཎྞཾ ཏིཎྞཾ ཙཀྐཝཱལཱ༹ནཾ ཨནྟརཱ ཨེཀེཀོ ལོཀནྟརིཀོ ཧོཏི, ཏིཎྞཾ སཀཊཙཀྐཱནཾ ཝཱ ཏིཎྞཾ པཏྟཱནཾ ཝཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱཧཙྩ ཋཔིཏཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཨོཀཱསོ ཝིཡ. སོ པན ལོཀནྟརིཀནིརཡོ པརིམཱཎཏོ ཨཊྛཡོཛནསཧསྶོ ཧོཏི. ཨགྷཱཏི ནིཙྩཝིཝཊཱ. ཨསཾཝུཏཱཏི ཧེཊྛཱཔི ཨཔྤཏིཊྛཱ. ཨནྡྷཀཱརཱཏི ཏམབྷཱུཏཱ. ཨནྡྷཀཱརཏིམིསཱཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎུཔྤཏྟིནིཝཱརཎཏོ ཨནྡྷབྷཱཝཀརཎཏིམིསེན སམནྣཱགཏཱ. ཏཏྠ ཀིར ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ ན ཛཱཡཏི. ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀཱཏི ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཀིར ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཏཱིསུ དཱིཔེསུ པཉྙཱཡནྟི, ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀཱ. ཨེཀེཀཱཡ དིསཱཡ ནཝ ནཝ ཡོཛནསཏསཧསྶཱནི ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམིཏྭཱ ཨཱལོཀཾ དསྶེནྟི, ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝཱ. ཨཱབྷཱཡ ནཱནུབྷོནྟཱིཏི ཨཏྟནོ པབྷཱཡ ནཔྤཧོནྟི. ཏེ ཀིར ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏསྶ ཝེམཛ྄ཛྷེན ཝིཙརནྟི, ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཉྩ ཨཏིཀྐམྨ ལོཀནྟརིཀནིརཡཱ. ཏསྨཱ ཏེ ཏཏྠ ཨཱབྷཱཡ ནཔྤཧོནྟི.

ཡེཔི ཏཏྠ སཏྟཱཏི ཡེཔི ཏསྨིཾ ལོཀནྟརིཀམཧཱནིརཡེ སཏྟཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཀིཾ པན ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི. བྷཱརིཡཾ དཱརུཎཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཉྩ ཨུཔརི ཨཔརཱདྷཾ, ཨཉྙཉྩ དིཝསེ དིཝསེ པཱཎཝདྷཱདིསཱཧསིཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ ཨབྷཡཙོརནཱགཙོརཱདཡོ ཝིཡ. ཏེསཾ ཨཏྟབྷཱཝོ ཏིགཱཝུཏིཀོ ཧོཏི, ཝགྒུལཱིནཾ ཝིཡ དཱིགྷནཁཱ ཧོནྟི. ཏེ རུཀྑེ ཝགྒུལིཡོ ཝིཡ ནཁེཧི ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏེ ལགྒནྟི. ཡདཱ ¶ སཾསཔྤནྟཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཧཏྠཔཱསཾ གཏཱ ཧོནྟི, ཨཐ ‘‘བྷཀྑོ ནོ ལདྡྷོ’’ཏི མཉྙམཱནཱ ཏཏྠ ཝཱཝཊཱ ཝིཔརིཝཏྟིཏྭཱ ལོཀསནྡྷཱརཀཨུདཀེ པཏནྟི, ཝཱཏེ པཧརནྟེཔི མདྷུཀཕལཱནི ཝིཡ ཚིཛྫིཏྭཱ ཨུདཀེ པཏནྟི, པཏིཏམཏྟཱཝ ཨཙྩནྟཁཱརེ ཨུདཀེ པིཊྛཔིཎྜི ཝིཡ ཝིལཱིཡནྟི.

ཨཉྙེཔི ཀིར བྷོ སནྟི སཏྟཱཏི བྷོ ཡཐཱ མཡཾ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝཱམ, ཨེཝཾ ཨཉྙེ ཀིར སཏྟཱཔི ཨིམཾ དུཀྑམནུབྷཝནཏྠཱཡ ཨིདྷཱུཔཔནྣཱཏི ཏཾ དིཝསཾ པསྶནྟི. ཨཡཾ པན ཨོབྷཱསོ ཨེཀཡཱགུཔཱནམཏྟམྤི ན ཏིཊྛཏི, ཨཙྪརཱསངྒྷཱཊམཏྟམེཝ ཝིཛྫོབྷཱསོ ཝིཡ ནིཙྪརིཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ ཨིད’’ནྟི བྷཎནྟཱནཾཡེཝ ཨནྟརདྷཱཡཏི. སངྐམྤཏཱིཏི སམནྟཏོ ཀམྤཏི. ཨིཏརདྭཡཾ པུརིམཔདསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. པུན ཨཔྤམཱཎོ ཙཱཏིཨཱདི ནིགམནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༡༩. ཙཏྟཱརོ ¶ ¶ ནཾ དེཝཔུཏྟཱ ཙཱཏུདྡིསཾ རཀྑཱཡ ཨུཔགཙྪནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཙཏྟཱརོཏི ཙཏུནྣཾ མཧཱརཱཛཱནཾ ཝསེན ཝུཏྟཾ. དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹སུ པན ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཙཏྟཱལཱིསསཧསྶཱནི ཧོནྟི. ཏཏྠ ཨིམསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ མཧཱརཱཛཱནོ ཁགྒཧཏྠཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨཱརཀྑཏྠཱཡ ཨུཔགནྟྭཱ སིརིགབྦྷཾ པཝིཊྛཱ, ཨིཏརེ གབྦྷདྭཱརཏོ པཊྛཱཡ ཨཝརུདྡྷཀེ པཾསུཔིསཱཙཀཱདིཡཀྑགཎེ པཊིཀྐམཱཔེཏྭཱ ཡཱཝ ཙཀྐཝཱལཱ༹ ཨཱརཀྑཾ གཎྷིཾསུ.

ཀིམཏྠཱཡ པནཱཡཾ རཀྑཱ? ནནུ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཀལལཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཙེཔི ཀོཊིསཏསཧསྶམཱརཱ ཀོཊིསཏསཧསྶསིནེརུཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཝཱ བོདྷིསཏྟམཱཏུཡཱ ཝཱ ཨནྟརཱཡཀརཎཏྠཾ ཨཱགཙྪེཡྻུཾ, སབྦེ ཨནྟརཱཝ ཨནྟརདྷཱཡེཡྻུཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ བྷགཝཏཱ རུཧིརུཔྤཱདཝཏྠུསྨིཾ – ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ པརུཔཀྐམེན ཏཐཱགཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ. ཨནུཔཀྐམེན, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏཱ པརིནིབྦཱཡནྟི. གཙྪཐ, ཏུམྷེ བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱཝིཧཱརཾ, ཨརཀྑིཡཱ, བྷིཀྑཝེ ཏཐཱགཏཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༤༡). ཨེཝམེཝ, ཏེན པརུཔཀྐམེན ན ཏེསཾ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ ¶ ཨཏྠི, སནྟི ཁོ པན ཨམནུསྶཱ ཝིརཱུཔཱ དུདྡསིཀཱ བྷེརཝརཱུཔཱ མིགཔཀྑིནོ, ཡེསཾ རཱུཔཾ ཝཱ དིསྭཱ སདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟམཱཏུ བྷཡཾ ཝཱ སནྟཱསོ ཝཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏེསཾ ནིཝཱརཎཏྠཱཡ རཀྑཾ ཨགྒཧེསུཾ. ཨཔིཙ བོདྷིསཏྟསྶ པུཉྙཏེཛེན སཉྫཱཏགཱརཝཱ ཨཏྟནོ གཱརཝཙོདིཏཱཔི ཏེ ཨེཝམཀཾསུ.

ཀིཾ པན ཏེ ཨནྟོགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཋིཏཱ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ བོདྷིསཏྟསྶ མཱཏུཡཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟི, ན དསྶེནྟཱིཏི? ནཧཱནམཎྜནབྷོཛནཱདིསརཱིརཀིཙྩཀཱལེ ན དསྶེནྟི, སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཝརསཡནེ ནིཔནྣཀཱལེ པན དསྶེནྟི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨམནུསྶདསྶནཾ ནཱམ མནུསྶཱནཾ སཔྤཊིབྷཡཾ ཧོཏི, བོདྷིསཏྟསྶ མཱཏཱ པན ཨཏྟནོ ཙེཝ པུཏྟསྶ ཙ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ཏེ དིསྭཱ ན བྷཱཡཏི, པཀཏིཨནྟེཔུརཔཱལཀེསུ ཝིཡ ཨསྶཱ ཨེཏེསུ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

༢༠. པཀཏིཡཱ སཱིལཝཏཱིཏི སབྷཱཝེནེཝ སཱིལསམྤནྣཱ. ཨནུཔྤནྣེ ཀིར བུདྡྷེ མནུསྶཱ ཏཱཔསཔརིབྦཱཛཀཱནཾ སནྟིཀེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ སཱིལཾ གཎྷནྟི. བོདྷིསཏྟམཱཏཱཔི ཀཱལདེཝིལསྶ ཨིསིནོ སནྟིཀེ ¶ སཱིལཾ གཎྷཱཏི. བོདྷིསཏྟེ པན ཀུཙྪིགཏེ ཨཉྙསྶ པཱདམཱུལེ ནིསཱིདིཏུཾ ནཱམ ན སཀྐཱ, སམཱནཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ གཧིཏསཱིལམྤི ཨཱཝཛྫནཀརཎམཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ སཡམེཝ སཱིལཾ ཨགྒཧེསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༢༡. པུརིསེསཱུཏི ¶ བོདྷིསཏྟསྶ པིཏརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཀེསུཙི མནུསྶེསུ པུརིསཱདྷིཔྤཱཡཙིཏྟཾ ནུཔྤཛྫཏི. བོདྷིསཏྟམཱཏུརཱུཔཾ པན ཀུསལཱ སིཔྤིཀཱ པོཏྠཀམྨཱདཱིསུཔི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཏཾ དིསྭཱ པུརིསསྶ རཱགོ ནུཔྤཛྫཏཱིཏི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ, སཙེ པན ཏཾ རཏྟཙིཏྟོ ཨུཔསངྐམིཏུཀཱམོ ཧོཏི, པཱདཱ ན ཝཧནྟི, དིབྦསངྑལིཀཱ ཝིཡ བཛ྄ཛྷནྟི. ཏསྨཱ ‘‘ཨནཏིཀྐམནཱིཡཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༢༢. པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནནྟི པུབྦེ ཀཱམགུཎཱུཔསཉྷིཏནྟི ཨིམིནཱ པུརིསཱདྷིཔྤཱཡཝསེན ཝཏྠུཔཊིཀྑེཔོ ཀཏོ, ཨིདྷ ཨཱརམྨཎཔྤཊིལཱབྷོ དསྶིཏོ. ཏདཱ ཀིར དེཝིཡཱ ཨེཝརཱུཔོ པུཏྟོ ཀུཙྪིཾ ཨུཔཔནྣོཏི སུཏྭཱ སམནྟཏོ རཱཛཱནོ ¶ མཧགྒྷཨཱབྷརཎཏཱུརིཡཱདིཝསེན པཉྩདྭཱརཱརམྨཎཝཏྠུབྷཱུཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ པེསེནྟི. བོདྷིསཏྟསྶ ཙ བོདྷིསཏྟམཱཏུ ཙ ཀཏཀམྨསྶ ཨུསྶནྣཏྟཱ ལཱབྷསཀྐཱརསྶ པམཱཎཔརིཙྪེདོ ནཏྠི.

༢༣. ཨཀིལནྟཀཱཡཱཏི ཡཐཱ ཨཉྙཱ ཨིཏྠིཡོ གབྦྷབྷཱརེན ཀིལམནྟི ཧཏྠཔཱདཱ ཨུདྡྷུམཱཏཏཱདཱིནི པཱཔུཎནྟི, ཨེཝཾ ཏསྶཱ ཀོཙི ཀིལམཐོ ནཱཧོསི. ཏིརོཀུཙྪིགཏནྟི ཨནྟོཀུཙྪིགཏཾ. པསྶཏཱིཏི ཀལལཱདིཀཱལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཉྫཱཏཨངྒཔཙྩངྒཨཧཱིནིནྡྲིཡབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཾཡེཝ པསྶཏི. ཀིམཏྠཾ པསྶཏི? སུཁཝཱསཏྠཾཡེཝ. ཡཐེཝ ཧི མཱཏཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ནིཔནྣཱ ཝཱ ནིསིནྣཱ ཝཱ – ‘‘ཧཏྠཾ ཝཱསྶ པཱདཾ ཝཱ ཨོལམྦནྟཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཎྛཔེསྶཱམཱི’’ཏི སུཁཝཱསཏྠཾ པུཏྟཾ ཨོལོཀེཏི, ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟམཱཏཱཔི ཡཾ ཏཾ མཱཏུ ཨུཊྛཱནགམནཔརིཝཏྟནནིསཛྫཱདཱིསུ ཨུཎྷསཱིཏལོཎིཀཏིཏྟཀཀཊུཀཱཧཱརཨཛ྄ཛྷོཧརཎཀཱལེསུ ཙ གབྦྷསྶ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཏཾ པུཏྟསྶཱ’’ཏི སུཁཝཱསཏྠཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣཾ བོདྷིསཏྟཾ པསྶཏི. ཡཐཱ ཧི ཨཉྙེ ཨནྟོཀུཙྪིགཏཱ པཀྐཱསཡཾ ཨཝཏྠརིཏྭཱ ཨཱམཱསཡཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདརཔཊལཾ པིཊྛིཏོ ཀཏྭཱ པིཊྛིཀཎྜཀཾ ནིསྶཱཡ ཨུཀྐུཊིཀཾ དྭཱིསུ མུཊྛཱིསུ ཧནུཀཾ ཋཔེཏྭཱ དེཝེ ¶ ཝསྶནྟེ རུཀྑསུསིརེ མཀྐཊཱ ཝིཡ ནིསཱིདནྟི, ན ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ, བོདྷིསཏྟོ པན པིཊྛིཀཎྜཀཾ པིཊྛིཏོ ཀཏྭཱ དྷམྨཱསནེ དྷམྨཀཐིཀོ ཝིཡ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ནིསཱིདཏི. པུབྦེཀཏཀམྨཾ པནསྶཱ ཝཏྠུཾ སོདྷེཏི, སུདྡྷེ ཝཏྠུམྷི སུཁུམཙྪཝིལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ཨཐ ནཾ ཀུཙྪིཏཙོ པཊིཙྪཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨོལོཀེནྟིཡཱ བཧིཋིཏོ ཝིཡ པཉྙཱཡཏི. ཏམཏྠཾ ཨུཔམཱཡ ཝིབྷཱཝེནྟོ བྷགཝཱ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. བོདྷིསཏྟོ པན ཨནྟོཀུཙྪིགཏོ མཱཏརཾ ན པསྶཏི. ན ཧི ཨནྟོཀུཙྪིཡཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

༢༤. ཀཱལངྐརོཏཱིཏི ¶ ན ཝིཛཱཏབྷཱཝཔཙྩཡཱ, ཨཱཡུཔརིཀྑཡེནེཝ. བོདྷིསཏྟེན ཝསིཏཊྛཱནཉྷི ཙེཏིཡཀུཊིསདིསཾ ཧོཏི, ཨཉྙེསཾ ཨཔརིབྷོགཱརཧཾ, ན ཙ སཀྐཱ བོདྷིསཏྟམཱཏརཾ ¶ ཨཔནེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེཏུནྟི ཏཏྟཀཾཡེཝ བོདྷིསཏྟམཱཏུ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏདཱ ཀཱལངྐརོཏི. ཀཏརསྨིཾ པན ཝཡེ ཀཱལཾ ཀརོཏཱིཏི? མཛ྄ཛྷིམཝཡེ. པཋམཝཡསྨིཉྷི སཏྟཱནཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཚནྡརཱགོ བལཝཱ ཧོཏི, ཏེན ཏདཱ སཉྫཱཏགབྦྷཱ ཨིཏྠཱི གབྦྷཾ ཨནུརཀྑིཏུཾ ན སཀྐོཏི, གབྦྷོ བཧྭཱབཱདྷོ ཧོཏི. མཛ྄ཛྷིམཝཡསྶ པན དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཨཏིཀྐམྨ ཏཏིཡེ ཀོཊྛཱསེ ཝཏྠུ ཝིསདཾ ཧོཏི, ཝིསདེ ཝཏྠུམྷི ནིབྦཏྟདཱརཀཱ ཨརོགཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ བོདྷིསཏྟམཱཏཱཔི པཋམཝཡེ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཝཡསྶ ཏཏིཡེ ཀོཊྛཱསེ ཝིཛཱཡིཏྭཱ ཀཱལཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ དྷམྨཏཱ.

༢༥. ནཝ ཝཱ དས ཝཱཏི ཨེཏྠ ཝཱ སདྡསྶ ཝིཀཔྤནཝསེན སཏྟ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ ཨེཀཱདས ཝཱ དྭཱདས ཝཱཏི ཨེཝམཱདཱིནཾ སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ སཏྟམཱསཛཱཏོ ཛཱིཝཏི, སཱིཏུཎྷཀྑམོ པན ན ཧོཏི. ཨཊྛམཱསཛཱཏོ ན ཛཱིཝཏི, ཨཝསེསཱ ཛཱིཝནྟི.

༢༧. དེཝཱ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟཱིཏི ཁཱིཎཱསཝཱ སུདྡྷཱཝཱསབྲཧྨཱནོ པཊིགྒཎྷནྟི. ཀཐཾ པཊིགྒཎྷནྟི? ‘‘སཱུཏིཝེསཾ གཎྷིཏྭཱ’’ཏི ཨེཀེ. ཏཾ པན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ‘ཏདཱ བོདྷིསཏྟམཱཏཱ སུཝཎྞཁཙིཏཾ ཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ མཙྪཀྑིསདིསཾ དུཀཱུལཔཊཾ ཡཱཝ པཱདནྟཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ སལླཧུཀགབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི, དྷམཀརཎཏོ ཨུདཀནིཀྑམནསདིསཾ. ཨཐ ཏེ པཀཏིབྲཧྨཝེསེནེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཋམཾ སུཝཎྞཛཱལེན ¶ པཊིགྒཧེསུཾ. ཏེསཾ ཧཏྠཏོ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ཨཛིནཔྤཝེཎིཡཱ པཊིགྒཧེསུཾ. ཏཏོ མནུསྶཱ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེན པཊིགྒཧེསུཾ’. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དེཝཱ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟི, པཙྪཱ མནུསྶཱ’’ཏི.

༢༨. ཙཏྟཱརོ ནཾ དེཝཔུཏྟཱཏི ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ. པཊིགྒཧེཏྭཱཏི ཨཛིནཔྤཝེཎིཡཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ. མཧེསཀྑོཏི མཧཱཏེཛོ མཧཱཡསོ ལཀྑཎསམྤནྣོ.

༢༩. ཝིསདོཝ ནིཀྑམཏཱིཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ སཏྟཱ ཡོནིམགྒེ ལགྒནྟཱ བྷགྒཝིབྷགྒཱ ནིཀྑམནྟི, ན ཨེཝཾ ནིཀྑམཏི, ཨལགྒོ ¶ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམཏཱིཏི ཨཏྠོ ཨུདེནཱཏི ཨུདཀེན. ཀེནཙི ཨསུཙིནཱཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ སཏྟཱ ཀམྨཛཝཱཏེཧི ཨུདྡྷཾཔཱདཱ ཨདྷོསིརཱ ཡོནིམགྒེ པཀྑིཏྟཱ སཏཔོརིསཾ ནརཀཔཔཱཏཾ པཏནྟཱ ཝིཡ, ཏཱལ༹ཙྪིདྡེན ནིཀྐཌྜྷིཡམཱནཱ ཧཏྠཱི ཝིཡ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟཱ ནཱནཱཨསུཙིམཀྑིཏཱཝ ནིཀྑམནྟི, ན ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ. བོདྷིསཏྟཉྷི ཀམྨཛཝཱཏཱ ¶ ཨུདྡྷཔཱདཾ ཨདྷོསིརཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. སོ དྷམྨཱསནཏོ ཨོཏརནྟོ དྷམྨཀཐིཀོ ཝིཡ, ནིསྶེཎིཏོ ཨོཏརནྟོ པུརིསོ ཝིཡ ཙ དྭེ ཧཏྠེ ཙ དྭེ པཱདེ ཙ པསཱརེཏྭཱ ཋིཏཀོཝ མཱཏུཀུཙྪིསམྦྷཝེན ཀེནཙི ཨསུཙིནཱ ཨམཀྑིཏོཝ ནིཀྑམཏི.

ཨུདཀསྶ དྷཱརཱཏི ཨུདཀཝཊྚིཡོ. ཏཱསུ སཱིཏཱ སུཝཎྞཀཊཱཧེ པཏཏི ཨུཎྷཱ རཛཏཀཊཱཧེ. ཨིདཉྩ པཐཝིཏལེ ཀེནཙི ཨསུཙིནཱ ཨསམྨིསྶཾ ཏེསཾ པཱནཱིཡཔརིབྷོཛནཱིཡཨུདཀཉྩེཝ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཾ ཀཱིལཱ༹ཨུདཀཉྩ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ, ཨཉྙསྶ པན སུཝཎྞརཛཏགྷཊེཧི ཨཱཧརིཡམཱནཨུདཀསྶ ཙེཝ ཧཾསཝཏྟཀཱདིཔོཀྑརཎཱིགཏསྶ ཙ ཨུདཀསྶ པརིཙྪེདོ ནཏྠི.

༣༡. སམྤཏིཛཱཏོཏི མུཧུཏྟཛཱཏོ. པཱལི༹ཡཾ པན མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟམཏྟོ ཝིཡ དསྶིཏོ, ན ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ནིཀྑནྟམཏྟཉྷི ནཾ པཋམཾ བྲཧྨཱནོ སུཝཎྞཛཱལེན པཊིགྒཎྷིཾསུ, ཏེསཾ ཧཏྠཏོ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ཨཛིནཔྤཝེཎིཡཱ, ཏེསཾ ཧཏྠཏོ མནུསྶཱ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེན. མནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ མུཙྩིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏོ. སེཏམྷི ཚཏྟེ ཨནུདྷཱརིཡམཱནེཏི དིབྦསེཏཙྪཏྟེ ཨནུདྷཱརིཡམཱནམྷི. ཨེཏྠ ཙ ཚཏྟསྶ པརིཝཱརཱནི ཁགྒཱདཱིནི ¶ པཉྩ རཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནིཔི ཨཱགཏཱནེཝ. པཱལི༹ཡཾ པན རཱཛགམནེ རཱཛཱ ཝིཡ ཚཏྟམེཝ ཝུཏྟཾ. ཏེསུ ཚཏྟམེཝ པཉྙཱཡཏི, ན ཚཏྟགྒཱཧཀོ. ཏཐཱ ཁགྒཏཱལཝཎྚམོརཧཏྠཀཝཱལ༹བཱིཛནཱིཨུཎྷཱིསམཏྟཱཡེཝ པཉྙཱཡནྟི, ན ཏེསཾ གཱཧཀཱ. སབྦཱནི ཀིར ཏཱནི ཨདིསྶམཱནརཱུཔཱ དེཝཏཱ གཎྷིཾསུ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ –

‘‘ཨནེཀསཱཁཉྩ ¶ སཧསྶམཎྜལཾ,

ཚཏྟཾ མརཱུ དྷཱརཡུམནྟལིཀྑེ;

སུཝཎྞདཎྜཱ ཝིཔཏནྟི ཙཱམརཱ,

ན དིསྶརེ ཙཱམརཚཏྟགཱཧཀཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༦༩༣);

སབྦཱ ཙ དིསཱཏི ཨིདཾ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརཱུཔརི ཋིཏསྶ ཝིཡ སབྦདིསཱནུཝིལོཀནཾ ཝུཏྟཾ, ན ཁོ པནེཝཾ དཊྛབྦཾ. མཧཱསཏྟོ ཧི མནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ མུཙྩིཏྭཱ པཋཝིཡཾ པཏིཊྛིཏོ པུརཏྠིམཾ དིསཾ ཨོལོཀེསི. ཨནེཀཱནི ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶཱནི ཨེཀངྒཎཱནི ཨཧེསུཾ. ཏཏྠ དེཝམནུསྶཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནཱ – ‘‘མཧཱཔུརིས, ཨིདྷ ཏུམྷེཧི སདིསོཔི ནཏྠི, ཀུཏོ ཨུཏྟརིཏརོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨེཝཾ ཙཏསྶོ དིསཱ, ཙཏསྶོ ཨནུདིསཱ, ཧེཊྛཱ, ཨུཔརཱིཏི དས དིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནཱ སདིསཾ ཨདིསྭཱ – ‘‘ཨཡཾ ཨུཏྟརཱ དིསཱ’’ཏི ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན ཨགམཱསཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཱསབྷིནྟི ཨུཏྟམཾ. ཨགྒོཏི གུཎེཧི སབྦཔཋམོ. ཨིཏརཱནི ¶ དྭེ པདཱནི ཨེཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི. ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོཏི པདདྭཡེན ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ པཏྟབྦཾ ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀཱསི.

ཨེཏྠ ཙ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཱ པཏིཊྛཱནཾ ཙཏུརིདྡྷིཔཱདཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨུཏྟརཱབྷིམུཁབྷཱཝོ མཧཱཛནཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ གམནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སཏྟཔདགམནཾ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒརཏནཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, དིབྦསེཏཙྪཏྟདྷཱརཎཾ ཝིམུཏྟིཝརཚཏྟཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, པཉྩརཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནཾ པཊིལཱབྷོ པཉྩཧི ཝིམུཏྟཱིཧི ཝིམུཙྩནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སབྦདིསཱནུཝིལོཀནཾ ཨནཱཝརཎཉཱཎཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨཱསབྷིཝཱཙཱབྷཱསནཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡདྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ‘‘ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏཱི’’ཏི སཱིཧནཱདོ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱནསྶ པུབྦནིམིཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ ¶ . ཨིམེ ¶ ཝཱརཱ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱ, སམྦཧུལཝཱརོ པན ནཱགཏོ, ཨཱཧརིཏྭཱ དཱིཔེཏབྦོ.

མཧཱཔུརིསསྶ ཧི ཛཱཏདིཝསེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤི. དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུམྷི དེཝཏཱ ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ སནྣིཔཏིཾསུ. པཋམཾ དེཝཱ པཊིགྒཎྷིཾསུ, པཙྪཱ མནུསྶཱ. ཏནྟིབདྡྷཱ ཝཱིཎཱ ཙམྨབདྡྷཱ བྷེརིཡོ ཙ ཀེནཙི ཨཝཱདིཏཱ སཡམེཝ ཝཛྫིཾསུ. མནུསྶཱནཾ ཨནྡུབནྡྷནཱདཱིནི ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཚིཛྫིཾསུ. སབྦརོགཱ ཝཱུཔསམིཾསུ, ཨམྦིལེན དྷོཏཏམྦམལཾ ཝིཡ ཝིགཙྪིཾསུ. ཛཙྩནྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶིཾསུ. ཛཙྩབདྷིརཱ སདྡཾ སུཎིཾསུ. པཱིཋསཔྤཱི ཛཝསམྤནྣཱ ཨཧེསུཾ. ཛཱཏིཛལཱ༹ནམྤི ཨེལ༹མཱུགཱནཾ སཏི པཏིཊྛཱསི. ཝིདེསཔཀྑནྡཱ ནཱཝཱ སུཔཊྚནཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨཱཀཱསཊྛཀབྷཱུམཊྛཀརཏནཱནི སཀཏེཛོབྷཱསིཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཝེརིནོ མེཏྟཙིཏྟཾ པཊིལབྷིཾསུ. ཨཝཱིཙིམྷི ཨགྒི ནིབྦཱཡི. ལོཀནྟརེསུ ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི. ནདཱིསུ ཛལཾ ནཔྤཝཏྟཏི. མཧཱསམུདྡེ མདྷུརསཾ ཨུདཀཾ ཨཧོསི. ཝཱཏོ ན ཝཱཡི. ཨཱཀཱསཔབྦཏརུཀྑགཏཱ སཀུཎཱ བྷསྶིཏྭཱ པཐཝིགཏཱ ཨཧེསུཾ. ཙནྡོ ཨཏིཝིརོཙི. སཱུརིཡོ ན ཨུཎྷོ, ན སཱིཏལོ, ནིམྨལོ ཨུཏུསམྤནྣོ ཨཧོསི. དེཝཏཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིམཱནདྭཱརེ ཋཏྭཱ ཨཔྥོཊནསེལ༹ནཙེལུཀྑེཔཱདཱིཧི མཧཱཀཱིལ༹ཀཾ ཀཱིལི༹ཾསུ. ཙཱཏུདྡཱིཔིཀམཧཱམེགྷོ ཝསྶི. མཧཱཛནཾ ནེཝ ཁུདཱ ན པིཔཱསཱ པཱིལེ༹སི. དྭཱརཀཝཱཊཱནི སཡམེཝ ཝིཝརིཾསུ. པུཔྥཱུཔགཕལཱུཔགཱ རུཀྑཱ པུཔྥཕལཱནི གཎྷིཾསུ. དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨེཀདྡྷཛམཱལཱ ཨཧོསི.

ཏཏྲཱཔི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཀམྤོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. དེཝཏཱནཾ ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ སནྣིཔཱཏོ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཀཱལེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ སནྣིཔཏིཏྭཱ དྷམྨཾ པཊིགྒཎྷནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. པཋམཾ དེཝཏཱནཾ པཊིགྒཧཎཾ ཙཏུནྣཾ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ པཊིལཱབྷསྶ ¶ པུབྦནིམིཏྟཾ. པཙྪཱ མནུསྶཱནཾ པཊིགྒཧཎཾ ¶ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ པཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཏནྟིབདྡྷཝཱིཎཱནཾ སཡཾ ཝཛྫནཾ ཨནུཔུབྦཝིཧཱརཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཙམྨབདྡྷབྷེརཱིནཾ ཝཛྫནཾ མཧཏིཡཱ དྷམྨབྷེརིཡཱ ཨནུསྶཱཝནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཨནྡུབནྡྷནཱདཱིནཾ ཚེདོ ཨསྨིམཱནསམུཙྪེདསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. མཧཱཛནསྶ རོགཝིགམོ ཙཏུསཙྩཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཛཙྩནྡྷཱནཾ རཱུཔདསྶནཾ དིབྦཙཀྑུཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ ¶ . བདྷིརཱནཾ སདྡསྶཝནཾ དིབྦསོཏདྷཱཏུཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. པཱིཋསཔྤཱིནཾ ཛཝསམྤདཱ ཙཏུརིདྡྷིཔཱདཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཛལཱ༹ནཾ སཏིཔཏིཊྛཱནཾ ཙཏུསཏིཔཊྛཱནཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཝིདེསཔཀྑནྡནཱཝཱནཾ སུཔཊྚནསམྤཱཔུཎནཾ ཙཏུཔཊིསམྦྷིདཱདྷིགམསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. རཏནཱནཾ སཀཏེཛོབྷཱསིཏཏྟཾ ཡཾ ལོཀསྶ དྷམྨོབྷཱསཾ དསྶེསྶཏི, ཏསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ.

ཝེརཱིནཾ མེཏྟཙིཏྟཔཊིལཱབྷོ ཙཏུབྲཧྨཝིཧཱརཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཨཝཱིཙིམྷི ཨགྒིནིབྦཱཡནཾ ཨེཀཱདསཨགྒིནིབྦཱཡནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ལོཀནྟརིཀཱལོཀོ ཨཝིཛྫནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམིཏྭཱ ཉཱཎཱལོཀདསྶནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. མཧཱསམུདྡསྶ མདྷུརཏཱ ནིབྦཱནརསེན ཨེཀརསབྷཱཝསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཝཱཏསྶ ཨཝཱཡནཾ དྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏབྷིནྡནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. སཀུཎཱནཾ པཐཝིགམནཾ མཧཱཛནསྶ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱ པཱཎེཧི སརཎགམནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཙནྡསྶ ཨཏིཝིརོཙནཾ བཧུཛནཀནྟཏཱཡ པུབྦནིམིཏྟཾ. སཱུརིཡསྶ ཨུཎྷསཱིཏཝིཝཛྫནཨུཏུསུཁཏཱ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁཔྤཏྟིཡཱ པུབྦནིམིཏྟཾ. དེཝཏཱནཾ ཝིམཱནདྭཱརེསུ ཋཏྭཱ ཨཔྥོཊནཱདཱིཧི ཀཱིལ༹ནཾ བུདྡྷབྷཱཝཾ པཏྭཱ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཙཱཏུདྡཱིཔིཀམཧཱམེགྷཝསྶནཾ མཧཏོ དྷམྨམེགྷཝསྶནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཁུདཱཔཱིལ༹ནསྶ ཨབྷཱཝོ ཀཱཡགཏཱསཏིཨམཏཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. པིཔཱསཱཔཱིལ༹ནསྶ ཨབྷཱཝོ ཝིམུཏྟིསུཁེན ¶ སུཁིཏབྷཱཝསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. དྭཱརཀཝཱཊཱནཾ སཡམེཝ ཝིཝརཎཾ ཨཊྛངྒིཀམགྒདྭཱརཝིཝརཎསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. རུཀྑཱནཾ པུཔྥཕལགྒཧཎཾ ཝིམུཏྟིཔུཔྥེཧི པུཔྥིཏསྶ ཙ སཱམཉྙཕལབྷཱརབྷརིཏབྷཱཝསྶ ཙ པུབྦནིམིཏྟཾ. དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཡཱ ཨེཀདྡྷཛམཱལིཏཱ ཨརིཡདྡྷཛམཱལམཱལིཏཱཡ པུབྦནིམིཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ སམྦཧུལཝཱརོ ནཱམ.

ཨེཏྠ པཉྷཾ པུཙྪནྟི – ‘‘ཡདཱ མཧཱཔུརིསོ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ པདསཱ གནྟྭཱ ཨཱསབྷིཾ ཝཱཙཾ ཨབྷཱསི, ཏདཱ ཀིཾ པཐཝིཡཱ གཏོ, ཨུདཱཧུ ཨཱཀཱསེན; དིསྶམཱནོ གཏོ, ཨུདཱཧུ ཨདིསྶམཱནོ; ཨཙེལཀོ གཏོ, ཨུདཱཧུ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟོ; དཧརོ ཧུཏྭཱ གཏོ ¶ , ཨུདཱཧུ མཧལླཀོ; པཙྪཱཔི ཀིཾ ཏཱདིསོཝ ཨཧོསི, ཨུདཱཧུ པུན བཱལདཱརཀོ’’ཏི? ཨཡཾ པན པཉྷོ ཧེཊྛཱལོཧཔཱསཱདེ སམུཊྛིཏོ ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརེན ཝིསྶཛྫིཏོཝ. ཐེརོ ཀིར ཨེཏྠ ནིཡཏིཔུབྦེཀཏཀམྨཨིསྶརནིམྨཱནཝཱདཝསེན ¶ ཏཾ ཏཾ བཧུཾ ཝཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཨེཝཾ བྱཱཀརི – ‘‘མཧཱཔུརིསོ པཐཝིཡཱ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟོ ཝིཡ ཨཧོསི. དིསྶམཱནོ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན ཨདིསྶམཱནོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨཙེལཀོ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. དཧརོཝ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀོ ཝིཡ ཨཧོསི. པཙྪཱ པན བཱལདཱརཀོཝ ཨཧོསི, ན ཏཱདིསོ’’ཏི. པརིསཱ ཙསྶ – ‘‘བུདྡྷེན ཝིཡ ཧུཏྭཱ བྷོ ཐེརེན པཉྷོ ཀཐིཏོ’’ཏི ཨཏྟམནཱ ཨཧོསི. ལོཀནྟརིཀཝཱརོ ཝུཏྟནཡོ ཨེཝ.

ཨིམཱ ཙ པན ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཀཐིཏཱ སབྦདྷམྨཏཱ སབྦབོདྷིསཏྟཱནཾ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཝཎྞནཱ

༣༣. ཨདྡས ཁོཏི དུཀཱུལཙུམྦཊཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཨཱནཱིཏཾ ཨདྡས. མཧཱཔུརིསསྶཱཏི ཛཱཏིགོཏྟཀུལཔདེསཱདིཝསེན མཧནྟསྶ པུརིསསྶ. དྭེ གཏིཡོཏི དྭེ ནིཊྛཱ, དྭེ ནིཔྥཏྟིཡོ. ཨཡཉྷི གཏིསདྡོ – ‘‘པཉྩ ཁོ ཨིམཱ, སཱརིཔུཏྟ, གཏིཡོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༥༣) ཨེཏྠ ནིརཡཱདིབྷེདཱཡ སཏྟེཧི གནྟབྦགཏིཡཱ ¶ ཝཏྟཏི. ‘‘ཨིམེསཾ ཁོ ཨཧཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཱིལཝནྟཱནཾ ཀལྱཱཎདྷམྨཱནཾ ནེཝ ཛཱནཱམི ཨཱགཏིཾ ཝཱ གཏིཾ ཝཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༥༠༨) ཨེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ. ‘‘ནིབྦཱནཾ ཨརཧཏོ གཏཱི’’ཏི (པརི. ༣༣༩) ཨེཏྠ པཊིསྶརཎེ. ‘‘ཨཔི ཙ ཏྱཱཧཾ བྲཧྨེ གཏིཉྩ པཛཱནཱམི, ཛུཏིཉྩ པཛཱནཱམི ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ བཀོ བྲཧྨཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༥༠༣) ཨེཏྠ ནིཔྥཏྟིཡཾ ཝཏྟཏི. སྭཱཡམིདྷཱཔི ནིཔྥཏྟིཡཾ ཝཏྟཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨནཉྙཱཏི ཨཉྙཱ གཏི ནིཔྥཏྟི ནཱམ ནཏྠི.

དྷམྨིཀོཏི དསཀུསལདྷམྨསམནྣཱགཏོ ཨགཏིགམནཝིརཧིཏོ. དྷམྨརཱཛཱཏི ཨིདཾ པུརིམཔདསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. དྷམྨེན ཝཱ ལདྡྷརཛྫཏྟཱ དྷམྨརཱཛཱ. ཙཱཏུརནྟོཏི ¶ པུརཏྠིམསམུདྡཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ སམུདྡཱནཾ ཝསེན ཙཏུརནྟཱཡ པཐཝིཡཱ ཨིསྶརོ. ཝིཛིཏཱཝཱིཏི ཝིཛིཏསངྒཱམོ. ཛནཔདོ ཨསྨིཾ ཐཱཝརིཡཾ ཐིརབྷཱཝཾ པཏྟོཏི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ. ཙཎྜསྶ ཧི རཉྙོ བལིདཎྜཱདཱིཧི ལོཀཾ པཱིལ༹ཡཏོ མནུསྶཱ མཛ྄ཛྷིམཛནཔདཾ ཚཌྜེཏྭཱ པབྦཏསམུདྡཏཱིརཱདཱིནི ནིསྶཱཡ པཙྩནྟེ ཝཱསཾ ཀཔྤེནྟི. ཨཏིམུདུཀསྶ རཉྙོ ཙོརེཧི སཱཧསིཀདྷནཝིལོཔཔཱིལི༹ཏཱ མནུསྶཱ པཙྩནྟཾ པཧཱཡ ཛནཔདམཛ྄ཛྷེ ཝཱསཾ ཀཔྤེནྟི, ཨིཏི ཨེཝརཱུཔེ རཱཛིནི ཛནཔདོ ཐིརབྷཱཝཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨིམསྨིཾ པན ¶ ཀུམཱརེ རཛྫཾ ཀཱརཡམཱནེ ཨེཏསྶ ཛནཔདོ པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཡོཔཊྚེན པརིཀྑིཏྟོ ཝིཡ ཐིརོ བྷཝིསྶཏཱིཏི དསྶེནྟོ – ‘‘ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོཏི ཨེཏྠ རཏིཛནནཊྛེན རཏནཾ. ཨཔིཙ –

‘‘ཙིཏྟཱིཀཏཾ མཧགྒྷཉྩ, ཨཏུལཾ དུལླབྷདསྶནཾ;

ཨནོམསཏྟཔརིབྷོགཾ, རཏནཾ ཏེན ཝུཙྩཏི’’.

ཙཀྐརཏནསྶ ཙ ནིབྦཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙཾ དེཝཊྛཱནཾ ནཱམ ན ཧོཏི, སབྦེ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི ཏསྶེཝ པཱུཛཉྩ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནི ཙ ཀརོནྟཱིཏི ཙིཏྟཱིཀཏཊྛེན རཏནཾ. ཙཀྐརཏནསྶ ཙ ཨེཏྟཀཾ ནཱམ དྷནཾ ཨགྒྷཏཱིཏི ¶ ཨགྒྷོ ནཏྠི, ཨིཏི མཧགྒྷཊྛེནཱཔི རཏནཾ. ཙཀྐརཏནཉྩ ཨཉྙེཧི ལོཀེ ཝིཛྫམཱནརཏནེཧི ཨསདིསནྟི ཨཏུལཊྛེནཱཔི རཏནཾ. ཡསྨཱ ཙ པན ཡསྨིཾ ཀཔྤེ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏསྨིཾཡེཝ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨུཔྤཛྫནྟི, བུདྡྷཱ ཙ ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏསྨཱ དུལླབྷདསྶནཊྛེནཱཔི རཏནཾ. ཏདེཏཾ ཛཱཏིརཱུཔཀུལཨིསྶརིཡཱདཱིཧི ཨནོམསྶ ཨུལཱ༹རསཏྟསྶེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཨཉྙསྶཱཏི ཨནོམསཏྟཔརིབྷོགཊྛེནཱཔི རཏནཾ. ཡཐཱ ཙཀྐརཏནཾ, ཨེཝཾ སེསཱནིཔཱིཏི. ཨིམེཧི སཏྟཧི རཏནེཧི པརིཝཱརབྷཱཝེན ཙེཝ སབྦབྷོགཱུཔཀརཎབྷཱཝེན ཙ སམནྣཱགཏོཏི སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ.

ཨིདཱནི ཏེསཾ སརཱུཔཏོ དསྶནཏྠཾ ཏསྶིམཱནཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙཀྐརཏནནྟིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ སངྑེཔཱདྷིཔྤཱཡོ – དྭེསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརཱནཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱདཱིཔཱནཾ སིརིཝིབྷཝཾ གཧེཏྭཱ དཱཏུཾ སམཏྠཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. ཏཐཱ པུརེབྷཏྟམེཝ སཱགརཔརིཡནྟཾ པཐཝིཾ ཨནུསཾཡཱཡནསམཏྠཾ ཝེཧཱསངྒམཾ ཧཏྠིརཏནཾ, ཏཱདིསམེཝ ཨསྶརཏནཾ, ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏེ ཨནྡྷཀཱརེ ¶ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམིཏྭཱ ཨཱལོཀདསྶནསམཏྠཾ མཎིརཏནཾ, ཚབྦིདྷདོསཝིཝཛྫིཏཾ མནཱཔཙཱརི ཨིཏྠིརཏནཾ, ཡོཛནཔྤམཱཎེ ཨནྟོཔཐཝིགཏཾ ནིདྷིཾ དསྶནསམཏྠཾ གཧཔཏིརཏནཾ, ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཀལརཛྫམནུསཱསནསམཏྠཾ ཛེཊྛཔུཏྟསངྑཱཏཾ པརིཎཱཡཀརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི.

པརོསཧསྶནྟི ཨཏིརེཀསཧསྶཾ. སཱུརཱཏི ཨབྷཱིརུཀཱ. ཝཱིརངྒརཱུཔཱཏི ཝཱིརཱནཾ ཨངྒཾ ཝཱིརངྒཾ, ཝཱིརིཡསྶེཏཾ ནཱམཾ, ཝཱིརངྒཾ རཱུཔམེཏེསནྟི ཝཱིརངྒརཱུཔཱ, ཝཱིརིཡཛཱཏིཀཱ ཝཱིརིཡསབྷཱཝཱ ཝཱིརིཡམཡཱ ཨཀིལཱསུནོ ཨཧེསུཾ. དིཝསམྤི ཡུཛ྄ཛྷནྟཱ ན ཀིལམནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱགརཔརིཡནྟནྟི ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཾ སཱིམཾ ཀཏྭཱ ཋིཏསམུདྡཔརིཡནྟཾ. ཨདཎྜེནཱཏི ཡེ ཀཏཱཔརཱདྷེ སཏྟེ སཏམྤི སཧསྶམྤི ¶ གཎྷནྟི, ཏེ དྷནདཎྜེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟི. ཡེ ཚེཛྫབྷེཛྫཾ ཨནུསཱསནྟི, ཏེ སཏྠདཎྜེན. ཨཡཾ པན དུཝིདྷམྤི དཎྜཾ པཧཱཡ ཨདཎྜེན ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. ཨསཏྠེནཱཏི ¶ ཡེ ཨེཀཏོདྷཱརཱདིནཱ སཏྠེན པརཾ ཝིཧེསནྟི, ཏེ སཏྠེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟི ནཱམ. ཨཡཾ པན སཏྠེན ཁུདྡམཀྑིཀཱཡཔི པིཝནམཏྟཾ ལོཧིཏཾ ཀསྶཙི ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ དྷམྨེནེཝ – ‘‘ཨེཧི ཁོ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཊིརཱཛཱུཧི སམྤཊིཙྪིཏཱགམནོ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ པཐཝིཾ ཨབྷིཝིཛིནིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སཱམཱི ཧུཏྭཱ ཝསཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ ཨེཀཾ ནིཔྥཏྟིཾ ཀཐེཏྭཱ དུཏིཡཾ ཀཐེཏུཾ སཙེ ཁོ པནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ རཱགདོསམོཧམཱནདིཊྛིཀིལེསཏཎྷཱསངྑཱཏཾ ཚདནཾ ཨཱཝརཎཾ ཝིཝཊཾ ཝིདྡྷཾསིཏཾ ཝིཝཊཀཾ ཨེཏེནཱཏི ཝིཝཊཙྪདོ. ‘‘ཝིཝཊྚཙྪདཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝ ཨཏྠོ.

༣༥. ཨེཝཾ དུཏིཡཾ ནིཔྥཏྟིཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཱསཾ ནིམིཏྟབྷཱུཏཱནི ལཀྑཎཱནི དསྶེཏུཾ ཨཡཉྷི, དེཝ, ཀུམཱརོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདོཏི ཡཐཱ ཨཉྙེསཾ བྷཱུམིཡཾ པཱདཾ ཋཔེནྟཱནཾ ཨགྒཔཱདཏལཾ ཝཱ པཎྷི ཝཱ པསྶཾ ཝཱ པཋམཾ ཕུསཏི, ཝེམཛ྄ཛྷེ ཝཱ པན ཚིདྡཾ ཧོཏི, ཨུཀྑིཔནྟཱནཾ ཨགྒཏལཱདཱིསུ ཨེཀཀོཊྛཱསོཝ པཋམཾ ཨུཊྛཧཏི, ན ཨེཝམསྶ. ཨསྶ པན སུཝཎྞཔཱདུཀཏལམིཝ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ སཀལཾ པཱདཏལཾ བྷཱུམིཾ ཕུསཏི, ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ བྷཱུམིཏོ ཨུཊྛཧཏི. ཏསྨཱ ཨཡཾ སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདོ.

ཙཀྐཱནཱིཏི ¶ དྭཱིསུ པཱདཏལེསུ དྭེ ཙཀྐཱནི, ཏེསཾ ཨརཱ ཙ ནེམི ཙ ནཱབྷི ཙ པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཱཝ. སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཱནཱིཏི ཨིམིནཱ པན ཨཡཾ ཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ, ཏེསཾ ཀིར ཙཀྐཱནཾ པཱདཏལསྶ མཛ྄ཛྷེ ནཱབྷི དིསྶཏི, ནཱབྷིཔརིཙྪིནྣཱ ཝཊྚལེཁཱ དིསྶཏི, ནཱབྷིམུཁཔརིཀྑེཔཔཊྚོ དིསྶཏི, པནཱལི༹མུཁཾ དིསྶཏི, ཨརཱ དིསྶནྟི, ཨརེསུ ཝཊྚིལེཁཱ དིསྶནྟི, ནེམིམཎིཀཱ དིསྶནྟི. ཨིདཾ ཏཱཝ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏམེཝ. སམྦཧུལཝཱརོ པན ཨནཱགཏོ, སོ ཨེཝཾ དཊྛབྦོ – སཏྟི, སིརིཝཙྪོ, ནནྡི, སོཝཏྟིཀོ, ཝཊཾསཀོ, ཝཌྜྷམཱནཀཾ, མཙྪཡུགལ༹ཾ, བྷདྡཔཱིཋཾ, ཨངྐུསཀོ, པཱསཱདོ, ཏོརཎཾ, སེཏཙྪཏྟཾ, ཁགྒོ, ཏཱལཝཎྚཾ, མོརཧཏྠཀོ, ཝཱལ༹བཱིཛནཱི, ཨུཎྷཱིསཾ, མཎི, པཏྟོ, སུམནདཱམཾ, ནཱིལུཔྤལཾ, རཏྟུཔྤལཾ, སེཏུཔྤལཾ, པདུམཾ, པུཎྜརཱིཀཾ, པུཎྞགྷཊོ ¶ , པུཎྞཔཱཏི, སམུདྡོ, ཙཀྐཝཱལོ༹, ཧིམཝཱ, སིནེརུ, ཙནྡིམསཱུརིཡཱ, ནཀྑཏྟཱནི, ཙཏྟཱརོ མཧཱདཱིཔཱ, དྭིཔརིཏྟདཱིཔསཧསྶཱནི, ཨནྟམསོ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ པརིསཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦོ ཙཀྐལཀྑཎསྶེཝ པརིཝཱརོ.

ཨཱཡཏཔཎྷཱིཏི ¶ དཱིགྷཔཎྷི, པརིཔུཎྞཔཎྷཱིཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ཧི ཨཉྙེསཾ ཨགྒཔཱདོ དཱིགྷོ ཧོཏི, པཎྷིམཏྠཀེ ཛངྒྷཱ པཏིཊྛཱཏི, པཎྷིཾ ཏཙྪེཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཝིཡ ཧོཏི, ན ཨེཝཾ མཧཱཔུརིསསྶ. མཧཱཔུརིསསྶ པན ཙཏཱུསུ ཀོཊྛཱསེསུ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ ཨགྒཔཱདོ ཧོཏི, ཏཏིཡེ ཀོཊྛཱསེ ཛངྒྷཱ པཏིཊྛཱཏི, ཙཏུཏྠཀོཊྛཱསེ ཨཱརགྒེན ཝཊྚེཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཝིཡ རཏྟཀམྦལགེཎྜུཀསདིསཱ པཎྷི ཧོཏི.

དཱིགྷངྒུལཱིཏི ཡཐཱ ཨཉྙེསཾ ཀཱཙི ཨངྒུལིཡོ དཱིགྷཱ ཧོནྟི, ཀཱཙི རསྶཱ, ན ཨེཝཾ མཧཱཔུརིསསྶ. མཧཱཔུརིསསྶ པན མཀྐཊསྶེཝ དཱིགྷཱ ཧཏྠཔཱདངྒུལིཡོ མཱུལེ ཐཱུལཱ, ཨནུཔུབྦེན གནྟྭཱ ཨགྒེ ཏནུཀཱ, ནིཡྻཱསཏེལེན མདྡིཏྭཱ ཝཊྚིཏཧརིཏཱལཝཊྚིསདིསཱ ཧོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དཱིགྷངྒུལཱི’’ཏི.

མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདོཏི སཔྤིམཎྜེ ཨོསཱརེཏྭཱ ཋཔིཏཾ སཏཝཱརཝིཧཏཀཔྤཱསཔཊལཾ ཝིཡ མུདུ. ཡཐཱ ཙ ཨིདཱནི ཛཱཏམཏྟསྶ, ཨེཝཾ ཝུཌྜྷཀཱལེཔི མུདུཏལུནཱཡེཝ བྷཝིསྶནྟི, མུདུཏལུནཱ ཧཏྠཔཱདཱ ཨེཏསྶཱཏི མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདོ.

ཛཱལཧཏྠཔཱདོཏི ན ཙམྨེན པཊིབདྡྷཨངྒུལནྟརོ. ཨེདིསོ ཧི ཕཎཧཏྠཀོ པུརིསདོསེན ཨུཔཧཏོ པབྦཛྫཾ ན པཊིལབྷཏི. མཧཱཔུརིསསྶ པན ¶ ཙཏསྶོ ཧཏྠངྒུལིཡོ པཉྩཔི པཱདངྒུལིཡོ ཨེཀཔྤམཱཎཱ ཧོནྟི, ཏཱསཾ ཨེཀཔྤམཱཎཏཱཡ ཡཝལཀྑཎཾ ཨཉྙམཉྙཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཨཐསྶ ཧཏྠཔཱདཱ ཀུསལེན ཝཌྜྷཀིནཱ ཡོཛིཏཛཱལཝཱཏཔཱནསདིསཱ ཧོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཛཱལཧཏྠཔཱདོ’’ཏི.

ཨུདྡྷཾ པཏིཊྛིཏགོཔྥཀཏྟཱ ཨུསྶངྑཱ པཱདཱ ཨསྶཱཏི ཨུསྶངྑཔཱདོ. ཨཉྙེསཉྷི པིཊྛིཔཱདེ གོཔྥཀཱ ཧོནྟི, ཏེན ཏེསཾ པཱདཱ ཨཱཎིབདྡྷཱ ཝིཡ བདྡྷཱ ཧོནྟི, ན ཡཐཱསུཁཾ པརིཝཊྚནྟི, གཙྪནྟཱནཾ པཱདཏལཱནིཔི ན དིསྶནྟི. མཧཱཔུརིསསྶ པན ཨཱརུཧིཏྭཱ ཨུཔརི གོཔྥཀཱ པཏིཊྛཧནྟི, ཏེནསྶ ནཱབྷིཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔརིམཀཱཡོ ནཱཝཱཡ ཋཔིཏསུཝཎྞཔཊིམཱ ཝིཡ ནིཙྩལོ ཧོཏི, ཨདྷོཀཱཡོཝ ཨིཉྫཏི, སུཁེན པཱདཱ ¶ པརིཝཊྚནྟི, པུརཏོཔི པཙྪཏོཔི ཨུབྷཡཔསྶེསུཔི ཋཏྭཱ པསྶནྟཱནཾ པཱདཏལཱནི པཉྙཱཡནྟི, ན ཧཏྠཱིནཾ ཝིཡ པཙྪཏོཡེཝ.

ཨེཎིཛངྒྷོཏི ཨེཎིམིགསདིསཛངྒྷོ མཾསུསྶདེན པརིཔུཎྞཛངྒྷོ, ན ཨེཀཏོ བདྡྷཔིཎྜིཀམཾསོ ¶ , སམནྟཏོ སམསཎྛིཏེན མཾསེན པརིཀྑིཏྟཱཧི སུཝཊྚིཏཱཧི སཱལིགབྦྷཡཝགབྦྷསདིསཱཧི ཛངྒྷཱཧི སམནྣཱགཏོཏི ཨཏྠོ.

ཨནོནམནྟོཏི ཨནམནྟོ, ཨེཏེནསྶ ཨཁུཛྫཨཝཱམནབྷཱཝོ དཱིཔིཏོ. ཨཝསེསཛནཱ ཧི ཁུཛྫཱ ཝཱ ཧོནྟི ཝཱམནཱ ཝཱ. ཁུཛྫཱནཾ ཨུཔརིམཀཱཡོ ཨཔརིཔུཎྞོ ཧོཏི, ཝཱམནཱནཾ ཧེཊྛིམཀཱཡོ. ཏེ ཨཔརིཔུཎྞཀཱཡཏྟཱ ན སཀྐོནྟི ཨནོནམནྟཱ ཛཎྞུཀཱནི པརིམཛྫིཏུཾ. མཧཱཔུརིསོ པན པརིཔུཎྞཨུབྷཡཀཱཡཏྟཱ སཀྐོཏི.

ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧོཏི ཨུསབྷཝཱརཎཱདཱིནཾ ཝིཡ སུཝཎྞཔདུམཀཎྞིཀསདིསེཧི ཀོསེཧི ཨོཧིཏཾ པཊིཙྪནྣཾ ཝཏྠགུཡ྄ཧཾ ཨསྶཱཏི ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧོ. ཝཏྠགུཡ྄ཧནྟི ཝཏྠེན གུཧིཏབྦཾ ཨངྒཛཱཏཾ ཝུཙྩཏི.

སུཝཎྞཝཎྞོཏི ཛཱཏིཧིངྒུལཀེན མཛྫིཏྭཱ དཱིཔིདཱཋཱཡ གྷཾསིཏྭཱ གེརུཀཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏགྷནསུཝཎྞརཱུཔསདིསོཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེནསྶ གྷནསིནིདྡྷསཎྷསརཱིརཏཾ དསྶེཏྭཱ ཚཝིཝཎྞདསྶནཏྠཾ ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙོཏི ཝུཏྟཾ. པུརིམསྶ ཝཱ ཝེཝཙནམེཏཾ.

རཛོཛལླནྟི ¶ རཛོ ཝཱ མལཾ ཝཱ. ན ཨུཔལིམྤཏཱིཏི ན ལགྒཏི པདུམཔལཱསཏོ ཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ ཝིཝཊྚཏི. ཧཏྠདྷོཝནཱདཱིནི པན ཨུཏུགྒཧཎཏྠཱཡ ཙེཝ དཱཡཀཱནཾ པུཉྙཕལཏྠཱཡ ཙ བུདྡྷཱ ཀརོནྟི, ཝཏྟསཱིསེནཱཔི ཙ ཀརོནྟིཡེཝ. སེནཱསནཾ པཝིསནྟེན ཧི བྷིཀྑུནཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ པཝིསིཏབྦནྟི ཝུཏྟམེཏཾ.

ཨུདྡྷགྒལོམོཏི ཨཱཝཊྚཔརིཡོསཱནེ ཨུདྡྷགྒཱནི ཧུཏྭཱ མུཁསོབྷཾ ཨུལློཀཡམཱནཱནི ཝིཡ ཋིཏཱནི ལོམཱནི ཨསྶཱཏི ཨུདྡྷགྒལོམོ.

བྲཧྨུཛུགཏྟོཏི བྲཧྨཱ ཝིཡ ཨུཛུགཏྟོ, ཨུཛུམེཝ ཨུགྒཏདཱིགྷསརཱིརོ བྷཝིསྶཏི. ཡེབྷུཡྻེན ཧི སཏྟཱ ཁནྡྷེ ཀཊིཡཾ ¶ ཛཱཎཱུསཱུཏི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ནམནྟི, ཏེ ཀཊིཡཾ ནམནྟཱ པཙྪཏོ ནམནྟི, ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ ཋཱནེསུ པུརཏོ. དཱིགྷསརཱིརཱ པན ཨེཀེ པསྶཝངྐཱ ཧོནྟི, ཨེཀེ མུཁཾ ཨུནྣམེཏྭཱ ནཀྑཏྟཱནི གཎཡནྟཱ ཝིཡ ཙརནྟི, ཨེཀེ ཨཔྤམཾསལོཧིཏཱ སཱུལསདིསཱ ཧོནྟི, ཨེཀེ པུརཏོ པབྦྷཱརཱ ཧོནྟི, པཝེདྷམཱནཱ གཙྪནྟི. ཨཡཾ པན ཨུཛུམེཝ ཨུགྒནྟྭཱ དཱིགྷཔྤམཱཎོ དེཝནགརེ ཨུསྶིཏསུཝཎྞཏོརཎཾ ཝིཡ བྷཝིསྶཏཱིཏི དཱིཔེནྟི. ཡཐཱ ཙེཏཾ, ཨེཝཾ ཡཾ ཡཾ ཛཱཏམཏྟསྶ ¶ སབྦསོ ཨཔརིཔུཎྞཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཨཱཡཏིཾ ཏཐཱབྷཱཝིཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

སཏྟུསྶདོཏི དྭེ ཧཏྠཔིཊྛིཡོ དྭེ པཱདཔིཊྛིཡོ དྭེ ཨཾསཀཱུཊཱནི ཁནྡྷོཏི ཨིམེསུ སཏྟསུ ཋཱནེསུ པརིཔུཎྞོ མཾསུསྶདོ ཨསྶཱཏི སཏྟུསྶདོ. ཨཉྙེསཾ པན ཧཏྠཔཱདཔིཊྛཱདཱིསུ སིརཱཛཱལཾ པཉྙཱཡཏི, ཨཾསཀཱུཊཀྑནྡྷེསུ ཨཊྛིཀོཊིཡོ. ཏེ མནུསྶཱ པེཏཱ ཝིཡ ཁཱཡནྟི, ན ཏཐཱ མཧཱཔུརིསོ, མཧཱཔུརིསོ པན སཏྟསུ ཋཱནེསུ པརིཔུཎྞམཾསུསྶདཏྟཱ ནིགཱུལ༹ྷསིརཱཛཱལེཧི ཧཏྠཔིཊྛཱདཱིཧི ཝཊྚེཏྭཱ སུཊྛཔིཏསུཝཎྞཱལི༹ངྒསདིསེན ཁནྡྷེན སིལཱརཱུཔཀཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཙིཏྟཀམྨརཱུཔཀཾ ཝིཡ ཙ ཁཱཡཏི.

སཱིཧསྶ པུབྦདྡྷཾ ཝིཡ ཀཱཡོ ཨསྶཱཏི སཱིཧཔུབྦདྡྷཀཱཡོ. སཱིཧསྶ ཧི པུརཏྠིམཀཱཡོཝ པརིཔུཎྞོ ཧོཏི, པཙྪིམཀཱཡོ ཨཔརིཔུཎྞོ. མཧཱཔུརིསསྶ པན སཱིཧསྶ པུབྦདྡྷཀཱཡོ ཝིཡ སབྦོ ཀཱཡོ པརིཔུཎྞོ. སོཔི སཱིཧསྶེཝ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིནཏུནྣཏཱདིཝསེན དུསྶཎྛིཏཝིསཎྛིཏོ ¶ ན ཧོཏི, དཱིགྷཡུཏྟཊྛཱནེ པན དཱིགྷོ, རསྶཐཱུལཀིསཔུཐུལཨནུཝཊྚིཏཡུཏྟཊྛཱནེསུ ཏཐཱཝིདྷོཝ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘མནཱཔིཡེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཝིཔཱཀེ པཙྩུཔཊྛིཏེ ཡེཧི ཨངྒེཧི དཱིགྷེཧི སོབྷཏི, ཏཱནི ཨངྒཱནི དཱིགྷཱནི སཎྛནྟི. ཡེཧི ཨངྒེཧི རསྶེཧི སོབྷཏི, ཏཱནི ཨངྒཱནི རསྶཱནི སཎྛནྟི. ཡེཧི ཨངྒེཧི ཐཱུལེཧི སོབྷཏི, ཏཱནི ཨངྒཱནི ཐཱུལཱནི སཎྛནྟི. ཡེཧི ཨངྒེཧི ཀིསེཧི སོབྷཏི, ཏཱནི ཨངྒཱནི ཀིསཱནི སཎྛནྟི. ཡེཧི ཨངྒེཧི པུཐུལེཧི སོབྷཏི, ཏཱནི ཨངྒཱནི ¶ པུཐུལཱནི སཎྛནྟི. ཡེཧི ཨངྒེཧི ཝཊྚེཧི སོབྷཏི, ཏཱནི ཨངྒཱནི ཝཊྚཱནི སཎྛནྟཱི’’ཏི.

ཨིཏི ནཱནཱཙིཏྟེན པུཉྙཙིཏྟེན ཙིཏྟིཏོ དསཧི པཱརམཱིཧི སཛྫིཏོ མཧཱཔུརིསསྶ ཨཏྟབྷཱཝོ, ལོཀེ སབྦསིཔྤིནོ ཝཱ སབྦཨིདྡྷིམནྟོ ཝཱ པཏིརཱུཔཀམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི.

ཙིཏནྟརཾསོཏི ཨནྟརཾསཾ ཝུཙྩཏི དྭིནྣཾ ཀོཊྚཱནཾ ཨནྟརཾ, ཏཾ ཙིཏཾ པརིཔུཎྞཾ ཨནྟརཾསཾ ཨསྶཱཏི ཙིཏནྟརཾསོ. ཨཉྙེསཉྷི ཏཾ ཋཱནཾ ནིནྣཾ ཧོཏི, དྭེ པིཊྛིཀོཊྚཱ པཱཊིཡེཀྐཱ པཉྙཱཡནྟི. མཧཱཔུརིསསྶ པན ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ མཾསཔཊལཾ ཡཱཝ ཁནྡྷཱ ཨུགྒམྨ སམུསྶིཏསུཝཎྞཕལཀཾ ཝིཡ པིཊྛིཾ ཚཱདེཏྭཱ པཏིཊྛིཏཾ.

ནིགྲོདྷཔརིམཎྜལོཏི ¶ ནིགྲོདྷོ ཝིཡ པརིམཎྜལོ. ཡཐཱ པཉྙཱསཧཏྠཏཱཡ ཝཱ སཏཧཏྠཏཱཡ ཝཱ སམཀྑནྡྷསཱཁོ ནིགྲོདྷོ དཱིགྷཏོཔི ཝིཏྠཱརཏོཔི ཨེཀཔྤམཱཎོཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱཡཏོཔི བྱཱམཏོཔི ཨེཀཔྤམཱཎོ. ཡཐཱ ཨཉྙེསཾ ཀཱཡོ དཱིགྷོ ཝཱ ཧོཏི བྱཱམོ ཝཱ, ན ཨེཝཾ ཝིསམཔྤམཱཎོཏི ཨཏྠོ. ཏེནེཝ ཡཱཝཏཀྭསྶ ཀཱཡོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཡཱཝཏཀོ ཨསྶཱཏི ཡཱཝཏཀྭསྶ.

སམཝཊྚཀྑནྡྷོཏི སམཝཊྚིཏཀྑནྡྷོ. ཡཐཱ ཨེཀེ ཀོཉྩཱ ཝིཡ ཙ བཀཱ ཝིཡ ཙ ཝརཱཧཱ ཝིཡ ཙ དཱིགྷགལཱ ཝངྐགལཱ པུཐུལགལཱ ཙ ཧོནྟི ¶ , ཀཐནཀཱལེ སིརཱཛཱལཾ པཉྙཱཡཏི, མནྡོ སརོ ནིཀྑམཏི, ན ཨེཝཾ མཧཱཔུརིསསྶ. མཧཱཔུརིསསྶ པན སུཝཊྚིཏསུཝཎྞཱལི༹ངྒསདིསོ ཁནྡྷོ ཧོཏི, ཀཐནཀཱལེ སིརཱཛཱལཾ ན པཉྙཱཡཏི, མེགྷསྶ ཝིཡ གཛྫིཏོ སརོ མཧཱ ཧོཏི.

རསགྒསགྒཱིཏི ཨེཏྠ རསཾ གསནྟི ཧརནྟཱིཏི རསགྒསཱ. རསཧརཎཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཏཱ ཨགྒཱ ཨསྶཱཏི རསགྒསགྒཱི. མཧཱཔུརིསསྶ ཀིར སཏྟརསཧརཎཱིསཧསྶཱནི ཨུདྡྷགྒཱནི ཧུཏྭཱ གཱིཝཱཡམེཝ པཊིམུཀྐཱནི. ཏིལཕལམཏྟོཔི ཨཱཧཱརོ ཛིཝ྄ཧགྒེ ཋཔིཏོ སབྦཀཱཡཾ ཨནུཕརཏི. ཏེནེཝ མཧཱཔདྷཱནཾ པདཧནྟསྶ ཨེཀཏཎྜུལཱདཱིཧིཔི ཀལཱ༹ཡཡཱུསཔསཏམཏྟེནཱཔི ཀཱཡསྶ ཡཱཔནཾ ཨཧོསི. ཨཉྙེསཾ པན ཏཐཱ ཨབྷཱཝཱ ན སཀལཾ ཀཱཡཾ ཨོཛཱ ཕརཏི. ཏེན ཏེ བཧྭཱབཱདྷཱ ཧོནྟི.

སཱིཧསྶེཝ ¶ ཧནུ ཨསྶཱཏི སཱིཧཧནུ. ཏཏྠ སཱིཧསྶ ཧེཊྛིམཧནུམེཝ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི, ན ཨུཔརིམཾ. མཧཱཔུརིསསྶ པན སཱིཧསྶ ཧེཊྛིམཾ ཝིཡ དྭེཔི པརིཔུཎྞཱནི དྭཱདསིཡཱ པཀྑསྶ ཙནྡསདིསཱནི ཧོནྟི. ཨཐ ནེམིཏྟཀཱ ཧནུཀཔརིཡནྟཾ ཨོལོཀེནྟཱཝ ཨིམེསུ ཧནུཀེསུ ཧེཊྛིམེ ཝཱིསཏི ཨུཔརིམེ ཝཱིསཏཱིཏི ཙཏྟཱལཱིསདནྟཱ སམཱ ཨཝིརལཱ༹ པཏིཊྛཧིསྶནྟཱིཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཨཡཉྷི དེཝ, ཀུམཱརོ ཙཏྟཱལཱིསདནྟོ ཧོཏཱིཏིཨཱདིམཱཧཾསུ. ཏཏྲཱཡམཏྠོ, ཨཉྙེསཉྷི པརིཔུཎྞདནྟཱནམྤི དྭཏྟིཾས དནྟཱ ཧོནྟི. ཨིམསྶ པན ཙཏྟཱལཱིསཾ བྷཝིསྶནྟི. ཨཉྙེསཉྩ ཀེཙི དནྟཱ ཨུཙྩཱ, ཀེཙི ནཱིཙཱཏི ཝིསམཱ ཧོནྟི, ཨིམསྶ པན ཨཡཔཊྚཀེན ཚིནྣསངྑཔཊལཾ ཝིཡ སམཱ བྷཝིསྶནྟི. ཨཉྙེསཾ ཀུམྦྷིལཱནཾ ཝིཡ དནྟཱ ཝིརལཱ༹ ཧོནྟི, མཙྪམཾསཱནི ཁཱདནྟཱནཾ དནྟནྟརཾ པཱུརེནྟི. ཨིམསྶ པན ཀནཀཕལཀཱཡཾ སམུསྶིཏཝཛིརཔནྟི ཝིཡ ཨཝིརལཱ༹ ཏཱུལིཀཱཡ དསྶིཏཔརིཙྪེདཱ ཝིཡ དནྟཱ བྷཝིསྶནྟི. ཨཉྙེསཉྩ པཱུཏིདནྟཱ ཨུཊྛཧནྟི. ཏེན ཀཱཙི དཱཋཱ ཀཱལཱ༹པི ཝིཝཎྞཱཔི ཧོནྟི. ཨཡཾ པན སུཊྛུ སུཀྐདཱཋོ ཨོསདྷིཏཱརཀམྤི ཨཏིཀྐམྨ ཝིརོཙམཱནཱཡ པབྷཱཡ སམནྣཱགཏདཱཋོ བྷཝིསྶཏི.

པཧཱུཏཛིཝ྄ཧོཏི ¶ པུཐུལཛིཝ྄ཧོ. ཨཉྙེསཾ ཛིཝ྄ཧཱ ཐཱུལཱཔི ཧོནྟི ཀིསཱཔི རསྶཱཔི ཐདྡྷཱཔི ཝིསམཱཔི, མཧཱཔུརིསསྶ པན ཛིཝ྄ཧཱ མུདུ དཱིགྷཱ པུཐུལཱ ཝཎྞསམྤནྣཱ ཧོཏི. སོ ཧི ཨེཏཾ ལཀྑཎཾ པརིཡེསིཏུཾ ཨཱགཏཱནཾ ཀངྑཱཝིནོདནཏྠཾ མུདུཀཏྟཱ ཏཾ ཛིཝ྄ཧཾ ཀཐིནསཱུཙིཾ ཝིཡ ཝཊྚེཏྭཱ ཨུབྷོ ནཱསིཀསོཏཱནི པརཱམསཏི, དཱིགྷཏྟཱ ཨུབྷོ ཀཎྞསོཏཱནི པརཱམསཏི ¶ , པུཐུལཏྟཱ ཀེསནྟཔརིཡོསཱནཾ ཀེཝལམྤི ནལཱཊཾ པཊིཙྪཱདེཏི. ཨེཝམསྶ མུདུདཱིགྷཔུཐུལབྷཱཝཾ པཀཱསེནྟོ ཏེསཾ ཀངྑཾ ཝིནོདེཏི. ཨེཝཾ ཏིལཀྑཎསམྤནྣཾ ཛིཝ྄ཧཾ སནྡྷཱཡ ‘‘པཧཱུཏཛིཝ྄ཧོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

བྲཧྨསྶརོཏི ཨཉྙེ ཚིནྣསྶརཱཔི བྷིནྣསྶརཱཔི ཀཱཀསྶརཱཔི ཧོནྟི, ཨཡཾ པན མཧཱབྲཧྨུནོ སརསདིསེན སརེན སམནྣཱགཏོ བྷཝིསྶཏི, མཧཱབྲཧྨུནོ ཧི པིཏྟསེམྷེཧི ཨཔལིབུདྡྷཏྟཱ སརོ ཝིསདོ ཧོཏི. མཧཱཔུརིསེནཱཔི ཀཏཀམྨཾ ཏསྶ ཝཏྠུཾ སོདྷེཏི. ཝཏྠུནོ སུདྡྷཏྟཱ ནཱབྷིཏོ ¶ པཊྛཱཡ སམུཊྛཧནྟོ སརོ ཝིསདོ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏོཝ སམུཊྛཱཏི. ཀརཝཱིཀོ ཝིཡ བྷཎཏཱིཏི ཀརཝཱིཀབྷཱཎཱི, མཏྟཀརཝཱིཀརུཏམཉྫུགྷོསོཏི ཨཏྠོ.

ཨབྷིནཱིལནེཏྟོཏི ན སཀལནཱིལནེཏྟོ, ནཱིལཡུཏྟཊྛཱནེ པནསྶ ཨུམཱཔུཔྥསདིསེན ཨཏིཝིསུདྡྷེན ནཱིལཝཎྞེན སམནྣཱགཏཱནི ནེཏྟཱནི ཧོནྟི, པཱིཏཡུཏྟཊྛཱནེ ཀཎིཀཱརཔུཔྥསདིསེན པཱིཏཝཎྞེན, ལོཧིཏཡུཏྟཊྛཱནེ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥསདིསེན ལོཧིཏཝཎྞེན, སེཏཡུཏྟཊྛཱནེ ཨོསདྷིཏཱརཀསདིསེན སེཏཝཎྞེན, ཀཱལ༹ཡུཏྟཊྛཱནེ ཨདྡཱརིཊྛཀསདིསེན ཀཱལ༹ཝཎྞེན སམནྣཱགཏཱནི. སུཝཎྞཝིམཱནེ ཨུགྒྷཱཊིཏམཎིསཱིཧཔཉྫརསདིསཱནི ཁཱཡནྟི.

གོཔཁུམོཏི ཨེཏྠ པཁུམནྟི སཀལཙཀྑུབྷཎྜཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏཾ ཀཱལ༹ཝཙྪཀསྶ བཧལདྷཱཏུཀཾ ཧོཏི, རཏྟཝཙྪཀསྶ ཝིཔྤསནྣཾ, ཏཾམུཧུཏྟཛཱཏཏརུཎརཏྟཝཙྪཀསདིསཙཀྑུབྷཎྜོཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙེསཉྷི ཙཀྑུབྷཎྜཱ ཨཔརིཔུཎྞཱ ཧོནྟི, ཧཏྠིམཱུསིཀཱདཱིནཾ ཨཀྑིསདིསེཧི ཝིནིགྒཏེཧིཔི གམྦྷཱིརེཧིཔི ཨཀྑཱིཧི སམནྣཱགཏཱ ཧོནྟི. མཧཱཔུརིསསྶ པན དྷོཝིཏྭཱ མཛྫིཏྭཱ ཋཔིཏམཎིགུལི༹ཀཱ ཝིཡ མུདུསིནིདྡྷནཱིལསུཁུམཔཁུམཱཙིཏཱནི ཨཀྑཱིནི.

ཨུཎྞཱཏི ཨུཎྞལོམཾ. བྷམུཀནྟརེཏི དྭིནྣཾ བྷམུཀཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷེ ནཱསིཀམཏྠཀེཡེཝ ཛཱཏཱ, ཨུགྒནྟྭཱ པན ནལཱཊཝེམཛ྄ཛྷེ ཛཱཏཱ. ཨོདཱཏཱཏི པརིསུདྡྷཱ, ཨོསདྷིཏཱརཀསམཱནཝཎྞཱ. མུདཱུཏི སཔྤིམཎྜེ ཨོསཱརེཏྭཱ ཋཔིཏསཏཝཱརཝིཧཏཀཔྤཱསཔཊལསདིསཱ. ཏཱུལསནྣིབྷཱཏི སིམྦལིཏཱུལལཏཱཏཱུལསམཱནཱ, ཨཡམསྶ ཨོདཱཏཏཱཡ ཨུཔམཱ. སཱ པནེསཱ ཀོཊིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཡམཱནཱ ཨུཔཌྜྷབཱཧུཔྤམཱཎཱ ཧོཏི, ཝིསྶཊྛཱ ¶ དཀྑིཎཱཝཊྚཝསེན ཨཱཝཊྚིཏྭཱ ཨུདྡྷགྒཱ ཧུཏྭཱ ¶ སནྟིཊྛཏི. སུཝཎྞཕལཀམཛ྄ཛྷེ ཋཔིཏརཛཏཔུབྦུལ༹ཀཾ ཝིཡ, སུཝཎྞགྷཊཏོ ནིཀྑམམཱནཱ ཁཱིརདྷཱརཱ ཝིཡ, ཨརུཎཔྤབྷཱརཉྫིཏེ གགནཔྤདེསེ ཨོསདྷིཏཱརཀཱ ཝིཡ ཙ ཨཏིམནོཧརཱཡ སིརིཡཱ ཝིརོཙཏི.

ཨུཎྷཱིསསཱིསོཏི ¶ ཨིདཾ པརིཔུཎྞནལཱཊཏཉྩ པརིཔུཎྞསཱིསཏཾ ཙཱཏི དྭེ ཨཏྠཝསེ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ. མཧཱཔུརིསསྶ ཧི དཀྑིཎཀཎྞཙཱུལི༹ཀཏོ པཊྛཱཡ མཾསཔཊལཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ སཀལནལཱཊཾ ཚཱདཡམཱནཾ པཱུརཡམཱནཾ གནྟྭཱ ཝཱམཀཎྞཙཱུལི༹ཀཱཡཾ པཏིཊྛིཏཾ, ཏཾ རཉྙོ བནྡྷཨུཎྷཱིསཔཊྚོ ཝིཡ ཝིརོཙཏི. མཧཱཔུརིསསྶ ཀིར ཨིམཾ ལཀྑཎཾ དིསྭཱ རཱཛཱུནཾ ཨུཎྷཱིསཔཊྚཾ ཨཀཾསུ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨེཀོ ཨཏྠོ. ཨཉྙེ པན ཛནཱ ཨཔརིཔུཎྞསཱིསཱ ཧོནྟི, ཀེཙི ཀཔིསཱིསཱ, ཀེཙི ཕལསཱིསཱ, ཀེཙི ཨཊྛིསཱིསཱ, ཀེཙི ཧཏྠིསཱིསཱ, ཀེཙི ཏུམྦསཱིསཱ, ཀེཙི པབྦྷཱརསཱིསཱ. མཧཱཔུརིསསྶ པན ཨཱརགྒེན ཝཊྚེཏྭཱ ཋཔིཏཾ ཝིཡ སུཔརིཔུཎྞཾ ཨུདཀཔུབྦུལ༹སདིསཾ སཱིསཾ ཧོཏི. ཏཏྠ པུརིམནཡེ ཨུཎྷཱིསཝེཋིཏསཱིསོ ཝིཡཱཏི ཨུཎྷཱིསསཱིསོ. དུཏིཡནཡེ ཨུཎྷཱིསཾ ཝིཡ སབྦཏྠ པརིམཎྜལསཱིསོཏི ཨུཎྷཱིསསཱིསོ.

ཝིཔསྶཱིསམཉྙཱཝཎྞནཱ

༣༧. སབྦཀཱམེཧཱིཏི ཨིདཾ ལཀྑཎཱནི པརིགྒཎྷཱཔེཏྭཱ པཙྪཱ ཀཏཾ ཝིཡ ཝུཏྟཾ, ན པནེཝཾ དཊྛབྦཾ. པཋམཉྷི ཏེ ནེམིཏྟཀེ སནྟཔྤེཏྭཱ པཙྪཱ ལཀྑཎཔརིགྒཎྷནཾ ཀཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྶ ཝིཏྠཱརོ གབྦྷོཀྐནྟིཡཾ ཝུཏྟོཡེཝ. པཱཡེནྟཱིཏི ཐཉྙཾ པཱཡེནྟི. ཏསྶ ཀིར ནིདྡོསེན མདྷུརེན ཁཱིརེན སམནྣཱགཏཱ སཊྛི དྷཱཏིཡོ ཨུཔཊྛཱཔེསི, ཏཐཱ སེསཱཔི ཏེསུ ཏེསུ ཀམྨེསུ ཀུསལཱ སཊྛིསཊྛིཡེཝ. ཏཱསཾ པེསནཀཱརཀེ སཊྛི པུརིསེ, ཏསྶ ཏསྶ ཀཏཱཀཏབྷཱཝཾ སལླཀྑཎེ སཊྛི ཨམཙྩེ ཨུཔཊྛཱཔེསི. ཨེཝཾ ཙཏྟཱརི སཊྛིཡོ ཨིཏྠཱིནཾ, དྭེ སཊྛིཡོ པུརིསཱནནྟི ཚ སཊྛིཡོ ཨུཔཊྛཀཱནཾཡེཝ ཨཧེསུཾ. སེཏཙྪཏྟནྟི དིབྦསེཏཙྪཏྟཾ. ཀུལདཏྟིཡཾ པན སིརིགབྦྷེཡེཝ ཏིཊྛཏི. མཱ ནཾ སཱིཏཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ མཱ ཨབྷིབྷཝཱིཏི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སྭཱསྶུདནྟི སོ ཨསྶུདཾ. ཨངྐེནེཝ ཨངྐནྟི ཨཉྙསྶ བཱཧུནཱཝ ཨཉྙསྶ བཱཧུཾ. ཨཉྙསྶ ཙ ཨཾསཀཱུཊེནེཝ ¶ ཨཉྙསྶ ཨཾསཀཱུཊཾ. པརིཧརིཡཏཱིཏི ནཱིཡཏི, སམྤཱཔིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༨. མཉྫུསྶརོཏི ཨཁརསྶརོ. ཝགྒུསྶརོཏི ཚེཀནིཔུཎསྶརོ. མདྷུརསྶརོཏི སཱཏསྶརོ. པེམནིཡསྶརོཏི པེམཛནཀསྶརོ. ཏཏྲིདཾ ¶ ཀརཝཱིཀཱནཾ མདྷུརསྶརཏཱཡ – ཀརཝཱིཀསཀུཎེ ཀིར མདྷུརརསཾ ཨམྦཔཀྐཾ མུཁཏུཎྜཀེན པཧརིཏྭཱ པགྒྷརིཏརསཾ པིཝིཏྭཱ པཀྑེན ¶ ཏཱལཾ དཏྭཱ ཝིཀཱུཛམཱནེ ཙཏུཔྤདཱ མཏྟཱ ཝིཡ ལལི༹ཏུཾ ཨཱརབྷནྟི. གོཙརཔསུཏཱཔི ཙཏུཔྤདཱ མུཁགཏཱནི ཏིཎཱནི ཚཌྜེཏྭཱ ཏཾ སདྡཾ སུཎནྟི. ཝཱལ༹མིགཱ ཁུདྡཀམིགེ ཨནུབནྡྷམཱནཱ ཨུཀྑིཏྟཾ པཱདཾ ཨནིཀྑིཔིཏྭཱཝ ཏིཊྛནྟི. ཨནུབདྡྷམིགཱ ཙ མརཎབྷཡཾ ཛཧིཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡཱ པཀྑིནོཔི པཀྑེ པསཱརེཏྭཱ ཏཾ སདྡཾ སུཎམཱནཱཝ ཏིཊྛནྟི. ཨུདཀེ མཙྪཱཔི ཀཎྞཔཊལཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཏཾ སདྡཾ སུཎམཱནཱཝ ཏིཊྛནྟི. ཨེཝཾ མདྷུརསྶརཱ ཀརཝཱིཀཱ.

ཨསནྡྷིམིཏྟཱཔི དྷམྨཱསོཀསྶ དེཝཱི – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, བུདྡྷསྶརེན སདིསོ ཀསྶཙི སརོ’’ཏི སངྒྷཾ པུཙྪི. ཨཏྠི ཀརཝཱིཀསཀུཎསྶཱཏི. ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, ཏེ སཀུཎཱཏི? ཧིམཝནྟེཏི. སཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘དེཝ, ཨཧཾ ཀརཝཱིཀསཀུཎཾ པསྶིཏུཀཱམཱམྷཱི’’ཏི. རཱཛཱ – ‘‘ཨིམསྨིཾ པཉྫརེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀརཝཱིཀོ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི སུཝཎྞཔཉྫརཾ ཝིསྶཛྫེསི. པཉྫརོ གནྟྭཱ ཨེཀསྶ ཀརཝཱིཀསྶ པུརཏོ ཨཊྛཱསི. སོ – ‘‘རཱཛཱཎཱཡ ཨཱགཏོ པཉྫརོ, ན སཀྐཱ ན གནྟུ’’ནྟི ཏཏྠ ནིསཱིདི. པཉྫརོ ཨཱགནྟྭཱ རཉྙོ པུརཏོ ཨཊྛཱསི. ན ཀརཝཱིཀསདྡཾ ཀཱརཱཔེཏུཾ སཀྐོནྟི. ཨཐ རཱཛཱ – ‘‘ཀཐཾ, བྷཎེ, ཨིམེ སདྡཾ ན ཀརོནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཉཱཏཀེ ཨདིསྭཱ དེཝཱཏི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨཱདཱསེཧི པརིཀྑིཔཱཔེསི. སོ ཨཏྟནོ ཚཱཡཾ དིསྭཱ – ‘‘ཉཱཏཀཱ མེ ཨཱགཏཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ པཀྑེན ཏཱལཾ དཏྭཱ མདྷུརསྶརེན མཎིཝཾསཾ དྷམམཱནོ ཝིཡ ཝིརཝི. སཀལནགརེ མནུསྶཱ མཏྟཱ ཝིཡ ལལི༹ཾསུ. ཨསནྡྷིམིཏྟཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམསྶ ཏཱཝ ཏིརཙྪཱནགཏསྶ ཨེཝཾ མདྷུརོ སདྡོ, ཀཱིདིསོ ནུ ཁོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསིརིཔཏྟསྶ བྷགཝཏོ སདྡོ ཨཧོསཱི’’ཏི པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཾ པཱིཏིཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ སཏྟཧི ཛངྒྷསཏེཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. ཨེཝཾ མདྷུརོ ཀིར ¶ ཀརཝཱིཀསདྡོཏི. ཏཏོ པན སཏབྷཱགེན སཧསྶབྷཱགེན ཙ མདྷུརཏརོ ཝིཔསྶིསྶ ཀུམཱརསྶ སདྡོ ཨཧོསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

༣༩. ཀམྨཝིཔཱཀཛནྟི ན བྷཱཝནཱམཡཾ, ཀམྨཝིཔཱཀཝསེན པན དེཝཏཱནཾ ཙཀྑུསདིསམེཝ མཾསཙཀྑུ ཨཧོསི ¶ , ཡེན ནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏིལཝཱཧེ པཀྑིཏྟཾ ཨེཀཏིལམྤི ཨཡཾ སོཏི ཨུདྡྷརིཏྭཱ དཱཏུཾ སཀྐོཏི.

༤༠. ཝིཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཝཙནཏྠོ, ཨནྟརནྟརཱ ནིམཱིལཛནིཏནྡྷཀཱརཝིརཧེན ཝིསུདྡྷཾ པསྶཏི, ཝིཝཊེཧི ཙ ཨཀྑཱིཧི པསྶཏཱིཏི ཝིཔསྶཱི; དུཏིཡཝཱརེ ཝིཙེཡྻ ཝིཙེཡྻ པསྶཏཱིཏི ཝིཔསྶཱི; ཝིཙིནིཏྭཱ ཝིཙིནིཏྭཱ པསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཏྠེ པནཱཡཏཱིཏི ཨཏྠེ ཛཱནཱཏི པསྶཏི, ནཡཏི ཝཱ པཝཏྟེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀདིཝསཾ ཀིར ¶ ཝིནིཙྪཡཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཏྠེ ཨནུསཱསནྟསྶ རཉྙོ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ མཧཱཔུརིསཾ ཨཱནེཏྭཱ ཧཏྠེ ཋཔཡིཾསུ. ཏསྶ ཏཾ ཨངྐེཀཏྭཱ ཨུཔལཱལ༹ཡམཱནསྶེཝ ཨམཙྩཱ སཱམིཀཾ ཨསྶཱམིཀཾ ཨཀཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཨནཏྟམནསདྡཾ ནིཙྪཱརེསི. རཱཛཱ – ‘‘ཀིམེཏཾ, ཨུཔདྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔདྷཱརིཡམཱནཱ ཨཉྙཾ ཨདིསྭཱ – ‘‘ཨཌྜསྶ དུབྦིནིཙྪིཏཏྟཱ ཨེཝཾ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུན སཱམིཀཾཡེཝ སཱམིཀཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཉཏྭཱ ནུ ཁོ ཀུམཱརོ ཨེཝཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསནྟཱ པུན སཱམིཀཾ ཨསྶཱམིཀཾ ཨཀཾསུ. པུནཔི བོདྷིསཏྟོ ཏཐེཝ སདྡཾ ནིཙྪཱརེསི. ཨཐ རཱཛཱ – ‘‘ཛཱནཱཏི མཧཱཔུརིསོ’’ཏི ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཔྤམཏྟོ ཨཧོསི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝིཙེཡྻ ཝིཙེཡྻ ཀུམཱརོ ཨཏྠེ པནཱཡཏཱི’’ཏི.

༤༢. ཝསྶིཀནྟིཨཱདཱིསུ ཡཏྠ སུཁཾ ཧོཏི ཝསྶཀཱལེ ཝསིཏུཾ, ཨཡཾ ཝསྶིཀོ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝཙནཏྠོ ཝསྶཱཝཱསོ ཝསྶཾ, ཝསྶཾ ཨརཧཏཱིཏི ཝསྶིཀོ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྠ ཝསྶིཀོ པཱསཱདོ ནཱཏིཨུཙྩོ ཧོཏི, ནཱཏིནཱིཙོ, དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནིཔིསྶ ནཱཏིབཧཱུནི ནཱཏིཏནཱུནི, བྷཱུམཏྠརཎཔཙྩཏྠརཎཁཛྫབྷོཛྫཱནིཔེཏྠ མིསྶཀཱནེཝ ཝཊྚནྟི. ཧེམནྟིཀེ ཐམྦྷཱཔི བྷིཏྟིཡོཔི ནཱིཙཱ ཧོནྟི, དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི ཏནུཀཱནི སུཁུམཙྪིདྡཱནི, ཨུཎྷཔྤཝེསནཏྠཱཡ བྷིཏྟིནིཡཱུཧཱནི ནཱིཧརིཡནྟི. བྷཱུམཏྠརཎཔཙྩཏྠརཎནིཝཱསནཔཱརུཔནཱནི པནེཏྠ ཨུཎྷཝིརིཡཱནི ¶ ཀམྦལཱདཱིནི ཝཊྚནྟི. ཁཛྫབྷོཛྫཾ སིནིདྡྷཾ ཀཊུཀསནྣིསྶིཏཾ ནིརུདཀསནྣིསྶིཏཉྩ. གིམྷིཀེ ཐམྦྷཱཔི བྷིཏྟིཡོཔི ཨུཙྩཱ ཧོནྟི, དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི པནེཏྠ བཧཱུནི ཝིཔུལཛཱཏཱནི ཧོནྟི, བྷཱུམཏྠརཎཱདཱིནི དུཀཱུལམཡཱནི ཝཊྚནྟི. ཁཛྫབྷོཛྫཱནི མདྷུརསསནྣིསྶིཏབྷརིཏཱནི. ཝཱཏཔཱནསམཱིཔེསུ ཙེཏྠ ¶ ནཝ ཙཱཊིཡོ ཋཔེཏྭཱ ཨུདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ནཱིལུཔྤལཱདཱིཧི སཉྪཱདེནྟི. ཏེསུ ཏེསུ པདེསེསུ ཨུདཀཡནྟཱནི ཀརོནྟི, ཡེཧི དེཝེ ཝསྶནྟེ ཝིཡ ཨུདཀདྷཱརཱ ནིཀྑམནྟི.

ནིཔྤུརིསེཧཱིཏི པུརིསཝིརཧིཏེཧི. ན ཀེཝལཉྩེཏྠ ཏཱུརིཡཱནེཝ ནིཔྤུརིསཱནི, སབྦཊྛཱནཱནིཔི ནིཔྤུརིསཱནེཝ, དོཝཱརིཀཱཔི ཨིཏྠིཡོཝ, ནཧཱཔནཱདིཔརིཀམྨཀརཱཔི ཨིཏྠིཡོཝ. རཱཛཱ ཀིར – ‘‘ཏཐཱརཱུཔཾ ཨིསྶརིཡསུཁསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནསྶ པུརིསཾ དིསྭཱ པུརིསཱསངྐཱ ཨུཔྤཛྫཏི, སཱ མེ པུཏྟསྶ མཱ ཨཧོསཱི’’ཏི སབྦཀིཙྩེསུ ཨིཏྠིཡོཝ ཋཔེསཱིཏི.

པཋམབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛིཎྞཔུརིསཝཎྞནཱ

༤༣. དུཏིཡབྷཱཎཝཱརེ ¶ གོཔཱནསིཝངྐནྟི གོཔཱནསཱི ཝིཡ ཝངྐཾ. བྷོགྒནྟི ཁནྡྷེ, ཀཊིཡཾ, ཛཱཎཱུསཱུཏི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ བྷོགྒཝངྐཾ. དཎྜཔརཱཡནནྟི དཎྜགཏིཀཾ དཎྜཔཊིསརཎཾ. ཨཱཏུརནྟི ཛརཱཏུརཾ. གཏཡོབྦནནྟི ཨཏིཀྐནྟཡོབྦནཾ པཙྪིམཝཡེ ཋིཏཾ. དིསྭཱཏི ཨཌྜྷཡོཛནཔྤམཱཎེན བལཀཱཡེན པརིཝུཏོ སུསཾཝིཧིཏཱརཀྑོཔི གཙྪནྟོ ཡདཱ རཐོ པུརཏོ ཧོཏི, པཙྪཱ བལཀཱཡོ, ཏཱདིསེ ཨོཀཱསེ སུདྡྷཱཝཱསཁཱིཎཱསཝབྲཧྨེཧི ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན རཐསྶ པུརཏོཝ དསྶིཏཾ, ཏཾ པུརིསཾ པསྶིཏྭཱ. སུདྡྷཱཝཱསཱ ཀིར – ‘‘མཧཱཔུརིསོ པངྐེ གཛོ ཝིཡ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ལགྒོ, སཏིམསྶ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱ’’ཏི ཏཾ དསྶེསུཾ. ཨེཝཾ དསྶིཏཉྩ ཏཾ བོདྷིསཏྟོ ཙེཝ པསྶཏི སཱརཐི ཙ. བྲཧྨཱནོ ཧི བོདྷིསཏྟསྶ ཨཔྤམཱདཏྠཾ སཱརཐིསྶ ཙ ཀཐཱསལླཱཔཏྠཾ ཏཾ དསྶེསུཾ. ཀིཾ པནེསོཏི ‘‘ཨེསོ ཛིཎྞོཏི ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ནཱཧཾ, བྷོ ཨིཏོ པུབྦེ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདྡས’’ནྟི པུཙྪི.

ཏེན ¶ ཧཱིཏི ཡདི མཡ྄ཧམྤི ཨེཝརཱུཔེཧི ཀེསེཧི ཨེཝརཱུཔེན ཙ ཀཱཡེན བྷཝིཏབྦཾ, ཏེན ཧི སམྨ སཱརཐི. ཨལཾ དཱནཛྫ ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཡཱཏི – ‘‘ཨཛྫ ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི གཙྪཱམ, ཨལཾ ཏཱཡ ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཡཱཏི སཾཝིགྒཧདཡོ སཾཝེགཱནུརཱུཔམཱཧ. ཨནྟེཔུརཾ གཏོཏི ཨིཏྠིཛནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སིརིགབྦྷེ ཨེཀཀོཝ ནིསིནྣོ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ སཏི ཛརཱ པཉྙཱཡཏི, སཱ ཛཱཏི དྷིརཏྠུ ¶ དྷིཀྐཏཱ ཨཏྠུ, ཛིགུཙྪཱམེཏཾ ཛཱཏིནྟི, ཛཱཏིཡཱ མཱུལཾ ཁཎནྟོ ནིསཱིདི, པཋམེན སལླེན ཧདཡེ ཝིདྡྷོ ཝིཡ.

༤༥. སཱརཐིཾ ཨཱམནྟཱཔེཏྭཱཏི རཱཛཱ ཀིར ནེམིཏྟཀེཧི ཀཐིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨོཧིཏསོཏོ ཝིཙརཏི, སོ ‘‘ཀུམཱརོ ཨུཡྻཱནཾ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ནིཝཏྟོ’’ཏི སུཏྭཱ སཱརཐིཾ ཨཱམནྟཱཔེསི. མཱ ཧེཝ ཁོཏིཨཱདཱིསུ རཛྫཾ ཀཱརེཏུ, མཱ པབྦཛཏུ, བྲཱཧྨཎཱནཾ ཝཙནཾ མཱ སཙྩཾ ཧོཏཱུཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེསཱིཏི ཨཏྠོ.

བྱཱདྷིཔུརིསཝཎྞནཱ

༤༧. ཨདྡས ཁོཏི པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ སུདྡྷཱཝཱསེཧི དསྶིཏཾ ཨདྡས. ཨཱབཱདྷིཀནྟི ཨིརིཡཱཔཐབྷཉྫནཀེན ཝིསབྷཱགབཱདྷེན ཨཱབཱདྷིཀཾ. དུཀྑིཏནྟི རོགདུཀྑེན དུཀྑིཏཾ. བཱལ༹ྷགིལཱནནྟི ཨདྷིམཏྟགིལཱནཾ. པལིཔནྣནྟི ནིམུགྒཾ. ཛརཱ པཉྙཱཡིསྶཏི བྱཱདྷི པཉྙཱཡིསྶཏཱིཏི ¶ ཨིདྷཱཔི ཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ སཏི ཨིདཾ དྭཡཾ པཉྙཱཡཏི, དྷིཀྐཏཱ སཱ ཛཱཏི, ཨཛཱཏཾ ཁེམནྟི ཛཱཏིཡཱ མཱུལཾ ཁཎནྟོ ནིསཱིདི, དུཏིཡེན སལླེན ཝིདྡྷོ ཝིཡ.

ཀཱལངྐཏཔུརིསཝཎྞནཱ

༥༠. ཝིལཱཏནྟི སིཝིཀཾ. པེཏནྟི ཨིཏོ པཊིགཏཾ. ཀཱལངྐཏནྟི ཀཏཀཱལཾ, ཡཏྟཀཾ ཏེན ཀཱལཾ ཛཱིཝིཏབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཀཏྭཱ ནིཊྛཔེཏྭཱ མཏནྟི ཨཏྠོ. ཨིམམྤིསྶ པུརིམནཡེནེཝ བྲཧྨཱནོ དསྶེསུཾ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཨིདྷཱཔི ཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ སཏི ཨིདཾ ཏཡཾ པཉྙཱཡཏི, དྷིཀྐཏཱ སཱ ཛཱཏི, ཨཛཱཏཾ ཁེམནྟི ཛཱཏིཡཱ མཱུལཾ ཁཎནྟོ ནིསཱིདི, ཏཏིཡེན སལླེན ཝིདྡྷོ ཝིཡ.

པབྦཛིཏཝཎྞནཱ

༥༢. བྷཎྜུནྟི ¶ མུཎྜཾ. ཨིམམྤིསྶ པུརིམནཡེནེཝ བྲཧྨཱནོ དསྶེསུཾ. སཱདྷུ དྷམྨཙརིཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ དེཝ དྷམྨཙརཎབྷཱཝོ སཱདྷཱུཏི ཙིནྟེཏྭཱ པབྦཛིཏོཏི ཨེཝཾ ཨེཀམེཀསྶ པདསྶ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. སབྦཱནི ཙེཏཱནི དསཀུསལཀམྨཔཐཝེཝཙནཱནེཝ. ཨཝསཱནེ པན ཨཝིཧིཾསཱཏི ཀརུཎཱཡ པུབྦབྷཱགོ. ཨནུཀམྤཱཏི མེཏྟཱཡ པུབྦབྷཱགོ. ཏེནཧཱིཏི ཨུཡྻོཛནཏྠེ ནིཔཱཏོ. པབྦཛིཏཾ ཧིསྶ དིསྭཱ ཙིཏྟཾ པབྦཛྫཱཡ ནིནྣཾ ཛཱཏཾ. ཨཐ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ སཱརཐིཾ ཨུཡྻོཛེནྟོ ཏེན ཧཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

བོདྷིསཏྟཔབྦཛྫཱཝཎྞནཱ

༥༤. ཨཐ ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི – ‘‘པབྦཛིཏསྶ སཱདྷུ དྷམྨཙརིཡཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཙ ཨཉྙཉྩ བཧུཾ མཧཱཛནཀཱཡེན རཀྑིཡམཱནསྶ པུཏྟདཱརསམྦཱདྷེ གྷརེ ཝསཏོ ཨཱདཱིནཝཔཊིསཾཡུཏྟཉྩེཝ མིགབྷཱུཏེན ཙེཏསཱ ཡཐཱསུཁཾ ཝནེ ཝསཏོ པབྦཛིཏསྶ ཝིཝེཀཱནིསཾསཔཊིསཾཡུཏྟཉྩ དྷམྨིཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ – ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཔསྶཱི ཀུམཱརོ སཱརཐིཾ ཨཱམནྟེསི.

ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི དིསྭཱ པབྦཛིཏཾ ནཱམ སབྦབོདྷིསཏྟཱནཾ ཝཾསོཝ ཏནྟིཡེཝ པཝེཎཱིཡེཝ. ཨཉྙེཔི ཙ བོདྷིསཏྟཱ ཡཐཱ ཨཡཾ ཝིཔསྶཱི ཀུམཱརོ, ཨེཝཾ ཙིརསྶཾ ཙིརསྶཾ པསྶནྟི. ཨམྷཱཀཾ པན བོདྷིསཏྟོ ཙཏྟཱརིཔི ཨེཀདིཝསཾཡེཝ དིསྭཱ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནོམཱནདཱིཏཱིརེ ¶ པབྦཛིཏོ. ཏེནེཝ རཱཛགཧཾ པཏྭཱ ཏཏྠ རཉྙཱ བིམྦིསཱརེན – ‘‘ཀིམཏྠཾ, པཎྜིཏ, པབྦཛིཏོསཱིཏི’’ པུཊྛོ ཨཱཧ –

‘‘ཛིཎྞཉྩ དིསྭཱ དུཁིཏཉྩ བྱཱདྷིཏཾ,

མཏཉྩ དིསྭཱ གཏམཱཡུསངྑཡཾ;

ཀཱསཱཡཝཏྠཾ པབྦཛིཏཉྩ དིསྭཱ,

ཏསྨཱ ཨཧཾ པབྦཛིཏོམྷི རཱཛཱ’’ཏི.

མཧཱཛནཀཱཡཨནུཔབྦཛྫཱཝཎྞནཱ

༥༥. སུཏྭཱན ཏེསནྟི ཏེསཾ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶཱནཾ སུཏྭཱ ཨེཏདཧོསི. ཨོརཀོཏི ཨཱུནཀོ ལཱམཀོ. ཨནུཔབྦཛིཾསཱུཏི ཨནུཔབྦཛིཏཱནི ¶ . ཀསྨཱ པནེཏྠ ཡཐཱ པརཏོ ཁཎྜཏིསྶཱནཾ ཨནུཔབྦཛྫཱཡ – ‘‘བནྡྷུམཏིཡཱ རཱཛདྷཱནིཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨེཝཾ ན ཝུཏྟནྟི? ནིཀྑམིཏྭཱ སུཏཏྟཱ. ཨེཏེ ཀིར སབྦེཔི ཝིཔསྶིསྶ ཀུམཱརསྶ ཨུཔཊྛཱཀཔརིསཱཝ, ཏེ པཱཏོཝ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཀུམཱརཾ ཨདིསྭཱ པཱཏརཱསཏྠཱཡ གནྟྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསཱ ཨཱགམྨ ‘‘ཀུཧིཾ ཀུམཱརོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཾ གཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཏཏྠེཝ ནཾ དཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ནིཀྑམནྟཱ ནིཝཏྟམཱནཾ སཱརཐིཾ དིསྭཱ – ‘‘ཀུམཱརོ པབྦཛིཏོ’’ཏི ཙསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སུཏཊྛཱནེཡེཝ སབྦཱབྷརཎཱནི ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཨནྟརཱཔཎཏོ ཀཱསཱཝཔཱིཏཱནི ཝཏྠཱནི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ པབྦཛིཾསུ. ཨིཏི ནགརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ བཧིནགརེ སུཏཏྟཱ ཨེཏྠ – ‘‘བནྡྷུམཏིཡཱ རཱཛདྷཱནིཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ’’ཏི ན ཝུཏྟཾ.

ཙཱརིཀཾ ¶ ཙརཏཱིཏི གཏགཏཊྛཱནེ མཧཱམཎྜཔཾ ཀཏྭཱ དཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཨཱགམྨ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟིཏོ ཛནསྶ ཨཱཡཱཙིཏབྷིཀྑམེཝ པཊིགྒཎྷནྟོ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཙཱརིཀཾ ཙརི.

ཨཱཀིཎྞོཏི ཨིམིནཱ གཎེན པརིཝུཏོ. ཨཡཾ པན ཝིཏཀྐོ བོདྷིསཏྟསྶ ཀདཱ ཨུཔྤནྣོཏི? སྭེ ཝིསཱཁཔུཎྞམཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཙཱཏུདྡསཱིདིཝསེ. ཏདཱ ཀིར སོ – ‘‘ཡཐེཝ མཾ ཨིམེ པུབྦེ གིཧིབྷཱུཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཙརནྟི, ཨིདཱནིཔི ཏཐེཝ, ཀིཾ ཨིམིནཱ གཎེནཱ’’ཏི གཎསངྒཎིཀཱཡ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫེཝ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུན ‘‘ཨཛྫ ཨཝེལཱ, སཙེ ཨིདཱནི གམིསྶཱམི, སབྦེཝ ཨིམེ ཛཱནིསྶནྟི, སྭེཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏཾ དིཝསཉྩ ཨུརུཝེལགཱམསདིསེ གཱམེ གཱམཝཱསིནོ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟཡིཾསུ. ཏེ ཙཏུརཱསཱིཏིསཧསྶཱནམྤི ཏེསཾ ¶ པབྦཛིཏཱནཾ མཧཱཔུརིསསྶ ཙ པཱཡཱསམེཝ པཊིཡཱདཡིཾསུ. ཨཐ མཧཱཔུརིསོ པུནདིཝསེ ཏསྨིཾཡེཝ གཱམེ ཏེཧི པབྦཛིཏེཧི སདྡྷིཾ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝསནཊྛཱནམེཝ ཨགམཱསི. ཏཏྠ ཏེ པབྦཛིཏཱ མཧཱཔུརིསསྶ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཱནི པཝིཊྛཱ. བོདྷིསཏྟོཔི པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣོ.

‘‘ཋིཏེ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཀཱལེ, སནྣིསཱིཝེསུ པཀྑིསུ;

སཎཏེཝ བྲཧཱརཉྙཾ, ཏཾ བྷཡཾ པཊིབྷཱཏི མ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༡༥);

ཨེཝརཱུཔེ ¶ ཨཝིཝེཀཱརཱམཱནཾ བྷཡཀཱལེ སབྦསཏྟཱནཾ སདརཐཀཱལེཡེཝ – ‘‘ཨཡཾ ཀཱལོ’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ པཎྞསཱལཱཡ དྭཱརཾ པིདཧིཏྭཱ བོདྷིམཎྜཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. ཨཉྙདཱཔི ཙ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཝིཙརནྟོ བོདྷིམཎྜཾ པསྶཏི, ནིསཱིདིཏུཾ པནསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམིཏཔུབྦཾ. ཏཾ དིཝསཾ པནསྶ ཉཱཎཾ པརིཔཱཀགཏཾ, ཏསྨཱ ཨལངྐཏཾ བོདྷིམཎྜཾ དིསྭཱ ཨཱརོཧནཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ. སོ དཀྑིཎདིསཱབྷཱགེན ཨུཔགམྨ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པུརཏྠིམདིསཱབྷཱགེ ཙུདྡསཧཏྠཾ པལླངྐཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ – ‘‘ཡཱཝ བུདྡྷོ ན ཧོམི, ན ཏཱཝ ཨིཏོ ཝུཊྛཧཱམཱི’’ཏི པཊིཉྙཾ ཀཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨིདམསྶ ཝཱུཔཀཱསཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཨེཀོཝ གཎམྷཱ ཝཱུཔཀཊྛོ ཝིཧཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨཉྙེནེཝ ¶ ཏཱནཱིཏི ཏེ ཀིར སཱཡཾ བོདྷིསཏྟསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ པཎྞསཱལཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ‘‘ཨཏིཝིཀཱལོ ཛཱཏོ, ཨུཔདྷཱརེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཎྞསཱལཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱཔི ‘‘ཀུཧིཾ གཏོ’’ཏི ནཱནུབནྡྷིཾསུ, ‘‘གཎཝཱསེ ནིབྦིནྣོ ཨེཀོ ཝིཧརིཏུཀཱམོ མཉྙེ མཧཱཔུརིསོ, བུདྡྷབྷཱུཏཾཡེཝ ནཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནྟོཛམྦུདཱིཔཱབྷིམུཁཱ ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟཱ.

བོདྷིསཏྟཨབྷིཝེསཝཎྞནཱ

༥༧. ཝཱསཱུཔགཏསྶཱཏི བོདྷིམཎྜེ ཨེཀརཏྟིཝཱསཾ ཨུཔགཏསྶ. རཧོགཏསྶཱཏི རཧསི གཏསྶ. པཊིསལླཱིནསྶཱཏི ཨེཀཱིབྷཱཝཝསེན ནིལཱིནསྶ. ཀིཙྪནྟི དུཀྑཾ. ཙཝཏི ཙ ཨུཔཔཛྫཏི ཙཱཏི ཨིདཾ དྭཡཾ པན ཨཔརཱཔརཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཛརཱམརཎསྶཱཏི ཨེཏྠ ཡསྨཱ པབྦཛནྟོ ཛིཎྞབྱཱདྷིམཏྟེཡེཝ དིསྭཱ པབྦཛིཏོ, ཏསྨཱསྶ ཛརཱམརཎམེཝ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏེནེཝཱཧ ¶ – ‘‘ཛརཱམརཎསྶཱ’’ཏི. ཨིཏི ཛརཱམརཎཾ མཱུལཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝིཊྛསྶ བྷཝགྒཏོ ཨོཏརནྟསྶ ཝིཡ – ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཔསྶིསྶ བོདྷིསཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི.

ཡོནིསོམནསིཀཱརཱཏི ཨུཔཱཡམནསིཀཱརཱ པཐམནསིཀཱརཱ. ཨནིཙྩཱདཱིནི ཧི ཨནིཙྩཱདིཏོཝ མནསིཀརོཏོ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ནཱམ ཧོཏི. ཨཡཉྩ – ‘‘ཀིསྨིཾ ནུ ཁོ སཏིཛཱཏིཨཱདཱིནི ཧོནྟི, ཀིསྨིཾ ཨསཏི ན ཧོནྟཱི’’ཏི ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶནཱཝསེན པཝཏྟཏྟཱ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ ¶ . ཏསྨཱསྶ ཨིཏོ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརེན ཨཧུ པཉྙཱཡ ཨབྷིསམཡོ, བོདྷིསཏྟསྶ པཉྙཱཡ ཡསྨིཾ སཏི ཛརཱམརཎཾ ཧོཏི, ཏེན ཛརཱམརཎཀཱརཎེན སདྡྷིཾ སམཱགམོ ཨཧོསི. ཀིཾ པན ཏནྟི? ཛཱཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཛཱཏིཡཱ ཁོ སཏི ཛརཱམརཎཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཡཱ ཙཱཡཾ ཛརཱམརཎསྶ ཀཱརཎཔརིགྒཱཧིཀཱ པཉྙཱ, ཏཱཡ སདྡྷིཾ བོདྷིསཏྟསྶ སམཱགམོ ཨཧོསཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦཔདཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

ནཱམརཱུཔེ ཁོ སཏི ཝིཉྙཱཎནྟི ཨེཏྠ པན སངྑཱརེསུ སཏི ཝིཉྙཱཎནྟི ཙ, ཨཝིཛྫཱཡ སཏི སངྑཱརཱཏི ཙ ཝཏྟབྦཾ བྷཝེཡྻ, ཏདུབྷཡམྤི ན གཧིཏཾ. ཀསྨཱ? ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཱ ཧི ཨཏཱིཏོ བྷཝོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ ན གྷཊིཡཏི. མཧཱཔུརིསོ ཧི པཙྩུཔྤནྣཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛོཏི. ནནུ ཙ ཨཝིཛྫཱསངྑཱརེཧི ཨདིཊྛེཧི ན སཀྐཱ བུདྡྷེན བྷཝིཏུནྟི. སཙྩཾ ན སཀྐཱ, ཨིམིནཱ པན ཏེ བྷཝཨུཔཱདཱནཏཎྷཱཝསེནེཝ དིཊྛཱཏི. ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ¶ ཝིཏྠཱརཏོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀཐཱ ཀཐེཏབྦཱ. སཱ པནེསཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱཝ.

༥༨. པཙྩུདཱཝཏྟཏཱིཏི པཊིནིཝཏྟཏི. ཀཏམཾ པནེཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ པཙྩུདཱཝཏྟཏཱིཏི? པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎམྤི ཝིཔསྶནཱཉཱཎམྤི. ཏཏྠ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ པཙྩཡཏོ པཊིནིཝཏྟཏི, ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ ཨཱརམྨཎཏོ. ཨུབྷཡམྤི ནཱམརཱུཔཾ ནཱཏིཀྐམཏི, ནཱམརཱུཔཏོ པརཾ ན གཙྪཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཛཱཡེཐ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཝིཉྙཱཎེ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡེ ཧོནྟེ, ནཱམརཱུཔེ ཙ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡེ ཧོནྟེ, དྭཱིསུཔི ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡེསུ ཧོནྟེསུ ཨེཏྟཀེན ཛཱཡེཐ ཝཱ…པེ… ཨུཔཔཛྫེཐ ཝཱ, ཨིཏོ ཧི པརཾ ཀིཾ ཨཉྙཾ ཛཱཡེཡྻ ཝཱ…པེ… ཨུཔཔཛྫེཡྻ ཝཱ. ནནུ ཨེཏདེཝ ཛཱཡཏི ཙ…པེ… ཨུཔཔཛྫཏི ཙཱཏི? ཨེཝཾ སདྡྷིཾ ཨཔརཱཔརཙུཏིཔཊིསནྡྷཱིཧི པཉྩ པདཱནི དསྶེཏྭཱ པུན ཏཾ ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ཝུཏྟམཏྠཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ – ‘‘ཡདིདཾ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ཨནུལོམཔཙྩཡཱཀཱརཝསེན ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔམཱུལཾ ¶ ཨཱཡཏིམྤི ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ དསྶེཏུཾ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ སལཱ༹ཡཏནནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི སཀལསྶ ཛཱཏིཛརཱམརཎསོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱདིབྷེདསྶ དུཀྑརཱསིསྶ ནིབྦཏྟི ཧོཏི. ཨིཏི མཧཱཔུརིསོ སཀལསྶ ཝཊྚདུཀྑསྶ ནིབྦཏྟིཾ ཨདྡས.

༥༩. སམུདཡོ ¶ སམུདཡོཏི ཁོཏི ནིབྦཏྟི ནིབྦཏྟཱིཏི ཁོ. པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསཱུཏི ན ཨནུསྶུཏེསུ ཨསྶུཏཔུབྦེསུ. ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨུདཡདསྶནཔཉྙཱཝེསཱ. དསྶནཊྛེན ཙཀྑུ, ཉཱཏཀརཎཊྛེན ཉཱཎཾ, པཛཱནནཊྛེན པཉྙཱ, ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུཔྤནྣཊྛེན ཝིཛྫཱ, ཨོབྷཱསཊྛེན ཙ ཨཱལོཀོཏི ཝུཏྟཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདཱིཏི དསྶནཊྛེན. ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདཱིཏི ཉཱཏཊྛེན. པཉྙཱ ཨུདཔཱདཱིཏི པཛཱནནཊྛེན. ཝིཛྫཱ ཨུདཔཱདཱིཏི པཊིཝེདྷཊྛེན. ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདཱིཏི ཨོབྷཱསཊྛེན. ཙཀྑུདྷམྨོ དསྶནཊྛོ ཨཏྠོ. ཉཱཎདྷམྨོ ཉཱཏཊྛོ ཨཏྠོ. པཉྙཱདྷམྨོ པཛཱནནཊྛོ ཨཏྠོ. ཝིཛྫཱདྷམྨོ པཊིཝེདྷཊྛོ ཨཏྠོ. ཨཱལོཀོ དྷམྨོ ཨོབྷཱསཊྛོ ཨཏྠོ’’ཏི (པཊི. མ. ༢.༣༩). ཨེཏྟཀེཧི པདེཧི ཀིཾ ¶ ཀཐིཏནྟི? ཨིམསྨིཾ སཏི ཨིདཾ ཧོཏཱིཏི པཙྩཡསཉྫཱནནམཏྟཾ ཀཐིཏཾ. ཨཐཝཱ ཝཱིཐིཔཊིཔནྣཱ ཏརུཎཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱཏི.

༦༡. ཨདྷིགཏོ ཁོ མྱཱཡནྟི ཨདྷིགཏོ ཁོ མེ ཨཡཾ. མགྒོཏི ཝིཔསྶནཱམགྒོ. བོདྷཱཡཱཏི ཙཏུསཙྩབུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ, ནིབྦཱནབུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ ཨེཝ ཝཱ. ཨཔི ཙ བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི བོདྷི, ཨརིཡམགྒསྶེཏཾ ནཱམཾ, ཏདཏྠཱཡཱཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝིཔསྶནཱམགྒམཱུལཀོ ཧི ཨརིཡམགྒོཏི. ཨིདཱནི ཏཾ མགྒཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ – ‘‘ཡདིདཾ ནཱམརཱུཔནིརོདྷཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཏྠ ཙ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོཏིཨཱདཱིཧི པཙྩཏྟཔདེཧི ནིབྦཱནམེཝ ཀཐིཏཾ. ཨིཏི མཧཱཔུརིསོ སཀལསྶ ཝཊྚདུཀྑསྶ ཨནིབྦཏྟིནིརོདྷཾ ཨདྡས.

༦༢. ནིརོདྷོ ནིརོདྷོཏི ཁོཏི ཨནིབྦཏྟི ཨནིབྦཏྟིཏི ཁོ. ཙཀྑུནྟིཨཱདཱིནི ཝུཏྟཏྠཱནེཝ. ཨིདྷ པན སབྦེཧེཝ ཨེཏེཧི པདེཧི – ‘‘ཨིམསྨིཾ ཨསཏི ཨིདཾ ན ཧོཏཱི’’ཏི ནིརོདྷསཉྫཱནནམཏྟམེཝ ཀཐིཏཾ, ཨཐཝཱ ཝུཊྛཱནགཱམིནཱི བལཝཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱཏི.

༦༣. ཨཔརེན སམཡེནཱཏི ཨེཝཾ པཙྩཡཉྩ པཙྩཡནིརོདྷཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཏཏོ ཨཔརབྷཱགེ. ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསཱུཏི ཨུཔཱདཱནསྶ པཙྩཡབྷཱུཏེསུ ཁནྡྷེསུ. ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶཱིཏི ཏམེཝ པཋམཾ དིཊྛཾ ཨུདཡཉྩ ཝཡཉྩ ཨནུཔསྶམཱནོ. ཝིཧཱསཱིཏི སིཁཱཔཏྟཾ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཾ ཝཧནྟོ ཝིཧརི. ཨིདཾ ཀསྨཱ ཝུཏྟཾ? སབྦེཡེཝ ཧི པཱུརིཏཔཱརམིནོ བོདྷིསཏྟཱ པཙྪིམབྷཝེ པུཏྟསྶ ཛཱཏདིཝསེ ¶ ¶ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ པདྷཱནམནུཡུཉྫིཏྭཱ བོདྷིཔལླངྐམཱརུཡ྄ཧ མཱརབལཾ ཝིདྷམིཏྭཱ པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟི, དུཏིཡཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷེནྟི, ཏཏིཡཡཱམེ པཙྩཡཱཀཱརཾ སམྨསིཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏོ ཨུཊྛཱཡ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ ཨུདཡབྦཡཝསེན སམཔཉྙཱས ལཀྑཎཱནི དིསྭཱ ཡཱཝ གོཏྲབྷུཉཱཎཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརིཡམགྒེན སཀལེ བུདྡྷགུཎེ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟི. ཨཡམྤི མཧཱཔུརིསོ པཱུརིཏཔཱརམཱི. སོ ཡཐཱཝུཏྟཾ སབྦཾ ཨནུཀྐམཾ ཀཏྭཱ པཙྪིམཡཱམེ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏོ ཨུཊྛཱཡ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཨུདཡབྦཡཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷི. ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ¶ ཨིཏི རཱུཔནྟི ཨིདཾ རཱུཔཾ, ཨེཏྟཀཾ རཱུཔཾ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ རཱུཔཾ ནཏྠཱིཏི རུཔྤནསབྷཱཝཉྩེཝ བྷཱུཏུཔཱདཱཡབྷེདཉྩ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཝསེན ཨནཝསེསརཱུཔཔརིགྒཧོ ཝུཏྟོ. ཨིཏི རཱུཔསྶ སམུདཡོཏི ཨིམིནཱ ཨེཝཾ པརིགྒཧིཏསྶ རཱུཔསྶ སམུདཡདསྶནཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨིཏཱིཏི ཨེཝཾ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ ཝིཏྠཱརོ – ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ, ཏཎྷཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ, ཀམྨསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ, ཨཱཧཱརསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོཏི, ནིབྦཏྟིལཀྑཎཾ པསྶནྟོཔི རཱུཔཀྑནྡྷསྶ ཨུདཡཾ པསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ. ཨཏྠངྒམེཔི ‘‘ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ རཱུཔནིརོདྷོ…པེ… ཝིཔརིཎཱམལཀྑཎཾ པསྶནྟོཔི རཱུཔཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷཾ པསྶཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༥༠) ཨཡམསྶ ཝིཏྠཱརོ.

ཨིཏི ཝེདནཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨཡཾ ཝེདནཱ, ཨེཏྟཀཱ ཝེདནཱ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ ཝེདནཱ ནཏྠི. ཨཡཾ སཉྙཱ, ཨིམེ སངྑཱརཱ, ཨིདཾ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨེཏྟཀཾ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ ཝིཉྙཱཎཾ ནཏྠཱིཏི ཝེདཡིཏསཉྫཱནནཨབྷིསངྑརཎཝིཛཱནནསབྷཱཝཉྩེཝ སུཁཱདིརཱུཔསཉྙཱདི ཕསྶཱདི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདི བྷེདཉྩ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཝསེན ཨནཝསེསཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརཝིཉྙཱཎཔརིགྒཧོ ཝུཏྟོ. ཨིཏི ཝེདནཱཡ སམུདཡོཏིཨཱདཱིཧི པན ཨེཝཾ པརིགྒཧིཏཱནཾ ཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརཝིཉྙཱཎཱནཾ སམུདཡདསྶནཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྲཱཔི ཨིཏཱིཏི ཨེཝཾ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེསམྤི ཝིཏྠཱརོ – ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཝེདནཱསམུདཡོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༥༠) རཱུཔེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཏཱིསུ ཁནྡྷེསུ ‘‘ཨཱཧཱརསམུདཡཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཕསྶསམུདཡཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེ ‘‘ནཱམརཱུཔསམུདཡཱ’’ཏི ¶ ཨཏྠངྒམཔདམྤི ཏེསཾཡེཝ ཝསེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཨུདཡབྦཡཝིནིཙྪཡོ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོ. ཏསྶ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོཏི ཏསྶ ཝིཔསྶིསྶ བོདྷིསཏྟསྶ ཨིམེསུ རཱུཔཱདཱིསུ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ སམཔཉྙཱསལཀྑཎཝསེན ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ ཡཐཱནུཀྐམེན ཝཌྜྷིཏེ ཝིཔསྶནཱཉཱཎེ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷེན ནིརུཛ྄ཛྷམཱནེཧི ¶ ཨཱསཝསངྑཱཏེཧི ཀིལེསེཧི ཨནུཔཱདཱཡ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཏདེཏཾ ¶ མགྒཀྑཎེ ཝིམུཙྩཏི ནཱམ, ཕལཀྑཎེ ཝིམུཏྟཾ ནཱམ; མགྒཀྑཎེ ཝཱ ཝིམུཏྟཉྩེཝ ཝིམུཙྩཏི ཙ, ཕལཀྑཎེ ཝིམུཏྟམེཝ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ མཧཱཔུརིསོ སབྦབནྡྷནཱ ཝིཔྤམུཏྟོ སཱུརིཡརསྨིསམྥུཊྛམིཝ པདུམཾ སུཝིཀསིཏཙིཏྟསནྟཱནོ ཙཏྟཱརི མགྒཉཱཎཱནི, ཙཏྟཱརི ཕལཉཱཎཱནི, ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ, ཙཏུཡོནིཔརིཙྪེདཀཉཱཎཾ, པཉྩགཏིཔརིཙྪེདཀཉཱཎཾ, ཚ ཨསཱདྷཱརཎཉཱཎཱནི, སཀལེ ཙ བུདྡྷགུཎེ ཧཏྠགཏེ ཀཏྭཱ པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ བོདྷིཔལླངྐེ ནིསིནྣོཝ –

‘‘ཨནེཀཛཱཏིསཾསཱརཾ, སནྡྷཱཝིསྶཾ ཨནིབྦིསཾ;

གཧཀཱརཾ གཝེསནྟོ, དུཀྑཱ ཛཱཏི པུནཔྤུནཾ.

གཧཀཱརཀ དིཊྛོསི, པུན གེཧཾ ན ཀཱཧསི;

སབྦཱ ཏེ ཕཱསུཀཱ བྷགྒཱ, གཧཀཱུཊཾ ཝིསངྑཏཾ;

ཝིསངྑཱརགཏཾ ཙིཏྟཾ, ཏཎྷཱནཾ ཁཡམཛ྄ཛྷགཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༥༣, ༡༥༤);

‘‘ཨཡོགྷནཧཏསྶེཝ, ཛལཏོ ཛཱཏཝེདསོ;

ཨནུཔུབྦཱུཔསནྟསྶ, ཡཐཱ ན ཉཱཡཏེ གཏི.

ཨེཝཾ སམྨཱཝིམུཏྟཱནཾ, ཀཱམབནྡྷོགྷཏཱརིནཾ;

པཉྙཱཔེཏུཾ གཏི ནཏྠི, པཏྟཱནཾ ཨཙལཾ སུཁ’’ནྟི. (ཨུདཱ. ༨༠);

ཨེཝཾ མནསི ཀརོནྟོ སརདེ སཱུརིཡོ ཝིཡ, པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ ཙ ཝིརོཙིཏྠཱཏི.

དུཏིཡབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྲཧྨཡཱཙནཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༤. ཏཏིཡབྷཱཎཝཱརེ ¶ ¶ ཡཾནཱུནཱཧཾ དྷམྨཾ དེསེཡྻནྟི ཡདི པནཱཧཾ དྷམྨཾ དེསེཡྻཾ. ཨཡཾ པན ཝིཏཀྐོ ཀདཱ ཨུཔྤནྣོཏི? བུདྡྷབྷཱུཏསྶ ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ. སོ ཀིར བུདྡྷོ ཧུཏྭཱ སཏྟཱཧཾ བོདྷིཔལླངྐེ ནིསཱིདི, སཏྟཱཧཾ བོདྷིཔལླངྐཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི, སཏྟཱཧཾ རཏནཙངྐམེ ཙངྐམི, སཏྟཱཧཾ རཏནགབྦྷེ དྷམྨཾ ཝིཙིནནྟོ ནིསཱིདི, སཏྟཱཧཾ ཨཛཔཱལནིགྲོདྷེ ནིསཱིདི, སཏྟཱཧཾ མུཙལིནྡེ ནིསཱིདི, སཏྟཱཧཾ རཱཛཱཡཏནེ ནིསཱིདི. ཏཏོ ཨུཊྛཱཡ ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ པུན ཨཱགནྟྭཱ ཨཛཔཱལནིགྲོདྷེ ནིསིནྣམཏྟསྶེཝ ¶ སབྦབུདྡྷཱནཾ ཨཱཙིཎྞསམཱཙིཎྞོ ཨཡཉྩེཝ ཨིཏོ ཨནནྟརོ ཙ ཝིཏཀྐོ ཨུཔྤནྣོཏི.

ཏཏྠ ཨདྷིགཏོཏི པཊིཝིདྡྷོ. དྷམྨོཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨོ. གམྦྷཱིརོཏི ཨུཏྟཱནབྷཱཝཔཊིཀྑེཔཝཙནམེཏཾ. དུདྡསོཏི གམྦྷཱིརཏྟཱཝ དུདྡསོ དུཀྑེན དཊྛབྦོ, ན སཀྐཱ སུཁེན དཊྛུཾ. དུདྡསཏྟཱཝ དུརནུབོདྷོ དུཀྑེན ཨཝབུཛ྄ཛྷིཏབྦོ, ན སཀྐཱ སུཁེན ཨཝབུཛ྄ཛྷིཏུཾ. སནྟོཏི ནིབྦུཏོ. པཎཱིཏོཏི ཨཏཔྤཀོ. ཨིདཾ དྭཡཾ ལོཀུཏྟརམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཏཀྐཱཝཙརོཏི ཏཀྐེན ཨཝཙརིཏབྦོ ཨོགཱཧིཏབྦོ ན ཧོཏི, ཉཱཎེནེཝ ཨཝཙརིཏབྦོ. ནིཔུཎོཏི སཎྷོ. པཎྜིཏཝེདནཱིཡོཏི སམྨཱཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣེཧི པཎྜིཏེཧི ཝེདིཏབྦོ. ཨཱལཡརཱམཱཏི སཏྟཱ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཨལླཱིཡནྟི, ཏསྨཱ ཏེ ཨཱལཡཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཨཱལཡནྟི, ཏསྨཱ ཨཱལཡཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཏེཧི ཨཱལཡེཧི རམནྟཱིཏི ཨཱལཡརཱམཱ. ཨཱལཡེསུ རཏཱཏི ཨཱལཡརཏཱ. ཨཱལཡེསུ སུཊྛུ མུདིཏཱཏི ཨཱལཡསམྨུདིཏཱ. ཡཐེཝ ཧི སུསཛྫིཏཾ པུཔྥཕལབྷརིཏརུཀྑཱདིསམྤནྣཾ ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛོ རཱཛཱ ཏཱཡ ཏཱཡ སམྤཏྟིཡཱ རམཏི, པམུདིཏོ ཨཱམོདིཏོ ཧོཏི, ན ཨུཀྐཎྛཏི, སཱཡཾ ནིཀྑམིཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨེཝམིམེཧིཔི ཀཱམཱལཡཏཎྷཱལཡེཧི སཏྟཱ རམནྟི, སཾསཱརཝཊྚེ པམུདིཏཱ ཨནུཀྐཎྛིཏཱ ཝསནྟི. ཏེན ནེསཾ བྷགཝཱ དུཝིདྷམྤི ཨཱལཡཾ ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཾ ཝིཡ དསྶེནྟོ – ‘‘ཨཱལཡརཱམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཏསྶ ཋཱནཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཡཾ ཨིད’’ནྟི, པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཡོ ཨཡ’’ནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདོཏི ཨིམེསཾ པཙྩཡཱ ཨིདཔྤཙྩཡཱ, ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨེཝ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ, ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ ཙ སཱ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཙཱཏི ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. སངྑཱརཱདིཔཙྩཡཱནཾ ¶ ཨཝིཛྫཱདཱིནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སབྦསངྑཱརསམཐོཏིཨཱདི སབྦཾ ནིབྦཱནམེཝ. ཡསྨཱ ཧི ཏཾ ཨཱགམྨ སབྦསངྑཱརཝིཔྥནྡིཏཱནི སམྨནྟི ¶ ཝཱུཔསམྨནྟི ཏསྨཱ – ‘‘སབྦསངྑཱརསམཐོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ ཙ ཏཾ ཨཱགམྨ སབྦེ ཨུཔདྷཡོ པཊིནིསྶཊྛཱ ཧོནྟི, སབྦཱ ཏཎྷཱ ཁཱིཡནྟི ¶ , སབྦེ ཀིལེསརཱགཱ ཝིརཛྫནྟི, སབྦཾ དུཀྑཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨཱ ‘‘སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཱཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. སཱ པནེསཱ ཏཎྷཱ བྷཝེན བྷཝཾ, ཕལེན ཝཱ སདྡྷིཾ ཀམྨཾ ཝིནཏི སཾསིབྦཏཱིཏི ཀཏྭཱ ཝཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཏོ ཝཱནཏོ ནིཀྑནྟནྟི ནིབྦཱནཾ. སོ མམསྶ ཀིལམཐོཏི ཡཱ ཨཛཱནནྟཱནཾ དེསནཱ ནཱམ, སོ མམ ཀིལམཐོ ཨསྶ, སཱ མམ ཝིཧེསཱ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཀཱཡཀིལམཐོ ཙེཝ ཀཱཡཝིཧེསཱ ཙ ཨསྶཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཙིཏྟེ པན ཨུབྷཡམྤེཏཾ བུདྡྷཱནཾ ནཏྠི.

༦༥. ཨཔིསྶཱུཏི ཨནུབྲཱུཧནཏྠེ ནིཔཱཏོ. སོ – ‘‘ན ཀེཝལཾ ཨེཏདཧོསི, ཨིམཱཔི གཱཐཱ པཊིབྷཾསཱུ’’ཏི དཱིཔེཏི. ཝིཔསྶིནྟིཨཱདཱིསུ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨནཙྪརིཡཱཏི ཨནུཨཙྪརིཡཱ. པཊིབྷཾསཱུཏི པཊིབྷཱནསངྑཱཏསྶ ཉཱཎསྶ གོཙརཱ ཨཧེསུཾ, པརིཝིཏཀྐཡིཏབྦཏཾ པཱཔུཎིཾསུ.

ཀིཙྪེནཱཏི དུཀྑེན, ན དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ. བུདྡྷཱནཉྷི ཙཏྟཱརོཔི མགྒཱ སུཁཔཊིཔདཱཝ ཧོནྟི. པཱརམཱིཔཱུརཎཀཱལེ པན སརཱགསདོསསམོཧསྶེཝ སཏོ ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ཡཱཙཀཱནཾ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ གལལོཧིཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ སུཨཉྫིཏཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཀུལཝཾསཔདཱིཔཀཾ པུཏྟཾ མནཱཔཙཱརིནིཾ བྷརིཡནྟི ཨེཝམཱདཱིནི དེནྟསྶ ཨཉྙཱནི ཙ ཁནྟིཝཱདིསདིསེསུ ཨཏྟབྷཱཝེསུ ཚེཛྫབྷེཛྫཱདཱིནི པཱཔུཎནྟསྶ ཨཱགམནཱིཡཔཊིཔདཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཧལནྟི ཨེཏྠ ཧཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ, ཨལནྟི ཨཏྠོ. པཀཱསིཏུནྟི དེསེཏུཾ; ཨེཝཾ ཀིཙྪེན ཨདྷིགཏསྶ དྷམྨསྶ ཨལཾ དེསེཏུཾ; ཀོ ཨཏྠོ དེསིཏེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. རཱགདོསཔརེཏེཧཱིཏི རཱགདོསཕུཊྛེཧི རཱགདོསཱནུགཏེཧི ཝཱ.

པཊིསོཏགཱམིནྟི ནིཙྩཱདཱིནཾ པཊིསོཏཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱསུབྷནྟི ཨེཝཾ གཏཾ ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ. རཱགརཏྟཱཏི ཀཱམརཱགེན བྷཝརཱགེན དིཊྛིརཱགེན ཙ རཏྟཱ. ན དཀྑནྟཱིཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱ ཨསུབྷནྟི ཨིམིནཱ སབྷཱཝེན ན པསྶིསྶནྟི ¶ , ཏེ ཨཔསྶནྟེ ཀོ སཀྑིསྶཏི ཨེཝཾ གཱཧཱཔེཏུཾ? ཏམོཁནྡྷེན ཨཱཝུཊཱཏི ¶ ཨཝིཛྫཱརཱསིནཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠཊཱ.

ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡཱཏི ནིརུསྶུཀྐབྷཱཝེན, ཨདེསེཏུཀཱམཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ པནསྶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམི? ནནུ ཨེས – ‘‘མུཏྟོ མོཙེསྶཱམཱི, ཏིཎྞོ ཏཱརེསྶཱམི’’,

‘‘ཀིཾ ¶ མེ ཨཉྙཱཏཝེསེན, དྷམྨཾ སཙྪིཀཏེནིདྷ;

སབྦཉྙུཏཾ པཱཔུཎིཏྭཱ, སནྟཱརེསྶཾ སདེཝཀ’’ནྟི.

པཏྠནཾ ཀཏྭཱ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོཏི. སཙྩམེཏཾ, པཙྩཝེཀྑཎཱནུབྷཱཝེན པནསྶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམི. ཏསྶ ཧི སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྟཱནཾ ཀིལེསགཧནཏཾ དྷམྨསྶ ཙ གམྦྷཱིརཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ སཏྟཱནཾ ཀིལེསགཧནཏཱ ཙ དྷམྨགམྦྷཱིརཏཱ ཙ སབྦཱཀཱརེན པཱཀཊཱ ཛཱཏཱ. ཨཐསྶ – ‘‘ཨིམེ སཏྟཱ ཀཉྫིཀཔུཎྞལཱབུ ཝིཡ ཏཀྐབྷརིཏཙཱཊི ཝིཡ ཝསཱཏེལཔཱིཏཔིལོཏིཀཱ ཝིཡ ཨཉྫནམཀྑིཏཧཏྠཱ ཝིཡ ཀིལེསབྷརིཏཱ ཨཏིསཾཀིལིཊྛཱ རཱགརཏྟཱ དོསདུཊྛཱ མོཧམཱུལ༹ྷཱ, ཏེ ཀིཾ ནཱམ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶནྟཱི’’ཏི ཙིནྟཡཏོ ཀིལེསགཧནཔཙྩཝེཀྑཎཱནུབྷཱཝེནཱཔི ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམི.

‘‘ཨཡཉྩ དྷམྨོ པཐཝཱིསནྡྷཱརཀཨུདཀཀྑནྡྷོ ཝིཡ གམྦྷཱིརོ, པབྦཏེན པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཋཔིཏོ སཱསཔོ ཝིཡ དུདྡསོ, སཏདྷཱ བྷིནྣསྶ ཝཱལསྶ ཀོཊིཡཱ ཀོཊིཾ པཊིཔཱདནཾ ཝིཡ དུརནུབོདྷོ, ནནུ མཡཱ ཧི ཨིམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཝཱཡམནྟེན ཨདིནྣཾ དཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨརཀྑིཏཾ སཱིལཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཔརིཔཱུརིཏཱ ཀཱཙི པཱརམཱི ནཱམ ནཏྠི. ཏསྶ མེ ནིརུསྶཱཧཾ ཝིཡ མཱརབལཾ ཝིདྷམནྟསྶཱཔི པཐཝཱི ན ཀམྤིཏྠ, པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི ན ཀམྤིཏྠ, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷེནྟསྶཱཔི ན ཀམྤིཏྠ, པཙྪིམཡཱམེ པན པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟསྶེཝ མེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤིཏྠ. ཨིཏི མཱདིསེནཱཔི ཏིཀྑཉཱཎེན ཀིཙྪེནེཝཱཡཾ དྷམྨོ པཊིཝིདྡྷོ ཏཾ ལོཀིཡམཧཱཛནཱ ཀཐཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶནྟཱི’’ཏི དྷམྨགམྦྷཱིརཏཱཔཙྩཝེཀྑཎཱནུབྷཱཝེནཱཔི ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཔིཙ ¶ བྲཧྨུནཱ ཡཱཙིཏེ དེསེཏུཀཱམཏཱཡཔིསྶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ¶ ནམི. ཛཱནཱཏི ཧི བྷགཝཱ – ‘‘མམ ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡ ཙིཏྟེ ནམམཱནེ མཾ མཧཱབྲཧྨཱ དྷམྨདེསནཾ ཡཱཙིསྶཏི, ཨིམེ ཙ སཏྟཱ བྲཧྨགརུཀཱ, ཏེ ‘སཏྠཱ ཀིར དྷམྨཾ ན དེསེཏུཀཱམོ ཨཧོསི, ཨཐ ནཾ མཧཱབྲཧྨཱ ཡཱཙིཏྭཱ དེསཱཔེསི, སནྟོ ཝཏ བྷོ དྷམྨོ, པཎཱིཏོ ཝཏ བྷོ དྷམྨོ’ཏི མཉྙམཱནཱ སུསྶཱུསིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨིམམྤིསྶ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡ ཙིཏྟཾ ནམི, ནོ དྷམྨདེསནཱཡཱཏི ཝེདིཏབྦཾ.

༦༦. ཨཉྙཏརསྶཱཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘ཨཉྙཏརོ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨཐ ཁོ ཨིམསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ ཛེཊྛཀམཧཱབྲཧྨཱ ཨེསོཏི ཝེདིཏབྦོ. ནསྶཏི ཝཏ བྷོ ལོཀོཏི སོ ཀིར ཨིམཾ སདྡཾ ཏཐཱ ནིཙྪཱརེསི, ཡཐཱ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུབྲཧྨཱནོ སུཏྭཱ སབྦེ སནྣིཔཏིཾསུ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ¶ ཡསྨིཾ ནཱམ ལོཀེ. པུརཏོ པཱཏུརཧོསཱིཏི ཏེཧི དསཧི བྲཧྨསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ པཱཏུརཧོསི. ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀཱཏི པཉྙཱམཡེ ཨཀྑིམྷི ཨཔྤཾ པརིཏྟཾ རཱགདོསམོཧརཛཾ ཨེཏེསཾ, ཨེཝཾ སབྷཱཝཱཏི ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀཱ. ཨསྶཝནཏཱཏི ཨསྶཝནཏཱཡ. བྷཝིསྶནྟཱིཏི པུརིམབུདྡྷེསུ དསཔུཉྙཀིརིཡཝཏྠུཝསེན ཀཏཱདྷིཀཱརཱ པརིཔཱཀགཏཱ པདུམཱནི ཝིཡ སཱུརིཡརསྨིསམྥསྶཾ, དྷམྨདེསནཾཡེཝ ཨཱཀངྑམཱནཱ ཙཏུཔྤདིཀགཱཐཱཝསཱནེ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམནཱརཧཱ ན ཨེཀོ, ན དྭེ, ཨནེཀསཏསཧསྶཱ དྷམྨསྶ ཨཉྙཱཏཱརོ བྷཝིསྶནྟཱིཏི དསྶེཏི.

༦༩. ཨཛ྄ཛྷེསནནྟི ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙནཾ. བུདྡྷཙཀྑུནཱཏི ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཉཱཎེན ཙ ཨཱསཡཱནུསཡཉཱཎེན ཙ. ཨིམེསཉྷི དྭིནྣཾ ཉཱཎཱནཾ ‘‘བུདྡྷཙཀྑཱུ’’ཏི ནཱམཾ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ‘‘སམནྟཙཀྑཱུ’’ཏི, ཏིཎྞཾ མགྒཉཱཎཱནཾ ‘‘དྷམྨཙཀྑཱུ’’ཏི. ཨཔྤརཛཀྑེཏིཨཱདཱིསུ ཡེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཉྙཱཙཀྑུམྷི རཱགཱདིརཛཾ ཨཔྤཾ, ཏེ ཨཔྤརཛཀྑཱ. ཡེསཾ ཏཾ མཧནྟཾ, ཏེ མཧཱརཛཀྑཱ. ཡེསཾ སདྡྷཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཏིཀྑཱནི, ཏེ ཏིཀྑིནྡྲིཡཱ. ཡེསཾ ཏཱནི མུདཱུནི, ཏེ མུདིནྡྲིཡཱ. ཡེསཾ ཏེཡེཝ སདྡྷཱདཡོ ཨཱཀཱརཱ སུནྡརཱ, ཏེ སྭཱཀཱརཱ. ཡེ ཀཐིཏཀཱརཎཾ སལླཀྑེནྟི, སུཁེན སཀྐཱ ཧོནྟི ཝིཉྙཱཔེཏུཾ, ཏེ སུཝིཉྙཱཔཡཱ. ཡེ པརལོཀཉྩེཝ ཝཛྫཉྩ བྷཡཏོ པསྶནྟི, ཏེ པརལོཀཝཛྫབྷཡདསྶཱཝིནོ ནཱམ.

ཨཡཾ ¶ ¶ པནེཏྠ པཱལི༹ – ‘‘སདྡྷོ པུགྒལོ ཨཔྤརཛཀྑོ, ཨསྶདྡྷོ པུགྒལོ མཧཱརཛཀྑོ.… ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ…པེ… ཀུསཱིཏོ… ཨུཔཊྛིཏསྶཏི… མུཊྛསྶཏི… སམཱཧིཏོ… ཨསམཱཧིཏོ… པཉྙཝཱ… དུཔྤཉྙོ པུགྒལོ མཧཱརཛཀྑོ. ཏཐཱ སདྡྷོ པུགྒལོ ཏིཀྑིནྡྲིཡོ…པེ… པཉྙཝཱ པུགྒལོ པརལོཀཝཛྫབྷཡདསྶཱཝཱི, དུཔྤཉྙོ པུགྒལོ ན པརལོཀཝཛྫབྷཡདསྶཱཝཱི. ལོཀོཏི ཁནྡྷལོཀོ, དྷཱཏུལོཀོ, ཨཱཡཏནལོཀོ, སམྤཏྟིབྷཝལོཀོ, ཝིཔཏྟིབྷཝལོཀོ, སམྤཏྟིསམྦྷཝལོཀོ, ཝིཔཏྟིསམྦྷཝལོཀོ. ཨེཀོ ལོཀོ – སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ. དྭེ ལོཀཱ – ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ. ཏཡོ ལོཀཱ – ཏིསྶོ ཝེདནཱ. ཙཏྟཱརོ ལོཀཱ – ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ. པཉྩ ལོཀཱ – པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. ཚ ལོཀཱ – ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི. སཏྟ ལོཀཱ – སཏྟ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ. ཨཊྛ ལོཀཱ – ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱ. ནཝ ལོཀཱ – ནཝ སཏྟཱཝཱསཱ. དས ལོཀཱ – དསཱཡཏནཱནི. དྭཱདས ལོཀཱ – དྭཱདསཱཡཏནཱནི. ཨཊྛཱརས ལོཀཱ – ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ. ཝཛྫནྟི སབྦེ ཀིལེསཱ ཝཛྫཾ, སབྦེ དུཙྩརིཏཱ ཝཛྫཾ, སབྦེ ཨབྷིསངྑཱརཱ ཝཛྫཾ, སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨཱ ཝཛྫཾ. ཨིཏི ཨིམསྨིཉྩ ལོཀེ ཨིམསྨིཉྩ ཝཛྫེ ཏིབྦཱ བྷཡསཉྙཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཀྑིཏྟཱསིཀེ ཝདྷཀེ ¶ . ཨིམེཧི པཉྙཱསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི ཨིམཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཛཱནཱཏི པསྶཏི ཨཉྙཱཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ཨིདཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟེ ཉཱཎ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༡༡༢).

ཨུཔྤལིནིཡནྟི ཨུཔྤལཝནེ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནྟོནིམུགྒཔོསཱིནཱིཏི ཡཱནི ཨཉྙཱནིཔི པདུམཱནི ཨནྟོནིམུགྒཱནེཝ པོསཡནྟི. ཨུདཀཾ ཨཙྩུགྒམྨ ཋིཏཱནཱིཏི ཨུདཀཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཱནི. ཏཏྠ ཡཱནི ཨཙྩུགྒམྨ ཋིཏཱནི, ཏཱནི སཱུརིཡརསྨིསམྥསྶཾ ཨཱགམཡམཱནཱནི ཋིཏཱནི ཨཛྫ པུཔྥནཀཱནི. ཡཱནི སམོདཀཾ ཋིཏཱནི, ཏཱནི སྭེ པུཔྥནཀཱནི. ཡཱནི ཨུདཀཱནུགྒཏཱནི ཨནྟོཨུདཀཔོསཱིནི, ཏཱནི ཏཏིཡདིཝསེ པུཔྥནཀཱནི. ཨུདཀཱ པན ཨནུགྒཏཱནི ཨཉྙཱནིཔི སརོཛཨུཔྤལཱདཱིནི ནཱམ ¶ ཨཏྠི, ཡཱནི ནེཝ པུཔྥིསྶནྟི, མཙྪཀཙྪཔབྷཀྑཱནེཝ བྷཝིསྶནྟི, ཏཱནི པཱལི༹ཾ ནཱརཱུལ༹ྷཱནི. ཨཱཧརིཏྭཱ པན དཱིཔེཏབྦཱནཱིཏི དཱིཔིཏཱནི. ཡཐེཝ ཧི ཏཱནི ཙཏུབྦིདྷཱནི པུཔྥཱནི, ཨེཝམེཝ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ, ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ, ནེཡྻོ, པདཔརམོཏི ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ. ཏཏྠ ཡསྶ ¶ པུགྒལསྶ སཧ ཨུདཱཧཊཝེལཱཡ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ. ཡསྶ པུགྒལསྶ སངྑིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠེ ཝིབྷཛིཡམཱནེ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ. ཡསྶ པུགྒལསྶ ཨུདྡེསཏོ པརིཔུཙྪཏོ ཡོནིསོམནསིཀརོཏོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ ཨནུཔུབྦེན དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ནེཡྻོ. ཡསྶ པུགྒལསྶ བཧུམྤི སུཎཏོ བཧུམྤི བྷཎཏོ བཧུམྤི གཎྷཏོ བཧུམྤི དྷཱརཡཏོ བཧུམྤི ཝཱཙཡཏོ ན ཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ པདཔརམོ (པུ. པ. ༡༤༨, ༡༤༩, ༡༥༠, ༡༥༡).

ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུཔྤལཝནཱདིསདིསཾ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ – ‘‘ཨཛྫ པུཔྥནཀཱནི ཝིཡ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ, སྭེ པུཔྥནཀཱནི ཝིཡ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ, ཏཏིཡདིཝསེ པུཔྥནཀཱནི ཝིཡ ནེཡྻོ, མཙྪཀཙྪཔབྷཀྑཱནི ཝིཡ པདཔརམོ’’ཏི ཨདྡས. པསྶནྟོ ཙ – ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཨཔྤརཛཀྑཱ, ཨེཏྟཀཱ མཧཱརཛཀྑཱ. ཏཏྲཱཔི ཨེཏྟཀཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ’’ཏི ཨེཝཾ སབྦཱཀཱརཏོ ཨདྡས. ཏཏྠ ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཱ ཨཏྠཾ སཱདྷེཏི, པདཔརམཱནཾ ཨནཱགཏེ ཝཱསནཏྠཱཡ ཧོཏི.

ཨཐ བྷགཝཱ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨཏྠཱཝཧཾ དྷམྨདེསནཾ ཝིདིཏྭཱ དེསེཏུཀམྱཏཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པུན ཏེ སབྦེསུཔི ཏཱིསུ བྷཝེསུ སབྦེ སཏྟེ བྷབྦཱབྷབྦཝསེན དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཨཀཱསི. ཡེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡེ ཏེ སཏྟཱ ཀམྨཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱ, ཝིཔཱཀཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱ, ཀིལེསཱཝརཎེན ¶ སམནྣཱགཏཱ, ཨསྶདྡྷཱ ཨཙྪནྡིཀཱ དུཔྤཉྙཱ ཨབྷབྦཱ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ, ཨིམེ ཏེ སཏྟཱ ཨབྷབྦཱ. ཀཏམེ སཏྟཱ བྷབྦཱ? ཡེ ཏེ སཏྟཱ ན ཀམྨཱཝརཎེན…པེ…ཨིམེ ཏེ སཏྟཱ བྷབྦཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༢༧; པཊི. མ. ༡.༡༡༤).

ཏཏྠ སབྦེཔི ཨབྷབྦཔུགྒལེ ¶ པཧཱཡ བྷབྦཔུགྒལེཡེཝ ཉཱཎེན པརིགྒཧེཏྭཱ – ‘‘ཨེཏྟཀཱ རཱགཙརིཏཱ, ཨེཏྟཀཱ དོསམོཧཝིཏཀྐསདྡྷཱབུདྡྷིཙརིཏཱ’’ཏི ཚ ཀོཊྛཱསེ ཨཀཱསི. ཨེཝཾ ཀཏྭཱ – ‘‘དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི ¶ . བྲཧྨཱ ཏཾ ཉཏྭཱ སོམནསྶཛཱཏོ བྷགཝནྟཾ གཱཐཱཧི ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཨཐ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱབྲཧྨཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༧༠. ཏཏྠ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཱིཏི ཨདྷིཨབྷཱསི, ཨདྷིཀིཙྩ ཨཱརབྦྷ ཨབྷཱསཱིཏི ཨཏྠོ.

སེལེ ཡཐཱ པབྦཏམུདྡྷནིཊྛིཏོཏི སེལམཡེ ཨེཀགྒྷནེ པབྦཏམུདྡྷནི ཡཐཱཋིཏོཝ, ན ཧི ཏཏྠ ཋིཏསྶ དསྶནཏྠཾ གཱིཝུཀྑིཔནཔསཱརཎཱདིཀིཙྩཾ ཨཏྠི. ཏཐཱུཔམནྟི ཏཔྤཊིབྷཱགཾ སེལཔབྦཏཱུཔམཾ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ, ཡཐཱ སེལཔབྦཏམུདྡྷནི ཡཐཱཋིཏོཝ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ སམནྟཏོ ཛནཏཾ པསྶེཡྻ, ཏཐཱ ཏྭམྤི སུམེདྷ, སུནྡརཔཉྙསབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སམནྟཙཀྑུ བྷགཝཱ དྷམྨམཡཾ པཉྙཱམཡཾ པཱསཱདམཱརུཡ྄ཧ སཡཾ ཨཔེཏསོཀོ སོཀཱཝཏིཎྞཾ ཛཱཏིཛརཱབྷིབྷཱུཏཾ ཛནཏཾ ཨཔེཀྑསྶུ, ཨུཔདྷཱརཡ ཨུཔཔརིཀྑ.

ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡཐཱ ཧི པབྦཏཔཱདེ སམནྟཱ མཧནྟཾ ཁེཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཀེདཱརཔཱལཱི༹སུ ཀུཊིཀཱཡོ ཀཏྭཱ རཏྟིཾ ཨགྒིཾ ཛཱལེཡྻུཾ. ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཉྩ ཨནྡྷཀཱརཾ ཨསྶ. ཨཐསྶ པབྦཏསྶ མཏྠཀེ ཋཏྭཱ ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ བྷཱུམིཾ ཨོལོཀཡཏོ ནེཝ ཁེཏྟཾ, ན ཀེདཱརཔཱལི༹ཡོ, ན ཀུཊིཡོ, ན ཏཏྠ སཡིཏམནུསྶཱ པཉྙཱཡེཡྻུཾ, ཀུཊིཀཱསུ པན ཨགྒིཛཱལམཏྟམེཝ པཉྙཱཡེཡྻ. ཨེཝཾ དྷམྨཔཱསཱདམཱརུཡ྄ཧ སཏྟནིཀཱཡཾ ཨོལོཀཡཏོ ཏཐཱགཏསྶ ཡེ ཏེ ཨཀཏཀལྱཱཎཱ སཏྟཱ, ཏེ ཨེཀཝིཧཱརེ དཀྑིཎཛཱཎུཔསྶེ ནིསིནྣཱཔི བུདྡྷཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ ནཱགཙྪནྟི, རཏྟིཾ ཁིཏྟསརཱ ཝིཡ ཧོནྟི. ཡེ པན ཀཏཀལྱཱཎཱ ཝེནེཡྻཔུགྒལཱ, ཏེ ཏསྶ དཱུརེ ཋིཏཱཔི ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི, སོ ཨགྒི ཝིཡ ཧིམཝནྟཔབྦཏོ ཝིཡ ཙ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘དཱུརེ སནྟོ པཀཱསེནྟི, ཧིམཝནྟོཝ པབྦཏོ;

ཨསནྟེཏྠ ན དིསྶནྟི, རཏྟིཾ ཁིཏྟཱ ཡཐཱ སརཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༣༠༤);

ཨུཊྛེཧཱིཏི ¶ ¶ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཏྠཾ ཙཱརིཀཙརཎཾ ཡཱཙནྟོ བྷཎཏི. ཝཱིརཱཏིཨཱདཱིསུ བྷགཝཱ ཝཱིརིཡཝནྟཏཱཡ ཝཱིརོ, དེཝཔུཏྟམཙྩུཀིལེསམཱརཱནཾ ཝིཛིཏཏྟཱ ¶ ཝིཛིཏསངྒཱམོ, ཛཱཏིཀནྟརཱདིནིཏྠརཎཏྠཱཡ ཝེནེཡྻསཏྠཝཱཧནསམཏྠཏཱཡ སཏྠཝཱཧོ, ཀཱམཙྪནྡཨིཎསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཨཎཎོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༧༡. ཨཔཱརུཏཱཏི ཝིཝཊཱ. ཨམཏསྶ དྭཱརཱཏི ཨརིཡམགྒོ. སོ ཧི ཨམཏསངྑཱཏསྶ ནིབྦཱནསྶ དྭཱརཾ. སོ མཡཱ ཝིཝརིཏྭཱ ཋཔིཏོཏི དསྶེཏི. པམུཉྩནྟུ སདྡྷནྟི སབྦེ ཨཏྟནོ སདྡྷཾ པམུཉྩནྟུ ཝིསྶཛྫེནྟུ. པཙྪིམཔདདྭཡེ ཨཡམཏྠོ, ཨཧཉྷི ཨཏྟནོ པགུཎཾ སུཔྤཝཏྟིཏམྤི ཨིམཾ པཎཱིཏཾ ཨུཏྟམཾ དྷམྨཾ ཀཱཡཝཱཙཱཀིལམཐསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ན བྷཱསིཾ, ཨིདཱནི པན སབྦེ ཛནཱ སདྡྷཱབྷཱཛནཾ ཨུཔནེནྟུ, པཱུརེསྶཱམི ཏེསཾ སངྐཔྤནྟི.

ཨགྒསཱཝཀཡུགཝཎྞནཱ

༧༣. བོདྷིརུཀྑམཱུལེཏི བོདྷིརུཀྑསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨཛཔཱལནིགྲོདྷེ ཨནྟརཧིཏོཏི ཨཏྠོ. ཁེམེ མིགདཱཡེཏི ཨིསིཔཏནཾ ཏེན སམཡེན ཁེམཾ ནཱམ ཨུཡྻཱནཾ ཧོཏི, མིགཱནཾ པན ཨབྷཡཝཱསཏྠཱཡ དིནྣཏྟཱ མིགདཱཡོཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཁེམེ མིགདཱཡེ’’ཏི. ཡཐཱ ཙ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ, ཨེཝཾ ཨཉྙེཔི བུདྡྷཱ པཋམཾ དྷམྨདེསནཏྠཱཡ གཙྪནྟཱ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཏཏྠེཝ ཨོཏརནྟི. ཨམྷཱཀཾ པན བྷགཝཱ ཨུཔཀསྶ ཨཱཛཱིཝཀསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨུཔཀོ ཨིམཾ ཨདྡྷཱནཾ པཊིཔནྣོ, སོ མཾ དིསྭཱ སལླཔིཏྭཱ གམིསྶཏི. ཨཐ པུན ནིབྦིནྡནྟོ ཨཱགམྨ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨཊྛཱརསཡོཛནམགྒཾ པདསཱཝ ཨགམཱསི. དཱཡཔཱལཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི དིསྭཱཝ པུནཔྤུནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཨཡྻོ ནོ, བྷནྟེ, ཨཱགཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨུཔགཏཾ ཨཱམནྟེསི.

༧༥-༦. ཨནུཔུབྦིཾ ཀཐནྟི དཱནཀཐཾ, དཱནཱནནྟརཾ སཱིལཾ, སཱིལཱནནྟརཾ སགྒཾ, སགྒཱནནྟརཾ མགྒནྟི ཨེཝཾ ཨནུཔཊིཔཱཊིཀཐཾ ཀཐེསི. ཏཏྠ དཱནཀཐནྟི ཨིདཾ དཱནཾ ནཱམ སུཁཱནཾ ནིདཱནཾ, སམྤཏྟཱིནཾ མཱུལཾ, བྷོགཱནཾ པཏིཊྛཱ, ཝིསམགཏསྶ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏི པརཱཡཎཾ, ཨིདྷལོཀཔརལོཀེསུ དཱནསདིསོ ཨཝསྶཡོ ¶ པཏིཊྛཱ ཨཱརམྨཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏི པརཱཡཎཾ ནཏྠི. ཨིདཉྷི ཨཝསྶཡཊྛེན རཏནམཡསཱིཧཱསནསདིསཾ, པཏིཊྛཱནཊྛེན མཧཱཔཐཝཱིསདིསཾ, ཨཱརམྨཎཊྛེན ¶ ཨཱལམྦནརཛྫུསདིསཾ. ཨིདཉྷི དུཀྑནིཏྠརཎཊྛེན ནཱཝཱ, སམསྶཱསནཊྛེན སངྒཱམསཱུརོ, བྷཡཔརིཏྟཱཎཊྛེན སུསངྑཏནགརཾ, མཙྪེརམལཱདཱིཧི ཨནུཔལིཏྟཊྛེན པདུམཾ, ཏེསཾ ནིདཧནཊྛེན ཨགྒི, དུརཱསདཊྛེན ¶ ཨཱསཱིཝིསོ, ཨསནྟཱསནཊྛེན སཱིཧོ, བལཝནྟཊྛེན ཧཏྠཱི, ཨབྷིམངྒལསམྨཏཊྛེན སེཏཨུསབྷོ, ཁེམནྟབྷཱུམིསམྤཱཔནཊྛེན ཝལཱཧཀཨསྶརཱཛཱ. དཱནཉྷི ལོཀེ སཀྐསམྤཏྟིཾ མཱརསམྤཏྟིཾ བྲཧྨསམྤཏྟིཾ ཙཀྐཝཏྟིསམྤཏྟིཾ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎཾ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ཨབྷིསམྦོདྷིཉཱཎཾ དེཏཱིཏི ཨེཝམཱདིདཱནགུཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཐཾ.

ཡསྨཱ པན དཱནཾ དདནྟོ སཱིལཾ སམཱདཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ཏདནནྟརཾ སཱིལཀཐཾ ཀཐེསི. སཱིལཀཐནྟི སཱིལཾ ནཱམེཏཾ ཨཝསྶཡོ པཏིཊྛཱ ཨཱརམྨཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏི པརཱཡཎཾ. ཨིདྷལོཀཔརལོཀསམྤཏྟཱིནཉྷི སཱིལསདིསོ ཨཝསྶཡོ པཏིཊྛཱ ཨཱརམྨཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏི པརཱཡཎཾ ནཏྠི, སཱིལསདིསོ ཨལངྐཱརོ ནཏྠི, སཱིལཔུཔྥསདིསཾ པུཔྥཾ ནཏྠི, སཱིལགནྡྷསདིསོ གནྡྷོ ནཏྠི, སཱིལཱལངྐཱརེན ཧི ཨལངྐཏཾ སཱིལཀུསུམཔིལ༹ནྡྷནཾ སཱིལགནྡྷཱནུལིཏྟཾ སདེཝཀོཔི ལོཀོ ཨོལོཀེནྟོ ཏིཏྟིཾ ན གཙྪཏཱིཏི ཨེཝམཱདིསཱིལགུཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཐཾ.

ཨིདཾ པན སཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཨཡཾ སགྒོ ལབྦྷཏཱིཏི དསྶེཏུཾ སཱིལཱནནྟརཾ སགྒཀཐཾ ཀཐེསི. སགྒཀཐནྟི ཨཡཾ སགྒོ ནཱམ ཨིཊྛོ ཀནྟོ མནཱཔོ, ནིཙྩམེཏྠ ཀཱིལཱ༹, ནིཙྩཾ སམྤཏྟིཡོ ལབྦྷནྟི, ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ དེཝཱ ནཝུཏིཝསྶསཏསཧསྶཱནི དིབྦསུཁཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ པཊིལབྷནྟི, ཏཱཝཏིཾསཱ ཏིསྶོ ཙ ཝསྶཀོཊིཡོ སཊྛི ཙ ཝསྶསཏསཧསྶཱནཱིཏི ཨེཝམཱདིསགྒགུཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཐཾ. སགྒསམྤཏྟིཾ ཀཐཡནྟཱནཉྷི བུདྡྷཱནཾ མུཁཾ ནཔྤཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སགྒཀཐཾ ཀཐེཡྻ’’ནྟིཨཱདི.

ཨེཝཾ སགྒཀཐཱཡ པལོབྷེཏྭཱ པུན ཧཏྠིཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཏསྶ སོཎྜཾ ཚིནྡནྟོ ཝིཡ – ‘‘ཨཡམྤི སགྒོ ཨནིཙྩོ ཨདྡྷུཝོ, ན ཨེཏྠ ཚནྡརཱགོ ¶ ཀཱཏབྦོ’’ཏི དསྶནཏྠཾ – ‘‘ཨཔྤསྶཱདཱ ཀཱམཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༣༥; ༢.༤༢) ནཡེན ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ¶ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ ཀཐེསི. ཏཏྠ ཨཱདཱིནཝོཏི དོསོ. ཨོཀཱརོཏི ཨཝཀཱརོ ལཱམཀབྷཱཝོ. སཾཀིལེསོཏི ཏེཧི སཏྟཱནཾ སཾསཱརེ སཾཀིལིསྶནཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཀིལིསྶནྟི ཝཏ བྷོ སཏྟཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༣༥༡). ཨེཝཾ ཀཱམཱདཱིནཝེན ཏེཛྫཏྭཱ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ པཀཱསེསི, པབྦཛྫཱཡ གུཎཾ པཀཱསེསཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ ཨམྦཊྛསུཏྟཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡཉྩེཝ ཨུཏྟཱནཏྠཉྩ.

༧༧. ཨལཏྠུནྟི ཀཐཾ ཨལཏྠུཾ? ཨེཧིབྷིཀྑུབྷཱཝེན. བྷགཝཱ ཀིར ཏེསཾ ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརསྶཱུཔནིསྶཡཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨནེཀཱསུ ཛཱཏཱིསུ ཙཱིཝརདཱནཱདཱིནི དིསྭཱ ཨེཐ བྷིཀྑཝོཏིཨཱདིམཱཧ ¶ . ཏེ ཏཱཝདེཝ བྷཎྜཱུ ཀཱསཱཡཝསནཱ ཨཊྛཧི བྷིཀྑུཔརིཀྑཱརེཧི སརཱིརཔཊིམུཀྐེཧེཝ ཝསྶསཏིཀཏྠེརཱ ཝིཡ བྷགཝནྟཾ ནམསྶམཱནཱཝ ནིསཱིདིཾསུ.

སནྡསྶེསཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨིདྷལོཀཏྠཾ སནྡསྶེསི, པརལོཀཏྠཾ སནྡསྶེསི. ཨིདྷལོཀཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨནིཙྩནྟི དསྶེསི, དུཀྑནྟི དསྶེསི, ཨནཏྟཱཏི དསྶེསི, ཁནྡྷེ དསྶེསི, དྷཱཏུཡོ དསྶེསི, ཨཱཡཏནཱནི དསྶེསི, པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ དསྶེསི, རཱུཔཀྑནྡྷསྶ ཨུདཡཾ དསྶེནྟོ པཉྩ ལཀྑཎཱནི དསྶེསི, ཏཐཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷཱདཱིནཾ, ཏཐཱ ཝཡཾ དསྶེནྟོཔི ཨུདཡབྦཡཝསེན པཉྙཱསལཀྑཎཱནི དསྶེསི, པརལོཀཏྠཾ དསྶེནྟོ ནིརཡཾ དསྶེསི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ, པེཏྟིཝིསཡཾ, ཨསུརཀཱཡཾ, ཏིཎྞཾ ཀུསལཱནཾ ཝིཔཱཀཾ, ཚནྣཾ དེཝལོཀཱནཾ, ནཝནྣཾ བྲཧྨལོཀཱནཾ སམྤཏྟིཾ དསྶེསི.

སམཱདཔེསཱིཏི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཏེརསདྷུཏངྒདསཀཐཱཝཏྠུཨཱདིཀེ ཀལྱཱཎདྷམྨེ གཎྷཱཔེསི.

སམུཏྟེཛེསཱིཏི སུཊྛུ ཨུཏྟེཛེསི, ཨབྦྷུསྶཱཧེསི. ཨིདྷལོཀཏྠཉྩེཝ པརལོཀཏྠཉྩ ཏཱསེཏྭཱ ཏཱསེཏྭཱ ཨདྷིགཏཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཀཐེསི. དྭཏྟིཾསཀམྨཀཱརཎཔཉྩཝཱིསཏིམཧཱབྷཡཔྤབྷེདཉྷི ཨིདྷལོཀཏྠཾ བུདྡྷེ བྷགཝཏི ཏཱསེཏྭཱ ཏཱསེཏྭཱ ཀཐཡནྟེ པཙྪཱབཱཧཾ, གཱལ༹ྷབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཙཱཏུམཧཱཔཐེ པཧཱརསཏེན ཏཱལེ༹ཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརེན ¶ ནིཡྻམཱནོ ཝིཡ ཨཱགྷཱཏནབྷཎྜིཀཱཡ ཋཔིཏསཱིསོ ཝིཡ སཱུལེ ཨུཏྟཱསིཏོ ཝིཡ མཏྟཧཏྠིནཱ མདྡིཡམཱནོ ཝིཡ ཙ སཾཝིགྒོ ཧོཏི. པརལོཀཏྠཉྩ ¶ ཀཐཡནྟེ ནིརཡཱདཱིསུ ནིབྦཏྟོ ཝིཡ དེཝལོཀསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཝིཡ ཙ ཧོཏི.

སམྤཧཾསེསཱིཏི པཊིལདྡྷགུཎེན ཙོདེསི, མཧཱནིསཾསཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསཱིཏི ཨཏྠོ.

སངྑཱརཱནཾ ཨཱདཱིནཝནྟི ཧེཊྛཱ པཋམམགྒཱདྷིགམཏྠཾ ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཀཐེསི, ཨིདྷ པན ཨུཔརིམགྒཱདྷིགམཏྠཾ – ‘‘ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ ཨདྡྷུཝཱ ཨནསྶཱསིཀཱ, ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨལམེཝ སབྦསངྑཱརེསུ ནིབྦིནྡིཏུཾ ཨལཾ ཝིརཛྫིཏུཾ ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུ’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཨ. ནི. ༧.༦༦; སཾ. ནི. ༢.༡༣༤) ནཡེན སངྑཱརཱནཾ ཨཱདཱིནཝཉྩ ལཱམཀབྷཱཝཉྩ ཏཔྤཙྩཡཉྩ ཀིལམཐཾ པཀཱསེསི. ཡཐཱ ཙ ཏཏྠ ནེཀྑམྨེ, ཨེཝམིདྷ – ‘‘སནྟམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིབྦཱནཾ ནཱམ པཎཱིཏཾ ཏཱཎཾ ལེཎ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིབྦཱནེ ཨཱནིསཾསཾ པཀཱསེསི.

མཧཱཛནཀཱཡཔབྦཛྫཱཝཎྞནཱ

༧༨. མཧཱཛནཀཱཡོཏི ¶ ཏེསཾཡེཝ དྭིནྣཾ ཀུམཱརཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀཛནཀཱཡོཏི.

༨༠. བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམ, དྷམྨཉྩཱཏི སངྒྷསྶ ཨཔརིཔུཎྞཏྟཱ དྭེཝཱཙིཀམེཝ སརཎམགམཾསུ.

༨༡. ཨལཏྠུནྟི པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨེཧིབྷིཀྑུབྷཱཝེནེཝ ཨལཏྠུཾ. ཨིཏོ ཨནནྟརེ པབྦཛིཏཝཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཙཱརིཀཱཨནུཛཱནནཝཎྞནཱ

༨༥. པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདཱིཏི ཀདཱ ཨུདཔཱདི? སམྦོདྷིཏོ སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི སཏྟ མཱསེ སཏྟ དིཝསེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨུདཔཱདི. བྷགཝཱ ཀིར པིཏུསངྒཧཾ ཀརོནྟོ ཝིཧཱསི. རཱཛཱཔི ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཛེཊྛཔུཏྟོ ནིཀྑམིཏྭཱ བུདྡྷོ ཛཱཏོ, དུཏིཡཔུཏྟོ མེ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨགྒསཱཝཀོ ཛཱཏོ, པུརོཧིཏཔུཏྟོ དུཏིཡཨགྒསཱཝཀོ, ཨིམེ ཙ ཨཝསེསཱ བྷིཀྑཱུ གིཧིཀཱལེཔི མཡ྄ཧཾ པུཏྟམེཝ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཙརིཾསུ. ཨིམེ སབྦེ ཨིདཱནིཔི ¶ མཡ྄ཧཾཡེཝ བྷཱརོ, ཨཧམེཝ ཙ ནེ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི, ཨཉྙེསཾ ཨོཀཱསཾ ན དསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརདྭཱརཀོཊྛཀཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ རཱཛགེཧདྭཱརཱ ཨུབྷཡཏོ ཁདིརཔཱཀཱརཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཀིལཉྫེཧི ཚཱདཱཔེཏྭཱ ཝཏྠེཧི པཊིཙྪཱདཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཙ ཚཱདཱཔེཏྭཱ སུཝཎྞཏཱརཀཝིཙིཏྟཾ སམོལམྦིཏཏཱལཀྑནྡྷམཏྟཾ ཝིཝིདྷཔུཔྥདཱམཝིཏཱནཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཧེཊྛཱ བྷཱུམིཡཾ ཙིཏྟཏྠརཎེཧི ¶ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཨནྟོ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ མཱལཱཝཙྪཀེ པུཎྞགྷཊེ, སཀལམགྒཝཱསཏྠཱཡ ཙ གནྡྷནྟརེ པུཔྥཱནི པུཔྥནྟརེ གནྡྷེ ཙ ཋཔཱཔེཏྭཱ བྷགཝཏོ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེསི.

བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨནྟོསཱཎིཡཱཝ རཱཛགེཧཾགནྟྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ པཙྩཱགཙྪཏི. ཨཉྙོ ཀོཙི དཊྛུམྤི ན ལབྷཏི, ཀུཏོ པན བྷིཀྑཾ ཝཱ དཱཏུཾ, པཱུཛཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ, དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཾ. ནཱགརཱ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཨཛྫ སཏྠུ ལོཀེ ཨུཔྤནྣསྶ སཏྟམཱསཱདྷིཀཱནི སཏྟསཾཝཙྪརཱནི, མཡཉྩ དཊྛུམྤི ན ལབྷཱམ, པགེཝ བྷིཀྑཾ ཝཱ དཱཏུཾ, པཱུཛཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ, དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཾ. རཱཛཱ – ‘མཡ྄ཧམེཝ བུདྡྷོ, མཡ྄ཧམེཝ དྷམྨོ, མཡ྄ཧམེཝ སངྒྷོ’ཏི མམཱཡིཏྭཱ སཡམེཝ ཨུཔཊྛཧི. སཏྠཱ ཙ ཨུཔྤཛྫམཱནོ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ ཨུཔྤནྣོ. ན ཧི རཉྙོཡེཝ ¶ ནིརཡོ ཨུཎྷོ ཨསྶ, ཨཉྙེསཾ ནཱིལུཔྤལཝནསདིསོ. ཏསྨཱ རཱཛཱནཾ ཝདཱམ. སཙེ ནོ སཏྠཱརཾ དེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ དེཏི, རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིཏྭཱཔི སངྒྷཾ གཧེཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོམ. ན སཀྐཱ ཁོ པན སུདྡྷནཱགརེཧེཝ ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ, ཨེཀཾ ཛེཊྛཔུརིསམྤི གཎྷཱམཱ’’ཏི.

ཏེ སེནཱཔཏིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏསྶེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ – ‘‘སཱམི, ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ པཀྑོ ཧོསི, ཨུདཱཧུ རཉྙོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ – ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ པཀྑོ ཧོམི, ཨཔི ཙ ཁོ པན པཋམདིཝསོ མཡ྄ཧཾ དཱཏབྦོ’’ཏི. ཏེ སམྤཊིཙྪིཾསུ. སོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ – ‘‘ནཱགརཱ, དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཀུཔིཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀིམཏྠཾ ཏཱཏཱཏི? སཏྠཱརཾ ཀིར ཏུམྷེཡེཝ ཨུཔཊྛཧཐ, ཨམྷེ ན ལབྷཱམཱཏི. སཙེ ཨིདཱནིཔི ལབྷནྟི, ན ཀུཔྤནྟི, ཨལབྷནྟཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིཏུཀཱམཱ དེཝཱཏི. ཡུཛ྄ཛྷཱམི, ཏཱཏ, ནཱཧཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ དེམཱིཏི. དེཝ ཏུམྷཱཀཾ དཱསཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷཱམཱཏི ཝདནྟི, ཏུམྷེ ཀཾ གཎྷིཏྭཱ ཡུཛ྄ཛྷིསྶཐཱཏི? ནནུ ཏྭཾ སེནཱཔཏཱིཏི? ནཱགརེཧི ཝིནཱ ན ¶ སམཏྠོ ཨཧཾ དེཝཱཏི. ཏཏོ རཱཛཱ – ‘‘བལཝནྟོ ནཱགརཱ, སེནཱཔཏིཔི ཏེསཉྙེཝ པཀྑོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཱནིཔི སཏྟམཱསཱདྷིཀཱནི སཏྟསཾཝཙྪརཱནི མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ དདནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ནཱགརཱ ¶ ན སམྤཊིཙྪིཾསུ. རཱཛཱ – ‘‘ཚ ཝསྶཱནི, པཉྩ, ཙཏྟཱརི, ཏཱིཎི, དྭེ, ཨེཀཝསྶ’’ནྟི ཧཱཔེསི. ཨེཝཾ ཧཱཔེནྟེཔི ན སམྤཊིཙྪིཾསུ. ཨཉྙེ སཏྟ དིཝསེ ཡཱཙི. ནཱགརཱ – ‘‘ཨཏིཀཀྑལ༹ཾ དཱནི རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨནུཛཱནིཾསུ.

རཱཛཱ སཏྟམཱསཱདྷིཀཱནཾ སཏྟནྣཾ སཾཝཙྪརཱནཾ སཛྫིཏཾ དཱནམུཁཾ སཏྟནྣམེཝ དིཝསཱནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཚ དིཝསེ ཀེསཉྩི ཨཔསྶནྟཱནཾཡེཝ དཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ནཱགརེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ – ‘‘སཀྑིསྶཐ, ཏཱཏ, ཨེཝརཱུཔཾ དཱནཾ དཱཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏེཔི – ‘‘ནནུ ཨམྷེཡེཝ ནིསྶཱཡ ཏཾ དེཝསྶ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཝཏྭཱ – ‘‘སཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. རཱཛཱ པིཊྛིཧཏྠེན ཨསྶཱུནི པུཉྪམཱནོ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨཊྛསཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶཾ ཨཉྙསྶ ཝཱརཾ ཨཀཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེསིཾ. ནཱགརཱ ན དཱནི མེ ཨནུཉྙཱཏཱ, ནཱགརཱ ཧི ‘མཡཾ དཱནཾ དཱཏུཾ ན ལབྷཱམཱ’ཏི ཀུཔྤནྟི. བྷགཝཱ སྭེ པཊྛཱཡ ཏེསཾ ཨནུགྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཐ དུཏིཡདིཝསེ སེནཱཔཏི མཧཱདཱནཾ སཛྫེཏྭཱ – ‘‘ཨཛྫ ཡཐཱ ཨཉྙོ ཀོཙི ཨེཀབྷིཀྑམྤི ན དེཏི, ཨེཝཾ རཀྑཐཱ’’ཏི སམནྟཱ པུརིསེ ཋཔེསི. ཏཾ དིཝསཾ སེཊྛིབྷརིཡཱ རོདམཱནཱ དྷཱིཏརཾ ཨཱཧ – ‘‘སཙེ, ཨམྨ, ཏཝ པིཏཱ ཛཱིཝེཡྻ, ཨཛྫཱཧཾ པཋམཾ དསབལཾ བྷོཛེཡྻ’’ནྟི ¶ . སཱ ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ, མཱ ཙིནྟཡི, ཨཧཾ ཏཐཱ ཀརིསྶཱམི ཡཐཱ བུདྡྷཔྤམུཁོ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཋམཾ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ པརིབྷུཉྫིསྶཏཱི’’ཏི. ཏཏོ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཱཡ སུཝཎྞཔཱཏིཡཱ ནིརུདཀཔཱཡཱསསྶ པཱུརེཏྭཱ སཔྤིམདྷུསཀྐརཱདཱིཧི ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨཉྙཱཡ པཱཏིཡཱ པཊིཀུཛྫིཏྭཱ ཏཾ སུམནམཱལཱགུལེ༹ཧི པརིཀྑིཔིཏྭཱ མཱལཱགུལ༹སདིསཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཏོ གཱམཾ པཝིསནཝེལཱཡ སཡམེཝ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ དཱསིགཎཔརིཝུཏཱ ནགརཱ ནིཀྑམི. ཨནྟརཱམགྒེ སེནཱཔཏིཨུཔཊྛཱཀཱ – ‘‘ཨམྨ, མཱ ཨིཏོ ཨགམཱ’’ཏི ཝདནྟི. མཧཱཔུཉྙཱ ནཱམ མནཱཔཀཐཱ ཧོནྟི, ན ཙ ཏེསཾ པུནཔྤུནཾ བྷཎནྟཱནཾ ཀཐཱ པཊིཀྑིཔིཏུཾ སཀྐཱ ཧོཏི. སཱ – ‘‘ཙཱུལ༹པིཏཱ མཧཱཔིཏཱ མཱཏུལཱ ཀིསྶ ཏུམྷེ གནྟུཾ ན དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སེནཱཔཏིནཱ ¶ – ‘‘ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ དཱཏུཾ མཱ དེཐཱ’’ཏི ཋཔིཏམྷ ཨམྨཱཏི. ཀིཾ པན མེ ཧཏྠེ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ པསྶཐཱཏི? མཱལཱགུལ༹ཾ པསྶཱམཱཏི ¶ . ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ སེནཱཔཏི མཱལཱགུལ༹པཱུཛམྤི ཀཱཏུཾ ན དེཏཱིཏི? དེཏི, ཨམྨཱཏི. ཏེན ཧི, ཨཔེཐ, ཨཔེཐཱཏི བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཱལཱགུལ༹ཾ གཎྷཱཔེཐ བྷགཝཱཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ ཨེཀཾ སེནཱཔཏིསྶུཔཊྛཱཀཾ ཨོལོཀེཏྭཱ མཱལཱགུལ༹ཾ གཎྷཱཔེསི. སཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ, བྷཝཱབྷཝེ ནིབྦཏྟིཡཾ མེ སཏི པརིཏསྶནཛཱིཝིཏཾ ནཱམ མཱ ཧོཏུ, ཨཡཾ སུམནམཱལཱ ཝིཡ ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ པིཡཱཝ ཧོམི, ནཱམེན ཙ སུམནཱ ཡེཝཱ’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ སཏྠཱརཱ – ‘‘སུཁིནཱི ཧོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

བྷགཝཱ སེནཱཔཏིསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདི. སེནཱཔཏི ཡཱགུཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔགཉྪི, སཏྠཱ པཏྟཾ པིདཧི. ནིསིནྣོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུསངྒྷོཏི. ཨཏྠི ནོ ཨེཀོ ཨནྟརཱ པིཎྜཔཱཏོ ལདྡྷོཏི. སོ མཱལཾ ཨཔནེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ ཨདྡས. ཙཱུལུ༹པཊྛཱཀོ ཨཱཧ – ‘‘སཱམི, མཱལཱཏི མཾ ཝཏྭཱ མཱཏུགཱམོ ཝཉྩེསཱི’’ཏི. པཱཡཱསོ བྷགཝནྟཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཧོཏི. སེནཱཔཏིཔི ཨཏྟནོ དེཡྻདྷམྨཾ ཨདཱསི. སཏྠཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ མངྒལཾ ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. སེནཱཔཏི – ‘‘ཀཱ ནཱམ སཱ པིཎྜཔཱཏམདཱསཱི’’ཏི པུཙྪི. སེཊྛིདྷཱིཏཱ, སཱམཱིཏི. སཔྤཉྙཱ སཱ ཨིཏྠཱི, ཨེཝརཱུཔཱཡ གྷརེ ཝསནྟིཡཱ པུརིསསྶ སགྒསམྤཏྟི ནཱམ ན དུལླབྷཱཏི ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ ཛེཊྛིཀཊྛཱནེ ཋཔེསི.

པུནདིཝསེ ནཱགརཱ དཱནམདཾསུ, པུནདིཝསེ རཱཛཱཏི ཨེཀནྟརིཀཱཡ དཱནཾ དཱཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ. རཱཛཱཔི ཙརཔུརིསེ ཋཔེཏྭཱ ནཱགརེཧི དིནྣདཱནཏོ ཨཏིརེཀཏརཾ དེཏི, ནཱགརཱཔི ཏཐེཝ ཀཏྭཱ རཉྙཱ དིནྣདཱནཏོ ཨཏིརེཀཏརཾ. རཱཛགེཧེ ནཱཊཀིཏྠིཡོ དཧརསཱམཎེརེ ཝདནྟི – ‘‘གཎྷཐ, ཏཱཏཱ, ན གཧཔཏིཀཱནཾ གཏྟཝཏྠཱདཱིསུ པུཉྪིཏྭཱ བཱལ༹དཱརཀཱནཾ ཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཱདིདྷོཝནཧཏྠེཧི ཀཏཾ ¶ , སུཙིཾ པཎཱིཏཾ ཀཏ’’ནྟི. པུནདིཝསེ ནཱགརཱཔི དདམཱནཱ ཝདནྟི – ‘‘གཎྷཐ, ཏཱཏཱ, ན ནགརགཱམནིགམཱདཱིསུ སངྐཌྜྷིཏཏཎྜུལཁཱིརདདྷིསཔྤིཨཱདཱིཧི, ན ཨཉྙེསཾ ཛངྒྷསཱིསཔིཊྛིཨཱདཱིནི ¶ བྷཉྫིཏྭཱ ཨཱཧརཱཔིཏེཧི ཀཏཾ, ཛཱཏིསཔྤིཁཱིརཱདཱིཧིཡེཝ ཀཏ’’ནྟི. ཨེཝཾ སཏྟསུ སཾཝཙྪརེསུ སཏྟསུ མཱསེསུ སཏྟསུ དིཝསེསུ ཙ ཨཏིཀྐནྟེསུ ཨཐ བྷགཝཏོ ཨཡཾ ཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སམྦོདྷིཏོ སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི སཏྟ མཱསཱནི སཏྟ དིཝསཱནི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨུདཔཱདཱི’’ཏི.

༨༧. ཨཉྙཏརོ ¶ མཧཱབྲཧྨཱཏི དྷམྨདེསནཾ ཨཱཡཱཙིཏབྲཧྨཱཝ.

༨༩. ཙཏུརཱསཱིཏི ཨཱཝཱསསཧསྶཱནཱིཏི ཙཏུརཱསཱིཏི ཝིཧཱརསཧསྶཱནི. ཏེ སབྦེཔི དྭཱདསསཧསྶབྷིཀྑུགཎྷནཀཱ མཧཱཝིཧཱརཱ ཨབྷཡགིརིཙེཏིཡཔབྦཏཙིཏྟལཔབྦཏམཧཱཝིཧཱརསདིསཱཝ ཨཧེསུཾ.

༩༠. ཁནྟཱི པརམཾ ཏཔོཏི ཨདྷིཝཱསནཁནྟི ནཱམ པརམཾ ཏཔོ. ཏིཏིཀྑཱཏི ཁནྟིཡཱ ཨེཝ ཝེཝཙནཾ. ཏིཏིཀྑཱ སངྑཱཏཱ ཨདྷིཝཱསནཁནྟི ཨུཏྟམཾ ཏཔོཏི ཨཏྠོ. ནིབྦཱནཾ པརམནྟི སབྦཱཀཱརེན པན ནིབྦཱནཾ པརམནྟི ཝདནྟི བུདྡྷཱ. ན ཧི པབྦཛིཏོ པརཱུཔགྷཱཏཱིཏི ཡོ ཨདྷིཝཱསནཁནྟིཝིརཧིཏཏྟཱ པརཾ ཨུཔགྷཱཏེཏི བཱདྷེཏི ཧིཾསཏི, སོ པབྦཛིཏོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཙཏུཏྠཔཱདོ པན ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ‘‘ན ཧི པབྦཛིཏོ’’ཏི ཨེཏསྶ ཧི ན སམཎོ ཧོཏཱིཏི ཝེཝཙནཾ. པརཱུཔགྷཱཏཱིཏི ཨེཏསྶ པརཾ ཝིཧེཋཡནྟོཏི ཝེཝཙནཾ. ཨཐ ཝཱ པརཱུཔགྷཱཏཱིཏི སཱིལཱུཔགྷཱཏཱི. སཱིལཉྷི ཨུཏྟམཊྛེན པརནྟི ཝུཙྩཏི. ཡོ ཙ སམཎོ པརཾ ཡཾ ཀཉྩི སཏྟཾ ཝིཧེཋཡནྟོ པརཱུཔགྷཱཏཱི ཧོཏི, ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཝིནཱསཀོ, སོ པབྦཛིཏོ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཐཝཱ ཡོ ཨདྷིཝཱསནཁནྟིཡཱ ཨབྷཱཝཏོ པརཱུཔགྷཱཏཱི ཧོཏི, པརཾ ཨནྟམསོ ཌཾསམཀསམྤི སཉྩིཙྩ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏི, སོ ན ཧི པབྦཛིཏོ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? མལསྶ ཨཔབྦཱཛིཏཏྟཱ. ‘‘པབྦཱཛཡམཏྟནོ མལཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (དྷ. པ. ༣༨༨) ཨིདཉྷི པབྦཛིཏལཀྑཎཾ. ཡོཔི ན ཧེཝ ཁོ ཨུཔགྷཱཏེཏི, ན མཱརེཏི, ཨཔི ཙ དཎྜཱདཱིཧི ཝིཧེཋེཏི, སོ པརཾ ཝིཧེཋཡནྟོ སམཎོ ན ཧོཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཝིཧེསཱཡ ཨསམིཏཏྟཱ. ‘‘སམིཏཏྟཱ ཧི པཱཔཱནཾ ¶ , སམཎོཏི པཝུཙྩཏཱི’’ཏི (དྷ. པ. ༢༦༥) ཨིདཉྷི སམཎལཀྑཎཾ.

དུཏིཡགཱཐཱཡ སབྦཔཱཔསྶཱཏི སབྦཱཀུསལསྶ. ཨཀརཎནྟི ཨནུཔྤཱདནཾ. ཀུསལསྶཱཏི ཙཏུབྷཱུམིཀཀུསལསྶ. ཨུཔསམྤདཱཏི པཊིལཱབྷོ. སཙིཏྟཔརིཡོདཔནནྟི ཨཏྟནོ ཙིཏྟཛོཏནཾ, ཏཾ པན ¶ ཨརཧཏྟེན ཧོཏི. ཨིཏི སཱིལསཾཝརེན སབྦཔཱཔཾ པཧཱཡ སམཐཝིཔསྶནཱཧི ཀུསལཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལེན ཙིཏྟཾ པརིཡོདཱཔེཏབྦནྟི ཨེཏཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ ཨོཝཱདོ ཨནུསིཊྛཱི ཏི.

ཏཏིཡགཱཐཱཡ ¶ ཨནཱུཔཝཱདོཏི ཝཱཙཱཡ ཀསྶཙི ཨནུཔཝདནཾ. ཨནཱུཔགྷཱཏོཏི ཀཱཡེན ཨུཔགྷཱཏསྶ ཨཀརཎཾ. པཱཏིམོཀྑེཏི ཡཾ ཏཾ པཨཏིམོཀྑཾ, ཨཏིཔམོཀྑཾ, ཨུཏྟམསཱིལཾ, པཱཏི ཝཱ ཨགཏིཝིསེསེཧི མོཀྑེཏི དུགྒཏིབྷཡེཧི, ཡོ ཝཱ ནཾ པཱཏི, ཏཾ མོཀྑེཏཱིཏི ‘‘པཱཏིམོཀྑ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ པཱཏིམོཀྑེ ཙ སཾཝརོ. མཏྟཉྙུཏཱཏི པཊིགྒཧཎཔརིབྷོགཝསེན པམཱཎཉྙུཏཱ. པནྟཉྩ སཡནཱསནནྟི སཡནཱསནཉྩ སངྒྷཊྚནཝིརཧིཏནྟི ཨཏྠོ. ཏཏྠ དྭཱིཧིཡེཝ པཙྩཡེཧི ཙཏུཔཙྩཡསནྟོསོ དཱིཔིཏོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏཾ བུདྡྷཱན སཱསནནྟི ཨེཏཾ པརསྶ ཨནུཔཝདནཾ ཨནུཔགྷཱཏནཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ པཊིགྒཧཎཔརིབྷོགེསུ མཏྟཉྙུཏཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིཝསིབྷཱཝཱཡ ཝིཝིཏྟསེནཱསནསེཝནཉྩ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ ཨོཝཱདོ ཨནུསིཊྛཱིཏི. ཨིམཱ པན སབྦབུདྡྷཱནཾ པཱཏིམོཀྑུདྡེསགཱཐཱ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དེཝཏཱརོཙནཝཎྞནཱ

༩༡. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཨིམིནཱ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཨཔདཱནཱནུསཱརེན ཝིཏྠཱརཀཐནེན – ‘‘ཏཐཱགཏསྶེཝེསཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨདྷཱཏུ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱཡ དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨིདཱནི – ‘‘དེཝཏཱཔི ཏཐཱགཏསྶ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུ’’ནྟི ཝུཏྟཾ དེཝཏཱརོཙནཾ པཀཱསེཏུཾ ཨེཀམིདཱཧནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སུབྷགཝནེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཝནེ. སཱལརཱཛམཱུལེཏི ཝནཔྤཏིཛེཊྛཀསྶ མཱུལེ. ཀཱམཙྪནྡཾ ཝིརཱཛེཏྭཱཏི ཨནཱགཱམིམགྒེན མཱུལསམུགྒྷཱཏཝསེན ཝིརཱཛེཏྭཱ. ཡཐཱ ཙ ཝིཔསྶིསྶ, ཨེཝཾ སེསབུདྡྷཱནམྤི སཱསནེ ཝུཏྠབྲཧྨཙརིཡཱ དེཝཏཱ ཨཱརོཙཡིཾསུ, པཱལི༹ པན ཝིཔསྶིསྶ ¶ ཙེཝ ཨམྷཱཀཉྩ བྷགཝཏོ ཝསེན ཨཱགཏཱ.

ཏཏྠ ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཡཱ ན ཧཱཡནྟི, ན ཝིཧཱཡནྟཱིཏི ཨཝིཧཱ. ན ཀཉྩི སཏྟཾ ཏཔནྟཱིཏི ཨཏཔྤཱ. སུནྡརདསྶནཱ ཨབྷིརཱུཔཱ པཱསཱདིཀཱཏི སུདསྶཱ. སུཊྛུ པསྶནྟི, སུནྡརམེཏེསཾ ཝཱ དསྶནནྟི སུདསྶཱི. སབྦེཧེཝ ཙ སགུཎེཧི བྷཝསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཛེཊྛཱ, ནཏྠེཏྠ ཀནིཊྛཱཏི ཨཀནིཊྛཱ.

ཨིདྷ ¶ ¶ ཋཏྭཱ བྷཱཎཝཱརཱ སམོདྷཱནེཏབྦཱ. ཨིམསྨིཉྷི སུཏྟེ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཨཔདཱནཝསེན ཏཡོ བྷཱཎཝཱརཱ ཝུཏྟཱ. ཡཐཱ ཙ ཝིཔསྶིསྶ, ཨེཝཾ སིཁཱིཨཱདཱིནམྤི ཨཔདཱནཝསེན ཝུཏྟཱཝ. པཱལི༹ པན སངྑིཏྟཱ. ཨིཏི སཏྟནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཝསེན ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏཱ ཨེཀཝཱིསཏི བྷཱཎཝཱརཱ ཀཐིཏཱ. ཏཐཱ ཨཝིཧེཧི. ཏཐཱ ཨཏཔྤེཧི. ཏཐཱ སུདསྶེཧི. ཏཐཱ སུདསྶཱིཧི. ཏཐཱ ཨཀནིཊྛེཧཱིཏི སབྦམྤི ཚབྦཱིསཏིབྷཱཎཝཱརསཏཾ ཧོཏི. ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ཨཉྙཾ སུཏྟཾ ཚབྦཱིསཏིབྷཱཎཝཱརསཏཔརིམཱཎཾ ནཱམ ནཏྠི, སུཏྟནྟརཱཛཱ ནཱམ ཨཡཾ སུཏྟནྟོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཾ ཨནུསནྡྷིདྭཡམྤི ནིཡྻཱཏེནྟོ ཨིཏི ཁོ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ སབྦཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

མཧཱཔདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. མཧཱནིདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

ནིདཱནཝཎྞནཱ

༩༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ…པེ… ཀུརཱུསཱུཏི མཧཱནིདཱནསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ. ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏཱིཏི ཀུརཱུ ནཱམ ཛཱནཔདིནོ རཱཛཀུམཱརཱ, ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཨེཀོཔི ཛནཔདོ རུལ༹ྷཱིསདྡེན ‘‘ཀུརཱུ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ ཀུརཱུསུ ཛནཔདེ. ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ པནཱཧུ – མནྡྷཱཏུཀཱལེ ཏཱིསུ དཱིཔེསུ མནུསྶཱ ‘‘ཛམྦུདཱིཔོ ནཱམ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷམཧཱསཱཝཀཙཀྐཝཏྟིཔྤབྷུཏཱིནཾ ཨུཏྟམམནུསྶཱནཾ ཨུཔྤཏྟིབྷཱུམི ཨུཏྟམདཱིཔོ ཨཏིརམཎཱིཡོ’’ཏི སུཏྭཱ རཉྙཱ མནྡྷཱཏུཙཀྐཝཏྟིནཱ ཙཀྐརཏནཾ པུརཀྑཏྭཱ ཙཏྟཱརོ དཱིཔེ ཨནུསཾཡཱཡནྟེན སདྡྷིཾ ཨཱགམཾསུ. ཏཏོ རཱཛཱ པརིཎཱཡཀརཏནཾ པུཙྪི – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མནུསྶལོཀཏོ རམཎཱིཡཏརཾ ཋཱན’’ནྟི. ཀསྨཱ དེཝ ཨེཝཾ བྷཎསི? ཀིཾ ན པསྶསི ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ, ནནུ ཨེཏེསཾ ཋཱནཾ ཨིཏོ རམཎཱིཡཏརནྟི? རཱཛཱ ཙཀྐརཏནཾ པུརཀྑཏྭཱ ཏཏྠ ཨགམཱསི. ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ – ‘‘མནྡྷཱཏུམཧཱརཱཛཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱཝ ‘‘མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ རཱཛཱ, ན སཀྐཱ ཡུདྡྷེན པཊིབཱཧིཏུ’’ནྟི སཀཾ རཛྫཾ ནིཡྻཱཏེསུཾ. སོ ཏཾ གཧེཏྭཱ པུན པུཙྪི – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིཏོ རམཎཱིཡཏརཾ ཋཱན’’ནྟི?

ཨཐསྶ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཀཐཡིཾསུ. ‘‘ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ, དེཝ, ཨིཏོ རམཎཱིཡཏརཾ. ཏཏྠ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ པརིཙཱརཀཱ དོཝཱརིཀབྷཱུམིཡཾ ཏིཊྛནྟི, སཀྐོ དེཝརཱཛཱ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ, ཏསྶིམཱནི ཨུཔབྷོགཊྛཱནཱནི – ཡོཛནསཧསྶུབྦེདྷོ ཝེཛཡནྟོ པཱསཱདོ, པཉྩཡོཛནསཏུབྦེདྷཱ སུདྷམྨཱ དེཝསབྷཱ, དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀོ ཝེཛཡནྟརཐོ ཏཐཱ ཨེརཱཝཎོ ཧཏྠཱི ¶ , དིབྦརུཀྑསཧསྶཔྤཊིམཎྜིཏཾ ནནྡནཝནཾ, ཙིཏྟལཏཱཝནཾ, ཕཱརུསཀཝནཾ, མིསྶཀཝནཾ, ཡོཛནསཏུབྦེདྷོ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ, ཏསྶ ཧེཊྛཱ སཊྛིཡོཛནཱཡཱམཱ པཉྙཱསཡོཛནཝིཏྠཏཱ ¶ པཉྩདསཡོཛནུབྦེདྷཱ ཛཡཀུསུམཔུཔྥཝཎྞཱ པཎྜུཀམྦལསིལཱ, ཡསྶཱ མུདུཏཱཡ སཀྐསྶ ནིསཱིདཏོ ཨུཔཌྜྷཀཱཡོ ཨནུཔཝིསཏཱི’’ཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏཏྠ གནྟུཀཱམོ ཙཀྐརཏནཾ ཨབྦྷུཀྐིརི. ཏཾ ཨཱཀཱསེ པཏིཊྛཱསི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཨཐ དྭིནྣཾ དེཝལོཀཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷཏོ ཙཀྐརཏནཾ ཨོཏརིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱསི སདྡྷིཾ པརིཎཱཡཀརཏནཔམུཁཱཡ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. རཱཛཱ ཨེཀཀོཝ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཨགམཱསི. སཀྐོ – ‘‘མནྡྷཱཏཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱཝ ཏསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ – ‘‘སྭཱགཏཾ, ཏེ མཧཱརཱཛ, སཀཾ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨནུསཱས མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སདྡྷིཾ ནཱཊཀེཧི རཛྫཾ དྭེ བྷཱགེ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བྷཱགམདཱསི. རཉྙོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ པཏིཊྛིཏམཏྟསྶེཝ མནུསྶབྷཱཝོ ཝིགཙྪི, དེཝབྷཱཝོ པཱཏུརཧོསི. ཏསྶ ཀིར སཀྐེན སདྡྷིཾ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡཾ ནིསིནྣསྶ ཨཀྑིནིམིསམཏྟེན ནཱནཏྟཾ པཉྙཱཡཏི. ཏཾ ཨསལླཀྑེནྟཱ དེཝཱ སཀྐསྶ ཙ ཏསྶ ཙ ནཱནཏྟེ མུཡ྄ཧནྟི. སོ ཏཏྠ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཡཱཝ ཚཏྟིཾས སཀྐཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙུཏཱ, ཏཱཝ རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཏིཏྟོཝ ཀཱམེཧི ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཡྻཱནེ པཏིཊྛིཏོ ཝཱཏཱཏཔེན ཕུཊྛགཏྟོ ཀཱལམཀཱསི.

ཙཀྐརཏནེ པན པུན པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏེ པརིཎཱཡཀརཏནཾ སུཝཎྞཔཊྚེ མནྡྷཱཏུ ཨུཔཱཧནཾ ལིཁཱཔེཏྭཱ ཨིདཾ མནྡྷཱཏུ རཛྫནྟི རཛྫམནུསཱསི. ཏེཔི ཏཱིཧི དཱིཔེཧི ཨཱགཏམནུསྶཱ པུན གནྟུཾ ཨསཀྐོནྟཱ པརིཎཱཡཀརཏནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ – ‘‘དེཝ, མཡཾ རཉྙོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཱགཏཱ, ཨིདཱནི གནྟུཾ ན སཀྐོམ, ཝསནཊྛཱནཾ ནོ དེཧཱི’’ཏི ཡཱཙིཾསུ. སོ ཏེསཾ ཨེཀམེཀཾ ཛནཔདམདཱསི. ཏཏྠ པུབྦཝིདེཧཏོ ཨཱགཏམནུསྶེཧི ཨཱཝསིཏཔདེསོ ཏཱཡེཝ པུརིམསཉྙཱཡ – ‘‘ཝིདེཧརཊྛ’’ནྟི ནཱམཾ ལབྷི, ཨཔརགོཡཱནཏོ ཨཱགཏམནུསྶེཧི ཨཱཝསིཏཔདེསོ ‘‘ཨཔརནྟཛནཔདོ’’ཏི ནཱམཾ ལབྷི, ཨུཏྟརཀུརུཏོ ཨཱགཏམནུསྶེཧི ཨཱཝསིཏཔདེསོ ‘‘ཀུརུརཊྛ’’ནྟི ནཱམཾ ¶ ལབྷི, བཧུཀེ པན གཱམནིགམཱདཡོ ཨུཔཱདཱཡ བཧུཝཙནེན ཝོཧརིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ཀམྨཱསདྷམྨཾ ནཱམ ཀུརཱུནཾ ནིགམོཏི ཀམྨཱསདྷམྨནྟི ཨེཏྠ ཀེཙི དྷ-ཀཱརསྶ ད-ཀཱརེན ཨཏྠཾ ཝཎྞཡནྟི. ཀམྨཱསོ ཨེཏྠ དམིཏོཏི ཀམྨཱསདམྨོ. ཀམྨཱསོཏི ཀམྨཱསཔཱདོ པོརིསཱདོ ཝུཙྩཏི. ཏསྶ ཀིར པཱདེ ཁཱཎུཀེན ཝིདྡྷཊྛཱནེ ཝཎོ རུཧནྟོ ཙིཏྟདཱརུསདིསོ ཧུཏྭཱ རུཧི. ཏསྨཱ ཀམྨཱསཔཱདོཏི པཉྙཱཡིཏྠ. སོ ཙ ཏསྨིཾ ཨོཀཱསེ དམིཏོ པོརིསཱདབྷཱཝཏོ ¶ པཊིསེདྷིཏོ ¶ . ཀེན? མཧཱསཏྟེན. ཀཏརསྨིཾ ཛཱཏཀེཏི? མཧཱསུཏསོམཛཱཏཀེཏི ཨེཀེ. ཨིམེ པན ཐེརཱ ཛཡདྡིསཛཱཏཀེཏི ཝདནྟི. ཏདཱ ཧི མཧཱསཏྟེན ཀམྨཱསཔཱདོ དམིཏོ. ཡཐཱཧ –

‘‘པུཏྟོ ཡདཱ ཧོམི ཛཡདྡིསསྶ;

པཉྩཱལརཊྛདྷིཔཏིསྶ ཨཏྲཛོ.

ཙཛིཏྭཱན པཱཎཾ པིཏརཾ པམོཙཡིཾ;

ཀམྨཱསཔཱདམྤི ཙཧཾ པསཱདཡི’’ནྟི.

ཀེཙི པན དྷ-ཀཱརེནེཝ ཨཏྠཾ ཝཎྞཡནྟི. ཀུརཱུརཊྛཝཱསཱིནཾ ཀིར ཀུརུཝཏྟདྷམྨོ, ཏསྨིཾ ཀམྨཱསོ ཛཱཏོ, ཏསྨཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཀམྨཱསོ ཨེཏྠ དྷམྨོ ཛཱཏོཏི ཀམྨཱསདྷམྨནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ནིཝིཊྛནིགམསྶཱཔི ཨེཏདེཝ ནཱམཾ. བྷུམྨཝཙནེན ཀསྨཱ ན ཝུཏྟནྟི. ཨཝསནོཀཱསཏོ. བྷགཝཏོ ཀིར ཏསྨིཾ ནིགམེ ཝསནོཀཱསོ ཀོཙི ཝིཧཱརོ ནཱམ ནཱཧོསི. ནིགམཏོ པན ཨཔཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨུདཀསམྤནྣེ རམཎཱིཡེ བྷཱུམིབྷཱགེ མཧཱཝནསཎྜོ ཨཧོསི ཏཏྠ བྷགཝཱ ཝིཧཱསི, ཏཾ ནིགམཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ. ཏསྨཱ ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ – ‘‘ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏི ཀམྨཱསདྷམྨཾ ནཱམ ཀུརཱུནཾ ནིགམོ, ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ’’ཏི.

ཨཱཡསྨཱཏི པིཡཝཙནམེཏཾ, གཱརཝཝཙནམེཏཾ. ཨཱནནྡོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. ཨེཀམནྟནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀནིདྡེསོ – ‘‘ཝིསམཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཝཏྟནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༧༠) ཝིཡ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནིསིནྣོ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཏཐཱ ནིསཱིདཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. བྷུམྨཏྠེ ཝཱ ཨེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ ནིསཱིདཱིཏི ¶ ཨུཔཱཝིསི. པཎྜིཏཱ ཧི གརུཊྛཱནིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱསནཀུསལཏཱཡ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདནྟི. ཨཡཉྩ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ, ཏསྨཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཀཐཾ ནིསིནྣོ ཁོ པན ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཧོཏཱིཏི? ཚ ནིསཛྫདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ. སེཡྻཐིདཾ – ཨཏིདཱུརཾ, ཨཙྩཱསནྣཾ, ཨུཔརིཝཱཏཾ, ཨུནྣཏཔྤདེསཾ, ཨཏིསམྨུཁཾ, ཨཏིཔཙྪཱཏི. ཨཏིདཱུརེ ནིསིནྣོ ཧི སཙེ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཨུཙྩཱསདྡེན ཀཐེཏབྦཾ ཧོཏི. ཨཙྩཱསནྣེ ནིསིནྣོ སངྒྷཊྚནཾ ཀརོཏི. ཨུཔརིཝཱཏེ ནིསིནྣོ སརཱིརགནྡྷེན བཱདྷཏི. ཨུནྣཏཔྤདེསེ ནིསིནྣོ ¶ ཨགཱརཝཾ པཀཱསེཏི. ཨཏིསམྨུཁཱ ནིསིནྣོ སཙེ དཊྛུཀཱམོ ཧོཏི, ཙཀྑུནཱ ཙཀྑུཾ ཨཱཧཙྩ དཊྛབྦཾ ཧོཏི. ཨཏིཔཙྪཱ ནིསིནྣོ སཙེ དཊྛུཀཱམོ ཧོཏི, གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ དཊྛབྦཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཡམྤི ཏིཀྑཏྟུཾ བྷགཝནྟཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ སཀྐཙྩཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཏེ ཚ ནིསཛྫདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ ¶ དཀྑིཎཛཱཎུམཎྜལསྶ ཨབྷིམུཁཊྛཱནེ ཚབྦཎྞཱནཾ བུདྡྷརསྨཱིནཾ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ པསནྣལཱཁཱརསཾ ཝིགཱཧནྟོ ཝིཡ སུཝཎྞཔཊཾ པཱརུཔནྟོ ཝིཡ རཏྟུཔྤལམཱལཱཝིཏཱནམཛ྄ཛྷཾ པཝིསནྟོ ཝིཡ ཙ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ནིསཱིདི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱི’’ཏི.

ཀཱཡ པན ཝེལཱཡ, ཀེན ཀཱརཎེན ཨཡམཱཡསྨཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམནྟོཏི? སཱཡནྷཝེལཱཡཾ པཙྩཡཱཀཱརཔཉྷཔུཙྪནཀཱརཎེན. ཏཾ དིཝསཾ ཀིརཱཡམཱཡསྨཱ ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ གྷརདྭཱརེ གྷརདྭཱརེ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ ནིཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཀམྨཱསདྷམྨགཱམཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ སཏྠུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ སཏྠརི གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ པཊིཀྐནྟེསུ དིཝཱཊྛཱནཾ པཊིསམྨཛྫིཏྭཱ ཙམྨཀྑཎྜཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨུདཀཏུམྦཏོ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀེན ཧཏྠཔཱདེ སཱིཏལེ ཀཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ སོཏཱཔཏྟིཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫི. ཨཐ པརིཙྪིནྣཀཱལཝསེན སམཱཔཏྟིཏོ ཨུཊྛཱཡ པཙྩཡཱཀཱརེ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེསི. སོ – ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ’’ཏིཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟཾ, ཨནྟཏོ པཊྛཱཡ ཨཱདིཾ, ཨུབྷཡནྟཏོ པཊྛཱཡ མཛ྄ཛྷཾ, མཛ྄ཛྷཏོ པཊྛཱཡ ཨུབྷོ ཨནྟེ པཱཔེནྟོ ཏིཀྑཏྟུཾ དྭཱདསཔདཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ སམྨསི. ཏསྶེཝཾ སམྨསནྟསྶ པཙྩཡཱཀཱརོ ཝིབྷཱུཏོ ¶ ཧུཏྭཱ ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི.

ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ པཙྩཡཱཀཱརོ སབྦབུདྡྷེཧི – ‘གམྦྷཱིརོ ཙེཝ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙཱ’ཏི ཀཐིཏོ, མཡ྄ཧཾ ཁོ པན པདེསཉཱཎེ ཋིཏསྶ སཱཝཀསྶ སཏོ ཨུཏྟཱནོ ཝིབྷཱུཏོ པཱཀཊོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, མཡ྄ཧཾཡེཝ ནུ ཁོ ཨེས ཨུཏྟཱནཀོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེསམྤཱི’’ཏི? ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཧནྡཱཧཾ ཨིམཾ པཉྷཾ གཧེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ པུཙྪཱམི, ཨདྡྷཱ མེ བྷགཝཱ ཨིམཾ ཨཏྠུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སཱལིནྡཾ སིནེརུཾ ཨུཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཨེཀཾ སུཏྟནྟཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ དསྶེསྶཏི. བུདྡྷཱནཉྷི ཝིནཡཔཉྙཏྟིཾ, བྷུམྨནྟརཾ, པཙྩཡཱཀཱརཾ, སམཡནྟརནྟི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཋཱནཱནི པཏྭཱ གཛྫིཏཾ མཧནྟཾ ཧོཏི, ཉཱཎཾ ཨནུཔཝིསཏི, བུདྡྷཉཱཎསྶ མཧནྟབྷཱཝོ ¶ པཉྙཱཡཏི, དེསནཱ གམྦྷཱིརཱ ཧོཏི ཏིལཀྑཎབྦྷཱཧཏཱ སུཉྙཏཔཊིསཾཡུཏྟཱ’’ཏི.

སོ ཀིཉྩཱཔི པཀཏིཡཱཝ ཨེཀདིཝསེ སཏཝཱརམྤི སཧསྶཝཱརམྤི བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམནྟོ ན ཨཧེཏུཨཀཱརཎེན ཨུཔསངྐམཏི, ཏཾ དིཝསཾ པན ཨིམཾ པཉྷཾ གཧེཏྭཱ – ‘‘ཨིམཾ བུདྡྷགནྡྷཧཏྠིཾ ཨཱཔཛྫ ཉཱཎཀོཉྩནཱདཾ སོསྶཱམི, བུདྡྷསཱིཧཾ ཨཱཔཛྫ ཉཱཎསཱིཧནཱདཾ སོསྶཱམི, བུདྡྷསིནྡྷཝཾ ཨཱཔཛྫ ཉཱཎཔདཝིཀྐམཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནཱ ཨུཊྛཱཡ ཙམྨཀྑཎྜཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ¶ ཨཱདཱཡ སཱཡནྷསམཡེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སཱཡནྷཝེལཱཡཾ པཙྩཡཱཀཱརཔཉྷཔུཙྪནཀཱརཎེན ཨུཔསངྐམནྟོ’’ཏི.

ཡཱཝ གམྦྷཱིརོཏི ཨེཏྠ ཡཱཝསདྡོ པམཱཎཱཏིཀྐམེ, ཨཏིཀྐམྨ པམཱཎཾ གམྦྷཱིརོ, ཨཏིགམྦྷཱིརོཏི ཨཏྠོ. གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོཏི གམྦྷཱིརོཝ ཧུཏྭཱ ཨཝབྷཱསཏི, དིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཉྷི ཨུཏྟཱནམེཝ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི པཱུཏིཔཎྞཱདིཝསེན ཀཱལ༹ཝཎྞཔུརཱཎཨུདཀཾ ཝིཡ. ཏཉྷི ཛཱཎུཔྤམཱཎམྤི སཏཔོརིསཾ ཝིཡ དིསྶཏི. ཨེཀཾ གམྦྷཱིརཾ ¶ ཨུཏྟཱནཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི མཎིགངྒཱཡ ཝིཔྤསནྣཨུདཀཾ ཝིཡ. ཏཉྷི སཏཔོརིསམྤི ཛཱཎུཔྤམཱཎཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཨེཀཾ ཨུཏྟཱནཾ ཨུཏྟཱནཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི ཙཱཊིཨཱདཱིསུ ཨུདཀཾ ཝིཡ. ཨེཀཾ གམྦྷཱིརཾ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི སིནེརུཔཱདཀམཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ ཝིཡ. ཨེཝཾ ཨུདཀམེཝ ཙཏྟཱརི ནཱམཱནི ལབྷཏི. པཊིཙྩསམུཔྤཱདེ པནེཏཾ ནཏྠི. ཨཡཉྷི གམྦྷཱིརོ ཙེཝ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙཱཏི ཨེཀམེཝ ནཱམཾ ལབྷཏི. ཨེཝརཱུཔོ སམཱནོཔི ཨཐ ཙ པན མེ ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཡདིདཾ ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ བྷནྟེཏི. ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝིམྷཡཾ པཀཱསེནྟོ པཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ནིསཱིདི.

བྷགཝཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ – ‘‘ཨཱནནྡོ བྷཝགྒགྒཧཎཱཡ ཧཏྠཾ པསཱརེནྟོ ཝིཡ, སིནེརུཾ ཚིནྡིཏྭཱ མིཉྫཾ ནཱིཧརིཏུཾ ཝཱཡམམཱནོ ཝིཡ, ཝིནཱ ནཱཝཱཡ མཧཱསམུདྡཾ ཏརིཏུཀཱམོ ཝིཡ, པཐཝིཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པཐཝོཛཾ གཧེཏུཾ ཝཱཡམམཱནོ ཝིཡ བུདྡྷཝིསཡཔཉྷཾ ཨཏྟནོ ཨུཏྟཱནཾ ཝདཏི. ཧནྡསྶ གམྦྷཱིརབྷཱཝཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཱ ཧེཝནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ མཱ ཧེཝནྟི ཧ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨེཝཾ མཱ བྷཎཱིཏི ཨཏྠོ. མཱ ཧེཝནྟི ཙ ཨིདཾ ཝཙནཾ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨུསྶཱདེནྟོཔི བྷཎཏི ཨཔསཱདེནྟོཔི.

ཨུསྶཱདནཱཝཎྞནཱ

ཏཏྠ ¶ ཨུསྶཱདེནྟོ – ཨཱནནྡ, ཏྭཾ མཧཱཔཉྙོ ཝིསདཉཱཎོ, ཏེན ཏེ གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཨཉྙེསཾ པནེས ཨུཏྟཱནཀོཏི ན སལླཀྑེཏབྦོ, གམྦྷཱིརོཡེཝ ཙ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙ. ཏཏྠ ཙཏསྶོ ཨུཔམཱ ཝདནྟི. ཚམཱསེ སུབྷོཛནརསཔུཊྛསྶ ཀིར ཀཏཡོགསྶ མཧཱམལླསྶ སམཛྫསམཡེ ཀཏམལླཔཱསཱཎཔརིཙཡསྶ ཡུདྡྷབྷཱུམིཾ གཙྪནྟསྶ ཨནྟརཱ མལླཔཱསཱཎཾ དསྶེསུཾ, སོ – ཀིཾ ཨེཏནྟི ཨཱཧ. མལླཔཱསཱཎོཏི. ཨཱཧརཐ ནནྟི. ཨུཀྑིཔིཏུཾ ¶ ན སཀྐོམཱཏི ཝུཏྟེ སཡཾ གནྟྭཱ ཀུཧིཾ ཨིམསྶ བྷཱརིཡཊྛཱནནྟི ཝཏྭཱ དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི དྭེ པཱསཱཎེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཀཱིལཱ༹གུལེ༹ ཝིཡ ཁིཔིཏྭཱ ཨགམཱསི. ཏཏྠ མལླསྶ མལླཔཱསཱཎོ ལཧུཀོཔི ན ཨཉྙེསཾ ལཧུཀོཏི ཝཏྟབྦོ. ཚམཱསེ སུབྷོཛནརསཔུཊྛོ མལློ ཝིཡ ཧི ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ, ཡཐཱ མལླསྶ མཧཱབལཏཱཡ མལླཔཱསཱཎོ ལཧུཀོ, ཨེཝཾ ཐེརསྶ མཧཱཔཉྙཏཱཡ ¶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོ, སོ ཨཉྙེསཾ ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ.

མཧཱསམུདྡེ ཙ ཏིམིནཱམ མཙྪོ དྭིཡོཛནསཏིཀོ ཏིམིངྒལོ ཏིཡོཛནསཏིཀོ, ཏིམིཔིངྒལོ ཙཏུཡོཛནསཏིཀོ ཏིམིརཔིངྒལོ པཉྩཡོཛནསཏིཀོ, ཨཱནནྡོ ཏིམིནནྡོ ཨཛ྄ཛྷཱརོཧོ མཧཱཏིམཱིཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཡོཛནསཧསྶིཀཱ. ཏཏྠ ཏིམིརཔིངྒལེནེཝ དཱིཔེནྟི. ཏསྶ ཀིར དཀྑིཎཀཎྞཾ ཙཱལེནྟསྶ པཉྩཡོཛནསཏེ པདེསེ ཨུདཀཾ ཙལཏི. ཏཐཱ ཝཱམཀཎྞཾ. ཏཐཱ ནངྒུཊྛཾ, ཏཐཱ སཱིསཾ. དྭེ པན ཀཎྞེ ཙཱལེཏྭཱ ནངྒུཊྛེན ཨུདཀཾ པཧརིཏྭཱ སཱིསཾ ཨཔརཱཔརཾ ཀཏྭཱ ཀཱིལི༹ཏུཾ ཨཱརདྡྷསྶ སཏྟཊྛཡོཛནསཏེ པདེསེ བྷཱཛནེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདྡྷནེ ཨཱརོཔིཏཾ ཝིཡ ཨུདཀཾ པཀྐུཐཏི, ཏིཡོཛནསཏམཏྟེ པདེསེ ཨུདཀཾ པིཊྛིཾ ཚཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨཡཾ མཧཱསམུདྡོ གམྦྷཱིརོ གམྦྷཱིརོཏི ཝདནྟི ཀུཏསྶ གམྦྷཱིརཏཱ, མཡཾ པིཊྛིཔཊིཙྪཱདནམཏྟམྤི ཨུདཀཾ ན ལབྷཱམཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཀཱཡུཔཔནྣསྶ ཏིམིརཔིངྒལསྶ མཧཱསམུདྡོ ཨུཏྟཱནོཏི, ཨཉྙེསཾ ཁུདྡཀམཙྪཱནཾ ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཔཔནྣསྶ ཐེརསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི, ཨཉྙེསམྤི ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ.

སུཔཎྞརཱཛཱ ¶ ཙ དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀོ, ཏསྶ དཀྑིཎཔཀྑོ པཉྙཱསཡོཛནིཀོ ཧོཏི ཏཐཱ ཝཱམཔཀྑོ, པིཉྪཝཊྚི སཊྛིཡོཛནིཀཱ, གཱིཝཱ ཏིཾསཡོཛནིཀཱ, མུཁཾ ནཝཡོཛནཾ, པཱདཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཱ. ཏསྨིཾ སུཔཎྞཝཱཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཱརདྡྷེ སཏྟཊྛཡོཛནསཏཾ ཋཱནཾ ནཔྤཧོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨཡཾ ཨཱཀཱསོ ཨནནྟོ ཨནནྟོཏི ཝདནྟི, ཀུཏསྶ ཨནནྟཏཱ, མཡཾ པཀྑཝཱཏཔྤསཱརཎོཀཱསམྤི ན ལབྷཱམཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཀཱཡུཔཔནྣསྶ སུཔཎྞརཉྙོ ཨཱཀཱསོ པརིཏྟོཏི, ཨཉྙེསཾ ཁུདྡཀཔཀྑཱིནཾ པརིཏྟོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཔཔནྣསྶ ཐེརསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི, ཨཉྙེསམྤི ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ.

རཱཧུ ཨསུརིནྡོ པན པཱདནྟཏོ ཡཱཝ ཀེསནྟཱ ཡོཛནཱནཾ ཙཏྟཱརི སཧསྶཱནི ཨཊྛ ཙ སཏཱནི ཧོཏི. ཏསྶ དྭིནྣཾ བཱཧཱནཾ ཨནྟརཾ དྭཱདསཡོཛནསཏིཀཾ. བཧལཏྟེན ཚཡོཛནསཏིཀཾ ¶ . ཧཏྠཔཱདཏལཱནི ¶ ཏིཡོཛནསཏིཀཱནི, ཏཐཱ མུཁཾ. ཨེཀེཀཾ ཨངྒུལིཔབྦཾ པཉྙཱསཡོཛནཾ, ཏཐཱ བྷམུཀནྟརཾ. ནལཱཊཾ ཏིཡོཛནསཏིཀཾ. སཱིསཾ ནཝཡོཛནསཏིཀཾ. ཏསྶ མཧཱསམུདྡཾ ཨོཏིཎྞསྶ གམྦྷཱིརཾ ཨུདཀཾ ཛཱཎུཔྤམཱཎཾ ཧོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨཡཾ མཧཱསམུདྡོ གམྦྷཱིརོ གམྦྷཱིརོཏི ཝདནྟི, ཀུཏསྶ གམྦྷཱིརཏཱ, མཡཾ ཛཱཎུཔྤཊིཙྪཱདནམཏྟམྤི ཨུདཀཾ ན ལབྷཱམཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཀཱཡུཔཔནྣསྶ རཱཧུནོ མཧཱསམུདྡོ ཨུཏྟཱནོཏི, ཨཉྙེསཾ ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཔཔནྣསྶ ཐེརསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི, ཨཉྙེསམྤི ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཨེཏམཏྠཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཱ – ‘‘མཱ ཧེཝཾ, ཨཱནནྡ, ཨཝཙ; མཱ ཧེཝཾ, ཨཱནནྡ ཨཝཙཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཐེརསྶ ཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི ཨུཔཊྛཱཏི. ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི? པུབྦཱུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ, ཏིཏྠཝཱསེན, སོཏཱཔནྣཏཱཡ, བཧུསྶུཏབྷཱཝེནཱཏི.

པུབྦཱུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཀཐཱ

ཨིཏོ ཀིར སཏསཧསྶིམེ ཀཔྤེ པདུམུཏྟརོ ནཱམ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫི. ཏསྶ ཧཾསཝཏཱི ནཱམ ནགརཾ ཨཧོསི, ཨཱནནྡོ ནཱམ རཱཛཱ པིཏཱ ¶ , སུམེདྷཱ ནཱམ དེཝཱི མཱཏཱ, བོདྷིསཏྟོ ཨུཏྟརཀུམཱརོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ པུཏྟསྶ ཛཱཏདིཝསེ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏྭཱ པདྷཱནམནུཡུཉྫནྟོ ཨནུཀྐམེན སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ – ‘‘ཨནེཀཛཱཏིསཾསཱར’’ནྟི ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ བོདྷིཔལླངྐེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པཐཝིཡཾ ཋཔེསྶཱམཱིཏི པཱདཾ ཨབྷིནཱིཧརི. ཨཐ པཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ མཧནྟཾ པདུམཾ ཨུཊྛཱསི. ཏསྶ དྷུརཔཏྟཱནི ནཝུཏིཧཏྠཱནི, ཀེསརཾ ཏིཾསཧཏྠཾ, ཀཎྞིཀཱ དྭཱདསཧཏྠཱ, ནཝགྷཊཔྤམཱཎོ རེཎུ ཨཧོསི.

སཏྠཱ པན ཨུབྦེདྷཏོ ཨཊྛཔཎྞཱསཧཏྠུབྦེདྷོ ཨཧོསི. ཏསྶ ཨུབྷིནྣཾ བཱཧཱནམནྟརཾ ཨཊྛཱརསཧཏྠཾ, ནལཱཊཾ པཉྩཧཏྠཾ, ཧཏྠཔཱདཱ ཨེཀཱདསཧཏྠཱ. ཏསྶ ཨེཀཱདསཧཏྠེན པཱདེན དྭཱདསཧཏྠཱཡ ཀཎྞིཀཱཡ ཨཀྐནྟམཏྟཱཡ ནཝགྷཊཔྤམཱཎོ རེཎུ ཨུཊྛཱཡ ཨཊྛཔཎྞཱསཧཏྠཾ པདེསཾ ཨུགྒནྟྭཱ ཨོཀིཎྞམནོསིལཱཙུཎྞཾ ཝིཡ པཙྩོཀིཎྞོ. ཏདུཔཱདཱཡ བྷགཝཱ པདུམུཏྟརོཏྭེཝ པཉྙཱཡིཏྠ. ཏསྶ དེཝིལོ ¶ ཙ སུཛཱཏོ ཙ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨམིཏཱ ཙ ཨསམཱ ཙ དྭེ ཨགྒསཱཝིཀཱ. སུམནོ ནཱམ ཨུཔཊྛཱཀོ. པདུམུཏྟརོ བྷགཝཱ པིཏུསངྒཧཾ ཀུརུམཱནོ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ ཧཾསཝཏིཡཱ རཱཛདྷཱནིཡཱ ཝསཏི.

ཀནིཊྛབྷཱཏཱ ¶ པནསྶ སུམནཀུམཱརོ ནཱམ. ཏསྶ རཱཛཱ ཧཾསཝཏིཏོ ཝཱིསཏིཡོཛནསཏེ ཋཱནེ བྷོགགཱམཾ ཨདཱསི. སོ ཀདཱཙི ཨཱགནྟྭཱ པིཏརཉྩ སཏྠཱརཉྩ པསྶཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. སུམནོ རཉྙོ པེསེསི – ‘‘པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘མཡཱ ཏྭཾ ཏཏྠ ཀསྨཱ ཋཔིཏོ’’ཏི པཊིཔེསེསི. སོ ནིཀྑམྨ ཙོརེ ཝཱུཔསམེཏྭཱ – ‘‘ཨུཔསནྟོ, དེཝ, ཛནཔདོ’’ཏི རཉྙོ པེསེསི. རཱཛཱ ཏུཊྛོ – ‘‘སཱིགྷཾ མམ པུཏྟོ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ སཧསྶམཏྟཱ ཨམཙྩཱ ཧོནྟི. སོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨནྟརཱམགྒེ མནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཏུཊྛོ, སཙེ མེ ཝརཾ དེཏི, ཀིཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཀཙྩེ ‘‘ཧཏྠིཾ གཎྷཐ, ཨསྶཾ གཎྷཐ, རཐཾ གཎྷཐ, ཛནཔདཾ གཎྷཐ, སཏྟརཏནཱནི གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཔརེ – ‘‘ཏུམྷེ པཐཝིསྶརསྶ པུཏྟཱ, ཏུམྷཱཀཾ དྷནཾ ན དུལླབྷཾ, ལདྡྷམྤི ཙེཏཾ སབྦཾ པཧཱཡ གམནཱིཡཾ, པུཉྙམེཝ ཨེཀཾ ཨཱདཱཡ གམནཱིཡཾ; ཏསྨཱ ཏེ དེཝེ ཝརཾ དདམཱནེ ཏེམཱསཾ པདུམུཏྟརཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝརཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. སོ – ‘‘ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ, ན མམེཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཏྠི, ཏུམྷེཧི པན ཨུཔྤཱདིཏཾ, ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ¶ པིཏརཱཔི ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཏསྶ མཏྠཀེ ཙུམྦིཏྭཱ – ‘‘ཝརཾ ཏེ པུཏྟ, དེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ མཧཱརཱཛ, ཨིཙྪཱམཧཾ མཧཱརཱཛ བྷགཝནྟཾ ཏེམཱསཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧནྟོ ཛཱིཝིཏཾ ཨཝཉྫྷཾ ཀཱཏུཾ, ཨིམམེཝ ཝརཾ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ན སཀྐཱ ཏཱཏ, ཨཉྙཾ ཝརེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘དེཝ, ཁཏྟིཡཱནཾ ནཱམ དྭེ ཀཐཱ ནཏྠི, ཨེཏམེཝ དེཧི, ན མེ ཨཉྙེནཏྠོ’’ཏི. ཏཱཏ བུདྡྷཱནཾ ནཱམ ཙིཏྟཾ དུཛྫཱནཾ, སཙེ བྷགཝཱ ན ཨིཙྪིསྶཏི, མཡཱ དིནྣེཔི ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི? སོ – ‘‘སཱདྷུ, དེཝ, ཨཧཾ བྷགཝཏོ ཙིཏྟཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ གཏོ.

ཏེན ཙ སམཡེན བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ བྷགཝཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛོ ཧོཏི. སོ མཎྜལམཱལེ༹ སནྣིསིནྣཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཏེ ཏཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘རཱཛཔུཏྟ, ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི? བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ, དསྶེཐ མེ བྷགཝནྟནྟི. ན ¶ མཡཾ, རཱཛཔུཏྟ, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སཏྠཱརཾ དཊྛུཾ ལབྷཱམཱཏི. ཀོ པན, བྷནྟེ, ལབྷཏཱིཏི? སུམནཏྠེརོ ནཱམ རཱཛཔུཏྟཱཏི. ‘‘སོ ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, ཐེརོ’’ཏི. ཐེརསྶ ནིསིནྣཊྛཱནཾ པུཙྪིཏྭཱ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ པསྶིཏུཾ, དསྶེཐ མེ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ – ‘‘ཨེཧི རཱཛཔུཏྟཱ’’ཏི ཏཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ ཋཔེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཾ ཨབྷིརུཧི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ – ‘‘སུམན, ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཔུཏྟོ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨཱགཏོཏི. ཏེན ཧི བྷིཀྑུ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཧཱིཏི. ཐེརོ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེསི, ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. རཱཛཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཨཀཱསི. ཀདཱ ཨཱགཏོསི རཱཛཔུཏྟཱཏི? བྷནྟེ, ཏུམྷེསུ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེསུ. བྷིཀྑཱུ པན – ‘‘ན མཡཾ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ བྷགཝནྟཾ དཊྛུཾ ལབྷཱམཱ’’ཏི མཾ ¶ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ པཱཧེསུཾ. ཐེརོ པན ཨེཀཝཙནེནེཝ དསྶེསི. ཐེརོ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ ཝལླབྷོ མཉྙེཏི. ཨཱམ རཱཛཀུམཱར, ཝལླབྷོ ཨེས བྷིཀྑུ མཡ྄ཧཾ སཱསནེཏི. བྷནྟེ, བུདྡྷཱནཾ སཱསནེ ཀིཾ ཀཏྭཱ ཝལླབྷོ ཧོཏཱིཏི? དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀུམཱརཱཏི. བྷགཝཱ, ཨཧཾ ཐེརོ ཝིཡ བུདྡྷསཱསནེ ཝལླབྷོ ཧོཏུཀཱམོ, ཏེམཱསཾ མེ ཝསྶཱཝཱསཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱཏི. བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཏཏྠ གཏེན ཨཏྠོ’’ཏི ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྠཱིཏི དིསྭཱ ‘‘སུཉྙཱགཱརེ, ཁོ རཱཛཀུམཱར ཏཐཱགཏཱ ཨབྷིརམནྟཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཀུམཱརོ ‘‘ཨཉྙཱཏཾ བྷགཝཱ, ཨཉྙཱཏཾ སུགཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, པུརིམཏརཾ གནྟྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེམི, མཡཱ པེསིཏེ བྷིཀྑུསཏསཧསྶེན སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ པིཏུསནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘དིནྣཱ མེ, དེཝ, བྷགཝཏཱ པཊིཉྙཱ, མཡཱ པཧིཏེ བྷགཝནྟཾ པེསེཡྻཱཐཱ’’ཏི པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ ཨདྡྷཱནཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ནགརེ ཝིཧཱརཊྛཱནཾ ཝིཙིནནྟོ སོབྷནཾ ནཱམ ཀུཊུམྦིཀསྶ ཨུཡྻཱནཾ དིསྭཱ སཏསཧསྶེན ཀིཎིཏྭཱ སཏསཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེསི. ཏཏྠ བྷགཝཏོ གནྡྷཀུཊིཾ སེསབྷིཀྑཱུནཉྩ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཏྠཱཡ ཀུཊིལེཎམཎྜཔེ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ¶ པཱཀཱརཔརིཀྑེཔེ ཀཏྭཱ དྭཱརཀོཊྛཀཉྩ ནིཊྛཔེཏྭཱ པིཏུསནྟིཀཾ པེསེསི – ‘‘ནིཊྛིཏཾ མཡ྄ཧཾ ཀིཙྩཾ, སཏྠཱརཾ པཧིཎཐཱ’’ཏི.

རཱཛཱ བྷགཝནྟཾ བྷོཛེཏྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ, སུམནསྶ ཀིཙྩཾ ནིཊྛིཏཾ, ཏུམྷཱཀཾ གམནཾ པཙྩཱསཱིསཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ སཏསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརེསུ ཝསམཱནོ ཨགམཱསི. ཀུམཱརོ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཡོཛནཾ པཙྩུགྒནྟྭཱ མཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནོ ཝིཧཱརཾ པཝེསེཏྭཱ –

‘‘སཏསཧསྶེན མེ ཀཱིཏཾ, སཏསཧསྶེན མཱཔིཏཾ;

སོབྷནཾ ནཱམ ཨུཡྻཱནཾ, པཊིགྒཎྷ མཧཱམུནཱི’’ཏི.

ཝིཧཱརཾ ནིཡྻཱཏེསི. སོ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ དཱནཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ པུཏྟདཱརེ ཙ ཨམཙྩེ ཙ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཡཾ སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ དཱུརཏོ ཨཱགཏོ, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ དྷམྨགརུནོ ན ཨཱམིསགརུཀཱ. ཏསྨཱ ཨཧཾ ཏེམཱསཾ དྭེ སཱཊཀེ ནིཝཱསེཏྭཱ དས སཱིལཱནི སམཱདིཡིཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཁཱིཎཱསཝསཏསཧསྶསྶ ཨིམིནཱཝ ནཱིཧཱརེན ཏེམཱསཾ དཱནཾ དདེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

སོ སུམནཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནསབྷཱགེཡེཝ ཋཱནེ ཝསནྟོ ཡཾ ཐེརོ བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ ཀརོཏི, ཏཾ ¶ སབྦཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨེཀནྟཝལླབྷོ ཨེས ཐེརོ, ཨེཏསྶེཝ མེ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔཀཊྛཱཡ པཝཱརཎཱཡ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ བྷིཀྑུསཏསཧསྶསྶ པཱདམཱུལེ ཏིཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ¶ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘བྷནྟེ, ཡདེཏཾ མཡཱ མགྒེ ཡོཛནནྟརིཀཾ ཡོཛནནྟརིཀཾ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཱཔནཏོ པཊྛཱཡ པུཉྙཾ ཀཏཾ, ཏཾ ནེཝ སཀྐསམྤཏྟིཾ, ན མཱརསམྤཏྟིཾ, ན བྲཧྨསམྤཏྟིཾ པཏྠཡནྟེན, བུདྡྷསྶ པན ཨུཔཊྛཱཀབྷཱཝཾ པཏྠཡནྟེན ཀཏཾ. ཏསྨཱ ཨཧམྤི, བྷགཝཱ, ཨནཱགཏེ སུམནཏྠེརོ ཝིཡ བུདྡྷསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ནིཔཏིཏྭཱ ཝནྡི.

བྷགཝཱ – ‘‘མཧནྟཾ ཀུལཔུཏྟསྶ ཙིཏྟཾ, སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ནུ ཁོ ནོ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ – ‘‘ཨནཱགཏེ ཨིཏོ སཏསཧསྶིམེ ཀཔྤེ གོཏམོ ནཱམ ¶ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྶེཝ ཨུཔཊྛཱཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ –

‘‘ཨིཙྪིཏཾ པཏྠིཏཾ ཏུཡ྄ཧཾ, སབྦམེཝ སམིཛ྄ཛྷཏུ;

སབྦེ པཱུརེནྟུ སངྐཔྤཱ, ཙནྡོ པནྣརསོ ཡཐཱ’’ཏི.

ཨཱཧ. ཀུམཱརོ ཏཾ སུཏྭཱ – ‘‘བུདྡྷཱ ནཱམ ཨདྭེཛ྄ཛྷཀཐཱ ཧོནྟཱི’’ཏི དུཏིཡདིཝསེཡེཝ ཏསྶ བྷགཝཏོ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གཙྪནྟོ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ ཏསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝསྶསཏསཧསྶཾ དཱནཾ དཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེཔི པིཎྜཱཡ ཙརཏོ ཐེརསྶ པཏྟགྒཧཎཏྠཾ ཨུཏྟརིསཱཊཀཾ དཏྭཱ པཱུཛམཀཱསི. པུན སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཨཊྛནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ པཎྞསཱལཱཡོ ཀཱརེཏྭཱ མཎིཨཱདྷཱརཀེ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི དསཝསྶསཧསྶཱནི ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཀཱསི. ཨེཏཱནི པཱཀཊཊྛཱནཱནི.

ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པན དཱནཾ དདམཱནོཝ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ ཏུསིཏཔུརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམིཏོདནསཀྐསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀཏཱབྷིནིཀྑམནོ སམྨཱསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཋམགམནེན ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏོ ནིཀྑམནྟེ བྷགཝཏི བྷགཝཏོ པརིཝཱརཏྠཾ རཱཛཀུམཱརེསུ པབྦཛིཏེསུ བྷདྡིཡཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨཱཡསྨཏོ པུཎྞསྶ མནྟཱཎིཔུཏྟསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི (སཾ. ནི. ༣.༨༣). ཨེཝམེས ཨཱཡསྨཱ པུབྦཱུཔནིསྶཡསམྤནྣོ ཏསྶིམཱཡ པུབྦཱུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི.

ཏིཏྠཝཱསཱདིཝཎྞནཱ

ཏིཏྠཝཱསོཏི ¶ ¶ པུནཔྤུནཾ གརཱུནཾ སནྟིཀེ ཨུགྒཧཎསཝནཔརིཔུཙྪནདྷཱརཎཱནི ཝུཙྩནྟི. སོ ཐེརསྶ ཨཏིཝིཡ པརིསུདྡྷོ, ཏེནཱཔིསྶཱཡཾ གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི.

སོཏཱཔནྣཱནཉྩ ནཱམ པཙྩཡཱཀཱརོ ཨུཏྟཱནཀོཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཡཉྩ ཨཱཡསྨཱ སོཏཱཔནྣོ. བཧུསྶུཏཱནཉྩ ཙཏུཧཏྠེ ཨོཝརཀེ པདཱིཔེ ཛལམཱནེ མཉྩཔཱིཋཾ ཝིཡ ནཱམརཱུཔཔརིཙྪེདོ ¶ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཨཡཉྩ ཨཱཡསྨཱ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨགྒོ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩཱནུབྷཱཝེནཔིསྶ གམྦྷཱིརོཔི པཙྩཡཱཀཱརོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི.

པཊིཙྩསམུཔྤཱདགམྦྷཱིརཏཱ

ཏཏྠ ཨཏྠགམྦྷཱིརཏཱཡ, དྷམྨགམྦྷཱིརཏཱཡ, དེསནཱགམྦྷཱིརཏཱཡ, པཊིཝེདྷགམྦྷཱིརཏཱཡཱཏི ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ གམྦྷཱིརོ ནཱམ.

ཏཏྠ ཛརཱམརཎསྶ ཛཱཏིཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ གམྦྷཱིརོ…པེ… སངྑཱརཱནཾ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ གམྦྷཱིརོཏི ཨཡཾ ཨཏྠགམྦྷཱིརཏཱ.

ཨཝིཛྫཱཡ སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡཊྛོ གམྦྷཱིརོ…པེ… ཛཱཏིཡཱ ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡཊྛོ གམྦྷཱིརོཏི ཨཡཾ དྷམྨགམྦྷཱིརཏཱ.

ཀཏྠཙི སུཏྟེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨནུལོམཏོ དེསིཡཏི, ཀཏྠཙི པཊིལོམཏོ, ཀཏྠཙི ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ, ཀཏྠཙི མཛ྄ཛྷཏོ པཊྛཱཡ ཨནུལོམཏོ ཝཱ པཊིལོམཏོ ཝཱ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ ཝཱ, ཀཏྠཙི ཏིསནྡྷི ཙཏུསངྑེཔོ, ཀཏྠཙི དྭིསནྡྷི ཏིསངྑེཔོ, ཀཏྠཙི ཨེཀསནྡྷི དྭིསངྑེཔོཏི ཨཡཾ དེསནཱགམྦྷཱིརཏཱ.

ཨཝིཛྫཱཡ པན ཨཉྙཱཎཨདསྶནསཙྩཱཔཊིཝེདྷཊྛོ གམྦྷཱིརོ, སངྑཱརཱནཾ ཨབྷིསངྑརཎཱཡཱུཧནསརཱགཝིརཱགཊྛོ, ཝིཉྙཱཎསྶ སུཉྙཏཨབྱཱཔཱརཨསངྐནྟིཔཊིསནྡྷིཔཱཏུབྷཱཝཊྛོ, ནཱམརཱུཔསྶ ཨེཀུཔྤཱདཝིནིབྦྷོགཱཝིནིབྦྷོགནམནརུཔྤནཊྛོ, སལཱ༹ཡཏནསྶ ཨདྷིཔཏིལོཀདྭཱརཀྑེཏྟཝིསཡིབྷཱཝཊྛོ ¶ , ཕསྶསྶ ¶ ཕུསནསངྒྷཊྚནསངྒཏིསནྣིཔཱཏཊྛོ, ཝེདནཱཡ ཨཱརམྨཎརསཱནུབྷཝནསུཁདུཀྑམཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝནིཛྫཱིཝཝེདཡིཏཊྛོ, ཏཎྷཱཡ ཨབྷིནནྡིཏཨཛ྄ཛྷོསཱནསརིཏཱལཏཱཏཎྷཱནདཱིཏཎྷཱསམུདྡདུཔྤཱུརཎཊྛོ, ཨུཔཱདཱནསྶ ཨཱདཱནགྒཧཎཱབྷིནིཝེསཔརཱམཱསདུརཏིཀྐམཊྛོ, བྷཝསྶ ཨཱཡཱུཧནཱབྷིསངྑརཎཡོནིགཏིཋིཏིནིཝཱསེསུ ཁིཔནཊྛོ, ཛཱཏིཡཱ ཛཱཏིསཉྫཱཏིཨོཀྐནྟིནིབྦཏྟིཔཱཏུབྷཱཝཊྛོ, ཛརཱམརཎསྶ ཁཡཝཡབྷེདཝིཔརིཎཱམཊྛོ གམྦྷཱིརོཏི. ཨེཝཾ ཡོ ཨཝིཛྫཱདཱིནཾ སབྷཱཝོ, ཡེན པཊིཝེདྷེན ཨཝིཛྫཱདཡོ སརསལཀྑཎཏོ པཊིཝིདྡྷཱ ཧོནྟི; སོ གམྦྷཱིརོཏི ཨཡཾ པཊིཝེདྷགམྦྷཱིརཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ སབྦཱཔི ཐེརསྶ ཨུཏྟཱནཀཱ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. ཏེན བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨུསྶཱདེནྟོ – ‘‘མཱ ཧེཝ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨཡཉྩེཏྠ ¶ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨཱནནྡ, ཏྭཾ མཧཱཔཉྙོ ཝིསདཉཱཎོ, ཏེན ཏེ གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཏསྨཱ – ‘‘མཡ྄ཧམེཝ ནུ ཁོ ཨེས ཨུཏྟཱནཀོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེསམྤཱི’’ཏི མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙཱཏི.

ཨཔསཱདནཱཝཎྞནཱ

ཡཾ པན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཔསཱདེནྟོ’’ཏི, ཏཏྠ ཨཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨཱནནྡ, ‘‘ཨཐ ཙ པན མེ ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏཱི’’ཏི མཱ ཧེཝཾ ཨཝཙ. ཡདི ཧི ཏེ ཨེས ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ སོཏཱཔནྣོ ནཱཧོསི, མཡཱ དིནྣནཡེཝ ཋཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷསི. ཨཱནནྡ, ཨིདཾ ནིབྦཱནམེཝ གམྦྷཱིརཾ, པཙྩཡཱཀཱརོ པན ཏཝ ཨུཏྟཱནཀོ ཛཱཏོ, ཨཐ ཀསྨཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ པཊིགྷསཾཡོཛནཾ, ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱམརཱགཱནུསཡཾ པཊིགྷཱནུསཡནྟི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ ན སཙྪིཀརོསི? ཏེཡེཝ ཨཎུསཧགཏེ ཙཏྟཱརོ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ ན སཙྪིཀརོསི? རཱུཔརཱགཱདཱིནི པཉྩ སཾཡོཛནཱནི, བྷཝརཱགཱནུསཡཾ, མཱནཱནུསཡཾ, ཨཝིཛྫཱནུསཡནྟི ཨིམེ ཨཊྛ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ན སཙྪིཀརོསི?

ཀསྨཱ ¶ ཙ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཾ ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ པཱུརིཏཔཱརམིནོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ ཝིཡ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎཾ ནཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷསི? སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱུརིཏཔཱརམིནོ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཝིཡ ཙ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷསི? ཡདི ཝཱ ཏེ སབྦཐཱཝ ཨེས ཨུཏྟཱནཀོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཐ ཀསྨཱ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨཊྛ སོལ༹ས ཝཱ ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱུརིཏཔཱརམིནོ བུདྡྷཱ ཝིཡ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ན སཙྪིཀརོསི? ཀིཾ ཨནཏྠིཀོསི ཨེཏེཧི ཝིསེསཱདྷིགམེཧི, པསྶ ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨཔརདྡྷཾ, ཏྭཾ ནཱམ སཱཝཀོ པདེསཉཱཎེ ¶ ཋིཏོ ཨཏིགམྦྷཱིརཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ – ‘‘ཨུཏྟཱནཀོ མེ ཨུཔཊྛཱཏཱི’’ཏི ཝདསི, ཏསྶ ཏེ ཨིདཾ ཝཙནཾ བུདྡྷཱནཾ ཀཐཱཡ པཙྩནཱིཀཾ ཧོཏི, ན ཏཱདིསེན ནཱམ བྷིཀྑུནཱ བུདྡྷཱནཾ ཀཐཱཡ པཙྩནཱིཀཾ ཀཐེཏབྦནྟི ཡུཏྟམེཏཾ.

ནནུ མཡ྄ཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཝཱཡམནྟསྶེཝ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི? པཙྩཡཱཀཱརཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ ཙ པན མེ ཨདིནྣཾ དཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཔཱུརིཏཔཱརམཱི ནཱམ ནཏྠི. པཙྩཡཱཀཱརཾ ¶ པཊིཝིཛ྄ཛྷསྶཱམཱིཏི པན མེ ནིརུསྶཱཧཾ ཝིཡ མཱརབལཾ ཝིདྷམནྟསྶ ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི དྭངྒུལམཏྟམྤི ན ཀམྤི ཏཐཱ པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ སམྤཱདེནྟསྶ. པཙྪིམཡཱམེ པན མེ བལཝཔཙྩཱུསསམཡེ – ‘‘ཨཝིཛྫཱ སངྑཱརཱནཾ ནཝཧི ཨཱཀཱརེཧི པཙྩཡོ ཧོཏཱི’’ཏི དིཊྛམཏྟེཝ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨཡདཎྜཀེན ཨཱཀོཊིཏཀཾསཏཱལཾ ཝིཡ ཝིརཝསཏཾ ཝིརཝསཧསྶཾ མུཉྩམཱནཱ ཝཱཏཱཧཏེ པདུམིནིཔཎྞེ ཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ ཀམྤིཏྠ. ཨེཝཾ གམྦྷཱིརོ ཙཱཡཾ, ཨཱནནྡ, པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ, གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙ. ཨེཏསྶ ཨཱནནྡ, དྷམྨསྶ ཨནནུབོདྷཱ…པེ… ནཱཏིཝཏྟཏཱིཏི.

ཨེཏསྶ དྷམྨསྶཱཏི ཨེཏསྶ པཙྩཡདྷམྨསྶ. ཨནནུབོདྷཱཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱཝསེན ཨནནུབུཛ྄ཛྷནཱ. ཨཔྤཊིཝེདྷཱཏི ཏཱིརཎཔྤཧཱནཔརིཉྙཱཝསེན ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནཱ. ཏནྟཱཀུལཀཛཱཏཱཏི ཏནྟཾ ཝིཡ ཨཱཀུལཀཛཱཏཱ. ཡཐཱ ནཱམ དུནྣིཀྑིཏྟཾ མཱུསིཀཙྪིནྣཾ པེསཀཱརཱནཾ ཏནྟཾ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨཱཀུལཾ ཧོཏི, ཨིདཾ ཨགྒཾ ཨིདཾ མཱུལནྟི ཨགྒེན ཝཱ ཨགྒཾ མཱུལེན ཝཱ མཱུལཾ སམཱནེཏུཾ དུཀྐརཾ ཧོཏི; ཨེཝམེཝ སཏྟཱ ཨིམསྨིཾ པཙྩཡཱཀཱརེ ཁལིཏཱ ཨཱཀུལཱ བྱཱཀུལཱ ཧོནྟི, ན སཀྐོནྟི ཏཾཔཙྩཡཱཀཱརཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ. ཏཏྠ ཏནྟཾ པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརེ ཋཏྭཱ སཀྐཱཔི བྷཝེཡྻ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ, ཋཔེཏྭཱ པན ¶ དྭེ བོདྷིསཏྟེ ཨཉྙེ སཏྟཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ པཙྩཡཱཀཱརཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཱ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐཱ པན ཨཱཀུལཾ ཏནྟཾ ཀཉྫིཡཾ དཏྭཱ ཀོཙྪེན པཧཏཾ ཏཏྠ ཏཏྠ གུལ༹ཀཛཱཏཾ ཧོཏི གཎྛིབདྡྷཾ, ཨེཝམིམེ སཏྟཱ པཙྩཡེསུ པཀྑལིཏྭཱ པཙྩཡེ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏཝསེན ཨཱཀུལཀཛཱཏཱ ཧོནྟི, གཎྛིབདྡྷཱ. ཡེ ཧི ཀེཙི དིཊྛིགཏནིསྶིཏཱ, སབྦེ པཙྩཡཱཀཱརཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཡེཝ.

ཀུལཱགཎྛིཀཛཱཏཱཏི ཀུལཱགཎྛིཀཾ ཝུཙྩཏི པེསཀཱརཀཉྫིཡསུཏྟཾ. ཀུལཱ ནཱམ སཀུཎིཀཱ, ཏསྶཱ ཀུལཱཝཀོཏིཔི ཨེཀེ. ཡཐཱ ཧི ཏདུབྷཡམྤི ཨཱཀུལཾ ཨགྒེན ཝཱ ཨགྒཾ མཱུལེན ཝཱ མཱུལཾ སམཱནེཏུཾ དུཀྐརནྟི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

མུཉྫཔབྦཛབྷཱུཏཱཏི ¶ ¶ མུཉྫཏིཎཾ ཝིཡ པབྦཛཏིཎཾ ཝིཡ ཙ བྷཱུཏཱ. ཡཐཱ ཏཱནི ཏིཎཱནི ཀོཊྚེཏྭཱ ཀཏརཛྫུ ཛིཎྞཀཱལེ ཀཏྠཙི པཏིཏཾ གཧེཏྭཱ ཏེསཾ ཏིཎཱནཾ ཨིདཾ ཨགྒཾ, ཨིདཾ མཱུལནྟི ཨགྒེན ཝཱ ཨགྒཾ མཱུལེན ཝཱ མཱུལཾ སམཱནེཏུཾ དུཀྐརནྟི. ཏམྤི པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརེ ཋཏྭཱ སཀྐཱ བྷཝེཡྻ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ, ཋཔེཏྭཱ པན དྭེ བོདྷིསཏྟེ ཨཉྙེ སཏྟཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ པཙྩཡཱཀཱརཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨེཝམཡཾ པཛཱ པཙྩཡཱཀཱརེ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི དིཊྛིགཏཝསེན གཎྛིཀཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ སཾསཱརཾ ནཱཏིཝཏྟཏི.

ཏཏྠ ཨཔཱཡོཏི ནིརཡཏིརཙྪཱནཡོནིཔེཏྟིཝིསཡཨསུརཀཱཡཱ. སབྦེཔི ཧི ཏེ ཝཌྜྷིསངྑཱཏསྶ ཨཡསྶ ཨབྷཱཝཏོ – ‘‘ཨཔཱཡོ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཐཱ དུཀྑསྶ གཏིབྷཱཝཏོ དུགྒཏི. སུཁསམུསྶཡཏོ ཝིནིཔཏིཏཏྟཱ ཝིནིཔཱཏོ. ཨིཏརོ པན –

‘‘ཁནྡྷཱནཉྩ པཊིཔཱཊི, དྷཱཏུཨཱཡཏནཱན ཙ;

ཨབྦོཙྪིནྣཾ ཝཏྟམཱནཱ, སཾསཱརོཏི པཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཾ སབྦམྤི ནཱཏིཝཏྟཏི ནཱཏིཀྐམཏི. ཨཐ ཁོ ཙུཏིཏོ པཊིསནྡྷིཾ, པཊིསནྡྷིཏོ ཙུཏིནྟི ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཡོ གཎྷནྟཱ ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཙཏཱུསུ ཡོནཱིསུ པཉྩསུ གཏཱིསུ སཏྟསུ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏཱིསུ ནཝསུ སཏྟཱཝཱསེསུ མཧཱསམུདྡེ ཝཱཏུཀྑིཏྟནཱཝཱ ཝིཡ ཡནྟེསུ ཡུཏྟགོཎོ ཝིཡ ཙ པརིབྦྷམཏིཡེཝ ¶ . ཨིཏི སབྦཾ པེཏཾ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཔསཱདེནྟོ ཨཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦཾ.

པཊིཙྩསམུཔྤཱདཝཎྞནཱ

༩༦. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ – ‘‘གམྦྷཱིརོ ཙཱཡཾ, ཨཱནནྡ, པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ’’ཏི ཙ ‘‘ཏནྟཱཀུལཀཛཱཏཱ’’ཏི ཙ དྭཱིཧིཡེཝ པདེཧི ཨཱབདྡྷཾ, ཏསྨཱ – ‘‘གམྦྷཱིརོ ཙཱཡཾ, ཨཱནནྡ, པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཏཱཝ ཨནུསནྡྷིནཱ པཙྩཡཱཀཱརསྶ གམྦྷཱིརབྷཱཝདསྶནཏྠཾ དེསནཾ ཨཱརབྷནྟོ ཨཏྠི ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཛརཱམརཎནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡམཏྠོ – ཨིམསྶ ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡོ ཨིདཔྤཙྩཡོ, ཏསྨཱ ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨཏྠི ཛརཱམརཎཾ, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡོ, ཡམྷཱ པཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ བྷཝེཡྻཱཏི ¶ ཨེཝཾ པུཊྛེན སཏཱ, ཨཱནནྡ, པཎྜིཏེན པུགྒལེན ཡཐཱ – ‘‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’’ནྟི ཝུཏྟེ ཋཔནཱིཡཏྟཱ པཉྷསྶ ཏུཎྷཱི བྷཝིཏབྦཾ ཧོཏི, ‘‘ཨབྱཱཀཏམེཏཾ ¶ ཏཐཱགཏེནཱ’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཔཛྫིཏྭཱ, ཡཐཱ – ‘‘ཙཀྑུ སསྶཏཾ ཨསསྶཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨསསྶཏནྟི ཨེཀཾསེནེཝ ཝཏྟབྦཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨེཀཾསེནེཝ ཨཏྠཱིཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. པུན ཀིཾ པཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ, ཀོ ནཱམ སོ པཙྩཡོ, ཡཏོ ཛརཱམརཎཾ ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟེ ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎནྟི ཨིཙྩསྶ ཝཙནཱིཡཾ, ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཾ བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཔདེསུ.

ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ ཕསྶོཏི ཨིདཾ པན ཡསྨཱ སལཱ༹ཡཏནཔཙྩཡཱཏི ཝུཏྟེ ཙཀྑུསམྥསྶཱདཱིནཾ ཚནྣཾ ཝིཔཱཀསམྥསྶཱནཾཡེཝ གཧཎཾ ཧོཏི, ཨིདྷ ཙ ‘‘སལཱ༹ཡཏནཔཙྩཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ པདེན གཧིཏམྤི ཨགཧིཏམྤི པཙྩཡུཔྤནྣཝིསེསཾ ཕསྶསྶ ཙ སལཱ༹ཡཏནཏོ ཨཏིརིཏྟཾ ཨཉྙམྤི ཝིསེསཔཙྩཡཾ དསྶེཏུཀཱམོ, ཏསྨཱ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམིནཱ པན ཝཱརེན བྷགཝཏཱ ཀིཾ ཀཐིཏནྟི? པཙྩཡཱནཾ ནིདཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཨིདཉྷི སུཏྟཾ པཙྩཡེ ནིཛྫཊེ ནིགྒུམྦེ ཀཏྭཱ ཀཐིཏཏྟཱ མཧཱནིདཱནནྟི ཝུཙྩཏི.

༩༨. ཨིདཱནི ཏེསཾ ཏེསཾ པཙྩཡཱནཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ ཨནཉྙཐཾ པཙྩཡབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎནྟི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པརིཡཱཡེནཱཏི ཀཱརཎེན. སབྦེནསབྦཾ སབྦཐཱསབྦནྟི ནིཔཱཏདྭཡམེཏཾ. ཏསྶཏྠོ – ‘‘སབྦཱཀཱརེན སབྦཱ སབྦེན སབྷཱཝེན ¶ སབྦཱ ཛཱཏི ནཱམ ཡདི ན བྷཝེཡྻཱ’’ཏི. བྷཝཱདཱིསུཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཀསྶཙཱིཏི ཨནིཡམཝཙནམེཏཾ, དེཝཱདཱིསུ ཡསྶ ཀསྶཙི. ཀིམྷིཙཱིཏི ཨིདམྤི ཨནིཡམཝཙནམེཝ, ཀཱམབྷཝཱདཱིསུ ནཝསུ བྷཝེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི. སེཡྻཐིདནྟི ཨནིཡམིཏནིཀྑིཏྟཨཏྠཝིབྷཛནཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཏསྶཏྠོ – ‘‘ཡཾ ཝུཏྟཾ ‘ཀསྶཙི ཀིམྷིཙཱི’ཏི, ཏསྶ ཏེ ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཝིབྷཛནྟོ – ‘‘དེཝཱནཾ ཝཱ དེཝཏྟཱཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དེཝཱནཾ ཝཱ དེཝཏྟཱཡཱཏི ཡཱ ཨཡཾ དེཝཱནཾ དེཝབྷཱཝཱཡ ཁནྡྷཛཱཏི, ཡཱཡ ཁནྡྷཛཱཏིཡཱ དེཝཱ ‘‘དེཝཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. སཙེ ¶ ཧི ཛཱཏི སབྦེན སབྦཾ ནཱབྷཝིསྶཱཏི ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྠ ཙ དེཝཱཏི ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ. གནྡྷབྦཱཏི མཱུལཁནྡྷཱདཱིསུ ཨདྷིཝཏྠདེཝཏཱཝ. ཡཀྑཱཏི ཨམནུསྶཱ. བྷཱུཏཱཏི ཡེ ཀེཙི ནིབྦཏྟསཏྟཱ. པཀྑིནོཏི ཡེ ཀེཙི ཨཊྛིཔཀྑཱ ཝཱ ཙམྨཔཀྑཱ ཝཱ ལོམཔཀྑཱ ཝཱ. སརཱིསཔཱཏི ཡེ ཀེཙི བྷཱུམིཡཾ སརནྟཱ གཙྪནྟི. ཏེསཾ ཏེསནྟི ཏེསཾ ཏེསཾ དེཝགནྡྷབྦཱདཱིནཾ. ཏདཏྠཱཡཱཏི དེཝགནྡྷབྦཱདིབྷཱཝཱཡ. ཛཱཏིནིརོདྷཱཏི ཛཱཏིཝིགམཱ, ཛཱཏིཨབྷཱཝཱཏི ཨཏྠོ.

ཧེཏཱུཏིཨཱདཱིནི སབྦཱནིཔི ཀཱརཎཝེཝཙནཱནི ཨེཝ. ཀཱརཎཉྷི ཡསྨཱ ཨཏྟནོ ཕལཏྠཱཡ ཧིནོཏི ¶ པཝཏྟཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཧེཏཱུ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ ཏཾ ཕལཾ ནིདེཏི – ‘‘ཧནྡ, ནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཔྤེཏི ཝིཡ ཏསྨཱ ནིདཱནཾ. ཡསྨཱ ཕལཾ ཏཏོ སམུདེཏི ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཉྩ པཊིཙྩ ཨེཏི པཝཏྟཏི, ཏསྨཱ སམུདཡོཏི ཙ པཙྩཡོཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཔི ཙ ཡདིདཾ ཛཱཏཱིཏི ཨེཏྠ ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ. ཏསྶ སབྦཔདེསུ ལིངྒཱནུརཱུཔཏོ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདྷ པན – ‘‘ཡཱ ཨེསཱ ཛཱཏཱི’’ཏི ཨཡམསྶ ཨཏྠོ. ཛརཱམརཎསྶ ཧི ཛཱཏི ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི.

༩༩. བྷཝཔདེ – ‘‘ཀིམྷིཙཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཨོཀཱསཔརིགྒཧོ ཀཏོ. ཏཏྠ ཧེཊྛཱ ཨཝཱིཙིཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརི པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིདེཝེ ཨནྟོཀརིཏྭཱ ཀཱམབྷཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ནཡོ ཨུཔཔཏྟིབྷཝེ. ཨིདྷ པན ཀམྨབྷཝེ ཡུཛྫཏི. སོ ཧི ཛཱཏིཡཱ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱཝ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨུཔཱདཱནཔདཱདཱིསུཔི – ‘‘ཀིམྷིཙཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཨོཀཱསཔརིགྒཧོཝ ཀཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༠༠. ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ ¶ བྷཝོཏི ཨེཏྠ ཀཱམུཔཱདཱནཾ ཏིཎྞམྤི ཀམྨབྷཝཱནཾ ཏིཎྞཉྩ ཨུཔཔཏྟིབྷཝཱནཾ པཙྩཡོ, ཏཐཱ སེསཱནིཔཱིཏི ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ ཙཏུཝཱིསཏིབྷཝཱ ཝེདིཏབྦཱ. ནིཔྤརིཡཱཡེནེཏྠ དྭཱདས ཀམྨབྷཝཱ ལབྦྷནྟི. ཏེསཾ ཨུཔཱདཱནཱནི སཧཛཱཏཀོཊིཡཱཔི ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱཔི པཙྩཡོ.

༡༠༡. རཱུཔཏཎྷཱཏི རཱུཔཱརམྨཎེ ཏཎྷཱ. ཨེས ནཡོ སདྡཏཎྷཱདཱིསུ. སཱ པནེསཱ ཏཎྷཱ ཨུཔཱདཱནསྶ སཧཛཱཏཀོཊིཡཱཔི ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱཔི པཙྩཡོ ཧོཏི.

༡༠༢. ཨེས པཙྩཡོ ཏཎྷཱཡ, ཡདིདཾ ¶ ཝེདནཱཏི ཨེཏྠ ཝིཔཱཀཝེདནཱ ཏཎྷཱཡ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཨཉྙཱ ཨཉྙཐཱཔཱིཏི.

༡༠༣. ཨེཏྟཱཝཏཱ པན བྷགཝཱ ཝཊྚམཱུལབྷཱུཏཾ པུརིམཏཎྷཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དེསནཾ, པིཊྛིཡཾ པཧརིཏྭཱ ཀེསེསུ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཝིརཝནྟཾ ཝིརཝནྟཾ མགྒཏོ ཨོཀྐམེནྟོ ཝིཡ ནཝཧི པདེཧི སམུདཱཙཱརཏཎྷཾ དསྶེནྟོ – ‘‘ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ, ཨཱནནྡ, ཝེདནཾ པཊིཙྩ ཏཎྷཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཎྷཱཏི དྭེ ཏཎྷཱ ཨེསནཏཎྷཱ ཙ, ཨེསིཏཏཎྷཱ ཙ. ཡཱཡ ཏཎྷཱཡ ཨཛཔཐསངྐུཔཐཱདཱིནི པཊིཔཛྫིཏྭཱ བྷོགེ ཨེསཏི གཝེསཏི, ཨཡཾ ཨེསནཏཎྷཱ ནཱམ. ཡཱ ཏེསུ ཨེསིཏེསུ གཝེསིཏེསུ པཊིལདྡྷེསུ ཏཎྷཱ, ཨཡཾ ཨེསིཏཏཎྷཱ ནཱམ. ཏདུབྷཡམྤི སམུདཱཙཱརཏཎྷཱཡ ཨེཝ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏསྨཱ ¶ དུཝིདྷཱཔེསཱ ཝེདནཾ པཊིཙྩ ཏཎྷཱ ནཱམ. པརིཡེསནཱ ནཱམ རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཔརིཡེསནཱ, སཱ ཧི ཏཎྷཱཡ སཏི ཧོཏི. ལཱབྷོཏི རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཔཊིལཱབྷོ, སོ ཧི པརིཡེསནཱཡ སཏི ཧོཏི. ཝིནིཙྪཡོ པན ཉཱཎཏཎྷཱདིཊྛིཝིཏཀྐཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ. ཏཏྠ – ‘‘སུཁཝིནིཙྪཡཾ ཛཉྙཱ, སུཁཝིནིཙྪཡཾ ཉཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སུཁམནུཡུཉྫེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༢༣) ཨཡཾ ཉཱཎཝིནིཙྪཡོ. ‘‘ཝིནིཙྪཡོཏི དྭེ ཝིནིཙྪཡཱ – ཏཎྷཱཝིནིཙྪཡོ ཙ དིཊྛིཝིནིཙྪཡོ ཙཱ’’ཏི (མཧཱནི. ༡༠༢). ཨེཝཾ ཨཱགཏཱནི ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཏཎྷཱཝིནིཙྪཡོ. དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ དིཊྛིཝིནིཙྪཡོ. ‘‘ཚནྡོ ཁོ, དེཝཱནམིནྡ, ཝིཏཀྐནིདཱནོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༥༨) ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཨིདྷ ཝིནིཙྪཡོཏི ཝུཏྟོ ཝིཏཀྐོཡེཝ ཨཱགཏོ. ལཱབྷཾ ལབྷིཏྭཱ ཧི ཨིཊྛཱནིཊྛཾ སུནྡརཱསུནྡརཉྩ ཝིཏཀྐེནེཝ ཝིནིཙྪིནཱཏི ¶ – ‘‘ཨེཏྟཀཾ མེ རཱུཔཱརམྨཎཏྠཱཡ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ སདྡཱདིཨཱརམྨཎཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཾ མཡ྄ཧཾ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ པརསྶ, ཨེཏྟཀཾ པརིབྷུཉྫིསྶཱམི, ཨེཏྟཀཾ ནིདཧིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ལཱབྷཾ པཊིཙྩ ཝིནིཙྪཡོ’’ཏི.

ཚནྡརཱགོཏི ཨེཝཾ ཨཀུསལཝིཏཀྐེན ཝིཏཀྐིཏཝཏྠུསྨིཾ དུབྦལརཱགོ ཙ བལཝརཱགོ ཙ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིདཉྷི ཨིདྷ ཏཎྷཱ. ཚནྡོཏི དུབྦལརཱགསྶཱདྷིཝཙནཾ. ཨཛ྄ཛྷོསཱནནྟི ཨཧཾ མམནྟི བལཝསནྣིཊྛཱནཾ. པརིགྒཧོཏི ཏཎྷཱདིཊྛཝསེན པརིགྒཧཎཀརཎཾ. མཙྪརིཡནྟི པརེཧི སཱདྷཱརཎབྷཱཝསྶ ཨསཧནཏཱ. ཏེནེཝསྶ པོརཱཎཱ ཨེཝཾ ¶ ཝཙནཏྠཾ ཝདནྟི – ‘‘ཨིདཾ ཨཙྪརིཡཾ མཡ྄ཧམེཝ ཧོཏུ, མཱ ཨཉྙེསཾ ཨཙྪརིཡཾ ཧོཏཱུཏི པཝཏྟཏྟཱ མཙྪརིཡནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. ཨཱརཀྑོཏི དྭཱརཔིདཧནམཉྫཱུསགོཔནཱདིཝསེན སུཊྛུ རཀྑཎཾ. ཨདྷིཀརོཏཱིཏི ཨདྷིཀརཎཾ, ཀཱརཎསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཨཱརཀྑཱདྷིཀརཎནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀཾ, ཨཱརཀྑཧེཏཱུཏི ཨཏྠོ. དཎྜཱདཱནཱདཱིསུ པརནིསེདྷནཏྠཾ དཎྜསྶ ཨཱདཱནཾ དཎྜཱདཱནཾ. ཨེཀཏོ དྷཱརཱདིནོ སཏྠསྶ ཨཱདཱནཾ སཏྠཱདཱནཾ. ཀལཧོཏི ཀཱཡཀལཧོཔི ཝཱཙཱཀལཧོཔི. པུརིམོ པུརིམོ ཝིརོདྷོ ཝིགྒཧོ. པཙྪིམོ པཙྪིམོ ཝིཝཱདོ. ཏུཝཾཏུཝནྟི ཨགཱརཝཝཙནཾ ཏུཝཾཏུཝཾ.

༡༡༢. ཨིདཱནི པཊིལོམནཡེནཱཔི ཏཾསམུདཱཙཱརཏཎྷཾ དསྶེཏུཾ པུན – ‘‘ཨཱརཀྑཱདྷིཀརཎ’’ནྟི ཨཱརབྷནྟོ དེསནཾ ནིཝཏྟེསི. ཏཏྠ ཀཱམཏཎྷཱཏི པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགཝསེན ཨུཔྤནྣཱ རཱུཔཱདིཏཎྷཱ. བྷཝཏཎྷཱཏི སསྶཏདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ. ཝིབྷཝཏཎྷཱཏི ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱཏི ཝཊྚམཱུལཏཎྷཱ ཙ སམུདཱཙཱརཏཎྷཱ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ. དྭཡེནཱཏི ཏཎྷཱལཀྑཎཝསེན ཨེཀབྷཱཝཾ གཏཱཔི ཝཊྚམཱུལསམུདཱཙཱརཝསེན དྭཱིཧི ཀོཊྛཱསེཧི ཝེདནཱཡ ཨེཀསམོསརཎཱ བྷཝནྟི, ཝེདནཱཔཙྩཡེན ཨེཀཔཙྩཡཱཏི ཨཏྠོ. ཏིཝིདྷཉྷི སམོསརཎཾ ཨོསརཎསམོསརཎཾ, སཧཛཱཏསམོསརཎཾ, པཙྩཡསམོསརཎཉྩ. ཏཏྠ – ‘‘ཨཐ ¶ ཁོ སབྦཱནི ཏཱནི ཀཱམསམོསརཎཱནི བྷཝནྟཱི’’ཏི ཨིདཾ ཨོསརཎསམོསརཎཾ ནཱམ. ‘‘ཚནྡམཱུལཀཱ, ཨཱཝུསོ, ཨེཏེ དྷམྨཱ ཕསྶསམུདཡཱ ཝེདནཱསམོསརཎཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༨.༨༣) ཨིདཾ སཧཛཱཏསམོསརཎཾ ནཱམ. ‘‘དྭཡེན ཝེདནཱཡ ཨེཀསམོསརཎཱ’’ཏི ཨིདཾ པན པཙྩཡསམོསརཎནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༡༡༣. ཙཀྑུསམྥསྶོཏི ¶ ཨཱདཡོ སབྦེ ཝིཔཱཀཕསྶཱཡེཝ. ཏེསུ ཋཔེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ལོཀུཏྟརཝིཔཱཀཕསྶེ ཨཝསེསཱ དྭཏྟིཾས ཕསྶཱ ཧོནྟི. ཡདིདཾ ཕསྶོཏི ཨེཏྠ པན ཕསྶོ བཧུདྷཱ ཝེདནཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏི.

༡༡༤. ཡེཧི, ཨཱནནྡ, ཨཱཀཱརེཧཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཱཀཱརཱ ཝུཙྩནྟི ཝེདནཱདཱིནཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨསདིསསབྷཱཝཱ. ཏེཡེཝ སཱདྷུཀཾ དསྶིཡམཱནཱ ཏཾ ཏཾ ལཱིནམཏྠཾ གམེནྟཱིཏི ལིངྒཱནི. ཏསྶ ཏསྶ སཉྫཱནནཧེཏུཏོ ནིམིཏྟཱནི. ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུདྡིསིཏབྦཏོ ཨུདྡེསཱ ¶ . ཏསྨཱ ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ – ‘‘ཨཱནནྡ, ཡེཧི ཨཱཀཱརེཧི…པེ… ཡེཧི ཨུདྡེསེཧི ནཱམཀཱཡསྶ ནཱམསམཱུཧསྶ པཉྙཏྟི ཧོཏི, ཡཱ ཨེསཱ ཙ ཝེདནཱཡ ཝེདཡིཏཱཀཱརེ ཝེདཡིཏལིངྒེ ཝེདཡིཏནིམིཏྟེ ཝེདནཱཏི ཨུདྡེསེ སཏི, སཉྙཱཡ སཉྫཱནནཱཀཱརེ སཉྫཱནནལིངྒེ སཉྫཱནནནིམིཏྟེ སཉྙཱཏི ཨུདྡེསེ སཏི, སངྑཱརཱནཾ ཙེཏནཱཀཱརེ ཙེཏནཱལིངྒེ ཙེཏནཱནིམིཏྟེ ཙེཏནཱཏི ཨུདྡེསེ སཏི, ཝིཉྙཱཎསྶ ཝིཛཱནནཱཀཱརེ ཝིཛཱནནལིངྒེ ཝིཛཱནནནིམིཏྟེ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨུདྡེསེ སཏི – ‘ཨཡཾ ནཱམཀཱཡོ’ཏི ནཱམཀཱཡསྶ པཉྙཏྟི ཧོཏི. ཏེསུ ནཱམཀཱཡཔྤཉྙཏྟིཧེཏཱུསུ ཝེདནཱདཱིསུ ཨཱཀཱརཱདཱིསུ ཨསཏི ཨཔི ནུ ཁོ རཱུཔཀཱཡེ ཨདྷིཝཙནསམྥསྶོ པཉྙཱཡེཐ? ཡྭཱཡཾ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷེ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ མནོདྭཱརེ ཨདྷིཝཙནསམྥསྶཝེཝཙནོ མནོསམྥསྶོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཔི ནུ ཁོ སོ རཱུཔཀཱཡེ པཉྙཱཡེཐ, པཉྩ པསཱདེ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻཱ’’ཏི. ཨཐ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨམྦརུཀྑེ ཨསཏི ཛམྦུརུཀྑཏོ ཨམྦཔཀྐསྶ ཨུཔྤཏྟིཾ ཝིཡ རཱུཔཀཱཡཏོ ཏསྶ ཨུཔྤཏྟིཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ནོ ཧེཏཾ བྷནྟེཏི ཨཱཧ.

དུཏིཡཔཉྷེ རུཔྤནཱཀཱརརུཔྤནལིངྒརུཔྤནནིམིཏྟཝསེན རཱུཔནྟི ཨུདྡེསཝསེན ཙ ཨཱཀཱརཱདཱིནཾ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པཊིགྷསམྥསྶོཏི སཔྤཊིགྷཾ རཱུཔཀྑནྡྷཾ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནཀསམྥསྶོ. ཨིདྷཱཔི ཐེརོ ཛམྦུརུཀྑེ ཨསཏི ཨམྦརུཀྑཏོ ཛམྦུཔཀྐསྶ ཨུཔྤཏྟིཾ ཝིཡ ནཱམཀཱཡཏོ ཏསྶ ཨུཔྤཏྟིཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ‘‘ནོ ཧེཏཾ བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཏིཡཔཉྷོ ¶ ¶ ཨུབྷཡཝསེནེཝ ཝུཏྟོ. ཏཏྲ ཐེརོ ཨཱཀཱསེ ཨམྦཛམྦུཔཀྐཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཾ ཝིཡ ནཱམརཱུཔཱབྷཱཝེ དྭིནྣམྤི ཕསྶཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ‘‘ནོ ཧེཏཾ བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཝཾ དྭིནྣཾ ཕསྶཱནཾ ཝིསུཾ ཝིསུཾ པཙྩཡཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དྭིནྣམྤི ཏེསཾ ཨཝིསེསཏོ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཏཾ དསྶེཏུཾ – ‘‘ཡེཧི ཨཱནནྡ ཨཱཀཱརེཧཱི’’ཏི ཙཏུཏྠཾ པཉྷཾ ཨཱརབྷི. ཡདིདཾ ནཱམརཱུཔནྟི ཡཾ ཨིདཾ ནཱམརཱུཔཾ, ཡཾ ཨིདཾ ཚསུཔི དྭཱརེསུ ནཱམརཱུཔཾ, ཨེསེཝ ཧེཏུ ཨེསེཝ པཙྩཡོཏི ཨཏྠོ. ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ ཧི ཙཀྑཱདཱིནི ཙེཝ རཱུཔཱརམྨཎཱདཱིནི ཙ རཱུཔཾ, སམྤཡུཏྟཀཱ ཁནྡྷཱ ནཱམནྟི ཨེཝཾ པཉྩཝིདྷོཔི སོ ཕསྶོ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱཝ ¶ ཕསྶོ. མནོདྭཱརེཔི ཧདཡཝཏྠུཉྩེཝ ཡཉྩ རཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ཧོཏི, ཨིདཾ རཱུཔཾ. སམྤཡུཏྟདྷམྨཱ ཙེཝ ཡཉྩ ཨརཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ཧོཏི, ཨིདཾ ཨརཱུཔཾ ནཱམ. ཨེཝཾ མནོསམྥསྶོཔི ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ ཕསྶོཏི ཝེདིཏབྦོ. ནཱམརཱུཔཾ པནསྶ བཧུདྷཱ པཙྩཡོ ཧོཏི.

༡༡༥. ན ཨོཀྐམིསྶཐཱཏི པཝིསིཏྭཱ པཝཏྟམཱནཾ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཝསེན ན ཝཏྟིསྶཐ. སམུཙྩིསྶཐཱཏི པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎེ ཨསཏི ཨཔི ནུ ཁོ སུདྡྷཾ ཨཝསེསཾ ནཱམརཱུཔཾ ཨནྟོམཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཀལལཱདིབྷཱཝེན སམུཙྩིཏཾ མིསྶཀབྷཱུཏཾ ཧུཏྭཱ ཝཏྟིསྶཐ. ཨོཀྐམིཏྭཱ ཝོཀྐམིསྶཐཱཏི པཊིསནྡྷིཝསེན ཨོཀྐམིཏྭཱ ཙུཏིཝསེན ཝོཀྐམིསྶཐ, ནིརུཛ྄ཛྷིསྶཐཱཏི ཨཏྠོ. སོ པནསྶ ནིརོདྷོ ན ཏསྶེཝ ཙིཏྟསྶ ནིརོདྷེན, ན ཏཏོ དུཏིཡཏཏིཡཱནཾ ནིརོདྷེན ཧོཏི. པཊིསནྡྷིཙིཏྟེན ཧི སདྡྷིཾ སམུཊྛིཏཱནི སམཏིཾས ཀམྨཛརཱུཔཱནི ནིབྦཏྟནྟི. ཏེསུ པན ཋིཏེསུཡེཝ སོལ༹ས བྷཝངྒཙིཏྟཱནི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ གཧིཏཔཊིསནྡྷིཀསྶ དཱརཀསྶ ཝཱ མཱཏུཡཱ ཝཱ པནསྶ ཨནྟརཱཡོ ནཏྠི. ཨཡཉྷི ཨནོཀཱསོ ནཱམ. སཙེ པན པཊིསནྡྷིཙིཏྟེན སདྡྷིཾ སམུཊྛིཏརཱུཔཱནི སཏྟརསམསྶ བྷཝངྒསྶ པཙྩཡཾ དཱཏུཾ སཀྐོནྟི, པཝཏྟི པཝཏྟཏི, པཝེཎཱི གྷཊིཡཏི. སཙེ པན ན སཀྐོནྟི, པཝཏྟི ནཔྤཝཏྟཏི, པཝེཎཱི ན གྷཊིཡཏི, ཝོཀྐམཏི ནཱམ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨོཀྐམིཏྭཱ ཝོཀྐམིསྶཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིཏྠབྷཱཝཱཡ, ཨེཝཾ པརིཔུཎྞཔཉྩཀྑནྡྷབྷཱཝཱཡཱཏི ཨཏྠོ. དཧརསྶེཝ སཏོཏི མནྡསྶ བཱལསྶེཝ སནྟསྶ. ཝོཙྪིཛྫིསྶཐཱཏི ཨུཔཙྪིཛྫིསྶཐ ¶ ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླནྟི ཝིཉྙཱཎེ ཨུཔཙྪིནྣེ སུདྡྷཾ ནཱམརཱུཔམེཝ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པཋམཝཡཝསེན ཝུཌྜྷིཾ, མཛ྄ཛྷིམཝཡཝསེན ཝིརཱུལ༹ྷིཾ, པཙྪིམཝཡཝསེན ཝེཔུལླཾ ཨཔི ནུ ཁོ ཨཱཔཛྫིསྶཐཱཏི. དསཝསྶཝཱིསཏིཝསྶཝསྶསཏཝསྶསཧསྶསམྤཱཔནེན ¶ ཝཱ ཨཔི ནུ ཁོ ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཐཱཏི ཨཏྠོ.

ཏསྨཱཏིཧཱནནྡཱཏི ཡསྨཱ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིགྒཧཎེཔི ¶ ཀུཙྪིཝཱསེཔི ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནེཔི, པཝཏྟིཡཾ དསཝསྶཱདིཀཱལེཔི ཝིཉྙཱཎམེཝསྶ པཙྩཡོ, ཏསྨཱ ཨེསེཝ ཧེཏུ ཨེས པཙྩཡོ ནཱམརཱུཔསྶ, ཡདིདཾ ཝིཉྙཱཎཾ. ཡཐཱ ཧི རཱཛཱ ཨཏྟནོ པརིསཾ ནིགྒཎྷནྟོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཏྭཾ ཨུཔརཱཛཱ, ཏྭཾ སེནཱཔཏཱིཏི ཀེན ཀཏོ ནནུ མཡཱ ཀཏོ, སཙེ ཧི མཡི ཨཀརོནྟེ ཏྭཾ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨུཔརཱཛཱ ཝཱ སེནཱཔཏི ཝཱ བྷཝེཡྻཱསི, ཛཱནེཡྻཱམ ཝོ བལ’’ནྟི; ཨེཝམེཝ ཝིཉྙཱཎཾ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ནཱམརཱུཔཾ ཝདཏི ཝིཡ ‘‘ཏྭཾ ནཱམཾ, ཏྭཾ རཱུཔཾ, ཏྭཾ ནཱམརཱུཔཾ ནཱམཱཏི ཀེན ཀཏཾ, ནནུ མཡཱ ཀཏཾ, སཙེ ཧི མཡི པུརེཙཱརིཀེ ཧུཏྭཱ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ ཨགཎྷནྟེ ཏྭཾ ནཱམཾ ཝཱ རཱུཔཾ ཝཱ ནཱམརཱུཔཾ ཝཱ བྷཝེཡྻཱསི, ཛཱནེཡྻཱམ ཝོ བལ’’ནྟི. ཏཾ པནེཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ནཱམརཱུཔསྶ བཧུདྷཱ པཙྩཡོ ཧོཏི.

༡༡༦. དུཀྑསམུདཡསམྦྷཝོཏི དུཀྑརཱསིསམྦྷཝོ. ཡདིདཾ ནཱམརཱུཔནྟི ཡཾ ཨིདཾ ནཱམརཱུཔཾ, ཨེསེཝ ཧེཏུ ཨེས པཙྩཡོ. ཡཐཱ ཧི རཱཛཔུརིསཱ རཱཛཱནཾ ནིགྒཎྷནྟོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘‘ཏྭཾ རཱཛཱཏི ཀེན ཀཏོ, ནནུ མཡཱ ཀཏོ, སཙེ ཧི མཡི ཨུཔརཱཛཊྛཱནེ, མཡི སེནཱཔཏིཊྛཱནེ ཨཏིཊྛནྟེ ཏྭཾ ཨེཀཀོཝ རཱཛཱ བྷཝེཡྻཱསི, པསྶེཡྻཱམ ཏེ རཱཛབྷཱཝ’’ནྟི; ཨེཝམེཝ ནཱམརཱུཔམྤི ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཝདཏི ཝིཡ ‘‘ཏྭཾ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎནྟི ཀེན ཀཏཾ, ནནུ ཨམྷེཧི ཀཏཾ, སཙེ ཧི ཏྭཾ ཏཡོ ཁནྡྷེ ཧདཡཝཏྠུཉྩ ཨནིསྶཱཡ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ ནཱམ བྷཝེཡྻཱསི, པསྶེཡྻཱམ ཏེ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎབྷཱཝ’’ནྟི. ཏཉྩ པནེཏཾ ནཱམརཱུཔཾ ཝིཉྙཱཎསྶ བཧུདྷཱ པཙྩཡོ ཧོཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོཏི ཝིཉྙཱཎེ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡེ ཧོནྟེ, ནཱམརཱུཔེ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡེ ཧོནྟེ, དྭཱིསུ ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཝསེན པཝཏྟེསུ ཨེཏྟཀེན ¶ ཛཱཡེཐ ཝཱ…པེ… ཨུཔཔཛྫེཐ ཝཱ, ཛཱཏིཨཱདཡོ པཉྙཱཡེཡྻུཾ ཨཔརཱཔརཾ ཝཱ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཡོཏི.

ཨདྷིཝཙནཔཐོཏི ‘‘སིརིཝཌྜྷཀོ དྷནཝཌྜྷཀོ’’ཏིཨཱདིཀསྶ ཨཏྠཾ ཨདིསྭཱ ཝཙནམཏྟམེཝ ཨདྷིཀིཙྩ པཝཏྟསྶ ཝོཧཱརསྶ པཐོ. ནིརུཏྟིཔཐོཏི སརཏཱིཏི སཏོ, སམྤཛཱནཱཏཱིཏི སམྤཛཱནོཏིཨཱདིཀསྶ ¶ ཀཱརཎཱཔདེསཝསེན པཝཏྟསྶ ཝོཧཱརསྶ པཐོ. པཉྙཏྟིཔཐོཏི – ‘‘པཎྜིཏོ ¶ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི ནིཔུཎོ ཀཏཔརཔྤཝཱདོ’’ཏིཨཱདིཀསྶ ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཉཱཔནཝསེན པཝཏྟསྶ ཝོཧཱརསྶ པཐོ. ཨིཏི ཏཱིཧི པདེཧི ཨདྷིཝཙནཱདཱིནཾ ཝཏྠུབྷཱུཏཱ ཁནྡྷཱཝ ཀཐིཏཱ. པཉྙཱཝཙརནྟི པཉྙཱཡ ཨཝཙརིཏབྦཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཝཊྚཾ ཝཏྟཏཱིཏི སཾསཱརཝཊྚཾ ཝཏྟཏི. ཨིཏྠཏྟནྟི ཨིཏྠཾབྷཱཝོ, ཁནྡྷཔཉྩཀསྶེཏཾ ནཱམཾ. པཉྙཱཔནཱཡཱཏི ནཱམཔཉྙཏྟཏྠཱཡ. ‘‘ཝེདནཱ སཉྙཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཱམཔཉྙཏྟཏྠཱཡ, ཁནྡྷཔཉྩཀམྤི ཨེཏྟཱཝཏཱ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡདིདཾ ནཱམརཱུཔཾ སཧ ཝིཉྙཱཎེནཱཏི ཡཾ ཨིདཾ ནཱམརཱུཔཾ སཧ ཝིཉྙཱཎེན ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཏཱཡ པཝཏྟཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིདཉྷེཏྠ ནིཡྻཱཏིཏཝཙནཾ.

ཨཏྟཔཉྙཏྟིཝཎྞནཱ

༡༡༧. ཨིཏི བྷགཝཱ – ‘‘གམྦྷཱིརོ ཙཱཡཾ, ཨཱནནྡ, པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ, གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙཱ’’ཏི པདསྶ ཨནུསནྡྷིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ‘‘ཏནྟཱཀུལཀཛཱཏཱ’’ཏི པདསྶ ཨནུསནྡྷིཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ཙཱ’’ཏིཨཱདིཀཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ རཱུཔིཾ ཝཱ ཧི, ཨཱནནྡ, པརིཏྟཾ ཨཏྟཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཡོ ཨཝཌྜྷིཏཾ ཀསིཎནིམིཏྟཾ ཨཏྟཱཏི གཎྷཱཏི, སོ རཱུཔིཾ པརིཏྟཾ པཉྙཔེཏི. ཡོ པན ནཱནཱཀསིཎལཱབྷཱི ཧོཏི, སོ ཏཾ ཀདཱཙི ནཱིལོ, ཀདཱཙི པཱིཏཀོཏི པཉྙཔེཏི. ཡོ ཝཌྜྷིཏཾ ཀསིཎནིམིཏྟཾ ཨཏྟཱཏི གཎྷཱཏི, སོ རཱུཔིཾ ཨནནྟཾ པཉྙཔེཏི. ཡོ ཝཱ པན ཨཝཌྜྷིཏཾ ཀསིཎནིམིཏྟཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ནིམིཏྟཕུཊྛོཀཱསཾ ཝཱ ཏཏྠ པཝཏྟེ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷེ ཝཱ ཏེསུ ཝིཉྙཱཎམཏྟམེཝ ཝཱ ཨཏྟཱཏི གཎྷཱཏི, སོ ཨརཱུཔིཾ པརིཏྟཾ པཉྙཔེཏི. ཡོ ཝཌྜྷིཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ནིམིཏྟཕུཊྛོཀཱསཾ ཝཱ ཏཏྠ པཝཏྟེ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷེ ཝཱ ཏེསུ ཝིཉྙཱཎམཏྟམེཝ ཝཱ ཨཏྟཱཏི གཎྷཱཏི, སོ ཨརཱུཔིཾ ཨནནྟཾ པཉྙཔེཏི.

༡༡༨. ཏཏྲཱནནྡཱཏི ¶ ཨེཏྠ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཙཏཱུསུ དིཊྛིགཏིཀེསུ. ཨེཏརཧི ཝཱཏི ཨིདཱནེཝ, ན ཨིཏོ པརཾ. ཨུཙྪེདཝསེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠབྷཱཝིཾ ཝཱཏི ཏཏྠ ཝཱ པརལོཀེ བྷཱཝིཾ. སསྶཏཝསེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཏཐཾ ཝཱ པན སནྟནྟི ཨཏཐསབྷཱཝཾ སམཱནཾ. ཏཐཏྟཱཡཱཏི ཏཐབྷཱཝཱཡ. ཨུཔཀཔྤེསྶཱམཱིཏི སམྤཱདེསྶཱམི. ཨིམིནཱ ཝིཝཱདཾ དསྶེཏི. ཨུཙྪེདཝཱདཱི ཧི ‘‘སསྶཏཝཱདིནོ ཨཏྟཱནཾ ཨཏཐཾ ཨནུཙྪེདསབྷཱཝམྤི སམཱནཾ ཏཐཏྠཱཡ ¶ ཨུཙྪེདསབྷཱཝཱཡ ཨུཔཀཔྤེསྶཱམི, སསྶཏཝཱདཉྩ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨུཙྪེདཝཱདམེཝ ནཾ གཱཧེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏི. སསྶཏཝཱདཱིཔི ‘‘ཨུཙྪེདཝཱདིནོ ཨཏྟཱནཾ ཨཏཐཾ ཨསསྶཏསབྷཱཝམྤི སམཱནཾ ཏཐཏྠཱཡ སསྶཏབྷཱཝཱཡ ཨུཔཀཔྤེསྶཱམི, ཨུཙྪེདཝཱདཉྩ ཛཱནཱཔེཏྭཱ སསྶཏཝཱདམེཝ ནཾ གཱཧེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏི.

ཨེཝཾ ¶ སནྟཾ ཁོཏི ཨེཝཾ སམཱནཾ རཱུཔིཾ པརིཏྟཾ ཨཏྟཱནཾ པཉྙཔེནྟནྟི ཨཏྠོ. རཱུཔིནྟི རཱུཔཀསིཎལཱབྷིཾ. པརིཏྟཏྟཱནུདིཊྛི ཨནུསེཏཱིཏི པརིཏྟོ ཨཏྟཱཏི ཨཡཾ དིཊྛི ཨནུསེཏི, སཱ པན ན ཝལླི ཝིཡ ཙ ལཏཱ ཝིཡ ཙ ཨནུསེཏི. ཨཔྤཧཱིནཊྛེན ཨནུསེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིཙྩཱལཾ ཝཙནཱཡཱཏི ཏཾ པུགྒལཾ ཨེཝརཱུཔཱ དིཊྛི ཨནུསེཏཱིཏི ཝཏྟུཾ ཡུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨརཱུཔིནྟི ཨེཏྠ པན ཨརཱུཔཀསིཎལཱབྷིཾ, ཨརཱུཔཀྑནྡྷགོཙརཾ ཝཱཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ལཱབྷིནོ ཙཏྟཱརོ, ཏེསཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཙཏྟཱརོ, ཏཀྐིཀཱ ཙཏྟཱརོ, ཏེསཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཙཏྟཱརོཏི ཨཏྟཏོ སོལ༹ས དིཊྛིགཏིཀཱ དསྶིཏཱ ཧོནྟི.

ནཨཏྟཔཉྙཏྟིཝཎྞནཱ

༡༡༩. ཨེཝཾ ཡེ ཨཏྟཱནཾ པཉྙཔེནྟི, ཏེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ ན པཉྙཔེནྟི, ཏེ དསྶེཏུཾ – ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ཙ ཨཱནནྡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཀེ པན ན པཉྙཔེནྟི? སབྦེ ཏཱཝ ཨརིཡཔུགྒལཱ ན པཉྙཔེནྟི. ཡེ ཙ བཧུསྶུཏཱ ཏིཔིཊཀདྷརཱ དྭིཔིཊཀདྷརཱ ཨེཀཔིཊཀདྷརཱ, ཨནྟམསོ ཨེཀནིཀཱཡམྤི སཱདྷུཀཾ ཝིནིཙྪིནིཏྭཱ ཨུགྒཧིཏདྷམྨཀཐིཀོཔི ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོཔི པུགྒལོ, ཏེ ན པཉྙཔེནྟིཡེཝ. ཨེཏེསཉྷི པཊིབྷཱགཀསིཎེ པཊིབྷཱགཀསིཎམིཙྩེཝ ཉཱཎཾ ཧོཏི. ཨརཱུཔཀྑནྡྷེསུ ཙ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱ ཨིཙྩེཝ.

ཨཏྟསམནུཔསྶནཱཝཎྞནཱ

༡༢༡. ཨེཝཾ ¶ ཡེ ན པཉྙཔེནྟི, ཏེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ ཏེ པཉྙཔེནྟི, ཏེ ཡསྨཱ དིཊྛིཝསེན སམནུཔསྶིཏྭཱ པཉྙཔེནྟི, སཱ ཙ ནེསཾ སམནུཔསྶནཱ ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱཡ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཾ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ དསྶེཏུཾ པུན ཀིཏྟཱཝཏཱ ཙ ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཝེདནཾ ཝཱ ཧཱིཏི ཨིམིནཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛི ཀཐིཏཱ. ཨཔྤཊིསཾཝེདནོ མེ ཨཏྟཱཏི ཨིམིནཱ རཱུཔཀྑནྡྷཝཏྠུཀཱ. ཨཏྟཱ མེ ཝེདིཡཏི, ཝེདནཱདྷམྨོ ཧི མེ ཨཏྟཱཏི ཨིམིནཱ སཉྙཱསངྑཱརཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷཝཏྠུཀཱ ¶ . ཨིདཉྷི ཁནྡྷཏྟཡཾ ཝེདནཱསམྤཡུཏྟཏྟཱ ཝེདིཡཏི. ཨེཏསྶ ཙ ཝེདནཱདྷམྨོ ཨཝིཔྤཡུཏྟསབྷཱཝོ.

༡༢༢. ཨིདཱནི ¶ ཏཏྠ དོསཾ དསྶེནྟོ – ‘‘ཏཏྲཱནནྡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཏཱིསུ དིཊྛིགཏིཀེསུ. ཡསྨིཾ, ཨཱནནྡ, སམཡེཏིཨཱདི ཡོ ཡོ ཡཾ ཡཾ ཝེདནཾ ཨཏྟཱཏི སམནུཔསྶཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཨཏྟནོ ཀདཱཙི བྷཱཝཾ, ཀདཱཙི ཨབྷཱཝནྟི ཨེཝམཱདིདོསདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༡༢༣. ཨནིཙྩཱདཱིསུ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཏོ ཨནིཙྩཱ. ཏེཧི ཏེཧི ཀཱརཎེཧི སངྒམྨ སམཱགམྨ ཀཏཱཏི སངྑཏཱ. ཏཾ ཏཾ པཙྩཡཾ པཊིཙྩ སམྨཱ ཀཱརཎེནེཝ ཨུཔྤནྣཱཏི པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ. ཁཡོཏིཨཱདི སབྦཾ བྷངྒསྶ ཝེཝཙནཾ. ཡཉྷི བྷིཛྫཏི, ཏཾ ཁིཡཏིཔི ཝཡཏིཔི ཝིརཛ྄ཛྷཏིཔི ནིརུཛ྄ཛྷཏིཔི, ཏསྨཱ ཁཡདྷམྨཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

བྱགཱ མེཏི ཝིཨགཱཏི བྱགཱ, ཝིགཏོ ནིརུདྡྷོ མེ ཨཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན ཨེཀསྶེཝ ཏཱིསུཔི ཀཱལེསུ – ‘‘ཨེསོ མེ ཨཏྟཱ’’ཏི ཧོཏཱིཏི, ཀིཾ པན ན བྷཝིསྶཏི? དིཊྛིགཏིཀསྶ ཧི ཐུསརཱསིམྷི ནིཀྑིཏྟཁཱཎུཀསྶེཝ ནིཙྩལཏཱ ནཱམ ནཏྠི, ཝནམཀྐཊོ ཝིཡ ཨཉྙཾ གཎྷཱཏི, ཨཉྙཾ མུཉྩཏི. ཨནིཙྩསུཁདུཀྑཝོཀིཎྞནྟི ཝིསེསེན ཏཾ ཏཾ ཝེདནཾ ཨཏྟཱཏི སམནུཔསྶནྟོ ཨནིཙྩཉྩེཝ སུཁཉྩ དུཀྑཉྩ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏི ཨཝིསེསེན ཝེདནཾ ཨཏྟཱཏི སམནུཔསྶནྟོ ཝོཀིཎྞཾ ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨཾ ¶ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏི. ཝེདནཱ ཧི ཏིཝིདྷཱ ཙེཝ ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨཱ ཙ, ཏཉྩེས ཨཏྟཱཏི སམནུཔསྶཏི. ཨིཙྩསྶ ཨནིཙྩོ ཙེཝ ཨཏྟཱ ཨཱཔཛྫཏི, ཨེཀཀྑཎེ ཙ བཧཱུནཾ ཝེདནཱནཾ ཨུཔྤཱདོ. ཏཾ ཁོ པནེས ཨནིཙྩཾ ཨཏྟཱནཾ ཨནུཛཱནཱཏི, ན ཨེཀཀྑཎེ བཧཱུནཾ ཝེདནཱནཾ ཨུཔྤཏྟི ཨཏྠི. ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཏསྨཱཏིཧཱནནྡ, ཨེཏེནཔེཏཾ ནཀྑམཏི ‘ཝེདནཱ མེ ཨཏྟཱ’ཏི སམནུཔསྶིཏུ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

༡༢༤. ཡཏྠ པནཱཝུསོཏི ཡཏྠ སུདྡྷརཱུཔཀྑནྡྷེ སབྦསོ ཝེདཡིཏཾ ནཏྠི. ཨཔི ནུ ཁོ ཏཏྠཱཏི ཨཔི ནུ ཁོ ཏསྨིཾ ཝེདནཱཝིརཧིཏེ ཏཱལཝཎྚེ ཝཱ ཝཱཏཔཱནེ ཝཱ ཨསྨཱིཏི ཨེཝཾ ཨཧཾཀཱརོ ཨུཔྤཛྫེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཏསྨཱཏིཧཱནནྡཱཏི ཡསྨཱ སུདྡྷརཱུཔཀྑནྡྷོ ཨུཊྛཱཡ ཨཧམསྨཱིཏི ན ཝདཏི, ཏསྨཱ ཨེཏེནཔི ཨེཏཾ ནཀྑམཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཔི ནུ ཁོ ཏཏྠ ཨཡམཧམསྨཱིཏི སིཡཱཏི ཨཔི ནུ ཁོ ཏེསུ ¶ ཝེདནཱདྷམྨེསུ ཏཱིསུ ཁནྡྷེསུ ཨེཀདྷམྨོཔི ཨཡཾ ནཱམ ཨཧམསྨཱིཏི ཨེཝཾ ཝཏྟབྦོ སིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཝེདནཱནིརོདྷཱ སཧེཝ ཝེདནཱཡ ནིརུདྡྷེསུ ཏེསུ ཏཱིསུ ཁནྡྷེསུ ཨཔི ནུ ཁོ ཨཡམཧམསྨཱིཏི ཝཱ ཨཧམསྨཱིཏི ཝཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨཐཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སསཝིསཱཎསྶ ཏིཁིཎབྷཱཝཾ ཝིཡ ཏཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ ནོ ཧེཏཾ བྷནྟེཏི ཨཱཧ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ ཀིཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི? ཝཊྚཀཐཱ ཀཐིཏཱ ཧོཏི. བྷགཝཱ ཧི ཝཊྚཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཀཏྠཙི ཨཝིཛྫཱསཱིསེན ཀཐེསི, ཀཏྠཙི ཏཎྷཱསཱིསེན, ཀཏྠཙི དིཊྛིསཱིསེན. ཏཏྠ ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ནཔྤཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡ, ‘ཨིཏོ པུབྦེ ཨཝིཛྫཱ ནཱཧོསི, ཨཐ པཙྪཱ སམབྷཝཱི’ཏི. ཨེཝཉྩིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝུཙྩཏི. ཨཐ ཙ པན པཉྙཱཡཏི ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨཝིཛྫཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༠.༦༡) ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱསཱིསེན ཀཐིཏཱ. ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ནཔྤཉྙཱཡཏི བྷཝཏཎྷཱཡ, ‘ཨིཏོ པུབྦེ བྷཝཏཎྷཱ ནཱཧོསི, ཨཐ པཙྪཱ སམབྷཝཱི’ཏི. ཨེཝཉྩིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝུཙྩཏི. ཨཐ ཙ པན པཉྙཱཡཏི ཨིདཔྤཙྩཡཱ བྷཝཏཎྷཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༠.༦༢) ཨེཝཾ ཏཎྷཱསཱིསེན ཀཐིཏཱ. ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ནཔྤཉྙཱཡཏི བྷཝདིཊྛིཡཱ, ‘ཨིཏོ པུབྦེ བྷཝདིཊྛི ནཱཧོསི, ཨཐ པཙྪཱ སམབྷཝཱི’ཏི, ཨེཝཉྩིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝུཙྩཏི. ཨཐ ཙ པན པཉྙཱཡཏི ཨིདཔྤཙྩཡཱ བྷཝདིཊྛཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛིསཱིསེན ཀཐིཏཱ. ཨིདྷཱཔི དིཊྛིསཱིསེནེཝ ཀཐིཏཱ.

དིཊྛིགཏིཀོ ¶ ཧི སུཁཱདིཝེདནཾ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ ཨཧངྐཱརམམངྐཱརཔརཱམཱསཝསེན སབྦབྷཝཡོནིགཏི – ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིསཏྟཱཝཱསེསུ ཏཏོ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཨུཔཔཛྫནྟོ མཧཱསམུདྡེ ཝཱཏུཀྑིཏྟནཱཝཱ ཝིཡ སཏཏཾ སམིཏཾ པརིབྦྷམཏི, ཝཊྚཏོ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾཡེཝ ན སཀྐོཏི.

༡༢༦. ཨིཏི བྷགཝཱ པཙྩཡཱཀཱརམཱུལ༹ྷསྶ དིཊྛིགཏིཀསྶ ཨེཏྟཀེན ཀཐཱམགྒེན ཝཊྚཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཝིཝཊྚཾ ཀཐེནྟོ ཡཏོ ཁོ པན, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑཱུཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཉྩ པན ཝིཝཊྚཀཐཾ བྷགཝཱ དེསནཱསུ ཀུསལཏྟཱ ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནཾ ནཝཀམྨཱདིཝསེན ཝིཀྑིཏྟཔུགྒལཾ ཨནཱམསིཏྭཱ ཀཱརཀསྶ སཏིཔཊྛཱནཝིཧཱརིནོ པུགྒལསྶ ཝསེན ཨཱརབྷནྟོ ནེཝ ཝེདནཾ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཝརཱུཔོ ཧི བྷིཀྑུ – ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཝཱ སུཁུམཾ ¶ ཝཱ ཧཱིནཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ ཡཾ དཱུརེ ཝཱ སནྟིཀེ ཝཱ, སབྦཾ རཱུཔཾ ཨནིཙྩཏོ ཝཝཏྠཔེཏི, ཨེཀཾ སམྨསནཾ. དུཀྑཏོ ཝཝཏྠཔེཏི, ཨེཀཾ སམྨསནཾ. ཨནཏྟཏོ ཝཝཏྠཔེཏི, ཨེཀཾ སམྨསན’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟསྶ སམྨསནཉཱཎསྶ ཝསེན སབྦདྷམྨེསུ པཝཏྟཏྟཱ ནེཝ ཝེདནཾ ཨཏྟཱཏི སམནུཔསྶཏི, ན ཨཉྙཾ, སོ ཨེཝཾ ཨསམནུཔསྶནྟོ ན ཀིཉྩི ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ཁནྡྷལོཀཱདིབྷེདེ ལོཀེ རཱུཔཱདཱིསུ དྷམྨེསུ ཀིཉྩི ཨེཀདྷམྨམྤི ཨཏྟཱཏི ཝཱ ཨཏྟནིཡནྟི ཝཱ ན ཨུཔཱདིཡཏི.

ཨནུཔཱདིཡཾ ¶ ན པརིཏསྶཏཱིཏི ཨནུཔཱདིཡནྟོ ཏཎྷཱདིཊྛིམཱནཔརིཏསྶནཱཡཱཔི ན པརིཏསྶཏི. ཨཔརིཏསྶནྟི ཨཔརིཏསྶམཱནོ. པཙྩཏྟཾཡེཝ པརིནིབྦཱཡཏཱིཏི ཨཏྟནཱཝ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱཡཏི. ཨེཝཾ པརིནིབྦུཏསྶ པནསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱཔཝཏྟིདསྶནཏྠཾ ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཨིཏི སཱ དིཊྛཱིཏི ཡཱ ཏཐཱཝིམུཏྟསྶ ཨརཧཏོ དིཊྛི, སཱ ཨེཝཾ དིཊྛི. ‘‘ཨིཏིསྶ དིཊྛཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཡོ ཏཐཱཝིམུཏྟོ ཨརཧཱ, ཨེཝམསྶ དིཊྛཱིཏི ཨཏྠོ. ཏདཀལླནྟི ཏཾ ན ཡུཏྟཾ. ཀསྨཱ? ཨེཝཉྷི སཏི – ‘‘ཨརཧཱ ན ཀིཉྩི ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ བྷཝེཡྻ, ཨེཝཾ ཉཏྭཱ ཝིམུཏྟཉྩ ཨརཧནྟཾ ‘‘ན ཀིཉྩི ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ¶ ན ཡུཏྟཾ. ཏེནེཝ ཙཏུནྣམྤི ནཡཱནཾ ཨཝསཱནེ – ‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཡཱཝཏཱ ཨཱནནྡ ཨདྷིཝཙནནྟི ཡཏྟཀོ ཨདྷིཝཙནསངྑཱཏོ ཝོཧཱརོ ཨཏྠི. ཡཱཝཏཱ ཨདྷིཝཙནཔཐོཏི ཡཏྟཀོ ཨདྷིཝཙནསྶ པཐོ, ཁནྡྷཱ ཨཱཡཏནཱནི དྷཱཏུཡོ ཝཱ ཨཏྠི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. པཉྙཱཝཙརནྟི པཉྙཱཡ ཨཝཙརིཏབྦཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ. ཏདབྷིཉྙཱཏི ཏཾ ཨབྷིཛཱནིཏྭཱ. ཨེཏྟཀེན བྷགཝཏཱ ཀིཾ དསྶིཏཾ? ཏནྟཱཀུལཔདསྶེཝ ཨནུསནྡྷི དསྶིཏོ.

སཏྟཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཝཎྞནཱ

༡༢༧. ཨིདཱནི ཡོ – ‘‘ན པཉྙཔེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོ, སོ ཡསྨཱ གཙྪནྟོ གཙྪནྟོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. ཡོ ཙ – ‘‘ན སམནུཔསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོ, སོ ཡསྨཱ གཙྪནྟོ གཙྪནྟོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱནཾ དྭིནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ ནིགམནཉྩ ནཱམཉྩ དསྶེཏུཾ སཏྟ ཁོ ཨིམཱནནྡ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སཏྟཱཏི པཊིསནྡྷིཝསེན ཝུཏྟཱ, ཨཱརམྨཎཝསེན སངྒཱིཏིསུཏྟེ (དཱི. ནི. ༣.༣༡༡) ཝུཏྟཱ ཙཏསྶོ ཨཱགམིསྶནྟི. ཝིཉྙཱཎཾ ཏིཊྛཏི ཨེཏྠཱཏི ¶ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཝིཉྙཱཎཔཏིཊྛཱནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. དྭེ ཙ ཨཱཡཏནཱནཱིཏི དྭེ ནིཝཱསཊྛཱནཱནི. ནིཝཱསཊྛཱནཉྷི ཨིདྷཱཡཏནནྟི ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏེནེཝ ཝཀྑཏི – ‘‘ཨསཉྙསཏྟཱཡཏནཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནམེཝ དུཏིཡ’’ནྟི. ཀསྨཱ པནེཏཾ སབྦཾ གཧིཏནྟི? ཝཊྚཔརིཡཱདཱནཏྠཾ. ཝཊྚཉྷི ན སུདྡྷཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཝསེན སུདྡྷཱཡཏནཝསེན ཝཱ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪཏི, བྷཝཡོནིགཏིསཏྟཱཝཱསཝསེན པན གཙྪཏི, ཏསྨཱ སབྦམེཏཾ གཧིཏཾ.

ཨིདཱནི ¶ ཨནུཀྐམེན ཏམཏྠཾ ཝིབྷཛནྟོ ཀཏམཱ སཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སེཡྻཐཱཔཱིཏི ནིདསྶནཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཡཐཱ མནུསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔརིམཱཎེསུ ཧི ཙཀྐཝཱལེ༹སུ ཨཔརིམཱཎཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཝཎྞསཎྛཱནཱདིཝསེན དྭེཔི ཨེཀསདིསཱ ནཏྠི. ཡེཔི ཧི ཀཏྠཙི ཡམཀབྷཱཏརོ ཝཎྞེན ཝཱ སཎྛཱནེན ཝཱ ཨེཀསདིསཱ ཧོནྟི, ཏེསམྤི ཨཱལོཀིཏཝིལོཀིཏཀཐིཏཧསིཏགམནཋཱནཱདཱིཧི ཝིསེསོ ཧོཏིཡེཝ. ཏསྨཱ ¶ ནཱནཏྟཀཱཡཱཏི ཝུཏྟཱ. པཊིསནྡྷིསཉྙཱ པན ནེསཾ ཏིཧེཏུཀཱཔི དྭིཧེཏུཀཱཔི ཨཧེཏུཀཱཔི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོཏི ཝུཏྟཱ. ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱཏི ཚ ཀཱམཱཝཙརདེཝཱ. ཏེསུ ཧི ཀེསཉྩི ཀཱཡོ ནཱིལོ ཧོཏི, ཀེསཉྩི པཱིཏཀཱདིཝཎྞོ. སཉྙཱ པན ནེསཾ དྭིཧེཏུཀཱཔི ཏིཧེཏུཀཱཔི ཧོནྟི, ཨཧེཏུཀཱ ནཏྠི. ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱཏི ཙཏུཨཔཱཡཝིནིམུཏྟཱ ཨུཏྟརམཱཏཱ ཡཀྑིནཱི, པིཡངྐརམཱཏཱ, ཕུསྶམིཏྟཱ, དྷམྨགུཏྟཱཏི ཨེཝམཱདིཀཱ ཨཉྙེ ཙ ཝེམཱནིཀཱ པེཏཱ. ཨེཏེསཉྷི པཱིཏཨོདཱཏཀཱལ༹མངྒུརཙྪཝིསཱམཝཎྞཱདིཝསེན ཙེཝ ཀིསཐཱུལརསྶདཱིགྷཝསེན ཙ ཀཱཡོ ནཱནཱ ཧོཏི, མནུསྶཱནཾ ཝིཡ དྭིཧེཏུཀཏིཧེཏུཀཨཧེཏུཀཝསེན སཉྙཱཔི. ཏེ པན དེཝཱ ཝིཡ ན མཧེསཀྑཱ, ཀཔཎམནུསྶཱ ཝིཡ ཨཔྤེསཀྑཱ, དུལླབྷགྷཱསཙྪཱདནཱ དུཀྑཔཱིལི༹ཏཱ ཝིཧརནྟི. ཨེཀཙྩེ ཀཱལ༹པཀྑེ དུཀྑིཏཱ ཛུཎྷཔཀྑེ སུཁིཏཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ སུཁསམུསྶཡཏོ ཝིནིཔཏིཏཏྟཱ ཝིནིཔཱཏིཀཱཏི ཝུཏྟཱ. ཡེ པནེཏྠ ཏིཧེཏུཀཱ ཏེསཾ དྷམྨཱབྷིསམཡོཔི ཧོཏི, པིཡངྐརམཱཏཱ ཧི ཡཀྑིནཱི པཙྩཱུསསམཡེ ཨནུརུདྡྷཏྠེརསྶ དྷམྨཾ སཛ྄ཛྷཱཡཏོ སུཏྭཱ –

‘‘མཱ ¶ སདྡམཀརི པིཡངྐར, བྷིཀྑུ དྷམྨཔདཱནི བྷཱསཏི;

ཨཔི དྷམྨཔདཾ ཝིཛཱནིཡ, པཊིཔཛྫེམ ཧིཏཱཡ ནོ སིཡཱ;

པཱཎེསུ ཙ སཾཡམཱམསེ, སམྤཛཱནམུསཱ ན བྷཎཱམསེ;

སིཀྑེམ སུསཱིལྱམཏྟནོ, ཨཔི མུཙྩེམ པིསཱཙཡོནིཡཱ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༢.༤༠);

ཨེཝཾ པུཏྟཀཾ སཉྙཱཔེཏྭཱ ཏཾ དིཝསཾ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ པཏྟཱ. ཨུཏྟརམཱཏཱ པན བྷགཝཏོ དྷམྨཾ སུཏྭཱཝ སོཏཱཔནྣཱ ཛཱཏཱ.

བྲཧྨཀཱཡིཀཱཏི བྲཧྨཔཱརིསཛྫབྲཧྨཔུརོཧིཏམཧཱབྲཧྨཱནོ. པཋམཱབྷིནིབྦཏྟཱཏི ཏེ སབྦེཔི པཋམེན ཛྷཱནེན ཨབྷིནིབྦཏྟཱ. ཏེསུ བྲཧྨཔཱརིསཛྫཱ པན པརིཏྟེན ཨབྷིནིབྦཏྟཱ, ཏེསཾ ཀཔྤསྶ ཏཏིཡོ བྷཱགོ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ. བྲཧྨཔུརོཧིཏཱ མཛ྄ཛྷིམེན, ཏེསཾ ཨུཔཌྜྷཀཔྤོ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ, ཀཱཡོ ¶ ཙ ཏེསཾ ཝིཔྥཱརིཀཏརོ ཧོཏི. མཧཱབྲཧྨཱནོ པཎཱིཏེན, ཏེསཾ ཀཔྤོ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ, ཀཱཡོ པན ཏེསཾ ཨཏིཝིཔྥཱརིཀོ ཧོཏི. ཨིཏི ཏེ ཀཱཡསྶ ནཱནཏྟཱ, པཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེན སཉྙཱཡ ཨེཀཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཡཐཱ ¶ ཙ ཏེ, ཨེཝཾ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ སཏྟཱ. ནིརཡེསུ ཧི ཀེསཉྩི གཱཝུཏཾ, ཀེསཉྩི ཨཌྜྷཡོཛནཾ, ཀེསཉྩི ཡོཛནཾ ཨཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི, དེཝདཏྟསྶ པན ཡོཛནསཏིཀོ ཛཱཏོ. ཏིརཙྪཱནེསུཔི ཀེཙི ཁུདྡཀཱ, ཀེཙི མཧནྟཱ. པེཏྟིཝིསཡེཔི ཀེཙི སཊྛིཧཏྠཱ, ཀེཙི སཏྟཏིཧཏྠཱ, ཀེཙི ཨསཱིཏིཧཏྠཱ ཧོནྟི, ཀེཙི སུཝཎྞཱ, ཀེཙི དུབྦཎྞཱ ཧོནྟི. ཏཐཱ ཀཱལཀཉྫིཀཱ ཨསུརཱ. ཨཔི ཙེཏྠ དཱིགྷཔིཊྛིཀཔེཏཱ ནཱམ སཊྛིཡོཛནིཀཱཔི ཧོནྟི. སཉྙཱ པན སབྦེསམྤི ཨཀུསལཝིཔཱཀཨཧེཏུཀཱཝ ཧོནྟི. ཨིཏི ཨཱཔཱཡིཀཱཔི ནཱནཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪནྟི.

ཨཱབྷསྶརཱཏི དཎྜཨུཀྐཱཡ ཨཙྩི ཝིཡ ཨེཏེསཾ སརཱིརཏོ ཨཱབྷཱ ཚིཛྫིཏྭཱ ཚིཛྫིཏྭཱ པཏནྟཱི ཝིཡ སརཏི ཝིསྶརཏཱིཏི ཨཱབྷསྶརཱ. ཏེསུ པཉྩཀནཡེན དུཏིཡཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནདྭཡཾ པརིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨུཔཔནྣཱ པརིཏྟཱབྷཱ ནཱམ ཧོནྟི, ཏེསཾ དྭེ ཀཔྤཱ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ. མཛ྄ཛྷིམཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨུཔཔནྣཱ ཨཔྤམཱཎཱབྷཱ ནཱམ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཙཏྟཱརོ ཀཔྤཱ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ. པཎཱིཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨུཔཔནྣཱ ཨཱབྷསྶརཱ ¶ ནཱམ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨཊྛ ཀཔྤཱ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ. ཨིདྷ པན ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདཝསེན སབྦེཔི ཏེ གཧིཏཱ. སབྦེསཉྷི ཏེསཾ ཀཱཡོ ཨེཀཝིཔྥཱརོཝ ཧོཏི, སཉྙཱ པན ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟཱ ཝཱ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཱ ཝཱཏི ནཱནཱ.

སུབྷཀིཎྷཱཏི སུབྷེན ཨོཀིཎྞཱ ཝིཀིཎྞཱ, སུབྷེན སརཱིརཔྤབྷཱཝཎྞེན ཨེཀགྒྷནཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེསཉྷི ཨཱབྷསྶརཱནཾ ཝིཡ ན ཚིཛྫིཏྭཱ ཚིཛྫིཏྭཱ པབྷཱ གཙྪཏི. པཉྩཀནཡེ པན པརིཏྟམཛ྄ཛྷིམཔཎཱིཏསྶ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསྶ ཝསེན སོལ༹སདྭཏྟིཾསཙཏུསཊྛིཀཔྤཱཡུཀཱ པརིཏྟསུབྷཨཔྤམཱཎསུབྷསུབྷཀིཎྷཱ ནཱམ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟནྟི. ཨིཏི སབྦེཔི ཏེ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ཙེཝ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསཉྙཱཡ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ ཙཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཝེཧཔྥལཱཔི ཙཏུཏྠཝིཉྙཱཎཊྛིཏིམེཝ བྷཛནྟི. ཨསཉྙསཏྟཱ ཝིཉྙཱཎཱབྷཱཝཱ ཨེཏྠ སངྒཧཾ ན གཙྪནྟི, སཏྟཱཝཱསེསུ གཙྪནྟི.

སུདྡྷཱཝཱསཱ ཝིཝཊྚཔཀྑེ ཋིཏཱ ན སབྦཀཱལིཀཱ, ཀཔྤསཏསཧསྶམྤི ཨསངྑྱེཡྻམྤི བུདྡྷསུཉྙེ ལོཀེ ནུཔྤཛྫནྟི. སོལ༹སཀཔྤསཧསྶབྦྷནྟརེ བུདྡྷེསུ ཨུཔྤནྣེསུཡེཝ ཨུཔྤཛྫནྟི, དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟསྶ བྷགཝཏོ ཁནྡྷཝཱརཊྛཱནསདིསཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ནེཝ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཾ ན སཏྟཱཝཱསཾ ¶ བྷཛནྟི. མཧཱསཱིཝཏྠེརོ པན – ‘‘ན ཁོ པན སོ སཱརིཔུཏྟ སཏྟཱཝཱསོ སུལབྷརཱུཔོ ¶ ཡོ མཡཱ ཨནིཝུཏྠཔུབྦོ ཨིམིནཱ དཱིགྷེན ཨདྡྷུནཱ ཨཉྙཏྲ སུདྡྷཱཝཱསེཧི དེཝེཧཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༦༠) ཨིམིནཱ སུཏྟེན སུདྡྷཱཝཱསཱཔི ཙཏུཏྠཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཾ ཙཏུཏྠསཏྟཱཝཱསཾཡེཝ བྷཛནྟཱིཏི ཝདཏི, ཏཾ ཨཔྤཊིབཱཧིཡཏྟཱ སུཏྟསྶ ཨནུཉྙཱཏཾ.

སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནནྟིཨཱདཱིནཾ ཨཏྠོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོ. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ པན ཡཐེཝ སཉྙཱཡ, ཨེཝཾ ཝིཉྙཱཎསྶཔི སུཁུམཏྟཱ ནེཝ ཝིཉྙཱཎཾ ནཱཝིཉྙཱཎཾ. ཏསྨཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏཱིསུ ཨཝཏྭཱ ཨཱཡཏནེསུ ཝུཏྟཾ.

༡༢༨. ཏཏྲཱཏི ཏཱསུ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏཱིསུ. ཏཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཏཉྩ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶཱ ཙ སམུདཡནྟི ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཊི. མ. ༡.༤༩) ནཡེན ཏསྶཱ སམུདཡཉྩ པཛཱནཱཏི. ཏསྶཱ ཙ ཨཏྠངྒམནྟི – ‘‘ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ ¶ རཱུཔནིརོདྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཏསྶཱ ཨཏྠངྒམཉྩ པཛཱནཱཏི. ཨསྶཱདནྟི ཡཾ རཱུཔཾ པཊིཙྩ…པེ… ཡཾ ཝིཉྙཱཎཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ, ཨཡཾ ཝིཉྙཱཎསྶ ཨསྶཱདོཏི, ཨེཝཾ ཏསྶཱ ཨསྶཱདཉྩ པཛཱནཱཏི. ཨཱདཱིནཝནྟི ཡཾ རཱུཔཾ…པེ… ཡཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཾ, ཨཡཾ ཝིཉྙཱཎསྶ ཨཱདཱིནཝོཏི, ཨེཝཾ ཏསྶཱ ཨཱདཱིནཝཉྩ པཛཱནཱཏི. ནིསྶརཎནྟི ཡོ རཱུཔསྨིཾ…པེ… ཡོ ཝིཉྙཱཎེ ཚནྡརཱགཝིནཡོ, ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ, ཨིདཾ ཝིཉྙཱཎསྶ ནིསྶརཎནྟི (སཾ. ནི. ༢.༢༦) ཨེཝཾ ཏསྶཱ ནིསྶརཎཉྩ པཛཱནཱཏི. ཀལླཾ ནུ ཏེནཱཏི ཡུཏྟཾ ནུ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏཾ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཾ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛཱིནཾ ཝསེན ཨཧནྟི ཝཱ མམནྟི ཝཱ ཨབྷིནནྡིཏུནྟི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཝེདིཏབྦོ. ཡཏྠ པན རཱུཔཾ ནཏྠི, ཏཏྠ ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཝསེན, ཡཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ ནཏྠི, ཏཏྠ ཨེཀསྶ ཁནྡྷསྶ ཝསེན སམུདཡོ ཡོཛེཏབྦོ. ཨཱཧཱརསམུདཡཱ ཨཱཧཱརནིརོདྷཱཏི ཨིདཉྩེཏྠ པདཾ ཡོཛེཏབྦཾ.

ཡཏོ ཁོ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑཱུཏི ཡདཱ ཁོ ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ. ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོཏི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཨགྒཧེཏྭཱ ཝིམུཏྟོ. པཉྙཱཝིམུཏྟོཏི པཉྙཱཡ ཝིམུཏྟོ. ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཨསཙྪིཀཏྭཱ པཉྙཱབལེནེཝ ནཱམཀཱཡསྶ ཙ རཱུཔཀཱཡསྶ ཙ ཨཔྤཝཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཝིམུཏྟོཏི ཨཏྠོ. སོ སུཀྑཝིཔསྶཀོ ཙ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཋཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ¶ ཙཱཏི པཉྩཝིདྷོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ན ཧེཝ ཁོ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ’’ཏི (པུ. པ. ༡༥).

ཨཊྛཝིམོཀྑཝཎྞནཱ

༡༢༩. ཨེཝཾ ¶ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགམནཉྩ ནཱམཉྩ དསྶེཏྭཱ ཨིཏརསྶ དསྶེཏུཾ ཨཊྛ ཁོ ཨིམེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིམོཀྑོཏི ཀེནཊྛེན ཝིམོཀྑོ? ཨདྷིམུཙྩནཊྛེན. ཀོ པནཱཡཾ ཨདྷིམུཙྩནཊྛོ ནཱམ? པཙྩནཱིཀདྷམྨེཧི ཙ སུཊྛུ མུཙྩནཊྛོ, ཨཱརམྨཎེ ཙ ཨབྷིརཏིཝསེན སུཊྛུ མུཙྩནཊྛོ, པིཏུཨངྐེ ཝིསྶཊྛངྒཔཙྩངྒསྶ དཱརཀསྶ སཡནཾ ཝིཡ ཨནིགྒཧིཏབྷཱཝེན ནིརཱསངྐཏཱཡ ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཾ པནཏྠོ པཙྪིམེ ¶ ཝིམོཀྑེ ནཏྠི, པུརིམེསུ སབྦེསུ ཨཏྠི.

རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀེསཱདཱིསུ ནཱིལཀསིཎཱདཱིསུ ནཱིལཀསིཎཱདིཝསེན ཨུཔྤཱདིཏཾ རཱུཔཛ྄ཛྷཱནཾ རཱུཔཾ, ཏདསྶཏྠཱིཏི རཱུཔཱི. བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི བཧིདྡྷཱཔི ནཱིལཀསིཎཱདཱིནི རཱུཔཱནི ཛྷཱནཙཀྑུནཱ པསྶཏི. ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱཝཏྠུཀེསུ ཀསིཎེསུ ཨུཔྤཱདིཏཛ྄ཛྷཱནསྶ པུགྒལསྶ ཙཏྟཱརི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ན རཱུཔསཉྙཱི, ཨཏྟནོ ཀེསཱདཱིསུ ཨནུཔྤཱདིཏརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ བཧིདྡྷཱ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ བཧིདྡྷཱཝ ཨུཔྤཱདིཏཛ྄ཛྷཱནསྶ པུགྒལསྶ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི.

སུབྷནྟྭེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཨིམིནཱ སུཝིསུདྡྷེསུ ནཱིལཱདཱིསུ ཝཎྞཀསིཎེསུ ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོཨཔྤནཱཡཾ སུབྷནྟི ཨཱབྷོགོ ནཏྠི, ཡོ པན ཝིསུདྡྷཾ སུབྷཾ ཀསིཎམཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཝིཧརཏི, སོ ཡསྨཱ སུབྷནྟི ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ དེསནཱ ཀཏཱ. པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ པན – ‘‘ཀཐཾ སུབྷནྟྭེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝིམོཀྑོ? ཨིདྷ བྷིཀྑུ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི…པེ… མེཏྟཱཡ བྷཱཝིཏཏྟཱ སཏྟཱ ཨཔྤཊིཀཱུལཱ ཧོནྟི. ཀརུཎཱ, མུདིཏཱ, ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱཡ བྷཱཝིཏཏྟཱ སཏྟཱ ཨཔྤཊིཀཱུལཱ ¶ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སུབྷཾ ཏྭེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝིམོཀྑོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༢༡༢) ཝུཏྟཾ.

སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ. ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཝིམོཀྑོཏི ཨཡཾ ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ སབྦསོ ཝིསུདྡྷཏྟཱ ཝིམུཏྟཏྟཱ ཨཊྛམོ ཨུཏྟམོ ཝིམོཀྑོ ནཱམ.

༡༣༠. ཨནུལོམནྟི ¶ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པརིཡོསཱནཱ. པཊིལོམནྟི པརིཡོསཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨཱདིཏོ. ཨནུལོམཔཊིལོམནྟི ཨིདཾ ཨཏིཔགུཎཏྟཱ སམཱཔཏྟཱིནཾ ཨཊྛཏྭཱཝ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སཉྩརཎཝསེན ཝུཏྟཾ. ཡཏྠིཙྪཀནྟི ཨོཀཱསཔརིདཱིཔནཾ, ཡཏྠ ཡཏྠ ཨོཀཱསེ ཨིཙྪཏི. ཡདིཙྪཀནྟི སམཱཔཏྟིདཱིཔནཾ, ཡཾ ཡཾ སམཱཔཏྟིཾ ཨིཙྪཏི. ཡཱཝཏིཙྪཀནྟི ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདདཱིཔནཾ ¶ , ཡཱཝཏཀཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨིཙྪཏི. སམཱཔཛྫཏཱིཏི ཏཾ ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ པཝིསཏི. ཝུཊྛཱཏཱིཏི ཏཏོ ཨུཊྛཱཡ ཏིཊྛཏི.

ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཏི དྭཱིཧི བྷཱགེཧི ཝིམུཏྟོ, ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔཀཱཡཏོ ཝིམུཏྟོ, མགྒེན ནཱམཀཱཡཏོ ཝིམུཏྟོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨཙྩཱི ཡཐཱ ཝཱཏཝེགེན ཁིཏྟཱ, (ཨུཔསིཝཱཏི བྷགཝཱ)

ཨཏྠཾ པལེཏི ན ཨུཔེཏི སངྑཾ;

ཨེཝཾ མུནཱི ནཱམཀཱཡཱ ཝིམུཏྟོ,

ཨཏྠཾ པལེཏི ན ཨུཔེཏི སངྑ’’ནྟི. (སུ. ནི. ༡༠༨༠);

སོ པནེས ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཏོ ཨུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཙ ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ ནིརོདྷཱ ཨུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཙཱཏི པཉྩཝིདྷོ. ཀེཙི པན – ‘‘ཡསྨཱ རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནམྤི དུཝངྒིཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཾ, ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནམྤི ཏཱདིསམེཝ. ཏསྨཱ རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏོ ཨུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཔི ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ’’ཏི.

ཨཡཾ པན ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟཔཉྷོ ཧེཊྛཱ ལོཧཔཱསཱདེ སམུཊྛཧིཏྭཱ ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹སུམནཏྠེརསྶ ཝཎྞནཾ ནིསྶཱཡ ཙིརེན ཝིནིཙྪཡཾ པཏྟོ ¶ . གིརིཝིཧཱརེ ཀིར ཐེརསྶ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨེཀསྶ པིཎྜཔཱཏིཀསྶ མུཁཏོ ཏཾ པཉྷཾ སུཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཧེཊྛཱལོཧཔཱསཱདེ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ དྷམྨཾ ཝཎྞཡཏོ ན ཀེནཙི སུཏཔུབྦ’’ནྟི. ཀིཾ པན, བྷནྟེ, ཐེརོ ཨཝཙཱཏི? རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཀིཉྩཱཔི དུཝངྒིཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཾ ཀིལེསེ ཝིཀྑམྦྷེཏི, ཀིལེསཱནཾ པན ཨཱསནྣཔཀྑེ ཝིརཱུཧནཊྛཱནེ སམུདཱཙརཏི. ཨིམེ ཧི ཀིལེསཱ ནཱམ པཉྩཝོཀཱརབྷཝེ ནཱིལཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨུཔནིསྶཱཡ སམུདཱཙརནྟི, རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཉྩ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ན སམཏིཀྐམཏི. ཏསྨཱ སབྦསོ རཱུཔཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨརཱུཔཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཀིལེསེ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཝ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཏི, ཨིདཾ ཨཱཝུསོ ཐེརོ ཨཝཙ. ཨིདཉྩ པན ཝཏྭཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱཧརི – ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ. ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཊྛཝིམོཀྑེ ¶ ¶ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ’’ཏི (པུ. པ. ༢༤).

ཨིམཱཡ ཙ ཨཱནནྡ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟིཡཱཏི ཨཱནནྡ ཨིཏོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟིཏོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

མཧཱནིདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. མཧཱཔརིནིབྦཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱཔརིནིབྦཱནསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེཏི གིཛ྄ཛྷཱ ཏསྶ ཀཱུཊེསུ ཝསིཾསུ, གིཛ྄ཛྷསདིསཾ ཝཱ ཏསྶ ཀཱུཊཾ ཨཏྠཱིཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊོ, ཏསྨིཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ. ཨབྷིཡཱཏུཀཱམོཏི ཨབྷིབྷཝནཏྠཱཡ ཡཱཏུཀཱམོ. ཝཛྫཱིཏི ཝཛྫིརཱཛཱནོ. ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེཏི ཨེཝཾ མཧཏིཡཱ རཱཛིདྡྷིཡཱ སམནྣཱགཏེ, ཨེཏེན ནེསཾ སམགྒབྷཱཝཾ ཀཐེསི. ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེཏི ཨེཝཾ མཧནྟེན ཨཱནུབྷཱཝེན སམནྣཱགཏེ, ཨེཏེན ནེསཾ ཧཏྠིསིཔྤཱདཱིསུ ཀཏསིཀྑཏཾ ཀཐེསི, ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘སིཀྑིཏཱ ཝཏིམེ ལིཙྪཝིཀུམཱརཀཱ, སུསིཀྑིཏཱ ཝཏིམེ ལིཙྪཝིཀུམཱརཀཱ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ སུཁུམེན ཏཱལ༹ཙྪིགྒལེན ཨསནཾ ཨཏིཔཱཏཡིསྶནྟི པོངྑཱནུཔོངྑཾ ཨཝིརཱདྷིཏ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༥.༡༡༡༥). ཨུཙྪེཙྪཱམཱིཏི ཨུཙྪིནྡིསྶཱམི. ཝིནཱསེསྶཱམཱིཏི ནཱསེསྶཱམི, ཨདསྶནཾ པཱཔེསྶཱམི. ཨནཡབྱསནནྟི ཨེཏྠ ན ཨཡོཏི ཨནཡོ, ཨཝཌྜྷིཡཱ ཨེཏཾ ནཱམཾ. ཧིཏཉྩ སུཁཉྩ ཝིཡསྶཏི ཝིཀྑིཔཏཱིཏི བྱསནཾ, ཉཱཏིཔཱརིཛུཉྙཱདཱིནཾ ཨེཏཾ ནཱམཾ. ཨཱཔཱདེསྶཱམཱིཏི པཱཔཡིསྶཱམི.

ཨིཏི ཀིར སོ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཨིམཾ ཡུདྡྷཀཐམེཝ ཀཐེཏི, གམནསཛྫཱ ཧོཐཱཏི ཨེཝཾ བལཀཱཡཾ ཨཱཎཱཔེཏི. ཀསྨཱ? གངྒཱཡཾ ཀིར ཨེཀཾ པཊྚནགཱམཾ ནིསྶཱཡ ཨཌྜྷཡོཛནཾ ཨཛཱཏསཏྟུནོ ཨཱཎཱ, ཨཌྜྷཡོཛནཾ ལིཙྪཝཱིནཾ. ཨེཏྠ པན ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲཱཔི ཙ པབྦཏཔཱདཏོ མཧགྒྷབྷཎྜཾ ཨོཏརཏི. ཏཾ སུཏྭཱ – ‘‘ཨཛྫ ཡཱམི, སྭེ ཡཱམཱི’’ཏི ཨཛཱཏསཏྟུནོ སཾཝིདཧནྟསྶེཝ ལིཙྪཝིརཱཛཱནོ སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ པུརེཏརཾ གནྟྭཱ སབྦཾ གཎྷནྟི. ཨཛཱཏསཏྟུ པཙྪཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ¶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཙྪཏི. ཏེ པུནསཾཝཙྪརེཔི ཏཐེཝ ཀརོནྟི. ཨཐ སོ བལཝཱགྷཱཏཛཱཏོ ཏདཱ ཨེཝམཀཱསི.

ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘གཎེན སདྡྷིཾ ཡུདྡྷཾ ནཱམ བྷཱརིཡཾ, ཨེཀོཔི མོགྷཔྤཧཱརོ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀེན ཁོ པན པཎྜིཏེན སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ ཀརོནྟོ ནིཔྤརཱདྷོ ཧོཏི, པཎྜིཏོ ཙ སཏྠཱརཱ སདིསོ ¶ ནཏྠི, སཏྠཱ ཙ ཨཝིདཱུརེ དྷུརཝིཧཱརེ ཝསཏི, ཧནྡཱཧཾ པེསེཏྭཱ པུཙྪཱམི ¶ . སཙེ མེ གཏེན ཀོཙི ཨཏྠོ བྷཝིསྶཏི, སཏྠཱ ཏུཎྷཱི བྷཝིསྶཏི, ཨནཏྠེ པན སཏི ཀིཾ རཉྙོ ཏཏྠ གམནེནཱཏི ཝཀྑཏཱི’’ཏི. སོ ཝསྶཀཱརབྲཱཧྨཎཾ པེསེསི. བྲཱཧྨཎོ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ རཱཛཱ…པེ… ཨཱཔཱདེསྶཱམཱི’’ཏི.

རཱཛཨཔརིཧཱནིཡདྷམྨཝཎྞནཱ

༡༣༤. བྷགཝནྟཾ བཱིཛཡམཱནོཏི ཐེརོ ཝཏྟསཱིསེ ཋཏྭཱ བྷགཝནྟཾ བཱིཛཏི, བྷགཝཏོ པན སཱིཏཾ ཝཱ ཨུཎྷཾ ཝཱ ནཏྠི. བྷགཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨམནྟེཏྭཱ ཐེརེན སདྡྷིཾ མནྟེཏུཀཱམོ ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱཏི དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ སནྣིཔཏནྟཱཔི ཨནྟརནྟརཱ སནྣིཔཏནྟཱཔི ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱཝ. སནྣིཔཱཏབཧུལཱཏི ཧིཡྻོཔི སནྣིཔཏིམྷཱ, པུརིམདིཝསམྤི སནྣིཔཏིམྷཱ, པུན ཨཛྫ ཀིམཏྠཾ སནྣིཔཏིཏཱ ཧོམཱཏི ཝོསཱནཾ ཨནཱཔཛྫནྟཱ སནྣིཔཱཏབཧུལཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཡཱཝཀཱིཝཉྩཱཏི ཡཏྟཀཾ ཀཱལཾ. ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱིཏི – ཨབྷིཎྷཾ ཨསནྣིཔཏནྟཱ ཧི དིསཱཝིདིསཱསུ ཨཱགཏཾ སཱསནཾ ན སུཎནྟི, ཏཏོ – ‘‘ཨསུཀགཱམསཱིམཱ ཝཱ ནིགམསཱིམཱ ཝཱ ཨཱཀུལཱ, ཨསུཀཊྛཱནེ ཙོརཱ ཝཱ པརིཡུཊྛིཏཱ’’ཏི ན ཛཱནནྟི, ཙོརཱཔི ‘‘པམཏྟཱ རཱཛཱནོ’’ཏི ཉཏྭཱ གཱམནིགམཱདཱིནི པཧརནྟཱ ཛནཔདཾ ནཱསེནྟི. ཨེཝཾ རཱཛཱུནཾ པརིཧཱནི ཧོཏི. ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཏནྟཱ པན ཏཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཎནྟི, ཏཏོ བལཾ པེསེཏྭཱ ཨམིཏྟམདྡནཾ ཀརོནྟི, ཙོརཱཔི – ‘‘ཨཔྤམཏྟཱ རཱཛཱནོ, ན སཀྐཱ ཨམྷེཧི ཝགྒབནྡྷེཧི ཝིཙརིཏུ’’ནྟི བྷིཛྫིཏྭཱ པལཱཡནྟི. ཨེཝཾ རཱཛཱུནཾ ཝུདྡྷི ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. ཏཏྠ པཱཊིཀངྑཱཏི ཨིཙྪིཏབྦཱ, ཨཝསྶཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ དཊྛབྦཱཏི ཨཏྠོ.

སམགྒཱཏིཨཱདཱིསུ སནྣིཔཱཏབྷེརིཡཱ ནིགྒཏཱཡ – ‘‘ཨཛྫ མེ ཀིཙྩཾ ཨཏྠི, མངྒལཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝིཀྑེཔཾ ¶ ཀརོནྟཱ ན སམགྒཱ སནྣིཔཏནྟི ནཱམ. བྷེརིསདྡཾ པན སུཏྭཱཝ བྷུཉྫནྟཱཔི ཨལངྐརིཡམཱནཱཔི ཝཏྠཱནི ནིཝཱསེནྟཱཔི ཨཌྜྷབྷུཏྟཱ ཝཱ ཨཌྜྷཱལངྐཏཱ ཝཱ ཝཏྠཾ ནིཝཱསཡམཱནཱ ཝཱ སནྣིཔཏནྟཱ སམགྒཱ སནྣིཔཏནྟི ནཱམ. སནྣིཔཏིཏཱ པན ཙིནྟེཏྭཱ མནྟེཏྭཱ ཀཏྟབྦཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཏོཝ ཨཝུཊྛཧནྟཱ ¶ ན སམགྒཱ ཝུཊྛཧནྟི ནཱམ. ཨེཝཾ ཝུཊྛིཏེསུ ཧི ཡེ པཋམཾ གཙྪནྟི, ཏེསཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨམྷེཧི བཱཧིརཀཐཱཝ སུཏཱ, ཨིདཱནི ཝིནིཙྪཡཀཐཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཀཏོ ཝུཊྛཧནྟཱ པན སམགྒཱ ཝུཊྛཧནྟི ནཱམ. ཨཔིཙ – ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེསུ གཱམསཱིམཱ ¶ ཝཱ ནིགམསཱིམཱ ཝཱ ཨཱཀུལཱ, ཙོརཱ པརིཡུཊྛིཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ – ‘‘ཀོ གནྟྭཱ ཨིམཾ ཨམིཏྟམདྡནཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ – ‘‘ཨཧཾ པཋམཾ, ཨཧཾ པཋམ’’ནྟི ཝཏྭཱ གཙྪནྟཱཔི སམགྒཱ ཝུཊྛཧནྟི ནཱམ. ཨེཀསྶ པན ཀམྨནྟེ ཨོསཱིདམཱནེ སེསཱ རཱཛཱནོ པུཏྟབྷཱཏརོ པེསེཏྭཱ ཏསྶ ཀམྨནྟཾ ཨུཔཏྠམྦྷཡམཱནཱཔི, ཨཱགནྟུཀརཱཛཱནཾ – ‘‘ཨསུཀསྶ གེཧཾ གཙྪཏུ, ཨསུཀསྶ གེཧཾ གཙྪཏཱུ’’ཏི ཨཝཏྭཱ སབྦེ ཨེཀཏོ སངྒཎྷནྟཱཔི, ཨེཀསྶ མངྒལེ ཝཱ རོགེ ཝཱ ཨཉྙསྨིཾ ཝཱ པན ཏཱདིསེ སུཁདུཀྑེ ཨུཔྤནྣེ སབྦེ ཏཏྠ སཧཱཡབྷཱཝཾ གཙྪནྟཱཔི སམགྒཱ ཝཛྫིཀརཎཱིཡཱནི ཀརོནྟི ནཱམ.

ཨཔཉྙཏྟནྟིཨཱདཱིསུ པུབྦེ ཨཀཏཾ སུངྐཾ ཝཱ བལིཾ ཝཱ དཎྜཾ ཝཱ ཨཱཧརཱཔེནྟཱ ཨཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེནྟི ནཱམ. པོརཱཎཔཝེཎིཡཱ ཨཱགཏམེཝ པན ཨནཱཧརཱཔེནྟཱ པཉྙཏྟཾ སམུཙྪིནྡནྟི ནཱམ. ཙོརོཏི གཧེཏྭཱ དསྶིཏེ ཨཝིཙིནིཏྭཱཝ ཚེཛྫབྷེཛྫཾ ཨནུསཱསེནྟཱ པོརཱཎཾ ཝཛྫིདྷམྨཾ སམཱདཱཡ ན ཝཏྟནྟི ནཱམ. ཏེསཾ ཨཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེནྟཱནཾ ཨབྷིནཝསུངྐཱདཱིཧི པཱིལི༹ཏཱ མནུསྶཱ – ‘‘ཨཏིཨུཔདྡུཏམྷ, ཀོ ཨིམེསཾ ཝིཛིཏེ ཝསིསྶཏཱི’’ཏི པཙྩནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཙོརཱ ཝཱ ཙོརསཧཱཡཱ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཛནཔདཾ པཧརནྟི. པཉྙཏྟཾ སམུཙྪིནྡནྟཱནཾ པཝེཎཱིཨཱགཏཱནི སུངྐཱདཱིནི ཨགཎྷནྟཱནཾ ཀོསོ པརིཧཱཡཏི. ཏཏོ ཧཏྠིཨསྶབལཀཱཡཨོརོདྷཱདཡོ ཡཐཱནིབདྡྷཾ ཝཊྚཾ ཨལབྷམཱནཱ ཐཱམེན བལེན པརིཧཱཡནྟི. ཏེ ནེཝ ཡུདྡྷཀྑམཱ ཧོནྟི, ན པཱརིཙརིཡཀྑམཱ. པོརཱཎཾ ཝཛྫིདྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཨཝཏྟནྟཱནཾ ཝིཛིཏེ མནུསྶཱ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཾ པིཏརཾ བྷཱཏརཾ ཨཙོརཾཡེཝ ཙོརོཏི ¶ ཀཏྭཱ ཚིནྡིཾསུ བྷིནྡིཾསཱུ’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཙྩནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཙོརཱ ཝཱ ཙོརསཧཱཡཱ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཛནཔདཾ པཧརནྟི, ཨེཝཾ རཱཛཱུནཾ པརིཧཱནི ཧོཏི, པཉྙཏྟཾ པཉྙཔེནྟཱནཾ པན ‘‘པཝེཎཱིཨཱགཏམེཝ རཱཛཱནོ ཀརོནྟཱི’’ཏི མནུསྶཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཀསིཝཱཎིཛྫཱདིཀེ ཀམྨནྟེ སམྤཱདེནྟི. པཉྙཏྟཾ ཨསམུཙྪིནྡནྟཱནཾ པཝེཎཱིཨཱགཏཱནི སུངྐཱདཱིནི གཎྷནྟཱནཾ ¶ ཀོསོ ཝཌྜྷཏི, ཏཏོ ཧཏྠིཨསྶབལཀཱཡཨོརོདྷཱདཡོ ཡཐཱནིབདྡྷཾ ཝཊྚཾ ལབྷམཱནཱ ཐཱམབལསམྤནྣཱ ཡུདྡྷཀྑམཱ ཙེཝ པཱརིཙརིཡཀྑམཱ ཙ ཧོནྟི.

པོརཱཎཾ ཝཛྫིདྷམྨནྟི ཨེཏྠ པུབྦེ ཀིར ཝཛྫིརཱཛཱནོ ‘‘ཨཡཾ ཙོརོ’’ཏི ཨཱནེཏྭཱ དསྶིཏེ ‘‘གཎྷཐ ནཾ ཙོར’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ཝིནིཙྪཡམཧཱམཏྟཱནཾ དེནྟི. ཏེ ཝིནིཙྪིནིཏྭཱ སཙེ ཨཙོརོ ཧོཏི, ཝིསྶཛྫེནྟི. སཙེ ཙོརོ, ཨཏྟནཱ ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ ཝོཧཱརིཀཱནཾ དེནྟི. ཏེཔི ཨཙོརོ ཙེ, ཝིསྶཛྫེནྟི. ཙོརོ ཙེ, སུཏྟདྷརཱནཾ དེནྟི. ཏེཔི ཝིནིཙྪིནིཏྭཱ ཨཙོརོ ཙེ, ཝིསྶཛྫེནྟི. ཙོརོ ཙེ, ཨཊྛཀུལིཀཱནཾ དེནྟི. ཏེཔི ཏཐེཝ ཀཏྭཱ སེནཱཔཏིསྶ, སེནཱཔཏི ཨུཔརཱཛསྶ, ཨུཔརཱཛཱ རཉྙོ, རཱཛཱ ཝིནིཙྪིནིཏྭཱ ཨཙོརོ ཙེ, ཝིསྶཛྫེཏི. སཙེ ¶ པན ཙོརོ ཧོཏི, པཝེཎཱིཔོཏྠཀཾ ཝཱཙཱཔེཏི. ཏཏྠ – ‘‘ཡེན ཨིདཾ ནཱམ ཀཏཾ, ཏསྶ ཨཡཾ ནཱམ དཎྜོ’’ཏི ལིཁིཏཾ. རཱཛཱ ཏསྶ ཀིརིཡཾ ཏེན སམཱནེཏྭཱ ཏདནུཙྪཝིཀཾ དཎྜཾ ཀརོཏི. ཨིཏི ཨེཏཾ པོརཱཎཾ ཝཛྫིདྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟཱནཾ མནུསྶཱ ན ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟི, ‘‘རཱཛཱནོ པོརཱཎཔཝེཎིཡཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཨེཏེསཾ དོསོ ནཏྠི, ཨམྷཱཀཾཡེཝ དོསོ’’ཏི ཨཔྤམཏྟཱ ཀམྨནྟེ ཀརོནྟི. ཨེཝཾ རཱཛཱུནཾ ཝུདྡྷི ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི.

སཀྐརོནྟཱིཏི ཡཾཀིཉྩི ཏེསཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟཱ སུནྡརམེཝ ཀརོནྟི. གརུཾ ཀརོནྟཱིཏི གརུབྷཱཝཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱཝ ཀརོནྟི. མཱནེནྟཱིཏི མནེན པིཡཱཡནྟི. པཱུཛེནྟཱིཏི ནིཔཙྩཀཱརཾ དསྶེནྟི. སོཏབྦཾ མཉྙནྟཱིཏི དིཝསསྶ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ ཨུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏེསཾ ཀཐཾ སོཏབྦཾ སདྡྷཱཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏཏྠ ཡེ ཨེཝཾ མཧལླཀཱནཾ རཱཛཱུནཾ སཀྐཱརཱདཱིནི ན ཀརོནྟི, ཨོཝཱདཏྠཱཡ ཙ ནེསཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ན གཙྪནྟི, ཏེ ཏེཧི ཝིསྶཊྛཱ ཨནོཝདིཡམཱནཱ ཀཱིལཱ༹པསུཏཱ རཛྫཏོ པརིཧཱཡནྟི. ཡེ པན ཏཐཱ པཊིཔཛྫནྟི, ཏེསཾ མཧལླཀརཱཛཱནོ – ‘‘ཨིདཾ ཀཱཏབྦཾ, ཨིདཾ ན ཀཱཏབྦ’’ནྟི ¶ པོརཱཎཾ པཝེཎིཾ ཨཱཙིཀྑནྟི. སངྒཱམཾ པཏྭཱཔི – ‘‘ཨེཝཾ པཝིསིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ནིཀྑམིཏབྦ’’ནྟི ཨུཔཱཡཾ དསྶེནྟི. ཏེ ཏེཧི ཨོཝདིཡམཱནཱ ཡཐཱཨོཝཱདཾ པཊིཔཛྫནྟཱ སཀྐོནྟི རཱཛཔྤཝེཎིཾ སནྡྷཱརེཏུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི.

ཀུལིཏྠིཡོཏི ¶ ཀུལགྷརཎིཡོ. ཀུལཀུམཱརིཡོཏི ཨནིཝིདྡྷཱ ཏཱསཾ དྷཱིཏརོ. ཨོཀྐསྶ པསཡ྄ཧཱཏི ཨེཏྠ ‘‘ཨོཀྐསྶཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘པསཡ྄ཧཱ’’ཏི ཝཱ པསཡ྄ཧཱཀཱརསྶེཝེཏཾ ནཱམཾ. ‘‘ཨུཀྐསྶཱ’’ཏིཔི པཋནྟི. ཏཏྠ ཨོཀྐསྶཱཏི ཨཝཀསྶིཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ. པསཡ྄ཧཱཏི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱཏི ཨཡཾ ཝཙནཏྠོ. ཨེཝཉྷི ཀརོནྟཱནཾ ཝིཛིཏེ མནུསྶཱ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ གེཧེ པུཏྟམཱཏརོཔི, ཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཱདཱིནི མུཁེན ཨཔནེཏྭཱ སཾཝཌྜྷིཏདྷཱིཏརོཔི ཨིམེ རཱཛཱནོ བལཀྐཱརེན གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ གྷརེ ཝཱསེནྟཱི’’ཏི ཀུཔིཏཱ པཙྩནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཙོརཱ ཝཱ ཙོརསཧཱཡཱ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཛནཔདཾ པཧརནྟི. ཨེཝཾ ཨཀརོནྟཱནཾ པན ཝིཛིཏེ མནུསྶཱ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ སཀཱནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟཱ རཱཛཀོསཾ ཝཌྜྷེནྟི. ཨེཝམེཏྠ ཝུདྡྷིཧཱནིཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིཙེཏིཡཱནཱིཏི ཝཛྫིརཱཛཱུནཾ ཝཛྫིརཊྛེ ཙིཏྟཱིཀཏཊྛེན ཙེཏིཡཱནཱིཏི ལདྡྷནཱམཱནི ཡཀྑཊྛཱནཱནི. ཨབྦྷནྟརཱནཱིཏི ཨནྟོནགརེ ཋིཏཱནི. བཱཧིརཱནཱིཏི བཧིནགརེ ཋིཏཱནི ¶ . དིནྣཔུབྦནྟི པུབྦེ དིནྣཾ. ཀཏཔུབྦནྟི པུབྦེ ཀཏཾ. ནོ པརིཧཱཔེསྶནྟཱིཏི ཨཔརིཧཱཔེཏྭཱ ཡཐཱཔཝཏྟམེཝ ཀརིསྶནྟི དྷམྨིཀཾ བལིཾ པརིཧཱཔེནྟཱནཉྷི དེཝཏཱ ཨཱརཀྑཾ སུསཾཝིཧིཏཾ ན ཀརོནྟི, ཨནུཔྤནྣཾ དུཀྑཾ ཛནེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཔི ཨུཔྤནྣཾ ཀཱསསཱིསརོགཱདིཾ ཝཌྜྷེནྟི, སངྒཱམེ པཏྟེ སཧཱཡཱ ན ཧོནྟི. ཨཔརིཧཱཔེནྟཱནཾ པན ཨཱརཀྑཾ སུསཾཝིཧིཏཾ ཀརོནྟི, ཨནུཔྤནྣཾ སུཁཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཔི ཨུཔྤནྣཾ ཀཱསསཱིསརོགཱདིཾ ཧནནྟི, སངྒཱམསཱིསེ སཧཱཡཱ ཧོནྟཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཝུདྡྷིཧཱནིཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

དྷམྨིཀཱ རཀྑཱཝརཎགུཏྟཱིཏི ཨེཏྠ རཀྑཱ ཨེཝ ཡཐཱ ཨནིཙྪིཏཾ ན གཙྪཏི, ཨེཝཾ ཨཱཝརཎཏོ ཨཱཝརཎཾ. ཡཐཱ ཨིཙྪིཏཾ ན ཝིནསྶཏི, ཨེཝཾ གོཔཱཡནཏོ གུཏྟི. ཏཏྠ བལཀཱཡེན པརིཝཱརེཏྭཱ རཀྑཎཾ པབྦཛིཏཱནཾ དྷམྨིཀཱ རཀྑཱཝརཎགུཏྟི ¶ ནཱམ ན ཧོཏི. ཡཐཱ པན ཝིཧཱརསྶ ཨུཔཝནེ རུཀྑེ ན ཚིནྡནྟི, ཝཱཛིཀཱ ཝཛ྄ཛྷཾ ན ཀརོནྟི, པོཀྑརཎཱིསུ མཙྪེ ན གཎྷནྟི, ཨེཝཾ ཀརཎཾ དྷམྨིཀཱ རཀྑཱཝརཎགུཏྟི ནཱམ. ཀིནྟི ཨནཱགཏཱ ཙཱཏི ཨིམིནཱ པན ནེསཾ ཨེཝཾ པཙྩུཔཊྛིཏཙིཏྟསནྟཱནོཏི ཙིཏྟཔྤཝཏྟིཾ པུཙྪཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡེ ཨནཱགཏཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ ཨཱགམནཾ ན ཨིཙྪནྟི, ཏེ ཨསྶདྡྷཱ ཧོནྟི ཨཔྤསནྣཱ. པབྦཛིཏེ ཙ སམྤཏྟེ པཙྩུགྒམནཾ ན ཀརོནྟི, གནྟྭཱ ན པསྶནྟི, པཊིསནྠཱརཾ ན ཀརོནྟི, པཉྷཾ ན པུཙྪནྟི, དྷམྨཾ ན སུཎནྟི, དཱནཾ ན དེནྟི, ཨནུམོདནཾ ན སུཎནྟི, ནིཝཱསནཊྛཱནཾ ན སཾཝིདཧནྟི. ཨཐ ནེསཾ ཨཝཎྞོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི – ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ རཱཛཱ ཨསྶདྡྷོ ཨཔྤསནྣོ, པབྦཛིཏེ སམྤཏྟེ པཙྩུགྒམནཾ ན ཀརོཏི…པེ… ནིཝཱསནཊྛཱནཾ ན སཾཝིདཧཏཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏཱ ཏསྶ ནགརདྭཱརེན ན གཙྪནྟི, གཙྪནྟཱཔི ནགརཾ ན པཝིསནྟི. ཨེཝཾ ཨནཱགཏཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ ཨནཱགམནམེཝ ཧོཏི. ཨཱགཏཱནམྤི ཕཱསུཝིཧཱརེ ཨསཏི ཡེཔི ཨཛཱནིཏྭཱ ཨཱགཏཱ, ཏེ – ‘‘ཝསིསྶཱམཱཏི ཏཱཝ ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱགཏམྷཱ, ཨིམེསཾ པན རཱཛཱུནཾ ཨིམིནཱ ནཱིཧཱརེན ཀོ ཝསིསྶཏཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ གཙྪནྟི. ཨེཝཾ ཨནཱགཏེསུ ཨནཱགཙྪནྟེསུ, ཨཱགཏེསུ དུཀྑཾ ཝིཧརནྟེསུ སོ དེསོ པབྦཛིཏཱནཾ ཨནཱཝཱསོ ཧོཏི. ཏཏོ དེཝཏཱརཀྑཱ ན ཧོཏི, དེཝཏཱརཀྑཱཡ ཨསཏི ཨམནུསྶཱ ཨོཀཱསཾ ལབྷནྟི. ཨམནུསྶཱ ཨུསྶནྣཱ ཨནུཔྤནྣཾ བྱཱདྷིཾ ཨུཔྤཱདེནྟི, སཱིལཝནྟཱནཾ དསྶནཔཉྷཱཔུཙྪནཱདིཝཏྠུཀསྶ པུཉྙསྶ ཨནཱགམོ ཧོཏི. ཝིཔརིཡཱཡེན པན ཡཐཱཝུཏྟཀཎྷཔཀྑཝིཔརཱིཏསྶ སུཀྐཔཀྑསྶ སམྦྷཝོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཝུདྡྷིཧཱནིཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༣༥. ཨེཀམིདཱཧནྟི ཨིདཾ བྷགཝཱ པུབྦེ ཝཛྫཱིནཾ ཨིམསྶ ཝཛྫིསཏྟཀསྶ དེསིཏབྷཱཝཔྤཀཱསནཏྠམཱཧ ¶ . ཏཏྠ སཱརནྡདེ ཙེཏིཡེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཝིཧཱརེ. ཨནུཔྤནྣེ ཀིར བུདྡྷེ ཏཏྠ སཱརནྡདསྶ ཡཀྑསྶ ནིཝཱསནཊྛཱནཾ ཙེཏིཡཾ ཨཧོསི. ཨཐེཏྠ བྷགཝཏོ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཱཔེསུཾ, སོ སཱརནྡདེ ཙེཏིཡེ ཀཏཏྟཱ སཱརནྡདཙེཏིཡནྟྭེཝ སངྑྱཾ གཏོ.

ཨཀརཎཱིཡཱཏི ཨཀཱཏབྦཱ, ཨགྒཧེཏབྦཱཏི ཨཏྠོ. ཡདིདནྟི ¶ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཡུདྡྷསྶཱཏི ཀརཎཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཨབྷིམུཁཡུདྡྷེན གཧེཏུཾ ན སཀྐཱཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲ ཨུཔལཱཔནཱཡཱཏི ཋཔེཏྭཱ ཨུཔལཱཔནཾ. ཨུཔལཱཔནཱ ནཱམ – ‘‘ཨལཾ ཝིཝཱདེན, ཨིདཱནི སམགྒཱ ཧོམཱ’’ཏི ཧཏྠིཨསྶརཐཧིརཉྙསུཝཎྞཱདཱིནི པེསེཏྭཱ སངྒཧཀརཎཾ. ཨེཝཉྷི སངྒཧཾ ཀཏྭཱ ཀེཝལཾ ཝིསྶཱསེན སཀྐཱ གཎྷིཏུནྟི ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲ མིཐུབྷེདཱཡཱཏི ཋཔེཏྭཱ མིཐུབྷེདཾ. ཨིམིནཱ ཨཉྙམཉྙབྷེདཾ ཀཏྭཱཔི སཀྐཱ ཨེཏེ གཧེཏུནྟི ¶ དསྶེཏི. ཨིདཾ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝཏོ ཀཐཱཡ ནཡཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱཧ.

ཀིཾ པན བྷགཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཨིམཱཡ ཀཐཱཡ ནཡལཱབྷཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི? ཨཱམ, ཛཱནཱཏི. ཛཱནནྟོ ཀསྨཱ ཀཐེསཱིཏི? ཨནུཀམྤཱཡ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘མཡཱ ཨཀཐིཏེཔི ཀཏིཔཱཧེན གནྟྭཱ སབྦེ གཎྷིསྶཏི, ཀཐིཏེ པན སམགྒེ བྷིནྡནྟོ ཏཱིཧི སཾཝཙྪརེཧི གཎྷིསྶཏི, ཨེཏྟཀམྤི ཛཱིཝིཏམེཝ ཝརཾ, ཨེཏྟཀཉྷི ཛཱིཝནྟཱ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཱནབྷཱུཏཾ པུཉྙཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི.

ཨབྷིནནྡིཏྭཱཏི ཙིཏྟེན ཨབྷིནནྡིཏྭཱ. ཨནུམོདིཏྭཱཏི ‘‘ཡཱཝ སུབྷཱསིཏཉྩིདཾ བྷོཏཱ གོཏམེནཱ’’ཏི ཝཱཙཱཡ ཨནུམོདིཏྭཱ. པཀྐཱམཱིཏི རཉྙོ སནྟིཀཾ གཏོ. ཏཏོ ནཾ རཱཛཱ – ‘‘ཀིཾ ཨཱཙརིཡ, བྷགཝཱ ཨཝཙཱ’’ཏི པུཙྪི. སོ – ‘‘ཡཐཱ བྷོ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཙནཾ ན སཀྐཱ ཝཛྫཱི ཀེནཙི གཧེཏུཾ, ཨཔི ཙ ཨུཔལཱཔནཱཡ ཝཱ མིཐུབྷེདེན ཝཱ སཀྐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ནཾ རཱཛཱ – ‘‘ཨུཔལཱཔནཱཡ ཨམྷཱཀཾ ཧཏྠིཨསྶཱདཡོ ནསྶིསྶནྟི, བྷེདེནེཝ ཏེ གཧེསྶཱམི, ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏེན ཧི, མཧཱརཱཛ, ཏུམྷེ ཝཛྫིཾ ཨཱརབྦྷ པརིསཏི ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེཐ. ཏཏོ ཨཧཾ – ‘‘ཀིཾ ཏེ མཧཱརཱཛ ཏེཧི, ཨཏྟནོ སནྟཀེཧི ཀསིཝཱཎིཛྫཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཛཱིཝནྟུ ཨེཏེ རཱཛཱནོ’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐམིསྶཱམི. ཏཏོ ཏུམྷེ – ‘‘ཀིནྣུ ཁོ བྷོ ཨེས བྲཱཧྨཎོ ཝཛྫིཾ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟཾ ཀཐཾ པཊིབཱཧཏཱི’’ཏི ཝདེཡྻཱཐ, དིཝསབྷཱགེ ཙཱཧཾ ཏེསཾ པཎྞཱཀཱརཾ པེསེསྶཱམི, ཏམྤི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏུམྷེཔི མམ དོསཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ བནྡྷནཏཱལནཱདཱིནི ཨཀཏྭཱཝ ཀེཝལཾ ཁུརམུཎྜཾ མཾ ཀཏྭཱ ནགརཱ ནཱིཧརཱཔེཐ. ཨཐཱཧཾ – ‘‘མཡཱ ཏེ ནགརེ པཱཀཱརོ པརིཁཱ ཙ ཀཱརིཏཱ, ཨཧཾ ཀིར དུབྦལཊྛཱནཉྩ ཨུཏྟཱནགམྦྷཱིརཊྛཱནཉྩ ཛཱནཱམི, ན ཙིརསྶེཝ དཱནི ¶ ཨུཛུཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཝཀྑཱམི. ཏཾ སུཏྭཱ ཏུམྷེ – ‘‘གཙྪཏཱུ’’ཏི ཝདེཡྻཱཐཱཏི. རཱཛཱ སབྦཾ ཨཀཱསི.

ལིཙྪཝཱི ཏསྶ ནིཀྑམནཾ སུཏྭཱ – ‘‘སཋོ བྲཱཧྨཎོ, མཱ ཏསྶ གངྒཾ ཨུཏྟརིཏུཾ ཨདཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏཏྲ ཨེཀཙྩེཧི – ‘‘ཨམྷེ ཨཱརབྦྷ ཀཐིཏཏྟཱ ཀིར སོ ཨེཝཾ ཀཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏེན ཧི, བྷཎེ, ཨེཏཱུ’’ཏི བྷཎིཾསུ. སོ གནྟྭཱ ལིཙྪཝཱི དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི, ལིཙྪཝིནོ – ‘‘ཨཔྤམཏྟཀེན ནཱམ ཨེཝཾ གརུཾ དཎྜཾ ཀཱཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ¶ ཝཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཏཏྲ ཋཱནནྟར’’ནྟི པུཙྪིཾསུ. ‘‘ཝིནིཙྪཡཱམཙྩོཧམསྨཱི’’ཏི. ཏདེཝ ཏེ ཋཱནནྟརཾ ཧོཏཱུཏི. སོ སུཊྛུཏརཾ ཝིནིཙྪཡཾ ཀརོཏི, རཱཛཀུམཱརཱ ཏསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟི.

སོ པཏིཊྛིཏགུཎོ ཧུཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀཾ ལིཙྪཝིཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ གནྟྭཱ – དཱརཀཱ ཀསནྟཱིཏི པུཙྪི. ཨཱམ, ཀསནྟི. དྭེ གོཎེ ཡོཛེཏྭཱཏི? ཨཱམ, དྭེ གོཎེ ཡོཛེཏྭཱཏི. ཨེཏྟཀཾ ཝཏྭཱ ནིཝཏྟོ. ཏཏོ ཏཾ ཨཉྙོ – ‘‘ཀིཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཱཧཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏེན ཝུཏྟཾ ཨསདྡཧནྟོ ‘‘ན མེ ཨེས ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ བྷིཛྫི. བྲཱཧྨཎོ ཨཉྙསྨིཾ དིཝསེ ཨེཀཾ ལིཙྪཝིཾ ཨེཀམནྟཾ ནེཏྭཱ – ‘‘ཀེན བྱཉྫནེན བྷུཏྟོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ནིཝཏྟོ. ཏམྤི ཨཉྙོ པུཙྪིཏྭཱ ཨསདྡཧནྟོ ཏཐེཝ བྷིཛྫི. བྲཱཧྨཎོ ཨཔརམྤི དིཝསཾ ཨེཀཾ ལིཙྪཝིཾ ཨེཀམནྟཾ ནེཏྭཱ – ‘‘ཨཏིདུགྒཏོསི ཀིརཱ’’ཏི པུཙྪི. ཀོ ཨེཝམཱཧཱཏི པུཙྪིཏོ ཨསུཀོ ནཱམ ལིཙྪཝཱིཏི. ཨཔརམྤི ཨེཀམནྟཾ ནེཏྭཱ – ‘‘ཏྭཾ ཀིར བྷཱིརུཀཛཱཏིཀོ’’ཏི པུཙྪི. ཀོ ཨེཝམཱཧཱཏི? ཨསུཀོ ནཱམ ལིཙྪཝཱིཏི. ཨེཝཾ ཨཉྙེན ཨཀཐིཏམེཝ ཨཉྙསྶ ཀཐེནྟོ ཏཱིཧི སཾཝཙྪརེཧི ཏེ རཱཛཱནོ ཨཉྙམཉྙཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཡཐཱ དྭེ ཨེཀམགྒེན ན གཙྪནྟི, ཏཐཱ ཀཏྭཱ སནྣིཔཱཏབྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. ལིཙྪཝིནོ – ‘‘ཨིསྶརཱ སནྣིཔཏནྟུ, སཱུརཱ སནྣིཔཏནྟཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ན སནྣིཔཏིཾསུ.

བྲཱཧྨཎོ – ‘‘ཨཡཾ དཱནི ཀཱལོ, སཱིགྷཾ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི རཉྙོ སཱསནཾ པེསེསི. རཱཛཱ སུཏྭཱཝ བལབྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ནིཀྑམི. ཝེསཱལིཀཱ སུཏྭཱ – ‘‘རཉྙོ གངྒཾ ཨུཏྟརིཏུཾ ན དསྶཱམཱ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསུཾ. ཏམྤི སུཏྭཱ – ‘‘གཙྪནྟུ སཱུརརཱཛཱནོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ན ¶ སནྣིཔཏིཾསུ. ‘‘ནགརཔྤཝེསནཾ ན དསྶཱམ, དྭཱརཱནི པིདཧིཏྭཱ ཋསྶཱམཱ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསུཾ. ཨེཀོཔི ན སནྣིཔཏི. ཡཐཱཝིཝཊེཧེཝ དྭཱརེཧི པཝིསིཏྭཱ སབྦེ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེཏྭཱ གཏོ.

བྷིཀྑུཨཔརིཧཱནིཡདྷམྨཝཎྞནཱ

༡༣༦. ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ཨཙིརཔཀྐནྟེཏིཨཱདིམྷི སནྣིཔཱཏེཏྭཱཏི དཱུརཝིཧཱརེསུ ཨིདྡྷིམནྟེ པེསེཏྭཱ སནྟིཀཝིཧཱརེསུ སཡཾ གནྟྭཱ – ‘‘སནྣིཔཏཐ, ཨཱཡསྨནྟོ; བྷགཝཱ ཝོ སནྣིཔཱཏཾ ཨིཙྪཏཱི’’ཏི སནྣིཔཱཏེཏྭཱ. ཨཔརིཧཱནིཡེཏི ¶ ཨཔརིཧཱནིཀརེ, ཝུདྡྷིཧེཏུབྷཱུཏེཏི ཨཏྠོ. དྷམྨེ དེསེསྶཱམཱིཏི ཙནྡསཧསྶཾ སཱུརིཡསཧསྶཾ ཨུཊྛཔེནྟོ ཝིཡ ཙཏུཀུཊྚཀེ གེཧེ ཨནྟོ ཏེལདཱིཔསཧསྶཾ ཨུཛྫཱལེནྟོ ཝིཡ པཱཀཊེ ཀཏྭཱ ཀཐཡིསྶཱམཱིཏི.

ཏཏྠ ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱཏི ཨིདཾ ཝཛྫིསཏྟཀེ ཝུཏྟསདིསམེཝ. ཨིདྷཱཔི ཙ ཨབྷིཎྷཾ ཨསནྣིཔཏིཏཱ དིསཱསུ ཨཱགཏསཱསནཾ ན སུཎནྟི. ཏཏོ – ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརསཱིམཱ ཨཱཀུལཱ, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱ ཋིཏཱ, ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ བྷིཀྑཱུ ཝེཛྫཀམྨདཱུཏཀམྨཱདཱིནི ཀརོནྟི, ཝིཉྙཏྟིབཧུལཱ པུཔྥདཱནཱདཱིཧི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ན ཛཱནནྟི, པཱཔབྷིཀྑཱུཔི ‘‘པམཏྟོ བྷིཀྑུསངྒྷོ’’ཏི ཉཏྭཱ རཱསིབྷཱུཏཱ སཱསནཾ ཨོསཀྐཱཔེནྟི. ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཏིཏཱ པན ཏཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཎནྟི, ཏཏོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པེསེཏྭཱ སཱིམཾ ཨུཛུཾ ཀརོནྟི, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདཡོ པཝཏྟཱཔེནྟི, མིཙྪཱཛཱིཝཱནཾ ཨུསྶནྣཊྛཱནེ ཨརིཡཝཾསཀེ པེསེཏྭཱ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐཱཔེནྟི, པཱཔབྷིཀྑཱུནཾ ཝིནཡདྷརེཧི ནིགྒཧཾ ཀཱརཱཔེནྟི, པཱཔབྷིཀྑཱུཔི ‘‘ཨཔྤམཏྟོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ན སཀྐཱ ཨམྷེཧི ཝགྒབནྡྷེན ཝིཙརིཏུ’’ནྟི བྷིཛྫིཏྭཱ པལཱཡནྟི. ཨེཝམེཏྠ ཧཱནིཝུདྡྷིཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

སམགྒཱཏིཨཱདཱིསུ ཙེཏིཡཔཊིཛགྒནཏྠཾ ཝཱ བོདྷིགེཧཨུཔོསཐཱགཱརཙྪཱདནཏྠཾ ཝཱ ཀཏིཀཝཏྟཾ ཝཱ ཋཔེཏུཀཱམཏཱཡ ཨོཝཱདཾ ཝཱ དཱཏུཀཱམཏཱཡ – ‘‘སངྒྷོ སནྣིཔཏཏཱུ’’ཏི བྷེརིཡཱ ཝཱ གྷཎྚིཡཱ ཝཱ ཨཱཀོཊིཏཱཡ – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཨཏྠི, མཡ྄ཧཾ པཏྟོ པཙིཏབྦོ, མཡ྄ཧཾ ནཝཀམྨཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝིཀྑེཔཾ ཀརོནྟཱ ན སམགྒཱ སནྣིཔཏནྟི ནཱམ. སབྦཾ པན ཏཾ ཀམྨཾ ཋཔེཏྭཱ – ‘‘ཨཧཾ པུརིམཏརཾ, ཨཧཾ པུརིམཏར’’ནྟི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ སནྣིཔཏནྟཱ སམགྒཱ སནྣིཔཏནྟི ནཱམ. སནྣིཔཏིཏཱ པན ཙིནྟེཏྭཱ མནྟེཏྭཱ ཀཏྟབྦཾ ¶ ཀཏྭཱ ཨེཀཏོ ཨཝུཊྛཧནྟཱ སམགྒཱ ན ཝུཊྛཧནྟི ནཱམ. ཨེཝཾ ཝུཊྛིཏེསུ ཧི ཡེ པཋམཾ གཙྪནྟི, ཏེསཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨམྷེཧི བཱཧིརཀཐཱཝ སུཏཱ, ཨིདཱནི ཝིནིཙྪཡཀཐཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཝུཊྛཧནྟཱ པན སམགྒཱ ཝུཊྛཧནྟི ནཱམ. ཨཔིཙ ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ ཝིཧཱརསཱིམཱ ཨཱཀུལཱ, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱ ཋིཏཱ, ཨསུཀཊྛཱནེ ཝེཛྫཀམྨཱདིཀཱརཀཱ པཱཔབྷིཀྑཱུ ཨུསྶནྣཱ’’ཏི སུཏྭཱ – ‘‘ཀོ གནྟྭཱ ¶ ཏེསཾ ནིགྒཧཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ – ‘‘ཨཧཾ པཋམཾ, ཨཧཾ པཋམ’’ནྟི ཝཏྭཱ གཙྪནྟཱཔི སམགྒཱ ཝུཊྛཧནྟི ནཱམ.

ཨཱགནྟུཀཾ པན དིསྭཱ – ‘‘ཨིམཾ པརིཝེཎཾ ཡཱཧི, ཨེཏཾ པརིཝེཎཾ ཡཱཧི, ཨཡཾ ཀོ’’ཏི ཨཝཏྭཱ སབྦེ ཝཏྟཾ ཀརོནྟཱཔི, ཛིཎྞཔཏྟཙཱིཝརཀཾ དིསྭཱ ཏསྶ བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན པཏྟཙཱིཝརཾ པརིཡེསམཱནཱཔི, གིལཱནསྶ གིལཱནབྷེསཛྫཾ པརིཡེསམཱནཱཔི, གིལཱནམེཝ ཨནཱཐཾ – ‘‘ཨསུཀཔརིཝེཎཾ ཡཱཧི, ཨསུཀཔརིཝེཎཾ ཡཱཧཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པརིཝེཎེ པཊིཛགྒནྟཱཔི, ཨེཀོ ཨོལིཡམཱནཀོ གནྠོ ཧོཏི, པཉྙཝནྟཾ བྷིཀྑུཾ སངྒཎྷིཏྭཱ ཏེན ཏཾ གནྠཾ ཨུཀྑིཔཱཔེནྟཱཔི སམགྒཱ སངྒྷཾ ཀརཎཱིཡཱནི ཀརོནྟི ནཱམ.

ཨཔཉྙཏྟནྟིཨཱདཱིསུ ནཝཾ ཨདྷམྨིཀཾ ཀཏིཀཝཏྟཾ ཝཱ སིཀྑཱཔདཾ ཝཱ བནྡྷནྟཱ ཨཔཉྙཏྟཾ པཉྙཔེནྟི ནཱམ, པུརཱཎསནྠཏཝཏྠུསྨིཾ སཱཝཏྠིཡཾ བྷིཀྑཱུ ཝིཡ. ཨུདྡྷམྨཾ ཨུབྦིནཡཾ སཱསནཾ དཱིཔེནྟཱ པཉྙཏྟཾ སམུཙྪིནྡནྟི ནཱམ, ཝསྶསཏཔརིནིབྦུཏེ བྷགཝཏི ཝེསཱལིཀཱ ཝཛྫིཔུཏྟཀཱ ཝིཡ. ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱ པན ཨཱཔཏྟིཡོ སཉྩིཙྩ ཝཱིཏིཀྐམནྟཱ ཡཐཱཔཉྙཏྟེསུ སིཀྑཱཔདེསུ སམཱདཱཡ ན ཝཏྟནྟི ནཱམ, ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ ཝིཡ. ནཝཾ པན ཀཏིཀཝཏྟཾ ཝཱ སིཀྑཱཔདཾ ཝཱ ཨབནྡྷནྟཱ, དྷམྨཝིནཡཏོ སཱསནཾ དཱིཔེནྟཱ, ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནི ཨསམཱུཧནནྟཱ ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡནྟི, ཡཐཱཔཉྙཏྟེསུ སིཀྑཱཔདེསུ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟི ནཱམ, ཨཱཡསྨཱ ཨུཔསེནོ ཝིཡ, ཨཱཡསྨཱ ཡསོ ཀཱཀཎྜཀཔུཏྟོ ཝིཡ ཙ.

‘‘སུཎཱཏུ, མེ ཨཱཝུསོ སངྒྷོ, སནྟམྷཱཀཾ སིཀྑཱཔདཱནི གིཧིགཏཱནི, གིཧིནོཔི ཛཱནནྟི, ‘ཨིདཾ ཝོ སམཎཱནཾ སཀྱཔུཏྟིཡཱནཾ ཀཔྤཏི, ཨིདཾ ཝོ ན ཀཔྤཏཱི’ཏི. སཙེ ཧི མཡཾ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནི ¶ སམཱུཧནིསྶཱམ, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘དྷཱུམཀཱལིཀཾ སམཎེན གོཏམེན སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ, ཡཱཝིམེསཾ སཏྠཱ ཨཊྛཱསི, ཏཱཝིམེ སིཀྑཱཔདེསུ སིཀྑིཾསུ. ཡཏོ ཨིམེསཾ སཏྠཱ པརིནིབྦུཏོ, ན དཱནིམེ སིཀྑཱཔདེསུ སིཀྑནྟཱི’ཏི. ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨཔཉྙཏྟཾ ¶ ན པཉྙཔེཡྻ, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡེཡྻ, ཡཐཱཔཉྙཏྟེསུ སིཀྑཱཔདེསུ སམཱདཱཡ ཝཏྟེཡྻཱ’’ཏི (ཙུལ༹ཝ. ༤༤༢) –

ཨིམཾ ཏནྟིཾ ཋཔཡནྟོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ ཝིཡ ཙ. ཝུདྡྷིཡེཝཱཏི སཱིལཱདཱིཧི གུཎེཧི ཝུཌྜྷིཡེཝ, ནོ པརིཧཱནི.

ཐེརཱཏི ¶ ཐིརབྷཱཝཔྤཏྟཱ ཐེརཀཱརཀེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱ. བཧཱུ རཏྟིཡོ ཛཱནནྟཱིཏི རཏྟཉྙཱུ. ཙིརཾ པབྦཛིཏཱནཾ ཨེཏེསནྟི ཙིརཔབྦཛིཏཱ. སངྒྷསྶ པིཏུཊྛཱནེ ཋིཏཱཏི སངྒྷཔིཏརོ. པིཏུཊྛཱནེ ཋིཏཏྟཱ སངྒྷཾ པརིནེནྟི པུབྦངྒམཱ ཧུཏྭཱ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ པཝཏྟེནྟཱིཏི སངྒྷཔརིཎཱཡཀཱ.

ཡེ ཏེསཾ སཀྐཱརཱདཱིནི ན ཀརོནྟི, ཨོཝཱདཏྠཱཡ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ ཨུཔཊྛཱནཾ ན གཙྪནྟི, ཏེཔི ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ ན དེནྟི, པཝེཎཱིཀཐཾ ན ཀཐེནྟི, སཱརབྷཱུཏཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ ན སིཀྑཱཔེནྟི. ཏེ ཏེཧི ཝིསྶཊྛཱ སཱིལཱདཱིཧི དྷམྨཀྑནྡྷེཧི སཏྟཧི ཙ ཨརིཡདྷནེཧཱིཏི ཨེཝམཱདཱིཧི གུཎེཧི པརིཧཱཡནྟི. ཡེ པན ཏེསཾ སཀྐཱརཱདཱིནི ཀརོནྟི, ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟི, ཏེཔི ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ དེནྟི. ‘‘ཨེཝཾ ཏེ ཨབྷིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པཊིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ ཨཱལོཀིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ ཝིལོཀིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ སམིཉྫིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པསཱརིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརཾ དྷཱརེཏབྦ’’ནྟི པཝེཎཱིཀཐཾ ཀཐེནྟི, སཱརབྷཱུཏཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ སིཀྑཱཔེནྟི, ཏེརསཧི དྷུཏངྒེཧི དསཧི ཀཐཱཝཏྠཱུཧི ཨནུསཱསནྟི. ཏེ ཏེསཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སཱིལཱདཱིཧི གུཎེཧི ཝཌྜྷམཱནཱ སཱམཉྙཏྠཾ ཨནུཔཱཔུཎནྟི. ཨེཝམེཏྠ ཧཱནིཝུདྡྷིཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

པུནབྦྷཝདཱནཾ པུནབྦྷཝོ, པུནབྦྷཝོ སཱིལམསྶཱཏི པོནོབྦྷཝིཀཱ, པུནབྦྷཝདཱཡིཀཱཏི ཨཏྠོ, ཏསྨཱ པོནོབྦྷཝིཀཱཡ. ན ཝསཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཡེ ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱནཾ ཀཱརཎཱ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ པདཱནུཔདིཀཱ ཧུཏྭཱ གཱམཏོ གཱམཾ ཝིཙརནྟི, ཏེ ཏསྶཱ ཏཎྷཱཡ ཝསཾ གཙྪནྟི ནཱམ, ཨིཏརེ ན གཙྪནྟི ¶ ནཱམ. ཏཏྠ ཧཱནིཝུདྡྷིཡོ པཱཀཊཱཡེཝ.

ཨཱརཉྙཀེསཱུཏི པཉྩདྷནུསཏིཀཔཙྪིམེསུ. སཱཔེཀྑཱཏི སཏཎྷཱ སཱལཡཱ. གཱམནྟསེནཱསནེསུ ཧི ཛྷཱནཾ ཨཔྤེཏྭཱཔི ཏཏོ ཝུཊྛིཏམཏྟོཝ ཨིཏྠིཔུརིསདཱརིཀཱདིསདྡཾ སུཎཱཏི, ཡེནསྶ ཨདྷིགཏཝིསེསོཔི ཧཱཡཏིཡེཝ. ཨརཉྙེ པན ནིདྡཱཡིཏྭཱ པཊིབུདྡྷམཏྟོ སཱིཧབྱགྒྷམོརཱདཱིནཾ སདྡཾ ¶ སུཎཱཏི, ཡེན ཨཱརཉྙཀཾ པཱིཏིཾ ལབྷིཏྭཱ ཏམེཝ སམྨསནྟོ ཨགྒཕལེ པཏིཊྛཱཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ གཱམནྟསེནཱསནེ ཛྷཱནཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣབྷིཀྑུནོ ཨརཉྙེ ནིདྡཱཡནྟམེཝ པསཾསཏི. ཏསྨཱ ཏམེཝ ཨཏྠཝསཾ པཊིཙྩ – ‘‘ཨཱརཉྙཀེསུ སེནཱསནེསུ སཱཔེཀྑཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ.

པཙྩཏྟཉྙེཝ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེསྶནྟཱིཏི ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ཨབྦྷནྟརེ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེསྶནྟི. པེསལཱཏི པིཡསཱིལཱ. ཨིདྷཱཔི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཱགམནཾ ཨནིཙྪནྟཱ ནེཝཱསིཀཱ ཨསྶདྡྷཱ ཧོནྟི ཨཔྤསནྣཱ ¶ . སམྤཏྟབྷིཀྑཱུནཾ པཙྩུགྒམནཔཏྟཙཱིཝརཔྤཊིགྒཧཎཨཱསནཔཉྙཱཔནཏཱལཝཎྚགྒཧཎཱདཱིནི ན ཀརོནྟི, ཨཐ ནེསཾ ཨཝཎྞོ ཨུགྒཙྪཏི – ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརཝཱསིནོ བྷིཀྑཱུ ཨསྶདྡྷཱ ཨཔྤསནྣཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛཱནཾ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ན ཀརོནྟཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏཱ ཝིཧཱརདྭཱརེན གཙྪནྟཱཔི ཝིཧཱརཾ ན པཝིསནྟི. ཨེཝཾ ཨནཱགཏཱནཾ ཨནཱགམནམེཝ ཧོཏི. ཨཱགཏཱནཾ པན ཕཱསུཝིཧཱརེ ཨསཏི ཡེཔི ཨཛཱནིཏྭཱ ཨཱགཏཱ, ཏེ – ‘‘ཝསིསྶཱམཱཏི ཏཱཝ ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱགཏཱམྷ, ཨིམེསཾ པན ནེཝཱསིཀཱནཾ ཨིམིནཱ ནཱིཧཱརེན ཀོ ཝསིསྶཏཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ གཙྪནྟི. ཨེཝཾ སོ ཝིཧཱརོ ཨཉྙེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཱཝཱསོཝ ཧོཏི. ཏཏོ ནེཝཱསིཀཱ སཱིལཝནྟཱནཾ དསྶནཾ ཨལབྷནྟཱ ཀངྑཱཝིནོདནཾ ཝཱ ཨཱཙཱརསིཀྑཱཔཀཾ ཝཱ མདྷུརདྷམྨསྶཝནཾ ཝཱ ན ལབྷནྟི, ཏེསཾ ནེཝ ཨགྒཧིཏདྷམྨགྒཧཎཾ, ན གཧིཏསཛ྄ཛྷཱཡཀརཎཾ ཧོཏི. ཨིཏི ནེསཾ ཧཱནིཡེཝ ཧོཏི, ན ཝུདྡྷི.

ཡེ པན སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཱགམནཾ ཨིཙྪནྟི, ཏེ སདྡྷཱ ཧོནྟི པསནྣཱ, ཨཱགཏཱནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པཙྩུགྒམནཱདཱིནི ཀཏྭཱ སེནཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ དེནྟི, ཏེ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཾ པཝིསནྟི, ཀངྑཾ ཝིནོདེནྟི, མདྷུརདྷམྨསྶཝནཾ ལབྷནྟི. ཨཐ ནེསཾ ཀིཏྟིསདྡོ ཨུགྒཙྪཏི – ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརབྷིཀྑཱུ ཨེཝཾ སདྡྷཱ པསནྣཱ ཝཏྟསམྤནྣཱ སངྒཱཧཀཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དཱུརཏོཔི ཨེནྟི, ཏེསཾ ནེཝཱསིཀཱ ཝཏྟཾ ཀརོནྟི ¶ , སམཱིཔཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝུཌྜྷཏརཾ ཨཱགནྟུཀཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདནྟི, ནཝཀཏརསྶ སནྟིཀེ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདནྟི. ནིསཱིདིཏྭཱ – ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསིསྶཐ གམིསྶཐཱ’’ཏི པུཙྪནྟི. ‘གམིསྶཱམཱི’ཏི ཝུཏྟེ – ‘‘སཔྤཱཡཾ སེནཱསནཾ, སུལབྷཱ བྷིཀྑཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ གནྟུཾ ན དེནྟི. ཝིནཡདྷརོ ཙེ ཧོཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ ཝིནཡཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟི. སུཏྟནྟཱདིདྷརོ ཙེ, ཏསྶ སནྟིཀེ ཏཾ ཏཾ དྷམྨཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟི. ཨཱགནྟུཀཱནཾ ཐེརཱནཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎནྟི. ཨཱགནྟུཀཱ ‘‘ཨེཀཾ ¶ དྭེ དིཝསཱནི ཝསིསྶཱམཱཏི ཨཱགཏཱམྷ, ཨིམེསཾ པན སུཁསཾཝཱསཏཱཡ དསདྭཱདསཝསྶཱནི ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྟཱརོ ཧོནྟི. ཨེཝམེཏྠ ཧཱནིཝུདྡྷིཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༣༧. དུཏིཡསཏྟཀེ ཀམྨཾ ཨཱརཱམོ ཨེཏེསནྟི ཀམྨཱརཱམཱཏི. ཀམྨེ རཏཱཏི ཀམྨརཏཱ. ཀམྨཱརཱམཏམནུཡུཏྟཱཏི ཡུཏྟཱ པཡུཏྟཱ ཨནུཡུཏྟཱ. ཏཏྠ ཀམྨནྟི ཨིཏིཀཱཏབྦཀམྨཾ ཝུཙྩཏི. སེཡྻཐིདཾ – ཙཱིཝརཝིཙཱརཎཾ, ཙཱིཝརཀརཎཾ, ཨུཔཏྠམྦྷནཾ, སཱུཙིགྷརཾ, པཏྟཏྠཝིཀཾ, ཨསཾབདྡྷཀཾ, ཀཱཡབནྡྷནཾ, དྷམཀརཎཾ, ཨཱདྷཱརཀཾ, པཱདཀཐལིཀཾ, སམྨཛྫནཱིཨཱདཱིནཾ ཀརཎནྟི. ཨེཀཙྩོ ཧི ཨེཏཱནི ཀརོནྟོ སཀལདིཝསཾ ཨེཏཱནེཝ ཀརོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེས པཊིཀྑེཔོ. ཡོ པན ཨེཏེསཾ ཀརཎཝེལཱཡམེཝ ཨེཏཱནི ཀརོཏི, ཨུདྡེསཝེལཱཡཾ ཨུདྡེསཾ གཎྷཱཏི, སཛ྄ཛྷཱཡཝེལཱཡཾ སཛ྄ཛྷཱཡཏི, ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟཝེལཱཡཾ ¶ ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟཾ ཀརོཏི, མནསིཀཱརཝེལཱཡཾ མནསིཀཱརཾ ཀརོཏི, ན སོ ཀམྨཱརཱམོ ནཱམ.

ན བྷསྶཱརཱམཱཏི ཨེཏྠ ཡོ ཨིཏྠིཝཎྞཔུརིསཝཎྞཱདིཝསེན ཨཱལཱཔསལླཱཔཾ ཀརོནྟོཡེཝ དིཝསཉྩ རཏྟིཉྩ ཝཱིཏིནཱམེཏི, ཨེཝརཱུཔེ བྷསྶེ པརིཡནྟཀཱརཱི ན ཧོཏི, ཨཡཾ བྷསྶཱརཱམོ ནཱམ. ཡོ པན རཏྟིནྡིཝཾ དྷམྨཾ ཀཐེཏི, པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏི, ཨཡཾ ཨཔྤབྷསྶོཝ བྷསྶེ པརིཡནྟཀཱརཱིཡེཝ. ཀསྨཱ? ‘‘སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྭཡཾ ཀརཎཱིཡཾ – དྷམྨཱི ཝཱ ཀཐཱ, ཨརིཡོ ཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༧༣) ཝུཏྟཏྟཱ.

ན ནིདྡཱརཱམཱཏི ཨེཏྠ ཡོ གཙྪནྟོཔི ནིསིནྣོཔི ནིཔནྣོཔི ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུཏོ ནིདྡཱཡཏིཡེཝ, ཨཡཾ ནིདྡཱརཱམོ ནཱམ. ཡསྶ པན ཀརཛཀཱཡགེལཉྙེན ཙིཏྟཾ བྷཝངྒེ ཨོཏརཏི ¶ , ནཱཡཾ ནིདྡཱརཱམོ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨབྷིཛཱནཱམཧཾ ཨགྒིཝེསྶན, གིམྷཱནཾ པཙྪིམེ མཱསེ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ཙཏུགྒུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཔེཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སཏོ སམྤཛཱནོ ནིདྡཾ ཨོཀྐམིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༨༧).

ན སངྒཎིཀཱརཱམཱཏི ཨེཏྠ ཡོ ཨེཀསྶ དུཏིཡོ དྭིནྣཾ ཏཏིཡོ ཏིཎྞཾ ཙཏུཏྠོཏི ཨེཝཾ སཾསཊྛོཝ ཝིཧརཏི, ཨེཀཀོ ཨསྶཱདཾ ན ལབྷཏི, ཨཡཾ སངྒཎིཀཱརཱམོ. ཡོ པན ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཨེཀཀོ ཨསྶཱདཾ ལབྷཏི, ནཱཡཾ སངྒཎིཀཱརཱམོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ན ¶ པཱཔིཙྪཱཏི ཨེཏྠ ཨསནྟསམྦྷཱཝནཱཡ ཨིཙྪཱཡ སམནྣཱགཏཱ དུསྶཱིལཱ པཱཔིཙྪཱ ནཱམ.

ན པཱཔམིཏྟཱདཱིསུ པཱཔཱ མིཏྟཱ ཨེཏེསནྟི པཱཔམིཏྟཱ. ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ སཧ ཨཡནཏོ པཱཔཱ སཧཱཡཱ ཨེཏེསནྟི པཱཔསཧཱཡཱ. ཏནྣིནྣཏཔྤོཎཏཔྤབྦྷཱརཏཱཡ པཱཔེསུ སམྤཝངྐཱཏི པཱཔསམྤཝངྐཱ.

ཨོརམཏྟཀེནཱཏི ཨཝརམཏྟཀེན ཨཔྤམཏྟཀེན. ཨནྟརཱཏི ཨརཧཏྟཾ ཨཔཏྭཱཝ ཨེཏྠནྟརེ. ཝོསཱནནྟི པརིནིཊྛིཏབྷཱཝཾ – ‘‘ཨལམེཏྟཱཝཏཱ’’ཏི ཨོསཀྐནཾ ཋིཏཀིཙྩཏཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཡཱཝ སཱིལཔཱརིསུདྡྷིམཏྟེན ཝཱ ཝིཔསྶནཱམཏྟེན ཝཱ ཛྷཱནམཏྟེན ཝཱ སོཏཱཔནྣབྷཱཝམཏྟེན ཝཱ སཀདཱགཱམིབྷཱཝམཏྟེན ཝཱ ཨནཱགཱམིབྷཱཝམཏྟེན ཝཱ ཝོསཱནཾ ན ཨཱཔཛྫིསྶནྟི, ཏཱཝ ཝུདྡྷིཡེཝ བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི.

༡༣༨. ཏཏིཡསཏྟཀེ ¶ སདྡྷཱཏི སདྡྷཱསམྤནྣཱ. ཏཏྠ ཨཱགམནཱིཡསདྡྷཱ, ཨདྷིགམསདྡྷཱ, པསཱདསདྡྷཱ, ཨོཀཔྤནསདྡྷཱཏི ཙཏུབྦིདྷཱ སདྡྷཱ. ཏཏྠ ཨཱགམནཱིཡསདྡྷཱ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱནཾ ཧོཏི. ཨདྷིགམསདྡྷཱ ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ. བུདྡྷོ དྷམྨོ སངྒྷོཏི ཝུཏྟེ པན པསཱདོ པསཱདསདྡྷཱ. ཨོཀཔྤེཏྭཱ པཀཔྤེཏྭཱ པན སདྡཧནཾ ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ. སཱ དུཝིདྷཱཔི ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱ. ཏཱཡ ཧི སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ, ཝཀྐལིཏྠེརསདིསོ ཧོཏི. ཏསྶ ཧི ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟཾ ཝཱ, བོདྷིཡངྒཎཝཏྟཾ ཝཱ ཀཏམེཝ ཧོཏི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཨཱཙརིཡཝཏྟཱདཱིནི སབྦཝཏྟཱནི པཱུརེཏི. ཧིརིམནཱཏི པཱཔཛིགུཙྪནལཀྑཎཱཡ ཧིརིཡཱ ཡུཏྟཙིཏྟཱ. ཨོཏྟཔྤཱིཏི པཱཔཏོ བྷཱཡནལཀྑཎེན ཨོཏྟཔྤེན སམནྣཱགཏཱ.

བཧུསྶུཏཱཏི ཨེཏྠ པན པརིཡཏྟིབཧུསྶུཏོ, པཊིཝེདྷབཧུསྶུཏོཏི ¶ དྭེ བཧུསྶུཏཱ. པརིཡཏྟཱིཏི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི. པཊིཝེདྷོཏི སཙྩཔྤཊིཝེདྷོ. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ པརིཡཏྟི ཨདྷིཔྤེཏཱ. སཱ ཡེན བཧུ སུཏཱ, སོ བཧུསྶུཏོ. སོ པནེས ནིསྶཡམུཙྩནཀོ, པརིསུཔཊྛཱཀོ, བྷིཀྑུནོཝཱདཀོ, སབྦཏྠཀབཧུསྶུཏོཏི ཙཏུབྦིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཏཡོ བཧུསྶུཏཱ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡཊྛཀཐཱཡ ཨོཝཱདཝགྒེ ཝུཏྟནཡེན གཧེཏབྦཱ. སབྦཏྠཀབཧུསྶུཏཱ པན ཨཱནནྡཏྠེརསདིསཱ ཧོནྟི. ཏེ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱཏི ¶ ཡེསཾ ཀཱཡིཀཉྩ ཙེཏསིཀཉྩ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརདྡྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེ ཀཱཡསངྒཎིཀཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཨཊྛཨཱརབྦྷཝཏྠུཝསེན ཨེཀཀཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཀཱཡིཀཝཱིརིཡཾ ཨཱརདྡྷཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡེ ཙིཏྟསངྒཱཎིཀཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིཝསེན ཨེཀཀཱ ཧོནྟི, གམནེ ཨུཔྤནྣཀིལེསསྶ ཋཱནཾ པཱཔུཎིཏུཾ ན དེནྟི, ཋཱནེ ཨུཔྤནྣཀིལེསསྶ ནིསཛྫཾ, ནིསཛྫཱཡ ཨུཔྤནྣཀིལེསསྶ སཡནཾ པཱཔུཎིཏུཾ ན དེནྟི, ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཊྛཱནེཡེཝ ཀིལེསེ ནིགྒཎྷནྟི, ཏེསཾ ཙེཏསིཀཝཱིརིཡཾ ཨཱརདྡྷཾ ནཱམ ཧོཏི.

ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱིཏི ཙིརཀཏཱདཱིནཾ སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ མཧཱགཏིམྦཡཨབྷཡཏྠེརདཱིགྷབྷཱཎཨབྷཡཏྠེརཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརཱ ཝིཡ. མཧཱགཏིམྦཡཨབྷཡཏྠེརོ ཀིར ཛཱཏཔཉྩམདིཝསེ མངྒལཔཱཡཱསེ ཏུཎྜཾ པསཱརེནྟཾ ཝཱཡསཾ དིསྭཱ ཧུཾ ཧུནྟི སདྡམཀཱསི. ཨཐ སོ ཐེརཀཱལེ – ‘‘ཀདཱ པཊྛཱཡ, བྷནྟེ, སརཐཱ’’ཏི བྷིཀྑཱུཧི པུཙྪིཏོ ‘‘ཛཱཏཔཉྩམདིཝསེ ཀཏསདྡཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ.

དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརསྶ ཛཱཏནཝམདིཝསེ མཱཏཱ ཙུམྦིསྶཱམཱིཏི ཨོནཏཱ ཏསྶཱ མོལི༹ མུཙྩིཏྠ ¶ . ཏཏོ ཏུམྦམཏྟཱནི སུམནཔུཔྥཱནི དཱརཀསྶ ཨུརེ པཏིཏྭཱ དུཀྑཾ ཛནཡིཾསུ. སོ ཐེརཀཱལེ – ‘‘ཀདཱ པཊྛཱཡ, བྷནྟེ, སརཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏོ – ‘‘ཛཱཏནཝམདིཝསཏོ པཊྛཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ – ‘‘ཨནུརཱདྷཔུརེ ཏཱིཎི དྭཱརཱནི པིདཧཱཔེཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨེཀེན དྭཱརེན ནིཀྑམནཾ ཀཏྭཱ – ‘ཏྭཾ ཀིནྣཱམོ, ཏྭཾ ཀིནྣཱམོ’ཏི པུཙྪིཏྭཱ སཱཡཾ པུན ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ ཏེསཾ ནཱམཱནི སམྤཊིཙྪཱཔེཏུཾ – ‘‘སཀྐཱ ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝརཱུཔེ བྷིཀྑཱུ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

པཉྙཝནྟོཏི པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཔརིགྒཱཧིཀཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱ. ཨཔི ཙ དྭཱིཧིཔི ཨེཏེཧི པདེཧི ཝིཔསྶཀཱནཾ ¶ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཔསྶནཱསམྦྷཱརབྷཱུཏཱ སམྨཱསཏི ཙེཝ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ ཙ ཀཐིཏཱ.

༡༣༩. ཙཏུཏྠསཏྟཀེ སཏིཡེཝ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཏཏྠ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པཝིཙཡལཀྑཎོ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པགྒཧལཀྑཎོ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཕརཎལཀྑཎོ ¶ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཨུཔསམལཀྑཎོ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎོ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པཊིསངྑཱནལཀྑཎོ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. བྷཱཝེསྶནྟཱིཏི སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི སམུཊྛཱཔེནྟཱ, ཚཧི ཀཱརཎེཧི དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེནྟཱ, ནཝཧི ཀཱརཎེཧི ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེནྟཱ, དསཧི ཀཱརཎེཧི པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེནྟཱ, སཏྟཧི ཀཱརཎེཧི པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེནྟཱ, དསཧི ཀཱརཎེཧི སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེནྟཱ, པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེནྟཱ ཝཌྜྷེསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ ཝིཔསྶནཱམགྒཕལསམྤཡུཏྟེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀེ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ ཀཐེསི.

༡༤༠. པཉྩམསཏྟཀེ ཨནིཙྩསཉྙཱཏི ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ སདྡྷིཾ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. ཨནཏྟསཉྙཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམཱ སཏྟ ལོཀིཡཝིཔསྶནཱཔི ཧོནྟི. ‘‘ཨེཏཾ སནྟཾ, ཨེཏཾ པཎཱིཏཾ, ཡདིདཾ སབྦསངྑཱརསམཐོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༣༦) ཨཱགཏཝསེནེཏྠ དྭེ ལོཀུཏྟརཱཔི ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༤༡. ཚཀྐེ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨནྟི མེཏྟཙིཏྟེན ཀཏྟབྦཾ ཀཱཡཀམྨཾ. ཝཙཱིཀམྨམནོཀམྨེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམཱནི པན བྷིཀྑཱུནཾ ཝསེན ཨཱགཏཱནི གིཧཱིསུཔི ལབྦྷནྟི ¶ . བྷིཀྑཱུནཉྷི མེཏྟཙིཏྟེན ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀདྷམྨཔཱུརཎཾ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. གིཧཱིནཾ ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཱཡ བོདྷིཝནྡནཏྠཱཡ སངྒྷནིམནྟནཏྠཱཡ གམནཾ, གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ པཙྩུགྒམནཾ, པཏྟཔྤཊིགྒཧཎཾ, ཨཱསནཔཉྙཱཔནཾ, ཨནུགམནནྟི ཨེཝམཱདིཀཾ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ.

བྷིཀྑཱུནཾ མེཏྟཙིཏྟེན ཨཱཙཱརཔཉྙཏྟིསིཀྑཱཔདཔཉྙཱཔནཾ, ཀམྨཊྛཱནཀཐནཾ, དྷམྨདེསནཱ, ཏེཔིཊཀམྤི བུདྡྷཝཙནཾ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ. གིཧཱིནཾ ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཱཡ གཙྪཱམ ¶ , བོདྷིཝནྡནཏྠཱཡ གཙྪཱམ, དྷམྨསྶཝནཾ ཀརིསྶཱམ, དཱིཔམཱལཔུཔྥཔཱུཛཾ ཀརིསྶཱམ, ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶཱམ, སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི དསྶཱམ, ཝསྶཝཱསིཀཾ དསྶཱམ, ཨཛྫ སངྒྷསྶ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དསྶཱམ, སངྒྷཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཁཱདནཱིཡཱདཱིནི སཾཝིདཧཐ, ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཐ, པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེཐ, སངྒྷཾ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཨཱནེཐ, པཉྙཏྟཱསནེ ¶ ནིསཱིདཱཔེཐ, ཚནྡཛཱཏཱ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརོཐཱཏིཨཱདིཀཐནཀཱལེ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ.

བྷིཀྑཱུནཾ པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ སརཱིརཔྤཊིཛགྒནཾ, ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟཱདཱིནི ཙ ཀཏྭཱ ཝིཝིཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ སུཁཱི ཧོནྟུ ཨཝེརཱ ཨབྱཱཔཛྫཱཏི ཙིནྟནཾ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ. གིཧཱིནཾ ‘ཨཡྻཱ སུཁཱི ཧོནྟུ, ཨཝེརཱ ཨབྱཱཔཛྫཱ’ཏི ཙིནྟནཾ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ.

ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙཱཏི སམྨུཁཱ ཙ པརམྨུཁཱ ཙ. ཏཏྠ ནཝཀཱནཾ ཙཱིཝརཀམྨཱདཱིསུ སཧཱཡབྷཱཝགམནཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ཐེརཱནཾ པན པཱདདྷོཝནཝནྡནབཱིཛནདཱནཱདིབྷེདཾ སབྦཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ཨུབྷཡེཧིཔི དུནྣིཀྑིཏྟཱནཾ དཱརུབྷཎྜཱདཱིནཾ ཏེསུ ཨཝམཉྙཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནཱ དུནྣིཀྑིཏྟཱནཾ ཝིཡ པཊིསཱམནཾ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ.

དེཝཏྠེརོ ཏིསྶཏྠེརོཏི ཨེཝཾ པགྒཡ྄ཧ ཝཙནཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ. ཝིཧཱརེ ཨསནྟཾ པན པཊིཔུཙྪནྟསྶ ཀུཧིཾ ཨམྷཱཀཾ དེཝཏྠེརོ, ཀུཧིཾ ཨམྷཱཀཾ ཏིསྶཏྠེརོ, ཀདཱ ནུ ཁོ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ མམཱཡནཝཙནཾ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ.

མེཏྟཱསིནེཧསིནིདྡྷཱནི པན ནཡནཱནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ པསནྣེན མུཁེན ཨོལོཀནཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ¶ མནོཀམྨཾ ནཱམ. དེཝཏྠེརོ ཏིསྶཏྠེརོ ཨརོགོ ཧོཏུ, ཨཔྤཱབཱདྷོཏི སམནྣཱཧརཎཾ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ.

ལཱབྷཱཏི ཙཱིཝརཱདཡོ ལདྡྷཔཙྩཡཱ. དྷམྨིཀཱཏི ཀུཧནཱདིབྷེདཾ མིཙྪཱཛཱིཝཾ ཝཛྫེཏྭཱ དྷམྨེན སམེན བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན ཨུཔྤནྣཱ. ཨནྟམསོ པཏྟཔརིཡཱཔནྣམཏྟམྤཱིཏི པཙྪིམཀོཊིཡཱ པཏྟེ པརིཡཱཔནྣཾ པཏྟསྶ ཨནྟོགཏཾ དྭིཏིཀཊཙྪུབྷིཀྑཱམཏྟམྤི ¶ . ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱིཏི ཨེཏྠ དྭེ པཊིཝིབྷཏྟཱ ནཱམ – ཨཱམིསཔྤཊིཝིབྷཏྟཉྩ, པུགྒལཔྤཊིཝིབྷཏྟཉྩ. ཏཏྠ – ‘‘ཨེཏྟཀཾ དསྶཱམི, ཨེཏྟཀཾ ན དསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཙིཏྟེན ཝིབྷཛནཾ ཨཱམིསཔྤཊིཝིབྷཏྟཾ ནཱམ. ‘‘ཨསུཀསྶ དསྶཱམི, ཨསུཀསྶ ན དསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཙིཏྟེན ཝིབྷཛནཾ པན པུགྒལཔྤཊིཝིབྷཏྟཾ ནཱམ. ཏདུབྷཡམྤི ཨཀཏྭཱ ཡོ ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟཾ བྷུཉྫཏི, ཨཡཾ ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱི ནཱམ.

སཱིལཝནྟེཧི ¶ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སཱདྷཱརཎབྷོགཱིཏི ཨེཏྠ སཱདྷཱརཎབྷོགིནོ ཨིདཾ ལཀྑཎཾ, ཡཾ ཡཾ པཎཱིཏཾ ལབྦྷཏི, ཏཾ ཏཾ ནེཝ ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཏཱམུཁེན གིཧཱིནཾ དེཏི, ན ཨཏྟནཱ བྷུཉྫཏི, པཊིགྒཎྷནྟོ ཙ – ‘‘སངྒྷེན སཱདྷཱརཎཾ ཧོཏཱུ’’ཏི གཧེཏྭཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ སངྒྷསནྟཀཾ ཝིཡ པསྶཏི.

ཨིམཾ པན སཱརཎཱིཡདྷམྨཾ ཀོ པཱུརེཏི, ཀོ ན པཱུརེཏཱིཏི? དུསྶཱིལོ ཏཱཝ ན པཱུརེཏི. ན ཧི ཏསྶ སནྟཀཾ སཱིལཝནྟཱ གཎྷནྟི. པརིསུདྡྷསཱིལོ པན ཝཏྟཾ ཨཁཎྜེནྟོ པཱུརེཏི. ཏཏྲིདཾ ཝཏྟཾ – ཡོ ཧི ཨོདིསྶཀཾ ཀཏྭཱ མཱཏུ ཝཱ པིཏུ ཝཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིནཾ ཝཱ དེཏི, སོ དཱཏབྦཾ དེཏི, སཱརཎཱིཡདྷམྨོ པནསྶ ན ཧོཏི, པལིབོདྷཛགྒནཾ ནཱམ ཧོཏི. སཱརཎཱིཡདྷམྨོ ཧི མུཏྟཔལིབོདྷསྶེཝ ཝཊྚཏི. ཏེན པན ཨོདིསྶཀཾ དེནྟེན གིལཱནགིལཱནུཔཊྛཱཀཨཱགནྟུཀགམིཀཱནཉྩེཝ ནཝཔབྦཛིཏསྶ ཙ སངྒྷཱཊིཔཏྟགྒཧཎཾ ཨཛཱནནྟསྶ དཱཏབྦཾ. ཨེཏེསཾ དཏྭཱ ཨཝསེསཾ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ ཐོཀཾ ཨདཏྭཱ ཡོ ཡཏྟཀཾ གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཏཏྟཀཾ དཱཏབྦཾ. ཨཝསིཊྛེ ཨསཏི པུན པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ ཡཾ ཡཾ པཎཱིཏཾ, ཏཾ དཏྭཱ སེསཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ‘‘སཱིལཝནྟེཧཱི’’ཏི ཝཙནཏོ དུསྶཱིལསྶ ཨདཱཏུམྤི ཝཊྚཏི.

ཨཡཾ པན སཱརཎཱིཡདྷམྨོ སུསིཀྑིཏཱཡ པརིསཱཡ སུཔཱུརོ ཧོཏི, ནོ ཨསིཀྑིཏཱཡ པརིསཱཡ. སུསིཀྑིཏཱཡ ཧི པརིསཱཡ ཡོ ཨཉྙཏོ ལབྷཏི, སོ ན གཎྷཱཏི. ཨཉྙཏོ ཨལབྷནྟོཔི པམཱཎཡུཏྟམེཝ གཎྷཱཏི, ནཱཏིརེཀཾ. ཨཡཾ པན སཱརཎཱིཡདྷམྨོ ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ དེནྟསྶཱཔི དྭཱདསཧི ཝསྶེཧི པཱུརཏི, ན ཏཏོ ཨོརཾ. སཙེ ཧི དྭཱདསམེ ¶ ཝསྶེ སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརཀོ པིཎྜཔཱཏཔཱུརཾ པཏྟཾ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ཋཔེཏྭཱ ནཧཱཡིཏུཾ གཙྪཏི སངྒྷཏྠེརོ ཙ ཀསྶེསོ པཏྟོཏི, ‘‘སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརཀསྶཱ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘ཨཱཧརཐ ན’’ནྟི སབྦཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ ཙ རིཏྟཾ པཏྟཾ ཋཔེཏི, ཨཐ སོ བྷིཀྑུ རིཏྟཾ པཏྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨནཝསེསེཏྭཱཝ པརིབྷུཉྫིཾསཱུ’’ཏི དོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེཏི, སཱརཎཱིཡདྷམྨོ བྷིཛྫཏི, པུན དྭཱདསཝསྶཱནི པཱུརེཏབྦོ ཧོཏི. ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསསདིསོ ཧེས, སཀིཾ ཁཎྜེ ཛཱཏེ པུན པཱུརེཏབྦོཝ. ཡོ པན – ‘‘ལཱབྷཱ ཝཏ ¶ མེ, སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ, ཡསྶ མེ པཏྟགཏཾ ཨནཱཔུཙྪཱཝ སབྲཧྨཙཱརཱི པརིབྷུཉྫནྟཱི’’ཏི སོམནསྶཾ ཛནེཏི, ཏསྶ པུཎྞོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨེཝཾ པཱུརིཏསཱརཎཱིཡདྷམྨསྶ པན ནེཝ ཨིསྶཱ, ན མཙྪརིཡཾ ཧོཏི. སོ མནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏི, སུལབྷཔཙྩཡོ ཙ, པཏྟགཏམསྶ དིཡྻམཱནམྤི ན ཁཱིཡཏི, བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཊྛཱནེ ཨགྒབྷཎྜཾ ལབྷཏི, བྷཡེ ཝཱ ཚཱཏཀེ ཝཱ སམྤཏྟེ དེཝཏཱ ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔཛྫནྟི.

ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི – སེནགིརིཝཱསཱི ཏིསྶཏྠེརོ ཀིར མཧཱགིརིགཱམཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི. པཉྙཱས མཧཱཐེརཱ ནཱགདཱིཔཾ ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཱཡ གཙྪནྟཱ གིརིགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀིཉྩི ཨལདྡྷཱ ནིཀྑམིཾསུ. ཐེརོ པན པཝིསནྟོ ཏེ དིསྭཱ པུཙྪི – ‘‘ལདྡྷཾ, བྷནྟེ’’ཏི? ཝིཙརིམྷ ཨཱཝུསོཏི. སོ ཏེསཾ ཨལདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ ཡཱཝཱཧཾ ཨཱགཙྪཱམི, ཏཱཝ ཨིདྷེཝ ཧོཐཱ’’ཏི. མཡཾ, ཨཱཝུསོ, པཉྙཱས ཛནཱ པཏྟཏེམནམཏྟམྤི ན ལབྷིམྷཱཏི. བྷནྟེ, ནེཝཱསིཀཱ ནཱམ པཊིབལཱ ཧོནྟི, ཨལབྷནྟཱཔི བྷིཀྑཱཙཱརམགྒསབྷཱགཾ ཛཱནནྟཱིཏི. ཐེརཱ ཨཱགམེསུཾ. ཐེརོ གཱམཾ པཱཝིསི. དྷུརགེཧེཡེཝ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཁཱིརབྷཏྟཾ སཛྫེཏྭཱ ཐེརཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཋིཏཱ. ཨཐ ཐེརསྶ དྭཱརཾ སམྤཏྟསྶེཝ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི, སོ ཏཾ ཨཱདཱཡ ཐེརཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ གཎྷཐ, བྷནྟེཏི, སངྒྷཏྠེརཾ ཨཱཧ. ཐེརོ – ‘‘ཨམྷེཧི ཨེཏྟཀེཧི ཀིཉྩི ན ལདྡྷཾ, ཨཡཾ སཱིགྷམེཝ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཀིཾ ནུ ཁོ’’ཏི སེསཱནཾ མུཁཾ ཨོལོཀེསི. ཐེརོ ཨོལོཀནཱཀཱརེནེཝ ཉཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, དྷམྨེན སམེན ལདྡྷཔིཎྜཔཱཏོ, ནིཀྐུཀྐུཙྩཱ གཎྷཐཱ’’ཏིཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སབྦེསཾ ཡཱཝདཏྠཾ དཏྭཱ ཨཏྟནཱཔི ཡཱཝདཏྠཾ བྷུཉྫི.

ཨཐ ནཾ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ ཐེརཱ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཀདཱ, ཨཱཝུསོ, ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷཱི’’ཏི? ནཏྠི མེ, བྷནྟེ, ལོཀུཏྟརདྷམྨོཏི. ཛྷཱནལཱབྷཱིསི, ཨཱཝུསོཏི? ཨེཏམྤི ¶ མེ, བྷནྟེ, ནཏྠཱིཏི. ནནུ, ཨཱཝུསོ, པཱཊིཧཱརིཡནྟི? སཱརཎཱིཡདྷམྨོ མེ, བྷནྟེ, པཱུརིཏོ, ཏསྶ མེ དྷམྨསྶ པཱུརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཙེཔི བྷིཀྑུསཏསཧསྶཾ ཧོཏི, པཏྟགཏཾ ན ཁཱིཡཏཱིཏི. ཏེ སུཏྭཱ ¶ – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ སཔྤུརིས, ཨནུཙྪཝིཀམིདཾ ཏུཡ྄ཧ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཨིདཾ ཏཱཝ – ‘‘པཏྟགཏཾ ན ཁཱིཡཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝཏྠུ.

ཨཡམེཝ པན ཐེརོ ཙེཏིཡཔབྦཏེ གིརིབྷཎྜམཧཱཔཱུཛཱཡ དཱནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀིཾ ཝརབྷཎྜནྟི པུཙྪི. དྭེ སཱཊཀཱ, བྷནྟེཏི. ཨེཏེ མཡ྄ཧཾ ¶ པཱཔུཎིསྶནྟཱིཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨམཙྩོ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི – ‘‘ཨེཀོ དཧརོ ཨེཝཾ ཝདཏཱི’’ཏི. དཧརསྶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ, མཧཱཐེརཱནཾ པན སུཁུམསཱཊཀཱ ཝཊྚནྟཱིཏི ཝཏྭཱ མཧཱཐེརཱནཾ དསྶཱམཱིཏི ཋཔེཏི. ཏསྶ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏེ དེནྟསྶ མཏྠཀེ ཋཔིཏཱཔི ཏེ སཱཊཀཱ ཧཏྠཾ ནཱརོཧནྟི. ཨཉྙེ ཨཱརོཧནྟི. དཧརསྶ དཱནཀཱལེ པན ཧཏྠཾ ཨཱརུལ༹ྷཱ. སོ ཏསྶ ཧཏྠེ པཱཏེཏྭཱ ཨམཙྩསྶ མུཁཾ ཨོལོཀེཏྭཱ དཧརཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དཱནཾ དཏྭཱ སངྒྷཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དཧརསྶ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ – ‘‘བྷནྟེ, ཨིམཾ དྷམྨཾ ཀདཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ པརིཡཱཡེནཱཔི ཨསནྟཾ ཨཝདནྟོ – ‘‘ནཏྠི མཡ྄ཧཾ མཧཱརཱཛ ལོཀུཏྟརདྷམྨོ’’ཏི ཨཱཧ. ནནུ, བྷནྟེ, པུབྦེ ཨཝཙུཏྠཱཏི. ཨཱམ, མཧཱརཱཛ, སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརཀོ ཨཧཾ, ཏསྶ མེ དྷམྨསྶ པཱུརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཊྛཱནེ ཨགྒབྷཎྜཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཨནུཙྪཝིཀམིདཾ ཏུཡ྄ཧ’’ནྟི ཝནྡིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨིདཾ – ‘‘བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཊྛཱནེ ཨགྒབྷཎྜཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝཏྠུ.

བྲཱཧྨཎཏིསྶབྷཡེ པན བྷཱཏརགཱམཝཱསིནོ ནཱགཏྠེརིཡཱ ཨནཱརོཙེཏྭཱཝ པལཱཡིཾསུ. ཐེརཱི པཙྩཱུསསམཡེ – ‘‘ཨཏིཝིཡ ཨཔྤནིགྒྷོསོ གཱམོ, ཨུཔདྷཱརེཐ ཏཱཝཱ’’ཏི དཧརབྷིཀྑུནིཡོ ཨཱཧ. ཏཱ གནྟྭཱ སབྦེསཾ གཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱགམྨ ཐེརིཡཱ ཨཱརོཙེསུཾ. སཱ སུཏྭཱ ‘‘མཱ ཏུམྷེ ཏེསཾ གཏབྷཱཝཾ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨཏྟནོ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཡོནིསོམནསིཀཱརེསུཡེཝ ཡོགཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨཏྟདྭཱདསམཱ གཱམདྭཱརེ ནིགྲོདྷམཱུལེ ཨཊྛཱསི. རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱདེཝཏཱ དྭཱདསནྣམྤི བྷིཀྑུནཱིནཾ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ‘‘ཨཡྻེ, མཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཐ, ནིཙྩཾ ¶ ཨིདྷེཝ ཨེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརིཡཱ པན ཀནིཊྛབྷཱཏཱ ནཱགཏྠེརོ ནཱམ ཨཏྠི, སོ – ‘‘མཧནྟཾ བྷཡཾ, ན སཀྐཱ ཨིདྷ ཡཱཔེཏུཾ, པརཏཱིརཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟདྭཱདསམོཝ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཱ ནིཀྑནྟོ ཐེརིཾ དིསྭཱ གམིསྶཱམཱིཏི བྷཱཏརགཱམཾ ཨཱགཏོ. ཐེརཱི – ‘‘ཐེརཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཏེསཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཀིཾ ཨཡྻཱཏི པུཙྪི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. སཱ – ‘‘ཨཛྫ ཨེཀདིཝསཾ ཝིཧཱརེཡེཝ ཝསིཏྭཱ སྭེ གམིསྶཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཾསུ.

ཐེརཱི ¶ པུནདིཝསེ རུཀྑམཱུལེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ – ‘‘ཝཊྚིསྶཏི ཐེརཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཊྛཱསི. དྷམྨིཀོ ཏཱཏ པིཎྜཔཱཏོ ¶ , ཀུཀྐུཙྩཾ ཨཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫཐཱཏི. ‘‘ཝཊྚིསྶཏི ཐེརཱི’’ཏི. སཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཁིཔི. པཏྟོ ཨཱཀཱསེ ཨཊྛཱསི. ཐེརོ – ‘‘སཏྟཏཱལམཏྟེ ཋིཏམྤི བྷིཀྑུནིབྷཏྟམེཝ ཐེརཱི’’ཏི ཝཏྭཱ – ‘‘བྷཡཾ ནཱམ སབྦཀཱལཾ ན ཧོཏི, བྷཡེ ཝཱུཔསནྟེ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐཡམཱནོ, ‘བྷོ པིཎྜཔཱཏིཀ, བྷིཀྑུནིབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝཱིཏིནཱམཡིཏྠཱ’ཏི ཙིཏྟེན ཨནུཝདིཡམཱནོ སནྠམྦྷེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐ ཐེརིཡོ’’ཏི མགྒཾ ཨཱརུཧི.

རུཀྑདེཝཏཱཔི – ‘‘སཙེ ཐེརོ ཐེརིཡཱ ཧཏྠཏོ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིསྶཏི, ན ནཾ ནིཝཏྟེསྶཱམི. སཙེ ན པརིབྷུཉྫིསྶཏི, ནིཝཏྟེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟཡམཱནཱ ཋཏྭཱ ཐེརསྶ གམནཾ དིསྭཱ རུཀྑཱ ཨོརུཡ྄ཧ པཏྟཾ, བྷནྟེ, དེཐཱཏི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཐེརཾ རུཀྑམཱུལཾཡེཝ ཨཱནེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ དྭཱདས བྷིཀྑུནིཡོ དྭཱདས བྷིཀྑཱུ ཙ སཏྟཝསྶཱནི ཨུཔཊྛཧི. ཨིདཾ – ‘‘དེཝཏཱ ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔཛྫནྟཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝཏྠུ. ཏཏྲ ཧི ཐེརཱི སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརིཀཱ ཨཧོསི.

ཨཁཎྜཱནཱིཏིཨཱདཱིསུ ཡསྶ སཏྟསུ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷེསུ ཨཱདིམྷི ཝཱ ཨནྟེ ཝཱ སིཀྑཱཔདཾ བྷིནྣཾ ཧོཏི, ཏསྶ སཱིལཾ པརིཡནྟེ ཚིནྣསཱཊཀོ ཝིཡ ཁཎྜཾ ནཱམ. ཡསྶ པན ཝེམཛ྄ཛྷེ བྷིནྣཾ, ཏསྶ མཛ྄ཛྷེ ཚིདྡསཱཊཀོ ཝིཡ ཚིདྡཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ པན པཊིཔཱཊིཡཱ དྭེ ཏཱིཎི བྷིནྣཱནི, ཏསྶ པིཊྛིཡཾ ཝཱ ཀུཙྪིཡཾ ཝཱ ཨུཊྛིཏེན ཝིསབྷཱགཝཎྞེན ཀཱལ༹རཏྟཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཝཎྞཱ གཱཝཱི ཝིཡ སབལཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ པན ཨནྟརནྟརཱ ཝིསབྷཱགབིནྡུཙིཏྲཱ གཱཝཱི ¶ ཝིཡ ཀམྨཱསཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ པན སབྦེནསབྦཾ ཨབྷིནྣཱནི, ཏསྶ ཏཱནི སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ཏཱནི པནེཏཱནི ཏཎྷཱདཱསབྱཏོ མོཙེཏྭཱ བྷུཛིསྶབྷཱཝཀརཎཏོ བྷུཛིསྶཱནི. བུདྡྷཱདཱིཧི ཝིཉྙཱུཧི པསཏྠཏྟཱ ཝིཉྙུཔསཏྠཱནི, ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨཔརཱམཊྛཏྟཱ – ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཏྭཾ ཨཱཔནྣཔུབྦོ’’ཏི ཀེནཙི པརཱམཊྛུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏྟཱ ཙ ཨཔརཱམཊྛཱནི, ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ སཾཝཏྟཡནྟཱིཏི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི.

སཱིལསཱམཉྙགཏཱ ¶ ཝིཧརིསྶནྟཱིཏི ཏེསུ ཏེསུ དིསཱབྷཱགེསུ ཝིཧརནྟེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སམཱནབྷཱཝཱུཔགཏསཱིལཱ ཝིཧརིསྶནྟི. སོཏཱཔནྣཱདཱིནཉྷི སཱིལཾ སམུདྡནྟརེཔི དེཝལོཀེཔི ཝསནྟཱནཾ ཨཉྙེསཾ སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ སཱིལེན སམཱནམེཝ ཧོཏི, ནཏྠི མགྒསཱིལེ ནཱནཏྟཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཡཱཡཾ ¶ དིཊྛཱིཏི མགྒསམྤཡུཏྟཱ སམྨཱདིཊྛི. ཨརིཡཱཏི ནིདྡོསཱ. ནིཡྻཱཏཱིཏི ནིཡྻཱནིཀཱ. ཏཀྐརསྶཱཏི ཡོ ཏཐཱཀཱརཱི ཧོཏི. སབྦདུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི སབྦདུཀྑཀྑཡཏྠཾ. དིཊྛིསཱམཉྙགཏཱཏི སམཱནདིཊྛིབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརིསྶནྟི. ཝུདྡྷིཡེཝཱཏི ཨེཝཾ ཝིཧརནྟཱནཾ ཝུདྡྷིཡེཝ བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱིཏི.

༡༤༢. ཨེཏདེཝ བཧུལནྟི ཨཱསནྣཔརིནིབྦཱནཏྟཱ བྷིཀྑུ ཨོཝདནྟོ པུནཔྤུནཾ ཨེཏཾཡེཝ དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀརོཏི. ཨིཏི སཱིལནྟི ཨེཝཾ སཱིལཾ, ཨེཏྟཀཾ སཱིལཾ. ཨེཏྠ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ སཱིལཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ སམཱདྷི, ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ པཉྙཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱིལཔརིབྷཱཝིཏོཏི ཨཱདཱིསུ ཡསྨིཾ སཱིལེ ཋཏྭཱཝ མགྒསམཱདྷིཾ ཕལསམཱདྷིཾ ནིབྦཏྟེནྟི. ཨེསོ ཏེན སཱིལེན པརིབྷཱཝིཏོ མཧཔྥལོ ཧོཏི, མཧཱནིསཾསོ. ཡམྷི སམཱདྷིམྷི ཋཏྭཱ མགྒཔཉྙཾ ཕལཔཉྙཾ ནིབྦཏྟེནྟི, སཱ ཏེན སམཱདྷིནཱ པརིབྷཱཝིཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི, མཧཱནིསཾསཱ. ཡཱཡ པཉྙཱཡ ཋཏྭཱ མགྒཙིཏྟཾ ཕལཙིཏྟཾ ནིབྦཏྟེནྟི, ཏཾ ཏཱཡ པརིབྷཱཝིཏཾ སམྨདེཝ ཨཱསཝེཧི ཝིམུཙྩཏི.

ཡཐཱབྷིརནྟནྟི བུདྡྷཱནཾ ཨནབྷིརཏིཔརིཏསྶིཏཾ ནཱམ ནཏྠི, ཡཐཱརུཙི ཡཐཱཨཛ྄ཛྷཱསཡནྟི པན ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱཡཱམཱཏི ཨེཧི ཡཱམ. ‘‘ཨཡཱམཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, གཙྪཱམཱཏི ¶ ཨཏྠོ. ཨཱནནྡཱཏི བྷགཝཱ སནྟིཀཱཝཙརཏྟཱ ཐེརཾ ཨཱལཔཏི. ཐེརོ པན – ‘‘གཎྷཐཱཝུསོ པཏྟཙཱིཝརཱནི, བྷགཝཱ ཨསུཀཊྛཱནཾ གནྟུཀཱམོ’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཏི.

༡༤༤. ཨམྦལཊྛིཀཱགམནཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏིཨཱདི (དཱི. ནི. ༣.༡༤༡) སམྤསཱདནཱིཡེ ཝིཏྠཱརིཏཾ.

དུསྶཱིལཨཱདཱིནཝཝཎྞནཱ

༡༤༨. པཱཊལིགམནེ ¶ ཨཱཝསཐཱགཱརནྟི ཨཱགནྟུཀཱནཾ ཨཱཝསཐགེཧཾ. པཱཊལིགཱམེ ཀིར ནིཙྩཀཱལཾ དྭིནྣཾ རཱཛཱུནཾ སཧཱཡཀཱ ཨཱགནྟྭཱ ཀུལཱནི གེཧཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ མཱསམྤི ཨཌྜྷམཱསམྤི ཝསནྟི. ཏེ མནུསྶཱ ནིཙྩུཔདྡུཏཱ – ‘‘ཨེཏེསཾ ཨཱགཏཀཱལེ ཝསནཊྛཱནཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནགརམཛ྄ཛྷེ མཧཏིཾ སཱལཾ ཀརིཏྭཱ ཏསྶཱ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ བྷཎྜཔཊིསཱམནཊྛཱནཾ, ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ནིཝཱསཊྛཱནཾ ཨཀཾསུ. ཏེ – ‘‘བྷགཝཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱཝ – ‘‘ཨམྷེཧི གནྟྭཱཔི བྷགཝཱ ཨཱནེཏབྦོ སིཡཱ, སོ སཡམེཝ ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ སམྤཏྟོ, ཨཛྫ བྷགཝནྟཾ ཨཱཝསཐེ མངྒལཾ ཝདཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཏདཏྠམེཝ ཨུཔསངྐམནྟཱ. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧཾསུ. ཡེན ཨཱཝསཐཱགཱརནྟི ཏེ ཀིར ¶ – ‘‘བུདྡྷཱ ནཱམ ཨརཉྙཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཨརཉྙཱརཱམཱ ཨནྟོགཱམེ ཝསིཏུཾ ཨིཙྪེཡྻུཾ ཝཱ ནོ ཝཱ’’ཏི བྷགཝཏོ མནཾ ཨཛཱནནྟཱ ཨཱཝསཐཱགཱརཾ ཨཔྤཊིཛགྒིཏྭཱཝ ཨཱགམཾསུ. ཨིདཱནི བྷགཝཏོ མནཾ ཉཏྭཱ པུརེཏརཾ གནྟྭཱ པཊིཛགྒིསྶཱམཱཏི ཡེནཱཝསཐཱགཱརཾ, ཏེནུཔསངྐམིཾསུ. སབྦསནྠརིནྟི ཡཐཱ སབྦཾ སནྠཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ སནྠརིཾ.

༡༤༩. དུསྶཱིལོཏི ཨསཱིལོ ནིསྶཱིལོ. སཱིལཝིཔནྣོཏི ཝིཔནྣསཱིལོ བྷིནྣསཾཝརོ. པམཱདཱདྷིཀརཎནྟི པམཱདཀཱརཎཱ.

ཨིདཉྩ སུཏྟཾ གཧཊྛཱནཾ ཝསེན ཨཱགཏཾ པབྦཛིཏཱནམྤི པན ལབྦྷཏེཝ. གཧཊྛོ ཧི ཡེན ཡེན སིཔྤཊྛཱནེན ཛཱིཝིཏཾ ཀཔྤེཏི – ཡདི ཀསིཡཱ, ཡདི ཝཎིཛྫཱཡ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཝསེན པམཏྟོ ཏཾ ཏཾ ཡཐཱཀཱལཾ སམྤཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཐསྶ མཱུལམྤི ཝིནསྶཏི. མཱགྷཱཏཀཱལེ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པན ཨདིནྣཱདཱནཱདཱིནི ཙ ཀརོནྟོ དཎྜཝསེན མཧཏིཾ བྷོགཛཱནིཾ ནིགཙྪཏི. པབྦཛིཏོ དུསྶཱིལོ ཙ པམཱདཀཱརཎཱ སཱིལཏོ བུདྡྷཝཙནཏོ ཛྷཱནཏོ སཏྟཨརིཡདྷནཏོ ཙ ཛཱནིཾ ནིགཙྪཏི.

གཧཊྛསྶ – ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨསུཀཀུལེ ཛཱཏོ དུསྶཱིལོ པཱཔདྷམྨོ ¶ པརིཙྩཏྟཨིདྷལོཀཔརལོཀོ སལཱཀབྷཏྟམཏྟམྤི ན དེཏཱི’’ཏི ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ པཱཔཀོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི. པབྦཛིཏསྶ ཝཱ – ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ནཱསཀྑི སཱིལཾ རཀྑིཏུཾ, ན བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེཏུཾ, ཝེཛྫཀམྨཱདཱིཧི ¶ ཛཱིཝཏི, ཚཧི ཨགཱརཝེཧི སམནྣཱགཏོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི.

ཨཝིསཱརདོཏི གཧཊྛོ ཏཱཝ – ‘‘ཨཝསྶཾ བཧཱུནཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནེ ཀེཙི མམ ཀམྨཾ ཛཱནིསྶནྟི, ཨཐ མཾ ནིགྒཎྷིསྶནྟཱི’’ཏི ཝཱ, ‘‘རཱཛཀུལསྶ ཝཱ དསྶནྟཱི’’ཏི སབྷཡོ ཨུཔསངྐམཏི, མངྐུབྷཱུཏོ པཏྟཀྑནྡྷོ ཨདྷོམུཁོ ཨངྒུལིཀེན བྷཱུམིཾ ཀསནྟོ ནིསཱིདཏི, ཝིསཱརདོ ཧུཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོཏི. པབྦཛིཏོཔི – ‘‘བཧཱུ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏིཏཱ, ཨཝསྶཾ ཀོཙི མམ ཀམྨཾ ཛཱནིསྶཏི, ཨཐ མེ ཨུཔོསཐམྤི པཝཱརཎམྤི ཋཔེཏྭཱ སཱམཉྙཏོ ཙཱཝེཏྭཱ ནིཀྐཌྜྷིསྶནྟཱི’’ཏི སབྷཡོ ཨུཔསངྐམཏི, ཝིསཱརདོ ཧུཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨེཀཙྩོ པན དུསྶཱིལོཔི དཔྤིཏོ ཝིཡ ཝིཙརཏི, སོཔི ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན མངྐུ ཧོཏིཡེཝ.

སམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལངྐརོཏཱིཏི ཏསྶ ཧི མརཎམཉྩེ ནིཔནྣསྶ དུསྶཱིལཀམྨེ སམཱདཱཡ པཝཏྟིཏཊྛཱནཾ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི, སོ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨིདྷལོཀཾ པསྶཏི, ནིམཱིལེཏྭཱ པརལོཀཾ པསྶཏི ¶ , ཏསྶ ཙཏྟཱརོ ཨཔཱཡཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, སཏྟིསཏེན སཱིསེ པཧརིཡམཱནོ ཝིཡ ཧོཏི. སོ – ‘‘ཝཱརེཐ, ཝཱརེཐཱ’’ཏི ཝིརཝནྟོ མརཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལཾ ཀརོཏཱི’’ཏི. པཉྩམཔདཾ ཨུཏྟཱནམེཝ.

༡༥༠. ཨཱནིསཾསཀཐཱ ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན ཝེདིཏབྦཱ.

༡༥༡. བཧུདེཝ རཏྟིཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི ཨཉྙཱཡ པཱལི༹མུཏྟཀཱཡ དྷམྨིཀཐཱཡ ཙེཝ ཨཱཝསཐཱནུམོདནཱཡ ཙ ཨཱཀཱསགངྒཾ ཨོཏཱརེནྟོ ཝིཡ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ མཧཱམདྷུཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ མདྷུཔཱནཾ པཱཡེནྟོ ཝིཡ བཧུདེཝ རཏྟིཾ སནྡསྶེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི. ཨབྷིཀྐནྟཱཏི ཨཏིཀྐནྟཱ ཁཱིཎཱ ཁཡཝཡཾ ཨུཔེཏཱ. སུཉྙཱགཱརནྟི པཱཊིཡེཀྐཾ སུཉྙཱགཱརཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏཏྠེཝ པན ཨེཀཔསྶེ སཱཎིཔཱཀཱརེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ – ‘‘ཨིདྷ སཏྠཱ ཝིསྶམིསྶཏཱི’’ཏི མཉྩཀཾ པཉྙཔེསུཾ. བྷགཝཱ – ‘‘ཙཏཱུཧིཔི ཨིརིཡཱཔཐེཧི པརིབྷུཏྟཾ ཨེཏེསཾ མཧཔྥལཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཏྠ སཱིཧསེཡྻཾ ¶ ཀཔྤེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘སུཉྙཱགཱརཾ པཱཝིསཱི’’ཏི.

པཱཊལིཔུཏྟནགརམཱཔནཝཎྞནཱ

༡༥༢. སུནིདྷཝསྶཀཱརཱཏི ¶ སུནིདྷོ ཙ ཝསྶཀཱརོ ཙ དྭེ བྲཱཧྨཎཱ. མགདྷམཧཱམཏྟཱཏི མགདྷརཉྙོ མཧཱམཏྟཱ མཧཱཨམཙྩཱ, མགདྷརཊྛེ ཝཱ མཧཱམཏྟཱ མཧཏིཡཱ ཨིསྶརིཡམཏྟཱཡ སམནྣཱགཏཱཏི མགདྷམཧཱམཏྟཱ. པཱཊལིགཱམེ ནགརནྟི པཱཊལིགཱམཾ ནགརཾ ཀཏྭཱ མཱཔེནྟི. ཝཛྫཱིནཾ པཊིབཱཧཱཡཱཏི ཝཛྫིརཱཛཀུལཱནཾ ཨཱཡམུཁཔཙྪིནྡནཏྠཾ. སཧསྶེཝཱཏི ཨེཀེཀཝགྒཝསེན སཧསྶཾ སཧསྶཾ ཧུཏྭཱ. ཝཏྠཱུནཱིཏི གྷརཝཏྠཱུནི. ཙིཏྟཱནི ནམནྟི ནིཝེསནཱནི མཱཔེཏུནྟི རཉྙཉྩ རཱཛམཧཱམཏྟཱནཉྩ ནིཝེསནཱནི མཱཔེཏུཾ ཝཏྠུཝིཛྫཱཔཱཋཀཱནཾ ཙིཏྟཱནི ནམནྟི. ཏེ ཀིར ཨཏྟནོ སིཔྤཱནུབྷཱཝེན ཧེཊྛཱ པཐཝིཡཾ ཏིཾསཧཏྠམཏྟེ ཋཱནེ – ‘‘ཨིདྷ ནཱགགྒཱཧོ, ཨིདྷ ཡཀྑགྒཱཧོ, ཨིདྷ བྷཱུཏགྒཱཧོ, པཱསཱཎོ ཝཱ ཁཱཎུཀོ ཝཱ ཨཏྠཱི’’ཏི པསྶནྟི. ཏེ ཏདཱ སིཔྤཾ ཛཔྤིཏྭཱ དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ མནྟཡམཱནཱ ཝིཡ མཱཔེནྟི. ཨཐཝཱ ནེསཾ སརཱིརེ དེཝཏཱ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ནིཝེསནཱནི མཱཔེཏུཾ ཙིཏྟཾ ནཱམེནྟི. ཏཱ ཙཏཱུསུ ཀོཎེསུ ཁཱཎུཀེ ཀོཊྚེཏྭཱ ཝཏྠུམྷི གཧིཏམཏྟེ པཊིཝིགཙྪནྟི. སདྡྷཱནཾ ཀུལཱནཾ སདྡྷཱ དེཝཏཱ ཏཐཱ ཀརོནྟི, ཨསྶདྡྷཱནཾ ཀུལཱནཾ ཨསྶདྡྷཱ དེཝཏཱཝ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? སདྡྷཱནཉྷི ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨིདྷ མནུསྶཱ ནིཝེསནཾ མཱཔེཏྭཱ པཋམཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ མངྒལཾ ཝཌྜྷཱཔེསྶནྟི. ཨཐ མཡཾ སཱིལཝནྟཱནཾ དསྶནཾ, དྷམྨཀཐཾ, པཉྷཱཝིསྶཛྫནཾ ¶ , ཨནུམོདནཉྩ སོཏུཾ ལབྷིསྶཱམ, མནུསྶཱ དཱནཾ དཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ པཏྟིཾ དསྶནྟཱི’’ཏི.

ཏཱཝཏིཾསེཧཱིཏི ཡཐཱ ཧི ཨེཀསྨིཾ ཀུལེ ཨེཀཾ པཎྜིཏམནུསྶཾ, ཨེཀསྨིཾ ཝཱ ཝིཧཱརེ ཨེཀཾ བཧུསྶུཏབྷིཀྑུཾ ཨུཔཱདཱཡ – ‘‘ཨསུཀཀུལེ མནུསྶཱ པཎྜིཏཱ, ཨསུཀཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ བཧུསྶུཏཱ’’ཏི སདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, ཨེཝམེཝ སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཝིསྶཀམྨཉྩ དེཝཔུཏྟཾ ཨུཔཱདཱཡ – ‘‘ཏཱཝཏིཾསཱ པཎྜིཏཱ’’ཏི སདྡོ ཨབྦྷུགྒཏོ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཏཱཝཏིཾསེཧཱི’’ཏི. ཏཱཝཏིཾསེཧི སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱཔི ཝིཡ མཱཔེནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཡཱཝཏཱ ཨརིཡཾ ཨཱཡཏནནྟི ཡཏྟཀཾ ཨརིཡཀམནུསྶཱནཾ ཨོསརཎཊྛཱནཾ ¶ ནཱམ ཨཏྠི. ཡཱཝཏཱ ཝཎིཔྤཐོཏི ཡཏྟཀཾ ཝཱཎིཛཱནཾ ཨཱབྷཏབྷཎྜསྶ ¶ རཱསིཝསེནེཝ ཀཡཝིཀྐཡཊྛཱནཾ ནཱམ, ཝཱཎིཛཱནཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཝཱ ཨཏྠི. ཨིདཾ ཨགྒནགརནྟི ཏེསཾ ཨརིཡཱཡཏནཝཎིཔྤཐཱནཾ ཨིདཾ ཨགྒནགརཾ ཛེཊྛཀཾ པཱམོཀྑཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི. པུཊབྷེདནནྟི བྷཎྜཔུཊབྷེདནཊྛཱནཾ, བྷཎྜབྷཎྜིཀཱནཾ མོཙནཊྛཱནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཨལདྡྷབྷཎྜམྤི ཧི ཨིདྷེཝ ལབྷིསྶནྟི, ཨཉྙཏྠ ཝིཀྐཡེན ཨགཙྪནྟམྤི ཙ ཨིདྷེཝ གམིསྶཏི. ཏསྨཱ ཨིདྷེཝ པུཊཾ བྷིནྡིསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཙཏཱུསུ ཧི དྭཱརེསུ ཙཏྟཱརི སབྷཱཡཾ ཨེཀནྟི ཨེཝཾ དིཝསེ དིཝསེ པཉྩསཏསཧསྶཱནི ཨུཊྛཧིསྶནྟཱིཏི དསྶེཏི.

ཨགྒིཏོ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཙཀཱརཏྠོ ཝཱ-སདྡོ. ཨགྒིནཱ ཙ ཨུདཀེན ཙ མིཐུབྷེདེན ཙ ནསྶིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཀོཊྛཱསོ ཨགྒིནཱ ནསྶིསྶཏི, ནིབྦཱཔེཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. ཨེཀཾ གངྒཱ གཧེཏྭཱ གམིསྶཏི. ཨེཀོ – ‘‘ཨིམིནཱ ཨཀཐིཏཾ ཨམུསྶ, ཨམུནཱ ཨཀཐིཏཾ ཨིམསྶཱ’’ཏི ཝདནྟཱནཾ པིསུཎཝཱཙཱནཾ ཝསེན བྷིནྣཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨཉྙམཉྙབྷེདེནེཝ ནསྶིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི ཝཏྭཱ བྷགཝཱ པཙྩཱུསཀཱལེ གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གནྟྭཱ ཀཏམུཁདྷོཝནོ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཾ ཨཱགམཡམཱནོ ནིསཱིདི.

༡༥༣. སུནིདྷཝསྶཀཱརཱཔི – ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ, སོ ཨམྷེ པུཙྪིསྶཏི, ‘སཏྠཱ ཀིར པཱཊལིགཱམཾ ཨགམཱསི, ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྠ, ན ཨུཔསངྐམིཏྠཱ’ཏི. ཨུཔསངྐམིམྷཱཏི ཙ ཝུཏྟེ – ‘ནིམནྟཡིཏྠ, ན ནིམནྟཡིཏྠཱ’ཏི ཙ པུཙྪིསྶཏི. ན ནིམནྟཡིམྷཱཏི ཙ ཝུཏྟེ ཨམྷཱཀཾ དོསཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནིགྒཎྷིསྶཏི. ཨིདཾ ཙཱཔི མཡཾ ཨཱགཏཊྛཱནེ ནགརཾ མཱཔེམ, སམཎསྶ ཁོ པན གོཏམསྶ གཏགཏཊྛཱནེ ཀཱལ༹ཀཎྞིསཏྟཱ ¶ པཊིཀྐམནྟི, ཏཾ མཡཾ ནགརམངྒལཾ ཝདཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིམནྟཡིཾསུ. ཏསྨཱ – ‘‘ཨཐ ཁོ སུནིདྷཝསྶཀཱརཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

པུབྦཎྷསམཡནྟི པུབྦཎྷཀཱལེ. ནིཝཱསེཏྭཱཏི གཱམཔྤཝེསནནཱིཧཱརེན ནིཝཱསནཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ ¶ བནྡྷིཏྭཱ. པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡཱཏི པཏྟཉྩ ཙཱིཝརཉྩ ཨཱདིཡིཏྭཱ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷཾ ཀཏྭཱ.

སཱིལཝནྟེཏྠཱཏི སཱིལཝནྟེ ཨེཏྠ. སཉྙཏེཏི ཀཱཡཝཱཙཱམནེཧི སཉྙཏེ.

ཏཱསཾ ¶ དཀྑིཎམཱདིཡེཏི སངྒྷསྶ དིནྣེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ ཏཱསཾ གྷརདེཝཏཱནཾ ཨཱདིསེཡྻ, པཏྟིཾ དདེཡྻ. པཱུཛིཏཱ པཱུཛཡནྟཱིཏི – ‘‘ཨིམེ མནུསྶཱ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀཱཔི ན ཧོནྟི, ཨེཝམྤི ནོ པཏྟིཾ དེནྟཱི’’ཏི ཨཱརཀྑཾ སུསཾཝིཧིཏཾ ཀརོཐཱཏི སུཊྛུ ཨཱརཀྑཾ ཀརོནྟི. མཱནིཏཱ མཱནཡནྟཱིཏི ཀཱལཱནུཀཱལཾ བལིཀམྨཀརཎེན མཱནིཏཱ ‘‘ཨེཏེ མནུསྶཱ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀཱཔི ན ཧོནྟི, ཙཏུམཱསཚམཱསནྟརེ ནོ བལིཀམྨཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི མཱནེནྟི, མཱནེནྟིཡོ ཨུཔྤནྣཾ པརིསྶཡཾ ཧརནྟི.

ཏཏོ ནནྟི ཏཏོ ནཾ པཎྜིཏཛཱཏིཀཾ མནུསྶཾ. ཨོརསནྟི ཨུརེ ཋཔེཏྭཱ སཾཝཌྜྷིཏཾ, ཡཐཱ མཱཏཱ ཨོརསཾ པུཏྟཾ ཨནུཀམྤཏི, ཨུཔྤནྣཔརིསྶཡཧརཎཏྠམེཝ ཏསྶ ཝཱཡམཏི, ཨེཝཾ ཨནུཀམྤནྟཱིཏི ཨཏྠོ. བྷདྲཱནི པསྶཏཱིཏི སུནྡརཱནི པསྶཏི.

༡༥༤. ཨུལུ༹མྤནྟི པཱརགམནཏྠཱཡ ཨཱཎིཡོ ཀོཊྚེཏྭཱ ཀཏཾ. ཀུལླནྟི ཝལླིཨཱདཱིཧི བནྡྷིཏྭཱ ཀཏཾ.

‘‘ཡེ ཏརནྟི ཨཎྞཝ’’ནྟི གཱཐཱཡ ཨཎྞཝནྟི སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ཡོཛནམཏྟཾ གམྦྷཱིརསྶ ཙ པུཐུལསྶ ཙ ཨུདཀཊྛཱནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སརནྟི ཨིདྷ ནདཱི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཡེ གམྦྷཱིརཝིཏྠཏཾ ཏཎྷཱསརཾ ཏརནྟི, ཏེ ཨརིཡམགྒསངྑཱཏཾ སེཏུཾ ཀཏྭཱན. ཝིསཛྫ པལླལཱནི ཨནཱམསིཏྭཱ ཨུདཀབྷརིཏཱནི ནིནྣཊྛཱནཱནི. ཨཡཾ པན ཨིདཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ ཏརིཏུཀཱམོཔི ཀུལླཉྷི ཛནོ པབནྡྷཏི. བུདྡྷཱ ཙ བུདྡྷསཱཝཀཱ ཙ ཝིནཱཡེཝ ཀུལླེན ཏིཎྞཱ མེདྷཱཝིནོ ཛནཱཏི.

པཋམབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨརིཡསཙྩཀཐཱཝཎྞནཱ

༡༥༥. ཀོཊིགཱམོཏི ¶ མཧཱཔནཱདསྶ པཱསཱདཀོཊིཡཾ ཀཏགཱམོ. ཨརིཡསཙྩཱནནྟི ཨརིཡབྷཱཝཀརཱནཾ སཙྩཱནཾ. ཨནནུབོདྷཱཏི ཨབུཛ྄ཛྷནེན ཨཛཱནནེན. ཨཔྤཊིཝེདྷཱཏི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནེན. སནྡྷཱཝིཏནྟི བྷཝཏོ བྷཝཾ གམནཝསེན ¶ སནྡྷཱཝིཏཾ. སཾསརིཏནྟི པུནཔྤུནཾ གམནཱགམནཝསེན སཾསརིཏཾ. མམཉྩེཝ ¶ ཏུམྷཱཀཉྩཱཏི མཡཱ ཙ ཏུམྷེཧི ཙ. ཨཐ ཝཱ སནྡྷཱཝིཏཾ སཾསརིཏནྟི སནྡྷཱཝནཾ སཾསརཎཾ མམཉྩེཝ ཏུམྷཱཀཉྩ ཨཧོསཱིཏི ཨེམམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱཏི བྷཝཏོ བྷཝཾ ནཡནསམཏྠཱ ཏཎྷཱརཛྫུ སུཊྛུ ཧཏཱ ཚིནྣཱ ཨཔྤཝཏྟིཀཏཱ.

ཨནཱཝཏྟིདྷམྨསམྦོདྷིཔརཱཡཎཝཎྞནཱ

༡༥༦. ནཱཏིཀཱཏི ཨེཀཾ ཏལཱ༹ཀཾ ནིསྶཱཡ དྭིནྣཾ ཙཱུལ༹པིཏུམཧཱཔིཏུཔུཏྟཱནཾ དྭེ གཱམཱ. ནཱཏིཀེཏི ཨེཀསྨིཾ ཉཱཏིགཱམཀེ. གིཉྫཀཱཝསཐེཏི ཨིཊྛཀཱམཡེ ཨཱཝསཐེ.

༡༥༧. ཨོརམྦྷཱགིཡཱནནྟི ཧེཊྛཱབྷཱགིཡཱནཾ, ཀཱམབྷཝེཡེཝ པཊིསནྡྷིགྒཱཧཱཔཀཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨོརནྟི ལདྡྷནཱམེཧི ཝཱ ཏཱིཧི མགྒེཧི པཧཱཏབྦཱནཱིཏིཔི ཨོརམྦྷཱགིཡཱནི. ཏཏྠ ཀཱམཙྪནྡོ, བྱཱཔཱདོཏི ཨིམཱནི དྭེ སམཱཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཨཝིཀྑམྦྷིཏཱནི, མགྒེན ཝཱ ཨསམུཙྪིནྣཱནི ནིབྦཏྟཝསེན ཨུདྡྷཾ བྷཱགཾ རཱུཔབྷཝཉྩ ཨརཱུཔབྷཝཉྩ གནྟུཾ ན དེནྟི. སཀྐཱཡདིཊྛིཨཱདཱིནི ཏཱིཎི ཏཏྠ ནིབྦཏྟམྤི ཨཱནེཏྭཱ པུན ཨིདྷེཝ ནིབྦཏྟཱཔེནྟཱིཏི སབྦཱནིཔི ཨོརམྦྷཱགིཡཱནེཝ. ཨནཱཝཏྟིདྷམྨཱཏི པཊིསནྡྷིཝསེན ཨནཱགམནསབྷཱཝཱ.

རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨུཔྤཏྟིཡཱ ཙ, པརིཡུཊྛཱནམནྡཏཱཡ ཙཱཏི དྭེདྷཱཔི ཏནུབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. སཀདཱགཱམིསྶ ཧི པུཐུཛྫནཱནཾ ཝིཡ ཨབྷིཎྷཾ རཱགཱདཡོ ནུཔྤཛྫནྟི, ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཙ པུཐུཛྫནཱནཾ ཝིཡ བཧལབཧལཱ ནུཔྤཛྫནྟི, མཀྑིཀཱཔཏྟཾ ཝིཡ ཏནུཀཏནུཀཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. དཱིགྷབྷཱཎཀཏིཔིཊཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘ཡསྨཱ སཀདཱགཱམིསྶ པུཏྟདྷཱིཏརོ ཧོནྟི, ཨོརོདྷཱ ཙ ཧོནྟི, ཏསྨཱ བཧལཱ ཀིལེསཱ. ཨིདཾ པན བྷཝཏནུཀཝསེན ཀཐིཏ’’ནྟི. ཏཾ ཨཊྛཀཐཱཡཾ – ‘‘སོཏཱཔནྣསྶ སཏྟབྷཝེ ཋཔེཏྭཱ ཨཊྛམེ བྷཝེ བྷཝཏནུཀཾ ནཏྠི. སཀདཱགཱམིསྶ དྭེ བྷཝེ ཋཔེཏྭཱ པཉྩསུ བྷཝེསུ བྷཝཏནུཀཾ ནཏྠི. ཨནཱགཱམིསྶ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ ཋཔེཏྭཱ ཀཱམབྷཝེ བྷཝཏནུཀཾ ནཏྠི. ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀིསྨིཉྩི བྷཝེ བྷཝཏནུཀཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ པཊིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི.

ཨིམཾ ¶ ལོཀནྟི ཨིམཾ ཀཱམཱཝཙརལོཀཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྩེཏྠ ¶ ཨདྷིཔྤཱཡོ, སཙེ ཧི མནུསྶེསུ སཀདཱགཱམིཕལཾ པཏྟོ དེཝེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ¶ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀརོཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ཨསཀྐོནྟོ པན ཨཝསྶཾ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ སཙྪིཀརོཏི. དེཝེསུ སཀདཱགཱམིཕལཾ པཏྟོཔི སཙེ མནུསྶེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀརོཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ཨསཀྐོནྟོ པན ཨཝསྶཾ དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ སཙྪིཀརོཏཱིཏི.

ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོཏི ཨེཏྠ ཝིནིཔཏནཾ ཝིནིཔཱཏོ, ནཱསྶ ཝིནིཔཱཏོ དྷམྨོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ. ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ ཨཝིནིཔཱཏསབྷཱཝོཏི ཨཏྠོ. ནིཡཏོཏི དྷམྨནིཡཱམེན ནིཡཏོ. སམྦོདྷིཔརཱཡཎོཏི ཨུཔརིམགྒཏྟཡསངྑཱཏཱ སམྦོདྷི པརཾ ཨཡནཾ ཨསྶ གཏི པཊིསརཎཾ ཨཝསྶཾ པཏྟབྦཱཏི སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ.

དྷམྨཱདཱསདྷམྨཔརིཡཱཡཝཎྞནཱ

༡༥༨. ཝིཧེསཱཏི ཏེསཾ ཏེསཾ ཉཱཎགཏིཾ ཉཱཎཱུཔཔཏྟིཾ ཉཱཎཱབྷིསམྤརཱཡཾ ཨོལོཀེནྟསྶ ཀཱཡཀིལམཐོཝ ཨེས, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶཱཏི དཱིཔེཏི, ཙིཏྟཝིཧེསཱ པན བུདྡྷཱནཾ ནཏྠི. དྷམྨཱདཱསནྟི དྷམྨམཡཾ ཨཱདཱསཾ. ཡེནཱཏི ཡེན དྷམྨཱདཱསེན སམནྣཱགཏོ. ཁཱིཎཱཔཱཡདུགྒཏིཝིནིཔཱཏོཏི ཨིདཾ ནིརཡཱདཱིནཾཡེཝ ཝེཝཙནཝསེན ཝུཏྟཾ. ནིརཡཱདཡོ ཧི ཝཌྜྷིསངྑཱཏཏོ ཨཡཏོ ཨཔེཏཏྟཱ ཨཔཱཡཱ. དུཀྑསྶ གཏི པཊིསརཎནྟི དུགྒཏི. ཡེ དུཀྐཊཀཱརིནོ, ཏེ ཨེཏྠ ཝིཝསཱ ནིཔཏནྟཱིཏི ཝིནིཔཱཏཱ.

ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི བུདྡྷགུཎཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཏོ ཉཱཏཏྟཱ ཨཙལེན ཨཙྩུཏེན པསཱདེན. ཨུཔརི པདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱཏིཨཱདཱིནཾ པན ཝིཏྠཱརོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོ.

ཨརིཡཀནྟེཧཱིཏི ཨརིཡཱནཾ ཀནྟེཧི པིཡེཧི མནཱཔེཧི. པཉྩ སཱིལཱནི ཧི ཨརིཡསཱཝཀཱནཾ ཀནྟཱནི ཧོནྟི, བྷཝནྟརེཔི ཨཝིཛཧིཏབྦཏོ. ཏཱནི སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. སབྦོཔི པནེཏྠ སཾཝརོ ལབྦྷཏིཡེཝ.

སོཏཱཔནྣོཧམསྨཱིཏི ཨིདཾ དེསནཱསཱིསམེཝ. སཀདཱགཱམིཨཱདཡོཔི པན སཀདཱགཱམཱིཧམསྨཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྱཱཀརོནྟི ཡེཝཱཏི. སབྦེསམྤི ཧི སིཀྑཱཔདཱཝིརོདྷེན ཡུཏྟཊྛཱནེ བྱཱཀརཎཾ ཨནུཉྙཱཏམེཝ ཧོཏི.

ཨམྦཔཱལཱིགཎིཀཱཝཏྠུཝཎྞནཱ

༡༦༡. ཝེསཱལིཡཾ ¶ ¶ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཝེསཱལཱི ཨིདྡྷཱ ཙེཝ ཧོཏི ཕཱིཏཱཙཱཏིཨཱདིནཱ ཁནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡེན ¶ ཝེསཱལིཡཱ སམྤནྣབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨམྦཔཱལིཝནེཏི ཨམྦཔཱལིཡཱ གཎིཀཱཡ ཨུཡྻཱནབྷཱུཏེ ཨམྦཝནེ. སཏོ བྷིཀྑཝེཏི བྷགཝཱ ཨམྦཔཱལིདསྶནེ སཏིཔཙྩུཔཊྛཱནཏྠཾ ཝིསེསཏོ ཨིདྷ སཏིཔཊྛཱནདེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ སརཏཱིཏི སཏོ. སམྤཛཱནཱཏཱིཏི སམྤཛཱནོ. སཏིཡཱ ཙ སམྤཛཉྙེན ཙ སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ ཝཀྑཱམ.

ནཱིལཱཏི ཨིདཾ སབྦསངྒཱཧཀཾ. ནཱིལཝཎྞཱཏིཨཱདི ཏསྶེཝ ཝིབྷཱགདསྶནཾ. ཏཏྠ ན ཏེསཾ པཀཏིཝཎྞོ ནཱིལོ, ནཱིལཝིལེཔནཝིལིཏྟཏྟཱ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ནཱིལཝཏྠཱཏི པཊདུཀཱུལཀོསེཡྻཱདཱིནིཔི ཏེསཾ ནཱིལཱནེཝ ཧོནྟི. ནཱིལཱལངྐཱརཱཏི ནཱིལམཎཱིཧི ནཱིལཔུཔྥེཧི ཨལངྐཏཱ, རཐཱཔི ཏེསཾ ནཱིལམཎིཁཙིཏཱ ནཱིལཝཏྠཔརིཀྑིཏྟཱ ནཱིལདྡྷཛཱ ནཱིལཝམྨིཀེཧི ནཱིལཱབྷརཎེཧི ནཱིལཨསྶེཧི ཡུཏྟཱ, པཏོདལཊྛིཡོཔི ནཱིལཱ ཡེཝཱཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པརིཝཊྚེསཱིཏི པཧརི. ཀིཾ ཛེ ཨམྦཔཱལཱིཏི ཛེཏི ཨཱལཔནཝཙནཾ, བྷོཏི ཨམྦཔཱལི, ཀིཾ ཀཱརཎཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ཀིཉྩཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝེཏྠ ཨཏྠོ. སཱཧཱརནྟི སཛནཔདཾ. ཨངྒུལིཾ ཕོཊེསུནྟི ཨངྒུལིཾ ཙཱལེསུཾ. ཨམྦཀཱཡཱཏི ཨིཏྠིཀཱཡ.

ཡེསནྟི ཀརཎཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཡེཧི ཨདིཊྛཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨོལོཀེཐཱཏི པསྶཐ. ཨཝལོཀེཐཱཏི པུནཔྤུནཾ པསྶཐ. ཨུཔསཾཧརཐཱཏི ཨུཔནེཐ. ཨིམཾ ལིཙྪཝིཔརིསཾ ཏུམྷཱཀཾ ཙིཏྟེན ཏཱཝཏིཾསསདིསཾ ཨུཔསཾཧརཐ ཨུཔནེཐ ཨལླཱིཡཱཔེཐ. ཡཐེཝ ཏཱཝཏིཾསཱ ཨབྷིརཱུཔཱ པཱསཱདིཀཱ ནཱིལཱདིནཱནཱཝཎྞཱ, ཨེཝམིམེ ལིཙྪཝིརཱཛཱནོཔཱིཏི ཏཱཝཏིཾསེཧི སམཀེ ཀཏྭཱ པསྶཐཱཏི ཨཏྠོ.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨནེཀསཏེཧི སུཏྟེཧི ཙཀྑཱདཱིནཾ རཱུཔཱདཱིསུ ནིམིཏྟགྒཱཧཾ པཊིསེདྷེཏྭཱ ཨིདྷ མཧནྟེན ཨུསྶཱཧེན ནིམིཏྟགྒཱཧེ ཨུཡྻོཛེཏཱིཏི? ཧིཏཀཱམཏཱཡ. ཏཏྲ ཀིར ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ཨོསནྣཝཱིརིཡཱ, ཏེསཾ ¶ སམྤཏྟིཡཱ པལོབྷེནྟོ – ‘‘ཨཔྤམཱདེན སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨེཝརཱུཔཱ ཨིསྶརིཡསམྤཏྟི སུལབྷཱ’’ཏི སམཎདྷམྨེ ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ ཨཱཧ. ཨནིཙྩལཀྑཎཝིབྷཱཝནཏྠཉྩཱཔི ¶ ཨེཝམཱཧ. ནཙིརསྶེཝ ཧི སབྦེཔིམེ ཨཛཱཏསཏྟུསྶ ཝསེན ཝིནཱསཾ པཱཔུཎིསྶནྟི. ཨཐ ནེསཾ རཛྫསིརིསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཋིཏབྷིཀྑཱུ – ‘‘ཏཐཱརཱུཔཱཡཔི ནཱམ ¶ སིརིསམྤཏྟིཡཱ ཝིནཱསོ པཉྙཱཡིསྶཏཱི’’ཏི ཨནིཙྩལཀྑཎཾ བྷཱཝེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱིཏི ཨནིཙྩལཀྑཎཝིབྷཱཝནཏྠཾ ཨཱཧ.

ཨདྷིཝཱསེཏཱུཏི ཨམྦཔཱལིཡཱ ནིམནྟིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱཔི ཀསྨཱ ནིམནྟེནྟཱིཏི? ཨསདྡཧནཏཱཡ ཙེཝ ཝཏྟསཱིསེན ཙ. སཱ ཧི དྷུཏྟཱ ཨིཏྠཱི ཨནིམནྟེཏྭཱཔི ནིམནྟེམཱིཏི ཝདེཡྻཱཏི ཏེསཾ ཙིཏྟཾ ཨཧོསི, དྷམྨཾ སུཏྭཱ གམནཀཱལེ ཙ ནིམནྟེཏྭཱ གམནཾ ནཱམ མནུསྶཱནཾ ཝཏྟམེཝ.

ཝེལུ༹ཝགཱམཝསྶཱུཔགམནཝཎྞནཱ

༡༦༣. ཝེལུ༹ཝགཱམཀོཏི ཝེསཱལིཡཱ སམཱིཔེ ཝེལུ༹ཝགཱམོ. ཡཐཱམིཏྟནྟིཨཱདཱིསུ མིཏྟཱ མིཏྟཱཝ. སནྡིཊྛཱཏི ཏཏྠ ཏཏྠ སངྒམྨ དིཊྛམཏྟཱ ནཱཏིདལ༹ྷམིཏྟཱ. སམྦྷཏྟཱཏི སུཊྛུ བྷཏྟཱ སིནེཧཝནྟོ དལ༹ྷམིཏྟཱ. ཡེསཾ ཡེསཾ ཡཏྠ ཡཏྠ ཨེཝརཱུཔཱ བྷིཀྑཱུ ཨཏྠི, ཏེ ཏེ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝསྶཾ ཨུཔེཐཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧ? ཏེསཾ ཕཱསུཝིཧཱརཏྠཱཡ. ཏེསཉྷི ཝེལུ༹ཝགཱམཀེ སེནཱསནཾ ནཔྤཧོཏི, བྷིཀྑཱཔི མནྡཱ. སམནྟཱ ཝེསཱལིཡཱ པན བཧཱུནི སེནཱསནཱནི, བྷིཀྑཱཔི སུལབྷཱ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཐ ཀསྨཱ – ‘‘ཡཐཱསུཁཾ གཙྪཐཱ’’ཏི ན ཝིསྶཛྫེསི? ཏེསཾ ཨནུཀམྤཱཡ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཧཾ དསམཱསམཏྟཾ ཋཏྭཱ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམི, སཙེ ཨིམེ དཱུརཾ གཙྪིསྶནྟི, མམ པརིནིབྦཱནཀཱལེ དཊྛུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. ཨཐ ནེསཾ – ‘‘སཏྠཱ པརིནིབྦཱཡནྟོ ཨམྷཱཀཾ སཏིམཏྟམྤི ན ཨདཱསི, སཙེ ཛཱནེཡྻཱམ, ཨེཝཾ ན དཱུརེ ཝསེཡྻཱམཱ’’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརོ བྷཝེཡྻ. ཝེསཱལིཡཱ སམནྟཱ པན ཝསནྟཱ མཱསསྶ ཨཊྛ ཝཱརེ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎིསྶནྟི, སུགཏོཝཱདཾ ལབྷིསྶནྟཱི’’ཏི ན ཝིསྶཛྫེསི.

༡༦༤. ཁརོཏི ཕརུསོ. ཨཱབཱདྷོཏི ཝིསབྷཱགརོགོ. བཱལ༹ྷཱཏི བལཝཏིཡོ. མཱརཎནྟིཀཱཏི མརཎནྟཾ མརཎསནྟིཀཾ པཱཔནསམཏྠཱ. སཏོ སམྤཛཱནོ ཨདྷིཝཱསེསཱིཏི སཏིཾ སཱུཔཊྛིཏཾ ཀཏྭཱ ཉཱཎེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨདྷིཝཱསེསི. ཨཝིཧཉྙམཱནོཏི ཝེདནཱནུཝཏྟནཝསེན ཨཔརཱཔརཾ ¶ པརིཝཏྟནཾ ཨཀརོནྟོ ཨཔཱིལི༹ཡམཱནོ ཨདུཀྑིཡམཱནོཝ ཨདྷིཝཱསེསི ¶ . ཨནཱམནྟེཏྭཱཏི ཨཛཱནཱཔེཏྭཱ. ཨནཔལོཀེཏྭཱཏི ན ཨཔལོཀེཏྭཱ ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཾ ཨདཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝཱིརིཡེནཱཏི པུབྦབྷཱགཝཱིརིཡེན ཙེཝ ཕལསམཱཔཏྟིཝཱིརིཡེན ཙ. པཊིཔཎཱམེཏྭཱཏི ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ. ཛཱིཝིཏསངྑཱརནྟི ཨེཏྠ ཛཱིཝིཏམྤི ཛཱིཝིཏསངྑཱརོ. ཡེན ཛཱིཝིཏཾ སངྑརིཡཏི ཚིཛྫམཱནཾ གྷཊེཏྭཱ ཋཔིཡཏི, སོ ཕལསམཱཔཏྟིདྷམྨོཔི ཛཱིཝིཏསངྑཱརོ. སོ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨདྷིཊྛཱཡཱཏི ¶ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པཝཏྟེཏྭཱ, ཛཱིཝིཏཊྛཔནསམཏྠཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫེཡྻནྟི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔཏྠོ.

ཀིཾ པན བྷགཝཱ ཨིཏོ པུབྦེ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ན སམཱཔཛྫཏཱིཏི? སམཱཔཛྫཏི. སཱ པན ཁཎིཀསམཱཔཏྟི. ཁཎིཀསམཱཔཏྟི ཙ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾཡེཝ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏི, སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏམཏྟསྶ ཀཊྛཔཱཏེན ཝཱ ཀཋལཔཱཏེན ཝཱ ཚིནྣསེཝཱལོ ཝིཡ ཨུདཀཾ པུན སརཱིརཾ ཝེདནཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི. ཡཱ པན རཱུཔསཏྟཀཾ ཨརཱུཔསཏྟཀཉྩ ནིགྒུམྦཾ ནིཛྫཊཾ ཀཏྭཱ མཧཱཝིཔསྶནཱཝསེན སམཱཔནྣཱ སམཱཔཏྟི, སཱ སུཊྛུ ཝིཀྑམྦྷེཏི. ཡཐཱ ནཱམ པུརིསེན པོཀྑརཎིཾ ཨོགཱཧེཏྭཱ ཧཏྠེཧི ཙ པཱདེཧི ཙ སུཊྛུ ཨཔབྱཱུལ༹ྷོ སེཝཱལོ ཙིརེན ཨུདཀཾ ཨོཏྠརཏི; ཨེཝམེཝ ཏཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཙིརེན ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཏཾ དིཝསཾ མཧཱབོདྷིཔལླངྐེ ཨབྷིནཝཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེནྟོ ཝིཡ རཱུཔསཏྟཀཾ ཨརཱུཔསཏྟཀཾ ནིགྒུམྦཾ ནིཛྫཊཾ ཀཏྭཱ ཙུདྡསཧཱཀཱརེཧི སནྣེཏྭཱ མཧཱཝིཔསྶནཱཡ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ – ‘‘དསམཱསེ མཱ ཨུཔྤཛྫིཏྠཱ’’ཏི སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫི. སམཱཔཏྟིཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཝེདནཱ དསམཱསེ ན ཨུཔྤཛྫི ཡེཝ.

གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི གིལཱནོ ཧུཏྭཱ པུན ཝུཊྛིཏོ. མདྷུརཀཛཱཏོ ཝིཡཱཏི སཉྫཱཏགརུབྷཱཝོ སཉྫཱཏཐདྡྷབྷཱཝོ སཱུལེ ཨུཏྟཱསིཏཔུརིསོ ཝིཡ. ན པཀྑཱཡནྟཱིཏི ནཔྤཀཱསནྟི, ནཱནཱཀཱརཏོ ན ཨུཔཊྛཧནྟི. དྷམྨཱཔི མཾ ན པཊིབྷནྟཱིཏི སཏིཔཊྛཱནཱདིདྷམྨཱ མཡ྄ཧཾ པཱཀཊཱ ན ཧོནྟཱིཏི དཱིཔེཏི. ཏནྟིདྷམྨཱ པན ཐེརསྶ སུཔགུཎཱ. ན ཨུདཱཧརཏཱིཏི པཙྪིམཾ ཨོཝཱདཾ ན དེཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི.

༡༦༥. ཨནནྟརཾ ¶ ཨབཱཧིརནྟི དྷམྨཝསེན ཝཱ པུགྒལཝསེན ཝཱ ཨུབྷཡཾ ཨཀཏྭཱ. ‘‘ཨེཏྟཀཾ དྷམྨཾ པརསྶ ན དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཧི ཙིནྟེནྟོ དྷམྨཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཀརོཏི ནཱམ. ‘‘ཨེཏྟཀཾ པརསྶ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ དྷམྨཾ བཱཧིརཾ ཀརོཏི ནཱམ. ‘‘ཨིམསྶ པུགྒལསྶ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ པན པུགྒལཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཀརོཏི ནཱམ. ‘‘ཨིམསྶ ན དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ པུགྒལཾ བཱཧིརཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ དེསིཏོཏི ཨཏྠོ. ཨཱཙརིཡམུཊྛཱིཏི ཡཐཱ བཱཧིརཀཱནཾ ཨཱཙརིཡམུཊྛི ནཱམ ཧོཏི. དཧརཀཱལེ ཀསྶཙི ཨཀཐེཏྭཱ པཙྪིམཀཱལེ མརཎམཉྩེ ནིཔནྣཱ པིཡམནཱཔསྶ ཨནྟེཝཱསིཀསྶ ཀཐེནྟི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏསྶ – ‘‘ཨིདཾ མཧལླཀཀཱལེ པཙྪིམཊྛཱནེ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི མུཊྛིཾ ཀཏྭཱ ‘‘པརིཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཋཔིཏཾ ཀིཉྩི ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི.

ཨཧཾ ¶ བྷིཀྑུསངྒྷནྟི ཨཧམེཝ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཧརིསྶཱམཱིཏི ཝཱ མམུདྡེསིཀོཏི ཨཧཾ ཨུདྡིསིཏབྦཊྛེན ཨུདྡེསོ ཨསྶཱཏི མམུདྡེསིཀོ. མཾཡེཝ ཨུདྡིསིཏྭཱ མམ པཙྩཱསཱིསམཱནོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཧོཏུ, མམ ཨཙྩཡེན ཝཱ མཱ ཨཧེསུཾ, ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཧོཏཱུཏི ཨིཏི ཝཱ ཡསྶ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ. ན ཨེཝཾ ཧོཏཱིཏི བོདྷིཔལླངྐེཡེཝ ཨིསྶཱམཙྪརིཡཱནཾ ཝིཧཏཏྟཱ ཨེཝཾ ན ཧོཏི. ས ཀིནྟི སོ ཀིཾ. ཨཱསཱིཏིཀོཏི ཨསཱིཏིསཾཝཙྪརིཀོ. ཨིདཾ པཙྪིམཝཡཨནུཔྤཏྟབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཝེཋམིསྶཀེནཱཏི བཱཧབནྡྷཙཀྐབནྡྷཱདིནཱ པཊིསངྑརཎེན ཝེཋམིསྶཀེན. མཉྙེཏི ཛིཎྞསཀཊཾ ཝིཡ ཝེཋམིསྶཀེན མཉྙེ ཡཱཔེཏི. ཨརཧཏྟཕལཝེཋནེན ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཀཔྤནཾ ཏཐཱགཏསྶ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི.

ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ ཡསྨིཾ, ཨཱནནྡ, སམཡེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སབྦནིམིཏྟཱནནྟི རཱུཔནིམིཏྟཱདཱིནཾ. ཨེཀཙྩཱནཾ ཝེདནཱནནྟི ལོཀིཡཱནཾ ཝེདནཱནཾ. ཏསྨཱཏིཧཱནནྡཱཏི ཡསྨཱ ཨིམིནཱ ཕལསམཱཔཏྟིཝིཧཱརེན ཕཱསུ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏུམྷེཔི ཏདཏྠཱཡ ཨེཝཾ ཝིཧརཐཱཏི དསྶེཏི. ཨཏྟདཱིཔཱཏི མཧཱསམུདྡགཏདཱིཔཾ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ དཱིཔཾ པཏིཊྛཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཐ. ཨཏྟསརཎཱཏི ཨཏྟགཏིཀཱཝ ཧོཐ, མཱ ཨཉྙགཏིཀཱ. དྷམྨདཱིཔདྷམྨསརཎཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏམཏགྒེཏི ཏམཨགྒེ. མཛ྄ཛྷེ ཏཀཱརོ པདསནྡྷིཝསེན ཝུཏྟོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཨིམེ ཨགྒཏམཱཏི ཏམཏགྒཱ’’ཏི. ཨེཝཾ སབྦཾ ཏམཡོགཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཏིཝིཡ ཨགྒེ ཨུཏྟམབྷཱཝེ ཨེཏེ ¶ , ཨཱནནྡ ¶ , མམ བྷིཀྑཱུ བྷཝིསྶནྟི. ཏེསཾ ཨཏིཨགྒེ བྷཝིསྶནྟི, ཡེ ཀེཙི སིཀྑཱཀཱམཱ, སབྦེཔི ཏེ ཙཏུསཏིཔཊྛཱནགོཙརཱཝ བྷིཀྑཱུ ཨགྒེ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ སངྒཎྷཱཏི.

དུཏིཡབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིམིཏྟོབྷཱསཀཐཱཝཎྞནཱ

༡༦༦. ཝེསཱལིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསཱིཏི ཀདཱ པཱཝིསི? ཨུཀྐཙེལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝེསཱལིཾ གཏཀཱལེ. བྷགཝཱ ཀིར ཝུཊྛཝསྶོ ཝེལུ༹ཝགཱམཀཱ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ གམིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏམགྒེནེཝ པཊིནིཝཏྟནྟོ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཛེཏཝནཾ པཱཝིསི. དྷམྨསེནཱཔཏི བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནཾ གཏོ. སོ ཏཏྠ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ པཊིཀྐནྟེསུ དིཝཱཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཙམྨཀྑཎྜཾ པཉྙཔེཏྭཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ¶ པཱཝིསི. ཨཐསྶ ཡཐཱཔརིཙྪེདེན ཏཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཨཡཾ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘‘བུདྡྷཱ ནུ ཁོ པཋམཾ པརིནིབྦཱཡནྟི, ཨགསཱཝཀཱ ནུ ཁོ’’ཏི? ཏཏོ – ‘‘ཨགྒསཱཝཀཱ པཋམ’’ནྟི ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོལོཀེསི. སོ – ‘‘སཏྟཱཧམེཝ མེ ཨཱཡུསངྑཱརོ པཝཏྟཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ – ‘‘ཀཏྠ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏཏོ – ‘‘རཱཧུལོ ཏཱཝཏིཾསེསུ པརིནིབྦུཏོ, ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརོ ཚདྡནྟདཧེ, ཨཧཾ ཀཏྠ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི པུན ཙིནྟེནྟོ མཱཏརཾ ཨཱརབྦྷ སཏིཾ ཨུཔྤཱདེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ མཱཏཱ སཏྟནྣཾ ཨརཧནྟཱནཾ མཱཏཱ ཧུཏྭཱཔི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷེསུ ཨཔྤསནྣཱ, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཏསྶཱ ཨུཔནིསྶཡོ, ནཏྠི ནུ ཁོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ – ‘‘ཀསྶ དེསནཱཡ ཨབྷིསམཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ – ‘‘མམེཝ དྷམྨདེསནཱཡ བྷཝིསྶཏི, ན ཨཉྙསྶ. སཙེ ཁོ པནཱཧཾ ཨཔྤོསྶུཀྐོ བྷཝེཡྻཾ, བྷཝིསྶནྟི མེ ཝཏྟཱརོ – ‘སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཨཝསེསཛནཱནམྤི ཨཝསྶཡོ ཧོཏི. ཏཐཱ ཧིསྶ སམཙིཏྟསུཏྟདེསནཱདིཝསེ (ཨ. ནི. ༡.༣༧) ཀོཊིསཏསཧསྶདེཝཏཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ ¶ . ཏཡོ མགྒེ པཊིཝིདྡྷདེཝཏཱནཾ གཎནཱ ནཏྠི. ཨཉྙེསུ ཙ ཋཱནེསུ ཨནེཀཱ ཨབྷིསམཡཱ ¶ དིསྶནྟི. ཐེརེཝ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཱནེཝ ཨསཱིཏིཀུལསཧསྶཱནི. སོ དཱནི སཀམཱཏུམིཙྪཱདསྶནམཏྟམྤི ཧརིཏུཾ ནཱསཀྑཱི’ཏི. ཏསྨཱ མཱཏརཾ མིཙྪཱདསྶནཱ མོཙེཏྭཱ ཛཱཏོཝརཀེཡེཝ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ – ‘‘ཨཛྫེཝ བྷགཝནྟཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ ནིཀྑམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙུནྡཏྠེརཾ ཨཱམནྟེསི. ‘‘ཨཱཝུསོ, ཙུནྡ, ཨམྷཱཀཾ པཉྩསཏཱཡ བྷིཀྑུཔརིསཱཡ སཉྙཾ དེཧི – ‘གཎྷཐཱཝུསོ པཏྟཙཱིཝརཱནི, དྷམྨསེནཱཔཏི ནཱལ༹ཀགཱམཾ གནྟུཀཱམོ’ཏི’’. ཐེརོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. བྷིཀྑཱུ སེནཱསནཾ སཾསཱམེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགམཾསུ. ཐེརོ སེནཱསནཾ སཾསཱམེཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནདྭཱརེ ཋཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟོ – ‘‘ཨིདཾ དཱནི པཙྪིམདསྶནཾ, པུན ཨཱགམནཾ ནཏྠཱི’’ཏི པཉྩསཏབྷིཀྑུཔརིཝུཏོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཚིནྣོ དཱནི བྷཝིསྶཱམི, ལོཀནཱཐ མཧཱམུནི;

གམནཱགམནཾ ནཏྠི, པཙྪིམཱ ཝནྡནཱ ཨཡཾ.

ཛཱིཝིཏཾ ཨཔྤཀཾ མཡ྄ཧཾ, ཨིཏོ སཏྟཱཧམཙྩཡེ;

ནིཀྑིཔེཡྻཱམཧཾ དེཧཾ, བྷཱརཝོརོཔནཾ ཡཐཱ.

ཨནུཛཱནཱཏུ མེ བྷནྟེ, བྷགཝཱ, ཨནུཛཱནཱཏུ སུགཏོ;

པརིནིབྦཱནཀཱལོ མེ, ཨོསྶཊྛོ ཨཱཡུསངྑཱརོ’’ཏི.

བུདྡྷཱ ¶ པན ཡསྨཱ ‘‘པརིནིབྦཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ མརཎསཾཝཎྞནཾ སཾཝཎྞེནྟི ནཱམ, ‘‘མཱ པརིནིབྦཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཝཊྚསྶ གུཎཾ ཀཐེནྟཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ དོསཾ ཨཱརོཔེསྶནྟི, ཏསྨཱ ཏདུབྷཡམྤི ན ཝདནྟི. ཏེན ནཾ བྷགཝཱ ཨཱཧ – ‘‘ཀཏྠ པརིནིབྦཱཡིསྶསི སཱརིཔུཏྟཱ’’ཏི? ‘‘ཨཏྠི, བྷནྟེ, མགདྷེསུ ནཱལ༹ཀགཱམེ ཛཱཏོཝརཀོ, ཏཏྠཱཧཾ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཡསྶ དཱནི ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཀཱལཾ མཉྙསི, ཨིདཱནི པན ཏེ ཛེཊྛཀནིཊྛབྷཱཏིཀཱནཾ ཏཱདིསསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཾ དུལླབྷཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི དེསེཧི ཏེསཾ དྷམྨ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཐེརོ – ‘‘སཏྠཱ མཡ྄ཧཾ ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནཔུབྦངྒམཾ དྷམྨདེསནཾ པཙྩཱསཱིསཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏཱལཔྤམཱཎཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པུན ཨོརུཡ྄ཧ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ¶ སཏྟཏཱལཔྤམཱཎེ ¶ ཨནྟལིཀྑེ ཋིཏོ ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནཾ དསྶེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. སཀལནགརཾ སནྣིཔཏི. ཐེརོ ཨོརུཡ྄ཧ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘གམནཀཱལོ མེ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ ‘‘དྷམྨསེནཱཔཏིཾ པཊིཔཱདེསྶཱམཱི’’ཏི དྷམྨཱསནཱ ཨུཊྛཱཡ གནྡྷཀུཊིཨབྷིམུཁོ གནྟྭཱ མཎིཕལཀེ ཨཊྛཱསི. ཐེརོ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀསྶ ཨསངྑྱེཡྻསྶ ཨུཔརི ཨནོམདསྶིསམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཏིཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ དསྶནཾ པཏྠེསིཾ. སཱ མེ པཏྠནཱ སམིདྡྷཱ, དིཊྛཱ ཏུམྷེ, ཏཾ པཋམདསྶནཾ, ཨིདཾ པཙྪིམདསྶནཾ. པུན ཏུམྷཱཀཾ དསྶནཾ ནཏྠཱི’’ཏི – ཝཏྭཱ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཡཱཝ དསྶནཝིསཡོ, ཏཱཝ ཨབྷིམུཁོཝ པཊིཀྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཝསེན ཀིསྨིཉྩི ཋཱནེ གམནཱགམནཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ མཧཱབྷཱུམིཙཱལོ ཨཧོསི. བྷགཝཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧ – ‘‘ཨནུགཙྪཐ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷཱཀཾ ཛེཊྛབྷཱཏིཀ’’ནྟི. བྷིཀྑཱུ ཡཱཝ དྭཱརཀོཊྛཀཱ ཨགམཾསུ. ཐེརོ – ‘‘ཏིཊྛཐ, ཏུམྷེ ཨཱཝུསོ, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ནིཝཏྟཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིསཱཡེཝ སདྡྷིཾ པཀྐཱམི. མནུསྶཱ – ‘‘པུབྦེ ཨཡྻོ པཙྩཱགམནཙཱརིཀཾ ཙརཏི, ཨིདཾ དཱནི གམནཾ ན པུན པཙྩཱགམནཱཡཱ’’ཏི པརིདེཝནྟཱ ཨནུབནྡྷིཾསུ. ཏེཔི ‘‘ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐ ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾབྷཱཝིནོ ནཱམ སངྑཱརཱ’’ཏི ནིཝཏྟཱཔེསི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨནྟརཱམགྒེ སཏྟཱཧཾ མནུསྶཱནཾ ཨནུགྒཧཾ ཀརོནྟོ སཱཡཾ ནཱལ༹ཀགཱམཾ པཏྭཱ གཱམདྭཱརེ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ཨུཔརེཝཏོ ནཱམ ཐེརསྶ བྷཱགིནེཡྻོ བཧིགཱམཾ གཙྪནྟོ ཐེརཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཐེརོ ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཏྠི གེཧེ ཏེ ཨཡྻིཀཱ’’ཏི? ཨཱམ, བྷནྟེཏི. གཙྪ ཨམྷཱཀཾ ཨིདྷཱགཏབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཧི. ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏོ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ཨཛྫ ཀིར ཨེཀདིཝསཾ ཨནྟོགཱམེ བྷཝིསྶཏི, ཛཱཏོཝརཀཾ པཊིཛགྒཐ, པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ ནིཝཱསནཊྛཱནཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི. སོ གནྟྭཱ ‘‘ཨཡྻིཀེ, མཡ྄ཧཾ མཱཏུལོ ¶ ཨཱགཏོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨིདཱནི ཀུཧིནྟི? གཱམདྭཱརེཏི. ཨེཀཀོཝ, ཨཉྙོཔི ཀོཙི ཨཏྠཱིཏི ¶ ? ཨཏྠི པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨཱགཏོཏི? སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. བྲཱཧྨཎཱི – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏྟཀཱནཾ ཝསནཊྛཱནཾ པཊིཛགྒཱཔེཏི ¶ , དཧརཀཱལེ པབྦཛིཏྭཱ མཧལླཀཀཱལེ གིཧཱི ཧོཏུཀཱམོ’’ཏི ཙིནྟེནྟཱི ཛཱཏོཝརཀཾ པཊིཛགྒཱཔེཏྭཱ པཉྩསཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཀཱརེཏྭཱ དཎྜདཱིཔིཀཱཡོ ཛཱལེཏྭཱ ཐེརསྶ པཱཧེསི.

ཐེརོ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧི. ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཙ ཛཱཏོཝརཀཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདི. ནིསཛྫེཝ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ གཙྪཐཱ’’ཏི བྷིཀྑཱུ ཨུཡྻོཛེསི. ཏེསུ གཏམཏྟེསུཡེཝ ཐེརསྶ ཁརོ ཨཱབཱདྷོ ཨུཔྤཛྫི, ལོཧིཏཔཀྑནྡིཀཱ མཱརཎནྟིཀཱ ཝེདནཱ ཝཏྟནྟི, ཨེཀཾ བྷཱཛནཾ པཝིསཏི, ཨེཀཾ ནིཀྑམཏི. བྲཱཧྨཎཱི – ‘‘མམ པུཏྟསྶ པཝཏྟི མཡ྄ཧཾ ན རུཙྩཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝསནགབྦྷདྭཱརཾ ནིསྶཱཡ ཨཊྛཱསི. ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ‘‘དྷམྨསེནཱཔཏི ཀུཧིཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟཱ ‘‘ནཱལ༹ཀགཱམེ ཛཱཏོཝརཀེ པརིནིབྦཱནམཉྩེ ནིཔནྣོ, པཙྪིམདསྶནཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགམྨ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. ཐེརོ – ཀེ ཏུམྷེཏི? མཧཱརཱཛཱནོ, བྷནྟེཏི. ཀསྨཱ ཨཱགཏཏྠཱཏི? གིལཱནུཔཊྛཱཀཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི. ཧོཏུ, ཨཏྠི གིལཱནུཔཊྛཱཀོ, གཙྪཐ ཏུམྷེཏི ཨུཡྻོཛེསི. ཏེསཾ གཏཱཝསཱནེ ཏེནེཝ ནཡེན སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ, ཏསྨིཾ གཏེ སུཡཱམཱདཡོ མཧཱབྲཧྨཱ ཙ ཨཱགམིཾསུ. ཏེཔི ཏཐེཝ ཐེརོ ཨུཡྻོཛེསི.

བྲཱཧྨཎཱི དེཝཏཱནཾ ཨཱགམནཉྩ གམནཉྩ དིསྭཱ – ‘‘ཀེ ནུ ཁོ ཨེཏེ མམ པུཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ གཙྪནྟཱི’’ཏི ཐེརསྶ གབྦྷདྭཱརཾ གནྟྭཱ – ‘‘ཏཱཏ, ཙུནྡ, ཀཱ པཝཏྟཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ – ‘‘མཧཱཨུཔཱསིཀཱ, བྷནྟེ ཨཱགཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཀསྨཱ ཨཝེལཱཡ ཨཱགཏཏྠཱཏི པུཙྪི. སཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཏཱཏ དསྶནཏྠཱཡཱཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ ཀེ པཋམཾ ཨཱགཏཱ’’ཏི པུཙྪི. ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ, ཨུཔཱསིཀེཏི. ཏཱཏ, ཏྭཾ ཙཏཱུཧི མཧཱརཱཛེཧི མཧནྟཏརོཏི? ཨཱརཱམིཀསདིསཱ ཨེཏེ ཨུཔཱསིཀེ, ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཏོ པཊྛཱཡ ཁགྒཧཏྠཱ ཧུཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ ཨཀཾསཱུཏི. ཏེསཾ ཏཱཏ, གཏཱཝསཱནེ ཀོ ཨཱགཏོཏི? སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོཏི. དེཝརཱཛཏོཔི ཏྭཾ ཏཱཏ, མཧནྟཏརོཏི? བྷཎྜགཱཧཀསཱམཎེརསདིསོ ¶ ཨེས ཨུཔཱསིཀེ, ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ཏཱཝཏིཾསཏོ ཨོཏརཎཀཱལེ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨོཏིཎྞོཏི. ཏསྶ ཏཱཏ གཏཱཝསཱནེ ཛོཏམཱནོ ཝིཡ ཀོ ཨཱགཏོཏི? ཨུཔཱསིཀེ ཏུཡ྄ཧཾ བྷགཝཱ ཙ སཏྠཱ ཙ མཧཱབྲཧྨཱ ནཱམ ཨེསོཏི. མཡ྄ཧཾ བྷགཝཏོ མཧཱབྲཧྨཏོཔི ཏྭཾ ཏཱཏ མཧནྟཏརོཏི? ཨཱམ ཨུཔཱསིཀེ, ཨེཏེ ནཱམ ཀིར ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ¶ ཛཱཏདིཝསེ ཙཏྟཱརོ མཧཱབྲཧྨཱནོ མཧཱཔུརིསཾ སུཝཎྞཛཱལེན པཊིགྒཎྷིཾསཱུཏི.

ཨཐ ¶ བྲཱཧྨཎིཡཱ – ‘‘པུཏྟསྶ ཏཱཝ མེ ཨཡཾ ཨཱནུབྷཱཝོ, ཀཱིདིསོ ཝཏ མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶ བྷགཝཏོ སཏྠུ ཨཱནུབྷཱཝོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟཡནྟིཡཱ སཧསཱ པཉྩཝཎྞཱ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ སཀལསརཱིརེ ཕརི. ཐེརོ – ‘‘ཨུཔྤནྣཾ མེ མཱཏུ པཱིཏིསོམནསྶཾ, ཨཡཾ དཱནི ཀཱལོ དྷམྨདེསནཱཡཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ ཙིནྟེསི མཧཱཨུཔཱསིཀེ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ – ‘‘པུཏྟསྶ ཏཱཝ མེ ཨཡཾ གུཎོ, སཏྠུ པནསྶ ཀཱིདིསོ གུཎོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨིདཾ, ཏཱཏ, ཙིནྟེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱཨུཔཱསིཀེ, མཡ྄ཧཾ སཏྠུ ཛཱཏཀྑཎེ, མཧཱབྷིནིཀྑམནེ, སམྦོདྷིཡཾ, དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནེ ཙ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤིཏྠ, སཱིལེན སམཱདྷིནཱ པཉྙཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནེན སམོ ནཱམ ནཏྠི, ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱཏི ཝིཏྠཱརེཏྭཱ བུདྡྷགུཎཔྤཊིསཾཡུཏྟཾ དྷམྨདེསནཾ ཀཐེསི.

བྲཱཧྨཎཱི པིཡཔུཏྟསྶ དྷམྨདེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ པུཏྟཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཨུཔཏིསྶ, ཀསྨཱ ཨེཝམཀཱསི, ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ཨམཏཾ མཡ྄ཧཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ན ཨདཱསཱི’’ཏི. ཐེརོ – ‘‘དིནྣཾ དཱནི མེ མཱཏུ རཱུཔསཱརིཡཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ པོསཱཝནིཀམཱུལཾ, ཨེཏྟཀེན ཝཊྚིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘གཙྪ མཧཱཨུཔཱསིཀེ’’ཏི བྲཱཧྨཎིཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ‘‘ཙུནྡ ཀཱ ཝེལཱ’’ཏི ཨཱཧ. བལཝཔཙྩཱུསཀཱལོ, བྷནྟེཏི. ཏེན ཧི བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཧཱིཏི. སནྣིཔཏིཏོ, བྷནྟེ, སངྒྷོཏི. མཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཧི ཙུནྡཱཏི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེསི. ཐེརོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཾ ཝོ ཝསྶཱནི མཡཱ སདྡྷིཾ ཝིཙརནྟཱནཾ ཡཾ མེ ཀཱཡིཀཾ ཝཱ ཝཱཙསིཀཾ ཝཱ ན རོཙེཐ, ཁམཐ ཏཾ ཨཱཝུསོཏི. ཨེཏྟཀཾ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཚཱཡཱ ཝིཡ ཏུམྷེ ཨམུཉྩིཏྭཱ ཝིཙརནྟཱནཾ ཨརུཙྩནཀཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏུམྷེ པན ཨམྷཱཀཾ ཁམཐཱཏི. ཨཐ ¶ ཐེརོ ཨརུཎསིཁཱཡ པཉྙཱཡམཱནཱཡ མཧཱཔཐཝིཾ ཨུནྣཱདཡནྟོ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི. བཧཱུ དེཝམནུསྶཱ ཐེརསྶ པརིནིབྦཱནེ སཀྐཱརཾ ཀརིཾསུ.

ཨཱཡསྨཱ ¶ ཙུནྡོ ཐེརསྶ པཏྟཙཱིཝརཉྩ དྷཱཏུཔརིསྶཱཝནཉྩ གཧེཏྭཱ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརཾ གཧེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམི. བྷགཝཱ དྷཱཏུཔརིསྶཱཝནཾ གཧེཏྭཱ པཉྩཧི གཱཐཱསཏེཧི ཐེརསྶ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ དྷཱཏུཙེཏིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ རཱཛགཧགམནཏྠཱཡ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཐེརོ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ རཱཛགཧཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ གཏཀཱལེ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ པརིནིབྦཱཡི. བྷགཝཱ ཏསྶ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ རཱཛགཧཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན གངྒཱབྷིམུཁོ གནྟྭཱ ཨུཀྐཙེལཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ གངྒཱཏཱིརེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཏྠ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱནཾ པརིནིབྦཱནཔྤཊིསཾཡུཏྟཾ སུཏྟཾ དེསེཏྭཱ ཨུཀྐཙེལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝེསཱལིཾ ཨགམཱསི. ཨེཝཾ གཏེ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ¶ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཝེསཱལིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨནུཔུབྦཱི ཀཐཱ.

ནིསཱིདནནྟི ཨེཏྠ ཙམྨཀྑཎྜཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨུདེནཙེཏིཡནྟི ཨུདེནཡཀྑསྶ ཙེཏིཡཊྛཱནེ ཀཏཝིཧཱརོ ཝུཙྩཏི. གོཏམཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བྷཱཝིཏཱཏི ཝཌྜྷིཏཱ. བཧུལཱིཀཏཱཏི པུནཔྤུནཾ ཀཏཱ. ཡཱནཱིཀཏཱཏི ཡུཏྟཡཱནཾ ཝིཡ ཀཏཱ. ཝཏྠུཀཏཱཏི པཏིཊྛཱནཊྛེན ཝཏྠུ ཝིཡ ཀཏཱ. ཨནུཊྛིཏཱཏི ཨདྷིཊྛིཏཱ. པརིཙིཏཱཏི སམནྟཏོ ཙིཏཱ སུཝཌྜྷིཏཱ. སུསམཱརདྡྷཱཏི སུཊྛུ སམཱརདྡྷཱ.

ཨིཏི ཨནིཡམེན ཀཐེཏྭཱ པུན ནིཡམེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཏཐཱགཏསྶ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཏྠ ཙ ཀཔྤནྟི ཨཱཡུཀཔྤཾ. ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཡཾ མནུསྶཱནཾ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ ཧོཏི, ཏཾ པརིཔུཎྞཾ ཀརོནྟོ ཏིཊྛེཡྻ. ཀཔྤཱཝསེསཾ ཝཱཏི – ‘‘ཨཔྤཾ ཝཱ བྷིཡྻོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༧; ཨ. ནི. ༦.༧༤) ཝུཏྟཝསྶསཏཏོ ཨཏིརེཀཾ ཝཱ. མཧཱསཱིཝཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘བུདྡྷཱནཾ ཨཊྛཱནེ གཛྫིཏཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐེཝ ཧི ཝེལུ༹ཝགཱམཀེ ཨུཔྤནྣཾ མཱརཎནྟིཀཾ ཝེདནཾ དས མཱསེ ཝིཀྑམྦྷེཏི, ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ¶ ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ དས དས མཱསེ ཝིཀྑམྦྷེནྟོ ཨིམཾ བྷདྡཀཔྤམེཝ ཏིཊྛེཡྻ, ཀསྨཱ པན ན ཋིཏོཏི? ཨུཔཱདིནྣཀསརཱིརཾ ནཱམ ཁཎྜིཙྩཱདཱིཧི ཨབྷིབྷུཡྻཏི, བུདྡྷཱ ཙ ཁཎྜིཙྩཱདིབྷཱཝཾ ཨཔཏྭཱ པཉྩམེ ཨཱཡུཀོཊྛཱསེ བཧུཛནསྶ པིཡམནཱཔཀཱལེཡེཝ པརིནིབྦཱཡནྟི. བུདྡྷཱནུབུདྡྷེསུ ཙ མཧཱསཱཝཀེསུ པརིནིབྦུཏེསུ ཨེཀཀེནེཝ ཁཱཎུཀེན ཝིཡ ¶ ཋཱཏབྦཾ ཧོཏི, དཧརསཱམཎེརཔརིཝཱརིཏེན ཝཱ. ཏཏོ – ‘ཨཧོ བུདྡྷཱནཾ པརིསཱ’ཏི ཧཱིལེ༹ཏབྦཏཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ. ཏསྨཱ ན ཋིཏོ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི སོ ན རུཙྩཏི, ‘‘ཨཱཡུཀཔྤོ’’ཏི ཨིདམེཝ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ནིཡམིཏཾ.

༡༦༧. ཡཐཱ ཏཾ མཱརེན པརིཡུཊྛིཏཙིཏྟོཏི ཨེཏྠ ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཡཐཱ མཱརེན པརིཡུཊྛིཏཙིཏྟོ ཨཛ྄ཛྷོཏྠཊཙིཏྟོ ཨཉྙོཔི ཀོཙི པུཐུཛྫནོ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ, ཨེཝམེཝ ནཱསཀྑི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུནྟི ཨཏྠོ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? མཱརོ ཧི ཡསྶ སབྦེན སབྦཾ དྭཱདས ཝིཔལླཱསཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡུཊྛཱཏི. ཐེརསྶ ཙཏྟཱརོ ཝིཔལླཱསཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཏེནསྶ མཱརོ ཙིཏྟཾ པརིཡུཊྛཱཏི. སོ པན ཙིཏྟཔརིཡུཊྛཱནཾ ཀརོནྟོ ཀིཾ ཀརོཏཱིཏི? བྷེརཝཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཝཱ དསྶེཏི, སདྡཱརམྨཎཾ ཝཱ སཱཝེཏི, ཏཏོ སཏྟཱ ཏཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ སཏིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝིཝཊམུཁཱ ཧོནྟི. ཏེསཾ མུཁེན ཧཏྠཾ པཝེསེཏྭཱ ཧདཡཾ མདྡཏི. ཏཏོ ཝིསཉྙཱཝ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཐེརསྶ པནེས མུཁེན ཧཏྠཾ པཝེསེཏུཾ ཀིཾ སཀྑིསྶཏི ¶ ? བྷེརཝཱརམྨཎཾ པན དསྶེཏི. ཏཾ དིསྭཱ ཐེརོ ནིམིཏྟོབྷཱསཾ ན པཊིཝིཛ྄ཛྷི. བྷགཝཱ ཛཱནནྟོཡེཝ – ‘‘ཀིམཏྠཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཨཱམནྟེསཱི’’ཏི? པརཏོ ‘‘ཏིཊྛཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ’’ཏི ཡཱཙིཏེ ‘‘ཏུཡ྄ཧེཝེཏཾ དུཀྐཊཾ, ཏུཡ྄ཧེཝེཏཾ ཨཔརདྡྷ’’ནྟི དོསཱརོཔནེན སོཀཏནུཀརཎཏྠཾ.

མཱརཡཱཙནཀཐཱཝཎྞནཱ

༡༦༨. མཱརོ པཱཔིམཱཏི ཨེཏྠ མཱརོཏི སཏྟེ ཨནཏྠེ ནིཡོཛེནྟོ མཱརེཏཱིཏི མཱརོ. པཱཔིམཱཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. སོ ཧི པཱཔདྷམྨསམནྣཱགཏཏྟཱ ‘‘པཱཔིམཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཀཎྷོ, ཨནྟཀོ, ནམུཙི, པམཏྟབནྡྷཱུཏིཔི ཏསྶེཝ ནཱམཱནི. བྷཱསིཏཱ ཁོ པནེསཱཏི ཨཡཉྷི བྷགཝཏོ སམྦོདྷིཔཏྟིཡཱ ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ བོདྷིམཎྜེཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ ཡདཏྠཾ ཏུམྷེཧི པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ, སོ ཝོ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, པཊིཝིདྡྷཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ, ཀིཾ ཏེ ལོཀཝིཙཱརཎེནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ, ཡཐཱ ཨཛྫ ¶ , ཨེཝམེཝ ‘‘པརིནིབྦཱཏུ དཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ’’ཏི ཡཱཙི. བྷགཝཱ ཙསྶ – ‘‘ན ¶ ཏཱཝཱཧ’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ པཊིཀྑིཔི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘བྷཱསིཏཱ ཁོ པནེསཱ བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཝིཡཏྟཱཏི མགྒཝསེན ཝིཡཏྟཱ. ཏཐེཝ ཝིནཱིཏཱ ཏཐཱ ཝིསཱརདཱ. བཧུསྶུཏཱཏི ཏེཔིཊཀཝསེན བཧུ སུཏམེཏེསནྟི བཧུསྶུཏཱ. ཏམེཝ དྷམྨཾ དྷཱརེནྟཱིཏི དྷམྨདྷརཱ. ཨཐཝཱ པརིཡཏྟིབཧུསྶུཏཱ ཙེཝ པཊིཝེདྷབཧུསྶུཏཱ ཙ. པརིཡཏྟིཔཊིཝེདྷདྷམྨཱནཾཡེཝ དྷཱརཎཏོ དྷམྨདྷརཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. དྷམྨཱནུདྷམྨཔཊིཔནྣཱཏི ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨནུདྷམྨབྷཱུཏཾ ཝིཔསྶནཱདྷམྨཾ པཊིཔནྣཱ. སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣཱཏི ཨནུཙྪཝིཀཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཱ. ཨནུདྷམྨཙཱརིནོཏི ཨནུདྷམྨཙརཎསཱིལཱ. སཀཾ ཨཱཙརིཡཀནྟི ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ. ཨཱཙིཀྑིསྶནྟཱིཏིཨཱདཱིནི སབྦཱནི ཨཉྙམཉྙསྶ ཝེཝཙནཱནི. སཧདྷམྨེནཱཏི སཧེཏུཀེན སཀཱརཎེན ཝཙནེན. སཔྤཱཊིཧཱརིཡནྟི ཡཱཝ ན ནིཡྻཱནིཀཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསྶནྟི.

བྲཧྨཙརིཡནྟི སིཀྑཏྟཡསངྒཧིཏཾ སཀལཾ སཱསནབྲཧྨཙརིཡཾ. ཨིདྡྷནྟི སམིདྡྷཾ ཛྷཱནསྶཱདཝསེན. ཕཱིཏནྟི ཝུདྡྷིཔྤཏྟཾ སབྦཕཱལིཕུལླཾ ཝིཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྤཏྟིཝསེན. ཝིཏྠཱརིཀནྟི ཝིཏྠཏཾ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ དིསཱབྷཱགེ པཏིཊྛིཏཝསེན. བཱཧུཛཉྙནྟི བཧུཛནེཧི ཉཱཏཾ པཊིཝིདྡྷཾ མཧཱཛནཱབྷིསམཡཝསེན. པུཐུབྷཱུཏནྟི སབྦཱཀཱརཝསེན པུཐུལབྷཱཝཔྤཏྟཾ. ཀཐཾ? ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི ¶ སུཔྤཀཱསིཏནྟི ཡཏྟཀཱ ཝིཉྙུཛཱཏིཀཱ དེཝཱ ཙེཝ མནུསྶཱ ཙ ཨཏྠི སབྦེཧི སུཊྛུ པཀཱསིཏནྟི ཨཏྠོ.

ཨཔྤོསྶུཀྐོཏི ནིརཱལཡོ. ཏྭཉྷི པཱཔིམ, ཨཊྛམསཏྟཱཧཏོ པཊྛཱཡ – ‘‘པརིནིབྦཱཏུ དཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརིནིབྦཱཏུ, སུགཏོ’’ཏི ཝིརཝནྟོ ཨཱཧིཎྜིཏྠ. ཨཛྫ དཱནི པཊྛཱཡ ཝིགཏུསྶཱཧོ ཧོཧི; མཱ མཡ྄ཧཾ པརིནིབྦཱནཏྠཾ ཝཱཡཱམཾ ཀརོཧཱིཏི ཝདཏི.

ཨཱཡུསངྑཱརཨོསྶཛྫནཝཎྞནཱ

༡༦༩. སཏོ སམྤཛཱནོ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛཱིཏི སཏིཾ སཱུཔཊྛིཏཾ ཀཏྭཱ ཉཱཎེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཝིསྶཛྫི, པཛཧི. ཏཏྠ ན བྷགཝཱ ཧཏྠེན ལེཌྜུཾ ཝིཡ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛི, ཏེམཱསམཏྟམེཝ པན སམཱཔཏྟིཾ ¶ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ན སམཱཔཛྫིསྶཱམཱིཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨོསྶཛཱི’’ཏི. ‘‘ཨུསྶཛྫཱི’’ཏི པི པཱཋོ. མཧཱབྷཱུམིཙཱལོཏི ¶ མཧནྟོ པཐཝཱིཀམྤོ. ཏདཱ ཀིར དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཀམྤིཏྠ. བྷིཾསནཀོཏི བྷཡཛནཀོ. དེཝདུནྡུབྷིཡོ ཙ ཕལིཾསཱུཏི དེཝབྷེརིཡོ ཕལིཾསུ, དེཝོ སུཀྑགཛྫིཏཾ གཛྫི, ཨཀཱལཝིཛྫུལཏཱ ནིཙྪརིཾསུ, ཁཎིཀཝསྶཾ ཝསྶཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཀསྨཱ ཨུདཱནེསི? ཀོཙི ནཱམ ཝདེཡྻ – ‘‘བྷགཝཱ པཙྪཏོ པཙྪཏོ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ – ‘པརིནིབྦཱཡཐ, བྷནྟེ, པརིནིབྦཱཡཐ, བྷནྟེ’ཏི ཨུཔདྡུཏོ བྷཡེན ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཝིསྶཛྫེསཱི’’ཏི. ‘‘ཏསྶོཀཱསོ མཱ ཧོཏུ, བྷཱིཏསྶ ཨུདཱནཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཏསྶ དཱིཔནཏྠཾ པཱིཏིཝེགཝིསྶཊྛཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི.

ཏཏྠ སབྦེསཾ སོཎསིངྒཱལཱདཱིནམྤི པཙྩཀྑབྷཱཝཏོ ཏུལིཏཾ པརིཙྪིནྣནྟི ཏུལཾ. ཀིཾ ཏཾ? ཀཱམཱཝཙརཀམྨཾ. ན ཏུལཾ, ན ཝཱ ཏུལཾ སདིསམསྶ ཨཉྙཾ ལོཀིཡཾ ཀམྨཾ ཨཏྠཱིཏི ཨཏུལཾ. ཀིཾ ཏཾ? མཧགྒཏཀམྨཾ. ཨཐཝཱ ཀཱམཱཝཙརརཱུཔཱཝཙརཾ ཏུལཾ, ཨརཱུཔཱཝཙརཾ ཨཏུལཾ. ཨཔྤཝིཔཱཀཾ ཝཱ ཏུལཾ, བཧུཝིཔཱཀཾ ཨཏུལཾ. སམྦྷཝནྟི སམྦྷཝསྶ ཧེཏུབྷཱུཏཾ, པིཎྜཀཱརཀཾ རཱསིཀཱརཀནྟི ཨཏྠོ. བྷཝསངྑཱརནྟི པུནབྦྷཝསངྑཱརཎཀཾ. ཨཝསྶཛཱིཏི ཝིསྶཛྫེསི. མུནཱིཏི བུདྡྷམུནི. ཨཛ྄ཛྷཏྟརཏོཏི ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟརཏོ. སམཱཧིཏོཏི ཨུཔཙཱརཔྤནཱསམཱདྷིཝསེན སམཱཧིཏོ. ཨབྷིནྡི ཀཝཙམིཝཱཏི ཀཝཙཾ ཝིཡ ཨབྷིནྡི. ཨཏྟསམྦྷཝནྟི ཨཏྟནི སཉྫཱཏཾ ཀིལེསཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘སཝིཔཱཀཊྛེན སམྦྷཝཾ, བྷཝཱབྷིསངྑཱརཎཊྛེན བྷཝསངྑཱརནྟི ཙ ལདྡྷནཱམཾ ཏུལཱཏུལསངྑཱཏཾ ¶ ལོཀིཡཀམྨཉྩ ཨོསྶཛི. སངྒཱམསཱིསེ མཧཱཡོདྷོ ཀཝཙཾ ཝིཡ ཨཏྟསམྦྷཝཾ ཀིལེསཉྩ ཨཛ྄ཛྷཏྟརཏོ སམཱཧིཏོ ཧུཏྭཱ ཨབྷིནྡཱི’’ཏི.

ཨཐ ཝཱ ཏུལནྟི ཏུལེནྟོ ཏཱིརེནྟོ. ཨཏུལཉྩ སམྦྷཝནྟི ནིབྦཱནཉྩེཝ སམྦྷཝཉྩ. བྷཝསངྑཱརནྟི བྷཝགཱམིཀམྨཾ. ཨཝསྶཛི མུནཱིཏི ‘‘པཉྩཀྑནྡྷཱ ཨནིཙྩཱ, པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ ནིཙྩ’’ནྟིཨཱདིནཱ (པཊི. མ. ༣.༣༨) ནཡེན ཏུལཡནྟོ བུདྡྷམུནི བྷཝེ ཨཱདཱིནཝཾ, ནིབྦཱནེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ ཏཾ ཁནྡྷཱནཾ མཱུལབྷཱུཏཾ བྷཝསངྑཱརཀམྨཾ – ‘‘ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༨༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟེན ཀམྨཀྑཡཀརེན ཨརིཡམགྒེན ¶ ཨཝསྶཛི. ཀཐཾ? ཨཛ྄ཛྷཏྟརཏོ སམཱཧིཏོ ཨབྷིནྡི ཀཝཙམིཝ ཨཏྟནི ¶ སམྦྷཝཾ. སོ ཧི ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨཛ྄ཛྷཏྟརཏོ སམཐཝསེན སམཱཧིཏོཏི ཨེཝཾ པུབྦབྷཱགཏོ པཊྛཱཡ སམཐཝིཔསྶནཱབལེན ཀཝཙམིཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཾ, ཨཏྟནི སམྦྷཝཏྟཱ ‘‘ཨཏྟསམྦྷཝ’’ནྟི ལདྡྷནཱམཾ སབྦཀིལེསཛཱལཾ ཨབྷིནྡི. ཀིལེསཱབྷཱཝེན ཙ ཀཏཀམྨཾ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཏྟཱ ཨཝསྶཊྛཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཀིལེསཔྤཧཱནེན ཀམྨཾ པཛཧི, པཧཱིནཀིལེསསྶ ཙ བྷཡཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨབྷཱིཏོཝ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛི, ཨབྷཱིཏབྷཱཝཉཱཔནཏྠཉྩ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

མཧཱབྷཱུམིཙཱལཝཎྞནཱ

༡༧༡. ཡཾ མཧཱཝཱཏཱཏི ཡེན སམཡེན ཡསྨིཾ ཝཱ སམཡེ མཧཱཝཱཏཱ ཝཱཡནྟི, མཧཱཝཱཏཱ ཝཱཡནྟཱཔི ཨུཀྑེཔཀཝཱཏཱ ནཱམ ཨུཊྛཧནྟི, ཏེ ཝཱཡནྟཱ སཊྛིསཧསྶཱདྷིཀནཝཡོཛནསཏསཧསྶབཧལཾ ཨུདཀསནྡྷཱརཀཾ ཝཱཏཾ ཨུཔཙྪིནྡནྟི, ཏཏོ ཨཱཀཱསེ ཨུདཀཾ བྷསྶཏི, ཏསྨིཾ བྷསྶནྟེ པཐཝཱི བྷསྶཏི. པུན ཝཱཏོ ཨཏྟནོ བལེན ཨནྟོདྷམཀརཎེ ཝིཡ ཨུདཀཾ ཨཱབནྡྷིཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཏཏོ ཨུདཀཾ ཨུགྒཙྪཏི, ཏསྨིཾ ཨུགྒཙྪནྟེ པཐཝཱི ཨུགྒཙྪཏི. ཨེཝཾ ཨུདཀཾ ཀམྤིཏཾ པཐཝིཾ ཀམྤེཏི. ཨེཏཉྩ ཀམྤནཾ ཡཱཝ ཨཛྫཀཱལཱཔི ཧོཏིཡེཝ, བཧལབྷཱཝེན པན ན ཨོགཙྪནུགྒཙྪནཾ པཉྙཱཡཏི.

མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོཏི ཨིཛ྄ཛྷནསྶ མཧནྟཏཱཡ མཧིདྡྷིཀོ, ཨནུབྷཝིཏབྦསྶ མཧནྟཏཱཡ མཧཱནུབྷཱཝོ. པརིཏྟཱཏི དུབྦལཱ. ཨཔྤམཱཎཱཏི བལཝཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ ཀམྤེཏཱིཏི སོ ཨིདྡྷིཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ སཾཝེཛེནྟོ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཝིཡ, ཝཱིམཾསནྟོ ཝཱ མཧཱནཱགཏྠེརསྶ བྷཱགིནེཡྻོ སངྒྷརཀྑིཏསཱམཎེརོ ཝིཡ པཐཝིཾ ཀམྤེཏི. སོ ཀིརཱཡསྨཱ ཁུརགྒེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཙིནྟེསི ¶ – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཀོཙི བྷིཀྑུ, ཡེན པབྦཛིཏདིཝསེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཝེཛཡནྟོ པཱསཱདོ ཀམྤིཏཔུབྦོ’’ཏི? ཏཏོ – ‘‘ནཏྠི ཀོཙཱི’’ཏི ཉཏྭཱ – ‘‘ཨཧཾ ཀམྤེསྶཱམཱི’’ཏི ཨབྷིཉྙཱབལེན ཝེཛཡནྟམཏྠཀེ ཋཏྭཱ པཱདེན པཧརིཏྭཱ ཀམྤེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨཐ ནཾ སཀྐསྶ ནཱཊཀིཏྠིཡོ ཨཱཧཾསུ – ‘‘པུཏྟ སངྒྷརཀྑིཏ, ཏྭཾ པཱུཏིགནྡྷེནེཝ སཱིསེན ཝེཛཡནྟཾ ཀམྤེཏུཾ ཨིཙྪསི, སུཔྤཏིཊྛིཏོ ཏཱཏ པཱསཱདོ, ཀཐཾ ཀམྤེཏུཾ ¶ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི?

སཱམཎེརོ ¶ – ‘‘ཨིམཱ དེཝཏཱ མཡཱ སདྡྷིཾ ཀེལི༹ཾ ཀརོནྟི, ཨཧཾ ཁོ པན ཨཱཙརིཡཾ ནཱལཏྠཾ, ཀཧཾ ནུ ཁོ མེ ཨཱཙརིཡོ སཱམུདྡིཀམཧཱནཱགཏྠེརོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀལེཎཾ མཱཔེཏྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོཏི ཉཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏཏོ ནཾ ཐེརོ – ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏ སངྒྷརཀྑིཏ, ཨསིཀྑིཏྭཱཝ ཡུདྡྷཾ པཝིཊྛོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ནཱསཀྑི, ཏཱཏ, ཝེཛཡནྟཾ ཀམྤེཏུ’’ནྟི པུཙྪི. ཨཱཙརིཡཾ, བྷནྟེ, ནཱལཏྠནྟི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ – ‘‘ཏཱཏ ཏུམྷཱདིསེ ཨཀམྤེནྟེ ཀོ ཨཉྙོ ཀམྤེསྶཏི. དིཊྛཔུབྦཾ ཏེ, ཏཱཏ, ཨུདཀཔིཊྛེ གོམཡཁཎྜཾ པིལཝནྟཾ, ཏཱཏ, ཀཔལླཀཔཱུཝཾ པཙནྟཱ ཨནྟནྟེན པརིཙྪིནྡནྟི, ཨིམིནཱ ཨོཔམྨེན ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ – ‘‘ཝཊྚིསྶཏི, བྷནྟེ, ཨེཏྟཀེནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཱསཱདེན པཏིཊྛིཏོཀཱསཾ ཨུདཀཾ ཧོཏཱུཏི ཨདྷིཊྛཱཡ ཝེཛཡནྟཱབྷིམུཁོ ཨགམཱསི.

དེཝདྷཱིཏརོ ཏཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨེཀཝཱརཾ ལཛྫིཏྭཱ གཏོ, པུནཔི སཱམཎེརོ ཨེཏི, པུནཔི ཨེཏཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ – ‘‘མཱ མཡ྄ཧཾ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀཐཡིཏྠ, ཨིདཱནི ཏེན ཨཱཙརིཡོ ལདྡྷོ, ཁཎེན པཱསཱདཾ ཀམྤེསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱམཎེརོཔི པཱདངྒུཊྛེན པཱསཱདཐཱུཔིཀཾ པཧརི. པཱསཱདོ ཙཏཱུཧི དིསཱཧི ཨོཎམཏི. དེཝཏཱ – ‘‘པཏིཊྛཱཏུཾ དེཧི, ཏཱཏ, པཱསཱདསྶ པཏིཊྛཱཏུཾ དེཧི, ཏཱཏ, པཱསཱདསྶཱ’’ཏི ཝིརཝིཾསུ. སཱམཎེརོ པཱསཱདཾ ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ པཱསཱདམཏྠཀེ ཋཏྭཱ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘ཨཛྫེཝཱཧཾ པབྦཛིཏོ, ཨཛྫ པཏྟཱསཝཀྑཡཾ;

ཨཛྫ ཀམྤེམི པཱསཱདཾ, ཨཧོ བུདྡྷསྶུལཱ༹རཏཱ.

ཨཛྫེཝཱཧཾ པབྦཛིཏོ…པེ… ཨཧོ དྷམྨསྶུལཱ༹རཏཱ.

ཨཛྫེཝཱཧཾ པབྦཛིཏོ…པེ… ཨཧོ སངྒྷསྶུལཱ༹རཏཱཏི.

ཨིཏོ ¶ པརེསུ ཚསུ པཐཝཱིཀམྤེསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ མཧཱཔདཱནེ ཝུཏྟམེཝ.

ཨིཏི ཨིམེསུ ཨཊྛསུ པཐཝཱིཀམྤེསུ པཋམོ དྷཱཏུཀོཔེན, དུཏིཡོ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝེན, ཏཏིཡཙཏུཏྠཱ པུཉྙཏེཛེན, པཉྩམོ ཉཱཎཏེཛེན, ཚཊྛོ སཱདྷུཀཱརདཱནཝསེན, སཏྟམོ ཀཱརུཉྙབྷཱཝེན, ཨཊྛམོ ཨཱརོདནེན. མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམནྟེ ཙ ཏཏོ ནིཀྑམནྟེ ཙ མཧཱསཏྟེ ཏསྶ པུཉྙཏེཛེན པཐཝཱི ཨཀམྤིཏྠ. ཨབྷིསམྦོདྷིཡཾ ཉཱཎཏེཛེན ཨབྷིཧཏཱ ¶ ཧུཏྭཱ ཨཀམྤིཏྠ. དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནེ ¶ སཱདྷུཀཱརབྷཱཝསཎྛིཏཱ སཱདྷུཀཱརཾ དདམཱནཱ ཨཀམྤིཏྠ. ཨཱཡུསངྑཱརོསྶཛྫནེ ཀཱརུཉྙསབྷཱཝསཎྛིཏཱ ཙིཏྟསངྑོབྷཾ ཨསཧམཱནཱ ཨཀམྤིཏྠ. པརིནིབྦཱནེ ཨཱརོདནཝེགཏུནྣཱ ཧུཏྭཱ ཨཀམྤིཏྠ. ཨཡཾ པནཏྠོ པཐཝཱིདེཝཏཱཡ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ, མཧཱབྷཱུཏཔཐཝིཡཱ པནེཏཾ ནཏྠི ཨཙེཏནཏྟཱཏི.

ཨིམེ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨཊྛ ཧེཏཱུཏི ཨེཏྠ ཨིམེཏི ནིདྡིཊྛནིདསྶནཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ – ‘‘ཨདྡྷཱ ཨཛྫ བྷགཝཏཱ ཨཱཡུསངྑཱརོ ཨོསྶཊྛོ’’ཏི སལླཀྑེསི. བྷགཝཱ པན སལླཀྑིཏབྷཱཝཾ ཛཱནནྟོཔི ཨོཀཱསཾ ཨདཏྭཱཝ ཨཉྙཱནིཔི ཨཊྛཀཱནི སམྤིཎྜེནྟོ – ‘‘ཨཊྛ ཁོ ཨིམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཊྛཔརིསཝཎྞནཱ

༡༧༢. ཏཏྠ ཨནེཀསཏཾ ཁཏྟིཡཔརིསནྟི བིམྦིསཱརསམཱགམཉཱཏིསམཱགལིཙྪཝཱིསམཱགམཱདིསདིསཾ, སཱ པན ཨཉྙེསུ ཙཀྐཝཱལེ༹སུཔི ལབྦྷཏེཡེཝ. སལླཔིཏཔུབྦནྟི ཨཱལཱཔསལླཱཔོ ཀཏཔུབྦོ. སཱཀཙྪཱཏི དྷམྨསཱཀཙྪཱཔི སམཱཔཛྫིཏཔུབྦཱ. ཡཱདིསཀོ ཏེསཾ ཝཎྞོཏི ཏེ ཨོདཱཏཱཔི ཧོནྟི ཀཱལཱ༹པི མངྒུརཙྪཝཱིཔི, སཏྠཱ སུཝཎྞཝཎྞོཝ. ཨིདཾ པན སཎྛཱནཾ པཊིཙྩ ཀཐིཏཾ. སཎྛཱནམྤི ཙ ཀེཝལཾ ཏེསཾ པཉྙཱཡཏིཡེཝ, ན པན བྷགཝཱ མིལཀྑུསདིསོ ཧོཏི, ནཱཔི ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལོ, བུདྡྷཝེསེནེཝ ནིསཱིདཏི. ཏེ པན ཨཏྟནོ སམཱནསཎྛཱནམེཝ པསྶནྟི. ཡཱདིསཀོ ཏེསཾ སརོཏི ཏེ ཚིནྣསྶརཱཔི ཧོནྟི གགྒརསྶརཱཔི ཀཱཀསྶརཱཔི, སཏྠཱ བྲཧྨསྶརོཝ. ཨིདཾ པན བྷཱསནྟརཾ སནྡྷཱཡ ཀཐིཏཾ. སཙེཔི ཧི སཏྠཱ རཱཛཱསནེ ནིསིནྣོ ཀཐེཏི, ‘‘ཨཛྫ རཱཛཱ མདྷུརེན སརེན ཀཐེཏཱི’’ཏི ཏེསཾ ཧོཏི. ཀཐེཏྭཱ པཀྐནྟེ པན བྷགཝཏི པུན རཱཛཱནཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨཡ’’ནྟི ཝཱིམཾསཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏྠ ཀོ ནུ ཁོ ཨཡནྟི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨིདཱནེཝ མཱགདྷབྷཱསཱཡ སཱིཧལ༹བྷཱསཱཡ མདྷུརེནཱཀཱརེན ཀཐེནྟོ ཀོ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཨནྟརཧིཏོ, ཀིཾ དེཝོ, ཨུདཱཧུ མནུསྶོཏི ཨེཝཾ ཝཱིམཾསནྟཱཔི ¶ ན ཛཱནནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀིམཏྠཾ པནེཝཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི? ཝཱསནཏྠཱཡ ¶ . ཨེཝཾ སུཏོཔི ཧི དྷམྨོ ཨནཱགཏེ པཙྩཡོ ཧོཏི ཡེཝཱཏི ཨནཱགཏཾ པཊིཙྩ དེསེཏི. ཨནེཀསཏཾ བྲཱཧྨཎཔརིསནྟིཨཱདཱིནམྤི སོཎདཎྜཀཱུཊདཎྜསམཱགམཱདིཝསེན ¶ ཙེཝ ཨཉྙཙཀྐཝཱལ༹ཝསེན ཙ སམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིམཱ པན ཨཊྛ པརིསཱ བྷགཝཱ ཀིམཏྠཾ ཨཱཧརི? ཨབྷཱིཏབྷཱཝདསྶནཏྠམེཝ. ཨིམཱ ཀིར ཨཱཧརིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཱནནྡ, ཨིམཱཔི ཨཊྛ པརིསཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཏཐཱགཏསྶ བྷཡཾ ཝཱ སཱརཛྫཾ ཝཱ ནཏྠི, མཱརཾ པན ཨེཀཀཾ དིསྭཱ ཏཐཱགཏོ བྷཱཡེཡྻཱཏི ཀོ ཨེཝཾ སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏུམརཧཏི. ཨབྷཱིཏོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཨཙྪམྦྷཱི, སཏོ སམྤཛཱནོ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛཱི’’ཏི.

ཨཊྛཨབྷིབྷཱཡཏནཝཎྞནཱ

༡༧༣. ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནཱིཏི ཨབྷིབྷཝནཀཱརཎཱནི. ཀིཾ ཨབྷིབྷཝནྟི? པཙྩནཱིཀདྷམྨེཔི ཨཱརམྨཎཱནིཔི. ཏཱནི ཧི པཊིཔཀྑབྷཱཝེན པཙྩནཱིཀདྷམྨེ ཨབྷིབྷཝནྟི, པུགྒལསྶ ཉཱཎུཏྟརིཡཏཱཡ ཨཱརམྨཎཱནི.

ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱིཏིཨཱདཱིསུ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔེ པརིཀམྨཝསེན ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ནཱམ ཧོཏི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཉྷི ནཱིལཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཀེསེ ཝཱ པིཏྟེ ཝཱ ཨཀྑིཏཱརཀཱཡ ཝཱ ཀརོཏི. པཱིཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ མེདེ ཝཱ ཚཝིཡཱ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཔིཊྛེསུ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ པཱིཏཀཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི. ལོཧིཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ མཾསེ ཝཱ ལོཧིཏེ ཝཱ ཛིཝ྄ཧཱཡ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ རཏྟཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི. ཨོདཱཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨཊྛིམྷི ཝཱ དནྟེ ཝཱ ནཁེ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ སེཏཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི. ཏཾ པན སུནཱིལཾ སུཔཱིཏཾ སུལོཧིཏཀཾ སུཨོདཱཏཀཾ ན ཧོཏི, ཨཝིསུདྡྷམེཝ ཧོཏི.

ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཡསྶེཝཾ པརིཀམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, ནིམིཏྟཾ པན བཧིདྡྷཱ, སོ ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པརིཀམྨསྶ བཧིདྡྷཱ ཙ ཨཔྤནཱཡ ཝསེན – ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. པརིཏྟཱནཱིཏི ཨཝཌྜྷིཏཱནི. སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནཱིཏི སུཝཎྞཱནི ཝཱ ཧོནྟི, དུབྦཎྞཱནི ཝཱ. པརིཏྟཝསེནེཝ ཨིདཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻཱཏི ཡཐཱ ནཱམ སམྤནྣགཧཎིཀོ ཀཊཙྪུམཏྟཾ བྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ ¶ ཨེཏྠ བྷུཉྫིཏབྦཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཨེཀཀབལ༹མེཝ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཏྟརིཀོ པུགྒལོ ཝིསདཉཱཎོ ¶ – ‘‘ཀིཾ ཨེཏྠ པརིཏྟཀེ ཨཱརམྨཎེ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ ཨཏྠི, ནཱཡཾ མམ བྷཱརོ’’ཏི ཏཱནི རཱུཔཱནི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སམཱཔཛྫཏི, སཧ ནིམིཏྟུཔྤཱདེནེཝེཏྠ ཨཔྤནཾ པཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཱནཱམི ¶ པསྶཱམཱིཏི ཨིམིནཱ པནསྶ ཨཱབྷོགོ ཀཐིཏོ. སོ ཙ ཁོ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ, ན ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ. ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏཱིཏི ཨཱབྷོགསཉྙཱཡཔི ཛྷཱནསཉྙཱཡཔི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨབྷིབྷཝནསཉྙཱ ཧིསྶ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡམྤི ཨཏྠི, ཨཱབྷོགསཉྙཱ པན སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶེཝ.

ཨཔྤམཱཎཱནཱིཏི ཝཌྜྷིཏཔྤམཱཎཱནི, མཧནྟཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིབྷུཡྻཱཏི ཨེཏྠ པན ཡཐཱ མཧགྒྷསོ པུརིསོ ཨེཀཾ བྷཏྟཝཌྜྷིཏཀཾ ལབྷིཏྭཱ – ‘‘ཨཉྙམྤི ཧོཏུ, ཀིཾ ཨེཏཾ མཡ྄ཧཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ན མཧནྟཏོ པསྶཏི, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཏྟརོ པུགྒལོ ཝིསདཉཱཎོ ‘‘ཀིཾ ཨེཏྠ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ, ནཡིདཾ ཨཔྤམཱཎཾ, ན མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཀརཎེ བྷཱརོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཏཱནི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སམཱཔཛྫཏི, སཧ ནིམིཏྟུཔྤཱདེནེཝེཏྠ ཨཔྤནཾ པཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱིཏི ཨལཱབྷིཏཱཡ ཝཱ ཨནཏྠིཀཏཱཡ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔེ པརིཀམྨསཉྙཱཝིརཧིཏོ.

ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཡསྶ པརིཀམྨམྤི ནིམིཏྟམྤི བཧིདྡྷཱཝ ཨུཔྤནྣཾ, སོ ཨེཝཾ བཧིདྡྷཱ པརིཀམྨསྶ ཙེཝ ཨཔྤནཱཡ ཙ ཝསེན – ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. སེསམེཏྠ ཙཏུཏྠཱབྷིབྷཱཡཏནེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨིམེསུ པན ཙཏཱུསུ པརིཏྟཾ ཝིཏཀྐཙརིཏཝསེན ཨཱགཏཾ, ཨཔྤམཱཎཾ མོཧཙརིཏཝསེན, སུཝཎྞཾ དོསཙརིཏཝསེན, དུབྦཎྞཾ རཱགཙརིཏཝསེན. ཨེཏེསཉྷི ཨེཏཱནི སཔྤཱཡཱནི. སཱ ཙ ནེསཾ སཔྤཱཡཏཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཙརིཏནིདྡེསེ ཝུཏྟཱ.

པཉྩམཨབྷིབྷཱཡཏནཱདཱིསུ ནཱིལཱནཱིཏི སབྦསངྒཱཧཀཝསེན ཝུཏྟཾ. ནཱིལཝཎྞཱནཱིཏི ཝཎྞཝསེན. ནཱིལནིདསྶནཱནཱིཏི ནིདསྶནཝསེན, ཨཔཉྙཱཡ མཱནཝིཝརཱནི ཨསམྦྷིནྣཝཎྞཱནི ཨེཀནཱིལཱནེཝ ཧུཏྭཱ དིསྶནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནཱིལནིབྷཱསཱནཱིཏི ཨིདཾ པན ཨོབྷཱསཝསེན ཝུཏྟཾ, ནཱིལོབྷཱསཱནི ནཱིལཔྤབྷཱཡུཏྟཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ནེསཾ ཝིསུདྡྷཏཾ དསྶེཏི. ཝིསུདྡྷཝཎྞཝསེནེཝ ¶ ཧི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི ཝུཏྟཱནི. ཨུམཱཔུཔྥནྟི ཨེཏཉྷི པུཔྥཾ སིནིདྡྷཾ མུདུ, དིསྶམཱནམྤི ནཱིལམེཝ ཧོཏི. གིརིཀཎྞིཀཔུཔྥཱདཱིནི པན དིསྶམཱནཱནི སེཏདྷཱཏུཀཱནེཝ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཨིདམེཝ གཧིཏཾ, ན ¶ ཏཱནི. བཱརཱཎསེཡྻཀནྟི བཱརཱཎསིསམྦྷཝཾ. ཏཏྠ ཀིར ཀཔྤཱསོཔི ¶ མུདུ, སུཏྟཀནྟིཀཱཡོཔི ཏནྟཝཱཡཱཔི ཚེཀཱ, ཨུདཀམྤི སུཙི སིནིདྡྷཾ. ཏསྨཱ ཏཾ ཝཏྠཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ཧོཏི; དྭཱིསུཔི པསྶེསུ མཊྛཾ མུདུ སིནིདྡྷཾ ཁཱཡཏི.

པཱིཏཱནཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ‘‘ནཱིལཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ནཱིལསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི པུཔྥསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠསྨིཾ ཝཱ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ ཝཱ’’ཏིཨཱདིཀཾ པནེཏྠ ཀསིཎཀརཎཉྩ པརིཀམྨཉྩ ཨཔྤནཱཝིདྷཱནཉྩ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརཏོ ཝུཏྟམེཝ. ཨིམཱནིཔི ཨཊྛ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི ཨབྷཱིཏབྷཱཝདསྶནཏྠམེཝ ཨཱནཱིཏཱནི. ཨིམཱནི ཀིར ཝཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཱནནྡ, ཨེཝརཱུཔཱཔི སམཱཔཏྟིཡོ སམཱཔཛྫནྟསྶ ཙ ཝུཊྛཧནྟསྶ ཙ ཏཐཱགཏསྶ བྷཡཾ ཝཱ སཱརཛྫཾ ཝཱ ནཏྠི, མཱརཾ པན ཨེཀཀཾ དིསྭཱ ཏཐཱགཏོ བྷཱཡེཡྻཱཏི ཀོ ཨེཝཾ སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏུམརཧཏི. ཨབྷཱིཏོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཨཙྪམྦྷཱི, སཏོ སམྤཛཱནོ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛཱི’’ཏི.

ཨཊྛཝིམོཀྑཝཎྞནཱ

༡༧༤. ཝིམོཀྑཀཐཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ. ཨིམེཔི ཨཊྛ ཝིམོཀྑཱ ཨབྷཱིཏབྷཱཝདསྶནཏྠམེཝ ཨཱནཱིཏཱ. ཨིམེཔི ཀིར ཝཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཱནནྡ, ཨེཏཱཔི སམཱཔཏྟིཡོ སམཱཔཛྫནྟསྶ ཙ ཝུཊྛཧནྟསྶ ཙ ཏཐཱགཏསྶ བྷཡཾ ཝཱ སཱརཛྫཾ ཝཱ ནཏྠི…པེ… ཨོསྶཛཱི’’ཏི.

༡༧༥. ཨིདཱནིཔི བྷགཝཱ ཨཱནནྡསྶ ཨོཀཱསཾ ཨདཏྭཱཝ ཨེཀམིདཱཧནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཔརམྤི དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ པཋམཱབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ པཋམམེཝ ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ.

༡༧༧. ཨོསྶཊྛོཏི ཝིསྶཛྫིཏོ པརིཙྪིནྣོ, ཨེཝཾ ཀིར ཝཏྭཱ – ‘‘ཏེནཱཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཀམྤིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཱནནྡཡཱཙནཀཐཱ

༡༧༨. ཨལནྟི པཊིཀྑེཔཝཙནམེཏཾ. བོདྷིནྟི ཙཏུམགྒཉཱཎཔཊིཝེགྷཾ. སདྡཧསི ཏྭནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟབྷཱཝཾ ཏཐཱགཏསྶ སདྡཧསཱིཏི ཝདཏི. ཏསྨཱཏིཧཱནནྡཱཏི ¶ ཡསྨཱ ཨིདཾ ཝཙནཾ སདྡཧསི, ཏསྨཱ ཏུཡ྄ཧེཝེཏཾ དུཀྐཊནྟི དསྶེཏི.

༡༧༩. ཨེཀམིདཱཧནྟི ¶ ཨིདཾ བྷགཝཱ – ‘‘ན ཀེཝལཾ ཨཧཾ ཨིདྷེཝ ཏཾ ཨཱམནྟེསིཾ, ཨཉྙདཱཔི ཨཱམནྟེཏྭཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ནིམིཏྟཾ ཨཀཱསིཾ, ཏམྤི ¶ ཏཡཱ ན པཊིཝིདྡྷཾ, ཏཝེཝཱཡཾ ཨཔརཱདྷོ’’ཏི ཨེཝཾ སོཀཝིནོདནཏྠཱཡ ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཐེརསྶེཝ དོསཱརོཔནཏྠཾ ཨཱརབྷི.

༡༨༣. པིཡེཧི མནཱཔེཧཱིཏི མཱཏཱཔིཏཱབྷཱཏཱབྷགིནིཨཱདིཀེཧི ཛཱཏིཡཱ ནཱནཱབྷཱཝོ, མརཎེན ཝིནཱབྷཱཝོ, བྷཝེན ཨཉྙཐཱབྷཱཝོ. ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱཏི ཏནྟི ཏསྨཱ, ཡསྨཱ སབྦེཧེཝ པིཡེཧི མནཱཔེཧི ནཱནཱབྷཱཝོ, ཏསྨཱ དས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱཔི, སམྦོདྷིཾ པཏྭཱཔི, དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏྭཱཔི, ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏྭཱཔི, དེཝོརོཧཎཾ ཀཏྭཱཔི, ཡཾ ཏཾ ཛཱཏཾ བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ པལོཀདྷམྨཾ, ཏཾ ཝཏ ཏཐཱགཏསྶཱཔི སརཱིརཾ མཱ པལུཛྫཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, རོདནྟེནཱཔི ཀནྡནྟེནཱཔི ན སཀྐཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ལདྡྷུནྟི. པུན པཙྩཱཝམིསྶཏཱིཏི ཡཾ ཙཏྟཾ ཝནྟཾ, ཏཾ ཝཏ པུན པཊིཁཱདིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༨༤. ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཡཐཱ ཨིདཾ སིཀྑཱཏྟཡསངྒཧཾ སཱསནབྲཧྨཙརིཡཾ. ཨདྡྷནིཡནྟི ཨདྡྷཱནཀྑམཾ. ཙིརཊྛིཏིཀནྟི ཙིརཔྤཝཏྟིཝསེན ཙིརཊྛིཏིཀཾ. ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱཏིཨཱདི སབྦཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེནེཝ ཀཐིཏཾ. ཨེཏེསཾ པན བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཝིནིཙྪཡོ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷིནིདྡེསེ ཝུཏྟོ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཏཏིཡབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཱགཱཔལོཀིཏཝཎྞནཱ

༡༨༦. ནཱགཱཔལོཀིཏནྟི ཡཐཱ ཧི མཧཱཛནསྶ ཨཊྛཱིནི ཀོཊིཡཱ ཀོཊིཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཱནི པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ, ཨངྐུསཀལགྒཱནི ཝིཡ, ན ཨེཝཾ བུདྡྷཱནཾ. བུདྡྷཱནཾ ¶ པན སངྑལིཀཱནི ཝིཡ ཨེཀཱབདྡྷཱནི ཧུཏྭཱ ཋིཏཱནི, ཏསྨཱ པཙྪཏོ ཨཔལོཀནཀཱལེ ན སཀྐཱ ཧོཏི གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏུཾ. ཡཐཱ པན ཧཏྠིནཱགོ པཙྪཱབྷཱགཾ ཨཔལོཀེཏུཀཱམོ སཀལསརཱིརེནེཝ པརིཝཏྟཏི, ཨེཝཾ པརིཝཏྟིཏབྦཾ ཧོཏི. བྷགཝཏོ པན ནགརདྭཱརེ ཋཏྭཱ – ‘‘ཝེསཱལིཾ ཨཔལོཀེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣམཏྟེ – ‘‘བྷགཝཱ ཨནེཀཱནི ཀཔྤཀོཊིསཧསྶཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེནྟེཧི ཏུམྷེཧི ན གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ¶ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟི ཨཡཾ པཐཝཱི ཀུལཱལཙཀྐཾ ཝིཡ པརིཝཏྟེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ¶ ཝེསཱལིནགརཱབྷིམུཁཾ ཨཀཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ནནུ ཙ ན ཀེཝལཾ ཝེསཱལིཡཱཝ, སཱཝཏྠིརཱཛགཧནཱལ༹ནྡཔཱཊལིགཱམཀོཊིགཱམནཱཏིཀགཱམཀེསུཔི ཏཏོ ཏཏོ ནིཀྑནྟཀཱལེ ཏཾ ཏཾ སབྦཾ པཙྪིམདསྶནམེཝ, ཏཏྠ ཏཏྠ ཀསྨཱ ནཱགཱཔལོཀིཏཾ ནཱཔལོཀེསཱིཏི? ཨནཙྪརིཡཏྟཱ. ཏཏྠ ཏཏྠ ཧི ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨཔལོཀེནྟསྶེཏཾ ན ཨཙྪརིཡཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཱཔལོཀེསི. ཨཔི ཙ ཝེསཱལིརཱཛཱནོ ཨཱསནྣཝིནཱསཱ, ཏིཎྞཾ ཝསྶཱནཾ ཨུཔརི ཝིནསྶིསྶནྟི. ཏེ ཏཾ ནགརདྭཱརེ ནཱགཱཔལོཀིཏཾ ནཱམ ཙེཏིཡཾ ཀཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེསྶནྟི, ཏཾ ནེསཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཏེསཾ ཨནུཀམྤཱཡ ཨཔལོཀེསི.

དུཀྑསྶནྟཀརོཏི ཝཊྚདུཀྑསྶ ཨནྟཀརོ. ཙཀྑུམཱཏི པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི ཙཀྑུམཱ. པརིནིབྦུཏོཏི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦུཏོ.

ཙཏུམཧཱཔདེསཝཎྞནཱ

༡༨༧. མཧཱཔདེསེཏི མཧཱཨོཀཱསེ, མཧཱཨཔདེསེ ཝཱ, བུདྡྷཱདཡོ མཧནྟེ མཧནྟེ ཨཔདིསིཏྭཱ ཝུཏྟཱནི མཧཱཀཱརཎཱནཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༨༨. ནེཝ ཨབྷིནནྡིཏབྦནྟི ཧཊྛཏུཊྛེཧི སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ པུབྦེཝ ན སོཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཀཏེ ཧི པཙྪཱ ‘‘ཨིདཾ ན སམེཏཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནོ – ‘‘ཀིཾ པུབྦེཝ ཨཡཾ དྷམྨོ, ཨིདཱནི ན དྷམྨོ’’ཏི ཝཏྭཱ ལདྡྷིཾ ན ཝིསྶཛྫེཏི. ནཔྤཊིཀྐོསིཏབྦནྟི – ‘‘ཀིཾ ཨེས བཱལོ ཝདཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུབྦེཝ ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཧི ཝཏྟུཾ ཡུཏྟམྤི ན ཝཀྑཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ’’ཏི. པདབྱཉྫནཱནཱིཏི པདསངྑཱཏཱནི བྱཉྫནཱནི. སཱདྷུཀཾ ཨུགྒཧེཏྭཱཏི ཨིམསྨིཾ ¶ ཋཱནེ པཱལི༹ ཝུཏྟཱ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཏྠོ ཝུཏྟོ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨནུསནྡྷི ཀཐིཏོ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པུབྦཱཔརཾ ཀཐིཏནྟི སུཊྛུ གཧེཏྭཱ. སུཏྟེ ཨོསཱརེཏབྦཱནཱིཏི སུཏྟེ ཨོཏཱརེཏབྦཱནི. ཝིནཡེ སནྡསྶེཏབྦཱནཱིཏི ཝིནཡེ སཾསནྡེཏབྦཱནི.

ཨེཏྠ ཙ སུཏྟནྟི ཝིནཡོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཀཏྠ པཊིཀྑིཏྟཾ? སཱཝཏྠིཡཾ སུཏྟཝིབྷངྒེ’’ཏི (ཙུལ༹ཝ. ༤༥༧). ཝིནཡོཏི ཁནྡྷཀོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཝིནཡཱཏིསཱརེ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝིནཡཔིཊཀམྤི ན ¶ པརིཡཱདིཡཏི. ཨུབྷཏོཝིབྷངྒཱ པན སུཏྟཾ, ཁནྡྷཀཔརིཝཱརཱ ཝིནཡོཏི ཨེཝཾ ཝིནཡཔིཊཀཾ པརིཡཱདིཡཏི. ཨཐཝཱ སུཏྟནྟཔིཊཀཾ སུཏྟཾ, ཝིནཡཔིཊཀཾ ཝིནཡོཏི ཨེཝཾ དྭེཡེཝ པིཊཀཱནི པརིཡཱདིཡནྟི. སུཏྟནྟཱབྷིདྷམྨཔིཊཀཱནི ¶ ཝཱ སུཏྟཾ, ཝིནཡཔིཊཀཾ ཝིནཡོཏི ཨེཝམྤི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ན ཏཱཝ པརིཡཱདིཡནྟི. ཨསུཏྟནཱམཀཉྷི བུདྡྷཝཙནཾ ནཱམ ཨཏྠི. སེཡྻཐིདཾ – ཛཱཏཀཾ, པཊིསམྦྷིདཱ, ནིདྡེསོ, སུཏྟནིཔཱཏོ, དྷམྨཔདཾ, ཨུདཱནཾ, ཨིཏིཝུཏྟཀཾ, ཝིམཱནཝཏྠུ, པེཏཝཏྠུ, ཐེརགཱཐཱ, ཐེརཱིགཱཐཱ, ཨཔདཱནནྟི.

སུདིནྣཏྠེརོ པན – ‘‘ཨསུཏྟནཱམཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ན ཨཏྠཱི’’ཏི ཏཾ སབྦཾ པཊིཔཀྑིཔིཏྭཱ – ‘‘ཏཱིཎི པིཊཀཱནི སུཏྟཾ, ཝིནཡོ པན ཀཱརཎ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཏོ ཏཾ ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ ཨིདཾ སུཏྟམཱཧརི –

‘‘ཡེ ཁོ ཏྭཾ, གོཏམི, དྷམྨེ ཛཱནེཡྻཱསི, ཨིམེ དྷམྨཱ སརཱགཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཝིརཱགཱཡ, སཉྙོགཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཝིསཉྙོགཱཡ, ཨཱཙཡཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཨཔཙཡཱཡ, མཧིཙྪཏཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ, ཨསནྟུཊྛིཡཱ སཾཝཏྟནྟི ནོ སནྟུཊྛིཡཱ, སངྒཎིཀཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ པཝིཝེཀཱཡ, ཀོསཛྫཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ, དུབྦྷརཏཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ སུབྷརཏཱཡ. ཨེཀཾསེན, གོཏམི, དྷཱརེཡྻཱསི – ‘ནེསོ དྷམྨོ, ནེསོ ཝིནཡོ, ནེཏཾ སཏྠུསཱསན’ནྟི. ཡེ ཙ ཁོ ཏྭཾ, གོཏམི, དྷམྨེ ཛཱནེཡྻཱསི, ཨིམེ དྷམྨཱ ཝིརཱགཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ སརཱགཱཡ, ཝིསཉྙོགཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ སཉྙོགཱཡ, ཨཔཙཡཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཨཱཙཡཱཡ, ཨཔྤིཙྪཏཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ མཧིཙྪཏཱཡ, སནྟུཊྛིཡཱ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཨསནྟུཊྛིཡཱ, པཝིཝེཀཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ སངྒཎིཀཱཡ ¶ , ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཀོསཛྫཱཡ, སུབྷརཏཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ དུབྦྷརཏཱཡ. ཨེཀཾསེན, གོཏམི, དྷཱརེཡྻཱསི – ‘ཨེསོ དྷམྨོ, ཨེསོ ཝིནཡོ, ཨེཏཾ སཏྠུསཱསན’ནྟི’’ (ཨ. ནི. ༨.༥༣).

ཏསྨཱ སུཏྟེཏི ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ཨོཏཱརེཏབྦཱནི. ཝིནཡེཏི ཨེཏསྨིཾ རཱགཱདིཝིནཡཀཱརཎེ སཾསནྡེཏབྦཱནཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ན ཙེཝ སུཏྟེ ཨོསརནྟཱིཏི སུཏྟཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀཏྠཙི ཨནཱགནྟྭཱ ཚལླིཾ ཨུཊྛཔེཏྭཱ གུལ༹ྷཝེསྶནྟར-གུལ༹ྷཨུམྨགྒ-གུལ༹ྷཝིནཡ-ཝེདལླཔིཊཀཱནཾ ཨཉྙཏརཏོ ཨཱགཏཱནི པཉྙཱཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཨཱགཏཱནི ཧི རཱགཱདིཝིནཡེ ཙ ན པཉྙཱཡམཱནཱནི ཚཌྜེཏབྦཱནི ཧོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨིཏི ཧེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཚཌྜེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིདཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཙཏུཏྠཾ མཧཱཔདེསཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱཏི ཨིདཾ ¶ ཙཏུཏྠཾ དྷམྨསྶ པཏིཊྛཱནོཀཱསཾ དྷཱརེཡྻཱཐ.

ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཨིམཾ པཀིཎྞཀཾ ཝེདིཏབྦཾ. སུཏྟེ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ, ཁནྡྷཀེ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ, ཙཏྟཱརི པཉྷབྱཱཀརཎཱནི, སུཏྟཾ, སུཏྟཱནུལོམཾ, ཨཱཙརིཡཝཱདོ, ཨཏྟནོམཏི, ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོཏི.

ཏཏྠ – ‘‘ཨཡཾ དྷམྨོ, ཨཡཾ ཝིནཡོ’’ཏི དྷམྨཝིནིཙྪཡེ པཏྟེ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ པམཱཎཾ. ཡཾ ཨེཏྠ སམེཏི ཏདེཝ གཧེཏབྦཾ, ཨིཏརཾ ཝིརཝནྟསྶཔི ན གཧེཏབྦཾ.

‘‘ཨིདཾ ཀཔྤཏི, ཨིདཾ ན ཀཔྤཏཱི’’ཏི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཝིནིཙྪཡེ པཏྟེ – ‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཨིདཾ ན ཀཔྤཏཱིཏི ཨཔྤཊིཀྑིཏྟཾ, ཏཾ ཙེ ཨཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཀཔྤིཡཾ པཊིབཱཧཏི, ཏཾ ཝོ ན ཀཔྤཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༣༠༥) ནཡེན ཁནྡྷཀེ ཝུཏྟཱ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ པམཱཎཾ. ཏེསཾ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེན ཡཾ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཏདེཝ ཀཔྤིཡཾ, ཨིཏརཾ ཨཀཔྤིཡནྟི ཨེཝཾ སནྣིཊྛཱནཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཨེཀཾསབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ, ཝིབྷཛྫབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ, པཊིཔུཙྪཱབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ, ཋཔནཱིཡོ པཉྷོཏི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི པཉྷབྱཱཀརཎཱནི ནཱམ. ཏཏྠ ‘‘ཙཀྑུཾ ཨནིཙྩ’’ནྟི པུཊྛེན – ‘‘ཨཱམ ཨནིཙྩ’’ནྟི ཨེཀཾསེནེཝ བྱཱཀཱཏབྦཾ ¶ . ཨེས ནཡོ སོཏཱདཱིསུ. ཨཡཾ ཨེཀཾསབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ. ‘‘ཨནིཙྩཾ ནཱམ ཙཀྑུ’’ནྟི པུཊྛེན – ‘‘ན ཙཀྑུམེཝ, སོཏམྤི ཨནིཙྩཾ གྷཱནམྤི ཨནིཙྩ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ བྱཱཀཱཏབྦཾ. ཨཡཾ ཝིབྷཛྫབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ. ‘‘ཡཐཱ ཙཀྑུ ཏཐཱ སོཏཾ, ཡཐཱ སོཏཾ ཏཐཱ ཙཀྑུ’’ནྟི པུཊྛེན ‘‘ཀེནཊྛེན པུཙྪསཱི’’ཏི པཊིཔུཙྪིཏྭཱ ‘‘དསྶནཊྛེན པུཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཧཱི’’ཏི བྱཱཀཱཏབྦཾ, ‘‘ཨནིཙྩཊྛེན པུཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱམཱཏི བྱཱཀཱཏབྦཾ. ཨཡཾ པཊིཔུཙྪཱབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ. ‘‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’’ནྟིཨཱདཱིནི པུཊྛེན པན ‘‘ཨབྱཱཀཏམེཏཾ བྷགཝཏཱ’’ཏི ཋཔེཏབྦོ, ཨེས པཉྷོ ན བྱཱཀཱཏབྦོ. ཨཡཾ ཋཔནཱིཡོ པཉྷོ. ཨིཏི ཏེནཱཀཱརེན པཉྷེ སམྤཏྟེ ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི པཉྷབྱཱཀརཎཱནི པམཱཎཾ. ཨིམེསཾ ཝསེན སོ པཉྷོ བྱཱཀཱཏབྦོ.

སུཏྟཱདཱིསུ པན སུཏྟཾ ནཱམ ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ ཨཱརཱུལ༹ྷཱནི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི. སུཏྟཱནུལོམཾ ནཱམ ཨནུལོམཀཔྤིཡཾ. ཨཱཙརིཡཝཱདོ ནཱམ ཨཊྛཀཐཱ. ཨཏྟནོམཏི ནཱམ ནཡགྒཱཧེན ¶ ཨནུབུདྡྷིཡཱ ཨཏྟནོ པཊིབྷཱནཾ. ཏཏྠ སུཏྟཾ ཨཔྤཊིབཱཧིཡཾ, ཏཾ པཊིབཱཧནྟེན བུདྡྷོཝ པཊིབཱཧིཏོ ཧོཏི. ཨནུལོམཀཔྤིཡཾ ¶ པན སུཏྟེན སམེནྟམེཝ གཧེཏབྦཾ, ན ཨིཏརཾ. ཨཱཙརིཡཝཱདོཔི སུཏྟེན སམེནྟོཡེཝ གཧེཏབྦོ, ན ཨིཏརོ. ཨཏྟནོམཏི པན སབྦདུབྦལཱ, སཱཔི སུཏྟེན སམེནྟཱཡེཝ གཧེཏབྦཱ, ན ཨིཏརཱ. པཉྩསཏིཀཱ, སཏྟསཏིཀཱ, སཧསྶིཀཱཏི ཨིམཱ པན ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ. སུཏྟམྤི ཏཱསུ ཨཱགཏམེཝ པམཱཎཾ, ཨིཏརཾ གཱརཡ྄ཧསུཏྟཾ ན གཧེཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨོཏརནྟཱནིཔི ཧི པདབྱཉྫནཱནི ན ཙེཝ སུཏྟེ ཨོཏརནྟི, ན ཙ ཝིནཡེ སནྡིསྶནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཀམྨཱརཔུཏྟཙུནྡཝཏྠུཝཎྞནཱ

༡༨༩. ཀམྨཱརཔུཏྟསྶཱཏི སུཝཎྞཀཱརཔུཏྟསྶ. སོ ཀིར ཨཌྜྷོ མཧཱཀུཊུམྦིཀོ བྷགཝཏོ པཋམདསྶནེནེཝ སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨམྦཝནེ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ནིཡྻཱཏེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨམྦཝནེ’’ཏི.

སཱུཀརམདྡཝནྟི ནཱཏིཏརུཎསྶ ནཱཏིཛིཎྞསྶ ཨེཀཛེཊྛཀསཱུཀརསྶ པཝཏྟམཾསཾ. ཏཾ ཀིར མུདུ ཙེཝ སིནིདྡྷཉྩ ཧོཏི, ཏཾ པཊིཡཱདཱཔེཏྭཱ སཱདྷུཀཾ པཙཱཔེཏྭཱཏི ¶ ཨཏྠོ. ཨེཀེ བྷཎནྟི – ‘‘སཱུཀརམདྡཝནྟི པན མུདུཨོདནསྶ པཉྩགོརསཡཱུསཔཱཙནཝིདྷཱནསྶ ནཱམེཏཾ, ཡཐཱ གཝཔཱནཾ ནཱམ པཱཀནཱམ’’ནྟི. ཀེཙི བྷཎནྟི – ‘‘སཱུཀརམདྡཝཾ ནཱམ རསཱཡནཝིདྷི, ཏཾ པན རསཱཡནསཏྠེ ཨཱགཙྪཏི, ཏཾ ཙུནྡེན – ‘བྷགཝཏོ པརིནིབྦཱནཾ ན བྷཝེཡྻཱ’ཏི རསཱཡནཾ པཊིཡཏྟ’’ནྟི. ཏཏྠ པན དྭིསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརེསུ ཙཏཱུསུ མཧཱདཱིཔེསུ དེཝཏཱ ཨོཛཾ པཀྑིཔིཾསུ.

ནཱཧཾ ཏནྟི ཨིམཾ སཱིཧནཱདཾ ཀིམཏྠཾ ནདཏི? པརཱུཔཝཱདམོཙནཏྠཾ. ཨཏྟནཱ པརིབྷུཏྟཱཝསེསཾ ནེཝ བྷིཀྑཱུནཾ, ན མནུསྶཱནཾ དཱཏུཾ ཨདཱསི, ཨཱཝཱཊེ ནིཁཎཱཔེཏྭཱ ཝིནཱསེསཱིཏི ཧི ཝཏྟུཀཱམཱནཾ ཨིདཾ སུཏྭཱ ཝཙནོཀཱསོ ན བྷཝིསྶཏཱིཏི པརེསཾ ཨུཔཝཱདམོཙནཏྠཾ སཱིཧནཱདཾ ནདཏཱིཏི.

༡༩༠. བྷུཏྟསྶ ཙ སཱུཀརམདྡཝེནཱཏི བྷུཏྟསྶ ཨུདཔཱདི, ན པན བྷུཏྟཔཙྩཡཱ. ཡདི ཧི ཨབྷུཏྟསྶ ཨུཔྤཛྫིསྶཐ, ཨཏིཁརོ བྷཝིསྶཏི. སིནིདྡྷབྷོཛནཾ བྷུཏྟཏྟཱ པནསྶ ཏནུཝེདནཱ ཨཧོསི. ཏེནེཝ པདསཱ གནྟུཾ ཨསཀྑི. ཝིརེཙམཱནོཏི ཨབྷིཎྷཾ པཝཏྟལོཧིཏཝིརེཙནོཝ སམཱནོ ¶ . ཨཝོཙཱཏི ཨཏྟནཱ པཏྠིཏཊྛཱནེ པརིནིབྦཱནཏྠཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཨིམཱ པན དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ཋཔིཏགཱཐཱཡོཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པཱནཱིཡཱཧརཎཝཎྞནཱ

༡༩༡. ཨིངྒྷཱཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨཙྪོདཀཱཏི ¶ པསནྣོདཀཱ. སཱཏོདཀཱཏི མདྷུརོདཀཱ. སཱིཏོདཀཱཏི ཏནུསཱིཏལསལིལཱ. སེཏཀཱཏི ནིཀྐདྡམཱ. སུཔྤཏིཏྠཱཏི སུནྡརཏིཏྠཱ.

པུཀྐུསམལླཔུཏྟཝཏྠུཝཎྞནཱ

༡༩༢. པུཀྐུསོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. མལླཔུཏྟོཏི མལླརཱཛཔུཏྟོ. མལླཱ ཀིར ཝཱརེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟི. ཡཱཝ ནེསཾ ཝཱརོ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏཱཝ ཝཎིཛྫཾ ཀརོནྟི. ཨཡམྤི ཝཎིཛྫམེཝ ཀརོནྟོ པཉྩ སཀཊསཏཱནི ཡོཛཱཔེཏྭཱ དྷུརཝཱཏེ ཝཱཡནྟེ པུརཏོ གཙྪཏི, པཙྪཱ ཝཱཏེ ཝཱཡནྟེ སཏྠཝཱཧཾ པུརཏོ པེསེཏྭཱ སཡཾ པཙྪཱ གཙྪཏི. ཏདཱ པན པཙྪཱ ཝཱཏོ ཝཱཡི, ཏསྨཱ ཨེས པུརཏོ སཏྠཝཱཧཾ པེསེཏྭཱ སབྦརཏནཡཱནེ ¶ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀུསིནཱརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘པཱཝཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཀུསིནཱརཱཡ པཱཝཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨཱལཱ༹རོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. དཱིགྷཔིངྒལོ ཀིརེསོ, ཏེནསྶ ཨཱལཱ༹རོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཀཱལཱམོཏི གོཏྟཾ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡོ ནཱམ. ནེཝ དཀྑཏཱིཏི ན ཨདྡས. ཡཏྲསདྡཡུཏྟཏྟཱ པནེཏཾ ཨནཱགཏཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨེཝརཱུཔཉྷི ཨཱིདིསེསུ ཋཱནེསུ སདྡལཀྑཎཾ.

༡༩༣. ནིཙྪརནྟཱིསཱུཏི ཝིཙརནྟཱིསུ. ཨསནིཡཱ ཕལནྟིཡཱཏི ནཝཝིདྷཱཡ ཨསནིཡཱ བྷིཛྫམཱནཱཡ ཝིཡ མཧཱརཝཾ རཝནྟིཡཱ. ནཝཝིདྷཱ ཧི ཨསནིཡོ – ཨསཉྙཱ, ཝིཙཀྐཱ, སཏེརཱ, གགྒརཱ, ཀཔིསཱིསཱ, མཙྪཝིལོལིཀཱ, ཀུཀྐུཊཀཱ, དཎྜམཎིཀཱ, སུཀྑཱསནཱིཏི. ཏཏྠ ཨསཉྙཱ ཨསཉྙཾ ཀརོཏི. ཝིཙཀྐཱ ཨེཀཾ ཙཀྐཾ ཀརོཏི. སཏེརཱ སཏེརསདིསཱ ཧུཏྭཱ པཏཏི. གགྒརཱ གགྒརཱཡམཱནཱ པཏཏི. ཀཔིསཱིསཱ བྷམུཀཾ ཨུཀྑིཔེནྟོ མཀྐཊོ ཝིཡ ཧོཏི. མཙྪཝིལོལིཀཱ ཝིལོལིཏམཙྪོ ཝིཡ ཧོཏི. ཀུཀྐུཊཀཱ ཀུཀྐུཊསདིསཱ ཧུཏྭཱ པཏཏི. དཎྜམཎིཀཱ ནངྒལསདིསཱ ཧུཏྭཱ པཏཏི. སུཀྑཱསནཱི པཏིཏཊྛཱནཾ སམུགྒྷཱཊེཏི.

དེཝེ ¶ ཝསྶནྟེཏི སུཀྑགཛྫིཏཾ གཛྫིཏྭཱ ཨནྟརནྟརཱ ཝསྶནྟེ. ཨཱཏུམཱཡནྟི ཨཱཏུམཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧརཱམི. བྷུསཱགཱརེཏི ཁལསཱལཱཡཾ. ཨེཏྠེསོཏི ཨེཏསྨིཾ ཀཱརཎེ ཨེསོ མཧཱཛནཀཱཡོ སནྣིཔཏིཏོ. ཀྭ ཨཧོསཱིཏི ཀུཧིཾ ཨཧོསི. སོ ཏཾ བྷནྟེཏི སོ ཏྭཾ བྷནྟེ.

༡༩༤. སིངྒཱིཝཎྞནྟི སིངྒཱིསུཝཎྞཝཎྞཾ. ཡུགམཊྛནྟི ¶ མཊྛཡུགཾ, སཎྷསཱཊཀཡུགལ༹ནྟི ཨཏྠོ. དྷཱརཎཱིཡནྟི ཨནྟརནྟརཱ མཡཱ དྷཱརེཏབྦཾ, པརིདཧིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཏཾ ཀིར སོ ཏཐཱརཱུཔེ ཚཎདིཝསེཡེཝ དྷཱརེཏྭཱ སེསཀཱལེ ནིཀྑིཔཏི. ཨེཝཾ ཨུཏྟམཾ མངྒལཝཏྠཡུགཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི མཡི ཨནུཀམྤཾ པཊིཙྩ. ཨཙྪཱདེཧཱིཏི ཨུཔཙཱརཝཙནམེཏཾ – ཨེཀཾ མཡ྄ཧཾ དེཧི, ཨེཀཾ ཨཱནནྡསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན ཐེརོ ཏཾ གཎྷཱིཏི? ཨཱམ གཎྷི. ཀསྨཱ? མཏྠཀཔྤཏྟཀིཙྩཏྟཱ. ཀིཉྩཱཔི ཧེས ཨེཝརཱུཔཾ ལཱབྷཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ པཊིཔནྣོ. ཏཾ པནསྶ ཨུཔཊྛཱཀཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨགྒཧེསི. ཡེ ཙཱཔི ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘‘ཨནཱརཱདྷཀོ མཉྙེ ཨཱནནྡོ ¶ པཉྩཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ཨུཔཊྛཧནྟེན ན ཀིཉྩི བྷགཝཏོ སནྟིཀཱ ཏེན ལདྡྷཔུབྦ’’ནྟི. ཏེསཾ ཝཙནོཀཱསཙྪེདནཏྠམྤི ཨགྒཧེསི. ཨཔི ཙ ཛཱནཱཏི བྷགཝཱ – ‘‘ཨཱནནྡོ གཧེཏྭཱཔི ཨཏྟནཱ ན དྷཱརེསྶཏི, མཡ྄ཧཾཡེཝ པཱུཛཾ ཀརིསྶཏི. མལླཔུཏྟེན པན ཨཱནནྡཾ པཱུཛེནྟེན སངྒྷོཔི པཱུཛིཏོ བྷཝིསྶཏི, ཨེཝམསྶ མཧཱཔུཉྙརཱསི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཐེརསྶ ཨེཀཾ དཱཔེསི. ཐེརོཔི ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཨགྒཧེསཱིཏི. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི ཝཏྠཱནུམོདནཀཐཱཡ.

༡༩༥. བྷགཝཏོ ཀཱཡཾ ཨུཔནཱམིཏནྟི ནིཝཱསནཔཱརུཔནཝསེན ཨལླཱིཡཱཔིཏཾ. བྷགཝཱཔི ཏཏོ ཨེཀཾ ནིཝཱསེསི, ཨེཀཾ པཱརུཔི. ཧཏཙྩིཀཾ ཝིཡཱཏི ཡཐཱ ཧཏཙྩིཀོ ཨངྒཱརོ ཨནྟནྟེནེཝ ཛོཏཏི, བཧི པནསྶ པབྷཱ ནཏྠི, ཨེཝཾ བཧི པཊིཙྪནྣཔྤབྷཾ ཧུཏྭཱ ཁཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིམེསུ ཁོ, ཨཱནནྡ, དྭཱིསུཔི ཀཱལེསཱུཏི ཀསྨཱ ཨིམེསུ དྭཱིསུ ཀཱལེསུ ཨེཝཾ ཧོཏི? ཨཱཧཱརཝིསེསེན ཙེཝ བལཝསོམནསྶེན ཙ. ཨེཏེསུ ཧི དྭཱིསུ ཀཱལེསུ སཀལཙཀྐཝཱལེ༹ དེཝཏཱ ཨཱཧཱརེ ཨོཛཾ པཀྑིཔནྟི, ཏཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ཀུཙྪིཾ པཝིསིཏྭཱ པསནྣརཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེཏི. ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནརཱུཔསྶ པསནྣཏྟཱ མནཙྪཊྛཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙནྟི. སམྦོདྷིདིཝསེ ཙསྶ – ‘‘ཨནེཀཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶསཉྩིཏོ ཝཏ མེ ཀིལེསརཱསི ཨཛྫ པཧཱིནོ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟསྶ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི, ཙིཏྟེ པསནྣེ ལོཧིཏཾ པསཱིདཏི, ལོཧིཏེ པསནྣེ མནཙྪཊྛཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙནྟི. པརིནིབྦཱནདིཝསེཔི – ‘‘ཨཛྫ, དཱནཱཧཾ, ཨནེཀེཧི ¶ བུདྡྷསཏསཧསྶེཧི པཝིཊྛཾ ཨམཏམཧཱནིབྦཱནཾ ནཱམ ནགརཾ པཝིསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟསྶ ¶ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི, ཙིཏྟེ པསནྣེ ལོཧིཏཾ པསཱིདཏི, ལོཧིཏེ པསནྣེ མནཙྪཊྛཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙནྟི. ཨིཏི ཨཱཧཱརཝིསེསེན ཙེཝ བལཝསོམནསྶེན ཙ ཨིམེསུ དྭཱིསུ ཀཱལེསུ ཨེཝཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨུཔཝཏྟནེཏི པཱཙཱིནཏོ ནིཝཏྟནསཱལཝནེ. ཨནྟརེན ཡམཀསཱལཱནནྟི ཡམཀསཱལརུཀྑཱནཾ མཛ྄ཛྷེ.

སིངྒཱིཝཎྞནྟི གཱཐཱ སངྒཱིཏིཀཱལེ ཋཔིཏཱ.

༡༩༦. ནྷཏྭཱ ¶ ཙ པིཝིཏྭཱ ཙཱཏི ཨེཏྠ ཏདཱ ཀིར བྷགཝཏི ནཧཱཡནྟེ ཨནྟོནདིཡཾ མཙྪཀཙྪཔཱ ཙ ཨུབྷཏོཏཱིརེསུ ཝནསཎྜོ ཙ སབྦཾ སུཝཎྞཝཎྞམེཝ ཧོཏི. ཨམྦཝནནྟི ཏསྶཱཡེཝ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཨམྦཝནཾ. ཨཱཡསྨནྟཾ ཙུནྡཀནྟི ཏསྨིཾ ཀིར ཁཎེ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཨུདཀསཱཊཀཾ པཱིལེ༹ནྟོ ཨོཧཱིཡི, ཙུནྡཏྠེརོ སམཱིཔེ ཨཧོསི. ཏཾ བྷགཝཱ ཨཱམནྟེསི.

གནྟྭཱན བུདྡྷོ ནདིཀཾ ཀཀུདྷནྟི ཨིམཱཔི གཱཐཱ སངྒཱིཏིཀཱལེཡེཝ ཋཔིཏཱ. ཏཏྠ པཝཏྟཱ བྷགཝཱ ཨིདྷ དྷམྨེཏི བྷགཝཱ ཨིདྷ སཱསནེ དྷམྨེ པཝཏྟཱ, ཙཏུརཱསཱིཏི དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནི པཝཏྟཱནཱིཏི ཨཏྠོ. པམུཁེ ནིསཱིདཱིཏི སཏྠུ པུརཏོཝ ནིསཱིདི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཐེརོ ཨནུཔྤཏྟོ. ཨེཝཾ ཨནུཔྤཏྟཾ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི.

༡༩༧. ཨལཱབྷཱཏི ཡེ ཨཉྙེསཾ དཱནཱནིསཾསསངྑཱཏཱ ལཱབྷཱ ཧོནྟི, ཏེ ཨལཱབྷཱ. དུལླདྡྷནྟི པུཉྙཝིསེསེན ལདྡྷམྤི མནུསྶཏྟཾ དུལླདྡྷཾ. ཡསྶ ཏེཏི ཡསྶ ཏཝ. ཨུཏྟཎྜུལཾ ཝཱ ཨཏིཀིལིནྣཾ ཝཱ ཀོ ཛཱནཱཏི, ཀཱིདིསམྤི པཙྪིམཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཏཐཱགཏོ པརིནིབྦུཏོ, ཨདྡྷཱ ཏེ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ དིནྣཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི. ལཱབྷཱཏི དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀདཱནཱནིསཾསསངྑཱཏཱ ལཱབྷཱ. སུལདྡྷནྟི ཏུཡ྄ཧཾ མནུསྶཏྟཾ སུལདྡྷཾ. སམསམཕལཱཏི སབྦཱཀཱརེན སམཱནཕལཱ.

ནནུ ཙ ཡཾ སུཛཱཏཱཡ དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཏཐཱགཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, སོ སརཱགསདོསསམོཧཀཱལེ པརིབྷུཏྟོ, ཨཡཾ པན ཙུནྡེན དིནྣོ ཝཱིཏརཱགཝཱིཏདོསཝཱིཏམོཧཀཱལེ པརིབྷུཏྟོ, ཀསྨཱ ཨེཏེ སམཕལཱཏི? པརིནིབྦཱནསམཏཱཡ ཙ སམཱཔཏྟིསམཏཱཡ ཙ ཨནུསྶརཎསམཏཱཡ ཙ. བྷགཝཱ ¶ ཧི སུཛཱཏཱཡ དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སཨུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦུཏོ, ཙུནྡེན དིནྣཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦུཏོཏི ཨེཝཾ པརིནིབྦཱནསམཏཱཡཔི སམཕལཱ. ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷནདིཝསེ ཙ ཙཏུཝཱིསཏིཀོཊིསཏསཧསྶསངྑྱཱ ¶ སམཱཔཏྟིཡོ སམཱཔཛྫི, པརིནིབྦཱནདིཝསེཔི སབྦཱ ཏཱ སམཱཔཛྫཱིཏི ཨེཝཾ སམཱཔཏྟིསམཏཱཡཔི སམཕལཱ. སུཛཱཏཱ ཙ ཨཔརབྷཱགེ ཨསྶོསི – ‘‘ན ཀིརེསཱ རུཀྑདེཝཏཱ, བོདྷིསཏྟོ ཀིརེས, ཏཾ ཀིར པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ¶ , སཏྟསཏྟཱཧཾ ཀིརསྶ ཏེན ཡཱཔནཾ ཨཧོསཱི’’ཏི. ཏསྶཱ ཨིདཾ སུཏྭཱ – ‘‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ’’ཏི ཨནུསྶརནྟིཡཱ བལཝཔཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུདཔཱདི. ཙུནྡསྶཱཔི ཨཔརབྷཱགེ – ‘‘ཨཝསཱནཔིཎྜཔཱཏོ ཀིར མཡཱ དིནྣོ, དྷམྨསཱིསཾ ཀིར མེ གཧིཏཾ, མཡ྄ཧཾ ཀིར པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སཏྠཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦུཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ’’ཏི ཨནུསྶརཏོ བལཝསོམནསྶཾ ཨུདཔཱདཱིཏི ཨེཝཾ ཨནུསྶརཎསམཏཱཡཔི སམཕལཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཡསསཾཝཏྟནིཀནྟི པརིཝཱརསཾཝཏྟནིཀཾ. ཨཱདྷིཔཏེཡྻསཾཝཏྟནིཀནྟི ཛེཊྛཀབྷཱཝསཾཝཏྟནིཀཾ.

སཾཡམཏོཏི སཱིལསཾཡམེན སཾཡམནྟསྶ, སཾཝརེ ཋིཏསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཝེརཾ ན ཙཱིཡཏཱིཏི པཉྩཝིདྷཾ ཝེརཾ ན ཝཌྜྷཏི. ཀུསལོ ཙ ཛཧཱཏི པཱཔཀནྟི ཀུསལོ པན ཉཱཎསམྤནྣོ ཨརིཡམགྒེན ཨནཝསེསཾ པཱཔཀཾ ལཱམཀཾ ཨཀུསལཾ ཛཧཱཏི. རཱགདོསམོཧཀྑཡཱ ས ནིབྦུཏོཏི སོ ཨིམཾ པཱཔཀཾ ཛཧིཏྭཱ རཱགཱདཱིནཾ ཁཡཱ ཀིལེསནིབྦཱནེན ནིབྦུཏོཏི. ཨིཏི ཙུནྡསྶ ཙ དཀྑིཎཾ, ཨཏྟནོ ཙ དཀྑིཎེཡྻསམྤཏྟིཾ སམྤསྶམཱནོ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི.

ཙཏུཏྠབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཡམཀསཱལཱཝཎྞནཱ

༡༩༨. མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིནྟི ཨིདྷ བྷིཀྑཱུནཾ གཎནཔརིཙྪེདོ ནཏྠི. ཝེལུ༹ཝགཱམེ ཝེདནཱཝིཀྑམྦྷནཏོ པཊྛཱཡ ཧི – ‘‘ན ཙིརེན བྷགཝཱ པརིནིབྦཱཡིསྶཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཏཏོ ཏཏོ ཨཱགཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀབྷིཀྑུཔི པཀྐནྟོ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ གཎནཝཱིཏིཝཏྟོ སངྒྷོ ཨཧོསི. ཨུཔཝཏྟནཾ མལླཱནཾ སཱལཝནནྟི ཡཐེཝ ཧི ཀལམྦནདཱིཏཱིརཏོ རཱཛམཱཏུཝིཧཱརདྭཱརེན ཐཱུཔཱརཱམཾ གནྟབྦཾ ¶ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཧིརཉྙཝཏིཡཱ པཱརིམཏཱིརཏོ སཱལཝནུཡྻཱནཾ, ཡཐཱ ཨནུརཱདྷཔུརསྶ ཐཱུཔཱརཱམོ, ཨེཝཾ ཏཾ ཀུསིནཱརཱཡཾ ཧོཏི. ཡཐཱ ཐཱུཔཱརཱམཏོ དཀྑིཎདྭཱརེན ནགརཾ པཝིསནམགྒོ པཱཙཱིནམུཁོ ¶ གནྟྭཱ ཨུཏྟརེན ནིཝཏྟོ, ཨེཝཾ ཨུཡྻཱནཏོ སཱལཝནཾ པཱཙཱིནམུཁཾ གནྟྭཱ ཨུཏྟརེན ནིཝཏྟཾ. ཏསྨཱ ཏཾ – ‘‘ཨུཔཝཏྟན’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཨནྟརེན ཡམཀསཱལཱནཾ ¶ ཨུཏྟརསཱིསཀནྟི ཏསྶ ཀིར མཉྩཀསྶ ཨེཀཱ སཱལཔནྟི སཱིསབྷཱགེ ཧོཏི, ཨེཀཱ པཱདབྷཱགེ. ཏཏྲཱཔི ཨེཀོ ཏརུཎསཱལོ སཱིསབྷཱགསྶ ཨཱསནྣོ ཧོཏི, ཨེཀོ པཱདབྷཱགསྶ. ཨཔི ཙ ཡམཀསཱལཱ ནཱམ མཱུལཁནྡྷཝིཊཔཔཏྟེཧི ཨཉྙམཉྙཾ སཾསིབྦིཏྭཱ ཋིཏསཱལཱཏི ཝུཏྟཾ. མཉྩཀཾ པཉྙཔེཧཱིཏི ཏསྨིཾ ཀིར ཨུཡྻཱནེ རཱཛཀུལསྶ སཡནམཉྩོ ཨཏྠི, ཏཾ སནྡྷཱཡ པཉྙཔེཧཱིཏི ཨཱཧ. ཐེརོཔི ཏཾཡེཝ པཉྙཔེཏྭཱ ཨདཱསི.

ཀིལནྟོསྨི, ཨཱནནྡ, ནིཔཛྫིསྶཱམཱིཏི ཏཐཱགཏསྶ ཧི –

‘‘གོཙརི ཀལཱ༹པོ གངྒེཡྻོ, པིངྒལོ པབྦཏེཡྻཀོ;

ཧེམཝཏོ ཙ ཏམྦོ ཙ, མནྡཱཀིནི ཨུཔོསཐོ;

ཚདྡནྟོཡེཝ དསམོ, ཨེཏེ ནཱགཱནམུཏྟམཱ’’ཏི. –

ཨེཏྠ ཡཾ དསནྣཾ གོཙརིསངྑཱཏཱནཾ པཀཏིཧཏྠཱིནཾ བལཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཀལཱ༹པསྶཱཏི. ཨེཝཾ དསགུཎཝཌྜྷིཏཱཡ གཎནཱཡ པཀཏིཧཏྠཱིནཾ ཀོཊིསཧསྶབལཔྤམཱཎཾ བལཾ, ཏཾ སབྦམྤི ཙུནྡསྶ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཙངྒཝཱརེ པཀྑིཏྟཨུདཀཾ ཝིཡ པརིཀྑཡཾ གཏཾ. པཱཝཱནགརཏོ ཏཱིཎི གཱཝུཏཱནི ཀུསིནཱརཱནགརཾ, ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ པཉྩཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ ནིསཱིདིཏྭཱ མཧཏཱ ཨུསྶཱཧེན ཨཱགཙྪནྟོཔི སཱུརིཡསྶ ཨཏྠངྒམིཏཝེལཱཡཾ སཉྫྷཱསམཡེ བྷགཝཱ སཱལཝནཾ པཝིཊྛོ. ཨེཝཾ རོགོ སབྦཾ ཨཱརོགྱཾ མདྡནྟོ ཨཱགཙྪཏི. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ཝིཡ སབྦལོཀསྶ སཾཝེགཀརཾ ཝཱཙཾ བྷཱསནྟོ – ‘‘ཀིལནྟོསྨི, ཨཱནནྡ, ནིཔཛྫིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨེཝཾ མཧནྟེན ཨུསྶཱཧེན ཨིདྷཱགཏོ, ཀིཾ ཨཉྙཏྠ ན སཀྐཱ པརིནིབྦཱཡིཏུནྟི? པརིནིབྦཱཡིཏུཾ ནཱམ ན ཀཏྠཙི ན སཀྐཱ, ཏཱིཧི པན ཀཱརཎེཧི ཨིདྷཱགཏོ, ཨིདཉྷི བྷགཝཱ ཨེཝཾ པསྶཏི – ‘‘མཡི ཨཉྙཏྠ པརིནིབྦཱཡནྟེ མཧཱསུདསྶནསུཏྟསྶ ཨཏྠུཔྤཏྟི ན བྷཝིསྶཏི, ཀུསིནཱརཱཡཾ ¶ པན པརིནིབྦཱཡནྟེ ཡམཧཾ དེཝལོཀེ ཨནུབྷཝིཏབྦཾ སམྤཏྟིཾ མནུསྶལོཀེཡེཝ ཨནུབྷཝིཾ, ཏཾ དྭཱིཧི བྷཱཎཝཱརེཧི མཎྜེཏྭཱ དེསེསྶཱམི, ཏཾ མེ སུཏྭཱ བཧཱུ ཛནཱ ཀུསལཾ ཀཱཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟཱི’’ཏི.

ཨཔརམྤི ¶ པསྶཏི – ‘‘མཾ ཨཉྙཏྠ པརིནིབྦཱཡནྟཾ སུབྷདྡོ ན པསྶིསྶཏི, སོ ཙ བུདྡྷཝེནེཡྻོ ¶ , ན སཱཝཀཝེནེཡྻོ; ན ཏཾ སཱཝཀཱ ཝིནེཏུཾ སཀྐོནྟི. ཀུསིནཱརཱཡཾ པརིནིབྦཱཡནྟཾ པན མཾ སོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཏི, པཉྷཱཝིསྶཛྫནཔརིཡོསཱནེ ཙ སརཎེསུ པཏིཊྛཱཡ མམ སནྟིཀེ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ མཡི དྷརམཱནེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པཙྪིམསཱཝཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ཨཔརམྤི པསྶཏི – ‘‘མཡི ཨཉྙཏྠ པརིནིབྦཱཡནྟེ དྷཱཏུབྷཱཛནཱིཡེ མཧཱཀལཧོ བྷཝིསྶཏི, ལོཧིཏཾ ནདཱི ཝིཡ སནྡིསྶཏི. ཀུསིནཱརཱཡཾ པརིནིབྦུཏེ དོཎབྲཱཧྨཎོ ཏཾ ཝིཝཱདཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ དྷཱཏུཡོ ཝིབྷཛིསྶཏཱི’’ཏི. ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ མཧནྟེན ཨུསྶཱཧེན ཨིདྷཱགཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

སཱིཧསེཡྻནྟི ཨེཏྠ ཀཱམབྷོགཱིསེཡྻཱ, པེཏསེཡྻཱ, སཱིཧསེཡྻཱ, ཏཐཱགཏསེཡྻཱཏི ཙཏསྶོ སེཡྻཱ.

ཏཏྠ – ‘‘ཡེབྷུཡྻེན, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམབྷོགཱི སཏྟཱ ཝཱམེན པསྶེན སེནྟཱི’’ཏི ཨཡཾ ཀཱམབྷོགཱིསེཡྻཱ. ཏེསུ ཧི ཡེབྷུཡྻེན དཀྑིཎེན པསྶེན སཡནྟཱ ནཱམ ནཏྠི.

‘‘ཡེབྷུཡྻེན, བྷིཀྑཝེ, པེཏཱ ཨུཏྟཱནཱ སེནྟཱི’’ཏི ཨཡཾ པེཏསེཡྻཱ. ཨཔྤམཾསལོཧིཏཏྟཱ ཧི པེཏཱ ཨཊྛིསངྒྷཱཊཛཊིཏཱ ཨེཀེན པསྶེན སཡིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨུཏྟཱནཱཝ སེནྟི.

‘‘སཱིཧོ, བྷིཀྑཝེ, མིགརཱཛཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི…པེ… ཨཏྟམནོ ཧོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༦) ཨཡཾ སཱིཧསེཡྻཱ. ཏེཛུསྶདཏྟཱ ཧི སཱིཧོ མིགརཱཛཱ དྭེ པུརིམཔཱདེ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ, པཙྪིམཔཱདེ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ ནངྒུཊྛཾ ཨནྟརསཏྠིམྷི པཀྑིཔིཏྭཱ པུརིམཔཱདཔཙྪིམཔཱདནངྒུཊྛཱནཾ ཋིཏོཀཱསཾ སལླཀྑེཏྭཱ དྭིནྣཾ པུརིམཔཱདཱནཾ མཏྠཀེ སཱིསཾ ཋཔེཏྭཱ སཡཏི. དིཝསཾ སཡིཏྭཱཔི པབུཛ྄ཛྷམཱནོ ན ཨུཏྲསནྟོ པབུཛ྄ཛྷཏི, སཱིསཾ པན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པུརིམཔཱདཱདཱིནཾ ཋིཏོཀཱསཾ སལླཀྑེཏི. སཙེ ཀིཉྩི ཋཱནཾ ཝིཛཧིཏྭཱ ཋིཏཾ ཧོཏི – ‘‘ན ཡིདཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཛཱཏིཡཱ སཱུརབྷཱཝསྶ ཙ ཨནུརཱུཔ’’ནྟི ཨནཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཡཏི, ན གོཙརཱཡ པཀྐམཏི. ཨཝིཛཧིཏྭཱ ཋིཏེ པན ¶ – ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཛཱཏིཡཱ ཙ སཱུརབྷཱཝསྶ ཙ ཨནུརཱུཔམིད’’ནྟི ཧཊྛཏུཊྛོ ཨུཊྛཱཡ སཱིཧཝིཛམྦྷིཏཾ ¶ ཝིཛམྦྷིཏྭཱ ཀེསརབྷཱརཾ ཝིདྷུནིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐམཏི.

‘‘ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསེཡྻཱ ¶ པན ཏཐཱགཏསྶ སེཡྻཱཏི ཝུཙྩཏི’’ (ཨ. ནི. ༤.༢༤༦). ཏཱསུ ཨིདྷ སཱིཧསེཡྻཱ ཨཱགཏཱ. ཨཡཉྷི ཏེཛུསྶདཨིརིཡཱཔཐཏྟཱ ཨུཏྟམསེཡྻཱ ནཱམ.

པཱདེ པཱདནྟི དཀྑིཎཔཱདེ ཝཱམཔཱདཾ. ཨཙྩཱདྷཱཡཱཏི ཨཏིཨཱདྷཱཡ, ཨཱིསཀཾ ཨཏིཀྐམྨ ཋཔེཏྭཱ. གོཔྥཀེན ཧི གོཔྥཀེ, ཛཱཎུནཱ ཝཱ ཛཱཎུམྷི སངྒྷཊྚིཡམཱནེ ཨབྷིཎྷཾ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ན ཧོཏི, སེཡྻཱ ཨཕཱསུཀཱ ཧོཏི. ཡཐཱ པན ན སངྒྷཊྚེཏི, ཨེཝཾ ཨཏིཀྐམྨ ཋཔིཏེ ཝེདནཱ ནུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, སེཡྻཱ ཕཱསུ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ནིཔཛྫི. ཨནུཊྛཱནསེཡྻཾ ཨུཔགཏཏྟཱ པནེཏྠ – ‘‘ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱ’’ཏི ན ཝུཏྟཾ. ཀཱཡཝསེན ཙེཏྠ ཨནུཊྛཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ, ནིདྡཱཝསེན པན ཏཾ རཏྟིཾ བྷགཝཏོ བྷཝངྒསྶ ཨོཀཱསོཡེཝ ནཱཧོསི. པཋམཡཱམསྨིཉྷི མལླཱནཾ དྷམྨདེསནཱ ཨཧོསི, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ སུབྷདྡསྶ པཙྪིམཡཱམེ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨོཝདི, བལཝཔཙྩཱུསེ པརིནིབྦཱཡི.

སབྦཕཱལིཕུལླཱཏི སབྦེ སམནྟཏོ པུཔྥིཏཱ མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨགྒཱ ཨེཀཙྪནྣཱ ཨཧེསུཾ, ན ཀེཝལཉྩ ཡམཀསཱལཱཡེཝ, སབྦེཔི རུཀྑཱ སབྦཔཱལིཕུལླཱཝ ཨཧེསུཾ. ན ཀེཝལཉྷི ཏསྨིཾཡེཝ ཨུཡྻཱནེ, སཀལཉྷིཔི དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ པུཔྥཱུཔགཱ པུཔྥཾ གཎྷིཾསུ, ཕལཱུཔགཱ ཕལཾ གཎྷིཾསུ, སབྦརུཀྑཱནཾ ཁནྡྷེསུ ཁནྡྷཔདུམཱནི, སཱཁཱསུ སཱཁཱཔདུམཱནི, ཝལླཱིསུ ཝལླིཔདུམཱནི, ཨཱཀཱསེསུ ཨཱཀཱསཔདུམཱནི པཐཝཱིཏལཾ བྷིནྡིཏྭཱ དཎྜཔདུམཱནི པུཔྥིཾསུ. སབྦོ མཧཱསམུདྡོ པཉྩཝཎྞཔདུམསཉྪནྣོ ཨཧོསི. ཏིཡོཛནསཧསྶཝིཏྠཏོ ཧིམཝཱ གྷནབདྡྷམོརཔིཉྪཀལཱཔོ ཝིཡ, ནིརནྟརཾ མཱལཱདཱམགཝཙྪིཀོ ཝིཡ, སུཊྛུ པཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཱབདྡྷཔུཔྥཝཊཾསཀོ ཝིཡ, སུཔཱུརིཏཾ པུཔྥཙངྐོཊཀཾ ཝིཡ ཙ ཨཏིརམཎཱིཡོ ཨཧོསི.

ཏེ ཏཐཱགཏསྶ སརཱིརཾ ཨོཀིརནྟཱིཏི ཏེ ཡམཀསཱལཱ བྷུམྨདེཝཏཱཧི སཉྩལིཏཁནྡྷསཱཁཝིཊཔཱ ཏཐཱགཏསྶ སརཱིརཾ ཨཝཀིརནྟི, སརཱིརསྶ ཨུཔརི པུཔྥཱནི ཝིཀིརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཛ྄ཛྷོཀིརནྟཱིཏི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟཱ ཝིཡ ཀིརནྟི. ཨབྷིཔྤཀིརནྟཱིཏི ཨབྷིཎྷཾ པུནཔྤུནཾ པཀིརནྟིཡེཝ. དིབྦཱནཱིཏི ¶ དེཝལོཀེ ནནྡཔོཀྑརཎཱིསམྦྷཝཱནི, ཏཱནི ཧོནྟི ¶ སུཝཎྞཝཎྞཱནི པཎྞཙྪཏྟཔྤམཱཎཔཏྟཱནི, མཧཱཏུམྦམཏྟཾ རེཎུཾ གཎྷནྟི. ན ཀེཝལཉྩ མནྡཱརཝཔུཔྥཱནེཝ, ཨཉྙཱནིཔི པན དིབྦཱནི པཱརིཙྪཏྟཀཀོཝིལཱ༹རཔུཔྥཱདཱིནི སུཝཎྞཙངྐོཊཀཱནི པཱུརེཏྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡམྤི ཏིདསཔུརེཔི བྲཧྨལོཀེཔི ཋིཏཱཧི དེཝཏཱཧི པཝིཊྛཱནི, ཨནྟལིཀྑཱ པཏནྟི. ཏཐཱགཏསྶ སརཱིརནྟི ཨནྟརཱ ཨཝིཀིཎྞཱནེཝ ཨཱགནྟྭཱ པཏྟཀིཉྫཀྑརེཎུཙུཎྞེཧི ཏཐཱགཏསྶ སརཱིརམེཝ ཨོཀིརནྟི.

དིབྦཱནིཔི ¶ ཙནྡནཙུཎྞཱནཱིཏི དེཝཏཱནཾ ཨུཔཀཔྤནཙནྡནཙུཎྞཱནི. ན ཀེཝལཉྩ དེཝཏཱནཾཡེཝ, ནཱགསུཔཎྞམནུསྶཱནམྤི ཨུཔཀཔྤནཙནྡནཙུཎྞཱནི. ན ཀེཝལཉྩ ཙནྡནཙུཎྞཱནེཝ, ཀཱལཱ༹ནུསཱརིཀལོཧིཏཙནྡནཱདིསབྦདིབྦགནྡྷཛཱལཙུཎྞཱནི, ཧརིཏཱལཨཉྫནསུཝཎྞརཛཏཙུཎྞཱནི སབྦདིབྦགནྡྷཝཱསཝིཀཏིཡོ སུཝཎྞརཛཏཱདིསམུགྒེ པཱུརེཏྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཨཱདཱིསུ ཋིཏཱཧི དེཝཏཱཧི པཝིཊྛཱནི ཨནྟརཱ ཨཝིཔྤཀིརིཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶེཝ སརཱིརཾ ཨོཀིརནྟི.

དིབྦཱནིཔི ཏཱུརིཡཱནཱིཏི དེཝཏཱནཾ ཨུཔཀཔྤནཏཱུརིཡཱནི. ན ཀེཝལཉྩ ཏཱནིཡེཝ, སབྦཱནིཔི ཏནྟིབདྡྷཙམྨཔརིཡོནདྡྷགྷནསུསིརབྷེདཱནི དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹སུ དེཝནཱགསུཔཎྞམནུསྶཱནཾ ཏཱུརིཡཱནི ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨནྟལིཀྑེ ཝཛྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

དིབྦཱནིཔི སངྒཱིཏཱནཱིཏི ཝརུཎཝཱརཎདེཝཏཱ ཀིར ནཱམེཏཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ དེཝཏཱ – ‘‘མཧཱཔུརིསོ མནུསྶཔཐེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘པཊིསནྡྷིགྒཧཎདིཝསེ ནཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱ’’ཏི མཱལཾ གནྠེཏུམཱརབྷིཾསུ. ཏཱ གནྠམཱནཱཝ – ‘‘མཧཱཔུརིསོ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཀསྶ གནྠཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘ན ཏཱཝ ནིཊྛཱཏི, ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནདིཝསེ གཎྷིཏྭཱ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. པུནཔི ‘‘ནིཀྑནྟོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘མཧཱབྷིནིཀྑམནདིཝསེ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨེཀཱུནཏིཾསཝསྶཱནི གྷརེ ཝསིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑནྟོ’’ཏིཔི སུཏྭཱ ‘‘ཨབྷིསམྦོདྷིདིཝསེ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ཚབྦསྶཱནི པདྷཱནཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏིཔི སུཏྭཱ ‘‘དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནདིཝསེ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘སཏྟསཏྟཱཧཱནི བོདྷིམཎྜེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ¶ ཨིསིཔཏནཾ གནྟྭཱ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟིཏ’’ནྟིཔི སུཏྭཱ ‘‘ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡདིཝསེ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཛྫ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརཱི’’ཏིཔི ¶ སུཏྭཱ ‘‘དེཝོརོཧཎདིཝསེ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཛྫ དེཝོརོཧཎཾ ཀརཱི’’ཏིཔི སུཏྭཱ ‘‘ཨཱཡུསངྑཱརོསྶཛྫནེ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཛྫ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛཱི’’ཏིཔི སུཏྭཱ ‘‘ན ཏཱཝ ནིཊྛཱཏི, པརིནིབྦཱནདིཝསེ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཛྫ བྷགཝཱ ཡམཀསཱལཱནམནྟརེ དཀྑིཎེན པསྶེན སཏོ སམྤཛཱནོ སཱིཧསེཡྻཾ ཨུཔགཏོ བལཝཔཙྩཱུསསམཡེ པརིནིབྦཱཡིསྶཏི. ཏུམྷེ ཀསྶ གནྠཐཱ’’ཏི སུཏྭཱ པན – ‘‘ཀིནྣཱམེཏཾ, ‘ཨཛྫེཝ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ཨཛྫེཝ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམི, ཨཛྫེཝ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམི, ཨཛྫེཝ བུདྡྷོ ཨཧོསི, ཨཛྫེཝ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟཡི, ཨཛྫེཝ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཨཀཱསི, ཨཛྫེཝ དེཝལོཀཱ ཨོཏིཎྞོ, ཨཛྫེཝ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛི, ཨཛྫེཝ ཀིར པརིནིབྦཱཡིསྶཏཱི’ཏི. ནནུ ནཱམ དུཏིཡདིཝསེ ཡཱགུཔཱནཀཱལམཏྟམྤི ཋཱཏབྦཾ ཨསྶ. དས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ བུདྡྷཏྟཾ པཏྟསྶ ནཱམ ཨནནུཙྪཝིཀམེཏ’’ནྟི ཨཔརིནིཊྛིཏཱཝ མཱལཱཡོ གཧེཏྭཱ ཨཱགམྨ ཨནྟོ ཙཀྐཝཱལེ༹ ¶ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷམཱནཱ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ལམྦིཏྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཱཝ ཨཱདྷཱཝནྟིཡོ ཧཏྠེན ཧཏྠཾ གཱིཝཱཡ གཱིཝཾ གཧེཏྭཱ ཏཱིཎི རཏནཱནི ཨཱརབྦྷ དྭཏྟིཾས མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི ཚབྦཎྞརསྨིཡོ དས པཱརམིཡོ ཨཌྜྷཚཊྛཱནི ཛཱཏཀསཏཱནི ཙུདྡས བུདྡྷཉཱཎཱནི ཨཱརབྦྷ གཱཡིཏྭཱ ཏསྶ ཏསྶ ཨཝསཱནེ ‘‘མཧཱཡསོ, མཧཱཡསོ’’ཏི ཝདནྟི. ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ – ‘‘དིབྦཱནིཔི སངྒཱིཏཱནི ཨནྟལིཀྑེ ཝཏྟནྟི ཏཐཱགཏསྶ པཱུཛཱཡཱ’’ཏི.

༡༩༩. བྷགཝཱ པན ཡམཀསཱལཱནཾ ཨནྟརཱ དཀྑིཎེན པསྶེན ནིཔནྣོཡེཝ པཐཝཱིཏལཏོ ཡཱཝ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཱ, ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཏོ ཙ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ སནྣིཔཏིཏཱཡ པརིསཱཡ མཧནྟཾ ཨུསྶཱཧཾ དིསྭཱ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ ཨཱརོཙེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ…པེ… ཏཐཱགཏསྶ པཱུཛཱཡཱ’’ཏི. ཨེཝཾ མཧཱསཀྐཱརཾ དསྶེཏྭཱ ཏེནཱཔི ཨཏྟནོ ཨསཀྐཏབྷཱཝམེཝ དསྶནྟོ ན ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏྟཱཝཏཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཱནནྡ, མཡཱ དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལེ ནིཔནྣེན ཨཊྛ དྷམྨེ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཀརོནྟེན ¶ ན མཱལཱགནྡྷཏཱུརིཡསངྒཱིཏཱནཾ ཨཏྠཱཡ ཨབྷིནཱིཧཱརོ ཀཏོ, ན ཨེཏདཏྠཱཡ པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ. ཏསྨཱ ན ཁོ ཨཧཾ ཨེཏཱཡ པཱུཛཱཡ པཱུཛིཏོ ནཱམ ཧོམཱི’’ཏི.

ཀསྨཱ ¶ པན བྷགཝཱ ཨཉྙཏྠ ཨེཀཾ ཨུམཱཔུཔྥམཏྟམྤི གཧེཏྭཱ བུདྡྷགུཎེ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ཀཏཱཡ པཱུཛཱཡ བུདྡྷཉཱཎེནཱཔི ཨཔརིཙྪིནྣཾ ཝིཔཱཀཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཨིདྷ ཨེཝཾ མཧནྟཾ པཱུཛཾ པཊིཀྑིཔཏཱིཏི? པརིསཱནུགྒཧེན ཙེཝ སཱསནསྶ ཙ ཙིརཊྛིཏིཀཱམཏཱཡ. སཙེ ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ན པཊིཀྑིཔེཡྻ, ཨནཱགཏེ སཱིལསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ སཱིལཾ ན པརིཔཱུརེསྶནྟི, སམཱདྷིསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ སམཱདྷིཾ ན པརིཔཱུརེསྶནྟི, ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱགཏཊྛཱནེ ཝིཔསྶནཱགབྦྷཾ ན གཱཧཱཔེསྶནྟི. ཨུཔཊྛཱཀེ སམཱདཔེཏྭཱ པཱུཛཾཡེཝ ཀཱརེནྟཱ ཝིཧརིསྶནྟི. ཨཱམིསཔཱུཛཱ ཙ ནཱམེསཱ སཱསནཾ ཨེཀདིཝསམྤི ཨེཀཡཱགུཔཱནཀཱལམཏྟམྤི སནྡྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི. མཧཱཝིཧཱརསདིསཉྷི ཝིཧཱརསཧསྶཾ མཧཱཙེཏིཡསདིསཉྩ ཙེཏིཡསཧསྶམྤི སཱསནཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཡེན ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏསྶེཝ ཧོཏི. སམྨཱཔཊིཔཏྟི པན ཏཐཱགཏསྶ ཨནུཙྪཝིཀཱ པཱུཛཱ. སཱ ཧི ཏེན པཏྠིཏཱ ཙེཝ, སཀྐོཏི སཱསནཉྩ སནྡྷཱརེཏུཾ, ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེནྟོ ཡོ ཁོ ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོཏི ནཝཝིདྷསྶ ལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ ཨནུདྷམྨཾ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ ¶ . སཱཡེཝ པན པཊིཔདཱ ཨནུཙྪཝིཀཏྟཱ ‘‘སཱམཱིཙཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾ སཱམཱིཙིཾ པཊིཔནྣོཏི སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ. ཏམེཝ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱསངྑཱཏཾ ཨནུདྷམྨཾ ཙརཏི པཱུརེཏཱིཏི ཨནུདྷམྨཙཱརཱི.

པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱཏི ཙ སཱིལཾ ཨཱཙཱརཔཉྙཏྟི དྷུཏངྒསམཱདཱནཾ ཡཱཝ གོཏྲབྷུཏོ སམྨཱཔཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ ཚསུ ཨགཱརཝེསུ པཏིཊྛཱཡ པཉྙཏྟིཾ ཨཏིཀྐམཏི, ཨནེསནཱཡ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, ཨཡཾ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ. ཡོ པན སབྦཾ ཨཏྟནོ པཉྙཏྟཾ སིཀྑཱཔདཾ ཛིནཝེལཾ ཛིནམརིཡཱདཾ ཛིནཀཱལ༹སུཏྟཾ ཨཎུམཏྟམྤི ན ཝཱིཏིཀྐམཏི, ཨཡཾ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ནཱམ. བྷིཀྑུནིཡཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡོ ཨུཔཱསཀོ པཉྩ ཝེརཱནི དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཏི ཨཔྤེཏི, ཨཡཾ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ. ཡོ པན ཏཱིསུ སརཎེསུ, པཉྩསུཔི སཱིལེསུ, དསསུ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི, མཱསསྶ ཨཊྛ ཨུཔོསཐེ ཀརོཏི, དཱནཾ དེཏི, གནྡྷཔཱུཛཾ མཱལཱཔཱུཛཾ ཀརོཏི, མཱཏརཾ པིཏརཾ ¶ ཨུཔཊྛཱཏི, དྷམྨིཀེ སམཎབྲཱཧྨཎེ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཡཾ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ནཱམ. ཨུཔཱསིཀཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

པརམཱཡ ¶ པཱུཛཱཡཱཏི ཨུཏྟམཱཡ པཱུཛཱཡ. ཨཡཉྷི ནིརཱམིསཔཱུཛཱ ནཱམ སཀྐོཏི མམ སཱསནཾ སནྡྷཱརེཏུཾ. ཡཱཝ ཧི ཨིམཱ ཙཏསྶོ པརིསཱ མཾ ཨིམཱཡ པཱུཛེསྶནྟི, ཏཱཝ མམ སཱསནཾ མཛ྄ཛྷེ ནབྷསྶ པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ ཝིརོཙིསྶཏཱིཏི དསྶེཏི.

ཨུཔཝཱཎཏྠེརཝཎྞནཱ

༢༠༠. ཨཔསཱརེསཱིཏི ཨཔནེསི. ཨཔེཧཱིཏི ཨཔགཙྪ. ཐེརོ ཨེཀཝཙནེནེཝ ཏཱལཝཎྚཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨུཔཊྛཱཀོཏིཨཱདི པཋམབོདྷིཡཾ ཨནིབདྡྷུཔཊྛཱཀབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཝཱཎོཏི ཨེཝཾ ཐེརེན ཝུཏྟེ ཨཱནནྡོ ཨུཔཝཱཎསྶ སདོསབྷཱཝཾ སལླཀྑེཏི, ‘ཧནྡསྶ ནིདྡོསབྷཱཝཾ ཀཐེསྶཱམཱི’ཏི བྷགཝཱ ཡེབྷུཡྻེན ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡེབྷུཡྻེནཱཏི ཨིདཾ ཨསཉྙསཏྟཱནཉྩེཝ ཨརཱུཔདེཝཏཱནཉྩ ཨོཧཱིནབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཔྥུཊོཏི ཨསམྥུཊྛོ ཨབྷརིཏོ ཝཱ. བྷགཝཏོ ཀིར ཨཱསནྣཔདེསེ ཝཱལགྒམཏྟེ ཨོཀཱསེ སུཁུམཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ དས དས མཧེསཀྑཱ དེཝཏཱ ཨཊྛཾསུ. ཏཱསཾ པརཏོ ཝཱིསཏི ཝཱིསཏི. ཏཱསཾ པརཏོ ཏིཾསཏི ཏིཾསཏི. ཏཱསཾ པརཏོ ཙཏྟཱལཱིསཾ ཙཏྟཱལཱིསཾ. ཏཱསཾ པརཏོ པཉྙཱསཾ པཉྙཱསཾ. ཏཱསཾ པརཏོ སཊྛི སཊྛི དེཝཏཱ ཨཊྛཾསུ. ཏཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཧཏྠེན ཝཱ པཱདེན ཝཱ ཝཏྠེན ཝཱ ན བྱཱབཱདྷེནྟི. ‘‘ཨཔེཧི མཾ, མཱ གྷཊྚེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཱཀཱརཾ ནཱམ ནཏྠི. ‘‘ཏཱ ¶ ཁོ པན དེཝཏཱཡོ དསཔི ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏིཔི ཧུཏྭཱ ཏིཾསམྤི ཧུཏྭཱ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཧུཏྭཱ པཉྙཱསམྤི ཧུཏྭཱ ཨཱརགྒཀོཊིནིཏུདནམཏྟེཔི ཏིཊྛནྟི, ན ཙ ཨཉྙམཉྙཾ བྱཱབཱདྷེནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༣༧) ཝུཏྟསདིསཱཝ ཨཧེསུཾ. ཨོཝཱརེནྟོཏི ཨཱཝཱརེནྟོ. ཐེརོ ཀིར པཀཏིཡཱཔི མཧཱསརཱིརོ ཧཏྠིཔོཏཀསདིསོ. སོ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨཏིམཧཱ ཝིཡ ཨཧོསི.

ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡཱཏི བྷགཝཏོ མུཁཾ དཊྛུཾ ཨལབྷམཱནཱ ཨེཝཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཡིཾསུ. ཀིཾ པན ཏཱ ཐེརཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷ པསྶིཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི? ཨཱམ, ན སཀྐོནྟི. དེཝཏཱ ཧི པུཐུཛྫནེ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷ པསྶིཏུཾ སཀྐོནྟི, ན ཁཱིཎཱསཝེ. ཐེརསྶ ཙ མཧེསཀྑཏཱཡ ¶ ཏེཛུསྶདཏཱཡ ཨུཔགནྟུམྤི ན སཀྐོནྟི. ཀསྨཱ ¶ པན ཐེརོཝ ཏེཛུསྶདོ, ན ཨཉྙེ ཨརཧནྟོཏི? ཡསྨཱ ཀསྶཔབུདྡྷསྶ ཙེཏིཡེ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ ཨཧོསི.

ཝིཔསྶིམྷི ཀིར སམྨཱསམྦུདྡྷེ པརིནིབྦུཏེ ཨེཀགྒྷནསུཝཎྞཀྑནྡྷསདིསསྶ དྷཱཏུསརཱིརསྶ ཨེཀམེཝ ཙེཏིཡཾ ཨཀཾསུ, དཱིགྷཱཡུཀབུདྡྷཱནཉྷི ཨེཀམེཝ ཙེཏིཡཾ ཧོཏི. ཏཾ མནུསྶཱ རཏནཱཡཱམཱཧི ཝིདཏྠིཝིཏྠཏཱཧི དྭངྒུལབཧལཱཧི སུཝཎྞིཊྛཀཱཧི ཧརིཏཱལེན ཙ མནོསིལཱཡ ཙ མཏྟིཀཱཀིཙྩཾ ཏིལཏེལེནེཝ ཨུདཀཀིཙྩཾ སཱདྷེཏྭཱ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཨུཊྛཔེསུཾ. ཏཏོ བྷུམྨཱ དེཝཏཱ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ, ཏཏོ ཨཱཀཱསཊྛཀདེཝཏཱ, ཏཏོ ཨུཎྷཝལཱཧཀདེཝཏཱ, ཏཏོ ཨབྦྷཝལཱཧཀདེཝཏཱ, ཏཏོ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ དེཝཏཱ, ཏཏོ ཏཱཝཏིཾསཱ དེཝཏཱ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཨུཊྛཔེསུནྟི ཨེཝཾ སཏྟཡོཛནིཀཾ ཙེཏིཡཾ ཨཧོསི. མནུསྶེསུ མཱལཱགནྡྷཝཏྠཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཏེསུ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ གཧེཏྭཱ ཏེསཾ པསྶནྟཱནཾཡེཝ ཙེཏིཡཾ པཱུཛེསི.

ཏདཱ ཨཡཾ ཐེརོ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལོ ཧུཏྭཱ ཨེཀཾ པཱིཏཀཾ ཝཏྠཾ ཨཱདཱཡ གཏོ. དེཝཏཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ ཝཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ པཱུཛེསི. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟོ ‘‘ཨཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨེཝརཱུཔསྶ བུདྡྷསྶ ཙེཏིཡེ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ ཧོམཱི’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ དེཝལོཀེ ཙ མནུསྶལོཀེ ཙ སཾསརནྟསྶེཝ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. ཏསྶཱཔི ཨེཀམེཝ དྷཱཏུསརཱིརཾ ཨཧོསི. ཏཾ གཧེཏྭཱ ཡོཛནིཀཾ ཙེཏིཡཾ ཀཱརེསུཾ. སོ ཏཏྠ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ སཱསནེ ཨནྟརཧིཏེ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཏཏོ ཙུཏོ མཧཱཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. ཨིཏི ཙེཏིཡེ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཱགཏཏྟཱ ཐེརོ ཏེཛུསྶདོཏི ཝེདིཏབྦོ.

དེཝཏཱ ¶ , ཨཱནནྡ, ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཨིཏི ཨཱནནྡ, དེཝཏཱ ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟི, ན མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶ ཨཉྙོ ཀོཙི དོསོ ཨཏྠཱིཏི དསྶེཏི.

༢༠༡. ཀཐཾབྷཱུཏཱ པན, བྷནྟེཏི ཀསྨཱ ཨཱཧ? བྷགཝཱ ཏུམྷེ – ‘‘དེཝཏཱ ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟཱི’’ཏི ཝདཐ, ཀཐཾ བྷཱུཏཱ པན ཏཱ ཏུམྷེ མནསི ཀརོཐ ¶ , ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ པརིནིབྦཱནཾ ཨདྷིཝཱསེནྟཱིཏི པུཙྪཏི. ཨཐ བྷགཝཱ – ‘‘ནཱཧཾ ཨདྷིཝཱསནཀཱརཎཾ ཝདཱམཱི’’ཏི ཏཱསཾ ཨནདྷིཝཱསནབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ སནྟཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ¶ ཨཱཀཱསེ པཐཝཱིསཉྙིནིཡོཏི ཨཱཀཱསེ པཐཝིཾ མཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ པཐཝཱིསཉྙིནིཡོ. ཀནྡནྟཱིཏི རོདནྟི. ཚིནྣཔཱཏཾ པཔཏནྟཱིཏི མཛ྄ཛྷེ ཚིནྣཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཡཏོ ཝཱ ཏཏོ ཝཱ པཔཏནྟི. ཨཱཝཊྚནྟཱིཏི ཨཱཝཊྚནྟིཡོ པཏིཏཊྛཱནམེཝ ཨཱགཙྪནྟི. ཝིཝཊྚནྟཱིཏི པཏིཏཊྛཱནཏོ པརབྷཱགཾ ཝཊྚམཱནཱ གཙྪནྟི. ཨཔིཙ དྭེ པཱདེ པསཱརེཏྭཱ སཀིཾ པུརཏོ སཀིཾ པཙྪཏོ སཀིཾ ཝཱམཏོ སཀིཾ དཀྑིཎཏོ སཾཔརིཝཏྟམཱནཱཔི – ‘‘ཨཱཝཊྚནྟི ཝིཝཊྚནྟཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི. སནྟཱནནྡ, དེཝཏཱ པཐཝིཡཾ པཐཝཱིསཉྙིནིཡོཏི པཀཏིཔཐཝཱི ཀིར དེཝཏཱ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏཏྠ ཧཏྠཀོ བྲཧྨཱ ཝིཡ དེཝཏཱ ཨོསཱིདནྟི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨོལཱ༹རིཀཾ ཧཏྠཀ, ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨབྷིནིམྨིནཱཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༢༨). ཏསྨཱ ཡཱ དེཝཏཱ པཐཝིཡཾ པཐཝིཾ མཱཔེསུཾ, ཏཱ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘པཐཝིཡཾ པཐཝཱིསཉྙིནིཡོ’’ཏི.

ཝཱིཏརཱགཱཏི པཧཱིནདོམནསྶཱ སིལཱཐམྦྷསདིསཱ ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝདེཝཏཱ.

ཙཏུསཾཝེཛནཱིཡཋཱནཝཎྞནཱ

༢༠༢. ཝསྶཾཝུཊྛཱཏི བུདྡྷཀཱལེ ཀིར དྭཱིསུ ཀཱལེསུ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏནྟི ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཀམྨཊྛཱནགྒཧཎཏྠཾ, ཝུཊྛཝསྶཱ ཙ གཧིཏཀམྨཊྛཱནཱནུཡོགེན ནིབྦཏྟིཏཝིསེསཱརོཙནཏྠཾ. ཡཐཱ ཙ བུདྡྷཀཱལེ, ཨེཝཾ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེཔི ཨཔཱརགངྒཱཡ བྷིཀྑཱུ ལོཧཔཱསཱདེ སནྣིཔཏིཾསུ, པཱརགངྒཱཡ བྷིཀྑཱུ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརེ. ཏེསུ ཨཔཱརགངྒཱཡ བྷིཀྑཱུ སངྐཱརཚཌྜཀསམྨཛྫནིཡོ གཧེཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱཝིཧཱརེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཙེཏིཡེ སུདྷཱཀམྨཾ ཀཏྭཱ – ‘‘ཝུཊྛཝསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ ལོཧཔཱསཱདེ སནྣིཔཏཐཱ’’ཏི ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཕཱསུཀཊྛཱནེསུ ཝསིཏྭཱ ཝུཊྛཝསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ ལོཧཔཱསཱདེ པཉྩནིཀཱཡམཎྜལེ, ཡེསཾ པཱལི༹ པགུཎཱ, ཏེ པཱལི༹ཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟི. ཡེསཾ ཨཊྛཀཐཱ པགུཎཱ, ཏེ ཨཊྛཀཐཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟི. ¶ ཡོ པཱལི༹ཾ ཝཱ ཨཊྛཀཐཾ ཝཱ ཝིརཱདྷེཏི ¶ , ཏཾ – ‘‘ཀསྶ སནྟིཀེ ཏཡཱ གཧིཏ’’ནྟི ཝིཙཱརེཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཏྭཱ གཱཧཱཔེནྟི. པཱརགངྒཱཝཱསིནོཔི ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརེ ཨེཝམེཝ ཀརོནྟི. ཨེཝཾ དྭཱིསུ ཀཱལེསུ སནྣིཔཏིཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཡེ པུརེ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གཏཱ ཝིསེསཱརོཙནཏྠཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཨེཝརཱུཔེ སནྡྷཱཡ ‘‘པུབྦེ བྷནྟེ ཝསྶཾཝུཊྛཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

མནོབྷཱཝནཱིཡེཏི མནསཱ བྷཱཝིཏེ སམྦྷཱཝིཏེ. ཡེ ཝཱ མནོ མནཾ བྷཱཝེནྟི ཝཌྜྷེནྟི རཱགརཛཱདཱིནི པཝཱཧེནྟི, ཨེཝརཱུཔེཏི ཨཏྠོ. ཐེརོ ¶ ཀིར ཝཏྟསམྤནྣོ མཧལླཀཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཐདྡྷོ ཧུཏྭཱ ན ནིསཱིདཏི, པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཧཏྠཏོ ཚཏྟཉྩ པཏྟཙཱིཝརཉྩ གཧེཏྭཱ པཱིཋཾ པཔྥོཊེཏྭཱ དེཏི, ཏཏྠ ནིསིནྣསྶ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ སེནཱསནཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ དེཏི. ནཝཀཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ན ནིསཱིདཏི, སམཱིཔེ ཋཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀརོཏི. སོ ཏཱཡ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཡཱ ཨཔརིཧཱནིཾ པཏྠཡམཱནོ ཨེཝམཱཧ.

ཨཐ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཱནནྡོ མནོབྷཱཝནཱིཡཱནཾ དསྶནཾ ན ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏི, ཧནྡསྶ, མནོབྷཱཝནཱིཡཱནཾ དསྶནཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམི, ཡཏྠ ཝསནྟོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨནཱཧིཎྜིཏྭཱཝ ལཙྪཏི མནོབྷཱཝནཱིཡེ བྷིཀྑཱུ དསྶནཱཡཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏྟཱརིམཱནཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སདྡྷསྶཱཏི བུདྡྷཱདཱིསུ པསནྣཙིཏྟསྶ ཝཏྟསམྤནྣསྶ, ཡསྶ པཱཏོ པཊྛཱཡ ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟཱདཱིནི སབྦཝཏྟཱནི ཀཏཱནེཝ པཉྙཱཡནྟི. དསྶནཱིཡཱནཱིཏི དསྶནཱརཧཱནི དསྶནཏྠཱཡ གནྟབྦཱནི. སཾཝེཛནཱིཡཱནཱིཏི སཾཝེགཛནཀཱནི. ཋཱནཱནཱིཏི ཀཱརཎཱནི, པདེསཋཱནཱནེཝ ཝཱ.

ཡེ ཧི ཀེཙཱིཏི ཨིདཾ ཙེཏིཡཙཱརིཀཱཡ སཏྠཀབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙེཏིཡཙཱརིཀཾ ཨཱཧིཎྜནྟཱཏི ཡེ ཙ ཏཱཝ ཏཏྠ ཏཏྠ ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫནྟཱ, ཨཱསནཱནི དྷོཝནྟཱ བོདྷིམྷི ཨུདཀཾ སིཉྩནྟཱ ཨཱཧིཎྜནྟི, ཏེསུ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི ཨསུཀཝིཧཱརེ ‘‘ཙེཏིཡཾ ཝནྡིསྶཱམཱ’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཨནྟརཱ ཀཱལངྐརོནྟཱཔི ཨནནྟརཱཡེན སགྒེ པཏིཊྛཧིསྶནྟི ཡེཝཱཏི དསྶེཏི.

ཨཱནནྡཔུཙྪཱཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༠༣. ཨདསྶནཾ ¶ ¶ , ཨཱནནྡཱཏི ཡདེཏཾ མཱཏུགཱམསྶ ཨདསྶནཾ, ཨཡམེཏྠ ཨུཏྟམཱ པཊིཔཏྟཱིཏི དསྶེཏི. དྭཱརཾ པིདཧིཏྭཱ སེནཱསནེ ནིསིནྣོ ཧི བྷིཀྑུ ཨཱགནྟྭཱ དྭཱརེ ཋིཏམྤི མཱཏུགཱམཾ ཡཱཝ ན པསྶཏི, ཏཱཝསྶ ཨེཀཾསེནེཝ ན ལོབྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཙིཏྟཾ ཙལཏི. དསྶནེ པན སཏིཡེཝ ཏདུབྷཡམྤི ཨསྶ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨདསྶནཾ ཨཱནནྡཱ’’ཏི. དསྶནེ བྷགཝཱ སཏི ཀཐནྟི བྷིཀྑཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔགཏཊྛཱནཱདཱིསུ དསྶནེ སཏི ཀཐཾ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི པུཙྪཏི. ཨཐ བྷགཝཱ ཡསྨཱ ཁགྒཾ གཧེཏྭཱ – ‘‘སཙེ མཡཱ སདྡྷིཾ ཨཱལཔསི, ཨེཏྠེཝ ཏེ སཱིསཾ པཱཏེསྶཱམཱི’’ཏི ཋིཏཔུརིསེན ཝཱ, ‘‘སཙེ མཡཱ སདྡྷིཾ ཨཱལཔསི, ཨེཏྠེཝ ཏེ མཾསཾ མུརུམུརཱཔེཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཋིཏཡཀྑིནིཡཱ ཝཱ ཨཱལཔིཏུཾ ཝརཾ. ཨེཀསྶེཝ ཧི ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཏཔྤཙྩཡཱ ཝིནཱསོ ཧོཏི, ན ཨཔཱཡེསུ ཨཔརིཙྪིནྣདུཀྑཱནུབྷཝནཾ. མཱཏུགཱམེན པན ཨཱལཱཔསལླཱཔེ སཏི ཝིསྶཱསོ ཧོཏི, ཝིསྶཱསེ སཏི ཨོཏཱརོ ཧོཏི, ཨོཏིཎྞཙིཏྟོ སཱིལབྱསནཾ པཏྭཱ ཨཔཱཡཔཱུརཀོ ཧོཏི; ཏསྨཱ ཨནཱལཱཔོཏི ཨཱཧ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘སལླཔེ ཨསིཧཏྠེན, པིསཱཙེནཱཔི སལླཔེ;

ཨཱསཱིཝིསམྤི ཨཱསཱིདེ, ཡེན དཊྛོ ན ཛཱིཝཏི;

ན ཏྭེཝ ཨེཀོ ཨེཀཱཡ, མཱཏུགཱམེན སལླཔེ’’ཏི. (ཨ. ནི. ༥.༥༥);

ཨཱལཔནྟེན པནཱཏི སཙེ མཱཏུགཱམོ དིཝསཾ ཝཱ པུཙྪཏི, སཱིལཾ ཝཱ ཡཱཙཏི, དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཀཱམོ ཧོཏི, པཉྷཾ ཝཱ པུཙྪཏི, ཏཐཱརཱུཔཾ ཝཱ པནསྶ པབྦཛིཏེཧི ཀཏྟབྦཀམྨཾ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ ཨནཱལཔནྟཾ ‘‘མཱུགོ ཨཡཾ, བདྷིརོ ཨཡཾ, བྷུཏྭཱཝ བདྡྷམུཁོ ནིསཱིདཏཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏསྨཱ ཨཝསྶཾ ཨཱལཔིཏབྦཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨཱལཔནྟེན པན ཀཐཾ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི པུཙྪཏི. ཨཐ བྷགཝཱ – ‘‘ཨེཐ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, མཱཏུམཏྟཱིསུ མཱཏུཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཐ, བྷགིནིམཏྟཱིསུ བྷགིནིཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཐ, དྷཱིཏུམཏྟཱིསུ དྷཱིཏུཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཐཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༡༢༧) ཨིམཾ ཨོཝཱདཾ སནྡྷཱཡ སཏི, ཨཱནནྡ, ཨུཔཊྛཔེཏབྦཱཏི ཨཱཧ.

༢༠༤. ཨབྱཱཝཊཱཏི ཨཏནྟིབདྡྷཱ ནིརུསྶུཀྐཱ ཧོཐ. སཱརཏྠེ གྷཊཐཱཏི ཨུཏྟམཏྠེ ཨརཧཏྟེ གྷཊེཐ. ཨནུཡུཉྫཐཱཏི ཏདདྷིགམཱཡ ཨནུཡོགཾ ¶ ཀརོཐ. ཨཔྤམཏྟཱཏི ཏཏྠ ཨཝིཔྤམུཊྛསཏཱི. ཝཱིརིཡཱཏཱཔཡོགེན ཨཱཏཱཔིནོ. ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ནིརཔེཀྑཏཱཡ པཧིཏཏྟཱ པེསིཏཙིཏྟཱ ཝིཧརཐ.

༢༠༥. ཀཐཾ ¶ པན, བྷནྟེཏི ཏེཧི ཁཏྟིཡཔཎྜིཏཱདཱིཧི ཀཐཾ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ཨདྡྷཱ མཾ ཏེ པཊིཔུཙྪིསྶནྟི – ‘‘ཀཐཾ, བྷནྟེ, ཨཱནནྡ ཏཐཱགཏསྶ སརཱིརེ པཊིཔཛྫིཏབྦ’’ནྟི; ‘‘ཏེསཱཧཾ ཀཐཾ པཊིཝཙནཾ དེམཱི’’ཏི པུཙྪཏི. ཨཧཏེན ཝཏྠེནཱཏི ནཝེན ཀཱསིཀཝཏྠེན. ཝིཧཏེན ཀཔྤཱསེནཱཏི སུཔོཐིཏེན ཀཔྤཱསེན. ཀཱསིཀཝཏྠཉྷི སུཁུམཏྟཱ ཏེལཾ ན གཎྷཱཏི, ཀཔྤཱསོ པན གཎྷཱཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཝིཧཏེན ཀཔྤཱསེནཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཡསཱཡཱཏི སོཝཎྞཱཡ. སོཝཎྞཉྷི ཨིདྷ ‘‘ཨཡས’’ནྟི ཨདྷིཔྤེཏཾ.

ཐཱུཔཱརཧཔུགྒལཝཎྞནཱ

༢༠༦. རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱིཏི ཨེཏྠ ཀསྨཱ བྷགཝཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསིཏྭཱ ཀཱལངྐཏསྶ རཉྙོ ཐཱུཔཱརཧཏཾ ཨནུཛཱནཱཏི, ན སཱིལཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ བྷིཀྑུསྶཱཏི? ཨནཙྪརིཡཏྟཱ. པུཐུཛྫནབྷིཀྑཱུནཉྷི ¶ ཐཱུཔེ ཨནུཉྙཱཡམཱནེ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ ཏཱཝ ཐཱུཔཱནཾ ཨོཀཱསོ ན བྷཝེཡྻ, ཏཐཱ ཨཉྙེསུ ཋཱནེསུ. ཏསྨཱ ‘‘ཨནཙྪརིཡཱ ཏེ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ནཱནུཛཱནཱཏི. རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཨེཀོཝ ནིབྦཏྟཏི, ཏེནསྶ ཐཱུཔོ ཨཙྪརིཡོ ཧོཏི. པུཐུཛྫནསཱིལཝཏོ པན པརིནིབྦུཏབྷིཀྑུནོ ཝིཡ མཧནྟམྤི སཀྐཱརཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨཱནནྡཨཙྪརིཡདྷམྨཝཎྞནཱ

༢༠༧. ཝིཧཱརནྟི ཨིདྷ མཎྜལམཱལོ ཝིཧཱརོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏཾ པཝིསིཏྭཱ. ཀཔིསཱིསནྟི དྭཱརབཱཧཀོཊིཡཾ ཋིཏཾ ཨགྒལ༹རུཀྑཾ. རོདམཱནོ ཨཊྛཱསཱིཏི སོ ཀིརཱཡསྨཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཏྠཱརཱ མམ སཾཝེགཛནཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཀཐིཏཾ, ཙེཏིཡཙཱརིཀཱཡ སཱཏྠཀབྷཱཝོ ཀཐིཏོ, མཱཏུགཱམེ པཊིཔཛྫིཏབྦཔཉྷོ ཝིསྶཛྫིཏོ, ཨཏྟནོ སརཱིརེ པཊིཔཏྟི ཨཀྑཱཏཱ, ཙཏྟཱརོ ཐཱུཔཱརཧཱ ཀཐིཏཱ, དྷུཝཾ ཨཛྫ བྷགཝཱ པརིནིབྦཱཡིསྶཏཱི’’ཏི, ཏསྶེཝཾ ཙིནྟཡཏོ བལཝདོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ རོདནཾ ནཱམ ཨཕཱསུཀཾ, ཨེཀམནྟཾ གནྟྭཱ ¶ སོཀཾ ཏནུཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི, སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘རོདམཱནོ ཨཊྛཱསཱི’’ཏི.

ཨཧཉྩ ཝཏམྷཱིཏི ཨཧཉྩ ཝཏ ཨམྷི, ཨཧཾ ཝཏམྷཱིཏིཔི པཱཋོ. ཡོ མམ ཨནུཀམྤཀོཏི ཡོ མཾ ཨནུཀམྤཏི ཨནུསཱསཏི, སྭེ དཱནི པཊྛཱཡ ཀསྶ མུཁདྷོཝནཾ དསྶཱམི, ཀསྶ པཱདེ དྷོཝིསྶཱམི, ཀསྶ སེནཱསནཾ པཊིཛགྒིསྶཱམི, ཀསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརིསྶཱམཱིཏི བཧུཾ ཝིལཔི. ཨཱམནྟེསཱིཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨནྟརེ ཐེརཾ ཨདིསྭཱ ཨཱམནྟེསི.

མེཏྟེན ¶ ཀཱཡཀམྨེནཱཏི མེཏྟཙིཏྟཝསེན པཝཏྟིཏེན མུཁདྷོཝནདཱནཱདིཀཱཡཀམྨེན. ཧིཏེནཱཏི ཧིཏཝུདྡྷིཡཱ ཀཏེན. སུཁེནཱཏི སུཁསོམནསྶེནེཝ ཀཏེན, ན དུཀྑིནཱ དུམྨནེན ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨདྭཡེནཱཏི དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཨཀཏེན. ཡཐཱ ཧི ཨེཀོ སམྨུཁཱཝ ཀརོཏི ན པརམྨུཁཱ, ཨེཀོ པརམྨུཁཱཝ ཀརོཏི ན སམྨུཁཱ ཨེཝཾ ཝིབྷཱགཾ ཨཀཏྭཱ ཀཏེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཔྤམཱཎེནཱཏི པམཱཎཝིརཧིཏེན. ཙཀྐཝཱལ༹མྤི ཧི ཨཏིསམྦཱདྷཾ, བྷཝགྒམྤི ཨཏིནཱིཙཾ, ཏཡཱ ཀཏཾ ཀཱཡཀམྨམེཝ ¶ བཧུནྟི དསྶེཏི.

མེཏྟེན ཝཙཱིཀམྨེནཱཏི མེཏྟཙིཏྟཝསེན པཝཏྟིཏེན མུཁདྷོཝནཀཱལཱརོཙནཱདིནཱ ཝཙཱིཀམྨེན. ཨཔི ཙ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱ – ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཙནམྤི མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨམེཝ. མེཏྟེན མནོཀམྨེནཱཏི ཀཱལསྶེཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ ཝིཝིཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ – ‘‘སཏྠཱ ཨརོགོ ཧོཏུ, ཨབྱཱཔཛྫོ སུཁཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟིཏེན མནོཀམྨེན. ཀཏཔུཉྙོསཱིཏི ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོསཱིཏི དསྶེཏི. ཀཏཔུཉྙོསཱིཏི ཙ ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝིསྶཏྠོ མཱ པམཱདམཱཔཛྫི, ཨཐ ཁོ པདྷཱནམནུཡུཉྫ. ཨེཝཉྷི ཨནུཡུཏྟོ ཁིཔྤཾ ཧོཧིསི ཨནཱསཝོ, དྷམྨསངྒཱིཏིཀཱལེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶསི. ན ཧི མཱདིསསྶ ཀཏཔཱརིཙརིཡཱ ནིཔྥལཱ ནཱམ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི.

༢༠༨. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཧཱཔཐཝིཾ པཏྠརནྟོ ཝིཡ ཨཱཀཱསཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཝིཡ ཙཀྐཝཱལ༹གིརིཾ ཨོསཱརེནྟོ ཝིཡ སིནེརུཾ ཨུཀྑིཔེནྟོ ཝིཡ མཧཱཛམྦུཾ ཁནྡྷེ གཧེཏྭཱ ཙཱལེནྟོ ཝིཡ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ གུཎཀཐཾ ཨཱརབྷནྟོ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི. ཏཏྠ ‘‘ཡེཔི ¶ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧཱི’’ཏི ཀསྨཱ ན ཝུཏྟཾ? ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ནཏྠིཏཱཡ. ཨེཏེནེཝ ཙེཏཾ ཝེདིཏབྦཾ – ‘‘ཡཐཱ ཙཀྐཝཱལ༹ནྟརེཔི ཨཉྙོ བུདྡྷོ ནཏྠཱི’’ཏི. པཎྜིཏོཏི བྱཏྟོ. མེདྷཱཝཱིཏི ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱདཱིསུ ཀུསལོ.

༢༠༩. བྷིཀྑུཔརིསཱ ཨཱནནྡཾ དསྶནཱཡཱཏི ཡེ བྷགཝནྟཾ པསྶིཏུཀཱམཱ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམནྟི, ཡེ ཙ ‘‘ཨཱཡསྨཱ ཀིརཱནནྡོ སམནྟཔཱསཱདིཀོ ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ བཧུསྶུཏོ སངྒྷསོབྷནོ’’ཏི ཐེརསྶ གུཎེ སུཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེ སནྡྷཱཡ ‘‘བྷིཀྑུཔརིསཱ ཨཱནནྡཾ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཏྟམནཱཏི སཝནེན ནོ དསྶནཾ སམེཏཱིཏི སཀམནཱ ཏུཊྛཙིཏྟཱ. དྷམྨནྟི ‘‘ཀཙྩི, ཨཱཝུསོ, ཁམནཱིཡཾ, ཀཙྩི ཡཱཔནཱིཡཾ, ཀཙྩི ཡོནིསོ མནསིཀཱརེན ཀམྨཾ ཀརོཐ, ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཝཏྟཾ པཱུརེཐཱ’’ཏི ཨེཝརཱུཔཾ པཊིསནྠཱརདྷམྨཾ. ཏཏྠ བྷིཀྑུནཱིསུ – ‘‘ཀཙྩི, བྷགིནིཡོ, ཨཊྛ གརུདྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཐཱ’’ཏི ཨིདམྤི ནཱནཱཀརཎཾ ཧོཏི. ཨུཔཱསཀེསུ ཨཱགཏེསུ ‘‘ཨུཔཱསཀ, ན ཏེ ཀཙྩི སཱིསཾ ཝཱ ཨངྒཾ ཝཱ ¶ རུཛྫཏི, ཨརོགཱ ཏེ པུཏྟབྷཱཏརོ’’ཏི ན ཨེཝཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀརོཏི. ཨེཝཾ པན ཀརོཏི – ‘‘ཀཐཾ ཨུཔཱསཀཱ ཏཱིཎི སརཎཱནི པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑཐ, མཱསསྶ ཨཊྛ ¶ ཨུཔོསཐེ ཀརོཐ, མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨུཔཊྛཱནཝཏྟཾ པཱུརེཐ, དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎེ པཊིཛགྒཐཱ’’ཏི. ཨུཔཱསིཀཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིདཱནི ཨཱནནྡཏྠེརསྶ ཙཀྐཝཏྟིནཱ སདྡྷིཾ ཨུཔམཾ ཀརོནྟོ ཙཏྟཱརོམེ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཁཏྟིཡཱཏི ཨབྷིསིཏྟཱ ཙ ཨནབྷིསིཏྟཱ ཙ ཁཏྟིཡཛཱཏིཀཱ. ཏེ ཀིར – ‘‘རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ནཱམ ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ པཱསཱདིཀོ ཨཱཀཱསེན ཝིཙརནྟོ རཛྫཾ ཨནུསཱསཏི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ’’ཏི ཏསྶ གུཎཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘སཝནེན དསྶནམྤི སམ’’ནྟི ཨཏྟམནཱ ཧོནྟི. བྷཱསཏཱིཏི ཀཐེནྟོ – ‘‘ཀཐཾ, ཏཱཏཱ, རཱཛདྷམྨཾ པཱུརེཐ, པཝེཎིཾ རཀྑཐཱ’’ཏི པཊིསནྠཱརཾ ཀརོཏི. བྲཱཧྨཎེསུ པན – ‘‘ཀཐཾ ཨཱཙརིཡཱ མནྟེ ཝཱཙེཐ, ཀཐཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ མནྟེ གཎྷནྟི, དཀྑིཎཾ ཝཱ ཝཏྠཱནི ཝཱ ཀཔིལཾ ཝཱ ཨལཏྠཱ’’ཏི པཊིསནྠཱརཾ ཀརོཏི. གཧཔཏཱིསུ – ‘‘ཀཐཾ ཏཱཏཱ, ན ཝོ རཱཛཀུལཏོ དཎྜེན ཝཱ བལིནཱ ཝཱ པཱིལཱ༹ ཨཏྠི, སམྨཱ ¶ དེཝོ དྷཱརཾ ཨནུཔཝེཙྪཏི, སསྶཱནི སམྤཛྫནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀརོཏི. སམཎེསུ – ‘‘ཀཐཾ, བྷནྟེ, པབྦཛིཏཔརིཀྑཱརཱ སུལབྷཱ, སམཎདྷམྨེ ན པམཛྫཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀརོཏི.

མཧཱསུདསྶནསུཏྟདེསནཱཝཎྞནཱ

༢༡༠. ཁུདྡཀནགརཀེཏི ནགརཔཏིརཱུཔཀེ སམྦཱདྷེ ཁུདྡཀནགརཀེ. ཨུཛྫངྒལནགརཀེཏི ཝིསམནགརཀེ. སཱཁཱནགརཀེཏི ཡཐཱ རུཀྑཱནཾ སཱཁཱ ནཱམ ཁུདྡཀཱ ཧོནྟི, ཨེཝམེཝ ཨཉྙེསཾ མཧཱནགརཱནཾ སཱཁཱསདིསེ ཁུདྡཀནགརཀེ. ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱཏི ཁཏྟིཡམཧཱསཱརཔྤཏྟཱ མཧཱཁཏྟིཡཱ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཏེསུ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱ ནཱམ ཡེསཾ ཀོཊིསཏམྤི ཀོཊིསཧསྶམྤི དྷནཾ ནིཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཾ, དིཝསཔརིབྦཡོ ཨེཀཾ ཀཧཱཔཎསཀཊཾ ནིགཙྪཏི, སཱཡཾ དྭེ པཝིསནྟི. བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ ནཱམ ཡེསཾ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ ནིཧིཏཾ ཧོཏི, དིཝསཔརིབྦཡོ ཨེཀོ ཀཧཱཔཎཀུམྦྷོ ནིགཙྪཏི, སཱཡཾ ཨེཀསཀཊཾ པཝིསཏི. གཧཔཏིམཧཱསཱལཱ ནཱམ ཡེསཾ ཙཏྟཱལཱིསཀོཊིདྷནཾ ནིཧིཏཾ ཧོཏི, དིཝསཔརིབྦཡོ པཉྩ ཀཧཱཔཎམྦཎཱནི ནིགཙྪནྟི, སཱཡཾ ཀུམྦྷོ པཝིསཏི.

མཱ ¶ ཧེཝཾ, ཨཱནནྡ, ཨཝཙཱཏི ཨཱནནྡ, མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, ན ཨིམཾ ‘‘ཁུདྡཀནགར’’ནྟི ¶ ཝཏྟབྦཾ. ཨཧཉྷི ཨིམསྶེཝ ནགརསྶ སམྤཏྟིཾ ཀཐེཏུཾ – ‘‘ཨནེཀཝཱརཾ ཏིཊྛཾ ནིསཱིདཾ མཧནྟེན ཨུསྶཱཧེན, མཧནྟེན པརཀྐམེན ཨིདྷཱགཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ བྷཱུཏཔུབྦནྟིཨཱདིམཱཧ. སུབྷིཀྑཱཏི ཁཛྫབྷོཛྫསམྤནྣཱ. ཧཏྠིསདྡེནཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཧཏྠིམྷི སདྡཾ ཀརོནྟེ ཙཏུརཱསཱིཏིཧཏྠིསཧསྶཱནི སདྡཾ ཀརོནྟི, ཨིཏི ཧཏྠིསདྡེན ཨཝིཝིཏྟཱ, ཧོཏི, ཏཐཱ ཨསྶསདྡེན. པུཉྙཝནྟོ པནེཏྠ སཏྟཱ ཙཏུསིནྡྷཝཡུཏྟེཧི རཐེཧི ཨཉྙམཉྙཾ ཨནུབནྡྷམཱནཱ ཨནྟརཝཱིཐཱིསུ ཝིཙརནྟི, ཨིཏི རཐསདྡེན ཨཝིཝིཏྟཱ ཧོཏི. ནིཙྩཾ པཡོཛིཏཱནེཝ པནེཏྠ བྷེརིཨཱདཱིནི ཏཱུརིཡཱནི, ཨིཏི བྷེརིསདྡཱདཱིཧིཔི ཨཝིཝིཏྟཱ ཧོཏི. ཏཏྠ སམྨསདྡོཏི ཀཾསཏཱལ༹སདྡོ. པཱཎིཏཱལ༹སདྡོཏི པཱཎིནཱ ཙཏུརསྶཨམྦཎཏཱལ༹སདྡོ. ཀུཊབྷེརིསདྡོཏིཔི ཝདནྟི.

ཨསྣཱཐ ¶ པིཝཐ ཁཱདཐཱཏི ཨསྣཱཐ པིཝཐ ཁཱདཐ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ, བྷུཉྫཐ བྷོཏི ཨིམིནཱ དསམེན སདྡེན ཨཝིཝིཏྟཱ ཧོཏི ཨནུཔཙྪིནྣསདྡཱ. ཡཐཱ པན ཨཉྙེསུ ནགརེསུ ‘‘ཀཙཝརཾ ཚཌྜེཐ, ཀུདཱལཾ གཎྷཐ, པཙྪིཾ གཎྷཐ, པཝཱསཾ གམིསྶཱམ, ཏཎྜུལཔུཊཾ གཎྷཐ, བྷཏྟཔུཊཾ གཎྷཐ, ཕལཀཱཝུདྷཱདཱིནི སཛྫཱནི ཀརོཐཱ’’ཏི ཨེཝརཱུཔཱ སདྡཱ ཧོནྟི, ན ཡིདྷ ཨེཝཾ ཨཧོསཱིཏི དསྶེཏི.

‘‘དསམེན སདྡེནཱ’’ཏི ཙ ཝཏྭཱ ‘‘ཀུསཱཝཏཱི, ཨཱནནྡ, རཱཛདྷཱནཱི སཏྟཧི པཱཀཱརེཧི པརིཀྑིཏྟཱ ཨཧོསཱི’’ཏི སབྦཾ མཧཱསུདསྶནསུཏྟཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ གཙྪ ཏྭཾ ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨབྷིཀྐམཐཱཏི ཨབྷིམུཁཱ ཀམཐ, ཨཱགཙྪཐཱཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན ཏེ བྷགཝཏོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནནྟཱིཏི? ཛཱནནྟི. བུདྡྷཱནཾ གཏགཏཊྛཱནཾ ནཱམ མཧནྟཾ ཀོལཱཧལཾ ཧོཏི, ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ནིསིནྣཏྟཱ ན ཨཱགཏཱ. ‘‘ཏེ ཨཱགནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཋཱནནིསཛྫོཀཱསཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ དསྶནྟཱི’’ཏི ཏེསཾ སནྟིཀེ ཨཝེལཱཡམྤི བྷགཝཱ པེསེསི.

མལླཱནཾ ཝནྡནཱཝཎྞནཱ

༢༡༡. ཨམྷཱཀཉྩ ནོཏི ཨེཏྠ ནོ ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨགྷཱཝིནོཏི ཨུཔྤནྣདུཀྑཱ. དུམྨནཱཏི ཨནཏྟམནཱ. ཙེཏོདུཀྑསམཔྤིཏཱཏི དོམནསྶསམཔྤིཏཱ. ཀུལཔརིཝཏྟསོ ཀུལཔརིཝཏྟསོ ཋཔེཏྭཱཏི ཨེཀེཀཾ ¶ ཀུལཔརིཝཏྟཾ ཀུལསངྑེཔཾ ཝཱིཐིསབྷཱགེན ཙེཝ རཙྪཱསབྷཱགེན ཙ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཋཔེཏྭཱ.

སུབྷདྡཔརིབྦཱཛཀཝཏྠུཝཎྞནཱ

༢༡༢. སུབྷདྡོ ¶ ནཱམ པརིབྦཱཛཀོཏི ཨུདིཙྩབྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལཱ པབྦཛིཏོ ཚནྣཔརིབྦཱཛཀོ. ཀངྑཱདྷམྨོཏི ཝིམཏིདྷམྨོ. ཀསྨཱ པནསྶ ཨཛྫ ཨེཝཾ ཨཧོསཱིཏི? ཏཐཱཝིདྷཨུཔནིསྶཡཏྟཱ. པུབྦེ ཀིར པུཉྙཀརཎཀཱལེ དྭེ བྷཱཏརོ ཨཧེསུཾ. ཏེ ཨེཀཏོཝ སསྶཾ ཨཀཾསུ. ཏཏྠ ཛེཊྛཀསྶ – ‘‘ཨེཀསྨིཾ སསྶེ ནཝཝཱརེ ཨགྒསསྶདཱནཾ མཡཱ དཱཏབྦ’’ནྟི ཨཧོསི. སོ ཝཔྤཀཱལེ བཱིཛགྒཾ ནཱམ དཏྭཱ གབྦྷཀཱལེ ཀནིཊྛེན སདྡྷིཾ ¶ མནྟེསི – ‘‘གབྦྷཀཱལེ གབྦྷཾ ཕཱལེཏྭཱ དསྶཱམཱ’’ཏི ཀནིཊྛོ – ‘‘ཏརུཎསསྶཾ ནཱསེཏུཀཱམོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཛེཊྛོ ཀནིཊྛསྶ ཨནནུཝཏྟནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀོཊྛཱསཏོ གབྦྷཾ ཕཱལེཏྭཱ ཁཱིརཾ ནཱིཧརིཏྭཱ སཔྤིནཝནཱིཏེན སཾཡོཛེཏྭཱ ཨདཱསི, པུཐུཀཀཱལེ པུཐུཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨདཱསི, ལཱཡནཀཱལེ ལཱཡནགྒཾ, ཝེཎིཀརཎེ ཝེཎགྒཾ, ཀལཱཔཱདཱིསུ ཀལཱཔགྒཾ, ཁལགྒཾ, ཁལབྷཎྜགྒཾ, ཀོཊྛགྒནྟི ཨེཝཾ ཨེཀསསྶེ ནཝཝཱརེ ཨགྒདཱནཾ ཨདཱསི. ཀནིཊྛོ པན ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཨདཱསི.

ཏེསུ ཛེཊྛཀོ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརོ ཛཱཏོ. བྷགཝཱ – ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ ཨཧཾ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེཡྻ’’ནྟི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙོ ཨེཀསྨིཾ སསྶེ ནཝ ཨགྒདཱནཱནི ཨདཱསི, ཨིམཾ ཨགྒདྷམྨཾ ཏསྶ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི སབྦཔཋམཾ དྷམྨཾ དེསེསི. སོ ཨཊྛཱརསཧི བྲཧྨཀོཊཱིཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. ཀནིཊྛོ པན ཨོཧཱིཡིཏྭཱ པཙྪཱ དཱནསྶ དིནྣཏྟཱ སཏྠུ པརིནིབྦཱནཀཱལེ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ སཏྠཱརཾ དཊྛུཀཱམོ ཨཧོསི.

མཱ ཏཐཱགཏཾ ཝིཧེཋེསཱིཏི ཐེརོ ཀིར – ‘‘ཨེཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ནཱམ ཨཏྟནོ གཧཎམེཝ གཎྷནྟི, ཏསྶ ཝིསྶཛྫཱཔནཏྠཱཡ བྷགཝཏོ བཧུཾ བྷཱསམཱནསྶ ཀཱཡཝཱཙཱཝིཧེསཱ བྷཝིསྶཏི, པཀཏིཡཱཔི ཙ ཀིལནྟོཡེཝ བྷགཝཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ ཨེཝམཱཧ. པརིབྦཱཛཀོ – ‘‘ན མེ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨཏྠིཀེན པན ཨནུཝཏྟིཏྭཱ ཀཱརེཏབྦོ’’ཏི ཐེརཾ ཨནུཝཏྟནྟོ དུཏིཡམྤི ཏཏིཡམྤི ཨཱཧ.

༢༡༣. ཨསྶོསི ¶ ཁོཏི སཱཎིདྭཱརེ ཋིཏསྶ བྷཱསཏོ པཀཏིསོཏེནེཝ ཨསྶོསི, སུཏྭཱ ཙ པན སུབྷདྡསྶེཝ ཨཏྠཱཡ མཧཏཱ ཨུསྶཱཧེན ཨཱགཏཏྟཱ ཨལཾ ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨལནྟི པཊིཀྑེཔཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨཉྙཱཔེཀྑོཝཱཏི ཨཉྙཱཏུཀཱམོཝ ཧུཏྭཱ. ཨབྦྷཉྙིཾསཱུཏི ཡཐཱ ཏེསཾ པཊིཉྙཱ, ཏཐེཝ ཛཱནིཾསུ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཙེ ནེསཾ སཱ པཊིཉྙཱ ནིཡྻཱནིཀཱ, སབྦེ ཨབྦྷཉྙཾསུ, ནོ ཙེ, ན ཨབྦྷཉྙཾསུ. ཏསྨཱ ཀིཾ ཏེསཾ པཊིཉྙཱ ནིཡྻཱནིཀཱ, ཨནིཡྻཱནིཀཱཏི ¶ ཨཡམེཝ ¶ ཏསྶ པཉྷསྶ ཨཏྠོ. ཨཐ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨནིཡྻཱནིཀབྷཱཝཀཐནེན ཨཏྠཱབྷཱཝཏོ ཙེཝ ཨོཀཱསཱབྷཱཝཏོ ཙ ‘‘ཨལ’’ནྟི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ དྷམྨམེཝ དེསེསི. པཋམཡཱམསྨིཉྷི མལླཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ སུབྷདྡསྶ, པཙྪིམཡཱམེ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨོཝདིཏྭཱ བལཝཔཙྩཱུསསམཡེ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམིཙྩེཝ བྷགཝཱ ཨཱགཏོ.

༢༡༤. སམཎོཔི ཏཏྠ ན ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི པཋམོ སོཏཱཔནྣསམཎོཔི ཏཏྠ ནཏྠི, དུཏིཡོ སཀདཱགཱམིསམཎོཔི, ཏཏིཡོ ཨནཱགཱམིསམཎོཔི, ཙཏུཏྠོ ཨརཧཏྟསམཎོཔི ཏཏྠ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨིམསྨིཾ ཁོ’’ཏི པུརིམདེསནཱཡ ཨནིཡམཏོ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཏྟནོ སཱསནཾ ནིཡམེནྟོ ཨཱཧ. སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ སམཎེབྷཱིཏི ཙཏུནྣཾ མགྒཱནཾ ཨཏྠཱཡ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀེཧི ཙཏཱུཧི, མགྒཊྛེཧི ཙཏཱུཧི, ཕལཊྛེཧི ཙཏཱུཧཱིཏི དྭཱདསཧི སམཎེཧི སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ ཏུཙྪཱ རིཏྟཀཱ. ཨིམེ ཙ སུབྷདྡཱཏི ཨིམེ དྭཱདས བྷིཀྑཱུ. སམྨཱ ཝིཧརེཡྻུནྟི ཨེཏྠ སོཏཱཔནྣོ ཨཏྟནོ ཨདྷིགཏཊྛཱནཾ ཨཉྙསྶ ཀཐེཏྭཱ ཏཾ སོཏཱཔནྣཾ ཀརོནྟོ སམྨཱ ཝིཧརཏི ནཱམ. ཨེས ནཡོ སཀདཱགཱམིཨཱདཱིསུ. སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛོ ཨཉྙམྤི སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛཾ ཀརོནྟོ སམྨཱ ཝིཧརཏི ནཱམ. ཨེས ནཡོ སེསམགྒཊྛེསུ. སོཏཱཔཏྟིམགྒཏྠཱཡ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོ ཨཏྟནོ པགུཎཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨཉྙམྤི སོཏཱཔཏྟིམགྒཏྠཱཡ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཾ ཀརོནྟོ སམྨཱ ཝིཧརཏི ནཱམ. ཨེས ནཡོ སེསམགྒཏྠཱཡ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀེསུ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡཱཧ – ‘‘སམྨཱ ཝིཧརེཡྻུ’’ནྟི. ཨསུཉྙོ ལོཀོ ཨརཧནྟེཧི ཨསྶཱཏི ནལ༹ཝནཾ སརཝནཾ ཝིཡ ནིརནྟརོ ¶ ཨསྶ.

ཨེཀཱུནཏིཾསོ ཝཡསཱཏི ཝཡེན ཨེཀཱུནཏིཾསཝསྶོ ཧུཏྭཱ. ཡཾ པབྦཛིནྟི ཨེཏྠ ཡནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཀིཾ ཀུསལཱནུཨེསཱིཏི ‘‘ཀིཾ ཀུསལ’’ནྟི ཨནུཨེསནྟོ པརིཡེསནྟོ. ཏཏྠ – ‘‘ཀིཾ ཀུསལ’’ནྟི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏཾ གཝེསནྟོཏི ཨཏྠོ. ཡཏོ ཨཧནྟི ཡཏོ པཊྛཱཡ ཨཧཾ པབྦཛིཏོ, ཨེཏྠནྟརེ སམདྷིཀཱནི པཉྙཱས ཝསྶཱནི ཧོནྟཱིཏི དསྶེཏི. ཉཱཡསྶ དྷམྨསྶཱཏི ཨརིཡམགྒདྷམྨསྶ. པདེསཝཏྟཱིཏི པདེསེ ཝིཔསྶནཱམགྒེ པཝཏྟནྟོ. ཨིཏོ བཧིདྡྷཱཏི མམ སཱསནཏོ བཧིདྡྷཱ. སམཎོཔི ¶ ནཏྠཱིཏི པདེསཝཏྟིཝིཔསྶཀོཔི ནཏྠི, པཋམསམཎོ སོཏཱཔནྣོཔི ནཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཡེ ཨེཏྠཱཏི ཡེ ཏུམྷེ ཨེཏྠ སཱསནེ སཏྠཱརཱ སམྨུཁཱ ཨནྟེཝཱསིཀཱབྷིསེཀེན ཨབྷིསིཏྟཱ, ཏེསཾ ཝོ ལཱབྷཱ ཏེསཾ ཝོ སུལདྡྷནྟི. བཱཧིརསམཡེ ཀིར ཡཾ ཨནྟེཝཱསིཀཾ ཨཱཙརིཡོ – ‘‘ཨིམཾ པབྦཱཛེཧི ¶ , ཨིམཾ ཨོཝད, ཨིམཾ ཨནུསཱསཱ’’ཏི ཝདཏི, སོ ཏེན ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཋཔིཏོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ – ‘‘ཨིམཾ པབྦཛེཧི, ཨིམཾ ཨོཝད, ཨིམཾ ཨནུསཱསཱ’’ཏི ཨིམེ ལཱབྷཱ ཧོནྟི. ཐེརམྤི སུབྷདྡོ ཏམེཝ བཱཧིརསམཡཾ གཧེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.

ཨལཏྠ ཁོཏི ཀཐཾ ཨལཏྠ? ཐེརོ ཀིར ནཾ ཨེཀམནྟཾ ནེཏྭཱ ཨུདཀཏུམྦཏོ པཱནཱིཡེན སཱིསཾ ཏེམེཏྭཱ ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདཱཔེཏྭཱ སརཎཱནི དཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨཱནེསི. བྷགཝཱ ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑི. སོ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨུཡྻཱནསྶ ཨེཀམནྟེ ཙངྐམཾ ཨདྷིཊྛཱཡ གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཱགམྨ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཨཙིརཱུཔསམྤནྣོ ཁོ པནཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

སོ ཙ བྷགཝཏོ པཙྪིམོ སཀྑིསཱཝཀོ ཨཧོསཱིཏི སངྒཱིཏིཀཱརཀཱནཾ ཝཙནཾ. ཏཏྠ ཡོ བྷགཝཏི དྷརམཱནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨུཔསམྤདཾ ལབྷིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨུཔསམྤདམྤི ཝཱ དྷརམཱནེཡེཝ ལབྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཀམྨཊྛཱནམྤི ཝཱ དྷརམཱནེཡེཝ གཧེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨརཧཏྟམེཝ པཱཔུཎཱཏི, སབྦོཔི སོ པཙྪིམོ སཀྑིསཱཝཀོ. ཨཡཾ པན དྷརམཱནེཡེཝ བྷགཝཏི ¶ པབྦཛིཏོ ཙ ཨུཔསམྤནྣོ ཙ ཀམྨཊྛཱནཉྩ གཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཏི.

པཉྩམབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཐཱགཏཔཙྪིམཝཱཙཱཝཎྞནཱ

༢༡༦. ཨིདཱནི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨོཝཱདཾ ཨཱརབྷི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ དེསིཏོ པཉྙཏྟོཏི དྷམྨོཔི དེསིཏོ ཙེཝ ¶ པཉྙཏྟོ ཙ, ཝིནཡོཔི དེསིཏོ ཙེཝ པཉྙཏྟོ ཙ. པཉྙཏྟོ ཙ ནཱམ ཋཔིཏོ པཊྛཔིཏོཏི ཨཏྠོ. སོ ཝོ མམཙྩཡེནཱཏི སོ དྷམྨཝིནཡོ ཏུམྷཱཀཾ མམཙྩཡེན སཏྠཱ. མཡཱ ཧི ཝོ ཋིཏེནེཝ – ‘‘ཨིདཾ ལཧུཀཾ, ཨིདཾ གརུཀཾ, ཨིདཾ སཏེཀིཙྪཾ, ཨིདཾ ཨཏེཀིཙྪཾ, ཨིདཾ ལོཀཝཛྫཾ, ཨིདཾ པཎྞཏྟིཝཛྫཾ, ཨཡཾ ཨཱཔཏྟི པུགྒལསྶ སནྟིཀེ ཝུཊྛཱཏི, ཨཡཾ ཨཱཔཏྟི གཎསྶ སནྟིཀེ ཝུཊྛཱཏི, ཨཡཾ སངྒྷསྶ སནྟིཀེ ཝུཊྛཱཏཱི’’ཏི ¶ སཏྟཱཔཏྟིཀྑནྡྷཝསེན ཨོཏིཎྞེ ཝཏྠུསྨིཾ སཁནྡྷཀཔརིཝཱརོ ཨུབྷཏོཝིབྷངྒོ ཝིནཡོ ནཱམ དེསིཏོ, ཏཾ སཀལམྤི ཝིནཡཔིཊཀཾ མཡི པརིནིབྦུཏེ ཏུམྷཱཀཾ སཏྠུཀིཙྩཾ སཱདྷེསྶཏི.

ཋིཏེནེཝ ཙ མཡཱ – ‘‘ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ, པཉྩ ཨིནྡྲིཡཱནི, པཉྩ བལཱནི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ’’ཏི ཏེན ཏེནཱཀཱརེན ཨིམེ དྷམྨེ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཝིབྷཛིཏྭཱ སུཏྟནྟཔིཊཀཾ དེསིཏཾ, ཏཾ སཀལམྤི སུཏྟནྟཔིཊཀཾ མཡི པརིནིབྦུཏེ ཏུམྷཱཀཾ སཏྠུཀིཙྩཾ སཱདྷེསྶཏི. ཋིཏེནེཝ ཙ མཡཱ – ‘‘ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ, དྭཱདསཱཡཏནཱནི, ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ, ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི, བཱཝཱིསཏིནྡྲིཡཱནི, ནཝ ཧེཏཱུ, ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ, སཏྟ ཕསྶཱ, སཏྟ ཝེདནཱ, སཏྟ སཉྙཱ, སཏྟ སཉྩེཏནཱ, སཏྟ ཙིཏྟཱནི. ཏཏྲཱཔི ‘ཨེཏྟཀཱ དྷམྨཱ ཀཱམཱཝཙརཱ, ཨེཏྟཀཱ རཱུཔཱཝཙརཱ, ཨེཏྟཀཱ ཨརཱུཔཱཝཙརཱ, ཨེཏྟཀཱ པརིཡཱཔནྣཱ, ཨེཏྟཀཱ ཨཔརིཡཱཔནྣཱ, ཨེཏྟཀཱ ལོཀིཡཱ, ཨེཏྟཀཱ ལོཀུཏྟརཱ’ཏི’’ ཨིམེ དྷམྨེ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཙཏུཝཱིསཏིསམནྟཔཊྛཱནཨནནྟནཡམཧཱཔཊྛཱནཔཊིམཎྜིཏཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ དེསིཏཾ, ཏཾ སཀལམྤི ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ མཡི པརིནིབྦུཏེ ཏུམྷཱཀཾ སཏྠུཀིཙྩཾ སཱདྷེསྶཏི.

ཨིཏི སབྦམྤེཏཾ ཨབྷིསམྦོདྷིཏོ ཡཱཝ པརིནིབྦཱནཱ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཝསྶཱནི བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ – ‘‘ཏཱིཎི པིཊཀཱནི, པཉྩ ནིཀཱཡཱ, ནཝངྒཱནི, ཙཏུརཱསཱིཏི དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནཱི’’ཏི ཨེཝཾ མཧཱཔབྷེདཾ ཧོཏི. ཨིཏི ¶ ཨིམཱནི ཙཏུརཱསཱིཏི དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནི ཏིཊྛནྟི, ཨཧཾ ཨེཀོཝ པརིནིབྦཱཡཱམི. ཨཧཉྩ ཁོ པན དཱནི ཨེཀཀོཝ ཨོཝདཱམི ཨནུསཱསཱམི, མཡི པརིནིབྦུཏེ ཨིམཱནི ཙཏུརཱསཱིཏི དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནི ཏུམྷེ ཨོཝདིསྶནྟི ཨནུསཱསིསྶནྟཱིཏི ཨེཝཾ བྷགཝཱ བཧཱུནི ཀཱརཎཱནི དསྶེནྟོ – ‘‘སོ ཝོ མམཙྩཡེན སཏྠཱ’’ཏི ཨོཝདིཏྭཱ པུན ཨནཱགཏེ ཙཱརིཏྟཾ དསྶེནྟོ ཡཐཱ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ¶ སམུདཱཙརནྟཱིཏི ཀཐེནྟི ཝོཧརནྟི. ནཱམེན ཝཱ གོཏྟེན ཝཱཏི ནཝཀཱཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཏིསྶ, ནཱགཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནཱམེན ཝཱ, ‘‘ཀསྶཔ, གོཏམཱ’’ཏི ཨེཝཾ གོཏྟེན ཝཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ ཏིསྶ, ཨཱཝུསོ ཀསྶཔཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཝུསོཝཱདེན ཝཱ སམུདཱཙརིཏབྦོ. བྷནྟེཏི ཝཱ ཨཱཡསྨཱཏི ཝཱཏི བྷནྟེ ཏིསྶ, ཨཱཡསྨཱ ཏིསྶཱཏི ཨེཝཾ སམུདཱཙརིཏབྦོ. སམཱུཧནཏཱུཏི ཨཱཀངྑམཱནོ སམཱུཧནཏུ, ཡདི ཨིཙྪཏི སམཱུཧནེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ པན སམཱུཧནཐཱཏི ཨེཀཾསེནེཝ ཨཝཏྭཱ ཝིཀཔྤཝཙནེནེཝ ཋཔེསཱིཏི? མཧཱཀསྶཔསྶ བལཾ དིཊྛཏྟཱ. པསྶཏི ཧི བྷགཝཱ ¶ – ‘‘སམཱུཧནཐཱཏི ཝུཏྟེཔི སངྒཱིཏིཀཱལེ ཀསྶཔོ ན སམཱུཧནིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཝིཀཔྤེནེཝ ཋཔེསི.

ཏཏྠ – ‘‘ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཉྩསཏིཀསངྒཱིཏིཡཾ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཀཐཱ ཨཱགཏཱཝ ཝིནིཙྪཡོ པེཏྠ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ ཝུཏྟོ. ཀེཙི པནཱཧུ – ‘‘བྷནྟེ, ནཱགསེན, ཀཏམཾ ཁུདྡཀཾ, ཀཏམཾ ཨནུཁུདྡཀ’’ནྟི མིལིནྡེན རཉྙཱ པུཙྪིཏོ. ‘‘དུཀྐཊཾ, མཧཱརཱཛ, ཁུདྡཀཾ, དུབྦྷཱསིཏཾ ཨནུཁུདྡཀ’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱ ནཱགསེནཏྠེརོ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཾ ཛཱནཱཏི. མཧཱཀསྶཔོ པན ཏཾ ཨཛཱནནྟོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷོ སནྟམྷཱཀཾ སིཀྑཱཔདཱནི གིཧིགཏཱནི, གིཧིནོཔི ཛཱནནྟི – ‘‘ཨིདཾ ཝོ སམཎཱནཾ སཀྱཔུཏྟིཡཱནཾ ཀཔྤཏི, ཨིདཾ ཝོ ན ཀཔྤཏཱི’’ཏི. སཙེ མཡཾ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནི སམཱུཧནིསྶཱམ, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘‘དྷཱུམཀཱལིཀཾ སམཎེན གོཏམེན སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ, ཡཱཝ ནེསཾ སཏྠཱ ཨཊྛཱསི, ཏཱཝིམེ སིཀྑཱཔདེསུ སིཀྑིཾསུ, ཡཏོ ཨིམེསཾ སཏྠཱ པརིནིབྦུཏོ, ན དཱནིམེ སིཀྑཱཔདེསུ སིཀྑནྟཱི’’ཏི. ཡདི སངྒྷསྶ ¶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཔེཡྻ, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡེཡྻ, ཡཐཱཔཉྙཏྟེསུ སིཀྑཱཔདེསུ སམཱདཱཡ ཝཏྟེཡྻ. ཨེསཱ ཉཏྟཱིཏི –

ཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེསཱིཏི. ན ཏཾ ཨེཝཾ གཧེཏབྦཾ. ནཱགསེནཏྠེརོ ཧི – ‘‘པརཝཱདིནོ ཨོཀཱསོ མཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཨེཝམཱཧ. མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ‘‘ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱཔཏྟིཾ ན སམཱུཧནིསྶཱམཱི’’ཏི ཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེསི.

བྲཧྨདཎྜཀཐཱཔི ¶ སངྒཱིཏིཡཾ ཨཱགཏཏྟཱསམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ ཝིནིཙྪིཏཱ.

ཀངྑཱཏི དྭེལ༹ྷཀཾ. ཝིམཏཱིཏི ཝིནིཙྪིཏུཾ ཨསམཏྠཏཱ, བུདྡྷོ ནུ ཁོ, ན བུདྡྷོ ནུ ཁོ, དྷམྨོ ནུ ཁོ, ན དྷམྨོ ནུ ཁོ, སངྒྷོ ནུ ཁོ, ན སངྒྷོ ནུ ཁོ, མགྒོ ནུ ཁོ, ན མགྒོ ནུ ཁོ, པཊིཔདཱ ནུ ཁོ, ན པཊིཔདཱ ནུ ཁོཏི ཡསྶ སཾསཡོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏཾ ཝོ ཝདཱམི ‘‘པུཙྪཐ བྷིཀྑཝེ’’ཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔཏྠོ. སཏྠུགཱརཝེནཱཔི ན པུཙྪེཡྻཱཐཱཏི མཡཾ སཏྠུསནྟིཀེ པབྦཛིམྷ, ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱཔི ནོ སཏྠུ སནྟཀཱཝ, ཏེ མཡཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཀངྑཾ ཨཀཏྭཱ ¶ ན ཨརཧཱམ ཨཛྫ པཙྪིམཀཱལེ ཀངྑཾ ཀཱཏུནྟི སཙེ ཨེཝཾ སཏྠརི གཱརཝེན ན པུཙྪཐ. སཧཱཡཀོཔི བྷིཀྑཝེ སཧཱཡཀསྶ ཨཱརོཙེཏཱུཏི ཏུམྷཱཀཾ ཡོ ཡསྶ བྷིཀྑུནོ སནྡིཊྛོ སམྦྷཏྟོ, སོ ཏསྶ ཨཱརོཙེཏུ, ཨཧཾ ཨེཏསྶ བྷིཀྑུསྶ ཀཐེསྶཱམི, ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ སབྦེ ནིཀྐངྑཱ བྷཝིསྶཐཱཏི དསྶེཏི.

ཨེཝཾ པསནྣོཏི ཨེཝཾ སདྡཧཱམི ཨཧནྟི ཨཏྠོ. ཉཱཎམེཝཱཏི ནིཀྐངྑབྷཱཝཔཙྩཀྑཀརཎཉཱཎཾཡེཝ, ཨེཏྠ ཏཐཱགཏསྶ ན སདྡྷཱམཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨིམེསཉྷི, ཨཱནནྡཱཏི ཨིམེསཾ ཨནྟོསཱཎིཡཾ ནིསིནྣཱནཾ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ. ཡོ པཙྪིམཀོཏི ཡོ གུཎཝསེན པཙྪིམཀོ. ཨཱནནྡཏྠེརཾཡེཝ སནྡྷཱཡཱཧ.

༢༡༨. ཨཔྤམཱདེན སམྤཱདེཐཱཏི སཏིཨཝིཔྤཝཱསེན སབྦཀིཙྩཱནི སམྤཱདེཡྻཱཐ. ཨིཏི བྷགཝཱ པརིནིབྦཱནམཉྩེ ནིཔནྣོ པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཝསྶཱནི དིནྣཾ ཨོཝཱདཾ སབྦཾ ཨེཀསྨིཾ ཨཔྤམཱདཔདེཡེཝ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨཡཾ ཏཐཱགཏསྶ པཙྪིམཱ ཝཱཙཱཏི ཨིདཾ པན སངྒཱིཏིཀཱརཀཱནཾ ¶ ཝཙནཾ.

པརིནིབྦུཏཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༡༩. ཨིཏོ པརཾ ཡཾ པརིནིབྦཱནཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཱ པརིནིབྦུཏོ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པཋམཾ ཛྷཱནནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ པརིནིབྦུཏོ བྷནྟེཏི ནིརོདྷཾ སམཱཔནྣསྶ བྷགཝཏོ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ཨབྷཱཝཾ དིསྭཱ པུཙྪཏི. ན ཨཱཝུསོཏི ཐེརོ ཀཐཾ ཛཱནཱཏི? ཐེརོ ཀིར སཏྠཱརཱ སདྡྷིཾཡེཝ ཏཾ ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫནྟོ ཡཱཝ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཱ ཝུཊྛཱནཾ, ཏཱཝ གནྟྭཱ ཨིདཱནི བྷགཝཱ ¶ ནིརོདྷཾ སམཱཔནྣོ, ཨནྟོནིརོདྷེ ཙ ཀཱལངྐིརིཡཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཛཱནཱཏི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫི…པེ… ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱིཏི ཨེཏྠ བྷགཝཱ ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫི, ཏེརསསུ ཋཱནེསུ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ, ཏཐཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ, པནྣརསསུ ཋཱནེསུ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫི. ཀཐཾ? དསསུ ཨསུབྷེསུ, དྭཏྟིཾསཱཀཱརེ ཨཊྛསུ ཀསིཎེསུ, མེཏྟཱཀརུཎཱམུདིཏཱསུ, ཨཱནཱཔཱནེ, པརིཙྪེདཱཀཱསེཏི ཨིམེསུ ཏཱཝ ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫི. ཋཔེཏྭཱ པན དྭཏྟིཾསཱཀཱརཉྩ དས ཨསུབྷཱནི ཙ སེསེསུ ཏེརསསུ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ¶ , ཏེསུཡེཝ ཙ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫི. ཨཊྛསུ པན ཀསིཎེསུ, ཨུཔེཀྑཱབྲཧྨཝིཧཱརེ, ཨཱནཱཔཱནེ, པརིཙྪེདཱཀཱསེ, ཙཏཱུསུ ཨརཱུཔེསཱུཏི ཨིམེསུ པནྣརསསུ ཋཱནེསུ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫི. ཨཡམྤི ཙ སངྑེཔཀཐཱཝ. ནིབྦཱནཔུརཾ པཝིསནྟོ པན བྷགཝཱ དྷམྨསྶཱམཱི སབྦཱཔི ཙཏུཝཱིསཏིཀོཊིསཏསཧསྶསངྑྱཱ སམཱཔཏྟིཡོ པཝིསིཏྭཱ ཝིདེསཾ གཙྪནྟོ ཉཱཏིཛནཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཝིཡ སབྦསམཱཔཏྟིསུཁཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ པཝིཊྛོ.

ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ སམནནྟརཱ བྷགཝཱ པརིནིབྦཱཡཱིཏི ཨེཏྠ ཛྷཱནསམནནྟརཾ, པཙྩཝེཀྑཎཱསམནནྟརནྟི དྭེ སམནནྟརཱནི. ཏཏྠ ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ བྷཝངྒཾ ཨོཏིཎྞསྶ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱནཾ ཛྷཱནསམནནྟརཾ ནཱམ. ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ པུན ཛྷཱནངྒཱནི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ བྷཝངྒཾ ཨོཏིཎྞསྶ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱནཾ པཙྩཝེཀྑཎཱསམནནྟརཾ ནཱམ. ཨིམཱནིཔི དྭེ སམནནྟརཱནེཝ. བྷགཝཱ པན ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ ཛྷཱནངྒཱནི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ བྷཝངྒཙིཏྟེན ཨབྱཱཀཏེན དུཀྑསཙྩེན པརིནིབྦཱཡི. ཡེ ¶ ཧི ཀེཙི བུདྡྷཱ ཝཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཝཱ ཨརིཡསཱཝཀཱ ཝཱ ཨནྟམསོ ཀུནྠཀིཔིལླིཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦེ བྷཝངྒཙིཏྟེནེཝ ཨབྱཱཀཏེན དུཀྑསཙྩེན ཀཱལངྐརོནྟཱིཏི. མཧཱབྷཱུམིཙཱལཱདཱིནི ཝུཏྟནཡཱནེཝཱཏི.

༢༢༠. བྷཱུཏཱཏི སཏྟཱ. ཨཔྤཊིཔུགྒལོཏི པཊིབྷཱགཔུགྒལཝིརཧིཏོ. བལཔྤཏྟོཏི དསཝིདྷཉཱཎབལཾ པཏྟོ.

༢༢༡. ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨིནོཏི ¶ ཨུཔྤཱདཝཡསབྷཱཝཱ. ཏེསཾ ཝཱུཔསམོཏི ཏེསཾ སངྑཱརཱནཾ ཝཱུཔསམོ, ཨསངྑཏཾ ནིབྦཱནམེཝ སུཁནྟི ཨཏྠོ.

༢༢༢. ནཱཧུ ཨསྶཱསཔསྶཱསོཏི ན ཛཱཏོ ཨསྶཱསཔསྶཱསོ. ཨནེཛོཏི ཏཎྷཱསངྑཱཏཱཡ ཨེཛཱཡ ཨབྷཱཝེན ཨནེཛོ. སནྟིམཱརབྦྷཱཏི ཨནུཔཱདིསེསཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརབྦྷ པཊིཙྩ སནྡྷཱཡ. ཡཾ ཀཱལམཀརཱིཏི ཡོ ཀཱལཾ ཨཀརི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཡོ མམ སཏྠཱ བུདྡྷམུནི སནྟིཾ གམིསྶཱམཱིཏི, སནྟིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཱལམཀརི, ཏསྶ ཋིཏཙིཏྟསྶ ཏཱདིནོ ཨིདཱནི ཨསྶཱསཔསྶཱསོ ན ཛཱཏོ, ནཏྠི, ནཔྤཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨསལླཱིནེནཱཏི ཨལཱིནེན ཨསངྐུཊིཏེན སུཝིཀསིཏེནེཝ ཙིཏྟེན. ཝེདནཾ ཨཛ྄ཛྷཝཱསཡཱིཏི ཝེདནཾ ཨདྷིཝཱསེསི, ན ཝེདནཱནུཝཏྟཱི ཧུཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སམྤརིཝཏྟི. ཝིམོཀྑོཏི ཀེནཙི དྷམྨེན ཨནཱཝརཎཝིམོཀྑོ སབྦསོ ཨཔཉྙཏྟིབྷཱཝཱུཔགམོ པཛྫོཏནིབྦཱནསདིསོ ཛཱཏོ.

༢༢༣. ཏདཱསཱིཏི ¶ ‘‘སཧ པརིནིབྦཱནཱ མཧཱབྷཱུམིཙཱལོ’’ཏི ཨེཝཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཾ བྷཱུམིཙཱལམེཝ སནྡྷཱཡཱཧ. ཏཉྷི ལོམཧཾསནཉྩ བྷིཾསནཀཉྩ ཨཱསི. སབྦཱཀཱརཝརཱུཔེཏེཏི སབྦཝརཀཱརཎཱུཔེཏེ.

༢༢༤. ཨཝཱིཏརཱགཱཏི པུཐུཛྫནཱ ཙེཝ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ ཙ. ཏེསཉྷི དོམནསྶཾ ཨཔྤཧཱིནཾ. ཏསྨཱ ཏེཔི བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟི. ཨུབྷོཔི ཧཏྠེ སཱིསེ ཋཔེཏྭཱ རོདནྟཱིཏི སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༢༥. ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟཱིཏི ‘‘ཨཡྻཱ ཨཏྟནཱཔི ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, སེསཛནཾ ཀཐཾ སམསྶཱསེསྶནྟཱི’’ཏི ཝདནྟིཡོ ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟི. ཀཐཾབྷཱུཏཱ པན བྷནྟེ ཨཱཡསྨཱ ཨནུརུདྡྷོ དེཝཏཱ མནསིཀརོཏཱིཏི དེཝཏཱ, བྷནྟེ, ཀཐཾབྷཱུཏཱ ཨཱཡསྨཱ ཨནུརུདྡྷོ སལླཀྑེཏི, ཀིཾ ཏཱ སཏྠུ པརིནིབྦཱནཾ ཨདྷིཝཱསེནྟཱིཏི?

ཨཐ ཏཱསཾ པཝཏྟིདསྶནཏྠཾ ཐེརོ སནྟཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཝུཏྟཏྠམེཝ. རཏྟཱཝསེསནྟི ¶ བལཝཔཙྩཱུསེ པརིནིབྦུཏཏྟཱ རཏྟིཡཱ ཨཝསེསཾ ¶ ཙུལླཀདྡྷཱནཾ. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི ཨཉྙཱ པཱཊིཡེཀྐཱ དྷམྨཀཐཱ ནཱམ ནཏྠི, ‘‘ཨཱཝུསོ སདེཝཀེ ནཱམ ལོཀེ ཨཔྤཊིཔུགྒལསྶ སཏྠུནོ ཨཡཾ མཙྩུརཱཛཱ ན ལཛྫཏི, ཀིམངྒཾ པན ལོཀིཡམཧཱཛནསྶ ལཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝརཱུཔཱཡ པན མརཎཔཊིསཾཡུཏྟཱཡ ཀཐཱཡ ཝཱིཏིནཱམེསུཾ. ཏེསཉྷི ཏཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟཱནཾ མུཧུཏྟེནེཝ ཨརུཎཾ ཨུགྒཙྪི.

༢༢༦. ཨཐ ཁོཏི ཨརུཎུགྒཾ དིསྭཱཝ ཐེརོ ཐེརཾ ཨེཏདཝོཙ. ཏེནེཝ ཀརཎཱིཡེནཱཏི ཀཱིདིསེན ནུ ཁོ པརིནིབྦཱནཊྛཱནེ མཱལཱགནྡྷཱདིསཀྐཱརེན བྷཝིཏབྦཾ, ཀཱིདིསེན བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིསཛྫཊྛཱནེན བྷཝིཏབྦཾ, ཀཱིདིསེན ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡེན བྷཝིཏབྦནྟི, ཨེཝཾ ཡཾ བྷགཝཏོ པརིནིབྦུཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ཀཏྟབྦཾ ཏེནེཝ ཀརཎཱིཡེན.

བུདྡྷསརཱིརཔཱུཛཱཝཎྞནཱ

༢༢༧. སབྦཉྩ ཏཱལཱ༹ཝཙརནྟི སབྦཾ ཏཱུརིཡབྷཎྜཾ. སནྣིཔཱཏེཐཱཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ སམཱཧརཐ. ཏེ ཏཐེཝ ཨཀཾསུ. མཎྜལམཱལེ༹ཏི དུསྶམཎྜལམཱལེ༹. པཊིཡཱདེནྟཱཏི སཛྫེནྟཱ.

དཀྑིཎེན དཀྑིཎནྟི ནགརསྶ དཀྑིཎདིསཱབྷཱགེནེཝ དཀྑིཎདིསཱབྷཱགཾ. བཱཧིརེན བཱཧིརནྟི ¶ ཨནྟོནགརཾ ཨཔྤཝེསེཏྭཱ བཱཧིརེནེཝ ནགརསྶ བཱཧིརཔསྶཾ ཧརིཏྭཱ. དཀྑིཎཏོ ནགརསྶཱཏི ཨནུརཱདྷཔུརསྶ དཀྑིཎདྭཱརསདིསེ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཀཏྭཱ ཛེཏཝནསདིསེ ཋཱནེ ཛྷཱཔེསྶཱམཱཏི ཨཏྠོ.

༢༢༨. ཨཊྛ མལླཔཱམོཀྑཱཏི མཛ྄ཛྷིམཝཡཱ ཐཱམསམྤནྣཱ ཨཊྛམལླརཱཛཱནོ. སཱིསཾ ནྷཱཏཱཏི སཱིསཾ དྷོཝིཏྭཱ ནཧཱཏཱ. ཨཱཡསྨནྟཾ ཨནུརུདྡྷནྟི ཐེརོཝ དིབྦཙཀྑུཀོཏི པཱཀཊོ, ཏསྨཱ ཏེ སནྟེསུཔི ཨཉྙེསུ མཧཱཐེརེསུ – ‘‘ཨཡཾ ནོ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཐེརཾ པུཙྪིཾསུ. ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, དེཝཏཱནཾ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཏཱཝ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཛཱནཱམ. དེཝཏཱནཾ ཀཐཾ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི པུཙྪནྟི. ཐེརོ པཋམཾ ཏེསཾ ཨདྷིཔྤཱཡཾ དསྶེནྟོ ཏུམྷཱཀཾ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. མཀུཊབནྡྷནཾ ནཱམ མལླཱནཾ ཙེཏིཡནྟི མལླརཱཛཱུནཾ པསཱདྷནམངྒལསཱལཱཡ ཨེཏཾ ནཱམཾ. ཙིཏྟཱིཀཏཊྛེན པནེསཱ ‘‘ཙེཏིཡ’’ནྟི ཝུཙྩཏི.

༢༢༩. ཡཱཝ ¶ ¶ སནྡྷིསམལསངྐཊཱིརཱཏི ཨེཏྠ སནྡྷི ནཱམ གྷརསནྡྷི. སམལཾ ནཱམ གཱུཐརཱསིནིདྡྷམནཔནཱལི༹. སངྐཊཱིརཾ ནཱམ སངྐཱརཊྛཱནཾ. དིབྦེཧི ཙ མཱནུསཀེཧི ཙ ནཙྩེཧཱིཏི ཨུཔརི དེཝཏཱནཾ ནཙྩཱནི ཧོནྟི, ཧེཊྛཱ མནུསྶཱནཾ. ཨེས ནཡོ གཱིཏཱདཱིསུ. ཨཔིཙ དེཝཏཱནཾ ཨནྟརེ མནུསྶཱ, མནུསྶཱནཾ ཨནྟརེ དེཝཏཱཏི ཨེཝམྤི སཀྐརོནྟཱ པཱུཛེནྟཱ ཨགམཾསུ. མཛ྄ཛྷེན མཛ྄ཛྷཾ ནགརསྶ ཧརིཏྭཱཏི ཨེཝཾ ཧརིཡམཱནེ བྷགཝཏོ སརཱིརེ བནྡྷུལམལླསེནཱཔཏིབྷརིཡཱ མལླིཀཱ ནཱམ – ‘‘བྷགཝཏོ སརཱིརཾ ཨཱཧརནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱམིཀསྶ ཀཱལཾ ཀིརིཡཏོ པཊྛཱཡ ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཋཔིཏཾ ཝིསཱཁཱཡ པསཱདྷནསདིསཾ མཧཱལཏཱཔསཱདྷནཾ ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཨིམིནཱ སཏྠཱརཾ པཱུཛེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ མཛྫཱཔེཏྭཱ གནྡྷོདཀེན དྷོཝིཏྭཱ དྭཱརེ ཋིཏཱ.

ཏཾ ཀིར པསཱདྷནཾ ཏཱསཉྩ དྭིནྣཾ ཨིཏྠཱིནཾ, དེཝདཱནིཡཙོརསྶ གེཧེཏི ཏཱིསུཡེཝ ཋཱནེསུ ཨཧོསི. སཱ ཙ སཏྠུ སརཱིརེ དྭཱརཾ སམྤཏྟེ – ‘‘ཨོཏཱརེཐ, ཏཱཏཱ, སཏྠུསརཱིར’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏཾ པསཱདྷནཾ སཏྠུསརཱིརེ པཊིམུཉྩི. ཏཾ སཱིསཏོ པཊྛཱཡ པཊིམུཀྐཾ ཡཱཝཔཱདཏལཱགཏཾ. སུཝཎྞཝཎྞཾ བྷགཝཏོ སརཱིརཾ སཏྟརཏནམཡེན མཧཱཔསཱདྷནེན པསཱདྷིཏཾ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ. ཏཾ སཱ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ པཏྠནཾ ཨཀཱསི – ‘‘བྷགཝཱ ཡཱཝ ཝཊྚེ སཾསརིསྶཱམི, ཏཱཝ མེ པཱཊིཡེཀྐཾ པསཱདྷནཀིཙྩཾ མཱ ཧོཏུ, ནིཙྩཾ པཊིམུཀྐཔསཱདྷནསདིསམེཝ སརཱིརཾ ཧོཏཱུ’’ཏི.

ཨཐ བྷགཝནྟཾ སཏྟརཏནམཡེན མཧཱཔསཱདྷནེན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པུརཏྠིམེན དྭཱརེན ནཱིཧརིཏྭཱ པུརཏྠིམེན ནགརསྶ མཀུཊབནྡྷནཾ མལླཱནཾ ཙེཏིཡཾ, ཨེཏྠ བྷགཝཏོ སརཱིརཾ ནིཀྑིཔིཾསུ.

མཧཱཀསྶཔཏྠེརཝཏྠུཝཎྞནཱ

༢༣༡. པཱཝཱཡ ¶ ཀུསིནཱརནྟི པཱཝཱནགརེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ‘‘ཀུསིནཱརཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ ཧོཏི. རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདཱིཏི ཨེཏྠ ཀསྨཱ དིཝཱཝིཧཱརནྟི ན ཝུཏྟཾ? དིཝཱཝིཧཱརཏྠཱཡ ཨནིསིནྣཏྟཱ. ཐེརསྶ ཧི པརིཝཱརཱ བྷིཀྑཱུ སབྦེ སུཁསཾཝདྡྷིཏཱ མཧཱཔུཉྙཱ. ཏེ མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེ ཏཏྟཔཱསཱཎསདིསཱཡ བྷཱུམིཡཱ པདསཱ གཙྪནྟཱ ཀིལམིཾསུ. ཐེརོ ཏེ དིསྭཱ – ‘‘བྷིཀྑཱུ ཀིལམནྟི, གནྟབྦཊྛཱནཉྩ ན དཱུརཾ, ཐོཀཾ ཝིསྶམིཏྭཱ དརཐཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཀུསིནཱརཾ གནྟྭཱ དསབལཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཱ ¶ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ¶ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨུདཀཏུམྦཏོ ཨུདཀེན ཧཏྠཔཱདེ སཱིཏལེ ཀཏྭཱ ནིསཱིདི. པརིཝཱརབྷིཀྑཱུཔིསྶ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཡོནིསོ མནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཀུརུམཱནཱ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ ཝཎྞཾ བྷཎམཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨིཏི དརཐཝིནོདནཏྠཱཡ ནིསིནྣཏྟཱ ‘‘དིཝཱཝིཧཱར’’ནྟི ན ཝུཏྟཾ.

མནྡཱརཝཔུཔྥཾ གཧེཏྭཱཏི མཧཱཔཱཏིཔྤམཱཎཾ པུཔྥཾ ཨཱགནྟུཀདཎྜཀེ ཋཔེཏྭཱ ཚཏྟཾ ཝིཡ གཧེཏྭཱ. ཨདྡས ཁོཏི ཨཱགཙྪནྟཾ དཱུརཏོ ཨདྡས. དིསྭཱ ཙ པན ཙིནྟེསི –

‘‘ཨེཏཾ ཨཱཛཱིཝཀསྶ ཧཏྠེ མནྡཱརཝཔུཔྥཾ པཉྙཱཡཏི, ཨེཏཉྩ ན སབྦདཱ མནུསྶཔཐེ པཉྙཱཡཏི, ཡདཱ པན ཀོཙི ཨིདྡྷིམཱ ཨིདྡྷིཾ ཝིཀུབྦཏི, ཏདཱ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟསྶ ཙ མཱཏུཀུཙྪིཨོཀྐམནཱདཱིསུ ཧོཏི. ན ཁོ པན ཨཛྫ ཀེནཙི ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནཾ ཀཏཾ, ན མེ སཏྠཱ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐནྟོ, ན ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནྟོ, ནཱཔིསྶ ཨཛྫ ཨབྷིསམྦོདྷི, ན དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཾ, ན ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ན དེཝོརོཧཎཾ, ན ཨཱཡུསངྑཱརོསྶཛྫནཾ. མཧལླཀོ པན མེ སཏྠཱ དྷུཝཾ པརིནིབྦུཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ཏཏོ – ‘‘པུཙྪཱམི ན’’ནྟི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ – ‘‘སཙེ ཁོ པན ནིསིནྣཀོཝ པུཙྪཱམི, སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཀཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཋིཏཊྛཱནཏོ ཨཔཀྐམྨ ཚདྡནྟོ ནཱགརཱཛཱ མཎིཙམྨཾ ཝིཡ དསབལདཏྟིཡཾ མེགྷཝཎྞཾ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ སིརསྨིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ སཏྠརི ཀཏེན གཱརཝེན ཨཱཛཱིཝཀསྶ ཨབྷིམུཁོ ཧུཏྭཱ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱརཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ པན སཏྠུ པརིནིབྦཱནཾ ཛཱནནྟོ པུཙྪི ཨཛཱནནྟོཏི? ཨཱཝཛྫནཔཊིབདྡྷཾ ཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཛཱནནཾ, ཨནཱཝཛྫིཏཏྟཱ པནེས ཨཛཱནནྟོ པུཙྪཱིཏི ¶ ཨེཀེ. ཐེརོ སམཱཔཏྟིབཧུལོ, རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནལེཎམཎྜཔཱདཱིསུ ནིཙྩཾ སམཱཔཏྟིབལེནེཝ ཡཱཔེཏི, ཀུལསནྟཀམྤི གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ དྭཱརེ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏོཝ བྷིཀྑཾ གཎྷཱཏི. ཐེརོ ཀིར ཨིམིནཱ པཙྪིམེན ཨཏྟབྷཱཝེན མཧཱཛནཱནུགྒཧཾ ཀརིསྶཱམི – ‘‘ཡེ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ ཝཱ དེནྟི གནྡྷམཱལཱདཱིཧི ཝཱ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, ཏེསཾ ཏཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ¶ ཀརོཏི. ཏསྨཱ སམཱཔཏྟིབཧུལཏཱཡ ན ཛཱནཱཏི. ཨིཏི ཨཛཱནནྟོཝ པུཙྪཏཱིཏི ཝདནྟི, ཏཾ ¶ ན གཧེཏབྦཾ.

ན ཧེཏྠ ཨཛཱནནཀཱརཎཾ ཨཏྠི. ཨབྷིལཀྑིཏཾ སཏྠུ པརིནིབྦཱནཾ ཨཧོསི, དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཀམྤནཱདཱིཧི ནིམིཏྟེཧི. ཐེརསྶ པན པརིསཱཡ ཀེཧིཙི བྷིཀྑཱུཧི བྷགཝཱ དིཊྛཔུབྦོ, ཀེཧིཙི ན དིཊྛཔུབྦོ, ཏཏྠ ཡེཧིཔི དིཊྛཔུབྦོ, ཏེཔི པསྶིཏུཀཱམཱཝ, ཡེཧིཔི ཨདིཊྛཔུབྦོ, ཏེཔི པསྶིཏུཀཱམཱཝ. ཏཏྠ ཡེཧི ན དིཊྛཔུབྦོ, ཏེ ཨཏིདསྶནཀཱམཏཱཡ གནྟྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ བྷགཝཱ’’ཏི པུཙྪནྟཱ ‘‘པརིནིབྦུཏོ’’ཏི སུཏྭཱ སནྡྷཱརེཏུཾ ནཱསཀྑིསྶནྟི. ཙཱིཝརཉྩ པཏྟཉྩ ཚཌྜེཏྭཱ ཨེཀཝཏྠཱ ཝཱ དུནྣིཝཏྠཱ ཝཱ དུཔྤཱརུཏཱ ཝཱ ཨུརཱནི པཊིཔིསནྟཱ པརོདིསྶནྟི. ཏཏྠ མནུསྶཱ – ‘‘མཧཱཀསྶཔཏྠེརེན སདྡྷིཾ ཨཱགཏཱ པཾསུཀཱུལིཀཱ སཡམྤི ཨིཏྠིཡོ ཝིཡ པརོདནྟི, ཏེ ཀིཾ ཨམྷེ སམསྶཱསེསྶནྟཱི’’ཏི མཡ྄ཧཾ དོསཾ དསྶནྟི. ཨིདཾ པན སུཉྙཾ མཧཱཨརཉྙཾ, ཨིདྷ ཡཐཱ ཏཐཱ རོདནྟེསུ དོསོ ནཏྠི. པུརིམཏརཾ སུཏྭཱ ནཱམ སོཀོཔི ཏནུཀོ ཧོཏཱིཏི བྷིཀྑཱུནཾ སཏུཔྤཱདནཏྠཱཡ ཛཱནནྟོཝ པུཙྪི.

ཨཛྫ སཏྟཱཧཔརིནིབྦུཏོ སམཎོ གོཏམོཏི ཨཛྫ སམཎོ གོཏམོ སཏྟཱཧཔརིནིབྦུཏོ. ཏཏོ མེ ཨིདནྟི ཏཏོ སམཎསྶ གོཏམསྶ པརིནིབྦུཏཊྛཱནཏོ.

༢༣༢. སུབྷདྡོ ནཱམ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོཏི ‘‘སུབྷདྡོ’’ཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཝུཌྜྷཀཱལེ པན པབྦཛིཏཏྟཱ ‘‘ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཀསྨཱ པན སོ ཨེཝམཱཧ? བྷགཝཏི ཨཱགྷཱཏེན. ཨཡཾ ཀིརེསོ ཁནྡྷཀེ ཨཱགཏེ ཨཱཏུམཱཝཏྠུསྨིཾ ནཧཱཔིཏཔུབྦཀོ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོ བྷགཝཏི ཀུསིནཱརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཌྜྷཏེལ༹སེཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཱཏུམཾ ཨཱགཙྪནྟེ བྷགཝཱ ཨཱགཙྪཏཱིཏི སུཏྭཱ – ‘‘ཨཱགཏཀཱལེ ཡཱགུཔཱནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སཱམཎེརབྷཱུམིཡཾ ཋིཏེ དྭེ པུཏྟེ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘བྷགཝཱ ཀིར, ཏཱཏཱ, ཨཱཏུམཾ ཨཱགཙྪཏི མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཨཌྜྷཏེལ༹སེཧི བྷིཀྑུསཏེཧི; གཙྪཐ ཏུམྷེ, ཏཱཏཱ, ཁུརབྷཎྜཾ ཨཱདཱཡ ནཱལི༹ཡཱཝཱཔཀེན ཨནུགྷརཀཾ ཨནུགྷརཀཾ ཨཱཧིཎྜཐ ལོཎམྤི ཏེལམྤི ཏཎྜུལམྤི ཁཱདནཱིཡམྤི ¶ སཾཧརཐ ¶ བྷགཝཏོ ཨཱགཏསྶ ཡཱགུཔཱནཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༠༣). ཏེ ཏཐཱ ཨཀཾསུ.

མནུསྶཱ ¶ ཏེ དཱརཀེ མཉྫུཀེ པཊིབྷཱནེཡྻཀེ དིསྭཱ ཀཱརེཏུཀཱམཱཔི ཨཀཱརེཏུཀཱམཱཔི ཀཱརེནྟིཡེཝ. ཀཏཀཱལེ – ‘‘ཀིཾ གཎྷིསྶཐ ཏཱཏཱ’’ཏི པུཙྪནྟི. ཏེ ཝདནྟི – ‘‘ན ཨམྷཱཀཾ ཨཉྙེན ཀེནཙི ཨཏྠོ, པིཏཱ པན ནོ བྷགཝཏོ, ཨཱགཏཀཱལེ ཡཱགུདཱནཾ དཱཏུཀཱམོ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ མནུསྶཱ ཨཔརིགཎེཏྭཱཝ ཡཾ ཏེ སཀྐོནྟི ཨཱཧརིཏུཾ, སབྦཾ དེནྟི. ཡམྤི ན སཀྐོནྟི, མནུསྶེཧི པེསེནྟི. ཨཐ བྷགཝཏི ཨཱཏུམཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷུསཱགཱརཾ པཝིཊྛེ སུབྷདྡོ སཱཡནྷསམཡཾ གཱམདྭཱརཾ གནྟྭཱ མནུསྶེ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨུཔཱསཀཱ, ནཱཧཾ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི པཙྩཱསཱིསཱམི, མཡ྄ཧཾ དཱརཀེཧི ཨཱབྷཏཱནི ཏཎྜུལཱདཱིནིཡེཝ སངྒྷསྶ པཧོནྟི. ཡཾ ཧཏྠཀམྨཾ, ཏཾ མེ དེཐཱ’’ཏི. ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ གཎྷཐཱ’’ཏི སབྦཱུཔཀརཎཱནི གཱཧེཏྭཱ ཝིཧཱརེ ཨུདྡྷནཱནི ཀཱརེཏྭཱ ཨེཀཾ ཀཱལ༹ཀཾ ཀཱསཱཝཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཏཱདིསམེཝ པཱརུཔིཏྭཱ – ‘‘ཨིདཾ ཀརོཐ, ཨིདཾ ཀརོཐཱ’’ཏི སབྦརཏྟིཾ ཝིཙཱརེནྟོ སཏསཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བྷོཛྫཡཱགུཉྩ མདྷུགོལ༹ཀཉྩ པཊིཡཱདཱཔེསི. བྷོཛྫཡཱགུ ནཱམ བྷུཉྫིཏྭཱ པཱཏབྦཡཱགུ, ཏཏྠ སཔྤིམདྷུཕཱཎིཏམཙྪམཾསཔུཔྥཕལརསཱདི ཡཾ ཀིཉྩི ཁཱདནཱིཡཾ ནཱམ སབྦཾ པཀྑིཔཏི ཀཱིལི༹ཏུཀཱམཱནཾ སཱིསམཀྑནཡོགྒཱ ཧོཏི སུགནྡྷགནྡྷཱ.

ཨཐ བྷགཝཱ ཀཱལསྶེཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ ཨཱཏུམནགརཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. མནུསྶཱ ཏསྶ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘‘བྷགཝཱ པིཎྜཱཡ གཱམཾ པཝིསཏི, ཏཡཱ ཀསྶ ཡཱགུ པཊིཡཱདིཏཱ’’ཏི. སོ ཡཐཱནིཝཏྠཔཱརུཏེཧེཝ ཏེཧི ཀཱལ༹ཀཀཱསཱཝེཧི ཨེཀེན ཧཏྠེན དབྦིཉྩ ཀཊཙྪུཉྩ གཧེཏྭཱ བྲཧྨཱ ཝིཡ དཀྑིཎཛཱཎུམཎྜལཾ བྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘པཊིགྒཎྷཱཏུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཡཱགུ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཏཏོ ‘‘ཛཱནནྟཱཔི ཏཐཱགཏཱ པུཙྪནྟཱི’’ཏི ཁནྡྷཀེ ཨཱགཏནཡེན བྷགཝཱ པུཙྪིཏྭཱ ཙ སུཏྭཱ ཙ ཏཾ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏཾ ཝིགརཧིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ ཨཀཔྤིཡསམཱདཱནསིཀྑཱཔདཉྩ, ཁུརབྷཎྜཔརིཧརཎསིཀྑཱཔདཉྩཱཏི དྭེ སིཀྑཱཔདཱནི ¶ པཉྙཔེཏྭཱ – ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨནེཀཀཔྤཀོཊིཡོ བྷོཛནཾ པརིཡེསནྟེཧེཝ ¶ ཝཱིཏིནཱམིཏཱ, ཨིདཾ པན ཏུམྷཱཀཾ ཨཀཔྤིཡཾ ཨདྷམྨེན ཨུཔྤནྣཾ བྷོཛནཾ, ཨིམཾ པརིབྷུཏྟཱནཾ ཨནེཀཱནི ཨཏྟབྷཱཝསཧསྶཱནི ཨཔཱཡེསྭེཝ ནིབྦཏྟིསྶནྟི, ཨཔེཐ མཱ གཎྷཐཱ’’ཏི བྷིཀྑཱཙཱརཱབྷིམུཁོ ཨགམཱསི. ཨེཀབྷིཀྑུནཱཔི ན ཀིཉྩི གཧིཏཾ.

སུབྷདྡོ ཨནཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ཨཡཾ ‘‘སབྦཾ ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨཱཧིཎྜཏི. སཙེ ན གཧིཏུཀཱམོ, པེསེཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨཡཾ པཀྐཱཧཱརོ ནཱམ སབྦཙིརཾ ཏིཊྛནྟོ སཏྟཱཧམཏྟཾ ཏིཊྛེཡྻ. ཨིདཉྷི མམ ཡཱཝཛཱིཝཾ པརིཡཏྟཾ ཨསྶ. སབྦཾ ཏེན ནཱསིཏཾ, ཨཧིཏཀཱམོ ཨཡཾ མཡ྄ཧནྟི ¶ བྷགཝཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིཏྭཱ དསབལེ དྷརནྟེ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ནཱསཀྑི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཨུཙྩཱ ཀུལཱ པབྦཛིཏོ མཧཱཔུརིསོ, སཙེ ཀིཉྩི ཝཀྑཱམི, མཾཡེཝ སནྟཛྫེསྶཏཱི’’ཏི. སྭཱཡཾ ཨཛྫ ‘‘པརིནིབྦུཏོ བྷགཝཱ’’ཏི སུཏྭཱ ལདྡྷསྶཱསོ ཝིཡ ཧཊྛཏུཊྛོ ཨེཝམཱཧ.

ཐེརོ ཏཾ སུཏྭཱ ཧདཡེ པཧཱརདཱནཾ ཝིཡ མཏྠཀེ པཏིཏསུཀྑཱསནི ཝིཡ མཉྙི, དྷམྨསཾཝེགོ ཙསྶ ཨུཔྤཛྫི – ‘‘སཏྟཱཧམཏྟཔརིནིབྦུཏོ བྷགཝཱ, ཨཛྫཱཔིསྶ སུཝཎྞཝཎྞཾ སརཱིརཾ དྷརཏིཡེཝ, དུཀྑེན བྷགཝཏཱ ཨཱརཱདྷིཏསཱསནེ ནཱམ ཨེཝཾ ལཧུ མཧནྟཾ པཱཔཀསཊཾ ཀཎྚཀོ ཨུཔྤནྣོ, ཨལཾ ཁོ པནེས པཱཔོ ཝཌྜྷམཱནོ ཨཉྙེཔི ཨེཝརཱུཔེ སཧཱཡེ ལབྷིཏྭཱ སཀྐཱ སཱསནཾ ཨོསཀྐཱཔེཏུ’’ནྟི. ཏཏོ ཐེརོ ཙིནྟེསི –

‘‘སཙེ ཁོ པནཱཧཾ ཨིམཾ མཧལླཀཾ ཨིདྷེཝ པིལོཏིཀཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ ཚཱརིཀཱཡ ཨོཀིརཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེསྶཱམི, མནུསྶཱ ‘སམཎསྶ གོཏམསྶ སརཱིརེ དྷརམཱནེཡེཝ སཱཝཀཱ ཝིཝདནྟཱི’ཏི ཨམྷཱཀཾ དོསཾ དསྶེསྶནྟི ཨདྷིཝཱསེམི ཏཱཝ.

བྷགཝཏཱ ཧི དེསིཏོ དྷམྨོ ཨསངྒཧིཏཔུཔྥརཱསིསདིསོ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཝཱཏེན པཧཊཔུཔྥཱནི ཡཏོ ཝཱ ཏཏོ ཝཱ གཙྪནྟི, ཨེཝམེཝ ཨེཝརཱུཔཱནཾ པཱཔཔུགྒལཱནཾ ཝསེན གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཝིནཡེ ཨེཀཾ དྭེ སིཀྑཱཔདཱནི ནསྶིསྶནྟི, སུཏྟེ ཨེཀོ དྭེ པཉྷཱཝཱརཱ ནསྶིསྶནྟི, ཨབྷིདྷམྨེ ཨེཀཾ དྭེ བྷཱུམནྟརཱནི ནསྶིསྶནྟི, ཨེཝཾ ཨནུཀྐམེན མཱུལེ ནཊྛེ པིསཱཙསདིསཱ བྷཝིསྶཱམ; ཏསྨཱ དྷམྨཝིནཡསངྒཧཾ ཀརིསྶཱམ. ཨེཝཉྷི སཏི དལ༹ྷཾ ¶ སུཏྟེན སངྒཧིཏཱནི པུཔྥཱནི ཝིཡ ཨཡཾ དྷམྨཝིནཡོ ནིཙྩལོ བྷཝིསྶཏི.

ཨེཏདཏྠཉྷི བྷགཝཱ ¶ མཡ྄ཧཾ ཏཱིཎི གཱཝུཏཱནི པཙྩུགྒམནཾ ཨཀཱསི, ཏཱིཧི ཨོཝཱདེཧི ཨུཔསམྤདཾ ཨདཱསི, ཀཱཡཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཀཱཡེ ཙཱིཝརཔརིཝཏྟནཾ ཨཀཱསི, ཨཱཀཱསེ པཱཎིཾ ཙཱལེཏྭཱ ཙནྡཱུཔམཾ པཊིཔདཾ ཀཐེནྟོ མཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསི, ཏིཀྑཏྟུཾ སཀལསཱསནདཱཡཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེསི. མཱདིསེ བྷིཀྑུམྷི ཏིཊྛམཱནེ ཨཡཾ པཱཔོ སཱསནེ ཝུཌྜྷིཾ མཱ ཨལཏྠ. ཡཱཝ ཨདྷམྨོ ན དིཔྤཏི, དྷམྨོ ན པཊིབཱཧིཡཏི. ཨཝིནཡོ ན དིཔྤཏི ཝིནཡོ ན པཊིབཱཧིཡཏི. ཨདྷམྨཝཱདིནོ ན བལཝནྟོ ཧོནྟི, དྷམྨཝཱདིནོ ན དུབྦལཱ ཧོནྟི; ཨཝིནཡཝཱདིནོ ན བལཝནྟོ ཧོནྟི, ཝིནཡཝཱདིནོ ན དུབྦལཱ ཧོནྟི. ཏཱཝ དྷམྨཉྩ ཝིནཡཉྩ སངྒཱཡིསྶཱམི. ཏཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཧོནཀཾ གཧེཏྭཱ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ¶ ཀཐེསྶནྟི. ཨཐཱཡཾ པཱཔོ སཡམེཝ ནིགྒཧཾ པཱཔུཎིསྶཏི, པུན སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, སཱསནཾ ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

སོ ཨེཝཾ ནཱམ མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣནྟི ཀསྶཙི ཨནཱརོཙེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སམསྶཱསེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ…པེ… ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི.

༢༣༣. ཙིཏཀནྟི ཝཱིསརཏནསཏིཀཾ ཙནྡནཙིཏཀཾ. ཨཱལི༹མྤེསྶཱམཱཏི ཨགྒིཾ གཱཧཱཔེསྶཱམ. ན སཀྐོནྟི ཨཱལི༹མྤེཏུནྟི ཨཊྛཔི སོལ༹སཔི དྭཏྟིཾསཔི ཛནཱ ཛཱལནཏྠཱཡ ཡམཀཡམཀཨུཀྐཱཡོ གཧེཏྭཱ ཏཱལཝཎྚེཧི བཱིཛནྟཱ བྷསྟཱཧི དྷམནྟཱ ཏཱནི ཏཱནི ཀཱརཎཱནི ཀརོནྟཱཔི ན སཀྐོནྟིཡེཝ ཨགྒིཾ གཱཧཱཔེཏུཾ. དེཝཏཱནཾ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི ཨེཏྠ ཏཱ ཀིར དེཝཏཱ ཐེརསྶ ཨུཔཊྛཱཀདེཝཏཱཝ. ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀེསུ ཧི ཙིཏྟཱནི པསཱདེཏྭཱ ཏེསཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནི ཨསཱིཏིཀུལསཧསྶཱནི སགྒེ ནིབྦཏྟཱནི. ཏཏྠ ཐེརེ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཱ དེཝཏཱ ཏསྨིཾ སམཱགམེ ཐེརཾ ཨདིསྭཱ – ‘‘ཀུཧིཾ ནུ ཁོ ཨམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀཏྠེརོ’’ཏི ཨནྟརཱམགྒེ པཊིཔནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀཏྠེརེན ཨཝནྡིཏེ ཙིཏཀོ མཱ པཛྫལིཏྠཱ’’ཏི ཨདྷིཊྛཧིཾསུ.

མནུསྶཱ ¶ ཏཾ སུཏྭཱ – ‘‘མཧཱཀསྶཔོ ཀིར ནཱམ བྷོ བྷིཀྑུ པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ ‘དསབལསྶ པཱདེ ཝནྡིསྶཱམཱི’ཏི ཨཱགཙྪཏི. ཏསྨིཾ ཀིར ཨནཱགཏེ ཙིཏཀོ ན པཛྫལིསྶཏི. ཀཱིདིསོ བྷོ སོ བྷིཀྑུ ཀཱལོ༹ ཨོདཱཏོ དཱིགྷོ རསྶོ, ཨེཝརཱུཔེ ནཱམ བྷོ བྷིཀྑུམྷི ཋིཏེ ཀིཾ དསབལསྶ པརིནིབྦཱནཾ ནཱམཱ’’ཏི ཀེཙི ¶ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠཱ པཊིཔཐཾ གཙྪིཾསུ. ཀེཙི ཝཱིཐིཡོ ཝིཙིཏྟཱ ཀཏྭཱ ཨཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཨཊྛཾསུ.

༢༣༤. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ ཡེན ཀུསིནཱརཱ…པེ… སིརསཱ ཝནྡཱིཏི ཐེརོ ཀིར ཙིཏཀཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱཝཛྫནྟོཝ སལླཀྑེསི – ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སཱིསཾ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པཱདཱ’’ཏི. ཏཏོ པཱདཱནཾ སམཱིཔེ ཋཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ – ‘‘ཨརཱསཧསྶཔཊིམཎྜིཏཙཀྐལཀྑཎཔཏིཊྛིཏཱ དསབལསྶ པཱདཱ སདྡྷིཾ ཀཔྤཱསཔཊལེཧི པཉྩ དུསྶཡུགསཏཱནི སུཝཎྞདོཎིཾ ཙནྡནཙིཏཀཉྩ དྭེདྷཱ ཀཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨུཏྟམངྒེ སིརསྨིཾ པཏིཊྛཧནྟཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. སཧ ཨདྷིཊྛཱནཙིཏྟེན ཏཱནི པཉྩ དུསྶཡུགསཏཱནི དྭེདྷཱ ཀཏྭཱ ཝལཱཧཀནྟརཱ པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ པཱདཱ ནིཀྑམིཾསུ. ཐེརོ ཝིཀསིཏརཏྟཔདུམསདིསེ ཧཏྠེ པསཱརེཏྭཱ སུཝཎྞཝཎྞེ སཏྠུཔཱདེ ཡཱཝ གོཔྥཀཱ དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ སིརཝརེ པཏིཊྛཔེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཱི’’ཏི.

མཧཱཛནོ ¶ ཏཾ ཨཙྪརིཡཾ དིསྭཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ མཧཱནཱདཾ ནདི, གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ ཡཐཱརུཙི ཝནྡི. ཨེཝཾ པན ཐེརེན ཙ མཧཱཛནེན ཙ ཏེཧི ཙ པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི ཝནྡིཏམཏྟེ པུན ཨདྷིཊྛཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. པཀཏིཨདྷིཊྛཱནཝསེནེཝ ཐེརསྶ ཧཏྠཏོ མུཙྩིཏྭཱ ཨལཏྟཀཝཎྞཱནི བྷགཝཏོ པཱདཏལཱནི ཙནྡནདཱརུཨཱདཱིསུ ཀིཉྩི ཨཙཱལེཏྭཱཝ ཡཐཱཋཱནེ པཏིཊྛཧིཾསུ, ཡཐཱཋཱནེ ཋིཏཱནེཝ ཨཧེསུཾ. བྷགཝཏོ ཧི པཱདེསུ ནིཀྑམནྟེསུ ཝཱ པཝིསནྟེསུ ཝཱ ཀཔྤཱསཨཾསུ ཝཱ དསིཀཏནྟཾ ཝཱ ཏེལབིནྡུ ཝཱ དཱརུཀྑནྡྷཾ ཝཱ ཋཱནཱ ཙལིཏཾ ནཱམ ནཱཧོསི. སབྦཾ ཡཐཱཋཱནེ ཋིཏམེཝ ཨཧོསི. ཨུཊྛཧིཏྭཱ པན ཨཏྠངྒཏེ ཙནྡེ ཝིཡ སཱུརིཡེ ཝིཡ ཙ ཏཐཱགཏསྶ པཱདེསུ ཨནྟརཧིཏེསུ མཧཱཛནོ མཧཱཀནྡིཏཾ ཀནྡི. པརིནིབྦཱནཀཱལཏོ ཨདྷིཀཏརཾ ཀཱརུཉྙཾ ཨཧོསི.

སཡམེཝ ¶ བྷགཝཏོ ཙིཏཀོ པཛྫལཱིཏི ཨིདཾ པན ཀསྶཙི པཛྫལཱཔེཏུཾ ཝཱཡམནྟསྶ ཨདསྶནཝསེན ཝུཏྟཾ. དེཝཏཱནུབྷཱཝེན པནེས སམནྟཏོ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ པཛྫལི.

༢༣༥. སརཱིརཱནེཝ ཨཝསིསྶིཾསཱུཏི པུབྦེ ཨེཀགྒྷནེན ཋིཏཏྟཱ སརཱིརཾ ནཱམ ཨཧོསི. ཨིདཱནི ཝིཔྤཀིཎྞཏྟཱ སརཱིརཱནཱིཏི ཝུཏྟཾ སུམནམཀུལ༹སདིསཱ ¶ ཙ དྷོཏམུཏྟསདིསཱ ཙ སུཝཎྞསདིསཱ ཙ དྷཱཏུཡོ ཨཝསིསྶིཾསཱུཏི ཨཏྠོ. དཱིགྷཱཡུཀབུདྡྷཱནཉྷི སརཱིརཾ སུཝཎྞཀྑནྡྷསདིསཾ ཨེཀམེཝ ཧོཏི. བྷགཝཱ པན – ‘‘ཨཧཾ ན ཙིརཾ ཋཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཱམི, མཡ྄ཧཾ སཱསནཾ ཏཱཝ སབྦཏྠ ན ཝིཏྠཱརིཏཾ, ཏསྨཱ པརིནིབྦུཏསྶཱཔི མེ སཱསཔམཏྟམྤི དྷཱཏུཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེ ཙེཏིཡཾ ཀཏྭཱ པརིཙརནྟོ མཧཱཛནོ སགྒཔརཱཡཎོ ཧོཏཱུ’’ཏི དྷཱཏཱུནཾ ཝིཀིརཎཾ ཨདྷིཊྛཱསི. ཀཏི, པནསྶ དྷཱཏུཡོ ཝིཔྤཀིཎྞཱ, ཀཏི ན ཝིཔྤཀིཎྞཱཏི. ཙཏསྶོ དཱཋཱ, དྭེ ཨཀྑཀཱ, ཨུཎྷཱིསནྟི ཨིམཱ སཏྟ དྷཱཏུཡོ ན ཝིཔྤཀིརིཾསུ, སེསཱ ཝིཔྤཀིརིཾསཱུཏི. ཏཏྠ སབྦཁུདྡཀཱ དྷཱཏུ སཱསཔབཱིཛམཏྟཱ ཨཧོསི, མཧཱདྷཱཏུ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྣཏཎྜུལམཏྟཱ, ཨཏིམཧཏཱི མཛ྄ཛྷེ བྷིནྣམུགྒམཏྟཱཏི.

ཨུདཀདྷཱརཱཏི ཨགྒབཱཧུམཏྟཱཔི ཛངྒྷམཏྟཱཔི ཏཱལཀྑནྡྷམཏྟཱཔི ཨུདཀདྷཱརཱ ཨཱཀཱསཏོ པཏིཏྭཱ ནིབྦཱཔེསི. ཨུདཀསཱལཏོཏི པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏསཱལརུཀྑེ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཏེསམྤི ཧི ཁནྡྷནྟརཝིཊཔནྟརེཧི ཨུདཀདྷཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ནིབྦཱཔེསུཾ. བྷགཝཏོ ཙིཏཀོ མཧནྟོ. སམནྟཱ པཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱཔི ནངྒལསཱིསམཏྟཱ ཨུདཀཝཊྚི ཕལིཀཝཊཾསཀསདིསཱ ཨུགྒནྟྭཱ ཙིཏཀམེཝ གཎྷནྟི. གནྡྷོདཀེནཱཏི སུཝཎྞགྷཊེ རཛཏགྷཊེ ཙ པཱུརེཏྭཱ ཨཱབྷཏནཱནཱགནྡྷོདཀེན. ནིབྦཱཔེསུནྟི སུཝཎྞམཡརཛཏམཡེཧི ཨཊྛདཎྜཀེཧི ཝིཀིརིཏྭཱ ཙནྡནཙིཏཀཾ ནིབྦཱཔེསུཾ.

ཨེཏྠ ¶ ཙ ཙིཏཀེ ཛྷཱཡམཱནེ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏསཱལརུཀྑཱནཾ སཱཁནྟརེཧི ཝིཊཔནྟརེཧི པཏྟནྟརེཧི ཛཱལཱ ཨུགྒཙྪནྟི, པཏྟཾ ཝཱ སཱཁཱ ཝཱ པུཔྥཾ ཝཱ དཌྜྷཱ ནཱམ ནཏྠི, ཀིཔིལླིཀཱཔི མཀྐཊཀཱཔི ཛཱལཱནཾ ཨནྟརེནེཝ ཝིཙརནྟི ¶ . ཨཱཀཱསཏོ པཏིཏཨུདཀདྷཱརཱསུཔི སཱལརུཀྑེཧི ནིཀྑནྟཨུདཀདྷཱརཱསུཔི པཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ནིཀྑནྟཨུདཀདྷཱརཱསུཔི དྷམྨཀཐཱཝ པམཱཎཾ. ཨེཝཾ ཙིཏཀཾ ནིབྦཱཔེཏྭཱ པན མལླརཱཛཱནོ སནྠཱགཱརེ ཙཏུཛྫཱཏིཡགནྡྷཔརིབྷཎྜཾ ཀཱརེཏྭཱ ལཱཛཔཉྩམཱནི པུཔྥཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ ཨུཔརི ཙེལཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ སུཝཎྞཏཱརཀཱདཱིཧི ཁཙིཏྭཱ ཏཏྠ གནྡྷདཱམམཱལཱདཱམརཏནདཱམཱནི ཨོལམྦེཏྭཱ ¶ སནྠཱགཱརཏོ ཡཱཝ མཀུཊབནྡྷནསངྑཱཏཱ སཱིསཔསཱདྷནམངྒལསཱལཱ, ཏཱཝ ཨུབྷོཧི པསྶེཧི སཱཎིཀིལཉྫཔརིཀྑེཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨུཔརི ཙེལཝིཏཱནཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ སུཝཎྞཏཱརཀཱདཱིཧི ཁཙིཏྭཱ ཏཏྠཔི གནྡྷདཱམམཱལཱདཱམརཏནདཱམཱནི ཨོལམྦེཏྭཱ མཎིདཎྜཝཎྞེཧི ཝེཎཱུཧི ཙ པཉྩཝཎྞདྡྷཛེ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ སམནྟཱ ཝཱཏཔཊཱཀཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ སུསམྨཊྛཱསུ ཝཱིཐཱིསུ ཀདལིཡོ ཙ པུཎྞགྷཊེ ཙ ཋཔེཏྭཱ དཎྜཀདཱིཔིཀཱ ཛཱལེཏྭཱ ཨལངྐཏཧཏྠིཀྑནྡྷེ སཧ དྷཱཏཱུཧི སུཝཎྞདོཎིཾ ཋཔེཏྭཱ མཱལཱགནྡྷཱདཱིཧི པཱུཛེནྟཱ སཱདྷུཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱིལ༹ནྟཱ ཨནྟོནགརཾ པཝེསེཏྭཱ སནྠཱགཱརེ སརབྷམཡཔལླངྐེ ཋཔེཏྭཱ ཨུཔརི སེཏཙྪཏྟཾ དྷཱརེསུཾ. ཨེཝཾ ཀཏྭཱ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཀོསིནཱརཀཱ མལླཱ བྷགཝཏོ སརཱིརཱནི སཏྟཱཧཾ སནྠཱགཱརེ སཏྟིཔཉྫརཾ ཀརིཏྭཱ’’ཏི སབྦཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ སཏྟིཔཉྫརཾ ཀརིཏྭཱཏི སཏྟིཧཏྠེཧི པུརིསེཧི པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ. དྷནུཔཱཀཱརནྟི པཋམཾ ཏཱཝ ཧཏྠིཀུམྦྷེན ཀུམྦྷཾ པཧརནྟེ པརིཀྑིཔཱཔེསུཾ, ཏཏོ ཨསྶེ གཱིཝཱཡ གཱིཝཾ པཧརནྟེ, ཏཏོ རཐེ ཨཱཎིཀོཊིཡཱ ཨཱཎིཀོཊིཾ པཧརནྟེ, ཏཏོ ཡོདྷེ བཱཧུནཱ བཱཧུཾ པཧརནྟེ. ཏེསཾ པརིཡནྟེ ཀོཊིཡཱ ཀོཊིཾ པཧརམཱནཱནི དྷནཱུནི པརིཀྑིཔཱཔེསུཾ. ཨིཏི སམནྟཱ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཋཱནཾ སཏྟཱཧཾ སནྣཱཧགཝཙྪིཀཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ སཾཝིདཧིཾསུ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘དྷནུཔཱཀཱརཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ’’ཏི.

ཀསྨཱ པནེཏེ ཨེཝམཀཾསཱུཏི? ཨིཏོ པུརིམེསུ ཧི དྭཱིསུ སཏྟཱཧེསུ ཏེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཋཱནནིསཛྫོཀཱསཾ ཀརོནྟཱ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ སཾཝིདཧནྟཱ སཱདྷུཀཱིལི༹ཀཱཡ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷིཾསུ. ཏཏོ ནེསཾ ཨཧོསི – ‘‘ཨིམཾ སཏྟཱཧཾ སཱདྷུཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱིལི༹སྶཱམ, ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨམྷཱཀཾ པམཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀོཙིདེཝ ཨཱགནྟྭཱ དྷཱཏུཡོ གཎྷེཡྻ, ཏསྨཱ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ ཀཱིལི༹སྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཨེཝམཀཾསུ.

སརཱིརདྷཱཏུཝིབྷཛནཝཎྞནཱ

༢༣༦. ཨསྶོསི ¶ ¶ ཁོ རཱཛཱཏི ཀཐཾ ཨསྶོསི? པཋམམེཝ ཀིརསྶ ཨམཙྩཱ སུཏྭཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘སཏྠཱ ནཱམ པརིནིབྦུཏོ, ན སོ སཀྐཱ པུན ཨཱཧརིཏུཾ. པོཐུཛྫནིཀསདྡྷཱཡ པན ཨམྷཱཀཾ རཉྙཱ སདིསོ ནཏྠི, སཙེ ཨེས ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན སུཎིསྶཏི, ཧདཡམསྶ ཕལིསྶཏི. རཱཛཱ ཁོ པན ཨམྷེཧི ཨནུརཀྑིཏབྦོ’’ཏི ཏེ ཏིསྶོ སུཝཎྞདོཎིཡོ ཨཱཧརིཏྭཱ ཙཏུམདྷུརསྶ པཱུརེཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘དེཝ ¶ , ཨམྷེཧི སུཔིནཀོ དིཊྛོ, ཏསྶ པཊིགྷཱཏཏྠཾ ཏུམྷེཧི དུཀཱུལདུཔཊྚཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཡཐཱ ནཱསཱཔུཊམཏྟཾ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ ཙཏུམདྷུརདོཎིཡཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. རཱཛཱ ཨཏྠཙརཱནཾ ཨམཙྩཱནཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཧོཏུ ཏཱཏཱ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

ཨཐེཀོ ཨམཙྩོ ཨལངྐཱརཾ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཀེསེ པཀིརིཡ ཡཱཡ དིསཱཡ སཏྠཱ པརིནིབྦུཏོ, ཏདབྷིམུཁོ ཧུཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘དེཝ, མརཎཏོ མུཙྩནཀསཏྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཨམྷཱཀཾ ཨཱཡུཝཌྜྷནོ ཙེཏིཡཊྛཱནཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ཨབྷིསེཀསིཉྩཀོ སོ བྷགཝཱ སཏྠཱ ཀུསིནཱརཱཡ པརིནིབྦུཏོ’’ཏི. རཱཛཱ སུཏྭཱཝ ཝིསཉྙཱིཛཱཏོ ཙཏུམདྷུརདོཎིཡཾ ཨུསུམཾ མུཉྩི. ཨཐ ནཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ དུཏིཡཱཡ དོཎིཡཱ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. སོ པུན སཉྙཾ ལབྷིཏྭཱ – ‘‘ཏཱཏཱ, ཀིཾ ཝདེཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘སཏྠཱ, མཧཱརཱཛ, པརིནིབྦུཏོ’’ཏི. རཱཛཱ པུནཔི ཝིསཉྙཱིཛཱཏོ ཙཏུམདྷུརདོཎིཡཱ ཨུསུམཾ མུཉྩི. ཨཐ ནཾ ཏཏོཔི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏཏིཡཱཡ དོཎིཡཱ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. སོ པུན སཉྙཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཀིཾ ཝདེཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘སཏྠཱ, མཧཱརཱཛ, པརིནིབྦུཏོ’’ཏི. རཱཛཱ པུནཔི ཝིསཉྙཱིཛཱཏོ, ཨཐ ནཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནཧཱཔེཏྭཱ མཏྠཀེ གྷཊེཧི ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཾསུ.

རཱཛཱ སཉྙཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཡ གནྡྷཔརིབྷཱཝིཏེ མཎིཝཎྞེ ཀེསེ ཝིཀིརིཏྭཱ སུཝཎྞཕལཀཝཎྞཱཡ པིཊྛིཡཾ པཀིརིཏྭཱ པཱཎིནཱ ཨུརཾ པཧརིཏྭཱ པཝཱལ༹ངྐུརཝཎྞཱཧི སུཝཊྚིཏངྒུལཱིཧི སུཝཎྞབིམྦིསཀཝཎྞཾ ཨུརཾ སིབྦནྟོ ཝིཡ གཧེཏྭཱ པརིདེཝམཱནོ ཨུམྨཏྟཀཝེསེན ཨནྟརཝཱིཐིཾ ཨོཏིཎྞོ, སོ ཨལངྐཏནཱཊཀཔརིཝུཏོ ནགརཏོ ནིཀྑམྨ ཛཱིཝཀམྦཝནཾ གནྟྭཱ ཡསྨིཾ ཋཱནེ ནིསིནྣེན བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ¶ – ‘‘བྷགཝཱ སབྦཉྙུ, ནནུ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསཡིཏྠ, སོཀསལླཾ མེ ཝིནོདཡིཏྠ, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ སོཀསལླཾ ནཱིཧརིཏྠ, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ སརཎཾ གཏོ, ཨིདཱནི པན མེ པཊིཝཙནམྤི ན དེཐ, བྷགཝཱ’’ཏི པུནཔྤུནཾ པརིདེཝིཏྭཱ ‘‘ནནུ བྷགཝཱ ཨཧཾ ཨཉྙདཱ ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ ‘ཏུམྷེ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརཱ ¶ ཛམྦུདཱིཔཏལེ ཙཱརིཀཾ ཙརཐཱ’ཏི སུཎོམི, ཨིདཱནི པནཱཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨནནུརཱུཔཾ ཨཡུཏྟཾ པཝཏྟིཾ སུཎོམཱི’’ཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཙ ཝཏྭཱ སཊྛིམཏྟཱཧི གཱཐཱཧི ¶ བྷགཝཏོ གུཎཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མམ པརིདེཝིཏེནེཝ ན སིཛ྄ཛྷཏི, དསབལསྶ དྷཱཏུཡོ ཨཱཧརཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨསྶོསི. སུཏྭཱ ཙ ཨིམིསྶཱ ཝིསཉྙིབྷཱཝཱདིཔཝཏྟིཡཱ ཨཝསཱནེ དཱུཏཾ པཱཧེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨཐ ཁོ རཱཛཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ དཱུཏཾ པཱཧེསཱིཏི དཱུཏཉྩ པཎྞཉྩ པེསེསི. པེསེཏྭཱ ཙ པན – ‘‘སཙེ དསྶནྟི, སུནྡརཾ. ནོ ཙེ དསྶནྟི, ཨཱཧརཎུཔཱཡེན ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙཏུརངྒིནིཾ སེནཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ སཡམྤི ནིཀྑནྟོཡེཝ. ཡཐཱ ཙ ཨཛཱཏསཏྟུ, ཨེཝཾ ལིཙྪཝཱིཨཱདཡོཔི དཱུཏཾ པེསེཏྭཱ སཡམྤི ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ ནིཀྑམིཾསུཡེཝ. ཏཏྠ པཱཝེཡྻཀཱ སབྦེཧི ཨཱསནྣཏརཱ ཀུསིནཱརཏོ ཏིགཱཝུཏནྟརེ ནགརེ ཝསནྟི, བྷགཝཱཔི པཱཝཾ པཝིསིཏྭཱཝ ཀུསིནཱརཾ གཏོ. ཨཐ ཀསྨཱ པཋམཏརཾ ན ཨཱགཏཱཏི ཙེ? མཧཱཔརིཝཱརཱ པནེཏེ རཱཛཱནོ མཧཱཔརིཝཱརཾ ཀརོནྟཱཝ པཙྪཏོ ཛཱཏཱ.

ཏེ སངྒྷེ གཎེ ཨེཏདཝོཙུནྟི སབྦེཔི ཏེ སཏྟནགརཝཱསིནོ ཨཱགནྟྭཱ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ དྷཱཏུཡོ ཝཱ དེནྟུ, ཡུདྡྷཾ ཝཱ’’ཏི ཀུསིནཱརཱནགརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏེ – ‘‘ཨེཏཾ བྷགཝཱ ཨམྷཱཀཾ གཱམཀྑེཏྟེ’’ཏི པཊིཝཙནཾ ཨཝོཙུཾ. ཏེ ཀིར ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘ན མཡཾ སཏྠུ སཱསནཾ པཧིཎིམྷ, ནཱཔི གནྟྭཱ ཨཱནཡིམྷ. སཏྠཱ པན སཡམེཝ ཨཱགནྟྭཱ སཱསནཾ པེསེཏྭཱ ཨམྷེ པཀྐོསཱཔེསི. ཏུམྷེཔི ཁོ པན ཡཾ ཏུམྷཱཀཾ གཱམཀྑེཏྟེ རཏནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཏཾ ཨམྷཱཀཾ དེཐ. སདེཝཀེ ཙ ལོཀེ བུདྡྷརཏནསམཾ རཏནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཝརཱུཔཾ ཨུཏྟམརཏནཾ ལབྷིཏྭཱ མཡཾ ན དསྶཱམ. ན ཁོ པན ཏུམྷེཧིཡེཝ མཱཏུཐནཏོ ཁཱིརཾ པཱིཏཾ, ཨམྷེཧིཔི མཱཏུཐནཏོ ཁཱིརཾ པཱིཏཾ. ན ཏུམྷེཡེཝ པུརིསཱ, ཨམྷེཔི པུརིསཱ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨཧཾཀཱརཾ ཀཏྭཱ སཱསནཔཊིསཱསནཾ པེསེནྟི, ཨཉྙམཉྙཾ མཱནགཛྫིཏཾ གཛྫནྟི. ཡུདྡྷེ པན སཏི ཀོསིནཱརཀཱནཾཡེཝ ཛཡོ ཨབྷཝིསྶ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ དྷཱཏུཔཱསནཏྠཾ ¶ ཨཱགཏཱ དེཝཏཱ ནེསཾ པཀྑཱ ཨཧེསུཾ. པཱལི༹ཡཾ པན – ‘‘བྷགཝཱ ཨམྷཱཀཾ གཱམཀྑེཏྟེ པརིནིབྦུཏོ, ན མཡཾ དསྶཱམ བྷགཝཏོ སརཱིརཱནཾ བྷཱག’’ནྟི ཨེཏྟཀམེཝ ཨཱགཏཾ.

༢༣༧. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ དོཎོ བྲཱཧྨཎོཏི དོཎབྲཱཧྨཎོ ཨིམཾ ཏེསཾ ཝིཝཱདཾ སུཏྭཱ – ‘‘ཨེཏེ རཱཛཱནོ བྷགཝཏོ པརིནིབྦུཏཊྛཱནེ ཝིཝཱདཾ ཀརོནྟི, ན ཁོ པནེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཨལཾ ཨིམིནཱ ཀལཧེན, ཝཱུཔསམེསྶཱམི ན’’ནྟི སོ གནྟྭཱ ཏེ སངྒྷེ གཎེ ཨེཏདཝོཙ. ཀིམཝོཙ? ཨུནྣཏཔྤདེསེ ¶ ¶ ཋཏྭཱ དྭིབྷཱཎཝཱརཔརིམཱཎཾ དོཎགཛྫིཏཾ ནཱམ ཨཝོཙ. ཏཏྠ པཋམབྷཱཎཝཱརེ ཏཱཝ ཨེཀཔདམྤི ཏེ ན ཛཱནིཾསུ. དུཏིཡབྷཱཎཝཱརཔརིཡོསཱནེ – ‘‘ཨཱཙརིཡསྶ ཝིཡ བྷོ སདྡོ, ཨཱཙརིཡསྶ ཝིཡ བྷོ སདྡོ’’ཏི སབྦེ ནིརཝཱ ཨཧེསུཾ. ཛམྦུདཱིཔཏལེ ཀིར ཀུལགྷརེ ཛཱཏཱ ཡེབྷུཡྻེན ཏསྶ ན ཨནྟེཝཱསིཀོ ནཱམ ནཏྠི. ཨཐ སོ ཏེ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ནིརཝེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེ ཝིདིཏྭཱ པུན ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སུཎནྟུ བྷོནྟོ’’ཏི ཨེཏཾ གཱཐཱདྭཡཾ ཨཝོཙ.

ཏཏྠ ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོཏི ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ. ཨཧུ ཁནྟིཝཱདོཏི བུདྡྷབྷཱུམིཾ ཨཔྤཏྭཱཔི པཱརམིཡོ པཱུརེནྟོ ཁནྟིཝཱདིཏཱཔསཀཱལེ དྷམྨཔཱལཀུམཱརཀཱལེ ཚདྡནྟཧཏྠིཀཱལེ བྷཱུརིདཏྟནཱགརཱཛཀཱལེ ཙམྤེཡྻནཱགརཱཛཀཱལེ སངྑཔཱལནཱགརཱཛཀཱལེ མཧཱཀཔིཀཱལེ ཨཉྙེསུ ཙ བཧཱུསུ ཛཱཏཀེསུ པརེསུ ཀོཔཾ ཨཀཏྭཱ ཁནྟིམེཝ ཨཀཱསི. ཁནྟིམེཝ ཝཎྞཡི. ཀིམངྒཾ པན ཨེཏརཧི ཨིཊྛཱནིཊྛེསུ ཏཱདིལཀྑཎཾ པཏྟོ, སབྦཐཱཔི ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ ཁནྟིཝཱདོ ཨཧོསི, ཏསྶ ཨེཝཾཝིདྷསྶ. ན ཧི སཱདྷུ ཡཾ ཨུཏྟམཔུགྒལསྶ, སརཱིརབྷཱགེ སིཡཱ སམྤཧཱརོཏི ན ཧི སཱདྷུཡནྟི ན ཧི སཱདྷུ ཨཡཾ. སརཱིརབྷཱགེཏི སརཱིརཝིབྷཱགནིམིཏྟཾ, དྷཱཏུཀོཊྛཱསཧེཏཱུཏི ཨཏྠོ. སིཡཱ སམྤཧཱརོཏི ཨཱཝུདྷསམྤཧཱརོ སཱདྷུ ན སིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

སབྦེཝ བྷོནྟོ སཧིཏཱཏི སབྦེཝ བྷོནྟོ སཧིཏཱ ཧོཐ, མཱ བྷིཛྫཐ. སམགྒཱཏི ཀཱཡེན ཙ ཝཱཙཱཡ ཙ ཨེཀསནྣིཔཱཏཱ ཨེཀཝཙནཱ སམགྒཱ ཧོཐ. སམྨོདམཱནཱཏི ཙིཏྟེནཱཔི ཨཉྙམཉྙཾ སམྨོདམཱནཱ ཧོཐ. ཀརོམཊྛབྷཱགེཏི བྷགཝཏོ སརཱིརཱནི ཨཊྛ བྷཱགེ ཀརོམ ¶ . ཙཀྑུམཏོཏི པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི ཙཀྑུམཏོ བུདྡྷསྶ. ན ཀེཝལཾ ཏུམྷེཡེཝ, བཧུཛནོཔི པསནྣོ, ཏེསུ ཨེཀོཔི ལདྡྷུཾ ཨཡུཏྟོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི བཧུཾ ཀཱརཎཾ ཝཏྭཱ སཉྙཱཔེསི.

༢༣༨. ཏེསཾ སངྒྷཱནཾ གཎཱནཾ པཊིསྶུཏྭཱཏི ཏེསཾ ཏེསཾ ཏཏོ ཏཏོ སམཱགཏསངྒྷཱནཾ སམཱགཏགཎཱནཾ པཊིསྶུཎིཏྭཱ. བྷགཝཏོ ¶ སརཱིརཱནི ཨཊྛདྷཱ སམཾ སུཝིབྷཏྟཾ ཝིབྷཛིཏྭཱཏི ཨེཏྠ ཨཡམནུཀྐམོ – དོཎོ ཀིར ཏེསཾ པཊིསྶུཎིཏྭཱ སུཝཎྞདོཎིཾ ཝིཝརཱཔེསི. རཱཛཱནོ ཨཱགནྟྭཱ དོཎིཡཾཡེཝ ཋིཏཱ སུཝཎྞཝཎྞཱ དྷཱཏུཡོ དིསྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ སབྦཉྙུ པུབྦེ མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཔཊིམཎྜིཏཾ ཚབྦཎྞབུདྡྷརསྨིཁཙིཏཾ ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནསམུཛྫལིཏསོབྷཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ སརཱིརཾ ཨདྡསཱམ, ཨིདཱནི པན སུཝཎྞཝཎྞཱཝ དྷཱཏུཡོ ཨཝསིཊྛཱ ཛཱཏཱ, ན ཡུཏྟམིདཾ བྷགཝཱ ཏུམྷཱཀ’’ནྟི པརིདེཝིཾསུ.

བྲཱཧྨཎོཔི ཏསྨིཾ སམཡེ ཏེསཾ པམཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དཀྑིཎདཱཋཾ གཧེཏྭཱ ཝེཋནྟརེ ཋཔེསི, ཨཐ ¶ པཙྪཱ ཨཊྛདྷཱ སམཾ སུཝིབྷཏྟཾ ཝིབྷཛི, སབྦཱཔི དྷཱཏུཡོ པཱཀཏིཀནཱལི༹ཡཱ སོལ༹ས ནཱལི༹ཡོ ཨཧེསུཾ, ཨེཀེཀནགརཝཱསིནོ དྭེ དྭེ ནཱལི༹ཡོ ལབྷིཾསུ. བྲཱཧྨཎསྶ པན དྷཱཏུཡོ ཝིབྷཛནྟསྶེཝ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ – ‘‘ཀེན ནུ ཁོ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཀངྑཙྪེདནཏྠཱཡ ཙཏུསཙྩཀཐཱཡ པཙྩཡབྷཱུཏཱ བྷགཝཏོ དཀྑིཎདཱཋཱ གཧིཏཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘བྲཱཧྨཎེན གཧིཏཱ’’ཏི དིསྭཱ – ‘‘བྲཱཧྨཎོཔི དཱཋཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཾ སཀྐཱརཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, གཎྷཱམི ན’’ནྟི ཝེཋནྟརཏོ གཧེཏྭཱ སུཝཎྞཙངྐོཊཀེ ཋཔེཏྭཱ དེཝལོཀཾ ནེཏྭཱ ཙཱུལཱ༹མཎིཙེཏིཡེ པཏིཊྛཔེསི.

བྲཱཧྨཎོཔི དྷཱཏུཡོ ཝིབྷཛིཏྭཱ དཱཋཾ ཨཔསྶནྟོ ཙོརིཀཱཡ གཧིཏཏྟཱ – ‘‘ཀེན མེ དཱཋཱ གཧིཏཱ’’ཏི པུཙྪིཏུམྤི ནཱསཀྑི. ‘‘ནནུ ཏཡཱཝ དྷཱཏུཡོ བྷཱཛིཏཱ, ཀིཾ ཏྭཾ པཋམཾཡེཝ ཨཏྟནོ དྷཱཏུཡཱ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ན ཨཉྙཱསཱི’’ཏི ཨཏྟནི དོསཱརོཔནཾ སམྤསྶནྟོ – ‘‘མཡ྄ཧམྤི ཀོཊྛཱསཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྟུམྤི ནཱསཀྑི. ཏཏོ – ‘‘ཨཡམྤི སུཝཎྞཏུམྦོ དྷཱཏུགཏིཀོཝ, ཡེན ཏཐཱགཏསྶ དྷཱཏུཡོ མིཏཱ, ཨིམསྶཱཧཾ ཐཱུཔཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིམཾ མེ བྷོནྟོ ཏུམྦཾ དདནྟཱུཏི ཨཱཧ.

པིཔྤལིཝནིཡཱ ¶ མོརིཡཱཔི ཨཛཱཏསཏྟུཨཱདཡོ ཝིཡ དཱུཏཾ པེསེཏྭཱ ཡུདྡྷསཛྫཱཝ ནིཀྑམིཾསུ.

དྷཱཏུཐཱུཔཔཱུཛཱཝཎྞནཱ

༢༣༩. རཱཛགཧེ བྷགཝཏོ སརཱིརཱནཾ ཐཱུཔཉྩ མཧཉྩ ཨཀཱསཱིཏི ཀཐཾ ཨཀཱསི? ཀུསིནཱརཏོ ཡཱཝ རཱཛགཧཾ པཉྩཝཱིསཏི ཡོཛནཱནི, ཨེཏྠནྟརེ ཨཊྛཨུསབྷཝིཏྠཏཾ སམཏལཾ མགྒཾ ¶ ཀཱརེཏྭཱ ཡཱདིསཾ མལླརཱཛཱནོ མཀུཊབནྡྷནསྶ ཙ སནྠཱགཱརསྶ ཙ ཨནྟརེ པཱུཛཾ ཀཱརེསུཾ. ཏཱདིསཾ པཉྩཝཱིསཏིཡོཛནེཔི མགྒེ པཱུཛཾ ཀཱརེཏྭཱ ལོཀསྶ ཨནུཀྐཎྛནཏྠཾ སབྦཏྠ ཨནྟརཱཔཎེ པསཱརེཏྭཱ སུཝཎྞདོཎིཡཾ པཀྑིཏྟདྷཱཏུཡོ སཏྟིཔཉྫརེན པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཛིཏེ པཉྩཡོཛནསཏཔརིམཎྜལེ མནུསྶེ སནྣིཔཱཏཱཔེསི. ཏེ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཀུསིནཱརཏོ སཱདྷུཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱིལ༹ནྟཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡཏྠ ཡཏྠ སུཝཎྞཝཎྞཱནི པུཔྥཱནི པསྶནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠ དྷཱཏུཡོ སཏྟིཨནྟརེ ཋཔེཏྭཱ པཱུཛཾ ཨཀཾསུ. ཏེསཾ པུཔྥཱནཾ ཁཱིཎཀཱལེ གཙྪནྟི, རཐསྶ དྷུརཊྛཱནཾ པཙྪིམཊྛཱནེ སམྤཏྟེ སཏྟ དིཝསེ སཱདྷུཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱིལ༹ནྟི. ཨེཝཾ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཱནཾ སཏྟ ཝསྶཱནི སཏྟ མཱསཱནི སཏྟ དིཝསཱནི ཝཱིཏིཝཏྟཱནི.

མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ¶ – ‘‘སམཎསྶ གོཏམསྶ པརིནིབྦུཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བལཀྐཱརེན སཱདྷུཀཱིལི༹ཏཱཡ ཨུཔདྡུཏམྷ སབྦེ ནོ ཀམྨནྟཱ ནཊྛཱ’’ཏི ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ མནཾ པདོསེཏྭཱ ཚལཱ༹སཱིཏིསཧསྶམཏྟཱ ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟཱ. ཁཱིཎཱསཝཱ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ‘‘མཧཱཛནོ མནཾ པདོསེཏྭཱ ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟཱི’’ཏི དིསྭཱ – ‘‘སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ དྷཱཏུཨཱཧརཎཱུཔཱཡཾ ཀཱརེསྶཱམཱ’’ཏི ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ – ‘‘དྷཱཏུཨཱཧརཎཱུཔཱཡཾ ཀརོཧི མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཀྐོ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, པུཐུཛྫནོ ནཱམ ཨཛཱཏསཏྟུནཱ སམོ སདྡྷོ ནཏྠི, ན སོ མམ ཝཙནཾ ཀརིསྶཏི, ཨཔིཙ ཁོ མཱརཝིབྷིཾསཀསདིསཾ ཝིབྷིཾསཀཾ དསྶེསྶཱམི, མཧཱསདྡཾ སཱཝེསྶཱམི, ཡཀྑགཱཧཀཁིཔིཏཀཨརོཙཀེ ཀརིསྶཱམི, ཏུམྷེ ‘ཨམནུསྶཱ མཧཱརཱཛ ཀུཔིཏཱ དྷཱཏུཡོ ཨཱཧརཱཔེཐཱ’ཏི ཝདེཡྻཱཐ, ཨེཝཾ སོ ཨཱཧརཱཔེསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ སཀྐོ ཏཾ སབྦཾ ཨཀཱསི.

ཐེརཱཔི རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ – ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨམནུསྶཱ ཀུཔིཏཱ, དྷཱཏུཡོ ཨཱཧརཱཔེཧཱི’’ཏི བྷཎིཾསུ. རཱཛཱ – ‘‘ན ཏཱཝ, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟཾ ¶ ཏུསྶཏི, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨཱཧརནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྟམདིཝསེ དྷཱཏུཡོ ཨཱཧརིཾསུ. ཨེཝཾ ཨཱཧཏཱ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ རཱཛགཧེ ཐཱུཔཉྩ མཧཉྩ ཨཀཱསི. ཨིཏརེཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ¶ བལཱནུརཱུཔེན ཨཱཧརིཏྭཱ སཀསཀཊྛཱནེསུ ཐཱུཔཉྩ མཧཉྩ ཨཀཾསུ.

༢༤༠. ཨེཝམེཏཾ བྷཱུཏཔུབྦནྟི ཨེཝཾ ཨེཏཾ དྷཱཏུབྷཱཛནཉྩེཝ དསཐཱུཔཀརཎཉྩ ཛམྦུདཱིཔེ བྷཱུཏཔུབྦནྟི པཙྪཱ སངྒཱིཏིཀཱརཀཱ ཨཱཧཾསུ. ཨེཝཾ པཏིཊྛིཏེསུ པན ཐཱུཔེསུ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ དྷཱཏཱུནཾ ཨནྟརཱཡཾ དིསྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཛཱཏསཏྟུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨེཀཾ དྷཱཏུནིདྷཱནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱདྷུ, བྷནྟེ, ནིདྷཱནཀམྨཾ ཏཱཝ མམ ཧོཏུ, སེསདྷཱཏུཡོ པན ཀཐཾ ཨཱཧརཱམཱིཏི? ན, མཧཱརཱཛ, དྷཱཏུཨཱཧརཎཾ ཏུཡ྄ཧཾ བྷཱརོ, ཨམྷཱཀཾ བྷཱརོཏི. སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཏུམྷེ དྷཱཏུཡོ ཨཱཧརཐ, ཨཧཾ དྷཱཏུནིདྷཱནཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཐེརོ ཏེསཾ ཏེསཾ རཱཛཀུལཱནཾ པརིཙརཎམཏྟམེཝ ཋཔེཏྭཱ སེསདྷཱཏུཡོ ཨཱཧརི. རཱམགཱམེ པན དྷཱཏུཡོ ནཱགཱ པརིགྒཎྷིཾསུ, ཏཱསཾ ཨནྟརཱཡོ ནཏྠི. ‘‘ཨནཱགཏེ ལངྐཱདཱིཔེ མཧཱཝིཧཱརེ མཧཱཙེཏིཡམྷི ནིདཧིསྶནྟཱི’’ཏི ཏཱ ན ཨཱཧརིཏྭཱ སེསེཧི སཏྟཧི ནགརེཧི ཨཱཧརིཏྭཱ རཱཛགཧསྶ པཱཙཱིནདཀྑིཎདིསཱབྷཱགེ ཋཏྭཱ – ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཡོ པཱསཱཎོ ཨཏྠི, སོ ཨནྟརདྷཱཡཏུ, པཾསུ སུཝིསུདྡྷཱ ཧོཏུ, ཨུདཀཾ མཱ ཨུཊྛཧཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི.

རཱཛཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཁཎཱཔེཏྭཱ ཏཏོ ཨུདྡྷཏཔཾསུནཱ ཨིཊྛཀཱ ཀཱརེཏྭཱ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀཱནཾ ཙེཏིཡཱནི ¶ ཀཱརེཏི. ‘‘ཨིདྷ རཱཛཱ ཀིཾ ཀཱརེཏཱི’’ཏི པུཙྪནྟཱནམྤི ‘‘མཧཱསཱཝཀཱནཾ ཙེཏིཡཱནཱི’’ཏི ཝདནྟི, ན ཀོཙི དྷཱཏུནིདྷཱནབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི. ཨསཱིཏིཧཏྠགམྦྷཱིརེ པན ཏསྨིཾ པདེསེ ཛཱཏེ ཧེཊྛཱ ལོཧསནྠཱརཾ སནྠརཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ ཐཱུཔཱརཱམེ ཙེཏིཡགྷརཔྤམཱཎཾ ཏམྦལོཧམཡཾ གེཧཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨཊྛ ཨཊྛ ཧརིཙནྡནཱདིམཡེ ཀརཎྜེ ཙ ཐཱུཔེ ཙ ཀཱརཱཔེསི. ཨཐ བྷགཝཏོ དྷཱཏུཡོ ཧརིཙནྡནཀརཎྜེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཏཾ ཧརིཙནྡནཀརཎྜཀམྤི ཨཉྙསྨིཾ ཧརིཙནྡནཀརཎྜཀེ, ཏམྤི ཨཉྙསྨིནྟི ཨེཝཾ ཨཊྛ ཧརིཙནྡནཀརཎྜེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཏེ ཨཊྛ ཀརཎྜེ ཨཊྛསུ ཧརིཙནྡནཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ ཧརིཙནྡནཐཱུཔེ ཨཊྛསུ ལོཧིཏཙནྡནཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ ལོཧིཏཙནྡནཀརཎྜེ ཨཊྛསུ ལོཧིཏཙནྡནཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ ལོཧིཏཙནྡནཐཱུཔེ ཨཊྛསུ དནྟཀརཎྜེསུ ¶ , ཨཊྛ དནྟཀརཎྜེ ¶ ཨཊྛསུ དནྟཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ དནྟཐཱུཔེ ཨཊྛསུ སབྦརཏནཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ སབྦརཏནཀརཎྜེ ཨཊྛསུ སབྦརཏནཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ སབྦརཏནཐཱུཔེ ཨཊྛསུ སུཝཎྞཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ སུཝཎྞཀརཎྜེ, ཨཊྛསུ སུཝཎྞཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ སུཝཎྞཐཱུཔེ ཨཊྛསུ རཛཏཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ རཛཏཀརཎྜེ ཨཊྛསུ རཛཏཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ རཛཏཐཱུཔེ, ཨཊྛསུ མཎིཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ མཎིཀརཎྜེ ཨཊྛསུ མཎིཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ མཎིཐཱུཔེ ཨཊྛསུ ལོཧིཏངྐཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ ལོཧིཏངྐཀརཎྜེ ཨཊྛསུ ལོཧིཏངྐཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ ལོཧིཏངྐཐཱུཔེ ཨཊྛསུ མསཱརགལླཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ མསཱརགལླཀརཎྜེ ཨཊྛསུ མསཱརགལླཐཱུཔེསུ, ཨཊྛ མསཱརགལླཐཱུཔེ ཨཊྛསུ ཕལིཀཀརཎྜེསུ, ཨཊྛ ཕལིཀཀརཎྜེ ཨཊྛསུ ཕལིཀམཡཐཱུཔེསུ པཀྑིཔི.

སབྦེསཾ ཨུཔརིམཾ ཕལིཀཙེཏིཡཾ ཐཱུཔཱརཱམཙེཏིཡཔྤམཱཎཾ ཨཧོསི, ཏསྶ ཨུཔརི སབྦརཏནམཡཾ གེཧཾ ཀཱརེསི, ཏསྶ ཨུཔརི སུཝཎྞམཡཾ, ཏསྶ ཨུཔརི རཛཏམཡཾ, ཏསྶ ཨུཔརི ཏམྦལོཧམཡཾ གེཧཾ. ཏཏྠ སབྦརཏནམཡཾ ཝཱལིཀཾ ཨོཀིརིཏྭཱ ཛལཛཐལཛཔུཔྥཱནཾ སཧསྶཱནི ཝིཔྤཀིརིཏྭཱ ཨཌྜྷཚཊྛཱནི ཛཱཏཀསཏཱནི ཨསཱིཏིམཧཱཐེརེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱནཾ མཧཱམཱཡཱདེཝིཾ སཏྟ སཧཛཱཏེཏི སབྦཱནེཏཱནི སུཝཎྞམཡཱནེཝ ཀཱརེསི. པཉྩཔཉྩསཏེ སུཝཎྞརཛཏམཡེ པུཎྞགྷཊེ ཋཔཱཔེསི, པཉྩ སུཝཎྞདྡྷཛསཏེ ཨུསྶཱཔེསི. པཉྩསཏེ སུཝཎྞདཱིཔེ, པཉྩསཏེ རཛཏདཱིཔེ ཀཱརཱཔེཏྭཱ སུགནྡྷཏེལསྶ པཱུརེཏྭཱ ཏེསུ དུཀཱུལཝཊྚིཡོ ཋཔེསི.

ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ – ‘‘མཱལཱ མཱ མིལཱཡནྟུ, གནྡྷཱ མཱ ཝིནསྶནྟུ, དཱིཔཱ མཱ ཝིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ སུཝཎྞཔཊྚེ ཨཀྑརཱནི ཚིནྡཱཔེསི –

‘‘ཨནཱགཏེ པིཡདཱསོ ནཱམ ཀུམཱརོ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨསོཀོ དྷམྨརཱཛཱ བྷཝིསྶཏི. སོ ཨིམཱ དྷཱཏུཡོ ཝིཏྠཱརིཀཱ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི.

རཱཛཱ ¶ སབྦཔསཱདྷནེཧི པཱུཛེཏྭཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ དྭཱརཾ པིདཧནྟོ ནིཀྑམི, སོ ཏམྦལོཧདྭཱརཾ པིདཧིཏྭཱ ཨཱཝིཉྪནརཛྫུཡཾ ཀུཉྩིཀམུདྡིཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ¶ ཏཏྠེཝ མཧནྟཾ མཎིཀྑནྡྷཾ ཋཔེཏྭཱ – ‘‘ཨནཱགཏེ དལིདྡརཱཛཱ ཨིམཾ མཎིཾ གཧེཏྭཱ ¶ དྷཱཏཱུནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོཏཱུ’’ཏི ཨཀྑརཾ ཚིནྡཱཔེསི.

སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཝིསྶཀམྨཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ – ‘‘ཏཱཏ, ཨཛཱཏསཏྟུནཱ དྷཱཏུནིདྷཱནཾ ཀཏཾ, ཨེཏྠ ཨཱརཀྑཾ པཊྛཔེཧཱི’’ཏི པཧིཎི. སོ ཨཱགནྟྭཱ ཝཱལ༹སངྒྷཱཊཡནྟཾ ཡོཛེསི, ཀཊྛརཱུཔཀཱནི ཏསྨིཾ དྷཱཏུགབྦྷེ ཕལིཀཝཎྞཁགྒེ གཱཧེཏྭཱ ཝཱཏསདིསེན ཝེགེན ཨནུཔརིཡཱཡནྟཾ ཡནྟཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨེཀཱཡ ཨེཝ ཨཱཎིཡཱ བནྡྷིཏྭཱ སམནྟཏོ གིཉྫཀཱཝསཐཱཀཱརེན སིལཱཔརིཀྑེཔཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརི ཨེཀཱཡ པིདཧིཏྭཱ པཾསུཾ པཀྑིཔིཏྭཱ བྷཱུམིཾ སམཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ ཨུཔརི པཱསཱཎཐཱུཔཾ པཏིཊྛཔེསི. ཨེཝཾ ནིཊྛིཏེ དྷཱཏུནིདྷཱནེ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཐེརོཔི པརིནིབྦུཏོ, རཱཛཱཔི ཡཐཱཀམྨཾ གཏོ, ཏེཔི མནུསྶཱ ཀཱལངྐཏཱ.

ཨཔརབྷཱགེ པིཡདཱསོ ནཱམ ཀུམཱརོ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨསོཀོ ནཱམ དྷམྨརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཏཱ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཛམྦུདཱིཔེ ཝིཏྠཱརིཀཱ ཨཀཱསི. ཀཐཾ? སོ ནིགྲོདྷསཱམཎེརཾ ནིསྶཱཡ སཱསནེ ལདྡྷཔྤསཱདོ ཙཏུརཱསཱིཏི ཝིཧཱརསཧསྶཱནི ཀཱརེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པུཙྪི – ‘‘བྷནྟེ, མཡཱ ཙཏུརཱསཱིཏི ཝིཧཱརསཧསྶཱནི ཀཱརིཏཱནི, དྷཱཏུཡོ ཀུཏོ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི? མཧཱརཱཛ, – ‘‘དྷཱཏུནིདྷཱནཾ ནཱམ ཨཏྠཱི’’ཏི སུཎོམ, ན པན པཉྙཱཡཏི – ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ’’ཏི. རཱཛཱ རཱཛགཧེ ཙེཏིཡཾ བྷིནྡཱཔེཏྭཱ དྷཱཏུཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀཱརེཏྭཱ བྷིཀྑུབྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཨུཔཱསིཀཱཡོཏི ཙཏསྶོ པརིསཱ གཧེཏྭཱ ཝེསཱལིཾ གཏོ. ཏཏྲཱཔི ཨལབྷིཏྭཱ ཀཔིལཝཏྠུཾ. ཏཏྲཱཔི ཨལབྷིཏྭཱ རཱམགཱམཾ གཏོ. རཱམགཱམེ ནཱགཱ ཙེཏིཡཾ བྷིནྡིཏུཾ ན ཨདཾསུ, ཙེཏིཡེ ནིཔཏིཏཀུདཱལོ ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏཏྲཱཔི ཨལབྷིཏྭཱ ཨལླཀཔྤཾ ཝེཋདཱིཔཾ པཱཝཾ ཀུསིནཱརནྟི སབྦཏྠ ཙེཏིཡཱནི བྷིནྡིཏྭཱ དྷཱཏུཾ ཨལབྷིཏྭཱཝ པཊིཔཱཀཏིཀཱནི ཀཏྭཱ པུན རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ ཙཏསྶོ པརིསཱ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཨཏྠི ཀེནཙི སུཏཔུབྦཾ ‘ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམ དྷཱཏུནིདྷཱན’ནྟི’’ པུཙྪི.

ཏཏྲེཀོ ཝཱིསཝསྶསཏིཀོ ཐེརོ – ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ དྷཱཏུནིདྷཱན’’ནྟི ན ཛཱནཱམི, མཡ྄ཧཾ པན པིཏཱ མཧཱཐེརོ མཾ སཏྟཝསྶཀཱལེ ¶ མཱལཱཙངྐོཊཀཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཨེཧི སཱམཎེར, ཨསུཀགཙྪནྟརེ པཱསཱཎཐཱུཔོ ¶ ཨཏྠི, ཏཏྠ གཙྪཱམཱ’’ཏི གནྟྭཱ པཱུཛེཏྭཱ – ‘‘ཨིམཾ ཋཱནཾ ཨུཔདྷཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི སཱམཎེརཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཧཾ ཨེཏྟཀཾ ཛཱནཱམི མཧཱརཱཛཱཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘ཨེཏདེཝ ཋཱན’’ནྟི ¶ ཝཏྭཱ གཙྪེ ཧཱརེཏྭཱ པཱསཱཎཐཱུཔཉྩ པཾསུཉྩ ཨཔནེཏྭཱ ཧེཊྛཱ སུདྷཱབྷཱུམིཾ ཨདྡས. ཏཏོ སུདྷཉྩ ཨིཊྛཀཱཡོ ཙ ཧཱརེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན པརིཝེཎཾ ཨོརུཡ྄ཧ སཏྟརཏནཝཱལུཀཾ ཨསིཧཏྠཱནི ཙ ཀཊྛརཱུཔཀཱནི སམྤརིཝཏྟཀཱནི ཨདྡས. སོ ཡཀྑདཱསཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ བལིཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱཔི ནེཝ ཨནྟཾ ན ཀོཊིཾ པསྶནྟོ དེཝཏཱནཾ ནམསྶམཱནོ – ‘‘ཨཧཾ ཨིམཱ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ ཝིཧཱརསཧསྶེསུ ནིདཧིཏྭཱ སཀྐཱརཾ ཀརོམི, མཱ མེ དེཝཏཱ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ.

སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ཝིསྶཀམྨཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏཱཏ, ཨསོཀོ དྷམྨརཱཛཱ ‘དྷཱཏུཡོ ནཱིཧརིསྶཱམཱི’ཏི པརིཝེཎཾ ཨོཏིཎྞོ, གནྟྭཱ ཀཊྛརཱུཔཀཱནི ཧཱརེཧཱི’’ཏི. སོ པཉྩཙཱུལ༹གཱམདཱརཀཝེསེན གནྟྭཱ རཉྙོ པུརཏོ དྷནུཧཏྠོ ཋཏྭཱ – ‘‘ཧརཱམི མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཧར, ཏཱཏཱ’’ཏི སརཾ གཧེཏྭཱ སནྡྷིམྷིཡེཝ ཝིཛ྄ཛྷི, སབྦཾ ཝིཔྤཀིརིཡིཏྠ. ཨཐ རཱཛཱ ཨཱཝིཉྪནེ བནྡྷཾ ཀུཉྩིཀམུདྡིཀཾ གཎྷི, མཎིཀྑནྡྷཾ པསྶི. ‘‘ཨནཱགཏེ དལིདྡརཱཛཱ ཨིམཾ མཎིཾ གཧེཏྭཱ དྷཱཏཱུནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོཏཱུ’’ཏི པུན ཨཀྑརཱནི དིསྭཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ – ‘‘མཱདིསཾ ནཱམ རཱཛཱནཾ དལིདྡརཱཛཱཏི ཝཏྟུཾ ཨཡུཏྟ’’ནྟི པུནཔྤུནཾ གྷཊེཏྭཱ དྭཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ཨནྟོགེཧཾ པཝིཊྛོ.

ཨཊྛཱརསཝསྶཱདྷིཀཱནཾ དྭིནྣཾ ཝསྶསཏཱནཾ ཨུཔརི ཨཱརོཔིཏདཱིཔཱ ཏཐེཝ པཛྫལནྟི. ནཱིལུཔྤལཔུཔྥཱནི ཏངྑཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨཱརོཔིཏཱནི ཝིཡ, པུཔྥསནྠཱརོ ཏངྑཎཾ སནྠཏོ ཝིཡ, གནྡྷཱ ཏཾ མུཧུཏྟཾ པིསིཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཝིཡ རཱཛཱ སུཝཎྞཔཊྚཾ གཧེཏྭཱ – ‘‘ཨནཱགཏེ པིཡདཱསོ ནཱམ ཀུམཱརོ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨསོཀོ ནཱམ དྷམྨརཱཛཱ བྷཝིསྶཏི སོ ཨིམཱ དྷཱཏུཡོ ཝིཏྠཱརིཀཱ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཝཱཙེཏྭཱ – ‘‘དིཊྛོ བྷོ, ཨཧཾ ཨཡྻེན མཧཱཀསྶཔཏྠེརེནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱམཧཏྠཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ དཀྑིཎེན ཧཏྠེན ཨཔྥོཊེསི. སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིཙརཎདྷཱཏུམཏྟམེཝ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ¶ དྷཱཏུགེཧཾ པུབྦེ པིཧིཏནཡེནེཝ པིདཧིཏྭཱ སབྦཾ ཡཐཱཔཀཏིཡཱཝ ཀཏྭཱ ཨུཔརི པཱསཱཎཙེཏིཡཾ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ ཝིཧཱརསཧསྶེསུ དྷཱཏུཡོ ¶ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ མཧཱཐེརེ ཝནྡིཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘དཱཡཱདོམྷི, བྷནྟེ, བུདྡྷསཱསནེ’’ཏི. ཀིསྶ དཱཡཱདོ ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, བཱཧིརཀོ ཏྭཾ སཱསནསྶཱཏི. བྷནྟེ, ཚནྣཝུཏིཀོཊིདྷནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏི ཝིཧཱརསཧསྶཱནི ཀཱརེཏྭཱ ཨཧཾ ན དཱཡཱདོ, ཨཉྙོ ཀོ དཱཡཱདོཏི? པཙྩཡདཱཡཀོ ནཱམ ཏྭཾ མཧཱརཱཛ, ཡོ པན ཨཏྟནོ པུཏྟཉྩ དྷཱིཏརཉྩ པབྦཱཛེཏི, ཨཡཾ སཱསནེ དཱཡཱདོ ནཱམཱཏི. སོ པུཏྟཉྩ དྷཱིཏརཉྩ པབྦཱཛེསི. ཨཐ ནཾ ཐེརཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨིདཱནི, མཧཱརཱཛ, སཱསནེ དཱཡཱདོསཱི’’ཏི.

ཨེཝམེཏཾ ¶ བྷཱུཏཔུབྦནྟི ཨེཝཾ ཨེཏཾ ཨཏཱིཏེ དྷཱཏུནིདྷཱནམྤི ཛམྦུདཱིཔཏལེ བྷཱུཏཔུབྦནྟི. ཏཏིཡསངྒཱིཏིཀཱརཱཔི ཨིམཾ པདཾ ཋཔཡིཾསུ.

ཨཊྛདོཎཾ ཙཀྑུམཏོ སརཱིརནྟིཨཱདིགཱཐཱཡོ པན ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ ཐེརེཧི ཝུཏྟཱཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

མཧཱཔརིནིབྦཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. མཧཱསུདསྶནསུཏྟཝཎྞནཱ

ཀུསཱཝཏཱིརཱཛདྷཱནཱིཝཎྞནཱ

༢༤༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱསུདསྶནསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – སབྦརཏནམཡོཏི ཨེཏྠ ཨེཀཱ ཨིཊྛཀཱ སོཝཎྞམཡཱ, ཨེཀཱ རཱུཔིཡམཡཱ, ཨེཀཱ ཝེལུ༹རིཡམཡཱ, ཨེཀཱ ཕལིཀམཡཱ, ཨེཀཱ ལོཧིཏངྐམཡཱ, ཨེཀཱ མསཱརགལླམཡཱ, ཨེཀཱ སབྦརཏནམཡཱ, ཨཡཾ པཱཀཱརོ སབྦཔཱཀཱརཱནཾ ཨནྟོ ཨུབྦེདྷེན སཊྛིཧཏྠོ ཨཧོསི. ཨེཀེ པན ཐེརཱ – ‘‘ནགརཾ ནཱམ ཨནྟོ ཋཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱནཾ དསྶནཱིཡཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ སབྦབཱཧིརོ སཊྛིཧཏྠོ, སེསཱ ཨནུཔུབྦནཱིཙཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨེཀེ – ‘‘བཧི ཋཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱནཾ དསྶནཱིཡཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ སབྦཨབྦྷནྟརིམོ སཊྛིཧཏྠོ, སེསཱ ཨནུཔུབྦནཱིཙཱ’’ཏི. ཨེཀེ – ‘‘ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཋཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱནཾ དསྶནཱིཡཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ མཛ྄ཛྷེ པཱཀཱརོ སཊྛིཧཏྠོ, ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཏཡོ ཏཡོ ཨནུཔུབྦནཱིཙཱ’’ཏི.

ཨེསིཀཱཏི ཨེསིཀཏྠམྦྷོ. ཏིཔོརིསངྒཱཏི ཨེཀཾ པོརིསཾ མཛ྄ཛྷིམཔུརིསསྶ ཨཏྟནོ ཧཏྠེན པཉྩཧཏྠཾ, ཏེན ཏིཔོརིསཔརིཀྑེཔཱ པནྣརསཧཏྠཔརིམཱཎཱཏི ཨཏྠོ. ཏེ པན ཀཐཾ ཋིཏཱཏི? ནགརསྶ བཱཧིརཔསྶེ ཨེཀེཀཾ མཧཱདྭཱརབཱཧཾ ནིསྶཱཡ ཨེཀེཀོ, ཨེཀེཀཾ ཁུདྡཀདྭཱརབཱཧཾ ནིསྶཱཡ ཨེཀེཀོ, མཧཱདྭཱརཁུདྡཀདྭཱརཱནཾ ཨནྟརཱ ཏཡོ ཏཡོཏི. ཏཱལཔནྟཱིསུ སབྦརཏནམཡཱནཾ ཏཱལཱནཾ ཨེཀཾ སོཝཎྞམཡནྟི པཱཀཱརེ ཝུཏྟལཀྑཎམེཝ ཝེདིཏབྦཾ, པཎྞཕལེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཱ པན ཏཱལཔནྟིཡོ ཨསཱིཏིཧཏྠཱ ཨུབྦེདྷེན, ཝིཔྤཀིཎྞཝཱལུཀེ སམཏལེ བྷཱུམིབྷཱགེ པཱཀཱརནྟརེ ཨེཀེཀཱ ཧུཏྭཱ ཋིཏཱ.

ཝགྒཱུཏི ཚེཀོ སུནྡརོ. རཛནཱིཡོཏི རཉྫེཏུཾ སམཏྠོ. ཁམནཱིཡོཏི དིཝསམྤི སུཡྻམཱནོ ཁམཏེཝ, ན བཱིབྷཙྪེཏི. མདནཱིཡོཏི ¶ མཱནམདཔུརིསམདཛནནོ. པཉྩངྒིཀསྶཱཏི ཨཱཏཏཾ ཝིཏཏཾ ཨཱཏཏཝིཏཏཾ ¶ སུསིརཾ གྷནནྟི ཨིམེཧི པཉྩཧངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ. ཏཏྠ ཨཱཏཏཾ ནཱམ ཙམྨཔརིཡོནདྡྷེསུ བྷེརཱིཨཱདཱིསུ ཨེཀཏལཾ ཏཱུརིཡཾ. ཝིཏཏཾ ནཱམ ཨུབྷཡཏལཾ. ཨཱཏཏཝིཏཏཾ ནཱམ སབྦཏོ པརིཡོནདྡྷཾ. སུསིརཾ ¶ ནཱམ ཝཾསཱདི. གྷནཾ ནཱམ སམྨཱདི. སུཝིནཱིཏསྶཱཏི ཨཱཀཌྜྷནསིཐིལཀརཎཱདཱིཧི སུམུཙྪིཏསྶ. སུཔྤཊིཏཱལི༹ཏསྶཱཏི པམཱཎེ ཋིཏབྷཱཝཛཱནནཏྠཾ སུཊྛུ པཊིཏཱལི༹ཏསྶ. སུཀུསལེཧི སམནྣཱཧཏསྶཱཏི ཡེ ཝཱདིཏུཾ ཚེཀཱ ཀུསལཱ, ཏེཧི ཝཱདིཏསྶ. དྷུཏྟཱཏི ཨཀྑདྷུཏྟཱ,. སོཎྜཱཏི སུརཱསོཎྜཱ. ཏེཡེཝ པུནཔྤུནཾ པཱཏུཀཱམཏཱཝསེན པིཔཱསཱ. པརིཙཱརེསུནྟི (དཱི. ནི. ༢.༡༣༢) ཧཏྠཾ ཝཱ པཱདཾ ཝཱ ཙཱལེཏྭཱ ནཙྩནྟཱ ཀཱིལི༹ཾསུ.

ཙཀྐརཏནཝཎྞནཱ

༢༤༣. སཱིསཾ ནྷཱཏསྶཱཏི སཱིསེན སདྡྷིཾ གནྡྷོདཀེན ནཧཱཏསྶ. ཨུཔོསཐིཀསྶཱཏི སམཱདིནྣཨུཔོསཐངྒསྶ. ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏསྶཱཏི པཱསཱདཝརསྶ ཨུཔརི གཏསྶ, སུབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ པཱསཱདཝརསྶ ཨུཔརིམཧཱཏལེ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ སཱིལཱནི ཨཱཝཛྫནྟསྶ. ཏདཱ ཀིར རཱཛཱ པཱཏོཝ སཏསཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སོལ༹སཧི གནྡྷོདཀགྷཊེཧི སཱིསཾ ནཧཱཡིཏྭཱ ཀཏཔཱཏརཱསོ སུདྡྷཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཨེཀཾསཾ ཀརིཏྭཱ ཨུཔརིཔཱསཱདསྶ སིརིསཡནེ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨཏྟནོ དཱནཱདིམཡཾ པུཉྙསམུདཱཡཾ ཨཱཝཛྫནྟོ ནིསཱིདི. ཨཡཾ སབྦཙཀྐཝཏྟཱིནཾ དྷམྨཏཱ.

ཏེསཾ ཏཾ ཨཱཝཛྫནྟཱནཾཡེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརཔུཉྙཀམྨཔཙྩཡཨུཏུསམུཊྛཱནཾ ནཱིལམཎིསངྒྷཱཏསདིསཾ པཱཙཱིནསམུདྡཛལཏལཾ བྷིནྡམཱནཾ ཝིཡ, ཨཱཀཱསཾ ཨལངྐུརུམཱནཾ ཝིཡ དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. ཏཾ མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི ཏཐེཝ པཱཏུརཧོསི. ཏཡིདཾ དིབྦཱནུབྷཱཝཡུཏྟཏྟཱ དིབྦནྟི ཝུཏྟཾ. སཧསྶཾ ཨསྶ ཨརཱནནྟི སཧསྶཱརཾ. སཧ ནེམིཡཱ, སཧ ནཱབྷིཡཱ ཙཱཏི སནེམིཀཾ སནཱབྷིཀཾ. སབྦེཧི ཨཱཀཱརེཧི པརིཔུཎྞནྟི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ.

ཏཏྠ ཙཀྐཉྩ ཏཾ རཏིཛནནཊྛེན རཏནཉྩཱཏི ཙཀྐརཏནཾ. ཡཱཡ པན ཏཾ ནཱབྷིཡཱ ‘‘སནཱབྷིཀ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, སཱ ཨིནྡནཱིལམཡཱ ཧོཏི, མཛ྄ཛྷེ པནསྶཱ སཱརརཛཏམཡཱ པནཱལི༹, ཡཱཡ ¶ སུདྡྷསིནིདྡྷདནྟཔནྟིཡཱ ཧསམཱནཱ ཝིཡ ཝིརོཙཏི, མཛ྄ཛྷེ ཚིདྡེན ཝིཡ ཙནྡམཎྜལེན, ཨུབྷོསུཔི བཱཧིརནྟེསུ རཛཏཔཊྚེན ཀཏཔརིཀྑེཔཱ ཧོཏི. ཏེསུ པནསྶ ནཱབྷིཔནཱལི༹པརིཀྑེཔཔཊྚེསུ ¶ ཡུཏྟཡུཏྟཊྛཱནེསུ པརིཙྪེདལེཁཱ སུཝིབྷཏྟཱཝ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨསྶ ནཱབྷིཡཱ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ཡེཧི ¶ པན ཏཾ – ‘‘ཨརེཧི སཧསྶཱར’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏེ སཏྟརཏནམཡཱ སཱུརིཡརསྨིཡོ ཝིཡ པབྷཱསམྤནྣཱ ཧོནྟི, ཏེསམྤི གྷཊཀམཎིཀཔརིཙྪེདལེཁཱདཱིནི སུཝིབྷཏྟཱནེཝ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨཡམསྶ ཨརཱནཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ཡཱཡ པན ཏཾ ནེམིཡཱ – ‘‘སནེམིཀ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, སཱ བཱལསཱུརིཡརསྨིཀལཱཔསིརིཾ ཨཝཧསམཱནཱ ཝིཡ སུརཏྟསུདྡྷསིནིདྡྷཔཝཱལ༹མཡཱ ཧོཏི. སནྡྷཱིསུ པནསྶཱ སཉྫྷཱརཱགསསྶིརིཀཱ རཏྟཛམྦུནདཔཊྚཱ ཝཊྚཔརིཙྪེདལེཁཱ སུཝིབྷཏྟཱ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨཡམསྶ ནེམིཡཱ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ནེམིམཎྜལཔིཊྛིཡཾ པནསྶ དསནྣཾ དསནྣཾ ཨརཱནཾ ཨནྟརེ དྷམནཝཾསོ ཝིཡ ཨནྟོ སུསིརོ ཚིདྡམཎྜལཁཙིཏོ ཝཱཏགཱཧཱི པཝཱལ༹དཎྜོ ཧོཏི, ཡསྶ ཝཱཏེརིཏསྶ སུཀུསལསམནྣཱཧཏསྶ པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡསྶ ཝིཡ སདྡོ ཝགྒུ ཙ རཛནཱིཡོ ཙ ཀམནཱིཡོ ཙ མདནཱིཡོ ཙ ཧོཏི. ཏསྶ ཁོ པན པཝཱལ༹དཎྜསྶ ཨུཔརི སེཏཙྪཏྟཾ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ སམོསརིཏཀུསུམདཱམཱནཾ དྭེ པནྟིཡོཏི ཨེཝཾ སམོསརིཏཀུསུམདཱམཔནྟིསཏདྭཡཔརིཝཱརསེཏཙྪཏྟསཏདྷཱརིནཱ པཝཱལ༹དཎྜསཏེན སམུཔསོབྷིཏནེམིཔརིཀྑེཔསྶ དྭིནྣམྤི ནཱབྷིཔནཱལཱི༹ནཾ ཨནྟོ དྭེ སཱིཧམུཁཱནི ཧོནྟི, ཡེཧི ཏཱལཀྑནྡྷཔྤམཱཎཱ པུཎྞཙནྡཀིརཎཀལཱཔསསྶིརཱིཀཱ ཏརུཎརཝིསམཱནརཏྟཀམྦལགེཎྜུཀཔརིཡནྟཱ ཨཱཀཱསགངྒཱགཏིསོབྷཾ ཨཝཧསམཱནཱ ཝིཡ དྭེ མུཏྟཀལཱཔཱ ཨོལམྦནྟི. ཡེཧི ཙཀྐརཏནེན སདྡྷིཾ ཨཱཀཱསེ སམྤརིཝཏྟམཱནེཧི ཏཱིཎི ཙཀྐཱནི ཨེཀཏོ པརིཝཏྟནྟཱནི ཝིཡ ཁཱཡནྟི. ཨཡམསྶ སབྦསོ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ཏཾ པནེཏཾ ཨེཝཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ པཀཏིཡཱ སཱཡམཱསབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརེ པཉྙཏྟཱསནེསུ ནིསཱིདིཏྭཱ པཝཏྟཀཐཱསལླཱཔེསུ མནུསྶེསུ ཝཱིཐིཙཏུཀྐཱདཱིསུ ¶ ཀཱིལ༹མཱནེ དཱརཀཛནེ ནཱཏིཨུཙྩེན ནཱཏིནཱིཙེན ཝནསཎྜམཏྠཀཱསནྣེན ཨཱཀཱསཔྤདེསེན ཨུཔསོབྷཡམཱནཾ ཝིཡ, རུཀྑསཱཁགྒཱནི དྭཱདསཡོཛནཏོ པཊྛཱཡ སུཡྻམཱནེན མདྷུརསྶརེན ¶ སཏྟཱནཾ སོཏཱནི ཨོདྷཱཔཡམཱནཾ ཡོཛནཏོ པཊྛཱཡ ནཱནཔྤབྷཱསམུདཡསམུཛྫལེན ཝཎྞེན ནཡནཱནི སམཱཀཌྜྷནྟཾ ཝིཡ, རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝཾ ཨུགྒྷོསཡནྟཾ ཝིཡ, རཱཛདྷཱནིཡཱ ཨབྷིམུཁཾ ཨཱགཙྪཏི.

ཨཐསྶ ཙཀྐརཏནསྶ སདྡསཝནེནེཝ – ‘‘ཀུཏོ ནུ ཁོ, ཀསྶ ནུ ཁོ ཨཡཾ སདྡོ’’ཏི ཨཱཝཛྫིཏཧདཡཱནཾ པུརཏྠིམདིསཾ ཨཱལོཀཡམཱནཱནཾ ཏེསཾ མནུསྶཱནཾ ཨཉྙཏརོ ཨཉྙཏརཾ ཨེཝམཱཧ ¶ – ‘‘པསྶཐ, བྷོ, ཨཙྪརིཡཾ, ཨཡཾ པུཎྞཙནྡོ པུབྦེ ཨེཀོ ཨུགྒཙྪཏི, ཨཛྫེཝ པན ཨཏྟདུཏིཡོ ཨུགྒཏོ, ཨེཏཉྷི རཱཛཧཾསམིཐུནམིཝ པུཎྞཙནྡམིཐུནཾ པུབྦཱཔརིཡེན གགནཏལཾ ཨབྷིལངྒྷཏཱི’’ཏི. ཏམཉྙོ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ ཀཐེསི, སམྨ, ཀུཧིཾ ནཱམ ཏཡཱ དྭེ པུཎྞཙནྡཱ ཨེཀཏོ ཨུགྒཙྪནྟཱ དིཊྛཔུབྦཱ, ནནུ ཨེས ཏཔནཱིཡརཾསིདྷཱརོ པིཉྪརཀིརཎོ དིཝཱཀརོ ཨུགྒཏོ’’ཏི, ཏམཉྙོ ཧསིཏཾ ཀཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཀིཾ ཨུམྨཏྟོསི, ནནུ ཨིདཱནེཝ དིཝཱཀརོ ཨཏྠངྒཏོ, སོ ཀཐཾ ཨིམཾ པུཎྞཙནྡཾ ཨནུབནྡྷམཱནོ ཨུགྒཙྪིསྶཏི? ཨདྡྷཱ པནེཏཾ ཨནེཀརཏནཔྤབྷཱསམུདཡུཛྫལཾ ཨེཀསྶཱཔི པུཉྙཝཏོ ཝིམཱནཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏེ སབྦེཔི ཨཔསཱརཡནྟཱ ཨཉྙེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘བྷོ, ཀིཾ བཧུཾ ཝིལཔཐ, ནེཝཱཡཾ པུཎྞཙནྡོ, ན སཱུརིཡོ ན དེཝཝིམཱནཾ. ན ཧེཏེསཾ ཨེཝརཱུཔཱ སིརིསམྤཏྟི ཨཏྠི, ཙཀྐརཏནེན པན ཨེཏེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི.

ཨེཝཾ པཝཏྟསལླཱཔསྶེཝ ཏསྶ ཛནསྶ ཙནྡམཎྜལཾ ཨོཧཱཡ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨབྷིམུཁཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏེཧི – ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ ཨིདཾ ནིབྦཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟེ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘‘ན ཀསྶཙི ཨཉྙསྶ, ནནུ ཨམྷཱཀཾ མཧཱརཱཛཱ པཱུརིཏཙཀྐཝཏྟིཝཏྟོ, ཏསྶེཏཾ ནིབྦཏྟ’’ནྟི. ཨཐ སོ ཙ མཧཱཛནོ, ཡོ ཙ ཨཉྙོ པསྶཏི, སབྦོ ཙཀྐརཏནམེཝ ཨནུགཙྪཏི. ཏཾ ཙཱཔི ཙཀྐརཏནཾ རཉྙོཡེཝ ཨཏྠཱཡ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཱཔེཏུཀཱམཾ ཝིཡ སཏྟཀྑཏྟུཾ པཱཀཱརམཏྠཀེནེཝ ¶ ནགརཾ ཨནུསཾཡཱཡིཏྭཱ, ཨཐ རཉྙོ ཨནྟེཔུརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ, ཨནྟེཔུརསྶ ཙ ཨུཏྟརསཱིཧཔཉྫརསདིསེ ཋཱནེ ཡཐཱ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི སུཁེན སཀྐཱ ཧོཏི པཱུཛེཏུཾ, ཨེཝཾ ཨཀྑཱཧཏཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏི.

ཨེཝཾ ཋིཏསྶ པནསྶ ཝཱཏཔཱནཚིདྡཱདཱིཧི པཝིསིཏྭཱ ནཱནཱཝིརཱགརཏནཔྤབྷཱསམུཛྫལཾ ཨནྟོཔཱསཱདཾ ཨལངྐུརུམཱནཾ པབྷཱསམཱུཧཾ དིསྭཱ དསྶནཏྠཱཡ སཉྫཱཏཱབྷིལཱསོ ¶ རཱཛཱ ཧོཏི. པརིཛནོཔིསྶ པིཡཝཙནཔཱབྷཏེན ཨཱགནྟྭཱ ཏམཏྠཾ ནིཝེདེཏི. ཨཐ རཱཛཱ བལཝཔཱིཏིཔཱམོཛྫཕུཊསརཱིརོ པལླངྐཾ མོཙེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ སཱིཧཔཉྫརསམཱིཔཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ དིསྭཱ ‘‘སུཏཾ ཁོ པན མེཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ཙིནྟནཾ ཙིནྟཡཏི. མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི སབྦཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དིསྭཱ རཉྙོ མཧཱསུདསྶནསྶ…པེ… ཨསྶཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི’’ཏི. ཏཏྠ སོ ཧོཏི རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱིཏི ཀིཏྟཱཝཏཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཧོཏཱིཏི? ཨེཀངྒུལདྭངྒུལམཏྟམྤི ཙཀྐརཏནེ ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པཝཏྟེ ཨིདཱནི ཏསྶ པཝཏྟཱཔནཏྠཾ ཡཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏཾ དསྶེནྟོ ཨཐ ཁོ ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

༢༤༤. ཏཏྠ ¶ ཨུཊྛཱཡཱསནཱཏི ནིསིནྣཱསནཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཙཀྐརཏནསམཱིཔཾ ཨཱགནྟྭཱ. སུཝཎྞབྷིངྐཱརཾ གཧེཏྭཱཏི ཧཏྠིསོཎྜསདིསཔནཱལི༹ཾ སུཝཎྞབྷིངྐཱརཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ. ཨནྭདེཝ རཱཛཱ མཧཱསུདསྶནོ སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡཱཏི སབྦཙཀྐཝཏྟཱིནཉྷི ཨུདཀེན ཨབྦྷུཀྐིརིཏྭཱ – ‘‘ཨབྷིཝིཛིནཱཏུ བྷཝཾ ཙཀྐརཏན’’ནྟི ཝཙནསམནནྟརམེཝ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཙཀྐརཏནཾ པཝཏྟཏི. ཡསྶ པཝཏྟི སམཀཱལམེཝ སོ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ནཱམ ཧོཏི. པཝཏྟེ པན ཙཀྐརཏནེ ཏཾ ཨནུབནྡྷམཱནོཝ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟིཡཱནཝརཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི. ཨཐསྶ ཚཏྟཙཱམརཱདིཧཏྠོ པརིཛནོ ཙེཝ ཨནྟེཔུརཛནོ ཙ ཏཏོ ནཱནཱཀཱརཀཉྩུཀཀཝཙཱདིསནྣཱཧཝིབྷཱུསིཏེན ཝིཝིདྷཱབྷརཎཔྤབྷཱསམུཛྫལེན སམུསྶིཏདྡྷཛཔཊཱཀཔཊིམཎྜིཏེན ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ བལཀཱཡེན སདྡྷིཾ ཨུཔརཱཛསེནཱཔཏིཔབྷུཏཡོཔི ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ རཱཛཱནམེཝ པརིཝཱརེནྟི.

རཱཛཡུཏྟཱ པན ཛནསངྒཧཏྠཾ ནགརཝཱིཐཱིསུ བྷེརིཡོ ཙརཱཔེནྟི – ‘‘ཏཱཏཱ, ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ ཙཀྐརཏནཾ ནིབྦཏྟཾ, ཨཏྟནོ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔེན མཎྜིཏཔསཱདྷིཀཱ སནྣིཔཏཐཱ’’ཏི. མཧཱཛནོ ¶ པན པཀཏིཡཱ ཙཀྐརཏནསདྡེནེཝ སབྦཀིཙྩཱནི པཧཱཡ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནི ཨཱདཱཡ སནྣིཔཏིཏོཝ སོཔི སབྦོ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ རཱཛཱནམེཝ པརིཝཱརེཏི. ཡསྶ ཡསྶ ཧི རཉྙཱ སདྡྷིཾ གནྟུཀཱམཏཱཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, སོ སོ ཨཱཀཱསགཏོཝ ཧོཏི. ཨེཝཾ དྭཱདསཡོཛནཱཡཱམཝིཏྠཱརཱ པརིསཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨེཀཔུརིསོཔི ཚིནྣབྷིནྣསརཱིརོ ཝཱ ཀིལིཊྛཝཏྠོ ཝཱ ¶ ནཏྠི. སུཙིཔརིཝཱརོ ཧི རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི. ཙཀྐཝཏྟིཔརིསཱ ནཱམ ཝིཛྫཱདྷརཔུརིསཱ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ གཙྪམཱནཱ ཨིནྡནཱིལམཎིཏལེ ཝིཔྤཀིཎྞརཏནསདིསཱ ཧོཏི. མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི ཏཐེཝ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨནྭདེཝ རཱཛཱ མཧཱསུདསྶནོ སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡཱ’’ཏི.

ཏཾ པན ཙཀྐརཏནཾ རུཀྑགྒཱནཾ ཨུཔརཱུཔརི ནཱཏིཨུཙྩེན ནཱཏིནཱིཙེན གགནཔྤདེསེན པཝཏྟཏི. ཡཐཱ རུཀྑཱནཾ པུཔྥཕལཔལླཝེཧི ཨཏྠིཀཱ, ཏཱནི སུཁེན གཧེཏུཾ སཀྐོནྟི. ཡཐཱ ཙ བྷཱུམིཡཾ ཋིཏཱ ‘‘ཨེས རཱཛཱ, ཨེས ཨུཔརཱཛཱ, ཨེས སེནཱཔཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏུཾ སཀྐོནྟི. ཋཱནཱདཱིསུ ཙ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཡོ ཡེན ཨིཙྪཏི, སོ ཏེནེཝ གཙྪཏི. ཙིཏྟཀམྨཱདིསིཔྤཔསུཏཱ ཙེཏྠ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ ཀརོནྟཱཡེཝ གཙྪནྟི. ཡཐེཝ ཧི བྷཱུམིཡཾ, ཏཐཱ ཏེསཾ སབྦཀིཙྩཱནི ཨཱཀཱསེཝ ཨིཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཝཾ ཙཀྐཝཏྟིཔརིསཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཝཱམཔསྶེན སིནེརུཾ པཧཱཡ མཧཱསམུདྡསྶ ཨུཔརིབྷཱགེན སཏྟསཧསྶཡོཛནཔྤམཱཎཾ པུབྦཝིདེཧཾ གཙྪཏི.

ཏཏྠ ཡོ ཝིནིབྦེདྷེན དྭཱདསཡོཛནཱཡ, པརིཀྑེཔཏོ ཚཏྟིཾསཡོཛནཱཡ པརིསཱཡ སནྣིཝེསཀྑམོ ¶ སུལབྷཱཧཱརཱུཔཀརཎོ ཚཱཡུདཀསམྤནྣོ སུཙིསམཏལོ རམཎཱིཡོ བྷཱུམིབྷཱགོ, ཏསྶ ཨུཔརིབྷཱགེ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨཀྑཱཧཏཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏི. ཨཐ ཏེན སཉྙཱཎེན སོ མཧཱཛནོ ཨོཏརིཏྭཱ ཡཐཱརུཙི ནཧཱནབྷོཛནཱདཱིནི སབྦཀིཙྩཱནི ཀརོནྟོ ཝཱསཾ ཀཔྤེཏི. མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི སབྦཾ ཏཐེཝ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡསྨིཾ ཁོ པནཱནནྡ, པདེསེ ཙཀྐརཏནཾ པཏིཊྛཱཏི, ཏཏྠ སོ རཱཛཱ མཧཱསུདསྶནོ ཝཱསཾ ཨུཔགཙྪི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝཱསཾ ཨུཔགཏེ ཙཀྐཝཏྟིམྷི ཡེ ཏཏྠ རཱཛཱནོ, ཏེ ‘‘པརཙཀྐཾ ཨཱགཏ’’ནྟི སུཏྭཱཔི ན བལཀཱཡཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཡུདྡྷསཛྫཱ ཧོནྟི. ཙཀྐརཏནསྶ ཧི ཨུཔྤཏྟིསམནནྟརམེཝ ནཏྠི སོ སཏྟོ ནཱམ, ཡོ པཙྩཏྠིཀསཉྙཱཡ ཏཾ རཱཛཱནཾ ཨཱརབྦྷ ¶ ཨཱཝུདྷཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ཝིསཧེཡྻ. ཨཡམཱནུབྷཱཝོ ཙཀྐརཏནསྶ.

ཙཀྐཱནུབྷཱཝེན ¶ ཧི ཏསྶ རཉྙོ,

ཨརཱི ཨསེསཱ དམཐཾ ཨུཔེནྟི;

ཨརིནྡམཾ ནཱམ ནརཱདྷིཔསྶ,

ཏེནེཝ ཏཾ ཝུཙྩཏི ཏསྶ ཙཀྐནྟི.

ཏསྨཱ སབྦེཔི ཏེ རཱཛཱནོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཛྫསིརིཝིབྷཝཱནུརཱུཔཾ པཱབྷཏཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ རཱཛཱནཾ ཨུཔགམྨ ཨོནཏསིརཱ ཨཏྟནོ མོལི༹མཎིཔྤབྷཱབྷིསེཀེན ཏསྶ པཱདཔཱུཛཾ ཀརོནྟཱ – ‘‘ཨེཧི ཁོ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཝཙནེཧི ཏསྶ ཀིཾཀཱརཔཊིསཱཝིཏཾ ཨཱཔཛྫནྟི. མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི ཏཐེཝ ཨཀཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡེ ཁོ, པནཱནནྡ, པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ…པེ… ཨནུསཱས, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སྭཱགཏནྟི སུ ཨཱགཏཾ. ཨེཀསྨིཉྷི ཨཱགཏེ སོཙནྟི, གཏེ ནནྡནྟི. ཨེཀསྨིཾ ཨཱགཏེ ནནྡནྟི, གཏེ སོཙནྟི, ཏཱདིསོ ཏྭཾ ཨཱགམནནནྡནོ, གམནསོཙནོ. ཏསྨཱ ཏཝ ཨཱགམནཾ སུཨཱགམནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ པན རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ནཱཔི – ‘‘ཨེཏྟཀཾ ནཱམ མེ ཨནུཝསྶཾ བལིཾ ཨུཔཀཔྤེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ནཱཔི ཨཉྙསྶ བྷོགཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཉྙསྶ དེཏི. ཨཏྟནོ པན དྷམྨརཱཛབྷཱཝསྶ ཨནུརཱུཔཱཡ པཉྙཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ པེམནཱིཡེན མཉྫུནཱ སརེན – ‘‘པསྶཐ ཏཱཏཱ, པཱཎཱཏིཔཱཏོ ནཱམེས ཨཱསེཝིཏོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ནིརཡསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ‘‘པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ’’ཏིཨཱདིཀཾ ¶ ཨོཝཱདཾ དེཏི. མཧཱསུདསྶནོཔི ཏཐེཝ ཨཀཱསི, ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘རཱཛཱ མཧཱསུདསྶནོ ཨེཝམཱཧ – ‘པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ…པེ… ཡཐཱབྷུཏྟཉྩ བྷུཉྫཐཱ’ཏི’’. ཀིཾ པན སབྦེཔི རཉྙོ ཨིམཾ ཨོཝཱདཾ གཎྷནྟཱིཏི? བུདྡྷསྶཱཔི ཏཱཝ སབྦེ ན གཎྷནྟི, རཉྙོ ཀིཾ གཎྷིསྶནྟཱིཏི. ཏསྨཱ ཡེ པཎྜིཏཱ ཝིབྷཱཝིནོ, ཏེ གཎྷནྟི. སབྦེ པན ཨནུཡནྟཱ བྷཝནྟི. ཏསྨཱ ཡེ ཁོ པནཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཐ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨེཝཾ པུབྦཝིདེཧཝཱསཱིནཾ ཨོཝཱདེ དིནྣེ ཀཏཔཱཏརཱསེ ཙཀྐཝཏྟིབལེན ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པུརཏྠིམསམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧཏི. ཡཐཱ ཡཐཱ ཙ ཏཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཨགདགནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ སངྑིཏྟཕཎོ ནཱགརཱཛཱ ཝིཡ, སངྑིཏྟཨཱུམིཝིཔྥཱརཾ ཧུཏྭཱ ཨོགཙྪམཱནཾ མཧཱསམུདྡསལིལཾ ཡོཛནམཏྟཾ ཨོགནྟྭཱ ཨནྟོསམུདྡེ ཝེལུ༹རིཡབྷིཏྟི ཝིཡ ཏིཊྛཏི. ཏངྑཎཉྙེཝ ཙ ཏསྶ རཉྙོ པུཉྙསིརིཾ དཊྛུཀཱམཱནི ཝིཡ མཧཱསམུདྡཏལེ ཝིཔྤཀིཎྞཱནི ¶ ¶ ནཱནཱརཏནཱནི ཏཏོ ཏཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པདེསཾ པཱུརཡནྟི. ཨཐ སཱ རཱཛཔརིསཱ ཏཾ ནཱནཱརཏནཔརིཔཱུརཾ མཧཱསམུདྡཏལཾ དིསྭཱ ཡཐཱརུཙི ཨུཙྪངྒཱདཱིཧི ཨཱདིཡཏི, ཡཐཱརུཙི ཨཱདིནྣརཏནཱཡ པན པརིསཱཡ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ པཊིནིཝཏྟཏི. པཊིནིཝཏྟམཱནེ ཙ ཏསྨིཾ པརིསཱ ཨགྒཏོ ཧོཏི, མཛ྄ཛྷེ རཱཛཱ, ཨནྟེ ཙཀྐརཏནཾ. ཏམྤི ཛལནིདྷིཛལཾ པལོབྷིཡམཱནམིཝ ཙཀྐརཏནསིརིཡཱ, ཨསཧམཱནམིཝ ཙ ཏེན ཝིཡོགཾ ནེམིམཎྜལཔརིཡནྟཾ ཨབྷིཧནནྟཾ ནིརནྟརམེཝ ཨུཔགཙྪཏི. ཨེཝཾ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི པུརཏྠིམམཧཱསམུདྡཔརིཡནྟཾ པུབྦཝིདེཧཾ ཨབྷིཝིཛིནིཏྭཱ དཀྑིཎསམུདྡཔརིཡནྟཾ ཛམྦུདཱིཔཾ ཝིཛེཏུཀཱམོ ཙཀྐརཏནདེསིཏེན མགྒེན དཀྑིཎསམུདྡཱབྷིམུཁོ གཙྪཏི. མཧཱསུདསྶནོཔི ཏཐེཝ ཨགམཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཙཀྐརཏནཾ པུརཏྠིམཾ སམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ དཀྑིཎཾ དིསཾ པཝཏྟཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ པཝཏྟམཱནསྶ པན ཏསྶ པཝཏྟནཝིདྷཱནཾ, སེནཱསནྣིཝེསོ, པཊིརཱཛཱགམནཾ, ཏེསཾ ཨནུསཱསནིཔྤདཱནཾ དཀྑིཎསམུདྡཨཛ྄ཛྷོགཱཧནཾ སམུདྡསལིལསྶ ཨོགཙྪམཱནཾ རཏནཱནཾ ཨཱདཱནནྟི སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིཛིནིཏྭཱ པན ཏཾ དསསཧསྶཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཛམྦུདཱིཔཾ དཀྑིཎསམུདྡཏོཔི པཙྩུཏྟརིཏྭཱ སཏྟཡོཛནསཧསྶཔྤམཱཎཾ ཨཔརགོཡཱནཾ ཝིཛེཏུཾ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ གནྟྭཱ ཏམྤི སམུདྡཔརིཡནྟཾ ཏཐེཝ ཨབྷིཝིཛིནིཏྭཱ པཙྪིམསམུདྡཏོཔི ཨུཏྟརིཏྭཱ ཨཊྛཡོཛནསཧསྶཔྤམཱཎཾ ཨུཏྟརཀུརུཾ ཝིཛེཏུཾ ཏཐེཝ གནྟྭཱ ཏམྤི སམུདྡཔརིཡནྟཾ ཏཐེཝ ཨབྷིཝིཛིཡ ཨུཏྟརསམུདྡཏོ པཙྩུཏྟརཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ རཉྙཱ ཙཀྐཝཏྟིནཱ ཙཱཏུརནྟཱཡ པཐཝིཡཱ ཨཱདྷིཔཙྩཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝིཛིཏཝིཛཡོ ཨཏྟནོ རཛྫསིརིསམྤཏྟིདསྶནཏྠཾ སཔརིསོ ཨུདྡྷཾ གགནཏལཾ ཨབྷིལངྒྷིཏྭཱ སུཝིཀསིཏཔདུམཀུམུདཔུཎྜརཱིཀཝནཝིཙིཏྟེ ཙཏྟཱརོ ཛཱཏསྶརེ ཝིཡ པཉྩསཏཔཉྩསཏཔརིཏྟདཱིཔཔརིཝཱརེ ཙཏྟཱརོ མཧཱདཱིཔེ ཨོལོཀེཏྭཱ ཙཀྐརཏནདེསིཏེནེཝ མགྒེན ¶ ཡཐཱནུཀྐམཾ ཨཏྟནོ རཱཛདྷཱནིཾ པཙྩཱགཙྪཏི. ཨཐ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟེཔུརདྭཱརཾ སོབྷཡམཱནཾ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི.

ཨེཝཾ པཏིཊྛིཏེ པན ཏསྨིཾ ཙཀྐརཏནེ རཱཛནྟེཔུརེ ཨུཀྐཱཧི ཝཱ དཱིཔིཀཱཧི ཝཱ ཀིཉྩི ¶ ཀརཎཱིཡཾ ན ཧོཏི, ཙཀྐརཏནོབྷཱསོཡེཝ རཏྟིཾ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམཏིཡེཝ. ཡེ པན ཨནྡྷཀཱརཏྠིཀཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨནྡྷཀཱརམེཝ ཧོཏི. མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི སབྦམེཏཾ ཏཐེཝ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དཀྑིཎཾ སམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ…པེ… ཨེཝརཱུཔཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུརཧོསཱི’’ཏི.

ཧཏྠིརཏནཝཎྞནཱ

༢༤༦. ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཙཀྐརཏནསྶེཝ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨམཙྩཱ པཀཏིམངྒལཧཏྠིཊྛཱནཾ སམཾ སུཙིབྷཱུམིབྷཱགཾ ཀཱརེཏྭཱ ཧརིཙནྡནཱདཱིཧི སུརབྷིགནྡྷེཧི ཨུཔལིམྤཱཔེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝིཙིཏྟཝཎྞསུརབྷིཀུསུམསམོཀིཎྞཾ ཨུཔརི སུཝཎྞཏཱརཀཱནཾ ཨནྟརནྟརཱ སམོསརིཏམནུཉྙཀུསུམདཱམཔཊིམཎྜིཏཝིཏཱནཾ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ – ‘‘ཨེཝརཱུཔསྶ ནཱམ དེཝ ཧཏྠིརཏནསྶ ཨཱགམནཾ ཙིནྟེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི. སོ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཱནི ཙ སམཱདཱཡ ཏཾ པུཉྙསམྤཏྟིཾ ཨཱཝཛྫནྟོ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝཙོདིཏོ ཚདྡནྟཀུལཱ ཝཱ ཨུཔོསཐཀུལཱ ཝཱ ཏཾ སཀྐཱརཝིསེསཾ ཨནུབྷཝིཏུཀཱམོ ཏརུཎརཝིམཎྜལཱབྷིརཏྟཙརཎགཱིཝཱམུཁཔཊིམཎྜིཏཝིསུདྡྷསེཏསརཱིརོ སཏྟཔཏིཊྛོ སུསཎྛིཏཨངྒཔཙྩངྒསནྣིཝེསོ ཝིཀསིཏརཏྟཔདུམཙཱརུཔོཀྑརོ ཨིདྡྷིམཱ ཡོགཱི ཝིཡ ཝེཧཱསགམནསམཏྠོ མནོསིལཱཙུཎྞརཉྫིཏཔརིཡནྟོ ཝིཡ རཛཏཔབྦཏོ ཧཏྠིསེཊྛོ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྨིཾ པདེསེ ཏིཊྛཏི. སོ ཚདྡནྟཀུལཱ ཨཱགཙྪནྟོ སབྦཀནིཊྛོ ཨཱགཙྪཏི. ཨུཔོསཐཀུལཱ ཨཱགཙྪནྟོ སབྦཛེཊྛོ. པཱལི༹ཡཾ པན ཨུཔོསཐོ ནཱགརཱཛཱ ཨིཙྩེཝ ཨཱགཏཾ. ནཱགརཱཛཱ ནཱམ ཀསྶཙི ཨཔརིབྷོགོ, སབྦཀནིཊྛོ ཨཱགཙྪཏཱིཏི ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཾ. སྭཱཡཾ པཱུརིཏཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཱནཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཙིནྟཡནྟཱནཾ ཨཱགཙྪཏི. མཧཱསུདསྶནསྶ པན སཡམེཝ པཀཏིམངྒལཧཏྠིཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཧཏྠིཾ ཨཔནེཏྭཱ ཏཏྠ ཨཊྛཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པུན ཙཔརཾ ཨཱནནྡ…པེ… ནཱགརཱཛཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ ¶ པཱཏུབྷཱུཏཾ པན ཏཾ ཧཏྠིརཏནཾ དིསྭཱ ཧཏྠིགོཔཀཱདཡོ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཝེགེན གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེནྟི. རཱཛཱ ཏུརིཏཏུརིཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟོ – ‘‘བྷདྡཀཾ ཝཏ བྷོ ཧཏྠིཡཱནཾ, སཙེ དམཐཾ ཨུཔེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟཡནྟོ ཧཏྠཾ ¶ པསཱརེཏི. ཨཐ སོ གྷརདྷེནུཝཙྪཀོ ཝིཡ ཀཎྞེ ཨོལམྦིཏྭཱ སཱུརཏབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམཏི. རཱཛཱ ཏཾ ཨཱརོཧིཏུཀཱམོ ཧོཏི. ཨཐསྶ པརིཛནཱ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ ཏཾ ཧཏྠིརཏནཾ སུཝཎྞདྡྷཛཾ སུཝཎྞཱལངྐཱརཾ ཧེམཛཱལཔཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནེནྟི. རཱཛཱ ཏཾ ཨནིསཱིདཱཔེཏྭཱཝ སཏྟརཏནམཡཱཡ ནིསྶེཎིཡཱ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨཱཀཱསགམནནིནྣཙིཏྟོ ཧོཏི. ཏསྶ སཧ ཙིཏྟུཔྤཱདེནེཝ སོ ནཱགརཱཛཱ རཱཛཧཾསོ ཝིཡ ཨིནྡནཱིལམཎིཔྤབྷཱཛཱལཾ ནཱིལགགནཏལཾ ཨབྷིལངྒྷཏི. ཏཏོ ཙཀྐཙཱརིཀཱཡ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཀལརཱཛཔརིསཱ. ཨིཏི སཔརིསོ རཱཛཱ ཨནྟོཔཱཏརཱསེཡེཝ སཀལཔཐཝིཾ ཨནུསཾཡཱཡིཏྭཱ རཱཛདྷཱནིཾ པཙྩཱགཙྪཏི. ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀཾ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཧཏྠིརཏནཾ ཧོཏི. མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི ཏཱདིསམེཝ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དིསྭཱ རཉྙོ…པེ… པཱཏུརཧོསཱི’’ཏི.

ཨསྶརཏནཝཎྞནཱ

༢༤༧. ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཧཏྠིརཏནསྶ པན ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨམཙྩཱ པཀཏིམངྒལཨསྶཊྛཱནཾ སུཙིསམཏལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ ཙ པུརིམནཡེནེཝ རཉྙོ ཏསྶ ཨཱགམནཙིནྟནཏྠཾ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེནྟི. སོ པུརིམནཡེནེཝ ཀཏདཱནམཱནནསཀྐཱརོ སམཱདིནྣསཱིལབྦཏོ པཱསཱདཏལེ སུཁནིསིནྣོ པུཉྙསམྤཏྟིཾ སམནུསྶརཏི. ཨཐསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝཙོདིཏོ སིནྡྷཝཀུལཏོ ཝིཛྫུལཏཱཝིནདྡྷསརདཀཱལསེཏཝལཱཧཀརཱསིསསྶིརཱིཀོ རཏྟཔཱདོ རཏྟཏུཎྜོ ཙནྡཔྤབྷཱཔུཉྫསདིསསུདྡྷསིནིདྡྷགྷནསཾཧཏསརཱིརོ ཀཱཀགཱིཝཱ ཝིཡ ཨིནྡནཱིལམཎི ཝིཡ ཙ ཀཱལ༹ཝཎྞེན སཱིསེན སམནྣཱགཏཏྟཱ ཀཱལ༹སཱིསོཏི སུཊྛུ ཀཔྤེཏྭཱ ཋཔིཏེཧི ཝིཡ མུཉྫསདིསེཧི སཎྷཝཊྚཨུཛུགཏེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ མུཉྫཀེསོ ཝེཧཱསངྒམོ ཝལཱཧཀོ ནཱམ ཨསྶརཱཛཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པཏིཊྛཱཏི. མཧཱསུདསྶནསྶ པནེས ཧཏྠིརཏནཾ ཝིཡ ཨཱགཏོ. སེསཾ སབྦཾ ཧཏྠིརཏནེ ¶ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝརཱུཔཾ ཨསྶརཏནཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཱ – ‘‘པུན ཙ པར’’ནྟིཨཱདིམཱཧ.

མཎིརཏནཝཎྞནཱ

༢༤༨. ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཨསྶརཏནསྶ པན རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཙཏུཧཏྠཱཡཱམཾ སཀཊནཱབྷིསམཔརིཎཱཧཾ ཨུབྷོསུ ཨནྟེསུ ཀཎྞིཀཔརིཡནྟཏོ ཝིནིགྒཏེཧི སུཔརིསུདྡྷམུཏྟཱཀལཱཔེཧི དྭཱིཧི ཀཉྩནཔདུམེཧི ཨལངྐཏཾ ཙཏུརཱསཱིཏིམཎིསཧསྶཔརིཝཱརཾ ཏཱརཱགཎཔརིཝུཏསྶ ¶ པུཎྞཙནྡསསྶིརིཾ ཕརམཱནཾ ¶ ཝིཡ ཝེཔུལླཔབྦཏཏོ མཎིརཏནཾ ཨཱགཙྪཏི. ཏསྶེཝཾ ཨཱགཏསྶ མུཏྟཱཛཱལཀེ ཋཔེཏྭཱ ཝེལུ༹པརམྤརཱཡ སཊྛིཧཏྠཔྤམཱཎཾ ཨཱཀཱསཾ ཨཱརོཔིཏསྶ རཏྟིབྷཱགེ སམནྟཱ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཨོཀཱསཾ ཨཱབྷཱ ཕརཏི, ཡཱཡ སབྦོ སོ ཨོཀཱསོ ཨརུཎུགྒམནཝེལཱ ཝིཡ སཉྫཱཏཱལོཀོ ཧོཏི. ཏཏོ ཀསྶཀཱ ཀསིཀམྨཾ ཝཱཎིཛཱ ཨཱཔཎུགྒྷཱཊནཾ ཏེ ཏེ སིཔྤིནོ ཏཾ ཏཾ ཀམྨནྟཾ པཡོཛེནྟི ‘‘དིཝཱ’’ཏི མཉྙམཱནཱ. མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི སབྦཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པུན ཙ པརཾ ཨཱནནྡ,…པེ… མཎིརཏནཾ པཱཏུརཧོསཱི’’ཏི.

ཨིཏྠིརཏནཝཎྞནཱ

༢༤༩. ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏམཎིརཏནསྶ པན ཙཀྐཝཏྟིནོ ཝིསཡསུཁཝིསེསསྶ ཝིསེསཀཱརཎཾ ཨིཏྠིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. མདྡརཱཛཀུལཏོ ཝཱ ཧིསྶ ཨགྒམཧེསིཾ ཨཱནེནྟི, ཨུཏྟརཀུརུཏོ ཝཱ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན སཡཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨཝསེསཱ པནསྶཱ སམྤཏྟི – ‘‘པུན ཙ པརཾ, ཨཱནནྡ, རཉྙོ མཧཱསུདསྶནསྶ ཨིཏྠིརཏནཾ པཱཏུརཧོསི, ཨབྷིརཱུཔཱ དསྶནཱིཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཱལི༹ཡཾཡེཝ ཨཱགཏཱ.

ཏཏྠ སཎྛཱནཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཨདྷིཀཾ རཱུཔཾ ཨསྶཱཏི ཨབྷིརཱུཔཱ. དིསྶམཱནཱཝ ཙཀྑཱུནི པིཎཡཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙཾ ཀིཙྩཝིཀྑེཔཾ ཧིཏྭཱཔི དཊྛབྦཱཏི དསྶནཱིཡཱ. དིསྶམཱནཱཝ སོམནསྶཝསེན ཙིཏྟཾ པསཱདེཏཱིཏི པཱསཱདིཀཱ. པརམཱཡཱཏི ཨེཝཾ པསཱདཱཝཧཏྟཱ ཨུཏྟམཱཡ. ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡཱཏི ཝཎྞསུནྡརཏཱཡ. སམནྣཱགཏཱཏི ཨུཔེཏཱ. ཨབྷིརཱུཔཱ ཝཱ ཡསྨཱ ནཱཏིདཱིགྷཱ ནཱཏིརསྶཱ. དསྶནཱིཡཱ ཡསྨཱ ནཱཏིཀིསཱ ནཱཏིཐཱུལཱ. པཱསཱདིཀཱ ¶ ཡསྨཱ ནཱཏིཀཱལི༹ཀཱ ནཱཙྩོདཱཏཱ. པརམཱཡ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཡསྨཱ ཨབྷིཀྐནྟཱ མཱནུསིཝཎྞཾ ཨཔྤཏྟཱ དིབྦཝཎྞཾ. མནུསྶཱནཉྷི ཝཎྞཱབྷཱ བཧི ན ནིཙྪརཏི. དེཝཱནཾ པན ཨཏིདཱུརམྤི ནིཙྪརཏི.

ཏསྶཱ པན དྭཱདསཧཏྠཔྤམཱཎཾ པདེསཾ སརཱིརཱབྷཱ ཨོབྷཱསེཏི. ནཱཏིདཱིགྷཱདཱིསུ ཙསྶཱ པཋམཡུགལེ༹ན ཨཱརོཧསམྤཏྟི, དུཏིཡཡུགལེ༹ན པརིཎཱཧསམྤཏྟི, ཏཏིཡཡུགལེ༹ན ཝཎྞསམྤཏྟི ཝུཏྟཱ. ཚཧི ཝཱཔི ཨེཏེཧི ཀཱཡཝིཔཏྟིཡཱ ཨབྷཱཝོ, ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསིཝཎྞནྟི ཨིམིནཱ ཀཱཡསམྤཏྟི ཝུཏྟཱ. ཏཱུལཔིཙུནོ ཝཱ ཀཔྤཱསཔིཙུནོ ཝཱཏི སཔྤིམཎྜེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔིཏསྶ སཏཝཱརཝིཧཏསྶ ཏཱུལཔིཙུནོ ཝཱ ཀཔྤཱསཔིཙུནོ ཝཱ. སཱིཏེཏི རཉྙོ སཱིཏཀཱལེ. ཨུཎྷེཏི རཉྙོ ཨུཎྷཀཱལེ. ཙནྡནགནྡྷོཏི ནིཙྩཀཱལམེཝ སུཔིསིཏསྶ ¶ ཨབྷིནཝསྶ ཙཏུཛྫཱཏིསམཱཡོཛིཏསྶ ¶ ཧརིཙནྡནསྶ གནྡྷོ ཀཱཡཏོ ཝཱཡཏི. ཨུཔྤལགནྡྷོ ཝཱཡཏཱིཏི ཧསིཏཀཐིཏཀཱལེསུ མུཁཏོ ཏངྑཎཾ ཝིཀསིཏསྶེཝ ནཱིལུཔྤལསྶ ཨཏིསུརབྷིགནྡྷོ ཝཱཡཏི.

ཨེཝཾ རཱུཔསམྥསྶགནྡྷསམྤཏྟིཡུཏྟཱཡ པནསྶཱ སརཱིརསམྤཏྟིཡཱ ཨནུརཱུཔཾ ཨཱཙཱརཾ དསྶེཏུཾ ཏཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ རཱཛཱནཾ དིསྭཱ ནིསིནྣཱསནཏོ ཨགྒིདཌྜྷཱ ཝིཡ པཋམམེཝ ཨུཊྛཱཏཱིཏི པུབྦུཊྛཱཡིནཱི. ཏསྨིཾ ནིསིནྣེ ཏསྶ ཏཱལཝཎྚེན བཱིཛནཱདིཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ནིཔཏཏི ནིསཱིདཏཱིཏི པཙྪཱནིཔཱཏིནཱི. ཀིཾ ཀརོམི, ཏེ དེཝཱཏི ཝཱཙཱཡ ཀིཾ-ཀཱརཾ པཊིསཱཝེཏཱིཏི ཀིཾ ཀཱརཔཊིསྶཱཝིནཱི. རཉྙོ མནཱཔམེཝ ཙརཏི ཀརོཏཱིཏི མནཱཔཙཱརིནཱི. ཡཾ རཉྙོ པིཡཾ ཏདེཝ ཝདཏཱིཏི པིཡཝཱདིནཱི.

ཨིདཱནི – ‘‘སྭཱསྶཱ ཨཱཙཱརོ བྷཱཝཝིསུདྡྷིཡཱཝ, ན སཱཋེཡྻནཱ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཏཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནོ ཨཏིཙརཱིཏི ན ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཙརི, ཋཔེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཉྙཾ པུརིསཾ ཙིཏྟེནཔི ན པཏྠེསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཡེ ཏསྶཱ ཨཱདིམྷི ‘‘ཨབྷིརཱུཔཱ’’ཏིཨཱདཡོ, ཨནྟེ ‘‘པུབྦུཊྛཱཡིནཱི’’ཏིཨཱདཡོ གུཎཱ ཝུཏྟཱ, ཏེ པཀཏིགུཎཱ ཨེཝ. ‘‘ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསིཝཎྞ’’ནྟིཨཱདཡོ པན ཙཀྐཝཏྟིནོ པུཉྙཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝཏོ པཊྛཱཡ པུརིམཀམྨཱནུབྷཱཝེན ནིབྦཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨབྷིརཱུཔཏཱདིཀཱཔི ¶ ཝཱ ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝཏོ པཊྛཱཡ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཱ ཛཱཏཱ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ ཨིཏྠིརཏནཾ པཱཏུརཧོསཱི’’ཏི.

གཧཔཏིརཏནཝཎྞནཱ

༢༥༠. ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཨིཏྠིརཏནསྶ པན རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིནོ དྷནཀརཎཱིཡཱནཾ ཀིཙྩཱནཾ ཡཐཱསུཁཾ པཝཏྟནཏྠཾ གཧཔཏིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. སོ པཀཏིཡཱཝ མཧཱབྷོགོ, མཧཱབྷོགཀུལེ ཛཱཏོ. རཉྙོ དྷནརཱསིཝཌྜྷཀོ སེཊྛིགཧཔཏི ཧོཏི. ཙཀྐརཏནཱནུབྷཱཝསཧིཏཾ པནསྶ ཀམྨཝིཔཱཀཛཾ དིབྦཙཀྑུ པཱཏུབྷཝཏི, ཡེན ཨནྟོཔཐཝིཡམྤི ཡོཛནབྦྷནྟརེ ནིདྷིཾ པསྶཏི, སོ ཏཾ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ དྷནེན པཝཱརེཏྭཱ སབྦཱནི དྷནཀརཎཱིཡཱནི སམྤཱདེཏི ¶ . མཧཱསུདསྶནསྶཱཔི ཏཐེཝ སམྤཱདེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པུན ཙཔརཾ ཨཱནནྡ…པེ… ཨེཝརཱུཔཾ གཧཔཏིརཏནཾ པཱཏུརཧོསཱི’’ཏི.

པརིཎཱཡཀརཏནཝཎྞནཱ

༢༥༡. ཨེཝཾ ¶ པཱཏུབྷཱུཏགཧཔཏིརཏནསྶ པན རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ སབྦཀིཙྩསཾཝིདྷཱནསམཏྠཾ པརིཎཱཡཀརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. སོ རཉྙོ ཛེཊྛཔུཏྟོཝ ཧོཏི. པཀཏིཡཱ ཨེཝ སོ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི ཝིབྷཱཝཱི. རཉྙོ པུཉྙཱནུབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ པནསྶ ཨཏྟནོ ཀམྨཱནུབྷཱཝེན པརཙིཏྟཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡེན དྭཱདསཡོཛནཱཡ རཱཛཔརིསཱཡ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ རཉྙོ ཧིཏེ ཙ ཨཧིཏེ ཙ ཝཝཏྠཔེཏུཾ སམཏྠོ ཧོཏི, སོཔི ཏཾ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཏུཊྛཧདཡོ རཱཛཱནཾ སབྦཀིཙྩཱནུསཱསནེན པཝཱརེཏི. མཧཱསུདསྶནམྤི ཏཐེཝ པཝཱརེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… པརིཎཱཡཀརཏནཾ པཱཏུརཧོསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཋཔེཏབྦཾ ཋཔེཏུནྟི ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནནྟརེ ཋཔེཏབྦཾ ཋཔེཏུཾ.

ཙཏུཨིདྡྷིསམནྣཱགཏཝཎྞནཱ

༢༥༢. སམཝེཔཱཀིནིཡཱཏི སམཝིཔཱཙནིཡཱ. གཧཎིཡཱཏི ཀམྨཛཏེཛོདྷཱཏུཡཱ. ཏཏྠ ཡསྶ བྷུཏྟམཏྟོཝ ཨཱཧཱརོ ཛཱིརཏི, ཡསྶ ཝཱ ¶ པན པུཊབྷཏྟཾ ཝིཡ ཏཏྠེཝ ཏིཊྛཏི, ཨུབྷོཔེཏེ ན སམཝེཔཱཀིནིཡཱ སམནྣཱགཏཱ. ཡསྶ པན པུན བྷཏྟཀཱལེ བྷཏྟཚནྡོ ཨུཔྤཛྫཏེཝ, ཨཡཾ སམཝེཔཱཀིནིཡཱ སམནྣཱགཏོཏི.

དྷམྨཔཱསཱདཔོཀྑརཎིཝཎྞནཱ

༢༥༣. མཱཔེསི ཁོཏི ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ཛནརཱསིཾ ཀཱརེཏྭཱ ན མཱཔེསི, རཉྙོ པན སཧ ཙིཏྟུཔྤཱདེནེཝ བྷཱུམིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏི པོཀྑརཎཱིསཧསྶཱནི ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏཱནི སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. དྭཱིཧི ཝེདིཀཱཧཱིཏི ཨེཀཱཡ ཨིཊྛཀཱནཾ པརིཡནྟེཡེཝ པརིཀྑིཏྟཱ ཨེཀཱཡ པརིཝེཎཔརིཙྪེདཔརིཡནྟེ. ཨེཏདཧོསཱིཏི ཀསྨཱ ཨཧོསི? ཨེཀདིཝསཾ ཀིར ནཧཏྭཱ ཙ པིཝིཏྭཱ ཙ གཙྪནྟཾ མཧཱཛནཾ མཧཱཔུརིསོ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨིམེ ཨུམྨཏྟཀཝེསེནེཝ གཙྪནྟི. སཙེ ཨེཏེསཾ ཨེཏྠ པིལ༹ནྡྷནཔུཔྥཱནི བྷཝེཡྻུཾ, བྷདྡཀཾ སིཡཱཏི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི. ཏཏྠ སབྦོཏུཀནྟི ¶ པུཔྥཾ ནཱམ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཨུཏུམྷི པུཔྥཏི. ཨཧཾ པན ཏཐཱ ཀརིསྶཱམི – ‘‘ཡཐཱ སབྦེསུ ཨུཏཱུསུ པུཔྥིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེསིཾ. རོཔཱཔེསཱིཏི ནཱནཱཝཎྞཨུཔྤལབཱིཛཱདཱིནི ཏཏོ ཏཏོ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ན རོཔཱཔེསི, སཧ ཙིཏྟུཔྤཱདེནེཝ པནསྶ སབྦཾ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏཾ ལོཀོ རཉྙཱ རོཔིཏནྟི མཉྙི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘རོཔཱཔེསཱི’’ཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ མཧཱཛནོ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཛལཛཐལཛམཱལཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལ༹མཱནོ ¶ ཝིཡ གཙྪཏི.

༢༥༤. ཨཐ རཱཛཱ ཏཏོ ཨུཏྟརིཔི ཛནཾ སུཁསམཔྤིཏཾ ཀཱཏུཀཱམོ – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཱསཾ པོཀྑརཎཱིནཾ ཏཱིརེ’’ཏིཨཱདིནཱ ཛནསྶ སུཁཝིདྷཱནཾ ཙིནྟེཏྭཱ སབྦཾ ཨཀཱསི. ཏཏྠ ནྷཱཔེསུནྟི ཨཉྙོ སརཱིརཾ ཨུབྦཊྚེསི, ཨཉྙོ ཙུཎྞཱནི ཡོཛེསི, ཨཉྙོ ཏཱིརེ ནཧཱཡནྟསྶ ཨུདཀཾ ཨཱཧརི, ཨཉྙོ ཝཏྠཱནི པཊིགྒཧེསི ཙེཝ ཨདཱསི ཙ.

པཊྛཔེསི ཁོཏི ཀཐཾ པཊྛཔེསི? ཨིཏྠཱིནཉྩ པུརིསཱནཉྩ ཨནུཙྪཝིཀེ ཨལངྐཱརེ ཀཱརེཏྭཱ ཨིཏྠིམཏྟམེཝ ཏཏྠ པརིཙཱརཝསེན སེསཾ སབྦཾ པརིཙྩཱགཝསེན ཋཔེཏྭཱ རཱཛཱ མཧཱསུདསྶནོ དཱནཾ དེཏི, ཏཾ པརིབྷུཉྫཐཱཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. མཧཱཛནོ པོཀྑརཎཱིཏཱིརཾ ཨཱགནྟྭཱ ནཧཏྭཱ ཝཏྠཱནི པརིཝཏྟེཏྭཱ ནཱནཱགནྡྷེཧི ཝིལིཏྟོ པིལ༹ནྡྷནཝིཙིཏྟམཱལོ དཱནགྒཾ ¶ གནྟྭཱ ཨནེཀཔྤཀཱརེསུ ཡཱགུབྷཏྟཁཛྫཀེསུ ཨཊྛཝིདྷཔཱནེསུ ཙ ཡོ ཡཾ ཨིཙྪཏི, སོ ཏཾ ཁཱདིཏྭཱ ཙ པིཝིཏྭཱ ཙ ནཱནཱཝཎྞཱནི ཁོམསུཁུམཱནི ཝཏྠཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཡེསཾ ཏཱདིསཱནི ཨཏྠི, ཏེ ཨོཧཱཡ གཙྪནྟི. ཡེསཾ པན ནཏྠི, ཏེ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཧཏྠིཨསྶཡཱནཱདཱིསུཔི ནིསཱིདིཏྭཱ ཐོཀཾ ཝིཙརིཏྭཱ ཨནཏྠིཀཱ ཨོཧཱཡ, ཨཏྠིཀཱ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཝརསཡནེསུ ནིཔཛྫིཏྭཱ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨནཏྠིཀཱ ཨོཧཱཡ, ཨཏྠིཀཱ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཨིཏྠཱིཧིཔི སདྡྷིཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨནཏྠིཀཱ ཨོཧཱཡ, ཨཏྠིཀཱ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. སཏྟཝིདྷརཏནཔསཱདྷནཱནི ཙ པསཱདྷེཏྭཱཔི སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨནཏྠིཀཱ ཨོཧཱཡ, ཨཏྠིཀཱ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཏམྤི དཱནཾ ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ དཱིཡཏེཝ. ཛམྦུདཱིཔཝཱསིཀཱནཾ ཨཉྙཾ ཀམྨཾ ནཏྠི, རཉྙོ དཱནཾ པརིབྷུཉྫནྟཱཝ ཝིཙརནྟི.

༢༥༥. ཨཐ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ཨེཝརཱུཔཾ དཱནཾ དདནྟོཔི ‘མཡ྄ཧཾ ཏཎྜུལཱདཱིནི ཝཱ ཁཱིརཱདཱིནི ཝཱ དེཐཱ’ཏི ན ཀིཉྩི ཨཱཧརཱཔེཏི, ན ཁོ པན ཨམྷཱཀཾ – ‘རཱཛཱ ཨཱཧརཱཔེཏཱི’ཏི ཏུཎྷཱིམཱསིཏུཾ པཏིརཱུཔ’’ནྟི ཏེ བཧུཾ སཱཔཏེཡྻཾ སཾཧརིཏྭཱ རཉྙོ ཨུཔནཱམེསུཾ. ཏསྨཱ – ‘‘ཨཐ ཁོ, ཨཱནནྡ, བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཝཾ སམཙིནྟེསུནྟི ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཙིནྟེསུཾ? ཀསྶཙི གྷརཏོ ཨཔྤཾ ཨཱབྷཏཾ, ཀསྶཙི བཧུ. ཏསྨིཾ པཊིསཾཧརིཡམཱནེ ¶ – ‘‘ཀིཾ ཏཝེཝ གྷརཏོ སུནྡརཾ ཨཱབྷཏཾ, ན མཡ྄ཧཾ གྷརཏོ, ཀིཾ ཏཝེཝ གྷརཏོ བཧུ ¶ , ན མཡ྄ཧ’’ནྟི ཨེཝཾ ཀལཧསདྡོཔི ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སོ མཱ ཨུཔྤཛྫིཏྠཱཏི ཨེཝཾ སམཙིནྟེསུཾ.

༢༥༦. ཨེཧི ཏྭཾ སམྨཱཏི ཨེཧི ཏྭཾ ཝཡསྶ. དྷམྨཾ ནཱམ པཱསཱདནྟི པཱསཱདསྶ ནཱམཾ ཨཱརོཔེཏྭཱཝ ཨཱཎཱཔེསི. ཝིསྶཀམྨོ པན ཀཱིཝ མཧནྟོ དེཝ པཱསཱདོ ཧོཏཱུཏི པཊིཔུཙྪིཏྭཱ དཱིགྷཏོ ཡོཛནཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཌྜྷཡོཛནཾ སབྦརཏནམཡོཝ ཧོཏཱུཏི ཝུཏྟེཔི ‘ཨེཝཾ ཧོཏུ, བྷདྡཾ ཏཝ ཝཙན’ནྟི ཏསྶ པཊིསྶུཎིཏྭཱ དྷམྨརཱཛཱནཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ མཱཔེསི. ཏཏྠ ཨེཝཾ བྷདྡཾ ཏཝཱཏི ཁོ ཨཱནནྡཱཏི ཨེཝཾ བྷདྡཾ ཏཝ ཨིཏི ཁོ ཨཱནནྡ. པཊིསྶུཏྭཱཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ, ཝཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏུཎྷཱིབྷཱཝེནཱཏི སམཎདྷམྨཔཊིཔཏྟིཀརཎོཀཱསོ ¶ མེ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨིཙྪནྟོ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན ཨདྷིཝཱསེསི. སཱརམཡོཏི ཙནྡནསཱརམཡོ.

༢༥༧. དྭཱིཧི ཝེདིཀཱཧཱིཏི ཨེཏྠ ཨེཀཱ ཝེདིཀཱ པནསྶ ཨུཎྷཱིསམཏྠཀེ ཨཧོསི, ཨེཀཱ ཧེཊྛཱ པརིཙྪེདམཏྠཀེ.

༢༥༨. དུདྡིཀྑོ ཨཧོསཱིཏི དུཨུདྡིཀྑོ, པབྷཱསམྤཏྟིཡཱ དུདྡསོཏི ཨཏྠོ. མུསཏཱིཏི ཧརཏི ཕནྡཱཔེཏི ནིཙྩལབྷཱཝེན པཏིཊྛཱཏུཾ ན དེཏི. ཝིདྡྷེཏི ཨུབྦིདྡྷེ, མེགྷཝིགམེན དཱུརཱིབྷཱུཏེཏི ཨཏྠོ. དེཝེཏི ཨཱཀཱསེ.

༢༥༩. མཱཔེསི ཁོཏི ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པོཀྑརཎིཾ མཱཔེམི, ཏུམྷཱཀཾ གྷརཱནི བྷིནྡཐཱཏི ན ཨེཝཾ ཀཱརེཏྭཱ མཱཔེསི. ཙིཏྟུཔྤཱདཝསེནེཝ པནསྶ བྷཱུམིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔཱ པོཀྑརཎཱི ཨཧོསི. ཏེ སབྦཀཱམེཧཱིཏི སབྦེཧི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཝཏྠཱུཧི, སམཎེ སམཎཔརིཀྑཱརེཧི, བྲཱཧྨཎེ བྲཱཧྨཎཔརིཀྑཱརེཧི སནྟཔྤེསཱིཏི.

པཋམབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛྷཱནསམྤཏྟིཝཎྞནཱ

༢༦༠. མཧིདྡྷིཀོཏི ཙིཏྟུཔྤཱདཝསེནེཝ ཙཏུརཱསཱིཏིཔོཀྑརཎཱིསཧསྶཱནཾ ནིབྦཏྟིསངྑཱཏཱཡ མཧཏིཡཱ ¶ ཨིདྡྷིཡཱ སམནྣཱགཏོ. མཧཱནུབྷཱཝོཏི ཏེསཾཡེཝ ཨནུབྷཝིཏབྦཱནཾ མཧནྟཏཱཡ མཧཱནུབྷཱཝེན སམནྣཱགཏོ. སེཡྻཐིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཏསྶ – ‘‘ཀཏམེསཾ ཏིཎྞ’’ནྟི ཨཏྠོ. དཱནསྶཱཏི སམྤཏྟིཔརིཙྩཱགསྶ. དམསྶཱཏི ཨཱལ༹ཝཀསུཏྟེ པཉྙཱ དམོཏི ཨཱགཏོ. ཨིདྷ ཨཏྟཱནཾ ¶ དམེནྟེན ཀཏཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ. སཾཡམསྶཱཏི སཱིལསྶ.

བོདྷིསཏྟཔུབྦཡོགཝཎྞནཱ

ཨིདྷ ཋཏྭཱ པནསྶ པུབྦཡོགོ ཝེདིཏབྦོ – རཱཛཱ ཀིར པུབྦེ གཧཔཏིཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏེན ཙ སམཡེན དྷརམཱནཀསྶེཝ ཀསྶཔབུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨེཀོ ཐེརོ ཨརཉྙེ ཝཱསཾ ཝསཏི, བོདྷིསཏྟོ ཨཏྟནོ ¶ ཀམྨེན ཨརཉྙཾ པཝིཊྛོ ཐེརཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཐེརསྶ ནིསཛྫནཊྛཱནཙངྐམནཊྛཱནཱནི ཨོལོཀེཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷནྟེ, ཨཡྻོ ཝསཏཱི’’ཏི? ཨཱམ, ཨུཔཱསཀཱཏི སུཏྭཱ – ‘‘ཨིདྷེཝ ཨཡྻསྶ པཎྞསཱལཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ པཧཱཡ དབྦསམྦྷཱརཾ ཀོཊྚེཏྭཱ པཎྞསཱལཾ ཀཏྭཱ ཚཱདེཏྭཱ བྷིཏྟིཡོ མཏྟིཀཱཡ ལིམྤིཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ ཀཊྛཏྠརཎཾ ཀཏྭཱ – ‘‘ཀརིསྶཏི ནུ ཁོ པརིབྷོགཾ, ན ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཐེརོ ཨནྟོགཱམཏོ ཨཱགནྟྭཱ པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ཀཊྛཏྠརཎེ ནིསཱིདི. ཨུཔཱསཀོཔི ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ སམཱིཔེ ནིསིནྣོ ‘‘ཕཱསུཀཱ, བྷནྟེ, པཎྞསཱལཱ’’ཏི པུཙྪི. ཕཱསུཀཱ, བྷདྡམུཁ, པབྦཛིཏསཱརུཔྤཱཏི. ཝསིསྶཐ, བྷནྟེ, ཨིདྷཱཏི? ཨཱམ, ཨུཔཱསཀཱཏི, སོ ཨདྷིཝཱསནཱཀཱརེན ཝསིསྶཏཱིཏི ཉཏྭཱ ནིབདྡྷཾ མཡ྄ཧཾ གྷརདྭཱརཾ ཨཱགནྟབྦནྟི པཊིཛཱནཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཨེཀཾ མེ, བྷནྟེ, ཝརཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཏིཀྐནྟཝརཱ, ཨུཔཱསཀ, པབྦཛིཏཱཏི. བྷནྟེ, ཡཉྩ ཀཔྤཏི, ཡཉྩ ཨནཝཛྫནྟི. ཝདེཧི ཨུཔཱསཀཱཏི. བྷནྟེ, ནིབདྡྷཝསནཊྛཱནེ ནཱམ མནུསྶཱ མངྒལེ ཝཱ ཨམངྒལེ ཝཱ ཨཱགམནཾ ཨིཙྪནྟི, ཨནཱགཙྪནྟསྶ ཀུཛ྄ཛྷནྟི. ཏསྨཱ ཨཉྙཾ ནིམནྟིཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱཔི མཡ྄ཧཾ གྷརཾ པཝིསིཏྭཱཝ བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏབྦནྟི. ཐེརོ ཨདྷིཝཱསེསི.

སོ པཎྞསཱལཱཡ ཀཊསཱཊཀཾ པཏྠརིཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཔེསི, ཨཔསྶེནཾ ནིཀྑིཔི, པཱདཀཐལིཀཾ ཋཔེསི, པོཀྑརཎིཾ ཁཎི, ཙངྐམཾ ཀཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨོཀིརི, མིགེ ཨཱགནྟྭཱ བྷིཏྟིཾ གྷཾསིཏྭཱ མཏྟིཀཾ པཱཏེནྟེ དིསྭཱ ཀཎྚཀཝཏིཾ པརིཀྑིཔི. པོཀྑརཎིཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨཱལུ༹ལིཀཾ ཀརོནྟེ དིསྭཱ ཨནྟོ པཱསཱཎེཧི ཙིནིཏྭཱ བཧི ཀཎྚཀཝཏིཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོཝཏིཔརིཡནྟེ ཏཱལཔནྟིཡོ རོཔེཏི, མཧཱཙངྐམེ སམྨཊྛཊྛཱནཾ ཨཱལུ༹ལེནྟེ དིསྭཱ ཙངྐམམྤི ཝཏིཡཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོཝཏིཔརིཡནྟེ ཏཱལཔནྟིཾ རོཔེསི. ཨེཝཾ ¶ ཨཱཝཱསཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ ¶ ཐེརསྶ ཏིཙཱིཝརཾ, པིཎྜཔཱཏཾ, ཨོསདྷཾ, པརིབྷོགབྷཱཛནཾ, ཨཱརཀཎྚཀཾ, པིཔྥལིཀཾ, ནཁཙྪེདནཾ, སཱུཙིཾ, ཀཏྟརཡཊྛིཾ, ཨུཔཱཧནཾ, ཨུདཀཏུམྦཾ, ཚཏྟཾ, དཱིཔཀཔལླཀཾ, མལཧརཎིཾ. པརིསྶཱཝནཾ, དྷམཀརཎཾ, པཏྟཾ, ཐཱལཀཾ, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི པབྦཛིཏཱནཾ པརིབྷོགཛཱཏཾ, སབྦཾ ཨདཱསི. ཐེརསྶ བོདྷིསཏྟེན ཨདིནྣཔརིཀྑཱརོ ནཱམ ནཱཧོསི. སོ སཱིལཱནི རཀྑནྟོ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ¶ ཐེརཾ ཨུཔཊྛཧི. ཐེརོ ཏཏྠེཝ ཝསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི.

བོདྷིསཏྟོཔི ཡཱཝཏཱཡུཀཾ པུཉྙཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཀུསཱཝཏིཡཱ རཱཛདྷཱནིཡཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ མཧཱསུདསྶནོ རཱཛཱ ཨཧོསི.

‘‘ཨེཝཾ ནཱཏིམཧནྟམྤི, པུཉྙཾ ཨཱཡཏནེ ཀཏཾ;

མཧཱཝིཔཱཀཾ ཧོཏཱིཏི, ཀཏྟབྦཾ ཏཾ ཝིབྷཱཝིནཱ’’.

མཧཱཝིཡཱུཧནྟི རཛཏམཡཾ མཧཱཀཱུཊཱགཱརཾ. ཏཏྠ ཝསིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨགམཱསི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀཱམཝིཏཀྐཱཏི ཀཱམཝིཏཀྐ ཏཡཱ ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིཝཏྟིཏབྦཾ, ཨིཏོ པརཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཨབྷཱུམི, ཨིདཾ ཛྷཱནཱགཱརཾ ནཱམ, ནཡིདཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཝསནཊྛཱནནྟི ཨེཝཾ ཏཡོ ཝིཏཀྐེ ཀཱུཊཱགཱརདྭཱརེཡེཝ ནིཝཏྟེསི.

༢༦༡. པཋམཛ྄ཛྷཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཝིསུཾ ཀསིཎཔརིཀམྨཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. ནཱིལཀསིཎེན ཨཏྠེ སཏི ནཱིལམཎིཾ, པཱིཏཀསིཎེན ཨཏྠེ སཏི སུཝཎྞཾ, ལོཧིཏཀསིཎེན ཨཏྠེ སཏི རཏྟམཎིཾ, ཨོདཱཏཀསིཎེན ཨཏྠེ སཏི རཛཏནྟི ཨོལོཀིཏཨོལོཀིཏཊྛཱནེ ཀསིཎམེཝ པཉྙཱཡཏི.

༢༦༢. མེཏྟཱསཧགཏེནཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦམྤི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ. ཨིཏི པཱལི༹ཡཾ ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི, ཙཏྟཱརི ཨཔྤམཉྙཱནེཝ ཝུཏྟཱནི. མཧཱཔུརིསོ པན སབྦཱཔི ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ, པཉྩ ཨབྷིཉྙཱཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨནུལོམཔཊིལོམཱདིཝསེན ཙུདྡསཧཱཀཱརེཧི སམཱཔཏྟིཡོ པཝིསནྟོ མདྷུཔཊལཾ པཝིཊྛབྷམརོ མདྷུརསེན ཝིཡ སམཱཔཏྟིསུཁེནེཝ ཡཱཔེཏི.

ཙཏུརཱསཱིཏིནགརསཧསྶཱདིཝཎྞནཱ

༢༦༣. ཀུསཱཝཏཱིརཱཛདྷཱནིཔྤམུཁཱནཱིཏི ¶ ཀུསཱཝཏཱི རཱཛདྷཱནཱི ཏེསཾ ནགརཱནཾ པམུཁཱ སབྦསེཊྛཱཏི ཨཏྠོ. བྷཏྟཱབྷིཧཱརོཏི ¶ ཨབྷིཧརིཏབྦབྷཏྟཾ.

༢༦༤. ཝསྶསཏསྶ ¶ ཝསྶསཏསྶཱཏི ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི? ཏེསཾ སདྡེན ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ, ‘‘སམཱཔནྣསྶ སདྡོ ཀཎྚཀོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༠.༧༢) ཧི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ སདྡེན ཨུཀྐཎྛིཏོ མཧཱཔུརིསོ. ཨཐ ཀསྨཱ མཱ ཨཱགཙྪནྟཱུཏི ན ཝདཏི? ཨིདཱནི རཱཛཱ ན པསྶཏཱིཏི ནིབདྡྷཝཏྟཾ ན ལབྷིསྶནྟི, ཏཾ ཏེསཾ མཱ ཨུཔྤཛྫིཏྠཱཏི ན ཝདཏི.

སུབྷདྡཱདེཝིཨུཔསངྐམནཝཎྞནཱ

༢༦༥. ཨེཏདཧོསཱིཏི ཀདཱ ཨེཏཾ ཨཧོསི. རཉྙོ ཀཱལངྐིརིཡདིཝསེ. ཏདཱ ཀིར དེཝཏཱ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘རཱཛཱ ཨནཱཐཀཱལངྐིརིཡཾ མཱ ཀརོཏུ, ཨོརོདྷེཧི བཧཱུཧི དྷཱིཏཱུཧི པུཏྟེཧི པརིཝཱརིཏོཝ ཀརོཏཱུ’’ཏི. ཨཐ དེཝིཾ ཨཱཝཊྚེཏྭཱ ཏསྶཱ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསུཾ. པཱིཏཱནི ཝཏྠཱནཱིཏི ཏཱནི ཀིར པཀཏིཡཱ རཉྙོ མནཱཔཱནི, ཏསྨཱ ཏཱནི པཱརུཔཐཱཏི ཨཱཧ. ཨེཏྠེཝ དེཝི ཏིཊྛཱཏི དེཝི ཨིམཾ ཛྷཱནཱགཱརཾ ནཱམ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཝསནཊྛཱནཾ ན ཧོཏི, ཛྷཱནརཏིཝིནྡནཊྛཱནཾ མམ, མཱ ཨིདྷ པཱཝིསཱིཏི.

༢༦༦. ཨེཏདཧོསཱིཏི ལོཀེ སཏྟཱ ནཱམ མརཎཱསནྣཀཱལེ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙནྟི, ཏེནསྶ རཉྙོ ཝིཔྤསནྣཨིནྡྲིཡབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཨེཝཾ ཨཧོསི, ཏཏོ མཱ རཉྙོ ཀཱལངྐིརིཡཱ ཨཧོསཱིཏི ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཾ ཨནིཙྪམཱནཱ སམྤཏི གུཎམསྶ ཀཐཡིཏྭཱ ཏིཊྛམཱནཱཀཱརཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིམཱནི ཏེ དེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཚནྡཾ ཛནེཧཱིཏི པེམཾ ཨུཔྤཱདེཧི, རཏིཾ ཀརོཧི. ཛཱིཝིཏེ ཨཔེཀྑནྟི ཛཱིཝིཏེ སཱཔེཀྑཾ, ཨཱལཡཾ, ཏཎྷཾ ཀརོཧཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ ཁོ མཾ ཏྭཾ དེཝཱིཏི ‘‘མཡཾ ཁོ, དེཝ, ཨིཏྠིཡོ ནཱམ པབྦཛིཏཱནཾ ཨུཔཙཱརཀཐཾ ན ཛཱནཱམ, ཀཐཾ ཝདཱམ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ ‘‘པབྦཛིཏོ ཨཡ’’ནྟི མཉྙམཱནཱཡ དེཝིཡཱ ཝུཏྟེ – ‘‘ཨེཝཾ ཁོ མཾ, ཏྭཾ དེཝི, སམུདཱཙརཱཧཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. གརཧིཏཱཏི བུདྡྷེཧི པཙྩེཀབུདྡྷེཧི སཱཝཀེཧི ཨཉྙེཧི ཙ པཎྜིཏེཧི བཧུསྶུཏེཧི གརཧིཏཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? སཱཔེཀྑཀཱལཀིརིཡཱ ¶ ཧི ཨཏྟནོཡེཝ གེཧེ ཡཀྑཀུཀྐུརཨཛགོཎམཧིཾསམཱུསིཀཀུཀྐུཊཨཱུཀཱམངྒུལཱདིབྷཱཝེན ནིབྦཏྟནཀཱརཎཾ ཧོཏི.

༢༦༨. ཨཐ ¶ ཁོ, ཨཱནནྡ, སུབྷདྡཱ དེཝཱི ཨསྶཱུནི པུཉྪིཏྭཱཏི དེཝཱི ཨེཀམནྟཾ གནྟྭཱ རོདིཏྭཱ ཀནྡིཏྭཱ ཨསྶཱུནི པུཉྪིཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ.

བྲཧྨལོཀཱུཔགམཝཎྞནཱ

༢༦༩. གཧཔཏིསྶ ཝཱཏི ཀསྨཱ ¶ ཨཱཧ? ཏེསཾ ཀིར སོཎསེཊྛིཔུཏྟཱདཱིནཾ ཝིཡ མཧཏཱི སམྤཏྟི ཧོཏི, སོཎསྶ ཀིར སེཊྛིཔུཏྟསྶ ཨེཀཱ བྷཏྟཔཱཏི དྭེ སཏསཧསྶཱནི ཨགྒྷཏི. ཨིཏི ཏེསཾ ཏཱདིསཾ བྷཏྟཾ བྷུཏྟཱནཾ མུཧུཏྟཾ བྷཏྟསམྨདོ བྷཏྟམུཙྪཱ བྷཏྟཀིལམཐོ ཧོཏི.

༢༧༡. ཡཾ ཏེན སམཡེན ཨཛ྄ཛྷཱཝསཱམཱིཏི ཡཏྠ ཝསཱམི, ཏཾ ཨེཀཾཡེཝ ནགརཾ ཧོཏི, ཨཝསེསེསུ པུཏྟདྷཱིཏཱདཡོ ཙེཝ དཱསམནུསྶཱ ཙ ཝསིཾསུ. པཱསཱདཀཱུཊཱགཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པལླངྐཱདཱིསུཔི ཨེཀཾཡེཝ པལླངྐཾ པརིབྷུཉྫཏི, སེསཱ པུཏྟཱདཱིནཾ པརིབྷོགཱ ཧོནྟི. ཨིཏྠཱིསུཔི ཨེཀཱཝ པཙྩུཔཊྛཱཏི, སེསཱ པརིཝཱརམཏྟཱ ཧོནྟི, པརིདཧཱམཱིཏི ཨེཀམེཝ དུསྶཡུགཾ ནིཝཱསེམི, སེསཱནི པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཙརནྟཱནཾ ཨསཱིཏིསཧསྶཱདྷིཀཱནཾ སོལ༹སནྣཾ པུརིསསཏསཧསྶཱནཾ ཧོནྟི. བྷུཉྫཱམཱིཏི པརམཔྤམཱཎེན ནཱལི༹ཀོདནམཏྟཾ བྷུཉྫཱམི, སེསཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཙརནྟཱནཾ ཙཏྟཱལཱིསསཧསྶཱདྷིཀཱནཾ ཨཊྛནྣཾ པུརིསསཏསཧསྶཱནཾ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ཨེཀཐཱལིཔཱཀོ ཧི དསནྣཾ ཛནཱནཾ པཧོཏི.

ཨེཏཱནི པན ཙཏུརཱསཱིཏི ནགརསཧསྶཱནི ཙེཝ པཱསཱདསཧསྶཱནི ཙ ཀཱུཊཱགཱརསཧསྶཱནི ཙ ཨེཀིསྶཱཡེཝ པཎྞསཱལཱཡ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི. ཙཏུརཱསཱིཏི པལླངྐསཧསྶཱནི ནིཔཛྫནཏྠཱཡ དིནྣམཉྩཀསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི. ཙཏུརཱསཱིཏི ཧཏྠིསཧསྶཱནི ཨསྶསཧསྶཱནི རཐསཧསྶཱནི ནིསཱིདནཏྠཱཡ དིནྣཔཱིཋསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི. ཙཏུརཱསཱིཏི མཎིསཧསྶཱནི ཨེཀདཱིཔསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི. ཙཏུརཱསཱིཏི པོཀྑརཎཱིསཧསྶཱནི ཨེཀཔོཀྑརཎིཡཱ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི. ཙཏུརཱསཱིཏི ཨིཏྠིསཧསྶཱནི པུཏྟསཧསྶཱནི གཧཔཏིསཧསྶཱནི པརིབྷོགབྷཱཛནཔཏྟཐཱལཀ དྷམཀརཎ པརིསྶཱཝན ཨཱརཀཎྚཀ པིཔྥལཀ ནཁཙྪེདན ཀུཉྩིཀཀཎྞམལཧརཎཱི པཱདཀཐལིཀ ཨུཔཱཧན ཚཏྟ ཀཏྟརཡཊྛིདཱནསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི. ཙཏུརཱསཱིཏི དྷེནུསཧསྶཱནི གོརསདཱནསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི. ཙཏུརཱསཱིཏི ཝཏྠཀོཊིསཧསྶཱནི ¶ ནིཝཱསནཔཱརུཔནདཱནསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནི ¶ . ཙཏུརཱསཱིཏི ཐཱལིཔཱཀསཧསྶཱནི བྷོཛནདཱནསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

༢༧༢. ཨེཝཾ བྷགཝཱ མཧཱསུདསྶནསྶ སམྤཏྟིཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝིཏྠཱརེན ཀཐེཏྭཱ སབྦཾ ཏཾ དཱརཀཱནཾ པཾསྭཱགཱརཀཱིལ༹ནཾ ¶ ཝིཡ དསྶེནྟོ པརིནིབྦཱནམཉྩཀེ ནིཔནྣོཝ པསྶཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིཔརིཎཏཱཏི པཀཏིཝིཛཧནེན ནིབྦུཏཔདཱིཔོ ཝིཡ ཨཔཉྙཏྟིཀབྷཱཝཾ གཏཱ. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ ཁོ, ཨཱནནྡ, སངྑཱརཱཏི ཨེཝཾ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཊྛེན ཨནིཙྩཱ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ བྷགཝཱ ཡཐཱ ནཱམ པུརིསོ སཏཧཏྠུབྦེདྷེ ཙམྤཀརུཀྑེ ནིསྶེཎིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཙམྤཀཔུཔྥཾ ཨཱདཱཡ ནིསྶེཎིཾ མུཉྩནྟོ ཨོཏརེཡྻ, ཨེཝམེཝ ནིསྶེཎིཾ བནྡྷནྟོ ཝིཡ ཨནེཀཝསྶཀོཊིསཏསཧསྶུབྦེདྷཾ མཧཱསུདསྶནསམྤཏྟིཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སམྤཏྟིམཏྠཀེ ཋིཏཾ ཨནིཙྩལཀྑཎཾ ཨཱདཱཡ ནིསྶེཎིཾ མུཉྩནྟོ ཝིཡ ཨོཏིཎྞོ. ཏེནེཝ པུབྦེ ཝསབྷརཱཛཱ དཱིགྷབྷཱཎཀཏྠེརཱནཾ ལོཧཔཱསཱདསྶ པཱཙཱིནཔསྶེ ཨམྦལཊྛིཀཱཡཾ ཨིམཾ སུཏྟཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟཱནཾ སུཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ, བྷོ, མཡ྄ཧཾ ཨཡྻཀེན ཨེཏྠ ཝུཏྟཾ, ཨཏྟནོ ཁཱདིཏཔཱིཏཊྛཱནེ སམྤཏྟིམེཝ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ – ‘‘ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ ཁོ, ཨཱནནྡ, སངྑཱརཱ’’ཏི ཝུཏྟཀཱལེ ‘‘ཨིམཾ, བྷོ, དིསྭཱ པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི ཙཀྑུམཏཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟ’’ནྟི ཝཱམཧཏྠཾ སམིཉྫིཏྭཱ དཀྑིཎཧཏྠེན ཨཔྥོཊེཏྭཱ – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷཱུ’’ཏི ཏུཊྛཧདཡོ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི.

ཨེཝཾ ཨདྡྷུཝཱཏི ཨེཝཾ ཨུདཀཔུཔྥུལཱ༹དཡོ ཝིཡ དྷུཝབྷཱཝཝིརཧིཏཱ. ཨེཝཾ ཨནསྶཱསིཀཱཏི ཨེཝཾ སུཔིནཀེ པཱིཏཔཱནཱིཡཾ ཝིཡ ཨནུལིཏྟཙནྡནཾ ཝིཡ ཙ ཨསྶཱསཝིརཧིཏཱ.

སརཱིརཾ ནིཀྑིཔེཡྻཱཏི སརཱིརཾ ཚཌྜེཡྻ. ཨིདཱནི ཨཉྙསྶ སརཱིརསྶ ནིཀྑེཔོ ཝཱ པཊིཛགྒནཾ ཝཱ ནཏྠི ཀིལེསཔཧཱིནཏྟཱ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶཱཏི ཝདཏི. ཨིདཾ པན ཝཏྭཱ པུན ཐེརཾ ཨཱམནྟེསི, ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཱནུབྷཱཝོ ནཱམ རཉྙོ པབྦཛིཏསྶ སཏྟམེ དིཝསེ ཨནྟརདྷཱཡཏི. མཧཱསུདསྶནསྶ པན ཀཱལངྐིརིཡཏོ སཏྟམེཝ དིཝསེ སཏྟརཏནཔཱཀཱརཱ སཏྟརཏནཏཱལཱ ཙཏུརཱསཱིཏི པོཀྑརཎཱིསཧསྶཱནི དྷམྨཔཱསཱདོ དྷམྨཔོཀྑརཎཱི ཙཀྐརཏནནྟི སབྦམེཏཾ ཨནྟརདྷཱཡཱིཏི. ཧཏྠིཨཱདཱིསུ པན ཨཡཾ དྷམྨཏཱ ཁཱིཎཱཡུཀཱ སཧེཝ ཀཱལངྐརོནྟི. ཨཱཡུསེསེ ¶ སཏི ཧཏྠིརཏནཾ ཨུཔོསཐཀུལཾ གཙྪཏི, ཨསྶརཏནཾ ཝལཱཧཀཀུལཾ, མཎིརཏནཾ ཝེཔུལླཔབྦཏམེཝ ¶ གཙྪཏི. ཨིཏྠིརཏནསྶ ¶ ཨཱནུབྷཱཝོ ཨནྟརདྷཱཡཏི. གཧཔཏིརཏནསྶ ཙཀྑུ པཱཀཏིཀམེཝ ཧོཏི. པརིཎཱཡཀརཏནསྶ ཝེཡྻཏྟིཡཾ ནསྶཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱཏི ཨིདཾ པཱལི༹ཡཾ ཨཱརུལ༹ྷཉྩ ཨནཱརུལ༹ྷཉྩ སབྦཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ. སེསཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

མཧཱསུདསྶནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཛནཝསབྷསུཏྟཝཎྞནཱ

ནཱཏིཀིཡཱདིབྱཱཀརཎཝཎྞནཱ

༢༧༣-༢༧༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཛནཝསབྷསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – པརིཏོ པརིཏོ ཛནཔདེསཱུཏི སམནྟཱ སམནྟཱ ཛནཔདེསུ. པརིཙཱརཀེཏི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷཱནཾ པརིཙཱརཀེ. ཨུཔཔཏྟཱིསཱུཏི ཉཱཎགཏིཔུཉྙཱནཾ ཨུཔཔཏྟཱིསུ. ཀཱསིཀོསལེསཱུཏི ཀཱསཱིསུ ཙ ཀོསལེསུ ཙ, ཀཱསིརཊྛེ ཙ ཀོསལརཊྛེ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨངྒམགདྷཡོནཀཀམྦོཛཨསྶཀཨཝནྟིརཊྛེསུ པན ཚསུ ན བྱཱཀརོཏི. ཨིམེསཾ པན སོལ༹སནྣཾ མཧཱཛནཔདཱནཾ པུརིམེསུ དསསུཡེཝ བྱཱཀརོཏི. ནཱཏིཀིཡཱཏི ནཱཏིཀགཱམཝཱསིནོ.

ཏེནཱཏི ཏེན ཨནཱགཱམིཨཱདིབྷཱཝེན. སུཏྭཱཏི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ བྱཱཀརོནྟསྶ བྷགཝཏོ པཉྷཱབྱཱཀརཎཾ སུཏྭཱ ཏེསཾ ཨནཱགཱམིཨཱདཱིསུ ནིཊྛངྒཏཱ ཧུཏྭཱ. ཏེན ཨནཱགཱམིཨཱདིབྷཱཝེན ཨཏྟམནཱ ཨཧེསུཾ. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཏེནཱཏི ཏེ ནཱཏིཀིཡཱཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཏསྨིཾ ཨཏྠེ ན-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཱནནྡཔརིཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༧༧. བྷགཝནྟཾ ཀིཏྟཡམཱནརཱུཔོཏི ཨཧོ བུདྡྷོ, ཨཧོ དྷམྨོ, ཨཧོ སངྒྷོ; ཨཧོ དྷམྨོ སྭཱཀྑཱཏོཏི ཨེཝཾ ཀིཏྟཡནྟོཝ ཀཱལམཀཱསི. བཧུཛནོ པསཱིདེཡྻཱཏི ཨམྷཱཀཾ པིཏཱ མཱཏཱ བྷཱཏཱ བྷགིནཱི པུཏྟོ དྷཱིཏཱ སཧཱཡཀོ, ཏེན ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ བྷུཏྟཱ, ཨེཀཏོ སཡིཏཱ, ཏསྶ ཨིདཉྩིདཉྩ མནཱཔཾ ཨཀརིམྷ, སོ ཀིར ཨནཱགཱམཱི སཀདཱགཱམཱི སོཏཱཔནྣོ; ཨཧོ སཱདྷུ, ཨཧོ སུཊྛཱུཏི ཨེཝཾ བཧུཛནོ པསཱདཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ.

༢༧༨. གཏིནྟི ¶ ཉཱཎགཏིཾ. ཨབྷིསམྤརཱཡནྟི ཉཱཎཱབྷིསམྤརཱཡམེཝ. ཨདྡསཱ ཁོཏི ཀིཏྟཀེ ཛནེ ཨདྡས? ཙཏུཝཱིསཏིསཏསཧསྶཱནི.

༢༧༩. ཨུཔསནྟཔདིསྶོཏི ¶ ཨུཔསནྟདསྶནོ. བྷཱཏིརིཝཱཏི ¶ ཨཏིཝིཡ བྷཱཏི, ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏི. ཨིནྡྲིཡཱནནྟི མནཙྪཊྛཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ. ཨདྡསཾ ཁོ ཨཧཾ ཨཱནནྡཱཏི ནེཝ དས, ན ཝཱིསཏི, ན སཏཾ, ན སཧསྶཾ, ཨནཱུནཱདྷིཀཱནི ཙཏུཝཱིསཏིསཏསཧསྶཱནི ཨདྡསནྟི ཨཱཧ.

ཛནཝསབྷཡཀྑཝཎྞནཱ

༢༨༠. དིསྭཱ པན མེ ཨེཏྟཀོ ཛནོ མཾ ནིསྶཱཡ དུཀྑཱ པམུཏྟོཏི བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི, ཙིཏྟཾ པསཱིདི, ཙིཏྟསྶ པསནྣཏྟཱ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཾ ལོཧིཏཾ པསཱིདི, ལོཧིཏསྶ པསནྣཏྟཱ མནཙྪཊྛཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི པསཱིདིཾསཱུཏི སབྦམིདཾ ཝཏྭཱ ཨཐ ཁོ ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡསྨཱ སོ བྷགཝཏོ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ དསསཧསྶཱདྷིཀསྶ ཛནསཏསཧསྶསྶ ཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ སོཏཱཔནྣོ ཛཱཏོ, ཏསྨཱ ཛནཝསབྷོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཧོསི.

ཨིཏོ སཏྟཱཏི ཨིཏོ དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ སཏྟ. ཏཏོ སཏྟཱཏི ཏཏོ མནུསྶལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ སཏྟ. སཾསཱརཱནི ཙཏུདྡསཱཏི སབྦཱཔི ཙཏུདྡསཁནྡྷཔཊིཔཱཊིཡོ. ནིཝཱསམབྷིཛཱནཱམཱིཏི ཛཱཏིཝསེན ནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི. ཡཏྠ མེ ཝུསིཏཾ པུརེཏི ཡཏྠ དེཝེསུ ཙ ཝེསྶཝཎསྶ སཧབྱཏཾ ཨུཔགཏེན མནུསྶེསུ ཙ རཱཛབྷཱུཏེན ཨིཏོ ཨཏྟབྷཱཝཏོ པུརེཡེཝ མཡཱ ཝུསིཏཾ. པུརེ ཨེཝཾ ཝུསིཏཏྟཱ ཨེཝ ཙ ཨིདཱནི སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ ཏཱིསུ ཝཏྠཱུསུ བཧུཾ པུཉྙཾ ཀཏྭཱ ཏསྶཱནུབྷཱཝེན ཨུཔརི ནིབྦཏྟིཏུཾ སམཏྠོཔི དཱིགྷརཏྟཾ ཝུསིཏཊྛཱནེ ནིཀནྟིཡཱ བལཝཏཱཡ ཨེཏྠེཝ ནིབྦཏྟོ.

༢༨༡. ཨཱསཱ ཙ པན མེ སནྟིཊྛཏཱིཏི ཨིམིནཱཧཾ སོཏཱཔནྣོཏི ན སུཏྟཔྤམཏྟོཝ ཧུཏྭཱ ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེསིཾ. སཀདཱགཱམིམགྒཏྠཱཡ པན མེ ཝིཔསྶནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཨཛྫེཝ ཨཛྫེཝ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ སཨུསྶཱཧོ ཝིཧརཱམཱིཏི དསྶེཏི. ཡདགྒེཏི ལཊྛིཝནུཡྻཱནེ པཋམདསྶནེ སོཏཱཔནྣདིཝསཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏདགྒེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, དཱིགྷརཏྟཾ ཨཝིནིཔཱཏོ ཨཝིནིཔཱཏཾ སཉྫཱནཱམཱིཏི ཏཾདིཝསཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ, ཨཧཾ, བྷནྟེ, པུརིམཾ ཙཏུདྡསཨཏྟབྷཱཝསངྑཱཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཝིནིཔཱཏོ ལཊྛིཝནུཡྻཱནེ སོཏཱཔཏྟིམགྒཝསེན ཨདྷིགཏཾ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཏཾ སཉྫཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནཙྪརིཡནྟི ¶ ཨནུཨཙྪརིཡཾ. ཙིནྟཡམཱནཾ པུནཔྤུནཾ ཨཙྪརིཡམེཝིདཾ ཡཾ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན གཙྪནྟོ བྷགཝནྟཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཨདྡསཾ. ཨིདམྤི ཨཙྪརིཡཾ ¶ ཡཉྩ ཝེསྶཝཎསྶ ¶ མཧཱརཱཛསྶ སཡཾཔརིསཱཡ བྷཱསཏོ བྷགཝཏོ དིཊྛསདིསམེཝ སམྨུཁཱ སུཏཾ. དྭེ པཙྩཡཱཏི ཨནྟརཱམགྒེ དིཊྛབྷཱཝོ ཙ ཝེསྶཝཎསྶ སམྨུཁཱ སུཏཾ ཨཱརོཙེཏུཀཱམཏཱ ཙ.

དེཝསབྷཱཝཎྞནཱ

༢༨༢. སནྣིཔཏིཏཱཏི ཀསྨཱ སནྣིཔཏིཏཱ? ཏེ ཀིར ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི སནྣིཔཏནྟི. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསངྒཧཏྠཾ, པཝཱརཎཱསངྒཧཏྠཾ, དྷམྨསཝནཏྠཾ, པཱརིཙྪཏྟཀཀཱིལཱ༹ནུབྷཝནཏྠནྟི. ཏཏྠ སྭེ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཏི ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱཡ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཱ སུདྷམྨཱཡ དེཝསབྷཱཡ སནྣིཔཏིཏྭཱ མནྟེནྟི ཨསུཀཝིཧཱརེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཝསྶཱུཔགཏོ, ཨསུཀཝིཧཱརེ དྭེ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ པཉྩ དས ཝཱིསཏི ཏིཾསཾ ཙཏྟཱལཱིསཾ པཉྙཱསཾ སཏཾ སཧསྶཾ བྷིཀྑཱུ ཝསྶཱུཔགཏཱ, ཨེཏྠེཏྠ ཋཱནེ ཨཡྻཱནཾ ཨཱརཀྑཾ སུསཾཝིཧིཏཾ ཀརོཐཱཏི ཨེཝཾ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསངྒཧོ ཀཏོ ཧོཏི.

ཏདཱཔི ཨེཏེནེཝ ཀཱརཎེན སནྣིཔཏིཏཱ. ཨིདཾ ཏེསཾ ཧོཏི ཨཱསནསྨིནྟི ཨིདཾ ཏེསཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཱསནཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏེསུ ནིསིནྣེསུ ཨཐ པཙྪཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཱསནཾ ཧོཏི.

ཡེནཏྠེནཱཏི ཡེན ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཏྠེན. ཏཾ ཨཏྠཾ ཙིནྟཡིཏྭཱ ཏཾ ཨཏྠཾ མནྟཡིཏྭཱཏི ཏཾ ཨརཉྙཝཱསིནོ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱརཀྑཏྠཾ ཙིནྟཡིཏྭཱ. ཨེཏྠེཏྠ ཝུཊྛབྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱརཀྑཾ སཾཝིདཧཐཱཏི ཙཏཱུཧི མཧཱརཱཛེཧི སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ. ཝུཏྟཝཙནཱཔི ཏནྟི ཏེཏྟིཾས དེཝཔུཏྟཱ ཝདནྟི, མཧཱརཱཛཱནོ ཝུཏྟཝཙནཱ ནཱམ. ཏཐཱ ཏེཏྟིཾས དེཝཔུཏྟཱ པཙྩཱནུསཱསནྟི, ཨིཏརེ པཙྩཱནུསིཊྛཝཙནཱ ནཱམ. པདདྭཡེཔི པན ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟམེཝ. ཨཝིཔཀྐནྟཱཏི ཨགཏཱ.

༢༨༣. ཨུལཱ༹རོཏི ཝིཔུལོ མཧཱ. དེཝཱནུབྷཱཝནྟི ཡཱ སཱ སབྦདེཝཏཱནཾ ཝཏྠཱལངྐཱརཝིམཱནསརཱིརཱནཾ པབྷཱ དྭཱདས ཡོཛནཱནི ཕརཏི. མཧཱཔུཉྙཱནཾ པན སརཱིརཔྤབྷཱ ཡོཛནསཏཾ ཕརཏི. ཏཾ དེཝཱནུབྷཱཝཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ.

བྲཧྨུནོ ¶ ཧེཏཾ པུབྦནིམིཏྟནྟི ཡཐཱ སཱུརིཡསྶ ཨུདཡཏོ ཨེཏཾ པུབྦངྒམཾ ཨེཏཾ པུབྦནིམིཏྟཾ ཡདིདཾ ཨརུཎུགྒཾ, ཨེཝམེཝ བྲཧྨུནོཔི ཨེཏཾ – ‘‘པུབྦནིམིཏྟ’’ནྟི དཱིཔེཏི.

སནངྐུམཱརཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༨༤. ཨནབྷིསམྦྷཝནཱིཡོཏི ¶ ¶ ཨཔཏྟབྦོ, ན ཏཾ དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ པསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཙཀྑུཔཐསྨིནྟི ཙཀྑུཔསཱདེ ཨཱཔཱཐེ ཝཱ. སོ དེཝཱནཾ ཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐེ སམྦྷཝནཱིཡོ པཏྟབྦོ ན ཧོཏི, ན ཨབྷིབྷཝཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧེཊྛཱ ཧེཊྛཱ ཧི དེཝཏཱ ཨུཔརཱུཔརི དེཝཱནཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཏྭཱ མཱཔིཏམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ པསྶིཏུཾ སཀྐོནྟི, ཝེདཔཊིལཱབྷནྟི ཏུཊྛིཔཊིལཱབྷཾ. ཨདྷུནཱབྷིསིཏྟོ རཛྫེནཱཏི སམྤཏི ཨབྷིསིཏྟོ རཛྫེན. ཨཡཾ པནཏྠོ དུཊྛགཱམཎིཨབྷཡཝཏྠུནཱ དཱིཔེཏབྦོ –

སོ ཀིར དྭཏྟིཾས དམིལ༹རཱཛཱནོ ཝིཛིཏྭཱ ཨནུརཱདྷཔུརེ པཏྟཱབྷིསེཀོ ཏུཊྛསོམནསྶེན མཱསཾ ནིདྡཾ ན ལབྷི, ཏཏོ – ‘‘ནིདྡཾ ན ལབྷཱམི, བྷནྟེ’’ཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱཙིཀྑི. ཏེན ཧི, མཧཱརཱཛ, ཨཛྫ ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཱཧཱིཏི. སོ ཙ ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཱསི. སངྒྷོ གནྟྭཱ – ‘‘ཙིཏྟཡམཀཾ སཛ྄ཛྷཱཡཐཱ’’ཏི ཨཊྛ ཨཱབྷིདྷམྨིཀབྷིཀྑཱུ པེསེསི. ཏེ གནྟྭཱ – ‘‘ནིཔཛྫ ཏྭཾ, མཧཱརཱཛཱ,’’ཏི ཝཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཱརབྷིཾསུ. རཱཛཱ སཛ྄ཛྷཱཡཾ སུཎནྟོཝ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི. ཐེརཱ – རཱཛཱནཾ མཱ པབོདྷཡིཏྠཱཏི པཀྐམིཾསུ. རཱཛཱ དུཏིཡདིཝསེ སཱུརིཡུགྒམནེ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཐེརེ ཨཔསྶནྟོ – ‘‘ཀུཧིཾ ཨཡྻཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏུམྷཱཀཾ ནིདྡོཀྐམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གཏཱཏི. ནཏྠི, བྷོ, མཡ྄ཧཾ ཨཡྻཀསྶ དཱརཀཱནཾ ཨཛཱནནཀབྷེསཛྫཾ ནཱམ, ཡཱཝ ནིདྡཱབྷེསཛྫམྤི ཛཱནནྟི ཡེཝཱཏི ཨཱཧ.

པཉྩསིཁོཏི པཉྩསིཁགནྡྷབྦསདིསོ ཧུཏྭཱ. པཉྩསིཁགནྡྷབྦདེཝཔུཏྟསྶ ཀིར སབྦདེཝཏཱ ཨཏྟབྷཱཝཾ མམཱཡནྟི. ཏསྨཱ བྲཧྨཱཔི ཏཱདིསཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིམྨིནིཏྭཱ པཱཏུརཧོསི. པལླངྐེན ནིསཱིདཱིཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི.

ཝིསྶཊྛོཏི སུམུཏྟོ ཨཔལིབུདྡྷོ. ཝིཉྙེཡྻོཏི ཨཏྠཝིཉྙཱཔནོ. མཉྫཱུཏི མདྷུརོ མུདུ. སཝནཱིཡོཏི སོཏབྦཡུཏྟཀོ ཀཎྞསུཁོ. བིནྡཱུཏི ¶ ཨེཀགྒྷནོ. ཨཝིསཱརཱིཏི སུཝིསདོ ཨཝིཔྤཀིཎྞོ. གམྦྷཱིརོཏི ནཱབྷིམཱུལཏོ པཊྛཱཡ གམྦྷཱིརསམུཊྛིཏོ, ན ཛིཝ྄ཧཱདནྟཨོཊྛཏཱལུམཏྟཔྤཧཱརསམུཊྛིཏོ. ཨེཝཾ སམུཊྛིཏོ ཧི ཨམདྷུརོ ཙ ཧོཏི, ན ཙ དཱུརཾ སཱཝེཏི. ནིནྣཱདཱིཏི ¶ མཧཱམེགྷམུདིངྒསདྡོ ཝིཡ ནིནྣཱདཡུཏྟོ. ཨཔིཙེཏྠ པཙྪིམཾ པཙྪིམཾ པདཾ པུརིམསྶ པུརིམསྶ ཨཏྠོཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡཐཱཔརིསནྟི ཡཏྟཀཱ པརིསཱ, ཏཏྟཀམེཝ ཝིཉྙཱཔེཏི. ཨནྟོ པརིསཱཡཾ ཡེཝསྶ སདྡོ སམྤརིཝཏྟཏི, ན བཧིདྡྷཱ ཝིདྷཱཝཏི. ཡེ ཧི ཀེཙཱིཏི ¶ ཨཱདི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝདཏི. སརཎཾ གཏཱཏི ན ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ སརཎཾ གཏེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ནིབྦེམཏིཀགཧིཏསརཎེ པན སནྡྷཱཡ ཝདཏི. གནྡྷབྦཀཱཡཾ པརིཔཱུརེནྟཱིཏི གནྡྷབྦདེཝགཎཾ པརིཔཱུརེནྟི. ཨིཏི ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ལོཀེ ཨུཔྤནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཚ དེཝལོཀཱདཱིསུ པིཊྛཾ ཀོཊྚེཏྭཱ པཱུརིཏནཱལི༹ ཝིཡ སརཝནནལ༹ཝནཾ ཝིཡ ཙ ནིརནྟརཾ ཛཱཏཔརིསཱཏི ཨཱཧ.

བྷཱཝིཏཨིདྡྷིཔཱདཝཎྞནཱ

༢༨༧. ཡཱཝསུཔཉྙཏྟཱ ཙིམེ ཏེན བྷགཝཏཱཏི ཏེན མཡ྄ཧཾ སཏྠཱརཱ བྷགཝཏཱ ཡཱཝ སུཔཉྙཏྟཱ ཡཱཝ སུཀཐིཏཱ. ཨིདྡྷིཔཱདཱཏི ཨེཏྠ ཨིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཨིདྡྷི, པཏིཊྛཱནཊྛེན པཱདཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིདྡྷིཔཧུཏཱཡཱཏི ཨིདྡྷིཔཧོནཀཏཱཡ. ཨིདྡྷིཝིསཝིཏཱཡཱཏི ཨིདྡྷིཝིཔཛྫནབྷཱཝཱཡ, པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝནཝསེན ཙིཎྞཝསིཏཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནཏཱཡཱཏི ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནབྷཱཝཱཡ, ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཀཏྭཱ དསྶནཏྠཱཡ. ཚནྡསམཱདྷིཔྤདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏནྟིཨཱདཱིསུ ཚནྡཧེཏུཀོ ཚནྡཱདྷིཀོ ཝཱ སམཱདྷི ཚནྡསམཱདྷི, ཀཏྟུཀམྱཏཱཚནྡཾ ཨདྷིཔཏིཾ ཀརིཏྭཱ པཊིལདྡྷསམཱདྷིསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པདྷཱནབྷཱུཏཱ སངྑཱརཱ པདྷཱནསངྑཱརཱ. ཙཏུཀིཙྩསཱདྷཀསྶ སམྨཔྤདྷཱནཝཱིརིཡསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སམནྣཱགཏནྟི ཚནྡསམཱདྷིནཱ ཙ པདྷཱནསངྑཱརེན ཙ ཨུཔེཏཾ. ཨིདྡྷིཔཱདནྟི ནིཔྥཏྟིཔརིཡཱཡེན ཨིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཝཱ, ཨིཛ྄ཛྷནྟི ཨེཏཱཡ སཏྟཱ ཨིདྡྷཱ ཝུདྡྷཱ ཨུཀྐཾསགཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཨིམིནཱ ཝཱ པརིཡཱཡེན ཨིདྡྷཱིཏི སངྑྱཾ གཏཱནཾ ཨབྷིཉྙཱཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱནཾ ཚནྡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན པཱདབྷཱུཏོ སེསཙིཏྟཙེཏསིཀརཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཨིདྡྷིཔཱདོཏི ཏཐཱབྷཱུཏསྶ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ, སཉྙཱཀྑནྡྷོ, སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༤༣༤). ཨིམིནཱ ¶ ནཡེན སེསེསུཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཐེཝ ¶ ཧི ཚནྡཾ ཨདྷིཔཏིཾ ཀརིཏྭཱ པཊིལདྡྷསམཱདྷི ཚནྡསམཱདྷཱིཏི ཝུཏྟོ, ཨེཝཾ ཝཱིརིཡཾ, ཙིཏྟཾ, ཝཱིམཾསཾ ཨདྷིཔཏིཾ ཀརིཏྭཱ པཊིལདྡྷསམཱདྷི ཝཱིམཾསཱསམཱདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཔིཙ ཨུཔཙཱརཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདོ, པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨིདྡྷི. སཨུཔཙཱརཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདོ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཨིདྡྷཱིཏི ཨེཝཾ པུབྦབྷཱགེ པཱདོ, ཨཔརབྷཱགེ ཨིདྡྷཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝིཏྠཱརེན ཨིདྡྷིཔཱདཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཙ ཝིབྷངྒཊྛཀཐཱཡ ཙ ཝུཏྟཱ.

ཀེཙི པན ‘‘ནིཔྥནྣཱ ཨིདྡྷི. ཨནིཔྥནྣོ ཨིདྡྷིཔཱདོ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསཾ ཝཱདམདྡནཏྠཱཡ ཨབྷིདྷམྨེ ཨུཏྟརཙཱུལི༹ཀཝཱརོ ནཱམ ཨཱབྷཏོ – ‘‘ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ ཚནྡིདྡྷིཔཱདོ, ཝཱིརིཡིདྡྷིཔཱདོ, ཙིཏྟིདྡྷིཔཱདོ, ཝཱིམཾསིདྡྷིཔཱདོ. ཏཏྠ ཀཏམོ ཚནྡིདྡྷིཔཱདོ? ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཡསྨིཾ ¶ སམཡེ ལོཀུཏྟརཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏི ནིཡྻཱནིཀཾ ཨཔཙཡགཱམིཾ དིཊྛིགཏཱནཾ པཧཱནཱཡ པཋམཱཡ བྷཱུམིཡཱ པཏྟིཡཱ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི དུཀྑཱཔཊིཔདཾ དནྡྷཱབྷིཉྙཾ. ཡོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཚནྡོ ཚནྡིཀཏཱ ཀཏྟུཀམྱཏཱ ཀུསལོ དྷམྨཙྪནྡོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཚནྡིདྡྷིཔཱདོ, ཨཝསེསཱ དྷམྨཱ ཚནྡིདྡྷིཔཱདསམྤཡུཏྟཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༤༥༨). ཨིམེ པན ལོཀུཏྟརཝསེནེཝ ཨཱགཏཱ. ཏཏྠ རཊྛཔཱལཏྠེརོ ཚནྡཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ལོཀུཏྟརཾ དྷམྨཾ ནིབྦཏྟེསི. སོཎཏྠེརོ ཝཱིརིཡཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ, སམྦྷཱུཏཏྠེརོ ཙིཏྟཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ, ཨཱཡསྨཱ མོགྷརཱཛཱ ཝཱིམཾསཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱཏི.

ཏཏྠ ཡཐཱ ཙཏཱུསུ ཨམཙྩཔུཏྟེསུ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟེསུ ཨེཀོ ཨུཔཊྛཱནེ ཚནྡཛཱཏོ རཉྙོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཉྩ རུཙིཉྩ ཉཏྭཱ དིཝཱ ཙ རཏྟོ ཙ ཨུཔཊྛཧནྟོ རཱཛཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཋཱནནྟརཾ པཱཔུཎི. ཡཐཱ སོ, ཨེཝཾ ཚནྡདྷུརེན ལོཀུཏྟརདྷམྨནིབྦཏྟཀོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཀོ པན – ‘‘དིཝསེ དིཝསེ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཀོ སཀྐོཏི, ཨུཔྤནྣེ ཀིཙྩེ པརཀྐམེན ཨཱརཱདྷེསྶཱམཱི’’ཏི ཀུཔིཏེ པཙྩནྟེ རཉྙཱ པཧིཏོ པརཀྐམེན སཏྟུམདྡནཾ ཀཏྭཱ ཋཱནནྟརཾ པཱཔུཎི. ཡཐཱ སོ, ཨེཝཾ ཝཱིརིཡདྷུརེན ལོཀུཏྟརདྷམྨནིབྦཏྟཀོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཀོ ¶ – ‘‘དིཝསེ དིཝསེ ཨུཔཊྛཱནམྤི ཨུརེན སཏྟིསརཔཊིཙྪནྣམྤི ¶ བྷཱརོཡེཝ, མནྟབལེན ཨཱརཱདྷེསྶཱམཱི’’ཏི ཁཏྟཝིཛྫཱཡ ཀཏཔརིཙཡཏྟཱ མནྟསཾཝིདྷཱནེན རཱཛཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཋཱནནྟརཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡཐཱ སོ, ཨེཝཾ ཙིཏྟདྷུརེན ལོཀུཏྟརདྷམྨནིབྦཏྟཀོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔརོ – ‘‘ཀིཾ ཨིམེཧི ཨུཔཊྛཱནཱདཱིཧི, རཱཛཱནོ ནཱམ ཛཱཏིསམྤནྣསྶ ཋཱནནྟརཾ དེནྟི, ཏཱདིསསྶ དེནྟོ མཡ྄ཧཾ དསྶཏཱི’’ཏི ཛཱཏིསམྤཏྟིམེཝ ནིསྶཱཡ ཋཱནནྟརཾ པཱཔུཎི, ཡཐཱ སོ, ཨེཝཾ སུཔརིསུདྡྷཾ ཝཱིམཾསཾ ནིསྶཱཡ ཝཱིམཾསདྷུརེན ལོཀུཏྟརདྷམྨནིབྦཏྟཀོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨནེཀཝིཧིཏནྟི ཨནེཀཝིདྷཾ. ཨིདྡྷིཝིདྷནྟི ཨིདྡྷིཀོཊྛཱསཾ.

ཏིཝིདྷཨོཀཱསཱདྷིགམཝཎྞནཱ

༢༨༨. སུཁསྶཱདྷིགམཱཡཱཏི ཛྷཱནསུཁསྶ མགྒསུཁསྶ ཕལསུཁསྶ ཙ ཨདྷིགམཱཡ. སཾསཊྛོཏི ¶ སམྤཡུཏྟཙིཏྟོ. ཨརིཡདྷམྨནྟི ཨརིཡེན བྷགཝཏཱ བུདྡྷེན དེསིཏཾ དྷམྨཾ. སུཎཱཏཱིཏི སཏྠུ སམྨུཁཱ བྷིཀྑུབྷིཀྑུནཱིཨཱདཱིཧི ཝཱ དེསིཡམཱནཾ སུཎཱཏི. ཡོནིསོ མནསིཀརོཏཱིཏི ཨུཔཱཡཏོ པཐཏོ ཀཱརཎཏོ ‘ཨནིཙྩ’ནྟིཨཱདིཝསེན མནསི ཀརོཏི. ‘‘ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཱམ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརོ པཐམནསིཀཱརོ, ཨནིཙྩེ ཨནིཙྩནྟི དུཀྑེ དུཀྑནྟི ཨནཏྟནི ཨནཏྟཱཏི ཨསུབྷེ ཨསུབྷནྟི སཙྩཱནུལོམིཀེན ཝཱ ཙིཏྟསྶ ཨཱཝཊྚནཱ ཨནྭཱཝཊྚནཱ ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཡོནིསོམནསིཀཱརོ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཡོནིསོམནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨསཾསཊྛོཏི ཝཏྠུཀཱམེཧིཔི ཀིལེསཀཱམེཧིཔི ཨསཾསཊྛོ ཝིཧརཏི. ཨུཔྤཛྫཏི སུཁནྟི ཨུཔྤཛྫཏི པཋམཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ. སུཁཱ བྷིཡྻོ སོམནསྶནྟི སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཛྷཱནསུཁཔཙྩཡཱ ཨཔརཱཔརཾ སོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི. པམུདཱཏི ཏུཊྛཱཀཱརཏོ དུབྦལཔཱིཏི. པཱམོཛྫནྟི བལཝཏརཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ. པཋམོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོཏི པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པཉྩནཱིཝརཎཱནི ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨོཀཱསཾ གཧེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཋམོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨོལཱ༹རིཀཱཏི ¶ ཨེཏྠ ཀཱཡཝཙཱིསངྑཱརཱ ཏཱཝ ཨོལཱ༹རིཀཱ ཧོནྟུ, ཙིཏྟསངྑཱརཱ ཀཐཾ ཨོལཱ༹རིཀཱཏི? ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ. ཀཱཡསངྑཱརཱ ཧི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེན པཧཱིཡནྟི, ཝཙཱིསངྑཱརཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན, ཙིཏྟསངྑཱརཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ. ཨིཏི ཀཱཡཝཙཱིསངྑཱརེསུ པཧཱིནེསུཔི ཏེ ཏིཊྛནྟིཡེཝཱཏི པཧཱིནེ ཨུཔཱདཱཡ ¶ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཨོལཱ༹རིཀཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. སུཁནྟི ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཧནྟསྶ ཨུཔྤནྣཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཕལསམཱཔཏྟིསུཁཾ. སུཁཱ བྷིཡྻོ སོམནསྶཏི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཨཔརཱཔརཾ སོམནསྶཾ. དུཏིཡོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོཏི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སུཁཾ དུཀྑཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨོཀཱསཾ གཧེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏསྨཱ ‘‘དུཏིཡོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. དུཏིཡཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱནི པནེཏྠ ཙཏུཏྠེ གཧིཏེ གཧིཏཱནེཝ ཧོནྟཱིཏི ཝིསུཾ ན ཝུཏྟཱནཱིཏི.

ཨིདཾ ཀུསལནྟིཨཱདཱིསུ ཀུསལཾ ནཱམ དསཀུསལཀམྨཔཐཱ. ཨཀུསལནྟི དསཨཀུསལཀམྨཔཐཱ. སཱཝཛྫདུཀཱདཡོཔི ཨེཏེསཾ ཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སབྦཉྩེཝ པནེཏཾ ཀཎྷཉྩ སུཀྐཉྩ སཔྤཊིབྷཱགཉྩཱཏི ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཾ. ནིབྦཱནམེཝ ཧེཏཾ ཨཔྤཊིབྷཱགཾ. ཨཝིཛྫཱ པཧཱིཡཏཱིཏི ཝཊྚཔཊིཙྪཱདིཀཱ ཨཝིཛྫཱ པཧཱིཡཏི. ཝིཛྫཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཱ ཨུཔྤཛྫཏི. སུཁནྟི ཨརཧཏྟམགྒསུཁཉྩེཝ ཕལསུཁཉྩ. སུཁཱ བྷིཡྻོ སོམནསྶནྟི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཨཔརཱཔརཾ སོམནསྶཾ. ཏཏིཡོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོཏི ཨརཧཏྟམགྒོ སབྦཀིལེསེ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨོཀཱསཾ གཧེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཏཏིཡོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ’’ཏི ཝུཏྟོ. སེསམགྒཱ པན ཏསྨིཾ གཧིཏེ ཨནྟོགདྷཱ ཨེཝཱཏི ཝིསུཾ ན ཝུཏྟཱ.

ཨིམེ ¶ པན ཏཡོ ཨོཀཱསཱདྷིགམཱ ཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎཝསེན ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཱ. ཀཐཾ? སབྦཱནི ཨཱརམྨཎཱནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརཝསེན ཙ ཨཔྤནཱཝསེན ཙ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ‘‘པཋམོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ’’ཏི ཀཐེཏབྦཾ. ཏེརསསུ ཋཱནེསུ དུཏིཡཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱནི, པནྣརསསུ ཋཱནེསུ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཉྩ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ པཱཔེཏྭཱ ‘‘དུཏིཡོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ’’ཏི ཀཐེཏབྦཾ. དས ཨུཔཙཱརཛ྄ཛྷཱནཱནི པན མགྒསྶ པདཊྛཱནབྷཱུཏཱནི ཏཏིཡཾ ཨོཀཱསཱདྷིགམཾ བྷཛནྟི. ཨཔིཙ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ པཋམཾ ཨོཀཱསཱདྷིགམཾ བྷཛཏི, ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ དུཏིཡཾ, ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ ཏཏིཡནྟི ཨེཝཾ སིཀྑཱཝསེནཔི ཀཐེཏབྦཾ. སཱམཉྙཕལེཔི ཙཱུལ༹སཱིལཏོ ཡཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱ པཋམོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ ¶ , དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཡཱཝ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཱ དུཏིཡོ ¶ , ཝིཔསྶནཱཏོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ཏཏིཡོ ཨོཀཱསཱདྷིགམོཏི ཨེཝཾ སཱམཉྙཕལསུཏྟནྟཝསེནཔི ཀཐེཏབྦཾ. ཏཱིསུ པན པིཊཀེསུ ཝིནཡཔིཊཀཾ པཋམཾ ཨོཀཱསཱདྷིགམཾ བྷཛཏི, སུཏྟནྟཔིཊཀཾ དུཏིཡཾ, ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ཏཏིཡནྟི ཨེཝཾ པིཊཀཝསེནཔི ཀཐེཏབྦཾ.

པུབྦེ ཀིར མཧཱཐེརཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཨིམམེཝ སུཏྟཾ པཊྛཔེནྟི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ཝིབྷཛིཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ལབྷིསྶཱམཱཏི. ཏེཔིཊཀེན ཧི སམོདྷཱནེཏྭཱ ཀཐེནྟསྶ དུཀྐཐིཏནྟི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ. ཏེཔིཊཀཾ བྷཛཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏམེཝ ཨིདཾ སུཏྟཾ སུཀཐིཏཾ ཧོཏཱིཏི.

ཙཏུསཏིཔཊྛཱནཝཎྞནཱ

༢༨༩. ཀུསལསྶཱདྷིགམཱཡཱཏི མགྒཀུསལསྶ ཙེཝ ཕལཀུསལསྶ ཙ ཨདྷིགམཏྠཱཡ. ཨུབྷཡམྤི ཧེཏཾ ཨནཝཛྫཊྛེན ཁེམཊྛེན ཝཱ ཀུསལམེཝ. ཏཏྠ སམྨཱསམཱདྷིཡཏཱིཏི ཏསྨིཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཀཱཡེ སམཱཧིཏོ ཨེཀགྒཙིཏྟོ ཧོཏི. བཧིདྡྷཱ པརཀཱཡེ ཉཱཎདསྶནཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཀཱཡཏོ པརསྶ ཀཱཡཱབྷིམུཁཾ ཉཱཎཾ པེསེཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. སབྦཏྠེཝ ཙ སཏིམཱཏི པདེན ཀཱཡཱདིཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི, ལོཀོཏི པདེན པརིགྒཧིཏཀཱཡཱདཡོཝ ལོཀོ. ཙཏྟཱརོ ཙེཏེ སཏིཔཊྛཱནཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ ཀཐིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

སཏྟསམཱདྷིཔརིཀྑཱརཝཎྞནཱ

༢༩༠. སམཱདྷིཔརིཀྑཱརཱཏི ཨེཏྠ ཏཡོ པརིཀྑཱརཱ. ‘‘རཐོ སཱིལཔརིཀྑཱརོ ཛྷཱནཀྑོ ཙཀྐཝཱིརིཡོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༤) ཧི ཨེཏྠ ཨལངྐཱརོ པརིཀྑཱརོ ནཱམ. ‘‘སཏྟཧི ནགརཔརིཀྑཱརེཧི ¶ སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༦༧) ཨེཏྠ པརིཝཱརོ པརིཀྑཱརོ ནཱམ. ‘‘གིལཱནཔཙྩཡཛཱིཝིཏཔརིཀྑཱརོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༨༢) ཨེཏྠ སམྦྷཱརོ པརིཀྑཱརོ ནཱམ. ཨིདྷ པན པརིཝཱརཔརིཀྑཱརཝསེན ‘‘སཏྟ སམཱདྷིཔརིཀྑཱརཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. པརིཀྑཏཱཏི པརིཝཱརིཏཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སོ ཨརིཡོ སམྨཱསམཱདྷཱིཏི ཨཡཾ སཏྟཧི རཏནེཧི པརིཝུཏོ ཙཀྐཝཏྟཱི ཝིཡ སཏྟཧི ཨངྒེཧི པརིཝུཏོ ¶ ‘‘ཨརིཡོ སམྨཱསམཱདྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. སཨུཔནིསོ ཨིཏིཔཱིཏི སཨུཔནིསྶཡོ ཨིཏིཔི ཝུཙྩཏི, སཔརིཝཱརོ ཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སམྨཱདིཊྛིསྶཱཏི སམྨཱདིཊྛིཡཾ ཋིཏསྶ. སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏཱིཏི སམྨཱསངྐཔྤོ པཝཏྟཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཔདེསུ. ཨཡཾ པནཏྠོ མགྒཝསེནཱཔི ཕལཝསེནཱཔི ཝེདིཏབྦོ. ཀཐཾ? མགྒསམྨཱདིཊྛིཡཾ ཋིཏསྶ ¶ མགྒསམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི…པེ… མགྒཉཱཎེ ཋིཏསྶ མགྒཝིམུཏྟི པཧོཏི. ཏཐཱ ཕལསམྨཱདིཊྛིཡཾ ཋིཏསྶ ཕལསམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི…པེ… ཕལསམྨཱཉཱཎེ ཋིཏསྶ ཕལཝིམུཏྟི པཧོཏཱིཏི.

སྭཱཀྑཱཏོཏིཨཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝཎྞིཏཱནི. ཨཔཱརུཏཱཏི ཝིཝཊཱ. ཨམཏསྶཱཏི ནིབྦཱནསྶ. དྭཱརཱཏི པཝེསནམགྒཱ. ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི ཨཙལཔྤསཱདེན. དྷམྨཝིནཱིཏཱཏི སམྨཱནིཡྻཱནེན ནིཡྻཱཏཱ.

ཨཏྠཱཡཾ ཨིཏརཱ པཛཱཏི ཨནཱགཱམིནོ སནྡྷཱཡཱཧ, ཨནཱགཱམིནོ ཙ ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པུཉྙབྷཱགཱཏི པུཉྙཀོཊྛཱསེན ནིབྦཏྟཱ. ཨོཏྟཔྤནྟི ཨོཏྟཔྤམཱནོ. ཏེན ཀདཱཙི ནཱམ མུསཱ ཨསྶཱཏི མུསཱཝཱདབྷཡེན སངྑཱཏུཾ ན སཀྐོམི, ན པན མམ སངྑཱཏུཾ བལཾ ནཏྠཱིཏི དཱིཔེཏི.

༢༩༡. ཏཾ ཀིཾ མཉྙཏི བྷཝནྟི ཨིམིནཱ ཀེཝལཾ ཝེསྶཝཎཾ པུཙྪཏི, ན པནསྶ ཨེཝརཱུཔོ སཏྠཱ ནཱཧོསཱིཏི ཝཱ ན བྷཝིསྶཏཱིཏི ཝཱ ལདྡྷི ཨཏྠི. སབྦབུདྡྷཱནཉྷི ཨབྷིསམཡེ ཝིསེསོ ནཏྠི.

༢༩༢. སཡཾཔརིསཱཡནྟི ཨཏྟནོ པརིསཱཡཾ. ཏཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཏཾ ཨིདཾ སཀལཾ སིཀྑཏྟཡབྲཧྨཙརིཡཾ. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨིམཱནི པན པདཱནི དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ཋཔིཏཱནཱིཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

ཛནཝསབྷསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. མཧཱགོཝིནྡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༩༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱགོཝིནྡསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – པཉྩསིཁོཏི པཉྩཙཱུལོ༹ པཉྩཀུཎྜལིཀོ. སོ ཀིར མནུསྶཔཐེ པུཉྙཀམྨཀརཎཀཱལེ དཧརོ པཉྩཙཱུལ༹ཀདཱརཀཀཱལེ ཝཙྪཔཱལཀཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ ཨཉྙེཔི དཱརཀེ གཧེཏྭཱ བཧིགཱམེ ཙཏུམགྒཊྛཱནེསུ སཱལཾ ཀརོནྟོ པོཀྑརཎིཾ ཁཎནྟོ སེཏུཾ བནྡྷནྟོ ཝིསམཾ མགྒཾ སམཾ ཀརོནྟོ ཡཱནཱནཾ ཨཀྑཔཊིགྷཱཏནརུཀྑེ ཧརནྟོཏི ཨེཝརཱུཔཱནི པུཉྙཱནི ཀརོནྟོ ཝིཙརིཏྭཱ དཧརོཝ ཀཱལམཀཱསི. ཏསྶ སོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཨིཊྛོ ཀནྟོ མནཱཔོ ཨཧོསི. སོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀདེཝལོཀེ ནཝུཏིཝསྶསཏསཧསྶཔྤམཱཎཾ ཨཱཡུཾ གཧེཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎོ སུཝཎྞཀྑནྡྷསདིསོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཨཧོསི. སོ སཀཊསཧསྶམཏྟཾ ཨཱབྷརཎཾ པསཱདྷེཏྭཱ ནཝཀུམྦྷམཏྟེ གནྡྷེ ཝིལིམྤིཏྭཱ དིབྦརཏྟཝཏྠདྷརོ རཏྟསུཝཎྞཀཎྞིཀཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ པཉྩཧི ཀུཎྜལཀེཧི པིཊྛིཡཾ ཝཏྟམཱནེཧི པཉྩཙཱུལ༹ཀདཱརཀཔརིཧཱརེནེཝ ཝིཙརཏི. ཏེནེཏཾ ‘‘པཉྩསིཁོ’’ ཏྭེཝ སཉྫཱནནྟི.

ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱཏི ཨབྷིཀྐནྟཱཡ ཁཱིཎཱཡ རཏྟིཡཱ, ཨེཀཀོཊྛཱསཾ ཨཏཱིཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞོཏི ཨཏིཨིཊྛཀནྟམནཱཔཝཎྞོ. པཀཏིཡཱཔི ཧེས ཀནྟཝཎྞོ, ཨལངྐརིཏྭཱ ཨཱགཏཏྟཱ པན ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞོ ཨཧོསི. ཀེཝལཀཔྤནྟི ཨནཝསེསཾ སམནྟཏོ. ཨནཝསེསཏྠོ ཨེཏྠ ཀེཝལསདྡོ. ཀེཝལཔརིཔུཎྞནྟི ཨེཏྠ ཝིཡ. སམནྟཏོ ཨཏྠོ ཀཔྤསདྡོ, ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནནྟིཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཨོབྷཱསེཏྭཱཏི ཨཱབྷཱཡ ཕརིཏྭཱ, ཙནྡིམཱ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ ཨེཀོབྷཱསཾ ཨེཀཔཛྫོཏཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

དེཝསབྷཱཝཎྞནཱ

༢༩༤. སུདྷམྨཱཡཾ སབྷཱཡནྟི སུདྷམྨཱཡ ནཱམ ཨིཏྠིཡཱ རཏནམཏྟཀཎྞིཀརུཀྑནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟསབྷཱཡཾ ¶ . ཏསྶཱ ¶ ཀིར ཕལིཀམཡཱ བྷཱུམི, མཎིམཡཱ ཨཱཎིཡོ ¶ , སུཝཎྞམཡཱ ཐམྦྷཱ, རཛཏམཡཱ ཐམྦྷགྷཊིཀཱ ཙ སངྒྷཱཏཱ ཙ, པཝཱལ༹མཡཱནི ཝཱལ༹རཱུཔཱནི, སཏྟརཏནམཡཱ གོཔཱནསིཡོ ཙ པཀྑཔཱསཀཱ ཙ མུཁཝཊྚི ཙ, ཨིནྡནཱིལཨིཊྛཀཱཧི ཚདནཾ, སོཝཎྞམཡཾ ཚདནཔཱིཋཾ, རཛཏམཡཱ ཐཱུཔིཀཱ, ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ ཏཱིཎི ཡོཛནསཏཱནི, པརིཀྑེཔཏོ ནཝཡོཛནསཏཱནི, ཨུབྦེདྷཏོ པཉྩཡོཛནསཏཱནི, ཨེཝརཱུཔཱཡཾ སུདྷམྨཱཡཾ སབྷཱཡཾ.

དྷཏརཊྛོཏིཨཱདཱིསུ དྷཏརཊྛོ གནྡྷབྦརཱཛཱ གནྡྷབྦདེཝཏཱནཾ ཀོཊིསཏསཧསྶེན པརིཝུཏོ ཀོཊིསཏསཧསྶསུཝཎྞམཡཱནི ཕལཀཱནི ཙ སུཝཎྞསཏྟིཡོ ཙ གཱཧཱཔེཏྭཱ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ པཙྪིམཱབྷིམུཁོ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱ པུརཏོ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ.

ཝིརཱུལ༹ྷཀོ ཀུམྦྷཎྜརཱཛཱ ཀུམྦྷཎྜདེཝཏཱནཾ ཀོཊིསཏསཧསྶེན པརིཝུཏོ ཀོཊིསཏསཧསྶརཛཏམཡཱནི ཕལཀཱནི ཙ སུཝཎྞསཏྟིཡོ ཙ གཱཧཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱ པུརཏོ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ.

ཝིརཱུཔཀྑོ ནཱགརཱཛཱ ནཱགཱནཾ ཀོཊིསཏསཧསྶེན པརིཝུཏོ ཀོཊིསཏསཧསྶམཎིམཡཱནི མཧཱཕལཀཱནི ཙ སུཝཎྞསཏྟིཡོ ཙ གཱཧཱཔེཏྭཱ པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ པུརཏྠིམཱབྷིམུཁོ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱ པུརཏོ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ.

ཝེསྶཝཎོ ཡཀྑརཱཛཱ ཡཀྑཱནཾ ཀོཊིསཏསཧསྶེན པརིཝུཏོ ཀོཊིསཏསཧསྶཔཝཱལ༹མཡཱནི མཧཱཕལཀཱནི ཙ སུཝཎྞསཏྟིཡོ ཙ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ དཀྑིཎཱབྷིམུཁོ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱ པུརཏོ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐ པཙྪཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཱསནཾ ཧོཏཱིཏི ཏེསཾ པཙྪཏོ ཨམྷཱཀཾ ནིསཱིདིཏུཾ ཨོཀཱསོ པཱཔུཎཱཏི. ཏཏོ པརཾ པཝིསིཏུཾ ཝཱ པསྶིཏུཾ ཝཱ ན ལབྷཱམ. སནྣིཔཱཏཀཱརཎཾ པནེཏྠ པུབྦེ ཝུཏྟཾ ཙཏུབྦིདྷམེཝ. ཏེསུ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསངྒཧོ ཝིཏྠཱརིཏོ. ཡཐཱ པན ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ, ཨེཝཾ མཧཱཔཝཱརཎཱཡཔི པུཎྞམདིཝསེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཀཏྠ གནྟྭཱ ཀསྶ སནྟིཀེ པཝཱརེསྶཱམཱ’’ཏི མནྟེནྟི. ཏཏྠ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཡེབྷུཡྻེན པིཡངྒུདཱིཔམཧཱཝིཧཱརསྨིཾཡེཝ པཝཱརེཏི. སེསཱ དེཝཏཱ པཱརིཙྪཏྟཀཱདཱིནི ¶ དིབྦཔུཔྥཱནི ཙེཝ དིབྦཙནྡནཙུཎྞཱནི ཙ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ མནཱཔཊྛཱནམེཝ གནྟྭཱ པཝཱརེནྟི. ཨེཝཾ པཝཱརཎསངྒཧཏྠཱཡ སནྣིཔཏནྟི ¶ .

དེཝལོཀེ ¶ པན ཨཱསཱཝཏཱི ནཱམ ལཏཱ ཨཏྠི. སཱ པུཔྥིསྶཏཱིཏི དེཝཱ ཝསྶསཧསྶཾ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟི. པཱརིཙྪཏྟཀེ པུཔྥམཱནེ ཨེཀཝསྶཾ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟི. ཏེ ཏསྶ པཎྜུཔལཱསཱདིབྷཱཝཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟམནཱ ཧོནྟི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ པཎྜུཔལཱསོ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘པཎྜུཔལཱསོ ཁོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ, ན ཙིརསྶེཝ པནྣཔལཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ པནྣཔལཱསོ ཧོཏི, ཁཱརཀཛཱཏོ ཧོཏི, ཛཱལཀཛཱཏོ ཧོཏི, ཀུཊུམལཀཛཱཏོ ཧོཏི, ཀོརཀཛཱཏོ ཧོཏི. ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘ཀོརཀཛཱཏོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ན ཙིརསྶེཝ སབྦཔཱལིཕུལློ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༦༩).

སབྦཔཱལིཕུལླསྶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཙྪཏྟཀསྶ ཀོཝིལཱ༹རསྶ སམནྟཱ པཉྙཱས ཡོཛནཱནི ཨཱབྷཱཡ ཕུཊཾ ཧོཏི, ཨནུཝཱཏཾ ཡོཛནསཏཾ གནྡྷོ གཙྪཏི. ཨཡམཱནུབྷཱཝོ པཱརིཙྪཏྟཀསྶ ཀོཝིལཱ༹རསྶཱ’’ཏི.

པུཔྥིཏེ པཱརིཙྪཏྟཀེ ཨཱརོཧཎཀིཙྩཾ ཝཱ ཨངྐུསཀཾ གཧེཏྭཱ ནམནཀིཙྩཾ ཝཱ པུཔྥཱཧརཎཏྠཾ ཙངྐོཊཀཀིཙྩཾ ཝཱ ནཏྠི, ཀནྟནཀཝཱཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པུཔྥཱནི ཝཎྚཏོ ཀནྟཏི, སམྤཊིཙྪནཀཝཱཏོ སམྤཊིཙྪཏི, པཝེསནཀཝཱཏོ སུདྷམྨཾ དེཝསབྷཾ པཝེསེཏི, སམྨཛྫནཀཝཱཏོ པུརཱཎཔུཔྥཱནི ནཱིཧརཏི, སནྠརཎཀཝཱཏོ པཏྟཀཎྞིཀཀེསརཱནི ནཙྩནྟོ སནྠརཏི, མཛ྄ཛྷཊྛཱནེ དྷམྨཱསནཾ ཧོཏི. ཡོཛནཔྤམཱཎོ རཏནཔལླངྐོ ཨུཔརི ཏིཡོཛནེན སེཏཙྪཏྟེན དྷཱརཡམཱནེན, ཏདནནྟརཾ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ¶ ཨཱསནཾ ཨཏྠརིཡཏི. ཏཏོ ཏེཏྟིཾསཱཡ དེཝཔུཏྟཱནཾ, ཏཏོ ཨཉྙཱསཾ མཧེསཀྑདེཝཏཱནཾ. ཨཉྙཏརདེཝཏཱནཾ པན པུཔྥཀཎྞིཀཱཝ ཨཱསནཾ ཧོཏི.

དེཝཱ དེཝསབྷཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདནྟི. ཏཏོ པུཔྥེཧི རེཎུཝཊྚི ཨུགྒནྟྭཱ ཨུཔརི ཀཎྞིཀཾ ཨཱཧཙྩ ནིཔཏམཱནཱ དེཝཏཱནཾ ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ལཱཁཱརསཔརིཀམྨསཛྫིཏཾ ཝིཡ ¶ ཀརོཏི. ཏེསཾ སཱ ཀཱིལཱ༹ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི པརིཡོསཱནཾ གཙྪཏི. ཨེཝཾ པཱརིཙྪཏྟཀཀཱིལཱ༹ནུབྷཝནཏྠཱཡ སནྣིཔཏནྟི.

མཱསསྶ ¶ པན ཨཊྛདིཝསེ དེཝལོཀེ མཧཱདྷམྨསཝནཾ གྷུསཏི. ཏཏྠ སུདྷམྨཱཡཾ དེཝསབྷཱཡཾ སནངྐུམཱརོ ཝཱ མཧཱབྲཧྨཱ, སཀྐོ ཝཱ དེཝཱནམིནྡོ, དྷམྨཀཐིཀབྷིཀྑུ ཝཱ, ཨཉྙཏརོ ཝཱ དྷམྨཀཐིཀོ དེཝཔུཏྟོ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏི. ཨཊྛམིཡཾ པཀྑསྶ ཙཏུནྣཾ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨམཙྩཱ, ཙཱཏུདྡསིཡཾ པུཏྟཱ, པནྣརསེ སཡཾ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ནིཀྑམིཏྭཱ སུཝཎྞཔཊྚཉྩ ཛཱཏིཧིངྒུལཀཉྩ གཎྷིཏྭཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཨནུཝིཙརནྟི. ཏེ – ‘‘ཨསུཀཱ ནཱམ ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཏོ, དྷམྨཾ སརཎཾ གཏོ. སངྒྷཾ སརཎཾ གཏོ. པཉྩསཱིལཱནི རཀྑཏི. མཱསསྶ ཨཊྛ ཨུཔོསཐེ ཀརོཏི. མཱཏུཨུཔཊྛཱནཾ པཱུརེཏི. པིཏུཨུཔཊྛཱནཾ པཱུརེཏི. ཨསུཀཊྛཱནེ ཨུཔྤལཧཏྠཀསཏེན པུཔྥཀུམྦྷེན པཱུཛཱ ཀཏཱ. དཱིཔསཧསྶཾ ཨཱརོཔིཏཾ. ཨཀཱལདྷམྨསཝནཾ ཀཱརིཏཾ. ཚཏྟཝེདིཀཱ པུཊཝེདིཀཱ ཀུཙྪིཝེདིཀཱ སཱིཧཱསནཾ སཱིཧསོཔཱནཾ ཀཱརིཏཾ. ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པཱུརེཏི. དསཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཏཱི’’ཏི སུཝཎྞཔཊྚེ ཛཱཏིཧིངྒུལཀེན ལིཁིཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ པཉྩསིཁསྶ ཧཏྠེ དེནྟི. པཉྩསིཁོ མཱཏལིསྶ ཧཏྠེ དེཏི. མཱཏལི སངྒཱཧཀོ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ དེཏི.

ཡདཱ པུཉྙཀམྨཀཱརཀཱ བཧཱུ ན ཧོནྟི, པོཏྠཀོ ཁུདྡཀོ ཧོཏི, ཏཾ དིསྭཱཝ དེཝཱ – ‘‘པམཏྟོ, ཝཏ བྷོ མཧཱཛནོ ཝིཧརཏི, ཙཏྟཱརོ ཨཔཱཡཱ པརིཔཱུརིསྶནྟི, ཚ དེཝལོཀཱ ཏུཙྪཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཨནཏྟམནཱ ཧོནྟི. སཙེ པན པོཏྠཀོ མཧཱ ཧོཏི, ཏཾ དིསྭཱཝ དེཝཱ – ‘‘ཨཔྤམཏྟོ, ཝཏ བྷོ, མཧཱཛནོ ཝིཧརཏི, ཙཏྟཱརོ ཨཔཱཡཱ སུཉྙཱ བྷཝིསྶནྟི ¶ , ཚ དེཝལོཀཱ པརིཔཱུརིསྶནྟི, བུདྡྷསཱསནེ པུཉྙཱནི ཀརིཏྭཱ ཨཱགཏེ མཧཱཔུཉྙེ པུརཀྑཏྭཱ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹ཏུཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཏྟམནཱ ཧོནྟི. ཏཾ པོཏྠཀཾ གཧེཏྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཝཱཙེཏི. ཏསྶ པཀཏིནིཡཱམེན ཀཐེནྟསྶ སདྡོ དྭཱདས ཡོཛནཱནི གཎྷཱཏི. ཨུཙྩེན སརེན ཀཐེནྟསྶ ཙ སཀལཾ དསཡོཛནསཧསྶཾ དེཝནགརཾ ཚཱདེཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཨེཝཾ དྷམྨསཝནཏྠཱཡ སནྣིཔཏནྟི. ཨིདྷ པན པཝཱརཎསངྒཧཏྠཱཡ སནྣིཔཏིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཐཱགཏཾ ནམསྶནྟཱཏི ནཝཧི ཀཱརཎེཧི ཏཐཱགཏཾ ནམསྶམཱནཱ ¶ . དྷམྨསྶ ཙ སུདྷམྨཏནྟི སྭཱཀྑཱཏཏཱདིབྷེདཾ དྷམྨསྶ སུདྷམྨཏཾ ཨུཛུཔྤཊིཔནྣཏཱདིབྷེདཾ སངྒྷསྶ ཙ སུཔྤཊིཔཏྟིནྟི ཨཏྠོ.

ཨཊྛཡཐཱབྷུཙྩཝཎྞནཱ

༢༩༦. ཡཐཱབྷུཙྩེཏི ཡཐཱབྷཱུཏེ ཡཐཱསབྷཱཝེ. ཝཎྞེཏི གུཎེ. པཡིརུདཱཧཱསཱིཏི ཀཐེསི. བཧུཛནཧིཏཱཡ ¶ པཊིཔནྣོཏི ཀཐཾ པཊིཔནྣོ? དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལེ ཨཊྛ དྷམྨེ སམོདྷཱནེཏྭཱ བུདྡྷཏྠཱཡ ཨབྷིནཱིཧརམཱནོཔི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ ཧོཏི.

དཱནཔཱརམཱི, སཱིལཔཱརམཱི, ནེཀྑམྨཔཱརམཱི, པཉྙཱཔཱརམཱི, ཝཱིརིཡཔཱརམཱི, ཁནྟིཔཱརམཱི, སཙྩཔཱརམཱི, ཨདྷིཊྛཱནཔཱརམཱི, མེཏྟཱཔཱརམཱི, ཨུཔེཀྑཱཔཱརམཱིཏི ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཨིམཱ དས པཱརམིཡོ པཱུརེནྟོཔི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ.

ཁནྟིཝཱདིཏཱཔསཀཱལེ, ཙཱུལ༹དྷམྨཔཱལཀུམཱརཀཱལེ, ཚདྡནྟནཱགརཱཛཀཱལེ, བྷཱུརིདཏྟཙམྤེཡྻསངྑཔཱལནཱགརཱཛཀཱལེ, མཧཱཀཔིཀཱལེ ཙ ཏཱདིསཱནི དུཀྐརཱནི ཀརོནྟོཔི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ. ཝེསྶནྟརཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ སཏྟསཏཀམཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྟསུ ཋཱནེསུ པཐཝིཾ ཀམྤེཏྭཱ པཱརམཱིཀཱུཊཾ གཎྷནྟོཔི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ. ཏཏོ ཨནནྟརེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཏུསིཏཔུརེ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཏིཊྛནྟོཔི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ.

ཏཏྠ པཉྩ པུབྦནིམིཏྟཱནི དིསྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱཧི ཡཱཙིཏོ པཉྩ མཧཱཝིལོཀནཱནི ཝིལོཀེཏྭཱ དེཝཱནཾ སངྒཧཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ དཏྭཱ ཏུསིཏཔུརཱ ¶ ཙཝིཏྭཱ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟོཔི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ.

དས མཱསེ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ཝསིཏྭཱ ལུམྦིནཱིཝནེ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནྟོཔི, ཨེཀཱུནཏིཾསཝསྶཱནི ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིཏྭཱ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནོམནདཱིཏཱིརེ པབྦཛནྟོཔི, ཚབྦསྶཱནི པདྷཱནེན ཨཏྟཱནཾ ཀིལམེཏྭཱ བོདྷིཔལླངྐཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོཔི, སཏྟསཏྟཱཧཾ བོདྷིམཎྜེ ཡཱཔེནྟོཔི, ཨིསིཔཏནཾ ཨཱགམྨ ཨནུཏྟརཾ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེནྟོཔི, ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོནྟོཔི, དེཝོརོཧཎཾ ཨོརོཧནྟོཔི, བུདྡྷོ ཧུཏྭཱ པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཝསྶཱནི ཏིཊྛནྟོཔི, ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོསྶཛནྟོཔི, ཡམཀསཱལཱནམནྟརེ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡནྟོཔི ¶ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ. ཡཱཝསྶ སཱསཔམཏྟཱཔི དྷཱཏུཡོ དྷརནྟི, ཏཱཝ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཔདཱནི ཨེཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི. ཏཏྠ པཙྪིམཾ པཙྪིམཾ པུརིམསྶ པུརིམསྶ ཨཏྠོ.

ནེཝ ཨཏཱིཏཾསེ སམནུཔསྶཱམ, ན པནེཏརཧཱིཏི ཨཏཱིཏེཔི བུདྡྷཏོ ཨཉྙཾ ན སམནུཔསྶཱམ, ཨནཱགཏེཔི ན སམནུཔསྶཱམ, ཨེཏརཧི པན ཨཉྙསྶ སཏྠུནོ ཨབྷཱཝཏོཡེཝ ཨཉྙཏྲ ཏེན བྷགཝཏཱ ན སམནུཔསྶཱམཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨཊྛཀཐཱཡམྤི ཧི – ‘‘ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱ བུདྡྷཱ ཨམྷཱཀཾ ¶ སཏྠཱརཱ སདིསཱཡེཝ, ཀིཾ སཀྐོ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཝིཙཱརེཏྭཱ – ‘‘ཨེཏརཧི བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙོ ཀོཙི ནཏྠི, ཏསྨཱ ན པསྶཱམཱཏི ཀཐེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཙ ཨེཏྠ, ཨེཝཾ ཨིཏོ པརེསུཔི པདེསུ ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སྭཱཀྑཱཏཱདཱིནི ཙ ཀུསལཱདཱིནི ཙ ཝུཏྟཏྠཱནེཝ.

གངྒོདཀཾ ཡམུནོདཀེནཱཏི གངྒཱཡམུནཱནཾ སམཱགམཊྛཱནེ ཨུདཀཾ ཝཎྞེནཔི གནྡྷེནཔི རསེནཔི སཾསནྡཏི སམེཏི, མཛ྄ཛྷེ བྷིནྣསུཝཎྞཾ ཝིཡ ཨེཀསདིསམེཝ ཧོཏི, ན མཧཱསམུདྡཨུདཀེན སཾསཊྛཀཱལེ ཝིཡ ཝིསདིསཾ. པརིསུདྡྷསྶ ནིབྦཱནསྶ པཊིཔདཱཔི པརིསུདྡྷཱཝ. ན ཧི དཧརཀཱལེ ཝེཛྫཀམྨཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཨགོཙརེ ཙརིཏྭཱ མཧལླཀཀཱལེ ནིབྦཱནཾ དཊྛུཾ སཀྐཱ, ནིབྦཱནགཱམིནཱི པན པཊིཔདཱ པརིསུདྡྷཱཝ ཝཊྚཏི ཨཱཀཱསཱུཔམཱ. ཡཐཱ ཧི ཨཱཀཱསམྤི ཨལགྒཾ པརིསུདྡྷཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ ཨཱཀཱསེ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཊྛཱནཾ གཙྪནྟཱནཾ ཝིཡ ནིབྦཱནཾ གཙྪནྟསྶ བྷིཀྑུནོ པཊིཔདཱཔི ཀུལེ ཝཱ གཎེ ཝཱ ཨལགྒཱ ¶ ཨབདྡྷཱ ཨཱཀཱསཱུཔམཱ ཝཊྚཏི. སཱ པནེསཱ ཏཱདིསཱཝ བྷགཝཏཱ པཉྙཏྟཱ ཀཐིཏཱ དེསིཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སཾསནྡཏི ནིབྦཱནཉྩ པཊིཔདཱ ཙཱ’’ཏི.

པཊིཔནྣཱནནྟི པཊིཔདཱཡ ཋིཏཱནཾ. ཝུསིཏཝཏནྟི ཝུཏྠཝཱསཱནཾ ཨེཏེསཾ. ལདྡྷསཧཱཡོཏི ཨེཏེསཾ ཏཏྠ ཏཏྠ སཧ ཨཡནཏོ སཧཱཡོ. ‘‘ཨདུཏིཡོ ཨསཧཱཡོ ཨཔྤཊིསམོ’’ཏི ཨིདཾ པན ཨསདིསཊྛེན ཝུཏྟཾ. ཨཔནུཛྫཱཏི ཏེསཾ མཛ྄ཛྷེཔི ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཧརནྟོ ཙིཏྟེན ཨཔནུཛྫ, ཨཔནུཛྫེཝ ཨེཀཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨབྷིནིཔྥནྣོ ¶ ཁོ པན ཏསྶ བྷགཝཏོ ལཱབྷོཏི ཏསྶ བྷགཝཏོ མཧཱལཱབྷོ ཨུཔྤནྣོ. ཀདཱ པཊྛཱཡ ཨུཔྤནྣོ? ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ སཏྟསཏྟཱཧཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨིསིཔཏནེ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན དེཝམནུསྶཱནཾ དམནཾ ཀརོནྟསྶ ཏཡོ ཛཊིལེ པབྦཱཛེཏྭཱ རཱཛགཧཾ གཏསྶ བིམྦིསཱརདམནཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔྤནྣོ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཱ སཀྐཏོ ཧོཏི གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ ཨཔཙིཏོ ལཱབྷཱི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱན’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༧༠). སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀེསུ ཙཏཱུསུ ཨསངྑྱེཡྻེསུ ཨུསྶནྣཔུཉྙནིསྶནྡསམུཔྤནྣོ ལཱབྷསཀྐཱརོ མཧོགྷོ ཝིཡ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརམཱནོ ཨཱགཙྪཏི.

ཨེཀསྨིཾ ཀིར སམཡེ རཱཛགཧེ སཱཝཏྠིཡཾ སཱཀེཏེ ཀོསམྦིཡཾ བཱརཱཎསིཡཾ བྷགཝཏོ པཊིཔཱཊིབྷཏྟཾ ¶ ནཱམ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཏྠེཀོ – ‘‘ཨཧཾ སཏཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པཎྞཾ ལིཁིཏྭཱ ཝིཧཱརདྭཱརེ བནྡྷི. ཨཉྙོ – ཨཧཾ དྭེ སཏཱནི. ཨཉྙོ – ཨཧཾ པཉྩ སཏཱནི. ཨཉྙོ – ཨཧཾ སཧསྶཾ. ཨཉྙོ – ཨཧཾ དྭེ སཧསྶཱནི. ཨཉྙོ – ཨཧཾ པཉྩ. དས. ཝཱིསཏི. པཉྙཱསཾ; ཨཉྙོ – ཨཧཾ སཏསཧསྶཾ. ཨཉྙོ – ཨཧཾ དྭེ སཏསཧསྶཱནི ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པཎྞཾ ལིཁིཏྭཱ ཝིཧཱརདྭཱརེ བནྡྷི. ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟམྤི ཨོཀཱསཾ ལབྷིཏྭཱ – ‘‘དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི སཀཊཱནི པཱུརེཏྭཱ མཧཱཛནོ ཨནུབནྡྷིཡེཝ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཛཱནཔདཱ མནུསྶཱ བཧུཾ ལོཎམྤི ཏེལམྤི ཏཎྜུལམྤི ཁཱདནཱིཡམྤི སཀཊེསུ ཨཱརོཔེཏྭཱ བྷགཝཏོ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷཱ ཧོནྟི – ‘ཡཏྠ པཊིཔཱཊིཾ ¶ ལབྷིསྶཱམ, ཏཏྠ བྷཏྟཾ ཀརིསྶཱམཱ’ཏི’’ (མཧཱཝ. ༢༨༢). ཨེཝཾ ཨཉྙཱནིཔི ཁནྡྷཀེ ཙ ཝིནཡེ ཙ བཧཱུནི ཝཏྠཱུནི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཨསདིསདཱནེ པནེས ལཱབྷོ མཏྠཀཾ པཏྟོ. ཨེཀསྨིཾ ཀིར སམཡེ བྷགཝཏི ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརིཏྭཱ ཛེཏཝནཾ སམྤཏྟེ རཱཛཱ ནིམནྟེཏྭཱ དཱནཾ ཨདཱསི. དུཏིཡདིཝསེ ནཱགརཱ ཨདཾསུ. པུན ཏེསཾ དཱནཏོ ཨཏིརེཀཾ རཱཛཱ, ཏསྶ དཱནཏོ ཨཏིརེཀཾ ནཱགརཱཏི ཨེཝཾ བཧཱུསུ དིཝསེསུ གཏེསུ རཱཛཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེ ནཱགརཱ དིཝསེ དིཝསེ ཨཏིརེཀཏརཾ ཀརོནྟི, པཐཝིསྶརོ པན རཱཛཱ ནཱགརེཧི དཱནེ པརཱཛིཏོཏི གརཧཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐསྶ མལླིཀཱ ཨུཔཱཡཾ ཨཱཙིཀྑི. སོ རཱཛངྒཎེ སཱལཀལྱཱཎིཔདརེཧི མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཾ ནཱིལུཔྤལེཧི ¶ ཚཱདེཏྭཱ པཉྩ ཨཱསནསཏཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ པཉྩ ཧཏྠིསཏཱནི ཨཱསནཱནཾ པཙྪཱབྷཱགེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀེཀེན ཧཏྠིནཱ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ སེཏཙྪཏྟཾ དྷཱརཱཔེསི. དྭིནྣཾ དྭིནྣཾ ཨཱསནཱནཾ ཨནྟརེ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཱ ཨེཀེཀཱ ཁཏྟིཡདྷཱིཏཱ ཙཏུཛྫཱཏིཡགནྡྷཾ པིསཏི. ནིཊྛིཏཾ ནིཊྛིཏཾ མཛ྄ཛྷཊྛཱནེ གནྡྷམྦཎེ པཀྑིཔཏི, ཏཾ ཨཔརཱ ཁཏྟིཡདྷཱིཏཱ ནཱིལུཔྤལཧཏྠཀེན སམྤརིཝཏྟེཏི. ཨེཝཾ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིསྶོ ཏིསྶོ ཁཏྟིཡདྷཱིཏརོ པརིཝཱརཱ, ཨཔརཱ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཱ ཨིཏྠཱི ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ བཱིཛཏི, ཨཉྙཱ དྷམཀརཎཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀཾ པརིསྶཱཝེཏི, ཨཉྙཱ པཏྟཏོ ཨུདཀཾ ཧརཏི. བྷགཝཏོ ཙཏྟཱརི ཨནགྒྷཱནི ཨཧེསུཾ. པཱདཀཐལིཀཱ ཨཱདྷཱརཀོ ཨཔསྶེནཕལཀཾ ཚཏྟཔཱདམཎཱིཏི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཨནགྒྷཱནི ཨཧེསུཾ. སངྒྷནཝཀསྶ དེཡྻདྷམྨོ སཏསཧསྶཾ ཨགྒྷཏི. ཏསྨིཉྩ དཱནེ ཨངྒུལིམཱལཏྠེརོ སངྒྷནཝཀོ ཨཧོསི. ཏསྶ ཨཱསནསམཱིཔེ ཨཱནཱིཏོ ཧཏྠཱི ཏཾ ཨུཔགནྟུཾ ནཱསཀྑི. ཏཏོ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ – ‘‘ཨཉྙོ ཧཏྠཱི ནཏྠཱི’’ཏི? དུཊྛཧཏྠཱི པན ཨཏྠི, ཨཱནེཏུཾ ན སཀྐཱཏི. སམྨཱསམྦུདྡྷོ – སངྒྷནཝཀོ ཀཏརོ མཧཱརཱཛཱཏི? ཨངྒུལིམཱལཏྠེརོ བྷགཝཱཏི. ཏེན ཧི ཏཾ དུཊྛཧཏྠིཾ ཨཱནེཏྭཱ ཋཔེཏུ, མཧཱརཱཛཱཏི. ཧཏྠིཾ མཎྜཡིཏྭཱ ཨཱནཡིཾསུ. སོ ཐེརསྶ ཏེཛེན ནཱསཱཝཱཏསཉྩརཎམཏྟམྤི ¶ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨེཝཾ ནིརནྟརཾ སཏྟ དིཝསཱནི དཱནཾ དཱིཡིཏྠ. སཏྟམེ དིཝསེ རཱཛཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ དྷམྨཾ དེསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏསྶཉྩ ¶ པརིསཏི ཀཱལོ༹ ཙ ཛུཎྷོ ཙཱཏི དྭེ ཨམཙྩཱ ཧོནྟི. ཀཱལོ༹ ཙིནྟེསི – ‘‘ནསྶཏི རཱཛཀུལསྶ སནྟཀཾ, ཀིཾ ནཱམེཏེ ཨེཏྟཀཱ ཛནཱ ཀརིསྶནྟི, བྷུཉྫིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ནིདྡཱཡིསྶནྟེཝ, ཨིདཾ པན ཨེཀོ རཱཛཔུརིསོ ལབྷིཏྭཱ ཀིཾ ནཱམ ན ཀརེཡྻ, ཨཧོ ནསྶཏི རཉྙོ སནྟཀ’’ནྟི. ཛུཎྷོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཧནྟཾ ཨིདཾ རཱཛཏྟནཾ ནཱམ, ཀོ ཨཉྙོ ཨིདཾ ཀཱཏུཾ སཀྑིསྶཏི? ཀིཾ རཱཛཱ ནཱམ སོ, ཡོ རཱཛཏྟནེ ཋིཏོཔི ཨེཝརཱུཔཾ དཱནཾ དཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི. བྷགཝཱ པརིསཱཡ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏེསཾ དྭིནྣཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ – ‘‘སཙེ ཨཛྫ ཛུཎྷསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན དྷམྨཀཐཾ ཀཐེམི, ཀཱལ༹སྶ སཏྟདྷཱ མུདྡྷཱ ཕལིསྶཏི ¶ . མཡཱ ཁོ པན སཏྟཱནུདྡཡཏཱཡ པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ. ཛུཎྷོ ཨཉྙསྨིམྤི དིཝསེ མཡི དྷམྨཾ ཀཐཡནྟེ མགྒཕལཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨིདཱནི པན ཀཱལ༹ཾ ཨོལོཀེསྶཱམཱི’’ཏི རཉྙོ ཙཏུཔྤདིཀམེཝ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘ན ཝེ ཀདརིཡཱ དེཝལོཀཾ ཝཛནྟི,

བཱལཱ ཧཝེ ནཔྤསཾསནྟི དཱནཾ;

དྷཱིརོ ཙ དཱནཾ ཨནུམོདམཱནོ,

ཏེནེཝ སོ ཧོཏི སུཁཱི པརཏྠཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༧༧);

རཱཛཱ ཨནཏྟམནོ ཧུཏྭཱ – ‘‘མཡཱ མཧཱདཱནཾ དིནྣཾ, སཏྠཱ ཙ མེ མནྡམེཝ དྷམྨཾ ཀཐེསི, ནཱསཀྑིཾ མཉྙེ དསབལསྶ ཙིཏྟཾ གཧེཏུ’’ནྟི. སོ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘མཡཱ, བྷནྟེ, མཧནྟཾ དཱནཾ དིནྣཾ, ཨནུམོདནཱ ཙ མེ ན མཧཏཱི ཀཏཱ, ཀོ ནུ ཁོ མེ, བྷནྟེ, དོསོ’’ཏི? ནཏྠི, མཧཱརཱཛ, ཏཝ དོསོ, པརིསཱ པན ཨཔརིསུདྡྷཱ, ཏསྨཱ དྷམྨཾ ན དེསེསིནྟི. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ པརིསཱ ན སུདྡྷཱཏི? སཏྠཱ དྭིནྣཾ ཨམཙྩཱནཾ པརིཝིཏཀྐཾ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཀཱལ༹ཾ པུཙྪི – ‘‘ཨེཝཾ, ཏཱཏ, ཀཱལཱ༹’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘མཡི མམ སནྟཀཾ དདམཱནེ ཏཝ ཀཏརཾ ཋཱནཾ རུཛྫཏི, ན ཏཾ སཀྐོམི པསྶིཏུཾ, པབྦཱཛེཐ ནཾ མམ རཊྛཏོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཛུཎྷཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘ཨེཝཾ ཀིར, ཏཱཏ, ཙིནྟེསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཏཝ ཙིཏྟཱནུརཱུཔམེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི ཏསྨིཾཡེཝ མཎྜཔེ ཨེཝཾ པཉྙཏྟེསུཡེཝ ཨཱསནེསུ པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཏཱཡེཝ ཁཏྟིཡདྷཱིཏརོ ¶ པརིཝཱརཱཔེཏྭཱ རཱཛགེཧཏོ དྷནཾ གཧེཏྭཱ མཡཱ ¶ དིནྣསདིསམེཝ སཏྟ དིཝསཱནི དཱནཾ དེཧཱིཏི. སོ ཏཐཱ ཨདཱསི. དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ – ‘‘དྷམྨཾ བྷགཝཱ དེསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

སཏྠཱ དྭིནྣམྤི དཱནཱནཾ ཨནུམོདནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དྭེ མཧཱནདིཡོ ཨེཀོགྷཔུཎྞཱ ཀུརུམཱནོ ཝིཡ མཧཱདྷམྨདེསནཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཛུཎྷོ སོཏཱཔནྣོ ཨཧོསི. རཱཛཱ པསཱིདིཏྭཱ དསབལསྶ བཱཧིརཝཏྠུཾ ནཱམ ཨདཱསི. ཨེཝཾ ཨབྷིནིཔྥནྣོ ཁོ པན ཏསྶ བྷགཝཏོ ལཱབྷོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨབྷིནིཔྥནྣོ ¶ སིལོཀོཏི ཝཎྞགུཎཀིཏྟནཾ. སོཔི བྷགཝཏོ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཏོ པཊྛཱཡ ཨབྷིནིཔྥནྣོ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཧི བྷགཝཏོ ཁཏྟིཡཱཔི ཝཎྞཾ ཀཐེནྟི. བྲཱཧྨཎཱཔི གཧཔཏཡོཔི ནཱགཱ སུཔཎྞཱ གནྡྷབྦཱ དེཝཏཱ བྲཧྨཱནོཔི ཀིཏྟིཾ ཝཏྭཱ – ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ. ཨཉྙཏིཏྠིཡཱཔི ཝརརོཛསྶ སཧསྶཾ དཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨཝཎྞཾ ཀཐེཧཱིཏི ཨུཡྻོཛེསུཾ. སོ སཧསྶཾ གཧེཏྭཱ དསབལཾ པཱདཏལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཀེསནྟཱ ཨཔལོཀཡམཱནོ ལིཀྑཱམཏྟམྤི ཝཛྫཾ ཨདིསྭཱ – ‘‘ཝིཔྤཀིཎྞདྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎེ ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནཝིབྷཱུསིཏེ བྱཱམཔྤབྷཱཔརིཀྑིཏྟེ སུཕུལླིཏཔཱརིཙྪཏྟཀཏཱརཱགཎསམུཛྫལིཏཨནྟལིཀྑཝིཙིཏྟཀུསུམསསྶིརིཀནནྡནཝནསདིསེ ཨནཝཛྫཨཏྟབྷཱཝེ ཨཝཎྞཾ ཝདནྟསྶ མུཁམྤི ཝིཔརིཝཏྟེཡྻ, མུདྡྷཱཔི སཏྟདྷཱ ཕལེཡྻ, ཨཝཎྞཾ ཝཏྟུཾ ཨུཔཱཡོ ནཏྠི, ཝཎྞམེཝ ཝདིསྶཱམཱི’’ཏི པཱདཏལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཀེསནྟཱ ཨཏིརེཀཔདསཧསྶེན ཝཎྞམེཝ ཀཐེསི. ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡེ པནེས ཝཎྞོ ནཱམ མཏྠཀཾ པཏྟོ. ཨེཝཾ ཨབྷིནིཔྥནྣོ སིལོཀོཏི.

ཡཱཝ མཉྙེ ཁཏྟིཡཱཏི ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ སུདྡཱ ནཱགཱ སུཔཎྞཱ ཡཀྑཱ ཨསུརཱ དེཝཱ བྲཧྨཱནོཏི སབྦེཝ ཏེ སམྤིཡཱཡམཱནརཱུཔཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཝིཧརནྟི. ཝིགཏམདོ ཁོ པནཱཏི ཨེཏྟཀཱ མཾ ཛནཱ སམྤིཡཱཡམཱནརཱུཔཱ ཝིཧརནྟཱིཏི ན མདཔམཏྟོ ཧུཏྭཱ དཝཱདིཝསེན ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི, ཨཉྙདཏྠུ ཝིགཏམདོ ཁོ པན སོ བྷགཝཱ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི.

ཡཐཱཝཱདཱིཏི ¶ ཡཾ ཝཱཙཱཡ ཝདཏི, ཏདནྭཡམེཝསྶ ཀཱཡཀམྨཾ ཧོཏི. ཡཉྩ ཀཱཡེན ཀརོཏི, ཏདནྭཡམེཝསྶ ཝཙཱིཀམྨཾ ཧོཏི. ཀཱཡོ ཝཱ ཝཱཙཾ, ཝཱཙཱ ཝཱ ཀཱཡཾ ནཱཏིཀྐམཏི, ཝཱཙཱ ཀཱཡེན, ཀཱཡོ ཙ ཝཱཙཱཡ སམེཏི. ཡཐཱ ཙ –

‘‘ཝཱམེན ¶ སཱུཀརོ ཧོཏི, དཀྑིཎེན ཨཛཱམིགོ;

སརེན ནེལཀོ ཧོཏི, ཝིསཱཎེན ཛརགྒཝོ’’ཏི. –

ཨཡཾ སཱུཀརཡཀྑོ སཱུཀརེ དིསྭཱ སཱུཀརསདིསཾ ཝཱམཔསྶཾ དསྶེཏྭཱ ཏེ གཧེཏྭཱ ཁཱདཏི, ཨཛཱམིགེ དིསྭཱ ཏཾསདིསཾ ¶ དཀྑིཎཔསྶཾ དསྶེཏྭཱ ཏེ གཧེཏྭཱ ཁཱདཏི, ནེལཀཝཙྪཀེ དིསྭཱ ཝཙྪཀརཝཾ རཝནྟོ ཏེ གཧེཏྭཱ ཁཱདཏི, གོཎེ དིསྭཱ ཏེསཾ ཝིསཱཎསདིསཱནི ཝིསཱཎཱནི མཱཔེཏྭཱ ཏེ དཱུརཏོཝ – ‘‘གོཎོ ཝིཡ དིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔགཏེ གཧེཏྭཱ ཁཱདཏི. ཡཐཱ ཙ དྷམྨིཀཝཱཡསཛཱཏཀེ སཀུཎེཧི པུཊྛོ ཝཱཡསོ – ‘‘ཨཧཾ ཝཱཏབྷཀྑོ, ཝཱཏབྷཀྑཏཱཡ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ པཱཎཀཱནཉྩ མརཎབྷཡེན ཨེཀེནེཝ པཱདེན ཋིཏོ, ཏསྨཱ ཏུམྷེཔི –

‘‘དྷམྨཾ ཙརཐ བྷདྡཾ ཝོ, དྷམྨཾ ཙརཐ ཉཱཏཡོ;

དྷམྨཙཱརཱི སུཁཾ སེཏི, ཨསྨིཾ ལོཀེ པརམྷི ཙཱ’’ཏི.

སཀུཎེསུ ཝིསྶཱསཾ ཨུཔྤཱདེསི, ཏཏོ –

‘‘བྷདྡཀོ ཝཏཱཡཾ པཀྑཱི, དིཛོ པརམདྷམྨིཀོ;

ཨེཀཔཱདེན ཏིཊྛནྟོ, དྷམྨོ དྷམྨོཏི བྷཱསཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝིསྶཱསམཱགཏེ སཀུཎེ ཁཱདིཏྠ. ཏེན ཏེསཾ ཝཱཙཱ ཀཱཡེན, ཀཱཡོ ཙ ཝཱཙཱཡ ན སམེཏི, ན ཨེཝཾ བྷགཝཏོ. བྷགཝཏོ པན ཝཱཙཱ ཀཱཡེན, ཀཱཡོ ཙ ཝཱཙཱཡ སམེཏིཡེཝཱཏི དསྶེཏི.

ཏིཎྞཱ ཏརིཏཱ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨསྶཱཏི ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ. ‘‘ཀཐམིདཾ ཀཐམིད’’ནྟི ཨེཝརཱུཔཱ ཝིགཏཱ ཀཐཾཀཐཱ ཨསྶཱཏི ཝིགཏཀཐཾཀཐོ. ཡཐཱ ཧི མཧཱཛནོ – ‘‘ཨཡཾ རུཀྑོ, ཀིཾ རུཀྑོ ནཱམ, ཨཡཾ གཱམོ, ཨཡཾ ཛནཔདོ, ཨིདཾ རཊྛཾ, ཀིཾ རཊྛཾ ནཱམ, ཀསྨཱ ནུ ཁོ ཨཡཾ རུཀྑོ ཨུཛུཀྑནྡྷོ, ཨཡཾ ཝངྐཀྑནྡྷོ, ཀསྨཱ ཀཎྚཀོ ཀོཙི ཨུཛུཀོ ཧོཏི, ཀོཙི ཝངྐོ, པུཔྥཾ ཀིཉྩི སུགནྡྷཾ, ཀིཉྩི དུགྒནྡྷཾ, ཕལཾ ཀིཉྩི ¶ མདྷུརཾ, ཀིཉྩི ཨམདྷུར’’ནྟི སཀངྑོཝ ཧོཏི, ན ཨེཝཾ སཏྠཱ. སཏྠཱ ཧི – ‘‘ཨིམེསཾ ནཱམ དྷཱཏཱུནཾ ཨུསྶནྣུསྶནྣཏྟཱ ཨིདཾ ཨེཝཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝིགཏཀཐཾཀཐོཝ ¶ . ཡཐཱ ཙ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིལཱབྷཱིནཾ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདཱིསུ ཀངྑཱ ཧོཏི. པཙྩེཀབུདྡྷཱནམྤི ¶ ཧི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེ ཡཱཐཱཝསནྣིཊྛཱནཱབྷཱཝཏོ ཝོཧཱརཝསེན ཀངྑཱ ནཱམ ཧོཏིཡེཝ, ན ཨེཝཾ བུདྡྷསྶ. སོ ཧི བྷགཝཱ སབྦཏྠ ཝིགཏཀཐཾཀཐོཏི དསྶེཏི.

པརིཡོསིཏསངྐཔྤོཏི ཡཐཱ ཀེཙི སཱིལམཏྟེན, ཀེཙི ཝིཔསྶནཱམཏྟེན, ཀེཙི པཋམཛ྄ཛྷཱནེན…པེ… ཀེཙི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ, ཀེཙི སོཏཱཔནྣབྷཱཝམཏྟེན…པེ… ཀེཙི ཨརཧཏྟེན, ཀེཙི སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེན, ཀེཙི པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎེན པརིཡོསིཏསངྐཔྤཱ པརིཔུཎྞམནོརཐཱ ཧོནྟི, ན ཨེཝཾ མམ སཏྠཱ. མམ པན སཏྠཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན པརིཡོསིཏསངྐཔྤོཏི དསྶེཏི.

ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡནྟི ཀརཎཏྠེ པཙྩཏྟཝཙནཾ, ཨདྷིཀཱསཡེན ཨུཏྟམནིསྶཡབྷཱུཏེན ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡེན པོརཱཎབྲཧྨཙརིཡབྷཱུཏེན ཙ ཨརིཡམགྒེན ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ཝིགཏཀཐཾཀཐོ པརིཡོསིཏསངྐཔྤོཏི ཨཏྠོ. ‘‘པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ སཱམཾ སཙྩཱནི ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷི, ཏཏྠ ཙ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ, བལེསུ ཙ ཝསཱིབྷཱཝ’’ནྟི ཧི ཝཙནཏོ པརིཡོསིཏསངྐཔྤཏཱཔི བྷགཝཏོ ཨརིཡམགྒེནེཝ ནིཔྥནྣཱཏི.

༢༩༧. ཡཐརིཝ བྷགཝཱཏི ཡཐཱ བྷགཝཱ, ཨེཝཾ ཨེཀསྨིཾ ཛམྦུདཱིཔཏལེ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནཱ ཨཧོ ཝཏ ཙཏྟཱརོ ཛིནཱ དྷམྨཾ དེསེཡྻུནྟི པཙྩཱསིསམཱནཱ ཝདནྟི. ཨཐཱཔརེ ཏཱིསུ མཎྜལེསུ ཨེཀཏོ ཝིཙརཎབྷཱཝཾ ཨཱཀངྑམཱནཱ ཏཡོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཔརེ – ‘‘དས པཱརམིཡོ ནཱམ པཱུརེཏྭཱ ཙཏུནྣཾ ཏིཎྞཾ ཝཱ ཨུཔྤཏྟི དུལླབྷཱ, སཙེ པན ཨེཀོ ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསནྟོ དྷམྨཾ དེསེཡྻ, ཨེཀོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ, ཨེཝམྤི ཛམྦུདཱིཔོ སོབྷེཡྻ ཙེཝ, བཧུཉྩ ཧིཏསུཁམདྷིགཙྪེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཧོ ཝཏ, མཱརིསཱཏི ཨཱཧཾསུ.

༢༩༨. ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོ ཡནྟི ཨེཏྠ ཋཱནཾ ཨཝཀཱསོཏི ཨུབྷཡམེཏཾ ཀཱརཎཱདྷིཝཙནམེཝ. ཀཱརཎཉྷི ཏིཊྛཏི ¶ ཨེཏྠ ཏདཱཡཏྟཝུཏྟིཏཱཡ ཕལནྟི ཋཱནཾ. ཨོཀཱསོ ཝིཡ ཙསྶ ཏཾ ཏེན ཝིནཱ ཨཉྙཏྠ ཨབྷཱཝཏོཏི ཨཝཀཱསོ. ཡནྟི ཀརཎཏྠེ པཙྩཏྟཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ¶ – ‘‘ཡེན ཀཱརཎེན ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ དྭེ བུདྡྷཱ ཨེཀཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏཾ ཀཱརཎཾ ནཏྠཱི’’ཏི.

ཨེཏྠ ཙ –

‘‘ཡཱཝཏཱ ¶ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ, པརིཧརནྟི དིསཱ བྷནྟི ཝིརོཙནཱ;

ཏཱཝ སཧསྶདྷཱ ལོཀོ, ཨེཏྠ ཏེ ཝཏྟཏེ ཝསོ’’ཏི. (མ. ནི. ༡.༥༠༣) –

གཱཐཱཡ ཨེཀཙཀྐཝཱལ༹མེཝ ཨེཀཱ ལོཀདྷཱཏུ. ‘‘སཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨཀམྤིཏྠཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༢༦) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶཾ ཨེཀཱ ལོཀདྷཱཏུ. ‘‘ཨཱཀངྑམཱནོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཏིསཧསྶིམཧཱསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ སརེན ཝིཉྙཱཔེཡྻ, ཨོབྷཱསེན ཙ ཕརེཡྻཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༡) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཏིསཧསྶིམཧཱསཧསྶཱི ཨེཀཱ ལོཀདྷཱཏུ. ‘‘ཨཡཉྩ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏཱུ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༠༡) ཨཱགཏཊྛཱནེ དསཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶཱནི ཨེཀཱ ལོཀདྷཱཏུ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱཏི ཨཱཧ. ཨེཏྟཀཉྷི ཛཱཏིཁེཏྟཾ ནཱམ. ཏཏྲཱཔི ཋཔེཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ ཛམྦུདཱིཔསྶ མཛ྄ཛྷིམདེསཾ ན ཨཉྙཏྲ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཛཱཏིཁེཏྟཏོ པན པརཾ བུདྡྷཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནམེཝ ན པཉྙཱཡཏི. ཡེནཏྠེནཱཏི ཡེན པཝཱརཎསངྒཧཏྠེན.

སནངྐུམཱརཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༠༠. ཝཎྞེན ཙེཝ ཡསསཱ ཙཱཏི ཨལངྐཱརཔརིཝཱརེན ཙ པུཉྙསིརིཡཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ.

༣༠༡. སཱདྷུ མཧཱབྲཧྨེཏི ཨེཏྠ སམྤསཱདནེ སཱདྷུསདྡོ. སངྑཱཡ མོདཱམཱཏི ཛཱནིཏྭཱ མོདཱམ.

གོཝིནྡབྲཱཧྨཎཝཏྠུཝཎྞནཱ

༣༠༤. ཡཱཝ དཱིགྷརཏྟཾ མཧཱཔཉྙོཝ སོ བྷགཝཱཏི ཨེཏྟཀནྟི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ, ཨཐ ཁོ ཡཱཝ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཏིཙིརརཏྟཾ མཧཱཔཉྙོཝ སོ བྷགཝཱ. ནོཏི ཀཐཾ ཏུམྷེ མཉྙཐཱཏི. ཨཐ སཡམེཝེཏཾ པཉྷཾ བྱཱཀཱཏུཀཱམོ – ‘‘ཨནཙྪརིཡམེཏཾ, མཱརིསཱ, ཡཾ ཨིདཱནི པཱརམིཡོ ¶ པཱུརེཏྭཱ བོདྷིཔལླངྐེ ཏིཎྞཾ མཱརཱནཾ མཏྠཀཾ བྷིནྡིཏྭཱ པཊིཝིདྡྷཨསཱདྷཱརཎཉཱཎོ སོ བྷགཝཱ མཧཱཔཉྙོ བྷཝེཡྻ, ཀིམེཏྠ ཨཙྪརིཡཾ, ཨཔརིཔཀྐཱཡ པན བོདྷིཡཱ པདེསཉཱཎེ ¶ ཋིཏསྶ སརཱགཱདིཀཱལེཔི མཧཱཔཉྙབྷཱཝམེཝ ཝོ, མཱརིསཱ, ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི བྷཝཔཊིཙྪནྣཀཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེནྟོ བྷཱུཏཔུབྦཾ བྷོཏིཨཱདིམཱཧ.

པུརོཧིཏོཏི སབྦཀིཙྩཱནི ཨནུསཱསནཔུརོཧིཏོ. གོཝིནྡོཏི གོཝིནྡིཡཱབྷིསེཀེན ཨབྷིསིཏྟོ ¶ , པཀཏིཡཱ པནསྶ ཨཉྙདེཝ ནཱམཾ, ཨབྷིསིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ‘‘གོཝིནྡོ’’ཏི སངྑྱཾ གཏོ. ཛོཏིཔཱལོཏི ཛོཏནཏོ ཙ པཱལནཏོ ཙ ཛོཏིཔཱལོ. ཏསྶ ཀིར ཛཱཏདིཝསེ སབྦཱཝུདྷཱནི ཨུཛྫོཏིཾསུ. རཱཛཱཔི པཙྩཱུསསམཡེ ཨཏྟནོ མངྒལཱཝུདྷཾ པཛྫལིཏཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ ཨཊྛཱསི. གོཝིནྡོ པཱཏོཝ རཱཛཱུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སུཁསེཡྻཾ པུཙྪི རཱཛཱ – ‘‘ཀུཏོ མེ ཨཱཙརིཡ, སུཁསེཡྻཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཱརོཙེསི. མཱ བྷཱཡི, མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ཛཱཏོ, ཏསྶཱནུབྷཱཝེན སཀལནགརེ ཨཱཝུདྷཱནི པཛྫལིཾསཱུཏི. རཱཛཱ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མེ ཀུམཱརོ པཙྩཏྠིཀོ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སུཊྛུཏརཾ བྷཱཡི. ‘‘ཀིཾ ཝིཏཀྐེསི མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཙ པུཊྛོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཨཐ ནཾ གོཝིནྡོ ‘‘མཱ བྷཱཡི མཧཱརཱཛ, ནེསོ ཀུམཱརོ ཏུམྷཱཀཾ དུབྦྷིསྶཏི, སཀལཛམྦུདཱིཔེ པན ཏེན སམོ པཉྙཱཡ ན བྷཝིསྶཏི, མམ པུཏྟསྶ ཝཙནེན མཧཱཛནསྶ ཀངྑཱ ཚིཛྫིསྶཏི, ཏུམྷཱཀཉྩ སབྦཀིཙྩཱནི ཨནུསཱསིསྶཏཱི’’ཏི སམསྶཱསེཏི. རཱཛཱ ཏུཊྛོ – ‘‘ཀུམཱརསྶ ཁཱིརམཱུལཾ ཧོཏཱུ’’ཏི སཧསྶཾ དཏྭཱ ‘‘ཀུམཱརཾ མཧལླཀཀཱལེ མམ དསྶེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀུམཱརོ ཨནུཔུབྦེན ཝུཌྜྷིམནུཔྤཏྟོ. ཛོཏིཏཏྟཱ པནསྶ པཱལནསམཏྠཏཱཡ ཙ ཛོཏིཔཱལོཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཛོཏནཏོ ཙ པཱལནཏོ ཙ ཛོཏིཔཱལོ’’ཏི.

སམྨཱ ཝོསྶཛྫིཏྭཱཏི སམྨཱ ཝོསྶཛྫིཏྭཱ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨལམཏྠདསཏརོཏི སམཏྠོ པཊིབལོ ཨཏྠདསོ ཨལམཏྠདསོ, ཏཾ ཨལམཏྠདསཾ ཏིརེཏཱིཏི ཨལམཏྠདསཏརོ. ཛོཏིཔཱལསྶེཝ མཱཎཝསྶ ཨནུསཱསནིཡཱཏི སོཔི ཛོཏིཔཱལཾཡེཝ པུཙྪིཏྭཱ ཨནུསཱསཏཱིཏི དསྶེཏི.

༣༠༥. བྷཝམཏྠུ ¶ བྷཝནྟཾ ཛོཏིཔཱལནྟི བྷོཏོ ཛོཏིཔཱལསྶ བྷཝོ ཝུདྡྷི ཝིསེསཱདྷིགམོ སབྦཀལྱཱཎཉྩེཝ མངྒལཉྩ ཧོཏཱུཏི ཨཏྠོ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐནྟི? ‘‘ཨལཾ, མཧཱརཱཛ, མཱ ཙིནྟཡི, དྷུཝདྷམྨོ ཨེས སབྦསཏྟཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན མརཎཔྤཊིསཾཡུཏྟཾ སོཀཝིནོདནཔཊིསནྠཱརཀཐཾ པརིཡོསཱཔེཏྭཱ. མཱ ནོ བྷཝཾ ཛོཏིཔཱལོ ཨནུསཱསནིཡཱ ¶ པཙྩབྱཱཧཱསཱིཏི མཱ པཊིབྱཱཀཱསི, ‘‘ཨནུསཱསཱ’’ཏི ཝུཏྟོ – ‘‘ནཱཧཾ ཨནུསཱསཱམཱི’’ཏི ནོ མཱ ཨནུསཱསནིཡཱ པཙྩཀྑཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིསམྦྷོསཱིཏི སཾཝིདཧིཏྭཱ པཊྛཔེསི. མནུསྶཱ ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཏཾ པིཏརཱ མཧཱཔཉྙཏརཾ སབྦཀིཙྩཱནི ཨནུསཱསནྟཾ སབྦཀམྨེ ཨབྷིསམྦྷཝནྟཾ དིསྭཱ ཏུཊྛཙིཏྟཱ གོཝིནྡོ ཝཏ, བྷོ, བྲཱཧྨཎོ, མཧཱགོཝིནྡོ ཝཏ, བྷོ, བྲཱཧྨཎོཏི ཨེཝམཱཧཾསུ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ‘‘གོཝིནྡོ ཝཏ, བྷོ, བྲཱཧྨཎོ ཨཧོསི ཨེཏསྶ པིཏཱ; ཨཡཾ པན མཧཱགོཝིནྡོ ཝཏ, བྷོ, བྲཱཧྨཎོ’’ཏི.

རཛྫསཾཝིབྷཛནཝཎྞནཱ

༣༠༦. ཡེན ¶ ཏེ ཚ ཁཏྟིཡཱཏི ཡེ ཏེ ‘‘སཧཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ཚ ཁཏྟིཡཱ, ཏེ ཀིར རེཎུསྶ ཨེཀཔིཏིཀཱ ཀནིཊྛབྷཱཏརོ, ཏསྨཱ མཧཱགོཝིནྡོ ‘‘ཨཡཾ ཨབྷིསིཏྟོ ཨེཏེསཾ རཛྫསཾཝིབྷཱགཾ ཀརེཡྻ ཝཱ ན ཝཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཏེ པཊིཀཙྩེཝ རེཎུསྶ སནྟིཀཾ པེསེཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཎྷཱཔེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེནྟོ ཡེན ཏེ ཚ ཁཏྟིཡཱ ཏེནུཔསངྐམི. རཱཛཀཏྟཱརོཏི རཱཛཀཱརཀཱ ཨམཙྩཱ.

༣༠༧. མདནཱིཡཱ ཀཱམཱཏི མདཀརཱ པམཱདཀརཱ ཀཱམཱ. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཨེས ཨནུསྶརིཏུམྤི ན སཀྐུཎེཡྻ, ཏསྨཱ ཨཱཡནྟུ བྷོནྟོ ཨཱགཙྪནྟཱུཏི ཨཏྠོ.

༣༠༨. སརཱམཧཾ བྷོཏི ཏདཱ ཀིར མནུསྶཱནཾ སཙྩཝཱདིཀཱལོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཀདཱ མཡཱ ཝུཏྟཾ, ཀེན དིཊྛཾ, ཀེན སུཏ’’ནྟི ཨབྷཱུཏཾ ཨཝཏྭཱ ‘‘སརཱམཧཾ བྷོ’’ཏི ཨཱཧ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐནྟི ཀིཾ མཧཱརཱཛ དེཝཏྟཾ གཏེ རཉྙེ མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, དྷུཝདྷམྨོ ཨེས སབྦསཏྟཱནཾ, ཨེཝཾབྷཱཝིནོ སངྑཱརཱཏི ཨེཝརཱུཔཾ པཊིསནྠཱརཀཐཾ. སབྦཱནི སཀཊམུཁཱནི པཊྛཔེསཱིཏི སབྦཱནི ཚ ¶ རཛྫཱནི སཀཊམུཁཱནི པཊྛཔེསི. ཨེཀེཀསྶ རཉྙོ རཛྫཾ ཏིཡོཛནསཏཾ ཧོཏི, རེཎུསྶ རཉྙོ རཛྫོསརཎཔདེསོ དསགཱཝུཏཾ, མཛ྄ཛྷེ པན རེཎུསྶ རཛྫཾ ཝིཏཱནསདིསཾ ཨཧོསི. ཀསྨཱ ཨེཝཾ པཊྛཔེསཱིཏི? ཀཱལེན ཀཱལཾ རཱཛཱནཾ པསྶིཏུཾ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨཉྙསྶ རཛྫཾ ཨཔཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཛྫཔདེསེནེཝ ཨཱགམིསྶནྟི ཙེཝ གམིསྶནྟི ཙ. པརརཛྫཾ ཨོཏིཎྞསྶ ཧི – ‘‘བྷཏྟཾ དེཐ, གོཎཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏོ མནུསྶཱ ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟི – ‘‘ཨིམེ རཱཛཱནོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིཛིཏེན ན གཙྪནྟི, ཨམྷཱཀཾ པཱིལ༹ཾ ¶ ཀརོནྟཱི’’ཏི. ཨཏྟནོ ཝིཛིཏེན གཙྪནྟསྶ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ཨིམིནཱ ཨིདཉྩིདཉྩ ལདྡྷབྦམེཝཱ’’ཏི མནུསྶཱ པཱིལ༹ཾ ན མཉྙནྟི. ཨིམམཏྠཾ ཙིནྟཡིཏྭཱ མཧཱགོཝིནྡོ ‘‘སམྨོདམཱནཱ རཱཛཱནོ ཙིརཾ རཛྫམནུསཱསནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ པཊྛཔེསི.

‘‘དནྟཔུརཾ ཀལིངྒཱནཾ, ཨསྶཀཱནཉྩ པོཏནཾ;

མཱཧིསྶཏི ཨཝནྟཱིནཾ, སོཝཱིརཱནཉྩ རོདུཀཾ.

མིཐིལཱ ཙ ཝིདེཧཱནཾ, ཙམྤཱ ཨངྒེསུ མཱཔིཏཱ;

བཱརཱཎསཱི ཙ ཀཱསཱིནཾ, ཨེཏེ གོཝིནྡམཱཔིཏཱ’’ཏི. –

ཨེཏཱནི ¶ སཏྟ ནགརཱནི མཧཱགོཝིནྡེནེཝ ཏེསཾ རཱཛཱུནཾ ཨཏྠཱཡ མཱཔིཏཱནི.

‘‘སཏྟབྷཱུ བྲཧྨདཏྟོ ཙ, ཝེསྶབྷཱུ བྷརཏོ སཧ;

རེཎུ དྭེ ཙ དྷཏརཊྛཱ, ཏདཱསུཾ སཏྟ བྷཱརདྷཱ’’ཏི. –

ཨིམཱནི ཏེསཾ སཏྟནྣམྤི ནཱམཱནི. ཏེསུ ཧི ཨེཀོ སཏྟབྷཱུ ནཱམ ཨཧོསི, ཨེཀོ བྲཧྨདཏྟོ ནཱམ, ཨེཀོ ཝེསྶབྷཱུ ནཱམ, ཨེཀོ ཏེནེཝ སཧ བྷརཏོ ནཱམ, ཨེཀོ རེཎུ ནཱམ, དྭེ པན དྷཏརཊྛཱཏི ཨིམེ སཏྟ ཛམྦུདཱིཔཏལེ བྷཱརདྷཱ མཧཱརཱཛཱནོ ཨཧེསུནྟི.

པཋམབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཀིཏྟིསདྡཨབྦྷུགྒམནཝཎྞནཱ

༣༡༡. ཨུཔསངྐམིཾསཱུཏི ¶ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཡཾ ཨིསྶརིཡསམྤཏྟི ན ཨཉྙསྶཱནུབྷཱཝེན, མཧཱགོཝིནྡསྶཱནུབྷཱཝེན ནིཔྥནྣཱ. མཧཱགོཝིནྡོ ཨམྷེ སཏྟ རཱཛཱནོ སམགྒེ ཀཏྭཱ ཛམྦུདཱིཔཏལེ པཏིཊྛཱཔེསི, པུབྦཱུཔཀཱརིསྶ པན ན སུཀརཱ པཊིཀིརིཡཱ ཀཱཏུཾ. ཨམྷེ སཏྟཔི ཛནེ ཨེསོཡེཝ ཨནུསཱསཏུ, ཨེཏཾཡེཝ སེནཱཔཏིཉྩ པུརོཧིཏཉྩ ཀརོམ, ཨེཝཾ ནོ ཝུདྡྷི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཾསུ. མཧཱགོཝིནྡོཔི – ‘‘མཡཱ ཨེཏེ སམགྒཱ ཀཏཱ, སཙེ ཨེཏེསཾ ཨཉྙོ སེནཱཔཏི པུརོཧིཏོ ཙ བྷཝིསྶཏི, ཏཏོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སེནཱཔཏིཔུརོཧིཏཱནཾ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ བྷིནྡིསྶནྟི, ཨདྷིཝཱསེམི ནེསཾ སེནཱཔཏིཊྛཱནཉྩ པུརོཧིཏཊྛཱནཉྩཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ བྷོ’’ཏི པཙྩསྶོསི.

སཏྟ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལེཏི ‘‘ཨཧཾ སབྦཊྛཱནེསུ སམྨུཁོ བྷཝེཡྻཾ ཝཱ ན ཝཱ, ཡཏྠཱཧཾ སམྨུཁོ ན བྷཝིསྶཱམི, ཏཏྠེཝ ཏེ ཀཏྟབྦཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི སཏྟ ¶ ཨནུཔུརོཧིཏེ ཋཔེསི. ཏེ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘སཏྟ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལེ’’ཏི. དིཝསསྶ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ སཱཡཾ པཱཏོ ཝཱ ནཧཱཡནྟཱིཏི ནཧཱཏཀཱ. ཝཏཙརིཡཔརིཡོསཱནེ ཝཱ ནཧཱཏཱ, ཏཏོ པཊྛཱཡ བྲཱཧྨཎེཧི སདྡྷིཾ ན ཁཱདནྟི ན པིཝནྟཱིཏི ནཧཱཏཀཱ.

༣༡༢. ཨབྦྷུགྒཙྪཱིཏི ¶ ཨབྷིཨུགྒཙྪི. ཏདཱ ཀིར མནུསྶཱནཾ ‘‘ན བྲཧྨུནཱ སདྡྷིཾ ཨམནྟེཏྭཱ སཀྐཱ ཨེཝཾ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨནུསཱསིཏུ’’ནྟི ནིསིནྣནིསིནྣཊྛཱནེ ཨཡམེཝ ཀཐཱ པཝཏྟིཏྠ. ན ཁོ པནཱཧནྟི མཧཱཔུརིསོ ཀིར – ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཨབྷཱུཏོ ཝཎྞོ ཨུཔྤནྣོ, ཝཎྞུཔྤཏྟི ཁོ པན ན བྷཱརིཡཱ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཎྞསྶ རཀྑནམེཝ བྷཱརིཡཾ, ཨཡཉྩ མེ ཨཙིནྟེཏྭཱ ཨམནྟེཏྭཱ ཀརོནྟསྶེཝ ཝཎྞོ ཨུཔྤནྣོཝ, ཙིནྟེཏྭཱ མནྟེཏྭཱ ཀརོནྟསྶ པན ཝིཏྠཱརིཀཏརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྲཧྨདསྶནེ ཨུཔཱཡཾ པརིཡེསནྟོ ཏཾ དིསྭཱ སུཏཾ ཁོ པན མེཏནྟིཨཱདིཨཏྠཾ པརིཝིཏཀྐེསི.

༣༡༣. ཡེན ¶ རེཎུ རཱཛཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཨེཝཾ མེ ཨནྟརཱ དཊྛུཀཱམོ ཝཱ སལླཔིཏུཀཱམོ ཝཱ ན བྷཝིསྶཏི, ཡཏོ ཚིནྣཔལིབོདྷོ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཱམཱིཏི པལིབོདྷུཔཙྪེདནཏྠཾ ཨུཔསངྐམི, ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

༣༡༦. སཱདིསིཡོཏི སམཝཎྞཱ སམཛཱཏིཀཱ.

༣༡༧. ནཝཾ སནྡྷཱགཱརཾ ཀཱརེཏྭཱཏི རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཙངྐམནསམྤནྣཾ ཝསྶིཀེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝསནཀྑམཾ བཧི ནལ༹པརིཀྑིཏྟཾ ཝིཙིཏྟཾ ཨཱཝསཐཾ ཀཱརེཏྭཱ. ཀརུཎཾ ཛྷཱནཾ ཛྷཱཡཱིཏི ཀརུཎཱཡ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནཾ ཛྷཱཡི, ཀརུཎཱམུཁེན པནེཏྠ ཨཝསེསཱཔི ཏཡོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ གཧིཏཱཝ. ཨུཀྐཎྛནཱ པརིཏསྶནཱཏི ཛྷཱནབྷཱུམིཡཾ ཋིཏསྶ ཨནབྷིརཏིཨུཀྐཎྛནཱ ཝཱ བྷཡཔརིཏསྶནཱ ཝཱ ནཏྠི, བྲཧྨུནོ པན ཨཱགམནཔཏྠནཱ ཨཱགམནཏཎྷཱ ཨཧཱུཏི ཨཏྠོ.

བྲཧྨུནཱསཱཀཙྪཱཝཎྞནཱ

༣༡༨. བྷཡནྟི ཙིཏྟུཏྲཱསབྷཡམེཝ. ཨཛཱནནྟཱཏི ཨཛཱནམཱནཱ. ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡནྟི (དཱི. ནི. ༢.༡༧༩) མཡཾ ཀིནྟི ཏཾ ཛཱནཱམ, ཨཡཾ ཀཏྠཝཱསིཀོ, ཀིནྣཱམོ, ཀིཾ གོཏྟོཏིཨཱདཱིནཾ ཨཱཀཱརཱནཾ ཀེན ཨཱཀཱརེན ཏཾ དྷཱརཡཱམཱཏི ཨཏྠོ.

མཾ ཝེ ཀུམཱརཾ ཛཱནནྟཱིཏི མཾ ‘‘ཀུམཱརོ’’ཏི ‘‘དཧརོ’’ཏི ཛཱནནྟི. བྲཧྨལོཀེཏི སེཊྛལོཀེ. སནནྟནནྟི ཙིརཏནཾ པོརཱཎཀཾ ¶ . ཨཧཾ སོ པོརཱཎཀུམཱརོ སནངྐུམཱརོ ནཱམ བྲཧྨཱཏི དསྶེཏི. ཨེཝཾ གོཝིནྡ ཛཱནཱཧཱིཏི གོཝིནྡ པཎྜིཏ, ཏྭཾ ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི, ཨེཝཾ མཾ དྷཱརེཧི.

‘‘ཨཱསནཾ ¶ ཨུདཀཾ པཛྫཾ, མདྷུསཱཀཉྩ བྲཧྨུནོ;

ཨགྒྷེ བྷཝནྟཾ པུཙྪཱམ, ཨགྒྷཾ ཀུརུཏུ ནོ བྷཝ’’ནྟི. –

ཨེཏྠ ཨགྒྷནྟི ཨཏིཐིནོ ཨུཔནཱམེཏབྦཾ ཝུཙྩཏི. ཏེནེཝ ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟཾ, ཨེཏྠ ནིསཱིདཐ, ཨིདཾ ཨུདཀཾ པརིསུདྡྷཾ, ཨིཏོ པཱནཱིཡཾ པིཝཐ, པཱདེ དྷོཝཐ, ཨིདཾ པཛྫཾ པཱདཱནཾ ཧིཏཏྠཱཡ ཨབྷིསངྑཏཾ ཏེལཾ, ཨིཏོ པཱདེ མཀྑེཐ, ཨིདཾ མདྷུསཱཀནྟི. བོདྷིསཏྟསྶ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཨཉྙེསཾ བྲཧྨཙརིཡསདིསཾ ཧོཏི, ན སོ ‘‘ཨིདཾ སྭེ, ཨིདཾ ཏཏིཡདིཝསེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སནྣིདྷིཾ ¶ ནཱམ ཀརོཏི. མདྷུསཱཀཾ པན ཨལོཎཾ ཨདྷཱུཔནཾ ཨཏཀྐཾ ཨུདཀེན སེདིཏསཱཀཾ, ཏཾ སནྡྷཱཡེས – ‘‘ཨིདཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝདནྟོ ‘‘ཨགྒྷེ བྷཝནྟཾ པུཙྪཱམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིམེ སབྦེཔི ཨགྒྷཱ བྲཧྨུནོ ཨཏྠི. ཏེ ཨགྒྷེ བྷཝནྟཾ པུཙྪཱམ. ཨེཝཾ པུཙྪནྟཱནཉྩ ཨགྒྷཾ ཀུརུཏུ ནོ བྷཝཾ, པཊིགྒཎྷཱཏུ ནོ བྷཝཾ ཨིདམགྒྷནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཾ པནེས – ‘‘ཨིཏོ ཨེཀམྤི བྲཧྨཱ ན བྷུཉྫཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི. ནོ ན ཛཱནཱཏི, ཛཱནནྟོཔི ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཨཱགཏོ ཨཏིཐི པུཙྪིཏབྦོཏི ཝཏྟསཱིསེན པུཙྪཏི.

ཨཐ ཁོ བྲཧྨཱ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ པཎྜིཏོ མམ པརིབྷོགཀརཎཱབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུཙྪཏི, ཨུདཱཧུ ཀོཧཉྙེ ཋཏྭཱ པུཙྪཏཱི’’ཏི སམནྣཱཧརནྟོ ‘‘ཝཏྟསཱིསེ ཋིཏོ པུཙྪཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ པཊིགྒཎྷིཏུཾ དཱནི མེ ཝཊྚཏཱིཏི པཊིགྒཎྷཱམ ཏེ ཨགྒྷཾ, ཡཾ ཏྭཾ གོཝིནྡ བྷཱསསཱིཏི ཨཱཧ. ཡཾ ཏྭཾ གོཝིནྡ བྷཱསསི – ‘‘ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟཾ, ཨེཏྠ ནིསཱིདཐཱ’’ཏིཨཱདི, ཏཏྲ ཏེ མཡཾ ཨཱསནེ ནིསིནྣཱ ནཱམ ཧོམ, པཱནཱིཡཾ པཱིཏཱ ནཱམ ཧོམ, པཱདཱཔི མེ དྷོཏཱ ནཱམ ཧོནྟུ, ཏེལེནཔི མཀྑིཏཱ ནཱམ ཧོནྟུ, ཨུདཀསཱཀམྤི པརིབྷུཏྟཾ ནཱམ ཧོཏུ, ཏཡཱ དིནྣཾ ཨདྷིཝཱསིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཾ ཡཾ ཏྭཾ བྷཱསསི, ཏཾ ཏཾ མཡཱ པཊིགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པཊིགྒཎྷཱམ ཏེ ཨགྒྷཾ, ཡཾ ཏྭཾ གོཝིནྡ བྷཱསསཱི’’ཏི. ཨེཝཾ པན ཨགྒྷཾ པཊིགྒཎྷིཏྭཱ པཉྷསྶ ཨོཀཱསཾ ཀརོནྟོ དིཊྛདྷམྨཧིཏཏྠཱཡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཀངྑཱི ¶ ཨཀངྑིཾ པརཝེདིཡེསཱུཏི ཨཧཾ སཝིཙིཀིཙྪོ བྷཝནྟཾ པརེན སཡཾ ཨབྷིསངྑཏཏྟཱ པརསྶ པཱཀཊེསུ པརཝེདིཡེསུ པཉྷེསུ ནིབྦིཙིཀིཙྪཾ.

ཧིཏྭཱ མམཏྟནྟི ཨིདཾ མམ, ཨིདཾ མམཱཏི ཨུཔཀརཎཏཎྷཾ ཙཛིཏྭཱ. མནུཛེསཱུཏི སཏྟེསུ, མནུཛེསུ ཡོ ཀོཙི མནུཛོ མམཏྟཾ ཧིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀོདིབྷཱུཏོཏི ཨེཀཱིབྷཱུཏོ, ཨེཀོ ཏིཊྛནྟོ ཨེཀོ ནིསཱིདནྟོཏི. ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ ཨེཀོ ཨུདེཏི པཝཏྟཏཱིཏི ཨེཀོདི, ཏཱདིསོ བྷཱུཏོཏི ཨེཀོདིབྷཱུཏོ ¶ . ཀརུཎེདྷིམུཏྟོཏི ཀརུཎཱཛྷཱནེ ཨདྷིམུཏྟོ, ཏཾ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ནིརཱམགནྡྷོཏི ཝིསྶགནྡྷཝིརཧིཏོ. ཨེཏྠ ཋིཏོཏི ཨེཏེསུ དྷམྨེསུ ཋིཏོ. ཨེཏྠ ཙ སིཀྑམཱནོཏི ¶ ཨེཏེསུ དྷམྨེསུ སིཀྑམཱནོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཨུཔརི མཧཱགོཝིནྡེན ཙ བྲཧྨུནཱ ཙ ཝུཏྟོཡེཝ.

༣༢༠. ཏཏྠ ཨེཏེ ཨཝིདྭཱཏི ཨེཏེ ཨཱམགནྡྷེ ཨཧཾ ཨཝིདྭཱ, ན ཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ བྲཱུཧི དྷཱིརཱཏི ཏེ མེ ཏྭཾ ཨིདྷ དྷཱིར པཎྜིཏ, བྲཱུཧི, ཝད. ཀེནཱཝཊཱ ཝཱཏི པཛཱ ཀུརུཏཱུཏི ཀཏམེན ཀིལེསཱཝརཎེན ཨཱཝརིཏཱ པཛཱ པཱུཏིཀཱ ཝཱཡཏི. ཨཱཔཱཡིཀཱཏི ཨཔཱཡཱུཔགཱ. ནིཝུཏབྲཧྨལོཀཱཏི ནིཝུཏོ པིཧིཏོ བྲཧྨལོཀོ ཨསྶཱཏི ནིཝུཏབྲཧྨལོཀོ. ཀཏམེན ཀིལེསེན པཛཱཡ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ མགྒོ ནིཝུཏོ པིཧིཏོ པཊིཙྪནྣོཏི པུཙྪཏི.

ཀོདྷོ མོསཝཛྫཾ ནིཀཏི ཙ དུབྦྷོཏི ཀུཛ྄ཛྷནལཀྑཎོ ཀོདྷོ ཙ, པརཝིསཾཝཱདནལཀྑཎོ མུསཱཝཱདོ ཙ, སདིསཾ དསྶེཏྭཱ ཝཉྩནལཀྑཎཱ ནིཀཏི ཙ, མིཏྟདུབྦྷནལཀྑཎོ དུབྦྷོ ཙ. ཀདརིཡཏཱ ཨཏིམཱནོ ཨུསཱུཡཱཏི ཐདྡྷམཙྪརིཡལཀྑཎཱ ཀདརིཡཏཱ ཙ, ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཉྙནལཀྑཎོ ཨཏིམཱནོ ཙ, པརསམྤཏྟིཁཱིཡནལཀྑཎཱ ཨུསཱུཡཱ ཙ. ཨིཙྪཱ ཝིཝིཙྪཱ པརཧེཋནཱ ཙཱཏི ཏཎྷཱལཀྑཎཱ ཨིཙྪཱ ཙ, མཙྪརིཡལཀྑཎཱ ཝིཝིཙྪཱ ཙ, ཝིཧིཾསཱལཀྑཎཱ པརཧེཋནཱ ཙ. ལོབྷོ ཙ དོསོ ཙ མདོ ཙ མོཧོཏི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ལུབྦྷནལཀྑཎོ ལོབྷོ ཙ, དུསྶནལཀྑཎོ དོསོ ཙ, མཛྫནལཀྑཎོ མདོ ཙ, མུཡ྄ཧནལཀྑཎོ མོཧོ ཙ. ཨེཏེསུ ཡུཏྟཱ ཨནིརཱམགནྡྷཱཏི ཨེཏེསུ ཙུདྡསསུ ཀིལེསེསུ ཡུཏྟཱ པཛཱ ནིརཱམགནྡྷཱ ན ཧོཏི, ཨཱམགནྡྷཱ སཀུཎཔགནྡྷཱ ¶ པཱུཏིགནྡྷཱཡེཝཱཏི ཝདཏི. ཨཱཔཱཡིཀཱ ནིཝུཏབྲཧྨལོཀཱཏི ཨེསཱ པན ཨཱཔཱཡིཀཱ ཙེཝ ཧོཏི, པཊིཙྪནྣབྲཧྨལོཀམགྒཱ ཙཱཏི. ཨིདཾ པན སུཏྟཾ ཀཐེནྟེན ཨཱམགནྡྷསུཏྟེན དཱིཔེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ, ཨཱམགནྡྷསུཏྟམྤི ཨིམིནཱ དཱིཔེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ.

ཏེ ན སུནིམྨདཡཱཏི ཏེ ཨཱམགནྡྷཱ སུནིམྨདཡཱ སུཁེན ནིམྨདེཏབྦཱ པཧཱཏབྦཱ ན ཧོནྟི, དུཔྤཛཧཱ དུཛྫཡཱཏི ཨཏྠོ. ཡསྶ དཱནི བྷཝཾ གོཝིནྡོ ཀཱལཾ མཉྙཏཱིཏི ‘‘ཡསྶཱ པབྦཛྫཱཡ བྷཝཾ གོཝིནྡོ ཀཱལཾ མཉྙཏི, ཨཡམེཝ ཧོཏུ, ཨེཝཾ སཏི མཡ྄ཧམྤི ཏཝ སནྟིཀེ ཨཱགམནཾ སྭཱགམནཾ བྷཝིསྶཏི, ཀཐིཏདྷམྨཀཐཱ སུཀཐིཏཱ བྷཝིསྶཏི, ཏྭཾ ཏཱཏ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ¶ ཨགྒཔུརིསོ དཧརོ པཋམཝཡེ ཋིཏོ, ཨེཝཾ མཧནྟཾ ནཱམ སམྤཏྟིསིརིཝིལཱསཾ པཧཱཡ ཏཝ པབྦཛནཾ ནཱམ གནྡྷཧཏྠིནོ ཨཡབནྡྷནཾ ཚིནྡིཏྭཱ གམནཾ ཝིཡ ཨཏིཨུལཱ༹རཾ, བུདྡྷཏནྟི ནཱམེསཱ’’ཏི མཧཱཔུརིསསྶ དལ༹ྷཱིཀམྨཾ ཀཏྭཱ བྲཧྨཱ སནངྐུམཱརོ བྲཧྨལོཀམེཝ གཏོ.

རེཎུརཱཛཨཱམནྟནཱཝཎྞནཱ

༣༢༡. མཧཱཔུརིསོཔི ¶ ‘‘མམ ཨིཏོཝ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛནཾ ནཱམ ན ཡུཏྟཾ, ཨཧཾ རཱཛཀུལསྶ ཨཏྠཾ ཨནུསཱསཱམི, ཏསྨཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསྶཱམི. སཙེ སོཔི པབྦཛིསྶཏི, སུནྡརམེཝ. ནོ ཙེ པབྦཛིསྶཏི, པུརོཧིཏཊྛཱནཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམི, ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ བྷོ མཧཱགོཝིནྡོ,…པེ… ནཱཧཾ པོརོཧཙྩེ རམེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏྭཾ པཛཱནསྶུ རཛྫེནཱཏི ཏཝ རཛྫེན ཏྭམེཝ ཛཱནཱཧི. ནཱཧཾ པོརོཧིཙྩེ རམེཏི ཨཧཾ པུརོཧིཏབྷཱཝེ ན རམཱམི, ཨུཀྐཎྛིཏོསྨི, ཨཉྙཾ ཨནུསཱསཀཾ ཛཱནཱཧི, ནཱཧཾ པོརོཧིཙྩེ རམེཏི.

ཨཐ རཱཛཱ – ‘‘དྷུཝཾ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པཊིསལླཱིནསྶ བྲཱཧྨཎསྶ གེཧེ བྷོགཱ མནྡཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དྷནེན ནིམནྟེནྟོ – ‘‘སཙེ ཏེ ཨཱུནཾ ཀཱམེཧི. ཨཧཾ པརིཔཱུརཡཱམི ཏེ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན – ‘‘ཀིནྣུ ཁོ ཨེས ཨེཀཀོ ཝིཧརནྟོ ཀེནཙི ཝིཧིཾསིཏོ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ,

‘‘ཡོ ཏཾ ཧིཾསཏི ཝཱརེམི, བྷཱུམིསེནཱཔཏི ཨཧཾ;

ཏུཝཾ པིཏཱ ཨཧཾ པུཏྟོ, མཱ ནོ གོཝིནྡ པཱཛཧཱི’’ཏི. –

ཨཱཧ ¶ . ཏསྶཏྠོ – ཡོ ཏཾ ཧིཾསཏི, ཏཾ ཝཱརེམི, ཀེཝལཾ ཏུམྷེ ‘‘ཨསུཀོ’’ཏི ཨཱཙིཀྑཐ, ཨཧམེཏྠ ཀཏྟབྦཾ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི. བྷཱུམིསེནཱཔཏི ཨཧནྟི ཨཐ ཝཱ ཨཧཾ པཐཝིཡཱ སཱམཱི, སྭཱཧཾ ཨིམཾ རཛྫཾ ཏུམྷེཡེཝ པཊིཙྪཱཔེསྶཱམི. ཏུཝཾ པིཏཱ ཨཧཾ པུཏྟོཏི ཏྭཾ པིཏིཊྛཱནེ ཋསྶསི, ཨཧཾ པུཏྟཊྛཱནེ. སོ ཏྭཾ མམ མནཾ ཧརིཏྭཱ ཨཏྟནོཡེཝ མནཾ གོཝིནྡ, པཱཛེཧི; ཡཐཱ ཨིཙྪསི ཏཐཱ པཝཏྟསྶུ. ཨཧཾ པན ཏཝ མནཾཡེཝ ཨནུཝཏྟནྟོ ཏཡཱ དིནྣཔིཎྜཾ པརིབྷུཉྫནྟོ ཏཾ ཨསིཙམྨཧཏྠོ ཝཱ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི, རཐཾ ཝཱ ཏེ པཱཛེསྶཱམི. ‘‘མཱ ནོ གོཝིནྡ, པཛཧཱི’’ཏི ཝཱ པཱཋོ ¶ . ཏསྶཏྠོ – ཏྭཾ པིཏིཊྛཱནེ ཏིཊྛ, ཨཧཾ པུཏྟཊྛཱནེ ཋསྶཱམི. མཱ ནོ ཏྭཾ བྷོ གོཝིནྡ, པཛཧི, མཱ པརིཙྩཛཱིཏི. ཨཐ མཧཱཔུརིསོ ཡཾ རཱཛཱ ཙིནྟེསི, ཏསྶ ཨཏྟནི ཨབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ –

‘‘ན ¶ མཏྠི ཨཱུནཾ ཀཱམེཧི, ཧིཾསིཏཱ མེ ན ཝིཛྫཏི;

ཨམནུསྶཝཙོ སུཏྭཱ, ཏསྨཱཧཾ ན གཧེ རམེ’’ཏི. –

ཨཱཧ. ཏཏྠ ན མཏྠཱིཏི ན མེ ཨཏྠི. གཧེཏི གེཧེ. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ པུཙྪི –

‘‘ཨམནུསྶོ ཀཐཾ ཝཎྞོ, ཀིཾ ཏེ ཨཏྠཾ ཨབྷཱསཐ;

ཡཉྩ སུཏྭཱ ཛཧཱསི ནོ, གེཧེ ཨམྷེ ཙ ཀེཝལཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཛཧཱསི ནོ, གེཧེ ཨམྷེ ཙ ཀེཝལཱིཏི བྲཱཧྨཎསྶ སམྤཏྟིབྷརིཏེ གེཧེ སངྒཧཝསེན ཨཏྟནོ གེཧེ ཀརོནྟོ ཡཾ སུཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ གེཧེ ཙ ཨམྷེ ཙ ཀེཝལཱི སབྦེ ཨཔརིསེསེ ཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ ཛཧཱསཱིཏི ཝདཏི.

ཨཐསྶ ཨཱཙིཀྑནྟོ མཧཱཔུརིསོ ཨུཔཝུཏྠསྶ མེ པུབྦེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུཔཝུཏྠསྶཱཏི ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཨེཀཱིབྷཱཝཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཝུཏྠསྶ. ཡིཊྛཀཱམསྶ མེ སཏོཏི ཡཛིཏུཀཱམསྶ མེ ¶ སམཱནསྶ. ཨགྒི པཛྫལིཏོ ཨཱསི, ཀུསཔཏྟཔརིཏྠཏོཏི ཀུསཔཏྟེཧི པརིཏྠཏོ སཔྤིདདྷིམདྷུཨཱདཱིནི པཀྑིཔིཏྭཱ ཨགྒི ཛལཡིཏུམཱརདྡྷོ ཨཱསི, ཨེཝཾ ཨགྒིཾ ཛཱལེཏྭཱ ‘‘མཧཱཛནསྶ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཋིཏསྶ མམཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

སནནྟནོཏི སནངྐུམཱརོ བྲཧྨཱ. ཏཏོ རཱཛཱ སཡམྤི པབྦཛིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ སདྡཧཱམཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཐཾ ཝཏྟེཐ ཨཉྙཐཱཏི ཀཐཾ ཏུམྷེ ཨཉྙཐཱ ཝཏྟིསྶཐ. ཏེ ཏཾ ཨནུཝཏྟིསྶཱམཱཏི ཏེ མཡམྤི ཏུམྷེཡེཝ ཨནུཝཏྟིསྶཱམ, ཨནུཔབྦཛིསྶཱམཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨནུཝཛིསྶཱམཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏསྶ ཨནུགཙྪིསྶཱམཱཏི ཨཏྠོ. ཨཀཱཙོཏི ནིཀྐཱཙོ ཨཀཀྐསོ. གོཝིནྡསྶཱནུསཱསནེཏི ཏཝ གོཝིནྡསྶ སཱསནེ. བྷཝནྟཾ གོཝིནྡམེཝ སཏྠཱརཾ ཀརིཏྭཱ ཙརིསྶཱམཱཏི ཝདཏི.

ཚ ཁཏྟིཡཨཱམནྟནཱཝཎྞནཱ

༣༢༢. ཡེན ¶ ཏེ ཚ ཁཏྟིཡཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི རེཎུཾ རཱཛཱནཾ ‘‘སཱདྷུ མཧཱརཱཛ རཛྫཾ ནཱམ མཱཏརཾ པིཏརཾ བྷཱཏིབྷགིནཱིཨཱདཡོཔི མཱརེཏྭཱ གཎྷནྟེསུ སཏྟེསུ ཨེཝཾ མཧནྟཾ རཛྫསིརིཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏུཀཱམེན ཨུལཱ༹རཾ མཧཱརཱཛེན ཀཏ’’ནྟི ཨུཔཏྠམྦྷེཏྭཱ དལ༹ྷཏརམསྶ ཨུསྶཱཧཾ ཀཏྭཱ ཨུཔསངྐམི ¶ . ཨེཝཾ སམཙིནྟེསུནྟི རཉྙོ ཙིནྟིཏནཡེནེཝ ཀདཱཙི བྲཱཧྨཎསྶ བྷོགཱ པརིཧཱིནཱ བྷཝེཡྻུནྟི མཉྙམཱནཱ སམཙིནྟེསུཾ. དྷནེན སིཀྑེཡྻཱམཱཏི ཨུཔལཱཔེཡྻཱམ སངྒཎྷེཡྻཱམ. ཏཱཝཏཀཾ ཨཱཧརཱིཡཏནྟི ཏཱཝཏཀཾ ཨཱཧརཱཔིཡཏུ གཎྷིཡཏུ, ཡཏྟཀཾ ཨིཙྪཐ, ཏཏྟཀཾ གཎྷཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷཝནྟཱནཾཡེཝ ཝཱཧསཱཏི བྷཝནྟེ པཙྩཡཾ ཀཏྭཱ, ཏུམྷེཧི དིནྣཏྟཱཡེཝ པཧཱུཏཾ སཱཔཏེཡྻཾ ཛཱཏཾ.

༣༢༣. སཙེ ཛཧཐ ཀཱམཱནཱིཏི སཙེ ཝཏྠུཀཱམེ ཙ ཀིལེསཀཱམེ ཙ པརིཙྩཛཐ. ཡཏྠ སཏྟོ པུཐུཛྫནོཏི ཡེསུ ཀཱམེསུ པུཐུཛྫནོ སཏྟོ ལགྒོ ལགྒིཏོ. ཨཱརམྦྷཝ྄ཧོ དལ༹ྷཱ ཧོཐཱཏི ཨེཝཾ སནྟེ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཐ, ཨསིཐིལཔརཀྐམཏཾ ཨདྷིཊྛཱཡ དལ༹ྷཱ བྷཝཐ. ཁནྟཱིབལསམཱཧིཏཱཏི ཁནྟིབལེན སམནྣཱགཏཱ བྷཝཐཱཏི རཱཛཱུནཾ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེཏི.

ཨེས མགྒོ ཨུཛུམགྒོཏི ཨེས ཀརུཎཱཛྷཱནམགྒོ ཨུཛུམགྒོ ནཱམ. ཨེས མགྒོ ཨནུཏྟརོཏི ཨེསེཝ ¶ བྲཧྨལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ ཨསདིསམགྒོ ཨུཏྟམམགྒོ ནཱམ. སདྡྷམྨོ སབྦྷི རཀྑིཏོཏི ཨེསོ ཨེཝ ཙ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷསཱཝཀེཧི སབྦྷིརཀྑིཏདྷམྨོ ནཱམ. ཨིཏི ཀརུཎཱཛྷཱནསྶ ཝཎྞབྷཎནེནཱཔི ཏེསཾ ཨནིཝཏྟནཏྠཱཡ དལ༹ྷཱིཀམྨམེཝ ཀརོཏི.

ཀོ ནུ ཁོ པན བྷོ ཛཱནཱཏི ཛཱིཝིཏཱནནྟི བྷོ ཛཱིཝིཏཾ ནཱམ ཨུདཀཔུཔྥུལཱུ༹པམཾ ཏིཎགྒེ ཨུསྶཱཝབིནྡཱུཔམཾ ཏངྑཎཝིདྡྷཾསནདྷམྨཾ, ཏསྶ ཀོ གཏིཾ ཛཱནཱཏི, ཀིསྨིཾ ཁཎེ བྷིཛྫིསྶཏི? གམནཱིཡོ སམྤརཱཡོཏི པརལོཀོ པན ཨཝསྶཾ གནྟབྦོཝ, ཏཏྠ པཎྜིཏེན ཀུལཔུཏྟེན མནྟཱཡཾ བོདྡྷབྦཾ. མནྟཱ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, ཏཱཡ མནྟེཏབྦཾ བུཛ྄ཛྷིཏབྦཾ, ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཉྩ ཛཱནིཏབྦཉྩཱཏི ཨཏྠོ. ཀརཎཏྠེ ཝཱ བྷུམྨཾ. མནྟཱཡཾ བོདྡྷབྦནྟི མནྟཱཡ བུཛ྄ཛྷིཏབྦཾ, ཉཱཎེན ཛཱནིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཀིཾ བུཛ྄ཛྷིཏབྦཾ? ཛཱིཝིཏསྶ དུཛྫཱནཏཱ, སམྤརཱཡསྶ ¶ ཙ ཨཝསྶཾ གམནཱིཡཏཱ, བུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙ པན སབྦཔལིབོདྷེ ཚིནྡིཏྭཱ ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱདཱིནཾ ཨཱམནྟནཱཝཎྞནཱ

༣༢༤. ཨཔྤེསཀྑཱ ཙ ཨཔྤལཱབྷཱ ཙཱཏི བྷོ པབྦཛྫཱ ནཱམ ཨཔྤཡསཱ ཙེཝ, པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཧི རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏཾ ཝིཧེཋེཏྭཱ ཝིཧེཋེཏྭཱ ལཱམཀཾ ཨནཱཐཾ ཀཏྭཱཝ ཀཐེནྟི. ཨཔྤལཱབྷཱ ཙ, སཀལགཱམཾ ཙརིཏྭཱཔི ཨཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ དུལླབྷམེཝ. ཨིདཾ པན བྲཧྨཉྙཾ ¶ མཧེསཀྑཉྩ མཧཱཡསཏྟཱ, མཧཱལཱབྷཉྩ ལཱབྷསཀྐཱརསམྤནྣཏྟཱ. བྷཝཉྷི ཨེཏརཧི སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཨགྒཔུརོཧིཏོ སབྦཏྠ ཨགྒཱསནཾ ཨགྒོདཀཾ ཨགྒབྷཏྟཾ ཨགྒགནྡྷཾ ཨགྒམཱལཾ ལབྷཏཱིཏི.

རཱཛཱཝ རཉྙནྟི ཨཧཉྷི བྷོ ཨེཏརཧི པཀཏིརཉྙཾ མཛ྄ཛྷེ ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ ཝིཡ. བྲཧྨཱཝ བྲཧྨཱནནྟི པཀཏིབྲཧྨཱནཾ མཛ྄ཛྷེ མཧཱབྲཧྨསདིསོ. དེཝཏཱཝ གཧཔཏིཀཱནནྟི ཨཝསེསགཧཔཏིཀཱནཾ པནམྷི སཀྐདེཝརཱཛསདིསོ.

བྷརིཡཱནཾ ཨཱམནྟནཱཝཎྞནཱ

༣༢༥. ཙཏྟཱརཱིསཱ བྷརིཡཱ སཱདིསིཡོཏི སཱདིསིཡོཝ ཙཏྟཱརཱིསཱ བྷརིཡཱ, ཨཉྙཱ པནསྶ ཏཱིསུ ཝཡེསུ ནཱཊཀིཏྠིཡོ བཧུཀཱཡེཝ.

མཧཱགོཝིནྡཔབྦཛྫཱཝཎྞནཱ

༣༢༦. ཙཱརིཀཾ ཙརཏཱིཏི གཱམནིགམཔཊིཔཱཊིཡཱ ཙཱརིཀཾ ཙརཏི, གཏགཏཊྛཱནེ ¶ བུདྡྷཀོལཱཧལཾ ཝིཡ ཧོཏི. མནུསྶཱ ‘‘མཧཱགོཝིནྡཔཎྜིཏོ ཀིར ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ པུརེཏརམེཝ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ མགྒཾ ཨལངྐརིཏྭཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ གཎྷིཏྭཱ ཨེནྟི, མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ མཧོགྷོ ཝིཡ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟོ ཨུཔྤཛྫི. སཏྟཔུརོཧིཏསྶཱཏི སཏྟནྣཾ རཱཛཱུནཾ པུརོཧིཏསྶ. ཨིཏི ཡཐཱ ཨེཏརཧི ཨེཝརཱུཔེསུ ཝཱ ཋཱནེསུ ཀིསྨིཉྩིདེཝ དུཀྑེ ཨུཔྤནྣེ ‘‘ནམོ བུདྡྷསྶཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨེཝཾ ཏདཱ ‘‘ནམཏྠུ མཧཱགོཝིནྡསྶ བྲཱཧྨཎསྶ, ནམཏྠུ སཏྟཔུརོཧིཏསྶཱ’’ཏི ཝདནྟི.

༣༢༧. མེཏྟཱསཧགཏེནཱཏིཨཱདིནཱ ¶ ནཡེན པཱལི༹ཡཾ བྲཧྨཝིཧཱརཱཝ ཨཱགཏཱ, མཧཱཔུརིསོ པན སབྦཱཔི ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ པཉྩ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོ ནིབྦཏྟེསི. སཱཝཀཱནཉྩ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ མགྒཾ དེསེསཱིཏི བྲཧྨལོཀེ བྲཧྨུནཱ སཧབྷཱཝཱཡ མགྒཾ ཀཐེསི.

༣༢༨. སབྦེནསབྦནྟི ཡེ ཨཊྛ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ པཉྩ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོ ནིབྦཏྟེསུཾ. ཡེ ན སབྦེན སབྦཾ སཱསནཾ ཨཱཛཱནིཾསཱུཏི ཡེ ཨཊྛསུ སམཱཔཏྟཱིསུ ཨེཀསམཱཔཏྟིམྤི ན ཛཱནིཾསུ, ན སཀྑིཾསུ ནིབྦཏྟེཏུཾ. ཨམོགྷཱཏི སཝིཔཱཀཱ. ཨཝཉྫྷཱཏི ན ཝཉྫྷཱ. སབྦནིཧཱིནཾ པསཝནྟི གནྡྷབྦཀཱཡཾ ¶ པསཝི. སཕལཱཏི ཨཝསེསདེཝལོཀཱུཔཔཏྟཱིཧི སཱཏྠཱ. སཨུདྲཡཱཏི བྲཧྨལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ སཝུཌྜྷི.

༣༢༩. སརཱམཧནྟི སརཱམི ཨཧཾ པཉྩསིཁ, ཨིམིནཱ ཀིར པདེན ཨཡཾ སུཏྟནྟོ བུདྡྷབྷཱསིཏོ ནཱམ ཛཱཏོ. ན ནིབྦིདཱཡཱཏི ན ཝཊྚེ ནིབྦིནྡནཏྠཱཡ. ན ཝིརཱགཱཡཱཏི ན ཝཊྚེ ཝིརཱགཏྠཱཡ. ན ནིརོདྷཱཡཱཏི ན ཝཊྚསྶ ནིརོདྷཏྠཱཡ. ན ཨུཔསམཱཡཱཏི ན ཝཊྚསྶ ཨུཔསམནཏྠཱཡ. ན ཨབྷིཉྙཱཡཱཏི ན ཝཊྚཾ ཨབྷིཛཱནནཏྠཱཡ. ན སམྦོདྷཱཡཱཏི ན ཀིལེསནིདྡཱཝིགམེན ཝཊྚཏོ པབུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ. ན ནིབྦཱནཱཡཱཏི ན ཨམཏནིབྦཱནཏྠཱཡ.

ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡཱཏི ཨེཀནྟམེཝ ཝཊྚེ ནིབྦིནྡནཏྠཱཡ. ཨེཏྠ པན ནིབྦིདཱཡཱཏི ཝིཔསྶནཱ. ཝིརཱགཱཡཱཏི མགྒོ. ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡཱཏི ནིབྦཱནཾ. ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡཱཏི མགྒོ. ནིབྦཱནཱཡཱཏི ནིབྦཱནམེཝ. ཨེཝཾ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝིཔསྶནཱ, ཏཱིསུ མགྒོ, ཏཱིསུ ནིབྦཱནཾ ཝུཏྟནྟི ཨེཝཾ ཝཝཏྠཱནཀཐཱ ཝེདིཏབྦཱ. པརིཡཱཡེན པན སབྦཱནིཔེཏཱནི ¶ མགྒཝེཝཙནཱནིཔི ནིབྦཱནཝེཝཙནཱནིཔི ཧོནྟིཡེཝ. སམྨཱདིཊྛིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སཙྩཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟམེཝ.

༣༣༠. ཡེ ན སབྦེནསབྦནྟི ཡེ ཙཏྟཱརོཔི ཨརིཡམགྒེ པརིཔཱུརེཏུཾ ན ཛཱནནྟི, ཏཱིཎི ཝཱ དྭེ ཝཱ ཨེཀཾ ཝཱ ནིབྦཏྟེནྟི. སབྦེསཾཡེཝ ཨིམེསཾ ཀུལཔུཏྟཱནནྟི བྲཧྨཙརིཡཙིཎྞཀུལཔུཏྟཱནཾ. ཨམོགྷཱ…པེ… སཕལཱ སཨུདྲཡཱཏི ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི.

བྷགཝནྟཾ ¶ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱཏི (དཱི. ནི. ༢.༡༨༨) བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ ཙིཏྟེན སམྤཊིཙྪནྟོ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ པསཾསམཱནོ ཨནུམོདིཏྭཱ མཧནྟཾ ཨཉྫལིཾ སིརསྨིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ པསནྣལཱཁཱརསེ ནིམུཛྫམཱནོ ཝིཡ དསབལསྶ ཚབྦཎྞརསྨིཛཱལནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝནྡིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཏྠཝནྟོ ཨབྷིཏྠཝནྟོ སཏྠུ པུརཏོ ཨནྟརདྷཱཡིཏྭཱ ཨཏྟནོ དེཝལོཀམེཝ ཨགམཱསཱིཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

མཧཱགོཝིནྡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. མཧཱསམཡསུཏྟཝཎྞནཱ

ནིདཱནཝཎྞནཱ

༣༣༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱསམཡསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – སཀྐེསཱུཏི ཨམྦཊྛསུཏྟེ ཝུཏྟེན ཨུཔྤཏྟིནཡེན ‘‘སཀྱཱ ཝཏ, བྷོ ཀུམཱརཱ’’ཏི ཨུདཱནཾ པཊིཙྩ སཀྐཱཏི ལདྡྷནཱམཱནཾ རཱཛཀུམཱརཱནཾ ནིཝཱསོ ཨེཀོཔི ཛནཔདོ རུལ༹ྷཱིསདྡེན ‘‘སཀྐཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ སཀྐེསུ ཛནཔདེ. མཧཱཝནེཏི སཡཾཛཱཏེ ཨརོཔིཏེ ཧིམཝནྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷེ མཧཏི ཝནེ. སབྦེཧེཝ ཨརཧནྟེཧཱིཏི ཨིམཾ སུཏྟཾ ཀཐིཏདིཝསེཡེཝ པཏྟཨརཧཏྟེཧི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – སཱཀིཡཀོལིཡཱ ཀིར ཀཔིལཝཏྠུནགརསྶ ཙ ཀོལིཡནགརསྶ ཙ ཨནྟརེ རོཧིཎིཾ ནཱམ ནདིཾ ཨེཀེནེཝ ཨཱཝརཎེན བནྡྷཱཔེཏྭཱ སསྶཱནི ཀརོནྟི, ཨཐ ཛེཊྛམཱུལམཱསེ སསྶེསུ མིལཱཡནྟེསུ ཨུབྷཡནགརཝཱསིཀཱནམྤི ཀམྨཀརཱ སནྣིཔཏིཾསུ. ཏཏྠ ཀོལིཡནགརཝཱསིནོ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨིདཾ ཨུདཀཾ ཨུབྷཏོ ཧརིཡམཱནཾ ན ཏུམྷཱཀཾ ན ཨམྷཱཀཾ པཧོསྶཏི, ཨམྷཱཀཾ པན སསྶཾ ཨེཀེན ཨུདཀེནེཝ ནིཔྥཛྫིསྶཏི, ཨིདཾ ཨུདཀཾ ཨམྷཱཀཾ དེཐཱ’’ཏི. ཀཔིལཝཏྠུནགརཝཱསིནོ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏུམྷེསུ ཀོཊྛེ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏེསུ མཡཾ རཏྟསུཝཎྞནཱིལམཎིཀཱལ༹ཀཧཱཔཎེ ཙ གཧེཏྭཱ པཙྪིཔསིབྦཀཱདིཧཏྠཱ ན སཀྑིསྶཱམ ཏུམྷཱཀཾ གྷརདྭཱརེ ཝིཙརིཏུཾ, ཨམྷཱཀམྤི སསྶཾ ཨེཀེནེཝ ཨུདཀེན ནིཔྥཛྫིསྶཏི, ཨིདཾ ཨུདཀཾ ཨམྷཱཀཾ དེཐཱ’’ཏི. ‘‘ན ¶ མཡཾ དསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘མཡམྤི ན དསྶཱམཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཀལཧཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨེཀོ ཨུཊྛཱཡ ཨེཀསྶ པཧཱརཾ ཨདཱསི, སོཔི ཨཉྙསྶཱཏི ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙཾ པཧརིཏྭཱ རཱཛཀུལཱནཾ ཛཱཏིཾ གྷཊྚེཏྭཱ ཀལཧཾ ཝཌྜྷཡིཾསུ.

ཀོལིཡཀམྨཀརཱ ཝདནྟི – ‘‘ཏུམྷེ ཀཔིལཝཏྠུཝཱསིཀེ གཧེཏྭཱ གཛྫཐ, ཡེ སོཎསིངྒཱལཱདཡོ ཝིཡ ཨཏྟནོ བྷགིནཱིཧི སདྡྷིཾ སཾཝསིཾསུ. ཨེཏེསཾ ཧཏྠིནོ ཙ ཨསྶཱ ཙ ཕལཀཱཝུདྷཱནི ¶ ཙ ཨམྷཱཀཾ ཀིཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི? སཱཀིཡཀམྨཀརཱཔི ཝདནྟི – ‘‘ཏུམྷེ དཱནི ཀུཊྛིནོ དཱརཀེ གཧེཏྭཱ གཛྫཐ, ཡེ ཨནཱཐཱ ནིགྒཏིཀཱ ཏིརཙྪཱནཱ ཝིཡ ཀོལརུཀྑེ ཝསིཾསུ, ཨེཏེསཾ ཧཏྠིནོ ཙ ཨསྶཱ ཙ ཕལཀཱཝུདྷཱནི ཙ ཨམྷཱཀཾ ¶ ཀིཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི? ཏེ གནྟྭཱ ཏསྨིཾ ཀམྨེ ནིཡུཏྟཨམཙྩཱནཾ ཀཐེསུཾ, ཨམཙྩཱ རཱཛཀུལཱནཾ ཀཐེསུཾ, ཏཏོ སཱཀིཡཱ – ‘‘བྷགིནཱིཧི སདྡྷིཾ སཾཝཱསིཀཱནཾ ཐཱམཉྩ བལཉྩ དསྶེསྶཱམཱ’’ཏི ཡུདྡྷསཛྫཱ ནིཀྑམིཾསུ. ཀོལིཡཱཔི – ‘‘ཀོལརུཀྑཝཱསཱིནཾ ཐཱམཉྩ བལཉྩ དསྶེསྶཱམཱ’’ཏི ཡུདྡྷསཛྫཱ ནིཀྑམིཾསུ.

བྷགཝཱཔི རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡེཝ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཨིམེ ཨེཝཾ ཡུདྡྷསཛྫེ ནིཀྑམནྟེ ཨདྡས. དིསྭཱ – ‘‘མཡི གཏེ ཨཡཾ ཀལཧོ ཝཱུཔསམིསྶཏི ནུ ཁོ ཨུདཱཧུ ནོ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ – ‘‘ཨཧམེཏྠ གནྟྭཱ ཀལཧཝཱུཔསམནཏྠཾ ཏཱིཎི ཛཱཏཀཱནི ཀཐེསྶཱམི, ཏཏོ ཀལཧོ ཝཱུཔསམིསྶཏི. ཨཐ སཱམགྒིདཱིཔནཏྠཱཡ དྭེ ཛཱཏཀཱནི ཀཐེཏྭཱ ཨཏྟདཎྜསུཏྟཾ དེསེསྶཱམི. དེསནཾ སུཏྭཱ ཨུབྷཡནགརཝཱསིནོཔི ཨཌྜྷཏིཡཱནི ཨཌྜྷཏིཡཱནི ཀུམཱརསཏཱནི དསྶནྟི, ཨཧཾ ཏེ པབྦཛིསྶཱམི, ཏདཱ མཧཱསམཱགམོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནམཀཱསི. ཏསྨཱ ཨིམེསུ ཡུདྡྷསཛྫེསུ ནིཀྑམནྟེསུ ཀསྶཙི ཨནཱརོཙེཏྭཱ སཡམེཝ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གནྟྭཱ དྭིནྣཾ སེནཱནཾ ཨནྟརེ ཨཱཀཱསེ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ནིསཱིདི.

ཀཔིལཝཏྠུཝཱསིནོ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱཝ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིསེཊྛོ སཏྠཱ ཨཱགཏོ, དིཊྛོ ནུ ཁོ ཏེན ཨམྷཱཀཾ ཀལཧཀཱརཎབྷཱཝོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘ན ཁོ པན སཀྐཱ བྷགཝཏི ཨཱགཏེ ཨམྷེཧི པརསྶ སརཱིརེ སཏྠཾ པཱཏེཏུཾ, ཀོལིཡནགརཝཱསིནོ ཨམྷེ ¶ ཧནནྟུ ཝཱ པཙནྟུ ཝཱ’’ཏི ཨཱཝུདྷཱནི ཚཌྜེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཀོལིཡནགརཝཱསིནོཔི ཏཐེཝ ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཝུདྷཱནི ཚཌྜེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ.

བྷགཝཱ ཛཱནནྟོཝ – ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏཏྠ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི པུཙྪི. བྷགཝཱ, ན ཏིཏྠཀཱིལཱ༹ཡ ན པབྦཏཀཱིལཱ༹ཡ ན ནདཱིཀཱིལཱ༹ཡ ན གིརིདསྶནཏྠཾ, ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ སངྒཱམཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨཱགཏམྷཱཏི. ཀིཾ ནིསྶཱཡ ཝོ ཀལཧོ མཧཱརཱཛཱཏི? ཨུདཀཾ, བྷནྟེཏི. ཨུདཀཾ ཀིཾ ཨགྒྷཏི མཧཱརཱཛཱཏི? ཨཔྤགྒྷཾ, བྷནྟེཏི. པཐཝཱི ནཱམ ཀིཾ ཨགྒྷཏི མཧཱརཱཛཱཏི? ཨནགྒྷཱ, བྷནྟེཏི. ཁཏྟིཡཱ ཀིཾ ཨགྒྷནྟི མཧཱརཱཛཱཏི? ཁཏྟིཡཱ ནཱམ ཨནགྒྷཱ བྷནྟེཏི. ཨཔྤམཱུལཀཾ ཨུདཀཾ ནིསྶཱཡ ཀིམཏྠཾ ཨནགྒྷེ ཁཏྟིཡེ ནཱསེཐ, མཧཱརཱཛཱཏི? ‘‘ཀལཧེ ཨསྶཱདོ ནཱམ ནཏྠི, ཀལཧཝསེན མཧཱརཱཛཱ ཨཊྛཱནེ ཝེརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཱཡ རུཀྑདེཝཏཱཡ ཀཱལ༹སཱིཧེན སདྡྷིཾ བདྡྷཱགྷཱཏོ ¶ སཀལམྤི ¶ ཨིམཾ ཀཔྤཾ ཨནུཔྤཏྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཕནྡནཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཏཏོ ‘‘པརཔཏྟིཡེན ནཱམ མཧཱརཱཛཱ ན བྷཝིཏབྦཾ. པརཔཏྟིཡཱ ཧུཏྭཱ ཧི ཨེཀསྶ སསཀསྶ ཀཐཱཡ ཏིཡོཛནསཧསྶཝིཏྠཏེ ཧིམཝནྟེ ཙཏུཔྤདགཎཱ མཧཱསམུདྡཾ པཀྑནྡིནོ ཨཧེསུཾ. ཏསྨཱ པརཔཏྟིཡེན ན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ པཐཝཱིཨུནྡྲིཡཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཏཏོ – ‘‘ཀདཱཙི, མཧཱརཱཛཱ, དུབྦལོཔི མཧབྦལསྶ རནྡྷཾ ཝིཝརཾ པསྶཏི, ཀདཱཙི མཧབྦལོ དུབྦལསྶ. ལཊུཀིཀཱཔི ཧི སཀུཎིཀཱ ཧཏྠིནཱགཾ གྷཱཏེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ལཊུཀིཀཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཨེཝཾ ཀལཧཝཱུཔསམཏྠཱཡ ཏཱིཎི ཛཱཏཀཱནི ཀཐེཏྭཱ སཱམགྒིཔརིདཱིཔནཏྠཱཡ དྭེ ཛཱཏཀཱནི ཀཐེསི. ཀཐཾ? སམགྒཱནཉྷི མཧཱརཱཛཱ ཀོཙི ཨོཏཱརཾ ནཱམ པསྶིཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཝཏྭཱ རུཀྑདྷམྨཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཏཏོ ‘‘སམགྒཱནཾ མཧཱརཱཛཱ ཀོཙི ཝིཝརཾ པསྶིཏུཾ ནཱསཀྑི. ཡདཱ པན ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝཱདམཀཾསུ, ཨཐ ཏེ ནེསཱདཔུཏྟོ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ ཨཱདཱཡ གཏོ. ཝིཝཱདེ ཨསྶཱདོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཊྚཀཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཨེཝཾ ཨིམཱནི པཉྩ ཛཱཏཀཱནི ཀཐེཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཨཏྟདཎྜསུཏྟཾ ཀཐེསི.

རཱཛཱནོ ¶ པསནྣཱ – ‘‘སཙེ སཏྠཱ ནཱགམིསྶ, མཡཾ སཧཏྠཱ ཨཉྙམཉྙཾཡེཝ ཝདྷིཏྭཱ ལོཧིཏནདིཾ པཝཏྟཡིསྶཱམ, ཨམྷཱཀཾ པུཏྟབྷཱཏརོ གེཧདྭཱརེ ན པསྶེཡྻཱམ, སཱསནཔཊིསཱསནམྤི ནོ ཨཱཧརཎཀོ ན བྷཝིསྶཏི. སཏྠཱརཾ ནིསྶཱཡ ནོ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷཾ. སཙེ པན སཏྠཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶ, དྭིསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརེསུ ཙཏཱུསུ མཧཱདཱིཔེསུ རཛྫམསྶ ཧཏྠགཏཾ ཨབྷཝིསྶ, ཨཏིརེཀསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ཏཏོ ཁཏྟིཡཔརིཝཱརོཝ ཨཝིཙརིསྶ. ཏཾ ཁོ པནེས སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ ནིཀྑམིཏྭཱ སམྦོདྷིཾ པཏྟོ, ཨིདཱནིཔི ཁཏྟིཡཔརིཝཱརོཡེཝ ཝིཙརཏཱུ’’ཏི ཨུབྷཡནགརཝཱསིནོ ཨཌྜྷཏིཡཱནི ཨཌྜྷཏིཡཱནི ཀུམཱརསཏཱནི ཨདཾསུ. བྷགཝཱ ཏེ པབྦཱཛེཏྭཱ མཧཱཝནཾ ཨགམཱསི. ཏེསཾ གརུགཱརཝཝསེན ན ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ པབྦཛིཏཱནཾ ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤཛྫི. པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཡོཔི ནེསཾ ‘‘ཨཡྻཔུཏྟཱ ཨུཀྐཎྛནྟུ, གྷརཱཝཱསོ ན སཎྛཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ སཱསནཾ པེསེནྟི. ཏེ ཨཏིརེཀཏརཾ ཨུཀྐཎྛིཾསུ.

བྷགཝཱ ཨཱཝཛྫནྟོ ཏེསཾ ཨནབྷིརཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ མཱདིསེན བུདྡྷེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཝསནྟཱ ཨུཀྐཎྛནྟི, ཧནྡ ནེསཾ ཀུཎཱལདཧསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཏྠ ནེཏྭཱ ཨནབྷིརཏིཾ ཝིནོདེསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཀུཎཱལདཧསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེསི. ཏེ ཏཾ དཊྛུཀཱམཱ ཨཧེསུཾ. དཊྛུཀཱམཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཀུཎཱལདཧནྟི? ཨཱམ བྷགཝཱཏི. ཡདི ཨེཝཾ, ཨེཐ, གཙྪཱམཱཏི. ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ བྷགཝཱ གམནཊྛཱནཾ མཡཾ ཀཐཾ གམིསྶཱམཱཏི? ཏུམྷེ གནྟུཀཱམཱ ཧོཐ, ཨཧཾ མམཱནུབྷཱཝེན གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱིཏི. སཱདྷུ, བྷནྟེཏི. ཨཐ བྷགཝཱ པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ¶ ཀུཎཱལདཧེ པཏིཊྛཱཡ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧ – ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྨིཾ ཀུཎཱལདཧེ ཡེསཾ མཙྪཱནཾ ནཱམཾ ན ཛཱནཱཐ, ཏེསཾ ནཱམཾ པུཙྪཐཱ’’ཏི.

ཏེ པུཙྪིཾསུ, བྷགཝཱ པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཾ ཀཐེསི. ན ཀེཝལཾ མཙྪཱནཾཡེཝ, ཏསྨིཾ ཝནསཎྜེ རུཀྑཱནམྤི པབྦཏཔཱདེ དྭིཔདཙཏུཔྤདསཀུཎཱནམྤི ནཱམཱནི པུཙྪཱཔེཏྭཱ ཀཐེསི. ཨཐ དྭཱིཧི སཀུཎེཧི མུཁཏུཎྜཀེན ཌཾསིཏྭཱ གཧིཏདཎྜཀེ ནིསིནྣོ ཀུཎཱལསཀུཎརཱཛཱ པུརཏོ པཙྪཏོ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ སཀུཎསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨཱགཙྪཏི. བྷིཀྑཱུ ཏཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨེས, བྷནྟེ, ཨིམེསཾ སཀུཎཱནཾ རཱཛཱ བྷཝིསྶཏི, པརིཝཱརཱ ཨེཏེ ཨེཏསྶཱ’’ཏི ¶ མཉྙཱམཱཏི. ཨེཝམེཝ, བྷིཀྑཝེ, ཨཡམྤི མམ ཝཾསོ མམ པཝེཎཱིཏི. ཨིདཱནི ཏཱཝ མཡཾ, བྷནྟེ, ཨེཏེ སཀུཎེ པསྶཱམ. ཡཾ པན བྷགཝཱ ‘‘ཨཡམྤི མམ ཝཾསོ མམ པཝེཎཱི’’ཏི ཨཱཧ, ཏཾ སོཏུཀཱམམྷཱཏི. སོཏུཀཱམཏྠ བྷིཀྑཝེཏི? ཨཱམ, བྷགཝཱཏི. ཏེན ཧི སུཎཱཐཱཏི ཏཱིཧི གཱཐཱསཏེཧི མཎྜེཏྭཱ ཀུཎཱལཛཱཏཀཾ ཀཐེནྟོ ཨནབྷིརཏིཾ ཝིནོདེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦེཔི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ, མགྒེནེཝ ཙ ནེསཾ ཨིདྡྷིཔི ཨཱགཏཱ. བྷགཝཱ – ‘‘ཧོཏུ ཏཱཝ ཨེཏྟཀཾ ཨེཏེསཾ བྷིཀྑཱུན’’ནྟི ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ མཧཱཝནམེཝ ཨགམཱསི. ཏེཔི བྷིཀྑཱུ གམནཀཱལེ དསབལསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན གནྟྭཱ ཨཱགམནཀཱལེ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ མཧཱཝནེ ཨོཏརིཾསུ.

བྷགཝཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ – ‘‘ཨེཐ, བྷིཀྑཝེ, ནིསཱིདཐ, ཨུཔརིམགྒཏྟཡཝཛ྄ཛྷཱནཾ ཝོ ཀིལེསཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི. བྷིཀྑཱུ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘བྷགཝཱ ཨམྷཱཀཾ ཨནབྷིརཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀུཎཱལདཧཾ ནེཏྭཱ ཨནབྷིརཏིཾ ཝིནོདེསི, ཏཏྠ སོཏཱཔཏྟིཕལཔྤཏྟཱནཾ ནོ ཨིདཱནི ཨིདྷ ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨདཱསི, ན ཁོ པནམྷེཧི ‘སོཏཱཔནྣཱ མཡ’ནྟི ཝཱིཏིནཱམེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨུཏྟམཔུརིསསདིསེཧི ནོ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏེ དསབལསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ནིསཱིདནཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཝིསུཾ ཝིསུཾ པབྦྷཱརརུཀྑམཱུལེསུ ནིསཱིདིཾསུ.

བྷགཝཱ ¶ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ པཀཏིཡཱཔི ཨཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནཱ, ལདྡྷུཔཱཡསྶ པན བྷིཀྑུནོ ཀིལམནཀཱརཎཾ ནཱམ ནཏྠི. གཙྪནྟཱ གཙྪནྟཱ ཙ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ – ‘‘ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ པཊིལདྡྷགུཎཾ ཨཱརོཙེསྶཱམཱ’ཏི མམ སནྟིཀཾ ཨཱགམིསྶནྟི. ཨེཏེསུ ཨཱགཏེསུ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ དེཝཏཱ ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ སནྣིཔཏིསྶནྟི, མཧཱསམཡོ བྷཝིསྶཏི, ཝིཝིཏྟེ ཨོཀཱསེ མཡཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ཝིཝིཏྟེ ཨོཀཱསེ བུདྡྷཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིསཱིདི.

སབྦཔཋམཾ ¶ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གཏཐེརོ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏཏོ ཨཔརོ ཏཏོ ཨཔརོཏི པཉྩསཏཱཔི པདུམིནིཡཾ པདུམཱནི ཝིཡ ཝིཀསིཾསུ. སབྦཔཋམཾ ¶ ཨརཧཏྟཔྤཏྟབྷིཀྑུ – ‘‘བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི པལླངྐཾ ཝིནིབྦྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདནཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ དསབལཱབྷིམུཁོ ཨཧོསི. ཨེཝཾ ཨཔརོཔི ཨཔརོཔཱིཏི པཉྩསཏཱཔི བྷཏྟསཱལཾ པཝིསནྟཱ ཝིཡ པཊིཔཱཊིཡཱཝ ཨཱགམཾསུ. པཋམཾ ཨཱགཏོ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ པཊིལདྡྷགུཎཾ ཨཱརོཙེཏུཀཱམོ – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨཉྙོ ཀོཙི, ནཏྠཱི’’ཏི ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཔརམྤི ཨདྡས ཨཔརམྤི ཨདྡས. ཨིཏི སབྦེཔི ཏེ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཡཾ ཨིམསྶ ཧརཱཡམཱནོ ན ཀཐེསི, ཨཡཾ ཨིམསྶ ཧརཱཡམཱནོ ན ཀཐེསཱིཏི. ཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཀིར དྭེ ཨཱཀཱརཱ ཧོནྟི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ མཡཱ པཊིལདྡྷགུཎཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཁིཔྤམེཝ པཊིཝིཛ྄ཛྷེཡྻཱ’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. པཊིལདྡྷབྷཱཝཾ པན ནིདྷིལདྡྷཔུརིསོ ཝིཡ ན ཨཉྙསྶ ཨཱརོཙེཏུཀཱམོ ཧོཏི.

ཨེཝཾ ཨོསཱིདམཏྟེ པན ཏསྨིཾ ཨརིཡམཎྜལེ པཱཙཱིནཡུགནྡྷརཔརིཀྑེཔཏོ ཨབྦྷཱ, མཧིཀཱ, དྷཱུམོ, རཛོ, རཱཧཱུཏི ཨིམེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཝིཔྤམུཏྟཾ བུདྡྷུཔྤཱདཔཊིམཎྜིཏསྶ ལོཀསྶ རཱམཎེཡྻཀདསྶནཏྠཾ པཱཙཱིནདིསཱཡ ཨུཀྑིཏྟརཛཏམཡམཧཱཨཱདཱསམཎྜལཾ ཝིཡ, ནེམིཝཊྚིཡཾ གཧེཏྭཱ པརིཝཏྟིཡམཱནརཛཏཙཀྐསསྶིརིཀཾ པུཎྞཙནྡམཎྜལཾ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ ཨནིལཔཐཾ པཊིཔཛྫིཏྠ. ཨིཏི ཨེཝརཱུཔེ ཁཎེ ལཡེ མུཧུཏྟེ བྷགཝཱ སཀྐེསུ ཝིཧརཏི ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ མཧཱཝནེ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ པཉྩམཏྟེཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སབྦེཧེཝ ཨརཧནྟེཧི.

ཏཏྠ བྷགཝཱཔི མཧཱསམྨཏསྶ ཝཾསེ ཨུཔྤནྣོ, ཏེཔི པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ མཧཱསམྨཏསྶ ཀུལེ ཨུཔྤནྣཱ. བྷགཝཱཔི ཁཏྟིཡགབྦྷེ ཛཱཏོ, ཏེཔི ཁཏྟིཡགབྦྷེ ¶ ཛཱཏཱ. བྷགཝཱཔི རཱཛཔབྦཛིཏོ, ཏེཔི རཱཛཔབྦཛིཏཱ. བྷགཝཱཔི སེཏཙྪཏྟཾ པཧཱཡ ཧཏྠགཏཾ ཙཀྐཝཏྟིརཛྫཾ ནིསྶཛྫེཏྭཱ པབྦཛིཏོ, ཏེཔི སེཏཙྪཏྟཾ པཧཱཡ ཧཏྠགཏཱནི རཛྫཱནི ནིསྶཛྫེཏྭཱ པབྦཛིཏཱ. ཨིཏི བྷགཝཱ པརིསུདྡྷེ ཨོཀཱསེ པརིསུདྡྷེ རཏྟིབྷཱགེ སཡཾ པརིསུདྡྷོ པརིསུདྡྷཔརིཝཱརོ ཝཱིཏརཱགོ ཝཱིཏརཱགཔརིཝཱརོ ཝཱིཏདོསོ ཝཱིཏདོསཔརིཝཱརོ ཝཱིཏམོཧོ ཝཱིཏམོཧཔརིཝཱརོ ནིཏྟཎྷོ ནིཏྟཎྷཔརིཝཱརོ ནིཀྐིལེསོ ནིཀྐིལེསཔརིཝཱརོ སནྟོ སནྟཔརིཝཱརོ དནྟོ དནྟཔརིཝཱརོ མུཏྟོ མུཏྟཔརིཝཱརོ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏཱིཏི. ཝཎྞབྷཱུམི ¶ ནཱམེསཱ, ཡཏྟཀཾ སཀྐོཏི, ཏཏྟཀཾ ཝཏྟབྦཾ. ཨིཏི ཨིམེ བྷིཀྑཱུ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘པཉྩམཏྟེཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སབྦེཧེཝ ཨརཧནྟེཧཱི’’ཏི.

ཡེབྷུཡྻེནཱཏི ¶ བཧུཏརཱ སནྣིཔཏིཏཱ, མནྡཱ ན སནྣིཔཏིཏཱ ཨསཉྙཱ ཨརཱུཔཱཝཙརདེཝཏཱ སམཱཔནྣདེཝཏཱ ཙ. ཏཏྲཱཡཾ སནྣིཔཱཏཀྐམོ མཧཱཝནསྶ ཀིར སཱམནྟཱ དེཝཏཱ ཙལིཾསུ – ‘‘ཨཱཡཱམ, བྷོ བུདྡྷདསྶནཾ ནཱམ བཧཱུཔཀཱརཾ, དྷམྨསྶཝནཾ བཧཱུཔཀཱརཾ, བྷིཀྑུསངྒྷདསྶནཾ བཧཱུཔཀཱརཾ, ཨཱཡཱམ ཨཱཡཱམཱ’’ཏི མཧཱསདྡཾ ཀུརུམཱནཱ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝནྟཉྩ ཏཾམུཧུཏྟཾ ཨརཧཏྟཔྤཏྟཁཱིཎཱསཝེ ཙ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཏཱསཾ ཏཱསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ སདྡནྟརཨཌྜྷགཱཝུཏགཱཝུཏཨཌྜྷཡོཛནཡོཛནཱདིཝསེན ཏིཡོཛནསཧསྶཝིཏྠཏེ ཧིམཝནྟེ, ཏིཀྑཏྟུཾ ཏེསཊྛིཡཱ ནགརསཧསྶེསུ, ནཝནཝུཏིཡཱ དོཎམུཁསཏསཧསྶེསུ, ཚནྣཝུཏིཡཱ པཊྚནཀོཊིསཏསཧསྶེསུ, ཚཔཎྞཱསཱཡ རཏནཱཀརེསཱུཏི སཀལཛམྦུདཱིཔེ, པུབྦཝིདེཧེ, ཨཔརགོཡཱནེ, ཨུཏྟརཀུརུམྷི, དྭཱིསུ པརིཏྟདཱིཔསཧསྶེསཱུཏི སཀལཙཀྐཝཱལེ༹, ཏཏོ དུཏིཡཏཏིཡཙཀྐཝཱལེ༹ཏི ཨེཝཾ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹སུ དེཝཏཱ སནྣིཔཏིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཉྷི ཨིདྷ དསལོཀདྷཱཏུཡོཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དསཧི ཙ ལོཀདྷཱཏཱུཧི དེཝཏཱ ཡེབྷུཡྻེན སནྣིཔཏིཏཱ ཧོནྟཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ སནྣིཔཏིཏཱཧི དེཝཏཱཧི སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷཾ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ སཱུཙིགྷརེ ནིརནྟརཾ པཀྑིཏྟསཱུཙཱིཧི ཝིཡ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི. ཏཏྲ བྲཧྨལོཀསྶ ཨེཝཾ ཨུཙྩཏྟནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ལོཧཔཱསཱདེ ཀིར སཏྟཀཱུཊཱགཱརསམོ པཱསཱཎོ བྲཧྨལོཀེ ཋཏྭཱ ཨདྷོ ཁིཏྟོ ཙཏཱུཧི ¶ མཱསེཧི པཐཝིཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨེཝཾ མཧནྟེ ཨོཀཱསེ ཡཐཱ ཧེཊྛཱ ཋཏྭཱ ཁིཏྟཱནི པུཔྥཱནི ཝཱ དྷཱུམོ ཝཱ ཨུཔརི གནྟུཾ, ཨུཔརི ཝཱ ཋཏྭཱ ཁིཏྟསཱསཔཱ ཧེཊྛཱ ཨོཏརིཏུཾ ཨནྟརཾ ན ལབྷནྟི, ཨེཝཾ ནིརནྟརཾ དེཝཏཱ ཨཧེསུཾ. ཡཐཱ ཁོ པན ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ ནིསིནྣཊྛཱནཾ ཨསམྦཱདྷཾ ཧོཏི, ཨཱགཏཱགཏཱ མཧེསཀྑཱ ཁཏྟིཡཱ ཨོཀཱསཾ ལབྷནྟིཡེཝ, པརཏོ པརཏོ པན ཨཏིསམྦཱདྷཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཏོ ནིསིནྣཊྛཱནཾ ཨསམྦཱདྷཾ, ཨཱགཏཱགཏཱ མཧེསཀྑཱ དེཝཏཱ ཙ མཧཱབྲཧྨཱནོ ཙ ཨོཀཱསཾ ལབྷནྟིཡེཝ. ཨཔིསུདཾ ¶ བྷགཝཏོ ཨཱསནྣཱསནྣཊྛཱནེ མཧཱཔརིནིབྦཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏུདནམཏྟེ པདེསེ དསཔི ཝཱིསམྤི སབྦཔརཏོ ཏིཾསམྤི དེཝཏཱ སུཁུམེ སུཁུམེ ཨཏྟབྷཱཝེ མཱཔེཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. སཊྛི སཊྛི དེཝཏཱ ཨཊྛཾསུ.

སུདྡྷཱཝཱསཀཱཡིཀཱནནྟི སུདྡྷཱཝཱསཝཱསཱིནཾ. སུདྡྷཱཝཱསཱ ནཱམ སུདྡྷཱནཾ ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཨཱཝཱསཱ པཉྩ བྲཧྨལོཀཱ. ཨེཏདཧོསཱིཏི ཀསྨཱ ཨཧོསི? ཏེ ཀིར བྲཧྨཱནོ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཡཐཱཔརིཙྪེདེན ཝུཊྛིཏཱ བྲཧྨབྷཝནཾ ཨོལོཀེནྟཱ པཙྪཱབྷཏྟེ བྷཏྟགེཧཾ ཝིཡ སུཉྙཏཾ ཨདྡསཾསུ. ཏཏོ ‘‘ཀུཧིཾ བྲཧྨཱནོ གཏཱ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟཱ མཧཱསམཱགམཾ ཉཏྭཱ – ‘‘ཨཡཾ སམཱགམོ མཧཱ, མཡཾ ཨོཧཱིནཱ, ཨོཧཱིནཀཱནཾ ཨོཀཱསོ དུལླབྷོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ¶ གཙྪནྟཱ ཨཏུཙྪཧཏྠཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀེཀཾ གཱཐཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ གཙྪཱམ. ཏཱཡ མཧཱསམཱགམེ ཙ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམ, དསབལསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨིཏི ཏེསཾ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨཱཝཛྫིཏཏྟཱ ཨེཏདཧོསི.

༣༣༢. བྷགཝཏོ པུརཏོ པཱཏུརཧེསུནྟི པཱལི༹ཡཾ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨབྷིམུཁཊྛཱནེཡེཝ ཨོཏིཎྞཱ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཱ, ན ཁོ པནེཏྠ ཨེཝཾ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཏེ པན བྲཧྨལོཀེ ཋིཏཱཡེཝ གཱཐཱ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨེཀོ པུརཏྠིམཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ཨོཏརི, ཨེཀོ དཀྑིཎཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ, ཨེཀོ པཙྪིམཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ, ཨེཀོ ཨུཏྟརཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ཨོཏརི. ཏཏོ པུརཏྠིམཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ཨོཏིཎྞབྲཧྨཱ ནཱིལཀསིཎཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ནཱིལརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫིཏྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱནཾ མཎིཙམྨཾ པཊིམུཉྩནྟོ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཝཱིཐི ¶ ནཱམ ཀེནཙི ཨོཏྠརིཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏསྨཱ པཧཊབུདྡྷཝཱིཐིཡཱཝ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཨཏྟནཱ ཨབྷིསངྑཏཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི.

དཀྑིཎཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ཨོཏིཎྞབྲཧྨཱཔི པཱིཏཀསིཎཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ པཱིཏརསྨིཡོ སུཝཎྞཔབྷཾ མུཉྩིཏྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱནཾ སུཝཎྞཔཊཾ པཱརུཔེནྟོ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཏཐེཝ ཨཊྛཱསི. པཙྪིམཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ¶ ཨོཏིཎྞབྲཧྨཱཔི ལོཧིཏཀསིཎཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ལོཧིཏརསྨིཡོ མུཉྩིཏྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱནཾ རཏྟཝརཀམྦལེན པརིཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཏཐེཝ ཨཊྛཱསི. ཨུཏྟརཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ ཨོཏིཎྞབྲཧྨཱཔི ཨོདཱཏཀསིཎཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨོདཱཏརསྨིཡོ མུཉྩིཏྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱནཾ སུམནཔཊཾ པཱརུཔནྟོ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཏཐེཝ ཨཊྛཱསི.

པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘བྷགཝཏོ པུརཏོ པཱཏུརཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ ཏཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀཀྑཎཾ ཝིཡ པུརཏོ པཱཏུབྷཱཝོ ཙ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏབྷཱཝོ ཙ ཝུཏྟོ, སོ ཨིམིནཱ ཨནུཀྐམེན ཨཧོསི, ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ པན དསྶིཏོ. གཱཐཱབྷཱསནཾ པན པཱལི༹ཡཾ ཝིསུཾ ཝིསུཾཡེཝ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ མཧཱསམཡོཏི མཧཱསམཱུཧོ. པཝནཾ ཝུཙྩཏི ཝནསཎྜོ. ཨུབྷཡེནཔི བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾ ཝནསཎྜེ ཨཛྫ མཧཱསམཱུཧོ མཧཱསནྣིཔཱཏོཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཡེསཾ སོ སནྣིཔཱཏོ, ཏེ དསྶེཏུཾ དེཝཀཱཡཱ ¶ སམཱགཏཱཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ དེཝཀཱཡཱཏི དེཝགྷཊཱ. ཨཱགཏམྷ ཨིམཾ དྷམྨསམཡནྟི ཨེཝཾ སམཱགཏེ དེཝཀཱཡེ དིསྭཱ མཡམྤི ཨིམཾ དྷམྨསམཱུཧཾ ཨཱགཏཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? དཀྑིཏཱཡེ ཨཔརཱཛིཏསངྒྷཾ, ཀེནཙི ཨཔརཱཛིཏཾ ཨཛྫེཝ ཏཡོ མཱརེ མདྡིཏྭཱ ཝིཛིཏསངྒཱམཾ ཨིམཾ ཨཔརཱཛིཏསངྒྷཾ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏམྷཱཏི ཨཏྠོ. སོ པན བྲཧྨཱ ཨིམཾ གཱཐཾ བྷཱསིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པུརཏྠིམཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾཡེཝ ཨཊྛཱསི.

ཨཐ དུཏིཡོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨབྷཱསི. ཏཏྠ ཏཏྲ བྷིཀྑཝོཏི ཏསྨིཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནེ བྷིཀྑཱུ. སམཱདཧཾསཱུཏི སམཱདྷིནཱ ཡོཛེསུཾ. ཙིཏྟམཏྟནོ ཨུཛུཀཾ ཨཀཾསཱུཏི ཨཏྟནོ ཙིཏྟཾ སབྦེ ཝངྐཀུཊིལཛིམྷབྷཱཝེ ཧརིཏྭཱ ཨུཛུཀཾ ཨཀརིཾསུ. སཱརཐཱིཝ ནེཏྟཱནི གཧེཏྭཱཏི ¶ ཡཐཱ སམཔྤཝཏྟེསུ སིནྡྷཝེསུ ཨོདྷསྟཔཏོདོ སཱརཐི སབྦཡོཏྟཱནི གཧེཏྭཱ ཨཙོདེནྟོ ཨཝཱརེནྟོ ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱསམནྣཱགཏཱ གུཏྟདྭཱརཱ སབྦེཔེཏེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨིནྡྲིཡཱནི རཀྑནྟི པཎྜིཏཱ, ཨེཏེ དཊྛུཾ ཨིདྷཱགཏམྷ བྷགཝཱཏི. སོཔི གནྟྭཱ ཡཐཱཋཱནེཡེཝ ཨཊྛཱསི.

ཨཐ ¶ ཏཏིཡོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨབྷཱསི. ཏཏྠ ཚེཏྭཱ ཁཱིལནྟི རཱགདོསམོཧཁཱིལཾ ཚིནྡིཏྭཱ. པལིགྷནྟི རཱགདོསམོཧཔལིགྷམེཝ. ཨིནྡཁཱིལནྟིཔི རཱགདོསམོཧཨིནྡཁཱིལམེཝ. ཨཱུཧཙྩ མནེཛཱཏི ཨེཏེ ཏཎྷཱཨེཛཱཡ ཨབྷཱཝེན ཨནེཛཱ བྷིཀྑཱུ ཨིནྡཁཱིལཾ ཨཱུཧཙྩ སམཱུཧནིཏྭཱ. ཏེ ཙརནྟཱིཏི ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨཔྤཊིཧཏཙཱརིཀཾ ཙརནྟི. སུདྡྷཱཏི ནིརུཔཀྐིལེསཱ. ཝིམལཱཏི ནིམྨལཱ. ཨིདཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཙཀྑུམཏཱཏི པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི ཙཀྑུམནྟེན. སུདནྟཱཏི ཙཀྑུཏོཔི དནྟཱ, སོཏཏོཔི གྷཱནཏོཔི ཛིཝ྄ཧཱཏོཔི ཀཱཡཏོཔི མནཏོཔི དནྟཱ. སུསུནཱགཱཏི ཏརུཎནཱགཱ. ཏེ ཨེཝརཱུཔེན ཨནུཏྟརེན ཡོགཱཙརིཡེན དམིཏེ ཏརུཎནཱགེ དསྶནཱཡ ཨཱགཏམྷ བྷགཝཱཏི. སོཔི གནྟྭཱ ཡཐཱཋཱནེཡེཝ ཨཊྛཱསི.

ཨཐ ཙཏུཏྠོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨབྷཱསི. ཏཏྠ གཏཱསེཏི ནིབྦེམཏིཀསརཎགམནེན གཏཱ. སོཔི གནྟྭཱ ཡཐཱཋཱནེཡེཝ ཨཊྛཱསི.

དེཝཏཱསནྣིཔཱཏཝཎྞནཱ

༣༣༣. ཨཐ བྷགཝཱ ཨོལོཀེནྟོ པཐཝཱིཏལཏོ ཡཱཝ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཔརིཙྪེདཱ ཡཱཝ ཨཀནིཊྛབྲཧྨལོཀཱ དེཝཏཱསནྣིཔཱཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཧཱ ཨཡཾ དེཝཏཱསམཱགམོ, བྷིཀྑཱུ པན ཨེཝཾ མཧཱ དེཝཏཱཡ སམཱགམོཏི ན ཛཱནནྟི, ཧནྡ, ནེསཾ ཨཱཙིཀྑཱམཱི’’ཏི, ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ¶ ‘‘ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསཱི’’ཏི སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨེཏཔརམཱཏི ཨེཏཾ པརམཾ པམཱཎཾ ཨེཏེསནྟི ཨེཏཔརམཱ. ཨིདཱནི བུདྡྷཱནཾ པན ཨབྷཱཝཱ ‘‘ཡེཔི ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧཱི’’ཏི ཏཏིཡོ ཝཱརོ ན ཝུཏྟོ. ཨཱཙིཀྑིསྶཱམི, བྷིཀྑཝེཏི ཀསྨཱ ཨཱཧ? དེཝཏཱནཾ ཙིཏྟཀལླཏཱཛནནཏྠཾ. དེཝཏཱ ཀིར ཙིནྟེསུཾ – ‘‘བྷགཝཱ ཨེཝཾ མཧནྟེ སམཱགམེ མཧེསཀྑཱནཾཡེཝ དེཝཏཱནཾ ནཱམགོཏྟཱནི ཀཐེསྶཏི, ཨཔྤེསཀྑཱནཾ ཀིཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི? ཨཐ ¶ བྷགཝཱ ‘‘ཨིམཱ དེཝཏཱ ཀིཾ ཙིནྟེནྟཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ མུཁེན ཧཏྠཾ པཝེསེཏྭཱ ཧདཡམཾསཾ མདྡནྟོ ཝིཡ སབྷཎྜཾ ཙོརཾ གཎྷནྟོ ཝིཡ ཙ ཏཾ ཏཱསཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ – ‘‘དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཏོ ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ཨཔྤེསཀྑམཧེསཀྑཱནཾ སབྦཱསམྤི དེཝཏཱནཾ ནཱམགོཏྟཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི.

བུདྡྷཱ ནཱམ མཧནྟཱ ཨེཏེ སཏྟཝིསེསཱ, ཡཾ སདེཝཀསྶ ¶ ལོཀསྶ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ པཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱ, ན ཀིཉྩི ཀཏྠཙི ནཱིལཱདིཝསེན ཝིབྷཏྟརཱུཔཱརམྨཎེསུ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཝཱ བྷེརཱིསདྡཱདིཝསེན ཝིབྷཏྟསདྡཱརམྨཎཱདཱིསུ ཝིསུཾ ཝིསུཾ སདྡཱདིཨཱརམྨཎཾ ཝཱ ཨཏྠི, ཡཾ ཨེཏེསཾ ཉཱཎམུཁེ ཨཱཔཱཐཾ ནཱགཙྪཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡཾ བྷིཀྑཝེ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ པཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱ, ཏམཧཾ ཛཱནཱམི, ཏམཧཾ པསྶཱམི, ཏམཧཾ ཨབྦྷཉྙཱསི’’ནྟི (ཨ. ནི. ༤.༢༤).

ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎོ བྷགཝཱ སབྦཱཔི ཏཱ དེཝཏཱ བྷབྦཱབྷབྦཝསེན དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཨཀཱསི. ‘‘ཀམྨཱཝརཎེན ཝཱ སམནྣཱགཏཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ སཏྟཱ ཨབྷབྦཱ ནཱམ. ཏེ ཨེཀཝིཧཱརེ ཝསནྟེཔི བུདྡྷཱ ན ཨོལོཀེནྟི. ཝིཔརཱིཏཱ པན བྷབྦཱ ནཱམ, ཏེ དཱུརེ ཝསནྟེཔི གནྟྭཱ སངྒཎྷནྟི. ཏསྨཱ ཏསྨིམྤི དེཝཏཱསནྣིཔཱཏེ ཡེ ཨབྷབྦཱ, ཏེ པཧཱཡ བྷབྦེ པརིགྒཧེསི. པརིགྒཧེཏྭཱ – ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཨེཏྠ རཱགཙརིཏཱ, ཨེཏྟཀཱ དོསཙརིཏཱ, ཨེཏྟཀཱ མོཧཙརིཏཱ’’ཏི ཙརིཏཝསེན ཚ ཀོཊྛཱསེ ཨཀཱསི. ཨཐ ནེསཾ སཔྤཱཡཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུཔདྷཱརཡནྟོ – ‘‘རཱགཙརིཏཱནཾ དེཝཏཱནཾ སམྨཱཔརིབྦཱཛནིཡསུཏྟཾ ཀཐེསྶཱམི, དོསཙརིཏཱནཾ ཀལཧཝིཝཱདསུཏྟཾ, མོཧཙརིཏཱནཾ མཧཱབྱཱུཧསུཏྟཾ, ཝིཏཀྐཙརིཏཱནཾ ཙཱུལ༹བྱཱུཧསུཏྟཾ, སདྡྷཱཙརིཏཱནཾ ཏུཝཊྚཀཔཊིཔདཾ, བུདྡྷིཙརིཏཱནཾ པུརཱབྷེདསུཏྟཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི དེསནཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ པུན ཏཾ པརིསཾ མནསཱཀཱསི – ‘‘ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡེན ནུ ཁོ ཛཱནེཡྻ, པརཛ྄ཛྷཱསཡེན ཨཏྠུཔྤཏྟིཀེན པུཙྪཱཝསེནཱ’’ཏི. ཏཏོ ‘‘པུཙྪཱཝསེན ཛཱནེཡྻཱ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཀོཙི དེཝཏཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏྭཱ ཙརིཏཝསེན པཉྷཾ པུཙྪིཏུཾ སམཏྠོ’’ཏི ‘‘ཏེསུ པཉྩསཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀོཔི ¶ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི ཨདྡས. ཏཏོ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀེ དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ ཙ སམནྣཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཏེཔི ¶ ན སཀྐོནྟཱི’’ཏི དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ པཙྩེཀབུདྡྷོ བྷཝེཡྻ, སཀྐུཎེཡྻ ནུ ཁོ’’ཏི ‘‘སོཔི ན སཀྐུཎེཡྻཱ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘སཀྐསུཡཱམཱདཱིསུ ཀོཙི སཀྐུཎེཡྻཱ’’ཏི སམནྣཱཧརི. སཙེ ཧི ཏེསུ ཀོཙི སཀྐུཎེཡྻ, ཏཾ པུཙྪཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཝིསྶཛྫེཡྻ, ན པན ཏེསུཔི ཀོཙི སཀྐོཏི.

ཨཐསྶ ¶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཱདིསོ བུདྡྷོཡེཝ སཀྐུཎེཡྻ, ཨཏྠི པན ཀཏྠཙི ཨཉྙོ བུདྡྷོ’’ཏི ཨནནྟཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཨནནྟཉཱཎཾ པཏྠརིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཨཉྙཾ བུདྡྷཾ ན ཨདྡས. ཨནཙྪརིཡཉྩེཏཾ, ཡཾ ཨིདཱནི ཨཏྟནཱ སམཾ ན པསྶེཡྻ, སོ ཛཱཏདིཝསེཔི བྲཧྨཛཱལཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེན ཨཏྟནཱ སམཾ ཨཔསྶནྟོ – ‘‘ཨགྒོཧམསྨི ལོཀསྶཱ’’ཏི ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཾ སཱིཧནཱདཾ ནདི. ཨེཝཾ ཨཉྙཾ ཨཏྟནཱ སམཾ ཨཔསྶིཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ ཨཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨཧམེཝ ཝིསྶཛྫེཡྻཾ, ཨེཝམྤེཏཱ དེཝཏཱ ན སཀྑིསྶནྟི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ. ཨཉྙསྨིཾ པན བུདྡྷེཡེཝ པུཙྪནྟེ མཡི ཙ ཝིསྶཛྫནྟེ ཨཙྪེརཀཾ བྷཝིསྶཏི, སཀྑིསྶནྟི ཙ དེཝཏཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ, ཏསྨཱ ནིམྨིཏབུདྡྷཾ མཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ – ‘‘པཏྟཙཱིཝརགཧཎཾ ཨཱལོཀིཏཝིལོཀིཏཾ སམིཉྫིཏཔསཱརིཏཉྩ མམ སདིསཾཡེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི ཀཱམཱཝཙརཙིཏྟེཧི པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ པཱཙཱིནཡུགནྡྷརཔརིཀྑེཔཏོ ཨུལླངྒྷམཱནཾ ཙནྡམཎྜལཾ བྷིནྡིཏྭཱ ནིཀྑམནྟཾ ཝིཡ རཱུཔཱཝཙརཙིཏྟེན ཨདྷིཊྛཱསི.

དེཝསངྒྷོ ཏཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨཉྙོཔི ནུ ཁོ, བྷོ, ཙནྡོ ཨུགྒཏོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ཙནྡཾ ཨོཧཱཡ ཨཱསནྣཏརེ ཛཱཏེ ‘‘ན ཙནྡོ, སཱུརིཡོ ཨུགྒཏོ’’ཏི, པུན ཨཱསནྣཏརེ ཛཱཏེ ‘‘ན སཱུརིཡོ, དེཝཝིམཱནཾ ཨེཀ’’ནྟི, པུན ཨཱསནྣཏརེ ཛཱཏེ ‘‘ན དེཝཝིམཱནཾ, དེཝཔུཏྟོ ཨེཀོ’’ཏི, པུན ཨཱསནྣཏརེ ཛཱཏེ ‘‘ན དེཝཔུཏྟོ, མཧཱབྲཧྨཱ ཨེཀོ’’ཏི, པུན ཨཱསནྣཏརེ ཛཱཏེ ‘‘ན མཧཱབྲཧྨཱ, ཨཔརོཔི བྷོ བུདྡྷོ ཨཱགཏོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ པུཐུཛྫནདེཝཏཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨེཀབུདྡྷསྶ ཏཱཝ ཨཡཾ དེཝཏཱསནྣིཔཱཏོ, དྭིནྣཾ ཀཱིཝ མཧནྟོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨརིཡདེཝཏཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ དྭེ བུདྡྷཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨདྡྷཱ བྷགཝཏཱ ཨཏྟནཱ སདིསོ ཨཉྙོ ཨེཀོ བུདྡྷོ ནིམྨིཏོ’’ཏི.

ཨཐ ཏསྶ དེཝསངྒྷསྶ པསྶནྟསྶེཝ ནིམྨིཏབུདྡྷོ ཨཱགནྟྭཱ དསབལཾ ཨཝནྡིཏྭཱཝ སམྨུཁཊྛཱནེ སམསམཾ ཀཏྭཱ མཱཔིཏེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. བྷགཝཏོཔི དྭཏྟིཾས མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི, ནིམྨིཏསྶཱཔི དྭཏྟིཾསཱཝ, བྷགཝཏོཔི ¶ སརཱིརཱ ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ནིཀྑམནྟི ¶ , ནིམྨིཏསྶཱཔི, བྷགཝཏོ སརཱིརརསྨིཡོ ནིམྨིཏསྶ སརཱིརེ པཊིཧཉྙནྟི, ནིམྨིཏསྶ སརཱིརརསྨིཡོ བྷགཝཏོ ཀཱཡེ པཊིཧཉྙནྟི. ཏཱ དྭིནྣམྤི བུདྡྷཱནཾ སརཱིརཏོ ¶ ཨུགྒམྨ ཨཀནིཊྛབྷཝནཾ ཨཱཧཙྩ ཏཏོ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ དེཝཏཱནཾ མཏྠཀཔརིཡནྟེ ཨོཏརིཏྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ པཏིཊྛཧིཾསུ. སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷཾ སུཝཎྞམཡཝངྐགོཔཱནསཱིཝིནདྡྷམིཝ ཙེཏིཡགྷརཾ ཝིརོཙིཏྠ. དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ རཱསིབྷཱུཏཱ དྭིནྣཾ བུདྡྷཱནཾ རསྨིགབྦྷནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. ནིམྨིཏབུདྡྷོ ནིསཱིདནྟོཡེཝ དསབལསྶ བོདྷིཔལླངྐེ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཨབྷིཏྠཝནྟོ –

‘‘པུཙྪཱམི མུནིཾ པཧཱུཏཔཉྙཾ,

ཏིཎྞཾ པཱརངྒཏཾ པརིནིབྦུཏཾ ཋིཏཏྟཾ;

ནིཀྑམྨ གྷརཱ པནུཛྫ ཀཱམེ,

ཀཐཾ བྷིཀྑུ སམྨཱ སོ ལོཀེ པརིབྦཛེཡྻཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༣༦༡) –

གཱཐཾ ཨབྷཱསི. སཏྠཱ དེཝཏཱནཾ ཏཱཝ ཙིཏྟཀལླཏཱཛནནཏྠཾ ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ནཱམགོཏྟཱནི ཀཐེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

༣༣༤. ཏཏྠ སིལོཀམནུཀསྶཱམཱིཏི ཨཀྑརཔདནིཡམིཏཾ ཝཙནསངྒྷཱཏཾ པཝཏྟཡིསྶཱམི. ཡཏྠ བྷུམྨཱ ཏདསྶིཏཱཏི ཡེསུ ཡེསུ ཋཱནེསུ བྷུམྨཱ དེཝཏཱ ཏཾ ཏཾ ནིསྶིཏཱ. ཡེ སིཏཱ གིརིགབྦྷརནྟིཨཱདཱིཧི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཎྞཾ ཀཐེསི, ཡེ བྷིཀྑཱུ གིརིཀུཙྪིཾ ནིསྶིཏཱཏི ཨཏྠོ. པཧིཏཏྟཱཏི པེསིཏཙིཏྟཱ. སམཱཧིཏཱཏི ཨཝིཀྑིཏྟཱ.

པུཐཱུཏི བཧུཛནཱ. སཱིཧཱཝ སལླཱིནཱཏི སཱིཧཱ ཝིཡ ནིལཱིནཱ ཨེཀཏྟཾ ཨུཔགཏཱ. ལོམཧཾསཱབྷིསམྦྷུནོཏི ལོམཧཾསཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཋིཏཱ, ནིབྦྷཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨོདཱཏམནསཱ སུདྡྷཱཏི ཨོདཱཏཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ སུདྡྷཱ. ཝིཔྤསནྣཱམནཱཝིལཱཏི ཝིཔྤསནྣཨནཱཝིལཱ.

བྷིཡྻོཔཉྩསཏེ ཉཏྭཱཏི སམྨཱསམྦུདྡྷེན སདྡྷིཾ ཨཏིརེཀཔཉྩསཏེ བྷིཀྑཱུ ཛཱནིཏྭཱ. ཝནེ ཀཱཔིལཝཏྠཝེཏི ཀཔིལཝཏྠུསམཱིཔམྷི ཛཱཏེ ཝནསཎྜེ. ཏཏོ ཨཱམནྟཡཱི སཏྠཱཏི ཏདཱ ཨཱམནྟཡི. སཱཝཀེ ¶ སཱསནེ རཏེཏི ཨཏྟནོ དྷམྨདེསནཱཡ སཝནནྟེ ཛཱཏཏྟཱ སཱཝཀེ ¶ སིཀྑཏྟཡསཱསནེ ¶ རཏཏྟཱ སཱསནེ རཏེ. ཨིདཾ སབྦཾ – ‘‘སིལོཀམནུཀསྶཱམཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཨཉྙེན ཝུཏྟཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཝདཏི.

དེཝཀཱཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཱ, ཏེ ཝིཛཱནཱཐ བྷིཀྑཝོཏི ཏེ དིབྦཙཀྑུནཱ ཝིཛཱནཱཐཱཏི ནེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ དིབྦཙཀྑུཉཱཎཱབྷིནཱིཧཱརཏྠཱཡ ཀཐེསི. ཏེ ཙ ཨཱཏཔྤམཀརུཾ, སུཏྭཱ བུདྡྷསྶ སཱསནནྟི ཏེ ཙ བྷིཀྑཱུ ཏཾ བུདྡྷསཱསནཾ སུཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ཏདཏྠཱཡ ཝཱིརིཡཾ ཀརིཾསུ.

ཨེཝཾ ཀཏམཏྟཱཏཔྤཱནཾཡེཝ ཏེསཾ པཱཏུརཧུ ཉཱཎཾ. ཀཱིདིསཾ? ཨམནུསྶཱནཾ དསྶནཾ དིབྦཙཀྑུཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫི. ན ཏཾ ཏེཧི ཏསྨིཾ ཁཎེ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཱདིཏཾ. ཨརིཡམགྒེནེཝ ཧི ཏཾ ནིཔྥནྣཾ. ཨམནུསྶདསྶནཏྠཾ པནསྶ ཨབྷིནཱིཧཱརམཏྟམེཝ ཀཏཾ. སཏྠཱཔི – ‘‘ཨཏྠི ཏུམྷཱཀཾ ཉཱཎཾ, ཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཏེན ཧི ཏེ ཝིཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨིདམེཝ སནྡྷཱཡ ‘‘ཏེ ཝིཛཱནཱཐ, བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཔྤེཀེ སཏམདྡཀྑུནྟི ཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ཨམནུསྶཱནཾ སཏཾ ཨདྡསཾསུ. སཧསྶཾ ཨཐ སཏྟརིནྟི ཨེཀེ སཧསྶཾ. ཨེཀེ སཏྟཏི སཧསྶཱནི.

སཏཾ ཨེཀེ སཧསྶཱནནྟི ཨེཀེ སཏསཧསྶཾ ཨདྡསཾསུ. ཨཔྤེཀེནནྟམདྡཀྑུནྟི ཝིཔུལཾ ཨདྡསཾསུ, སཏཝསེན སཧསྶཝསེན ཙ ཨཔརིཙྪིནྣེཔི ཨདྡསཾསཱུཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ དིསཱ སབྦཱ ཕུཊཱ ཨཧུཾ, བྷརིཏཱ སམྤུཎྞཱཝ ཨཧེསུཾ.

ཏཉྩ སབྦཾ ཨབྷིཉྙཱཡཱཏི ཡཾ ཏེསུ ཨེཀེནེཀེན དིཊྛཾ, ཏཉྩ སབྦཾ ཛཱནིཏྭཱ. ཝཝཏྠིཏྭཱན ཙཀྑུམཱཏི ཧཏྠཏལེ ལེཁཾ ཝིཡ པཙྩཀྑཏོ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི ཙཀྑུམཱ སཏྠཱ. ཏཏོ ཨཱམནྟཡཱིཏི པུབྦེ ཝུཏྟགཱཐམེཝ ནཱམགོཏྟཀིཏྟནཏྠཱཡ ཨཱཧ. ཏུམྷེ ཨེཏེ ཝིཛཱནཱཐ, པསྶཐ, ཨོལོཀེཐ, ཡེ ཝོཧཾ ཀིཏྟཡིསྶཱམཱིཏི ཨཡམེཏྠ སམྦནྡྷོ. གིརཱཧཱིཏི ཝཙནེཧི. ཨནུཔུབྦསོཏི ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ.

༣༣༥. སཏྟསཧསྶཱ ཏེ ཡཀྑཱ, བྷུམྨཱ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱཏི སཏྟསཧསྶཱ ཏཱཝེཏྠ ཀཔིལཝཏྠུཾ ནིསྶཱཡ ནིབྦཏྟཱ བྷུམྨཱ ཡཀྑཱཡེཝཱཏི ཝདཏི ¶ . ཨིདྡྷིམནྟོཏི ¶ དིབྦཨིདྡྷིཡུཏྟཱ. ཛུཏིམནྟོཏི ཨཱནུབྷཱཝསམྤནྣཱ. ཝཎྞཝནྟོཏི སརཱིརཝཎྞསམྤནྣཱ. ཡསསྶིནོཏི པརིཝཱརསམྤནྣཱ. མོདམཱནཱ ཨབྷིཀྐཱམུནྟི ཏུཊྛཙིཏྟཱ ཨཱགཏཱ. བྷིཀྑཱུནཾ སམིཏིཾ ཝནནྟི ཨིམཾ མཧཱཝནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀཾ བྷིཀྑཱུནཾ ¶ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏཱ. ཨཐ ཝཱ སམིཏིནྟི སམཱུཧཾ, བྷིཀྑུསམཱུཧཾ དསྶནཱཡ ཨཱགཏཱཏིཔི ཨཏྠོ.

ཚསཧསྶཱ ཧེམཝཏཱ, ཡཀྑཱ ནཱནཏྟཝཎྞིནོཏི ཚསཧསྶཱ ཧེམཝཏཔབྦཏེ ནིབྦཏྟཡཀྑཱ, ཏེ ཙ སབྦེཔི ནཱིལཱདིཝཎྞཝསེན ནཱནཏྟཝཎྞཱ.

སཱཏཱགིརཱ ཏིསཧསྶཱཏི སཱཏཱགིརིཔབྦཏེ ནིབྦཏྟཡཀྑཱ ཏིསཧསྶཱ.

ཨིཙྩེཏེ སོལ༹སསཧསྶཱཏི ཨེཏེ སབྦེཔི སོལ༹སསཧསྶཱ ཧོནྟི.

ཝེསྶཱམིཏྟཱ པཉྩསཏཱཏི ཝེསྶཱམིཏྟཔབྦཏེ ནིབྦཏྟཱ པཉྩསཏཱ.

ཀུམྦྷཱིརོ རཱཛགཧིཀོཏི རཱཛགཧནགརེ ནིབྦཏྟོ ཀུམྦྷཱིརོ ནཱམ ཡཀྑོ. ཝེཔུལླསྶ ནིཝེསནནྟི ཏསྶ ཝེཔུལླཔབྦཏོ ནིཝེསནཾ ནིཝཱསནཊྛཱནནྟི ཨཏྠོ. བྷིཡྻོ ནཾ སཏསཧསྶཾ, ཡཀྑཱནཾ པཡིརུཔཱསཏཱིཏི ཏཾ ཨཏིརེཀཾ ཡཀྑཱནཾ སཏསཧསྶཾ པཡིརུཔཱསཏི. ཀུམྦྷཱིརོ རཱཛགཧིཀོ, སོཔཱགཱ སམིཏིཾ ཝནནྟི སོཔི ཀུམྦྷཱིརོ སཔརིཝཱརོ ཨིམཾ ཝནཾ བྷིཀྑུསམིཏིཾ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏོ.

༣༣༦. པུརིམཉྩ དིསཾ རཱཛཱ, དྷཏརཊྛོ པསཱསཏཱིཏི པཱཙཱིནདིསཾ ཨནུསཱསཏི. གནྡྷབྦཱནཾ ཨདྷིཔཏཱིཏི ཙཏཱུསུཔི དིསཱསུ གནྡྷབྦཱནཾ ཛེཊྛཀོ. སབྦེ ཏེ ཏསྶ ཝསེ ཝཏྟནྟི. མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶིསོཏི མཧཱཔརིཝཱརོ ཨེསོ མཧཱརཱཛཱ.

པུཏྟཱཔི ¶ ཏསྶ བཧཝོ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱཏི ཏསྶ དྷཏརཊྛསྶ བཧཝོ མཧབྦལཱ པུཏྟཱ, ཏེ སབྦེ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ནཱམདྷཱརཀཱ.

ཝིརཱུལ༹ྷོ ཏཾ པསཱསཏཱིཏི ཏཾ དིསཾ ཝིརཱུལ༹ྷོ ཨནུསཱསཏི.

པུཏྟཱཔི ཏསྶཱཏི ཏསྶཱཔི ཏཱདིསཱཡེཝ པུཏྟཱ. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘མཧབྦལཱ’’ཏི ལིཁནྟི. ཨཊྛཀཐཱཡཾ སབྦཝཱརེསུ ‘‘མཧཱབལཱ’’ཏི པཱཋོ.

‘‘པུརིམཾ ¶ ¶ དིསཾ དྷཏརཊྛོ, དཀྑིཎེན ཝིརཱུལ༹ྷཀོ;

པཙྪིམེན ཝིརཱུཔཀྑོ, ཀུཝེརོ ཨུཏྟརཾ དིསཾ.

ཙཏྟཱརོ ཏེ མཧཱརཱཛཱ, སམནྟཱ ཙཏུརོ དིསཱ;

དདྡལླམཱནཱ ཨཊྛཾསུ, ཝནེ ཀཱཔིལཝཏྠཝེ’’ཏི.

ཨིམཱ པན གཱཐཱ སབྦསངྒཱཧིཀཝསེན ཝུཏྟཱ.

ཨཡཉྩེཏྠ ཨཏྠོ – དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ དྷཏརཊྛཱ ནཱམ མཧཱརཱཛཱནོ ཨཏྠི. ཏེ སབྦེཔི ཀོཊིསཏསཧསྶཀོཊིསཏསཧསྶགནྡྷབྦཔརིཝཱརཱ ཨཱགནྟྭཱ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཀཔིལཝཏྠུམཧཱཝནཏོ པཊྛཱཡ ཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཱ. ཨེཝཾ དཀྑིཎདིསཱདཱིསུ ཝིརཱུལ༹ྷཀཱདཡོ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘སམནྟཱ ཙཏུརོ དིསཱ, དདྡལླམཱནཱ ཨཊྛཾསཱུ’’ཏི. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘སམནྟཱ ཙཀྐཝཱལེ༹ཧི ཨཱགནྟྭཱ ཙཏུརོ དིསཱ པབྦཏམཏྠཀེསུ ཨགྒིཀྑནྡྷཱ ཝིཡ སུཊྛུ ཛལམཱནཱ ཋིཏཱ’’ཏི. ཏེ པན ཡསྨཱ ཀཔིལཝཏྠུཝནམེཝ སནྡྷཱཡ ཨཱགཏཱ, ཏསྨཱ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ པཱུརེཏྭཱ ཙཀྐཝཱལེ༹ན སམསམཱ ཋིཏཱཔི – ‘‘ཝནེ ཀཱཔིལཝཏྠཝེ’’ཏི ཝུཏྟཱ.

༣༣༧. ཏེསཾ མཱཡཱཝིནོ དཱསཱ, ཨཱགུཾ ཝཉྩནིཀཱ སཋཱཏི ཏེསཾ མཧཱརཱཛཱནཾ ཀཏཔཱཔཔཊིཙྪཱདནལཀྑཎཱཡ མཱཡཱཡ ཡུཏྟཱ ཀུཊིལཱཙཱརཱ དཱསཱ ཨཏྠི, ཡེ སམྨུཁཔརམྨུཁཝཉྩནཱཧི ལོཀཾ ཝཉྩནཏོ ‘‘ཝཉྩནིཀཱ’’ཏི ཙ, ཀེརཱཊིཡསཱཋེཡྻེན སམནྣཱགཏཏྟཱ ‘‘སཋཱ’’ཏི ཙ ཝུཙྩནྟི, ཏེཔི ཨཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. མཱཡཱ ཀུཊེཎྜུ ཝིཊེཎྜུ, ཝིཊུཙྩ ཝིཊུཊོ སཧཱཏི ཏེ དཱསཱ སབྦེཔི མཱཡཱཀཱརཀཱཝ. ནཱམེན པནེཏྠ ཨེཀོ ཀུཊེཎྜུ ནཱམ, ཨེཀོ ཝིཊེཎྜུ ནཱམ. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘ཝེཊེཎྜཱུ’’ཏི ལིཁནྟི. ཨེཀོ ཝིཊུཙྩ ནཱམ, ཨེཀོ ཝིཊུཊོ ནཱམ. སཧཱཏི སོཔི ཝིཊུཊོ ཏེཧི སཧེཝ ཨཱགཏོ.

ཙནྡནོ ¶ ཀཱམསེཊྛོ ཙ, ཀིནྣིགྷཎྜུ ནིགྷཎྜུ ཙཱཏི ཨཔརོ ཀིནྣིགྷཎྜུ ནཱམ. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘ཀིནྣུགྷཎྜཱུ’’ཏི ལིཁནྟི. ནིགྷཎྜུ ཙཱཏི ཨཉྙོ ནིགྷཎྜུ ནཱམ, ཨེཏྟཀཱ དཱསཱ. ཨིཏོ པརེ པན –

‘‘པནཱདོ ¶ ཨོཔམཉྙོ ཙ, དེཝསུཏོ ཙ མཱཏལི;

ཙིཏྟསེནོ ཙ གནྡྷབྦོ, ནལོ༹ རཱཛཱ ཛནེསབྷོ;

ཨཱགུཾ པཉྩསིཁོ ཙེཝ, ཏིམྦརཱུ སཱུརིཡཝཙྪསཱ’’ཏི. –

ཨིམེ ¶ དེཝརཱཛཱནོ. ཏཏྠ དེཝསུཏོཏི དེཝསཱརཐི. ཙིཏྟསེནོཏི ཙིཏྟོ ཙ སེནོ ཙ ཙིཏྟསེནོ ཙ. གནྡྷབྦོཏི ཨཡཾ ཙིཏྟསེནོ གནྡྷབྦཀཱཡིཀོ དེཝཔུཏྟོ, ན ཀེཝལཾ ཙེས, སབྦེ པེཏེ པནཱདཱདཡོ གནྡྷབྦཱ ཨེཝ. ནལོ༹རཱཛཱཏི ནལ༹ཀཱརདེཝཔུཏྟོ ནཱམེཀོ. ཛནེསབྷོཏི ཛནཝསབྷོ དེཝཔུཏྟོ. ཨཱགུཾ པཉྩསིཁོ ཙེཝཱཏི པཉྩསིཁོ ཙེཝ དེཝཔུཏྟོ ཨཱགཏོ. ཏིམྦརཱུཏི ཏིམྦརཱུ ནཱམ གནྡྷབྦདེཝརཱཛཱ. སཱུརིཡཝཙྪསཱཏི ཏསྶེཝ དྷཱིཏཱ.

ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ རཱཛཱནོ, གནྡྷབྦཱ སཧ རཱཛུབྷཱིཏི ཨེཏེ ཙ ནཱམཝསེན ཝུཏྟགནྡྷབྦརཱཛཱནོ ཨཉྙེ ཙ ཨེཏེཧི རཱཛཱུཧི སདྡྷིཾ བཧཱུ གནྡྷབྦཱ. མོདམཱནཱ ཨབྷིཀྐཱམུཾ, བྷིཀྑཱུནཾ སམིཏིཾ ཝནནྟི ཧཊྛཏུཊྛཙིཏྟཱ བྷིཀྑུསངྒྷསམིཏིཾ ཨིམཾ ཝནཾ ཨཱགཏཱཏི ཨཏྠོ.

༣༣༨. ཨཐཱགུཾ ནཱགསཱ ནཱགཱ, ཝེསཱལཱ སཧཏཙྪཀཱཏི ནཱགསདཧཝཱསིཀཱ ཙ ཝེསཱལཱིཝཱསིཀཱ ཙ ནཱགཱ སཧ ཏཙྪཀནཱགཔརིསཱཡ ཨཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. ཀམྦལསྶཏརཱཏི ཀམྦལོ ཙ ཨསྶཏརོ ཙ. ཨེཏེ ཀིར སིནེརུཔཱདེ ཝསནྟི, སུཔཎྞེཧིཔི ཨནུདྡྷརཎཱིཡཱ མཧེསཀྑནཱགཱ པཱཡཱགཱ སཧ ཉཱཏིབྷཱིཏི པཡཱགཏིཏྠཝཱསིནོ ཙ སཧ ཉཱཏིསངྒྷེན ཨཱགཏཱ.

ཡཱམུནཱ དྷཏརཊྛཱ ཙཱཏི ཡམུནཝཱསིནོ ཙ དྷཏརཊྛཀུལེ ཨུཔྤནྣཱ ནཱགཱ ཙ. ཨེརཱཝཎོ མཧཱནཱགོཏི ཨེརཱཝཎོ ཙ དེཝཔུཏྟོ, ཛཱཏིཡཱ ནཱགོ ན ཧོཏི. ནཱགཝོཧཱརེན པནེས ཝོཧརིཡཏི. སོཔཱགཱཏི སོཔི ཨཱགཏོ.

ཡེ ¶ ནཱགརཱཛེ སཧསཱ ཧརནྟཱིཏི ཡེ ཨིམེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ནཱགེ ལོབྷཱབྷིབྷཱུཏཱ སཱཧསཾ ཀཏྭཱ ཧརནྟི གཎྷནྟི. དིབྦཱ དིཛཱ པཀྑཱི ཝིསུདྡྷཙཀྑཱུཏི དིབྦཱནུབྷཱཝཏོ དིབྦཱ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ཙ ཨཎྜཀོསཏོ ཙཱཏི དྭེ ཝཱརེ ཛཱཏཱཏི དིཛཱ པཀྑཡུཏྟཏཱཡ པཀྑཱི ཡོཛནསཏནྟརེཔི ཡོཛནསཧསྶནྟརེཔི ནཱགེ དསྶནསམཏྠཙཀྑུཏཱཡ ཝིསུདྡྷཙཀྑཱུ. ཝེཧཱཡསཱ ¶ ཏེ ཝནམཛ྄ཛྷཔྤཏྟཱཏི ཏེ ཨཱཀཱསེནེཝ ཨིམཾ མཧཱཝནཾ སམྤཏྟཱ. ཙིཏྲཱ སུཔཎྞཱ ཨིཏི ཏེས ནཱམནྟི ཏེསཾ ‘‘ཙིཏྲསུཔཎྞཱ’’ཏི ནཱམཾ.

ཨབྷཡཾ ¶ ཏདཱ ནཱགརཱཛཱནམཱསི, སུཔཎྞཏོ ཁེམམཀཱསི བུདྡྷོཏི ཏསྨཱ སབྦེཔི ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ སཎྷཱཧི ཝཱཙཱཧི ཨུཔཝ྄ཧཡནྟཱ མིཏྟཱ ཝིཡ བནྡྷཝཱ ཝིཡ ཙ སམུལླཔནྟཱ སམྨོདམཱནཱ ཨཱལིངྒནྟཱ ཧཏྠེ གཎྷནྟཱ ཨཾསཀཱུཊེ ཧཏྠཾ ཋཔེནྟཱ ཧཊྛཏུཊྛཙིཏྟཱ. ནཱགཱ སུཔཎྞཱ སརཎམཀཾསུ བུདྡྷནྟི བུདྡྷཾཡེཝ སརཎཾ གཏཱ.

༣༣༩. ཛིཏཱ ཝཛིརཧཏྠེནཱཏི ཨིནྡེན དེཝརཉྙཱ ཛིཏཱ. སམུདྡཾ ཨསུརཱསིཏཱཏི མཧཱསམུདྡཝཱསིནོ སུཛཱཏཱཡ ཨསུརཀཉྙཱཡ ཀཱརཎཱ སབྦེཔི བྷཱཏརོ ཝཱསཝསྶེཏེ, ཨིདྡྷིམནྟོ ཡསསྶིནོ.

ཏེསུ ཀཱལཀཉྩཱ མཧཱབྷིསྨཱཏི ཀཱལཀཉྩཱ ཙ མཧནྟེ བྷིཾསནེ ཨཏྟབྷཱཝེ མཱཔེཏྭཱ ཨཱགམིཾསུ. ཨསུརཱ དཱནཝེགྷསཱཏི དཱནཝེགྷསཱ ནཱམ ཨཉྙེ དྷནུགྒཧཨསུརཱ. ཝེཔཙིཏྟི སུཙིཏྟི ཙ, པཧཱརཱདོ ནམུཙཱི སཧཱཏི ཝེཔཙིཏྟིཨསུརོ, སུཙིཏྟིཨསུརོ ཙཱཏི ཨེཏེ ཙ ཨསུརཱ ནམུཙི ཙ མཱརོ དེཝཔུཏྟོ ཨེཏེཧི སཧེཝ ཨཱགཏོ. ཨིམེ ཨསུརཱ མཧཱསམུདྡཝཱསིནོ, ཨཡཾ པརནིམྨིཏདེཝལོཀཝཱསཱི, ཀསྨཱ ཨེཏེཧི སཧཱགཏོཏི? ཨཙྪནྡིཀཏྟཱ. ཏེཔི ཧི ཨཙྪནྡིཀཱ ཨབྷབྦཱ, ཨཡམྤི ཏཱདིསོཡེཝ. ཏསྨཱ དྷཱཏུསོ སཾསནྡམཱནོ ཨཱགཏོ.

སཏཉྩ བལིཔུཏྟཱནནྟི བལིནོ མཧཱཨསུརསྶ པུཏྟཱནཾ སཏཾ. སབྦེ ཝེརོཙནཱམཀཱཏི སབྦེ ཨཏྟནོ མཱཏུལསྶ རཱཧུསྶེཝ ནཱམདྷརཱ. སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ བལིསེནནྟི ཨཏྟནོ བལིསེནཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ སབྦེ ཀཏསནྣཱཧཱཝ ཧུཏྭཱ. རཱཧུབྷདྡམུཔཱགམུནྟི རཱཧུཨསུརིནྡཾ ཨུཔསངྐམིཾསུ. སམཡོ ¶ དཱནི བྷདྡནྟེཏི བྷདྡཾ ཏཝ ཧོཏུ, སམཡོ ཏེ བྷིཀྑཱུནཾ སམིཏིཾ ཝནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ དསྶནཱཡཱཏི ཨཏྠོ.

༣༤༠. ཨཱཔོ ཙ དེཝཱ པཐཝཱི, ཏེཛོ ཝཱཡོ ཏདཱགམུནྟི ཨཱཔོཀསིཎཱདཱིསུ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ ཨཱཔོཏིཨཱདིནཱམཀཱ དེཝཱ ཨཱགམུཾ. ཝརུཎཱ ཝཱརཎཱ དེཝཱ, སོམོ ཙ ཡསསཱ སཧཱཏི ཝརུཎདེཝཏཱ ¶ , ཝཱརཎདེཝཏཱ, སོམདེཝཏཱཏི ཨེཝཾ ནཱམཀཱ ཙ དེཝཱ ཡསསཱ ནཱམ དེཝེན སཧཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. མེཏྟཱཀརུཎཱཀཱཡིཀཱཏི མེཏྟཱཛྷཱནེ ཙ ཀརུཎཱཛྷཱནེ ཙ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ནིབྦཏྟདེཝཱ. ཨཱགུཾ དེཝཱ ཡསསྶིནོཏི ཨེཏེཔི མཧཱཡསཱ དེཝཱ ཨཱགཏཱ.

དསེཏེ དསདྷཱ ཀཱཡཱ, སབྦེ ནཱནཏྟཝཎྞིནོཏི ཏེ དསདྷཱ ཋིཏཱ དས དེཝཀཱཡཱ སབྦེ ནཱིལཱདིཝསེན ནཱནཏྟཝཎྞཱ ཨཱགཏཱཏི ཨཏྠོ.

ཝེཎྜཱུ ¶ ཙ དེཝཱཏི ཝེཎྜུདེཝཏཱ ཙ. སཧལི ཙཱཏི སཧལིདེཝཏཱ ཙ. ཨསམཱ ཙ དུཝེ ཡམཱཏི ཨསམདེཝཏཱ ཙ དྭེ ཙ ཡམཀཱ དེཝཱ. ཙནྡསྶུཔནིསཱ དེཝཱ, ཙནྡམཱགུཾ པུརཀྑཏྭཱཏི ཙནྡནིསྶིཏཀཱ དེཝཱ ཙནྡཾ པུརཏོ ཀཏྭཱ ཨཱགཏཱ. ཏཐཱ སཱུརིཡནིསྶིཏཀཱ དེཝཱ སཱུརིཡཾ པུརཀྑཏྭཱ. ནཀྑཏྟཱནི པུརཀྑཏྭཱཏི ནཀྑཏྟནིསྶིཏཱཔི དེཝཱ ནཀྑཏྟཱནི པུརཏོ ཀཏྭཱ ཨཱགཏཱ. ཨཱགུཾ མནྡཝལཱཧཀཱཏི ཝཱཏཝལཱཧཀཱ, ཨབྦྷཝལཱཧཀཱ, ཨུཎྷཝལཱཧཀཱ ཨེཏེ སབྦེཔི ཝལཱཧཀཱཡིཀཱ ‘‘མནྡཝལཱཧཀཱ’’ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. ཏེཔི ཨཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. ཝསཱུནཾ ཝཱསཝོ སེཊྛོ, སཀྐོཔཱགཱ པུརིནྡདོཏི ཝསཱུནཾ དེཝཏཱནཾ སེཊྛོ ཝཱསཝོ ཡོ སཀྐོཏི ཙ, པུརིནྡདོཏི ཙ ཝུཙྩཏི, སོཔི ཨཱགཏོ.

དསེཏེ དསདྷཱ ཀཱཡཱཏི ཨེཏེཔི དས དེཝཀཱཡཱ དསདྷཱཝ ཨཱགཏཱ. སབྦེ ནཱནཏྟཝཎྞིནོཏི ནཱིལཱདིཝསེན ནཱནཏྟཝཎྞཱ.

ཨཐཱགུཾ སཧབྷཱུ དེཝཱཏི ཨཐ སཧབྷཱུ ནཱམ དེཝཱ ཨཱགཏཱ. ཛལམགྒིསིཁཱརིཝཱཏི ཨགྒིསིཁཱ ཝིཡ ཛལནྟཱ. ཛལམགྒི ཙ སིཁཱརིཝཱཏི ཨིམཱནི ཏེསཾ ནཱམཱནཱིཏིཔི ཝུཏྟཾ. ཨརིཊྛཀཱ ཙ རོཛཱ ཙཱཏི ཨརིཊྛཀདེཝཱ ཙ རོཛདེཝཱ ཙ. ཨུམཱཔུཔྥནིབྷཱསིནོཏི ཨུམཱཔུཔྥདེཝཱ ནཱམ ཨེཏེ དེཝཱ ¶ . ཨུམཱཔུཔྥསདིསཱ ཧི ཏེསཾ སརཱིརཱབྷཱ, ཏསྨཱ ‘‘ཨུམཱཔུཔྥནིབྷཱསིནོ’’ཏི ཝུཙྩནྟི.

ཝརུཎཱ སཧདྷམྨཱ ཙཱཏི ཨེཏེ ཙ དྭེ ཛནཱ. ཨཙྩུཏཱ ཙ ཨནེཛཀཱཏི ཨཙྩུཏདེཝཏཱ ཙ ཨནེཛཀདེཝཏཱ ཙ. སུལེཡྻརུཙིརཱ ¶ ཨཱགུནྟི སུལེཡྻཱ ཙ རུཙིརཱ ཙ ཨཱགཏཱ. ཨཱགུཾ ཝཱསཝནེསིནོཏི ཝཱསཝནེསཱིདེཝཱ ནཱམ ཨཱགཏཱ. དསེཏེ དསདྷཱ ཀཱཡཱཏི ཨེཏེཔི དསདེཝཀཱཡཱ དསདྷཱཝ ཨཱགཏཱ.

སམཱནཱ མཧཱསམཱནཱཏི སམཱནཱ ཙ མཧཱསམཱནཱ ཙ. མཱནུསཱ མཱནུསུཏྟམཱཏི མཱནུསཱ ཙ མཱནུསུཏྟམཱ ཙ. ཁིཌྜཱཔདོསིཀཱ ཨཱགུཾ, ཨཱགུཾ མནོཔདོསིཀཱཏི ཁིཌྜཱཔདོསིཀཱ མནོཔདོསིཀཱ ཙ དེཝཱ ཨཱགཏཱ.

ཨཐཱགུཾ ཧརཡོ དེཝཱཏི ཧརིདེཝཱ ནཱམ ཨཱགཏཱ. ཡེ ཙ ལོཧིཏཝཱསིནོཏི ལོཧིཏཝཱསིནོ ཙ ཨཱགཏཱ. པཱརགཱ མཧཱཔཱརགཱཏི ཨེཏེ ཙ དུཝིདྷཱ ཨཱགཏཱ. དསེཏེ དསདྷཱ ཀཱཡཱཏི ཨེཏེཔི དསདེཝཀཱཡཱ དསདྷཱཝ ཨཱགཏཱ.

སུཀྐཱ ¶ ཀརམྦྷཱ ཨརུཎཱ, ཨཱགུཾ ཝེགྷནསཱ སཧཱཏི ཨེཏེ སུཀྐཱདཡོ ཏཡོ, ཏེཧི སཧ ཝེགྷནསཱ ཙ ཨཱགཏཱ. ཨོདཱཏགཡ྄ཧཱ པཱམོཀྑཱཏི ཨོདཱཏགཡ྄ཧཱ ནཱམ པཱམོཀྑདེཝཱ ཨཱགཏཱ. ཨཱགུཾ དེཝཱ ཝིཙཀྑཎཱཏི ཝིཙཀྑཎཱ ནཱམ དེཝཱ ཨཱགཏཱ.

སདཱམཏྟཱ ཧཱརགཛཱཏི སདཱམཏྟཱ ཙ ཧཱརགཛཱ ཙ. མིསྶཀཱ ཙ ཡསསྶིནོཏི ཡསསམྤནྣཱ མིསྶཀདེཝཱ ཙ. ཐནཡཾ ཨཱག པཛྫུནྣོཏི པཛྫུནྣོ ཙ དེཝརཱཛཱ ཐནཡནྟོ ཨཱགཏོ. ཡོ དིསཱ ཨབྷིཝསྶཏཱིཏི ཡོ ཡཾ ཡཾ དིསཾ ཡཱཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ དེཝོ ཝསྶཏི. དསེཏེ དསདྷཱ ཀཱཡཱཏི ཨེཏེཔི དསདེཝཀཱཡཱ དསདྷཱ ཨཱགཏཱ.

ཁེམིཡཱ ཏུསིཏཱ ཡཱམཱཏི ཁེམིཡཱ དེཝཱ ཏུསིཏཔུརཝཱསིནོ ཙ ཡཱམཱདེཝལོཀཝཱསིནོ ཙ. ཀཐཀཱ ཙ ཡསསྶིནོཏི ཡསསམྤནྣཱ ཀཐཀདེཝཱ ཙ. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘ཀཊྛཀཱ ཙཱ’’ཏི ལིཁནྟི. ལམྦཱིཏཀཱ ལཱམསེཊྛཱཏི ལམྦིཏཀདེཝཱ ཙ ལཱམསེཊྛདེཝཱ ཙ. ཛོཏིནཱམཱ ཙ ཨཱསཝཱཏི པབྦཏམཏྠཀེ ཀཏནལ༹གྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཛོཏམཱནཱ ཛོཏིདེཝཱ ནཱམ ཨཏྠི, ཏེ ཙ ཨཱསཱ ཙ དེཝཱ ཨཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. པཱལི༹ཡཾ ¶ པན ‘‘ཛཱཏིནཱམཱ’’ཏི ལིཁནྟི. ཨཱསཱ དེཝཏཱ ཚནྡཝསེན ཨཱསཝཱཏི ཝུཏྟཱ. ནིམྨཱནརཏིནོ ཨཱགུཾ, ཨཐཱགུཾ པརནིམྨིཏཱ. དསེཏེ དསདྷཱ ཀཱཡཱཏི ཨེཏེཔི དས དེཝཀཱཡཱ དསདྷཱཝ ཨཱགཏཱ.

སཊྛེཏེ ¶ དེཝནིཀཱཡཱཏི ཨེཏེ ཙ ཨཱཔོ ཙ དེཝཱཏིཨཱདིཀཱ ཚ དསཀཱ སཊྛི དེཝནིཀཱཡཱ སབྦེ ནཱིལཱདིཝསེན ནཱནཏྟཝཎྞིནོ. ནཱམནྭཡེན ཨཱགཙྪུནྟི ནཱམབྷཱགེན ནཱམཀོཊྛཱསེན ཨཱགཏཱ. ཡེ ཙཉྙེ སདིསཱ སཧཱཏི ཡེ ཙ ཨཉྙེཔི ཏེཧི སདིསཱ ཝཎྞཏོཔི ནཱམཏོཔི ཨེཏཱདིསཱཡེཝ སེསཙཀྐཝཱལེ༹སུ དེཝཱ, ཏེཔི ཨཱགཏཱཡེཝཱཏི ཨེཀཔདེནེཝ ཀལཱཔཾ ཝིཡ པུཊཀཾ ཝིཡ ཙ ཀཏྭཱ སབྦཱ དེཝཏཱ ནིདྡིསཏི.

ཨེཝཾ དསསུ ལོཀདྷཱཏུསཧསྶེསུ དེཝཀཱཡེ ནིདྡིསིཏྭཱ ཨིདཱནི ཡདཏྠཾ ཏེ ཨཱགཏཱ, ཏཾ དསྶེནྟོ པཝུཊྛཛཱཏིནྟི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – པཝུཊྛཱ ཝིགཏཱ ཛཱཏི ཨསྶཱཏི ཨརིཡསངྒྷོ པཝུཊྛཛཱཏི ནཱམ, ཏཾ པཝུཊྛཛཱཏིཾ རཱགདོསམོཧཁཱིལཱནཾ ཨབྷཱཝཱ ཨཁཱིལཾ ཙཏྟཱརོ ཨོགྷེ ཏརིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ ཨོགྷཏིཎྞཾ ཙཏུནྣཾ ཨཱསཝཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཨནཱསཝཾ ཨརིཡསངྒྷཾ དཀྑེམ པསྶིསྶཱམ. ཏེསཉྙེཝ ཨོགྷཱནཾ ཏིཎྞཏྟཱ ཨོགྷཏརཾ ཨཱགུཾ ཨཀརཎཏོ ནཱགཾ. ཨསིཏཱཏིགནྟི ཀཱལ༹ཀབྷཱཝཱཏཱིཏཾ ཙནྡཾཝ སིརིཡཱ ཝིརོཙམཱནཾ དསབལཉྩ དཀྑེམ པསྶིསྶཱམཱཏི ཨེཏདཏྠཾ སབྦེཔི ཏེ ནཱམནྭཡེན ཨཱགཙྪུཾ, ཡེ ཙཉྙེ སདིསཱ སཧཱཏི.

༣༤༡. ཨིདཱནི ¶ བྲཧྨཱནོ དསྶེནྟོ སུབྲཧྨཱ པརམཏྟོ ཙཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སུབྲཧྨཱཏི ཨེཀོ བྲཧྨཱ. པརམཏྟོཔི བྲཧྨཱཝ. པུཏྟཱ ཨིདྡྷིམཏོ སཧཱཏི ཨེཏེ ཨིདྡྷིམཏོ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ པུཏྟཱ ཨརིཡབྲཧྨཱནོ སཧེཝ ཨཱགཏཱ. སནངྐུམཱརོ ཏིསྶོ ཙཱཏི སནངྐུམཱརོ ཙ ཏིསྶམཧཱབྲཧྨཱ ཙ. སོཔཱགཱཏི སོཔི ཨཱགཏོ.

‘‘སཧསྶཾ བྲཧྨལོཀཱནཾ, མཧཱབྲཧྨཱབྷིཏིཊྛཏི;

ཨུཔཔནྣོ ཛུཏིམནྟོ, བྷིསྨཱཀཱཡོ ཡསསྶི སོ’’ཏི. –

ཨེཏྠ ¶ སཧསྶཾ བྲཧྨལོཀཱནནྟི ཨེཀངྒུལིཡཱ ཨེཀསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ དསཧི ཨངྒུལཱིཧི དསསཧསྶིཙཀྐཝཱལེ༹ ཨཱལོཀཕརཎསམཏྠཱནཾ མཧཱབྲཧྨཱནཾ སཧསྶཾ ཨཱགཏཾ. མཧཱབྲཧྨཱབྷིཏིཊྛཏཱིཏི ཡཏྠ ཨེཀེཀོ མཧཱབྲཧྨཱ ཨཉྙེ བྲཧྨེ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཨུཔཔནྣོཏི ¶ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ. ཛུཏིམནྟོཏི ཨཱནུབྷཱཝསམྤནྣོ. བྷིསྨཱཀཱཡོཏི མཧཱཀཱཡོ, དྭཱིཧི ཏཱིཧི མཱགདྷིཀེཧི གཱམཀྑེཏྟེཧི སམཔྤམཱཎཨཏྟབྷཱཝོ. ཡསསྶིསོཏི ཨཏྟབྷཱཝསིརཱིསངྑཱཏེན ཡསེན སམནྣཱགཏོ.

དསེཏྠ ཨིསྶརཱ ཨཱགུཾ, པཙྩེཀཝསཝཏྟིནོཏི ཨེཏསྨིཉྩ བྲཧྨསཧསྶེ ཡེ པཱཊིཡེཀྐཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི, ཨེཝརཱུཔཱ དས ཨིསྶརཱ མཧཱབྲཧྨཱནོ ཨཱགཏཱ. ཏེསཉྩ མཛ྄ཛྷཏོ ཨཱག, ཧཱརིཏོ པརིཝཱརིཏོཏི ཏེསཾ བྲཧྨཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཧཱརིཏོ ནཱམ མཧཱབྲཧྨཱ སཏསཧསྶབྲཧྨཔརིཝཱརོ ཨཱགཏོ.

༣༤༢. ཏེ ཙ སབྦེ ཨབྷིཀྐནྟེ, སཨིནྡེ དེཝེ སབྲཧྨཀེཏི ཏེ སབྦེཔི སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏེ དེཝཀཱཡེ, ཧཱརིཏམཧཱབྲཧྨཱནཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏེ བྲཧྨཀཱཡེ ཙ. མཱརསེནཱ ཨབྷིཀྐཱམཱིཏི མཱརསེནཱ ཨབྷིགཏཱ. པསྶ ཀཎྷསྶ མནྡིཡནྟི ཀཱལ༹ཀསྶ མཱརས བཱལབྷཱཝཾ པསྶཐ.

ཨེཐ གཎྷཐ བནྡྷཐཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ པརིསཾ ཨཱཎཱཔེསི. རཱགེན བདྡྷམཏྠུ ཝོཏི སབྦཾ ཝོ ཨིདཾ དེཝམཎྜལཾ རཱགེན བདྡྷཾ ཧོཏུ. སམནྟཱ པརིཝཱརེཐ, མཱ ཝོ མུཉྩིཏྠ ཀོཙི ནནྟི ཏུམྷཱཀཾ ཨེཀོཔི ཨེཏེསུ ཨེཀམྤི མཱ མུཉྩི. ‘‘མཱ ཝོ མུཉྩེཐཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨེསེཝཏྠོ.

ཨིཏི ཏཏྠ མཧཱསེནོ, ཀཎྷོ སེནཾ ཨཔེསཡཱིཏི ཨེཝཾ ཏཏྠ མཧཱསམཡེ མཧཱསེནོ མཱརོ མཱརསེནཾ ¶ ཨཔེསཡི. པཱཎིནཱ ཏལམཱཧཙྩཱཏི ཧཏྠེན པཐཝཱིཏལཾ པཧརིཏྭཱ. སརཾ ཀཏྭཱན བྷེརཝནྟི མཱརཝིབྷིཾསཀདསྶནཏྠཾ བྷཡཱནཀཾ སརཉྩ ཀཏྭཱ.

ཡཐཱ པཱཝུསྶཀོ མེགྷོ, ཐནཡནྟོ སཝིཛྫུཀོཏི སཝིཛྫུཀོ པཱཝུསྶཀམེགྷོ ཝིཡ མཧཱགཛྫིཏཾ གཛྫནྟོ. ཏདཱ སོ པཙྩུདཱཝཏྟཱིཏི ཏསྨིཾ སམཡེ སོ མཱརོ ཏཾ ཝིབྷིཾསནཀཾ དསྶེཏྭཱ པཊིནིཝཏྟོ ¶ . སངྐུདྡྷོ ཨསཡཾ ཝསེཏི སུཊྛུ ཀུདྡྷོ ཀུཔིཏོ ཀཉྩི ཝསེ ཝཏྟེཏུཾ ¶ ཨསཀྐོནྟོ ཨསཡཾཝསེ ཨསཡཾཝསཱི ཨཏྟནོ ཝསེན ཨཀཱམཀོ ཧུཏྭཱ ནིཝཏྟོ. བྷགཝཱ ཀིར ‘‘ཨཡཾ མཱརོ ཨིམཾ མཧཱསམཱགམཾ དིསྭཱ ‘ཨབྷིསམཡནྟརཱཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི ཨནྟརནྟརེ མཱརསེནཾ པེསེཏྭཱ མཱརཾ ཝིབྷིཾསཀཾ དསྶེཏཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. པཀཏི ཙེསཱ བྷགཝཏོ, ཡཏྠ ཨབྷིསམཡོ ན བྷཝིསྶཏི, ཏཏྠ མཱརཾ ཝིབྷིཾསཀཾ དསྶེནྟཾ ན ནིཝཱརེཏི. ཡཏྠ པན ཨབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཡཐཱ པརིསཱ ནེཝ མཱརསྶ རཱུཔཾ པསྶཏི, ན སདྡཾ སུཎཱཏི, ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛཱཏཱིཏི. ཨིམསྨིཉྩ སམཱགམེ མཧཱབྷིསམཡོ བྷཝིསྶཏི, ཏསྨཱ ཡཐཱ དེཝཏཱ ནེཝ ཏསྶ རཱུཔཾ པསྶནྟི, ན སདྡཾ སུཎནྟི, ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ –‘‘ཏདཱ སོ པཙྩུདཱཝཏྟི, སངྐུདྡྷོ ཨསཡཾཝསེ’’ཏི.

༣༤༣. ཏཉྩ སབྦཾ ཨབྷིཉྙཱཡ, ཝཝཏྠིཏྭཱན ཙཀྑུམཱཏི ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཱ ཛཱནིཏྭཱ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཙ.

མཱརསེནཱ ཨབྷིཀྐནྟཱ, ཏེ ཝིཛཱནཱཐ བྷིཀྑཝོཏི བྷིཀྑཝེ མཱརསེནཱ ཨབྷིཀྐནྟཱ, ཏེ ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཾ ཝིཛཱནཱཐ, ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཐཱཏི ཝདཏི. ཨཱཏཔྤམཀརུནྟི ཕལསམཱཔཏྟིཾ པཝིསནཏྠཱཡ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷིཾསུ. ཝཱིཏརཱགེཧི པཀྐཱམུནྟི མཱརོ ཙ མཱརསེནཱ ཙ ཝཱིཏརཱགེཧི ཨརིཡེཧི དཱུརཏོཝ ཨཔཀྐམུཾ. ནེསཾ ལོམཱཔི ཨིཉྫཡུནྟི ཏེསཾ ཝཱིཏརཱགཱནཾ ལོམཱནིཔི ན ཙཱལཡིཾསུ. ཨཐ མཱརོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨཱརབྦྷ ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘སབྦེ ཝིཛིཏསངྒཱམཱ, བྷཡཱཏཱིཏཱ ཡསསྶིནོ;

མོདནྟི སཧ བྷཱུཏེཧི, སཱཝཀཱ ཏེ ཛནེསུཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མོདནྟི སཧ བྷཱུཏེཧཱིཏི དསབལསྶ སཱསནེ བྷཱུཏེཧི སཉྫཱཏེཧི ཨརིཡེཧི སདྡྷིཾ མོདནྟི པམོདནྟི. ཛནེསུཏཱཏི ཛནེ ཝིསྶུཏཱ པཱཀཊཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ.

ཨིདཾ ¶ པན མཧཱསམཡསུཏྟཾ ནཱམ དེཝཏཱནཾ པིཡཾ མནཱཔཾ, ཏསྨཱ མངྒལཾ ཝདནྟེན ཨབྷིནཝཊྛཱནེསུ ཨིདམེཝ སུཏྟཾ ཝཏྟབྦཾ. དེཝཏཱ ཀིར –‘‘ཨིམཾ སུཏྟཾ སུཎིསྶཱམཱ’’ཏི ¶ ཨོཧིཏསོཏཱ ཝིཙརནྟི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ པནསྶ ¶ ཀོཊིསཏསཧསྶདེཝཏཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ གཎནཱ ནཏྠི.

དེཝཏཱནཉྩསྶ པིཡམནཱཔབྷཱཝེ ཨིདཾ ཝཏྠུ – ཀོཊིཔབྦཏཝིཧཱརེ ཀིར ནཱགལེཎདྭཱརེ ནཱགརུཀྑེ ཨེཀཱ དེཝདྷཱིཏཱ ཝསཏི. ཨེཀོ དཧརོ ཨནྟོལེཎེ ཨིམཾ སུཏྟཾ སཛ྄ཛྷཱཡཏི. དེཝདྷཱིཏཱ སུཏྭཱ སུཏྟཔརིཡོསཱནེ མཧཱསདྡེན སཱདྷུཀཱརམདཱསི. ཀོ ཨེསོཏི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, དེཝདྷཱིཏཱཏི. ཀསྨཱ སཱདྷུཀཱརམདཱསཱིཏི? བྷནྟེ, དསབལེན མཧཱཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཐིཏདིཝསེ ཨིམཾ སུཏྟཾ སུཏྭཱ ཨཛྫ ཨསྶོསིཾ, བྷགཝཏཱ ཀཐིཏཏོ ཨེཀཀྑརམྤི ཨཧཱཔེཏྭཱ སུགྒཧིཏོ ཨཡཾ དྷམྨོ ཏུམྷེཧཱིཏི. དསབལསྶ ཀཐཡཏོ སུཏཾ ཏཡཱཏི? ཨཱམ, བྷནྟེཏི. མཧཱ ཀིར དེཝཏཱསནྣིཔཱཏོ ཨཧོསི, ཏྭཾ ཀཏྠ ཋིཏཱ སུཎཱིཏི?

ཨཧཾ, བྷནྟེ, མཧཱཝནཝཱསིཡཱ དེཝཏཱ, མཧེསཀྑཱསུ པན དེཝཏཱསུ ཨཱགཙྪནྟཱིསུ ཛམྦུདཱིཔེ ཨོཀཱསཾ ནཱལཏྠཾ, ཨཐ ཨིམཾ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔཾ ཨཱགནྟྭཱ ཛམྦུཀོལཔཊྚནེ ཋཏྭཱ སོཏུཾ ཨཱརདྡྷམྷི, ཏཏྲཱཔི མཧེསཀྑཱསུ དེཝཏཱསུ ཨཱགཙྪནྟཱིསུ ཨནུཀྐམེན པཊིཀྐམམཱནཱ རོཧཎཛནཔདེ མཧཱགཱམསྶ པིཊྛིབྷཱགཏོ སམུདྡེ གལཔྤམཱཎཾ ཨུདཀཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཏྠ ཋིཏཱ ཨསྶོསིནྟི. ཏུཡ྄ཧཾ ཋིཏཊྛཱནཏོ དཱུརེ སཏྠཱརཾ པསྶསི དེཝཏེཏི? ཀིཾ ཀཐེཐ, བྷནྟེ, སཏྠཱ མཧཱཝནེ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ནིརནྟརཾ མམཉྙེཝ ཨོལོཀེཏཱིཏི མཉྙམཱནཱ ཨོཏཔྤམཱནཱ ཨཱུམཱིསུ ནིལཡཱམཱིཏི.

ཏཾ དིཝསཾ ཀིར ཀོཊིསཏསཧསྶདེཝཏཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, ཏུམྷེཔི ཏདཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱཏི? ནཏྠི, བྷནྟེ. ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྟཏྠ མཉྙེཏི? ནཏྠི, བྷནྟེ. སཀདཱགཱམིཕལཾ པཏྟཏྠ མཉྙེཏི? ནཏྠི, བྷནྟེ. ཏཡོ མགྒེ པཏྟཱ དེཝཏཱ ཀིར གཎནཔཐཾ ¶ ཨཏཱིཏཱ, སོཏཱཔནྣཱ ཛཱཏཏྠ མཉྙེཏི? དེཝཏཱ ཏཾ དིཝསཾ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ པཏྟཏྟཱ ཧརཱཡམཱནཱ –‘‘ཨཔུཙྪིཏབྦཾ པུཙྪཏི ཨཡྻོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ནཾ སོ བྷིཀྑུ ཨཱཧ – ‘‘སཀྐཱ པན དེཝཏེ, ཏཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨམྷཱཀཾ དསྶེཏུ’’ནྟི? ན སཀྐཱ བྷནྟེ སཀལཀཱཡཾ ¶ དསྶེཏུཾ, ཨངྒུལིཔབྦམཏྟཾ དསྶེསྶཱམི ཨཡྻསྶཱཏི ཀུཉྩིཀཚིདྡེན ཨངྒུལིཾ ཨནྟོལེཎཱབྷིམུཁཾ ཨཀཱསི, ཙནྡསཧསྶསཱུརིཡསཧསྶཨུགྒམནཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. དེཝདྷཱིཏཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟཱ, བྷནྟེ, ཧོཐཱ’’ཏི དཧརབྷིཀྑུཾ ¶ ཝནྡིཏྭཱ ཨགམཱསི. ཨེཝཾ ཨིམཾ སུཏྟཾ དེཝཏཱནཾ པིཡཾ མནཱཔཾ, མམཱཡནྟི ནཾ དེཝཏཱཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

མཧཱསམཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. སཀྐཔཉྷསུཏྟཝཎྞནཱ

ནིདཱནཝཎྞནཱ

༣༤༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི སཀྐཔཉྷསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – ཨམྦསཎྜཱ ནཱམ བྲཱཧྨཎགཱམོཏི སོ ཀིར གཱམོ ཨམྦསཎྜཱནཾ ཨཝིདཱུརེ ནིཝིཊྛོ, ཏསྨཱ ‘‘ཨམྦསཎྜཱ’’ ཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཝེདིཡཀེ པབྦཏེཏི སོ ཀིར པབྦཏོ པབྦཏཔཱདེ ཛཱཏེན མཎིཝེདིཀཱསདིསེན ནཱིལཝནསཎྜེན སམནྟཱ པརིཀྑིཏྟོ, ཏསྨཱ ‘ཝེདིཡཀཔབྦཏོ’ ཏྭེཝ སངྑྱཾ གཏོ. ཨིནྡསཱལགུཧཱཡནྟི པུབྦེཔི སཱ དྭིནྣཾ པབྦཏཱནཾ ཨནྟརེ གུཧཱ, ཨིནྡསཱལརུཀྑོ ཙསྶཱ དྭཱརེ, ཏསྨཱ ‘ཨིནྡསཱལགུཧཱ’ཏི སངྑྱཾ གཏཱ. ཨཐ ནཾ ཀུཊྚེཧི པརིཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི ཡོཛེཏྭཱ སུཔརིནིཊྛིཏསུདྷཱཀམྨམཱལཱཀམྨལཏཱཀམྨཝིཙིཏྟཾ ལེཎཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཏོ ཨདཾསུ. པུརིམཝོཧཱརཝསེན པན ‘‘ཨིནྡསཱལགུཧཱ’’ ཏྭེཝ ནཾ སཉྫཱནནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘ཨིནྡསཱལགུཧཱཡ’ནྟི.

ཨུསྶུཀྐཾ ཨུདཔཱདཱིཏི དྷམྨིཀོ ཨུསྶཱཧོ ཨུཔྤཛྫི. ནནུ ཙ ཨེས ཨབྷིཎྷདསྶཱཝཱི བྷགཝཏོ, ན སོ དེཝཏཱསནྣིཔཱཏོ ནཱམ ཨཏྠི, ཡཏྠཱཡཾ ན ཨཱགཏཔུབྦོ, སཀྐེན སདིསོ ཨཔྤམཱདཝིཧཱརཱི དེཝཔུཏྟོ ནཱམ ནཏྠི. ཨཐ ཀསྨཱ བུདྡྷདསྶནཾ ཨནཱགཏཔུབྦསྶ ཝིཡ ཨསྶ ཨུསྶཱཧོ ཨུདཔཱདཱིཏི? མརཎབྷཡེན སནྟཛྫིཏཏྟཱ. ཏསྨིཾ ཀིརསྶ སམཡེ ཨཱཡུ པརིཀྑཱིཎོ, སོ པཉྩ པུབྦནིམིཏྟཱནི དིསྭཱ ‘‘པརིཀྑཱིཎོ ¶ དཱནི མེ ཨཱཡཱུ’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཡེསཉྩ དེཝཔུཏྟཱནཾ མརཎནིམིཏྟཱནི ཨཱཝི བྷཝནྟི, ཏེསུ ཡེ པརིཏྟཀེན པུཉྙཀམྨེན དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ, ཏེ ‘‘ཀུཧིཾ ནུ ཁོ ཨིདཱནི ནིབྦཏྟིསྶཱམཱ’’ཏི བྷཡཾ སནྟཱསཾ ཨཱཔཛྫནྟི. ཡེ ཀཏབྷཱིརུཏྟཱནཱ བཧུཾ པུཉྙཾ ཀཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ, ཏེ ཨཏྟནཱ དིནྣདཱནཾ རཀྑིཏསཱིལཾ བྷཱཝིཏབྷཱཝནཉྩ ཨཱགམྨ ‘‘ཨུཔརིདེཝལོཀེ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ན བྷཱཡནྟི.

སཀྐོ ¶ པན དེཝརཱཛཱ པུབྦནིམིཏྟཱནི དིསྭཱ དསཡོཛནསཧསྶཾ དེཝནགརཾ, ཡོཛནསཧསྶུབྦེདྷཾ ཝེཛཡནྟཾ, ཏིཡོཛནསཏིཀཾ སུདྷམྨདེཝསབྷཾ, ཡོཛནསཏུབྦེདྷཾ པཱརིཙྪཏྟཀཾ, སཊྛིཡོཛནིཀཾ པཎྜུཀམྦལསིལཾ, ཨཌྜྷཏིཡཱ ནཱཊཀཀོཊིཡོ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཔརིསཾ, ནནྡནཝནཾ, ཙིཏྟལཏཱཝནཾ ¶ , མིསྶཀཝནཾ, ཕཱརུསཀཝནནྟི ཨེཏཾ སབྦསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ནསྶཏི ཝཏ བྷོ མེ ཨཡཾ སམྤཏྟཱི’’ཏི བྷཡཱབྷིབྷཱུཏོ ཨཧོསི.

ཏཏོ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཀོཙི སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ལོཀཔིཏཱམཧོ མཧཱབྲཧྨཱ ཝཱ, ཡོ མེ ཧདཡནིསྶིཏཾ སོཀསལླཾ སམུདྡྷརིཏྭཱ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ ཐཱཝརཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ཀཉྩི ཨདིསྭཱ པུན ཨདྡས ‘‘མཱདིསཱནཾ སཏསཧསྶཱནམྤི ཨུཔྤནྣཾ སོཀསལླཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨུདྡྷརིཏུཾ པཊིབལོ’’ཏི. ཨཐེཝཾ པརིཝིཏཀྐེནྟསྶ ཏེན ཁོ པན སམཡེན སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ ཨུསྶུཀྐཾ ཨུདཔཱདི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ.

ཀཧཾ ནུ ཁོ བྷགཝཱ ཨེཏརཧི ཝིཧརཏཱིཏི ཀཏརསྨིཾ ཛནཔདེ ཀཏརཾ ནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཀསྶ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟོ ཀསྶ ཨམཏཾ དྷམྨཾ དེསཡམཱནོ ཝིཧརཏཱིཏི. ཨདྡསཱ ཁོཏི ཨདྡཀྑི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. མཱརིསཱཏི པིཡཝཙནམེཏཾ, དེཝཏཱནཾ པཱཊིཡེཀྐོ ཝོཧཱརོ. ནིདྡུཀྑཱཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀསྨཱ པནེས དེཝེ ཨཱམནྟེསི? སཧཱཡཏྠཱཡ. པུབྦེ ཀིརེས བྷགཝཏི སལ༹ལགྷརེ ཝིཧརནྟེ ཨེཀཀོཝ དསྶནཱཡ ཨགམཱསི. སཏྠཱ ‘‘ཨཔརིཔཀྐཾ ཏཱཝསྶ ཉཱཎཾ, ཀཏིཔཱཧཾ པན ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཡི ཨིནྡསཱལགུཧཱཡཾ ཝིཧརནྟེ པཉྩ པུབྦནིམིཏྟཱནི དིསྭཱ མརཎབྷཡབྷཱིཏོ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཙུདྡས པཉྷེ པུཙྪིཏྭཱ ཨུཔེཀྑཱཔཉྷཝིསྶཛྫནཱཝསཱནེ ཨསཱིཏིཡཱ དེཝཏཱསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ནཱཀཱསི. སོ ‘‘མམ པུབྦེཔི ¶ ཨེཀཀསྶ གཏཏྟཱ སཏྠཱརཱ ཨོཀཱསོ ན ཀཏོ, ཨདྡྷཱ མེ ནཏྠི མགྒཕལསྶ ཨུཔནིསྶཡོ, ཨེཀསྶ པན ཨུཔནིསྶཡེ སཏི ཙཀྐཝཱལ༹པརིཡནྟཱཡཔི པརིསཱཡ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏིཡེཝ. ཨཝསྶཾ ཁོ པན དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ ཀསྶཙི དེཝསྶ ཨུཔནིསྶཡོ བྷཝིསྶཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསྶཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨཧམྤི ཨཏྟནོ དོམནསྶཾ ཝཱུཔསམེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སཧཱཡཏྠཱཡ ཨཱམནྟེསི.

ཨེཝཾ བྷདྡཾ ཏཝཱཏི ཁོ དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱཏི ཨེཝཾ ཧོཏུ མཧཱརཱཛ, གཙྪཱམ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ, དུལླབྷོ བུདྡྷུཔྤཱདོ, བྷདྡཾ ཏཝ, ཡོ ཏྭཾ ‘‘པབྦཏཀཱིལ༹ཾ ནདཱིཀཱིལ༹ཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ¶ ཨམྷེ ཨེཝརཱུཔེསུ ཋཱནེསུ ནིཡོཛེསཱིཏི. པཙྩསྶོསུནྟི ཏསྶ ཝཙནཾ སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཾསུ.

༣༤༥. པཉྩསིཁཾ ¶ གནྡྷབྦདེཝཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི དེཝེ ཏཱཝ ཨཱམནྟེཏུ, ཨིམཾ ཀསྨཱ ཝིསུཾ ཨཱམནྟེསི? ཨོཀཱསཀརཎཏྠཾ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ‘‘དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱ གཧེཏྭཱ དྷུརེན པཧརནྟསྶ ཝིཡ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ན ཡུཏྟཾ, ཨཡཾ པན པཉྩསིཁོ དསབལསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཝལླབྷོ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ གནྟྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, ཨིམཾ པུརཏོ པེསེཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨིམིནཱ ཀཏོཀཱསེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཨོཀཱསཀརཎཏྠཾ ཨཱམནྟེསི.

ཨེཝཾ བྷདྡཾ ཏཝཱཏི སོ ‘‘ཨེཝཾ མཧཱརཱཛ, ཧོཏུ, བྷདྡཾ ཏཝ, ཡོ ཏྭཾ མཾ ‘ཨེཧི, མཱརིས, ཨུཡྻཱནཀཱིལཱ༹དཱིནི ཝཱ ནཊསམཛྫཱདཱིནི ཝཱ དསྶནཱཡ གཙྪཱམཱ’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘བུདྡྷཾ པསྶིསྶཱམ, དྷམྨཾ སོསྶཱམཱ’ཏི ཝདསཱི’’ཏི དལ༹ྷཏརཾ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ དེཝཱནམིནྡསྶ ཝཙནཾ པཊིསྶུཏྭཱ ཨནུཙརིཡཾ སཧཙརཎཾ ཨེཀཏོ གམནཾ ཨུཔཱགམི.

ཏཏྠ བེལུཝཔཎྜུནྟི བེལུཝཔཀྐཾ ཝིཡ པཎྜུཝཎྞཾ. ཏསྶ ཀིར སོཝཎྞམཡཾ པོཀྑརཾ, ཨིནྡནཱིལམཡོ དཎྜོ, རཛཏམཡཱ ཏནྟིཡོ, པཝཱལ༹མཡཱ ཝེཋཀཱ, ཝཱིཎཱཔཏྟཀཾ གཱཝུཏཾ, ཏནྟིབནྡྷནཊྛཱནཾ གཱཝུཏཾ, ཨུཔརི དཎྜཀོ གཱཝུཏནྟི ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཱ ཝཱིཎཱ. ཨིཏི སོ ཏཾ ཝཱིཎཾ ཨཱདཱཡ སམཔཉྙཱསམུཙྪནཱ མུཙྪེཏྭཱ ཨགྒནཁེཧི པཧརིཏྭཱ མདྷུརཾ གཱིཏསྶརཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ སེསདེཝེ སཀྐསྶ གམནཀཱལཾ ¶ ཛཱནཱཔེནྟོ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཝཾ ཏསྶ གཱིཏཝཱདིཏསཉྙཱཡ སནྣིཔཏིཏེ དེཝགཎེ ཨཐ ཁོ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ…པེ… ཝེདིཡཀེ པབྦཏེ པཙྩུཊྛཱསི.

༣༤༦. ཨཏིརིཝ ཨོབྷཱསཛཱཏོཏི ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཨེཀསྶེཝ དེཝསྶ ཝཱ མཱརསྶ ཝཱ བྲཧྨུནོ ཝཱ ཨོབྷཱསེན ཨོབྷཱསཛཱཏོ ཧོཏི, ཏཾདིཝསཾ པན དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱནཾ ཨོབྷཱསེན ཨཏིརིཝ ཨོབྷཱསཛཱཏོ ཨེཀཔཛྫོཏོ སཧསྶཙནྡསཱུརིཡཨུགྒཏཀཱལསདིསོ ཨཧོསི. པརིཏོ གཱམེསུ མནུསྶཱཏི སམནྟཱ གཱམེསུ མནུསྶཱ. པཀཏིསཱཡམཱསཀཱལེཡེཝ ཀིར གཱམམཛ྄ཛྷེ དཱརཀེསུ ཀཱིལ༹ནྟེསུ ཏཏྠ སཀྐོ ཨགམཱསི, ཏསྨཱ མནུསྶཱ པསྶིཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ. ནནུ ཙ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམནྟི, ཨཡཾ ཀསྨཱ ¶ པཋམཡཱམསྶཱཔི པུརིམབྷཱགེཡེཝ ཨཱགཏོཏི? མརཎབྷཡེནེཝ ཏཛྫིཏཏྟཱ. ཀིཾསུ ནཱམཱཏི ཀིཾསུ ནཱམ བྷོ ཨེཏཾ, ཀོ ནུ ཁོ ཨཛྫ མཧེསཀྑོ དེཝོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ བྷགཝནྟཾ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཾ དྷམྨཾ སོཏུཾ ཨུཔསངྐམནྟོ, ཀཐཾསུ ¶ ནཱམ བྷོ བྷགཝཱ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསྶཏི དྷམྨཾ དེསེསྶཏི, ལཱབྷཱ ཨམྷཱཀཾ, ཡེསཾ ནོ ཨེཝཾ དེཝཏཱནཾ ཀངྑཱཝིནོདཀོ སཏྠཱ ཨཝིདཱུརེ ཝིཧཱརེ ཝསཏི, ཡེ ལབྷཱམ ཐཱལཀབྷིཀྑམྤི ཀཊཙྪུབྷིཀྑམྤི དཱཏུནྟི སཾཝིགྒཱ ལོམཧཊྛཛཱཏཱ ཨུདྡྷགྒལོམཱ ཧུཏྭཱ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ སིརསྨིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ནམསྶམཱནཱ ཨཊྛཾསུ.

༣༤༧. དུརུཔསངྐམཱཏི དུཔཡིརུཔཱསིཡཱ. ཨཧཾ སརཱགོ སདོསོ སམོཧོ, སཏྠཱ ཝཱིཏརཱགོ ཝཱིཏདོསོ ཝཱིཏམོཧོ, ཏསྨཱ དུཔཡིརུཔཱསིཡཱ ཏཐཱགཏཱ མཱདིསེན. ཛྷཱཡཱིཏི ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ཙ ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ཙ ཛྷཱཡཱི. ཏསྨིཉྙེཝ ཛྷཱནེ རཏཱཏི ཛྷཱནརཏཱ. ཏདནྟརཾ པཊིསལླཱིནཱཏི ཏདནྟརཾ པཊིསལླཱིནཱ སམྤཏི པཊིསལླཱིནཱ ཝཱ. ཏསྨཱ ན ཀེཝལཾ ཛྷཱཡཱི ཛྷཱནརཏཱཏི དུརུཔསངྐམཱ, ཨིདཱནིམེཝ པཊིསལླཱིནཱཏིཔི དུརུཔསངྐམཱ. པསཱདེཡྻཱསཱིཏི ཨཱརཱདྷེཡྻཱསི, ཨོཀཱསཾ མེ ཀཱརེཏྭཱ དདེཡྻཱསཱིཏི ཝདཏི. བེལུཝཔཎྜུཝཱིཎཾ ཨཱདཱཡཱཏི ནནུ པུབྦེཝ ཨཱདིནྣཱཏི? ཨཱམ ¶ , ཨཱདིནྣཱ. མགྒགམནཝསེན པན ཨཾསཀཱུཊེ ལགྒིཏཱ, ཨིདཱནི ནཾ ཝཱམཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཝཱདནསཛྫཾ ཀཏྭཱ ཨཱདིཡི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱདཱཡཱ’’ཏི.

པཉྩསིཁགཱིཏགཱཐཱཝཎྞནཱ

༣༤༨. ཨསྶཱཝེསཱིཏི སཱཝེསི. བུདྡྷཱུཔསཉྷིཏཱཏི བུདྡྷཾ ཨཱརབྦྷ བུདྡྷཾ ནིསྶཡཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟཱཏི ཨཏྠོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཝནྡེ ཏེ པིཏརཾ བྷདྡེ, ཏིམྦརུཾ སཱུརིཡཝཙྪསེཏི ཨེཏྠ སཱུརིཡཝཙྪསཱཏི སཱུརིཡསམཱནསརཱིརཱ. ཏསྶཱ ཀིར དེཝདྷཱིཏཱཡ པཱདནྟཏོ རསྨི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཀེསནྟཾ ཨཱརོཧཏི, ཏསྨཱ བཱལསཱུརིཡམཎྜལསདིསཱ ཁཱཡཏི, ཨིཏི ནཾ ‘‘སཱུརིཡཝཙྪསཱ’’ཏི སཉྫཱནནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, སཱུརིཡཝཙྪསེ, ཏཝ པིཏརཾ ཏིམྦརུཾ གནྡྷབྦདེཝརཱཛཱནཾ ཝནྡཱམཱི’’ཏི. ཡེན ཛཱཏཱསི ཀལྱཱཎཱིཏི ཡེན ¶ ཀཱརཎབྷཱུཏེན ཡཾ ཏིམྦརུཾ དེཝརཱཛཱནཾ ནིསྶཱཡ ཏྭཾ ཛཱཏཱ, ཀལྱཱཎཱི སབྦངྒསོབྷནཱ. ཨཱནནྡཛནནཱི མམཱཏི མཡ྄ཧཾ པཱིཏིསོམནསྶཝཌྜྷནཱི.

ཝཱཏོཝ སེདཏཾ ཀནྟོཏི ཡཐཱ སཉྫཱཏསེདཱནཾ སེདཧརཎཏྠཾ ཝཱཏོ ཨིཊྛོ ཧོཏི ཀནྟོ མནཱཔོ, ཨེཝནྟི ཨཏྠོ. པཱནཱིཡཾཝ པིཔཱསཏོཏི པཱཏུམིཙྪནྟསྶ པིཔཱསཏོ པིཔཱསཱབྷིབྷཱུཏསྶ. ཨངྒཱིརསཱིཏི ཨངྒེ རསྨིཡོ ཨསྶཱཏི ཨངྒཱིརསཱི, ཏམེཝ ཨཱརབྦྷ ཨཱལཔནྟོ ཝདཏི. དྷམྨོ ཨརཧཏཱམིཝཱཏི ཨརཧནྟཱནཾ ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨོ ཝིཡ.

ཛིགྷཙྪཏོཏི ¶ བྷུཉྫིཏུཀཱམསྶ ཁུདཱབྷིབྷཱུཏསྶ. ཛལནྟམིཝ ཝཱརིནཱཏི ཡཐཱ ཀོཙི ཛལནྟཾ ཛཱཏཝེདཾ ཨུདཀཀུམྦྷེན ནིབྦཱཔེཡྻ, ཨེཝཾ ཏཝ ཀཱརཎཱ ཨུཔྤནྣཾ མམ ཀཱམརཱགཔརིལཱ༹ཧཾ ནིབྦཱཔེཧཱིཏི ཝདཏི.

ཡུཏྟཾ ཀིཉྫཀྑརེཎུནཱཏི པདུམཀེསརརེཎུནཱ ཡུཏྟཾ. ནཱགོ གྷམྨཱབྷིཏཏྟོ ཝཱཏི གྷམྨཱབྷིཏཏྟཧཏྠཱི ཝིཡ. ཨོགཱཧེ ཏེ ཐནཱུདརནྟི ཡཐཱ སོ ནཱགོ པོཀྑརཎིཾ ཨོགཱཧིཏྭཱ པིཝིཏྭཱ ཨགྒསོཎྜམཏྟཾ པཉྙཱཡམཱནཾ ཀཏྭཱ ནིམུགྒོ སུཁཾ སཱཏཾ ཝིནྡཏི, ཨེཝཾ ཀདཱ ནུ ཁོ ཏེ ཐནཱུདརཾ ཐནཝེམཛ྄ཛྷཾ ¶ ཨུདརཉྩ ཨོཏརིཏྭཱ ཨཧཾ སུཁཾ སཱཏཾ པཊིལབྷིསྶཱམཱིཏི ཝདཏི.

‘‘ཨཙྩངྐུསོཝ ནཱགོཝ, ཛིཏཾ མེ ཏུཏྟཏོམརཾ;

ཀཱརཎཾ ནཔྤཛཱནཱམི, སམྨཏྟོ ལཀྑཎཱུརུཡཱ’’ཏི. –

ཨེཏྠ ཏུཏྟཾ ཝུཙྩཏི ཀཎྞམཱུལེ ཝིཛ྄ཛྷནཨཡདཎྜཀོ. ཏོམརནྟི པཱདཱདཱིསུ ཝིཛ྄ཛྷནདཎྜཏོམརཾ. ཨངྐུསོཏི མཏྠཀེ ཝིཛ྄ཛྷནཀུཊིལཀཎྚཀོ. ཡོ ཙ ནཱགོ པབྷིནྣམཏྟོ ཨཙྩངྐུསོ ཧོཏི, ཨངྐུསཾ ཨཏཱིཏོ; ཨངྐུསེན ཝིཛ྄ཛྷིཡམཱནོཔི ཝསཾ ན གཙྪཏི, སོ ‘‘ཛིཏཾ མཡཱ ཏུཏྟཏོམརཾ, ཡོ ཨཧཾ ཨངྐུསསྶཔི ཝསཾ ན གཙྪཱམཱི’’ཏི མདདཔྤེན ཀིཉྩི ཀཱརཎཾ ན བུཛ྄ཛྷཏི. ཡཐཱ སོ ཨཙྩངྐུསོ ནཱགོ ‘‘ཛིཏཾ མེ ཏུཏྟཏོམར’’ནྟི ཀིཉྩི ཀཱརཎཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཧམྤི ལཀྑཎསམྤནྣཨཱུརུཏཱཡ ལཀྑཎཱུརུཡཱ སམྨཏྟོ མཏྟོ པམཏྟོ ཨུམྨཏྟོ ཝིཡ ཀིཉྩི ཀཱརཎཾ ནཔྤཛཱནཱམཱིཏི ཝདཏི. ཨཐ ཝཱ ཨཙྩངྐུསོཝ ནཱགོ ཨཧམྤི སམྨཏྟོ ལཀྑཎཱུརུཡཱ ཀིཉྩི ཏཏོ ¶ ཝིརཱགཀཱརཎཾ ནཔྤཛཱནཱམི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཏེན ནཱགེན ཝིཡ ཛིཏཾ མེ ཏུཏྟཏོམརཾ, ན ཀསྶཙི ཝདཏོ ཝཙནཾ ཨཱདིཡཱམི.

ཏཡི གེདྷིཏཙིཏྟོསྨཱིཏི བྷདྡེ ལཀྑཎཱུརུ ཏཡི བདྡྷཙིཏྟོསྨི. གེདྷིཏཙིཏྟོཏི ཝཱ གེདྷཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཏཙིཏྟོ. ཙིཏྟཾ ཝིཔརིཎཱམིཏནྟི པཀཏིཾ ཛཧིཏྭཱ ཋིཏཾ. པཊིགནྟུཾ ན སཀྐོམཱིཏི ནིཝཏྟིཏུཾ ན སཀྐོམི. ཝངྐགྷསྟོཝ ཨམྦུཛོཏི བལི༹སཾ གིལིཏྭཱ ཋིཏམཙྪོ ཝིཡ. ‘‘གྷསོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ.

ཝཱམཱུརཱུཏི ཝཱམཱཀཱརེན སཎྛིཏཨཱུརུ, ཀདལིཀྑནྡྷསདིསཨཱུརཱུཏི ཝཱ ཨཏྠོ. སཛཱཏི ཨཱལིངྒ. མནྡལོཙནེཏི ཨིཏྠིཡོ ན ཏིཁིཎཾ ནིཛ྄ཛྷཱཡནྟི མནྡཾ ཨཱལོཙེནྟི ཨོལོཀེནྟི, ཏསྨཱ ¶ ‘‘མནྡལོཙནཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. པལིསྶཛཱཏི སབྦཏོབྷཱགེན ཨཱལིངྒ. ཨེཏཾ མེ ཨབྷིཔཏྠིཏནྟི ཨེཏཾ མཡཱ ཨབྷིཎྷཾ པཏྠིཏཾ.

ཨཔྤཀོ ཝཏ མེ སནྟོཏི པཀཏིཡཱཝ མནྡོ སམཱནོ. ཝེལླིཏཀེསིཡཱཏི ཀེསཱ མུཉྩིཏྭཱ པིཊྛིཡཾ ཝིསྶཊྛཀཱལེ སཔྤོ ¶ ཝིཡ ཝེལླནྟཱ གཙྪནྟཱ ཨསྶཱཏི ཝེལླིཏཀེསཱི, ཏསྶཱ ཝེལླིཏཀེསིཡཱ. ཨནེཀབྷཱཝོ སམུཔྤཱདཱིཏི ཨནེཀཝིདྷོ ཛཱཏོ. ཨནེཀབྷཱགོཏི ཝཱ པཱཋོ. ཨརཧནྟེཝ དཀྑིཎཱཏི ཨརཧནྟམྷི དིནྣདཱནཾ ཝིཡ ནཱནཔྤཀཱརཏོ པབྷིནྣོ.

ཡཾ མེ ཨཏྠི ཀཏཾ པུཉྙནྟི ཡཾ མཡཱ ཀཏཾ པུཉྙམཏྠི. ཨརཧནྟེསུ ཏཱདིསཱུཏི ཏཱདིལཀྑཎཔྤཏྟེསུ ཨརཧནྟེསུ. ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཝིཔཙྩཏནྟི སབྦཾ ཏཡཱ སདྡྷིམེཝ ཝིཔཱཀཾ དེཏུ.

ཨེཀོདཱིཏི ཨེཀཱིབྷཱཝཾ གཏོ. ནིཔཀོ སཏོཏི ནེཔཀྐཾ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོཏི ནིཔཀོ. སཏིཡཱ སམནྣཱགཏཏྟཱ སཏོ. ཨམཏཾ མུནི ཛིགཱིསཱནོཏི ཡཐཱ སོ བུདྡྷམུནི ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ ཛིགཱིསཏི པརིཡེསཏི, ཨེཝཾ ཏཾ ཨཧཾ སཱུརིཡཝཙྪསེ ཛིགཱིསཱམི པརིཡེསཱམི. ཡཐཱ ཝཱ སོ ཨམཏཾ ཛིགཱིསཱནོ ཨེསནྟོ གཝེསནྟོ ཝིཙརཏི, ཨེཝཱཧཾ ཏཾ ཨེསནྟོ གཝེསནྟོ ཝིཙརཱམཱིཏིཔི ཨཏྠོ.

ཡཐཱཔི མུནི ནནྡེཡྻ, པཏྭཱ སམྦོདྷིམུཏྟམནྟི ཡཐཱ བུདྡྷམུནི བོདྷིཔལླངྐེ ནིསིནྣོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཏྭཱ ནནྡེཡྻ ཏོསེཡྻ. ཨེཝཾ ནནྡེཡྻནྟི ¶ ཨེཝམེཝ ཨཧམྤི ཏཡཱ མིསྶཱིབྷཱཝཾ གཏོ ནནྡེཡྻཾ, པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏོ བྷཝེཡྻནྟི ཝདཏི.

ཏཱཧཾ བྷདྡེ ཝརེཡྻཱཧེཏི ཨཧེཏི ཨཱམནྟནཾ, ཨཧེ བྷདྡེ སཱུརིཡཝཙྪསེ, སཀྐེན དེཝཱནམིནྡེན ‘‘ཀིཾ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝརཛྫཾ གཎྷསི, སུརིཡཝཙྪས’’ནྟི, ཨེཝཾ ཝརེ དིནྣེ དེཝརཛྫཾ པཧཱཡ ‘‘སཱུརིཡཝཙྪསཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཏཾ ཨཧཾ ཝརེཡྻཾ ཨིཙྪེཡྻཾ གཎྷེཡྻནྟི ཨཏྠོ.

སཱལཾཝ ན ཙིརཾ ཕུལླནྟི ཏཝ པིཏུ ནགརདྭཱརེ ནཙིརཾ པུཔྥིཏོ སཱལོ ཨཏྠི. སོ ཨཏིཝིཡ མནོཧརོ. ཏཾ ནཙིརཾ ཕུལླསཱལཾ ཝིཡ. པིཏརཾ ཏེ སུམེདྷསེཏི ཨཏིསསྶིརཱིཀཾ ཏཝ པིཏརཾ ཝནྡམཱནོ ནམསྶཱམི ནམོ ཀརོམི. ཡསྶཱསེཏཱདིསཱི པཛཱཏི ཡསྶ ཨཱསི ཨེཏཱདིསཱི དྷཱིཏཱ.

༣༤༩. སཾསནྡཏཱིཏི ¶ ཀསྨཱ གཱིཏསདྡསྶ ཙེཝ ཝཱིཎཱསདྡསྶ ¶ ཙ ཝཎྞཾ ཀཐེསི? ཀིཾ ཏཏྠ བྷགཝཏོ སཱརཱགོ ཨཏྠཱིཏི? ནཏྠི. ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱཡ ཨུཔེཀྑཀོ བྷགཝཱ ཨེཏཱདིསེསུ ཋཱནེསུ, ཀེཝལཾ ཨིཊྛཱནིཊྛཾ ཛཱནཱཏི, ན ཏཏྠ རཛྫཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘སཾཝིཛྫཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ ཙཀྑུ, པསྶཏི བྷགཝཱ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ, ཚནྡརཱགོ བྷགཝཏོ ནཏྠི, སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ བྷགཝཱ. སཾཝིཛྫཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ སོཏ’’ནྟིཨཱདི (སཾ. ནི. ༤.༢༣༢). སཙེ པན ཝཎྞཾ ན ཀཐེཡྻ, པཉྩསིཁོ ‘‘ཨོཀཱསོ མེ ཀཏོ’’ཏི ན ཛཱནེཡྻ. ཨཐ སཀྐོ ‘‘བྷགཝཏཱ པཉྩསིཁསྶ ཨོཀཱསོ ན ཀཏོ’’ཏི དེཝཏཱ གཧེཏྭཱ ཏཏོཝ པཊིནིཝཏྟེཡྻ, ཏཏོ མཧཱཛཱནིཡོ བྷཝེཡྻ. ཝཎྞེ པན ཀཐིཏེ ‘‘ཀཏོ བྷགཝཏཱ པཉྩསིཁསྶ ཨོཀཱསོ’’ཏི དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཱཝསཱནེ ཨསཱིཏིཡཱ དེཝཏཱསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིསྶཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཝཎྞཾ ཀཐེསི.

ཏཏྠ ཀདཱ སཾཡཱུལ༹ྷཱཏི ཀདཱ གནྠིཏཱ པིཎྜིཏཱ. ཏེན ཁོ པནཱཧཾ, བྷནྟེ, སམཡེནཱཏི ཏེན སམཡེན ཏསྨིཾ ཏུམྷཱཀཾ སམྦོདྷིཔྤཏྟིཏོ པཊྛཱཡ ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ. བྷདྡཱ ནཱམ སཱུརིཡཝཙྪསཱཏི ནཱམཏོ བྷདྡཱ སརཱིརསམྤཏྟིཡཱ སཱུརིཡཝཙྪསཱ. བྷགིནཱིཏི ཝོཧཱརཝཙནམེཏཾ, དེཝདྷཱིཏཱཏི ཨཏྠོ. པརཀཱམིནཱིཏི པརཾ ཀཱམེཏི ཨབྷིཀངྑཏི.

ཨུཔནཙྩནྟིཡཱཏི ¶ ནཙྩམཱནཱཡ. སཱ ཀིར ཨེཀསྨིཾ སམཡེ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀདེཝེཧི སདྡྷིཾ སཀྐསྶ དེཝརཱཛསྶ ནཙྩཾ དསྶནཏྠཱཡ གཏཱ, ཏསྨིཉྩ ཁཎེ སཀྐོ ཏཐཱགཏསྶ ཨཊྛ ཡཐཱབྷུཙྩེ གུཎེ པཡིརུདཱཧཱསི. ཨེཝཾ ཏསྨིཾ དིཝསེ གནྟྭཱ ནཙྩནྟཱི ཨསྶོསི.

སཀྐཱུཔསངྐམཝཎྞནཱ

༣༥༠. པཊིསམྨོདཏཱིཏི ‘‘སཾསནྡཏི ཁོ ཏེ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟོ བྷགཝཱ སམྨོདཏི, པཉྩསིཁོ པཊིསམྨོདཏི. གཱཐཱ ཙ བྷཱསནྟོ པཉྩསིཁོ སམྨོདཏི, བྷགཝཱ པཊིསམྨོདཏི. ཨཱམནྟེསཱིཏི ཛཱནཱཔེསི. ཏསྶ ཀིརེཝཾ ཨཧོསི ‘‘ཨཡཾ པཉྩསིཁོ མཡཱ མམ ཀམྨེན པེསིཏོ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨེཝརཱུཔསྶ སཏྠུ སནྟིཀེ ཋཏྭཱ ཀཱམགུཎཱུཔསཉྷིཏཾ ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཀཐེསི, ནཊཱ ནཱམ ནིལླཛྫཱ ཧོནྟི, ཀཐེནྟོ ཝིཔྤཀཱརམྤི དསྶེཡྻ, ཧནྡ ནཾ མམ ཀམྨཾ ཛཱནཱཔེམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱམནྟེསི.

༣༥༡. ཨེཝཉྩ ¶ ¶ པན ཏཐཱགཏཱཏི དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ཋཔིཏཝཙནཾ. ཨབྷིཝདནྟཱིཏི ཨབྷིཝཱདནསམྤཊིཙྪནེན ཝཌྜྷིཏཝཙནེན ཝདནྟི. ཨབྷིཝདིཏོཏི ཝཌྜྷིཏཝཙནེན ཝུཏྟོ.

ཨུརུནྡཱ སམཔཱདཱིཏི མཧནྟཱ ཝིཝཊཱ ཨཧོསི, ཨནྡྷཀཱརོ གུཧཱཡཾ ཨནྟརདྷཱཡི. ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདཱིཏི ཡོ པཀཏིཡཱ གུཧཱཡཾ ཨནྡྷཀཱརོ, སོ ཨནྟརཧིཏོ, ཨཱལོཀོ ཛཱཏོ. སབྦམེཏཾ དྷམྨསངྒཱཧཀཱནཾ ཝཙནཾ.

༣༥༢. ཙིརཔཊིཀཱཧཾ, བྷནྟེཏི ཙིརཏོ ཨཧཾ, ཙིརཏོ པཊྛཱཡཱཧཾ དསྶནཀཱམོཏི ཨཏྠོ. ཀེཧིཙི ཀེཧིཙི ཀིཙྩཀརཎཱིཡེཧཱིཏི དེཝཱནཾ དྷཱིཏཱ ཙ པུཏྟཱ ཙ ཨངྐེ ནིབྦཏྟནྟི, པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཨིཏྠིཡོ སཡནེ ནིབྦཏྟནྟི, ཏཱསཾ མཎྜནཔསཱདྷནཀཱརིཀཱ དེཝཏཱ སཡནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིབྦཏྟནྟི, ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཱ ཨནྟོཝིམཱནེ ནིབྦཏྟནྟི, ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཨཌྜཀརཎཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡེ པན སཱིམནྟརེ ནིབྦཏྟནྟི, ཏེ ‘‘ཏཝ སནྟཀཱ, མམ སནྟཀཱ’’ཏི ནིཙྪེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨཌྜཾ ཀརོནྟི, སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ པུཙྪནྟི. སོ ‘‘ཡསྶ ཝིམཱནཾ ཨཱསནྣཏརཾ, ཏསྶ སནྟཀཱ’’ཏི ཝདཏི. སཙེ ¶ དྭེཔི སམཊྛཱནེ ཧོནྟི, ‘‘ཡསྶ ཝིམཱནཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཋིཏཱ, ཏསྶ སནྟཀཱ’’ཏི ཝདཏི. སཙེ ཨེཀམྤི ན ཨོལོཀེཏི, ཏཾ ཨུབྷིནྣཾ ཀལཧུཔཙྪེདནཏྠཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཀརོཏི. ཀཱིལཱ༹དཱིནིཔི ཀིཙྩཱནི ཀརཎཱིཡཱནེཝ. ཨེཝརཱུཔཱནི ཏཱནི ཀརཎཱིཡཱནི སནྡྷཱཡ ‘‘ཀེཧིཙི ཀེཧིཙི ཀིཙྩཀརཎཱིཡེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ.

སལལཱ༹གཱརཀེཏི སལལ༹མཡགནྡྷཀུཊིཡཾ. ཨཉྙཏརེན སམཱདྷིནཱཏི ཏདཱ ཀིར བྷགཝཱ སཀྐསྶེཝ ཨཔརིཔཱཀགཏཾ ཉཱཎཾ ཝིདིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཨཀཱརེཏུཀཱམོ ཕལསམཱཔཏྟིཝིཧཱརེན ནིསཱིདི. ཏཾ ཨེས ཨཛཱནནྟོ ‘‘ཨཉྙཏརེན སམཱདྷིནཱ’’ཏི ཨཱཧ. བྷཱུཛཏི ཙ ནཱམཱཏི བྷཱུཛཏཱིཏི ཏསྶཱ ནཱམཾ. པརིཙཱརིཀཱཏི པཱདཔརིཙཱརིཀཱ དེཝདྷཱིཏཱ. སཱ ཀིར དྭེ ཕལཱནི པཏྟཱ, ཏེནསྶཱ དེཝལོཀེ ཨབྷིརཏིཡེཝ ནཏྠི. ནིཙྩཾ བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཉྫལིཾ སིརསི ཋཔེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ནམསྶམཱནཱ ཏིཊྛཏི. ནེམིསདྡེན ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛིཏོཏི ‘‘སམཱཔནྣོ སདྡཾ སུཎཱཏཱི’’ཏི ནོ ཝཏ རེ ཝཏྟབྦེ, ནནུ བྷགཝཱ སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ ¶ ‘‘ཨཔིཙཱཧཾ ཨཱཡསྨཏོ ཙཀྐནེམིསདྡེན ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛིཏོ’’ཏི བྷཎཏཱིཏི. ཏིཊྛཏུ ནེམིསདྡོ, སམཱཔནྣོ ནཱམ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ ཀཎྞམཱུལེ དྷམམཱནསྶ སངྑཡུགལ༹སྶཱཔི ཨསནིསནྣིཔཱཏསྶཱཔི སདྡཾ ན སུཎཱཏི. བྷགཝཱ པན ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ སཀྐསྶ ཨོཀཱསཾ ན ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཱལཝསེན ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔནྣོ. སཀྐོ ‘‘ན དཱནི མེ སཏྠཱ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏཱི’’ཏི གནྡྷཀུཊིཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ རཐཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ དེཝལོཀཱབྷིམུཁཾ པེསེསི. གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎཾ ¶ རཐསདྡེན སམོཧིཏཾ པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡཾ ཝིཡ ཨཧོསི. བྷགཝཏོ ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཀཱལཝསེན སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ རཐསདྡེནེཝ པཋམཱཝཛྫནཾ ཨུཔྤཛྫི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

གོཔཀཝཏྠུཝཎྞནཱ

༣༥༣. སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནཱིཏི པཉྩསུ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནཱི. ཨིཏྠིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏྭཱཏི ཨིཏྠིཏྟཾ ནཱམ ཨལཾ, ན ཧི ཨིཏྠིཏྟེ ཋཏྭཱ ཙཀྐཝཏྟིསིརིཾ, ན སཀྐམཱརབྲཧྨསིརིཡོ པཙྩནུབྷཝིཏུཾ, ན པཙྩེཀབོདྷིཾ, ན སམྨཱསམྦོདྷིཾ གནྟུཾ སཀྐཱཏི ཨེཝཾ ཨིཏྠིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི ནཱམ. མཧནྟམིདཾ པུརིསཏྟཾ ནཱམ སེཊྛཾ ཨུཏྟམཾ, ཨེཏྠ ཋཏྭཱ སཀྐཱ ཨེཏཱ སམྤཏྟིཡོ པཱཔུཎིཏུནྟི ཨེཝཾ ¶ པན པུརིསཏྟཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ. སཱཔི ཨེཝམཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨིཏྠིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ པུརིསཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ’’ཏི. ཧཱིནཾ གནྡྷབྦཀཱཡནྟི ཧཱིནཾ ལཱམཀཾ གནྡྷབྦནིཀཱཡཾ. ཀསྨཱ པན ཏེ པརིསུདྡྷསཱིལཱ ཏཏྠ ཨུཔྤནྣཱཏི? པུབྦནིཀནྟིཡཱ. པུབྦེཔི ཀིར ནེསཾ ཨེཏདེཝ ཝསིཏཊྛཱནཾ, ཏསྨཱ ནིཀནྟིཝསེན ཏཏྠ ཨུཔྤནྣཱ. ཨུཔཊྛཱནནྟི ཨུཔཊྛཱནསཱལཾ. པཱརིཙརིཡནྟི པརིཙརཎབྷཱཝཾ. གཱིཏཝཱདིཏེཧི ཨམྷེ པརིཙརིསྶཱམཱཏི ཨཱགཙྪནྟི.

པཊིཙོདེསཱིཏི སཱརེསི. སོ ཀིར ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ དེཝཔུཏྟཱ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙེནྟི ཨཏིཝཎྞཝནྟོ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ ‘‘བྷིཀྑཱུ ཨཧེསུ’’ནྟི ཨདྡས. ཏཏོ ‘‘བྷིཀྑཱུ ཧོནྟུ, སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནོ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘པརིཔཱུརཀཱརིནོ’’ཏི ཨདྡས. ‘‘པརིཔཱུརཀཱརིནོ ཧོནྟུ, ཨཉྙོ གུཎོ ཨཏྠི ¶ ནཏྠཱི’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘ཛྷཱནལཱབྷིནོ’’ཏི ཨདྡས. ‘‘ཛྷཱནལཱབྷིནོ ཧོནྟུ, ཀུཧིཾ ཝཱསིཀཱ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘མཡ྄ཧཾཝ ཀུལཱུཔཀཱ’’ཏི ཨདྡས. པརིསུདྡྷསཱིལཱ ནཱམ ཚསུ དེཝལོཀེསུ ཡཏྠིཙྪནྟི, ཏཏྠ ནིབྦཏྟནྟི. ཨིམེ པན ཨུཔརིདེཝལོཀེ ཙ ན ནིབྦཏྟཱ. ཛྷཱནལཱབྷིནོ ནཱམ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟནྟི, ཨིམེ ཙ བྲཧྨལོཀེ ན ནིབྦཏྟཱ. ཨཧཾ པན ཨེཏེསཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དེཝལོཀསཱམིཀསྶ སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ པལླངྐེ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, ཨིམེ ཧཱིནེ གནྡྷབྦཀཱཡེ ནིབྦཏྟཱ. ཨཊྛིཝེདྷཔུགྒལཱ ནཱམེཏེ ཝཊྚེཏྭཱ ཝཊྚེཏྭཱ གཱལ༹ྷཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཀུཏོམུཁཱ ནཱམཱཏིཨཱདཱིཧི ཝཙནེཧི པཊིཙོདེསི.

ཏཏྠ ཀུཏོམུཁཱཏི བྷགཝཏི ཨབྷིམུཁེ དྷམྨཾ དེསེནྟེ ཏུམྷེ ཀུཏོམུཁཱ ཀིཾ ཨཉྙཱ ཝིཧིཏཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཨུདཱཧུ ནིདྡཱཡམཱནཱ? དུདྡིཊྛརཱུཔནྟི དུདྡིཊྛསབྷཱཝཾ དཊྛུཾ ཨཡུཏྟཾ ¶ . སཧདྷམྨིཀེཏི ཨེཀསྶ སཏྠུ སཱསནེ སམཱཙིཎྞདྷམྨེ ཀཏཔུཉྙེ. ཏེསཾ བྷནྟེཏི ཏེསཾ གོཔཀེན དེཝཔུཏྟེན ཨེཝཾ ཝཏྭཱ པུན ‘‘ཨཧོ ཏུམྷེ ནིལླཛྫཱ ཨཧིརིཀཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཝཙནེཧི པཊིཙོདིཏཱནཾ དྭེ དེཝཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཏིཾ པཊིལབྷིཾསུ.

ཀཱཡཾ བྲཧྨཔུརོཧིཏནྟི ཏེ ཀིར ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ནཊེཧི ནཱམ ནཙྩནྟེཧི གཱཡནྟེཧི ཝཱདེནྟེཧི ཨཱགནྟྭཱ དཱཡོ ནཱམ ལབྷིཏབྦོ ཨསྶ, ཨཡཾ པན ¶ ཨམྷཱཀཾ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཀྑིཏྟལོཎཾ ཨུདྡྷནཾ ཝིཡ ཏཊཏཊཱཡཏེཝ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིད’’ནྟི ཨཱཝཛྫནྟཱ ཨཏྟནོ སམཎབྷཱཝཾ པརིསུདྡྷསཱིལཏཾ ཛྷཱནལཱབྷིཏཾ ཏསྶེཝ ཀུལཱུཔཀབྷཱཝཉྩ དིསྭཱ ‘‘པརིསུདྡྷསཱིལཱ ནཱམ ཚསུ དེཝལོཀེསུ ཡཐཱརུཙིཏེ ཋཱནེ ནིབྦཏྟནྟི, ཛྷཱནལཱབྷིནོ བྲཧྨལོཀེ. མཡཾ ཨུཔརིདེཝལོཀེཔི བྲཧྨལོཀེཔི ནིབྦཏྟིཏུཾ ནཱསཀྑིམྷ. ཨམྷཱཀཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཨཡཾ ཨིཏྠིཀཱ ཨུཔརི ནིབྦཏྟཱ, མཡཾ བྷིཀྑཱུ སམཱནཱ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ ཧཱིནེ གནྡྷབྦཀཱཡེ ནིབྦཏྟཱ. ཏེན ནོ ཨཡཾ ཨེཝཾ ནིགྒཎྷཱཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཏསྶ ཀཐཾ སུཎནྟཱཡེཝ ཏེསུ དྭེ ཛནཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནསཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསནྟཱ ཨནཱགཱམིཕལེཡེཝ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཨཐ ནེསཾ སོ པརིཏྟོ ¶ ཀཱམཱཝཙརཏྟབྷཱཝོ དྷཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཏསྨཱ ཏཱཝདེཝ ཙཝིཏྭཱ བྲཧྨཔུརོཧིཏེསུ ནིབྦཏྟཱ. སོ ཙ ནེསཾ ཀཱཡོ ཏཏྠ ཋིཏཱནཾཡེཝ ནིབྦཏྟོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏེསཾ, བྷནྟེ, གོཔཀེན དེཝཔུཏྟེན པཊིཙོདིཏཱནཾ དྭེ དེཝཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཏིཾ པཊིལབྷིཾསུ ཀཱཡཾ བྲཧྨཔུརོཧིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཏསྨིཉྙེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཛྷཱནསཏིཾ པཊིལབྷིཾསུ. ཏཏྠེཝ ཋཏྭཱ ཙུཏཱ པན ཀཱཡཾ བྲཧྨཔུརོཧིཏཾ བྲཧྨཔུརོཧིཏསརཱིརཾ པཊིལབྷིཾསཱུཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེཀོ པན དེཝོཏི ཨེཀོ དེཝཔུཏྟོ ནིཀནྟིཾ ཚིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཀཱམེ ཨཛ྄ཛྷཝསི, ཏཏྠེཝ ཨཱཝཱསིཀོ ཨཧོསི.

༣༥༤. སངྒྷཉྩུཔཊྛཱསིནྟི སངྒྷཉྩ ཨུཔཊྛཱསིཾ.

སུདྷམྨཏཱཡཱཏི དྷམྨསྶ སུནྡརབྷཱཝེན. ཏིདིཝཱུཔཔནྣོཏི ཏིདིཝེ ཏིདསཔུརེ ཨུཔཔནྣོ. གནྡྷབྦཀཱཡཱུཔགཏེ ཝསཱིནེཏི གནྡྷབྦཀཱཡཾ ཨཱཝཱསིཀོ ཧུཏྭཱ ཨུཔགཏེ. ཡེ ཙ མཡཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏཱཏི ཡེ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏཱ མཡཾ ཨནྣེན པཱནེན ཨུཔཊྛཧིམྷཱཏི ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

པཱདཱུཔསངྒཡ྄ཧཱཏི ¶ པཱདེ ཨུཔསངྒཡ྄ཧ པཱདདྷོཝནཔཱདམཀྑནཱནུཔྤདཱནེན པཱུཛེཏྭཱ ཙེཝ ཝནྡིཏྭཱ ཙ. སཀེ ནིཝེསནེཏི ཨཏྟནོ གྷརེ. ཨིམསྶཱཔི པདསྶ ཨུཔཊྛཧིམྷཱཏི ཨིམིནཱཝ སམྦནྡྷོ.

པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོཏི ཨཏྟནཱཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨརིཡཱན སུབྷཱསིཏཱནཱིཏི ཏུམྷེཧི ཝུཙྩམཱནཱནི བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ སུབྷཱསིཏཱནི.

ཏུམྷེ ¶ པན སེཊྛམུཔཱསམཱནཱཏི ཨུཏྟམཾ བུདྡྷཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཱསམཱནཱ ཨནུཏྟརེ བུདྡྷསཱསནེ ཝཱ. བྲཧྨཙརིཡནྟི སེཊྛཙརིཡཾ. བྷཝཏཱུཔཔཏྟཱིཏི བྷཝནྟཱནཾ ཨུཔཔཏྟི.

ཨགཱརེ ཝསཏོ མཡ྄ཧནྟི གྷརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟསྶ མཡ྄ཧཾ.

སྭཛྫཱཏི སོ ཨཛྫ. གོཏམསཱཝཀེནཱཏི ཨིདྷ གོཔཀོ གོཏམསཱཝཀོཏི ཝུཏྟོ. སམེཙྩཱཏི སམཱགནྟྭཱ.

ཧནྡ ¶ ཝིཡཱཡཱམ བྱཱཡཱམཱཏི ཧནྡ ཨུཡྻམཱམ བྱཱཡམཱམ. མཱ ནོ མཡཾ པརཔེསྶཱ ཨཧུམྷཱཏི ནོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, མཱ མཡཾ པརསྶ པེསནཀཱརཀཱཝ ཨཧུམྷཱཏི ཨཏྠོ. གོཏམསཱསནཱནཱིཏི ཨིདྷ པཀཏིཡཱ པཊིཝིདྡྷཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནམེཝ གོཏམསཱསནཱནཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨནུསྶརཾ ཨནུསྶརིཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

ཙིཏྟཱནི ཝིརཱཛཡིཏྭཱཏི པཉྩཀཱམགུཎིཀཙིཏྟཱནི ཝིརཱཛཡིཏྭཱ. ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝནྟི ཝིཀྑམྦྷནཝསེན པཋམཛ྄ཛྷཱནེན ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ཨདྡསཾསུ, སམུཙྪེདཝསེན ཏཏིཡམགྒེན. ཀཱམསཾཡོཛནབནྡྷནཱནཱིཏི ཀཱམསཉྙོཛནཱནི ཙ ཀཱམབནྡྷནཱནི ཙ. པཱཔིམཡོགཱནཱིཏི པཱཔིམཏོ མཱརསྶ ཡོགབྷཱུཏཱནི, བནྡྷནབྷཱུཏཱནཱིཏི ཨཏྠོ. དུརཙྩཡཱནཱིཏི དུརཏིཀྐམཱནི. སཨིནྡཱ དེཝཱ སཔཛཱཔཏིཀཱཏི ཨིནྡཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཝིཊྛཱ སཨིནྡཱ པཛཱཔཏིཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཝིཊྛཱ སཔཛཱཔཏིཀཱ. སབྷཱཡུཔཝིཊྛཱཏི སབྷཱཡཾ ཨུཔཝིཊྛཱ, ནིསིནྣཱཏི ཨཏྠོ.

ཝཱིརཱཏི སཱུརཱ. ཝིརཱགཱཏི ཝཱིཏརཱགཱ. ཝིརཛཾ ཀརོནྟཱཏི ཝིརཛཾ ཨནཱགཱམིམགྒཾ ཀརོནྟཱ ཨུཔྤཱདེནྟཱ. ནཱགོཝ སནྣཱནི གུཎཱནཱིཏི ཀཱམསཉྙོཛནབནྡྷནཱནི ཚེཏྭཱ དེཝེ ཏཱཝཏིཾསེ ཨཏིཀྐམིཾསུ. སཾཝེགཛཱཏསྶཱཏི ཛཱཏསཾཝེགསྶ སཀྐསྶ.

ཀཱམཱབྷིབྷཱུཏི ¶ དུཝིདྷཱནམྤི ཀཱམཱནཾ ཨབྷིབྷཱུ. སཏིཡཱ ཝིཧཱིནཱཏི ཛྷཱནསཏིཝིརཧིཏཱ.

ཏིཎྞཾ ཏེསནྟི ཏེསུ ཏཱིསུ ཛནེསུ. ཨཱཝསིནེཏྠ ཨེཀོཏི ཏཏྠ ཧཱིནེ ཀཱཡེ ཨེཀོཡེཝ ཨཱཝཱསིཀོ ཛཱཏོ. སམྦོདྷིཔཐཱནུསཱརིནོཏི ཨནཱགཱམིམགྒཱནུསཱརིནོ. དེཝེཔི ཧཱིལེ༹ནྟཱིཏི དྭེ དེཝལོཀེ ¶ ཧཱིལེ༹ནྟཱ ཨདྷོཀརོནྟཱ ཨུཔཙཱརཔྤནཱསམཱདྷཱིཧི སམཱཧིཏཏྟཱ ཨཏྟནོ པཱདཔཾསུཾ དེཝཏཱནཾ མཏྠཀེ ཨོཀིརནྟཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཏཱཏི.

ཨེཏཱདིསཱི དྷམྨཔྤཀཱསནེཏྠཱཏི ཨེཏྠ སཱསནེ ཨེཝརཱུཔཱ དྷམྨཔྤཀཱསནཱ, ཡཱཡ སཱཝཀཱ ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱ ཧོནྟི. ན ¶ ཏཏྠ ཀིཾ ཀངྑཏི ཀོཙི སཱཝཀོཏི ཀིཾ ཏཏྠ ཏེསུ སཱཝཀེསུ ཀོཙི ཨེཀསཱཝཀོཔི བུདྡྷཱདཱིསུ ཝཱ ཙཱཏུདྡིསབྷཱཝེ ཝཱ ན ཀངྑཏི ‘‘སབྦདིསཱསུ ཨསཛྫམཱནོ ཨགཡ྄ཧམཱནོ ཝིཧརཏཱི’’ཏི. ཨིདཱནི བྷགཝཏོ ཝཎྞཾ བྷཎནྟོ ‘‘ནིཏིཎྞཨོགྷཾ ཝིཙིཀིཙྪཚིནྣཾ, བུདྡྷཾ ནམསྶཱམ ཛིནཾ ཛནིནྡ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཝིཙིཀིཙྪཚིནྣནྟི ཚིནྣཝིཙིཀིཙྪཾ. ཛནིནྡནྟི སབྦལོཀུཏྟམཾ.

ཡཾ ཏེ དྷམྨནྟི ཡཾ ཏཝ དྷམྨཾ. ཨཛ྄ཛྷགཾསུ ཏེཏི ཏེ དེཝཔུཏྟཱ ཨདྷིགཏཱ. ཀཱཡཾ བྲཧྨཔུརོཧིཏནྟི ཨམྷཱཀཾ པསྶནྟཱནཾཡེཝ བྲཧྨཔུརོཧིཏསརཱིརཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ ཏཝ དྷམྨཾ ཛཱནིཏྭཱ ཏེསཾ ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ ཏེ དྭེ ཝིསེསགཱུ ཨམྷཱཀཾ པསྶནྟཱནཾཡེཝ ཀཱཡཾ བྲཧྨཔུརོཧིཏཾ ཨདྷིགནྟྭཱ མགྒཕལཝིསེསཾ ཨཛ྄ཛྷགཾསུ, མཡམྤི ཏསྶ དྷམྨསྶ པཏྟིཡཱ ཨཱགཏམྷཱསི མཱརིསཱཏི. ཨཱགཏམྷསེཏི སམྤཏྟམྷ. ཀཏཱཝཀཱསཱ བྷགཝཏཱ, པཉྷཾ པུཙྪེམུ མཱརིསཱཏི སཙེ ནོ བྷགཝཱ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨཐ བྷགཝཏཱ ཀཏཱཝཀཱསཱ ཧུཏྭཱ པཉྷཾ, མཱརིས, པུཙྪེཡྻཱམཱཏི ཨཏྠོ.

མགྷམཱཎཝཝཏྠུ

༣༥༥. དཱིགྷརཏྟཾ ཝིསུདྡྷོ ཁོ ཨཡཾ ཡཀྑོཏི ཙིརཀཱལཏོ པབྷུཏི ཝིསུདྡྷོ. ཀཱིཝ ཙིརཀཱལཏོ? ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ མགདྷརཊྛེ མཙལགཱམཀེ མགྷམཱཎཝཀཱལཏོ པཊྛཱཡ. ཏདཱ ཀིརེས ཨེཀདིཝསཾ ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ གཱམམཛ྄ཛྷེ མནུསྶཱནཾ གཱམཀམྨཀརཎཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཋིཏཊྛཱནཾ པཱདནྟེནེཝ པཾསུཀཙཝརཾ ཨཔནེཏྭཱ རམཎཱིཡམཀཱསི, ཨཉྙོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏྠ ཨཊྛཱསི. སོ ཏཱཝཏཀེནེཝ སཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ གཱམསྶ ཁལམཎྜལམཏྟཾ ཋཱནཾ སོདྷེཏྭཱ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརིཏྭཱ ¶ དཱརཱུནི ཨཱཧརིཏྭཱ སཱིཏཀཱལེ ཨགྒིཾ ཀརོཏི, དཧརཱ ཙ མཧལླཀཱ ཙ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏྠ ནིསཱིདནྟི.

ཨཐསྶ ¶ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཡཾ ནགརཾ གནྟྭཱ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོ པསྶཱམ, ཨིམེསུཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེསུ ‘ཙནྡོ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ, སཱུརིཡོ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ’ཏི ¶ ཝདནྟི. ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཏྭཱ ཨེཏེ ཨེཏཱ སམྤཏྟིཡོ ཨདྷིགཏཱ’’ཏི? ཏཏོ ‘‘ནཱཉྙཾ ཀིཉྩི, པུཉྙཀམྨམེཝ ཀཏྭཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨེཝཾཝིདྷསམྤཏྟིདཱཡཀཾ པུཉྙཀམྨམེཝ ཀཏྟབྦ’’ནྟི ཙིནྟེསི.

སོ ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ ཝཱསིཕརསུཀུདཱལམུསལཧཏྠོ ཙཏུམཧཱཔཐཾ གནྟྭཱ མུསལེན པཱསཱཎེ ཨུཙྩཱལེཏྭཱ པཝཊྚེཏི, ཡཱནཱནཾ ཨཀྑཔཊིགྷཱཏརུཀྑེ ཧརཏི, ཝིསམཾ སམཾ ཀརོཏི, ཙཏུམཧཱཔཐེ སཱལཾ ཀརོཏི, པོཀྑརཎིཾ ཁཎཏི, སེཏུཾ བནྡྷཏི, ཨེཝཾ དིཝསཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠངྒཏེ སཱུརིཡེ གྷརཾ ཨེཏི. ཏཾ ཨཉྙོ པུཙྪི – ‘‘བྷོ, མགྷ, ཏྭཾ པཱཏོཝ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱཡཾ ཨརཉྙཏོ ཨེསི, ཀིཾ ཀམྨཾ ཀརོསཱི’’ཏི? པུཉྙཀམྨཾ ཀརོམི. སགྒགཱམིམགྒཾ སོདྷེམཱིཏི. ཀིམིདཾ, བྷོ, པུཉྙཾ ནཱམཱཏི? ཏྭཾ ན ཛཱནཱསཱིཏི? ཨཱམ, ན ཛཱནཱམཱིཏི. ནགརཾ གཏཀཱལེ དིཊྛཔུབྦཱ ཏེ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོཏི? ཨཱམ, དིཊྛཔུབྦཱཏི. པུཉྙཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏེཧི ཏཾ ཋཱནཾ ལདྡྷཾ, ཨཧམྤི ཨེཝཾཝིདྷསམྤཏྟིདཱཡཀཾ ཀམྨཾ ཀརོམི. ‘‘ཙནྡོ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ, སཱུརིཡོ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ’’ཏི སུཏཔུབྦཾ ཏཡཱཏི? ཨཱམ སུཏཔུབྦནྟི. ཨེཏསྶ སགྒསྶ གམནམགྒཾ ཨཧཾ སོདྷེམཱིཏི. ཨིདཾ པན པུཉྙཀམྨཾ ཀིཾ ཏཝེཝ ཝཊྚཏི, ཨཉྙསྶ ན ཝཊྚཏཱིཏི? ན ཀསྶཙེཏཾ ཝཱརིཏནྟི. ཡདི ཨེཝཾ སྭེ ཨརཉྙཾ གམནཀཱལེ མཡ྄ཧམྤི སདྡཾ དེཧཱིཏི. པུནདིཝསེ ཏཾ གཧེཏྭཱ གཏོ, ཨེཝཾ ཏསྨིཾ གཱམེ ཏེཏྟིཾས མནུསྶཱ ཏརུཎཝཡཱ སབྦེ ཏསྶེཝ ཨནུཝཏྟཀཱ ཨཧེསུཾ. ཏེ ཨེཀཙྪནྡཱ ཧུཏྭཱ པུཉྙཀམྨཱནི ཀརོནྟཱ ཝིཙརནྟི. ཡཾ དིསཾ གཙྪནྟི, མགྒཾ སམཾ ཀརོནྟཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ ཀརོནྟི, པོཀྑརཎིཾ ཁཎནྟཱ, སཱལཾ ཀརོནྟཱ, སེཏུཾ བནྡྷནྟཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ ནིཊྛཱཔེནྟི.

ཨཐ ནེསཾ གཱམབྷོཛཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ ཨེཏེསུ སུརཾ པིཝནྟེསུ པཱཎགྷཱཏཱདཱིནི ཀརོནྟེསུ ཙ ཀཧཱཔཎཱདིཝསེན ཙེཝ དཎྜབལིཝསེན ཙ དྷནཾ ལབྷཱམི. ཨིདཱནི ཨེཏེསཾ པུཉྙཀརཎཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨེཏྟཀོ ཨཱཡོ ནཏྠི, ཧནྡ ནེ རཱཛཀུལེ པརིབྷིནྡཱམཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ ཙོརེ, མཧཱརཱཛ, པསྶཱམཱིཏི. ཀུཧིཾ, ཏཱཏཱཏི? མཡ྄ཧཾ གཱམེཏི. ཀིཾ ཙོརཱ ནཱམ, ཏཱཏཱཏི? རཱཛཱཔརཱདྷིཀཱ དེཝཱཏི. ཀིཾ ཛཱཏིཀཱཏི? གཧཔཏིཛཱཏིཀཱ དེཝཱཏི. གཧཔཏིཀཱ ཀིཾ ཀརིསྶནྟི, ཏཡཱ ¶ ཛཱནམཱནེན ཀསྨཱ མཡ྄ཧཾ ན ཀཐིཏནྟི? བྷཡེན, མཧཱརཱཛ, ན ¶ ཀཐེམི, ཨིདཱནི མཱ མཡ྄ཧཾ དོསཾ ཀརེཡྻཱཐཱཏི. ཨཐ རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ མཧཱརཝཾ རཝཏཱི’’ཏི སདྡཧིཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི གཙྪ, ཏྭམེཝ ནེ ཨཱནེཧཱི’’ཏི བལཾ དཏྭཱ པེསེསི. སོ གནྟྭཱ དིཝསཾ ཨརཉྙེ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ སཱཡམཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ གཱམམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘སྭེ ཀིཾ ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམ, ཀིཾ མགྒཾ སམཾ ཀརོམ, པོཀྑརཎིཾ ཁཎཱམ, སེཏུཾ བནྡྷཱམཱ’’ཏི མནྟཡམཱནེཡེཝ ཏེ པརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘མཱ ཕནྡིཏྠ, རཉྙོ ཨཱཎཱ’’ཏི བནྡྷིཏྭཱ པཱཡཱསི. ཨཐ ཁོ ནེསཾ ཨིཏྠིཡོ ‘‘སཱམིཀཱ ཀིར ཝོ ‘རཱཛཱཔརཱདྷིཀཱ ཙོརཱ’ཏི བནྡྷིཏྭཱ ནིཡྻནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཨཏིཙིརེན ཀཱུཊཱ ཨེཏེ ‘པུཉྙཀམྨཾ ཀརོམཱ’ཏི དིཝསེ དིཝསེ ཨརཉྙེཝ ཨཙྪནྟི, སབྦཀམྨནྟཱ པརིཧཱིནཱ, གེཧེ ན ཀིཉྩི ཝཌྜྷཏི, སུཊྛུ བདྡྷཱ སུཊྛུ གཧིཏཱ’’ཏི ཝདིཾསུ.

གཱམབྷོཛཀོཔི ཏེ ནེཏྭཱ རཉྙོ དསྶེསི. རཱཛཱ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱཡེཝ ‘‘ཧཏྠིནཱ མདྡཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེསུ ནཱིཡམཱནེསུ མགྷོ ཨིཏརེ ཨཱཧ – ‘‘བྷོ, སཀྑིསྶཐ མམ ཝཙནཾ ཀཱཏུ’’ནྟི? ཏཝ ཝཙནཾ ཀརོནྟཱཡེཝམྷ ཨིམཾ བྷཡཾ པཏྟཱ, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏཝ ཝཙནཾ ཀརོམ, བྷཎ བྷོ, ཀིཾ ཀརོམཱཏི? ཨེཏྠ བྷོ ཝཊྚེ ཙརནྟཱནཾ ནཱམ ནིབདྡྷཾ ཨེཏཾ, ཀིཾ པན ཏུམྷེ ཙོརཱཏི? ན ཙོརམྷཱཏི. ཨིམསྶ ལོཀསྶ སཙྩཀིརིཡཱ ནཱམ ཨཝསྶཡོ, ཏསྨཱ སབྦེཔི ‘‘ཡདི ཨམྷེ ཙོརཱ, ཧཏྠཱི མདྡཏུ, ཨཐ ན ཙོརཱ, མཱ མདྡཏཱུ’’ཏི སཙྩཀིརིཡཾ ཀརོཐཱཏི. ཏེ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. ཧཏྠཱི ཨུཔགནྟུམྤི ན སཀྐོཏི, ཝིརཝནྟོ པལཱཡཏི, ཧཏྠིཾ ཏུཏྟཏོམརངྐུསེཧི ཀོཊྚེནྟཱཔི ཨུཔནེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ‘‘ཧཏྠིཾ ཨུཔནེཏུཾ ན སཀྐོམཱ’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏེན ཧི ཨུཔརི ཀཊེན པཊིཙྪཱདེཏྭཱ མདྡཱཔེཐཱཏི. ཨུཔརི ཀཊེ དིནྣེ དིགུཎརཝཾ ཝིརཝནྟོ པལཱཡཏི.

རཱཛཱ སུཏྭཱ པེསུཉྙཀཱརཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཧཏྠཱི མདྡིཏུཾ ན ཨིཙྪཏཱི’’ཏི? ཨཱམ, དེཝ, ཛེཊྛཀམཱཎཝོ མནྟཾ ཛཱནཱཏི, མནྟསྶེཝ ཨཡམཱནུབྷཱཝོཏི. རཱཛཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘མནྟོ ཀིར ཏེ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི? ནཏྠི, དེཝ, མཡ྄ཧཾ ¶ མནྟོ, སཙྩཀིརིཡཾ པན མཡཾ ཀརིམྷ – ‘‘ཡདི ཨམྷེ རཉྙོ ཙོརཱ, མདྡཏུ, ཨཐ ན ཙོརཱ, མཱ མདྡཏཱུ’’ཏི, སཙྩཀིརིཡཱཡ ནོ ཨེས ཨཱནུབྷཱཝོཏི. ཀིཾ པན, ཏཱཏ, ཏུམྷེ ཀམྨཾ ཀརོཐཱཏི? ཨམྷེ, དེཝ, མགྒཾ སམཾ ཀརོམ, ཙཏུམཧཱཔཐེ སཱལཾ ཀརོམ ¶ , པོཀྑརཎིཾ ཁཎཱམ, སེཏུཾ བནྡྷཱམ, ཨེཝརཱུཔཱནི པུཉྙཀམྨཱནི ཀརོནྟཱ ཝིཙརིམྷཱཏི.

ཨཡཾ ཏུམྷེ ཀིམཏྠཾ པིསུཎེསཱིཏི? ཨམྷཱཀཾ པམཏྟཀཱལེ ཨིདཉྩིདཉྩ ལབྷཏི, ཨཔྤམཏྟཀཱལེ ཏཾ ནཏྠི, ཨེཏེན ཀཱརཎེནཱཏི. ཏཱཏ, ཨཡཾ ཧཏྠཱི ནཱམ ཏིརཙྪཱནོ, སོཔི ཏུམྷཱཀཾ ¶ གུཎེ ཛཱནཱཏི. ཨཧཾ མནུསྶོ ཧུཏྭཱཔི ན ཛཱནཱམི, ཏུམྷཱཀཾ ཝསནགཱམཾ ཏུམྷཱཀཾཡེཝ པུན ཨཧརཎཱིཡཾ ཀཏྭཱ དེམི, ཨཡམྤི ཧཏྠཱི ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཧོཏུ, པེསུཉྙཀཱརཀོཔི ཏུམྷཱཀཾཡེཝ དཱསོ ཧོཏུ. ཨིཏོ པཊྛཱཡ མཡ྄ཧམྤི པུཉྙཀམྨཾ ཀརོཐཱཏི དྷནཾ དཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསི. ཏེ དྷནཾ གཧེཏྭཱ ཝཱརེན ཝཱརེན ཧཏྠིཾ ཨཱརུཡ྄ཧ གཙྪནྟཱ མནྟཡནྟི ‘‘བྷོ པུཉྙཀམྨཾ ནཱམ ཨནཱགཏབྷཝཏྠཱཡ ཀརིཡཏི, ཨམྷཱཀཾ པན ཨནྟོཨུདཀེ པུཔྥིཏཾ ནཱིལུཔྤལཾ ཝིཡ ཨིམསྨིཉྙེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀཾ དེཏི. ཨིདཱནི ཨཏིརེཀཾ པུཉྙཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི, ཀིཾ ཀརོམཱཏི? ཙཏུམཧཱཔཐེ ཐཱཝརཾ ཀཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཝིསྶམནསཱལཾ ཀརོམ, ཨིཏྠཱིཧི པན སདྡྷིཾ ཨཔཏྟིཀཾ ཀཏྭཱ ཀརིསྶཱམ, ཨམྷེསུ ཧི ‘‘ཙོརཱ’’ཏི གཧེཏྭཱ ནཱིཡམཱནེསུ ཨིཏྠཱིནཾ ཨེཀཱཔི ཙིནྟཱམཏྟཀམྤི ཨཀཏྭཱ ‘‘སུབདྡྷཱ སུགཧིཏཱ’’ཏི ཨུཊྛཧིཾསུ, ཏསྨཱ ཏཱསཾ པཏྟིཾ ན དསྶཱམཱཏི. ཏེ ཨཏྟནོ གེཧཱནི གནྟྭཱ ཧཏྠིནོ ཏེཏྟིཾསཔིཎྜཾ དེནྟི, ཏེཏྟིཾས ཏིཎམུཊྛིཡོ ཨཱཧརནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཧཏྠིསྶ ཀུཙྪིཔཱུརཾ ཛཱཏཾ. ཏེ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ རུཀྑེ ཚིནྡནྟི, ཚིནྣཾ ཚིནྣཾ ཧཏྠཱི ཀཌྜྷིཏྭཱ སཀཊཔཐེ ཋཔེསི. ཏེ རུཀྑེ ཏཙྪེཏྭཱ སཱལཱཡ ཀམྨཾ ཨཱརབྷིཾསུ.

མགྷསྶ གེཧེ སུཛཱཏཱ, སུདྷམྨཱ, ཙིཏྟཱ, ནནྡཱཏི ཙཏསྶོ བྷརིཡཱཡོ ཨཧེསུཾ. སུདྷམྨཱ ཝཌྜྷཀིཾ པུཙྪཏི – ‘‘ཏཱཏ, ཨིམེ སཧཱཡཱ ཀཱལསྶེཝ གནྟྭཱ སཱཡཾ ཨེནྟི, ཀིཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི? ‘‘སཱལཾ ཀརོནྟི, ཨམྨཱ’’ཏི. ‘‘ཏཱཏ, མཡ྄ཧམྤི སཱལཱཡ པཏྟིཾ ཀཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨིཏྠཱིཧི ཨཔཏྟིཀཾ ¶ ཀརོམཱ’’ཏི ཨེཏེ ཝདནྟཱིཏི. སཱ ཝཌྜྷཀིསྶ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ དཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན མཡ྄ཧཾ པཏྟིཀཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷུ ཨམྨཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུརེཏརཾ ཝཱསིཕརསུཾ གཧེཏྭཱ གཱམམཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ‘‘ཀིཾ བྷོ ཨཛྫ ཨིམསྨིམྤི ཀཱལེ ན ནིཀྑམཐཱ’’ཏི ཨུཙྩཱསདྡཾ ཀཏྭཱ ‘‘སབྦེ མགྒཾ ཨཱརུལ༹ྷཱ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ ཏཱཝ ཏུམྷེ, མཡ྄ཧཾ པཔཉྩོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཏེ ¶ པུརཏོ ཀཏྭཱ ཨཉྙཾ མགྒཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཀཎྞིཀཱུཔགཾ རུཀྑཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཏཙྪེཏྭཱ མཊྛཾ ཀཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ སུདྷམྨཱཡ གེཧེ ཋཔེསི – ‘‘མཡཱ དེཧཱིཏི ཝུཏྟདིཝསེ ནཱིཧརིཏྭཱ དདེཡྻཱསཱི’’ཏི.

ཨཐ ནིཊྛིཏེ དབྦསམྦྷཱརཀམྨེ བྷཱུམིཀམྨཏོ པཊྛཱཡ ཙཡབནྡྷནཐམྦྷུསྶཱཔན སངྒྷཱཊཡོཛན ཀཎྞིཀམཉྩབནྡྷནེསུ ཀཏེསུ སོ ཝཌྜྷཀཱི ཀཎྞིཀམཉྩེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙཏཱུཧི དིསཱཧི གོཔཱནསིཡོ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘བྷོ ཨེཀཾ པམུཊྛཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ བྷོ པམུཊྛཾ, སབྦམེཝ ཏྭཾ པམུསྶསཱིཏི. ཨིམཱ བྷོ གོཔཱནསིཡོ ཀཏྠ པཏིཊྛཧིསྶནྟཱིཏི? ཀཎྞིཀཱ ནཱམ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. ཀུཧིཾ བྷོ ཨིདཱནི སཀྐཱ ལདྡྷུནྟི? ཀུལཱནཾ གེཧེ སཀྐཱ ལདྡྷུནྟི. ཨཱཧིཎྜནྟཱ པུཙྪཐཱཏི. ཏེ ཨནྟོགཱམཾ པཝིསིཏྭཱ པུཙྪིཏྭཱ སུདྷམྨཱཡ གྷརདྭཱརེ ‘‘ཨིམསྨིཾ གྷརེ ཀཎྞིཀཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧཾསུ. སཱ ‘‘ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཧནྡ མཱུལཾ གཎྷཱཧཱིཏི. མཱུལཾ ན གཎྷཱམི, སཙེ མམ པཏྟིཾ ཀརོཐ, དསྶཱམཱིཏི. ཨེཐ བྷོ མཱཏུགཱམསྶ པཏྟིཾ ན ཀརོམ, ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ རུཀྑཾ ཚིནྡིསྶཱམཱཏི ནིཀྑམིཾསུ.

ཏཏོ ཝཌྜྷཀཱི ‘‘ཀིཾ ན ལདྡྷཱ, ཏཱཏ, ཀཎྞིཀཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏེ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙཡིཾསུ. ཝཌྜྷཀཱི ཀཎྞིཀམཉྩེ ནིསིནྣོཝ ཨཱཀཱསཾ ཨུལློཀེཏྭཱ ‘‘བྷོ ཨཛྫ ནཀྑཏྟཾ སུནྡརཾ, ཨིདཾ ཨཉྙཾ སཾཝཙྪརཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཀྐཱ ལདྡྷུཾ, ཏུམྷེཧི ཙ དུཀྑེན ཨཱབྷཏཱ དབྦསམྦྷཱརཱ, ཏེ སཀལསཾཝཙྪརེན ཨིམསྨིཉྙེཝ ཋཱནེ པཱུཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི. དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཀཱལེ ཏསྶཱཔི ཨེཀསྨིཾ ཀོཎེ སཱལཱ ཧོཏུ, ཨཱཧརཐ ན’’ནྟི ཨཱཧ. སཱཔི ཡཱཝ ཏེ ན པུན ཨཱགཙྪནྟི, ཏཱཝ ཀཎྞིཀཱཡ ཧེཊྛིམཏལེ ‘‘ཨཡཾ སཱལཱ སུདྷམྨཱ ནཱམཱ’’ཏི ཨཀྑརཱནི ཚིནྡཱཔེཏྭཱ ཨཧཏེན ཝཏྠེན ཝེཋེཏྭཱ ཋཔེསི. ཀམྨིཀཱ ཨཱགནྟྭཱ – ‘‘ཨཱཧར, རེ ཀཎྞིཀཾ ¶ , ཡཾ ཧོཏུ ཏཾ ཧོཏུ. ཏུཡ྄ཧམྤི པཏྟིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཡཱཝ ཨཊྛ ཝཱ སོལ༹ས ཝཱ གོཔཱནསིཡོ ན ཨཱརོཧནྟི, ཏཱཝ ཨིམཾ ཝཏྠཾ མཱ ནིབྦེཋཡིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨདཱསི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ གཧེཏྭཱ གོཔཱནསིཡོ ཨཱརོཔེཏྭཱཝ ཝཏྠཾ ནིབྦེཋེསུཾ.

ཨེཀོ མཧཱགཱམིཀམནུསྶོ ཨུདྡྷཾ ཨུལློཀེནྟོ ཨཀྑརཱནི དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷོ, ཨིད’’ནྟི ཨཀྑརཉྙུཾ མནུསྶཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ དསྶེསི. སོ ‘‘སུདྷམྨཱ ¶ ནཱམ ཨཡཾ སཱལཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཧརཐ, བྷོ, མཡཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སཱལཾ ཀཏྭཱ ནཱམམཏྟམྤི ན ལབྷཱམ, ཨེསཱ རཏནམཏྟེན ཀཎྞིཀརུཀྑེན སཱལཾ ཨཏྟནོ ནཱམེན ཀཱརེཏཱི’’ཏི ཝིརཝནྟི. ཝཌྜྷཀཱི ཏེསཾ ཝིརཝནྟཱནཾཡེཝ གོཔཱནསིཡོ པཝེསེཏྭཱ ཨཱཎིཾ དཏྭཱ སཱལཱཀམྨཾ ནིཊྛཱཔེསི.

སཱལཾ ཏིདྷཱ ཝིབྷཛིཾསུ, ཨེཀསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ ཨིསྶརཱནཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཀཾསུ, ཨེཀསྨིཾ དུགྒཏཱནཾ, ཨེཀསྨིཾ གིལཱནཱནཾ. ཏེཏྟིཾས ཛནཱ ཏེཏྟིཾས ཕལཀཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཧཏྠིསྶ སཉྙཾ ཨདཾསུ – ‘‘ཨཱགནྟུཀོ ཨཱགནྟྭཱ ཡསྶ ཨཏྠཏེ ཕལཀེ ནིསཱིདཏི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཕལཀསཱམིཀསྶེཝ གེཧེ པཏིཊྛཔེཧི. ཏསྶ པཱདཔརིཀམྨཔིཊྛིཔརིཀམྨཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡསཡནཱནི སབྦཱནི ཕལཀསཱམིཀསྶེཝ བྷཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཧཏྠཱི ཨཱགཏཱགཏཾ གཧེཏྭཱ ཕལཀསཱམིཀསྶ གེཧཾ ནེཏི, སོ ཏསྶ ཏཾ དིཝསཾ ཀཏྟབྦཾ ཀརོཏི.

མགྷམཱཎཝོ སཱལཏོ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཀོཝིལཱ༹རརུཀྑཾ རོཔཱཔེསི, མཱུལེ ཙསྶ པཱསཱཎཕལཀཾ ཨཏྠརི. ནནྡཱ ནཱམསྶ བྷརིཡཱ ཨཝིདཱུརེ པོཀྑརཎིཾ ཁཎཱཔེསི, ཙིཏྟཱ མཱལཱཝཙྪེ ¶ རོཔཱཔེསི, སབྦཛེཊྛིཀཱ པན ཨཱདཱསཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝཾ མཎྜཡམཱནཱཝ ཝིཙརཏི. མགྷོ ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, སུདྷམྨཱ, སཱལཱཡ པཏྟིཀཱ ཛཱཏཱ, ནནྡཱ པོཀྑརཎིཾ ཁཎཱཔེསི, ཙིཏྟཱ མཱལཱཝཙྪེ རོཔཱཔེསི. ཏཝ པན པུཉྙཀམྨཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀཾ པུཉྙཾ ཀརོཧི, བྷདྡེ’’ཏི སཱ ‘‘ཏྭཾ ཀསྶ ཀཱརཎཱ ཀརོསི, ནནུ ཏཡཱ ཀཏཾ མཡ྄ཧམེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝམཎྜནམེཝ ཨནུཡུཉྫཏི.

མགྷོ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ སཀྐོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏེཔི ཏེཏྟིཾས གཱམིཀམནུསྶཱ ¶ ཀཱལངྐཏྭཱ ཏེཏྟིཾས དེཝཔུཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཏསྶེཝ སནྟིཀེ ནིབྦཏྟཱ. སཀྐསྶ ཝེཛཡནྟོ ནཱམ པཱསཱདོ སཏྟ ཡོཛནསཏཱནི ཨུགྒཙྪི, དྷཛོ ཏཱིཎི ཡོཛནསཏཱནི ཨུགྒཙྪི, ཀོཝིལཱ༹རརུཀྑསྶ ནིསྶནྡེན སམནྟཱ ཏིཡོཛནསཏཔརིམཎྜལོ པཉྩདསཡོཛནཔརིཎཱཧཀྑནྡྷོ པཱརིཙྪཏྟཀོ ནིབྦཏྟི, པཱསཱཎཕལཀསྶ ¶ ནིསྶནྡེན པཱརིཙྪཏྟཀམཱུལེ སཊྛིཡོཛནིཀཱ པཎྜུཀམྦལསིལཱ ནིབྦཏྟི. སུདྷམྨཱཡ ཀཎྞིཀརུཀྑསྶ ནིསྶནྡེན ཏིཡོཛནསཏིཀཱ སུདྷམྨཱ དེཝསབྷཱ ནིབྦཏྟི. ནནྡཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ནིསྶནྡེན པཉྙཱསཡོཛནཱ ནནྡཱ ནཱམ པོཀྑརཎཱི ནིབྦཏྟི. ཙིཏྟཱཡ མཱལཱཝཙྪཝཏྠུནིསྶནྡེན སཊྛིཡོཛནིཀཾ ཙིཏྟལཏཱཝནཾ ནཱམ ཨུཡྻཱནཾ ནིབྦཏྟི.

སཀྐོ དེཝརཱཛཱ སུདྷམྨཱཡ དེཝསབྷཱཡ ཡོཛནིཀེ སུཝཎྞཔལླངྐེ ནིསིནྣོ ཏིཡོཛནིཀེ སེཏཙྪཏྟེ དྷཱརིཡམཱནེ ཏེཧི དེཝཔུཏྟེཧི ཏཱཧི དེཝཀཉྙཱཧི ཨཌྜྷཏིཡཱཧི ནཱཊཀཀོཊཱིཧི དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝཏཱཧི ཙ པརིཝཱརིཏོ མཧཱསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཱ ཏིསྶོ ཨིཏྠིཡོ དིསྭཱ ‘‘ཨིམཱ ཏཱཝ པཉྙཱཡནྟི, སུཛཱཏཱ ཀུཧི’’ནྟི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨཡཾ མམ ཝཙནཾ ཨཀཏྭཱ གིརིཀནྡརཱཡ བཀསཀུཎིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ’’ཏི དིསྭཱ དེཝལོཀཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཏསྶཱ སནྟིཀཾ གཏོ. སཱ དིསྭཱཝ སཉྫཱནིཏྭཱ ཨདྷོམུཁཱ ཛཱཏཱ. ‘‘བཱལེ, ཨིདཱནི ཀིཾ སཱིསཾ ན ཨུཀྑིཔསི? ཏྭཾ མམ ཝཙནཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝམེཝ མཎྜཡམཱནཱ ཝཱིཏིནཱམེསི. སུདྷམྨཱཡ ཙ ནནྡཱཡ ཙ ཙིཏྟཱཡ ཙ མཧཱསམྤཏྟི ནིབྦཏྟཱ, ཨེཧི ཨམྷཱཀཾ སམྤཏྟིཾ པསྶཱ’’ཏི དེཝལོཀཾ ནེཏྭཱ ནནྡཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ པཀྑིཔིཏྭཱ པལླངྐེ ནིསཱིདི.

ནཱཊཀིཏྠིཡོ ‘‘ཀུཧིཾ གཏཏྠ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. སོ ཨནཱརོཙེཏུཀཱམོཔི ཏཱཧི ནིཔྤཱིལི༹ཡམཱནོ ‘‘སུཛཱཏཱཡ སནྟིཀ’’ནྟི ཨཱཧ. ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟཱ, མཧཱརཱཛཱཏི? ཀནྡརཔཱདེཏི. ཨིདཱནི ཀུཧིནྟི? ནནྡཱཔོཀྑརཎིཡཾ མེ ཝིསྶཊྛཱཏི. ཨེཐ, བྷོ, ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻཾ པསྶཱམཱཏི སབྦཱ ཏཏྠ ཨགམཾསུ. སཱ པུབྦེ སབྦཛེཊྛིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏཱ ཨཝམཉྙིཏྠ. ཨིདཱནི ¶ ཏཱཔི ཏཾ དིསྭཱ – ‘‘པསྶཐ, བྷོ ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻཱཡ མུཁཾ ཀཀྐཊཀཝིཛ྄ཛྷནསཱུལསདིས’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝདནྟིཡོ ཀེལི༹ཾ ཨཀཾསུ. སཱ ཨཏིཝིཡ ཨཊྚིཡམཱནཱ སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨིམཱནི ¶ སུཝཎྞརཛཏམཎིཝིམཱནཱནི ཝཱ ནནྡཱཔོཀྑརཎཱི ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཛཱཏིབྷཱུམིཡེཝ མཧཱརཱཛ སཏྟཱནཾ སུཁཱ, མཾ ཏཏྠེཝ ཀནྡརཔཱདེ ཝིསྶཛྫེཧཱི’’ཏི. སཀྐོ ཏཾ ཏཏྠ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ‘‘མམ ཝཙནཾ ཀརིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀརིསྶཱམི, མཧཱརཱཛཱཏི. པཉྩ སཱིལཱནི གཧེཏྭཱ ཨཁཎྜཱནི ཀཏྭཱ རཀྑ, ཀཏིཔཱཧེན ཏཾ ཨེཏཱསཾ ཛེཊྛིཀཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. སཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

སཀྐོ ¶ ཀཏིཔཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ‘‘སཀྐཱ ནུ ཁོ སཱིལཾ རཀྑིཏུ’’ནྟི གནྟྭཱ མཙྪརཱུཔེན ཨུཏྟཱནཀོ ཧུཏྭཱ ཏསྶཱ པུརཏོ ཨུདཀཔིཊྛེ ཨོསརཏི, སཱ ‘‘མཏམཙྪཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གནྟྭཱ སཱིསེ ཨགྒཧེསི. མཙྪོ ནངྒུཊྛཾ ཙཱལེསི. སཱ ‘‘ཛཱིཝཏི མཉྙེ’’ཏི ཨུདཀེ ཝིསྶཛྫེསི. སཀྐོ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ, སཱདྷུ, རཀྑསི སིཀྑཱཔདཾ, ཨེཝཾ ཏཾ རཀྑམཱནཾ ཀཏིཔཱཧེནེཝ ནཱཊཀཱནཾ ཛེཊྛིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཱཔི པཉྩ ཝསྶསཏཱནི ཨཱཡུ ཨཧོསི. ཨེཀདིཝསམྤི ཨུདརཔཱུརཾ ནཱལཏྠཾ, སུཀྑིཏྭཱ པརིསུཀྑིཏྭཱ མིལཱཡམཱནཱཔི སཱིལཾ ཨཁཎྜེཏྭཱ ཀཱལངྐཏྭཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུམྦྷཀཱརགེཧེ ནིབྦཏྟི.

སཀྐོ ‘‘ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ དིསྭཱ ‘‘ཏཏོ ཨིདྷ ཨཱནེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཛཱིཝིཏཝུཏྟིམསྶཱ དསྶཱམཱི’’ཏི སུཝཎྞཨེལཱ༹ལུཀཱནཾ ཡཱནཀཾ པཱུརེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ གཱམསྶ མཧལླཀཝེསེན ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨེལཱ༹ལུཀཱནི གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུཀྐུཊྛིམཀཱསི. སམནྟཱ གཱམཝཱསིཀཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘དེཧི, ཏཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཧཾ སཱིལརཀྑཀཱནཾ དེམི, ཏུམྷེ སཱིལཾ རཀྑཐཱཏི. ཏཱཏ མཡཾ སཱིལཾ ནཱམ ཀཱིདིསནྟིཔི ན ཛཱནཱམ, མཱུལེན དེཧཱིཏི. ‘‘སཱིལརཀྑཀཱནཾཡེཝ དམྨཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨེཐ, རེ ཀོསི ཨཡཾ ཨེལཱ༹ལུཀམཧལླཀོ’’ཏི སབྦེ ནིཝཏྟིཾསུ.

སཱ དཱརིཀཱ པུཙྪི – ‘‘ཨམྨ, ཏུམྷེ ཨེལཱ༹ལུཀཏྠཱཡ གཏཱ ཏུཙྪཧཏྠཱཝ ཨཱགཏཱ’’ཏི. ཀོསི, ཨམྨ, ཨེལཱ༹ལུཀམཧལླཀོ ‘‘ཨཧཾ སཱིལརཀྑཀཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ནཱུནིམསྶ དཱརིཀཱ སཱིལཾ ཁཱདིཏྭཱ ཝཏྟནྟི, མཡཾ སཱིལམེཝ ན ཛཱནཱམཱཏི. སཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཱནཱིཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གནྟྭཱ ‘‘ཨེལཱ༹ལུཀཾ, ཏཱཏ, དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏྭཾ སཱིལཱནི རཀྑསི ཨམྨཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཏཱཏ རཀྑཱམཱི’’ཏི. ཨིདཾ མཡཱ ཏུཡ྄ཧམེཝ ཨཱབྷཏནྟི གེཧདྭཱརེ ཡཱནེན སདྡྷིཾ ཋཔེཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཙཝིཏྭཱ ཝེཔཙིཏྟིཨསུརསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱིལནིསྶནྡེན ¶ པཱསཱདིཀཱ ཨཧོསི. སོ ¶ ‘‘དྷཱིཏུཝིཝཱཧམངྒལཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨསུརེ སནྣིཔཱཏེསི.

སཀྐོ ‘‘ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨསུརབྷཝནེ ནིབྦཏྟཱ, ཨཛྫསྶཱ ཝིཝཱཧམངྒལཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི དིསྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ ཨཱནེཏབྦཱ མཡཱ’’ཏི ཨསུརཝཎྞཾ ནིམྨིནིཏྭཱ གནྟྭཱ ཨསུརཱནཾ ཨནྟརེ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཏཝ ¶ སཱམིཀཾ ཝདེཧཱི’’ཏི ཏསྶཱ ཧཏྠེ པིཏཱ པུཔྥདཱམཾ ཨདཱསི ‘‘ཡཾ ཨིཙྪསི, ཏསྶཱུཔརི ཁིཔཱཧཱི’’ཏི. སཱ ཨོལོཀེནྟཱི སཀྐཾ དིསྭཱ པུབྦསནྣིཝཱསེན སཉྫཱཏསིནེཧཱ ‘‘ཨཡཾ མེ སཱམིཀོ’’ཏི ཏསྶཱུཔརི དཱམཾ ཁིཔི. སོ ཏཾ བཱཧཱཡ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏི, ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨསུརཱ སཉྫཱནིཾསུ. ཏེ ‘‘གཎྷཐ, གཎྷཐ, ཛརསཀྐཾ, ཝེརིཀོ ཨམྷཱཀཾ, ན མཡཾ ཨེཏསྶ དཱརིཀཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཨནུབནྡྷིཾསུ. ཝེཔཙིཏྟི པུཙྪི ‘‘ཀེནཱཧཊཱ’’ཏི? ‘‘ཛརསཀྐེན མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཨཝསེསེསུ ཨཡམེཝ སེཊྛོ, ཨཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཀྐོ ནཾ ནེཏྭཱ ཨཌྜྷཏིཡཀོཊིནཱཊཀཱནཾ ཛེཊྛིཀཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ སཀྐཾ ཝརཾ ཡཱཙི – ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཾ ཨིམསྨིཾ དེཝལོཀེ མཱཏཱ ཝཱ པིཏཱ ཝཱ བྷཱཏཱ ཝཱ བྷགིནཱི ཝཱ ནཏྠི, ཡཏྠ ཡཏྠ གཙྪསི, ཏཏྠ ཏཏྠ མཾ གཧེཏྭཱཝ གཙྪ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. སཀྐོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིཉྙཾ ཨདཱསི.

ཨེཝཾ མཙལགཱམཀེ མགྷམཱཎཝཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝིསུདྡྷབྷཱཝམསྶ སམྤསྶནྟོ བྷགཝཱ ‘‘དཱིགྷརཏྟཾ ཝིསུདྡྷོ ཁོ ཨཡཾ ཡཀྑོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཏྠསཉྷིཏནྟི ཨཏྠནིསྶིཏཾ ཀཱརཎནིསྶིཏཾ.

པཉྷཝེཡྻཱཀརཎཝཎྞནཱ

༣༥༧. ཀིཾ སཾཡོཛནཱཏི ཀིཾ བནྡྷནཱ, ཀེན བནྡྷནེན བདྡྷཱ ཧུཏྭཱ. པུཐུཀཱཡཱཏི བཧུཛནཱ. ཨཝེརཱཏི ཨཔྤཊིགྷཱ. ཨདཎྜཱཏི ཨཱཝུདྷདཎྜདྷནདཎྜཝིནིམུཏྟཱ. ཨསཔཏྟཱཏི ཨཔཙྩཏྠིཀཱ. ཨབྱཱཔཛྫཱཏི ཝིགཏདོམནསྶཱ. ཝིཧརེམུ ཨཝེརིནོཏི ཨཧོ ཝཏ ཀེནཙི སདྡྷིཾ ཨཝེརིནོ ཝིཧརེཡྻཱམ, ཀཏྠཙི ཀོཔཾ ན ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཙྪརཱཡ གཧིཏཀཾ ཛངྒྷསཧསྶེན སདྡྷིཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱམཱཏི དཱནཾ དཏྭཱ པཱུཛཾ ཀཏྭཱ ཙ པཏྠཡནྟི. ཨིཏི ཙ ནེསཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཉྩ ནེསཾ ཨཡཾ པཏྠནཱ ཧོཏི. ཨཐ ཙ པནཱཏི ཨེཝཾ པཏྠནཱཡ སཏིཔི.

ཨིསྶཱམཙྪརིཡསཾཡོཛནཱཏི པརསམྤཏྟིཁཱིཡནལཀྑཎཱ ཨིསྶཱ, ཨཏྟསམྤཏྟིཡཱ པརེཧི སཱདྷཱརཎབྷཱཝསྶ ¶ ཨསཧནལཀྑཎཾ ¶ མཙྪརིཡཾ, ཨིསྶཱ ཙ མཙྪརིཡཉྩ སཾཡོཛནཾ ཨེཏེསནྟི ཨིསྶཱམཙྪརིཡསཾཡོཛནཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨིསྶཱམཙྪརིཡཱནི ཨབྷིདྷམྨེ ཝུཏྟཱནེཝ.

ཨཱཝཱསམཙྪརིཡེན ¶ པནེཏྠ ཡཀྑོ ཝཱ པེཏོ ཝཱ ཧུཏྭཱ ཏསྶེཝ ཨཱཝཱསསྶ སངྐཱརཾ སཱིསེན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཙརཏི. ཀུལམཙྪརིཡེན ཏསྨིཾ ཀུལེ ཨཉྙེསཾ དཱནཱདཱིནི ཀརོནྟེ དིསྭཱ ‘‘བྷིནྣཾ ཝཏིདཾ ཀུལཾ མམཱ’’ཏི ཙིནྟཡཏོ ལོཧིཏམྤི མུཁཏོ ཨུགྒཙྪཏི, ཀུཙྪིཝིརེཙནམྤི ཧོཏི, ཨནྟཱནིཔི ཁཎྜཱཁཎྜཱནི ཧུཏྭཱ ནིཀྑམནྟི. ལཱབྷམཙྪརིཡེན སངྒྷསྶ ཝཱ གཎསྶ ཝཱ སནྟཀེ ལཱབྷེ མཙྪརཱཡིཏྭཱ པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཡཀྑོ ཝཱ པེཏོ ཝཱ མཧཱཨཛགརོ ཝཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཏི. སརཱིརཝཎྞགུཎཝཎྞམཙྪརིཡེན པན པརིཡཏྟིདྷམྨམཙྪརིཡེན ཙ ཨཏྟནོཝ ཝཎྞཾ ཝཎྞེཏི, ན པརེསཾ ཝཎྞཾ, ‘‘ཀིཾ ཝཎྞོ ཨེསོ’’ཏི ཏཾ ཏཾ དོསཾ ཝདནྟོ པརིཡཏྟིཉྩ ཀསྶཙི ཀིཉྩི ཨདེནྟོ དུབྦཎྞོ ཙེཝ ཨེལ༹མཱུགོ ཙ ཧོཏི.

ཨཔིཙ ཨཱཝཱསམཙྪརིཡེན ལོཧགེཧེ པཙྩཏི. ཀུལམཙྪརིཡེན ཨཔྤལཱབྷོ ཧོཏི. ལཱབྷམཙྪརིཡེན གཱུཐནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི. ཝཎྞམཙྪརིཡེན བྷཝེ ནིབྦཏྟསྶ ཝཎྞོ ནཱམ ན ཧོཏི. དྷམྨམཙྪརིཡེན ཀུཀྐུལ༹ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི. ཨིདཾ པན ཨིསྶཱམཙྪརིཡསཾཡོཛནཾ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན པཧཱིཡཏི. ཡཱཝ ཏཾ ནཔྤཧཱིཡཏི, ཏཱཝ དེཝམནུསྶཱ ཨཝེརཏཱདཱིནི པཏྠཡནྟཱཔི ཝེརཱདཱིཧི ན པརིམུཙྩནྟིཡེཝ.

ཏིཎྞཱ མེཏྠ ཀངྑཱཏི ཨེཏསྨིཾ པཉྷེ མཡཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཀངྑཱ ཏིཎྞཱཏི ཝདཏི, ན མགྒཝསེན ཏིཎྞཀངྑཏཾ དཱིཔེཏི. ཝིགཏཱ ཀཐཾཀཐཱཏི ཨིདཾ ཀཐཾ, ཨིདཾ ཀཐནྟི ཨཡམྤི ཀཐཾཀཐཱ ཝིགཏཱ.

༣༥༨. ནིདཱནཱདཱིནི ཝུཏྟཏྠཱནེཝ. པིཡཱཔྤིཡནིདཱནནྟི པིཡསཏྟསངྑཱརནིདཱནཾ མཙྪརིཡཾ, ཨཔྤིཡསཏྟསངྑཱརནིདཱནཱ ཨིསྶཱ. ཨུབྷཡཾ ཝཱ ཨུབྷཡནིདཱནཾ. པབྦཛིཏསྶ ཧི སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཡོ, གཧཊྛསྶ པུཏྟཱདཡོ ཧཏྠིཨསྶཱདཡོ ཝཱ སཏྟཱ པིཡཱ ཧོནྟི ཀེལཱ༹ཡིཏཱ མམཱཡིཏཱ, མུཧུཏྟམྤི ཏེ ཨཔསྶནྟོ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སོ ཨཉྙཾ ཏཱདིསཾ པིཡསཏྟཾ ལབྷནྟཾ དིསྭཱ ཨིསྶཾ ཀརོཏི. ‘‘ཨིམིནཱ ཨམྷཱཀཾ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཨཏྠི, མུཧུཏྟཾ ཏཱཝ ¶ ནཾ དེཐཱ’’ཏི ཏམེཝ ཨཉྙེཧི ཡཱཙིཏོ ‘‘ན སཀྐཱ དཱཏུཾ, ཀིལམིསྶཏི ཝཱ ཨུཀྐཎྛིསྶཏི ཝཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ¶ ཝཏྭཱ མཙྪརིཡཾ ཀརོཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨུབྷཡམྤི པིཡསཏྟནིདཱནཾ ཧོཏི. བྷིཀྑུསྶ པན པཏྟཙཱིཝརཔརིཀྑཱརཛཱཏཾ, གཧཊྛསྶ ཝཱ ཨལངྐཱརཱདིཨུཔཀརཎཾ པིཡཾ ཧོཏི མནཱཔཾ, སོ ཨཉྙསྶ ¶ ཏཱདིསཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ན བྷཝེཡྻཱ’’ཏི ཨིསྶཾ ཀརོཏི, ཡཱཙིཏོ ཝཱཔི ‘‘མཡམྤེཏཾ མམཱཡནྟཱ ན པརིབྷུཉྫཱམ, ན སཀྐཱ དཱཏུ’’ནྟི མཙྪརིཡཾ ཀརོཏི. ཨེཝཾ ཨུབྷཡམྤི པིཡསངྑཱརནིདཱནཾ ཧོཏི. ཨཔྤིཡེ པན ཏེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ སཏྟེ ཙ སངྑཱརེ ཙ ལབྷིཏྭཱ སཙེཔིསྶ ཏེ ཨམནཱཔཱ ཧོནྟི, ཏཐཱཔི ཀིལེསཱནཾ ཝིཔརཱིཏཝུཏྟིཏཱཡ ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཀོ ཨཉྙོ ཨེཝརཱུཔསྶ ལཱབྷཱི’’ཏི ཨིསྶཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཡཱཙིཏོ ཏཱཝཀཱལིཀམྤི ཨདདམཱནོ མཙྪརིཡཾ ཝཱ ཀརོཏི. ཨེཝཾ ཨུབྷཡམྤི ཨཔྤིཡསཏྟསངྑཱརནིདཱནཾ ཧོཏི.

ཚནྡནིདཱནནྟི ཨེཏྠ པརིཡེསནཚནྡོ, པཊིལཱབྷཚནྡོ, པརིབྷོགཚནྡོ, སནྣིདྷིཚནྡོ, ཝིསྶཛྫནཚནྡོཏི པཉྩཝིདྷོ ཚནྡོ.

ཀཏམོ པརིཡེསནཚནྡོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཏིཏྟོ ཚནྡཛཱཏོ རཱུཔཾ པརིཡེསཏི, སདྡཾ. གནྡྷཾ. རསཾ. ཕོཊྛབྦཾ པརིཡེསཏི, དྷནཾ པརིཡེསཏི. ཨཡཾ པརིཡེསནཚནྡོ.

ཀཏམོ པཊིལཱབྷཚནྡོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཏིཏྟོ ཚནྡཛཱཏོ རཱུཔཾ པཊིལབྷཏི, སདྡཾ. གནྡྷཾ. རསཾ. ཕོཊྛབྦཾ པཊིལབྷཏི, དྷནཾ པཊིལབྷཏི. ཨཡཾ པཊིལཱབྷཚནྡོ.

ཀཏམོ པརིབྷོགཚནྡོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཏིཏྟོ ཚནྡཛཱཏོ རཱུཔཾ པརིབྷུཉྫཏི, སདྡཾ. གནྡྷཾ. རསཾ. ཕོཊྛབྦཾ པརིབྷུཉྫཏི, དྷནཾ པརིབྷུཉྫཏི. ཨཡཾ པརིབྷོགཚནྡོ.

ཀཏམོ སནྣིདྷིཚནྡོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཏིཏྟོ ཚནྡཛཱཏོ དྷནསནྣིཙཡཾ ཀརོཏི ‘‘ཨཱཔདཱསུ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཡཾ སནྣིདྷིཚནྡོ.

ཀཏམོ ཝིསྶཛྫནཚནྡོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཏིཏྟོ ཚནྡཛཱཏོ དྷནཾ ཝིསྶཛྫེཏི, ཧཏྠཱརོཧཱནཾ, ཨསྶཱརོཧཱནཾ, རཐིཀཱནཾ, དྷནུགྒཧཱནཾ – ‘‘ཨིམེ མཾ རཀྑིསྶནྟི གོཔིསྶནྟི མམཱཡིསྶནྟི སམྤརིཝཱརཡིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨཡཾ ཝིསྶཛྫནཚནྡོ. ཨིམེ པཉྩ ཚནྡཱ. ཨིདྷ ཏཎྷཱམཏྟམེཝ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ.

ཝིཏཀྐནིདཱནོཏི ཨེཏྠ ‘‘ལཱབྷཾ པཊིཙྩ ཝིནིཙྪཡོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༡༡༠) ཨེཝཾ ཝུཏྟོ ¶ ཝིནིཙྪཡཝིཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ ནཱམ. ཝིནིཙྪཡོཏི དྭེ ཝིནིཙྪཡཱ ཏཎྷཱཝིནིཙྪཡོ ¶ ཙ, དིཊྛིཝིནིཙྪཡོ ཙ. ཨཊྛསཏཾ ཏཎྷཱཝིཙརིཏཾ ཏཎྷཱཝིནིཙྪཡོ ནཱམ. དྭཱསཊྛི ¶ དིཊྛིཡོ དིཊྛིཝིནིཙྪཡོ ནཱམཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཏཎྷཱཝིནིཙྪཡཝསེན ཧི ཨིཊྛཱནིཊྛཔིཡཱཔྤིཡཝཝཏྠཱནཾ ན ཧོཏི. ཏདེཝ ཧི ཨེཀཙྩསྶ ཨིཊྛཾ ཧོཏི, ཨེཀཙྩསྶ ཨནིཊྛཾ པཙྩནྟརཱཛམཛ྄ཛྷིམདེསརཱཛཱུནཾ གཎྜུཔྤཱདམིགམཾསཱདཱིསུ ཝིཡ. ཏསྨིཾ པན ཏཎྷཱཝིནིཙྪཡཝིནིཙྪིཏེ པཊིལདྡྷཝཏྠུསྨིཾ ‘‘ཨེཏྟཀཾ རཱུཔསྶ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ སདྡསྶ, ཨེཏྟཀཾ གནྡྷསྶ, ཨེཏྟཀཾ རསསྶ, ཨེཏྟཀཾ ཕོཊྛབྦསྶ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ མཡ྄ཧཾ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ པརསྶ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ ནིདཧིསྶཱམི, ཨེཏྟཀཾ པརསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཝཏྠཱནཾ ཝིཏཀྐཝིནིཙྪཡེན ཧོཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཚནྡོ ཁོ, དེཝཱནམིནྡ, ཝིཏཀྐནིདཱནོ’’ཏི.

པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱནིདཱནོཏི ཏཡོ པཔཉྩཱ ཏཎྷཱཔཔཉྩོ, མཱནཔཔཉྩོ, དིཊྛིཔཔཉྩོཏི. ཏཏྠ ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཾ ཏཎྷཱཔཔཉྩོ ནཱམ. ནཝཝིདྷོ མཱནོ མཱནཔཔཉྩོ ནཱམ. དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ དིཊྛིཔཔཉྩོ ནཱམ. ཏེསུ ཨིདྷ ཏཎྷཱཔཔཉྩོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཀེནཊྛེན པཔཉྩོ? མཏྟཔམཏྟཱཀཱརཔཱཔནཊྛེན པཔཉྩོ. ཏཾསམྤཡུཏྟཱ སཉྙཱ པཔཉྩསཉྙཱ. སངྑཱ ཝུཙྩཏི ཀོཊྛཱསོ ‘‘སཉྙཱནིདཱནཱ ཧི པཔཉྩསངྑཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཨིཏི པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱནིདཱནོཏི པཔཉྩསཉྙཱཀོཊྛཱསནིདཱནོ ཝིཏཀྐོཏི ཨཏྠོ.

པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱནིརོདྷསཱརུཔྤགཱམིནིནྟི ཨེཏིསྶཱ པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱཡ ཁཡཱ ནིརོདྷོ ཝཱུཔསམོ, ཏསྶ སཱརུཔྤཉྩེཝ ཏཏྠ གཱམིནིཾ ཙཱཏི སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒཾ པུཙྪཏི.

ཝེདནཱཀམྨཊྛཱནཝཎྞནཱ

༣༥༩. ཨཐསྶ བྷགཝཱ སོམནསྶཾཔཱཧནྟི ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཨཱརབྷི. ཀིཾ པན བྷགཝཏཱ པུཙྪིཏཾ ཀཐིཏཾ, ཨཔུཙྪིཏཾ, སཱནུསནྡྷིཀཾ, ཨནནུསནྡྷིཀནྟི? པུཙྪིཏམེཝ ཀཐིཏཾ, ནོ ཨཔུཙྪིཏཾ, སཱནུསནྡྷིཀམེཝ, ནོ ཨནནུསནྡྷིཀཾ. དེཝཏཱནཉྷི རཱུཔཏོ ཨརཱུཔཾ པཱཀཊཏརཾ, ཨརཱུཔེཔི ཝེདནཱ པཱཀཊཏརཱ. ཀསྨཱ? དེཝཏཱནཉྷི ཀརཛཀཱཡཾ སུཁུམཾ, ཀམྨཛཾ བལཝཾ, ཀརཛཀཱཡསྶ སུཁུམཏྟཱ, ཀམྨཛསྶ བལཝཏྟཱ ཨེཀཱཧཱརམྤི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ན ཏིཊྛནྟི, ཨུཎྷཔཱསཱཎེ ¶ ཋཔིཏསཔྤིཔིཎྜི ཝིཡ ཝིལཱིཡནྟཱིཏི སབྦཾ བྲཧྨཛཱལེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ སཀྐསྶ ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཨཱརབྷི. དུཝིདྷཉྷི ཀམྨཊྛཱནཾ – རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ, ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཉྩ. རཱུཔཔརིགྒཧོ, ཨརཱུཔཔརིགྒཧོཏིཔི ཨེཏདེཝ ¶ ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཡསྶ རཱུཔཾ ¶ པཱཀཊཾ, ཏསྶ སངྑེཔམནསིཀཱརཝསེན ཝཱ ཝིཏྠཱརམནསིཀཱརཝསེན ཝཱ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏི. ཡསྶ ཨརཱུཔཾ པཱཀཊཾ, ཏསྶ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏི. ཀཐེནྟོ ཙ ཏསྶ ཝཏྠུབྷཱུཏཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ དསྶེཏྭཱཝ ཀཐེཏི, དེཝཱནཾ པན ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ པཱཀཊནྟི ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཝསེན ཝེདནཱ ཨཱརབྷི.

ཏིཝིདྷོ ཧི ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནེ ཨབྷིནིཝེསོ – ཕསྶཝསེན, ཝེདནཱཝསེན, ཙིཏྟཝསེནཱཏི. ཀཐཾ? ཨེཀཙྩསྶ ཧི སངྑིཏྟེན ཝཱ ཝིཏྠཱརེན ཝཱ པརིགྒཧིཏེ རཱུཔཀམྨཊྛཱནེ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ པཋམཱབྷིནིཔཱཏོ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཕུསནྟོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཕསྶོ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨེཀཙྩསྶ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝནྟཱི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝེདནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཨེཀཙྩསྶ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཏཾ ཝིཛཱནནྟཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ ཝིཉྙཱཎཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཡསྶ ཕསྶོ པཱཀཊོ ཧོཏི, སོཔི ན ཀེཝལཾ ཕསྶོཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ ཝེདནཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི, སཉྫཱནམཱནཱ སཉྙཱཔི, ཙེཏཡམཱནཱ ཙེཏནཱཔི, ཝིཛཱནམཱནཾ ཝིཉྙཱཎམྤི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཕསྶཔཉྩམཀེཡེཝ པརིགྒཎྷཱཏི. ཡསྶ ཝེདནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི, སོཔི ན ཀེཝལཾ ཝེདནཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཕུསམཱནོ ཕསྶོཔི ཨུཔྤཛྫཏི, སཉྫཱནམཱནཱ སཉྙཱཔི, ཙེཏཡམཱནཱ ཙེཏནཱཔི, ཝིཛཱནམཱནཾ ཝིཉྙཱཎམྤི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཕསྶཔཉྩམཀེཡེཝ པརིགྒཎྷཱཏི. ཡསྶ ཝིཉྙཱཎཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, སོཔི ན ཀེཝལཾ ཝིཉྙཱཎམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཏདེཝཱརམྨཎཾ ཕུསམཱནོ ཕསྶོཔི ཨུཔྤཛྫཏི, ཨནུབྷཝམཱནཱ ཝེདནཱཔི, སཉྫཱནམཱནཱ སཉྙཱཔི, ཙེཏཡམཱནཱ ཙེཏནཱཔི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཕསྶཔཉྩམཀེཡེཝ པརིགྒཎྷཱཏི.

སོ ‘‘ཨིམེ ཕསྶཔཉྩམཀཱ དྷམྨཱ ཀིཾ ནིསྶིཏཱ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘ཝཏྠུནིསྶིཏཱ’’ཏི པཛཱནཱཏི. ཝཏྠུ ནཱམ ཀརཛཀཱཡོ, ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ¶ – ‘‘ཨིདཉྩ པན མེ ཝིཉྙཱཎཾ ཨེཏྠ སིཏཾ ཨེཏྠ པཊིབདྡྷ’’ནྟི. སོ ཨཏྠཏོ བྷཱུཏཱནི ཙེཝ ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི ཙ. ཨེཝམེཏྠ ཝཏྠུ རཱུཔཾ, ཕསྶཔཉྩམཀཱ ནཱམནྟི ནཱམརཱུཔམཏྟམེཝ པསྶཏི. རཱུཔཉྩེཏྠ རཱུཔཀྑནྡྷོ, ནཱམཾ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔིནོ ཁནྡྷཱཏི པཉྩཀྑནྡྷམཏྟཾ ཧོཏི. ནཱམརཱུཔཝིནིམུཏྟཱ ཧི པཉྩཀྑནྡྷཱ, པཉྩཀྑནྡྷཝིནིམུཏྟཾ ཝཱ ནཱམརཱུཔཾ ནཏྠི. སོ ‘‘ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ ཀིཾ ¶ ཧེཏུཀཱ’’ཏི ཨུཔཔརིཀྑནྟོ ‘‘ཨཝིཛྫཱདིཧེཏུཀཱ’’ཏི པསྶཏི. ཏཏོ ‘‘པཙྩཡོ ཙེཝ པཙྩཡུཔྤནྣཉྩ ཨིདཾ, ཨཉྙོ སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ནཏྠི, སུདྡྷསངྑཱརཔུཉྫམཏྟམེཝཱ’’ཏི སཔྤཙྩཡནཱམརཱུཔཝསེན ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཔཊིཔཱཊིཡཱ ‘‘ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱ’’ཏི སམྨསནྟོ ཝིཙརཏི ¶ , སོ ཨཛྫ ཨཛྫཱཏི པཊིཝེདྷཾ ཨཱཀངྑམཱནོ ཏཐཱརཱུཔེ དིཝསེ ཨུཏུསཔྤཱཡཾ, པུགྒལསཔྤཱཡཾ, བྷོཛནསཔྤཱཡཾ, དྷམྨསཝནསཔྤཱཡཾ ཝཱ ལབྷིཏྭཱ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསིནྣོཝ ཝིཔསྶནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཨེཝམིམེསམྤི ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

ཨིདྷ པན བྷགཝཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ ཝེདནཱསཱིསེན ཀཐེསི. ཕསྶཝསེན ཧི ཝིཉྙཱཎཝསེན ཝཱ ཀཐིཡམཱནཾ ཨེཏསྶ ན པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཝེདནཱཝསེན པན པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཝེདནཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཡཱ པཱཀཊཏཱཡ. སུཁདུཀྑཝེདནཱནཉྷི ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ. ཡདཱ སུཁཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏདཱ སཀལཾ སརཱིརཾ ཁོབྷེནྟཾ མདྡནྟཾ ཕརམཱནཾ ཨབྷིསནྡཡམཱནཾ སཏདྷོཏསཔྤིཾ ཁཱདཱཔཡནྟཾ ཝིཡ, སཏཔཱཀཏེལཾ མཀྑཡམཱནཾ ཝིཡ, གྷཊསཧསྶེན པརིལཱ༹ཧཾ ནིབྦཱཔཡམཱནཾ ཝིཡ, ‘‘ཨཧོ སུཁཾ, ཨཧོ སུཁ’’ནྟི ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརཡམཱནམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡདཱ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏདཱ སཀལསརཱིརཾ ཁོབྷེནྟཾ མདྡནྟཾ ཕརམཱནཾ ཨབྷིསནྡཡམཱནཾ ཏཏྟཕཱལཾ པཝེསེནྟཾ ཝིཡ, ཝིལཱིནཏམྦལོཧེན ཨཱསིཉྩནྟཾ ཝིཡ, སུཀྑཏིཎཝནཔྤཏིམྷི ཨརཉྙེ དཱརུཨུཀྐཱཀལཱཔཾ ཁིཔམཱནཾ ཝིཡ ‘‘ཨཧོ དུཀྑཾ, ཨཧོ དུཀྑ’’ནྟི ཝིཔྤལཱཔཡམཱནམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏི སུཁདུཀྑཝེདནཱནཾ ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ ཧོཏི.

ཨདུཀྑམསུཁཱ པན དུདྡཱིཔནཱ ཨནྡྷཀཱརེན ཝིཡ ཨབྷིབྷཱུཏཱ. སཱ སུཁདུཀྑཱནཾ ཨཔགམེ སཱཏཱསཱཏཔཊིཀྑེཔཝསེན མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱཏི ནཡཏོ གཎྷནྟསྶ པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ཨནྟརཱ པིཊྛིཔཱསཱཎཾ ཨཱརུཧིཏྭཱ པལཱཏསྶ མིགསྶ ཨནུཔདཾ གཙྪནྟོ ¶ མིགལུདྡཀོ པིཊྛིཔཱསཱཎསྶ ཨོརབྷཱགེཔི པརབྷཱགེཔི པདཾ དིསྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཨཔསྶནྟོཔི ‘‘ཨིཏོ ཨཱརུལ༹ྷོ, ཨིཏོ ཨོརུལ༹ྷོ, མཛ྄ཛྷེ པིཊྛིཔཱསཱཎེ ཨིམིནཱ པདེསེན གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནཡཏོ ཛཱནཱཏི ¶ . ཨེཝཾ ཨཱརུལ༹ྷཊྛཱནེ པདཾ ཝིཡ ཧི སུཁཝེདནཱཡ ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ ཧོཏི, ཨོརུལ༹ྷཊྛཱནེ པདཾ ཝིཡ དུཀྑཝེདནཱཡ ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ ཧོཏི, ཨིཏོ ཨཱརུཡ྄ཧ, ཨིཏོ ཨོརུཡ྄ཧ, མཛ྄ཛྷེ ཨེཝཾ གཏོཏི ནཡཏོ གཧཎཾ ཝིཡ སུཁདུཀྑཱནཾ ཨཔགམེ སཱཏཱསཱཏཔཊིཀྑེཔཝསེན མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱཏི ནཡཏོ གཎྷནྟསྶ པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ བྷགཝཱ པཋམཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ པཙྪཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝསེན ནིཝཏྟེཏྭཱ དསྶེསི.

ན ཀེཝལཉྩ ཨིདྷེཝ ཨེཝཾ དསྶེསི, མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ, མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡམྷི སཏིཔཊྛཱནེ, ཙཱུལ༹ཏཎྷཱསངྑཡེ, མཧཱཏཎྷཱསངྑཡེ, ཙཱུལ༹ཝེདལླསུཏྟེ, མཧཱཝེདལླསུཏྟེ, རཊྛཔཱལསུཏྟེ, མཱགཎྜིཡསུཏྟེ, དྷཱཏུཝིབྷངྒེ, ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡེ, སཀལེ ཝེདནཱསཾཡུཏྟེཏི ཨེཝཾ ཨནེཀེསུ སུཏྟནྟེསུ པཋམཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ¶ པཙྪཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝསེན ནིཝཏྟེཏྭཱ དསྶེསི. ཡཐཱ ཙ ཏེསུ ཏེསུ, ཨེཝཾ ཨིམསྨིམྤི སཀྐཔཉྷེ པཋམཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ པཙྪཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝསེན ནིཝཏྟེཏྭཱ དསྶེསི. རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ པནེཏྠ ཝེདནཱཡ ཨཱརམྨཎམཏྟཀཾཡེཝ སངྑིཏྟཾ, ཏསྨཱ པཱལི༹ཡཾ ནཱརུལ༹ྷཾ བྷཝིསྶཏི.

༣༦༠. ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནེ ཡཾ ཏསྶ པཱཀཊཾ ཝེདནཱཝསེན ཨབྷིནིཝེསམུཁཾ, ཏམེཝ དསྶེཏུཾ སོམནསྶཾཔཱཧཾ, དེཝཱནམིནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དུཝིདྷེནཱཏི དྭིཝིདྷེན, དྭཱིཧི ཀོཊྛཱསེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝརཱུཔཾ སོམནསྶཾ ན སེཝིཏབྦནྟི ཨེཝརཱུཔཾ གེཧསིཏསོམནསྶཾ ན སེཝིཏབྦཾ. གེཧསིཏསོམནསྶཾ ནཱམ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཚ གེཧསིཏཱནི སོམནསྶཱནི? ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱནཾ རཱུཔཱནཾ ཨིཊྛཱནཾ ཀནྟཱནཾ མནཱཔཱནཾ མནོརམཱནཾ ལོཀཱམིསཔཊིསཾཡུཏྟཱནཾ པཊིལཱབྷཾ ཝཱ པཊིལཱབྷཏོ སམནུཔསྶཏོ, པུབྦེ ཝཱ པཊིལདྡྷཔུབྦཾ ཨཏཱིཏཾ ནིརུདྡྷཾ ཝིཔརིཎཏཾ སམནུསྶརཏོ ཨུཔྤཛྫཏི སོམནསྶཾ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ སོམནསྶཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི གེཧསིཏཾ སོམནསྶ’’ནྟི ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཝུཏྟཀཱམགུཎནིསྶིཏཾ སོམནསྶཾ (མ. ནི. ༣.༣༠༦).

ཨེཝརཱུཔཾ ¶ སོམནསྶཾ སེཝིཏབྦནྟི ཨེཝརཱུཔཾ ནེཀྑམྨསིཏཾ སོམནསྶཾ སེཝིཏབྦཾ. ནེཀྑམྨསིཏཾ སོམནསྶཾ ནཱམ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི སོམནསྶཱནི? རཱུཔཱནཾ ¶ ཏྭེཝ ཨནིཙྩཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཝིཔརིཎཱམཝིརཱགནིརོདྷཾ པུབྦེ ཙེཝ རཱུཔཱ ཨེཏརཧི ཙ སབྦེ ཏེ རཱུཔཱ ཨནིཙྩཱ, དུཀྑཱ, ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོ ཨུཔྤཛྫཏི སོམནསྶཾ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ སོམནསྶཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ནེཀྑམྨསིཏཾ སོམནསྶ’’ནྟི (མ. ནི. ༣.༣༠༨) ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏུཾ སཀྐོནྟསྶ ‘‘ཨུསྶུཀྐིཏཱ མེ ཝིཔསྶནཱ’’ཏི སོམནསྶཛཱཏསྶ ཨུཔྤནྣཾ སོམནསྶཾ. སེཝིཏབྦནྟི ཨིདཾ ནེཀྑམྨཝསེན, ཝིཔསྶནཱཝསེན, ཨནུསྶཏིཝསེན, པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིཝསེན ཙ ཨུཔྤཛྫནཀསོམནསྶཾ སེཝིཏབྦཾ ནཱམ.

ཏཏྠ ཡཾ ཙེ སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརནྟི ཏསྨིམྤི ནེཀྑམྨསིཏེ སོམནསྶེ ཡཾ ནེཀྑམྨཝསེན, ཝིཔསྶནཱཝསེན, ཨནུསྶཏིཝསེན, པཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཙ ཨུཔྤནྣཾ སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ སོམནསྶནྟི ཛཱནེཡྻ. ཡཾ ཙེ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརནྟི ཡཾ པན དུཏིཡཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཨུཔྤནྣཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ སོམནསྶནྟི ཛཱནེཡྻ. ཡེ ཨཝིཏཀྐེ ཨཝིཙཱརེ, ཏེ པཎཱིཏཏརེཏི ཨེཏེསུཔི དྭཱིསུ ཡཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ, ཏཾ པཎཱིཏཏརནྟི ཨཏྠོ.

ཨིམིནཱ ¶ ཀིཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི? དྭིནྣཾ ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏཾ. ཀཐཾ? ཨེཀོ ཀིར བྷིཀྑུ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརེ སོམནསྶེ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སོམནསྶཾ ཀིཾ ནིསྶིཏ’’ནྟི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘ཝཏྠུནིསྶིཏ’’ནྟི པཛཱནཱཏཱིཏི ཕསྶཔཉྩམཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཨེཀོ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརེ སོམནསྶེ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཏཏྠ ཨབྷིནིཝིཊྛསོམནསྶེསུཔི སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཏོ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཾ པཎཱིཏཏརཾ. སཝིཏཀྐསཝིཙཱརསོམནསྶཝིཔསྶནཱཏོཔི ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཝིཔསྶནཱ པཎཱིཏཏརཱ. སཝིཏཀྐསཝིཙཱརསོམནསྶཕལསམཱཔཏྟིཏོཔི ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརསོམནསྶཕལསམཱཔཏྟིཡེཝ པཎཱིཏཏརཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡེ ཨཝིཏཀྐེ ཨཝིཙཱརེ, ཏེ པཎཱིཏཏརེ’’ཏི.

༣༦༡. ཨེཝརཱུཔཾ ¶ དོམནསྶཾ ན སེཝིཏབྦནྟི ཨེཝརཱུཔཾ གེཧསིཏདོམནསྶཾ ན སེཝིཏབྦཾ. གེཧསིཏདོམནསྶཾ ནཱམ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཚ གེཧསིཏཱནི དོམནསྶཱནི? ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱནཾ རཱུཔཱནཾ ཨིཊྛཱནཾ ཀནྟཱནཾ མནཱཔཱནཾ མནོརམཱནཾ ལོཀཱམིསཔཊིསཾཡུཏྟཱནཾ ཨཔྤཊིལཱབྷཾ ཝཱ ཨཔྤཊིལཱབྷཏོ ¶ སམནུཔསྶཏོ པུབྦེ ཝཱ ཨཔཊིལདྡྷཔུབྦཾ ཨཏཱིཏཾ ནིརུདྡྷཾ ཝིཔརིཎཏཾ སམནུསྶརཏོ ཨུཔྤཛྫཏི དོམནསྶཾ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ དོམནསྶཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི གེཧསིཏདོམནསྶ’’ནྟི (མ. ནི. ༣.༣༠༧). ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱརམྨཎཾ ནཱནུབྷཝིཾ, ནཱནུབྷཝིསྶཱམི, ནཱནུབྷཝཱམཱིཏི ཝིཏཀྐཡཏོ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམགུཎནིསྶིཏཾ དོམནསྶཾ.

ཨེཝརཱུཔཾ དོམནསྶཾ སེཝིཏབྦནྟི ཨེཝརཱུཔཾ ནེཀྑམྨསིཏདོམནསྶཾ སེཝིཏབྦཾ. ནེཀྑམྨསིཏདོམནསྶཾ ནཱམ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི དོམནསྶཱནི? རཱུཔཱནཾ ཏྭེཝ ཨནིཙྩཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཝིཔརིཎཱམཝིརཱགནིརོདྷཾ པུབྦེ ཙེཝ རཱུཔཱ ཨེཏརཧི ཙ སབྦེ ཏེ རཱུཔཱ ཨནིཙྩཱ, དུཀྑཱ, ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྤཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཨནུཏྟརེསུ ཝིམོཀྑེསུ པིཧཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏི ‘ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཧཾ ཏདཱཡཏནཾ, ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཱམི, ཡདརིཡཱ ཨེཏརཧི ཨཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟཱི’ཏི. ཨིཏི ཨནུཏྟརེསུ ཝིམོཀྑེསུ པིཧཾ ཨུཔཊྛཱཔཡཏོ ཨུཔྤཛྫཏི པིཧཔཙྩཡཱ དོམནསྶཾ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ དོམནསྶཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ནེཀྑམྨསིཏདོམནསྶ’’ནྟི (མ. ནི. ༣.༣༠༧) ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨནུཏྟརཝིམོཀྑསངྑཱཏཨརིཡཕལདྷམྨེསུ པིཧཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཏདདྷིགམཱཡ ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏུམསཀྐོནྟསྶ ཨིམམྤི པཀྑཾ, ཨིམམྤི མཱསཾ, ཨིམམྤི སཾཝཙྪརཾ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ ཨརིཡབྷཱུམིཾ པཱཔུཎིཏུཾ ནཱསཀྑིནྟི ཨནུསོཙཏོ ཨུཔྤནྣཾ དོམནསྶཾ. སེཝིཏབྦནྟི ཨིདཾ ནེཀྑམྨཝསེན, ཝིཔསྶནཱཝསེན, ཨནུསྶཏིཝསེན, པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིཝསེན ཙ ཨུཔྤཛྫནཀདོམནསྶཾ སེཝིཏབྦཾ ནཱམ.

ཏཏྠ ¶ ཡཾ ཙེ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརནྟི ཏསྨིམྤི དུཝིདྷེ དོམནསྶེ གེཧསིཏདོམནསྶམེཝ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདོམནསྶཾ ནཱམ. ནེཀྑམྨཝསེན, ཝིཔསྶནཱཝསེན, ཨནུསྶཏིཝསེན, པཋམདུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཙ ཨུཔྤནྣདོམནསྶཾ པན ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརདོམནསྶནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ནིཔྤརིཡཱཡེན པན ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརདོམནསྶཾ ནཱམ ནཏྠི. དོམནསྶིནྡྲིཡཉྷི ཨེཀཾསེན ཨཀུསལཉྩེཝ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཉྩ, ཨེཏསྶ པན བྷིཀྑུནོ མཉྙནཝསེན ¶ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརནྟི ཙ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརནྟི ཙ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྲཱཡཾ ¶ ནཡོ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ དོམནསྶཔཙྩཡབྷཱུཏེ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདྷམྨེ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརདྷམྨེ ཙ དོམནསྶཔཙྩཡཱ ཨེཝ ཨུཔྤནྣེ མགྒཕལདྷམྨེ ཙ ཨཉྙེསཾ པཊིཔཏྟིདསྶནཝསེན དོམནསྶནྟི གཧེཏྭཱ ‘‘ཀདཱ ནུ ཁོ མེ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདོམནསྶེ ཝིཔསྶནཱ པཊྛཔིཏཱ བྷཝིསྶཏི, ཀདཱ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརདོམནསྶེ’’ཏི ཙ ‘‘ཀདཱ ནུ ཁོ མེ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདོམནསྶཕལསམཱཔཏྟི ནིབྦཏྟིཏཱ བྷཝིསྶཏི, ཀདཱ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརདོམནསྶཕལསམཱཔཏྟཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེམཱསིཀཾ, ཚམཱསིཀཾ, ནཝམཱསིཀཾ ཝཱ པཊིཔདཾ གཎྷཱཏི. ཏེམཱསིཀཾ གཧེཏྭཱ པཋམམཱསེ ཨེཀཾ ཡཱམཾ ཛགྒཏི, དྭེ ཡཱམེ ནིདྡཱཡ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, མཛ྄ཛྷིམེ མཱསེ དྭེ ཡཱམེ ཛགྒཏི, ཨེཀཾ ཡཱམཾ ནིདྡཱཡ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, པཙྪིམམཱསེ ཙངྐམནིསཛྫཱཡེཝ ཡཱཔེཏི. ཨེཝཾ ཙེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ པཱཔུཎཱཏི, ཝིསེསེཏྭཱ ཚམཱསིཀཾ གཎྷཱཏི. ཏཏྲཱཔི དྭེ དྭེ མཱསེ ཝུཏྟནཡེན པཊིཔཛྫིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཝིསེསེཏྭཱ ནཝམཱསིཀཾ གཎྷཱཏི. ཏཏྲཱཔི ཏཡོ ཏཡོ མཱསེ ཏཐེཝ པཊིཔཛྫིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ‘‘ན ལདྭཾ ཝཏ མེ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སདྡྷིཾ ཝིསུདྡྷིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེཏུ’’ནྟི ཨཱཝཛྫཏོ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨསྶུདྷཱརཱ པཝཏྟནྟི གཱམནྟཔབྦྷཱརཝཱསཱིམཧཱསཱིཝཏྠེརསྶ ཝིཡ.

མཧཱསཱིཝཏྠེརཝཏྠུ

ཐེརོ ཀིར ཨཊྛཱརས མཧཱགཎེ ཝཱཙེསི. ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཏིཾསསཧསྶཱ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨཐེཀོ བྷིཀྑུ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཏཱཝ ཨབྦྷནྟརེ གུཎཱ ཨཔྤམཱཎཱ, ཀཱིདིསཱ ནུ ཁོ མེ ཨཱཙརིཡསྶ གུཎཱ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ པུཐུཛྫནབྷཱཝཾ པསྶིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཉྙེསཾ ཨཝསྶཡོ ཧོཏི, ཨཏྟནོ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨོཝཱདམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཝིཧཱརསམཱིཔེ ཨོཏརིཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣཾ ཨཱཙརིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཐེརོ ¶ – ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨཱགཏོསི པིཎྜཔཱཏིཀཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཀཾ ཨནུམོདནཾ གཎྷིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོསྨི, བྷནྟེཏི. ཨོཀཱསོ ན བྷཝིསྶཏི, ཨཱཝུསོཏི? ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀེ ཋིཏཀཱལེ པུཙྪིསྶཱམི, བྷནྟེཏི. ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨཉྙེ ¶ པུཙྪནྟཱིཏི. བྷིཀྑཱཙཱརམགྒེ, བྷནྟེཏི. ཏཏྲཱཔི ཨཉྙེ པུཙྪནྟཱིཏི. དུཔཊྚནིཝཱསནཊྛཱནེ, སངྒྷཱཊིཔཱརུཔནཊྛཱནེ, པཏྟནཱིཧརཎཊྛཱནེ, གཱམེ ¶ ཙརིཏྭཱ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ཡཱགུཔཱིཏཀཱལེ, བྷནྟེཏི. ཏཏྠ ཨཊྛཀཐཱཐེརཱ ཨཏྟནོ ཀངྑཾ ཝིནོདེནྟི, ཨཱཝུསོཏི. ཨནྟོགཱམཏོ ནིཀྑནྟཀཱལེ པུཙྪིསྶཱམི, བྷནྟེཏི. ཏཏྲཱཔི ཨཉྙེ པུཙྪནྟི, ཨཱཝུསོཏི. ཨནྟརཱམགྒེ, བྷནྟེ, བྷོཛནསཱལཱཡཾ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ, བྷནྟེ, དིཝཱཊྛཱནེ, པཱདདྷོཝནཀཱལེ, མུཁདྷོཝནཀཱལེ, བྷནྟེཏི? ཏདཱ ཨཉྙེ པུཙྪནྟཱིཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨརུཎཱ ཨཔརེ པུཙྪནྟི, ཨཱཝུསོཏི. དནྟཀཊྛཾ གཧེཏྭཱ མུཁདྷོཝནཏྠཾ གམནཀཱལེ, བྷནྟེཏི? ཏདཱ ཨཉྙེ པུཙྪནྟཱིཏི. མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨཱགམནཀཱལེ, བྷནྟེཏི? ཏཏྲཱཔི ཨཉྙེ པུཙྪནྟཱིཏི. སེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣཀཱལེ, བྷནྟེཏི? ཏཏྲཱཔི ཨཉྙེ པུཙྪནྟཱིཏི. བྷནྟེ, ནནུ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ སེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ པལླངྐེ ཨུསུམཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨོཀཱསཀཱལེན བྷཝིཏབྦཾ སིཡཱ, མརཎཁཎམྤི ན ལབྷིསྶཐ, བྷནྟེ, ཕལཀསདིསཏྠ བྷནྟེ པརསྶ ཨཝསྶཡོ ཧོཐ, ཨཏྟནོ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོཐ, ན མེ ཏུམྷཱཀཾ ཨནུམོདནཱཡ ཨཏྠོཏི ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨགམཱསི.

ཐེརོ – ‘‘ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཡཏྟིཡཱ ཀམྨཾ ནཏྠི, མཡ྄ཧཾ པན ཨངྐུསཀོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨོཀཱསོ ན བྷཝིསྶཏི, པཙྩཱུསཀཱལེ གམིསྶཱམཱི’’ཏི པཏྟཙཱིཝརཾ སམཱིཔེ ཀཏྭཱ སབྦཾ དིཝསབྷཱགཾ པཋམཡཱམམཛ྄ཛྷིམཡཱམཉྩ དྷམྨཾ ཝཱཙེཏྭཱ པཙྪིམཡཱམེ ཨེཀསྨིཾ ཐེརེ ཨུདྡེསཾ གཧེཏྭཱ ནིཀྑནྟེ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཏེནེཝ སདྡྷིཾ ནིཀྑནྟོ. ནིསིནྣཨནྟེཝཱསིཀཱ ཨཱཙརིཡོ ཀེནཙི པཔཉྩེན ནིཀྑནྟོཏི མཉྙིཾསུ. ནིཀྑནྟོ ཐེརོ ཀོཙི དེཝ སམཱནཱཙརིཡབྷིཀྑཱུཏི སཉྙཾ ཨཀཱསི.

ཐེརོ ཀིར ‘‘མཱདིསསྶ ཨརཧཏྟཾ ནཱམ ཀིཾ, དྭཱིཧཏཱིཧེནེཝ པཱཔུཎིཏྭཱ པཙྩཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཨནཱརོཙེཏྭཱཝ ཨཱསཱལ༹ྷཱིམཱསསྶ ཛུཎྷཔཀྑཏེརསིཡཱ ནིཀྑནྟོ གཱམནྟཔབྦྷཱརཾ གནྟྭཱ ཙངྐམཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོ ཏཾ དིཝསཾ ཨརཧཏྟཾ གཧེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨུཔོསཐདིཝསེ སམྤཏྟེ ‘‘དྭཱིཧཏཱིཧེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོ ¶ , གཧེཏུཾ པན ནཱསཀྑིཾ. ཏཡོ མཱསེ པན ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཝིཡ ཡཱཝ མཧཱཔཝཱརཎཱ ཏཱཝ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱཔི གཧེཏུཾ ནཱསཀྑི. པཝཱརཎཱདིཝསེ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ དྭཱིཧཏཱིཧེན ¶ ཨརཧཏྟཾ གཎྷིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོ ¶ , ཏེམཱསེནཱཔི ནཱསཀྑིཾ, སབྲཧྨཙཱརིནོ པན ཝིསུདྡྷིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེནྟཱི’’ཏི. ཏསྶེཝཾ ཙིནྟཡཏོ ཨསྶུདྷཱརཱ པཝཏྟནྟི. ཏཏོ ‘‘ན མཉྩེ མཡ྄ཧཾ ཙཏཱུཧི ཨིརིཡཱཔཐེཧི མགྒཕལཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཨརཧཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ ནེཝ མཉྩེ པིཊྛིཾ པསཱརེསྶཱམི, ན པཱདེ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི མཉྩཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཋཔེསི. པུན ཨནྟོཝསྶཾ པཏྟཾ, ཨརཧཏྟཾ གཧེཏུཾ ནཱསཀྑིཡེཝ. ཨེཀཱུནཏིཾསཔཝཱརཎཱསུ ཨསྶུདྷཱརཱ པཝཏྟནྟི. གཱམདཱརཀཱ ཐེརསྶ པཱདེསུ ཕཱལིཏཊྛཱནཱནི ཀཎྚཀེཧི སིབྦནྟི, དཝཾ ཀརོནྟཱཔི ‘‘ཨཡྻསྶ མཧཱསཱིཝཏྠེརསྶ ཝིཡ པཱདཱ ཧོནྟཱུ’’ཏི དཝཾ ཀརོནྟི.

ཐེརོ ཏིཾསསཾཝཙྪརེ མཧཱཔཝཱརཎཱདིཝསེ ཨཱལམྦཎཕལཀཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏོ ‘‘ཨིདཱནི མེ ཏིཾས ཝསྶཱནི སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟསྶ, ནཱསཀྑིཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ, ཨདྡྷཱ མེ ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ མགྒོ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ནཏྠི, ན མེ ལདྡྷཾ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སདྡྷིཾ ཝིསུདྡྷིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེཏུ’’ནྟི ཙིནྟེསི. ཏསྶེཝཾ ཙིནྟཡཏོཝ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི, ཨསྶུདྷཱརཱ པཝཏྟནྟི. ཨཐ ཨཝིདཱུརཊྛཱནེ ཨེཀཱ དེཝདྷཱིཏཱ རོདམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཀོ ཨེཏྠ རོདསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, དེཝདྷཱིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཀསྨཱ རོདསཱི’’ཏི? ‘‘རོདམཱནེན མགྒཕལཾ ནིབྦཏྟིཏཾ, ཏེན ཨཧམྤི ཨེཀཾ དྭེ མགྒཕལཱནི ནིབྦཏྟེསྶཱམཱིཏི རོདཱམི, བྷནྟེ’’ཏི.

ཏཏོ ཐེརོ – ‘‘བྷོ མཧཱསཱིཝཏྠེར, དེཝཏཱཔི ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཀེལི༹ཾ ཀརོནྟི, ཨནུཙྪཝིཀཾ ནུ ཁོ ཏེ ཨེཏ’’ནྟི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ ཨགྒཧེསི. སོ ‘‘ཨིདཱནི ནིཔཛྫིསྶཱམཱི’’ཏི སེནཱསནཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ མཉྩཀཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨུདཀཊྛཱནེ ཨུདཀཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ‘‘པཱདེ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི སོཔཱནཕལཀེ ནིསཱིདི.

ཨནྟེཝཱསིཀཱཔིསྶ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ གཙྪནྟསྶ ཏིཾས ཝསྶཱནི, སཀྑི ནུ ཁོ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ, ནཱསཀྑཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫཡམཱནཱ ‘‘ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པཱདདྷོཝནཏྠཾ ནིསིནྣོ’’ཏི དིསྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཨམྷཱདིསེསུ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཏིཊྛནྟེསུ ‘ཨཏྟནཱཝ པཱདེ དྷོཝིསྶཏཱི’ཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཧཾ དྷོཝིསྶཱམི ཨཧཾ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཏིཾསསཧསྶཱནིཔི ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘པཱདེ ¶ དྷོཝིསྶཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ¶ ཨཱཧཾསུ. ཨཱཝུསོ, ཨིདཱནི ཏིཾས ཝསྶཱནི ཧོནྟི མམ པཱདཱནཾ ཨདྷོཏཱནཾ, ཏིཊྛཐ, ཏུམྷེ, ཨཧམེཝ དྷོཝིསྶཱམཱིཏི.

སཀྐོཔི ཨཱཝཛྫནྟོ – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཡྻོ མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཏིཾསསཧསྶཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ‘པཱདེ དྷོཝིསྶཱམཱ’ཏི ཨཱགཏཱནཾ པཱདེ དྷོཝིཏུཾ ན དེཏི. མཱདིསེ པན ཨུཔཊྛཱཀེ ཏིཊྛནྟེ ¶ ‘མཡ྄ཧཾ ཨཡྻོ སཡཾ པཱདེ དྷོཝིསྶཏཱི’ཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཧཾ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ སུཛཱཏཱཡ དེཝིཡཱ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སནྟིཀེ པཱཏུརཧོསི. སོ སུཛཾ ཨསུརཀཉྙཾ པུརཏོ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཔེཐ, བྷནྟེ, མཱཏུགཱམོ’’ཏི ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པུརཏོ ཨུཀྐུཊིཀོ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘པཱདེ དྷོཝིསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཀོསིཡ, ཨིདཱནི མེ ཏིཾས ཝསྶཱནི པཱདཱནཾ ཨདྷོཏཱནཾ, དེཝཏཱནཉྩ པཀཏིཡཱཔི མནུསྶསརཱིརགནྡྷོ ནཱམ ཛེགུཙྪོ, ཡོཛནསཏེ ཋིཏཱནམྤི ཀཎྛེ ཨཱསཏྟཀུཎཔཾ ཝིཡ ཧོཏི, ཨཧམེཝ དྷོཝིསྶཱམཱིཏི. བྷནྟེ, ཨཡཾ གནྡྷོ ནཱམ ན པཉྙཱཡཏི, ཏུམྷཱཀཾ པན སཱིལགནྡྷོ ཚ དེཝལོཀེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨུཔརི བྷཝགྒཾ པཏྭཱ ཋིཏོ. སཱིལགནྡྷཏོ ཨཉྙོ ཨུཏྟརིཏརོ གནྡྷོ ནཱམ ནཏྠི, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སཱིལགནྡྷེནམྷི ཨཱགཏོཏི ཝཱམཧཏྠེན གོཔྥཀསནྡྷིཡཾ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎཧཏྠེན པཱདཏལཾ པརིམཛྫི. དཧརཀུམཱརསྶེཝ པཱདཱ ཨཧེསུཾ. སཀྐོ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ གཏོ.

ཨེཝཾ ‘‘ན ལབྷཱམི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སདྡྷིཾ ཝིསུདྡྷིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེཏུ’’ནྟི ཨཱཝཛྫནྟསྶ ཨུཔྤནྣཾ དོམནསྶཾ ནིསྶཱཡ བྷིཀྑུནོ མཉྙནཝསེན ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱརམྨཎམྤི ཝིཔསྶནཱཔི མགྒོཔི ཕལམྤི སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདོམནསྶནྟི ཙ ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརདོམནསྶནྟི ཙ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཨེཀོ བྷིཀྑུ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདོམནསྶེ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨིདཾ དོམནསྶཾ ཀིཾ ནིསྶིཏནྟི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཝཏྠུནིསྶིཏནྟི པཛཱནཱཏཱིཏི ཕསྶཔཉྩམཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཨེཀོ ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརེ དོམནསྶེ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཏཏྠ ཨབྷིནིཝིཊྛདོམནསྶེསུཔི སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཏོ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཾ པཎཱིཏཏརཾ. སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདོམནསྶཝིཔསྶནཱཏོཔི ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརདོམནསྶཝིཔསྶནཱ ¶ པཎཱིཏཏརཱ. སཝིཏཀྐསཝིཙཱརདོམནསྶཕལསམཱཔཏྟིཏོཔི ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརདོམནསྶཕལསམཱཔཏྟིཡེཝ པཎཱིཏཏརཱ ¶ . ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཡེ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརེ ཏེ པཎཱིཏཏརེ’’ཏི.

༣༦༢. ཨེཝརཱུཔཱ ཨུཔེཀྑཱ ན སེཝིཏབྦཱཏི ཨེཝརཱུཔཱ གེཧསིཏཨུཔེཀྑཱ ན སེཝིཏབྦཱ. གེཧསིཏཨུཔེཀྑཱ ནཱམ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཚ གེཧསིཏཨུཔེཀྑཱ. ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཨུཔེཀྑཱ བཱལསྶ མཱུལ༹ྷསྶ པུཐུཛྫནསྶ ཨནོདྷིཛིནསྶ ཨཝིཔཱཀཛིནསྶ ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝིནོ ཨསྶུཏཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ, ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨུཔེཀྑཱ, རཱུཔཾ སཱ ནཱཏིཝཏྟཏི, ཏསྨཱ སཱ ཨུཔེཀྑཱ གེཧསིཏཱཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ གུལ༹པིཎྜིཀེ ནིལཱིནམཀྑིཀཱ ¶ ཝིཡ རཱུཔཱདཱིནི ཨནཏིཝཏྟམཱནཱ ཏཏྠེཝ ལགྒཱ ལགྒིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤནྣཱ ཀཱམགུཎནིསྶིཏཱ ཨུཔེཀྑཱ ན སེཝིཏབྦཱ.

ཨེཝརཱུཔཱ ཨུཔེཀྑཱ སེཝིཏབྦཱཏི ཨེཝརཱུཔཱ ནེཀྑམྨསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱ སེཝིཏབྦཱ. ནེཀྑམྨསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱ ནཱམ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱ? རཱུཔཱནཾ ཏྭེཝ ཨནིཙྩཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཝིཔརིཎཱམཝིརཱགནིརོདྷཾ ‘པུབྦེ ཙེཝ རཱུཔཱ ཨེཏརཧི ཙ, སབྦེ ཏེ རཱུཔཱ ཨནིཙྩཱ, དུཀྑཱ, ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ’ཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོ ཨུཔྤཛྫཏི ཨུཔེཀྑཱ, ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨུཔེཀྑཱ, རཱུཔཾ སཱ ཨཏིཝཏྟཏི, ཏསྨཱ སཱ ཨུཔེཀྑཱ ནེཀྑམྨསིཏཱཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༠༨). ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱནིཊྛཨཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨིཊྛེ ཨརཛྫནྟསྶ, ཨནིཊྛེ ཨདུསྶནྟསྶ, ཨསམཔེཀྑནེན ཨསམྨུཡ྄ཧནྟསྶ ཨུཔྤནྣཱ ཝིཔསྶནཱ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཱ ཨུཔེཀྑཱ. ཨཔིཙ ཝེདནཱསབྷཱགཱ ཏཏྲ མཛ྄ཛྷཏྟུཔེཀྑཱཔི ཨེཏྠ ཨུཔེཀྑཱཝ. ཏསྨཱ སེཝིཏབྦཱཏི ཨཡཾ ནེཀྑམྨཝསེན ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨནུསྶཏིཊྛཱནཝསེན པཋམདུཏིཡཏཏིཡཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཙ ཨུཔྤཛྫནཀཨུཔེཀྑཱ སེཝིཏབྦཱ ནཱམ.

ཨེཏྠ ཡཾ ཙེ སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརནྟི ཏཱཡཔི ནེཀྑམྨསིཏཨུཔེཀྑཱཡ ཡཾ ནེཀྑམྨཝསེན ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨནུསྶཏིཊྛཱནཝསེན པཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཙ ཨུཔྤནྣཾ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཾ ཨུཔེཀྑནྟི ཛཱནེཡྻ. ཡཾ ཙེ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརནྟི ཡཾ པན དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདིཝསེན ཨུཔྤནྣཾ ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརཾ ཨུཔེཀྑནྟི ཛཱནེཡྻ. ཡེ ¶ ཨཝིཏཀྐེ ཨཝིཙཱརེ ཏེ པཎཱིཏཏརེཏི ཨེཏཱསུ དྭཱིསུ ཡཱ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཱ, སཱ པཎཱིཏཏརཱཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི ¶ ? དྭིནྣཾ ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏཾ. ཨེཀོ ཧི བྷིཀྑུ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཨུཔེཀྑཱཡ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ཀིཾ ནིསྶིཏཱཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཝཏྠུནིསྶིཏཱཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཕསྶཔཉྩམཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཨེཀོ ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརཱཡ ཨུཔེཀྑཱཡ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཏཏྠ ཨབྷིནིཝིཊྛཨུཔེཀྑཱསུཔི སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཏོ ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརཱ པཎཱིཏཏརཱ. སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཨུཔེཀྑཱཝིཔསྶནཱཏོཔི ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརཨུཔེཀྑཱཝིཔསྶནཱཔཎཱིཏཏརཱ. སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཨུཔེཀྑཱཕལསམཱཔཏྟིཏོཔི ཨཝིཏཀྐཱཝིཙཱརུཔེཀྑཱཕལསམཱཔཏྟིཡེཝ པཎཱིཏཏརཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡེ ཨཝིཏཀྐེ ཨཝིཙཱརེ ཏེ པཎཱིཏཏརེ’’ཏི.

༣༦༣. ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཁོ, དེཝཱནམིནྡ, བྷིཀྑུ པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱནིརོདྷསཱརུཔྤགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏཱིཏི བྷགཝཱ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཔེསི. སཀྐོ པན སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ¶ པཏྟོ. བུདྡྷཱནཉྷི ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཧཱིནོ ན ཧོཏི, ཨུཀྐཊྛོཝ ཧོཏི. ཨེཀསྶཔི བཧཱུནམྤི དྷམྨཾ དེསེནྟཱ ཨརཧཏྟེནེཝ ཀཱུཊཾ གཎྷནྟི. སཏྟཱ པན ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔེ ཨུཔནིསྶཡེ ཋིཏཱ ཀེཙི སོཏཱཔནྣཱ ཧོནྟི, ཀེཙི སཀདཱགཱམཱི, ཀེཙི ཨནཱགཱམཱི, ཀེཙི ཨརཧནྟོ. རཱཛཱ ཝིཡ ཧི བྷགཝཱ, རཱཛཀུམཱརཱ ཝིཡ ཝེནེཡྻཱ. ཡཐཱ ཧི རཱཛཱ བྷོཛནཀཱལེ ཨཏྟནོ པམཱཎེན པིཎྜཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ རཱཛཀུམཱརཱནཾ ཨུཔནེཏི, ཏེ ཏཏོ ཨཏྟནོ མུཁཔྤམཱཎེནེཝ ཀབལ༹ཾ ཀརོནྟི, ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔཱཡ དེསནཱཡ ཨརཧཏྟེནེཝ ཀཱུཊཾ གཎྷཱཏི. ཝེནེཡྻཱ ཨཏྟནོ ཨུཔནིསྶཡཔྤམཱཎེན ཏཏོ སོཏཱཔཏྟིཕལམཏྟཾ ཝཱ སཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིཨརཧཏྟཕལམེཝ ཝཱ གཎྷནྟི. སཀྐོ པན སོཏཱཔནྣོ ཛཱཏོ. སོཏཱཔནྣོ ཙ ཧུཏྭཱ བྷགཝཏོ པུརཏོཡེཝ ཙཝིཏྭཱ ཏརུཎསཀྐོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, དེཝཏཱནཉྷི ཙཝམཱནཱནཾ ཨཏྟབྷཱཝསྶ གཏཱགཏཊྛཱནཾ ནཱམ ན པཉྙཱཡཏི, དཱིཔསིཁཱགམནཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཏསྨཱ སེསདེཝཏཱ ན ཛཱནིཾསུ. སཀྐོ པན སཡཾ ཙུཏཏྟཱ བྷགཝཱ ཙ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎཏྟཱ དྭེཝ ཛནཱ ཛཱནིཾསུ. ཨཐ སཀྐོ ཙིནྟེསི ¶ ‘‘མཡ྄ཧཉྷི བྷགཝཏཱ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ནིབྦཏྟིཏཕལམེཝ ཀཐིཏཾ, ཨཡཉྩ པན མགྒོ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ སཀུཎིཀཱཡ ཝིཡ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཧེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཱགམནཱིཡཔུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱཡ ཨསྶ བྷཝིཏབྦཾ. ཧནྡཱཧཾ ཨུཔརི ཁཱིཎཱསཝསྶ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ པུཙྪཱམཱི’’ཏི.

པཱཏིམོཀྑསཾཝརཝཎྞནཱ

༣༦༤. ཏཏོ ¶ ཏཾ པུཙྪནྟོ ཀཐཾ པཊིཔནྣོ པན, མཱརིསཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཱཏིམོཀྑསཾཝརཱཡཱཏི ཨུཏྟམཛེཊྛཀསཱིལསཾཝརཱཡ. ཀཱཡསམཱཙཱརམྤཱིཏིཨཱདི སེཝིཏབྦཀཱཡསམཱཙཱརཱདིཝསེན པཱཏིམོཀྑསཾཝརདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. སཱིལཀཐཱ ཙ ནཱམེསཱ ཀམྨཔཐཝསེན ཝཱ པཎྞཏྟིཝསེན ཝཱ ཀཐེཏབྦཱ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཀམྨཔཐཝསེན ཀཐེནྟེན ཨསེཝིཏབྦཀཱཡསམཱཙཱརོ ཏཱཝ པཱཎཱཏིཔཱཏཨདིནྣཱདཱནམིཙྪཱཙཱརེཧི ཀཐེཏབྦོ. པཎྞཏྟིཝསེན ཀཐེནྟེན ཀཱཡདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཝཱིཏིཀྐམཝསེན ཀཐེཏབྦོ. སེཝིཏབྦཀཱཡསམཱཙཱརོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཝེརམཎཱིཧི ཙེཝ ཀཱཡདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཨཝཱིཏིཀྐམེན ཙ ཀཐེཏབྦོ. ཨསེཝིཏབྦཝཙཱིསམཱཙཱརོ མུསཱཝཱདཱདིཝཙཱིདུཙྩརིཏེན ཙེཝ ཝཙཱིདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཝཱིཏིཀྐམེན ཙ ཀཐེཏབྦོ. སེཝིཏབྦཝཙཱིསམཱཙཱརོ མུསཱཝཱདཱདིཝེརམཎཱིཧི ཙེཝ ཝཙཱིདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཨཝཱིཏིཀྐམེན ཙ ཀཐེཏབྦོ.

པརིཡེསནཱ ¶ པན ཀཱཡཝཱཙཱཧི པརིཡེསནཱཡེཝ. སཱ ཀཱཡཝཙཱིསམཱཙཱརགཧཎེན གཧིཏཱཔི སམཱནཱ ཡསྨཱ ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལཾ ནཱམ ཨེཏསྨིཉྙེཝ དྭཱརདྭཡེ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཨཱཀཱསེ, ཏསྨཱ ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལདསྶནཏྠཾ ཝིསུཾ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ནསེཝིཏབྦཔརིཡེསནཱ ཨནརིཡཔརིཡེསནཱཡ ཀཐེཏབྦཱ. སེཝིཏབྦཔརིཡེསནཱ ཨརིཡཔརིཡེསནཱཡ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘དྭེམཱ, བྷིཀྑཝེ, པརིཡེསནཱ ཨནརིཡཱ ཙ པརིཡེསནཱ, ཨརིཡཱ ཙ པརིཡེསནཱ. ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡཱ པརིཡེསནཱ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨཏྟནཱ ཛཱཏིདྷམྨོ སམཱནོ ཛཱཏིདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི, ཨཏྟནཱ ཛརཱདྷམྨོ, བྱཱདྷིདྷམྨོ, མརཎདྷམྨོ, སོཀདྷམྨོ, སཾཀིལེསདྷམྨོ སམཱནོ སཾཀིལེསདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི.

ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱཏིདྷམྨཾ ཝདེཐ? པུཏྟབྷརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ ¶ , ཛཱཏིདྷམྨཾ, དཱསིདཱསཾ ཛཱཏིདྷམྨཾ ཨཛེལ༹ཀཾ ཛཱཏིདྷམྨཾ, ཀུཀྐུཊསཱུཀརཾ ཛཱཏིདྷམྨཾ, ཧཏྠིགཝཱསྶཝལ༹ཝཾ ཛཱཏིདྷམྨཾ, ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ ཛཱཏིདྷམྨཾ. ཛཱཏིདྷམྨཱ ¶ ཧེཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔདྷཡོ, ཨེཏྠཱཡཾ གཐིཏོ མུཙྪིཏོ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཏྟནཱ ཛཱཏིདྷམྨོ སམཱནོ ཛཱཏིདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི.

ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཛརཱདྷམྨཾ ཝདེཐ? པུཏྟབྷརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཛརཱདྷམྨཾ…པེ… ཛརཱདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི.

ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྱཱདྷིདྷམྨཾ ཝདེཐ? པུཏྟབྷརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྱཱདྷིདྷམྨཾ, དཱསིདཱསཾ བྱཱདྷིདྷམྨཾ, ཨཛེལ༹ཀཾ, ཀུཀྐུཊསཱུཀརཾ, ཧཏྠིགཝཱསྶཝལ༹ཝཾ བྱཱདྷིདྷམྨཾ. བྱཱདྷིདྷམྨཱ ཧེཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔདྷཡོ, ཨེཏྠཱཡཾ གཐིཏོ མུཙྪིཏོ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཏྟནཱ བྱཱདྷིདྷམྨོ སམཱནོ བྱཱདྷིདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི.

ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, མརཎདྷམྨཾ ཝདེཐ? པུཏྟབྷརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མརཎདྷམྨཾ…པེ… མརཎདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི.

ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སོཀདྷམྨཾ ཝདེཐ? པུཏྟབྷརིཡཾ…པེ… སོཀདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི.

ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སཾཀིལེསདྷམྨཾ ཝདེཐ…པེ… ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཾཀིལེསདྷམྨཾ. སཾཀིལེསདྷམྨཱ ¶ , ཧེཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔདྷཡོ, ཨེཏྠཱཡཾ གཐིཏོ མུཙྪིཏོ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཏྟནཱ སཾཀིལེསདྷམྨོ སམཱནོ སཾཀིལེསདྷམྨཾཡེཝ པརིཡེསཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡཱ པརིཡེསནཱཏི (མ. ནི. ༡.༢༧༤).

ཨཔིཙ ཀུཧནཱདིཝསེན པཉྩཝིདྷཱ, ཨགོཙརཝསེན ཚབྦིདྷཱ ཝེཛྫཀམྨཱདིཝསེན ཨེཀཝཱིསཏིཝིདྷཱ, ཨེཝཾ པཝཏྟཱ སབྦཱཔི ཨནེསནཱ ཨནརིཡཔརིཡེསནཱཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱ པརིཡེསནཱ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨཏྟནཱ ཛཱཏིདྷམྨོ སམཱནོ ཛཱཏིདྷམྨེ ཨཱདཱིནཝཾ ཝིདིཏྭཱ ཨཛཱཏཾ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ནིབྦཱནཾ པརིཡེསཏི, ཨཏྟནཱ ཛརཱདྷམྨོ, བྱཱདྷི, མརཎ, སོཀ, སཾཀིལེསདྷམྨོ སམཱནོ སཾཀིལེསདྷམྨེ ཨཱདཱིནཝཾ ཝིདིཏྭཱ ཨསཾཀིལིཊྛཾ ཨནུཏྟརཾ ¶ ཡོགཀྑེམཾ ནིབྦཱནཾ པརིཡེསཏི. ཨཡཾ ཨརིཡཱ པརིཡེསནཱཏི (མ. ནི. ༡.༢༧༥).

ཨཔིཙ པཉྩ ཀུཧནཱདཱིནི ཚ ཨགོཙརེ ཨེཀཝཱིསཏིཝིདྷཉྩ ཨནེསནཾ ཝཛྫེཏྭཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཱཡ དྷམྨེན སམེན པརིཡེསནཱཔི ཨརིཡཔརིཡེསནཱཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏྠ ཙ ཡོ ཡོ ¶ ‘‘ན སེཝིཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟོ, སོ སོ པུབྦབྷཱགེ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ སམྦྷཱརཔརིཡེསནཱཔཡོགཀརཎགམནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ན སེཝིཏབྦོཝ. ཨིཏརོ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སེཝིཏབྦོ, ཨསཀྐོནྟེན ཙིཏྟམྤི ཨུཔྤཱདེཏབྦཾ. ཨཔིཙ སངྒྷབྷེདཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ པརཀྐམནྟཱནཾ དེཝདཏྟཱདཱིནཾ ཝིཡ ཀཱཡསམཱཙཱརོ ན སེཝིཏབྦོ, དིཝསསྶ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ ཨུཔཊྛཱནགམནཱདིཝསེན པཝཏྟོ དྷམྨསེནཱཔཏིམཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ ཀཱཡསམཱཙཱརོ སེཝིཏབྦོ. དྷནུགྒཧཔེསནཱདིཝསེན ཝཱཙཾ བྷིནྡནྟཱནཾ དེཝདཏྟཱདཱིནཾ ཝིཡ ཝཙཱིསམཱཙཱརོ ན སེཝིཏབྦོ, ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ གུཎཀིཏྟནཱདིཝསེན པཝཏྟོ དྷམྨསེནཱཔཏིམཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ ཝཙཱིསམཱཙཱརོ སེཝིཏབྦོ. ཨནརིཡཔརིཡེསནཾ པརིཡེསནྟཱནཾ དེཝདཏྟཱདཱིནཾ ཝིཡ པརིཡེསནཱ ན སེཝིཏབྦཱ, ཨརིཡཔརིཡེསནམེཝ པརིཡེསནྟཱནཾ དྷམྨསེནཱཔཏིམཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ པརིཡེསནཱ སེཝིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཁོཏི ཨེཝཾ ཨསེཝིཏབྦཾ ཀཱཡཝཙཱིསམཱཙཱརཾ པརིཡེསནཉྩ པཧཱཡ སེཝིཏབྦཱནཾ པཱརིཔཱུརིཡཱ པཊིཔནྣོ, དེཝཱནམིནྡ, བྷིཀྑུ པཱཏིམོཀྑསཾཝརཱཡ ཨུཏྟམཛེཊྛཀསཱིལསཾཝརཏྠཱཡ ¶ པཊིཔནྣོ ནཱམ ཧོཏཱིཏི བྷགཝཱ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཨཱགམནཱིཡཔུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ ཀཐེསི.

ཨིནྡྲིཡསཾཝརཝཎྞནཱ

༣༦༥. དུཏིཡཔུཙྪཱཡཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཱཡཱཏི ཨིནྡྲིཡཱནཾ པིདྷཱནཱཡ, གུཏྟདྭཱརཏཱཡ སཾཝུཏདྭཱརཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཝིསྶཛྫནེ པནསྶ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཾ རཱུཔམྤཱིཏིཨཱདི སེཝིཏབྦརཱུཔཱདིཝསེན ཨིནྡྲིཡསཾཝརདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཝུཏྟེཏི ཧེཊྛཱ སོམནསྶཱདིཔཉྷཱཝིསྶཛྫནཱནཾ སུཏཏྟཱ ཨིམིནཱཔི ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏབྦནྟི སཉྫཱཏཔཊིབྷཱནོ བྷགཝཏཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟེ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ¶ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ, ཨེཏཾ ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེཏི ཨཱདིཀཾ ཝཙནཾ ཨཝོཙ. བྷགཝཱཔིསྶ ཨོཀཱསཾ དཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཀཐེཏུཀཱམོཔི ཧི ཡོ ཨཏྠཾ སམྤཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཏྠཾ སམྤཱདེཏུཾ སཀྐོནྟོ ཝཱ ན ཀཐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ན ཏསྶ བྷགཝཱ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི. ཨཡཾ པན ཡསྨཱ ཀཐེཏུཀཱམོ ཙེཝ, སཀྐོཏི ཙ ཨཏྠཾ སམྤཱདེཏུཾ ཏེནསྶ བྷགཝཱ ཨོཀཱསམཀཱསི.

ཏཏྠ ཨེཝརཱུཔཾ ན སེཝིཏབྦནྟི ཨཱདཱིསུ ཨཡཾ སངྑེཔོ – ཡཾ ¶ རཱུཔཾ པསྶཏོ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཾ ན སེཝིཏབྦཾ ན དཊྛབྦཾ ན ཨོལོཀེཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཡཾ པན པསྶཏོ ཨསུབྷསཉྙཱ ཝཱ སཎྛཱཏི, པསཱདོ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨནིཙྩསཉྙཱཔཊིལཱབྷོ ཝཱ ཧོཏི, ཏཾ སེཝིཏབྦཾ.

ཡཾ ཙིཏྟཀྑརཾ ཙིཏྟབྱཉྫནམྤི སདྡཾ སུཎཏོ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཝརཱུཔོ སདྡོ ན སེཝིཏབྦོ. ཡཾ པན ཨཏྠནིསྶིཏཾ དྷམྨནིསྶིཏཾ ཀུམྦྷདཱསིགཱིཏམྤི སུཎནྟསྶ པསཱདོ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ནིབྦིདཱ ཝཱ སཎྛཱཏི, ཨེཝརཱུཔོ སདྡོ སེཝིཏབྦོ.

ཡཾ གནྡྷཾ གྷཱཡཏོ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཝརཱུཔོ གནྡྷོ ན སེཝིཏབྦོ. ཡཾ པན གནྡྷཾ གྷཱཡཏོ ཨསུབྷསཉྙཱདིཔཊིལཱབྷོ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔོ གནྡྷོ སེཝིཏབྦོ.

ཡཾ རསཾ སཱཡཏོ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཝརཱུཔོ རསོ ན སེཝིཏབྦོ. ཡཾ པན རསཾ སཱཡཏོ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ ཙེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, སཱཡིཏཔཙྩཡཱ ཙ ཀཱཡབལཾ ནིསྶཱཡ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ¶ ཨོཀྐམིཏུཾ སཀྐོཏི, མཧཱསཱིཝཏྠེརབྷཱགིནེཡྻསཱིཝསཱམཎེརསྶ ཝིཡ པརིབྷུཉྫནྟསྶེཝ ཀིལེསཀྑཡོ ཝཱ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔོ རསོ སེཝིཏབྦོ.

ཡཾ ཕོཊྛབྦཾ ཕུསཏོ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཕོཊྛབྦཾ ན སེཝིཏབྦཾ. ཡཾ པན ཕུསཏོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ ཨཱསཝཀྑཡོ ཙེཝ, ཝཱིརིཡཉྩ སུཔགྒཧིཏཾ, པཙྪིམཱ ཙ ཛནཏཱ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཱདནེན ཨནུགྒཧིཏཱ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔཾ ཕོཊྛབྦཾ སེཝིཏབྦཾ. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཀིར ཏིཾས ཝསྶཱནི མཉྩེ པིཊྛིཾ ན པསཱརེསི. ཏཐཱ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ. མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཝཱིསཝསྶསཏཾ མཉྩེ པིཊྛིཾ ན པསཱརེསི. ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ པཉྙཱས ཝསྶཱནི. བྷདྡིཡཏྠེརོ ཏིཾས ཝསྶཱནི. སོཎཏྠེརོ ཨཊྛཱརས ¶ ཝསྶཱནི. རཊྛཔཱལཏྠེརོ དྭཱདས. ཨཱནནྡཏྠེརོ པནྣརས. རཱཧུལཏྠེརོ དྭཱདས. བཱཀུལཏྠེརོ ཨསཱིཏི ཝསྶཱནི. ནཱལ༹ཀཏྠེརོ ཡཱཝཔརིནིབྦཱནཱ མཉྩེ པིཊྛིཾ ན པསཱརེསཱིཏི.

ཡེ མནོཝིཉྙེཡྻེ དྷམྨེ སམནྣཱཧརནྟསྶ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ‘‘ཨཧོ, ཝཏ ཡཾ པརེསཾ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ མམསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཱིནི ཨཱཔཱཐམཱགཙྪནྟི ཨེཝརཱུཔཱ དྷམྨཱ ན སེཝིཏབྦཱ. ‘‘སབྦེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ མེཏྟཱདིཝསེན, ཡེ ཝཱ པན ཏིཎྞཾ ཐེརཱནཾ དྷམྨཱ, ཨེཝརཱུཔཱ སེཝིཏབྦཱ. ཏཡོ ཀིར ཐེརཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ ¶ ཨཀུསལཝིཏཀྐཱ ན ཝིཏཀྐེཏབྦཱཏི ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ. ཨཐ པཝཱརཎདིཝསེ སངྒྷཏྠེརོ སངྒྷནཝཀཾ པུཙྪི – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིམསྨིཾ ཏེམཱསེ ཀིཏྟཀེ ཋཱནེ ཙིཏྟསྶ དྷཱཝིཏུཾ དིནྣ’’ནྟི? ན, བྷནྟེ, པརིཝེཎཔརིཙྪེདཏོ བཧི དྷཱཝིཏུཾ ཨདཱསིནྟི. དུཏིཡཾ པུཙྪི – ‘‘ཏཝ ཨཱཝུསོ’’ཏི? ནིཝཱསགེཧཏོ, བྷནྟེ, བཧི དྷཱཝིཏུཾ ན ཨདཱསིནྟི. ཨཐ དྭེཔི ཐེརཾ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པན, བྷནྟེ’’ཏི? ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟཁནྡྷཔཉྩཀཏོ, ཨཱཝུསོ, བཧི དྷཱཝིཏུཾ ན ཨདཱསིནྟི. ཏུམྷེཧི, བྷནྟེ, དུཀྐརཾ ཀཏནྟི. ཨེཝརཱུཔོ མནོཝིཉྙེཡྻོ དྷམྨོ སེཝིཏབྦོ.

༣༦༦. ཨེཀནྟཝཱདཱཏི ཨེཀོཡེཝ ཨནྟོ ཝཱདསྶ ཨེཏེསཾ, ན དྭེདྷཱ གཏཝཱདཱཏི ཨེཀནྟཝཱདཱ, ཨེཀཉྙེཝ ཝདནྟཱིཏི པུཙྪཏི. ཨེཀནྟསཱིལཱཏི ཨེཀཱཙཱརཱ. ཨེཀནྟཚནྡཱཏི ཨེཀལདྡྷིཀཱ. ཨེཀནྟཨཛ྄ཛྷོསཱནཱཏི ཨེཀནྟཔརིཡོསཱནཱ.

ཨནེཀདྷཱཏུ ནཱནཱདྷཱཏུ ཁོ, དེཝཱནམིནྡ, ལོཀོཏི དེཝཱནམིནྡ, ཨཡཾ ལོཀོ ཨནེཀཛ྄ཛྷཱསཡོ ནཱནཛ྄ཛྷཱསཡོ. ཨེཀསྨིཾ གནྟུཀཱམེ ཨེཀོ ཋཱཏུཀཱམོ ཧོཏི. ཨེཀསྨིཾ ཋཱཏུཀཱམེ ཨེཀོ སཡིཏུཀཱམོ ཧོཏི. དྭེ སཏྟཱ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱ ནཱམ དུལླབྷཱ. ཏསྨིཾ ཨནེཀདྷཱཏུནཱནཱདྷཱཏུསྨིཾ ¶ ལོཀེ ཡཾ ཡདེཝ དྷཱཏུཾ ཡཾ ཡདེཝ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ སཏྟཱ ཨབྷིནིཝིསནྟི གཎྷནྟི, ཏཾ ཏདེཝ. ཐཱམསཱ པརཱམཱསཱཏི ཐཱམེན ཙ པརཱམཱསེན ཙ. ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརནྟཱིཏི སུཊྛུ གཎྷིཏྭཱ ཝོཧརནྟི, ཀཐེནྟི དཱིཔེནྟི ཀིཏྟེནྟི. ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི ཨིདཾ ཨམྷཱཀམེཝ ཝཙནཾ སཙྩཾ, ཨཉྙེསཾ ཝཙནཾ མོགྷཾ ཏུཙྪཾ ནིརཏྠཀནྟི.

ཨཙྩནྟནིཊྛཱཏི ¶ ཨནྟོ ཝུཙྩཏི ཝིནཱསོ, ཨནྟཾ ཨཏཱིཏཱ ནིཊྛཱ ཨེཏེསནྟི ཨཙྩནྟནིཊྛཱ. ཡཱ ཨེཏེསཾ ནིཊྛཱ, ཡོ པརམསྶཱསོ ནིབྦཱནཾ, ཏཾ སབྦེསཾ ཝིནཱསཱཏིཀྐནྟཾ ནིཙྩནྟི ཝུཙྩཏི. ཡོགཀྑེམོཏི ནིབྦཱནསྶེཝ ནཱམཾ, ཨཙྩནྟོ ཡོགཀྑེམོ ཨེཏེསནྟི ཨཙྩནྟཡོགཀྑེམཱི. སེཊྛཊྛེན བྲཧྨཾ ཨརིཡམགྒཾ ཙརནྟཱིཏི བྲཧྨཙཱརཱི. ཨཙྩནྟཏྠཱཡ བྲཧྨཙཱརཱི ཨཙྩནྟབྲཧྨཙཱརཱི. པརིཡོསཱནནྟིཔི ནིབྦཱནསྶ ནཱམཾ. ཨཙྩནྟཾ པརིཡོསཱནཾ ཨེཏེསནྟི ཨཙྩནྟཔརིཡོསཱནཱ.

ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟཱཏི ¶ ཏཎྷཱསངྑཡོཏི མགྒོཔི ནིབྦཱནམྤི. མགྒོ ཏཎྷཾ སངྑིཎཱཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི ཏཎྷཱསངྑཡོ. ནིབྦཱནཾ ཡསྨཱ ཏཾ ཨཱགམྨ ཏཎྷཱ སངྑིཡཏི ཝིནསྶཏི, ཏསྨཱ ཏཎྷཱསངྑཡོ. ཏཎྷཱསངྑཡེན མགྒེན ཝིམུཏྟཱ, ཏཎྷཱསངྑཡེ ནིབྦཱནེ ཝིམུཏྟཱ ཨདྷིམུཏྟཱཏི ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟཱ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ ཙུདྡསཔི མཧཱཔཉྷཱ བྱཱཀཏཱ ཧོནྟི. ཙུདྡས མཧཱཔཉྷཱ ནཱམ ཨིསྶཱམཙྪརིཡཾ ཨེཀོ པཉྷོ, པིཡཱཔྤིཡཾ ཨེཀོ, ཚནྡོ ཨེཀོ, ཝིཏཀྐོ ཨེཀོ, པཔཉྩོ ཨེཀོ, སོམནསྶཾ ཨེཀོ, དོམནསྶཾ ཨེཀོ, ཨུཔེཀྑཱ ཨེཀོ, ཀཱཡསམཱཙཱརོ ཨེཀོ, ཝཙཱིསམཱཙཱརོ ཨེཀོ, པརིཡེསནཱ ཨེཀོ, ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ ཨེཀོ, ཨནེཀདྷཱཏུ ཨེཀོ, ཨཙྩནྟནིཊྛཱ ཨེཀོཏི.

༣༦༧. ཨེཛཱཏི ཙལནཊྛེན ཏཎྷཱ ཝུཙྩཏི. སཱ པཱིལ༹ནཊྛེན རོགོ, ཨནྟོ པདུསྶནཊྛེན གཎྜོ, ཨནུཔྤཝིཊྛཊྛེན སལླཾ. ཏསྨཱ ཨཡཾ པུརིསོཏི ཡསྨཱ ཨེཛཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཱནུརཱུཔེན པུརིསཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཨབྷིནིབྦཏྟཏྠཱཡ ཀཌྜྷཏི, ཏསྨཱ ཨཡཾ པུརིསོ ཏེསཾ ཏེསཾ བྷཝཱནཾ ཝསེན ཨུཙྩཱཝཙཾ ཨཱཔཛྫཏི. བྲཧྨལོཀེ ཨུཙྩོ ཧོཏི, དེཝལོཀེ ཨཝཙོ. དེཝལོཀེ ཨུཙྩོ, མནུསྶལོཀེ ཨཝཙོ. མནུསྶལོཀེ ཨུཙྩོ, ཨཔཱཡེ ཨཝཙོ. ཡེསཱཧཾ, བྷནྟེཏི ཡེསཾ ཨཧཾ བྷནྟེ. སནྡྷིཝསེན པནེཏྠ ‘‘ཡེསཱཧ’’ནྟི ཧོཏི. ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟནྟི ཡཐཱ མཡཱ སུཏོ ཙེཝ ཨུགྒཧིཏོ ཙ, ཨེཝཾ. དྷམྨཾ དེསེམཱིཏི སཏྟཝཏཔདཾ དྷམྨཾ དེསེམི. ན ཙཱཧཾ ཏེསནྟི ཨཧཾ པན ཏེསཾ སཱཝཀོ ན ¶ སམྤཛྫཱམི. ཨཧཾ ཁོ པན, བྷནྟེཏིཨཱདིནཱ ཨཏྟནོ སོཏཱཔནྣབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏི.

སོམནསྶཔཊིལཱབྷཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༦༨. ཝེདཔཊིལཱབྷནྟི ¶ ཏུཊྛིཔཊིལཱབྷཾ. དེཝཱསུརསངྒཱམོཏི དེཝཱནཉྩ ཨསུརཱནཉྩ སངྒཱམོ. སམུཔབྱཱུལ༹ྷོཏི སམཱཔནྣོ ནལཱཊེན ནལཱཊཾ པཧརཎཱཀཱརཔྤཏྟོ ཝིཡ. ཨེཏེསཾ ཀིར ཀདཱཙི མཧཱསམུདྡཔིཊྛེ སངྒཱམོ ཧོཏི ཏཏྠ པན ཚེདནཝིཛ྄ཛྷནཱདཱིཧི ཨཉྙམཉྙཾ གྷཱཏོ ནཱམ ནཏྠི, དཱརུམེཎྜཀཡུདྡྷཾ ཝིཡ ཛཡཔརཱཛཡམཏྟམེཝ ཧོཏི. ཀདཱཙི དེཝཱ ཛིནནྟི, ཀདཱཙི ཨསུརཱ. ཏཏྠ ཡསྨིཾ སངྒཱམེ དེཝཱ པུན ཨཔཙྩཱགམནཱཡ ཨསུརེ ¶ ཛིནིཾསུ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཏསྨིཾ ཁོ པན བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨུབྷཡམེཏནྟི ཨུབྷཡཾ ཨེཏཾ. དུཝིདྷམྤི ཨོཛཾ ཨེཏྠ དེཝལོཀེ དེཝཱཡེཝ པརིབྷུཉྫིསྶནྟཱིཏི ཨེཝམསྶ ཨཱཝཛྫནྟསྶ བལཝཔཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི. སདཎྜཱཝཙརོཏི སདཎྜཱཝཙརཀོ, དཎྜགྒཧཎེན སཏྠགྒཧཎེན སདྡྷིཾ ཨཧོསི, ན ནིཀྑིཏྟདཎྜསཏྠོཏི དསྶེཏི. ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡཱཏི ཨེཀནྟེནེཝ ཝཊྚེ ནིབྦིནྡནཏྠཱཡཱཏི སབྦཾ མཧཱགོཝིནྡསུཏྟེ ཝུཏྟམེཝ.

༣༦༩. པཝེདེསཱིཏི ཀཐེསི དཱིཔེསི. ཨིདྷེཝཱཏི ཨིམསྨིཉྙེཝ ཨོཀཱསེ. དེཝབྷཱུཏསྶ མེ སཏོཏི དེཝསྶ མེ སཏོ. པུནརཱཡུ ཙ མེ ལདྡྷོཏི པུན ཨཉྙེན ཀམྨཝིཔཱཀེན མེ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷནྟི, ཨིམིནཱ ཨཏྟནོ ཙུཏབྷཱཝཾ ཙེཝ ཨུཔཔནྣབྷཱཝཉྩ ཨཱཝིཀརོཏི.

དིཝིཡཱ ཀཱཡཱཏི དིབྦཱ ཨཏྟབྷཱཝཱ. ཨཱཡུཾ ཧིཏྭཱ ཨམཱནུསནྟི དིབྦཾ ཨཱཡུཾ ཛཧིཏྭཱ. ཨམཱུལ༹ྷོ གབྦྷམེསྶཱམཱིཏི ནིཡཏགཏིཀཏྟཱ ཨམཱུལ༹ྷོ ཧུཏྭཱ. ཡཏྠ མེ རམཏཱི མནོཏི ཡཏྠ མེ མནོ རམིསྶཏི, ཏཏྠེཝ ཁཏྟིཡཀུལཱདཱིསུ གབྦྷཾ ཨུཔགཙྪིསྶཱམཱིཏི སཏྟཀྑཏྟུཾ དེཝེ ཙ མཱནུསེ ཙཱཏི ཨིམམཏྠཾ དཱིཔེཏི.

ཉཱཡེན ཝིཧརིསྶཱམཱིཏི མནུསྶེསུ ཨུཔཔནྣོཔི མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔནཱདཱིནཾ ཨབྷབྦཏྟཱ ཉཱཡེན ཀཱརཎེན སམེན ཝིཧརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

སམྦོདྷི ¶ ཙེ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨིདཾ སཀདཱགཱམིམགྒཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི, སཙེ སཀདཱགཱམཱི བྷཝིསྶཱམཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨཉྙཱཏཱ ཝིཧརིསྶཱམཱིཏི ཨཉྙཱཏཱ ཨཱཛཱནིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརིསྶཱམི. སྭེཝ ཨནྟོ བྷཝིསྶཏཱིཏི སོ ཨེཝ མེ མནུསྶལོཀེ ཨནྟོ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

པུན ¶ དེཝོ བྷཝིསྶཱམི, དེཝལོཀསྨིཾ ཨུཏྟམོཏི པུན དེཝལོཀསྨིཾ ཨུཏྟམོ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཝདཏི.

ཨནྟིམེ ཝཏྟམཱནམྷཱིཏི ཨནྟིམེ བྷཝེ ཝཏྟམཱནེ. སོ ནིཝཱསོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཡེ ཏེ ཨཱཡུནཱ ཙ པཉྙཱཡ ཙ ཨཀནིཊྛཱ ཛེཊྛཀཱ སབྦདེཝེཧི པཎཱིཏཏརཱ དེཝཱ, ཨཝསཱནེ མེ སོ ནིཝཱསོ བྷཝིསྶཏི ¶ . ཨཡཾ ཀིར ཏཏོ སཀྐཏྟབྷཱཝཏོ ཙུཏོ ཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨནཱགཱམིམགྒསྶ པཊིལདྡྷཏྟཱ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཨཀནིཊྛགཱམཱི ཧུཏྭཱ ཨཝིཧཱདཱིསུ ནིབྦཏྟནྟོ ཨཝསཱནེ ཨཀནིཊྛེ ནིབྦཏྟིསྶཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཨེས ཀིར ཨཝིཧེསུ ཀཔྤསཧསྶཾ ཝསིསྶཏི, ཨཏཔྤེསུ དྭེ ཀཔྤསཧསྶཱནི, སུདསྶེསུ ཙཏྟཱརི ཀཔྤསཧསྶཱནི, སུདསྶཱིསུ ཨཊྛ, ཨཀནིཊྛེསུ སོལ༹སཱཏི ཨེཀཏིཾས ཀཔྤསཧསྶཱནི བྲཧྨཨཱཡུཾ ཨནུབྷཝིསྶཏི. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཝིསཱཁཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱཏི ཏཡོཔི ཧི ཨིམེ ཨེཀཔྤམཱཎཨཱཡུཀཱ ཨེཝ, ཝཊྚཱབྷིརཏསཏྟཱ ནཱམ ཨེཏེཧི སདིསཱ སུཁབྷཱགིནོ ནཱམ ནཏྠི.

༣༧༠. ཨཔརིཡོསིཏསངྐཔྤོཏི ཨནིཊྛིཏམནོརཐོ. ཡསྶུ མཉྙཱམི སམཎེཏི ཡེ ཙ སམཎེ པཝིཝིཏྟཝིཧཱརིནོཏི མཉྙཱམི.

ཨཱརཱདྷནཱཏི སམྤཱདནཱ. ཝིརཱདྷནཱཏི ཨསམྤཱདནཱ. ན སམྤཱཡནྟཱིཏི སམྤཱདེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོནྟི.

ཨཱདིཙྩབནྡྷུནནྟི ཨཱདིཙྩོཔི གོཏམགོཏྟོ, བྷགཝཱཔི གོཏམགོཏྟོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཡཾ ཀརོམསཱིཏི ཡཾ པུབྦེ བྲཧྨུནོ ནམཀྐཱརཾ ཀརོམ. སམཾ དེཝེཧཱིཏི དེཝེཧི སདྡྷིཾ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨིདཱནི ཨམྷཱཀཾ བྲཧྨུནོ ནམཀྐཱརཀརཎཾ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. སཱམཾ ཀརོམཱཏི ནམཀྐཱརཾ ཀརོམ.

༣༧༡. པརཱམསིཏྭཱཏི ¶ ཏུཊྛཙིཏྟོ སཧཱཡཾ ཧཏྠེན ཧཏྠམྷི པཧརནྟོ ཝིཡ པཐཝིཾ པཧརིཏྭཱ, སཀྑིབྷཱཝཏྠཱཡ ཝཱ པཧརིཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཏྭཾ ནིཙྩལོ, ཨེཝམཧཾ བྷགཝཏཱི’’ཏི. ཨཛ྄ཛྷིཊྛཔཉྷཱཏི ཨཛ྄ཛྷེསིཏཔཉྷཱ པཏྠིཏཔཉྷཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

སཀྐཔཉྷསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. མཧཱསཏིཔཊྛཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

ཨུདྡེསཝཱརཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༧༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱསཏིཔཊྛཱནསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོཏི ཀསྨཱ བྷགཝཱ ཨིདཾ སུཏྟམབྷཱསི? ཀུརུརཊྛཝཱསཱིནཾ གམྦྷཱིརདེསནཱཔཊིགྒཧཎསམཏྠཏཱཡ. ཀུརུརཊྛཝཱསིནོ ཀིར བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཨུཏུཔཙྩཡཱདིསམྤནྣཏྟཱ ཏསྶ རཊྛསྶ སཔྤཱཡཨུཏུཔཙྩཡསེཝནེན ནིཙྩཾ ཀལླསརཱིརཱ ཀལླཙིཏྟཱ ཙ ཧོནྟི. ཏེ ཙིཏྟསརཱིརཀལླཏཱཡ ཨནུགྒཧིཏཔཉྙཱབལཱ གམྦྷཱིརཀཐཾ པཊིགྒཧེཏུཾ སམཏྠཱ ཧོནྟི. ཏེན ནེསཾ བྷགཝཱ ཨིམཾ གམྦྷཱིརདེསནཱཔཊིགྒཧཎསམཏྠཏཾ སམྤསྶནྟོ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨརཧཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཾ གམྦྷཱིརཏྠཾ མཧཱསཏིཔཊྛཱནསུཏྟཾ ཨབྷཱསི. ཡཐཱ ཧི པུརིསོ སུཝཎྞཙངྐོཊཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཏྠ ནཱནཱཔུཔྥཱནི པཀྑིཔེཡྻ, སུཝཎྞམཉྫཱུསཾ ཝཱ པན ལབྷིཏྭཱ སཏྟརཏནཱནི པཀྑིཔེཡྻ, ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཀུརུརཊྛཝཱསིཔརིསཾ ལབྷིཏྭཱ གམྦྷཱིརདེསནཾ དེསེསི. ཏེནེཝེཏྠ ཨཉྙཱནིཔི གམྦྷཱིརཏྠཱནི ཨིམསྨིཾ དཱིགྷནིཀཱཡེ མཧཱནིདཱནཾ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ ¶ སཏིཔཊྛཱནཾ, སཱརོཔམཾ, རུཀྑོཔམཾ, རཊྛཔཱལཾ, མཱགཎྜིཡཾ, ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡནྟི ཨཉྙཱནིཔི སུཏྟཱནི དེསེསི.

ཨཔིཙ ཏསྨིཾ ཛནཔདེ ཙཏསྶོ པརིསཱ པཀཏིཡཱཝ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི, ཨནྟམསོ དཱསཀམྨཀརཔརིཛཱནཱཔི སཏིཔཊྛཱནཔཊིསཾཡུཏྟམེཝ ཀཐཾ ཀཐེནྟི. ཨུདཀཏིཏྠསུཏྟཀནྟནཊྛཱནཱདཱིསུཔི ནིརཏྠཀཀཐཱ ནཱམ ནཔྤཝཏྟཏི. སཙེ ཀཱཙི ཨིཏྠཱི ‘‘ཨམྨ, ཏྭཾ ཀཏརཾ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཾ མནསིཀརོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏཱ ‘‘ན ཀིཉྩཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ གརཧནྟི ‘‘དྷིརཏྠུ ཏཝ ཛཱིཝིཏཾ, ཛཱིཝམཱནཱཔི ཏྭཾ མཏསདིསཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘མཱ དཱནི པུན ཨེཝམཀཱསཱི’’ཏི ཨོཝདིཏྭཱ ཨཉྙཏརཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཨུགྒཎྷཱཔེནྟི. ཡཱ པན ‘‘ཨཧཾ ཨསུཀསཏིཔཊྛཱནཾ ནཱམ མནསིཀརོམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏསྶཱ ‘‘སཱདྷུ སཱདྷཱུ’’ཏི སཱདྷུཀཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཏཝ ¶ ཛཱིཝིཏཾ སུཛཱིཝིཏཾ, ཏྭཾ ནཱམ མནུསྶཏྟཾ པཏྟཱ, ཏཝཏྠཱཡ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏིཨཱདཱིཧི པསཾསནྟི. ན ཀེཝལཉྩེཏྠ མནུསྶཛཱཏིཀཱཝ སཏིཔཊྛཱནམནསིཀཱརཡུཏྟཱ, ཏེ ནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱ ཏིརཙྪཱནགཏཱཔི.

ཏཏྲིདཾ ¶ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ནཊཀོ སུཝཔོཏཀཾ གཧེཏྭཱ སིཀྑཱཔེནྟོ ཝིཙརཏི. སོ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསིཏྭཱ གམནཀཱལེ སུཝཔོཏཀཾ པམུསྶིཏྭཱ གཏོ. ཏཾ སཱམཎེརིཡོ གཧེཏྭཱ པཊིཛགྒིཾསུ. བུདྡྷརཀྑིཏོ ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏཾ ཨེཀདིཝསཾ པུརཏོ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ མཧཱཐེརཱི ཨཱཧ – ‘‘བུདྡྷརཀྑིཏཱ’’ཏི. ཀིཾ, ཨཡྻེཏི? ཨཏྠི ཏེ ཀོཙི བྷཱཝནཱམནསིཀཱརོཏི? ནཏྠི, ཨཡྻེཏི. ཨཱཝུསོ, པབྦཛིཏཱནཾ སནྟིཀེ ཝསནྟེན ནཱམ ཝིསྶཊྛཨཏྟབྷཱཝེན བྷཝིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཀོཙིདེཝ མནསིཀཱརོ ཨིཙྪིཏབྦོ, ཏྭཾ པན ཨཉྙཾ ན སཀྑིསྶསི, ‘‘ཨཊྛི ཨཊྛཱི’’ཏི སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཧཱིཏི. སོ ཐེརིཡཱ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨཊྛི ཨཊྛཱི’’ཏི སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ ཙརཏི.

ཏཾ ཨེཀདིཝསཾ པཱཏོཝ ཏོརཎགྒེ ནིསཱིདིཏྭཱ བཱལཱཏཔཾ ཏཔམཱནཾ ཨེཀོ སཀུཎོ ནཁཔཉྫརེན ཨགྒཧེསི. སོ ‘‘ཀིརི ཀིརཱི’’ཏི སདྡམཀཱསི. སཱམཎེརིཡོ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡྻེ བུདྡྷརཀྑིཏོ སཀུཎེན གཧིཏོ, མོཙེམ ན’’ནྟི ལེཌྜུཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ མོཙེསུཾ ¶ . ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ པུརཏོ ཋཔིཏཾ ཐེརཱི ཨཱཧ – ‘‘བུདྡྷརཀྑིཏ, སཀུཎེན གཧིཏཀཱལེ ཀིཾ ཙིནྟེསཱི’’ཏི? ན, ཨཡྻེ, ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཙིནྟེསིཾ, ཨཊྛིཔུཉྫོཝ ཨཊྛིཔུཉྫཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཀཏརསྨིཾ ཋཱནེ ཝིཔྤཀིརིསྶཏཱིཏི, ཨེཝཾ ཨཡྻེ ཨཊྛིཔུཉྫམེཝ ཙིནྟེསིནྟི. སཱདྷུ, སཱདྷུ, བུདྡྷརཀྑིཏ, ཨནཱགཏེ བྷཝཀྑཡསྶ ཏེ པཙྩཡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཏཏྠ ཏིརཙྪཱནགཏཱཔི སཏིཔཊྛཱནམནསིཀཱརཡུཏྟཱ. ཏསྨཱ ནེསཾ བྷགཝཱ སཏིཔཊྛཱནབུདྡྷིམེཝ ཛནེནྟོ ཨིདཾ སུཏྟམབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨེཀཱཡནོཏི ཨེཀམགྒོ. མགྒསྶ ཧི –

‘‘མགྒོ པནྠོ པཐོ པཛྫོ, ཨཉྫསཾ ཝཊུམཱཡནཾ;

ནཱཝཱ ཨུཏྟརསེཏཱུ ཙ, ཀུལློ ཙ བྷིསིསངྐམོ’’ཏི.

བཧཱུནི ནཱམཱནི. སྭཱཡམིདྷ ཨཡནནཱམེན ཝུཏྟོ, ཏསྨཱ ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོཏི ཨེཏྠ ཨེཀམགྒོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ ན དྭིདྷཱ པཐབྷཱུཏོཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཐ ཝཱ ¶ ཨེཀེན ཨཡིཏབྦོཏི ཨེཀཱཡནོ. ཨེཀེནཱཏི གཎསངྒཎིཀཾ པཧཱཡ ཝཱུཔཀཊྛེན པཝིཝིཏྟཙིཏྟེན. ཨཡིཏབྦོ པཊིཔཛྫིཏབྦོ, ཨཡནྟི ཝཱ ཨེཏེནཱཏི ཨཡནོ, སཾསཱརཏོ ¶ ནིབྦཱནཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀསྶ ཨཡནོ ཨེཀཱཡནོ. ཨེཀསྶཱཏི སེཊྛསྶ. སབྦསཏྟསེཊྛོ ཙ བྷགཝཱ, ཏསྨཱ བྷགཝཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཏེན ཨཉྙེཔི ཨཡནྟི, ཨེཝཾ སནྟེཔི བྷགཝཏོཝ སོ ཨཡནོ ཏེན ཨུཔྤཱདིཏཏྟཱ. ཡཐཱཧ ‘‘སོ ཧི, བྲཱཧྨཎ, བྷགཝཱ ཨནུཔྤནྣསྶ མགྒསྶ ཨུཔྤཱདེཏཱ’’ཏིཨཱདི (མ. ནི. ༣.༧༩). ཨཡཏཱིཏི ཝཱ ཨཡནོ, གཙྪཏི པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀསྨིཾ ཨཡནོཏི ཨེཀཱཡནོ, ཨིམསྨིཉྙེཝ དྷམྨཝིནཡེ པཝཏྟཏི, ན ཨཉྙཏྠཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིམསྨིཾ ཁོ, སུབྷདྡ, དྷམྨཝིནཡེ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༡༤). དེསནཱབྷེདོཡེཝ ཧེསོ, ཨཏྠཏོ པན ཨེཀོཝ. ཨཔིཙ ཨེཀཾ ཨཡཏཱིཏི ཨེཀཱཡནོ. པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱམུཁབྷཱཝནཱནཡཔྤཝཏྟོཔི ཨཔརབྷཱགེ ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ¶ གཙྪཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི –

ཨེཀཱཡནཾ ཛཱཏིཁཡནྟདསྶཱི,

མགྒཾ པཛཱནཱཏི ཧིཏཱནུཀམྤཱི;

ཨེཏེན མགྒེན ཏརིཾསུ པུབྦེ,

ཏརིསྶནྟི ཡེ ཙ ཏརནྟི ཨོགྷནྟི. (སཾ. ནི. ༥.༤༠༩);

ཀེཙི པན ‘‘ན པཱརཾ དིགུཎཾ ཡནྟཱི’’ཏི གཱཐཱནཡེན ཡསྨཱ ཨེཀཝཱརཾ ནིབྦཱནཾ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀཱཡནོ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ན ཡུཛྫཏི. ཨིམསྶ ཧི ཨཏྠསྶ སཀིཾ ཨཡནོཏི ཨིམིནཱ བྱཉྫནེན བྷཝིཏབྦཾ. ཡདི པན ཨེཀཾ ཨཡནམསྶ ཨེཀཱ གཏི པཝཏྟཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏྠཾ ཡོཛེཏྭཱ ཝུཙྩེཡྻ, བྱཉྫནཾ ཡུཛྫེཡྻ, ཨཏྠོ པན ཨུབྷཡཐཱཔི ན ཡུཛྫཏི. ཀསྨཱ? ཨིདྷ པུབྦབྷཱགམགྒསྶ ཨདྷིཔྤེཏཏྟཱ. ཀཱཡཱདིཙཏུཨཱརམྨཎཔྤཝཏྟོ ཧི པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏོ, ན ལོཀུཏྟརོ, སོ ཙ ཨནེཀཝཱརམྤི ཨཡཏི, ཨནེཀཉྩསྶ ཨཡནཾ ཧོཏི.

པུབྦེཔི ཙ ཨིམསྨིཾ པདེ མཧཱཐེརཱནཾ སཱཀཙྪཱ ཨཧོསིཡེཝ. ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརོ པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོཏི ཨཱཧ. ཨཱཙརིཡོ པནསྶ ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹སུམཏྠེརོ མིསྶཀམགྒོཏི ཨཱཧ. པུབྦབྷཱགོ བྷནྟེཏི? མིསྶཀོ, ཨཱཝུསོཏི. ཨཱཙརིཡེ པན པུནཔྤུནཾ བྷཎནྟེ ཨཔྤཊིབཱཧིཏྭཱ ¶ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. པཉྷཾ ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱཝ ཨུཊྛཧིཾསུ. ཨཐཱཙརིཡཏྠེརོ ནཧཱནཀོཊྛཀཾ གཙྪནྟོ ‘‘མཡཱ མིསྶཀམགྒོ ཀཐིཏོ, ཙཱུལ༹ནཱགོ པུབྦབྷཱགམགྒོཏི ཨཱདཱཡ ཝོཧརཏི, ཀོ ནུ ཁོ ཨེཏྠ ནིཙྪཡོ’’ཏི སུཏྟནྟཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ པརིཝཏྟེནྟོ ‘‘ཡོ ཧི ཀོཙི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ ཨེཝཾ བྷཱཝེཡྻ སཏྟ ཝསྶཱནཱི’’ཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སལླཀྑེསི. ལོཀུཏྟརམགྒོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ སཏྟ ཝསྶཱནི ཏིཊྛམཱནོ ནཱམ ནཏྠི, མཡཱ ཝུཏྟོ མིསྶཀམགྒོ ན ལབྦྷཏི. ཙཱུལ༹ནཱགེན དིཊྛོ པུབྦབྷཱགམགྒོཝ ལབྦྷཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཨཊྛམིཡཾ དྷམྨསཝནེ སངྒྷུཊྛེ ཨགམཱསི.

པོརཱཎཀཏྠེརཱ ཀིར པིཡདྷམྨསཝནཱ ཧོནྟི, སདྡཾ སུཏྭཱཝ ‘‘ཨཧཾ པཋམཾ, ཨཧཾ པཋམ’’ནྟི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨོསརནྟི. ཏསྨིཉྩ དིཝསེ ཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརསྶ ཝཱརོ, ཏེན ¶ དྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བཱིཛནིཾ གཧེཏྭཱ པུབྦགཱཐཱསུ ཝུཏྟཱསུ ཐེརསྶ ཨཱསནཔིཊྛིཡཾ ཋིཏསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘རཧོ ནིསཱིདིཏྭཱ ན ཝཀྑཱམཱི’’ཏི. པོརཱཎཀཏྠེརཱ ཧི ཨནུསཱུཡཀཱ ཧོནྟི. ན ཨཏྟནོ རུཙིམེཝ ཨུཙྪུབྷཱརཾ ཝིཡ ཨེཝཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཙརནྟི, ཀཱརཎམེཝ གཎྷནྟི, ཨཀཱརཎཾ ཝིསྶཛྫེནྟི. ཏསྨཱ ཐེརོ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཙཱུལ༹ནཱགཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨཱཙརིཡསྶ ཝིཡ སདྡོཏི དྷམྨཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཝུསོ, ཙཱུལ༹ནཱག, མཡཱ ཝུཏྟོ མིསྶཀམགྒོ ན ལབྦྷཏི, ཏཡཱ ཝུཏྟོ པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོཝ ལབྦྷཏཱིཏི. ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ སབྦཔརིཡཏྟིཀོ ཏེཔིཊཀོ སུཏབུདྡྷོ, ཨེཝརཱུཔསྶཱཔི ནཱམ བྷིཀྑུནོ ཨཡཾ པཉྷོ ཨཱལུལེ༹ཏི, ཨནཱགཏེ མམ བྷཱཏིཀཱ ཨིམཾ པཉྷཾ ཨཱལུལེ༹སྶནྟཱིཏི སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨིམཾ པཉྷཾ ནིཙྩལཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པཊིསམྦྷིདཱམགྒཏོ ‘‘ཨེཀཱཡནམགྒོ ཝུཙྩཏི པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོ’’.

མགྒཱནཊྛངྒིཀོ སེཊྛོ, སཙྩཱནཾ ཙཏུརོ པདཱ;

ཝིརཱགོ སེཊྛོ དྷམྨཱནཾ, དྭིཔདཱནཉྩ ཙཀྑུམཱ.

ཨེསེཝ མགྒོ ནཏྠཉྙོ, དསྶནསྶ ཝིསུདྡྷིཡཱ;

ཨེཏཉྷི ཏུམྷེ པཊིཔཛྫཐ, མཱརསེནཔྤམདྡནཾ;

ཨེཏཉྷི ཏུམྷེ པཊིཔནྣཱ, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཐཱཏི. –

སུཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཋཔེསི.

མགྒོཏི ¶ ཀེནཊྛེན མགྒོ? ནིབྦཱནགམནཊྛེན ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི མགྒནཱིཡཊྛེན ཙ. སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱཏི རཱགཱདཱིཧི མལེཧི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷཱདཱིཧི ཙ ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཀིལིཊྛཙིཏྟཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷཏྠཱཡ. ཏཐཱ ཧི ཨིམིནཱཝ མགྒེན ཨིཏོ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནཾ ཙཏུནྣཾ ¶ ཨསངྑྱེཡྻཱནཾ ¶ ཨུཔརི ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཀཔྤེ ནིབྦཏྟེ ཏཎྷངྐརམེདྷངྐརསརཎངྐརདཱིཔངྐརནཱམཀེ བུདྡྷེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཀྱམུནིཔརིཡོསཱནཱ ཨནེཀེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨནེཀསཏཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ གཎནཔཐཾ ཝཱིཏིཝཏྟཱ ཨརིཡསཱཝཀཱ ཙཱཏི ཨིམེ སཏྟཱ སབྦེ ཙིཏྟམལཾ པཝཱཧེཏྭཱ པརམཝིསུདྡྷིཾ པཏྟཱ. རཱུཔམལཝསེན པན སཾཀིལེསཝོདཱནཔཉྙཏྟིཡེཝ ནཏྠི. ཏཐཱ ཧི –

‘‘རཱུཔེན སཾཀིལིཊྛེན, སཾཀིལིསྶནྟི མཱཎཝཱ;

རཱུཔེ སུདྡྷེ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི, ཨནཀྑཱཏཾ མཧེསིནཱ.

ཙིཏྟེན སཾཀིལིཊྛེན, སཾཀིལིསྶནྟི མཱཎཝཱ;

ཙིཏྟེ སུདྡྷེ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི, ཨིཏི ཝུཏྟཾ མཧེསིནཱ’’.

ཡཐཱཧ – ‘‘ཙིཏྟསཾཀིལེསཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི, ཙིཏྟཝོདཱནཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི. ཏཉྩ ཙིཏྟཝོདཱནཾ ཨིམིནཱ སཏིཔཊྛཱནམགྒེན ཧོཏི. ཏེནཱཧ ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི.

སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱཏི སོཀསྶ ཙ པརིདེཝསྶ ཙ སམཏིཀྐམཱཡ པཧཱནཱཡཱཏི ཨཏྠོ, ཨཡཉྷི མགྒོ བྷཱཝིཏོ སནྟཏིམཧཱམཏྟཱདཱིནཾ ཝིཡ སོཀསམཏིཀྐམཱཡ, པཊཱཙཱརཱདཱིནཾ ཝིཡ པརིདེཝསམཏིཀྐམཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏེནཱཧ ‘‘སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱ’’ཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི སནྟཏིམཧཱམཏྟོ –

‘‘ཡཾ པུབྦེ ཏཾ ཝིསོདྷེཧི, པཙྪཱ ཏེ མཱཏུ ཀིཉྩནཾ;

མཛ྄ཛྷེ ཙེ ནོ གཧེསྶསི, ཨུཔསནྟོ ཙརིསྶསཱི’’ཏི. (སུ. ནི. ༩༤༥);

ཨིམཾ གཱཐཾ སུཏྭཱཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. པཊཱཙཱརཱ –

‘‘ན སནྟི པུཏྟཱ ཏཱཎཱཡ, ན པིཏཱ ནཱཔི བནྡྷཝཱ;

ཨནྟཀེནཱདྷིཔནྣསྶ, ནཏྠི ཉཱཏཱིསུ ཏཱཎཏཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༨༨);

ཨིམཾ ¶ ¶ གཱཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཱ. ཡསྨཱ པན ཀཱཡཝེདནཱཙིཏྟདྷམྨེསུ ཀཉྩི དྷམྨཾ ¶ ཨནཱམསིཏྭཱ བྷཱཝནཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏེཔི ཨིམིནཱཝ མགྒེན སོཀཔརིདེཝེ སམཏིཀྐནྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡཱཏི ཀཱཡིཀདུཀྑསྶ ཙེཏསིཀདོམནསྶསྶ ཙཱཏི ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཨཏྠངྒམཱཡ, ནིརོདྷཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡཉྷི མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཏིསྶཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ དུཀྑསྶ, སཀྐཱདཱིནཾ ཝིཡ ཙ དོམནསྶསྶ ཨཏྠངྒམཱཡ སཾཝཏྟཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨཏྠདཱིཔནཱ – སཱཝཏྠིཡཾ ཀིར ཏིསྶོ ནཱམ ཀུཊུམྦིཀཔུཏྟོ ཙཏྟཱལཱིས ཧིརཉྙཀོཊིཡོ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ཨགཱམཀེ ཨརཉྙེ ཝིཧརཏི. ཏསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏུ བྷརིཡཱ ‘‘གཙྪཐ, ནཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཐཱ’’ཏི པཉྩསཏེ ཙོརེ པེསེསི. ཏེ གནྟྭཱ ཐེརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏཏྠ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི? ཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསྶཱམཱཏི. པཱཊིབྷོགཾ མེ ཨུཔཱསཀཱ, གཧེཏྭཱ ཨཛྫེཀརཏྟིཾ ཛཱིཝིཏཾ དེཐཱཏི. ཀོ ཏེ, སམཎ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པཱཊིབྷོགོ བྷཝིསྶཏཱིཏི? ཐེརོ མཧནྟཾ པཱསཱཎཾ གཧེཏྭཱ དྭེ ཨཱུརུཊྛཱིནི བྷིནྡིཏྭཱ ‘‘ཝཊྚཏི ཨུཔཱསཀཱ པཱཊིབྷོགོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཨཔཀྐམིཏྭཱ ཙངྐམནསཱིསེ ཨགྒིཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫིཾསུ. ཐེརསྶ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སཱིལཾ པཙྩཝེཀྑཏོ པརིསུདྡྷཾ སཱིལཾ ནིསྶཱཡ པཱིཏིཔཱམོཛྫཾ ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ ཨནུཀྐམེན ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཏིཡཱམརཏྟིཾ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཨརུཎུགྒམནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘ཨུབྷོ པཱདཱནི བྷིནྡིཏྭཱ, སཉྙཔེསྶཱམི ཝོ ཨཧཾ;

ཨཊྚིཡཱམི ཧརཱཡཱམི, སརཱགམརཎཾ ཨཧཾ.

ཨེཝཱཧཾ ཙིནྟཡིཏྭཱན, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིཔསྶིསཾ;

སམྤཏྟེ ཨརུཎུགྒམྷི, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎི’’ནྟི.

ཨཔརེཔི ཏིཾས བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙཝིཧཱརེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏིཡཱམརཏྟིཾ ¶ སམཎདྷམྨོཝ ཀཱཏབྦོ, ན ཨཉྙམཉྙསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ. ཏེསཾ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ པཙལཱཡནྟཱནཾ ཨེཀོ བྱགྒྷོ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀེཀཾ བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི. ན ཀོཙི ‘‘མཾ བྱགྒྷོ གཎྷཱི’’ཏི ཝཱཙམྤི ནིཙྪཱརེསི. ཨེཝཾ པཉྩསུ དསསུ བྷིཀྑཱུསུ ཁཱདིཏེསུ ཨུཔོསཐདིཝསེ ‘‘ཨིཏརེ, ཨཱཝུསོ ¶ , ཀུཧི’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ཉཏྭཱ ཙ ‘‘ཨིདཱནི གཧིཏེན གཧིཏོམྷཱིཏི ཝཏྟབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ ¶ . ཨཐ ཨཉྙཏརཾ དཧརབྷིཀྑུཾ པུརིམནཡེནེཝ བྱགྒྷོ གཎྷི. སོ ‘‘བྱགྒྷོ བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. བྷིཀྑཱུ ཀཏྟརདཎྜེ ཙ ཨུཀྐཱཡོ ཙ གཧེཏྭཱ མོཙེསྶཱམཱཏི ཨནུབནྡྷིཾསུ. བྱགྒྷོ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགཏིཾ ཚིནྣཏཊཊྛཱནམཱརུཡ྄ཧ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཱདངྒུཊྛཀཏོ པཊྛཱཡ ཁཱདིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨིཏརེཔི ‘‘ཨིདཱནི སཔྤུརིས, ཨམྷེཧི ཀཏྟབྦཾ ནཏྠི, བྷིཀྑཱུནཾ ཝིསེསོ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེ ཋཱནེ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ བྱགྒྷམུཁེ ནིཔནྣོཝ ཏཾ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཡཱཝ གོཔྥཀཱ ཁཱདིཏསམཡེ སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝ ཛཎྞུཀཱ ཁཱདིཏསམཡེ སཀདཱགཱམཱི, ཡཱཝ ནཱབྷིཡཱ ཁཱདིཏསམཡེ ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ, ཧདཡརཱུཔེ ཨཁཱདིཏེཡེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘སཱིལཝཱ ཝཏསམྤནྣོ, པཉྙཝཱ སུསམཱཧིཏོ;

མུཧུཏྟཾ པམཱདམནྭཱཡ, བྱགྒྷེནོརུདྡྷམཱནསོ.

པཉྫརསྨིཾ གཧེཏྭཱན, སིལཱཡ ཨུཔརཱི ཀཏོ;

ཀཱམཾ ཁཱདཏུ མཾ བྱགྒྷོ, ཨཊྛིཡཱ ཙ ནྷཱརུསྶ ཙ;

ཀིལེསེ ཁེཔཡིསྶཱམི, ཕུསིསྶཱམི ཝིམུཏྟིཡ’’ནྟི.

ཨཔརོཔི པཱིཏམལླཏྠེརོ ནཱམ གིཧིཀཱལེ ཏཱིསུ རཛྫེསུ པཊཱཀཾ གཧེཏྭཱ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔཾ ཨཱགམྨ རཱཛཱནཾ པསྶིཏྭཱ རཉྙཱ ¶ ཀཏཱནུགྒཧོ ཨེཀདིཝསཾ ཀིལཉྫཀཱཔཎསཱལདྭཱརེན གཙྪནྟོ ‘‘རཱུཔཾ, བྷིཀྑཝེ, ན ཏུམྷཱཀཾ, ཏཾ པཛཧཐ, ཏཾ ཝོ པཧཱིནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ན ཏུམྷཱཀཝཱཀྱཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ནེཝ ཀིར རཱུཔཾ ཨཏྟནོ, ན ཝེདནཱ’’ཏི. སོ ཏཾཡེཝ ཨངྐུསཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ པབྦཛིཏོ ཨུཔསམྤནྣོ དྭེམཱཏིཀཱ པགུཎཱ ཀཏྭཱ ཏིཾས བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ གབལཝཱལིཡཨངྒཎཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཱསི. པཱདེསུ ཨཝཧནྟེསུ ཛཎྞུཀེཧི ཙངྐམཏི. ཏམེནཾ རཏྟིཾ ཨེཀོ མིགལུདྡཀོ མིགོཏི མཉྙམཱནོ པཧརི. སཏྟི ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏཱ, སོ ཏཾ སཏྟིཾ ཧརཱཔེཏྭཱ པཧརཎམུཁཱནི ཏིཎཝཊྚིཡཱ པཱུརཱཔེཏྭཱ པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ ཨཏྟཱནཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ ¶ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨུཀྐཱསིཏསདྡེན ཨཱགཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ བྱཱཀརིཏྭཱ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘བྷཱསིཏཾ བུདྡྷསེཊྛསྶ, སབྦལོཀགྒཝཱདིནོ;

ན ཏུམྷཱཀམིདཾ རཱུཔཾ, ཏཾ ཛཧེཡྻཱཐ བྷིཀྑཝོ.

ཨནིཙྩཱ ¶ ཝཏ སངྑཱརཱ, ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨིནོ;

ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཏེསཾ ཝཱུཔསམོ སུཁོ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཡཾ མགྒོ ཏིསྶཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ དུཀྑསྶ ཨཏྠངྒམཱཡ སཾཝཏྟཏི.

སཀྐོ པན དེཝཱནམིནྡོ ཨཏྟནོ པཉྩཝིདྷཔུབྦནིམིཏྟཾ དིསྭཱ མརཎབྷཡསནྟཛྫིཏོ དོམནསྶཛཱཏོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. སོ ཨུཔེཀྑཱཔཉྷཝིསྶཛྫནཱཝསཱནེ ¶ ཨསཱིཏིསཧསྶཱཧི དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. སཱ ཙསྶ ཨུཔཔཏྟི པུན པཱཀཏིཀཱཝ ཨཧོསི.

སུབྲཧྨཱཔི དེཝཔུཏྟོ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝུཏོ སགྒསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏི. ཏཏྠ པཉྩསཏཱ ཨཙྪརཱཡོ རུཀྑཏོ པུཔྥཱནི ཨོཙིནནྟིཡོ ཙཝིཏྭཱ ནིརཡེ ཨུཔྤནྣཱ. སོ ‘‘ཀིཾ ཨིམཱ ཙིརཱཡནྟཱི’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཏཱསཾ ནིརཡེ ནིབྦཏྟནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཀིཏྟཀཾ ནུ ཁོ མམ ཨཱཡཱུ’’ཏི ཨུཔཔརིཀྑནྟོ ཨཏྟནོ ཨཱཡུཔརིཀྑཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཙཝིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིརཡེ ནིབྦཏྟནབྷཱཝཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ ཨཏིཝིཡ དོམནསྶཛཱཏོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ མེ དོམནསྶཾ སཏྠཱ ཝིནཡིསྶཏི, ན ཨཉྙོ’’ཏི ཨཝསེསཱ པཉྩསཏཱ ཨཙྪརཱཡོ གཧེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི –

‘‘ནིཙྩཾ ཨུཏྲསྟམིདཾ ཙིཏྟཾ, ནིཙྩཾ ཨུབྦིགྒིདཾ མནོ;

ཨནུཔྤནྣེསུ ཀིཙྪེསུ, ཨཐོ ཨུཔྤཏིཏེསུ ཙ;

སཙེ ཨཏྠི ཨནུཏྲསྟཾ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོཏི. (སཾ. ནི. ༡.༩༨);

ཏཏོ ནཾ བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘ནཱཉྙཏྲ བོཛ྄ཛྷཱ ཏཔསཱ, ནཱཉྙཏྲིནྡྲིཡསཾཝརཱ;

ནཱཉྙཏྲ སབྦནིསྶགྒཱ, སོཏྠིཾ པསྶཱམི པཱཎིན’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༩༨);

སོ ¶ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ པཉྩཧི ཨཙྪརཱསཏེཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཏཾ སམྤཏྟིཾ ¶ ཐཱཝརཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ ཨགམཱསཱིཏི. ཨེཝཾ ཨཡཾ མགྒོ བྷཱཝིཏོ སཀྐཱདཱིནཾ ཝིཡ དོམནསྶསྶ ཨཏྠངྒམཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡཱཏི ཉཱཡོ ཝུཙྩཏི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ, ཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ, པཏྟིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཉྷི པུབྦབྷཱགེ ལོཀིཡོ སཏིཔཊྛཱནམགྒོ བྷཱཝིཏོ ལོཀུཏྟརམགྒསྶ ¶ ཨདྷིགམཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡཱ’’ཏི. ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱཏི ཏཎྷཱཝཱནཝིརཧིཏཏྟཱ ནིབྦཱནནྟི ལདྡྷནཱམསྶ ཨམཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཨཏྟཔཙྩཀྑཏཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཉྷི མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཨནུཔུབྦེན ནིབྦཱནསཙྪིཀིརིཡཾ སཱདྷེཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སོཀསམཏིཀྐམཱདཱིནི ཨཏྠཏོ སིདྡྷཱནེཝ ཧོནྟི, ཋཔེཏྭཱ པན སཱསནཡུཏྟིཀོཝིདེ ཨཉྙེསཾ ན པཱཀཊཱནི, ན ཙ བྷགཝཱ པཋམཾ སཱསནཡུཏྟིཀོཝིདཾ ཛནཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏེན ཏེནེཝ པན སུཏྟེན ཏཾ ཏཾ ཨཏྠཾ ཉཱཔེཏི. ཏསྨཱ ཨིདྷ ཡཾ ཡཾ ཨཏྠཾ ཨེཀཱཡནམགྒོ སཱདྷེཏི, ཏཾ ཏཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ ‘‘སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཡསྨཱ ཝཱ ཡཱ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷི ཨེཀཱཡནམགྒེན སཾཝཏྟཏི, སཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམེན ཧོཏི. སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམོ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམེན, དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམོ ཉཱཡསྶཱདྷིགམེན, ཉཱཡསྶཱདྷིགམོ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཏསྨཱ ཨིམམྤི ཀམཾ དསྶེནྟོ ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཔིཙ ཝཎྞབྷཎནམེཏཾ ཨེཀཱཡནམགྒསྶ. ཡཐེཝ ཧི བྷགཝཱ – ‘‘དྷམྨཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེསྶཱམི ཡདིདཾ ཚཚཀྐཱནཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༤༢༠) ཚཚཀྐདེསནཱཡ ཨཊྛཧི པདེཧི ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི. ཡཐཱ ཙ ཨརིཡཝཾསདེསནཱཡ ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཝཾསཱ ཨགྒཉྙཱ རཏྟཉྙཱ ཝཾསཉྙཱ པོརཱཎཱ ཨསཾཀིཎྞཱ ཨསཾཀིཎྞཔུབྦཱ ན ¶ སངྐཱིཡནྟི ན སངྐཱིཡིསྶནྟི, ཨཔྤཊིཀུཊྛཱ སམཎེཧི བྲཱཧྨཎེཧི ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༨) ནཝཧི པདེཧི ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི; ཨེཝཾ ཨིམསྶཱཔི ཨེཀཱཡནམགྒསྶ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱཏིཨཱདཱིཧི སཏྟཧི པདེཧི ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི. ཀསྨཱཏི ཙེ, ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ. ཝཎྞབྷཱསནཉྷི སུཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨཡཾ ཀིར མགྒོ ཧདཡསནྟཱཔབྷཱུཏཾ སོཀཾ, ཝཱཙཱཝིཔྤལཱཔབྷཱུཏཾ ¶ པརིདེཝཾ, ཀཱཡིཀཨསཱཏབྷཱུཏཾ དུཀྑཾ, ཙེཏསིཀཨསཱཏབྷཱུཏཾ དོམནསྶནྟི ¶ ཙཏྟཱརོ ཨུཔདྡཝེ ཧནཏི, ཝིསུདྡྷིཾ ཉཱཡཾ ནིབྦཱནནྟི ཏཡོ ཝིསེསེ ཨཱཝཧཏཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ དྷཱརེཏབྦཾ, ཝཱཙེཏབྦཾ, ཨིམཉྩ མགྒཾ བྷཱཝེཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི. ཨིཏི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི. ཀམྦལཝཱཎིཛཱདཡོ ཀམྦལཱདཱིནཾ ཝཎྞཾ ཝིཡ.

ཡཐཱ ཧི སཏསཧསྶགྒྷནིཀཔཎྜུཀམྦལཝཱཎིཛེན ‘ཀམྦལཾ གཎྷཐཱ’ཏི ཨུགྒྷོསིཏེཔི ཨསུཀཀམྦལོཏི ན ཏཱཝ མནུསྶཱ ཛཱནནྟི. ཀེསཀམྦལཝཱལ༹ཀམྦལཱདཡོཔི ཧི དུགྒནྡྷཱ ཁརསམྥསྶཱ ཀམྦལཱཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི. ཡདཱ པན ཏེན གནྡྷཱརཀོ རཏྟཀམྦལོ སུཁུམོ ཨུཛྫལོ སུཁསམྥསྶོཏི ཨུགྒྷོསིཏཾ ཧོཏི, ཏདཱ ཡེ པཧོནྟི, ཏེ གཎྷནྟི. ཡེ ནཔྤཧོནྟི, ཏེཔི དསྶནཀཱམཱ ཧོནྟི; ཨེཝམེཝ ‘ཨེཀཱཡནོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ མགྒོ’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨསུཀམགྒོཏི ན ཏཱཝ པཱཀཊོ ཧོཏི. ནཱནཔྤཀཱརཀཱ ཧི ཨནིཡྻཱནིཀམགྒཱཔི མགྒཱཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི. ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏིཨཱདིམྷི པན ཝུཏྟེ ‘‘ཨཡཾ ཀིར མགྒོ ཙཏྟཱརོ ཨུཔདྡཝེ ཧནཏི, ཏཡོ ཝིསེསེ ཨཱཝཧཏཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ དྷཱརེཏབྦཾ ཝཱཙེཏབྦཾ, ཨིམཉྩ མགྒཾ བྷཱཝེཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟཱིཏི ཝཎྞཾ བྷཱསནྟོ ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཡཐཱ ཙ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཔཎྜུཀམྦལཝཱཎིཛཱུཔམཱ; ཨེཝཾ རཏྟཛམྦུནདསུཝཎྞཨུདཀཔྤསཱདཀམཎིརཏནསུཝིསུདྡྷམུཏྟརཏནཔཝཱལཱ༹དིཝཱཎིཛཱུཔམཱདཡོཔེཏྠ ཨཱཧརིཏབྦཱ.

ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཡེ ཨིམེཏི ཨཡམསྶ ཨཏྠོ. ཙཏྟཱརོཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. ཏེན ན ཏཏོ ཧེཊྛཱ, ན ཨུདྡྷནྟི སཏིཔཊྛཱནཔརིཙྪེདཾ དཱིཔེཏི. སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ སཏིགོཙརོཔི ཏིདྷཱ པཊིཔནྣེསུ སཱཝཀེསུ སཏྠུནོ པཊིགྷཱནུནཡཝཱིཏིཝཏྟཏཱཔི, སཏིཔི. ‘‘ཙཏུནྣཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནཱནཾ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ དེསེསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱཡསྶ སམུདཡོ. ཨཱཧཱརསམུདཡཱ ཀཱཡསྶ སམུདཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༥.༤༠༨) ཧི ¶ སཏིགོཙརོ སཏིཔཊྛཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཐཱ ‘‘ཀཱཡོ ཨུཔཊྛཱནཾ ནོ སཏི, སཏི པན ཨུཔཊྛཱནཉྩེཝ སཏི ཙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུཔི (པཊི. མ. ༣.༣༥). ཏསྶཏྠོ – པཏིཊྛཱཏི ཨསྨིནྟི པཊྛཱནཾ. ཀཱ པཏིཊྛཱཏི? སཏི. སཏིཡཱ པཊྛཱནཾ སཏིཔཊྛཱནཾ, པདྷཱནཾ ཋཱནནྟི ཝཱ པཊྛཱནཾ. སཏིཡཱ པཊྛཱནཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཧཏྠིཊྛཱནཨསྶཊྛཱནཱདཱིནི ཝིཡ.

‘‘ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ ཡདརིཡོ སེཝཏི, ཡདརིཡོ སེཝམཱནོ སཏྠཱ གཎམནུསཱསིཏུཾ ཨརཧཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༡༡) ཨེཏྠ ཏིདྷཱ པཊིཔནྣེསུ སཱཝཀེསུ སཏྠུནོ པཊིགྷཱནུནཡཝཱིཏིཝཏྟཏཱ ‘‘སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཝུཏྟཱ. ཏསྶཏྠོ – པཊྛཔེཏབྦཏོ པཊྛཱནཾ, པཝཏྟཡིཏབྦཏོཏི ¶ ཨཏྠོ. ཀེན པཊྛཔེཏབྦཏོཏི? སཏིཡཱ. སཏིཡཱ པཊྛཱནཾ སཏིཔཊྛཱནཾ. ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏྟ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༡༤༧) པན སཏིཡེཝ ‘‘སཏིཔཊྛཱནཾ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྶཏྠོ – པཊྛཱཏཱིཏི པཊྛཱནཾ, ཨུཔཊྛཱཏི ཨོཀྐནྡིཏྭཱ པཀྑནྡིཏྭཱ པཏྠརིཏྭཱ པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཏིཡེཝ སཏིཔཊྛཱནཾ. ཨཐ ཝཱ སརཎཊྛེན སཏི, ཨུཔཊྛཱནཊྛེན པཊྛཱནཾ. ཨིཏི སཏི ཙ སཱ པཊྛཱནཾ ཙཱཏིཔི སཏིཔཊྛཱནཾ. ཨིདམིདྷཱདྷིཔྤེཏཾ.

ཡདི ཨེཝཾ ཀསྨཱ ‘‘སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི བཧུཝཙནཾ? སཏིབཧུཏྟཱ. ཨཱརམྨཎབྷེདེན ཧི བཧུཀཱ ཨེཏཱ སཏིཡོ. ཨཐ མགྒོཏི ཀསྨཱ ཨེཀཝཙནཾ? མགྒཊྛེན ཨེཀཏྟཱ. ཙཏསྶོཔི ཧི ཨེཏཱ སཏིཡོ མགྒཊྛེན ཨེཀཏྟཾ གཙྪནྟི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘མགྒོཏི ཀེནཊྛེན མགྒོ? ནིབྦཱནགམནཊྛེན. ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི མགྒནཱིཡཊྛེན ཙཱ’’ཏི. ཙཏསྶོཔི ཙེཏཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱཡཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ནིབྦཱནཾ གཙྪནྟི, ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཙ ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི མགྒིཡནྟི, ཏསྨཱ ཙཏསྶོཔི ཨེཀོ མགྒོཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེཝཉྩ སཏི ཝཙནཱནུསནྡྷིནཱ སཱནུསནྡྷིཀཱཝ དེསནཱ ཧོཏི, ‘‘མཱརསེནཔྤམདྡནཾ, ཝོ བྷིཀྑཝེ, མགྒཾ དེསེསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, མཱརསེནཔྤམདྡནོ མགྒོ? ཡདིདཾ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༥.༢༢༤) ཝིཡ. ཡཐཱ མཱརསེནཔྤམདྡནོཏི ཙ, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ཙ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, བྱཉྫནམེཝེཏྠ ནཱནཾ ¶ . ཨེཝཾ ‘‘ཨེཀཱཡནམགྒོ’’ཏི ¶ ཙ ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཙ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, བྱཉྫནམེཝེཏྠ ནཱནཾ, ཏསྨཱ མགྒཊྛེན ཨེཀཏྟཱ ཨེཀཝཙནཾ. ཨཱརམྨཎབྷེདེན སཏིབཧུཏྟཱ བཧུཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཏཱ ཙཏྟཱརོཝ སཏིཔཊྛཱནཱ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི? ཝེནེཡྻཧིཏཏྟཱ. ཏཎྷཱཙརིཏདིཊྛིཙརིཏསམཐཡཱནིཀཝིཔསྶནཱཡཱནིཀེསུ ཧི མནྡཏིཀྑཝསེན དྭེདྷཱ དྭེདྷཱ པཝཏྟེསུ ཝེནེཡྻེསུ མནྡསྶ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཏིཀྑསྶ སུཁུམཾ ཝེདནཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ. དིཊྛིཙརིཏསྶཔི མནྡསྶ ནཱཏིཔྤབྷེདགཏཾ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཏིཀྑསྶ ཨཏིཔྤབྷེདགཏཾ དྷམྨཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ. སམཐཡཱནིཀསྶ ཙ མནྡསྶ ཨཀིཙྪེན ཨདྷིགནྟབྦནིམིཏྟཾ པཋམཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཏིཀྑསྶ ཨོལཱ༹རིཀཱརམྨཎེ ཨསཎྛཧནཏོ དུཏིཡཾ. ཝིཔསྶནཱཡཱནིཀསྶཔི མནྡསྶ ནཱཏིཔྤབྷེདགཏཱརམྨཎཾ ཏཏིཡཾ, ཏིཀྑསྶ ཨཏིཔྤབྷེདགཏཱརམྨཎཾ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི.

སུབྷསུཁནིཙྩཨཏྟབྷཱཝཝིཔལླཱསཔྤཧཱནཏྠཾ ¶ ཝཱ. ཀཱཡོ ཧི ཨསུབྷོ, ཏཏྠ ཙ སུབྷཝིཔལླཱསཝིཔལླཏྠཱ སཏྟཱ. ཏེསཾ ཏཏྠ ཨསུབྷབྷཱཝདསྶནེན ཏསྶ ཝིཔལླཱསསྶ པཧཱནཏྠཾ པཋམཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཝུཏྟཾ. སུཁཾ ནིཙྩཾ ཨཏྟཱཏི གཧིཏེསུཔི ཙ ཝེདནཱདཱིསུ ཝེདནཱ དུཀྑཱ, ཙིཏྟཾ ཨནིཙྩཾ, དྷམྨཱ ཨནཏྟཱ, ཏེསུ ཙ སུཁནིཙྩཨཏྟཝིཔལླཱསཝིཔལླཏྠཱ སཏྟཱ. ཏེསཾ ཏཏྠ དུཀྑཱདིབྷཱཝདསྶནེན ཏེསཾ ཝིཔལླཱསཱནཾ པཧཱནཏྠཾ སེསཱནི ཏཱིཎི ཝུཏྟཱནཱིཏི ཨེཝཾ སུབྷསུཁནིཙྩཨཏྟབྷཱཝཝིཔལླཱསཔྤཧཱནཏྠཾ ཝཱ ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ན ཀེཝལཉྩ ཝིཔལླཱསཔྤཧཱནཏྠམེཝ, ཨཐ ཁོ ཙཏུརོགྷཡོགཱསཝགནྠཨུཔཱདཱནཨགཏིཔཧཱནཏྠམྤི ཙཏུབྦིདྷཱཧཱརཔརིཉྙཏྠཉྩ ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཾ ཏཱཝ པཀརཎནཡོ.

ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན སརཎཝསེན ཙེཝ ཨེཀཏྟསམོསརཎཝསེན ཙ ཨེཀམེཝ སཏིཔཊྛཱནཾ ཨཱརམྨཎཝསེན ཙཏྟཱརོཏི ཨེཏདེཝ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ¶ ཧི ཙཏུདྭཱརེ ནགརེ པཱཙཱིནཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ པཱཙཱིནདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, དཀྑིཎཏོ. པཙྪིམཏོ. ཨུཏྟརཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨུཏྟརདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨུཏྟརདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི; ཨེཝཾ – སམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. ནགརཾ ཝིཡ ¶ ཧི ནིབྦཱནམཧཱནགརཾ, དྭཱརཾ ཝིཡ ཨཊྛངྒིཀོ ལོཀུཏྟརམགྒོ, པཱཙཱིནདིསཱདཡོ ཝིཡ ཀཱཡཱདཡོ.

ཡཐཱ པཱཙཱིནཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ པཱཙཱིནདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི. ཡཐཱ དཀྑིཎཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ ཝེདནཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཝེདནཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི. ཡཐཱ པཙྪིམཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ པཙྪིམདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ པཙྪིམདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི. ཡཐཱ ཨུཏྟརཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨུཏྟརདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨུཏྟརདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ དྷམྨཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ པཉྩཝིདྷེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ དྷམྨཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི. ཨེཝཾ སརཎཝསེན ཙེཝ ཨེཀཏྟསམོསརཎཝསེན ཙ ཨེཀམེཝ སཏིཔཊྛཱནཾ ཨཱརམྨཎཝསེན ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཏམེ ¶ ཙཏྟཱརོཏི ཀཐེཏུཀམྱཏཱ པུཙྪཱ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. བྷིཀྑཝེཏི དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཔུགྒལཱལཔནམེཏཾ. བྷིཀྑཱུཏི པཊིཔཏྟིསམྤཱདཀཔུགྒལནིདསྶནམེཏཾ. ཨཉྙེཔི ཙ དེཝམནུསྶཱ པཊིཔཏྟིཾ སམྤཱདེནྟིཡེཝ, སེཊྛཏྟཱ པན པཊིཔཏྟིཡཱ བྷིཀྑུབྷཱཝདསྶནཏོ ཙ ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཏོ ཧི ཨནུསཱསནིཾ སམྤཊིཙྪནྟེསུ བྷིཀྑུ སེཊྛོ, སབྦཔྤཀཱརཱཡ ཨནུསཱསནིཡཱ བྷཱཛནབྷཱཝཏོ. ཏསྨཱ སེཊྛཏྟཱ ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཏསྨིཾ གཧིཏེ པན སེསཱ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི, རཱཛགམནཱདཱིསུ རཱཛགྒཧཎེན སེསཔརིསཱ ཝིཡ. ཡོ ཙ ཨིམཾ པཊིཔཏྟིཾ པཊིཔཛྫཏི, སོ བྷིཀྑུ ནཱམ ཧོཏཱིཏི པཊིཔཏྟིཡཱ བྷིཀྑུབྷཱཝདསྶནཏོཔི ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱཧ. པཊིཔནྣཀོ ཧི དེཝོ ཝཱ ཧོཏུ མནུསྶོ ཝཱ, བྷིཀྑཱུཏི སངྑྱཾ གཙྪཏིཡེཝ ཡཐཱཧ –

‘‘ཨལངྐཏོ ¶ ཙེཔི སམཾ ཙརེཡྻ,

སནྟོ དནྟོ ནིཡཏོ བྲཧྨཙཱརཱི;

སབྦེསུ བྷཱུཏེསུ ནིདྷཱཡ དཎྜཾ,

སོ བྲཱཧྨཎོ སོ སམཎོ ས བྷིཀྑཱུ’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༤༢);

ཀཱཡེཏི རཱུཔཀཱཡེ. རཱུཔཀཱཡོ ཧི ཨིདྷ ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ ཀེསཱདཱིནཉྩ དྷམྨཱནཾ སམཱུཧཊྛེན ཧཏྠིཀཱཡརཐཀཱཡཱདཡོ ཝིཡ ཀཱཡོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཡཐཱ ཙ སམཱུཧཊྛེན, ཨེཝཾ ཀུཙྪིཏཱནཾ ཨཱཡཊྛེན. ཀུཙྪིཏཱནཉྷི པརམཛེགུཙྪཱནཾ སོ ཨཱཡོཏིཔི ཀཱཡོ. ཨཱཡོཏི ཨུཔྤཏྟིདེསོ. ཏཏྠཱཡཾ ཝཙནཏྠོ. ཨཱཡནྟི ཏཏོཏི ཨཱཡོ. ཀེ ཨཱཡནྟི? ཀུཙྪིཏཱ ཀེསཱདཡོ. ཨིཏི ཀུཙྪིཏཱནཾ ཨཱཡོཏི ཀཱཡོ.

ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཀཱཡེ ཨནུཔསྶནསཱིལོ ཀཱཡཾ ཝཱ ཨནུཔསྶམཱནོ. ཀཱཡེཏི ཙ ཝཏྭཱཔི པུན ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི དུཏིཡཀཱཡགྒཧཎཾ ཨསམྨིསྶཏོ ཝཝཏྠཱནགྷནཝིནིབྦྷོགཱདིདསྶནཏྠཾ ཀཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏེན ན ཀཱཡེ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝཱ, ཙིཏྟདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ, ཨཐ ཁོ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཡེཝཱཏི ཀཱཡསངྑཱཏེ ཝཏྠུསྨིཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཀཱརསྶེཝ དསྶནེན ཨསམྨིསྶཏོ ཝཝཏྠཱནཾ དསྶིཏཾ ཧོཏི. ཏཐཱ ན ཀཱཡེ ཨངྒཔཙྩངྒཝིནིམུཏྟཨེཀདྷམྨཱནུཔསྶཱི, ནཱཔི ཀེསལོམཱདིཝིནིམུཏྟཨིཏྠིཔུརིསཱནུཔསྶཱི, ཡོཔི ཙེཏྠ ཀེསལོམཱདིཀོ བྷཱུཏུཔཱདཱཡསམཱུཧསངྑཱཏོ ཀཱཡོ, ཏཏྠཔི ན བྷཱུཏུཔཱདཱཡཝིནིམུཏྟཨེཀདྷམྨཱནུཔསྶཱི, ཨཐ ཁོ རཐསམྦྷཱརཱནུཔསྶཀོ ཝིཡ ཨངྒཔཙྩངྒསམཱུཧཱནུཔསྶཱི, ནགརཱཝཡཝཱནུཔསྶཀོ ཝིཡ ཀེསལོམཱདིསམཱུཧཱནུཔསྶཱི, ཀདལིཀྑནྡྷཔཏྟཝཊྚིཝིནིབྦྷུཛཀོ ཝིཡ རིཏྟམུཊྛིཝིནིཝེཋཀོ ཝིཡ ཙ བྷཱུཏུཔཱདཱཡསམཱུཧཱནུཔསྶཱིཡེཝཱཏི ནཱནཔྤཀཱརཏོ སམཱུཧཝསེནེཝ ཀཱཡསངྑཱཏསྶ ཝཏྠུནོ དསྶནེན གྷནཝིནིབྦྷོགོ ¶ དསྶིཏོ ཧོཏི. ན ཧེཏྠ ¶ ཡཐཱཝུཏྟསམཱུཧཝིནིམུཏྟོ ཀཱཡོ ཝཱ ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི དྷམྨོ དིསྶཏི, ཡཐཱཝུཏྟདྷམྨསམཱུཧམཏྟེཡེཝ པན ཏཐཱ ཏཐཱ སཏྟཱ མིཙྪཱབྷིནིཝེསཾ ཀརོནྟི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཾ པསྶཏི ན ཏཾ དིཊྛཾ, ཡཾ དིཊྛཾ ཏཾ ན པསྶཏི;

ཨཔསྶཾ བཛ྄ཛྷཏེ མཱུལ༹ྷོ, བཛ྄ཛྷམཱནོ ན མུཙྩཏཱི’’ཏི.

གྷནཝིནིབྦྷོགཱདིདསྶནཏྠནྟི ¶ ཝུཏྟཾ, ཨཱདིསདྡེན ཙེཏྠ ཨཡམྤི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཉྷི ཨེཏསྨིཾ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཡེཝ, ན ཨཉྙ དྷམྨཱནུཔསྶཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱ ཨནུདཀབྷཱུཏཱཡཔི མརཱིཙིཡཱ ཨུདཀཱནུཔསྶིནོ ཧོནྟི, ན ཨེཝཾ ཨནིཙྩདུཀྑཱནཏྟཨསུབྷབྷཱུཏེཡེཝ ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ནིཙྩསུཁཨཏྟསུབྷབྷཱཝཱནུཔསྶཱི, ཨཐ ཁོ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཨནིཙྩདུཀྑཱནཏྟཨསུབྷཱཀཱརསམཱུཧཱནུཔསྶཱིཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཡྭཱཡཾ པརཏོ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ…པེ… སོ སཏོཝ ཨསྶསཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨསྶཱསཔསྶཱསཱདིཙུཎྞིཀཛཱཏཨཊྛིཀཔརིཡོསཱནོ ཀཱཡོ ཝུཏྟོ, ཡོ ཙ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པཐཝཱིཀཱཡཾ ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶཏི, ཨཱཔོཀཱཡཾ ཏེཛོཀཱཡཾ ཝཱཡོཀཱཡཾ ཀེསཀཱཡཾ ལོམཀཱཡཾ ཚཝིཀཱཡཾ ཙམྨཀཱཡཾ མཾསཀཱཡཾ རུདྷིརཀཱཡཾ ནྷཱརུཀཱཡཾ ཨཊྛིཀཱཡཾ ཨཊྛིམིཉྫཀཱཡ’’ནྟི (པཊི. མ. ༣.༣༥) པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཀཱཡོ ཝུཏྟོ, ཏསྶ སབྦསྶ ཨིམསྨིཉྙེཝ ཀཱཡེ ཨནུཔསྶནཏོ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཝམྤི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐ ཝཱ ཀཱཡེ ཨཧནྟི ཝཱ མམནྟི ཝཱ ཨེཝཾ གཧེཏབྦསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ཨནནུཔསྶནཏོ, ཏསྶ ཏསྶེཝ པན ཀེསལོམཱདིཀསྶ ནཱནཱདྷམྨསམཱུཧསྶ ཨནུཔསྶནཏོ ཀཱཡེ ཀེསཱདིདྷམྨསམཱུཧསངྑཱཏཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨཔིཙ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ ནིཙྩཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨནུཀྐམེན པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཨཱགཏནཡསྶ སབྦསྶེཝ ཨནིཙྩལཀྑཎཱདིནོ ཨཱཀཱརསམཱུཧསངྑཱཏསྶ ཀཱཡསྶ ཨནུཔསྶནཏོཔི ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཝམྤི ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཏཐཱ ¶ ཧི ཨཡཾ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ བྷིཀྑུ ཨིམཾ ཀཱཡཾ ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱདཱིནཾ སཏྟནྣཾ ཨནུཔསྶནཱནཾ ཝསེན ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ ནིཙྩཏོ. དུཀྑཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ སུཁཏོ. ཨནཏྟཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ ཨཏྟཏོ. ནིབྦིནྡཏི, ནོ ནནྡཏི, ཝིརཛྫཏི, ནོ རཛྫཏི, ནིརོདྷེཏི. ནོ སམུདེཏི, པཊིནིསྶཛྫཏི, ནོ ཨཱདིཡཏི. སོ ཏཾ ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶནྟོ ནིཙྩསཉྙཾ པཛཧཏི ¶ , དུཀྑཏོ ཨནུཔསྶནྟོ སུཁསཉྙཾ པཛཧཏི, ཨནཏྟཏོ ཨནུཔསྶནྟོ ཨཏྟསཉྙཾ པཛཧཏི, ནིབྦིནྡནྟོ ནནྡིཾ པཛཧཏི ¶ , ཝིརཛྫནྟོ རཱགཾ པཛཧཏི, ནིརོདྷེནྟོ སམུདཡཾ པཛཧཏི, པཊིནིསྶཛྫནྟོ ཨཱདཱནཾ པཛཧཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི. ཨཱཏཱཔཱིཏི ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཀིལེསེ ཨཱཏཱཔེཏཱིཏི ཨཱཏཱཔོ, ཝཱིརིཡསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཨཱཏཱཔོ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨཱཏཱཔཱི. སམྤཛཱནོཏི སམྤཛཉྙསངྑཱཏེན ཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ. སཏིམཱཏི ཀཱཡཔརིགྒཱཧིཀཱཡ སཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ཨཡཾ པན ཡསྨཱ སཏིཡཱ ཨཱརམྨཎཾ པརིགྒཧེཏྭཱ པཉྙཱཡ ཨནུཔསྶཏི, ན ཧི སཏིཝིརཧིཏསྶ ཨནུཔསྶནཱ ནཱམ ཨཏྠི, ཏེནེཝཱཧ – ‘‘སཏིཉྩ ཁྭཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཏྠིཀཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤). ཏསྨཱ ཨེཏྠ ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ཨནཱཏཱཔིནོ ཨནྟོསངྑེཔོ ཨནྟརཱཡཀརོ ཧོཏི, ཨསམྤཛཱནོ ཨུཔཱཡཔརིགྒཧེ ཨནུཔཱཡཔརིཝཛྫནེ ཙ སམྨུཡ྄ཧཏི, མུཊྛསྶཏི ཨུཔཱཡཱཔརིཙྩཱགེ ཨནུཔཱཡཱཔརིགྒཧེ ཙ ཨསམཏྠོ ཧོཏི, ཏེནསྶ ཏཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ན སམྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏཾ སམྤཛྫཏི, ཏེསཾ དསྶནཏྠཾ ‘‘ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ’’ཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིཏི ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ སམྤཡོགངྒཉྩསྶ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པཧཱནངྒཾ དསྶེཏུཾ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝིནེཡྻཱཏི ཏདངྒཝིནཡེན ཝཱ ཝིཀྑམྦྷནཝིནཡེན ཝཱ ཝིནཡིཏྭཱ. ལོཀེཏི ཏསྨིཉྙེཝ ཀཱཡེ. ཀཱཡོ ཧི ཨིདྷ ལུཛྫནཔལུཛྫནཊྛེན ལོཀོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཡསྨཱ པནསྶ ན ཀཱཡམཏྟེཡེཝ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ པཧཱིཡཏི, ཝེདནཱདཱིསུཔི པཧཱིཡཏིཡེཝ. ཏསྨཱ པཉྩཔི ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ ལོཀོཏི ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཾ. ལོཀསངྑཱཏཏྟཱ ¶ ཝཱ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠུདྡྷཱརནཡེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡཾ པནཱཧ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ལོཀོ? སྭེཝ ཀཱཡོ ལོཀོ’’ཏི, ཨཡམེཝེཏྠ ཨཏྠོ. ཏསྨིཾ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ ཝིནེཡྻཱཏི ཨེཝཾ སམྦནྡྷོ དཊྛབྦོ. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱགྒཧཎེན ཀཱམཙྪནྡོ, དོམནསྶགྒཧཎེན བྱཱཔཱདོ སངྒཧཾ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ནཱིཝརཎཔརིཡཱཔནྣབལཝདྷམྨདྭཡདསྶནེན ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིསེསེན ¶ ཙེཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིནཡེན ཀཱཡསམྤཏྟིམཱུལཀསྶ ཨནུརོདྷསྶ, དོམནསྶཝིནཡེན ཀཱཡཝིཔཏྟིམཱུལཀསྶ ཝིརོདྷསྶ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིནཡེན ཙ ཀཱཡེ ཨབྷིརཏིཡཱ, དོམནསྶཝིནཡེན ཀཱཡབྷཱཝནཱཡ ཨནབྷིརཏིཡཱ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིནཡེན ཀཱཡེ ཨབྷཱུཏཱནཾ སུབྷསུཁབྷཱཝཱདཱིནཾ པཀྑེཔསྶ, དོམནསྶཝིནཡེན ¶ ཀཱཡེ བྷཱུཏཱནཾ ཨསུབྷཱསུཁབྷཱཝཱདཱིནཾ ཨཔནཡནསྶ ཙ པཧཱནཾ ཝུཏྟཾ. ཏེན ཡོགཱཝཙརསྶ ཡོགཱནུབྷཱཝོ ཡོགསམཏྠཏཱ ཙ དཱིཔིཏཱ ཧོཏི. ཡོགཱནུབྷཱཝོ ཧི ཨེས, ཡདིདཾ ཨནུརོདྷཝིརོདྷཝིཔྤམུཏྟོ ཨརཏིརཏིསཧོ ཨབྷཱུཏཔཀྑེཔབྷཱུཏཱཔནཡནཝིརཧིཏོ ཙ ཧོཏི. ཨནུརོདྷཝིརོདྷཝིཔྤམུཏྟོ ཙེས ཨརཏིརཏིསཧོ ཨབྷཱུཏཾ ཨཔཀྑིཔནྟོ བྷཱུཏཉྩ ཨནཔནཡནྟོ ཡོགསམཏྠོ ཧོཏཱིཏི.

ཨཔརོ ནཡོ ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨནུཔསྶནཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟཝིཧཱརེན ཀམྨཊྛཱནིཀསྶ ཀཱཡཔརིཧརཎཾ, ‘‘ཨཱཏཱཔཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ པན ཨཱཏཱཔེན སམྨཔྤདྷཱནཾ, སཏིསམྤཛཉྙེན སབྦཏྠཀཀམྨཊྛཱནཾ, ཀམྨཊྛཱནཔརིཧརཎཱུཔཱཡོ ཝཱ. སཏིཡཱ ཝཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཝསེན པཊིལདྡྷསམཐོ, སམྤཛཉྙེན ཝིཔསྶནཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཝིནཡེན བྷཱཝནཱབལཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིབྷངྒེ པན ཨནུཔསྶཱིཏི ཏཏྠ ‘‘ཀཏམཱ ཨནུཔསྶནཱ? ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ ཝིཙཡོ པཝིཙཡོ དྷམྨཝིཙཡོ སལླཀྑཎཱ ཨུཔལཀྑཎཱ པཙྩུཔལཀྑཎཱ པཎྜིཙྩཾ ཀོསལླཾ ནེཔུཉྙཾ ཝེབྷབྱཱ ཙིནྟཱ ཨུཔཔརིཀྑཱ བྷཱུརཱིམེདྷཱ པརིཎཱཡིཀཱ ཝིཔསྶནཱ སམྤཛཉྙཾ པཏོདོ པཉྙཱ པཉྙིནྡྲིཡཾ པཉྙཱབལཾ པཉྙཱསཏྠཾ པཉྙཱཔཱསཱདོ པཉྙཱཨཱལོཀོ པཉྙཱཨོབྷཱསོ པཉྙཱཔཛྫོཏོ པཉྙཱརཏནཾ ཨམོཧོ དྷམྨཝིཙཡོ སམྨཱདིཊྛི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨནུཔསྶནཱ. ཨིམཱཡ ཨནུཔསྶནཱཡ ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོ ཨུཔགཏོ སམུཔགཏོ ཨུཔཔནྣོ སམནྣཱགཏོ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཨནུཔསྶཱིཏི. ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི པཝཏྟཏི པཱལེཏི ཡཔེཏི ཡཱཔེཏི ཙརཏི ཝིཧརཏི, ཏེན ཝུཙྩཏི ཝིཧརཏཱིཏི. ཨཱཏཱཔཱིཏི ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨཱཏཱཔཾ? ཡོ ཙེཏསིཀོ ཝཱིརིཡཱརམྦྷོ ནིཀམྨོ པརཀྐམོ ཨུཡྻཱམོ ཝཱཡཱམོ ཨུསྶཱཧོ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཐཱམོ དྷིཏི ཨསིཐིལཔརཀྐམཏཱ ཨནིཀྑིཏྟདྡནྡཏཱ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརཏཱ དྷུརསམྤགྒཱཧཱི ཝཱིརིཡཾ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ ཝཱིརིཡབལཾ སམྨཱཝཱཡཱམོ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨཱཏཱཔཾ. ཨིམིནཱ ཨཱཏཱཔེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི…པེ… སམནྣཱགཏོ ¶ , ཏེན ཝུཙྩཏི ཨཱཏཱཔཱིཏི. སམྤཛཱནོཏི ཏཏྠ ཀཏམཾ སམྤཛཉྙཾ? ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ ཝིཙཡོ པཝིཙཡོ དྷམྨཝིཙཡོ སལླཀྑཎཱ ཨུཔལཀྑཎཱ པཙྩུཔལཀྑཎཱ པཎྜིཙྩཾ ཀོསལླཾ ནེཔུཉྙཾ ཝེབྷབྱཱ ཙིནྟཱ ཨུཔཔརིཀྑཱ བྷཱུརཱིམེདྷཱ པརིཎཱཡིཀཱ ཝིཔསྶནཱ སམྤཛཉྙཾ པཏོདོ པཉྙཱ པཉྙིནྡྲིཡཾ པཉྙཱབལཾ པཉྙཱསཏྠཾ པཉྙཱཔཱསཱདོ པཉྙཱཨཱལོཀོ པཉྙཱཨོབྷཱསོ པཉྙཱཔཛྫོཏོ པཉྙཱརཏནཾ ཨམོཧོ དྷམྨཝིཙཡོ སམྨཱདིཊྛི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སམྤཛཉྙཾ. ཨིམིནཱ སམྤཛཉྙེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི ¶ …པེ… སམནྣཱགཏོ, ཏེན ཝུཙྩཏི སམྤཛཱནོཏི. སཏིམཱཏི ཏཏྠ ཀཏམཱ སཏི? ཡཱ སཏི ཨནུསྶཏི པཊིསྶཏི སཏི སརཎཏཱ དྷཱརཎཏཱ ཨཔིལཱཔནཏཱ ཨསམྨུསནཏཱ སཏི སཏིནྡྲིཡཾ སཏིབལཾ སམྨཱསཏི ¶ , ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སཏི. ཨིམཱཡ སཏིཡཱ ཨུཔེཏོ ཧོཏི…པེ… སམནྣཱགཏོ, ཏེན ཝུཙྩཏི སཏིམཱཏི.

ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི ཏཏྠ ཀཏམོ ལོཀོ? སྭེཝ ཀཱཡོ ལོཀོ. པཉྩཔི ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ ལོཀོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ལོཀོ. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ? ཡོ རཱགོ སཱརཱགོ ཨནུནཡོ ཨནུརོདྷོ ནནྡཱི ནནྡིརཱགོ ཙིཏྟསྶ སཱརཱགོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ. ཏཏྠ ཀཏམཾ དོམནསྶཾ? ཡཾ ཙེཏསིཀཾ ཨསཱཏཾ ཙེཏསིཀཾ དུཀྑཾ ཙེཏོསམྥསྶཛཱ ཨསཱཏཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི དོམནསྶཾ. ཨིཏི ཨཡཉྩ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨིདཉྩ དོམནསྶཾ ཨིམམྷི ལོཀེ ཝིནཱིཏཱ ཧོནྟི པཊིཝིནཱིཏཱ སནྟཱ སམིཏཱ ཝཱུཔསམིཏཱ ཨཏྠངྒཏཱ ཨབྦྷཏྠངྒཏཱ ཨཔྤིཏཱ བྱཔྤིཏཱ སོསིཏཱ ཝིསོསིཏཱ བྱནྟཱིཀཏཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༣༥༧-༣༦༢).

ཨེཝམེཏེསཾ པདཱནཾ ཨཏྠོ ཝུཏྟོ. ཏེན སཧ ཨཡཾ ཨཊྛཀཐཱནཡོ ཡཐཱ སཾསནྡཏི, ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནུདྡེསསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱ.

ཨིདཱནི ཝེདནཱསུ. ཙིཏྟེ. དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི ཨེཏྠ ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཝམཱདཱིསུ ཝེདནཱདཱིནཾ པུན ཝཙནེ པཡོཛནཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི. ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི. དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ པན ཝེདནཱཏི ཏིསྶོ ཝེདནཱ, ཏཱ ཙ ལོཀིཡཱ ཨེཝ. ཙིཏྟམྤི ལོཀིཡཾ, ཏཐཱ དྷམྨཱ. ཏེསཾ ཝིབྷཱགོ ནིདྡེསཝཱརེ པཱཀཊོ བྷཝིསྶཏི. ཀེཝལཾ པནིདྷ ཡཐཱ ཝེདནཱ ཨནུཔསྶིཏབྦཱ, ཏཐཱ ཏཱ ཨནུཔསྶནྟོ ‘‘ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེས ནཡོ ཙིཏྟདྷམྨེསུཔི. ཀཐཉྩ ཝེདནཱ ཨནུཔསྶིཏབྦཱཏི? སུཁཱ ཏཱཝ ཝེདནཱ དུཀྑཏོ, དུཀྑཱ སལླཏོ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཨནིཙྩཏོ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡོ ¶ ¶ སུཁཾ དུཀྑཏོ ཨདྡ, དུཀྑམདྡཀྑི སལླཏོ;

ཨདུཀྑམསུཁཾ སནྟཾ, ཨདྡཀྑི ནཾ ཨནིཙྩཏོ;

ས ཝེ སམྨདྡསོ བྷིཀྑུ, ཨུཔསནྟོ ཙརིསྶཏཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༤.༢༥༣);

སབྦཱ ¶ ཨེཝ ཙེཏཱ ‘‘དུཀྑཱ’’ཏིཔི ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི ཝེདཡིཏཾ, ཏཾ དུཀྑསྨིནྟི ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༢༥༩). སུཁདུཀྑཏོཔི ཙ ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. ཡཐཱཧ ‘‘སུཁཱ ཝེདནཱ ཋིཏིསུཁཱ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༥) སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨཔིཙ ཨནིཙྩཱདིསཏྟཨནུཔསྶནཱཝསེནཔི ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. སེསཾ ནིདྡེསཝཱརེཡེཝ པཱཀཊཾ བྷཝིསྶཏི.

ཙིཏྟདྷམྨེསུཔི ཙིཏྟཾ ཏཱཝ ཨཱརམྨཎཱདྷིཔཏིསཧཛཱཏབྷཱུམིཀམྨཝིཔཱཀཀིརིཡཱདིནཱནཏྟབྷེདཱནཾ ཨནིཙྩཱདིཨནུཔསྶནཱནཾ ནིདྡེསཝཱརེ ཨཱགཏསརཱགཱདིབྷེདཱནཉྩ ཝསེན ཨནུཔསྶིཏབྦཾ. དྷམྨཱ སལཀྑཎསཱམཉྙལཀྑཎཱནཾ སུཉྙཏདྷམྨསྶ ཨནིཙྩཱདིསཏྟཱནུཔསྶནཱནཾ ནིདྡེསཝཱརེ ཨཱགཏསནྟཱདིབྷེདཱནཉྩ ཝསེན ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀཱམཉྩེཏྠ ཡསྶ ཀཱཡསངྑཱཏེ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ པཧཱིནཾ, ཏསྶ ཝེདནཱདཱིསུཔི ཏཾ པཧཱིནམེཝ. ནཱནཱཔུགྒལཝསེན པན ནཱནཱཙིཏྟཀྑཎིཀསཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱཝསེན ཙ སབྦཏྠ ཝུཏྟཾ. ཡཏོ ཝཱ ཨེཀཏྠ པཧཱིནཾ སེསེསུཔི པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཏེནེཝསྶ ཏཏྠ པཧཱནདསྶནཏྠམྤི ཨེཏཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦནྟི.

ཨུདྡེསཝཱརཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཀཱཡཱནུཔསྶནཱ ཨཱནཱཔཱནཔབྦཝཎྞནཱ

༣༧༤. ཨིདཱནི སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཚེཀོ ཝིལཱིཝཀཱརཀོ ཐཱུལཀིལཉྫསཎྷཀིལཉྫཙངྐོཊཀཔེལཱ༹པུཊཱདཱིནི ཨུཔཀརཎཱནི ཀཏྟུཀཱམོ ཨེཀཾ མཧཱཝེཎུཾ ལབྷིཏྭཱ ཙཏུདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཏོ ཨེཀེཀཾ ཝེཎུཁཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ ཏཾ ཏཾ ཨུཔཀརཎཾ ཀརེཡྻ, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ སཏིཔཊྛཱནདེསནཱཡ སཏྟཱནཾ ཨནེཀཔྤཀཱརཾ ¶ ཝིསེསཱདྷིགམཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨེཀམེཝ སམྨཱསཏིཾ ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ. ཀཏམེ ¶ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱརམྨཎཝསེན ཙཏུདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཏོ ཨེཀེཀཾ སཏིཔཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཀཱཡཾ ཝིབྷཛནྟོ ‘‘ཀཐཉྩ བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིདྡེསཝཱརཾ ཝཏྟུམཱརདྡྷོ.

ཏཏྠ ཀཐཉྩཱཏིཨཱདི ཝིཏྠཱརེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – བྷིཀྑཝེ, ཀེན ཙ ¶ པཀཱརེན བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱིཏི? ཨེས ནཡོ སབྦཔུཙྪཱཝཱརེསུ. ཨིདྷ བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑཱུཏི བྷིཀྑཝེ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ བྷིཀྑུ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨིདྷསདྡོ སབྦཔྤཀཱརཀཱཡཱནུཔསྶནཱནིབྦཏྟཀསྶ པུགྒལསྶ སནྣིསྶཡབྷཱུཏསཱསནཔརིདཱིཔནོ ཨཉྙསཱསནསྶ ཏཐཱབྷཱཝཔཊིསེདྷནོ ཙ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཨིདྷེཝ བྷིཀྑཝེ, སམཎོ…པེ… སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ སམཎེབྷི ཨཉྙེཧཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༣༩). ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིམསྨིཾ སཱསནེ བྷིཀྑཱུ’’ཏི.

ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱཏི ཨིདམསྶ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱནུརཱུཔསེནཱསནཔརིགྒཧཔརིདཱིཔནཾ. ཨིམསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ དཱིགྷརཏྟཾ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཨནུཝིསཊཾ ཙིཏྟཾ ཀམྨཊྛཱནཝཱིཐིཾ ཨོཏརིཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཀཱུཊགོཎཡུཏྟརཐོ ཝིཡ ཨུཔྤཐམེཝ དྷཱཝཏི. ཏསྨཱ སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གོཔོ ཀཱུཊདྷེནུཡཱ སབྦཾ ཁཱིརཾ པིཝིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏཾ ཀཱུཊཝཙྪཾ དམེཏུཀཱམོ དྷེནུཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ མཧནྟཾ ཐམྦྷཾ ནིཁཎིཏྭཱ ཏཏྠ ཡོཏྟེན བནྡྷེཡྻ. ཨཐསྶ སོ ཝཙྪོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡིཏྭཱ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏམེཝ ཐམྦྷཾ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ, ཨེཝམེཝ ཨིམིནཱཔི བྷིཀྑུནཱ དཱིགྷརཏྟཾ རཱུཔཱརམྨཎཱདིརསཔཱནཝཌྜྷིཏཾ དུཊྛཙིཏྟཾ དམེཏུཀཱམེན རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཨརཉྙཾ ཝཱ རུཀྑམཱུལཾ ཝཱ སུཉྙཱགཱརཾ ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ཏཏྠ སཏིཔཊྛཱནཱརམྨཎཏྠམྦྷེ སཏིཡོཏྟེན ¶ བནྡྷིཏབྦཾ. ཨེཝམསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡིཏྭཱཔི པུབྦེ ཨཱཙིཎྞཱརམྨཎཾ ཨལབྷམཱནཾ སཏིཡོཏྟཾ ཚིནྡིཏྭཱ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཾ ཏམེཝཱརམྨཎཾ ཨུཔཙཱརཔྤནཱཝསེན ཨུཔནིསཱིདཏི ཙེཝ ཨུཔནིཔཛྫཏི ཙ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཐཱ ཐམྦྷེ ནིབནྡྷེཡྻ, ཝཙྪཾ དམཾ ནརོ ཨིདྷ;

བནྡྷེཡྻེཝཾ སཀཾ ཙིཏྟཾ, སཏིཡཱརམྨཎེ དལ༹ྷ’’ནྟི.

ཨེཝམསྶེཏཾ ¶ སེནཱསནཾ བྷཱཝནཱནུརཱུཔཾ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིདམསྶ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱནུརཱུཔསེནཱསནཔརིགྒཧཔརིདཱིཔན’’ནྟི.

ཨཔིཙ ཡསྨཱ ཨིདཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡ མུདྡྷབྷཱུཏཾ སབྦབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཝིསེསཱདྷིགམདིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཔདཊྛཱནཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ ཨིཏྠིཔུརིསཧཏྠིཨསྶཱདིསདྡསམཱཀུལཾ གཱམནྟཾ ཨཔརིཙྩཛིཏྭཱ ན སུཀརཾ སམྤཱདེཏུཾ, སདྡཀཎྜཀཏྟཱ ཛྷཱནསྶ. ཨགཱམཀེ པན ཨརཉྙེ སུཀརཾ ཡོགཱཝཙརེན ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏདེཝ ¶ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ, ཏསྨཱསྶ ཨནུརཱུཔསེནཱསནཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ, ‘‘ཨརཉྙགཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཝཏྠུཝིཛྫཱཙརིཡོ ཝིཡ ཧི བྷགཝཱ. སོ ཡཐཱ ཝཏྠུཝིཛྫཱཙརིཡོ ནགརབྷཱུམིཾ པསྶིཏྭཱ སུཊྛུ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ནགརཾ མཱཔེཐཱ’’ཏི ཨུཔདིསཏི, སོཏྠིནཱ ཙ ནགརེ ནིཊྛིཏེ རཱཛཀུལཏོ མཧཱསཀྐཱརཾ ལབྷཏི, ཨེཝམེཝ ཡོགཱཝཙརསྶ ཨནུརཱུཔསེནཱསནཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ཀམྨཊྛཱནམནུཡུཉྫིཏབྦ’’ནྟི ཨུཔདིསཏི, ཏཏོ ཏཏྠ ཀམྨཊྛཱནམནུཡུཉྫནྟེན ཡོགིནཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟེ པཏྟེ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝཏ སོ བྷགཝཱ’’ཏི མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ལབྷཏི.

ཨཡཾ པན བྷིཀྑུ དཱིཔིསདིསོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཧི མཧཱདཱིཔིརཱཛཱ ཨརཉྙེ ཏིཎགཧནཾ ཝཱ ཝནགཧནཾ ཝཱ པབྦཏགཧནཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ ནིལཱིཡིཏྭཱ ཝནམཧིཾསགོཀཎྞསཱུཀརཱདཡོ མིགེ གཎྷཱཏི, ཨེཝམེཝ ཨཡཾ ཨརཉྙཱདཱིསུ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫནྟོ ¶ བྷིཀྑུ ཡཐཱཀྐམེན ཙཏྟཱརོ མགྒེ ཙེཝ ཙཏྟཱརི ཨརིཡཕལཱནི ཙ གཎྷཱཏི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཐཱཔི དཱིཔིཀོ ནཱམ, ནིལཱིཡིཏྭཱ གཎྷཏཱི མིགེ;

ཏཐེཝཱཡཾ བུདྡྷཔུཏྟོ, ཡུཏྟཡོགོ ཝིཔསྶཀོ;

ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱན, གཎྷཱཏི ཕལམུཏྟམ’’ནྟི.

ཏེནསྶ པརཀྐམཛཝཡོགྒབྷཱུམིཾ ཨརཉྙསེནཱསནཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ཨརཉྙགཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏོ པརཾ ཨིམསྨིཾ ཨཱནཱཔཱནཔབྦེ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དཀྑོ བྷམཀཱརོ ཝཱཏི ཨིདཉྷི ཨུཔམཱམཏྟམེཝ ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ ཀཱཡེཏི ཨིདཾ ཨཔྤནཱམཏྟམེཝ ཙ ཏཏྠ ཨནཱགཏཾ, སེསཾ ཨཱགཏམེཝ.

ཡཾ ¶ པན ཨནཱགཏཾ, ཏཏྠ དཀྑོཏི ཚེཀོ. དཱིགྷཾ ཝཱ ཨཉྪནྟོཏི མཧནྟཱནཾ བྷེརཱིཔོཀྑརཱདཱིནཾ ལིཁནཀཱལེ ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙ པསཱརེཏྭཱ དཱིགྷཾ ཀཌྜྷནྟོ. རསྶཾ ཝཱ ཨཉྪནྟོཏི ཁུདྡཀཱནཾ དནྟསཱུཙིཝེདྷཀཱདཱིནཾ ལིཁནཀཱལེ མནྡམནྡཾ རསྶཾ ཀཌྜྷནྟོ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཝཾ ཨཡམྤི བྷིཀྑུ ཨདྡྷཱནཝསེན ཨིཏྟརཝསེན ཙ པཝཏྟཱནཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ཝསེན དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི…པེ… པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱིཏི. ཏསྶེཝཾ སིཀྑཏོ ཨསྶཱསཔསྶཱསནིམིཏྟེ ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, སོ ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ཝཱ པརིགྒཎྷཱཏི ཛྷཱནངྒཱནི ཝཱ.

ཏཏྠ ¶ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀམྨིཀོ ‘‘ཨིམེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཀིཾ ནིསྶིཏཱ? ཝཏྠུནིསྶིཏཱ. ཝཏྠུ ནཱམ ཀརཛཀཱཡོ, ཀརཛཀཱཡོ ནཱམ ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནི ཨུཔཱདཱརཱུཔཉྩེ’’ཏི ཨེཝཾ རཱུཔཾ པརིགྒཎྷཱཏི. ཏཏོ ཏདཱརམྨཎེ ཕསྶཔཉྩམཀེ ནཱམནྟི. ཨེཝཾ ནཱམརཱུཔཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཏསྶ པཙྩཡཾ པརིཡེསནྟོ ཨཝིཛྫཱདིཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ དིསྭཱ ‘‘པཙྩཡཔཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨམཏྟམེཝེཏཾ, ཨཉྙོ སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི ¶ ཝིཏིཎྞཀངྑོ སཔྤཙྩཡནཱམརཱུཔེ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨིདཾ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ.

ཛྷཱནཀམྨིཀོཔི ‘‘ཨིམཱནི ཛྷཱནངྒཱནི ཀིཾ ནིསྶིཏཱནི, ཝཏྠུནིསྶིཏཱནི, ཝཏྠུ ནཱམ ཀརཛཀཱཡོ ཛྷཱནངྒཱནི ནཱམཾ, ཀརཛཀཱཡོ རཱུཔ’’ནྟི ནཱམརཱུཔཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏསྶ པཙྩཡཾ པརིཡེསནྟོ ཨཝིཛྫཱདིཔཙྩཡཱཀཱརཾ དིསྭཱ ‘‘པཙྩཡཔཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨམཏྟམེཝེཏཾ, ཨཉྙོ སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཝིཏིཎྞཀངྑོ སཔྤཙྩཡནཱམརཱུཔེ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨིདམེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. བཧིདྡྷཱ ཝཱཏི པརསྶ ཝཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡེ. ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཝཱཏི ཀཱལེན ཨཏྟནོ, ཀཱལེན པརསྶ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡེ. ཨེཏེནསྶ པགུཎཀམྨཊྛཱནཾ ཨཊྛཔེཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརཎཀཱལོ ཀཐིཏོ. ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ པནིདཾ ཨུབྷཡཾ ན ལབྦྷཏི.

སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ¶ ཝཱཏི ཡཐཱ ནཱམ ཀམྨཱརསྶ བྷསྟཉྩ གགྒརནཱལི༹ཉྩ ཏཛྫཉྩ ཝཱཡཱམཾ པཊིཙྩ ཝཱཏོ ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརཏི, ཨེཝཾ བྷིཀྑུནོ ཀརཛཀཱཡཉྩ ནཱསཔུཊཉྩ ཙིཏྟཉྩ པཊིཙྩ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡོ ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརཏི. ཀཱཡཱདཡོ དྷམྨཱ སམུདཡདྷམྨཱ, ཏེ པསྶནྟོ ‘‘སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཀཱཡསྨིཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏི ཡཐཱ བྷསྟཱཡ ཨཔནཱིཏཱཡ གགྒརནཱལི༹ཡཱ བྷིནྣཱཡ ཏཛྫེ ཙ ཝཱཡཱམེ ཨསཏི སོ ཝཱཏོ ནཔྤཝཏྟཏི, ཨེཝམེཝ ཀཱཡེ བྷིནྣེ ནཱསཔུཊེ ཝིདྡྷསྟེ ཙིཏྟེ ཙ ནིརུདྡྷེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡོ ནཱམ ནཔྤཝཏྟཏཱིཏི ཀཱཡཱདིནིརོདྷཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསནིརོདྷོཏི ཨེཝཾ པསྶནྟོ ‘‘ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཀཱཡསྨིཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏི ཀཱལེན སམུདཡཾ ཀཱལེན ཝཡཾ ཨནུཔསྶནྟོ. ཨཏྠི ཀཱཡོཏི ཝཱ པནསྶཱཏི ཀཱཡོཝ ཨཏྠི, ན སཏྟོ, ན པུགྒལོ, ན ཨིཏྠཱི, ན པུརིསོ, ན ཨཏྟཱ, ན ཨཏྟནིཡཾ, ནཱཧཾ, ན མམ, ན ཀོཙི, ན ཀསྶཙཱིཏི ཨེཝམསྶ སཏི པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི.

ཡཱཝདེཝཱཏི ¶ ¶ པཡོཛནཔརིཙྪེདཝཝཏྠཱཔནམེཏཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཱ སཱ སཏི པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, སཱ ན ཨཉྙདཏྠཱཡ. ཨཐ ཁོ ཡཱཝདེཝ ཉཱཎམཏྟཱཡ ཨཔརཱཔརཾ ཨུཏྟརུཏྟརི ཉཱཎཔམཱཎཏྠཱཡ ཙེཝ སཏིཔམཱཎཏྠཱཡ ཙ, སཏིསམྤཛཉྙཱནཾ ཝུཌྜྷཏྠཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨནིསྶིཏོ ཙ ཝིཧརཏཱིཏི ཏཎྷཱནིསྶཡདིཊྛིནིསྶཡཱནཾ ཝསེན ཨནིསྶིཏོཝ ཝིཧརཏི. ན ཙ ཀིཉྩི ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ལོཀསྨིཾ ཀིཉྩི རཱུཔཾ ཝཱ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཝཱ ‘‘ཨཡཾ མེ ཨཏྟཱ ཝཱ ཨཏྟནིཡཾ ཝཱ’’ཏི ན གཎྷཱཏི. ཨེཝམྤཱིཏི ཨུཔརི ཨཏྠཾ ཨུཔཱདཱཡ སམྤིཎྜནཏྠོ པི-ཀཱརོ. ཨིམིནཱ པན པདེན བྷགཝཱ ཨཱནཱཔཱནཔབྦདེསནཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ དསྶེཏི.

ཏཏྠ ཨསྶཱསཔསྶཱསཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, དུཀྑཔརིཛཱནནོ སམུདཡཔཛཧནོ ནིརོདྷཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདམེཀསྶ ཨསྶཱསཔསྶཱསཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཝཎྞནཱ

༣༧༥. ཨེཝཾ ¶ ཨསྶཱསཔསྶཱསཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨིརིཡཱཔཐཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཱམཾ སོཎསིངྒཱལཱདཡོཔི གཙྪནྟཱ ‘‘གཙྪཱམཱ’’ཏི ཛཱནནྟི, ན པནེཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཛཱནནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨེཝརཱུཔཉྷི ཛཱནནཾ སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ ན པཛཧཏི, ཨཏྟསཉྙཾ ན ཨུགྒྷཱཊེཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཝཱ ན ཧོཏི. ཨིམསྶ པན བྷིཀྑུནོ ཛཱནནཾ སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ པཛཧཏི, ཨཏྟསཉྙཾ ཨུགྒྷཱཊེཏི ཀམྨཊྛཱནཉྩེཝ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཙ ཧོཏི. ཨིདཉྷི ‘‘ཀོ གཙྪཏི, ཀསྶ གམནཾ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ གཙྪཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སམྤཛཱནནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཋཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྠ ཀོ གཙྪཏཱིཏི? ན ཀོཙི སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ གཙྪཏི. ཀསྶ གམནནྟི? ན ཀསྶཙི སཏྟསྶ ཝཱ པུགྒལསྶ ཝཱ གམནཾ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ གཙྪཏཱིཏི ¶ ? ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨེས ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི – ‘‘གཙྪཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི ¶ , ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན སཀལཀཱཡསྶ པུརཏོ ཨབྷིནཱིཧཱརོ གམནནྟི ཝུཙྩཏི. ཋཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྲཱཔི ཧི ‘‘ཏིཊྛཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན སཀལཀཱཡསྶ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨུསྶིཏབྷཱཝོ ཋཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ‘‘ནིསཱིདཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན ཧེཊྛིམཀཱཡསྶ སམིཉྫནཾ ཨུཔརིམཀཱཡསྶ ཨུསྶིཏབྷཱཝོ ནིསཛྫཱཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘སཡཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན སཀལསརཱིརསྶ ཏིརིཡཏོ པསཱརཎཾ སཡནནྟི ཝུཙྩཏཱིཏི.

ཏསྶ ཨེཝཾ པཛཱནཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘སཏྟོ གཙྪཏི, སཏྟོ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨཏྠཏོ པན ཀོཙི སཏྟོ གཙྪནྟོ ཝཱ ཋིཏོ ཝཱ ནཏྠི. ཡཐཱ པན ‘‘སཀཊཾ གཙྪཏི, སཀཊཾ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ན ཙ ཀིཉྩི སཀཊཾ ནཱམ གཙྪནྟཾ ཝཱ ཋིཏཾ ཝཱ ཨཏྠི, ཙཏྟཱརོ པན གོཎེ ཡོཛེཏྭཱ ཚེཀམྷི སཱརཐིམྷི པཱཛེནྟེ ‘‘སཀཊཾ གཙྪཏི, སཀཊཾ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཝོཧཱརམཏྟམེཝ ¶ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཨཛཱནནཊྛེན སཀཊཾ ཝིཡ ཀཱཡོ, གོཎཱ ཝིཡ ཙིཏྟཛཝཱཏཱ, སཱརཐི ཝིཡ ཙིཏྟཾ. ‘‘གཙྪཱམི ཏིཊྛཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན གམནཱདཱིནི པཝཏྟནྟི, ཏཏོ ‘‘སཏྟོ གཙྪཏི, སཏྟོ ཏིཊྛཏི, ཨཧཾ གཙྪཱམི, ཨཧཾ ཏིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ ཧོཏི. ཏེནཱཧ –

‘‘ནཱཝཱ མཱལུཏཝེགེན, ཛིཡཱཝེགེན ཏེཛནཾ;

ཡཐཱ ཡཱཏི ཏཐཱ ཀཱཡོ, ཡཱཏི ཝཱཏཱཧཏོ ཨཡཾ.

ཡནྟཾ ¶ སུཏྟཝསེནེཝ, ཙིཏྟསུཏྟཝསེནིདཾ;

པཡུཏྟཾ ཀཱཡཡནྟམྤི, ཡཱཏི ཋཱཏི ནིསཱིདཏི.

ཀོ ནཱམ ཨེཏྠ སོ སཏྟོ, ཡོ ཝིནཱ ཧེཏུཔཙྩཡེ;

ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན, ཏིཊྛེ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཝཛེ’’ཏི.

ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཧེཏུཔཙྩཡཝསེནེཝ པཝཏྟཱནི གམནཱདཱིནི སལླཀྑེནྟོ ཨེས ‘‘གཙྪནྟོ ཝཱ གཙྪཱམཱིཏི ¶ པཛཱནཱཏི, ཋིཏོ ཝཱ, ནིསིནྣོ ཝཱ, སཡཱནོ ཝཱ སཡཱནོམྷཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡཐཱ ཡཐཱ ཝཱ པནསྶ ཀཱཡོ པཎིཧིཏོ ཧོཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ནཾ པཛཱནཱཏཱིཏི སབྦསངྒཱཧིཀཝཙནམེཏཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡེན ཡེན ཝཱ ཨཱཀཱརེནསྶ ཀཱཡོ ཋིཏོ ཧོཏི, ཏེན ཏེན ནཾ པཛཱནཱཏི. གམནཱཀཱརེན ཋིཏཾ གཙྪཏཱིཏི པཛཱནཱཏི. ཋཱནནིསཛྫསཡནཱཀཱརེན ཋིཏཾ སཡཱནོཏི པཛཱནཱཏཱིཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཎྷནེན ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. བཧིདྡྷཱ ཝཱཏི པརསྶ ཝཱ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཎྷནེན. ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཝཱཏི ཀཱལེན ཨཏྟནོ, ཀཱལེན པརསྶ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཎྷནེན ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཉྩཧཱཀཱརེཧི རཱུཔཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཙ ཝཡོ ཙ ནཱིཧརིཏབྦོ. ཏཉྷི སནྡྷཱཡ ཨིདྷ ‘‘སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨཏྠི ཀཱཡོཏི ཝཱ པནསྶཱཏིཨཱདི ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ཨིདྷཱཔི ¶ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, དུཀྑཔརིཛཱནནོ སམུདཡཔཛཧནོ ནིརོདྷཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདམེཀསྶ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཝཎྞནཱ

༣༧༦. ཨེཝཾ ཨིརིཡཱཔཐཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཙཏུསམྤཛཉྙཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ ¶ . ཏཏྠ ཨབྷིཀྐནྟེཏིཨཱདཱིནི སཱམཉྙཕལེ ཝཎྞིཏཱནི. ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨིདྷཱཔི སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱིཏིཨཱདཱིསུ ¶ རཱུཔཀྑནྡྷསྶེཝ སམུདཡོ ཙ ཝཡོ ཙ ནཱིཧརིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ཨིདྷ ཙཏུསམྤཛཉྙཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, ཝུཏྟཔྤཀཱརོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདམེཀསྶ ཙཏུསམྤཛཉྙཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཝསེན ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦཝཎྞནཱ

༣༧༧. ཨེཝཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ སབྦཱཀཱརེན ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཱཡགཏཱསཏིཀམྨཊྛཱནེ ཝུཏྟཾ. ཨུབྷཏོམུཁཱཏི ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙཱཏི དྭཱིཧི མུཁེཧི ཡུཏྟཱ. ནཱནཱཝིཧིཏསྶཱཏི ནཱནཱཝིདྷསྶ.

ཨིདཾ ¶ པནེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨུབྷཏོམུཁཱ པུཏོལི༹ ཝིཡ ཧི ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོ ཀཱཡོ, ཏཏྠ མིསྶེཏྭཱ པཀྑིཏྟནཱནཱཝིདྷདྷཉྙཾ ཝིཡ ཀེསཱདཡོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཱ, ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ, ཏསྶ ཏཾ པུཏོལི༹ཾ མུཉྩིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑཏོ ནཱནཱཝིདྷདྷཉྙསྶ པཱཀཊཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརསྶ ཝིབྷཱུཏཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཀེསཱདིཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ¶ ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝཱཏི.

པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཝཎྞནཱ

༣༧༨. ཨེཝཾ ¶ པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི དྷཱཏུམནསིཀཱརཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠཱཡཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནེན སདྡྷིཾ ཨཏྠཝཎྞནཱ – ཡཐཱ ཀོཙི གོགྷཱཏཀོ ཝཱ ཏསྶེཝ ཝཱ བྷཏྟཝེཏནབྷཏོ ཨནྟེཝཱསིཀོ གཱཝིཾ ཝདྷིཏྭཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙཏསྶོ དིསཱ གཏཱནཾ མཧཱཔཐཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷཊྛཱནསངྑཱཏེ ཙཏུམཧཱཔཐེ ཀོཊྛཱསཾ ཀོཊྛཱསཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨསྶ, ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ ཙཏུནྣཾ ཨིརིཡཱཔཐཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཋིཏཏྟཱ ཡཐཱཋིཏཾ, ཡཐཱཋིཏཏྟཱ ཙ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ ཀཱཡཾ ‘‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ…པེ… ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑཏི.

ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ གོགྷཱཏཀསྶ གཱཝིཾ པོསེནྟསྶཱཔི ཨཱགྷཱཏནཾ ཨཱཧརནྟསྶཱཔི ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཏྠ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེནྟསྶཔི ཝདྷེནྟསྶཱཔི ཝདྷིཏཾ མཏཾ པསྶནྟསྶཱཔི ཏཱཝདེཝ གཱཝཱིཏི སཉྙཱ ན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཡཱཝ ནཾ པདཱལེཏྭཱ བིལསོ ན ཝིབྷཛཏི. ཝིབྷཛིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ པནསྶ གཱཝཱིཏི སཉྙཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, མཾསསཉྙཱ པཝཏྟཏི. ནཱསྶ ཨེཝཾ ¶ ཧོཏི – ‘‘ཨཧཾ གཱཝིཾ ཝིཀྐིཎཱམི, ཨིམེ གཱཝིཾ ཧརནྟཱི’’ཏི. ཨཐ ཁྭསྶ ‘‘ཨཧཾ མཾསཾ ཝིཀྐིཎཱམི, ཨིམེ མཾསཾ ཧརནྟི’’ ཙྩེཝ ཧོཏི; ཨེཝམེཝ ཨིམསྶཱཔི བྷིཀྑུནོ པུབྦེ བཱལཔུཐུཛྫནཀཱལེ གིཧིབྷཱུཏསྶཱཔི པབྦཛིཏསྶཱཔི ཏཱཝདེཝ སཏྟོཏི ཝཱ པུགྒལོཏི ཝཱ སཉྙཱ ན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཡཱཝ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཡཐཱཋིཏཾ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ གྷནཝིནིབྦྷོགཾ ཀཏྭཱ དྷཱཏུསོ ན པཙྩཝེཀྑཏི. དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཏོ པནསྶ སཏྟསཉྙཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, དྷཱཏུཝསེནེཝ ཙིཏྟཾ སནྟིཊྛཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘‘ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཡཐཱཋིཏཾ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཏི ‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཏེཛོདྷཱཏུ ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དཀྑོ གོགྷཱཏཀོ ཝཱ…པེ… ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི. གོགྷཱཏཀོ ཝིཡ ཧི ཡོགཱི, གཱཝཱིཏི སཉྙཱ ཝིཡ སཏྟསཉྙཱ, ཙཏུམཧཱཔཐོ ཝིཡ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐོ, བིལསོ ཝིབྷཛིཏྭཱ ¶ ནིསིནྣབྷཱཝོ ཝིཡ དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཎནྟི ཨཡམེཏྠ པཱལི༹ཝཎྞནཱ. ཀམྨཊྛཱནཀཐཱ པན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུདྷཱཏུཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཙཏུདྷཱཏུཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ, སེསཾ པུརིམསདིསམེཝཱཏི.

དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

ནཝསིཝཐིཀཔབྦཝཎྞནཱ

༣༧༩. ཨེཝཾ ¶ དྷཱཏུམནསིཀཱརཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ནཝཧི སིཝཐིཀཔབྦེཧི ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སེཡྻཐཱཔི པསྶེཡྻཱཏི ཡཐཱ པསྶེཡྻ. སརཱིརནྟི མཏསརཱིརཾ. སིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏནྟི སུསཱནེ ཨཔཝིདྡྷཾ. ཨེཀཱཧཾ མཏསྶ ཨསྶཱཏི ཨེཀཱཧམཏཾ. དྭཱིཧཾ མཏསྶ ཨསྶཱཏི དྭཱིཧམཏཾ. ཏཱིཧཾ མཏསྶ ཨསྶཱཏི ཏཱིཧམཏཾ. ཀམྨཱརབྷསྟཱ ཝིཡ ཝཱཡུནཱ ཨུདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཔརིཡཱདཱནཱ ཡཐཱནུཀྐམཾ སམུགྒཏེན སཱུནབྷཱཝེན ཨུདྡྷུམཱཏཏྟཱ ཨུདྡྷུམཱཏཾ, ཨུདྡྷུམཱཏམེཝ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ. པཊིཀཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཨུདྡྷུམཱཏནྟི ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ. ཝིནཱིལཾ ཝུཙྩཏི ¶ ཝིཔརིབྷིནྣཝཎྞཾ, ཝིནཱིལམེཝ ཝིནཱིལཀཾ. པཊིཀཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིནཱིལནྟི ཝིནཱིལཀཾ. མཾསུསྶདཊྛཱནེསུ རཏྟཝཎྞསྶ པུབྦསནྣིཙཡཊྛཱནེསུ སེཏཝཎྞསྶ ཡེབྷུཡྻེན ཙ ནཱིལཝཎྞསྶ ནཱིལཊྛཱནེསུ ནཱིལསཱཊཀཔཱརུཏསྶེཝ ཚཝསརཱིརསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པརིབྷིནྣཊྛཱནེཧི ནཝཧི ཝཱ ཝཎམུཁེཧི ཝིསྶནྡམཱནཔུབྦཾ ཝིཔུབྦཾ, ཝིཔུབྦམེཝ ཝིཔུབྦཀཾ. པཊིཀཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིཔུབྦནྟི ཝིཔུབྦཀཾ. ཝིཔུབྦཀཾ ཛཱཏཾ ཏཐཱབྷཱཝཾ གཏནྟི ཝིཔུབྦཀཛཱཏཾ.

སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟི སོ བྷིཀྑུ ཨིམཾ ཨཏྟནོ ཀཱཡཾ ཏེན ཀཱཡེན སདྡྷིཾ ཉཱཎེན ཨུཔསཾཧརཏི ཨུཔནེཏི. ཀཐཾ? ཨཡམྤི ཁོ ཀཱཡོ ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾཨནཏཱིཏོཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཱཡུ, ཨུསྨཱ, ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཨཡཾ ¶ ཀཱཡོ ཋཱནགམནཱདིཁམོ ཧོཏི, ཨིམེསཾ པན ཝིགམཱ ཨཡམྤི ཁོ ཀཱཡོ ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾ པཱུཏིཀསབྷཱཝོཡེཝ, ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾ ཨུདྡྷུམཱཏཱདིབྷེདོ བྷཝིསྶཏི, ཨེཝཾཨནཏཱིཏོ ཨེཝཾ ཨུདྡྷུམཱཏཱདིབྷཱཝཾ ཨནཏིཀྐནྟོཏི. ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨུདྡྷུམཱཏཱདིཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི.

ཁཛྫམཱནནྟི ཨུདརཱདཱིསུ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུདརམཾསཨོཊྛམཾསཨཀྑིཀཱུཊཱདཱིནི ལུཉྩིཏྭཱ ལུཉྩིཏྭཱ ཁཱདིཡམཱནཾ. སམཾསལོཧིཏནྟི སཱཝསེསམཾསལོཧིཏཡུཏྟཾ. ནིམཾསལོཧིཏམཀྑིཏནྟི མཾསེ ཁཱིཎེཔི ལོཧིཏཾ ན སུསྶཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ནིམཾསལོཧིཏམཀྑིཏ’’ནྟི. ཨཉྙེནཱཏི ཨཉྙེན དིསཱབྷཱགེན. ཧཏྠཊྛིཀནྟི ཙཏུསཊྛིབྷེདམྤི ཧཏྠཊྛིཀཾ པཱཊིཡེཀྐཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ཝིཔྤཀིཎྞཾ. པཱདཊྛིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏེརོཝསྶིཀཱནཱིཏི ཨཏིཀྐནྟསཾཝཙྪརཱནི. པཱུཏཱིནཱིཏི ཨབྦྷོཀཱསེ ཋིཏཱནི ཝཱཏཱཏཔཝུཊྛིསམྥསྶེན ¶ ཏེརོཝསྶིཀཱནེཝ པཱུཏཱིནི ཧོནྟི, ཨནྟོབྷཱུམིགཏཱནི པན ཙིརཏརཾ ཏིཊྛནྟི. ཙུཎྞཀཛཱཏཱནཱིཏི ཙུཎྞཾ ཙུཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཝིཔྤཀིཎྞཱནི. སབྦཏྠ སོ ཨིམམེཝཱཏི ཝུཏྟནཡེན ཁཛྫམཱནཱདཱིནཾ ཝསེན ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཁཛྫམཱནཱདིཔརིགྒཎྷནེན ཡཱཝ ཙུཎྞཀབྷཱཝཱ ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི.

ཨིདྷ ¶ པན ཋཏྭཱ ནཝསིཝཐིཀཱ སམོདྷཱནེཏབྦཱ. ཨེཀཱཧམཏཾ ཝཱཏི ཧི ཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ སབྦཱཔི ཨེཀཱ, ཀཱཀེཧི ཝཱ ཁཛྫམཱནནྟིཨཱདིཀཱ ཨེཀཱ, ཨཊྛིཀསངྑལིཀཾ སམཾསལོཧིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷནྟི ཨེཀཱ, ནིམཾསལོཧིཏམཀྑིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷནྟི ཨེཀཱ, ཨཔགཏམཾསལོཧིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷནྟི ཨེཀཱ, ཨཊྛིཀཱནི ཨཔགཏསམྦནྡྷཱནཱིཏིཨཱདིཀཱ ཨེཀཱ ཨཊྛིཀཱནི སེཏཱནི སངྑཝཎྞཔཊིབྷཱགཱནཱིཏི ཨེཀཱ, པུཉྫཀིཏཱནི ཏེརོཝསྶིཀཱནཱིཏི ཨེཀཱ, པཱུཏཱིནི ཙུཎྞཀཛཱཏཱནཱིཏི ཨེཀཱཏི.

ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདཾ ནཝསིཝཐིཀཱ དསྶེཏྭཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ནིཊྛཔེནྟོ ཨཱཧ. ཏཏྠ ནཝསིཝཐིཀཔརིགྒཱཧིཀཱ ¶ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, དུཀྑཔརིཛཱནནོ སམུདཡཔཛཧནོ ནིརོདྷཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདཾ ནཝསིཝཐིཀཔརིགྒཱཧཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ནཝསིཝཐིཀཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ, ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཾ, ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཾ, པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦཾ, དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཾ, ནཝསིཝཐིཀཔབྦཱནཱིཏི ཙུདྡསཔབྦཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱ ནིཊྛིཏཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ, པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦནྟི ཨིམཱནེཝ དྭེ ཨཔྤནཱཀམྨཊྛཱནཱནི, སིཝཐིཀཱནཾ པན ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟཏྟཱ སེསཱནི དྭཱདསཱཔི ཨུཔཙཱརཀམྨཊྛཱནཱནེཝཱཏི.

ཀཱཡཱནུཔསྶནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝེདནཱནུཔསྶནཱཝཎྞནཱ

༣༨༠. ཨེཝཾ ¶ བྷགཝཱ ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཾ ཀཐེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སུཁཾ ཝེདནནྟི ཀཱཡིཀཾ ཝཱ ཙེཏསིཀཾ ཝཱ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ ‘‘ཨཧཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ¶ ཀཱམཾ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀཱཔི དཱརཀཱ ཐཉྙཔིཝནཱདིཀཱལེ སུཁཾ ཝེདཡམཱནཱ ‘‘སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱ’’ཏི པཛཱནནྟི, ན པནེཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཛཱནནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨེཝརཱུཔཉྷི ཛཱནནཾ སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ ན ཛཧཏི, ཨཏྟསཉྙཾ ན ཨུགྒྷཱཊེཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཝཱ ན ཧོཏི. ཨིམསྶ པན བྷིཀྑུནོ ཛཱནནཾ སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ ཛཧཏི, ཨཏྟསཉྙཾ ཨུགྒྷཱཊེཏི, ཀམྨཊྛཱནཉྩེཝ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཙ ཧོཏི. ཨིདཉྷི ‘‘ཀོ ཝེདཡཏི, ཀསྶ ཝེདནཱ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཝེདནཱ’’ཏི ཨེཝཾ སམྤཛཱནཝེདིཡནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཀོ ཝེདཡཏཱིཏི ན ཀོཙི སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ཝེདཡཏི. ཀསྶ ཝེདནཱཏི ན ཀསྶཙི སཏྟསྶ ཝཱ པུགྒལསྶ ཝཱ ཝེདནཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཝེདནཱཏི ཝཏྠུཨཱརམྨཎཱཝ པནསྶ ཝེདནཱ, ཏསྨཱ ཨེས ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི ‘‘ཏཾ ཏཾ སུཁཱདཱིནཾ ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཝ ཝེདཡཏི ཏཾ པན ཝེདནཱཡ པཝཏྟིཾ ¶ ཨུཔཱདཱཡ’ཨཧཾ ཝེདཡཱམཱི’ཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཝ ཝེདཡཏཱིཏི སལླཀྑེནྟོ ཨེས ‘‘སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ ཙིཏྟལཔབྦཏེ ཨཉྙཏརཏྠེརོ ཝིཡ.

ཐེརོ ཀིར ཨཕཱསུཀཀཱལེ བལཝཝེདནཱཡ ནིཏྠུནནྟོ ཨཔརཱཔརཾ པརིཝཏྟཏི, ཏམེཀོ དཧརོ ཨཱཧ – ‘‘ཀཏརཾ ཝོ, བྷནྟེ, ཋཱནཾ རུཛྫཏཱི’’ཏི. ཨཱཝུསོ, པཱཊིཡེཀྐཾ རུཛྫནཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཝ ཝེདཡཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཛཱནནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཝཊྚཏི ནོ, བྷནྟེ,ཏི. ཨདྷིཝཱསེམི, ཨཱཝུསོཏི. ཨདྷིཝཱསནཱ, བྷནྟེ, སེཡྻོཏི. ཐེརོ ཨདྷིཝཱསེསི. ཝཱཏོ ཡཱཝ ཧདཡཱ ཕཱལེསི, མཉྩཀེ ཨནྟཱནི རཱསིཀཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཐེརོ དཧརསྶ དསྶེསི ‘‘ཝཊྚཏཱཝུསོ, ཨེཏྟཀཱ ཨདྷིཝཱསནཱ’’ཏི. དཧརོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཐེརོ ཝཱིརིཡསམཏཾ ཡོཛེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏྭཱ སམསཱིསཱི ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི.

ཡཐཱ ཙ སུཁཾ, ཨེཝཾ དུཀྑཾ…པེ… ནིརཱམིསཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ ‘‘ནིརཱམིསཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ ཡསྨཱ ཕསྶཝསེན ཙིཏྟཝསེན ཝཱ ཀཐིཡམཱནཾ པཱཀཊཾ ན ཧོཏི ¶ , ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཝེདནཱནཾ པན ཨུཔྤཏྟིཔཱཀཊཏཱཡ ཝེདནཱཝསེན པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ སཀྐཔཉྷེ ཝིཡ ཨིདྷཱཔི ཝེདནཱཝསེན ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི. ཏཏྠ ‘‘དུཝིདྷཉྷི ¶ ཀམྨཊྛཱནཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཉྩཱ’’ཏིཨཱདི ཀཐཱམགྒོ སཀྐཔཉྷེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ སུཁཾ ཝེདནནྟིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ ཨཔརོཔི པཛཱནནཔརིཡཱཡོ, སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱིཏི པཛཱནཱཏཱིཏི སུཁཝེདནཱཀྑཎེ དུཀྑཝེདནཱཡ ཨབྷཱཝཏོ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ ‘‘སུཁཾ ཝེདནཾཡེཝ ཝེདཡཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏི. ཏེན ཡཱ ¶ པུབྦེ བྷཱུཏཔུབྦཱ དུཀྑཝེདནཱ, ཏསྶ ཨིདཱནི ཨབྷཱཝཏོ ཨིམིསྶཱ ཙ སུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ཨིཏོ པཋམཾ ཨབྷཱཝཏོ ཝེདནཱ ནཱམ ཨནིཙྩཱ ཨདྷུཝཱ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ, ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘ཡསྨིཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སམཡེ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ན ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, སུཁཾཡེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཡསྨིཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སམཡེ དུཀྑཾ…པེ… ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ན དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ཨདུཀྑམསུཁཾཡེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. སུཁཱཔི, ཁོ, ཨགྒིཝེསྶན, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ སངྑཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ ཁཡདྷམྨཱ ཝཡདྷམྨཱ ཝིརཱགདྷམྨཱ ནིརོདྷདྷམྨཱ. དུཀྑཱཔི, ཁོ…པེ… ཨདུཀྑམསུཁཱཔི ཁོ, ཨགྒིཝེསྶན, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ…པེ… ནིརོདྷདྷམྨཱ. ཨེཝཾ པསྶཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ སུཁཱཡཔི ཝེདནཱཡ ནིབྦིནྡཏི, དུཀྑཱཡཔི ཝེདནཱཡ ནིབྦིནྡཏི, ཨདུཀྑམསུཁཱཡཔི ཝེདནཱཡ ནིབྦིནྡཏི, ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫཏི, ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏི, ཝིམུཏྟསྨིཾ ‘ཝིམུཏྟམཱི’ཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི, ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༢༠༥).

སཱམིསཾ ཝཱ སུཁནྟིཨཱདཱིསུ སཱམིསཱ སུཁཱ ནཱམ པཉྩཀཱམགུཎཱམིསསནྣིསྶིཏཱ ཚ གེཧསིཏསོམནསྶཝེདནཱ. ནིརཱམིསཱ སུཁཱ ནཱམ ཚ ནེཀྑམྨསིཏསོམནསྶཝེདནཱ. སཱམིསཱ དུཀྑཱ ནཱམ ཚ གེཧསིཏདོམནསྶཝེདནཱ. ནིརཱམིསཱ དུཀྑཱ ནཱམ ཚ ནེཀྑམྨསིཏདོམནསྶཝེདནཱ. སཱམིསཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ནཱམ ཚ གེཧསིཏཨུཔེཀྑཱཝེདནཱ. ནིརཱམིསཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ¶ ནཱམ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཨུཔེཀྑཱཝེདནཱ. ཏཱསཾ ཝིབྷཱགོ སཀྐཔཉྷེ ཝུཏྟོཡེཝ.

ཨིཏི ¶ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ སུཁཝེདནཱདིཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཝེདནཱསུ, པརསྶ ཝཱ ཝེདནཱསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏི ཨེཏྠ པན ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཝེདནཱསམུདཡོཏིཨཱདཱིཧི པཉྩཧི པཉྩཧི ཨཱཀཱརེཧི ཝེདནཱནཾ སམུདཡཉྩ ¶ ཝཡཉྩ པསྶནྟོ ‘‘སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཝེདནཱསུ ཝིཧརཏི, ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཝེདནཱསུ ཝིཧརཏི, ཀཱལེན སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཝེདནཱསུ, ཀཱལེན ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཝེདནཱསུ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཝེདནཱཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ, སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཝེདནཱནུཔསྶནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཝཎྞནཱ

༣༨༡. ཨེཝཾ ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཾ ཀཐེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སརཱགནྟི ཨཊྛཝིདྷལོབྷསཧགཏཾ. ཝཱིཏརཱགནྟི ལོཀིཡཀུསལཱབྱཱཀཏཾ. ཨིདཾ པན ཡསྨཱ སམྨསནཾ ན དྷམྨསམོདྷཱནཾ ཏསྨཱ ཨིདྷ ཨེཀཔདེཔི ལོཀུཏྟརཾ ན ལབྦྷཏི. སེསཱནི ཙཏྟཱརི ཨཀུསལཙིཏྟཱནི ནེཝ པུརིམཔདཾ ན པཙྪིམཔདཾ བྷཛནྟི. སདོསནྟི དུཝིདྷདོམནསྶསཧགཏཾ. ཝཱིཏདོསནྟི ལོཀིཡཀུསལཱབྱཱཀཏཾ. སེསཱནི དས ཨཀུསལཙིཏྟཱནི ནེཝ པུརིམཔདཾ, ན པཙྪིམཔདཾ བྷཛནྟི. སམོཧནྟི ཝིཙིཀིཙྪཱསཧགཏཉྩེཝ, ཨུདྡྷཙྩསཧགཏཉྩཱཏི དུཝིདྷཾ. ཡསྨཱ པན མོཧོ སབྦཱཀུསལེསུ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ སེསཱནིཔི ཨིདྷ ཝཊྚནྟིཡེཝ. ཨིམསྨིཉྙེཝ ཧི དུཀེ དྭཱདསཱཀུསལཙིཏྟཱནི པརིཡཱདིནྣཱནཱིཏི. ཝཱིཏམོཧནྟི ལོཀིཡཀུསལཱབྱཱཀཏཾ. སངྑིཏྟནྟི ཐིནམིདྡྷཱནུཔཏིཏཾ. ཨེཏཉྷི སངྐུཊིཏཙིཏྟཾ ནཱམ. ཝིཀྑིཏྟནྟི ཨུདྡྷཙྩསཧགཏཾ, ཨེཏཉྷི པསཊཙིཏྟཾ ནཱམ.

མཧགྒཏནྟི རཱུཔཱརཱུཔཱཝཙརཾ. ཨམཧགྒཏནྟི ཀཱམཱཝཙརཾ. སཨུཏྟརནྟི ཀཱམཱཝཙརཾ. ཨནུཏྟརནྟི རཱུཔཱཝཙརཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཉྩ. ཏཏྲཱཔི སཨུཏྟརཾ རཱུཔཱཝཙརཾ, ཨནུཏྟརཾ ¶ ཨརཱུཔཱཝཙརམེཝ. སམཱཧིཏནྟི ཡསྶ ཨཔྤནཱསམཱདྷི ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཝཱ ཨཏྠི. ཨསམཱཧིཏནྟི ཨུབྷཡསམཱདྷིཝིརཧིཏཾ ¶ . ཝིམུཏྟནྟི ཏདངྒཝིཀྑམྦྷནཝིམུཏྟཱིཧི ཝིམུཏྟཾ. ཨཝིམུཏྟནྟི ཨུབྷཡཝིམུཏྟིཝིརཧིཏཾ. སམུཙྪེདཔཊིཔྤསྶདྡྷིནིསྶརཎཝིམུཏྟཱིནཾ པན ཨིདྷ ཨོཀཱསོཝ ནཏྠི.

ཨིཏི ¶ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ སརཱགཱདིཔརིགྒཎྷནེན ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཁཎེ ཡཾ ཡཾ ཙིཏྟཾ པཝཏྟཏི, ཏཾ ཏཾ སལླཀྑེནྟོ ཨཏྟནོ ཝཱ ཙིཏྟེ, པརསྶ ཝཱ ཙིཏྟེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཝིཉྙཱཎསམུདཡོཏི ཨེཝཾ པཉྩཧི པཉྩཧི ཨཱཀཱརེཧི ཝིཉྙཱཎསྶ སམུདཡོ ཙ ཝཡོ ཙ ནཱིཧརིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཙིཏྟཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ པདཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཙིཏྟཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྷམྨཱནུཔསྶནཱ ནཱིཝརཎཔབྦཝཎྞནཱ

༣༨༢. ཨེཝཾ སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི པཉྩཝིདྷེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཀཐེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཔིཙ བྷགཝཏཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡ སུདྡྷརཱུཔཔརིགྒཧོ ཀཐིཏོ, ཝེདནཱཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཧི སུདྡྷཨརཱུཔཔརིགྒཧོ. ཨིདཱནི རཱུཔཱརཱུཔམིསྶཀཔརིགྒཧཾ ཀཐེཏུཾ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡ ཝཱ རཱུཔཀྑནྡྷཔརིགྒཧོཝ ཀཐིཏོ, ཝེདནཱནུཔསྶནཱཡ ཝེདནཱཀྑནྡྷཔརིགྒཧོཝ, ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷཔརིགྒཧོཝ ཨིདཱནི སཉྙཱསངྑཱརཀྑནྡྷཔརིགྒཧམྤི ཀཐེཏུཾ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སནྟནྟི ཨབྷིཎྷསམུདཱཙཱརཝསེན སཾཝིཛྫམཱནཾ. ཨསནྟནྟི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཝཱ པཧཱིནཏྟཱ ཝཱ ཨསཾཝིཛྫམཱནཾ. ཡཐཱ ཙཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཏཉྩ ཀཱརཎཾ པཛཱནཱཏི. ཨིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ སུབྷནིམིཏྟེ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. སུབྷནིམིཏྟཾ ནཱམ ¶ སུབྷམྤི སུབྷནིམིཏྟཾ, སུབྷཱརམྨཎམྤི སུབྷནིམིཏྟཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ ¶ ནཱམ ཨནུཔཱཡམནསིཀཱརོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟི ཝཱ, དུཀྑེ སུཁནྟི ཝཱ, ཨནཏྟནི ཨཏྟཱཏི ཝཱ, ཨསུབྷེ སུབྷནྟི ཝཱ མནསིཀཱརོ. ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཀཱམཙྪནྡོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སུབྷནིམིཏྟཾ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི ¶ (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨསུབྷནིམིཏྟེ པན ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ནཱམ ཨསུབྷམྤི ཨསུབྷཱརམྨཎམྤི. ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ནཱམ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརོ པཐམནསིཀཱརོ ཨནིཙྩེ ཨནིཙྩནྟི ཝཱ, དུཀྑེ དུཀྑནྟི ཝཱ, ཨནཏྟནི ཨནཏྟཱཏི ཝཱ, ཨསུབྷེ ཨསུབྷནྟི ཝཱ མནསིཀཱརོ. ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨསུབྷནིམིཏྟཾ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཨསུབྷནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧོ, ཨསུབྷབྷཱཝནཱནུཡོགོ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, སཔྤཱཡཀཐཱཏི. དསཝིདྷཉྷི ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི, བྷཱཝེནྟསྶཱཔི ཨིནྡྲིཡེསུ པིཧིཏདྭཱརསྶཱཔི ཙཏུནྣཾ པཉྩནྣཾ ཨཱལོཔཱནཾ ཨོཀཱསེ སཏི ཨུདཀཾ པིཝིཏྭཱ ཡཱཔནསཱིལཏཱཡ བྷོཛནམཏྟཉྙུནོཔི. ཏེནེཝ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ, ཨབྷུཏྭཱ ཨུདཀཾ པིཝེ;

ཨལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ, པཧིཏཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༩༨༣);

ཨསུབྷཀམྨིཀཏིསྶཏྠེརསདིསེ ཨསུབྷབྷཱཝནཱརཏེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཔི ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དསཨསུབྷནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡ པཧཱིཡཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནཀཱམཙྪནྡསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

པཊིགྷནིམིཏྟེ ¶ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན པན བྱཱཔཱདསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ པཊིགྷམྤི པཊིགྷནིམིཏྟཾ ¶ , པཊིགྷཱརམྨཎམྤི པཊིགྷནིམིཏྟཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ སབྦཏྠ ཨེཀལཀྑཎོཝ. ཏཾ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ བྱཱཔཱདོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, པཊིགྷནིམིཏྟཾ ¶ , ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

མེཏྟཱཡ པན ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཏཏྠ མེཏྟཱཏི ཝུཏྟེ ཨཔྤནཱཔི ཨུཔཙཱརོཔི ཝཊྚཏི. ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཨཔྤནཱཝ. ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝུཏྟལཀྑཎོཝ. ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི མེཏྟཱནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧོ མེཏྟཱབྷཱཝནཱནུཡོགོ ཀམྨསྶཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ པཊིསངྑཱནབཧུལཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. ཨོདིསྶཀཨནོདིསྶཀདིསཱཕརཎཱནཉྷི ཨཉྙཏརཝསེན མེཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི, ཨོདྷིསོཨནོདྷིསོཕརཎཝསེན མེཏྟཾ བྷཱཝེནྟསྶཱཔི. ‘‘ཏྭཾ ཨེཏསྶ ཀུདྡྷོ ཀིཾ ཀརིསྶསི, ཀིམསྶ སཱིལཱདཱིནི ཝིནཱསེཏུཾ སཀྑིསྶསི, ནནུ ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེནེཝ གམིསྶསི, པརསྶ ཀུཛ྄ཛྷནཾ ནཱམ ཝཱིཏཙྩིཏངྒཱར ཏཏྟཨཡ སལཱཀགཱུཐཱདཱིནི གཧེཏྭཱ པརཾ པཧརིཏུཀཱམཏཱསདིསཾ ཧོཏི. ཨེསོཔི ཏཝ ཀུདྡྷོ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཀིཾ ཏེ སཱིལཱདཱིནི ཝིནཱསེཏུཾ སཀྑིསྶཏི, ཨེས ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེནེཝ གམིསྶཏི, ཨཔྤཊིཙྪིཏཔཧེཎཀཾ ཝིཡ པཊིཝཱཏཾ ཁིཏྟརཛོམུཊྛི ཝིཡ ཙ ཨེཏསྶེཝེས ཀོདྷོ མཏྠཀེ པཏིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀམྨསྶཀཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི, ཨུབྷཡཀམྨསྶཀཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཊིསངྑཱནེ ཋིཏསྶཱཔི, ཨསྶགུཏྟཏྠེརསདིསེ མེཏྟཱབྷཱཝནཱརཏེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི. ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ མེཏྟཱནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ ¶ དྷམྨཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི ¶ པཧཱིནསྶ བྱཱཔཱདསྶ ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨརཏིཨཱདཱིསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཐིནམིདྡྷསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏནྡཱི ནཱམ ཀཱཡཱལསིཡཏཱ. ཝིཛམྦྷིཏཱ ནཱམ ཀཱཡཝིནམནཱ. བྷཏྟསམྨདོ ནཱམ བྷཏྟམུཙྪཱ བྷཏྟཔརིལཱ༹ཧོ. ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ ནཱམ ཙིཏྟསྶ ལཱིནཱཀཱརོ. ཨིམེསུ ཨརཏིཨཱདཱིསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ¶ ཐིནམིདྡྷཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨརཏི ཏནྡཱི ཝིཛམྦྷིཏཱ བྷཏྟསམྨདོ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཱརམྦྷདྷཱཏུཨཱདཱིསུ པན ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨཱརམྦྷདྷཱཏུ ནཱམ པཋམཱརམྦྷཝཱིརིཡཾ. ནིཀྐམདྷཱཏུ ནཱམ ཀོསཛྫཏོ ནིཀྑནྟཏཱཡ ཏཏོ བལཝཏརཾ. པརཀྐམདྷཱཏུ ནཱམ པརཾ པརཾ ཋཱནཾ ཨཀྐམནཏོ ཏཏོཔི བལཝཏརཾ. ཨིམསྨིཾ ཏིཔྤབྷེདེ ཝཱིརིཡེ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྦྷདྷཱཏུ ནིཀྐམདྷཱཏུ པརཀྐམདྷཱཏུ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི – ཨཏིབྷོཛནེ ནིམིཏྟགྒཱཧོ, ཨིརིཡཱཔཐསམྤརིཝཏྟནཏཱ, ཨཱལོཀསཉྙཱམནསིཀཱརོ, ཨབྦྷོཀཱསཝཱསོ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, སཔྤཱཡཀཐཱཏི. ཨཱཧརཧཏྠཀ ཏཏྲཝཊྚཀ ཨལཾསཱཊཀ ཀཱཀམཱསཀ བྷུཏྟཝམིཏཀབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣསྶ ཧི སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏོ ཐིནམིདྡྷཾ མཧཱཧཏྠཱི ཝིཡ ཨོཏྠརནྟཾ ཨཱགཙྪཏི, ཙཏུཔཉྩཨཱལོཔཨོཀཱསཾ པན ཋཔེཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཡཱཔནསཱིལསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏིབྷོཛནེ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟསྶཱཔི ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི. ཡསྨིཾ ཨིརིཡཱཔཐེ ཐིནམིདྡྷཾ ཨོཀྐམཏི, ཏཏོ ཨཉྙཾ པརིཝཏྟེནྟསྶཱཔི, རཏྟིཾ ཙནྡཱལོཀདཱིཔཱལོཀཨུཀྐཱལོཀེ ¶ དིཝཱ སཱུརིཡཱལོཀཾ མནསིཀརོནྟསྶཱཔི, ཨབྦྷོཀཱསེ ¶ ཝསནྟསྶཱཔི, མཧཱཀསྶཔཏྠེརསདིསེ པཧཱིནཐིནམིདྡྷེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི. ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དྷུཏངྒནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནསྶ ཐིནམིདྡྷསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཙེཏསོ ཨཝཱུཔསམེ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཨཝཱུཔསམོ ནཱམ ཨཝཱུཔསནྟཱཀཱརོ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩམེཝེཏཾ ཨཏྠཏོ. ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏསོ ཨཝཱུཔསམོ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ¶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི.

སམཱདྷིསངྑཱཏེ པན ཙེཏསོ ཝཱུཔསམེ ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏསོ ཝཱུཔསམོ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི.

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི བཧུསྶུཏཏཱ པརིཔུཙྪཀཏཱ ཝིནཡེ པཀཏཉྙུཏཱ ཝུདྡྷསེཝིཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. བཱཧུསྶཙྩེནཔི ཧི ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ པཱལི༹ཝསེན ཨཏྠཝསེན ཙ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིཡཏི. ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཔརིཔུཙྪཱབཧུལསྶཱཔི, ཝིནཡཔཉྙཏྟིཡཾ ཙིཎྞཝསིབྷཱཝཏཱཡ པཀཏཉྙུནོཔི, ཝུཌྜྷེ མཧལླཀཏྠེརེ ཨུཔསངྐམནྟསྶཱཔི, ཨུཔཱལིཏྠེརསདིསེ ཝིནཡདྷརེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནེ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩེ ཨུདྡྷཙྩསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ¶ , ཀུཀྐུཙྩསྶ ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཝིཙིཀིཙྪཱཋཱནཱིཡེསུ དྷམྨེསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཝིཙིཀིཙྪཱཋཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ནཱམ པུནཔྤུནཾ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཀཱརཎཏྟཱ ¶ ཝིཙིཀིཙྪཱཝ. ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཝིཙིཀིཙྪཱཋཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཀུསལཱདིདྷམྨེསུ ཡོནིསོམནསིཀཱརེན པནསྶཱ པཧཱནཾ ཧོཏི, ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཱཀུསལཱ དྷམྨཱ སཱཝཛྫཱནཝཛྫཱ དྷམྨཱ སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦཱ དྷམྨཱ ཧཱིནཔཎཱིཏཱ དྷམྨཱ ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཱ དྷམྨཱ. ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ, ཨནུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཨནུཔྤཱདཱཡ; ཨུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི.

ཨཔིཙ ¶ ཚ དྷམྨཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི བཧུསྶུཏཏཱ, པརིཔུཙྪཀཏཱ, ཝིནཡེ པཀཏཉྙུཏཱ, ཨདྷིམོཀྑབཧུལཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, སཔྤཱཡཀཐཱཏི. བཱཧུསྶཙྩེནཔི ཧི ཨེཀཾ ཝཱ…པེ… པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ པཱལི༹ཝསེན ཙ ཨཏྠཝསེན ཙ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིཡཏི, ཏཱིཎི རཏནཱནི ཨཱརབྦྷ པརིཔུཙྪཱབཧུལསྶཱཔི, ཝིནཡེ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝསྶཱཔི, ཏཱིསུ རཏནེསུ ཨོཀཔྤནིཡསདྡྷཱསངྑཱཏཨདྷིམོཀྑབཧུལསྶཱཔི, སདྡྷཱདྷིམུཏྟེ ཝཀྐལིཏྠེརསདིསེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ གུཎནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནཱཡ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ པཉྩནཱིཝརཎཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ དྷམྨེསུ, པརསྶ ཝཱ དྷམྨེསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ སུབྷནིམིཏྟཨསུབྷནིམིཏྟཱདཱིསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཡོནིསོམནསིཀཱརཝསེན ¶ པཉྩསུ ནཱིཝརཎེསུ ཝུཏྟཱཡེཝ ནཱིཧརིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ནཱིཝརཎཔརིགྒཱཧིཀཱ ¶ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ནཱིཝརཎཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ནཱིཝརཎཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཁནྡྷཔབྦཝཎྞནཱ

༣༨༣. ཨེཝཾ པཉྩནཱིཝརཎཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི པཉྩཀྑནྡྷཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསཱུཏི ཨུཔཱདཱནསྶ ཁནྡྷཱ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ, ཨུཔཱདཱནསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཱ དྷམྨཔུཉྫཱ དྷམྨརཱསཡོཏི ཨཏྠོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཁནྡྷཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ.

ཨིཏི རཱུཔནྟི ཨིདཾ རཱུཔཾ, ཨེཏྟཀཾ རཱུཔཾ, ན ཨིཏོ པརཾ རཱུཔཾ ཨཏྠཱིཏི སབྷཱཝཏོ རཱུཔཾ པཛཱནཱཏི. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརེན པན རཱུཔཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ¶ ཁནྡྷཀཐཱཡམེཝ ཝུཏྟཱནི. ཨིཏི རཱུཔསྶ སམུདཡོཏི ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱདིཝསེན པཉྩཧཱཀཱརེཧི རཱུཔསྶ སམུདཡོ. ཨིཏི རཱུཔསྶ ཨཏྠངྒམོཏི ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱདིཝསེན པཉྩཧཱཀཱརེཧི རཱུཔསྶ ཨཏྠངྒམོ. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨུདཡབྦཡཉཱཎཀཐཱཡ ཝུཏྟོ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ པཉྩཀྑནྡྷཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ དྷམྨེསུ, པརསྶ ཝཱ དྷམྨེསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ’’ཏིཨཱདཱིནཾ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཝུཏྟཱནཾ པཉྙཱསཱཡ ལཀྑཎཱནཾ ཝསེན ནཱིཧརིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཁནྡྷཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཁནྡྷཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཁནྡྷཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཨཱཡཏནཔབྦཝཎྞནཱ

༣༨༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ པཉྩཀྑནྡྷཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཱཡཏནཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཚསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེསུ ཨཱཡཏནེསཱུཏི ཙཀྑུ སོཏཾ གྷཱནཾ ཛིཝ྄ཧཱ ཀཱཡོ མནོཏི ཨིམེསུ ཚསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀེསུ, རཱུཔཾ སདྡོ གནྡྷོ རསོ ཕོཊྛབྦོ དྷམྨོཏི ཨིམེསུ ཚསུ བཱཧིརེསུ. ཙཀྑུཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཙཀྑུཔསཱདཾ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཝསེན པཛཱནཱཏི. རཱུཔེ ཙ པཛཱནཱཏཱིཏི བཧིདྡྷཱ ཙཏུསམུཊྛཱནིཀརཱུཔཉྩ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཝསེན པཛཱནཱཏི. ཡཉྩ ཏདུབྷཡཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སཾཡོཛནནྟི ཡཉྩ ཏཾ ཙཀྑུཾ ཙེཝ རཱུཔེ ཙཱཏི ཨུབྷཡཾ པཊིཙྩ. ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ པཊིགྷ, མཱན, དིཊྛི, ཝིཙིཀིཙྪཱ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱས, བྷཝརཱག, ཨིསྶཱ, མཙྪརིཡ, ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནནྟི དསཝིདྷཾ སཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཉྩ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཝསེན པཛཱནཱཏི.

ཀཐཾ པནེཏཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི? ཙཀྑུདྭཱརེ ཏཱཝ ཨཱཔཱཐགཏཾ ཨིཊྛཱརམྨཎཾ ཀཱམསྶཱདཝསེན ཨསྶཱདཡཏོ ཨབྷིནནྡཏོ ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨནིཊྛཱརམྨཎེ ཀུཛ྄ཛྷཏོ པཊིགྷསཾཡོཛནཾ ¶ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཀོ ཨཉྙོ ཨེཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཝིབྷཱཝེཏུཾ སམཏྠོ ཨཏྠཱི’’ཏི མཉྙཏོ མཱནསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཏཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ནིཙྩཾ དྷུཝནྟི གཎྷཏོ དིཊྛིསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨེཏཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ སཏྟོ ནུ ཁོ, སཏྟསྶ ནུ ཁོ’’ཏི ཝིཙིཀིཙྪཏོ ཝིཙིཀིཙྪཱསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘སམྤཏྟིབྷཝེ ཝཏ ནོ ཨིདཾ སུལབྷཾ ཛཱཏ’’ནྟི བྷཝཾ པཏྠེནྟསྶ བྷཝརཱགསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨཱཡཏིམྤི ཨེཝརཱུཔཾ སཱིལབྦཏཾ སམཱདིཡིཏྭཱ སཀྐཱ ལདྡྷུ’’ནྟི སཱིལབྦཏཾ སམཱདིཡནྟསྶ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏ ཏཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཨཉྙེ ན ལབྷེཡྻུ’’ནྟི ཨུསཱུཡཏོ ཨིསྶཱསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཨཉྙསྶ མཙྪརཱཡཏོ མཙྪརིཡསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. སབྦེཧེཝ སཧཛཱཏཨཉྙཱཎཝསེན ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨནུཔྤནྣསྶཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣསྶ ཏསྶ དསཝིདྷསྶཱཔི སཾཡོཛནསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི, ཏཉྩ ཀཱརཎཾ པཛཱནཱཏི. ཡཐཱ ཙ ཨུཔྤནྣསྶཱཏི ¶ ཨཔྤཧཱིནཊྛེན པན སམུདཱཙཱརཝསེན ཝཱ ཨུཔྤནྣསྶ ཏསྶ དསཝིདྷསྶཱཔི སཾཡོཛནསྶ ཡེན ཀཱརཎེན པཧཱནཾ ཧོཏི, ཏཉྩ ཀཱརཎཾ པཛཱནཱཏི. ཡཐཱ ཙ པཧཱིནསྶཱཏི ཏདངྒཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཝསེན པཧཱིནསྶཱཔི ཏསྶ དསཝིདྷསྶ སཾཡོཛནསྶ ¶ ཡེན ཀཱརཎེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི, ཏཉྩ པཛཱནཱཏི. ཀེན ཀཱརཎེན པནསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི? དིཊྛིཝིཙིཀིཙྪཱསཱིལབྦཏཔརཱམཱསཨིསྶཱམཙྪརིཡབྷེདསྶ ཏཱཝ པཉྩཝིདྷསྶ སཾཡོཛནསྶ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཀཱམརཱགཔཊིགྷསཾཡོཛནདྭཡསྶ ཨོལཱ༹རིཀསྶ སཀདཱགཱམིམགྒེན, ཨཎུསཧགཏསྶ ཨནཱགཱམིམགྒེན, མཱནབྷཝརཱགཱཝིཛྫཱསཾཡོཛནཏྟཡསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི. སོཏཉྩ པཛཱནཱཏི སདྡེ ཙཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཔིཙེཏྠ ཨཱཡཏནཀཐཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨཱཡཏནནིདྡེསེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཡཏནཔརིགྒཎྷནེན ཨཏྟནོ ཝཱ དྷམྨེསུ བཱཧིརཱཡཏནཔརིགྒཎྷནེན པརསྶ ཝཱ དྷམྨེསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཙཀྑུསམུདཡོ’’ཏི རཱུཔཱཡཏནསྶ རཱུཔཀྑནྡྷེ, ཨརཱུཔཱཡཏནེསུ མནཱཡཏནསྶ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེ, དྷམྨཱཡཏནསྶ སེསཀྑནྡྷེསུ ཝུཏྟནཡེན ནཱིཧརིཏབྦཱ. ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ ན གཧེཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཨཱཡཏནཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཨཱཡཏནཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཨཱཡཏནཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

བོཛ྄ཛྷངྒཔབྦཝཎྞནཱ

༣༨༥. ཨེཝཾ ¶ ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱཡཏནཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི བོཛ྄ཛྷངྒཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ བོཛ྄ཛྷངྒེསཱུཏི བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟསྶ ཨངྒེསུ. སནྟནྟི པཊིལཱབྷཝསེན སཾཝིཛྫམཱནཾ. སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒནྟི སཏིསངྑཱཏཾ སམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ. ཨེཏྠ ཧི སམྦུཛ྄ཛྷཏི ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཏོ པཊྛཱཡ ཡོགཱཝཙརོཏི སམྦོདྷི. ཡཱཡ ཝཱ སོ སཏིཨཱདིཀཱཡ སཏྟདྷམྨསཱམགྒིཡཱ སམྦུཛ྄ཛྷཏི ¶ ཀིལེསནིདྡཱཏོ ཨུཊྛཱཏི, སཙྩཱནི ཝཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, སཱ དྷམྨསཱམགྒཱི སམྦོདྷི. ཏསྶ སམྦོདྷིསྶ, ཏསྶཱ ཝཱ སམྦོདྷིཡཱ ཨངྒནྟི སམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སཏིསངྑཱཏཾ སམྦོཛ྄ཛྷངྒ’’ནྟི. སེསསམྦོཛ྄ཛྷངྒེསུཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཝཙནཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨསནྟནྟི ¶ ཨཔྤཊིལཱབྷཝསེན ཨཝིཛྫམཱནཾ. ཡཐཱ ཙ ཨནུཔནྣསྶཱཏིཨཱདཱིསུ པན སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཏཱཝ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢) ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ སཏིཡེཝ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ. ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝུཏྟལཀྑཎོཡེཝ. ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨཔིཙ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི སཏིསམྤཛཉྙཾ མུཊྛསྶཏིཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཨབྷིཀྐནྟཱདཱིསུ ཧི སཏྟསུ ཋཱནེསུ སཏིསམྤཛཉྙེན, བྷཏྟནིཀྑིཏྟཀཱཀསདིསེ མུཊྛསྶཏིཔུགྒལེ པརིཝཛྫནེན, ཏིསྶདཏྟཏྠེརཨབྷཡཏྠེརསདིསེ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིཔུགྒལེ སེཝནེན, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ སཏིསམུཊྛཱཔནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱཡ ཙ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པན ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཱཀུསལཱ དྷམྨཱ…པེ… ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི.

ཨཔིཙ ¶ སཏྟ དྷམྨཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི པརིཔུཙྪཀཏཱ ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ ¶ ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཱ དུཔྤཉྙཔུགྒལཔརིཝཛྫནཱ པཉྙཝནྟཔུགྒལསེཝནཱ གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ པརིཔུཙྪཀཏཱཏི ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཨིནྡྲིཡབལབོཛ྄ཛྷངྒམགྒངྒཛྷཱནངྒསམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཨཏྠསནྣིསྶིཏཔརིཔུཙྪཱབཧུལཏཱ. ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནཾ ཝཏྠཱུནཾ ཝིསདབྷཱཝཀརཎཾ. ཡདཱ ཧིསྶ ཀེསནཁལོམཱནི དཱིགྷཱནི ཧོནྟི, སརཱིརཾ ཝཱ ཨུསྶནྣདོསཉྩེཝ སེདམལམཀྑིཏཉྩ, ཏདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཡདཱ པན ཙཱིཝརཾ ཛིཎྞཾ ཀིལིཊྛཾ ¶ དུགྒནྡྷཾ ཧོཏི, སེནཱསནཾ ཝཱ ཨུཀླཱཔཾ, ཏདཱ བཱཧིརཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཏསྨཱ ཀེསཱདིཚེདཱཔནེན ཨུདྡྷཾཝིརེཙནཨདྷོཝིརེཙནཱདཱིཧི སརཱིརསལླཧུཀབྷཱཝཀརཎེན ཨུཙྪཱདནནཧཱཔནེན ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཝཏྠུ ཝིསདཾ ཀཱཏབྦཾ. སཱུཙིཀམྨདྷོཝནརཛནཔརིབྷཎྜཀརཎཱདཱིཧི བཱཧིརཝཏྠུ ཝིསདཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏསྨིཉྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཝཏྠུམྷི ཨཝིསདེ ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ ཨཔརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླཝཊྚིཏེལཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. ཝིསདེ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཝཏྠུམྷི ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཝིསདཾ ཧོཏི པརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླཝཊྚིཏེལཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཱ ནཱམ སདྡྷཱདཱིནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སམབྷཱཝཀརཎཾ. སཙེ ཧིསྶ སདྡྷིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི, ཨིཏརཱནི མནྡཱནི, ཏཏོ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ པགྒཧཀིཙྩཾ, སཏིནྡྲིཡཾ ཨུཔཊྛཱནཀིཙྩཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ ཨཝིཀྑེཔཀིཙྩཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ དསྶནཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ དྷམྨསབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཝཱ, ཡཐཱ ཝཱ མནསིཀརོཏོ བལཝཾ ཛཱཏཾ, ཏཐཱ ཨམནསིཀཱརེན ཧཱཔེཏབྦཾ. ཝཀྐལིཏྠེརཝཏྠུ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ. སཙེ པན ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི, ཨཐ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམོཀྑཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ན ཨིཏརཱནི ཨིཏརཀིཙྩབྷེདཾ. ཏསྨཱ ཏཾ ¶ པསྶདྡྷཱདིབྷཱཝནཱཡ ཧཱཔེཏབྦཾ. ཏཏྲཱཔི སོཎཏྠེརསྶ ཝཏྠུ དསྶེཏབྦཾ. ཨེཝཾ སེསེསུཔི ཨེཀསྶ བལཝབྷཱཝེ སཏི ཨིཏརེསཾ ཨཏྟནོ ཀིཙྩེསུ ཨསམཏྠཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝིསེསཏོ པནེཏྠ སདྡྷཱཔཉྙཱནཾ སམཱདྷིཝཱིརིཡཱནཉྩ སམཏཾ པསཾསནྟི. བལཝསདྡྷོ ཧི མནྡཔཉྙོ མུདྷཔྤསནྣོ ཧོཏི, ཨཝཏྠུསྨིཾ པསཱིདཏི. བལཝཔཉྙོ མནྡསདྡྷོ ཀེརཱཊིཀཔཀྑཾ བྷཛཏི, བྷེསཛྫསམུཊྛིཏོ ཝིཡ རོགོ ཨཏེཀིཙྪོ ཧོཏི. ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟེནེཝ ཀུསལཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏིདྷཱཝིཏྭཱ དཱནཱདཱིནི ཨཀརོནྟོ ནིརཡེ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨུབྷིནྣཾ སམཏཱཡ ཝཏྠུསྨིཾཡེཝ པསཱིདཏི. བལཝསམཱདྷིཾ པན མནྡཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིསྶ ཀོསཛྫཔཀྑཏྟཱ ཀོསཛྫཾ ཨབྷིབྷཝཏི. བལཝཝཱིརིཡཾ ¶ མནྡསམཱདྷིཾ ཝཱིརིཡསྶ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑཏྟཱ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨབྷིབྷཝཏི. སམཱདྷི པན ཝཱིརིཡེན སཾཡོཛིཏོ ཀོསཛྫེ པཏིཏུཾ ན ལབྷཏི, ཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིནཱ སཾཡོཛིཏཾ ཨུདྡྷཙྩེ པཏིཏུཾ ¶ ན ལབྷཏི. ཏསྨཱ ཏདུབྷཡཾ སམཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨུབྷཡསམཏཱཡ ཧི ཨཔྤནཱ ཧོཏི.

ཨཔིཙ སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ བལཝཏཱིཔི སདྡྷཱ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ སདྡཧནྟོ ཨོཀཔྤེནྟོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎིསྶཏི. སམཱདྷིཔཉྙཱསུ པན སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ ཨེཀགྒཏཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཝིཔསྶནཱཀམྨིཀསྶ པཉྙཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སོ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨུབྷིནྣཾ པན སམཏཱཡཔི ཨཔྤནཱ ཧོཏིཡེཝ. སཏི པན སབྦཏྠ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. སཏི ཧི ཙིཏྟཾ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑིཀཱནཾ སདྡྷཱཝཱིརིཡཔཉྙཱནཾ ཝསེན ཨུདྡྷཙྩཔཱཏཏོ, ཀོསཛྫཔཀྑིཀེན ཙ སམཱདྷིནཱ ཀོསཛྫཔཱཏཏོ རཀྑཏི. ཏསྨཱ སཱ ལོཎདྷཱུཔནཾ ཝིཡ སབྦབྱཉྫནེསུ, སབྦཀམྨིཀཨམཙྩོ ཝིཡ ཙ, སབྦརཱཛཀིཙྩེསུ སབྦཏྠ ཨིཙྪིཏབྦཱ. ཏེནཱཧ – ‘‘སཏི ཙ པན སབྦཏྠིཀཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཙིཏྟཉྷི སཏིཔཊིསརཎཾ, ཨཱརཀྑཔཙྩུཔཊྛཱནཱ ཙ སཏི, ན ཝིནཱ སཏིཡཱ ཙིཏྟསྶ པགྒཧནིགྒཧོ ཧོཏཱི’’ ཏི. དུཔྤཉྙཔུགྒལཔརིཝཛྫནཱ ནཱམ ཁནྡྷཱདིབྷེདེ ཨནོགཱལ༹ྷཔཉྙཱནཾ དུམྨེདྷཔུགྒལཱནཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནཾ. པཉྙཝནྟཔུགྒལསེཝནཱ ནཱམ སམཔཉྙཱསལཀྑཎཔརིགྒཱཧིཀཱཡ ¶ ཨུདཡབྦཡཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཔུགྒལསེཝནཱ. གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཔཙྩཝེཀྑཎཱ ནཱམ གམྦྷཱིརེསུ ཁནྡྷཱདཱིསུ པཝཏྟཱཡ གམྦྷཱིརཔཉྙཱཡ པབྷེདཔཙྩཝེཀྑཎཱ. ཏདདྷིམུཏྟཏཱ ནཱམ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱ. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནྣསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྦྷདྷཱཏུ ནིཀྐམདྷཱཏུ པརཀྐམདྷཱཏུ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི.

ཨཔིཙ ཨེཀཱདས དྷམྨཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཨཔཱཡབྷཡཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིཏཱ གམནཝཱིཐིཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཏཱ དཱཡཛྫམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ སཏྠུམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཛཱཏིམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ སབྲཧྨཙཱརིམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཀུསཱིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ནིརཡེསུ པཉྩཝིདྷབནྡྷནཀམྨཀཱརཎཏོ པཊྛཱཡ མཧཱདུཀྑཱནུབྷཝནཀཱལེཔི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ཛཱལཁིཔནཀུམཱིནཱདཱིཧི གཧིཏཀཱལེཔི, པཱཛནཀཎྚཀཱདིཔྤཧཱརཏུནྣསྶ སཀཊཝཧནཱདིཀཱལེཔི, པེཏྟིཝིསཡེ ཨནེཀཱནིཔི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརམྤི ཁུཔྤིཔཱསཱཧི ཨཱཏུརཱིབྷཱུཏཀཱལེཔི, ཀཱལཀཉྩིཀཨསུརེསུ སཊྛིཧཏྠཨསཱིཏིཧཏྠཔྤམཱཎེན ཨཊྛིཙམྨམཏྟེནེཝ ཨཏྟབྷཱཝེན ཝཱཏཱཏཔཱདིདུཀྑཱནུབྷཝནཀཱལེཔི ན སཀྐཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ, ཨཡམེཝ ཏེ བྷིཀྑུ ཀཱལོ ཝཱིརིཡཀརཎཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨཔཱཡབྷཡཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི.

ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ལདྡྷུཾ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེནེཝ སཀྐཱ ཨཡམཱནིསཾསོ ཝཱིརིཡསྶཱཏི ¶ ཨེཝཾ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིནོཔི ཨུཔྤཛྫཏི. སབྦབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷམཧཱསཱཝཀེཧི ཏེ གཏམགྒོ གནྟབྦོ, སོ ཙ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གནྟུནྟི ཨེཝཾ གམནཝཱིཐིཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཡེ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཧནྟི, ཨིམེ ཏེ མནུསྶཱ ནེཝ ཉཱཏཀཱ, ན དཱསཀམྨཀརཱ, ནཱཔི ཏཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིསྶཱམཱཏི ཏེ པཎཱིཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི དེནྟི. ཨཐ ཁོ ཨཏྟནོ ཀཱརཱནཾ མཧཔྥལཏཾ པཙྩཱསཱིསམཱནཱ དེནྟི. སཏྠཱརཱཔི ‘‘ཨཡཾ ཨིམེ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལོ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཏཱི’’ཏི ན ཨེཝཾ སམྤསྶཏཱ ཏུཡ྄ཧཾ པཙྩཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ. ཨཐ ཁོ ‘‘ཨཡཾ ཨིམེ པརིབྷུཉྫམཱནོ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཝཊྚདུཀྑཏོ མུཙྩིསྶཏཱི’’ཏི ཏེ པཙྩཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, སོ དཱནི ཏྭཾ ཀུསཱིཏོ ཝིཧརནྟོ ན ཏཾ པིཎྜཾ ཨཔཙཱཡིསྶཏི. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶེཝ ཧི པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི ཨཡྻམིཏྟཏྠེརསྶ ཝིཡ.

ཐེརོ ཀིར ཀསྶཀལེཎེ ནཱམ པཊིཝསཏི. ཏསྶ ཙ གོཙརགཱམེ ཨེཀཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཐེརཾ པུཏྟཾ ཀཏྭཱ པཊིཛགྒཏི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙཾ གཙྪནྟཱི དྷཱིཏརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ, ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ པུརཱཎཏཎྜུལཱ, ཨསུཀསྨིཾ སཔྤི, ཨསུཀསྨིཾ ཁཱིརཾ, ཨསུཀསྨིཾ ཕཱཎིཏཾ, ཏཝ བྷཱཏིཀསྶ ཨཡྻམིཏྟསྶ ཨཱགཏཀཱལེ བྷཏྟཾ པཙིཏྭཱ ཁཱིརསཔྤིཕཱཎིཏེཧི སདྡྷིཾ དེཧི, ཏྭཉྩ བྷུཉྫེཡྻཱསི. ཨཧཾ པན ཧིཡྻོ པཀྐཔཱརིཝཱསིཀབྷཏྟཾ ཀཉྫིཡེན བྷུཏྟཱམྷཱི’’ཏི. དིཝཱ ཀིཾ བྷུཉྫིསྶསི ཨམྨཱ,ཏི? སཱཀཔཎྞཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཎཏཎྜུལེཧི ཨམྦིལཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ ཋཔེཧི ཨམྨཱ,ཏི.

ཐེརོ ¶ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཏྟཾ ནཱིཧརནྟོཝ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ཨོཝདི ‘‘མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཀིར ཀཉྫིཡེན པཱརིཝཱསིཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫི, དིཝཱཔི ཀཎཔཎྞམྦིལཡཱགུཾ བྷུཉྫིསྶཏི ¶ , ཏུཡ྄ཧཾ ཨཏྠཱཡ པན པུརཱཎཏཎྜུལཱདཱིནི ཨཱཙིཀྑཏི, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཁོ པནེསཱ ནེཝ ཁེཏྟཾ ན ཝཏྠུཾ ན བྷཏྟཾ ན ཝཏྠཾ པཙྩཱསཱིསཏི, ཏིསྶོ པན སམྤཏྟིཡོ པཏྠཡམཱནཱ དེཏི, ཏྭཾ ཨེཏིསྶཱ ཏཱ སམྤཏྟིཡོ དཱཏུཾ སཀྑིསྶསི, ན སཀྑིསྶསཱིཏི, ཨཡཾ ཁོ པན པིཎྜཔཱཏོ ཏཡཱ སརཱགེན སདོསེན ¶ སམོཧེན ན སཀྐཱ གཎྷིཏུ’’ནྟི པཏྟཾ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ གཎྛིཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཀསྶཀལེཎམེཝ གནྟྭཱ པཏྟཾ ཧེཊྛཱམཉྩེ ཙཱིཝརཾ ཙཱིཝརཝཾསེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎིཏྭཱ ན ནིཀྑམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ནིསཱིདི. དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིཝུཏྠབྷིཀྑུ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པུརེབྷཏྟམེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཝིཀསམཱནམིཝ པདུམཾ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ སིཏཾ ཀརོནྟོཝ ནིསཱིདི. ལེཎདྭཱརེ རུཀྑམྷི ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ –

‘‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཡསྶ ཏེ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, དཀྑིཎེཡྻོསི མཱརིསཱ’’ཏི. –

ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ ཏུམྷཱདིསཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ མཧལླཀིཏྠིཡོ དུཀྑཱ མུཙྩིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཀཱལཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘པཱཏོཡེཝཱ’’ཏི ཉཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གཱམཾ པཱཝིསི.

དཱརིཀཱཔི བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མེ བྷཱཏཱ ཨཱགམིསྶཏི, ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི དྭཱརཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནིསཱིདི. སཱ ཐེརེ གྷརདྭཱརཾ སམྤཏྟེ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཔྤིཕཱཎིཏཡོཛིཏསྶ ཁཱིརཔིཎྜཔཱཏསྶ པཱུརེཏྭཱ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཐེརོ ‘‘སུཁཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱཔི ཏཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ཐེརསྶ ཧི ཏདཱ ཨཏིཝིཡ པརིསུདྡྷོ ཚཝིཝཎྞོ ཨཧོསི, ཝིཔྤསནྣཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི, མུཁཾ བནྡྷནཱ པཝུཏྟཏཱལཔཀྐཾ ཝིཡ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ.

མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཨརཉྙཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཨམྨ, བྷཱཏིཀོ ཏེ ཨཱགཏོ’’ཏི པུཙྪི. སཱ སབྦཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཨུཔཱསིཀཱ ‘‘ཨཛྫ ¶ མམ པུཏྟསྶ པབྦཛིཏཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘ཨབྷིརམཏི ཏེ, ཨམྨ, བྷཱཏཱ བུདྡྷསཱསནེ, ན ཨུཀྐཎྛཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

མཧནྟཾ ཁོ པནེཏཾ སཏྠུདཱཡཛྫཾ ཡདིདཾ སཏྟ ཨརིཡདྷནཱནི ནཱམ, ཏཾ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གཧེཏུཾ. ཡཐཱ ཧི ཝིཔྤཊིཔནྣཾ པུཏྟཾ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཔུཏྟོ’’ཏི ¶ པརིབཱཧིརཾ ¶ ཀརོནྟི, སོ ཏེསཾ ཨཙྩཡེན དཱཡཛྫཾ ན ལབྷཏི, ཨེཝཾ ཀུསཱིཏོཔི ཨིདཾ ཨརིཡདྷནདཱཡཛྫཾ ན ལབྷཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཝ ལབྷཏཱིཏི དཱཡཛྫམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

མཧཱ ཁོ པན ཏེ སཏྠཱ, སཏྠུནོ ཧི ཏེ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིགཎྷནཀཱལེཔི ཨབྷིནིཀྑམནེཔི ཨབྷིསམྦོདྷིཡམྤི དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡདེཝོརོཧནཨཱཡུསངྑཱརཝོསྶཛྫནེསུཔི པརིནིབྦཱནཀཱལེཔི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨཀམྤིཏྠ, ཡུཏྟཾ ནུ ཏེ ཨེཝརཱུཔསྶ སཏྠུ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཀུསཱིཏེན བྷཝིཏུནྟི ཨེཝཾ སཏྠུམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

ཛཱཏིཡཱཔི ཏྭཾ ཨིདཱནི ན ལཱམཀཛཱཏིཀོ, ཨསམྦྷིནྣཱཡ མཧཱསམྨཏཔཝེཎིཡཱ ཨཱགཏཨུཀྐཱཀརཱཛཝཾསེ ཛཱཏོསི, སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ཙ མཧཱམཱཡཱདེཝིཡཱ ཙ ནཏྟཱ, རཱཧུལབྷདྡསྶ ཀནིཊྛོ, ཏཡཱ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེན ཛིནཔུཏྟེན ཧུཏྭཱ ན ཡུཏྟཾ ཀུསཱིཏེན ཝིཧརིཏུནྟི ཨེཝཾ ཛཱཏིམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

སཱརིཔུཏྟམཧཱམོགྒལླཱནཱ ཙེཝ ཨསཱིཏི ཙ མཧཱསཱཝཀཱ ཝཱིརིཡེནེཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾསུ, ཏྭཾ ཨེཏེསཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ མགྒཾ པཊིཔཛྫསི, ན པཊིཔཛྫསཱིཏི ཨེཝཾ སབྲཧྨཙཱརིམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

ཀུཙྪིཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཨཛགརསདིསེ ཝིསྶཊྛཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡེ ཀུསཱིཏཔུགྒལེ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ པཧིཏཏྟེ པུགྒལེ སེཝནྟསྶཱཔི ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཝཱིརིཡུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི ¶ . ཏཏྠ པཱིཏིཡེཝ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ནཱམ. ཏསྶཱ ཨུཔྤཱདཀམནསིཀཱརོ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ནཱམ.

ཨཔིཙ ཨེཀཱདས དྷམྨཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨ, སངྒྷ ¶ , སཱིལ, ཙཱག, དེཝཏཱནུསྶཏི ¶ ཨུཔསམཱནུསྶཏི ལཱུཁཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ སིནིདྡྷཔུགྒལསེཝནཏཱ པསཱདནཱིཡསུཏྟནྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. བུདྡྷགུཎེ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི ཧི ཡཱཝ ཨུཔཙཱརཱ སཀལསརཱིརཾ ཕརམཱནོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི, དྷམྨསངྒྷགུཎེ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི, དཱིགྷརཏྟཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ རཀྑིཏཾ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, གིཧིནོཔི དསསཱིལཾ པཉྩསཱིལཾ པཉྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, དུབྦྷིཀྑབྷཡཱདཱིསུ པཎཱིཏབྷོཛནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ དཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ནཱམ ཨདམྷཱ’’ཏི ཙཱགཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, གིཧིནོཔི ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ སཱིལཝནྟཱནཾ དིནྣདཱནཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཡེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱ དེཝཏཱ དེཝཏྟཾ པཏྟཱ, ཏཐཱརཱུཔཱནཾ གུཎཱནཾ ཨཏྟནི ཨཏྠིཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, སམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཀིལེསཱ སཊྛིཔི སཏྟཏིཔི ཝསྶཱནི ན སམུདཱཙརནྟཱིཏི པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཙེཏིཡདསྶནབོདྷིདསྶནཐེརདསྶནེསུ ཨསཀྐཙྩཀིརིཡཱཡ སཾསཱུཙིཏལཱུཁབྷཱཝེ བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདསིནེཧཱབྷཱཝེན གདྲབྷཔིཊྛེ རཛསདིསེ ལཱུཁཔུགྒལེ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི, བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདབཧུལེ མུདུཙིཏྟེ སིནིདྡྷཔུགྒལེ སེཝནྟསྶཱཔི, རཏནཏྟཡགུཎཔརིདཱིཔཀེ པསཱདནཱིཡསུཏྟནྟེ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པཱིཏིཨུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱཡཔསྶདྡྷི ཙིཏྟཔསྶདྡྷི, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི.

ཨཔིཙ སཏྟ དྷམྨཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི པཎཱིཏབྷོཛནསེཝནཏཱ ཨུཏུསུཁསེཝནཏཱ ཨིརིཡཱཔཐསུཁསེཝནཏཱ མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགཏཱ སཱརདྡྷཀཱཡཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ པསྶདྡྷཀཱཡཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. པཎཱིཏཉྷི སིནིདྡྷཾ སཔྤཱཡབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟསྶཱཔི, སཱིཏུཎྷེསུ ¶ ཙ ཨུཏཱུསུ ཋཱནཱདཱིསུ ཙ ཨིརིཡཱཔཐེསུ སཔྤཱཡཨུཏུཉྩ ཨིརིཡཱཔཐཉྩ སེཝནྟསྶཱཔི ¶ པསྶདྡྷི ཨུཔྤཛྫཏི. ཡོ པན མཧཱཔུརིསཛཱཏིཀོ སབྦཨུཏུཨིརིཡཱཔཐཀྑམོ ཧོཏི, ན ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྶ སབྷཱགཝིསབྷཱགཏཱ ཨཏྠི, ཏསྶེཝ ཝིསབྷཱགེ ཨུཏུཨིརིཡཱཔཐེ ཝཛྫེཏྭཱ སབྷཱགེ སེཝནྟསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགོ ཝུཙྩཏི ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀམྨསྶཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ. ཨིམིནཱ མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགེན ཨུཔྤཛྫཏི. ཡོ ལེཌྜུདཎྜཱདཱིཧི པརཾ ཝིཧེཋཡམཱནོ ཝིཙརཏི, ཨེཝརཱུཔཾ སཱརདྡྷཀཱཡཾ པུགྒལཾ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི, སཾཡཏཔཱདཔཱཎིཾ པསྶདྡྷཀཱཡཾ པུགྒལཾ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པསྶདྡྷིཨུཔྤཱདནཏྠཱཡ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ¶ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སམཐནིམིཏྟཾ ཨབྱགྒནིམིཏྟཾ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ, ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ སམཐོཝ སམཐནིམིཏྟཾ ཨཝིཀྑེཔཊྛེན ཙ ཨབྱགྒནིམིཏྟནྟི.

ཨཔིཙ ཨེཀཱདས དྷམྨཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཏཱ ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏཱ ནིམིཏྟཀུསལཏཱ སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཎྷནཏཱ སམཡེ ཙིཏྟསྶ ནིགྒཎྷནཏཱ སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱ སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏཱ ཛྷཱནཝིམོཀྑཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཏཱ ཙ ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏཱ ཙ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ནིམིཏྟཀུསལཏཱ ནཱམ ཀསིཎནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧཎཀུསལཏཱ. སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཎྷནཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཨཏིསིཐིལཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨཝིཙཡཝཱིརིཡཔཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནེན ཏསྶ པགྒཎྷནཾ. སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཎྷནཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ཨུདྡྷཏཾ ¶ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམཱདྷིཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནེན ཏསྶ ནིགྒཎྷནཾ. སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པཉྙཱཔཡོགམནྡཏཱཡ ཝཱ ཨུཔསམསུཁཱནདྷིགམེན ཝཱ ནིརསྶཱདཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཊྛསཾཝེགཝཏྠུཔཙྩཝེཀྑཎེན སཾཝེཛེཏི ¶ . ཨཊྛ སཾཝེགཝཏྠཱུནི ནཱམ ཛཱཏི ཛརཱ བྱཱདྷི མརཎཱནི ཙཏྟཱརི, ཨཔཱཡདུཀྑཾ པཉྩམཾ, ཨཏཱིཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, ཨནཱགཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, པཙྩུཔྤནྣེ ཨཱཧཱརཔརིཡེཊྛིམཱུལཀཾ དུཀྑནྟི. རཏནཏྟཡགུཎཱནུསྶརཎེན ཙ པསཱདཾ ཛནེཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ‘‘སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱ’’ཏི.

སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ ནཱམ ཡསྨིཾ སམཡེ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཾ ཨཱགམྨ ཨལཱིནཾ ཨནུདྡྷཏཾ ཨནིརསྶཱདཾ ཨཱརམྨཎེ སམཔྤཝཏྟཾ སམཐཝཱིཐིཔཊིཔནྣཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏདཱསྶ པགྒཧནིགྒཧསམྤཧཾསནེསུ ན བྱཱཔཱརཾ ཨཱཔཛྫཏི, སཱརཐི ཝིཡ སམཔྤཝཏྟེསུ ཨསྶེསུ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི – ‘‘སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ’’ཏི. ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ནཱམ ཨུཔཙཱརཾ ཝཱ ཨཔྤནཾ ¶ ཝཱ ཨཔྤཏྟཱནཾ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནཾ. སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཱ ནཱམ ཨུཔཙཱརེན ཝཱ ཨཔྤནཱཡ ཝཱ སམཱཧིཏཙིཏྟཱནཾ སེཝནཱ བྷཛནཱ པཡིརུཔཱསནཱ. ཏདདྷིམུཏྟཏཱ ནཱམ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ སམཱདྷིཨུཔྤཱདནཏྠཾཡེཝ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱ. ཨེཝཉྷི པཊིཔཛྫཏོ ཨེས ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཔེཀྑཱཝ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ནཱམ.

ཨཔིཙ པཉྩ དྷམྨཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི སཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ¶ སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི སཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཏཾ སམུཊྛཱཔེཏི ‘‘ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོཝ ཀམྨེན གམིསྶསི, ཨེསོཔི ཨཏྟནོཝ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོཝ ཀམྨེན གམིསྶཏི, ཏྭཾ ཀཾ ཀེལཱཡསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀམྨསྶཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎེན, ‘‘པརམཏྠཏོ སཏྟོཡེཝ ནཏྠི, སོ ཏྭཾ ཀཾ ཀེལཱཡསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ནིསྶཏྟཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙཱཏི. དྭཱིཧེཝཱཀཱརེཧི སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཾ སམུཊྛཱཔེཏི – ‘‘ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ ཨནུཔུབྦེན ཝཎྞཝིཀཱརཏཉྩེཝ ཛིཎྞབྷཱཝཉྩ ཨུཔགནྟྭཱ པཱདཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ ཧུཏྭཱ ཡཊྛིཀོཊིཡཱ ཚཌྜནཱིཡཾ བྷཝིསྶཏི, སཙེ པནསྶ སཱམིཀོ ¶ བྷཝེཡྻ, ནཱསྶ ཨེཝཾ ཝིནསྶིཏུཾ དདེཡྻཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨསྶཱམིཀབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙ, ‘‘ཨནདྡྷནིཡཾ ཨིདཾ ཏཱཝཀཱལིཀ’’ནྟི ཨེཝཾ ཏཱཝཀཱལིཀབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙཱཏི. ཡཐཱ ཙ ཙཱིཝརེ, ཨེཝཾ པཏྟཱདཱིསུཔི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱཏི ཨེཏྠ ཡོ པུགྒལོ གིཧི ཝཱ ཨཏྟནོ པུཏྟདྷཱིཏཱདིཀེ, པབྦཛིཏོ ཝཱ ཨཏྟནོ ཨནྟེཝཱསིཀསམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱདིཀེ མམཱཡཏི, སཧཏྠེནེཝ ནེསཾ ཀེསཙྪེདནསཱུཙིཀམྨཙཱིཝརདྷོཝནརཛནཔཏྟཔཙནཱདཱིནི ཀརོཏི, མུཧུཏྟམྤི ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཨསུཀོ སཱམཎེརོ ཀུཧིཾ ཨསུཀོ དཧརོ ཀུཧི’’ནྟི བྷནྟམིགོ ཝིཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེཏི, ཨཉྙེན ཀེསཙྪེདནཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ‘‘མུཧུཏྟཾ ཨསུཀཾ པེསེཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཡམཱནོཔི ‘‘ཨམྷེཔི ཏཾ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ན ཀཱརེམ, ཏུམྷེ ནཾ གཧེཏྭཱ ཀིལམེསྶཐཱ’’ཏི ན དེཏི, ཨཡཾ སཏྟཀེལཱཡནོ ནཱམ.

ཡོ ¶ པན ཙཱིཝརཔཏྟཐཱལཀཀཏྟརཡཊྛིཨཱདཱིནི མམཱཡཏི, ཨཉྙསྶ ཧཏྠེན པརཱམསིཏུམྤི ན དེཏི, ཏཱཝཀཱལིཀཾ ཡཱཙིཏོ ‘‘མཡམྤི ཨིདཾ མམཱཡནྟཱ ན པརིབྷུཉྫཱམ, ཏུམྷཱཀཾ ཀིཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨཡཾ སངྑཱརཀེལཱཡནོ ནཱམ. ཡོ པན ཏེསུ དྭཱིསུཔི ཝཏྠཱུསུ མཛ྄ཛྷཏྟོ ཨུདཱསིནོ, ཨཡཾ སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟོ ནཱམ. ཨིཏི ཨཡཾ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨེཝརཱུཔཾ སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི, སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལཾ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཏདུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ¶ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ སཏྟ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ པརིགྒཎྷིཏྭཱ, པརསྶ ཝཱ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ པརིགྒཎྷིཏྭཱ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ སམྦོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ནིབྦཏྟིནིརོདྷཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ བོཛ྄ཛྷངྒཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ བོཛ྄ཛྷངྒཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

བོཛ྄ཛྷངྒཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཙཏུསཙྩཔབྦཝཎྞནཱ

༣༨༦. ཨེཝཾ ¶ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཙཏུསཙྩཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཋཔེཏྭཱ ཏཎྷཾ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེ ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ པཛཱནཱཏི, ཏསྶེཝ ཁོ པན དུཀྑསྶ ཛནིཀཾ སམུཊྛཱཔིཀཾ པུརིམཏཎྷཾ ‘‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟིནིབྦཱནཾ ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’’ཏི, དུཀྑཔརིཛཱནནཾ སམུདཡཔཛཧནཾ ནིརོདྷསཙྪིཀརཎཾ ཨརིཡམགྒཾ ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཔཊིཔདཱ’’ཏི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཝསེསཱ ཨརིཡསཙྩཀཐཱ ཋཔེཏྭཱ ཛཱཏིཨཱདཱིནཾ པདབྷཱཛནཀཐཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱཡེཝ.

དུཀྑསཙྩནིདྡེསཝཎྞནཱ

༣༨༨. པདབྷཱཛནེ ¶ པན ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱཏཱིཏི བྷིཀྑཝེ, ཡཱ ཛཱཏིཔི དུཀྑཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཛཱཏི, སཱ ཀཏམཱཏི ཨེཝཾ སབྦཔུཙྪཱསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཱ ཏེསཾ ཏེསཾ སཏྟཱནནྟི ཨིདཾ ‘‘ཨིམེསཾ ནཱམཱ’’ཏི ནིཡམཱབྷཱཝཏོ སབྦསཏྟཱནཾ པརིཡཱདཱནཝཙནཾ. ཏམྷི ཏམྷི སཏྟནིཀཱཡེཏི ཨིདམྤི སབྦསཏྟནིཀཱཡཔརིཡཱདཱནཝཙནཾ ཛནནཾ ཛཱཏི སཝིཀཱརཱནཾ པཋམཱབྷིནིབྦཏྟཀྑནྡྷཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སཉྫཱཏཱིཏི ཨིདཾ ཏསྶཱ ཨེཝ ཨུཔསགྒམཎྜིཏཝེཝཙནཾ. སཱ ཨེཝ ཨནུཔཝིཊྛཱཀཱརེན ཨོཀྐམནཊྛེན ཨོཀྐནྟི. ནིབྦཏྟིསངྑཱཏེན ཨབྷིནིབྦཏྟནཊྛེན ཨབྷིནིབྦཏྟི. ཨིཏི ཨཡཾ ཙཏུབྦིདྷཱཔི སམྨུཏིཀཐཱ ནཱམ ¶ . ཁནྡྷཱནཾ པཱཏུབྷཱཝོཏི ཨཡཾ པན པརམཏྠཀཐཱ. ཨེཀཝོཀཱརབྷཝཱདཱིསུ ཨེཀཙཏུཔཉྩབྷེདཱནཾ ཁནྡྷཱནཾཡེཝ པཱཏུབྷཱཝོ, ན པུགྒལསྶ, ཏསྨིཾ པན སཏི པུགྒལོ པཱཏུབྷཱུཏོཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱཡཏནཱནཾ པཊིལཱབྷོཏི ཨཱཡཏནཱནི པཱཏུབྷཝནྟཱནེཝ པཊིལདྡྷཱནི ནཱམ ཧོནྟི, སོ ཏེསཾ པཱཏུབྷཱཝསངྑཱཏོ པཊིལཱབྷོཏི ཨཏྠོ.

༣༨༩. ཛརཱཏི སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཛཱིརཎཏཱཏི ཨཱཀཱརབྷཱཝནིདྡེསོ. ཁཎྜིཙྩནྟིཨཱདི ཝིཀཱརནིདྡེསོ. དཧརཀཱལསྨིཉྷི དནྟཱ སམསེཏཱ ཧོནྟི. ཏེཡེཝ པརིཔཙྩནྟེ ཨནུཀྐམེན ཝཎྞཝིཀཱརཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ པཏྟནྟི. ཨཐ པཏིཏཉྩ ཋིཏཉྩ ཨུཔཱདཱཡ ཁཎྜིཏདནྟཱ ཁཎྜིཏཱ ¶ ནཱམ. ཁཎྜིཏཱནཾ བྷཱཝོ ཁཎྜིཙྩནྟི ཝུཙྩཏི. ཨནུཀྐམེན པཎྜརབྷཱུཏཱནི ཀེསལོམཱནི པལིཏཱནི ནཱམ. པལིཏཱནི སཉྫཱཏཱནི ཨསྶཱཏི པལིཏོ, པལིཏསྶ བྷཱཝོ པཱལིཙྩཾ. ཛརཱཝཱཏཔྤཧཱརེན སོསིཏམཾསལོཧིཏཏཱཡ ཝལིཡོ ཏཙསྨིཾ ཨསྶཱཏི ཝལིཏྟཙོ, ཏསྶ བྷཱཝོ ཝལིཏྟཙཏཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ དནྟཀེསལོམཏཙེསུ ཝིཀཱརདསྶནཝསེན པཱཀཊཱིབྷཱུཏཱ པཱཀཊཛརཱ དསྶིཏཱ.

ཡཐེཝ ཧི ཨུདཀསྶ ཝཱ ཝཱཏསྶ ཝཱ ཨགྒིནོ ཝཱ ཏིཎརུཀྑཱདཱིནཾ སཾབྷགྒཔལིབྷགྒཏཱཡ ཝཱ ཛྷཱམཏཱཡ ཝཱ གཏམགྒོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ན ཙ སོ གཏམགྒོ ཏཱནེཝ ཨུདཀཱདཱིནི, ཨེཝམེཝ ཛརཱཡ དནྟཱདཱིནཾ ཁཎྜིཙྩཱདིཝསེན གཏམགྒོ པཱཀཊོ, ཙཀྑུཾ ཨུམྨིལེཏྭཱཔི གཡ྄ཧཏི, ན ཙ ཁཎྜིཙྩཱདཱིནེཝ ཛརཱ. ན ཧི ཛརཱ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ ཧོཏི. ཡསྨཱ པན ཛརཾ པཏྟསྶ ཨཱཡུ ཧཱཡཏི, ཏསྨཱ ཛརཱ ‘‘ཨཱཡུནོ སཾཧཱནཱི’’ཏི ཕལཱུཔཙཱརེན ཝུཏྟཱ. ཡསྨཱ དཧརཀཱལེ སུཔྤསནྣཱནི སུཁུམམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ སུཁེནེཝ ཙ གཎྷནསམཏྠཱནི ཙཀྑཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཛརཾ པཏྟསྶ པརིཔཀྐཱནི ཨཱལུལིཏཱནི ཨཝིསདཱནི ཨོལཱ༹རིཀམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ གཧེཏུཾ ཨསམཏྠཱནི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀོ’’ཏིཔི ཕལཱུཔཙཱརེནེཝ ཝུཏྟཱ.

༣༩༠. མརཎནིདྡེསེ ¶ ཡནྟི མརཎཾ སནྡྷཱཡ ནཔུཾསཀནིདྡེསོ, ཡཾ མརཎཾ ཙུཏཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཙཝནཏཱཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཡོཛནཱ. ཏཏྠ ཙུཏཱིཏི སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཙཝནཏཱཏི ཨཱཀཱརབྷཱཝནིདྡེསོ. མརཎཾ པཏྟསྶ ཁནྡྷཱ བྷིཛྫནྟི ཙེཝ ཨནྟརདྷཱཡནྟི ཙ ཨདསྶནཾ གཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ བྷེདོ ཨནྟརདྷཱནནྟི ཝུཙྩཏི. མཙྩུམརཎནྟི མཙྩུམརཎཾ, ན ཁཎིཀམརཎཾ. ཀཱལཀིརིཡཱཏི མརཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཡཾ སབྦཱཔི སམྨུཏིཀཐཱཝ. ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོཏི ཨཡཾ པན པརམཏྠཀཐཱ. ཨེཀཝོཀཱརབྷཝཱདཱིསུ ཨེཀཙཏུཔཉྩབྷེདཱནཾ ཁནྡྷཱནཾཡེཝ བྷེདོ, ན ¶ པུགྒལསྶ, ཏསྨིཾ པན སཏི པུགྒལོ མཏོཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ ཧོཏི.

ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོཏི ཨཏྟབྷཱཝསྶ ནིཀྑེཔོ. མརཎཾ པཏྟསྶ ཧི ནིརཏྠཾཝ ཀལིངྒརཾ ཨཏྟབྷཱཝོ པཏཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོཏི ཝུཏྟཾ. ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡསྶ ཨུཔཙྪེདོ པན སབྦཱཀཱརཏོ པརམཏྠཏོ མརཎཾ. ཨེཏདེཝ ¶ སམྨུཏིམརཎནྟི པི ཝུཙྩཏི. ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདམེཝ ཧི གཧེཏྭཱ ལོཀིཡཱ ‘‘ཏིསྶོ མཏོ, ཕུསྶོ མཏོ’’ཏི ཝདནྟི.

༣༩༡. བྱསནེནཱཏི ཉཱཏིབྱསནཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི བྱསནེན. དུཀྑདྷམྨེནཱཏི ཝདྷབནྡྷཱདིནཱ དུཀྑཀཱརཎེན. ཕུཊྛསྶཱཏི ཨཛ྄ཛྷོཏྠཊསྶ ཨབྷིབྷཱུཏསྶ. སོཀོཏི ཡོ ཉཱཏིབྱསནཱདཱིསུ ཝཱ ཝདྷབནྡྷནཱདཱིསུ ཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ སཏི ཏེན ཨབྷིབྷཱུཏསྶ ཨུཔྤཛྫཏི སོཙནལཀྑཎོ སོཀོ. སོཙིཏཏྟནྟི སོཙིཏབྷཱཝོ. ཡསྨཱ པནེས ཨབྦྷནྟརེ སོསེནྟོ པརིསོསེནྟོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨནྟོསོཀོ ཨནྟོཔརིསོཀོཏི ཝུཙྩཏི.

༣༩༢. ‘‘མཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱ, མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱདིསྶ ཨཱདིསྶ དེཝནྟི པརིདེཝནྟི ཨེཏེནཱཏི ཨཱདེཝོ. ཏཾ ཏཾ ཝཎྞཾ པརིཀིཏྟེཏྭཱ དེཝནྟི ཨེཏེནཱཏི པརིདེཝོ. ཏཏོ པརཱ དྭེ ཏསྶེཝ བྷཱཝནིདྡེསཱ.

༣༩༣. ཀཱཡིཀནྟི ཀཱཡཔསཱདཝཏྠུཀཾ. དུཀྑམནཊྛེན དུཀྑཾ. ཨསཱཏནྟི ཨམདྷུརཾ. ཀཱཡསམྥསྶཛཾ དུཀྑནྟི ཀཱཡསམྥསྶཏོ ཛཱཏཾ དུཀྑཾ. ཨསཱཏཾ ཝེདཡིཏནྟི ཨམདྷུརཾ ཝེདཡིཏཾ.

༣༩༤. ཙེཏསིཀནྟི ཙིཏྟསམྤཡུཏྟཾ. སེསཾ དུཀྑེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༣༩༥. ཨཱཡཱསོཏི སཾསཱིདནཝིསཱིདནཱཀཱརཔྤཏྟོ ཙིཏྟཀིལམཐོ. བལཝཏརཾ ཨཱཡཱསོ ཨུཔཱཡཱསོ. ཏཏོ པརཱ དྭེ ཨཏྟཏྟནིཡཱབྷཱཝདཱིཔཀཱ བྷཱཝནིདྡེསཱ.

༣༩༨. ཛཱཏིདྷམྨཱནནྟི ¶ ཛཱཏིསབྷཱཝཱནཾ. ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཧོ ཝཏཱཏི པཏྠནཱ. ན ཁོ པནེཏཾ ཨིཙྪཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཛཱཏིཡཱ ཨནཱགམནཾ ཝིནཱ མགྒབྷཱཝནཾ ན ཨིཙྪཱཡ པཏྟབྦཾ. ཨིདམྤཱིཏི ཨེཏམྤི ཨུཔརི སེསཱནི ཨུཔཱདཱཡ པིཀཱརོ. ཡམྤིཙྪནྟི ཡེནཔི དྷམྨེན ཨལབྦྷནེཡྻཝཏྠུཾ ཨིཙྪནྟོ ན ལབྷཏི, ཏཾ ཨལབྦྷནེཡྻ ཝཏྠུམྷི ཨིཙྪནཾ དུཀྑཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

༣༩༩. ཁནྡྷནིདྡེསེ ¶ རཱུཔཉྩ ཏཾ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ ཙཱཏི རཱུཔུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ ཨེཝཾ སབྦཏྠ.

སམུདཡསཙྩནིདྡེསཝཎྞནཱ

༤༠༠. ཡཱཡཾ ཏཎྷཱཏི ཡཱ ཨཡཾ ཏཎྷཱ. པོནོབྦྷཝིཀཱཏི པུནབྦྷཝཀརཎཾ པུནོབྦྷཝོ, པུནོབྦྷཝོ སཱིལཾ ཨསྶཱཏི པོནོབྦྷཝིཀཱ. ནནྡཱིརཱགེན སཧ གཏཱཏི ནནྡཱིརཱགསཧགཏཱ. ནནྡཱིརཱགེན སདྡྷིཾ ཨཏྠཏོ ཨེཀཏྟམེཝ གཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྲཏཏྲཱབྷིནནྡིནཱིཏི ¶ ཡཏྲ ཡཏྲ ཨཏྟབྷཱཝོ, ཏཏྲ ཏཏྲ ཨབྷིནནྡིནཱི. རཱུཔཱདཱིསུ ཝཱ ཨཱརམྨཎེསུ ཏཏྲ ཏཏྲ ཨབྷིནནྡིནཱི, རཱུཔཱབྷིནནྡིནཱི སདྡ, གནྡྷ, རས, ཕོཊྛབྦ, དྷམྨཱབྷིནནྡིནཱིཏི ཨཏྠོ. སེཡྻཐིདནྟི ནིཔཱཏོ. ཏསྶ སཱ ཀཏམཱ ཙེཏི ཨཏྠོ. ཀཱམེ ཏཎྷཱ ཀཱམཏཎྷཱ, པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགསྶེཏཾ ནཱམཾ. བྷཝེ ཏཎྷཱ བྷཝཏཎྷཱ, བྷཝཔཏྠནཱཝསེན ཨུཔྤནྣསྶ སསྶཏདིཊྛིསཧགཏསྶ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝརཱགསྶ ཙ ཛྷཱནནིཀནྟིཡཱ ཙེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཝིབྷཝེ ཏཎྷཱ ཝིབྷཝཏཎྷཱ, ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏརཱགསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཨིདཱནི ཏསྶཱ ཏཎྷཱཡ ཝཏྠུཾ ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ སཱ ཁོ པནེསཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཛཱཡཏི. ནིཝིསཏཱིཏི པུནཔྤུནཾ པཝཏྟིཝསེན པཏིཊྛཧཏི. ཡཾ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔནྟི ཡཾ ལོཀསྨིཾ པིཡསབྷཱཝཉྩེཝ མདྷུརསབྷཱཝཉྩ. ཙཀྑུ ལོཀེཏིཨཱདཱིསུ ལོཀསྨིཉྷི ཙཀྑཱདཱིསུ མམཏྟེན ཨབྷིནིཝིཊྛཱ སཏྟཱ སམྤཏྟིཡཾ པཏིཊྛིཏཱ ཨཏྟནོ ཙཀྑུཾ ཨཱདཱསཏལཱདཱིསུ ནིམིཏྟགྒཧཎཱནུསཱརེན ཝིཔྤསནྣཾ པཉྩཔསཱདཾ སུཝཎྞཝིམཱནེ ཨུགྒྷཱཊིཏམཎིསཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཡ མཉྙནྟི, སོཏཾ རཛཏཔནཱལི༹ཀཾ ཝིཡ, པཱམངྒསུཏྟཾ ཝིཡ ཙ མཉྙནྟི, ‘‘ཏུངྒནཱསཱ’’ཏི ལདྡྷཝོཧཱརཾ གྷཱནཾ ཝཊྚིཏྭཱ ཋཔིཏཧརིཏཱལཝཊྚཾ ཝིཡ མཉྙནྟི, ཛིཝ྄ཧཾ རཏྟཀམྦལཔཊལཾ ཝིཡ མུདུསིནིདྡྷམདྷུརསདཾ མཉྙནྟི, ཀཱཡཾ སཱལལཊྛིཾ ཝིཡ, སུཝཎྞཏོརཎཾ ཝིཡ ཙ མཉྙནྟི, མནཾ ཨཉྙེསཾ མནེན ཨསདིསཾ ཨུལཱ༹རཾ མཉྙནྟི. རཱུཔཾ སུཝཎྞཀཎིཀཱརཔུཔྥཱདིཝཎྞཾ ཝིཡ, སདྡཾ མཏྟཀརཝཱིཀ ཀོཀིལམནྡདྷམིཏམཎིཝཾསནིགྒྷོསཾ ཝིཡ, ཨཏྟནཱ པཊིལདྡྷཱནི ཙཏུསམུཊྛཱནིཀགནྡྷཱརམྨཎཱདཱིནི ¶ ‘‘ཀསྶཉྙསྶ ཨེཝརཱུཔཱནི ཨཏྠཱི’’ཏི མཉྙནྟི. ཏེསཾ ཨེཝཾ མཉྙམཱནཱནཾ ཏཱནི ཙཀྑཱདཱིནི པིཡརཱུཔཱནི ཙེཝ སཱཏརཱུཔཱནི ཙ ཧོནྟི. ཨཐ ནེསཾ ཏཏྠ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫཏི ¶ , ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཏཎྷཱ པུནཔྤུནཾ པཝཏྟིཝསེན ནིཝིསཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ‘‘ཙཀྑུ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ, ཨེཏྠེསཱ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཏི ཡདཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཧོཏི, ཏདཱ ཨེཏྠ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ནིརོདྷསཙྩནིདྡེསཝཎྞནཱ

༤༠༡. ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷོཏིཨཱདཱིནི སབྦཱནི ནིབྦཱནཝེཝཙནཱནེཝ. ནིབྦཱནཉྷི ཨཱགམྨ ཏཎྷཱ ཨསེསཱ ཝིརཛྫཏི ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ‘‘ཏསྶཱཡེཝ ཏཎྷཱཡ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ནིབྦཱནཉྩ ཨཱགམྨ ཏཎྷཱ ཙཛིཡཏི པཊིནིསྶཛྫིཡཏི ཝིམུཙྩཏི ན ¶ ཨལླཱིཡཏི, ཏསྨཱ ནིབྦཱནཾ ‘‘ཙཱགོ པཊིནིསྶགྒོ མུཏྟི ཨནཱལཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཀམེཝ ཧི ནིབྦཱནཾ, ནཱམཱནི པནསྶ སབྦསངྑཏཱནཾ ནཱམཔཊིཔཀྑཝསེན ཨནེཀཱནི ཧོནྟི. སེཡྻཐིདཾ, ཨསེསཝིརཱགོ ཨསེསནིརོདྷོ ཙཱགོ པཊིནིསྶགྒོ མུཏྟི ཨནཱལཡོ རཱགཀྑཡོ དོསཀྑཡོ མོཧཀྑཡོ ཏཎྷཀྑཡོ ཨནུཔྤཱདོ ཨཔྤཝཏྟཾ ཨནིམིཏྟཾ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཨནཱཡཱུཧནཾ ཨཔྤཊིསནྡྷི ཨནུཔཔཏྟི ཨགཏི ཨཛཱཏཾ ཨཛརཾ ཨབྱཱདྷི ཨམཏཾ ཨསོཀཾ ཨཔརིདེཝཾ ཨནུཔཱཡཱསཾ ཨསཾཀིལིཊྛནྟི.

ཨིདཱནི མགྒེན ཚིནྣཱཡ ནིབྦཱནཾ ཨཱགམྨ ཨཔྤཝཏྟིཔཏྟཱཡཔི ཙ ཏཎྷཱཡ ཡེསུ ཝཏྠཱུསུ ཏསྶཱ ཨུཔྤཏྟི དསྶིཏཱ, ཏཏྠེཝ ཨབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ སཱ ཁོ པནེསཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཐཱ པུརིསོ ཁེཏྟེ ཛཱཏཾ ཏིཏྟཨལཱབུཝལླིཾ དིསྭཱ ཨགྒཏོ པཊྛཱཡ མཱུལཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཚིནྡེཡྻ, སཱ ཨནུཔུབྦེན མིལཱཡིཏྭཱ ཨཔཉྙཏྟིཾ གཙྪེཡྻ. ཏཏོ ཏསྨིཾ ཁེཏྟེ ཏིཏྟཨལཱབུ ནིརུདྡྷཱ པཧཱིནཱཏི ཝུཙྩེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཁེཏྟེ ཏིཏྟཨལཱབུ ཝིཡ ཙཀྑཱདཱིསུ ཏཎྷཱ. སཱ ཨརིཡམགྒེན མཱུལཙྪིནྣཱ ནིབྦཱནཾ ཨཱགམྨ ཨཔྤཝཏྟིཾ གཙྪཏི. ཨེཝཾ གཏཱ པན ཏེསུ ཝཏྠཱུསུ ཁེཏྟེ ཏིཏྟཨལཱབུ ཝིཡ ན པཉྙཱཡཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨཊཝིཏོ ཙོརེ ཨཱནེཏྭཱ ནགརསྶ དཀྑིཎདྭཱརེ གྷཱཏེཡྻུཾ, ཏཏོ ཨཊཝིཡཾ ཙོརཱ མཏཱཏི ཝཱ མཱརིཏཱཏི ཝཱ ཝུཙྩེཡྻུཾ, ཨེཝཾ ཨཊཝིཡཾ ཙོརཱ ཝིཡ ཙཀྑཱདཱིསུ ཏཎྷཱ. སཱ དཀྑིཎདྭཱརེ ཙོརཱ ཝིཡ ནིབྦཱནཾ ཨཱགམྨ ནིརུདྡྷཏྟཱ ནིབྦཱནེ ནིརུདྡྷཱ. ཨེཝཾ ནིརུདྡྷཱ པནེཏེསུ ¶ ཝཏྠཱུསུ ཨཊཝིཡཾ ཙོརཱ ཝིཡ ན པཉྙཱཡཏི, ཏེནསྶཱ ཏཏྠེཝ ནིརོདྷཾ དསྶེནྟོ ¶ ‘‘ཙཀྑུ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ, ཨེཏྠེསཱ ཏཎྷཱ པཧཱིཡམཱནཱ པཧཱིཡཏི, ཨེཏྠ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

མགྒསཙྩནིདྡེསཝཎྞནཱ

༤༠༢. ཨཡམེཝཱཏི ཨཉྙམགྒཔཊིཀྑེཔནཏྠཾ ནིཡམནཾ. ཨརིཡོཏི ཏཾ ཏཾ མགྒཝཛ྄ཛྷེཧི ཀིལེསེཧི ཨཱརཀཏྟཱ ཨརིཡབྷཱཝཀརཏྟཱ ཙ ཨརིཡོ. དུཀྑེ ཉཱཎནྟིཨཱདིནཱ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནཾ དསྶིཏཾ. ཏཏྠ པུརིམཱནི དྭེ སཙྩཱནི ཝཊྚཾ, པཙྪིམཱནི ཝིཝཊྚཾ. ཏེསུ བྷིཀྑུནོ ཝཊྚེ ཀམྨཊྛཱནཱབྷིནིཝེསོ ཧོཏི, ཝིཝཊྚེ ནཏྠི ཨབྷིནིཝེསོ. པུརིམཱནི ཧི དྭེ སཙྩཱནི ‘‘པཉྩཀྑནྡྷཱ དུཀྑཾ, ཏཎྷཱ སམུདཡོ’’ཏི ཨེཝཾ སངྑེཔེན ཙ ‘‘ཀཏམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ, རཱུཔཀྑནྡྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཏྠཱརེན ཙ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ པུནཔྤུནཾ པརིཝཏྟེནྟོ ཡོགཱཝཙརོ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨིཏརེསུ པན དྭཱིསུ སཙྩེསུ ནིརོདྷསཙྩཾ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔཾ, མགྒསཙྩཾ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔནྟི ཨེཝཾ སཝནེན ཀམྨཾ ¶ ཀརོཏི. སོ ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨེཀཔཊིཝེདྷེནེཝ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི ཨེཀཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི. དུཀྑཾ པརིཉྙཱཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, སམུདཡཾ པཧཱནཔཊིཝེདྷེན, ནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱཔཊིཝེདྷེན, མགྒཾ བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. དུཀྑཾ པརིཉྙཱབྷིསམཡེན…པེ… མགྒཾ བྷཱཝནཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི. ཨེཝམསྶ པུབྦབྷཱགེ དྭཱིསུ སཙྩེསུ ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱསཝནདྷཱརཎསམྨསནཔཊིཝེདྷོ ཧོཏི, དྭཱིསུ པན སཝནཔཊིཝེདྷོཡེཝ. ཨཔརབྷཱགེ ཏཱིསུ ཀིཙྩཏོ པཊིཝེདྷོ ཧོཏི, ནིརོདྷེ ཨཱརམྨཎཔཊིཝེདྷོ. པཙྩཝེཀྑཎཱ པན པཏྟསཙྩསྶ ཧོཏི. ཨཡཉྩ ཨཱདིཀམྨིཀོ, ཏསྨཱ སཱ ཨིདྷ ན ཝུཏྟཱ.

ཨིམསྶ ཙ བྷིཀྑུནོ པུབྦེ པརིགྒཧཏོ ‘‘དུཀྑཾ པརིཛཱནཱམི, སམུདཡཾ པཛཧཱམི, ནིརོདྷཾ སཙྪིཀརོམི, མགྒཾ བྷཱཝེམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགསམནྣཱཧཱརམནསིཀཱརཔཙྩཝེཀྑཎཱ ནཏྠི, པརིགྒཧཏོ པཊྛཱཡ ཧོཏི. ཨཔརབྷཱགེ པན དུཀྑཾ པརིཉྙཱཏམེཝ…པེ… མགྒོ བྷཱཝིཏོཝ ཧོཏི. ཏཏྠ དྭེ སཙྩཱནི དུདྡསཏྟཱ གམྦྷཱིརཱནི, དྭེ གམྦྷཱིརཏྟཱ དུདྡསཱནི. དུཀྑསཙྩཉྷི ཨུཔྤཏྟིཏོ པཱཀཊཾ, ཁཱཎུཀཎྚཀཔཧཱརཱདཱིསུ ‘‘ཨཧོ དུཀྑ’’ནྟི ཝཏྟབྦཏམྤི ཨཱཔཛྫཏི. སམུདཡམྤི ཁཱདིཏུཀཱམཏཱབྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱདིཝསེན ཨུཔྤཏྟིཏོ པཱཀཊཾ. ལཀྑཎཔཊིཝེདྷཏོ པན ཨུབྷཡམྤི གམྦྷཱིརཾ. ཨིཏི ཏཱནི དུདྡསཏྟཱ གམྦྷཱིརཱནི. ཨིཏརེསཾ པན དྭིནྣཾ དསྶནཏྠཱཡ པཡོགོ བྷཝགྒགཧཎཏྠཾ ཧཏྠཔྤསཱརཎཾ ¶ ཝིཡ ཨཝཱིཙིཕུསནཏྠཾ པཱདཔྤསཱརཎཾ ཝིཡ སཏདྷཱ བྷིནྣསྶ ཝཱལསྶ ཀོཊིཡཱ ¶ ཀོཊིཔཱདནཾ ཝིཡ ཙ ཧོཏི. ཨིཏི ཏཱནི གམྦྷཱིརཏྟཱ དུདྡསཱནི. ཨེཝཾ དུདྡསཏྟཱ གམྦྷཱིརེསུ གམྦྷཱིརཏྟཱ ཙ དུདྡསེསུ ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཨུགྒཧཱདིཝསེན པུབྦབྷཱགཉཱཎུཔྤཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ དུཀྑེ ཉཱཎནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ. པཊིཝེདྷཀྑཎེ པན ཨེཀམེཝ ཏཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི.

ནེཀྑམྨསངྐཔྤཱདཡོ ཀཱམབྱཱཔཱདཝིཧིཾསཱཝིརམཎསཉྙཱནཾ ནཱནཏྟཱ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱ, མགྒཀྑཎེ པན ཨིམེསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཨུཔྤནྣསྶ ཨཀུསལསངྐཔྤསྶ པདཔཙྪེདཏོ ཨནུཔྤཏྟིསཱདྷནཝསེན མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནོ ཨེཀོཝ ཀུསལསངྐཔྤོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡཾ སམྨཱསངྐཔྤོ ནཱམ.

མུསཱཝཱདཱཝེརམཎིཨཱདཡོཔི མུསཱཝཱདཱདཱིཧི ཝིརམཎསཉྙཱནཾ ནཱནཏྟཱ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱ, མགྒཀྑཎེ པན ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཨུཔྤནྣཱཡ ཨཀུསལདུསྶཱིལྱཙེཏནཱཡ པདཔཙྪེདཏོ ཨནུཔྤཏྟིསཱདྷནཝསེན མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨེཀཱཝ ཀུསལཝེརམཎཱི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡཾ སམྨཱཝཱཙཱ ནཱམ ¶ .

པཱཎཱཏིཔཱཏཱཝེརམཎིཨཱདཡོཔི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝིརམཎསཉྙཱནཾ ནཱནཏྟཱ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱ, མགྒཀྑཎེ པན ཨིམེསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཨུཔྤནྣཱཡ ཨཀུསལདུསྶཱིལྱཙེཏནཱཡ ཨཀིརིཡཏོ པདཔཙྪེདཏོ ཨནུཔྤཏྟིསཱདྷནཝསེན མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨེཀཱཝ ཀུསལཝེརམཎཱི ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡཾ སམྨཱཀམྨནྟོ ནཱམ.

མིཙྪཱཨཱཛཱིཝནྟི ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ པཝཏྟིཏཾ ཀཱཡཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ. པཧཱཡཱཏི ཝཛྫེཏྭཱ. སམྨཱཨཱཛཱིཝེནཱཏི བུདྡྷཔསཏྠེན ཨཱཛཱིཝེན. ཛཱིཝིཏཾ ཀཔྤེཏཱིཏི ཛཱིཝིཏཔྤཝཏྟིཾ པཝཏྟེཏི. སམྨཱཨཱཛཱིཝོཔི ཀུཧནཱདཱིཧི ཝིརམཎསཉྙཱནཾ ནཱནཏྟཱ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱ, མགྒཀྑཎེ པན ཨིམེསུཡེཝ སཏྟསུ ཋཱནེསུ ཨུཔྤནྣཱཡ མིཙྪཱཛཱིཝདུསྶཱིལྱཙེཏནཱཡ པདཔཙྪེདཏོ ཨནུཔྤཏྟིསཱདྷནཝསེན མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨེཀཱཝ ཀུསལཝེརམཎཱི ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡཾ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ ནཱམ.

ཨནུཔྤནྣཱནནྟི ཨེཀསྨིཾ ཝཱ བྷཝེ ཏཐཱརཱུཔེ ཝཱ ཨཱརམྨཎེ ཨཏྟནོ ན ཨུཔྤནྣཱནཾ. པརསྶ པན ཨུཔྤཛྫམཱནེ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཨེཝརཱུཔཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལདྷམྨཱ ན ཨུཔྤཛྫེཡྻུ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ ¶ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ. ཚནྡཾ ཛནེཏཱིཏི ཏེསཾ ཨནུཔྤཱདཀཔཊིཔཏྟིསཱདྷཀཾ ཝཱིརིཡཚནྡཾ ཛནེཏི. ཝཱཡམཏཱིཏི ཝཱཡཱམཾ ཀརོཏི. ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི ¶ ཝཱིརིཡཾ པཝཏྟེཏི. ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏཱིཏི ཝཱིརིཡེན ཙིཏྟཾ པགྒཧིཏཾ ཀརོཏི. པདཧཏཱིཏི ཀཱམཾ ཏཙོ ཙ ནྷཱརུ ཙ ཨཊྛི ཙ ཨཝསིསྶཏཱུཏི པདཧནཾ པཝཏྟེཏི.

ཨུཔྤནྣཱནནྟི སམུདཱཙཱརཝསེན ཨཏྟནོ ཨུཔྤནྣཔུབྦཱནཾ. ཨིདཱནི ཏཱདིསེ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱིཏི ཏེསཾ པཧཱནཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི. ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནནྟི ཨཔྤཊིལདྡྷཱནཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནཾ. ཨུཔྤནྣཱནནྟི ཏེསཾཡེཝ པཊིལདྡྷཱནཾ. ཋིཏིཡཱཏི པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཏྟིཔབནྡྷཝསེན ཋིཏཏྠཾ. ཨསམྨོསཱཡཱཏི ཨཝིནཱསནཏྠཾ. བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡཱཏི ཨུཔརིབྷཱཝཱཡ. ཝེཔུལླཱཡཱཏི ཝིཔུལབྷཱཝཱཡ. བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱཏི བྷཱཝནཱཡ པརིཔཱུརཎཏྠཾ. ཨཡམྤི སམྨཱཝཱཡཱམོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ ཨནུཔྤཱདནཱདིཙིཏྟཱནཾ ནཱནཏྟཱ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱ, མགྒཀྑཎེ པན ཨིམེསུཡེཝ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཀིཙྩསཱདྷནཝསེན མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནཾ ཨེཀམེཝ ཀུསལཝཱིརིཡཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡཾ སམྨཱཝཱཡཱམོ ནཱམ.

སམྨཱསཏིཔི ཀཱཡཱདིཔརིགྒཱཧཀཙིཏྟཱནཾ ནཱནཏྟཱ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱ, མགྒཀྑཎེ པན ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཀིཙྩསཱདྷནཝསེན མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨེཀཱཝ སཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡཾ སམྨཱསཏི ནཱམ.

ཛྷཱནཱནི པུབྦབྷཱགེཔི མགྒཀྑཎེཔི ¶ ནཱནཱ, པུབྦབྷཱགེ སམཱཔཏྟིཝསེན ནཱནཱ, མགྒཀྑཎེ ནཱནཱམགྒཝསེན. ཨེཀསྶ ཧི པཋམམགྒོ པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀོ ཧོཏི, དུཏིཡམགྒཱདཡོཔི པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀཱ ཝཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཛྷཱནིཀཱ ཝཱ. ཨེཀསྶཔི པཋམམགྒོ དུཏིཡཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཛྷཱནིཀོ ཧོཏི, དུཏིཡཱདཡོཔི དུཏིཡཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཛ྄ཛྷཱནིཀཱ ཝཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀཱ ཝཱ. ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོཔི མགྒཱ ཛྷཱནཝསེན སདིསཱ ཝཱ ཨསདིསཱ ཝཱ ཨེཀཙྩསདིསཱ ཝཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ པནསྶ ཝིསེསོ པཱདཀཛ྄ཛྷཱནནིཡམེན ཧོཏི.

པཱདཀཛ྄ཛྷཱནནིཡམེན ཏཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནལཱབྷིནོ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ ཝིཔསྶནྟསྶ ཨུཔྤནྣོ མགྒོ པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀོ ཧོཏི. མགྒངྒབོཛ྄ཛྷངྒཱནི པནེཏྠ པརིཔུཎྞཱནེཝ ཧོནྟི. དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཝིཔསྶནྟསྶ ཨུཔྤནྣོ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནིཀོ ཧོཏི. མགྒངྒཱནི པནེཏྠ སཏྟ ཧོནྟི. ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཝིཔསྶནྟསྶ ཨུཔྤནྣོ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནིཀོ. མགྒངྒཱནི པནེཏྠ སཏྟ ¶ , བོཛ྄ཛྷངྒཱནི ཚ ཧོནྟི. ཨེས ནཡོ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཡཱཝ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ.

ཨཱརུཔྤེ ¶ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཉྩ ལོཀུཏྟརཾ, ནོ ལོཀིཡནྟི ཝུཏྟཾ, ཨེཏྠ ཀཐནྟི? ཨེཏྠཱཔི པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིསུ ཡཏོ ཝུཊྛཱཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཾ བྷཱཝེཏྭཱ སོ ཨཱརུཔྤེ ཨུཔྤནྣོ, ཏཾ ཛྷཱནིཀཱཝསྶ ཏཏྠ ཏཡོ མགྒཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨེཝཾ པཱདཀཛ྄ཛྷཱནམེཝ ནིཡམེཏི.

ཀེཙི པན ཐེརཱ ‘‘ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱརམྨཎབྷཱུཏཱ ཁནྡྷཱ ནིཡམེནྟཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཀེཙི ‘‘པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཡམེཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཀེཙི ‘‘ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཱ ནིཡམེཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏེསཾ ཝཱདཝིནིཙྪཡོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཱདྷིཀཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱསམཱདྷཱིཏི ཨཡཾ པུབྦབྷཱགེ ལོཀིཡོ ཨཔརབྷཱགེ ལོཀུཏྟརོ སམྨཱསམཱདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པརིགྒཎྷིཏྭཱ, པརསྶ ཝཱ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པརིགྒཎྷིཏྭཱ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ ཙཏུནྣཾ སཙྩཱནཾ ཡཐཱསམྦྷཱཝཏོ ཨུཔྤཏྟིནིཝཏྟིཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཙཏུསཙྩཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ¶ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ སཙྩཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ, སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཙཏུསཙྩཔབྦཾ ནིཊྛིཏཾ.

༤༠༤. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔབྦཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཾ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ ནཝསིཝཐིཀཱ ཝེདནཱནུཔསྶནཱ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱ ནཱིཝརཎཔརིགྒཧོ ཁནྡྷཔརིགྒཧོ ཨཱཡཏནཔརིགྒཧོ བོཛ྄ཛྷངྒཔརིགྒཧོ སཙྩཔརིགྒཧོཏི ཨེཀཝཱིསཏི ཀམྨཊྛཱནཱནི. ཏེསུ ཨཱནཱཔཱནཾ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ ནཝསིཝཐིཀཱཏི ཨེཀཱདས ཨཔྤནཱཀམྨཊྛཱནཱནི ཧོནྟི. དཱིགྷབྷཱཎཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པན ‘‘ནཝསིཝཐིཀཱ ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྨཱ ཏསྶ མཏེན དྭེཡེཝ ཨཔྤནཱཀམྨཊྛཱནཱནི, སེསཱནི ཨུཔཙཱརཀམྨཊྛཱནཱནི. ཀིཾ པནེཏེསུ སབྦེསུ ཨབྷིནིཝེསོ ¶ ཛཱཡཏཱིཏི? ན ཛཱཡཏི. ཨིརིཡཱཔཐསམྤཛཉྙནཱིཝརཎབོཛ྄ཛྷངྒེསུ ཧི ཨབྷིནིཝེསོ ན ཛཱཡཏི, སེསེསུ ཛཱཡཏཱིཏི. མཧཱསཱིཝཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘ཨེཏེསུཔི ཨབྷིནིཝེསོ ཛཱཡཏི. ཨཡཉྷི ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཙཏྟཱརོ ཨིརིཡཱཔཐཱ ཨུདཱཧུ ནཏྠི, ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཙཏུསམྤཛཉྙཾ ཨུདཱཧུ ¶ ནཏྠི, ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ པཉྩནཱིཝརཎཱ ཨུདཱཧུ ནཏྠི, ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཱ ཨུདཱཧུ ནཏྠཱི’ཏི ཨེཝཾ པརིགྒཎྷཱཏི. ཏསྨཱ སབྦཏྠ ཨབྷིནིཝེསོ ཛཱཡཏཱི’’ཏི.

ཡོ ཧི ཀོཙི, བྷིཀྑཝེཏི ཡོ ཧི ཀོཙི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཝཱ བྷིཀྑུནཱི ཝཱ ཨུཔཱསཀོ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝཱ. ཨེཝཾ བྷཱཝེཡྻཱཏིཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝུཏྟེན བྷཱཝནཱནུཀྐམེན བྷཱཝེཡྻ. པཱཊིཀངྑནྟི པཊིཀངྑིཏབྦཾ ཨིཙྪིཏབྦཾ ཨཝསྶཾབྷཱཝཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཱཏི ཨརཧཏྟཾ. སཏི ཝཱ ཨུཔཱདིསེསེཏི ཨུཔཱདཱནསེསེ ཝཱ སཏི ཨཔརིཀྑཱིཎེ. ཨནཱགཱམིཏཱཏི ཨནཱགཱམིབྷཱཝོ.

ཨེཝཾ སཏྟནྣཾ ཝསྶཱནཾ ཝསེན སཱསནསྶ ནིཡྻཱནིཀབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ པུན ཏཏོ ཨཔྤཏརེཔི ཀཱལེ དསྶེནྟོ ཏིཊྛནྟུ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. སབྦམྤི ཙེཏཾ མཛ྄ཛྷིམསྶ ཝེནེཡྻཔུགྒལསྶ ཝསེན ཝུཏྟཾ, ཏིཀྑཔཉྙཾ པན སནྡྷཱཡ ‘‘པཱཏོཝ ཨནུསིཊྛོ སཱཡཾ ཝིསེསཾ ཨདྷིགམིསྶཏི, སཱཡཾ ¶ ཨནུསིཊྛོ པཱཏོ ཝིསེསཾ ཨདྷིགམིསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨིཏི བྷགཝཱ ‘‘ཨེཝཾ ནིཡྻཱནིཀཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱསན’’ནྟི དསྶེཏྭཱ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱཔི ཋཱནེསུ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསིཏཾ དེསནཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ ‘‘ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ…པེ… ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི ཨཱཧ. སེསཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ པན ཏིཾས བྷིཀྑུསཧསྶཱནི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསཱུཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

མཧཱསཏིཔཊྛཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. པཱཡཱསིརཱཛཉྙསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༠༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི པཱཡཱསིརཱཛཉྙསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཨཱཡསྨཱཏི པིཡཝཙནམེཏཾ. ཀུམཱརཀསྶཔོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཀུམཱརཀཱལེ པབྦཛིཏཏྟཱ པན བྷགཝཏཱ ‘‘ཀསྶཔཾ པཀྐོསཐ, ཨིདཾ ཕལཾ ཝཱ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ ཀསྶཔསྶ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀཏརཀསྶཔསྶཱ’’ཏི. ‘‘ཀུམཱརཀསྶཔསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ གཧིཏནཱམཏྟཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཝུཌྜྷཀཱལེཔི ‘‘ཀུམཱརཀསྶཔོ’’ ཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཨཔིཙ རཉྙོ པོསཱཝནིཀཔུཏྟཏྟཱཔི ཏཾ ཀུམཱརཀསྶཔོཏི སཉྫཱནིཾསུ.

ཨཡཾ པནསྶ པུབྦཡོགཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཝིབྷཱཝཀཐཱ – ཐེརོ ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ སེཊྛིཔུཏྟོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷགཝནྟཾ ཙིཏྲཀཐིཾ ཨེཀཾ ཨཏྟནོ སཱཝཀཾ ཨེཏདགྒེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ བྷགཝཏོ སཏྟཱཧཾ དཱནཾ དཏྭཱ ‘‘ཨཧམྤི བྷགཝཱ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ ཨཡཾ ཐེརོ ཝིཡ ཙིཏྲཀཐཱི སཱཝཀོ བྷཝཱམཱི’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ པུཉྙཱནི ཀརོནྟོ ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཏདཱ ཀིར པརིནིབྦུཏསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ ཨོསཀྐནྟེ པཉྩ བྷིཀྑཱུ ནིསྶེཎིཾ བནྡྷིཏྭཱ པབྦཏཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཾསུ. སངྒྷཏྠེརོ ཏཏིཡདིཝསེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ, ཨནུཐེརོ ཙཏུཏྠདིཝསེ ཨནཱགཱམཱི ཨཧོསི, ཨིཏརེ ཏཡོ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ.

ཏེསཾ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱནཾ ཨེཀོ ཏཀྐསིལཱཡཾ རཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པཀྐུསཱཏི ནཱམ རཱཛཱ ཧུཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏྭཱ རཱཛགཧཾ ཨུདྡིསྶ ཨཱགཙྪནྟོ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡཾ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྟོ. ཨེཀོ ¶ ཨེཀསྨིཾ སམུདྡཔཊྚནེ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ནཱཝཾ ཨཱརུཡ྄ཧ བྷིནྣནཱཝོ དཱརུཙཱིརཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ལཱབྷསམྤཏྟིཾ པཏྟོ ‘‘ཨཧཾ ཨརཧཱ’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ན ཏྭཾ ཨརཧཱ, གཙྪ, སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪཱ’’ཏི ཨཏྠཀཱམཱཡ དེཝཏཱཡ ཙོདིཏོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལཾ པཏྟོ.

ཨེཀོ ¶ རཱཛགཧེ ཨེཀིསྶཱ ཀུལདཱརིཀཱཡ ཀུཙྪིམྷི ཨུཔྤནྣོ. སཱ ཙ པཋམཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཡཱཙིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཨལབྷམཱནཱ ཀུལགྷརཾ གནྟྭཱ གབྦྷཾ གཎྷི ¶ . གབྦྷསཎྛིཏམྤི ཨཛཱནནྟི སཱམིཀཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཏེན ཨནུཉྙཱཏཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏཱ, ཏསྶཱ གབྦྷནིམིཏྟཾ དིསྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ དེཝདཏྟཾ པུཙྪིཾསུ. སོ ‘‘ཨསྶམཎཱི’’ཏི ཨཱཧ. དསབལཾ པུཙྪིཾསུ. སཏྠཱ ཨུཔཱལིཏྠེརཾ སམྤཊིཙྪཱཔེསི. ཐེརོ སཱཝཏྠིནགརཝཱསཱིནི ཀུལཱནི ཝིསཱཁཉྩ ཨུཔཱསིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སོདྷེནྟོ ‘‘པུརེ ལདྡྷོ གབྦྷོ, པབྦཛྫཱ ཨརོགཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘སུཝིནིཙྪིཏཾ ཨདྷིཀརཎ’’ནྟི ཐེརསྶ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. སཱ བྷིཀྑུནཱི སུཝཎྞབིམྦསདིསཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ པོསཱཔེསི. ‘‘ཀསྶཔོ’’ཏི ཙསྶ ནཱམཾ ཀཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨལངྐརིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. ཨིཏི ནཾ རཉྙོ པོསཱཝནིཀཔུཏྟཏྟཱཔི ‘‘ཀུམཱརཀསྶཔོ’’ཏི སཉྫཱནིཾསཱུཏི. ཏཾ ཨེཀདིཝསཾ ཨནྡྷཝནེ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཾ ཨཏྠཀཱམཱ དེཝཏཱ པཉྷེ ཨུགྒཧཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམེ པཉྷེ བྷགཝནྟཾ པུཙྪཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པཉྷེ པུཙྪིཏྭཱ པཉྷཝིསྶཛྫནཱཝསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. བྷགཝཱཔི ཏཾ ཙིཏྲཀཐིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

སེཏབྱཱཏི ཏསྶ ནགརསྶ ནཱམཾ. ཨུཏྟརེན སེཏབྱནྟི སེཏབྱཏོ ཨུཏྟརདིསཱཡ. རཱཛཉྙོཏི ཨནབྷིསིཏྟཀརཱཛཱ. དིཊྛིགཏནྟི དིཊྛིཡེཝ. ཡཐཱ གཱུཐགཏཾ མུཏྟགཏནྟི ཝུཏྟེ ན གཱུཐཱདིཏོ ཨཉྙཾ ཨཏྠི, ཨེཝཾ དིཊྛིཡེཝ དིཊྛིགཏཾ. ཨིཏིཔི ནཏྠཱིཏི ཏཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཔདིསིཏྭཱ ཨེཝམྤི ནཏྠཱིཏི ཝདཏི. པུརཱ…པེ… སཉྙཱཔེཏཱིཏི ཡཱཝ ན སཉྙཱཔེཏི.

ཙནྡིམསཱུརིཡཨུཔམཱཝཎྞནཱ

༤༡༡. ཨིམེ བྷོ, ཀསྶཔ, ཙནྡིམསཱུརིཡཱཏི སོ ཀིར ཐེརེན པུཙྪིཏོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ སམཎོ པཋམཾ ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨུཔམཾ ཨཱཧརི, ཙནྡིམསཱུརིཡསདིསོ བྷཝིསྶཏི པཉྙཱཡ, ཨནབྷིབྷཝནཱིཡོ ¶ ཨཉྙེན, སཙེ པནཱཧཾ ‘ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ’ཏི བྷཎིསྶཱམི, ‘ཀིཾ ནིསྶིཏཱ ཨེཏེ, ཀིཏྟཀཔམཱཎཱ, ཀིཏྟཀཾ ཨུཙྩཱ’ཏིཨཱདཱིཧི པལིཝེཋེསྶཏི. ཨཧཾ ཁོ པནེཏཾ ནིབྦེཋེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ‘པརསྨིཾ ལོཀེ’ ཨིཙྩེཝསྶ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

བྷགཝཱ ¶ པན ཏཏོ པུབྦེ ན ཙིརསྶེཝ སུདྷཱབྷོཛནཱིཡཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཏཏྠ ‘‘ཙནྡེ ཙནྡོ དེཝཔུཏྟོ, སཱུརིཡེ སཱུརིཡོ དེཝཔུཏྟོ’’ཏི ཨཱགཏཾ. བྷགཝཏཱ ཙ ཀཐིཏཾ ཛཱཏཀཾ ཝཱ སུཏྟནྟཾ ཝཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ¶ པཏྠཊཾ ཧོཏི, ཏེན སོ ‘‘ཨེཏྠ ནིཝཱསིནོ དེཝཔུཏྟཱ ནཏྠཱི’’ཏི ན སཀྐཱ ཝཏྟུནྟི ཙིནྟེཏྭཱ དེཝཱ ཏེ ན མནུསྶཱཏི ཨཱཧ.

༤༡༢. ཨཏྠི པན, རཱཛཉྙ, པརིཡཱཡོཏི ཨཏྠི པན ཀཱརཎནྟི པུཙྪཏི. ཨཱབཱདྷིཀཱཏི ཝིསབྷཱགཝེདནཱསངྑཱཏེན ཨཱབཱདྷེན སམནྣཱགཏཱ. དུཀྑིཏཱཏི དུཀྑཔྤཏྟཱ. བཱལ༹ྷགིལཱནཱཏི ཨདྷིམཏྟགིལཱནཱ. སདྡྷཱཡིཀཱཏི ཨཧཾ ཏུམྷེ སདྡཧཱམི, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ སདྡྷཱཡིཀཱ སདྡྷཱཡིཏབྦཝཙནཱཏི ཨཏྠོ. པཙྩཡིཀཱཏི ཨཧཾ ཏུམྷེ པཏྟིཡཱམི, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ པཙྩཡིཀཱ པཏྟིཡཱཡིཏབྦཱཏི ཨཏྠོ.

ཙོརཱདིཨུཔམཱཝཎྞནཱ

༤༡༣. ཨུདྡིསིཏྭཱཏི ཏེསཾ ཨཏྟཱནཉྩ པཊིསཱམིཏབྷཎྜཀཉྩ དསྶེཏྭཱ, སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཝིཔྤལཔནྟསྶཱཏི ‘‘པུཏྟོ མེ, དྷཱིཏཱ མེ, དྷནཾ མེ’’ཏི ཝིཝིདྷཾ པལཔནྟསྶ. ནིརཡཔཱལེསཱུཏི ནིརཡེ ཀམྨཀཱརཎིཀསཏྟེསུ. ཡེ པན ‘‘ཀམྨམེཝ ཀམྨཀཱརཎཾ ཀརོཏི, ནཏྠི ནིརཡཔཱལཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཏེ ‘‘ཏམེནཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིརཡཔཱལཱ’’ཏི དེཝདཱུཏསུཏྟཾ པཊིབཱཧནྟི. མནུསྶལོཀེ རཱཛཀུལེསུ ཀཱརཎིཀམནུསྶཱ ཝིཡ ཧི ནིརཡེ ནིརཡཔཱལཱ ཧོནྟི.

༤༡༥. ཝེལུ༹པེསིཀཱཧཱིཏི ཝེལུ༹ཝིལཱིཝེཧི. སུནིམྨཛྫཐཱཏི ཡཐཱ སུཊྛུ ནིམྨཛྫིཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ནིམྨཛྫཐ, ཨཔནེཐཱཏི ཨཏྠོ.

ཨསུཙཱིཏི ཨམནཱཔོ. ཨསུཙིསངྑཱཏོཏི ཨསུཙིཀོཊྛཱསབྷཱུཏོ ཨསུཙཱིཏི ཉཱཏོ ཝཱ. དུགྒནྡྷོཏི ¶ ཀུཎཔགནྡྷོ. ཛེགུཙྪོཏི ཛིགུཙྪིཏབྦཡུཏྟོ. པཊིཀཱུལོཏི དསྶནེནེཝ པཊིགྷཱཝཧོ. ཨུབྦཱདྷཏཱིཏི དིཝསསྶ དྭིཀྑཏྟུཾ ནྷཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྠཱནི པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨལངྐཏཔཊིམཎྜིཏཱནཾ ཙཀྐཝཏྟིཨཱདཱིནམྤི མནུསྶཱནཾ གནྡྷོ ཡོཛནསཏེ ཋིཏཱནཾ དེཝཏཱནཾ ཀཎྛེ ཨཱསཏྟཀུཎཔཾ ཝིཡ བཱདྷཏི.

༤༡༦. པུན ¶ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཔཉྩསཱིལཱནི སམཱདཱཡཝཏྟེནྟཱནཾ ཝསེན ཝདཏི. ཏཱཝཏིཾསཱནནྟི ཨིདཉྩ དཱུརེ ནིབྦཏྟཱ ཏཱཝ མཱ ཨཱགཙྪནྟུ, ཨིམེ ཀསྨཱ ན ཨེནྟཱིཏི ཝདཏི.

༤༡༨. ཛཙྩནྡྷཱུཔམོ ¶ མཉྙེ པཊིབྷཱསཱིཏི ཛཙྩནྡྷོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནཱིཏི ཨརཉྙཀངྒཡུཏྟཏཱཡ ཨརཉྙཱནི, མཧཱཝནསཎྜཏཱཡ ཝནཔཏྠཱནི. པནྟཱནཱིཏི དཱུརཱནི.

༤༡༩. ཀལྱཱཎདྷམྨེཏི ཏེནེཝ སཱིལེན སུནྡརདྷམྨེ. དུཀྑཔཊིཀཱུལེཏི དུཀྑཾ ཨཔཏྠེནྟེ. སེཡྻོ བྷཝིསྶཏཱིཏི པརལོཀེ སུགཏིསུཁཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༤༢༠. ཨུཔཝིཛཉྙཱཏི ཨུཔགཏཝིཛཱཡནཀཱལཱ, པརིཔཀྐགབྦྷཱ ན ཙིརསྶེཝ ཝིཛཱཡིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨོཔབྷོགྒཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི པཱདཔརིཙཱརིཀཱ བྷཝིསྶཏི. ཨནཡབྱསནནྟི མཧཱདུཀྑཾ. ཨཡོཏི སུཁཾ, ན ཨཡོ ཨནཡོ, དུཀྑཾ. ཏདེཏཾ སབྦསོ སུཁཾ བྱསཏི ཝིཀྑིཔཏཱིཏི བྱསནཾ. ཨིཏི ཨནཡོཝ བྱསནཾ ཨནཡབྱསནཾ, མཧཱདུཀྑནྟི ཨཏྠོ. ཨཡོནིསོཏི ཨནུཔཱཡེན. ཨཔཀྐཾ ན པརིཔཱཙེནྟཱིཏི ཨཔརིཎཏཾ ཨཁཱིཎཾ ཨཱཡུཾ ཨནྟརཱཝ ན ཨུཔཙྪིནྡནྟི. པརིཔཱཀཾ ཨཱགམེནྟཱིཏི ཨཱཡུཔརིཔཱཀཀཱལཾ ཨཱགམེནྟི. དྷམྨསེནཱཔཏིནཱཔེཏཾ ཝུཏྟཾ –

‘‘ནཱབྷིནནྡཱམི མརཎཾ, ནཱབྷིནནྡཱམི ཛཱིཝིཏཾ;

ཀཱལཉྩ པཊིཀངྑཱམི, ནིབྦིསཾ བྷཏཀོ ཡཐཱཏི. (ཐེརགཱ. ༡༠༠༡)

༤༢༡. ཨུབྦྷིནྡིཏྭཱཏི མཏྟིཀཱལེཔཾ བྷིནྡིཏྭཱ.

༤༢༢. རཱམཎེཡྻཀནྟི ¶ རམཎཱིཡབྷཱཝཾ. ཝེལཱསིཀཱཏི ཁིཌྜཱཔརཱདྷིཀཱ. ཀོམཱརིཀཱཏི ཏརུཎདཱརིཀཱ. ཏུཡ྄ཧཾ ཛཱིཝནྟི སུཔིནདསྶནཀཱལེ ནིཀྑམནྟཾ ཝཱ པཝིསནྟཾ ཝཱ ཛཱིཝཾ ཨཔི ནུ པསྶནྟི. ཨིདྷ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ‘‘ཛཱིཝ’’ནྟི གཧེཏྭཱ ཨཱཧ. སོ ཧི ཏཏྠ ཛཱིཝསཉྙཱིཏི.

༤༢༣. ཛིཡཱཡཱཏི དྷནུཛིཡཱཡ, གཱིཝཾ ཝེཋེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. པཏྠིནྣཏརོཏི ཐདྡྷཏརོ. ཨིམིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? ཏུམྷེ ཛཱིཝཀཱལེ སཏྟསྶ པཉྩཀྑནྡྷཱཏི ¶ ཝདནྟི, ཙཝནཀཱལེ པན རཱུཔཀྑནྡྷམཏྟམེཝ ཨཝསིསྶཏི, ཏཡོ ཁནྡྷཱ ཨཔྤཝཏྟཱ ཧོནྟི, ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ གཙྪཏི. ཨཝསིཊྛེན རཱུཔཀྑནྡྷེན ལཧུཏརེན བྷཝིཏབྦཾ, གརུཀཏརོ ཙ ཧོཏི. ཏསྨཱ ནཏྠི ཀོཙི ཀུཧིཾ གནྟཱཏི ཨིམམཏྠཾ དསྶེཏི.

༤༢༤. ནིབྦུཏནྟི ཝཱུཔསནྟཏེཛཾ.

༤༢༥. ཨནུཔཧཙྩཱཏི ¶ ཨཝིནཱསེཏྭཱ. ཨཱམཏོ ཧོཏཱིཏི ཨདྡྷམཏོ མརིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ ཧོཏི. ཨོདྷུནཱཐཱཏི ཨོརཏོ ཀརོཐ. སནྡྷུནཱཐཱཏི པརཏོ ཀརོཐ. ནིདྡྷུནཱཐཱཏི ཨཔརཱཔརཾ ཀརོཐ. ཏཉྩཱཡཏནཾ ན པཊིསཾཝེདེཏཱིཏི ཏེན ཙཀྑུནཱ ཏཾ རཱུཔཱཡཏནཾ ན ཝིབྷཱཝེཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

༤༢༦. སངྑདྷམོཏི སངྑདྷམཀོ. ཨུཔལཱཔེཏྭཱཏི དྷམིཏྭཱ.

༤༢༨. ཨགྒིཀོཏི ཨགྒིཔརིཙཱརཀོ. ཨཱཔཱདེཡྻནྟི ནིཔྥཱདེཡྻཾ, ཨཱཡུཾ ཝཱ པཱཔུཎཱཔེཡྻཾ. པོསེཡྻནྟི བྷོཛནཱདཱིཧི བྷརེཡྻཾ. ཝཌྜྷེཡྻནྟི ཝཌྜྷིཾ གམེཡྻཾ. ཨརཎཱིསཧིཏནྟི ཨརཎཱིཡུགལ༹ཾ.

༤༢༩. ཏིརོརཱཛཱནོཔཱིཏི ཏིརོརཊྛེ ཨཉྙསྨིམྤི ཛནཔདེ རཱཛཱནོ ཛཱནནྟི. ཨབྱཏྟོཏི ཨཝིསདོ ཨཚེཀོ. ཀོཔེནཔཱིཏི ཡེ མཾ ཨེཝཾ ཝཀྑནྟི, ཏེསུ ཨུཔྤཛྫནཀེན ཀོཔེནཔི ཨེཏཾ དིཊྛིགཏཾ ཧརིསྶཱམི པརིཧརིསྶཱམཱིཏི གཧེཏྭཱ ཝིཙརིསྶཱམི. མཀྑེནཱཏི ཏཡཱ ཝུཏྟཡུཏྟཀཱརཎམཀྑལཀྑཎེན མཀྑེནཱཔི. པལཱསེནཱཏི ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཡུགགྒཱཧལཀྑཎེན པལཱསེནཱཔི.

༤༣༠. ཧརིཏཀཔཎྞནྟི ¶ ཡཾ ཀིཉྩི ཧརིཏཀཾ, ཨནྟམསོ ཨལླཏིཎཔཎྞམྤི ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. སནྣདྡྷཀལཱཔནྟི སནྣདྡྷདྷནུཀལཱཔཾ. ཨཱསིཏྟོདཀཱནི ཝཊུམཱནཱིཏི པརིཔུཎྞསལིལཱ མགྒཱ ཙ ཀནྡརཱ ཙ. ཡོགྒཱནཱིཏི བལིབདྡེ.

བཧུནིཀྑནྟརོཏི བཧུནིཀྑནྟོ ཙིརནིཀྑནྟོཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱབྷཏེན བྷཎྜེནཱཏི ཡཾ ཝོ ཏིཎཀཊྛོདཀབྷཎྜཀཾ ཨཱརོཔིཏཾ, ཏེན ཡཐཱབྷཏེན ཡཐཱརོཔིཏེན, ཡཐཱགཧིཏེནཱཏི ཨཏྠོ.

ཨཔྤསཱརཱནཱིཏི ཨཔྤགྒྷཱནི. པཎིཡཱནཱིཏི བྷཎྜཱནི.

གཱུཐབྷཱརིཀཱདིཨུཔམཱཝཎྞནཱ

༤༣༢. མམ ¶ ཙ སཱུཀརབྷཏྟནྟི མམ ཙ སཱུཀརཱནཾ ཨིདཾ བྷཏྟཾ. ཨུགྒྷརནྟནྟི ཨུཔརི གྷརནྟཾ. པགྒྷརནྟནྟི ¶ ཧེཊྛཱ པརིསྶཝནྟཾ. ཏུམྷེ ཁྭེཏྠ བྷཎེཏི ཏུམྷེ ཁོ ཨེཏྠ བྷཎེ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཏཐཱ ཧི པན མེ སཱུཀརབྷཏྟནྟི ཏཐཱ ཧི པན མེ ཨཡཾ གཱུཐོ སཱུཀརཱནཾ བྷཏྟཾ.

༤༣༤. ཨཱགཏཱགཏཾ ཀལིཾ གིལཏཱིཏི ཨཱགཏཱགཏཾ པརཱཛཡགུལ༹ཾ གིལཏི. པཛྫོཧིསྶཱམཱིཏི པཛྫོཧནཾ ཀརིསྶཱམི, བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཀྑེཧི དིབྦིསྶཱམཱཏི གུལེ༹ཧི ཀཱིལི༹སྶཱམ. ལིཏྟཾ པརམེན ཏེཛསཱཏི པརམཏེཛེན ཝིསེན ལིཏྟཾ.

༤༣༦. གཱམཔཊྚནྟི ཝུཊྛིཏགཱམཔདེསོ ཝུཙྩཏི. ‘‘གཱམཔད’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. སཱཎབྷཱརནྟི སཱཎཝཱཀབྷཱརཾ. སུསནྣདྡྷོཏི སུབདྡྷོ. ཏྭཾ པཛཱནཱཧཱིཏི ཏྭཾ ཛཱན. སཙེ གཎྷིཏུཀཱམོསི, གཎྷཱཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཁོམནྟི ཁོམཝཱཀཾ. ཨཡནྟི ཀཱལ༹ལོཧཾ. ལོཧནྟི ཏམྦལོཧཾ. སཛ྄ཛྷནྟི རཛཏཾ. སུཝཎྞནྟི ¶ སུཝཎྞམཱསཀཾ. ཨབྷིནནྡིཾསཱུཏི ཏུསྶིཾསུ.

༤༣༧. ཨཏྟམནོཏི སཀམནོ ཏུཊྛཙིཏྟོ. ཨབྷིརདྡྷོཏི ཨབྷིཔྤསནྣོ. པཉྷཱཔཊིབྷཱནཱནཱིཏི པཉྷུཔཊྛཱནཱནི. པཙྩནཱིཀཾ ཀཏྟབྦནྟི པཙྩནཱིཀཾ པཊིཝིརུདྡྷཾ ཝིཡ ཀཏྟབྦཾ ཨམཉྙིསྶཾ, པཊིལོམགཱཧཾ གཧེཏྭཱ ཨཊྛཱསིནྟི ཨཏྠོ.

༤༣༨. སངྒྷཱཏཾ ཨཱཔཛྫནྟཱིཏི སངྒྷཱཏཾ ཝིནཱསཾ མརཎཾ ཨཱཔཛྫནྟི. ན མཧཔྥལོཏི ཝིཔཱཀཕལེན ན མཧཔྥལོ ཧོཏི. ན མཧཱནིསཾསོཏི གུཎཱནིསཾསེན མཧཱནིསཾསོ ན ཧོཏི. ན མཧཱཛུཏིཀོཏི ཨཱནུབྷཱཝཛུཏིཡཱ མཧཱཛུཏིཀོ ན ཧོཏི. ན མཧཱཝིཔྥཱརོཏི ཝིཔཱཀཝིཔྥཱརཏཱཡ མཧཱཝིཔྥཱརོ ན ཧོཏི. བཱིཛནངྒལནྟི བཱིཛཉྩ ནངྒལཉྩ. དུཀྑེཏྟེཏི དུཊྛུཁེཏྟེ ནིསྶཱརཁེཏྟེ. དུབྦྷཱུམེཏི ཝིསམབྷཱུམིབྷཱགེ. པཏིཊྛཱཔེཡྻཱཏི ཋཔེཡྻ. ཁཎྜཱནཱིཏི ཚིནྣབྷིནྣཱནི. པཱུཏཱིནཱིཏི ནིསྶཱརཱནི. ཝཱཏཱཏཔཧཏཱནཱིཏི ¶ ཝཱཏེན ཙ ཨཱཏཔེན ཙ ཧཏཱནི པརིཡཱདིནྣཏེཛཱནི. ཨསཱརཱདཱནཱིཏི ཏཎྜུལསཱརཱདཱནརཧིཏཱནི པལཱལཱནི. ཨསུཁསཡིཏཱནཱིཏི ཡཱནི སུཀྑཱཔེཏྭཱ ཀོཊྛེ ཨཱཀིརིཏྭཱ ཋཔིཏཱནི, ཏཱནི སུཁསཡིཏཱནི ནཱམ. ཨེཏཱནི པན ན ཏཱདིསཱནི. ཨནུཔྤཝེཙྪེཡྻཱཏི ཨནུཔཝེསེཡྻ, ན སམྨཱ ཝསྶེཡྻ, ཨནྭདྡྷམཱསཾ ཨནུདསཱཧཾ ཨནུཔཉྩཱཧཾ ན ཝསྶེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔི ནུ ཏཱནཱིཏི ཨཔི ནུ ཨེཝཾ ཁེཏྟབཱིཛཝུཊྛིདོསེ སཏི ཏཱནི བཱིཛཱནི ཨངྐུརམཱུལཔཏྟཱདཱིཧི ཨུདྡྷཾ ཝུདྡྷིཾ ཧེཊྛཱ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ སམནྟཏོ ཙ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫེཡྻུནྟི ¶ . ཨེཝརཱུཔོ ཁོ རཱཛཉྙ ཡཉྙོཏི ཨེཝརཱུཔཾ རཱཛཉྙ དཱནཾ པརཱུཔགྷཱཏེན ཨུཔྤཱདིཏཔཙྩཡཏོཔི དཱཡཀཏོཔི པརིགྒཱཧཀཏོཔི ཨཝིསུདྡྷཏྟཱ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི.

ཨེཝརཱུཔོ ཁོ རཱཛཉྙ ཡཉྙོཏི ཨེཝརཱུཔཾ རཱཛཉྙདཱནཾ ཨཔརཱུཔགྷཱཏེན ཨུཔྤནྣཔཙྩཡཏོཔི ཨཔརཱུཔགྷཱཏིཏཱཡ སཱིལཝནྟདཱཡཀཏོཔི ¶ སམྨཱདིཊྛིཨཱདིགུཎསམྤནྣཔཊིགྒཱཧཀཏོཔི མཧཔྥལཾ ཧོཏི. སཙེ པན གུཎཱཏིརེཀཾ ནིརོདྷཱ ཝུཊྛིཏཾ པཊིགྒཱཧཀཾ ལབྷཏི, ཙེཏནཱ ཙ ཝིཔུལཱ ཧོཏི, དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཔཱཀཾ དེཏཱིཏི.

༤༣༩. ཨིམཾ པན ཐེརསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པཱཡཱསིརཱཛཉྙོ ཐེརཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ཐེརསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ མཧཱཛནསྶ དཱནཾ པཊྛཔེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨཐ ཁོ པཱཡཱསི རཱཛཉྙོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀཎཱཛཀནྟི སཀུཎྜཀཾ ཨུཏྟཎྜུལབྷཏྟཾ. བིལངྒདུཏིཡནྟི ཀཉྫིཀདུཏིཡཾ. དྷོརཀཱནི ཙ ཝཏྠཱནཱིཏི ཐཱུལཱནི ཙ ཝཏྠཱནི. གུལ༹ཝཱལཀཱནཱིཏི གུལ༹དསཱནི, པུཉྫཔུཉྫཝསེན ཋིཏམཧནྟདསཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཨནུདྡིསཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨུཔདིསཏི. པཱདཱཔཱིཏི པཱདེནཔི.

༤༤༠. ཨསཀྐཙྩནྟི སདྡྷཱཝིརཧིཏཾ ཨསྶདྡྷདཱནཾ. ཨསཧཏྠཱཏི ན སཧཏྠེན. ཨཙིཏྟཱིཀཏནྟི ཙིཏྟཱིཀཱརཝིརཧིཏཾ, ན ཙིཏྟཱིཀཱརམྤི པཙྩུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ན པཎཱིཏཙིཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. ཨཔཝིདྡྷནྟི ཚཌྜིཏཾ ཝིཔྤཏིཏཾ. སུཉྙཾ སེརཱིསཀནྟི སེརཱིསཀཾ ནཱམ ཨེཀཾ ཏུཙྪཾ རཛཏཝིམཱནཾ ཨུཔགཏོ. ཏསྶ ཀིར དྭཱརེ མཧཱསིརཱིསརུཀྑོ, ཏེན ཏཾ ‘‘སེརཱིསཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི.

༤༤༡. ཨཱཡསྨཱ ¶ གཝཾཔཏཱིཏི ཐེརོ ཀིར པུབྦེ མནུསྶཀཱལེ གོཔཱལདཱརཀཱནཾ ཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ མཧཏོ སིརཱིསསྶ མཱུལཾ སོདྷེཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨོཀིརིཏྭཱ ཨེཀཾ པིཎྜཔཱཏིཀཏྠེརཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ ཨཱཧཱརཾ དཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ ཏསྶཱནུབྷཱཝེན ཏསྨིཾ རཛཏཝིམཱནེ ནིབྦཏྟི. སིརཱིསརུཀྑོ ཝིམཱནདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. སོ པཉྙཱསཱཡ ཝསྶེཧི ཕལཏི, ཏཏོ པཉྙཱས ཝསྶཱནི གཏཱནཱིཏི དེཝཔུཏྟོ སཾཝེགཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ མནུསྶེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. པུབྦཱཙིཎྞཝསེན པན དིཝཱཝིཧཱརཏྠཱཡ ཏདེཝ ཝིམཱནཾ ཨབྷིཎྷཾ གཙྪཏི, ཏཾ ཀིརསྶ ཨུཏུསུཁཾ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ གཝཾཔཏཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

སོ ¶ ¶ སཀྐཙྩཾ དཱནཾ དཏྭཱཏི སོ པརསྶ སནྟཀམྤི དཱནཾ སཀྐཙྩཾ དཏྭཱ. ཨེཝམཱརོཙེསཱིཏི ‘‘སཀྐཙྩཾ དཱནཾ དེཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱརོཙེསི. ཏཉྩ པན ཐེརསྶ ཨཱརོཙནཾ སུཏྭཱ མཧཱཛནོ སཀྐཙྩཾ དཱནཾ དཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ. པཱཡཱསིསྶ པན རཱཛཉྙསྶ པརིཙཱརཀཱ སཀྐཙྩཾ དཱནཾ དཏྭཱཔི ནིཀནྟིཝསེན གནྟྭཱ ཏསྶེཝ སནྟིཀེ ནིབྦཏྟཱ. ཏཾ ཀིར དིསཱཙཱརིཀཝིམཱནཾ ཝཊྚནིཨཊཝིཡཾ ཨཧོསི. པཱཡཱསིདེཝཔུཏྟོ ཙ ཨེཀདིཝསཾ ཝཱཎིཛཀཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀཏཀམྨཾ ཀཐེསཱིཏི.

ཨིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡཾ

པཱཡཱསིརཱཛཉྙསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིཊྛིཏཱ ཙ མཧཱཝགྒསྶཏྠཝཎྞནཱ.

མཧཱཝགྒཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.