📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

དཱིགྷནིཀཱཡེ

པཱཐིཀཝགྒཊྛཀཐཱ

༡. པཱཐིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

སུནཀྑཏྟཝཏྠུཝཎྞནཱ

༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ…པེ… མལླེསུ ཝིཧརཏཱིཏི པཱཐིཀསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ. མལླེསུ ཝིཧརཏཱིཏི མལླཱ ནཱམ ཛཱནཔདིནོ རཱཛཀུམཱརཱ, ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཨེཀོཔི ཛནཔདོ རུལ༹ྷཱིསདྡེན ‘‘མལླཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ མལླེསུ ཛནཔདེ. ‘‘ཨནུཔིཡཾ ནཱམ མལླཱནཾ ནིགམོ’’ཏི ཨནུཔིཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀོ མལླཱནཾ ཛནཔདསྶ ཨེཀོ ནིགམོ, ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣེ ཝནསཎྜེ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནོཔིཡནྟིཔི པཱཋོ. པཱཝིསཱིཏི པཝིཊྛོ. བྷགཝཱ པན ན ཏཱཝ པཝིཊྛོ, པཝིསིསྶཱམཱིཏི ནིཀྑནྟཏྟཱ པན པཱཝིསཱིཏི ཝུཏྟོ. ཡཐཱ ཀིཾ, ཡཐཱ ‘‘གཱམཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑནྟོ པུརིསོ ཏཾ གཱམཾ ཨཔཏྟོཔི ‘‘ཀུཧིཾ ཨིཏྠནྣཱམོ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘གཱམཾ གཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ. ཨེཏདཧོསཱིཏི གཱམསམཱིཔེ ཋཏྭཱ སཱུརིཡཾ ཨོལོཀེནྟསྶ ཨེཏདཧོསི. ཨཏིཔྤགོ ཁོཏི ཨཏིཝིཡ པགོ ཁོ, ན ཏཱཝ ཀུལེསུ ཡཱགུབྷཏྟཾ ནིཊྛིཏནྟི. ཀིཾ པན བྷགཝཱ ཀཱལཾ ཨཛཱནིཏྭཱ ནིཀྑནྟོཏི? ན ཨཛཱནིཏྭཱ. པཙྩཱུསཀཱལེཡེཝ ཧི བྷགཝཱ ཉཱཎཛཱལཾ པཏྠརིཏྭཱ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཉཱཎཛཱལསྶ ཨནྟོ པཝིཊྛཾ བྷགྒཝགོཏྟཾ ཚནྣཔརིབྦཱཛཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫཱཧཾ ཨིམསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ མཡཱ པུབྦེ ཀཏཀཱརཎཾ སམཱཧརིཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐེསྶཱམི, སཱ དྷམྨཀཐཱ ¶ ཨསྶ མཡི པསཱདཔྤཊིལཱབྷཝསེན སཕལཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱཝ པརིབྦཱཛཀཱརཱམཾ པཝིསིཏུཀཱམོ ཨཏིཔྤགོཝ ནིཀྑམི. ཏསྨཱ ཏཏྠ པཝིསིཏུཀཱམཏཱཡ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི.

༢. ཨེཏདཝོཙཱཏི ¶ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ མཱནཐདྡྷཏཾ ཨཀཏྭཱ སཏྠཱརཾ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཨེཏཾ ཨེཏུ ཁོ, བྷནྟེཏིཨཱདིཀཾ ཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཨིམཾ པརིཡཱཡནྟི ཨིམཾ ཝཱརཾ, ཨཛྫ ཨིམཾ ཨཱགམནཝཱརནྟི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན བྷགཝཱ པུབྦེཔི ཏཏྠ གཏཔུབྦོཏི? ན གཏཔུབྦོ, ལོཀསམུདཱཙཱརཝསེན པན ཨེཝམཱཧ. ལོཀིཡཱ ཧི ཙིརསྶཾ ཨཱགཏམྤི ཨནཱགཏཔུབྦམྤི མནཱཔཛཱཏིཀཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀུཏོ བྷཝཾ ཨཱགཏོ, ཙིརསྶཾ བྷཝཾ ཨཱགཏོ, ཀཐཾ ཏེ ཨིདྷཱགམནམགྒོ ཉཱཏོ, ཀིཾ མགྒམཱུལ༹ྷོསཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟི. ཏསྨཱ ཨཡམྤི ལོཀསམུདཱཙཱརཝསེན ཨེཝམཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིདམཱསནནྟི ཨཏྟནོ ནིསིནྣཱསནཾ པཔྥོཊེཏྭཱ སམྤཱདེཏྭཱ དདམཱནོ ཨེཝམཱཧ. སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོཏི སུནཀྑཏྟོ ནཱམ ལིཙྪཝིརཱཛཔུཏྟོ. སོ ཀིར ཏསྶ གིཧིསཧཱཡོ ཧོཏི, ཀཱལེན ཀཱལཾ ཏསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཏི. པཙྩཀྑཱཏོཏི ‘‘པཙྩཀྑཱམི དཱནཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ན དཱནཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཨཀྑཱཏོ ནིསྶཊྛོ པརིཙྩཏྟོ.

༣. བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶཱཏི བྷགཝཱ མེ སཏྠཱ ‘‘བྷགཝཏོ ཨཧཾ ཨོཝཱདཾ པཊིཀརོམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཔདིསིཏྭཱ. ཀོ སནྟོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསཱིཏི ཡཱཙཀོ ཝཱ ཡཱཙིཏཀཾ པཙྩཱཙིཀྑེཡྻ, ཡཱཙིཏཀོ ཝཱ ཡཱཙཀཾ. ཏྭཾ པན ནེཝ ཡཱཙཀོ ན ཡཱཙིཏཀོ, ཨེཝཾ སནྟེ, མོགྷཔུརིས, ཀོ སནྟོ ཀོ སམཱནོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསཱིཏི དསྶེཏི. པསྶ མོགྷཔུརིསཱཏི པསྶ ཏུཙྪཔུརིས. ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷནྟི ཡཏྟཀཾ ཨིདཾ ཏཝ ཨཔརདྡྷཾ, ཡཏྟཀོ ཏེ ཨཔརཱདྷོ ཏཏྟཀོ དོསོཏི ཨེཝཱཧཾ བྷགྒཝ ཏསྶ དོསཾ ཨཱརོཔེསིནྟི དསྶེཏི.

༤. ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱཏི པཉྩསཱིལདསསཱིལསངྑཱཏཱ མནུསྶདྷམྨཱཨུཏྟརི. ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡནྟི ཨིདྡྷིབྷཱུཏཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ. ཀཏེ ཝཱཏི ཀཏམྷི ཝཱ. ཡསྶཏྠཱཡཱཏི ཡསྶ དུཀྑཀྑཡསྶ ཨཏྠཱཡ. སོ ¶ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶཱཏི ¶ སོ དྷམྨོ ཏཀྐརསྶ ཡཐཱ མཡཱ དྷམྨོ དེསིཏོ, ཏཐཱ ཀཱརཀསྶ སམྨཱ པཊིཔནྣསྶ པུགྒལསྶ སབྦཝཊྚདུཀྑཀྑཡཱཡ ཨམཏནིབྦཱནསཙྪིཀིརིཡཱཡ ¶ གཙྪཏི, ན གཙྪཏི, སཾཝཏྟཏི, ན སཾཝཏྟཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཏཏྲ སུནཀྑཏྟཱཏི ཏསྨིཾ སུནཀྑཏྟ མཡཱ དེསིཏེ དྷམྨེ ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟམཱནེ ཀིཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏཾ ཀརིསྶཏི, ཀོ ཏེན ཀཏེན ཨཏྠོ. ཏསྨིཉྷི ཀཏེཔི ཨཀཏེཔི མམ སཱསནསྶ པརིཧཱནི ནཏྠི, དེཝམནུསྶཱནཉྷི ཨམཏནིབྦཱནསམྤཱཔནཏྠཱཡ ཨཧཾ པཱརམིཡོ པཱུརེསིཾ, ན པཱཊིཧཱརིཡཀརཎཏྠཱཡཱཏི པཱཊིཧཱརིཡསྶ ནིརཏྠཀཏཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘པསྶ, མོགྷཔུརིསཱ’’ཏི དུཏིཡཾ དོསཾ ཨཱརོཔེསི.

༥. ཨགྒཉྙནྟི ལོཀཔཉྙཏྟིཾ. ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ལོཀསྶ ཨགྒ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱནིཏབྦམྤི ཨགྒཾ མརིཡཱདཾ ན ཏཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཝདཏི. སེསམེཏྠ ཨནནྟརཝཱདཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༦. ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཁོཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརདྡྷཾ. སུནཀྑཏྟོ ཀིར ‘‘བྷགཝཏོ གུཎཾ མཀྑེསྶཱམི, ‘‘དོསཾ པཉྙཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཏྟཀཾ ཝིཔྤལཔིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཀཐཾ སུཎནྟོ ཨཔྤཏིཊྛོ ནིརཝོ ཨཊྛཱསི.

ཨཐ བྷགཝཱ – ‘‘སུནཀྑཏྟ, ཨེཝཾ ཏྭཾ མཀྑིབྷཱཝེ ཋིཏོ སཡམེཝ གརཧཾ པཱཔུཎིསྶསཱི’’ཏི མཀྑིབྷཱཝེ ཨཱདཱིནཝདསྶནཏྠཾ ཨནེཀཔརིཡཱཡེནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནེཀཔརིཡཱཡེནཱཏི ཨནེཀཀཱརཎེན. ཝཛྫིགཱམེཏི ཝཛྫིརཱཛཱནཾ གཱམེ, ཝེསཱལཱིནགརེ ནོ ཝིསཧཱིཏི ནཱསཀྑི. སོ ཨཝིསཧནྟོཏི སོ སུནཀྑཏྟོ ཡསྶ པུབྦེ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟསྶ མུཁཾ ནཔྤཧོཏི, སོ དཱནི ཏེནེཝ མུཁེན ཨཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཨདྡྷཱ ཨཝིསཧནྟོ ཨསཀྐོནྟོ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུཾ ཨཏྟནོ བཱལཏཱཡ ཨཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟོ. བུདྡྷོ པན སུབུདྡྷོཝ, དྷམྨོ སྭཱཀྑཱཏོཝ, སངྒྷོ སུཔྤཊིཔནྣོཝ. ཨེཝཾ ཏཱིཎི རཏནཱནི ཐོམེནྟཱ མནུསྶཱ ཏུཡ྄ཧེཝ དོསཾ དསྶེསྶནྟཱིཏི. ཨིཏི ཁོ ཏེཏི ཨེཝཾ ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, ཝཏྟཱརོ བྷཝིསྶནྟི. ཏཏོ ཨེཝཾ དོསེ ཨུཔྤནྣེ སཏྠཱ ཨཏཱིཏཱནཱགཏེ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎོ, མཡ྄ཧཾ ཨེཝཾ དོསོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱིཏི ཛཱནནྟོཔི པུརེཏརཾ ན ཀཐེསཱིཏི ཝཏྟུཾ ན ལཙྪསཱིཏི དསྶེཏི. ཨཔཀྐམེཝཱཏི ¶ ཨཔཀྐམིཡེཝ, ཨཔཀྐནྟོ ཝཱ ཙུཏོཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ¶ ཏཾ ཨཱཔཱཡིཀོཏི ཡཐཱ ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟནཱརཧོ སཏྟོ ཨཔཀྐམེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཨཔཀྐམཱིཏི ཨཏྠོ.

ཀོརཀྑཏྟིཡཝཏྠུཝཎྞནཱ

༧. ཨེཀམིདཱཧནྟི ¶ ཨིམིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? ཨིདཾ སུཏྟཾ དྭཱིཧི པདེཧི ཨཱབདྡྷཾ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ན ཀརོཏཱིཏི ཙ ཨགྒཉྙཾ ན པཉྙཔེཏཱིཏི ཙ. ཏཏྠ ‘‘ཨགྒཉྙཾ ན པཉྙཔེཏཱི’’ཏི ཨིདཾ པདཾ སུཏྟཔརིཡོསཱནེ དསྶེསྶཏི. ‘‘པཱཊིཧཱརིཡཾ ན ཀརོཏཱི’’ཏི ཨིམསྶ པན པདསྶ ཨནུསནྡྷིདསྶནཝསེན ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ.

ཏཏྠ ཨེཀམིདཱཧནྟི ཨེཀསྨིཾ ཨཧཾ. སམཡནྟི སམཡེ, ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ ཨཧནྟི ཨཏྠོ. ཐཱུལཱུསཱུཏི ཐཱུལཱུ ནཱམ ཛནཔདོ, ཏཏྠ ཝིཧརཱམི. ཨུཏྟརཀཱ ནཱམཱཏི ཨིཏྠིལིངྒཝསེན ཨུཏྟརཀཱཏི ཨེཝཾནཱམཀོ ཐཱུལཱུནཾ ཛནཔདསྶ ནིགམོ, ཏཾ ནིགམཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨཙེལོཏི ནགྒོ. ཀོརཀྑཏྟིཡོཏི ཨནྟོཝངྐཔཱདོ ཁཏྟིཡོ. ཀུཀྐུརཝཏིཀོཏི སམཱདིནྣཀུཀྐུརཝཏོ སུནཁོ ཝིཡ གྷཱཡིཏྭཱ ཁཱདཏི, ཨུདྡྷནནྟརེ ནིཔཛྫཏི, ཨཉྙམྤི སུནཁཀིརིཡམེཝ ཀརོཏི. ཙཏུཀྐུཎྜིཀོཏི ཙཏུསངྒྷཊྚིཏོ དྭེ ཛཱཎཱུནི དྭེ ཙ ཀཔྤརེ བྷཱུམིཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཙརཏི. ཚམཱནིཀིཎྞནྟི བྷཱུམིཡཾ ནིཀིཎྞཾ པཀྑིཏྟཾ ཋཔིཏཾ. བྷཀྑསནྟི བྷཀྑཾ ཡཾཀིཉྩི ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ. མུཁེནེཝཱཏི ཧཏྠེན ཨཔརཱམསིཏྭཱ ཁཱདནཱིཡཾ མུཁེནེཝ ཁཱདཏི, བྷོཛནཱིཡམྤི མུཁེནེཝ བྷུཉྫཏི. སཱདྷུརཱུཔོཏི སུནྡརརཱུཔོ. ཨཡཾ སམཎོཏི ཨཡཾ ཨརཧཏཾ སམཎོ ཨེཀོཏི. ཏཏྠ ཝཏཱཏི པཏྠནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ པཏྠནཱ ཨཧོསི ‘‘ཨིམིནཱ སམཎེན སདིསོ ཨཉྙོ སམཎོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཡཉྷི ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ཝཏྠཾ ན ནིཝཱསེཏི, ‘ཨེས པཔཉྩོ’ཏི མཉྙམཱནོ བྷིཀྑཱབྷཱཛནམྤི ན པརིཧརཏི, ཚམཱནིཀིཎྞམེཝ ཁཱདཏི, ཨཡཾ སམཎོ ནཱམ. མཡཾ པན ཀིཾ སམཎཱ’’ཏི? ཨེཝཾ སབྦཉྙུབུདྡྷསྶ པཙྪཏོ ཙརནྟོཝ ཨིམཾ པཱཔཀཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེསི.

ཨེཏདཝོཙཱཏི ¶ བྷགཝཱ ཀིར ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ སུནཀྑཏྟོ པཱཔཛ྄ཛྷཱསཡོ, ཀིཾ ནུ ཨིམཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསཱི’’ཏི? ཨཐེཝཾ ཙིནྟེནྟོ ཏསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མོགྷཔུརིསོ མཱདིསསྶ སབྦཉྙུནོ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟོ ¶ ཨཙེལཾ ཨརཧཱཏི མཉྙཏི, ཨིདྷེཝ དཱནཱཡཾ བཱལོ ནིགྒཧཾ ཨརཧཏཱི’’ཏི ཨནིཝཏྟིཏྭཱཝ ཨེཏཾ ཏྭམྤི ནཱམཱཏིཨཱདིཝཙནམཝོཙ. ཏཏྠ ཏྭམྤི ནཱམཱཏི གརཧཏྠེ པིཀཱརོ. གརཧནྟོ ཧི ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཏྭམྤི ནཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏྭམྤི ནཱམ ཨེཝཾ ཧཱིནཛ྄ཛྷཱསཡོ, ཨཧཾ སམཎོ སཀྱཔུཏྟིཡོཏི ཨེཝཾ པཊིཛཱནིསྶསཱི’’ཏི ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཀིཾ པན མཾ, བྷནྟེཏི མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཀིཾ གཱརཡ྄ཧཾ དིསྭཱ བྷགཝཱ ‘‘ཨེཝམཱཧཱ’’ཏི པུཙྪཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཨཱཙིཀྑནྟོ ‘‘ནནུ ཏེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. མཙྪརཱཡཏཱིཏི ‘‘མཱ ཨཉྙསྶ ¶ ཨརཧཏྟཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཀིཾ བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཨརཧཏྟསྶ མཙྪརཱཡཏཱིཏི པུཙྪཏི. ན ཁོ ཨཧནྟི ཨཧཾ, མོགྷཔུརིས, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨརཧཏྟཔྤཊིལཱབྷམེཝ པཙྩཱསཱིསཱམི, ཨེཏདཏྠམེཝ མེ བཧཱུནི དུཀྐརཱནི ཀརོནྟེན པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ, ན ཁོ ཨཧཾ, མོགྷཔུརིས, ཨརཧཏྟསྶ མཙྪརཱཡཱམི. པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏནྟི ན ཨརཧནྟཾ ཨརཧཱཏི, ཨརཧནྟེ ཙ ཨནརཧནྟོཏི ཨེཝཾ ཏསྶ དིཊྛི ཨུཔྤནྣཱ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ཡཾ ཁོ པནཱཏི ཡཾ ཨེཏཾ ཨཙེལཾ ཨེཝཾ མཉྙསི. སཏྟམཾ དིཝསནྟི སཏྟམེ དིཝསེ. ཨལསཀེནཱཏི ཨལསཀབྱཱདྷིནཱ. ཀཱལངྐརིསྶཏཱིཏི ཨུདྡྷུམཱཏཨུདརོ མརིསྶཏི.

ཀཱལཀཉྩིཀཱཏི ཏེསཾ ཨསུརཱནཾ ནཱམཾ. ཏེསཾ ཀིར ཏིགཱཝུཏོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཨཔྤམཾསལོཧིཏོ པུརཱཎཔཎྞསདིསོ ཀཀྐཊཀཱནཾ ཝིཡ ཨཀྑཱིནི ནིཀྑམིཏྭཱ མཏྠཀེ ཏིཊྛནྟི, མུཁཾ སཱུཙིཔཱསཀསདིསཾ མཏྠཀསྨིཾཡེཝ ཧོཏི, ཏེན ཨོཎམིཏྭཱ གོཙརཾ གཎྷནྟི. བཱིརཎཏྠམྦཀེཏི བཱིརཎཏིཎཏྠམྦོ ཏསྨིཾ སུསཱནེ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཏཾ བཱིརཎཏྠམྦཀནྟི ཝུཙྩཏི.

ཏེནུཔསངྐམཱིཏི བྷགཝཏི ཨེཏྟཀཾ ཝཏྭཱ ཏསྨིཾ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏེ ཝིཧཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨུཔསངྐམི. ཡེན ཏྭནྟི ཡེན ཀཱརཎེན ཏྭཾ. ཡསྨཱཔི བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ, ཏསྨཱཏི ཨཏྠོ. མཏྟཾ ¶ མཏྟནྟི པམཱཎཡུཏྟཾ པམཱཎཡུཏྟཾ. ‘‘མནྟཱ མནྟཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, པཉྙཱཡ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ སམཎསྶ གོཏམསྶཱཏི ཡཐཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ མིཙྪཱ ཝཙནཾ ཨསྶ, ཏཐཱ ཀརེཡྻཱསཱིཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཙེལོ སུནཁོ ཝིཡ ཨུདྡྷནཊྛཱནེ ནིཔནྣོ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཀིཾ ཀཐེསི ‘‘སམཎོ ནཱམ ¶ གོཏམོ ཨམྷཱཀཾ ཝེརཱི ཝིསབྷཱགོ, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨུཔྤནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཡཾ སཱུརིཡེ ཨུགྒཏེ ཁཛྫོཔནཀཱ ཝིཡ ཛཱཏཱ. སམཎོ གོཏམོ ཨམྷེ, ཨེཝཾ ཝཱཙཾ ཝདེཡྻ ཨཉྙཐཱ ཝཱ. ཝེརིནོ པན ཀཐཱ ནཱམ ཏཙྪཱ ན ཧོཏི, གཙྪ ཏྭཾ ཨཧམེཏྠ ཀཏྟབྦཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པུནདེཝ ནིཔཛྫི.

༨. ཨེཀདྭཱིཧིཀཱཡཱཏི ཨེཀཾ དྭེཏི ཝཏྭཱ གཎེསི. ཡཐཱ ཏནྟི ཡཐཱ ཨསདྡཧམཱནོ ཀོཙི གཎེཡྻ, ཨེཝཾ གཎེསི. ཨེཀདིཝསཉྩ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀོ དིཝསོ ཨཏཱིཏོ, དྭེ དིཝསཱ ཨཏཱིཏཱཏི ཨཱརོཙེསི. སཏྟམཾ དིཝསནྟི སོ ཀིར སུནཀྑཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ནིརཱཧཱརོཝ ཨཧོསི. ཨཐསྶ སཏྟམེ དིཝསེ ཨེཀོ ཨུཔཊྛཱཀོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀསམཎསྶ ཨཛྫ སཏྟམོ དིཝསོ གེཧཾ ཨནཱགཙྪནྟསྶ ཨཕཱསུ ནུ ཁོ ཛཱཏ’’ནྟི སཱུཀརམཾསཾ པཙཱཔེཏྭཱ བྷཏྟམཱདཱཡ གནྟྭཱ པུརཏོ བྷཱུམིཡཾ ནིཀྑིཔི. ཨཙེལོ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘སམཎསྶ གོཏམསྶ ཀཐཱ ¶ ཏཙྪཱ ཝཱ ཨཏཙྪཱ ཝཱ ཧོཏུ, ཨཱཧཱརཾ པན ཁཱདིཏྭཱ སུཧིཏསྶ མེ མརཎམྤི སུམརཎ’’ནྟི དྭེ ཧཏྠེ ཛཎྞུཀཱནི ཙ བྷཱུམིཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཀུཙྪིཔཱུརཾ བྷུཉྫི. སོ རཏྟིབྷཱགེ ཛཱིརཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨལསཀེན ཀཱལམཀཱསི. སཙེཔི ཧི སོ ‘‘ན བྷུཉྫེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཡྻ, ཏཐཱཔི ཏཾ དིཝསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨལསཀེན ཀཱལཾ ཀརེཡྻ. ཨདྭེཛ྄ཛྷཝཙནཱ ཧི ཏཐཱགཏཱཏི.

བཱིརཎཏྠམྦཀེཏི ཏིཏྠིཡཱ ཀིར ‘‘ཀཱལངྐཏོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ’’ཏི སུཏྭཱ དིཝསཱནི གཎེཏྭཱ ཨིདཾ ཏཱཝ སཙྩཾ ཛཱཏཾ, ཨིདཱནི ནཾ ཨཉྙཏྠ ཚཌྜེཏྭཱ ‘‘མུསཱཝཱདེན སམཎཾ གོཏམཾ ནིགྒཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི གནྟྭཱ ཏསྶ སརཱིརཾ ཝལླིཡཱ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷནྟཱ ‘‘ཨེཏྠ ཚཌྜེསྶཱམ, ཨེཏྠ ཚཌྜེསྶཱམཱ’’ཏི གཙྪནྟི. གཏགཏཊྛཱནཾ ཨངྒཎམེཝ ཧོཏི. ཏེ ཀཌྜྷམཱནཱ བཱིརཎཏྠམྦཀསུསཱནཾཡེཝ གནྟྭཱ སུསཱནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཏྠ ཚཌྜེསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཀཌྜྷིཾསུ. ཨཐ ¶ ནེསཾ ཝལླི ཚིཛྫིཏྠ, པཙྪཱ ཙཱལེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཏེ ཏཏོཝ པཀྐནྟཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘བཱིརཎཏྠམྦཀེ སུསཱནེ ཚཌྜེསུ’’ནྟི.

༩. ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? སོ ཀིར ཙིནྟེསི ‘‘ཨཝསེསཾ ཏཱཝ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཙནཾ སམེཏི, མཏསྶ པན ཨུཊྛཱཡ ཨཉྙེན སདྡྷིཾ ཀཐནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཧནྡཱཧཾ གནྟྭཱ པུཙྪཱམི. སཙེ ཀཐེཏི, སུནྡརཾ. ནོ ¶ ཙེ ཀཐེཏི, སམཎཾ གོཏམཾ མུསཱཝཱདེན ནིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨུཔསངྐམི. ཨཱཀོཊེསཱིཏི པཧརི. ཛཱནཱམི ཨཱཝུསོཏི མཏསརཱིརཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཀཐེཏུཾ སམཏྠཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨིདཾ ཀཐཾ ཀཐེསཱིཏི? བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན. བྷགཝཱ ཀིར ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཨསུརཡོནིཏོ ཨཱནེཏྭཱ སརཱིརེ ཨདྷིམོཙེཏྭཱ ཀཐཱཔེསི. ཏམེཝ ཝཱ སརཱིརཾ ཀཐཱཔེསི, ཨཙིནྟེཡྻོ ཧི བུདྡྷཝིསཡོ.

༡༠. ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཔཱཀནྟི ཏསྶ ཝཙནསྶ ཝིཔཱཀཾ ཏཐེཝ, ཨུདཱཧུ ནོཏི ལིངྒཝིཔལླཱསོ ཀཏོ, ཏཐེཝ སོ ཝིཔཱཀོཏི ཨཏྠོ. ཀེཙི པན ‘‘ཝིཔཀྐ’’ནྟིཔི པཋནྟི, ནིབྦཏྟནྟི ཨཏྠོ.

ཨེཏྠ ཋཏྭཱ པཱཊིཧཱརིཡཱནི སམཱནེཏབྦཱནི. སབྦཱནེཝ ཧེཏཱནི པཉྩ པཱཊིཧཱརིཡཱནི ཧོནྟི. ‘‘སཏྟམེ དིཝསེ མརིསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, སོ ཏཐེཝ མཏོ, ཨིདཾ པཋམཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ. ‘‘ཨལསཀེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨལསཀེནེཝ མཏོ, ཨིདཾ དུཏིཡཾ. ‘‘ཀཱལཀཉྩིཀེསུ ནིབྦཏྟིསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཏྠེཝ ནིབྦཏྟོ, ཨིདཾ ཏཏིཡཾ. ‘‘བཱིརཎཏྠམྦཀེ སུསཱནེ ཚཌྜེསྶནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཏྠེཝ ཚཌྜིཏོ ¶ , ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ. ‘‘ནིབྦཏྟཊྛཱནཏོ ཨཱགནྟྭཱ སུནཀྑཏྟེན སདྡྷིཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོ, སོ ཀཐེསིཡེཝ, ཨིདཾ པཉྩམཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ.

ཨཙེལཀལཱ༹རམཊྚཀཝཏྠུཝཎྞནཱ

༡༡. ཀལཱ༹རམཊྚཀོཏི ནིཀྑནྟདནྟམཏྟཀོ. ནཱམམེཝ ཝཱ ཏསྶེཏཾ. ལཱབྷགྒཔྤཏྟོཏི ལཱབྷགྒཾ པཏྟོ, ཨགྒལཱབྷཾ པཏྟོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡསགྒཔྤཏྟོཏི ཡསགྒཾ ཨགྒཔརིཝཱརཾ པཏྟོ. ཝཏཔདཱནཱིཏི ཝཏཱནིཡེཝ, ཝཏཀོཊྛཱསཱ ཝཱ. སམཏྟཱནཱིཏི གཧིཏཱནི. སམཱདིནྣཱནཱིཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. པུརཏྠིམེན ཝེསཱལིནྟི ཝེསཱལིཏོ ཨཝིདཱུརེ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ. ཙེཏིཡནྟི ¶ ཡཀྑཙེཏིཡཊྛཱནཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

༡༢. ཡེན ཨཙེལཀོཏི བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཡེན ཨཙེལོ ཀལཱ༹རམཊྚཀོ ཏེནུཔསངྐམི. པཉྷཾ ཨཔུཙྪཱིཏི གམྦྷཱིརཾ ཏིལཀྑཎཱཧཏཾ པཉྷཾ པུཙྪི. ན སམྤཱཡཱསཱིཏི ན སམྨཱ ཉཱཎགཏིཡཱ པཱཡཱསི, ཨནྡྷོ ཝིཡ ཝིསམཊྛཱནེ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ པཀྑལི. ནེཝ ཨཱདིཾ, ན པརིཡོསཱནམདྡས. ཨཐ ¶ ཝཱ ‘‘ན སམྤཱཡཱསཱི’’ཏི ན སམྤཱདེསི, སམྤཱདེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨསམྤཱཡནྟོཏི ཀབརཀྑཱིནི པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨསིཀྑིཏཀསྶ སནྟིཀེ ཝུཊྛོསི, ཨནོཀཱསེཔི པབྦཛིཏོ པཉྷཾ པུཙྪནྟོ ཝིཙརསི, ཨཔེཧི མཱ ཨེཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨཊྛཱསཱི’’ཏི ཝདནྟོ. ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི ཀུཔྤནཱཀཱརཾ ཀོཔཾ, དུསྶནཱཀཱརཾ དོསཾ, ཨཏུཊྛཱཀཱརབྷཱུཏཾ དོམནསྶསངྑཱཏཾ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཀཊམཀཱསི. ཨཱསཱདིམྷསེཏི ཨཱསཱདིཡིམྷ གྷཊྚཡིམྷ. མཱ ཝཏ ནོ ཨཧོསཱིཏི ཨཧོ ཝཏ མེ ན བྷཝེཡྻ. མཾ ཝཏ ནོ ཨཧོསཱིཏིཔི པཱཋོ. ཏཏྠ མནྟི སཱམིཝཙནཏྠེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ, ཨཧོསི ཝཏ ནུ མམཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཉྩ པན ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཁམཐ མེ, བྷནྟེ’’ཏི ཏཾ ཁམཱཔེསི. སོཔི ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི པཉྷཾ ནཱམ ན པུཙྪིསྶསཱིཏི. ཨཱམ ན པུཙྪིསྶཱམཱིཏི. ཡདི ཨེཝཾ གཙྪ, ཁམཱམི ཏེཏི ཏཾ ཨུཡྻོཛེསི.

༡༤. པརིཧིཏོཏི པརིདཧིཏོ ནིཝཏྠཝཏྠོ. སཱནུཙཱརིཀོཏི ཨནུཙཱརིཀཱ ཝུཙྩཏི བྷརིཡཱ, སཧ ཨནུཙཱརིཀཱཡ སཱནུཙཱརིཀོ, ཏཾ ཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཧཱཡ སབྷརིཡོཏི ཨཏྠོ. ཨོདནཀུམྨཱསནྟི སུརཱམཾསཏོ ཨཏིརེཀཾ ཨོདནམྤི ཀུམྨཱསམྤི བྷུཉྫམཱནོ. ཡསཱ ནིཧཱིནོཏི ཡཾ ལཱབྷགྒཡསགྒཾ པཏྟོ, ཏཏོ པརིཧཱིནོ ཧུཏྭཱ. ‘‘ཀཏཾ ཧོཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡ’’ནྟི ཨིདྷ སཏྟཝཏཔདཱཏིཀྐམཝསེན སཏྟ པཱཊིཧཱརིཡཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཨཙེལཔཱཐིཀཔུཏྟཝཏྠུཝཎྞནཱ

༡༥. པཱཐིཀཔུཏྟོཏི ¶ པཱཐིཀསྶ པུཏྟོ. ཉཱཎཝཱདེནཱཏི ཉཱཎཝཱདེན སདྡྷིཾ. ཨུཔཌྜྷཔཐནྟི ¶ ཡོཛནཾ ཙེ, ནོ ཨནྟརེ བྷཝེཡྻ, གོཏམོ ཨཌྜྷཡོཛནཾ, ཨཧཾ ཨཌྜྷཡོཛནཾ. ཨེས ནཡོ ཨཌྜྷཡོཛནཱདཱིསུ. ཨེཀཔདཝཱརམྤི ཨཏིཀྐམྨ གཙྪཏོ ཛཡོ བྷཝིསྶཏི, ཨནཱགཙྪཏོ པརཱཛཡོཏི. ཏེ ཏཏྠཱཏི ཏེ མཡཾ ཏཏྠ སམཱགཏཊྛཱནེ. ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཱཧནྟི ཏཏོ ཏཏོ དིགུཎཾ དིགུཎཾ ཨཧཾ ཀརིསྶཱམི, བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠབྷཱཝཾ ཛཱནནྟོཔི ‘‘ཨུཏྟམཔུརིསེན སདྡྷིཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨསཀྐུཎནྟསྶཱཔི པཱསཾསོ ཧོཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ནགརཝཱསིནོཔི ¶ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨསམཏྠོ ནཱམ ཨེཝཾ ན གཛྫཏི, ཨདྡྷཱ ཨཡམྤི ཨརཧཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏསྶ མཧནྟཾ སཀྐཱརམཀཾསུ.

༡༦. ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ‘‘སུནཀྑཏྟོ ཀིར པཱཐིཀཔུཏྟོ ཨེཝཾ ཝདཏཱི’’ཏི ཨསྶོསི. ཨཐསྶ ཧཱིནཛ྄ཛྷཱསཡཏྟཱ ཧཱིནདསྶནཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུདཔཱདི.

སོ བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཏི གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེ པཱཐིཀཔུཏྟསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪི ‘‘ཏུམྷེ ཀིར ཨེཝརཱུཔིཾ ཀཐཾ ཀཐེཐཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཀཐེམཱ’’ཏི. ཡདི ཨེཝཾ ‘‘མཱ བྷཱཡིཏྠ ཝིསྶཏྠཱ པུནཔྤུནཾ ཨེཝཾ ཝདཐ, ཨཧཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ, ཏསྶ ཝིསཡཾ ཝིཛཱནཱམི, ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, ཨཧཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཀཐེཏྭཱ བྷཡཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཾ ཨཉྙཏོ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམི, ཏུམྷེ མཱ བྷཱཡིཏྠཱ’’ཏི ཏཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ གཏོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམཱི’’ཏི. ཏཾ ཝཱཙནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཨཧཾ ཨབུདྡྷོཝ སམཱནོ བུདྡྷོམྷཱིཏི ཝིཙརིཾ, ཨབྷཱུཏཾ མེ ཀཐིཏཾ ནཱཧཾ བུདྡྷོ’’ཏི ཝདནྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ པཛཧཏི ནཱམ. རཧོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིནྟཡམཱནོ ‘‘ཨཧཾ ‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨབུདྡྷོཝ སམཱནོ བུདྡྷོམྷཱི’ཏི ཝིཙརིཾ, ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ ནཱཧཾ བུདྡྷོ’’ཏི ཙིནྟཡནྟོ ཏཾ ཙིཏྟཾ པཛཧཏི ནཱམ. ‘‘ཨཧཾ ‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨབུདྡྷོཝ སམཱནོ བུདྡྷོམྷཱི’ཏི པཱཔཀཾ དིཊྛིཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརིཾ, ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ ཨིམཾ དིཊྛིཾ པཛཧཱམཱི’’ཏི པཛཧནྟོ ཏཾ དིཊྛིཾ པཊིནིསྶཛྫཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཨཀརོནྟོ པན ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱཏི ཝུཙྩཏི. ཝིཔཏེཡྻཱཏི བནྡྷནཱ མུཏྟཏཱལཔཀྐཾ ཝིཡ གཱིཝཏོ པཏེཡྻ, སཏྟདྷཱ ཝཱ པན ཕལེཡྻ.

༡༧. རཀྑཏེཏནྟི ¶ རཀྑཏུ ཨེཏཾ. ཨེཀཾསེནཱཏི ནིཔྤརིཡཱཡེན. ཨོདྷཱརིཏཱཏི བྷཱསིཏཱ. ཨཙེལོ ¶ ཙ, བྷནྟེ, པཱཐིཀཔུཏྟོཏི ཨེཝཾ ཨེཀཾསེན བྷགཝཏོ ཝཱཙཱཡ ཨོདྷཱརིཏཱཡ སཙེ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ. ཝིརཱུཔརཱུཔེནཱཏི ཝིགཏརཱུཔེན ཝིགཙྪིཏསབྷཱཝེན རཱུཔེན ཨཏྟནོ རཱུཔཾ པཧཱཡ ཨདིསྶམཱནེན ཀཱཡེན. སཱིཧབྱགྒྷཱདིཝསེན ཝཱ ཝིཝིདྷརཱུཔེན སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགཙྪེཡྻ. ཏདསྶ བྷགཝཏོ མུསཱཏི ཨེཝཾ སནྟེ བྷགཝཏོ ཏཾ ཝཙནཾ མུསཱ བྷཝེཡྻཱཏི མུསཱཝཱདེན ནིགྒཎྷཱཏི. ཋཔེཏྭཱ ཀིར ཨེཏཾ ན ཨཉྙེན བྷགཝཱ མུསཱཝཱདེན ནིགྒཧིཏཔུབྦོཏི.

༡༨. དྭཡགཱམིནཱིཏི ¶ སརཱུཔེན ཨཏྠིབྷཱཝཾ, ཨཏྠེན ནཏྠིབྷཱཝནྟི ཨེཝཾ དྭཡགཱམིནཱི. ཨལིཀཏུཙྪནིཔྥལཝཱཙཱཡ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

༡༩. ཨཛིཏོཔི ནཱམ ལིཙྪཝཱིནཾ སེནཱཔཏཱིཏི སོ ཀིར བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཧོསི, སོ ཀཱལམཀཱསི. ཨཐསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ མནུསྶཱ པཱཐིཀཔུཏྟཾ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟོ སེནཱཔཏཱི’’ཏི? སོ ཨཱཧ – ‘‘མཧཱནིརཡེ ནིབྦཏྟོ’’ཏི. ཨིདཉྩ པན ཝཏྭཱ པུན ཨཱཧ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སེནཱཔཏི མམ སནྟིཀཾ ཨཱགམྨ ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཝཙནམཀཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟོམྷཱི’’ཏི པརོདིཏྠཱཏི. ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡཱཏི ཨེཏྠ ‘‘པཱཊིཧཱརིཡཀརཎཏྠཱཡཱ’’ཏི ཀསྨཱ ན ཝདཏི? ཨབྷཱཝཱ. སམྨུཁཱིབྷཱཝོཔི ཧིསྶ ཏེན སདྡྷིཾ ནཏྠི, ཀུཏོ པཱཊིཧཱརིཡཀརཎཾ, ཏསྨཱ ཏཐཱ ཨཝཏྭཱ ‘‘དིཝཱཝིཧཱརཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཀཐཱཝཎྞནཱ

༢༠. གཧཔཏིནེཙཡིཀཱཏི གཧཔཏི མཧཱསཱལཱ. ཏེསཉྷི མཧཱདྷནདྷཉྙནིཙཡོ, ཏསྨཱ ‘‘ནེཙཡིཀཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཨནེཀསཧསྶཱཏི སཧསྶེཧིཔི ཨཔརིམཱཎགཎནཱ. ཨེཝཾ མཧཏིཾ ཀིར པརིསཾ ཋཔེཏྭཱ སུནཀྑཏྟཾ ཨཉྙོ སནྣིཔཱཏེཏུཾ སམཏྠོ ནཏྠི. ཏེནེཝ བྷགཝཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ སུནཀྑཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརི.

༢༡. བྷཡནྟི ཙིཏྟུཏྲཱསབྷཡཾ. ཚམྦྷིཏཏྟནྟི སཀལསརཱིརཙལནཾ. ལོམཧཾསོཏི ལོམཱནཾ ཨུདྡྷགྒབྷཱཝོ. སོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ¶ ཨཏིམཧནྟཾ ཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལེན སདྡྷིཾ པཊིཝིརུདྡྷོ, མཡ྄ཧཾ ཁོ པནབྦྷནྟརེ ཨརཧཏྟཾ ཝཱ པཱཊིཧཱརིཡཀརཎཧེཏུ ཝཱ ནཏྠི, སམཎོ པན གོཏམོ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, ཨཐསྶ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱ མཧཱཛནོ ‘ཏྭཾ དཱནི པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཀསྨཱ ཨཏྟནོ པམཱཎམཛཱནིཏྭཱ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལེན སདྡྷིཾ པཊིམལློ ཧུཏྭཱ གཛྫསཱི’ཏི ཀཊྛལེཌྜུདཎྜཱདཱིཧི ཝིཧེཋེསྶཏཱི’’ཏི. ཏེནསྶ མཧཱཛནསནྣིཔཱཏཉྩེཝ ¶ ཏེན བྷགཝཏོ ཙ ཨཱགམནཾ སུཏྭཱ བྷཡཾ ཝཱ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཝཱ ལོམཧཾསོ ཝཱ ཨུདཔཱདི. སོ ཏཏོ དུཀྑཱ མུཙྩིཏུཀཱམོ ཏིནྡུཀཁཱཎུཀཔརིབྦཱཛཀཱརཱམཾ ཨགམཱསི. ཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱཏིཨཱདིམཱཧ ¶ . ཏཏྠ ཨུཔསངྐམཱིཏི ན ཀེཝལཾ ཨུཔསངྐམི, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པན དཱུརཾ ཨཌྜྷཡོཛནནྟརཾ པརིབྦཱཛཀཱརཱམཾ པཝིཊྛོ. ཏཏྠཔི ཙིཏྟསྶཱདཾ ཨལབྷམཱནོ ཨནྟནྟེན ཨཱཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཱརཱམཔཙྩནྟེ ཨེཀཾ གཧནཊྛཱནཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ པཱསཱཎཕལཀེ ནིསཱིདི. ཨཐ བྷགཝཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ ཨཡཾ བཱལོ ཀསྶཙིདེཝ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ ཨིདྷཱགཙྪེཡྻ, མཱ ནསྶཏུ བཱལོ’’ཏི ‘‘ནིསིནྣཔཱསཱཎཕལཀཾ ཏསྶ སརཱིརེ ཨལླཱིནཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. སཧ ཨདྷིཊྛཱནཙིཏྟེན ཏཾ ཏསྶ སརཱིརེ ཨལླཱིཡི. སོ མཧཱཨདྡུབནྡྷནབདྡྷོ ཝིཡ ཚིནྣཔཱདོ ཝིཡ ཙ ཨཧོསི.

ཨསྶོསཱིཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཱཐིཀཔུཏྟཾ པརིཡེསམཱནཱ པརིསཱ ཏསྶ ཨནུཔདཾ གནྟྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནཾ ཉཏྭཱ ཨཱགཏེན ཨཉྙཏརེན པུརིསེན ‘‘ཏུམྷེ ཀཾ པརིཡེསཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཱཐིཀཔུཏྟནྟི. སོ ‘‘ཏིནྡུཀཁཱཎུཀཔརིབྦཱཛཀཱརཱམེ ནིསིནྣོ’’ཏི ཝུཏྟཝཙནེན ཨསྶོསི.

༢༢. སཾསཔྤཏཱིཏི ཨོསཱིདཏི. ཏཏྠེཝ སཉྩརཏི. པཱཝལཱ༹ ཝུཙྩཏི ཨཱནིསདཊྛིཀཱ.

༢༣. པརཱབྷཱུཏརཱུཔོཏི པརཱཛིཏརཱུཔོ, ཝིནཊྛརཱུཔོ ཝཱ.

༢༥. གོཡུགེཧཱིཏི གོཡུཏྟེཧི སཏམཏྟེཧི ཝཱ སཧསྶམཏྟེཧི ཝཱ ཡུགེཧི. ཨཱཝིཉྪེཡྻཱམཱཏི ཨཱཀཌྜྷེཡྻཱམ. ཚིཛྫེཡྻུནྟི ཚིནྡེཡྻུཾ. པཱཐིཀཔུཏྟོ ¶ ཝཱ བནྡྷཊྛཱནེ ཚིཛྫེཡྻ.

༢༦. དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱིཏི དཱརུཔཏྟིཀསྶ ཨནྟེཝཱསཱི. ཏསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི ‘‘ཏིཊྛཏུ ཏཱཝ པཱཊིཧཱརིཡཾ, སམཎོ གོཏམོ ‘ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཨཱསནཱཔི ན ཝུཊྛཧིསྶཏཱི’ཏི ཨཱཧ. ཧནྡཱཧཾ གནྟྭཱ ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཏཾ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཔེམི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ སམཎསྶ གོཏམསྶ པརཱཛཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

༢༧. སཱིཧསྶཱཏི ཙཏྟཱརོ སཱིཧཱ ཏིཎསཱིཧོ ཙ ཀཱལ༹སཱིཧོ ཙ པཎྜུསཱིཧོ ཙ ཀེསརསཱིཧོ ཙ. ཏེསཾ ཙཏུནྣཾ སཱིཧཱནཾ ཀེསརསཱིཧོ ཨགྒཏཾ གཏོ, སོ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏོ. མིགརཉྙོཏི སབྦཙཏུཔྤདཱནཾ རཉྙོ. ཨཱསཡནྟི ནིཝཱསཾ. སཱིཧནཱདནྟི ཨབྷཱིཏནཱདཾ. གོཙརཱཡ ¶ པཀྐམེཡྻནྟི ཨཱཧཱརཏྠཱཡ པཀྐམེཡྻཾ. ཝརཾ ཝརནྟི ཨུཏྟམུཏྟམཾ, ཐཱུལཾ ཐཱུལནྟི ཨཏྠོ. མུདུམཾསཱནཱིཏི མུདཱུནི མཾསཱནི ¶ . ‘‘མདྷུམཾསཱནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, མདྷུརམཾསཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཛ྄ཛྷུཔེཡྻནྟི ཨུཔགཙྪེཡྻཾ. སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱཏི ཡེ དུབྦལཱ པཱཎཱ, ཏེ པལཱཡནྟཱུཏི ཨཏྟནོ སཱུརབྷཱཝསནྣིསྶིཏེན ཀཱརུཉྙེན ནདིཏྭཱ.

༢༨. ཝིགྷཱསསཾཝཌྜྷོཏི ཝིགྷཱསེན སཾཝཌྜྷོ, ཝིགྷཱསཾ བྷཀྑིཏཱ ཏིརིཏྟམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏོ. དིཏྟོཏི དཔྤིཏོ ཐཱུལསརཱིརོ. བལཝཱཏི བལསམྤནྣོ. ཨེཏདཧོསཱིཏི ཀསྨཱ ཨཧོསི? ཨསྨིམཱནདོསེན.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨེཀདིཝསཾ ཀིར སོ སཱིཧོ གོཙརཏོ ནིཝཏྟམཱནོ ཏཾ སིངྒཱལཾ བྷཡེན པལཱཡམཱནཾ དིསྭཱ ཀཱརུཉྙཛཱཏོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཝཡས, མཱ བྷཱཡི, ཏིཊྛ ཀོ ནཱམ ཏྭ’’ནྟི ཨཱཧ. ཛམྦུཀོ ནཱམཱཧཾ སཱམཱིཏི. ཝཡས, ཛམྦུཀ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ མཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ སཀྑིསྶསཱིཏི. ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱིཏི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔཊྛཱཏི. སཱིཧོ གོཙརཏོ ཨཱགཙྪནྟོ མཧནྟཾ མཧནྟཾ མཾསཁཎྜཾ ཨཱཧརཏི. སོ ཏཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ པཱསཱཎཔིཊྛེ ཝསཏི. སོ ཀཏིཔཱཧཙྩཡེནེཝ ཐཱུལསརཱིརོ མཧཱཁནྡྷོ ཛཱཏོ. ཨཐ ནཾ སཱིཧོ ཨཝོཙ – ‘‘ཝཡས, ཛམྦུཀ, མམ ཝིཛམྦྷནཀཱལེ ཨཝིདཱུརེ ཋཏྭཱ ‘ཝིརོཙ སཱམཱི’ཏི ཝཏྟུཾ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི. སཀྐོམི སཱམཱིཏི. སོ ཏསྶ ཝིཛམྦྷནཀཱལེ ཏཐཱ ཀརོཏི ¶ . ཏེན སཱིཧསྶ ཨཏིརེཀོ ཨསྨིམཱནོ ཧོཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཛརསིངྒཱལོ ཨུདཀསོཎྜིཡཾ པཱནཱིཡཾ པིཝནྟོ ཨཏྟནོ ཚཱཡཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨདྡས ཨཏྟནོ ཐཱུལསརཱིརཏཉྩེཝ མཧཱཁནྡྷཏཉྩ. དིསྭཱ ‘ཛརསིངྒཱལོསྨཱི’ཏི མནཾ ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨཧམྤི སཱིཧོ ཛཱཏོ’’ཏི མཉྙི. ཏཏོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཝཡས, ཛམྦུཀ, ཡུཏྟཾ ནཱམ ཏཝ ཨིམིནཱ ཨཏྟབྷཱཝེན པརསྶ ཨུཙྪིཊྛམཾསཾ ཁཱདིཏུཾ, ཀིཾ ཏྭཾ པུརིསོ ན ཧོསི, སཱིཧསྶཱཔི ཙཏྟཱརོ པཱདཱ དྭེ དཱཋཱ དྭེ ཀཎྞཱ ཨེཀཾ ནངྒུཊྛཾ, ཏཝཔི སབྦཾ ཏཐེཝ, ཀེཝལཾ ཏཝ ཀེསརབྷཱརམཏྟམེཝ ནཏྠཱི’’ཏི. ཏསྶེཝཾ ཙིནྟཡཏོ ཨསྨིམཱནོ ཝཌྜྷི. ཨཐསྶ ཏེན ཨསྨིམཱནདོསེན ཨེཏཾ ‘‘ཀོ ཙཱཧ’’ནྟིཨཱདི མཉྙིཏམཧོསི. ཏཏྠ ཀོ ཙཱཧནྟི ཨཧཾ ཀོ, སཱིཧོ མིགརཱཛཱ ཀོ, ན མེ ཉཱཏི, ན སཱམིཀོ, ཀིམཧཾ ¶ ཏསྶ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སིངྒཱལཀཾཡེཝཱཏི སིངྒཱལརཝམེཝ. བྷེརཎྜཀཾཡེཝཱཏི ཨཔྤིཡཨམནཱཔསདྡམེཝ. ཀེ ཙ ཚཝེ སིངྒཱལེཏི ཀོ ཙ ལཱམཀོ སིངྒཱལོ. ཀེ པན སཱིཧནཱདེཏི ཀོ པན སཱིཧནཱདོ སིངྒཱལསྶ ཙ སཱིཧནཱདསྶ ཙ ཀོ སམྦནྡྷོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སུགཏཱཔདཱནེསཱུཏི སུགཏལཀྑཎེསུ. སུགཏསྶ སཱསནསམྦྷཱུཏཱསུ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ. ཀཐཾ པནེས ཏཏྠ ཛཱིཝཏི? ཨེཏསྶ ཧི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དདམཱནཱ ¶ སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣཱནཾ སམྦུདྡྷཱནཾ དེམཱཏི དེནྟི, ཏེན ཨེས ཨབུདྡྷོ སམཱནོ བུདྡྷཱནཾ ནིཡཱམིཏཔཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟོ སུགཏཱཔདཱནེསུ ཛཱིཝཏི ནཱམ. སུགཏཱཏིརིཏྟཱནཱིཏི ཏེསཾ ཀིར བྷོཛནཱནི དདམཱནཱ བུདྡྷཱནཉྩ བུདྡྷསཱཝཀཱནཉྩ དཏྭཱ པཙྪཱ ཨཝསེསཾ སཱཡནྷསམཡེ དེནྟི. ཨེཝམེས སུགཏཱཏིརིཏྟཱནི བྷུཉྫཏི ནཱམ. ཏཐཱགཏེཏི ཏཐཱགཏཾ ཨརཧནྟཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨཱསཱདེཏབྦཾ གྷཊྚཡིཏབྦཾ. ཨཐ ཝཱ ‘‘ཏཐཱགཏེ’’ཏིཨཱདཱིནི ཨུཔཡོགབཧུཝཙནཱནེཝ. ཨཱསཱདེཏབྦནྟི ཨིདམྤི བཧུཝཙནམེཝ ཨེཀཝཙནཾ ཝིཡ ཝུཏྟཾ. ཨཱསཱདནཱཏི ཨཧཾ བུདྡྷེན སདྡྷིཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི གྷཊྚནཱ.

༢༩. སམེཀྑིཡཱནཱཏི སམེཀྑིཏྭཱ, མཉྙིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨམཉྙཱིཏི པུན ཨམཉྙིཏྠ ཀོཏྠཱུཏི ¶ སིངྒཱལོ.

༣༠. ཨཏྟཱནཾ ཝིགྷཱསེ སམེཀྑིཡཱཏི སོཎྜིཡཾ ཨུཙྪིཊྛོདཀེ ཐཱུལཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ དིསྭཱ. ཡཱཝ ཨཏྟཱནཾ ན པསྶཏཱིཏི ཡཱཝ ཨཧཾ སཱིཧཝིགྷཱསསཾཝཌྜྷིཏཀོ ཛརསིངྒཱལོཏི ཨེཝཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཏྟཱནཾ ན པསྶཏི. བྱགྒྷོཏི མཉྙཏཱིཏི སཱིཧོཧམསྨཱིཏི མཉྙཏི, སཱིཧེན ཝཱ སམཱནབལོ བྱགྒྷོཡེཝ ཨཧནྟི མཉྙཏི.

༣༡. བྷུཏྭཱན བྷེཀེཏི ཨཱཝཱཊམཎྜཱུཀེ ཁཱདིཏྭཱ. ཁལམཱུསིཀཱཡོཏི ཁལེསུ མཱུསིཀཱཡོ ཙ ཁཱདིཏྭཱ. ཀཊསཱིསུ ཁིཏྟཱནི ཙ ཀོཎཔཱནཱིཏི སུསཱནེསུ ཚཌྜིཏཀུཎཔཱནི ཙ ཁཱདིཏྭཱ. མཧཱཝནེཏི མཧནྟེ ཝནསྨིཾ. སུཉྙཝནེཏི ཏུཙྪཝནེ. ཝིཝཌྜྷོཏི ཝཌྜྷིཏོ. ཏཐེཝ སོ སིངྒཱལཀཾ ཨནདཱིཏི ཨེཝཾ སཾཝཌྜྷོཔི མིགརཱཛཱཧམསྨཱིཏི མཉྙིཏྭཱཔི ཡཐཱ པུབྦེ དུབྦལསིངྒཱལཀཱལེ, ཏཐེཝ སོ སིངྒཱལརཝཾཡེཝ ཨརཝཱིཏི ¶ . ཨིམཱཡཔི གཱཐཱཡ བྷེཀཱདཱིནི བྷུཏྭཱ ཝཌྜྷིཏསིངྒཱལོ ཝིཡ ལཱབྷསཀྐཱརགིདྡྷོ ཏྭནྟི པཱཐིཀཔུཏྟམེཝ གྷཊྚེསི.

ནཱགེཧཱིཏི ཧཏྠཱིཧི. མཧཱབནྡྷནཱཏི མཧཏཱ ཀིལེསབནྡྷནཱ མོཙེཏྭཱ. མཧཱཝིདུགྒཱཏི མཧཱཝིདུགྒཾ ནཱམ ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ. ཏཏོ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ནིབྦཱནཐལེ པཏིཊྛཔེཏྭཱ.

ཨགྒཉྙཔཉྙཏྟིཀཐཱཝཎྞནཱ

༣༦. ཨིཏི ‘‘བྷགཝཱ ཨེཏྟཀེན ཀཐཱམགྒེན པཱཊིཧཱརིཡཾ ན ཀརོཏཱི’’ཏི པདསྶ ཨནུསནྡྷིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ‘‘ན ཨགྒཉྙཾ པཉྙཱཔེཏཱི’’ཏི ཨིམསྶ ཨནུསནྡྷིཾ དསྶེནྟོ ཨགྒཉྙཉྩཱཧནྟི དེསནཾ ¶ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨགྒཉྙཉྩཱཧནྟི ཨཧཾ, བྷགྒཝ, ཨགྒཉྙཉྩ པཛཱནཱམི ལོཀུཔྤཏྟིཙརིཡཝཾསཉྩ. ཏཉྩ པཛཱནཱམཱིཏི ན ཀེཝལཾ ཨགྒཉྙམེཝ, ཏཉྩ ཨགྒཉྙཾ པཛཱནཱམི. ཏཏོ ཙ ཨུཏྟརིཏརཾ སཱིལསམཱདྷིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཱ པཛཱནཱམི. ཏཉྩ པཛཱནཾ ན པརཱམསཱམཱིཏི ཏཉྩ པཛཱནནྟོཔི ཨཧཾ ཨིདཾ ནཱམ པཛཱནཱམཱིཏི ཏཎྷཱདིཊྛིམཱནཝསེན ན པརཱམསཱམི. ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ པརཱམཱསོཏི དཱིཔེཏི. པཙྩཏྟཉྙེཝ ¶ ནིབྦུཏི ཝིདིཏཱཏི ཨཏྟནཱཡེཝ ཨཏྟནི ཀིལེསནིབྦཱནཾ ཝིདིཏཾ. ཡདབྷིཛཱནཾ ཏཐཱགཏོཏི ཡཾ ཀིལེསནིབྦཱནཾ ཛཱནནྟོ ཏཐཱགཏོ. ནོ ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཨཝིདིཏནིབྦཱནཱ ཏིཏྠིཡཱ ཝིཡ ཨནཡཾ དུཀྑཾ བྱསནཾ ནཱཔཛྫཏི.

༣༧. ཨིདཱནི ཡཾ ཏཾ ཏིཏྠིཡཱ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེནྟི, ཏཾ དསྶེནྟོ སནྟི བྷགྒཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིསྶརཀུཏྟཾ བྲཧྨཀུཏྟནྟི ཨིསྶརཀཏཾ བྲཧྨཀཏཾ, ཨིསྶརནིམྨིཏཾ བྲཧྨནིམྨིཏནྟི ཨཏྠོ. བྲཧྨཱ ཨེཝ ཧི ཨེཏྠ ཨཱདྷིཔཙྩབྷཱཝེན ཨིསྶརོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཱཙརིཡཀནྟི ཨཱཙརིཡབྷཱཝཾ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ. ཏཏྠ ཨཱཙརིཡཝཱདོ ཨགྒཉྙཾ. ཨགྒཉྙཾ པན ཨེཏྠ དེསིཏནྟི ཀཏྭཱ སོ ཨགྒཉྙཾ ཏྭེཝ ཝུཏྟོ. ཀཐཾ ཝིཧིཏཀནྟི ཀེན ཝིཧིཏཾ ཀིནྟི ཝིཧིཏཾ. སེསཾ བྲཧྨཛཱལེ ཝིཏྠཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༤༡. ཁིཌྜཱཔདོསིཀནྟི ཁིཌྜཱཔདོསིཀམཱུལཾ.

༤༧. ཨསཏཱཏི ¶ ཨཝིཛྫམཱནེན, ཨསཾཝིཛྫམཱནཊྛེནཱཏི ཨཏྠོ. ཏུཙྪཱཏི ཏུཙྪེན ཨནྟོསཱརཝིརཧིཏེན. མུསཱཏི མུསཱཝཱདེན. ཨབྷཱུཏེནཱཏི བྷཱུཏཏྠཝིརཧིཏེན. ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟཱིཏི ཨབྷིཨཱཙིཀྑནྟི. ཝིཔརཱིཏོཏི ཝིཔརཱིཏསཉྙོ ཝིཔརཱིཏཙིཏྟོ. བྷིཀྑཝོ ཙཱཏི ན ཀེཝལཾ སམཎོ གོཏམོཡེཝ, ཡེ ཙ ཨསྶ ཨནུསིཊྛིཾ ཀརོནྟི, ཏེ བྷིཀྑཱུ ཙ ཝིཔརཱིཏཱ. ཨཐ ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝིཔརཱིཏོཏི ཝདནྟི, ཏཾ དསྶེཏུཾ སམཎོ གོཏམོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. སུབྷཾ ཝིམོཀྑནྟི ཝཎྞཀསིཎཾ. ཨསུབྷནྟྭེཝཱཏི སུབྷཉྩ ཨསུབྷཉྩ སབྦཾ ཨསུབྷནྟི ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི. སུབྷནྟྭེཝ ཏསྨིཾ སམཡེཏི སུབྷནྟི ཨེཝ ཙ ཏསྨིཾ སམཡེ པཛཱནཱཏི, ན ཨསུབྷཾ. བྷིཀྑཝོ ཙཱཏི ཡེ ཏེ ཨེཝཾ ཝདནྟི, ཏེསཾ བྷིཀྑཝོ ཙ ཨནྟེཝཱསིཀསམཎཱ ཝིཔརཱིཏཱ. པཧོཏཱིཏི སམཏྠོ པཊིབལོ.

༤༨. དུཀྐརཾ ཁོཏི ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ ཡདིདཾ ‘‘ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ, ཏཾ སཱཋེཡྻེན ཀོཧཉྙེན ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ མཡ྄ཧཾ ཨེཏྟཀཾ ¶ དྷམྨཀཐཾ ¶ ཀཐེསི, ཏམཧཾ སུཏྭཱཔི པབྦཛིཏུཾ ན སཀྐོམི, མཡཱ ཨེཏསྶ སཱསནཾ པཊིཔནྣསདིསེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏཏོ སོ སཱཋེཡྻེན ཀོཧཉྙེན ཨེཝམཱཧ. ཏེནསྶ བྷགཝཱ མམྨཾ གྷཊྚེནྟོ ཝིཡ ‘‘དུཀྐརཾ ཁོ ཨེཏཾ, བྷགྒཝ ཏཡཱ ཨཉྙདིཊྛིཀེནཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ པོཊྛཔཱདསུཏྟེ ཝུཏྟཏྠམེཝ. སཱདྷུཀམནུརཀྑཱཏི སུཊྛུ ཨནུརཀྑ.

ཨིཏི བྷགཝཱ པསཱདམཏྟཱནུརཀྑཎེ པརིབྦཱཛཀཾ ནིཡོཛེསི. སོཔི ཨེཝཾ མཧནྟཾ སུཏྟནྟཾ སུཏྭཱཔི ནཱསཀྑི ཀིལེསཀྑཡཾ ཀཱཏུཾ. དེསནཱ པནསྶ ཨཱཡཏིཾ ཝཱསནཱཡ པཙྩཡོ ཨཧོསི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

པཱཐིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨུདུམྦརིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

ནིགྲོདྷཔརིབྦཱཛཀཝཏྠུཝཎྞནཱ

༤༩. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨུདུམྦརིཀསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – པརིབྦཱཛཀོཏི ཚནྣཔརིབྦཱཛཀོ. ཨུདུམྦརིཀཱཡ པརིབྦཱཛཀཱརཱམེཏི ཨུདུམྦརིཀཱཡ དེཝིཡཱ སནྟཀེ པརིབྦཱཛཀཱརཱམེ. སནྡྷཱནོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཨཡཾ པན མཧཱནུབྷཱཝོ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཙརནྟཱནཾ པཉྩནྣཾ ཨུཔཱསཀསཏཱནཾ ཨགྒཔུརིསོ ཨནཱགཱམཱི བྷགཝཏཱ མཧཱཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཨེཝཾ སཾཝཎྞིཏོ –

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ སནྡྷཱནོ གཧཔཏི ཏཐཱགཏེ ནིཊྛངྒཏོ སདྡྷམྨེ ཨིརིཡཏི. ཀཏམེཧི ཚཧི? བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨརིཡེན སཱིལེན ཨརིཡེན ཉཱཎེན ཨརིཡཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ སནྡྷཱནོ གཧཔཏི ཏཐཱགཏེ ནིཊྛངྒཏོ སདྡྷམྨེ ཨིརིཡཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༡༢༠-༡༣༩).

སོ པཱཏོཡེཝ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ པུབྦཎྷསམཡེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ དཱནཾ དཏྭཱ བྷིཀྑཱུསུ ཝིཧཱརཾ གཏེསུ གྷརེ ཁུདྡཀམཧལླཀཱནཾ དཱརཀཱནཾ སདྡེན ཨུབྦཱལ༹ྷོ སཏྠུ སནྟིཀེ ‘‘དྷམྨཾ སོསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑནྟོ. ཏེན ཝུཏྟཾ དིཝཱ དིཝསྶ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམཱིཏི. ཏཏྠ དིཝཱ དིཝསྶཱཏི དིཝསསྶ དིཝཱ ནཱམ མཛ྄ཛྷནྷཱཏིཀྐམོ, ཏསྨིཾ དིཝསསྶཱཔི དིཝཱབྷཱུཏེ ཨཏིཀྐནྟམཏྟེ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ནིཀྑམཱིཏི ཨཏྠོ. པཊིསལླཱིནོཏི ཏཏོ ཏཏོ རཱུཔཱདིགོཙརཏོ ཙིཏྟཾ པཊིསཾཧརིཏྭཱ ནིལཱིནོ ཛྷཱནརཏིསེཝནཱཝསེན ཨེཀཱིབྷཱཝཾ གཏོ. མནོབྷཱཝནཱིཡཱནནྟི མནཝཌྜྷཀཱནཾ. ཡེ ཙ ཨཱཝཛྫཏོ མནསིཀརོཏོ ཙིཏྟཾ ཝིནཱིཝརཎཾ ཧོཏི ཨུནྣམཏི ཝཌྜྷཏི.

༥༠. ཨུནྣཱདིནིཡཱཏིཨཱདཱིནི པོཊྛཔཱདསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི.

༥༡. ཡཱཝཏཱཏི ¶ ¶ ¶ ཡཏྟཀཱ. ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོཏི ཨཡཾ ཏེསཾ ཨབྦྷནྟརོ ཨེཀོ སཱཝཀོ, བྷགཝཏོ ཀིར སཱཝཀཱ གིཧིཨནཱགཱམིནོཡེཝ པཉྩསཏཱ རཱཛགཧེ པཊིཝསནྟི. ཡེསཾ ཨེཀེཀསྶ པཉྩ པཉྩ ཨུཔཱསཀསཏཱནི པརིཝཱརཱ, ཏེ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཔྤེཝ ནཱམཱཏི ཏསྶ ཨུཔསངྐམནཾ པཏྠཡམཱནོ ཨཱཧ. པཏྠནཱཀཱརཎཾ པན པོཊྛཔཱདསུཏྟེ ཝུཏྟམེཝ.

༥༢. ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨཱགཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེཡེཝ ཏེསཾ ཀཐཱཡ སུཏཏྟཱ ཨེཏཾ ཨཉྙཐཱ ཁོ ཨིམེཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱཏི དསྶནེནཔི ཨཱཀཔྤེནཔི ཀུཏྟེནཔི ཨཱཙཱརེནཔི ཝིཧཱརེནཔི ཨིརིཡཱཔཐེནཔི ཨཉྙེ ཏིཏྠིཡཱཏི ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ. སངྒམྨ སམཱགམྨཱཏི སངྒནྟྭཱ སམཱགནྟྭཱ རཱསི ཧུཏྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནེ. ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནཱིཏི ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི གཱམཱུཔཙཱརཏོ མུཏྟཱནི དཱུརསེནཱསནཱནི. པནྟཱནཱིཏི དཱུརཏརཱནི མནུསྶཱུཔཙཱརཝིརཧིཏཱནི. ཨཔྤསདྡཱནཱིཏི ཝིཧཱརཱུཔཙཱརེན གཙྪཏོ ཨདྡྷིཀཛནསྶཔི སདྡེན མནྡསདྡཱནི. ཨཔྤནིགྒྷོསཱནཱིཏི ཨཝིབྷཱཝིཏཏྠེན ནིགྒྷོསེན མནྡནིགྒྷོསཱནི. ཝིཛནཝཱཏཱནཱིཏི ཨནྟོསཉྩཱརིནོ ཛནསྶ ཝཱཏེན ཝིགཏཝཱཏཱནི. མནུསྶརཱཧསྶེཡྻཀཱནཱིཏི མནུསྶཱནཾ རཧསྶཀརཎསྶ ཡུཏྟཱནི ཨནུཙྪཝིཀཱནི. པཊིསལླཱནསཱརུཔྤཱནཱིཏི ཨེཀཱིབྷཱཝསྶ ཨནུརཱུཔཱནི. ཨིཏི སནྡྷཱནོ གཧཔཏི ‘‘ཨཧོ མམ སཏྠཱ ཡོ ཨེཝརཱུཔཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝཏཱི’’ཏི ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨུཏྟམངྒེ སིརསྨིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟོ ནིསཱིདི.

༥༣. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཏི ཨེཝཾ སནྡྷཱནེན གཧཔཏིནཱ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟེན ཝུཏྟེ. ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཡཾ གཧཔཏི མམ སནྟིཀེ ནིསིནྣོཔི ཨཏྟནོ སཏྠཱརཾཡེཝ ཐོམེཏི ཨུཀྐཾསཏི, ཨམྷེ པན ཨཏྠཱིཏིཔི ན མཉྙཏི, ཨེཏསྨིཾ ཨུཔྤནྣཀོཔཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨུཔརི པཱཏེསྶཱམཱིཏི སནྡྷཱནཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ.

ཡགྒྷེཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཛཱནེཡྻཱསཱིཏི བུཛ྄ཛྷེཡྻཱསི པསྶེཡྻཱསི. ཀེན སམཎོ གོཏམོ སདྡྷིཾ སལླཔཏཱིཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཀེན ¶ པུགྒལེན སདྡྷིཾ སམཎོ གོཏམོ སལླཔཏི ཝདཏི བྷཱསཏི. ཀིཾ ¶ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཡདི ཀིཉྩི སལླཱཔཀཱརཎཾ བྷཝེཡྻ, ཡདི ཝཱ ཀོཙི སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀཾ སལླཱཔཏྠིཀོ གཙྪེཡྻ, སལླཔེཡྻ, ན པན ཀཱརཎཾ ཨཏྠི, ན ཏསྶ སནྟིཀཾ ཀོཙི གཙྪཏི, སྭཱཡཾ ཀེན སམཎོ གོཏམོ སདྡྷིཾ སལླཔཏི, ཨསལླཔནྟོ ཀཐཾ ཨུནྣཱདཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

སཱཀཙྪནྟི སཾསནྡནཾ. པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡནྟི ཨུཏྟརཔཙྩུཏྟརནཡེན ཉཱཎབྱཏྟབྷཱཝཾ. སུཉྙཱགཱརཧཏཱཏི ¶ སུཉྙཱགཱརེསུ ནཊྛཱ, སམཎེན ཧི གོཏམེན བོདྷིམཱུལེ ཨཔྤམཏྟིཀཱ པཉྙཱ ཨདྷིགཏཱ, སཱཔིསྶ སུཉྙཱགཱརེསུ ཨེཀཀསྶ ནིསཱིདཏོ ནཊྛཱ. ཡདི པན མཡཾ ཝིཡ གཎསངྒཎིཀཾ ཀཏྭཱ ནིསཱིདེཡྻ, ནཱསྶ པཉྙཱ ནསྶེཡྻཱཏི དསྶེཏི. ཨཔརིསཱཝཙརོཏི ཨཝིསཱརདཏྟཱ པརིསཾ ཨོཏརིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ནཱལཾ སལླཱཔཱཡཱཏི ན སམཏྠོ སལླཱཔཾ ཀཱཏུཾ. ཨནྟམནྟཱནེཝཱཏི ཀོཙི མཾ པཉྷཾ པུཙྪེཡྻཱཏི པཉྷཱབྷཱིཏོ ཨནྟམནྟཱནེཝ པནྟསེནཱསནཱནི སེཝཏི. གོཀཱཎཱཏི ཨེཀཀྑིཧཏཱ ཀཱཎགཱཝཱི. སཱ ཀིར པརིཡནྟཙཱརིནཱི ཧོཏི, ཨནྟམནྟཱནེཝ སེཝཏི. སཱ ཀིར ཀཱཎཀྑིབྷཱཝེན ཝནནྟཱབྷིམུཁཱིཔི ན སཀྐོཏི བྷཝིཏུཾ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ པཏྟེན ཝཱ སཱཁཱཡ ཝཱ ཀཎྚཀེན ཝཱ པཧཱརསྶ བྷཱཡཏི. གུནྣཾ ཨབྷིམུཁཱིཔི ན སཀྐོཏི བྷཝིཏུཾ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ སིངྒེན ཝཱ ཀཎྞེན ཝཱ ཝཱལེན ཝཱ པཧཱརསྶ བྷཱཡཏི. ཨིངྒྷཱཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. སཾསཱདེཡྻཱམཱཏི ཨེཀཔཉྷཔུཙྪནེནེཝ སཾསཱདནཾ ཝིསཱདམཱཔནྣཾ ཀརེཡྻཱམ. ཏུཙྪཀུམྦྷཱིཝ ནནྟི རིཏྟགྷཊཾ ཝིཡ ནཾ. ཨོརོདྷེཡྻཱམཱཏི ཝིནནྡྷེཡྻཱམ. པཱུརིཏགྷཊོ ཧི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པརིཝཏྟེཏྭཱ ན སུཝིནནྡྷནཱིཡོ ཧོཏི. རིཏྟཀོ ཡཐཱརུཙི པརིཝཏྟེཏྭཱ སཀྐཱ ཧོཏི ཝིནནྡྷིཏུཾ, ཨེཝམེཝ ཧཏཔཉྙཏཱཡ རིཏྟཀུམྦྷིསདིསཾ སམཎཾ གོཏམཾ ཝཱདཝིནནྡྷནེན སམནྟཱ ཝིནནྡྷིསྶཱམཱཏི ཝདཏི.

ཨིཏི པརིབྦཱཛཀོ སཏྠུ སུཝཎྞཝཎྞཾ ནལཱཊམཎྜལཾ ཨཔསྶནྟོ དསབལསྶ པརམྨུཁཱ ཨཏྟནོ བལཾ དཱིཔེནྟོ ཨསམྦྷིནྣཾ ཁཏྟིཡཀུམཱརཾ ཛཱཏིཡཱ གྷཊྚཡནྟོ ཙཎྜཱལཔུཏྟོ ཝིཡ ཨསམྦྷིནྣཀེསརསཱིཧཾ ¶ མིགརཱཛཱནཾ ཐཱམེན གྷཊྚེནྟོ ཛརསིངྒཱལོ ཝིཡ ཙ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཏུཙྪགཛྫིཏཾ གཛྫི. ཨུཔཱསཀོཔི ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ ཨཏི ཝིཡ གཛྫཏི, ཨཝཱིཙིཕུསནཏྠཱཡ པཱདཾ, བྷཝགྒགྒཧཎཏྠཱཡ ཧཏྠཾ པསཱརཡནྟོ ཝིཡ ནིརཏྠཀཾ ཝཱཡམཏི. སཙེ མེ སཏྠཱ ཨིམཾ ཋཱནམཱགཙྪེཡྻ, ཨིམསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ ¶ ཡཱཝ བྷཝགྒཱ ཨུསྶིཏཾ མཱནདྡྷཛཾ ཋཱནསོཝ ཨོཔཱཏེཡྻཱ’’ཏི.

༥༤. བྷགཝཱཔི ཏེསཾ ཏཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ ཨསྶོསིཡེཝ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨསྶོསི ཁོ ཨིམཾ ཀཐཱསལླཱཔ’’ནྟི.

སུམཱགདྷཱཡཱཏི སུམཱགདྷཱ ནཱམ པོཀྑརཎཱི, ཡསྶཱ ཏཱིརེ ནིསིནྣོ ཨཉྙཏརོ པུརིསོ པདུམནཱལ༹ནྟརེཧི ཨསུརབྷཝནཾ པཝིསནྟཾ ཨསུརསེནཾ ཨདྡས. མོརནིཝཱཔོཏི ནིཝཱཔོ ཝུཙྩཏི བྷཏྟཾ, ཡཏྠ མོརཱནཾ ཨབྷཡེན སདྡྷིཾ ནིཝཱཔོ དིནྣོ, ཏཾ ཋཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨབྦྷོཀཱསེཏི ཨངྒཎཊྛཱནེ. ཨསྶཱསཔཏྟཱཏི ཏུཊྛིཔཏྟཱ སོམནསྶཔཏྟཱ. ཨཛ྄ཛྷཱསཡནྟི ཨུཏྟམནིསྶཡབྷཱུཏཾ. ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡནྟི ¶ པུརཱཎབྲཧྨཙརིཡསངྑཱཏཾ ཨརིཡམགྒཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཀོ ནཱམ སོ, བྷནྟེ, དྷམྨོ ཡེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱ ཝིནཱིཏཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱདིབྲཧྨཙརིཡབྷཱུཏཾ ཨརིཡམགྒཾ པཱུརེཏྭཱ ཨརཧཏྟཱདྷིགམཝསེན ཨསྶཱསཔཏྟཱ པཊིཛཱནནྟཱི’’ཏི.

ཏཔོཛིགུཙྪཱཝཱདཝཎྞནཱ

༥༥. ཝིཔྤཀཏཱཏི མམཱགམནཔཙྩཡཱ ཨནིཊྛིཏཱ, ཝ ཧུཏྭཱ ཋིཏཱ, ཀཐེཧི, ཨཧམེཏཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶེམཱིཏི སབྦཉྙུཔཝཱརཎཾ པཝཱརེསི.

༥༦. དུཛྫཱནཾ ཁོཏི བྷགཝཱ པརིབྦཱཛཀསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ དེསེཏབྦཾ དྷམྨཾ ཏེཧི པཱུརེཏབྦཾ པཊིཔཏྟིཾ པུཙྪཏི, སཙསྶཱཧཾ ཨཱདིཏོཝ ཏཾ ཀཐེསྶཱམི, ཀཐིཏམྤི ནཾ ན ཛཱནིསྶཏི, ཨཡཾ པན ཝཱིརིཡེན པཱཔཛིགུཙྪནཝཱདོ, ཧནྡཱཧཾ ཨེཏསྶེཝ ཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪཱཔེཏྭཱ པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ལདྡྷིཡཱ ནིརཏྠཀབྷཱཝཾ དསྶེམི. ཨཐ པཙྪཱ ཨིམཾ པཉྷཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དུཛྫཱནཾ ཁོ ཨེཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཀེ ཨཱཙརིཡཀེཏི ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཝཱདེ. ཨདྷིཛེགུཙྪེཏི ཝཱིརིཡེན པཱཔཛིགུཙྪནབྷཱཝེ. ཀཐཾ སནྟཱཏི ཀཐཾ བྷཱུཏཱ. ཏཔོཛིགུཙྪཱཏི ཝཱིརིཡེན པཱཔཛིགུཙྪཱ པཱཔཝིཝཛྫནཱ. པརིཔུཎྞཱཏི པརིསུདྡྷཱ. ཀཐཾ ¶ ཨཔརིཔུཎྞཱཏི ཀཐཾ ཨཔརིསུདྡྷཱ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ པུཙྪཱཏི. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡོ ནཱམ.

༥༧. ཨཔྤསདྡེ ¶ ཀཏྭཱཏི ནིརཝེ ཨཔྤསདྡེ ཀཏྭཱ. སོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ ཨེཀཾ པཉྷམྤི ན ཀཐེཏི, སལླཱཔཀཐཱཔིསྶ ཨཏིབཧུཀཱ ནཏྠི, ཨིམེ པན ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སམཎཾ གོཏམཾ ཨནུཝཏྟནྟི ཙེཝ པསཾསནྟི ཙ, ཧནྡཱཧཾ ཨིམེ ནིསྶདྡེ ཀཏྭཱ སཡཾ ཀཐེམཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཔྤསདྡེ ཀཏྭཱ’’ཏི. ‘‘ཏཔོཛིགུཙྪཝཱདཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཏཔོཛིགུཙྪཾ ཝདཱམ, མནསཱཔི ཏམེཝ སཱརཏོ གཧེཏྭཱ ཝིཙརཱམ, ཀཱཡེནཔིམྷཱ ཏམེཝ ཨལླཱིནཱ, ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརཱམཱཏི ཨཏྠོ.

ཨུཔཀྐིལེསཝཎྞནཱ

༥༨. ཏཔསྶཱིཏི ཏཔནིསྶིཏཀོ. ‘‘ཨཙེལཀོ’’ཏིཨཱདཱིནི སཱིཧནཱདེ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༣༩༣) ¶ ཝིཏྠཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཏཔཾ སམཱདིཡཏཱིཏི ཨཙེལཀབྷཱཝཱདིཀཾ ཏཔཾ སམྨཱ ཨཱདིཡཏི, དལ༹ྷཾ གཎྷཱཏི. ཨཏྟམནོ ཧོཏཱིཏི ཀོ ཨཉྙོ མཡཱ སདིསོ ཨིམསྨིཾ ཏཔེ ཨཏྠཱིཏི ཏུཊྛམནོ ཧོཏི. པརིཔུཎྞསངྐཔྤོཏི ཨལམེཏྟཱཝཏཱཏི ཨེཝཾ པརིཡོསིཏསངྐཔྤོ, ཨིདཉྩ ཏིཏྠིཡཱནཾ ཝསེན ཨཱགཏཾ. སཱསནཱཝཙརེནཱཔི པན དཱིཔེཏབྦཾ. ཨེཀཙྩོ ཧི དྷུཏངྒཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེནེཝ དྷུཏངྒེན ཀོ ཨཉྙོ མཡཱ སདིསོ དྷུཏངྒདྷརོཏི ཨཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ. ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏཱིཏི དུཝིདྷསྶཱཔེཏསྶ ཏཔསྶིནོ ཨཡཾ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱཡཾ ཏཔོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏཱིཏི ཝདཱམི.

ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏཱིཏི ‘‘ཀོ མཡཱ སདིསོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསཏི ཨུཀྑིཔཏི. པརཾ ཝམྦྷེཏཱིཏི ‘‘ཨཡཾ ན མཱདིསོ’’ཏི པརཾ སཾཧཱརེཏི ཨཝཀྑིཔཏི.

མཛྫཏཱིཏི མཱནམདཀརཎེན མཛྫཏི. མུཙྪཏཱིཏི མུཙྪིཏོ ཧོཏི གདྷིཏོ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ. པམཱདམཱཔཛྫཏཱིཏི ཨེཏདེཝ སཱརནྟི པམཱདམཱཔཛྫཏི. སཱསནེ པབྦཛིཏོཔི དྷུཏངྒསུདྡྷིཀོ ཧོཏི, ན ཀམྨཊྛཱནསུདྡྷིཀོ. དྷུཏངྒམེཝ ཨརཧཏྟཾ ཝིཡ སཱརཏོ པཙྩེཏི.

༥༩. ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀནྟི ¶ ཨེཏྠ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ལབྦྷནྟཱིཏི ¶ ལཱབྷཱ, ཏེཡེཝ སུཊྛུ ཀཏྭཱ པཊིསངྑརིཏྭཱ ལདྡྷཱ སཀྐཱརོ, ཝཎྞབྷཎནཾ སིལོཀོ. ཨབྷིནིབྦཏྟེཏཱིཏི ཨཙེལཀཱདིབྷཱཝཾ ཏེརསདྷུཏངྒསམཱདཱནཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ མཧཱལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨབྷིནིབྦཏྟེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོ. སེསམེཏྠ པུརིམཝཱརནཡེནེཝ དུཝིདྷསྶཱཔི ཏཔསྶིནོ ཝསེན ཝེདིཏབྦཾ.

༦༠. ཝོདཱསཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི དྭེབྷཱགཾ ཨཱཔཛྫཏི, དྭེ བྷཱགེ ཀརོཏི. ཁམཏཱིཏི རུཙྩཏི. ནཀྑམཏཱིཏི ན རུཙྩཏི. སཱཔེཀྑོ པཛཧཏཱིཏི སཏཎྷོ པཛཧཏི. ཀཐཾ? པཱཏོཝ ཁཱིརབྷཏྟཾ བྷུཏྟོ ཧོཏི. ཨཐསྶ མཾསབྷོཛནཾ ཨུཔནེཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ཨིདཱནི ཨེཝརཱུཔཾ ཀདཱ ལབྷིསྶཱམ, སཙེ ཛཱནེཡྻཱམ, པཱཏོཝ ཁཱིརབྷཏྟཾ ན བྷུཉྫེཡྻཱམ, ཀིཾ མཡཱ སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, གཙྪ བྷོ, ཏྭམེཝ བྷུཉྫཱ’’ཏི ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛནྟོ ཝིཡ སཱཔེཀྑོ པཛཧཏི. གདྷིཏོཏི གེདྷཛཱཏོ. མུཙྪིཏོཏི བལཝཏཎྷཱཡ མུཙྪིཏོ སཾམུཊྛསྶཏཱི ཧུཏྭཱ. ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི ཨཱམིསེ ཨཏིལགྒོ, ‘‘བྷུཉྫིསྶཐ, ཨཱཝུསོ’’ཏི དྷམྨནིམནྟནམཏྟམྤི ཨཀཏྭཱ མཧནྟེ མཧནྟེ ཀབལེ༹ ཀརོཏི. ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝཱིཏིཨཱདཱིནཝམཏྟམྤི ན པསྶཏི. ཨནིསྶརཎཔཉྙོཏི ཨིདྷ མཏྟཉྙུཏཱནིསྶརཎཔཙྩཝེཀྑཎཔརིབྷོགམཏྟམྤི ¶ ན ཀརོཏི. ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀནིཀནྟིཧེཏཱུཏི ལཱབྷཱདཱིསུ ཏཎྷཱཧེཏུ.

༦༡. སཾབྷཀྑེཏཱིཏི སཾཁཱདཏི. ཨསནིཝིཙཀྐནྟི ཝིཙཀྐསཎྛཱནཱ ཨསནིཡེཝ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཨསནིཝིཙཀྐཾ ཨིམསྶ དནྟཀཱུཊཾ མཱུལབཱིཛཱདཱིསུ ན ཀིཉྩི ན སཾབྷུཉྫཏི. ཨཐ ཙ པན ནཾ སམཎཔྤཝཱདེན སམཎོཏི སཉྫཱནནྟཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཨཔསཱདེཏི ཨཝཀྑིཔཏི. ཨིདཾ ཏིཏྠིཡཝསེན ཨཱགཏཾ. བྷིཀྑུཝསེན པནེཏྠ ཨཡཾ ཡོཛནཱ, ཨཏྟནཱ དྷུཏངྒདྷརོ ཧོཏི, སོ ཨཉྙཾ ཨེཝཾ ཨཔསཱདེཏི ‘‘ཀིཾ སམཎཱ ནཱམ ཨིམེ སམཎམྷཱཏི ཝདནྟི, དྷུཏངྒམཏྟམྤི ནཏྠི, ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིནི པརིཡེསནྟཱ པཙྩཡབཱཧུལླིཀཱ ཝིཙརནྟཱི’’ཏི. ལཱུཁཱཛཱིཝིནྟི ཨཙེལཀཱདིཝསེན ཝཱ དྷུཏངྒཝསེན ཝཱ ལཱུཁཱཛཱིཝིཾ. ཨིསྶཱམཙྪརིཡནྟི པརསྶ སཀྐཱརཱདིསམྤཏྟིཁཱིཡནལཀྑཎཾ ¶ ཨིསྶཾ, སཀྐཱརཱདིཀརཎཨཀྑམནལཀྑཎཾ མཙྪརིཡཉྩ.

༦༢. ཨཱཔཱཐཀནིསཱདཱི ¶ ཧོཏཱིཏི མནུསྶཱནཾ ཨཱཔཱཐེ དསྶནཊྛཱནེ ནིསཱིདཏི. ཡཏྠ ཏེ པསྶནྟི, ཏཏྠ ཋིཏོ ཝགྒུལིཝཏཾ ཙརཏི, པཉྩཱཏཔཾ ཏཔྤཏི, ཨེཀཔཱདེན ཏིཊྛཏི, སཱུརིཡཾ ནམསྶཏི. སཱསནེ པབྦཛིཏོཔི སམཱདིནྣདྷུཏངྒོ སབྦརཏྟིཾ སཡིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཙཀྑུཔཐེ ཏཔཾ ཀརོཏི, མཧཱསཱཡནྷེཡེཝ ཙཱིཝརཀུཊིཾ ཀརོཏི, སཱུརིཡེ ཨུགྒཏེ པཊིསཾཧརཏི, མནུསྶཱནཾ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གྷཎྜིཾ པཧརིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ མཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ ཙངྐམཾ ཨོཏརཏི, སམྨུཉྫནིཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརངྒཎཾ སམྨཛྫཏི.

ཨཏྟཱནནྟི ཨཏྟནོ གུཎཾ ཨདསྶཡམཱནོཏི ཨེཏྠ ཨ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ, དསྶཡམཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨིདམྤི མེ ཏཔསྨིནྟི ཨིདམྤི ཀམྨཾ མམེཝ ཏཔསྨིཾ, པཙྩཏྟེ ཝཱ བྷུམྨཾ, ཨིདམྤི མམ ཏཔོཏི ཨཏྠོ. སོ ཧི ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ ཨཙེལཀོ ཨཏྠི མུཏྟཱཙཱརོཏིཨཱདཱིནི སུཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཨེས ཏཔོ, ཨམྷཱཀཾ སོ ཨནྟེཝཱསིཀོཏིཨཱདཱིནི བྷཎཏི. ཨསུཀསྨིཾ ཝཱ པན ཋཱནེ པཾསུཀཱུལིཀོ བྷིཀྑུ ཨཏྠཱིཏིཨཱདཱིནི སུཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཨེས ཏཔོ, ཨམྷཱཀཾ སོ ཨནྟེཝཱསིཀོཏིཨཱདཱིནི བྷཎཏི.

ཀིཉྩིདེཝཱཏི ཀིཉྩི ཝཛྫཾ དིཊྛིགཏཾ ཝཱ. པཊིཙྪནྣཾ སེཝཏཱིཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ ན ཛཱནནྟི, ཨེཝཾ སེཝཏི. ཨཀྑམམཱནཾ ཨཱཧ ཁམཏཱིཏི ཨརུཙྩམཱནཾཡེཝ རུཙྩཏི མེཏི ཝདཏི. ཨཏྟནཱ ཀཏཾ ཨཏིམཧནྟམྤི ཝཛྫཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ ཀཏྭཱ པཉྙཔེཏི, པརེན ཀཏཾ དུཀྐཊམཏྟཾ ཝཱིཏིཀྐམམྤི པཱརཱཛིཀསདིསཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏི. ཨནུཉྙེཡྻནྟི ཨནུཛཱནིཏབྦཾ ཨནུམོདིཏབྦཾ.

༦༣. ཀོདྷནོ ¶ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཱིཏི ཀུཛ྄ཛྷནལཀྑཎེན ཀོདྷེན, ཝེརཨཔྤཊིནིསྶགྒལཀྑཎེན ཨུཔནཱཧེན ཙ སམནྣཱགཏོ. མཀྑཱི ཧོཏི པལཱ༹སཱིཏི པརགུཎམཀྑནལཀྑཎེན མཀྑེན, ཡུགགྒཱཧལཀྑཎེན པལཱ༹སེན ཙ སམནྣཱགཏོ.

ཨིསྶུཀཱི ཧོཏི མཙྪརཱིཏི པརསཀྐཱརཱདཱིསུ ཨུསཱུཡནལཀྑཎཱཡ ཨིསྶཱཡ, ཨཱཝཱསཀུལལཱབྷཝཎྞདྷམྨེསུ མཙྪརཱཡནལཀྑཎེན པཉྩཝིདྷམཙྪེརེན ཙ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. སཋོ ཧོཏི མཱཡཱཝཱིཏི ཀེརཱཊིཀལཀྑཎེན སཱཋེཡྻེན, ཀཏཔྤཊིཙྪཱདནལཀྑཎཱཡ མཱཡཱཡ ཙ སམནྣཱགཏོ ¶ ཧོཏི. ཐདྡྷོ ¶ ཧོཏི ཨཏིམཱནཱིཏི ནིསྶིནེཧནིཀྐརུཎཐདྡྷལཀྑཎེན ཐམྦྷེན, ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཉྙནལཀྑཎེན ཨཏིམཱནེན ཙ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. པཱཔིཙྪོ ཧོཏཱིཏི ཨསནྟསམྦྷཱཝནཔཏྠནལཀྑཎཱཡ པཱཔིཙྪཏཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. པཱཔིཀཱནནྟི ཏཱསཾཡེཝ ལཱམཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏོ. མིཙྪཱདིཊྛིཀོཏི ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟཱཡ ཨཡཱཐཱཝདིཊྛིཡཱ ཨུཔེཏོ. ཨནྟགྒཱཧིཀཱཡཱཏི སཱཡེཝ དིཊྛི ཨུཙྪེདནྟསྶ གཧིཏཏྟཱ ‘‘ཨནྟགྒཱཧིཀཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོཏི ཨཏྠོ. སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱིཏིཨཱདཱིསུ སཡཾ དིཊྛི སནྡིཊྛི, སནྡིཊྛིམེཝ པརཱམསཏི གཧེཏྭཱ ཝདཏཱིཏི སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི. ཨཱདྷཱནཾ ཝུཙྩཏི དལ༹ྷཾ སུཊྛུ ཋཔིཏཾ, ཏཐཱ ཀཏྭཱ གཎྷཱཏཱིཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི. ཨརིཊྛོ ཝིཡ ན སཀྐཱ ཧོཏི པཊིནིསྶཛྫཱཔེཏུནྟི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི. ཡདིམེཏི ཡདི ཨིམེ.

པརིསུདྡྷཔཔཊིཀཔྤཏྟཀཐཱཝཎྞནཱ

༦༤. ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱིཏི ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི གཧིཏལདྡྷིཾ ཏེསཾ རཀྑིཏཾ ཏཔཾ སབྦམེཝ སཾཀིལིཊྛནྟི ཨུཔཀྐིལེསཔཱལི༹ཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པརིསུདྡྷཔཱལི༹དསྶནཏྠཾ དེསནམཱརབྷནྟོ ཨིདྷ, ནིགྲོདྷཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ‘‘ན ཨཏྟམནོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝུཏྟཝིཔཀྑཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. སབྦཝཱརེསུ ཙ ལཱུཁཏཔསྶིནོ ཙེཝ དྷུཏངྒདྷརསྶ ཙ ཝསེན ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ སོ ཏེན ན ཨཏྟམནཏཱ ན པརིཔུཎྞསངྐཔྤབྷཱཝསངྑཱཏེན ཀཱརཎེན པརིསུདྡྷོ ནིརུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི, ཨུཏྟརི ཝཱཡམམཱནོ ཀམྨཊྛཱནསུདྡྷིཀོ ཧུཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༦༩. ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེཏི བྷནྟེ ཨེཝཾ སནྟེ ཨེཀཾསེནེཝ ཝཱིརིཡེན པཱཔཛིགུཙྪནཝཱདོ པརིསུདྡྷོ ཧོཏཱིཏི ཨནུཛཱནཱཏི. ཨིཏོ པརཉྩ ཨགྒབྷཱཝཾ ཝཱ སཱརབྷཱཝཾ ཝཱ ཨཛཱནནྟོ ཨགྒཔྤཏྟཱ སཱརཔྤཏྟཱ ཙཱཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶ བྷགཝཱ སཱརཔྤཏྟབྷཱཝཾ པཊིསེདྷེནྟོ ན ཁོ ནིགྲོདྷཱཏིཨཱདིམཱཧ ¶ . པཔཊིཀཔྤཏྟཱ ཧོཏཱིཏི སཱརཝཏོ རུཀྑསྶ སཱརཾ ཕེགྒུཾ ཏཙཉྩ ཨཏིཀྐམྨ བཧིཔཔཊིཀསདིསཱ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི.

པརིསུདྡྷཏཙཔྤཏྟཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ

༧༠. ཨགྒཾ ¶ ¶ པཱཔེཏཱུཏི དེསནཱཝསེན ཨགྒཾ པཱཔེཏྭཱ དེསེཏུ, སཱརཾ པཱཔེཏྭཱ དེསེཏཱུཏི དསབལཾ ཡཱཙཏི. ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོཏི ཙཏུབྦིདྷེན སཾཝརེན པིཧིཏོ. ན པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏེཏཱིཏི པཱཎཾ ན ཧནཏི. ན བྷཱཝིཏམཱསཱིསཏཱིཏི བྷཱཝིཏཾ ནཱམ ཏེསཾ སཉྙཱཡ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ, ཏེ ན ཨཱསཱིསཏི ན སེཝཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨདུཾ ཙསྶ ཧོཏཱིཏི ཨེཏཉྩསྶ ཨིདཱནི ཝུཙྩམཱནཾ ‘‘སོ ཨབྷིཧརཏཱི’’ཏིཨཱདིལཀྑཎཾ. ཏཔསྶིཏཱཡཱཏི ཏཔསྶིབྷཱཝེན ཧོཏི. ཏཏྠ སོ ཨབྷིཧརཏཱིཏི སོ ཏཾ སཱིལཾ ཨབྷིཧརཏི, ཨུཔརཱུཔརི ཝཌྜྷེཏི. སཱིལཾ མེ པརིཔུཎྞཾ, ཏཔོ ཨཱརདྡྷོ, ཨལམེཏྟཱཝཏཱཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཝིསྶཛྫེཏི. ནོ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏཱིཏི ཧཱིནཱཡ གིཧིབྷཱཝཏྠཱཡ ན ཨཱཝཏྟཏི. སཱིལཏོ ཨུཏྟརི ཝིསེསཱདྷིགམཏྠཱཡ ཝཱིརིཡཾ ཀརོཏིཡེཝ, ཨེཝཾ ཀརོནྟོ སོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི. ‘‘ཨརཉྙ’’ནྟིཨཱདཱིནི སཱམཉྙཕལེ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༢༡༦) ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ‘‘མེཏྟཱསཧགཏེནཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝཎྞིཏཱནི. ཏཙཔྤཏྟཱཏི པཔཊིཀཏོ ཨབྦྷནྟརཾ ཏཙཾ པཏྟཱ. ཕེགྒུཔྤཏྟཱཏི ཏཙཏོ ཨབྦྷནྟརཾ ཕེགྒུཾ པཏྟཱ, ཕེགྒུསདིསཱ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༧༤. ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱ, ཁོ ནིགྲོདྷ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙཱ’’ཏི ཨིདཾ བྷགཝཱ ཏིཏྠིཡཱནཾ ཝསེནཱཧ. ཏིཏྠིཡཱནཉྷི ལཱབྷསཀྐཱརོ རུཀྑསྶ སཱཁཱཔལཱསསདིསོ. པཉྩསཱིལམཏྟཀཾ པཔཊིཀསདིསཾ. ཨཊྛསམཱཔཏྟིམཏྟཾ ཏཙསདིསཾ. པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཱཝསཱནཱ ཨབྷིཉྙཱ ཕེགྒུསདིསཱ. དིབྦཙཀྑུཾ པནེཏེ ཨརཧཏྟནྟི གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟི. ཏེན ནེསཾ ཏཾ རུཀྑསྶ སཱརསདིསཾ. སཱསནེ པན ལཱབྷསཀྐཱརོ སཱཁཱཔལཱསསདིསོ. སཱིལསམྤདཱ པཔཊིཀསདིསཱ. ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཡོ ཏཙསདིསཱ. ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱ ཕེགྒུསདིསཱ. མགྒཕལཾ སཱརོ. ཨིཏི བྷགཝཏཱ ཨཏྟནོ སཱསནཾ ཨོནཏཝིནཏཕལབྷཱརབྷརིཏརུཀྑཱུཔམཱཡ ཨུཔམིཏཾ. སོ དེསནཱཀུསལཏཱཡ ཏཏོ ཏཙསཱརསམྤཏྟིཏོ མམ སཱསནཾ ཨུཏྟརིཏརཉྩེཝ པཎཱིཏཏརཉྩ, ཏཾ ཏུཝཾ ཀདཱ ཛཱནིསྶསཱིཏི ¶ ཨཏྟནོདེསནཱཡ ཝིསེསབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨིཏི ཁོ ནིགྲོདྷཱ’’ཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི ¶ . ཏེ པརིབྦཱཛཀཱཏི ཏེ ཏསྶ པརིཝཱརཱ ཏིཾསསཏསངྑྱཱ པརིབྦཱཛཀཱ. ཨེཏྠ མཡཾ ཨནསྶཱམཱཏི ཨེཏྠ ཨཙེལཀཔཱལི༹ཨཱདཱིསུ, ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཙེལཀཔཱལི༹མཏྟམྤི ནཏྠི ¶ , ཀུཏོ པརིསུདྡྷཔཱལི༹. ཨམྷཱཀཾ པརིསུདྡྷཔཱལི༹མཏྟམྤི ནཏྠི, ཀུཏོ ཙཱཏུཡཱམསཾཝརཱདཱིནི. ཙཱཏུཡཱམསཾཝརོཔི ནཏྠི, ཀུཏོ ཨརཉྙཝཱསཱདཱིནི. ཨརཉྙཝཱསོཔི ནཏྠི, ཀུཏོ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཱདཱིནི. ནཱིཝརཎཔྤཧཱནམྤི ནཏྠི, ཀུཏོ བྲཧྨཝིཧཱརཱདཱིནི. བྲཧྨཝིཧཱརམཏྟམྤི ནཏྠི, ཀུཏོ པུབྦེནིཝཱསཱདཱིནི. པུབྦེནིཝཱསཉཱཎམཏྟམྤི ནཏྠི, ཀུཏོ ཨམྷཱཀཾ དིབྦཙཀྑུ. ཨེཏྠ མཡཾ སཨཱཙརིཡཀཱ ནཊྛཱ’’ཏི. ཨིཏོ བྷིཡྻོ ཨུཏྟརིཏརནྟི ཨིཏོ དིབྦཙཀྑུཉཱཎཱདྷིགམཏོ བྷིཡྻོ ཨཉྙཾ ཨུཏྟརིཏརཾ ཝིསེསཱདྷིགམཾ མཡཾ སུཏིཝསེནཱཔི ན ཛཱནཱམཱཏི ཝདནྟི.

ནིགྲོདྷསྶཔཛ྄ཛྷཱཡནཝཎྞནཱ

༧༥. ཨཐ ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀནྟི ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ‘‘ཨིམེ པརིབྦཱཛཀཱ ཨིདཱནི བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ སུསྶཱུསནྟི, ཨིམིནཱ ཙ ནིགྲོདྷེན བྷགཝཏོ པརམྨུཁཱ ཀཀྑལ༹ཾ དུརཱསདཝཙནཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདཱནི ཨཡམྤི སོཏུཀཱམོ ཛཱཏོ, ཀཱལོ དཱནི མེ ཨིམསྶ མཱནདྡྷཛཾ ནིཔཱཏེཏྭཱ བྷགཝཏོ སཱསནཾ ཨུཀྑིཔིཏུ’’ནྟི. ཨཐ ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀཾ ཨེཏདཝོཙ. ཨཔརམྤིསྶ ཨཧོསི ‘‘ཨཡཾ མཡི ཨཀཐེནྟེ སཏྠཱརཾ ན ཁམཱཔེསྶཏི, ཏདསྶ ཨནཱགཏེ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི, མཡཱ པན ཀཐིཏེ ཁམཱཔེསྶཏི, ཏདསྶ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི. ཨཐ ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀཾ ཨེཏདཝོཙ. ཨཔརིསཱཝཙརཾ པན ནཾ ཀརོཐཱཏི ཨེཏྠ པནཱཏི ནིཔཱཏོ, ཨཐ ནཾ ཨཔརིསཱཝཙརཾ ཀརོཐཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨཔརིསཱཝཙརེཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཔརིསཱཝཙརཾ ཝཱ ཨེཏཾ ཀརོཐ, གོཀཱཎཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརནྟི ཨཏྠོ.

གོཀཱཎནྟི ཨེཏྠཱཔི གོཀཱཎཾ པརིཡནྟཙཱརིནིཾ ཝིཡ ཀརོཐཱཏི ཨཏྠོ. ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོཏི ཏུཎྷཱིབྷཱཝཾ ཨུཔགཏོ. མངྐུབྷཱུཏོཏི ནིཏྟེཛཏཾ ཨཱཔནྣོ. པཏྟཀྑནྡྷོཏི ཨོནཏགཱིཝོ. ཨདྷོམུཁོཏི ཧེཊྛཱམུཁོ.

༧༦. བུདྡྷོ ¶ ¶ སོ བྷགཝཱ བོདྷཱཡཱཏི སཡཾ བུདྡྷོ སཏྟཱནམྤི ཙཏུསཙྩབོདྷཏྠཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. དནྟོཏི ཙཀྑུཏོཔི དནྟོ…པེ… མནཏོཔི དནྟོ. དམཐཱཡཱཏི ཨཉྙེསམྤི དམནཏྠཱཡ ཨེཝ, ན ཝཱདཏྠཱཡ. སནྟོཏི རཱགསནྟཏཱཡ སནྟོ, དོསམོཧསནྟཏཱཡ སབྦ ཨཀུསལསབྦཱབྷིསངྑཱརསནྟཏཱཡ སནྟོ. སམཐཱཡཱཏི མཧཱཛནསྶ རཱགཱདིསམནཏྠཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏིཎྞོཏི ཙཏྟཱརོ ཨོགྷེ ཏིཎྞོ. ཏརཎཱཡཱཏི མཧཱཛནསྶ ཨོགྷནིཏྠརཎཏྠཱཡ. པརིནིབྦུཏོཏི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦུཏོ. པརིནིབྦཱནཱཡཱཏི མཧཱཛནསྶཱཔི སབྦཀིལེསཔརིནིབྦཱནཏྠཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི.

བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཱདིཝཎྞནཱ

༧༧. ཨཙྩཡོཏིཨཱདཱིནི ¶ སཱམཉྙཕལེ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༢༥༠) ཝུཏྟཱནི. ཨུཛུཛཱཏིཀོཏི ཀཱཡཝངྐཱདིཝིརཧིཏོ ཨུཛུསབྷཱཝོ. ཨཧམནུསཱསཱམཱིཏི ཨཧཾ ཏཱདིསཾ པུགྒལཾ ཨནུསཱསཱམི, དྷམྨཾ ཨསྶ དེསེམི. སཏྟཱཧནྟི སཏྟདིཝསཱནི, ཨིདཾ སབྦམྤི བྷགཝཱ དནྡྷཔཉྙཾ པུགྒལཾ སནྡྷཱཡཱཧ ཨསཋོ པན ཨམཱཡཱཝཱི ཨུཛུཛཱཏིཀོ ཏཾམུཧུཏྟེནེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྟུཾ སཀྑིསྶཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ ‘‘ཨསཋ’’ནྟིཨཱདིཝཙནེན སཋོ ཧི ཝངྐཝངྐོ, མཡཱཔི ན སཀྐཱ ཨནུསཱསིཏུནྟི དཱིཔེནྟོ པརིབྦཱཛཀཾ པཱདེསུ གཧེཏྭཱ མཧཱམེརུཔཱདཏལེ ཝིཡ ཁིཔིཏྠ. ཀསྨཱ? ཨཡཉྷི ཨཏིསཋོ, ཀུཊིལཙིཏྟོ སཏྠརི ཨེཝཾ ཀཐེནྟེཔི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷེསུ ནཱདྷིམུཙྩཏི, ཨདྷིམུཙྩནཏྠཱཡ སོཏཾ ན ཨོདཧཏི, ཀོཧཉྙེ ཋིཏོ སཏྠཱརཾ ཁམཱཔེཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཏསྶཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ‘‘ཨེཏུ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨསཋོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. སཋཾ པནཱཧཾ ཨནུསཱསིཏུཾ ན སཀྐོམཱིཏི.

༧༨. ཨནྟེཝཱསིཀམྱཏཱཏི ཨནྟེཝཱསིཀམྱཏཱཡ, ཨམྷེ ཨནྟེཝཱསིཀེ ཨིཙྪནྟོ. ཨེཝམཱཧཱཏི ‘‘ཨེཏུ ཝིཉྙུཔུརིསོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཡོ ཨེཝ ཝོ ཨཱཙརིཡོཏི ཡོ ཨེཝ ཏུམྷཱཀཾ པཀཏིཡཱ ཨཱཙརིཡོ. ཨུདྡེསཱ ནོ ཙཱཝེཏུཀཱམོཏི ཨཏྟནོ ཨནུསཱསནིཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨམྷེ ཨམྷཱཀཾ ཨུདྡེསཏོ ཙཱཝེཏུཀཱམོ. སོ ¶ ཨེཝ ཝོ ཨུདྡེསོ ཧོཏཱུཏི ཡོ ཏུམྷཱཀཾ པཀཏིཡཱ ཨུདྡེསོ, སོ ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཧོཏུ ¶ , ན མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨུདྡེསེན ཨཏྠིཀཱ. ཨཱཛཱིཝཱཏི ཨཱཛཱིཝཏོ. ཨཀུསལསངྑཱཏཱཏི ཨཀུསལཱཏི ཀོཊྛཱསཾ པཏྟཱ. ཨཀུསལཱ དྷམྨཱཏི དྭཱདས ཨཀུསལཙིཏྟུཔྤཱདདྷམྨཱ ཏཎྷཱཡེཝ ཝཱ ཝིསེསེན. སཱ ཧི པུནབྦྷཝཀརཎཏོ ‘‘པོནོབྦྷཝིཀཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. སདརཐཱཏི ཀིལེསདརཐསམྤཡུཏྟཱ. ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱཏི ཛཱཏིཛརཱམརཎཱནཾ པཙྩཡབྷཱུཏཱ. སཾཀིལེསིཀཱ དྷམྨཱཏི དྭཱདས ཨཀུསལཙིཏྟུཔྤཱདཱ. ཝོདཱནིཡཱཏི, སམཐཝིཔསྶནཱ དྷམྨཱ. ཏེ ཧི སཏྟེ ཝོདཱཔེནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཝོདཱནིཡཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. པཉྙཱཔཱརིཔཱུརིནྟི མགྒཔཉྙཱཔཱརིཔཱུརིཾ. ཝེཔུལླཏྟཉྩཱཏི ཕལཔཉྙཱཝེཔུལླཏཾ, ཨུབྷོཔི ཝཱ ཨེཏཱནི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཱནེཝ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཏཏོ ཏུམྷེ མགྒཔཉྙཉྩེཝ ཕལཔཉྙཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཐཱ’’ཏི. ཨེཝཾ བྷགཝཱ པརིབྦཱཛཀེ ཨཱརབྦྷ ཨཏྟནོ ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཡཱ ཕལཾ དསྶེནྟོ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཔེསི.

༧༩. ཡཐཱ ཏཾ མཱརེནཱཏི ཡཐཱ མཱརེན པརིཡུཊྛིཏཙིཏྟཱ ནིསཱིདནྟི ཨེཝམེཝ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ…པེ… ཨཔྤཊིབྷཱནཱ ནིསིནྣཱ.

མཱརོ ¶ ཀིར སཏྠཱ ཨཏིཝིཡ གཛྫནྟོ བུདྡྷབལཾ དཱིཔེཏྭཱ ཨིམེསཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཀདཱཙི དྷམྨཱབྷིསམཡོ བྷཝེཡྻ, ཧནྡཱཧཾ པརིཡུཊྛཱམཱིཏི སོ ཏེསཾ ཙིཏྟཱནི པརིཡུཊྛཱསི. ཨཔྤཧཱིནཝིཔལླཱསཱནཉྷི ཙིཏྟཾ མཱརསྶ ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡཾ ཧོཏི. ཏེཔི མཱརེན པརིཡུཊྛིཏཙིཏྟཱ ཐདྡྷངྒཔཙྩངྒཱ ཝིཡ ཏུཎྷཱི ཨཔྤཊིབྷཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ སཏྠཱ ཨིམེ པརིབྦཱཛཀཱ ཨཏིཝིཡ ནིརཝཱ ཧུཏྭཱ ནིསིནྣཱ, ཀིཾ ནུ ཁོཏི ཨཱཝཛྫནྟོ མཱརེན པརིཡུཊྛིཏབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. སཙེ པན ཏེསཾ མགྒཕལུཔྤཏྟིཧེཏུ བྷཝེཡྻ, མཱརཾ པཊིབཱཧིཏྭཱཔི བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཡྻ, སོ པན ཏེསཾ ནཏྠི. ‘‘སབྦེཔི མེ ཏུཙྪཔུརིསཱ’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཐ ཁོ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི སབྦེཔི མེ མོགྷཔུརིསཱ’’ཏིཨཱདི.

ཏཏྠ ཕུཊྛཱ པཱཔིམཏཱཏི པཱཔིམཏཱ མཱརེན ཕུཊྛཱ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡེསུ ནཱམ. ཨཉྙཱཎཏྠམྤཱིཏི ¶ ཛཱནནཏྠམྤི. ཀིཾ ཀརིསྶཏི སཏྟཱཧོཏི སམཎེན གོཏམེན པརིཙྪིནྣསཏྟཱཧོ ཨམྷཱཀཾ ཀིཾ ཀརིསྶཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘སམཎེན གོཏམེན ‘སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏི སཏྟཱཧ’ནྟི ཝུཏྟཾ, སོ སཏྟཱཧོ ཨམྷཱཀཾ ཀིཾ ཨཔྥཱསུཀཾ ཀརིསྶཏི. ¶ ཧནྡ མཡཾ སཏྟཱཧབྦྷནྟརེ ཨེཏཾ དྷམྨཾ སཙྪིཀཱཏུཾ སཀྐཱ, ན སཀྐཱཏི ཨཉྙཱཎཏྠམྤི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨཐ ཝཱ ཛཱནཱམ ཏཱཝསྶ དྷམྨནྟི ཨེཀདིཝསེ ཨེཀཝཱརཾ ཨཉྙཱཎཏྠམྤི ཨེཏེསཾ ཙིཏྟཾ ནུཔྤནྣཾ, སཏྟཱཧོ པན ཨེཏེསཾ ཀུསཱིཏཱནཾ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཀིཾ སཀྑིསྶནྟི ཏེ སཏྟཱཧཾ པཱུརེཏུནྟི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. སཱིཧནཱདནྟི པརཝཱདབྷིནྡནཾ སཀཝཱདསམུསྶཱཔནཉྩ ཨབྷཱིཏནཱདཾ ནདིཏྭཱ. པཙྩུཔཊྛཱསཱིཏི པཏིཊྛིཏོ. ཏཱཝདེཝཱཏི ཏསྨིཉྙེཝ ཁཎེ. རཱཛགཧཾ པཱཝིསཱིཏི རཱཛགཧམེཝ པཝིཊྛོ. ཏེསཾ པན པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཀིཉྩཱཔི ཨིདཾ སུཏྟནྟཾ སུཏྭཱ ཝིསེསོ ན ནིབྦཏྟོ, ཨཱཡཏིཾ པན ནེསཾ ཝཱསནཱཡ པཙྩཡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨུདུམྦརིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཙཀྐཝཏྟིསུཏྟཝཎྞནཱ

ཨཏྟདཱིཔསརཎཏཱཝཎྞནཱ

༨༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཀྐཝཏྟིསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – མཱཏུལཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏཾ ནགརཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཝནསཎྜེ ཝིཧརཏི. ‘‘ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ –

བྷགཝཱ ཀིར ཨིམསྶ སུཏྟསྶ སམུཊྛཱནསམཡེ པཙྩཱུསཀཱལེ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཨིམཱཡ ཨནཱགཏཝཾསདཱིཔིཀཱཡ སུཏྟནྟཀཐཱཡ མཱཏུལནགརཝཱསཱིནཾ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶཱནཾ དྷམྨཱབྷིསམཡཾ དིསྭཱ པཱཏོཝ ཝཱིསཏིབྷིཀྑུསཧསྶཔརིཝཱརོ མཱཏུལནགརཾ སམྤཏྟོ. མཱཏུལནགརཝཱསིནོ ཁཏྟིཡཱ ‘‘བྷགཝཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ པཙྩུགྒམྨ དསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ མཧཱསཀྐཱརེན ནགརཾ པཝེསེཏྭཱ ནིསཛྫཊྛཱནཾ སཾཝིདྷཱཡ བྷགཝནྟཾ མཧཱརཧེ པལླངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ ཨདཾསུ. བྷགཝཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙཱཧཾ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨིམེསཾ མནུསྶཱནཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི, ཨཡཾ པདེསོ སམྦཱདྷོ, མནུསྶཱནཾ ཋཱཏུཾ ཝཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ཨོཀཱསོ ན བྷཝིསྶཏི, མཧཏཱ ཁོ པན སམཱགམེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི.

ཨཐ རཱཛཀུལཱནཾ བྷཏྟཱནུམོདནཾ ཨཀཏྭཱཝ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ནགརཏོ ནིཀྑམི. མནུསྶཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ ཨནུམོདནམྤི ཨཀཏྭཱ གཙྪཏི, ཨདྡྷཱ བྷཏྟགྒཾ ཨམནཱཔཾ ཨཧོསི, བུདྡྷཱནཾ ནཱམ ན སཀྐཱ ཙིཏྟཾ གཧེཏུཾ, བུདྡྷེཧི སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསཀརཎཾ ནཱམ སམུསྶིཏཕཎཾ ཨཱསཱིཝིསཾ གཱིཝཱཡ གཧཎསདིསཾ ཧོཏི; ཨེཐ བྷོ, ཏཐཱགཏཾ ཁམཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི. སཀལནགརཝཱསིནོ བྷགཝཏཱ སཧེཝ ནིཀྑནྟཱ. བྷགཝཱ གཙྪནྟོཝ མགདྷཀྑེཏྟེ ཋིཏཾ སཱཁཱཝིཊཔསམྤནྣཾ སནྡཙྪཱཡཾ ཀརཱིསམཏྟབྷཱུམིཔཏྠཊཾ ཨེཀཾ མཱཏུལརུཀྑཾ དིསྭཱ ཨིམསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ¶ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ ‘‘མཧཱཛནསྶ ¶ ཋཱནནིསཛྫནོཀཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ནིཝཏྟིཏྭཱ ¶ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ རུཀྑམཱུལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀཾ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨོལོཀེསི. ཐེརོ ཨོལོཀིཏསཉྙཱཡ ཨེཝ ‘‘སཏྠཱ ནིསཱིདིཏུཀཱམོ’’ཏི ཉཏྭཱ སུགཏམཧཱཙཱིཝརཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ཨཐསྶ པུརཏོ མནུསྶཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨུབྷོསུ པསྶེསུ པཙྪཏོ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཨཱཀཱསེ དེཝཏཱ ཨཊྛཾསུ, ཨེཝཾ མཧཱཔརིསམཛ྄ཛྷགཏོ ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི.

ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཏཏྲ ཨུཔཝིཊྛཱ དྷམྨཔྤཊིགྒཱཧཀཱ བྷིཀྑཱུ. ཨཏྟདཱིཔཱཏི ཨཏྟཱནཾ དཱིཔཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏིཾ པརཱཡཎཾ པཏིཊྛཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཐཱཏི ཨཏྠོ. ཨཏྟསརཎཱཏི ཨིདཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨནཉྙསརཎཱཏི ཨིདཾ ཨཉྙསརཎཔཊིཀྑེཔཝཙནཾ. ན ཧི ཨཉྙོ ཨཉྙསྶ སརཎཾ ཧོཏི, ཨཉྙསྶ ཝཱཡཱམེན ཨཉྙསྶ ཨསུཛ྄ཛྷནཏོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཨཏྟཱ ཧི ཨཏྟནོ ནཱཐོ, ཀོ ཧི ནཱཐོ པརོ སིཡཱ’’ཏི (དྷ. པ. ༡༦༠). ཏེནཱཧ ‘‘ཨནཉྙསརཎཱ’’ཏི. ཀོ པནེཏྠ ཨཏྟཱ ནཱམ, ལོཀིཡལོཀུཏྟརོ དྷམྨོ. ཏེནཱཧ – ‘‘དྷམྨདཱིཔཱ དྷམྨསརཎཱ ཨནཉྙསརཎཱ’’ཏི. ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི’’ཏིཨཱདཱིནི མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ ཝིཏྠཱརིཏཱནི.

གོཙརེཏི ཙརིཏུཾ ཡུཏྟཊྛཱནེ. སཀེཏི ཨཏྟནོ སནྟཀེ. པེཏྟིཀེ ཝིསཡེཏི པིཏིཏོ ཨཱགཏཝིསཡེ. ཙརཏནྟི ཙརནྟཱནཾ. ‘‘ཙརནྟ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. ན ལཙྪཏཱིཏི ན ལབྷིསྶཏི ན པསྶིསྶཏི. མཱརོཏི དེཝཔུཏྟམཱརོཔི, མཙྩུམཱརོཔི, ཀིལེསམཱརོཔི. ཨོཏཱརནྟི རནྡྷཾ ཚིདྡཾ ཝིཝརཾ. ཨཡཾ པནཏྠོ ལེཌྜུཊྛཱནཏོ ནིཀྑམྨ ཏོརཎེ ནིསཱིདིཏྭཱ བཱལཱཏཔཾ ཏཔནྟཾ ལཱཔཾ སཀུཎཾ གཧེཏྭཱ. པཀྑནྡསེནསཀུཎཝཏྠུནཱ དཱིཔེཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, སཀུཎགྒྷི ལཱཔཾ སཀུཎཾ སཧསཱ ཨཛ྄ཛྷཔྤཏྟཱ ཨགྒཧེསི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ལཱཔོ སཀུཎོ སཀུཎགྒྷིཡཱ ཧརིཡམཱནོ ཨེཝཾ པརིདེཝསི ‘མཡམེཝམྷ ཨལཀྑིཀཱ, མཡཾ ཨཔྤཔུཉྙཱ, ཡེ ¶ མཡཾ ཨགོཙརེ ཙརིམྷ པརཝིསཡེ, སཙེཛྫ མཡཾ གོཙརེ ཙརེཡྻཱམ སཀེ པེཏྟིཀེ ཝིསཡེ, ན མྱཱཡཾ སཀུཎགྒྷི ཨལཾ ཨབྷཝིསྶ ཡདིདཾ ཡུདྡྷཱཡཱ’ཏི. ཀོ པན ཏེ ལཱཔ གོཙརོ སཀོ པེཏྟིཀོ ཝིསཡོཏི? ཡདིདཾ ¶ ནངྒལཀཊྛཀརཎཾ ལེཌྜུཊྛཱནནྟི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཀུཎགྒྷི སཀེ བལེ ཨཔཏྠདྡྷཱ སཀེ བལེ ཨསཾཝདམཱནཱ ལཱཔཾ སཀུཎཾ པམུཉྩི གཙྪ ཁོ ཏྭཾ ལཱཔ, ཏཏྲཔི གནྟྭཱ ན མོཀྑསཱིཏི.

ཨཐ ཁོ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ལཱཔོ སཀུཎོ ནངྒལཀཊྛཀརཎཾ ལེཌྜུཊྛཱནཾ གནྟྭཱ མཧནྟཾ ལེཌྜུཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སཀུཎགྒྷིཾ ཝདམཱནོ ཨཊྛཱསི ‘‘ཨེཧི ཁོ དཱནི མེ སཀུཎགྒྷི, ཨེཧི ཁོ དཱནི མེ སཀུཎགྒྷཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ སཱ, བྷིཀྑཝེ, སཀུཎགྒྷི སཀེ བལེ ཨཔཏྠདྡྷཱ སཀེ བལེ ཨསཾཝདམཱནཱ ཨུབྷོ པཀྑེ སནྣཡ྄ཧ ལཱཔཾ སཀུཎཾ སཧསཱ ཨཛ྄ཛྷཔྤཏྟཱ. ཡདཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱསི ལཱཔོ སཀུཎོ བཧུཨཱགཏཱ ཁོ མྱཱཡཾ སཀུཎགྒྷཱིཏི, ཨཐ ཁོ ཏསྶེཝ ལེཌྜུསྶ ཨནྟརཾ པཙྩུཔཱདི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཀུཎགྒྷི ཏཏྠེཝ ཨུརཾ པཙྩཏཱལེ༹སི. ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི ཡོ ཨགོཙརེ ཙརཏི པརཝིསཡེ.

ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, མཱ ཨགོཙརེ ཙརིཏྠ པརཝིསཡེ, ཨགོཙརེ, བྷིཀྑཝེ, ཙརཏཾ པརཝིསཡེ ལཙྪཏི མཱརོ ཨོཏཱརཾ, ལཙྪཏི མཱརོ ཨཱརམྨཎཾ. ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨགོཙརོ པརཝིསཡོ, ཡདིདཾ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ. ཀཏམེ པཉྩ? ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨགོཙརོ པརཝིསཡོ.

གོཙརེ, བྷིཀྑཝེ, ཙརཐ…པེ… ན ལཙྪཏི མཱརོ ཨཱརམྨཎཾ. ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ གོཙརོ སཀོ པེཏྟིཀོ ཝིསཡོ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ – ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ གོཙརོ སཀོ པེཏྟིཀོ ཝིསཡོཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༧༡).

ཀུསལཱནནྟི ཨནཝཛྫལཀྑཎཱནཾ. སམཱདཱནཧེཏཱུཏི སམཱདཱཡ ཝཏྟནཧེཏུ. ཨེཝམིདཾ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏཱིཏི ¶ ཨེཝཾ ཨིདཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཾ པུཉྙཕལཾ ཝཌྜྷཏི, པུཉྙཕལནྟི ཙ ཨུཔརཱུཔརི པུཉྙམྤི པུཉྙཝིཔཱཀོཔི ཝེདིཏབྦོ.

དལ༹ྷནེམིཙཀྐཝཏྟིརཱཛཀཐཱཝཎྞནཱ

༨༡. ཏཏྠ ¶ དུཝིདྷཾ ཀུསལཾ ¶ ཝཊྚགཱམཱི ཙ ཝིཝཊྚགཱམཱི ཙ. ཏཏྠ ཝཊྚགཱམིཀུསལཾ ནཱམ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པུཏྟདྷཱིཏཱསུ པུཏྟདྷཱིཏཱནཉྩ མཱཏཱཔིཏཱུསུ སིནེཧཝསེན མུདུམདྡཝཙིཏྟཾ. ཝིཝཊྚགཱམིཀུསལཾ ནཱམ ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏིཨཱདིབྷེདཱ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ. ཏེསུ ཝཊྚགཱམིཔུཉྙསྶ པརིཡོསཱནཾ མནུསྶལོཀེ ཙཀྐཝཏྟིསིརཱིཝིབྷཝོ. ཝིཝཊྚགཱམིཀུསལསྶ མགྒཕལནིབྦཱནསམྤཏྟི. ཏཏྠ ཝིཝཊྚགཱམིཀུསལསྶ ཝིཔཱཀཾ སུཏྟཔརིཡོསཱནེ དསྶེསྶཏི.

ཨིདྷ པན ཝཊྚགཱམིཀུསལསྶ ཝིཔཱཀདསྶནཏྠཾ, བྷིཀྑཝེ, ཡདཱ པུཏྟདྷཱིཏརོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨོཝཱདེ ན ཨཊྛཾསུ, ཏདཱ ཨཱཡུནཱཔི ཝཎྞེནཱཔི ཨིསྶརིཡེནཱཔི པརིཧཱཡིཾསུ. ཡདཱ པན ཨཊྛཾསུ, ཏདཱ ཝཌྜྷིཾསཱུཏི ཝཏྭཱ ཝཊྚགཱམིཀུསལཱནུསནྡྷིཝསེན ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཙཀྐཝཏྟཱིཏིཨཱདཱིནི མཧཱཔདཱནེ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༣) ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ.

༨༢. ཨོསཀྐིཏནྟི ཨཱིསཀམྤི ཨཝསཀྐིཏཾ. ཋཱནཱ ཙུཏནྟི སབྦསོ ཋཱནཱ ཨཔགཏཾ. ཏཾ ཀིར ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟེཔུརདྭཱརེ ཨཀྑཱཧཏཾ ཝིཡ ཝེཧཱསཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ དྭེ ཁདིརཏྠམྦྷེ ནིཁཎིཏྭཱ ཙཀྐརཏནམཏྠཀེ ནེམིཨབྷིམུཁཾ ཨེཀཾ སུཏྟཀཾ བནྡྷིཾསུ. ཨདྷོབྷཱགེཔི ནེམིཨབྷིམུཁཾ ཨེཀཾ བནྡྷིཾསུ. ཏེསུ ཨུཔརིམསུཏྟཏོ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཨོགཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ སུཏྟསྶ ཋཱནཾ ཨུཔརིམཀོཊིཡཱ ཨཏིཀྐནྟགཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏདེཏཾ ཨཏིབལཝདོསེ སཏི ཨེཝཾ ཧོཏི. སུཏྟམཏྟམྤི ཨེཀངྒུལདྭངྒུལམཏྟཾ ཝཱ བྷཊྛཾ ཋཱནཱ ཙུཏམེཝ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏ’’ནྟི.

ཨཐ མེ ཨཱརོཙེཡྻཱསཱིཏི ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ ཙཀྐརཏནསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪ, ཨེཝཾ གཙྪནྟོ ཡདཱ ཙཀྐརཏནཾ ཨཱིསཀམྤི ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏཾ པསྶསི, ཨཐ མཡ྄ཧཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻཱསི. ཛཱིཝིཏཉྷི མེ ཏཝ ཧཏྠེ ནིཀྑིཏྟནྟི. ཨདྡསཱཏི ཨཔྤམཏྟོ དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ གནྟྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཨདྡས.

༨༣. ཨཐ ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི བྷིཀྑཝེ, ཨཐ རཱཛཱ དལ༹ྷནེམི ‘‘ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏ’’ནྟི ¶ སུཏྭཱ ཨུཔྤནྣབལཝདོམནསྶོ ‘‘ན དཱནི མཡཱ ཙིརཾ ཛཱིཝིཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཔྤཱཝསེསཾ མེ ཨཱཡུ, ན མེ དཱནི ཀཱམེ པརིབྷུཉྫནཀཱལོ, པབྦཛྫཱཀཱལོ མེ ¶ ཨིདཱནཱི’’ཏི རོདིཏྭཱ པརིདེཝིཏྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟཾ ཀུམཱརཾ ཨཱམནྟཱཔེཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ. སམུདྡཔརིཡནྟནྟི པརིཀྑིཏྟཨེཀསམུདྡཔརིཡནྟམེཝ. ཨིདཾ ཧིསྶ ཀུལསནྟཀཾ. ཙཀྐཝཱལ༹པརིཡནྟཾ པན པུཉྙིདྡྷིཝསེན ནིབྦཏྟཾ, ན ཏཾ སཀྐཱ དཱཏུཾ. ཀུལསནྟཀཾ པན ནིཡྻཱཏེནྟོ ‘‘སམུདྡཔརིཡནྟ’’ནྟི ཨཱཧ. ཀེསམསྶུནྟི ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛནྟཱཔི ཧི པཋམཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེནྟི. ཏཏོ པཊྛཱཡ པརཱུལ༹ྷཀེསེ བནྡྷིཏྭཱ ཝིཙརནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ’’ཏི.

ཀཱསཱཡཱནཱིཏི ཀསཱཡརསཔཱིཏཱནི. ཨཱདིཏོ ཨེཝཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ཝཀྐལཱནིཔི དྷཱརེནྟི. པབྦཛཱིཏི པབྦཛིཏོ. པབྦཛིཏྭཱ ཙ ཨཏྟནོ མངྒལཝནུཡྻཱནེཡེཝ ཝསི. རཱཛིསིམྷཱིཏི རཱཛཨཱིསིམྷི. བྲཱཧྨཎཔབྦཛིཏཱ ཧི ‘‘བྲཱཧྨཎིསཡོ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. སེཏཙྪཏྟཾ པན པཧཱཡ རཱཛཔབྦཛིཏཱ རཱཛིསཡོཏི. ཨནྟརདྷཱཡཱིཏི ཨནྟརཧིཏཾ ནིབྦུཏདཱིཔསིཁཱ ཝིཡ ཨབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཾ. པཊིསཾཝེདེསཱིཏི ཀནྡནྟོ པརིདེཝནྟོ ཛཱནཱཔེསི. པེཏྟིཀནྟི པིཏིཏོ ཨཱགཏཾ དཱཡཛྫཾ ན ཧོཏི, ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན ཧཱིནཝཱིརིཡེན དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟེན པཱཔུཎིཏུཾ. ཨཏྟནོ པན སུཀཏཾ ཀམྨཾ ནིསྶཱཡ དསཝིདྷཾ དྭཱདསཝིདྷཾ ཝཱ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ པཱུརེནྟེནེཝེཏཾ པཏྟབྦནྟི དཱིཔེཏི. ཨཐ ནཾ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཡཾ ཙོདེནྟོ ‘‘ཨིངྒྷ ཏྭ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨརིཡེཏི ནིདྡོསེ. ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟེཏི ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ ཝཏྟེ.

ཙཀྐཝཏྟིཨརིཡཝཏྟཝཎྞནཱ

༨༤. དྷམྨནྟི དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨཾ. ནིསྶཱཡཱཏི ཏདདྷིཊྛཱནེན ཙེཏསཱ ཏམེཝ ནིསྶཡཾ ཀཏྭཱ. དྷམྨཾ སཀྐརོནྟོཏི ཡཐཱ ཀཏོ སོ དྷམྨོ སུཊྛུ ཀཏོ ཧོཏི, ཨེཝམེཏཾ ཀརོནྟོ. དྷམྨཾ གརུཾ ཀརོནྟོཏི ཏསྨིཾ གཱརཝུཔྤཏྟིཡཱ ཏཾ གརུཾ ཀརོནྟོ. དྷམྨཾ མཱནེནྟོཏི ཏམེཝ དྷམྨཾ པིཡཉྩ བྷཱཝནཱིཡཉྩ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟོ. དྷམྨཾ པཱུཛེནྟོཏི ཏཾ ཨཔདིསིཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདིཔཱུཛནེནསྶ པཱུཛཾ ཀརོནྟོ. དྷམྨཾ ¶ ཨཔཙཡམཱནོཏི ཏསྶེཝ དྷམྨསྶ ཨཉྫལིཀརཎཱདཱིཧི ནཱིཙཝུཏྟིཏཾ ཀརོནྟོ. དྷམྨདྡྷཛོ ¶ དྷམྨཀེཏཱུཏི ཏཾ དྷམྨཾ དྷཛམིཝ པུརཀྑཏྭཱ ཀེཏུམིཝ ཙ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཝཏྟིཡཱ དྷམྨདྡྷཛོ དྷམྨཀེཏུ ཙ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. དྷམྨཱདྷིཔཏེཡྻོཏི དྷམྨཱདྷིཔཏིབྷཱུཏོ ཨཱགཏབྷཱཝེན དྷམྨཝསེནེཝ སབྦཀིརིཡཱནཾ ཀརཎེན དྷམྨཱདྷིཔཏེཡྻོ ཧུཏྭཱ. དྷམྨིཀཾ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ སཾཝིདཧསྶཱུཏི དྷམྨོ ཨསྶཱ ཨཏྠཱིཏི དྷམྨིཀཱ, རཀྑཱ ཙ ཨཱཝརཎཉྩ གུཏྟི ཙ རཀྑཱཝརཎགུཏྟི ¶ . ཏཏྠ ‘‘པརཾ རཀྑནྟོ ཨཏྟཱནཾ རཀྑཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༨༥) ཝཙནཏོ ཁནྟིཨཱདཡོ རཀྑཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པརཾ རཀྑནྟོ ཨཏྟཱནཾ རཀྑཏི. ཁནྟིཡཱ ཨཝིཧིཾསཱཡ མེཏྟཙིཏྟཏཱ ཨནུདྡཡཏཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༨༥). ནིཝཱསནཔཱརུཔནགེཧཱདཱིནཾ ནིཝཱརཎཱ ཨཱཝརཎཾ, ཙོརཱདིཨུཔདྡཝནིཝཱརཎཏྠཾ གོཔཱཡནཱ གུཏྟི, ཏཾ སབྦམྤི སུཊྛུ སཾཝིདཧསྶུ པཝཏྟཡ ཋཔེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདཱནི ཡཏྠ སཱ སཾཝིདཧིཏབྦཱ, ཏཾ དསྶེནྟོ ཨནྟོཛནསྨིནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཨནྟོཛནསངྑཱཏཾ ཏཝ པུཏྟདཱརཾ སཱིལསཾཝརེ པཏིཊྛཔེཧི, ཝཏྠགནྡྷམཱལཱདཱིནི ཙསྶ དེཧི, སབྦོཔདྡཝེ ཙསྶ ནིཝཱརེཧི. བལཀཱཡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – བལཀཱཡོ ཀཱལཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ བྷཏྟཝེཏནསམྤདཱནེནཔི ཨནུགྒཧེཏབྦོ. ཨབྷིསིཏྟཁཏྟིཡཱ བྷདྲསྶཱཛཱནེཡྻཱདིརཏནསམྤདཱནེནཔི ཨུཔསངྒཎྷིཏབྦཱ. ཨནུཡནྟཁཏྟིཡཱ ཏེསཾ ཨནུརཱུཔཡཱནཝཱཧནསམྤདཱནེནཔི པརིཏོསེཏབྦཱ. བྲཱཧྨཎཱ ཨནྣཔཱནཝཏྠཱདིནཱ དེཡྻདྷམྨེན. གཧཔཏིཀཱ བྷཏྟབཱིཛནངྒལཕཱལབལིབདྡཱདིསམྤདཱནེན. ཏཐཱ ནིགམཝཱསིནོ ནེགམཱ, ཛནཔདཝཱསིནོ ཙ ཛཱནཔདཱ. སམིཏཔཱཔབཱཧིཏཔཱཔཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམཎཔརིཀྑཱརསམྤདཱནེན སཀྐཱཏབྦཱ. མིགཔཀྑིནོ ཨབྷཡདཱནེན སམསྶཱསེཏབྦཱ.

ཝིཛིཏེཏི ཨཏྟནོ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནེ. ཨདྷམྨཀཱརོཏི ཨདྷམྨཀིརིཡཱ. མཱ པཝཏྟིཏྠཱཏི ཡཐཱ ནཔྤཝཏྟཏི, ཏཐཱ ནཾ པཊིཔཱདེཧཱིཏི ཨཏྠོ. སམཎབྲཱཧྨཎཱཏི སམིཏཔཱཔབཱཧིཏཔཱཔཱ. མདཔྤམཱདཱ ¶ པཊིཝིརཏཱཏི ནཝཝིདྷཱ མཱནམདཱ, པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཙིཏྟཝོསྶཛྫནསངྑཱཏཱ པམཱདཱ ཙ པཊིཝིརཏཱ. ཁནྟིསོརཙྩེ ནིཝིཊྛཱཏི ཨདྷིཝཱསནཁནྟིཡཉྩ སུརཏབྷཱཝེ ཙ པཏིཊྛིཏཱ. ཨེཀམཏྟཱནནྟི ཨཏྟནོ རཱགཱདཱིནཾ དམནཱདཱིཧི ཨེཀམཏྟཱནཾ དམེནྟི སམེནྟི པརིནིབྦཱཔེནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཀཱལེན ཀཱལནྟི ཀཱལེ ཀཱལེ ¶ . ཨབྷིནིཝཛྫེཡྻཱསཱིཏི གཱུཐཾ ཝིཡ ཝིསཾ ཝིཡ ཨགྒིཾ ཝིཡ ཙ སུཊྛུ ཝཛྫེཡྻཱསི. སམཱདཱཡཱཏི སུརབྷིཀུསུམདཱམཾ ཝིཡ ཨམཏཾ ཝིཡ ཙ སམྨཱ ཨཱདཱཡ པཝཏྟེཡྻཱསི.

ཨིདྷ ཋཏྭཱ ཝཏྟཾ སམཱནེཏབྦཾ. ཨནྟོཛནསྨིཾ བལཀཱཡེཔི ཨེཀཾ, ཁཏྟིཡེསུ ཨེཀཾ, ཨནུཡནྟེསུ ཨེཀཾ, བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེསུ ཨེཀཾ, ནེགམཛཱནཔདེསུ ཨེཀཾ, སམཎབྲཱཧྨཎེསུ ཨེཀཾ, མིགཔཀྑཱིསུ ཨེཀཾ, ཨདྷམྨཀཱརཔྤཊིཀྑེཔོ ཨེཀཾ, ཨདྷནཱནཾ དྷནཱནུཔྤདཱནཾ ཨེཀཾ སམཎབྲཱཧྨཎེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཔུཙྪནཾ ཨེཀནྟི ཨེཝམེཏཾ དསཝིདྷཾ ཧོཏི. གཧཔཏིཀེ པན པཀྑིཛཱཏེ ཙ ཝིསུཾ ཀཏྭཱ གཎེནྟསྶ དྭཱདསཝིདྷཾ ཧོཏི. པུབྦེ ཨཝུཏྟཾ ཝཱ གཎེནྟེན ཨདྷམྨརཱགསྶ ཙ ཝིསམལོབྷསྶ ¶ ཙ པཧཱནཝསེན དྭཱདསཝིདྷཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཁོ ཏཱཏ ཏནྟི ཨིདཾ དསཝིདྷཾ དྭཱདསཝིདྷཉྩ ཨརིཡཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ ནཱམ. ཝཏྟམཱནསྶཱཏི པཱུརེཏྭཱ ཝཏྟམཱནསྶ. ཏདཧུཔོསཐེཏིཨཱདི མཧཱསུདསྶནེ ཝུཏྟཾ.

༩༠. སམཏེནཱཏི ཨཏྟནོ མཏིཡཱ. སུདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. པསཱསཏཱིཏི ཨནུསཱསཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – པོརཱཎཀཾ རཱཛཝཾསཾ རཱཛཔཝེཎིཾ རཱཛདྷམྨཾ པཧཱཡ ཨཏྟནོ མཏིམཏྟེ ཋཏྭཱ ཛནཔདཾ ཨནུསཱསཏཱིཏི. ཨེཝམཡཾ མགྷདེཝཝཾསསྶ ཀལཱ༹རཛནཀོ ཝིཡ དལ༹ྷནེམིཝཾསསྶ ཨུཔཙྪེདཀོ ཨནྟིམཔུརིསོ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤནྣོ. པུབྦེནཱཔརནྟི པུབྦཀཱལེན སདིསཱ ཧུཏྭཱ ཨཔརཀཱལཾ. ཛནཔདཱ ན པབྦནྟཱིཏི ན ཝཌྜྷནྟི. ཡཐཱ ཏཾ པུབྦཀཱནནྟི ཡཐཱ པུབྦཀཱནཾ རཱཛཱུནཾ པུབྦེ ཙ པཙྪཱ ཙ སདིསཱཡེཝ ཧུཏྭཱ པབྦིཾསུ, ཏཐཱ ན པབྦནྟི. ཀཏྠཙི སུཉྙཱ ཧོནྟི ཧཏཝིལུཏྟཱ, ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིསུ ¶ ཙེཝ ཡཱགུབྷཏྟཱདཱིསུ ཙ ཨོཛཱཔི པརིཧཱཡིཏྠཱཏི ཨཏྠོ.

ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱཏི ཨམཙྩཱ ཙེཝ པརིསཱཝཙརཱ ཙ. གཎཀམཧཱམཏྟཱཏི ཨཙྪིདྡཀཱདིཔཱཋགཎཀཱ ཙེཝ མཧཱཨམཙྩཱ ཙ. ཨནཱིཀཊྛཱཏི ཧཏྠིཨཱཙརིཡཱདཡོ. དོཝཱརིཀཱཏི དྭཱརརཀྑིནོ. མནྟསྶཱཛཱིཝིནོཏི མནྟཱ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, ཏཾ ནིསྶཡཾ ཀཏྭཱ ཡེ ཛཱིཝནྟི པཎྜིཏཱ མཧཱམཏྟཱ, ཏེསཾ ཨེཏཾ ནཱམཾ.

ཨཱཡུཝཎྞཱདིཔརིཧཱནིཀཐཱཝཎྞནཱ

༩༡. ནོ ¶ ཙ ཁོ ཨདྷནཱནནྟི བལཝལོབྷཏྟཱ པན ཨདྷནཱནཾ དལིདྡམནུསྶཱནཾ དྷནཾ ནཱནུཔྤདཱསི. ནཱནུཔྤདིཡམཱནེཏི ཨནནུཔྤདིཡམཱནེ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. དཱལིདྡིཡནྟི དལིདྡབྷཱཝོ. ཨཏྟནཱ ཙ ཛཱིཝཱཧཱིཏི སཡཉྩ ཛཱིཝཾ ཡཱཔེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུདྡྷགྒིཀནྟིཨཱདཱིསུ ཨུཔརཱུཔརིབྷཱུམཱིསུ ཕལདཱནཝསེན ཨུདྡྷམགྒམསྶཱཏི ཨུདྡྷགྒིཀཱ. སགྒསྶ ཧིཏཱ ཏཏྲུཔཔཏྟིཛནནཏོཏི སོཝགྒིཀཱ. ནིབྦཏྟཊྛཱནེ སུཁོ ཝིཔཱཀོ ཨསྶཱཏི སུཁཝིཔཱཀཱ. སུཊྛུ ཨགྒཱནཾ དིབྦཝཎྞཱདཱིནཾ དསནྣཾ ཝིསེསཱནཾ ནིབྦཏྟནཏོ སགྒསཾཝཏྟནིཀཱ. ཨེཝརཱུཔཾ དཀྑིཎཾ དཱནཾ པཏིཊྛཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༩༢. པཝཌྜྷིསྶཏཱིཏི ཝཌྜྷིསྶཏི བཧུཾ བྷཝིསྶཏི. སུནིསེདྷཾ ནིསེདྷེཡྻནྟི སུཊྛུ ནིསིདྡྷཾ ནིསེདྷེཡྻཾ. མཱུལགྷཙྩནྟི མཱུལཧཏཾ. ཁརསྶརེནཱཏི ཕརུསསདྡེན. པཎཝེནཱཏི ཝཛ྄ཛྷབྷེརིཡཱ.

༩༣. སཱིསཱནི ¶ ནེསཾ ཚིནྡིསྶཱམཱཏི ཡེསཾ ཨནྟམསོ མཱུལཀམུཊྛིམྤི ཧརིསྶཱམ, ཏེསཾ ཏཐེཝ སཱིསཱནི ཚིནྡིསྶཱམ, ཡཐཱ ཀོཙི ཧཊབྷཱཝམྤི ན ཛཱནིསྶཏི, ཨམྷཱཀཾ དཱནི ཀིམེཏྠ རཱཛཱཔི ཨེཝཾ ཨུཊྛཱཡ པརཾ མཱརེཏཱིཏི ཨཡཾ ནེསཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨུཔཀྐམིཾསཱུཏི ཨཱརབྷིཾསུ. པནྠདུཧནནྟི པནྠགྷཱཏཾ, པནྠེ ཋཏྭཱ ཙོརཀམྨཾ.

༩༤. ན ཧི, དེཝཱཏི སོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ སཙྩཾ དེཝཱཏི མུཁཔཊིཉྙཱཡ དིནྣཱཡ མཱརཱཔེཏི, ཧནྡཱཧཾ མུསཱཝཱདཾ ཀརོམཱི’’ཏི, མརཎབྷཡཱ ‘‘ན ཧི དེཝཱ’’ཏི ཨཝོཙ.

༩༦. ཨེཀིདནྟི ¶ ཨེཏྠ ཨིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨེཀེ སཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཙཱརིཏྟནྟི མིཙྪཱཙཱརཾ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཙ བྱཱཔཱདོ ཙ. མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདིཀཱ ཨནྟགྒཱཧིཀཱ པཙྩནཱིཀདིཊྛི.

༡༠༡. ཨདྷམྨརཱགོཏི མཱཏཱ མཱཏུཙྪཱ པིཏུཙྪཱ མཱཏུལཱནཱིཏིཨཱདིཀེ ཨཡུཏྟཊྛཱནེ རཱགོ. ཝིསམལོབྷོཏི པརིབྷོགཡུཏྟེསུཔི ཋཱནེསུ ཨཏིབལཝལོབྷོ. མིཙྪཱདྷམྨོཏི པུརིསཱནཾ པུརིསེསུ ཨིཏྠཱིནཉྩ ཨིཏྠཱིསུ ཚནྡརཱགོ.

ཨམཏྟེཡྻཏཱཏིཨཱདཱིསུ ¶ མཱཏུ ཧིཏོ མཏྟེཡྻོ, ཏསྶ བྷཱཝོ མཏྟེཡྻཏཱ, མཱཏརི སམྨཱ པཊིཔཏྟིཡཱ ཨེཏཾ ནཱམཾ. ཏསྶཱ ཨབྷཱཝོ ཙེཝ ཏཔྤཊིཔཀྑཏཱ ཙ ཨམཏྟེཡྻཏཱ. ཨཔེཏྟེཡྻཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ན ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཏཱཏི ཀུལེ ཛེཊྛཱནཾ ཨཔཙིཏིཡཱ ནཱིཙཝུཏྟིཡཱ ཨཀརཎབྷཱཝོ.

དསཝསྶཱཡུཀསམཡཝཎྞནཱ

༡༠༣. ཡཾ ཨིམེསནྟི ཡསྨིཾ སམཡེ ཨིམེསཾ. ཨལཾཔཏེཡྻཱཏི པཏིནོ དཱཏུཾ ཡུཏྟཱ. ཨིམཱནི རསཱནཱིཏི ཨིམཱནི ལོཀེ ཨགྒརསཱནི. ཨཏིབྱཱདིཔྤིསྶནྟཱིཏི ཨཏིཝིཡ དིཔྤིསྶནྟི, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཀུསལནྟིཔི ན བྷཝིསྶཏཱིཏི ཀུསལནྟི ནཱམམྤི ན བྷཝིསྶཏི, པཉྙཏྟིམཏྟམྤི ན པཉྙཱཡིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. པུཛྫཱ ཙ བྷཝིསྶནྟི པཱསཾསཱ ཙཱཏི པཱུཛཱརཧཱ ཙ བྷཝིསྶནྟི པསཾསཱརཧཱ ཙ. ཏདཱ ཀིར མནུསྶཱ ‘‘ཨསུཀེན ནཱམ མཱཏཱ པཧཏཱ, པིཏཱ པཧཏོ, སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏཱ, ཀུལེ ཛེཊྛཱནཾ ཨཏྠིབྷཱཝམྤི ན ཛཱནཱཏི, ཨཧོ པུརིསོ’’ཏི ཏམེཝ པཱུཛེསྶནྟི ཙེཝ པསཾསིསྶནྟི ཙ.

ན ¶ བྷཝིསྶཏི མཱཏཱཏི ཝཱཏི ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ མཱཏཱཏི གརུཙིཏྟཾ ན བྷཝིསྶཏི. གེཧེ མཱཏུགཱམཾ ཝིཡ ནཱནཱཝིདྷཾ ཨསབྦྷིཀཐཾ ཀཐཡམཱནཱ ཨགཱརཝུཔཙཱརེན ཨུཔསངྐམིསྶནྟི. མཱཏུཙྪཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ མཱཏུཙྪཱཏི མཱཏུབྷགིནཱི. མཱཏུལཱནཱིཏི མཱཏུལབྷརིཡཱ. ཨཱཙརིཡབྷརིཡཱཏི སིཔྤཱཡཏནཱནི སིཀྑཱཔཀསྶ ཨཱཙརིཡསྶ བྷརིཡཱ. གརཱུནཾ དཱརཱཏི ཙཱུལ༹པིཏུམཧཱཔིཏུཨཱདཱིནཾ བྷརིཡཱ. སམྦྷེདནྟི ¶ མིསྶཱིབྷཱཝཾ, མརིཡཱདབྷེདཾ ཝཱ.

ཏིབྦོ ཨཱགྷཱཏོ པཙྩུཔཊྛིཏོ བྷཝིསྶཏཱིཏི བལཝཀོཔོ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཏྟིཝསེན པཙྩུཔཊྛིཏོ བྷཝིསྶཏི. ཨཔརཱནི དྭེ ཨེཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི. ཀོཔོ ཧི ཙིཏྟཾ ཨཱགྷཱཏེཏཱིཏི ཨཱགྷཱཏོ. ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཧིཏསུཁཾ བྱཱཔཱདེཏཱིཏི བྱཱཔཱདོ. མནོཔདཱུསནཏོ མནོཔདོསོཏི ཝུཙྩཏི. ཏིབྦཾ ཝདྷཀཙིཏྟནྟི པིཡམཱནསྶཱཔི པརཾ མཱརཎཏྠཱཡ ཝདྷཀཙིཏྟཾ. ཏསྶ ཝཏྠུཾ དསྶེཏུཾ མཱཏུཔི པུཏྟམྷཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. མཱགཝིཀསྶཱཏི མིགལུདྡཀསྶ.

༡༠༤. སཏྠནྟརཀཔྤོཏི ¶ སཏྠེན ཨནྟརཀཔྤོ. སཾཝཊྚཀཔྤཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨནྟརཱཝ ལོཀཝིནཱསོ. ཨནྟརཀཔྤོ ཙ ནཱམེས དུབྦྷིཀྑནྟརཀཔྤོ རོགནྟརཀཔྤོ སཏྠནྟརཀཔྤོཏི ཏིཝིདྷོ. ཏཏྠ ལོབྷུསྶདཱཡ པཛཱཡ དུབྦྷིཀྑནྟརཀཔྤོ ཧོཏི. མོཧུསྶདཱཡ རོགནྟརཀཔྤོ. དོསུསྶདཱཡ སཏྠནྟརཀཔྤོ. ཏཏྠ དུབྦྷིཀྑནྟརཀཔྤེན ནཊྛཱ ཡེབྷུཡྻེན པེཏྟིཝིསཡེ ཨུཔཔཛྫནྟི. ཀསྨཱ? ཨཱཧཱརནིཀནྟིཡཱ བལཝཏྟཱ. རོགནྟརཀཔྤེན ནཊྛཱ ཡེབྷུཡྻེན སགྒེ ནིབྦཏྟནྟི ཀསྨཱ? ཏེསཉྷི ‘‘ཨཧོ ཝཏཉྙེསཾ སཏྟཱནཾ ཨེཝརཱུཔོ རོགོ ན བྷཝེཡྻཱ’’ཏི མེཏྟཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. སཏྠནྟརཀཔྤེན ནཊྛཱ ཡེབྷུཡྻེན ནིརཡེ ཨུཔཔཛྫནྟི. ཀསྨཱ? ཨཉྙམཉྙཾ བལཝཱགྷཱཏཏཱཡ.

མིགསཉྙནྟི ‘‘ཨཡཾ མིགོ, ཨཡཾ མིགོ’’ཏི སཉྙཾ. ཏིཎྷཱནི སཏྠཱནི ཧཏྠེསུ པཱཏུབྷཝིསྶནྟཱིཏི ཏེསཾ ཀིར ཧཏྠེན ཕུཊྛམཏྟཾ ཡཾཀིཉྩི ཨནྟམསོ ཏིཎཔཎྞཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨཱཝུདྷམེཝ བྷཝིསྶཏི. མཱ ཙ མཡཾ ཀཉྩཱིཏི མཡཾ ཀཉྩི ཨེཀཔུརིསམྤི ཛཱིཝིཏཱ མཱ ཝོརོཔཡིམྷ. མཱ ཙ ཨམྷེ ཀོཙཱིཏི ཨམྷེཔི ཀོཙི ཨེཀཔུརིསོ ཛཱིཝིཏཱ མཱ ཝོརོཔཡིཏྠ. ཡཾནཱུན མཡནྟི ཨཡཾ ལོཀཝིནཱསོ པཙྩུཔཊྛིཏོ, ན སཀྐཱ དྭཱིཧི ཨེཀཊྛཱནེ ཋིཏེཧི ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷུནྟི མཉྙམཱནཱ ཨེཝཾ ཙིནྟཡིཾསུ. ཝནགཧནནྟི ཝནསངྑཱཏེཧི ཏིཎགུམྦལཏཱདཱིཧི གཧནཾ དུཔྤཝེསཊྛཱནཾ. རུཀྑགཧནནྟི རུཀྑེཧི གཧནཾ དུཔྤཝེསཊྛཱནཾ. ནདཱིཝིདུགྒནྟི ¶ ནདཱིནཾ ཨནྟརདཱིཔཱདཱིསུ དུགྒམནཊྛཱནཾ. པབྦཏཝིསམནྟི པབྦཏེཧི ཝིསམཾ, པབྦཏེསུཔི ཝཱ ཝིསམཊྛཱནཾ. སབྷཱགཱཡིསྶནྟཱིཏི ¶ ཡཐཱ ཨཧཾ ཛཱིཝཱམི དིཊྛཱ བྷོ སཏྟཱ, ཏྭམྤི ཏཐཱ ཛཱིཝསཱིཏི ཨེཝཾ སམྨོདནཀཐཱཡ ཨཏྟནཱ སབྷཱགེ ཀརིསྶནྟི.

ཨཱཡུཝཎྞཱདིཝཌྜྷནཀཐཱཝཎྞནཱ

༡༠༥. ཨཱཡཏནྟི མཧནྟཾ. པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམེཡྻཱམཱཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཏོ ཨོསཀྐེཡྻཱམ. པཱཎཱཏིཔཱཏཾ ཝིརམེཡྻཱམཱཏིཔི སཛ྄ཛྷཱཡནྟི, ཏཏྠ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཛཧེཡྻཱམཱཏི ཨཏྠོ. ཝཱིསཏིཝསྶཱཡུཀཱཏི མཱཏཱཔིཏརོ ¶ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏཱ, པུཏྟཱ ཀསྨཱ ཝཱིསཏིཝསྶཱཡུཀཱ ཨཧེསུནྟི ཁེཏྟཝིསུདྡྷིཡཱ. ཏེསཉྷི མཱཏཱཔིཏརོ སཱིལཝནྟོ ཛཱཏཱ. ཨིཏི སཱིལགབྦྷེ ཝཌྜྷིཏཏྟཱ ཨིམཱཡ ཁེཏྟཝིསུདྡྷིཡཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཨཧེསུཾ. ཡེ པནེཏྠ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིབྦཏྟཱ, ཏེ ཨཏྟནོཝ སཱིལསམྤཏྟིཡཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཨཧེསུཾ.

ཨསྶཱམཱཏི བྷཝེཡྻཱམ. ཙཏྟཱརཱིསཝསྶཱཡུཀཱཏིཨཱདཡོ ཀོཊྛཱསཱ ཨདིནྣཱདཱནཱདཱིཧི པཊིཝིརཏཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

སངྑརཱཛཨུཔྤཏྟིཝཎྞནཱ

༡༠༦. ཨིཙྪཱཏི མཡ྄ཧཾ བྷཏྟཾ དེཐཱཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཛྫནཀཏཎྷཱ. ཨནསནནྟི ན ཨསནཾ ཨཝིཔྥཱརིཀབྷཱཝོ ཀཱཡཱལསིཡཾ, བྷཏྟཾ བྷུཏྟཱནཾ བྷཏྟསམྨདཔཙྩཡཱ ནིཔཛྫིཏུཀཱམཏཱཛནཀོ ཀཱཡདུབྦལབྷཱཝོཏི ཨཏྠོ. ཛརཱཏི པཱཀཊཛརཱ. ཀུཀྐུཊསམྤཱཏིཀཱཏི ཨེཀགཱམསྶ ཚདནཔིཊྛཏོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨིཏརགཱམསྶ ཚདནཔིཊྛེ པཏནསངྑཱཏོ ཀུཀྐུཊསམྤཱཏོ. ཨེཏཱསུ ཨཏྠཱིཏི ཀུཀྐུཊསམྤཱཏིཀཱ. ‘‘ཀུཀྐུཊསམྤཱདིཀཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, གཱམནྟརཏོ གཱམནྟརཾ ཀུཀྐུཊཱནཾ པདསཱ གམནསངྑཱཏོ ཀུཀྐུཊསམྤཱདོ ཨེཏཱསུ ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུབྷཡམྤེཏཾ གྷནནིཝཱསཏཾཡེཝ དཱིཔེཏི. ཨཝཱིཙི མཉྙེ ཕུཊོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡོ ཝིཡ ནིརནྟརཔཱུརིཏོ བྷཝིསྶཏི.

༡༠༧. ‘‘ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ མེཏྟེཡྻོ ནཱམ བྷགཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ན ཝཌྜྷམཱནཀཝསེན ཝུཏྟཾ. ན ཧི བུདྡྷཱ ཝཌྜྷམཱནེ ཨཱཡུམྷི ནིབྦཏྟནྟི, ཧཱཡམཱནེ པན ནིབྦཏྟནྟི. ཏསྨཱ ཡདཱ ཏཾ ཨཱཡུ ཝཌྜྷིཏྭཱ ¶ ཨསངྑེཡྻཏཾ པཏྭཱ པུན ཧཱཡམཱནཾ ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཀཱལེ ཋསྶཏི, ཏདཱ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཧརིསྶཏཱིཏི ཨིདཾ པན པརིཝཱརེཏྭཱ ¶ ཝིཙརནྟཱནཾ ཝསེན ཝུཏྟཾ. ཡཱུཔོཏི པཱསཱདོ. རཉྙཱ མཧཱཔནཱདེན ཀཱརཱཔིཏོཏི རཉྙཱ ཧེཏུབྷཱུཏེན ཏསྶཏྠཱཡ སཀྐེན དེཝརཱཛེན ཝིསྶཀམྨདེཝཔུཏྟཾ པེསེཏྭཱ ཀཱརཱཔིཏོ. པུབྦེ ཀིར དྭེ པིཏཱཔུཏྟཱ ནལ༹ཀཱརཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ནལེ༹ཧི ཙ ཨུདུམྦརེཧི ¶ ཙ པཎྞསཱལཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཏཾ ཏཏྠ ཝཱསཱཔེཏྭཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཏེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. ཏེསུ པིཏཱ དེཝལོཀེཡེཝ ཨཊྛཱསི. པུཏྟོ དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ སུརུཙིསྶ རཉྙོ དེཝིཡཱ སུམེདྷཱཡ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟོ. མཧཱཔནཱདོ ནཱམ ཀུམཱརོ ཨཧོསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ མཧཱཔནཱདོ ནཱམ རཱཛཱ ཛཱཏོ. ཨཐསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཝིསྶཀམྨདེཝཔུཏྟཾ རཉྙོ པཱསཱདཾ ཀརོཧཱིཏི པཧིཎི སོ ཏསྶ པཱསཱདཾ ནིམྨིནི པཉྩཝཱིསཏིཡོཛནུབྦེདྷཾ སཏྟརཏནམཡཾ སཏབྷཱུམཀཾ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཛཱཏཀེ ཝུཏྟཾ –

‘‘པནཱདོ ནཱམ སོ རཱཛཱ, ཡསྶ ཡཱུཔོ སུཝཎྞཡོ;

ཏིརིཡཾ སོལ༹སུབྦེདྷོ, ཨུདྡྷམཱཧུ སཧསྶདྷཱ.

སཧསྶཀཎྜོ སཏགེཎྜུ, དྷཛཱལུ ཧརིཏཱམཡོ;

ཨནཙྩུཾ ཏཏྠ གནྡྷབྦཱ, ཚ སཧསྶཱནི སཏྟདྷཱ.

ཨེཝམེཏཾ ཏདཱ ཨཱསི, ཡཐཱ བྷཱསསི བྷདྡཛི;

སཀྐོ ཨཧཾ ཏདཱ ཨཱསིཾ, ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ ཏཝཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༥.༣.༤༢);

སོ རཱཛཱ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཝསིཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི. ཏསྨིཾ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟེ སོ པཱསཱདོ མཧཱགངྒཱཡ ཨནུསོཏཾ པཏི. ཏསྶ དྷུརསོཔཱནསམྨུཁཊྛཱནེ པཡཱགཔཏིཊྛཱནཾ ནཱམ ནགརཾ མཱཔིཏཾ. ཐུཔིཀཱསམྨུཁཊྛཱནེ ཀོཊིགཱམོ ནཱམ. ཨཔརབྷཱགེ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ སོ ནལ༹ཀཱརདེཝཔུཏྟོ དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ མནུསྶཔཐེ བྷདྡཛིསེཊྛི ནཱམ ཧུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སོ ནཱཝཱཡ གངྒཱཏརཎདིཝསེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཏཾ པཱསཱདཾ དསྶེཏཱིཏི ཝཏྠུ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཀསྨཱ པནེས པཱསཱདོ ན ཨནྟརཧིཏོཏི? ཨིཏརསྶ ཨཱནུབྷཱཝཱ. ཏེན སདྡྷིཾ ¶ པུཉྙཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཀུལཔུཏྟོ ཨནཱགཏེ སངྑོ ནཱམ རཱཛཱ བྷཝིསྶཏི. ཏསྶ པརིབྷོགཏྠཱཡ སོ པཱསཱདོ ཨུཊྛཧིསྶཏི, ཏསྨཱ ན ཨནྟརཧིཏོཏི.

༡༠༨. ཨུསྶཱཔེཏྭཱཏི ¶ ཏཾ པཱསཱདཾ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ. ཨཛ྄ཛྷཱཝསིཏྭཱཏི ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ. ཏཾ དཏྭཱ ཝིསྶཛྫིཏྭཱཏི ཏཾ པཱསཱདཾ དཱནཝསེན དཏྭཱ ནིརཔེཀྑོ པརིཙྩཱགཝསེན ཙ ཝིསྶཛྫིཏྭཱ. ཀསྶ ¶ ཙ ཨེཝཾ དཏྭཱཏི? སམཎཱདཱིནཾ. ཏེནཱཧ – ‘‘སམཎབྲཱཧྨཎཀཔཎདྡྷིཀཝནིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ དཱནཾ དཏྭཱ’’ཏི. ཀཐཾ པན སོ ཨེཀཾ པཱསཱདཾ བཧཱུནཾ དསྶཏཱིཏི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི ‘‘ཨཡཾ པཱསཱདོ ཝིཔྤཀིརིཡཏཱུ’’ཏི. སོ ཁཎྜཁཎྜསོ ཝིཔྤཀིརིསྶཏི. སོ ཏཾ ཨལགྒམཱནོཝ ཧུཏྭཱ ‘‘ཡོ ཡཏྟཀཾ ཨིཙྪཏི, སོ ཏཏྟཀཾ གཎྷཏཱུ’’ཏི དཱནཝསེན ཝིསྶཛྫིསྶཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དཱནཾ དཏྭཱ མེཏྟེཡྻསྶ བྷགཝཏོ…པེ… ཝིཧརིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཏྟཀེན བྷགཝཱ ཝཊྚགཱམིཀུསལསྶ ཨནུསནྡྷིཾ དསྶེཏི.

༡༠༩. ཨིདཱནི ཝིཝཊྚགཱམིཀུསལསྶ ཨནུསནྡྷིཾ དསྶེནྟོ པུན ཨཏྟདཱིཔཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐཱཏིཨཱདིམཱཧ.

བྷིཀྑུནོ ཨཱཡུཝཎྞཱདིཝཌྜྷནཀཐཱཝཎྞནཱ

༡༡༠. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨཱཡུསྨིནྟི བྷིཀྑཝེ ཡཾ ཝོ ཨཧཾ ཨཱཡུནཱཔི ཝཌྜྷིསྶཐཱཏི ཨཝོཙཾ, ཏཏྠ ཨིདཾ བྷིཀྑུནོ ཨཱཡུསྨིཾ ཨིདཾ ཨཱཡུཀཱརཎནྟི ཨཏྠོ. ཏསྨཱ ཏུམྷེཧི ཨཱཡུནཱ ཝཌྜྷིཏུཀཱམེཧི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ བྷཱཝེཏབྦཱཏི དསྶེཏི.

ཝཎྞསྨིནྟི ཡཾ ཝོ ཨཧཾ ཝཎྞེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐཱཏི ཨཝོཙཾ, ཨིདཾ ཏཏྠ ཝཎྞཀཱརཎཾ. སཱིལཝཏོ ཧི ཨཝིཔྤཊིསཱརཱདཱིནཾ ཝསེན སརཱིརཝཎྞོཔི ཀིཏྟིཝསེན གུཎཝཎྞོཔི ཝཌྜྷཏི. ཏསྨཱ ཏུམྷེཧི ཝཎྞེན ཝཌྜྷིཏུཀཱམེཧི སཱིལསམྤནྣེཧི བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

སུཁསྨིནྟི ཡཾ ཝོ ཨཧཾ སུཁེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐཱཏི ཨཝོཙཾ, ཨིདཾ ཏཏྠ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཱདིནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཛྷཱནསུཁཾ. ཏསྨཱ ཏུམྷེཧི སུཁེན ཝཌྜྷིཏུཀཱམེཧི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི བྷཱཝེཏབྦཱནི.

བྷོགསྨིནྟི ཡཾ ཝོ ཨཧཾ བྷོགེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐཱཏི ཨཝོཙཾ, ཨཡཾ སོ ཨཔྤམཱཎཱནཾ སཏྟཱནཾ ཨཔྤཊིཀཱུལཏཱཝཧོ སུཁསཡནཱདི ཨེཀཱདསཱནིསཾསོ སབྦདིསཱཝིཔྥཱརིཏབྲཧྨཝིཧཱརབྷོགོ. ཏསྨཱ ཏུམྷེཧི བྷོགེན ཝཌྜྷིཏུཀཱམེཧི ཨིམེ བྲཧྨཝིཧཱརཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

བལསྨིནྟི ¶ ཡཾ ཝོ ཨཧཾ བལེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐཱཏི ཨཝོཙཾ, ཨིདཾ ¶ ཨཱསཝཀྑཡཔརིཡོསཱནེ ཨུཔྤནྣཾ ¶ ཨརཧཏྟཕལསངྑཱཏཾ བལཾ. ཏསྨཱ ཏུམྷེཧི བལེན ཝཌྜྷིཏུཀཱམེཧི ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཡཱ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ.

ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱརབལནྟི ཡཐཱ ཨིདཾ དེཝཔུཏྟམཱརམཙྩུམཱརཀིལེསམཱརཱནཾ བལཾ དུཔྤསཧཾ དུརབྷིསམྦྷཝཾ, ཨེཝཾ ཨཉྙཾ ལོཀེ ཨེཀབལམྤི ན སམནུཔསྶཱམི. ཏམྤི བལཾ ཨིདམེཝ ཨརཧཏྟཕལཾ པསཧཏི ཨབྷིབྷཝཏི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི. ཏསྨཱ ཨེཏྠེཝ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོཏི དསྶེཏི.

ཨེཝམིདཾ པུཉྙནྟི ཨེཝཾ ཨིདཾ ལོཀུཏྟརཔུཉྙམྤི ཡཱཝ ཨཱསཝཀྑཡཱ པཝཌྜྷཏཱིཏི ཝིཝཊྚགཱམིཀུསལཱནུསནྡྷིཾ ནིཊྛཔེནྟོ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཔེསི. སུཏྟཔརིཡོསཱནེ ཝཱིསཏི བྷིཀྑུསཧསྶཱནི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཙཏུརཱསཱིཏི པཱཎསཧསྶཱནི ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསཱུཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཀྐཝཏྟིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཨགྒཉྙསུཏྟཝཎྞནཱ

ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛཝཎྞནཱ

༡༡༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨགྒཉྙསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – པུབྦཱརཱམེ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ. ཨཏཱིཏེ སཏསཧསྶཀཔྤམཏྠཀེ ཨེཀཱ ཨུཔཱསིཀཱ པདུམུཏྟརཾ བྷགཝནྟཾ ནིམནྟེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསཏསཧསྶསྶ དཱནཾ དཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཏུམྷཱདིསསྶ བུདྡྷསྶ ཨགྒུཔཊྛཱཡིཀཱ ཧོམཱི’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝེསུ ཙེཝ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ བྷདྡིཡནགརེ མེཎྜཀསེཊྛིཔུཏྟསྶ དྷནཉྩཡསེཊྛིནོ གེཧེ སུམནདེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཛཱཏཀཱལེ ཏསྶཱ ཝིསཱཁཱཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱ ཡདཱ བྷགཝཱ བྷདྡིཡནགརཾ ཨཱགམཱསི, ཏདཱ པཉྩདཱསིསཏེཧི སདྡྷིཾ བྷགཝཏོ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ པཋམདསྶནམྷིཡེཝ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧོསི.

ཨཔརབྷཱགེ སཱཝཏྠིཡཾ མིགཱརསེཊྛིཔུཏྟསྶ པུཎྞཝཌྜྷནཀུམཱརསྶ གེཧཾ གཏཱ. ཏཏྠ ནཾ མིགཱརསེཊྛི མཱཏུཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཏསྨཱ མིགཱརམཱཏཱཏི ཝུཙྩཏི. པཏིཀུལཾ གཙྪནྟིཡཱ ཙསྶཱ པིཏཱ མཧཱལཏཱཔིལ༹ནྡྷནཾ ནཱམ ཀཱརཱཔེསི. ཏསྨིཾ པིལ༹ནྡྷནེ ཙཏསྶོ ཝཛིརནཱལི༹ཡོ ཨུཔཡོགཾ ཨགམཾསུ, མུཏྟཱནཾ ཨེཀཱདས ནཱལི༹ཡོ, པཝཱལ༹སྶ དྭཱཝཱིསཏི ནཱལི༹ཡོ, མཎཱིནཾ ཏེཏྟིཾས ནཱལི༹ཡོ. ཨིཏི ཨེཏེཧི ཙ ཨཉྙེཧི ཙ སཏྟཧི རཏནེཧི ནིཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. ཏཾ སཱིསེ པཊིམུཀྐཾ ཡཱཝ པཱདཔིཊྛིཡཱ བྷསྶཏི. པཉྩནྣཾ ཧཏྠཱིནཾ བལཾ དྷཱརཡམཱནཱཝ ནཾ ཨིཏྠཱི དྷཱརེཏུཾ སཀྐོཏི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ དསབལསྶ ཨགྒུཔཊྛཱཡིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏཾ པསཱདྷནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ནཝཧི ཀོཊཱིཧི བྷགཝཏོ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཡམཱནཱ ཀརཱིསམཏྟེ བྷཱུམིབྷཱགེ པཱསཱདཾ ཀཱརེསི ¶ . ཏསྶ ཨུཔརིབྷཱུམིཡཾ པཉྩ གབྦྷསཏཱནི ཧོནྟི, ཧེཊྛིམབྷཱུམིཡཾ པཉྩཱཏི གབྦྷསཧསྶཔྤཊིམཎྜིཏོ ཨཧོསི. སཱ ‘‘སུདྡྷཔཱསཱདོཝ ན སོབྷཏཱི’’ཏི ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ པཉྩ དུཝཌྜྷགེཧསཏཱནི, པཉྩ ཙཱུལ༹པཱསཱདསཏཱནི ¶ , པཉྩ དཱིགྷསཱལསཏཱནི ཙ ཀཱརཱཔེསི. ཝིཧཱརམཧོ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི ནིཊྛཱནཾ ཨགམཱསི.

མཱཏུགཱམཏྟབྷཱཝེ ¶ ཋིཏཱཡ ཝིསཱཁཱཡ ཝིཡ ཨཉྙིསྶཱ བུདྡྷསཱསནེ དྷནཔརིཙྩཱགོ ནཱམ ནཏྠི, པུརིསཏྟབྷཱཝེ ཋིཏསྶ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཝིཡ ཨཉྙསྶཱཏི. སོ ཧི ཙཏུཔཎྞཱསཀོཊིཡོ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སཱཝཏྠིཡཱ དཀྑིཎབྷཱགེ ཨནུརཱདྷཔུརསྶ མཧཱཝིཧཱརསདིསེ ཋཱནེ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརཾ ནཱམ ཀཱརེསི. ཝིསཱཁཱ སཱཝཏྠིཡཱ པཱཙཱིནབྷཱགེ ཨུཏྟརདེཝིཡཱ ཝིཧཱརསདིསེ ཋཱནེ པུབྦཱརཱམཾ ནཱམ ཀཱརེསི. བྷགཝཱ ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཀུལཱནཾ ཨནུཀམྤཱཡ སཱཝཏྠིཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨིམེསུ དྭཱིསུ ཝིཧཱརེསུ ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསི. ཨེཀཾ ཨནྟོཝསྶཾ ཛེཏཝནེ ཝསཏི, ཨེཀཾ པུབྦཱརཱམེ. ཏསྨིཾ སམཡེ པན བྷགཝཱ པུབྦཱརཱམེ ཝིཧརཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པུབྦཱརཱམེ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེ’’ཏི.

ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛཱཏི ཝཱསེཊྛོ ཙ སཱམཎེརོ བྷཱརདྭཱཛོ ཙ. བྷིཀྑཱུསུ པརིཝསནྟཱིཏི ཏེ ནེཝ ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསཾ ཝསནྟི, ན ཨཱཔཏྟིཔརིཝཱསཾ. ཨཔརིཔུཎྞཝསྶཏྟཱ པན བྷིཀྑུབྷཱཝཾ པཏྠཡམཱནཱ ཝསནྟི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ཨཱཀངྑམཱནཱ’’ཏི. ཨུབྷོཔི ཧེཏེ ཨུདིཙྩབྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟཱ, ཙཏྟཱལཱིས ཙཏྟཱལཱིས ཀོཊིཝིབྷཝཱ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ ཝཱསེཊྛསུཏྟཾ སུཏྭཱ སརཎཾ གཏཱ, ཏེཝིཛྫསུཏྟཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ཨཱཀངྑམཱནཱ པརིཝསནྟི. ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམཏཱིཏི ཨུཏྟརདཀྑིཎེན ཨཱཡཏསྶ པཱསཱདསྶ པུརཏྠིམདིསཱབྷཱགེ པཱསཱདཙྪཱཡཱཡཾ ཡནྟརཛྫཱུཧི ཨཱཀཌྜྷིཡམཱནཾ རཏནསཏུབྦེདྷཾ སུཝཎྞཨགྒྷིཀཾ ཝིཡ ཨནིལཔཐེ ཝིདྷཱཝནྟཱིཧི ཚབྦཎྞཱཧི བུདྡྷརསྨཱིཧི སོབྷམཱནོ ཨཔརཱཔརཾ ཙངྐམཏི.

༡༡༣. ཨནུཙངྐམིཾསཱུཏི ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨོནཏསརཱིརཱ ཧུཏྭཱ ཨནུཝཏྟམཱནཱ ཙངྐམིཾསུ. ཝཱསེཊྛཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི སོ ཏེསཾ པཎྜིཏཏརོ གཧེཏབྦཾ ཝིསྶཛྫེཏབྦཉྩ ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཱམནྟེསི. ཏུམྷེ ཁྭཏྠཱཏི ཏུམྷེ ཁོ ཨཏྠ. བྲཱཧྨཎཛཙྩཱཏི, བྲཱཧྨཎཛཱཏིཀཱ. བྲཱཧྨཎཀུལཱིནཱཏི བྲཱཧྨཎེསུ ཀུལཱིནཱ ཀུལསམྤནྣཱ. བྲཱཧྨཎཀུལཱཏི ¶ བྲཱཧྨཎཀུལཏོ, བྷོགཱདིསམྤནྣཾ བྲཱཧྨཎཀུལཾ པཧཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ན ཨཀྐོསནྟཱིཏི དསཝིདྷེན ཨཀྐོསཝཏྠུནཱ ན ཨཀྐོསནྟི. ན པརིབྷཱསནྟཱིཏི ནཱནཱཝིདྷཱཡ པརིབྷཝཀཐཱཡ ན པརིབྷཱསནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི ¶ བྷགཝཱ ‘‘བྲཱཧྨཎཱ ཨིམེ སཱམཎེརེ ཨཀྐོསནྟི པརིབྷཱསནྟཱི’’ཏི ཛཱནམཱནོཝ པུཙྪཏི. ཀསྨཱ? ཨིམེ མཡཱ ཨཔུཙྪིཏཱ པཋམཏརཾ ན ཀཐེསྶནྟི, ཨཀཐིཏེ ཀཐཱ ན སམུཊྛཱཏཱིཏི ཀཐཱསམུཊྛཱཔནཏྠཱཡ. ཏགྒྷཱཏི ¶ ཨེཀཾསཝཙནེ ནིཔཱཏོ, ཨེཀཾསེནེཝ ནོ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ ཨཀྐོསནྟི པརིབྷཱསནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཏྟརཱུཔཱཡཱཏི ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཱཡ. པརིཔུཎྞཱཡཱཏི ཡཐཱརུཙི པདབྱཉྫནཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཱརོཔེཏྭཱ པརིཔཱུརིཏཱཡ. ནོ ཨཔརིཔུཎྞཱཡཱཏི ཨནྟརཱ ཨཊྛཔིཏཱཡ ནིརནྟརཾ པཝཏྟཱཡ.

ཀསྨཱ པན བྲཱཧྨཎཱ ཨིམེ སཱམཎེརེ ཨཀྐོསནྟཱིཏི? ཨཔྤཏིཊྛཏཱཡ. ཨིམེ ཧི སཱམཎེརཱ ཨགྒབྲཱཧྨཎཱནཾ པུཏྟཱ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ ཛམྦུདཱིཔེ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཨནྟརེ པཱཀཊཱ སམྦྷཱཝིཏཱ ཏེསཾ པབྦཛིཏཏྟཱ ཨཉྙེ བྲཱཧྨཎཔུཏྟཱ པབྦཛིཾསུ. ཨཐ ཁོ བྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཨཔཏིཊྛཱ མཡཾ ཛཱཏཱ’’ཏི ཨིམཱཡ ཨཔྤཏིཊྛཏཱཡ གཱམདྭཱརེཔི ཨནྟོགཱམེཔི ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཏུམྷེཧི བྲཱཧྨཎསམཡོ བྷིནྣོ, མུཎྜསམཎཀསྶ པཙྪཏོ པཙྪཏོ རསགིདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཝིཙརཐཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཙེཝ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱནི ‘‘བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཙ ཝཏྭཱ ཨཀྐོསནྟི. སཱམཎེརཱ ཏེསུ ཨཀྐོསནྟེསུཔི ཀོཔཾ ཝཱ ཨཱགྷཱཏཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཀེཝལཾ བྷགཝཏཱ པུཊྛཱ ‘‘ཏགྒྷ ནོ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ ཨཀྐོསནྟི པརིབྷཱསནྟཱི’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ. ཨཐ ནེ བྷགཝཱ ཨཀྐོསནཱཀཱརཾ པུཙྪནྟོ ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཝོཏི པུཙྪཏི. ཏེ ཨཱཙིཀྑནྟཱ བྲཱཧྨཎཱ བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧཾསུ.

ཏཏྠ སེཊྛོ ཝཎྞོཏི ཛཱཏིགོཏྟཱདཱིནཾ པཉྙཱཔནཊྛཱནེ བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོཏི དསྶེནྟི. ཧཱིནཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱཏི ཨིཏརེ ཏཡོ ཝཎྞཱ ཧཱིནཱ ལཱམཀཱཏི ཝདནྟི. སུཀྐོཏི པཎྜརོ. ཀཎྷོཏི ཀཱལ༹ཀོ. སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཛཱཏིགོཏྟཱདཱིནཾ པཉྙཱཔནཊྛཱནེ སུཛ྄ཛྷནྟི. བྲཧྨུནོ པུཏྟཱཏི མཧཱབྲཧྨུནོ པུཏྟཱ. ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱཏི ཨུརེ ཝསིཏྭཱ མུཁཏོ ནིཀྑནྟཱ, ཨུརེ ཀཏྭཱ སཾཝཌྜྷིཏཱཏི ཝཱ ཨོརསཱ. བྲཧྨཛཱཏི ¶ བྲཧྨཏོ ནིབྦཏྟཱ. བྲཧྨནིམྨིཏཱཏི བྲཧྨུནཱ ནིམྨིཏཱ. བྲཧྨདཱཡཱདཱཏི བྲཧྨུནོ དཱཡཱདཱ. ཧཱིནམཏྠ ཝཎྞཾ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏཱཏི ཧཱིནཾ ཝཎྞཾ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏཱ ཨཏྠ. མུཎྜཀེ ¶ སམཎཀེཏི ནིནྡནྟཱ ཛིགུཙྪནྟཱ ཝདནྟི, ན མུཎྜཀམཏྟཉྩེཝ སམཎམཏྟཉྩ སནྡྷཱཡ. ཨིབྦྷེཏི གཧཔཏིཀེ. ཀཎྷེཏི ཀཱལ༹ཀེ. བནྡྷཱུཏི མཱརསྶ བནྡྷུབྷཱུཏེ མཱརཔཀྑིཀེ. པཱདཱཔཙྩེཏི མཧཱབྲཧྨུནོ པཱདཱནཾ ཨཔཙྩབྷཱུཏེ པཱདཏོ ཛཱཏེཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༡༡༤. ‘‘ཏགྒྷ ཝོ, ཝཱསེཊྛ, བྲཱཧྨཎཱ པོརཱཎཾ ཨསྶརནྟཱ ཨེཝམཱཧཾསཱུ’’ཏི ཨེཏྠ ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, སཱམིཝཙནཾ ཝཱ, ཏུམྷཱཀཾ བྲཱཧྨཎཱཏི ཨཏྠོ. པོརཱཎནྟི པོརཱཎཀཾ ཨགྒཉྙཾ ལོཀུཔྤཏྟིཙརིཡཝཾསཾ. ཨསྶརནྟཱཏི ཨསྶརམཱནཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཀཾསེན ཝོ, ཝཱསེཊྛ, བྲཱཧྨཎཱ པོརཱཎཾ ལོཀུཔྤཏྟིཾ ཨནནུསྶརནྟཱ ཨཛཱནནྟཱ ཨེཝཾ ཝདནྟཱིཏི. ‘‘དིསྶནྟི ཁོ པནཱ’’ཏི ཨེཝམཱདི ཏེསཾ ལདྡྷིབྷིནྡནཏྠཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ བྲཱཧྨཎིཡོཏི བྲཱཧྨཎཱནཾ པུཏྟཔྤཊིལཱབྷཏྠཱཡ ¶ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཝསེན ཀུལཾ ཨཱནཱིཏཱ བྲཱཧྨཎིཡོ དིསྶནྟི. ཏཱ ཁོ པནེཏཱ ཨཔརེན སམཡེན ཨུཏུནིཡོཔི ཧོནྟི, སཉྫཱཏཔུཔྥཱཏི ཨཏྠོ. གབྦྷིནིཡོཏི སཉྫཱཏགབྦྷཱ. ཝིཛཱཡམཱནཱཏི པུཏྟདྷཱིཏརོ ཛནཡམཱནཱ. པཱཡམཱནཱཏི དཱརཀེ ཐཉྙཾ པཱཡནྟིཡོ. ཡོནིཛཱཝ སམཱནཱཏི བྲཱཧྨཎཱིནཾ པསྶཱཝམགྒེན ཛཱཏཱ སམཱནཱ. ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཨེཝཾ ཝདནྟི. ཀཐཾ? ‘‘བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོ…པེ… བྲཧྨདཱཡཱདཱ’’ཏི. ཡདི པན ནེསཾ ཏཾ སཙྩཝཙནཾ སིཡཱ, བྲཱཧྨཎཱིནཾ ཀུཙྪི མཧཱབྲཧྨསྶ ཨུརོ བྷཝེཡྻ, བྲཱཧྨཎཱིནཾ པསྶཱཝམགྒོ མཧཱབྲཧྨུནོ མུཁཾ བྷཝེཡྻ, ན ཁོ པནེཏཾ ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཏེནཱཧ ‘‘ཏེ ཙ བྲཧྨཱུནཉྩེཝ ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟཱི’’ཏིཨཱདི.

ཙཏུཝཎྞསུདྡྷིཝཎྞནཱ

ཨེཏྟཱཝཏཱ ‘‘མཡཾ མཧཱབྲཧྨུནོ ཨུརེ ཝསིཏྭཱ མུཁཏོ ནིཀྑནྟཱཏི ཝཏྟུཾ མཱ ལབྷནྟཱུ’’ཏི ཨིམཾ མུཁཙྪེདཀཝཱདཾ ཝཏྭཱ པུན ཙཏྟཱརོཔི ཝཎྞཱ ཀུསལེ དྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟཱཝ ¶ སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི དསྶནཏྠཾ ཙཏྟཱརོམེ, ཝཱསེཊྛ, ཝཎྞཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཀུསལསངྑཱཏཱཏི ཨཀུསལཱཏི སངྑཱཏཱ ཨཀུསལཀོཊྛཱསབྷཱུཏཱ ཝཱ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ན ཨལམརིཡཱཏི ཨརིཡབྷཱཝེ ཨསམཏྠཱ. ཀཎྷཱཏི པཀཏིཀཱལ༹ཀཱ. ཀཎྷཝིཔཱཀཱཏི ཝིཔཱཀོཔི ¶ ནེསཾ ཀཎྷོ དུཀྑོཏི ཨཏྠོ. ཁཏྟིཡེཔི ཏེཏི ཁཏྟིཡམྷིཔི ཏེ. ཨེཀཙྩེཏི ཨེཀསྨིཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

སུཀྐཱཏི ནིཀྐིལེསབྷཱཝེན པཎྜརཱ. སུཀྐཝིཔཱཀཱཏི ཝིཔཱཀོཔི ནེསཾ སུཀྐོ སུཁོཏི ཨཏྠོ.

༡༡༦. ཨུབྷཡཝོཀིཎྞེསུ ཝཏྟམཱནེསཱུཏི ཨུབྷཡེསུ ཝོཀིཎྞེསུ མིསྶཱིབྷཱུཏེསུ ཧུཏྭཱ ཝཏྟམཱནེསུ. ཀཏམེསུ ཨུབྷཡེསཱུཏི? ཀཎྷསུཀྐེསུ དྷམྨེསུ ཝིཉྙུགརཧིཏེསུ ཙེཝ ཝིཉྙུཔྤསཏྠེསུ ཙ. ཡདེཏྠ བྲཱཧྨཎཱ ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཨེཏྠ ཨེཏེསུ ཀཎྷསུཀྐདྷམྨེསུ ཝཏྟམཱནཱཔི བྲཱཧྨཎཱ ཡདེཏཾ ཨེཝཾ ཝདནྟི ‘‘བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོ’’ཏིཨཱདི. ཏཾ ནེསཾ ཝིཉྙཱུ ནཱནུཛཱནནྟཱིཏི ཡེ ལོཀེ པཎྜིཏཱ, ཏེ ནཱནུམོདནྟི, ན པསཾསནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམེསཉྷི ཝཱསེཊྛཱཏིཨཱདིམྷི ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ. ཡཾ ཝུཏྟཾ ནཱནུཛཱནནྟཱིཏི, ཏཾ ཀསྨཱཏི ཙེ? ཡསྨཱ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ ཝཎྞཱནཾ ཡོ བྷིཀྑུ ཨརཧཾ…པེ… སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ, སོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི, ཏེ ཙ ན ཨེཝརཱུཔཱ. ཏསྨཱ ནེསཾ ཝིཉྙཱུ ནཱནུཛཱནནྟི.

ཨརཧནྟིཨཱདིཔདེསུ ཙེཏྠ ཀིལེསཱནཾ ཨཱརཀཏྟཱདཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཨརཧཾ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཱིཎཏྟཱ ཁཱིཎཱསཝོ ¶ . སཏྟ སེཀྑཱ པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཱ ཙ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ ཝསནྟི ནཱམ. ཨཡཾ པན ཝུཏྠཝཱསོཏི ཝུསིཏཝཱ. ཙཏཱུཧི མགྒེཧི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ པརིཛཱནནཱདིཀརཎཱིཡཾ ཀཏཾ ཨསྶཱཏི ཀཏཀརཎཱིཡོ. ཀིལེསབྷཱརོ ཙ ཁནྡྷབྷཱརོ ཙ ཨོཧིཏོ ཨསྶཱཏི ཨོཧིཏབྷཱརོ. ཨོཧིཏོཏི ཨོཧཱརིཏོ. སུནྡརོ ཨཏྠོ, སཀོ ཝཱ ཨཏྠོ སདཏྠོ, ཨནུཔྤཏྟོ སདཏྠོ ཨེཏེནཱཏི ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ. བྷཝསཾཡོཛནཾ ཝུཙྩཏི ཏཎྷཱ, སཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཨསྶཱཏི པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ. སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོཏི སམྨཱ ཧེཏུནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནིཏྭཱ ཝིམུཏྟོ. ཛནེཏསྨིནྟི ¶ ཛནེ ཨེཏསྨིཾ, ཨིམསྨིཾ ལོཀེཏི ཨཏྠོ. དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི ཨིདྷཏྟབྷཱཝེ ཙ པརཏྟབྷཱཝེ.

༡༡༧. ཨནནྟརཱཏི ¶ ཨནྟརཝིརཧིཏཱ, ཨཏྟནོ ཀུལེན སདིསཱཏི ཨཏྠོ. ཨནུཡུཏྟཱཏི ཝསཝཏྟིནོ. ནིཔཙྩཀཱརནྟི མཧལླཀཏརཱ ནིཔཙྩཀཱརཾ དསྶེནྟི. དཧརཏརཱ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནི ཀརོནྟི. ཏཏྠ སཱམཱིཙིཀམྨནྟི ཏཾཏཾཝཏྟཀརཎཱདི ཨནུཙྪཝིཀཀམྨཾ.

༡༡༨. ནིཝིཊྛཱཏི ཨབྷིནིཝིཊྛཱ ཨཙལཊྛིཏཱ. ཀསྶ པན ཨེཝརཱུཔཱ སདྡྷཱ ཧོཏཱིཏི? སོཏཱཔནྣསྶ. སོ ཧི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ཨསིནཱ སཱིསེ ཚེཛྫམཱནེཔི བུདྡྷོ ཨབུདྡྷོཏི ཝཱ, དྷམྨོ ཨདྷམྨོཏི ཝཱ, སངྒྷོ ཨསངྒྷོཏི ཝཱ ན ཝདཏི. པཏིཊྛིཏསདྡྷོ ཧོཏི སཱུརམྦཊྛོ ཝིཡ.

སོ ཀིར སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ གེཧཾ ཨགམཱསི. ཨཐ མཱརོ དྭཏྟིཾསཝརལཀྑཎཔྤཊིམཎྜིཏཾ བུདྡྷརཱུཔཾ མཱཔེཏྭཱ ཏསྶ གྷརདྭཱརེ ཋཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སཱསནཾ པཧིཎི. སཱུརམྦཊྛོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ ཨིདཱནེཝ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཀིཾ ནུ ཁོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཏྠུསཉྙཱཡ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. མཱརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྦཊྛ, ཡཾ ཏེ མཡཱ ‘རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩནྟི ཀཐིཏཾ, ཏཾ དུཀྐཐིཏཾ. ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱཝ ཧི མཡཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཏྭཾ ‘རཱུཔཾ ནིཙྩཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ནིཙྩ’ནྟི གཎྷཱཧཱི’’ཏི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ ཡཾ བུདྡྷཱ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ ཨཔཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ ཀིཉྩི ཀཐེཡྻུཾ, ཨདྡྷཱ ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཝིཙྪིནྡཛནནཏྠཾ མཱརོ ཨཱགཏོ’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ‘‘ཏྭཾ མཱརོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ མུསཱཝཱདཾ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི. ‘‘ཨཱམ མཱརོསྨཱི’’ཏི པཊིཛཱནཱཏི. ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི? ཏཝ སདྡྷཱཙཱལནཏྠནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཀཎྷ པཱཔིམ, ཏྭཾ ཏཱཝ ཨེཀོ ཏིཊྛ, ཏཱདིསཱནཾ མཱརཱནཾ སཏམྤི སཧསྶམྤི སཏསཧསྶམྤི མམ སདྡྷཾ ཙཱལེཏུཾ ཨསམཏྠཾ, མགྒེན ཨཱགཏསདྡྷཱ ནཱམ ཐིརཱ སིལཱཔཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏསིནེརུ ཝིཡ ཨཙལཱ ཧོཏི, ཀིཾ ཏྭཾ ཨེཏྠཱ’’ཏི ཨཙྪརཾ པཧརི. སོ ཋཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏཏྠེཝ ཨནྟརདྷཱཡི. ཨེཝརཱུཔཾ སདྡྷཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ ‘‘ནིཝིཊྛཱ’’ཏི.

མཱུལཛཱཏཱ ¶ པཏིཊྛིཏཱཏི མགྒམཱུལསྶ སཉྫཱཏཏྟཱ ཏེན མགྒམཱུལེན པཏིཊྛིཏཱ. དལ༹ྷཱཏི ཐིརཱ. ཨསཾཧཱརིཡཱཏི ¶ སུནིཁཱཏཨིནྡཁཱིལོ ཝིཡ ཀེནཙི ཙཱལེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཱ. ཏསྶེཏཾ ཀལླཾ ཝཙནཱཡཱཏི ཏསྶ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཡུཏྟམེཏཾ ཝཏྟུཾ. ཀིནྟི? ‘‘བྷགཝཏོམྷི པུཏྟོ ཨོརསོ’’ཏི ¶ ཨེཝམཱདི. སོ ཧི བྷགཝནྟཾ ནིསྶཱཡ ཨརིཡབྷཱུམིཡཾ ཛཱཏོཏི བྷགཝཏོ པུཏྟོ. ཨུརེ ཝསིཏྭཱ མུཁཏོ ནིཀྑནྟདྷམྨགྷོསཝསེན མགྒཕལེསུ པཏིཊྛིཏཏྟཱ ཨོརསོ མུཁཏོ ཛཱཏོ. ཨརིཡདྷམྨཏོ ཛཱཏཏྟཱ ཨརིཡདྷམྨེན ཙ ནིམྨིཏཏྟཱ དྷམྨཛོ དྷམྨནིམྨིཏོ. ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨདཱཡཛྫཾ ཨརཧཏཱིཏི དྷམྨདཱཡཱདོ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཡདེཏཾ ‘‘བྷགཝཏོམྷི པུཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘དྷམྨཛོ དྷམྨནིམྨིཏོ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཀསྨཱཏི ཙེ? ཨིདཱནིསྶ ཨཏྠཾ དསྶེནྟོ ཏཐཱགཏསྶ ཧེཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ‘‘དྷམྨཀཱཡོ ཨིཏིཔཱི’’ཏི ཀསྨཱ ཏཐཱགཏོ ‘‘དྷམྨཀཱཡོ’’ཏི ཝུཏྟོ? ཏཐཱགཏོ ཧི ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཧདཡེན ཙིནྟེཏྭཱ ཝཱཙཱཡ ཨབྷིནཱིཧརི. ཏེནསྶ ཀཱཡོ དྷམྨམཡཏྟཱ དྷམྨོཝ. ཨིཏི དྷམྨོ ཀཱཡོ ཨསྶཱཏི དྷམྨཀཱཡོ. དྷམྨཀཱཡཏྟཱ ཨེཝ བྲཧྨཀཱཡོ. དྷམྨོ ཧི སེཊྛཏྠེན བྲཧྨཱཏི ཝུཙྩཏི. དྷམྨབྷཱུཏོཏི དྷམྨསབྷཱཝོ. དྷམྨབྷཱུཏཏྟཱ ཨེཝ བྲཧྨབྷཱུཏོ.

༡༡༩. ཨེཏྟཱཝཏཱ བྷགཝཱ སེཊྛཙྪེདཀཝཱདཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཔརེནཔི ནཡེན སེཊྛཙྪེདཀཝཱདམེཝ དསྶེཏུཾ ཧོཏི ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སམཡོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཐཱ བྲཧྨཛཱལེ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ. ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪནྟཱིཏི ཨིཏྠབྷཱཝཾ མནུསྶཏྟཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཏེདྷ ཧོནྟི མནོམཡཱཏི ཏེ ཨིདྷ མནུསྶལོཀེ ནིབྦཏྟམཱནཱཔི ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཧུཏྭཱ མནེནེཝ ནིབྦཏྟཱཏི མནོམཡཱ. བྲཧྨལོཀེ ཝིཡ ཨིདྷཱཔི ནེསཾ པཱིཏིཡེཝ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏཱིཏི པཱིཏིབྷཀྑཱ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན སཡཾཔབྷཱདཱིནིཔི ཝེདིཏབྦཱནཱིཏི.

རསཔཐཝིཔཱཏུབྷཱཝཝཎྞནཱ

༡༢༠. ཨེཀོདཀཱིབྷཱུཏནྟི སབྦཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨེཀོདཀམེཝ བྷཱུཏཾ. ཨནྡྷཀཱརོཏི ཏམོ. ཨནྡྷཀཱརཏིམིསཱཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎུཔྤཏྟིནིཝཱརཎེན ཨནྡྷབྷཱཝཀརཎཾ བཧལཏམཾ. སམཏནཱིཏི པཏིཊྛཧི སམནྟཏོ པཏྠརི. པཡསོ ¶ ཏཏྟསྶཱཏི ཏཏྟསྶ ཁཱིརསྶ. ཝཎྞསམྤནྣཱཏི ཝཎྞེན སམྤནྣཱ. ཀཎིཀཱརཔུཔྥསདིསོ ཧིསྶཱ ཝཎྞོ ཨཧོསི. གནྡྷསམྤནྣཱཏི གནྡྷེན སམྤནྣཱ ¶ དིབྦགནྡྷཾ ཝཱཡཏི. རསསམྤནྣཱཏི རསེན སམྤནྣཱ པཀྑིཏྟདིབྦོཛཱ ཝིཡ ཧོཏི. ཁུདྡམདྷུནྟི ཁུདྡཀམཀྑིཀཱཧི ཀཏམདྷུཾ. ཨནེལ༹ཀནྟི ནིདྡོསཾ མཀྑིཀཎྜཀཝིརཧིཏཾ. ལོལཛཱཏིཀོཏི ལོལསབྷཱཝོ. ཨཏཱིཏཱནནྟརེཔི ཀཔྤེ ལོལོཡེཝ. ཨམྦྷོཏི ཨཙྪརིཡཛཱཏོ ཨཱཧ. ཀིམེཝིདཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ¶ ཝཎྞོཔིསྶཱ མནཱཔོ གནྡྷོཔི, རསོ པནསྶཱ ཀཱིདིསོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཏཏྠ ཨུཔྤནྣལོབྷོ, སོ རསཔཐཝིཾ ཨངྒུལིཡཱ སཱཡི, ཨངྒུལིཡཱ གཧེཏྭཱ ཛིཝ྄ཧགྒེ ཋཔེསི.

ཨཙྪཱདེསཱིཏི ཛིཝ྄ཧགྒེ ཋཔིཏམཏྟཱ སཏྟ རསཧརཎཱིསཧསྶཱནི ཕརིཏྭཱ མནཱཔཱ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཏཎྷཱ ཙསྶ ཨོཀྐམཱིཏི ཏཏྠ ཙསྶ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫི.

ཙནྡིམསཱུརིཡཱདིཔཱཏུབྷཱཝཝཎྞནཱ

༡༢༡. ཨཱལུཔྤཀཱརཀཾ ཨུཔཀྐམིཾསུ པརིབྷུཉྫིཏུནྟི ཨཱལོཔཾ ཀཏྭཱ པིཎྜེ པིཎྜེ ཚིནྡིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ. ཙནྡིམསཱུརིཡཱཏི ཙནྡིམཱ ཙ སཱུརིཡོ ཙ. པཱཏུརཧེསུནྟི པཱཏུབྷཝིཾསུ.

ཀོ པན ཏེསཾ པཋམཾ པཱཏུབྷཝི, ཀོ ཀསྨིཾ ཝསཏི, ཀསྶ ཀིཾ པམཱཎཾ, ཀོ ཨུཔརི, ཀོ སཱིགྷཾ གཙྪཏི, ཀཏི ནེསཾ ཝཱིཐིཡོ, ཀཐཾ ཙརནྟི, ཀིཏྟཀེ ཋཱནེ ཨཱལོཀཾ ཀརོནྟཱིཏི? ཨུབྷོ ཨེཀཏོ པཱཏུབྷཝནྟི. སཱུརིཡོ པཋམཏརཾ པཉྙཱཡཏི. ཏེསཉྷི སཏྟཱནཾ སཡཾཔབྷཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ ཨནྡྷཀཱརོ ཨཧོསི. ཏེ བྷཱིཏཏསིཏཱ ‘‘བྷདྡཀཾ ཝཏསྶ སཙེ ཨཱལོཀོ པཱཏུབྷཝེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟཡིཾསུ. ཏཏོ མཧཱཛནསྶ སཱུརབྷཱཝཾ ཛནཡམཱནཾ སཱུརིཡམཎྜལཾ ཨུཊྛཧི. ཏེནེཝསྶ སཱུརིཡོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཏསྨིཾ དིཝསཾ ཨཱལོཀཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠངྒཏེ པུན ཨནྡྷཀཱརོ ཨཧོསི. ཏེ ‘‘བྷདྡཀཾ ཝཏསྶ སཙེ ཨཉྙོ ཨཱལོཀོ ཨུཔྤཛྫེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟཡིཾསུ. ཨཐ ནེསཾ ཚནྡཾ ཉཏྭཱཝ ཙནྡམཎྜལཾ ཨུཊྛཧི. ཏེནེཝསྶ ཙནྡོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི.

ཏེསུ ཙནྡོ ཨནྟོམཎིཝིམཱནེ ཝསཏི. ཏཾ བཧི རཛཏེན པརིཀྑིཏྟཾ ¶ . ཨུབྷཡམྤི སཱིཏལམེཝ ཨཧོསི. སཱུརིཡོ ཨནྟོཀནཀཝིམཱནེ ཝསཏི. ཏཾ བཱཧིརཾ ཕལིཀཔརིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི. ཨུབྷཡམྤི ཨུཎྷམེཝ.

པམཱཎཏོ ¶ ཙནྡོ ཨུཛུཀཾ ཨེཀཱུནཔཉྙཱསཡོཛནོ. པརིམཎྜལཏོ ཏཱིཧི ཡོཛནེཧི ཨཱུནདིཡཌྜྷསཏཡོཛནོ. སཱུརིཡོ ཨུཛུཀཾ པཉྙཱསཡོཛནོ, པརིམཎྜལཏོ དིཡཌྜྷསཏཡོཛནོ.

ཙནྡོ ཧེཊྛཱ, སཱུརིཡོ ཨུཔརི, ཨནྟརཱ ནེསཾ ཡོཛནཾ ཧོཏི. ཙནྡསྶ ཧེཊྛིམནྟཏོ སཱུརིཡསྶ ཨུཔརིམནྟཏོ ཡོཛནསཏཾ ཧོཏི.

ཙནྡོ ¶ ཨུཛུཀཾ སཎིཀཾ གཙྪཏི, ཏིརིཡཾ སཱིགྷཾ. དྭཱིསུ པསྶེསུ ནཀྑཏྟཏཱརཀཱ གཙྪནྟི. ཙནྡོ དྷེནུ ཝིཡ ཝཙྪཾ ཏཾ ཏཾ ནཀྑཏྟཾ ཨུཔསངྐམཏི. ནཀྑཏྟཱནི པན ཨཏྟནོ ཋཱནཾ ན ཝིཛཧནྟི. སཱུརིཡསྶ ཨུཛུཀཾ གམནཾ སཱིགྷཾ, ཏིརིཡཾ གམནཾ དནྡྷཾ. སོ ཀཱལ༹པཀྑཨུཔོསཐཏོ པཱཊིཔདདིཝསེ ཡོཛནཱནཾ སཏསཧསྶཾ ཙནྡམཎྜལཾ ཨོཧཱཡ གཙྪཏི. ཨཐ ཙནྡོ ལེཁཱ ཝིཡ པཉྙཱཡཏི. པཀྑསྶ དུཏིཡཱཡ སཏསཧསྶནྟི ཨེཝཾ ཡཱཝ ཨུཔོསཐདིཝསཱ སཏསཧསྶཾ སཏསཧསྶཾ ཨོཧཱཡ གཙྪཏི. ཨཐ ཙནྡོ ཨནུཀྐམེན ཝཌྜྷིཏྭཱ ཨུཔོསཐདིཝསེ པརིཔུཎྞོ ཧོཏི. པུན པཱཊིཔདདིཝསེ ཡོཛནཱནཾ སཏསཧསྶཾ དྷཱཝིཏྭཱ གཎྷཱཏི. དུཏིཡཱཡ སཏསཧསྶནྟི ཨེཝཾ ཡཱཝ ཨུཔོསཐདིཝསཱ སཏསཧསྶཾ སཏསཧསྶཾ དྷཱཝིཏྭཱ གཎྷཱཏི. ཨཐ ཙནྡོ ཨནུཀྐམེན ཧཱཡིཏྭཱ ཨུཔོསཐདིཝསེ སབྦསོ ན པཉྙཱཡཏི. ཙནྡཾ ཧེཊྛཱ ཀཏྭཱ སཱུརིཡོ ཨུཔརི ཧོཏི. མཧཏིཡཱ པཱཏིཡཱ ཁུདྡཀབྷཱཛནཾ ཝིཡ ཙནྡམཎྜལཾ པིདྷཱིཡཏི. མཛ྄ཛྷནྷིཀེ གེཧཙྪཱཡཱ ཝིཡ ཙནྡསྶ ཚཱཡཱ ན པཉྙཱཡཏི. སོ ཚཱཡཱཡ ཨཔཉྙཱཡམཱནཱཡ དཱུརེ ཋིཏཱནཾ དིཝཱ པདཱིཔོ ཝིཡ སཡམྤི ན པཉྙཱཡཏི.

ཀཏི ནེསཾ ཝཱིཐིཡོཏི ཨེཏྠ པན ཨཛཝཱིཐི, ནཱགཝཱིཐི, གོཝཱིཐཱིཏི ཏིསྶོ ཝཱིཐིཡོ ཧོནྟི. ཏཏྠ ཨཛཱནཾ ཨུདཀཾ པཊིཀཱུལཾ ཧོཏི, ཧཏྠིནཱགཱནཾ མནཱཔཾ. གུནྣཾ སཱིཏུཎྷསམཏཱཡ ཕཱསུ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡཾ ཀཱལཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཨཛཝཱིཐིཾ ཨཱརུཧནྟི, ཏདཱ དེཝོ ཨེཀབིནྡུམྤི ན ཝསྶཏི. ཡདཱ ནཱགཝཱིཐིཾ ཨཱརོཧནྟི, ཏདཱ བྷིནྣཾ ཝིཡ ནབྷཾ པགྒྷརཏི. ཡདཱ གོཝཱིཐིཾ ཨཱརོཧནྟི, ཏདཱ ཨུཏུསམཏཱ སམྤཛྫཏི. ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཚམཱསེ སིནེརུཏོ བཧི ནིཀྑམནྟི, ཚམཱསེ ཨནྟོ ཝིཙརནྟི. ཏེ ཧི ཨཱསཱལ༹ྷམཱསེ སིནེརུསམཱིཔེན ཝིཙརནྟི. ཏཏོ པརེ དྭེ མཱསེ ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཝིཙརནྟཱ པཋམཀཏྟིཀམཱསེ མཛ྄ཛྷེན གཙྪནྟི. ཏཏོ ཙཀྐཝཱལཱ༹བྷིམུཁཱ གནྟྭཱ ཏཡོ མཱསེ ཙཀྐཝཱལ༹སམཱིཔེན ¶ ཙརིཏྭཱ པུན ནིཀྑམིཏྭཱ ¶ ཙིཏྲམཱསེ མཛ྄ཛྷེན གནྟྭཱ ཏཏོ དྭེ མཱསེ སིནེརུབྷིམུཁཱ པཀྑནྡིཏྭཱ པུན ཨཱསཱལ༹ྷེ སིནེརུསམཱིཔེན ཙརནྟི.

ཀིཏྟཀེ ཋཱནེ ཨཱལོཀཾ ཀརོནྟཱིཏི? ཨེཀཔྤཧཱརེན ཏཱིསུ དཱིཔེསུ ཨཱལོཀཾ ཀརོནྟི. ཀཐཾ? ཨིམསྨིཉྷི དཱིཔེ སཱུརིཡུགྒམནཀཱལོ པུབྦཝིདེཧེ མཛ྄ཛྷནྷིཀོ ཧོཏི, ཨུཏྟརཀུརཱུསུ ཨཏྠངྒམནཀཱལོ, ཨཔརགོཡཱནེ མཛ྄ཛྷིམཡཱམོ. པུབྦཝིདེཧམྷི ཨུགྒམནཀཱལོ ཨུཏྟརཀུརཱུསུ མཛ྄ཛྷནྷིཀོ, ཨཔརགོཡཱནེ ཨཏྠངྒམནཀཱལོ, ཨིདྷ མཛ྄ཛྷིམཡཱམོ. ཨུཏྟརཀུརཱུསུ ཨུགྒམནཀཱལོ ཨཔརགོཡཱནེ མཛ྄ཛྷནྷིཀོ, ཨིདྷ ཨཏྠངྒམནཀཱལོ, པུབྦཝིདེཧེ མཛ྄ཛྷིམཡཱམོ. ཨཔརགོཡཱནདཱིཔེ ཨུགྒམནཀཱལོ ཨིདྷ མཛ྄ཛྷནྷིཀོ, པུབྦཝིདེཧེ ཨཏྠངྒམནཀཱལོ, ཨུཏྟརཀུརཱུསུ མཛ྄ཛྷིམཡཱམོཏི.

ནཀྑཏྟཱནི ¶ ཏཱརཀརཱུཔཱནཱིཏི ཀཏྟིཀཱདིནཀྑཏྟཱནི ཙེཝ སེསཏཱརཀརཱུཔཱནི ཙ ཙནྡིམསཱུརིཡེཧི སདྡྷིཾཡེཝ པཱཏུརཧེསུཾ. རཏྟིནྡིཝཱཏི ཏཏོ སཱུརིཡཏྠངྒམནཏོ ཡཱཝ ཨརུཎུགྒམནཱ རཏྟི, ཨརུཎུགྒམནཏོ ཡཱཝ སཱུརིཡཏྠངྒམནཱ དིཝཱཏི ཨེཝཾ རཏྟིནྡིཝཱ པཉྙཱཡིཾསུ. ཨཐ པཉྩདས རཏྟིཡོ ཨཌྜྷམཱསོ, དྭེ ཨཌྜྷམཱསཱ མཱསོཏི ཨེཝཾ མཱསཌྜྷམཱསཱ པཉྙཱཡིཾསུ. ཨཐ ཙཏྟཱརོ མཱསཱ ཨུཏུ, ཏཡོ ཨུཏཱུ སཾཝཙྪརོཏི ཨེཝཾ ཨུཏུསཾཝཙྪརཱ པཉྙཱཡིཾསུ.

༡༢༢. ཝཎྞཝེཝཎྞཏཱ ཙཱཏི ཝཎྞསྶ ཝིཝཎྞབྷཱཝོ. ཏེསཾ ཝཎྞཱཏིམཱནཔཙྩཡཱཏི ཏེསཾ ཝཎྞཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཨཏིམཱནཔཙྩཡཱ. མཱནཱཏིམཱནཛཱཏིཀཱནནྟི པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཏིམཱནསབྷཱཝཱནཾ. རསཱཡ པཐཝིཡཱཏི སམྤནྣརསཏྟཱ རསཱཏི ལདྡྷནཱམཱཡ པཐཝིཡཱ. ཨནུཏྠུནིཾསཱུཏི ཨནུབྷཱསིཾསུ. ཨཧོ རསནྟི ཨཧོ ཨམྷཱཀཾ མདྷུརརསཾ ཨནྟརཧིཏཾ. ཨགྒཉྙཾ ཨཀྑརནྟི ལོཀུཔྤཏྟིཝཾསཀཐཾ. ཨནུསརནྟཱིཏི ཨནུགཙྪནྟི.

བྷཱུམིཔཔྤཊཀཔཱཏུབྷཱཝཱདིཝཎྞནཱ

༡༢༣. ཨེཝམེཝ པཱཏུརཧོསཱིཏི ཨེདིསོ ཧུཏྭཱ ཨུཊྛཧི, ཨནྟོཝཱཔིཡཾ ཨུདཀེ ཚིནྣེ སུཀྑཀལལཔཊལཾ ཝིཡ ཙ ཨུཊྛཧི.

༡༢༤. པདཱལཏཱཏི ཨེཀཱ མདྷུརརསཱ བྷདྡཱལཏཱ. ཀལམྦུཀཱཏི ¶ ནཱལི༹ཀཱ. ཨཧུ ཝཏ ནོཏི མདྷུརརསཱ ཝཏ ནོ པདཱལཏཱ ཨཧོསི. ཨཧཱཡི ཝཏ ནོཏི སཱ ནོ ཨེཏརཧི ཨནྟརཧིཏཱཏི.

༡༢༥. ཨཀཊྛཔཱཀོཏི ¶ ཨཀཊྛེཡེཝ བྷཱུམིབྷཱགེ ཨུཔྤནྣོ. ཨཀཎོཏི ནིཀྐུཎྜཀོ. ཨཐུསོཏི ནིཏྠུསོ. སུགནྡྷོཏི དིབྦགནྡྷཾ ཝཱཡཏི. ཏཎྜུལཔྥལོཏི སུཔརིསུདྡྷཾ པཎྜརཾ ཏཎྜུལམེཝ ཕལཏི. པཀྐཾ པཊིཝིརཱུལ༹ྷནྟི སཱཡཾ གཧིཏཊྛཱནཾ པཱཏོ པཀྐཾ ཧོཏི, པུན ཝིརཱུལ༹ྷཾ པཊིཔཱཀཏིཀམེཝ གཧིཏཊྛཱནཾ ན པཉྙཱཡཏི. ནཱཔདཱནཾ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨལཱཡིཏཾ ཧུཏྭཱ ཨནཱུནམེཝ པཉྙཱཡཏི.

ཨིཏྠིཔུརིསལིངྒཱདིཔཱཏུབྷཱཝཝཎྞནཱ

༡༢༦. ཨིཏྠིཡཱ ཙཱཏི ཡཱ པུབྦེ མནུསྶཀཱལེ ཨིཏྠཱི, ཏསྶ ཨིཏྠིལིངྒཾ པཱཏུབྷཝཏི, པུབྦེ པུརིསསྶ པུརིསལིངྒཾ. མཱཏུགཱམོ ནཱམ ཧི པུརིསཏྟབྷཱཝཾ ལབྷནྟོ ཨནུཔུབྦེན པུརིསཏྟཔཙྩཡེ དྷམྨེ ¶ པཱུརེཏྭཱ ལབྷཏི. པུརིསོ ཨིཏྠཏྟབྷཱཝཾ ལབྷནྟོ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཾ ནིསྶཱཡ ལབྷཏི. ཏདཱ པན པཀཏིཡཱ མཱཏུགཱམསྶ ཨིཏྠིལིངྒཾ, པུརིསསྶ པུརིསལིངྒཾ པཱཏུརཧོསི. ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏནྟི ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱནཾ ཨོལོཀེནྟཱནཾ. པརིལཱ༹ཧོཏི རཱགཔརིལཱ༹ཧོ. སེཊྛིནྟི ཚཱརིཀཾ. ནིབྦུཡ྄ཧམཱནཱཡཱཏི ནིཡྻམཱནཱཡ.

༡༢༧. ཨདྷམྨསམྨཏནྟི ཏཾ པཾསུཁིཔནཱདི ཨདྷམྨོཏི སམྨཏཾ. ཏདེཏརཧི དྷམྨསམྨཏནྟི ཏཾ ཨིདཱནི དྷམྨོཏི སམྨཏཾ, དྷམྨོཏི ཏཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟི. ཏཐཱ ཧི ཨེཀཙྩེསུ ཛཱནཔདེསུ ཀལཧཾ ཀུརུམཱནཱ ཨིཏྠིཡོ ‘‘ཏྭཾ ཀསྨཱ ཀཐེསི? ཡཱ གོམཡཔིཎྜམཏྟམྤི ནཱལཏྠཱ’’ཏི ཝདནྟི. པཱཏབྱཏནྟི སེཝིཏབྦཏཾ. སནྣིདྷིཀཱརཀནྟི སནྣིདྷིཾ ཀཏྭཱ. ཨཔདཱནཾ པཉྙཱཡིཏྠཱཏི ཚིནྣཊྛཱནཾ ཨཱུནམེཝ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡིཏྠ. སཎྜསཎྜཱཏི ཨེཀེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཀལཱཔབནྡྷཱ ཝིཡ གུམྦགུམྦཱ ཧུཏྭཱ.

༡༢༨. མརིཡཱདཾ ¶ ཋཔེཡྻཱམཱཏི སཱིམཾ ཋཔེཡྻཱམ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡོ ཧི ནཱམ. པཱཎིནཱ པཧརིཾསཱུཏི ཏཡོ ཝཱརེ ཝཙནཾ ཨགཎྷནྟཾ པཱཎིནཱ པཧརིཾསུ. ཏདགྒེ ཁོཏི ཏཾ ཨགྒཾ ཀཏྭཱ.

མཧཱསམྨཏརཱཛཝཎྞནཱ

༡༣༠. ཁཱིཡིཏབྦཾ ཁཱིཡེཡྻཱཏི པཀཱསེཏབྦཾ པཀཱསེཡྻ ཁིཔིཏབྦཾ ཁིཔེཡྻ, ཧཱརེཏབྦཾ ཧཱརེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡོ ནེསཾ སཏྟོཏི ཡོ ¶ ཏེསཾ སཏྟོ. ཀོ པན སོཏི? ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ. སཱལཱིནཾ བྷཱགཾ ཨནུཔདསྶཱམཱཏི མཡཾ ཨེཀེཀསྶ ཁེཏྟཏོ ཨམྦཎམྦཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏུཡ྄ཧཾ སཱལིབྷཱགཾ དསྶཱམ, ཏཡཱ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ, ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ ཛེཊྛཀཊྛཱནེ ཏིཊྛཱཏི.

༡༣༡. ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟནྟི སངྑཱ སམཉྙཱ པཉྙཏྟི ཝོཧཱརོ ཨུཔྤནྣོ. ཁཏྟིཡོ ཁཏྟིཡོཏྭེཝ དུཏིཡཾ ཨཀྑརནྟི ན ཀེཝལཾ ཨཀྑརམེཝ, ཏེ པནསྶ ཁེཏྟསཱམིནོ ཏཱིཧི སངྑེཧི ཨབྷིསེཀམྤི ཨཀཾསུ. རཉྫེཏཱིཏི སུཁེཏི པིནེཏི. ཨགྒཉྙེནཱཏི ཨགྒནྟི ཉཱཏེན, ཨགྒེ ཝཱ ཉཱཏེན ལོཀུཔྤཏྟིསམཡེ ཨུཔྤནྣེན ཨབྷིནིབྦཏྟི ཨཧོསཱིཏི.

བྲཱཧྨཎམཎྜལཱདིཝཎྞནཱ

༡༣༢. ཝཱིཏངྒཱརཱ ¶ ཝཱིཏདྷཱུམཱཏི པཙིཏྭཱ ཁཱདིཏབྦཱབྷཱཝཏོ ཝིགཏདྷཱུམངྒཱརཱ. པནྣམུསལཱཏི ཀོཊྚེཏྭཱ པཙིཏབྦཱབྷཱཝཏོ པཏིཏམུསལཱ. གྷཱསམེསམཱནཱཏི བྷིཀྑཱཙརིཡཝསེན ཡཱགུབྷཏྟཾ པརིཡེསནྟཱ. ཏམེནཾ མནུསྶཱ དིསྭཱཏི ཏེ ཨེཏེ མནུསྶཱ པསྶིཏྭཱ. ཨནབྷིསམྦྷུཎམཱནཱཏི ཨསཧམཱནཱ ཨསཀྐོནྟཱ. གནྠེ ཀརོནྟཱཏི ཏཡོ ཝེདེ ཨབྷིསངྑརོནྟཱ ཙེཝ ཝཱཙེནྟཱ ཙ. ཨཙྪནྟཱིཏི ཝསནྟི, ‘‘ཨཙྪེནྟཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨེསེཝཏྠོ. ཧཱིནསམྨཏནྟི ‘‘མནྟེ དྷཱརེནྟི མནྟེ ཝཱཙེནྟཱི’’ཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨིདཾ ཏེན སམཡེན ཧཱིནསམྨཏཾ. ཏདེཏརཧི སེཊྛསམྨཏནྟི ཏཾ ཨིདཱནི ‘‘ཨེཏྟཀེ མནྟེ དྷཱརེནྟི ཨེཏྟཀེ མནྟེ ཝཱཙེནྟཱི’’ཏི སེཊྛསམྨཏཾ ཛཱཏཾ. བྲཱཧྨཎམཎྜལསྶཱཏི བྲཱཧྨཎགཎསྶ.

༡༣༣. མེཐུནཾ དྷམྨཾ སམཱདཱཡཱཏི མེཐུནདྷམྨཾ སམཱདིཡིཏྭཱ. ཝིསུཀམྨནྟེ ¶ པཡོཛེསུནྟི གོརཀྑ ཝཱཎིཛཀམྨཱདིཀེ ཝིསྶུཏེ ཨུགྒཏེ ཀམྨནྟེ པཡོཛེསུཾ.

༡༣༤. སུདྡཱ སུདྡཱཏི ཏེན ལུདྡཱཙཱརཀམྨཁུདྡཱཙཱརཀམྨུནཱ སུདྡཾ སུདྡཾ ལཧུཾ ལཧུཾ ཀུཙྪིཏཾ གཙྪནྟི, ཝིནསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཧུ ཁོཏི ཧོཏི ཁོ.

༡༣༥. སཀཾ ¶ དྷམྨཾ གརཧམཱནོཏི ན སེཏཙྪཏྟཾ ཨུསྶཱཔནམཏྟེན སུཛ྄ཛྷིཏུཾ སཀྐཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཁཏྟིཡདྷམྨཾ ནིནྡམཱནོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ‘‘ཨིམེཧི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཙཏཱུཧི མཎྜལེཧཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཨིམཾ དསྶེཏི ‘‘སམཎམཎྜལཾ ནཱམ ཝིསུཾ ནཏྠི, ཡསྨཱ པན ན སཀྐཱ ཛཱཏིཡཱ སུཛ྄ཛྷིཏུཾ, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཱ ཝིསུདྡྷི ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི མཎྜལེཧི སམཎམཎྜལསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟི ཧོཏི. ཨིམཱནི མཎྜལཱནི སམཎམཎྜལཾ ཨནུཝཏྟནྟི, ཨནུཝཏྟནྟཱནི ཙ དྷམྨེནེཝ ཨནུཝཏྟནྟི, ནོ ཨདྷམྨེན. སམཎམཎྜལཉྷི ཨཱགམྨ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཾ པཱུརེཏྭཱ སུདྡྷིཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི.

དུཙྩརིཏཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ

༡༣༦. ཨིདཱནི ཡཐཱཛཱཏིཡཱ ན སཀྐཱ སུཛ྄ཛྷིཏུཾ, སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཱཝ སུཛ྄ཛྷནྟི, ཏམཏྠཾ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ ཁཏྟིཡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛཱཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏཱུཏི མིཙྪཱདིཊྛིཝསེན སམཱདིནྣཀམྨཧེཏུ, མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསྶ ཝཱ སམཱདཱནཧེཏུ.

༡༣༧. དྭཡཀཱརཱིཏི ¶ ཀཱལེན ཀུསལཾ ཀརོཏི, ཀཱལེན ཨཀུསལནྟི ཨེཝཾ ཨུབྷཡཀཱརཱི. སུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཧོཏཱིཏི ཨེཀཀྑཎེ ཨུབྷཡཝིཔཱཀདཱནཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡེན པན ཨཀུསལཾ བཧུཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཀུསལཾ མནྡཾ, སོ ཏཾ ཀུསལཾ ནིསྶཱཡ ཁཏྟིཡཀུལེ ཝཱ བྲཱཧྨཎཀུལེ ཝཱ ནིབྦཏྟཏི. ཨཐ ནཾ ཨཀུསལཀམྨཾ ཀཱཎམྤི ཀརོཏི ཁུཛྫམྤི པཱིཋསཔྤིམྤི. སོ རཛྫསྶ ཝཱ ཨནརཧོ ཧོཏི, ཨབྷིསིཏྟཀཱལེ ཝཱ ཨེཝཾབྷཱུཏོ བྷོགེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཔརསྶ མརཎཀཱལེ དྭེ བལཝམལླཱ ཝིཡ ཏེ དྭེཔི ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱནི ཨུཔཊྛཧནྟི. ཏེསུ ཨཀུསལཾ བལཝཏརཾ ཧོཏི, ཏཾ ཀུསལཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟཱཔེཏི. ཀུསལཀམྨམྤི པཝཏྟིཝེདནཱིཡཾ ཧོཏི. ཏམེནཾ མངྒལཧཏྠིཾ ཝཱ ཀརོནྟི མངྒལཨསྶཾ ཝཱ མངྒལཨུསབྷཾ ཝཱ. སོ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཏི ¶ . ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘སུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཧོཏཱི’’ཏི.

བོདྷིཔཀྑིཡབྷཱཝནཱཝཎྞནཱ

༡༣༨. སཏྟནྣཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནནྟི ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཨཱདིཀོཊྛཱསཝསེན སཏྟནྣཾ, པཊིཔཱཊིཡཱ པན སཏྟཏིཾསཱཡ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ ¶ . བྷཱཝནམནྭཱཡཱཏི བྷཱཝནཾ ཨནུགནྟྭཱ, པཊིཔཛྫིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. པརིནིབྦཱཡཏཱིཏི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱཡཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞེ དསྶེཏྭཱ ཝིནིཝཏྟེཏྭཱ པཊིཝིདྡྷཙཏུསཙྩཾ ཁཱིཎཱསཝམེཝ དེཝམནུསྶེསུ སེཊྛཾ ཀཏྭཱ དསྶེསི.

༡༤༠. ཨིདཱནི ཏམེཝཏྠཾ ལོཀསམྨཏསྶ བྲཧྨུནོཔི ཝཙནདསྶནཱནུསཱརེན དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨིམེསཉྷི ཝཱསེཊྛ ཙཏུནྣཾ ཝཎྞཱནནྟིཨཱདིམཱཧ. ‘‘བྲཧྨུནཱཔེསཱ’’ཏིཨཱདི ཨམྦཊྛསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏཾ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨེཏྟཀེན ཨིམིནཱ ཀཐཱམགྒེན སེཊྛཙྪེདཀཝཱདམེཝ དསྶེཏྭཱ སུཏྟནྟཾ ཝིནིཝཏྟེཏྭཱ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི. ཨཏྟམནཱ ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛཱཏི ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛ སཱམཎེརཱཔི ཧི སཀམནཱ ཏུཊྛམནཱ ‘‘སཱདྷུ, སཱདྷཱུ’’ཏི བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཾསུ. ཨིདམེཝ སུཏྟནྟཾ ཨཱཝཛྫནྟཱ ཨནུམཛྫནྟཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསཱུཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨགྒཉྙསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. སམྤསཱདནཱིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

སཱརིཔུཏྟསཱིཧནཱདཝཎྞནཱ

༡༤༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི སམྤསཱདནཱིཡསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – ནཱལ༹ནྡཱཡནྟི ནཱལ༹ནྡཱཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ, ཏཾ ནགརཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ. པཱཝཱརིཀམྦཝནེཏི དུསྶཔཱཝཱརིཀསེཊྛིནོ ཨམྦཝནེ. ཏཾ ཀིར ཏསྶ ཨུཡྻཱནཾ ཨཧོསི. སོ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ བྷགཝཏི པསནྣོ ཏསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ ཀུཊིལེཎམཎྜཔཱདིཔཊིམཎྜིཏཾ བྷགཝཏོ ཝིཧཱརཾ ཀཏྭཱ ནིཡྻཱཏེསི. སོ ཝིཧཱརོ ཛཱིཝཀམྦཝནཾ ཝིཡ ‘‘པཱཝཱརིཀམྦཝན’’ནྟྭེཝ སངྑྱཾ གཏོ, ཏསྨིཾ པཱཝཱརིཀམྦཝནེ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱི’’ཏི. ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝོཙ? ཨཏྟནོ ཨུཔྤནྣསོམནསྶཔཝེདནཏྠཾ.

ཏཏྲཱཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཐེརོ ཀིར ཏཾདིཝསཾ ཀཱལསྶེཝ སརཱིརཔྤཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ སུནིཝཏྠནིཝཱསནོ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ པཱསཱདིཀེཧི ཨབྷིཀྐནྟཱདཱིཧི དེཝམནུསྶཱནཾ པསཱདཾ ཨཱཝཧནྟོ ནཱལ༹ནྡཝཱསཱིནཾ ཧིཏསུཁམནུབྲཱུཧཡནྟོ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ སཏྠརི གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ སདྡྷིཝིཧཱརིཀནྟེཝཱསིཀེསུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ པཊིཀྐནྟེསུ དིཝཱཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཙམྨཀྑཎྜཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨུདཀཏུམྦཏོ ཨུདཀེན ཧཏྠཔཱདེ སཱིཏལེ ཀཏྭཱ ཏིསནྡྷིཔལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཀཱལཔརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫི.

སོ ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཀཱལཝསེན སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨཏྟནོ གུཎེ ཨནུསྶརིཏུམཱརདྡྷོ. ཨཐསྶ གུཎེ ཨནུསྶརཏོ སཱིལཾ ཨཱཔཱཐམཱགཏཾ. ཏཏོ པཊིཔཱཊིཡཱཝ སམཱདྷི པཉྙཱ ཝིམུཏྟི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟི ཝིཉྙཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟི ¶ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟི ¶ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ མནོམཡིདྡྷིཉཱཎཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཉཱཎཾ དིབྦསོཏཉཱཎཾ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཾ དིབྦཙཀྑུཉཱཎཾ…པེ… སོཏཱཔཏྟིམགྒོ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ…པེ… ཨརཧཏྟམགྒོ ཨརཧཏྟཕལཾ ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱ དྷམྨཔཊིསམྦྷིདཱ ནིརུཏྟིཔཊིསམྦྷིདཱ པཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ. ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀསྶ ཨསངྑྱེཡྻསྶ ཨུཔརི ཨནོམདསྶཱིབུདྡྷསྶ པཱདམཱུལེ ཀཏཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ གུཎེ ཨནུསྶརཏོ ཡཱཝ ནིསིནྣཔལླངྐཱ གུཎཱ ཨུཔཊྛཧིཾསུ.

ཨེཝཾ ¶ ཐེརོ ཨཏྟནོ གུཎེ ཨནུསྶརམཱནོ གུཎཱནཾ པམཱཎཾ ཝཱ པརིཙྪེདཾ ཝཱ དཊྛུཾ ནཱསཀྑི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཏཱཝ པདེསཉཱཎེ ཋིཏསྶ སཱཝཀསྶ གུཎཱནཾ པམཱཎཾ ཝཱ པརིཙྪེདོ ཝཱ ནཏྠི. ཨཧཾ པན ཡཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏོ, ཀཱིདིསཱ ནུ ཁོ ཏསྶ གུཎཱ’’ཏི དསབལསྶ གུཎེ ཨནུསྶརིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. སོ བྷགཝཏོ སཱིལཾ ནིསྶཱཡ, སམཱདྷིཾ པཉྙཾ ཝིམུཏྟིཾ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ ནིསྶཱཡ, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ ནིསྶཱཡ, ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནེ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདེ ཙཏྟཱརོ མགྒེ ཙཏྟཱརི ཕལཱནི ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ ཙཏུཡོནིཔརིཙྪེདཀཉཱཎཾ ཙཏྟཱརོ ཨརིཡཝཾསེ ནིསྶཱཡ དསབལསྶ གུཎེ ཨནུསྶརིཏུམཱརདྡྷོ.

ཏཐཱ པཉྩ པདྷཱནིཡངྒཱནི, པཉྩངྒིཀཾསམྨཱསམཱདྷིཾ, པཉྩིནྡྲིཡཱནི, པཉྩ བལཱནི, པཉྩ ནིསྶརཎིཡཱ དྷཱཏུཡོ, པཉྩ ཝིམུཏྟཱཡཏནཱནི, པཉྩ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནིཡཱ པཉྙཱ, ཚ སཱརཎཱིཡེ དྷམྨེ, ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི, ཚ གཱརཝེ, ཚ ནིསྶརཎིཡཱ དྷཱཏུཡོ, ཚ སཏཏཝིཧཱརེ, ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནི, ཚ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ པཉྙཱ, ཚ ཨབྷིཉྙཱ, ཚ ཨསཱདྷཱརཎཉཱཎཱནི, སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ, སཏྟ ཨརིཡདྷནཱནི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ, སཏྟ སཔྤུརིསདྷམྨེ, སཏྟ ནིཛྫརཝཏྠཱུནི, སཏྟ པཉྙཱ, སཏྟ དཀྑིཎེཡྻཔུགྒལེ, སཏྟ ཁཱིཎཱསཝབལཱནི, ཨཊྛ པཉྙཱཔཊིལཱབྷཧེཏཱུ, ཨཊྛ སམྨཏྟཱནི, ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱཏིཀྐམེ, ཨཊྛ ཨཱརམྦྷཝཏྠཱུནི, ཨཊྛ ཨཀྑཎདེསནཱ, ཨཊྛ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐེ, ཨཊྛ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི, ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ, ནཝ ཡོནིསོམནསིཀཱརམཱུལཀེ དྷམྨེ, ནཝ པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཱནི, ནཝ སཏྟཱཝཱསདེསནཱ, ནཝ ཨཱགྷཱཏཔྤཊིཝིནཡེ, ནཝ པཉྙཱ, ནཝ ནཱནཏྟཱནི, ནཝ ཨནུཔུབྦཝིཧཱརེ, དས ནཱཐཀརཎེ དྷམྨེ, དས ཀསིཎཱཡཏནཱནི, དས ཀུསལཀམྨཔཐེ, དས ཏཐཱགཏབལཱནི, དས སམྨཏྟཱནི, དས ཨརིཡཝཱསེ, དས ཨསེཀྑདྷམྨེ, ཨེཀཱདས མེཏྟཱནིསཾསེ, དྭཱདས དྷམྨཙཀྐཱཀཱརེ, ཏེརས དྷུཏངྒགུཎེ ¶ , ཙུདྡས བུདྡྷཉཱཎཱནི, པཉྩདས ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནིཡེ དྷམྨེ, སོལ༹སཝིདྷཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ, ཨཊྛཱརས བུདྡྷདྷམྨེ, ཨེཀཱུནཝཱིསཏི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཱནི, ཙཏུཙཏྟཱལཱིས ཉཱཎཝཏྠཱུནི, པརོཔཎྞཱས ཀུསལདྷམྨེ, སཏྟསཏྟཏི ཉཱཎཝཏྠཱུནི, ཙཏུཝཱིསཏིཀོཊིསཏསཧསྶསམཱཔཏྟིསཉྩརམཧཱཝཛིརཉཱཎཾ ¶ ནིསྶཱཡ དསབལསྶ གུཎེ ཨནུསྶརིཏུཾ ཨཱརབྷི.

ཏསྨིཾཡེཝ ¶ ཙ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣོཡེཝ ཨུཔརི ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡ’’ནྟི ཨཱགམིསྶནྟི སོལ༹ས ཨཔརམྤརིཡདྷམྨཱ, ཏེཔི ནིསྶཱཡ ཨནུསྶརིཏུཾ ཨཱརབྷི. སོ ‘‘ཀུསལཔཉྙཏྟིཡཾ ཨནུཏྟརོ མཡ྄ཧཾ སཏྠཱ, ཨཱཡཏནཔཉྙཏྟིཡཾ ཨནུཏྟརོ, གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡཾ ཨནུཏྟརོ, ཨཱདེསནཱཝིདྷཱསུ ཨནུཏྟརོ, དསྶནསམཱཔཏྟིཡཾ ཨནུཏྟརོ, པུགྒལཔཉྙཏྟིཡཾ ཨནུཏྟརོ, པདྷཱནེ ཨནུཏྟརོ, པཊིཔདཱསུ ཨནུཏྟརོ, བྷསྶསམཱཙཱརེ ཨནུཏྟརོ, པུརིསསཱིལསམཱཙཱརེ ཨནུཏྟརོ, ཨནུསཱསནཱིཝིདྷཱསུ ཨནུཏྟརོ, པརཔུགྒལཝིམུཏྟིཉཱཎེ ཨནུཏྟརོ, སསྶཏཝཱདེསུ ཨནུཏྟརོ, པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེ ཨནུཏྟརོ, དིབྦཙཀྑུཉཱཎེ ཨནུཏྟརོ, ཨིདྡྷིཝིདྷེ ཨནུཏྟརོ, ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཨནུཏྟརོ’’ཏི ཨེཝཾ དསབལསྶ གུཎེ ཨནུསྶརནྟོ བྷགཝཏོ གུཎཱནཾ ནེཝ ཨནྟཾ, ན པམཱཎཾ པསྶི. ཐེརོ ཨཏྟནོཔི ཏཱཝ གུཎཱནཾ ཨནྟཾ ཝཱ པམཱཎཾ ཝཱ ནཱདྡས, བྷགཝཏོ གུཎཱནཾ ཀིཾ པསྶིསྶཏི? ཡསྶ ཡསྶ ཧི པཉྙཱ མཧཏཱི ཉཱཎཾ ཝིསདཾ, སོ སོ བུདྡྷགུཎེ མཧནྟཏོ སདྡཧཏི. ལོཀིཡམཧཱཛནོ ཨུཀྐཱསིཏྭཱཔི ཁིཔིཏྭཱཔི ‘‘ནམོ བུདྡྷཱན’’ནྟི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨུཔནིསྶཡེ ཋཏྭཱ བུདྡྷཱནཾ གུཎེ ཨནུསྶརཏི. སབྦལོཀིཡམཧཱཛནཏོ ཨེཀོ སོཏཱཔནྣོ བུདྡྷགུཎེ མཧནྟཏོ སདྡཧཏི. སོཏཱཔནྣཱནཾ སཏཏོཔི སཧསྶཏོཔི ཨེཀོ སཀདཱགཱམཱི. སཀདཱགཱམཱིནཾ སཏཏོཔི སཧསྶཏོཔི ཨེཀོ ཨནཱགཱམཱི. ཨནཱགཱམཱིནཾ སཏཏོཔི སཧསྶཏོཔི ཨེཀོ ཨརཧཱ བུདྡྷགུཎེ མཧནྟཏོ སདྡཧཏི. ཨཝསེསཨརཧནྟེཧི ཨསཱིཏི མཧཱཐེརཱ བུདྡྷགུཎེ མཧནྟཏོ སདྡཧནྟི. ཨསཱིཏིམཧཱཐེརེཧི ཙཏྟཱརོ མཧཱཐེརཱ. ཙཏཱུཧི མཧཱཐེརེཧི དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ. ཏེསུཔི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརཏོཔི ཨེཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ བུདྡྷགུཎེ མཧནྟཏོ སདྡཧཏི. སཙེ པན སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷེ སངྒྷཱཊིཀཎྞེན སངྒྷཱཊིཀཎྞཾ ¶ པཧརིཡམཱནཱ ནིསིནྣཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ བུདྡྷགུཎེ ཨནུསྶརེཡྻུཾ, ཏེཧི སབྦེཧིཔི ཨེཀོ སབྦཉྙུབུདྡྷོཝ བུདྡྷགུཎེ མཧནྟཏོ སདྡཧཏི.

སེཡྻཐཱཔི ནཱམ མཧཱཛནོ ‘‘མཧཱསམུདྡོ གམྦྷཱིརོ ཨུཏྟཱནོ’’ཏི ཛཱནནཏྠཾ ཡོཏྟཱནི ཝཊྚེཡྻ, ཏཏྠ ཀོཙི བྱཱམཔྤམཱཎཾ ཡོཏྟཾ ཝཊྚེཡྻ, ཀོཙི དྭེ བྱཱམཾ, ཀོཙི དསབྱཱམཾ, ཀོཙི ཝཱིསཏིབྱཱམཾ, ཀོཙི ཏིཾསབྱཱམཾ, ཀོཙི ཙཏྟཱལཱིསབྱཱམཾ, ཀོཙི པཉྙཱསབྱཱམཾ, ཀོཙི སཏབྱཱམཾ, ཀོཙི སཧསྶབྱཱམཾ ¶ , ཀོཙི ཙཏུརཱསཱིཏིབྱཱམསཧསྶཾ. ཏེ ནཱཝཾ ཨཱརུཡ྄ཧ, སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ཨུགྒཏཔབྦཏཱདིམྷི ཝཱ ཋཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཡོཏྟཾ ཨོཏཱརེཡྻུཾ, ཏེསུ ཡསྶ ཡོཏྟཾ བྱཱམམཏྟཾ, སོ བྱཱམམཏྟཊྛཱནེཡེཝ ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི…པེ… ཡསྶ ཙཏུརཱསཱིཏིབྱཱམསཧསྶཾ, སོ ཙཏུརཱསཱིཏིབྱཱམསཧསྶཊྛཱནེཡེཝ ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི. པརཏོ ཨུདཀཾ ཨེཏྟཀནྟི ན ཛཱནཱཏི. མཧཱསམུདྡེ ¶ པན ན ཏཏྟཀཾཡེཝ ཨུདཀཾ, ཨཐ ཁོ ཨནནྟམཔརིམཱཎཾ. ཙཏུརཱསཱིཏིཡོཛནསཧསྶཾ གམྦྷཱིརོ ཧི མཧཱསམུདྡོ, ཨེཝམེཝ ཨེཀབྱཱམཡོཏྟཏོ པཊྛཱཡ ནཝབྱཱམཡོཏྟེན ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ ལོཀིཡམཧཱཛནེན དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ ཝེདིཏབྦཱ. དསབྱཱམཡོཏྟེན དསབྱཱམཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ སོཏཱཔནྣེན དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. ཝཱིསཏིབྱཱམཡོཏྟེན ཝཱིསཏིབྱཱམཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ སཀདཱགཱམིནཱ དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. ཏིཾསབྱཱམཡོཏྟེན ཏིཾསབྱཱམཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ ཨནཱགཱམིནཱ དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. ཙཏྟཱལཱིསབྱཱམཡོཏྟེན ཙཏྟཱལཱིསབྱཱམཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ ཨརཧཏཱ དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. པཉྙཱསབྱཱམཡོཏྟེན པཉྙཱསབྱཱམཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ ཨསཱིཏིམཧཱཐེརེཧི དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. སཏབྱཱམཡོཏྟེན སཏབྱཱམཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ ཙཏཱུཧི མཧཱཐེརེཧི དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. སཧསྶབྱཱམཡོཏྟེན སཧསྶབྱཱམཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརེན དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. ཙཏུརཱསཱིཏིབྱཱམསཧསྶཡོཏྟེན ཙཏུརཱསཱིཏིབྱཱམསཧསྶཊྛཱནེ ཉཱཏཨུདཀཾ ཝིཡ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརེན དིཊྛབུདྡྷགུཎཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ སོ པུརིསོ མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ ནཱམ ན ཨེཏྟཀཾཡེཝ, ཨནནྟམཔརིམཱཎནྟི གཎྷཱཏི, ཨེཝམེཝ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ དྷམྨནྭཡེན ཨནྭཡབུདྡྷིཡཱ ཨནུམཱནེན ནཡགྒཱཧེན སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེ ཋཏྭཱ དསབལསྶ ¶ གུཎེ ཨནུསྶརནྟོ ‘‘བུདྡྷགུཎཱ ཨནནྟཱ ཨཔརིམཱཎཱ’’ཏི སདྡཧི.

ཐེརེན ཧི དིཊྛབུདྡྷགུཎེཧི དྷམྨནྭཡེན གཧེཏབྦབུདྡྷགུཎཱཡེཝ བཧུཏརཱ. ཡཐཱ ཀཐཾ ཝིཡ? ཡཐཱ ཨིཏོ ནཝ ཨིཏོ ནཝཱཏི ཨཊྛཱརས ཡོཛནཱནི ཨཝཏྠརིཏྭཱ གཙྪནྟིཡཱ ཙནྡབྷཱགཱཡ མཧཱནདིཡཱ པུརིསོ སཱུཙིཔཱསེན ཨུདཀཾ གཎྷེཡྻ, སཱུཙིཔཱསེན གཧིཏཨུདཀཏོ ཨགྒཧིཏམེཝ བཧུ ཧོཏི. ཡཐཱ ཝཱ པན པུརིསོ མཧཱཔཐཝིཏོ ཨངྒུལིཡཱ པཾསུཾ གཎྷེཡྻ, ཨངྒུལིཡཱ གཧིཏཔཾསུཏོ ཨཝསེསཔཾསུཡེཝ བཧུ ཧོཏི. ཡཐཱ ཝཱ པན པུརིསོ མཧཱསམུདྡཱབྷིམུཁིཾ ཨངྒུལིཾ ཀརེཡྻ, ཨངྒུལིཨབྷིམུཁཨུདཀཏོ ¶ ཨཝསེསཾ ཨུདཀཾཡེཝ བཧུ ཧོཏི. ཡཐཱ ཙ པུརིསོ ཨཱཀཱསཱབྷིམུཁིཾ ཨངྒུལིཾ ཀརེཡྻ, ཨངྒུལིཨབྷིམུཁཨཱཀཱསཏོ སེསཨཱཀཱསཔྤདེསོཝ བཧུ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཐེརེན དིཊྛབུདྡྷགུཎེཧི ཨདིཊྛཱ གུཎཱཝ བཧཱུཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘བུདྡྷོཔི བུདྡྷསྶ བྷཎེཡྻ ཝཎྞཾ,

ཀཔྤམྤི ཙེ ཨཉྙམབྷཱསམཱནོ;

ཁཱིཡེཐ ཀཔྤོ ཙིརདཱིགྷམནྟརེ,

ཝཎྞོ ན ཁཱིཡེཐ ཏཐཱགཏསྶཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཐེརསྶ ཨཏྟནོ ཙ སཏྠུ ཙ གུཎེ ཨནུསྶརཏོ ཡམཀམཧཱནདཱིམཧོགྷོ ཝིཡ ཨབྦྷནྟརེ ¶ པཱིཏིསོམནསྶཾ ཨཝཏྠརམཱནཾ ཝཱཏོ ཝིཡ བྷསྟཾ, ཨུབྦྷིཛྫིཏྭཱ ཨུགྒཏཨུདཀཾ ཝིཡ མཧཱརཧདཾ སཀལསརཱིརཾ པཱུརེཏི. ཏཏོ ཐེརསྶ ‘‘སུཔཏྠིཏཱ ཝཏ མེ པཏྠནཱ, སུལདྡྷཱ མེ པབྦཛྫཱ, ཡྭཱཧཾ ཨེཝཾཝིདྷསྶ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏོ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟསྶ བལཝཏརཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི.

ཨཐ ཐེརོ ‘‘ཀསྶཱཧཾ ཨིམཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ ཨཱརོཙེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེནྟོ ཨཉྙོ ཀོཙི སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ དེཝོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ མམ ཨིམཾ པསཱདཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཏྭཱ པཊིགྒཧེཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, ཨཧཾ ཨིམཾ སོམནསྶཾ སཏྠུནོཡེཝ པཝེདེཡྻཱམི, སཏྠཱཝ མེ པཊིགྒཎྷིཏུཾ སཀྑིསྶཏི, སོ ཧི ཏིཊྛཏུ མམ པཱིཏིསོམནསྶཾ, མཱདིསསྶ སམཎསཏསྶ ཝཱ སམཎསཧསྶསྶ ཝཱ སམཎསཏསཧསྶསྶ ཝཱ སོམནསྶཾ པཝེདེནྟསྶ སབྦེསཾ མནཾ གཎྷནྟོ པཊིགྒཧེཏུཾ ¶ སཀྐོཏི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨཊྛཱརས ཡོཛནཱནི ཨཝཏྠརམཱནཾ གཙྪནྟིཾ ཙནྡབྷཱགམཧཱནདིཾ ཀུསུམྦྷཱ ཝཱ ཀནྡརཱ ཝཱ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, མཧཱསམུདྡོཝ ཏཾ སམྤཊིཙྪཏི. མཧཱསམུདྡོ ཧི ཏིཊྛཏུ ཙནྡབྷཱགཱ, ཨེཝརཱུཔཱནཾ ནདཱིནཾ སཏམྤི སཧསྶམྤི སཏསཧསྶམྤི སམྤཊིཙྪཏི, ན ཙསྶ ཏེན ཨཱུནཏྟཾ ཝཱ པཱུརཏྟཾ ཝཱ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝམེཝ སཏྠཱ མཱདིསསྶ སམཎསཏསྶ སམཎསཧསྶསྶ སམཎསཏསཧསྶསྶ ཝཱ པཱིཏིསོམནསྶཾ པཝེདེནྟསྶ སབྦེསཾ མནཾ གཎྷནྟོ པཊིགྒཧེཏུཾ སཀྐོཏི. སེསཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཙནྡབྷཱགཾ ཀུསུམྦྷཀནྡརཱ ཝིཡ མམ སོམནསྶཾ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ན སཀྐོནྟི ¶ . ཧནྡཱཧཾ མམ པཱིཏིསོམནསྶཾ སཏྠུནོཝ ཨཱརོཙེམཱིཏི པལླངྐཾ ཝིནིབྦྷུཛིཏྭཱ ཙམྨཀྑཎྜཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨཱདཱཡ སཱཡནྷསམཡེ པུཔྥཱནཾ ཝཎྚཏོ ཚིཛྫིཏྭཱ པགྒྷརཎཀཱལེ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟནོ སོམནསྶཾ པཝེདེནྟོ ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེཝཾཔསནྣོཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསདྡྷོ, ཨེཝཾ སདྡཧཱམཱིཏི ཨཏྠོ. བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོཏི བྷིཡྻཏརོ ཨབྷིཉྙཱཏོ, བྷིཡྻཏརཱབྷིཉྙོ ཝཱ, ཨུཏྟརིཏརཉཱཎོཏི ཨཏྠོ. སམྦོདྷིཡནྟི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེ ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎེ ཝཱ, ཨརཧཏྟམགྒེནེཝ ཧི བུདྡྷགུཎཱ ནིཔྤདེསཱ གཧིཏཱ ཧོནྟི. དྭེ ཧི ཨགྒསཱཝཀཱ ཨརཧཏྟམགྒེནེཝ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ པཊིལབྷནྟི. པཙྩེཀབུདྡྷཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ. བུདྡྷཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩེཝ སཀལེ ཙ བུདྡྷགུཎེ. སབྦཉྷི ནེསཾ ཨརཧཏྟམགྒེནེཝ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏསྨཱ ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཾ སམྦོདྷི ནཱམ ཧོཏི. ཏེན ཨུཏྟརིཏརོ བྷགཝཏཱ ནཏྠི. ཏེནཱཧ ‘‘བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཡདིདཾ སམྦོདྷིཡ’’ནྟི.

༡༤༢. ཨུལཱ༹རཱཏི སེཊྛཱ. ཨཡཉྷི ཨུལཱ༹རསདྡོ ‘‘ཨུལཱ༹རཱནི ཁཱདནཱིཡཱནི ཁཱདནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༦༦) མདྷུརེ ཨཱགཙྪཏི. ‘‘ཨུལཱ༹རཱཡ ཁལུ བྷཝཾ, ཝཙྪཱཡནོ ¶ , སམཎཾ གོཏམཾ པསཾསཱཡ པསཾསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༢༨༠) སེཊྛེ. ‘‘ཨཔྤམཱཎོ ཨུལཱ༹རོ ཨོབྷཱསོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༣༢) ཝིཔུལེ. སྭཱཡམིདྷ སེཊྛེ ཨཱགཏོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨུལཱ༹རཱཏི སེཊྛཱ’’ཏི. ཨཱསབྷཱིཏི ཨུསབྷསྶ ཝཱཙཱསདིསཱི ཨཙལཱ ཨསམྤཝེདྷཱི. ཨེཀཾསོ གཧིཏོཏི ཨནུསྶཝེན ཝཱ ཨཱཙརིཡཔརམྤརཱཡ ཝཱ ཨིཏིཀིརཱཡ ¶ ཝཱ པིཊཀསམྤདཱནེན ཝཱ ཨཱཀཱརཔརིཝིཏཀྐེན ཝཱ དིཊྛིནིཛ྄ཛྷཱནཀྑནྟིཡཱ ཝཱ ཏཀྐཧེཏུ ཝཱ ནཡཧེཏུ ཝཱ ཨཀཐེཏྭཱ པཙྩཀྑཏོ ཉཱཎེན པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝིཡ ཨེཀཾསོ གཧིཏོ, སནྣིཊྛཱནཀཐཱཝ ཀཐིཏཱཏི ཨཏྠོ.

སཱིཧནཱདོཏི སེཊྛནཱདོ, ནེཝ དནྡྷཱཡནྟེན ན གགྒརཱཡནྟེན སཱིཧེན ཝིཡ ཨུཏྟམནཱདོ ནདིཏོཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ ཏེ སཱརིཔུཏྟཱཏི ཨིམཾ དེསནཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷཱིཏི? ཨནུཡོགདཱཔནཏྠཾ. ཨེཀཙྩོ ཧི སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱིཧནཱདེ ཨནུཡོགཾ དཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ནིགྷཾསནཾ ནཀྑམཏི, ལེཔེ པཏིཏམཀྐཊོ ཝིཡ ཧོཏི. ཡཐཱ དྷམམཱནཾ ཨཔརིསུདྡྷལོཧཾ ཛྷཱཡིཏྭཱ ཛྷཱམཨངྒཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཛྷཱམངྒཱརོ ཝིཡ ཧོཏི ¶ . ཨེཀོ སཱིཧནཱདེ ཨནུཡོགཾ དཱཔིཡམཱནོ དཱཏུཾ སཀྐོཏི, ནིགྷཾསནཾ ཁམཏི, དྷམམཱནཾ ནིདྡོསཛཱཏརཱུཔཾ ཝིཡ ཨདྷིཀཏརཾ སོབྷཏི, ཏཱདིསོ ཐེརོ. ཏེན ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨནུཡོགཀྑམོ ཨཡ’’ནྟི ཉཏྭཱ སཱིཧནཱདེ ཨནུཡོགདཱཔནཏྠཾ ཨིམམྤི དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ སབྦེ ཏེཏི སབྦེ ཏེ ཏཡཱ. ཨེཝཾསཱིལཱཏིཨཱདཱིསུ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཝསེན སཱིལཱདཱིནི པུཙྪཏི. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ མཧཱཔདཱནེ ཀཐིཏཱཝ.

ཀིཾ པན ཏེ, སཱརིཔུཏྟ, ཡེ ཏེ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཨཏཱིཏཱ ཙ ཏཱཝ ནིརུདྡྷཱ, ཨཔཎྞཏྟིཀབྷཱཝཾ གཏཱ དཱིཔསིཁཱ ཝིཡ ནིབྦུཏཱ, ཨེཝཾ ནིརུདྡྷེ ཨཔཎྞཏྟིཀབྷཱཝཾ གཏེ ཏྭཾ ཀཐཾ ཛཱནིསྶསི, ཨནཱགཏབུདྡྷཱནཾ པན གུཎཱ ཀིནྟི ཏཡཱ ཨཏྟནོ ཙིཏྟེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཝིདིཏཱཏི པུཙྪནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཀིཾ པན ཏེ, སཱརིཔུཏྟ, ཨཧཾ ཨེཏརཧཱིཏི ཨནཱགཏཱཔི བུདྡྷཱ ཨཛཱཏཱ ཨནིབྦཏྟཱ ཨནུཔྤནྣཱ, ཏེཔི ཀཐཾ ཏྭཾ ཛཱནིསྶསི? ཏེསཉྷི ཛཱནནཾ ཨཔདེ ཨཱཀཱསེ པདདསྶནཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཨིདཱནི མཡཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཝིཧཱརེ ཝསསི, ཨེཀཏོ བྷིཀྑཱཡ ཙརསི, དྷམྨདེསནཱཀཱལེ དཀྑིཎཔསྶེ ནིསཱིདསི, ཀིཾ པན མཡ྄ཧཾ གུཎཱ ཨཏྟནོ ཙེཏསཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཝིདིཏཱ ཏཡཱཏི ཨནུཡུཉྫནྟོ ཨེཝམཱཧ.

ཐེརོ པན པུཙྪིཏེ པུཙྪིཏེ ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’ཏི པཊིཀྑིཔཏི. ཐེརསྶ ཙ ཝིདིཏམྤི ཨཏྠི ¶ ཨཝིདིཏམྤི ཨཏྠི, ཀིཾ སོ ཨཏྟནོ ཝིདིཏཊྛཱནེ པཊིཀྑེཔཾ ཀརོཏི, ཨཝིདིཏཊྛཱནེཏི? ཝིདིཏཊྛཱནེ ན ཀརོཏི, ཨཝིདིཏཊྛཱནེཡེཝ ཀརོཏཱིཏི. ཐེརོ ཀིར ཨནུཡོགེ ཨཱརདྡྷེཡེཝ ཨཉྙཱསི. ན ཨཡཾ ཨནུཡོགོ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེ ཨཡཾ ཨནུཡོགོཏི ཨཏྟནོ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེ པཊིཀྑེཔཾ ཨཀཏྭཱ ཨཝིདིཏཊྛཱནེ ¶ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེ པཊིཀྑེཔཾ ཀརོཏི. ཏེན ཨིདམྤི དཱིཔེཏི ‘‘བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ བུདྡྷཱནཾ སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱཝིམུཏྟིཀཱརཎཛཱནནསམཏྠཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ནཏྠཱི’’ཏི.

ཨེཏྠཱཏི ཨེཏེསུ ཨཏཱིཏཱདིབྷེདེསུ བུདྡྷེསུ. ཨཐ ཀིཉྩརཧཱིཏི ཨཐ ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཉཱཎེ ཨསཏི ཏཡཱ ཨེཝཾ ཀཐིཏནྟི ཝདཏི.

༡༤༣. དྷམྨནྭཡོཏི དྷམྨསྶ པཙྩཀྑཏོ ཉཱཎསྶ ཨནུཡོགཾ ཨནུགནྟྭཱ ཨུཔྤནྣཾ ཨནུམཱནཉཱཎཾ ནཡགྒཱཧོ ཝིདིཏོ. སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེ ཋཏྭཱཝ ཨིམིནཱཝ ¶ ཨཱཀཱརེན ཛཱནཱམི བྷགཝཱཏི ཝདཏི. ཐེརསྶ ཧི ནཡགྒཱཧོ ཨཔྤམཱཎོ ཨཔརིཡནྟོ. ཡཐཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ པམཱཎཾ ཝཱ པརིཡནྟོ ཝཱ ནཏྠི, ཨེཝཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནོ ནཡགྒཱཧསྶ. ཏེན སོ ‘‘ཨིམིནཱ ཨེཝཾཝིདྷོ, ཨིམིནཱ ཨནུཏྟརོ སཏྠཱ’’ཏི ཛཱནཱཏི. ཐེརསྶ ཧི ནཡགྒཱཧོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎགཏིཀོ ཨེཝ. ཨིདཱནི ཏཾ ནཡགྒཱཧཾ པཱཀཊཾ ཀཱཏུཾ ཨུཔམཱཡ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡསྨཱ མཛ྄ཛྷིམཔདེསེ ནགརསྶ ཨུདྡྷཱཔཔཱཀཱརཱདཱིནི ཐིརཱནི ཝཱ ཧོནྟུ, དུབྦལཱནི ཝཱ, སབྦསོ ཝཱ པན མཱ ཧོནྟུ, ཙོརཱསངྐཱ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཨགྒཧེཏྭཱ པཙྩནྟིམནགརནྟི ཨཱཧ. དལ༹ྷུདྡྷཱཔནྟི ཐིརཔཱཀཱརཔཱདཾ. དལ༹ྷཔཱཀཱརཏོརཎནྟི ཐིརཔཱཀཱརཉྩེཝ ཐིརཔིཊྛསངྒྷཱཊཉྩ. ཨེཀདྭཱརནྟི ཀསྨཱ ཨཱཧ? བཧུདྭཱརེ ཧི ནགརེ བཧཱུཧི པཎྜིཏདོཝཱརིཀེཧི བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཀདྭཱརེ ཨེཀོཝ ཝཊྚཏི. ཐེརསྶ ཙ པཉྙཱཡ སདིསོ ཨཉྙོ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཨཏྟནོ པཎྜིཏབྷཱཝསྶ ཨོཔམྨཏྠཾ ཨེཀཾཡེཝ དོཝཱརིཀཾ དསྶེཏུཾ ཨེཀདྭཱར’’ནྟི ཨཱཧ. པཎྜིཏོཏི པཎྜིཙྩེན སམནྣཱགཏོ. བྱཏྟོཏི ཝེཡྻཏྟིཡེན སམནྣཱགཏོ ཝིསདཉཱཎོ. མེདྷཱཝཱིཏི ཋཱནུཔྤཏྟིཀཔཉྙཱསངྑཱཏཱཡ མེདྷཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཨནུཔརིཡཱཡཔཐནྟི ཨནུཔརིཡཱཡནཱམཀཾ པཱཀཱརམགྒཾ. པཱཀཱརསནྡྷིནྟི དྭིནྣཾ ཨིཊྛཀཱནཾ ཨཔགཏཊྛཱནཾ. པཱཀཱརཝིཝརནྟི པཱཀཱརསྶ ཚིནྣཊྛཱནཾ.

ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེཏི པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི ཙིཏྟཾ ཨུཔཀྐིལེསེནྟི ཀིལིཊྛཾ ¶ ཀརོནྟི ཨུཔཏཱཔེནྟི ཝིབཱདྷེནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེཏི ནཱིཝརཎཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨནུཔྤནྣཱཡ པཉྙཱཡ ཨུཔྤཛྫིཏུཾ ན དེནྟི, ཨུཔྤནྣཱཡ པཉྙཱཡ ཝཌྜྷིཏུཾ ན ¶ དེནྟི, ཏསྨཱ ‘‘པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱཏི ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཊྛུ ཋཔིཏཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ. སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱབྷཱུཏནྟི སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱསབྷཱཝེན བྷཱཝེཏྭཱ. ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིནྟི ཨརཧཏྟཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཝཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾསཱུཏི དསྶེཏི.

ཨཔིཙེཏྠ སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཝིཔསྶནཱ. སམྦོཛ྄ཛྷངྒཱ མགྒོ. ཨནུཏྟརཱསམྨཱསམྦོདྷི ཨརཧཏྟཾ. སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཝཱ མགྒཱཏི ཝཱ བོཛ྄ཛྷངྒམིསྶཀཱ. སམྨཱསམྦོདྷི ཨརཧཏྟམེཝ. དཱིགྷབྷཱཎཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘སཏིཔཊྛཱནེ ¶ ཝིཔསྶནཱཏི གཧེཏྭཱ བོཛ྄ཛྷངྒེ མགྒོ ཙ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩཱཏི གཧིཏེ སུནྡརོ པཉྷོ བྷཝེཡྻ, ན པནེཝཾ གཧིཏ’’ནྟི. ཨིཏི ཐེརོ སབྦཉྙུབུདྡྷཱནཾ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནེ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱཡ སམྦོདྷིཡཉྩ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྣསུཝཎྞརཛཏཱནཾ ཝིཡ ནཱནཏྟཱབྷཱཝཾ དསྶེཏི.

ཨིདྷ ཋཏྭཱ ཨུཔམཱ སཾསནྡེཏབྦཱ – ཨཱཡསྨཱ ཧི སཱརིཔུཏྟོ པཙྩནྟནགརཾ དསྶེསི, པཱཀཱརཾ དསྶེསི, པརིཡཱཡཔཐཾ དསྶེསི, དྭཱརཾ དསྶེསི, པཎྜིཏདོཝཱརིཀཾ དསྶེསི, ནགརཾ པཝེསནཀནིཀྑམནཀེ ཨོལཱ༹རིཀེ པཱཎེ དསྶེསི, པཎྜིཏདོཝཱརིཀསྶ ཏེསཾ པཱཎཱནཾ པཱཀཊབྷཱཝཉྩ དསྶེསི. ཏཏྠ ཀིཾ ཀེན སདིསནྟི ཙེ. ནགརཾ ཝིཡ ཧི ནིབྦཱནཾ, པཱཀཱརོ ཝིཡ སཱིལཾ, པརིཡཱཡཔཐོ ཝིཡ ཧིརཱི, དྭཱརཾ ཝིཡ ཨརིཡམགྒོ, པཎྜིཏདོཝཱརིཀོ ཝིཡ དྷམྨསེནཱཔཏི, ནགརཔྤཝིསནཀནིཀྑམནཀཨོལཱ༹རིཀཔཱཎཱ ཝིཡ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱ བུདྡྷཱ, དོཝཱརིཀསྶ ཏེསཾ པཱཎཱནཾ པཱཀཊབྷཱཝོ ཝིཡ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣབུདྡྷཱནཾ སཱིལསམཐཱདཱིཧི པཱཀཊབྷཱཝོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཐེརེན བྷགཝཱ ཨེཝམཧཾ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེ ཋཏྭཱ དྷམྨནྭཡེན ནཡགྒཱཧེན ཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྟནོ སཱིཧནཱདསྶ ཨནུཡོགོ དིནྣོ ཧོཏི.

༡༤༤. ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, ཡེན བྷགཝཱཏི ཨིམཾ དེསནཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི ¶ ? སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎསྶ ནིཔྥཏྟིདསྶནཏྠཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ, བྷགཝཱ ཨཧཾ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ པཊིལབྷནྟོ པཉྩནཝུཏིཔཱསཎྜེ ན ཨཉྙཾ ཨེཀམྤི སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎམྤི པཊིལབྷིཾ, ཏུམྷེཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏུམྷེ པཡིརུཔཱསནྟོ པཊིལབྷིནྟི. ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨུཔསངྐམིཾ དྷམྨསཝནཱཡཱཏི ཏུམྷེ ཨུཔསངྐམནྟོ པནཱཧཾ ན ཙཱིཝརཱདིཧེཏུ ཨུཔསངྐམནྟོ, དྷམྨསཝནཏྠཱཡ ཨུཔསངྐམནྟོ. ཨེཝཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ པཊིལབྷིཾ. ཀདཱ པན ཐེརོ དྷམྨསཝནཏྠཱཡ ཨུཔསངྐམནྟོཏི. སཱུཀརཁཏལེཎེ བྷཱགིནེཡྻདཱིགྷནཁཔརིབྦཱཛཀསྶ ཝེདནཱཔརིགྒཧསུཏྟནྟཀཐནདིཝསེ (མ. ནི. ༢.༢༠༥) ¶ ཨུཔསངྐམནྟོ, ཏདཱཡེཝ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ པཊིལབྷཱིཏི. ཏཾདིཝསཉྷི ཐེརོ ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ བཱིཛམཱནོ ཋིཏོ ཏཾ དེསནཾ སུཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ ¶ ཧཏྠགཏཾ ཨཀཱསི. ཨུཏྟརུཏྟརཾ པཎཱིཏཔཎཱིཏནྟི ཨུཏྟརུཏྟརཉྩེཝ པཎཱིཏཔཎཱིཏཉྩ ཀཏྭཱ དེསེསི. ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགནྟི ཀཎྷཉྩེཝ སུཀྐཉྩ. ཏཉྩ ཁོ སཔྤཊིབྷཱགཾ སཝིཔཀྑཾ ཀཏྭཱ. ཀཎྷཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ སུཀྐཾ, སུཀྐཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཀཎྷནྟི ཨེཝཾ སཔྤཊིབྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཀཎྷསུཀྐཾ དེསེསི, ཀཎྷཾ དེསེནྟོཔི ཙ སཨུསྶཱཧཾ སཝིཔཱཀཾ དེསེསི, སུཀྐཾ དེསེནྟོཔི སཨུསྶཱཧཾ སཝིཔཱཀཾ དེསེསི.

ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨབྷིཉྙཱ ཨིདྷེཀཙྩཾ དྷམྨཾ དྷམྨེསུ ནིཊྛམགམནྟི ཏསྨིཾ དེསིཏེ དྷམྨེ ཨེཀཙྩཾ དྷམྨཾ ནཱམ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ སཉྫཱནིཏྭཱ དྷམྨེསུ ནིཊྛམགམཾ. ཀཏམེསུ དྷམྨེསཱུཏི? ཙཏུསཙྩདྷམྨེསུ. ཨེཏྠཱཡཾ ཐེརསལླཱཔོ, ཀཱལ༹ཝལླཝཱསཱི སུམཏྠེརོ ཏཱཝ ཝདཏི ‘‘ཙཏུསཙྩདྷམྨེསུ ཨིདཱནི ནིཊྛགམནཀཱརཎཾ ནཏྠི. ཨསྶཛིམཧཱསཱཝཀསྶ ཧི དིཊྛདིཝསེཡེཝ སོ པཋམམགྒེན ཙཏུསཙྩདྷམྨེསུ ནིཊྛཾ གཏོ, ཨཔརབྷཱགེ སཱུཀརཁཏལེཎདྭཱརེ ཨུཔརི ཏཱིཧི མགྒེཧི ཙཏུསཙྩདྷམྨེསུ ནིཊྛཾ གཏོ, ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ¶ ‘དྷམྨེསཱུ’ཏི བུདྡྷགུཎེསུ ནིཊྛཾ གཏོ’’ཏི. ལོཀནྟརཝཱསཱི ཙཱུལ༹སཱིཝཏྠེརོ པན ‘‘སབྦཾ ཏཐེཝ ཝཏྭཱ ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ‘དྷམྨེསཱུ’ཏི ཨརཧཏྟེ ནིཊྛཾ གཏོ’’ཏི ཨཱཧ. དཱིགྷབྷཱཎཀཏིཔིཊཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པན ‘‘ཏཐེཝ པུརིམཝཱདཾ ཝཏྭཱ ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ‘དྷམྨེསཱུ’ཏི སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེ ནིཊྛཾ གཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘བུདྡྷགུཎཱ པན ནཡཏོ ཨཱགཏཱ’’ཏི ཨཱཧ.

སཏྠརི པསཱིདིནྟི ཨེཝཾ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎདྷམྨེསུ ནིཊྛཾ གནྟྭཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝཏ སོ བྷགཝཱ’’ཏི སཏྠརི པསཱིདིཾ. སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོཏི སུཊྛུ ཨཀྑཱཏོ སུཀཐིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ མགྒོ ཕལཏྠཱཡ ནིཡྻཱཏི རཱགདོསམོཧནིམྨདནསམཏྠོ.

སུཔྤཊིཔནྣོ སངྒྷོཏི བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོཔི ཝངྐཱདིདོསཝིརཧིཏཾ སམྨཱཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཏྟཱ སུཔྤཊིཔནྣོཏི པསནྣོམྷི བྷགཝཏཱིཏི དསྶེཏི.

ཀུསལདྷམྨདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༤༥. ཨིདཱནི དིཝཱཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སམཱཔཛྫིཏེ སོལ༹ས ཨཔརཱཔརིཡདྷམྨེ དསྶེཏུཾ ཨཔརཾ པན བྷནྟེ ཨེཏདཱནུཏྟརིཡནྟི དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ¶ ཨནུཏྟརིཡནྟི ཨནུཏྟརབྷཱཝོ. ཡཐཱ བྷགཝཱ ¶ དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི ཡཐཱ ཡེནཱཀཱརེན ཡཱཡ དེསནཱཡ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, སཱ ཏུམྷཱཀཾ དེསནཱ ཨནུཏྟརཱཏི ཝདཏི. ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཏཱཡ དེསནཱཡ དེསིཏེསུ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུཔི བྷགཝཱཝ ཨནུཏྟརོཏི དཱིཔེཏི. ཡཱ ཝཱ སཱ དེསནཱ, ཏསྶཱ བྷཱུམིཾ དསྶེནྟོཔི ‘‘ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྲིམེ ཀུསལཱ དྷམྨཱཏི ཏཏྲ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཝུཏྟཔདེ ཨིམེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཨཱརོགྱཊྛེན, ཨནཝཛྫཊྛེན, ཀོསལླསམྦྷཱུཏཊྛེན, ནིདྡརཐཊྛེན, སུཁཝིཔཱཀཊྛེནཱཏི པཉྩདྷཱ ཀུསལཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏེསུ ཛཱཏཀཔརིཡཱཡཾ པཏྭཱ ཨཱརོགྱཊྛེན ཀུསལཾ ཝཊྚཏི. སུཏྟནྟཔརིཡཱཡཾ པཏྭཱ ཨནཝཛྫཊྛེན. ཨབྷིདྷམྨཔརིཡཱཡཾ པཏྭཱ ཀོསལླསམྦྷཱུཏནིདྡརཐསུཁཝིཔཱཀཊྛེན. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ བཱཧིཏིཀསུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན (མ. ནི. ༢.༣༥༨) ཨནཝཛྫཊྛེན ཀུསལཾ དཊྛབྦཾ.

ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ, ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ¶ , སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ, པཉྩཝིདྷེན དྷམྨཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནནྟི ཨེཝཾ ནཱནཱནཡེཧི ཝིབྷཛིཏྭཱ སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེན ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ དེསིཏཱ. ཕལསཏིཔཊྛཱནཾ པན ཨིདྷ ཨནདྷིཔྤེཏཾ. ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱཏི པགྒཧཊྛེན ཨེཀལཀྑཎཱ, ཀིཙྩཝསེན ནཱནཱཀིཙྩཱ. ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེན ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱཝ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ དེསིཏཱ. ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱཏི ཨིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཨེཀསངྒཧཱ, ཚནྡཱདིཝསེན ནཱནཱསབྷཱཝཱ. ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཚནྡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེན ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱཝ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ དེསིཏཱ.

པཉྩིནྡྲིཡཱནཱིཏི ཨཱདྷིཔཏེཡྻཊྛེན ཨེཀལཀྑཎཱནི, ཨདྷིམོཀྑཱདིསབྷཱཝཝསེན ནཱནཱསབྷཱཝཱནི. སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེནེཝ ཙ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱནི སདྡྷཱདཱིནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི དེསིཏཱནི. པཉྩ བལཱནཱིཏི ཨུཔཏྠམྦྷནཊྛེན ཨཀམྤིཡཊྛེན ཝཱ ཨེཀསངྒཧཱནི, སལཀྑཎེན ནཱནཱསབྷཱཝཱནི ¶ . སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེནེཝ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱནི སདྡྷཱདཱིནི པཉྩ བལཱནི དེསིཏཱནི. སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ནིཡྻཱནཊྛེན ཨེཀསངྒཧཱ, ཨུཔཊྛཱནཱདིནཱ སལཀྑཎེན ནཱནཱསབྷཱཝཱ. སམཐཝིཔསྶནཱ མགྒཝསེནེཝ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ དེསིཏཱ.

ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི ཧེཏུཊྛེན ཨེཀསངྒཧོ, དསྶནཱདིནཱ སལཀྑཎེན ནཱནཱསབྷཱཝོ. སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེནེཝ ¶ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀོ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ དེསིཏོཏི ཨཏྠོ.

ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཏི ཨིདཾ ཀིམཏྠཾ ཨཱརདྡྷཾ? སཱསནསྶ པརིཡོསཱནདསྶནཏྠཾ. སཱསནསྶ ཧི ན ཀེཝལཾ མགྒེནེཝ པརིཡོསཱནཾ ཧོཏི, ཨརཧཏྟཕལེན པན ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨིདམཱརདྡྷནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི བྷནྟེ ཡཱ ཨཡཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨེཝཾདེསནཱ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ. ཏཾ ¶ བྷགཝཱཏི ཏཾ དེསནཾ བྷགཝཱ ཨསེསཾ སཀལཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི. ཏཾ བྷགཝཏོཏི ཏཾ དེསནཾ བྷགཝཏོ ཨསེསཾ ཨབྷིཛཱནཏོ. ཨུཏྟརི ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ནཏྠཱིཏི ཏདུཏྟརི ཨབྷིཛཱནིཏབྦཾ ནཏྠི, ཨཡཾ ནཱམ ཨིཏོ ཨཉྙོ དྷམྨོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ཡཾ བྷགཝཱ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ཨིདཾ ནཏྠི. ཡདབྷིཛཱནཾ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱཏི ཡཾ ཏུམྷེཧི ཨནབྷིཉྙཱཏཾ, ཏཾ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨབྷིཛཱནནྟོ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཨསྶ, ཨདྷིཀཏརཔཉྙོ བྷཝེཡྻ. ཡདིདཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཨེཏྠ ཡདིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ བྷགཝཏཱ ཨུཏྟརིཏརོ ནཏྠཱིཏི ཨཡམེཏྠཏྠོ. ཨིཏི བྷགཝཱཝ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨནུཏྟརོཏི དསྶེནྟོ ‘‘ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱི’’ཏི དཱིཔེཏི. ཨིཏོ པརེསུ ཨཔརཾ པནཱཏིཨཱདཱིསུ ཝིསེསམཏྟམེཝ ཝཎྞཡིསྶཱམ. པུརིམཝཱརསདིསཾ པན ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟིདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༤༦. ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟཱིསཱུཏི ཨཱཡཏནཔཉྙཱཔནཱསུ. ཨིདཱནི ཏཱ ཨཱཡཏནཔཉྙཏྟིཡོ དསྶེནྟོ ཚཡིམཱནི, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཱཡཏནཀཐཱ པནེསཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརེན ཀཐིཏཱ, ཏེན ན ཏཾ ཝིཏྠཱརཡིསྶཱམ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ ¶ , བྷནྟེ, ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟཱིསཱུཏི ཡཱཡཾ ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟཱིསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཝཝཏྠཱནཱདིཝསེན ཨེཝཾ དེསནཱ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

གབྦྷཱཝཀྐནྟིདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༤༧. གབྦྷཱཝཀྐནྟཱིསཱུཏི གབྦྷོཀྐམནེསུ. ཏཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡོ དསྶེནྟོ ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨསམྤཛཱནོཏི ཨཛཱནནྟོ སམྨཱུལ༹ྷོ ཧུཏྭཱ. མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏཱིཏི ¶ པཊིསནྡྷིཝསེན པཝིསཏི. ཋཱཏཱིཏི ཝསཏི. ནིཀྑམཏཱིཏི ནིཀྑམནྟོཔི ཨསམྤཛཱནོ སམྨཱུལ༹ྷོཝ ནིཀྑམཏི. ཨཡཾ པཋམཱཏི ཨཡཾ པཀཏིལོཀིཡམནུསྶཱནཾ པཋམཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏཱིཏི ཨོཀྐམནྟོ སམྤཛཱནོ ཨསམྨཱུལ༹ྷོ ཧུཏྭཱ ཨོཀྐམཏི.

ཨཡཾ ¶ དུཏིཡཱཏི ཨཡཾ ཨསཱིཏིམཧཱཐེརཱནཾ སཱཝཀཱནཾ དུཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི. ཏེ ཧི པཝིསནྟཱཝ ཛཱནནྟི, ཝསནྟཱ ཙ ནིཀྑམནྟཱ ཙ ན ཛཱནནྟི.

ཨཡཾ ཏཏིཡཱཏི ཨཡཾ དྭིནྣཉྩ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ པཙྩེཀབོདྷིསཏྟཱནཉྩ ཏཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི. ཏེ ཀིར ཀམྨཛེཧི ཝཱཏེཧི ཨདྷོསིརཱ ཨུདྡྷཾཔཱདཱ ཨནེཀསཏཔོརིསེ པཔཱཏེ ཝིཡ ཡོནིམུཁེ ཁིཏྟཱ ཏཱལ༹ཙྪིགྒལེ༹ན ཧཏྠཱི ཝིཡ སམྦཱདྷེན ཡོནིམུཁེན ནིཀྑམམཱནཱ ཨནནྟཾ དུཀྑཾ པཱཔུཎནྟི. ཏེན ནེསཾ ‘‘མཡཾ ནིཀྑམམྷཱ’’ཏི སམྤཛཱནཏཱ ན ཧོཏི. ཨེཝཾ པཱུརིཏཔཱརམཱིནམྤི ཙ སཏྟཱནཾ ཨེཝརཱུཔེ ཋཱནེ མཧནྟཾ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨལམེཝ གབྦྷཱཝཱསེ ནིབྦིནྡིཏུཾ ཨལཾ ཝིརཛྫིཏུཾ.

ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱཏི ཨཡཾ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱནཾ ཝསེན ཙཏུཏྠཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི. སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱ ཧི མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟཱཔི ཛཱནནྟི, ཏཏྠ ཝསནྟཱཔི ཛཱནནྟི, ནིཀྑམནྟཱཔི ཛཱནནྟི, ནིཀྑམནཀཱལེཔི ཙ ཏེ ཀམྨཛཝཱཏཱ ཨུདྡྷཾཔཱདེ ཨདྷོསིརེ ཀཏྭཱ ཁིཔིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, དྭེ ཧཏྠེ པསཱརེཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཋིཏཀཱཝ ནིཀྑམནྟི. བྷཝགྒཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨཝཱིཙིཨནྟརེ ཨཉྙོ ཏཱིསུ ཀཱལེསུ སམྤཛཱནོ ནཱམ ནཏྠི ཋཔེཏྭཱ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟེ. ཏེནེཝ ནེསཾ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམནཀཱལེ ཙ ནིཀྑམནཀཱལེ ¶ ཙ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤཏཱིཏི. སེསམེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཱདེསནཝིདྷཱདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༤༨. ཨཱདེསནཝིདྷཱསཱུཏི ཨཱདེསནཀོཊྛཱསེསུ. ཨིདཱནི ཏཱ ཨཱདེསནཝིདྷཱ དསྶེནྟོ ཙཏསྶོ ཨིམཱཏིཨཱདིམཱཧ. ནིམིཏྟེན ཨཱདིསཏཱིཏི ཨཱགཏནིམིཏྟེན གཏནིམིཏྟེན ཋིཏནིམིཏྟེན ཝཱ ཨིདཾ ནཱམ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཀཐེཏི.

ཏཏྲིདཾ ¶ ཝཏྠུ – ཨེཀོ རཱཛཱ ཏིསྶོ མུཏྟཱ གཧེཏྭཱ པུརོཧིཏཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ མེ, ཨཱཙརིཡ, ཧཏྠེ’’ཏི? སོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེསི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨེཀཱ སརབཱུ ‘‘མཀྑིཀཾ གཧེསྶཱམཱི’’ཏི པཀྑནྡི, གཧཎཀཱལེ མཀྑིཀཱ པལཱཏཱ, སོ མཀྑིཀཱཡ མུཏྟཏྟཱ ‘‘མུཏྟཱ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ. མུཏྟཱ ཏཱཝ ཧོཏུ, ཀཏི མུཏྟཱཏི? སོ པུན ནིམིཏྟཾ ཨོལོཀེསི. ཨཐ ཨཝིདཱུརེ ཀུཀྐུཊོ ཏིཀྑཏྟུཾ སདྡཾ ནིཙྪཱརེསི. བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཏིསྶོ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཨེཀཙྩོ ཨཱགཏནིམིཏྟེན ཀཐེཏི. ཨེཏེནུཔཱཡེན གཏཋིཏནི མིཏྟེཧིཔི ཀཐནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨམནུསྶཱནནྟི ཡཀྑཔིསཱཙཱདཱིནཾ. དེཝཏཱནནྟི ¶ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱདཱིནཾ. སདྡཾ སུཏྭཱཏི ཨཉྙསྶ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ ཀཐེནྟཱནཾ སདྡཾ སུཏྭཱ. ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡནྟི ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརཝསེན ཨུཔྤནྣཾ ཝིཔྤལཔནྟཱནཾ སུཏྟཔམཏྟཱདཱིནཾ སདྡཾ. སུཏྭཱཏི ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ. ཡཾ ཝིཏཀྐཡཏོ ཏསྶ སོ སདྡོ ཨུཔྤནྣོ, ཏསྶ ཝསེན ‘‘ཨེཝམྤི ཏེ མནོ’’ཏི ཨཱདིསཏི. མནོསངྑཱརཱ པཎིཧིཏཱཏི ཙིཏྟསངྑཱརཱ སུཊྛཔིཏཱ. ཝིཏཀྐེསྶཏཱིཏི ཝིཏཀྐཡིསྶཏི པཝཏྟེསྶཏཱིཏི པཛཱནཱཏི. ཛཱནནྟོ ཙ ཨཱགམནེན ཛཱནཱཏི, པུབྦབྷཱགེན ཛཱནཱཏི, ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ ཙིཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཛཱནཱཏི. ཨཱགམནེན ཛཱནཱཏི ནཱམ ཀསིཎཔརིཀམྨཀཱལེཡེཝ ཡེནཱཀཱརེན ཨེས ཀསིཎབྷཱཝནཾ ཨཱརདྡྷོ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ…པེ… ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིཡོ ཝཱ ནིབྦཏྟེསྶཏཱིཏི ཛཱནཱཏི. པུབྦབྷཱགེན ཛཱནཱཏི ནཱམ སམཐཝིཔསྶནཱཡ ཨཱརདྡྷཱཡེཝ ཛཱནཱཏི, ཡེནཱཀཱརེན ཨེས ཝིཔསྶནཾ ཨཱརདྡྷོ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ ཝཱ ནིབྦཏྟེསྶཏི, སཀདཱགཱམིམགྒཾ ཝཱ ནིབྦཏྟེསྶཏི, ཨནཱགཱམིམགྒཾ ཝཱ ནིབྦཏྟེསྶཏི, ཨརཧཏྟམགྒཾ ཝཱ ནིབྦཏྟེསྶཏཱིཏི ཛཱནཱཏི. ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ ཙིཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཛཱནཱཏི ནཱམ ཡེནཱཀཱརེན ཨིམསྶ མནོསངྑཱརཱ སུཊྛཔིཏཱ, ཨིམསྶ ནཱམ ཙིཏྟསྶ ཨནནྟརཱ ¶ ཨིམཾ ནཱམ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེསྶཏི. ཨིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཨེཏསྶ ཧཱནབྷཱགིཡོ ཝཱ སམཱདྷི བྷཝིསྶཏི, ཋིཏིབྷཱགིཡོ ཝཱ ཝིསེསབྷཱགིཡོ ཝཱ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡོ ཝཱ ཨབྷིཉྙཱཡོ ཝཱ ནིབྦཏྟེསྶཏཱིཏི ཛཱནཱཏི.

ཏཏྠ པུཐུཛྫནོ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎལཱབྷཱི པུཐུཛྫནཱནཾཡེཝ ཙིཏྟཾ ཛཱནཱཏི, ན ཨརིཡཱནཾ. ཨརིཡེསུཔི ཧེཊྛིམོ ཧེཊྛིམོ ཨུཔརིམསྶ ཨུཔརིམསྶ ཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨུཔརིམོ པན ཧེཊྛིམསྶ ཛཱནཱཏི. ཨེཏེསུ ཙ སོཏཱཔནྣོ སོཏཱཔཏྟིཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི. སཀདཱགཱམཱི, ཨནཱགཱམཱི, ཨརཧཱ, ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི. ཨུཔརིམོ ཧེཊྛིམཾ ན སམཱཔཛྫཏི. ཏེསཉྷི ཧེཊྛིམཱ ཧེཊྛིམཱ སམཱཔཏྟི ཏཏྲུཔཔཏྟིཡེཝ ཧོཏི. ཏཐེཝ ཏཾ ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ ཨེཀཾསེན ཏཐེཝ ཧོཏི. ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཝསེན ཉཱཏཉྷི ཨཉྙཐཱབྷཱཝཱི ནཱམ ནཏྠི. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

དསྶནསམཱཔཏྟིདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༤༩. ཨཱཏཔྤམནྭཱཡཱཏིཨཱདི ¶ བྲཧྨཛཱལེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨཡཾ པནེཏྠ ¶ སངྑེཔོ, ཨཱཏཔྤནྟི ཝཱིརིཡཾ. ཏདེཝ པདཧིཏབྦཏོ པདྷཱནཾ. ཨནུཡུཉྫིཏབྦཏོ ཨནུཡོགོ. ཨཔྤམཱདནྟི སཏིཨཝིཔྤཝཱསཾ. སམྨཱམནསིཀཱརནྟི ཨནིཙྩེ ཨནིཙྩནྟིཨཱདིཝསེན པཝཏྟཾ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརཾ. ཙེཏོསམཱདྷིནྟི པཋམཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཾ. ཨཡཾ པཋམཱ དསྶནསམཱཔཏྟཱིཏི ཨཡཾ དྭཏྟིཾ སཱཀཱརཾ པཊིཀཱུལཏོ མནསིཀཏྭཱ པཊིཀཱུལདསྶནཝསེན ཨུཔྤཱདིཏཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཏྟི པཋམཱ དསྶནསམཱཔཏྟི ནཱམ, སཙེ པན ཏཾ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི, ཨཡཾ ནིཔྤརིཡཱཡེནེཝ པཋམཱ དསྶནསམཱཔཏྟི.

ཨཏིཀྐམྨ ཙཱཏི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཙ. ཚཝིམཾསལོཧིཏནྟི ཚཝིཉྩ མཾསཉྩ ལོཧིཏཉྩ. ཨཊྛིཾ པཙྩཝེཀྑཏཱིཏི ཨཊྛི ཨཊྛཱིཏི པཙྩཝེཀྑཏི. ཨཊྛི ཨཊྛཱིཏི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུཔྤཱདིཏཱ ཨཊྛིཨཱརམྨཎཱ དིབྦཙཀྑུཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཏྟི དུཏིཡཱ དསྶནསམཱཔཏྟི ནཱམ. སཙེ པན ཏཾ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སཀདཱགཱམིམགྒཾ ནིབྦཏྟེཏི. ཨཡཾ ནིཔྤརིཡཱཡེན དུཏིཡཱ དསྶནསམཱཔཏྟི. ཀཱལ༹ཝལླཝཱསཱི སུམཏྠེརོ པན ‘‘ཡཱཝ ཏཏིཡམགྒཱ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཝིཉྙཱཎསོཏནྟི ¶ ཝིཉྙཱཎམེཝ. ཨུབྷཡཏོ ཨབྦོཙྪིནྣནྟི དྭཱིཧིཔི བྷཱགེཧི ཨཙྪིནྣཾ. ཨིདྷ ལོཀེ པཏིཊྛིཏཉྩཱཏི ཚནྡརཱགཝསེན ཨིམསྨིཉྩ ལོཀེ པཏིཊྛིཏཾ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀམྨཾ ཝཱ ཀམྨཏོ ཨུཔགཙྪནྟཾ ཨིདྷ ལོཀེ པཏིཊྛིཏཾ ནཱམ. ཀམྨབྷཝཾ ཨཱཀཌྜྷནྟཾ པརལོཀེ པཏིཊྛིཏཾ ནཱམ. ཨིམིནཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ? སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནཾ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ཀཐིཏཾ. སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནཉྷི ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ཏཏིཡཱ དསྶནསམཱཔཏྟི ནཱམ.

ཨིདྷ ལོཀེ ཨཔྤཏིཊྛིཏཉྩཱཏི ནིཙྪནྡརཱགཏྟཱ ཨིདྷལོཀེ ཙ ཨཔྤཏིཊྛིཏཾ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀམྨཾ ཝཱ ཀམྨཏོ ན ཨུཔགཙྪནྟཾ ཨིདྷ ལོཀེ ཨཔྤཏིཊྛིཏཾ ནཱམ. ཀམྨབྷཝཾ ཨནཱཀཌྜྷནྟཾ པརལོཀེ ཨཔྤཏིཊྛིཏཾ ནཱམ. ཨིམིནཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ? ཁཱིཎཱསཝསྶ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ཀཐིཏཾ. ཁཱིཎཱསཝསྶ ཧི ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ཙཏུཏྠཱ དསྶནསམཱཔཏྟི ནཱམ.

ཨཔིཙ དྭཏྟིཾསཱཀཱརེ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶནཱཔི ¶ པཋམཱ དསྶནསམཱཔཏྟི. ཨཊྛིཨཱརམྨཎེ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶནཱ དུཏིཡཱ དསྶནསམཱཔཏྟི. སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནཾ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎནྟི ཨིདཾ པདདྭཡཾ ནིཙྩལམེཝ. ཨཔརོ ནཡོ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པཋམཱ དསྶནསམཱཔཏྟི ¶ . དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ དུཏིཡཱ. ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཏཏིཡཱ. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཙཏུཏྠཱ དསྶནསམཱཔཏྟི. ཏཐཱ པཋམམགྒོ པཋམཱ དསྶནསམཱཔཏྟི. དུཏིཡམགྒོ དུཏིཡཱ. ཏཏིཡམགྒོ ཏཏིཡཱ. ཙཏུཏྠམགྒོ ཙཏུཏྠཱ དསྶནསམཱཔཏྟཱིཏི. སེསམེཏྠ པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

པུགྒལཔཎྞཏྟིདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༥༠. པུགྒལཔཎྞཏྟཱིསཱུཏི ལོཀཝོཧཱརཝསེན ‘‘སཏྟོ པུགྒལོ ནརོ པོསོ’’ཏི ཨེཝཾ པཉྙཱཔེཏབྦཱསུ ལོཀཔཉྙཏྟཱིསུ. བུདྡྷཱནཉྷི དྭེ ཀཐཱ སམྨུཏིཀཐཱ, པརམཏྠཀཐཱཏི པོཊྛཔཱདསུཏྟེ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༤༣༩-༤༤༣) ཝིཏྠཱརིཏཱ.

ཏཏྠ པུགྒལཔཎྞཏྟཱིསཱུཏི ཨཡཾ སམྨུཏིཀཐཱ. ཨིདཱནི ཡེ པུགྒལེ པཉྙཔེནྟོ པུགྒལཔཎྞཏྟཱིསུ བྷགཝཱ ཨནུཏྟརོ ཧོཏི, ཏེ དསྶེནྟོ སཏྟིམེ བྷནྟེ པུགྒལཱ. ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཏི དྭཱིཧི བྷཱགེཧི ཝིམུཏྟོ, ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔཀཱཡཏོ ¶ ཝིམུཏྟོ, མགྒེན ནཱམཀཱཡཏོ. སོ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀེཀཏོ ཝུཊྛཱཡ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟཱནཾ, ཙཏུནྣཾ, ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཔྤཏྟཨནཱགཱམིནོ ཙ ཝསེན པཉྩཝིདྷོ ཧོཏི.

པཱལི༹ པནེཏྠ ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཊྛཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟཱི’’ཏི (དྷཱཏུ. ༢༤) ཨེཝཾ ཨཊྛཝིམོཀྑལཱབྷིནོ ཝསེན ཨཱགཏཱ. པཉྙཱཡ ཝིམུཏྟོཏི པཉྙཱཝིམུཏྟོ. སོ སུཀྑཝིཔསྶཀོ ཙ, ཙཏཱུཧི ཛྷཱནེཧི ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ ཙཏྟཱརོ ཙཱཏི ཨིམེསཾ ཝསེན པཉྩཝིདྷོཝ ཧོཏི.

པཱལི༹ པནེཏྠ ཨཊྛཝིམོཀྑཔཊིཀྑེཔཝསེནེཝ ཨཱགཏཱ. ཡཐཱཧ ‘‘ན ཧེཝ ཁོ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི. པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ’’ཏི (དྷཱཏུ. ༢༥).

ཕུཊྛནྟཾ སཙྪི ཀརོཏཱིཏི ཀཱཡསཀྑི. སོ ཛྷཱནཕསྶཾ པཋམཾ ཕུསཏི, པཙྪཱ ནིརོདྷཾ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརོཏི, སོ སོཏཱཔཏྟིཕལཊྛཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཊྛཱ ¶ ཚབྦིདྷོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ¶ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཀཱཡསཀྑཱི’’ཏི (དྷཱཏུ. ༢༦).

དིཊྛནྟཾ པཏྟོཏི དིཊྛིཔྤཏྟོ. ཏཏྲིདཾ སངྑེཔལཀྑཎཾ, དུཀྑཱ སངྑཱརཱ སུཁོ ནིརོདྷོཏི ཉཱཏཾ ཧོཏི དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ པསྶིཏཾ པཉྙཱཡཱཏི དིཊྛིཔྤཏྟོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེསོཔི ཀཱཡསཀྑི ཝིཡ ཚབྦིདྷོ ཧོཏི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི…པེ… ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ པཉྙཱཡ ཝོདིཊྛཱ ཧོནྟི ཝོཙརིཏཱ, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ དིཊྛིཔྤཏྟོ’’ཏི (དྷཱཏུ. ༢༧).

སདྡྷཱཡ ¶ ཝིམུཏྟོཏི སདྡྷཱཝིམུཏྟོ. སོཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཚབྦིདྷོ ཧོཏི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ པཉྙཱཡ ཝོདིཊྛཱ ཧོནྟི ཝོཙརིཏཱ, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི ནོ ཙ ཁོ ཡཐཱ དིཊྛིཔྤཏྟསྶ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ’’ཏི (དྷཱཏུ. ༢༨). ཨེཏེསུ ཧི སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒཀྑཎེ སདྡཧནྟསྶ ཝིཡ, ཨོཀཔྤེནྟསྶ ཝིཡ, ཨདྷིམུཙྩནྟསྶ ཝིཡ ཙ ཀིལེསཀྑཡོ ཧོཏི. དིཊྛིཔྤཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒཀྑཎེ ཀིལེསཙྪེདཀཾ ཉཱཎཾ ཨདནྡྷཾ ཏིཁིཎཾ སཱུརཾ ཧུཏྭཱ ཝཧཏི. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནཱམ ནཱཏིཏིཁིཎེན ཨསིནཱ ཀདལིཾ ཚིནྡནྟསྶ ཚིནྣཊྛཱནཾ ན མཊྛཾ ཧོཏི, ཨསི ན སཱིགྷཾ ཝཧཏི, སདྡོ སུཡྻཏི, བལཝཏརོ ཝཱཡཱམོ ཀཱཏབྦོ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔཱ སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒབྷཱཝནཱ. ཡཐཱ པན ཨཏིནིསིཏེན ཨསིནཱ ཀདལིཾ ཚིནྡནྟསྶ ཚིནྣཊྛཱནཾ མཊྛཾ ཧོཏི, ཨསི སཱིགྷཾ ཝཧཏི, སདྡོ ན སུཡྻཏི, བལཝཏརཾ ཝཱཡཱམཀིཙྩཾ ན ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔཱ པཉྙཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒབྷཱཝནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏཱིཏི དྷམྨཱནུསཱརཱི. དྷམྨོཏི པཉྙཱ, པཉྙཱཔུབྦངྒམཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཏྠོ. སདྡྷཱནུསཱརིམྷིཔི ཨེསེཝ ནཡོ, ཨུབྷོཔེཏེ སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛཱཡེཝ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཡསྶ པུགྒལསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣསྶ པཉྙིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི, པཉྙཱཝཱཧིཾ པཉྙཱཔུབྦངྒམཾ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱི’’ཏི.

ཏཐཱ ¶ ‘‘ཡསྶ པུགྒལསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣསྶ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི ¶ , སདྡྷཱཝཱཧིཾ སདྡྷཱཔུབྦངྒམཾ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱི’’ཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེསཱ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟཱདིཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཉྙཱབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ ཝུཏྟཱ. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

པདྷཱནདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༥༡. པདྷཱནེསཱུཏི ཨིདྷ པདཧནཝསེན ‘‘སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ པདྷཱནཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

པཊིཔདཱདེསནཱཝཎྞནཱ

༡༥༢. དུཀྑཔཊིཔདཱདཱིསུ ¶ ཨཡཾ ཝིཏྠཱརནཡོ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ དུཀྑཔཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ? དུཀྑེན ཀསིརེན སམཱདྷིཾ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ དནྡྷཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཨབྷིཛཱནནྟསྶ ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… ཨམོཧོ དྷམྨཝིཙཡོ སམྨཱདིཊྛི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི དུཀྑཔཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ དུཀྑཔཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ? དུཀྑེན ཀསིརེན སམཱདྷིཾ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ ཁིཔྤཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཨབྷིཛཱནནྟསྶ ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི དུཀྑཔཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ སུཁཔཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ? ཨཀིཙྪེན ཨཀསིརེན སམཱདྷིཾ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ དནྡྷཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཨབྷིཛཱནནྟསྶ ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སུཁཔཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ སུཁཔཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ? ཨཀིཙྪེན ཨཀསིརེན སམཱདྷིཾ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ ཁིཔྤཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཨབྷིཛཱནནྟསྶ ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སུཁཔཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ པཉྙཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༠༡). ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

བྷསྶསམཱཙཱརཱདིཝཎྞནཱ

༡༥༣. ན ཙེཝ མུསཱཝཱདཱུཔསཉྷིཏནྟི བྷསྶསམཱཙཱརེ ཋིཏོཔི ཀཐཱམགྒཾ ཨནུཔཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཐེནྟོཔི ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ན ཙེཝ མུསཱཝཱདཱུཔསཉྷིཏཾ བྷཱསཏི. ཨཊྛ ཨནརིཡཝོཧཱརེ ཝཛྫེཏྭཱ ཨཊྛ ཨརིཡཝོཧཱརཡུཏྟམེཝ བྷཱསཏི. ན ¶ ཙ ཝེབྷཱུཏིཡནྟི བྷསྶསམཱཙཱརེ ཋིཏོཔི བྷེདཀརཝཱཙཾ ¶ ན བྷཱསཏི. ན ཙ པེསུཎིཡནྟི ཏསྶཱཡེཝེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཝེབྷཱུཏིཡཝཱཙཱ ཧི པིཡབྷཱཝསྶ སུཉྙཀརཎཏོ ‘‘པེསུཎིཡ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ནཱམམེཝསྶཱ ཨེཏནྟི མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཨཝོཙ. ན ཙ སཱརམྦྷཛནྟི སཱརམྦྷཛཱ ཙ ཡཱ ཝཱཙཱ, ཏཉྩ ན བྷཱསཏི. ‘‘ཏྭཾ དུསྶཱིལོ’’ཏི ཝུཏྟེ, ‘‘ཏྭཾ དུསྶཱིལོ ཏཝཱཙརིཡོ དུསྶཱིལོ’’ཏི ཝཱ, ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝུཏྟེ, ‘‘ཨཧཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཱཊལིཔུཏྟཾ གཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བཧིདྡྷཱ ཝིཀྑེཔཀཐཱཔཝཏྟཾ ཝཱ ཀརཎུཏྟརིཡཝཱཙཾ ན བྷཱསཏི. ཛཡཱཔེཀྑོཏི ཛཡཔུརེཀྑཱརོ ཧུཏྭཱ, ཡཐཱ ཧཏྠཀོ སཀྱཔུཏྟོ ཏིཏྠིཡཱ ནཱམ དྷམྨེནཔི ཨདྷམྨེནཔི ཛེཏབྦཱཏི སཙྩཱལིཀཾ ཡཾཀིཉྩི བྷཱསཏི, ཨེཝཾ ¶ ཛཡཱཔེཀྑོ ཛཡཔུརེཀྑཱརོ ཧུཏྭཱ ན བྷཱསཏཱིཏི ཨཏྠོ. མནྟཱ མནྟཱ ཙ ཝཱཙཾ བྷཱསཏཱིཏི ཨེཏྠ མནྟཱཏི ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, མནྟཱཡ པཉྙཱཡ. པུན མནྟཱཏི ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, བྷསྶསམཱཙཱརེ ཋིཏོ དིཝསབྷཱགམྤི ཀཐེནྟོ པཉྙཱཡ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཡུཏྟཀཐམེཝ ཀཐེཏཱིཏི. ནིདྷཱནཝཏིནྟི ཧདཡེཔི ནིདཧིཏབྦཡུཏྟཾ. ཀཱལེནཱཏི ཡུཏྟཔཏྟཀཱལེན.

ཨེཝཾ བྷཱསིཏཱ ཧི ཝཱཙཱ ཨམུསཱ ཙེཝ ཧོཏི ཨཔིསུཎཱ ཙ ཨཕརུསཱ ཙ ཨསཋཱ ཙ ཨསམྥཔྤལཱཔཱ ཙ. ཨེཝརཱུཔཱ ཙ ཨཡཾ ཝཱཙཱ ཙཏུསཙྩནིསྶིཏཱཏིཔི སིཀྑཏྟཡནིསྶིཏཱཏིཔི དསཀཐཱཝཏྠུནིསྶིཏཱཏིཔི ཏེརསདྷུཏངྒནིསྶིཏཱཏིཔི སཏྟཏྟིཾསབོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨནིསྶིཏཱཏིཔི མགྒནིསྶིཏཱཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཏེནཱཧ ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, བྷསྶསམཱཙཱརེཏི ཏཾ པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

སཙྩོ ཙསྶ སདྡྷོ ཙཱཏི སཱིལཱཙཱརེ ཋིཏོ བྷིཀྑུ སཙྩོ ཙ བྷཝེཡྻ སཙྩཀཐོ སདྡྷོ ཙ སདྡྷཱསམྤནྣོ. ནནུ ཧེཊྛཱ སཙྩཾ ཀཐིཏམེཝ, ཨིདྷ ཀསྨཱ པུན ཝུཏྟནྟི? ཧེཊྛཱ ཝཱཙཱསཙྩཾ ཀཐིཏཾ. སཱིལཱཙཱརེ ཋིཏོ པན བྷིཀྑུ ཨནྟམསོ ཧསནཀཐཱཡཔི མུསཱཝཱདཾ ན ཀརོཏཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིདྷ ཝུཏྟཾ. ཨིདཱནི སོ དྷམྨེན སམེན ཛཱིཝིཏཾ ཀཔྤེཏཱིཏི དསྶནཏྠཾ ན ཙ ཀུཧཀོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ‘‘ཀུཧཀོ’’ཏིཨཱདཱིནི བྲཧྨཛཱལེ ཝིཏྠཱརིཏཱནི.

ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུཏི ཚསུ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ བྷོཛནེཔི པམཱཎཉྙཱུ. སམཀཱརཱིཏི ¶ སམཙཱརཱི, ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ མནསཱ ཙ ཀཱཡཝངྐཱདཱིནི པཧཱཡ སམཾ ཙརཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཱགརིཡཱནུཡོགམནུཡུཏྟོཏི རཏྟིནྡིཝཾ ཚ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ‘‘དིཝསཾ ཙངྐམེན ནིསཛྫཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཛཱགརིཡཱནུཡོགཾ ཡུཏྟཔྤཡུཏྟོ ཝིཧརཏི. ཨཏནྡིཏོཏི ནིཏྟནྡཱི ཀཱཡཱལསིཡཝིརཧིཏོ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཏི ཀཱཡིཀཝཱིརིཡེནཱཔི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, གཎསངྒཎིཀཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཨཊྛཨཱརབྦྷཝཏྠུཝསེན ཨེཀཝིཧཱརཱི. ཙེཏསིཀཝཱིརིཡེནཱཔི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ¶ ཧོཏི, ཀིལེསསངྒཎིཀཾ པཧཱཡ ཝིནོདེཏྭཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིཝསེན ཨེཀཝིཧཱརཱི. ཨཔི ཙ ཡཐཱ ཏཐཱ ཀིལེསུཔྤཏྟིཾ ནིཝཱརེནྟོ ཙེཏསིཀཝཱིརིཡེན ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི. ཛྷཱཡཱིཏི ཨཱརམྨཎལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཝསེན ¶ ཛྷཱཡཱི. སཏིམཱཏི ཙིརཀཏཱདིཨནུསྶརཎསམཏྠཱཡ སཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ.

ཀལྱཱཎཔཊིབྷཱནོཏི ཝཱཀྐརཎསམྤནྣོ ཙེཝ ཧོཏི པཊིབྷཱནསམྤནྣོ ཙ. ཡུཏྟཔཊིབྷཱནོ ཁོ པན ཧོཏི ནོ མུཏྟཔཊིབྷཱནོ. སཱིལསམཱཙཱརསྨིཉྷི ཋིཏབྷིཀྑུ མུཏྟཔཊིབྷཱནོ ན ཧོཏི, ཡུཏྟཔཊིབྷཱནོ པན ཧོཏི ཝངྒཱིསཏྠེརོ ཝིཡ. གཏིམཱཏི གམནསམཏྠཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ. དྷིཏིམཱཏི དྷཱརཎསམཏྠཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ. མཏིམཱཏི ཨེཏྠ པན མཏཱིཏི པཉྙཱཡ ནཱམམེཝ, ཏསྨཱ པཉྙཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི ཏཱིཧིཔི ཨིམེཧི པདེཧི པཉྙཱཝ ཀཐིཏཱ. ཏཏྠ ཧེཊྛཱ སམཎདྷམྨཀརཎཝཱིརིཡཾ ཀཐིཏཾ, ཨིདྷ བུདྡྷཝཙནགཎྷནཝཱིརིཡཾ. ཏཐཱ ཧེཊྛཱ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ ཀཐིཏཱ, ཨིདྷ བུདྡྷཝཙནགཎྷནཔཉྙཱ. ན ཙ ཀཱམེསུ གིདྡྷོཏི ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེསུ ཨགིདྡྷོ. སཏོ ཙ ནིཔཀོ ཙཱཏི ཨབྷིཀྐནྟཔཊིཀྐནྟཱདཱིསུ སཏྟསུ ཋཱནེསུ སཏིཡཱ ཙེཝ ཉཱཎེན ཙ སམནྣཱགཏོ ཙརཏཱིཏི ཨཏྠོ. ནེཔཀྐནྟི པཉྙཱ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ ནིཔཀོཏི ཝུཏྟོ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

ཨནུསཱསནཝིདྷཱདིཝཎྞནཱ

༡༥༤. པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཱཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརེན. ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོཏི ཡཐཱ མཡཱ ཨནུསིཊྛཾ ཨནུསཱསནཱི དིནྣཱ, ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ. ཏིཎྞཾ ¶ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཏྠམེཝ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༡༥༥. པརཔུགྒལཝིམུཏྟིཉཱཎེཏི སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཏེན ཏེན མགྒེན ཀིལེསཝིམུཏྟིཉཱཎེ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༡༥༦. ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོཏི ཨེཀོ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟོ ནཱམགོཏྟཾ པརིཡཱདིཡམཱནོ གཙྪཏི. ཨེཀོ སུདྡྷཁནྡྷེཡེཝ ཨནུསྶརཏི, ཨེཀོ ཧི སཀྐོཏི, ཨེཀོ ན སཀྐོཏི. ཏཏྠ ཡོ སཀྐོཏི, ཏསྶ ཝསེན ཨགྒཧེཏྭཱ ཨསཀྐོནྟསྶ ཝསེན གཧིཏཾ. ཨསཀྐོནྟོ པན ཀིཾ ཀརོཏི? སུདྡྷཁནྡྷེཡེཝ ཨནུསྶརནྟོ གནྟྭཱ ཨནེཀཛཱཏིསཏསཧསྶམཏྠཀེ ཋཏྭཱ ནཱམགོཏྟཾ པརིཡཱདིཡམཱནོ ཨོཏརཏི. ཏཾ དསྶེནྟོ ཨེཝཾནཱམོཏིཨཱདིམཱཧ ¶ ¶ . སོ ཨེཝམཱཧཱཏི སོ དིཊྛིགཏིཀོ ཨེཝམཱཧ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི སསྶཏོཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏེ ཙ སཏྟཱ སཾསརནྟཱི’’ཏི ཝདནྟསྶ ཝཙནཾ པུབྦཱཔརཝིརུདྡྷཾ ཧོཏི. དིཊྛིགཏིཀཏྟཱ པནེས ཨེཏཾ ན སལླཀྑེསི. དིཊྛིགཏིཀསྶ ཧི ཋཱནཾ ཝཱ ནིཡམོ ཝཱ ནཏྠི. ཨིམཾ གཧེཏྭཱ ཨིམཾ ཝིསྶཛྫེཏི, ཨིམཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨིམཾ གཎྷཱཏཱིཏི བྲཧྨཛཱལེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝེཏཾ. ཨཡཾ ཏཏིཡོ སསྶཏཝཱདོཏི ཐེརོ ལཱབྷིསྶེཝ ཝསེན ཏཡོ སསྶཏཝཱདེ ཨཱཧ. བྷགཝཏཱ པན ཏཀྐཱིཝཱདམྤི གཧེཏྭཱ བྲཧྨཛཱལེ ཙཏྟཱརོ ཝུཏྟཱ. ཨེཏེསཾ པན ཏིཎྞཾ ཝཱདཱནཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ བྲཧྨཛཱལེ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༣༠) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

༡༥༧. གཎནཱཡ ཝཱཏི པིཎྜགཎནཱཡ. སངྑཱནེནཱཏི ཨཙྪིདྡཀཝསེན མནོགཎནཱཡ. ཨུབྷཡཐཱཔི པིཎྜགཎནམེཝ དསྶེཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཝསྶཱནཾ སཏཝསེན སཧསྶཝསེན སཏསཧསྶཝསེན ཀོཊིཝསེན པིཎྜཾ ཀཏྭཱཔི ཨེཏྟཀཱནི ཝསྶསཏཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱ ཝསྶཀོཊིཡོཏི ཝཱ ཨེཝཾ སངྑཱཏུཾ ན སཀྐཱ. ཏུམྷེ པན ཨཏྟནོ དསནྣཾ པཱརམཱིནཾ པཱུརིཏཏྟཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ ཡསྨཱ ཝོ ཨནཱཝརཎཉཱཎཾ སཱུརཾ ཝཧཏི. ཏསྨཱ དེསནཱཉཱཎཀུསལཏཾ པུརཀྑཏྭཱ ཝསྶགཎནཱཡཔི པརིཡནྟིཀཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤགཎནཱཡཔི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨེཏྟཀནྟི ¶ དསྶེཐཱཏི དཱིཔེཏི. པཱལི༹ཡཏྠོ པནེཏྠ ཝུཏྟནཡོཡེཝ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༡༥༨. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎེཏི བྷནྟེ ཡཱཔི ཨཡཾ སཏྟཱནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཝསེན ཉཱཎདེསནཱ, སཱཔི ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཨནུཏྟརཱ. ཨཏཱིཏབུདྡྷཱཔི ཨེཝམེཝ དེསེསུཾ. ཨནཱགཏཱཔི ཨེཝམེཝ དེསེསྶནྟི. ཏུམྷེ ཏེསཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏབུདྡྷཱནཾ ཉཱཎེན སཾསནྡིཏྭཱཝ དེསཡིཏྠ. ‘‘ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ བྷནྟེ བྷགཝཏཱི’’ཏི དཱིཔེཏི. པཱལི༹ཡཏྠོ པནེཏྠ ཝིཏྠཱརིཏོཡེཝ.

༡༥༩. སཱསཝཱ སཨུཔདྷིཀཱཏི སདོསཱ སཨུཔཱརམྦྷཱ. ནོ ཨརིཡཱཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨརིཡིདྡྷཱིཏི ན ཝུཙྩཏི. ཨནཱསཝཱ ཨནུཔདྷིཀཱཏི ནིདྡོསཱ ཨནུཔཱརམྦྷཱ. ཨརིཡཱཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨརིཡིདྡྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ¶ ཏཏྠ ཝིཧརཏཱིཏི ཀཐཾ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཏཏྠ ཝིཧརཏཱིཏི? པཊིཀཱུལེ སཏྟེ མེཏྟཾ ཕརཏི, སངྑཱརེ དྷཱཏུསཉྙཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཀཐཾ པཊིཀཱུལེ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི (པཊི. མ. ༣.༩༧)? ཨནིཊྛསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ མེཏྟཱཡ ཝཱ ཕརཏི, དྷཱཏུཏོ ཝཱ ཨུཔསཾཧརཏཱི’’ཏི. པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཏཏྠ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཔྤཊིཀཱུལེ སཏྟེ ཨསུབྷསཉྙཾ ཕརཏི, སངྑཱརེ ཨནིཙྩསཉྙཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཀཐཾ ཨཔྤཊིཀཱུལེ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ¶ ཝིཧརཏི? ཨིཊྛསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ ཨསུབྷཱཡ ཝཱ ཕརཏི, ཨནིཙྩཏོ ཝཱ ཨུཔསཾཧརཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སེསཔདེསུཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨུཔེཀྑཀོ ཏཏྠ ཝིཧརཏཱིཏི ཨིཊྛེ ཨརཛྫནྟོ ཨནིཊྛེ ཨདུསྶནྟོ ཡཐཱ ཨཉྙེ ཨསམཔེཀྑནེན མོཧཾ ཨུཔྤཱདེནྟི, ཨེཝཾ ཨནུཔྤཱདེནྟོ ཚསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱཡ ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིཝིདྷཱསཱུཏི, བྷནྟེ, ཡཱ ཨཡཾ དྭཱིསུ ཨིདྡྷཱིསུ ཨེཝཾདེསནཱ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ. ཏཾ བྷགཝཱཏི ཏཾ དེསནཾ བྷགཝཱ ཨསེསཾ སཀལཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི. ཏཾ བྷགཝཏོཏི ཏཾ དེསནཾ བྷགཝཏོ ཨསེསཾ ཨབྷིཛཱནཏོ. ཨུཏྟརི ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ནཏྠཱིཏི ཨུཏྟརི ཨབྷིཛཱནིཏབྦཾ ནཏྠི. ཨཡཾ ནཱམ ཨིཏོ ཨཉྙོ དྷམྨོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ཡཾ བྷགཝཱ ན ཛཱནཱཏི ཨིདཾ ནཏྠི. ཡདབྷིཛཱནཾ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱཏི ཡཾ ཏུམྷེཧི ཨནབྷིཉྙཱཏཾ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ ¶ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨབྷིཛཱནནྟོ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཨསྶ, ཨདྷིཀཏརཔཉྙོ བྷཝེཡྻ. ཡདིདཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཱསཱུཏི ཨེཏྠ ཡདིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨིདྡྷིཝིདྷཱསུ བྷགཝཏཱ ཨུཏྟརིཏརོ ནཏྠི. ཨཏཱིཏབུདྡྷཱཔི ཧི ཨིམཱ དྭེ ཨིདྡྷིཡོ དེསེསུཾ, ཨནཱགཏཱཔི ཨིམཱཝ དེསེསྶནྟི. ཏུམྷེཔི ཏེསཾ ཉཱཎེན སཾསནྡིཏྭཱ ཨིམཱཝ དེསཡིཏྠ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིདྡྷིཝིདྷཱསུ ཨནུཏྟརོཏི དསྶེནྟོ ‘‘ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱི’’ཏི དཱིཔེཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡེ དྷམྨསེནཱཔཏི དིཝཱཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སོལ༹ས ཨཔརམྤརིཡདྷམྨེ སམྨསི, ཏེཝ དསྶིཏཱ ཧོནྟི.

ཨཉྙཐཱསཏྠུགུཎདསྶནཱདིཝཎྞནཱ

༡༦༠. ཨིདཱནི ཨཔརེནཔི ཨཱཀཱརེན བྷགཝཏོ གུཎེ དསྶེནྟོ ཡཾ ཏཾ བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སདྡྷེན ཀུལཔུཏྟེནཱཏི སདྡྷཱ ཀུལཔུཏྟཱ ¶ ནཱམ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱ བོདྷིསཏྟཱ. ཏསྨཱ ཡཾ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟེན པཏྟབྦནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཾ པན ཏེན པཏྟབྦཾ? ནཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེནཱཏིཨཱདཱིསུ ‘‘ཝཱིརིཡཾ ཐཱམོ’’ཏིཨཱདཱིནི སབྦཱནེཝ ཝཱིརིཡཝེཝཙནཱནི. ཏཏྠ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེནཱཏི པགྒཧིཏཝཱིརིཡེན. ཐཱམཝཏཱཏི ཐཱམསམྤནྣེན ཐིརཝཱིརིཡེན. པུརིསཐཱམེནཱཏི ཏེན ཐཱམཝཏཱ ཡཾ པུརིསཐཱམེན པཏྟབྦནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨནནྟརཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུརིསདྷོརཡ྄ཧེནཱཏི ཡཱ ཨསམདྷུརེཧི བུདྡྷེཧི ཝཧིཏབྦཱ དྷུརཱ, ཏཾ དྷུརཾ ཝཧནསམཏྠེན མཧཱཔུརིསེན. ཨནུཔྤཏྟཾ ཏཾ བྷགཝཏཱཏི ཏཾ སབྦཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏབུདྡྷེཧི པཏྟབྦཾ, སབྦམེཝ ཨནུཔྤཏྟཾ, བྷགཝཏོ ཨེཀགུཎོཔི ཨཱུནོ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. ཀཱམེསུ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགནྟི ཝཏྠུཀཱམེསུ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགཾ. ཡཐཱ ཨཉྙེ ཀེཎིཡཛཊིལཱདཡོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཀོ ཛཱནཱཏི པརལོཀཾ ¶ . སུཁོ ཨིམིསྶཱ པརིབྦཱཛིཀཱཡ མུདུཀཱཡ ལོམསཱཡ བཱཧཱཡ སམྥསྶོ’’ཏི མོལི༹བནྡྷཱཧི པརིབྦཱཛིཀཱཧི པརིཙཱརེནྟི སམྤཏྟཾ སམྤཏྟཾ རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ ཀཱམསུཁམནུཡུཏྟཱ, ན ཨེཝམནུཡུཏྟོཏི དསྶེཏི.

ཧཱིནནྟི ལཱམཀཾ. གམྨནྟི གཱམཝཱསཱིནཾ དྷམྨཾ. པོཐུཛྫནིཀནྟི པུཐུཛྫནེཧི སེཝིཏབྦཾ. ཨནརིཡནྟི ན ནིདྡོསཾ. ན ཝཱ ཨརིཡེཧི སེཝིཏབྦཾ. ཨནཏྠསཉྷིཏནྟི ཨནཏྠསཾཡུཏྟཾ. ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགནྟི ¶ ཨཏྟནོ ཨཱཏཱཔནཔརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ. དུཀྑནྟི དུཀྑཡུཏྟཾ, དུཀྑམཾ ཝཱ. ཡཐཱ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགཾ པརིཝཛྫེསྶཱམཱཏི ཀཱཡཀིལམཐཾ ཨནུདྷཱཝནྟི, ཏཏོ མུཉྩིསྶཱམཱཏི ཀཱམསུཁཾ ཨནུདྷཱཝནྟི, ན ཨེཝཾ བྷགཝཱ. བྷགཝཱ པན ཨུབྷོ ཨེཏེ ཨནྟེ ཝཛྫེཏྭཱ ཡཱ སཱ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ ཙཀྑུཀརཎཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ སམྨཱཔཊིཔཏྟི, ཏམེཝ པཊིཔནྣོ. ཏསྨཱ ‘‘ན ཙ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོག’’ནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནནྟི ཨབྷིཙེཏསིཀཱནཾ, ཀཱམཱཝཙརཙིཏྟཱནི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཱནནྟི ཨཏྠོ. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནནྟི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ སུཁཝིཧཱརཱནཾ. པོཊྛཔཱདསུཏྟནྟསྨིཉྷི སཔྤཱིཏིཀདུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཕལསམཱཔཏྟི ཀཐིཏཱ (དཱི. ནི. ༡.༤༣༢). པཱསཱདིཀསུཏྟནྟེ སཧ མགྒེན ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ. དསུཏྟརསུཏྟནྟེ ¶ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཕལསམཱཔཏྟི. ཨིམསྨིཾ སམྤསཱདནཱིཡེ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཛ྄ཛྷཱནཱནི ཀཐིཏཱནི. ནིཀཱམལཱབྷཱིཏི ཡཐཱཀཱམལཱབྷཱི. ཨཀིཙྪལཱབྷཱིཏི ཨདུཀྑལཱབྷཱི. ཨཀསིརལཱབྷཱིཏི ཝིཔུལལཱབྷཱི.

ཨནུཡོགདཱནཔྤཀཱརཝཎྞནཱ

༡༦༡. ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱཏི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཡཱ. ཏཱིཎི ཧི ཁེཏྟཱནི – ཛཱཏིཁེཏྟཾ ཨཱཎཱཁེཏྟཾ ཝིསཡཁེཏྟཾ. ཏཏྠ ཛཱཏིཁེཏྟཾ ནཱམ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ. སཱ ཧི ཏཐཱགཏསྶ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམནཀཱལེ ནིཀྑམནཀཱལེ སམྦོདྷིཀཱལེ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནེ ཨཱཡུསངྑཱརོསྶཛྫནེ པརིནིབྦཱནེ ཙ ཀམྤཏི. ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ པན ཨཱཎཱཁེཏྟཾ ནཱམ. ཨཱཊཱནཱཊིཡམོརཔརིཏྟདྷཛགྒཔརིཏྟརཏནཔརིཏྟཱདཱིནཉྷི ཨེཏྠ ཨཱཎཱ ཝཏྟཏི. ཝིསཡཁེཏྟསྶ པན པརིམཱཎཾ ནཏྠི, བུདྡྷཱནཉྷི ‘‘ཡཱཝཏཀཾ ཉཱཎཾ, ཏཱཝཏཀཾ ཉེཡྻཾ, ཡཱཝཏཀཾ ཉེཡྻཾ ཏཱཝཏཀཾ ཉཱཎཾ, ཉཱཎཔརིཡནྟིཀཾ ཉེཡྻཾ, ཉེཡྻཔརིཡནྟིཀཾ ཉཱཎ’’ནྟི (མཧཱནི. ༥༥) ཝཙནཏོ ཨཝིསཡོ ནཱམ ནཏྠི.

ཨིམེསུ ¶ པན ཏཱིསུ ཁེཏྟེསུ ཋཔེཏྭཱ ཨིམཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨཉྙསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི སུཏྟཾ ནཏྠི, ནུཔྤཉྫནྟཱིཏི པན ཨཏྠི. ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ¶ ཝིནཡཔིཊཀཾ, སུཏྟནྟཔིཊཀཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ. ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ སངྒཱིཏི, ཡསཏྠེརསྶ སངྒཱིཏི, མོགྒལིཔུཏྟཏིསྶཏྠེརསྶ སངྒཱིཏཱིཏི. ཨིམཱ ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ ཨཱརུལ༹ྷེ ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ‘‘ཨིམཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱི’’ཏི སུཏྟཾ ནཏྠི, ནུཔྤཛྫནྟཱིཏི པན ཨཏྠི.

ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམནྟི ཨཔུརེ ཨཔཙྪཱ ཨེཀཏོ ནུཔྤཛྫནྟི, པུརེ ཝཱ པཙྪཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ བོདྷིཔལླངྐེ ‘‘བོདྷིཾ ཨཔཏྭཱ ན ཨུཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཾ, ཏཱཝ པུབྦེཏི ན ཝེདིཏབྦཾ. བོདྷིསཏྟསྶ ཧི པཊིསནྡྷིགྒཧཎེ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཀམྤནེནེཝ ཁེཏྟཔརིགྒཧོ ཀཏོ. ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟིཔི ནིཝཱརིཏཱ ཧོཏི. པརིནིབྦཱནཏོ པཊྛཱཡ ཙ ཡཱཝ སཱསཔམཏྟཱཔི དྷཱཏུཡོ ཏིཊྛནྟི, ཏཱཝ པཙྪཱཏི ན ཝེདིཏབྦཾ. དྷཱཏཱུསུ ཧི ཋིཏཱསུ ¶ བུདྡྷཱཔི ཋིཏཱཝ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཨེཏྠནྟརེ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ནིཝཱརིཏཱཝ ཧོཏི. དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནེ པན ཛཱཏེ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ན ནིཝཱརིཏཱ.

ཏིཔིཊཀཨནྟརདྷཱནཀཐཱ

ཏཱིཎི ཨནྟརདྷཱནཱནི ནཱམ པརིཡཏྟིཨནྟརདྷཱནཾ, པཊིཝེདྷཨནྟརདྷཱནཾ, པཊིཔཏྟིཨནྟརདྷཱནནྟི. ཏཏྠ པརིཡཏྟཱིཏི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི. པཊིཝེདྷོཏི སཙྩཔྤཊིཝེདྷོ. པཊིཔཏྟཱིཏི པཊིཔདཱ. ཏཏྠ པཊིཝེདྷོ ཙ པཊིཔཏྟི ཙ ཧོཏིཔི ན ཧོཏིཔི. ཨེཀསྨིཉྷི ཀཱལེ པཊིཝེདྷཀརཱ བྷིཀྑཱུ བཧཱུ ཧོནྟི, ཨེས བྷིཀྑུ པུཐུཛྫནོཏི ཨངྒུལིཾ པསཱརེཏྭཱ དསྶེཏབྦོ ཧོཏི. ཨིམསྨིཾཡེཝ དཱིཔེ ཨེཀཝཱརཾ པུཐུཛྫནབྷིཀྑུ ནཱམ ནཱཧོསི. པཊིཔཏྟིཔཱུརཀཱཔི ཀདཱཙི བཧཱུ ཧོནྟི, ཀདཱཙི ཨཔྤཱ. ཨིཏི པཊིཝེདྷོ ཙ པཊིཔཏྟི ཙ ཧོཏིཔི ན ཧོཏིཔི. སཱསནཊྛིཏིཡཱ པན པརིཡཏྟི པམཱཎཾ. པཎྜིཏོ ཧི ཏེཔིཊཀཾ སུཏྭཱ དྭེཔི པཱུརེཏི.

ཡཐཱ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ ཨཱལཱ༹རསྶ སནྟིཀེ པཉྩཱབྷིཉྙཱ སཏྟ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ པརིཀམྨཾ པུཙྪི, སོ ན ཛཱནཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཨུདཀསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨདྷིགཏཝིསེསཾ སཾསནྡིཏྭཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསྶ པརིཀམྨཾ པུཙྪི, སོ ཨཱཙིཀྑི, ཏསྶ ཝཙནསམནནྟརམེཝ མཧཱསཏྟོ ཏཾ ཛྷཱནཾ སམྤཱདེསི, ཨེཝམེཝ ¶ པཉྙཝཱ བྷིཀྑུ པརིཡཏྟིཾ སུཏྭཱ དྭེཔི པཱུརེཏི. ཏསྨཱ པརིཡཏྟིཡཱ ཋིཏཱཡ སཱསནཾ ཋིཏཾ ཧོཏི. ཡདཱ པན སཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏདཱ པཋམཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ནསྶཏི. ཏཏྠ པཊྛཱནཾ སབྦཔཋམཾ ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཨནུཀྐམེན པཙྪཱ དྷམྨསངྒཧོ ¶ , ཏསྨིཾ ཨནྟརཧིཏེ ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ པིཊཀེསུ ཋིཏེསུཔི སཱསནཾ ཋིཏམེཝ ཧོཏི.

ཏཏྠ སུཏྟནྟཔིཊཀེ ཨནྟརདྷཱཡམཱནེ པཋམཾ ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡོ ཨེཀཱདསཀཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨེཀཀཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏདནནྟརཾ སཾཡུཏྟནིཀཱཡོ ཙཀྐཔེཡྻཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨོགྷཏརཎཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཏདནནྟརཾ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡོ ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཱུལཔརིཡཱཡཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཏདནནྟརཾ དཱིགྷནིཀཱཡོ དསུཏྟརཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ བྲཧྨཛཱལཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཨེཀིསྶཱཔི དྭིནྣམྤི གཱཐཱནཾ པུཙྪཱ ཨདྡྷཱནཾ ¶ གཙྪཏི, སཱསནཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི, སབྷིཡཔུཙྪཱ ཨཱལ༹ཝཀཔུཙྪཱ ཝིཡ ཙ. ཨེཏཱ ཀིར ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལིཀཱ ཨནྟརཱ སཱསནཾ དྷཱརེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ.

དྭཱིསུ པན པིཊཀེསུ ཨནྟརཧིཏེསུཔི ཝིནཡཔིཊཀེ ཋིཏེ སཱསནཾ ཏིཊྛཏི. པརིཝཱརཀྑནྡྷཀེསུ ཨནྟརཧིཏེསུ ཨུབྷཏོཝིབྷངྒེ ཋིཏེ ཋིཏམེཝ ཧོཏི. ཨུབྷཏོཝིབྷངྒེ ཨནྟརཧིཏེ མཱཏིཀཱཡཔི ཋིཏཱཡ ཋིཏམེཝ ཧོཏི. མཱཏིཀཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ པཱཏིམོཀྑཔབྦཛྫཱཨུཔསམྤདཱསུ ཋིཏཱསུ སཱསནཾ ཏིཊྛཏི. ལིངྒཾ ཨདྡྷཱནཾ གཙྪཏི. སེཏཝཏྠསམཎཝཾསོ པན ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཱསནཾ དྷཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི. པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟེཧི ཝསྶསཧསྶཾ ཨཊྛཱསི. ཚལ༹བྷིཉྙེཧི ཝསྶསཧསྶཾ. ཏེཝིཛྫེཧི ཝསྶསཧསྶཾ. སུཀྑཝིཔསྶཀེཧི ཝསྶསཧསྶཾ. པཱཏིམོཀྑེཧི ཝསྶསཧསྶཾ ཨཊྛཱསི. པཙྪིམཀསྶ པན སཙྩཔྤཊིཝེདྷཏོ པཙྪིམཀསྶ སཱིལབྷེདཏོ པཊྛཱཡ སཱསནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ན ནིཝཱརིཏཱ.

སཱསནཨནྟརཧིཏཝཎྞནཱ

ཏཱིཎི པརིནིབྦཱནཱནི ནཱམ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཾ ཁནྡྷཔརིནིབྦཱནཾ དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནནྟི. ཏཏྠ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཾ བོདྷིཔལླངྐེ ཨཧོསི. ཁནྡྷཔརིནིབྦཱནཾ ཀུསིནཱརཱཡཾ. དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནཾ ཨནཱགཏེ བྷཝིསྶཏི. སཱསནསྶ ཀིར ཨོསཀྐནཀཱལེ ཨིམསྨིཾ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ དྷཱཏུཡོ སནྣིཔཏིཏྭཱ མཧཱཙེཏིཡཾ གམིསྶནྟི. མཧཱཙེཏིཡཏོ ནཱགདཱིཔེ རཱཛཱཡཏནཙེཏིཡཾ. ཏཏོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐཾ གམིསྶནྟི. ནཱགབྷཝནཏོཔི དེཝལོཀཏོཔི བྲཧྨལོཀཏོཔི དྷཱཏུཡོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐམེཝ ¶ གམིསྶནྟི. སཱསཔམཏྟཱཔི དྷཱཏུཡོ ན ཨནྟརཱ ནསྶིསྶནྟི. སབྦདྷཱཏུཡོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐེ རཱསིབྷཱུཏཱ སུཝཎྞཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཨེཀགྒྷནཱ ཧུཏྭཱ ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེསྶནྟི.

ཏཱ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ¶ ཕརིསྶནྟི, ཏཏོ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ སཏྠཱ པརིནིབྦཱཏི, ཨཛྫ སཱསནཾ ཨོསཀྐཏི, པཙྪིམདསྶནཾ དཱནི ཨིདཾ ཨམྷཱཀ’’ནྟི དསབལསྶ པརིནིབྦུཏདིཝསཏོ མཧནྟཏརཾ ཀཱརུཉྙཾ ཀརིསྶནྟི. ཋཔེཏྭཱ ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝེ ཨཝསེསཱ ¶ སཀབྷཱཝེན སནྡྷཱརེཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. དྷཱཏཱུསུ ཏེཛོདྷཱཏུ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ཨུགྒཙྪིསྶཏི. སཱསཔམཏྟཱཡཔི དྷཱཏུཡཱ སཏི ཨེཀཛཱལཱ བྷཝིསྶཏི. དྷཱཏཱུསུ པརིཡཱདཱནཾ གཏཱསུ ཨུཔཙྪིཛྫིསྶཏི. ཨེཝཾ མཧནྟཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ དྷཱཏཱུསུ ཨནྟརཧིཏཱསུ སཱསནཾ ཨནྟརཧིཏཾ ནཱམ ཧོཏི.

ཡཱཝ ན ཨེཝཾ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏཱཝ ཨཙརིམཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཀསྨཱ པན ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ནུཔྤཛྫནྟཱིཏི? ཨནཙྪརིཡཏྟཱ. བུདྡྷཱ ཧི ཨཙྪརིཡམནུསྶཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨེཀཔུགྒལོ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི ཨཙྪརིཡམནུསྶོ. ཀཏམོ ཨེཀཔུགྒལོ? ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༧༢). ཡདི ཙ དྭེ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ སོལ༹ས ཝཱ ཨེཀཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཨནཙྪརིཡཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཨེཀསྨིཉྷི ཝིཧཱརེ དྭིནྣཾ ཙེཏིཡཱནམྤི ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུལཱ༹རོ ན ཧོཏི. བྷིཀྑཱུཔི བཧུཏཱཡ ན ཨཙྪརིཡཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝཾ བུདྡྷཱཔི བྷཝེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ནུཔྤཛྫནྟི. དེསནཱཡ ཙ ཝིསེསཱབྷཱཝཏོ. ཡཉྷི སཏིཔཊྛཱནཱདིབྷེདཾ དྷམྨཾ ཨེཀོ དེསེཏི. ཨཉྙེན ཨུཔྤཛྫིཏྭཱཔི སོཝ དེསེཏབྦོ སིཡཱ, ཏཏོ ཨནཙྪརིཡོ སིཡཱ. ཨེཀསྨིཾ པན དྷམྨཾ དེསེནྟེ དེསནཱཔི ཨཙྪརིཡཱ ཧོཏི, ཝིཝཱདབྷཱཝཏོ ཙ. བཧཱུསུ ཧི བུདྡྷེསུ ཨུཔྤནྣེསུ བཧཱུནཾ ཨཱཙརིཡཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཝིཡ ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ པཱསཱདིཀོ, ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ མདྷུརསྶརོ ལཱབྷཱི པུཉྙཝཱཏི ཝིཝདེཡྻུཾ. ཏསྨཱཔི ཨེཝཾ ནུཔྤཛྫནྟི. ཨཔི ཙེཏཾ ཀཱརཎཾ མིལིནྡརཉྙཱཔི པུཊྛེན ནཱགསེནཏྠེརེན ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ –

བྷནྟེ, ནཱགསེན, བྷཱསིཏམྤི ཧེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ དྭེ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. དེསཡནྟཱ ཙ, བྷནྟེ ནཱགསེན, སབྦེཔི ¶ ཏཐཱགཏཱ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡེ དྷམྨེ དེསེནྟི, ཀཐཡམཱནཱ ཙ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི ཀཐེནྟི, སིཀྑཱཔེནྟཱ ¶ ཙ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ སིཀྑཱཔེནྟི, ཨནུསཱསམཱནཱ ཙ ཨཔྤམཱདཔྤཊིཔཏྟིཡཾ ཨནུསཱསནྟི. ཡདི, བྷནྟེ ནཱགསེན, སབྦེསམྤི ཏཐཱགཏཱནཾ ¶ ཨེཀཱ དེསནཱ ཨེཀཱ ཀཐཱ ཨེཀསིཀྑཱ ཨེཀཱནུསཱསནཱི, ཀེན ཀཱརཎེན དྭེ ཏཐཱགཏཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི. ཨེཀེནཔི ཏཱཝ བུདྡྷུཔྤཱདེན ཨཡཾ ལོཀོ ཨོབྷཱསཛཱཏོ, ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ བྷཝེཡྻ, དྭིནྣཾ པབྷཱཡ ཨཡཾ ལོཀོ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཨོབྷཱསཛཱཏོ བྷཝེཡྻ, ཨོཝདམཱནཱ ཙ དྭེ ཏཐཱགཏཱ སུཁཾ ཨོཝདེཡྻུཾ, ཨནུསཱསམཱནཱ ཙ སུཁཾ ཨནུསཱསེཡྻུཾ, ཏཏྠ མེ ཀཱརཎཾ དེསེཧི, ཡཐཱཧཾ ནིསྶཾསཡོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི.

ཨཡཾ, མཧཱརཱཛ, དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི, ཨེཀསྶེཝ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ དྷཱརེཏི, ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ནཱཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ དྷཱརེཡྻ, ཙལེཡྻ, ཀམྤེཡྻ, ནམེཡྻ, ཨོཎམེཡྻ, ཝིནམེཡྻ, ཝིཀིརེཡྻ, ཝིདྷམེཡྻ, ཝིདྡྷཾསེཡྻ, ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ.

ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, ནཱཝཱ ཨེཀཔུརིསསནྡྷཱརཎཱི བྷཝེཡྻ, ཨེཀཔུརིསེ ཨབྷིརཱུལ༹ྷེ སཱ ནཱཝཱ སམུཔཱདིཀཱ བྷཝེཡྻ, ཨཐ དུཏིཡོ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཏཱདིསོ ཨཱཡུནཱ ཝཎྞེན ཝཡེན པམཱཎེན ཀིསཐཱུལེན སབྦངྒཔཙྩངྒེན, སོ ཏཾ ནཱཝཾ ཨབྷིརཱུཧེཡྻ, ཨཔི ནུ སཱ, མཧཱརཱཛ, ནཱཝཱ དྭིནྣམྤི དྷཱརེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, ཙལེཡྻ, ཀམྤེཡྻ, ནམེཡྻ, ཨོཎམེཡྻ, ཝིནམེཡྻ, ཝིཀིརེཡྻ, ཝིདྷམེཡྻ, ཝིདྡྷཾསེཡྻ, ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ ཨོསཱིདེཡྻ ཨུདཀེཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི, ཨེཀསྶེཝ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ དྷཱརེཏི, ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ནཱཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ དྷཱརེཡྻ…པེ… ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ.

ཡཐཱ ཝཱ པན, མཧཱརཱཛ, པུརིསོ ཡཱཝདཏྠཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫེཡྻ ཚཱདེནྟཾ ཡཱཝ ཀཎྛམབྷིཔཱུརཡིཏྭཱ, སོ དྷཱཏོ པཱིཎིཏོ པརིཔུཎྞོ ནིརནྟརོ ཏནྡཱིཀཏོ ཨནོཎམིཏདཎྜཛཱཏོ པུནདེཝ ཏཱཝཏཀཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫེཡྻ, ཨཔི ནུ ཁོ སོ, མཧཱརཱཛ, པུརིསོ སུཁིཏོ བྷཝེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ ¶ , སཀིཾ བྷུཏྟོཝ མརེཡྻཱཏི; ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི ¶ …པེ… ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻཱཏི.

ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ ནཱགསེན, ཨཏིདྷམྨབྷཱརེན པཐཝཱི ཙལཏཱིཏི? ཨིདྷ, མཧཱརཱཛ, དྭེ ¶ སཀཊཱ རཏནཔཱུརིཏཱ བྷཝེཡྻུཾ ཡཱཝ མུཁསམཱ, ཨེཀསྨཱ སཀཊཏོ རཏནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ སཀཊེ ཨཱཀིརེཡྻུཾ, ཨཔི ནུ ཁོ ཏཾ, མཧཱརཱཛ, སཀཊཾ དྭིནྣམྤི སཀཊཱནཾ རཏནཾ དྷཱརེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, ནཱབྷིཔི ཏསྶ ཕལེཡྻ, ཨརཱཔི ཏསྶ བྷིཛྫེཡྻུཾ, ནེམིཔི ཏསྶ ཨོཔཏེཡྻ, ཨཀྑོཔི ཏསྶ བྷིཛྫེཡྻཱཏི. ཀིཾ ནུ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཏིརཏནབྷཱརེན སཀཊཾ བྷིཛྫཏཱིཏི? ཨཱམ, བྷནྟེ,ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཏིདྷམྨབྷཱརེན པཐཝཱི ཙལཏི.

ཨཔིཙ, མཧཱརཱཛ, ཨིམཾ ཀཱརཎཾ བུདྡྷབལཔརིདཱིཔནཱཡ ཨོསཱརིཏཾ ཨཉྙམྤི ཏཏྠ ཨཏིརཱུཔཾ ཀཱརཎཾ སུཎོཧི, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི. ཡདི, མཧཱརཱཛ, དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏེསཾ པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ བུདྡྷོ ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ’’ཏི, ཨུབྷཏོ པཀྑཛཱཏཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, དྭིནྣཾ བལཝཱམཙྩཱནཾ པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨམཙྩོ ཨམྷཱཀཾ ཨམཙྩོ’’ཏི, ཨུབྷཏོ པཀྑཛཱཏཱ ཧོནྟི; ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཡདི དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏེསཾ པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ བུདྡྷོ, ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ’’ཏི, ཨུབྷཏོ པཀྑཛཱཏཱ བྷཝེཡྻུཾ, ཨིདཾ ཏཱཝ, མཧཱརཱཛ, ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི.

ཨཔརམྤི, མཧཱརཱཛ, ཨུཏྟརིཾ ཀཱརཎཾ སུཎོཧི, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི. ཡདི, མཧཱརཱཛ, དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ‘‘ཨགྒོ བུདྡྷོ’’ཏི ཡཾ ཝཙནཾ, ཏཾ མིཙྪཱ བྷཝེཡྻ, ‘‘ཛེཊྛོ བུདྡྷོ’’ཏི, སེཊྛོ བུདྡྷོཏི, ཝིསིཊྛོ བུདྡྷོཏི, ཨུཏྟམོ བུདྡྷོཏི, པཝརོ བུདྡྷོཏི, ཨསམོ བུདྡྷོཏི ¶ , ཨསམསམོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིམོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིབྷཱགོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིཔུགྒལོ ¶ བུདྡྷོཏི ཡཾ ཝཙནཾ, ཏཾ མིཙྪཱ བྷཝེཡྻ. ཨིམམྤི ཁོ ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ཀཱརཎཾ ཨཏྠཏོ སམྤཊིཙྪ, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི.

ཨཔིཙ ཁོ, མཧཱརཱཛ, བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ སབྷཱཝཔཀཏི ཨེསཱ, ཡཾ ཨེཀོཡེཝ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀསྨཱ ཀཱརཎཱ? མཧནྟཏཱཡ སབྦཉྙུབུདྡྷགུཎཱནཾ, ཡཾ ཨཉྙམྤི, མཧཱརཱཛ, མཧནྟཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨེཀཾཡེཝ ཧོཏི. པཐཝཱི, མཧཱརཱཛ, མཧནྟཱི, སཱ ཨེཀཱཡེཝ. སཱགརོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. སིནེརུ གིརིརཱཛཱ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. ཨཱཀཱསོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. སཀྐོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. མཱརོ མཧནྟོ ¶ , སོ ཨེཀོཡེཝ. མཧཱབྲཧྨཱ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ ལོཀསྨིཾ. ཡཏྠ ཏེ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏྠ ཨཉྙེསཾ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི. ཏསྨཱ, མཧཱརཱཛ, ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨེཀོཡེཝ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. སུཀཐིཏོ, བྷནྟེ ནཱགསེན, པཉྷོ ཨོཔམྨེཧི ཀཱརཎེཧཱིཏི (མི. པ. ༥.༡.༡).

དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨནྟི ནཝཝིདྷསྶ ལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ ཨནུདྷམྨཾ པུབྦབྷཱགཔྤཊིཔདཾ. སཧདྷམྨིཀོཏི སཀཱརཎོ. ཝཱདཱནུཝཱདོཏི ཝཱདོཡེཝ.

ཨཙྪརིཡཨབྦྷུཏཝཎྞནཱ

༡༦༢. ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱིཏི ཏཡོ ཐེརཱ ཨུདཱཡཱི ནཱམ – ལཱལུ༹དཱཡཱི, ཀཱལུ༹དཱཡཱི, མཧཱཨུདཱཡཱིཏི. ཨིདྷ མཧཱཨུདཱཡཱི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྶ ཀིར ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པརིཡོསཱནཱ སུཎནྟསྶ ཨབྦྷནྟརེ པཉྩཝཎྞཱ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཱདཔིཊྛིཏོ སཱིསམཏྠཀཾ གཙྪཏི, སཱིསམཏྠཀཏོ པཱདཔིཊྛིཾ ཨཱགཙྪཏི, ཨུབྷཏོ པཊྛཱཡ མཛ྄ཛྷཾ ཨོཏརཏི, མཛ྄ཛྷཏོ པཊྛཱཡ ཨུབྷཏོ གཙྪཏི. སོ ནིརནྟརཾ པཱིཏིཡཱ ཕུཊསརཱིརོ བལཝསོམནསྶེན དསབལསྶ གུཎཾ ཀཐེནྟོ ཨཙྪརིཡཾ བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཔྤིཙྪཏཱཏི ནིཏྟཎྷཏཱ. སནྟུཊྛིཏཱཏི ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཏཱིཧཱཀཱརེཧི ¶ སནྟོསོ. སལླེཁཏཱཏི སབྦཀིལེསཱནཾ སལླིཁིཏབྷཱཝོ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡོ ནཱམ. ན ཨཏྟཱནཾ པཱཏུཀརིསྶཏཱིཏི ཨཏྟནོ གུཎེ ན ཨཱཝི ཀརིསྶཏི. པཊཱཀཾ པརིཧརེཡྻུནྟི ‘‘ཀོ ཨམྷེཧི སདིསོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝདནྟཱ པཊཱཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནཱལ༹ནྡཾ ཝིཙརེཡྻུཾ.

པསྶ ¶ ཁོ ཏྭཾ, ཨུདཱཡི, ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱཏི པསྶ ཨུདཱཡི ཡཱདིསཱི ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱཏི ཐེརསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪནྟོ ཨཱཧ. ཀིཾ པན བྷགཝཱ ནེཝ ཨཏྟཱནཾ པཱཏུཀརོཏི, ན ཨཏྟནོ གུཎཾ ཀཐེཏཱིཏི ཙེ? ན, ན ཀཐེཏི. ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིཧི ཀཐེཏབྦཾ, ཙཱིཝརཱདིཧེཏུཾ ན ཀཐེཏི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘པསྶ ཁོ ཏྭཾ, ཨུདཱཡི, ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱ’’ཏིཨཱདི. བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟཾ པན ཨཱགམྨ ཝེནེཡྻཝསེན ཀཐེཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ན མེ ཨཱཙརིཡོ ཨཏྠི, སདིསོ མེ ན ཝིཛྫཏི;

སདེཝཀསྨིཾ ལོཀསྨིཾ, ནཏྠི མེ པཊིཔུགྒལོ’’ཏི. (མཧཱཝ. ༡༡);

ཨེཝཾ ¶ ཏཐཱགཏསྶ གུཎདཱིཔིཀཱ བཧཱུ གཱཐཱཔི སུཏྟནྟཱཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ.

༡༦༣. ཨབྷིཀྑཎཾ བྷཱསེཡྻཱསཱིཏི པུནཔྤུནཾ བྷཱསེཡྻཱསི. པུབྦཎྷསམཡེ མེ ཀཐིཏནྟི མཱ མཛ྄ཛྷནྷིཀཱདཱིསུ ན ཀཐཡིཏྠ. ཨཛྫ ཝཱ མེ ཀཐིཏནྟི མཱ པརདིཝསཱདཱིསུ ན ཀཐཡིཏྠཱཏི ཨཏྠོ. པཝེདེསཱིཏི ཀཐེསི. ཨིམསྶ ཝེཡྻཱཀརཎསྶཱཏི ནིགྒཱཐཀཏྟཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ ‘‘ཝེཡྻཱཀརཎ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨདྷིཝཙནནྟི ནཱམཾ. ཨིདཾ པན ‘‘ཨིཏི ཧིད’’ནྟི པཊྛཱཡ པདཾ སངྒཱིཏིཀཱརེཧི ཋཔིཏཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སམྤསཱདནཱིཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. པཱསཱདིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

ནིགཎྛནཱཊཔུཏྟཀཱལངྐིརིཡཝཎྞནཱ

༡༦༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི པཱསཱདིཀསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – ཝེདྷཉྙཱ ནཱམ སཀྱཱཏི དྷནུམྷི ཀཏསིཀྑཱ ཝེདྷཉྙནཱམཀཱ ཨེཀེ སཀྱཱ. ཏེསཾ ཨམྦཝནེ པཱསཱདེཏི ཏེསཾ ཨམྦཝནེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཏྠཱཡ ཀཏོ དཱིགྷཔཱསཱདོ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཝིཧརཏི. ཨདྷུནཱ ཀཱལངྐཏོཏི སམྤཏི ཀཱལངྐཏོ. དྭེདྷིཀཛཱཏཱཏི དྭེཛ྄ཛྷཛཱཏཱ, དྭེབྷཱགཱ ཛཱཏཱ. བྷཎྜནཱདཱིསུ བྷཎྜནཾ པུབྦབྷཱགཀལཧོ, ཏཾ དཎྜཱདཱནཱདིཝསེན པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམཝསེན ཙ ཝཌྜྷིཏཾ ཀལཧོ. ‘‘ན ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱསཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིརུདྡྷཝཙནཾ ཝིཝཱདོ. ཝིཏུདནྟཱཏི ཝིཛ྄ཛྷནྟཱ. སཧིཏཾ མེཏི མམ ཝཙནཾ ཨཏྠསཉྷིཏཾ. ཨདྷིཙིཎྞཾ ཏེ ཝིཔརཱཝཏྟནྟི ཡཾ ཏཝ ཨདྷིཙིཎྞཾ ཙིརཀཱལཱསེཝནཝསེན པགུཎཾ, ཏཾ མམ ཝཱདཾ ཨཱགམྨ ནིཝཏྟཾ. ཨཱརོཔིཏོ ཏེ ཝཱདོཏི ཏུཡ྄ཧཾ ཨུཔརི མཡཱ དོསོ ཨཱརོཔིཏོ. ཙར ཝཱདཔྤམོཀྑཱཡཱཏི བྷཏྟཔུཊཾ ཨཱདཱཡ ཏཾ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝཱདཔྤམོཀྑཏྠཱཡ ཨུཏྟརི པརིཡེསམཱནོ ཝིཙར. ནིབྦེཋེཧི ཝཱཏི ཨཐ ཝཱ མཡཱ ཨཱརོཔིཏདོསཏོ ཨཏྟཱནཾ མོཙེཧི. སཙེ པཧོསཱིཏི སཙེ སཀྐོསི. ཝདྷོཡེཝཱཏི མརཎམེཝ. ནཱཊཔུཏྟིཡེསཱུཏི ནཱཊཔུཏྟསྶ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ. ནིབྦིནྣརཱུཔཱཏི ཨུཀྐཎྛིཏསབྷཱཝཱ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནིཔི ན ཀརོནྟི. ཝིརཏྟརཱུཔཱཏི ¶ ཝིགཏཔེམཱ. པཊིཝཱནརཱུཔཱཏི ཏེསཾ སཀྐཙྩཀིརིཡཏོ ནིཝཏྟནསབྷཱཝཱ. ཡཐཱ ཏནྟི ཡཐཱ དུརཀྑཱཏཱདིསབྷཱཝེ དྷམྨཝིནཡེ ནིབྦིནྣཝིརཏྟཔྤཊིཝཱནརཱུཔེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཏཐེཝ ཛཱཏཱཏི ཨཏྠོ. དུརཀྑཱཏེཏི དུཀྐཐིཏེ. དུཔྤཝེདིཏེཏི དུཝིཉྙཱཔིཏེ. ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེཏི རཱགཱདཱིནཾ ཨུཔསམཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠེ. བྷིནྣཐཱུཔེཏི བྷིནྡཔྤཏིཊྛེ. ཨེཏྠ ཧི ནཱཊཔུཏྟོཝ ནེསཾ པཏིཊྛཊྛེན ཐཱུཔོ. སོ པན བྷིནྣོ མཏོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བྷིནྣཐཱུཔེ’’ཏི. ཨཔྤཊིསརཎེཏི ཏསྶེཝ ཨབྷཱཝེན པཊིསརཎཝིརཧིཏེ.

ནནུ ཙཱཡཾ ནཱཊཔུཏྟོ ནཱལ༹ནྡཝཱསིཀོ, སོ ཀསྨཱ པཱཝཱཡཾ ཀཱལངྐཏོཏི? སོ ཀིར ཨུཔཱལིནཱ ¶ གཧཔཏིནཱ པཊིཝིདྡྷསཙྩེན དསཧི ¶ གཱཐཱཧི བྷཱསིཏེ བུདྡྷགུཎེ སུཏྭཱ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ ཚཌྜེསི. ཨཐ ནཾ ཨཕཱསུཀཾ གཧེཏྭཱ པཱཝཾ ཨགམཾསུ. སོ ཏཏྠ ཀཱལམཀཱསི. ཀཱལཾ ཀུརུམཱནོ ཙ ཙིནྟེསི – ‘‘མམ ལདྡྷི ཨནིཡྻཱནིཀཱ སཱརཝིརཧིཏཱ, མཡཾ ཏཱཝ ནཊྛཱ, ཨཝསེསཛནོཔི མཱ ཨཔཱཡཔཱུརཀོ ཨཧོསི, སཙེ པནཱཧཾ ‘མམ སཱསནཾ ཨནིཡྻཱནིཀ’ནྟི ཝཀྑཱམི, ན སདྡཧིསྶནྟི, ཡཾནཱུནཱཧཾ དྭེཔི ཛནེ ན ཨེཀནཱིཧཱརེན ཨུགྒཎྷཱཔེཡྻཾ, ཏེ མམཙྩཡེན ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝདིསྶནྟི, སཏྠཱ ཏཾ ཝིཝཱདཾ པཊིཙྩ ཨེཀཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསྶཏི, ཏཏོ ཏེ སཱསནསྶ མཧནྟབྷཱཝཾ ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི.

ཨཐ ནཾ ཨེཀོ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ ཏུམྷེ དུབྦལཱ, མཡ྄ཧམྤི ཨིམསྨིཾ དྷམྨེ སཱརཾ ཨཱཙིཀྑཐ, ཨཱཙརིཡཔྤམཱཎ’’ནྟི. ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏྭཾ མམཙྩཡེན སསྶཏནྟི གཎྷེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཨཔརོཔི ཨུཔསངྐམི, ཏཾ ཨུཙྪེདཾ གཎྷཱཔེསི. ཨེཝཾ དྭེཔི ཛནེ ཨེཀལདྡྷིཀེ ཨཀཏྭཱ བཧཱུ ནཱནཱནཱིཧཱརེན ཨུགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. ཏེ ཏསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཀསྶཱཝུསོ, ཨཱཙརིཡོ སཱརཾ ཨཱཙིཀྑཱི’’ཏི? ཨེཀོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ མཡ྄ཧནྟི ཨཱཧ. ཀིཾ ཨཱཙིཀྑཱིཏི? སསྶཏནྟི. ཨཔརོ ཏཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱརཾ ཨཱཙིཀྑཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སབྦེ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱརཾ ཨཱཙིཀྑི, ཨཧཾ ཛེཊྛཀོ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝཱདཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཀྐོསེ ཙེཝ པརིབྷཱསེ ཙ ཧཏྠཔཱདཔྤཧཱརཱདཱིནི ¶ ཙ པཝཏྟེཏྭཱ ཨེཀམགྒེན དྭེ ཨགཙྪནྟཱ ནཱནཱདིསཱསུ པཀྐམིཾསུ.

༡༦༥. ཨཐ ཁོ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོཏི ཨཡཾ ཐེརོ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ. ཏཾ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔསམྤནྣཀཱལེ ‘‘ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ’’ཏི སམུདཱཙརིཏྭཱ ཐེརཀཱལེཔི ཏཐེཝ སམུདཱཙརིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ’’ཏི.

‘‘པཱཝཱཡཾ ཝསྶཾཝུཊྛོ ཡེན སཱམགཱམོ, ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམཱི’’ཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? ནཱཊཔུཏྟེ ཀིར ཀཱལངྐཏེ ཛམྦུདཱིཔེ མནུསྶཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀཐཾ པཝཏྟཡིཾསུ ‘‘ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཨེཀོ སཏྠཱཏི པཉྙཱཡིཏྠ, ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱཡ སཱཝཀཱནཾ ཨེཝརཱུཔོ ཝིཝཱདོ ཛཱཏོ. སམཎོ པན གོཏམོ ཛམྦུདཱིཔེ ཙནྡོ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ པཱཀཊོ, སཱཝཀཱཔིསྶ པཱཀཊཱཡེཝ. ཀཱིདིསོ ནུ ཁོ སམཎེ གོཏམེ པརིནིབྦུཏེ སཱཝཀཱནཾ ཝིཝཱདོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ¶ . ཐེརོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ དསབལསྶ ཨཱརོཙེསྶཱམི, སཏྠཱ ཨེཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ དེསནཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི. སོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡེན སཱམགཱམོ, ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི.

སཱམགཱམོཏི ¶ སཱམཱཀཱནཾ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཏསྶ གཱམསྶ ནཱམཾ. ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོཏི ཨུཛུམེཝ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨགནྟྭཱ ཡེནསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི.

བུདྡྷཀཱལེ ཀིར སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཙ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཙ ཨཉྙམཉྙཾ མམཱཡིཾསུ. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ‘‘མཡཱ ཀཱཏབྦཾ སཏྠུ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨཱནནྡཏྠེརཾ མམཱཡི. ཨཱནནྡཏྠེརོ ‘‘བྷགཝཏོ སཱཝཀཱནཾ ཨགྒོ’’ཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརཾ མམཱཡི. ཀུལདཱརཀེ ཙ པབྦཱཛེཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷཱཔེསི. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ཏཐེཝ ཨཀཱསི. ཨེཝཾ ཨེཀམེཀེན ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷཱཔིཏཱནི པཉྩ པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ པཎཱིཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནིཔི ལབྷིཏྭཱ ཐེརསྶ ཨདཱསི.

དྷམྨརཏནཔཱུཛཱ

ཨེཀོ ཀིར བྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི – ‘‘བུདྡྷརཏནསྶ ཙ སངྒྷརཏནསྶ ཙ པཱུཛཱ པཉྙཱཡཏི, ཀཐཾ ནུ ཁོ དྷམྨརཏནཾ པཱུཛིཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི? སོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪི. བྷགཝཱ ཨཱཧ – ‘‘སཙེཔི བྲཱཧྨཎ དྷམྨརཏནཾ པཱུཛེཏུཀཱམོ, ཨེཀཾ ¶ བཧུསྶུཏཾ པཱུཛེཧཱི’’ཏི. བཧུསྶུཏཾ, བྷནྟེ, ཨཱཙིཀྑཐཱཏི. བྷིཀྑུསངྒྷཾ པུཙྪཱཏི. སོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བཧུསྶུཏཾ, བྷནྟེ, ཨཱཙིཀྑཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱནནྡཏྠེརོ བྲཱཧྨཎཱཏི. བྲཱཧྨཎོ ཐེརཾ སཧསྶགྒྷནིཀེན ཏིཙཱིཝརེན པཱུཛེསི. ཐེརོ ཏཾ གཧེཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. བྷགཝཱ ‘‘ཀུཏོ, ཨཱནནྡ, ལདྡྷ’’ནྟི ཨཱཧ? ཨེཀེན, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎེན དིནྣཾ, ཨིདཾ པནཱཧཾ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ དཱཏུཀཱམོཏི. དེཧི, ཨཱནནྡཱཏི. ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟོ བྷནྟེཏི. ཨཱགཏཀཱལེ དེཧཱིཏི, སིཀྑཱཔདཾ བྷནྟེ, པཉྙཏྟནྟི. ཀདཱ པན སཱརིཔུཏྟོ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི? དསཱཧམཏྟེན བྷནྟེཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, ཨཱནནྡ, དསཱཧཔརམཾ ཨཏིརེཀཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏུ’’ནྟི སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེསི.

སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ¶ ཏཐེཝ ཡཾཀིཉྩི མནཱཔཾ ལབྷཏི, ཏཾ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ དེཏི. སོ ཨིམམྤི ཨཏྟནོ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀཾ ཐེརསྶེཝ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཨདཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡེནསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མེ མཧཱཔཉྙོ, སོ ཨིམཾ ཀཐཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེསྶཏི, ཨཐ སཏྠཱ ཏདནུརཱུཔཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཏཱི’’ཏི. ཀཐཱཔཱབྷཏནྟི ཀཐཱཡ མཱུལཾ. མཱུལཉྷི ‘‘པཱབྷཏ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨཔྤཀེནཱཔི ¶ མེདྷཱཝཱི, པཱབྷཏེན ཝིཙཀྑཎོ;

སམུཊྛཱཔེཏི ཨཏྟཱནཾ, ཨཎུཾ ཨགྒིཾཝ སནྡྷམ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡.༤);

བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡཱཏི བྷགཝནྟཾ དསྶནཏྠཱཡ. ཀིཾ པནཱནེན བྷགཝཱ ན དིཊྛཔུབྦོཏི? ནོ ན དིཊྛཔུབྦོ. ཨཡཉྷི ཨཱཡསྨཱ དིཝཱ ནཝ ཝཱརེ, རཏྟིཾ ནཝ ཝཱརེཏི ཨེཀཱཧཾ ཨཊྛཱརས ཝཱརེ ཨུཔཊྛཱནམེཝ གཙྪཏི. དིཝསསྶ པན སཏཝཱརཾ ཝཱ སཧསྶཝཱརཾ ཝཱ གནྟུཀཱམོ སམཱནོཔི ན ཨཀཱརཎཱ གཙྪཏི, ཨེཀཾ པཉྷུདྡྷཱརཾ གཧེཏྭཱཝ གཙྪཏི. སོ ཏཾ དིཝསཾ ཏེན ཀཐཱཔཱབྷཏེན གནྟུཀཱམོ ཨེཝམཱཧ.

ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏདྷམྨཝིནཡཝཎྞནཱ

༡༦༦. ཨེཝཉྷེཏཾ, ཙུནྡ, ཧོཏཱིཏི བྷགཝཱ ཨཱནནྡཏྠེརེན ཨཱརོཙིཏེཔི ཡསྨཱ ན ཨཱནནྡཏྠེརོ ཨིམིསྶཱ ཀཐཱཡ སཱམིཀོ, ཙུནྡཏྠེརོ པན སཱམིཀོ. སོཝ ཏསྶཱ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ ཛཱནཱཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ ‘‘ཨེཝཉྷེཏཾ, ཙུནྡ, ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ ¶ . ཏསྶཏྠོ – ཙུནྡ ཨེཝཉྷེཏཾ ཧོཏི དུརཀྑཱཏཱདིསབྷཱཝེ དྷམྨཝིནཡེ སཱཝཀཱ དྭེདྷིཀཛཱཏཱ བྷཎྜནཱདཱིནི ཀཏྭཱ མུཁསཏྟཱིཧི ཝིཏུདནྟཱ ཝིཧརནྟི.

ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནེནེཝ ནིཡྻཱནིཀསཱསནཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཱདིཏོ ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནམེཝ དསྶེནྟོ ཨིདྷ ཙུནྡ སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཨསམྨཱསམྦུདྡྷོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝོཀྐམྨ ཙ ཏམྷཱ དྷམྨཱ ཝཏྟཏཱིཏི ན ནིརནྟརཾ པཱུརེཏི, ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨནྟརནྟརཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ལཱབྷཱཏི ཏསྶ ཏུཡ྄ཧཾ ཨེཏེ ¶ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟིཨཱདཡོ ལཱབྷཱ. སུལདྡྷནྟི མནུསྶཏྟམྤི ཏེ སུལདྡྷཾ. ཏཐཱ པཊིཔཛྫཏཱུཏི ཨེཝཾ པཊིཔཛྫཏུ. ཡཐཱ ཏེ སཏྠཱརཱ དྷམྨོ དེསིཏོཏི ཡེན ཏེ ཨཱཀཱརེན སཏྠཱརཱ དྷམྨོ ཀཐིཏོ. ཡོ ཙ སམཱདཔེཏཱིཏི ཡོ ཙ ཨཱཙརིཡོ སམཱདཔེཏི. ཡཉྩ སམཱདཔེཏཱིཏི ཡཾ ཨནྟེཝཱསིཾ སམཱདཔེཏི. ཡོ ཙ སམཱདཔིཏོཏི ཡོ ཙ ཨེཝཾ སམཱདཔིཏོ ཨནྟེཝཱསིཀོ. ཡཐཱ ཨཱཙརིཡེན སམཱདཔིཏཾ, ཏཐཏྠཱཡ པཊིཔཛྫཏི. སབྦེ ཏེཏི ཏཡོཔི ཏེ. ཨེཏྠ ཧི ཨཱཙརིཡོ སམཱདཔིཏཏྟཱ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི, སམཱདིནྣནྟེཝཱསིཀོ སམཱདིནྣཏྟཱ, པཊིཔནྣཀོ པཊིཔནྣཏྟཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སབྦེ ཏེ བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝནྟཱི’’ཏི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༦༧. ཨཔིཙེཏྠ ¶ ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོཏི ཀཱརཎཔྤཊིཔནྣོ. ཉཱཡམཱརཱདྷེསྶཏཱིཏི ཀཱརཎཾ ནིཔྥཱདེསྶཏི. ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི ཨཏྟནོ དུཀྑནིབྦཏྟཀཾ ཝཱིརིཡཾ ཀརོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘དུརཀྑཱཏེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཝིནཡེ ཡོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, སོ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི. ཡོ ཀུསཱིཏོ, སོ སུཁཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༣༡༨).

སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏདྷམྨཝིནཡཱདིཝཎྞནཱ

༡༦༨. ཨེཝཾ ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ནིཡྻཱནིཀསཱསནཾ དསྶེནྟོ ཨིདྷ པན, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནིཡྻཱནིཀོཏི མགྒཏྠཱཡ ཕལཏྠཱཡ ཙ ནིཡྻཱཏི.

༡༦༩. ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི ཨཏྟནོ སུཁནིཔྥཱདཀཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘སྭཱཀྑཱཏེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཝིནཡེ ཡོ ཀུསཱིཏོ, སོ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི. ཡོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, སོ སུཁཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༣༡༩).

༡༧༠. ཨིཏི བྷགཝཱ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ སམྨཱཔཊིཔནྣསྶ ¶ ཀུལཔུཏྟསྶ པསཾསཾ དསྶེཏྭཱ པུན དེསནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཨིདྷ, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ལོཀེ ཨུདཔཱདཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཝིཉྙཱཔིཏཏྠཱཏི ཨབོདྷིཏཏྠཱ. སབྦསངྒཱཧཔདཀཏནྟི སབྦསངྒཧཔདེཧི ཀཏཾ, སབྦསངྒཱཧིཀཾ ཀཏཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘སབྦསངྒཱཧཔདགཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ན སབྦསངྒཱཧཔདེསུ གཏཾ, ན ཨེཀསངྒཧཛཱཏནྟི ཨཏྠོ. སཔྤཱཊིཧཱིརཀཏནྟི ནིཡྻཱནིཀཾ. ཡཱཝ ¶ དེཝམནུསྶེཧཱིཏི དེཝལོཀཏོ ཡཱཝ མནུསྶལོཀཱ སུཔྤཀཱསིཏཾ. ཨནུཏཔྤོ ཧོཏཱིཏི ཨནུཏཱཔཀརོ ཧོཏི. སཏྠཱ ཙ ནོ ལོཀེཏི ཨིདཾ ཏེསཾ ཨནུཏཱཔཀཱརདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ནཱནུཏཔྤོ ཧོཏཱིཏི སཏྠཱརཾ ཨཱགམྨ སཱཝཀེཧི ཡཾ པཏྟབྦཾ, ཏསྶ པཏྟཏྟཱ ཨནུཏཱཔཀརོ ན ཧོཏི.

༡༧༢. ཐེརོཏི ཐིརོ ཐེརཀཱརཀེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ. ‘‘རཏྟཉྙཱུ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝུཏྟཏྠཱནེཝ. ཨེཏེཧི ཙེ པཱིཏི ཨེཏེཧི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟེཧི.

༡༧༣. པཏྟཡོགཀྑེམཱཏི ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི ཁེམཏྟཱ ཨརཧཏྟཾ ཨིདྷ ཡོགཀྑེམཾ ནཱམ, ཏཾ པཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཨལཾ སམཀྑཱཏུཾ སདྡྷམྨསྶཱཏི སམྨུཁཱ གཧིཏཏྟཱ ཨསྶ སདྡྷམྨཾ སམྨཱ ཨཱཙིཀྑིཏུཾ སམཏྠཱ.

༡༧༤. བྲཧྨཙཱརིནོཏི ¶ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ ཝསམཱནཱ ཨརིཡསཱཝཀཱ. ཀཱམབྷོགིནོཏི གིཧིསོཏཱཔནྣཱ. ‘‘ཨིདྡྷཉྩེཝཱ’’ཏིཨཱདཱིནི མཧཱཔརིནིབྦཱནེ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ལཱབྷགྒཡསགྒཔཏྟནྟི ལཱབྷགྒཉྩེཝ ཡསགྒཉྩ པཏྟཾ.

༡༧༥. སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱཏི སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱདཡོ ཐེརཱ. བྷིཀྑུནིཡོཏི ཁེམཱཐེརཱིཨུཔྤལཝཎྞཐེརཱིཨཱདཡོ. ཨུཔཱསཀཱ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝཏྠཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོཏི ཙིཏྟགཧཔཏིཧཏྠཀཨཱལ༹ཝཀཱདཡོ. ཀཱམབྷོགིནོཏི ཙཱུལ༹ཨནཱཐཔིཎྜིཀམཧཱཨནཱཐཔིཎྜིཀཱདཡོ. བྲཧྨཙཱརིནིཡོཏི ནནྡམཱཏཱདཡོ. ཀཱམབྷོགིནིཡོཏི ཁུཛྫུཏྟརཱདཡོ.

༡༧༦. སབྦཱཀཱརསམྤནྣནྟི སབྦཀཱརཎསམྤནྣཾ. ཨིདམེཝ ¶ ཏནྟི ཨིདམེཝ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཨིམམེཝ དྷམྨཾ སམྨཱ ཧེཏུནཱ ནཡེན ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ. ཨུདཀཱསྶུདནྟི ཨུདཀོ སུདཾ. པསྶཾ ན པསྶཏཱིཏི པསྶནྟོ ན པསྶཏི. སོ ཀིར ཨིམཾ པཉྷཾ མཧཱཛནཾ པུཙྪི. ཏེཧི ‘‘ན ཛཱནཱམ, ཨཱཙརིཡ, ཀཐེཧི ནོ’’ཏི ཝུཏྟོ སོ ཨཱཧ – ‘‘གམྦྷཱིརོ ཨཡཾ པཉྷོ ཨཱཧཱརསཔྤཱཡེ སཏི ཐོཀཾ ཙིནྟེཏྭཱ སཀྐཱ ཀཐེཏུ’’ནྟི. ཏཏོ ཏེཧི ཙཏྟཱརོ མཱསེ ¶ མཧཱསཀྐཱརེ ཀཏེ ཏཾ པཉྷཾ ཀཐེནྟོ ཀིཉྩ པསྶཾ ན པསྶཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཱདྷུནིསིཏསྶཱཏི སུཊྛུནིསིཏསྶ ཏིཁིཎསྶ, སུནིསིཏཁུརསྶ ཀིར ཏལཾ པཉྙཱཡཏི, དྷཱརཱ ན པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

སངྒཱཡིཏབྦདྷམྨཱདིཝཎྞནཱ

༡༧༧. སངྒམྨ སམཱགམྨཱཏི སངྒནྟྭཱ སམཱགནྟྭཱ. ཨཏྠེན ཨཏྠཾ, བྱཉྫནེན བྱཉྫནནྟི ཨཏྠེན སཧ ཨཏྠཾ, བྱཉྫནེནཔི སཧ བྱཉྫནཾ སམཱནེནྟེཧཱིཏི ཨཏྠོ. སངྒཱཡིཏབྦནྟི ཝཱཙེཏབྦཾ སཛ྄ཛྷཱཡིཏབྦཾ. ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཡཐཱ ཨིདཾ སཀལཾ སཱསནབྲཧྨཙརིཡཾ.

༡༧༨. ཏཏྲ ཙེཏི ཏཏྲ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ, ཏསྶ ཝཱ བྷཱསིཏེ. ཨཏྠཉྩེཝ མིཙྪཱ གཎྷཱཏི, བྱཉྫནཱནི ཙ མིཙྪཱ རོཔེཏཱིཏི ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཨཱརམྨཎཾ ‘‘སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཨཏྠཾ གཎྷཱཏི. ‘‘སཏིཔཊྛཱནཱནཱི’’ཏི བྱཉྫནཾ རོཔེཏི. ཨིམསྶ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསྶཱཏི ‘‘སཏིཡེཝ སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི. ཨཏྠསྶ ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིམཱནི བྱཉྫནཱནི, ཨུདཱཧུ ཙཏྟཱརི སཏིཔཊྛཱནཱནཱི’’ཏི ཨེཏཱནི ཝཱ བྱཉྫནཱནི. ཀཏམཱནི ཨོཔཱཡིཀཏརཱནཱིཏི ཨིམསྶ ཨཏྠསྶ ཀཏམཱནི བྱཉྫནཱནི ཨུཔཔནྣཏརཱནི ཨལླཱིནཏརཱནི. ཨིམེསཉྩ ¶ བྱཉྫནཱནནྟི ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི བྱཉྫནཱནཾ ‘‘སཏིཡེཝ སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཨཏྠོ, ཨུདཱཧུ ‘‘ཨཱརམྨཎཾ སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཨེསོ ཨཏྠོཏི? ཨིམསྶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསྶཱཏི ‘‘ཨཱརམྨཎཾ སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཨིམསྶ ཨཏྠསྶ. ཡཱ ཙེཝ ཨེཏཱནཱིཏི ཡཱནི ཙེཝ ཨེཏཱནི མཡཱ ཝུཏྟཱནི. ཡཱ ཙེཝ ཨེསོཏི ཡོ ཙེཝ ཨེས མཡཱ ཝུཏྟོ. སོ ནེཝ ཨུསྶཱདེཏབྦོཏི ཏུམྷེཧི ཏཱཝ སམྨཱ ཨཏྠེ ཙ སམྨཱ བྱཉྫནེ ¶ ཙ ཋཱཏབྦཾ. སོ པན ནེཝ ཨུསྶཱདེཏབྦོ, ན ཨཔསཱདེཏབྦོ. སཉྙཱཔེཏབྦོཏི ཛཱནཱཔེཏབྦོ. ཏསྶ ཙ ཨཏྠསྶཱཏི ‘‘སཏིཡེཝ སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཨཏྠསྶ ཙ. ཏེསཉྩ བྱཉྫནཱནནྟི ‘‘སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི བྱཉྫནཱནཾ. ནིསནྟིཡཱཏི ནིསཱམནཏྠཾ དྷཱརཎཏྠཾ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༨༡. ཏཱདིསནྟི ཏུམྷཱདིསཾ. ཨཏྠུཔེཏནྟི ཨཏྠེན ཨུཔེཏཾ ཨཏྠསྶ ཝིཉྙཱཏཱརཾ. བྱཉྫནུཔེཏནྟི བྱཉྫནེཧི ཨུཔེཏཾ བྱཉྫནཱནཾ ཝིཉྙཱཏཱརཾ. ཨེཝཾ ཨེཏཾ བྷིཀྑུཾ ¶ པསཾསཐ. ཨེསོ ཧི བྷིཀྑུ ན ཏུམྷཱཀཾ སཱཝཀོ ནཱམ, བུདྡྷོ ནཱམ ཨེས ཙུནྡཱཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ བཧུསྶུཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཋཔེསི.

པཙྩཡཱནུཉྙཱཏཀཱརཎཱདིཝཎྞནཱ

༡༨༢. ཨིདཱནི ཏཏོཔི ཨུཏྟརིཏརཾ དེསནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ན ཝོ ཨཧཾ, ཙུནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དིཊྛདྷམྨིཀཱ ཨཱསཝཱ ནཱམ ཨིདྷལོཀེ པཙྩཡཧེཏུ ཨུཔྤཛྫནཀཱ ཨཱསཝཱ. སམྤརཱཡིཀཱ ཨཱསཝཱ ནཱམ པརལོཀེ བྷཎྜནཧེཏུ ཨུཔྤཛྫནཀཱ ཨཱསཝཱ. སཾཝརཱཡཱཏི ཡཐཱ ཏེ ན པཝིསནྟི, ཨེཝཾ པིདཧནཱཡ. པཊིགྷཱཏཱཡཱཏི མཱུལགྷཱཏེན པཊིཧནནཱཡ. ཨལཾ ཝོ ཏཾ ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡཱཏི ཏཾ ཏུམྷཱཀཾ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ སམཏྠཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཡཾ ཝོ མཡཱ ཙཱིཝརཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏཾ པཱརུཔིཏྭཱ དཔྤཾ ཝཱ མཱནཾ ཝཱ ཀུརུམཱནཱ ཝིཧརིསྶཐཱཏི ན ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏཾ པན པཱརུཔིཏྭཱ སཱིཏཔྤཊིགྷཱཏཱདཱིནི ཀཏྭཱ སུཁཾ སམཎདྷམྨཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ ཀརིསྶཐཱཏི ཨནུཉྙཱཏཾ. ཡཐཱ ཙ ཙཱིཝརཾ, ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཱདཡོཔི. ཨནུཔདསཾཝཎྞནཱ པནེཏྠ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

སུཁལླིཀཱནུཡོགཱདིཝཎྞནཱ

༡༨༣. སུཁལླིཀཱནུཡོགནྟི སུཁལླིཡནཱནུཡོགཾ, སུཁསེཝནཱདྷིམུཏྟནྟི ཨཏྠོ. སུཁེཏཱིཏི སུཁིཏཾ ཀརོཏི. པཱིཎེཏཱིཏི པཱིཎིཏཾ ཐཱུལཾ ཀརོཏི.

༡༨༦. ཨཊྛིཏདྷམྨཱཏི ¶ ནཊྛིཏསབྷཱཝཱ. ཛིཝ྄ཧཱ ནོ ཨཏྠཱིཏི ཡཾ ཡཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ ཏཾ ཀཐེནྟི, ཀདཱཙི མགྒཾ ཀཐེནྟི, ཀདཱཙི ཕལཾ ཀདཱཙི ནིབྦཱནནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཛཱནཏཱཏི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ཛཱནནྟེན. པསྶཏཱཏི པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི པསྶནྟེན. གམྦྷཱིརནེམོཏི ¶ གམྦྷཱིརབྷཱུམིཾ ཨནུཔཝིཊྛོ. སུནིཁཱཏོཏི སུཊྛུ ནིཁཱཏོ. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཨབྷབྦོ ནཝ ཋཱནཱནི ཨཛ྄ཛྷཱཙརིཏུཾ. ཏསྨིཾ ཨནཛ྄ཛྷཱཙཱརོ ཨཙལོ ཨསམྤཝེདྷཱི. ཏཏྠ སཉྩིཙྩ པཱཎཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔནཱདཱིསུ སོཏཱཔནྣཱདཡོཔི ཨབྷབྦཱ. སནྣིདྷིཀཱརཀཾ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུནྟི ཝཏྠུཀཱམེ ཙ ཀིལེསཀཱམེ ¶ ཙ སནྣིདྷིཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. སེཡྻཐཱཔི པུབྦེ ཨགཱརིཀབྷཱུཏོཏི ཡཐཱ པུབྦེ གིཧིབྷཱུཏོ པརིབྷུཉྫཏི, ཨེཝཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨབྷབྦོ.

པཉྷབྱཱཀརཎཝཎྞནཱ

༡༨༧. ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟཱ ཧི སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཡཱཝཛཱིཝཾ གིཧིབྱཉྫནེན ཏིཊྛནྟི. ཁཱིཎཱསཝོ པན ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱཝ མནུསྶབྷཱུཏོ པརིནིབྦཱཏི ཝཱ པབྦཛཏི ཝཱ. ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱདཱིསུ ཀཱམཱཝཙརདེཝེསུ མུཧུཏྟམྤི ན ཏིཊྛཏི. ཀསྨཱ? ཝིཝེཀཊྛཱནསྶ ཨབྷཱཝཱ. བྷུམྨདེཝཏྟབྷཱཝེ པན ཋིཏོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱཔི ཏིཊྛཏི. ཏསྶ ཝསེན ཨཡཾ པཉྷོ ཨཱགཏོ. བྷིནྣདོསཏྟཱ པནསྶ བྷིཀྑུབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཏཱིརཀནྟི ཨཏཱིརཾ ཨཔརིཙྪེདཾ མཧནྟཾ. ནོ ཙ ཁོ ཨནཱགཏནྟི ཨནཱགཏཾ པན ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཨེཝཾ ན པཉྙཔེཏི, ཨཏཱིཏམེཝ མཉྙེ སམཎོ གོཏམོ ཛཱནཱཏི, ན ཨནཱགཏཾ. ཏཐཱ ཧིསྶ ཨཏཱིཏེ ཨཌྜྷཚཊྛསཏཛཱཏཀཱནུསྶརཎཾ པཉྙཱཡཏི. ཨནཱགཏེ ཨེཝཾ བཧུཾ ཨནུསྶརཎཾ ན པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨིམམཏྠཾ མཉྙམཱནཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ. ཏཡིདཾ ཀིཾ སཱུཏི ཨནཱགཏེ ཨཔཉྙཱཔནཾ ཀིཾ ནུ ཁོ? ཀཐཾསཱུཏི ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཛཱནནྟོཡེཝ ནུ ཁོ ཨནཱགཏཾ ནཱནུསྶརཏི, ཨནནུསྶརིཏུཀཱམཏཱཡ ནཱནུསྶརཏཱིཏི. ཨཉྙཝིཧིཏཀེན ཉཱཎདསྶནེནཱཏི པཙྩཀྑཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶནསམཏྠཏཱཡ དསྶནབྷཱུཏེན ཉཱཎེན ཨཉྙཏྠཝིཧིཏཀེན ཉཱཎེན ཨཉྙཾ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟེན, ཨཉྙཝིཧིཏཀཾ ཨཉྙཾ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟམཱནཾ ཉཱཎདསྶནཾ སངྒཱཧེཏབྦཾ པཉྙཱཔེཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏེ ཧི ཙརཏོ ཙ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ མཉྙནྟི, ཏཱདིསཉྩ ཉཱཎཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཡཐརིཝ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ, ཨེཝཾ མཉྙནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

སཏཱནུསཱརཱིཏི ¶ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིསམྤཡུཏྟཀཾ. ཡཱཝཏཀཾ ཨཱཀངྑཏཱིཏི ཡཏྟཀཾ ཉཱཏུཾ ཨིཙྪཏི, ཏཏྟཀཾ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི ཉཱཎཾ པེསེསི. ཨཐསྶ དུབྦལཔཏྟཔུཊེ པཀྑནྡནཱརཱཙོ ཝིཡ ཨཔྤཊིཧཏཾ ¶ ཨནིཝཱརིཏཾ ཉཱཎཾ གཙྪཏི, ཏེན ཡཱཝཏཀཾ ཨཱཀངྑཏི ཏཱཝཏཀཾ ཨནུསྶརཏི. བོདྷིཛནྟི བོདྷིམཱུལེ ཛཱཏཾ. ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཙཏུམགྒཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏཱིཏི ¶ ཏེན ཉཱཎེན ཛཱཏིམཱུལསྶ པཧཱིནཏྟཱ པུན ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི. ནཏྠིདཱནི པུནབྦྷཝོཏི ཨཔརམྤི ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨནཏྠསཾཧིཏནྟི ན ཨིདྷལོཀཏྠཾ ཝཱ པརལོཀཏྠཾ ཝཱ ནིསྶིཏཾ. ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ བྱཱཀརོཏཱིཏི ཏཾ བྷཱརཏཡུདྡྷསཱིཏཱཧརཎསདིསཾ ཨནིཡྻཱནིཀཀཐཾ ཏཐཱགཏོ ན ཀཐེཏི. བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏནྟི རཱཛཀཐཱདིཏིརཙྪཱནཀཐཾ. ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོ ཧོཏཱིཏི ཀཱལཾ ཛཱནཱཏི. སཧེཏུཀཾ སཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ ཡུཏྟཔཏྟཀཱལེཡེཝ ཀཐེཏི.

༡༨༨. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཡཐཱ ཡཐཱ གདིཏབྦཾ, ཏཐཱ ཏཐེཝ གདནཏོ དཀཱརསྶ ཏཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཏྠོ. དིཊྛནྟི རཱུཔཱཡཏནཾ. སུཏནྟི སདྡཱཡཏནཾ. མུཏནྟི མུཏྭཱ པཏྭཱ གཧེཏབྦཏོ གནྡྷཱཡཏནཾ རསཱཡཏནཾ ཕོཊྛབྦཱཡཏནཾ. ཝིཉྙཱཏནྟི སུཁདུཀྑཱདིདྷམྨཱཡཏནཾ. པཏྟནྟི པརིཡེསིཏྭཱ ཝཱ ཨཔརིཡེསིཏྭཱ ཝཱ པཏྟཾ. པརིཡེསིཏནྟི པཏྟཾ ཝཱ ཨཔཏྟཾ ཝཱ པརིཡེསིཏཾ. ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱཏི ཙིཏྟེན ཨནུསཉྩརིཏཾ. ‘‘ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཨེཏཾ དསྶེཏི, ཡཉྷི ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཨིམསྶ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ནཱིལཾ པཱིཏཀནྟིཨཱདི རཱུཔཱརམྨཎཾ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི, ‘‘ཨཡཾ སཏྟོ ཨིམསྨིཾ ཁཎེ ཨིམཾ ནཱམ རཱུཔཱརམྨཎཾ དིསྭཱ སུམནོ ཝཱ དུམྨནོ ཝཱ མཛ྄ཛྷཏྟོ ཝཱ ཛཱཏོ’’ཏི སབྦཾ ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨེཝཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཾ ¶ . ཏཐཱ ཡཾ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཨིམསྶ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ བྷེརིསདྡོ མུདིངྒསདྡོཏིཨཱདི སདྡཱརམྨཎཾ སོཏདྭཱརེ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི. མཱུལགནྡྷོ ཏཙགནྡྷོཏིཨཱདི གནྡྷཱརམྨཎཾ གྷཱནདྭཱརེ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི. མཱུལརསོ ཁནྡྷརསོཏིཨཱདི རསཱརམྨཎཾ ཛིཝ྄ཧཱདྭཱརེ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི. ཀཀྑལ༹ཾ མུདུཀནྟིཨཱདི པཐཝཱིདྷཱཏུཏེཛོདྷཱཏུཝཱཡོདྷཱཏུབྷེདཾ ཕོཊྛབྦཱརམྨཎཾ ཀཱཡདྭཱརེ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི. ‘‘ཨཡཾ སཏྟོ ཨིམསྨིཾ ཁཎེ ཨིམཾ ནཱམ ཕོཊྛབྦཱརམྨཎཾ ཕུསིཏྭཱ སུམནོ ཝཱ དུམྨནོ ཝཱ མཛ྄ཛྷཏྟོ ཝཱ ཛཱཏོ’’ཏི སབྦཾ ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨེཝཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཾ. ཏཐཱ ཡཾ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཨིམསྶ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ སུཁདུཀྑཱདིབྷེདཾ དྷམྨཱརམྨཎཾ མནོདྭཱརསྶ ཨཱཔཱཐམཱགཙྪཏི, ‘‘ཨཡཾ སཏྟོ ཨིམསྨིཾ ཁཎེ ཨིདཾ ནཱམ དྷམྨཱརམྨཎཾ ཝིཛཱནིཏྭཱ སུམནོ ཝཱ དུམྨནོ ཝཱ མཛ྄ཛྷཏྟོ ཝཱ ཛཱཏོ’’ཏི སབྦཾ ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨེཝཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཾ.

ཡཉྷི ¶ , ཙུནྡ, ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ ཏཏྠ ཏཐཱགཏེན ཨདིཊྛཾ ཝཱ ཨསུཏཾ ཝཱ ཨམུཏཾ ཝཱ ཨཝིཉྙཱཏཾ ཝཱ ནཏྠི. ཨིམསྶ མཧཱཛནསྶ པརིཡེསིཏྭཱ པཏྟམྤི ཨཏྠི, པརིཡེསིཏྭཱ ཨཔྤཏྟམྤི ཨཏྠི. ཨཔརིཡེསིཏྭཱ པཏྟམྤི ཨཏྠི, ཨཔརིཡེསིཏྭཱ ཨཔྤཏྟམྤི ¶ ཨཏྠི. སབྦམྤི ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤཏྟཾ ནཱམ ནཏྠི, ཉཱཎེན ཨསཙྪིཀཏཾ ནཱམ. ‘‘ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. ཡཾ ཡཐཱ ལོཀེན གཏཾ ཏསྶ ཏཐེཝ གཏཏྟཱ ‘‘ཏཐཱགཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. པཱལི༹ཡཾ པན ཨབྷིསམྦུདྡྷནྟི ཝུཏྟཾ, ཏཾ གཏསདྡེན ཨེཀཏྠཾ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ‘‘ཏཐཱགཏོ’’ཏི ནིགམནསྶ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ, ཏསྶ ཡུཏྟི བྲཧྨཛཱལེ ཏཐཱགཏསདྡཝིཏྠཱརེ ཝུཏྟཱཡེཝ.

ཨབྱཱཀཏཊྛཱནཝཎྞནཱ

༡༨༩. ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཨསམཏཾ ཨནུཏྟརཏཾ སབྦཉྙུཏཾ དྷམྨརཱཛབྷཱཝཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ‘‘པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ལདྡྷཱིསུ མཡཱ ཨཉྙཱཏཾ ཨདིཊྛཾ ནཱམ ནཏྠི, སབྦཾ མམ ཉཱཎསྶ ཨནྟོཡེཝ པརིཝཏྟཏཱི’’ཏི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཐཱགཏོཏི སཏྟོ. ན ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསཾཧིཏནྟི ཨིདྷལོཀཔརལོཀཨཏྠསཾཧིཏཾ ན ཧོཏི. ན ཙ དྷམྨསཾཧིཏནྟི ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨནིསྶིཏཾ ན ཧོཏི. ན ¶ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀནྟི སིཀྑཏྟཡསངྒཧིཏསྶ སཀལསཱསནབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདིབྷཱུཏཾ ན ཧོཏི.

༡༩༠. ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཁོཏིཨཱདཱིསུ ཏཎྷཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱ ཏེབྷུམྨཀཱ དྷམྨཱ ཨིདཾ དུཀྑནྟི བྱཱཀཏཾ. ཏསྶེཝ དུཀྑསྶ པབྷཱཝིཀཱ ཛནིཀཱ ཏཎྷཱ དུཀྑསམུདཡོཏི བྱཱཀཏཾ. ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི དུཀྑནིརོདྷོཏི བྱཱཀཏཾ. དུཀྑཔརིཛཱནནོ སམུདཡཔཛཧནོ ནིརོདྷསཙྪིཀརཎོ ཨརིཡམགྒོ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི བྱཱཀཏཾ. ‘‘ཨེཏཉྷི, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསཾཧིཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཨེཏཾ ཨིདྷལོཀཔརལོཀཨཏྠནིསྶིཏཾ ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨནིསྶིཏཾ སཀལསཱསནབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདི པདྷཱནཾ པུབྦངྒམནྟི ཨཡམཏྠོ.

པུབྦནྟསཧགཏདིཊྛིནིསྶཡཝཎྞནཱ

༡༩༡. ཨིདཱནི ཡཾ ཏཾ མཡཱ ན བྱཱཀཏཾ, ཏཾ ཨཛཱནནྟེན ན བྱཱཀཏནྟི མཱ ཨེཝཾ སཉྙམཀཾསུ. ཛཱནནྟོཝ ཨཧཾ ཨེཝཾ ‘‘ཨེཏསྨིཾ བྱཱཀཏེཔི ཨཏྠོ ནཏྠཱི’’ཏི ¶ ན བྱཱཀརིཾ. ཡཾ པན ཡཐཱ བྱཱཀཱཏབྦཾ, ཏཾ མཡཱ བྱཱཀཏམེཝཱཏི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོ པུན ཡེཔི ཏེ, ཙུནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དིཊྛིཡོཝ དིཊྛིནིསྶཡཱ, དིཊྛིནིསྶིཏཀཱ དིཊྛིགཏིཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདམེཝ སཙྩནྟི ཨིདམེཝ དསྶནཾ སཙྩཾ. མོགྷམཉྙནྟི ཨཉྙེསཾ ཝཙནཾ མོགྷཾ. ཨསཡཾཀཱརོཏི ཨསཡཾ ཀཏོ.

༡༩༢. ཏཏྲཱཏི ¶ ཏེསུ སམཎབྲཱཧྨཎེསུ. ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིདཾ ཨཱཝུསོ ཝུཙྩཏཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཡཾ ཏུམྷེཧི སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱཏི ཝུཙྩཏི, ཨིདམཏྠི ནུ ཁོ ཨུདཱཧུ ནཏྠཱིཏི ཨེཝམཧཾ ཏེ པུཙྪཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཡཉྩ ཁོ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཡཾ པན ཏེ ‘‘ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟི ཝདནྟི, ཏཾ ཏེསཾ ནཱནུཛཱནཱམི. པཉྙཏྟིཡཱཏི དིཊྛིཔཉྙཏྟིཡཱ. སམསམནྟི སམེན ཉཱཎེན སམཾ. ཡདིདཾ ཨདྷིཔཉྙཏྟཱིཏི ཡཱ ཨཡཾ ཨདྷིཔཉྙཏྟི ནཱམ. ཨེཏྠ ཨཧམེཝ བྷིཡྻོ ཨུཏྟརིཏརོ ན མཡཱ སམོ ཨཏྠི. ཏཏྠ ཡཉྩ ཝུཏྟཾ ‘‘པཉྙཏྟིཡཱཏི ཡཉྩ ཨདྷིཔཉྙཏྟཱི’’ཏི ཨུབྷཡམེཏཾ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ. བྷེདཏོ ཧི པཉྙཏྟི ཨདྷིཔཉྙཏྟཱིཏི དྭཡཾ ཧོཏི. ཏཏྠ པཉྙཏྟི ནཱམ དིཊྛིཔཉྙཏྟི. ཨདྷིཔཉྙཏྟི ནཱམ ཁནྡྷཔཉྙཏྟི དྷཱཏུཔཉྙཏྟི ཨཱཡཏནཔཉྙཏྟི ཨིནྡྲིཡཔཉྙཏྟི སཙྩཔཉྙཏྟི པུགྒལཔཉྙཏྟཱིཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཚ པཉྙཏྟིཡོ. ཨིདྷ པན པཉྙཏྟིཡཱཏི ཨེཏྠཱཔི ¶ པཉྙཏྟི ཙེཝ ཨདྷིཔཉྙཏྟི ཙ ཨདྷིཔྤེཏཱ, ཨདྷིཔཉྙཏྟཱིཏི ཨེཏྠཱཔི. བྷགཝཱ ཧི པཉྙཏྟིཡཱཔི ཨནུཏྟརོ, ཨདྷིཔཉྙཏྟིཡཱཔི ཨནུཏྟརོ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཧམེཝ ཏཏྠ བྷིཡྻོ ཡདིདཾ ཨདྷིཔཉྙཏྟཱི’’ཏི.

༡༩༦. པཧཱནཱཡཱཏི པཛཧནཏྠཾ. སམཏིཀྐམཱཡཱཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. དེསིཏཱཏི ཀཐིཏཱ. པཉྙཏྟཱཏི ཋཔིཏཱ. སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱཡ ཧི གྷནཝིནིབྦྷོགཾ ཀཏྭཱ སབྦདྷམྨེསུ ཡཱཐཱཝཏོ དིཊྛེསུ ‘‘སུདྡྷསངྑཱརཔུཉྫོཡཾ ནཡིདྷ སཏྟཱུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཏོ སབྦདིཊྛིནིསྶཡཱནཾ པཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ. དིཊྛིནིསྶཡཱནཾ པཧཱནཱཡ སམཏིཀྐམཱཡ ཨེཝཾ མཡཱ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ དེསིཏཱ པཉྙཏྟཱ’’ཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

པཱསཱདིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ལཀྑཎསུཏྟཝཎྞནཱ

དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཝཎྞནཱ

༡༩༩. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ལཀྑཎསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ. དྭཏྟིཾསིམཱནཱིཏི དྭཏྟིཾས ཨིམཱནི. མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནཱིཏི མཧཱཔུརིསབྱཉྫནཱནི མཧཱཔུརིསནིམིཏྟཱནི ‘‘ཨཡཾ མཧཱཔུརིསོ’’ཏི སཉྫཱནནཀཱརཎཱནི. ‘‘ཡེཧི སམནྣཱགཏསྶ མཧཱཔུརིསསྶཱ’’ཏིཨཱདི མཧཱཔདཱནེ ཝིཏྠཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

‘‘བཱཧིརཀཱཔི ཨིསཡོ དྷཱརེནྟི, ནོ ཙ ཁོ ཛཱནནྟི ‘ཨིམསྶ ཀམྨསྶ ཀཏཏྟཱ ཨིམཾ ལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏཱི’ཏི’’ ཀསྨཱ ཨཱཧ? ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨནུརཱུཔཏྟཱ. ཨིདཉྷི སུཏྟཾ སཨཊྛུཔྤཏྟིཀཾ. སཱ པནསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟི ཀཏྠ སམུཊྛིཏཱ? ཨནྟོགཱམེ མནུསྶཱནཾ ཨནྟརེ. ཏདཱ ཀིར སཱཝཏྠིཝཱསིནོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གེཧེསུ ཙ གེཧདྭཱརེསུ ཙ སནྠཱགཱརཱདཱིསུ ཙ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ – ‘‘བྷགཝཏོ ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནཱནི བྱཱམཔྤབྷཱ དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི, ཡེཧི ཙ བྷགཝཏོ ཀཱཡོ, སབྦཕཱལིཕུལློ ཝིཡ པཱརིཙྪཏྟཀོ, ཝིཀསིཏམིཝ ཀམལཝནཾ, ནཱནཱརཏནཝིཙིཏྟཾ ཝིཡ སུཝཎྞཏོརཎཾ, ཏཱརཱམརིཙིཝིརོཙམིཝ གགནཏལཾ, ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིདྷཱཝམཱནཱ ཝིཔྥནྡམཱནཱ ཚབྦཎྞརསྨིཡོ མུཉྩནྟོ ཨཏིཝིཡ སོབྷཏི. བྷགཝཏོ ཙ ཨིམིནཱ ནཱམ ཀམྨེན ཨིདཾ ལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟནྟི ཀཐིཏཾ ནཏྠི, ཡཱགུཨུལུ༹ངྐམཏྟམྤི པན ཀཊཙྪུབྷཏྟམཏྟཾ ཝཱ པུབྦེ དིནྣཔཙྩཡཱ ཨེཝཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཾ. ཀིཾ ནུ ཁོ སཏྠཱ ཀམྨཾ ཨཀཱསི, ཡེནསྶ ཨིམཱནི ལཀྑཎཱནི ནིབྦཏྟནྟཱི’’ཏི.

ཨཐཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨནྟོགཱམེ ཙརནྟོ ཨིམཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ སུཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ སཏྠུ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏོ ‘‘མཡཱ, བྷནྟེ, ཨནྟོགཱམེ ཨེཀཱ ཀཐཱ སུཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ¶ བྷགཝཏཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ སབྦཾ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ཐེརསྶ ཝཙནཾ ¶ སུཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘དྭཏྟིཾསིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནཱི’’ཏི པཊིཔཱཊིཡཱ ལཀྑཎཱནི དསྶེཏྭཱ ཡེན ཀམྨེན ཡཾ ནིབྦཏྟཾ, ཏསྶ དསྶནཏྠཾ ཨེཝམཱཧ.

སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདཏཱལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༠༡. པུརིམཾ ¶ ཛཱཏིནྟིཨཱདཱིསུ པུབྦེ ནིཝུཏྠཀྑནྡྷཱ ཛཱཏཝསེན ‘‘ཛཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཏཐཱ བྷཝནཝསེན ‘‘བྷཝོ’’ཏི, ནིཝུཏྠཝསེན ཨཱལཡཊྛེན ཝཱ ‘‘ནིཀེཏོ’’ཏི. ཏིཎྞམྤི པདཱནཾ པུབྦེ ནིཝུཏྠཀྑནྡྷསནྟཱནེ ཋིཏོཏི ཨཏྠོ. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཏཾ ཁནྡྷསནྟཱནཾ དེཝལོཀཱདཱིསུཔི ཝཏྟཏི. ལཀྑཎནིབྦཏྟནསམཏྠཾ པན ཀུསལཀམྨཾ ཏཏྠ ན སུཀརཾ, མནུསྶབྷཱུཏསྶེཝ སུཀརཾ. ཏསྨཱ ཡཐཱབྷཱུཏེན ཡཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཾ དསྶེནྟོ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོཏི ཨཱཧ. ཨཀཱརཎཾ ཝཱ ཨེཏཾ. ཧཏྠིཨསྶམིགམཧིཾསཝཱནརཱདིབྷཱུཏོཔི མཧཱཔུརིསོ པཱརམིཡོ པཱུརེཏིཡེཝ. ཡསྨཱ པན ཨེཝརཱུཔེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཋིཏེན ཀཏཀམྨཾ ན སཀྐཱ སུཁེན དཱིཔེཏུཾ, མནུསྶབྷཱཝེ ཋིཏེན ཀཏཀམྨཾ པན སཀྐཱ སུཁེན དཱིཔེཏུཾ. ཏསྨཱ ‘‘པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ’’ཏི ཨཱཧ.

དལ༹ྷསམཱདཱནོཏི ཐིརགཧཎོ. ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི དསཀུསལཀམྨཔཐེསུ. ཨཝཏྠིཏསམཱདཱནོཏི ནིཙྩལགཧཎོ ཨནིཝཏྟིཏགཧཎོ. མཧཱསཏྟསྶ ཧི ཨཀུསལཀམྨཏོ ཨགྒིཾ པཏྭཱ ཀུཀྐུཊཔཏྟཾ ཝིཡ ཙིཏྟཾ པཊིཀུཊཏི, ཀུསལཾ པཏྭཱ ཝིཏཱནཾ ཝིཡ པསཱརིཡཏི. ཏསྨཱ དལ༹ྷསམཱདཱནོ ཧོཏི ཨཝཏྠིཏསམཱདཱནོ. ན སཀྐཱ ཀེནཙི སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀུསལསམཱདཱནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཾ.

ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི – པུབྦེ ཀིར མཧཱཔུརིསོ ཀལནྡཀཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི. ཨཐ དེཝེ ཝུཊྛེ ཨོགྷོ ཨཱགནྟྭཱ ཀུལཱཝཀཾ གཧེཏྭཱ སམུདྡམེཝ པཝེསེསི. མཧཱཔུརིསོ ‘‘པུཏྟཀེ ནཱིཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ནངྒུཊྛཾ ཏེམེཏྭཱ ཏེམེཏྭཱ སམུདྡཏོ ཨུདཀཾ བཧི ཁིཔི. སཏྟམེ དིཝསེ སཀྐོ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ཏཏྠ ཨཱགམྨ ‘‘ཀིཾ ཀརོསཱི’’ཏི པུཙྪི? སོ ཏསྶ ཨཱརོཙེསི. སཀྐོ མཧཱསམུདྡཏོ ཨུདཀསྶ དུནྣཱིཧརཎཱིཡབྷཱཝཾ ཀཐེསི. བོདྷིསཏྟོ ¶ ཏཱདིསེན ཀུསཱིཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེཏུམྤི ན ཝཊྚཏི. ‘‘མཱ ཨིདྷ ཏིཊྛཱ’’ཏི ཨཔསཱརེསི. སཀྐོ ‘‘ཨནོམཔུརིསེན གཧིཏགཧཎཾ ན སཀྐཱ ཝིསྶཛྫཱཔེཏུ’’ནྟི ཏུཊྛོ ཏསྶ པུཏྟཀེ ཨཱནེཏྭཱ ཨདཱསི. མཧཱཛནཀཀཱལེཔི མཧཱསམུདྡཾ ཏརམཱནོ ‘‘ཀསྨཱ མཧཱསམུདྡཾ ཏརསཱི’’ཏི དེཝཏཱཡ པུཊྛོ ‘‘པཱརཾ གནྟྭཱ ཀུལསནྟཀེ རཊྛེ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ དཱནཾ དཱཏུཾ ཏརཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ དེཝཏཱཡ – ‘‘ཨཡཾ མཧཱསམུདྡོ གམྦྷཱིརོ ¶ ¶ ཙེཝ པུཐུལོ ཙ, ཀདཱ ནཾ ཏརིསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སོ ཨཱཧ ‘‘ཏཝེསོ མཧཱསམུདྡསདིསོ, མཡ྄ཧཾ པན ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱགམྨ ཁུདྡཀམཱཏིཀཱ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཏྭཾཡེཝ མཾ དཀྑིསྶསི སམུདྡཾ ཏརིཏྭཱ སམུདྡཔཱརཏོ དྷནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀུལསནྟཀཾ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ དཱནཾ དདམཱན’’ནྟི. དེཝཏཱ ‘‘ཨནོམཔུརིསེན གཧིཏགཧཎཾ ན སཀྐཱ ཝིསྶཛྫཱཔེཏུ’’ནྟི བོདྷིསཏྟཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཧརིཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ནིཔཛྫཱཔེསི. སོ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ དིཝསེ དིཝསེ པཉྩསཏསཧསྶཔརིཙྩཱགཾ ཀཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏོ. ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ན སཀྐཱ ཀེནཙི སམཎེན ཝཱ…པེ… བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀུསལསམཱདཱནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དལ༹ྷསམཱདཱནོ ཨཧོསི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨཝཏྠིཏསམཱདཱནོ’’ཏི.

ཨིདཱནི ཡེསུ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨཝཏྠིཏསམཱདཱནོ ཨཧོསི, ཏེ དསྶེཏུཾ ཀཱཡསུཙརིཏེཏིཨཱདིམཱཧ. དཱནསཾཝིབྷཱགེཏི ཨེཏྠ ཙ དཱནམེཝ དིཡྻནཝསེན དཱནཾ, སཾཝིབྷཱགཀརཎཝསེན སཾཝིབྷཱགོ. སཱིལསམཱདཱནེཏི པཉྩསཱིལདསསཱིལཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཔཱུརཎཀཱལེ. ཨུཔོསཐཱུཔཝཱསེཏི ཙཱཏུདྡསིཀཱདིབྷེདསྶ ཨུཔོསཐསྶ ཨུཔཝསནཀཱལེ. མཏྟེཡྻཏཱཡཱཏི མཱཏུཀཱཏབྦཝཏྟེ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཉྙཏརཉྙཏརེསུ ཙཱཏི ཨཉྙེསུ ཙ ཨེཝརཱུཔེསུ. ཨདྷིཀུསལེསཱུཏི ཨེཏྠ ཨཏྠི ཀུསལཱ, ཨཏྠི ཨདྷིཀུསལཱ. སབྦེཔི ཀཱམཱཝཙརཱ ཀུསལཱ ཀུསལཱ ནཱམ, རཱུཔཱཝཙརཱ ཨདྷིཀུསལཱ. ཨུབྷོཔི ཏེ ཀུསལཱ ནཱམ, ཨརཱུཔཱཝཙརཱ ཨདྷིཀུསལཱ. སབྦེཔི ཏེ ཀུསལཱ ¶ ནཱམ, སཱཝཀཔཱརམཱིཔཊིལཱབྷཔཙྩཡཱ ཀུསལཱ ཨདྷིཀུསལཱ ནཱམ. ཏེཔི ཀུསལཱ ནཱམ, པཙྩེཀབོདྷིཔཊིལཱབྷཔཙྩཡཱ ཀུསལཱ ཨདྷིཀུསལཱ. ཏེཔི ཀུསལཱ ནཱམ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔྤཊིལཱབྷཔཙྩཡཱ པན ཀུསལཱ ཨིདྷ ‘‘ཨདྷིཀུསལཱ’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏེསུ ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ དལ༹ྷསམཱདཱནོ ཨཧོསི ཨཝཏྠིཏསམཱདཱནོ.

ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱཏི ཨེཏྠ སཀིམྤི ཀཏཾ ཀཏམེཝ, ཨབྷིཎྷཀརཎེན པན ཨུཔཙིཏཾ ཧོཏི. ཨུསྶནྣཏྟཱཏི པིཎྜཱིཀཏཾ རཱསཱིཀཏཾ ཀམྨཾ ཨུསྶནྣནྟི ཝུཙྩཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨུསྶནྣཏྟཱ’’ཏི ཝདནྟོ མཡཱ ཀཏཀམྨསྶ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨཏིསམྦཱདྷཾ, བྷཝགྒཾ ཨཏིནཱིཙཾ, ཨེཝཾ མེ ཨུསྶནྣཾ ཀམྨནྟི དསྶེཏི. ཝིཔུལཏྟཱཏི ཨཔྤམཱཎཏྟཱ. ཨིམིནཱ ‘‘ཨནནྟཾ ཨཔརིམཱཎཾ མཡཱ ཀཏཾ ཀམྨ’’ནྟི དསྶེཏི. ཨདྷིགྒཎྷཱཏཱིཏི ¶ ཨདྷིབྷཝཏི, ཨཉྙེཧི དེཝེཧི ཨཏིརེཀཾ ལབྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. པཊིལབྷཏཱིཏི ཨདྷིགཙྪཏི.

སབྦཱཝནྟེཧི པཱདཏལེཧཱིཏི ཨིདཾ ‘‘སམཾ པཱདཾ བྷཱུམིཡཾ ནིཀྑིཔཏཱི’’ཏི ཨེཏསྶ ཝིཏྠཱརཝཙནཾ. ཏཏྠ སབྦཱཝནྟེཧཱིཏི སབྦཔདེསཝནྟེཧི, ན ཨེཀེན པདེསེན པཋམཾ ཕུསཏི, ན ཨེཀེན ¶ པཙྪཱ, སབྦེཧེཝ པཱདཏལེཧི སམཾ ཕུསཏི, སམཾ ཨུདྡྷརཏི. སཙེཔི ཧི ཏཐཱགཏོ ‘‘ཨནེཀསཏཔོརིསཾ ནརཀཾ ཨཀྐམིསྶཱམཱི’’ཏི པཱདཾ ཨབྷིནཱིཧརཏི. ཏཱཝདེཝ ནིནྣཊྛཱནཾ ཝཱཏཔཱུརིཏཱ ཝིཡ ཀམྨཱརབྷསྟཱ ཨུནྣམིཏྭཱ པཐཝིསམཾ ཧོཏི. ཨུནྣཏཊྛཱནམྤི ཨནྟོ པཝིསཏི. ‘‘དཱུརེ ཨཀྐམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨབྷིནཱིཧརནྟསྶ སིནེརུཔྤམཱཎོཔི པབྦཏོ སུསེདིཏཝེཏྟངྐུརོ ཝིཡ ཨོནམིཏྭཱ པཱདསམཱིཔཾ ཨཱགཙྪཏི. ཏཐཱ ཧིསྶ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཡུགནྡྷརཔབྦཏཾ ཨཀྐམིསྶཱམཱི’’ཏི པཱདེ ཨབྷིནཱིཧཊེ པབྦཏོ ཨོནམིཏྭཱ པཱདསམཱིཔཾ ཨཱགཏོ. སོཔི ཏཾ ཨཀྐམིཏྭཱ དུཏིཡཔཱདེན ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཨཀྐམི. ན ཧི ཙཀྐལཀྑཎེན པཏིཊྛཱཏབྦཊྛཱནཾ ཝིསམཾ བྷཝིཏུཾ སཀྐོཏི. ཁཱཎུ ཝཱ ཀཎྚཀོ ཝཱ སཀྑརཱ ཝཱ ཀཐལཱ ཝཱ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཱདཱིནི ཝཱ པུརིམཏརཾ ཝཱ ཨཔགཙྪནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཝཱ པཐཝིཾ པཝིསནྟི. ཏཐཱགཏསྶ ཧི སཱིལཏེཛེན པུཉྙཏེཛེན དྷམྨཏེཛེན དསནྣཾ པཱརམཱིནཾ ¶ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི སམྨཱ མུདུཔུཔྥཱབྷིཀིཎྞཱ ཧོཏི.

༢༠༢. སཱགརཔརིཡནྟནྟི སཱགརསཱིམཾ. ན ཧི ཏསྶ རཛྫཾ ཀརོནྟསྶ ཨནྟརཱ རུཀྑོ ཝཱ པབྦཏོ ཝཱ ནདཱི ཝཱ སཱིམཱ ཧོཏི མཧཱསམུདྡོཝ སཱིམཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སཱགརཔརིཡནྟ’’ནྟི. ཨཁིལམནིམིཏྟམཀཎྚཀནྟི ནིཙྩོརཾ. ཙོརཱ ཧི ཁརསམྥསྶཊྛེན ཁིལཱ, ཨུཔདྡཝཔཙྩཡཊྛེན ནིམིཏྟཱ, ཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཀཎྚཀཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིདྡྷནྟི སམིདྡྷཾ. ཕཱིཏནྟི སབྦསམྤཏྟིཕཱལིཕུལླཾ. ཁེམནྟི ནིབྦྷཡཾ. སིཝནྟི ནིརུཔདྡཝཾ. ནིརབྦུདནྟི ཨབྦུདཝིརཧིཏཾ, གུམྦཾ གུམྦཾ ཧུཏྭཱ ཙརནྟེཧི ཙོརེཧི ཝིརཧིཏནྟི ཨཏྠོ. ཨཀྑམྦྷིཡོཏི ཨཝིཀྑམྦྷནཱིཡོ. ན ནཾ ཀོཙི ཋཱནཏོ ཙཱལེཏུཾ སཀྐོཏི. པཙྩཏྠིཀེནཱཏི པཊིཔཀྑཾ ཨིཙྪནྟེན. པཙྩཱམིཏྟེནཱཏི པཊིཝིརུདྡྷེན ཨམིཏྟེན. ཨུབྷཡམྤེཏཾ སཔཏྟཝེཝཙནཾ. ཨབྦྷནྟརེཧཱིཏི ཨནྟོ ཨུཊྛིཏེཧི རཱགཱདཱིཧི.

བཱཧིརེཧཱིཏི ¶ སམཎཱདཱིཧི. ཏཐཱ ཧི ནཾ བཱཧིརཱ དེཝདཏྟཀོཀཱལིཀཱདཡོ སམཎཱཔི སོཎདཎྜཀཱུཊདཎྜཱདཡོ བྲཱཧྨཎཱཔི སཀྐསདིསཱ དེཝཏཱཔི སཏྟ ཝསྶཱནི ཨནུབནྡྷམཱནོ མཱརོཔི བཀཱདཡོ བྲཧྨཱནོཔི ཝིཀྑམྦྷེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ བྷགཝཏཱ ཀམྨཉྩ ཀམྨསརིཀྑཀཉྩ ལཀྑཎཉྩ ལཀྑཎཱནིསཾསོ ཙ ཝུཏྟོ ཧོཏི. ཀམྨཾ ནཱམ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི དལ༹ྷཝཱིརིཡེན ཧུཏྭཱ ཀཏཾ ཀམྨཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ དལ༹ྷེན ཧུཏྭཱ ཀཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཛཱནཱཏཱུཏི སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདམཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ. ལཀྑཎཾ ནཱམ སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདཏཱ. ལཀྑཎཱནིསཾསོ ནཱམ པཙྩཏྠིཀེཧི ཨཝིཀྑམྦྷནཱིཡཏཱ.

༢༠༣. ཏཏྠེཏཾ ¶ ཝུཙྩཏཱིཏི ཏཏྠ ཝུཏྟེ ཀམྨཱདིབྷེདེ ཨཔརམྤི ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, གཱཐཱབནྡྷཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨེཏཱ པན གཱཐཱ པོརཱཎཀཏྠེརཱ ‘‘ཨཱནནྡཏྠེརེན ཋཔིཏཱ ཝཎྞནཱགཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཏཱ. ཨཔརབྷཱགེ ཐེརཱ ‘‘ཨེཀཔདིཀོ ཨཏྠུདྡྷཱརོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

ཏཏྠ ¶ སཙྩེཏི ཝཙཱིསཙྩེ. དྷམྨེཏི དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨེ. དམེཏི ཨིནྡྲིཡདམནེ. སཾཡམེཏི སཱིལསཾཡམེ. ‘‘སོཙེཡྻསཱིལཱལཡུཔོསཐེསུ ཙཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཀཱཡསོཙེཡྻཱདི ཏིཝིདྷཾ སོཙེཡྻཾ. ཨཱལཡབྷཱུཏཾ སཱིལམེཝ སཱིལཱལཡོ. ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཨུཔོསཐོ. ཨཧིཾསཱཡཱཏི ཨཝིཧིཾསཱཡ. སམཏྟམཱཙརཱིཏི སཀལཾ ཨཙརི.

ཨནྭབྷཱིཏི ཨནུབྷཝི. ཝེཡྻཉྫནིཀཱཏི ལཀྑཎཔཱཋཀཱ. པརཱབྷིབྷཱུཏི པརེ ཨབྷིབྷཝནསམཏྠོ. སཏྟུབྷཱིཏི སཔཏྟེཧི ཨཀྑམྦྷིཡོ ཧོཏི.

ན སོ གཙྪཏི ཛཱཏུ ཁམྦྷནནྟི སོ ཨེཀཾསེནེཝ ཨགྒཔུགྒལོ ཝིཀྑམྦྷེཏབྦཏཾ ན གཙྪཏི. ཨེསཱ ཧི ཏསྶ དྷམྨཏཱཏི ཏསྶ ཧི ཨེསཱ དྷམྨཏཱ ཨཡཾ སབྷཱཝོ.

པཱདཏལཙཀྐལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༠༤. ཨུབྦེགཨུཏྟཱསབྷཡནྟི ཨུབྦེགབྷཡཉྩེཝ ཨུཏྟཱསབྷཡཉྩ. ཏཏྠ ཙོརཏོ ཝཱ རཱཛཏོ ཝཱ པཙྩཏྠིཀཏོ ཝཱ ཝིལོཔནབནྡྷནཱདིནིསྶཡཾ བྷཡཾ ཨུབྦེགོ ནཱམ, ཏཾམུཧུཏྟིཀཾ ཙཎྜཧཏྠིཨསྶཱདཱིནི ཝཱ ཨཧིཡཀྑཱདཡོ ཝཱ པཊིཙྩ ལོམཧཾསནཀརཾ བྷཡཾ ཨུཏྟཱསབྷཡཾ ནཱམ. ཏཾ སབྦཾ ཨཔནུདིཏཱ ¶ ཝཱུཔསམེཏཱ. སཾཝིདྷཱཏཱཏི སཾཝིདཧིཏཱ. ཀཐཾ སཾཝིདཧཏི? ཨཊཝིཡཾ སཱསངྐཊྛཱནེསུ དཱནསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ ཨཱགཏེ བྷོཛེཏྭཱ མནུསྶེ དཏྭཱ ཨཏིཝཱཧེཏི, ཏཾ ཋཱནཾ པཝིསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱནཾ མནུསྶེ པེསེཏྭཱ པཝེསེཏི. ནགརཱདཱིསུཔི ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏི, ཨེཝཾ སཾཝིདཧཏི. སཔརིཝཱརཉྩ དཱནཾ ཨདཱསཱིཏི ཨནྣཾ པཱནནྟི དསཝིདྷཾ དཱནཝཏྠུཾ.

ཏཏྠ ཨནྣནྟི ཡཱགུབྷཏྟཾ. ཏཾ དདནྟོ ན དྭཱརེ ཋཔེཏྭཱ ཨདཱསི, ཨཐ ཁོ ཨནྟོནིཝེསནེ ཧརིཏུཔལིཏྟཊྛཱནེ ལཱཛཱ ཙེཝ པུཔྥཱནི ཙ ཝིཀིརིཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ གནྡྷདྷཱུམཱདཱིཧི སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཱགུཾ ཨདཱསི. ཡཱགུཾ དེནྟོ ཙ སབྱཉྫནཾ ཨདཱསི. ཡཱགུཔཱནཱཝསཱནེ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཏེལེན མཀྑེཏྭཱ ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཨནནྟཾ ཁཛྫཀཾ དཏྭཱ པརིཡོསཱནེ ཨནེཀསཱུཔཾ ཨནེཀབྱཉྫནཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ཨདཱསི ¶ . པཱནཾ དེནྟོ ཨམྦཔཱནཱདིཨཊྛཝིདྷཾ ¶ པཱནཾ ཨདཱསི, ཏམྤི ཡཱགུབྷཏྟཾ དཏྭཱ. ཝཏྠཾ དེནྟོ ན སུདྡྷཝཏྠམེཝ ཨདཱསི, ཨེཀཔཊྚདུཔཊྚཱདིཔཧོནཀཾ པན དཏྭཱ སུཙིམྤི ཨདཱསི, སུཏྟམྤི ཨདཱསི, སུཏྟཾ ཝཊྚེསི, སཱུཙིཀམྨཀརཎཊྛཱནེ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱསནཱནི, ཡཱགུབྷཏྟཾ, པཱདམཀྑནཾ, པིཊྛིམཀྑནཾ, རཛནཾ, པཎྜུཔལཱསཾ, རཛནདོཎིཀཾ, ཨནྟམསོ ཙཱིཝརརཛནཀཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀམྤི ཨདཱསི.

ཡཱནནྟི ཨུཔཱཧནཾ. ཏཾ དདནྟོཔི ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཾ ཨུཔཱཧནདཎྜཀཾ མཀྑནཏེལཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱནི ཙ ཨནྣཱདཱིནི ཏསྶེཝ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. མཱལཾ དེནྟོཔི ན སུདྡྷམཱལམེཝ ཨདཱསི, ཨཐ ཁོ ནཾ གནྡྷེཧི མིསྶེཏྭཱ ཧེཊྛིམཱནི ཙཏྟཱརི ཏསྶེཝ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. བོདྷིཙེཏིཡཨཱསནཔོཏྠཀཱདིཔཱུཛནཏྠཱཡ ཙེཝ ཙེཏིཡགྷརདྷཱུཔནཏྠཱཡ ཙ གནྡྷཾ དེནྟོཔི ན སུདྡྷགནྡྷམེཝ ཨདཱསི, གནྡྷཔིསནཀནིསདཱཡ ཙེཝ པཀྑིཔནཀབྷཱཛནེན ཙ སདྡྷིཾ ཧེཊྛིམཱནི པཉྩ ཏསྶ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. ཙེཏིཡཔཱུཛཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཧརིཏཱལམནོསིལཱཙཱིནཔིཊྛཱདིཝིལེཔནཾ དེནྟོཔི ན སུདྡྷཝིལེཔནམེཝ ཨདཱསི, ཝིལེཔནབྷཱཛནེན སདྡྷིཾ ཧེཊྛིམཱནི ཚ ཏསྶ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. སེཡྻཱཏི མཉྩཔཱིཋཾ. ཏཾ དེནྟོཔི ན སུདྡྷཀམེཝ ཨདཱསི, ཀོཛཝཀམྦལཔཙྩཏྠརཎམཉྩཔྤཊིཔཱདཀེཧི སདྡྷིཾ ཨནྟམསོ མངྒུལསོདྷནདཎྜཀཾ ཧེཊྛིམཱནི ཙ སཏྟ ཏསྶ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. ཨཱཝསཐཾ ¶ དེནྟོཔི ན གེཧམཏྟམེཝ ཨདཱསི, ཨཐ ཁོ ནཾ མཱལཱཀམྨལཏཱཀམྨཔཊིམཎྜིཏཾ སུཔཉྙཏྟཾ མཉྩཔཱིཋཾ ཀཱརེཏྭཱ ཧེཊྛིམཱནི ཨཊྛ ཏསྶ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. པདཱིཔེཡྻནྟི པདཱིཔཏེལཾ. ཏཾ དེནྟོ ཙེཏིཡངྒཎེ བོདྷིཡངྒཎེ དྷམྨསྶཝནགྒེ ཝསནགེཧེ པོཏྠཀཝཱཙནཊྛཱནེ ཨིམིནཱ དཱིཔཾ ཛཱལཱཔེཐཱཏི ན སུདྡྷཏེལམེཝ ཨདཱསི, ཝཊྚི ཀཔལླཀཏེལབྷཱཛནཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ཧེཊྛིམཱནི ནཝ ཏསྶ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. སུཝིབྷཏྟནྟརཱནཱིཏི སུཝིབྷཏྟཨནྟརཱནི.

རཱཛཱནོཏི ཨབྷིསིཏྟཱ. བྷོགིཡཱཏི བྷོཛཀཱ ཀུམཱརཱཏི རཱཛཀུམཱརཱ. ཨིདྷ ¶ ཀམྨཾ ནཱམ སཔརིཝཱརཾ དཱནཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ སཔརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ དཱནཾ ཨདཱསཱིཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན སདེཝཀོ ལོཀོ ཛཱནཱཏཱུཏི ནིབྦཏྟཾ ཙཀྐལཀྑཎཾ. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཏདེཝ ཙཀྐལཀྑཎཾ. ཨཱནིསཾསོ མཧཱཔརིཝཱརཏཱ.

༢༠༥. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨིམཱ ཏདཏྠཔརིདཱིཔནཱ གཱཐཱ ཝུཙྩནྟི. དུཝིདྷཱ ཧི གཱཐཱ ཧོནྟི – ཏདཏྠཔརིདཱིཔནཱ ཙ ཝིསེསཏྠཔརིདཱིཔནཱ ཙ. ཏཏྠ པཱལི༹ཨཱགཏམེཝ ཨཏྠཾ པརིདཱིཔནཱ ཏདཏྠཔརིདཱིཔནཱ ནཱམ. པཱལི༹ཡཾ ཨནཱགཏཾ པརིདཱིཔནཱ ཝིསེསཏྠཔརིདཱིཔནཱ ནཱམ. ཨིམཱ པན ཏདཏྠཔརིདཱིཔནཱ. ཏཏྠ པུརེཏི པུབྦེ. པུརཏྠཱཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. པུརིམཱསུ ཛཱཏཱིསཱུཏི ཨིམིསྶཱ ཛཱཏིཡཱ ¶ པུབྦེཀཏཀམྨཔཊིཀྑེཔདཱིཔནཾ. ཨུབྦེགཨུཏྟཱསབྷཡཱཔནཱུདནོཏི ཨུབྦེགབྷཡསྶ ཙ ཨུཏྟཱསབྷཡསྶ ཙ ཨཔནཱུདནོ. ཨུསྶུཀོཏི ཨདྷིམུཏྟོ.

སཏཔུཉྙལཀྑཎནྟི སཏེན སཏེན པུཉྙཀམྨེན ནིབྦཏྟཾ ཨེཀེཀཾ ལཀྑཎཾ. ཨེཝཾ སནྟེ ཡོ ཀོཙི བུདྡྷོ བྷཝེཡྻཱཏི ན རོཙཡིཾསུ, ཨནནྟེསུ པན ཙཀྐཝཱལེ༹སུ སབྦེ སཏྟཱ ཨེཀེཀཾ ཀམྨཾ སཏཀྑཏྟུཾ ཀརེཡྻུཾ, ཨེཏྟཀེཧི ཛནེཧི ཀཏཾ ཀམྨཾ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀོཝ ཨེཀེཀཾ སཏགུཎཾ ཀཏྭཱ ནིབྦཏྟོ. ཏསྨཱ ‘‘སཏཔུཉྙལཀྑཎོ’’ཏི ཨིམམཏྠཾ རོཙཡིཾསུ. མནུསྶཱསུརསཀྐརཀྑསཱཏི མནུསྶཱ ཙ ཨསུརཱ ཙ སཀྐཱ ཙ རཀྑསཱ ཙ.

ཨཱཡཏཔཎྷིཏཱདིཏིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༠༦. ཨནྟརཱཏི པཊིསནྡྷིཏོ སརསཙུཏིཡཱ ཨནྟརེ. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏི. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ ཀརོནྟོ པདསདྡསཝནབྷཡཱ ¶ ཨགྒགྒཔཱདེཧི ཨཀྐམནྟཱ གནྟྭཱ པརཾ པཱཏེནྟི. ཨཐ ཏེ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཏེསཾ ཏཾ ཀམྨཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨནྟོཝངྐཔཱདཱ ཝཱ བཧིཝངྐཔཱདཱ ཝཱ ཨུཀྐུཊིཀཔཱདཱ ཝཱ ཨགྒཀོཎྜཱ ཝཱ པཎྷིཀོཎྜཱ ཝཱ བྷཝནྟི. ཨགྒཔཱདེཧི གནྟྭཱ པརསྶ ཨམཱརིཏབྷཱཝཾ པན ཏཐཱགཏསྶ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨཱཡཏཔཎྷི མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི ¶ . ཏཐཱ པརཾ གྷཱཏེནྟཱ ཨུནྣཏཀཱཡེན གཙྪནྟཱ ཨཉྙེ པསྶིསྶནྟཱིཏི ཨོནཏཱ གནྟྭཱ པརཾ གྷཱཏེནྟི. ཨཐ ཏེ ཨེཝམིམེ གནྟྭཱ པརཾ གྷཱཏཡིཾསཱུཏི ནེསཾ ཏཾ ཀམྨཾ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན པརོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཁུཛྫཱ ཝཱ ཝཱམནཱ ཝཱ པཱིཋསཔྤི ཝཱ བྷཝནྟི. ཏཐཱགཏསྶ པན ཨེཝཾ གནྟྭཱ པརེསཾ ཨགྷཱཏིཏབྷཱཝཾ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན སདེཝཀོ ལོཀོ ཛཱནཱཏཱུཏི བྲཧྨུཛུགཏྟམཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ཏཐཱ པརཾ གྷཱཏེནྟཱ ཨཱཝུདྷཾ ཝཱ མུགྒརཾ ཝཱ གཎྷིཏྭཱ མུཊྛིཀཏཧཏྠཱ པརཾ གྷཱཏེནྟི. ཏེ ཨེཝཾ ཏེསཾ པརསྶ གྷཱཏིཏབྷཱཝཾ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི རསྶངྒུལཱི ཝཱ རསྶཧཏྠཱ ཝཱ ཝངྐངྒུལཱི ཝཱ ཕཎཧཏྠཀཱ ཝཱ བྷཝནྟི. ཏཐཱགཏསྶ པན ཨེཝཾ པརེསཾ ཨགྷཱཏིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི དཱིགྷངྒུལིམཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ཨིདམེཏྠ ཀམྨསརིཀྑཀཾ. ཨིདམེཝ པན ལཀྑཎཏྟཡཾ ལཀྑཎཾ ནཱམ. དཱིགྷཱཡུཀབྷཱཝོ ལཀྑཎཱནིསཾསོ.

༢༠༧. མརཎཝདྷབྷཡཏྟནོཏི ཨེཏྠ མརཎསངྑཱཏོ ཝདྷོ མརཎཝདྷོ, མརཎཝདྷཏོ བྷཡཾ མརཎཝདྷབྷཡཾ, ཏཾ ཨཏྟནོ ཛཱནིཏྭཱ. པཊིཝིརཏོ པརཾམཱརཎཱཡཱཏི ཡཐཱ མཡ྄ཧཾ མརཎཏོ བྷཡཾ མམ ཛཱིཝིཏཾ ¶ པིཡཾ, ཨེཝཾ པརེསམྤཱིཏི ཉཏྭཱ པརཾ མཱརཎཏོ པཊིཝིརཏོ ཨཧོསི. སུཙརིཏེནཱཏི སུཙིཎྞེན. སགྒམགམཱཏི སགྒཾ གཏོ.

ཙཝིཡ པུནརིདྷཱགཏོཏི ཙཝིཏྭཱ པུན ཨིདྷཱགཏོ. དཱིགྷཔཱསཎྷིཀོཏི དཱིགྷཔཎྷིཀོ. བྲཧྨཱཝ སུཛཱུཏི བྲཧྨཱ ཝིཡ སུཊྛུ ཨུཛུ.

སུབྷུཛོཏི སུནྡརབྷུཛོ. སུསཱུཏི མཧལླཀཀཱལེཔི ཏརུཎརཱུཔོ. སུསཎྛིཏོཏི སུསཎྛཱནསམྤནྣོ. མུདུཏལུནངྒུལིཡསྶཱཏི མུདཱུ ཙ ཏལུནཱ ཙ ཨངྒུལིཡོ ཨསྶ. ཏཱིབྷཱིཏི ཏཱིཧི. པུརིསཝརགྒལཀྑཎེཧཱིཏི པུརིསཝརསྶ ¶ ཨགྒལཀྑཎེཧི. ཙིརཡཔནཱཡཱཏི ཙིརཾ ཡཱཔནཱཡ, དཱིགྷཱཡུཀབྷཱཝཱཡ.

ཙིརཾ ཡཔེཏཱིཏི ཙིརཾ ཡཱཔེཏི. ཙིརཏརཾ པབྦཛཏི ཡདི ཏཏོཏི ཏཏོ ཙིརཏརཾ ཡཱཔེཏི, ཡདི པབྦཛཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡཱཔཡཏི ¶ ཙ ཝསིདྡྷིབྷཱཝནཱཡཱཏི ཝསིཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨིདྡྷིབྷཱཝནཱཡ ཡཱཔེཏི.

སཏྟུསྶདཏཱལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༠༨. རསིཏཱནནྟི རསསམྤནྣཱནཾ. ‘‘ཁཱདནཱིཡཱན’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཁཱདནཱིཡཱནི ནཱམ པིཊྛཁཛྫཀཱདཱིནི. བྷོཛནཱིཡཱནཱིཏི པཉྩ བྷོཛནཱནི. སཱཡནཱིཡཱནཱིཏི སཱཡིཏབྦཱནི སཔྤིནཝནཱིཏཱདཱིནི. ལེཧནཱིཡཱནཱིཏི ནིལླེཧིཏབྦཱནི པིཊྛཔཱཡཱསཱདཱིནི. པཱནཱནཱིཏི ཨཊྛ པཱནཀཱནི.

ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི དིནྣཾ ཨིདཾ པཎཱིཏབྷོཛནདཱནཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ལཱུཁབྷོཛནེ ཀུཙྪིགཏེ ལོཧིཏཾ སུསྶཏི, མཾསཾ མིལཱཡཏི. ཏསྨཱ ལཱུཁདཱཡཀཱ སཏྟཱ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ནེསཾ ལཱུཁབྷོཛནསྶ དིནྣབྷཱཝཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨཔྤམཾསཱ ཨཔྤལོཧིཏཱ མནུསྶཔེཏཱ ཝིཡ དུལླབྷནྣཔཱནཱ བྷཝནྟི. པཎཱིཏབྷོཛནེ པན ཀུཙྪིགཏེ མཾསལོཧིཏཾ ཝཌྜྷཏི, པརིཔུཎྞཀཱཡཱ པཱསཱདིཀཱ ཨབྷིརཱུཔདསྶནཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏསྶ དཱིགྷརཏྟཾ པཎཱིཏབྷོཛནདཱཡཀཏྟཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི སཏྟུསྶདམཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ སཏྟུསྶདལཀྑཎམེཝ. པཎཱིཏལཱབྷིཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༠༩. ཁཛྫབྷོཛྫམཐལེཡྻསཱཡིཏནྟི ¶ ཁཛྫཀཉྩ བྷོཛནཉྩ ལེཧནཱིཡཉྩ སཱཡནཱིཡཉྩ. ཨུཏྟམགྒརསདཱཡཀོཏི ཨུཏྟམོ ཨགྒརསདཱཡཀོ, ཨུཏྟམཱནཾ ཝཱ ཨགྒརསཱནཾ དཱཡཀོ.

སཏྟ ཙུསྶདེཏི སཏྟ ཙ ཨུསྶདེ. ཏདཏྠཛོཏཀནྟི ཁཛྫབྷོཛྫཱདིཛོཏཀཾ, ཏེསཾ ལཱབྷསཾཝཏྟནིཀནྟི ཨཏྠོ. པབྦཛམྤི ཙཱཏི པབྦཛམཱནོཔི ཙ. ཏདཱདྷིགཙྪཏཱིཏི ཏཾ ཨདྷིགཙྪཏི. ལཱབྷིརུཏྟམནྟི ལཱབྷི ཨུཏྟམཾ.

ཀརཙརཎཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༡༠. དཱནེནཱཏིཨཱདཱིསུ ¶ ཨེཀཙྩོ དཱནེནེཝ སངྒཎྷིཏབྦོ ཧོཏི, ཏཾ དཱནེན སངྒཧེསི. པབྦཛིཏཱནཾ པབྦཛིཏཔརིཀྑཱརཾ, གིཧཱིནཾ གིཧིཔརིཀྑཱརཾ ཨདཱསི.

པེཡྻཝཛྫེནཱཏི ཨེཀཙྩོ ཧི ‘‘ཨཡཾ དཱཏབྦཾ ནཱམ དེཏི, ཨེཀེན པན ཝཙནེན སབྦཾ མཀྑེཏྭཱ ནཱསེཏི, ཀིཾ ཨེཏསྶ དཱན’’ནྟི ཝཏྟཱ ཧོཏི. ཨེཀཙྩོ ‘‘ཨཡཾ ཀིཉྩཱཔི དཱནཾ ན དེཏི, ཀཐེནྟོ པན ཏེལེན ཝིཡ མཀྑེཏི. ཨེསོ དེཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ཝཙནམེཝ ¶ ཏསྶ སཧསྶཾ ཨགྒྷཏཱི’’ཏི ཝཏྟཱ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ དཱནཾ ན པཙྩཱསཱིསཏི, པིཡཝཙནམེཝ པཙྩཱསཱིསཏི. ཏཾ པིཡཝཙནེན སངྒཧེསི.

ཨཏྠཙརིཡཱཡཱཏི ཨཏྠསཾཝཌྜྷནཀཐཱཡ. ཨེཀཙྩོ ཧི ནེཝ དཱནཾ, ན པིཡཝཙནཾ པཙྩཱསཱིསཏི. ཨཏྟནོ ཧིཏཀཐཾ ཝཌྜྷིཏཀཐམེཝ པཙྩཱསཱིསཏི. ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ ‘‘ཨིདཾ ཏེ ཀཱཏབྦཾ, ཨིདཾ ཏེ ན ཀཱཏབྦཾ. ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ སེཝིཏབྦོ, ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ན སེཝིཏབྦོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྠཙརིཡཱཡ སངྒཧེསི.

སམཱནཏྟཏཱཡཱཏི སམཱནསུཁདུཀྑབྷཱཝེན. ཨེཀཙྩོ ཧི དཱནཱདཱིསུ ཨེཀམྤི ན པཙྩཱསཱིསཏི, ཨེཀཱསནེ ནིསཛྫཾ, ཨེཀཔལླངྐེ སཡནཾ, ཨེཀཏོ བྷོཛནནྟི ཨེཝཾ སམཱནསུཁདུཀྑཏཾ པཙྩཱསཱིསཏི. ཏཏྠ ཛཱཏིཡཱ ཧཱིནོ བྷོགེན ཨདྷིཀོ དུསྶངྒཧོ ཧོཏི. ན ཧི སཀྐཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀཔརིབྷོགོ ཀཱཏུཾ, ཏཐཱ ཨཀརིཡམཱནེ ཙ སོ ཀུཛ྄ཛྷཏི. བྷོགེན ཧཱིནོ ཛཱཏིཡཱ ཨདྷིཀོཔི དུསྶངྒཧོ ཧོཏི. སོ ཧི ‘‘ཨཧཾ ཛཱཏིམཱ’’ཏི བྷོགསམྤནྣེན སདྡྷིཾ ཨེཀཔརིབྷོགཾ ན ཨིཙྪཏི, ཏསྨིཾ ཨཀརིཡམཱནེ ཀུཛ྄ཛྷཏི. ཨུབྷོཧིཔི ཧཱིནོ པན སུསངྒཧོ ཧོཏི. ན ཧི སོ ཨིཏརེན སདྡྷིཾ ཨེཀཔརིབྷོགཾ ཨིཙྪཏི, ན ཨཀརིཡམཱནེ ཙ ཀུཛ྄ཛྷཏི. ཨུབྷོཧི ¶ སདིསོཔི སུསངྒཧོཡེཝ. བྷིཀྑཱུསུ དུསྶཱིལོ དུསྶངྒཧོ ཧོཏི. ན ཧི སཀྐཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀཔརིབྷོགོ ཀཱཏུཾ, ཏཐཱ ཨཀརིཡམཱནེ ཙ ཀུཛ྄ཛྷཏི. སཱིལཝཱ སུསངྒཧོ ཧོཏི. སཱིལཝཱ ཧི ཨདཱིཡམཱནེཔི ཨཀརིཡམཱནེཔི ན ཀུཛ྄ཛྷཏི. ཨཉྙཾ ཨཏྟནཱ ¶ སདྡྷིཾ པརིབྷོགཾ ཨཀརོནྟམྤི ན པཱཔཀེན ཙིཏྟེན པསྶཏི. པརིབྷོགོཔི ཏེན སདྡྷིཾ སུཀརོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ སམཱནཏྟཏཱཡ སངྒཧེསི.

སུསངྒཧིཏཱསྶ ཧོནྟཱིཏི སུསངྒཧིཏཱ ཨསྶ ཧོནྟི. དེཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ དེཏུ, ཀརོཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ ཀརོཏུ, སུསངྒཧིཏཱཝ ཧོནྟི, ན བྷིཛྫནྟི. ‘‘ཡདཱསྶ དཱཏབྦཾ ཧོཏི, ཏདཱ དེཏི. ཨིདཱནི མཉྙེ ནཏྠི, ཏེན ན དེཏི. ཀིཾ མཡཾ དདམཱནམེཝ ཨུཔཊྛཧཱམ? ཨདེནྟཾ ཨཀརོནྟཾ ན ཨུཔཊྛཧཱམཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེནྟི.

ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ ཀཏཾ དཱནཱདིསངྒཧཀམྨཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཡོ ཨེཝཾ ཨསངྒཱཧཀོ ཧོཏི, སོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེནསྶ ཨསངྒཱཧཀབྷཱཝཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཐདྡྷཧཏྠཔཱདོ ཙེཝ ཧོཏི, ཝིསམཊྛིཏཱཝཡཝལཀྑཎོ ཙ. ཏཐཱགཏསྶ པན དཱིགྷརཏྟཾ སངྒཱཧཀབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨིམཱནི དྭེ ¶ ལཀྑཎཱནི ནིབྦཏྟནྟི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. སུསངྒཧིཏཔརིཛནཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༡༡. ཀརིཡཱཏི ཀརིཏྭཱ. ཙརིཡཱཏི ཙརིཏྭཱ. ཨནཝམཏེནཱཏི ཨནཝཉྙཱཏེན. ‘‘ཨནཔམོདེནཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ན ཨཔྤམོདེན, ན དཱིནེན ན གབྦྷིཏེནཱཏི ཨཏྠོ.

ཙཝིཡཱཏི ཙཝིཏྭཱ. ཨཏིརུཙིར སུཝགྒུ དསྶནེཡྻནྟི ཨཏིརུཙིརཉྩ སུཔཱསཱདིཀཾ སུཝགྒུ ཙ སུཊྛུ ཚེཀཾ དསྶནེཡྻཉྩ དཊྛབྦཡུཏྟཾ. སུསུ ཀུམཱརོཏི སུཊྛུ སུཀུམཱརོ.

པརིཛནསྶཝོཏི པརིཛནོ ཨསྶཝོ ཝཙནཀརོ. ཝིདྷེཡྻོཏི ཀཏྟབྦཱཀཏྟབྦེསུ ཡཐཱརུཙི ཝིདྷཱཏབྦོ. མཧིམནྟི མཧིཾ ཨིམཾ. པིཡཝདཱུ ཧིཏསུཁཏཾ ཛིགཱིསམཱནོཏི པིཡཝདོ ཧུཏྭཱ ཧིཏཉྩ སུཁཉྩ པརིཡེསམཱནོ. ཝཙནཔཊིཀརསྶཱ བྷིཔྤསནྣཱཏི ཝཙནཔཊིཀརཱ ཨསྶ ཨབྷིཔྤསནྣཱ. དྷམྨཱནུདྷམྨནྟི དྷམྨཉྩ ཨནུདྷམྨཉྩ.

ཨུསྶངྑཔཱདཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༡༢. ཨཏྠཱུཔསཾཧིཏནྟི ¶ ¶ ཨིདྷལོཀཔརལོཀཏྠནིསྶིཏཾ. དྷམྨཱུཔསཾཧིཏནྟི དསཀུསལཀམྨཔཐནིསྶིཏཾ. བཧུཛནཾ ནིདཾསེསཱིཏི བཧུཛནསྶ ནིདཾསནཀཐཾ ཀཐེསི. པཱཎཱིནནྟི སཏྟཱནཾ. ‘‘ཨགྒོ’’ཏིཨཱདཱིནི སབྦཱནི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཱནི. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ བྷཱསིཏཱ ཨུདྡྷངྒམནཱིཡཱ ཨཏྠཱུཔསཾཧིཏཱ ཝཱཙཱ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཡོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུགྒཏཝཱཙཾ ན བྷཱསཏི, སོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨུགྒཏཝཱཙཱཡ ཨབྷཱསནཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨདྷོསངྑཔཱདོ ཙ ཧོཏི ཨདྷོནཏལོམོ ཙ. ཏཐཱགཏསྶ པན དཱིགྷརཏྟཾ ཨེཝརཱུཔཱཡ ཨུགྒཏཝཱཙཱཡ བྷཱསིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨུསྶངྑཔཱདལཀྑཎཉྩ ཨུདྡྷགྒལོམལཀྑཎཉྩ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. ཨུཏྟམབྷཱཝོ ཨཱནིསཾསོ.

༢༡༣. ཨེརཡནྟི ¶ བྷཎནྟོ. བཧུཛནཾ ནིདཾསཡཱིཏི བཧུཛནསྶ ཧིཏཾ དསྶེཏི. དྷམྨཡཱགནྟི དྷམྨདཱནཡཉྙཾ.

ཨུབྦྷམུཔྤཏིཏལོམཝཱ སསོཏི སོ ཨེས ཨུདྡྷགྒཏལོམཝཱ ཧོཏི. པཱདགཎྛིརཧཱུཏི པཱདགོཔྥཀཱ ཨཧེསུཾ. སཱདྷུསཎྛིཏཱཏི སུཊྛུ སཎྛིཏཱ. མཾསལོཧིཏཱཙིཏཱཏི མཾསེན ཙ ལོཧིཏེན ཙ ཨཱཙིཏཱ. ཏཙོཏྠཏཱཏི ཏཙེན པརིཡོནདྡྷཱ ནིགུལ༹ྷཱ. ཝཛཏཱིཏི གཙྪཏི. ཨནོམནིཀྐམོཏི ཨནོམཝིཧཱརཱི སེཊྛཝིཧཱརཱི.

ཨེཎིཛངྒྷལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༡༤. སིཔྤཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ སིཔྤཾ ནཱམ དྭེ སིཔྤཱནི – ཧཱིནཉྩ སིཔྤཾ, ཨུཀྐཊྛཉྩ སིཔྤཾ. ཧཱིནཾ ནཱམ སིཔྤཾ ནལ༹ཀཱརསིཔྤཾ, ཀུམྦྷཀཱརསིཔྤཾ པེསཀཱརསིཔྤཾ ནཧཱཔིཏསིཔྤཾ. ཨུཀྐཊྛཾ ནཱམ སིཔྤཾ ལེཁཱ མུདྡཱ གཎནཱ. ཝིཛྫཱཏི ཨཧིཝིཛྫཱདིཨནེཀཝིདྷཱ. ཙརཎནྟི པཉྩསཱིལཾ དསསཱིལཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ. ཀམྨནྟི ཀམྨསྶཀཏཱཛཱནནཔཉྙཱ. ཀིལིསྶེཡྻུནྟི ཀིལམེཡྻུཾ. ཨནྟེཝཱསིཀཝཏྟཾ ནཱམ དུཀྑཾ, ཏཾ ནེསཾ མཱ ཙིརམཧོསཱིཏི ཙིནྟེསི.

རཱཛཱརཧཱནཱིཏི རཉྙོ ཨནུརཱུཔཱནི ཧཏྠིཨསྶཱདཱིནི, ཏཱནིཡེཝ རཉྙོ སེནཱཡ ཨངྒབྷཱུཏཏྟཱ རཱཛངྒཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. རཱཛཱུཔབྷོགཱནཱིཏི རཉྙོ ¶ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགབྷཎྜཱནི, ཏཱནི ཙེཝ སཏྟརཏནཱནི ཙ. རཱཛཱནུཙྪཝིཀཱནཱིཏི རཉྙོ ཨནུཙྪཝིཀཱནི. ཏེསཾཡེཝ སབྦེསཾ ཨིདཾ གཧཎཾ. སམཎཱརཧཱནཱིཏི ¶ སམཎཱནཾ ཨནུརཱུཔཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི. སམཎངྒཱནཱིཏི སམཎཱནཾ ཀོཊྛཱསབྷཱུཏཱ ཙཏསྶོ པརིསཱ. སམཎཱུཔབྷོགཱནཱིཏི སམཎཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིཀྑཱརཱ. སམཎཱནུཙྪཝིཀཱནཱིཏི ཏེསཾཡེཝ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཨིདྷ པན ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ སཀྐཙྩཾ སིཔྤཱདིཝཱཙནཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཡོ ཨེཝཾ སཀྐཙྩཾ སིཔྤཾ ཨཝཱཙེནྟོ ཨནྟེཝཱསིཀེ ཨུཀྐུཊིཀཱསནཛངྒྷཔེསནིཀཱདཱིཧི ཀིལམེཏི, ཏསྶ ཛངྒྷམཾསཾ ལིཁིཏྭཱ པཱཏིཏཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཏཐཱགཏསྶ པན སཀྐཙྩཾ ཝཱཙིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨནུཔུབྦཨུགྒཏཝཊྚིཏཾ ཨེཎིཛངྒྷལཀྑཎཾ ¶ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎཾ. ཨནུཙྪཝིཀལཱབྷིཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༡༥. ཡདཱུཔགྷཱཏཱཡཱཏི ཡཾ སིཔྤཾ ཀསྶཙི ཨུཔགྷཱཏཱཡ ན ཧོཏི. ཀིལིསྶཏཱིཏི ཀིལམིསྶཏི. སུཁུམཏྟཙོཏྠཏཱཏི སུཁུམཏྟཙེན པརིཡོནདྡྷཱ. ཀིཾ པན ཨཉྙེན ཀམྨེན ཨཉྙཾ ལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏཱིཏི? ན ནིབྦཏྟཏི. ཡཾ པན ནིབྦཏྟཏི, ཏཾ ཨནུབྱཉྫནཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨིདྷ ཝུཏྟཾ.

སུཁུམཙྪཝིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༡༦. སམཎཾ ཝཱཏི སམིཏཔཱཔཊྛེན སམཎཾ. བྲཱཧྨཎཾ ཝཱཏི བཱཧིཏཔཱཔཊྛེན བྲཱཧྨཎཾ.

མཧཱཔཉྙོཏིཨཱདཱིསུ མཧཱཔཉྙཱདཱིཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲིདཾ མཧཱཔཉྙཱདཱིནཾ ནཱནཏྟཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཱ མཧཱཔཉྙཱ? མཧནྟེ སཱིལཀྑནྡྷེ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ, མཧནྟེ སམཱདྷིཀྑནྡྷེ པཉྙཱཀྑནྡྷེ ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ. མཧནྟཱནི ཋཱནཱཋཱནཱནི མཧནྟཱ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡོ མཧནྟཱནི ཨརིཡསཙྩཱནི མཧནྟེ སཏིཔཊྛཱནེ སམྨཔྤདྷཱནེ ཨིདྡྷིཔཱདེ མཧནྟཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི བལཱནི མཧནྟེ བོཛ྄ཛྷངྒེ མཧནྟེ ཨརིཡམགྒེ མཧནྟཱནི སཱམཉྙཕལཱནི མཧནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཡོ མཧནྟཾ པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ¶ པུཐུཔཉྙཱ? པུཐུནཱནཱཁནྡྷེསུ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི པུཐུཔཉྙཱ. པུཐུནཱནཱདྷཱཏཱུསུ པུཐུནཱནཱཨཱཡཏནེསུ ¶ པུཐུནཱནཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདེསུ པུཐུནཱནཱསུཉྙཏམནུཔལབྦྷེསུ པུཐུནཱནཱཨཏྠེསུ དྷམྨེསུ ནིརུཏྟཱིསུ པཊིབྷཱནེསུ. པུཐུནཱནཱསཱིལཀྑནྡྷེསུ པུཐུནཱནཱསམཱདྷིཔཉྙཱཝིམུཏྟིཝིམུཏྟིཉཱདསྶནཀྑནྡྷེསུ པུཐུནཱནཱཋཱནཱཋཱནེསུ པུཐུནཱནཱཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིསུ པུཐུནཱནཱཨརིཡསཙྩེསུ པུཐུནཱནཱསཏིཔཊྛཱནེསུ སམྨཔྤདྷཱནེསུ ཨིདྡྷིཔཱདེསུ ཨིནྡྲིཡེསུ བལེསུ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ པུཐུནཱནཱཨརིཡམགྒེསུ སཱམཉྙཕལེསུ ཨབྷིཉྙཱསུ པུཐུཛྫནསཱདྷཱརཎེ དྷམྨེ སམཏིཀྐམྨ པརམཏྠེ ནིབྦཱནེ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི པུཐུཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ཧཱསཔཉྙཱ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཧཱསབཧུལོ ཝེདབཧུལོ ཏུཊྛིབཧུལོ པཱམོཛྫབཧུལོ སཱིལཾ པརིཔཱུརེཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཾ ཛཱགརིཡཱནུཡོགཾ སཱིལཀྑནྡྷཾ སམཱདྷིཀྑནྡྷཾ པཉྙཱཀྑནྡྷཾ ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷཾ ¶ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷཾ པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. ཧཱསབཧུལོ…པེ… པཱམོཛྫབཧུལོ ཋཱནཱཋཱནཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. ཧཱསབཧུལོ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡོ པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. ཧཱསབཧུལོ ཨརིཡསཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. སཏིཔཊྛཱནེ སམྨཔྤདྷཱནེ ཨིདྡྷིཔཱདེ ཨིནྡྲིཡཱནི བལཱནི བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. ཧཱསབཧུལོ སཱམཉྙཕལཱནི སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. ཨབྷིཉྙཱཡོ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. ཧཱསབཧུལོ ཝེདཏུཊྛིཔཱམོཛྫབཧུལོ པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ཛཝནཔཉྙཱ? ཡཾཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཡཾ དཱུརེ སནྟིཀེ ཝཱ, སབྦཾ ཏཾ རཱུཔཾ ཨནིཙྩཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. དུཀྑཏོ ཁིཔྤཾ ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. ཡཱ ཀཱཙི ཝེདནཱ…པེ… ཡཾཀིཉྩི ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ, སབྦཾ ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. ཙཀྑུ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཾ ཁཡཊྛེན དུཀྑཾ བྷཡཊྛེན ཨནཏྟཱ ཨསཱརཀཊྛེནཱཏི ཏུལཡིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝཡིཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ རཱུཔནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. ཝེདནཱ སཉྙཱ སངྑཱརཱ ཝིཉྙཱཎཾ ཙཀྑུ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཾ ཁཡཊྛེན…པེ… ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ¶ . ཙཀྑུཾ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨནིཙྩཾ སངྑཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཁཡདྷམྨཾ ཝཡདྷམྨཾ ཝིརཱགདྷམྨཾ ནིརོདྷདྷམྨནྟི ཏུལཡིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝཡིཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ¶ ཏིཀྑཔཉྙཱ? ཁིཔྤཾ ཀིལེསེ ཚིནྡཏཱིཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ. ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཨུཔྤནྣཾ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ, ཨུཔྤནྣཾ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ, ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཨུཔྤནྣཾ རཱགཾ དོསཾ མོཧཾ ཀོདྷཾ ཨུཔནཱཧཾ མཀྑཾ པལཱ༹སཾ ཨིསྶཾ མཙྪརིཡཾ མཱཡཾ སཱཋེཡྻཾ ཐམྦྷཾ སཱརམྦྷཾ ¶ མཱནཾ ཨཏིམཱནཾ མདཾ པམཱདཾ སབྦེ ཀིལེསེ སབྦེ དུཙྩརིཏེ སབྦེ ཨབྷིསངྑཱརེ སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨེ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟཱི ཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏཱིཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ. ཨེཀསྨིཾ ཨཱསནེ ཙཏྟཱརོ ཨརིཡམགྒཱ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱཡོ ཚ ཨབྷིཉྙཱཡོ ཨདྷིགཏཱ ཧོནྟི སཙྪིཀཏཱ ཕསྶིཏཱ པཉྙཱཡཱཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ? ཨིདྷེཀཙྩོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨུབྦེགབཧུལོ ཧོཏི ཨུཏྟཱསབཧུལོ ཨུཀྐཎྛནབཧུལོ ཨརཏིབཧུལོ ཨནབྷིརཏིབཧུལོ བཧིམུཁོ ན རམཏི སབྦསངྑཱརེསུ, ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦཾ ཨཔདཱལིཏཔུབྦཾ ལོབྷཀྑནྡྷཾ ནིབྦིཛ྄ཛྷཏི པདཱལེཏཱིཏི ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ. ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦཾ ཨཔདཱལིཏཔུབྦཾ དོསཀྑནྡྷཾ མོཧཀྑནྡྷཾ ཀོདྷཾ ཨུཔནཱཧཾ…པེ… སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨེ ནིབྦིཛ྄ཛྷཏི པདཱལེཏཱིཏི ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱཏི (པཊི. མ. ༣.༣).

༢༡༧. པབྦཛིཏཾ ཨུཔཱསིཏཱཏི པཎྜིཏཾ པབྦཛིཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཡིརུཔཱསིཏཱ. ཨཏྠནྟརོཏི ཡཐཱ ཨེཀེ རནྡྷགཝེསིནོ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཱཡ དོསཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཀརིཏྭཱ ནིསཱམཡནྟི, ཨེཝཾ ཨནིསཱམེཏྭཱ ཨཏྠཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠཡུཏྟཾ ཀཐཾ ནིསཱམཡི ཨུཔདྷཱརཡི.

པཊིལཱབྷགཏེནཱཏི པཊིལཱབྷཏྠཱཡ གཏེན. ཨུཔྤཱདནིམིཏྟཀོཝིདཱཏི ཨུཔྤཱདེ ཙ ནིམིཏྟེ ཙ ཚེཀཱ. ཨཝེཙྩ དཀྑིཏཱིཏི ཉཏྭཱ པསྶིསྶཏི.

ཨཏྠཱནུསིཊྛཱིསུ པརིགྒཧེསུ ཙཱཏི ཡེ ཨཏྠཱནུསཱསནེསུ པརིགྒཧཱ ཨཏྠཱནཏྠཾ པརིགྒཱཧཀཱནི ཉཱཎཱནི, ཏེསཱུཏི ཨཏྠོ.

སུཝཎྞཝཎྞལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༡༨. ཨཀྐོདྷནོཏི ¶ ན ཨནཱགཱམིམགྒེན ཀོདྷསྶ པཧཱིནཏྟཱ, ཨཐ ཁོ སཙེཔི མེ ཀོདྷོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཁིཔྤམེཝ ནཾ པཊིཝིནོདེཡྻནྟི ཨེཝཾ ཨཀྐོདྷཝསིཀཏྟཱ. ནཱབྷིསཛྫཱིཏི ཀུཊིལཀཎྚཀོ ཝིཡ ཏཏྠ ཏཏྠ མམྨཾ ཏུདནྟོ ཝིཡ ན ལགྒི. ན ཀུཔྤི ན བྱཱཔཛྫཱིཏིཨཱདཱིསུ ¶ པུབྦུཔྤཏྟིཀོ ཀོཔོ. ཏཏོ བལཝཏརོ བྱཱཔཱདོ. ཏཏོ བལཝཏརཱ པཏིཏྠིཡནཱ. ཏཾ སབྦཾ ཨཀརོནྟོ ན ཀུཔྤི ན བྱཱཔཛྫི ན པཏིཏྠིཡི. ཨཔྤཙྩཡནྟི དོམནསྶཾ. ན པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི ན ཀཱཡཝིཀཱརེན ཝཱ ཝཙཱིཝིཀཱརེན ཝཱ པཱཀཊམཀཱསི.

ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཀྐོདྷནཏཱ ཙེཝ ¶ སུཁུམཏྠརཎཱདིདཱནཉྩ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཀོདྷནསྶ ཚཝིཝཎྞོ ཨཱཝིལོ ཧོཏི མུཁཾ དུདྡསིཡཾ ཝཏྠཙྪཱདནསདིསཉྩ མཎྜནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཡོ ཀོདྷནོ ཙེཝ ཝཏྠཙྪཱདནཱནཉྩ ཨདཱཏཱ, སོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེནསྶ ཛནོ ཀོདྷནཱདིབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏཱུཏི དུབྦཎྞོ ཧོཏི དུསྶཎྛཱནོ. ཨཀྐོདྷནསྶ པན མུཁཾ ཝིརོཙཏི, ཚཝིཝཎྞོ ཝིཔྤསཱིདཏི. སཏྟཱ ཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི པཱསཱདིཀཱ ཧོནྟི ཨཱམིསདཱནེན ཝཱ ཝཏྠདཱནེན ཝཱ སམྨཛྫནེན ཝཱ ཨཀྐོདྷནཏཱཡ ཝཱ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརིཔི ཀཱརཎཱནི དཱིགྷརཏྟཾ ཏཐཱགཏེན ཀཏཱནེཝ. ཏེནསྶ ཨིམེསཾ ཀཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི སུཝཎྞཝཎྞཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎཾ. སུཁུམཏྠརཎཱདིལཱབྷིཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༡༩. ཨབྷིཝིསྶཛཱིཏི ཨབྷིཝིསྶཛྫེསི. མཧིམིཝ སུརོ ཨབྷིཝསྶནྟི སུརོ ཝུཙྩཏི དེཝོ, མཧཱཔཐཝིཾ ཨབྷིཝསྶནྟོ དེཝོ ཝིཡ.

སུརཝརཏརོརིཝ ཨིནྡོཏི སུརཱནཾ ཝརཏརོ ཨིནྡོ ཝིཡ.

ཨཔབྦཛྫམིཙྪནྟི ཨཔབྦཛྫཾ གིཧིབྷཱཝཾ ཨིཙྪནྟོ. མཧཏིམཧིནྟི མཧནྟིཾ པཐཝིཾ.

ཨཙྪཱདནཝཏྠམོཀྑཔཱཝུརཎཱནནྟི ཨཙྪཱདནཱནཉྩེཝ ཝཏྠཱནཉྩ ཨུཏྟམཔཱཝུརཎཱནཉྩ. པནཱསོཏི ཝིནཱསོ.

ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༢༠. མཱཏརམྤི ¶ པུཏྟེན སམཱནེཏཱ ཨཧོསཱིཏི ཨིམཾ ཀམྨཾ རཛྫེ པཏིཊྛིཏེན སཀྐཱ ཀཱཏུཾ. ཏསྨཱ བོདྷིསཏྟོཔི རཛྫཾ ཀཱརཡམཱནོ ཨནྟོནགརེ ཙཏུཀྐཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ བཧིནགརེ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨིམཾ ཀམྨཾ ཀརོཐཱཏི མནུསྶེ ཋཔེསི. ཏེ མཱཏརཾ ཀུཧིཾ མེ པུཏྟོ པུཏྟཾ ¶ ན པསྶཱམཱིཏི ཝིལཔནྟིཾ པརིཡེསམཱནཾ དིསྭཱ ཨེཧི, ཨམྨ, པུཏྟཾ དཀྑསཱིཏི ཏཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ནཧཱཔེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ པུཏྟམསྶཱ པརིཡེསིཏྭཱ དསྶེནྟི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ ཉཱཏཱིནཾ སམངྒིབྷཱཝཀརཎཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཉཱཏཡོ ཧི སམངྒཱིབྷཱུཏཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཝཛྫཾ པཊིཙྪཱདེནྟི. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཏེ ཀལཧཀཱལེ ཀལཧཾ ཀརོནྟི, ཨེཀསྶ པན དོསེ ཨུཔྤནྣེ ཨཉྙཾ ཛཱནཱཔེཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི. ཨཡཾ ནཱམ ཨེཏསྶ དོསོཏི ཝུཏྟེ སབྦེ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ¶ ཀེན དིཊྛཾ ཀེན སུཏཾ, ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཱིསུ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཏྟཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི. ཏཐཱགཏེན ཙ ཏཾ ཉཱཏིསངྒཧཾ ཀརོནྟེན དཱིགྷརཏྟཾ ཨིདཾ ཝཛྫཔྤཊིཙྪཱདནཀམྨཾ ནཱམ ཀཏཾ ཧོཏི. ཨཐསྶ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨེཝརཱུཔསྶ ཀམྨསྶ ཀཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏཱུཏི ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎཾ. པཧཱུཏཔུཏྟཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༢༡. ཝཏྠཚཱདིཡནྟི ཝཏྠེན ཚཱདེཏབྦཾ ཝཏྠགུཡ྄ཧཾ.

ཨམིཏྟཏཱཔནཱཏི ཨམིཏྟཱནཾ པཏཱཔནཱ. གིཧིསྶ པཱིཏིཾ ཛནནཱཏི གིཧིབྷཱུཏསྶ སཏོ པཱིཏིཛནནཱ.

པརིམཎྜལཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༢༢. སམཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨཡཾ ཏཱརུཀྑསམོ ཨཡཾ པོཀྑརསཱཏིསམོ’’ཏི ཨེཝཾ ཏེན ཏེན སམཾ ཛཱནཱཏི. སཱམཾ ཛཱནཱཏཱིཏི སཡཾ ཛཱནཱཏི. པུརིསཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨཡཾ སེཊྛསམྨཏོ’’ཏི པུརིསཾ ཛཱནཱཏི. པུརིསཝིསེསཾ ཛཱནཱཏཱིཏི མུགྒཾ མཱསེན སམཾ ཨཀཏྭཱ གུཎཝིསིཊྛསྶ ཝིསེསཾ ཛཱནཱཏི. ཨཡམིདམརཧཏཱིཏི ཨཡཾ པུརིསོ ཨིདཾ ནཱམ དཱནསཀྐཱརཾ ཨརཧཏི ¶ . པུརིསཝིསེསཀརོ ཨཧོསཱིཏི པུརིསཝིསེསཾ ཉཏྭཱ ཀཱརཀོ ཨཧོསི. ཡོ ཡཾ ཨརཧཏི, ཏསྶེཝ ཏཾ ཨདཱསི. ཡོ ཧི ཀཧཱཔཎཱརཧསྶ ཨཌྜྷཾ དེཏི, སོ པརསྶ ཨཌྜྷཾ ནཱསེཏི. ཡོ དྭེ ཀཧཱཔཎེ དེཏི, སོ ཨཏྟནོ ཀཧཱཔཎཾ ནཱསེཏི. ཏསྨཱ ཨིདཾ ཨུབྷཡམྤི ཨཀཏྭཱ ཡོ ཡཾ ཨརཧཏི, ཏསྶ ཏདེཝ ཨདཱསི. སདྡྷཱདྷནནྟིཨཱདཱིསུ སམྤཏྟིཔཊིལཱབྷཊྛེན སདྡྷཱདཱིནཾ དྷནབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ པུརིསཝིསེསཾ ཉཏྭཱ ཀཏཾ སམསངྒཧཀམྨཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཏདསྶ ¶ ཀམྨཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨིམཱནི དྭེ ལཀྑཎཱནི ནིབྦཏྟནྟི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. དྷནསམྤཏྟི ཨཱནིསཾསོ.

༢༢༣. ཏུལིཡཱཏི ཏུལཡིཏྭཱ. པཊིཝིཙཡཱཏི པཊིཝིཙིནིཏྭཱ. མཧཱཛནསངྒཱཧཀནྟི མཧཱཛནསངྒཧཎཾ. སམེཀྑམཱནོཏི སམཾ པེཀྑམཱནོ. ཨཏིནིཔུཎཱ ¶ མནུཛཱཏི ཨཏིནིཔུཎཱ སུཁུམཔཉྙཱ ལཀྑཎཔཱཋཀམནུསྶཱ. བཧུཝིཝིདྷཱ གིཧཱིནཾ ཨརཧཱནཱིཏི བཧཱུ ཝིཝིདྷཱནི གིཧཱིནཾ ཨནུཙྪཝིཀཱནི པཊིལབྷཏི. དཧརོ སུསུ ཀུམཱརོ ‘‘ཨཡཾ དཧརོ ཀུམཱརོ པཊིལབྷིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀཾསུ མཧཱིཔཏིསྶཱཏི རཉྙོ.

སཱིཧཔུབྦདྡྷཀཱཡཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༢༤. ཡོགཀྑེམཀཱམོཏི ཡོགཏོ ཁེམཀཱམོ. པཉྙཱཡཱཏི ཀམྨསྶཀཏཔཉྙཱཡ. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ མཧཱཛནསྶ ཨཏྠཀཱམཏཱ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཏཾ མཧཱཛནསྶ ཨཏྠཀཱམཏཱཡ ཝཌྜྷིམེཝ པཙྩཱསཱིསིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨིམཱནི སམནྟཔརིཔཱུརཱནི ཨཔརིཧཱིནཱནི ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི ནིབྦཏྟནྟི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎཏྟཡཾ. དྷནཱདཱིཧི ཙེཝ སདྡྷཱདཱིཧི ཙ ཨཔརིཧཱནི ཨཱནིསཾསོ.

༢༢༥. སདྡྷཱཡཱཏི ཨོཀཔྤནསདྡྷཱཡ པསཱདསདྡྷཱཡ. སཱིལེནཱཏི པཉྩསཱིལེན དསསཱིལེན. སུཏེནཱཏི པརིཡཏྟིསཝནེན. བུདྡྷིཡཱཏི ཨེཏེསཾ བུདྡྷིཡཱ ¶ , ‘‘ཀིནྟི ཨེཏེཧི ཝཌྜྷེཡྻུ’’ནྟི ཨེཝཾ ཙིནྟེསཱིཏི ཨཏྠོ. དྷམྨེནཱཏི ལོཀིཡདྷམྨེན. བཧཱུཧི སཱདྷཱུཧཱིཏི ཨཉྙེཧིཔི བཧཱུཧི ཨུཏྟམགུཎེཧི. ཨསཧཱནདྷམྨཏནྟི ཨཔརིཧཱིནདྷམྨཾ.

རསགྒསགྒིཏཱལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༢༦. སམཱབྷིཝཱཧིནིཡོཏི ཡཐཱ ཏིལཕལམཏྟམྤི ཛིཝ྄ཧགྒེ ཋཔིཏཾ སབྦཏྠ ཕརཏི, ཨེཝཾ སམཱ ཧུཏྭཱ ཝཧནྟི. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ ཨཝིཧེཋནཀམྨཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ པཱཎིཨཱདཱིཧི པཧཱརཾ ལདྡྷསྶ ཏཏྠ ཏཏྠ ལོཧིཏཾ སཎྛཱཏི, གཎྛི གཎྛི ཧུཏྭཱ ཨནྟོཝ པུབྦཾ གཎྷཱཏི, ཨནྟོཝ བྷིཛྫཏི, ཨེཝཾ སོ བཧུརོགོ ཧོཏི. ཏཐཱགཏེན པན དཱིགྷརཏྟཾ ཨིམཾ ཨཱརོགྱཀརཎཀམྨཾ ཀཏཾ. ཏདསྶ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨཱརོགྱཀརཾ རསགྒསགྒིལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎཾ. ཨཔྤཱབཱདྷཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༢༧. མརཎཝདྷེནཱཏི ¶ ‘‘ཨེཏཾ མཱརེཐ ཨེཏཾ གྷཱཏེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཎཏྟེན མརཎཝདྷེན. ཨུབྦཱདྷནཱཡཱཏི ¶ བནྡྷནཱགཱརཔྤཝེསནེན.

ཨབྷིནཱིལནེཏྟཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༢༨. ན ཙ ཝིསཊནྟི ཀཀྐཊཀོ ཝིཡ ཨཀྑཱིནི ནཱིཧརིཏྭཱ ན ཀོདྷཝསེན པེཀྑིཏཱ ཨཧོསི. ན ཙ ཝིསཱཙཱིཏི ཝངྐཀྑིཀོཊིཡཱ པེཀྑིཏཱཔི ནཱཧོསི. ན ཙ པན ཝིཙེཡྻ པེཀྑིཏཱཏི ཝིཙེཡྻ པེཀྑིཏཱ ནཱམ ཡོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཡདཱ ནཾ པརོ ཨོལོཀེཏི, ཏདཱ ནིམྨཱིལེཏི ན ཨོལོཀེཏི, པུན གཙྪནྟཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨོལོཀེཏི, ཨེཝརཱུཔོ ནཱཧོསི. ‘‘ཝིནེཡྻཔེཀྑིཏཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. ཨུཛུཾ ཏཐཱ པསཊམུཛུམནོཏི ཨུཛུམནོ ཧུཏྭཱ ཨུཛུ པེཀྑིཏཱ ཧོཏི, ཡཐཱ ཙ ཨུཛུཾ, ཏཐཱ པསཊཾ ཝིཔུལཾ ཝིཏྠཏཾ པེཀྑིཏཱ ཧོཏི. པིཡདསྶནོཏི པིཡཱཡམཱནེཧི པསྶིཏབྦོ.

ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ མཧཱཛནསྶ པིཡཙཀྑུནཱ ཨོལོཀནཀམྨཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཀཱཎོ ཝིཡ ཀཱཀཀྑི ཝིཡ ཧོཏི, ཝངྐཀྑི པན ཨཱཝིལཀྑི ཙ ཧོཏིཡེཝ. པསནྣཙིཏྟསྶ པན ཨོལོཀཡཏོ ¶ ཨཀྑཱིནཾ པཉྩཝཎྞོ པསཱདོ པཉྙཱཡཏི. ཏཐཱགཏོ ཙ ཏཐཱ ཨོལོཀེསི. ཨཐསྶ ཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ པིཡཙཀྑུནཱ ཨོལོཀིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨིམཱནི ནེཏྟསམྤཏྟིཀརཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི ནིབྦཏྟནྟི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. པིཡདསྶནཏཱ ཨཱནིསཾསོ. ཨབྷིཡོགིནོཏི ལཀྑཎསཏྠེ ཡུཏྟཱ.

ཨུཎྷཱིསསཱིསལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༣༠. བཧུཛནཔུབྦངྒམོ ཨཧོསཱིཏི བཧུཛནསྶ པུབྦངྒམོ ཨཧོསི གཎཛེཊྛཀོ. ཏསྶ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཉྙེ ཨཱཔཛྫིཾསུ. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ པུབྦངྒམཏཱ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཡོ པུབྦངྒམོ ཧུཏྭཱ དཱནཱདཱིནི ཀུསལཀམྨཱནི ཀརོཏི, སོ ཨམངྐུབྷཱུཏོ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཱིཏིཔཱམོཛྫེན པརིཔུཎྞསཱིསོ ཝིཙརཏི, མཧཱཔུརིསོ ཙ ཧོཏི. ཏཐཱགཏོ ཙ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨཐསྶ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨིདཾ པུབྦངྒམཀམྨཾ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨུཎྷཱིསསཱིསལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎཾ. མཧཱཛནཱནུཝཏྟནཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༣༡. བཧུཛནཾ ¶ ཧེསྶཏཱིཏི བཧུཛནསྶ བྷཝིསྶཏི. པཊིབྷོགིཡཱཏི ¶ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཱ, ཨེཏསྶ བཧཱུ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཧརནྟི ཏདཱཏི དཧརཀཱལེཡེཝ ཏདཱ ཨེཝཾ བྱཱཀརོནྟི. པཊིཧཱརཀནྟི ཝེཡྻཱཝཙྩཀརབྷཱཝཾ. ཝིསཝཱིཏི ཙིཎྞཝསཱི.

ཨེཀེཀལོམཏཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༣༢. ཨུཔཝཏྟཏཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨནུཝཏྟཏི, ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ སཙྩཀཐནཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ ཨདྭེཛ྄ཛྷཀཐཱཡ པརིསུདྡྷཀཐཱཡ ཀཐིཏབྷཱཝམསྶ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨེཀེཀལོམལཀྑཎཉྩ ཨུཎྞཱལཀྑཎཉྩ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. མཧཱཛནསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུཀཱུལེན ཨནུཝཏྟནཏཱ ཨཱནིསཾསོ. ཨེཀེཀལོམཱུཔཙིཏངྒཝཱཏི ཨེཀེཀེཧི ལོམེཧི ཨུཔཙིཏསརཱིརོ.

ཙཏྟཱལཱིསཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༣༤. ཨབྷེཛྫཔརིསོཏི ¶ ཨབྷིནྡིཏབྦཔརིསོ. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔིསུཎཝཱཙཱཡ ཀཐནཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ པིསུཎཝཱཙསྶ ཀིར སམགྒབྷཱཝཾ བྷིནྡནཏོ དནྟཱ ཨཔརིཔུཎྞཱ ཙེཝ ཧོནྟི ཝིརལཱ༹ ཙ. ཏཐཱགཏསྶ པན དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔིསུཎཝཱཙཏཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི ཨིདཾ ལཀྑཎདྭཡཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. ཨབྷེཛྫཔརིསཏཱ ཨཱནིསཾསོ. ཙཏུརོ དསཱཏི ཙཏྟཱརོ དས ཙཏྟཱལཱིསཾ.

པཧཱུཏཛིཝ྄ཧཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༣༦. ཨཱདེཡྻཝཱཙོ ཧོཏཱིཏི གཧེཏབྦཝཙནོ ཧོཏི. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཕརུསཝཱདིཏཱ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཡེ ཕརུསཝཱཙཱ ཧོནྟི, ཏེ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ནེསཾ ཛིཝ྄ཧཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཕརུསཝཱཙཱཡ ཀཐིཏབྷཱཝཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི བདྡྷཛིཝ྄ཧཱ ཝཱ ཧོནྟི, གཱུལ༹ྷཛིཝ྄ཧཱ ཝཱ དྭིཛིཝ྄ཧཱ ཝཱ མམྨནཱ ཝཱ. ཡེ པན ཛིཝ྄ཧཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཕརུསཝཱཙཾ ན ཝདནྟི, ཏེ བདྡྷཛིཝ྄ཧཱ གཱུལ༹ྷཛིཝ྄ཧཱ དྭིཛིཝ྄ཧཱ ན ཧོནྟི. མུདུ ནེསཾ ཛིཝ྄ཧཱ ཧོཏི རཏྟཀམྦལཝཎྞཱ. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཛིཝ྄ཧཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཨཀཐིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི པཧཱུཏཛིཝ྄ཧཱལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ཕརུསཝཱཙཾ ཀཐེནྟཱནཉྩ སདྡོ བྷིཛྫཏི. ཏེ སདྡབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཕརུསཝཱཙཱཡ ཀཐིཏབྷཱཝཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ¶ ¶ ཚིནྣསྶརཱ ཝཱ ཧོནྟི བྷིནྣསྶརཱ ཝཱ ཀཱཀསྶརཱ ཝཱ. ཡེ པན སརབྷེདཀརཾ ཕརུསཝཱཙཾ ན ཀཐེནྟི, ཏེསཾ སདྡོ མདྷུརོ ཙ ཧོཏི པེམནཱིཡོ. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏསྶ དཱིགྷརཏྟཾ སརབྷེདཀརཱཡ ཕརུསཝཱཙཱཡ ཨཀཐིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི བྲཧྨསྶརལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. ཨཱདེཡྻཝཙནཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༣༧. ཨུབྦཱདྷིཀནྟི ཨཀྐོསཡུཏྟཏྟཱ ཨཱབཱདྷཀརིཾ བཧུཛནཔྤམདྡནནྟི བཧུཛནཱནཾ པམདྡནིཾ ཨབཱལ༹ྷཾ གིརཾ སོ ན བྷཎི ཕརུསནྟི ཨེཏྠ ཨཀཱརོ པརཏོ བྷཎིསདྡེན ཡོཛེཏབྦོ. བཱལ༹ྷནྟི བལཝཾ ཨཏིཕརུསཾ. བཱལ༹ྷཾ གིརཾ སོ ན ཨབྷཎཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. སུསཾཧིཏནྟི སུཊྛུ པེམསཉྷིཏཾ. སཁིལནྟི ¶ མུདུཀཾ. ཝཱཙཱཏི ཝཱཙཱཡོ. ཀཎྞསུཁཱཏི ཀཎྞསུཁཱཡོ. ‘‘ཀཎྞསུཁ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཡཐཱ ཀཎྞཱནཾ སུཁཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨེརཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝེདཡཐཱཏི ཝེདཡིཏྠ. བྲཧྨསྶརཏྟནྟི བྲཧྨསྶརཏཾ. བཧུནོ བཧུནྟི བཧུཛནསྶ བཧུཾ. ‘‘བཧཱུནཾ བཧུནྟི’’པི པཱཋོ, བཧུཛནཱནཾ བཧུནྟི ཨཏྠོ.

སཱིཧཧནུལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༣༨. ཨཔྤདྷཾསིཀོ ཧོཏཱིཏི གུཎཏོ ཝཱ ཋཱནཏོ ཝཱ པདྷཾསེཏུཾ ཙཱཝེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻོ. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ པལཱཔཀཐཱཡ ཨཀཐནཾ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཡེ ཏཾ ཀཐེནྟི, ཏེ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ནེསཾ ཧནུཀཾ ཙཱལེཏྭཱ ཙཱལེཏྭཱ པལཱཔཀཐཱཡ ཀཐིཏབྷཱཝཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨནྟོཔཝིཊྛཧནུཀཱ ཝཱ ཝངྐཧནུཀཱ ཝཱ པབྦྷཱརཧནུཀཱ ཝཱ ཧོནྟི. ཏཐཱགཏོ པན ཏཐཱ ན ཀཐེསི. ཏེནསྶ ཧནུཀཾ ཙཱལེཏྭཱ ཙཱལེཏྭཱ དཱིགྷརཏྟཾ པལཱཔཀཐཱཡ ཨཀཐིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི སཱིཧཧནུལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎཾ. ཨཔྤདྷཾསིཀཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༣༩. ཨཝིཀིཎྞཝཙནབྱཔྤཐོ ཙཱཏི ཨཝིཀིཎྞཝཙནཱནཾ ཝིཡ པུརིམབོདྷིསཏྟཱནཾ ཝཙནཔཐོ ཨསྶཱཏི ཨཝིཀིཎྞཝཙནབྱཔྤཐོ. དྭིདུགམཝརཏརཧནུཏྟམལཏྠཱཏི དྭཱིཧི དྭཱིཧི གཙྪཏཱིཏི ¶ དྭིདུགམོ, དྭཱིཧི དྭཱིཧཱིཏི ཙཏཱུཧི, ཙཏུཔྤདཱནཾ ཝརཏརསྶ སཱིཧསྶེཝ ཧནུབྷཱཝཾ ཨལཏྠཱཏི ཨཏྠོ. མནུཛཱདྷིཔཏཱིཏི མནུཛཱནཾ ཨདྷིཔཏི. ཏཐཏྟོཏི ཏཐསབྷཱཝོ.

སམདནྟཱདིལཀྑཎཝཎྞནཱ

༢༤༠. སུཙིཔརིཝཱརོཏི ¶ པརིསུདྡྷཔརིཝཱརོ. ཨིདྷ ཀམྨཾ ནཱམ སམྨཱཛཱིཝཏཱ. ཀམྨསརིཀྑཀཾ ནཱམ ཡོ ཝིསམེན སཾཀིལིཊྛཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཏཾ ཀཔྤེཏི, ཏསྶ དནྟཱཔི ཝིསམཱ ཧོནྟི དཱཋཱཔི ཀིལིཊྛཱ. ཏཐཱགཏསྶ པན སམེན སུདྡྷཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཏཾ ཀཔྤིཏབྷཱཝཾ སདེཝཀོ ལོཀོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱནཱཏཱུཏི སམདནྟལཀྑཎཉྩ སུསུཀྐདཱཋཱལཀྑཎཉྩ ནིབྦཏྟཏི. ལཀྑཎཾ ནཱམ ཨིདམེཝ ལཀྑཎདྭཡཾ. སུཙིཔརིཝཱརཏཱ ཨཱནིསཾསོ.

༢༤༡. ཨཝསྶཛཱིཏི ¶ པཧཱསི ཏིདིཝཔུརཝརསམོཏི ཏིདིཝཔུརཝརེན སཀྐེན སམོ. ལཔནཛནྟི མུཁཛཾ, དནྟནྟི ཨཏྠོ. དིཛསམསུཀྐསུཙིསོབྷནདནྟོཏི དྭེ ཝཱརེ ཛཱཏཏྟཱ དིཛནཱམཀཱ སུཀྐཱ སུཙི སོབྷནཱ ཙ དནྟཱ ཨསྶཱཏི དིཛསམསུཀྐསུཙིསོབྷནདནྟོ. ན ཙ ཛནཔདཏུདནནྟི ཡོ ཏསྶ ཙཀྐཝཱལ༹པརིཙྪིནྣོ ཛནཔདོ, ཏསྶ ཨཉྙེན ཏུདནཾ པཱིལཱ༹ ཝཱ ཨཱབཱདྷོ ཝཱ ནཏྠི. ཧིཏམཔི ཙ བཧུཛན སུཁཉྩ ཙརནྟཱིཏི བཧུཛནཱ སམཱནསུཁདུཀྑཱ ཧུཏྭཱ ཏསྨིཾ ཛནཔདེ ཨཉྙམཉྙསྶ ཧིཏཉྩེཝ སུཁཉྩ ཙརནྟི. ཝིཔཱཔོཏི ཝིགཏཔཱཔོ. ཝིགཏདརཐཀིལམཐོཏི ཝིགཏཀཱཡིཀདརཐཀིལམཐོ. མལཁིལཀལིཀིལེསེ པནུདེཧཱིཏི རཱགཱདིམལཱནཉྩེཝ རཱགཱདིཁིལཱནཉྩ དོསཀལཱིནཉྩ སབྦཀིལེསཱནཉྩ ཨཔནུདེཧི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ལཀྑཎསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. སིངྒཱལསུཏྟཝཎྞནཱ

ནིདཱནཝཎྞནཱ

༢༤༢. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི སིངྒཱལསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེཏི ཝེལུ༹ཝནནྟི ཏསྶ ཨུཡྻཱནསྶ ནཱམཾ. ཏཾ ཀིར ཝེལཱུ༹ཧི པརིཀྑིཏྟཾ ཨཧོསི ཨཊྛཱརསཧཏྠེན ཙ པཱཀཱརེན གོཔུརཊྚཱལཀཡུཏྟཾ ནཱིལོབྷཱསཾ མནོརམཾ, ཏེན ཝེལུ༹ཝནནྟི ཝུཙྩཏི. ཀལནྡཀཱནཉྩེཏྠ ནིཝཱཔཾ ཨདཾསུ, ཏེན ཀལནྡཀནིཝཱཔོཏི ཝུཙྩཏི.

པུབྦེ ཀིར ཨཉྙཏརོ རཱཛཱ ཏཏྠ ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ནཏྠཾ ཨཱགཏོ སུརཱམདེན མཏྟོ དིཝཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི. པརིཛནོཔིསྶ ‘‘སུཏྟོ རཱཛཱ’’ཏི པུཔྥཕལཱདཱིཧི པལོབྷིཡམཱནོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཀྐཱམི. ཨཐ སུརཱགནྡྷེན ཨཉྙཏརསྨཱ སུསིརརུཀྑཱ ཀཎྷསཔྤོ ནིཀྑམིཏྭཱ རཉྙོ ཨབྷིམུཁོ ཨཱགཙྪཏི, ཏཾ དིསྭཱ རུཀྑདེཝཏཱ ‘‘རཉྙོ ཛཱིཝིཏཾ དམྨཱི’’ཏི ཀཱལ༹ཀཝེསེན ཨཱགནྟྭཱ ཀཎྞམཱུལེ སདྡམཀཱསི. རཱཛཱ པཊིབུཛ྄ཛྷི. ཀཎྷསཔྤོ ནིཝཏྟོ. སོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ཀཱལ༹ཀཱཡ མམ ཛཱིཝིཏཾ དིནྣ’’ནྟི ཀཱལ༹ཀཱནཾ ཏཏྠ ནིཝཱཔཾ པཊྛཔེསི, ཨབྷཡགྷོསཉྩ གྷོསཱཔེསི. ཏསྨཱ ཏཾ ཏཏོ པབྷུཏི ‘‘ཀལནྡཀནིཝཱཔོ’’ཏི སངྑྱཾ གཏཾ. ཀལནྡཀཱཏི ཧི ཀཱལ༹ཀཱནཾ ཨེཏཾ ནཱམཾ.

ཏེན ཁོ པན སམཡེནཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ བྷགཝཱ རཱཛགཧཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ ཝིཧརཏི, ཏེན སམཡེན. སིངྒཱལཀོ གཧཔཏིཔུཏྟོཏི སིངྒཱལཀོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. གཧཔཏིཔུཏྟོཏི གཧཔཏིསྶ པུཏྟོ གཧཔཏིཔུཏྟོ. ཏསྶ ཀིར པིཏཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལོ, ནིདཧིཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཙསྶ གེཧེ ཙཏྟཱལཱིས དྷནཀོཊིཡོ ¶ ཨཏྠི. སོ བྷགཝཏི ནིཊྛངྒཏོ ཨུཔཱསཀོ སོཏཱཔནྣོ, བྷརིཡཱཔིསྶ སོཏཱཔནྣཱཡེཝ. པུཏྟོ པནསྶ ཨསྶདྡྷོ ཨཔྤསནྣོ. ཨཐ ནཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཨབྷིཀྑཎཾ ཨེཝཾ ཨོཝདནྟི – ‘‘ཏཱཏ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམ, དྷམྨསེནཱཔཏིཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ¶ མཧཱཀསྶཔཾ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀེ ཨུཔསངྐམཱ’’ཏི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ནཏྠི མམ ཏུམྷཱཀཾ སམཎཱནཾ ཨུཔསངྐམནཀིཙྩཾ, སམཎཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏབྦཾ ཧོཏི, ཨོནམིཏྭཱ ཝནྡནྟསྶ པིཊྛི རུཛྫཏི, ཛཱཎུཀཱནི ཁརཱནི ཧོནྟི, བྷཱུམིཡཾ ནིསཱིདིཏབྦཾ ¶ ཧོཏི, ཏཏྠ ནིསིནྣསྶ ཝཏྠཱནི ཀིལིསྶནྟི ཛཱིརནྟི, སམཱིཔེ ནིསིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀཐཱསལླཱཔོ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སཏི ཝིསྶཱསོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏོ ནིམནྟེཏྭཱ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏཱདཱིནི དཱཏབྦཱནི ཧོནྟི. ཨེཝཾ སནྟེ ཨཏྠོ པརིཧཱཡཏི, ནཏྠི མཡ྄ཧཾ ཏུམྷཱཀཾ སམཎཱནཾ ཨུཔསངྐམནཀིཙྩ’’ནྟི. ཨིཏི ནཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨོཝདནྟཱཔི མཱཏཱཔིཏརོ སཱསནེ ཨུཔནེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ.

ཨཐསྶ པིཏཱ མརཎམཉྩེ ནིཔནྣོ ‘‘མམ པུཏྟསྶ ཨོཝཱདཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུན ཙིནྟེསི – ‘‘དིསཱ ཏཱཏ ནམསྶཱཧཱི’’ཏི ཨེཝམསྶ ཨོཝཱདཾ དསྶཱམི, སོ ཨཏྠཾ ཨཛཱནནྟོ དིསཱ ནམསྶིསྶཏི, ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཝཱ སཱཝཀཱ ཝཱ པསྶིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོསཱི’’ཏི པུཙྪིསྶནྟི. ཏཏོ ‘‘མཡ྄ཧཾ པིཏཱ དིསཱ ནམསྶནཾ ཀརོཧཱིཏི མཾ ཨོཝདཱི’’ཏི ཝཀྑཏི. ཨཐསྶ ཏེ ‘‘ན ཏུཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཨེཏཱ དིསཱ ནམསྶཱཔེཏི, ཨིམཱ པན དིསཱ ནམསྶཱཔེཏཱི’’ཏི དྷམྨཾ དེསེསྶནྟི. སོ བུདྡྷསཱསནེ གུཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘པུཉྙཀམྨཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨཱམནྟཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ ཚ དིསཱ ནམསྶེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. མརཎམཉྩེ ནིཔནྣསྶ ཀཐཱ ནཱམ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨནུསྶརཎཱིཡཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ སོ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཏཾ པིཏུཝཙནཾ ཨནུསྶརནྟོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏསྨཱ ‘‘ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༢༤༣. པུཐུདིསཱཏི བཧུདིསཱ. ཨིདཱནི ཏཱ དསྶེནྟོ པུརཏྠིམཾ དིསནྟིཨཱདིམཱཧ. པཱཝིསཱིཏི ན ཏཱཝ པཝིཊྛོ, པཝིསིསྶཱམཱིཏི ནིཀྑནྟཏྟཱ པན ཨནྟརཱམགྒེ ཝཏྟམཱནོཔི ཨེཝཾ ཝུཙྩཏི. ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱཏི ན ཨིདཱནེཝ ཨདྡས, པཙྩཱུསསམཡེཔི བུདྡྷཙཀྑུནཱ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཨེཏཾ དིསཱ ནམསྶམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཨཧཾ སིངྒཱལསྶ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ གིཧིཝིནཡཾ སིངྒཱལསུཏྟནྟཾ ཀཐེསྶཱམི, མཧཱཛནསྶ སཱ ཀཐཱ སཕལཱ བྷཝིསྶཏི, གནྟབྦཾ མཡཱ ཨེཏྠཱ’’ཏི. ཏསྨཱ ¶ པཱཏོཝ ནིཀྑམིཏྭཱ རཱཛགཧཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི, པཝིསནྟོ ཙ ནཾ ཏཐེཝ ཨདྡས. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ’’ཏི. ཨེཏདཝོཙཱཏི སོ ཀིར ཨཝིདཱུརེ ཋིཏམྤི སཏྠཱརཾ ན པསྶཏི, དིསཱཡེཝ ནམསྶཏི. ཨཐཾ ནཾ བྷགཝཱ སཱུརིཡརསྨིསམྥསྶེན ཝིཀསམཱནཾ མཧཱཔདུམཾ ཝིཡ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཏྭཾ, གཧཔཏིཔུཏྟཱ’’ཏིཨཱདིཀཾ ཨེཏདཝོཙ.

ཚདིསཱདིཝཎྞནཱ

༢༤༤. ཡཐཱ ¶ ¶ ཀཐཾ པན, བྷནྟེཏི སོ ཀིར ཏཾ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ སུཏྭཱཝ ཙིནྟེསི ‘‘ཡཱ ཀིར མམ པིཏརཱ ཚ དིསཱ ནམསྶིཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ, ན ཀིར ཏཱ ཨེཏཱ, ཨཉྙཱ ཀིར ཨརིཡསཱཝཀེན ཚ དིསཱ ནམསྶིཏབྦཱ. ཧནྡཱཧཾ ཨརིཡསཱཝཀེན ནམསྶིཏབྦཱ དིསཱཡེཝ པུཙྪིཏྭཱ ནམསྶཱམཱིཏི. སོ ཏཱ པུཙྪནྟོ ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཐཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཀཐཾ པནཱཏི ཨིདམེཝ པུཙྪཱཔདཾ. ཀམྨཀིལེསཱཏི ཏེཧི ཀམྨེཧི སཏྟཱ ཀིལིསྶནྟི, ཏསྨཱ ཀམྨཀིལེསཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཋཱནེཧཱིཏི ཀཱརཎེཧི. ཨཔཱཡམུཁཱནཱིཏི ཝིནཱསམུཁཱནི. སོཏི སོ སོཏཱཔནྣོ ཨརིཡསཱཝཀོ. ཙུདྡས པཱཔཀཱཔགཏོཏི ཨེཏེཧི ཙུདྡསཧི པཱཔཀེཧི ལཱམཀེཧི ཨཔགཏོ. ཚདྡིསཱཔཊིཙྪཱདཱིཏི ཚ དིསཱ པཊིཙྪཱདེནྟོ. ཨུབྷོལོཀཝིཛཡཱཡཱཏི ཨུབྷིནྣཾ ཨིདྷལོཀཔརལོཀཱནཾ ཝིཛིནནཏྠཱཡ. ཨཡཉྩེཝ ལོཀོ ཨཱརདྡྷོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝརཱུཔསྶ ཧི ཨིདྷ ལོཀེ པཉྩ ཝེརཱནི ན ཧོནྟི, ཏེནསྶ ཨཡཉྩེཝ ལོཀོ ཨཱརདྡྷོ ཧོཏི པརིཏོསིཏོ ཙེཝ ནིཔྥཱདིཏོ ཙ. པརལོཀེཔི པཉྩ ཝེརཱནི ན ཧོནྟི, ཏེནསྶ པརོ ཙ ལོཀོ ཨཱརཱདྷིཏོ ཧོཏི. ཏསྨཱ སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརམྨརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

༢༤༥. ཨིཏི བྷགཝཱ སངྑེཔེན མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏམེཝ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཀཏམསྶ ཙཏྟཱརོ ཀམྨཀིལེསཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཀམྨཀིལེསོཏི ཀམྨཉྩ ཏཾ ཀིལེསསམྤཡུཏྟཏྟཱ ཀིལེསོ ཙཱཏི ཀམྨཀིལེསོ. སཀིལེསོཡེཝ ཧི པཱཎཾ ཧནཏི, ནིཀྐིལེསོ ན ཧནཏི, ཏསྨཱ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ‘‘ཀམྨཀིལེསོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཨདིནྣཱདཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཐཱཔརནྟི ཨཔརམྤི ཨེཏདཏྠཔརིདཱིཔཀམེཝ གཱཐཱབནྡྷཾ ཨཝོཙཱཏི ཨཏྠོ.

ཙཏུཋཱནཱདིཝཎྞནཱ

༢༤༦. པཱཔཀམྨཾ ¶ ཀརོཏཱིཏི ཨིདཾ བྷགཝཱ ཡསྨཱ ཀཱརཀེ དསྶིཏེ ཨཀཱརཀོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཱཔཀམྨཾ ན ཀརོཏཱི’’ཏི མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱཔི དེསནཱཀུསལཏཱཡ པཋམཏརཾ ཀཱརཀཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ¶ . ཏཏྠ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪནྟོཏི ཚནྡེན པེམེན ཨགཏིཾ གཙྪནྟོ ཨཀཏྟབྦཾ ཀརོནྟོ. པརཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ ཡོ ‘‘ཨཡཾ མེ མིཏྟོ ཝཱ སམྦྷཏྟོ ཝཱ སནྡིཊྛོ ཝཱ ཉཱཏཀོ ཝཱ ལཉྫཾ ཝཱ པན མེ དེཏཱི’’ཏི ཚནྡཝསེན ཨསྶཱམིཀཾ སཱམིཀཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཡོ ‘‘ཨཡཾ མེ ཝེརཱི’’ཏི པཀཏིཝེརཝསེན ཏངྑཎུཔྤནྣཀོདྷཝསེན ¶ ཝཱ སཱམིཀཾ ཨསྶཱམིཀཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ དོསཱགཏིཾ གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཡོ པན མནྡཏྟཱ མོམཱུཧཏྟཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཝཏྭཱ ཨསྶཱམིཀཾ སཱམིཀཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ མོཧཱགཏིཾ གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཡོ པན ‘‘ཨཡཾ རཱཛཝལླབྷོ ཝཱ ཝིསམནིསྶིཏོ ཝཱ ཨནཏྠམྤི མེ ཀརེཡྻཱ’’ཏི བྷཱིཏོ ཨསྶཱམིཀཾ སཱམིཀཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ བྷཡཱགཏིཾ གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཡོ པན ཡཾཀིཉྩི བྷཱཛེནྟོ ‘‘ཨཡཾ མེ སནྡིཊྛོ ཝཱ སམྦྷཏྟོ ཝཱ’’ཏི པེམཝསེན ཨཏིརེཀཾ དེཏི, ‘‘ཨཡཾ མེ ཝེརཱི’’ཏི དོསཝསེན ཨཱུནཀཾ དེཏི, མོམཱུཧཏྟཱ དིནྣཱདིནྣཾ ཨཛཱནམཱནོ ཀསྶཙི ཨཱུནཾ ཀསྶཙི ཨདྷིཀཾ དེཏི, ‘‘ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ ཨདིཡྻམཱནེ མཡ྄ཧཾ ཨནཏྠམྤི ཀརེཡྻཱ’’ཏི བྷཱིཏོ ཀསྶཙི ཨཏིརེཀཾ དེཏི, སོ ཙཏུབྦིདྷོཔི ཡཐཱནུཀྐམེན ཚནྡཱགཏིཨཱདཱིནི གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི ནཱམ.

ཨརིཡསཱཝཀོ པན ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎནྟོཔི ཚནྡཱགཏིཨཱདཱིནི ན གཙྪཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི པཱཔཀམྨཾ ན ཀརོཏཱི’’ཏི.

ནིཧཱིཡཏི ཡསོ ཏསྶཱཏི ཏསྶ ཨགཏིགཱམིནོ ཀིཏྟིཡསོཔི པརིཝཱརཡསོཔི ནིཧཱིཡཏི པརིཧཱཡཏི.

ཚཨཔཱཡམུཁཱདིཝཎྞནཱ

༢༤༧. སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགོཏི ཨེཏྠ སུརཱཏི པིཊྛསུརཱ པཱུཝསུརཱ ཨོདནསུརཱ ཀིཎྞཔཀྑིཏྟཱ སམྦྷཱརསཾཡུཏྟཱཏི པཉྩ སུརཱ. མེརཡནྟི པུཔྥཱསཝོ ཕལཱསཝོ མདྷྭཱསཝོ གུལཱ༹སཝོ སམྦྷཱརསཾཡུཏྟོཏི པཉྩ ཨཱསཝཱ. ཏཾ སབྦམྤི མདཀརཎཝསེན མཛྫཾ. པམཱདཊྛཱནནྟི པམཱདཀཱརཎཾ. ཡཱཡ ཙེཏནཱཡ ཏཾ མཛྫཾ པིཝཏི, ཏསྶ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨནུཡོགོཏི ཏསྶ སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནསྶ ཨནུཨནུཡོགོ པུནཔྤུནཾ ཀརཎཾ. ཡསྨཱ པནེཏཾ ཨནུཡུཏྟསྶ ཨུཔྤནྣཱ ཙེཝ ¶ བྷོགཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨནུཔྤནྣཱ ཙ ནུཔྤཛྫནྟི, ཏསྨཱ ‘‘བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁ’’ནྟི ¶ ཝུཏྟཾ. ཝིཀཱལཝིསིཁཱཙརིཡཱནུཡོགོཏི ཨཝེལཱཡ ཝིསིཁཱསུ ཙརིཡཱནུཡུཏྟཏཱ.

སམཛྫཱབྷིཙརཎནྟི ནཙྩཱདིདསྶནཝསེན སམཛྫཱགམནཾ. ཨཱལསྱཱནུཡོགོཏི ཀཱཡཱལསིཡཏཱཡ ཡུཏྟཔྤཡུཏྟཏཱ.

སུརཱམེརཡསྶ ཚཨཱདཱིནཝཱདིཝཎྞནཱ

༢༤༨. ཨེཝཾ ¶ ཚནྣཾ ཨཔཱཡམུཁཱནཾ མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཱནི ཝིབྷཛནྟོ ཚ ཁོ མེ, གཧཔཏིཔུཏྟ ཨཱདཱིནཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སནྡིཊྛིཀཱཏི སཱམཾ པསྶིཏབྦཱ, ཨིདྷལོཀབྷཱཝིནཱི. དྷནཛཱནཱིཏི དྷནཧཱནི. ཀལཧཔྤཝཌྜྷནཱིཏི ཝཱཙཱཀལཧསྶ ཙེཝ ཧཏྠཔརཱམཱསཱདིཀཱཡཀལཧསྶ ཙ ཝཌྜྷནཱི. རོགཱནཾ ཨཱཡཏནནྟི ཏེསཾ ཏེསཾ ཨཀྑིརོགཱདཱིནཾ ཁེཏྟཾ. ཨཀིཏྟིསཉྫནནཱིཏི སུརཾ པིཝིཏྭཱ ཧི མཱཏརམྤི པཧརནྟི པིཏརམྤི, ཨཉྙཾ བཧུམྤི ཨཝཏྟབྦཾ ཝདནྟི, ཨཀཏྟབྦཾ ཀརོནྟི. ཏེན གརཧམྤི དཎྜམྤི ཧཏྠཔཱདཱདིཚེདམྤི པཱཔུཎནྟི, ཨིདྷལོཀེཔི པརལོཀེཔི ཨཀིཏྟིཾ པཱཔུཎནྟི, ཨིཏི ཏེསཾ སཱ སུརཱ ཨཀིཏྟིསཉྫནནཱི ནཱམ ཧོཏི. ཀོཔཱིནནིདཾསནཱིཏི གུཡ྄ཧཊྛཱནཉྷི ཝིཝརིཡམཱནཾ ཧིརིཾ ཀོཔེཏི ཝིནཱསེཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཀོཔཱིན’’ནྟི ཝུཙྩཏི, སུརཱམདམཏྟཱ ཙ ཏཾ ཏཾ ཨངྒཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཝིཙརནྟི, ཏེན ནེསཾ སཱ སུརཱ ཀོཔཱིནསྶ ནིདཾསནཏོ ‘‘ཀོཔཱིནནིདཾསནཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. པཉྙཱཡ དུབྦལིཀརཎཱིཏི སཱགཏཏྠེརསྶ ཝིཡ ཀམྨསྶཀཏཔཉྙཾ དུབྦལཾ ཀརོཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཉྙཱཡ དུབྦལིཀརཎཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. མགྒཔཉྙཾ པན དུབྦལཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨདྷིགཏམགྒཱནཉྷི སཱ ཨནྟོམུཁམེཝ ན པཝིསཏི. ཚཊྛཾ པདནྟི ཚཊྛཾ ཀཱརཎཾ.

༢༤༩. ཨཏྟཱཔིསྶ ཨགུཏྟོ ཨརཀྑིཏོ ཧོཏཱིཏི ཨཝེལཱཡ ཙརནྟོ ཧི ཁཱཎུཀཎྚཀཱདཱིནིཔི ཨཀྐམཏི, ཨཧིནཱཔི ཡཀྑཱདཱིཧིཔི སམཱགཙྪཏི, ཏཾ ཏཾ ཋཱནཾ གཙྪཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཝེརིནོཔི ནཾ ནིལཱིཡིཏྭཱ གཎྷནྟི ཝཱ ཧནནྟི ཝཱ. ཨེཝཾ ཨཏྟཱཔིསྶ ཨགུཏྟོ ཧོཏི ཨརཀྑིཏོ. པུཏྟདཱརཱཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ པིཏཱ ཨམྷཱཀཾ སཱམི རཏྟིཾ ཝིཙརཏི, ཀིམངྒཾ པན མཡ’’ནྟི ཨིཏིསྶ པུཏྟདྷཱིཏརོཔི བྷརིཡཱཔི ¶ བཧི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ རཏྟིཾ ཙརནྟཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔུཎནྟི. ཨེཝཾ པུཏྟདཱརོཔིསྶ ཨགུཏྟོ ཨརཀྑིཏོ ཧོཏི. སཱཔཏེཡྻནྟི ཏསྶ པུཏྟདཱརཔརིཛནསྶ རཏྟིཾ ཙརཎཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཙོརཱ སུཉྙཾ ¶ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ ཧརནྟི. ཨེཝཾ སཱཔཏེཡྻམྤིསྶ ཨགུཏྟཾ ཨརཀྑིཏཾ ཧོཏི. སངྐིཡོ ཙ ཧོཏཱིཏི ཨཉྙེཧི ཀཏཔཱཔཀམྨེསུཔི ‘‘ཨིམིནཱ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སངྐིཏབྦོ ཧོཏི. ཡསྶ ཡསྶ གྷརདྭཱརེན ཡཱཏི, ཏཏྠ ཡཾ ཨཉྙེན ཙོརཀམྨཾ པརདཱརིཀཀམྨཾ ཝཱ ཀཏཾ, ཏཾ ‘‘ཨིམིནཱ ཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨབྷཱུཏཾ ཨསནྟམྤི ཏསྨིཾ རཱུཧཏི པཏིཊྛཱཏི. བཧཱུནཉྩ དུཀྑདྷམྨཱནནྟི ཨེཏྟཀཾ དུཀྑཾ, ཨེཏྟཀཾ དོམནསྶནྟི ཝཏྟུཾ ན སཀྐཱ, ཨཉྙསྨིཾ པུགྒལེ ཨསཏི སབྦཾ ཝིཀཱལཙཱརིམྷི ཨཱཧརིཏབྦཾ ཧོཏི, ཨིཏི སོ བཧཱུནཾ དུཀྑདྷམྨཱནཾ པུརཀྑཏོ པུརེགཱམཱི ཧོཏི.

༢༥༠. ཀྭ ¶ ནཙྩནྟི ‘‘ཀསྨིཾ ཋཱནེ ནཊནཱཊཀཱདིནཙྩཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཡསྨིཾ གཱམེ ཝཱ ནིགམེ ཝཱ ཏཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ ཧོཏི, ཏསྶ ‘‘སྭེ ནཙྩདསྶནཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཛྫ ཝཏྠགནྡྷམཱལཱདཱིནི པཊིཡཱདེནྟསྶེཝ སཀལདིཝསམྤི ཀམྨཙྪེདོ ཧོཏི, ནཙྩདསྶནེན ཨེཀཱཧམྤི དྭཱིཧམྤི ཏཱིཧམྤི ཏཏྠེཝ ཧོཏི, ཨཐ ཝུཊྛིསམྤཏྟིཡཱདཱིནི ལབྷིཏྭཱཔི ཝཔྤཱདིཀཱལེ ཝཔྤཱདཱིནི ཨཀརོནྟསྶ ཨནུཔྤནྣཱ བྷོགཱ ནུཔྤཛྫནྟི, ཏསྶ བཧི གཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨནཱརཀྑེ གེཧེ ཙོརཱ ཡཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ ཀརོནྟི, ཏེནསྶ ཨུཔྤནྣཱཔི བྷོགཱ ཝིནསྶནྟི. ཀྭ གཱིཏནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེསཾ ནཱནཱཀརཎཾ བྲཧྨཛཱལེ ཝུཏྟམེཝ.

༢༥༡. ཛཡཾ ཝེརནྟི ‘‘ཛིཏཾ མཡཱ’’ཏི པརིསམཛ྄ཛྷེ པརསྶ སཱཊཀཾ ཝཱ ཝེཋནཾ ཝཱ གཎྷཱཏི, སོ ‘‘པརིསམཛ྄ཛྷེ མེ ཨཝམཱནཾ ཀརོསི, ཧོཏུ, སིཀྑཱཔེསྶཱམི ན’’ནྟི ཏཏྠ ཝེརཾ བནྡྷཏི, ཨེཝཾ ཛིནནྟོ སཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི. ཛིནོཏི ཨཉྙེན ཛིཏོ སམཱནོ ཡཾ ཏེན ཏསྶ ཝེཋནཾ ཝཱ སཱཊཀོ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ པན ཧིརཉྙསུཝཎྞཱདིཝིཏྟཾ གཧིཏཾ, ཏཾ ཨནུསོཙཏི ‘‘ཨཧོསི ཝཏ མེ, ཏཾ ཏཾ ཝཏ མེ ནཏྠཱི’’ཏི ཏཔྤཙྩཡཱ སོཙཏི. ཨེཝཾ སོ ཛིནོ ཝིཏྟཾ ཨནུསོཙཏི. སབྷཱགཏསྶ ཝཙནཾ ན རཱུཧཏཱིཏི ཝིནིཙྪཡཊྛཱནེ སཀྑིཔུཊྛསྶ སཏོ ཝཙནཾ ན རཱུཧཏི, ན པཏིཊྛཱཏི, ‘‘ཨཡཾ ཨཀྑསོཎྜོ ཛཱུཏཀརོ, མཱ ཏསྶ ཝཙནཾ གཎྷིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྟཱརོ བྷཝནྟི. མིཏྟཱམཙྩཱནཾ ¶ པརིབྷཱུཏོ ཧོཏཱིཏི ཏཉྷི མིཏཱམཙྩཱ ཨེཝཾ ཝདནྟི – ‘‘སམྨ, ཏྭམྤི ནཱམ ཀུལཔུཏྟོ ཛཱུཏཀརོ ཚིནྣབྷིནྣཀོ ཧུཏྭཱ ཝིཙརསི, ན ཏེ ཨིདཾ ཛཱཏིགོཏྟཱནཾ ཨནུརཱུཔཾ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ མཱ ཨེཝཾ ཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི. སོ ཨེཝཾ ཝུཏྟོཔི ཏེསཾ ཝཙནཾ ན ཀརོཏི. ཏཏོ ཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ན ཏིཊྛནྟི ¶ ན ནིསཱིདནྟི. ཏསྶ ཀཱརཎཱ སཀྑིཔུཊྛཱཔི ན ཀཐེནྟི. ཨེཝཾ མིཏྟཱམཙྩཱནཾ པརིབྷཱུཏོ ཧོཏི.

ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཀཱནནྟི ཨཱཝཱཧཀཱ ནཱམ ཡེ ཏསྶ གྷརཏོ དཱརིཀཾ གཧེཏུཀཱམཱ. ཝིཝཱཧཀཱ ནཱམ ཡེ ཏསྶ གེཧེ དཱརིཀཾ དཱཏུཀཱམཱ. ཨཔཏྠིཏོ ཧོཏཱིཏི ཨནིཙྪིཏོ ཧོཏི. ནཱལཾ དཱརབྷརཎཱཡཱཏི དཱརབྷརཎཱཡ ན སམཏྠོ. ཨེཏསྶ གེཧེ དཱརིཀཱ དིནྣཱཔི ཨེཏསྶ གེཧཏོ ཨཱགཏཱཔི ཨམྷེཧི ཨེཝ པོསིཏབྦཱ བྷཝིསྶཏིཡེཝ.

པཱཔམིཏྟཏཱཡ ཚཨཱདཱིནཝཱདིཝཎྞནཱ

༢༥༢. དྷུཏྟཱཏི ཨཀྑདྷུཏྟཱ. སོཎྜཱཏི ཨིཏྠིསོཎྜཱ བྷཏྟསོཎྜཱ པཱུཝསོཎྜཱ མཱུལཀསོཎྜཱ. པིཔཱསཱཏི པཱནསོཎྜཱ. ནེཀཏིཀཱཏི པཏིརཱུཔཀེན ཝཉྩནཀཱ. ཝཉྩནིཀཱཏི སམྨུཁཱཝཉྩནཱཧི ¶ ཝཉྩནིཀཱ. སཱཧསིཀཱཏི ཨེཀཱགཱརིཀཱདིསཱཧསིཀཀམྨཀཱརིནོ. ཏྱཱསྶ མིཏྟཱ ཧོནྟཱིཏི ཏེ ཨསྶ མིཏྟཱ ཧོནྟི. ཨཉྙེཧི སཔྤུརིསེཧི སདྡྷིཾ ན རམཏི གནྡྷམཱལཱདཱིཧི ཨལངྐརིཏྭཱ ཝརསཡནཾ ཨཱརོཔིཏསཱུཀརོ གཱུཐཀཱུཔམིཝ, ཏེ པཱཔམིཏྟེཡེཝ ཨུཔསངྐམཏི. ཏསྨཱ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ སམྤརཱཡཉྩ བཧུཾ ཨནཏྠཾ ནིགཙྪཏི.

༢༥༣. ཨཏིསཱིཏནྟི ཀམྨཾ ན ཀརོཏཱིཏི མནུསྶེཧི ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨེཐ བྷོ ཀམྨནྟཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཨཏིསཱིཏཾ ཏཱཝ, ཨཊྛཱིནི བྷིཛྫནྟི ཝིཡ, གཙྪཐ ཏུམྷེ པཙྪཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨགྒིཾ ཏཔནྟོ ནིསཱིདཏི. ཏེ གནྟྭཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟི. ཨིཏརསྶ ཀམྨཾ པརིཧཱཡཏི. ཨཏིཨུཎྷནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཧོཏི པཱནསཁཱ ནཱམཱཏི ཨེཀཙྩོ པཱནཊྛཱནེ སུརཱགེཧེཡེཝ སཧཱཡོ ཧོཏི. ‘‘པནྣསཁཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. སམྨིཡསམྨིཡོཏི སམྨ སམྨཱཏི ཝདནྟོ སམྨུཁེཡེཝ སཧཱཡོ ཧོཏི, པརམྨུཁེ ཝེརཱིསདིསོ ཨོཏཱརམེཝ གཝེསཏི. ཨཏྠེསུ ¶ ཛཱཏེསཱུཏི ཏཐཱརཱུཔེསུ ཀིཙྩེསུ སམུཔྤནྣེསུ. ཝེརཔྤསཝོཏི ཝེརབཧུལཏཱ. ཨནཏྠཏཱཏི ཨནཏྠཀཱརིཏཱ. སུཀདརིཡཏཱཏི སུཊྛུ ཀདརིཡཏཱ ཐདྡྷམཙྪརིཡབྷཱཝོ ¶ . ཨུདཀམིཝ ཨིཎཾ ཝིགཱཧཏཱིཏི པཱསཱཎོ ཨུདཀཾ ཝིཡ སཾསཱིདནྟོ ཨིཎཾ ཝིགཱཧཏི.

རཏྟིནུཊྛཱནདེསྶིནཱཏི རཏྟིཾ ཨནུཊྛཱནསཱིལེན. ཨཏིསཱཡམིདཾ ཨཧཱུཏི ཨིདཾ ཨཏིསཱཡཾ ཛཱཏནྟི ཡེ ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ཀམྨཾ ན ཀརོནྟི. ཨིཏི ཝིསྶཊྛཀམྨནྟེཏི ཨེཝཾ ཝཏྭཱ པརིཙྩཏྟཀམྨནྟེ. ཨཏྠཱ ཨཙྩེནྟི མཱཎཝེཏི ཨེཝརཱུཔེ པུགྒལེ ཨཏྠཱ ཨཏིཀྐམནྟི, ཏེསུ ན ཏིཊྛནྟི.

ཏིཎཱ བྷིཡྻོཏི ཏིཎཏོཔི ཨུཏྟརི. སོ སུཁཾ ན ཝིཧཱཡཏཱིཏི སོ པུརིསོ སུཁཾ ན ཛཧཱཏི, སུཁསམངྒཱིཡེཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀཐཱམགྒེན ཨིམམཏྠཾ དསྶེཏི ‘‘གིཧིབྷཱུཏེན སཏཱ ཨེཏྟཀཾ ཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ, ཀརོནྟསྶ ཝཌྜྷི ནཱམ ནཏྠི. ཨིདྷལོཀེ པརལོཀེ གརཧམེཝ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི.

མིཏྟཔཏིརཱུཔཀཱདིཝཎྞནཱ

༢༥༤. ཨིདཱནི ¶ ཡོ ཨེཝཾ ཀརོཏོ ཨནཏྠོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཉྙཱནི ཝཱ པན ཡཱནི ཀཱནིཙི བྷཡཱནི ཡེཀེཙི ཨུཔདྡཝཱ ཡེཀེཙི ཨུཔསགྒཱ, སབྦེ ཏེ བཱལཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏསྨཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔཱ བཱལཱ ན སེཝིཏབྦཱ’’ཏི བཱལེ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀེ ཨམིཏྟེ དསྶེཏུཾ ཙཏྟཱརོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ ཨམིཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཉྙདཏྠུཧརོཏི སཡཾ ཏུཙྪཧཏྠོ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀཾསེན ཡཾཀིཉྩི ཧརཏིཡེཝ. ཝཙཱིཔརམོཏི ཝཙནཔརམོ ཝཙནམཏྟེནེཝ དཱཡཀོ ཀཱརཀོ ཝིཡ ཧོཏི. ཨནུཔྤིཡབྷཱཎཱིཏི ཨནུཔྤིཡཾ བྷཎཏི. ཨཔཱཡསཧཱཡོཏི བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡེསུ སཧཱཡོ ཧོཏི.

༢༥༥. ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ ཨམིཏྟེ དསྶེཏྭཱ པུན ཏཏྠ ཨེཀེཀཾ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཝིབྷཛནྟོ ཙཏཱུཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཉྙདཏྠུཧརོ ཧོཏཱིཏི ཨེཀཾསེན ཧཱརཀོཡེཝ ཧོཏི. སཧཱཡསྶ གེཧཾ རིཏྟཧཏྠོ ཨཱགནྟྭཱ ནིཝཏྠསཱཊཀཱདཱིནཾ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི, སོ ‘‘ཨཏིཝིཡ ཏྭཾ སམྨ ཨིམསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསསཱི’’ཏི ཨཉྙཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཏཾ དེཏི. ཨཔྤེན བཧུམིཙྪཏཱིཏི ཡཾཀིཉྩི ཨཔྤཀཾ དཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཱ བཧུཾ པཏྠེཏི. བྷཡསྶ ¶ ཀིཙྩཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྟནོ བྷཡེ ཨུཔྤནྣེ ཏསྶ དཱསོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཏཾ ཏཾ ཀིཙྩཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ སབྦདཱ ན ཀརོཏི, བྷཡེ ¶ ཨུཔྤནྣེ ཀརོཏི, ན པེམེནཱཏི ཨམིཏྟོ ནཱམ ཛཱཏོ. སེཝཏི ཨཏྠཀཱརཎཱཏི མིཏྟསནྠཝཝསེན ན སེཝཏི, ཨཏྟནོ ཨཏྠམེཝ པཙྩཱསཱིསནྟོ སེཝཏི.

༢༥༦. ཨཏཱིཏེན པཊིསནྠརཏཱིཏི སཧཱཡེ ཨཱགཏེ ‘‘ཧིཡྻོ ཝཱ པརེ ཝཱ ན ཨཱགཏོསི, ཨམྷཱཀཾ ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ སསྶཾ ཨཏིཝིཡ ནིཔྥནྣཾ, བཧཱུནི སཱལིཡཝབཱིཛཱདཱིནི ཋཔེཏྭཱ མགྒཾ ཨོལོཀེནྟཱ ནིསཱིདིམྷ, ཨཛྫ པན སབྦཾ ཁཱིཎ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཏཱིཏེན སངྒཎྷཱཏི. ཨནཱགཏེནཱཏི ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཨམྷཱཀཾ སསྶཾ མནཱཔཾ བྷཝིསྶཏི, ཕལབྷཱརབྷརིཏཱ སཱལིཨཱདཡོ, སསྶསངྒཧེ ཀཏེ ཏུམྷཱཀཾ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཱ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨནཱགཏེན སངྒཎྷཱཏི. ནིརཏྠཀེནཱཏི ཧཏྠིཀྑནྡྷེ ཝཱ ཨསྶཔིཊྛེ ཝཱ ནིསིནྣོ སཧཱཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཧི, བྷོ, ཨིདྷ ནིསཱིདཱ’’ཏི ཝདཏི. མནཱཔཾ སཱཊཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ‘‘སཧཱཡཀསྶ ཝཏ མེ ཨནུཙྪཝིཀོ ཨཉྙོ པན མཡ྄ཧཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཝཾ ནིརཏྠཀེན སངྒཎྷཱཏི ནཱམ. པཙྩུཔྤནྣེསུ ཀིཙྩེསུ བྱསནཾ དསྶེཏཱིཏི ‘‘སཀཊེན མེ ཨཏྠོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཙཀྐམསྶ བྷིནྣཾ, ཨཀྑོ ཚིནྣོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདཏི.

༢༥༧. པཱཔཀམྤིསྶ ཨནུཛཱནཱཏཱིཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཀརོམཱཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ སམྨ ¶ ཀརོམཱ’’ཏི ཨནུཛཱནཱཏི. ཀལྱཱཎེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཧཱཡོ ཧོཏཱིཏི ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ སུརཾ པིཝནྟི, ཨེཧི ཏཏྠ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སཱདྷཱུཏི གཙྪཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨིཏི ཝིཉྙཱཡཱཏི ‘‘མིཏྟཔཏིརཱུཔཀཱ ཨེཏེ’’ཏི ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ.

སུཧདམིཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༢༦༠. ཨེཝཾ ན སེཝིཏབྦེ པཱཔམིཏྟེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སེཝིཏབྦེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ དསྶེནྟོ པུན ཙཏྟཱརོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སུཧདཱཏི སུནྡརཧདཡཱ.

༢༦༡. པམཏྟཾ རཀྑཏཱིཏི མཛྫཾ པིཝིཏྭཱ གཱམམཛ྄ཛྷེ ཝཱ གཱམདྭཱརེ ཝཱ མགྒེ ཝཱ ནིཔནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཝཾནིཔནྣསྶ ཀོཙིདེཝ ནིཝཱསནཔཱརུཔནམྤི ཧརེཡྻཱ’’ཏི སམཱིཔེ ནིསཱིདིཏྭཱ པབུདྡྷཀཱལེ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི. པམཏྟསྶ ¶ སཱཔཏེཡྻནྟི སཧཱཡོ ¶ བཧིགཏོ ཝཱ ཧོཏི སུརཾ པིཝིཏྭཱ ཝཱ པམཏྟོ, གེཧཾ ཨནཱརཀྑཾ ‘‘ཀོཙིདེཝ ཡཾཀིཉྩི ཧརེཡྻཱ’’ཏི གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ ཏསྶ དྷནཾ རཀྑཏི. བྷཱིཏསྶཱཏི ཀིསྨིཉྩིདེཝ བྷཡེ ཨུཔྤནྣེ ‘‘མཱ བྷཱཡི, མཱདིསེ སཧཱཡེ ཋིཏེ ཀིཾ བྷཱཡསཱི’’ཏི ཏཾ བྷཡཾ ཧརནྟོ པཊིསརཎཾ ཧོཏི. ཏདྡིགུཎཾ བྷོགནྟི ཀིཙྩཀརཎཱིཡེ ཨུཔྤནྣེ སཧཱཡཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ ཝདཏི ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི? རཱཛཀུལེ ཀམྨཾ ཨཏྠཱིཏི. ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱིཏི? ཨེཀོ ཀཧཱཔཎོཏི. ‘‘ནགརེ ཀམྨཾ ནཱམ ན ཨེཀཀཧཱཔཎེན ནིཔྥཛྫཏི, དྭེ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཡཏྟཀཾ ཝདཏི, ཏཏོ དིགུཎཾ དེཏི.

༢༦༢. གུཡ྄ཧམསྶ ཨཱཙིཀྑཏཱིཏི ཨཏྟནོ གུཡ྄ཧཾ ནིགཱུཧིཏུཾ ཡུཏྟཀཐཾ ཨཉྙསྶ ཨཀཐེཏྭཱ ཏསྶེཝ ཨཱཙིཀྑཏི. གུཡ྄ཧམསྶ པརིགཱུཧཏཱིཏི ཏེན ཀཐིཏཾ གུཡ྄ཧཾ ཡཐཱ ཨཉྙོ ན ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ རཀྑཏི. ཨཱཔདཱསུ ན ཝིཛཧཏཱིཏི ཨུཔྤནྣེ བྷཡེ ན པརིཙྩཛཏི. ཛཱིཝིཏམྤིསྶ ཨཏྠཱཡཱཏི ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏམྤི ཏསྶ སཧཱཡསྶ ཨཏྠཱཡ པརིཙྩཏྟམེཝ ཧོཏི, ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཨགཎེཏྭཱཔི ཏསྶ ཀམྨཾ ཀརོཏིཡེཝ.

༢༦༣. པཱཔཱ ནིཝཱརེཏཱིཏི ཨམྷེསུ པསྶནྟེསུ པསྶནྟེསུ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ ན ལབྷསི, པཉྩ ཝེརཱནི དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ མཱ ཀརོཧཱིཏི ནིཝཱརེཏི. ཀལྱཱཎེ ནིཝེསེཏཱིཏི ཀལྱཱཎཀམྨེ ཏཱིསུ སརཎེསུ པཉྩསཱིལེསུ དསཀུསལཀམྨཔཐེསུ ཝཏྟསྶུ, དཱནཾ དེཧི པུཉྙཾ ཀརོཧི དྷམྨཾ སུཎཱཧཱིཏི ཨེཝཾ ཀལྱཱཎེ ནིཡོཛེཏི. ཨསྶུཏཾ སཱཝེཏཱིཏི ཨསྶུཏཔུབྦཾ སུཁུམཾ ནིཔུཎཾ ¶ ཀཱརཎཾ སཱཝེཏི. སགྒསྶ མགྒནྟི ཨིདཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟནྟཱིཏི ཨེཝཾ སགྒསྶ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑཏི.

༢༦༤. ཨབྷཝེནསྶ ན ནནྡཏཱིཏི ཏསྶ ཨབྷཝེན ཨཝུཌྜྷིཡཱ པུཏྟདཱརསྶ ཝཱ པརིཛནསྶ ཝཱ ཏཐཱརཱུཔཾ པཱརིཛུཉྙཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ན ནནྡཏི, ཨནཏྟམནོ ཧོཏི. བྷཝེནཱཏི ཝུཌྜྷིཡཱ ཏཐཱརཱུཔསྶ སམྤཏྟིཾ ཝཱ ¶ ཨིསྶརིཡཔྤཊིལཱབྷཾ ཝཱ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ནནྡཏི, ཨཏྟམནོ ཧོཏི. ཨཝཎྞཾ བྷཎམཱནཾ ནིཝཱརེཏཱིཏི ‘‘ཨསུཀོ ཝིརཱུཔོ ན པཱསཱདིཀོ དུཛྫཱཏིཀོ དུསྶཱིལོ’’ཏི ཝཱ ཝུཏྟེ ‘‘ཨེཝཾ མཱ བྷཎི, རཱུཔཝཱ ཙ སོ པཱསཱདིཀོ ¶ ཙ སུཛཱཏོ ཙ སཱིལསམྤནྣོ ཙཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཝཙནེཧི པརཾ ཨཏྟནོ སཧཱཡསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཎམཱནཾ ནིཝཱརེཏི. ཝཎྞཾ བྷཎམཱནཾ པསཾསཏཱིཏི ‘‘ཨསུཀོ རཱུཔཝཱ པཱསཱདིཀོ སུཛཱཏོ སཱིལསམྤནྣོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཧོ སུཊྛུ ཝདསི, སུབྷཱསིཏཾ ཏཡཱ, ཨེཝམེཏཾ, ཨེས པུརིསོ རཱུཔཝཱ པཱསཱདིཀོ སུཛཱཏོ སཱིལསམྤནྣོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ སཧཱཡཀསྶ པརཾ ཝཎྞཾ བྷཎམཱནཾ པསཾསཏི.

༢༦༥. ཛལཾ ཨགྒཱིཝ བྷཱསཏཱིཏི རཏྟིཾ པབྦཏམཏྠཀེ ཛལམཱནོ ཨགྒི ཝིཡ ཝིརོཙཏི.

བྷོགེ སཾཧརམཱནསྶཱཏི ཨཏྟཱནམྤི པརམྤི ཨཔཱིལེ༹ཏྭཱ དྷམྨེན སམེན བྷོགེ སམྤིཎྜེནྟསྶ རཱསིཾ ཀརོནྟསྶ. བྷམརསྶེཝ ཨིརཱིཡཏོཏི ཡཐཱ བྷམརོ པུཔྥཱནཾ ཝཎྞགནྡྷཾ ཨཔོཐཡཾ ཏུཎྜེནཔི པཀྑེཧིཔི རསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཙཀྐཔྤམཱཎཾ མདྷུཔཊལཾ ཀརོཏི, ཨེཝཾ ཨནུཔུབྦེན མཧནྟཾ བྷོགརཱསིཾ ཀརོནྟསྶ. བྷོགཱ སནྣིཙཡཾ ཡནྟཱིཏི ཏསྶ བྷོགཱ ནིཙཡཾ གཙྪནྟི. ཀཐཾ? ཨནུཔུབྦེན ཨུཔཙིཀཱཧི སཾཝཌྜྷིཡམཱནོ ཝམྨིཀོ ཝིཡ. ཏེནཱཧ ‘‘ཝམྨིཀོཝུཔཙཱིཡཏཱི’’ཏི. ཡཐཱ ཝམྨིཀོ ཨུཔཙིཡཏི, ཨེཝཾ ནིཙཡཾ ཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

སམཱཧཏྭཱཏི སམཱཧརིཏྭཱ. ཨལམཏྠོཏི ཡུཏྟསབྷཱཝོ སམཏྠོ ཝཱ པརིཡཏྟརཱུཔོ གྷརཱཝཱསཾ སཎྛཱཔེཏུཾ.

ཨིདཱནི ཡཐཱ ཝཱ གྷརཱཝཱསོ སཎྛཔེཏབྦོ, ཏཐཱ ཨོཝདནྟོ ཙཏུདྷཱ ཝིབྷཛེ བྷོགེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ས ཝེ མིཏྟཱནི གནྠཏཱིཏི སོ ཨེཝཾ ཝིབྷཛནྟོ མིཏྟཱནི གནྠཏི ནཱམ ཨབྷེཛྫམཱནཱནི ཋཔེཏི. ཡསྶ ཧི བྷོགཱ སནྟི, སོ ཨེཝ མིཏྟེ ཋཔེཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཨིཏརོ.

ཨེཀེན ¶ བྷོགེ བྷུཉྫེཡྻཱཏི ཨེཀེན ཀོཊྛཱསེན བྷོགེ བྷུཉྫེཡྻ. དྭཱིཧི ཀམྨཾ པཡོཛཡེཏི དྭཱིཧི ཀོཊྛཱསེཧི ཀསིཝཱཎིཛྫཱདིཀམྨཾ པཡོཛེཡྻ. ཙཏུཏྠཉྩ ནིདྷཱཔེཡྻཱཏི ཙཏུཏྠཾ ཀོཊྛཱསཾ ནིདྷཱཔེཏྭཱ ཋཔེཡྻ. ཨཱཔདཱསུ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཀུལཱནཉྷི ན སབྦཀཱལཾ ཨེཀསདིསཾ ཝཏྟཏི, ཀདཱཙི རཱཛཱདིཝསེན ཨཱཔདཱཔི ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏསྨཱ ¶ ཨེཝཾ ཨཱཔདཱསུ ཨུཔྤནྣཱསུ བྷཝིསྶཏཱིཏི ‘‘ཨེཀཾ ཀོཊྛཱསཾ ནིདྷཱཔེཡྻཱ’’ཏི ཨཱཧ ¶ . ཨིམེསུ པན ཙཏཱུསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཀཏརཀོཊྛཱསཾ གཧེཏྭཱ ཀུསལཾ ཀཱཏབྦནྟི? ‘‘བྷོགེ བྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟཀོཊྛཱསཾ. ཏཏོ གཎྷིཏྭཱ བྷིཀྑཱུནམྤི ཀཔཎདྡྷིཀཱདཱིནམྤི དཱཏབྦཾ, པེསཀཱརནྷཱཔིཏཱདཱིནམྤི ཝེཏནཾ དཱཏབྦཾ.

ཚདྡིསཱཔཊིཙྪཱདནཀཎྜཝཎྞནཱ

༢༦༦. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨེཏྟཀེན ཀཐཱམགྒེན ཨེཝཾ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ ཨརིཡསཱཝཀོ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཨཀུསལཾ པཧཱཡ ཚཧི ཀཱརཎེཧི བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཾ ཝཛྫེཏྭཱ སོལ༹ས མིཏྟཱནི སེཝནྟོ གྷརཱཝཱསཾ སཎྛཔེཏྭཱ དཱརབྷརཎཾ ཀརོནྟོ དྷམྨིཀེན ཨཱཛཱིཝེན ཛཱིཝཏི, དེཝམནུསྶཱནཉྩ ཨནྟརེ ཨགྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཝིརོཙཏཱིཏི ཝཛྫནཱིཡདྷམྨཝཛྫནཏྠཾ སེཝིཏབྦདྷམྨསེཝནཏྠཉྩ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨིདཱནི ནམསྶིཏབྦཱ ཚ དིསཱ དསྶེནྟོ ཀཐཉྩ གཧཔཏིཔུཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཚདྡིསཱཔཊིཙྪཱདཱིཏི ཡཐཱ ཚཧི དིསཱཧི ཨཱགམནབྷཡཾ ན ཨཱགཙྪཏི, ཁེམཾ ཧོཏི ནིབྦྷཡཾ ཨེཝཾ ཝིཧརནྟོ ‘‘ཚདྡིསཱཔཊིཙྪཱདཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘པུརཏྠིམཱ དིསཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝེདིཏབྦཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ མཱཏཱཔིཏརོ པུབྦུཔཀཱརིཏཱཡ པུརཏྠིམཱ དིསཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱཙརིཡཱ དཀྑིཎེཡྻཏཱཡ དཀྑིཎཱ དིསཱཏི. པུཏྟདཱརཱ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷནཝསེན པཙྪིམཱ དིསཱཏི. མིཏྟཱམཙྩཱ ཡསྨཱ སོ མིཏྟཱམཙྩེ ནིསྶཱཡ ཏེ ཏེ དུཀྑཝིསེསེ ཨུཏྟརཏི, ཏསྨཱ ཨུཏྟརཱ དིསཱཏི. དཱསཀམྨཀརཱ པཱདམཱུལེ པཏིཊྛཱནཝསེན ཧེཊྛིམཱ དིསཱཏི. སམཎབྲཱཧྨཎཱ གུཎེཧི ཨུཔརི ཋིཏབྷཱཝེན ཨུཔརིམཱ དིསཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༦༧. བྷཏོ ནེ བྷརིསྶཱམཱིཏི ཨཧཾ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཐཉྙཾ པཱཡེཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ ཝཌྜྷེཏྭཱ མུཁེན སིངྒྷཱཎིཀཾ ཨཔནེཏྭཱ ནཧཱཔེཏྭཱ མཎྜེཏྭཱ བྷཏོ བྷརིཏོ ཛགྒིཏོ, སྭཱཧཾ ཨཛྫ ཏེ མཧལླཀེ པཱདདྷོཝནནྷཱཔནཡཱགུབྷཏྟདཱནཱདཱིཧི བྷརིསྶཱམི.

ཀིཙྩཾ ནེསཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཋཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ རཱཛཀུལཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣཾ ཀིཙྩཾ ¶ གནྟྭཱ ཀརིསྶཱམི. ཀུལཝཾསཾ སཎྛཔེསྶཱམཱིཏི མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟཀཾ ཁེཏྟཝཏྠུཧིརཉྙསུཝཎྞཱདིཾ ཨཝིནཱསེཏྭཱ རཀྑནྟོཔི ¶ ཀུལཝཾསཾ སཎྛཔེཏི ནཱམ. མཱཏཱཔིཏརོ ཨདྷམྨིཀཝཾསཏོ ཧཱརེཏྭཱ ¶ དྷམྨིཀཝཾསེ ཋཔེནྟོཔི, ཀུལཝཾསེན ཨཱགཏཱནི སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཨནུཔཙྪིནྡིཏྭཱ པཝཏྟེནྟོཔི ཀུལཝཾསཾ སཎྛཔེཏི ནཱམ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཀུལཝཾསཾ སཎྛཔེསྶཱམཱི’’ཏི.

དཱཡཛྫཾ པཊིཔཛྫཱམཱིཏི མཱཏཱཔིཏརོ ཨཏྟནོ ཨོཝཱདེ ཨཝཏྟམཱནེ མིཙྪཱཔཊིཔནྣེ དཱརཀེ ཝིནིཙྪཡཾ པཏྭཱ ཨཔུཏྟེ ཀརོནྟི, ཏེ དཱཡཛྫཱརཧཱ ན ཧོནྟི. ཨོཝཱདེ ཝཏྟམཱནེ པན ཀུལསནྟཀསྶ སཱམིཀེ ཀརོནྟི, ཨཧཾ ཨེཝཾ ཝཏྟིསྶཱམཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ‘‘དཱཡཛྫཾ པཊིཔཛྫཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

དཀྑིཎཾ ཨནུཔྤདསྶཱམཱིཏི ཏེསཾ པཏྟིདཱནཾ ཀཏྭཱ ཏཏིཡདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དཱནཾ ཨནུཔྤདསྶཱམི. པཱཔཱ ནིཝཱརེནྟཱིཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཝཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ, མཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཀརཱི’’ཏི ནིཝཱརེནྟི, ཀཏམྤི གརཧནྟི. ཀལྱཱཎེ ནིཝེསེནྟཱིཏི ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ ཝིཡ ལཉྫཾ དཏྭཱཔི སཱིལསམཱདཱནཱདཱིསུ ནིཝེསེནྟི. སིཔྤཾ སིཀྑཱཔེནྟཱིཏི ཨཏྟནོ ཨོཝཱདེ ཋིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཝཾསཱནུགཏཾ མུདྡཱགཎནཱདིསིཔྤཾ སིཀྑཱཔེནྟི. པཏིརཱུཔེནཱཏི ཀུལསཱིལརཱུཔཱདཱིཧི ཨནུརཱུཔེན.

སམཡེ དཱཡཛྫཾ ནིཡྻཱདེནྟཱིཏི སམཡེ དྷནཾ དེནྟི. ཏཏྠ ནིཙྩསམཡོ ཀཱལསམཡོཏི དྭེ སམཡཱ. ནིཙྩསམཡེ དེནྟི ནཱམ ‘‘ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ ཨིམཾ གཎྷིཏབྦཾ གཎྷ, ཨཡཾ ཏེ པརིབྦཡོ ཧོཏུ, ཨིམིནཱ ཀུསལཾ ཀརོཧཱི’’ཏི དེནྟི. ཀཱལསམཡེ དེནྟི ནཱམ སིཁཱཋཔནཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཱདིསམཡེ དེནྟི. ཨཔིཙ པཙྪིམེ ཀཱལེ མརཎམཉྩེ ནིཔནྣསྶ ‘‘ཨིམིནཱ ཀུསལཾ ཀརོཧཱི’’ཏི དེནྟཱཔི སམཡེ དེནྟི ནཱམ. པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏཱིཏི ཡཾ པུརཏྠིམདིསཏོ བྷཡཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཡཐཱ ཏཾ ནཱགཙྪཏི, ཨེཝཾ པིཧིཏཱ ཧོཏི. སཙེ ཧི པུཏྟཱ ཝིཔྤཊིཔནྣཱ, ཨསྶུ, མཱཏཱཔིཏརོ དཧརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཛགྒནཱདཱིཧི སམྨཱ པཊིཔནྣཱ, ཨེཏེ དཱརཀཱ, མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཔྤཏིརཱུཔཱཏི ཨེཏཾ བྷཡཾ ཨཱགཙྪེཡྻ. པུཏྟཱ སམྨཱ པཊིཔནྣཱ, མཱཏཱཔིཏརོ ཝིཔྤཊིཔནྣཱ, མཱཏཱཔིཏརོ པུཏྟཱནཾ ནཱནུརཱུཔཱཏི ཨེཏཾ བྷཡཾ ཨཱགཙྪེཡྻ. ཨུབྷོསུ ཝིཔྤཊིཔནྣེསུ དུཝིདྷམྤི ཏཾ བྷཡཾ ཧོཏི. སམྨཱ ¶ པཊིཔནྣེསུ སབྦཾ ན ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི ཁེམཱ ཨཔྤཊིབྷཡཱ’’ཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ བྷགཝཱ སིངྒཱལཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ ཏེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པིཏཱ ལོཀསམྨཏཾ པུརཏྠིམཾ དིསཾ ནམསྶཱཔེཏི. མཱཏཱཔིཏརོ པན ¶ པུརཏྠིམདིསཱསདིསེ ཀཏྭཱ ནམསྶཱཔེཏི. ཨཡཉྷི ཏེ པིཏརཱ པུརཏྠིམཱ དིསཱ ཨཀྑཱཏཱ, ནོ ཨཉྙཱ’’ཏི.

༢༦༨. ཨུཊྛཱནེནཱཏི ཨཱསནཱ ཨུཊྛཱནེན. ཨནྟེཝཱསིཀེན ཧི ཨཱཙརིཡཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཡ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཧཏྠཏོ བྷཎྜཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བཱིཛནཔཱདདྷོཝནཔཱདམཀྑནཱནི ཀཱཏབྦཱནི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨུཊྛཱནེནཱ’’ཏི. ཨུཔཊྛཱནེནཱཏི དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨུཔཊྛཱནགམནེན. སིཔྤུགྒཧཎཀཱལེ པན ཨཝསྶཀམེཝ གནྟབྦཾ ཧོཏི. སུསྶཱུསཱཡཱཏི སདྡཧིཏྭཱ སཝནེན. ཨསདྡཧིཏྭཱ སུཎནྟོ ཧི ཝིསེསཾ ནཱདྷིགཙྪཏི. པཱརིཙརིཡཱཡཱཏི ཨཝསེསཁུདྡཀཔཱརིཙརིཡཱཡ. ཨནྟེཝཱསིཀེན ཧི ཨཱཙརིཡསྶ པཱཏོཝ ཝུཊྛཱཡ མུཁོདཀདནྟཀཊྛཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཀཱལེཔི པཱནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ པཙྩུཔཊྛཱནཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཀིལིཊྛཝཏྠཱདཱིནི དྷོཝིཏབྦཱནི, སཱཡཾ ནཧཱནོདཀཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏབྦཾ. ཨཕཱསུཀཱལེ ཨུཔཊྛཱཏབྦཾ. པབྦཛིཏེནཔི སབྦཾ ཨནྟེཝཱསིཀཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘པཱརིཙརིཡཱཡཱ’’ཏི. སཀྐཙྩཾ སིཔྤཔཊིགྒཧཎེནཱཏི སཀྐཙྩཾ པཊིགྒཧཎཾ ནཱམ ཐོཀཾ གཧེཏྭཱ བཧུཝཱརེ སཛ྄ཛྷཱཡཀརཎཾ, ཨེཀཔདམྤི ཝིསུདྡྷམེཝ གཧེཏབྦཾ.

སུཝིནཱིཏཾ ཝིནེནྟཱིཏི ‘‘ཨེཝཾ ཏེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཋཱཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཁཱདིཏབྦཾ, ཨེཝཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ, པཱཔམིཏྟཱ ཝཛྫེཏབྦཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཱ སེཝིཏབྦཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཙཱརཾ སིཀྑཱཔེནྟི ཝིནེནྟི. སུགྒཧིཏཾ གཱཧཱཔེནྟཱིཏི ཡཐཱ སུགྒཧིཏཾ གཎྷཱཏི, ཨེཝཾ ཨཏྠཉྩ བྱཉྫནཉྩ སོདྷེཏྭཱ པཡོགཾ དསྶེཏྭཱ གཎྷཱཔེནྟི. མིཏྟཱམཙྩེསུ པཊིཡཱདེནྟཱིཏི ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ བྱཏྟོ བཧུསྶུཏོ མཡཱ སམསམོ, ཨེཏཾ སལླཀྑེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ མིཏྟཱམཙྩེསུ པཏིཊྛཔེནྟི.

དིསཱསུ པརིཏྟཱཎཾ ཀརོནྟཱིཏི སིཔྤསིཀྑཱཔནེནེཝསྶ སབྦདིསཱསུ ¶ རཀྑཾ ཀརོནྟི. ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ ཧི ཡཾ ཡཾ དིསཾ གནྟྭཱ སིཔྤཾ དསྶེཏི, ཏཏྠ ཏཏྠསྶ ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫཏི. སོ ཨཱཙརིཡེན ཀཏོ ནཱམ ཧོཏི, གུཎཾ ཀཐེནྟོཔིསྶ མཧཱཛནོ ཨཱཙརིཡཔཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཝསིཏཨནྟེཝཱསིཀོ ¶ ཝཏ ཨཡནྟི པཋམཾ ཨཱཙརིཡསྶེཝ གུཎཾ ཀཐེནྟི, བྲཧྨལོཀཔྤམཱཎོཔིསྶ ལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨཱཙརིཡསནྟཀོཝ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཡཾ ཝིཛྫཾ པརིཛཔྤིཏྭཱ གཙྪནྟཾ ཨཊཝིཡཾ ཙོརཱ ན པསྶནྟི, ཨམནུསྶཱ ཝཱ དཱིགྷཛཱཏིཨཱདཡོ ཝཱ ན ཝིཧེཋེནྟི, ཏཾ སིཀྑཱཔེནྟཱཔི དིསཱསུ པརིཏྟཱཎཾ ཀརོནྟི. ཡཾ ཝཱ སོ དིསཾ གཏོ ཧོཏི, ཏཏོ ¶ ཀངྑཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏམནུསྶེ ‘‘ཨེཏིསྶཾ དིསཱཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཝསཏི, ཏསྶ ཙ མཡ྄ཧཉྩ ཨིམསྨིཾ སིཔྤེ ནཱནཱཀརཎཾ ནཏྠི, གཙྪཐ ཏམེཝ པུཙྪཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨནྟེཝཱསིཀཾ པགྒཎྷནྟཱཔི ཏསྶ ཏཏྠ ལཱབྷསཀྐཱརུཔྤཏྟིཡཱ པརིཏྟཱཎཾ ཀརོནྟི ནཱམ, པཏིཊྛཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སེསམེཏྠ པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༢༦༩. ཏཏིཡདིསཱཝཱརེ སམྨཱནནཱཡཱཏི དེཝམཱཏེ ཏིསྶམཱཏེཏི ཨེཝཾ སམྦྷཱཝིཏཀཐཱཀཐནེན. ཨནཝམཱནནཱཡཱཏི ཡཐཱ དཱསཀམྨཀརཱདཡོ པོཐེཏྭཱ ཝིཧེཋེཏྭཱ ཀཐེནྟི, ཨེཝཾ ཧཱིལེ༹ཏྭཱ ཝིམཱནེཏྭཱ ཨཀཐནེན. ཨནཏིཙརིཡཱཡཱཏི ཏཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བཧི ཨཉྙཱཡ ཨིཏྠིཡཱ སདྡྷིཾ པརིཙརནྟོ ཏཾ ཨཏིཙརཏི ནཱམ, ཏཐཱ ཨཀརཎེན. ཨིསྶརིཡཝོསྶགྒེནཱཏི ཨིཏྠིཡོ ཧི མཧཱལཏཱསདིསམྤི ཨཱབྷརཎཾ ལབྷིཏྭཱ བྷཏྟཾ ཝིཙཱརེཏུཾ ཨལབྷམཱནཱ ཀུཛ྄ཛྷནྟི, ཀཊཙྪུཾ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཏཝ རུཙིཡཱ ཀརོཧཱིཏི བྷཏྟགེཧེ ཝིསྶཊྛེ སབྦཾ ཨིསྶརིཡཾ ཝིསྶཊྛཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀརཎེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨལངྐཱརཱནུཔྤདཱནེནཱཏི ཨཏྟནོ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔེན ཨལངྐཱརདཱནེན. སུསཾཝིཧིཏཀམྨནྟཱཏི ཡཱགུབྷཏྟཔཙནཀཱལཱདཱིནི ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཏསྶ ཏསྶ སཱདྷུཀཾ ཀརཎེན སུཊྛུ སཾཝིཧིཏཀམྨནྟཱ. སངྒཧིཏཔརིཛནཱཏི སམྨཱནནཱདཱིཧི ཙེཝ པཧེཎཀཔེསནཱདཱིཧི ཙ སངྒཧིཏཔརིཛནཱ. ཨིདྷ པརིཛནོ ནཱམ སཱམིཀསྶ ཙེཝ ཨཏྟནོ ཙ ཉཱཏིཛནོ. ཨནཏིཙཱརིནཱིཏི སཱམིཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཾ མནསཱཔི ན པཏྠེཏི. སམྦྷཏནྟི ཀསིཝཱཎིཛྫཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཨཱབྷཏདྷནཾ. དཀྑཱ ¶ ཙ ཧོཏཱིཏི ཡཱགུབྷཏྟསམྤཱདནཱདཱིསུ ཚེཀཱ ནིཔུཎཱ ཧོཏི. ཨནལསཱཏི ནིཀྐོསཛྫཱ. ཡཐཱ ཨཉྙཱ ཀུསཱིཏཱ ནིསིནྣཊྛཱནེ ནིསིནྣཱཝ ཧོནྟི ཋིཏཊྛཱནེ ཋིཏཱཝ, ཨེཝཾ ཨཧུཏྭཱ ཝིཔྥཱརིཏེན ཙིཏྟེན སབྦཀིཙྩཱནི ནིཔྥཱདེཏི. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༢༧༠. ཙཏུཏྠདིསཱཝཱརེ ¶ ཨཝིསཾཝཱདནཏཱཡཱཏི ཡསྶ ཡསྶ ནཱམཾ གཎྷཱཏི, ཏཾ ཏཾ ཨཝིསཾཝཱདེཏྭཱ ཨིདམྤི ཨམྷཱཀཾ གེཧེ ཨཏྠི, ཨིདམྤི ཨཏྠི, གཧེཏྭཱ གཙྪཱཧཱིཏི ཨེཝཾ ཨཝིསཾཝཱདེཏྭཱ དཱནེན. ཨཔརཔཛཱ ཙསྶ པཊིཔཱུཛེནྟཱིཏི སཧཱཡསྶ པུཏྟདྷཱིཏརོ པཛཱ ནཱམ, ཏེསཾ པན པུཏྟདྷཱིཏརོ ཙ ནཏྟུཔནཏྟཀཱ ཙ ཨཔརཔཛཱ ནཱམ. ཏེ པཊིཔཱུཛེནྟི ཀེལཱ༹ཡནྟི མམཱཡནྟི མངྒལཀཱལཱདཱིསུ ཏེསཾ མངྒལཱདཱིནི ཀརོནྟི. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༧༡. ཡཐཱབལཾ ཀམྨནྟསཾཝིདྷཱནེནཱཏི དཧརེཧི ཀཱཏབྦཾ མཧལླཀེཧི, མཧལླཀེཧི ཝཱ ཀཱཏབྦཾ དཧརེཧི, ཨིཏྠཱིཧི ཀཱཏབྦཾ པུརིསེཧི, པུརིསེཧི ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ཨིཏྠཱིཧི ཨཀཱརེཏྭཱ ཏསྶ ཏསྶ བལཱནུརཱུཔེནེཝ ཀམྨནྟསཾཝིདྷཱནེན. བྷཏྟཝེཏནཱནུཔྤདཱནེནཱཏི ཨཡཾ ཁུདྡཀཔུཏྟོ, ཨཡཾ ཨེཀཝིཧཱརཱིཏི ¶ ཏསྶ ཏསྶ ཨནུརཱུཔཾ སལླཀྑེཏྭཱ བྷཏྟདཱནེན ཙེཝ པརིབྦཡདཱནེན ཙ. གིལཱནུཔཊྛཱནེནཱཏི ཨཕཱསུཀཀཱལེ ཀམྨཾ ཨཀཱརེཏྭཱ སཔྤཱཡབྷེསཛྫཱདཱིནི དཏྭཱ པཊིཛགྒནེན. ཨཙྪརིཡཱནཾ རསཱནཾ སཾཝིབྷཱགེནཱཏི ཨཙྪརིཡེ མདྷུརརསེ ལབྷིཏྭཱ སཡམེཝ ཨཁཱདིཏྭཱ ཏེསམྤི ཏཏོ སཾཝིབྷཱགཀརཎེན. སམཡེ ཝོསྶགྒེནཱཏི ནིཙྩསམཡེ ཙ ཀཱལསམཡེ ཙ ཝོསྶཛྫནེན. ནིཙྩསམཡེ ཝོསྶཛྫནཾ ནཱམ སཀལདིཝསཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ ཀིལམནྟི. ཏསྨཱ ཡཐཱ ན ཀིལམནྟི, ཨེཝཾ ཝེལཾ ཉཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ. ཀཱལསམཡེ ཝོསྶགྒོ ནཱམ ཚཎནཀྑཏྟཀཱིལཱ༹དཱིསུ ཨལངྐཱརབྷཎྜཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཱདཱིནི དཏྭཱ ཝིསྶཛྫནཾ. དིནྣཱདཱཡིནོཏི ཙོརིཀཱཡ ཀིཉྩི ཨགཧེཏྭཱ སཱམིཀེཧི དིནྣསྶེཝ ཨཱདཱཡིནོ. སུཀཏཀམྨཀརཱཏི ‘‘ཀིཾ ཨེཏསྶ ཀམྨེན ཀཏེན, ན མཡཾ ¶ ཀིཉྩི ལབྷཱམཱ’’ཏི ཨནུཛ྄ཛྷཱཡིཏྭཱ ཏུཊྛཧདཡཱ ཡཐཱ ཏཾ ཀམྨཾ སུཀཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱརཀཱ. ཀིཏྟིཝཎྞཧརཱཏི པརིསམཛ྄ཛྷེ ཀཐཱཡ སམྤཏྟཱཡ ‘‘ཀོ ཨམྷཱཀཾ སཱམིཀེཧི སདིསོ ཨཏྠི, མཡཾ ཨཏྟནོ དཱསབྷཱཝམྤི ན ཛཱནཱམ, ཏེསཾ སཱམིཀབྷཱཝམྤི ན ཛཱནཱམ, ཨེཝཾ ནོ ཨནུཀམྤནྟཱི’’ཏི གུཎཀཐཱཧཱརཀཱ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༢༧༢. མེཏྟེན ཀཱཡཀམྨེནཱཏིཨཱདཱིསུ མེཏྟཙིཏྟཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ཀཏཱནི ཀཱཡཀམྨཱདཱིནི མེཏྟཱནི ནཱམ ཝུཙྩནྟི. ཏཏྠ བྷིཀྑཱུ ནིམནྟེསྶཱམཱིཏི ཝིཧཱརགམནཾ ¶ , དྷམཀརཎཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀཔརིསྶཱཝནཾ, པིཊྛིཔརིཀམྨཔཱདཔརིཀམྨཱདིཀརཎཉྩ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. བྷིཀྑཱུ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛེ དིསྭཱ ‘‘སཀྐཙྩཾ ཡཱགུཾ དེཐ, བྷཏྟཾ དེཐཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཉྩེཝ, སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ དྷམྨསཝནཉྩ སཀྐཙྩཾ པཊིསནྠཱརཀརཎཱདཱིནི ཙ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ. ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀཏྠེརཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟུ ཨབྱཱཔཛྫཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཙིནྟནཾ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ. ཨནཱཝཊདྭཱརཏཱཡཱཏི ཨཔིཧིཏདྭཱརཏཱཡ. ཏཏྠ སབྦདྭཱརཱནི ཝིཝརིཏྭཱཔི སཱིལཝནྟཱནཾ ཨདཱཡཀོ ཨཀཱརཀོ པིཧིཏདྭཱརོཡེཝ. སབྦདྭཱརཱནི པན པིདཧིཏྭཱཔི ཏེསཾ དཱཡཀོ ཀཱརཀོ ཝིཝཊདྭཱརོཡེཝ. ཨིཏི སཱིལཝནྟེསུ གེཧདྭཱརཾ ཨཱགཏེསུ སནྟཾཡེཝ ནཏྠཱིཏི ཨཝཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨནཱཝཊདྭཱརཏཱ ནཱམ ཧོཏི.

ཨཱམིསཱནུཔྤདཱནེནཱཏི པུརེབྷཏྟཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཀཾ ཨཱམིསཾ ནཱམ, ཏསྨཱ སཱིལཝནྟཱནཾ ཡཱགུབྷཏྟསམྤདཱནེནཱཏི ཨཏྠོ. ཀལྱཱཎེན མནསཱ ཨནུཀམྤནྟཱིཏི ‘‘སབྦེ སཏྟཱ སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཨཝེརཱ ཨརོགཱ ཨབྱཱཔཛྫཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཧིཏཕརཎེན. ཨཔིཙ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ གེཧཾ ཨཉྙེ སཱིལཝནྟེ སབྲཧྨཙཱརཱི གཧེཏྭཱ པཝིསནྟཱཔི ཀལྱཱཎེན ཙེཏསཱ ཨནུཀམྤནྟི ནཱམ. སུཏཾ པརིཡོདཱཔེནྟཱིཏི ཡཾ ཏེསཾ པཀཏིཡཱ སུཏཾ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཏྠཾ ཀཐེཏྭཱ ཀངྑཾ ཝིནོདེནྟི, ཏཐཏྟཱཡ ཝཱ པཊིཔཛྫཱཔེནྟི. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༢༧༣. ཨལམཏྟོཏི ¶ པུཏྟདཱརབྷརཎཾ ཀཏྭཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནསམཏྠོ. པཎྜིཏོཏི དིསཱནམསྶནཊྛཱནེ པཎྜིཏོ ཧུཏྭཱ. སཎྷོཏི ¶ སུཁུམཏྠདསྶནེན སཎྷཝཱཙཱབྷཎནེན ཝཱ སཎྷོ ཧུཏྭཱ. པཊིབྷཱནཝཱཏི དིསཱནམསྶནཊྛཱནེ པཊིབྷཱནཝཱ ཧུཏྭཱ ནིཝཱཏཝུཏྟཱིཏི ནཱིཙཝུཏྟི. ཨཏྠདྡྷོཏི ཐམྦྷརཧིཏོ. ཨུཊྛཱནཀོཏི ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡསམྤནྣོ. ཨནལསོཏི ནིཀྐོསཛྫོ. ཨཙྪིནྣཝུཏྟཱིཏི ནིརནྟརཀརཎཝསེན ཨཁཎྜཝུཏྟི. མེདྷཱཝཱིཏི ཋཱནུཔྤཏྟིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ.

སངྒཱཧཀོཏི ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི སངྒཧཀརོ. མིཏྟཀརོཏི མིཏྟགཝེསནོ. ཝདཉྙཱུཏི པུབྦཀཱརིནཱ, ཝུཏྟཝཙནཾ ཛཱནཱཏི. སཧཱཡཀསྶ གྷརཾ གཏཀཱལེ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡཀསྶ ཝེཋནཾ དེཐ, སཱཊཀཾ དེཐ, མནུསྶཱནཾ བྷཏྟཝེཏནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཝཙནམནུསྶརནྟོ ཏསྶ ཨཏྟནོ གེཧཾ ¶ ཨཱགཏསྶ ཏཏྟཀཾ ཝཱ ཏཏོ ཨཏིརེཀཾ ཝཱ པཊིཀཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ སཧཱཡཀསྶ གྷརཾ གནྟྭཱ ཨིམཾ ནཱམ གཎྷིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏཾ སཧཱཡཀཾ ལཛྫཱཡ གཎྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཾ ཨནིཙྪཱརིཏམྤི ཏསྶ ཝཱཙཾ ཉཏྭཱ ཡེན ཨཏྠེན སོ ཨཱགཏོ, ཏཾ ནིཔྥཱདེནྟོ ཝདཉྙཱུ ནཱམ. ཡེན ཡེན ཝཱ པན སཧཱཡཀསྶ ཨཱུནཾ ཧོཏི, ཨོལོཀེཏྭཱ ཏཾ ཏཾ དེནྟོཔི ཝདཉྙཱུཡེཝ. ནེཏཱཏི ཏཾ ཏཾ ཨཏྠཾ དསྶེནྟོ པཉྙཱཡ ནེཏཱ. ཝིཝིདྷཱནི ཀཱརཎཱནི དསྶེནྟོ ནེཏཱིཏི ཝིནེཏཱ. པུནཔྤུནཾ ནེཏཱིཏི ཨནུནེཏཱ.

ཏཏྠ ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ པུགྒལེ. རཐསྶཱཎཱིཝ ཡཱཡཏོཏི ཡཐཱ ཨཱཎིཡཱ སཏིཡེཝ རཐོ ཡཱཏི, ཨསཏི ན ཡཱཏི, ཨེཝཾ ཨིམེསུ སངྒཧེསུ སཏིཡེཝ ལོཀོ ཝཏྟཏི, ཨསཏི ན ཝཏྟཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨེཏེ ཁོ སངྒཧཱ ལོཀེ, རཐསྶཱཎཱིཝ ཡཱཡཏོ’’ཏི.

ན མཱཏཱ པུཏྟཀཱརཎཱཏི ཡདི མཱཏཱ ཨེཏེ སངྒཧེ པུཏྟསྶ ན ཀརེཡྻ, པུཏྟཀཱརཎཱ མཱནཾ ཝཱ པཱུཛཾ ཝཱ ན ལབྷེཡྻ.

སངྒཧཱ ཨེཏེཏི ཨུཔཡོགཝཙནེ པཙྩཏྟཾ. ‘‘སངྒཧེ ཨེཏེ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ. སམྨཔེཀྑནྟཱིཏི སམྨཱ པེཀྑནྟི. པཱསཾསཱ ཙ བྷཝནྟཱིཏི པསཾསནཱིཡཱ ཙ བྷཝནྟི.

༢༧༤. ཨིཏི བྷགཝཱ ཡཱ དིསཱ སནྡྷཱཡ ཏེ གཧཔཏིཔུཏྟ པིཏཱ ཨཱཧ ‘‘དིསཱ ནམསྶེཡྻཱསཱི’’ཏི, ཨིམཱ ཏཱ ཚ དིསཱ. ཡདི ཏྭཾ པིཏུ ཝཙནཾ ཀརོསི, ཨིམཱ དིསཱ ནམསྶཱཏི དསྶེནྟོ སིངྒཱལསྶ པུཙྪཱཡ ཋཏྭཱ དེསནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ རཱཛགཧཾ པིཎྜཱཡ ¶ པཱཝིསི ¶ . སིངྒཱལཀོཔི སརཎེསུ པཏིཊྛཱཡ ཙཏྟཱལཱིསཀོཊིདྷནཾ བུདྡྷསཱསནེ ཝིཀིརིཏྭཱ པུཉྙཀམྨཾ ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི. ཨིམསྨིཉྩ པན སུཏྟེ ཡཾ གིཧཱིཧི ཀཏྟབྦཾ ཀམྨཾ ནཱམ, ཏཾ ཨཀཐིཏཾ ནཏྠི, གིཧིཝིནཡོ ནཱམཱཡཾ སུཏྟནྟོ. ཏསྨཱ ཨིམཾ སུཏྭཱ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཛྫམཱནསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱིཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སིངྒཱལསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

པཋམབྷཱཎཝཱརཝཎྞནཱ

༢༧༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཙཏུདྡིསཾ རཀྑཾ ཋཔེཏྭཱཏི ཨསུརསེནཱཡ ནིཝཱརཎཏྠཾ སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ. གུམྦཾ ཋཔེཏྭཱཏི བལགུམྦཾ ཋཔེཏྭཱ. ཨོཝརཎཾ ཋཔེཏྭཱཏི ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨཱརཀྑཀེ ཋཔེཏྭཱ. ཨེཝཾ སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ ཨཱརཀྑཾ སུསཾཝིཧིཏཾ ཀཏྭཱ ཨཱཊཱནཱཊནགརེ ནིསིནྣཱ སཏྟ བུདྡྷེ ཨཱརབྦྷ ཨིམཾ པརིཏྟཾ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘ཡེ སཏྠུ དྷམྨཨཱཎཾ ཨམྷཱཀཉྩ རཱཛཨཱཎཾ ན སུཎནྟི, ཏེསཾ ཨིདཉྩིདཉྩ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི སཱཝནཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོཔི ཙཏཱུསུ དིསཱསུ མཧཏིཡཱ ཙ ཡཀྑསེནཱཡཱཏིཨཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི སེནཱཧི ཨཱརཀྑཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ…པེ… ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ.

ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱཏི ཨེཏྠ ཨབྷིཀྐནྟསདྡོ ཁཡསུནྡརཱབྷིརཱུཔཨབྦྷནུམོདནཱདཱིསུ དིསྶཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱ, བྷནྟེ རཏྟི, ནིཀྑནྟོ པཋམོ ཡཱམོ, ཙིརནིསིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨུདྡིསཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ པཱཏིམོཀྑ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༨.༢༠) ཨེཝམཱདཱིསུ ཁཡེ དིསྶཏི. ‘‘ཨཡཾ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརོ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༡༠༠) ཨེཝམཱདཱིསུ སུནྡརེ.

‘‘ཀོ ¶ མེ ཝནྡཏི པཱདཱནི, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, སབྦཱ ཨོབྷཱསཡཾ དིསཱ’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༨༥༧);

ཨེཝམཱདཱིསུ ཨབྷིརཱུཔེ. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམཱཏི (པཱརཱ. ༡༥) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨབྦྷནུམོདནེ ¶ . ཨིདྷ པན ཁཡེ. ཏེན ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ, པརིཀྑཱིཎཱཡ རཏྟིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱཏི ཨིདྷ ཨབྷིཀྐནྟསདྡོ ཨབྷིརཱུཔེ. ཝཎྞསདྡོ པན ཚཝིཐུཏིཀུལཝགྒཀཱརཎསཎྛཱནཔམཱཎརཱུཔཱཡཏནཱདཱིསུ དིསྶཏི. ཏཏྠ ‘‘སུཝཎྞཝཎྞོསི བྷགཝཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༣༩༩) ཨེཝམཱདཱིསུ ཚཝིཡཾ. ‘‘ཀདཱ སཉྙཱུལ༹ྷཱ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨིམེ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཎྞཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༧༧) ཨེཝམཱདཱིསུ ཐུཏིཡཾ. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ ¶ , བྷོ གོཏམ, ཝཎྞཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༦༦) ཨེཝམཱདཱིསུ ཀུལཝགྒེ. ‘‘ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན གནྡྷཐེནོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༢༣༤) ཀཱརཎེ. ‘‘མཧནྟཾ ཧཏྠིརཱཛཝཎྞཾ ཨབྷིནིམྨིནིཏྭཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༣༨) ཨེཝམཱདཱིསུ སཎྛཱནེ. ‘‘ཏཡོ པཏྟསྶ ཝཎྞཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༦༠༢) ཨེཝམཱདཱིསུ པམཱཎེ. ‘‘ཝཎྞོ གནྡྷོ རསོ ཨོཛཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ རཱུཔཱཡཏནེ. སོ ཨིདྷ ཚཝིཡཾ དཊྛབྦོ. ཏེན ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཨབྷིརཱུཔཙྪཝཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཀེཝལཀཔྤནྟི ཨེཏྠ ཀེཝལསདྡོ ཨནཝསེསཡེབྷུཡྻཨབྱཱམིསྶཱནཏིརེཀདལ༹ྷཏྠཝིསཾཡོགཱདིཨནེཀཏྠོ. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡ’’ནྟི (པཱརཱ. ༡) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨནཝསེསཏཱ ཨཏྠོ. ‘‘ཀེཝལཀཔྤཱ ཙ ཨངྒམཱགདྷཱ པཧཱུཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ ཨཱདཱཡ ཨབྷིཀྐམིཏུཀཱམཱ ཧོནྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༤༣) ཨེཝམཱདཱིསུ ཡེབྷུཡྻཏཱ. ‘‘ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨབྱཱམིསྶཏཱ. ‘‘ཀེཝལཾ སདྡྷཱམཏྟཀཾ ནཱུན ཨཡམཱཡསྨཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༥༥) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨནཏིརེཀཏཱ. ‘‘ཨཱཡསྨཏོ, བྷནྟེ, ཨནུརུདྡྷསྶ བཱཧིཀོ ནཱམ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཀེཝལཀཔྤཾ སངྒྷབྷེདཱཡ ཋིཏོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༣) ཨེཝམཱདཱིསུ དལ༹ྷཏྠཏཱ. ‘‘ཀེཝལཱི ཝུསིཏཝཱ ཨུཏྟམཔུརིསོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༠.༡༢) ཨེཝམཱདཱིསུ ཝིསཾཡོགོ. ཨིདྷ པནསྶ ཨནཝསེསཏྠོ ཨདྷིཔྤེཏོ.

ཀཔྤསདྡོ པནཱཡཾ ཨབྷིསདྡཧནཝོཧཱརཀཱལཔཉྙཏྟིཚེདནཝིཀཔྤལེསསམནྟབྷཱཝཱདིཨནེཀཏྠོ. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘ཨོཀཔྤནིཡམེཏཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ. ཡཐཱ ཏཾ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༨༧) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨབྷིསདྡཧནམཏྠོ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧི སམཎཀཔྤེཧི ¶ ཕལཾ པརིབྷུཉྫིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༠) ཨེཝམཱདཱིསུ ཝོཧཱརོ. ‘‘ཡེན སུདཾ ནིཙྩཀཔྤཾ ཝིཧརཱམཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༨༧) ཨེཝམཱདཱིསུ ཀཱལོ. ‘‘ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཀཔྤོ’’ཏི (སུ. ནི. ༡༠༩༨) ¶ ཨེཝམཱདཱིསུ པཉྙཏྟི. ‘‘ཨལངྐཏོ ཀཔྤིཏཀེསམསྶཱུ’’ཏི (ཝི. ཝ. ༡༠༩༤) ཨེཝམཱདཱིསུ ཚེདནཾ. ‘‘ཀཔྤཏི དྭངྒུལཀཔྤོ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༤༦) ཨེཝམཱདཱིསུ ཝིཀཔྤོ, ཨཏྠི ཀཔྤོ ནིཔཛྫིཏུ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༨.༨༠) ཨེཝམཱདཱིསུ ལེསོ. ‘‘ཀེཝལཀཔྤཾ ཝེལུ༹ཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༩༤) ཨེཝམཱདཱིསུ ¶ སམནྟབྷཱཝོ. ཨིདྷ པན སམནྟབྷཱཝོ ཨཏྠོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྨཱ ‘‘ཀེཝལཀཔྤཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊ’’ནྟི ཨེཏྠ ཨནཝསེསཾ སམནྟཏོ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨོབྷཱསེཏྭཱཏི ཝཏྠམཱལཱལངྐཱརསརཱིརསམུཊྛིཏཱཡ ཨཱབྷཱཡ ཕརིཏྭཱ, ཙནྡིམཱ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ ཨེཀོབྷཱསཾ ཨེཀཔཛྫོཏཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསཱུཏི དེཝཏཱནཾ དསབལསྶ སནྟིཀེ ནིསིནྣཊྛཱནཾ ནཱམ ན བཧུ, ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ པརིཏྟགཱརཝཝསེན ནིསཱིདིཾསུ.

༢༧༦. ཝེསྶཝཎོཏི ཀིཉྩཱཔི ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ཨཱགཏཱ, ཝེསྶཝཎོ པན དསབལསྶ ཝིསྶཱསིཀོ ཀཐཱཔཝཏྟནེ བྱཏྟོ སུསིཀྑིཏོ, ཏསྨཱ ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ. ཨུལཱ༹རཱཏི མཧེསཀྑཱནུབྷཱཝསམྤནྣཱ. པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱཏི པཱཎཱཏིཔཱཏེ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཾ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ཏཏོ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ སནྟི ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ ནིཝཱསིནོཏི ཏེསུ སེནཱསནེསུ སནྟི ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ ནིབདྡྷཝཱསིནོ. ཨཱཊཱནཱཊིཡནྟི ཨཱཊཱནཱཊནགརེ བདྡྷཏྟཱ ཨེཝཾནཱམཾ. ཀིཾ པན བྷགཝཏོ ཨཔཙྩཀྑདྷམྨོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི, ནཏྠི. ཨཐ ཀསྨཱ ཝེསྶཝཎོ ‘‘ཨུགྒཎྷཱཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ? ཨོཀཱསཀརཎཏྠཾ. སོ ཧི བྷགཝནྟཾ ཨིམཾ པརིཏྟཾ སཱཝེཏུཾ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེནྟོ ཨེཝམཱཧ. སཏྠུ ཀཐིཏེ ཨིམཾ པརིཏྟཾ གརུ བྷཝིསྶཏཱིཏིཔི ཨཱཧ. ཕཱསུཝིཧཱརཱཡཱཏི གམནཊྛཱནཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ སུཁཝིཧཱརཱཡ.

༢༧༧. ཙཀྑུམནྟསྶཱཏི ན ཝིཔསྶཱིཡེཝ ཙཀྑུམཱ, སཏྟཔི བུདྡྷཱ ཙཀྑུམནྟོ, ཏསྨཱ ཨེཀེཀསྶ བུདྡྷསྶ ཨེཏཱནི སཏྟ སཏྟ ནཱམཱནི ཧོནྟི. སབྦེཔི བུདྡྷཱ ཙཀྑུམནྟོ, སབྦེ སབྦབྷཱུཏཱནུཀམྤིནོ, སབྦེ ནྷཱཏཀིལེསཏྟཱ ནྷཱཏཀཱ. སབྦེ ¶ མཱརསེནཱཔམདྡིནོ, སབྦེ ཝུསིཏཝནྟོ, སབྦེ ཝིམུཏྟཱ, སབྦེ ཨངྒཏོ རསྨཱིནཾ ནིཀྑནྟཏྟཱ ཨངྒཱིརསཱ. ན ཀེཝལཉྩ བུདྡྷཱནཾ ཨེཏཱནེཝ སཏྟ ནཱམཱནི ཨསངྑྱེཡྻཱནི ནཱམཱནི སགུཎེན མཧེསིནོཏི ཝུཏྟཾ.

ཝེསྶཝཎོ པན ཨཏྟནོ པཱཀཊནཱམཝསེན ཨེཝམཱཧ. ཏེ ཛནཱཏི ཨིདྷ ཁཱིཎཱསཝཱ ཛནཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨཔིསུཎཱཐཱཏི དེསནཱསཱིསམཏྟམེཏཾ, ཨམུསཱ ཨཔིསུཎཱ ཨཕརུསཱ མནྟབྷཱཎིནོཏི ཨཏྠོ ¶ . མཧཏྟཱཏི ¶ མཧནྟབྷཱཝཾ པཏྟཱ. ‘‘མཧནྟཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, མཧནྟཱཏི ཨཏྠོ. ཝཱིཏསཱརདཱཏི ནིསྶཱརདཱ ཝིགཏལོམཧཾསཱ.

ཧིཏནྟི མེཏྟཱཕརཎེན ཧིཏཾ. ཡཾ ནམསྶནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཡནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. མཧཏྟནྟི མཧནྟཾ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ, ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཡེ ཙཱཔི ལོཀེ ཀིལེསནིབྦཱནེན ནིབྦུཏཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིཔསྶིསུཾ, ཝིཛྫཱདིགུཎསམྤནྣཉྩ ཧིཏཾ དེཝམནུསྶཱནཾ གོཏམཾ ནམསྶནྟི, ཏེ ཛནཱ ཨཔིསུཎཱ, ཏེསམྤི ནམཏྠཱུ’’ཏི. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཏེ ཛནཱ ཨཔིསུཎཱཏི ཏེ བུདྡྷཱ ཨཔིསུཎཱཏི ཨེཝཾ པཋམགཱཐཱཡ བུདྡྷཱནཾཡེཝ ཝཎྞོ ཀཐིཏོ, ཏསྨཱ པཋམགཱཐཱ སཏྟནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཝསེན ཝུཏྟཱ. དུཏིཡགཱཐཱཡ ‘‘གོཏམ’’ནྟི དེསནཱམུཁམཏྟམེཏཾ. ཨཡམྤི ཧི སཏྟནྣཾཡེཝ ཝསེན ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ལོཀེ པཎྜིཏཱ དེཝམནུསྶཱ ཡཾ ནམསྶནྟི གོཏམཾ, ཏསྶ ཙ ཏཏོ པུརིམཱནཉྩ བུདྡྷཱནཾ ནམཏྠཱུཏི.

༢༧༨. ཡཏོ ཨུགྒཙྪཏཱིཏི ཡཏོ ཋཱནཏོ ཨུདེཏི. ཨཱདིཙྩོཏི ཨདིཏིཡཱ པུཏྟོ, ཝེཝཙནམཏྟཾ ཝཱ ཨེཏཾ སཱུརིཡསདྡསྶ. མཧནྟཾ མཎྜལཾ ཨསྶཱཏི མཎྜལཱིམཧཱ. ཡསྶ ཙུགྒཙྪམཱནསྶཱཏི ཡམྷི ཨུགྒཙྪམཱནེ. སཾཝརཱིཔི ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི རཏྟི ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཡསྶ ཙུགྒཏེཏི ཡསྨིཾ ཨུགྒཏེ.

རཧདོཏི ཨུདཀརཧདོ. ཏཏྠཱཏི ཡཏོ ཨུགྒཙྪཏི སཱུརིཡོ, ཏསྨིཾ ཋཱནེ. སམུདྡོཏི ཡོ སོ རཧདོཏི ཝུཏྟོ, སོ ན ཨཉྙོ, ཨཐ ཁོ སམུདྡོ. སརིཏོདཀོཏི ཝིསཊོདཀོ, སརིཏཱ ནཱནཔྤཀཱརཱ ནདིཡོ ཨསྶ ཨུདཀེ པཝིཊྛཱཏི ཝཱ སརིཏོདཀོ. ཨེཝཾ ཏཾ ཏཏྠ ཛཱནནྟཱིཏི ཏཾ རཧདཾ ཏཏྠ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི ¶ . ཀིནྟི ཛཱནནྟི? སམུདྡོ སརིཏོདཀོཏི ཨེཝཾ ཛཱནནྟི.

ཨིཏོཏི སིནེརུཏོ ཝཱ ཏེསཾ ནིསིནྣཊྛཱནཏོ ཝཱ. ཛནོཏི ཨཡཾ མཧཱཛནོ. ཨེཀནཱམཱཏི ཨིནྡནཱམེན ཨེཀནཱམཱ. སབྦེསཾ ཀིར ཏེསཾ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ནཱམམེཝ ནཱམམཀཾསུ. ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙཱཏི ཨེཀནཝུཏིཛནཱ. ཨིནྡནཱམཱཏི ཨིནྡོཏི ཨེཝཾནཱམཱ. བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནནྟི ཀིལེསནིདྡཱཔགམནེནཱཔི བུདྡྷཾ. ཨཱདིཙྩེན སམཱནགོཏྟཏཱཡཔི ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ. ཀུསལེན སམེཀྑསཱིཏི ཨནཝཛྫེན ནིཔུཎེན ཝཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན མཧཱཛནཾ ཨོལོཀེསི. ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟཱིཏི ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ‘‘སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ¶ མཧཱཛནཾ ཨོལོཀེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝནྡནྟི. སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོཏི ཨེཏཾ ཨམྷེཧི ཨབྷིཀྑཎཾ སུཏཾ. ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམནྟི ཨམྷེཧི པུཊྛཱ ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམནྟི ཝདནྟི.

༢༧༩. ཡེན ¶ པེཏཱ པཝུཙྩནྟཱིཏི པེཏཱ ནཱམ ཀཱལངྐཏཱ, ཏེ ཡེན དིསཱབྷཱགེན ནཱིཧརིཡནྟཱུཏི ཝུཙྩནྟི. པིསུཎཱ པིཊྛིམཾསིཀཱཏི པིསུཎཱཝཱཙཱ ཙེཝ པིཊྛིམཾསཾ ཁཱདནྟཱ ཝིཡ པརམྨུཁཱ གརཧཀཱ ཙ. ཨེཏེ ཙ ཡེན ནཱིཧརིཡནྟཱུཏི ཝུཙྩནྟི, སབྦེཔི ཧེཏེ དཀྑིཎདྭཱརེན ནཱིཧརིཏྭཱ དཀྑིཎཏོ ནགརསྶ ཌཡ྄ཧནྟུ ཝཱ ཚིཛྫནྟུ ཝཱ ཧཉྙནྟུ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཝུཙྩནྟི. ཨིཏོ སཱ དཀྑིཎཱ དིསཱཏི ཡེན དིསཱབྷཱགེན ཏེ པེཏཱ ཙ པིསུཎཱདིཀཱ ཙ ནཱིཧརིཡནྟཱུཏི ཝུཙྩནྟི, ཨིཏོ སཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ. ཨིཏོཏི སིནེརུཏོ ཝཱ ཏེསཾ ནིསིནྣཊྛཱནཏོ ཝཱ. ཀུམྦྷཎྜཱནནྟི ཏེ ཀིར དེཝཱ མཧོདརཱ ཧོནྟི, རཧསྶངྒམྤི ཙ ནེསཾ ཀུམྦྷོ ཝིཡ མཧནྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཀུམྦྷཎྜཱཏི ཝུཙྩནྟི.

༢༨༠. ཡཏྠ ཙོགྒཙྪཏི སཱུརིཡོཏི ཡསྨིཾ དིསཱབྷཱགེ སཱུརིཡོ ཨཏྠཾ གཙྪཏི.

༢༨༡. ཡེནཱཏི ཡེན དིསཱབྷཱགེན. མཧཱནེརཱུཏི མཧཱསིནེརུ པབྦཏརཱཛཱ. སུདསྶནོཏི སོཝཎྞམཡཏྟཱ སུནྡརདསྶནོ. སིནེརུསྶ ཧི པཱཙཱིནཔསྶཾ རཛཏམཡཾ, དཀྑིཎཔསྶཾ མཎིམཡཾ ¶ , པཙྪིམཔསྶཾ ཕལིཀམཡཾ, ཨུཏྟརཔསྶཾ སོཝཎྞམཡཾ, ཏཾ མནུཉྙདསྶནཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡེན དིསཱབྷཱགེན སིནེརུ སུདསྶནོཏི ཨཡམེཏྠཏྠོ. མནུསྶཱ ཏཏྠ ཛཱཡནྟཱིཏི ཏཏྠ ཨུཏྟརཀུརུམྷི མནུསྶཱ ཛཱཡནྟི. ཨམམཱཏི ཝཏྠཱབྷརཎཔཱནབྷོཛནཱདཱིསུཔི མམཏྟཝིརཧིཏཱ. ཨཔརིགྒཧཱཏི ཨིཏྠིཔརིགྒཧེན ཨཔརིགྒཧཱ. ཏེསཾ ཀིར ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ བྷརིཡཱ’’ཏི མམཏྟཾ ན ཧོཏི, མཱཏརཾ ཝཱ བྷགིནིཾ ཝཱ དིསྭཱ ཚནྡརཱགོ ནུཔྤཛྫཏི.

ནཔི ནཱིཡནྟི ནངྒལཱཏི ནངྒལཱནིཔི ཏཏྠ ‘‘ཀསིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ན ཁེཏྟཾ ནཱིཡནྟི. ཨཀཊྛཔཱཀིམནྟི ཨཀཊྛེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཨརཉྙེ སཡམེཝ ཛཱཏཾ. ཏཎྜུལཔྥལནྟི ཏཎྜུལཱཝ ཏསྶ ཕལཾ ཧོཏི.

ཏུཎྜིཀཱིརེ པཙིཏྭཱནཱཏི ཨུཀྑལིཡཾ ཨཱཀིརིཏྭཱ ནིདྡྷུམངྒཱརེན ཨགྒིནཱ པཙིཏྭཱ. ཏཏྠ ཀིར ཛོཏིཀཔཱསཱཎཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཨཐ ¶ ཁོ ཏེ ཏཡོ པཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ ཏཾ ཨུཀྑལིཾ ཨཱརོཔེནྟི. པཱསཱཎེཧི ཏེཛོ སམུཊྛཧིཏྭཱ ཏཾ པཙཏི. ཏཏོ བྷུཉྫནྟི བྷོཛནནྟི ཏཏོ ཨུཀྑལིཏོ བྷོཛནམེཝ བྷུཉྫནྟི, ཨཉྙོ སཱུཔོ ཝཱ བྱཉྫནཾ ཝཱ ན ཧོཏི, བྷུཉྫནྟཱནཾ ཙིཏྟཱནུཀཱུལོཡེཝསྶ རསོ ཧོཏི. ཏེ ཏཾ ཋཱནཾ སམྤཏྟཱནཾ དེནྟིཡེཝ, མཙྪརིཡཙིཏྟཾ ནཱམ ན ཧོཏི. བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷཱདཡོཔི མཧིདྡྷིཀཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ གཎྷནྟི.

གཱཝིཾ ¶ ཨེཀཁུརཾ ཀཏྭཱཏི གཱཝིཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཁུརཾ ཝཱཧནམེཝ ཀཏྭཱ. ཏཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཝེསྶཝཎསྶ པརིཙཱརཀཱ ཡཀྑཱ. ཨནུཡནྟི དིསོདིསནྟི ཏཱཡ ཏཱཡ དིསཱཡ ཙརནྟི. པསུཾ ཨེཀཁུརཾ ཀཏྭཱཏི ཋཔེཏྭཱ གཱཝིཾ ཨཝསེསཙཏུཔྤདཛཱཏིཀཾ པསུཾ ཨེཀཁུརཾ ཝཱཧནམེཝ ཀཏྭཱ དིསོདིསཾ ཨནུཡནྟི.

ཨིཏྠིཾ ཝཱ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱཏི ཡེབྷུཡྻེན གབྦྷིནིཾ མཱཏུགཱམཾ ཝཱཧནཾ ཀརིཏྭཱ. ཏསྶཱ པིཊྛིཡཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙརནྟི. ཏསྶཱ ཀིར པིཊྛི ཨོནམིཏུཾ སཧཏི. ཨིཏརཱ པན ཨིཏྠིཡོ ཡཱནེ ཡོཛེནྟི. པུརིསཾ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱཏི པུརིསེ གཧེཏྭཱ ཡཱནེ ཡོཛེནྟི. གཎྷནྟཱ ཙ སམྨཱདིཊྛིཀེ གཧེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཡེབྷུཡྻེན པཙྩནྟིམམིལཀྑུཝཱསིཀེ གཎྷནྟི. ཨཉྙཏརོ ཀིརེཏྠ ¶ ཛཱནཔདོ ཨེཀསྶ ཐེརསྶ སམཱིཔེ ནིསཱིདིཏྭཱ ནིདྡཱཡཏི, ཐེརོ ‘‘ཨུཔཱསཀ ཨཏིཝིཡ ནིདྡཱཡསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཛྫ, བྷནྟེ, སབྦརཏྟིཾ ཝེསྶཝཎདཱསེཧི ཀིལམིཏོམྷཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཀུམཱརིཾ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱཏི ཀུམཱརིཡོ གཧེཏྭཱ ཨེཀཁུརཾ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ རཐེ ཡོཛེནྟི. ཀུམཱརཝཱཧནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པཙཱརཱ ཏསྶ རཱཛིནོཏི ཏསྶ རཉྙོ པརིཙཱརིཀཱ. ཧཏྠིཡཱནཾ ཨསྶཡཱནནྟི ན ཀེཝལཾ གོཡཱནཱདཱིནིཡེཝ, ཧཏྠིཨསྶཡཱནཱདཱིནིཔི ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཝིཙརནྟི. དིབྦཾ ཡཱནནྟི ཨཉྙམྤི ནེསཾ བཧུཝིདྷཾ དིབྦཡཱནཾ ཨུཔཊྛིཏམེཝ ཧོཏི, ཨེཏཱནི ཏཱཝ ནེསཾ ཨུཔཀཔྤནཡཱནཱནི. ཏེ པན པཱསཱདེ ཝརསཡནམྷི ནིཔནྣཱཔི པཱིཋསིཝིཀཱདཱིསུ ཙ ནིསིནྣཱཔི ཝིཙརནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཱསཱདཱ སིཝིཀཱ ཙེཝཱ’’ཏི. མཧཱརཱཛསྶ ཡསསྶིནོཏི ཨེཝཾ ཨཱནུབྷཱཝསམྤནྣསྶ ཡསསྶིནོ མཧཱརཱཛསྶ ཨེཏཱནི ཡཱནཱནི ནིབྦཏྟནྟི.

ཏསྶ ¶ ཙ ནགརཱ ཨཧུ ཨནྟལིཀྑེ སུམཱཔིཏཱཏི ཏསྶ རཉྙོ ཨཱཀཱསེ སུཊྛུ མཱཔིཏཱ ཨེཏེ ཨཱཊཱནཱཊཱདིཀཱ ནགརཱ ཨཧེསུཾ, ནགརཱནི བྷཝིཾསཱུཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཉྷིསྶ ནགརཾ ཨཱཊཱནཱཊཱ ནཱམ ཨཱསི, ཨེཀཾ ཀུསིནཱཊཱ ནཱམ, ཨེཀཾ པརཀུསིནཱཊཱ ནཱམ, ཨེཀཾ ནཱཊསཱུརིཡཱ ནཱམ, ཨེཀཾ པརཀུསིཊནཱཊཱ ནཱམ.

ཨུཏྟརེན ཀསིཝནྟོཏི ཏསྨིཾ ཋཏྭཱ ཨུཛུཾ ཨུཏྟརདིསཱཡ ཀསིཝནྟོ ནཱམ ཨཉྙཾ ནགརཾ. ཛནོགྷམཔརེན ཙཱཏི ཨེཏསྶ ཨཔརབྷཱགེ ཛནོགྷཾ ནཱམ ཨཉྙཾ ནགརཾ. ནཝནཝཏིཡོཏི ཨཉྙམྤི ནཝནཝཏིཡོ ནཱམ ཨེཀཾ ནགརཾ. ཨཔརཾ ཨམྦརཨམྦརཝཏིཡོ ནཱམ. ཨཱལ༹ཀམནྡཱཏི ཨཔརམྤི ཨཱལ༹ཀམནྡཱ ནཱམ རཱཛདྷཱནཱི.

ཏསྨཱ ¶ ཀུཝེརོ མཧཱརཱཛཱཏི ཨཡཾ ཀིར ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཀུཝེརོ ནཱམ བྲཱཧྨཎོ ཧུཏྭཱ ཨུཙྪུཝཔྤཾ ཀཱརེཏྭཱ སཏྟ ཡནྟཱནི ཡོཛེསི. ཨེཀིསྶཱཡ ཡནྟསཱལཱཡ ཨུཊྛིཏཾ ཨཱཡཾ ཨཱགཏཱགཏསྶ མཧཱཛནསྶ དཏྭཱ པུཉྙཾ ཨཀཱསི. ཨཝསེསསཱལཱཧི ཏཏྠེཝ བཧུཏརོ ཨཱཡོ ཨུཊྛཱསི, སོ ཏེན པསཱིདིཏྭཱ ཨཝསེསསཱལཱསུཔི ཨུཔྤཛྫནཀཾ གཧེཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི དཱནཾ ཨདཱསི. སོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀེསུ ཀུཝེརོ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ ཛཱཏོ. ཨཔརབྷཱགེ ཝིསཱཎཱཡ རཱཛདྷཱནིཡཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཝེསྶཝཎོཏི ཝུཙྩཏི.

པཙྩེསནྟོ པཀཱསེནྟཱིཏི པཊིཨེསནྟོ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཨཏྠེ ཨུཔཔརིཀྑམཱནཱ ¶ ཨནུསཱསམཱནཱ ཨཉྙེ དྭཱདས ཡཀྑརཊྛིཀཱ པཀཱསེནྟི. ཏེ ཀིར ཡཀྑརཊྛིཀཱ སཱསནཾ གཧེཏྭཱ དྭཱདསནྣཾ ཡཀྑདོཝཱརིཀཱནཾ ནིཝེདེནྟི. ཡཀྑདོཝཱརིཀཱ ཏཾ སཱསནཾ མཧཱརཱཛསྶ ནིཝེདེནྟི. ཨིདཱནི ཏེསཾ ཡཀྑརཊྛིཀཱནཾ ནཱམཾ དསྶེནྟོ ཏཏོལཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏེསུ ཀིར ཨེཀོ ཏཏོལཱ ནཱམ, ཨེཀོ ཏཏྟལཱ ནཱམ, ཨེཀོ ཏཏོཏལཱ ནཱམ, ཨེཀོ ཨོཛསི ནཱམ, ཨེཀོ ཏེཛསི ནཱམ, ཨེཀོ ཏཏོཛསཱི ནཱམ. སཱུརོ རཱཛཱཏི ཨེཀོ སཱུརོ ནཱམ, ཨེཀོ རཱཛཱ ནཱམ, ཨེཀོ སཱུརོརཱཛཱ ནཱམ, ཨརིཊྛོ ནེམཱིཏི ཨེཀོ ཨརིཊྛོ ནཱམ, ཨེཀོ ནེམི ནཱམ, ཨེཀོ ཨརིཊྛནེམི ནཱམ.

རཧདོཔི ¶ ཏཏྠ དྷརཎཱི ནཱམཱཏི ཏཏྠ པནེཀོ ནཱམེན དྷརཎཱི ནཱམ ཨུདཀརཧདོ ཨཏྠི, པཎྞཱསཡོཛནཱ མཧཱཔོཀྑརཎཱི ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཏོ མེགྷཱ པཝསྶནྟཱིཏི ཡཏོ པོཀྑརཎིཏོ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ མེགྷཱ པཝསྶནྟི. ཝསྶཱ ཡཏོ པཏཱཡནྟཱིཏི ཡཏོ ཝུཊྛིཡོ ཨཝཏྠརམཱནཱ ནིགཙྪནྟི. མེགྷེསུ ཀིར ཨུཊྛིཏེསུ ཏཏོ པོཀྑརཎིཏོ པུརཱཎཨུདཀཾ བྷསྶཏི. ཨུཔརི མེགྷོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཏཾ པོཀྑརཎིཾ ནཝོདཀེན པཱུརེཏི. པུརཱཎོདཀཾ ཧེཊྛིམཾ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམཏི. པརིཔུཎྞཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཝལཱཧཀཱ ཝིགཙྪནྟི. སབྷཱཔཱིཏི སབྷཱ. ཏསྶཱ ཀིར པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ སཱལཝཏིཡཱ ནཱམ ལཏཱཡ པརིཀྑིཏྟོ དྭཱདསཡོཛནིཀོ རཏནམཎྜཔོ ཨཏྠི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

པཡིརུཔཱསནྟཱིཏི ནིསཱིདནྟི. ཏཏྠ ནིཙྩཕལཱ རུཀྑཱཏི ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཏཾ མཎྜཔཾ པརིཝཱརེཏྭཱ སདཱ ཕལིཏཱ ཨམྦཛམྦུཨཱདཡོ རུཀྑཱ ནིཙྩཔུཔྥིཏཱ ཙ ཙམྤཀམཱལཱདཡོཏི དསྶེཏི. ནཱནཱདིཛགཎཱཡུཏཱཏི ཝིཝིདྷཔཀྑིསངྒྷསམཱཀུལཱ. མཡཱུརཀོཉྩཱབྷིརུདཱཏི མཡཱུརེཧི ཀོཉྩསཀུཎེཧི ཙ ཨབྷིརུདཱ ཨུཔགཱིཏཱ.

ཛཱིཝཉྫཱིཝཀསདྡེཏྠཱཏི ‘‘ཛཱིཝ ཛཱིཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིརཝནྟཱནཾ ཛཱིཝཉྫཱིཝཀསཀུཎཱནམྤི ཨེཏྠ སདྡོ ¶ ཨཏྠི. ཨོཊྛཝཙིཏྟཀཱཏི ‘‘ཨུཊྛེཧི, ཙིཏྟ, ཨུཊྛེཧི ཙིཏྟཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝསྶམཱནཱ ཨུཊྛཝཙིཏྟཀསཀུཎཱཔི ཏཏྠ ཝིཙརནྟི. ཀུཀྐུཊཀཱཏི ཝནཀུཀྐུཊཀཱ. ཀུལཱི༹རཀཱཏི ¶ སུཝཎྞཀཀྐཊཀཱ. ཝནེཏི པདུམཝནེ. པོཀྑརསཱཏཀཱཏི པོཀྑརསཱཏཀཱ ནཱམ སཀུཎཱ.

སུཀསཱལི༹ཀསདྡེཏྠཱཏི སུཀཱནཉྩ སཱལི༹ཀཱནཉྩ སདྡོ ཨེཏྠ. དཎྜམཱཎཝཀཱནི ཙཱཏི མནུསྶམུཁསཀུཎཱ. ཏེ ཀིར དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི སུཝཎྞདཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཾ པོཀྑརཔཏྟཾ ཨཀྐམིཏྭཱ ཨནནྟརེ པོཀྑརཔཏྟེ སུཝཎྞདཎྜཾ ནིཀྑིཔནྟཱ ཝིཙརནྟི. སོབྷཏི སབྦཀཱལཾ སཱཏི སཱ པོཀྑརཎཱི སབྦཀཱལཾ སོབྷཏི. ཀུཝེརནལི༹ནཱིཏི ཀུཝེརསྶ ནལི༹ནཱི པདུམསརབྷཱུཏཱ, སཱ དྷརཎཱི ནཱམ པོཀྑརཎཱི སདཱ ནིརནྟརཾ སོབྷཏི.

༢༨༢. ཡསྶ ཀསྶཙཱིཏི ཨིདཾ ཝེསྶཝཎོ ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ ཏསྶཱ པརིཀམྨཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ཏཏྠ སུགྒཧིཏཱཏི ཨཏྠཉྩ བྱཉྫནཉྩ པརིསོདྷེཏྭཱ སུཊྛུ ཨུགྒཧིཏཱ. སམཏྟཱ པརིཡཱཔུཏཱཏི པདབྱཉྫནཱནི ཨཧཱཔེཏྭཱ ¶ པརིཔུཎྞཾ ཨུགྒཧིཏཱ. ཨཏྠམྤི པཱལི༹མྤི ཝིསཾཝཱདེཏྭཱ སབྦསོ ཝཱ པན ཨཔྤགུཎཾ ཀཏྭཱ བྷཎནྟསྶ ཧི པརིཏྟཾ ཏེཛཝནྟཾ ན ཧོཏི, སབྦསོ པགུཎཾ ཀཏྭཱ བྷཎནྟསྶེཝ ཏེཛཝནྟཾ ཧོཏི. ལཱབྷཧེཏུ ཨུགྒཧེཏྭཱ བྷཎནྟསྶཱཔི ཨཏྠཾ ན སཱདྷེཏི, ནིསྶརཎཔཀྑེ ཋཏྭཱ མེཏྟཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ བྷཎནྟསྶེཝ ཨཏྠཱཡ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ཡཀྑཔཙཱརོཏི ཡཀྑཔརིཙཱརཀོ.

ཝཏྠུཾ ཝཱཏི གྷརཝཏྠུཾ ཝཱ. ཝཱསཾ ཝཱཏི ཏཏྠ ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝཱ. སམིཏིནྟི སམཱགམཾ. ཨནཱཝཡ྄ཧནྟི ན ཨཱཝཱཧཡུཏྟཾ. ཨཝིཝཡ྄ཧནྟི ན ཝིཝཱཧཡུཏྟཾ. ཏེན སཧ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཾ ན ཀརེཡྻུནྟི ཨཏྠོ. ཨཏྟཱཧིཔི པརིཔུཎྞཱཧཱིཏི ‘‘ཀལཱ༹རཀྑི ཀལཱ༹རདནྟཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཏེསཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨུཔནེཏྭཱ ཝུཏྟཱཧི པརིཔུཎྞབྱཉྫནཱཧི པརིབྷཱསཱཧི པརིབྷཱསེཡྻུཾ ཡཀྑཨཀྐོསེཧི ནཱམ ཨཀྐོསེཡྻུནྟི ཨཏྠོ. རིཏྟམྤིསྶ པཏྟནྟི བྷིཀྑཱུནཾ པཏྟསདིསམེཝ ལོཧཔཏྟཾ ཧོཏི. ཏཾ སཱིསེ ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཡཱཝ གལཝཱཊཀཱ བྷསྶཏི. ཨཐ ནཾ མཛ྄ཛྷེ ཨཡོཁཱིལེན ཨཱཀོཊེནྟི.

ཙཎྜཱཏི ¶ ཀོདྷནཱ. རུདྡྷཱཏི ཝིརུདྡྷཱ. རབྷསཱཏི ཀརཎུཏྟརིཡཱ. ནེཝ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཱདིཡནྟཱིཏི ཝཙནཾ ན གཎྷནྟི, ཨཱཎཾ ན ཀརོནྟི. མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནནྟི ཨཊྛཝཱིསཏིཡཀྑསེནཱཔཏཱིནཾ. པུརིསཀཱནནྟི ཡཀྑསེནཱཔཏཱིནཾ ཡེ མནསྶཱ ཏེསཾ. ཨཝརུདྡྷཱ ནཱམཱཏི པཙྩཱམིཏྟཱ ཝེརིནོ. ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦནྟི པརིཏྟཾ ཝཏྭཱ ཨམནུསྶེ པཊིཀྐམཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན ཨེཏེསཾ ཡཀྑཱནཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦཾ, ཨེཏེ ཛཱནཱཔེཏབྦཱཏི ཨཏྠོ.

པརིཏྟཔརིཀམྨཀཐཱ

ཨིདྷ ¶ པན ཋཏྭཱ པརིཏྟསྶ པརིཀམྨཾ ཀཐེཏབྦཾ. པཋམམེཝ ཧི ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཾ ན བྷཎིཏབྦཾ, མེཏྟསུཏྟཾ དྷཛགྒསུཏྟཾ རཏནསུཏྟནྟི ཨིམཱནི སཏྟཱཧཾ བྷཎིཏབྦཱནི. སཙེ མུཉྩཏི, སུནྡརཾ. ནོ ཙེ མུཉྩཏི, ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཾ བྷཎིཏབྦཾ, ཏཾ བྷཎནྟེན བྷིཀྑུནཱ པིཊྛཾ ཝཱ མཾསཾ ཝཱ ན ཁཱདིཏབྦཾ, སུསཱནེ ན ཝསིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? ཨམནུསྶཱ ཨོཀཱསཾ ལབྷནྟི. པརིཏྟཀརཎཊྛཱནཾ ཧརིཏུཔལིཏྟཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ པརིསུདྡྷཾ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

པརིཏྟཀཱརཀོ ¶ བྷིཀྑུ ཝིཧཱརཏོ གྷརཾ ནེནྟེཧི ཕལཀཱཝུདྷེཧི པརིཝཱརེཏྭཱ ནེཏབྦོ. ཨབྦྷོཀཱསེ ནིསཱིདིཏྭཱ ན ཝཏྟབྦཾ, དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི པིདཧིཏྭཱ ནིསིནྣེན ཨཱཝུདྷཧཏྠེཧི སཾཔརིཝཱརིཏེན མེཏྟཙིཏྟཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟབྦཾ. པཋམཾ སིཀྑཱཔདཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ སཱིལེ པཏིཊྛིཏསྶ པརིཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཝམྤི མོཙེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན ཝིཧཱརཾ ཨཱནེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཨཱསནཔཱུཛཾ ཀཱརེཏྭཱ དཱིཔེ ཛཱལཱཔེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫིཏྭཱ མངྒལཀཐཱ ཝཏྟབྦཱ. སབྦསནྣིཔཱཏོ གྷོསེཏབྦོ. ཝིཧཱརསྶ ཨུཔཝནེ ཛེཊྛཀརུཀྑོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏྠ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱགམནཾ པཊིམཱནེཏཱིཏི པཧིཎིཏབྦཾ. སབྦསནྣིཔཱཏཊྛཱནེ ཨནཱགནྟུཾ ནཱམ ན ལབྦྷཏི. ཏཏོ ཨམནུསྶགཧིཏཀོ ‘‘ཏྭཾ ཀོ ནཱམཱ’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ. ནཱམེ ཀཐིཏེ ནཱམེནེཝ ཨཱལཔིཏབྦོ. ཨིཏྠནྣཱམ ཏུཡ྄ཧཾ མཱལཱགནྡྷཱདཱིསུ པཏྟི ཨཱསནཔཱུཛཱཡ པཏྟི པིཎྜཔཱཏེ པཏྟི, བྷིཀྑུསངྒྷེན ཏུཡ྄ཧཾ པཎྞཱཀཱརཏྠཱཡ མཧཱམངྒལཀཐཱ ཝུཏྟཱ, བྷིཀྑུསངྒྷེ ¶ གཱརཝེན ཨེཏཾ མུཉྩཱཧཱིཏི མོཙེཏབྦོ. སཙེ ན མུཉྩཏི, དེཝཏཱནཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ ‘‘ཏུམྷེ ཛཱནཱཐ, ཨཡཾ ཨམནུསྶོ ཨམྷཱཀཾ ཝཙནཾ ན ཀརོཏི, མཡཾ བུདྡྷཨཱཎཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི པརིཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏཾ ཏཱཝ གིཧཱིནཾ པརིཀམྨཾ. སཙེ པན བྷིཀྑུ ཨམནུསྶེན གཧིཏོ ཧོཏི, ཨཱསནཱནི དྷོཝིཏྭཱ སབྦསནྣིཔཱཏཾ གྷོསཱཔེཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིསུ པཏྟིཾ དཏྭཱ པརིཏྟཾ བྷཎིཏབྦཾ. ཨིདཾ བྷིཀྑཱུནཾ པརིཀམྨཾ.

ཝིཀྐནྡིཏབྦནྟི སབྦསནྣིཔཱཏཾ གྷོསཱཔེཏྭཱ ཨཊྛཝཱིསཏི ཡཀྑསེནཱཔཏཡོ ཀནྡིཏབྦཱ. ཝིརཝིཏབྦནྟི ‘‘ཨཡཾ ཡཀྑོ གཎྷཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནི བྷཎནྟེན ཏེཧི སདྡྷིཾ ཀཐེཏབྦཾ. ཏཏྠ གཎྷཱཏཱིཏི སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩཏི. ཨཱཝིསཏཱིཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨཐ ཝཱ ལགྒཏི ན ཨཔེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧེཋེཏཱིཏི ཨུཔྤནྣཾ རོགཾ ཝཌྜྷེནྟོ བཱདྷཏི. ཝིཧེཋེཏཱིཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཧིཾསཏཱིཏི ཨཔྤམཾསལོཧིཏཾ ཀརོནྟོ དུཀྑཱཔེཏི. ཝིཧིཾསཏཱིཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ན མུཉྩཏཱིཏི ཨཔྤམཱདགཱཧོ ཧུཏྭཱ མུཉྩིཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨེཝཾ ཨེཏེསཾ ཝིརཝིཏབྦཾ.

༢༨༣. ཨིདཱནི ¶ ཡེསཾ ཨེཝཾ ཝིརཝིཏབྦཾ, ཏེ དསྶེཏུཾ ཀཏམེསཾ ཡཀྑཱནནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིནྡོ སོམོཏིཨཱདཱིནི ཏེསཾ ནཱམཱནི. ཏེསུ ཝེསྶཱམིཏྟོཏི ¶ ཝེསྶཱམིཏྟཔབྦཏཝཱསཱི ཨེཀོ ཡཀྑོ. ཡུགནྡྷརོཔི ཡུགནྡྷརཔབྦཏཝཱསཱིཡེཝ. ཧིརི ནེཏྟི ཙ མནྡིཡོཏི ཧིརི ཙ ནེཏྟི ཙ མནྡིཡོ ཙ. མཎི མཱཎི ཝརོ དཱིགྷོཏི མཎི ཙ མཱཎི ཙ ཝརོ ཙ དཱིགྷོ ཙ. ཨཐོ སེརཱིསཀོ སཧཱཏི ཏེཧི སཧ ཨཉྙོ སེརཱིསཀོ ནཱམ. ‘‘ཨིམེསཾ ཡཀྑཱནཾ…པེ… ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦ’’ནྟི ཨཡཾ ཡཀྑོ ཨིམཾ ཧེཋེཏི ཝིཧེཋེཏི ན མུཉྩཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨེཏེསཾ ཡཀྑསེནཱཔཏཱིནཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཏཏོ ཏེ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨཏྟནོ དྷམྨཨཱཎཾ ཀརོཏི, མཡམྤི ཨམྷཱཀཾ ཡཀྑརཱཛཨཱཎཾ ཀརོམཱཏི ཨུསྶུཀྐཾ ཀརིསྶནྟི. ཨེཝཾ ཨམནུསྶཱནཾ ཨོཀཱསོ ན བྷཝིསྶཏི, བུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཙ བྷཝིསྶཏཱིཏི དསྶེནྟོ ‘‘ཨཡཾ ཁོ སཱ, མཱརིས, ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ སབྦཾ, ཏཏོ པརཉྩ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. སངྒཱིཏིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༩༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི སངྒཱིཏིསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡམཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོཏི ནིབདྡྷཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ. ཏདཱ ཀིར སཏྠཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ ཉཱཎཛཱལཾ པཏྠརིཏྭཱ ལོཀཾ ཝོལོཀཡམཱནོ པཱཝཱནགརཝཱསིནོ མལླརཱཛཱནོ དིསྭཱ ཨིམེ རཱཛཱནོ མཡ྄ཧཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཛཱལསྶ ཨནྟོ པཉྙཱཡནྟི, ཀིཾ ནུ ཁོཏི ཨཱཝཛྫནྟོ ‘‘རཱཛཱནོ ཨེཀཾ སནྡྷཱགཱརཾ ཀཱརེསུཾ, མཡི གཏེ མངྒལཾ བྷཎཱཔེསྶནྟི, ཨཧཾ ཏེསཾ མངྒལཾ ཝཏྭཱ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཧཱི’ཏི སཱརིཔུཏྟཾ ཝཀྑཱམི, སཱརིཔུཏྟོ ཏཱིཧི པིཊཀེཧི སམྨསིཏྭཱ ཙུདྡསཔཉྷཱདྷིཀེན པཉྷསཧསྶེན པཊིམཎྜེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སངྒཱིཏིསུཏྟཾ ནཱམ ཀཐེསྶཏི, སུཏྟནྟཾ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱི’’ཏི ཨིམམཏྠཾ དིསྭཱ ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘མལླེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ’’ཏི.

ཨུབྦྷཏཀནཝསནྡྷཱགཱརཝཎྞནཱ

༢༩༧. ཨུབྦྷཏཀནྟི ཏསྶ ནཱམཾ, ཨུཙྩཏྟཱ ཝཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. སནྡྷཱགཱརནྟི ནགརམཛ྄ཛྷེ སནྡྷཱགཱརསཱལཱ. སམཎེན ཝཱཏི ཨེཏྠ ཡསྨཱ གྷརཝཏྠུཔརིགྒཧཀཱལེཡེཝ དེཝཏཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཎྷནྟི. ཏསྨཱ དེཝེན ཝཱཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ མནུསྶབྷཱུཏེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི བྷགཝཏོ ཨཱགམནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨམྷེཧི གནྟྭཱཔི ན བྷགཝཱ ཨཱནཱིཏོ, དཱུཏཾ པེསེཏྭཱཔི ན པཀྐོསཱཔིཏོ, སཡམེཝ པན མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ སམྤཏྟོ, ཨམྷེཧི ཙ སནྡྷཱགཱརསཱལཱ ཀཱརིཏཱ, ཨེཏྠ མཡཾ དསབལཾ ཨཱནེཏྭཱ མངྒལཾ བྷཎཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཾསུ.

༢༩༨. ཡེན སནྡྷཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི ཏཾ དིཝསཾ ཀིར ¶ སནྡྷཱགཱརེ ཙིཏྟཀམྨཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ ཨཊྚཀཱ མུཏྟམཏྟཱ ཧོནྟི, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ ཨརཉྙཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཨརཉྙཱརཱམཱ, ཨནྟོགཱམེ ཝསེཡྻུཾ ཝཱ ¶ ནོ ཝཱ. ཏསྨཱ བྷགཝཏོ མནཾ ཛཱནིཏྭཱཝ པཊིཛགྒིསྶཱམཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཾསུ. ཨིདཱནི པན མནཾ ལབྷིཏྭཱ པཊིཛགྒིཏུཀཱམཱ ཡེན སནྡྷཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ ¶ . སབྦསནྠརིནྟི ཡཐཱ སབྦཾ སནྠཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ. ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི ཨེཏྠ པན ཏེ མལླརཱཛཱནོ སནྡྷཱགཱརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ ནགརཝཱིཐིཡོཔི སམྨཛྫཱཔེཏྭཱ དྷཛེ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ གེཧདྭཱརེསུ པུཎྞགྷཊེ ཙ ཀདལིཡོ ཙ ཋཔཱཔེཏྭཱ སཀལནགརཾ དཱིཔམཱལཱདཱིཧི ཝིཔྤཀིཎྞཏཱརཀཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཁཱིརཔཱཡཀེ དཱརཀེ ཁཱིརཾ པཱཡྻེཐ, དཧརེ ཀུམཱརེ ལཧུཾ ལཧུཾ བྷོཛཱཔེཏྭཱ སཡཱཔེཐ, ཨུཙྩཱསདྡཾ མཱ ཀརིཏྠ, ཨཛྫ ཨེཀརཏྟིཾ སཏྠཱ ཨནྟོགཱམེ ཝསིསྶཏི, བུདྡྷཱ ནཱམ ཨཔྤསདྡཀཱམཱ ཧོནྟཱིཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ སཡཾ དཎྜདཱིཔིཀཾ ཨཱདཱཡ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ.

༢༩༩. བྷགཝནྟཾཡེཝ པུརཀྑཏྭཱཏི བྷགཝནྟཾ པུརཏོ ཀཏྭཱ. ཏཏྠ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཉྩེཝ ཨུཔཱསཀཱནཉྩ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏི, སམནྟཔཱསཱདིཀོ སུཝཎྞཝཎྞོ ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ. པུརིམཀཱཡཏོ སུཝཎྞཝཎྞཱ རསྨི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨསཱིཏིཧཏྠཾ ཋཱནཾ གཎྷཱཏི. པཙྪིམཀཱཡཏོ. དཀྑིཎཧཏྠཏོ. ཝཱམཧཏྠཏོ སུཝཎྞཝཎྞཱ རསྨི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨསཱིཏིཧཏྠཾ ཋཱནཾ གཎྷཱཏི. ཨུཔརི ཀེསནྟཏོ པཊྛཱཡ སབྦཀེསཱཝཊྚེཧི མོརགཱིཝཝཎྞཱ རསྨི ཨུཊྛཧིཏྭཱ གགནཏལེ ཨསཱིཏིཧཏྠཾ ཋཱནཾ གཎྷཱཏི. ཧེཊྛཱ པཱདཏལེཧི པཝཱལ༹ཝཎྞཱ རསྨི ཨུཊྛཧིཏྭཱ གྷནཔཐཝིཡཾ ཨསཱིཏིཧཏྠཾ ཋཱནཾ གཎྷཱཏི. ཨེཝཾ སམནྟཱ ཨསཱིཏི ཧཏྠམཏྟཾ ཋཱནཾ ཚབྦཎྞཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཝིཛྫོཏམཱནཱ ཝིཔྥནྡམཱནཱ ཝིདྷཱཝནྟི. སབྦེ དིསཱབྷཱགཱ སུཝཎྞཙམྤཀཔུཔྥེཧི ཝིཀིརིཡམཱནཱ ཝིཡ སུཝཎྞགྷཊཏོ ནིཀྑནྟསུཝཎྞརསདྷཱརཱཧི སིཉྩམཱནཱ ཝིཡ པསཱརིཏསུཝཎྞཔཊཔརིཀྑིཏྟཱ ཝིཡ ཝེརམྦྷཝཱཏསམུཊྛིཏཀིཾསུཀཀཎིཀཱརཔུཔྥཙུཎྞསམཱཀིཎྞཱ ཝིཡ ཙ ཝིཔྤཀཱསནྟི.

བྷགཝཏོཔི ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནབྱཱམཔྤབྷཱདྭཏྟིཾསཝརལཀྑཎསམུཛྫལཾ སརཱིརཾ སམུགྒཏཏཱརཀཾ ཝིཡ གགནཏལཾ, ཝིཀསིཏམིཝ པདུམཝནཾ ¶ , སབྦཔཱལིཕུལློ ཝིཡ ཡོཛནསཏིཀོ པཱརིཙྪཏྟཀོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔིཏཱནཾ དྭཏྟིཾསཙནྡཱནཾ དྭཏྟིཾསསཱུརིཡཱནཾ དྭཏྟིཾསཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱནཾ དྭཏྟིཾསདེཝརཱཛཱནཾ དྭཏྟིཾསམཧཱབྲཧྨཱནཾ སིརིཡཱ སིརིཾ ཨབྷིབྷཝམཱནཾ ཝིཡ ཝིརོཙཏི. པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ བྷིཀྑཱུཔི སབྦེཝ ཨཔྤིཙྪཱ སནྟུཊྛཱ པཝིཝིཏྟཱ ཨསཾསཊྛཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ ཝཏྟཱརོ ཝཙནཀྑམཱ ཙོདཀཱ པཱཔགརཧིནོ སཱིལསམྤནྣཱ སམཱདྷིསམྤནྣཱ ¶ པཉྙཱཝིམུཏྟི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤནྣཱ. ཏེཧི པརིཝཱརིཏོ བྷགཝཱ རཏྟཀམྦལཔརིཀྑིཏྟོ ཝིཡ སུཝཎྞཀྑནྡྷོ ¶ , རཏྟཔདུམཝནསཎྜམཛ྄ཛྷགཏཱ ཝིཡ སུཝཎྞནཱཝཱ, པཝཱལ༹ཝེདིཀཱཔརིཀྑིཏྟོ ཝིཡ སུཝཎྞཔཱསཱདོ ཝིརོཙིཏྠ.

ཨསཱིཏིམཧཱཐེརཱཔི ནཾ མེགྷཝཎྞཾ པཾསུཀཱུལཾ པཱརུཔིཏྭཱ མཎིཝམྨཝམྨིཏཱ ཝིཡ མཧཱནཱགཱ པརིཝཱརཡིཾསུ ཝནྟརཱགཱ བྷིནྣཀིལེསཱ ཝིཛཊིཏཛཊཱ ཚིནྣབནྡྷནཱ ཀུལེ ཝཱ གཎེ ཝཱ ཨལགྒཱ. ཨིཏི བྷགཝཱ སཡཾ ཝཱིཏརཱགོ ཝཱིཏརཱགེཧི, ཝཱིཏདོསོ ཝཱིཏདོསེཧི, ཝཱིཏམོཧོ ཝཱིཏམོཧེཧི, ནིཏྟཎྷོ ནིཏྟཎྷེཧི, ནིཀྐིལེསོ ནིཀྐིལེསེཧི, སཡཾ བུདྡྷོ བཧུསྶུཏབུདྡྷེཧི པརིཝཱརིཏོ པཏྟཔརིཝཱརིཏཾ ཝིཡ ཀེསརཾ, ཀེསརཔརིཝཱརིཏཱ ཝིཡ ཀཎྞིཀཱ, ཨཊྛནཱགསཧསྶཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ ཚདྡནྟོ ནཱགརཱཛཱ, ནཝུཏིཧཾསསཧསྶཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ དྷཏརཊྛོ ཧཾསརཱཛཱ, སེནངྒཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ, མརུགཎཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ, བྲཧྨགཎཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ ཧཱརིཏོ མཧཱབྲཧྨཱ, ཨསམེན བུདྡྷཝེསེན ཨཔརིམཱཎེན བུདྡྷཝིལཱསེན ཏསྶཾ པརིསཏི ནིསིནྣོ པཱཝེཡྻཀེ མལླེ བཧུདེཝ རཏྟིཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི.

ཨེཏྠ ཙ དྷམྨིཀཐཱ ནཱམ སནྡྷཱགཱརཨནུམོདནཔྤཊིསཾཡུཏྟཱ པཀིཎྞཀཀཐཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏདཱ ཧི བྷགཝཱ ཨཱཀཱསགངྒཾ ཨོཏཱརེནྟོ ཝིཡ པཐཝོཛཾ ཨཱཀཌྜྷནྟོ ཝིཡ མཧཱཛམྦུཾ མཏྠཀེ གཧེཏྭཱ ཙཱལེནྟོ ཝིཡ ཡོཛནིཡམདྷུགཎྜཾ ཙཀྐཡནྟེན པཱིལེ༹ཏྭཱ མདྷུཔཱནཾ པཱཡམཱནོ ཝིཡ ཙ པཱཝེཡྻཀཱནཾ མལླཱནཾ ཧིཏསུཁཱཝཧཾ པཀིཎྞཀཀཐཾ ཀཐེསི.

༣༠༠. ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏནྟི ཡཾ ཡཾ དིསཾ ཨནུཝིལོཀེཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏམེཝ. ཨནུཝིལོཀེཏྭཱཏི ¶ མཾསཙཀྑུནཱ དིབྦཙཀྑུནཱཏི དྭཱིཧི ཙཀྑཱུཧི ཏཏོ ཏཏོ ཝིལོཀེཏྭཱ. མཾསཙཀྑུནཱ ཧི ནེསཾ བཧིདྡྷཱ ཨིརིཡཱཔཐཾ པརིགྒཧེསི. ཏཏྠ ཨེཀབྷིཀྑུསྶཱཔི ནེཝ ཧཏྠཀུཀྐུཙྩཾ ན པཱདཀུཀྐུཙྩཾ ཨཧོསི, ན ཀོཙི སཱིསམུཀྑིཔི, ན ཀཐཾ ཀཐེསི, ན ནིདྡཱཡནྟོ ནིསཱིདི. སབྦེཔི ཏཱིཧི སིཀྑཱཧི སིཀྑིཏཱ ནིཝཱཏེ པདཱིཔསིཁཱ ཝིཡ ནིཙྩལཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨིཏི ནེསཾ ཨིམཾ ཨིརིཡཱཔཐཾ མཾསཙཀྑུནཱ པརིགྒཧེསི. ཨཱལོཀཾ པན ¶ ཝཌྜྷཡིཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ ཧདཡརཱུཔཾ དིསྭཱ ཨབྦྷནྟརགཏཾ སཱིལཾ ཨོལོཀེསི. སོ ཨནེཀསཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟོཀུམྦྷིཡཾ ཛལམཱནཾ པདཱིཔཾ ཝིཡ ཨརཧཏྟུཔགཾ སཱིལཾ ཨདྡས. ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཱ ཧི ཏེ བྷིཀྑཱུ. ཨིཏི ནེསཾ སཱིལཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེཔི བྷིཀྑཱུ མཡ྄ཧཾ ཨནུཙྪཝིཀཱ, ཨཧམྤི ཨིམེསཾ ཨནུཙྪཝིཀོ’’ཏི ཙཀྑུཏལེསུ ནིམིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི ‘‘པིཊྛི མེ ཨཱགིལཱཡཏཱི’’ཏི. ཀསྨཱ ཨཱགིལཱཡཏི? བྷགཝཏོ ཧི ཚབྦསྶཱནི མཧཱཔདྷཱནཾ ¶ པདཧནྟསྶ མཧནྟཾ ཀཱཡདུཀྑཾ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ཨཔརབྷཱགེ མཧལླཀཀཱལེ པིཊྛིཝཱཏོ ཨུཔྤཛྫི.

སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཱཔེཏྭཱཏི སནྡྷཱགཱརསྶ ཀིར ཨེཀཔསྶེ ཏེ རཱཛཱནོ ཀཔྤིཡམཉྩཀཾ པཉྙཔེསུཾ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ སཏྠཱ ནིཔཛྫེཡྻཱ’’ཏི. སཏྠཱཔི ཙཏཱུཧི ཨིརིཡཱཔཐེཧི པརིབྷུཏྟཾ ཨིམེསཾ མཧཔྥལཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཏཏྠ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ནིཔཛྫི.

བྷིནྣནིགཎྛཝཏྠུཝཎྞནཱ

༣༠༡. ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམེཝ.

༣༠༢. ཨཱམནྟེསཱིཏི བྷཎྜནཱདིཝཱུཔསམཀརཾ སྭཱཁྱཱཏཾ དྷམྨཾ དེསེཏུཀཱམོ ཨཱམནྟེསི.

ཨེཀཀཝཎྞནཱ

༣༠༣. ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ དྷམྨེ. སངྒཱཡིཏབྦནྟི སམགྒེཧི གཱཡིཏབྦཾ, ཨེཀཝཙནེཧི ཨཝིརུདྡྷཝཙནེཧི བྷཎིཏབྦཾ. ན ཝིཝདིཏབྦནྟི ཨཏྠེ ཝཱ བྱཉྫནེ ཝཱ ཝིཝཱདོ ན ཀཱཏབྦོ. ཨེཀོ དྷམྨོཏི ཨེཀཀདུཀཏིཀཱདིཝསེན བཧུདྷཱ སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏུཀཱམོ པཋམཾ ཏཱཝ ‘‘ཨེཀོ དྷམྨོ’’ཏི ཨཱཧ. སབྦེ སཏྟཱཏི ཀཱམབྷཝཱདཱིསུ སཉྙཱབྷཝཱདཱིསུ ཨེཀཝོཀཱརབྷཝཱདཱིསུ ཙ སབྦབྷཝེསུ སབྦེ སཏྟཱ. ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱཏི ཨཱཧཱརཏོ ཋིཏི ཨེཏེསནྟི ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ. ཨིཏི སབྦསཏྟཱནཾ ཋིཏི ཧེཏུ ཨཱཧཱརོ ནཱམ ཨེཀོ དྷམྨོ ཨམྷཱཀཾ ¶ སཏྠཱརཱ ཡཱཐཱཝཏོ ཉཏྭཱ སམྨདཀྑཱཏོ ཨཱཝུསོཏི དཱིཔེཏི.

ནནུ ¶ ཙ ཨེཝཾ སནྟེ ཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨསཉྙསཏྟཱ དེཝཱ ཨཧེཏུཀཱ ཨནཱཧཱརཱ ཨཕསྶཀཱ’’ཏིཨཱདི, (ཝིབྷ. ༡༠༡༧) ཏཾ ཝཙནཾ ཝིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི, ན ཝིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏེསཉྷི ཛྷཱནཾ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརཱ བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཨནུགྒཧཱཡ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཨོལཱ༹རིཀོ ཝཱ སུཁུམོ ཝཱ, ཕསྶོ དུཏིཡོ, མནོསཉྩེཏནཱ ཏཏིཡཱ, ཝིཉྙཱཎཾ ཙཏུཏྠ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༡༡) ཨིདམྤི ཝིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི, ཨིདམྤི ན ཝིརུཛ྄ཛྷཏི. ཨེཏསྨིཉྷི སུཏྟེ ནིཔྤརིཡཱཡེན ཨཱཧཱརལཀྑཎཱཝ དྷམྨཱ ཨཱཧཱརཱཏི ཝུཏྟཱ. ཨིདྷ པན པརིཡཱཡེན པཙྩཡོ ཨཱཧཱརོཏི ཝུཏྟོ. སབྦདྷམྨཱནཉྷི ¶ པཙྩཡོ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. སོ ཙ ཡཾ ཡཾ ཕལཾ ཛནེཏི, ཏཾ ཏཾ ཨཱཧརཏི ནཱམ, ཏསྨཱ ཨཱཧཱརོཏི ཝུཙྩཏི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཨཝིཛྫམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིཛྫཱཡ ཨཱཧཱརོ? པཉྩནཱིཝརཎཱཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. པཉྩནཱིཝརཎེཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརེ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརེ. ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣཾ ནཱིཝརཎཱནཾ ཨཱཧཱརོ? ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོཏིསྶ ཝཙནཱིཡ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༡༠.༦༡). ཨཡཾ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ.

ཨེཏསྨིཉྷི པཙྩཡཱཧཱརེ གཧིཏེ པརིཡཱཡཱཧཱརོཔི ནིཔྤརིཡཱཡཱཧཱརོཔི སབྦོ གཧིཏོཝ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨསཉྙབྷཝེ པཙྩཡཱཧཱརོ ལབྦྷཏི. ཨནུཔྤནྣེ ཧི བུདྡྷེ ཏིཏྠཱཡཏནེ པབྦཛིཏཱ ཝཱཡོཀསིཎེ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ དྷཱི ཙིཏྟཾ, དྷིབྦཏེཏཾ ཙིཏྟཾ ཙིཏྟསྶ ནཱམ ཨབྷཱཝོཡེཝ སཱདྷུ, ཙིཏྟཉྷི ནིསྶཱཡེཝ ཝདྷབནྡྷཱདིཔཙྩཡཾ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཙིཏྟེ ཨསཏི ནཏྠེཏནྟི ཁནྟིཾ རུཙིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ ཀཱལངྐཏྭཱ ཨསཉྙབྷཝེ ནིབྦཏྟནྟི. ཡོ ཡསྶ ཨིརིཡཱཔཐོ མནུསྶལོཀེ པཎིཧིཏོ ཨཧོསི, སོ ཏེན ཨིརིཡཱཔཐེན ནིབྦཏྟིཏྭཱ པཉྩ ཀཔྤསཏཱནི ཋིཏོ ཝཱ ནིསིནྣོ ཝཱ ནིཔནྣོ ཝཱ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔཱནམྤི སཏྟཱནཾ པཙྩཡཱཧཱརོ ལབྦྷཏི. ཏེ ཧི ཡཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ, ཏདེཝ ནེསཾ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཡཐཱ ཛིཡཱཝེགེན ཁིཏྟསརོ ཡཱཝ ཛིཡཱཝེགོ ཨཏྠི, ཏཱཝ གཙྪཏི, ཨེཝཾ ཡཱཝ ཛྷཱནཔཙྩཡོ ཨཏྠི, ཏཱཝ ཏིཊྛནྟི. ཏསྨིཾ ནིཊྛིཏེ ཁཱིཎཝེགོ སརོ ཝིཡ པཏནྟི. ཡེ པན ཏེ ནེརཡིཀཱ ནེཝ ཨུཊྛཱནཕལཱུཔཛཱིཝཱི ན པུཉྙཕལཱུཔཛཱིཝཱིཏི ཝུཏྟཱ, ཏེསཾ ཀོ ཨཱཧཱརོཏི ¶ ? ཏེསཾ ཀམྨམེཝ ཨཱཧཱརོ. ཀིཾ པཉྩ ཨཱཧཱརཱ ཨཏྠཱིཏི ¶ ཙེ. པཉྩ, ན པཉྩཱཏི ཨིདཾ ན ཝཏྟབྦཾ. ནནུ པཙྩཡོ ཨཱཧཱརོཏི ཝུཏྟམེཏཾ. ཏསྨཱ ཡེན ཀམྨེན ཏེ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཱ, ཏདེཝ ཏེསཾ ཋིཏིཔཙྩཡཏྟཱ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ‘‘ན ཙ ཏཱཝ ཀཱལངྐརོཏི, ཡཱཝ ན ཏཾ པཱཔཀམྨཾ བྱནྟཱི ཧོཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༥༠).

ཀབལཱི༹ཀཱརཾ ཨཱཧཱརཾ ཨཱརབྦྷ ཙེཏྠ ཝིཝཱདོ ན ཀཱཏབྦོ. མུཁེ ཨུཔྤནྣོ ཁེལོ༹པི ཧི ཏེསཾ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི. ཁེལོ༹པི ཧི ནིརཡེ དུཀྑཝེདནིཡོ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི, སགྒེ སུཁཝེདནིཡོ. ཨིཏི ཀཱམབྷཝེ ནིཔྤརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ. རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ ཋཔེཏྭཱ ཨསཉྙཾ སེསཱནཾ ཏཡོ. ཨསཉྙཱནཉྩེཝ ཨཝསེསཱནཉྩ པཙྩཡཱཧཱརོཏི ཨིམིནཱ ཨཱཧཱརེན ‘‘སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ’’ཏི ཨེཏཾ པཉྷཾ ཀཐེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨེཝཾ ནིཡྻཱཏནམྤི ‘‘ཨཏྠི ཁོ ཨཱཝུསོ’’ཏི པུན ཨུདྡྷརཎམྤི ཨཀཏྭཱ ‘‘སབྦེ སཏྟཱ སངྑཱརཊྛིཏིཀཱ’’ཏི དུཏིཡཔཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསི.

ཀསྨཱ ¶ པན ན ནིཡྻཱཏེསི ན ཨུདྡྷརིཏྠ? ཏཏྠ ཏཏྠ ནིཡྻཱཏིཡམཱནེཔི ཨུདྡྷརིཡམཱནེཔི པརིཡཱཔུཎིཏུཾ ཝཱཙེཏུཾ དུཀྑཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ དྭེ ཨེཀཱབདྡྷེ ཀཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསི. ཨིམསྨིམྤི ཝིསྶཛྫནེ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཔཙྩཡོཝ ཨཏྟནོ ཕལསྶ སངྑརཎཏོ སངྑཱརོཏི ཝུཏྟོ. ཨིཏི ཧེཊྛཱ ཨཱཧཱརཔཙྩཡོ ཀཐིཏོ, ཨིདྷ སངྑཱརཔཙྩཡོཏི ཨཡམེཏྠ ཧེཊྛིམཏོ ཝིསེསོ. ‘‘ཧེཊྛཱ ནིཔྤརིཡཱཡཱཧཱརོ གཧིཏོ, ཨིདྷ པརིཡཱཡཱཧཱརོཏི ཨེཝཾ གཧིཏེ ཝིསེསོ པཱཀཊོ བྷཝེཡྻ, ནོ ཙ གཎྷིཾསཱུ’ཏི མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཨཱཧ. ཨིནྡྲིཡབདྡྷསྶཔི ཧི ཨནིནྡྲིཡབདྡྷསྶཔི པཙྩཡོ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. ཝིནཱ པཙྩཡེན དྷམྨོ ནཱམ ནཏྠི. ཏཏྠ ཨནིནྡྲིཡབདྡྷསྶ ཏིཎརུཀྑལཏཱདིནོ པཐཝཱིརསོ ཨཱཔོརསོ ཙ པཙྩཡོ ཧོཏི. དེཝེ ཨཝསྶནྟེ ཧི ཏིཎཱདཱིནི མིལཱཡནྟི, ཝསྶནྟེ ཙ པན ཧརིཏཱནི ཧོནྟི. ཨིཏི ཏེསཾ པཐཝཱིརསོ ཨཱཔོརསོ ཙ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨིནྡྲིཡབདྡྷསྶ ཨཝིཛྫཱ ཏཎྷཱ ཀམྨཾ ཨཱཧཱརོཏི ཨེཝམཱདཡོ པཙྩཡཱ, ཨིཏི ཧེཊྛཱ པཙྩཡོཡེཝ ཨཱཧཱརོཏི ཀཐིཏོ, ཨིདྷ སངྑཱརོཏི. ཨཡམེཝེཏྠ ཝིསེསོ.

ཨཡཾ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཨཱཝུསོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱརཱ མཧཱབོདྷིམཎྜེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཡཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སཙྪིཀཏྭཱ ཨཡཾ ཨེཀདྷམྨོ དེསིཏོ. ཏཏྠ ཨེཀདྷམྨེ ཏུམྷེཧི སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ ན ཝིཝདིཏབྦཾ. ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཡཐཱ སངྒཱཡམཱནཱནཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨིདཾ སཱསནབྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ. ཨེཀེན ཧི བྷིཀྑུནཱ ¶ ‘‘ཨཏྠི, ཁོ ཨཱཝུསོ, ཨེཀོ དྷམྨོ སམྨདཀྑཱཏོ. ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ? སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ. སབྦེ སཏྟཱ སངྑཱརཊྛིཏིཀཱ’’ཏི ཀཐིཏེ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཉྙོ ཀཐེསྶཏི. ཏསྶཔི ཨཉྙོཏི ཨེཝཾ པརམྤརཀཐཱནིཡམེན ཨིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙིརཾ ཏིཊྛམཱནཾ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཀཀཝསེན དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

ཨེཀཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དུཀཝཎྞནཱ

༣༠༤. ཨིཏི ཨེཀཀཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དུཀཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ནཱམརཱུཔདུཀེ ནཱམནྟི ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔིནོ ཁནྡྷཱ ནིབྦཱནཉྩ. ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ནཱམནཊྛེན ནཱམཾ. ནཱམནཊྛེནཱཏི ནཱམཀརཎཊྛེན. ཡཐཱ ཧི མཧཱཛནསམྨཏཏྟཱ མཧཱསམྨཏསྶ ¶ ‘‘མཧཱསམྨཏོ’’ཏི ནཱམཾ ཨཧོསི, ཡཐཱ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཨཡཾ ཏིསྶོ ནཱམ ཧོཏུ, ཕུསྶོ ནཱམ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ པུཏྟསྶ ཀིཏྟིམནཱམཾ ཀརོནྟི, ཡཐཱ ཝཱ ‘‘དྷམྨཀཐིཀོ ཝིནཡདྷརོ’’ཏི གུཎཏོ ནཱམཾ ཨཱགཙྪཏི, ན ཨེཝཾ ཝེདནཱདཱིནཾ. ཝེདནཱདཡོ ཧི མཧཱཔཐཝཱིཨཱདཡོ ཝིཡ ཨཏྟནོ ནཱམཾ ཀརོནྟཱཝ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏེསུ ཨུཔྤནྣེསུ ཏེསཾ ནཱམཾ ཨུཔྤནྣམེཝ ཧོཏི. ན ཧི ཝེདནཾ ཨུཔྤནྣཾ ‘‘ཏྭཾ ཝེདནཱ ནཱམ ཧོཧཱི’’ཏི, ཀོཙི བྷཎཏི, ན ཙསྶཱ ཡེན ཀེནཙི ཀཱརཎེན ནཱམགྒཧཎཀིཙྩཾ ཨཏྠི, ཡཐཱ པཐཝིཡཱ ཨུཔྤནྣཱཡ ‘‘ཏྭཾ པཐཝཱི ནཱམ ཧོཧཱི’’ཏི ནཱམགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཙཀྐཝཱལ༹སིནེརུམྷི ཙནྡིམསཱུརིཡནཀྑཏྟེསུ ཨུཔྤནྣེསུ ‘‘ཏྭཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ནཱམ, ཏྭཾ ནཀྑཏྟཾ ནཱམ ཧོཧཱི’’ཏི ནཱམགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, ནཱམཾ ཨུཔྤནྣམེཝ ཧོཏི, ཨོཔཔཱཏིཀཱ པཉྙཏྟི ནིཔཏཏི, ཨེཝཾ ཝེདནཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ ‘‘ཏྭཾ ཝེདནཱ ནཱམ ཧོཧཱི’’ཏི ནཱམགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཏཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ ཝེདནཱཏི ¶ ནཱམཾ ཨུཔྤནྣམེཝ ཧོཏི. སཉྙཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ ཨཏཱིཏེཔི ཧི ཝེདནཱ ཝེདནཱཡེཝ. སཉྙཱ. སངྑཱརཱ. ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཉྙཱཎམེཝ. ཨནཱགཏེཔི. པཙྩུཔྤནྣེཔི. ནིབྦཱནཾ པན སདཱཔི ནིབྦཱནམེཝཱཏི. ནཱམནཊྛེན ནཱམཾ. ནམནཊྛེནཱཔི ཙེཏྠ ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷཱ ནཱམཾ. ཏེ ཧི ཨཱརམྨཎཱབྷིམུཁཾ ནམནྟི. ནཱམནཊྛེན སབྦམྤི ནཱམཾ. ཙཏྟཱརོ ཧི ཁནྡྷཱ ཨཱརམྨཎེ ཨཉྙམཉྙཾ ནཱམེནྟི ¶ , ནིབྦཱནཾ ཨཱརམྨཎཱདྷིཔཏིཔཙྩཡཏཱཡ ཨཏྟནི ཨནཝཛྫདྷམྨེ ནཱམེཏི.

རཱུཔནྟི ཙཏྟཱརོ ཙ མཧཱབྷཱུཏཱ ཙཏུནྣཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ རཱུཔཾ, ཏཾ སབྦམྤི རུཔྤནཊྛེན རཱུཔཾ. ཏསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཝིཛྫཱཏི དུཀྑཱདཱིསུ ཨཉྙཱཎཾ. ཨཡམྤི ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱཡེཝ. བྷཝཏཎྷཱཏི བྷཝཔཏྠནཱ. ཡཐཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷཝཏཎྷཱ? ཡོ བྷཝེསུ བྷཝཙྪནྡོ’’ཏིཨཱདི (དྷ. ས. ༡༣༡༩).

བྷཝདིཊྛཱིཏི བྷཝོ ཝུཙྩཏི སསྶཏཾ, སསྶཏཝསེན ཨུཔྤཛྫནཀདིཊྛི. སཱ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷཝདིཊྛི? ‘བྷཝིསྶཏི ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱ’ཏི ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ དིཊྛི དིཊྛིགཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༡༣༢༠) ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཝིབྷཝདིཊྛཱིཏི ཝིབྷཝོ ཝུཙྩཏི ཨུཙྪེདཾ, ཨུཙྪེདཝསེན ཨུཔྤཛྫནཀདིཊྛི. སཱཔི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཝིབྷཝདིཊྛི? ‘ན བྷཝིསྶཏི ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱ’ཏི (དྷ. ས. ༢༨༥). ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ དིཊྛི དིཊྛིགཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༡༣༢༡) ནཡེན ཏཏྠེཝ ཝིཏྠཱརིཏཱ.

ཨཧིརིཀནྟི ¶ ‘‘ཡཾ ན ཧིརཱིཡཏི ཧིརཱིཡིཏབྦེནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༢༨) ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏཱ ནིལླཛྫཏཱ. ཨནོཏྟཔྤནྟི ‘‘ཡཾ ན ཨོཏྟཔྤཏི ཨོཏྟཔྤིཏབྦེནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༢༩) ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏོ ཨབྷཱཡནཀཨཱཀཱརོ.

ཧིརཱི ཙ ཨོཏྟཔྤཉྩཱཏི ‘‘ཡཾ ཧིརཱིཡཏི ཧིརཱིཡིཏབྦེན, ཨོཏྟཔྤཏི ཨོཏྟཔྤིཏབྦེནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༣༠-༣༡) ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏཱནི ཧིརིཨོཏྟཔྤཱནི. ཨཔི ཙེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟསམུཊྛཱནཱ ཧིརཱི, བཧིདྡྷཱསམུཊྛཱནཾ ཨོཏྟཔྤཾ. ཨཏྟཱདྷིཔཏེཡྻཱ ཧིརཱི, ལོཀཱདྷིཔཏེཡྻཾ ཨོཏྟཔྤཾ. ལཛྫཱསབྷཱཝསཎྛིཏཱ ཧིརཱི, བྷཡསབྷཱཝསཎྛིཏཾ ཨོཏྟཔྤཾ. ཝིཏྠཱརཀཐཱ པནེཏྠ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ.

དོཝཙསྶཏཱཏི ¶ དུཀྑཾ ཝཙོ ཨེཏསྨིཾ ཝིཔྤཊིཀཱུལགཱཧིམྷི ཝིཔཙྩནཱིཀསཱཏེ ཨནཱདརེ པུགྒལེཏི དུབྦཙོ, ཏསྶ ཀམྨཾ དོཝཙསྶཾ, ཏསྶ བྷཱཝོ དོཝཙསྶཏཱ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེསཱ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ དོཝཙསྶཏཱ? སཧདྷམྨིཀེ ཝུཙྩམཱནེ དོཝཙསྶཱཡ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༣༣༢) ཨབྷིདྷམྨེ ཨཱགཏཱ. སཱ ཨཏྠཏོ སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཧོཏི. ‘‘ཙཏུནྣཉྩ ཁནྡྷཱནཾ ཨེཏེནཱཀཱརེན པཝཏྟཱནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ཝདནྟི. པཱཔམིཏྟཏཱཏི ¶ པཱཔཱ ཨསྶདྡྷཱདཡོ པུགྒལཱ ཨེཏསྶ མིཏྟཱཏི པཱཔམིཏྟོ, ཏསྶ བྷཱཝོ པཱཔམིཏྟཏཱ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེསཱ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ པཱཔམིཏྟཏཱ? ཡེ ཏེ པུགྒལཱ ཨསྶདྡྷཱ དུསྶཱིལཱ ཨཔྤསྶུཏཱ མཙྪརིནོ དུཔྤཉྙཱ. ཡཱ ཏེསཾ སེཝནཱ ནིསེཝནཱ སཾསེཝནཱ བྷཛནཱ སཾབྷཛནཱ བྷཏྟི སཾབྷཏྟི ཏཾསམྤཝངྐཏཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༣༣) ཨེཝཾ ཨཱགཏཱ. སཱཔི ཨཏྠཏོ དོཝཙསྶཏཱ ཝིཡ དཊྛབྦཱ.

སོཝཙསྶཏཱ ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཙ ཝུཏྟཔྤཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦཱ. ཨུབྷོཔི པནེཏཱ ཨིདྷ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ ཀཐིཏཱ.

ཨཱཔཏྟིཀུསལཏཱཏི ‘‘པཉྩཔི ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ཨཱཔཏྟིཡོ, སཏྟཔི ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ཨཱཔཏྟིཡོ. ཡཱ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨཱཔཏྟིཀུསལཏཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༣༦) ཨེཝཾ ཝུཏྟོ ཨཱཔཏྟིཀུསལབྷཱཝོ.

ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཀུསལཏཱཏི ‘‘ཡཱ ཏཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛཱནཀུསལཏཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༣༧) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ སཧ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛཱནཔརིཙྪེདཛཱནནཱ པཉྙཱ.

སམཱཔཏྟིཀུསལཏཱཏི ¶ ‘‘ཨཏྠི སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཱ སམཱཔཏྟི, ཨཏྠི ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟཱ སམཱཔཏྟི, ཨཏྠི ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཱ སམཱཔཏྟི. ཡཱ ཏཱསཾ སམཱཔཏྟཱིནཾ ཀུསལཏཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༣༨) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ སཧ པརིཀམྨེན ཨཔྤནཱཔརིཙྪེདཛཱནནཱ པཉྙཱ. སམཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཀུསལཏཱཏི ‘‘ཡཱ ཏཱཧི སམཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛཱནཀུསལཏཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༣༩) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཡཐཱཔརིཙྪིནྣསམཡཝསེནེཝ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱནསམཏྠཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ གཏེ སཱུརིཡེ ཨུཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཊྛཱནཀཱལཔརིཙྪེདཀཱ པཉྙཱ.

དྷཱཏུཀུསལཏཱཏི ‘‘ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ ཙཀྑུདྷཱཏུ…པེ… མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ. ཡཱ ཏཱསཾ དྷཱཏཱུནཾ ཀུསལཏཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༠) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཨཊྛཱརསནྣཾ ¶ དྷཱཏཱུནཾ སབྷཱཝཔརིཙྪེདཀཱ སཝནདྷཱརཎསམྨསནཔཊིཝེདྷཔཉྙཱ. མནསིཀཱརཀུསལཏཱཏི ‘‘ཡཱ ཏཱསཾ དྷཱཏཱུནཾ མནསིཀཱརཀུསལཏཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཏཱསཾཡེཝ དྷཱཏཱུནཾ སམྨསནཔཊིཝེདྷཔཙྩཝེཀྑཎཔཉྙཱ.

ཨཱཡཏནཀུསལཏཱཏི ‘‘དྭཱདསཱཡཏནཱནི ཙཀྑཱཡཏནཾ…པེ… དྷམྨཱཡཏནཾ. ཡཱ ཏེསཾ ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནཀུསལཏཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༢) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ དྭཱདསནྣཾ ཨཱཡཏནཱནཾ ཨུགྒཧམནསིཀཱརཔཛཱནནཱ པཉྙཱ. ཨཔིཙ དྷཱཏུཀུསལཏཱཔི ཨུགྒཧམནསིཀཱརསཝནསམྨསནཔཊིཝེདྷཔཙྩཝེཀྑཎེསུ ¶ ཝཏྟཏི མནསིཀཱརཀུསལཏཱཔི ཨཱཡཏནཀུསལཏཱཔི. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝིསེསོ, སཝནཨུགྒཧཔཙྩཝེཀྑཎཱ ལོཀིཡཱ, པཊིཝེདྷོ ལོཀུཏྟརོ, སམྨསནམནསིཀཱརཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ. པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀུསལཏཱཏི ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ…པེ… སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཡཱ ཏཏྠ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༣) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ དྭཱདསནྣཾ པཙྩཡཱཀཱརཱནཾ ཨུགྒཧཱདིཝསེན པཝཏྟཱ པཉྙཱ.

ཋཱནཀུསལཏཱཏི ‘‘ཡེ ཡེ དྷམྨཱ ཡེསཾ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ ཧེཏུཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཱདཱཡ ཏཾ ཏཾ ཋཱནནྟི ཡཱ ཏཏྠ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༤) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ‘‘ཙཀྑུཾ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ རཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣསྶ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ ཙཀྑུརཱུཔཾ (དྷ. ས. ཨཊྛ. ༡༣༤༤) ཋཱནཉྩེཝ ཀཱརཎཉྩཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཋཱནཔརིཙྪིནྡནསམཏྠཱ པཉྙཱ. ཨཊྛཱནཀུསལཏཱཏི ‘‘ཡེ ཡེ དྷམྨཱ ཡེསཾ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ ན ཧེཏཱུ ན པཙྩཡཱ ཨུཔྤཱདཱཡ ཏཾ ཏཾ ཨཊྛཱནནྟི ཡཱ ཏཏྠ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༥) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ‘‘ཙཀྑུཾ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ རཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ སོཏཝིཉྙཱཎཱདཱིནི ནུཔྤཛྫནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཙཀྑུརཱུཔཾ ན ཋཱནཾ ན ཀཱརཎ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཊྛཱནཔརིཙྪིནྡནསམཏྠཱ པཉྙཱ ཨཔིཙ ཨེཏསྨིཾ དུཀེ ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ པན, བྷནྟེ, ཋཱནཱཋཱནཀུསལོ ¶ བྷིཀྑཱུཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱཏི. ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཀཉྩི སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱིཏི པཛཱནཱཏི. ཋཱནཉྩ ཁོ ཨེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ པུཐུཛྫནོ ཀཉྩི སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༢༧) ཨིམིནཱཔི སུཏྟེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཛྫཝནྟི ¶ གོམུཏྟཝངྐཏཱ ཙནྡཝངྐཏཱ ནངྒལཀོཊིཝངྐཏཱཏི ཏཡོ ཨནཛྫཝཱ. ཨེཀཙྩོ ཧི བྷིཀྑུ པཋམཝཡེ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཨནེསནཱསུ ཚསུ ཙ ཨགོཙརེསུ ཙརཏི, མཛ྄ཛྷིམཔཙྪིམཝཡེསུ ལཛྫཱི ཀུཀྐུཙྩཀོ སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི, ཨཡཾ གོམུཏྟཝངྐཏཱ ནཱམ. ཨེཀོ པཋམཝཡེཔི པཙྪིམཝཡེཔི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ པཱུརེཏི, ལཛྫཱི ཀུཀྐུཙྩཀོ སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི, མཛ྄ཛྷིམཝཡེ པུརིམསདིསོ, ཨཡཾ ཙནྡཝངྐཏཱ ནཱམ. ཨེཀོ པཋམཝཡེཔི མཛ྄ཛྷིམཝཡེཔི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ པཱུརེཏི, ལཛྫཱི ཀུཀྐུཙྩཀོ སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི, པཙྪིམཝཡེ པུརིམསདིསོ ཨཡཾ ནངྒལཀོཊིཝངྐཏཱ ནཱམ. ཨེཀོ སབྦམེཏཾ ཝངྐཏཾ པཧཱཡ ཏཱིསུཔི ཝཡེསུ པེསལོ ལཛྫཱི ¶ ཀུཀྐུཙྩཀོ སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི. ཏསྶ ཡོ སོ ཨུཛུབྷཱཝོ, ཨིདཾ ཨཛྫཝཾ ནཱམ. ཨབྷིདྷམྨེཔི ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཛྫཝོ. ཡཱ ཨཛྫཝཏཱ ཨཛིམྷཏཱ ཨཝངྐཏཱ ཨཀུཊིལཏཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཛྫཝོ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༦). ལཛྫཝནྟི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ལཛྫཝོ? ཡོ ཧིརཱིཡཏི ཧིརཱིཡིཏབྦེན ཧིརཱིཡཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ལཛྫཝོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ ལཛྫཱིབྷཱཝོ.

ཁནྟཱིཏི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཁནྟི? ཡཱ ཁནྟི ཁམནཏཱ ཨདྷིཝཱསནཏཱ ཨཙཎྜིཀྐཾ ཨནསྶུརོཔོ ཨཏྟམནཏཱ ཙིཏྟསྶཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༤༨) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཨདྷིཝཱསནཁནྟི. སོརཙྩནྟི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ སོརཙྩཾ? ཡོ ཀཱཡིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ, ཝཱཙསིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ, ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སོརཙྩཾ. སབྦོཔི སཱིལསཾཝརོ སོརཙྩ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༣༤༩) ཨེཝཾ ཝུཏྟོ སུརཏབྷཱཝོ.

སཱཁལྱནྟི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ སཱཁལྱཾ? ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ཨཎྜཀཱ ཀཀྐསཱ པརཀཊུཀཱ པརཱབྷིསཛྫནཱི ཀོདྷསཱམནྟཱ ཨསམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ༹ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི. ཡཱ ཏཏྠ སཎྷཝཱཙཏཱ སཁིལཝཱཙཏཱ ཨཕརུསཝཱཙཏཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སཱཁལྱ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༣༥༠) ཨེཝཾ ཝུཏྟོ སམྨོདཀམུདུཀབྷཱཝོ. པཊིསནྠཱརོཏི ཨཡཾ ལོཀསནྣིཝཱསོ ཨཱམིསེན དྷམྨེན ཙཱཏི དྭཱིཧི ཚིདྡོ, ཏསྶ ཏཾ ཚིདྡཾ ཡཐཱ ན པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ པཱིཋསྶ ཝིཡ ¶ པཙྩཏྠརཎེན ཨཱམིསེན དྷམྨེན ཙ པཊིསནྠརཎཾ. ཨབྷིདྷམྨེཔི ཝུཏྟཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ པཊིསནྠཱརོ ¶ ? ཨཱམིསཔཊིསནྠཱརོ ཙ དྷམྨཔཊིསནྠཱརོ ཙ. ཨིདྷེཀཙྩོ པཊིསནྠཱརཀོ ཧོཏི ཨཱམིསཔཊིསནྠཱརེན ཝཱ དྷམྨཔཊིསནྠཱརེན ཝཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པཊིསནྠཱརོ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༥༡). ཨེཏྠ ཙ ཨཱམིསེན སངྒཧོ ཨཱམིསཔཊིསནྠཱརོ ནཱམ. ཏཾ ཀརོནྟེན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ བྷིཀྑུགཏིཀསྶ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརསྶ རཉྙོ ཙོརཱནཉྩ ཨགྒཾ ཨགྒཧེཏྭཱཔི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱམསིཏྭཱ དིནྣེ ཧི རཱཛཱནོ ཙ ཙོརཱ ཙ ཨནཏྠམྤི ཀརོནྟི ཛཱིཝིཏཀྑཡམྤི པཱཔེནྟི, ཨནཱམསིཏྭཱ དིནྣེ ཨཏྟམནཱ ཧོནྟི. ཙོརནཱགཝཏྠུཨཱདཱིནི ཙེཏྠ ཝཏྠཱུནི ཀཐེཏབྦཱནི. ཏཱནི སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡཊྛཀཐཱཡཾ ¶ (པཱཙི. ཨཊྛ. ༡༨༥-༧) ཝིཏྠཱརིཏཱནི. སཀྐཙྩཾ ཨུདྡེསདཱནཾ པཱལི༹ཝཎྞནཱ དྷམྨཀཐཱཀཐནནྟི ཨེཝཾ དྷམྨེན སངྒཧོ དྷམྨཔཊིསནྠཱརོ ནཱམ.

ཨཝིཧིཾསཱཏི ཀརུཎཱཔི ཀརུཎཱཔུབྦབྷཱགོཔི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨཝིཧིཾསཱ? ཡཱ སཏྟེསུ ཀརུཎཱ ཀརུཎཱཡནཱ ཀརུཎཱཡིཏཏྟཾ ཀརུཎཱཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཝིཧིཾསཱ’’ཏི. སོཙེཡྻནྟི མེཏྟཱཡ ཙ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགསྶ ཙ ཝསེན སུཙིབྷཱཝོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ སོཙེཡྻཾ? ཡཱ སཏྟེསུ མེཏྟི མེཏྟཱཡནཱ མེཏྟཱཡིཏཏྟཾ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སོཙེཡྻ’’ནྟི.

མུཊྛསྶཙྩནྟི སཏིཝིཔྤཝཱསོ, ཡཐཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ མུཊྛསྶཙྩཾ? ཡཱ ཨསཏི ཨནནུསྶཏི ཨཔྤཊིསྶཏི ཨསྶརཎཏཱ ཨདྷཱརཎཏཱ པིལཱཔནཏཱ སམྨུསྶནཏཱ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི མུཊྛསྶཙྩཾ’’ (དྷ. ས. ༡༣༥༦). ཨསམྤཛཉྙནྟི, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨསམྤཛཉྙཾ? ཡཾ ཨཉྙཱཎཾ ཨདསྶནཾ ཨཝིཛྫཱལངྒཱི མོཧོ ཨཀུསལམཱུལ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཨཝིཛྫཱཡེཝ. སཏི སཏིཡེཝ. སམྤཛཉྙཾ ཉཱཎཾ.

ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཱཏི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཱ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༡༣༥༢) ནཡེན ཝིཏྠཱརིཏོ ཨིནྡྲིཡསཾཝརབྷེདོ. བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཱཏི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཱ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཔྤཊིསངྑཱ ཨཡོནིསོ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི དཝཱཡ མདཱཡ མཎྜནཱཡ ཝིབྷཱུསནཱཡ. ཡཱ ཏཏྠ ཨསནྟུཊྛིཏཱ ཨམཏྟཉྙུཏཱ ཨཔྤཊིསངྑཱ བྷོཛནེ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱགཏོ བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུབྷཱཝོ. ཨནནྟརདུཀོ ཝུཏྟཔྤཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦོ.

པཊིསངྑཱནབལནྟི ¶ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ པཊིསངྑཱནབལཾ? ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏཾ ¶ ཨཔྤཊིསངྑཱཡ ཨཀམྤནཉཱཎཾ. བྷཱཝནཱབལནྟི བྷཱཝེནྟསྶ ཨུཔྤནྣཾ བལཾ. ཨཏྠཏོ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསཱིསེན སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཧོནྟི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ བྷཱཝནཱབལཾ? ཡཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱསེཝནཱ བྷཱཝནཱ བཧུལཱིཀམྨཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི བྷཱཝནཱབལཾ. སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝནཱབལ’’ནྟི.

སཏིབལནྟི ཨསྶཏིཡཱ ཨཀམྤནཝསེན སཏིཡེཝ. སམཱདྷིབལནྟི ཨུདྡྷཙྩེ ཨཀམྤནཝསེན སམཱདྷིཡེཝ. སམཐོ ¶ སམཱདྷི. ཝིཔསྶནཱ པཉྙཱ. སམཐོཝ ཏཾ ཨཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ པུན པཝཏྟེཏབྦསྶ སམཐསྶ ནིམིཏྟཝསེན སམཐནིམིཏྟཾ པགྒཱཧནིམིཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པགྒཱཧོ ཝཱིརིཡཾ. ཨཝིཀྑེཔོ ཨེཀགྒཏཱ. ཨིམེཧི པན སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ པཊིསངྑཱནབལཉྩ བྷཱཝནཱབལཉྩ སཏིབལཉྩ སམཱདྷིབལཉྩ སམཐོ ཙ ཝིཔྤསྶནཱ ཙ སམཐནིམིཏྟཉྩ པགྒཱཧནིམིཏྟཉྩ པགྒཱཧོ ཙ ཨཝིཀྑེཔོ ཙཱཏི ཚཧི དུཀེཧི པརཏོ སཱིལདིཊྛིསམྤདཱདུཀེན ཙ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ དྷམྨཱ ཀཐིཏཱ.

སཱིལཝིཔཏྟཱིཏི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ སཱིལཝིཔཏྟི? ཀཱཡིཀོ ཝཱིཏིཀྐམོ…པེ… སབྦམྤི དུསྶཱིལྱཾ སཱིལཝིཔཏྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ སཱིལཝིནཱསཀོ ཨསཾཝརོ. དིཊྛིཝིཔཏྟཱིཏི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ དིཊྛིཝིཔཏྟི? ནཏྠི དིནྣཾ ནཏྠི ཡིཊྛ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཱགཏཱ སམྨཱདིཊྛིཝིནཱསིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛི.

སཱིལསམྤདཱཏི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ སཱིལསམྤདཱ? ཀཱཡིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ’’ཏི ཨེཝཾ པུབྦེ ཝུཏྟསོརཙྩམེཝ སཱིལསྶ སམྤཱདནཏོ པརིཔཱུརཎཏོ ‘‘སཱིལསམྤདཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘སབྦོཔི སཱིལསཾཝརོ སཱིལསམྤདཱ’’ཏི ཨིདཾ མཱནསིཀཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. དིཊྛིསམྤདཱཏི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ དིཊྛིསམྤདཱ? ཨཏྠི དིནྣཾ ཨཏྠི ཡིཊྛཾ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱིཏི ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱགཏཾ དིཊྛིཔཱརིཔཱུརིབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ.

སཱིལཝིསུདྡྷཱིཏི ཝིསུདྡྷིཾ པཱཔེཏུཾ སམཏྠཾ སཱིལཾ. ཨབྷིདྷམྨེ པནཱཡཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ སཱིལཝིསུདྡྷི? ཀཱཡིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཝཱཙསིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀོ ཨཝཱིཏིཀྐམོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སཱིལཝིསུདྡྷཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝིབྷཏྟཱ. དིཊྛིཝིསུདྡྷཱིཏི ཝིསུདྡྷིཾ པཱཔེཏུཾ སམཏྠཾ དསྶནཾ. ཨབྷིདྷམྨེ པནཱཡཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ དིཊྛིཝིསུདྡྷི? ཀམྨསྶཀཏཉཱཎཾ སཙྩཱནུལོམིཀཉཱཎཾ མགྒསམངྒིསྶཉཱཎཾ ཕལསམངྒིསྶཉཱཎ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ. ཨེཏྠ ཙ ཏིཝིདྷཾ དུཙྩརིཏཾ ཨཏྟནཱ ¶ ཀཏམྤི པརེན ཀཏམྤི སཀཾ ནཱམ ན ཧོཏི ཨཏྠབྷཉྫནཏོ. སུཙརིཏཾ སཀཾ ནཱམ ཨཏྠཛནནཏོཏི ཨེཝཾ ཛཱནནཾ ཀམྨསྶཀཏཉཱཎཾ ¶ ནཱམ. ཏསྨིཾ ཋཏྭཱ བཧུཾ ཝཊྚགཱམིཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧིཏྭཱ ¶ སུཁཏོ སུཁེནེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ གཎནཔཐཾ ཝཱིཏིཝཏྟཱ. ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ པན ཝཙཱིསཙྩཉྩ ཨནུལོམེཏི, པརམཏྠསཙྩཉྩ ན ཝིལོམེཏཱིཏི སཙྩཱནུལོམིཀཾ ཉཱཎནྟི ཝུཏྟཾ.

‘‘དིཊྛིཝིསུདྡྷི ཁོ པན ཡཐཱདིཊྛིསྶ ཙ པདྷཱན’’ནྟི ཨེཏྠ དིཊྛིཝིསུདྡྷཱིཏི ཉཱཎདསྶནཾ ཀཐིཏཾ. ཡཐཱདིཊྛིསྶ ཙ པདྷཱནནྟི ཏཾསམྤཡུཏྟམེཝ ཝཱིརིཡཾ. ཨཔི ཙ པུརིམཔདེན ཙཏུམགྒཉཱཎཾ. པཙྪིམཔདེན ཏཾསམྤཡུཏྟཾ ཝཱིརིཡཾ. ཨབྷིདྷམྨེ པན ‘‘དིཊྛིཝིསུདྡྷི ཁོ པནཱཏི ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ ཨམོཧོ དྷམྨཝིཙཡོ སམྨཱདིཊྛི. ཡཐཱདིཊྛིསྶ ཙ པདྷཱནནྟི ཡོ ཙེཏསིཀོ ཝཱིརིཡཱརམྦྷོ སམྨཱཝཱཡཱམོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཡཾ དུཀོ ཝིབྷཏྟོ.

‘‘སཾཝེགོ ཙ སཾཝེཛནཱིཡེསུ ཋཱནེསཱུ’’ཏི ཨེཏྠ ‘‘སཾཝེགོཏི ཛཱཏིབྷཡཾ ཛརཱབྷཡཾ བྱཱདྷིབྷཡཾ མརཎབྷཡ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱཏིཨཱདཱིནི བྷཡཏོ དསྶནཉཱཎཾ. སཾཝེཛནཱིཡཾ ཋཱནནྟི ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎཾ. ཨེཏཱནི ཧི ཙཏྟཱརི ཛཱཏི དུཀྑཱ, ཛརཱ དུཀྑཱ, བྱཱདྷི དུཀྑོ, མརཎཾ དུཀྑནྟི ཨེཝཾ སཾཝེགུཔྤཏྟིཀཱརཎཏྟཱ སཾཝེཛནཱིཡཾ ཋཱནནྟི ཝུཏྟཱནི. སཾཝིགྒསྶ ཙ ཡོནིསོ པདྷཱནནྟི ཨེཝཾ སཾཝེགཛཱཏསྶ ཨུཔཱཡཔདྷཱནཾ. ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱགཏཝཱིརིཡསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཨསནྟུཊྛིཏཱ ཙ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཡཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱཡ ཨསནྟུཊྛསྶ བྷིཡྻོཀམྱཏཱ, ཏཱཡ ཧི སམངྒཱིབྷཱུཏོ པུགྒལོ སཱིལཾ པཱུརེཏྭཱ ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏི. ཛྷཱནཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷཏི. ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོ ཨརཧཏྟཾ ཨགཧེཏྭཱ ཨནྟརཱ ཝོསཱནཾ ནཱཔཛྫཏི. ཨཔྤཊིཝཱནིཏཱ ཙ པདྷཱནསྨིནྟི ‘‘ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱཡ སཀྐཙྩཀིརིཡཏཱ སཱཏཙྩཀིརིཡཏཱ ཨཊྛིཏཀིརིཡཏཱ ཨནོལཱིནཝུཏྟིཏཱ ཨནིཀྑིཏྟཚནྡཏཱ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརཏཱ ཨཱསེཝནཱ བྷཱཝནཱ བཧུལཱིཀམྨ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ རཏྟིནྡིཝཾ ཚ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཛཱགརིཡཱནུཡོགཝསེན ཨཱརདྡྷེ པདྷཱནསྨིཾ ཨརཧཏྟཾ ཨཔཏྭཱ ཨནིཝཏྟནཏཱ.

ཝིཛྫཱཏི ¶ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ. ཝིམུཏྟཱིཏི དྭེ ཝིམུཏྟིཡོ, ཙིཏྟསྶ ཙ ཨདྷིམུཏྟི, ནིབྦཱནཉྩ. ཨེཏྠ ཙ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནཱིཝརཎཱདཱིཧི སུཊྛུ མུཏྟཏྟཱ ཨདྷིམུཏྟི ¶ ནཱམ. ནིབྦཱནཾ སབྦསངྑཏཏོ མུཏྟཏྟཱ ཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཁཡེ ཉཱཎནྟི ཀིལེསཀྑཡཀརེ ཨརིཡམགྒེ ཉཱཎཾ. ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎནྟི པཊིསནྡྷིཝསེན ཨནུཔྤཱདབྷཱུཏེ ཏཾཏཾམགྒཝཛ྄ཛྷཀིལེསཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤཱདཔརིཡོསཱནེ ཨུཔྤནྣེ ཨརིཡཕལེ ཉཱཎཾ. ཏེནེཝཱཧ ¶ ‘‘ཁཡེ ཉཱཎནྟི མགྒསམངྒིསྶ ཉཱཎཾ. ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎནྟི ཕལསམངྒིསྶ ཉཱཎ’’ནྟི. ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདི ཨེཀཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི པཉྩཏིཾསཱཡ དུཀཱནཾ ཝསེན ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

དུཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏིཀཝཎྞནཱ

༣༠༥. ཨིཏི དུཀཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏིཀཝསེན དསྶེཏུཾ པུན ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ལུབྦྷཏཱིཏི ལོབྷོ. ཨཀུསལཉྩ ཏཾ མཱུལཉྩ, ཨཀུསལཱནཾ ཝཱ མཱུལནྟི ཨཀུསལམཱུལཾ. དུསྶཏཱིཏི དོསོ. མུཡ྄ཧཏཱིཏི མོཧོ. ཏེསཾ པཊིཔཀྑནཡེན ཨལོབྷཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

དུཊྛུ ཙརིཏཱནི, ཝིརཱུཔཱནི ཝཱ ཙརིཏཱནཱིཏི དུཙྩརིཏཱནི. ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ, ཀཱཡཏོ ཝཱ པཝཏྟཾ དུཙྩརིཏནྟི ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སུཊྛུ ཙརིཏཱནི, སུནྡརཱནི ཝཱ ཙརིཏཱནཱིཏི སུཙརིཏཱནི. དྭེཔི ཙེཏེ ཏིཀཱ པཎྞཏྟིཡཱ ཝཱ ཀམྨཔཐེཧི ཝཱ ཀཐེཏབྦཱ. པཉྙཏྟིཡཱ ཏཱཝ ཀཱཡདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསྶ ཝཱིཏིཀྐམོ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ. ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཀཱཡསུཙརིཏཾ. ཝཙཱིདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསྶ ཝཱིཏིཀྐམོ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ. ཨུབྷཡཏྠ པཉྙཏྟསྶ སིཀྑཱཔདསྶ ཝཱིཏིཀྐམོཝ མནོདུཙྩརིཏཾ, ཨཝཱིཏིཀྐམོ མནོསུཙརིཏཾ. ཨཡཾ པཎྞཏྟིཀཐཱ. པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཡོ པན ཏིསྶོ ཙེཏནཱ ཀཱཡདྭཱརེཔི ཝཙཱིདྭཱརེཔི ཨུཔྤནྣཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ. ཙཏསྶོ མུསཱཝཱདཱདིཙེཏནཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ བྱཱཔཱདོ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟདྷམྨཱ མནོདུཙྩརིཏཾ. པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝིརམནྟསྶ ཨུཔྤནྣཱ ཏིསྶོ ¶ ཙེཏནཱཔི ཝིརཏིཡོཔི ཀཱཡསུཙརིཏཾ. མུསཱཝཱདཱདཱིཧི ཝིརམནྟསྶ ཙཏསྶོ ཙེཏནཱཔི ཝིརཏིཡོཔི ཝཙཱིསུཙརིཏཾ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨབྱཱཔཱདོ སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟདྷམྨཱ ¶ མནོསུཙརིཏནྟི ཨཡཾ ཀམྨཔཐཀཐཱ.

ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཀཱམཝིཏཀྐོ. བྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ. ཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ. ཏེསུ དྭེ སཏྟེསུཔི སངྑཱརེསུཔི ཨུཔྤཛྫནྟི. ཀཱམཝིཏཀྐོ ཧི པིཡེ མནཱཔེ སཏྟེ ཝཱ སངྑཱརེ ཝཱ ཝིཏཀྐེནྟསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ ¶ ཨཔྤིཡེ ཨམནཱཔེ སཏྟེ ཝཱ སངྑཱརེ ཝཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨོལོཀནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཝིནཱསནཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ སངྑཱརེསུ ནུཔྤཛྫཏི. སངྑཱརོ ཧི དུཀྑཱཔེཏབྦོ ནཱམ ནཏྠི. ཨིམེ སཏྟཱ ཧཉྙནྟུ ཝཱ ཨུཙྪིཛྫནྟུ ཝཱ ཝིནསྶནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ ཨཧེསུནྟི ཙིནྟནཀཱལེ པན སཏྟེསུ ཨུཔྤཛྫཏི.

ནེཀྑམྨཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ནེཀྑམྨཝིཏཀྐོ. སོ ཨསུབྷཔུབྦབྷཱགེ ཀཱམཱཝཙརོ ཧོཏི. ཨསུབྷཛ྄ཛྷཱནེ རཱུཔཱཝཙརོ. ཏཾ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣམགྒཕལཀཱལེ ལོཀུཏྟརོ. ཨབྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ. སོ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགེ ཀཱམཱཝཙརོ ཧོཏི. མེཏྟཱཛྷཱནེ རཱུཔཱཝཙརོ. ཏཾ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣམགྒཕལཀཱལེ ལོཀུཏྟརོ. ཨཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ. སོ ཀརུཎཱཔུབྦབྷཱགེ ཀཱམཱཝཙརོ. ཀརུཎཱཛྷཱནེ རཱུཔཱཝཙརོ. ཏཾ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣམགྒཕལཀཱལེ ལོཀུཏྟརོ. ཡདཱ ཨལོབྷོ སཱིསཾ ཧོཏི, ཏདཱ ཨིཏརེ དྭེ ཏདནྭཱཡིཀཱ བྷཝནྟི. ཡདཱ མེཏྟཱ སཱིསཾ ཧོཏི, ཏདཱ ཨིཏརེ དྭེ ཏདནྭཱཡིཀཱ བྷཝནྟི. ཡདཱ ཀརུཎཱ སཱིསཾ ཧོཏི, ཏདཱ ཨིཏརེ དྭེ ཏདནྭཱཡིཀཱ བྷཝནྟཱིཏི. ཀཱམསངྐཔྤཱདཡོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. དེསནཱམཏྟམེཝ ཧེཏཾ. ཨཏྠཏོ པན ཀཱམཝིཏཀྐཱདཱིནཉྩ ཀཱམསངྐཔྤཱདཱིནཉྩ ནཱནཱཀརཎཾ ནཏྠི.

ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟཱ སཉྙཱ ཀཱམསཉྙཱ. བྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟཱ སཉྙཱ བྱཱཔཱདསཉྙཱ. ཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟཱ སཉྙཱ ཝིཧིཾསཱསཉྙཱ. ཏཱསམྤི ཀཱམཝིཏཀྐཱདཱིནཾ ¶ ཝིཡ ཨུཔྤཛྫནཱཀཱརོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཾསམྤཡུཏྟཱཡེཝ ཧི ཨེཏཱ. ནེཀྑམྨསཉྙཱདཡོཔི ནེཀྑམྨཝིཏཀྐཱདིསམྤཡུཏྟཱཡེཝ. ཏསྨཱ ཏཱསམྤི ཏཐེཝ ཀཱམཱཝཙརཱདིབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཀཱམདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ‘‘ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ མིཙྪཱསངྐཔྤོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམདྷཱཏུ. སབྦེཔི ཨཀུསལཱ ¶ དྷམྨཱ ཀཱམདྷཱཏཱུ’’ཏི ཨཡཾ ཀཱམདྷཱཏུ. ‘‘བྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ མིཙྪཱསངྐཔྤོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྱཱཔཱདདྷཱཏུ. དསསུ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུསུ ཙིཏྟསྶ ཨཱགྷཱཏོ པཊིགྷཱཏོ ཨནཏྟམནཏཱ ཙིཏྟསྶཱ’’ཏི ཨཡཾ བྱཱཔཱདདྷཱཏུ. ‘‘ཝིཧིཾསཱ པཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ མིཙྪཱསངྐཔྤོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ. ཨིདྷེཀཙྩོ པཱཎིནཱ ཝཱ ལེཌྜུནཱ ཝཱ དཎྜེན ཝཱ སཏྠེན ཝཱ རཛྫུཡཱ ཝཱ ཨཉྙཏརཉྙཏརེན ཝཱ སཏྟེ ཝིཧེཋེཏཱི’’ཏི ཨཡཾ ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ. ཏཏྠ དྭེ ཀཐཱ སབྦསངྒཱཧིཀཱ ཙ ཨསམྦྷིནྣཱ ཙ. ཏཏྠ ཀཱམདྷཱཏུཡཱ གཧིཏཱཡ ཨིཏརཱ དྭེ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི, ཏཏོ པན ནཱིཧརིཏྭཱ ཨཡཾ བྱཱཔཱདདྷཱཏུ ཨཡཾ ཝིཧིཾསཱདྷཱཏཱུཏི དསྶེཏཱིཏི ཨཡཾ སབྦསངྒཱཧིཀཀཐཱ ནཱམ. ཀཱམདྷཱཏུཾ ཀཐེནྟོ པན བྷགཝཱ བྱཱཔཱདདྷཱཏུཾ བྱཱཔཱདདྷཱཏུཊྛཱནེ ¶ , ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཾ ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཾ ཀཱམདྷཱཏུ ནཱམཱཏི ཀཐེསཱིཏི ཨཡཾ ཨསམྦྷིནྣཀཐཱ ནཱམ.

ནེཀྑམྨདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ‘‘ནེཀྑམྨཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ སམྨཱསངྐཔྤོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནེཀྑམྨདྷཱཏུ. སབྦེཔི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ནེཀྑམྨདྷཱཏཱུ’’ཏི ཨཡཾ ནེཀྑམྨདྷཱཏུ. ‘‘ཨབྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ. ཡཱ སཏྟེསུ མེཏྟི…པེ… མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི ཨཡཾ ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ. ‘‘ཨཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ. ཡཱ སཏྟེསུ ཀརུཎཱ…པེ… ཀརུཎཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི ཨཡཾ ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ. ཨིདྷཱཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ དྭེ ཀཐཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོཏི ཨཉྙཱཔི སུཉྙཏཊྛེན ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོ. ཏཱསུ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀཱམདྷཱཏུ? ཧེཊྛཏོ ཨཝཱིཙིནིརཡཾ པརིཡནྟཾ ཀརིཏྭཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏོ ཀཱམབྷཝོ ཀཱམདྷཱཏུ ནཱམ. ‘‘ཧེཊྛཏོ བྲཧྨལོཀཾ པརིཡནྟཾ ཀརིཏྭཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནུཔགེ དེཝེ པརིཡནྟཾ ཀརིཏྭཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏཱ པན རཱུཔཱརཱུཔབྷཝཱ ཨིཏརཱ དྭེ དྷཱཏུཡོ. དྷཱཏུཡཱ ཨཱགཏཊྛཱནམྷི ཧི བྷཝེན པརིཙྪིནྡིཏབྦཱ. བྷཝསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ དྷཱཏུཡཱ པརིཙྪིནྡིཏབྦཱ. ཨིདྷ བྷཝེན པརིཙྪེདོ ཀཐིཏོ. རཱུཔདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ¶ རཱུཔཱརཱུཔདྷཱཏུཡོ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝཱཡེཝ. ནིརོདྷདྷཱཏུཡཱ ནིབྦཱནཾ ཀཐིཏཾ.

ཧཱིནཱདཱིསུ ཧཱིནཱ དྷཱཏཱུཏི དྭཱདས ཨཀུསལཙིཏྟུཔྤཱདཱ. ཨཝསེསཱ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱ ¶ མཛ྄ཛྷིམདྷཱཏུ. ནཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ པཎཱིཏདྷཱཏུ.

ཀཱམཏཎྷཱཏི པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ. རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ པན རཱགོ ཛྷཱནནིཀནྟིསསྶཏདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ བྷཝཝསེན པཏྠནཱ བྷཝཏཎྷཱ. ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ ཝིབྷཝཏཎྷཱ. ཨཔིཙ ཋཔེཏྭཱ པཙྪིམཾ ཏཎྷཱདྭཡཾ སེསཏཎྷཱ ཀཱམཏཎྷཱ ནཱམ. ཡཐཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷཝཏཎྷཱ? བྷཝདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ སཱརཱགོ ཙིཏྟསྶ སཱརཱགོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྷཝཏཎྷཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཝིབྷཝཏཎྷཱ? ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ སཱརཱགོ ཙིཏྟསྶ སཱརཱགོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝིབྷཝཏཎྷཱ. ཨཝསེསཱ ཏཎྷཱ ཀཱམཏཎྷཱ’’ཏི. པུན ཀཱམཏཎྷཱདཱིསུ པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ ཀཱམཏཎྷཱ. རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ ཚནྡརཱགོ ཨིཏརཱ དྭེ ཏཎྷཱ. ཨབྷིདྷམྨེ པནེཏཱ ‘‘ཀཱམདྷཱཏུཔཊིསཾཡུཏྟོ…པེ… ཨརཱུཔདྷཱཏུཔཊིསཾཡུཏྟོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཨིམིནཱ ཝཱརེན ཀིཾ དསྶེཏི? སབྦེཔི ཏེབྷཱུམཀཱ དྷམྨཱ རཛནཱིཡཊྛེན ཏཎྷཱཝཏྠུཀཱཏི སབྦཏཎྷཱ ཀཱམཏཎྷཱཡ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཏཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨིཏརཱ དྭེ ཏཎྷཱ དསྶེཏི. རཱུཔཏཎྷཱདཱིསུ རཱུཔབྷཝེ ¶ ཚནྡརཱགོ རཱུཔཏཎྷཱ. ཨརཱུཔབྷཝེ ཚནྡརཱགོ ཨརཱུཔཏཎྷཱ. ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ ནིརོདྷཏཎྷཱ.

སཾཡོཛནཏྟིཀེ ཝཊྚསྨིཾ སཾཡོཛཡནྟི བནྡྷནྟཱིཏི སཾཡོཛནཱནི. སཏི རཱུཔཱདིབྷེདེ ཀཱཡེ དིཊྛི, ཝིཛྫམཱནཱ ཝཱ ཀཱཡེ དིཊྛཱིཏི སཀྐཱཡདིཊྛི. ཝིཙིནནྟོ ཨེཏཱཡ ཀིཙྪཏི, ན སཀྐོཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཱཏུནྟི ཝིཙིཀིཙྪཱ. སཱིལཉྩ ཝཏཉྩ པརཱམསཏཱིཏི སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ. ཨཏྠཏོ པན ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱགཏཱ ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱ དིཊྛི སཀྐཱཡདིཊྛི ནཱམ. ‘‘སཏྠརི ཀངྑཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱགཏཱ ཨཊྛཝཏྠུཀཱ ཝིམཏི ཝིཙིཀིཙྪཱ ནཱམ. ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ སཱིལེན སུདྡྷི ཝཏེན སུདྡྷི སཱིལབྦཏེན སུདྡྷཱིཏི སཱིལཾ པརཱམསཏི, ཝཏཾ པརཱམསཏི, སཱིལབྦཏཾ པརཱམསཏི. ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ དིཊྛི དིཊྛིགཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱགཏོ ཝིཔརིཡེསགྒཱཧོ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ ནཱམ.

ཏཡོ ¶ ཨཱསཝཱཏི ཨེཏྠ ཙིརཔཱརིཝཱསིཡཊྛེན ཝཱ ཨཱསཝནཊྛེན ཝཱ ཨཱསཝཱ. ཏཏྠ ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡ, ཨིཏོ པུབྦེ ཨཝིཛྫཱ ནཱཧོསི, ཨཐ པཙྪཱ སམབྷཝཱི’’ཏི, ‘‘པུརིམཱ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི བྷཝཏཎྷཱཡ བྷཝདིཊྛིཡཱ, ཨིཏོ པུབྦེ བྷཝདིཊྛི ནཱཧོསི, ཨཐ པཙྪཱ སམབྷཝཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ ཙིརཔཱརིཝཱསིཡཊྛེན ཨཱསཝཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཙཀྑུཏོ རཱུཔེ སཝཏི ཨཱསཝཏི སནྡཏི པཝཏྟཏི. སོཏཏོ སདྡེ. གྷཱནཏོ གནྡྷེ. ཛིཝ྄ཧཱཏོ རསེ. ཀཱཡཏོ ཕོཊྛབྦེ. མནཏོ དྷམྨེ སཝཏི ཨཱསཝཏི སནྡཏི པཝཏྟཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཱསཝནཊྛེན ཨཱསཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པཱལི༹ཡཾ པན ཀཏྠཙི དྭེ ཨཱསཝཱ ཨཱགཏཱ ‘‘དིཊྛདྷམྨིཀཱ ཙ ཨཱསཝཱ སམྤརཱཡིཀཱ ཙ ཨཱསཝཱ’’ཏི, ཀཏྠཙི ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ. ཀཱམཱསཝོ བྷཝཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ’’ཏི ཏཡོ. ཨབྷིདྷམྨེ ཏེཡེཝ དིཊྛཱསཝེན སདྡྷིཾ ཙཏྟཱརོ. ནིབྦེདྷིཀཔརིཡཱཡེ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ནིརཡགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ པེཏྟིཝིསཡགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ མནུསྶལོཀགཱམིནིཡཱ ཨཏྠི ཨཱསཝཱ དེཝལོཀགཱམིནིཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཉྩ. ཚཀྐནིཔཱཏེ ཨཱཧུནེཡྻསུཏྟེ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ པཊིསེཝནཱ པཧཱཏབྦཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ པརིཝཛྫནཱ པཧཱཏབྦཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ ཨདྷིཝཱསནཱ པཧཱཏབྦཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ ཝིནོདནཱ པཧཱཏབྦཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ བྷཱཝནཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཚ. སབྦཱསཝཔརིཡཱཡེ ཏེཡེཝ དསྶནཱཔཧཱཏབྦེཧི སདྡྷིཾ སཏྟ. ཨིམསྨིཾ པན སངྒཱིཏིསུཏྟེ ཏཡོ. ཏཏྠ ‘‘ཡོ ཀཱམེསུ ཀཱམཙྪནྡོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ པཉྩཀཱམགུཎིཀོ ¶ རཱགོ ཀཱམཱསཝོ ནཱམ. ‘‘ཡོ བྷཝེསུ བྷཝཙྪནྡོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ སསྶཏདིཊྛིསཧགཏོ རཱགོ, བྷཝཝསེན ཝཱ པཏྠནཱ བྷཝཱསཝོ ནཱམ. ‘‘དུཀྑེ ཨཉྙཱཎ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱགཏཱ ཨཝིཛྫཱ ཨཝིཛྫཱསཝོ ནཱམཱཏི. ཀཱམབྷཝཱདཡོ ཀཱམདྷཱཏུཨཱདིཝསེན ཝུཏྟཱཡེཝ.

ཀཱམེསནཱདཱིསུ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀཱམེསནཱ? ཡོ ཀཱམེསུ ཀཱམཙྪནྡོ ཀཱམཛ྄ཛྷོསཱནཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམེསནཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ ཀཱམགཝེསནརཱགོ ཀཱམེསནཱ ནཱམ. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷཝེསནཱ? ཡོ བྷཝེསུ ¶ བྷཝཙྪནྡོ བྷཝཛ྄ཛྷོསཱནཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྷཝེསནཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ བྷཝགཝེསནརཱགོ བྷཝེསནཱ ནཱམ. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བྲཧྨཙརིཡེསནཱ? སསྶཏོ ལོཀོཏི ཝཱ…པེ… ནེཝ ཧོཏི ན ནཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརམྨརཎཱཏི ཝཱ, ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ དིཊྛི དིཊྛིགཏཾ ཝིཔརིཡེསགྒཱཧོ ¶ , ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྲཧྨཙརིཡེསནཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ དིཊྛིགཏིཀསམྨཏསྶ བྲཧྨཙརིཡསྶ གཝེསནདིཊྛི བྲཧྨཙརིཡེསནཱ ནཱམ. ན ཀེཝལཉྩ བྷཝརཱགདིཊྛིཡོཝ, ཏདེཀཊྛཾ ཀམྨམྤི ཨེསནཱཡེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀཱམེསནཱ? ཀཱམརཱགོ ཏདེཀཊྛཾ ཨཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མནོཀམྨཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམེསནཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷཝེསནཱ? བྷཝརཱགོ ཏདེཀཊྛཾ ཨཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མནོཀམྨཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྷཝེསནཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ བྲཧྨཙརིཡེསནཱ? ཨནྟགྒཱཧིཀཱ དིཊྛི ཏདེཀཊྛཾ ཨཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མནོཀམྨཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྲཧྨཙརིཡེསནཱ’’ཏི.

ཝིདྷཱསུ ‘‘ཀཐཾཝིདྷཾ སཱིལཝནྟཾ ཝདནྟི, ཀཐཾཝིདྷཾ པཉྙཝནྟཾ ཝདནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༩༥) ཨཱཀཱརསཎྛཱནཾ ཝིདྷཱ ནཱམ. ‘‘ཨེཀཝིདྷེན ཉཱཎཝཏྠུ དུཝིདྷེན ཉཱཎཝཏྠཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༧༥༡) ཀོཊྛཱསོ. ‘‘སེཡྻོཧམསྨཱིཏི ཝིདྷཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༩༢༠) མཱནོ ཝིདྷཱ ནཱམ. ཨིདྷ སོ ཨདྷིཔྤེཏོ. མཱནོ ཧི སེཡྻཱདིཝསེན ཝིདཧནཏོ ཝིདྷཱཏི ཝུཙྩཏི. སེཡྻོཧམསྨཱིཏི ཨིམིནཱ སེཡྻསདིསཧཱིནཱནཾ ཝསེན ཏཡོ མཱནཱ ཝུཏྟཱ. སདིསཧཱིནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཡཉྷི མཱནོ ནཱམ སེཡྻསྶ ཏིཝིདྷོ, སདིསསྶ ཏིཝིདྷོ, ཧཱིནསྶ ཏིཝིདྷོཏི ནཝཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘སེཡྻསྶ སེཡྻོཧམསྨཱི’’ཏི མཱནོ རཱཛཱུནཉྩེཝ པབྦཛིཏཱནཉྩ ཨུཔྤཛྫཏི.

རཱཛཱ ཧི རཊྛེན ཝཱ དྷནཝཱཧནེཧི ཝཱ ‘‘ཀོ མཡཱ སདིསོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨེཏཾ མཱནཾ ཀརོཏི ¶ . པབྦཛིཏོཔི སཱིལདྷུཏངྒཱདཱིཧི ‘‘ཀོ མཡཱ སདིསོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨེཏཾ མཱནཾ ཀརོཏི. ‘‘སེཡྻསྶ སདིསོཧམསྨཱི’’ཏི མཱནོཔི ཨེཏེསཾཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. རཱཛཱ ཧི རཊྛེན ཝཱ དྷནཝཱཧནེཧི ཝཱ ཨཉྙརཱཛཱུཧི སདྡྷིཾ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎནྟི ཨེཏཾ མཱནཾ ཀརོཏི. པབྦཛིཏོཔི སཱིལདྷུཏངྒཱདཱིཧིཔི ཨཉྙེན བྷིཀྑུནཱ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎནྟི ཨེཏཾ མཱནཾ ཀརོཏི. ‘‘སེཡྻསྶ ཧཱིནོཧམསྨཱི’’ཏི མཱནོཔི ཨེཏེསཾཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡསྶ ¶ ཧི རཉྙོ རཊྛཾ ཝཱ དྷནཝཱཧནཱདཱིནི ཝཱ ནཱཏིསམྤནྣཱནི ཧོནྟི, སོ མཡ྄ཧཾ རཱཛཱཏི ཝོཧཱརམུཁམཏྟམེཝ, ཀིཾ རཱཛཱ ནཱམ ཨཧནྟི ཨེཏཾ མཱནཾ ཀརོཏི. པབྦཛིཏོཔི ཨཔྤལཱབྷསཀྐཱརོ ཨཧཾ དྷམྨཀཐིཀོ བཧུསྶུཏོ མཧཱཐེརོཏི ཀཐཱམཏྟཀམེཝ, ཀིཾ དྷམྨཀཐིཀོ ནཱམཱཧཾ ཀིཾ བཧུསྶུཏོ ཀིཾ མཧཱཐེརོ ཡསྶ མེ ལཱབྷསཀྐཱརོ ནཏྠཱིཏི ¶ ཨེཏཾ མཱནཾ ཀརོཏི.

‘‘སདིསསྶ སེཡྻོཧམསྨཱི’’ཏི མཱནཱདཡོ ཨམཙྩཱདཱིནཾ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨམཙྩོ ཝཱ ཧི རཊྛིཡོ ཝཱ བྷོགཡཱནཝཱཧནཱདཱིཧི ཀོ མཡཱ སདིསོ ཨཉྙོ རཱཛཔུརིསོ ཨཏྠཱིཏི ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཨཉྙེཧི སདྡྷིཾ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎནྟི ཝཱ ཨམཙྩོཏི ནཱམམེཝ མཡ྄ཧཾ, གྷཱསཙྪཱདནམཏྟམྤི མེ ནཏྠི, ཀིཾ ཨམཙྩོ ནཱམཱཧནྟི ཝཱ ཨེཏེ མཱནེ ཀརོཏི.

‘‘ཧཱིནསྶ སེཡྻོཧམསྨཱི’’ཏི མཱནཱདཡོ དཱསཱདཱིནཾ ཨུཔྤཛྫནྟི. དཱསོ ཧི མཱཏིཏོ ཝཱ པིཏིཏོ ཝཱ ཀོ མཡཱ སདིསོ ཨཉྙོ དཱསོ ནཱམ ཨཏྠི, ཨཉྙེ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཀུཙྪིཧེཏུ དཱསཱ ཛཱཏཱ, ཨཧཾ པན པཝེཎཱིཨཱགཏཏྟཱ སེཡྻོཏི ཝཱ པཝེཎཱིཨཱགཏབྷཱཝེན ཨུབྷཏོསུདྡྷིཀདཱསཏྟེན ཨསུཀདཱསེན ནཱམ སདྡྷིཾ ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ནཱནཱཀརཎནྟི ཝཱ ཀུཙྪིཝསེནཱཧཾ དཱསབྱ ཨུཔགཏོ, མཱཏཱཔིཏུཀོཊིཡཱ པན མེ དཱསཊྛཱནཾ ནཏྠི, ཀིཾ དཱསོ ནཱམ ཨཧནྟི ཝཱ ཨེཏེ མཱནེ ཀརོཏི. ཡཐཱ ཙ དཱསོ, ཨེཝཾ པུཀྐུསཙཎྜཱལཱདཡོཔི ཨེཏེ མཱནེ ཀརོནྟིཡེཝ.

ཨེཏྠ ཙ སེཡྻསྶ སེཡྻོཧམསྨཱིཏི, ཙ སདིསསྶ སདིསོཧམསྨཱིཏི ཙ ཧཱིནསྶ ཧཱིནོཧམསྨཱིཏི ཙ ཨིམེ ཏཡོ མཱནཱ ཡཱཐཱཝམཱནཱ ནཱམ ཨརཧཏྟམགྒཝཛ྄ཛྷཱ. སེསཱ ཚ མཱནཱ ཨཡཱཐཱཝམཱནཱ ནཱམ པཋམམགྒཝཛ྄ཛྷཱ.

ཏཡོ ཨདྡྷཱཏི ཏཡོ ཀཱལཱ. ཨཏཱིཏོ ཨདྡྷཱཏིཨཱདཱིསུ དྭེཔརིཡཱཡཱ སུཏྟནྟཔརིཡཱཡོ ཙ ཨབྷིདྷམྨཔརིཡཱཡོ ཙ. སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན པཊིསནྡྷིཏོ པུབྦེ ཨཏཱིཏོ ཨདྡྷཱ ནཱམ. ཙུཏིཏོ པཙྪཱ ཨནཱགཏོ ཨདྡྷཱ ནཱམ. སཧ ཙུཏིཔཊིསནྡྷཱིཧི ཏདནྟརཾ པཙྩུཔྤནྣོ ཨདྡྷཱ ནཱམ. ཨབྷིདྷམྨཔརིཡཱཡེན ཏཱིསུ ཁཎེསུ བྷངྒཏོ ཨུདྡྷཾ ཨཏཱིཏོ ཨདྡྷཱ ནཱམ. ཨུཔྤཱདཏོ པུབྦེ ཨནཱགཏོ ¶ ཨདྡྷཱ ནཱམ. ཁཎཏྟཡེ པཙྩུཔྤནྣོ ཨདྡྷཱ ནཱམ. ཨཏཱིཏཱདིབྷེདོ ཙ ནཱམ ཨཡཾ དྷམྨཱནཾ ཧོཏི, ན ཀཱལསྶ. ཨཏཱིཏཱདིབྷེདེ ¶ པན དྷམྨེ ཨུཔཱདཱཡ ཨིདྷ པརམཏྠཏོ ཨཝིཛྫམཱནོཔི ཀཱལོ ཏེནེཝ ཝོཧཱརེན ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཏཡོ ཨནྟཱཏི ཏཡོ ཀོཊྛཱསཱ. ‘‘ཀཱཡབནྡྷནསྶ ཨནྟོ ཛཱིརཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༨) ཧི ཨནྟོཡེཝ ཨནྟོ. ‘‘ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༢.༥༡) པརབྷཱགོ ཨནྟོ. ‘‘ཨནྟམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱིཝིཀཱན’’ནྟི (སཾ. ནི. ༣.༨༠) ཨེཏྠ ལཱམཀབྷཱཝོ ཨནྟོ. ‘‘སཀྐཱཡོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཋམོ ཨནྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༦.༦༡) ཀོཊྛཱསོ ཨནྟོ. ཨིདྷ ཀོཊྛཱསོ ཨདྷིཔྤེཏོ. སཀྐཱཡོཏི པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. སཀྐཱཡསམུདཡོཏི ¶ ཏེསཾ ནིབྦཏྟིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ. སཀྐཱཡནིརོདྷོཏི ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟིབྷཱུཏཾ ནིབྦཱནཾ. མགྒོ པན ནིརོདྷཱདྷིགམསྶ ཨུཔཱཡཏྟཱ ནིརོདྷེ གཧིཏེ གཧིཏོཝཱཏི ཝེདིཏབྦོ.

དུཀྑདུཀྑཏཱཏི དུཀྑབྷཱུཏཱ དུཀྑཏཱ. དུཀྑཝེདནཱཡེཏཾ ནཱམཾ. སངྑཱརདུཀྑཏཱཏི སངྑཱརབྷཱཝེན དུཀྑཏཱ. ཨདུཀྑམསུཁཱཝེདནཱཡེཏཾ ནཱམཾ. སཱ ཧི སངྑཏཏྟཱ ཨུཔྤཱདཛརཱབྷངྒཔཱིལི༹ཏཱ, ཏསྨཱ ཨཉྙདུཀྑསབྷཱཝཝིརཧཏོ སངྑཱརདུཀྑཏཱཏི ཝུཏྟཱ. ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཏཱཏི ཝིཔརིཎཱམེ དུཀྑཏཱ. སུཁཝེདནཱཡེཏཾ ནཱམཾ. སུཁསྶ ཧི ཝིཔརིཎཱམེ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ སུཁཾ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཏཱཏི ཝུཏྟཾ. ཨཔིཙ ཋཔེཏྭཱ དུཀྑཝེདནཾ སུཁཝེདནཉྩ སབྦེཔི ཏེབྷཱུམཀཱ དྷམྨཱ ‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ དུཀྑཱ’’ཏི ཝཙནཏོ སངྑཱརདུཀྑཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

མིཙྪཏྟནིཡཏོཏི མིཙྪཱསབྷཱཝོ ཧུཏྭཱ ནིཡཏོ. ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཡཱ སདྡྷིཾ ཨཱནནྟརིཡཀམྨསྶེཏཾ ནཱམཾ. སམྨཱསབྷཱཝེ ནིཡཏོ སམྨཏྟནིཡཏོ. ཙཏུནྣཾ ཨརིཡམགྒཱནམེཏཾ ནཱམཾ. ན ནིཡཏོཏི ཨནིཡཏོ. ཨཝསེསཱནཾ དྷམྨཱནམེཏཾ ནཱམཾ.

ཏཡོ ཏམཱཏི ‘‘ཏམནྡྷཀཱརོ སམྨོཧོ ཨཝིཛྫོགྷོ མཧཱབྷཡོ’’ཏི ཝཙནཏོ ཨཝིཛྫཱ ཏམོ ནཱམ. ཨིདྷ པན ཨཝིཛྫཱསཱིསེན ཝིཙིཀིཙྪཱ ཝུཏྟཱ. ཨཱརབྦྷཱཏི ཨཱགམྨ. ཀངྑཏཱིཏི ཀངྑཾ ཨུཔྤཱདེཏི. ཝིཙིཀིཙྪཏཱིཏི ཝིཙིནནྟོ ཀིཙྪཾ ཨཱཔཛྫཏི, སནྣིཊྛཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ནཱདྷིམུཙྪཏཱིཏི ཏཏྠ ཨདྷིམུཙྪིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ན སམྤསཱིདཏཱིཏི ཏཾ ཨཱརབྦྷ པསཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི.

ཨརཀྑེཡྻཱནཱིཏི ¶ ¶ ན རཀྑིཏབྦཱནི. ཏཱིསུ དྭཱརེསུ པཙྩེཀཾ རཀྑཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, སབྦཱནི སཏིཡཱ ཨེཝ རཀྑིཏཱནཱིཏི དཱིཔེཏི. ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶཱཏི. ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མེ སཧསཱ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཨིམཱཧཾ ཡཐཱ མེ པརོ ན ཛཱནཱཏི ¶ , ཏཐཱ རཀྑཱམི, པཊིཙྪཱདེམཱི’’ཏི ཨེཝཾ རཀྑིཏབྦཾ ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀིཾ པན སེསཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཀཱཡསམཱཙཱརཱདཡོ ཨཔརིསུདྡྷཱཏི? ནོ ཨཔརིསུདྡྷཱ. ན པན ཏཐཱགཏསྶ ཝིཡ པརིསུདྡྷཱ. ཨཔྤསྶུཏཁཱིཎཱསཝོ ཧི ཀིཉྩཱཔི ལོཀཝཛྫཾ ནཱཔཛྫཏི, པཎྞཏྟིཡཾ པན ཨཀོཝིདཏྟཱ ཝིཧཱརཀཱརཾ ཀུཊིཀཱརཾ སཧགཱརཾ སཧསེཡྻནྟི ཨེཝརཱུཔཱ ཀཱཡདྭཱརེ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫཏི. སཉྩརིཏྟཾ པདསོདྷམྨཾ ཨུཏྟརིཚཔྤཉྩཝཱཙཾ བྷཱུཏཱརོཙནནྟི ཨེཝརཱུཔཱ ཝཙཱིདྭཱརེ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫཏི. ཨུཔནིཀྑིཏྟསཱདིཡནཝསེན མནོདྭཱརེ རཱུཔིཡཔྤཊིགྒཱཧཎཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, དྷམྨསེནཱཔཏིསདིསསྶཱཔི ཧི ཁཱིཎཱསཝསྶ མནོདྭཱརེ སཨུཔཱརམྦྷཝསེན མནོདུཙྩརིཏཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཨེཝ.

ཙཱཏུམཝཏྠུསྨིཉྷི པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱནཾ པཎཱམིཏཀཱལེ ཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཙཱཏུམེཡྻཀེཧི སཀྱེཧི བྷགཝཏི ཁམཱཔིཏེ ཐེརོ བྷགཝཏཱ ‘‘ཀིནྟི ཏེ སཱརིཔུཏྟ ཨཧོསི མཡཱ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཎཱམིཏེ’’ཏི པུཊྛོ ཨཧཾ པརིསཱཡ ཨབྱཏྟབྷཱཝེན སཏྠཱརཱ པཎཱམིཏོ. ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ པརཾ ན ཨོཝདིསྶཱམཱིཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཨེཝཾ ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨཧོསི བྷགཝཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཎཱམིཏོ, ཨཔྤོསྶུཀྐོ དཱནི བྷགཝཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརིསྶཏི, མཡམྤི དཱནི ཨཔྤོསྶུཀྐཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརིསྶཱམཱ’’ཏི.

ཨཐསྶ ཏསྨིཾ མནོདུཙྩརིཏེ ཨུཔཱརམྦྷཾ ཨཱརོཔེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱགམེཧི ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ ན ཁོ ཏེ, སཱརིཔུཏྟ, པུནཔི ཨེཝརཱུཔཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏབྦ’’ནྟི. ཨེཝཾ པརཾ ན ཨོཝདིསྶཱམི ནཱནུསཱསིསྶཱམཱིཏི ཝིཏཀྐིཏམཏྟམྤི ཐེརསྶ མནོདུཙྩརིཏཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. བྷགཝཏོ པན ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨནཙྪརིཡཉྩེཏཾ. སབྦཉྙུཏཾ པཏྟསྶ དུཙྩརིཏཾ ན བྷཝེཡྻ. བོདྷིསཏྟབྷཱུམིཡཾ ཋིཏསྶ ཚབྦསྶཱནི པདྷཱནཾ ཨནུཡུཉྫནྟསྶཱཔི པནསྶ ནཱཧོསི. ཨུདརཙྪཝིཡཱ པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཨལླཱིནཱཡ ‘‘ཀཱལངྐཏོ སམཎོ གོཏམོ’’ཏི དེཝཏཱནཾ ཝིམཏིཡཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡཔི ‘‘སིདྡྷཏྠ ཀསྨཱ ཀིལམསི? སཀྐཱ བྷོགེ ¶ ཙ བྷུཉྫིཏུཾ པུཉྙཱནི ཙ ཀཱཏུ’’ནྟི མཱརེན པཱཔིམཏཱ ཝུཙྩམཱནསྶ ‘‘བྷོགེ བྷུཉྫིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཏཀྐམཏྟམྤི ནུཔྤཛྫཏི. ཨཐ ནཾ མཱརོ བོདྷིསཏྟཀཱལེ ཚབྦསྶཱནི བུདྡྷཀཱལེ ཨེཀཾ ཝསྶཾ ¶ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཀིཉྩི ཝཛྫཾ ཨཔསྶིཏྭཱ ཨིདཾ ཝཏྭཱ པཀྐཱམི –

‘‘སཏྟཝསྶཱནི ¶ བྷགཝནྟཾ, ཨནུབནྡྷིཾ པདཱཔདཾ;

ཨོཏཱརཾ ནཱདྷིགཙྪིསྶཾ, སམྦུདྡྷསྶ སཏཱིམཏོ’’ཏི. (སུ. ནི. ༤༤༨);

ཨཔིཙ ཨཊྛཱརསནྣཾ བུདྡྷདྷམྨཱནཾ ཝསེནཱཔི བྷགཝཏོ དུཙྩརིཏཱབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཊྛཱརས བུདྡྷདྷམྨཱ ནཱམ ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ནཏྠི ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, ནཏྠི མནོདུཙྩརིཏཾ, ཨཏཱིཏེ བུདྡྷསྶ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎཾ, ཨནཱགཏེ, པཙྩུཔྤནྣེ བུདྡྷསྶ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎཾ, སབྦཾ ཀཱཡཀམྨཾ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཉཱཎཱནུཔརིཝཏྟི, སབྦཾ ཝཙཱིཀམྨཾ, སབྦཾ མནོཀམྨཾ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཉཱཎཱནུཔརིཝཏྟི, ནཏྠི ཚནྡསྶ ཧཱནི, ནཏྠི ཝཱིརིཡསྶ ཧཱནི, ནཏྠི སཏིཡཱ ཧཱནི, ནཏྠི དཝཱ, ནཏྠི རཝཱ, ནཏྠི ཙལིཏཾ ནཏྠི སཧསཱ, ནཏྠི ཨབྱཱཝཊོ མནོ, ནཏྠི ཨཀུསལཙིཏྟནྟི.

ཀིཉྩནཱཏི པལིབོདྷཱ. རཱགོ ཀིཉྩནནྟི རཱགོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ སཏྟེ བནྡྷཏི པལིབུནྡྷཏི ཏསྨཱ ཀིཉྩནནྟི ཝུཙྩཏི. ཨིཏརེསུཔི དྭཱིསུ ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨགྒཱིཏི ཨནུདཧནཊྛེན ཨགྒི. རཱགགྒཱིཏི རཱགོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ སཏྟེ ཨནུདཧཏི ཛྷཱཔེཏི, ཏསྨཱ ཨགྒཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ ཝཏྠཱུནི ཨེཀཱ དཧརབྷིཀྑུནཱི ཙིཏྟལཔབྦཏཝིཧཱརེ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ གནྟྭཱ དྭཱརཔཱལརཱུཔཀཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཋིཏཱ. ཨཐསྶཱ ཨནྟོ རཱགོ ཨུཔྤནྣོ. སཱ ཏེནེཝ ཛྷཱཡིཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. བྷིཀྑུནིཡོ གཙྪམཱནཱ ‘‘ཨཡཾ དཧརཱ ཋིཏཱ, པཀྐོསཐ, ན’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཨེཀཱ གནྟྭཱ ཀསྨཱ ཋིཏཱསཱིཏི ཧཏྠེ གཎྷི. གཧིཏམཏྟཱ པརིཝཏྟིཏྭཱ པཔཏཱ. ཨིདཾ ཏཱཝ རཱགསྶ ཨནུདཧནཏཱཡ ཝཏྠུ. དོསསྶ པན ཨནུདཧནཏཱཡ མནོཔདོསིཀཱ དེཝཱ. མོཧསྶ ཨནུདཧནཏཱཡ ཁིཌྜཱཔདོསིཀཱ དེཝཱ དཊྛབྦཱ. མོཧཝསེན ཧི ཏཱསཾ སཏིསམྨོསོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཁིཌྜཱཝསེན ཨཱཧཱརཀཱལཾ ཨཏིཝཏྟིཏྭཱ ཀཱལངྐརོནྟི.

ཨཱཧུནེཡྻགྒཱིཏིཨཱདཱིསུ ¶ ཨཱཧུནཾ ཝུཙྩཏི སཀྐཱརོ, ཨཱཧུནཾ ཨརཧནྟཱིཏི ཨཱཧུནེཡྻཱ. མཱཏཱཔིཏརོ ཧི པུཏྟཱནཾ བཧཱུཔཀཱརཏཱཡ ཨཱཧུནཾ ¶ ཨརཧནྟི. ཏེསུ ཝིཔྤཊིཔཛྫམཱནཱ པུཏྟཱ ནིརཡཱདཱིསུ ནིབྦཏྟནྟི. ཏསྨཱ ཀིཉྩཱཔི མཱཏཱཔིཏརོ ནཱནུདཧནྟི, ཨནུདཧནསྶ པན པཙྩཡཱ ཧོནྟི. ཨིཏི ཨནུདཧནཊྛེན ཨཱཧུནེཡྻགྒཱིཏི ཝུཙྩནྟི. སྭཱཡམཏྠོ མིཏྟཝིནྡཀཝཏྠུནཱ དཱིཔེཏབྦོ –

མིཏྟཝིནྡཀོ ཧི མཱཏརཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨཛྫ ཨུཔོསཐིཀོ ཧུཏྭཱ ཝིཧཱརེ སབྦརཏྟིཾ དྷམྨསྶཝནཾ ¶ སུཎ, སཧསྶཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟོ དྷནལོབྷེན ཨུཔོསཐཾ སམཱདཱཡ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨིདཾ ཋཱནཾ ཨཀུཏོབྷཡནྟི སལླཀྑེཏྭཱ དྷམྨཱསནསྶ ཧེཊྛཱ ནིཔནྣོ སབྦརཏྟིཾ ནིདྡཱཡིཏྭཱ གྷརཾ ཨགམཱསི. མཱཏཱ པཱཏོཝ ཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ ཨུཔནཱམེསི. སོ སཧསྶཾ གཧེཏྭཱཝ པིཝི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘དྷནཾ སཾཧརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ནཱཝཱཡ སམུདྡཾ པཀྑནྡིཏུཀཱམོ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨིམསྨིཾ ཀུལེ ཙཏྟཱལཱིསཀོཊིདྷནཾ ཨཏྠི, ཨལཾ གམནེནཱ’’ཏི ནིཝཱརེསི. སོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱ གཙྪཏི ཨེཝ. མཱཏཱ པུརཏོ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ པུརཏོ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི པཱདེན པཧརིཏྭཱ པཏིཏཾ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ ཨགམཱསི.

མཱཏཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ‘‘མཱདིསཱཡ མཱཏརི ཨེཝརཱུཔཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཏསྶ ཏེ གཏཊྛཱནེ སུཁཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ནཱམ ཏྭཾ པུཏྟཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ ནཱཝཾ ཨཱརུཡ྄ཧ གཙྪཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ནཱཝཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨེཏྠ པཱཔཔུརིསོ ཨཏྠི སལཱཀཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སལཱཀཱ དིཡྻམཱནཱ ཏསྶེཝ ཏིཀྑཏྟུཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏེ ཏསྶ ཨུལུ༹མྤཾ དཏྭཱ ཏཾ སམུདྡེ པཀྑིཔིཾསུ. སོ ཨེཀཾ དཱིཔཾ གནྟྭཱ ཝིམཱནཔེཏཱིཧི སདྡྷིཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཏཱཧི ‘‘པུརཏོ པུརཏོ མཱ ཨགམཱསཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནོཔི ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཾ སམྤཏྟིཾ པསྶནྟོ ཨནུཔུབྦེན ཁུརཙཀྐདྷརཾ ཨེཀཾ ཨདྡས. ཏསྶ ཏཾ ཙཀྐཾ པདུམཔུཔྥཾ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. སོ ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྦྷོ, ཨིདཾ ཏཡཱ པིལ༹ནྡྷིཏཾ པདུམཾ མཡ྄ཧཾ དེཧཱི’’ཏི. ‘‘ན ཨིདཾ སཱམི པདུམཾ, ཁུརཙཀྐཾ ཨེཏ’’ནྟི. སོ ‘‘ཝཉྩེསི མཾ, ཏྭཾ ཀིཾ མཡཱ པདུམཾ ཨདིཊྛཔུབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏྭཾ ལོཧིཏཙནྡནཾ ཝིལིམྤིཏྭཱ པིལ༹ནྡྷནཾ པདུམཔུཔྥཾ མཡ྄ཧཾ ན དཱཏུཀཱམོཏི ཨཱཧ. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡམྤི མཡཱ ཀཏསདིསཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ ཕལཾ ¶ ཨནུབྷཝིཏུཀཱམོ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཧནྡ རེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ མཏྠཀེ ཙཀྐཾ པཀྑིཔི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘ཙཏུབྦྷི ¶ ཨཊྛཛ྄ཛྷགམཱ, ཨཊྛཱཧིཔི ཙ སོལ༹ས;

སོལ༹སཱཧི ཙ བཱཏྟིཾས, ཨཏྲིཙྪཾ ཙཀྐམཱསདོ;

ཨིཙྪཱཧཏསྶ པོསསྶ, ཙཀྐཾ བྷམཏི མཏྠཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༠༤).

གཧཔཏཱིཏི པན གེཧསཱམིཀོ ཝུཙྩཏི. སོ མཱཏུགཱམསྶ སཡནཝཏྠཱལངྐཱརཱདིཨནུཔྤདཱནེན བཧཱུཔཀཱརོ. ཏཾ ཨཏིཙརནྟོ མཱཏུགཱམོ ནིརཡཱདཱིསུ ནིབྦཏྟཏི, ཏསྨཱ སོཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨནུདཧནཊྛེན གཧཔཏགྒཱིཏི ཝུཏྟོ.

ཏཏྠ ཝཏྠུ – ཀསྶཔབུདྡྷསྶ ཀཱལེ སོཏཱཔནྣསྶ ཨུཔཱསཀསྶ བྷརིཡཱ ཨཏིཙཱརིནཱི ཨཧོསི ¶ . སོ ཏཾ པཙྩཀྑཏོ དིསྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཀརོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ‘‘སཙཱཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀརོམི, ཨཡཾ མེ སུནཁོ ཝིལུཔྤམཱནོ ཁཱདཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཀཱལངྐཏྭཱ ཀཎྞམུཎྜཀདཧེ ཝེམཱནིཀཔེཏཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ. དིཝཱ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཏི, རཏྟིཾ དུཀྑཾ. ཏདཱ བཱརཱཎསཱིརཱཛཱ མིགཝཾ ཙརནྟོ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀཎྞམུཎྜཀདཧཾ སམྤཏྟོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཏི. སཱ ཏཾ ཝཉྩེཏྭཱ རཏྟིཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝཏི. སོ ཉཏྭཱ ‘‘ཀཏྠ ནུ ཁོ གཙྪཏཱི’’ཏི པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གནྟྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཋིཏོ ཀཎྞམུཎྜཀདཧཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ ‘‘པཊཔཊ’’ནྟི ཁཱདམཱནཾ ཨེཀཾ སུནཁཾ དིསྭཱ ཨསིནཱ དྭིདྷཱ ཚིནྡི. དྭེ ཨཧེསུཾ. པུན ཚིནྣེ ཙཏྟཱརོ. པུན ཚིནྣེ ཨཊྛ. པུན ཚིནྣེ སོལ༹ས ཨཧེསུཾ. སཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོསི སཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཀིཾ ཨིད’’ནྟི ཨཱཧ. སཱ ‘‘ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ ཁེལ༹པིཎྜཾ བྷཱུམིཡཾ ནིཊྛུབྷིཏྭཱ པཱདེན གྷཾསཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སུནཁཱ ཨནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཏཾ དིཝསཾ ཏསྶཱ ཀམྨཾ ཁཱིཎཾ. རཱཛཱ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧུཏྭཱ གནྟུཾ ཨཱརདྡྷོ. སཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ, སཱམི, ཀམྨཾ ཁཱིཎཾ མཱ ཨགམཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཨསུཏྭཱཝ གཏོ.

དཀྑིཎེཡྻགྒཱིཏི ཨེཏྠ པན དཀྑིཎཱཏི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ, བྷིཀྑུསངྒྷོ དཀྑིཎེཡྻོ. སོ གིཧཱིནཾ ཏཱིསུ སརཎེསུ པཉྩསུ སཱིལེསུ དསསུ སཱིལེསུ མཱཏཱཔིཏུཨུཔཊྛཱནེ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཨུཔཊྛཱནེཏི ཨེཝམཱདཱིསུ ཀལྱཱཎདྷམྨེསུ ནིཡོཛནེན བཧཱུཔཀཱརོ, ཏསྨིཾ མིཙྪཱཔཊིཔནྣཱ གིཧཱི བྷིཀྑུསངྒྷཾ ¶ ཨཀྐོསིཏྭཱ པརིབྷཱསིཏྭཱ ནིརཡཱདཱིསུ ནིབྦཏྟནྟི, ཏསྨཱ སོཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨནུདཧནཊྛེན དཀྑིཎེཡྻགྒཱིཏི ¶ ཝུཏྟོ. ཨིམསྶ པནཏྠསྶ ཝིབྷཱཝནཏྠཾ ཝིམཱནཝཏྠུསྨིཾ རེཝཏཱིཝཏྠུ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

‘‘ཏིཝིདྷེན རཱུཔསངྒཧོ’’ཏི ཨེཏྠ ཏིཝིདྷེནཱཏི ཏཱིཧི ཀོཊྛཱསེཧི. སངྒཧོཏི ཛཱཏིསཉྫཱཏིཀིརིཡགཎནཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ སངྒཧོ. ཏཏྠ སབྦེ ཁཏྟིཡཱ ཨཱགཙྪནྟཱུཏིཨཱདིཀོ (མ. ནི. ༡.༤༦༢) ཛཱཏིསངྒཧོ. སབྦེ ཀོསལཀཱཏིཨཱདིཀོ སཉྫཱཏིསངྒཧོ. སབྦེ ཧཏྠཱརོཧཱཏིཨཱདིཀོ ཀིརིཡསངྒཧོ. ཙཀྑཱཡཏནཾ ཀཏམཾ ཁནྡྷགཎནཾ གཙྪཏཱིཏི? ཙཀྑཱཡཏནཾ རཱུཔཀྑནྡྷགཎནཾ གཙྪཏཱིཏི. ཧཉྩི ཙཀྑཱཡཏནཾ རཱུཔཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏནྟི ཨཡཾ གཎནསངྒཧོ, སོ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྨཱ ཏིཝིདྷེན རཱུཔསངྒཧོཏི ཏཱིཧི ཀོཊྛཱསེཧི རཱུཔགཎནཱཏི ཨཏྠོ.

སནིདསྶནཱདཱིསུ ཨཏྟཱནཾ ཨཱརབྦྷ པཝཏྟེན ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསངྑཱཏེན སཧ ནིདསྶནེནཱཏི སནིདསྶནཾ. ཙཀྑུཔཊིཧནནསམཏྠཏོ སཧ པཊིགྷེནཱཏི སཔྤཊིགྷཾ. ཏཾ ཨཏྠཏོ རཱུཔཱཡཏནམེཝ. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསངྑཱཏཾ ནཱསྶ ནིདསྶནནྟི ཨནིདསྶནཾ. སོཏཱདིཔཊིཧནནསམཏྠཏོ སཧ པཊིགྷེནཱཏི ¶ སཔྤཊིགྷཾ. ཏཾ ཨཏྠཏོ ཙཀྑཱཡཏནཱདཱིནི ནཝ ཨཱཡཏནཱནི. ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ནཱསྶ ནིདསྶནནྟི ཨནིདསྶནཾ. ནཱསྶ པཊིགྷོཏི ཨཔྤཊིགྷཾ. ཏཾ ཨཏྠཏོ ཋཔེཏྭཱ དསཱཡཏནཱནི ཨཝསེསཾ སུཁུམརཱུཔཾ.

ཏཡོ སངྑཱརཱཏི སཧཛཱཏདྷམྨེ ཙེཝ སམྤརཱཡེ ཕལདྷམྨེ ཙ སངྑརོནྟི རཱསཱི ཀརོནྟཱིཏི སངྑཱརཱ. ཨབྷིསངྑརོཏཱིཏི ཨབྷིསངྑཱརོ. པུཉྙོ ཨབྷིསངྑཱརོ པུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ.

‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ པུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ? ཀུསལཱ ཙེཏནཱ ཀཱམཱཝཙརཱ རཱུཔཱཝཙརཱ དཱནམཡཱ སཱིལམཡཱ བྷཱཝནཱམཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནཾ ཨཊྛནྣཾ ཀཱམཱཝཙརཀུསལམཧཱཙིཏྟཙེཏནཱནཾ, པཉྩནྣཾ རཱུཔཱཝཙརཀུསལཙེཏནཱནཉྩེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེཏྠ ཙ དཱནསཱིལམཡཱ ཨཊྛེཝ ཙེཏནཱ ཧོནྟི. བྷཱཝནཱམཡཱ ཏེརསཱཔི. ཡཐཱ ཧི པགུཎཾ དྷམྨཾ སཛ྄ཛྷཱཡམཱནོ ཨེཀཾ དྭེ ཨནུསནྡྷིཾ གཏོཔི ན ཛཱནཱཏི, པཙྪཱ ཨཱཝཛྫནྟོ ཛཱནཱཏི, ཨེཝམེཝ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ¶ ཀརོནྟསྶ པགུཎཛ྄ཛྷཱནཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཱཔི བྷཱཝནཱ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བྷཱཝནཱམཡཱ ཏེརསཱཔཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དཱནམཡཱདཱིསུ ‘‘དཱནཾ ཨཱརབྦྷ དཱནམདྷིཀིཙྩ ཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི ¶ ཙེཏནཱ སཉྩེཏནཱ ཙེཏཡིཏཏྟཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི དཱནམཡོ པུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ. སཱིལཾ ཨཱརབྦྷ, བྷཱཝནཾ ཨཱརབྦྷ, བྷཱཝནམདྷིཀིཙྩ ཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཙེཏནཱ སཉྩེཏནཱ ཙེཏཡིཏཏྟཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྷཱཝནཱམཡོ པུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ’’ཏི ཨཡཾ སངྑེཔདེསནཱ.

ཙཱིཝརཱདཱིསུ པན ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ རཱུཔཱདཱིསུ ཝཱ ཚསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཨནྣཱདཱིསུ ཝཱ དསསུ དཱནཝཏྠཱུསུ ཏཾ ཏཾ དེནྟསྶ ཏེསཾ ཨུཔྤཱདནཏོ པཊྛཱཡ པུབྦབྷཱགེ, པརིཙྩཱགཀཱལེ, པཙྪཱ སོམནསྶཙིཏྟེན ཨནུསྶརཎེ ཙཱཏི ཏཱིསུ ཀཱལེསུ པཝཏྟཱ ཙེཏནཱ དཱནམཡཱ ནཱམ. སཱིལཔཱུརཎཏྠཱཡ པན པབྦཛིསྶཱམཱིཏི ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟསྶ, པབྦཛནྟསྶ མནོརཐཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏོ ཝཏམྷི སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི ཨཱཝཛྫནྟསྶ, པཱཏིམོཀྑཾ སཾཝརནྟསྶ, ཙཱིཝརཱདཡོ པཙྩཡེ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ, ཨཱཔཱཐགཏེསུ རཱུཔཱདཱིསུ ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིནི སཾཝརནྟསྶ, ཨཱཛཱིཝཾ སོདྷེནྟསྶ ཙ པཝཏྟཱ ཙེཏནཱ སཱིལམཡཱ ནཱམ.

པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཝུཏྟེན ཝིཔསྶནཱམགྒེན ‘‘ཙཀྑུཾ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨནཏྟཏོ བྷཱཝེནྟསྶ…པེ… མནཾ. རཱུཔེ. དྷམྨེ. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ…པེ… མནོཝིཉྙཱཎཾ. ཙཀྑུསམྥསྶཾ…པེ… མནོསམྥསྶཾ. ཙཀྑུསམྥསྶཛཾ ཝེདནཾ…པེ… མནོསམྥསྶཛཾ ཝེདནཾ. རཱུཔསཉྙཾ ¶ , ཛརཱམརཎཾ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨནཏྟཏོ བྷཱཝེནྟསྶ པཝཏྟཱ ཙེཏནཱ བྷཱཝནཱམཡཱ ནཱམཱ’’ཏི ཨཡཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ.

ཨཔུཉྙོ ཙ སོ ཨབྷིསངྑཱརོ ཙཱཏི ཨཔུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ. དྭཱདསཨཀུསལཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱནཾ ཙེཏནཱནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཔུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ? ཨཀུསལཙེཏནཱ ཀཱམཱཝཙརཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཔུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ’’ཏི. ཨཱནེཉྫཾ ནིཙྩལཾ སནྟཾ ཝིཔཱཀབྷཱུཏཾ ཨརཱུཔམེཝ ཨབྷིསངྑརོཏཱིཏི ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརོ. ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཀུསལཙེཏནཱནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡཐཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརོ? ཀུསལཙེཏནཱ ཨརཱུཔཱཝཙརཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརོ’’ཏི.

པུགྒལཏྟིཀེ ¶ སཏྟཝིདྷོ པུརིསཔུགྒལོ, ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑཏཱིཏི སེཀྑོ. ཁཱིཎཱསཝོ སིཀྑིཏསིཀྑཏྟཱ པུན ན སིཀྑིསྶཏཱིཏི ཨསེཀྑོ. པུཐུཛྫནོ སིཀྑཱཧི པརིབཱཧིཡཏྟཱ ནེཝསེཀྑོ ནཱསེཀྑོ.

ཐེརཏྟིཀེ ¶ ཛཱཏིམཧལླཀོ གིཧཱི ཛཱཏིཏྠེརོ ནཱམ. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཐེརཀརཎཱ དྷམྨཱ. ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཐེརོ སཱིལཝཱ ཧོཏི, བཧུསྶུཏོ ཧོཏི, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ལཱབྷཱི ཧོཏི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ལཱབྷཱི ཧོཏི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརོ ཐེརཀརཎཱ དྷམྨཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༢). ཨེཝཾ ཝུཏྟེསུ དྷམྨེསུ ཨེཀེན ཝཱ ཨནེཀེཧི ཝཱ སམནྣཱགཏོ དྷམྨཐེརོ ནཱམ. ཨཉྙཏརོ ཐེརནཱམཀོ བྷིཀྑཱུཏི ཨེཝཾ ཐེརནཱམཀོ ཝཱ, ཡཾ ཝཱ པན མཧལླཀཀཱལེ པབྦཛིཏཾ སཱམཎེརཱདཡོ དིསྭཱ ཐེརོ ཐེརོཏི ཝདནྟི, ཨཡཾ སམྨུཏིཐེརོ ནཱམ.

པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུསུ དཱནམེཝ དཱནམཡཾ. པུཉྙཀིརིཡཱ ཙ སཱ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨཱནིསཾསཱནཾ ཝཏྠུ ཙཱཏི པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ. ཨིཏརེསུཔི དྭཱིསུ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཏྠཏོ པན པུབྦེ ཝུཏྟདཱནམཡཙེཏནཱདིཝསེནེཝ སདྡྷིཾ པུབྦབྷཱགཨཔརབྷཱགཙེཏནཱཧི ཨིམཱནི ཏཱིཎི པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨེཀམེཀཉྩེཏྠ པུབྦབྷཱགཏོ པཊྛཱཡ ཀཱཡེན ཀརོནྟསྶ ཀཱཡཀམྨཾ ཧོཏི. ཏདཏྠཾ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེནྟསྶ ཝཙཱིཀམྨཾ. ཀཱཡངྒཝཱཙངྒཾ ཨཙོཔེཏྭཱ མནསཱ ཙིནྟེནྟསྶ མནོཀམྨཾ. ཨནྣཱདཱིནི དེནྟསྶ ཙཱཔི ཨནྣདཱནཱདཱིནི དེམཱིཏི ཝཱ དཱནཔཱརམིཾ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ¶ ཝཱ དཱནཀཱལེ དཱནམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ ཧོཏི. ཝཏྟསཱིསེ ཋཏྭཱ དདཏོ སཱིལམཡཾ. ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྨསནཾ པཊྛཔེཏྭཱ དདཏོ བྷཱཝནཱམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ ཧོཏི.

ཨཔརཱནིཔི སཏྟ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུནི ཨཔཙིཏིསཧགཏཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ, ཝེཡྻཱཝཙྩསཧགཏཾ, པཏྟཱནུཔྤདཱནཾ, པཏྟབྦྷནུམོདནཾ, དེསནཱམཡཾ, སཝནམཡཾ, དིཊྛིཛུགཏཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུཏི. ཏཏྠ མཧལླཀཾ དིསྭཱ པཙྩུགྒམནཔཏྟཙཱིཝརཔྤཊིགྒཧཎཨབྷིཝཱདནམགྒསམྤདཱནཱདིཝསེན ཨཔཙིཏིསཧགཏཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཌྜྷཏརཱནཾ ཝཏྟཔྤཊིཔཏྟིཀརཎཝསེན, གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ གཱམེ བྷིཀྑཾ སམཱདཔེཏྭཱ ཨུཔསཾཧརཎཝསེན, ‘‘གཙྪ བྷིཀྑཱུནཾ པཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཝེགེན གནྟྭཱ པཏྟཱཧརཎཱདིཝསེན ཙ ཝེཡྻཱཝཙྩསཧགཏཾ ¶ ཝེདིཏབྦཾ. ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དཏྭཱ སབྦསཏྟཱནཾ པཏྟི ཧོཏཱུཏི པཝཏྟནཝསེན པཏྟཱནུཔྤདཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. པརེཧི དིནྣཱཡ པཏྟིཡཱ སཱདྷུ སུཊྛཱུཏི ཨནུམོདནཱཝསེན ¶ པཏྟབྦྷནུམོདནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཀོ ‘‘ཨེཝཾ མཾ ‘དྷམྨཀཐིཀོ’ཏི ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི ཨིཙྪཱཡ ཋཏྭཱ ལཱབྷགརུཀོ ཧུཏྭཱ དེསེཏི, ཏཾ ན མཧཔྥལཾ. ཨེཀོ ཨཏྟནོ པགུཎདྷམྨཾ ཨཔཙྩཱསཱིསམཱནོ པརེསཾ དེསེཏི, ཨིདཾ དེསནཱམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ ནཱམ. ཨེཀོ སུཎནྟོ ‘‘ཨིཏི མཾ ‘སདྡྷོ’ཏི ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི སུཎཱཏི, ཏཾ ན མཧཔྥལཾ. ཨེཀོ ‘‘ཨེཝཾ མེ མཧཔྥལཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཧིཏཔྥརཎེན མུདུཙིཏྟེན དྷམྨཾ སུཎཱཏི, ཨིདཾ སཝནམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ. དིཊྛིཛུགཏཾ པན སབྦེསཾ ནིཡམལཀྑཎཾ. ཡཾཀིཉྩི པུཉྙཾ ཀརོནྟསྶ ཧི དིཊྛིཡཱ ཨུཛུབྷཱཝེནེཝ མཧཔྥལཾ ཧོཏི.

ཨིཏི ཨིམེསཾ སཏྟནྣཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུནཾ པུརིམེཧེཝ ཏཱིཧི སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྠ ཧི ཨཔཙིཏིཝེཡྻཱཝཙྩཱནི སཱིལམཡེ. པཏྟིདཱནཔཏྟབྦྷནུམོདནཱནི དཱནམཡེ. དེསནཱསཝནཱནི བྷཱཝནཱམཡེ. དིཊྛིཛུགཏཾ ཏཱིསུཔི སངྒཧཾ གཙྪཏི.

ཙོདནཱཝཏྠཱུནཱིཏི ཙོདནཱཀཱརཎཱནི. དིཊྛེནཱཏི མཾསཙཀྑུནཱ ཝཱ དིབྦཙཀྑུནཱ ཝཱ ཝཱིཏིཀྐམཾ དིསྭཱ ཙོདེཏི. སུཏེནཱཏི པཀཏིསོཏེན ཝཱ དིབྦསོཏེན ཝཱ པརསྶ སདྡཾ སུཏྭཱ ཙོདེཏི. པརིསངྐཱཡ ཝཱཏི དིཊྛཔརིསངྐིཏེན ཝཱ སུཏཔརིསངྐིཏེན ཝཱ མུཏཔརིསངྐིཏེན ཝཱ ཙོདེཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཀཱམཱུཔཔཏྟིཡོཏི ཀཱམཱུཔསེཝནཱ ཀཱམཔྤཊིལཱབྷཱ ཝཱ. པཙྩུཔཊྛིཏཀཱམཱཏི ནིབདྡྷཀཱམཱ ནིབདྡྷཱརམྨཎཱ. སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱཏི ཡཐཱ མནུསྶཱ. མནུསྶཱ ཧི ནིབདྡྷེཡེཝ ཝཏྠུསྨིཾ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི ¶ . ཡཏྠ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཧོནྟི, སཏམྤི སཧསྶམྤི དཏྭཱ མཱཏུགཱམཾ ཨཱནེཏྭཱ ནིབདྡྷབྷོགཾ བྷུཉྫནྟི. ཨེཀཙྩེ དེཝཱ ནཱམ ཙཏུདེཝལོཀཝཱསིནོ. ཏེཔི ནིབདྡྷཝཏྠུསྨིཾཡེཝ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི. ཨེཀཙྩེ ཝིནིཔཱཏིཀཱ ནཱམ ནེརཡིཀེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱ མཙྪཀཙྪཔཱདཡོཔི ཧི ནིབདྡྷཝཏྠུསྨིཾཡེཝ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི. མཙྪོ ཨཏྟནོ མཙྪིཡཱ ཀཙྪཔོ ཀཙྪཔིཡཱཏི ¶ . ནིམྨིནིཏྭཱ ནིམྨིནིཏྭཱཏི ནཱིལཔཱིཏཱདིཝསེན ཡཱདིསཾ ཡཱདིསཾ ཨཏྟནོ ¶ རཱུཔཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཱདིསཾ ཏཱདིསཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏོ ཨནུརུདྡྷསྶ པུརཏོ མནཱཔཀཱཡིཀཱ དེཝཏཱ ཝིཡ. ནིམྨཱནརཏཱིཏི ཨེཝཾ སཡཾ ནིམྨིཏེ ནིམྨིཏེ ནིམྨཱནེ རཏི ཨེཏེསནྟི ནིམྨཱནརཏཱི. པརནིམྨིཏཀཱམཱཏི པརེཧི ནིམྨིཏཀཱམཱ. ཏེསཉྷི མནཾ ཉཏྭཱ པརེ ཡཐཱརུཙིཏཾ ཀཱམབྷོགཾ ནིམྨིནནྟི, ཏེ ཏཏྠ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི. ཀཐཾ པརསྶ མནཾ ཛཱནནྟཱིཏི? པཀཏིསེཝནཝསེན. ཡཐཱ ཧི ཀུསལོ སཱུདོ རཉྙོ བྷུཉྫནྟསྶ ཡཾ ཡཾ སོ བཧུཾ གཎྷཱཏི, ཏཾ ཏཾ ཏསྶ རུཙྩཏཱིཏི ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ པཀཏིཡཱ ཨབྷིརུཙིཏཱརམྨཎཾ ཉཏྭཱ ཏཱདིསཀཾཡེཝ ནིམྨིནནྟི. ཏེ ཏཏྠ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི, མེཐུནཾ སེཝནྟི. ཀེཙི པན ཐེརཱ ‘‘ཧསིཏམཏྟེན ཨོལོཀིཏམཏྟེན ཨཱལིངྒིཏམཏྟེན ཙ ཏེསཾ ཀཱམཀིཙྩཾ ཨིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘ཨེཏཾ པན ནཏྠཱི’’ཏི པཊིཀྑིཏྟཾ. ན ཧི ཀཱཡེན ཨཕུསནྟསྶ ཕོཊྛབྦཾ ཀཱམཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི. ཚནྣམྤི ཧི ཀཱམཱཝཙརཱནཾ ཀཱམཱ པཱཀཏིཀཱ ཨེཝ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཚ ཨེཏེ ཀཱམཱཝཙརཱ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནོ;

སབྦེསཾ ཨེཀསངྑཱཏཾ, ཨཱཡུ བྷཝཏི ཀིཏྟཀ’’ནྟི. (ཝིབྷ. ༡༠༢༣);

སུཁཱུཔཔཏྟིཡོཏི སུཁཔྤཊིལཱབྷཱ. ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ སུཁཾ ཝིཧརནྟཱིཏི ཏེ ཧེཊྛཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨུཔརི ཝིཔཱཀཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ ཨནུབྷཝནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སུཁེན ཨབྷིསནྣཱཏི དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསུཁེན ཏིནྟཱ. པརིསནྣཱཏི སམནྟཏོ ཏིནྟཱ. པརིཔཱུརཱཏི པརིཔུཎྞཱ. པརིཔྥུཊཱཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨིདམྤི ཝིཔཱཀཛ྄ཛྷཱནསུཁམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཧོསུཁཾ ཨཧོསུཁནྟི ཏེསཾ ཀིར བྷཝལོབྷོ མཧཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨེཝཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟི. སནྟམེཝཱཏི པཎཱིཏམེཝ. ཏུསིཏཱཏི ཏཏོ ཨུཏྟརིཾ སུཁསྶ ཨཔཏྠནཏོ སནྟུཊྛཱ ཧུཏྭཱ. སུཁཾ པཊིཝེདེནྟཱིཏི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ ཨནུབྷཝནྟི.

སེཀྑཱ པཉྙཱཏི སཏྟ ཨརིཡཔཉྙཱ. ཨརཧཏོ པཉྙཱ ཨསེཀྑཱ. ཨཝསེསཱ པཉྙཱ ནེཝསེཀྑཱནཱསེཀྑཱ.

ཙིནྟཱམཡཱདཱིསུ ¶ ¶ ¶ ཨཡཾ ཝིཏྠཱརོ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཙིནྟཱམཡཱ པཉྙཱ? ཡོགཝིཧིཏེསུ ཝཱ ཀམྨཱཡཏནེསུ ཡོགཝིཧིཏེསུ ཝཱ སིཔྤཱཡཏནེསུ ཡོགཝིཧིཏེསུ ཝཱ ཝིཛྫཱཊྛཱནེསུ ཀམྨསྶཀཏཾ ཝཱ སཙྩཱནུལོམིཀཾ ཝཱ རཱུཔཾ ཨནིཙྩནྟི ཝཱ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩནྟི ཝཱ ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨནུལོམིཀཾ ཁནྟིཾ དིཊྛིཾ རུཙིཾ མུཏྟིཾ པེཀྑཾ དྷམྨནིཛ྄ཛྷཱནཀྑནྟིཾ པརཏོ ཨསུཏྭཱ པཊིལབྷཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཙིནྟཱམཡཱ པཉྙཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ སུཏམཡཱ པཉྙཱ? ཡོགཝིཧིཏེསུ ཝཱ ཀམྨཱཡཏནེསུ…པེ… དྷམྨནིཛ྄ཛྷཱནཀྑནྟིཾ པརཏོ སུཏྭཱ པཊིལབྷཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སུཏམཡཱ པཉྙཱ. (ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷཱཝནཱམཡཱ པཉྙཱ?) སབྦཱཔི སམཱཔནྣསྶ པཉྙཱ བྷཱཝནཱམཡཱ པཉྙཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༧༦༨-༦༩).

སུཏཱཝུདྷནྟི སུཏམེཝ ཨཱཝུདྷཾ. ཏཾ ཨཏྠཏོ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ. ཏཉྷི ནིསྶཱཡ བྷིཀྑུ པཉྙཱཝུདྷཾ ནིསྶཱཡ སཱུརོ ཡོདྷོ ཨཝིཀམྤམཱནོ མཧཱཀནྟཱརཾ ཝིཡ སཾསཱརཀནྟཱརཾ ཨཏིཀྐམཏི ཨཝིཧཉྙམཱནོ. ཏེནེཝ ཝུཏྟཾ – ‘‘སུཏཱཝུདྷོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི, སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི, སུདྡྷམཏྟཱནཾ པརིཧརཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༦༧).

པཝིཝེཀཱཝུདྷནྟི ‘‘ཀཱཡཝིཝེཀོ ཙིཏྟཝིཝེཀོ ཨུཔདྷིཝིཝེཀོ’’ཏི ཨཡཾ ཏིཝིདྷོཔི ཝིཝེཀོཝ ཨཱཝུདྷཾ. ཏསྶ ནཱནཱཀརཎཾ ཀཱཡཝིཝེཀོ ཝིཝེཀཊྛཀཱཡཱནཾ ནེཀྑམྨཱབྷིརཏཱནཾ. ཙིཏྟཝིཝེཀོ ཙ པརིསུདྡྷཙིཏྟཱནཾ པརམཝོདཱནཔྤཏྟཱནཾ. ཨུཔདྷིཝིཝེཀོ ཙ ནིརུཔདྷཱིནཾ པུགྒལཱནཾ. ཨིམསྨིཉྷི ཏིཝིདྷེ ཝིཝེཀེ ཨབྷིརཏོ, ན ཀུཏོཙི བྷཱཡཏི. ཏསྨཱ ཨཡམྤི ཨཝསྶཡཊྛེན ཨཱཝུདྷནྟི ཝུཏྟོ. ལོཀིཡལོཀུཏྟརཔཉྙཱཝ ཨཱཝུདྷཾ པཉྙཱཝུདྷཾ. ཡསྶ སཱ ཨཏྠི, སོ ན ཀུཏོཙི བྷཱཡཏི, ན ཙསྶ ཀོཙི བྷཱཡཏི. ཏསྨཱ སཱཔི ཨཝསྶཡཊྛེནེཝ ཨཱཝུདྷནྟི ཝུཏྟཱ.

ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡནྟི ཨིཏོ པུབྦེ ཨནཉྙཱཏཾ ཨཝིདིཏཾ དྷམྨཾ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི པཊིཔནྣསྶ ཨུཔྤནྣཾ ཨིནྡྲིཡཾ. སོཏཱཔཏྟིམགྒཉཱཎསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཉྙིནྡྲིཡནྟི ཨཉྙཱབྷཱུཏཾ ཨཱཛཱནནབྷཱུཏཾ ཨིནྡྲིཡཾ. སོཏཱཔཏྟིཕལཏོ པཊྛཱཡ ཚསུ ཋཱནེསུ ཉཱཎསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡནྟི ཨཉྙཱཏཱཝཱིསུ ཛཱནནཀིཙྩཔརིཡོསཱནཔྤཏྟེསུ དྷམྨེསུ ཨིནྡྲིཡཾ. ཨརཧཏྟཕལཉཱཎསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

མཾསཙཀྑུ ¶ ¶ ཙཀྑུཔསཱདོ. དིབྦཙཀྑུ ཨཱལོཀནིསྶིཏཾ ཉཱཎཾ. པཉྙཱཙཀྑུ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཔཉྙཱ.

ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱདཱིསུ ¶ ཨདྷིསཱིལཉྩ ཏཾ སིཀྑིཏབྦཏོ སིཀྑཱ ཙཱཏི ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ. ཨིཏརསྨིཾ དྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ སཱིལཾ ཨདྷིསཱིལཾ, ཙིཏྟཾ ཨདྷིཙིཏྟཾ, པཉྙཱ ཨདྷིཔཉྙཱཏི ཨཡཾ པབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ –

སཱིལཾ ནཱམ པཉྩསཱིལདསསཱིལཱནི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ ཨདྷིསཱིལཾ ནཱམ. ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཙིཏྟཾ, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ ཨདྷིཙིཏྟཾ. ཀམྨསྶཀཏཉཱཎཾ པཉྙཱ, ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ ཨདྷིཔཉྙཱ. ཨནུཔྤནྣེཔི ཧི བུདྡྷུཔྤཱདེ པཝཏྟཏཱིཏི པཉྩསཱིལདསསཱིལཱནི སཱིལམེཝ, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ བུདྡྷུཔྤཱདེཡེཝ པཝཏྟཏཱིཏི ཨདྷིསཱིལཾ. ཙིཏྟཔཉྙཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཔིཙ ནིབྦཱནཾ པཏྠཡནྟེན སམཱདིནྣཾ པཉྩསཱིལམྤི དསསཱིལམྤི ཨདྷིསཱིལམེཝ. སམཱཔནྣཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོཔི ཨདྷིཙིཏྟམེཝ. སབྦཾ ཝཱ ལོཀིཡཾ སཱིལམེཝ, ལོཀུཏྟརཾ ཨདྷིསཱིལཾ. ཙིཏྟཔཉྙཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

བྷཱཝནཱསུ ཁཱིཎཱསཝསྶ པཉྩདྭཱརིཀཀཱཡོ ཀཱཡབྷཱཝནཱ ནཱམ. ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཙིཏྟབྷཱཝནཱ ནཱམ. ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཱ པཉྙཱབྷཱཝནཱ ནཱམ. ཁཱིཎཱསཝསྶ ཧི ཨེཀནྟེནེཝ པཉྩདྭཱརིཀཀཱཡོ སུབྷཱཝིཏོ ཧོཏི. ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཙསྶ ན ཨཉྙེསཾ ཝིཡ དུབྦལཱ, ཏསྶེཝ ཙ པཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ ནཱམ ཧོཏི པཉྙཱཝེཔུལླཔཏྟིཡཱ. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ.

ཨནུཏྟརིཡེསུ ཝིཔསྶནཱ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ མགྒོ པཊིཔདཱནུསྶརིཡཾ. ཕལཾ ཝིམུཏྟཱནུཏྟརིཡཾ. ཕལཾ ཝཱ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ. མགྒོ པཊིཔདཱནུཏྟརིཡཾ. ནིབྦཱནཾ ཝིམུཏྟཱནུཏྟརིཡཾ. ནིབྦཱནཾ ཝཱ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, ཏཏོ ཨུཏྟརིཉྷི དཊྛབྦཾ ནཱམ ནཏྠི. མགྒོ པཊིཔདཱནུཏྟརིཡཾ. ཕལཾ ཝིམུཏྟཱནུཏྟརིཡཾ. ཨནུཏྟརིཡནྟི ཨུཏྟམཾ ཛེཊྛཀཾ.

སམཱདྷཱིསུ པཋམཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷི སཝིཏཀྐསཝིཙཱརོ. པཉྩཀནཡེན དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷི ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟོ. སེསོ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརོ.

སུཉྙཏཱདཱིསུ ཏིཝིདྷཱ ཀཐཱ ཨཱགམནཏོ, སགུཎཏོ, ཨཱརམྨཎཏོཏི. ཨཱགམནཏོ ནཱམ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཨནཏྟཏོ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ ཨནཏྟཏོ དིསྭཱ ཨནཏྟཏོ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ ཝིཔསྶནཱ སུཉྙཏཱ ནཱམ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨསུཉྙཏཏྟཀཱརཀཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ¶ ཨབྷཱཝཱ. ཝིཔསྶནཱགམནེན ¶ མགྒསམཱདྷི སུཉྙཏོ ནཱམ ཧོཏི. མགྒཱགམནེན ཕལསམཱདྷི སུཉྙཏོ ནཱམ. ཨཔརོ ཨནིཙྩཏོ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ ཨནིཙྩཏོ དིསྭཱ ཨནིཙྩཏོ ཝུཊྛཱཏི. ཏསྶ ཝིཔསྶནཱ ཨནིམིཏྟཱ ¶ ནཱམ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ནིམིཏྟཀཱརཀཀིལེསཱབྷཱཝཱ. ཝིཔསྶནཱགམནེན མགྒསམཱདྷི ཨནིམིཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. མགྒཱགམནེན ཕལཾ ཨནིམིཏྟཾ ནཱམ. ཨཔརོ དུཀྑཏོ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ དུཀྑཏོ དིསྭཱ དུཀྑཏོ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ ཝིཔསྶནཱ ཨཔྤཎིཧིཏཱ ནཱམ ཧོཏི. ཀསྨཱ? པཎིདྷིཀཱརཀཀིལེསཱབྷཱཝཱ. ཝིཔསྶནཱགམནེན མགྒསམཱདྷི ཨཔྤཎིཧིཏོ ནཱམ. མགྒཱགམནེན ཕལཾ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ནཱམཱཏི ཨཡཾ ཨཱགམནཏོ ཀཐཱ. མགྒསམཱདྷི པན རཱགཱདཱིཧི སུཉྙཏཏྟཱ སུཉྙཏོ, རཱགནིམིཏྟཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཱ ཨནིམིཏྟོ, རཱགཔཎིདྷིཨཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཱ ཨཔྤཎིཧིཏོཏི ཨཡཾ སགུཎཏོ ཀཐཱ. ནིབྦཱནཾ རཱགཱདཱིཧི སུཉྙཏཏྟཱ རཱགཱདིནིམིཏྟཔཎིདྷཱིནཉྩ ཨབྷཱཝཱ སུཉྙཏཉྩེཝ ཨནིམིཏྟཉྩ ཨཔྤཎིཧིཏཉྩ. ཏདཱརམྨཎོ མགྒསམཱདྷི སུཉྙཏོ ཨནིམིཏྟོ ཨཔྤཎིཧིཏོ. ཨཡཾ ཨཱརམྨཎཏོ ཀཐཱ.

སོཙེཡྻཱནཱིཏི སུཙིབྷཱཝཀརཱ སོཙེཡྻཔྤཊིཔདཱ དྷམྨཱ. ཝིཏྠཱརོ པནེཏྠ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀཱཡསོཙེཡྻཾ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱནཾ ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ.

མོནེཡྻཱནཱིཏི མུནིབྷཱཝཀརཱ མོནེཡྻཔྤཊིཔདཱ དྷམྨཱ. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརོ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀཱཡམོནེཡྻཾ? ཏིཝིདྷཀཱཡདུཙྩརིཏསྶ པཧཱནཾ ཀཱཡམོནེཡྻཾ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡསུཙརིཏཾ ཀཱཡམོནེཡྻཾ, ཀཱཡཱརམྨཎེ ཉཱཎཾ ཀཱཡམོནེཡྻཾ, ཀཱཡཔརིཉྙཱ ཀཱཡམོནེཡྻཾ, ཀཱཡཔརིཉྙཱསཧགཏོ མགྒོ ཀཱཡམོནེཡྻཾ, ཀཱཡསྨིཾ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ ཀཱཡམོནེཡྻཾ, ཀཱཡསངྑཱརནིརོདྷཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཏྟི ཀཱཡམོནེཡྻཾ. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཝཙཱིམོནེཡྻཾ? ཙཏུབྦིདྷཝཙཱིདུཙྩརིཏསྶ པཧཱནཾ ཝཙཱིམོནེཡྻཾ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ ཝཙཱིམོནེཡྻཾ, ཝཱཙཱརམྨཎེ ཉཱཎཾ ཝཙཱིམོནེཡྻཾ ཝཱཙཱཔརིཉྙཱ ཝཙཱིམོནེཡྻཾ པརིཉྙཱསཧགཏོ མགྒོ, ཝཱཙཱཡ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ, ཝཙཱིསངྑཱརནིརོདྷཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཏྟི ཝཙཱིམོནེཡྻཾ. ཏཏྠ ཀཏམཾ མནོམོནེཡྻཾ? ཏིཝིདྷམནོདུཙྩརིཏསྶ པཧཱནཾ མནོམོནེཡྻཾ ¶ , ཏིཝིདྷཾ མནོསུཙརིཏཾ མནོམོནེཡྻཾ, མནཱརམྨཎེ ཉཱཎཾ མནོམོནེཡྻཾ, མནོཔརིཉྙཱ མནོམོནེཡྻཾ. པརིཉྙཱསཧགཏོ མགྒོ, མནསྨིཾ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ ¶ , ཙིཏྟསངྑཱརནིརོདྷཱ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷསམཱཔཏྟི མནོམོནེཡྻ’’ནྟི (མཧཱནི. ༡༤).

ཀོསལླེསུ ཨཱཡོཏི ཝུཌྜྷི. ཨཔཱཡོཏི ཨཝུཌྜྷི. ཏསྶ ཏསྶ ཀཱརཎཾ ཨུཔཱཡོ. ཏེསཾ པཛཱནནཱ ཀོསལླཾ. ཝིཏྠཱརོ པན ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟོཡེཝ.

ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨཱཡཀོསལླཾ? ཨིམེ དྷམྨེ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཀུསལཱ ¶ དྷམྨཱ ནུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨིམེ ཝཱ པན མེ དྷམྨེ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟནྟཱིཏི, ཡཱ ཏཏྠ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨཱཡཀོསལླཾ. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨཔཱཡཀོསལླཾ? ཨིམེ དྷམྨེ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨིམེ ཝཱ པན མེ དྷམྨེ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟནྟཱིཏི, ཡཱ ཏཏྠ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨཔཱཡཀོསལླཾ. སབྦཱཔི ཏཏྲུཔཱཡཱ པཉྙཱ ཨུཔཱཡཀོསལླ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༧༧༡). ཨིདཾ པན ཨཙྩཱཡིཀཀིཙྩེ ཝཱ བྷཡེ ཝཱ ཨུཔྤནྣེ ཏསྶ ཏིཀིཙྪནཏྠཾ ཋཱནུཔྤཏྟིཡཱ ཀཱརཎཛཱནནཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

མདཱཏི མཛྫནཱཀཱརཝསེན པཝཏྟམཱནཱ. ཏེསུ ‘‘ཨཧཾ ནིརོགོ སཊྛི ཝཱ སཏྟཏི ཝཱ ཝསྶཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི, ན མེ ཧརཱིཏཀཱིཁཎྜམྤི ཁཱདིཏཔུབྦཾ, ཨིམེ པནཉྙེ ཨསུཀཾ ནཱམ ཋཱནཾ རུཛྫཏི, བྷེསཛྫཾ ཁཱདཱམཱཏི ཝིཙརནྟི, ཀོ ཨཉྙོ མཱདིསོ ནིརོགོ ནཱམཱ’’ཏི ཨེཝཾ མཱནཀརཎཾ ཨཱརོགྱམདོ. ‘‘མཧལླཀཀཱལེ པུཉྙཾ ཀརིསྶཱམ, དཧརམྷ ཏཱཝཱ’’ཏི ཡོབྦནེ ཋཏྭཱ མཱནཀརཎཾ ཡོབྦནམདོ. ‘‘ཙིརཾ ཛཱིཝིཾ, ཙིརཾ ཛཱིཝཱམི, ཙིརཾ ཛཱིཝིསྶཱམི; སུཁཾ ཛཱིཝིཾ, སུཁཾ ཛཱིཝཱམི, སུཁཾ ཛཱིཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ མཱནཀརཎཾ ཛཱིཝིཏམདོ.

ཨཱདྷིཔཏེཡྻེསུ ཨདྷིཔཏིཏོ ཨཱགཏཾ ཨཱདྷིཔཏེཡྻཾ. ‘‘ཨེཏྟཀོམྷི སཱིལེན སམཱདྷིནཱ པཉྙཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ, ན མེ ཨེཏཾ པཏིརཱུཔ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཏྟཱནཾ ཨདྷིཔཏྟིཾ ¶ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ པཱཔསྶ ཨཀརཎཾ ¶ ཨཏྟཱདྷིཔཏེཡྻཾ ནཱམ. ལོཀཾ ཨདྷིཔཏིཾ ཀཏྭཱ ཨཀརཎཾ ལོཀཱདྷིཔཏེཡྻཾ ནཱམ. ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ཨདྷིཔཏིཾ ཀཏྭཱ ཨཀརཎཾ དྷམྨཱདྷིཔཏེཡྻཾ ནཱམ.

ཀཐཱཝཏྠཱུནཱིཏི ཀཐཱཀཱརཎཱནི. ཨཏཱིཏཾ ཝཱ ཨདྡྷཱནནྟི ཨཏཱིཏཾ དྷམྨཾ, ཨཏཱིཏཀྑནྡྷེཏི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ ‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཾ ནིརུདྡྷཾ ཝིཔརིཎཏཾ, ‘ཨཧོསཱི’ཏི ཏསྶ སངྑཱ, ‘ཨཧོསཱི’ཏི ཏསྶ པཉྙཏྟི ‘ཨཧོསཱི’ཏི ཏསྶ སམཉྙཱ, ན ཏསྶ སངྑཱ ‘ཨཏྠཱི’ཏི, ན ཏསྶ སངྑཱ ‘བྷཝིསྶཏཱི’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༦༢) ཨེཝཾ ཨཱགཏེན ནིརུཏྟིཔཐསུཏྟེནཔེཏྠ ཨཏྠོ དཱིཔེཏབྦོ.

ཝིཛྫཱཏི ཏམཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཝིཛྫཱ. ཝིདིཏཀརཎཊྛེནཱཔི ཝིཛྫཱ. པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཉྷི ¶ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཚཱདེཏྭཱ ཋིཏཾ ཏམཾ ཝིཛ྄ཛྷཏི, པུབྦེནིཝཱསཉྩ ཝིདིཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཝིཛྫཱ. ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཙྪཱདཀཾ ཏམཾ ཝིཛ྄ཛྷཏི, ཏཉྩ ཝིདིཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཝིཛྫཱ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཉཱཎཾ ཙཏུསཙྩཙྪཱདཀཾ ཏམཾ ཝིཛ྄ཛྷཏི, ཙཏུསཙྩདྷམྨཉྩ ཝིདིཏཾ ཀརོཏཱིཏི ཝིཛྫཱ.

ཝིཧཱརེསུ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ དིབྦོ ཝིཧཱརོ. ཙཏསྶོ ཨཔྤམཉྙཱ བྲཧྨཱ ཝིཧཱརོ. ཕལསམཱཔཏྟི ཨརིཡོ ཝིཧཱརོ.

པཱཊིཧཱརིཡཱནི ཀེཝཊྚསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི སམསཊྛིཡཱ ཏིཀཱནཾ ཝསེན ཨསཱིཏིསཏཔཉྷེ ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

ཏིཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏུཀྐཝཎྞནཱ

༣༠༦. ཨིཏི ཏིཀཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཙཏུཀྐཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ‘‘སཏིཔཊྛཱནཙཏུཀྐཾ’’ པུབྦེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

སམྨཔྤདྷཱནཙཏུཀྐེ ¶ ཚནྡཾ ཛནེཏཱིཏི ‘‘ཡོ ཚནྡོ ཚནྡིཀཏཱ ཀཏྟུཀམྱཏཱ ཀུསལོ དྷམྨཙྪནྡོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ ཀཏྟུཀམྱཏཾ ཛནེཏི. ཝཱཡམཏཱིཏི ཝཱཡཱམཾ ཀརོཏི. ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི ཝཱིརིཡཾ ཛནེཏི. ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏཱིཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔཏྠམྦྷེཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ ¶ . ཝིཏྠཱརོ པན སམྨཔྤདྷཱནཝིབྷངྒེ ཨཱགཏོཡེཝ.

ཨིདྡྷིཔཱདེསུ ཚནྡཾ ནིསྶཱཡ པཝཏྟོ སམཱདྷི ཚནྡསམཱདྷི. པདྷཱནབྷཱུཏཱ སངྑཱརཱ པདྷཱནསངྑཱརཱ. སམནྣཱགཏནྟི ཏེཧི དྷམྨེཧི ཨུཔེཏཾ. ཨིདྡྷིཡཱ པཱདཾ, ཨིདྡྷིབྷཱུཏཾ ཝཱ པཱདནྟི ཨིདྡྷིཔཱདཾ ¶ . སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཨིདྡྷིཔཱདཝིབྷངྒེ ཨཱགཏོ ཨེཝ. ཝིསུདྡྷིམགྒེ པནསྶ ཨཏྠོ དཱིཔིཏོ. ཛྷཱནཀཐཱཔི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ.

༣༠༧. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཡཱཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ སུཁཝིཧཱརཏྠཱཡ. ཨིདྷ ཕལསམཱཔཏྟིཛྷཱནཱནི, ཁཱིཎཱསཝསྶ ཨཔརབྷཱགེ ནིབྦཏྟིཏཛྷཱནཱནི ཙ ཀཐིཏཱནི.

ཨཱལོཀསཉྙཾ མནསིཀརོཏཱིཏི དིཝཱ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ སཱུརིཡཙནྡཔཛྫོཏམཎིཨཱདཱིནཾ ཨཱལོཀཾ ཨཱལོཀོཏི མནསིཀརོཏི. དིཝཱསཉྙཾ ཨདྷིཊྛཱཏཱིཏི ཨེཝཾ མནསི ཀཏྭཱ དིཝཱཏིསཉྙཾ ཋཔེཏི. ཡཐཱ དིཝཱ ཏཐཱ རཏྟིནྟི ཡཐཱ དིཝཱ དིཊྛོ ཨཱལོཀོ, ཏཐེཝ ཏཾ རཏྟིཾ མནསིཀརོཏི. ཡཐཱ རཏྟིཾ ཏཐཱ དིཝཱཏི ཡཐཱ རཏྟིཾ ཨཱལོཀོ དིཊྛོ, ཨེཝམེཝ དིཝཱ མནསིཀརོཏི. ཨིཏི ཝིཝཊེན ཙེཏསཱཏི ཨེཝཾ ཨཔིཧིཏེན ཙིཏྟེན. ཨཔརིཡོནདྡྷེནཱཏི སམནྟཏོ ཨནདྡྷེན. སཔྤབྷཱསནྟི སཨོབྷཱསཾ. ཉཱཎདསྶནཔཊིལཱབྷཱཡཱཏི ཉཱཎདསྶནཔཊིལཱབྷཏྠཱཡ. ཨིམིནཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ? མིདྡྷཝིནོདནཨཱལོཀོ ཀཐིཏོ པརིཀམྨཨཱལོཀོ ཝཱ. ཨིམིནཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི? ཁཱིཎཱསཝསྶ དིབྦཙཀྑུཉཱཎཾ. ཏསྨིཾ ཝཱ ཨཱགཏེཔི ཨནཱགཏེཔི པཱདཀཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཏྟིམེཝ སནྡྷཱཡ ‘‘སཔྤབྷཱསཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

སཏིསམྤཛཉྙཱཡཱཏི སཏྟཊྛཱནིཀསྶ སཏིསམྤཛཉྙསྶ ཨཏྠཱཡ. ཝིདིཏཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཝཏྠུ ཝིདིཏཾ ཧོཏི ཨཱརམྨཎཾ ཝིདིཏཾ ཝཏྠཱརམྨཎཾ ཝིདིཏཾ. ཝཏྠཱརམྨཎཝིདིཏཏཱཡ ཨེཝཾ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཝཾ ཏིཊྛནྟི, ཨེཝཾ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ན ཀེཝལཉྩ ཝེདནཱ ཨེཝ ཨིདྷ ཝུཏྟཱ ¶ སཉྙཱདཡོཔི ¶ , ཨཝུཏྟཱ ཙེཏནཱདཡོཔི, ཝིདིཏཱ ཙ ཨུཔྤཛྫནྟི ཙེཝ ཏིཊྛནྟི ཙ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ཙ. ཨཔི ཙ ཝེདནཱཡ ཨུཔྤཱདོ ཝིདིཏོ ཧོཏི, ཨུཔཊྛཱནཾ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཝེདནཱསམུདཡོ, ཏཎྷཱསམུདཡཱ ཀམྨསམུདཡོ, ཕསྶསམུདཡཱ ཝེདནཱཡསམུདཡོ. ནིབྦཏྟིལཀྑཎཾ པསྶནྟོཔི ཝེདནཱཀྑནྡྷསྶ སམུདཡཾ པསྶཏི. ཨེཝཾ ཝེདནཱཡ ཨུཔྤཱདོ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཀཐཾ ཝེདནཱཡ ཨུཔཊྛཱནཾ ཝིདིཏཾ ཧོཏི? ཨནིཙྩཏོ མནསིཀརོཏོ ཁཡཏཱུཔཊྛཱནཾ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. དུཀྑཏོ མནསིཀརོཏོ བྷཡཏཱུཔཊྛཱནཾ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨནཏྟཏོ མནསིཀརོཏོ སུཉྙཏཱུཔཊྛཱནཾ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཝེདནཱཡ ཨུཔཊྛཱནཾ ཝིདིཏཾ ཧོཏི, ཁཡཏོ བྷཡཏོ སུཉྙཏོ ཛཱནཱཏི. ཀཐཾ ཝེདནཱཡ ཨཏྠངྒམོ ཝིདིཏོ ཧོཏི? ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ ཝེདནཱནིརོདྷོ.…པེ… ཨེཝཾ ཝེདནཱཡ ཨཏྠངྒམོ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨིམིནཱཔི ནཡེནེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིཏི ¶ རཱུཔནྟིཨཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡཾ ཨཱཝུསོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱཏི ཨཡཾ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎསྶ པཱདཀཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིབྷཱཝནཱ.

༣༠༨. ཨཔྤམཉྙཱཏི པམཱཎཾ ཨགཧེཏྭཱ ཨནཝསེསཕརཎཝསེན ཨཔྤམཉྙཱཝ. ཨནུཔདཝཎྞནཱ པན བྷཱཝནཱསམཱདྷིཝིདྷཱནཉྩ ཨེཏཱསཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨརཱུཔཀཐཱཔི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ.

ཨཔསྶེནཱནཱིཏི ཨཔསྶཡཱནི. སངྑཱཡཱཏི ཉཱཎེན ཉཏྭཱ. པཊིསེཝཏཱིཏི ཉཱཎེན ཉཏྭཱ སེཝིཏབྦཡུཏྟཀམེཝ སེཝཏི. ཏསྶ ཙ ཝིཏྠཱརོ ‘‘པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝེདིཏབྦོ. སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏཱིཏི ཉཱཎེན ཉཏྭཱ ཨདྷིཝཱསེཏབྦཡུཏྟཀམེཝ ཨདྷིཝཱསེཏི. ཝིཏྠཱརོ པནེཏྠ ‘‘པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝེདིཏབྦོ. པརིཝཛྫེཏཱིཏི ཉཱཎེན ཉཏྭཱ པརིཝཛྫེཏུཾ ཡུཏྟམེཝ པརིཝཛྫེཏི. ཏསྶ ཝིཏྠཱརོ ‘‘པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཎྜཾ ཧཏྠིཾ པརིཝཛྫེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝེདིཏབྦོ. ཝིནོདེཏཱིཏི ཉཱཎེན ཉཏྭཱ ཝིནོདེཏབྦམེཝ ཝིནོདེཏི, ནུདཏི ནཱིཧརཏི ཨནྟོ པཝིསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྶ ཝིཏྠཱརོ ‘‘ཨུཔྤནྣཾ ¶ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝེདིཏབྦོ.

ཨརིཡཝཾསཙཏུཀྐཝཎྞནཱ

༣༠༩. ཨརིཡཝཾསཱཏི ¶ ཨརིཡཱནཾ ཝཾསཱ. ཡཐཱ ཧི ཁཏྟིཡཝཾསོ, བྲཱཧྨཎཝཾསོ, ཝེསྶཝཾསོ, སུདྡཝཾསོ, སམཎཝཾསོ, ཀུལཝཾསོ, རཱཛཝཾསོ, ཨེཝཾ ཨཡམྤི ཨཊྛམོ ཨརིཡཝཾསོ ཨརིཡཏནྟི ཨརིཡཔཝེཎཱི ནཱམ ཧོཏི. སོ ཁོ པནཱཡཾ ཨརིཡཝཾསོ ཨིམེསཾ ཝཾསཱནཾ མཱུལགནྡྷཱདཱིནཾ ཀཱལཱ༹ནུསཱརིཏགནྡྷཱདཡོ ཝིཡ ཨགྒམཀྑཱཡཏི. ཀེ པན ཏེ ཨརིཡཱ ཡེསཾ ཨེཏེ ཝཾསཱཏི? ཨརིཡཱ ཝུཙྩནྟི བུདྡྷཱ ཙ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཙ ཏཐཱགཏསཱཝཀཱ ཙ, ཨེཏེསཾ ཨརིཡཱནཾ ཝཾསཱཏི ཨརིཡཝཾསཱ. ཨིཏོ པུབྦེ ཧི སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནཾ ཙཏུནྣཾ ཨསངྑྱེཡྻཱནཾ མཏྠཀེ ཏཎྷངྐརོ མེདྷངྐརོ སརཎངྐརོ དཱིཔངྐརོཏི ཙཏྟཱརོ བུདྡྷཱ ཨུཔྤནྣཱ, ཏེ ཨརིཡཱ, ཏེསཾ ཨརིཡཱནཾ ཝཾསཱཏི ཨརིཡཝཾསཱ. ཏེསཾ བུདྡྷཱནཾ པརིནིབྦཱནཏོ ཨཔརབྷཱགེ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཀོཎྜཉྙོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤནྣོ…པེ… ཨིམསྨིཾ ཀཔྤེ ཀཀུསནྡྷོ, ཀོཎཱགམནོ, ཀསྶཔོ, ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ གོཏམོཏི ཙཏྟཱརོ བུདྡྷཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཏེསཾ ཨརིཡཱནཾ ཝཾསཱཏི ཨརིཡཝཾསཱ. ཨཔིཙ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ སབྦབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཨརིཡཱནཾ ཝཾསཱཏི ཨརིཡཝཾསཱ. ཏེ ཁོ ¶ པནེཏེ ཨགྒཉྙཱ ཨགྒཱཏི ཛཱནིཏབྦཱ. རཏྟཉྙཱ དཱིགྷརཏྟཾ པཝཏྟཱཏི ཛཱནིཏབྦཱ. ཝཾསཉྙཱ ཝཾསཱཏི ཛཱནིཏབྦཱ.

པོརཱཎཱཏི ན ཨདྷུནུཔྤཏྟིཀཱ. ཨསཾཀིཎྞཱ ཨཝིཀིཎྞཱ ཨནཔནཱིཏཱ. ཨསཾཀིཎྞཔུབྦཱ ཨཏཱིཏབུདྡྷེཧི ན སཾཀིཎྞཔུབྦཱ. ‘‘ཀིཾ ཨིམེཧཱི’’ཏི ན ཨཔནཱིཏཔུབྦཱ? ན སངྐཱིཡནྟཱིཏི ཨིདཱནིཔི ན ཨཔནཱིཡནྟི. ན སངྐཱིཡིསྶནྟཱིཏི ཨནཱགཏབུདྡྷེཧིཔི ན ཨཔནཱིཡིསྶནྟི, ཡེ ལོཀེ ཝིཉྙཱུ སམཎབྲཱཧྨཎཱ, ཏེཧི ཨཔྤཊིཀུཊྛཱ, སམཎེཧི བྲཱཧྨཎེཧི ཝིཉྙཱུཧི ཨནིནྡིཏཱ ཨགརཧིཏཱ.

སནྟུཊྛོ ཧོཏཱིཏི པཙྩཡསནྟོསཝསེན སནྟུཊྛོ ཧོཏི. ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེནཱཏི ཐཱུལསུཁུམལཱུཁཔཎཱིཏཐིརཛིཎྞཱནཾ ཡེན ཀེནཙི. ཨཐ ཁོ ཡཐཱལདྡྷཱདཱིནཾ ཨིཏརཱིཏརེན ཡེན ཀེནཙི སནྟུཊྛོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཙཱིཝརསྨིཉྷི ཏཡོ སནྟོསཱ – ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ, ཡཐཱབལསནྟོསོ, ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོཏི. པིཎྜཔཱཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ སཱམཉྙཕལེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམེ ཏཡོ སནྟོསེ སནྡྷཱཡ ‘‘སནྟུཊྛོ ཧོཏི, ཨིཏརཱིཏརེན ཡཐཱལདྡྷཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི ཙཱིཝརེན སནྟུཊྛོ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨེཏྠ ¶ ¶ ཙ ཙཱིཝརཾ ཛཱནིཏབྦཾ, ཙཱིཝརཀྑེཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ, པཾསུཀཱུལཾ ཛཱནིཏབྦཾ, ཙཱིཝརསནྟོསོ ཛཱནིཏབྦོ, ཙཱིཝརཔཊིསཾཡུཏྟཱནི དྷུཏངྒཱནི ཛཱནིཏབྦཱནི. ཏཏྠ ཙཱིཝརཾ ཛཱནིཏབྦནྟི ཁོམཱདཱིནི ཚ ཙཱིཝརཱནི དུཀཱུལཱདཱིནི ཚ ཨནུལོམཙཱིཝརཱནི ཛཱནིཏབྦཱནི. ཨིམཱནི དྭཱདས ཀཔྤིཡཙཱིཝརཱནི. ཀུསཙཱིརཾ ཝཱཀཙཱིརཾ ཕལཀཙཱིརཾ ཀེསཀམྦལཾ ཝཱལ༹ཀམྦལཾ པོཏྠཀོ ཙམྨཾ ཨུལཱུཀཔཀྑཾ རུཀྑདུསྶཾ ལཏཱདུསྶཾ ཨེརཀདུསྶཾ ཀདལིདུསྶཾ ཝེལུ༹དུསྶནྟི ཨེཝམཱདཱིནི པན ཨཀཔྤིཡཙཱིཝརཱནི. ཙཱིཝརཀྑེཏྟནྟི ‘‘སངྒྷཏོ ཝཱ གཎཏོ ཝཱ ཉཱཏིཏོ ཝཱ མིཏྟཏོ ཝཱ ཨཏྟནོ ཝཱ དྷནེན པཾསུཀཱུལཾ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཛྫནཏོ ཚ ཁེཏྟཱནི, ཨཊྛནྣཉྩ མཱཏིཀཱནཾ ཝསེན ཨཊྛ ཁེཏྟཱནི ཛཱནིཏབྦཱནི. པཾསུཀཱུལནྟི སོསཱནིཀཾ, པཱཔཎིཀཾ, རཐིཡཾ སངྐཱརཀཱུཊཀཾ, སོཏྠིཡཾ, སིནཱནཾ, ཏིཏྠཾ, གཏཔཙྩཱགཏཾ, ཨགྒིདཌྜྷཾ, གོཁཱཡིཏཾ ཨུཔཙིཀཁཱཡིཏཾ, ཨུནྡཱུརཁཱཡིཏཾ, ཨནྟཙྪིནྣཾ, དསཱཙྪིནྣཾ, དྷཛཱཧཊཾ, ཐཱུཔཾ, སམཎཙཱིཝརཾ, སཱམུདྡིཡཾ, ཨཱབྷིསེཀིཡཾ, པནྠིཀཾ, ཝཱཏཱཧཊཾ, ཨིདྡྷིམཡཾ, དེཝདཏྟིཡནྟི ཏེཝཱིསཏི པཾསུཀཱུལཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཨེཏྠ ཙ སོཏྠིཡནྟི གབྦྷམལཧརཎཾ. གཏཔཙྩཱགཏནྟི མཏཀསརཱིརཾ པཱརུཔིཏྭཱ སུསཱནཾ ནེཏྭཱ ཨཱནཱིཏཙཱིཝརཾ. དྷཛཱཧཊནྟི དྷཛཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཏཏོ ཨཱནཱིཏཾ. ཐཱུཔནྟི ཝམྨིཀེ པཱུཛིཏཙཱིཝརཾ ¶ . སཱམུདྡིཡནྟི སམུདྡཝཱིཙཱིཧི ཐལཾ པཱཔིཏཾ. པནྠིཀནྟི པནྠཾ གཙྪནྟེཧི ཙོརབྷཡེན པཱསཱཎེཧི ཀོཊྚེཏྭཱ པཱརུཏཙཱིཝརཾ. ཨིདྡྷིམཡནྟི ཨེཧིབྷིཀྑུཙཱིཝརཾ. སེསཾ པཱཀཊམེཝ.

ཙཱིཝརསནྟོསོཏི ཝཱིསཏི ཙཱིཝརསནྟོསཱ, ཝིཏཀྐསནྟོསོ, གམནསནྟོསོ, པརིཡེསནསནྟོསོ, པཊིལཱབྷསནྟོསོ, མཏྟཔྤཊིགྒཧཎསནྟོསོ, ལོལུཔྤཝིཝཛྫནསནྟོསོ, ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ, ཡཐཱབལསནྟོསོ, ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ, ཨུདཀསནྟོསོ, དྷོཝནསནྟོསོ, ཀརཎསནྟོསོ, པརིམཱཎསནྟོསོ, སུཏྟསནྟོསོ, སིབྦནསནྟོསོ, རཛནསནྟོསོ, ཀཔྤསནྟོསོ, པརིབྷོགསནྟོསོ, སནྣིདྷིཔརིཝཛྫནསནྟོསོ, ཝིསྶཛྫནསནྟོསོཏི.

ཏཏྠ སཱདཀབྷིཀྑུནཱ ཏེམཱསཾ ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ ཨེཀམཱསམཏྟཾ ཝིཏཀྐེཏུཾ ཝཊྚཏི. སོ ཧི པཝཱརེཏྭཱ ཙཱིཝརམཱསེ ཙཱིཝརཾ ཀརོཏི. པཾསུཀཱུལིཀོ ¶ ཨཌྜྷམཱསེནེཝ ཀརོཏི. ཨིཏི མཱསཌྜྷམཱསམཏྟཾ ཝིཏཀྐནཾ ཝིཏཀྐསནྟོསོ. ཝིཏཀྐསནྟོསེན པན སནྟུཊྛེན བྷིཀྑུནཱ པཱཙཱིནཀྑཎྜརཱཛིཝཱསིཀཔཾསུཀཱུལིཀཏྠེརསདིསེན ¶ བྷཝིཏབྦཾ.

ཐེརོ ཀིར ཙེཏིཡཔབྦཏཝིཧཱརེ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཙཱིཝརཾ ཛིཎྞཾ བཧཱུནཾ ཝསནཊྛཱནེ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ མཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སངྒྷཏྠེརཾ དིསྭཱ ཝསནཊྛཱནཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏཏྠ ཝུཏྠོ པུནདིཝསེ ཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཐེརཾ ཝནྡི. ཐེརོ ཀིཾ ཨཱཝུསོཏི ཨཱཧ. གཱམདྭཱརཾ, བྷནྟེ, གམིསྶཱམཱིཏི. ཨཧམྤཱཝུསོ, གམིསྶཱམཱིཏི. སཱདྷུ, བྷནྟེཏི གཙྪནྟོ མཧཱབོདྷིདྭཱརཀོཊྛཀེ ཋཏྭཱ པུཉྙཝནྟཱནཾ ཝསནཊྛཱནེ མནཱཔཾ ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཔརིསུདྡྷོ མེ ཝིཏཀྐོཏི ཏཏོཝ པཊིནིཝཏྟི. པུནདིཝསེ ཨམྦངྒཎསམཱིཔཏོ, པུནདིཝསེ མཧཱཙེཏིཡསྶ ཨུཏྟརདྭཱརཏོ, ཏཐེཝ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ཙཏུཏྠདིཝསེ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཐེརོ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཏཀྐོ ན པརིསུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾཡེཝ པཉྷཾ པུཙྪམཱནོ གཱམཾ པཱཝིསི. ཏཉྩ རཏྟིཾ ཨེཀོ མནུསྶོ ཨུཙྩཱརཔལིབུདྡྷོ སཱཊཀེཡེཝ ཝཙྩཾ ཀཏྭཱ ཏཾ སངྐཱརཊྛཱནེ ཚཌྜེསི. པཾསུཀཱུལིཀཏྠེརོ ཏཾ ནཱིལམཀྑིཀཱཧི སམྤརིཀིཎྞཾ དིསྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེསི. མཧཱཐེརོ ‘‘ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, སངྐཱརཊྛཱནསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷཱསཱི’’ཏི? ‘‘ནཱཧཾ, བྷནྟེ, སངྐཱརཊྛཱནསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷཱམི, མཡ྄ཧཾ པིཏུ དསབལསྶ པགྒཎྷཱམི, པུཎྞདཱསིཡཱ སརཱིརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཚཌྜིཏཾ པཾསུཀཱུལཾ ཏུམྦམཏྟེ པཱཎཀེ ཝིདྷུནིཏྭཱ སུསཱནཏོ གཎྷནྟེན དུཀྐརཾ ཀཏཾ, བྷནྟེ’’ཏི. མཧཱཐེརོ ‘‘པརིསུདྡྷོ ཝིཏཀྐོ པཾསུཀཱུལིཀསྶཱ’’ཏི ཙིནྟེསི. པཾསུཀཱུལིཀཏྠེརོཔི ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཋིཏོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ¶ ཏཱིཎི ཕལཱནི པཏྟོ ཏཾ སཱཊཀཾ གཧེཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ པཱཙཱིནཀྑཎྜརཱཛིཾ གནྟྭཱ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཙཱིཝརཏྠཱཡ གཙྪནྟསྶ པན ‘‘ཀཏྠ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཙིནྟེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེནེཝ གམནཾ གམནསནྟོསོ ནཱམ.

པརིཡེསནྟསྶ པན ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ སདྡྷིཾ ཨཔརིཡེསིཏྭཱ ལཛྫིཾ པེསལཾ བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ པརིཡེསནཾ པརིཡེསནསནྟོསོ ནཱམ.

ཨེཝཾ ¶ པརིཡེསནྟསྶ ཨཱཧརིཡམཱནཾ ཙཱིཝརཾ དཱུརཏོ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཾ མནཱཔཾ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏཾ ཨམནཱཔ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཝིཏཀྐེཏྭཱ ཐཱུལསུཁུམཱདཱིསུ ཡཐཱལདྡྷེནེཝ ¶ སནྟུསྶནཾ པཊིལཱབྷསནྟོསོ ནཱམ.

ཨེཝཾ ལདྡྷཾ གཎྷནྟསྶཱཔི ‘‘ཨེཏྟཀཾ དུཔཊྚསྶ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ ཨེཀཔཊྚསྶཱ’’ཏི ཨཏྟནོ པཧོནཀམཏྟེནེཝ སནྟུསྶནཾ མཏྟཔྤཊིགྒཧཎསནྟོསོ ནཱམ.

ཙཱིཝརཾ པརིཡེསནྟསྶ པན ‘‘ཨསུཀསྶ གྷརདྭཱརེ མནཱཔཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཙིནྟེཏྭཱ དྭཱརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཙརཎཾ ལོལུཔྤཝིཝཛྫནསནྟོསོ ནཱམ.

ལཱུཁཔཎཱིཏེསུ ཡེན ཀེནཙི ཡཱཔེཏུཾ སཀྐོནྟསྶ ཡཐཱལདྡྷེནེཝ ཡཱཔནཾ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ ནཱམ.

ཨཏྟནོ ཐཱམཾ ཛཱནིཏྭཱ ཡེན ཡཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི, ཏེན ཡཱཔནཾ ཡཐཱབལསནྟོསོ ནཱམ.

མནཱཔཾ ཨཉྙསྶ དཏྭཱ ཨཏྟནོ ཡེན ཀེནཙི ཡཱཔནཾ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ ནཱམ.

‘‘ཀཏྠ ཨུདཀཾ མནཱཔཾ, ཀཏྠ ཨམནཱཔ’’ནྟི ཨཝིཙཱརེཏྭཱ ཡེན ཀེནཙི དྷོཝནུཔགེན ཨུདཀེན དྷོཝནཾ ཨུདཀསནྟོསོ ནཱམ. པཎྜུམཏྟིཀགེརུཀཔཱུཏིཔཎྞརསཀིལིཊྛཱནི པན ཨུདཀཱནི ཝཛྫེཏུཾ ཝཊྚཏི.

དྷོཝནྟསྶ ¶ པན མུགྒརཱདཱིཧི ཨཔཧརིཏྭཱ ཧཏྠེཧི མདྡིཏྭཱ དྷོཝནཾ དྷོཝནསནྟོསོ ནཱམ. ཏཐཱ ཨསུཛ྄ཛྷནྟཾ པཎྞཱནི པཀྑིཔིཏྭཱ ཏཱཔིཏཨུདཀེནཱཔི དྷོཝིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨེཝཾ དྷོཝིཏྭཱ ཀརོནྟསྶ ཨིདཾ ཐཱུལཾ, ཨིདཾ སུཁུམནྟི ཨཀོཔེཏྭཱ པཧོནཀནཱིཧཱརེནེཝ ཀརཎཾ ཀརཎསནྟོསོ ནཱམ.

ཏིམཎྜལཔྤཊིཙྪཱདནམཏྟསྶེཝ ཀརཎཾ པརིམཱཎསནྟོསོ ནཱམ.

ཙཱིཝརཀརཎཏྠཱཡ པན མནཱཔསུཏྟཾ པརིཡེསིསྶཱམཱིཏི ཨཝིཙཱརེཏྭཱ རཐིཀཱདཱིསུ ཝཱ དེཝཊྛཱནེ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ པཱདམཱུལེ ཝཱ ཋཔིཏཾ ཡཾཀིཉྩིདེཝ སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀརཎཾ སུཏྟསནྟོསོ ནཱམ.

ཀུསིབནྡྷནཀཱལེ ¶ པན ཨངྒུལམཏྟེ སཏྟཝཱརེ ན ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཀརོནྟསྶ ཧི ཡོ བྷིཀྑུ སཧཱཡོ ན ཧོཏི, ཏསྶ ཝཏྟབྷེདོཔི ནཏྠི. ཏིཝངྒུལམཏྟེ པན སཏྟཝཱརེ ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཀརོནྟསྶ མགྒཔཊིཔནྣེནཱཔི སཧཱཡེན བྷཝིཏབྦཾ. ཡོ ན ཧོཏི, ཏསྶ ཝཏྟབྷེདོ. ཨཡཾ སིབྦནསནྟོསོ ནཱམ.

རཛནྟེན པན ཀཱལ༹ཀཙྪཀཱདཱིནི པརིཡེསནྟེན ན རཛིཏབྦཾ. སོམཝཀྐལཱདཱིསུ ཡཾ ལབྷཏི, ཏེན རཛིཏབྦཾ. ཨལབྷནྟེན པན མནུསྶེཧི ཨརཉྙེ ཝཱཀཾ གཧེཏྭཱ ཚཌྜིཏརཛནཾ ཝཱ བྷིཀྑཱུཧི པཙིཏྭཱ ཚཌྜིཏཀསཊཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ རཛིཏབྦཾ, ཨཡཾ རཛནསནྟོསོ ནཱམ.

ནཱིལཀདྡམཀཱལ༹སཱམེསུ ¶ ཡཾཀིཉྩི གཧེཏྭཱ ཧཏྠིཔིཊྛེ ནིསིནྣསྶ པཉྙཱཡམཱནཀཔཀརཎཾ ཀཔྤསནྟོསོ ནཱམ.

ཧིརིཀོཔཱིནཔཊིཙྪཱདནམཏྟཝསེན པརིབྷུཉྫནཾ པརིབྷོགསནྟོསོ ནཱམ.

དུསྶཾ པན ལབྷིཏྭཱ སུཏྟཾ ཝཱ སཱུཙིཾ ཝཱ ཀཱརཀཾ ཝཱ ཨལབྷནྟེན ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ལབྷནྟེན ན ཝཊྚཏི. ཀཏམྤི སཙེ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིནཾ དཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏེ ཙ ཨསནྣིཧིཏཱ ཡཱཝ ཨཱགམནཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱགཏམཏྟེསུ དཱཏབྦཾ. དཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. ཨཉྙསྨིཾ ¶ ཙཱིཝརེ སཏི པཙྩཏྠརཎམྤི ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནདྷིཊྛིཏམེཝ ཧི སནྣིདྷི ཧོཏི. ཨདྷིཊྛིཏཾ ན ཧོཏཱིཏི མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཨཱཧ. ཨཡཾ སནྣིདྷིཔརིཝཛྫནསནྟོསོ ནཱམ.

ཝིསྶཛྫནྟེན པན ན མུཁཾ ཨོལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སཱརཎཱིཡདྷམྨེ ཋཏྭཱ ཝིསྶཛྫིཏབྦནྟི ཨཡཾ ཝིསྶཛྫནསནྟོསོ ནཱམ.

ཙཱིཝརཔཊིསཾཡུཏྟཱནི དྷུཏངྒཱནི ནཱམ པཾསུཀཱུལིཀངྒཉྩེཝ ཏེཙཱིཝརིཀངྒཉྩ. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒཏོ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏི ཙཱིཝརསནྟོསམཧཱཨརིཡཝཾསཾ པཱུརཡམཱནོ བྷིཀྑུ ཨིམཱནི དྭེ དྷུཏངྒཱནི གོཔེཏི. ཨིམཱནི གོཔེནྟོ ཙཱིཝརསནྟོསམཧཱཨརིཡཝཾསེན སནྟུཊྛོ ཧོཏི.

ཝཎྞཝཱདཱིཏི ཨེཀོ སནྟུཊྛོ ཧོཏི, སནྟོསསྶ ཝཎྞཾ ན ཀཐེཏི, ཨེཀོ ན སནྟུཊྛོ ཧོཏི, སནྟོསསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཨེཀོ ¶ ནེཝ སནྟུཊྛོ ཧོཏི, ན སནྟོསསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཨེཀོ སནྟུཊྛོ ཙེཝ ཧོཏི, སནྟོསསྶ ཙ ཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨནེསནནྟི དཱུཏེཡྻཔཧིནགམནཱནུཡོགཔྤབྷེདཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཨནེསནཾ. ཨཔྤཏིརཱུཔནྟི ཨཡུཏྟཾ. ཨལདྡྷཱ ཙཱཏི ཨལབྷིཏྭཱ. ཡཐཱ ཨེཀཙྩོ ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ ཙཱིཝརཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི. པུཉྙཝནྟེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཀོཧཉྙཾ ཀརོནྟོ ཨུཏྟསཏི པརིཏསཏི, སནྟུཊྛོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཨལདྡྷཱ ཙཱིཝརཾ ན པརིཏསཏི. ལདྡྷཱ ཙཱཏི དྷམྨེན སམེན ལབྷིཏྭཱ. ཨགདྷིཏོཏི ཝིགཏལོབྷགིདྡྷོ. ཨམུཙྪིཏོཏི ཨདྷིམཏྟཏཎྷཱཡ མུཙྪཾ ཨནཱཔནྣོ. ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི ཏཎྷཱཡ ཨནོཏྠཏོ ཨཔརིཡོནདྡྷོ. ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱིཏི ཨནེསནཱཔཏྟིཡཉྩ གེདྷིཏཔརིབྷོགེ ཙ ཨཱདཱིནཝཾ པསྶམཱནོ. ནིསྶརཎཔཉྙོཏི ‘‘ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ ནིསྶརཎམེཝ པཛཱནནྟོ.

ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱཏི ¶ ཡེན ཀེནཙི ཙཱིཝརེན སནྟུཊྛིཡཱ. ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏཱིཏི ‘‘ཨཧཾ པཾསུཀཱུལིཀོ མཡཱ ཨུཔསམྤདམཱལེ༹ཡེཝ པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ གཧིཏཾ, ཀོ མཡཱ སདིསོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཏྟུཀྐཾསནཾ ན ཀརོཏི. ན པརཾ ཝམྦྷེཏཱིཏི ‘‘ཨིམེ པནཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན པཾསུཀཱུལིཀཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘པཾསུཀཱུལིཀངྒམཏྟམྤི ཨེཏེསཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཱ ཨེཝཾ པརཾ ན ཝམྦྷེཏི. ཡོ ཧི ཏཏྠ དཀྑོཏི ཡོ ཏསྨིཾ ཙཱིཝརསནྟོསེ, ཝཎྞཝཱདཱདཱིསུ ཝཱ དཀྑོ ཚེཀོ བྱཏྟོ. ཨནལསོཏི སཱཏཙྩཀིརིཡཱཡ ¶ ཨཱལསིཡཝིརཧིཏོ. སམྤཛཱནོ པཊིསྶཏོཏི སམྤཛཱནཔཉྙཱཡ ཙེཝ སཏིཡཱ ཙ ཡུཏྟོ. ཨརིཡཝཾསེ ཋིཏོཏི ཨརིཡཝཾསེ པཏིཊྛིཏོ.

ཨིཏརཱིཏརེན པིཎྜཔཱཏེནཱཏི ཡེན ཀེནཙི པིཎྜཔཱཏེན. ཨེཏྠཱཔི པིཎྜཔཱཏོ ཛཱནིཏབྦོ. པིཎྜཔཱཏཀྑེཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ, པིཎྜཔཱཏསནྟོསོ ཛཱནིཏབྦོ, པིཎྜཔཱཏཔཊིསཾཡུཏྟཾ དྷུཏངྒཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྠ པིཎྜཔཱཏོཏི ‘‘ཨོདནོ, ཀུམྨཱསོ, སཏྟུ, མཙྪོ, མཾསཾ, ཁཱིརཾ, དདྷི, སཔྤི, ནཝནཱིཏཾ, ཏེལཾ, མདྷུ, ཕཱཎིཏཾ, ཡཱགུ, ཁཱདནཱིཡཾ, སཱཡནཱིཡཾ, ལེཧནཱིཡ’’ནྟི སོལ༹ས པིཎྜཔཱཏཱ.

པིཎྜཔཱཏཀྑེཏྟནྟི ¶ སངྒྷབྷཏྟཾ, ཨུདྡེསབྷཏྟཾ, ནིམནྟནཾ, སལཱཀབྷཏྟཾ, པཀྑིཀཾ, ཨུཔོསཐིཀཾ, པཱཊིཔདིཀཾ, ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ, གམིཀབྷཏྟཾ, གིལཱནབྷཏྟཾ, གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟཾ, དྷུརབྷཏྟཾ, ཀུཊིབྷཏྟཾ, ཝཱརབྷཏྟཾ, ཝིཧཱརབྷཏྟནྟི པནྣརས པིཎྜཔཱཏཀྑེཏྟཱནི.

པིཎྜཔཱཏསནྟོསོཏི པིཎྜཔཱཏེ ཝིཏཀྐསནྟོསོ, གམནསནྟོསོ, པརིཡེསནསནྟོསོ པཊིལཱབྷསནྟོསོ, པཊིགྒཧཎསནྟོསོ, མཏྟཔྤཊིགྒཧཎསནྟོསོ, ལོལུཔྤཝིཝཛྫནསནྟོསོ, ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ, ཡཐཱབལསནྟོསོ, ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ, ཨུཔཀཱརསནྟོསོ, པརིམཱཎསནྟོསོ, པརིབྷོགསནྟོསོ, སནྣིདྷིཔརིཝཛྫནསནྟོསོ, ཝིསྶཛྫནསནྟོསོཏི པནྣརས སནྟོསཱ.

ཏཏྠ སཱདཀོ བྷིཀྑུ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཝིཏཀྐེཏི. པིཎྜཔཱཏིཀེན པན གཎེན སདྡྷིཾ ཙརཏཱ སཱཡཾ ཐེརཱུཔཊྛཱནཀཱལེ ‘‘སྭེ ཀཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶཱམཱཏི ཨསུཀགཱམེ, བྷནྟེ’’ཏི, ཨེཏྟཀཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ན ཝིཏཀྐེཏབྦཾ. ཨེཀཙཱརིཀེན ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀེ ཋཏྭཱ ཝིཏཀྐེཏབྦཾ. ཏཏོ པརཾ ཝིཏཀྐེནྟོ ཨརིཡཝཾསཱ ཙུཏོ ཧོཏི པརིབཱཧིརོ. ཨཡཾ ཝིཏཀྐསནྟོསོ ནཱམ.

པིཎྜཱཡ པཝིསནྟེན ‘‘ཀུཧིཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཙིནྟེཏྭཱ ¶ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེན གནྟབྦཾ. ཨཡཾ གམནསནྟོསོ ནཱམ.

པརིཡེསནྟེན ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཨགཧེཏྭཱ ལཛྫིཾ པེསལམེཝ གཧེཏྭཱ པརིཡེསིཏབྦཾ. ཨཡཾ པརིཡེསནསནྟོསོ ནཱམ.

དཱུརཏོཝ ¶ ཨཱཧརིཡམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཾ མནཱཔཾ, ཨེཏཾ ཨམནཱཔ’’ནྟི ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཱདེཏབྦཾ. ཨཡཾ པཊིལཱབྷསནྟོསོ ནཱམ.

‘‘ཨིམཾ མནཱཔཾ གཎྷིསྶཱམི, ཨིམཾ ཨམནཱཔཾ ན གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཙིནྟེཏྭཱ ཡཾཀིཉྩི ཡཱཔནམཏྟཾ གཧེཏབྦམེཝ, ཨཡཾ པཊིགྒཧཎསནྟོསོ ནཱམ.

ཨེཏྠ པན དེཡྻདྷམྨོ བཧུ, དཱཡཀོ ཨཔྤཾ དཱཏུཀཱམོ, ཨཔྤཾ གཧེཏབྦཾ. དེཡྻདྷམྨོ བཧུ, དཱཡཀོཔི བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, པམཱཎེནེཝ གཧེཏབྦཾ. དེཡྻདྷམྨོ ན བཧུ, དཱཡཀོཔི ཨཔྤཾ དཱཏུཀཱམོ, ཨཔྤཾ གཧེཏབྦཾ. དེཡྻདྷམྨོ ན བཧུ, དཱཡཀོ པན བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, པམཱཎེན གཧེཏབྦཾ. པཊིགྒཧཎསྨིཉྷི ¶ མཏྟཾ ཨཛཱནནྟོ མནུསྶཱནཾ པསཱདཾ མཀྑེཏི, སདྡྷཱདེཡྻཾ ཝིནིཔཱཏེཏི, སཱསནཾ ན ཀརོཏི, ཝིཛཱཏམཱཏུཡཱཔི ཙིཏྟཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨིཏི མཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱཝ པཊིགྒཧེཏབྦནྟི ཨཡཾ མཏྟཔྤཊིགྒཧཎསནྟོསོ ནཱམ.

སདྡྷཀུལཱནིཡེཝ ཨགནྟྭཱ དྭཱརཔྤཊིཔཱཊིཡཱ གནྟབྦཾ. ཨཡཾ ལོལུཔྤཝིཝཛྫནསནྟོསོ ནཱམ. ཡཐཱལཱབྷསནྟོསཱདཡོ ཙཱིཝརེ ཝུཏྟནཡཱ ཨེཝ.

པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཨནུཔཱལེསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཨུཔཀཱརཾ ཉཏྭཱ པརིབྷུཉྫནཾ ཨུཔཀཱརསནྟོསོ ནཱམ.

པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱནཱིཏཾ ན པཊིགྒཧེཏབྦཾ, ཨནུཔསམྤནྣེ སཏི ཏེན གཱཧཱཔེཏབྦཾ, ཨསཏི ཧརཱཔེཏྭཱ པཊིགྒཧཎམཏྟཾ གཧེཏབྦཾ. ཨཡཾ པརིམཱཎསནྟོསོ ནཱམ.

‘‘ཛིགྷཙྪཱཡ པཊིཝིནོདནཾ ཨིདམེཏྠ ནིསྶརཎ’’ནྟི ཨེཝཾ པརིབྷུཉྫནཾ པརིབྷོགསནྟོསོ ནཱམ.

ནིདཧིཏྭཱ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦནྟི ཨཡཾ སནྣིདྷིཔརིཝཛྫནསནྟོསོ ནཱམ.

མུཁཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ སཱརཎཱིཡདྷམྨེ ཋིཏེན ཝིསྶཛྫེཏབྦཾ. ཨཡཾ ཝིསྶཛྫནསནྟོསོ ནཱམ.

པིཎྜཔཱཏཔཊིསཾཡུཏྟཱནི པན པཉྩ དྷུཏངྒཱནི – པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ, སཔདཱནཙཱརིཀངྒཾ, ཨེཀཱསནིཀངྒཾ ¶ , པཏྟཔིཎྜིཀངྒཾ, ཁལུཔཙྪཱབྷཏྟིཀངྒནྟི. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ. ཨིཏི པིཎྜཔཱཏསནྟོསམཧཱཨརིཡཝཾསཾ པཱུརཡམཱནོ བྷིཀྑུ ཨིམཱནི པཉྩ དྷུཏངྒཱནི གོཔེཏི. ཨིམཱནི གོཔེནྟོ པིཎྜཔཱཏསནྟོསམཧཱཨརིཡཝཾསེན སནྟུཊྛོ ཧོཏི. ‘‘ཝཎྞཝཱདཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི.

སེནཱསནེནཱཏི ཨིདྷ སེནཱསནཾ ཛཱནིཏབྦཾ, སེནཱསནཀྑེཏྟཾ ¶ ཛཱནིཏབྦཾ, སེནཱསནསནྟོསོ ཛཱནིཏབྦོ, སེནཱསནཔཊིསཾཡུཏྟཾ དྷུཏངྒཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྠ སེནཱསནནྟི མཉྩོ, པཱིཋཾ, བྷིསི, བིམྦོཧནཾ, ཝིཧཱརོ, ཨཌྜྷཡོགོ, པཱསཱདོ, ཧམྨིཡཾ, གུཧཱ, ལེཎཾ, ཨཊྚོ, མཱལོ༹ ¶ , ཝེལུ༹གུམྦོ, རུཀྑམཱུལཾ, ཡཏྠ ཝཱ པན བྷིཀྑཱུ པཊིཀྐམནྟཱིཏི ཨིམཱནི པནྣརས སེནཱསནཱནི.

སེནཱསནཀྑེཏྟནྟི ‘‘སངྒྷཏོ ཝཱ གཎཏོ ཝཱ ཉཱཏིཏོ ཝཱ མིཏྟཏོ ཝཱ ཨཏྟནོ ཝཱ དྷནེན པཾསུཀཱུལཾ ཝཱ’’ཏི ཚ ཁེཏྟཱནི.

སེནཱསནསནྟོསོཏི སེནཱསནེ ཝིཏཀྐསནྟོསཱདཡོ པནྣརས སནྟོསཱ. ཏེ པིཎྜཔཱཏེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སེནཱསནཔཊིསཾཡུཏྟཱནི པན པཉྩ དྷུཏངྒཱནི – ཨཱརཉྙིཀངྒཾ, རུཀྑམཱུལིཀངྒཾ, ཨབྦྷོཀཱསིཀངྒཾ, སོསཱནིཀངྒཾ, ཡཐཱསནྟཏིཀངྒནྟི. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ. ཨིཏི སེནཱསནསནྟོསམཧཱཨརིཡཝཾསཾ པཱུརཡམཱནོ བྷིཀྑུ ཨིམཱནི པཉྩ དྷུཏངྒཱནི གོཔེཏི. ཨིམཱནི གོཔེནྟོ སེནཱསནསནྟོསམཧཱཨརིཡཝཾསེན སནྟུཊྛོ ཧོཏི.

གིལཱནཔཙྩཡོ པན པིཎྜཔཱཏེཡེཝ པཝིཊྛོ. ཏཏྠ ཡཐཱལཱབྷཡཐཱབལཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསེནེཝ སནྟུསྶིཏབྦཾ. ནེསཛྫིཀངྒཾ བྷཱཝནཱརཱམཨརིཡཝཾསཾ བྷཛཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘པཉྩ སེནཱསནེ ཝུཏྟཱ, པཉྩ ཨཱཧཱརནིསྶིཏཱ;

ཨེཀོ ཝཱིརིཡསཾཡུཏྟོ, དྭེ ཙ ཙཱིཝརནིསྶིཏཱ’’ཏི.

ཨིཏི ཨཱཡསྨཱ དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ པཐཝིཾ པཏྠརམཱནོ ཝིཡ སཱགརཀུཙྪིཾ པཱུརཡམཱནོ ཝིཡ ཨཱཀཱསཾ ཝིཏྠཱརཡམཱནོ ཝིཡ ཙ པཋམཾ ཙཱིཝརསནྟོསཾ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐེཏྭཱ ཙནྡཾ ཨུཊྛཱཔེནྟོ ཝིཡ སཱུརིཡཾ ཨུལླངྒྷེནྟོ ཝིཡ ཙ དུཏིཡཾ པིཎྜཔཱཏསནྟོསཾ ཀཐེཏྭཱ སིནེརུཾ ཨུཀྑིཔེནྟོ ཝིཡ ཏཏིཡཾ སེནཱསནསནྟོསཾ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི སཧསྶནཡཔྤཊིམཎྜིཏཾ ཙཏུཏྠཾ ¶ བྷཱཝནཱརཱམཾ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐེཏུཾ པུན ཙཔརཾ ཨཱཝུསོ བྷིཀྑུ པཧཱནཱརཱམོ ཧོཏཱིཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ ཨཱརམནཾ ཨཱརཱམོ, ཨབྷིརཏཱིཏི ཨཏྠོ. པཉྩཝིདྷེ པཧཱནེ ཨཱརཱམོ ཨསྶཱཏི པཧཱནཱརཱམོ. ཀཱམཙྪནྡཾ པཛཧནྟོ རམཏི, ནེཀྑམྨཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, བྱཱཔཱདཾ པཛཧནྟོ རམཏི…པེ… སབྦཀིལེསེ པཛཧནྟོ རམཏི, ཨརཧཏྟམགྒཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏཱིཏི ཨེཝཾ པཧཱནེ རཏོཏི པཧཱནརཏོ ¶ . ཝུཏྟནཡེནེཝ ¶ བྷཱཝནཱཡ ཨཱརཱམོ ཨསྶཱཏི བྷཱཝནཱརཱམོ. བྷཱཝནཱཡ རཏོཏི བྷཱཝནཱརཏོ.

ཨིམེསུ པན ཙཏཱུསུ ཨརིཡཝཾསེསུ པུརིམེཧི ཏཱིཧི ཏེརསནྣཾ དྷུཏངྒཱནཾ ཙཏུཔཙྩཡསནྟོསསྶ ཙ ཝསེན སཀལཾ ཝིནཡཔིཊཀཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི. བྷཱཝནཱརཱམེན ཨཝསེསཾ པིཊཀདྭཡཾ. ཨིམཾ པན བྷཱཝནཱརཱམཏཾ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐེནྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ ནེཀྑམྨཔཱལི༹ཡཱ ཀཐེཏབྦོ. དཱིགྷནིཀཱཡེ དསུཏྟརསུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཀཐེཏབྦོ. མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ སཏིཔཊྛཱནསུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཀཐེཏབྦོ. ཨབྷིདྷམྨེ ནིདྡེསཔརིཡཱཡེན ཀཐེཏབྦོ.

ཏཏྠ པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ ནེཀྑམྨཔཱལི༹ཡཱཏི སོ ནེཀྑམྨཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, ཀཱམཙྪནྡཾ པཛཧནྟོ རམཏི. ཨབྱཱཔཱདཾ བྱཱཔཱདཾ. ཨཱལོཀསཉྙཾ, ཐིནམིདྡྷཾ. ཨཝིཀྑེཔཾ ཨུདྡྷཙྩཾ. དྷམྨཝཝཏྠཱནཾ, ཝིཙིཀིཙྪཾ. ཉཱཎཾ, ཨཝིཛྫཾ. པཱམོཛྫཾ, ཨརཏིཾ. པཋམཾ ཛྷཱནཾ, པཉྩ ནཱིཝརཎེ. དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ, ཝིཏཀྐཝིཙཱརེ. ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ, པཱིཏིཾ. ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ, སུཁདུཀྑེ. ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, རཱུཔསཉྙཾ པཊིགྷསཉྙཾ ནཱནཏྟསཉྙཾ པཛཧནྟོ རམཏི. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཾ…པེ… ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཾ པཛཧནྟོ རམཏི.

ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, ནིཙྩསཉྙཾ པཛཧནྟོ རམཏི. དུཀྑཱནུཔསྶནཾ, སུཁསཉྙཾ. ཨནཏྟཱནུཔསྶནཾ, ཨཏྟསཉྙཾ. ནིབྦིདཱནུཔསྶནཾ, ནནྡིཾ. ཝིརཱགཱནུཔསྶནཾ, རཱགཾ. ནིརོདྷཱནུཔསྶནཾ, སམུདཡཾ. པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཾ, ཨཱདཱནཾ. ཁཡཱནུཔསྶནཾ, གྷནསཉྙཾ. ཝཡཱནུཔསྶནཾ, ཨཱཡཱུཧནཾ. ཝིཔརིཎཱམཱནུཔསྶནཾ, དྷུཝསཉྙཾ. ཨནིམིཏྟཱནུཔསྶནཾ, ནིམིཏྟཾ. ཨཔཎིཧིཏཱནུཔསྶནཾ, པཎིདྷིཾ. སུཉྙཏཱནུཔསྶནཾ ཨབྷིནིཝེསཾ. ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཾ, སཱརཱདཱནཱབྷིནིཝེསཾ. ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ, སམྨོཧཱབྷིནིཝེསཾ. ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཾ, ཨཱལཡཱབྷིནིཝེསཾ. པཊིསངྑཱནུཔསྶནཾ, ཨཔྤཊིསངྑཾ. ཝིཝཊྚཱནུཔསྶནཾ, སཾཡོགཱབྷིནིཝེསཾ. སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ ¶ , དིཊྛེཀཊྛེ ཀིལེསེ. སཀདཱགཱམིམགྒཾ, ཨོལཱ༹རིཀེ ཀིལེསེ. ཨནཱགཱམིམགྒཾ, ཨཎུསཧགཏེ ཀིལེསེ. ཨརཧཏྟམགྒཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, སབྦཀིལེསེ པཛཧནྟོ རམཏཱིཏི ཨེཝཾ ¶ པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ ནེཀྑམྨཔཱལི༹ཡཱ ཀཐེཏབྦོ.

དཱིགྷནིཀཱཡེ ¶ དསུཏྟརསུཏྟནྟཔརིཡཱཡེནཱཏི ཨེཀཾ དྷམྨཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, ཨེཀཾ དྷམྨཾ པཛཧནྟོ རམཏི…པེ… དས དྷམྨེ བྷཱཝེནྟོ རམཏི, དས དྷམྨེ པཛཧནྟོ རམཏི. ཀཏམཾ ཨེཀཾ དྷམྨཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི? ཀཱཡགཏཱསཏིཾ སཱཏསཧགཏཾ. ཨིམཾ ཨེཀཾ དྷམྨཾ བྷཱཝེནྟོ རམཏི. ཀཏམཾ ཨེཀཾ དྷམྨཾ པཛཧནྟོ རམཏི? ཨསྨིམཱནཾ. ཨིམཾ ཨེཀཾ དྷམྨཾ པཛཧནྟོ རམཏི. ཀཏམེ དྭེ དྷམྨེ…པེ… ཀཏམེ དས དྷམྨེ བྷཱཝེནྟོ རམཏི? དས ཀསིཎཱཡཏནཱནི. ཨིམེ དས དྷམྨེ བྷཱཝེནྟོ རམཏི. ཀཏམེ དས དྷམྨེ པཛཧནྟོ རམཏི? དས མིཙྪཏྟེ. ཨིམེ དས དྷམྨེ པཛཧནྟོ རམཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བྷཱཝནཱརཱམོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ དཱིགྷནིཀཱཡེ དསུཏྟརསུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཀཐེཏབྦོ.

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ སཏིཔཊྛཱནསུཏྟནྟཔརིཡཱཡེནཱཏི ཨེཀཱཡནོ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ, སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ, དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ, ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ, ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ ཡདིདཾ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི… ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི… ‘ཨཏྠི དྷམྨཱ’ཏི ཝཱ པནསྶ སཏི པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི ཡཱཝདེཝ ཉཱཎམཏྟཱཡ པཊིསྶཏིམཏྟཱཡ ཨནིསྶིཏོ ཙ ཝིཧརཏི ན ཙ ཀིཉྩི ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏི. ཨེཝམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བྷཱཝནཱརཱམོ ཧོཏི བྷཱཝནཱརཏོ, པཧཱནཱརཱམོ ཧོཏི པཧཱནརཏོ. པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ གཙྪནྟོ ཝཱ གཙྪཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི…པེ… པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སེཡྻཐཱཔི པསྶེཡྻ སརཱིརཾ སིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏཾ…པེ… པཱུཏཱིནི ཙུཎྞཀཛཱཏཱནི. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུཔསཾཧརཏི, ཨཡམྤི ཁོ ཀཱཡོ ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾཨནཏཱིཏོཏི. ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཨེཝམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བྷཱཝནཱརཱམོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ སཏིཔཊྛཱནསུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཀཐེཏབྦོ.

ཨབྷིདྷམྨེ ནིདྡེསཔརིཡཱཡེནཱཏི སབྦེཔི སངྑཏེ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ རོགཏོ གཎྜཏོ…པེ… སཾཀིལེསིཀདྷམྨཏོ པསྶནྟོ རམཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བྷཱཝནཱརཱམོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ནིདྡེསཔརིཡཱཡེན ཀཐེཏབྦོ.

ནེཝ ¶ ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏཱིཏི ཨཛྫ མེ སཊྛི ཝཱ སཏྟཏི ཝཱ ཝསྶཱནི ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ, ཀོ མཡཱ སདིསོ ཨཏྠཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏྟུཀྐཾསནཾ ན ཀརོཏི. ན པརཾ ཝམྦྷེཏཱིཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑནྟི ཝིཔསྶནཱམཏྟཀམྤི ནཏྠི, ཀིཾ ཨིམེ ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནཱ ཙརནྟཱིཏི ¶ ཨེཝཾ པརཾ ཝམྦྷནཾ ན ཀརོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༣༡༠. པདྷཱནཱནཱིཏི ¶ ཨུཏྟམཝཱིརིཡཱནི. སཾཝརཔདྷཱནནྟི ཙཀྑཱདཱིནི སཾཝརནྟསྶ ཨུཔྤནྣཝཱིརིཡཾ. པཧཱནཔདྷཱནནྟི ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ པཛཧནྟསྶ ཨུཔྤནྣཝཱིརིཡཾ. བྷཱཝནཱཔདྷཱནནྟི བོཛ྄ཛྷངྒེ བྷཱཝེནྟསྶ ཨུཔྤནྣཝཱིརིཡཾ. ཨནུརཀྑཎཱཔདྷཱནནྟི སམཱདྷིནིམིཏྟཾ ཨནུརཀྑནྟསྶ ཨུཔྤནྣཝཱིརིཡཾ.

ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟིཨཱདཱིསུ ཝིཝེཀོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོཏི ཏཱིཎིཔི ནིབྦཱནསྶ ནཱམཱནི. ནིབྦཱནཉྷི ཨུཔདྷིཝིཝེཀཏྟཱ ཝིཝེཀོ. ཏཾ ཨཱགམྨ རཱགཱདཡོ ཝིརཛྫནྟཱིཏི ཝིརཱགོ. ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ནིརོདྷོ. ཏསྨཱ ‘‘ཝིཝེཀནིསྶིཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎཝསེན ཨདྷིགནྟབྦཝསེན ཝཱ ནིབྦཱནནིསྶིཏནྟི ཨཏྠོ. ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིནྟི ཨེཏྠ དྭེ ཝོསྶགྒཱ པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོ ཙ པཀྑནྡནཝོསྶགྒོ ཙ. ཏཏྠ ཝིཔསྶནཱ ཏདངྒཝསེན ཀིལེསེ ཙ ཁནྡྷེ ཙ པརིཙྩཛཏཱིཏི པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོ. མགྒོ ཨཱརམྨཎཝསེན ནིབྦཱནཾ པཀྑནྡཏཱིཏི པཀྑནྡནཝོསྶགྒོ. ཏསྨཱ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིནྟི ཡཐཱ བྷཱཝིཡམཱནོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཝོསྶགྒཏྠཱཡ པརིཎམཏི, ཝིཔསྶནཱབྷཱཝཉྩ མགྒབྷཱཝཉྩ པཱཔུཎཱཏི, ཨེཝཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

བྷདྲཀནྟི བྷདྡཀཾ. སམཱདྷིནིམིཏྟཾ ཝུཙྩཏི ཨཊྛིཀསཉྙཱདིཝསེན ཨདྷིགཏོ སམཱདྷིཡེཝ. ཨནུརཀྑཏཱིཏི སམཱདྷིཔརིབནྡྷཀདྷམྨེ རཱགདོསམོཧེ སོདྷེནྟོ རཀྑཏི. ཨེཏྠ ཙ ཨཊྛིཀསཉྙཱདིཀཱ པཉྩེཝ སཉྙཱ ཝུཏྟཱ. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ དསཔི ཨསུབྷཱནི ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཱནི. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོཡེཝ.

དྷམྨེ ཉཱཎནྟི ཨེཀཔཊིཝེདྷཝསེན ཙཏུསཙྩདྷམྨེ ཉཱཎཾ ཙཏུསཙྩབྦྷནྟརེ ནིརོདྷསཙྩེ དྷམྨེ ཉཱཎཉྩ ¶ . ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ དྷམྨེ ཉཱཎཾ? ཙཏཱུསུ མགྒེསུ ཙཏཱུསུ ཕལེསུ ཉཱཎ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༧༩༦). ཨནྭཡེ ཉཱཎནྟི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པཙྩཀྑཏོ དིསྭཱ ཡཐཱ ཨིདཱནི, ཨེཝཾ ཨཏཱིཏེཔི ཨནཱགཏེཔི ཨིམེཝ པཉྩཀྑནྡྷཱ དུཀྑསཙྩཾ, ཨཡམེཝ ཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨཡམེཝ ནིརོདྷོ ནིརོདྷསཙྩཾ, ཨཡམེཝ མགྒོ མགྒསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཏསྶ ཉཱཎསྶ ཨནུགཏིཡཾ ཉཱཎཾ. ཏེནཱཧ ¶ – ‘‘སོ ཨིམིནཱ དྷམྨེན ཉཱཏེན དིཊྛེན པཏྟེན ཝིདིཏེན པརིཡོགཱལ༹ྷེན ཨཏཱིཏཱནཱགཏེན ནཡཾ ནེཏཱི’’ཏི. པརིཡེ ཉཱཎནྟི པརེསཾ ཙིཏྟཔརིཙྪེདེ ¶ ཉཱཎཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ པརིཡེ ཉཱཎཾ? ཨིདྷ བྷིཀྑུ པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཛཱནཱཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༧༩༦) ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཋཔེཏྭཱ པན ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཉཱཎཱནི ཨཝསེསཾ སམྨུཏིཉཱཎཾ ནཱམ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ སམྨུཏིཉཱཎཾ? ཋཔེཏྭཱ དྷམྨེ ཉཱཎཾ ཋཔེཏྭཱ ཨནྭཡེ ཉཱཎཾ ཋཔེཏྭཱ པརིཙྪེདེ ཉཱཎཾ ཨཝསེསཾ སམྨུཏིཉཱཎ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༧༩༦).

དུཀྑེ ཉཱཎཱདཱིཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔེཏྭཱ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགྒམནཾ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཏཏྠ དྭེ སཙྩཱནི ཝཊྚཾ, དྭེ ཝིཝཊྚཾ, ཝཊྚེ ཨབྷིནིཝེསོ ཧོཏི, ནོ ཝིཝཊྚེ. དྭཱིསུ སཙྩེསུ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ པརིཡཏྟིཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོཏི, དྭཱིསུ སཙྩེསུ ‘‘ནིརོདྷསཙྩཾ ནཱམ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔཾ, མགྒསཙྩཾ ནཱམ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔ’’ནྟི སཝནཝསེན ཀམྨཾ ཀརོཏི. དྭཱིསུ སཙྩེསུ ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱསཝནདྷཱརཎསམྨསནཔཊིཝེདྷོ ཝཊྚཏི, དྭཱིསུ སཝནཔཊིཝེདྷོ ཝཊྚཏི. ཏཱིཎི ཀིཙྩཝསེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ཨེཀཾ ཨཱརམྨཎཝསེན. དྭེ སཙྩཱནི དུདྡསཏྟཱ གམྦྷཱིརཱནི, དྭེ གམྦྷཱིརཏྟཱ དུདྡསཱནི.

སོཏཱཔཏྟིཡངྒཱདིཙཏུཀྐཝཎྞནཱ

༣༡༡. སོཏཱཔཏྟིཡངྒཱནཱིཏི སོཏཱཔཏྟིཡཱ ཨངྒཱནི, སོཏཱཔཏྟིམགྒསྶ པཊིལཱབྷཀཱརཎཱནཱིཏི ཨཏྠོ. སཔྤུརིསསཾསེཝོཏི བུདྡྷཱདཱིནཾ སཔྤུརིསཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སེཝནཾ. སདྡྷམྨསྶཝནནྟི སཔྤཱཡསྶ ཏེཔིཊཀདྷམྨསྶ སཝནཾ. ཡོནིསོམནསིཀཱརོཏི ཨནིཙྩཱདིཝསེན མནསིཀཱརོ. དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟཱིཏི ལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ ཨནུདྷམྨབྷཱུཏཱཡ པུབྦབྷཱགཔཊིཔཏྟིཡཱ པཊིཔཛྫནཾ.

ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི ¶ ཨཙལཔྤསཱདེན. ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱནི. ཕལདྷཱཏུཨཱཧཱརཙཏུཀྐཱནི ཨུཏྟཱནཏྠཱནེཝ. ཨཔིཙེཏྠ ལཱུཁཔཎཱིཏཝཏྠུཝསེན ཨོལཱ༹རིཀསུཁུམཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོཏི ཝིཉྙཱཎཾ ཨེཏཱསུ ཏིཊྛཏཱིཏི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ. ཨཱརམྨཎཊྛིཏིཝསེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. རཱུཔཱུཔཱཡནྟི རཱུཔཾ ཨུཔགཏཾ ཧུཏྭཱ. པཉྩཝོཀཱརབྷཝསྨིཉྷི ཨབྷིསངྑཱརཝིཉྙཱཎཾ རཱུཔཀྑནྡྷཾ ནིསྶཱཡ ཏིཊྛཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. རཱུཔཱརམྨཎནྟི རཱུཔཀྑནྡྷགོཙརཾ རཱུཔཔཏིཊྛིཏཾ ཧུཏྭཱ. ནནྡཱུཔསེཙནནྟི ¶ ¶ ལོབྷསཧགཏཾ སམྤཡུཏྟནནྡིཡཱཝ ཨུཔསིཏྟཾ ཧུཏྭཱ. ཨིཏརཾ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ. ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི སཊྛིཔི སཏྟཏིཔི ཝསྶཱནི ཨེཝཾ པཝཏྟམཱནཾ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཝེདནཱུཔཱཡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམེཧི པན ཏཱིཧི པདེཧི ཙཏུཝོཀཱརབྷཝེ ཨབྷིསངྑཱརཝིཉྙཱཎཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྶ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ པཝཏྟནཝསེན ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཙཏུཀྐཝསེན པན དེསནཱཡ ཨཱགཏཏྟཱ ཝིཉྙཱཎཱུཔཱཡནྟི ན ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ ཝུཙྩམཱནེ ཙ ‘‘ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཨེཏྠ ཀམྨཝིཉྙཱཎཾ, ཀཏམཾ ཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎ’’ནྟི སམྨོཧོ བྷཝེཡྻ, ཏསྨཱཔི ན ཝུཏྟཾ. ཨགཏིགམནཱནི ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ.

ཙཱིཝརཧེཏཱུཏི ཏཏྠ མནཱཔཾ ཙཱིཝརཾ ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཙཱིཝརཀཱརཎཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏི བྷཝཱབྷཝཧེཏཱུཏི ཨེཏྠ ཨིཏཱིཏི ནིདསྶནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཡཐཱ ཙཱིཝརཱདིཧེཏུ, ཨེཝཾ བྷཝཱབྷཝཧེཏཱུཔཱིཏི ཨཏྠོ. བྷཝཱབྷཝོཏི ཙེཏྠ པཎཱིཏཔཎཱིཏཏརཱནི ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི ཨདྷིཔྤེཏཱནི. ཨིམེསཾ པན ཙཏུནྣཾ ཏཎྷུཔྤཱདཱནཾ པཧཱནཏྠཱཡ པཊིཔཱཊིཡཱཝ ཙཏྟཱརོ ཨརིཡཝཾསཱ དེསིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. པཊིཔདཱཙཏུཀྐཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམེཝ. ཨཀྑམཱདཱིསུ པདྷཱནཀརཎཀཱལེ སཱིཏཱདཱིནི ན ཁམཏཱིཏི ཨཀྑམཱ. ཁམཏཱིཏི ཁམཱ. ཨིནྡྲིཡདམནཾ དམཱ. ‘‘ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཏཀྐསམནཾ སམཱ.

དྷམྨཔདཱནཱིཏི ¶ དྷམྨཀོཊྛཱསཱནི. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ དྷམྨཔདཾ ནཱམ ཨལོབྷོ ཝཱ ཨལོབྷསཱིསེན ཨདྷིགཏཛ྄ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལནིབྦཱནཱནི ཝཱ. ཨབྱཱཔཱདོ དྷམྨཔདཾ ནཱམ ཨཀོཔོ ཝཱ མེཏྟཱསཱིསེན ཨདྷིགཏཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི ཝཱ. སམྨཱསཏི དྷམྨཔདཾ ནཱམ སུཔྤཊྛིཏསཏི ཝཱ སཏིསཱིསེན ཨདྷིགཏཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི ཝཱ. སམྨཱསམཱདྷི དྷམྨཔདཾ ནཱམ སམཱཔཏྟི ཝཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིཝསེན ཨདྷིགཏཛ྄ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལནིབྦཱནཱནི ཝཱ. དསཱསུབྷཝསེན ཝཱ ཨདྷིགཏཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ དྷམྨཔདཾ. ཙཏུབྲཧྨཝིཧཱརཝསེན ཨདྷིགཏཱནི ཨབྱཱཔཱདོ དྷམྨཔདཾ. དསཱནུསྶཏིཨཱཧཱརེཔཊིཀཱུལསཉྙཱཝསེན ཨདྷིགཏཱནི སམྨཱསཏི དྷམྨཔདཾ. དསཀསིཎཨཱནཱཔཱནཝསེན ཨདྷིགཏཱནི སམྨཱསམཱདྷི དྷམྨཔདནྟི.

དྷམྨསམཱདཱནེསུ པཋམཾ ཨཙེལཀཔཊིཔདཱ. དུཏིཡཾ ཏིབྦཀིལེསསྶ ཨརཧཏྟཾ གཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ཨསྶུམུཁསྶཱཔི རུདཏོ པརིསུདྡྷབྲཧྨཙརིཡཙརཎཾ. ཏཏིཡཾ ཀཱམེསུ པཱཏབྱཏཱ. ཙཏུཏྠཾ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ ཨལབྷམཱནསྶཱཔི ¶ ཛྷཱནཝིཔསྶནཱཝསེན སུཁསམངྒིནོ སཱསནབྲཧྨཙརིཡཾ.

དྷམྨཀྑནྡྷཱཏི ¶ ཨེཏྠ གུཎཊྛོ ཁནྡྷཊྛོ. སཱིལཀྑནྡྷོཏི སཱིལགུཎོ. ཨེཏྠ ཙ ཕལསཱིལཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི ཙཏཱུསུཔི ཋཱནེསུ ཕལམེཝ ཝུཏྟཾ.

བལཱནཱིཏི ཨུཔཏྠམྦྷནཊྛེན ཨཀམྤིཡཊྛེན ཙ བལཱནི. ཏེསཾ པཊིཔཀྑེཧི ཀོསཛྫཱདཱིཧི ཨཀམྤནིཡཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. སབྦཱནིཔི སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེན ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱནེཝ ཀཐིཏཱནི.

ཨདྷིཊྛཱནཱནཱིཏི ཨེཏྠ ཨདྷཱིཏི ཨུཔསགྒམཏྟཾ. ཨཏྠཏོ པན ཏེན ཝཱ ཏིཊྛནྟི, ཏཏྠ ཝཱ ཏིཊྛནྟི, ཋཱནམེཝ ཝཱ ཏཾཏཾགུཎཱདྷིཀཱནཾ པུརིསཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ, པཉྙཱཝ ཨདྷིཊྛཱནཾ པཉྙཱདྷིཊྛཱནཾ. ཨེཏྠ ཙ པཋམེན ཨགྒཕལཔཉྙཱ. དུཏིཡེན ཝཙཱིསཙྩཾ. ཏཏིཡེན ཨཱམིསཔརིཙྩཱགོ. ཙཏུཏྠེན ཀིལེསཱུཔསམོ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. པཋམེན ཙ ཀམྨསྶཀཏཔཉྙཾ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཾ ཝཱ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཕལཔཉྙཱ ཀཐིཏཱ. དུཏིཡེན ཝཙཱིསཙྩཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ པརམཏྠསཙྩཾ ནིབྦཱནཾ. ཏཏིཡེན ཨཱམིསཔརིཙྩཱགཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨགྒམགྒེན ཀིལེསཔརིཙྩཱགོ. ཙཏུཏྠེན སམཱཔཏྟིཝིཀྑམྦྷིཏེ ¶ ཀིལེསེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨགྒམགྒེན ཀིལེསཝཱུཔསམོ. པཉྙཱདྷིཊྛཱནེན ཝཱ ཨེཀེན ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཱ ཀཐིཏཱ. སེསེཧི པརམཏྠསཙྩཾ. སཙྩཱདྷིཊྛཱནེན ཝཱ ཨེཀེན པརམཏྠསཙྩཾ ཀཐིཏཾ. སེསེཧི ཨརཧཏྟཔཉྙཱཏི མཱུསིཀཱབྷཡཏྠེརོ ཨཱཧ.

པཉྷབྱཱཀརཎཱདིཙཏུཀྐཝཎྞནཱ

༣༡༢. པཉྷབྱཱཀརཎཱནི མཧཱཔདེསཀཐཱཡ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ.

ཀཎྷནྟི ཀཱལ༹ཀཾ དསཨཀུསལཀམྨཔཐཀམྨཾ. ཀཎྷཝིཔཱཀནྟི ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟནཏོ ཀཱལ༹ཀཝིཔཱཀཾ. སུཀྐནྟི པཎྜརཾ ཀུསལཀམྨཔཐཀམྨཾ. སུཀྐཝིཔཱཀནྟི སགྒེ ནིབྦཏྟནཏོ པཎྜརཝིཔཱཀཾ. ཀཎྷསུཀྐནྟི མིསྶཀཀམྨཾ. ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀནྟི སུཁདུཀྑཝིཔཱཀཾ. མིསྶཀཀམྨཉྷི ཀཏྭཱ ཨཀུསལེན ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ མངྒལཧཏྠིཊྛཱནཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣོ ཀུསལེན པཝཏྟེ སུཁཾ ཝེདཡཏི. ཀུསལེན རཱཛཀུལེཔི ནིབྦཏྟོ ཨཀུསལེན པཝཏྟེ དུཀྑཾ ཝེདཡཏི. ཨཀཎྷཨསུཀྐནྟི ཀམྨཀྑཡཀརཾ ཙཏུམགྒཉཱཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏཉྷི ¶ ཡདི ཀཎྷཾ བྷཝེཡྻ, ཀཎྷཝིཔཱཀཾ དདེཡྻ. ཡདི སུཀྐཾ བྷཝེཡྻ, སུཀྐཝིཔཱཀཾ དདེཡྻ. ཨུབྷཡཝིཔཱཀསྶ པན ཨདཱནཏོ ཨཀཎྷཱསུཀྐཝིཔཱཀཏྟཱ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐནྟི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

སཙྪིཀརཎཱིཡཱཏི ¶ པཙྩཀྑཀརཎེན ཙེཝ པཊིལཱབྷེན ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ. ཙཀྑུནཱཏི དིབྦཙཀྑུནཱ. ཀཱཡེནཱཏི སཧཛཱཏནཱམཀཱཡེན. པཉྙཱཡཱཏི ཨརཧཏྟཕལཉཱཎེན.

ཨོགྷཱཏི ཝཊྚསྨིཾ སཏྟེ ཨོཧནནྟི ཨོསཱིདཱཔེནྟཱིཏི ཨོགྷཱ. ཏཏྠ པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ ཀཱམོགྷོ. རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ ཚནྡརཱགོ བྷཝོགྷོ. ཏཐཱ ཛྷཱནནིཀནྟི སསྶཏདིཊྛིསཧགཏོ ཙ རཱགོ. དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ དིཊྛོགྷོ.

ཝཊྚསྨིཾ ཡོཛེནྟཱིཏི ཡོགཱ. ཏེ ཨོགྷཱ ཝིཡ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝིསཾཡོཛེནྟཱིཏི ཝིསཉྙོགཱ. ཏཏྠ ཨསུབྷཛ྄ཛྷཱནཾ ཀཱམཡོགཝིསཾཡོགོ. ཏཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིགཏོ ཨནཱགཱམིམགྒོ ཨེཀནྟེནེཝ ཀཱམཡོགཝིསཉྙོགོ ནཱམ. ཨརཧཏྟམགྒོ བྷཝཡོགཝིསཉྙོགོ ནཱམ. སོཏཱཔཏྟིམགྒོ དིཊྛིཡོགཝིསཉྙོགོ ནཱམ. ཨརཧཏྟམགྒོ ཨཝིཛྫཱཡོགཝིསཉྙོགོ ནཱམ.

གནྠནཝསེན ¶ གནྠཱ. ཝཊྚསྨིཾ ནཱམཀཱཡཉྩེཝ རཱུཔཀཱཡཉྩ གནྠཏི བནྡྷཏི པལིབུནྡྷཏཱིཏི ཀཱཡགནྠོ. ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསོཏི ཨིདམེཝ སཙྩཾ, མོགྷམཉྙནྟི ཨེཝཾ པཝཏྟོ དིཊྛཱབྷིནིཝེསོ.

ཨུཔཱདཱནཱནཱིཏི ཨཱདཱནགྒཧཎཱནི. ཀཱམོཏི རཱགོ, སོཡེཝ གཧཎཊྛེན ཨུཔཱདཱནནྟི ཀཱམུཔཱདཱནཾ. དིཊྛཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛི, སཱཔི གཧཎཊྛེན ཨུཔཱདཱནནྟི དིཊྛུཔཱདཱནཾ. ཨིམིནཱ སུདྡྷཱིཏི ཨེཝཾ སཱིལཝཏཱནཾ གཧཎཾ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ. ཨཏྟཱཏི ཨེཏེན ཝདཏི ཙེཝ ཨུཔཱདིཡཏི ཙཱཏི ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ.

ཡོནིཡོཏི ཀོཊྛཱསཱ. ཨཎྜེ ཛཱཏཱཏི ཨཎྜཛཱ. ཛལཱབུམྷི ཛཱཏཱཏི ཛལཱབུཛཱ. སཾསེདེ ཛཱཏཱཏི སཾསེདཛཱ. སཡནསྨིཾ པཱུཏིམཙྪཱདཱིསུ ཙ ནིབྦཏྟཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཝེགེན ཨཱགནྟྭཱ ཨུཔཔཏིཏཱ ཝིཡཱཏི ཨོཔཔཱཏིཀཱ. ཏཏྠ དེཝམནུསྶེསུ སཾསེདཛཨོཔཔཱཏིཀཱནཾ ཨཡཾ ¶ ཝིསེསོ. སཾསེདཛཱ མནྡཱ དཧརཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟནྟི. ཨོཔཔཱཏིཀཱ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཱ ཧུཏྭཱ. མནུསྶེསུ ཧི བྷུམྨདེཝེསུ ཙ ཨིམཱ ཙཏསྶོཔི ཡོནིཡོ ལབྦྷནྟི. ཏཐཱ ཏིརཙྪཱནེསུ སུཔཎྞནཱགཱདཱིསུ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཏཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨཎྜཛཱ སུཔཎྞཱ ཨཎྜཛེཝ ནཱགེ ཧརནྟི, ན ཛལཱབུཛེ ན སཾསེདཛེ ན ཨོཔཔཱཏིཀེ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༣༩༣). ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔརིདེཝཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱཡེཝ ¶ . ཏཐཱ ནེརཡིཀཱ. པེཏེསུ ཙཏསྶོཔི ལབྦྷནྟི. གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡོ སམྤསཱདནཱིཡེ ཀཐིཏཱ ཨེཝ.

ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷེསུ པཋམོ ཁིཌྜཱཔདོསིཀཝསེན ཝེདིཏབྦོ. དུཏིཡོ ཨོརབྦྷིཀཱདཱིཧི གྷཱཏིཡམཱནཨུརབྦྷཱདིཝསེན. ཏཏིཡོ མནོཔདོསིཀཱཝསེན. ཙཏུཏྠོ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀེ ཨུཔཱདཱཡ ཨུཔརིསེསདེཝཏཱཝསེན. ཏེ ཧི དེཝཱ ནེཝ ཨཏྟསཉྩེཏནཱཡ མརནྟི, ན པརསཉྩེཏནཱཡ.

དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷཱདིཙཏུཀྐཝཎྞནཱ

༣༡༣. དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིཡོཏི དཱནསངྑཱཏཱ དཀྑིཎཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི མཧཔྥལཱ ཧོནྟི ཨེཏཱཧཱིཏི དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིཡོ.

དཱཡཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, ནོ པཊིགྒཱཧཀཏོཏི ཡཏྠ དཱཡཀོ སཱིལཝཱ ཧོཏི, དྷམྨེནུཔྤནྣཾ དེཡྻདྷམྨཾ དེཏི, པཊིགྒཱཧཀོ དུསྶཱིལོ. ཨཡཾ དཀྑིཎཱ ཝེསྶནྟརམཧཱརཱཛསྶ དཀྑིཎཱསདིསཱ. པཊིགྒཱཧཀཏོ ¶ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, ནོ དཱཡཀཏོཏི ཡཏྠ པཊིགྒཱཧཀོ སཱིལཝཱ ཧོཏི, དཱཡཀོ དུསྶཱིལོ, ཨདྷམྨེནུཔྤནྣཾ དེཏི, ཨཡཾ དཀྑིཎཱ ཙོརགྷཱཏཀསྶ དཀྑིཎཱསདིསཱ. ནེཝ དཱཡཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, ནོ པཊིགྒཱཧཀཏོཏི ཡཏྠ ཨུབྷོཔི དུསྶཱིལཱ དེཡྻདྷམྨོཔི ཨདྷམྨེན ནིབྦཏྟོ. ཝིཔརིཡཱཡེན ཙཏུཏྠཱ ཝེདིཏབྦཱ.

སངྒཧཝཏྠཱུནཱིཏི སངྒཧཀཱརཎཱནི. ཏཱནི ཧེཊྛཱ ཝིབྷཏྟཱནེཝ.

ཨནརིཡཝོཧཱརཱཏི ཨནརིཡཱནཾ ལཱམཀཱནཾ ཝོཧཱརཱ.

ཨརིཡཝོཧཱརཱཏི ཨརིཡཱནཾ སཔྤུརིསཱནཾ ཝོཧཱརཱ.

དིཊྛཝཱདིཏཱཏི ¶ དིཊྛཾ མཡཱཏི ཨེཝཾ ཝཱདིཏཱ. ཨེཏྠ ཙ ཏཾཏཾསམུཊྛཱཔཀཙེཏནཱཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཏྟནྟཔཱདིཙཏུཀྐཝཎྞནཱ

༣༡༤. ཨཏྟནྟཔཱདཱིསུ ¶ པཋམོ ཨཙེལཀོ. དུཏིཡོ ཨོརབྦྷིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ. ཏཏིཡོ ཡཉྙཡཱཛཀོ. ཙཏུཏྠོ སཱསནེ སམྨཱཔཊིཔནྣོ.

ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣཱདཱིསུ པཋམོ ཡོ སཡཾ སཱིལཱདིསམྤནྣོ, པརཾ སཱིལཱདཱིསུ ན སམཱདཔེཏི ཨཱཡསྨཱ ཝཀྐལིཏྠེརོ ཝིཡ. དུཏིཡོ ཡོ ཨཏྟནཱ ན སཱིལཱདིསམྤནྣོ, པརཾ སཱིལཱདཱིསུ སམཱདཔེཏི ཨཱཡསྨཱ ཨུཔནནྡོ ཝིཡ. ཏཏིཡོ ཡོ ནེཝཏྟནཱ སཱིལཱདིསམྤནྣོ, པརཾ སཱིལཱདཱིསུ ན སམཱདཔེཏི དེཝདཏྟོ ཝིཡ. ཙཏུཏྠོ ཡོ ཨཏྟནཱ ཙ སཱིལཱདིསམྤནྣོ པརཉྩ སཱིལཱདཱིསུ སམཱདཔེཏི ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ ཝིཡ.

ཏམཱདཱིསུ ཏམོཏི ཨནྡྷཀཱརབྷཱུཏོ. ཏམཔརཱཡཎོཏི ཏམམེཝ པརཾ ཨཡནཾ གཏི ཨསྶཱཏི ཏམཔརཱཡཎོ. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྠ ཙ པཋམོ ནཱིཙེ ཙཎྜཱལཱདིཀུལེ དུཛྫཱིཝིཏེ ཧཱིནཏྟབྷཱཝེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི. དུཏིཡོ ཏཐཱཝིདྷོ ཧུཏྭཱ ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི. ཏཏིཡོ ཨུལཱ༹རེ ཁཏྟིཡཀུལེ བཧུཨནྣཔཱནེ སམྤནྣཏྟབྷཱཝེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི. ཙཏུཏྠོ ཏཱདིསོཝ ཧུཏྭཱ ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི.

སམཎམཙལོཏི སམཎཨཙལོ. མ-ཀཱརོ པདསནྡྷིམཏྟཾ. སོ སོཏཱཔནྣོ ཝེདིཏབྦོ. སོཏཱཔནྣོ ཧི ཙཏཱུཧི ཝཱཏེཧི ཨིནྡཁཱིལོ ཝིཡ པརཔྤཝཱདེཧི ཨཀམྤིཡོ. ཨཙལསདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏོཏི སམཎམཙལོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ སམཎམཙལོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ’’ཏི (པུ. པ. ༡༩༠) ཝིཏྠཱརོ. རཱགདོསཱནཾ པན ཏནུབྷཱུཏཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི སམཎཔདུམོ ¶ ནཱམ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཀཏམོ པན པུགྒལོ སམཎཔདུམོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ¶ སམཎཔདུམོ’’ཏི (པུ. པ. ༡༩༠). རཱགདོསཱནཾ ཨབྷཱཝཱ ཁིཔྤམེཝ པུཔྥིསྶཏཱིཏི ཨནཱགཱམཱི སམཎཔུཎྜརཱིཀོ ནཱམ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ སམཎཔུཎྜརཱིཀོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སམཎཔུཎྜརཱིཀོ’’ཏི (པུ. པ. ༡༩༠). ཨརཧཱ པན སབྦེསམྤི གནྠཀཱརཀིལེསཱནཾ ཨབྷཱཝཱ སམཎེསུ སམཎསུཁུམཱལོ ནཱམ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ སམཎེསུ སམཎསུཁུམཱལོ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སམཎེསུ སམཎསུཁུམཱལོ’’ཏི.

‘‘ཨིམེ ཁོ ¶ , ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི སམཔཉྙཱསཱཡ ཙཏུཀྐཱནཾ ཝསེན དྭེཔཉྷསཏཱནི ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

ཙཏུཀྐཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༡༥. ཨིཏི ཙཏུཀྐཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པཉྩཀཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ རཱུཔཀྑནྡྷོ ལོཀིཡོ. སེསཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ. ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ ལོཀིཡཱཝ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཁནྡྷཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ. ཀཱམགུཎཱ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ.

སུཀཏདུཀྐཊཱདཱིཧི གནྟབྦཱཏི གཏིཡོ. ནིརཡོཏི ནིརསྶཱདོ. སཧོཀཱསེན ཁནྡྷཱ ཀཐིཏཱ. ཏཏོ པརེསུ ཏཱིསུ ནིབྦཏྟཱ ཁནྡྷཱཝ ཝུཏྟཱ. ཙཏུཏྠེ ཨོཀཱསོཔི.

ཨཱཝཱསེ མཙྪརིཡཾ ཨཱཝཱསམཙྪརིཡཾ. ཏེན སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱགནྟུཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ཙེཏིཡསྶ ཝཱ སངྒྷསྶ ཝཱ པརིཀྑཱརོ ཋཔིཏོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ སངྒྷིཀམྤི ཨཱཝཱསཾ ནིཝཱརེཏི. སོ ཀཱལངྐཏྭཱ པེཏོ ཝཱ ཨཛགརོ ཝཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཏི. ཀུལེ མཙྪརིཡཾ ཀུལམཙྪརིཡཾ. ཏེན སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཏེཧི ཀཱརཎེཧི ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཀུལེ ཨཉྙེསཾ ¶ པཝེསནམྤི ནིཝཱརེཏི. ལཱབྷེ མཙྪརིཡཾ ལཱབྷམཙྪརིཡཾ. ཏེན སམནྣཱགཏོ ¶ བྷིཀྑུ སངྒྷིཀམྤི ལཱབྷཾ མཙྪརཱཡནྟོ ཡཐཱ ཨཉྙེ ན ལབྷནྟི, ཨེཝཾ ཀརོཏི. ཝཎྞེ མཙྪརིཡཾ ཝཎྞམཙྪརིཡཾ. ཝཎྞོཏི ཙེཏྠ སརཱིརཝཎྞོཔི གུཎཝཎྞོཔི ཝེདིཏབྦོ. པརིཡཏྟིདྷམྨེ མཙྪརིཡཾ དྷམྨམཙྪརིཡཾ. ཏེན སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨིམཾ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎིཏྭཱ ཨེསོ མཾ ཨབྷིབྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཉྙསྶ ན དེཏི. ཡོ པན དྷམྨཱནུགྒཧེན ཝཱ པུགྒལཱནུགྒཧེན ཝཱ ན དེཏི, ན ཏཾ མཙྪརིཡཾ.

ཙིཏྟཾ ནིཝཱརེནྟི པརིཡོནནྡྷནྟཱིཏི ནཱིཝརཎཱནི. ཀཱམཙྪནྡོ ནཱིཝརཎཔཏྟོ ཨརཧཏྟམགྒཝཛ྄ཛྷོ. ཀཱམརཱགཱནུསཡོ ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཔཏྟོ ཨནཱགཱམིམགྒཝཛ྄ཛྷོ. ཐིནཾ ཙིཏྟགེལཉྙཾ ¶ . མིདྡྷཾ ཁནྡྷཏྟཡགེལཉྙཾ. ཨུབྷཡམྤི ཨརཧཏྟམགྒཝཛ྄ཛྷཾ. ཏཐཱ ཨུདྡྷཙྩཾ. ཀུཀྐུཙྩཾ ཨནཱགཱམིམགྒཝཛ྄ཛྷཾ. ཝིཙིཀིཙྪཱ པཋམམགྒཝཛ྄ཛྷཱ.

སཾཡོཛནཱནཱིཏི བནྡྷནཱནི. ཏེཧི པན བདྡྷེསུ པུགྒལེསུ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ ནིབྦཏྟཱ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ ཨནྟོབདྡྷཱ བཧིསཡིཏཱ ནཱམ. ཏེསཉྷི ཀཱམབྷཝེ བནྡྷནཾ. ཀཱམབྷཝེ ཨནཱགཱམིནོ བཧིབདྡྷཱ ཨནྟོསཡིཏཱ ནཱམ. ཏེསཉྷི རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ བནྡྷནཾ. ཀཱམབྷཝེ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིནོ ཨནྟོབདྡྷཱ ཨནྟོསཡིཏཱ ནཱམ. རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ ཨནཱགཱམིནོ བཧིབདྡྷཱ བཧིསཡིཏཱ ནཱམ. ཁཱིཎཱསཝོ སབྦཏྠ ཨབནྡྷནོ.

སིཀྑིཏབྦཾ པདཾ སིཀྑཱཔདཾ, སིཀྑཱཀོཊྛཱསོཏི ཨཏྠོ. སིཀྑཱཡ ཝཱ པདཾ སིཀྑཱཔདཾ, ཨདྷིཙིཏྟཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཡ ཨདྷིགམུཔཱཡོཏི ཨཏྠོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན སིཀྑཱཔདཀཐཱ ཝིབྷངྒཔྤཀརཎེ སིཀྑཱཔདཝིབྷངྒེ ཨཱགཏཱ ཨེཝ.

ཨབྷབྦཊྛཱནཱདིཔཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༡༦. ‘‘ཨབྷབྦོ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སཉྩིཙྩ པཱཎ’’ནྟིཨཱདི དེསནཱསཱིསམེཝ, སོཏཱཔནྣཱདཡོཔི པན ཨབྷབྦཱ. པུཐུཛྫནཁཱིཎཱསཝཱནཾ ནིནྡཱཔསཾསཏྠམྤི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. པུཐུཛྫནོ ནཱམ གཱརཡ྄ཧོ, མཱཏུགྷཱཏཱདཱིནིཔི ཀརོཏི ¶ . ཁཱིཎཱསཝོ པན པཱསཾསོ, ཀུནྠཀིཔིལླིཀགྷཱཏཱདཱིནིཔི ན ཀརོཏཱིཏི.

བྱསནེསུ ཝིཡསྶཏཱིཏི བྱསནཾ, ཧིཏསུཁཾ ཁིཔཏི ཝིདྡྷཾསེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཉཱཏཱིནཾ བྱསནཾ ཉཱཏིབྱསནཾ, ཙོརརོགབྷཡཱདཱིཧི ཉཱཏིཝིནཱསོཏི ཨཏྠོ. བྷོགཱནཾ བྱསནཾ ¶ བྷོགབྱསནཾ, རཱཛཙོརཱདིཝསེན བྷོགཝིནཱསོཏི ཨཏྠོ. རོགོ ཨེཝ བྱསནཾ རོགབྱསནཾ. རོགོ ཧི ཨཱརོགྱཾ བྱསཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི བྱསནཾ, སཱིལསྶ བྱསནཾ སཱིལབྱསནཾ. དུསྶཱིལྱསྶེཏཾ ནཱམཾ. སམྨཱདིཊྛིཾ ཝིནཱསཡམཱནཱ ཨུཔྤནྣཱ དིཊྛི ཨེཝ བྱསནཾ དིཊྛིབྱསནཾ. ཨེཏྠ ཙ ཉཱཏིབྱསནཱདཱིནི ཏཱིཎི ནེཝ ཨཀུསལཱནི ན ཏིལཀྑཎཱཧཏཱནི. སཱིལདིཊྛིབྱསནདྭཡཾ ཨཀུསལཾ ཏིལཀྑཎཱཧཏཾ. ཏེནེཝ ‘‘ནཱཝུསོ, སཏྟཱ ཉཱཏིབྱསནཧེཏུ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཉཱཏིསམྤདཱཏི ཉཱཏཱིནཾ སམྤདཱ པཱརིཔཱུརཱི བཧུབྷཱཝོ. བྷོགསམྤདཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱརོགྱསྶ སམྤདཱ ཨཱརོགྱསམྤདཱ. པཱརིཔཱུརཱི དཱིགྷརཏྟཾ ཨརོགཏཱ. སཱིལདིཊྛིསམྤདཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ ¶ . ཨིདྷཱཔི ཉཱཏིསམྤདཱདཡོ ནོ ཀུསལཱ, ན ཏིལཀྑཎཱཧཏཱ. སཱིལདིཊྛིསམྤདཱ ཀུསལཱ, ཏིལཀྑཎཱཧཏཱ. ཏེནེཝ ‘‘ནཱཝུསོ, སཏྟཱ ཉཱཏིསམྤདཱཧེཏུ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

སཱིལཝིཔཏྟིསཱིལསམྤཏྟིཀཐཱ མཧཱཔརིནིབྦཱནེ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ.

ཙོདཀེནཱཏི ཝཏྠུསཾསནྡསྶནཱ, ཨཱཔཏྟིསཾསནྡསྶནཱ, སཾཝཱསཔྤཊིཀྑེཔོ, སཱམཱིཙིཔྤཊིཀྑེཔོཏི ཙཏཱུཧི ཙོདནཱཝཏྠཱུཧི ཙོདཡམཱནེན. ཀཱལེན ཝཀྑཱམི ནོ ཨཀཱལེནཱཏི ཨེཏྠ ཙུདིཏཀསྶ ཀཱལོ ཀཐིཏོ, ན ཙོདཀསྶ. པརཾ ཙོདེནྟེན ཧི པརིསམཛ྄ཛྷེ ཝཱ ཨུཔོསཐཔཝཱརཎགྒེ ཝཱ ཨཱསནསཱལཱབྷོཛནསཱལཱདཱིསུ ཝཱ ན ཙོདེཏབྦཾ. དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣཀཱལེ ‘‘ཀརོཏཱཡསྨཱ ཨོཀཱསཾ, ཨཧཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཝཏྟུཀཱམོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཙོདེཏབྦཾ. པུགྒལཾ པན ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཡོ ལོལཔུགྒལོ ཨབྷཱུཏཾ ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཡསཾ ཨཱརོཔེཏི, སོ ཨོཀཱསཀམྨཾ ཝིནཱཔི ཙོདེཏབྦོ. བྷཱུཏེནཱཏི ཏཙྪེན སབྷཱཝེན. སཎྷེནཱཏི མཊྛེན མུདུཀེན. ཨཏྠསཉྷིཏེནཱཏི ཨཏྠཀཱམཏཱཡ ཧིཏཀཱམཏཱཡ ཨུཔེཏེན.

པདྷཱནིཡངྒཔཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༡༧. པདྷཱནིཡངྒཱནཱིཏི ¶ པདྷཱནཾ ཝུཙྩཏི པདཧནཾ, པདྷཱནམསྶ ཨཏྠཱིཏི པདྷཱནིཡོ, པདྷཱནིཡསྶ བྷིཀྑུནོ ཨངྒཱནི པདྷཱནིཡངྒཱནི. སདྡྷོཏི སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏོ. སདྡྷཱ པནེསཱ ཨཱགམནསདྡྷཱ, ཨདྷིགམནསདྡྷཱ, ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ, པསཱདསདྡྷཱཏི ཙཏུབྦིདྷཱ. ཏཏྠ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱནཾ སདྡྷཱ ཨབྷིནཱིཧཱརཏོ ཨཱགཏཏྟཱ ཨཱགམནསདྡྷཱ ནཱམ. ཨརིཡསཱཝཀཱནཾ ¶ པཊིཝེདྷེན ཨདྷིགཏཏྟཱ ཨདྷིགམནསདྡྷཱ ནཱམ. བུདྡྷོ དྷམྨོ སངྒྷོཏི ཝུཏྟེ ཨཙལབྷཱཝེན ཨོཀཔྤནཾ ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ ནཱམ. པསཱདུཔྤཏྟི པསཱདསདྡྷཱ ནཱམ. ཨིདྷ ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. བོདྷིནྟི ཙཏུཏྠམགྒཉཱཎཾ. ཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི སདྡཧཏི. དེསནཱསཱིསམེཝ ཙེཏཾ, ཨིམིནཱ པན ཨངྒེན ཏཱིསུཔི རཏནེསུ སདྡྷཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཡསྶ ཧི བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདོ བལཝཱ, ཏསྶ པདྷཱནཝཱིརིཡཾ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཨཔྤཱབཱདྷོཏི ཨརོགོ. ཨཔྤཱཏངྐོཏི ནིདྡུཀྑོ. སམཝེཔཱཀིནིཡཱཏི སམཝིཔཱཙནཱིཡཱ. གཧཎིཡཱཏི ཀམྨཛཏེཛོདྷཱཏུཡཱ. ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཱཙྩུཎྷཱཡཱཏི ཨཏིསཱིཏགཧཎིཀོ སཱིཏབྷཱིརཱུ ཧོཏི, ཨཙྩུཎྷགཧཎིཀོ ཨུཎྷབྷཱིརཱུ ཧོཏི, ཏེསཾ པདྷཱནཾ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི. མཛ྄ཛྷིམགཧཎིཀསྶ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘མཛ྄ཛྷིམཱཡ པདྷཱནཀྑམཱཡཱ’’ཏི. ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྟཱཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཏྟནོ ཨགུཎཾ པཀཱསེཏཱ. ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱཏི ཨུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ གནྟུཾ པརིཙྪིནྡིཏུཾ སམཏྠཱཡ, ཨེཏེན པཉྙཱསལཀྑཎཔརིགྒཱཧཀཾ ཨུདཡབྦཡཉཱཎཾ ཝུཏྟཾ ¶ . ཨརིཡཱཡཱཏི པརིསུདྡྷཱཡ. ནིབྦེདྷིཀཱཡཱཏི ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦེ ལོབྷཀྑནྡྷཱདཡོ ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠཱཡ. སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱཏི ཏདངྒཝསེན ཀིལེསཱནཾ པཧཱིནཏྟཱ ཡཾ ཡཾ དུཀྑཾ ཁཱིཡཏི, ཏསྶ ཏསྶ དུཀྑསྶ ཁཡགཱམིནིཡཱ. ཨིཏི སབྦེཧི ཨིམེཧི པདེཧི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཝ ཀཐིཏཱ. དུཔྤཉྙསྶ ཧི པདྷཱནཾ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི.

སུདྡྷཱཝཱསཱདིཔཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༡༨. སུདྡྷཱཝཱསཱཏི སུདྡྷཱ ཨིདྷ ཨཱཝསིཾསུ ཨཱཝསནྟི ཨཱཝསིསྶནྟི ཝཱཏི སུདྡྷཱཝཱསཱ. སུདྡྷཱཏི ཀིལེསམལརཧིཏཱ ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཱ. ཨཝིཧཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ མཧཱཔདཱནེ ཝུཏྟམེཝ.

ཨནཱགཱམཱིསུ ¶ ཨཱཡུནོ མཛ྄ཛྷཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཨནྟརཱཝ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ནཱམ. མཛ྄ཛྷཾ ཨུཔཧཙྩ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པཏྟོ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ¶ ནཱམ. ཨསངྑཱརེན ཨཔྤཡོགེན ཨཀིལམནྟོ སུཁེན པཏྟོ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ནཱམ. སསངྑཱརེན སཔྤཡོགེན ཀིལམནྟོ དུཀྑེན པཏྟོ སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ནཱམ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པཉྩསུཔི སུདྡྷཱཝཱསེསུ ལབྦྷནྟི. ཨུདྡྷཾསོཏོཨཀནིཊྛགཱམཱིཏི ཨེཏྠ པན ཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཡོ ཧི ཨཝིཧཱཏོ པཊྛཱཡ ཙཏྟཱརོ དེཝལོཀེ སོདྷེཏྭཱ ཨཀནིཊྛཾ གནྟྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨཡཾ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམ. ཡོ ཨཝིཧཱཏོ དུཏིཡཾ ཝཱ ཏཏིཡཾ ཝཱ ཙཏུཏྠཾ ཝཱ དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨཡཾ ཨུདྡྷཾསོཏོ ན ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམ. ཡོ ཀཱམབྷཝཏོ ཨཀནིཊྛེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨཡཾ ན ཨུདྡྷཾསོཏོ ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམ. ཡོ ཧེཊྛཱ ཙཏཱུསུ དེཝལོཀེསུ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨཡཾ ན ཨུདྡྷཾསོཏོ ན ཨཀནིཊྛགཱམཱི ནཱམཱཏི.

ཙེཏོཁིལཔཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༡༩. ཙེཏོཁིལཱཏི ཙིཏྟསྶ ཐདྡྷབྷཱཝཱ. སཏྠརི ཀངྑཏཱིཏི སཏྠུ སརཱིརེ ཝཱ གུཎེ ཝཱ ཀངྑཏི. སརཱིརེ ཀངྑམཱནོ ‘‘དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསཝརལཀྑཎཔཊིམཎྜིཏཾ ནཱམ སརཱིརཾ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཏི. གུཎེ ཀངྑམཱནོ ‘‘ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཛཱནནསམཏྠཾ སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཏི. ཨཱཏཔྤཱཡཱཏི ཝཱིརིཡཀརཎཏྠཱཡ. ཨནུཡོགཱཡཱཏི པུནཔྤུནཾ ཡོགཱཡ. སཱཏཙྩཱཡཱཏི སཏཏཀིརིཡཱཡ. པདྷཱནཱཡཱཏི པདཧནཏྠཱཡ. ཨཡཾ པཋམོ ཙེཏོཁིལོཏི ཨཡཾ སཏྠརི ¶ ཝིཙིཀིཙྪཱསངྑཱཏོ པཋམོ ཙིཏྟསྶ ཐདྡྷབྷཱཝོ. དྷམྨེཏི པརིཡཏྟིདྷམྨེ ཙ པཊིཝེདྷདྷམྨེ ཙ. པརིཡཏྟིདྷམྨེ ཀངྑམཱནོ ‘‘ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཙཏུརཱསཱིཏིདྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནཱིཏི ཝདནྟི, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཏཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཏི. པཊིཝེདྷདྷམྨེ ཀངྑམཱནོ ‘‘ཝིཔསྶནཱནིསྶནྡོ མགྒོ ནཱམ, མགྒནིསྶནྡོ ཕལཾ ནཱམ, སབྦསངྑཱརཔཊིནིསྶགྒོ ནིབྦཱནཾ ནཱམཱཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཏི. སངྒྷེ ཀངྑཏཱིཏི ‘‘ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོཏིཨཱདཱིནཾ པདཱནཾ ཝསེན ཨེཝརཱུཔཾ པཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ ཙཏྟཱརོ མགྒཊྛཱ ཙཏྟཱརོ ¶ ཕལཊྛཱཏི ཨཊྛནྣཾ པུགྒལཱནཾ སམཱུཧབྷཱུཏོ སངྒྷོ ནཱམ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཏི. སིཀྑཱཡ ཀངྑམཱནོ ‘‘ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ནཱམ, ཨདྷིཙིཏྟཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ ནཱམཱཏི ཝདནྟི ¶ , སཱ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཏི. ཨཡཾ པཉྩམོཏི ཨཡཾ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཀོཔསངྑཱཏོ པཉྩམོ ཙིཏྟསྶ ཐདྡྷབྷཱཝོ ཀཙཝརབྷཱཝོ ཁཱཎུཀབྷཱཝོ.

ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱདིཔཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༢༠. ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱཏི ཙིཏྟཾ བནྡྷིཏྭཱ མུཊྛིཡཾ ཀཏྭཱ ཝིཡ གཎྷནྟཱིཏི ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ. ཀཱམེཏི ཝཏྠུཀཱམེཔི ཀིལེསཀཱམེཔི. ཀཱཡེཏི ཨཏྟནོ ཀཱཡེ. རཱུཔེཏི བཧིདྡྷཱརཱུཔེ. ཡཱཝདཏྠནྟི ཡཏྟཀཾ ཨིཙྪཏི, ཏཏྟཀཾ. ཨུདརཱཝདེཧཀནྟི ཨུདརཔཱུརཾ. ཏཉྷི ཨུདརཾ ཨཝདེཧནཏོ ‘‘ཨུདརཱཝདེཧཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. སེཡྻསུཁནྟི མཉྩཔཱིཋསུཁཾ. པསྶསུཁནྟི ཡཐཱ སམྤརིཝཏྟཀཾ སཡནྟསྶ དཀྑིཎཔསྶཝཱམཔསྶཱནཾ སུཁཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཾ སུཁཾ. མིདྡྷསུཁནྟི ནིདྡཱསུཁཾ. ཨནུཡུཏྟོཏི ཡུཏྟཔྤཡུཏྟོ ཝིཧརཏི. པཎིདྷཱཡཱཏི པཏྠཡིཏྭཱ. བྲཧྨཙརིཡེནཱཏི མེཐུནཝིརཏིབྲཧྨཙརིཡེན. དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམཱིཏི མཧེསཀྑདེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི. དེཝཉྙཏརོ ཝཱཏི ཨཔྤེསཀྑདེཝེསུ ཝཱ ཨཉྙཏརོ.

ཨིནྡྲིཡེསུ པཋམཔཉྩཀེ ལོཀིཡཱནེཝ ཀཐིཏཱནི. དུཏིཡཔཉྩཀེ པཋམདུཏིཡཙཏུཏྠཱནི ལོཀིཡཱནི, ཏཏིཡཔཉྩམཱནི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱནི. ཏཏིཡཔཉྩཀེ སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཝསེན ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱནི.

ནིསྶརཎིཡཔཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༢༡. ནིསྶརཎིཡཱཏི ནིསྶཊཱ ཝིསཉྙུཏྟཱ. དྷཱཏུཡོཏི ཨཏྟསུཉྙསབྷཱཝཱ. ཀཱམེ མནསིཀརོཏོཏི ཀཱམེ མནསིཀརོནྟསྶ, ཨསུབྷཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨགདཾ གཧེཏྭཱ ཝིསཾ ཝཱིམཾསནྟོ ¶ ཝིཡ ཝཱིམཾསནཏྠཾ ཀཱམཱབྷིམུཁཾ ཙིཏྟཾ པེསེནྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ན པཀྑནྡཏཱིཏི ན པཝིསཏི. ན པསཱིདཏཱིཏི པསཱདཾ ནཱཔཛྫཏི. ན ¶ སནྟིཊྛཏཱིཏི ན པཏིཊྛཏི. ན ཝིམུཙྩཏཱིཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི. ཡཐཱ པན ཀུཀྐུཊཔཏྟཾ ཝཱ ནྷཱརུདདྡུལཾ ཝཱ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི ན སམྤསཱརིཡཏི; ཨེཝཾ པཏིལཱིཡཏི ན པསཱརིཡཏི. ནེཀྑམྨཾ ཁོ པནཱཏི ཨིདྷ ནེཀྑམྨཾ ནཱམ དསསུ ཨསུབྷེསུ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ, ཏདསྶ མནསིཀརོཏོ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟནྟི ཏསྶ ཏཾ ¶ ཨསུབྷཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟཾ. སུགཏནྟི གོཙརེ གཏཏྟཱ སུཊྛུ གཏཾ. སུབྷཱཝིཏནྟི ཨཧཱནབྷཱགིཡཏྟཱ སུཊྛུ བྷཱཝིཏཾ. སུཝུཊྛིཏནྟི ཀཱམཏོ སུཊྛུ ཝུཊྛིཏཾ. སུཝིམུཏྟནྟི ཀཱམེཧི སུཊྛུ ཝིམུཏྟཾ. ཀཱམཔཙྩཡཱ ཨཱསཝཱ ནཱམ ཀཱམཧེཏུཀཱ ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ. ཝིགྷཱཏཱཏི དུཀྑཱ. པརིལཱ༹ཧཱཏི ཀཱམརཱགཔརིལཱ༹ཧཱ. ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏཱིཏི སོ ཏཾ ཀཱམཝེདནཾ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཝེདནཉྩ ན ཝེདཡཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ ཀཱམཱནཾ ནིསྶརཎནྟི ཨིདཾ ཨསུབྷཛ྄ཛྷཱནཾ ཀཱམེཧི ནིསྶཊཏྟཱ ཀཱམཱནཾ ནིསྶརཎནྟི ཨཀྑཱཏཾ. ཡོ པན ཏཾ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསནྟོ ཏཏིཡཾ མགྒཾ པཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལེན ནིབྦཱནཾ དིསྭཱ པུན ཀཱམཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཛཱནཱཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཨཙྩནྟནིསྶརཎམེཝ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, དུཏིཡཝཱརེ མེཏྟཱཛྷཱནཱནི བྱཱཔཱདསྶ ནིསྶརཎཾ ནཱམ. ཏཏིཡཝཱརེ ཀརུཎཱཛྷཱནཱནི ཝིཧིཾསཱཡ ནིསྶརཎཾ ནཱམ. ཙཏུཏྠཝཱརེ ཨརཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནི རཱུཔཱནཾ ནིསྶརཎཾ ནཱམ. ཨཙྩནྟནིསྶརཎེ ཙེཏྠ ཨརཧཏྟཕལཾ ཡོཛེཏབྦཾ.

པཉྩམཝཱརེ སཀྐཱཡཾ མནསིཀརོཏོཏི སུདྡྷསངྑཱརེ པརིགྒཎྷིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟསྶ སུཀྑཝིཔསྶཀསྶ ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཝཱིམཾསནཏྠཾ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱབྷིམུཁཾ ཙིཏྟཾ པེསེནྟསྶ. ཨིདམཀྑཱཏཾ སཀྐཱཡནིསྶརཎནྟི ཨིདཾ ཨརཧཏྟམགྒེན ཙ ཕལེན ཙ ནིབྦཱནཾ དིསྭཱ ཋིཏསྶ བྷིཀྑུནོ པུན སཀྐཱཡོ ནཏྠཱིཏི ཨུཔྤནྣཾ ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟིཙིཏྟཾ སཀྐཱཡསྶ ནིསྶརཎནྟི ཨཀྑཱཏཾ.

ཝིམུཏྟཱཡཏནཔཉྩཀཝཎྞནཱ

༣༢༢. ཝིམུཏྟཱཡཏནཱནཱིཏི ཝིམུཙྩནཀཱརཎཱནི. ཨཏྠཔཊིསཾཝེདིནོཏི པཱལི༹ཨཏྠཾ ཛཱནནྟསྶ. དྷམྨཔཊིསཾཝེདིནོཏི ¶ པཱལི༹ཾ ཛཱནནྟསྶ. པཱམོཛྫནྟི ཏརུཎཔཱིཏི. པཱིཏཱིཏི ཏུཊྛཱཀཱརབྷཱུཏཱ བལཝཔཱིཏི. ཀཱཡོཏི ནཱམཀཱཡོ པཊིཔསྶམྦྷཏི. སུཁཾ ཝེདཡཏཱིཏི སུཁཾ པཊིལབྷཏི. ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱིཏི ཨརཧཏྟཕལསམཱདྷིནཱ སམཱདྷིཡཏི. ཨཡཉྷི ཏཾ དྷམྨཾ སུཎནྟོ ཨཱགཏཱགཏཊྛཱནེ ¶ ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལཱནི ཛཱནཱཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫཏི. སོ ཏསྶཱ པཱིཏིཡཱ ཨནྟརཱ ཨོསཀྐིཏུཾ ན དེནྟོ ཨུཔཙཱརཀམྨཊྛཱནིཀོ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱི’’ཏི. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ ¶ . ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, སམཱདྷིནིམིཏྟནྟི ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཨཱརམྨཎེསུ ཨཉྙཏརོ སམཱདྷིཡེཝ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ. སུགྒཧིཏཾ ཧོཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཎྷནྟེན སུཊྛུ གཧིཏཾ ཧོཏི. སུཊྛུ མནསིཀཏནྟི སུཊྛུ ཨུཔདྷཱརིཏཾ. སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ པཉྙཱཡཱཏི པཉྙཱཡ སུཊྛུ པཙྩཀྑཾ ཀཏཾ. ཏསྨིཾ དྷམྨེཏི ཏསྨིཾ ཀམྨཊྛཱནཔཱལི༹དྷམྨེ.

ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱཏི ཝིམུཏྟི ཝུཙྩཏི ཨརཧཏྟཾ, ཏཾ པརིཔཱཙེནྟཱིཏི ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ. ཨནིཙྩསཉྙཱཏི ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱཏི དུཀྑཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱཏི ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. པཧཱནསཉྙཱཏི པཧཱནཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. ཝིརཱགསཉྙཱཏི ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ.

‘‘ཨིམེ ཁོ ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི ཚབྦཱིསཏིཡཱ པཉྩཀཱནཾ ཝསེན ཏིཾསསཏཔཉྷེ ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

པཉྩཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཚཀྐཝཎྞནཱ

༣༢༣. ཨིཏི པཉྩཀཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཚཀྐཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི. བཱཧིརཱནཱིཏི ¶ ཏཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཛ྄ཛྷཏྟཏོ བཧིབྷཱུཏཱནི. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨཱཡཏནཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱཝ. ཝིཉྙཱཎཀཱཡཱཏི ཝིཉྙཱཎསམཱུཧཱ. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎནྟི ཙཀྑུཔསཱདནིསྶིཏཾ ཀུསལཱཀུསལཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཙཀྑུསམྥསྶོཏི ཙཀྑུནིསྶིཏོ སམྥསྶོ. སོཏསམྥསྶཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. མནོསམྥསྶོཏི ཨིམེ དས སམྥསྶེ ཋཔེཏྭཱ སེསོ སབྦོ མནོསམྥསྶོ ནཱམ. ཝེདནཱཚཀྐམྤི ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. རཱུཔསཉྙཱཏི རཱུཔཾ ¶ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣཱ སཉྙཱ. ཨེཏེནུཔཱཡེན སེསཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཙེཏནཱཚཀྐེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཐཱ ཏཎྷཱཚཀྐེ.

ཨགཱརཝོཏི ¶ གཱརཝཝིརཧིཏོ. ཨཔྤཏིསྶོཏི ཨཔྤཏིསྶཡོ ཨནཱིཙཝུཏྟི. ཨེཏྠ པན ཡོ བྷིཀྑུ སཏྠརི དྷརམཱནེ ཏཱིསུ ཀཱལེསུ ཨུཔཊྛཱནཾ ན ཡཱཏི. སཏྠརི ཨནུཔཱཧནེ ཙངྐམནྟེ སཨུཔཱཧནོ ཙངྐམཏི, ནཱིཙེ ཙངྐམནྟེ ཨུཙྩེ ཙངྐམཏི, ཧེཊྛཱ ཝསནྟེ ཨུཔརི ཝསཏི, སཏྠུདསྶནཊྛཱནེ ཨུབྷོ ཨཾསེ པཱརུཔཏི, ཚཏྟཾ དྷཱརེཏི, ཨུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏི, ནཧཱཡཏི, ཨུཙྩཱརཾ ཝཱ པསྶཱཝཾ ཝཱ ཀརོཏི. པརིནིབྦུཏེ པན ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏུཾ ན གཙྪཏི, ཙེཏིཡསྶ པཉྙཱཡནཊྛཱནེ སཏྠུདསྶནཊྛཱནེ ཝུཏྟཾ སབྦཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ནཱམ. ཡོ པན དྷམྨསྶཝནེ སཾགྷུཊྛེ སཀྐཙྩཾ ན གཙྪཏི, སཀྐཙྩཾ དྷམྨཾ ན སུཎཱཏི, སམུལླཔནྟོ ནིསཱིདཏི, སཀྐཙྩཾ ན གཎྷཱཏི, ན ཝཱཙེཏི, ཨཡཾ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ནཱམ. ཡོ པན ཐེརེན བྷིཀྑུནཱ ཨནཛ྄ཛྷིཊྛོ དྷམྨཾ དེསེཏི, ནིསཱིདཏི, པཉྷཾ ཀཐེཏི, ཝུཌྜྷེ བྷིཀྑཱུ གྷཊྚེནྟོ གཙྪཏི, ཏིཊྛཏི, ནིསཱིདཏི, དུསྶཔལླཏྠིཀཾ ཝཱ ཧཏྠཔལླཏྠིཀཾ ཝཱ ཀརོཏི, སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨུབྷོ ཨཾསེ པཱརུཔཏི, ཚཏྟུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏི, ཨཡཾ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ནཱམ. ཨེཀབྷིཀྑུསྨིམྤི ཧི ཨགཱརཝེ ཀཏེ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ཀཏོཝ ཧོཏི. ཏིསྶོ སིཀྑཱ པན ཨཔཱུརཡམཱནོཝ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ ནཱམ. ཨཔྤམཱདལཀྑཎཾ ཨནནུབྲཱུཧཡམཱནོ ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝོ ནཱམ. དུཝིདྷམྤི པཊིསནྠཱརཾ ཨཀརོནྟོ པཊིསནྠཱརེ ཨགཱརཝོ ནཱམ. ཚ གཱརཝཱ ཝུཏྟཔྤཊིཔཀྑཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

སོམནསྶཱུཔཝིཙཱརཱཏི ¶ སོམནསྶསམྤཡུཏྟཱ ཝིཙཱརཱ. སོམནསྶཊྛཱནིཡནྟི སོམནསྶཀཱརཎབྷཱུཏཾ. ཨུཔཝིཙརཏཱིཏི ཝིཏཀྐེན ཝིཏཀྐེཏྭཱ ཝིཙཱརེན པརིཙྪིནྡཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. དོམནསྶཱུཔཝིཙཱརཱཔི ཨེཝམེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཐཱ ཨུཔེཀྑཱུཔཝིཙཱརཱ. སཱརཎཱིཡདྷམྨཱ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏཱ. དིཊྛིསཱམཉྙགཏོཏི ཨིམིནཱ པན པདེན ཀོསམྦཀསུཏྟེ པཋམམགྒོ ཀཐིཏོ. ཨིདྷ ཙཏྟཱརོཔི མགྒཱ.

ཝིཝཱདམཱུལཚཀྐཝཎྞནཱ

༣༢༥. ཝིཝཱདམཱུལཱནཱིཏི ཝིཝཱདསྶ མཱུལཱནི. ཀོདྷནོཏི ཀུཛ྄ཛྷནལཀྑཎེན ཀོདྷེན སམནྣཱགཏོ. ཨུཔནཱཧཱིཏི ཝེརཨཔྤཊིནིསྶགྒལཀྑཎེན ཨུཔནཱཧེན སམནྣཱགཏོ. ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ དེཝམནུསྶཱནནྟི དྭིནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཝཱདོ ཀཐཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཀོསམྦཀཀྑནྡྷཀེ ཝིཡ དྭཱིསུ བྷིཀྑཱུསུ ཝིཝཱདཾ ཨཱཔནྣེསུ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ¶ ཏེསཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ¶ ཝིཝདནྟི. ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ གཎྷནྟོ བྷིཀྑུནིསངྒྷོ ཝིཝདཏི. ཏཏོ ཏེསཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཝིཝདནྟི. ཨཐ མནུསྶཱནཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ ཧོནྟི. ཏཏྠ དྷམྨཝཱདཱིནཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ དྷམྨཝཱདིནིཡོ ཧོནྟི ཨདྷམྨཝཱདཱིནཾ ཨདྷམྨཝཱདིནིཡོ. ཏཏོ ཨཱརཀྑདེཝཏཱནཾ མིཏྟཱ བྷུམྨཱ དེཝཏཱ བྷིཛྫནྟི. ཨེཝཾ པརམྤརཱ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ཋཔེཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀེ སབྦེ དེཝམནུསྶཱ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ ཧོནྟི. དྷམྨཝཱདཱིཧི པན ཨདྷམྨཝཱདིནོཝ བཧུཏརཱ ཧོནྟི. ཏཏོ ‘‘ཡཾ བཧུཀེཧི གཧིཏཾ, ཏཾ ཏཙྪ’’ནྟི དྷམྨཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བཧུཏརཱཝ ཨདྷམྨཾ གཎྷནྟི. ཏེ ཨདྷམྨཾ པུརཀྑཏྭཱ ཝདནྟཱ ཨཔཱཡེསུ ནིབྦཏྟནྟི. ཨེཝཾ དྭིནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཝཱདོ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཧོཏི.

ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཏུམྷཱཀཾ ཨབྦྷནྟརཔརིསཱཡ. བཧིདྡྷཱ ཝཱཏི པརེསཾ པརིསཱཡ.

མཀྑཱིཏི པརེསཾ གུཎམཀྑནལཀྑཎེན མཀྑེན སམནྣཱགཏོ. པལཱ༹སཱིཏི ཡུགགྒཱཧལཀྑཎེན པལཱ༹སེན སམནྣཱགཏོ. ཨིསྶུཀཱིཏི པརསཀྐཱརཱདཱིནི ཨིསྶཱཡནལཀྑཎཱཡ ཨིསྶཱཡ སམནྣཱགཏོ. མཙྪརཱིཏི ཨཱཝཱསམཙྪརིཡཱདཱིཧི སམནྣཱགཏོ. སཋོཏི ཀེརཱཊིཀོ. མཱཡཱཝཱིཏི ¶ ཀཏཔཱཔཔཊིཙྪཱདཀོ. པཱཔིཙྪོཏི ཨསནྟསམྦྷཱཝནིཙྪཀོ དུསྶཱིལོ. མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ནཏྠིཀཝཱདཱི ཨཧེཏུཀཝཱདཱི ཨཀིརིཡཝཱདཱི. སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱིཏི སཡཾ དིཊྛིམེཝ པརཱམསཏི. ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱིཏི དལ༹ྷགྒཱཧཱི. དུཔྤཊིནིསྶགྒཱིཏི ན སཀྐཱ ཧོཏི གཧིཏཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཾ.

པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི པཏིཊྛཱདྷཱཏུ. ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི ཨཱབནྡྷནདྷཱཏུ. ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི པརིཔཱཙནདྷཱཏུ. ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཝིཏྠམྦྷནདྷཱཏུ. ཨཱཀཱསདྷཱཏཱུཏི ཨསམྥུཊྛདྷཱཏུ. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཏི ཝིཛཱནནདྷཱཏུ.

ནིསྶརཎིཡཚཀྐཝཎྞནཱ

༣༢༦. ནིསྶརཎིཡཱ དྷཱཏུཡོཏི ནིསྶཊདྷཱཏུཡོཝ. པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱིཏི པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཧཱཔེཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ‘མཱ ཧེཝནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ’ཏི ཡསྨཱ ཨབྷཱུཏཾ བྱཱཀརཎཾ བྱཱཀརོཏི, ཏསྨཱ མཱ ཨེཝཾ བྷཎཱིཏི ¶ ཝཏྟབྦོ. ཡདིདཾ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཡཱ ཨཡཾ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨིདཾ ནིསྶརཎཾ བྱཱཔཱདསྶ, བྱཱཔཱདཏོ ནིསྶཊཱཏི ཨཏྠོ. ཡོ པན མེཏྟཱཡ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛིཏོ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཏཏིཡམགྒཾ པཏྭཱ ‘‘པུན བྱཱཔཱདོ ནཏྠཱི’’ཏི ཏཏིཡཕལེན ནིབྦཱནཾ པསྶཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཨཙྩནྟཾ ནིསྶརཎཾ བྱཱཔཱདསྶ. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨནིམིཏྟཱ ¶ ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟི. སཱ ཧི རཱགནིམིཏྟཱདཱིནཉྩེཝ རཱུཔནིམིཏྟཱདཱིནཉྩ ནིཙྩནིམིཏྟཱདཱིནཉྩ ཨབྷཱཝཱ ‘‘ཨནིམིཏྟཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ནིམིཏྟཱནུསཱརཱིཏི ཝུཏྟཔྤབྷེདཾ ནིམིཏྟཾ ཨནུསརཏཱིཏི ནིམིཏྟཱནུསཱརཱི.

ཨསྨཱིཏི ཨསྨིམཱནོ. ཨཡམཧམསྨཱིཏི པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཨཡཾ ནཱམ ཨཧཾ ཨསྨཱིཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀཏཾ ཧོཏི. ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐཾཀཐཱསལླནྟི ཝིཙིཀིཙྪཱབྷཱུཏཾ ཀཐཾཀཐཱསལླཾ. ‘མཱ ཧེཝནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ’ཏི སཙེ ཏེ པཋམམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨརཧཏྟབྱཱཀརཎཾ མིཙྪཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ མཱ ཨབྷཱུཏཾ བྷཎཱིཏི ཝཱརེཏབྦོ. ཨསྨིམཱནསམུགྒྷཱཏོཏི ཨརཧཏྟམགྒོ. ཨརཧཏྟམགྒཕལཝསེན ཧི ནིབྦཱནེ དིཊྛེ པུན ཨསྨིམཱནོ ནཏྠཱིཏི ཨརཧཏྟམགྒོ ཨསྨིམཱནསམུགྒྷཱཏོཏི ཝུཏྟོ.

ཨནུཏྟརིཡཱདིཚཀྐཝཎྞནཱ

༣༢༧. ཨནུཏྟརིཡཱནཱིཏི ¶ ཨནུཏྟརཱནི ཛེཊྛཀཱནི. དསྶནེསུ ཨནུཏྟརིཡཾ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ ཧཏྠིརཏནཱདཱིནཾ དསྶནཾ ན དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, ནིཝིཊྛསདྡྷསྶ པན ནིཝིཊྛཔེམཝསེན དསབལསྶ ཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝཱ ཀསིཎཱསུབྷནིམིཏྟཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརསྶ དསྶནཾ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ. ཁཏྟིཡཱདཱིནཾ གུཎཀཐཱསཝནཾ ན སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ནིཝིཊྛསདྡྷསྶ པན ནིཝིཊྛཔེམཝསེན ཏིཎྞཾ ཝཱ རཏནཱནཾ གུཎཀཐཱསཝནཾ ཏེཔིཊཀབུདྡྷཝཙནསཝནཾ ཝཱ སཝནཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ. མཎིརཏནཱདིལཱབྷོ ན ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སཏྟཝིདྷཨརིཡདྷནལཱབྷོ པན ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ. ཧཏྠིསིཔྤཱདིསིཀྑནཾ ན སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཏྟཡཔཱུརཎཾ པན སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ. ཁཏྟིཡཱདཱིནཾ པཱརིཙརིཡཱ ན པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ, ཏིཎྞཾ པན རཏནཱནཾ པཱརིཙརིཡཱ པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ. ཁཏྟིཡཱདཱིནཾ གུཎཱནུསྶརཎཾ ནཱནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ, ཏིཎྞཾ པན རཏནཱནཾ གུཎཱནུསྶརཎཾ ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ.

ཨནུསྶཏིཡོཝ ¶ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི ནཱམ. བུདྡྷཱནུསྶཏཱིཏི བུདྡྷསྶ གུཎཱནུསྶརཎཾ. ཨེཝཾ ཨནུསྶརཏོ ཧི པཱིཏི ཨུཔྤཛྫཏི. སོ ཏཾ པཱིཏིཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨུཔཙཱརཀམྨཊྛཱནཾ ནཱམེཏཾ གིཧཱིནམྤི ལབྦྷཏི, ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཝིཏྠཱརཀཐཱ པནེཏྠ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

སཏཏཝིཧཱརཚཀྐཝཎྞནཱ

༣༢༨. སཏཏཝིཧཱརཱཏི ¶ ཁཱིཎཱསཝསྶ ནིཙྩཝིཧཱརཱ. ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱཏི ཙཀྑུདྭཱརཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཏཾ རཱུཔཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན དིསྭཱ ཛཝནཀྑཎེ ཨིཊྛེ ཨརཛྫནྟོ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི, ཨནིཊྛེ ཨདུསྶནྟོ ན དུམྨནོ. ཨསམཔེཀྑནེ མོཧཾ ཨནུཔྤཱདེནྟོ ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི མཛ྄ཛྷཏྟོ, སཏིཡཱ ཡུཏྟཏྟཱ སཏོ, སམྤཛཉྙེན ཡུཏྟཏྟཱ སམྤཛཱནོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི ཚསུཔི དྭཱརེསུ ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ ཀཐིཏཱ. སམྤཛཱནོཏི ཝཙནཏོ པན ཙཏྟཱརི ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟཱནི ལབྦྷནྟི. སཏཏཝིཧཱརཱཏི ཝཙནཏོ ཨཊྛཔི མཧཱཙིཏྟཱནི ལབྦྷནྟི ཨརཛྫནྟོ ཨདུསྶནྟོཏི ཝཙནཏོ དསཔི ཙིཏྟཱནི ལབྦྷནྟི. སོམནསྶཾ ཀཐཾ ལབྦྷཏཱིཏི ཙེ ཨཱསེཝནཏོ ལབྦྷཏི.

ཨབྷིཛཱཏིཚཀྐཝཎྞནཱ

༣༢༩. ཨབྷིཛཱཏིཡོཏི ¶ ཛཱཏིཡོ. ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ སམཱནོཏི ཀཎྷེ ནཱིཙཀུལེ ཛཱཏོ ཧུཏྭཱ. ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏཱིཏི ཀཱལ༹ཀཾ དསདུསྶཱིལྱདྷམྨཾ པསཝཏི ཀརོཏི. སོ ཏཾ ཨབྷིཛཱཡིཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི. སུཀྐཾ དྷམྨནྟི ཨཧཾ པུབྦེཔི པུཉྙཱནཾ ཨཀཏཏྟཱ ནཱིཙཀུལེ ནིབྦཏྟོ. ཨིདཱནི པུཉྙཾ ཀརོམཱིཏི པུཉྙསངྑཱཏཾ པཎྜརཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. སོ ཏེན སགྒེ ནིབྦཏྟཏི. ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནནྟི ནིབྦཱནཉྷི སཙེ ཀཎྷཾ བྷཝེཡྻ, ཀཎྷཝིཔཱཀཾ དདེཡྻ. སཙེ སུཀྐཾ, སུཀྐཝིཔཱཀཾ དདེཡྻ. དྭིནྣམྤི ཨཔྤདཱནཏོ པན ‘‘ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ནིབྦཱནཉྩ ནཱམ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཨརཧཏྟཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏཉྷི ཀིལེསནིབྦཱནནྟེ ཛཱཏཏྟཱ ནིབྦཱནཾ ནཱམ. ཏཾ ཨེས ཨབྷིཛཱཡཏི པསཝཏི ཀརོཏི. སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ སམཱནོཏི སུཀྐེ ཨུཙྩཀུལེ ཛཱཏོ ཧུཏྭཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཚཀྐཝཎྞནཱ

ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱཏི ¶ ནིབྦེདྷོ ཝུཙྩཏི ནིབྦཱནཾ, ཏཾ བྷཛནྟི ཨུཔགཙྪནྟཱིཏི ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ. ཨནིཙྩསཉྙཱདཡོ པཉྩཀེ ཝུཏྟཱ. ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ སཉྙཱ ནིརོདྷསཉྙཱ ནཱམ.

‘‘ཨིམེ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི དྭཱཝཱིསཏིཡཱ ཚཀྐཱནཾ ཝསེན བཱཏྟིཾསསཏཔཉྷེ ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

ཚཀྐཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཏྟཀཝཎྞནཱ

༣༣༠. ཨིཏི ཚཀྐཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སཏྟཀཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ སམྤཏྟིཔཊིལཱབྷཊྛེན སདྡྷཱཝ དྷནཾ སདྡྷཱདྷནཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. པཉྙཱདྷནཾ པནེཏྠ སབྦསེཊྛཾ. པཉྙཱཡ ཧི ཋཏྭཱ ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པཉྩསཱིལཱནི དསསཱིལཱནི པཱུརེཏྭཱ སགྒཱུཔགཱ ཧོནྟི, སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ, པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟི. ཨིམཱསཾ སམྤཏྟཱིནཾ པཊིལཱབྷཀཱརཎཏོ པཉྙཱ ‘‘དྷན’’ནྟི ཝུཏྟཱ. སཏྟཔི ཙེཏཱནི ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱནེཝ ཀཐིཏཱནི. བོཛ྄ཛྷངྒཀཐཱ ཀཐིཏཱཝ.

སམཱདྷིཔརིཀྑཱརཱཏི ¶ སམཱདྷིཔརིཝཱརཱ. སམྨཱདིཊྛཱདཱིནི ཝུཏྟཏྠཱནེཝ. ཨིམེཔི སཏྟ པརིཀྑཱརཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཝ ཀཐིཏཱ.

ཨསཏཾ དྷམྨཱ ཨསནྟཱ ཝཱ དྷམྨཱ ལཱམཀཱ དྷམྨཱཏི ཨསདྡྷམྨཱ. ཝིཔརིཡཱཡེན སདྡྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. སདྡྷམྨེསུ པན སདྡྷཱདཡོ སབྦེཔི ཝིཔསྶཀསྶེཝ ཀཐིཏཱ. ཏེསུཔི པཉྙཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ. ཨཡཾ ཝིསེསོ.

སཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨཱཏི སཔྤུརིསདྷམྨཱ. ཏཏྠ སུཏྟགེཡྻཱདིཀཾ དྷམྨཾ ཛཱནཱཏཱིཏི དྷམྨཉྙཱུ. ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠཉྙཱུ. ‘‘ཨེཏྟཀོམྷི སཱིལེན སམཱདྷིནཱ པཉྙཱཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟཱནཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྟཉྙཱུ. པཊིགྒཧཎཔརིབྷོགེསུ མཏྟཾ ཛཱནཱཏཱིཏི མཏྟཉྙཱུ. ཨཡཾ ¶ ཀཱལོ ཨུདྡེསསྶ, ཨཡཾ ཀཱལོ པརིཔུཙྪཱཡ, ཨཡཾ ཀཱལོ ཡོགསྶ ཨདྷིགམཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཀཱལཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཀཱལཉྙཱུ. ཨེཏྠ ཙ པཉྩ ཝསྶཱནི ཨུདྡེསསྶ ཀཱལོ. དས ¶ པརིཔུཙྪཱཡ. ཨིདཾ ཨཏིསམྦཱདྷཾ. དས ཝསྶཱནི པན ཨུདྡེསསྶ ཀཱལོ. ཝཱིསཏི པརིཔུཙྪཱཡ. ཏཏོ པརཾ ཡོགེ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨཊྛཝིདྷཾ པརིསཾ ཛཱནཱཏཱིཏི པརིསཉྙཱུ. སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦཾ པུགྒལཾ ཛཱནཱཏཱིཏི པུགྒལཉྙཱུ.

༣༣༡. ནིདྡསཝཏྠཱུནཱིཏི ནིདྡསཱདིཝཏྠཱུནི. ནིདྡསོ བྷིཀྑུ, ནིབྦཱིསོ, ནིཏྟིཾསོ, ནིཙྩཏྟཱལཱིསོ, ནིཔྤཉྙཱསོ བྷིཀྑཱུཏི ཨེཝཾ ཝཙནཀཱརཎཱནི. ཨཡཾ ཀིར པཉྷོ ཏིཏྠིཡསམཡེ ཨུཔྤནྣོ. ཏིཏྠིཡཱ ཧི དསཝསྶཀཱལེ མཏཾ ནིགཎྛཾ ནིདྡསོཏི ཝདནྟི. སོ ཀིར པུན དསཝསྶོ ན ཧོཏི. ན ཀེཝལཉྩ དསཝསྶོཝ. ནཝཝསྶོཔི…པེ… ཨེཀཝསྶོཔི ན ཧོཏི. ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝཱིསཏིཝསྶཱདིཀཱལེཔི མཏཾ ནིབྦཱིསོ, ནིཏྟིཾསོ, ནིཙྩཏྟཱལཱིསོ, ནིཔྤཉྙཱསོཏི ཝདནྟི. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ གཱམེ ཝིཙརནྟོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘ན ཨིདཾ, ཨཱནནྡ, ཏིཏྠིཡཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ མམ སཱསནེ ཁཱིཎཱསཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཁཱིཎཱསཝོ ཧི དསཝསྶཀཱལེ པརིནིབྦུཏོ པུན དསཝསྶོ ན ཧོཏི. ན ཀེཝལཉྩ དསཝསྶོཝ, ནཝཝསྶོཔི…པེ… ཨེཀཝསྶོཔི. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཀཝསྶོཝ, དསམཱསིཀོཔི…པེ… ཨེཀམཱསིཀོཔི. ཨེཀདིཝསིཀོཔི. ཨེཀམུཧུཏྟོཔི ན ཧོཏི ཨེཝ. ཀསྨཱ? པུན པཊིསནྡྷིཡཱ ཨབྷཱཝཱ. ནིབྦཱིསཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི བྷགཝཱ མམ སཱསནེ ཁཱིཎཱསཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ¶ –

ཝཏྭཱ ཡེཧི ཀཱརཎེཧི སོ ནིདྡསོ ཧོཏི, ཏཱནི དསྶེཏུཾ སཏྟ ནིདྡསཝཏྠཱུནི དེསེཏི. ཐེརོཔི ཏམེཝ དེསནཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ སཏྟ ནིདྡསཝཏྠཱུནི ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ, སིཀྑཱསམཱདཱནེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏཱིཏི སིཀྑཏྟཡཔཱུརཎེ བཧལཙྪནྡོ ཧོཏི. ཨཱཡཏིཉྩ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཨཝིགཏཔེམོཏི ¶ ཨནཱགཏེ པུནདིཝསཱདཱིསུཔི སིཀྑཱཔཱུརཎེ ཨཝིགཏཔེམེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. དྷམྨནིསནྟིཡཱཏི དྷམྨནིསཱམནཱཡ. ཝིཔསྶནཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིཙྪཱཝིནཡེཏི ཏཎྷཱཝིནཡནེ. པཊིསལླཱནེཏི ཨེཀཱིབྷཱཝེ. ཝཱིརིཡཱརམྦྷེཏི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསྶ ཝཱིརིཡསྶ པཱུརཎེ. སཏིནེཔཀྐེཏི སཏིཡཉྩེཝ ནེཔཀྐབྷཱཝེ ཙ. དིཊྛིཔཊིཝེདྷེཏི མགྒདསྶནེ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

སཉྙཱསུ ཨསུབྷཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ སཉྙཱ ཨསུབྷསཉྙཱ. ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ སཉྙཱ ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ ནཱམ. སེསཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱ ཨེཝ. བལསཏྟཀཝིཉྙཱཎཊྛིཏིསཏྟཀཔུགྒལསཏྟཀཱནི ཝུཏྟནཡཱནེཝ ¶ . ཨཔྤཧཱིནཊྛེན ཨནུསཡནྟཱིཏི ཨནུསཡཱ. ཐཱམགཏོ ཀཱམརཱགོ ཀཱམརཱགཱནུསཡོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. སཾཡོཛནསཏྟཀཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

ཨདྷིཀརཎསམཐསཏྟཀཝཎྞནཱ

ཨདྷིཀརཎསམཐེསུ ཨདྷིཀརཎཱནི སམེནྟི ཝཱུཔསམེནྟཱིཏི ཨདྷིཀརཎསམཐཱ. ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱནནྟི ཨུཔྤནྣཱནཾ ཨུཔྤནྣཱནཾ. ཨདྷིཀརཎཱནནྟི ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཀིཙྩཱདྷིཀརཎནྟི ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ. སམཐཱཡ ཝཱུཔསམཱཡཱཏི སམཐཏྠཉྩེཝ ཝཱུཔསམནཏྠཉྩ. སམྨུཁཱཝིནཡོ དཱཏབྦོ…པེ… ཏིཎཝཏྠཱརཀོཏི ཨིམེ སཏྟ སམཐཱ དཱཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡནཡོ. ཨདྷིཀརཎེསུ ཏཱཝ དྷམྨོཏི ཝཱ ཨདྷམྨོཏི ཝཱ ཨཊྛཱརསཧི ཝཏྠཱུཧི ཝིཝདནྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཡོ ཝིཝཱདོ, ཨིདཾ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ. སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ¶ ཝཱ ཨཱཙཱརདིཊྛིཨཱཛཱིཝཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཨནུཝདནྟཱནཾ ཨནུཝཱདོ ཨུཔཝདནཱ ཙེཝ ཙོདནཱ ཙ, ཨིདཾ ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ. མཱཏིཀཱཡ ཨཱགཏཱ པཉྩ, ཝིབྷངྒེ དྭེཏི སཏྟཔི ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ, ཨིདཾ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ. སངྒྷསྶ ཨཔལོཀནཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ ཀམྨཱནཾ ཀརཎཾ, ཨིདཾ ཀིཙྩཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ.

ཏཏྠ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ དྭཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཙ. སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ སམྨམཱནཾ ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨུཔྤནྣཾ ཏསྨིཾཡེཝ ཝཱ ཨཉྙཏྠ ཝཱུཔསམེཏུཾ གཙྪནྟཱནཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཝཱ ཡཏྠ གནྟྭཱ སངྒྷསྶ ནིཡྻཱཏིཏཾ ཏཏྠ སངྒྷེན ཝཱ སངྒྷེ ཝཱུཔསམེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེ ཏཏྠེཝ ¶ ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨཏཔུགྒལེཧི ཝཱ ཝིནིཙྪིཏཾ སམྨཏི. ཨེཝཾ སམྨམཱནེ ཙ པནེཏསྨིཾ ཡཱ སངྒྷསམྨུཁཏཱ དྷམྨསམྨུཁཏཱ ཝིནཡསམྨུཁཏཱ པུགྒལསམྨུཁཏཱ, ཨཡཾ སམྨུཁཱཝིནཡོ ནཱམ.

ཏཏྠ ཙ ཀཱརཀསངྒྷསྶ སངྒྷསཱམགྒིཝསེན སམྨུཁཱིབྷཱཝོ སངྒྷསམྨུཁཏཱ. སམེཏབྦསྶ ཝཏྠུནོ བྷཱུཏཏཱ དྷམྨསམྨུཁཏཱ. ཡཐཱ ཏཾ སམེཏབྦཾ, ཏཐེཝ སམྨནཾ ཝིནཡསམྨུཁཏཱ. ཡོ ཙ ཝིཝདཏི, ཡེན ཙ ཝིཝདཏི, ཏེསཾ ཨུབྷིནྣཾ ཨཏྠཔཙྩཏྠིཀཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝོ པུགྒལསམྨུཁཏཱ. ཨུབྦཱཧིཀཱཡ ཝཱུཔསམེ པནེཏྠ སངྒྷསམྨུཁཏཱ པརིཧཱཡཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ སམྨཏི.

སཙེ ¶ པནེཝམྤི ན སམྨཏི, ཨཐ ནཾ ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨཏཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘ན མཡཾ སཀྐོམ ཝཱུཔསམེཏུ’’ནྟི སངྒྷསྶེཝ ནིཡྻཱཏེནྟི, ཏཏོ སངྒྷོ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ བྷིཀྑུཾ སལཱཀགྒཱཧཱཔཀཾ སམྨནྣཏི. ཏེན གུལ༹ྷཀཝིཝཊཀསཀཎྞཛཔྤཀེསུ ཏཱིསུ སལཱཀགྒཱཧེསུ ཨཉྙཏརཝསེན སལཱཀཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ སནྣིཔཏིཏཔརིསཱཡ དྷམྨཝཱདཱིནཾ ཡེབྷུཡྻཏཱཡ ཡཐཱ ཏེ དྷམྨཝཱདིནོ ཝདནྟི, ཨེཝཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཨདྷིཀརཎཾ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ སམྨུཁཱཝིནཡོ ཝུཏྟནཡོ ཨེཝ. ཡཾ པན ཡེབྷུཡྻསིཀཱཀམྨསྶ ཀརཎཾ, ཨཡཾ ཡེབྷུཡྻསིཀཱ ནཱམ. ཨེཝཾ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ དྭཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི. ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ཙཏཱུཧི སམཐེཧི སམྨཏི – སམྨུཁཱཝིནཡེན ¶ ཙ སཏིཝིནཡེན ཙ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡེན ཙ ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཡ ཙ. སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ སམྨམཱནཾ ཡོ ཙ ཨནུཝདཏི, ཡཉྩ ཨནུཝདཏི, ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཙེ ཀཱཙི ཨཱཔཏྟི ནཏྠི, ཨུབྷོ ཁམཱཔེཏྭཱ, སཙེ ཨཏྠི, ཨཡཾ ནཱམེཏྠ ཨཱཔཏྟཱིཏི ཨེཝཾ ཝིནིཙྪིཏཾ ཝཱུཔསམྨཏི. ཏཏྠ སམྨུཁཱཝིནཡལཀྑཎཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཡདཱ པན ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨམཱུལིཀཱཡ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཨནུདྡྷཾསིཏསྶ སཏིཝིནཡཾ ཡཱཙམཱནསྶ སངྒྷོ ཉཏྟིཙཏུཏྠེན ཀམྨེན སཏིཝིནཡཾ དེཏི, ཏདཱ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ སཏིཝིནཡེན ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. དིནྣེ པན སཏིཝིནཡེ པུན ཏསྨིཾ པུགྒལེ ཀསྶཙི ཨནུཝཱདོ ན རུཧཏི.

ཡདཱ ཨུམྨཏྟཀོ བྷིཀྑུ ཨུམྨཱདཝསེན ཨསྶཱམཎཀེ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརེ ‘‘སརཏཱཡསྨཱ ཨེཝརཱུཔིཾ ཨཱཔཏྟི’’ནྟི བྷིཀྑཱུཧི ཙོདིཡམཱནོ ‘‘ཨུམྨཏྟཀེན མེ ¶ , ཨཱཝུསོ, ཨེཏཾ ཀཏཾ, ནཱཧཾ ཏཾ སརཱམཱི’’ཏི བྷཎནྟོཔི བྷིཀྑཱུཧི ཙོདིཡམཱནོཝ པུན ཨཙོདནཏྠཱཡ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཙསྶ ཉཏྟིཙཏུཏྠེན ཀམྨེན ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཾ དེཏི, ཏདཱ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡེན ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. དིནྣེ པན ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡེ པུན ཏསྨིཾ པུགྒལེ ཀསྶཙི ཏཔྤཙྩཡཱ ཨནུཝཱདོ ན རུཧཏི.

ཡདཱ པན པཱརཱཛིཀེན ཝཱ པཱརཱཛིཀསཱམནྟེན ཝཱ ཙོདིཡམཱནསྶ ཨཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏོ པཱཔུསྶནྣཏཱཡ པཱཔིཡསྶ པུགྒལསྶ ‘‘སཙཱཡཾ ཨཙྪིནྣམཱུལོ བྷཝིསྶཏི, སམྨཱ ཝཏྟིཏྭཱ ཨོསཱརཎཾ ལབྷིསྶཏི. སཙེ ཚིནྣམཱུལོ ཨཡམེཝསྶ ནཱསནཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ སངྒྷོ ཉཏྟིཙཏུཏྠེན ཀམྨེན ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཾ ཀརོཏི, ཏདཱ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཡ ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ཙཏཱུཧི སམཐེཧི སམྨཏི. ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཏཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ པཊིཉྙཱཏཀརཎེན ཙ ཏིཎཝཏྠཱརཀེན ཙ. ཏསྶ སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ ཝཱུཔསམོ ནཏྠི. ཡདཱ པན ཨེཀསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནོ ¶ སནྟིཀེ སངྒྷགཎམཛ྄ཛྷེསུ ཝཱ བྷིཀྑུ ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ དེསེཏི, ཏདཱ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ པཊིཉྙཱཏཀརཎེན ཙ ཝཱུཔསམྨཏི.

ཏཏྠ སམྨུཁཱཝིནཡེ ཏཱཝ ཡོ ཙ དེསེཏི, ཡསྶ ཙ དེསེཏི, ཏེསཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝོ པུགྒལསམྨུཁཏཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

པུགྒལསྶ གཎསྶ ཙ དེསནཱཀཱལེ སངྒྷསམྨུཁཏཱ པརིཧཱཡཏི. ཡཱ པནེཏྠ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨཱཔཏྟིཾ ¶ ཨཱཔནྣོཏི ཙ ཨཱམ, པསྶཱམཱིཏི ཙ པཊིཉྙཱ, ཏཱཡ པཊིཉྙཱཡ ‘‘ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཀརཎཾ, ཏཾ པཊིཉྙཱཏཀརཎཾ ནཱམ. སངྒྷཱདིསེསེ ཧི པརིཝཱསཱདིཡཱཙནཱ པཊིཉྙཱ. པརིཝཱསཱདཱིནཾ དཱནཾ པཊིཉྙཱཏཀརཎཾ ནཱམ. དྭེ པཀྑཛཱཏཱ པན བྷཎྜནཀཱརཀཱ བྷིཀྑཱུ བཧུཾ ཨསྶཱམཎཀཾ ཨཛ྄ཛྷཱཙརིཏྭཱ པུན ལཛྫིདྷམྨེ ཨུཔྤནྣེ སཙེ མཡཾ ཨིམཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཨཉྙམཉྙཾ ཀཱརེསྶཱམ, སིཡཱཔི ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཀཀྑལ༹ཏྟཱཡ སཾཝཏྟེཡྻཱཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཀཱརཱཔནེ དོསཾ དིསྭཱ ཡདཱ ཏིཎཝཏྠཱརཀཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏདཱ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཏིཎཝཏྠཱརཀེན ཙ སམྨཏི.

ཏཏྠ ཧི ཡཏྟཀཱ ཧཏྠཔཱསཱུཔགཏཱ ‘‘ན མེཏཾ ཁམཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛཱཝིཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ ནིདྡམྤི ཨོཀྐནྟཱ ཧོནྟི, སབྦེསཾ ཋཔེཏྭཱ ཐུལླཝཛྫཉྩ གིཧིཔཊིསཾཡུཏྟཉྩ ¶ སབྦཱཔཏྟིཡོ ཝུཊྛཧནྟི, ཨེཝཾ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཏཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི. ཀིཙྩཱདྷིཀརཎཾ ཨེཀེན སམཐེན སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཨདྷིཀརཎཱནི ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཨིམེཧི སཏྟཧི སམཐེཧི སམྨནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱནཾ ཨདྷིཀརཎཱནཾ སམཐཱཡ ཝཱུཔསམཱཡ སམྨུཁཱཝིནཡོ དཱཏབྦོ…པེ… ཏིཎཝཏྠཱརཀོཏི. ཨཡམེཏྠ ཝིནིཙྪཡནཡོ. ཝིཏྠཱརོ པན སམཐཀྑནྡྷཀེ ཨཱགཏོཡེཝ. ཝིནིཙྪཡོཔིསྶ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ ཝུཏྟོ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི ཙུདྡསནྣཾ སཏྟཀཱནཾ ཝསེན ཨཊྛནཝུཏི པཉྷེ ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

སཏྟཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཊྛཀཝཎྞནཱ

༣༣༣. ཨིཏི ¶ སཏྟཀཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཊྛཀཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ མིཙྪཏྟཱཏི ཨཡཱཐཱཝཱ མིཙྪཱསབྷཱཝཱ. སམྨཏྟཱཏི ཡཱཐཱཝཱ སམྨཱསབྷཱཝཱ.

༣༣༤. ཀུསཱིཏཝཏྠཱུནཱིཏི ཀུསཱིཏསྶ ཨལསསྶ ཝཏྠཱུནི པཏིཊྛཱ ཀོསཛྫཀཱརཎཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཀམྨཾ ཀཏྟབྦཾ ཧོཏཱིཏི ཙཱིཝརཝིཙཱརཎཱདིཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི. ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི དུཝིདྷམྤི ཝཱིརིཡཾ ནཱརབྷཏི. ཨཔྤཏྟསྶཱཏི ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལདྷམྨསྶ ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ. ཨནདྷིགཏསྶཱཏི ¶ ཏསྶེཝ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཏྠཱཡ. ཨསཙྪིཀཏསྶཱཏི ཏསྶེཝ ཨཔཙྩཀྑཀཏསྶ སཙྪིཀརཎཏྠཱཡ. ཨིདཾ པཋམནྟི ཨིདཾ ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཨོསཱིདནཾ པཋམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ‘‘མཱསཱཙིཏཾ མཉྙེ’’ཏི ཨེཏྠ པན མཱསཱཙིཏཾ ནཱམ ཏིནྟམཱསོ. ཡཐཱ ཏིནྟམཱསོ གརུཀོ ཧོཏི, ཨེཝཾ གརུཀོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཧོཏཱིཏི གིལཱནོ ཧུཏྭཱ པཙྪཱ ཝུཊྛིཏོ ཧོཏི.

༣༣༥. ཨཱརམྦྷཝཏྠཱུནཱིཏི ཝཱིརིཡཀཱརཎཱནི. ཏེསམྤི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༣༣༦. དཱནཝཏྠཱུནཱིཏི ¶ དཱནཀཱརཎཱནི. ཨཱསཛྫ དཱནཾ དེཏཱིཏི པཏྭཱ དཱནཾ དེཏི. ཨཱགཏཾ དིསྭཱཝ མུཧུཏྟཾཡེཝ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ དཱནཾ དེཏི, དསྶཱམི དསྶཱམཱིཏི ན ཀིལམེཏི. ཨིཏི ཨེཏྠ ཨཱསཱདནཾ དཱནཀཱརཎཾ ནཱམ ཧོཏི. བྷཡཱ དཱནཾ དེཏཱིཏིཨཱདཱིསུཔི བྷཡཱདཱིནི དཱནཀཱརཎཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཏཏྠ བྷཡཾ ནཱམ ཨཡཾ ཨདཱཡཀོ ཨཀཱརཀོཏི གརཧཱབྷཡཾ ཝཱ ཨཔཱཡབྷཡཾ ཝཱ. ཨདཱསི མེཏི མཡ྄ཧཾ པུབྦེ ཨེས ཨིདཾ ནཱམ ཨདཱསཱིཏི དེཏི. དསྶཏི མེཏི ཨནཱགཏེ ཨིདཾ ནཱམ དསྶཏཱིཏི དེཏི. སཱཧུ དཱནནྟི དཱནཾ ནཱམ སཱདྷུ སུནྡརཾ, བུདྡྷཱདཱིཧི པཎྜིཏེཧི པསཏྠནྟི དེཏི. ཙིཏྟཱལངྐཱརཙིཏྟཔརིཀྑཱརཏྠཾ དཱནཾ དེཏཱིཏི སམཐཝིཔསྶནཱཙིཏྟསྶ ཨལངྐཱརཏྠཉྩེཝ པརིཝཱརཏྠཉྩ དེཏི. དཱནཉྷི ཙིཏྟཾ མུདུཀཾ ཀརོཏི. ཡེན ལདྡྷཾ ཧོཏི, སོཔི ལདྡྷཾ མེཏི མུདུཙིཏྟོ ཧོཏི, ཡེན དིནྣཾ, སོཔི དིནྣཾ མཡཱཏི མུདུཙིཏྟོ ཧོཏི, ཨིཏི ཨུབྷིནྣམྤི ཙིཏྟཾ མུདུཀཾ ཀརོཏི, ཏེནེཝ ‘‘ཨདནྟདམནཾ དཱན’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨདནྟདམནཾ དཱནཾ, ཨདཱནཾ དནྟདཱུསཀཾ;

དཱནེན པིཡཝཱཙཱཡ, ཨུནྣམནྟི ནམནྟི ཙཱ’’ཏི.

ཨིམེསུ ¶ ¶ པན ཨཊྛསུ དཱནེསུ ཙིཏྟཱལངྐཱརདཱནམེཝ ཨུཏྟམཾ.

༣༣༧. དཱནཱུཔཔཏྟིཡོཏི དཱནཔཙྩཡཱ ཨུཔཔཏྟིཡོ. དཧཏཱིཏི ཋཔེཏི. ཨདྷིཊྛཱཏཱིཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. བྷཱཝེཏཱིཏི ཝཌྜྷེཏི. ཧཱིནེ ཝིམུཏྟནྟི ཧཱིནེསུ པཉྩཀཱམགུཎེསུ ཝིམུཏྟཾ. ཨུཏྟརི ཨབྷཱཝིཏནྟི ཏཏོ ཨུཏྟརི མགྒཕལཏྠཱཡ ཨབྷཱཝིཏཾ. ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཡཱ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཡཾ པཏྠེཏྭཱ ཀུསལཾ ཀཏཾ, ཏཏྠ ཏཏྠ ནིབྦཏྟནཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏི.

ཝཱིཏརཱགསྶཱཏི མགྒེན ཝཱ སམུཙྪིནྣརཱགསྶ སམཱཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཝིཀྑམྦྷིཏརཱགསྶ. དཱནམཏྟེནེཝ ཧི བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཏུཾ ན སཀྐཱ. དཱནཾ པན སམཱདྷིཝིཔསྶནཱཙིཏྟསྶ ཨལངྐཱརོ པརིཝཱརོ ཧོཏི. ཏཏོ དཱནེན མུདུཙིཏྟོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཝཱིཏརཱགསྶ ནོ སརཱགསྶཱ’’ཏི.

ཁཏྟིཡཱནཾ པརིསཱ ཁཏྟིཡཔརིསཱ, སམཱུཧོཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ལོཀསྶ ¶ དྷམྨཱ ལོཀདྷམྨཱ. ཨེཏེཧི མུཏྟོ ནཱམ ནཏྠི, བུདྡྷཱནམྤི ཧོནྟིཡེཝ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཨཊྛིམེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀདྷམྨཱ ལོཀཾ ཨནུཔརིཝཏྟནྟི, ལོཀོ ཙ ཨཊྛ ལོཀདྷམྨེ ཨནུཔརིཝཏྟཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༨.༥). ལཱབྷོ ཨལཱབྷོཏི ལཱབྷེ ཨཱགཏེ ཨལཱབྷོ ཨཱགཏོ ཨེཝཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡསཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༣༨. ཨབྷིབྷཱཡཏནཝིམོཀྑཀཐཱ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱ ཨེཝ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི ཨེཀཱདསནྣཾ ཨཊྛཀཱནཾ ཝསེན ཨཊྛཱསཱིཏི པཉྷེ ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

ཨཊྛཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཝཀཝཎྞནཱ

༣༤༠. ཨིཏི ¶ ཨཊྛཀཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ནཝཀཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུནཱིཏི ཨཱགྷཱཏཀཱརཎཱནི. ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏཱིཏི ཀོཔཾ བནྡྷཏི ཀརོཏི ཨུཔྤཱདེཏི.

ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱཏི ཏཾ ཨནཏྠཙརཎཾ མཱ ཨཧོསཱིཏི ཨེཏསྨིཾ པུགྒལེ ཀུཏོ ལབྦྷཱ, ཀེན ཀཱརཎེན སཀྐཱ ལདྡྷུཾ ¶ ? པརོ ནཱམ པརསྶ ཨཏྟནོ ཙིཏྟརུཙིཡཱ ཨནཏྠཾ ཀརོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནོདེཏི. ཨཐ ཝཱ སཙཱཧཾ པཊིཀོཔཾ ཀརེཡྻཾ, ཏཾ ཀོཔཀརཎཾ ཨེཏྠ པུགྒལེ ཀུཏོ ལབྦྷཱ, ཀེན ཀཱརཎེན ལདྡྷབྦནྟི ཨཏྠོ. ཀུཏོ ལཱབྷཱཏིཔི པཱཋོ, སཙཱཧཾ ཨེཏྠ ཀོཔཾ ཀརེཡྻཾ, ཏསྨིཾ མེ ཀོཔཀརཎེ ཀུཏོ ལཱབྷཱ, ལཱབྷཱ ནཱམ ཀེ སིཡུནྟི ཨཏྠོ. ཨིམསྨིཉྩ ཨཏྠེ ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟམེཝ ཧོཏི.

༣༤༡. སཏྟཱཝཱསཱཏི སཏྟཱནཾ ཨཱཝཱསཱ, ཝསནཊྛཱནཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ སུདྡྷཱཝཱསཱཔི སཏྟཱཝཱསོཝ, ཨསབྦཀཱལིཀཏྟཱ པན ན གཧིཏཱ. སུདྡྷཱཝཱསཱ ཧི བུདྡྷཱནཾ ཁནྡྷཱཝཱརསདིསཱ. ཨསངྑྱེཡྻཀཔྤེ བུདྡྷེསུ ཨནིབྦཏྟནྟེསུ ¶ ཏཾ ཋཱནཾ སུཉྙཾ ཧོཏཱིཏི ཨསབྦཀཱལིཀཏྟཱ ན གཧིཏཱ. སེསམེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམེཝ.

༣༤༢. ཨཀྑཎེསུ དྷམྨོ ཙ དེསིཡཏཱིཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨོ དེསིཡཏི. ཨོཔསམིཀོཏི ཀིལེསཱུཔསམཀརོ. པརིནིབྦཱནིཀོཏི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱནཱཝཧོ. སམྦོདྷགཱམཱིཏི ཙཏུམགྒཉཱཎཔཊིཝེདྷགཱམཱི. ཨཉྙཏརནྟི ཨསཉྙབྷཝཾ ཝཱ ཨརཱུཔབྷཝཾ ཝཱ.

༣༤༣. ཨནུཔུབྦཝིཧཱརཱཏི ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ སམཱཔཛྫིཏབྦཝིཧཱརཱ.

༣༤༤. ཨནུཔུབྦནིརོདྷཱཏི ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ ནིརོདྷཱ.

‘‘ཨིམེ, ཁོ ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི ཚནྣཾ ནཝཀཱནཾ ཝསེན ཙཏུཔཎྞཱས པཉྷེ ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

ནཝཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དསཀཝཎྞནཱ

༣༤༥. ཨིཏི ¶ ནཝཀཝསེན སཱམགྒིརསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དསཀཝསེན དསྶེཏུཾ པུན དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ནཱཐཀརཎཱཏི ‘‘སནཱཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ མཱ ཨནཱཐཱ, དས ཨིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ནཱཐཀརཎཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡༠.༡༨) ཨེཝཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཱཀརཱ དྷམྨཱ.

ཀལྱཱཎམིཏྟོཏིཨཱདཱིསུ སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣཱ ཀལྱཱཎཱ ཨསྶ མིཏྟཱཏི ཀལྱཱཎམིཏྟོ. ཏེ ཙསྶ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ སཧ ཨཡནཏོ སཧཱཡཱཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ. ཙིཏྟེན ཙེཝ ཀཱཡེན ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟེསུ ཨེཝ སམྤཝངྐོ ཨོནཏོཏི ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. སུཝཙོ ¶ ཧོཏཱིཏི སུཁེན ཝཏྟབྦོ ཧོཏི སུཁེན ཨནུསཱསིཏབྦོ. ཁམོཏི གཱལ༹ྷེན ཕརུསེན ཀཀྑལེ༹ན ཝུཙྩམཱནོ ཁམཏི, ན ཀུཔྤཏི. པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིནྟི ཡཐཱ ཨེཀཙྩོ ཨོཝདིཡམཱནོ ཝཱམཏོ གཎྷཱཏི, པཊིཔྥརཏི ཝཱ ཨསུཎནྟོ ཝཱ གཙྪཏི, ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨོཝདཐ, བྷནྟེ ¶ , ཨནུསཱསཐ, ཏུམྷེསུ ཨནོཝདནྟེསུ ཀོ ཨཉྙོ ཨོཝདིསྶཏཱི’’ཏི པདཀྑིཎཾ གཎྷཱཏི.

ཨུཙྩཱཝཙཱནཱིཏི ཨུཙྩཱནི ཙ ཨཝཙཱནི ཙ. ཀིཾ ཀརཎཱིཡཱནཱིཏི ཀིཾ ཀརོམཱིཏི ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ཀཏྟབྦཀམྨཱནི. ཏཏྠ ཨུཙྩཀམྨཱནི ནཱམ ཙཱིཝརསྶ ཀརཎཾ རཛནཾ ཙེཏིཡེ སུདྷཱཀམྨཾ ཨུཔོསཐཱགཱརཙེཏིཡགྷརབོདྷིཡགྷརེསུ ཀཏྟབྦནྟི ཨེཝམཱདི. ཨཝཙཀམྨཾ ནཱམ པཱདདྷོཝནམཀྑནཱདིཁུདྡཀཀམྨཾ. ཏཏྲུཔཱཡཱཡཱཏི ཏཏྲུཔགམནཱིཡཱ. ཨལཾ ཀཱཏུནྟི ཀཱཏུཾ སམཏྠོ ཧོཏི. ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུནྟི ཝིཙཱརེཏུཾ སམཏྠོ.

དྷམྨེ ཨསྶ ཀཱམོ སིནེཧོཏི དྷམྨཀཱམོ, ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ པིཡཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. པིཡསམུདཱཧཱརོཏི པརསྨིཾ ཀཐེནྟེ སཀྐཙྩཾ སུཎཱཏི, སཡཉྩ པརེསཾ དེསེཏུཀཱམོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ’’ཏི ཨེཏྠ དྷམྨོ ཨབྷིདྷམྨོ, ཝིནཡོ ཨབྷིཝིནཡོཏི ཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ དྷམྨོཏི སུཏྟནྟཔིཊཀཾ. ཨབྷིདྷམྨོཏི སཏྟ པཀརཎཱནི. ཝིནཡོཏི ཨུབྷཏོཝིབྷངྒཱ. ཨབྷིཝིནཡོཏི ཁནྡྷཀཔརིཝཱརཱ. ཨཐ ཝཱ སུཏྟནྟཔིཊཀམྤི ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀམྤི དྷམྨོ ཨེཝ. མགྒཕལཱནི ཨབྷིདྷམྨོ. སཀལཾ ཝིནཡཔིཊཀཾ ཝིནཡོ. ཀིལེསཝཱུཔསམཀཱརཎཾ ཨབྷིཝིནཡོ. ཨིཏི སབྦསྨིམྤི ཨེཏྠ དྷམྨེ ཨབྷིདྷམྨེ ཝིནཡེ ཨབྷིཝིནཡེ ཙ. ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོཏི བཧུལཔཱམོཛྫོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཀུསལེསུ ¶ དྷམྨེསཱུཏི ཀཱརཎཏྠེ བྷུམྨཾ, ཙཏུབྷཱུམཀཀུསལདྷམྨཀཱརཎཱ, ཏེསཾ ཨདྷིགམཏྠཱཡ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༤༦. ཀསིཎདསཀེ སཀལཊྛེན ཀསིཎཱནི. ཏདཱརམྨཎཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཁེཏྟཊྛེན ཝཱ ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཝཱ ཨཱཡཏནཱནི. ཨུདྡྷནྟི ཨུཔརི གགནཏལཱབྷིམུཁཾ. ཨདྷོཏི ¶ ཧེཊྛཱ བྷཱུམིཏལཱབྷིམུཁཾ. ཏིརིཡནྟི ཁེཏྟམཎྜལམིཝ སམནྟཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ. ཨེཀཙྩོ ཧི ཨུདྡྷམེཝ ཀསིཎཾ ཝཌྜྷེཏི, ཨེཀཙྩོ ཨདྷོ, ཨེཀཙྩོ སམནྟཏོ. ཏེན ཏེན ཝཱ ཀཱརཎེན ཨེཝཾ པསཱརེཏི ཨཱལོཀམིཝ རཱུཔདསྶནཀཱམོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡ’’ནྟི. ཨདྭཡནྟི ཨིདཾ པན ཨེཀསྶ ཨཉྙབྷཱཝཱནུཔགམནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཧི ཨུདཀཾ པཝིཊྛསྶ སབྦདིསཱསུ ཨུདཀམེཝ ཧོཏི, ན ཨཉྙཾ, ཨེཝམེཝ པཐཝཱིཀསིཎཾ པཐཝཱིཀསིཎམེཝ ཧོཏི ¶ , ནཏྠི ཏསྶ ཨཉྙོ ཀསིཎསམྦྷེདོཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཔྤམཱཎནྟི ཨིདཾ ཏསྶ ཏསྶ ཕརཎཨཔྤམཱཎཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཉྷི ཙེཏསཱ ཕརནྟོ སཀལམེཝ ཕརཏི, ན ‘‘ཨཡམསྶ ཨཱདི, ཨིདཾ མཛ྄ཛྷ’’ནྟི པམཱཎཾ གཎྷཱཏཱིཏི. ཝིཉྙཱཎཀསིཎནྟི ཙེཏྠ ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསེ པཝཏྟཝིཉྙཱཎཾ. ཏཏྠ ཀསིཎཝསེན ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསེ ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསཝསེན ཏཏྠ པཝཏྟཝིཉྙཱཎེ ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱནཡེན པནེཏཱནི པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིནི ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱནེཝ.

ཨཀུསལཀམྨཔཐདསཀཝཎྞནཱ

༣༤༧. ཀམྨཔཐེསུ ཀམྨཱནེཝ སུགཏིདུགྒཏཱིནཾ པཐབྷཱུཏཏྟཱ ཀམྨཔཐཱ ནཱམ. ཏེསུ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཨདིནྣཱདཱནཾ མུསཱཝཱདཱདཡོ ཙ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཛཱལེ ཝིཏྠཱརིཏཱ ཨེཝ. ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཏྠ པན ཀཱམེསཱུཏི མེཐུནསམཱཙཱརེསུ མེཐུནཝཏྠཱུསུ ཝཱ. མིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཀནྟནིནྡིཏོ ལཱམཀཱཙཱརོ. ལཀྑཎཏོ པན ཨསདྡྷམྨཱདྷིཔྤཱཡེན ཀཱཡདྭཱརཔྤཝཏྟཱ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཝཱིཏིཀྐམཙེཏནཱ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ.

ཏཏྠ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ པུརིསཱནཾ ཏཱཝ མཱཏུརཀྑིཏཱ, པིཏུརཀྑིཏཱ, མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ, བྷཱཏུརཀྑིཏཱ, བྷགིནིརཀྑིཏཱ, ཉཱཏིརཀྑིཏཱ, གོཏྟརཀྑིཏཱ, དྷམྨརཀྑིཏཱ, སཱརཀྑཱ, སཔརིདཎྜཱཏི མཱཏུརཀྑིཏཱདཡོ དས. དྷནཀྐཱིཏཱ, ཚནྡཝཱསིནཱི, བྷོགཝཱསིནཱི, པཊཝཱསིནཱི, ཨོདཔཏྟཀིནཱི, ཨོབྷཏཙུམྦཊཱ, དཱསཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ, ཀམྨཀཱརཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ, དྷཛཱཧཊཱ, མུཧུཏྟིཀཱཏི ཨེཏཱ དྷནཀྐཱིཏཱདཡོ དསཱཏི ཝཱིསཏི. ཨིཏྠཱིསུ པན དྭིནྣཾ ¶ སཱརཀྑསཔརིདཎྜཱནཾ དསནྣཉྩ དྷནཀྐཱིཏཱདཱིནནྟི དྭཱདསནྣཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨཉྙེ པུརིསཱ. ཨིདཾ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ. སོ པནེས མིཙྪཱཙཱརོ སཱིལཱདིགུཎརཧིཏེ ཨགམནཱིཡཊྛཱནེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ. སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣེ ¶ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ ཨགམནཱིཡཝཏྠུ, ཏསྨིཾ སེཝནཙིཏྟཾ, སེཝནཔྤཡོགོ, མགྒེནམགྒཔྤཊིཔཏྟིཨདྷིཝཱསནནྟི. ཨེཀོ པཡོགོ སཱཧཏྠིཀོ ཨེཝ.

ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, པརབྷཎྜཱབྷིམུཁཱི ཧུཏྭཱ ཏནྣིནྣཏཱཡ པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏ ཨིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ པརབྷཎྜཱབྷིཛ྄ཛྷཱཡནལཀྑཎཱ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརབྷཎྜཾ, ཨཏྟནོ པརིཎཱམནཉྩ. པརབྷཎྜཝཏྠུཀེ ཧི ¶ ལོབྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ན པརིཎཱམེཏི.

ཧིཏསུཁཾ བྱཱཔཱདཡཏཱིཏི བྱཱཔཱདོ. སོ པརཾ ཝིནཱསཱཡ མནོཔདོསལཀྑཎོ ཕརུསཱཝཱཙཱ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ མཧཱསཱཝཛྫོ ཙ. ཏསྶ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརསཏྟོ ཙ, ཏསྶ ཝིནཱསཙིནྟཱ ཙ. པརསཏྟཝཏྠུཀེ ཧི ཀོདྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ཨུཙྪིཛ྄ཛྷེཡྻ ཝིནསྶེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶ ཝིནཱསཾ ན ཙིནྟེཏི.

ཡཐཱབྷུཙྩགཧཎཱབྷཱཝེན མིཙྪཱ པསྶཏཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛི. སཱ ‘‘ནཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཔརཱིཏདསྶནལཀྑཎཱ. སམྥཔྤལཱཔོ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཨཔིཙ ཨནིཡཏཱ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, ནིཡཏཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ ཝཏྠུནོ ཙ གཧིཏཱཀཱརཝིཔརཱིཏཏཱ, ཡཐཱ ཙ ཏཾ གཎྷཱཏི, ཏཐཱབྷཱཝེན ཏསྶཱུཔཊྛཱནནྟི.

ཨིམེསཾ པན དསནྣཾ ཨཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ དྷམྨཏོ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱཏོ མཱུལཏོཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ དྷམྨཏོཏི ཨེཏེསུ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཙེཏནཱདྷམྨཱཝ ཧོནྟི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱ.

ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ, མིཙྪཱདིཊྛི ཙཱཏི ཨིམེ ཨཊྛ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ ཧོནྟི, ནོ ¶ མཱུལཱནི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ཙ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི. བྱཱཔཱདོ དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱརམྨཎཏོ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ སཏྟཱརམྨཎཾ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎཾ ཝཱ, མིཙྪཱཙཱརོ ཕོཊྛབྦཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎོ. ‘‘སཏྟཱརམྨཎོ’’ཏིཔི ཨེཀེ. མུསཱཝཱདོ སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཝཱ, ཏཐཱ པིསུཎཝཱཙཱ. ཕརུསཝཱཙཱ སཏྟཱརམྨཎཱཝ. སམྥཔྤལཱཔོ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏཝསེན སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ¶ ཝཱ. ཏཐཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ. བྱཱཔཱདོ སཏྟཱརམྨཎོཝ. མིཙྪཱདིཊྛི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎཱ.

ཝེདནཱཏོཏི ¶ པཱཎཱཏིཔཱཏོ དུཀྑཝེདནོ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི རཱཛཱནོ ཙོརཾ དིསྭཱ ཧསམཱནཱཔི ‘‘གཙྪཐ ནཾ གྷཱཏེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, སནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ པན དུཀྑསམྤཡུཏྟཱཝ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཏིཝེདནཾ. མིཙྪཱཙཱརོ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནོ. སནྣིཊྛཱཔཀཙིཏྟེ པན མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནོ ན ཧོཏི. མུསཱཝཱདོ ཏིཝེདནོ. ཏཐཱ པིསུཎཝཱཙཱ. ཕརུསཝཱཙཱ དུཀྑཝེདནཱ. སམྥཔྤལཱཔོ ཏིཝེདནོ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནཱ ཏཐཱ མིཙྪཱདིཊྛི. བྱཱཔཱདོ དུཀྑཝེདནོ.

མཱུལཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ དོསམོཧཝསེན དྭིམཱུལཀོ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ. མིཙྪཱཙཱརོ ལོབྷམོཧཝསེན. མུསཱཝཱདོ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ ཏཐཱ པིསུཎཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཙ. ཕརུསཝཱཙཱ དོསམོཧཝསེན. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ མོཧཝསེན ཨེཀམཱུལཱ. ཏཐཱ བྱཱཔཱདོ. མིཙྪཱདིཊྛི ལོབྷམོཧཝསེན དྭིམཱུལཱཏི.

ཀུསལཀམྨཔཐདསཀཝཎྞནཱ

པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཨཱདཱིནི སམཱདཱནསམྤཏྟསམུཙྪེདཝིརཏིཝསེན ཝེདིཏབྦཱནི.

དྷམྨཏོ པན ཨེཏེསུཔི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཙེཏནཱཔི ཝཏྟནྟི ཝིརཏིཡོཔི. ཨནྟེ ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱཝ.

ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ, ནོ མཱུལཱནི. ཨནྟེ ཏཡོ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ¶ ཙ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི. ཨབྱཱཔཱདོ ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ. སམྨཱདིཊྛི ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨཱརམྨཎཱནེཝ ཨེཏེསཾ ཨཱརམྨཎཱནི. ཝཱིཏིཀྐམིཏབྦཏོཡེཝ ཧི ཝེརམཎཱི ནཱམ ཧོཏི. ཡཐཱ པན ནིབྦཱནཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཨེཝཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱདིཨཱརམྨཎཱཔེཏེ ཀམྨཔཐཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི དུསྶཱིལྱཱནི པཛཧནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེདནཱཏོཏི ¶ སབྦེ སུཁཝེདནཱ ཧོནྟི མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནཱ ཝཱ. ཀུསལཾ པཏྭཱ ཧི དུཀྑཝེདནཱ ནཱམ ནཏྠི.

མཱུལཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ ཨལོབྷཨདོསཨམོཧཝསེན ཏིམཱུལཱནི ཧོནྟི, ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱནི. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱ, ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཨེཀམཱུལཱ. ཨལོབྷོ པན ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ མཱུལཾ ན ཧོཏི. ཨབྱཱཔཱདེཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ. སམྨཱདིཊྛི ཨལོབྷཱདོསཝསེན དྭིམཱུལཱ ཨེཝཱཏི.

ཨརིཡཝཱསདསཀཝཎྞནཱ

༣༤༨. ཨརིཡཝཱསཱཏི ཨརིཡཱ ཨེཝ ཝསིཾསུ ཝསནྟི ཝསིསྶནྟི ཨེཏེསཱུཏི ཨརིཡཝཱསཱ. པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོཏི པཉྩཧི ཨངྒེཧི ཝིཔྤཡུཏྟོཝ ཧུཏྭཱ ཁཱིཎཱསཝོ ཨཝསི ཝསཏི ཝསིསྶཏཱིཏི ཏསྨཱ ཨཡཾ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནཏཱ, ཨརིཡསྶ ཝཱསཏྟཱ ཨརིཡཝཱསོཏི ཝུཏྟོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏཱིཏི ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ ནཱམ ཀེཏི? ཉཱཎཱདཡོ. ‘‘ཉཱཎ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཀིརིཡཏོ ཙཏྟཱརི ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟཱནི ལབྦྷནྟི. ‘‘སཏཏཝིཧཱརོ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཊྛ མཧཱཙིཏྟཱནི. ‘‘རཛྫནདུསྶནཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེ དས ཙིཏྟཱནི ལབྦྷནྟི. སོམནསྶཾ ཨཱསེཝནཝསེན ལབྦྷཏི.

སཏཱརཀྑེན ཙེཏསཱཏི ཁཱིཎཱསཝསྶ ཧི ཏཱིསུ དྭཱརེསུ སབྦཀཱལཾ སཏི ཨཱརཀྑཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི ¶ . ཏེནེཝསྶ ‘‘ཙརཏོ ཙ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནནྟི བཧཱུནཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ. ཨེཏྠ ཙ སམཎཱཏི པབྦཛྫུཔགཏཱ. བྲཱཧྨཎཱཏི བྷོཝཱདིནོ. པུཐུཔཙྩེཀསཙྩཱནཱིཏི བཧཱུནི པཱཊེཀྐསཙྩཱནི, ཨིདམེཝ དསྶནཾ སཙྩཾ, ཨིདམེཝ དསྶནཾ སཙྩནྟི ཨེཝཾ པཱཊིཡེཀྐཾ གཧིཏཱནི བཧཱུནི སཙྩཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ནུནྣཱནཱིཏི ནིཧཏཱནི. པཎུནྣཱནཱིཏི སུཊྛུ ནིཧཏཱནི. ཙཏྟཱནཱིཏི ཝིསྶཊྛཱནི. ཝནྟཱནཱིཏི ཝམིཏཱནི. མུཏྟཱནཱིཏི ཚིནྣབནྡྷནཱནི ¶ ཀཏཱནི. པཧཱིནཱནཱིཏི པཛཧིཏཱནི. པཊིནིསྶཊྛཱནཱིཏི ཡཐཱ ན པུན ཙིཏྟཾ ཨཱརུཧནྟི, ཨེཝཾ པཊིནིསྶཛྫིཏཱནི. སབྦཱནེཝ ཏཱནི གཧིཏགྒཧཎསྶ ཝིསྶཊྛབྷཱཝཝེཝཙནཱནི.

སམཝཡསཊྛེསནོཏི ཨེཏྠ ཨཝཡཱཏི ཨནཱུནཱ. སཊྛཱཏི ཝིསྶཊྛཱ. སམྨཱ ཨཝཡཱ སཊྛཱ ཨེསནཱ ཨསྶཱཏི སམཝཡསཊྛེསནོ. སམྨཱ ཝིསྶཊྛསབྦཨེསནོཏི ཨཏྠོ. རཱགཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟནྟིཨཱདཱིཧི མགྒསྶ ཀིཙྩནིཔྥཏྟི ཀཐིཏཱ.

རཱགོ ¶ མེ པཧཱིནོཏིཨཱདཱིཧི པཙྩཝེཀྑཎཱཡ ཕལཾ ཀཐིཏཾ.

ཨསེཀྑདྷམྨདསཀཝཎྞནཱ

ཨསེཀྑཱ སམྨཱདིཊྛཱིཏིཨཱདཡོ སབྦེཔི ཕལསམྤཡུཏྟདྷམྨཱ ཨེཝ. ཨེཏྠ ཙ སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱཉཱཎནྟི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ པཉྙཱཝ ཀཐིཏཱ. སམྨཱཝིམུཏྟཱིཏི ཨིམིནཱ པདེན ཝུཏྟཱཝསེསཱ. ཕལསམཱཔཏྟིདྷམྨཱ སངྒཧིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིཏི ཚནྣཾ དསཀཱནཾ ཝསེན སམསཊྛི པཉྷེ ཀཐེནྟོ ཐེརོ སཱམགྒིརསཾ དསྶེསཱིཏི.

དསཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྷསམོདྷཱནཝཎྞནཱ

༣༤༩. ཨིདྷ ¶ པན ཋཏྭཱ པཉྷཱ སམོདྷཱནེཏབྦཱ. ཨིམསྨིཉྷི སུཏྟེ ཨེཀཀཝསེན དྭེ པཉྷཱ ཀཐིཏཱ. དུཀཝསེན སཏྟཏི. ཏིཀཝསེན ཨསཱིཏིསཏཾ. ཙཏུཀྐཝསེན དྭེསཏཱནི. པཉྩཀཝསེན ཏིཾསསཏཾ. ཚཀྐཝསེན བཱཏྟིཾསསཏཾ. སཏྟཀཝསེན ཨཊྛནཝུཏི. ཨཊྛཀཝསེན ཨཊྛཱསཱིཏི. ནཝཀཝསེན ཙཏུཔཎྞཱས. དསཀཝསེན སམསཊྛཱིཏི ཨེཝཾ སཧསྶཾ ཙུདྡས པཉྷཱ ཀཐིཏཱ.

ཨིམཉྷི སུཏྟནྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ཨཉྙོ སུཏྟནྟོ ཨེཝཾ བཧུཔཉྷཔཊིམཎྜིཏོ ནཏྠི. བྷགཝཱ ཨིམཾ སུཏྟནྟཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སཀལཾ ¶ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟོ བུདྡྷབལཾ དཱིཔེཏྭཱ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཾ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི. སཱཝཀབྷཱསིཏོཏི ཝུཏྟེ ཨོཀཔྤནཱ ན ཧོཏི, ཛིནབྷཱསིཏོཏི ཝུཏྟེ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཛིནབྷཱསིཏཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨོཀཔྤནཾ ཨིམསྨིཾ སུཏྟནྟེ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི, སཱདྷུ, སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ, སཱདྷུ ཁོ ཏྭཾ སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑཱུནཾ སངྒཱིཏིཔརིཡཱཡཾ ཨབྷཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སངྒཱིཏིཔརིཡཱཡནྟི སཱམགྒིཡཱ ཀཱརཎཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘སཱདྷུ, ཁོ ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, མམ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སཾསནྡིཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ སཱམགྒིརསཾ ཨབྷཱསཱི’’ཏི. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསཱིཏི ཨནུམོདནེན སམནུཉྙོ ཨཧོསི. ཨེཏྟཀེན ཨཡཾ སུཏྟནྟོ ཛིནབྷཱསིཏོ ནཱམ ཛཱཏོ. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨིམཾ སུཏྟནྟཾ མནསིཀརོནྟཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསཱུཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སངྒཱིཏིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. དསུཏྟརསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༥༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི དསུཏྟརསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེཏི སཱཝཀཱནཾ ཨཱལཔནམེཏཾ. བུདྡྷཱ ཧི པརིསཾ ཨཱམནྟཡམཱནཱ ‘བྷིཀྑཝེ’ཏི ཝདནྟི. སཱཝཀཱ སཏྠཱརཾ ཨུཙྩཊྛཱནེ ཋཔེསྶཱམཱཏི སཏྠུ ཨཱལཔནེན ཨནཱལཔིཏྭཱ ཨཱཝུསོཏི ཨཱལཔནྟི. ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཏེ དྷམྨསེནཱཔཏིཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ བྷིཀྑཱུ. ཀེ པན ཏེ བྷིཀྑཱུཏི? ཨནིབདྡྷཝཱསཱ དིསཱགམནཱིཡཱ བྷིཀྑཱུ. བུདྡྷཀཱལེ དྭེ ཝཱརེ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏནྟི – ཨུཔཀཊྛཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀཱལེ ཙ པཝཱརཎཀཱལེ ཙ. ཨུཔཀཊྛཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ དསཔི ཝཱིསཏིཔི ཏིཾསམྤི ཙཏྟཱལཱིསམྤི པཉྙཱསམྤི བྷིཀྑཱུ ཝགྒཱ ཝགྒཱ ཀམྨཊྛཱནཏྠཱཡ ཨཱགཙྪནྟི. བྷགཝཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདིཏྭཱ ཀསྨཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཝིཙརཐཱཏི པུཙྪཏི. ཨཐ ཏེ ‘‘བྷགཝཱ ཀམྨཊྛཱནཏྠཾ ཨཱགཏམྷ, ཀམྨཊྛཱནཾ ནོ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙནྟི.

སཏྠཱ ཏེསཾ ཙརིཡཝསེན རཱགཙརིཏསྶ ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནཾ དེཏི. དོསཙརིཏསྶ མེཏྟཱཀམྨཊྛཱནཾ, མོཧཙརིཏསྶ ཨུདྡེསོ པརིཔུཙྪཱ – ‘ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནཾ, ཀཱལེན དྷམྨསཱཀཙྪཱ, ཨིདཾ ཏུཡ྄ཧཾ སཔྤཱཡ’ནྟི ཨཱཙིཀྑཏི. ཝིཏཀྐཙརིཏསྶ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ དེཏི. སདྡྷཱཙརིཏསྶ པསཱདནཱིཡསུཏྟནྟེ བུདྡྷསུབོདྷིཾ དྷམྨསུདྷམྨཏཾ སངྒྷསུཔྤཊིཔཏྟིཉྩ པཀཱསེཏི. ཉཱཎཙརིཏསྶ ཨནིཙྩཏཱདིཔཊིསཾཡུཏྟེ གམྦྷཱིརེ སུཏྟནྟེ ཀཐེཏི. ཏེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ སཙེ སཔྤཱཡཾ ཧོཏི, ཏཏྠེཝ ཝསནྟི. ནོ ཙེ ཧོཏི, སཔྤཱཡཾ སེནཱསནཾ པུཙྪིཏྭཱ གཙྪནྟི. ཏེ ཏཏྠ ཝསནྟཱ ཏེམཱསིཀཾ པཊིཔདཾ གཧེཏྭཱ གྷཊེཏྭཱ ཝཱཡམནྟཱ སོཏཱཔནྣཱཔི ཧོནྟི སཀདཱགཱམིནོཔི ཨནཱགཱམིནོཔི ཨརཧནྟོཔི.

ཏཏོ ཝུཏྠཝསྶཱ པཝཱརེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷགཝཱ ¶ ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ པཏྟོ…པེ… ཨཧཾ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟ’’ནྟི པཊིལདྡྷགུཎཾ ཨཱརོཙེནྟི. ཏཏྠ ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཨཱགཏཱ. ཨེཝཾ ཨཱགནྟྭཱ གཙྪནྟེ པན ¶ བྷིཀྑཱུ ¶ བྷགཝཱ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ སནྟིཀཾ པེསེཏི, ཡཐཱཧ ‘‘ཨཔལོཀེཐ པན, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ’’ཏི. བྷིཀྑཱུ ཙ ཝདནྟི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཾ, བྷནྟེ, ཨཔལོཀེམ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༢). ཨཐ ནེ བྷགཝཱ ཏེསཾ དསྶནེ ཨུཡྻོཛེསི. ‘‘སེཝཐ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ; བྷཛཐ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ. པཎྜིཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨནུགྒཱཧཀཱ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཛནེཏཱ ཨེཝཾ སཱརིཔུཏྟོ. སེཡྻཐཱཔི ཛཱཏསྶ ཨཱཔཱདེཏཱ ཨེཝཾ མོགྒལླཱནོ. སཱརིཔུཏྟོ, བྷིཀྑཝེ, སོཏཱཔཏྟིཕལེ ཝིནེཏི, མོགྒལླཱནོ ཨུཏྟམཏྠེ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༧༡).

ཏདཱཔི བྷགཝཱ ཨིམེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱསཡཾ ཨུཔཔརིཀྑནྟོ ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཝིནེཡྻཱ’’ཏི ཨདྡས. སཱཝཀཝིནེཡྻཱ ནཱམ ཡེ བུདྡྷཱནམྤི དྷམྨདེསནཱཡ བུཛ྄ཛྷནྟི སཱཝཀཱནམྤི. བུདྡྷཝིནེཡྻཱ པན སཱཝཀཱ བོདྷེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. སཱཝཀཝིནེཡྻབྷཱཝཾ པན ཨེཏེསཾ ཉཏྭཱ ཀཏརསྶ བྷིཀྑུནོ དེསནཱཡ བུཛ྄ཛྷིསྶནྟཱིཏི ཨོལོཀེནྟོ སཱརིཔུཏྟསྶཱཏི དིསྭཱ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ པེསེསི. ཐེརོ ཏེ བྷིཀྑཱུ པུཙྪི ‘‘སཏྠུ སནྟིཀཾ གཏཏྠ ཨཱཝུསོ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, གཏམྷ སཏྠཱརཱ པན ཨམྷེ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ པེསིཏཱ’’ཏི. ཏཏོ ཐེརོ ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ མཡ྄ཧཾ དེསནཱཡ བུཛ྄ཛྷིསྶནྟི, ཀཱིདིསཱི ནུ ཁོ ཏེསཾ དེསནཱ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ སམགྒཱརཱམཱ, སཱམགྒིརསསྶ དཱིཔིཀཱ ནེསཾ དེསནཱ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔཾ དེསནཾ དེསེཏུཀཱམོ དསུཏྟརཾ པཝཀྑཱམཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དསདྷཱ མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིབྷཏྟོཏི དསུཏྟརོ, ཨེཀཀཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ དསཀཱ གཏོཏིཔི དསུཏྟརོ, ཨེཀེཀསྨིཾ པབྦེ དས དས པཉྷཱ ཝིསེསིཏཱཏིཔི དསུཏྟརོ, ཏཾ དསུཏྟརཾ. པཝཀྑཱམཱིཏི ཀཐེསྶཱམི. དྷམྨནྟི སུཏྟཾ. ནིབྦཱནཔཏྟིཡཱཏི ནིབྦཱནཔཊིལཱབྷཏྠཱཡ. དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཱཡཱཏི སཀལསྶ ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཡནྟཀརཎཏྠཾ. སབྦགནྠཔྤམོཙནནྟི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠཱདཱིནཾ སབྦགནྠཱནཾ པམོཙནཾ.

ཨིཏི ཐེརོ དེསནཾ ཨུཙྩཾ ཀརོནྟོ ¶ བྷིཀྑཱུནཾ ཏཏྠ པེམཾ ཛནེནྟོ ཨེཝམེཏཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ དྷཱརེཏབྦཾ ཝཱཙེཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟཱིཏི ཙཏཱུཧི པདེཧི ཝཎྞཾ ཀཐེསི, ‘‘ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཏེསཾ ཏེསཾ སུཏྟཱནཾ བྷགཝཱ ཝིཡ.

ཨེཀདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༡. (ཀ) ཏཏྠ ¶ བཧུཀཱརོཏི བཧཱུཔཀཱརོ.

(ཁ) བྷཱཝེཏབྦོཏི ¶ ཝཌྜྷེཏབྦོ.

(ག) པརིཉྙེཡྻོཏི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཛཱནིཏབྦོ.

(གྷ) པཧཱཏབྦོཏི པཧཱནཱནུཔསྶནཱཡ པཛཧིཏབྦོ.

(ང) ཧཱནབྷཱགིཡོཏི ཨཔཱཡགཱམིཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནཀོ.

(ཙ) ཝིསེསབྷཱགིཡོཏི ཝིསེསགཱམིཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནཀོ.

(ཚ) དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷོཏི དུཔྤཙྩཀྑཀརོ.

(ཛ) ཨུཔྤཱདེཏབྦོཏི ནིཔྥཱདེཏབྦོ.

(ཛྷ) ཨབྷིཉྙེཡྻོཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱཡ ཨབྷིཛཱནིཏབྦོ.

(ཉ) སཙྪིཀཱཏབྦོཏི པཙྩཀྑཾ ཀཱཏབྦོ.

ཨེཝཾ སབྦཏྠ མཱཏིཀཱསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏི ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཡཐཱ ནཱམ དཀྑོ ཝེལུ༹ཀཱརོ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཾ ཝེལུ༹ཾ ཚེཏྭཱ ནིགྒཎྛིཾ ཀཏྭཱ དསདྷཱ ཁཎྜེ ཀཏྭཱ ཨེཀམེཀཾ ཁཎྜཾ ཧཱིརཾ ཧཱིརཾ ཀརོནྟོ ཕཱལེཏི, ཨེཝམེཝ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཔྤཱཡཾ དེསནཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ དསདྷཱ མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀེཀཀོཊྛཱསེ ཨེཀེཀཔདཾ ཝིབྷཛནྟོ ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ བཧུཀཱརོ, ཨཔྤམཱདོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དེསནཾ ཝིཏྠཱརེཏུཾ ཨཱརདྡྷོ.

ཏཏྠ ཨཔྤམཱདོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི སབྦཏྠཀཾ ཨུཔཀཱརཀཾ ཨཔྤམཱདཾ ཀཐེསི. ཨཡཉྷི ཨཔྤམཱདོ ནཱམ སཱིལཔཱུརཎེ, ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱཡ, ཛཱགརིཡཱནུཡོགེ, སཏྟསུ སདྡྷམྨེསུ, ཝིཔསྶནཱགབྦྷཾ གཎྷཱཔནེ, ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱདཱིསུ, སཱིལཀྑནྡྷཱདིཔཉྩདྷམྨཀྑནྡྷེསུ, ཋཱནཱཊྛཱནེསུ, མཧཱཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡཾ, ཨརིཡསཙྩེསུ, སཏིཔཊྛཱནཱདཱིསུ, བོདྷིཔཀྑིཡེསུ, ཝིཔསྶནཱཉཱཎཱདཱིསུ ཨཊྛསུ ཝིཛྫཱསཱུཏི སབྦེསུ ཨནཝཛྫཊྛེན ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ བཧཱུཔཀཱརོ.

ཏེནེཝ ¶ ¶ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱ, སབྦེཏེ ཨཔྤམཱདམཱུལཀཱ ཨཔྤམཱདསམོསརཎཱ, ཨཔྤམཱདོ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༥.༡༣༩) ནཡེན ཧཏྠིཔདཱདཱིཧི ཨོཔམྨེཧི ཨོཔམེནྟོ སཾཡུཏྟནིཀཱཡེ ¶ ཨཔྤམཱདཝགྒེ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཐོམེཏི. ཏཾ སབྦཾ ཨེཀཔདེནེཝ སངྒཧེཏྭཱ ཐེརོ ཨཔྤམཱདོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཨཱཧ. དྷམྨཔདེ ཨཔྤམཱདཝགྒེནཱཔིསྶ བཧཱུཔཀཱརཏཱ དཱིཔེཏབྦཱ. ཨསོཀཝཏྠུནཱཔི དཱིཔེཏབྦཱ –

(ཀ) ཨསོཀརཱཛཱ ཧི ནིགྲོདྷསཱམཎེརསྶ ‘‘ཨཔྤམཱདོ ཨམཏཔད’’ནྟི གཱཐཾ སུཏྭཱ ཨེཝ ‘‘ཏིཊྛ, ཏཱཏ, མཡ྄ཧཾ ཏཡཱ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཀཐིཏ’’ནྟི སཱམཎེརེ པསཱིདིཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཝིཧཱརསཧསྶཱནི ཀཱརེསི. ཨིཏི ཐཱམསམྤནྣེན བྷིཀྑུནཱ ཨཔྤམཱདསྶ བཧཱུཔཀཱརཏཱ ཏཱིཧི པིཊཀེཧི དཱིཔེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཱ. ཡཾཀིཉྩི སུཏྟཾ ཝཱ གཱཐཾ ཝཱ ཨཔྤམཱདདཱིཔནཏྠཾ ཨཱཧརནྟོ ‘‘ཨཊྛཱནེ ཋཏྭཱ ཨཱཧརསི, ཨཏིཏྠེན པཀྑནྡོ’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ. དྷམྨཀཐིཀསྶེཝེཏྠ ཐཱམོ ཙ བལཉྩ པམཱཎཾ.

(ཁ) ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཨཱནཱཔཱནཾ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐོ སཏིསམྤཛཉྙཾ དྭཏྟིཾསཱཀཱརོ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ དས ཨསུབྷཱ ནཝ སིཝཐིཀཱ ཙུཎྞིཀམནསིཀཱརོ ཀེསཱདཱིསུ ཙཏྟཱརི རཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནཱིཏི ཨེཏྠ ཨུཔྤནྣསཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སཱཏསཧགཏཱཏི ཋཔེཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨཉྙཏྠ སཱཏསཧགཏཱ ཧོཏི སུཁསམྤཡུཏྟཱ, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

(ག) སཱསཝོ ཨུཔཱདཱནིཡོཏི ཨཱསཝཱནཉྩེཝ ཨུཔཱདཱནཱནཉྩ པཙྩཡབྷཱུཏོ. ཨིཏི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨམེཝ ནིཡམེཏི.

(གྷ) ཨསྨིམཱནོཏི རཱུཔཱདཱིསུ ཨསྨཱིཏི མཱནོ.

(ང) ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ.

(ཙ) ཝིཔརིཡཱཡེན ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཝེདིཏབྦོ.

(ཚ) ཨཱནནྟརིཀོ ¶ ཙེཏོསམཱདྷཱིཏི ཨཉྙཏྠ མགྒཱནནྟརཾ ཕལཾ ཨཱནནྟརིཀོ ཙེཏོསམཱདྷི ནཱམ ¶ . ཨིདྷ པན ཝིཔསྶནཱནནྟརོ མགྒོ ཝིཔསྶནཱཡ ཝཱ ཨནནྟརཏྟཱ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨནནྟརཾ ཕལདཱཡཀཏྟཱ ཨཱནནྟརིཀོ ཙེཏོསམཱདྷཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏོ.

(ཛ) ཨཀུཔྤཾ ཉཱཎནྟི ཨཉྙཏྠ ཕལཔཉྙཱ ཨཀུཔྤཉཱཎཾ ནཱམ. ཨིདྷ པཙྩཝེཀྑཎཔཉྙཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ.

(ཛྷ) ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱཏི པཙྩཡཊྛིཏིཀཱ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོཏི ཡེན པཙྩཡེན ཏིཊྛནྟི, ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ ཉཱཏཔརིཉྙཱཡ ཨབྷིཉྙེཡྻོ.

(ཉ) ཨཀུཔྤཱ ¶ ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟི.

ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཨབྷིཉྙཱཡ ཉཱཏཔརིཉྙཱ ཀཐིཏཱ. པརིཉྙཱཡ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ. པཧཱཏབྦསཙྪིཀཱཏབྦེཧི པཧཱནཔརིཉྙཱ. དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷོཏི ཨེཏྠ པན མགྒོ ཀཐིཏོ. སཙྪིཀཱཏབྦོཏི ཕལཾ ཀཐིཏཾ, མགྒོ ཨེཀསྨིཾཡེཝ པདེ ལབྦྷཏི. ཕལཾ པན ཨནེཀེསུཔི ལབྦྷཏིཡེཝ.

བྷཱུཏཱཏི སབྷཱཝཏོ ཝིཛྫམཱནཱ. ཏཙྪཱཏི ཡཱཐཱཝཱ. ཏཐཱཏི ཡཐཱ ཝུཏྟཱ ཏཐཱསབྷཱཝཱ. ཨཝིཏཐཱཏི ཡཐཱ ཝུཏྟཱ ན ཏཐཱ ན ཧོནྟི. ཨནཉྙཐཱཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརཏོ ན ཨཉྙཐཱ. སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱཏི ཏཐཱགཏེན བོདྷིཔལླངྐེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཧེཏུནཱ ཀཱརཎེན སཡམེཝ ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ ཉཱཏཱ ཝིདིཏཱ སཙྪིཀཏཱ. ཨིམིནཱ ཐེརོ ‘‘ཨིམེ དྷམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ, ཨཧཾ པན ཏུམྷཱཀཾ རཉྙོ ལེཁཝཱཙཀསདིསོ’’ཏི ཛིནསུཏྟཾ དསྶེནྟོ ཨོཀཔྤནཾ ཛནེསི.

ཨེཀདྷམྨཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྭེདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༢. (ཀ) ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱཏི ཨིམེ དྭེ སཏིསམྤཛཉྙཱ དྷམྨཱ སཱིལཔཱུརཎཱདཱིསུ ཨཔྤམཱདོ ཝིཡ སབྦཏྠ ཨུཔཀཱརཀཱ ཧིཏཱཝཧཱ.

(ཁ) སམཐོ ¶ ¶ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ སངྒཱིཏིསུཏྟེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ ཀཐིཏཱ. ཨིམསྨིཾ དསུཏྟརསུཏྟེ པུབྦབྷཱགཱ ཀཐིཏཱ.

(ཚ) སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱཏི ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཧེཏུ ཙེཝ པཙྩཡོ ཙ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ, ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཝིསུདྡྷིཡཱ. ཏཐཱ དོཝཙསྶཏཱ པཱཔམིཏྟཏཱ སཾཀིལེསཱཡ; སོཝཙསྶཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཝིསུདྡྷིཡཱ. ཏཐཱ ཏཱིཎི ཨཀུསལམཱུལཱནི; ཏཱིཎི ཀུསལམཱུལཱནི. ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ ཙཏྟཱརོ ཝིསཾཡོགཱ. པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ པཉྩིནྡྲིཡཱནི. ཚ ཨགཱརཝཱ ཚ གཱརཝཱ. སཏྟ ཨསདྡྷམྨཱ སཏྟ སདྡྷམྨཱ. ཨཊྛ ཀུསཱིཏཝཏྠཱུནི ཨཊྛ ཨཱརམྦྷཝཏྠཱུནི. ནཝ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུནི ནཝ ཨཱགྷཱཏཔྤཊིཝིནཡཱ. དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ དས ཀུསལཀམྨཔཐཱཏི ཨེཝཾ པབྷེདཱ ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

(ཛྷ) སངྑཏཱ དྷཱཏཱུཏི པཙྩཡེཧི ཀཏཱ པཉྩཀྑནྡྷཱ. ཨསངྑཏཱ དྷཱཏཱུཏི པཙྩཡེཧི ཨཀཏཾ ནིབྦཱནཾ.

(ཉ) ཝིཛྫཱ ཙ ཝིམུཏྟི ཙཱཏི ཨེཏྠ ཝིཛྫཱཏི ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ. ཝིམུཏྟཱིཏི ཨརཧཏྟཕལཾ.

ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཨབྷིཉྙཱདཱིནི ཨེཀཀསདིསཱནེཝ, ཨུཔྤཱདེཏབྦཔདེ ¶ པན མགྒོ ཀཐིཏོ, སཙྪིཀཱཏབྦཔདེ ཕལཾ.

དྭེདྷམྨཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཡོདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༣. (ཚ) ཀཱམཱནམེཏཾ ནིསྶརཎཾ ཡདིདཾ ནེཀྑམྨནྟི ཨེཏྠ ནེཀྑམྨནྟི ཨནཱགཱམིམགྒོ ཨདྷིཔྤེཏོ. སོ ཧི སབྦསོ ཀཱམཱནཾ ནིསྶརཎཾ. རཱུཔཱནཾ ནིསྶརཎཾ ཡདིདཾ ཨཱརུཔྤནྟི ཨེཏྠ ཨཱརུཔྤེཔི ཨརཧཏྟམགྒོ. པུན ཨུཔྤཏྟིནིཝཱརཎཏོ སབྦསོ རཱུཔཱནཾ ནིསྶརཎཾ ནཱམ. ནིརོདྷོ ཏསྶ ¶ ནིསྶརཎནྟི ཨིདྷ ཨརཧཏྟཕལཾ ནིརོདྷོཏི ¶ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨརཧཏྟཕལེན ཧི ནིབྦཱནེ དིཊྛེ པུན ཨཱཡཏིཾ སབྦསངྑཱརཱ ན ཧོནྟཱིཏི ཨརཧཏྟཾ སངྑཏནིརོདྷསྶ པཙྩཡཏྟཱ ནིརོདྷོཏི ཝུཏྟཾ.

(ཛ) ཨཏཱིཏཾསེ ཉཱཎནྟི ཨཏཱིཏཾསཱརམྨཎཾ ཉཱཎཾ ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིམསྨིམྤི ཝཱརེ ཨབྷིཉྙཱདཡོ ཨེཀཀསདིསཱཝ. དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཔདེ པན མགྒོ ཀཐིཏོ, སཙྪིཀཱཏབྦེ ཕལཾ.

ཏཡོདྷམྨཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏྟཱརོདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༤. (ཀ) ཙཏྟཱརི ཙཀྐཱནཱིཏི ཨེཏྠ ཙཀྐཾ ནཱམ དཱརུཙཀྐཾ, རཏནཙཀྐཾ, དྷམྨཙཀྐཾ, ཨིརིཡཱཔཐཙཀྐཾ, སམྤཏྟིཙཀྐནྟི པཉྩཝིདྷཾ. ཏཏྠ ‘‘ཡཾ པནིདཾ སམྨ, རཐཀཱར, ཙཀྐཾ ཚཧི མཱསེཧི ནིཊྛིཏཾ, ཚཱརཏྟཱུནེཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༥) ཨིདཾ དཱརུཙཀྐཾ. ‘‘པིཏརཱ པཝཏྟིཏཾ ཙཀྐཾ ཨནུཔྤཝཏྟེཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༣༢) ཨིདཾ རཏནཙཀྐཾ. ‘‘པཝཏྟིཏཾ ཙཀྐ’’ནྟི (མ. ནི. ༢.༣༩༩) ཨིདཾ དྷམྨཙཀྐཾ. ‘‘ཙཏུཙཀྐཾ ནཝདྭཱར’’ནྟི (སཾ. ནི. ༡.༢༩) ཨིདཾ ཨིརིཡཱཔཐཙཀྐཾ. ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐཱནི, ཡེཧི སམནྣཱགཏཱནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཙཏུཙཀྐཾ པཝཏྟཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༣༡) ཨིདཾ སམྤཏྟིཙཀྐཾ. ཨིདྷཱཔི ཨེཏདེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ.

པཏིརཱུཔདེསཝཱསོཏི ཡཏྠ ཙཏསྶོ པརིསཱ སནྡིསྶནྟི, ཨེཝརཱུཔེ ཨནུཙྪཝིཀེ དེསེ ཝཱསོ. སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡོཏི བུདྡྷཱདཱིནཾ སཔྤུརིསཱནཾ ཨཝསྶཡནཾ སེཝནཾ བྷཛནཾ. ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷཱིཏི ཨཏྟནོ སམྨཱ ཋཔནཾ, སཙེ པན པུབྦེ ཨསྶདྡྷཱདཱིཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཏཱནི པཧཱཡ སདྡྷཱདཱིསུ པཏིཊྛཱཔནཾ. པུབྦེ ཙ ཀཏཔུཉྙཏཱཏི པུབྦེ ཨུཔཙིཏཀུསལཏཱ. ཨིདམེཝེཏྠ པམཱཎཾ. ཡེན ཧི ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཀུསལཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏདེཝ ཀུསལཾ ཏཾ པུརིསཾ པཏིརཱུཔདེསེ ¶ ཨུཔནེཏི, སཔྤུརིསེ བྷཛཱཔེསི ¶ . སོ ཨེཝ ཙ པུགྒལོ ཨཏྟཱནཾ སམྨཱ ཋཔེཏི. ཙཏཱུསུ ¶ ཨཱཧཱརེསུ པཋམོ ལོཀིཡོཝ. སེསཱ པན ཏཡོ སངྒཱིཏིསུཏྟེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ ཀཐིཏཱ. ཨིདྷ པུབྦབྷཱགེ ལོཀིཡཱ.

(ཙ) ཀཱམཡོགཝིསཾཡོགཱདཡོ ཨནཱགཱམིམགྒཱདིཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

(ཚ) ཧཱནབྷཱགིཡཱདཱིསུ པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ལཱབྷཱི ཀཱམསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཧཱནབྷཱགིཡོ སམཱདྷི. ཏདནུདྷམྨཏཱ སཏི སནྟིཊྛཏི ཋིཏིབྷཱགིཡོ སམཱདྷི. ཝིཏཀྐསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཝིསེསབྷཱགིཡོ སམཱདྷི. ནིབྦིདཱསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ སམུདཱཙརནྟི ཝིརཱགཱུཔསཉྷིཏོ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡོ སམཱདྷཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦསམཱཔཏྟིཡོ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝིསུདྡྷིམགྒེ པནསྶ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ ཀཐིཏཱཝ.

ཨིམསྨིམྤི ཝཱརེ ཨབྷིཉྙཱདཱིནི ཨེཀཀསདིསཱནེཝ. ཨབྷིཉྙཱཔདེ པནེཏྠ མགྒོ ཀཐིཏོ. སཙྪིཀཱཏབྦཔདེ ཕལཾ.

ཙཏྟཱརོདྷམྨཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༥. (ཁ) པཱིཏིཕརཎཏཱདཱིསུ པཱིཏིཾ ཕརམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི དྭཱིསུ ཛྷཱནེསུ པཉྙཱ པཱིཏིཕརཎཏཱ ནཱམ. སུཁཾ ཕརམཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཏཱིསུ ཛྷཱནེསུ པཉྙཱ སུཁཕརཎཏཱ ནཱམ. པརེསཾ ཙེཏོ ཕརམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཙེཏོཔརིཡཔཉྙཱ ཙེཏོཕརཎཏཱ ནཱམ. ཨཱལོཀཕརཎེ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི དིབྦཙཀྑུཔཉྙཱ ཨཱལོཀཕརཎཏཱ ནཱམ. པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ པཙྩཝེཀྑཎནིམིཏྟཾ ནཱམ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘དྭཱིསུ ཛྷཱནེསུ པཉྙཱ པཱིཏིཕརཎཏཱ, ཏཱིསུ ཛྷཱནེསུ པཉྙཱ སུཁཕརཎཏཱ. པརཙིཏྟེ པཉྙཱ ཙེཏོཕརཎཏཱ, དིབྦཙཀྑུ ཨཱལོཀཕརཎཏཱ. ཏམྷཱ ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛིཏསྶ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ པཙྩཝེཀྑཎནིམིཏྟ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༨༠༤).

ཏཏྠ པཱིཏིཕརཎཏཱ སུཁཕརཎཏཱ དྭེ པཱདཱ ཝིཡ. ཙེཏོཕརཎཏཱ ཨཱལོཀཕརཎཏཱ དྭེ ཧཏྠཱ ¶ ཝིཡ. ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ མཛ྄ཛྷིམཀཱཡོ ཝིཡ ¶ . པཙྩཝེཀྑཎནིམིཏྟཾ སཱིསཾ ཝིཡ. ཨིཏི ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ པཉྩངྒིཀཾ སམྨཱསམཱདྷིཾ ཨངྒཔཙྩངྒསམྤནྣཾ པུརིསཾ ཀཏྭཱ དསྶེསི.

(ཛ) ཨཡཾ སམཱདྷི པཙྩུཔྤནྣསུཁོ ཙེ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨརཧཏྟཕལསམཱདྷི ཨདྷིཔྤེཏོ. སོ ཧི ཨཔྤིཏཔྤིཏཀྑཎེ སུཁཏྟཱ པཙྩུཔྤནྣསུཁོ. པུརིམོ པུརིམོ པཙྪིམསྶ ¶ པཙྪིམསྶ སམཱདྷིསུཁསྶ པཙྩཡཏྟཱ ཨཱཡཏིཾ སུཁཝིཔཱཀོ.

ཀིལེསེཧི ཨཱརཀཏྟཱ ཨརིཡོ. ཀཱམཱམིསཝཊྚཱམིསལོཀཱམིསཱནཾ ཨབྷཱཝཱ ནིརཱམིསོ. བུདྡྷཱདཱིཧི མཧཱཔུརིསེཧི སེཝིཏཏྟཱ ཨཀཱཔུརིསསེཝིཏོ. ཨངྒསནྟཏཱཡ ཨཱརམྨཎསནྟཏཱཡ སབྦཀིལེསདརཐསནྟཏཱཡ ཙ སནྟོ. ཨཏཔྤནཱིཡཊྛེན པཎཱིཏོ. ཀིལེསཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ ལདྡྷཏྟཱ ཀིལེསཔཊིཔྤསྶདྡྷིབྷཱཝཾ ཝཱ ལདྡྷཏྟཱ པཊིཔྤསྶདྡྷལདྡྷོ. པཊིཔྤསྶདྡྷཾ པཊིཔྤསྶདྡྷཱིཏི ཧི ཨིདཾ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ. པཊིཔྤསྶདྡྷཀིལེསེན ཝཱ ཨརཧཏཱ ལདྡྷཏྟཱ པཊིཔྤསྶདྡྷལདྡྷོ. ཨེཀོདིབྷཱཝེན ཨདྷིགཏཏྟཱ ཨེཀོདིབྷཱཝམེཝ ཝཱ ཨདྷིགཏཏྟཱ ཨེཀོདིབྷཱཝཱདྷིགཏོ. ཨཔྤགུཎསཱསཝསམཱདྷི ཝིཡ སསངྑཱརེན སཔྤཡོགེན ཙིཏྟེན པཙྩནཱིཀདྷམྨེ ནིགྒཡ྄ཧ ཀིལེསེ ཝཱརེཏྭཱ ཨནདྷིགཏཏྟཱ ནསསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཏགཏོ. ཏཉྩ སམཱདྷིཾ སམཱཔཛྫནྟོ ཏཏོ ཝཱ ཝུཊྛཧནྟོ སཏིཝེཔུལླཔཏྟཏྟཱ. སཏོཝ སམཱཔཛྫཏི སཏོ ཝུཊྛཧཏི. ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཀཱལཝསེན ཝཱ སཏོ སམཱཔཛྫཏི སཏོ ཝུཊྛཧཏི. ཏསྨཱ ཡདེཏྠ ‘‘ཨཡཾ སམཱདྷི པཙྩུཔྤནྣསུཁོ ཙེཝ ཨཱཡཏིཉྩ སུཁཝིཔཱཀོ’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑམཱནསྶ པཙྩཏྟཾཡེཝ ཨཔརཔྤཙྩཡཾ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཨེཀམངྒཾ. ཨེས ནཡོ སེསེསུཔི. ཨེཝམིམེཧི པཉྩཧི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎེཧི ཨཡཾ སམཱདྷི ‘‘པཉྩཉཱཎིཀོ སམྨཱསམཱདྷཱི’’ཏི ཝུཏྟོ.

ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཝིསེསབྷཱགིཡཔདེ མགྒོ ཀཐིཏོ. སཙྪིཀཱཏབྦཔདེ ཕལཾ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཚདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༦. ཚཀྐེསུ སབྦཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཔདེ པནེཏྠ མགྒོ ཀཐིཏོ. སེསཾ པུརིམསདིསཾ.

སཏྟདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༧. (ཉ) སམྨཔྤཉྙཱཡ ¶ ¶ སུདིཊྛཱ ཧོནྟཱིཏི ཧེཏུནཱ ནཡེན ཝིཔསྶནཱཉཱཎེན སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཀཱམཱཏི ཝཏྠུཀཱམཱ ཙ ཀིལེསཀཱམཱ ཙ, དྭེཔི སཔརིལཱ༹ཧཊྛེན ཨངྒཱརཀཱསུ ཝིཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཝིཝེཀནིནྣནྟི ནིབྦཱནནིནྣཾ. པོཎཾ པབྦྷཱརནྟི ནིནྣསྶེཏཾ ཝེཝཙནཾ. བྱནྟཱིབྷཱུཏནྟི ནིཡཏིབྷཱུཏཾ. ནིཏྟཎྷནྟི ཨཏྠོ. ཀུཏོ? སབྦསོ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡེཧི དྷམྨེཧི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ བྷཱཝེཏབྦཔདེ མགྒོ ཀཐིཏོ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཊྛདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༨. (ཀ) ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡཱཏི སིཀྑཏྟཡསངྒཧསྶ མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདིབྷཱུཏཱཡ པུབྦབྷཱགེ ཏརུཎསམཐཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ¶ . ཨཊྛངྒིཀསྶ ཝཱ མགྒསྶ ཨཱདིབྷཱུཏཱཡ སམྨཱདིཊྛིཔཉྙཱཡ. ཏིབྦནྟི བལཝཾ. ཧིརོཏྟཔྤནྟི ཧིརཱི ཙ ཨོཏྟཔྤཉྩ. པེམནྟི གེཧསྶིཏཔེམཾ. གཱརཝོཏི གརུཙིཏྟབྷཱཝོ. གརུབྷཱཝནཱིཡཉྷི ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏོ ཀིལེསཱ ནུཔྤཛྫནྟི ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཾ ལབྷཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧཱརོ པཉྙཱཔཊིལཱབྷསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི.

(ཚ) ཨཀྑཎེསུ ཡསྨཱ པེཏཱ ཨསུརཱནཾ ཨཱཝཱཧནཾ གཙྪནྟི, ཝིཝཱཧནཾ གཙྪནྟི, ཏསྨཱ པེཏྟིཝིསཡེནེཝ ཨསུརཀཱཡོ གཧིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

(ཛ) ཨཔྤིཙྪསྶཱཏི ཨེཏྠ པཙྩཡཨཔྤིཙྪོ, ཨདྷིགམཨཔྤིཙྪོ, པརིཡཏྟིཨཔྤིཙྪོ, དྷུཏངྒཨཔྤིཙྪོཏི ཙཏྟཱརོ ཨཔྤིཙྪཱ. ཏཏྠ པཙྩཡཨཔྤིཙྪོ བཧུཾ དེནྟེ ཨཔྤཾ གཎྷཱཏི, ཨཔྤཾ དེནྟེ ཨཔྤཏརཾ ཝཱ གཎྷཱཏི, ན ཝཱ གཎྷཱཏི, ན ཨནཝསེསགཱཧཱི ཧོཏི. ཨདྷིགམཨཔྤིཙྪོ མཛ྄ཛྷནྟིཀཏྠེརོ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཨདྷིགམཾ ཨཉྙེསཾ ཛཱནིཏུཾ ན དེཏི. པརིཡཏྟིཨཔྤིཙྪོ ཏེཔིཊཀོཔི སམཱནོ ན བཧུསྶུཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏུཀཱམོ ཧོཏི སཱཀེཏཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ. དྷུཏངྒཨཔྤིཙྪོ དྷུཏངྒཔརིཧརཎབྷཱཝཾ ཨཉྙེསཾ ཛཱནིཏུཾ ན དེཏི དྭེབྷཱཏིཀཏྠེརེསུ ཛེཊྛཀཏྠེརོ ཝིཡ. ཝཏྠུ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཾ. ཨཡཾ དྷམྨོཏི ཨེཝཾ སནྟགུཎནིགཱུཧནེན ཙ པཙྩཡཔཊིགྒཧཎེ ¶ མཏྟཉྙུཏཱཡ ཙ ཨཔྤིཙྪསྶ པུགྒལསྶ ཨཡཾ ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨོ སམྤཛྫཏི, ནོ མཧིཙྪསྶ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཡོཛེཏབྦཾ.

སནྟུཊྛསྶཱཏི ¶ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཏཱིཧི སནྟོསེཧི སནྟུཊྛསྶ. པཝིཝིཏྟསྶཱཏི ཀཱཡཙིཏྟཨུཔདྷིཝིཝེཀེཧི ཝིཝིཏྟསྶ. ཏཏྠ ཀཱཡཝིཝེཀོ ནཱམ གཎསངྒཎིཀཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཨཊྛཨཱརམྦྷཝཏྠུཝསེན ཨེཀཱིབྷཱཝོ. ཨེཀཱིབྷཱཝམཏྟེན པན ཀམྨཾ ན ནིཔྥཛྫཏཱིཏི ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, ཨཡཾ ཙིཏྟཝིཝེཀོ ནཱམ. སམཱཔཏྟིམཏྟེནེཝ ཀམྨཾ ན ནིཔྥཛྫཏཱིཏི ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡཾ ཨུཔདྷིཝིཝེཀོ ནཱམ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཀཱཡཝིཝེཀོ ཙ ཝིཝེཀཊྛཀཱཡཱནཾ ནེཀྑམྨཱབྷིརཏཱནཾ. ཙིཏྟཝིཝེཀོ ཙ པརིསུདྡྷཙིཏྟཱནཾ པརམཝོདཱནཔྤཏྟཱནཾ. ཨུཔདྷིཝིཝེཀོ ཙ ནིརུཔདྷཱིནཾ པུགྒལཱནཾ ཝིསངྑཱརགཏཱན’’ནྟི (མཧཱནི. ༤༩).

སངྒཎིཀཱརཱམསྶཱཏི ¶ གཎསངྒཎིཀཱཡ ཙེཝ ཀིལེསསངྒཎིཀཱཡ ཙ རཏསྶ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶཱཏི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡཝསེན ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ. ཨུཔཊྛིཏསཏིསྶཱཏི ཙཏུསཏིཔཊྛཱནཝསེན ཨུཔཊྛིཏསཏིསྶ. སམཱཧིཏསྶཱཏི ཨེཀགྒཙིཏྟསྶ. པཉྙཝཏོཏི ཀམྨསྶཀཏཔཉྙཱཡ པཉྙཝཏོ. ནིཔྤཔཉྩསྶཱཏི ཝིགཏམཱནཏཎྷཱདིཊྛིཔཔཉྩསྶ.

ཨིདྷ བྷཱཝེཏབྦཔདེ མགྒོ ཀཐིཏོ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ནཝདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༥༩. (ཁ) སཱིལཝིསུདྡྷཱིཏི ཝིསུདྡྷིཾ པཱཔེཏུཾ སམཏྠཾ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒནྟི པརིསུདྡྷབྷཱཝསྶ པདྷཱནངྒཾ. ཙིཏྟཝིསུདྡྷཱིཏི ཝིཔསྶནཱཡ པདཊྛཱནབྷཱུཏཱ ཨཊྛ པགུཎསམཱཔཏྟིཡོ. དིཊྛིཝིསུདྡྷཱིཏི སཔཙྩཡནཱམརཱུཔདསྶནཾ. ཀངྑཱཝིཏརཎཝིསུདྡྷཱིཏི པཙྩཡཱཀཱརཉཱཎཾ. ཨདྡྷཏྟཡེཔི ཧི པཙྩཡཝསེནེཝ དྷམྨཱ པཝཏྟནྟཱིཏི པསྶཏོ ཀངྑཾ ཝིཏརཏི. མགྒཱམགྒཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷཱིཏི ཨོབྷཱསཱདཡོ ན མགྒོ, ཝཱིཐིཔྤཊིཔནྣཾ ཨུདཡབྦཡཉཱཎཾ མགྒོཏི ཨེཝཾ མགྒཱམགྒེ ཉཱཎཾ. པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷཱིཏི རཐཝིནཱིཏེ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ, ཨིདྷ ཏརུཎཝིཔསྶནཱ. ཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷཱིཏི རཐཝིནཱིཏེ མགྒོ ཀཐིཏོ, ཨིདྷ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཱ. ཨེཏཱ པན སཏྟཔི ཝིསུདྡྷིཡོ ཝིཏྠཱརེན ¶ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱ. པཉྙཱཏི ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཱ. ཝིམུཏྟིཔི ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟིཡེཝ.

(ཚ) དྷཱཏུནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི ཕསྶནཱནཏྟནྟི ཙཀྑཱདིདྷཱཏུནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཙཀྑུསམྥསྶཱདིནཱནཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཕསྶནཱནཏྟཾ པཊིཙྩཱཏི ཙཀྑུསམྥསྶཱདིནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ¶ . ཝེདནཱནཱནཏྟནྟི ¶ ཙཀྑུསམྥསྶཛཱདིཝེདནཱནཱནཏྟཾ. སཉྙཱནཱནཏྟཾ པཊིཙྩཱཏི ཀཱམསཉྙཱདིནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ. སངྐཔྤནཱནཏྟནྟི ཀཱམསངྐཔྤཱདིནཱནཏྟཾ. སངྐཔྤནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི ཚནྡནཱནཏྟནྟི སངྐཔྤནཱནཏྟཏཱཡ རཱུཔེ ཚནྡོ སདྡེ ཚནྡོཏི ཨེཝཾ ཚནྡནཱནཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. པརིལཱ༹ཧནཱནཏྟནྟི ཚནྡནཱནཏྟཏཱཡ རཱུཔཔརིལཱ༹ཧོ སདྡཔརིལཱ༹ཧོཏི ཨེཝཾ པརིལཱ༹ཧནཱནཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. པརིཡེསནཱནཱནཏྟནྟི པརིལཱ༹ཧནཱནཏྟཏཱཡ རཱུཔཔརིཡེསནཱདིནཱནཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ལཱབྷནཱནཏྟནྟི པརིཡེསནཱནཱནཏྟཏཱཡ རཱུཔཔཊིལཱབྷཱདིནཱནཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

(ཛ) སཉྙཱསུ མརཎསཉྙཱཏི མརཎཱནུཔསྶནཱཉཱཎེ སཉྙཱ. ཨཱཧཱརེཔཊིཀཱུལསཉྙཱཏི ཨཱཧཱརཾ པརིགྒཎྷནྟསྶ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. སབྦལོཀེཨནབྷིརཏིསཉྙཱཏི སབྦསྨིཾ ཝཊྚེ ཨུཀྐཎྛནྟསྶ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. སེསཱ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱ ཨེཝ. ཨིདྷ བཧུཀཱརཔདེ མགྒོ ཀཐིཏོ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

དསདྷམྨཝཎྞནཱ

༣༦༠. (ཛྷ) ནིཛྫརཝཏྠཱུནཱིཏི ནིཛྫརཀཱརཎཱནི. མིཙྪཱདིཊྛི ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ ཧེཊྛཱ ཝིཔསྶནཱཡཔི ནིཛྫིཎྞཱ ཨེཝ པཧཱིནཱ. ཀསྨཱ པུན གཧིཏཱཏི ཨསམུཙྪིནྣཏྟཱ. ཝིཔསྶནཱཡ ཧི ཀིཉྩཱཔི ཛིཎྞཱ, ན པན སམུཙྪིནྣཱ, མགྒོ པན ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཏཾ སམུཙྪིནྡཏི, ན པུན ཝུཊྛཱཏུཾ དེཏི. ཏསྨཱ པུན གཧིཏཱ. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ནཡོ ནེཏབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙཏུསཊྛི དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཀཏམེ ཙཏུསཊྛི? སོཏཱཔཏྟིམགྒཀྑཎེ ཨདྷིམོཀྑཊྛེན སདྡྷིནྡྲིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, པགྒཧཊྛེན ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨནུསྶརཎཊྛེན སཏིནྡྲིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨཝིཀྑེཔཊྛེན སམཱདྷིནྡྲིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, དསྶནཊྛེན པཉྙིནྡྲིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, ཝིཛཱནནཊྛེན ¶ མནིནྡྲིཡཾ, ཨབྷིནནྡནཊྛེན སོམནསྶིནྡྲིཡཾ, པཝཏྟསནྟཏིཨདྷིཔཏེཡྻཊྛེན ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ པརིཔཱུརེཏི…པེ… ཨརཧཏྟཕལཀྑཎེ ཨདྷིམོཀྑཊྛེན སདྡྷིནྡྲིཡཾ, པཝཏྟསནྟཏིཨདྷིཔཏེཡྻཊྛེན ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙཏཱུསུ ¶ མགྒེསུ ཙཏཱུསུ ཕལེསུ ཨཊྛ ཨཊྛ ཧུཏྭཱ ཙཏུསཊྛི དྷམྨཱ པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨིདྷ ཨབྷིཉྙེཡྻཔདེ མགྒོ ཀཐིཏོ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨིདྷ ཋཏྭཱ པཉྷཱ སམོདྷཱནེཏབྦཱ. དསཀེ སཏཾ པཉྷཱ ཀཐིཏཱ. ཨེཀཀེ ཙ ནཝཀེ ཙ སཏཾ ¶ , དུཀེ ཙ ཨཊྛཀེ ཙ སཏཾ, ཏིཀེ ཙ སཏྟཀེ ཙ སཏཾ, ཙཏུཀྐེ ཙ ཚཀྐེ ཙ སཏཾ, པཉྩཀེ པཉྙཱསཱཏི ཨཌྜྷཚཊྛཱནི པཉྷསཏཱནི ཀཐིཏཱནི ཧོནྟི.

‘‘ཨིདམཝོཙ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ, ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུ’’ནྟི སཱདྷུ, སཱདྷཱུཏི ཨབྷིནནྡནྟཱ སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཾསུ. ཏཱཡ ཙ པན ཨཏྟམནཏཱཡ ཨིམམེཝ སུཏྟཾ ཨཱཝཛྫམཱནཱ པཉྩསཏཱཔི ཏེ བྷིཀྑཱུ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨགྒཕལེ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསཱུཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དསུཏྟརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིཊྛིཏཱ ཙ པཱཐིཀཝགྒསྶ ཝཎྞནཱཏི.

པཱཐིཀཝགྒཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིགམནཀཐཱ

ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ ¶ ཙ –

ཨཱཡཱཙིཏོ སུམངྒལ, པརིཝེཎནིཝཱསིནཱ ཐིརགུཎེན;

དཱཋཱནཱགསངྒྷཏྠེརེན, ཐེརཝཾསནྭཡེན.

དཱིགྷཱགམཝརསྶ དསབལ, གུཎགཎཔརིདཱིཔནསྶ ཨཊྛཀཐཾ;

ཡཾ ཨཱརབྷིཾ སུམངྒལ, ཝིལཱསིནིཾ ནཱམ ནཱམེན.

སཱ ཧི མཧཱཊྛཀཐཱཡ, སཱརམཱདཱཡ ནིཊྛིཏཱ;

ཨེསཱ ཨེཀཱསཱིཏིཔམཱཎཱཡ, པཱལི༹ཡཱ བྷཱཎཝཱརེཧི.

ཨེཀཱུནསཊྛིམཏྟོ, ཝིསུདྡྷིམགྒོཔི བྷཱཎཝཱརེཧི;

ཨཏྠཔྤཀཱསནཏྠཱཡ, ཨཱགམཱནཾ ཀཏོ ཡསྨཱ.

ཏསྨཱ ཏེན སཧཱ’ཡཾ, ཨཊྛཀཐཱ བྷཱཎཝཱརགཎནཱཡ;

སུཔརིམིཏཔརིཙྪིནྣཾ, ཙཏྟཱལཱིསསཏཾ ཧོཏི.

སབྦཾ ཙཏྟཱལཱིསཱདྷིཀསཏ, པརིམཱཎཾ བྷཱཎཝཱརཏོ ཨེཝཾ;

སམཡཾ པཀཱསཡནྟིཾ, མཧཱཝིཧཱརེ ནིཝཱསིནཾ.

མཱུལཀཊྛཀཐཱསཱར, མཱདཱཡ མཡཱ ཨིམཾ ཀརོནྟེན;

ཡཾ པུཉྙམུཔཙིཏཾ ཏེན, ཧོཏུ སབྦོ སུཁཱི ལོཀོཏི.

པརམཝིསུདྡྷསདྡྷཱབུདྡྷིཝཱིརིཡཔཊིམཎྜིཏེན སཱིལཱཙཱརཛྫཝམདྡཝཱདིགུཎསམུདཡསམུདིཏེན སཀསམཡསམཡནྟརགཧནཛ྄ཛྷོགཱཧཎསམཏྠེན པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡསམནྣཱགཏེན ཏིཔིཊཀཔརིཡཏྟིཔྤབྷེདེ སཱཊྛཀཐེ སཏྠུསཱསནེ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎཔྤབྷཱཝེན མཧཱཝེཡྻཱཀརཎེན ཀརཎསམྤཏྟིཛནིཏསུཁཝིནིགྒཏམདྷུརོདཱརཝཙནལཱཝཎྞཡུཏྟེན ཡུཏྟམུཏྟཝཱདིནཱ ཝཱདཱིཝརེན མཧཱཀཝིནཱ པབྷིནྣཔཊིསམྦྷིདཱཔརིཝཱརེ ཚལ༹བྷིཉྙཱདིཔྤབྷེདགུཎཔཊིམཎྜིཏེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨེ སུཔྤཏིཊྛིཏབུདྡྷཱིནཾ ¶ ཐེརཝཾསཔྤདཱིཔཱནཾ ཐེརཱནཾ མཧཱཝིཧཱརཝཱསཱིནཾ ཝཾསཱལངྐཱརབྷཱུཏེན ཝིཔུལཝིསུདྡྷབུདྡྷིནཱ བུདྡྷགྷོསོཏི གརཱུཧི གཧིཏནཱམདྷེཡྻེན ཐེརེན ཀཏཱ ཨཡཾ སུམངྒལཝིལཱསིནཱི ནཱམ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱ –

ཏཱཝ ¶ ཏིཊྛཏུ ལོཀསྨིཾ, ལོཀནིཏྠརཎེསིནཾ;

དསྶེནྟཱི ཀུལཔུཏྟཱནཾ, ནཡཾ དིཊྛིཝིསུདྡྷིཡཱ.

ཡཱཝ བུདྡྷོཏི ནཱམམྤི, སུདྡྷཙིཏྟསྶ ཏཱདིནོ;

ལོཀམྷི ལོཀཛེཊྛསྶ, པཝཏྟཏི མཧེསིནོཏི.

སུམངྒལཝིལཱསིནཱི ནཱམ

དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.