📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

དཱིགྷནིཀཱཡོ

པཱཐིཀཝགྒཔཱལི༹

༡. པཱཐིཀསུཏྟཾ

སུནཀྑཏྟཝཏྠུ

༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ མལླེསུ ཝིཧརཏི ཨནུཔིཡཾ ནཱམ [ཨནུཔྤིཡཾ ནཱམ (སྱཱ.)] མལླཱནཾ ནིགམོ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨནུཔིཡཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ ཨནུཔིཡཱཡཾ [ཨནུཔིཡཾ (ཀ.)] པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན བྷགྒཝགོཏྟསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ ཨཱརཱམོ, ཡེན བྷགྒཝགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི.

༢. ཨཐ ¶ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ཡེན བྷགྒཝགོཏྟསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ ཨཱརཱམོ, ཡེན བྷགྒཝགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨཐ ཁོ བྷགྒཝགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ. སྭཱགཏཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ. ཙིརསྶཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ནིསཱིདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ, ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. བྷགྒཝགོཏྟོཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཉྙཏརཾ ¶ ནཱིཙཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ བྷགྒཝགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘པུརིམཱནི, བྷནྟེ, དིཝསཱནི ¶ པུརིམཏརཱནི སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘པཙྩཀྑཱཏོ དཱནི མཡཱ, བྷགྒཝ, བྷགཝཱ. ན དཱནཱཧཾ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརཱམཱི’ཏི. ཀཙྩེཏཾ, བྷནྟེ, ཏཐེཝ, ཡཐཱ སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཨཝཙཱ’’ཏི? ‘‘ཏཐེཝ ཁོ ཨེཏཾ, བྷགྒཝ, ཡཐཱ སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཨཝཙ’’.

༣. པུརིམཱནི, བྷགྒཝ, དིཝསཱནི པུརིམཏརཱནི སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘པཙྩཀྑཱམི དཱནཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ. ན དཱནཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམཱི’ཏི. ‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཧཾ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨཔི ནུ ཏཱཧཾ, སུནཀྑཏྟ, ཨེཝཾ ཨཝཙཾ, ཨེཧི ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, མམཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརཱཧཱི’ཏི? ‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’. ‘ཏྭཾ ¶ ཝཱ པན མཾ ཨེཝཾ ཨཝཙ – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམཱི’ཏི? ‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’. ‘ཨིཏི ཀིར, སུནཀྑཏྟ, ནེཝཱཧཾ ཏཾ ཝདཱམི – ཨེཧི ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, མམཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརཱཧཱིཏི. ནཔི ཀིར མཾ ཏྭཾ ཝདེསི – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམཱིཏི. ཨེཝཾ སནྟེ, མོགྷཔུརིས, ཀོ སནྟོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསི? པསྶ, མོགྷཔུརིས, ཡཱཝཉྩ ¶ [ཡཱཝ ཙ (ཀ.)] ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷ’ནྟི.

༤. ‘ན ཧི པན མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོཏཱི’ཏི. ‘ཨཔི ནུ ཏཱཧཾ, སུནཀྑཏྟ, ཨེཝཾ ཨཝཙཾ – ཨེཧི ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, མམཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརཱཧི, ཨཧཾ ཏེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི? ‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’. ‘ཏྭཾ ཝཱ པན མཾ ཨེཝཾ ཨཝཙ – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམི, བྷགཝཱ མེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི? ‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’. ‘ཨིཏི ཀིར, སུནཀྑཏྟ, ནེཝཱཧཾ ཏཾ ཝདཱམི – ཨེཧི ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, མམཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརཱཧི, ཨཧཾ ཏེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི; ནཔི ཀིར མཾ ཏྭཾ ཝདེསི – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམི, བྷགཝཱ མེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾ སནྟེ, མོགྷཔུརིས ¶ , ཀོ སནྟོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསི? ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, ཀཏེ ཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡེ ཨཀཏེ ཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ¶ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡེ ཡསྶཏྠཱཡ མཡཱ དྷམྨོ དེསིཏོ སོ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱ’ཏི? ‘ཀཏེ ¶ ཝཱ, བྷནྟེ, ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡེ ཨཀཏེ ཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡེ ཡསྶཏྠཱཡ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ སོ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱ’ཏི. ‘ཨིཏི ཀིར, སུནཀྑཏྟ, ཀཏེ ཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡེ, ཨཀཏེ ཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡེ, ཡསྶཏྠཱཡ མཡཱ དྷམྨོ དེསིཏོ, སོ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ ¶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡ. ཏཏྲ, སུནཀྑཏྟ, ཀིཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏཾ ཀརིསྶཏི? པསྶ, མོགྷཔུརིས, ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷ’ནྟི.

༥. ‘ན ཧི པན མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཏཱི’ཏི [པཉྙཱཔེཏཱིཏི (པཱི.)]? ‘ཨཔི ནུ ཏཱཧཾ, སུནཀྑཏྟ, ཨེཝཾ ཨཝཙཾ – ཨེཧི ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, མམཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརཱཧི, ཨཧཾ ཏེ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེསྶཱམཱི’ཏི? ‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’. ‘ཏྭཾ ཝཱ པན མཾ ཨེཝཾ ཨཝཙ – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམི, བྷགཝཱ མེ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེསྶཏཱི’ཏི? ‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’. ‘ཨིཏི ཀིར, སུནཀྑཏྟ, ནེཝཱཧཾ ཏཾ ཝདཱམི – ཨེཧི ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, མམཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརཱཧི, ཨཧཾ ཏེ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེསྶཱམཱིཏི. ནཔི ཀིར མཾ ཏྭཾ ཝདེསི – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧརིསྶཱམི, བྷགཝཱ མེ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾ སནྟེ, མོགྷཔུརིས, ཀོ སནྟོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསི? ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, པཉྙཏྟེ ཝཱ ཨགྒཉྙེ, ཨཔཉྙཏྟེ ཝཱ ཨགྒཉྙེ, ཡསྶཏྠཱཡ མཡཱ དྷམྨོ དེསིཏོ, སོ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱ’ཏི? ‘པཉྙཏྟེ ཝཱ, བྷནྟེ, ཨགྒཉྙེ, ཨཔཉྙཏྟེ ཝཱ ཨགྒཉྙེ, ཡསྶཏྠཱཡ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ, སོ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱ’ཏི. ‘ཨིཏི ¶ ཀིར, སུནཀྑཏྟ, པཉྙཏྟེ ཝཱ ཨགྒཉྙེ, ཨཔཉྙཏྟེ ཝཱ ཨགྒཉྙེ, ཡསྶཏྠཱཡ མཡཱ དྷམྨོ དེསིཏོ, སོ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡ. ཏཏྲ, སུནཀྑཏྟ, ཀིཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཏྟཾ ¶ ཀརིསྶཏི? པསྶ, མོགྷཔུརིས, ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷཾ’.

༦. ‘ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, མམ ཝཎྞོ བྷཱསིཏོ ཝཛྫིགཱམེ – ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ¶ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱཏི. ཨིཏི ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, ཨནེཀཔརིཡཱཡེན མམ ཝཎྞོ བྷཱསིཏོ ཝཛྫིགཱམེ.

‘ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ¶ ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, དྷམྨསྶ ཝཎྞོ བྷཱསིཏོ ཝཛྫིགཱམེ – སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱིཏི. ཨིཏི ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨསྶ ཝཎྞོ བྷཱསིཏོ ཝཛྫིགཱམེ.

‘ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, སངྒྷསྶ ཝཎྞོ བྷཱསིཏོ ཝཛྫིགཱམེ – སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ, ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱཏི. ཨིཏི ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, ཨནེཀཔརིཡཱཡེན སངྒྷསྶ ཝཎྞོ བྷཱསིཏོ ཝཛྫིགཱམེ.

‘ཨཱརོཙཡཱམི ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, པཊིཝེདཡཱམི ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ. བྷཝིསྶནྟི ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, ཝཏྟཱརོ, ནོ ཝིསཧི སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ སམཎེ གོཏམེ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུཾ, སོ ཨཝིསཧནྟོ ¶ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟོཏི. ཨིཏི ཁོ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ’ཏི.

ཨེཝཾ པི ¶ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ མཡཱ ཝུཙྩམཱནོ ཨཔཀྐམེཝ ཨིམསྨཱ དྷམྨཝིནཡཱ, ཡཐཱ ཏཾ ཨཱཔཱཡིཀོ ནེརཡིཀོ.

ཀོརཀྑཏྟིཡཝཏྠུ

༧. ‘‘ཨེཀམིདཱཧཾ, བྷགྒཝ, སམཡཾ ཐཱུལཱུསུ [བུམཱུསུ (སཱི. པཱི.)] ཝིཧརཱམི ཨུཏྟརཀཱ ནཱམ ཐཱུལཱུནཾ ནིགམོ. ཨཐ ཁྭཱཧཾ, བྷགྒཝ, པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སུནཀྑཏྟེན ལིཙྪཝིཔུཏྟེན པཙྪཱསམཎེན ཨུཏྟརཀཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསིཾ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཙེལོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ ཙཏུཀྐུཎྜིཀོ [ཙཏུཀུཎྜིཀོ (སཱི. པཱི.) ཙཏུཀོཎྜིཀོ (སྱཱ. ཀ.)] ཚམཱནིཀིཎྞཾ བྷཀྑསཾ མུཁེནེཝ ཁཱདཏི, མུཁེནེཝ བྷུཉྫཏི. ཨདྡསཱ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཀུཀྐུརཝཏིཀཾ ¶ ཙཏུཀྐུཎྜིཀཾ ཚམཱནིཀིཎྞཾ བྷཀྑསཾ མུཁེནེཝ ཁཱདནྟཾ མུཁེནེཝ བྷུཉྫནྟཾ. དིསྭཱནསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘སཱདྷུརཱུཔོ ཝཏ, བྷོ, ཨཡཾ [ཨརཧཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] སམཎོ ཙཏུཀྐུཎྜིཀོ ཚམཱནིཀིཎྞཾ བྷཀྑསཾ མུཁེནེཝ ཁཱདཏི, མུཁེནེཝ བྷུཉྫཏཱི’ཏི.

‘‘ཨཐ ཁྭཱཧཾ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟསྶ ལིཙྪཝིཔུཏྟསྶ ཙེཏསཱ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡ སུནཀྑཏྟཾ ¶ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཏྭམྤི ནཱམ, མོགྷཔུརིས, སམཎོ སཀྱཔུཏྟིཡོ [མོགྷཔུརིས སཀྱཔུཏྟིཡོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཊིཛཱནིསྶསཱི’ཏི! ‘ཀིཾ པན མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ཏྭམྤི ¶ ནཱམ, མོགྷཔུརིས, སམཎོ སཀྱཔུཏྟིཡོ [མོགྷཔུརིས སཀྱཔུཏྟིཡོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཊིཛཱནིསྶསཱི’ཏི? ‘ནནུ ཏེ, སུནཀྑཏྟ, ཨིམཾ ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཀུཀྐུརཝཏིཀཾ ཙཏུཀྐུཎྜིཀཾ ཚམཱནིཀིཎྞཾ བྷཀྑསཾ མུཁེནེཝ ཁཱདནྟཾ མུཁེནེཝ ¶ བྷུཉྫནྟཾ དིསྭཱན ཨེཏདཧོསི – སཱདྷུརཱུཔོ ཝཏ, བྷོ, ཨཡཾ སམཎོ ཙཏུཀྐུཎྜིཀོ ཚམཱནིཀིཎྞཾ བྷཀྑསཾ མུཁེནེཝ ཁཱདཏི, མུཁེནེཝ བྷུཉྫཏཱི’ཏི? ‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ. ཀིཾ པན, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨརཧཏྟསྶ མཙྪརཱཡཏཱི’ཏི? ‘ན ཁོ ཨཧཾ, མོགྷཔུརིས, ཨརཧཏྟསྶ མཙྪརཱཡཱམི. ཨཔི ཙ, ཏུཡ྄ཧེཝེཏཾ པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཾ པཛཧ. མཱ ཏེ ཨཧོསི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ. ཡཾ ཁོ པནེཏཾ, སུནཀྑཏྟ, མཉྙསི ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ – སཱདྷུརཱུཔོ ཨཡཾ སམཎོཏི [མཉྙསི ‘‘ཨཙེལོ ཀོརཁཏྟིཡོ སཱདྷུརཱུཔོ ཨརཧཾ སམཎོཏི’’ (སྱཱ.)]. སོ སཏྟམཾ དིཝསཾ ཨལསཀེན ཀཱལངྐརིསྶཏི. ཀཱལངྐཏོ [ཀཱལཀཏོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཙ ཀཱལཀཉྩིཀཱ [ཀཱལཀཉྫཱ (སཱི. པཱི.), ཀཱལཀཉྫིཀཱ (སྱཱ.)] ནཱམ ཨསུརཱ སབྦནིཧཱིནོ ཨསུརཀཱཡོ, ཏཏྲ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱལངྐཏཉྩ ནཾ བཱིརཎཏྠམྦཀེ སུསཱནེ ཚཌྜེསྶནྟི. ཨཱཀངྑམཱནོ ཙ ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪེཡྻཱསི – ཛཱནཱསི, ཨཱཝུསོ ཀོརཀྑཏྟིཡ [ཨཙེལ ཀོརཁཏྟིཡ (ཀ.)], ཨཏྟནོ གཏིནྟི? ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, སུནཀྑཏྟ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨཙེལོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ བྱཱཀརིསྶཏི – ཛཱནཱམི, ཨཱཝུསོ སུནཀྑཏྟ, ཨཏྟནོ གཏིཾ; ཀཱལཀཉྩིཀཱ ནཱམ ཨསུརཱ སབྦནིཧཱིནོ ཨསུརཀཱཡོ, ཏཏྲཱམྷི ཨུཔཔནྣོཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེན ཨཙེལོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཨེཏདཝོཙ ¶ – ‘བྱཱཀཏོ ཁོསི, ཨཱཝུསོ ཀོརཀྑཏྟིཡ, སམཎེན གོཏམེན – ཨཙེལོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ སཏྟམཾ དིཝསཾ ཨལསཀེན ཀཱལངྐརིསྶཏི. ཀཱལངྐཏོ ¶ ཙ ཀཱལཀཉྩིཀཱ ནཱམ ཨསུརཱ སབྦནིཧཱིནོ ཨསུརཀཱཡོ ¶ , ཏཏྲ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱལངྐཏཉྩ ནཾ བཱིརཎཏྠམྦཀེ སུསཱནེ ཚཌྜེསྶནྟཱི’ཏི. ཡེན ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ ཀོརཀྑཏྟིཡ, མཏྟཾ མཏྟཉྩ བྷཏྟཾ བྷུཉྫེཡྻཱསི, མཏྟཾ མཏྟཉྩ པཱནཱིཡཾ པིཝེཡྻཱསི. ཡཐཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ མིཙྪཱ ཨསྶ ཝཙན’ནྟི.

༨. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཨེཀདྭཱིཧིཀཱཡ སཏྟརཏྟིནྡིཝཱནི གཎེསི, ཡཐཱ ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨསདྡཧམཱནོ. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ སཏྟམཾ དིཝསཾ ཨལསཀེན ཀཱལམཀཱསི. ཀཱལངྐཏོ ཙ ཀཱལཀཉྩིཀཱ ནཱམ ཨསུརཱ སབྦནིཧཱིནོ ཨསུརཀཱཡོ, ཏཏྲ ཨུཔཔཛྫི. ཀཱལངྐཏཉྩ ནཾ བཱིརཎཏྠམྦཀེ སུསཱནེ ཚཌྜེསུཾ.

༩. ‘‘ཨསྶོསི ¶ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ – ‘ཨཙེལོ ཀིར ཀོརཀྑཏྟིཡོ ཨལསཀེན ཀཱལངྐཏོ བཱིརཎཏྠམྦཀེ སུསཱནེ ཚཌྜིཏོ’ཏི. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེན བཱིརཎཏྠམྦཀཾ སུསཱནཾ, ཡེན ཨཙེལོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པཱཎིནཱ ཨཱཀོཊེསི – ‘ཛཱནཱསི, ཨཱཝུསོ ཀོརཀྑཏྟིཡ, ཨཏྟནོ གཏི’ནྟི? ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ ཀོརཀྑཏྟིཡོ པཱཎིནཱ པིཊྛིཾ པརིཔུཉྪནྟོ ཝུཊྛཱསི. ‘ཛཱནཱམི, ཨཱཝུསོ སུནཀྑཏྟ, ཨཏྟནོ གཏིཾ. ཀཱལཀཉྩིཀཱ ནཱམ ཨསུརཱ སབྦནིཧཱིནོ ཨསུརཀཱཡོ, ཏཏྲཱམྷི ཨུཔཔནྣོ’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨུཏྟཱནོ པཔཏི [པརིཔཏི (སྱཱ. ཀ.)].

༡༠. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷགྒཝ ¶ , སུནཀྑཏྟཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, ཡཐེཝ ཏེ ཨཧཾ ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཨཱརབྦྷ བྱཱཀཱསིཾ, ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཔཱཀཾ, ཨཉྙཐཱ ཝཱ’ཏི? ‘ཡཐེཝ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཨཱརབྦྷ བྱཱཀཱསི, ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཔཱཀཾ, ནོ ཨཉྙཐཱ’ཏི. ‘ཏཾ ¶ ¶ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཀཏཾ ཝཱ ཧོཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ཨཀཏཾ ཝཱཏི? ‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཀཏཾ ཧོཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ནོ ཨཀཏ’ནྟི. ‘ཨེཝམྤི ཁོ མཾ ཏྭཾ, མོགྷཔུརིས, ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོནྟཾ ཨེཝཾ ཝདེསི – ན ཧི པན མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོཏཱིཏི. པསྶ, མོགྷཔུརིས, ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷ’ནྟི. ‘‘ཨེཝམྤི ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ མཡཱ ཝུཙྩམཱནོ ཨཔཀྐམེཝ ཨིམསྨཱ དྷམྨཝིནཡཱ, ཡཐཱ ཏཾ ཨཱཔཱཡིཀོ ནེརཡིཀོ.

ཨཙེལཀལཱ༹རམཊྚཀཝཏྠུ

༡༡. ‘‘ཨེཀམིདཱཧཾ, བྷགྒཝ, སམཡཾ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཱམི མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཙེལོ ཀལཱ༹རམཊྚཀོ ཝེསཱལིཡཾ པཊིཝསཏི ལཱབྷགྒཔྤཏྟོ ཙེཝ ཡསགྒཔྤཏྟོ ཙ ཝཛྫིགཱམེ. ཏསྶ སཏྟཝཏཔདཱནི [སཏྟཝཏྟཔདཱནི (སྱཱ. པཱི.)] སམཏྟཱནི སམཱདིནྣཱནི ཧོནྟི – ‘ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨཙེལཀོ ཨསྶཾ, ན ཝཏྠཾ པརིདཧེཡྻཾ, ཡཱཝཛཱིཝཾ བྲཧྨཙཱརཱི ཨསྶཾ, ན མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝེཡྻཾ, ཡཱཝཛཱིཝཾ སུརཱམཾསེནེཝ ཡཱཔེཡྻཾ, ན ཨོདནཀུམྨཱསཾ ¶ བྷུཉྫེཡྻཾ. པུརཏྠིམེན ཝེསཱལིཾ ཨུདེནཾ ནཱམ ཙེཏིཡཾ, ཏཾ ནཱཏིཀྐམེཡྻཾ, དཀྑིཎེན ཝེསཱལིཾ གོཏམཀཾ ནཱམ ཙེཏིཡཾ, ཏཾ ནཱཏིཀྐམེཡྻཾ, པཙྪིམེན ཝེསཱལིཾ སཏྟམྦཾ ནཱམ ཙེཏིཡཾ, ཏཾ ¶ ནཱཏིཀྐམེཡྻཾ, ཨུཏྟརེན ཝེསཱལིཾ བཧུཔུཏྟཾ ¶ ནཱམ [བཧུཔུཏྟཀཾ ནཱམ (སྱཱ.)] ཙེཏིཡཾ ཏཾ ནཱཏིཀྐམེཡྻ’ནྟི. སོ ཨིམེསཾ སཏྟནྣཾ ཝཏཔདཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ལཱབྷགྒཔྤཏྟོ ཙེཝ ཡསགྒཔྤཏྟོ ཙ ཝཛྫིགཱམེ.

༡༢. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེན ཨཙེལོ ཀལཱ༹རམཊྚཀོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙེལཾ ཀལཱ༹རམཊྚཀཾ པཉྷཾ ཨཔུཙྪི. ཏསྶ ཨཙེལོ ཀལཱ༹རམཊྚཀོ པཉྷཾ པུཊྛོ ན སམྤཱཡཱསི. ཨསམྤཱཡནྟོ ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏྭཱཀཱསི. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟསྶ ལིཙྪཝིཔུཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘སཱདྷུརཱུཔཾ ཝཏ བྷོ ཨརཧནྟཾ སམཎཾ ཨཱསཱདིམྷསེ [ཨསཱདིཡིམྷསེ (སྱཱ.)]. མཱ ཝཏ ནོ ཨཧོསི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡཱ’ཏི.

༡༣. ‘‘ཨཐ ¶ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཏྭམྤི ནཱམ, མོགྷཔུརིས, སམཎོ སཀྱཔུཏྟིཡོ པཊིཛཱནིསྶསཱི’ཏི! ‘ཀིཾ པན མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ – ཏྭམྤི ནཱམ, མོགྷཔུརིས, སམཎོ སཀྱཔུཏྟིཡོ པཊིཛཱནིསྶསཱི’ཏི? ‘ནནུ ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, ཨཙེལཾ ཀལཱ༹རམཊྚཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ ཨཔུཙྪི. ཏསྶ ཏེ ཨཙེལོ ཀལཱ༹རམཊྚཀོ པཉྷཾ པུཊྛོ ན སམྤཱཡཱསི. ཨསམྤཱཡནྟོ ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ¶ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏྭཱཀཱསི. ཏསྶ ཏེ ཨེཏདཧོསི – ‘‘སཱདྷུརཱུཔཾ ཝཏ, བྷོ, ཨརཧནྟཾ སམཎཾ ཨཱསཱདིམྷསེ. མཱ ཝཏ ནོ ཨཧོསི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡཱ’ཏི. ‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ. ཀིཾ པན, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨརཧཏྟསྶ མཙྪརཱཡཏཱི’ཏི? ‘ན ¶ ཁོ ཨཧཾ, མོགྷཔུརིས, ཨརཧཏྟསྶ མཙྪརཱཡཱམི, ཨཔི ཙ ཏུཡ྄ཧེཝེཏཾ པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཾ པཛཧ. མཱ ཏེ ཨཧོསི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ. ཡཾ ཁོ པནེཏཾ, སུནཀྑཏྟ, མཉྙསི ཨཙེལཾ ཀལཱ༹རམཊྚཀཾ – སཱདྷུརཱུཔོ ཨཡཾ [ཨརཧཾ (སྱཱ.)] སམཎོཏི, སོ ནཙིརསྶེཝ པརིཧིཏོ སཱནུཙཱརིཀོ ཝིཙརནྟོ ཨོདནཀུམྨཱསཾ བྷུཉྫམཱནོ སབྦཱནེཝ ཝེསཱལིཡཱནི ཙེཏིཡཱནི སམཏིཀྐམིཏྭཱ ཡསཱ ནིཧཱིནོ [ཡསཱནིཀིཎྞོ (ཀ.)] ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི.

‘‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ ཀལཱ༹རམཊྚཀོ ནཙིརསྶེཝ པརིཧིཏོ སཱནུཙཱརིཀོ ཝིཙརནྟོ ཨོདནཀུམྨཱསཾ བྷུཉྫམཱནོ སབྦཱནེཝ ཝེསཱལིཡཱནི ཙེཏིཡཱནི སམཏིཀྐམིཏྭཱ ཡསཱ ནིཧཱིནོ ཀཱལམཀཱསི.

༡༤. ‘‘ཨསྶོསི ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ – ‘ཨཙེལོ ཀིར ཀལཱ༹རམཊྚཀོ པརིཧིཏོ སཱནུཙཱརིཀོ ཝིཙརནྟོ ཨོདནཀུམྨཱསཾ བྷུཉྫམཱནོ སབྦཱནེཝ ཝེསཱལིཡཱནི ཙེཏིཡཱནི སམཏིཀྐམིཏྭཱ ཡསཱ ནིཧཱིནོ ཀཱལངྐཏོ’ཏི. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ¶ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, ཡཐེཝ ཏེ ཨཧཾ ཨཙེལཾ ཀལཱ༹རམཊྚཀཾ ཨཱརབྦྷ བྱཱཀཱསིཾ, ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཔཱཀཾ, ཨཉྙཐཱ ཝཱ’ཏི? ‘ཡཐེཝ ¶ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཙེལཾ ཀལཱ༹རམཊྚཀཾ ཨཱརབྦྷ བྱཱཀཱསི, ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཔཱཀཾ, ནོ ¶ ཨཉྙཐཱ’ཏི. ‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཀཏཾ ¶ ཝཱ ཧོཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཨཀཏཾ ཝཱ’ཏི? ‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཀཏཾ ཧོཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ནོ ཨཀཏ’ནྟི. ‘ཨེཝམྤི ཁོ མཾ ཏྭཾ, མོགྷཔུརིས, ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོནྟཾ ཨེཝཾ ཝདེསི – ན ཧི པན མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོཏཱི’’ཏི. པསྶ, མོགྷཔུརིས, ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷ’ནྟི. ‘‘ཨེཝ’མྤི ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ མཡཱ ཝུཙྩམཱནོ ཨཔཀྐམེཝ ཨིམསྨཱ དྷམྨཝིནཡཱ, ཡཐཱ ཏཾ ཨཱཔཱཡིཀོ ནེརཡིཀོ.

ཨཙེལཔཱཐིཀཔུཏྟཝཏྠུ

༡༥. ‘‘ཨེཀམིདཱཧཾ, བྷགྒཝ, སམཡཾ ཏཏྠེཝ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཱམི མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ [པཱཊིཀཔུཏྟོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཝེསཱལིཡཾ པཊིཝསཏི ལཱབྷགྒཔྤཏྟོ ཙེཝ ཡསགྒཔྤཏྟོ ཙ ཝཛྫིགཱམེ. སོ ཝེསཱལིཡཾ པརིསཏི ཨེཝཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི – ‘སམཎོཔི གོཏམོ ཉཱཎཝཱདོ, ཨཧམྤི ཉཱཎཝཱདོ. ཉཱཎཝཱདོ ཁོ པན ཉཱཎཝཱདེན ཨརཧཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏུཾ. སམཎོ གོཏམོ ཨུཔཌྜྷཔཐཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨཧམྤི ཨུཔཌྜྷཔཐཾ གཙྪེཡྻཾ. ཏེ ཏཏྠ ཨུབྷོཔི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརེཡྻཱམ. ཨེཀཾ ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, དྭཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. དྭེ ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཱནི ¶ ཀརིསྶཏི, ཙཏྟཱརཱཧཾ ཀརིསྶཱམི ¶ . ཙཏྟཱརི ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཱནི ཀརིསྶཏི, ཨཊྛཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. ཨིཏི ཡཱཝཏཀཾ ཡཱཝཏཀཾ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཱཧཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི.

༡༦. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨཙེལོ, བྷནྟེ, པཱཐིཀཔུཏྟོ ཝེསཱལིཡཾ པཊིཝསཏི ལཱབྷགྒཔྤཏྟོ ཙེཝ ཡསགྒཔྤཏྟོ ཙ ཝཛྫིགཱམེ. སོ ཝེསཱལིཡཾ པརིསཏི ཨེཝཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི – སམཎོཔི ¶ གོཏམོ ¶ ཉཱཎཝཱདོ, ཨཧམྤི ཉཱཎཝཱདོ. ཉཱཎཝཱདོ ཁོ པན ཉཱཎཝཱདེན ཨརཧཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏུཾ. སམཎོ གོཏམོ ཨུཔཌྜྷཔཐཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨཧམྤི ཨུཔཌྜྷཔཐཾ གཙྪེཡྻཾ. ཏེ ཏཏྠ ཨུབྷོཔི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརེཡྻཱམ. ཨེཀཾ ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, དྭཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. དྭེ ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཱནི ཀརིསྶཏི, ཙཏྟཱརཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. ཙཏྟཱརི ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཱནི ཀརིསྶཏི, ཨཊྛཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. ཨིཏི ཡཱཝཏཀཾ ཡཱཝཏཀཾ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཱཧཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི.

‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཧཾ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨབྷབྦོ ཁོ, སུནཀྑཏྟ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ¶ ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི.

༡༧. ‘རཀྑཏེཏཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཝཱཙཾ, རཀྑཏེཏཾ སུགཏོ ཝཱཙ’ནྟི. ‘ཀིཾ ¶ པན མཾ ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, ཨེཝཾ ཝདེསི – རཀྑཏེཏཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཝཱཙཾ, རཀྑཏེཏཾ སུགཏོ ཝཱཙ’ནྟི? ‘བྷགཝཏཱ ཙསྶ, བྷནྟེ, ཨེསཱ ཝཱཙཱ ཨེཀཾསེན ཨོདྷཱརིཏཱ [ཨོཝཱདིཏཱ (ཀ.)] – ཨབྷབྦོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱཏི. ཨཙེལོ ཙ, བྷནྟེ, པཱཐིཀཔུཏྟོ ཝིརཱུཔརཱུཔེན བྷགཝཏོ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཏདསྶ བྷགཝཏོ མུསཱ’ཏི.

༡༨. ‘ཨཔི ནུ, སུནཀྑཏྟ, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསེཡྻ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ དྭཡགཱམིནཱི’ཏི? ‘ཀིཾ པན, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཙེཏསཱ ¶ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ – ཨབྷབྦོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི?

‘ཨུདཱཧུ ¶ , དེཝཏཱ བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ – ཨབྷབྦོ, བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི?

༡༩. ‘ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཙེཝ མེ, སུནཀྑཏྟ ¶ , ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཨབྷབྦོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི.

‘དེཝཏཱཔི མེ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ – ཨབྷབྦོ ¶ , བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི.

‘ཨཛིཏོཔི ནཱམ ལིཙྪཝཱིནཾ སེནཱཔཏི ཨདྷུནཱ ཀཱལངྐཏོ ཏཱཝཏིཾསཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོ. སོཔི མཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱརོཙེསི – ཨལཛྫཱི, བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ; མུསཱཝཱདཱི, བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ. མམྤི, བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ བྱཱཀཱསི ཝཛྫིགཱམེ – ཨཛིཏོ ལིཙྪཝཱིནཾ སེནཱཔཏི མཧཱནིརཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི. ན ཁོ པནཱཧཾ, བྷནྟེ, མཧཱནིརཡཾ ཨུཔཔནྣོ; ཏཱཝཏིཾསཀཱཡམྷི ཨུཔཔནྣོ. ཨལཛྫཱི, བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ; མུསཱཝཱདཱི, བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ; ཨབྷབྦོ ཙ, བྷནྟེ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ¶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི.

‘ཨིཏི ཁོ, སུནཀྑཏྟ, ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཙེཝ མེ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཨབྷབྦོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ ¶ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱཏི. དེཝཏཱཔི མེ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ – ཨབྷབྦོ, བྷནྟེ ¶ , ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི.

‘སོ ཁོ པནཱཧཾ, སུནཀྑཏྟ, ཝེསཱལིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ཡེན ཨཙེལསྶ པཱཐིཀཔུཏྟསྶ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམིསྶཱམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཡསྶདཱནི ཏྭཾ, སུནཀྑཏྟ, ཨིཙྪསི, ཏསྶ ཨཱརོཙེཧཱི’ཏི.

ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཀཐཱ

༢༠. ‘‘ཨཐ ¶ ཁྭཱཧཾ [ཨཐ ཁོ སྭཱཧཾ (སྱཱ.)], བྷགྒཝ, པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཝེསཱལིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསིཾ. ཝེསཱལིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ཡེན ཨཙེལསྶ པཱཐིཀཔུཏྟསྶ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམིཾ དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཏརམཱནརཱུཔོ ཝེསཱལིཾ པཝིསིཏྭཱ ཡེན ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཏེ ཨབྷིཉྙཱཏེ ལིཙྪཝཱི ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེསཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ཡེན ཨཙེལསྶ པཱཐིཀཔུཏྟསྶ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཨབྷིཀྐམཐཱཡསྨནྟོ ཨབྷིཀྐམཐཱཡསྨནྟོ, སཱདྷུརཱུཔཱནཾ སམཎཱནཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ¶ . ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨབྷིཉྙཱཏཱནཾ ཨབྷིཉྙཱཏཱནཾ ལིཙྪཝཱིནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘སཱདྷུརཱུཔཱནཾ ཀིར, བྷོ, སམཎཱནཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ¶ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ བྷཝིསྶཏི; ཧནྡ ཝཏ, བྷོ, གཙྪཱམཱ’ཏི. ཡེན ཙ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ གཧཔཏིནེཙཡིཀཱ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ [ནཱནཱཏིཏྠིཡ (སྱཱ.)] སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཏེནུཔསངྐམི. ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཏེ ཨབྷིཉྙཱཏེ ནཱནཱཏིཏྠིཡེ [ནཱནཱཏིཏྠིཡ (སྱཱ.)] སམཎབྲཱཧྨཎེ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེསཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ཡེན ཨཙེལསྶ པཱཐིཀཔུཏྟསྶ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཨབྷིཀྐམཐཱཡསྨནྟོ ཨབྷིཀྐམཐཱཡསྨནྟོ, སཱདྷུརཱུཔཱནཾ སམཎཱནཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨཐ ¶ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨབྷིཉྙཱཏཱནཾ ཨབྷིཉྙཱཏཱནཾ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘སཱདྷུརཱུཔཱནཾ ཀིར, བྷོ, སམཎཱནཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ བྷཝིསྶཏི; ཧནྡ ཝཏ, བྷོ, གཙྪཱམཱ’ཏི.

‘‘ཨཐ ¶ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི, ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ གཧཔཏིནེཙཡིཀཱ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཡེན ཨཙེལསྶ པཱཐིཀཔུཏྟསྶ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ. སཱ ཨེསཱ, བྷགྒཝ, པརིསཱ མཧཱ ཧོཏི [པརིསཱ ཧོཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཨནེཀསཏཱ ཨནེཀསཧསྶཱ.

༢༡. ‘‘ཨསྶོསི ཁོ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ – ‘ཨབྷིཀྐནྟཱ ཀིར ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ གཧཔཏིནེཙཡིཀཱ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ. སམཎོཔི གོཏམོ མཡ྄ཧཾ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ’ཏི. སུཏྭཱནསྶ བྷཡཾ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ལོམཧཾསོ ཨུདཔཱདི. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ¶ བྷཱིཏོ སཾཝིགྒོ ལོམཧཊྛཛཱཏོ ཡེན ཏིནྡུཀཁཱཎུཔརིབྦཱཛཀཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི.

‘‘ཨསྶོསི ཁོ, བྷགྒཝ, སཱ པརིསཱ – ‘ཨཙེལོ ཀིར པཱཐིཀཔུཏྟོ བྷཱིཏོ སཾཝིགྒོ ལོམཧཊྛཛཱཏོ ཡེན ཏིནྡུཀཁཱཎུཔརིབྦཱཛཀཱརཱམོ ¶ ཏེནུཔསངྐནྟོ’ཏི [ཏེནུཔསངྐམནྟོ (སཱི. པཱི. ཀ.)]. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སཱ པརིསཱ ཨཉྙཏརཾ པུརིསཾ ཨཱམནྟེསི –

‘ཨེཧི ཏྭཾ, བྷོ པུརིས, ཡེན ཏིནྡུཀཁཱཎུཔརིབྦཱཛཀཱརཱམོ, ཡེན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམ. ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨེཝཾ ཝདེཧི – ཨབྷིཀྐམཱཝུསོ, པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ གཧཔཏིནེཙཡིཀཱ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ, སམཎོཔི གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ; བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེ ཨེསཱ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཝེསཱལིཡཾ པརིསཏི ཝཱཙཱ སམཎོཔི གོཏམོ ཉཱཎཝཱདོ, ཨཧམྤི ཉཱཎཝཱདོ. ཉཱཎཝཱདོ ཁོ པན ཉཱཎཝཱདེན ཨརཧཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏུཾ. སམཎོ ¶ གོཏམོ ཨུཔཌྜྷཔཐཾ ཨཱགཙྪེཡྻ ཨཧམྤི ཨུཔཌྜྷཔཐཾ གཙྪེཡྻཾ. ཏེ ཏཏྠ ཨུབྷོཔི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརེཡྻཱམ. ཨེཀཾ ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, དྭཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. དྭེ ཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཱནི ཀརིསྶཏི, ཙཏྟཱརཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. ཙཏྟཱརི ཙེ སམཎོ གོཏམོ ¶ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཱནི ཀརིསྶཏི ¶ , ཨཊྛཱཧཾ ཀརིསྶཱམི. ཨིཏི ཡཱཝཏཀཾ ཡཱཝཏཀཾ སམཎོ གོཏམོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཱཧཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི ཨབྷིཀྐམསྶེཝ [ཨབྷིཀྐམཡེཝ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཁོ; ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨུཔཌྜྷཔཐཾ. སབྦཔཋམཾཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ སམཎོ གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ’ཏི.

༢༢. ‘‘ཨེཝཾ, བྷོཏི ཁོ, བྷགྒཝ, སོ པུརིསོ ཏསྶཱ པརིསཱཡ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན ཏིནྡུཀཁཱཎུཔརིབྦཱཛཀཱརཱམོ, ཡེན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨབྷིཀྐམཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ གཧཔཏིནེཙཡིཀཱ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ. སམཎོཔི གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ. བྷཱསིཏཱ ¶ ཁོ པན ཏེ ཨེསཱ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཝེསཱལིཡཾ པརིསཏི ཝཱཙཱ – སམཎོཔི གོཏམོ ཉཱཎཝཱདོ; ཨཧམྤི ཉཱཎཝཱདོ. ཉཱཎཝཱདོ ཁོ པན ཉཱཎཝཱདེན ཨརཧཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏུཾ…པེ… ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཱཧཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཨབྷིཀྐམསྶེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨུཔཌྜྷཔཐཾ. སབྦཔཋམཾཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ སམཎོ གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ’ཏི.

‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ‘ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ¶ ཨཱཝུསོ’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི [སཾསབྦཏི (ཀ.)], ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུཾ. ཨཐ ཁོ སོ, བྷགྒཝ, པུརིསོ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཀིཾ སུ ནཱམ ཏེ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, པཱཝལཱ༹ སུ ནཱམ ཏེ པཱིཋཀསྨིཾ ཨལླཱིནཱ, པཱིཋཀཾ སུ ནཱམ ཏེ པཱཝལཱ༹སུ ཨལླཱིནཾ? ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤསི, ན སཀྐོསི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི. ཨེཝམྤི ཁོ, བྷགྒཝ, ཝུཙྩམཱནོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ‘ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི ¶ , ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུཾ.

༢༣. ‘‘ཡདཱ ཁོ སོ, བྷགྒཝ, པུརིསོ ཨཉྙཱསི – ‘པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ ཨཡཾ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ. ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི. ཨཐ ཏཾ པརིསཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཝམཱརོཙེསི – ‘པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ, བྷོ [པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ བྷོ ཨཡཾ (སྱཱ. ཀ.), པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ (སཱི. པཱི.)], ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ. ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཧཾ, བྷགྒཝ, ཏཾ པརིསཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨབྷབྦོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ ¶ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻ’ནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱཏི.

པཋམབྷཱཎཝཱརོ ནིཊྛིཏོ.

༢༤. ‘‘ཨཐ ¶ ཁོ, བྷགྒཝ, ཨཉྙཏརོ ལིཙྪཝིམཧཱམཏྟོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཏཾ པརིསཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཏེན ཧི, བྷོ, མུཧུཏྟཾ ཏཱཝ ཨཱགམེཐ, ཡཱཝཱཧཾ གཙྪཱམི ¶ [པཙྩཱགཙྪཱམི (?)]. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཧམྤི སཀྐུཎེཡྻཾ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨིམཾ པརིསཾ ཨཱནེཏུ’ནྟི.

‘‘ཨཐ ཁོ སོ, བྷགྒཝ, ལིཙྪཝིམཧཱམཏྟོ ཡེན ཏིནྡུཀཁཱཎུཔརིབྦཱཛཀཱརཱམོ, ཡེན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨབྷིཀྐམཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨབྷིཀྐནྟཾ ཏེ སེཡྻོ, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ¶ ལིཙྪཝཱི, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ གཧཔཏིནེཙཡིཀཱ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ. སམཎོཔི གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེ ཨེསཱ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཝེསཱལིཡཾ པརིསཏི ཝཱཙཱ – སམཎོཔི གོཏམོ ཉཱཎཝཱདོ…པེ… ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཱཧཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཨབྷིཀྐམསྶེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨུཔཌྜྷཔཐཾ. སབྦཔཋམཾཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ སམཎོ གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པནེསཱ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སམཎེན གོཏམེན པརིསཏི ཝཱཙཱ – ཨབྷབྦོ ཁོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱཏི. ཨབྷིཀྐམཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨབྷིཀྐམནེནེཝ ཏེ ཛཡཾ ཀརིསྶཱམ, སམཎསྶ གོཏམསྶ པརཱཛཡ’ནྟི.

‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ‘ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ¶ ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུཾ. ཨཐ ཁོ སོ, བྷགྒཝ, ལིཙྪཝིམཧཱམཏྟོ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཀིཾ སུ ནཱམ ཏེ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, པཱཝལཱ༹ སུ ནཱམ ཏེ པཱིཋཀསྨིཾ ཨལླཱིནཱ, པཱིཋཀཾ སུ ནཱམ ཏེ པཱཝལཱ༹སུ ཨལླཱིནཾ ¶ ? ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤསི, ན སཀྐོསི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི ¶ . ཨེཝམྤི ཁོ, བྷགྒཝ, ཝུཙྩམཱནོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ‘ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུཾ.

༢༥. ‘‘ཡདཱ ཁོ སོ, བྷགྒཝ, ལིཙྪཝིམཧཱམཏྟོ ཨཉྙཱསི – ‘པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ ཨཡཾ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ¶ ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི. ཨཐ ཏཾ པརིསཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཝམཱརོཙེསི – ‘པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ, བྷོ [པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ (སཱི. པཱི.), པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ ཨཡཾ (སྱཱ.)], ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཧཾ, བྷགྒཝ, ཏཾ པརིསཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨབྷབྦོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻ. སཙེ པཱཡསྨནྟཱནཾ ལིཙྪཝཱིནཾ ཨེཝམསྶ – མཡཾ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཝརཏྟཱཧི [ཡཱཧི ཝརཏྟཱཧི (སྱཱ. ཀ.)] བནྡྷིཏྭཱ གོཡུགེཧི ཨཱཝིཉྪེཡྻཱམཱཏི [ཨཱཝིཉྫེཡྻཱམཱཏི (སྱཱ.), ཨཱཝིཛ྄ཛྷེཡྻཱམཱཏི (སཱི. པཱི.)], ཏཱ ཝརཏྟཱ ཚིཛྫེཡྻུཾ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཝཱ. ཨབྷབྦོ པན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ¶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི.

༢༦. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཏཾ པརིསཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཏེན ཧི, བྷོ, མུཧུཏྟཾ ཏཱཝ ཨཱགམེཐ, ཡཱཝཱཧཾ གཙྪཱམི; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཧམྤི སཀྐུཎེཡྻཾ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨིམཾ པརིསཾ ཨཱནེཏུ’’ནྟི.

‘‘ཨཐ ¶ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཡེན ཏིནྡུཀཁཱཎུཔརིབྦཱཛཀཱརཱམོ, ཡེན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ¶ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨབྷིཀྐམཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨབྷིཀྐནྟཾ ཏེ སེཡྻོ. ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི, ཨབྷིཀྐནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཙ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ གཧཔཏིནེཙཡིཀཱ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ. སམཎོཔི གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣོ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེ ཨེསཱ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཝེསཱལིཡཾ པརིསཏི ཝཱཙཱ – སམཎོཔི གོཏམོ ཉཱཎཝཱདོ…པེ… ཏདྡིགུཎཾ ཏདྡིགུཎཱཧཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཨབྷིཀྐམསྶེཝ, ཁོ ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨུཔཌྜྷཔཐཾ. སབྦཔཋམཾཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ སམཎོ གོཏམོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ¶ ནིསིནྣོ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པནེསཱ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སམཎེན གོཏམེན པརིསཏི ཝཱཙཱ – ཨབྷབྦོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻ. སཙེ པཱཡསྨནྟཱནཾ ལིཙྪཝཱིནཾ ཨེཝམསྶ – མཡཾ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཝརཏྟཱཧི བནྡྷིཏྭཱ གོཡུགེཧི ཨཱཝིཉྪེཡྻཱམཱཏི. ཏཱ ཝརཏྟཱ ཚིཛྫེཡྻུཾ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཝཱ. ཨབྷབྦོ པན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱཏི. ཨབྷིཀྐམཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, ཨབྷིཀྐམནེནེཝ ཏེ ཛཡཾ ཀརིསྶཱམ, སམཎསྶ གོཏམསྶ པརཱཛཡ’ནྟི.

‘‘ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, བྷགྒཝ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ¶ ‘ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུཾ. ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཀིཾ སུ ནཱམ ཏེ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, པཱཝལཱ༹ སུ ནཱམ ཏེ པཱིཋཀསྨིཾ ཨལླཱིནཱ, པཱིཋཀཾ སུ ནཱམ ཏེ པཱཝལཱ༹སུ ཨལླཱིནཾ? ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ ¶ སཾསཔྤསི, ན སཀྐོསི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི. ཨེཝམྤི ཁོ, བྷགྒཝ, ཝུཙྩམཱནོ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ‘‘ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུནྟི.

༢༧. ‘‘ཡདཱ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཨཉྙཱསི – ‘པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ ཨཡཾ ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ‘ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི, ཨཐ ནཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སཱིཧསྶ མིགརཉྙོ ཨེཏདཧོསི – ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨཉྙཏརཾ ཝནསཎྜཾ ནིསྶཱཡ ཨཱསཡཾ ཀཔྤེཡྻཾ. ཏཏྲཱསཡཾ ཀཔྤེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡཾ ཨཱསཡཱ ནིཀྑམེཡྻཾ, ཨཱསཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝིཛམྦྷེཡྻཾ, ཝིཛམྦྷིཏྭཱ སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེཡྻཾ, སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདེཡྻཾ, ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐམེཡྻཾ. སོ ཝརཾ ཝརཾ མིགསཾགྷེ [མིགསཾགྷཾ (སྱཱ. ཀ.)] ཝདྷིཏྭཱ མུདུམཾསཱནི མུདུམཾསཱནི བྷཀྑཡིཏྭཱ ཏམེཝ ཨཱསཡཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཡྻ’ནྟི.

‘ཨཐ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སོ སཱིཧོ མིགརཱཛཱ ཨཉྙཏརཾ ཝནསཎྜཾ ནིསྶཱཡ ཨཱསཡཾ ཀཔྤེསི. ཏཏྲཱསཡཾ ཀཔྤེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡཾ ¶ ཨཱསཡཱ ནིཀྑམི, ཨཱསཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝིཛམྦྷི, ཝིཛམྦྷིཏྭཱ སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེསི, སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདི, ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐཱམི. སོ ཝརཾ ཝརཾ མིགསངྒྷེ ཝདྷིཏྭཱ མུདུམཾསཱནི མུདུམཾསཱནི བྷཀྑཡིཏྭཱ ཏམེཝ ཨཱསཡཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེསི.

༢༨. ‘ཏསྶེཝ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སཱིཧསྶ མིགརཉྙོ ཝིགྷཱསསཾཝཌྜྷོ ཛརསིངྒཱལོ [ཛརསིགཱལོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] དིཏྟོ ཙེཝ བལཝཱ ཙ. ཨཐ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏསྶ ཛརསིངྒཱལསྶ ཨེཏདཧོསི – ཀོ ཙཱཧཾ, ཀོ སཱིཧོ མིགརཱཛཱ. ཡཾནཱུནཱཧམྤི ཨཉྙཏརཾ ཝནསཎྜཾ ནིསྶཱཡ ཨཱསཡཾ ཀཔྤེཡྻཾ. ཏཏྲཱསཡཾ ཀཔྤེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡཾ ཨཱསཡཱ ནིཀྑམེཡྻཾ, ཨཱསཡཱ ¶ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝིཛམྦྷེཡྻཾ, ཝིཛམྦྷིཏྭཱ སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེཡྻཾ, སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདེཡྻཾ, ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐམེཡྻཾ. སོ ཝརཾ ཝརཾ མིགསངྒྷེ ཝདྷིཏྭཱ མུདུམཾསཱནི མུདུམཾསཱནི བྷཀྑཡིཏྭཱ ཏམེཝ ཨཱསཡཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཡྻ’ནྟི.

‘ཨཐ ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཛརསིངྒཱལོ ཨཉྙཏརཾ ཝནསཎྜཾ ནིསྶཱཡ ཨཱསཡཾ ཀཔྤེསི. ཏཏྲཱསཡཾ ཀཔྤེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡཾ ཨཱསཡཱ ནིཀྑམི, ཨཱསཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝིཛམྦྷི, ཝིཛམྦྷིཏྭཱ སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེསི, སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདིསྶཱམཱིཏི སིངྒཱལཀཾཡེཝ ཨནདི བྷེརཎྜཀཾཡེཝ [བྷེདཎྜཀཾཡེཝ (ཀ.)] ཨནདི, ཀེ ཙ ཚཝེ སིངྒཱལེ, ཀེ པན སཱིཧནཱདེཏི [སཱིཧནཱདེ (?)].

‘ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སུགཏཱཔདཱནེསུ ཛཱིཝམཱནོ སུགཏཱཏིརིཏྟཱནི བྷུཉྫམཱནོ ཏཐཱགཏེ ¶ ཨརཧནྟེ སམྨཱསམྦུདྡྷེ ཨཱསཱདེཏབྦཾ མཉྙསི. ཀེ ཙ ཚཝེ པཱཐིཀཔུཏྟེ, ཀཱ ཙ ཏཐཱགཏཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱནཾ ཨཱསཱདནཱ’ཏི.

༢༩. ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཨིམིནཱ ཨོཔམྨེན ནེཝ ཨསཀྑི ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཏམྷཱ ཨཱསནཱ ཙཱཝེཏུཾ. ཨཐ ནཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘སཱིཧོཏི ¶ ཨཏྟཱནཾ སམེཀྑིཡཱན,

ཨམཉྙི ཀོཏྠུ མིགརཱཛཱཧམསྨི;

ཏཐེཝ [ཏམེཝ (སྱཱ.)] སོ སིངྒཱལཀཾ ཨནདི,

ཀེ ཙ ཚཝེ སིངྒཱལེ ཀེ པན སཱིཧནཱདེ’ཏི.

‘ཨེཝམེཝ ¶ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སུགཏཱཔདཱནེསུ ཛཱིཝམཱནོ སུགཏཱཏིརིཏྟཱནི བྷུཉྫམཱནོ ཏཐཱགཏེ ཨརཧནྟེ སམྨཱསམྦུདྡྷེ ཨཱསཱདེཏབྦཾ མཉྙསི. ཀེ ཙ ཚཝེ པཱཐིཀཔུཏྟེ, ཀཱ ཙ ཏཐཱགཏཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱནཾ ཨཱསཱདནཱ’ཏི.

༣༠. ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཨིམིནཱཔི ཨོཔམྨེན ནེཝ ཨསཀྑི ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཏམྷཱ ཨཱསནཱ ཙཱཝེཏུཾ. ཨཐ ནཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘ཨཉྙཾ ¶ ཨནུཙངྐམནཾ, ཨཏྟཱནཾ ཝིགྷཱསེ སམེཀྑིཡ;

ཡཱཝ ཨཏྟཱནཾ ན པསྶཏི, ཀོཏྠུ ཏཱཝ བྱགྒྷོཏི མཉྙཏི.

ཏཐེཝ ¶ སོ སིངྒཱལཀཾ ཨནདི;

ཀེ ཙ ཚཝེ སིངྒཱལེ ཀེ པན སཱིཧནཱདེ’ཏི.

‘ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སུགཏཱཔདཱནེསུ ཛཱིཝམཱནོ སུགཏཱཏིརིཏྟཱནི བྷུཉྫམཱནོ ཏཐཱགཏེ ཨརཧནྟེ སམྨཱསམྦུདྡྷེ ཨཱསཱདེཏབྦཾ མཉྙསི. ཀེ ཙ ཚཝེ པཱཐིཀཔུཏྟེ, ཀཱ ཙ ཏཐཱགཏཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱནཾ ཨཱསཱདནཱ’ཏི.

༣༡. ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཨིམིནཱཔི ¶ ཨོཔམྨེན ནེཝ ཨསཀྑི ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཏམྷཱ ཨཱསནཱ ཙཱཝེཏུཾ. ཨཐ ནཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘བྷུཏྭཱན བྷེཀེ [བྷིངྒེ (ཀ.)] ཁལམཱུསིཀཱཡོ,

ཀཊསཱིསུ ཁིཏྟཱནི ཙ ཀོཎཔཱནི [ཀཱུཎཔཱནི (སྱཱ.)];

མཧཱཝནེ སུཉྙཝནེ ཝིཝཌྜྷོ,

ཨམཉྙི ཀོཏྠུ མིགརཱཛཱཧམསྨི.

ཏཐེཝ སོ སིངྒཱལཀཾ ཨནདི;

ཀེ ཙ ཚཝེ སིངྒཱལེ ཀེ པན སཱིཧནཱདེ’ཏི.

‘ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ པཱཐིཀཔུཏྟ, སུགཏཱཔདཱནེསུ ཛཱིཝམཱནོ སུགཏཱཏིརིཏྟཱནི བྷུཉྫམཱནོ ¶ ཏཐཱགཏེ ཨརཧནྟེ སམྨཱསམྦུདྡྷེ ཨཱསཱདེཏབྦཾ མཉྙསི. ཀེ ཙ ཚཝེ པཱཐིཀཔུཏྟེ, ཀཱ ཙ ཏཐཱགཏཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱནཾ ཨཱསཱདནཱ’ཏི.

༣༢. ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷགྒཝ, ཛཱལིཡོ དཱརུཔཏྟིཀནྟེཝཱསཱི ཨིམིནཱཔི ཨོཔམྨེན ནེཝ ཨསཀྑི ¶ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཏམྷཱ ཨཱསནཱ ཙཱཝེཏུཾ. ཨཐ ཏཾ པརིསཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཝམཱརོཙེསི – ‘པརཱབྷཱུཏརཱུཔོ, བྷོ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོ, ཨཱཡཱམི ཨཱཝུསོཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཾསཔྤཏི, ན སཀྐོཏི ཨཱསནཱཔི ཝུཊྛཱཏུ’ནྟི.

༣༣. ‘‘ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, ཨཧཾ, བྷགྒཝ, ཏཾ པརིསཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨབྷབྦོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻ. སཙེཔཱཡསྨནྟཱནཾ ལིཙྪཝཱིནཾ ཨེཝམསྶ – མཡཾ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཝརཏྟཱཧི བནྡྷིཏྭཱ ནཱགེཧི [གོཡུགེཧི (སབྦཏྠ) ཨཊྛཀཐཱ པསྶིཏབྦཱ] ཨཱཝིཉྪེཡྻཱམཱཏི ¶ . ཏཱ ཝརཏྟཱ ཚིཛྫེཡྻུཾ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཝཱ. ཨབྷབྦོ པན ཨཙེལོ པཱཐིཀཔུཏྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ མམ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགནྟུཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཧཾ ཏཾ ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཔྤཊིནིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻནྟི, མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱ’ཏི.

༣༤. ‘‘ཨཐ ཁྭཱཧཾ, བྷགྒཝ, ཏཾ པརིསཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེསིཾ སམཱདཔེསིཾ སམུཏྟེཛེསིཾ སམྤཧཾསེསིཾ, ཏཾ པརིསཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ མཧཱབནྡྷནཱ མོཀྑཾ ཀརིཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཔཱཎསཧསྶཱནི མཧཱཝིདུགྒཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཏེཛོདྷཱཏུཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སཏྟཏཱལཾ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཨཉྙཾ སཏྟཏཱལམྤི ཨཙྩིཾ [ཨགྒིཾ (སྱཱ.)] ཨབྷིནིམྨིནིཏྭཱ པཛྫལིཏྭཱ དྷཱུམཱཡིཏྭཱ ¶ [དྷཱུཔཱཡིཏྭཱ (སཱི. པཱི.)] མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ པཙྩུཊྛཱསིཾ.

༣༥. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, ཡཐེཝ ཏེ ཨཧཾ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨཱརབྦྷ བྱཱཀཱསིཾ, ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཔཱཀཾ ཨཉྙཐཱ ཝཱ’ཏི? ‘ཡཐེཝ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཙེལཾ པཱཐིཀཔུཏྟཾ ཨཱརབྦྷ བྱཱཀཱསི, ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཔཱཀཾ, ནོ ཨཉྙཐཱ’ཏི.

‘ཏཾ ¶ ཀིཾ མཉྙསི, སུནཀྑཏྟ, ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཀཏཾ ཝཱ ཧོཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ཨཀཏཾ ཝཱ’ཏི? ‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཀཏཾ ཧོཏི ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ནོ ཨཀཏ’ནྟི. ‘ཨེཝམྤི ཁོ ¶ མཾ ཏྭཾ, མོགྷཔུརིས, ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ¶ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོནྟཾ ཨེཝཾ ཝདེསི – ན ཧི པན མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོཏཱིཏི. པསྶ, མོགྷཔུརིས, ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷཾ’ཏི.

‘‘ཨེཝམྤི ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ མཡཱ ཝུཙྩམཱནོ ཨཔཀྐམེཝ ཨིམསྨཱ དྷམྨཝིནཡཱ, ཡཐཱ ཏཾ ཨཱཔཱཡིཀོ ནེརཡིཀོ.

ཨགྒཉྙཔཉྙཏྟིཀཐཱ

༣༦. ‘‘ཨགྒཉྙཉྩཱཧཾ, བྷགྒཝ, པཛཱནཱམི. ཏཉྩ པཛཱནཱམི [‘‘ཏཉྩཔཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨིདཾ སྱཱཔོཏྠཀེནཏྠི], ཏཏོ ཙ ཨུཏྟརིཏརཾ པཛཱནཱམི, ཏཉྩ པཛཱནཾ [པཛཱནནཾ (སྱཱ. ཀ.) ཨཊྛཀཐཱསཾཝཎྞནཱ པསྶིཏབྦཱ] ན པརཱམསཱམི, ཨཔརཱམསཏོ ཙ མེ པཙྩཏྟཉྙེཝ ནིབྦུཏི ཝིདིཏཱ, ཡདབྷིཛཱནཾ ཏཐཱགཏོ ནོ ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི ¶ .

༣༧. ‘‘སནྟི, བྷགྒཝ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨིསྶརཀུཏྟཾ བྲཧྨཀུཏྟཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨིསྶརཀུཏྟཾ བྲཧྨཀུཏྟཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ ཙ མེ ཨེཝཾ པུཊྛཱ, ‘ཨཱམོ’ཏི [ཨཱམཱཏི (སྱཱ.)] པཊིཛཱནནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཀཐཾཝིཧིཏཀཾ པན [ཀཐཾ ཝིཧིཏཀཾནོ པན (ཀ.)] ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨིསྶརཀུཏྟཾ བྲཧྨཀུཏྟཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ མཡཱ པུཊྛཱ ན སམྤཱཡནྟི, ཨསམྤཱཡནྟཱ མམཉྙེཝ པཊིཔུཙྪནྟི. ཏེསཱཧཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི –

༣༨. ‘ཧོཏི ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན ཨཡཾ ལོཀོ སཾཝཊྚཏི. སཾཝཊྚམཱནེ ལོཀེ ཡེབྷུཡྻེན སཏྟཱ ཨཱབྷསྶརསཾཝཏྟནིཀཱ ཧོནྟི. ཏེ ཏཏྠ ཧོནྟི མནོམཡཱ པཱིཏིབྷཀྑཱ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟལིཀྑཙརཱ སུབྷཊྛཱཡིནོ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཏིཊྛནྟི.

‘ཧོཏི ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན ཨཡཾ ལོཀོ ཝིཝཊྚཏི. ཝིཝཊྚམཱནེ ལོཀེ སུཉྙཾ བྲཧྨཝིམཱནཾ པཱཏུབྷཝཏི. ཨཐ ཁོ [ཨཐ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཨཉྙཏརོ ¶ སཏྟོ ཨཱཡུཀྑཡཱ ཝཱ པུཉྙཀྑཡཱ ཝཱ ཨཱབྷསྶརཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ སུཉྙཾ བྲཧྨཝིམཱནཾ ཨུཔཔཛྫཏི ¶ . སོ ¶ ཏཏྠ ཧོཏི མནོམཡོ པཱིཏིབྷཀྑོ སཡཾཔབྷོ ཨནྟལིཀྑཙརོ སུབྷཊྛཱཡཱི, ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཏིཊྛཏི.

‘ཏསྶ ཏཏྠ ཨེཀཀསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ནིཝུསིཏཏྟཱ ཨནབྷིརཏི པརིཏསྶནཱ ཨུཔྤཛྫཏི – ཨཧོ ཝཏ ཨཉྙེཔི སཏྟཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪེཡྻུནྟི. ཨཐ ཨཉྙེཔི སཏྟཱ ཨཱཡུཀྑཡཱ ཝཱ པུཉྙཀྑཡཱ ཝཱ ¶ ཨཱབྷསྶརཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ བྲཧྨཝིམཱནཾ ཨུཔཔཛྫནྟི ཏསྶ སཏྟསྶ སཧབྱཏཾ. ཏེཔི ཏཏྠ ཧོནྟི མནོམཡཱ པཱིཏིབྷཀྑཱ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟལིཀྑཙརཱ སུབྷཊྛཱཡིནོ, ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཏིཊྛནྟི.

༣༩. ‘ཏཏྲཱཝུསོ, ཡོ སོ སཏྟོ པཋམཾ ཨུཔཔནྣོ, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ཨཧམསྨི བྲཧྨཱ མཧཱབྲཧྨཱ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུདསོ ཝསཝཏྟཱི ཨིསྶརོ ཀཏྟཱ ནིམྨཱཏཱ སེཊྛོ སཛིཏཱ [སཉྫིཏཱ (སཱི. པཱི.), སཛྫིཏཱ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཝསཱི པིཏཱ བྷཱུཏབྷབྱཱནཾ, མཡཱ ཨིམེ སཏྟཱ ནིམྨིཏཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? མམཉྷི པུབྦེ ཨེཏདཧོསི – ཨཧོ ཝཏ ཨཉྙེཔི སཏྟཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪེཡྻུནྟི; ཨིཏི མམ ཙ མནོཔཎིདྷི. ཨིམེ ཙ སཏྟཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏཱཏི.

‘ཡེཔི ཏེ སཏྟཱ པཙྪཱ ཨུཔཔནྣཱ, ཏེསམྤི ཨེཝཾ ཧོཏི – ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ བྲཧྨཱ མཧཱབྲཧྨཱ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུདསོ ཝསཝཏྟཱི ཨིསྶརོ ཀཏྟཱ ནིམྨཱཏཱ སེཊྛོ སཛིཏཱ ཝསཱི པིཏཱ བྷཱུཏབྷབྱཱནཾ; ཨིམིནཱ མཡཾ བྷོཏཱ བྲཧྨུནཱ ནིམྨིཏཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམཉྷི མཡཾ ཨདྡསཱམ ཨིདྷ པཋམཾ ཨུཔཔནྣཾ; མཡཾ པནཱམྷ པཙྪཱ ཨུཔཔནྣཱཏི.

༤༠. ‘ཏཏྲཱཝུསོ ¶ , ཡོ སོ སཏྟོ པཋམཾ ཨུཔཔནྣོ, སོ དཱིགྷཱཡུཀཏརོ ཙ ཧོཏི ཝཎྞཝནྟཏརོ ཙ མཧེསཀྑཏརོ ཙ. ཡེ པན ཏེ སཏྟཱ པཙྪཱ ཨུཔཔནྣཱ, ཏེ ཨཔྤཱཡུཀཏརཱ ཙ ཧོནྟི དུབྦཎྞཏརཱ ཙ ཨཔྤེསཀྑཏརཱ ཙ.

‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི. ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ ¶ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ པདྷཱནམནྭཱཡ ¶ ཨནུཡོགམནྭཱཡ ཨཔྤམཱདམནྭཱཡ སམྨཱམནསིཀཱརམནྭཱཡ ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི; ཏཏོ པརཾ ནཱནུསྶརཏི.

‘སོ ¶ ཨེཝམཱཧ – ཡོ ཁོ སོ བྷཝཾ བྲཧྨཱ མཧཱབྲཧྨཱ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུདསོ ཝསཝཏྟཱི ཨིསྶརོ ཀཏྟཱ ནིམྨཱཏཱ སེཊྛོ སཛིཏཱ ཝསཱི པིཏཱ བྷཱུཏབྷབྱཱནཾ, ཡེན མཡཾ བྷོཏཱ བྲཧྨུནཱ ནིམྨིཏཱ. སོ ནིཙྩོ དྷུཝོ [སསྶཏོ དཱིགྷཱཡུཀོ (སྱཱ. ཀ.)] སསྶཏོ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨོ སསྶཏིསམཾ ཏཐེཝ ཋསྶཏི. ཡེ པན མཡཾ ཨཧུམྷཱ ཏེན བྷོཏཱ བྲཧྨུནཱ ནིམྨིཏཱ, ཏེ མཡཾ ཨནིཙྩཱ ཨདྡྷུཝཱ [ཨདྡྷུཝཱ ཨསསྶཏཱ (སྱཱ. ཀ.)] ཨཔྤཱཡུཀཱ ཙཝནདྷམྨཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏཱ’ཏི. ཨེཝཾཝིཧིཏཀཾ ནོ ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨིསྶརཀུཏྟཾ བྲཧྨཀུཏྟཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱཏི. ‘ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ཨེཝཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, སུཏཾ, ཡཐེཝཱཡསྨཱ གོཏམོ ཨཱཧཱ’ཏི. ‘‘ཨགྒཉྙཉྩཱཧཾ, བྷགྒཝ, པཛཱནཱམི. ཏཉྩ པཛཱནཱམི, ཏཏོ ཙ ཨུཏྟརིཏརཾ པཛཱནཱམི, ཏཉྩ པཛཱནཾ ན པརཱམསཱམི, ཨཔརཱམསཏོ ཙ མེ པཙྩཏྟཉྙེཝ ནིབྦུཏི ཝིདིཏཱ. ཡདབྷིཛཱནཾ ཏཐཱགཏོ ནོ ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི.

༤༡. ‘‘སནྟི, བྷགྒཝ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཁིཌྜཱཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཁིཌྜཱཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ ཙ མེ ཨེཝཾ པུཊྛཱ ‘ཨཱམོ’ཏི པཊིཛཱནནྟི. ཏྱཱཧཾ ¶ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཀཐཾཝིཧིཏཀཾ པན ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཁིཌྜཱཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ མཡཱ པུཊྛཱ ན སམྤཱཡནྟི, ཨསམྤཱཡནྟཱ མམཉྙེཝ པཊིཔུཙྪནྟི, ཏེསཱཧཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི ¶ –

༤༢. ‘སནྟཱཝུསོ, ཁིཌྜཱཔདོསིཀཱ ནཱམ དེཝཱ. ཏེ ཨཏིཝེལཾ ཧསྶཁིཌྜཱརཏིདྷམྨསམཱཔནྣཱ [ཧསཁིཌྜཱརཏིདྷམྨསམཱཔནྣཱ (ཀ.)] ཝིཧརནྟི. ཏེསཾ ཨཏིཝེལཾ ཧསྶཁིཌྜཱརཏིདྷམྨསམཱཔནྣཱནཾ ཝིཧརཏཾ སཏི སམྨུསྶཏི, སཏིཡཱ སམྨོསཱ [སཏིཡཱ སམྨོསཱཡ (སྱཱ.)] ཏེ དེཝཱ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝནྟི.

‘ཋཱནཾ ¶ ཁོ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪཏི, ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ པདྷཱནམནྭཱཡ ཨནུཡོགམནྭཱཡ ཨཔྤམཱདམནྭཱཡ སམྨཱམནསིཀཱརམནྭཱཡ ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི; ཏཏོ པརཾ ནཱནུསྶརཏི.

‘སོ ཨེཝམཱཧ – ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོ དེཝཱ ན ཁིཌྜཱཔདོསིཀཱ ཏེ ན ཨཏིཝེལཾ ཧསྶཁིཌྜཱརཏིདྷམྨསམཱཔནྣཱ ཝིཧརནྟི. ཏེསཾ ནཱཏིཝེལཾ ཧསྶཁིཌྜཱརཏིདྷམྨསམཱཔནྣཱནཾ ཝིཧརཏཾ སཏི ན སམྨུསྶཏི, སཏིཡཱ ཨསམྨོསཱ ཏེ དེཝཱ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ན ཙཝནྟི, ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ¶ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ སསྶཏིསམཾ ཏཐེཝ ཋསྶནྟི. ཡེ པན མཡཾ ཨཧུམྷཱ ཁིཌྜཱཔདོསིཀཱ ཏེ མཡཾ ཨཏིཝེལཾ ཧསྶཁིཌྜཱརཏིདྷམྨསམཱཔནྣཱ ཝིཧརིམྷཱ, ཏེསཾ ནོ ཨཏིཝེལཾ ཧསྶཁིཌྜཱརཏིདྷམྨསམཱཔནྣཱནཾ ཝིཧརཏཾ སཏི སམྨུསྶཏི, སཏིཡཱ སམྨོསཱ ཨེཝཾ [སམྨོསཱ ཨེཝ (སཱི. པཱི.) སམྨོསཱ ཏེ (སྱཱ. ཀ.)] མཡཾ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙུཏཱ, ཨནིཙྩཱ ཨདྡྷུཝཱ ཨཔྤཱཡུཀཱ ཙཝནདྷམྨཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏཱཏི. ཨེཝཾཝིཧིཏཀཾ ནོ ¶ ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཁིཌྜཱཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི. ‘ཏེ ¶ ཨེཝམཱཧཾསུ – ཨེཝཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, སུཏཾ, ཡཐེཝཱཡསྨཱ གོཏམོ ཨཱཧཱ’ཏི. ‘‘ཨགྒཉྙཉྩཱཧཾ, བྷགྒཝ, པཛཱནཱམི…པེ… ཡདབྷིཛཱནཾ ཏཐཱགཏོ ནོ ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི.

༤༣. ‘‘སནྟི, བྷགྒཝ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ མནོཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ མནོཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ ཙ མེ ཨེཝཾ པུཊྛཱ ‘ཨཱམོ’ཏི པཊིཛཱནནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཀཐཾཝིཧིཏཀཾ པན ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ མནོཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ མཡཱ པུཊྛཱ ན སམྤཱཡནྟི, ཨསམྤཱཡནྟཱ མམཉྙེཝ པཊིཔུཙྪནྟི. ཏེསཱཧཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི –

༤༤. ‘སནྟཱཝུསོ, མནོཔདོསིཀཱ ནཱམ དེཝཱ. ཏེ ཨཏིཝེལཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནྟི. ཏེ ཨཏིཝེལཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ ཨཉྙམཉྙམྷི ཙིཏྟཱནི ¶ པདཱུསེནྟི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ པདུཊྛཙིཏྟཱ ཀིལནྟཀཱཡཱ ཀིལནྟཙིཏྟཱ. ཏེ དེཝཱ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝནྟི.

‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི. ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ པདྷཱནམནྭཱཡ ཨནུཡོགམནྭཱཡ ཨཔྤམཱདམནྭཱཡ སམྨཱམནསིཀཱརམནྭཱཡ ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, ཏཏོ པརཾ ནཱནུསྶརཏི.

‘སོ ཨེཝམཱཧ – ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོ དེཝཱ ན མནོཔདོསིཀཱ ཏེ ནཱཏིཝེལཾ ¶ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནྟི. ཏེ ནཱཏིཝེལཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ ཨཉྙམཉྙམྷི ཙིཏྟཱནི ནཔྤདཱུསེནྟི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཔྤདུཊྛཙིཏྟཱ ཨཀིལནྟཀཱཡཱ ཨཀིལནྟཙིཏྟཱ. ཏེ དེཝཱ ཏམྷཱ ¶ [ཨཀིལནྟཙིཏྟཱ ཏམྷཱ (ཀ.)] ཀཱཡཱ ¶ ན ཙཝནྟི, ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ སསྶཏིསམཾ ཏཐེཝ ཋསྶནྟི. ཡེ པན མཡཾ ཨཧུམྷཱ མནོཔདོསིཀཱ, ཏེ མཡཾ ཨཏིཝེལཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡིམྷཱ. ཏེ མཡཾ ཨཏིཝེལཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ ཨཉྙམཉྙམྷི ཙིཏྟཱནི པདཱུསིམྷཱ [པདོསིཡིམྷཱ (སྱཱ.), པདཱུསཡིམྷཱ (?)]. ཏེ མཡཾ ཨཉྙམཉྙཾ པདུཊྛཙིཏྟཱ ཀིལནྟཀཱཡཱ ཀིལནྟཙིཏྟཱ. ཨེཝཾ མཡཾ [ཀིལནྟཙིཏྟཱཨེཝ མཡཾ (སཱི. པཱི.), ཀིལནྟཙིཏྟཱ (ཀ.)] ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙུཏཱ, ཨནིཙྩཱ ཨདྡྷུཝཱ ཨཔྤཱཡུཀཱ ཙཝནདྷམྨཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏཱཏི. ཨེཝཾཝིཧིཏཀཾ ནོ ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ མནོཔདོསིཀཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི. ‘ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ཨེཝཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, སུཏཾ, ཡཐེཝཱཡསྨཱ གོཏམོ ཨཱཧཱ’ཏི. ‘‘ཨགྒཉྙཉྩཱཧཾ, བྷགྒཝ, པཛཱནཱམི…པེ… ཡདབྷིཛཱནཾ ཏཐཱགཏོ ནོ ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི.

༤༥. ‘‘སནྟི, བྷགྒཝ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ ཙ མེ ཨེཝཾ པུཊྛཱ ‘ཨཱམོ’ཏི པཊིཛཱནནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཀཐཾཝིཧིཏཀཾ པན ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ཏེ ¶ མཡཱ པུཊྛཱ ན ¶ སམྤཱཡནྟི, ཨསམྤཱཡནྟཱ མམཉྙེཝ པཊིཔུཙྪནྟི. ཏེསཱཧཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི –

༤༦. ‘སནྟཱཝུསོ, ཨསཉྙསཏྟཱ ནཱམ དེཝཱ. སཉྙུཔྤཱདཱ ཙ པན ཏེ དེཝཱ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝནྟི.

‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི. ཡཾ ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ཏམྷཱ ཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི. ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ པདྷཱནམནྭཱཡ ཨནུཡོགམནྭཱཡ ཨཔྤམཱདམནྭཱཡ སམྨཱམནསིཀཱརམནྭཱཡ ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཏཾ [ཨིདཾ པདཾ བྲཧྨཛཱལསུཏྟེ ན དིསྶཏི. ཨེཝཾ (པཱི. ཀ.)] སཉྙུཔྤཱདཾ ཨནུསྶརཏི, ཏཏོ པརཾ ནཱནུསྶརཏི.

‘སོ ཨེཝམཱཧ – ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཧཉྷི ¶ པུབྦེ ནཱཧོསིཾ, སོམྷི ཨེཏརཧི ཨཧུཏྭཱ སནྟཏཱཡ [སཏྟཀཱཡ (སཱི. པཱི.), སཏྟཱཡ (ཀ. སཱི.)] པརིཎཏོཏི. ཨེཝཾཝིཧིཏཀཾ ནོ ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨགྒཉྙཾ པཉྙཔེཐཱ’ཏི? ‘ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ཨེཝཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, སུཏཾ ཡཐེཝཱཡསྨཱ གོཏམོ ཨཱཧཱ’ཏི. ‘‘ཨགྒཉྙཉྩཱཧཾ, བྷགྒཝ, པཛཱནཱམི ཏཉྩ ¶ པཛཱནཱམི, ཏཏོ ཙ ཨུཏྟརིཏརཾ པཛཱནཱམི, ཏཉྩ པཛཱནཾ ན པརཱམསཱམི, ཨཔརཱམསཏོ ཙ མེ པཙྩཏྟཉྙེཝ ནིབྦུཏི ཝིདིཏཱ. ཡདབྷིཛཱནཾ ཏཐཱགཏོ ནོ ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི.

༤༧. ‘‘ཨེཝཾཝཱདིཾ ཁོ མཾ, བྷགྒཝ, ཨེཝམཀྑཱཡིཾ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨསཏཱ ཏུཙྪཱ མུསཱ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟི – ‘ཝིཔརཱིཏོ སམཎོ གོཏམོ བྷིཀྑཝོ ཙ. སམཎོ གོཏམོ ཨེཝམཱཧ – ཡསྨིཾ སམཡེ སུབྷཾ ཝིམོཀྑཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, སབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨསུབྷནྟྭེཝ [ཨསུབྷནྟེཝ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཛཱནཱཏཱི’ཏི [སཉྫཱནཱཏཱིཏི (སཱི. པཱི.)]. ན ¶ ཁོ པནཱཧཾ, བྷགྒཝ, ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཡསྨིཾ སམཡེ སུབྷཾ ཝིམོཀྑཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, སབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨསུབྷནྟྭེཝ པཛཱནཱཏཱི’ཏི. ཨེཝཉྩ ཁྭཱཧཾ, བྷགྒཝ, ཝདཱམི – ‘ཡསྨིཾ སམཡེ སུབྷཾ ཝིམོཀྑཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, སུབྷནྟྭེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ པཛཱནཱཏཱི’ཏི.

‘‘ཏེ ¶ ཙ, བྷནྟེ, ཝིཔརཱིཏཱ, ཡེ བྷགཝནྟཾ ཝིཔརཱིཏཏོ དཧནྟི བྷིཀྑཝོ ཙ. ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི. པཧོཏི ¶ མེ བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ, ཡཐཱ ཨཧཾ སུབྷཾ ཝིམོཀྑཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’’ནྟི.

༤༨. ‘‘དུཀྐརཾ ཁོ ཨེཏཾ, བྷགྒཝ, ཏཡཱ ཨཉྙདིཊྛིཀེན ཨཉྙཁནྟིཀེན ཨཉྙརུཙིཀེན ཨཉྙཏྲཱཡོགེན ཨཉྙཏྲཱཙརིཡཀེན སུབྷཾ ཝིམོཀྑཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཨིངྒྷ ཏྭཾ, བྷགྒཝ, ཡོ ཙ ཏེ ཨཡཾ མཡི པསཱདོ, ཏམེཝ ཏྭཾ སཱདྷུཀམནུརཀྑཱ’’ཏི. ‘‘སཙེ ཏཾ, བྷནྟེ, མཡཱ དུཀྐརཾ ཨཉྙདིཊྛིཀེན ཨཉྙཁནྟིཀེན ཨཉྙརུཙིཀེན ཨཉྙཏྲཱཡོགེན ཨཉྙཏྲཱཙརིཡཀེན སུབྷཾ ཝིམོཀྑཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཡོ ཙ མེ ཨཡཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི པསཱདོ, ཏམེཝཱཧཾ སཱདྷུཀམནུརཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ བྷགྒཝགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

པཱཐིཀསུཏྟཾ [པཱཊིཀསུཏྟནྟཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ནིཊྛིཏཾ པཋམཾ.

༢. ཨུདུམྦརིཀསུཏྟཾ

ནིགྲོདྷཔརིབྦཱཛཀཝཏྠུ

༤༩. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ ཨུདུམྦརིཀཱཡ པརིབྦཱཛཀཱརཱམེ པཊིཝསཏི མཧཏིཡཱ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཏིཾསམཏྟེཧི པརིབྦཱཛཀསཏེཧི. ཨཐ ཁོ སནྡྷཱནོ གཧཔཏི དིཝཱ དིཝསྶ [དིཝཱདིཝསྶེཝ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] རཱཛགཧཱ ནིཀྑམི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཨཐ ཁོ སནྡྷཱནསྶ གཧཔཏིསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. པཊིསལླཱིནོ བྷགཝཱ. མནོབྷཱཝནཱིཡཱནམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ཨསམཡོ དསྶནཱཡ. པཊིསལླཱིནཱ མནོབྷཱཝནཱིཡཱ བྷིཀྑཱུ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨུདུམྦརིཀཱཡ པརིབྦཱཛཀཱརཱམོ, ཡེན ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ སནྡྷཱནོ གཧཔཏི ཡེན ཨུདུམྦརིཀཱཡ པརིབྦཱཛཀཱརཱམོ, ཏེནུཔསངྐམི.

༥༠. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ མཧཏིཡཱ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི ཨུནྣཱདིནིཡཱ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱཡ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟིཡཱ. སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ ¶ མཧཱམཏྟཀཐཾ སེནཱཀཐཾ བྷཡཀཐཾ ཡུདྡྷཀཐཾ ཨནྣཀཐཾ པཱནཀཐཾ ཝཏྠཀཐཾ སཡནཀཐཾ མཱལཱཀཐཾ གནྡྷཀཐཾ ཉཱཏིཀཐཾ ཡཱནཀཐཾ གཱམཀཐཾ ནིགམཀཐཾ ནགརཀཐཾ ཛནཔདཀཐཾ ཨིཏྠིཀཐཾ སཱུརཀཐཾ ཝིསིཁཱཀཐཾ ཀུམྦྷཊྛཱནཀཐཾ པུབྦཔེཏཀཐཾ ནཱནཏྟཀཐཾ ལོཀཀྑཱཡིཀཾ སམུདྡཀྑཱཡིཀཾ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ¶ ཨིཏི ཝཱ.

༥༡. ཨདྡསཱ ཁོ ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ སནྡྷཱནཾ གཧཔཏིཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱ སཀཾ པརིསཾ སཎྛཱཔེསི – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ, མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ. ཨཡཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ ཨཱགཙྪཏི སནྡྷཱནོ གཧཔཏི. ཡཱཝཏཱ ཁོ པན སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ རཱཛགཧེ པཊིཝསནྟི, ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ སནྡྷཱནོ གཧཔཏི. ཨཔྤསདྡཀཱམཱ ¶ ཁོ པནེཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཔྤསདྡཝིནཱིཏཱ ¶ , ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདིནོ. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ པརིསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

༥༢. ཨཐ ཁོ སནྡྷཱནོ གཧཔཏི ཡེན ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམི, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིགྲོདྷེན པརིབྦཱཛཀེན སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སནྡྷཱནོ གཧཔཏི ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཉྙཐཱ ཁོ ཨིམེ བྷོནྟོ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨུནྣཱདིནོ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ¶ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི. སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ…པེ… ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱ. ཨཉྙཐཱ ཁོ [ཙ (སཱི. པཱི.)] པན སོ བྷགཝཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝཏི ཨཔྤསདྡཱནི ཨཔྤནིགྒྷོསཱནི ཝིཛནཝཱཏཱནི མནུསྶརཱཧསྶེཡྻཀཱནི པཊིསལླཱནསཱརུཔྤཱནཱི’’ཏི.

༥༣. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ སནྡྷཱནཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡགྒྷེ ¶ གཧཔཏི, ཛཱནེཡྻཱསི, ཀེན སམཎོ གོཏམོ སདྡྷིཾ སལླཔཏི, ཀེན སཱཀཙྪཾ སམཱཔཛྫཏི, ཀེན པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡཾ སམཱཔཛྫཏི? སུཉྙཱགཱརཧཏཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱ ཨཔརིསཱཝཙརོ སམཎོ གོཏམོ ནཱལཾ སལླཱཔཱཡ. སོ ཨནྟམནྟཱནེཝ སེཝཏི [ཨནྟཔནྟཱནེཝ (སྱཱ.)]. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གོཀཱཎཱ པརིཡནྟཙཱརིནཱི ཨནྟམནྟཱནེཝ སེཝཏི. ཨེཝམེཝ སུཉྙཱགཱརཧཏཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱ; ཨཔརིསཱཝཙརོ སམཎོ གོཏམོ; ནཱལཾ སལླཱཔཱཡ. སོ ཨནྟམནྟཱནེཝ སེཝཏི. ཨིངྒྷ, གཧཔཏི, སམཎོ གོཏམོ ཨིམཾ པརིསཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨེཀཔཉྷེནེཝ ནཾ སཾསཱདེཡྻཱམ [སཾཧརེཡྻཱམ (ཀ.)], ཏུཙྪཀུམྦྷཱིཝ ནཾ མཉྙེ ཨོརོདྷེཡྻཱམཱ’’ཏི.

༥༤. ཨསྶོསི ཁོ བྷགཝཱ དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ སནྡྷཱནསྶ གཧཔཏིསྶ ནིགྲོདྷེན པརིབྦཱཛཀེན སདྡྷིཾ ཨིམཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཱ པབྦཏཱ ཨོརོཧིཏྭཱ ཡེན སུམཱགདྷཱཡ ¶ ཏཱིརེ མོརནིཝཱཔོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ སུམཱགདྷཱཡ ཏཱིརེ མོརནིཝཱཔེ ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམི. ཨདྡསཱ ཁོ ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ སུམཱགདྷཱཡ ཏཱིརེ མོརནིཝཱཔེ ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམནྟཾ. དིསྭཱན སཀཾ པརིསཾ སཎྛཱཔེསི – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ, མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ, ཨཡཾ སམཎོ གོཏམོ སུམཱགདྷཱཡ ཏཱིརེ མོརནིཝཱཔེ ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམཏི. ཨཔྤསདྡཀཱམོ ཁོ པན སོ ཨཱཡསྨཱ, ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཨཔྤེཝ ¶ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ པརིསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻ. སཙེ སམཎོ གོཏམོ ¶ ཨིམཾ པརིསཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨིམཾ ཏཾ པཉྷཾ པུཙྪེཡྻཱམ – ‘ཀོ ནཱམ སོ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ དྷམྨོ, ཡེན བྷགཝཱ སཱཝཀེ ཝིནེཏི, ཡེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱ ཝིནཱིཏཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ པཊིཛཱནནྟི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡ’ནྟི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

ཏཔོཛིགུཙྪཱཝཱདོ

༥༥. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཡེན ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨཐ ཁོ ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ, སྭཱགཏཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ. ཙིརསྶཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ནིསཱིདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ, ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ནིགྲོདྷོཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཉྙཏརཾ ནཱིཙཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, ནིགྲོདྷ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ, ཀཱ ཙ པན ཝོ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ’’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ, ‘‘ཨིདྷ མཡཾ, བྷནྟེ, ཨདྡསཱམ བྷགཝནྟཾ སུམཱགདྷཱཡ ཏཱིརེ མོརནིཝཱཔེ ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམནྟཾ, དིསྭཱན ཨེཝཾ ¶ ཨཝོཙུམྷཱ – ‘སཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨིམཾ པརིསཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨིམཾ ཏཾ པཉྷཾ པུཙྪེཡྻཱམ – ཀོ ནཱམ སོ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ དྷམྨོ, ཡེན བྷགཝཱ སཱཝཀེ ཝིནེཏི, ཡེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱ ཝིནཱིཏཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ ¶ པཊིཛཱནནྟི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡ’ནྟི? ཨཡཾ ཁོ ནོ, བྷནྟེ, ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ; ཨཐ བྷགཝཱ ཨནུཔྤཏྟོ’’ཏི.

༥༦. ‘‘དུཛྫཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཡཱ ཨཉྙདིཊྛིཀེན ཨཉྙཁནྟིཀེན ཨཉྙརུཙིཀེན ཨཉྙཏྲཱཡོགེན ཨཉྙཏྲཱཙརིཡཀེན, ཡེནཱཧཾ སཱཝཀེ ཝིནེམི ¶ , ཡེན མཡཱ སཱཝཀཱ ཝིནཱིཏཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ པཊིཛཱནནྟི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཾ. ཨིངྒྷ ཏྭཾ མཾ, ནིགྲོདྷ, སཀེ ཨཱཙརིཡཀེ ཨདྷིཛེགུཙྪེ པཉྷཾ པུཙྪ – ‘ཀཐཾ སནྟཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིཔུཎྞཱ ཧོཏི, ཀཐཾ ཨཔརིཔུཎྞཱ’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཨུནྣཱདིནོ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཨཧེསུཾ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ ཝཏ བྷོ, ཨབྦྷུཏཾ ཝཏ བྷོ, སམཎསྶ གོཏམསྶ མཧིདྡྷིཀཏཱ མཧཱནུབྷཱཝཏཱ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ སཀཝཱདཾ ཋཔེསྶཏི, པརཝཱདེན པཝཱརེསྶཏཱི’’ཏི.

༥༧. ཨཐ ཁོ ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེ པརིབྦཱཛཀེ ཨཔྤསདྡེ ཀཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘མཡཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཔོཛིགུཙྪཱཝཱདཱ [ཏརོཛིགུཙྪཾསཱརོདཱ (ཀ.)] ཏཔོཛིགུཙྪཱསཱརཱ ཏཔོཛིགུཙྪཱཨལླཱིནཱ ཝིཧརཱམ ¶ . ཀཐཾ སནྟཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིཔུཎྞཱ ཧོཏི, ཀཐཾ ཨཔརིཔུཎྞཱ’’ཏི?

‘‘ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨཙེལཀོ ཧོཏི མུཏྟཱཙཱརོ, ཧཏྠཱཔལེཁནོ [ཧཏྠཱཝལེཁནོ (སྱཱ.)], ན ཨེཧིབྷདྡནྟིཀོ, ན ཏིཊྛབྷདྡནྟིཀོ, ནཱབྷིཧཊཾ ¶ , ན ཨུདྡིསྶཀཏཾ, ན ནིམནྟནཾ སཱདིཡཏི, སོ ན ཀུམྦྷིམུཁཱ པཊིགྒཎྷཱཏི, ན ཀལོ༹པིམུཁཱ པཊིགྒཎྷཱཏི, ན ཨེལ༹ཀམནྟརཾ, ན དཎྜམནྟརཾ, ན མུསལམནྟརཾ, ན དྭིནྣཾ བྷུཉྫམཱནཱནཾ, ན གབྦྷིནིཡཱ, ན པཱཡམཱནཱཡ, ན ¶ པུརིསནྟརགཏཱཡ, ན སངྐིཏྟཱིསུ, ན ཡཏྠ སཱ ཨུཔཊྛིཏོ ཧོཏི, ན ཡཏྠ མཀྑིཀཱ སཎྜསཎྜཙཱརིནཱི, ན མཙྪཾ, ན མཾསཾ, ན སུརཾ, ན མེརཡཾ, ན ཐུསོདཀཾ པིཝཏི, སོ ཨེཀཱགཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི ཨེཀཱལོཔིཀོ, དྭཱགཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི དྭཱལོཔིཀོ, སཏྟཱགཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི སཏྟཱལོཔིཀོ, ཨེཀིསྶཱཔི དཏྟིཡཱ ཡཱཔེཏི, དྭཱིཧིཔི དཏྟཱིཧི ཡཱཔེཏི, སཏྟཧིཔི དཏྟཱིཧི ཡཱཔེཏི; ཨེཀཱཧིཀམྤི ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི, དྭཱིཧིཀམྤི [དྭཱཧིཀཾཔི (སཱི. སྱཱ.)] ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི, སཏྟཱཧིཀམྤི ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི, ཨིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཨདྡྷམཱསིཀམྤི པརིཡཱཡབྷཏྟབྷོཛནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི. སོ སཱཀབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, སཱམཱཀབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ནཱིཝཱརབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, དདྡུལབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཧཊབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཀཎབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཨཱཙཱམབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, པིཉྙཱཀབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཏིཎབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, གོམཡབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི; ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཡཱཔེཏི པཝཏྟཕལབྷོཛཱི. སོ སཱཎཱནིཔི དྷཱརེཏི ¶ , མསཱཎཱནིཔི དྷཱརེཏི, ཚཝདུསྶཱནིཔི དྷཱརེཏི, པཾསུཀཱུལཱནིཔི དྷཱརེཏི, ཏིརཱིཊཱནིཔི དྷཱརེཏི, ཨཛིནམྤི དྷཱརེཏི, ཨཛིནཀྑིཔམྤི དྷཱརེཏི, ཀུསཙཱིརམྤི དྷཱརེཏི, ཝཱཀཙཱིརམྤི དྷཱརེཏི, ཕལཀཙཱིརམྤི དྷཱརེཏི, ཀེསཀམྦལམྤི དྷཱརེཏི, ཝཱལ༹ཀམྦལམྤི དྷཱརེཏི, ཨུལཱུཀཔཀྑམྤི དྷཱརེཏི, ཀེསམསྶུལོཙཀོཔི ཧོཏི ཀེསམསྶུལོཙནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ¶ , ཨུབྦྷཊྛཀོཔི [ཨུབྷཊྛཀོཔི (སྱཱ.), ཨུབྦྷཊྛིཀོཔི (ཀ.)] ཧོཏི ཨཱསནཔཊིཀྑིཏྟོ, ཨུཀྐུཊིཀོཔི ཧོཏི ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནམནུཡུཏྟོ, ཀཎྚཀཱཔསྶཡིཀོཔི ཧོཏི ཀཎྚཀཱཔསྶཡེ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཕལཀསེཡྻམྤི ཀཔྤེཏི, ཐཎྜིལསེཡྻམྤི ཀཔྤེཏི, ཨེཀཔསྶཡིཀོཔི ཧོཏི རཛོཛལླདྷརོ, ཨབྦྷོཀཱསིཀོཔི ¶ ཧོཏི ཡཐཱསནྠཏིཀོ, ཝེཀཊིཀོཔི ཧོཏི ཝིཀཊབྷོཛནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, ཨཔཱནཀོཔི ཧོཏི ཨཔཱནཀཏྟམནུཡུཏྟོ, སཱཡཏཏིཡཀམྤི ཨུདཀོརོཧནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ནིགྲོདྷ, ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིཔུཎྞཱ ཝཱ ཧོཏི ཨཔརིཔུཎྞཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིཔུཎྞཱ ཧོཏི, ནོ ཨཔརིཔུཎྞཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ པརིཔུཎྞཱཡཔི ཁོ ཨཧཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔོཛིགུཙྪཱཡ ཨནེཀཝིཧིཏེ ཨུཔཀྐིལེསེ ཝདཱམཱི’’ཏི.

ཨུཔཀྐིལེསོ

༥༨. ‘‘ཡཐཱ ¶ ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝཾ པརིཔུཎྞཱཡ ཏཔོཛིགུཙྪཱཡ ཨནེཀཝིཧིཏེ ཨུཔཀྐིལེསེ ཝདཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ མཛྫཏི མུཙྪཏི པམཱདམཱཔཛྫཏི [མདམཱཔཛྫཏི (སྱཱ.)]. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ¶ ཏེན ཏཔསཱ མཛྫཏི མུཙྪཏི ¶ པམཱདམཱཔཛྫཏི. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

༥༩. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ¶ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ཨཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ཨཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན མཛྫཏི མུཙྪཏི པམཱདམཱཔཛྫཏི. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ¶ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན མཛྫཏི མུཙྪཏི པམཱདམཱཔཛྫཏི. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

༦༠. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི བྷོཛནེསུ ཝོདཱསཾ ཨཱཔཛྫཏི – ‘ཨིདཾ མེ ཁམཏི, ཨིདཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི. སོ ཡཉྩ [ཡཾ ཧི (སཱི. པཱི.)] ཁྭསྶ ནཀྑམཏི, ཏཾ སཱཔེཀྑོ པཛཧཏི. ཡཾ པནསྶ ཁམཏི, ཏཾ གདྷིཏོ [གཐིཏོ (སཱི. པཱི.)] མུཙྪིཏོ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ཨནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ¶ ¶ ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀནིཀནྟིཧེཏུ – ‘སཀྐརིསྶནྟི མཾ རཱཛཱནོ རཱཛམཧཱམཏྟཱ ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ¶ གཧཔཏིཀཱ ཏིཏྠིཡཱ’ཏི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

༦༡. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨཉྙཏརཾ སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ ཨཔསཱདེཏཱ [ཨཔསཱརེཏཱ (ཀ.)] ཧོཏི – ‘ཀིཾ པནཱཡཾ སམྦཧུལཱཛཱིཝོ [བཧུལཱཛཱིཝོ (སཱི. པཱི.)] སབྦཾ སཾབྷཀྑེཏི. སེཡྻཐིདཾ – མཱུལབཱིཛཾ ཁནྡྷབཱིཛཾ ཕལུ༹བཱིཛཾ ཨགྒབཱིཛཾ བཱིཛབཱིཛམེཝ པཉྩམཾ, ཨསནིཝིཙཀྐཾ དནྟཀཱུཊཾ, སམཎཔྤཝཱདེནཱ’ཏི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི པསྶཏི ཨཉྙཏརཾ སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ ཀུལེསུ སཀྐརིཡམཱནཾ གརུཀརིཡམཱནཾ མཱནིཡམཱནཾ པཱུཛིཡམཱནཾ. དིསྭཱ ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨིམཉྷི ནཱམ སམྦཧུལཱཛཱིཝཾ ཀུལེསུ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི. མཾ པན ཏཔསྶིཾ ལཱུཁཱཛཱིཝིཾ ཀུལེསུ ན སཀྐརོནྟི ན གརུཾ ཀརོནྟི ན མཱནེནྟི ན པཱུཛེནྟཱི’ཏི, ཨིཏི སོ ཨིསྶཱམཙྪརིཡཾ ཀུལེསུ ཨུཔྤཱདེཏཱ ཧོཏི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

༦༢. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨཱཔཱཐཀནིསཱདཱི ཧོཏི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨཏྟཱནཾ ཨདསྶཡམཱནོ ཀུལེསུ ཙརཏི – ‘ཨིདམྤི མེ ཏཔསྨིཾ ཨིདམྤི མེ ཏཔསྨི’ནྟི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ¶ ¶ ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཀིཉྩིདེཝ པཊིཙྪནྣཾ སེཝཏི. སོ ‘ཁམཏི ཏེ ཨིད’ནྟི པུཊྛོ སམཱནོ ཨཀྑམམཱནཾ ཨཱཧ – ‘ཁམཏཱི’ཏི. ཁམམཱནཾ ¶ ཨཱཧ – ‘ནཀྑམཏཱི’ཏི. ཨིཏི སོ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཐཱགཏསྶ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀསྶ ཝཱ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ སནྟཾཡེཝ པརིཡཱཡཾ ཨནུཉྙེཡྻཾ ནཱནུཛཱནཱཏི…པེ… ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

༦༣. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཀོདྷནོ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཱི. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཀོདྷནོ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཱི. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི མཀྑཱི ཧོཏི པལཱ༹སཱི [པལཱསཱི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] …པེ… ཨིསྶུཀཱི ཧོཏི མཙྪརཱི… སཋོ ཧོཏི མཱཡཱཝཱི… ཐདྡྷོ ཧོཏི ཨཏིམཱནཱི… པཱཔིཙྪོ ཧོཏི པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏོ… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཨནྟགྒཱཧིཀཱཡ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ… སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ཧོཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ཧོཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི. ཨཡམྤི ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶིནོ ཨུཔཀྐིལེསོ ཧོཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ནིགྲོདྷ, ཡདིམེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ [ཏཔོཛིགུཙྪཱཡ (?)] ཨུཔཀྐིལེསཱ ཝཱ ཨནུཔཀྐིལེསཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ ཨིམེ, བྷནྟེ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ [ཏཔོཛིགུཙྪཱཡ (?)] ཨུཔཀྐིལེསཱ [ཨུཔཀྐིལེསཱ ཧོཏི (ཀ.)], ནོ ཨནུཔཀྐིལེསཱ. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, བྷནྟེ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨིདྷེཀཙྩོ ཏཔསྶཱི སབྦེཧེཝ ཨིམེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི སམནྣཱགཏོ ཨསྶ; ཀོ པན ཝཱདོ ཨཉྙཏརཉྙཏརེནཱ’’ཏི.

པརིསུདྡྷཔཔཊིཀཔྤཏྟཀཐཱ

༦༤. ‘‘ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ན ཨཏྟམནོ ཧོཏི ན པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ ¶ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ན ཨཏྟམནོ ¶ ཧོཏི ན པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ. ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ན ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི ན པརཾ ཝམྦྷེཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ན མཛྫཏི ན མུཙྪཏི ན པམཱདམཱཔཛྫཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

༦༥. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ན ཨཏྟམནོ ཧོཏི ན པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ན ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི ན པརཾ ཝམྦྷེཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཔཾ སམཱདིཡཏི, སོ ཏེན ཏཔསཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ན མཛྫཏི ན མུཙྪཏི ན པམཱདམཱཔཛྫཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

༦༦. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི བྷོཛནེསུ ན ཝོདཱསཾ ཨཱཔཛྫཏི – ‘ཨིདཾ མེ ཁམཏི, ཨིདཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི. སོ ཡཉྩ ཁྭསྶ ནཀྑམཏི, ཏཾ ཨནཔེཀྑོ པཛཧཏི. ཡཾ པནསྶ ཁམཏི ¶ , ཏཾ ཨགདྷིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ན ཏཔཾ སམཱདིཡཏི ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀནིཀནྟིཧེཏུ – ‘སཀྐརིསྶནྟི མཾ རཱཛཱནོ རཱཛམཧཱམཏྟཱ ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ གཧཔཏིཀཱ ཏིཏྠིཡཱ’ཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

༦༧. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨཉྙཏརཾ སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ ནཱཔསཱདེཏཱ ཧོཏི – ‘ཀིཾ པནཱཡཾ སམྦཧུལཱཛཱིཝོ ¶ སབྦཾ སཾབྷཀྑེཏི. སེཡྻཐིདཾ – མཱུལབཱིཛཾ ཁནྡྷབཱིཛཾ ཕལུ༹བཱིཛཾ ¶ ཨགྒབཱིཛཾ བཱིཛབཱིཛམེཝ པཉྩམཾ, ཨསནིཝིཙཀྐཾ དནྟཀཱུཊཾ, སམཎཔྤཝཱདེནཱ’ཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི པསྶཏི ཨཉྙཏརཾ སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ ཀུལེསུ སཀྐརིཡམཱནཾ གརུ ཀརིཡམཱནཾ མཱནིཡམཱནཾ པཱུཛིཡམཱནཾ. དིསྭཱ ཏསྶ ན ཨེཝཾ ¶ ཧོཏི – ‘ཨིམཉྷི ནཱམ སམྦཧུལཱཛཱིཝཾ ཀུལེསུ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི. མཾ པན ཏཔསྶིཾ ལཱུཁཱཛཱིཝིཾ ཀུལེསུ ན སཀྐརོནྟི ན གརུཾ ཀརོནྟི ན མཱནེནྟི ན པཱུཛེནྟཱི’ཏི, ཨིཏི སོ ཨིསྶཱམཙྪརིཡཾ ཀུལེསུ ནུཔྤཱདེཏཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

༦༨. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ན ཨཱཔཱཐཀནིསཱདཱི ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ན ཨཏྟཱནཾ ཨདསྶཡམཱནོ ཀུལེསུ ཙརཏི – ‘ཨིདམྤི མེ ཏཔསྨིཾ, ཨིདམྤི མེ ཏཔསྨི’ནྟི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ན ¶ ཀཉྩིདེཝ པཊིཙྪནྣཾ སེཝཏི, སོ – ‘ཁམཏི ཏེ ཨིད’ནྟི པུཊྛོ སམཱནོ ཨཀྑམམཱནཾ ཨཱཧ – ‘ནཀྑམཏཱི’ཏི. ཁམམཱནཾ ཨཱཧ – ‘ཁམཏཱི’ཏི. ཨིཏི སོ སམྤཛཱནམུསཱ ན བྷཱསིཏཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཏཐཱགཏསྶ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀསྶ ཝཱ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ སནྟཾཡེཝ པརིཡཱཡཾ ཨནུཉྙེཡྻཾ ཨནུཛཱནཱཏི…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

༦༩. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨཀྐོདྷནོ ཧོཏི ཨནུཔནཱཧཱི. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨཀྐོདྷནོ ཧོཏི ཨནུཔནཱཧཱི ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཨམཀྑཱི ཧོཏི ཨཔལཱ༹སཱི…པེ… ཨནིསྶུཀཱི ཧོཏི ཨམཙྪརཱི… ཨསཋོ ཧོཏི ཨམཱཡཱཝཱི… ཨཏྠདྡྷོ ཧོཏི ཨནཏིམཱནཱི… ¶ ན པཱཔིཙྪོ ཧོཏི ན པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏོ… ན མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ན ཨནྟགྒཱཧིཀཱཡ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ… ན སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ཧོཏི ན ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི སུཔྤཊིནིསྶགྒཱི. ཡམྤི, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ¶ ན སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ཧོཏི ན ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི སུཔྤཊིནིསྶགྒཱི. ཨེཝཾ སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིསུདྡྷོ ཧོཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ནིགྲོདྷ, ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ཝཱ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ¶ ཧོཏི ནོ ཨཔརིསུདྡྷཱ, ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ སཱརཔྤཏྟཱ ཙཱ’’ཏི. ‘‘ན ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙ; ཨཔི ཙ ཁོ པཔཊིཀཔྤཏྟཱ [པཔྤཊིཀཔཏྟཱ (ཀ.)] ཧོཏཱི’’ཏི.

པརིསུདྡྷཏཙཔྤཏྟཀཐཱ

༧༠. ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ¶ པན, བྷནྟེ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙ? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཔོཛིགུཙྪཱཡ ཨགྒཉྙེཝ པཱཔེཏུ, སཱརཉྙེཝ པཱཔེཏཱུ’’ཏི. ‘‘ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི. ཀཐཉྩ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི? ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ན པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏེཏི [ཨཏིཔཱཔེཏི (ཀ. སཱི. པཱི. ཀ.)], ན པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏཡཏི, ན པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏི ¶ . ན ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏི, ན ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཱཔེཏི, ན ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏི. ན མུསཱ བྷཎཏི, ན མུསཱ བྷཎཱཔེཏི, ན མུསཱ བྷཎཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏི. ན བྷཱཝིཏམཱསཱིསཏི [ན བྷཱཝིཏམཱསིཾ སཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], ན བྷཱཝིཏམཱསཱིསཱཔེཏི, ན བྷཱཝིཏམཱསཱིསཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི, ཨདུཾ ཙསྶ ཧོཏི ཏཔསྶིཏཱཡ. སོ ཨབྷིཧརཏི ནོ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལཾ པབྦཏཾ ཀནྡརཾ གིརིགུཧཾ སུསཱནཾ ཝནཔཏྠཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ པལཱལཔུཉྫཾ. སོ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ནིསཱིདཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ. སོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ ལོཀེ པཧཱཡ ཝིགཏཱབྷིཛ྄ཛྷེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. བྱཱཔཱདཔྤདོསཾ པཧཱཡ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཝིཧརཏི སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི, བྱཱཔཱདཔྤདོསཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. ཐིནམིདྡྷཾ [ཐཱིནམིདྡྷཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཧཱཡ ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ ཝིཧརཏི ཨཱལོཀསཉྙཱི སཏོ སམྤཛཱནོ, ཐིནམིདྡྷཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ ¶ པཧཱཡ ཨནུདྡྷཏོ ཝིཧརཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཡ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ཝིཧརཏི ཨཀཐཾཀཐཱི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི.

༧༡. ‘‘སོ ¶ ¶ ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏཐཱ དུཏིཡཾ. ཏཐཱ ཏཏིཡཾ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ¶ ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏཐཱ དུཏིཡཾ. ཏཐཱ ཏཏིཡཾ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ནིགྲོདྷ. ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ཝཱ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ཧོཏི ནོ ཨཔརིསུདྡྷཱ, ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ སཱརཔྤཏྟཱ ཙཱ’’ཏི. ‘‘ན ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙ; ཨཔི ཙ ཁོ ཏཙཔྤཏྟཱ ཧོཏཱི’’ཏི.

པརིསུདྡྷཕེགྒུཔྤཏྟཀཐཱ

༧༢. ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ པན, བྷནྟེ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙ? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཔོཛིགུཙྪཱཡ ཨགྒཉྙེཝ ¶ པཱཔེཏུ, སཱརཉྙེཝ པཱཔེཏཱུ’’ཏི. ‘‘ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི. ཀཐཉྩ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི…པེ… ཡཏོ ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི, ཨདུཾ ཙསྶ ཧོཏི ཏཔསྶིཏཱཡ. སོ ཨབྷིཧརཏི ནོ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི…པེ… སོ ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. སོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ¶ ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ¶ ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ – ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ, ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ¶ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ནིགྲོདྷ, ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ཝཱ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ¶ ཧོཏི, ནོ ཨཔརིསུདྡྷཱ, ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ སཱརཔྤཏྟཱ ཙཱ’’ཏི. ‘‘ན ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙ; ཨཔི ཙ ཁོ ཕེགྒུཔྤཏྟཱ ཧོཏཱི’’ཏི.

པརིསུདྡྷཨགྒཔྤཏྟསཱརཔྤཏྟཀཐཱ

༧༣. ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ པན, བྷནྟེ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙ? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཔོཛིགུཙྪཱཡ ཨགྒཉྙེཝ པཱཔེཏུ, སཱརཉྙེཝ པཱཔེཏཱུ’’ཏི. ‘‘ཨིདྷ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི. ཀཐཉྩ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི…པེ… ཡཏོ ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔསྶཱི ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ ཧོཏི, ཨདུཾ ཙསྶ ཧོཏི ཏཔསྶིཏཱཡ. སོ ཨབྷིཧརཏི ནོ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི…པེ… སོ ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. སོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ¶ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ, ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ¶ སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ. ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ¶ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ. ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ. ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི. ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ, ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི.

‘‘ཏཾ ¶ ཀིཾ མཉྙསི, ནིགྲོདྷ, ཡདི ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ཝཱ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཏཔོཛིགུཙྪཱ པརིསུདྡྷཱ ཧོཏི ནོ ཨཔརིསུདྡྷཱ, ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ སཱརཔྤཏྟཱ ཙཱ’’ཏི.

༧༤. ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཏཔོཛིགུཙྪཱ ཨགྒཔྤཏྟཱ ཙ ཧོཏི སཱརཔྤཏྟཱ ཙ. ཨིཏི ཁོ, ནིགྲོདྷ [ཨིཏི ནིགྲོདྷ (སྱཱ.)], ཡཾ མཾ ཏྭཾ ཨཝཙཱསི – ‘ཀོ ནཱམ སོ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ དྷམྨོ, ཡེན བྷགཝཱ སཱཝཀེ ཝིནེཏི, ཡེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱ ཝིནཱིཏཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ པཊིཛཱནནྟི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡ’ནྟི. ཨིཏི ཁོ ཏཾ, ནིགྲོདྷ, ཋཱནཾ ཨུཏྟརིཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ, ཡེནཱཧཾ སཱཝཀེ ཝིནེམི, ཡེན མཡཱ སཱཝཀཱ ཝིནཱིཏཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ པཊིཛཱནནྟི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཨུནྣཱདིནོ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཨཧེསུཾ – ‘‘ཨེཏྠ མཡཾ ཨནསྶཱམ སཱཙརིཡཀཱ, ན མཡཾ ཨིཏོ བྷིཡྻོ ཨུཏྟརིཏརཾ པཛཱནཱམཱ’’ཏི.

ནིགྲོདྷསྶ པཛ྄ཛྷཱཡནཾ

༧༥. ཡདཱ ¶ ¶ ཨཉྙཱསི སནྡྷཱནོ གཧཔཏི – ‘‘ཨཉྙདཏྠུ ཁོ དཱནིམེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ སུསྶཱུསནྟི, སོཏཾ ཨོདཧནྟི, ཨཉྙཱཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟཱི’’ཏི. ཨཐ [ཨཐ ནཾ (ཀ.)] ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀཾ ཨེཏདཝོཙ ¶ – ‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷནྟེ ནིགྲོདྷ, ཡཾ མཾ ཏྭཾ ཨཝཙཱསི – ‘ཡགྒྷེ, གཧཔཏི, ཛཱནེཡྻཱསི, ཀེན སམཎོ གོཏམོ སདྡྷིཾ སལླཔཏི, ཀེན སཱཀཙྪཾ སམཱཔཛྫཏི, ཀེན པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡཾ སམཱཔཛྫཏི, སུཉྙཱགཱརཧཏཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱ, ཨཔརིསཱཝཙརོ སམཎོ གོཏམོ ནཱལཾ སལླཱཔཱཡ, སོ ཨནྟམནྟཱནེཝ སེཝཏི; སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གོཀཱཎཱ པརིཡནྟཙཱརིནཱི ཨནྟམནྟཱནེཝ སེཝཏི. ཨེཝམེཝ སུཉྙཱགཱརཧཏཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱ, ཨཔརིསཱཝཙརོ སམཎོ གོཏམོ ནཱལཾ སལླཱཔཱཡ; སོ ཨནྟམནྟཱནེཝ སེཝཏི; ཨིངྒྷ, གཧཔཏི, སམཎོ གོཏམོ ཨིམཾ པརིསཾ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨེཀཔཉྷེནེཝ ནཾ སཾསཱདེཡྻཱམ, ཏུཙྪཀུམྦྷཱིཝ ནཾ མཉྙེ ཨོརོདྷེཡྻཱམཱ’ཏི. ཨཡཾ ཁོ སོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨིདྷཱནུཔྤཏྟོ, ཨཔརིསཱཝཙརཾ པན ནཾ ཀརོཐ, གོཀཱཎཾ པརིཡནྟཙཱརིནིཾ ཀརོཐ, ཨེཀཔཉྷེནེཝ ནཾ སཾསཱདེཐ, ཏུཙྪཀུམྦྷཱིཝ ནཾ ཨོརོདྷེཐཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ མངྐུབྷཱུཏོ པཏྟཀྑནྡྷོ ཨདྷོམུཁོ པཛ྄ཛྷཱཡནྟོ ¶ ཨཔྤཊིབྷཱནོ ནིསཱིདི.

༧༦. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ མངྐུབྷཱུཏཾ པཏྟཀྑནྡྷཾ ཨདྷོམུཁཾ པཛ྄ཛྷཱཡནྟཾ ཨཔྤཊིབྷཱནཾ ཝིདིཏྭཱ ནིགྲོདྷཾ པརིབྦཱཛཀཾ ¶ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཙྩཾ ཀིར, ནིགྲོདྷ, བྷཱསིཏཱ ཏེ ཨེསཱ ཝཱཙཱ’’ཏི? ‘‘སཙྩཾ ¶ , བྷནྟེ, བྷཱསིཏཱ མེ ཨེསཱ ཝཱཙཱ, ཡཐཱབཱལེན ཡཐཱམཱུལ༹ྷེན ཡཐཱཨཀུསལེནཱ’’ཏི. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ནིགྲོདྷ. ཀིནྟི ཏེ སུཏཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཝུཌྜྷཱནཾ མཧལླཀཱནཾ ཨཱཙརིཡཔཱཙརིཡཱནཾ བྷཱསམཱནཱནཾ – ‘ཡེ ཏེ ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ, ཨེཝཾ སུ ཏེ བྷགཝནྟོ སཾགམྨ སམཱགམྨ ཨུནྣཱདིནོ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི. སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ…པེ… ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱ. སེཡྻཐཱཔི ཏྭཾ ཨེཏརཧི སཱཙརིཡཀོ. ཨུདཱཧུ, ཨེཝཾ སུ ཏེ བྷགཝནྟོ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི ཨཔྤསདྡཱནི ཨཔྤནིགྒྷོསཱནི ཝིཛནཝཱཏཱནི མནུསྶརཱཧསྶེཡྻཀཱནི པཊིསལླཱནསཱརུཔྤཱནི, སེཡྻཐཱཔཱཧཾ ཨེཏརཧཱི’ཏི.

‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ. པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཝུཌྜྷཱནཾ མཧལླཀཱནཾ ཨཱཙརིཡཔཱཙརིཡཱནཾ བྷཱསམཱནཱནཾ – ‘ཡེ ཏེ ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ¶ , ན ཨེཝཾ སུ [ནཱསྶུ (སཱི. པཱི.)] ཏེ བྷགཝནྟོ སཾགམྨ སམཱགམྨ ཨུནྣཱདིནོ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི. སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ…པེ… ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱ, སེཡྻཐཱཔཱཧཾ ཨེཏརཧི སཱཙརིཡཀོ. ཨེཝཾ སུ ཏེ བྷགཝནྟོ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི ཨཔྤསདྡཱནི ཨཔྤནིགྒྷོསཱནི ཝིཛནཝཱཏཱནི མནུསྶརཱཧསྶེཡྻཀཱནི པཊིསལླཱནསཱརུཔྤཱནི, སེཡྻཐཱཔི བྷགཝཱ ཨེཏརཧཱི’’’ཏི.

‘‘ཏསྶ ཏེ, ནིགྲོདྷ, ཝིཉྙུསྶ སཏོ མཧལླཀསྶ ན ཨེཏདཧོསི – ‘བུདྡྷོ སོ བྷགཝཱ བོདྷཱཡ ¶ དྷམྨཾ དེསེཏི, དནྟོ སོ བྷགཝཱ དམཐཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, སནྟོ སོ བྷགཝཱ སམཐཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཏིཎྞོ སོ བྷགཝཱ ཏརཎཱཡ ¶ དྷམྨཾ དེསེཏི, པརིནིབྦུཏོ སོ བྷགཝཱ པརིནིབྦཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱི’’’ཏི?

བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནསཙྪིཀིརིཡཱ

༧༧. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ནིགྲོདྷོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྩཡོ མཾ, བྷནྟེ, ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡྭཱཧཾ ཨེཝཾ བྷགཝནྟཾ ཨཝཙཱསིཾ. ཏསྶ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ པཊིགྒཎྷཱཏུ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཏགྒྷ ཏྭཾ [ཏཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], ནིགྲོདྷ, ཨཙྩཡོ ¶ ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡོ མཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཨཝཙཱསི. ཡཏོ ཙ ཁོ ཏྭཾ, ནིགྲོདྷ, ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ དིསྭཱ ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀརོསི, ཏཾ ཏེ མཡཾ པཊིགྒཎྷཱམ. ཝུདྡྷི ཧེསཱ, ནིགྲོདྷ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ, ཡོ ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ དིསྭཱ ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀརོཏི ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨཧཾ ཁོ པན, ནིགྲོདྷ, ཨེཝཾ ཝདཱམི –

‘ཨེཏུ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨསཋོ ཨམཱཡཱཝཱི ཨུཛུཛཱཏིཀོ, ཨཧམནུསཱསཱམི ཨཧཾ དྷམྨཾ དེསེམི. ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ [ཡཐཱནུསིཊྛཾ (?)] པཊིཔཛྫམཱནོ, ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི, ཏདནུཏྟརཾ བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏི སཏྟཝསྶཱནི. ཏིཊྛནྟུ, ནིགྲོདྷ, སཏྟ ཝསྶཱནི. ཨེཏུ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨསཋོ ཨམཱཡཱཝཱི ཨུཛུཛཱཏིཀོ, ཨཧམནུསཱསཱམི ཨཧཾ དྷམྨཾ དེསེམི. ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ, ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ ¶ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ ¶ པབྦཛནྟི, ཏདནུཏྟརཾ བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏི ཚ ཝསྶཱནི. པཉྩ ཝསྶཱནི… ཙཏྟཱརི ཝསྶཱནི… ཏཱིཎི ཝསྶཱནི… དྭེ ཝསྶཱནི… ཨེཀཾ ཝསྶཾ. ཏིཊྛཏུ, ནིགྲོདྷ, ཨེཀཾ ཝསྶཾ. ཨེཏུ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨསཋོ ཨམཱཡཱཝཱི ཨུཛུཛཱཏིཀོ ཨཧམནུསཱསཱམི ཨཧཾ དྷམྨཾ དེསེམི. ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ, ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི, ཏདནུཏྟརཾ བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏི སཏྟ མཱསཱནི. ཏིཊྛནྟུ, ནིགྲོདྷ, སཏྟ མཱསཱནི… ཚ མཱསཱནི… པཉྩ མཱསཱནི ¶ … ཙཏྟཱརི མཱསཱནི… ཏཱིཎི མཱསཱནི… དྭེ མཱསཱནི… ཨེཀཾ མཱསཾ… ཨཌྜྷམཱསཾ. ཏིཊྛཏུ, ནིགྲོདྷ, ཨཌྜྷམཱསོ. ཨེཏུ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨསཋོ ཨམཱཡཱཝཱི ཨུཛུཛཱཏིཀོ, ཨཧམནུསཱསཱམི ཨཧཾ དྷམྨཾ དེསེམི. ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ, ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི, ཏདནུཏྟརཾ བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏི སཏྟཱཧཾ’.

པརིབྦཱཛཀཱནཾ པཛ྄ཛྷཱཡནཾ

༧༨. ‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝམསྶ – ‘ཨནྟེཝཱསིཀམྱཏཱ ནོ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝམཱཧཱ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཡོ ཨེཝ ཝོ [ཏེ (སཱི. སྱཱ.)] ཨཱཙརིཡོ, སོ ཨེཝ ཝོ ཨཱཙརིཡོ ཧོཏུ. སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝམསྶ – ‘ཨུདྡེསཱ ནོ ཙཱཝེཏུཀཱམོ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝམཱཧཱ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, ནིགྲོདྷ ¶ , ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཡོ ཨེཝ ཝོ ཨུདྡེསོ སོ ཨེཝ ཝོ ཨུདྡེསོ ཧོཏུ. སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝམསྶ – ‘ཨཱཛཱིཝཱ ནོ ཙཱཝེཏུཀཱམོ ¶ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝམཱཧཱ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཡོ ཨེཝ ཝོ ཨཱཛཱིཝོ, སོ ཨེཝ ཝོ ཨཱཛཱིཝོ ཧོཏུ. སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝམསྶ – ‘ཡེ ནོ དྷམྨཱ ཨཀུསལཱ ཨཀུསལསངྑཱཏཱ སཱཙརིཡཀཱནཾ, ཏེསུ པཏིཊྛཱཔེཏུཀཱམོ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝམཱཧཱ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཨཀུསལཱ ཙེཝ ཝོ ཏེ དྷམྨཱ [ཝོདྷམྨཱ (ཀ.), ཏེ དྷམྨཱ (སྱཱ.)] ཧོནྟུ ཨཀུསལསངྑཱཏཱ ཙ སཱཙརིཡཀཱནཾ. སིཡཱ ཁོ པན ཏེ ¶ , ནིགྲོདྷ, ཨེཝམསྶ – ‘ཡེ ནོ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཀུསལསངྑཱཏཱ སཱཙརིཡཀཱནཾ, ཏེཧི ཝིཝེཙེཏུཀཱམོ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝམཱཧཱ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, ནིགྲོདྷ, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཀུསལཱ ཙེཝ ཝོ ཏེ དྷམྨཱ ཧོནྟུ ཀུསལསངྑཱཏཱ ཙ སཱཙརིཡཀཱནཾ. ཨིཏི ཁྭཱཧཾ, ནིགྲོདྷ, ནེཝ ཨནྟེཝཱསིཀམྱཏཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི, ནཔི ཨུདྡེསཱ ཙཱཝེཏུཀཱམོ ཨེཝཾ ¶ ཝདཱམི, ནཔི ཨཱཛཱིཝཱ ཙཱཝེཏུཀཱམོ ཨེཝཾ ཝདཱམི, ནཔི ཡེ ཝོ དྷམྨཱ [ནཔི ཡེ ཁོ དྷམྨཱ (སཱི.), ནཔི ཡེ ཏེ དྷམྨཱ (སྱཱ.), ནཔི ཡེ ཙ ཝོ དྷམྨཱ (ཀ.)] ཨཀུསལཱ ཨཀུསལསངྑཱཏཱ སཱཙརིཡཀཱནཾ, ཏེསུ པཏིཊྛཱཔེཏུཀཱམོ ཨེཝཾ ཝདཱམི, ནཔི ཡེ ཝོ དྷམྨཱ [ནཔི ཡེ ཁོ དྷམྨཱ (སཱི.), ནཔི ཡེ ཏེ དྷམྨཱ (སྱཱ.), ནཔི ཡེ ཙ ཝོ དྷམྨཱ (ཀ.)] ཀུསལཱ ཀུསལསངྑཱཏཱ སཱཙརིཡཀཱནཾ, ཏེཧི ཝིཝེཙེཏུཀཱམོ ཨེཝཾ ཝདཱམི. སནྟི ཙ ཁོ, ནིགྲོདྷ, ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིནཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ [པོནོབྷཝིཀཱ (ཀ.)] སདརཱ [སདྡརཱ (པཱི. ཀ.), སདརཐཱ (སྱཱ. ཀ.)] དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ, ཡེསཱཧཾ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེམི. ཡཐཱཔཊིཔནྣཱནཾ ཝོ སཾཀིལེསིཀཱ དྷམྨཱ པཧཱིཡིསྶནྟི, ཝོདཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷིསྶནྟི, པཉྙཱཔཱརིཔཱུརིཾ ཝེཔུལླཏྟཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ¶ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཐཱ’’ཏི.

༧༩. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ མངྐུབྷཱུཏཱ པཏྟཀྑནྡྷཱ ཨདྷོམུཁཱ པཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ ཨཔྤཊིབྷཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ ཡཐཱ ཏཾ མཱརེན པརིཡུཊྛིཏཙིཏྟཱ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘སབྦེ པིམེ མོགྷཔུརིསཱ ཕུཊྛཱ པཱཔིམཏཱ. ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཨེཀསྶཔི ན ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི – ‘ཧནྡ མཡཾ ཨཉྙཱཎཏྠམྤི སམཎེ གོཏམེ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམ, ཀིཾ ཀརིསྶཏི སཏྟཱཧོ’’’ཏི? ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨུདུམྦརིཀཱཡ པརིབྦཱཛཀཱརཱམེ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ པཙྩུཔཊྛཱསི [པཙྩུཊྛཱསི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)]. སནྡྷཱནོ པན གཧཔཏི ཏཱཝདེཝ རཱཛགཧཾ པཱཝིསཱིཏི.

ཨུདུམྦརིཀསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ དུཏིཡཾ.

༣. ཙཀྐཝཏྟིསུཏྟཾ

ཨཏྟདཱིཔསརཎཏཱ

༨༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ མགདྷེསུ ཝིཧརཏི མཱཏུལཱཡཾ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདྡནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཏྟདཱིཔཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ ཨཏྟསརཎཱ ཨནཉྙསརཎཱ, དྷམྨདཱིཔཱ དྷམྨསརཎཱ ཨནཉྙསརཎཱ. ཀཐཉྩ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟདཱིཔོ ཝིཧརཏི ཨཏྟསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ, དྷམྨདཱིཔོ དྷམྨསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི…པེ… ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི…པེ… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟདཱིཔོ ཝིཧརཏི ཨཏྟསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ, དྷམྨདཱིཔོ དྷམྨསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ.

‘‘གོཙརེ, བྷིཀྑཝེ, ཙརཐ སཀེ པེཏྟིཀེ ཝིསཡེ. གོཙརེ, བྷིཀྑཝེ, ཙརཏཾ སཀེ པེཏྟིཀེ ཝིསཡེ ན ལཙྪཏི མཱརོ ཨོཏཱརཾ, ན ལཙྪཏི མཱརོ ཨཱརམྨཎཾ [ཨཱརམཎཾ (?)]. ཀུསལཱནཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ཨེཝམིདཾ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏི.

དལ༹ྷནེམིཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ

༨༡. ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ དལ༹ྷནེམི ནཱམ ཨཧོསི ཙཀྐཝཏྟཱི [ཙཀྐཝཏྟི (སྱཱ. པཱི.)] དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. ཏསྶིམཱནི སཏྟ རཏནཱནི ¶ ཨཧེསུཾ སེཡྻཐིདཾ – ཙཀྐརཏནཾཨུ ¶ ཧཏྠིརཏནཾ ཨསྶརཏནཾ མཎིརཏནཾ ཨིཏྠིརཏནཾ གཧཔཏིརཏནཾ པརིཎཱཡཀརཏནམེཝ སཏྟམཾ. པརོསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ སཱགརཔརིཡནྟཾ ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན དྷམྨེན [དྷམྨེན སམེན (སྱཱ. ཀ.)] ཨབྷིཝིཛིཡ ཨཛ྄ཛྷཱཝསི.

༨༢. ‘‘ཨཐ ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ དལ༹ྷནེམི བཧུནྣཾ ཝསྶཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཏཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཧསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཉྙཏརཾ པུརིསཾ ཨཱམནྟེསི – ‘ཡདཱ ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, པསྶེཡྻཱསི དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏཾ, ཨཐ མེ ཨཱརོཙེཡྻཱསཱི’ཏི. ‘ཨེཝཾ, དེཝཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སོ པུརིསོ རཉྙོ དལ༹ྷནེམིསྶ པཙྩསྶོསི. ཨདྡསཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སོ པུརིསོ བཧུནྣཾ ཝསྶཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཏཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཧསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏཾ, དིསྭཱན ཡེན རཱཛཱ དལ༹ྷནེམི ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛཱནཾ དལ༹ྷནེམིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཡགྒྷེ, དེཝ, ཛཱནེཡྻཱསི, དིབྦཾ ཏེ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏ’ནྟི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ དལ༹ྷནེམི ཛེཊྛཔུཏྟཾ ཀུམཱརཾ ཨཱམནྟཱཔེཏྭཱ [ཨཱམནྟེཏྭཱ (སྱཱ. ཀ.)] ཨེཏདཝོཙ – ‘དིབྦཾ ཀིར མེ, ཏཱཏ ཀུམཱར, ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏཾ. སུཏཾ ཁོ པན མེཏཾ – ཡསྶ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐཏི ཋཱནཱ ཙཝཏི, ན དཱནི ཏེན རཉྙཱ ཙིརཾ ཛཱིཝིཏབྦཾ ཧོཏཱིཏི. བྷུཏྟཱ ཁོ པན ¶ མེ མཱནུསཀཱ ཀཱམཱ, སམཡོ དཱནི མེ དིབྦེ ཀཱམེ པརིཡེསིཏུཾ. ཨེཧི ཏྭཾ, ཏཱཏ ཀུམཱར, ཨིམཾ སམུདྡཔརིཡནྟཾ པཐཝིཾ པཊིཔཛྫ. ཨཧཾ པན ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ¶ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’ཏི.

༨༣. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ དལ༹ྷནེམི ཛེཊྛཔུཏྟཾ ཀུམཱརཾ སཱདྷུཀཾ རཛྫེ སམནུསཱསིཏྭཱ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛི. སཏྟཱཧཔབྦཛིཏེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, རཱཛིསིམྷི དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟརདྷཱཡི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏརོ པུརིསོ ཡེན རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ [མུདྡྷཱཝསིཏྟོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨེཝམུཔརིཔི] ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཁཏྟིཡཾ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཡགྒྷེ, དེཝ, ཛཱནེཡྻཱསི, དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟརཧིཏ’ནྟི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ དིབྦེ ཙཀྐརཏནེ ཨནྟརཧིཏེ ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི, ཨནཏྟམནཏཉྩ པཊིསཾཝེདེསི. སོ ཡེན རཱཛིསི ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛིསིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཡགྒྷེ, དེཝ, ཛཱནེཡྻཱསི, དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟརཧིཏ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛིསི རཱཛཱནཾ ཁཏྟིཡཾ ¶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘མཱ ཁོ ཏྭཾ, ཏཱཏ, དིབྦེ ¶ ཙཀྐརཏནེ ཨནྟརཧིཏེ ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི, མཱ ཨནཏྟམནཏཉྩ པཊིསཾཝེདེསི, ན ཧི ཏེ, ཏཱཏ, དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ པེཏྟིཀཾ དཱཡཛྫཾ. ཨིངྒྷ ཏྭཾ, ཏཱཏ, ཨརིཡེ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟེ ཝཏྟཱཧི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཏེ ཨརིཡེ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟེ ཝཏྟམཱནསྶ ཏདཧུཔོསཐེ པནྣརསེ སཱིསཾནྷཱཏསྶ [སཱིསཾ ནཧཱཏསྶ (སཱི. པཱི.), སཱིསནྷཱཏསྶ (སྱཱ.)] ཨུཔོསཐིཀསྶ ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏསྶ དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུབྷཝིསྶཏི སཧསྶཱརཾ སནེམིཀཾ སནཱབྷིཀཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུར’ནྟི.

ཙཀྐཝཏྟིཨརིཡཝཏྟཾ

༨༤. ‘‘‘ཀཏམཾ ¶ པན ཏཾ, དེཝ, ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟ’ནྟི ¶ ? ‘ཏེན ཧི ཏྭཾ, ཏཱཏ, དྷམྨཾཡེཝ ནིསྶཱཡ དྷམྨཾ སཀྐརོནྟོ དྷམྨཾ གརུཾ ཀརོནྟོ [གརུཀརོནྟོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] དྷམྨཾ མཱནེནྟོ དྷམྨཾ པཱུཛེནྟོ དྷམྨཾ ཨཔཙཱཡམཱནོ དྷམྨདྡྷཛོ དྷམྨཀེཏུ དྷམྨཱདྷིཔཏེཡྻོ དྷམྨིཀཾ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ སཾཝིདཧསྶུ ཨནྟོཛནསྨིཾ བལཀཱཡསྨིཾ ཁཏྟིཡེསུ ཨནུཡནྟེསུ [ཨནུཡུཏྟེསུ (སཱི. པཱི.)] བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེསུ ནེགམཛཱནཔདེསུ སམཎབྲཱཧྨཎེསུ མིགཔཀྑཱིསུ. མཱ ཙ ཏེ, ཏཱཏ, ཝིཛིཏེ ཨདྷམྨཀཱརོ པཝཏྟིཏྠ. ཡེ ཙ ཏེ, ཏཱཏ, ཝིཛིཏེ ཨདྷནཱ ཨསྶུ, ཏེསཉྩ དྷནམནུཔྤདེཡྻཱསི [དྷནམནུཔྤདཛྫེཡྻཱསི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)]. ཡེ ཙ ཏེ, ཏཱཏ, ཝིཛིཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ མདཔྤམཱདཱ པཊིཝིརཏཱ ཁནྟིསོརཙྩེ ནིཝིཊྛཱ ཨེཀམཏྟཱནཾ དམེནྟི, ཨེཀམཏྟཱནཾ སམེནྟི, ཨེཀམཏྟཱནཾ པརིནིབྦཱཔེནྟི, ཏེ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིཔུཙྪེཡྻཱསི པརིགྒཎྷེཡྻཱསི – ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཀུསལཾ, ཀིཾ ཨཀུསལཾ, ཀིཾ སཱཝཛྫཾ, ཀིཾ ཨནཝཛྫཾ, ཀིཾ སེཝིཏབྦཾ, ཀིཾ ན སེཝིཏབྦཾ, ཀིཾ མེ ཀརཱིཡམཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཨསྶ, ཀིཾ ཝཱ པན མེ ཀརཱིཡམཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ ཨསྶཱ’’ཏི? ཏེསཾ སུཏྭཱ ཡཾ ཨཀུསལཾ ཏཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཡྻཱསི, ཡཾ ཀུསལཾ ཏཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟེཡྻཱསི. ཨིདཾ ཁོ, ཏཱཏ, ཏཾ ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟ’ནྟི.

ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝོ

༨༥. ‘‘‘ཨེཝཾ, དེཝཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ རཱཛིསིསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཨརིཡེ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟེ [ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ (ཀ.)] ཝཏྟི. ཏསྶ ཨརིཡེ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟེ ཝཏྟམཱནསྶ ཏདཧུཔོསཐེ པནྣརསེ སཱིསཾནྷཱཏསྶ ཨུཔོསཐིཀསྶ ¶ ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏསྶ དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུརཧོསི སཧསྶཱརཾ སནེམིཀཾ སནཱབྷིཀཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ. དིསྭཱན ¶ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘སུཏཾ ཁོ པན མེཏཾ – ཡསྶ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ ཏདཧུཔོསཐེ ¶ པནྣརསེ སཱིསཾནྷཱཏསྶ ཨུཔོསཐིཀསྶ ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏསྶ དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི སཧསྶཱརཾ སནེམིཀཾ སནཱབྷིཀཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ ¶ , སོ ཧོཏི རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི’ཏི. ཨསྶཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱིཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཝཱམེན ཧཏྠེན བྷིངྐཱརཾ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎེན ཧཏྠེན ཙཀྐརཏནཾ ཨབྦྷུཀྐིརི – ‘པཝཏྟཏུ བྷཝཾ ཙཀྐརཏནཾ, ཨབྷིཝིཛིནཱཏུ བྷཝཾ ཙཀྐརཏན’ནྟི.

‘‘ཨཐ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐརཏནཾ པུརཏྠིམཾ དིསཾ པཝཏྟི, ཨནྭདེཝ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཡསྨིཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པདེསེ ཙཀྐརཏནཾ པཏིཊྛཱསི, ཏཏྠ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཝཱསཾ ཨུཔགཙྪི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ པཊིརཱཛཱནོ, ཏེ རཱཛཱནཾ ཙཀྐཝཏྟིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨེཧི ཁོ, མཧཱརཱཛ, སྭཱགཏཾ ཏེ [སཱགཏཾ (སཱི. པཱི.)] མཧཱརཱཛ, སཀཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ, ཨནུསཱས, མཧཱརཱཛཱ’ཏི. རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཨེཝམཱཧ – ‘པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ, ཨདིནྣཾ ནཱདཱཏབྦཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱ ན ཙརིཏབྦཱ, མུསཱ ན བྷཱསིཏབྦཱ, མཛྫཾ ན པཱཏབྦཾ, ཡཐཱབྷུཏྟཉྩ བྷུཉྫཐཱ’ཏི. ཡེ ¶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ པཊིརཱཛཱནོ, ཏེ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨནུཡནྟཱ [ཨནུཡུཏྟཱ (སཱི. པཱི.)] ཨཧེསུཾ.

༨༦. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐརཏནཾ པུརཏྠིམཾ སམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ [ཨཛ྄ཛྷོགཧེཏྭཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཙྩུཏྟརིཏྭཱ དཀྑིཎཾ དིསཾ པཝཏྟི…པེ… དཀྑིཎཾ སམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ པཙྪིམཾ དིསཾ པཝཏྟི, ཨནྭདེཝ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཡསྨིཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པདེསེ ཙཀྐརཏནཾ པཏིཊྛཱསི, ཏཏྠ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཝཱསཾ ཨུཔགཙྪི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ པཊིརཱཛཱནོ, ཏེ རཱཛཱནཾ ཙཀྐཝཏྟིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨེཧི ཁོ, མཧཱརཱཛ, སྭཱགཏཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ, སཀཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ, ཨནུསཱས, མཧཱརཱཛཱ’ཏི. རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ¶ ཨེཝམཱཧ – ‘པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ, ཨདིནྣཾ ནཱདཱཏབྦཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱ ན ཙརིཏབྦཱ, མུསཱ ན བྷཱསིཏབྦཱ, མཛྫཾ ན པཱཏབྦཾ, ཡཐཱབྷུཏྟཉྩ བྷུཉྫཐཱ’ཏི. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ པཊིརཱཛཱནོ, ཏེ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨནུཡནྟཱ ¶ ཨཧེསུཾ.

༨༧. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐརཏནཾ པཙྪིམཾ སམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨུཏྟརཾ དིསཾ པཝཏྟི, ཨནྭདེཝ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཡསྨིཾ ¶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པདེསེ ཙཀྐརཏནཾ པཏིཊྛཱསི, ཏཏྠ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཝཱསཾ ཨུཔགཙྪི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ པཊིརཱཛཱནོ, ཏེ རཱཛཱནཾ ཙཀྐཝཏྟིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨེཧི ཁོ, མཧཱརཱཛ, སྭཱགཏཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ ¶ , སཀཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ, ཨནུསཱས, མཧཱརཱཛཱ’ཏི. རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཨེཝམཱཧ – ‘པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ, ཨདིནྣཾ ནཱདཱཏབྦཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱ ན ཙརིཏབྦཱ, མུསཱ ན བྷཱསིཏབྦཱ, མཛྫཾ ན པཱཏབྦཾ, ཡཐཱབྷུཏྟཉྩ བྷུཉྫཐཱ’ཏི. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ པཊིརཱཛཱནོ, ཏེ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨནུཡནྟཱ ཨཧེསུཾ.

‘‘ཨཐ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐརཏནཾ སམུདྡཔརིཡནྟཾ པཐཝིཾ ཨབྷིཝིཛིནིཏྭཱ ཏམེཝ རཱཛདྷཱནིཾ པཙྩཱགནྟྭཱ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨནྟེཔུརདྭཱརེ ཨཏྠཀརཎཔམུཁེ [ཨཌྜཀརཎཔམུཁེ (ཀ.)] ཨཀྑཱཧཏཾ མཉྙེ ཨཊྛཱསི རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨནྟེཔུརཾ ཨུཔསོབྷཡམཱནཾ.

དུཏིཡཱདིཙཀྐཝཏྟིཀཐཱ

༨༨. ‘‘དུཏིཡོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… ཏཏིཡོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི… ཙཏུཏྠོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི… པཉྩམོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི… ཚཊྛོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི… སཏྟམོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི བཧུནྣཾ ཝསྶཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཏཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཧསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཉྙཏརཾ པུརིསཾ ཨཱམནྟེསི – ‘ཡདཱ ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, པསྶེཡྻཱསི དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏཾ, ཨཐ མེ ཨཱརོཙེཡྻཱསཱི’ཏི. ‘ཨེཝཾ, དེཝཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སོ པུརིསོ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ པཙྩསྶོསི. ཨདྡསཱ ཁོ ¶ , བྷིཀྑཝེ, སོ པུརིསོ བཧུནྣཾ ཝསྶཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཏཱནཾ བཧུནྣཾ ཝསྶསཧསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ¶ ཋཱནཱ ཙུཏཾ. དིསྭཱན ཡེན རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཙཀྐཝཏྟིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཡགྒྷེ ¶ , དེཝ, ཛཱནེཡྻཱསི, དིབྦཾ ཏེ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ཋཱནཱ ཙུཏ’ནྟི?

༨༩. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཛེཊྛཔུཏྟཾ ཀུམཱརཾ ཨཱམནྟཱཔེཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘དིབྦཾ ཀིར མེ, ཏཱཏ ཀུམཱར, ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐིཏཾ, ཋཱནཱ ཙུཏཾ, སུཏཾ ཁོ པན མེཏཾ – ཡསྶ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨོསཀྐཏི, ཋཱནཱ ཙཝཏི, ན དཱནི ཏེན རཉྙཱ ཙིརཾ ཛཱིཝིཏབྦཾ ཧོཏཱིཏི. བྷུཏྟཱ ཁོ པན མེ མཱནུསཀཱ ཀཱམཱ, སམཡོ དཱནི མེ དིབྦེ ཀཱམེ པརིཡེསིཏུཾ, ཨེཧི ཏྭཾ, ཏཱཏ ཀུམཱར, ཨིམཾ སམུདྡཔརིཡནྟཾ པཐཝིཾ པཊིཔཛྫ ¶ . ཨཧཾ པན ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’ཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཛེཊྛཔུཏྟཾ ཀུམཱརཾ སཱདྷུཀཾ རཛྫེ སམནུསཱསིཏྭཱ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛི. སཏྟཱཧཔབྦཛིཏེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, རཱཛིསིམྷི དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟརདྷཱཡི.

༩༠. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏརོ པུརིསོ ཡེན རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཁཏྟིཡཾ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཡགྒྷེ, དེཝ, ཛཱནེཡྻཱསི, དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟརཧིཏ’ནྟི? ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ དིབྦེ ཙཀྐརཏནེ ཨནྟརཧིཏེ ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི. ཨནཏྟམནཏཉྩ པཊིསཾཝེདེསི; ནོ ཙ ཁོ རཱཛིསིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ པུཙྪི. སོ སམཏེནེཝ སུདཾ ཛནཔདཾ པསཱསཏི. ཏསྶ སམཏེན ཛནཔདཾ པསཱསཏོ པུབྦེནཱཔརཾ ¶ ཛནཔདཱ ན པབྦནྟི, ཡཐཱ ཏཾ པུབྦཀཱནཾ རཱཛཱུནཾ ཨརིཡེ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟེ ཝཏྟམཱནཱནཾ.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ མནྟསྶཱཛཱིཝིནོ སནྣིཔཏིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཁཏྟིཡཾ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘ན ¶ ཁོ ཏེ, དེཝ, སམཏེན (སུདཾ) ཛནཔདཾ པསཱསཏོ པུབྦེནཱཔརཾ ¶ ཛནཔདཱ པབྦནྟི, ཡཐཱ ཏཾ པུབྦཀཱནཾ རཱཛཱུནཾ ཨརིཡེ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟེ ཝཏྟམཱནཱནཾ. སཾཝིཛྫནྟི ཁོ ཏེ, དེཝ, ཝིཛིཏེ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ མནྟསྶཱཛཱིཝིནོ མཡཉྩེཝ ཨཉྙེ ཙ [ཨཉྙེ ཙ པཎྜིཏེ སམཎབྲཱཧྨཎེ པུཙྪེཡྻཱསི (ཀ.)] ཡེ མཡཾ ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ དྷཱརེམ. ཨིངྒྷ ཏྭཾ, དེཝ, ཨམྷེ ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ པུཙྪ. ཏསྶ ཏེ མཡཾ ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ པུཊྛཱ བྱཱཀརིསྶཱམཱ’ཏི.

ཨཱཡུཝཎྞཱདིཔརིཡཱནིཀཐཱ

༩༡. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཨམཙྩེ པཱརིསཛྫེ གཎཀམཧཱམཏྟེ ཨནཱིཀཊྛེ དོཝཱརིཀེ མནྟསྶཱཛཱིཝིནོ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ པུཙྪི. ཏསྶ ཏེ ཨརིཡཾ ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཾ པུཊྛཱ བྱཱཀརིཾསུ. ཏེསཾ སུཏྭཱ དྷམྨིཀཉྷི ཁོ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ སཾཝིདཧི, ནོ ཙ ཁོ ཨདྷནཱནཾ དྷནམནུཔྤདཱསི. ཨདྷནཱནཾ དྷནེ ཨནནུཔྤདིཡམཱནེ དཱལིདྡིཡཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. དཱལིདྡིཡེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཨཉྙཏརོ པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ¶ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡི. ཏམེནཾ ཨགྒཧེསུཾ. གཧེཏྭཱ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ དསྶེསུཾ – ‘ཨཡཾ, དེཝ, པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ¶ ཏཾ པུརིསཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི [ཨཱདིཡསཱིཏི (སྱཱ.)]? ‘སཙྩཾ, དེཝཱ’ཏི. ‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ’ཏི? ‘ན ཧི, དེཝ, ཛཱིཝཱམཱི’ཏི. ཨཐ ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཏསྶ པུརིསསྶ དྷནམནུཔྤདཱསི – ‘ཨིམིནཱ ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, དྷནེན ཨཏྟནཱ ཙ ཛཱིཝཱཧི, མཱཏཱཔིཏརོ ཙ པོསེཧི, པུཏྟདཱརཉྩ པོསེཧི, ཀམྨནྟེ ཙ པཡོཛེཧི, སམཎབྲཱཧྨཎེསུ [སམཎེསུ བྲཱཧྨཎེསུ (བཧཱུསུ)] ཨུདྡྷགྒིཀཾ དཀྑིཎཾ པཏིཊྛཱཔེཧི སོཝགྒིཀཾ སུཁཝིཔཱཀཾ སགྒསཾཝཏྟནིཀ’ནྟི. ‘ཨེཝཾ, དེཝཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སོ པུརིསོ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ པཙྩསྶོསི.

‘‘ཨཉྙཏརོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡི. ཏམེནཾ ཨགྒཧེསུཾ. གཧེཏྭཱ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ དསྶེསུཾ – ‘ཨཡཾ, དེཝ, པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཏཾ པུརིསཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སཙྩཾ ¶ ཀིར ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི? ‘སཙྩཾ, དེཝཱ’ཏི. ‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ’ཏི? ‘ན ཧི, དེཝ, ཛཱིཝཱམཱི’ཏི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཏསྶ པུརིསསྶ དྷནམནུཔྤདཱསི – ‘ཨིམིནཱ ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, དྷནེན ཨཏྟནཱ ཙ ཛཱིཝཱཧི, མཱཏཱཔིཏརོ ཙ པོསེཧི, པུཏྟདཱརཉྩ པོསེཧི, ཀམྨནྟེ ཙ པཡོཛེཧི, སམཎབྲཱཧྨཎེསུ ཨུདྡྷགྒིཀཾ དཀྑིཎཾ པཏིཊྛཱཔེཧི སོཝགྒིཀཾ སུཁཝིཔཱཀཾ སགྒསཾཝཏྟནིཀ’ནྟི. ‘ཨེཝཾ, དེཝཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སོ པུརིསོ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ པཙྩསྶོསི ¶ .

༩༢. ‘‘ཨསྶོསུཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶཱ – ‘ཡེ ཀིར, བྷོ, པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡནྟི, ཏེསཾ རཱཛཱ དྷནམནུཔྤདེཏཱི’ཏི. སུཏྭཱན ཏེསཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཡཾནཱུན མཡམྤི པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡེཡྻཱམཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏརོ པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡི. ཏམེནཾ ཨགྒཧེསུཾ. གཧེཏྭཱ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ དསྶེསུཾ – ‘ཨཡཾ, དེཝ, པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི. ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཏཾ པུརིསཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི? ‘སཙྩཾ, དེཝཱ’ཏི. ‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ’ཏི? ‘ན ཧི, དེཝ, ཛཱིཝཱམཱི’ཏི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘སཙེ ཁོ ཨཧཾ ཡོ ཡོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡིསྶཏི, ཏསྶ ཏསྶ དྷནམནུཔྤདསྶཱམི, ཨེཝམིདཾ ¶ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཝཌྜྷིསྶཏི. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ པུརིསཾ སུནིསེདྷཾ ནིསེདྷེཡྻཾ, མཱུལགྷཙྩཾ [མཱུལགྷཙྪཾ (སྱཱ.), མཱུལཚེཛྫ (ཀ.)] ཀརེཡྻཾ, སཱིསམསྶ ཚིནྡེཡྻ’ནྟི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ པུརིསེ ཨཱཎཱཔེསི – ‘ཏེན ཧི, བྷཎེ, ཨིམཾ པུརིསཾ དལ༹ྷཱཡ རཛྫུཡཱ པཙྪཱབཱཧཾ [པཙྪཱབཱཧུཾ (སྱཱ.)] གཱལ༹ྷབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཁུརམུཎྜཾ ཀརིཏྭཱ ཁརསྶརེན པཎཝེན རཐིཀཱཡ རཐིཀཾ སིངྒྷཱཊཀེན སིངྒྷཱཊཀཾ པརིནེཏྭཱ དཀྑིཎེན དྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ དཀྑིཎཏོ ནགརསྶ སུནིསེདྷཾ ནིསེདྷེཐ, མཱུལགྷཙྩཾ ཀརོཐ, སཱིསམསྶ ཚིནྡཐཱ’ཏི. ‘ཨེཝཾ, དེཝཱ’ཏི ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེ པུརིསཱ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཏཾ པུརིསཾ དལ༹ྷཱཡ རཛྫུཡཱ པཙྪཱབཱཧཾ གཱལ༹ྷབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཁུརམུཎྜཾ ཀརིཏྭཱ ཁརསྶརེན པཎཝེན རཐིཀཱཡ རཐིཀཾ སིངྒྷཱཊཀེན སིངྒྷཱཊཀཾ པརིནེཏྭཱ ¶ དཀྑིཎེན དྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ དཀྑིཎཏོ ནགརསྶ སུནིསེདྷཾ ནིསེདྷེསུཾ, མཱུལགྷཙྩཾ ཨཀཾསུ, སཱིསམསྶ ཚིནྡིཾསུ.

༩༣. ‘‘ཨསྶོསུཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶཱ – ‘ཡེ ཀིར, བྷོ, པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡནྟི, ཏེ རཱཛཱ སུནིསེདྷཾ ནིསེདྷེཏི, མཱུལགྷཙྩཾ ཀརོཏི, སཱིསཱནི ཏེསཾ ཚིནྡཏཱི’ཏི. སུཏྭཱན ཏེསཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཡཾནཱུན མཡམྤི ཏིཎྷཱནི སཏྠཱནི ཀཱརཱཔེསྶཱམ [ཀཱརཱཔེཡྻཱམ (སྱཱ. པཱི.) ཀཱརཱཔེཡྻཱམཱཏི (ཀ. སཱི.)], ཏིཎྷཱནི སཏྠཱནི ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཡེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡིསྶཱམ, ཏེ སུནིསེདྷཾ ¶ ནིསེདྷེསྶཱམ, མཱུལགྷཙྩཾ ཀརིསྶཱམ, སཱིསཱནི ཏེསཾ ཚིནྡིསྶཱམཱ’ཏི. ཏེ ཏིཎྷཱནི སཏྠཱནི ཀཱརཱཔེསུཾ, ཏིཎྷཱནི སཏྠཱནི ཀཱརཱཔེཏྭཱ གཱམགྷཱཏམྤི ཨུཔཀྐམིཾསུ ཀཱཏུཾ, ནིགམགྷཱཏམྤི ཨུཔཀྐམིཾསུ ཀཱཏུཾ, ནགརགྷཱཏམྤི ཨུཔཀྐམིཾསུ ཀཱཏུཾ, པནྠདུཧནམྤི [པནྠདཱུཧནཾཔི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཨུཔཀྐམིཾསུ ཀཱཏུཾ. ཡེསཾ ཏེ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡནྟི, ཏེ སུནིསེདྷཾ ནིསེདྷེནྟི, མཱུལགྷཙྩཾ ཀརོནྟི, སཱིསཱནི ཏེསཾ ཚིནྡནྟི.

༩༤. ‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷནཱནཾ དྷནེ ཨནནུཔྤདིཡམཱནེ དཱལིདྡིཡཾ ཝེཔུལླམགམཱསི, དཱལིདྡིཡེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝེཔུལླམགམཱསི, ཨདིནྣཱདཱནེ ཝེཔུལླཾ གཏེ སཏྠཾ ཝེཔུལླམགམཱསི, སཏྠེ ¶ ཝེཔུལླཾ གཏེ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཝེཔུལླམགམཱསི, པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཙཏྟཱརཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

‘‘ཙཏྟཱརཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨཉྙཏརོ པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡི. ཏམེནཾ ཨགྒཧེསུཾ. གཧེཏྭཱ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ དསྶེསུཾ – ‘ཨཡཾ, དེཝ, པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ ¶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཏཾ པུརིསཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི? ‘ན ཧི, དེཝཱ’ཏི སམྤཛཱནམུསཱ ཨབྷཱསི.

༩༥. ‘‘ཨིཏི ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷནཱནཾ དྷནེ ཨནནུཔྤདིཡམཱནེ དཱལིདྡིཡཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. དཱལིདྡིཡེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝེཔུལླམགམཱསི, ཨདིནྣཱདཱནེ ཝེཔུལླཾ གཏེ སཏྠཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. སཏྠེ ཝེཔུལླཾ གཏེ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཝེཔུལླམགམཱསི, པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཝེཔུལླཾ གཏེ མུསཱཝཱདོ ཝེཔུལླམགམཱསི ¶ , མུསཱཝཱདེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཙཏྟཱརཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

‘‘ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ ¶ , བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨཉྙཏརོ པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡི. ཏམེནཾ ཨཉྙཏརོ པུརིསོ རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟསྶ ཨཱརོཙེསི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ, དེཝ, པུརིསོ པརེསཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡཱི’ཏི པེསུཉྙམཀཱསི.

༩༦. ‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷནཱནཾ དྷནེ ཨནནུཔྤདིཡམཱནེ དཱལིདྡིཡཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. དཱལིདྡིཡེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝེཔུལླམགམཱསི, ཨདིནྣཱདཱནེ ཝེཔུལླཾ གཏེ སཏྠཾ ཝེཔུལླམགམཱསི, སཏྠེ ཝེཔུལླཾ གཏེ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཝེཔུལླམགམཱསི, པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཝེཔུལླཾ གཏེ མུསཱཝཱདོ ཝེཔུལླམགམཱསི, མུསཱཝཱདེ ཝེཔུལླཾ གཏེ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཝེཔུལླམགམཱསི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེཔུལླཾ གཏཱཡ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ དསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

‘‘དསཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨེཀིདཾ སཏྟཱ ཝཎྞཝནྟོ ཧོནྟི, ཨེཀིདཾ སཏྟཱ དུབྦཎྞཱ. ཏཏྠ ཡེ ཏེ སཏྟཱ དུབྦཎྞཱ, ཏེ ཝཎྞཝནྟེ སཏྟེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ པརེསཾ དཱརེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཾསུ.

༩༧. ‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷནཱནཾ དྷནེ ཨནནུཔྤདིཡམཱནེ དཱལིདྡིཡཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. དཱལིདྡིཡེ ཝེཔུལླཾ གཏེ…པེ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ཝེཔུལླམགམཱསི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི ¶ པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི ¶ པརིཧཱཡམཱནཱནཾ དསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ པཉྩཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

༩༨. ‘‘པཉྩཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ ¶ , མནུསྶེསུ དྭེ དྷམྨཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ – ཕརུསཱཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཙ. དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཝེཔུལླཾ གཏེསུ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ པཉྩཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ ¶ མནུསྶཱནཾ ཨཔྤེཀཙྩེ ཨཌྜྷཏེཡྻཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ, ཨཔྤེཀཙྩེ དྭེཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

༩༩. ‘‘ཨཌྜྷཏེཡྻཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདེསུ ཝེཔུལླཾ གཏེསུ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཨཌྜྷཏེཡྻཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

༡༠༠. ‘‘ཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ མིཙྪཱདིཊྛི ཝེཔུལླམགམཱསི. མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཝེཔུལླཾ གཏཱཡ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ པཉྩཝསྶསཏཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

༡༠༡. ‘‘པཉྩཝསྶསཏཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཏཡོ དྷམྨཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ. ཨདྷམྨརཱགོ ཝིསམལོབྷོ མིཙྪཱདྷམྨོ. ཏཱིསུ དྷམྨེསུ ཝེཔུལླཾ གཏེསུ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ པཉྩཝསྶསཏཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨཔྤེཀཙྩེ ཨཌྜྷཏེཡྻཝསྶསཏཱཡུཀཱ, ཨཔྤེཀཙྩེ དྭེཝསྶསཏཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

‘‘ཨཌྜྷཏེཡྻཝསྶསཏཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ ¶ , མནུསྶེསུ ཨིམེ དྷམྨཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ. ཨམཏྟེཡྻཏཱ ཨཔེཏྟེཡྻཏཱ ཨསཱམཉྙཏཱ ཨབྲཧྨཉྙཏཱ ན ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཏཱ.

༡༠༢. ‘‘ཨིཏི ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷནཱནཾ དྷནེ ཨནནུཔྤདིཡམཱནེ དཱལིདྡིཡཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. དཱལིདྡིཡེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. ཨདིནྣཱདཱནེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ¶ སཏྠཾ ཝེཔུལླམགམཱསི. སཏྠེ ཝེཔུལླཾ གཏེ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཝེཔུལླམགམཱསི. པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཝེཔུལླཾ གཏེ མུསཱཝཱདོ ཝེཔུལླམགམཱསི. མུསཱཝཱདེ ཝེཔུལླཾ གཏེ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཝེཔུལླམགམཱསི. པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེཔུལླཾ གཏཱཡ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ཝེཔུལླམགམཱསི. ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརེ ཝེཔུལླཾ གཏེ ¶ དྭེ དྷམྨཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ, ཕརུསཱ ཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཙ. དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཝེཔུལླཾ གཏེསུ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདེསུ ཝེཔུལླཾ གཏེསུ མིཙྪཱདིཊྛི ཝེཔུལླམགམཱསི. མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཝེཔུལླཾ གཏཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ, ཨདྷམྨརཱགོ ཝིསམལོབྷོ མིཙྪཱདྷམྨོ. ཏཱིསུ དྷམྨེསུ ཝེཔུལླཾ གཏེསུ ཨིམེ དྷམྨཱ ཝེཔུལླམགམཾསུ, ཨམཏྟེཡྻཏཱ ཨཔེཏྟེཡྻཏཱ ཨསཱམཉྙཏཱ ཨབྲཧྨཉྙཏཱ ན ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཏཱ. ཨིམེསུ དྷམྨེསུ ཝེཔུལླཾ གཏེསུ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུཔི པརིཧཱཡི, ཝཎྞོཔི པརིཧཱཡི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི པརིཧཱཡམཱནཱནཾ ཨཌྜྷཏེཡྻཝསྶསཏཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཝསྶསཏཱཡུཀཱ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

དསཝསྶཱཡུཀསམཡོ

༡༠༣. ‘‘བྷཝིསྶཏི ¶ , བྷིཀྑཝེ, སོ སམཡོ, ཡཾ ཨིམེསཾ མནུསྶཱནཾ དསཝསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི. དསཝསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ པཉྩཝསྶིཀཱ [པཉྩམཱསིཀཱ (ཀ. སཱི.)] ཀུམཱརིཀཱ ཨལཾཔཏེཡྻཱ བྷཝིསྶནྟི. དསཝསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨིམཱནི རསཱནི ཨནྟརདྷཱཡིསྶནྟི, སེཡྻཐིདཾ, སཔྤི ནཝནཱིཏཾ ཏེལཾ མདྷུ ཕཱཎིཏཾ ལོཎཾ. དསཝསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཀུདྲཱུསཀོ ཨགྒཾ བྷོཛནཱནཾ [ཨགྒབྷོཛནཾ (སྱཱ.)] བྷཝིསྶཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི སཱལིམཾསོདནོ ཨགྒཾ བྷོཛནཱནཾ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཝསྶཱཡུཀེསུ མནུསྶེསུ ཀུདྲཱུསཀོ ཨགྒཾ བྷོཛནཱནཾ བྷཝིསྶཏི.

‘‘དསཝསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ སབྦེན སབྦཾ ཨནྟརདྷཱཡིསྶནྟི, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཨཏིབྱཱདིཔྤིསྶནྟི [ཨཏིཝིཡ དིཔྤིསྶནྟི (སྱཱ. པཱི.), ཨཏིཝྱཱདིཔྤིསྶནྟི (སཱི.)]. དསཝསྶཱཡུཀེསུ ¶ , བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཀུསལནྟིཔི ན བྷཝིསྶཏི, ཀུཏོ པན ཀུསལསྶ ཀཱརཀོ. དསཝསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཡེ ཏེ བྷཝིསྶནྟི ཨམཏྟེཡྻཱ ¶ ཨཔེཏྟེཡྻཱ ཨསཱམཉྙཱ ཨབྲཧྨཉྙཱ ན ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིནོ, ཏེ པུཛྫཱ ཙ བྷཝིསྶནྟི པཱསཾསཱ ཙ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི མཏྟེཡྻཱ པེཏྟེཡྻཱ སཱམཉྙཱ བྲཧྨཉྙཱ ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིནོ པུཛྫཱ ཙ པཱསཾསཱ ཙ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཝསྶཱཡུཀེསུ མནུསྶེསུ ཡེ ཏེ བྷཝིསྶནྟི ཨམཏྟེཡྻཱ ཨཔེཏྟེཡྻཱ ཨསཱམཉྙཱ ཨབྲཧྨཉྙཱ ན ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིནོ, ཏེ པུཛྫཱ ཙ བྷཝིསྶནྟི པཱསཾསཱ ཙ.

‘‘དསཝསྶཱཡུཀེསུ ¶ , བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ན བྷཝིསྶཏི མཱཏཱཏི ¶ ཝཱ མཱཏུཙྪཱཏི ཝཱ མཱཏུལཱནཱིཏི ཝཱ ཨཱཙརིཡབྷརིཡཱཏི ཝཱ གརཱུནཾ དཱརཱཏི ཝཱ. སམྦྷེདཾ ལོཀོ གམིསྶཏི ཡཐཱ ཨཛེལ༹ཀཱ ཀུཀྐུཊསཱུཀརཱ སོཎསིངྒཱལཱ [སོཎསིགཱལཱ (སཱི. པཱི.)].

‘‘དསཝསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཉྙམཉྙམྷི ཏིབྦོ ཨཱགྷཱཏོ པཙྩུཔཊྛིཏོ བྷཝིསྶཏི ཏིབྦོ བྱཱཔཱདོ ཏིབྦོ མནོཔདོསོ ཏིབྦཾ ཝདྷཀཙིཏྟཾ. མཱཏུཔི པུཏྟམྷི པུཏྟསྶཔི མཱཏརི; པིཏུཔི པུཏྟམྷི པུཏྟསྶཔི པིཏརི; བྷཱཏུཔི བྷགིནིཡཱ བྷགིནིཡཱཔི བྷཱཏརི ཏིབྦོ ཨཱགྷཱཏོ པཙྩུཔཊྛིཏོ བྷཝིསྶཏི ཏིབྦོ བྱཱཔཱདོ ཏིབྦོ མནོཔདོསོ ཏིབྦཾ ཝདྷཀཙིཏྟཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, མཱགཝིཀསྶ མིགཾ དིསྭཱ ཏིབྦོ ཨཱགྷཱཏོ པཙྩུཔཊྛིཏོ ཧོཏི ཏིབྦོ བྱཱཔཱདོ ཏིབྦོ མནོཔདོསོ ཏིབྦཾ ཝདྷཀཙིཏྟཾ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཝསྶཱཡུཀེསུ མནུསྶེསུ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཉྙམཉྙམྷི ཏིབྦོ ཨཱགྷཱཏོ པཙྩུཔཊྛིཏོ བྷཝིསྶཏི ཏིབྦོ བྱཱཔཱདོ ཏིབྦོ མནོཔདོསོ ཏིབྦཾ ཝདྷཀཙིཏྟཾ. མཱཏུཔི པུཏྟམྷི པུཏྟསྶཔི མཱཏརི; པིཏུཔི པུཏྟམྷི པུཏྟསྶཔི པིཏརི; བྷཱཏུཔི བྷགིནིཡཱ བྷགིནིཡཱཔི བྷཱཏརི ཏིབྦོ ཨཱགྷཱཏོ ¶ པཙྩུཔཊྛིཏོ བྷཝིསྶཏི ཏིབྦོ བྱཱཔཱདོ ཏིབྦོ མནོཔདོསོ ཏིབྦཾ ཝདྷཀཙིཏྟཾ.

༡༠༤. ‘‘དསཝསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ སཏྟཱཧཾ སཏྠནྟརཀཔྤོ བྷཝིསྶཏི. ཏེ ཨཉྙམཉྙམྷི མིགསཉྙཾ པཊིལབྷིསྶནྟི. ཏེསཾ ཏིཎྷཱནི ¶ སཏྠཱནི ¶ ཧཏྠེསུ པཱཏུབྷཝིསྶནྟི. ཏེ ཏིཎྷེན སཏྠེན ‘ཨེས མིགོ ཨེས མིགོ’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསྶནྟི.

‘‘ཨཐ ཁོ ཏེསཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨེཀཙྩཱནཾ ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི – ‘མཱ ཙ མཡཾ ཀཉྩི [ཀིཉྩི (ཀ.)], མཱ ཙ ཨམྷེ ཀོཙི, ཡཾནཱུན མཡཾ ཏིཎགཧནཾ ཝཱ ཝནགཧནཾ ཝཱ རུཀྑགཧནཾ ཝཱ ནདཱིཝིདུགྒཾ ཝཱ པབྦཏཝིསམཾ ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརཱ ཡཱཔེཡྻཱམཱ’ཏི. ཏེ ཏིཎགཧནཾ ཝཱ ཝནགཧནཾ ཝཱ རུཀྑགཧནཾ ཝཱ ནདཱིཝིདུགྒཾ ཝཱ པབྦཏཝིསམཾ ཝཱ [ཏེ ཏིཎགཧནཾ ཝནགཧནཾ རུཀྑགཧནཾ ནདཱིཝིདུགྒཾ པབྦཏཝིསམཾ (སཱི. པཱི.)] པཝིསིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརཱ ཡཱཔེསྶནྟི. ཏེ ཏསྶ སཏྟཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ཏིཎགཧནཱ ཝནགཧནཱ རུཀྑགཧནཱ ནདཱིཝིདུགྒཱ པབྦཏཝིསམཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ སབྷཱགཱཡིསྶནྟི སམསྶཱསིསྶནྟི – ‘དིཊྛཱ, བྷོ, སཏྟཱ ཛཱིཝསི, དིཊྛཱ, བྷོ, སཏྟཱ ཛཱིཝསཱི’ཏི.

ཨཱཡུཝཎྞཱདིཝཌྜྷནཀཐཱ

༡༠༥. ‘‘ཨཐ ¶ ཁོ ཏེསཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི – ‘མཡཾ ཁོ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཱཡཏཾ ཉཱཏིཀྑཡཾ པཏྟཱ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཀུསལཾ ཀརེཡྻཱམ. ཀིཾ ཀུསལཾ ཀརེཡྻཱམ? ཡཾནཱུན མཡཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམེཡྻཱམ, ཨིདཾ ཀུསལཾ དྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟེཡྻཱམཱ’ཏི. ཏེ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམིསྶནྟི, ཨིདཾ ཀུསལཾ དྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི. ཏེ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ཨཱཡུནཱཔི ཝཌྜྷིསྶནྟི, ཝཎྞེནཔི ཝཌྜྷིསྶནྟི ¶ . ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི ཝཌྜྷམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི ཝཌྜྷམཱནཱནཾ དསཝསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཝཱིསཏིཝསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི.

‘‘ཨཐ ཁོ ཏེསཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི – ‘མཡཾ ཁོ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ¶ སམཱདཱནཧེཏུ ཨཱཡུནཱཔི ཝཌྜྷཱམ, ཝཎྞེནཔི ཝཌྜྷཱམ. ཡཾནཱུན མཡཾ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཀུསལཾ ཀརེཡྻཱམ. ཀིཾ ཀུསལཾ ཀརེཡྻཱམ? ཡཾནཱུན མཡཾ ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝིརམེཡྻཱམ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝིརམེཡྻཱམ… མུསཱཝཱདཱ ཝིརམེཡྻཱམ… པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝིརམེཡྻཱམ… ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝིརམེཡྻཱམ… སམྥཔྤལཱཔཱ ཝིརམེཡྻཱམ… ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ པཛཧེཡྻཱམ… བྱཱཔཱདཾ པཛཧེཡྻཱམ… མིཙྪཱདིཊྛིཾ པཛཧེཡྻཱམ… ཏཡོ དྷམྨེ པཛཧེཡྻཱམ – ཨདྷམྨརཱགཾ ཝིསམལོབྷཾ མིཙྪཱདྷམྨཾ… ཡཾནཱུན མཡཾ མཏྟེཡྻཱ ཨསྶཱམ པེཏྟེཡྻཱ སཱམཉྙཱ བྲཧྨཉྙཱ ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིནོ, ཨིདཾ ཀུསལཾ དྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟེཡྻཱམཱ’ཏི. ཏེ མཏྟེཡྻཱ བྷཝིསྶནྟི པེཏྟེཡྻཱ སཱམཉྙཱ ¶ བྲཧྨཉྙཱ ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིནོ, ཨིདཾ ཀུསལཾ དྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི.

‘‘ཏེ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ཨཱཡུནཱཔི ཝཌྜྷིསྶནྟི, ཝཎྞེནཔི ཝཌྜྷིསྶནྟི. ཏེསཾ ཨཱཡུནཱཔི ཝཌྜྷམཱནཱནཾ ཝཎྞེནཔི ཝཌྜྷམཱནཱནཾ ཝཱིསཏིཝསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཙཏྟཱརཱིསཝསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཙཏྟཱརཱིསཝསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨསཱིཏིཝསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཨསཱིཏིཝསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ སཊྛིཝསྶསཏཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… སཊྛིཝསྶསཏཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཝཱིསཏིཏིཝསྶསཏཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཝཱིསཏིཏིཝསྶསཏཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཙཏྟཱརཱིསཚབྦསྶསཏཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི. ཙཏྟཱརཱིསཚབྦསྶསཏཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ དྭེཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… དྭེཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཙཏྟཱརིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ ¶ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཙཏྟཱརིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨཊྛཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཨཊྛཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ ¶ མནུསྶཱནཾ ཙཏྟཱརཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ ¶ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཙཏྟཱརཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཱ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི… ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ པཉྩཝསྶསཏིཀཱ ཀུམཱརིཀཱ ཨལཾཔཏེཡྻཱ བྷཝིསྶནྟི.

སངྑརཱཛཨུཔྤཏྟི

༡༠༦. ‘‘ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཏཡོ ཨཱབཱདྷཱ བྷཝིསྶནྟི, ཨིཙྪཱ, ཨནསནཾ, ཛརཱ. ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨཡཾ ཛམྦུདཱིཔོ ཨིདྡྷོ ཙེཝ བྷཝིསྶཏི ཕཱིཏོ ཙ, ཀུཀྐུཊསམྤཱཏིཀཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ [གཱམནིགམཛནཔདཱ རཱཛདྷཱནིཡོ (ཀ.)]. ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨཡཾ ཛམྦུདཱིཔོ ཨཝཱིཙི མཉྙེ ཕུཊོ བྷཝིསྶཏི མནུསྶེཧི, སེཡྻཐཱཔི ནལ༹ཝནཾ ཝཱ སརཝནཾ [སཱརཝནཾ (སྱཱ.)] ཝཱ. ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཨཡཾ བཱརཱཎསཱི ཀེཏུམཏཱི ནཱམ རཱཛདྷཱནཱི བྷཝིསྶཏི ཨིདྡྷཱ ཙེཝ ཕཱིཏཱ ཙ བཧུཛནཱ ཙ ཨཱཀིཎྞམནུསྶཱ ཙ སུབྷིཀྑཱ ཙ. ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ¶ ཨིམསྨིཾ ཛམྦུདཱིཔེ ཙཏུརཱསཱིཏིནགརསཧསྶཱནི བྷཝིསྶནྟི ཀེཏུམཏཱིརཱཛདྷཱནཱིཔམུཁཱནི. ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ ཀེཏུམཏིཡཱ རཱཛདྷཱནིཡཱ སངྑོ ནཱམ རཱཛཱ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི ཙཀྐཝཏྟཱི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ¶ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. ཏསྶིམཱནི སཏྟ རཏནཱནི བྷཝིསྶནྟི, སེཡྻཐིདཾ, ཙཀྐརཏནཾ ཧཏྠིརཏནཾ ཨསྶརཏནཾ མཎིརཏནཾ ཨིཏྠིརཏནཾ གཧཔཏིརཏནཾ པརིཎཱཡཀརཏནམེཝ སཏྟམཾ. པརོསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ སཱགརཔརིཡནྟཾ ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན དྷམྨེན ཨབྷིཝིཛིཡ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶཏི.

མེཏྟེཡྻབུདྡྷུཔྤཱདོ

༡༠༧. ‘‘ཨསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀེསུ, བྷིཀྑཝེ, མནུསྶེསུ མེཏྟེཡྻོ ¶ ནཱམ བྷགཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ. སེཡྻཐཱཔཱཧམེཏརཧི ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ. སོ ཨིམཾ ལོཀཾ སདེཝཀཾ ¶ སམཱརཀཾ སབྲཧྨཀཾ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ པཛཾ སདེཝམནུསྶཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེསྶཏི, སེཡྻཐཱཔཱཧམེཏརཧི ཨིམཾ ལོཀཾ སདེཝཀཾ སམཱརཀཾ སབྲཧྨཀཾ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ པཛཾ སདེཝམནུསྶཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེམི. སོ དྷམྨཾ དེསེསྶཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེསྶཏི; སེཡྻཐཱཔཱཧམེཏརཧི དྷམྨཾ དེསེམི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེམི. སོ ཨནེཀསཧསྶཾ [ཨནེཀསཏསཧསྶཾ (ཀ.)] བྷིཀྑུསཾགྷཾ ¶ པརིཧརིསྶཏི, སེཡྻཐཱཔཱཧམེཏརཧི ཨནེཀསཏཾ བྷིཀྑུསཾགྷཾ པརིཧརཱམི.

༡༠༨. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སངྑོ ནཱམ རཱཛཱ ཡོ སོ ཡཱུཔོ རཉྙཱ མཧཱཔནཱདེན ཀཱརཱཔིཏོ. ཏཾ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིཏྭཱ ཏཾ དཏྭཱ ¶ ཝིསྶཛྫིཏྭཱ སམཎབྲཱཧྨཎཀཔཎདྡྷིཀཝཎིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ དཱནཾ དཏྭཱ མེཏྟེཡྻསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིསྶཏི. སོ ཨེཝཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ནཙིརསྶེཝ ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ¶ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི, ཏདནུཏྟརཾ བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏི.

༡༠༩. ‘‘ཨཏྟདཱིཔཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ ཨཏྟསརཎཱ ཨནཉྙསརཎཱ, དྷམྨདཱིཔཱ དྷམྨསརཎཱ ཨནཉྙསརཎཱ. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟདཱིཔོ ཝིཧརཏི ཨཏྟསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ དྷམྨདཱིཔོ དྷམྨསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི…པེ… ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི…པེ… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཨེཝཾ ¶ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟདཱིཔོ ཝིཧརཏི ཨཏྟསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ དྷམྨདཱིཔོ དྷམྨསརཎོ ཨནཉྙསརཎོ.

བྷིཀྑུནོཨཱཡུཝཎྞཱདིཝཌྜྷནཀཐཱ

༡༡༠. ‘‘གོཙརེ, བྷིཀྑཝེ, ཙརཐ སཀེ པེཏྟིཀེ ཝིསཡེ. གོཙརེ, བྷིཀྑཝེ, ཙརནྟཱ སཀེ པེཏྟིཀེ ཝིསཡེ ཨཱཡུནཱཔི ཝཌྜྷིསྶཐ, ཝཎྞེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐ, སུཁེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐ, བྷོགེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐ, བལེནཔི ཝཌྜྷིསྶཐ.

‘‘ཀིཉྩ ¶ , བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨཱཡུསྨིཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཚནྡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི, ཝཱིརིཡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི, ཙིཏྟསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི, ཝཱིམཾསཱསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི. སོ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ ཨིདྡྷིཔཱདཱནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱ བཧུལཱིཀཏཏྟཱ ཨཱཀངྑམཱནོ ཀཔྤཾ ཝཱ ཏིཊྛེཡྻ ཀཔྤཱཝསེསཾ ཝཱ. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨཱཡུསྨིཾ.

‘‘ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཝཎྞསྨིཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ¶ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ, ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ ¶ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཝཎྞསྨིཾ.

‘‘ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ སུཁསྨིཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ, སུཁསྨིཾ.

‘‘ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ བྷོགསྨིཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ¶ ཝིཧརཏི ཏཐཱ དུཏིཡཾ. ཏཐཱ ཏཏིཡཾ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏཐཱ དུཏིཡཾ. ཏཐཱ ཏཏིཡཾ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ བྷོགསྨིཾ.

‘‘ཀིཉྩ ¶ , བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ བལསྨིཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ བལསྨིཾ.

‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཾ ཨེཀབལམྤི སམནུཔསྶཱམི ཡཾ ཨེཝཾ དུཔྤསཧཾ, ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱརབལཾ. ཀུསལཱནཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ཨེཝམིདཾ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ཙཀྐཝཏྟིསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཏཏིཡཾ.

༤. ཨགྒཉྙསུཏྟཾ

ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛཱ

༡༡༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི པུབྦཱརཱམེ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛཱ བྷིཀྑཱུསུ པརིཝསནྟི བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ཨཱཀངྑམཱནཱ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ པཱསཱདཱ ཨོརོཧིཏྭཱ པཱསཱདཔཙྪཱཡཱཡཾ [པཱསཱདཙྪཱཡཱཡཾ (ཀ.)] ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམཏི.

༡༡༢. ཨདྡསཱ ཁོ ཝཱསེཊྛོ བྷགཝནྟཾ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏཾ པཱསཱདཱ ཨོརོཧིཏྭཱ པཱསཱདཔཙྪཱཡཱཡཾ ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམནྟཾ. དིསྭཱན བྷཱརདྭཱཛཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ, ཨཱཝུསོ བྷཱརདྭཱཛ, བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ པཱསཱདཱ ཨོརོཧིཏྭཱ པཱསཱདཔཙྪཱཡཱཡཾ ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམཏི. ཨཱཡཱམཱཝུསོ བྷཱརདྭཱཛ, ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིསྶཱམ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ལབྷེཡྻཱམ བྷགཝཏོ སནྟིཀཱ [སམྨུཁཱ (སྱཱ. ཀ.)] དྷམྨིཾ ཀཐཾ སཝནཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ བྷཱརདྭཱཛོ ཝཱསེཊྛསྶ པཙྩསྶོསི.

༡༡༣. ཨཐ ཁོ ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཙངྐམནྟཾ ཨནུཙངྐམིཾསུ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཝཱསེཊྛཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏུམྷེ ¶ ཁྭཏྠ, ཝཱསེཊྛ, བྲཱཧྨཎཛཙྩཱ བྲཱཧྨཎཀུལཱིནཱ བྲཱཧྨཎཀུལཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ, ཀཙྩི ཝོ, ཝཱསེཊྛ, བྲཱཧྨཎཱ ན ཨཀྐོསནྟི ན པརིབྷཱསནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཏགྒྷ ནོ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ ཨཀྐོསནྟི པརིབྷཱསནྟི ཨཏྟརཱུཔཱཡ པརིབྷཱསཱཡ ¶ པརིཔུཎྞཱཡ, ནོ ཨཔརིཔུཎྞཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཝོ, ཝཱསེཊྛ, བྲཱཧྨཎཱ ཨཀྐོསནྟི པརིབྷཱསནྟི ཨཏྟརཱུཔཱཡ པརིབྷཱསཱཡ པརིཔུཎྞཱཡ, ནོ ཨཔརིཔུཎྞཱཡཱ’’ཏི? ‘‘བྲཱཧྨཎཱ, བྷནྟེ, ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོ, ཧཱིནཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ [ཧཱིནོ ཨཉྙོ ཝཎྞོ (སཱི. པཱི. མ. ནི. ༢ མདྷུརསུཏྟ)]. བྲཱཧྨཎོཝ སུཀྐོ ཝཎྞོ ¶ , ཀཎྷཱ ¶ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ [ཀཎྷོ ཨཉྙོ ཝཎྞོ (སཱི. པཱི. མ. ནི. ༢ མདྷུརསུཏྟ)]. བྲཱཧྨཎཱཝ སུཛ྄ཛྷནྟི, ནོ ཨབྲཱཧྨཎཱ. བྲཱཧྨཎཱཝ [བྲཱཧྨཎཱ (སྱཱ.)] བྲཧྨུནོ པུཏྟཱ ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱ བྲཧྨཛཱ བྲཧྨནིམྨིཏཱ བྲཧྨདཱཡཱདཱ. ཏེ ཏུམྷེ སེཊྛཾ ཝཎྞཾ ཧིཏྭཱ ཧཱིནམཏྠ ཝཎྞཾ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏཱ, ཡདིདཾ མུཎྜཀེ སམཎཀེ ཨིབྦྷེ ཀཎྷེ བནྡྷུཔཱདཱཔཙྩེ. ཏཡིདཾ ན སཱདྷུ, ཏཡིདཾ ནཔྤཏིརཱུཔཾ, ཡཾ ཏུམྷེ སེཊྛཾ ཝཎྞཾ ཧིཏྭཱ ཧཱིནམཏྠ ཝཎྞཾ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏཱ ཡདིདཾ མུཎྜཀེ སམཎཀེ ཨིབྦྷེ ཀཎྷེ བནྡྷུཔཱདཱཔཙྩེ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ནོ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ ཨཀྐོསནྟི པརིབྷཱསནྟི ཨཏྟརཱུཔཱཡ པརིབྷཱསཱཡ པརིཔུཎྞཱཡ, ནོ ཨཔརིཔུཎྞཱཡཱ’’ཏི.

༡༡༤. ‘‘ཏགྒྷ ཝོ, ཝཱསེཊྛ, བྲཱཧྨཎཱ པོརཱཎཾ ཨསྶརནྟཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོ, ཧཱིནཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ; བྲཱཧྨཎོཝ སུཀྐོ ཝཎྞོ, ཀཎྷཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ; བྲཱཧྨཎཱཝ སུཛ྄ཛྷནྟི, ནོ ཨབྲཱཧྨཎཱ; བྲཱཧྨཎཱཝ བྲཧྨུནོ པུཏྟཱ ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱ བྲཧྨཛཱ བྲཧྨནིམྨིཏཱ བྲཧྨདཱཡཱདཱ’ཏི. དིསྶནྟི ཁོ པན, ཝཱསེཊྛ, བྲཱཧྨཎཱནཾ བྲཱཧྨཎིཡོ ཨུཏུནིཡོཔི གབྦྷིནིཡོཔི ཝིཛཱཡམཱནཱཔི ¶ པཱཡམཱནཱཔི. ཏེ ཙ བྲཱཧྨཎཱ ཡོནིཛཱཝ སམཱནཱ ཨེཝམཱཧཾསུ ¶ – ‘བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོ, ཧཱིནཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ; བྲཱཧྨཎོཝ སུཀྐོ ཝཎྞོ, ཀཎྷཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ; བྲཱཧྨཎཱཝ སུཛ྄ཛྷནྟི, ནོ ཨབྲཱཧྨཎཱ; བྲཱཧྨཎཱཝ བྲཧྨུནོ པུཏྟཱ ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱ བྲཧྨཛཱ བྲཧྨནིམྨིཏཱ བྲཧྨདཱཡཱདཱ’ཏི. ཏེ [ཏེ ཙ (སྱཱ. ཀ.)] བྲཧྨཱནཉྩེཝ ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟི, མུསཱ ཙ བྷཱསནྟི, བཧུཉྩ ཨཔུཉྙཾ པསཝནྟི.

ཙཏུཝཎྞསུདྡྷི

༡༡༥. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, ཝཱསེཊྛ, ཝཎྞཱ – ཁཏྟིཡཱ, བྲཱཧྨཎཱ, ཝེསྶཱ, སུདྡཱ. ཁཏྟིཡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨིདྷེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི མུསཱཝཱདཱི པིསུཎཝཱཙོ ཕརུསཝཱཙོ སམྥཔྤལཱཔཱི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ མིཙྪཱདིཊྛཱི. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཡེམེ དྷམྨཱ ཨཀུསལཱ ཨཀུསལསངྑཱཏཱ སཱཝཛྫཱ སཱཝཛྫསངྑཱཏཱ ཨསེཝིཏབྦཱ ཨསེཝིཏབྦསངྑཱཏཱ ནཨལམརིཡཱ ནཨལམརིཡསངྑཱཏཱ ཀཎྷཱ ཀཎྷཝིཔཱཀཱ ཝིཉྙུགརཧིཏཱ, ཁཏྟིཡེཔི ཏེ [ཁོ ཝཱསེཊྛ (ཀ.)] ཨིདྷེཀཙྩེ སནྡིསྶནྟི. བྲཱཧྨཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… ཝེསྶོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… སུདྡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨིདྷེཀཙྩོ ¶ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི མུསཱཝཱདཱི པིསུཎཝཱཙོ ཕརུསཝཱཙོ སམྥཔྤལཱཔཱི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ མིཙྪཱདིཊྛཱི. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཡེམེ དྷམྨཱ ཨཀུསལཱ ཨཀུསལསངྑཱཏཱ…པེ… ཀཎྷཱ ཀཎྷཝིཔཱཀཱ ཝིཉྙུགརཧིཏཱ; སུདྡེཔི ཏེ ཨིདྷེཀཙྩེ སནྡིསྶནྟི.

‘‘ཁཏྟིཡོཔི ¶ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨིདྷེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ, སམྨཱདིཊྛཱི. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཡེམེ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཀུསལསངྑཱཏཱ ཨནཝཛྫཱ ¶ ཨནཝཛྫསངྑཱཏཱ སེཝིཏབྦཱ སེཝིཏབྦསངྑཱཏཱ ཨལམརིཡཱ ཨལམརིཡསངྑཱཏཱ སུཀྐཱ སུཀྐཝིཔཱཀཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱ, ཁཏྟིཡེཔི ཏེ ཨིདྷེཀཙྩེ སནྡིསྶནྟི. བྲཱཧྨཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… ཝེསྶོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… སུདྡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨིདྷེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ¶ , ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ, སམྨཱདིཊྛཱི. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཡེམེ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཀུསལསངྑཱཏཱ ཨནཝཛྫཱ ཨནཝཛྫསངྑཱཏཱ སེཝིཏབྦཱ སེཝིཏབྦསངྑཱཏཱ ཨལམརིཡཱ ཨལམརིཡསངྑཱཏཱ སུཀྐཱ སུཀྐཝིཔཱཀཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱ; སུདྡེཔི ཏེ ཨིདྷེཀཙྩེ སནྡིསྶནྟི.

༡༡༦. ‘‘ཨིམེསུ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཙཏཱུསུ ཝཎྞེསུ ཨེཝཾ ཨུབྷཡཝོཀིཎྞེསུ ཝཏྟམཱནེསུ ཀཎྷསུཀྐེསུ དྷམྨེསུ ཝིཉྙུགརཧིཏེསུ ཙེཝ ཝིཉྙུཔྤསཏྠེསུ ཙ ཡདེཏྠ བྲཱཧྨཎཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོ, ཧཱིནཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ; བྲཱཧྨཎོཝ སུཀྐོ ཝཎྞོ, ཀཎྷཱ ཨཉྙེ ཝཎྞཱ; བྲཱཧྨཎཱཝ སུཛ྄ཛྷནྟི, ནོ ཨབྲཱཧྨཎཱ; བྲཱཧྨཎཱཝ བྲཧྨུནོ པུཏྟཱ ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱ བྲཧྨཛཱ བྲཧྨནིམྨིཏཱ བྲཧྨདཱཡཱདཱ’ཏི. ཏཾ ཏེསཾ ཝིཉྙཱུ ནཱནུཛཱནནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམེསཉྷི, ཝཱསེཊྛ, ཙཏུནྣཾ ཝཎྞཱནཾ ཡོ ཧོཏི བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱཝིམུཏྟོ, སོ ནེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི དྷམྨེནེཝ, ནོ ཨདྷམྨེན. དྷམྨོ ཧི, ཝཱསེཊྛ, སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ, དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ ¶ .

༡༡༧. ‘‘ཏདམིནཱཔེཏཾ, ཝཱསེཊྛ, པརིཡཱཡེན ཝེདིཏབྦཾ, ཡཐཱ དྷམྨོཝ སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ, དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

‘‘ཛཱནཱཏི ¶ ཁོ [ཁོ པན (ཀ.)], ཝཱསེཊྛ, རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ – ‘སམཎོ གོཏམོ ཨནནྟརཱ [ཨནུཏྟརོ (བཧཱུསུ)] སཀྱཀུལཱ པབྦཛིཏོ’ཏི. སཀྱཱ ཁོ པན, ཝཱསེཊྛ, རཉྙོ པསེནདིསྶ ཀོསལསྶ ཨནུཡུཏྟཱ [ཨནནྟརཱ ཨནུཡནྟཱ (སྱཱ.), ཨནནྟརཱ ཨནུཡུཏྟཱ (ཀ.)] བྷཝནྟི. ཀརོནྟི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སཀྱཱ རཉྙེ པསེནདིམྷི ཀོསལེ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཨབྷིཝཱདནཾ པཙྩུཊྛཱནཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཡཾ ཀརོནྟི སཀྱཱ རཉྙེ པསེནདིམྷི ཀོསལེ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཨབྷིཝཱདནཾ པཙྩུཊྛཱནཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ, ཀརོཏི ¶ ཏཾ ¶ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཏཐཱགཏེ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཨབྷིཝཱདནཾ པཙྩུཊྛཱནཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ, ན ནཾ [ནནུ (བཧཱུསུ)] ‘སུཛཱཏོ སམཎོ གོཏམོ, དུཛྫཱཏོཧམསྨི. བལཝཱ སམཎོ གོཏམོ, དུབྦལོཧམསྨི. པཱསཱདིཀོ སམཎོ གོཏམོ, དུབྦཎྞོཧམསྨི. མཧེསཀྑོ སམཎོ གོཏམོ, ཨཔྤེསཀྑོཧམསྨཱི’ཏི. ཨཐ ཁོ ནཾ དྷམྨཾཡེཝ སཀྐརོནྟོ དྷམྨཾ གརུཾ ཀརོནྟོ དྷམྨཾ མཱནེནྟོ དྷམྨཾ པཱུཛེནྟོ དྷམྨཾ ཨཔཙཱཡམཱནོ ཨེཝཾ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཏཐཱགཏེ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོཏི, ཨབྷིཝཱདནཾ པཙྩུཊྛཱནཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ. ཨིམིནཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, ཝཱསེཊྛ, པརིཡཱཡེན ཝེདིཏབྦཾ, ཡཐཱ དྷམྨོཝ སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ, དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

༡༡༨. ‘‘ཏུམྷེ ཁྭཏྠ, ཝཱསེཊྛ, ནཱནཱཛཙྩཱ ནཱནཱནཱམཱ ནཱནཱགོཏྟཱ ནཱནཱཀུལཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ. ‘ཀེ ཏུམྷེ’ཏི – པུཊྛཱ ¶ སམཱནཱ ‘སམཎཱ སཀྱཔུཏྟིཡཱམྷཱ’ཏི – པཊིཛཱནཱཐ. ཡསྶ ཁོ པནསྶ, ཝཱསེཊྛ, ཏཐཱགཏེ སདྡྷཱ ནིཝིཊྛཱ མཱུལཛཱཏཱ པཏིཊྛིཏཱ དལ༹ྷཱ ཨསཾཧཱརིཡཱ སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ, ཏསྶེཏཾ ཀལླཾ ཝཙནཱཡ – ‘བྷགཝཏོམྷི པུཏྟོ ཨོརསོ མུཁཏོ ཛཱཏོ དྷམྨཛོ དྷམྨནིམྨིཏོ དྷམྨདཱཡཱདོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱགཏསྶ ཧེཏཾ, ཝཱསེཊྛ, ཨདྷིཝཙནཾ ‘དྷམྨཀཱཡོ’ ཨིཏིཔི, ‘བྲཧྨཀཱཡོ’ ཨིཏིཔི, ‘དྷམྨབྷཱུཏོ’ ཨིཏིཔི, ‘བྲཧྨབྷཱུཏོ’ ཨིཏིཔི.

༡༡༩. ‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན ཨཡཾ ལོཀོ སཾཝཊྚཏི. སཾཝཊྚམཱནེ ལོཀེ ཡེབྷུཡྻེན སཏྟཱ ཨཱབྷསྶརསཾཝཏྟནིཀཱ ཧོནྟི. ཏེ ཏཏྠ ཧོནྟི ¶ མནོམཡཱ པཱིཏིབྷཀྑཱ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟལིཀྑཙརཱ སུབྷཊྛཱཡིནོ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཏིཊྛནྟི.

‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན ཨཡཾ ལོཀོ ཝིཝཊྚཏི. ཝིཝཊྚམཱནེ ལོཀེ ཡེབྷུཡྻེན སཏྟཱ ཨཱབྷསྶརཀཱཡཱ ¶ ཙཝིཏྭཱ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཏེདྷ ཧོནྟི མནོམཡཱ པཱིཏིབྷཀྑཱ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟལིཀྑཙརཱ སུབྷཊྛཱཡིནོ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཏིཊྛནྟི.

རསཔཐཝིཔཱཏུབྷཱཝོ

༡༢༠. ‘‘ཨེཀོདཀཱིབྷཱུཏཾ ཁོ པན, ཝཱསེཊྛ, ཏེན སམཡེན ཧོཏི ཨནྡྷཀཱརོ ཨནྡྷཀཱརཏིམིསཱ ¶ . ན ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པཉྙཱཡནྟི, ན ནཀྑཏྟཱནི ཏཱརཀརཱུཔཱནི པཉྙཱཡནྟི, ན རཏྟིནྡིཝཱ པཉྙཱཡནྟི, ན མཱསཌྜྷམཱསཱ པཉྙཱཡནྟི, ན ཨུཏུསཾཝཙྪརཱ པཉྙཱཡནྟི ¶ , ན ཨིཏྠིཔུམཱ པཉྙཱཡནྟི, སཏྟཱ སཏྟཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪནྟི. ཨཐ ཁོ ཏེསཾ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱནཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན རསཔཐཝཱི ཨུདཀསྨིཾ སམཏནི [སམཏཱནི (བཧཱུསུ)]; སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པཡསོ ཏཏྟསྶ [པཡཏཏྟསྶ (སྱཱ.)] ནིབྦཱཡམཱནསྶ ཨུཔརི སནྟཱནཀཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ པཱཏུརཧོསི. སཱ ཨཧོསི ཝཎྞསམྤནྣཱ གནྡྷསམྤནྣཱ རསསམྤནྣཱ, སེཡྻཐཱཔི ནཱམ སམྤནྣཾ ཝཱ སཔྤི སམྤནྣཾ ཝཱ ནཝནཱིཏཾ ཨེཝཾཝཎྞཱ ཨཧོསི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཁུདྡམདྷུཾ [ཁུདྡཾ མདྷུཾ (ཀ. སཱི.)] ཨནེལ༹ཀཾ [ཨནེལཀཾ (སཱི. པཱི.)], ཨེཝམསྶཱདཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ལོལཛཱཏིཀོ – ‘ཨམྦྷོ, ཀིམེཝིདཾ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི རསཔཐཝིཾ ཨངྒུལིཡཱ སཱཡི. ཏསྶ རསཔཐཝིཾ ཨངྒུལིཡཱ སཱཡཏོ ཨཙྪཱདེསི, ཏཎྷཱ ཙསྶ ཨོཀྐམི. ཨཉྙེཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ ཏསྶ སཏྟསྶ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫམཱནཱ རསཔཐཝིཾ ཨངྒུལིཡཱ སཱཡིཾསུ. ཏེསཾ རསཔཐཝིཾ ཨངྒུལིཡཱ སཱཡཏཾ ཨཙྪཱདེསི, ཏཎྷཱ ཙ ཏེསཾ ཨོཀྐམི.

ཙནྡིམསཱུརིཡཱདིཔཱཏུབྷཱཝོ

༡༢༡. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ རསཔཐཝིཾ ཧཏྠེཧི ཨཱལུཔྤཀཱརཀཾ ཨུཔཀྐམིཾསུ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཡཏོ ཁོ ¶ ཏེ [ཡཏོ ཁོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ རསཔཐཝིཾ ¶ ཧཏྠེཧི ཨཱལུཔྤཀཱརཀཾ ཨུཔཀྐམིཾསུ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཨཐ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟརདྷཱཡི. སཡཾཔབྷཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པཱཏུརཧེསུཾ. ཙནྡིམསཱུརིཡེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ ནཀྑཏྟཱནི ཏཱརཀརཱུཔཱནི པཱཏུརཧེསུཾ. ནཀྑཏྟེསུ ཏཱརཀརཱུཔེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ རཏྟིནྡིཝཱ པཉྙཱཡིཾསུ. རཏྟིནྡིཝེསུ པཉྙཱཡམཱནེསུ མཱསཌྜྷམཱསཱ པཉྙཱཡིཾསུ. མཱསཌྜྷམཱསེསུ པཉྙཱཡམཱནེསུ ཨུཏུསཾཝཙྪརཱ པཉྙཱཡིཾསུ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ ¶ , ཝཱསེཊྛ, ཨཡཾ ལོཀོ པུན ཝིཝཊྚོ ཧོཏི.

༡༢༢. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ རསཔཐཝིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ [ཏབྦྷཀྑཱ (སྱཱ.)] ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ. ཡཐཱ ཡཐཱ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ རསཔཐཝིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ (རསཔཐཝིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱནཾ) [( ) སཱི. སྱཱ. པཱི. པོཏྠཀེསུ ནཏྠི] ཁརཏྟཉྩེཝ ཀཱཡསྨིཾ ཨོཀྐམི, ཝཎྞཝེཝཎྞཏཱ [ཝཎྞཝེཝཛྫཏཱ (ཊཱིཀཱ)] ཙ པཉྙཱཡིཏྠ. ཨེཀིདཾ སཏྟཱ ཝཎྞཝནྟོ ཧོནྟི, ཨེཀིདཾ སཏྟཱ དུབྦཎྞཱ. ཏཏྠ ཡེ ཏེ སཏྟཱ ཝཎྞཝནྟོ, ཏེ དུབྦཎྞེ སཏྟེ ཨཏིམཉྙནྟི – ‘མཡམེཏེཧི ཝཎྞཝནྟཏརཱ, ཨམྷེཧེཏེ དུབྦཎྞཏརཱ’ཏི. ཏེསཾ ཝཎྞཱཏིམཱནཔཙྩཡཱ མཱནཱཏིམཱནཛཱཏིཀཱནཾ རསཔཐཝཱི ཨནྟརདྷཱཡི. རསཱཡ པཐཝིཡཱ ཨནྟརཧིཏཱཡ སནྣིཔཏིཾསུ. སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨནུཏྠུནིཾསུ – ‘ཨཧོ རསཾ, ཨཧོ རས’ནྟི! ཏདེཏརཧིཔི ¶ མནུསྶཱ ཀཉྩིདེཝ སུརསཾ [སཱདྷུརསཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ལབྷིཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཧོ རསཾ, ཨཧོ རས’ནྟི! ཏདེཝ པོརཱཎཾ ཨགྒཉྙཾ ཨཀྑརཾ ཨནུསརནྟི, ན ཏྭེཝསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནནྟི.

བྷཱུམིཔཔྤཊཀཔཱཏུབྷཱཝོ

༡༢༣. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏེསཾ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱནཾ རསཱཡ པཐཝིཡཱ ¶ ཨནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཔཔྤཊཀོ པཱཏུརཧོསི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨཧིཙྪཏྟཀོ, ཨེཝམེཝ པཱཏུརཧོསི. སོ ཨཧོསི ཝཎྞསམྤནྣོ གནྡྷསམྤནྣོ རསསམྤནྣོ, སེཡྻཐཱཔི ནཱམ སམྤནྣཾ ཝཱ སཔྤི སམྤནྣཾ ཝཱ ནཝནཱིཏཾ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨཧོསི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཁུདྡམདྷུཾ ཨནེལ༹ཀཾ, ཨེཝམསྶཱདོ ¶ ཨཧོསི.

‘‘ཨཐ ¶ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ བྷཱུམིཔཔྤཊཀཾ ཨུཔཀྐམིཾསུ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཏེ ཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ. ཡཐཱ ཡཐཱ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ བྷཱུམིཔཔྤཊཀཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ ཁརཏྟཉྩེཝ ཀཱཡསྨིཾ ཨོཀྐམི, ཝཎྞཝེཝཎྞཏཱ ཙ པཉྙཱཡིཏྠ. ཨེཀིདཾ སཏྟཱ ཝཎྞཝནྟོ ཧོནྟི, ཨེཀིདཾ སཏྟཱ དུབྦཎྞཱ. ཏཏྠ ཡེ ཏེ སཏྟཱ ཝཎྞཝནྟོ, ཏེ དུབྦཎྞེ སཏྟེ ཨཏིམཉྙནྟི – ‘མཡམེཏེཧི ཝཎྞཝནྟཏརཱ, ཨམྷེཧེཏེ དུབྦཎྞཏརཱ’ཏི. ཏེསཾ ཝཎྞཱཏིམཱནཔཙྩཡཱ མཱནཱཏིམཱནཛཱཏིཀཱནཾ བྷཱུམིཔཔྤཊཀོ ཨནྟརདྷཱཡི.

པདཱལཏཱཔཱཏུབྷཱཝོ

༡༢༤. ‘‘བྷཱུམིཔཔྤཊཀེ ཨནྟརཧིཏེ པདཱལཏཱ [སདྡཱལཏཱ (སཱི.)] པཱཏུརཧོསི, སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཀལམྦུཀཱ [ཀལམྦཀཱ (སྱཱ.)], ཨེཝམེཝ པཱཏུརཧོསི. སཱ ཨཧོསི ཝཎྞསམྤནྣཱ གནྡྷསམྤནྣཱ རསསམྤནྣཱ, སེཡྻཐཱཔི ནཱམ སམྤནྣཾ ཝཱ སཔྤི སམྤནྣཾ ཝཱ ནཝནཱིཏཾ ཨེཝཾཝཎྞཱ ཨཧོསི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཁུདྡམདྷུཾ ཨནེལ༹ཀཾ, ཨེཝམསྶཱདཱ ཨཧོསི.

‘‘ཨཐ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ པདཱལཏཾ ཨུཔཀྐམིཾསུ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཏེ ཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ. ཡཐཱ ཡཐཱ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ པདཱལཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཁརཏྟཉྩེཝ ཀཱཡསྨིཾ ཨོཀྐམི, ཝཎྞཝེཝཎྞཏཱ ཙ པཉྙཱཡིཏྠ. ཨེཀིདཾ ¶ སཏྟཱ ¶ ཝཎྞཝནྟོ ཧོནྟི, ཨེཀིདཾ སཏྟཱ དུབྦཎྞཱ. ཏཏྠ ཡེ ཏེ སཏྟཱ ཝཎྞཝནྟོ, ཏེ དུབྦཎྞེ སཏྟེ ¶ ཨཏིམཉྙནྟི – ‘མཡམེཏེཧི ཝཎྞཝནྟཏརཱ, ཨམྷེཧེཏེ དུབྦཎྞཏརཱ’ཏི. ཏེསཾ ཝཎྞཱཏིམཱནཔཙྩཡཱ མཱནཱཏིམཱནཛཱཏིཀཱནཾ པདཱལཏཱ ཨནྟརདྷཱཡི.

‘‘པདཱལཏཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ སནྣིཔཏིཾསུ. སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨནུཏྠུནིཾསུ – ‘ཨཧུ ཝཏ ནོ, ཨཧཱཡི ཝཏ ནོ པདཱལཏཱ’ཏི! ཏདེཏརཧིཔི མནུསྶཱ ཀེནཙི [ཀེནཙིདེཝ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] དུཀྑདྷམྨེན ཕུཊྛཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཧུ ཝཏ ནོ, ཨཧཱཡི ¶ ཝཏ ནོ’ཏི! ཏདེཝ པོརཱཎཾ ཨགྒཉྙཾ ཨཀྑརཾ ཨནུསརནྟི, ན ཏྭེཝསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནནྟི.

ཨཀཊྛཔཱཀསཱལིཔཱཏུབྷཱཝོ

༡༢༥. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏེསཾ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱནཾ པདཱལཏཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ ཨཀཊྛཔཱཀོ སཱལི པཱཏུརཧོསི ཨཀཎོ ཨཐུསོ སུདྡྷོ སུགནྡྷོ ཏཎྜུལཔྥལོ. ཡཾ ཏཾ སཱཡཾ སཱཡམཱསཱཡ ཨཱཧརནྟི, པཱཏོ ཏཾ ཧོཏི པཀྐཾ པཊིཝིརཱུལ༹ྷཾ. ཡཾ ཏཾ པཱཏོ པཱཏརཱསཱཡ ཨཱཧརནྟི, སཱཡཾ ཏཾ ཧོཏི པཀྐཾ པཊིཝིརཱུལ༹ྷཾ; ནཱཔདཱནཾ པཉྙཱཡཏི. ཨཐ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ ཨཀཊྛཔཱཀཾ སཱལིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ.

ཨིཏྠིཔུརིསལིངྒཔཱཏུབྷཱཝོ

༡༢༦. ‘‘ཡཐཱ ཡཐཱ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ ཨཀཊྛཔཱཀཾ སཱལིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛཾསུ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཁརཏྟཉྩེཝ ཀཱཡསྨིཾ ཨོཀྐམི, ཝཎྞཝེཝཎྞཏཱ ཙ པཉྙཱཡིཏྠ, ཨིཏྠིཡཱ ཙ ཨིཏྠིལིངྒཾ པཱཏུརཧོསི པུརིསསྶ ཙ པུརིསལིངྒཾ. ཨིཏྠཱི ¶ ཙ པུརིསཾ ཨཏིཝེལཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏི པུརིསོ ཙ ཨིཏྠིཾ. ཏེསཾ ཨཏིཝེལཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏཾ སཱརཱགོ ཨུདཔཱདི, པརིལཱ༹ཧོ ཀཱཡསྨིཾ ཨོཀྐམི. ཏེ པརིལཱ༹ཧཔཙྩཡཱ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝིཾསུ.

‘‘ཡེ ཁོ པན ཏེ, ཝཱསེཊྛ, ཏེན སམཡེན སཏྟཱ པསྶནྟི མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝནྟེ, ཨཉྙེ པཾསུཾ ཁིཔནྟི, ཨཉྙེ སེཊྛིཾ ཁིཔནྟི ¶ , ཨཉྙེ གོམཡཾ ཁིཔནྟི – ‘ནསྶ ཨསུཙི [ཝསལི (སྱཱ.), ཝསལཱི (ཀ.)], ནསྶ ཨསུཙཱི’ཏི. ‘ཀཐཉྷི ནཱམ སཏྟོ སཏྟསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི! ཏདེཏརཧིཔི མནུསྶཱ ཨེཀཙྩེསུ ཛནཔདེསུ ཝདྷུཡཱ ནིབྦུཡ྄ཧམཱནཱཡ [ནིཝཡ྄ཧམཱནཱཡ, ནིགྒཡ྄ཧམཱནཱཡ (ཀ.)] ཨཉྙེ པཾསུཾ ཁིཔནྟི, ཨཉྙེ སེཊྛིཾ ཁིཔནྟི, ཨཉྙེ ¶ གོམཡཾ ཁིཔནྟི. ཏདེཝ པོརཱཎཾ ཨགྒཉྙཾ ཨཀྑརཾ ཨནུསརནྟི, ན ཏྭེཝསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནནྟི.

མེཐུནདྷམྨསམཱཙཱརོ

༡༢༧. ‘‘ཨདྷམྨསམྨཏཾ ¶ ཁོ པན [ཨདྷམྨསམྨཏཾ ཏཾ ཁོ པན (སྱཱ.), ཨདྷམྨསམྨཏཾ ཁོ པན ཏཾ (?)], ཝཱསེཊྛ, ཏེན སམཡེན ཧོཏི, ཏདེཏརཧི དྷམྨསམྨཏཾ. ཡེ ཁོ པན, ཝཱསེཊྛ, ཏེན སམཡེན སཏྟཱ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝནྟི, ཏེ མཱསམྤི དྭེམཱསམྤི ན ལབྷནྟི གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པཝིསིཏུཾ. ཡཏོ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ ཏསྨིཾ ཨསདྡྷམྨེ ཨཏིཝེལཾ པཱཏབྱཏཾ ཨཱཔཛྫིཾསུ. ཨཐ ཨགཱརཱནི ཨུཔཀྐམིཾསུ ཀཱཏུཾ ཏསྶེཝ ཨསདྡྷམྨསྶ པཊིཙྪཱདནཏྠཾ. ཨཐ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨཉྙཏརསྶ སཏྟསྶ ཨལསཛཱཏིཀསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨམྦྷོ, ཀིམེཝཱཧཾ ཝིཧཉྙཱམི སཱལིཾ ཨཱཧརནྟོ སཱཡཾ སཱཡམཱསཱཡ པཱཏོ པཱཏརཱསཱཡ! ཡཾནཱུནཱཧཾ སཱལིཾ ཨཱཧརེཡྻཾ སཀིཾདེཝ [སཀིཾདེཝ (ཀ.)] སཱཡཔཱཏརཱསཱཡཱ’ཏི ¶ !

‘‘ཨཐ ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟོ སཱལིཾ ཨཱཧཱསི སཀིཾདེཝ སཱཡཔཱཏརཱསཱཡ. ཨཐ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ཡེན སོ སཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཾ སཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེཧི, བྷོ སཏྟ, སཱལཱཧཱརཾ གམིསྶཱམཱ’ཏི. ‘ཨལཾ, བྷོ སཏྟ, ཨཱཧཏོ [ཨཱཧཊོ (སྱཱ.)] མེ སཱལི སཀིཾདེཝ སཱཡཔཱཏརཱསཱཡཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟོ ཏསྶ སཏྟསྶ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོ སཱལིཾ ཨཱཧཱསི སཀིཾདེཝ དྭཱིཧཱཡ. ‘ཨེཝམྤི ཀིར, བྷོ, སཱདྷཱུ’ཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ཡེན སོ སཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ ཏཾ སཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེཧི, བྷོ སཏྟ, སཱལཱཧཱརཾ གམིསྶཱམཱ’ཏི. ‘ཨལཾ, བྷོ སཏྟ, ཨཱཧཏོ མེ སཱལི སཀིཾདེཝ དྭཱིཧཱཡཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟོ ཏསྶ སཏྟསྶ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོ སཱལིཾ ཨཱཧཱསི སཀིཾདེཝ ཙཏཱུཧཱཡ, ‘ཨེཝམྤི ཀིར, བྷོ, སཱདྷཱུ’ཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ཡེན སོ སཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཾ སཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེཧི, བྷོ སཏྟ, སཱལཱཧཱརཾ གམིསྶཱམཱ’ཏི. ‘ཨལཾ, བྷོ སཏྟ, ཨཱཧཏོ མེ སཱལི སཀིདེཝ ཙཏཱུཧཱཡཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟོ ཏསྶ སཏྟསྶ ¶ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོ སཱལིཾ ཨཱཧཱསི སཀིདེཝ ཨཊྛཱཧཱཡ, ‘ཨེཝམྤི ཀིར, བྷོ, སཱདྷཱུ’ཏི.

‘‘ཡཏོ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ སནྣིདྷིཀཱརཀཾ སཱལིཾ ཨུཔཀྐམིཾསུ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཨཐ ཀཎོཔི ¶ ཏཎྜུལཾ པརིཡོནནྡྷི, ཐུསོཔི ཏཎྜུལཾ པརིཡོནནྡྷི; ལཱུནམྤི ནཔྤཊིཝིརཱུལ༹ྷཾ ¶ , ཨཔདཱནཾ པཉྙཱཡིཏྠ, སཎྜསཎྜཱ སཱལཡོ ཨཊྛཾསུ.

སཱལིཝིབྷཱགོ

༡༢༨. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ སནྣིཔཏིཾསུ, སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨནུཏྠུནིཾསུ – ‘པཱཔཀཱ ཝཏ, བྷོ, དྷམྨཱ སཏྟེསུ པཱཏུབྷཱུཏཱ. མཡཉྷི པུབྦེ མནོམཡཱ ཨཧུམྷཱ པཱིཏིབྷཀྑཱ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟལིཀྑཙརཱ སུབྷཊྛཱཡིནོ, ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛམྷཱ. ཏེསཾ ནོ ཨམྷཱཀཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན རསཔཐཝཱི ཨུདཀསྨིཾ སམཏནི. སཱ ཨཧོསི ཝཎྞསམྤནྣཱ གནྡྷསམྤནྣཱ རསསམྤནྣཱ. ཏེ མཡཾ རསཔཐཝིཾ ཧཏྠེཧི ཨཱལུཔྤཀཱརཀཾ ཨུཔཀྐམིམྷ པརིབྷུཉྫིཏུཾ, ཏེསཾ ནོ རསཔཐཝིཾ ཧཏྠེཧི ཨཱལུཔྤཀཱརཀཾ ཨུཔཀྐམཏཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟརདྷཱཡི. སཡཾཔབྷཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པཱཏུརཧེསུཾ, ཙནྡིམསཱུརིཡེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ ནཀྑཏྟཱནི ཏཱརཀརཱུཔཱནི ¶ པཱཏུརཧེསུཾ, ནཀྑཏྟེསུ ཏཱརཀརཱུཔེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ རཏྟིནྡིཝཱ པཉྙཱཡིཾསུ, རཏྟིནྡིཝེསུ པཉྙཱཡམཱནེསུ མཱསཌྜྷམཱསཱ པཉྙཱཡིཾསུ. མཱསཌྜྷམཱསེསུ པཉྙཱཡམཱནེསུ ཨུཏུསཾཝཙྪརཱ པཉྙཱཡིཾསུ. ཏེ མཡཾ རསཔཐཝིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛམྷཱ. ཏེསཾ ནོ པཱཔཀཱནཾཡེཝ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཱཏུབྷཱཝཱ རསཔཐཝཱི ཨནྟརདྷཱཡི. རསཔཐཝིཡཱ ཨནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཔཔྤཊཀོ པཱཏུརཧོསི. སོ ཨཧོསི ཝཎྞསམྤནྣོ གནྡྷསམྤནྣོ རསསམྤནྣོ. ཏེ མཡཾ བྷཱུམིཔཔྤཊཀཾ ཨུཔཀྐམིམྷ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཏེ མཡཾ ཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛམྷཱ. ཏེསཾ ནོ པཱཔཀཱནཾཡེཝ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཱཏུབྷཱཝཱ ¶ བྷཱུམིཔཔྤཊཀོ ཨནྟརདྷཱཡི. བྷཱུམིཔཔྤཊཀེ ཨནྟརཧིཏེ པདཱལཏཱ པཱཏུརཧོསི. སཱ ཨཧོསི ཝཎྞསམྤནྣཱ གནྡྷསམྤནྣཱ རསསམྤནྣཱ. ཏེ མཡཾ པདཱལཏཾ ཨུཔཀྐམིམྷ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. ཏེ མཡཾ ཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛམྷཱ. ཏེསཾ ནོ པཱཔཀཱནཾཡེཝ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཱཏུབྷཱཝཱ ¶ པདཱལཏཱ ཨནྟརདྷཱཡི. པདཱལཏཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ ཨཀཊྛཔཱཀོ སཱལི པཱཏུརཧོསི ཨཀཎོ ཨཐུསོ སུདྡྷོ སུགནྡྷོ ཏཎྜུལཔྥལོ. ཡཾ ཏཾ སཱཡཾ སཱཡམཱསཱཡ ཨཱཧརཱམ, པཱཏོ ཏཾ ཧོཏི པཀྐཾ པཊིཝིརཱུལ༹ྷཾ. ཡཾ ཏཾ པཱཏོ པཱཏརཱསཱཡ ཨཱཧརཱམ, སཱཡཾ ཏཾ ཧོཏི པཀྐཾ པཊིཝིརཱུལ༹ྷཾ. ནཱཔདཱནཾ པཉྙཱཡིཏྠ. ཏེ མཡཾ ཨཀཊྛཔཱཀཾ སཱལིཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཏཾབྷཀྑཱ ཏདཱཧཱརཱ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཨཊྛམྷཱ. ཏེསཾ ནོ པཱཔཀཱནཾཡེཝ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཱཏུབྷཱཝཱ ཀཎོཔི ཏཎྜུལཾ པརིཡོནནྡྷི, ཐུསོཔི ཏཎྜུལཾ པརིཡོནནྡྷི, ལཱུནམྤི ནཔྤཊིཝིརཱུལ༹ྷཾ, ཨཔདཱནཾ པཉྙཱཡིཏྠ, སཎྜསཎྜཱ ¶ སཱལཡོ ཋིཏཱ. ཡཾནཱུན མཡཾ ¶ སཱལིཾ ཝིབྷཛེཡྻཱམ, མརིཡཱདཾ ཋཔེཡྻཱམཱ’ཏི! ཨཐ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ སཱལིཾ ཝིབྷཛིཾསུ, མརིཡཱདཾ ཋཔེསུཾ.

༡༢༩. ‘‘ཨཐ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨཉྙཏརོ སཏྟོ ལོལཛཱཏིཀོ སཀཾ བྷཱགཾ པརིརཀྑནྟོ ཨཉྙཏརཾ [ཨཉྙསྶ (?)] བྷཱགཾ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡིཏྭཱ པརིབྷུཉྫི. ཏམེནཾ ཨགྒཧེསུཾ, གཧེཏྭཱ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘པཱཔཀཾ ཝཏ, བྷོ སཏྟ, ཀརོསི, ཡཏྲ ཧི ནཱམ སཀཾ བྷཱགཾ པརིརཀྑནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྷཱགཾ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡིཏྭཱ པརིབྷུཉྫསི. མཱསྶུ, བྷོ སཏྟ, པུནཔི ཨེཝརཱུཔམཀཱསཱི’ཏི. ‘ཨེཝཾ, བྷོ’ཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སོ སཏྟོ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ པཙྩསྶོསི. དུཏིཡམྤི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སོ སཏྟོ…པེ… ཏཏིཡམྤི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སོ སཏྟོ སཀཾ བྷཱགཾ པརིརཀྑནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྷཱགཾ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡིཏྭཱ པརིབྷུཉྫི. ཏམེནཾ ཨགྒཧེསུཾ, གཧེཏྭཱ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘པཱཔཀཾ ཝཏ, བྷོ སཏྟ, ཀརོསི, ཡཏྲ ཧི ནཱམ སཀཾ བྷཱགཾ པརིརཀྑནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྷཱགཾ ཨདིནྣཾ ¶ ཨཱདིཡིཏྭཱ པརིབྷུཉྫསི. མཱསྶུ, བྷོ སཏྟ, པུནཔི ཨེཝརཱུཔམཀཱསཱི’ཏི. ཨཉྙེ པཱཎིནཱ པཧརིཾསུ, ཨཉྙེ ལེཌྜུནཱ པཧརིཾསུ, ཨཉྙེ དཎྜེན པཧརིཾསུ. ཏདགྒེ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨདིནྣཱདཱནཾ པཉྙཱཡཏི, གརཧཱ པཉྙཱཡཏི, མུསཱཝཱདོ པཉྙཱཡཏི, དཎྜཱདཱནཾ པཉྙཱཡཏི.

མཧཱསམྨཏརཱཛཱ

༡༣༠. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ སནྣིཔཏིཾསུ, སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨནུཏྠུནིཾསུ – ‘པཱཔཀཱ ཝཏ བྷོ དྷམྨཱ སཏྟེསུ པཱཏུབྷཱུཏཱ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ ¶ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཉྙཱཡིསྶཏི, གརཧཱ པཉྙཱཡིསྶཏི, མུསཱཝཱདོ པཉྙཱཡིསྶཏི, དཎྜཱདཱནཾ པཉྙཱཡིསྶཏི. ཡཾནཱུན མཡཾ ཨེཀཾ སཏྟཾ སམྨནྣེཡྻཱམ, ཡོ ནོ སམྨཱ ཁཱིཡིཏབྦཾ ཁཱིཡེཡྻ, སམྨཱ གརཧིཏབྦཾ གརཧེཡྻ, སམྨཱ པབྦཱཛེཏབྦཾ པབྦཱཛེཡྻ. མཡཾ པནསྶ སཱལཱིནཾ བྷཱགཾ ཨནུཔྤདསྶཱམཱ’ཏི.

‘‘ཨཐ ¶ ཁོ ཏེ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱ ཡོ ནེསཾ སཏྟོ ཨབྷིརཱུཔཏརོ ཙ དསྶནཱིཡཏརོ ཙ པཱསཱདིཀཏརོ ཙ མཧེསཀྑཏརོ ཙ ཏཾ སཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘ཨེཧི, བྷོ སཏྟ, སམྨཱ ཁཱིཡིཏབྦཾ ཁཱིཡ, སམྨཱ གརཧིཏབྦཾ གརཧ, སམྨཱ པབྦཱཛེཏབྦཾ ¶ པབྦཱཛེཧི. མཡཾ པན ཏེ སཱལཱིནཾ བྷཱགཾ ཨནུཔྤདསྶཱམཱ’ཏི. ‘ཨེཝཾ, བྷོ’ཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སོ སཏྟོ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ པཊིསྶུཎིཏྭཱ སམྨཱ ཁཱིཡིཏབྦཾ ཁཱིཡི, སམྨཱ གརཧིཏབྦཾ གརཧི, སམྨཱ པབྦཱཛེཏབྦཾ པབྦཱཛེསི. ཏེ པནསྶ སཱལཱིནཾ བྷཱགཾ ཨནུཔྤདཾསུ.

༡༣༡. ‘‘མཧཱཛནསམྨཏོཏི ¶ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ‘མཧཱསམྨཏོ, མཧཱསམྨཏོ’ ཏྭེཝ པཋམཾ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. ཁེཏྟཱནཾ ཨདྷིཔཏཱིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ‘ཁཏྟིཡོ, ཁཏྟིཡོ’ ཏྭེཝ དུཏིཡཾ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. དྷམྨེན པརེ རཉྫེཏཱིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ‘རཱཛཱ, རཱཛཱ’ ཏྭེཝ ཏཏིཡཾ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨེཝམེཏསྶ ཁཏྟིཡམཎྜལསྶ པོརཱཎེན ཨགྒཉྙེན ཨཀྑརེན ཨབྷིནིབྦཏྟི ཨཧོསི ཏེསཾཡེཝ སཏྟཱནཾ, ཨནཉྙེསཾ. སདིསཱནཾཡེཝ, ནོ ཨསདིསཱནཾ. དྷམྨེནེཝ, ནོ ཨདྷམྨེན. དྷམྨོ ཧི, ཝཱསེཊྛ, སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

བྲཱཧྨཎམཎྜལཾ

༡༣༢. ‘‘ཨཐ ཁོ ཏེསཾ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱནཾཡེཝ [ཏེསཾ ཡེཝ ཁོ ཝཱསེཊྛ སཏྟཱནཾ (སཱི. པཱི.)] ཨེཀཙྩཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘པཱཔཀཱ ཝཏ, བྷོ, དྷམྨཱ སཏྟེསུ པཱཏུབྷཱུཏཱ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཉྙཱཡིསྶཏི, གརཧཱ པཉྙཱཡིསྶཏི, མུསཱཝཱདོ པཉྙཱཡིསྶཏི, དཎྜཱདཱནཾ པཉྙཱཡིསྶཏི, པབྦཱཛནཾ པཉྙཱཡིསྶཏི. ཡཾནཱུན མཡཾ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཝཱཧེཡྻཱམཱ’ཏི. ཏེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཝཱཧེསུཾ ¶ . པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཝཱཧེནྟཱིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ‘བྲཱཧྨཎཱ, བྲཱཧྨཎཱ’ ཏྭེཝ པཋམཾ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. ཏེ ཨརཉྙཱཡཏནེ པཎྞཀུཊིཡོ ¶ ཀརིཏྭཱ པཎྞཀུཊཱིསུ ཛྷཱཡནྟི ཝཱིཏངྒཱརཱ ཝཱིཏདྷཱུམཱ པནྣམུསལཱ ¶ སཱཡཾ སཱཡམཱསཱཡ པཱཏོ པཱཏརཱསཱཡ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཨོསརནྟི གྷཱསམེསམཱནཱ [གྷཱསམེསནཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)]. ཏེ གྷཱསཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པུནདེཝ ཨརཉྙཱཡཏནེ པཎྞཀུཊཱིསུ ཛྷཱཡནྟི. ཏམེནཾ མནུསྶཱ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨིམེ ཁོ, བྷོ, སཏྟཱ ཨརཉྙཱཡཏནེ པཎྞཀུཊིཡོ ཀརིཏྭཱ པཎྞཀུཊཱིསུ ཛྷཱཡནྟི, ཝཱིཏངྒཱརཱ ཝཱིཏདྷཱུམཱ པནྣམུསལཱ སཱཡཾ སཱཡམཱསཱཡ པཱཏོ པཱཏརཱསཱཡ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཨོསརནྟི གྷཱསམེསམཱནཱ. ཏེ གྷཱསཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པུནདེཝ ཨརཉྙཱཡཏནེ པཎྞཀུཊཱིསུ ཛྷཱཡནྟཱི’ཏི, ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཁོ [པཎྞཀུཊཱིསུ ཛྷཱཡནྟི ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཁོ (སཱི. པཱི.), པཎྞཀུཊཱིསུ ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཁོ (ཀ.)], ཝཱསེཊྛ, ‘ཛྷཱཡཀཱ, ཛྷཱཡཀཱ’ ཏྭེཝ དུཏིཡཾ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. ཏེསཾཡེཝ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱནཾ ཨེཀཙྩེ སཏྟཱ ཨརཉྙཱཡཏནེ པཎྞཀུཊཱིསུ ཏཾ ཛྷཱནཾ ཨནབྷིསམྦྷུཎམཱནཱ [ཨནབྷིསཾབྷཱུནམཱནཱ (ཀཏྠཙི)] གཱམསཱམནྟཾ ནིགམསཱམནྟཾ ཨོསརིཏྭཱ གནྠེ ཀརོནྟཱ ཨཙྪནྟི. ཏམེནཾ མནུསྶཱ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨིམེ ཁོ, བྷོ, སཏྟཱ ཨརཉྙཱཡཏནེ པཎྞཀུཊཱིསུ ཏཾ ཛྷཱནཾ ཨནབྷིསམྦྷུཎམཱནཱ གཱམསཱམནྟཾ ནིགམསཱམནྟཾ ཨོསརིཏྭཱ གནྠེ ཀརོནྟཱ ཨཙྪནྟི, ན དཱནིམེ ཛྷཱཡནྟཱི’ཏི. ན དཱནིམེ [ན དཱནིམེ ཛྷཱཡནྟཱི ན དཱནིམེ (སཱི. པཱི. ཀ.)] ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ‘ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཱ ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཱ’ ཏྭེཝ ཏཏིཡཾ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. ཧཱིནསམྨཏཾ ཁོ པན, ཝཱསེཊྛ, ཏེན སམཡེན ཧོཏི, ཏདེཏརཧི སེཊྛསམྨཏཾ. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨེཝམེཏསྶ བྲཱཧྨཎམཎྜལསྶ པོརཱཎེན ཨགྒཉྙེན ཨཀྑརེན ཨབྷིནིབྦཏྟི ཨཧོསི ཏེསཾཡེཝ སཏྟཱནཾ ¶ , ཨནཉྙེསཾ སདིསཱནཾཡེཝ ནོ ཨསདིསཱནཾ དྷམྨེནེཝ ¶ , ནོ ཨདྷམྨེན. དྷམྨོ ཧི, ཝཱསེཊྛ, སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

ཝེསྶམཎྜལཾ

༡༣༣. ‘‘ཏེསཾཡེཝ ¶ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱནཾ ཨེཀཙྩེ སཏྟཱ མེཐུནཾ དྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཝིསུཀམྨནྟེ [ཝིསྶུཏཀམྨནྟེ (སཱི. པཱི.), ཝིསྶུཀམྨནྟེ (ཀ. སཱི.), ཝིསུཾ ཀམྨནྟེ (སྱཱ. ཀ.)] པཡོཛེསུཾ. མེཐུནཾ དྷམྨཾ སམཱདཱཡ ཝིསུཀམྨནྟེ པཡོཛེནྟཱིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ‘ཝེསྶཱ, ཝེསྶཱ’ ཏྭེཝ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨེཝམེཏསྶ ཝེསྶམཎྜལསྶ པོརཱཎེན ཨགྒཉྙེན ཨཀྑརེན ཨབྷིནིབྦཏྟི ཨཧོསི ཏེསཉྙེཝ སཏྟཱནཾ ཨནཉྙེསཾ སདིསཱནཾཡེཝ ¶ , ནོ ཨསདིསཱནཾ, དྷམྨེནེཝ ནོ ཨདྷམྨེན. དྷམྨོ ཧི, ཝཱསེཊྛ, སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

སུདྡམཎྜལཾ

༡༣༤. ‘‘ཏེསཉྙེཝ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སཏྟཱནཾ ཡེ ཏེ སཏྟཱ ཨཝསེསཱ ཏེ ལུདྡཱཙཱརཱ ཁུདྡཱཙཱརཱ ཨཧེསུཾ. ལུདྡཱཙཱརཱ ཁུདྡཱཙཱརཱཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ‘སུདྡཱ, སུདྡཱ’ ཏྭེཝ ཨཀྑརཾ ཨུཔནིབྦཏྟཾ. ཨིཏི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཨེཝམེཏསྶ སུདྡམཎྜལསྶ པོརཱཎེན ཨགྒཉྙེན ཨཀྑརེན ཨབྷིནིབྦཏྟི ཨཧོསི ཏེསཾཡེཝ སཏྟཱནཾ ཨནཉྙེསཾ, སདིསཱནཾཡེཝ ནོ ཨསདིསཱནཾ, དྷམྨེནེཝ, ནོ ཨདྷམྨེན. དྷམྨོ ཧི, ཝཱསེཊྛ, སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

༡༣༥. ‘‘ཨཧུ ཁོ སོ, ཝཱསེཊྛ, སམཡོ, ཡཾ ཁཏྟིཡོཔི སཀཾ དྷམྨཾ གརཧམཱནོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི – ‘སམཎོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི. བྲཱཧྨཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… ཝེསྶོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… སུདྡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, སཀཾ དྷམྨཾ གརཧམཱནོ ¶ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི – ‘སམཎོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི. ཨིམེཧི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཙཏཱུཧི མཎྜལེཧི སམཎམཎྜལསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟི ཨཧོསི, ཏེསཾཡེཝ སཏྟཱནཾ ཨནཉྙེསཾ, སདིསཱནཾཡེཝ ནོ ཨསདིསཱནཾ, དྷམྨེནེཝ ནོ ཨདྷམྨེན. དྷམྨོ ཧི, ཝཱསེཊྛ, སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

དུཙྩརིཏཱདིཀཐཱ

༡༣༦. ‘‘ཁཏྟིཡོཔི ¶ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ¶ ཙརིཏྭཱ མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནོ [ཨིདཾ པདཾ སཱི. ཨིཔོཏྠཀེསུ ནཏྠི] མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. བྲཱཧྨཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… ཝེསྶོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ… སུདྡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ… སམཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནོ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཁཏྟིཡོཔི ¶ ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ སམྨཱདིཊྛིཀོ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནོ [ཨིདཾ པདཾ སཱི. པཱི. པོཏྠཀེསུ ནཏྠི] སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. བྲཱཧྨཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… ཝེསྶོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ… སུདྡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ… སམཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ སམྨཱདིཊྛིཀོ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནོ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

༡༣༧. ‘‘ཁཏྟིཡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན དྭཡཀཱརཱི, ཝཱཙཱཡ དྭཡཀཱརཱི, མནསཱ དྭཡཀཱརཱི, ཝིམིསྶདིཊྛིཀོ ཝིམིསྶདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནོ ཝིམིསྶདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ [ཝིམིསྶདིཊྛིཀོ ཝིམིསྶཀམྨསམཱདཱནོ ཝིམིསྶཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ (སྱཱ.), ཝཱིཏིམིསྶདིཊྛིཀོ ཝཱིཏིམིསྶདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ (སཱི. པཱི.)] ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཧོཏི. བྲཱཧྨཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ ¶ …པེ… ཝེསྶོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ… སུདྡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ… སམཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན དྭཡཀཱརཱི ¶ , ཝཱཙཱཡ དྭཡཀཱརཱི, མནསཱ དྭཡཀཱརཱི, ཝིམིསྶདིཊྛིཀོ ཝིམིསྶདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནོ ཝིམིསྶདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཧེཏུ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཧོཏི.

བོདྷིཔཀྑིཡབྷཱཝནཱ

༡༣༨. ‘‘ཁཏྟིཡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན སཾཝུཏོ ཝཱཙཱཡ སཾཝུཏོ མནསཱ སཾཝུཏོ སཏྟནྣཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནམནྭཱཡ དིཊྛེཝ དྷམྨེ པརིནིབྦཱཡཏི [པརིནིབྦཱཏི (ཀ.)]. བྲཱཧྨཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ…པེ… ཝེསྶོཔི ཁོ ཝཱསེཊྛ… སུདྡོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ ¶ … སམཎོཔི ཁོ, ཝཱསེཊྛ, ཀཱཡེན སཾཝུཏོ ཝཱཙཱཡ སཾཝུཏོ ¶ མནསཱ སཾཝུཏོ སཏྟནྣཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནམནྭཱཡ དིཊྛེཝ དྷམྨེ པརིནིབྦཱཡཏི.

༡༣༩. ‘‘ཨིམེསཉྷི, ཝཱསེཊྛ, ཙཏུནྣཾ ཝཎྞཱནཾ ཡོ ཧོཏི བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ ¶ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ སོ ནེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི དྷམྨེནེཝ. ནོ ཨདྷམྨེན. དྷམྨོ ཧི, ཝཱསེཊྛ, སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ.

༡༤༠. ‘‘བྲཧྨུནཱ པེསཱ, ཝཱསེཊྛ, སནངྐུམཱརེན གཱཐཱ བྷཱསིཏཱ –

‘ཁཏྟིཡོ སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ, ཡེ གོཏྟཔཊིསཱརིནོ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ, སོ སེཊྛོ དེཝམཱནུསེ’ཏི.

‘‘སཱ ཁོ པནེསཱ, ཝཱསེཊྛ, བྲཧྨུནཱ སནངྐུམཱརེན གཱཐཱ སུགཱིཏཱ, ནོ དུགྒཱིཏཱ. སུབྷཱསིཏཱ, ནོ དུབྦྷཱསིཏཱ. ཨཏྠསཾཧིཏཱ, ནོ ཨནཏྠསཾཧིཏཱ. ཨནུམཏཱ མཡཱ. ཨཧམྤི, ཝཱསེཊྛ, ཨེཝཾ ཝདཱམི –

‘ཁཏྟིཡོ ¶ སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ, ཡེ གོཏྟཔཊིསཱརིནོ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ, སོ སེཊྛོ དེཝམཱནུསེ’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཝཱསེཊྛབྷཱརདྭཱཛཱ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ཨགྒཉྙསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཙཏུཏྠཾ.

༥. སམྤསཱདནཱིཡསུཏྟཾ

སཱརིཔུཏྟསཱིཧནཱདོ

༡༤༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ནཱལ༹ནྡཱཡཾ ཝིཧརཏི པཱཝཱརིཀམྦཝནེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི, ན ཙཱཧུ ན ཙ བྷཝིསྶཏི ན ཙེཏརཧི ཝིཛྫཏི ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཡདིདཾ སམྦོདྷིཡ’’ནྟི.

༡༤༢. ‘‘ཨུལཱ༹རཱ ཁོ ཏེ ཨཡཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨཱསབྷཱི ཝཱཙཱ བྷཱསིཏཱ, ཨེཀཾསོ གཧིཏོ, སཱིཧནཱདོ ནདིཏོ – ‘ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི; ན ཙཱཧུ ན ཙ བྷཝིསྶཏི ན ཙེཏརཧི ཝིཛྫཏི ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཡདིདཾ སམྦོདྷིཡ’ནྟི. ཀིཾ ཏེ [ཀིཾ ནུ (སཱི. པཱི.), ཀིཾ ནུ ཁོ ཏེ (སྱཱ.)], སཱརིཔུཏྟ, ཡེ ཏེ ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ, སབྦེ ཏེ བྷགཝནྟོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ ཏེ བྷགཝནྟོ ཨཧེསུཾ ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ ཏེ བྷགཝནྟོ ཨཧེསུཾ ཨིཏིཔི ¶ , ཨེཝཾཔཉྙཱ ཏེ བྷགཝནྟོ ཨཧེསུཾ ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིཧཱརཱི ཏེ བྷགཝནྟོ ཨཧེསུཾ ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ ཏེ བྷགཝནྟོ ཨཧེསུཾ ཨིཏིཔཱི’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཀིཾ པན ཏེ [ཀིཾ པན (སཱི. པཱི.)], སཱརིཔུཏྟ, ཡེ ཏེ བྷཝིསྶནྟི ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ¶ , སབྦེ ཏེ བྷགཝནྟོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཱ, `ཨེཝཾསཱིལཱ ཏེ བྷགཝནྟོ བྷཝིསྶནྟི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ…པེ… ཨེཝཾཔཉྙཱ… ཨེཝཾཝིཧཱརཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ ཏེ བྷགཝནྟོ བྷཝིསྶནྟི ཨིཏིཔཱི’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཀིཾ ¶ པན ཏེ [ཀིཾ པན (སཱི. པཱི.)], སཱརིཔུཏྟ, ཨཧཾ ཨེཏརཧི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ བྷགཝཱ ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ…པེ… ཨེཝཾཔཉྙོ ¶ … ཨེཝཾཝིཧཱརཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟོ བྷགཝཱ ཨིཏིཔཱི’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨེཏྠ ཙ ཧི ཏེ, སཱརིཔུཏྟ, ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣེསུ ཨརཧནྟེསུ སམྨཱསམྦུདྡྷེསུ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ནཏྠི. ཨཐ ཀིཾ ཙརཧི ཏེ ཨཡཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨུལཱ༹རཱ ཨཱསབྷཱི ཝཱཙཱ བྷཱསིཏཱ, ཨེཀཾསོ གཧིཏོ, སཱིཧནཱདོ ནདིཏོ – ‘ཨེཝཾཔསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི, ན ཙཱཧུ ན ཙ བྷཝིསྶཏི ན ཙེཏརཧི ཝིཛྫཏི ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཡདིདཾ སམྦོདྷིཡ’’’ནྟི?

༡༤༣. ‘‘ན ཁོ མེ [ན ཁོ པནེཏཾ (སྱཱ. ཀ.)], བྷནྟེ, ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣེསུ ཨརཧནྟེསུ སམྨཱསམྦུདྡྷེསུ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ཨཏྠི. ཨཔི ཙ, མེ [མེ བྷནྟེ (སཱི. པཱི. ཀ.)] དྷམྨནྭཡོ ཝིདིཏོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ ¶ , རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ དལ༹ྷུདྡྷཱཔཾ [དལ༹ྷུདྡཱཔཾ (སཱི. པཱི. ཀ.)] དལ༹ྷཔཱཀཱརཏོརཎཾ ཨེཀདྭཱརཾ. ཏཏྲསྶ དོཝཱརིཀོ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི ཨཉྙཱཏཱནཾ ནིཝཱརེཏཱ, ཉཱཏཱནཾ པཝེསེཏཱ. སོ ཏསྶ ནགརསྶ སམནྟཱ ཨནུཔརིཡཱཡཔཐཾ ཨནུཀྐམམཱནོ ན པསྶེཡྻ པཱཀཱརསནྡྷིཾ ཝཱ པཱཀཱརཝིཝརཾ ཝཱ ཨནྟམསོ བིལཱ༹རནིཀྑམནམཏྟམྤི. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཡེ ཁོ ཀེཙི ཨོལཱ༹རིཀཱ པཱཎཱ ཨིམཾ ནགརཾ ¶ པཝིསནྟི ཝཱ ནིཀྑམནྟི ཝཱ, སབྦེ ཏེ ཨིམིནཱཝ དྭཱརེན པཝིསནྟི ཝཱ ནིཀྑམནྟི ཝཱ’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ མེ, བྷནྟེ, དྷམྨནྭཡོ ཝིདིཏོ. ཡེ ཏེ, བྷནྟེ, ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ, སབྦེ ཏེ བྷགཝནྟོ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱ, སཏྟ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷིཾསུ. ཡེཔི ཏེ, བྷནྟེ, བྷཝིསྶནྟི ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ, སབྦེ ཏེ བྷགཝནྟོ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱ, སཏྟ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷིསྶནྟི. བྷགཝཱཔི, བྷནྟེ, ཨེཏརཧི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟོ ¶ སཏྟ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ.

༡༤༤. ‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, ཡེན བྷགཝཱ ¶ ཏེནུཔསངྐམིཾ དྷམྨསྶཝནཱཡ. ཏསྶ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨུཏྟརུཏྟརཾ པཎཱིཏཔཎཱིཏཾ ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཾ. ཡཐཱ ཡཐཱ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེསི ཨུཏྟརུཏྟརཾ པཎཱིཏཔཎཱིཏཾ ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཾ, ཏཐཱ ཏཐཱཧཾ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨབྷིཉྙཱ ¶ ཨིདྷེཀཙྩཾ དྷམྨཾ དྷམྨེསུ ནིཊྛམགམཾ; སཏྠརི པསཱིདིཾ – ‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགཝཱ, སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ, སུཔྤཊིཔནྣོ སཱཝཀསངྒྷོ’ཏི.

ཀུསལདྷམྨདེསནཱ

༡༤༥. ‘‘ཨཔརཾ ¶ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཏཏྲིམེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ སེཡྻཐིདཾ, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ, པཉྩིནྡྲིཡཱནི, པཉྩ བལཱནི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཏཾ བྷགཝཱ ཨསེསམབྷིཛཱནཱཏི, ཏཾ བྷགཝཏོ ཨསེསམབྷིཛཱནཏོ ཨུཏྟརི ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ནཏྠི, ཡདབྷིཛཱནཾ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཨསྶ, ཡདིདཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ.

ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟིདེསནཱ

༡༤༦. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟཱིསུ. ཚཡིམཱནི, བྷནྟེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནི ཨཱཡཏནཱནི. ཙཀྑུཉྩེཝ རཱུཔཱ [རཱུཔཱནི (ཀ.)] ཙ, སོཏཉྩེཝ སདྡཱ ཙ, གྷཱནཉྩེཝ གནྡྷཱ ཙ, ཛིཝ྄ཧཱ ཙེཝ རསཱ ཙ, ཀཱཡོ ཙེཝ ཕོཊྛབྦཱ ཙ, མནོ ཙེཝ དྷམྨཱ ཙ. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟཱིསུ. ཏཾ བྷགཝཱ ཨསེསམབྷིཛཱནཱཏི, ཏཾ བྷགཝཏོ ཨསེསམབྷིཛཱནཏོ ཨུཏྟརི ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ནཏྠི, ཡདབྷིཛཱནཾ ¶ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཨསྶ ཡདིདཾ ཨཱཡཏནཔཎྞཏྟཱིསུ.

གབྦྷཱཝཀྐནྟིདེསནཱ

༡༤༧. ‘‘ཨཔརཾ ¶ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི གབྦྷཱཝཀྐནྟཱིསུ. ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷནྟེ, གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡོ. ཨིདྷ ¶ , བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི; ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི; ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི. ཨཡཾ པཋམཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི; ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི; ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི. ཨཡཾ དུཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི; སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི; ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི; སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི; སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི. ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, གབྦྷཱཝཀྐནྟཱིསུ.

ཨཱདེསནཝིདྷཱདེསནཱ

༡༤༨. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདེསནཝིདྷཱསུ. ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷནྟེ, ཨཱདེསནཝིདྷཱ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ ནིམིཏྟེན ཨཱདིསཏི – ‘ཨེཝམྤི ཏེ མནོ, ཨིཏྠམྤི ཏེ མནོ, ཨིཏིཔི ཏེ ཙིཏྟ’ནྟི. སོ ¶ བཧུཾ ཙེཔི ཨཱདིསཏི, ཏཐེཝ ཏཾ ཧོཏི, ནོ ཨཉྙཐཱ. ཨཡཾ པཋམཱ ཨཱདེསནཝིདྷཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ ན ཧེཝ ཁོ ནིམིཏྟེན ཨཱདིསཏི. ཨཔི ཙ ཁོ མནུསྶཱནཾ ཝཱ ཨམནུསྶཱནཾ ཝཱ དེཝཏཱནཾ ཝཱ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨཱདིསཏི – ‘ཨེཝམྤི ཏེ མནོ, ཨིཏྠམྤི ཏེ མནོ, ཨིཏིཔི ཏེ ཙིཏྟ’ནྟི. སོ བཧུཾ ཙེཔི ཨཱདིསཏི, ཏཐེཝ ཏཾ ཧོཏི, ནོ ཨཉྙཐཱ. ཨཡཾ དུཏིཡཱ ཨཱདེསནཝིདྷཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ ན ཧེཝ ཁོ ནིམིཏྟེན ཨཱདིསཏི, ནཱཔི མནུསྶཱནཾ ཝཱ ཨམནུསྶཱནཾ ཝཱ དེཝཏཱནཾ ཝཱ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨཱདིསཏི. ཨཔི ¶ ཙ ཁོ ཝིཏཀྐཡཏོ ཝིཙཱརཡཏོ ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡཾ སུཏྭཱ ཨཱདིསཏི ¶ – ‘ཨེཝམྤི ཏེ མནོ, ཨིཏྠམྤི ཏེ མནོ, ཨིཏིཔི ཏེ ཙིཏྟ’ནྟི. སོ བཧུཾ ཙེཔི ཨཱདིསཏི, ཏཐེཝ ཏཾ ཧོཏི, ནོ ཨཉྙཐཱ. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ ཨཱདེསནཝིདྷཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ ན ཧེཝ ཁོ ནིམིཏྟེན ཨཱདིསཏི, ནཱཔི མནུསྶཱནཾ ཝཱ ཨམནུསྶཱནཾ ཝཱ དེཝཏཱནཾ ཝཱ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨཱདིསཏི, ནཱཔི ཝིཏཀྐཡཏོ ཝིཙཱརཡཏོ ཝིཏཀྐཝིཔྥཱརསདྡཾ ¶ སུཏྭཱ ཨཱདིསཏི. ཨཔི ཙ ཁོ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ སམཱདྷིཾ སམཱཔནྣསྶ [ཝིཏཀྐཝིཙཱརསམཱདྷིསམཱཔནྣསྶ (སྱཱ. ཀ.) ཨ. ནི. ༣.༦༡ པསྶིཏབྦཾ] ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི – ‘ཡཐཱ ཨིམསྶ བྷོཏོ མནོསངྑཱརཱ པཎིཧིཏཱ. ཏཐཱ ཨིམསྶ ཙིཏྟསྶ ཨནནྟརཱ ཨིམཾ ནཱམ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེསྶཏཱི’ཏི. སོ བཧུཾ ཙེཔི ཨཱདིསཏི, ཏཐེཝ ཏཾ ཧོཏི, ནོ ཨཉྙཐཱ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱ ཨཱདེསནཝིདྷཱ. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱདེསནཝིདྷཱསུ.

དསྶནསམཱཔཏྟིདེསནཱ

༡༤༩. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི དསྶནསམཱཔཏྟཱིསུ. ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷནྟེ, དསྶནསམཱཔཏྟིཡོ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ པདྷཱནམནྭཱཡ ཨནུཡོགམནྭཱཡ ཨཔྤམཱདམནྭཱཡ སམྨཱམནསིཀཱརམནྭཱཡ ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ¶ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟཾ པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི – ‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ ནཁཱ དནྟཱ ཏཙོ མཾསཾ ནྷཱརུ ཨཊྛི ཨཊྛིམིཉྫཾ ཝཀྐཾ ཧདཡཾ ཡཀནཾ ཀིལོམཀཾ པིཧཀཾ པཔྥཱསཾ ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ པིཏྟཾ སེམྷཾ པུབྦོ ལོཧིཏཾ སེདོ མེདོ ཨསྶུ ཝསཱ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱནིཀཱ ལསིཀཱ མུཏྟ’ནྟི. ཨཡཾ པཋམཱ དསྶནསམཱཔཏྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ ¶ , བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟཾ པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི – ‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ¶ ལོམཱ…པེ… ལསིཀཱ མུཏྟ’ནྟི. ཨཏིཀྐམྨ ཙ པུརིསསྶ ཚཝིམཾསལོཧིཏཾ ཨཊྛིཾ པཙྩཝེཀྑཏི. ཨཡཾ དུཏིཡཱ དསྶནསམཱཔཏྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟཾ པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི – ‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ…པེ… ལསིཀཱ མུཏྟ’ནྟི. ཨཏིཀྐམྨ ཙ པུརིསསྶ ཚཝིམཾསལོཧིཏཾ ཨཊྛིཾ པཙྩཝེཀྑཏི. པུརིསསྶ ཙ ཝིཉྙཱཎསོཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨུབྷཡཏོ ཨབྦོཙྪིནྣཾ ཨིདྷ ལོཀེ པཏིཊྛིཏཉྩ པརལོཀེ པཏིཊྛིཏཉྩ. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ དསྶནསམཱཔཏྟི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟཾ པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི – ‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ…པེ… ལསིཀཱ མུཏྟ’ནྟི. ཨཏིཀྐམྨ ཙ པུརིསསྶ ¶ ཚཝིམཾསལོཧིཏཾ ཨཊྛིཾ པཙྩཝེཀྑཏི. པུརིསསྶ ཙ ཝིཉྙཱཎསོཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨུབྷཡཏོ ཨབྦོཙྪིནྣཾ ཨིདྷ ལོཀེ ཨཔྤཏིཊྛིཏཉྩ པརལོཀེ ཨཔྤཏིཊྛིཏཉྩ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱ དསྶནསམཱཔཏྟི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, དསྶནསམཱཔཏྟཱིསུ.

པུགྒལཔཎྞཏྟིདེསནཱ

༡༥༠. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི པུགྒལཔཎྞཏྟཱིསུ. སཏྟིམེ, བྷནྟེ, པུགྒལཱ. ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ཀཱཡསཀྑཱི དིཊྛིཔྤཏྟོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ དྷམྨཱནུསཱརཱི སདྡྷཱནུསཱརཱི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལཔཎྞཏྟཱིསུ.

པདྷཱནདེསནཱ

༡༥༡. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ ¶ དེསེཏི པདྷཱནེསུ. སཏྟིམེ, བྷནྟེ སམྦོཛ྄ཛྷངྒཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ¶ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, པདྷཱནེསུ.

པཊིཔདཱདེསནཱ

༡༥༢. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི པཊིཔདཱསུ. ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷནྟེ, པཊིཔདཱ དུཀྑཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཏི. ཏཏྲ, བྷནྟེ, ཡཱཡཾ པཊིཔདཱ དུཀྑཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, ཨཡཾ, བྷནྟེ, པཊིཔདཱ ཨུབྷཡེནེཝ ཧཱིནཱ ཨཀྑཱཡཏི དུཀྑཏྟཱ ཙ དནྡྷཏྟཱ ཙ. ཏཏྲ, བྷནྟེ, ཡཱཡཾ པཊིཔདཱ དུཀྑཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ, ཨཡཾ པན, བྷནྟེ, པཊིཔདཱ དུཀྑཏྟཱ ཧཱིནཱ ¶ ཨཀྑཱཡཏི ¶ . ཏཏྲ, བྷནྟེ, ཡཱཡཾ པཊིཔདཱ སུཁཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, ཨཡཾ པན, བྷནྟེ, པཊིཔདཱ དནྡྷཏྟཱ ཧཱིནཱ ཨཀྑཱཡཏི. ཏཏྲ, བྷནྟེ, ཡཱཡཾ པཊིཔདཱ སུཁཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ, ཨཡཾ པན, བྷནྟེ, པཊིཔདཱ ཨུབྷཡེནེཝ པཎཱིཏཱ ཨཀྑཱཡཏི སུཁཏྟཱ ཙ ཁིཔྤཏྟཱ ཙ. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, པཊིཔདཱསུ.

བྷསྶསམཱཙཱརཱདིདེསནཱ

༡༥༣. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི བྷསྶསམཱཙཱརེ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ ན ཙེཝ མུསཱཝཱདུཔསཉྷིཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི ན ཙ ཝེབྷཱུཏིཡཾ ན ཙ པེསུཎིཡཾ ན ཙ སཱརམྦྷཛཾ ཛཡཱཔེཀྑོ; མནྟཱ མནྟཱ ཙ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི ནིདྷཱནཝཏིཾ ཀཱལེན. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, བྷསྶསམཱཙཱརེ.

‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི པུརིསསཱིལསམཱཙཱརེ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ སཙྩོ ཙསྶ སདྡྷོ ཙ, ན ཙ ཀུཧཀོ, ན ཙ ལཔཀོ, ན ཙ ནེམིཏྟིཀོ, ན ཙ ནིཔྤེསིཀོ, ན ཙ ལཱབྷེན ¶ ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཀོ [ཛིཛིགིཾསནཀོ (སྱཱ.), ནིཛིགིཾསིཏཱ (སཱི. པཱི.)], ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ, སམཀཱརཱི, ཛཱགརིཡཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, ཨཏནྡིཏོ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, ཛྷཱཡཱི, སཏིམཱ, ཀལྱཱཎཔཊིབྷཱནོ, གཏིམཱ, དྷིཏིམཱ, མཏིམཱ, ན ཙ ཀཱམེསུ གིདྡྷོ, སཏོ ཙ ནིཔཀོ ཙ. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, པུརིསསཱིལསམཱཙཱརེ.

ཨནུསཱསནཝིདྷཱདེསནཱ

༡༥༤. ‘‘ཨཔརཾ ¶ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨནུསཱསནཝིདྷཱསུ. ཙཏསྶོ ཨིམཱ བྷནྟེ ཨནུསཱསནཝིདྷཱ – ཛཱནཱཏི ¶ , བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཔརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ ‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ བྷཝིསྶཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ’ཏི. ཛཱནཱཏི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ – ‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི བྷཝིསྶཏི, སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི. ཛཱནཱཏི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ – ‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ བྷཝིསྶཏི ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ¶ ལོཀཱ’ཏི. ཛཱནཱཏི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ – ‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨནུསཱསནཝིདྷཱསུ.

པརཔུགྒལཝིམུཏྟིཉཱཎདེསནཱ

༡༥༥. ‘‘ཨཔརཾ ¶ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི པརཔུགྒལཝིམུཏྟིཉཱཎེ. ཛཱནཱཏི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ – ‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ བྷཝིསྶཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ’ཏི. ཛཱནཱཏི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ ¶ – ‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི བྷཝིསྶཏི, སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི. ཛཱནཱཏི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ – ‘ཨཡཾ པུགྒལོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ བྷཝིསྶཏི ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ’ཏི. ཛཱནཱཏི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པརཾ པུགྒལཾ པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརཱ – ‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ¶ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, པརཔུགྒལཝིམུཏྟིཉཱཎེ.

སསྶཏཝཱདདེསནཱ

༡༥༦. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི སསྶཏཝཱདེསུ. ཏཡོམེ, བྷནྟེ, སསྶཏཝཱདཱ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སེཡྻཐིདཾ, ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀཱནིཔི ཛཱཏིསཏཱནི ཨནེཀཱནིཔི ཛཱཏིསཧསྶཱནི ཨནེཀཱནིཔི ཛཱཏིསཏསཧསྶཱནི, ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ¶ ¶ ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ¶ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨཏཱིཏཾཔཱཧཾ ཨདྡྷཱནཾ ཛཱནཱམི – སཾཝཊྚི ཝཱ ལོཀོ ཝིཝཊྚི ཝཱཏི. ཨནཱགཏཾཔཱཧཾ ཨདྡྷཱནཾ ཛཱནཱམི – སཾཝཊྚིསྶཏི ཝཱ ལོཀོ ཝིཝཊྚིསྶཏི ཝཱཏི. སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ ཝཉྫྷོ ཀཱུཊཊྛོ ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏོ. ཏེ ཙ སཏྟཱ སནྡྷཱཝནྟི སཾསརནྟི ཙཝནྟི ཨུཔཔཛྫནྟི, ཨཏྠིཏྭེཝ སསྶཏིསམ’ནྟི. ཨཡཾ པཋམོ སསྶཏཝཱདོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སེཡྻཐིདཾ, ཨེཀམྤི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཾ དྭེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི ཏཱིཎིཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི ཙཏྟཱརིཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི པཉྩཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི དསཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི, ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ¶ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨཏཱིཏཾཔཱཧཾ ཨདྡྷཱནཾ ཛཱནཱམི སཾཝཊྚི ཝཱ ལོཀོ ཝིཝཊྚི ཝཱཏི ¶ . ཨནཱགཏཾཔཱཧཾ ཨདྡྷཱནཾ ཛཱནཱམི ¶ སཾཝཊྚིསྶཏི ཝཱ ལོཀོ ཝིཝཊྚིསྶཏི ཝཱཏི. སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ ཝཉྫྷོ ཀཱུཊཊྛོ ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏོ. ཏེ ཙ སཏྟཱ སནྡྷཱཝནྟི སཾསརནྟི ཙཝནྟི ཨུཔཔཛྫནྟི, ཨཏྠིཏྭེཝ སསྶཏིསམ’ནྟི. ཨཡཾ དུཏིཡོ སསྶཏཝཱདོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སེཡྻཐིདཾ, དསཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི ཝཱིསམྤི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི ཏིཾསམྤི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི ཙཏྟཱལཱིསམྤི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཱནི, ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨཏཱིཏཾཔཱཧཾ ཨདྡྷཱནཾ ཛཱནཱམི སཾཝཊྚིཔི ལོཀོ ཝིཝཊྚིཔཱིཏི; ཨནཱགཏཾཔཱཧཾ ཨདྡྷཱནཾ ཛཱནཱམི སཾཝཊྚིསྶཏིཔི ལོཀོ ཝིཝཊྚིསྶཏིཔཱིཏི. སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ ཝཉྫྷོ ཀཱུཊཊྛོ ¶ ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏོ. ཏེ ཙ སཏྟཱ སནྡྷཱཝནྟི སཾསརནྟི ཙཝནྟི ཨུཔཔཛྫནྟི, ཨཏྠིཏྭེཝ སསྶཏིསམ’ནྟི. ཨཡཾ ཏཏིཡོ སསྶཏཝཱདོ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, སསྶཏཝཱདེསུ.

པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎདེསནཱ

༡༥༧. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎེ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ ¶ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སེཡྻཐིདཾ, ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ¶ ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ¶ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ, ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སནྟི, བྷནྟེ, དེཝཱ [སཏྟཱ (སྱཱ.)], ཡེསཾ ན སཀྐཱ གཎནཱཡ ཝཱ སངྑཱནེན ཝཱ ཨཱཡུ སངྑཱཏུཾ. ཨཔི ཙ, ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨབྷིནིཝུཊྛཔུབྦོ [ཨབྷིནིཝུཏྠཔུབྦོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཧོཏི ཡདི ཝཱ རཱུཔཱིསུ ཡདི ཝཱ ཨརཱུཔཱིསུ ཡདི ཝཱ སཉྙཱིསུ ཡདི ཝཱ ཨསཉྙཱིསུ ཡདི ཝཱ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིསུ. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎེ.

ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎདེསནཱ

༡༥༨. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎེ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ¶ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ. ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ¶ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ. ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ. ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ ¶ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི. ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ ¶ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎེ.

ཨིདྡྷིཝིདྷདེསནཱ

༡༥༩. ‘‘ཨཔརཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཡཐཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨིདྡྷིཝིདྷཱསུ. དྭེམཱ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིཝིདྷཱཡོ – ཨཏྠི, བྷནྟེ, ཨིདྡྷི སཱསཝཱ སཨུཔདྷིཀཱ, ‘ནོ ཨརིཡཱ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཏྠི, བྷནྟེ, ཨིདྡྷི ཨནཱསཝཱ ཨནུཔདྷིཀཱ ‘ཨརིཡཱ’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷི སཱསཝཱ སཨུཔདྷིཀཱ, ‘ནོ ཨརིཡཱ’ཏི ཝུཙྩཏི? ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱཏཔྤམནྭཱཡ…པེ… ཏཐཱརཱུཔཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཕུསཏི, ཡཐཱསམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷོཏི. ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏི, བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཧོཏི; ཨཱཝིབྷཱཝཾ ཏིརོབྷཱཝཾ ¶ ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནོ གཙྪཏི སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ. པཐཝིཡཱཔི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨུདཀེ. ཨུདཀེཔི ཨབྷིཛྫམཱནེ གཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི པཐཝིཡཾ. ཨཱཀཱསེཔི པལླངྐེན ཀམཏི, སེཡྻཐཱཔི པཀྑཱི སཀུཎོ. ཨིམེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ པཱཎིནཱ པརཱམསཏི པརིམཛྫཏི. ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེཏི. ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷི སཱསཝཱ སཨུཔདྷིཀཱ, ‘ནོ ཨརིཡཱ’ཏི ཝུཙྩཏི.

‘‘ཀཏམཱ པན, བྷནྟེ, ཨིདྡྷི ཨནཱསཝཱ ཨནུཔདྷིཀཱ, ‘ཨརིཡཱ’ཏི ཝུཙྩཏི? ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཙེ ཨཱཀངྑཏི – ‘པཊིཀཱུལེ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཏཏྠ ཝིཧརཏི. སཙེ ཨཱཀངྑཏི – ‘ཨཔྤཊིཀཱུལེ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ¶ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཏཏྠ ཝིཧརཏི. སཙེ ཨཱཀངྑཏི – ‘པཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཏཏྠ ཝིཧརཏི. སཙེ ཨཱཀངྑཏི – ‘པཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཏཏྠ ཝིཧརཏི. སཙེ ཨཱཀངྑཏི – ‘པཊིཀཱུལཉྩ ཨཔྤཊིཀཱུལཉྩ ཏདུབྷཡཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརེཡྻཾ སཏོ སམྤཛཱནོ’ཏི, ཨུཔེཀྑཀོ ཏཏྠ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷི ཨནཱསཝཱ ཨནུཔདྷིཀཱ ‘ཨརིཡཱ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིཝིདྷཱསུ ¶ . ཏཾ བྷགཝཱ ཨསེསམབྷིཛཱནཱཏི, ཏཾ བྷགཝཏོ ཨསེསམབྷིཛཱནཏོ ཨུཏྟརི ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ནཏྠི, ཡདབྷིཛཱནཾ ཨཉྙོ སམཎོ ¶ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ ཨསྶ ཡདིདཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཱསུ.

ཨཉྙཐཱསཏྠུགུཎདསྶནཾ

༡༦༠. ‘‘ཡཾ ¶ ཏཾ, བྷནྟེ, སདྡྷེན ཀུལཔུཏྟེན པཏྟབྦཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེན ཐཱམཝཏཱ པུརིསཐཱམེན པུརིསཝཱིརིཡེན པུརིསཔརཀྐམེན པུརིསདྷོརཡ྄ཧེན, ཨནུཔྤཏྟཾ ཏཾ བྷགཝཏཱ. ན ཙ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཀཱམེསུ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཧཱིནཾ གམྨཾ པོཐུཛྫནིཀཾ ཨནརིཡཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ན ཙ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ དུཀྑཾ ཨནརིཡཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ. ཙཏུནྣཉྩ བྷགཝཱ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི.

ཨནུཡོགདཱནཔྤཀཱརོ

༡༦༡. ‘‘སཙེ མཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻ – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨཉྙེ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརཱ སམྦོདྷིཡ’ནྟི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ‘ནོ’ཏི ཝདེཡྻཾ. ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, བྷཝིསྶནྟི ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨཉྙེ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརཱ སམྦོདྷིཡ’ནྟི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ‘ནོ’ཏི ཝདེཡྻཾ ¶ . ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཨཏྠེཏརཧི ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ བྷགཝཏཱ བྷིཡྻོབྷིཉྙཏརོ སམྦོདྷིཡ’ནྟི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ‘ནོ’ཏི ཝདེཡྻཾ.

‘‘སཙེ པན མཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻ – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨཉྙེ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ བྷགཝཏཱ སམསམཱ སམྦོདྷིཡ’ནྟི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ‘ཨེཝ’ནྟི ཝདེཡྻཾ. ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, བྷཝིསྶནྟི ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨཉྙེ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ བྷགཝཏཱ སམསམཱ སམྦོདྷིཡ’ནྟི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ‘‘ཨེཝ’’ནྟི ཝདེཡྻཾ ¶ . ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཨཏྠེཏརཧི ཨཉྙེ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ བྷགཝཏཱ སམསམཱ སམྦོདྷིཡ’ནྟི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ བྷནྟེ ‘ནོ’ཏི ཝདེཡྻཾ.

‘‘སཙེ པན མཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻ – ‘ཀིཾ པནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཀཙྩཾ ཨབྦྷནུཛཱནཱཏི ¶ , ཨེཀཙྩཾ ན ཨབྦྷནུཛཱནཱཏཱི’ཏི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ བྱཱཀརེཡྻཾ ¶ – ‘སམྨུཁཱ མེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ སུཏཾ, སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ – ‘‘ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ མཡཱ སམསམཱ སམྦོདྷིཡ’’ནྟི. སམྨུཁཱ མེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ སུཏཾ, སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ – ‘‘བྷཝིསྶནྟི ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ མཡཱ སམསམཱ སམྦོདྷིཡ’’ནྟི. སམྨུཁཱ མེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ སུཏཾ སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ – ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ དྭེ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’’’ཏི.

‘‘ཀཙྩཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ¶ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརམཱནོ ཝུཏྟཝཱདཱི ཙེཝ བྷགཝཏོ ཧོམི, ན ཙ བྷགཝནྟཾ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑཱམི, དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརོམི, ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོ [ཝཱདཱནུཔཱཏོ (སཱི.)] གཱརཡ྄ཧཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི? ‘‘ཏགྒྷ ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརམཱནོ ཝུཏྟཝཱདཱི ཙེཝ མེ ཧོསི, ན ཙ མཾ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑསི, དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརོསི, ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོ གཱརཡ྄ཧཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི.

ཨཙྪརིཡཨབྦྷུཏཾ

༡༦༢. ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱ སནྟུཊྛིཏཱ སལླེཁཏཱ. ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཏཐཱགཏོ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ, ཨཐ ཙ པན ནེཝཏྟཱནཾ པཱཏུཀརིསྶཏི! ཨེཀམེཀཉྩེཔི ཨིཏོ, བྷནྟེ, དྷམྨཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨཏྟནི སམནུཔསྶེཡྻུཾ, ཏེ ཏཱཝཏཀེནེཝ པཊཱཀཾ པརིཧརེཡྻུཾ. ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱ སནྟུཊྛིཏཱ སལླེཁཏཱ. ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཏཐཱགཏོ ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ. ཨཐ ཙ པན ནེཝཏྟཱནཾ པཱཏུཀརིསྶཏཱི’’ཏི!

‘‘པསྶ ཁོ ཏྭཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱ སནྟུཊྛིཏཱ སལླེཁཏཱ. ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཏཐཱགཏོ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ, ཨཐ ཙ པན ནེཝཏྟཱནཾ པཱཏུཀརིསྶཏི’! ཨེཀམེཀཉྩེཔི ཨིཏོ, ཨུདཱཡི, དྷམྨཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨཏྟནི སམནུཔསྶེཡྻུཾ, ཏེ ཏཱཝཏཀེནེཝ པཊཱཀཾ ¶ པརིཧརེཡྻུཾ. པསྶ ཁོ ཏྭཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཏཐཱགཏསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱ སནྟུཊྛིཏཱ སལླེཁཏཱ. ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཏཐཱགཏོ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ, ཨཐ ཙ པན ནེཝཏྟཱནཾ པཱཏུཀརིསྶཏཱི’’’ཏི!

༡༦༣. ཨཐ ¶ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨིམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ ཨབྷིཀྑཎཾ བྷཱསེཡྻཱསི བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ. ཡེསམྤི ཧི, སཱརིཔུཏྟ, མོགྷཔུརིསཱནཾ བྷཝིསྶཏི ཏཐཱགཏེ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ, ཏེསམིམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ སུཏྭཱ ཏཐཱགཏེ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ, སཱ པཧཱིཡིསྶཏཱི’’ཏི. ཨིཏི ཧིདཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ¶ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ སམྤསཱདཾ པཝེདེསི. ཏསྨཱ ཨིམསྶ ཝེཡྻཱཀརཎསྶ སམྤསཱདནཱིཡཾ ཏྭེཝ ཨདྷིཝཙནནྟི.

སམྤསཱདནཱིཡསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ པཉྩམཾ.

༦. པཱསཱདིཀསུཏྟཾ

༡༦༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཀྐེསུ ཝིཧརཏི ཝེདྷཉྙཱ ནཱམ སཀྱཱ, ཏེསཾ ཨམྦཝནེ པཱསཱདེ.

ནིགཎྛནཱཊཔུཏྟཀཱལངྐིརིཡཱ

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ [ནཱཐཔུཏྟོ (སཱི. པཱི.)] པཱཝཱཡཾ ཨདྷུནཱཀཱལངྐཏོ ཧོཏི. ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱཡ བྷིནྣཱ ནིགཎྛཱ དྭེདྷིཀཛཱཏཱ བྷཎྜནཛཱཏཱ ཀལཧཛཱཏཱ ཝིཝཱདཱཔནྣཱ ཨཉྙམཉྙཾ མུཁསཏྟཱིཧི ཝིཏུདནྟཱ ཝིཧརནྟི – ‘‘ན ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱསི, ཨཧཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱམི, ཀིཾ ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནིསྶསི? མིཙྪཱཔཊིཔནྣོ ཏྭམསི, ཨཧམསྨི སམྨཱཔཊིཔནྣོ. སཧིཏཾ མེ, ཨསཧིཏཾ ཏེ. པུརེཝཙནཱིཡཾ པཙྪཱ ཨཝཙ, པཙྪཱཝཙནཱིཡཾ པུརེ ཨཝཙ. ཨདྷིཙིཎྞཾ ཏེ ཝིཔརཱཝཏྟཾ, ཨཱརོཔིཏོ ཏེ ཝཱདོ, ནིགྒཧིཏོ ཏྭམསི, ཙར ཝཱདཔྤམོཀྑཱཡ, ནིབྦེཋེཧི ཝཱ སཙེ པཧོསཱི’’ཏི. ཝདྷོཡེཝ ཁོ [ཝདྷོཡེཝེཀོ (ཀ.)] མཉྙེ ནིགཎྛེསུ ནཱཊཔུཏྟིཡེསུ ཝཏྟཏི [ཨནུཝཏྟཏི (སྱཱ. ཀ.)]. ཡེཔི ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ¶ , ཏེཔི [ཏེ ཏེསུ (ཀ.)] ནིགཎྛེསུ ནཱཊཔུཏྟིཡེསུ ནིབྦིནྣརཱུཔཱ [ནིབྦིནྡརཱུཔཱ (ཀ.)] ཝིརཏྟརཱུཔཱ པཊིཝཱནརཱུཔཱ, ཡཐཱ ཏཾ དུརཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ དུཔྤཝེདིཏེ ཨནིཡྻཱནིཀེ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ བྷིནྣཐཱུཔེ ཨཔྤཊིསརཎེ.

༡༦༥. ཨཐ ཁོ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ པཱཝཱཡཾ ཝསྶཾཝུཊྛོ [ཝསྶཾཝུཏྠོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཡེན སཱམགཱམོ, ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ¶ ཁོ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ནིགཎྛོ, བྷནྟེ, ནཱཊཔུཏྟོ པཱཝཱཡཾ ཨདྷུནཱཀཱལངྐཏོ. ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱཡ བྷིནྣཱ ནིགཎྛཱ དྭེདྷིཀཛཱཏཱ…པེ… བྷིནྣཐཱུཔེ ཨཔྤཊིསརཎེ’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཙུནྡཾ སམཎུདྡེསཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཏྠི ཁོ ཨིདཾ, ཨཱཝུསོ ཙུནྡ, ཀཐཱཔཱབྷཏཾ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཨཱཡཱམཱཝུསོ ¶ ཙུནྡ, ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིསྶཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསྶཱམཱ’’ཏི [ཨཱརོཙེཡྻཱམཱཏི (སྱཱ.)]. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ པཙྩསྶོསི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཙ ཨཱནནྡོ ཙུནྡོ ཙ སམཎུདྡེསོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ ཨེཝམཱཧ, ‘ནིགཎྛོ, བྷནྟེ, ནཱཊཔུཏྟོ པཱཝཱཡཾ ཨདྷུནཱཀཱལངྐཏོ, ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱཡ བྷིནྣཱ ནིགཎྛཱ…པེ… བྷིནྣཐཱུཔེ ཨཔྤཊིསརཎེ’’’ཏི.

ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏདྷམྨཝིནཡོ

༡༦༦. ‘‘ཨེཝཾ ཧེཏཾ, ཙུནྡ, ཧོཏི དུརཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ དུཔྤཝེདིཏེ ¶ ཨནིཡྻཱནིཀེ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ. ཨིདྷ, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཨསམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ དུརཀྑཱཏོ དུཔྤཝེདིཏོ ཨནིཡྻཱནིཀོ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ, སཱཝཀོ ཙ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརཏི ན སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ན ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, ཝོཀྐམྨ ཙ ཏམྷཱ དྷམྨཱ ཝཏྟཏི. སོ ¶ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཏསྶ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ལཱབྷཱ, ཏསྶ ཏེ སུལདྡྷཾ, སཏྠཱ ཙ ཏེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ དུརཀྑཱཏོ དུཔྤཝེདིཏོ ཨནིཡྻཱནིཀོ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཏྭཉྩ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརསི, ན སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ, ན ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, ཝོཀྐམྨ ཙ ཏམྷཱ དྷམྨཱ ཝཏྟསཱི’ཏི. ཨིཏི ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱཔི ཏཏྠ གཱརཡ྄ཧོ, དྷམྨོཔི ཏཏྠ གཱརཡ྄ཧོ, སཱཝཀོ ཙ ཏཏྠ ཨེཝཾ པཱསཾསོ. ཡོ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཝརཱུཔཾ སཱཝཀཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨེཏཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཊིཔཛྫཏུ, ཡཐཱ ཏེ སཏྠཱརཱ དྷམྨོ དེསིཏོ པཉྙཏྟོ’ཏི. ཡོ ཙ སམཱདཔེཏི [སམཱདཱཔེཏི (སཱི. ཊྛ.)], ཡཉྩ སམཱདཔེཏི, ཡོ ཙ སམཱདཔིཏོ [སམཱདཱཔིཏོ (སཱི. ཊྛ.)] ཏཐཏྟཱཡ པཊིཔཛྫཏི. སབྦེ ཏེ བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཾ ཧེཏཾ, ཙུནྡ, ཧོཏི དུརཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ དུཔྤཝེདིཏེ ཨནིཡྻཱནིཀེ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ.

༡༦༧. ‘‘ཨིདྷ ¶ པན, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཨསམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ དུརཀྑཱཏོ དུཔྤཝེདིཏོ ཨནིཡྻཱནིཀོ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ, སཱཝཀོ ཙ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ¶ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརཏི སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, སམཱདཱཡ ཏཾ དྷམྨཾ ཝཏྟཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཏསྶ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ཨལཱབྷཱ, ཏསྶ ཏེ དུལླདྡྷཾ, སཏྠཱ ཙ ཏེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷོ ¶ , དྷམྨོ ཙ དུརཀྑཱཏོ དུཔྤཝེདིཏོ ཨནིཡྻཱནིཀོ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཏྭཉྩ ¶ ཏསྨིཾ དྷམྨེ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརསི སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, སམཱདཱཡ ཏཾ དྷམྨཾ ཝཏྟསཱི’ཏི. ཨིཏི ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱཔི ཏཏྠ གཱརཡ྄ཧོ, དྷམྨོཔི ཏཏྠ གཱརཡ྄ཧོ, སཱཝཀོཔི ཏཏྠ ཨེཝཾ གཱརཡ྄ཧོ. ཡོ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཝརཱུཔཾ སཱཝཀཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨདྡྷཱཡསྨཱ ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ ཉཱཡམཱརཱདྷེསྶཏཱི’ཏི. ཡོ ཙ པསཾསཏི, ཡཉྩ པསཾསཏི, ཡོ ཙ པསཾསིཏོ བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི. སབྦེ ཏེ བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷེཏཾ, ཙུནྡ, ཧོཏི དུརཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ དུཔྤཝེདིཏེ ཨནིཡྻཱནིཀེ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ.

སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏདྷམྨཝིནཡོ

༡༦༨. ‘‘ཨིདྷ པན, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ, སཱཝཀོ ཙ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརཏི, ན སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ, ན ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, ཝོཀྐམྨ ཙ ཏམྷཱ དྷམྨཱ ཝཏྟཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཏསྶ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ཨལཱབྷཱ, ཏསྶ ཏེ དུལླདྡྷཾ, སཏྠཱ ཙ ཏེ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཏྭཉྩ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརསི, ན སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ, ན ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, ཝོཀྐམྨ ཙ ཏམྷཱ དྷམྨཱ ཝཏྟསཱི’ཏི. ཨིཏི ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱཔི ཏཏྠ པཱསཾསོ, དྷམྨོཔི ཏཏྠ པཱསཾསོ, སཱཝཀོ ཙ ཏཏྠ ཨེཝཾ གཱརཡ྄ཧོ. ཡོ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཝརཱུཔཾ ¶ སཱཝཀཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨེཏཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཊིཔཛྫཏུ ཡཐཱ ཏེ སཏྠཱརཱ དྷམྨོ དེསིཏོ པཉྙཏྟོ’ཏི. ཡོ ཙ སམཱདཔེཏི, ཡཉྩ སམཱདཔེཏི, ཡོ ཙ སམཱདཔིཏོ ཏཐཏྟཱཡ པཊིཔཛྫཏི. སབྦེ ཏེ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷེཏཾ ¶ , ཙུནྡ, ཧོཏི སྭཱཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ སུཔྤཝེདིཏེ ནིཡྻཱནིཀེ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ.

༡༦༩. ‘‘ཨིདྷ ¶ པན, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ, སཱཝཀོ ཙ ཏསྨིཾ དྷམྨེ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརཏི སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, སམཱདཱཡ ཏཾ དྷམྨཾ ཝཏྟཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཏསྶ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ལཱབྷཱ, ཏསྶ ཏེ སུལདྡྷཾ, སཏྠཱ ཙ ཏེ [སཏྠཱ ཙ ཏེ ཨརཧཾ (སྱཱ.)] སམྨཱསམྦུདྡྷོ ¶ , དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཏྭཉྩ ཏསྨིཾ དྷམྨེ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཝིཧརསི སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ཨནུདྷམྨཙཱརཱི, སམཱདཱཡ ཏཾ དྷམྨཾ ཝཏྟསཱི’ཏི. ཨིཏི ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱཔི ཏཏྠ པཱསཾསོ, དྷམྨོཔི ཏཏྠ པཱསཾསོ, སཱཝཀོཔི ཏཏྠ ཨེཝཾ པཱསཾསོ. ཡོ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཝརཱུཔཾ སཱཝཀཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨདྡྷཱཡསྨཱ ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ ཉཱཡམཱརཱདྷེསྶཏཱི’ཏི. ཡོ ཙ པསཾསཏི, ཡཉྩ པསཾསཏི, ཡོ ཙ པསཾསིཏོ [པསཏྠོ (སྱཱ.)] བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི. སབྦེ ཏེ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷེཏཾ, ཙུནྡ, ཧོཏི སྭཱཀྑཱཏེ ¶ དྷམྨཝིནཡེ སུཔྤཝེདིཏེ ནིཡྻཱནིཀེ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ.

སཱཝཀཱནུཏཔྤསཏྠུ

༡༧༠. ‘‘ཨིདྷ པན, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ལོཀེ ཨུདཔཱདི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ, ཨཝིཉྙཱཔིཏཏྠཱ ཙསྶ ཧོནྟི སཱཝཀཱ སདྡྷམྨེ, ན ཙ ཏེསཾ ཀེཝལཾ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཱཝིཀཏཾ ཧོཏི ཨུཏྟཱནཱིཀཏཾ སབྦསངྒཱཧཔདཀཏཾ སཔྤཱཊིཧཱིརཀཏཾ ¶ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ. ཨཐ ནེསཾ སཏྠུནོ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔོ ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ ཀཱལངྐཏོ ཨནུཏཔྤོ ཧོཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? སཏྠཱ ཙ ནོ ལོཀེ ཨུདཔཱདི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ, ཨཝིཉྙཱཔིཏཏྠཱ ཙམྷ སདྡྷམྨེ, ན ཙ ནོ ཀེཝལཾ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཱཝིཀཏཾ ཧོཏི ¶ ཨུཏྟཱནཱིཀཏཾ སབྦསངྒཱཧཔདཀཏཾ སཔྤཱཊིཧཱིརཀཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ. ཨཐ ནོ སཏྠུནོ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏཱིཏི. ཨེཝརཱུཔོ ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ ཀཱལངྐཏོ ཨནུཏཔྤོ ཧོཏི.

སཱཝཀཱནནུཏཔྤསཏྠུ

༡༧༡. ‘‘ཨིདྷ པན, ཙུནྡ, སཏྠཱ ཙ ལོཀེ ཨུདཔཱདི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ. དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཝིཉྙཱཔིཏཏྠཱ ཙསྶ ཧོནྟི ¶ སཱཝཀཱ སདྡྷམྨེ, ཀེཝལཉྩ ཏེསཾ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཱཝིཀཏཾ ཧོཏི ཨུཏྟཱནཱིཀཏཾ སབྦསངྒཱཧཔདཀཏཾ སཔྤཱཊིཧཱིརཀཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ. ཨཐ ནེསཾ སཏྠུནོ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔོ ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ ཀཱལངྐཏོ ཨནནུཏཔྤོ ཧོཏི ¶ . ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? སཏྠཱ ཙ ནོ ལོཀེ ཨུདཔཱདི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ. དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཝིཉྙཱཔིཏཏྠཱ ཙམྷ སདྡྷམྨེ, ཀེཝལཉྩ ནོ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཱཝིཀཏཾ ཧོཏི ཨུཏྟཱནཱིཀཏཾ སབྦསངྒཱཧཔདཀཏཾ སཔྤཱཊིཧཱིརཀཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ ¶ . ཨཐ ནོ སཏྠུནོ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏཱིཏི. ཨེཝརཱུཔོ ཁོ, ཙུནྡ, སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ ཀཱལངྐཏོ ཨནནུཏཔྤོ ཧོཏི.

བྲཧྨཙརིཡཨཔརིཔཱུརཱདིཀཐཱ

༡༧༢. ‘‘ཨེཏེཧི ཙེཔི, ཙུནྡ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཧོཏི, ནོ ཙ ཁོ སཏྠཱ ཧོཏི ཐེརོ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ ཨདྡྷགཏོ ཝཡོཨནུཔྤཏྟོ. ཨེཝཾ ཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཧོཏི ཏེནངྒེན.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཏེཧི ཙེཝ ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཧོཏི, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཐེརོ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ ཨདྡྷགཏོ ཝཡོཨནུཔྤཏྟོ. ཨེཝཾ ཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཧོཏི ཏེནངྒེན.

༡༧༣. ‘‘ཨེཏེཧི ཙེཔི, ཙུནྡ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཧོཏི, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཐེརོ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ ཨདྡྷགཏོ ཝཡོཨནུཔྤཏྟོ ¶ , ནོ ཙ ཁྭསྶ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི ཝིཡཏྟཱ ཝིནཱིཏཱ ཝིསཱརདཱ པཏྟཡོགཀྑེམཱ. ཨལཾ སམཀྑཱཏུཾ སདྡྷམྨསྶ, ཨལཾ ཨུཔྤནྣཾ ¶ པརཔྤཝཱདཾ སཧདྷམྨེཧི སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཧེཏྭཱ སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ. ཨེཝཾ ཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཧོཏི ཏེནངྒེན.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཏེཧི ཙེཝ ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཧོཏི, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཐེརོ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ ཨདྡྷགཏོ ཝཡོཨནུཔྤཏྟོ, ཐེརཱ ཙསྶ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི ཝིཡཏྟཱ ཝིནཱིཏཱ ཝིསཱརདཱ པཏྟཡོགཀྑེམཱ. ཨལཾ སམཀྑཱཏུཾ སདྡྷམྨསྶ, ཨལཾ ཨུཔྤནྣཾ པརཔྤཝཱདཾ སཧདྷམྨེཧི སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཧེཏྭཱ སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ. ཨེཝཾ ཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཧོཏི ཏེནངྒེན.

༡༧༤. ‘‘ཨེཏེཧི ཙེཔི, ཙུནྡ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཧོཏི, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཐེརོ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ ཨདྡྷགཏོ ཝཡོཨནུཔྤཏྟོ, ཐེརཱ ཙསྶ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི ཝིཡཏྟཱ ¶ ཝིནཱིཏཱ ཝིསཱརདཱ པཏྟཡོགཀྑེམཱ. ཨལཾ སམཀྑཱཏུཾ སདྡྷམྨསྶ, ཨལཾ ཨུཔྤནྣཾ པརཔྤཝཱདཾ སཧདྷམྨེཧི སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཧེཏྭཱ སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ. ནོ ཙ ཁྭསྶ མཛ྄ཛྷིམཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི…པེ… མཛ྄ཛྷིམཱ ཙསྶ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི, ནོ ཙ ཁྭསྶ ནཝཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི…པེ… ནཝཱ ཙསྶ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི, ནོ ཙ ཁྭསྶ ཐེརཱ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི…པེ… ཐེརཱ ཙསྶ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི, ནོ ཙ ཁྭསྶ མཛ྄ཛྷིམཱ ¶ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི…པེ… མཛ྄ཛྷིམཱ ཙསྶ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི ¶ , ནོ ཙ ཁྭསྶ ནཝཱ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི…པེ… ནཝཱ ཙསྶ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི, ནོ ཙ ཁྭསྶ ཨུཔཱསཀཱ སཱཝཀཱ ཧོནྟི གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ…པེ… ཨུཔཱསཀཱ ཙསྶ སཱཝཀཱ ཧོནྟི གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ, ནོ ཙ ཁྭསྶ ཨུཔཱསཀཱ སཱཝཀཱ ཧོནྟི གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ…པེ… ཨུཔཱསཀཱ ཙསྶ སཱཝཀཱ ཧོནྟི གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ, ནོ ཙ ཁྭསྶ ཨུཔཱསིཀཱ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ…པེ… ཨུཔཱསིཀཱ ཙསྶ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ, ནོ ཙ ཁྭསྶ ཨུཔཱསིཀཱ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནིཡོ…པེ… ཨུཔཱསིཀཱ ཙསྶ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནིཡོ, ནོ ཙ ཁྭསྶ བྲཧྨཙརིཡཾ ཧོཏི ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ ཝིཏྠཱརིཀཾ བཱཧུཛཉྙཾ པུཐུབྷཱུཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ…པེ… བྲཧྨཙརིཡཉྩསྶ ཧོཏི ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ ཝིཏྠཱརིཀཾ བཱཧུཛཉྙཾ པུཐུབྷཱུཏཾ ཡཱཝ ¶ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ, ནོ ཙ ཁོ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཾ. ཨེཝཾ ཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཧོཏི ཏེནངྒེན.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཏེཧི ཙེཝ ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཧོཏི, སཏྠཱ ཙ ཧོཏི ཐེརོ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ ཨདྡྷགཏོ ཝཡོཨནུཔྤཏྟོ, ཐེརཱ ཙསྶ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི ཝིཡཏྟཱ ཝིནཱིཏཱ ཝིསཱརདཱ པཏྟཡོགཀྑེམཱ. ཨལཾ སམཀྑཱཏུཾ སདྡྷམྨསྶ, ཨལཾ ཨུཔྤནྣཾ པརཔྤཝཱདཾ སཧདྷམྨེཧི སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཧེཏྭཱ སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ. མཛ྄ཛྷིམཱ ཙསྶ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི…པེ… ནཝཱ ཙསྶ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི…པེ… ཐེརཱ ཙསྶ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ¶ ཧོནྟི…པེ… མཛ྄ཛྷིམཱ ཙསྶ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི…པེ… ནཝཱ ཙསྶ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི…པེ… ཨུཔཱསཀཱ ཙསྶ སཱཝཀཱ ཧོནྟི…པེ… གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ¶ . ཨུཔཱསཀཱ ཙསྶ སཱཝཀཱ ཧོནྟི གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ…པེ… ཨུཔཱསིཀཱ ཙསྶ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ…པེ… ཨུཔཱསིཀཱ ཙསྶ སཱཝིཀཱ ཧོནྟི གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནིཡོ…པེ… བྲཧྨཙརིཡཉྩསྶ ཧོཏི ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ ཝིཏྠཱརིཀཾ ¶ བཱཧུཛཉྙཾ པུཐུབྷཱུཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ, ལཱབྷགྒཔྤཏྟཉྩ ཡསགྒཔྤཏྟཉྩ. ཨེཝཾ ཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཧོཏི ཏེནངྒེན.

༡༧༥. ‘‘ཨཧཾ ཁོ པན, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི སཏྠཱ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ. དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཝིཉྙཱཔིཏཏྠཱ ཙ མེ སཱཝཀཱ སདྡྷམྨེ, ཀེཝལཉྩ ཏེསཾ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཱཝིཀཏཾ ཨུཏྟཱནཱིཀཏཾ སབྦསངྒཱཧཔདཀཏཾ སཔྤཱཊིཧཱིརཀཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ. ཨཧཾ ཁོ པན, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི སཏྠཱ ཐེརོ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ ཨདྡྷགཏོ ཝཡོཨནུཔྤཏྟོ.

‘‘སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ ཧོནྟི ཝིཡཏྟཱ ཝིནཱིཏཱ ཝིསཱརདཱ པཏྟཡོགཀྑེམཱ. ཨལཾ སམཀྑཱཏུཾ སདྡྷམྨསྶ, ཨལཾ ཨུཔྤནྣཾ པརཔྤཝཱདཾ སཧདྷམྨེཧི སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཧེཏྭཱ སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ. སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ ¶ , ཨེཏརཧི མཛ྄ཛྷིམཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ…པེ… སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ནཝཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཀཱ…པེ… སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ཐེརཱ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ…པེ… སནྟི ཁོ ¶ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི མཛ྄ཛྷིམཱ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ…པེ… སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ནཝཱ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝིཀཱ…པེ… སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ཨུཔཱསཀཱ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ…པེ… སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ཨུཔཱསཀཱ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ…པེ… སནྟི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ཨུཔཱསིཀཱ སཱཝིཀཱ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ…པེ… སནྟི ཁོ པན ¶ མེ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི ཨུཔཱསིཀཱ སཱཝིཀཱ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནིཡོ…པེ… ཨེཏརཧི ཁོ པན མེ, ཙུནྡ, བྲཧྨཙརིཡཾ ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ ཝིཏྠཱརིཀཾ བཱཧུཛཉྙཾ པུཐུབྷཱུཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏཾ.

༡༧༦. ‘‘ཡཱཝཏཱ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི སཏྠཱརོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣཱ, ནཱཧཾ, ཙུནྡ, ཨཉྙཾ ཨེཀསཏྠཱརམྤི སམནུཔསྶཱམི ཨེཝཾལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཾ ཡཐརིཝཱཧཾ. ཡཱཝཏཱ ཁོ པན, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི སངྒྷོ ཝཱ གཎོ ཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ; ནཱཧཾ, ཙུནྡ, ཨཉྙཾ ཨེཀཾ སཾགྷམྤི སམནུཔསྶཱམི ཨེཝཾལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཾ ཡཐརིཝཱཡཾ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུསངྒྷོ. ཡཾ ཁོ ཏཾ, ཙུནྡ, སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ སྭཱཀྑཱཏཾ ཀེཝལཾ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ སུཔྤཀཱསིཏ’ནྟི. ཨིདམེཝ ཏཾ སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ…པེ… སུཔྤཀཱསིཏ’ནྟི.

‘‘ཨུདཀོ ¶ [ཨུདྡཀོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] སུདཾ, ཙུནྡ, རཱམཔུཏྟོ ཨེཝཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི – ‘པསྶཾ ན པསྶཏཱི’ཏི. ཀིཉྩ ¶ པསྶཾ ན པསྶཏཱིཏི? ཁུརསྶ སཱདྷུནིསིཏསྶ ཏལམསྶ པསྶཏི, དྷཱརཉྩ ཁྭསྶ ན པསྶཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི – ‘པསྶཾ ན པསྶཏཱི’ཏི. ཡཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཨུདཀེན རཱམཔུཏྟེན བྷཱསིཏཾ ཧཱིནཾ གམྨཾ པོཐུཛྫནིཀཾ ཨནརིཡཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ ཁུརམེཝ སནྡྷཱཡ. ཡཉྩ ཏཾ [ཡཉྩེཏཾ (སྱཱ. ཀ.)], ཙུནྡ, སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘པསྶཾ ¶ ན པསྶཏཱི’ཏི, ཨིདམེཝ ཏཾ [ཨིདམེཝེཏཾ (ཀ.)] སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘པསྶཾ ན པསྶཏཱི’ཏི. ཀིཉྩ པསྶཾ ན པསྶཏཱིཏི? ཨེཝཾ སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ སྭཱཀྑཱཏཾ ཀེཝལཾ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ སུཔྤཀཱསིཏནྟི, ཨིཏི ཧེཏཾ པསྶཏི [སུཔྤཀཱསིཏཾ, ཨིཏི ཧེཏཾ ན པསྶཏཱིཏི (སྱཱ. ཀ.)]. ཨིདམེཏྠ ཨཔཀཌྜྷེཡྻ, ཨེཝཾ ཏཾ པརིསུདྡྷཏརཾ ཨསྶཱཏི, ཨིཏི ཧེཏཾ ན པསྶཏི [ན པསྶཏཱིཏི (སྱཱ. ཀ.)]. ཨིདམེཏྠ ཨུཔཀཌྜྷེཡྻ, ཨེཝཾ ཏཾ པརིཔཱུརཾ [པརིསུདྡྷཏརཾ (སྱཱ. ཀ.), པརིཔཱུརཏརཾ (?)] ཨསྶཱཏི, ཨིཏི ¶ ཧེཏཾ ན པསྶཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཙུནྡ – ‘པསྶཾ ན པསྶཏཱི’ཏི. ཡཾ ཁོ ཏཾ, ཙུནྡ, སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ…པེ… བྲཧྨཙརིཡཾ སུཔྤཀཱསིཏ’ནྟི. ཨིདམེཝ ཏཾ སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ སྭཱཀྑཱཏཾ ཀེཝལཾ པརིཔཱུརཾ བྲཧྨཙརིཡཾ སུཔྤཀཱསིཏ’ནྟི.

སངྒཱཡིཏབྦདྷམྨོ

༡༧༧. ཏསྨཱཏིཧ, ཙུནྡ, ཡེ ཝོ མཡཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙཱ དེསིཏཱ, ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨཏྠེན ཨཏྠཾ བྱཉྫནེན བྱཉྫནཾ སངྒཱཡིཏབྦཾ ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ ཙ ཏེ, ཙུནྡ ¶ , དྷམྨཱ མཡཱ ཨབྷིཉྙཱ དེསིཏཱ, ཡཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨཏྠེན ཨཏྠཾ བྱཉྫནེན བྱཉྫནཾ སངྒཱཡིཏབྦཾ ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ? སེཡྻཐིདཾ – ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ, པཉྩིནྡྲིཡཱནི, པཉྩ བལཱནི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ¶ , ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. ཨིམེ ཁོ ཏེ, ཙུནྡ, དྷམྨཱ མཡཱ ཨབྷིཉྙཱ དེསིཏཱ. ཡཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨཏྠེན ཨཏྠཾ བྱཉྫནེན བྱཉྫནཾ སངྒཱཡིཏབྦཾ ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

སཉྙཱཔེཏབྦཝིདྷི

༡༧༨. ‘‘ཏེསཉྩ ¶ ཝོ, ཙུནྡ, སམགྒཱནཾ སམྨོདམཱནཱནཾ ཨཝིཝདམཱནཱནཾ སིཀྑཏཾ [སིཀྑིཏབྦཾ (བཧཱུསུ)] ཨཉྙཏརོ སབྲཧྨཙཱརཱི སངྒྷེ དྷམྨཾ བྷཱསེཡྻ. ཏཏྲ ཙེ ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཏྠཉྩེཝ མིཙྪཱ གཎྷཱཏི, བྱཉྫནཱནི ཙ མིཙྪཱ རོཔེཏཱི’ཏི. ཏསྶ ནེཝ ཨབྷིནནྡིཏབྦཾ ན པཊིཀྐོསིཏབྦཾ, ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨིམསྶ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསྶ ཨིམཱནི ཝཱ བྱཉྫནཱནི ཨེཏཱནི ཝཱ བྱཉྫནཱནི ཀཏམཱནི ཨོཔཱཡིཀཏརཱནི, ཨིམེསཉྩ [ཨིམེསཾ ཝཱ (སྱཱ. པཱི. ཀ.), ཨིམེསཾ (སཱི.)] བྱཉྫནཱནཾ ཨཡཾ ཝཱ ཨཏྠོ ཨེསོ ཝཱ ཨཏྠོ ¶ ཀཏམོ ཨོཔཱཡིཀཏརོ’ཏི ¶ ? སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨིམསྶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསྶ ཨིམཱནེཝ བྱཉྫནཱནི ཨོཔཱཡིཀཏརཱནི, ཡཱ ཙེཝ [ཡཉྩེཝ (སཱི. ཀ.), ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] ཨེཏཱནི; ཨིམེསཉྩ [ཨིམེདཾ (སབྦཏྠ)] བྱཉྫནཱནཾ ཨཡམེཝ ཨཏྠོ ཨོཔཱཡིཀཏརོ, ཡཱ ཙེཝ [ཡཉྩེཝ (སཱི. ཀ.), ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] ཨེསོ’ཏི. སོ ནེཝ ཨུསྶཱདེཏབྦོ ན ཨཔསཱདེཏབྦོ, ཨནུསྶཱདེཏྭཱ ཨནཔསཱདེཏྭཱ སྭེཝ སཱདྷུཀཾ སཉྙཱཔེཏབྦོ ཏསྶ ཙ ཨཏྠསྶ ཏེསཉྩ བྱཉྫནཱནཾ ནིསནྟིཡཱ.

༡༧༩. ‘‘ཨཔརོཔི ཙེ, ཙུནྡ, སབྲཧྨཙཱརཱི སངྒྷེ དྷམྨཾ བྷཱསེཡྻ. ཏཏྲ ཙེ ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཏྠཉྷི ཁོ མིཙྪཱ གཎྷཱཏི བྱཉྫནཱནི སམྨཱ ¶ རོཔེཏཱི’ཏི. ཏསྶ ནེཝ ཨབྷིནནྡིཏབྦཾ ན པཊིཀྐོསིཏབྦཾ, ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨིམེསཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྱཉྫནཱནཾ ཨཡཾ ཝཱ ཨཏྠོ ཨེསོ ཝཱ ཨཏྠོ ཀཏམོ ཨོཔཱཡིཀཏརོ’ཏི? སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨིམེསཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྱཉྫནཱནཾ ཨཡམེཝ ཨཏྠོ ཨོཔཱཡིཀཏརོ, ཡཱ ཙེཝ ཨེསོ’ཏི. སོ ནེཝ ཨུསྶཱདེཏབྦོ ན ཨཔསཱདེཏབྦོ, ཨནུསྶཱདེཏྭཱ ཨནཔསཱདེཏྭཱ སྭེཝ སཱདྷུཀཾ སཉྙཱཔེཏབྦོ ཏསྶེཝ ཨཏྠསྶ ནིསནྟིཡཱ.

༡༨༠. ‘‘ཨཔརོཔི ཙེ, ཙུནྡ, སབྲཧྨཙཱརཱི སངྒྷེ དྷམྨཾ བྷཱསེཡྻ. ཏཏྲ ཙེ ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཏྠཉྷི ཁོ སམྨཱ གཎྷཱཏི བྱཉྫནཱནི མིཙྪཱ རོཔེཏཱི’ཏི. ཏསྶ ནེཝ ཨབྷིནནྡིཏབྦཾ ན པཊིཀྐོསིཏབྦཾ; ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ སོ ¶ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨིམསྶ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསྶ ཨིམཱནི ཝཱ བྱཉྫནཱནི ཨེཏཱནི ཝཱ བྱཉྫནཱནི ཀཏམཱནི ཨོཔཱཡིཀཏརཱནཱི’ཏི? སོ ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨིམསྶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསྶ ཨིམཱནེཝ བྱཉྫནཱནི ཨོཔཡིཀཏརཱནི, ཡཱནི ཙེཝ ཨེཏཱནཱི’ཏི ¶ . སོ ནེཝ ཨུསྶཱདེཏབྦོ ན ཨཔསཱདེཏབྦོ; ཨནུསྶཱདེཏྭཱ ཨནཔསཱདེཏྭཱ སྭེཝ སཱདྷུཀཾ སཉྙཱཔེཏབྦོ ཏེསཉྙེཝ བྱཉྫནཱནཾ ནིསནྟིཡཱ.

༡༨༡. ‘‘ཨཔརོཔི ཙེ, ཙུནྡ, སབྲཧྨཙཱརཱི སངྒྷེ དྷམྨཾ བྷཱསེཡྻ. ཏཏྲ ཙེ ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཏྠཉྩེཝ སམྨཱ གཎྷཱཏི བྱཉྫནཱནི ¶ ཙ སམྨཱ རོཔེཏཱི’ཏི. ཏསྶ ‘སཱདྷཱུ’ཏི བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏབྦཾ ཨནུམོདིཏབྦཾ; ཏསྶ ‘སཱདྷཱུ’ཏི བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ སོ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ལཱབྷཱ ནོ ཨཱཝུསོ, སུལདྡྷཾ ནོ ཨཱཝུསོ, ཡེ མཡཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཏཱདིསཾ སབྲཧྨཙཱརིཾ པསྶཱམ ཨེཝཾ ཨཏྠུཔེཏཾ བྱཉྫནུཔེཏ’ནྟི.

པཙྩཡཱནུཉྙཱཏཀཱརཎཾ

༡༨༢. ‘‘ན ཝོ ཨཧཾ, ཙུནྡ, དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾཡེཝ ཨཱསཝཱནཾ ¶ སཾཝརཱཡ དྷམྨཾ དེསེམི. ན པནཱཧཾ, ཙུནྡ, སམྤརཱཡིཀཱནཾཡེཝ ཨཱསཝཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེམི. དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾ ཙེཝཱཧཾ, ཙུནྡ, ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ དྷམྨཾ དེསེམི; སམྤརཱཡིཀཱནཉྩ ཨཱསཝཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཏསྨཱཏིཧ, ཙུནྡ, ཡཾ ཝོ མཡཱ ཙཱིཝརཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཨལཾ ཝོ ཏཾ – ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཨུཎྷསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔ [སིརིཾསཔ (སྱཱ.)] སམྥསྶཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཡཱཝདེཝ ཧིརིཀོཔཱིནཔཊིཙྪཱདནཏྠཾ. ཡོ ¶ ཝོ མཡཱ པིཎྜཔཱཏོ ཨནུཉྙཱཏོ, ཨལཾ ཝོ སོ ཡཱཝདེཝ ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ ཋིཏིཡཱ ཡཱཔནཱཡ ཝིཧིཾསཱུཔརཏིཡཱ བྲཧྨཙརིཡཱནུགྒཧཱཡ, ཨིཏི པུརཱཎཉྩ ཝེདནཾ པཊིཧངྑཱམི, ནཝཉྩ ཝེདནཾ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམི, ཡཱཏྲཱ ཙ མེ བྷཝིསྶཏི ཨནཝཛྫཏཱ ཙ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཙ [ཙཱཏི (བཧཱུསུ)]. ཡཾ ཝོ མཡཱ སེནཱསནཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཨལཾ ཝོ ཏཾ ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཨུཎྷསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཡཱཝདེཝ ཨུཏུཔརིསྶཡཝིནོདན པཊིསལླཱནཱརཱམཏྠཾ. ཡོ ཝོ མཡཱ གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫ པརིཀྑཱརོ ཨནུཉྙཱཏོ, ཨལཾ ཝོ སོ ཡཱཝདེཝ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཝེཡྻཱབཱདྷིཀཱནཾ ཝེདནཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ ཨབྱཱཔཛྫཔརམཏཱཡ [ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷཔརམཏཱཡཱཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.), ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཔརམཏཱཡ (?)].

སུཁལླིཀཱནུཡོགོ

༡༨༣. ‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘སུཁལླིཀཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ སམཎཱ སཀྱཔུཏྟིཡཱ ཝིཧརནྟཱི’ཏི. ཨེཝཾཝཱདིནོ [ཝདམཱནཱ (སྱཱ.)], ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ¶ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཀཏམོ སོ ¶ , ཨཱཝུསོ, སུཁལླིཀཱནུཡོགོ? སུཁལླིཀཱནུཡོགཱ ཧི བཧཱུ ཨནེཀཝིཧིཏཱ ནཱནཔྤཀཱརཀཱ’ཏི.

‘‘ཙཏྟཱརོམེ, ཙུནྡ, སུཁལླིཀཱནུཡོགཱ ཧཱིནཱ གམྨཱ པོཐུཛྫནིཀཱ ཨནརིཡཱ ཨནཏྠསཾཧིཏཱ ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ?

‘‘ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ བཱལོ པཱཎེ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི. ཨཡཾ པཋམོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཙུནྡ, ཨིདྷེཀཙྩོ ¶ ¶ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡིཏྭཱ ཨཱདིཡིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི. ཨཡཾ དུཏིཡོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཙུནྡ, ཨིདྷེཀཙྩོ མུསཱ བྷཎིཏྭཱ བྷཎིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི. ཨཡཾ ཏཏིཡོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཙུནྡ, ཨིདྷེཀཙྩོ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེཏི. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཙུནྡ, ཙཏྟཱརོ སུཁལླིཀཱནུཡོགཱ ཧཱིནཱ གམྨཱ པོཐུཛྫནིཀཱ ཨནརིཡཱ ཨནཏྠསཾཧིཏཱ ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི.

‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘‘ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སུཁལླིཀཱནུཡོགེ ཨནུཡུཏྟཱ སམཎཱ སཀྱཔུཏྟིཡཱ ཝིཧརནྟཱི’ཏི. ཏེ ཝོ [ཏེ (སཱི. པཱི.)] ‘མཱཧེཝཾ’ ཏིསྶུ ཝཙནཱིཡཱ. ན ཏེ ཝོ སམྨཱ ཝདམཱནཱ ཝདེཡྻུཾ, ཨབྦྷཱཙིཀྑེཡྻུཾ ཨསཏཱ ཨབྷཱུཏེན.

༡༨༤. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, ཙུནྡ, སུཁལླིཀཱནུཡོགཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ?

‘‘ཨིདྷ ¶ , ཙུནྡ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ པཋམོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ དུཏིཡོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ¶ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཏཏིཡོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ ¶ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ སུཁལླིཀཱནུཡོགོ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཙུནྡ, ཙཏྟཱརོ སུཁལླིཀཱནུཡོགཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི.

‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘‘ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སུཁལླིཀཱནུཡོགེ ཨནུཡུཏྟཱ སམཎཱ སཀྱཔུཏྟིཡཱ ཝིཧརནྟཱི’ཏི. ཏེ ཝོ ‘ཨེཝཾ’ ཏིསྶུ ཝཙནཱིཡཱ. སམྨཱ ཏེ ཝོ ཝདམཱནཱ ཝདེཡྻུཾ, ན ཏེ ཝོ ཨབྦྷཱཙིཀྑེཡྻུཾ ཨསཏཱ ཨབྷཱུཏེན.

སུཁལླིཀཱནུཡོགཱནིསཾསོ

༡༨༥. ‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཨིམེ པནཱཝུསོ, ཙཏྟཱརོ སུཁལླིཀཱནུཡོགེ ཨནུཡུཏྟཱནཾ ཝིཧརཏཾ ཀཏི ཕལཱནི ཀཏཱནིསཾསཱ པཱཊིཀངྑཱ’ཏི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཙཏྟཱརོ སུཁལླིཀཱནུཡོགེ ཨནུཡུཏྟཱནཾ ཝིཧརཏཾ ཙཏྟཱརི ཕལཱནི ཙཏྟཱརོ ¶ ཨཱནིསཾསཱ པཱཊིཀངྑཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ. ཨིདཾ པཋམཾ ཕལཾ, པཋམོ ཨཱནིསཾསོ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི ཧོཏི, སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ¶ ཀརོཏི. ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཕལཾ, དུཏིཡོ ཨཱནིསཾསོ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཧོཏི, ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཕལཾ, ཏཏིཡོ ཨཱནིསཾསོ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཕལཾ ཙཏུཏྠོ ཨཱནིསཾསོ. ཨིམེ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཙཏྟཱརོ སུཁལླིཀཱནུཡོགེ ཨནུཡུཏྟཱནཾ ཝིཧརཏཾ ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཕལཱནི, ཙཏྟཱརོ ཨཱནིསཾསཱ པཱཊིཀངྑཱ’’ཏི.

ཁཱིཎཱསཝཨབྷབྦཋཱནཾ

༡༨༦. ‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ¶ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཨཊྛིཏདྷམྨཱ སམཎཱ སཀྱཔུཏྟིཡཱ ཝིཧརནྟཱི’ཏི. ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨཏྠི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སཱཝཀཱནཾ དྷམྨཱ དེསིཏཱ པཉྙཏྟཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨནཏིཀྐམནཱིཡཱ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཨིནྡཁཱིལོ ཝཱ ཨཡོཁཱིལོ ཝཱ གམྦྷཱིརནེམོ སུནིཁཱཏོ ཨཙལོ ཨསམྤཝེདྷཱི. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སཱཝཀཱནཾ དྷམྨཱ དེསིཏཱ པཉྙཏྟཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨནཏིཀྐམནཱིཡཱ. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ, ཨབྷབྦོ སོ ནཝ ཋཱནཱནི ཨཛ྄ཛྷཱཙརིཏུཾ. ཨབྷབྦོ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སཉྩིཙྩ ¶ པཱཎཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡིཏུཾ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝིཏུཾ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏུཾ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སནྣིདྷིཀཱརཀཾ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ སེཡྻཐཱཔི པུབྦེ ཨཱགཱརིཀབྷཱུཏོ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཚནྡཱགཏིཾ གནྟུཾ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ དོསཱགཏིཾ གནྟུཾ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ མོཧཱགཏིཾ གནྟུཾ; ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ བྷཡཱགཏིཾ གནྟུཾ. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ, ཨབྷབྦོ སོ ཨིམཱནི ནཝ ཋཱནཱནི ཨཛ྄ཛྷཱཙརིཏུ’’ནྟི.

པཉྷཱབྱཱཀརཎཾ

༡༨༧. ‘‘ཋཱནཾ ¶ ¶ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཨཏཱིཏཾ ཁོ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ སམཎོ གོཏམོ ཨཏཱིརཀཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཉྙཔེཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨནཱགཏཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཨཏཱིརཀཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཉྙཔེཏི, ཏཡིདཾ ཀིཾསུ ཏཡིདཾ ཀཐཾསཱུ’ཏི? ཏེ ཙ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ¶ པརིབྦཱཛཀཱ ཨཉྙཝིཧིཏཀེན ཉཱཎདསྶནེན ཨཉྙཝིཧིཏཀཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ མཉྙནྟི ཡཐརིཝ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ. ཨཏཱིཏཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཏཐཱགཏསྶ སཏཱནུསཱརི ཉཱཎཾ ཧོཏི; སོ ཡཱཝཏཀཾ ཨཱཀངྑཏི ཏཱཝཏཀཾ ཨནུསྶརཏི. ཨནཱགཏཉྩ ཁོ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཛཾ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི – ‘ཨཡམནྟིམཱ ¶ ཛཱཏི, ནཏྠིདཱནི པུནབྦྷཝོ’ཏི. ‘ཨཏཱིཏཾ ཙེཔི, ཙུནྡ, ཧོཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ བྱཱཀརོཏི. ཨཏཱིཏཾ ཙེཔི, ཙུནྡ, ཧོཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ཏམྤི ཏཐཱགཏོ ན བྱཱཀརོཏི. ཨཏཱིཏཾ ཙེཔི ཙུནྡ, ཧོཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ, ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོ ཧོཏི ཏསྶ པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡ. ཨནཱགཏཾ ཙེཔི, ཙུནྡ, ཧོཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ བྱཱཀརོཏི…པེ… ཏསྶ པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡ. པཙྩུཔྤནྣཾ ཙེཔི, ཙུནྡ, ཧོཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ བྱཱཀརོཏི. པཙྩུཔྤནྣཾ ཙེཔི, ཙུནྡ, ཧོཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ¶ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ཏམྤི ཏཐཱགཏོ ན བྱཱཀརོཏི. པཙྩུཔྤནྣཾ ཙེཔི, ཙུནྡ, ཧོཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ, ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོ ཧོཏི ཏསྶ པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡ.

༡༨༨. ‘‘ཨིཏི ཁོ, ཙུནྡ, ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣེསུ དྷམྨེསུ ཏཐཱགཏོ ཀཱལཝཱདཱི [ཀཱལཝཱདཱི སཙྩཝཱདཱི (སྱཱ.)] བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ཝིནཡཝཱདཱི, ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡཉྩ ཁོ, ཙུནྡ, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ སམཱརཀསྶ སབྲཧྨཀསྶ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ པཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱ, སབྦཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཾ, ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡཉྩ, ཙུནྡ, རཏྟིཾ ཏཐཱགཏོ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷཏི, ཡཉྩ རཏྟིཾ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཡཾ ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ བྷཱསཏི ¶ ལཔཏི ནིདྡིསཏི. སབྦཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཧོཏི ནོ ཨཉྙཐཱ, ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཝཱདཱི, ཙུནྡ, ཏཐཱགཏོ ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི. ཨིཏི ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི, ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏི. སདེཝཀེ ལོཀེ, ཙུནྡ, སམཱརཀེ སབྲཧྨཀེ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཏཐཱགཏོ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུདསོ ཝསཝཏྟཱི, ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨབྱཱཀཏཊྛཱནཾ

༡༨༩. ‘‘ཋཱནཾ ¶ ¶ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨབྱཱཀཏཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ ¶ – ‘‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ, ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨེཏམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ ཨབྱཱཀཏཾ – ‘‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ, ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨབྱཱཀཏཾ ¶ ཁོ ཨེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ – ‘‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ, ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨེཏམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ ཨབྱཱཀཏཾ – ‘‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཀསྨཱ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, སམཎེན གོཏམེན ཨབྱཱཀཏ’ནྟི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ན ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསཾཧིཏཾ ན དྷམྨསཾཧིཏཾ ¶ ན ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཏསྨཱ ཏཾ བྷགཝཏཱ ཨབྱཱཀཏ’ནྟི.

བྱཱཀཏཊྛཱནཾ

༡༩༠. ‘‘ཋཱནཾ ¶ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཀིཾ པནཱཝུསོ, སམཎེན གོཏམེན བྱཱཀཏ’ནྟི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཾ, ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཾ, ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཾ, ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’ནྟི.

‘‘ཋཱནཾ ¶ ཁོ པནེཏཾ, ཙུནྡ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ – ‘ཀསྨཱ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, སམཎེན གོཏམེན བྱཱཀཏ’ནྟི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཙུནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨེཏཉྷི, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསཾཧིཏཾ, ཨེཏཾ དྷམྨསཾཧིཏཾ, ཨེཏཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏསྨཱ ཏཾ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’ནྟི.

པུབྦནྟསཧགཏདིཊྛིནིསྶཡཱ

༡༩༡. ‘‘ཡེཔི ཏེ, ཙུནྡ, པུབྦནྟསཧགཏཱ དིཊྛིནིསྶཡཱ, ཏེཔི ཝོ མཡཱ བྱཱཀཏཱ, ཡཐཱ ཏེ བྱཱཀཱཏབྦཱ. ཡཐཱ ཙ ཏེ ན བྱཱཀཱཏབྦཱ, ཀིཾ ཝོ ཨཧཾ ཏེ ཏཐཱ [ཏཏྠ (སྱཱ. ཀ.)] བྱཱཀརིསྶཱམི? ཡེཔི ཏེ, ཙུནྡ, ཨཔརནྟསཧགཏཱ དིཊྛིནིསྶཡཱ, ཏེཔི ཝོ མཡཱ བྱཱཀཏཱ, ཡཐཱ ཏེ བྱཱཀཱཏབྦཱ. ཡཐཱ ཙ ཏེ ན བྱཱཀཱཏབྦཱ, ཀིཾ ཝོ ཨཧཾ ཏེ ཏཐཱ བྱཱཀརིསྶཱམི? ཀཏམེ ཙ ཏེ, ཙུནྡ, པུབྦནྟསཧགཏཱ དིཊྛིནིསྶཡཱ, ཡེ ཝོ མཡཱ བྱཱཀཏཱ, ཡཐཱ ཏེ བྱཱཀཱཏབྦཱ. (ཡཐཱ ཙ ཏེ ན བྱཱཀཱཏབྦཱ, ཀིཾ ཝོ ཨཧཾ ཏེ ཏཐཱ བྱཱཀརིསྶཱམི) [(ཡཐཱ ཙ ཏེ ན བྱཱཀཱཏབྦཱ) སབྦཏྠ]? སནྟི ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. སནྟི པན, ཙུནྡ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨསསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ…པེ… སསྶཏོ ཙ ཨསསྶཏོ ཙ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… ནེཝ སསྶཏོ ནཱསསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… སཡཾཀཏོ ¶ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… པརཾཀཏོ ཨཏྟཱ ¶ ཙ ལོཀོ ཙ… སཡཾཀཏོ ཙ ¶ པརཾཀཏོ ཙ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… ཨསཡཾཀཱརོ ¶ ཨཔརཾཀཱརོ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. སསྶཏཾ སུཁདུཀྑཾ… ཨསསྶཏཾ སུཁདུཀྑཾ… སསྶཏཉྩ ཨསསྶཏཉྩ སུཁདུཀྑཾ… ནེཝསསྶཏཾ ནཱསསྶཏཾ སུཁདུཀྑཾ… སཡཾཀཏཾ སུཁདུཀྑཾ… པརཾཀཏཾ སུཁདུཀྑཾ… སཡཾཀཏཉྩ པརཾཀཏཉྩ སུཁདུཀྑཾ… ཨསཡཾཀཱརཾ ཨཔརཾཀཱརཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི.

༡༩༢. ‘‘ཏཏྲ, ཙུནྡ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིདཾ, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི – ‘‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱ’’ཏི? ཡཉྩ ཁོ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏཾ ཏེསཾ ནཱནུཛཱནཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཉྙཐཱསཉྙིནོཔི ཧེཏྠ, ཙུནྡ, སནྟེཀེ སཏྟཱ. ཨིམཱཡཔི ཁོ ཨཧཾ, ཙུནྡ, པཉྙཏྟིཡཱ ནེཝ ཨཏྟནཱ སམསམཾ སམནུཔསྶཱམི ཀུཏོ བྷིཡྻོ. ཨཐ ཁོ ཨཧམེཝ ཏཏྠ བྷིཡྻོ ཡདིདཾ ཨདྷིཔཉྙཏྟི.

༡༩༣. ‘‘ཏཏྲ, ཙུནྡ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨསསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ…པེ… སསྶཏོ ཙ ཨསསྶཏོ ཙ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… ནེཝསསྶཏོ ནཱསསྶཏོ ཨཏྟཱ ¶ ཙ ལོཀོ ཙ… སཡཾཀཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… པརཾཀཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… སཡཾཀཏོ ཙ པརཾཀཏོ ཙ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… ཨསཡཾཀཱརོ ཨཔརཾཀཱརོ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ… སསྶཏཾ སུཁདུཀྑཾ… ཨསསྶཏཾ ¶ སུཁདུཀྑཾ… སསྶཏཉྩ ཨསསྶཏཉྩ སུཁདུཀྑཾ… ནེཝསསྶཏཾ ནཱསསྶཏཾ སུཁདུཀྑཾ… སཡཾཀཏཾ སུཁདུཀྑཾ… པརཾཀཏཾ སུཁདུཀྑཾ… སཡཾཀཏཉྩ པརཾཀཏཉྩ སུཁདུཀྑཾ… ཨསཡཾཀཱརཾ ཨཔརཾཀཱརཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིདཾ, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི – ‘‘ཨསཡཾཀཱརཾ ཨཔརཾཀཱརཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑ’’’ནྟི? ཡཉྩ ཁོ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏཾ ཏེསཾ ནཱནུཛཱནཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཉྙཐཱསཉྙིནོཔི ཧེཏྠ, ཙུནྡ, སནྟེཀེ སཏྟཱ. ཨིམཱཡཔི ཁོ ཨཧཾ, ཙུནྡ, པཉྙཏྟིཡཱ ནེཝ ཨཏྟནཱ སམསམཾ སམནུཔསྶཱམི ཀུཏོ བྷིཡྻོ. ཨཐ ཁོ ཨཧམེཝ ཏཏྠ བྷིཡྻོ ཡདིདཾ ཨདྷིཔཉྙཏྟི. ཨིམེ ཁོ ཏེ, ཙུནྡ, པུབྦནྟསཧགཏཱ དིཊྛིནིསྶཡཱ, ཡེ ཝོ མཡཱ བྱཱཀཏཱ, ཡཐཱ ཏེ བྱཱཀཱཏབྦཱ ¶ . ཡཐཱ ཙ ཏེ ན བྱཱཀཱཏབྦཱ, ཀིཾ ཝོ ཨཧཾ ཏེ ཏཐཱ བྱཱཀརིསྶཱམཱིཏི [བྱཱཀརིསྶཱམཱིཏི (སཱི. ཀ.)]?

ཨཔརནྟསཧགཏདིཊྛིནིསྶཡཱ

༡༩༤. ‘‘ཀཏམེ ¶ ཙ ཏེ, ཙུནྡ, ཨཔརནྟསཧགཏཱ དིཊྛིནིསྶཡཱ, ཡེ ཝོ མཡཱ བྱཱཀཏཱ, ཡཐཱ ཏེ བྱཱཀཱཏབྦཱ. (ཡཐཱ ཙ ཏེ ན བྱཱཀཱཏབྦཱ, ཀིཾ ཝོ ཨཧཾ ཏེ ཏཐཱ བྱཱཀརིསྶཱམཱི) [( ) ཨེཏྠནྟརེ པཱཋོ སབྦཏྠཔི པརིཔུཎྞོ དིསྶཏི]? སནྟི, ཙུནྡ, ཨེཀེ ¶ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘རཱུཔཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི ཨརོགོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. སནྟི པན, ཙུནྡ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨརཱུཔཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི…པེ… རཱུཔཱི ཙ ཨརཱུཔཱི ཙ ཨཏྟཱ ཧོཏི… ནེཝརཱུཔཱི ནཱརཱུཔཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི… སཉྙཱི ¶ ཨཏྟཱ ཧོཏི… ཨསཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི… ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི… ཨཏྟཱ ཨུཙྪིཛྫཏི ཝིནསྶཏི ན ཧོཏི པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏཏྲ, ཙུནྡ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘རཱུཔཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི ཨརོགོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིདཾ, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི – ‘‘རཱུཔཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི ཨརོགོ པརཾ མརཎཱ’’’ཏི? ཡཉྩ ཁོ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏཾ ཏེསཾ ནཱནུཛཱནཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཉྙཐཱསཉྙིནོཔི ཧེཏྠ, ཙུནྡ, སནྟེཀེ སཏྟཱ. ཨིམཱཡཔི ཁོ ཨཧཾ, ཙུནྡ, པཉྙཏྟིཡཱ ནེཝ ཨཏྟནཱ སམསམཾ སམནུཔསྶཱམི ཀུཏོ བྷིཡྻོ. ཨཐ ཁོ ཨཧམེཝ ཏཏྠ བྷིཡྻོ ཡདིདཾ ཨདྷིཔཉྙཏྟི.

༡༩༥. ‘‘ཏཏྲ, ཙུནྡ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨརཱུཔཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི…པེ… རཱུཔཱི ཙ ཨརཱུཔཱི ཙ ཨཏྟཱ ཧོཏི… ནེཝརཱུཔཱིནཱརཱུཔཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི… སཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི… ཨསཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི… ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱི ¶ ཨཏྟཱ ཧོཏི… ཨཏྟཱ ཨུཙྪིཛྫཏི ཝིནསྶཏི ན ཧོཏི པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏྱཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདཱམི – ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིདཾ, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི – ‘‘ཨཏྟཱ ཨུཙྪིཛྫཏི ཝིནསྶཏི ན ཧོཏི པརཾ མརཎཱ’’’ཏི? ཡཉྩ ཁོ ཏེ, ཙུནྡ, ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི. ཏཾ ཏེསཾ ནཱནུཛཱནཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཉྙཐཱསཉྙིནོཔི ཧེཏྠ, ཙུནྡ, སནྟེཀེ སཏྟཱ. ཨིམཱཡཔི ཁོ ཨཧཾ, ཙུནྡ, པཉྙཏྟིཡཱ ནེཝ ཨཏྟནཱ ¶ སམསམཾ སམནུཔསྶཱམི, ཀུཏོ བྷིཡྻོ. ཨཐ ཁོ ཨཧམེཝ ཏཏྠ བྷིཡྻོ ཡདིདཾ ཨདྷིཔཉྙཏྟི. ཨིམེ ཁོ ཏེ, ཙུནྡ, ཨཔརནྟསཧགཏཱ དིཊྛིནིསྶཡཱ, ཡེ ཝོ མཡཱ བྱཱཀཏཱ ¶ , ཡཐཱ ཏེ བྱཱཀཱཏབྦཱ. ཡཐཱ ཙ ཏེ ན བྱཱཀཱཏབྦཱ, ཀིཾ ཝོ ཨཧཾ ཏེ ཏཐཱ བྱཱཀརིསྶཱམཱིཏི [བྱཱཀརིསྶཱམཱིཏི (སཱི. ཀ.)]?

༡༩༦. ‘‘ཨིམེསཉྩ, ཙུནྡ, པུབྦནྟསཧགཏཱནཾ དིཊྛིནིསྶཡཱནཾ ཨིམེསཉྩ ཨཔརནྟསཧགཏཱནཾ དིཊྛིནིསྶཡཱནཾ ¶ པཧཱནཱཡ སམཏིཀྐམཱཡ ཨེཝཾ མཡཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ དེསིཏཱ པཉྙཏྟཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི…པེ… ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཨིམེསཉྩ ཙུནྡ, པུབྦནྟསཧགཏཱནཾ དིཊྛིནིསྶཡཱནཾ ཨིམེསཉྩ ཨཔརནྟསཧགཏཱནཾ དིཊྛིནིསྶཡཱནཾ ¶ པཧཱནཱཡ སམཏིཀྐམཱཡ. ཨེཝཾ མཡཱ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ དེསིཏཱ པཉྙཏྟཱ’’ཏི.

༡༩༧. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཝཱཎོ བྷགཝཏོ པིཊྛིཏོ ཋིཏོ ཧོཏི བྷགཝནྟཾ བཱིཛཡམཱནོ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཝཱཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ! པཱསཱདིཀོ ཝཏཱཡཾ, བྷནྟེ, དྷམྨཔརིཡཱཡོ; སུཔཱསཱདིཀོ ཝཏཱཡཾ བྷནྟེ, དྷམྨཔརིཡཱཡོ, ཀོ ནཱམཱཡཾ བྷནྟེ དྷམྨཔརིཡཱཡོ’’ཏི? ‘‘ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, ཨུཔཝཱཎ, ཨིམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ ‘པཱསཱདིཀོ’ ཏྭེཝ ནཾ དྷཱརེཧཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཝཱཎོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

པཱསཱདིཀསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཚཊྛཾ.

༧. ལཀྑཎསུཏྟཾ

དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི

༡༩༨. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདྡནྟེ’’ཏི [བྷདནྟེཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༡༩༩. ‘‘དྭཏྟིཾསིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི, ཡེཧི སམནྣཱགཏསྶ མཧཱཔུརིསསྶ དྭེཝ གཏིཡོ བྷཝནྟི ཨནཉྙཱ. སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. ཏསྶིམཱནི སཏྟ རཏནཱནི བྷཝནྟི; སེཡྻཐིདཾ, ཙཀྐརཏནཾ ཧཏྠིརཏནཾ ཨསྶརཏནཾ མཎིརཏནཾ ཨིཏྠིརཏནཾ གཧཔཏིརཏནཾ པརིཎཱཡཀརཏནམེཝ སཏྟམཾ. པརོསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ བྷཝནྟི སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ སཱགརཔརིཡནྟཾ ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན དྷམྨེན ཨབྷིཝིཛིཡ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. སཙེ ཁོ པན ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ [ཝིཝཊཙྪདོ (སྱཱ. ཀ.), ཝིཝཏྟཙྪདོ (སཱི. པཱི.)].

༢༠༠. ‘‘ཀཏམཱནི ཙ ཏཱནི, བྷིཀྑཝེ, དྭཏྟིཾས མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི, ཡེཧི སམནྣཱགཏསྶ མཧཱཔུརིསསྶ ¶ དྭེཝ གཏིཡོ བྷཝནྟི ཨནཉྙཱ? སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… སཙེ ཁོ པན ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ¶ ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ.

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསོ སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདོ ཧོཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསོ སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདོ ཧོཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ བྷཝཏི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ ཧེཊྛཱཔཱདཏལེསུ ཙཀྐཱནི ཛཱཏཱནི ཧོནྟི སཧསྶཱརཱནི སནེམིཀཱནི སནཱབྷིཀཱནི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཱནི [སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཱནི སུཝིབྷཏྟནྟརཱནི (སཱི. པཱི.)]. ཡམྤི ¶ , བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ ཧེཊྛཱཔཱདཏལེསུ ཙཀྐཱནི ཛཱཏཱནི ཧོནྟི སཧསྶཱརཱནི སནེམིཀཱནི སནཱབྷིཀཱནི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཱནི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ བྷཝཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསོ ཨཱཡཏཔཎྷི ཧོཏི…པེ… དཱིགྷངྒུལི ཧོཏི… མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདོ ཧོཏི… ཛཱལཧཏྠཔཱདོ ཧོཏི… ཨུསྶངྑཔཱདོ ཧོཏི… ཨེཎིཛངྒྷོ ཧོཏི… ཋིཏཀོཝ ཨནོནམནྟོ ཨུབྷོཧི པཱཎིཏལེཧི ཛཎྞུཀཱནི པརིམསཏི པརིམཛྫཏི… ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧོ ཧོཏི… སུཝཎྞཝཎྞོ ཧོཏི ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙོ… སུཁུམཙྪཝི ཧོཏི, སུཁུམཏྟཱ ཚཝིཡཱ རཛོཛལླཾ ཀཱཡེ ན ཨུཔལིམྤཏི… ཨེཀེཀལོམོ ¶ ཧོཏི, ཨེཀེཀཱནི ལོམཱནི ལོམཀཱུཔེསུ ཛཱཏཱནི… ཨུདྡྷགྒལོམོ ཧོཏི, ཨུདྡྷགྒཱནི ལོམཱནི ཛཱཏཱནི ནཱིལཱནི ཨཉྫནཝཎྞཱནི ཀུཎྜལཱཝཊྚཱནི [ཀུཎྜལཱཝཏྟཱནི (བཧཱུསུ)] དཀྑིཎཱཝཊྚཀཛཱཏཱནི [དཀྑིཎཱཝཏྟཀཛཱཏཱནི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] … བྲཧྨུཛུགཏྟོ ཧོཏི… སཏྟུསྶདོ ཧོཏི… སཱིཧཔུབྦདྡྷཀཱཡོ ཧོཏི… ཙིཏནྟརཾསོ [པིཏནྟརཾསོ (སྱཱ.)] ཧོཏི… ནིགྲོདྷཔརིམཎྜལོ ཧོཏི, ཡཱཝཏཀྭསྶ ཀཱཡོ ཏཱཝཏཀྭསྶ བྱཱམོ ཡཱཝཏཀྭསྶ བྱཱམོ ཏཱཝཏཀྭསྶ ཀཱཡོ… སམཝཊྚཀྑནྡྷོ ཧོཏི… རསགྒསགྒཱི ཧོཏི… སཱིཧཧནུ ཧོཏི… ཙཏྟཱལཱིསདནྟོ ཧོཏི ¶ … སམདནྟོ ཧོཏི… ཨཝིརལ༹དནྟོ ཧོཏི… སུསུཀྐདཱཋོ ཧོཏི… པཧཱུཏཛིཝ྄ཧོ ཧོཏི… བྲཧྨསྶརོ ཧོཏི ཀརཝཱིཀབྷཱཎཱི… ཨབྷིནཱིལནེཏྟོ ཧོཏི… གོཔཁུམོ ཧོཏི… ཨུཎྞཱ བྷམུཀནྟརེ ཛཱཏཱ ཧོཏི, ཨོདཱཏཱ མུདུཏཱུལསནྣིབྷཱ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ ཨུཎྞཱ བྷམུཀནྟརེ ཛཱཏཱ ཧོཏི, ཨོདཱཏཱ མུདུཏཱུལསནྣིབྷཱ, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ བྷཝཏི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསོ ཨུཎྷཱིསསཱིསོ ཧོཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསོ ཨུཎྷཱིསསཱིསོ ཧོཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ བྷཝཏི.

‘‘ཨིམཱནི ཁོ ཏཱནི, བྷིཀྑཝེ, དྭཏྟིཾས མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི, ཡེཧི སམནྣཱགཏསྶ མཧཱཔུརིསསྶ དྭེཝ གཏིཡོ བྷཝནྟི ཨནཉྙཱ. སཙེ ¶ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… སཙེ ཁོ པན ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ.

‘‘ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྭཏྟིཾས མཧཱཔུརིསསྶ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི བཱཧིརཀཱཔི ཨིསཡོ ¶ དྷཱརེནྟི, ནོ ཙ ཁོ ཏེ ཛཱནནྟི – ‘ཨིམསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨིདཾ ལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏཱི’ཏི.

(༡) སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདཏཱལཀྑཎཾ

༢༠༡. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ དལ༹ྷསམཱདཱནོ ཨཧོསི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཨཝཏྠིཏསམཱདཱནོ ཀཱཡསུཙརིཏེ ཝཙཱིསུཙརིཏེ མནོསུཙརིཏེ དཱནསཾཝིབྷཱགེ སཱིལསམཱདཱནེ ཨུཔོསཐུཔཝཱསེ མཏྟེཡྻཏཱཡ པེཏྟེཡྻཏཱཡ སཱམཉྙཏཱཡ ¶ བྲཧྨཉྙཏཱཡ ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཏཱཡ ཨཉྙཏརཉྙཏརེསུ ཙ ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ¶ . སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཝིཔུལཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སོ ཏཏྠ ཨཉྙེ དེཝེ དསཧི ཋཱནེཧི ཨདྷིགྒཎྷཱཏི དིབྦེན ཨཱཡུནཱ དིབྦེན ཝཎྞེན དིབྦེན སུཁེན དིབྦེན ཡསེན དིབྦེན ཨཱདྷིཔཏེཡྻེན དིབྦེཧི རཱུཔེཧི དིབྦེཧི སདྡེཧི དིབྦེཧི གནྡྷེཧི དིབྦེཧི རསེཧི དིབྦེཧི ཕོཊྛབྦེཧི. སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི. སུཔྤཏིཊྛིཏཔཱདོ ཧོཏི. སམཾ པཱདཾ བྷཱུམིཡཾ ནིཀྑིཔཏི, སམཾ ཨུདྡྷརཏི, སམཾ སབྦཱཝནྟེཧི པཱདཏལེཧི བྷཱུམིཾ ཕུསཏི.

༢༠༢. ‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. ཏསྶིམཱནི སཏྟ རཏནཱནི བྷཝནྟི; སེཡྻཐིདཾ, ཙཀྐརཏནཾ ཧཏྠིརཏནཾ ཨསྶརཏནཾ མཎིརཏནཾ ཨིཏྠིརཏནཾ གཧཔཏིརཏནཾ པརིཎཱཡཀརཏནམེཝ སཏྟམཾ. པརོསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ བྷཝནྟི སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ སཱགརཔརིཡནྟཾ ཨཁིལམནིམིཏྟམཀཎྚཀཾ ཨིདྡྷཾ ཕཱིཏཾ ཁེམཾ སིཝཾ ནིརབྦུདཾ ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན དྷམྨེན ཨབྷིཝིཛིཡ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི ¶ . རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཀྑམྦྷིཡོ [ཨཝིཀྑམྦྷིཡོ (སཱི. པཱི.)] ཧོཏི ཀེནཙི མནུསྶབྷཱུཏེན ¶ པཙྩཏྠིཀེན པཙྩཱམིཏྟེན. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི. ‘‘སཙེ ཁོ པན ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཀྑམྦྷིཡོ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརེཧི ཝཱ བཱཧིརེཧི ཝཱ པཙྩཏྠིཀེཧི པཙྩཱམིཏྟེཧི རཱགེན ཝཱ དོསེན ཝཱ མོཧེན ཝཱ སམཎེན ཝཱ ¶ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༠༣. ཏཏྠེཏཾ ¶ ཝུཙྩཏི –

‘‘སཙྩེ ཙ དྷམྨེ ཙ དམེ ཙ སཾཡམེ,

སོཙེཡྻསཱིལཱལཡུཔོསཐེསུ ཙ;

དཱནེ ཨཧིཾསཱཡ ཨསཱཧསེ རཏོ,

དལ༹ྷཾ སམཱདཱཡ སམཏྟམཱཙརི [སམནྟམཱཙརི (སྱཱ. ཀ.)].

‘‘སོ ཏེན ཀམྨེན དིཝཾ སམཀྐམི [ཨཔཀྐམི (སྱཱ. ཀ.)],

སུཁཉྩ ཁིཌྜཱརཏིཡོ ཙ ཨནྭབྷི [ཨཾནྭབྷི (ཊཱིཀཱ)];

ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པུནརཱགཏོ ཨིདྷ,

སམེཧི པཱདེཧི ཕུསཱི ཝསུནྡྷརཾ.

‘‘བྱཱཀཾསུ ཝེཡྻཉྫནིཀཱ སམཱགཏཱ,

སམཔྤཏིཊྛསྶ ན ཧོཏི ཁམྦྷནཱ;

གིཧིསྶ ཝཱ པབྦཛིཏསྶ ཝཱ པུན [པན (སྱཱ.)],

ཏཾ ལཀྑཎཾ བྷཝཏི ཏདཏྠཛོཏཀཾ.

‘‘ཨཀྑམྦྷིཡོ ¶ ཧོཏི ཨགཱརམཱཝསཾ,

པརཱབྷིབྷཱུ སཏྟུབྷི ནཔྤམདྡནོ;

མནུསྶབྷཱུཏེནིདྷ ཧོཏི ཀེནཙི,

ཨཀྑམྦྷིཡོ ཏསྶ ཕལེན ཀམྨུནོ.

‘‘སཙེ ¶ ཙ པབྦཛྫམུཔེཏི ཏཱདིསོ,

ནེཀྑམྨཚནྡཱབྷིརཏོ ཝིཙཀྑཎོ;

ཨགྒོ ན སོ གཙྪཏི ཛཱཏུ ཁམྦྷནཾ,

ནརུཏྟམོ ཨེས ཧི ཏསྶ དྷམྨཏཱ’’ཏི.

(༢) པཱདཏལཙཀྐལཀྑཎཾ

༢༠༤. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ ¶ སམཱནོ བཧུཛནསྶ ¶ སུཁཱཝཧོ ཨཧོསི, ཨུབྦེགཨུཏྟཱསབྷཡཾ ཨཔནུདིཏཱ, དྷམྨིཀཉྩ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ སཾཝིདྷཱཏཱ, སཔརིཝཱརཉྩ དཱནཾ ཨདཱསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཝིཔུལཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི. ཧེཊྛཱཔཱདཏལེསུ ཙཀྐཱནི ཛཱཏཱནི ཧོནྟི སཧསྶཱརཱནི སནེམིཀཱནི སནཱབྷིཀཱནི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཱནི སུཝིབྷཏྟནྟརཱནི.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱཔརིཝཱརོ ཧོཏི; མཧཱསྶ ཧོནྟི པརིཝཱརཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ¶ ནེགམཛཱནཔདཱ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ རཱཛཱནོ བྷོགིཡཱ ཀུམཱརཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི. སཙེ ཁོ པན ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱཔརིཝཱརོ ཧོཏི; མཧཱསྶ ཧོནྟི པརིཝཱརཱ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༠༥. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘པུརེ པུརཏྠཱ པུརིམཱསུ ཛཱཏིསུ,

མནུསྶབྷཱུཏོ བཧུནཾ སུཁཱཝཧོ;

ཨུབྦྷེགཨུཏྟཱསབྷཡཱཔནཱུདནོ,

གུཏྟཱིསུ རཀྑཱཝརཎེསུ ཨུསྶུཀོ.

‘‘སོ ¶ ¶ ཏེན ཀམྨེན དིཝཾ སམཀྐམི,

སུཁཉྩ ཁིཌྜཱརཏིཡོ ཙ ཨནྭབྷི;

ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པུནརཱགཏོ ཨིདྷ,

ཙཀྐཱནི པཱདེསུ དུཝེསུ ཝིནྡཏི.

‘‘སམནྟནེམཱིནི སཧསྶརཱནི ཙ,

བྱཱཀཾསུ ཝེཡྻཉྫནིཀཱ སམཱགཏཱ;

དིསྭཱ ¶ ཀུམཱརཾ སཏཔུཉྙལཀྑཎཾ,

པརིཝཱརཝཱ ཧེསྶཏི སཏྟུམདྡནོ.

ཏཐཱ ཧཱི ཙཀྐཱནི སམནྟནེམིནི,

སཙེ ¶ ན པབྦཛྫམུཔེཏི ཏཱདིསོ;

ཝཏྟེཏི ཙཀྐཾ པཐཝིཾ པསཱསཏི,

ཏསྶཱནུཡནྟཱདྷ [ཏསྶཱནུཡུཏྟཱ ཨིདྷ (སཱི. པཱི.), ཏསྶཱནུཡནྟཱ ཨིདྷ (སྱཱ. ཀ.)] བྷཝནྟི ཁཏྟིཡཱ.

‘‘མཧཱཡསཾ སཾཔརིཝཱརཡནྟི ནཾ,

སཙེ ཙ པབྦཛྫམུཔེཏི ཏཱདིསོ;

ནེཀྑམྨཚནྡཱབྷིརཏོ ཝིཙཀྑཎོ,

དེཝཱམནུསྶཱསུརསཀྐརཀྑསཱ [སཏྟརཀྑསཱ (ཀ.) སཱི. སྱཱཨཊྛཀཐཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ].

‘‘གནྡྷབྦནཱགཱ ཝིཧགཱ ཙཏུཔྤདཱ,

ཨནུཏྟརཾ དེཝམནུསྶཔཱུཛིཏཾ;

མཧཱཡསཾ སཾཔརིཝཱརཡནྟི ན’’ནྟི.

(༣-༥) ཨཱཡཏཔཎྷིཏཱདིཏིལཀྑཎཾ

༢༠༦. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཨཧོསི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ, སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧཱསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཝིཔུལཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི ཏཱིཎི མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི ¶ པཊིལབྷཏི. ཨཱཡཏཔཎྷི ཙ ཧོཏི, དཱིགྷངྒུལི ཙ བྲཧྨུཛུགཏྟོ ཙ.

‘‘སོ ¶ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? དཱིགྷཱཡུཀོ ཧོཏི ཙིརཊྛིཏིཀོ, དཱིགྷམཱཡུཾ པཱལེཏི, ན སཀྐཱ ཧོཏི ཨནྟརཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ ཀེནཙི མནུསྶབྷཱུཏེན པཙྩཏྠིཀེན པཙྩཱམིཏྟེན ¶ . རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? དཱིགྷཱཡུཀོ ཧོཏི ¶ ཙིརཊྛིཏིཀོ, དཱིགྷམཱཡུཾ པཱལེཏི, ན སཀྐཱ ཧོཏི ཨནྟརཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ པཙྩཏྠིཀེཧི པཙྩཱམིཏྟེཧི སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༠༧. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘མཱརཎཝདྷབྷཡཏྟནོ [མརཎཝདྷབྷཡཏྟནོ (སཱི. པཱི. ཀ.), མརཎཝདྷབྷཡམཏྟནོ (སྱཱ.)] ཝིདིཏྭཱ,

པཊིཝིརཏོ པརཾ མཱརཎཱཡཧོསི;

ཏེན སུཙརིཏེན སགྒམགམཱ [ཏེན སོ སུཙརིཏེན སགྒམགམཱསི (སྱཱ.)],

སུཀཏཕལཝིཔཱཀམནུབྷོསི.

‘‘ཙཝིཡ པུནརིདྷཱགཏོ སམཱནོ,

པཊིལབྷཏི ཨིདྷ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི;

བྷཝཏི ཝིཔུལདཱིགྷཔཱསཎྷིཀོ,

བྲཧྨཱཝ སུཛུ སུབྷོ སུཛཱཏགཏྟོ.

‘‘སུབྷུཛོ སུསུ སུསཎྛིཏོ སུཛཱཏོ,

མུདུཏལུནངྒུལིཡསྶ ཧོནྟི;

དཱིགྷཱ ཏཱིབྷི ¶ པུརིསཝརགྒལཀྑཎེཧི,

ཙིརཡཔནཱཡ [ཙིརཡཱཔནཱཡ (སྱཱ.)] ཀུམཱརམཱདིསནྟི.

‘‘བྷཝཏི ཡདི གིཧཱི ཙིརཾ ཡཔེཏི,

ཙིརཏརཾ པབྦཛཏི ཡདི ཏཏོ ཧི;

ཡཱཔཡཏི ¶ ཙ ཝསིདྡྷིབྷཱཝནཱཡ,

ཨིཏི དཱིགྷཱཡུཀཏཱཡ ཏཾ ནིམིཏྟ’’ནྟི.

(༦) སཏྟུསྶདཏཱལཀྑཎཾ

༢༠༨. ‘‘ཡམྤི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ དཱཏཱ ཨཧོསི པཎཱིཏཱནཾ རསིཏཱནཾ ཁཱདནཱིཡཱནཾ བྷོཛནཱིཡཱནཾ སཱཡནཱིཡཱནཾ ལེཧནཱིཡཱནཾ ¶ པཱནཱནཾ. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི, སཏྟུསྶདོ ཧོཏི, སཏྟསྶ ཨུསྶདཱ ཧོནྟི; ཨུབྷོསུ ཧཏྠེསུ ཨུསྶདཱ ཧོནྟི, ཨུབྷོསུ པཱདེསུ ཨུསྶདཱ ཧོནྟི, ཨུབྷོསུ ཨཾསཀཱུཊེསུ ཨུསྶདཱ ཧོནྟི, ཁནྡྷེ ཨུསྶདོ ཧོཏི.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ལཱབྷཱི ཧོཏི པཎཱིཏཱནཾ རསིཏཱནཾ ཁཱདནཱིཡཱནཾ བྷོཛནཱིཡཱནཾ སཱཡནཱིཡཱནཾ ལེཧནཱིཡཱནཾ པཱནཱནཾ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ལཱབྷཱི ཧོཏི པཎཱིཏཱནཾ རསིཏཱནཾ ཁཱདནཱིཡཱནཾ བྷོཛནཱིཡཱནཾ སཱཡནཱིཡཱནཾ ལེཧནཱིཡཱནཾ པཱནཱནཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ ¶ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༠༩. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཁཛྫབྷོཛྫམཐ ལེཡྻ སཱཡིཡཾ,

ཨུཏྟམགྒརསདཱཡཀོ ཨཧུ;

ཏེན སོ སུཙརིཏེན ཀམྨུནཱ,

ནནྡནེ ཙིརམབྷིཔྤམོདཏི.

‘‘སཏྟ ¶ ཙུསྶདེ ཨིདྷཱདྷིགཙྪཏི,

ཧཏྠཔཱདམུདུཏཉྩ ཝིནྡཏི;

ཨཱཧུ བྱཉྫནནིམིཏྟཀོཝིདཱ,

ཁཛྫབྷོཛྫརསལཱབྷིཏཱཡ ནཾ.

‘‘ཡཾ གིཧིསྶཔི [ན ཏཾ གིཧིསྶཱཔི (སྱཱ.)] ཏདཏྠཛོཏཀཾ,

པབྦཛྫམྤི ཙ ཏདཱདྷིགཙྪཏི;

ཁཛྫབྷོཛྫརསལཱབྷིརུཏྟམཾ,

ཨཱཧུ སབྦགིཧིབནྡྷནཙྪིད’’ནྟི.

(༧-༨) ཀརཙརཎམུདུཛཱལཏཱལཀྑཎཱནི

༢༡༠. ‘‘ཡམྤི ¶ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི ཛནཾ སངྒཱཧཀོ ཨཧོསི – དཱནེན པེཡྻཝཛྫེན [པིཡཝཱཙེན (སྱཱ. ཀ.)] ཨཏྠཙརིཡཱཡ སམཱནཏྟཏཱཡ. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི ¶ པཊིལབྷཏི. མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདོ ཙ ཧོཏི ཛཱལཧཏྠཔཱདོ ཙ.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? སུསངྒཧིཏཔརིཛནོ ཧོཏི, སུསངྒཧིཏཱསྶ ཧོནྟི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཛཱནཔདཱ ¶ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ རཱཛཱནོ བྷོགིཡཱ ཀུམཱརཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? སུསངྒཧིཏཔརིཛནོ ཧོཏི, སུསངྒཧིཏཱསྶ ཧོནྟི བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༡༡. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘དཱནམྤི ཙཏྠཙརིཡཏཉྩ [དཱནམྤི ཙ ཨཏྠཙརིཡཏམྤི ཙ (སཱི. པཱི.)],

པིཡཝཱདིཏཉྩ སམཱནཏྟཏཉྩ [པིཡཝདཏཉྩ སམཱནཚནྡཏཉྩ (སཱི. པཱི.)];

ཀརིཡཙརིཡསུསངྒཧཾ བཧཱུནཾ,

ཨནཝམཏེན གུཎེན ཡཱཏི སགྒཾ.

‘‘ཙཝིཡ པུནརིདྷཱགཏོ སམཱནོ,

ཀརཙརཎམུདུཏཉྩ ཛཱལིནོ ཙ;

ཨཏིརུཙིརསུཝགྒུདསྶནེཡྻཾ,

པཊིལབྷཏི དཧརོ སུསུ ཀུམཱརོ.

‘‘བྷཝཏི ¶ ¶ པརིཛནསྶཝོ ཝིདྷེཡྻོ,

མཧིམཾ ཨཱཝསིཏོ སུསངྒཧིཏོ;

པིཡཝདཱུ ¶ ཧིཏསུཁཏཾ ཛིགཱིསམཱནོ [ཛིགིཾ སམཱནོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)],

ཨབྷིརུཙིཏཱནི གུཎཱནི ཨཱཙརཏི.

‘‘ཡདི ཙ ཛཧཏི སབྦཀཱམབྷོགཾ,

ཀཐཡཏི དྷམྨཀཐཾ ཛིནོ ཛནསྶ;

ཝཙནཔཊིཀརསྶཱབྷིཔྤསནྣཱ ¶ ,

སུཏྭཱན དྷམྨཱནུདྷམྨམཱཙརནྟཱི’’ཏི.

(༩-༡༠) ཨུསྶངྑཔཱདཨུདྡྷགྒལོམཏཱལཀྑཎཱནི

༢༡༢. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ [སམཱནོ བཧུནོ ཛནསྶ (སཱི. པཱི.)] ཨཏྠཱུཔསཾཧིཏཾ དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཨཧོསི, བཧུཛནཾ ནིདཾསེསི, པཱཎཱིནཾ ཧིཏསུཁཱཝཧོ དྷམྨཡཱགཱི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི. ཨུསྶངྑཔཱདོ ཙ ཧོཏི, ཨུདྡྷགྒལོམོ ཙ.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ, སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨགྒོ ཙ ཧོཏི སེཊྛོ ཙ པཱམོཀྑོ ཙ ཨུཏྟམོ ཙ པཝརོ ཙ ཀཱམབྷོགཱིནཾ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨགྒོ ཙ ཧོཏི སེཊྛོ ཙ པཱམོཀྑོ ཙ ཨུཏྟམོ ཙ པཝརོ ཙ སབྦསཏྟཱནཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༡༣. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཨཏྠདྷམྨསཧིཏཾ ¶ [ཨཏྠདྷམྨསཾཧིཏཾ (ཀ. སཱི. པཱི.), ཨཏྠདྷམྨུཔསཾཧིཏཾ (ཀ.)] པུརེ གིརཾ,

ཨེརཡཾ བཧུཛནཾ ནིདཾསཡི;

པཱཎིནཾ ཧིཏསུཁཱཝཧོ ཨཧུ,

དྷམྨཡཱགམཡཛཱི [དྷམྨཡཱགཾ ཨསྶཛི (ཀ.)] ཨམཙྪརཱི.

‘‘ཏེན ¶ ¶ སོ སུཙརིཏེན ཀམྨུནཱ,

སུགྒཏིཾ ¶ ཝཛཏི ཏཏྠ མོདཏི;

ལཀྑཎཱནི ཙ དུཝེ ཨིདྷཱགཏོ,

ཨུཏྟམཔྤམུཁཏཱཡ [ཨུཏྟམསུཁཏཱཡ (སྱཱ.), ཨུཏྟམཔམུཀྑཏཱཡ (ཀ.)] ཝིནྡཏི.

‘‘ཨུབྦྷམུཔྤཏིཏལོམཝཱ སསོ,

པཱདགཎྛིརཧུ སཱདྷུསཎྛིཏཱ;

མཾསལོཧིཏཱཙིཏཱ ཏཙོཏྠཏཱ,

ཨུཔརིཙརཎསོབྷནཱ [ཨུཔརིཛཱནུསོབྷནཱ (སྱཱ.), ཨུཔརི ཙ པན སོབྷནཱ (སཱི. པཱི.)] ཨཧུ.

‘‘གེཧམཱཝསཏི ཙེ ཏཐཱཝིདྷོ,

ཨགྒཏཾ ཝཛཏི ཀཱམབྷོགིནཾ;

ཏེན ཨུཏྟརིཏརོ ན ཝིཛྫཏི,

ཛམྦུདཱིཔམབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏི.

‘‘པབྦཛམྤི ¶ ཙ ཨནོམནིཀྐམོ,

ཨགྒཏཾ ཝཛཏི སབྦཔཱཎིནཾ;

ཏེན ཨུཏྟརིཏརོ ན ཝིཛྫཏི,

སབྦལོཀམབྷིབྷུཡྻ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

(༡༡) ཨེཎིཛངྒྷལཀྑཎཾ

༢༡༤. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ སཀྐཙྩཾ ཝཱཙེཏཱ ཨཧོསི སིཔྤཾ ཝཱ ཝིཛྫཾ ཝཱ ཙརཎཾ ཝཱ ཀམྨཾ ཝཱ – ‘ཀིཾ ཏིམེ ཁིཔྤཾ ཝིཛཱནེཡྻུཾ, ཁིཔྤཾ པཊིཔཛྫེཡྻུཾ, ན ཙིརཾ ཀིལིསྶེཡྻུ’’ནྟི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ¶ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི. ཨེཎིཛངྒྷོ ཧོཏི.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཡཱནི ཏཱནི རཱཛཱརཧཱནི རཱཛངྒཱནི རཱཛཱུཔབྷོགཱནི ¶ རཱཛཱནུཙྪཝིཀཱནི ཏཱནི ཁིཔྤཾ པཊིལབྷཏི. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཡཱནི ¶ ཏཱནི སམཎཱརཧཱནི སམཎངྒཱནི སམཎཱུཔབྷོགཱནི སམཎཱནུཙྪཝིཀཱནི, ཏཱནི ཁིཔྤཾ པཊིལབྷཏི. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༡༥. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘སིཔྤེསུ ཝིཛྫཱཙརཎེསུ ཀམྨེསུ [ཀམྨསུ (སཱི. པཱི.)],

ཀཐཾ ཝིཛཱནེཡྻུཾ [ཝིཛཱནེཡྻ (སཱི. པཱི.), ཝིཛཱནེཡྻུ (སྱཱ.)] ལཧུནྟི ཨིཙྪཏི;

ཡདཱུཔགྷཱཏཱཡ ¶ ན ཧོཏི ཀསྶཙི,

ཝཱཙེཏི ཁིཔྤཾ ན ཙིརཾ ཀིལིསྶཏི.

‘‘ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀུསལཾ སུཁུདྲཡཾ [སུཁིནྡྲིཡཾ (ཀ.)],

ཛངྒྷཱ མནུཉྙཱ ལབྷཏེ སུསཎྛིཏཱ;

ཝཊྚཱ སུཛཱཏཱ ཨནུཔུབྦམུགྒཏཱ,

ཨུདྡྷགྒལོམཱ སུཁུམཏྟཙོཏྠཏཱ.

‘‘ཨེཎེཡྻཛངྒྷོཏི ཏམཱཧུ པུགྒལཾ,

སམྤཏྟིཡཱ ཁིཔྤམིདྷཱཧུ [ཁིཔྤམིདཱཧུ (?)] ལཀྑཎཾ;

གེཧཱནུལོམཱནི ཡདཱབྷིཀངྑཏི,

ཨཔབྦཛཾ ཁིཔྤམིདྷཱདྷིགཙྪཏི [ཁིཔྤམིདཱདྷིགཙྪཏི (?)].

‘‘སཙེ ¶ ཙ པབྦཛྫམུཔེཏི ཏཱདིསོ,

ནེཀྑམྨཚནྡཱབྷིརཏོ ཝིཙཀྑཎོ;

ཨནུཙྪཝིཀསྶ ཡདཱནུལོམིཀཾ,

ཏཾ ཝིནྡཏི ཁིཔྤམནོམཝིཀྐམོ [ནིཀྐམོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)]’’ཏི.

(༡༢) སུཁུམཙྪཝིལཀྑཎཾ

༢༡༦. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ ¶ སམཱནོ སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིཔུཙྪིཏཱ ཨཧོསི – ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཀུསལཾ, ཀིཾ ཨཀུསལཾ, ཀིཾ སཱཝཛྫཾ, ཀིཾ ཨནཝཛྫཾ, ཀིཾ སེཝིཏབྦཾ, ཀིཾ ན སེཝིཏབྦཾ, ཀིཾ མེ ཀརཱིཡམཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཨསྶ, ཀིཾ ཝཱ པན མེ ཀརཱིཡམཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ ¶ ཨསྶཱ’’ཏི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི. སུཁུམཙྪཝི ¶ ཧོཏི, སུཁུམཏྟཱ ཚཝིཡཱ རཛོཛལླཾ ཀཱཡེ ན ཨུཔལིམྤཏི.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱཔཉྙོ ཧོཏི, ནཱསྶ ཧོཏི ཀོཙི པཉྙཱཡ སདིསོ ཝཱ སེཊྛོ ཝཱ ཀཱམབྷོགཱིནཾ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱཔཉྙོ ཧོཏི པུཐུཔཉྙོ ཧཱསཔཉྙོ [ཧཱསུཔཉྙོ (སཱི. པཱི.)] ཛཝནཔཉྙོ ཏིཀྑཔཉྙོ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙོ, ནཱསྶ ཧོཏི ཀོཙི པཉྙཱཡ སདིསོ ཝཱ སེཊྛོ ཝཱ སབྦསཏྟཱནཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༡༧. ཏཏྠེཏཾ ¶ ཝུཙྩཏི –

‘‘པུརེ པུརཏྠཱ པུརིམཱསུ ཛཱཏིསུ,

ཨཉྙཱཏུཀཱམོ པརིཔུཙྪིཏཱ ཨཧུ;

སུསྶཱུསིཏཱ པབྦཛིཏཾ ཨུཔཱསིཏཱ,

ཨཏྠནྟརོ ཨཏྠཀཐཾ ནིསཱམཡི.

‘‘པཉྙཱཔཊིལཱབྷགཏེན [པཉྙཱཔཊིལཱབྷཀཏེན (སཱི. པཱི.) ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] ཀམྨུནཱ,

མནུསྶབྷཱུཏོ སུཁུམཙྪཝཱི ཨཧུ;

བྱཱཀཾསུ ཨུཔྤཱདནིམིཏྟཀོཝིདཱ,

སུཁུམཱནི ཨཏྠཱནི ཨཝེཙྩ དཀྑིཏི.

‘‘སཙེ ན པབྦཛྫམུཔེཏི ཏཱདིསོ,

ཝཏྟེཏི ཙཀྐཾ པཐཝིཾ པསཱསཏི;

ཨཏྠཱནུསིཊྛཱིསུ པརིགྒཧེསུ ཙ,

ན ཏེན སེཡྻོ སདིསོ ཙ ཝིཛྫཏི.

‘‘སཙེ ¶ ¶ ཙ པབྦཛྫམུཔེཏི ཏཱདིསོ,

ནེཀྑམྨཚནྡཱབྷིརཏོ ཝིཙཀྑཎོ;

པཉྙཱཝིསིཊྛཾ ལབྷཏེ ཨནུཏྟརཾ,

པཔྤོཏི བོདྷིཾ ཝརབྷཱུརིམེདྷསོ’’ཏི.

(༡༣) སུཝཎྞཝཎྞལཀྑཎཾ

༢༡༨. ‘‘ཡམྤི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ ཨཀྐོདྷནོ ཨཧོསི ཨནུཔཱཡཱསབཧུལོ, བཧུམྤི ཝུཏྟོ སམཱནོ ནཱབྷིསཛྫི ན ཀུཔྤི ན བྱཱཔཛྫི ན ¶ པཏིཏྠཱིཡི, ན ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏྭཱཀཱསི. དཱཏཱ ཙ ཨཧོསི སུཁུམཱནཾ མུདུཀཱནཾ ཨཏྠརཎཱནཾ པཱཝུརཎཱནཾ [པཱཔུརཎཱནཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཁོམསུཁུམཱནཾ ཀཔྤཱསིཀསུཁུམཱནཾ ཀོསེཡྻསུཁུམཱནཾ ཀམྦལསུཁུམཱནཾ. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི. སུཝཎྞཝཎྞོ ཧོཏི ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙོ.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ལཱབྷཱི ཧོཏི སུཁུམཱནཾ མུདུཀཱནཾ ཨཏྠརཎཱནཾ པཱཝུརཎཱནཾ ཁོམསུཁུམཱནཾ ཀཔྤཱསིཀསུཁུམཱནཾ ཀོསེཡྻསུཁུམཱནཾ ཀམྦལསུཁུམཱནཾ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ལཱབྷཱི ཧོཏི སུཁུམཱནཾ མུདུཀཱནཾ ཨཏྠརཎཱནཾ པཱཝུརཎཱནཾ ཁོམསུཁུམཱནཾ ཀཔྤཱསིཀསུཁུམཱནཾ ཀོསེཡྻསུཁུམཱནཾ ཀམྦལསུཁུམཱནཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༡༩. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཨཀྐོདྷཉྩ ཨདྷིཊྛཧི ཨདཱསི [ཨདཱསི ཙ (སཱི. པཱི.)],

དཱནཉྩ ཝཏྠཱནི སུཁུམཱནི སུཙྪཝཱིནི;

པུརིམཏརབྷཝེ ¶ ཋིཏོ ཨབྷིཝིསྶཛི,

མཧིམིཝ སུརོ ཨབྷིཝསྶཾ.

‘‘ཏཾ ¶ ཀཏྭཱན ཨིཏོ ཙུཏོ དིབྦཾ,

ཨུཔཔཛྫི [ཨུཔཔཛྫ (སཱི. པཱི.)] སུཀཏཕལཝིཔཱཀམནུབྷུཏྭཱ;

ཀནཀཏནུསནྣིབྷོ ཨིདྷཱབྷིབྷཝཏི,

སུརཝརཏརོརིཝ ཨིནྡོ.

‘‘གེཧཉྩཱཝསཏི ¶ ¶ ནརོ ཨཔབྦཛྫ,

མིཙྪཾ མཧཏིམཧིཾ ཨནུསཱསཏི [པསཱསཏི (སྱཱ.)];

པསཡ྄ཧ སཧིདྷ སཏྟརཏནཾ [པསཡ྄ཧ ཨབྷིཝསན-ཝརཏརཾ (སཱི. པཱི.)],

པཊིལབྷཏི ཝིམལ [ཝིཔུལ (སྱཱ.), ཝིཔུལཾ (སཱི. པཱི.)] སུཁུམཙྪཝིཾ སུཙིཉྩ.

‘‘ལཱབྷཱི ཨཙྪཱདནཝཏྠམོཀྑཔཱཝུརཎཱནཾ,

བྷཝཏི ཡདི ཨནཱགཱརིཡཏཾ ཨུཔེཏི;

སཧིཏོ [སུཧིཏ (སྱཱ.), ས ཧི (སཱི. པཱི.)] པུརིམཀཏཕལཾ ཨནུབྷཝཏི,

ན བྷཝཏི ཀཏསྶ པནཱསོ’’ཏི.

(༡༤) ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧལཀྑཎཾ

༢༢༠. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ ཙིརཔྤནཊྛེ སུཙིརཔྤཝཱསིནོ ཉཱཏིམིཏྟེ སུཧཛྫེ སཁིནོ སམཱནེཏཱ ཨཧོསི. མཱཏརམྤི པུཏྟེན སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, པུཏྟམྤི མཱཏརཱ སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, པིཏརམྤི ¶ པུཏྟེན སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, པུཏྟམྤི པིཏརཱ སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, བྷཱཏརམྤི བྷཱཏརཱ སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, བྷཱཏརམྤི བྷགིནིཡཱ སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, བྷགིནིམྤི བྷཱཏརཱ སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, བྷགིནིམྤི བྷགིནིཡཱ སམཱནེཏཱ ཨཧོསི, སམངྒཱིཀཏྭཱ [སམགྒིཾ ཀཏྭཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཙ ཨབྦྷནུམོདིཏཱ ཨཧོསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི – ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧོ ཧོཏི.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? པཧཱུཏཔུཏྟོ ཧོཏི, པརོསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ བྷཝནྟི ¶ སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ¶ ཀིཾ ལབྷཏི? པཧཱུཏཔུཏྟོ ཧོཏི, ཨནེཀསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ བྷཝནྟི སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༢༡. ཏཏྠེཏཾ ¶ ཝུཙྩཏི –

‘‘པུརེ པུརཏྠཱ པུརིམཱསུ ཛཱཏིསུ,

ཙིརཔྤནཊྛེ སུཙིརཔྤཝཱསིནོ;

ཉཱཏཱི སུཧཛྫེ སཁིནོ སམཱནཡི,

སམངྒིཀཏྭཱ ཨནུམོདིཏཱ ཨཧུ.

‘‘སོ ཏེན [ས ཏེན (ཀ.)] ཀམྨེན དིཝཾ སམཀྐམི,

སུཁཉྩ ཁིཌྜཱརཏིཡོ ཙ ཨནྭབྷི;

ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པུནརཱགཏོ ཨིདྷ,

ཀོསོཧིཏཾ ཝིནྡཏི ཝཏྠཚཱདིཡཾ.

‘‘པཧཱུཏཔུཏྟོ ¶ བྷཝཏཱི ཏཐཱཝིདྷོ,

པརོསཧསྶཉྩ [པརོསཧསྶསྶ (སཱི. པཱི.)] བྷཝནྟི ཨཏྲཛཱ;

སཱུརཱ ཙ ཝཱིརཱ ཙ [སཱུརཱ ཙ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ (ཀ.)] ཨམིཏྟཏཱཔནཱ,

གིཧིསྶ པཱིཏིཾཛནནཱ པིཡཾཝདཱ.

‘‘བཧཱུཏརཱ པབྦཛིཏསྶ ཨིརིཡཏོ,

བྷཝནྟི པུཏྟཱ ཝཙནཱནུསཱརིནོ;

གིཧིསྶ ཝཱ པབྦཛིཏསྶ ཝཱ པུན,

ཏཾ ལཀྑཎཾ ཛཱཡཏི ཏདཏྠཛོཏཀ’’ནྟི.

པཋམབྷཱཎཝཱརོ ནིཊྛིཏོ.

(༡༥-༡༦) པརིམཎྜལཨནོནམཛཎྞུཔརིམསནལཀྑཎཱནི

༢༢༢. ‘‘ཡམྤི ¶ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ མཧཱཛནསངྒཧཾ [མཧཱཛནསངྒཱཧཀཾ (ཀ.)] སམེཀྑམཱནོ [སམཔེཀྑམཱནོ (ཀ.)] སམཾ ཛཱནཱཏི སཱམཾ ཛཱནཱཏི, པུརིསཾ ཛཱནཱཏི པུརིསཝིསེསཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཡམིདམརཧཏི ཨཡམིདམརཧཏཱི’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ པུརིསཝིསེསཀརོ ཨཧོསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ¶ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི. ནིགྲོདྷ པརིམཎྜལོ ཙ ཧོཏི, ཋིཏཀོཡེཝ ཙ ཨནོནམནྟོ ཨུབྷོཧི པཱཎིཏལེཧི ཛཎྞུཀཱནི པརིམསཏི པརིམཛྫཏི.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི ¶ ? ཨཌྜྷོ ཧོཏི མཧདྡྷནོ མཧཱབྷོགོ པཧཱུཏཛཱཏརཱུཔརཛཏོ པཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎོ པཧཱུཏདྷནདྷཉྙོ པརིཔུཎྞཀོསཀོཊྛཱགཱརོ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི…པེ… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཌྜྷོ ཧོཏི མཧདྡྷནོ མཧཱབྷོགོ. ཏསྶིམཱནི དྷནཱནི ཧོནྟི, སེཡྻཐིདཾ, སདྡྷཱདྷནཾ སཱིལདྷནཾ ཧིརིདྷནཾ ཨོཏྟཔྤདྷནཾ སུཏདྷནཾ ཙཱགདྷནཾ པཉྙཱདྷནཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༢༣. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཏུལིཡ པཊིཝིཙཡ ཙིནྟཡིཏྭཱ,

མཧཱཛནསངྒཧནཾ [མཧཱཛནཾ སངྒཱཧཀཾ (ཀ.)] སམེཀྑམཱནོ;

ཨཡམིདམརཧཏི ཏཏྠ ཏཏྠ,

པུརིསཝིསེསཀརོ པུརེ ཨཧོསི.

‘‘མཧིཉྩ ¶ པན [སམཱ ཙ པན (སྱཱ.), ས ཧི ཙ པན (སཱི. པཱི.)] ཋིཏོ ཨནོནམནྟོ,

ཕུསཏི ཀརེཧི ཨུབྷོཧི ཛཎྞུཀཱནི;

མཧིརུཧཔརིམཎྜལོ ཨཧོསི,

སུཙརིཏཀམྨཝིཔཱཀསེསཀེན.

‘‘བཧུཝིཝིདྷནིམིཏྟལཀྑཎཉྙཱུ,

ཨཏིནིཔུཎཱ མནུཛཱ བྱཱཀརིཾསུ;

བཧུཝིཝིདྷཱ ¶ གིཧཱིནཾ ཨརཧཱནི,

པཊིལབྷཏི དཧརོ སུསུ ཀུམཱརོ.

‘‘ཨིདྷ ¶ ཙ མཧཱིཔཏིསྶ ཀཱམབྷོགཱི,

གིཧིཔཏིརཱུཔཀཱ བཧཱུ བྷཝནྟི;

ཡདི ཙ ཛཧཏི སབྦཀཱམབྷོགཾ,

ལབྷཏི ཨནུཏྟརཾ ཨུཏྟམདྷནགྒ’’ནྟི.

(༡༧-༡༩) སཱིཧཔུབྦདྡྷཀཱཡཱདིཏིལཀྑཎཾ

༢༢༤. ‘‘ཡམྤི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ བཧུཛནསྶ ཨཏྠཀཱམོ ཨཧོསི ཧིཏཀཱམོ ཕཱསུཀཱམོ ཡོགཀྑེམཀཱམོ – ‘ཀིནྟིམེ སདྡྷཱཡ ཝཌྜྷེཡྻུཾ, སཱིལེན ཝཌྜྷེཡྻུཾ, སུཏེན ཝཌྜྷེཡྻུཾ [སུཏེན ཝཌྜྷེཡྻུཾ, བུདྡྷིཡཱ ཝཌྜྷེཡྻུཾ (སྱཱ.)], ཙཱགེན ཝཌྜྷེཡྻུཾ, དྷམྨེན ཝཌྜྷེཡྻུཾ, པཉྙཱཡ ཝཌྜྷེཡྻུཾ, དྷནདྷཉྙེན ཝཌྜྷེཡྻུཾ, ཁེཏྟཝཏྠུནཱ ཝཌྜྷེཡྻུཾ, དྭིཔདཙཏུཔྤདེཧི ཝཌྜྷེཡྻུཾ, པུཏྟདཱརེཧི ཝཌྜྷེཡྻུཾ, དཱསཀམྨཀརཔོརིསེཧི ཝཌྜྷེཡྻུཾ, ཉཱཏཱིཧི ཝཌྜྷེཡྻུཾ, མིཏྟེཧི ཝཌྜྷེཡྻུཾ, བནྡྷཝེཧི ཝཌྜྷེཡྻུ’ནྟི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ¶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི ཏཱིཎི མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི. སཱིཧཔུབྦདྡྷཀཱཡོ ཙ ཧོཏི ཙིཏནྟརཾསོ ཙ སམཝཊྚཀྑནྡྷོ ཙ.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ ¶ ཧོཏི, ན པརིཧཱཡཏི དྷནདྷཉྙེན ཁེཏྟཝཏྠུནཱ དྭིཔདཙཏུཔྤདེཧི པུཏྟདཱརེཧི དཱསཀམྨཀརཔོརིསེཧི ཉཱཏཱིཧི མིཏྟེཧི བནྡྷཝེཧི, ན པརིཧཱཡཏི སབྦསམྤཏྟིཡཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ ཧོཏི, ན པརིཧཱཡཏི སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན ཙཱགེན པཉྙཱཡ, ན པརིཧཱཡཏི སབྦསམྤཏྟིཡཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༢༥. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན བུདྡྷིཡཱ,

ཙཱགེན དྷམྨེན བཧཱུཧི སཱདྷུཧི;

དྷནེན ¶ དྷཉྙེན ཙ ཁེཏྟཝཏྠུནཱ,

པུཏྟེཧི དཱརེཧི ཙཏུཔྤདེཧི ཙ.

‘‘ཉཱཏཱིཧི མིཏྟེཧི ཙ བནྡྷཝེཧི ཙ,

བལེན ཝཎྞེན སུཁེན ཙཱུབྷཡཾ;

ཀཐཾ ན ཧཱཡེཡྻུཾ པརེཏི ཨིཙྪཏི,

ཨཏྠསྶ མིདྡྷཱི ཙ [ཨིདཾ སམིདྡྷཉྩ (ཀ.), ཨདྡྷཾ སམིདྡྷཉྩ (སྱཱ.)] པནཱབྷིཀངྑཏི.

‘‘ས ¶ སཱིཧཔུབྦདྡྷསུསཎྛིཏོ ཨཧུ,

སམཝཊྚཀྑནྡྷོ ¶ ཙ ཙིཏནྟརཾསོ;

པུབྦེ སུཙིཎྞེན ཀཏེན ཀམྨུནཱ,

ཨཧཱནིཡཾ པུབྦནིམིཏྟམསྶ ཏཾ.

‘‘གིཧཱིཔི དྷཉྙེན དྷནེན ཝཌྜྷཏི,

པུཏྟེཧི དཱརེཧི ཙཏུཔྤདེཧི ཙ;

ཨཀིཉྩནོ པབྦཛིཏོ ཨནུཏྟརཾ,

པཔྤོཏི བོདྷིཾ ཨསཧཱནདྷམྨཏ’’ནྟི [སམྦོདྷིམཧཱནདྷམྨཏནྟི (སྱཱ. ཀ.) ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ].

(༢༠) རསགྒསགྒིཏཱལཀྑཎཾ

༢༢༦. ‘‘ཡམྤི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ སཏྟཱནཾ ཨཝིཧེཋཀཛཱཏིཀོ ཨཧོསི པཱཎིནཱ ཝཱ ལེཌྜུནཱ ཝཱ དཎྜེན ཝཱ སཏྠེན ཝཱ. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི, རསགྒསགྒཱི ཧོཏི, ཨུདྡྷགྒཱསྶ རསཧརཎཱིཡོ གཱིཝཱཡ ཛཱཏཱ ཧོནྟི སམཱབྷིཝཱཧིནིཡོ [སམཝཱཧརསཧརཎིཡོ (སྱཱ.)].

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཔྤཱབཱདྷོ ཧོཏི ཨཔྤཱཏངྐོ, སམཝེཔཱཀིནིཡཱ གཧཎིཡཱ སམནྣཱགཏོ ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཱཙྩུཎྷཱཡ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཔྤཱབཱདྷོ ཧོཏི ཨཔྤཱཏངྐོ སམཝེཔཱཀིནིཡཱ གཧཎིཡཱ ¶ སམནྣཱགཏོ ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཱཙྩུཎྷཱཡ མཛ྄ཛྷིམཱཡ པདྷཱནཀྑམཱཡ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༢༧. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ན ¶ པཱཎིདཎྜེཧི པནཱཐ ལེཌྜུནཱ,

སཏྠེན ཝཱ མརཎཝདྷེན [མཱརཎཝདྷེན (ཀ.)] ཝཱ པན;

ཨུབྦཱདྷནཱཡ པརིཏཛྫནཱཡ ཝཱ,

ན ཧེཋཡཱི ཛནཏམཧེཋཀོ ཨཧུ.

‘‘ཏེནེཝ ¶ སོ སུགཏིམུཔེཙྩ མོདཏི,

སུཁཔྥལཾ ཀརིཡ སུཁཱནི ཝིནྡཏི;

སམོཛསཱ ¶ [སམྤཛྫསཱ (སཱི. པཱི.), པཱམུཉྫསཱ (སྱཱ.), སཱམཉྩ སཱ (ཀ.)] རསཧརཎཱི སུསཎྛིཏཱ,

ཨིདྷཱགཏོ ལབྷཏི རསགྒསགྒིཏཾ.

‘‘ཏེནཱཧུ ནཾ ཨཏིནིཔུཎཱ ཝིཙཀྑཎཱ,

ཨཡཾ ནརོ སུཁབཧུལོ བྷཝིསྶཏི;

གིཧིསྶ ཝཱ པབྦཛིཏསྶ ཝཱ པུན [པན (སྱཱ.)],

ཏཾ ལཀྑཎཾ བྷཝཏི ཏདཏྠཛོཏཀ’’ནྟི.

(༢༡-༢༢) ཨབྷིནཱིལནེཏྟགོཔཁུམལཀྑཎཱནི

༢༢༨. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ ན ཙ ཝིསཊཾ, ན ཙ ཝིསཱཙི [ན ཙ ཝིསཱཙིཏཾ (སཱི. པཱི.), ན ཙ ཝིསཱཝི (སྱཱ.)], ན ཙ པན ཝིཙེཡྻ པེཀྑིཏཱ, ཨུཛུཾ ཏཐཱ པསཊམུཛུམནོ, པིཡཙཀྑུནཱ བཧུཛནཾ ཨུདིཀྑིཏཱ ཨཧོསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི. ཨབྷིནཱིལནེཏྟོ ཙ ¶ ཧོཏི གོཔཁུམོ ཙ.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ, སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? པིཡདསྶནོ ཧོཏི བཧུནོ ཛནསྶ, པིཡོ ཧོཏི ¶ མནཱཔོ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱནཾ ནེགམཛཱནཔདཱནཾ གཎཀམཧཱམཏྟཱནཾ ¶ ཨནཱིཀཊྛཱནཾ དོཝཱརིཀཱནཾ ཨམཙྩཱནཾ པཱརིསཛྫཱནཾ རཱཛཱུནཾ བྷོགིཡཱནཾ ཀུམཱརཱནཾ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི…པེ… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? པིཡདསྶནོ ཧོཏི བཧུནོ ཛནསྶ, པིཡོ ཧོཏི མནཱཔོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ དེཝཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨསུརཱནཾ ནཱགཱནཾ གནྡྷབྦཱནཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༢༩. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ན ཙ ཝིསཊཾ ན ཙ ཝིསཱཙི [ཝིསཱཙིཏཾ (སཱི. པཱི.), ཝིསཱཝི (སྱཱ.)], ན ཙ པན ཝིཙེཡྻཔེཀྑིཏཱ;

ཨུཛུཾ ཏཐཱ པསཊམུཛུམནོ, པིཡཙཀྑུནཱ བཧུཛནཾ ཨུདིཀྑིཏཱ.

‘‘སུགཏཱིསུ ¶ སོ ཕལཝིཔཱཀཾ,

ཨནུབྷཝཏི ཏཏྠ མོདཏི;

ཨིདྷ ཙ པན བྷཝཏི གོཔཁུམོ,

ཨབྷིནཱིལནེཏྟནཡནོ སུདསྶནོ.

‘‘ཨབྷིཡོགིནོ ཙ ནིཔུཎཱ,

བཧཱུ པན ནིམིཏྟཀོཝིདཱ;

སུཁུམནཡནཀུསལཱ མནུཛཱ,

པིཡདསྶནོཏི ¶ ཨབྷིནིདྡིསནྟི ནཾ.

‘‘པིཡདསྶནོ གིཧཱིཔི སནྟོ ཙ,

བྷཝཏི བཧུཛནཔིཡཱཡིཏོ;

ཡདི ¶ ཙ ན བྷཝཏི གིཧཱི སམཎོ ཧོཏི,

པིཡོ བཧཱུནཾ སོཀནཱསནོ’’ཏི.

(༢༣) ཨུཎྷཱིསསཱིསལཀྑཎཾ

༢༣༠. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ བཧུཛནཔུབྦངྒམོ ཨཧོསི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ བཧུཛནཔཱམོཀྑོ ཀཱཡསུཙརིཏེ ཝཙཱིསུཙརིཏེ ¶ མནོསུཙརིཏེ དཱནསཾཝིབྷཱགེ སཱིལསམཱདཱནེ ཨུཔོསཐུཔཝཱསེ མཏྟེཡྻཏཱཡ པེཏྟེཡྻཏཱཡ སཱམཉྙཏཱཡ བྲཧྨཉྙཏཱཡ ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཏཱཡ ཨཉྙཏརཉྙཏརེསུ ཙ ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི – ཨུཎྷཱིསསཱིསོ ཧོཏི.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱསྶ ཛནོ ཨནྭཱཡིཀོ ཧོཏི, བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཛཱནཔདཱ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ རཱཛཱནོ བྷོགིཡཱ ཀུམཱརཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱསྶ ཛནོ ཨནྭཱཡིཀོ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ ¶ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༣༡. ཏཏྠེཏཾ ¶ ཝུཙྩཏི –

‘‘པུབྦངྒམོ སུཙརིཏེསུ ཨཧུ,

དྷམྨེསུ དྷམྨཙརིཡཱབྷིརཏོ;

ཨནྭཱཡིཀོ བཧུཛནསྶ ཨཧུ,

སགྒེསུ ཝེདཡིཏྠ པུཉྙཕལཾ.

‘‘ཝེདིཏྭཱ ¶ སོ སུཙརིཏསྶ ཕལཾ,

ཨུཎྷཱིསསཱིསཏྟམིདྷཛ྄ཛྷགམཱ;

བྱཱཀཾསུ བྱཉྫནནིམིཏྟདྷརཱ,

པུབྦངྒམོ བཧུཛནཾ ཧེསྶཏི.

‘‘པཊིབྷོགིཡཱ མནུཛེསུ ཨིདྷ,

པུབྦེཝ ཏསྶ ཨབྷིཧརནྟི ཏདཱ;

ཡདི ཁཏྟིཡོ བྷཝཏི བྷཱུམིཔཏི,

པཊིཧཱརཀཾ བཧུཛནེ ལབྷཏི.

‘‘ཨཐ ¶ ཙེཔི པབྦཛཏི སོ མནུཛོ,

དྷམྨེསུ ཧོཏི པགུཎོ ཝིསཝཱི;

ཏསྶཱནུསཱསནིགུཎཱབྷིརཏོ,

ཨནྭཱཡིཀོ བཧུཛནོ བྷཝཏཱི’’ཏི.

(༢༤-༢༥) ཨེཀེཀལོམཏཱཨུཎྞཱལཀྑཎཱནི

༢༣༢. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཨཧོསི, སཙྩཝཱདཱི སཙྩསནྡྷོ ཐེཏོ པཙྩཡིཀོ ཨཝིསཾཝཱདཀོ ལོཀསྶ ¶ . སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི. ཨེཀེཀལོམོ ཙ ཧོཏི, ཨུཎྞཱ ཙ བྷམུཀནྟརེ ཛཱཏཱ ཧོཏི ཨོདཱཏཱ མུདུཏཱུལསནྣིབྷཱ.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ, སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱསྶ ཛནོ ཨུཔཝཏྟཏི, བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཛཱནཔདཱ ¶ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ རཱཛཱནོ བྷོགིཡཱ ཀུམཱརཱ. རཱཛཱ ¶ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? མཧཱསྶ ཛནོ ཨུཔཝཏྟཏི, བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༣༣. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘སཙྩཔྤཊིཉྙོ པུརིམཱསུ ཛཱཏིསུ,

ཨདྭེཛ྄ཛྷཝཱཙོ ཨལིཀཾ ཝིཝཛྫཡི;

ན སོ ཝིསཾཝཱདཡིཏཱཔི ཀསྶཙི,

བྷཱུཏེན ཏཙྪེན ཏཐེན བྷཱསཡི [ཏོསཡི (སཱི. པཱི.)].

‘‘སེཏཱ སུསུཀྐཱ མུདུཏཱུལསནྣིབྷཱ,

ཨུཎྞཱ སུཛཱཏཱ [ཨུཎྞཱསྶ ཛཱཏཱ (ཀ. སཱི.)] བྷམུཀནྟརེ ཨཧུ;

ན ¶ ལོམཀཱུཔེསུ དུཝེ ཨཛཱཡིསུཾ,

ཨེཀེཀལོམཱུཔཙིཏངྒཝཱ ཨཧུ.

‘‘ཏཾ ལཀྑཎཉྙཱུ བཧཝོ སམཱགཏཱ,

བྱཱཀཾསུ ¶ ཨུཔྤཱདནིམིཏྟཀོཝིདཱ;

ཨུཎྞཱ ཙ ལོམཱ ཙ ཡཐཱ སུསཎྛིཏཱ,

ཨུཔཝཏྟཏཱི ཨཱིདིསཀཾ བཧུཛྫནོ.

‘‘གིཧིམྤི སནྟཾ ཨུཔཝཏྟཏཱི ཛནོ,

བཧུ པུརཏྠཱཔཀཏེན ཀམྨུནཱ;

ཨཀིཉྩནཾ པབྦཛིཏཾ ཨནུཏྟརཾ,

བུདྡྷམྤི སནྟཾ ཨུཔཝཏྟཏི ཛནོ’’ཏི.

(༢༦-༢༧) ཙཏྟཱལཱིསཨཝིརལ༹དནྟལཀྑཎཱནི

༢༣༤. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཨཧོསི. ཨིཏོ སུཏྭཱ ན ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ན ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ ¶ , ཨིཏི བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱ, སཧིཏཱནཾ ¶ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ, སམགྒཱརཱམོ སམགྒརཏོ སམགྒནནྡཱི སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཨཧོསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི. ཙཏྟཱལཱིསདནྟོ ཙ ཧོཏི ཨཝིརལ༹དནྟོ ཙ.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨབྷེཛྫཔརིསོ ཧོཏི, ཨབྷེཛྫཱསྶ ཧོནྟི པརིསཱ, བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཛཱནཔདཱ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ རཱཛཱནོ བྷོགིཡཱ ཀུམཱརཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི ¶ … བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨབྷེཛྫཔརིསོ ཧོཏི, ཨབྷེཛྫཱསྶ ཧོནྟི པརིསཱ, བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༣༥. ཏཏྠེཏཾ ¶ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཝེབྷཱུཏིཡཾ སཧིཏབྷེདཀཱརིཾ,

བྷེདཔྤཝཌྜྷནཝིཝཱདཀཱརིཾ;

ཀལཧཔྤཝཌྜྷནཨཱཀིཙྩཀཱརིཾ,

སཧིཏཱནཾ བྷེདཛནནིཾ ན བྷཎི.

‘‘ཨཝིཝཱདཝཌྜྷནཀརིཾ སུགིརཾ,

བྷིནྣཱནུསནྡྷིཛནནིཾ ཨབྷཎི;

ཀལཧཾ ¶ ཛནསྶ པནུདཱི སམངྒཱི,

སཧིཏེཧི ནནྡཏི པམོདཏི ཙ.

‘‘སུགཏཱིསུ སོ ཕལཝིཔཱཀཾ,

ཨནུབྷཝཏི ཏཏྠ མོདཏི;

དནྟཱ ཨིདྷ ཧོནྟི ཨཝིརལཱ༹ སཧིཏཱ,

ཙཏུརོ དསསྶ མུཁཛཱ སུསཎྛིཏཱ.

‘‘ཡདི ¶ ཁཏྟིཡོ བྷཝཏི བྷཱུམིཔཏི,

ཨཝིབྷེདིཡཱསྶ པརིསཱ བྷཝཏི;

སམཎོ ཙ ཧོཏི ཝིརཛོ ཝིམལོ,

པརིསཱསྶ ཧོཏི ཨནུགཏཱ ཨཙལཱ’’ཏི.

(༢༨-༢༩) པཧཱུཏཛིཝ྄ཧཱབྲཧྨསྶརལཀྑཎཱནི

༢༣༦. ‘‘ཡམྤི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཨཧོསི. ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཨཧོསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི. པཧཱུཏཛིཝ྄ཧོ ཙ ཧོཏི བྲཧྨསྶརོ ཙ ཀརཝཱིཀབྷཱཎཱི.

‘‘སོ ¶ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཱདེཡྻཝཱཙོ ཧོཏི, ཨཱདིཡནྟིསྶ ཝཙནཾ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཛཱནཔདཱ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ རཱཛཱནོ བྷོགིཡཱ ཀུམཱརཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཱདེཡྻཝཱཙོ ¶ ཧོཏི, ཨཱདིཡནྟིསྶ ཝཙནཾ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༣༧. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཨཀྐོསབྷཎྜནཝིཧེསཀཱརིཾ,

ཨུབྦཱདྷིཀཾ [ཨུབྦཱདྷཀརཾ (སྱཱ.)] བཧུཛནཔྤམདྡནཾ;

ཨབཱལ༹ྷཾ གིརཾ སོ ན བྷཎི ཕརུསཾ,

མདྷུརཾ བྷཎི སུསཾཧིཏཾ [སུསཧིཏཾ (སྱཱ.)] སཁིལཾ.

‘‘མནསོ ¶ ¶ པིཡཱ ཧདཡགཱམིནིཡོ,

ཝཱཙཱ སོ ཨེརཡཏི ཀཎྞསུཁཱ;

ཝཱཙཱསུཙིཎྞཕལམནུབྷཝི,

སགྒེསུ ཝེདཡཐ [ཝེདཡཏི (?) ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] པུཉྙཕལཾ.

‘‘ཝེདིཏྭཱ སོ སུཙརིཏསྶ ཕལཾ,

བྲཧྨསྶརཏྟམིདྷམཛ྄ཛྷགམཱ;

ཛིཝ྄ཧཱསྶ ཧོཏི ཝིཔུལཱ པུཐུལཱ,

ཨཱདེཡྻཝཱཀྱཝཙནོ བྷཝཏི.

‘‘གིཧིནོཔི ཨིཛ྄ཛྷཏི ཡཐཱ བྷཎཏོ,

ཨཐ ཙེ པབྦཛཏི སོ མནུཛོ;

ཨཱདིཡནྟིསྶ ¶ ཝཙནཾ ཛནཏཱ,

བཧུནོ བཧུཾ སུབྷཎིཏཾ བྷཎཏོ’’ཏི.

(༣༠) སཱིཧཧནུལཀྑཎཾ

༢༣༨. ‘‘ཡམྤི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཨཧོསི ཀཱལཝཱདཱི བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ཝིནཡཝཱདཱི, ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཨཧོསི ཀཱལེན སཱཔདེསཾ པརིཡནྟཝཏིཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀཊཏྟཱ…པེ… སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ པཊིལབྷཏི, སཱིཧཧནུ ཧོཏི.

‘‘སོ ཏེན ལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི…པེ… རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ¶ ལབྷཏི? ཨཔྤདྷཾསིཡོ ཧོཏི ཀེནཙི མནུསྶབྷཱུཏེན པཙྩཏྠིཀེན པཙྩཱམིཏྟེན. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི… བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? ཨཔྤདྷཾསིཡོ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརེཧི ཝཱ བཱཧིརེཧི ཝཱ པཙྩཏྠིཀེཧི པཙྩཱམིཏྟེཧི, རཱགེན ཝཱ དོསེན ཝཱ མོཧེན ཝཱ སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༣༩. ཏཏྠེཏཾ ¶ ཝུཙྩཏི –

‘‘ན སམྥཔྤལཱཔཾ ན མུདྡྷཏཾ [བུདྡྷཏནྟི (ཀ.)],

ཨཝིཀིཎྞཝཙནབྱཔྤཐོ ཨཧོསི;

ཨཧིཏམཔི ཙ ཨཔནུདི,

ཧིཏམཔི ཙ བཧུཛནསུཁཉྩ ཨབྷཎི.

‘‘ཏཾ ¶ ཀཏྭཱ ཨིཏོ ཙུཏོ དིཝམུཔཔཛྫི,

སུཀཏཕལཝིཔཱཀམནུབྷོསི;

ཙཝིཡ པུནརིདྷཱགཏོ སམཱནོ,

དྭིདུགམཝརཏརཧནུཏྟམལཏྠ.

‘‘རཱཛཱ ཧོཏི སུདུཔྤདྷཾསིཡོ,

མནུཛིནྡོ མནུཛཱདྷིཔཏི མཧཱནུབྷཱཝོ;

ཏིདིཝཔུརཝརསམོ ¶ བྷཝཏི,

སུརཝརཏརོརིཝ ཨིནྡོ.

‘‘གནྡྷབྦཱསུརཡཀྑརཀྑསེབྷི [སུརསཀྐརཀྑསེབྷི (སྱཱ.)],

སུརེཧི ན ¶ ཧི བྷཝཏི སུཔྤདྷཾསིཡོ;

ཏཐཏྟོ ཡདི བྷཝཏི ཏཐཱཝིདྷོ,

ཨིདྷ དིསཱ ཙ པཊིདིསཱ ཙ ཝིདིསཱ ཙཱ’’ཏི.

(༣༡-༣༢) སམདནྟསུསུཀྐདཱཋཱལཀྑཎཱནི

༢༤༠. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ པུརིམཾ བྷཝཾ པུརིམཾ ནིཀེཏཾ པུབྦེ མནུསྶབྷཱུཏོ སམཱནོ མིཙྪཱཛཱིཝཾ པཧཱཡ སམྨཱཨཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི, ཏུལཱཀཱུཊ ཀཾསཀཱུཊ མཱནཀཱུཊ ཨུཀྐོཊན ཝཉྩན ནིཀཏི སཱཙིཡོག ཚེདན ཝདྷ བནྡྷན ཝིཔརཱམོས ཨཱལོཔ སཧསཱཀཱརཱ [སཱཧསཱཀཱརཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཊིཝིརཏོ ཨཧོསི. སོ ཏསྶ ཀམྨསྶ ¶ ཀཊཏྟཱ ཨུཔཙིཏཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཝིཔུལཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སོ ཏཏྠ ཨཉྙེ དེཝེ དསཧི ཋཱནེཧི ཨདྷིགཎྷཱཏི དིབྦེན ཨཱཡུནཱ དིབྦེན ཝཎྞེན དིབྦེན སུཁེན དིབྦེན ཡསེན དིབྦེན ཨཱདྷིཔཏེཡྻེན དིབྦེཧི རཱུཔེཧི དིབྦེཧི སདྡེཧི དིབྦེཧི གནྡྷེཧི དིབྦེཧི རསེཧི ¶ དིབྦེཧི ཕོཊྛབྦེཧི. སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིཏྠཏྟཾ ཨཱགཏོ སམཱནོ ཨིམཱནི དྭེ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཊིལབྷཏི, སམདནྟོ ཙ ཧོཏི སུསུཀྐདཱཋོ ཙ.

‘‘སོ ཏེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. ཏསྶིམཱནི སཏྟ རཏནཱནི བྷཝནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ཙཀྐརཏནཾ ཧཏྠིརཏནཾ ཨསྶརཏནཾ མཎིརཏནཾ ཨིཏྠིརཏནཾ གཧཔཏིརཏནཾ པརིཎཱཡཀརཏནམེཝ སཏྟམཾ. པརོསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ བྷཝནྟི སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ སཱགརཔརིཡནྟཾ ཨཁིལམནིམིཏྟམཀཎྚཀཾ ¶ ཨིདྡྷཾ ཕཱིཏཾ ཁེམཾ སིཝཾ ནིརབྦུདཾ ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན དྷམྨེན ཨབྷིཝིཛིཡ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. རཱཛཱ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? སུཙིཔརིཝཱརོ ཧོཏི སུཙིསྶ ཧོནྟི པརིཝཱརཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཛཱནཔདཱ གཎཀམཧཱམཏྟཱ ཨནཱིཀཊྛཱ དོཝཱརིཀཱ ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ རཱཛཱནོ བྷོགིཡཱ ཀུམཱརཱ. རཱཛཱ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི.

‘‘སཙེ ¶ ཁོ པན ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཀིཾ ལབྷཏི? སུཙིཔརིཝཱརོ ཧོཏི, སུཙིསྶ ཧོནྟི པརིཝཱརཱ, བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ. བུདྡྷོ སམཱནོ ཨིདཾ ལབྷཏི’’. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ.

༢༤༡. ཏཏྠེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘མིཙྪཱཛཱིཝཉྩ ཨཝསྶཛི སམེན ཝུཏྟིཾ,

སུཙིནཱ སོ ཛནཡིཏྠ དྷམྨིཀེན;

ཨཧིཏམཔི ¶ ཙ ཨཔནུདི,

ཧིཏམཔི ཙ བཧུཛནསུཁཉྩ ཨཙརི.

‘‘སགྒེ ཝེདཡཏི ནརོ སུཁཔྥལཱནི,

ཀརིཏྭཱ ནིཔུཎེབྷི ཝིདཱུཧི སབྦྷི;

ཝཎྞིཏཱནི ཏིདིཝཔུརཝརསམོ,

ཨབྷིརམཏི རཏིཁིཌྜཱསམངྒཱི.

‘‘ལདྡྷཱནཾ ¶ མཱནུསཀཾ བྷཝཾ ཏཏོ,

ཙཝིཏྭཱན སུཀཏཕལཝིཔཱཀཾ;

སེསཀེན པཊིལབྷཏི ལཔནཛཾ,

སམམཔི སུཙིསུསུཀྐཾ ¶ [ལདྡྷཱན མནུསྶཀཾ བྷཝཾ ཏཏོ ཙཝིཡ, པུན སུཀཏཕལཝིཔཱཀསེསཀེན; པཊིལབྷཏི ལཔནཛཾ སམམཔི, སུཙི ཙ སུཝིསུདྡྷསུསུཀྐཾ (སྱཱ.)].

‘‘ཏཾ ཝེཡྻཉྫནིཀཱ སམཱགཏཱ བཧཝོ,

བྱཱཀཾསུ ནིཔུཎསམྨཏཱ མནུཛཱ;

སུཙིཛནཔརིཝཱརགཎོ བྷཝཏི,

དིཛསམསུཀྐསུཙིསོབྷནདནྟོ.

‘‘རཉྙོ ཧོཏི བཧུཛནོ,

སུཙིཔརིཝཱརོ མཧཏིཾ མཧིཾ ཨནུསཱསཏོ;

པསཡ྄ཧ ¶ ¶ ན ཙ ཛནཔདཏུདནཾ,

ཧིཏམཔི ཙ བཧུཛནསུཁཉྩ ཙརནྟི.

‘‘ཨཐ ཙེ པབྦཛཏི བྷཝཏི ཝིཔཱཔོ,

སམཎོ སམིཏརཛོ ཝིཝཊྚཙྪདོ;

ཝིགཏདརཐཀིལམཐོ,

ཨིམམཔི ཙ པརམཔི ཙ [ཨིམམྤི ཙ པརམྤི ཙ (པཱི.), པརཾཔི པརམཾཔི ཙ (སྱཱ.)] པསྶཏི ལོཀཾ.

‘‘ཏསྶོཝཱདཀརཱ བཧུགིཧཱི ཙ པབྦཛིཏཱ ཙ,

ཨསུཙིཾ གརཧིཏཾ དྷུནནྟི པཱཔཾ;

ས ཧི སུཙིབྷི པརིཝུཏོ བྷཝཏི,

མལཁིལཀལིཀིལེསེ པནུདེཧཱི’’ཏི [ཏསྶོཝཱདཀརཱ བཧུགིཧཱི ཙ, པབྦཛིཏཱ ཙ ཨསུཙིཝིགརཧིཏ; པནུདིཔཱཔསྶ ཧི སུཙིབྷིཔརིཝུཏོ, བྷཝཏི མལཁིལཀཀིལེསེ པནུདེཏི (སྱཱ.)].

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ལཀྑཎསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ སཏྟམཾ.

༨. སིངྒཱལསུཏྟཾ

༢༤༢. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སིངྒཱལཀོ [སིགཱལཀོ (སཱི.)] གཧཔཏིཔུཏྟོ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨལླཝཏྠོ ཨལླཀེསོ པཉྫལིཀོ པུཐུདིསཱ [པུཐུདྡིསཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ནམསྶཏི – པུརཏྠིམཾ དིསཾ དཀྑིཎཾ དིསཾ པཙྪིམཾ དིསཾ ཨུཏྟརཾ དིསཾ ཧེཊྛིམཾ དིསཾ ཨུཔརིམཾ དིསཾ.

༢༤༣. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ རཱཛགཧཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ སིངྒཱལཀཾ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨལླཝཏྠཾ ཨལླཀེསཾ པཉྫལིཀཾ པུཐུདིསཱ ནམསྶནྟཾ – པུརཏྠིམཾ དིསཾ དཀྑིཎཾ དིསཾ པཙྪིམཾ དིསཾ ཨུཏྟརཾ དིསཾ ཧེཊྛིམཾ དིསཾ ཨུཔརིམཾ དིསཾ. དིསྭཱ སིངྒཱལཀཾ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཏྭཾ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨལླཝཏྠོ ཨལླཀེསོ པཉྫལིཀོ པུཐུདིསཱ ¶ ནམསྶསི – པུརཏྠིམཾ དིསཾ དཀྑིཎཾ དིསཾ པཙྪིམཾ དིསཾ ཨུཏྟརཾ དིསཾ ཧེཊྛིམཾ དིསཾ ཨུཔརིམཾ དིས’’ནྟི? ‘‘པིཏཱ མཾ, བྷནྟེ, ཀཱལཾ ཀརོནྟོ ཨེཝཾ ཨཝཙ – ‘དིསཱ, ཏཱཏ, ནམསྶེཡྻཱསཱི’ཏི. སོ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, པིཏུཝཙནཾ སཀྐརོནྟོ གརུཾ ཀརོནྟོ མཱནེནྟོ པཱུཛེནྟོ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨལླཝཏྠོ ཨལླཀེསོ པཉྫལིཀོ པུཐུདིསཱ ནམསྶཱམི – པུརཏྠིམཾ དིསཾ དཀྑིཎཾ དིསཾ པཙྪིམཾ དིསཾ ཨུཏྟརཾ དིསཾ ཧེཊྛིམཾ དིསཾ ཨུཔརིམཾ ¶ དིས’’ནྟི.

ཚ དིསཱ

༢༤༤. ‘‘ན ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཨེཝཾ ཚ དིསཱ [ཚདྡིསཱ (སཱི. པཱི.)] ནམསྶིཏབྦཱ’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཚ དིསཱ [ཚདྡིསཱ (སཱི. པཱི.)] ནམསྶིཏབྦཱ? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ, ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཚ དིསཱ [ཚདྡིསཱ (སཱི. པཱི.)] ནམསྶིཏབྦཱ’’ཏི.

‘‘ཏེན ¶ ཧི, གཧཔཏིཔུཏྟ སུཎོཧི སཱདྷུཀཾ མནསིཀརོཧི བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ སིངྒཱལཀོ གཧཔཏིཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡཏོ ¶ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཙཏྟཱརོ ཀམྨཀིལེསཱ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཙཏཱུཧི ཙ ཋཱནེཧི པཱཔཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཚ ཙ བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཱནི ན སེཝཏི, སོ ཨེཝཾ ཙུདྡས པཱཔཀཱཔགཏོ ཚདྡིསཱཔཊིཙྪཱདཱི [པཊིཙྪཱདཱི ཧོཏི (སྱཱ.)] ཨུབྷོལོཀཝིཛཡཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨཡཉྩེཝ ལོཀོ ཨཱརདྡྷོ ཧོཏི པརོ ཙ ལོཀོ. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

ཙཏྟཱརོཀམྨཀིལེསཱ

༢༤༥. ‘‘ཀཏམསྶ ཙཏྟཱརོ ཀམྨཀིལེསཱ པཧཱིནཱ ཧོནྟི? པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཀམྨཀིལེསོ, ཨདིནྣཱདཱནཾ ཀམྨཀིལེསོ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ཀམྨཀིལེསོ, མུསཱཝཱདོ ཀམྨཀིལེསོ. ཨིམསྶ ཙཏྟཱརོ ཀམྨཀིལེསཱ པཧཱིནཱ ཧོནྟཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན [ཨིདཾ ཝཏྭཱ (སཱི. པཱི.) ཨེཝམཱིདིསེསུ ཋཱནེསུ] སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏོ ¶ ཨདིནྣཱདཱནཾ, མུསཱཝཱདོ ཙ ཝུཙྩཏི;

པརདཱརགམནཉྩེཝ, ནཔྤསཾསནྟི པཎྜིཏཱ’’ཏི.

ཙཏུཊྛཱནཾ

༢༤༦. ‘‘ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི པཱཔཀམྨཾ ན ཀརོཏི? ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪནྟོ ¶ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི, དོསཱགཏིཾ གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི, མོཧཱགཏིཾ གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི, བྷཡཱགཏིཾ གཙྪནྟོ པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི. ཡཏོ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨརིཡསཱཝཀོ ནེཝ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི, ན དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི, ན མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི, ན བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི; ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི པཱཔཀམྨཾ ན ཀརོཏཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘ཚནྡཱ དོསཱ བྷཡཱ མོཧཱ, ཡོ དྷམྨཾ ཨཏིཝཏྟཏི;

ནིཧཱིཡཏི ཡསོ ཏསྶ [ཏསྶ ཡེསོ (བཧཱུསུ, ཝིནཡེཔི)], ཀཱལ༹པཀྑེཝ ཙནྡིམཱ.

‘‘ཚནྡཱ ¶ དོསཱ བྷཡཱ མོཧཱ, ཡོ དྷམྨཾ ནཱཏིཝཏྟཏི;

ཨཱཔཱུརཏི ཡསོ ཏསྶ [ཏསྶ ཡེསོ (བཧཱུསུ, ཝིནཡེཔི)], སུཀྐཔཀྑེཝ [ཛུཎྷཔཀྑེཝ (ཀ.)] ཙནྡིམཱ’’ཏི.

ཚ ཨཔཱཡམུཁཱནི

༢༤༧. ‘‘ཀཏམཱནི ¶ ཚ བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཱནི ན སེཝཏི? སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགོ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཾ, ཝིཀཱལཝིསིཁཱཙརིཡཱནུཡོགོ བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཾ, སམཛྫཱབྷིཙརཎཾ བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཾ, ཛཱུཏཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགོ བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཾ, པཱཔམིཏྟཱནུཡོགོ བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཾ, ཨཱལསྱཱནུཡོགོ [ཨཱལསཱནུཡོགོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] བྷོགཱནཾ ཨཔཱཡམུཁཾ.

སུརཱམེརཡསྶ ཚ ཨཱདཱིནཝཱ

༢༤༨. ‘‘ཚ ཁོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨཱདཱིནཝཱ སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགེ. སནྡིཊྛིཀཱ དྷནཛཱནི [དྷནཉྫཱནི (སཱི. པཱི.)], ཀལཧཔྤཝཌྜྷནཱི, རོགཱནཾ ཨཱཡཏནཾ, ཨཀིཏྟིསཉྫནནཱི, ཀོཔཱིནནིདཾསནཱི ¶ , པཉྙཱཡ དུབྦལིཀརཎཱིཏྭེཝ ཚཊྛཾ པདཾ བྷཝཏི. ཨིམེ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཚ ཨཱདཱིནཝཱ སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགེ.

ཝིཀཱལཙརིཡཱཡ ཚ ཨཱདཱིནཝཱ

༢༤༩. ‘‘ཚ ¶ ཁོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨཱདཱིནཝཱ ཝིཀཱལཝིསིཁཱཙརིཡཱནུཡོགེ. ཨཏྟཱཔིསྶ ཨགུཏྟོ ཨརཀྑིཏོ ཧོཏི, པུཏྟདཱརོཔིསྶ ཨགུཏྟོ ཨརཀྑིཏོ ཧོཏི, སཱཔཏེཡྻཾཔིསྶ ཨགུཏྟཾ ཨརཀྑིཏཾ ཧོཏི, སངྐིཡོ ཙ ཧོཏི པཱཔཀེསུ ཋཱནེསུ [ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ (སྱཱ.)], ཨབྷཱུཏཝཙནཉྩ ཏསྨིཾ རཱུཧཏི, བཧཱུནཉྩ དུཀྑདྷམྨཱནཾ པུརཀྑཏོ ཧོཏི. ཨིམེ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཚ ཨཱདཱིནཝཱ ཝིཀཱལཝིསིཁཱཙརིཡཱནུཡོགེ.

སམཛྫཱབྷིཙརཎསྶ ཚ ཨཱདཱིནཝཱ

༢༥༠. ‘‘ཚ ཁོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨཱདཱིནཝཱ སམཛྫཱབྷིཙརཎེ. ཀྭ [ཀུཝཾ (ཀ. སཱི. པཱི.)] ནཙྩཾ, ཀྭ གཱིཏཾ, ཀྭ ཝཱདིཏཾ, ཀྭ ཨཀྑཱནཾ, ཀྭ པཱཎིསྶརཾ, ཀྭ ཀུམྦྷཐུནནྟི. ཨིམེ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཚ ཨཱདཱིནཝཱ སམཛྫཱབྷིཙརཎེ.

ཛཱུཏཔྤམཱདསྶ ཚ ཨཱདཱིནཝཱ

༢༥༡. ‘‘ཚ ¶ ¶ ཁོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨཱདཱིནཝཱ ཛཱུཏཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགེ. ཛཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི, ཛིནོ ཝིཏྟམནུསོཙཏི, སནྡིཊྛིཀཱ དྷནཛཱནི, སབྷཱགཏསྶ [སབྷཱཡེ ཏསྶ (ཀ.)] ཝཙནཾ ན རཱུཧཏི, མིཏྟཱམཙྩཱནཾ པརིབྷཱུཏོ ཧོཏི, ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཀཱནཾ ཨཔཏྠིཏོ ཧོཏི – ‘ཨཀྑདྷུཏྟོ ཨཡཾ པུརིསཔུགྒལོ ནཱལཾ དཱརབྷརཎཱཡཱ’ཏི. ཨིམེ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཚ ཨཱདཱིནཝཱ ཛཱུཏཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགེ.

པཱཔམིཏྟཏཱཡ ཚ ཨཱདཱིནཝཱ

༢༥༢. ‘‘ཚ ཁོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨཱདཱིནཝཱ པཱཔམིཏྟཱནུཡོགེ. ཡེ དྷུཏྟཱ, ཡེ སོཎྜཱ, ཡེ པིཔཱསཱ, ཡེ ནེཀཏིཀཱ, ཡེ ཝཉྩནིཀཱ, ཡེ སཱཧསིཀཱ. ཏྱཱསྶ མིཏྟཱ ཧོནྟི ཏེ སཧཱཡཱ. ཨིམེ ¶ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཚ ཨཱདཱིནཝཱ པཱཔམིཏྟཱནུཡོགེ.

ཨཱལསྱསྶ ཚ ཨཱདཱིནཝཱ

༢༥༣. ‘‘ཚ ཁོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨཱདཱིནཝཱ ཨཱལསྱཱནུཡོགེ. ཨཏིསཱིཏནྟི ¶ ཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཨཏིཨུཎྷནྟི ཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཨཏིསཱཡནྟི ཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཨཏིཔཱཏོཏི ཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཨཏིཚཱཏོསྨཱིཏི ཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཨཏིདྷཱཏོསྨཱིཏི ཀམྨཾ ན ཀརོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཀིཙྩཱཔདེསབཧུལསྶ ཝིཧརཏོ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ བྷོགཱ ནུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཙ བྷོགཱ པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི. ཨིམེ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཚ ཨཱདཱིནཝཱ ཨཱལསྱཱནུཡོགེ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘ཧོཏི པཱནསཁཱ ནཱམ,

ཧོཏི སམྨིཡསམྨིཡོ;

ཡོ ཙ ཨཏྠེསུ ཛཱཏེསུ,

སཧཱཡོ ཧོཏི སོ སཁཱ.

‘‘ཨུསྶཱུརསེཡྻཱ ¶ པརདཱརསེཝནཱ,

ཝེརཔྤསཝོ [ཝེརཔྤསངྒོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཙ ཨནཏྠཏཱ ཙ;

པཱཔཱ ¶ ཙ མིཏྟཱ སུཀདརིཡཏཱ ཙ,

ཨེཏེ ཚ ཋཱནཱ པུརིསཾ དྷཾསཡནྟི.

‘‘པཱཔམིཏྟོ པཱཔསཁོ,

པཱཔཨཱཙཱརགོཙརོ;

ཨསྨཱ ལོཀཱ པརམྷཱ ཙ,

ཨུབྷཡཱ དྷཾསཏེ ནརོ.

‘‘ཨཀྑིཏྠིཡོ ཝཱརུཎཱི ནཙྩགཱིཏཾ,

དིཝཱ སོཔྤཾ པཱརིཙརིཡཱ ཨཀཱལེ;

པཱཔཱ ཙ མིཏྟཱ སུཀདརིཡཏཱ ཙ,

ཨེཏེ ཚ ཋཱནཱ པུརིསཾ དྷཾསཡནྟི.

‘‘ཨཀྑེཧི དིབྦནྟི སུརཾ པིཝནྟི,

ཡནྟིཏྠིཡོ ¶ པཱཎསམཱ པརེསཾ;

ནིཧཱིནསེཝཱི ¶ ན ཙ ཝུདྡྷསེཝཱི [ཝུདྡྷིསེཝཱི (སྱཱ.), བུདྡྷིསེཝཱི (ཀ.)],

ནིཧཱིཡཏེ ཀཱལ༹པཀྑེཝ ཙནྡོ.

‘‘ཡོ ཝཱརུཎཱི ཨདྡྷནོ ཨཀིཉྩནོ,

པིཔཱསོ པིཝཾ པཔཱགཏོ [པིཔཱསོསི ཨཏྠཔཱགཏོ (སྱཱ.), པིཔཱསོཔི སམཔྤཔཱགཏོ (ཀ.)];

ཨུདཀམིཝ ཨིཎཾ ཝིགཱཧཏི,

ཨཀུལཾ [ཨཱཀུལཾ (སྱཱ. ཀ.)] ཀཱཧིཏི ཁིཔྤམཏྟནོ.

‘‘ན དིཝཱ སོཔྤསཱིལེན, རཏྟིམུཊྛཱནདེསྶིནཱ [རཏྟིནུཊྛཱནདསྶིནཱ (སཱི. པཱི.), རཏྟིནུཊྛཱནསཱིལིནཱ (?)];

ནིཙྩཾ མཏྟེན སོཎྜེན, སཀྐཱ ཨཱཝསིཏུཾ གྷརཾ.

‘‘ཨཏིསཱིཏཾ ཨཏིཨུཎྷཾ, ཨཏིསཱཡམིདཾ ཨཧུ;

ཨིཏི ཝིསྶཊྛཀམྨནྟེ, ཨཏྠཱ ཨཙྩེནྟི མཱཎཝེ.

‘‘ཡོདྷ ¶ ¶ སཱིཏཉྩ ཨུཎྷཉྩ, ཏིཎཱ བྷིཡྻོ ན མཉྙཏི;

ཀརཾ པུརིསཀིཙྩཱནི, སོ སུཁཾ [སུཁཱ (སབྦཏྠ) ཨཊྛཀཐཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] ན ཝིཧཱཡཏཱི’’ཏི.

མིཏྟཔཏིརཱུཔཀཱ

༢༥༤. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨམིཏྟཱ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཉྙདཏྠུཧརོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཝཙཱིཔརམོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཨནུཔྤིཡབྷཱཎཱི ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཔཱཡསཧཱཡོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༥༥. ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨཉྙདཏྠུཧརོ ཨམིཏྟོ ¶ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ.

‘‘ཨཉྙདཏྠུཧརོ ཧོཏི, ཨཔྤེན བཧུམིཙྪཏི ¶ ;

བྷཡསྶ ཀིཙྩཾ ཀརོཏི, སེཝཏི ཨཏྠཀཱརཎཱ.

‘‘ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི ཨཉྙདཏྠུཧརོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༥༦. ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཝཙཱིཔརམོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཏཱིཏེན པཊིསནྠརཏི [པཊིསནྡྷརཏི (ཀ.)], ཨནཱགཏེན པཊིསནྠརཏི, ནིརཏྠཀེན སངྒཎྷཱཏི, པཙྩུཔྤནྣེསུ ཀིཙྩེསུ བྱསནཾ དསྶེཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི ཝཙཱིཔརམོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༥༧. ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨནུཔྤིཡབྷཱཎཱི ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ. པཱཔཀཾཔིསྶ [པཱཔཀམྨཾཔིསྶ (སྱཱ.)] ཨནུཛཱནཱཏི, ཀལྱཱཎཾཔིསྶ ཨནུཛཱནཱཏི, སམྨུཁཱསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི, པརམྨུཁཱསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི ཨནུཔྤིཡབྷཱཎཱི ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༥༨. ‘‘ཙཏཱུཧི ¶ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨཔཱཡསཧཱཡོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ ¶ . སུརཱམེརཡ མཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགེ སཧཱཡོ ཧོཏི, ཝིཀཱལ ཝིསིཁཱ ཙརིཡཱནུཡོགེ སཧཱཡོ ཧོཏི, སམཛྫཱབྷིཙརཎེ སཧཱཡོ ཧོཏི, ཛཱུཏཔྤམཱདཊྛཱནཱནུཡོགེ སཧཱཡོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི ཨཔཱཡསཧཱཡོ ཨམིཏྟོ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ ཝེདིཏབྦོ’’ཏི.

༢༥༩. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘ཨཉྙདཏྠུཧརོ ¶ མིཏྟོ, ཡོ ཙ མིཏྟོ ཝཙཱིཔརོ [ཝཙཱིཔརམོ (སྱཱ.)];

ཨནུཔྤིཡཉྩ ཡོ ཨཱཧ, ཨཔཱཡེསུ ཙ ཡོ སཁཱ.

ཨེཏེ ཨམིཏྟེ ཙཏྟཱརོ, ཨིཏི ཝིཉྙཱཡ པཎྜིཏོ;

ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཡྻ, མགྒཾ པཊིབྷཡཾ ཡཐཱ’’ཏི.

སུཧདམིཏྟོ

༢༦༠. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ ¶ , གཧཔཏིཔུཏྟ, མིཏྟཱ སུཧདཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨུཔཀཱརོ [ཨུཔཀཱརཀོ (སྱཱ.)] མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ, སམཱནསུཁདུཀྑོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཏྠཀྑཱཡཱི མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ, ཨནུཀམྤཀོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༦༡. ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨུཔཀཱརོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ. པམཏྟཾ རཀྑཏི, པམཏྟསྶ སཱཔཏེཡྻཾ རཀྑཏི, བྷཱིཏསྶ སརཎཾ ཧོཏི, ཨུཔྤནྣེསུ ཀིཙྩཀརཎཱིཡེསུ ཏདྡིགུཎཾ བྷོགཾ ཨནུཔྤདེཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི ཨུཔཀཱརོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༦༢. ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི སམཱནསུཁདུཀྑོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ. གུཡ྄ཧམསྶ ཨཱཙིཀྑཏི, གུཡ྄ཧམསྶ པརིགཱུཧཏི, ཨཱཔདཱསུ ན ཝིཛཧཏི, ཛཱིཝིཏཾཔིསྶ ཨཏྠཱཡ པརིཙྩཏྟཾ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི སམཱནསུཁདུཀྑོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༦༣. ‘‘ཙཏཱུཧི ¶ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨཏྠཀྑཱཡཱི མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ. པཱཔཱ ནིཝཱརེཏི, ཀལྱཱཎེ ནིཝེསེཏི, ཨསྶུཏཾ སཱཝེཏི, སགྒསྶ ¶ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི ཨཏྠཀྑཱཡཱི མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༦༤. ‘‘ཙཏཱུཧི ¶ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨནུཀམྤཀོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ. ཨབྷཝེནསྶ ན ནནྡཏི, བྷཝེནསྶ ནནྡཏི, ཨཝཎྞཾ བྷཎམཱནཾ ནིཝཱརེཏི, ཝཎྞཾ བྷཎམཱནཾ པསཾསཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི ཨནུཀམྤཀོ མིཏྟོ སུཧདོ ཝེདིཏབྦོ’’ཏི.

༢༦༥. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘ཨུཔཀཱརོ ¶ ཙ ཡོ མིཏྟོ, སུཁེ དུཀྑེ [སུཁདུཀྑོ (སྱཱ. ཀ.)] ཙ ཡོ སཁཱ [ཡོ ཙ མིཏྟོ སུཁེ དུཀྑེ (སཱི. པཱི.)];

ཨཏྠཀྑཱཡཱི ཙ ཡོ མིཏྟོ, ཡོ ཙ མིཏྟཱནུཀམྤཀོ.

‘‘ཨེཏེཔི མིཏྟེ ཙཏྟཱརོ, ཨིཏི ཝིཉྙཱཡ པཎྜིཏོ;

སཀྐཙྩཾ པཡིརུཔཱསེཡྻ, མཱཏཱ པུཏྟཾ ཝ ཨོརསཾ;

པཎྜིཏོ སཱིལསམྤནྣོ, ཛལཾ ཨགྒཱིཝ བྷཱསཏི.

‘‘བྷོགེ སཾཧརམཱནསྶ, བྷམརསྶེཝ ཨིརཱིཡཏོ;

བྷོགཱ སནྣིཙཡཾ ཡནྟི, ཝམྨིཀོཝུཔཙཱིཡཏི.

‘‘ཨེཝཾ བྷོགེ སམཱཧཏྭཱ [སམཱཧརིཏྭཱ (སྱཱ.)], ཨལམཏྟོ ཀུལེ གིཧཱི;

ཙཏུདྷཱ ཝིབྷཛེ བྷོགེ, ས ཝེ མིཏྟཱནི གནྠཏི.

‘‘ཨེཀེན བྷོགེ བྷུཉྫེཡྻ, དྭཱིཧི ཀམྨཾ པཡོཛཡེ;

ཙཏུཏྠཉྩ ནིདྷཱཔེཡྻ, ཨཱཔདཱསུ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ཚདྡིསཱཔཊིཙྪཱདནཀཎྜཾ

༢༦༦. ‘‘ཀཐཉྩ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཚདྡིསཱཔཊིཙྪཱདཱི ཧོཏི? ཚ ¶ ཨིམཱ, གཧཔཏིཔུཏྟ, དིསཱ ཝེདིཏབྦཱ. པུརཏྠིམཱ དིསཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝེདིཏབྦཱ, དཀྑིཎཱ ¶ དིསཱ ཨཱཙརིཡཱ ཝེདིཏབྦཱ, པཙྪིམཱ དིསཱ ¶ པུཏྟདཱརཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཨུཏྟརཱ དིསཱ མིཏྟཱམཙྩཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཧེཊྛིམཱ དིསཱ དཱསཀམྨཀརཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཨུཔརིམཱ དིསཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༢༦༧. ‘‘པཉྩཧི ¶ ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི པུཏྟེན པུརཏྠིམཱ དིསཱ མཱཏཱཔིཏརོ པཙྩུཔཊྛཱཏབྦཱ – བྷཏོ ནེ [ནེསཾ (བཧཱུསུ)] བྷརིསྶཱམི, ཀིཙྩཾ ནེསཾ ཀརིསྶཱམི, ཀུལཝཾསཾ ཋཔེསྶཱམི, དཱཡཛྫཾ པཊིཔཛྫཱམི, ཨཐ ཝཱ པན པེཏཱནཾ ཀཱལངྐཏཱནཾ དཀྑིཎཾ ཨནུཔྤདསྶཱམཱིཏི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི པུཏྟེན པུརཏྠིམཱ དིསཱ མཱཏཱཔིཏརོ པཙྩུཔཊྛིཏཱ པཉྩཧི ཋཱནེཧི པུཏྟཾ ཨནུཀམྤནྟི. པཱཔཱ ནིཝཱརེནྟི, ཀལྱཱཎེ ནིཝེསེནྟི, སིཔྤཾ སིཀྑཱཔེནྟི, པཏིརཱུཔེན དཱརེན སཾཡོཛེནྟི, སམཡེ དཱཡཛྫཾ ནིཡྻཱདེནྟི [ནིཡྻཱཏེནྟི (ཀ. སཱི.)]. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི པུཏྟེན པུརཏྠིམཱ དིསཱ མཱཏཱཔིཏརོ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཨིམེཧི པཉྩཧི ཋཱནེཧི པུཏྟཾ ཨནུཀམྤནྟི. ཨེཝམསྶ ཨེསཱ པུརཏྠིམཱ དིསཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི ཁེམཱ ཨཔྤཊིབྷཡཱ.

༢༦༨. ‘‘པཉྩཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨནྟེཝཱསིནཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ ཨཱཙརིཡཱ པཙྩུཔཊྛཱཏབྦཱ – ཨུཊྛཱནེན ཨུཔཊྛཱནེན སུསྶུསཱཡ པཱརིཙརིཡཱཡ སཀྐཙྩཾ སིཔྤཔཊིགྒཧཎེན [སིཔྤཾ པཊིགྒཧཎེན (སྱཱ.), སིཔྤཨུགྒཧཎེན (ཀ.)]. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཨནྟེཝཱསིནཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ ཨཱཙརིཡཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ པཉྩཧི ¶ ཋཱནེཧི ཨནྟེཝཱསིཾ ཨནུཀམྤནྟི – སུཝིནཱིཏཾ ཝིནེནྟི, སུགྒཧིཏཾ གཱཧཱཔེནྟི, སབྦསིཔྤསྶུཏཾ སམཀྑཱཡིནོ བྷཝནྟི, མིཏྟཱམཙྩེསུ པཊིཡཱདེནྟི [པཊིཝེདེནྟི (སྱཱ.)], དིསཱསུ པརིཏྟཱཎཾ ཀརོནྟི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཨནྟེཝཱསིནཱ ¶ དཀྑིཎཱ དིསཱ ཨཱཙརིཡཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཨིམེཧི པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཨནྟེཝཱསིཾ ཨནུཀམྤནྟི. ཨེཝམསྶ ཨེསཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི ཁེམཱ ཨཔྤཊིབྷཡཱ.

༢༦༩. ‘‘པཉྩཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི སཱམིཀེན པཙྪིམཱ དིསཱ བྷརིཡཱ པཙྩུཔཊྛཱཏབྦཱ – སམྨཱནནཱཡ ཨནཝམཱནནཱཡ [ཨཝིམཱནནཱཡ (སྱཱ. པཱི.)] ཨནཏིཙརིཡཱཡ ཨིསྶརིཡཝོསྶགྒེན ཨལངྐཱརཱནུཔྤདཱནེན. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི སཱམིཀེན པཙྪིམཱ དིསཱ བྷརིཡཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ པཉྩཧི ཋཱནེཧི ¶ སཱམིཀཾ ཨནུཀམྤཏི – སུསཾཝིཧིཏཀམྨནྟཱ ཙ ཧོཏི, སངྒཧིཏཔརིཛནཱ [སུསངྒཧིཏཔརིཛནཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཙ, ཨནཏིཙཱརིནཱི ཙ, སམྦྷཏཉྩ ཨནུརཀྑཏི, དཀྑཱ ཙ ཧོཏི ཨནལསཱ སབྦཀིཙྩེསུ. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི སཱམིཀེན པཙྪིམཱ དིསཱ བྷརིཡཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཨིམེཧི པཉྩཧི ཋཱནེཧི སཱམིཀཾ ཨནུཀམྤཏི. ཨེཝམསྶ ཨེསཱ པཙྪིམཱ དིསཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི ཁེམཱ ཨཔྤཊིབྷཡཱ.

༢༧༠. ‘‘པཉྩཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟེན ཨུཏྟརཱ དིསཱ མིཏྟཱམཙྩཱ པཙྩུཔཊྛཱཏབྦཱ – དཱནེན པེཡྻཝཛྫེན [ཝིཡཝཛྫེན (སྱཱ. ཀ.)] ཨཏྠཙརིཡཱཡ སམཱནཏྟཏཱཡ ཨཝིསཾཝཱདནཏཱཡ. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟེན ཨུཏྟརཱ དིསཱ མིཏྟཱམཙྩཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ པཉྩཧི ¶ ཋཱནེཧི ¶ ཀུལཔུཏྟཾ ཨནུཀམྤནྟི – པམཏྟཾ རཀྑནྟི, པམཏྟསྶ སཱཔཏེཡྻཾ རཀྑནྟི, བྷཱིཏསྶ སརཎཾ ཧོནྟི, ཨཱཔདཱསུ ན ཝིཛཧནྟི, ཨཔརཔཛཱ ཙསྶ པཊིཔཱུཛེནྟི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟེན ཨུཏྟརཱ དིསཱ མིཏྟཱམཙྩཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཨིམེཧི པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟཾ ཨནུཀམྤནྟི. ཨེཝམསྶ ཨེསཱ ཨུཏྟརཱ དིསཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི ཁེམཱ ཨཔྤཊིབྷཡཱ.

༢༧༡. ‘‘པཉྩཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཨཡྻིརཀེན [ཨཡིརཀེན (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཧེཊྛིམཱ ¶ དིསཱ དཱསཀམྨཀརཱ པཙྩུཔཊྛཱཏབྦཱ – ཡཐཱབལཾ ཀམྨནྟསཾཝིདྷཱནེན བྷཏྟཝེཏནཱནུཔྤདཱནེན གིལཱནུཔཊྛཱནེན ཨཙྪརིཡཱནཾ རསཱནཾ སཾཝིབྷཱགེན སམཡེ ཝོསྶགྒེན. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཨཡྻིརཀེན ཧེཊྛིམཱ དིསཱ དཱསཀམྨཀརཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཨཡྻིརཀཾ ཨནུཀམྤནྟི – པུབྦུཊྛཱཡིནོ ཙ ཧོནྟི, པཙྪཱ ནིཔཱཏིནོ ཙ, དིནྣཱདཱཡིནོ ཙ, སུཀཏཀམྨཀརཱ ཙ, ཀིཏྟིཝཎྞཧརཱ ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཨཡྻིརཀེན ཧེཊྛིམཱ དིསཱ དཱསཀམྨཀརཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཨིམེཧི པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཨཡྻིརཀཾ ཨནུཀམྤནྟི. ཨེཝམསྶ ཨེསཱ ཧེཊྛིམཱ དིསཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི ཁེམཱ ཨཔྤཊིབྷཡཱ.

༢༧༢. ‘‘པཉྩཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟེན ཨུཔརིམཱ དིསཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པཙྩུཔཊྛཱཏབྦཱ – མེཏྟེན ཀཱཡཀམྨེན མེཏྟེན ཝཙཱིཀམྨེན མེཏྟེན ¶ མནོཀམྨེན ཨནཱཝཊདྭཱརཏཱཡ ཨཱམིསཱནུཔྤདཱནེན. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟེན ཨུཔརིམཱ ¶ དིསཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཚཧི ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟཾ ཨནུཀམྤནྟི – པཱཔཱ ནིཝཱརེནྟི, ཀལྱཱཎེ ནིཝེསེནྟི, ཀལྱཱཎེན མནསཱ ཨནུཀམྤནྟི, ཨསྶུཏཾ སཱཝེནྟི, སུཏཾ པརིཡོདཱཔེནྟི, སགྒསྶ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑནྟི. ཨིམེཧི ཁོ, གཧཔཏིཔུཏྟ, པཉྩཧི ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟེན ཨུཔརིམཱ དིསཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཨིམེཧི ཚཧི ཋཱནེཧི ཀུལཔུཏྟཾ ཨནུཀམྤནྟི. ཨེཝམསྶ ཨེསཱ ཨུཔརིམཱ དིསཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི ཁེམཱ ཨཔྤཊིབྷཡཱ’’ཏི.

༢༧༣. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘མཱཏཱཔིཏཱ དིསཱ པུབྦཱ, ཨཱཙརིཡཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ;

པུཏྟདཱརཱ ¶ དིསཱ པཙྪཱ, མིཏྟཱམཙྩཱ ཙ ཨུཏྟརཱ.

‘‘དཱསཀམྨཀརཱ ¶ ཧེཊྛཱ, ཨུདྡྷཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱ;

ཨེཏཱ དིསཱ ནམསྶེཡྻ, ཨལམཏྟོ ཀུལེ གིཧཱི.

‘‘པཎྜིཏོ སཱིལསམྤནྣོ, སཎྷོ ཙ པཊིབྷཱནཝཱ;

ནིཝཱཏཝུཏྟི ཨཏྠདྡྷོ, ཏཱདིསོ ལབྷཏེ ཡསཾ.

‘‘ཨུཊྛཱནཀོ ཨནལསོ, ཨཱཔདཱསུ ན ཝེདྷཏི;

ཨཙྪིནྣཝུཏྟི མེདྷཱཝཱི, ཏཱདིསོ ལབྷཏེ ཡསཾ.

‘‘སངྒཱཧཀོ མིཏྟཀརོ, ཝདཉྙཱུ ཝཱིཏམཙྪརོ;

ནེཏཱ ཝིནེཏཱ ཨནུནེཏཱ, ཏཱདིསོ ལབྷཏེ ཡསཾ.

‘‘དཱནཉྩ པེཡྻཝཛྫཉྩ, ཨཏྠཙརིཡཱ ཙ ཡཱ ཨིདྷ;

སམཱནཏྟཏཱ ཙ དྷམྨེསུ, ཏཏྠ ཏཏྠ ཡཐཱརཧཾ;

ཨེཏེ ¶ ཁོ སངྒཧཱ ལོཀེ, རཐསྶཱཎཱིཝ ཡཱཡཏོ.

‘‘ཨེཏེ ཙ སངྒཧཱ ནཱསྶུ, ན མཱཏཱ པུཏྟཀཱརཎཱ;

ལབྷེཐ མཱནཾ པཱུཛཾ ཝཱ, པིཏཱ ཝཱ པུཏྟཀཱརཎཱ.

‘‘ཡསྨཱ ཙ སངྒཧཱ [སངྒཧེ (ཀ.) ཨཊྛཀཐཱཡཾ ཨིཙྪིཏཔཱཋོ] ཨེཏེ, སམྨཔེཀྑནྟི [སམཝེཀྑནྟི (སཱི. པཱི. ཀ.)] པཎྜིཏཱ;

ཏསྨཱ ¶ མཧཏྟཾ པཔྤོནྟི, པཱསཾསཱ ཙ བྷཝནྟི ཏེ’’ཏི.

༢༧༤. ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, སིངྒཱལཀོ གཧཔཏིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ! ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ! སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཝཱ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, པཊིཙྪནྣཾ ཝཱ ཝིཝརེཡྻ, མཱུལ༹ྷསྶ ཝཱ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨནྡྷཀཱརེ ཝཱ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ ‘ཙཀྑུམནྟོ རཱུཔཱནི དཀྑནྟཱི’ཏི. ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཏཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨོ པཀཱསིཏོ. ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསཾགྷཉྩ. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ, ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

སིངྒཱལསུཏྟཾ [སིངྒཱལོཝཱདསུཏྟནྟཾ (པཱི.)] ནིཊྛིཏཾ ཨཊྛམཾ.

༩. ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཾ

པཋམབྷཱཎཝཱརོ

༢༧༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཨཐ ཁོ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱ [མཧཱརཱཛཱནོ (ཀ.)] མཧཏིཡཱ ཙ ཡཀྑསེནཱཡ མཧཏིཡཱ ཙ གནྡྷབྦསེནཱཡ མཧཏིཡཱ ཙ ཀུམྦྷཎྜསེནཱཡ མཧཏིཡཱ ཙ ནཱགསེནཱཡ ཙཏུདྡིསཾ རཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ ཙཏུདྡིསཾ གུམྦཾ ཋཔེཏྭཱ ཙཏུདྡིསཾ ཨོཝརཎཾ ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ པབྦཏཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ [གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཏེཔི ཁོ ཡཀྑཱ ཨཔྤེཀཙྩེ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ, སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ནཱམགོཏྟཾ སཱཝེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ.

༢༧༦. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སནྟི ཧི, བྷནྟེ, ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ ཨཔྤསནྣཱ. སནྟི ཧི, བྷནྟེ, ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ པསནྣཱ. སནྟི ཧི ¶ , བྷནྟེ, མཛ྄ཛྷིམཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ ཨཔྤསནྣཱ. སནྟི ཧི, བྷནྟེ, མཛ྄ཛྷིམཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ པསནྣཱ. སནྟི ཧི, བྷནྟེ, ནཱིཙཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ ཨཔྤསནྣཱ. སནྟི ཧི, བྷནྟེ, ནཱིཙཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ པསནྣཱ. ཡེབྷུཡྻེན ¶ ཁོ པན, བྷནྟེ, ཡཀྑཱ ཨཔྤསནྣཱཡེཝ བྷགཝཏོ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? བྷགཝཱ ཧི, བྷནྟེ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཡེབྷུཡྻེན ཁོ པན, བྷནྟེ, ཡཀྑཱ ཨཔྤཊིཝིརཏཱཡེཝ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ, ཨཔྤཊིཝིརཏཱ ཨདིནྣཱདཱནཱ, ཨཔྤཊིཝིརཏཱ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ, ཨཔྤཊིཝིརཏཱ མུསཱཝཱདཱ, ཨཔྤཊིཝིརཏཱ སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱ ¶ . ཏེསཾ ཏཾ ཧོཏི ཨཔྤིཡཾ ཨམནཱཔཾ. སནྟི ཧི, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ སཱཝཀཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི ¶ སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི ཨཔྤསདྡཱནི ཨཔྤནིགྒྷོསཱནི ཝིཛནཝཱཏཱནི མནུསྶརཱཧསྶེཡྻཀཱནི [མནུསྶརཱཧསེཡྻཀཱནི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཊིསལླཱནསཱརུཔྤཱནི. ཏཏྠ སནྟི ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ ནིཝཱསིནོ, ཡེ ཨིམསྨིཾ བྷགཝཏོ པཱཝཙནེ ཨཔྤསནྣཱ. ཏེསཾ པསཱདཱཡ ཨུགྒཎྷཱཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ གུཏྟིཡཱ རཀྑཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡཱ’’ཏི. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན.

ཨཐ ཁོ ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ བྷགཝཏོ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ ཏཱཡཾ ཝེལཱཡཾ ཨིམཾ ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ ཨབྷཱསི –

༢༧༧. ‘‘ཝིཔསྶིསྶ ཙ [ཨིམེ ཙཀཱརཱ པོརཱཎཔོཏྠཀེསུ ནཏྠི] ནམཏྠུ, ཙཀྑུམནྟསྶ སིརཱིམཏོ.

སིཁིསྶཔི ཙ [ཨིམེ ཙཀཱརཱ པོརཱཎཔོཏྠཀེསུ ནཏྠི] ནམཏྠུ, སབྦབྷཱུཏཱནུཀམྤིནོ.

‘‘ཝེསྶབྷུསྶ ཙ [ཨིམེ ཙཀཱརཱ པོརཱཎཔོཏྠཀེསུ ནཏྠི] ནམཏྠུ, ནྷཱཏཀསྶ ཏཔསྶིནོ;

ནམཏྠུ ¶ ¶ ཀཀུསནྡྷསྶ, མཱརསེནཱཔམདྡིནོ.

‘‘ཀོཎཱགམནསྶ ནམཏྠུ, བྲཱཧྨཎསྶ ཝུསཱིམཏོ;

ཀསྶཔསྶ ཙ [ཨིམེ ཙཀཱརཱ པོརཱཎཔོཏྠཀེསུ ནཏྠི] ནམཏྠུ, ཝིཔྤམུཏྟསྶ སབྦདྷི.

‘‘ཨངྒཱིརསསྶ ནམཏྠུ, སཀྱཔུཏྟསྶ སིརཱིམཏོ;

ཡོ ཨིམཾ དྷམྨཾ དེསེསི [དྷམྨམདེསེསི (སཱི. སྱཱ. པཱི.), དྷམྨཾ དེསེཏི (?)], སབྦདུཀྑཱཔནཱུདནཾ.

‘‘ཡེ ཙཱཔི ནིབྦུཏཱ ལོཀེ, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིཔསྶིསུཾ;

ཏེ ཛནཱ ཨཔིསུཎཱཐ [ཨཔིསུཎཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], མཧནྟཱ ཝཱིཏསཱརདཱ.

‘‘ཧིཏཾ དེཝམནུསྶཱནཾ, ཡཾ ནམསྶནྟི གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

༢༧༨. ‘‘ཡཏོ ¶ ཨུགྒཙྪཏི སཱུརིཡོ [སུརིཡོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], ཨཱདིཙྩོ མཎྜལཱི མཧཱ.

ཡསྶ ཙུགྒཙྪམཱནསྶ, སཾཝརཱིཔི ནིརུཛ྄ཛྷཏི;

ཡསྶ ཙུགྒཏེ སཱུརིཡེ, ‘དིཝསོ’ཏི པཝུཙྩཏི.

‘‘རཧདོཔི ¶ ཏཏྠ གམྦྷཱིརོ, སམུདྡོ སརིཏོདཀོ;

ཨེཝཾ ཏཾ ཏཏྠ ཛཱནནྟི, ‘སམུདྡོ སརིཏོདཀོ’.

‘‘ཨིཏོ ¶ ‘སཱ པུརིམཱ དིསཱ’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘‘གནྡྷབྦཱནཾ ཨདྷིཔཏི [ཨཱདྷིཔཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨེཝམུཔརིཔི], ‘དྷཏརཊྛོ’ཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, གནྡྷབྦེཧི པུརཀྑཏོ.

‘‘པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

ཏེ ¶ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘‘ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ’.

༢༧༩. ‘‘ཡེན པེཏཱ པཝུཙྩནྟི, པིསུཎཱ པིཊྛིམཾསིཀཱ.

པཱཎཱཏིཔཱཏིནོ ལུདྡཱ [ལུདྡྷཱ (པཱི. ཀ.)], ཙོརཱ ནེཀཏིཀཱ ཛནཱ.

‘‘ཨིཏོ ¶ ¶ ‘སཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘‘ཀུམྦྷཎྜཱནཾ ཨདྷིཔཏི, ‘ཝིརཱུལ༹ྷོ’ ཨིཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, ཀུམྦྷཎྜེཧི པུརཀྑཏོ.

‘‘པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

ཏེ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘‘ནམོ ¶ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘‘ཛིནཾ ¶ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ’.

༢༨༠. ‘‘ཡཏྠ ཙོགྒཙྪཏི སཱུརིཡོ, ཨཱདིཙྩོ མཎྜལཱི མཧཱ.

ཡསྶ ཙོགྒཙྪམཱནསྶ, དིཝསོཔི ནིརུཛ྄ཛྷཏི;

ཡསྶ ཙོགྒཏེ སཱུརིཡེ, ‘སཾཝརཱི’ཏི པཝུཙྩཏི.

‘‘རཧདོཔི ཏཏྠ གམྦྷཱིརོ, སམུདྡོ སརིཏོདཀོ;

ཨེཝཾ ཏཾ ཏཏྠ ཛཱནནྟི, ‘སམུདྡོ སརིཏོདཀོ’.

‘‘ཨིཏོ ‘སཱ པཙྪིམཱ དིསཱ’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ ¶ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘‘ནཱགཱནཉྩ ¶ ཨདྷིཔཏི, ‘ཝིརཱུཔཀྑོ’ཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, ནཱགེཧེཝ པུརཀྑཏོ.

‘‘པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

ཏེ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘‘ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ’.

༢༨༡. ‘‘ཡེན ¶ ཨུཏྟརཀུརུཝ྄ཧོ [ཨུཏྟརཀུརཱུ རམྨཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], མཧཱནེརུ སུདསྶནོ.

མནུསྶཱ ཏཏྠ ཛཱཡནྟི, ཨམམཱ ཨཔརིགྒཧཱ.

‘‘ན ¶ ཏེ བཱིཛཾ པཝཔནྟི, ནཔི ནཱིཡནྟི ནངྒལཱ;

ཨཀཊྛཔཱཀིམཾ སཱལིཾ, པརིབྷུཉྫནྟི མཱནུསཱ.

‘‘ཨཀཎཾ ཨཐུསཾ སུདྡྷཾ, སུགནྡྷཾ ཏཎྜུལཔྥལཾ;

ཏུཎྜིཀཱིརེ ¶ པཙིཏྭཱན, ཏཏོ བྷུཉྫནྟི བྷོཛནཾ.

‘‘གཱཝིཾ ཨེཀཁུརཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ;

པསུཾ ཨེཀཁུརཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ.

‘‘ཨིཏྠིཾ ཝཱ ཝཱཧནཾ [ཨིཏྠཱི-ཝཱཧནཾ (སཱི. པཱི.), ཨིཏྠཱིཾ ཝཱཧནཾ (སྱཱ.)] ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ;

པུརིསཾ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ.

‘‘ཀུམཱརིཾ ¶ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ;

ཀུམཱརཾ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ.

‘‘ཏེ ཡཱནེ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ,

སབྦཱ དིསཱ ཨནུཔརིཡཱཡནྟི [ཨནུཔརིཡནྟི (སྱཱ.)];

པཙཱརཱ ཏསྶ རཱཛིནོ.

‘‘ཧཏྠིཡཱནཾ ཨསྶཡཱནཾ, དིབྦཾ ཡཱནཾ ཨུཔཊྛིཏཾ;

པཱསཱདཱ སིཝིཀཱ ཙེཝ, མཧཱརཱཛསྶ ཡསསྶིནོ.

‘‘ཏསྶ ཙ ནགརཱ ཨཧུ,

ཨནྟལིཀྑེ སུམཱཔིཏཱ;

ཨཱཊཱནཱཊཱ ཀུསིནཱཊཱ པརཀུསིནཱཊཱ,

ནཱཊསུརིཡཱ [ནཱཊཔུརིཡཱ (སཱི. པཱི.), ནཱཊཔརིཡཱ (སྱཱ.)] པརཀུསིཊནཱཊཱ.

‘‘ཨུཏྟརེན ¶ ཀསིཝནྟོ [ཀཔིཝནྟོ (སཱི. སྱཱ. པཱི)],

ཛནོགྷམཔརེན ཙ;

ནཝནཝུཏིཡོ ཨམྦརཨམྦརཝཏིཡོ,

ཨཱལ༹ཀམནྡཱ ནཱམ རཱཛདྷཱནཱི.

‘‘ཀུཝེརསྶ ¶ ཁོ པན, མཱརིས, མཧཱརཱཛསྶ ཝིསཱཎཱ ནཱམ རཱཛདྷཱནཱི;

ཏསྨཱ ཀུཝེརོ མཧཱརཱཛཱ, ‘ཝེསྶཝཎོ’ཏི པཝུཙྩཏི.

‘‘པཙྩེསནྟོ ¶ པཀཱསེནྟི, ཏཏོལཱ ཏཏྟལཱ ཏཏོཏལཱ;

ཨོཛསི ཏེཛསི ཏཏོཛསཱི, སཱུརོ རཱཛཱ ཨརིཊྛོ ནེམི.

‘‘རཧདོཔི ཏཏྠ དྷརཎཱི ནཱམ, ཡཏོ མེགྷཱ པཝསྶནྟི;

ཝསྶཱ ཡཏོ པཏཱཡནྟི, སབྷཱཔི ཏཏྠ སཱལཝཏཱི [བྷགལཝཏཱི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ནཱམ.

‘‘ཡཏྠ ¶ ཡཀྑཱ པཡིརུཔཱསནྟི, ཏཏྠ ནིཙྩཕལཱ རུཀྑཱ;

ནཱནཱ དིཛགཎཱ ཡུཏཱ, མཡཱུརཀོཉྩཱབྷིརུདཱ;

ཀོཀིལཱདཱིཧི ཝགྒུཧི.

‘‘ཛཱིཝཉྫཱིཝཀསདྡེཏྠ, ཨཐོ ཨོཊྛཝཙིཏྟཀཱ;

ཀུཀྐུཊཀཱ ¶ [ཀུཀུཏྠཀཱ (སཱི. པཱི.)] ཀུལཱི༹རཀཱ, ཝནེ པོཀྑརསཱཏཀཱ.

‘‘སུཀསཱལི༹ཀསདྡེཏྠ, དཎྜམཱཎཝཀཱནི ཙ;

སོབྷཏི སབྦཀཱལཾ སཱ, ཀུཝེརནལི༹ནཱི སདཱ.

‘‘ཨིཏོ ‘སཱ ཨུཏྟརཱ དིསཱ’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘‘ཡཀྑཱནཉྩ ཨདྷིཔཏི, ‘ཀུཝེརོ’ ཨིཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, ཡཀྑེཧེཝ པུརཀྑཏོ.

‘‘པུཏྟཱཔི ¶ ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

‘‘ཏེ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘‘ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམ’’’ནྟི.

‘‘ཨཡཾ ¶ ¶ ཁོ སཱ, མཱརིས, ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ གུཏྟིཡཱ རཀྑཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ.

༢༨༢. ‘‘ཡསྶ ¶ ཀསྶཙི, མཱརིས, བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཨུཔཱསཀསྶ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཝཱ ཨཡཾ ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ སུགྒཧིཏཱ བྷཝིསྶཏི སམཏྟཱ པརིཡཱཔུཏཱ [པརིཡཱཔུཊཱ (ཀ.)]. ཏཾ ཙེ ཨམནུསྶོ ཡཀྑོ ཝཱ ཡཀྑིནཱི ཝཱ ཡཀྑཔོཏཀོ ཝཱ ཡཀྑཔོཏིཀཱ ཝཱ ཡཀྑམཧཱམཏྟོ ཝཱ ཡཀྑཔཱརིསཛྫོ ཝཱ ཡཀྑཔཙཱརོ ཝཱ, གནྡྷབྦོ ཝཱ གནྡྷབྦཱི ཝཱ གནྡྷབྦཔོཏཀོ ཝཱ གནྡྷབྦཔོཏིཀཱ ཝཱ གནྡྷབྦམཧཱམཏྟོ ཝཱ གནྡྷབྦཔཱརིསཛྫོ ཝཱ གནྡྷབྦཔཙཱརོ ཝཱ, ཀུམྦྷཎྜོ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཱི ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཔོཏཀོ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཔོཏིཀཱ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜམཧཱམཏྟོ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཔཱརིསཛྫོ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཔཙཱརོ ཝཱ, ནཱགོ ཝཱ ནཱགཱི ཝཱ ནཱགཔོཏཀོ ཝཱ ནཱགཔོཏིཀཱ ¶ ཝཱ ནཱགམཧཱམཏྟོ ཝཱ ནཱགཔཱརིསཛྫོ ཝཱ ནཱགཔཙཱརོ ཝཱ, པདུཊྛཙིཏྟོ བྷིཀྑུཾ ཝཱ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱ ཨུཔཱསཀཾ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཾ ཝཱ གཙྪནྟཾ ཝཱ ཨནུགཙྪེཡྻ, ཋིཏཾ ཝཱ ཨུཔཏིཊྛེཡྻ, ནིསིནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ, ནིཔནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ. ན མེ སོ, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ལབྷེཡྻ གཱམེསུ ཝཱ ནིགམེསུ ཝཱ སཀྐཱརཾ ཝཱ གརུཀཱརཾ ཝཱ. ན མེ སོ, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ལབྷེཡྻ ཨཱལ༹ཀམནྡཱཡ ནཱམ རཱཛདྷཱནིཡཱ ཝཏྠུཾ ཝཱ ཝཱསཾ ཝཱ. ན མེ སོ, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ལབྷེཡྻ ཡཀྑཱནཾ སམིཏིཾ གནྟུཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ ཨནཱཝཡ྄ཧམྤི ནཾ ཀརེཡྻུཾ ཨཝིཝཡ྄ཧཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ ཨཏྟཱཧིཔི པརིཔུཎྞཱཧི པརིབྷཱསཱཧི པརིབྷཱསེཡྻུཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ རིཏྟཾཔིསྶ པཏྟཾ སཱིསེ ནིཀྐུཛྫེཡྻུཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ སཏྟདྷཱཔིསྶ མུདྡྷཾ ཕཱལེཡྻུཾ.

‘‘སནྟི ཧི, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ ཙཎྜཱ རུདྡྷཱ [རུདྡཱ (སཱི. པཱི.)] རབྷསཱ, ཏེ ནེཝ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི. ཏེ ཁོ ཏེ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ མཧཱརཱཛཱནཾ ¶ ཨཝརུདྡྷཱ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. སེཡྻཐཱཔི, མཱརིས, རཉྙོ མཱགདྷསྶ ཝིཛིཏེ མཧཱཙོརཱ. ཏེ ནེཝ རཉྙོ མཱགདྷསྶ ཨཱདིཡནྟི, ན རཉྙོ མཱགདྷསྶ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན རཉྙོ མཱགདྷསྶ པུརིསཀཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི. ཏེ ཁོ ཏེ, མཱརིས, མཧཱཙོརཱ རཉྙོ མཱགདྷསྶ ཨཝརུདྡྷཱ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱརིས, སནྟི ཨམནུསྶཱ ཙཎྜཱ རུདྡྷཱ རབྷསཱ, ཏེ ནེཝ མཧཱརཱཛཱནཾ ¶ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི. ཏེ ¶ ཁོ ཏེ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཝརུདྡྷཱ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. ཡོ ཧི ཀོཙི, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ཡཀྑོ ཝཱ ཡཀྑིནཱི ཝཱ…པེ… གནྡྷབྦོ ཝཱ གནྡྷབྦཱི ཝཱ ¶ … ཀུམྦྷཎྜོ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཱི ཝཱ… ནཱགོ ཝཱ ནཱགཱི ཝཱ ནཱགཔོཏཀོ ཝཱ ནཱགཔོཏིཀཱ ཝཱ ནཱགམཧཱམཏྟོ ཝཱ ནཱགཔཱརིསཛྫོ ཝཱ ནཱགཔཙཱརོ ཝཱ པདུཊྛཙིཏྟོ བྷིཀྑུཾ ཝཱ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱ ཨུཔཱསཀཾ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཾ ཝཱ གཙྪནྟཾ ཝཱ ཨནུགཙྪེཡྻ, ཋིཏཾ ཝཱ ཨུཔཏིཊྛེཡྻ, ནིསིནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ, ནིཔནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ. ཨིམེསཾ ཡཀྑཱནཾ མཧཱཡཀྑཱནཾ སེནཱཔཏཱིནཾ མཧཱསེནཱཔཏཱིནཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦཾ ཝིཀྐནྡིཏབྦཾ ཝིརཝིཏབྦཾ – ‘ཨཡཾ ཡཀྑོ གཎྷཱཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཨཱཝིསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ན མུཉྩཏཱི’ཏི.

༢༨༣. ‘‘ཀཏམེསཾ ཡཀྑཱནཾ མཧཱཡཀྑཱནཾ སེནཱཔཏཱིནཾ མཧཱསེནཱཔཏཱིནཾ?

‘‘ཨིནྡོ སོམོ ཝརུཎོ ཙ, བྷཱརདྭཱཛོ པཛཱཔཏི;

ཙནྡནོ ཀཱམསེཊྛོ ཙ, ཀིནྣུགྷཎྜུ ནིགྷཎྜུ ཙ.

‘‘པནཱདོ ¶ ཨོཔམཉྙོ ཙ, དེཝསཱུཏོ ཙ མཱཏལི;

ཙིཏྟསེནོ ཙ གནྡྷབྦོ, ནལོ༹ རཱཛཱ ཛནེསབྷོ [ཛནོསབྷོ (སྱཱ.)].

‘‘སཱཏཱགིརོ ཧེམཝཏོ, པུཎྞཀོ ཀརཏིཡོ གུལོ༹;

སིཝཀོ ¶ མུཙལིནྡོ ཙ, ཝེསྶཱམིཏྟོ ཡུགནྡྷརོ.

‘‘གོཔཱལོ སུཔྤརོདྷོ ཙ [སུཔྤགེདྷོ ཙ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], ཧིརི ནེཏྟི [ཧིརཱི ནེཏྟཱི (སཱི. པཱི.)] ཙ མནྡིཡོ;

པཉྩཱལཙཎྜོ ཨཱལ༹ཝཀོ, པཛྫུནྣོ སུམནོ སུམུཁོ;

དདྷིམུཁོ མཎི མཱཎིཝརོ [མཎི མཱནིཙརོ (སྱཱ. པཱི.)] དཱིགྷོ, ཨཐོ སེརཱིསཀོ སཧ.

‘‘ཨིམེསཾ ཡཀྑཱནཾ མཧཱཡཀྑཱནཾ སེནཱཔཏཱིནཾ མཧཱསེནཱཔཏཱིནཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦཾ ཝིཀྐནྡིཏབྦཾ ཝིརཝིཏབྦཾ – ‘ཨཡཾ ཡཀྑོ གཎྷཱཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཨཱཝིསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ན མུཉྩཏཱི’ཏི.

‘‘ཨཡཾ ¶ ཁོ སཱ, མཱརིས, ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ གུཏྟིཡཱ རཀྑཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ. ཧནྡ ཙ དཱནི མཡཾ, མཱརིས, གཙྪཱམ ¶ བཧུཀིཙྩཱ མཡཾ བཧུཀརཎཱིཡཱ’’ཏི. ‘‘ཡསྶདཱནི ཏུམྷེ མཧཱརཱཛཱནོ ཀཱལཾ མཉྙཐཱ’’ཏི.

༢༨༤. ཨཐ ཁོ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཏེཔི ཁོ ཡཀྑཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨཔྤེཀཙྩེ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ, སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ ¶ . ཨཔྤེཀཙྩེ ¶ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ནཱམགོཏྟཾ སཱཝེཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསཱུཏི.

པཋམབྷཱཎཝཱརོ ནིཊྛིཏོ.

དུཏིཡབྷཱཎཝཱརོ

༢༨༥. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱ མཧཏིཡཱ ཙ ཡཀྑསེནཱཡ མཧཏིཡཱ ཙ གནྡྷབྦསེནཱཡ མཧཏིཡཱ ཙ ཀུམྦྷཎྜསེནཱཡ མཧཏིཡཱ ཙ ནཱགསེནཱཡ ཙཏུདྡིསཾ རཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ ཙཏུདྡིསཾ གུམྦཾ ཋཔེཏྭཱ ཙཏུདྡིསཾ ཨོཝརཎཾ ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ པབྦཏཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཏེཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཀྑཱ ཨཔྤེཀཙྩེ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ མཡཱ སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ, སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ཡེནཱཧཾ ཏེནཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ནཱམགོཏྟཾ སཱཝེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ.

༢༨༦. ‘‘ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སནྟི ཧི, བྷནྟེ, ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ ཨཔྤསནྣཱ…པེ… སནྟི ཧི ¶ , བྷནྟེ ནཱིཙཱ ¶ ཡཀྑཱ བྷགཝཏོ པསནྣཱ. ཡེབྷུཡྻེན ཁོ པན, བྷནྟེ, ཡཀྑཱ ཨཔྤསནྣཱཡེཝ བྷགཝཏོ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? བྷགཝཱ ཧི, བྷནྟེ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི… སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱ ¶ ཝེརམཎིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཡེབྷུཡྻེན ཁོ པན, བྷནྟེ, ཡཀྑཱ ཨཔྤཊིཝིརཏཱཡེཝ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ… ཨཔྤཊིཝིརཏཱ སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱ. ཏེསཾ ཏཾ ཧོཏི ཨཔྤིཡཾ ཨམནཱཔཾ. སནྟི ཧི, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ སཱཝཀཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི ཨཔྤསདྡཱནི ཨཔྤནིགྒྷོསཱནི ཝིཛནཝཱཏཱནི མནུསྶརཱཧསྶེཡྻཀཱནི པཊིསལླཱནསཱརུཔྤཱནི. ཏཏྠ སནྟི ཨུལཱ༹རཱ ཡཀྑཱ ནིཝཱསིནོ, ཡེ ཨིམསྨིཾ བྷགཝཏོ པཱཝཙནེ ཨཔྤསནྣཱ, ཏེསཾ པསཱདཱཡ ཨུགྒཎྷཱཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ གུཏྟིཡཱ རཀྑཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡཱ’ཏི. ཨདྷིཝཱསེསིཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ མེ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ ཏཱཡཾ ཝེལཱཡཾ ཨིམཾ ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ ཨབྷཱསི –

༢༨༧. ‘ཝིཔསྶིསྶ ཙ ནམཏྠུ, ཙཀྑུམནྟསྶ སིརཱིམཏོ.

སིཁིསྶཔི ཙ ནམཏྠུ, སབྦབྷཱུཏཱནུཀམྤིནོ.

‘ཝེསྶབྷུསྶ ཙ ནམཏྠུ, ནྷཱཏཀསྶ ཏཔསྶིནོ;

ནམཏྠུ ཀཀུསནྡྷསྶ, མཱརསེནཱཔམདྡིནོ.

‘ཀོཎཱགམནསྶ ནམཏྠུ, བྲཱཧྨཎསྶ ཝུསཱིམཏོ;

ཀསྶཔསྶ ཙ ནམཏྠུ, ཝིཔྤམུཏྟསྶ སབྦདྷི.

‘ཨངྒཱིརསསྶ ནམཏྠུ, སཀྱཔུཏྟསྶ སིརཱིམཏོ;

ཡོ ཨིམཾ དྷམྨཾ དེསེསི, སབྦདུཀྑཱཔནཱུདནཾ.

‘ཡེ ཙཱཔི ནིབྦུཏཱ ལོཀེ, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིཔསྶིསུཾ;

ཏེ ཛནཱ ཨཔིསུཎཱཐ, མཧནྟཱ ཝཱིཏསཱརདཱ.

‘ཧིཏཾ དེཝམནུསྶཱནཾ, ཡཾ ནམསྶནྟི གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

༢༨༨. ‘ཡཏོ ¶ ཨུགྒཙྪཏི སཱུརིཡོ, ཨཱདིཙྩོ མཎྜལཱི མཧཱ.

ཡསྶ ཙུགྒཙྪམཱནསྶ, སཾཝརཱིཔི ནིརུཛ྄ཛྷཏི;

ཡསྶ ཙུགྒཏེ སཱུརིཡེ, ‘‘དིཝསོ’’ཏི པཝུཙྩཏི.

‘རཧདོཔི ¶ ཏཏྠ གམྦྷཱིརོ, སམུདྡོ སརིཏོདཀོ;

ཨེཝཾ ཏཾ ཏཏྠ ཛཱནནྟི, ‘‘སམུདྡོ སརིཏོདཀོ’’.

‘ཨིཏོ ‘‘སཱ པུརིམཱ དིསཱ’’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘གནྡྷབྦཱནཾ ཨདྷིཔཏི, ‘‘དྷཏརཊྛོ’’ཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, གནྡྷབྦེཧི པུརཀྑཏོ.

‘པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

‘ཏེ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྶཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ’’.

༢༨༩. ‘ཡེན པེཏཱ པཝུཙྩནྟི, པིསུཎཱ པིཊྛིམཾསིཀཱ.

པཱཎཱཏིཔཱཏིནོ ལུདྡཱ, ཙོརཱ ནེཀཏིཀཱ ཛནཱ.

‘ཨིཏོ ¶ ‘‘སཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ’’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘ཀུམྦྷཎྜཱནཾ ཨདྷིཔཏི, ‘‘ཝིརཱུལ༹ྷོ’’ ཨིཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, ཀུམྦྷཎྜེཧི པུརཀྑཏོ.

‘པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

‘ཏེ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘ནམོ ¶ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ’’.

༢༩༠. ‘ཡཏྠ ཙོགྒཙྪཏི སཱུརིཡོ, ཨཱདིཙྩོ མཎྜལཱི མཧཱ.

ཡསྶ ཙོགྒཙྪམཱནསྶ, དིཝསོཔི ནིརུཛ྄ཛྷཏི;

ཡསྶ ཙོགྒཏེ སཱུརིཡེ, ‘‘སཾཝརཱི’’ཏི པཝུཙྩཏི.

‘རཧདོཔི ཏཏྠ གམྦྷཱིརོ, སམུདྡོ སརིཏོདཀོ;

ཨེཝཾ ཏཾ ཏཏྠ ཛཱནནྟི, སམུདྡོ སརིཏོདཀོ.

‘ཨིཏོ ‘‘སཱ པཙྪིམཱ དིསཱ’’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘ནཱགཱནཉྩ ¶ ཨདྷིཔཏི, ‘‘ཝིརཱུཔཀྑོ’’ཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, ནཱགེཧེཝ པུརཀྑཏོ.

‘པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

‘ཏེ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ’’.

༢༩༡. ‘ཡེན ཨུཏྟརཀུརུཝ྄ཧོ, མཧཱནེརུ སུདསྶནོ.

མནུསྶཱ ཏཏྠ ཛཱཡནྟི, ཨམམཱ ཨཔརིགྒཧཱ.

‘ན ¶ ཏེ བཱིཛཾ པཝཔནྟི, ནཱཔི ནཱིཡནྟི ནངྒལཱ;

ཨཀཊྛཔཱཀིམཾ སཱལིཾ, པརིབྷུཉྫནྟི མཱནུསཱ.

‘ཨཀཎཾ ཨཐུསཾ སུདྡྷཾ, སུགནྡྷཾ ཏཎྜུལཔྥལཾ;

ཏུཎྜིཀཱིརེ པཙིཏྭཱན, ཏཏོ བྷུཉྫནྟི བྷོཛནཾ.

‘གཱཝིཾ ཨེཀཁུརཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ;

པསུཾ ཨེཀཁུརཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ.

‘ཨིཏྠིཾ ཝཱ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ;

པུརིསཾ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ.

‘ཀུམཱརིཾ ¶ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ;

ཀུམཱརཾ ཝཱཧནཾ ཀཏྭཱ, ཨནུཡནྟི དིསོདིསཾ.

‘ཏེ ཡཱནེ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ,

སབྦཱ དིསཱ ཨནུཔརིཡཱཡནྟི;

པཙཱརཱ ཏསྶ རཱཛིནོ.

‘ཧཏྠིཡཱནཾ ཨསྶཡཱནཾ,

དིབྦཾ ཡཱནཾ ཨུཔཊྛིཏཾ;

པཱསཱདཱ སིཝིཀཱ ཙེཝ,

མཧཱརཱཛསྶ ཡསསྶིནོ.

‘ཏསྶ ཙ ནགརཱ ཨཧུ,

ཨནྟལིཀྑེ སུམཱཔིཏཱ;

ཨཱཊཱནཱཊཱ ཀུསིནཱཊཱ པརཀུསིནཱཊཱ,

ནཱཊསུརིཡཱ པརཀུསིཊནཱཊཱ.

‘ཨུཏྟརེན ཀསིཝནྟོ,

ཛནོགྷམཔརེན ཙ;

ནཝནཝུཏིཡོ ཨམྦརཨམྦརཝཏིཡོ,

ཨཱལ༹ཀམནྡཱ ནཱམ རཱཛདྷཱནཱི.

‘ཀུཝེརསྶ ཁོ པན, མཱརིས, མཧཱརཱཛསྶ ཝིསཱཎཱ ནཱམ རཱཛདྷཱནཱི;

ཏསྨཱ ཀུཝེརོ མཧཱརཱཛཱ, ‘‘ཝེསྶཝཎོ’’ཏི པཝུཙྩཏི.

‘པཙྩེསནྟོ ¶ པཀཱསེནྟི, ཏཏོལཱ ཏཏྟལཱ ཏཏོཏལཱ;

ཨོཛསི ཏེཛསི ཏཏོཛསཱི, སཱུརོ རཱཛཱ ཨརིཊྛོ ནེམི.

‘རཧདོཔི ཏཏྠ དྷརཎཱི ནཱམ, ཡཏོ མེགྷཱ པཝསྶནྟི;

ཝསྶཱ ཡཏོ པཏཱཡནྟི, སབྷཱཔི ཏཏྠ སཱལཝཏཱི ནཱམ.

‘ཡཏྠ ¶ ཡཀྑཱ པཡིརུཔཱསནྟི, ཏཏྠ ནིཙྩཕལཱ རུཀྑཱ;

ནཱནཱ དིཛགཎཱ ཡུཏཱ, མཡཱུརཀོཉྩཱབྷིརུདཱ;

ཀོཀིལཱདཱིཧི ཝགྒུཧི.

‘ཛཱིཝཉྫཱིཝཀསདྡེཏྠ, ཨཐོ ཨོཊྛཝཙིཏྟཀཱ;

ཀུཀྐུཊཀཱ ཀུལཱི༹རཀཱ, ཝནེ པོཀྑརསཱཏཀཱ.

‘སུཀསཱལི༹ཀ སདྡེཏྠ, དཎྜམཱཎཝཀཱནི ཙ;

སོབྷཏི སབྦཀཱལཾ སཱ, ཀུཝེརནལི༹ནཱི སདཱ.

‘ཨིཏོ ‘‘སཱ ཨུཏྟརཱ དིསཱ’’, ཨིཏི ནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱི ཛནོ;

ཡཾ དིསཾ ཨབྷིཔཱལེཏི, མཧཱརཱཛཱ ཡསསྶི སོ.

‘ཡཀྑཱནཉྩ ཨདྷིཔཏི, ‘‘ཀུཝེརོ’’ ཨིཏི ནཱམསོ;

རམཏཱི ནཙྩགཱིཏེཧི, ཡཀྑེཧེཝ པུརཀྑཏོ.

‘པུཏྟཱཔི ཏསྶ བཧཝོ, ཨེཀནཱམཱཏི མེ སུཏཾ;

ཨསཱིཏི དས ཨེཀོ ཙ, ཨིནྡནཱམཱ མཧབྦལཱ.

‘ཏེ ཙཱཔི བུདྡྷཾ དིསྭཱན, བུདྡྷཾ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཾ;

དཱུརཏོཝ ནམསྶནྟི, མཧནྟཾ ཝཱིཏསཱརདཾ.

‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཀུསལེན སམེཀྑསི, ཨམནུསྶཱཔི ཏཾ ཝནྡནྟི;

སུཏཾ ནེཏཾ ཨབྷིཎྷསོ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེམསེ.

‘‘ཛིནཾ ཝནྡཐ གོཏམཾ, ཛིནཾ ཝནྡཱམ གོཏམཾ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཾ, བུདྡྷཾ ཝནྡཱམ གོཏམ’’ནྟི.

༢༩༢. ‘ཨཡཾ ཁོ སཱ, མཱརིས ¶ , ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ¶ ཨུཔཱསིཀཱནཾ གུཏྟིཡཱ རཀྑཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ. ཡསྶ ཀསྶཙི, མཱརིས, བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཨུཔཱསཀསྶ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ ¶ ཝཱ ཨཡཾ ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ སུགྒཧིཏཱ བྷཝིསྶཏི སམཏྟཱ པརིཡཱཔུཏཱ ཏཾ ཙེ ཨམནུསྶོ ཡཀྑོ ཝཱ ཡཀྑིནཱི ཝཱ…པེ… གནྡྷབྦོ ཝཱ གནྡྷབྦཱི ཝཱ…པེ… ཀུམྦྷཎྜོ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཱི ཝཱ…པེ… ནཱགོ ཝཱ ནཱགཱི ཝཱ ནཱགཔོཏཀོ ཝཱ ནཱགཔོཏིཀཱ ཝཱ ནཱགམཧཱམཏྟོ ཝཱ ནཱགཔཱརིསཛྫོ ཝཱ ནཱགཔཙཱརོ ཝཱ, པདུཊྛཙིཏྟོ བྷིཀྑུཾ ཝཱ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱ ཨུཔཱསཀཾ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཾ ཝཱ གཙྪནྟཾ ཝཱ ཨནུགཙྪེཡྻ, ཋིཏཾ ཝཱ ཨུཔཏིཊྛེཡྻ, ནིསིནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ, ནིཔནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ. ན མེ སོ, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ལབྷེཡྻ གཱམེསུ ཝཱ ནིགམེསུ ཝཱ སཀྐཱརཾ ཝཱ གརུཀཱརཾ ཝཱ. ན མེ སོ, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ལབྷེཡྻ ཨཱལ༹ཀམནྡཱཡ ནཱམ རཱཛདྷཱནིཡཱ ཝཏྠུཾ ཝཱ ཝཱསཾ ཝཱ. ན མེ སོ, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ལབྷེཡྻ ཡཀྑཱནཾ སམིཏིཾ གནྟུཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ ཨནཱཝཡ྄ཧམྤི ནཾ ཀརེཡྻུཾ ཨཝིཝཡ྄ཧཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ ཨཏྟཱཧི པརིཔུཎྞཱཧི པརིབྷཱསཱཧི པརིབྷཱསེཡྻུཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ རིཏྟཾཔིསྶ པཏྟཾ སཱིསེ ནིཀྐུཛྫེཡྻུཾ. ཨཔིསྶུ ནཾ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ སཏྟདྷཱཔིསྶ མུདྡྷཾ ཕཱལེཡྻུཾ. སནྟི ཧི, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ ཙཎྜཱ རུདྡྷཱ རབྷསཱ, ཏེ ནེཝ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི. ཏེ ཁོ ཏེ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཝརུདྡྷཱ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. སེཡྻཐཱཔི, མཱརིས, རཉྙོ མཱགདྷསྶ ཝིཛིཏེ མཧཱཙོརཱ. ཏེ ནེཝ རཉྙོ མཱགདྷསྶ ཨཱདིཡནྟི, ན རཉྙོ མཱགདྷསྶ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན རཉྙོ མཱགདྷསྶ པུརིསཀཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི. ཏེ ཁོ ཏེ, མཱརིས, མཧཱཙོརཱ རཉྙོ མཱགདྷསྶ ཨཝརུདྡྷཱ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱརིས, སནྟི ཨམནུསྶཱ ཙཎྜཱ རུདྡྷཱ རབྷསཱ, ཏེ ནེཝ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི, ན མཧཱརཱཛཱནཾ པུརིསཀཱནཾ པུརིསཀཱནཾ ཨཱདིཡནྟི. ཏེ ཁོ ཏེ, མཱརིས, ཨམནུསྶཱ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཝརུདྡྷཱ ནཱམ ཝུཙྩནྟི. ཡོ ཧི ཀོཙི, མཱརིས, ཨམནུསྶོ ཡཀྑོ ཝཱ ཡཀྑིནཱི ཝཱ…པེ… གནྡྷབྦོ ཝཱ གནྡྷབྦཱི ཝཱ…པེ… ཀུམྦྷཎྜོ ཝཱ ཀུམྦྷཎྜཱི ཝཱ…པེ… ནཱགོ ཝཱ ནཱགཱི ཝཱ…པེ… པདུཊྛཙིཏྟོ བྷིཀྑུཾ ཝཱ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱ ཨུཔཱསཀཾ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཾ ཝཱ གཙྪནྟཾ ཝཱ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཋིཏཾ ཝཱ ཨུཔཏིཊྛེཡྻ, ནིསིནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ, ནིཔནྣཾ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ. ཨིམེསཾ ཡཀྑཱནཾ མཧཱཡཀྑཱནཾ སེནཱཔཏཱིནཾ མཧཱསེནཱཔཏཱིནཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦཾ ཝིཀྐནྡིཏབྦཾ ཝིརཝིཏབྦཾ – ‘ཨཡཾ ཡཀྑོ གཎྷཱཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཨཱཝིསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ¶ ཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ན མུཉྩཏཱི’ཏི.

༢༩༣. ‘ཀཏམེསཾ ¶ ཡཀྑཱནཾ མཧཱཡཀྑཱནཾ སེནཱཔཏཱིནཾ མཧཱསེནཱཔཏཱིནཾ?

‘ཨིནྡོ སོམོ ཝརུཎོ ཙ, བྷཱརདྭཱཛོ པཛཱཔཏི;

ཙནྡནོ ཀཱམསེཊྛོ ཙ, ཀིནྣུགྷཎྜུ ནིགྷཎྜུ ཙ.

‘པནཱདོ ཨོཔམཉྙོ ཙ, དེཝསཱུཏོ ཙ མཱཏལི;

ཙིཏྟསེནོ ཙ གནྡྷབྦོ, ནལོ༹ རཱཛཱ ཛནེསབྷོ.

‘སཱཏཱགིརོ ཧེཝམཏོ, པུཎྞཀོ ཀརཏིཡོ གུལོ༹;

སིཝཀོ མུཙལིནྡོ ཙ, ཝེསྶཱམིཏྟོ ཡུགནྡྷརོ.

‘གོཔཱལོ སུཔྤརོདྷོ ཙ, ཧིརི ནེཏྟི ཙ མནྡིཡོ;

པཉྩཱལཙཎྜོ ཨཱལ༹ཝཀོ, པཛྫུནྣོ སུམནོ སུམུཁོ;

དདྷིམུཁོ མཎི མཱཎིཝརོ དཱིགྷོ, ཨཐོ སེརཱིསཀོ སཧ.

‘ཨིམེསཾ ཡཀྑཱནཾ མཧཱཡཀྑཱནཾ སེནཱཔཏཱིནཾ མཧཱསེནཱཔཏཱིནཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏབྦཾ ཝིཀྐནྡིཏབྦཾ ཝིརཝིཏབྦཾ – ‘‘ཨཡཾ ཡཀྑོ གཎྷཱཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཨཱཝིསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧེཋེཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ཝིཧིཾསཏི, ཨཡཾ ཡཀྑོ ན མུཉྩཏཱི’’ཏི. ཨཡཾ ཁོ, མཱརིས, ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ གུཏྟིཡཱ རཀྑཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ. ཧནྡ ཙ དཱནི མཡཾ, མཱརིས, གཙྪཱམ, བཧུཀིཙྩཱ མཡཾ བཧུཀརཎཱིཡཱ’’’ཏི. ‘‘‘ཡསྶ དཱནི ཏུམྷེ མཧཱརཱཛཱནོ ཀཱལཾ མཉྙཐཱ’’’ཏི.

༢༩༤. ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཏེཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཀྑཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨཔྤེཀཙྩེ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ མཡཱ སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ, སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ཡེནཱཧཾ ཏེནཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ནཱམགོཏྟཾ ¶ སཱཝེཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ.

༢༩༥. ‘‘ཨུགྒཎྷཱཐ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ. པརིཡཱཔུཎཱཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ. དྷཱརེཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཊཱནཱཊིཡཾ རཀྑཾ. ཨཏྠསཾཧིཏཱ [ཨཏྠསཾཧིཏཱཡཾ (སྱཱ.)], བྷིཀྑཝེ, ཨཱཊཱནཱཊིཡཱ རཀྑཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ གུཏྟིཡཱ རཀྑཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡཱ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ཨཱཊཱནཱཊིཡསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ནཝམཾ.

༡༠. སངྒཱིཏིསུཏྟཾ

༢༩༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ མལླེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ པཉྩམཏྟེཧི བྷིཀྑུསཏེཧི ཡེན པཱཝཱ ནཱམ མལླཱནཾ ནགརཾ ཏདཝསརི. ཏཏྲ སུདཾ བྷགཝཱ པཱཝཱཡཾ ཝིཧརཏི ཙུནྡསྶ ཀམྨཱརཔུཏྟསྶ ཨམྦཝནེ.

ཨུབྦྷཏཀནཝསནྡྷཱགཱརཾ

༢༩༧. ཏེན ཁོ པན སམཡེན པཱཝེཡྻཀཱནཾ མལླཱནཾ ཨུབྦྷཏཀཾ ནཱམ ནཝཾ སནྡྷཱགཱརཾ [སནྠཱགཱརཾ (སཱི. པཱི.), སཎྛཱགཱརཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨཙིརཀཱརིཏཾ ཧོཏི ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ [ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི. ཀ.)] སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ མནུསྶབྷཱུཏེན. ཨསྶོསུཾ ཁོ པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ – ‘‘བྷགཝཱ ཀིར མལླེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ པཉྩམཏྟེཧི བྷིཀྑུསཏེཧི པཱཝཾ ཨནུཔྤཏྟོ པཱཝཱཡཾ ཝིཧརཏི ཙུནྡསྶ ཀམྨཱརཔུཏྟསྶ ཨམྦཝནེ’’ཏི. ཨཐ ཁོ པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, པཱཝེཡྻཀཱནཾ མལླཱནཾ ཨུབྦྷཏཀཾ ནཱམ ནཝཾ སནྡྷཱགཱརཾ ཨཙིརཀཱརིཏཾ ཧོཏི ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ མནུསྶབྷཱུཏེན. ཏཉྩ ¶ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པཋམཾ པརིབྷུཉྫཏུ, བྷགཝཏཱ པཋམཾ པརིབྷུཏྟཾ པཙྪཱ པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ པརིབྷུཉྫིསྶནྟི. ཏདསྶ པཱཝེཡྻཀཱནཾ མལླཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི. ཨདྷིཝཱསེསི ཁོ བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན.

༢༩༨. ཨཐ ཁོ པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ ¶ བྷགཝཏོ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཡེན སནྡྷཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སབྦསནྠརིཾ [སབྦསནྠརིཾ སནྠཏཾ (ཀ.)] སནྡྷཱགཱརཾ སནྠརིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨུདཀམཎིཀཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཏེལཔདཱིཔཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ¶ ཨཊྛཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ ཏེ པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘སབྦསནྠརིསནྠཏཾ [སབྦསནྠརིཾ སནྠཏཾ (སཱི. པཱི. ཀ.)], བྷནྟེ, སནྡྷཱགཱརཾ, བྷགཝཏོ ཨཱསནཱནི ¶ པཉྙཏྟཱནི, ཨུདཀམཎིཀོ པཏིཊྛཱཔིཏོ, ཏེལཔདཱིཔོ ཨཱརོཔིཏོ. ཡསྶདཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཀཱལཾ མཉྙཏཱི’’ཏི.

༢༩༩. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཡེན སནྡྷཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ སནྡྷཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཾ ཐམྦྷཾ ནིསྶཱཡ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ནིསཱིདི. བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ཁོ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ སནྡྷཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པཙྪིམཾ བྷིཏྟིཾ ནིསྶཱཡ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ¶ ནིསཱིདི བྷགཝནྟཾཡེཝ པུརཀྑཏྭཱ. པཱཝེཡྻཀཱཔི ཁོ མལླཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ སནྡྷཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པུརཏྠིམཾ བྷིཏྟིཾ ནིསྶཱཡ པཙྪིམཱབྷིམུཁཱ ནིསཱིདིཾསུ བྷགཝནྟཾཡེཝ པུརཀྑཏྭཱ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པཱཝེཡྻཀེ མལླེ བཧུདེཝ རཏྟིཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱ ཁོ, ཝཱསེཊྛཱ, རཏྟི. ཡསྶདཱནི ཏུམྷེ ཀཱལཾ མཉྙཐཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ བྷགཝཏོ པཊིསྶུཏྭཱ ¶ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐམིཾསུ.

༣༠༠. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཙིརཔཀྐནྟེསུ པཱཝེཡྻཀེསུ མལླེསུ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ བྷིཀྑུསཾགྷཾ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ [ཝིགཏཐཱིནམིདྡྷོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུསངྒྷོ. པཊིབྷཱཏུ ཏཾ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཱིཀཐཱ. པིཊྛི མེ ཨཱགིལཱཡཏི. ཏམཧཾ ཨཱཡམིསྶཱམཱི’’ཏི [ཨཱཡམེཡྻཱམཱིཏི (སྱཱ. ཀཾ.)]. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཙཏུགྒུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཔེཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེསི པཱདེ པཱདཾ ཨཙྩཱདྷཱཡ, སཏོ སམྤཛཱནོ ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱ.

བྷིནྣནིགཎྛཝཏྠུ

༣༠༡. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ པཱཝཱཡཾ ¶ ཨདྷུནཱཀཱལངྐཏོ ཧོཏི. ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱཡ བྷིནྣཱ ནིགཎྛཱ དྭེདྷིཀཛཱཏཱ [དྡྷེལ༹ྷཀཛཱཏཱ (སྱཱ. ཀཾ.)] བྷཎྜནཛཱཏཱ ཀལཧཛཱཏཱ ཝིཝཱདཱཔནྣཱ ཨཉྙམཉྙཾ ¶ མུཁསཏྟཱིཧི ཝིཏུདནྟཱ ཝིཧརནྟི [ཝིཙརནྟི (སྱཱ. ཀཾ.)] – ‘‘ན ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱསི, ཨཧཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱམི, ཀིཾ ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནིསྶསི! མིཙྪཱཔཊིཔནྣོ ཏྭམསི, ཨཧམསྨི སམྨཱཔཊིཔནྣོ. སཧིཏཾ མེ, ཨསཧིཏཾ ཏེ. པུརེཝཙནཱིཡཾ པཙྪཱ ཨཝཙ, པཙྪཱཝཙནཱིཡཾ པུརེ ཨཝཙ. ཨདྷིཙིཎྞཾ ཏེ ཝིཔརཱཝཏྟཾ, ཨཱརོཔིཏོ ཏེ ཝཱདོ, ནིགྒཧིཏོ ཏྭམསི, ཙར ཝཱདཔྤམོཀྑཱཡ, ནིབྦེཋེཧི ཝཱ སཙེ པཧོསཱི’’ཏི. ཝདྷོཡེཝ ཁོ མཉྙེ ནིགཎྛེསུ ¶ ནཱཊཔུཏྟིཡེསུ ཝཏྟཏི. ཡེཔི [ཡེཔི ཏེ (སཱི. པཱི.)] ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ¶ , ཏེཔི ནིགཎྛེསུ ནཱཊཔུཏྟིཡེསུ ནིབྦིནྣརཱུཔཱ ཝིརཏྟརཱུཔཱ པཊིཝཱནརཱུཔཱ, ཡཐཱ ཏཾ དུརཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ དུཔྤཝེདིཏེ ཨནིཡྻཱནིཀེ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ བྷིནྣཐཱུཔེ ཨཔྤཊིསརཎེ.

༣༠༢. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ནིགཎྛོ, ཨཱཝུསོ, ནཱཊཔུཏྟོ པཱཝཱཡཾ ཨདྷུནཱཀཱལངྐཏོ, ཏསྶ ཀཱལངྐིརིཡཱཡ བྷིནྣཱ ནིགཎྛཱ དྭེདྷིཀཛཱཏཱ…པེ… བྷིནྣཐཱུཔེ ཨཔྤཊིསརཎེ’’. ‘‘ཨེཝཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཧོཏི དུརཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ དུཔྤཝེདིཏེ ཨནིཡྻཱནིཀེ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ. ཨཡཾ ¶ ཁོ པནཱཝུསོ ཨམྷཱཀཾ [ཨསྨཱཀཾ (པཱི.)] བྷགཝཏཱ [བྷགཝཏོ (ཀ. སཱི.)] དྷམྨོ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ, ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏཱ [བྷགཝཏོ (ཀ. སཱི.)] དྷམྨོ སྭཱཀྑཱཏོ སུཔྤཝེདིཏོ ནིཡྻཱནིཀོ ཨུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ སམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ; ཡཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ, ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ?

ཨེཀཀཾ

༣༠༣. ‘‘ཨཏྠི ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨེཀོ དྷམྨོ སམྨདཀྑཱཏོ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ, ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ ¶ , ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ? སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ. སབྦེ སཏྟཱ སངྑཱརཊྛིཏིཀཱ. ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨེཀོ དྷམྨོ སམྨདཀྑཱཏོ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ, ན ཝིཝདིཏབྦཾ ¶ , ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

དུཀཾ

༣༠༤. ‘‘ཨཏྠི ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན དྭེ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ, ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ དྭེ [དྭེ དྷམྨོ (སྱཱ. ཀཾ.) ཨེཝམུཔརིཔི]?

‘‘ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ.

‘‘ཨཝིཛྫཱ ཙ བྷཝཏཎྷཱ ཙ.

‘‘བྷཝདིཊྛི ཙ ཝིབྷཝདིཊྛི ཙ.

‘‘ཨཧིརིཀཉྩ [ཨཧིརཱིཀཉྩ (ཀཏྠཙི)] ཨནོཏྟཔྤཉྩ.

‘‘ཧིརཱི ཙ ཨོཏྟཔྤཉྩ.

‘‘དོཝཙསྶཏཱ ཙ པཱཔམིཏྟཏཱ ཙ.

‘‘སོཝཙསྶཏཱ ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཙ.

‘‘ཨཱཔཏྟིཀུསལཏཱ ཙ ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཀུསལཏཱ ཙ.

‘‘སམཱཔཏྟིཀུསལཏཱ ཙ སམཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཀུསལཏཱ ཙ.

‘‘དྷཱཏུཀུསལཏཱ ¶ ཙ མནསིཀཱརཀུསལཏཱ ཙ.

‘‘ཨཱཡཏནཀུསལཏཱ ཙ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀུསལཏཱ ཙ.

‘‘ཋཱནཀུསལཏཱ ཙ ཨཊྛཱནཀུསལཏཱ ཙ.

‘‘ཨཛྫཝཉྩ ¶ ¶ ལཛྫཝཉྩ.

‘‘ཁནྟི ཙ སོརཙྩཉྩ.

‘‘སཱཁལྱཉྩ པཊིསནྠཱརོ ཙ.

‘‘ཨཝིཧིཾསཱ ཙ སོཙེཡྻཉྩ.

‘‘མུཊྛསྶཙྩཉྩ ཨསམྤཛཉྙཉྩ.

‘‘སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ¶ .

‘‘ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཱ ཙ བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཱ ཙ.

‘‘ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ ཙ བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ ཙ.

‘‘པཊིསངྑཱནབལཉྩ [པཊིསནྡྷཱནབལཉྩ (སྱཱ.)] བྷཱཝནཱབལཉྩ.

‘‘སཏིབལཉྩ སམཱདྷིབལཉྩ.

‘‘སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ.

‘‘སམཐནིམིཏྟཉྩ པགྒཧནིམིཏྟཉྩ.

‘‘པགྒཧོ ཙ ཨཝིཀྑེཔོ ཙ.

‘‘སཱིལཝིཔཏྟི ཙ དིཊྛིཝིཔཏྟི ཙ.

‘‘སཱིལསམྤདཱ ཙ དིཊྛིསམྤདཱ ཙ.

‘‘སཱིལཝིསུདྡྷི ¶ ¶ ཙ དིཊྛིཝིསུདྡྷི ཙ.

‘‘དིཊྛིཝིསུདྡྷི ཁོ པན ཡཐཱ དིཊྛིསྶ ཙ པདྷཱནཾ.

‘‘སཾཝེགོ ཙ སཾཝེཛནཱིཡེསུ ཋཱནེསུ སཾཝིགྒསྶ ཙ ཡོནིསོ པདྷཱནཾ.

‘‘ཨསནྟུཊྛིཏཱ ཙ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨཔྤཊིཝཱནིཏཱ ཙ པདྷཱནསྨིཾ.

‘‘ཝིཛྫཱ ¶ ཙ ཝིམུཏྟི ཙ.

‘‘ཁཡེཉཱཎཾ ཨནུཔྤཱདེཉཱཎཾ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན དྭེ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ, ན ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

ཏིཀཾ

༣༠༥. ‘‘ཨཏྠི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཏཡོ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ ཏཡོ?

‘‘ཏཱིཎི ཨཀུསལམཱུལཱནི – ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ, དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ, མོཧོ ཨཀུསལམཱུལཾ.

‘‘ཏཱིཎི ཀུསལམཱུལཱནི – ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ, ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ, ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ.

‘‘ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི – ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, མནོདུཙྩརིཏཾ.

‘‘ཏཱིཎི ¶ ¶ སུཙརིཏཱནི – ཀཱཡསུཙརིཏཾ, ཝཙཱིསུཙརིཏཾ ¶ , མནོསུཙརིཏཾ.

‘‘ཏཡོ ཨཀུསལཝིཏཀྐཱ – ཀཱམཝིཏཀྐོ, བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ.

‘‘ཏཡོ ཀུསལཝིཏཀྐཱ – ནེཀྑམྨཝིཏཀྐོ, ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ, ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ.

‘‘ཏཡོ ཨཀུསལསངྐཔྤཱ – ཀཱམསངྐཔྤོ, བྱཱཔཱདསངྐཔྤོ, ཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ.

‘‘ཏཡོ ཀུསལསངྐཔྤཱ – ནེཀྑམྨསངྐཔྤོ, ཨབྱཱཔཱདསངྐཔྤོ, ཨཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ.

‘‘ཏིསྶོ ¶ ཨཀུསལསཉྙཱ – ཀཱམསཉྙཱ, བྱཱཔཱདསཉྙཱ, ཝིཧིཾསཱསཉྙཱ.

‘‘ཏིསྶོ ཀུསལསཉྙཱ – ནེཀྑམྨསཉྙཱ, ཨབྱཱཔཱདསཉྙཱ, ཨཝིཧིཾསཱསཉྙཱ.

‘‘ཏིསྶོ ཨཀུསལདྷཱཏུཡོ – ཀཱམདྷཱཏུ, བྱཱཔཱདདྷཱཏུ, ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ.

‘‘ཏིསྶོ ཀུསལདྷཱཏུཡོ – ནེཀྑམྨདྷཱཏུ, ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ, ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ.

‘‘ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོ – ཀཱམདྷཱཏུ, རཱུཔདྷཱཏུ, ཨརཱུཔདྷཱཏུ.

‘‘ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོ – རཱུཔདྷཱཏུ, ཨརཱུཔདྷཱཏུ, ནིརོདྷདྷཱཏུ.

‘‘ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོ – ཧཱིནདྷཱཏུ, མཛ྄ཛྷིམདྷཱཏུ, པཎཱིཏདྷཱཏུ.

‘‘ཏིསྶོ ¶ ཏཎྷཱ – ཀཱམཏཎྷཱ, བྷཝཏཎྷཱ, ཝིབྷཝཏཎྷཱ.

‘‘ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ ཏཎྷཱ – ཀཱམཏཎྷཱ, རཱུཔཏཎྷཱ, ཨརཱུཔཏཎྷཱ.

‘‘ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ ཏཎྷཱ – རཱུཔཏཎྷཱ, ཨརཱུཔཏཎྷཱ, ནིརོདྷཏཎྷཱ.

‘‘ཏཱིཎི ¶ སཾཡོཛནཱནི – སཀྐཱཡདིཊྛི, ཝིཙིཀིཙྪཱ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ.

‘‘ཏཡོ ཨཱསཝཱ – ཀཱམཱསཝོ, བྷཝཱསཝོ, ཨཝིཛྫཱསཝོ.

‘‘ཏཡོ བྷཝཱ – ཀཱམབྷཝོ, རཱུཔབྷཝོ, ཨརཱུཔབྷཝོ.

‘‘ཏིསྶོ ཨེསནཱ – ཀཱམེསནཱ, བྷཝེསནཱ, བྲཧྨཙརིཡེསནཱ.

‘‘ཏིསྶོ ཝིདྷཱ – སེཡྻོཧམསྨཱིཏི ཝིདྷཱ, སདིསོཧམསྨཱིཏི ཝིདྷཱ, ཧཱིནོཧམསྨཱིཏི ཝིདྷཱ.

‘‘ཏཡོ ཨདྡྷཱ – ཨཏཱིཏོ ཨདྡྷཱ, ཨནཱགཏོ ཨདྡྷཱ, པཙྩུཔྤནྣོ ¶ ཨདྡྷཱ.

‘‘ཏཡོ ཨནྟཱ – སཀྐཱཡོ ཨནྟོ, སཀྐཱཡསམུདཡོ ཨནྟོ, སཀྐཱཡནིརོདྷོ ཨནྟོ.

‘‘ཏིསྶོ ཝེདནཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ.

‘‘ཏིསྶོ དུཀྑཏཱ – དུཀྑདུཀྑཏཱ, སངྑཱརདུཀྑཏཱ, ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཏཱ.

‘‘ཏཡོ ¶ རཱསཱི ¶ – མིཙྪཏྟནིཡཏོ རཱསི, སམྨཏྟནིཡཏོ རཱསི, ཨནིཡཏོ རཱསི.

‘‘ཏཡོ ཏམཱ [ཏིསྶོ ཀངྑཱ (བཧཱུསུ) ཨཊྛཀཐཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] – ཨཏཱིཏཾ ཝཱ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི, ཨནཱགཏཾ ཝཱ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི, ཨེཏརཧི ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི.

‘‘ཏཱིཎི ཏཐཱགཏསྶ ཨརཀྑེཡྻཱནི – པརིསུདྡྷཀཱཡསམཱཙཱརོ ཨཱཝུསོ ཏཐཱགཏོ, ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ – ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི. པརིསུདྡྷཝཙཱིསམཱཙཱརོ ཨཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ, ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ – ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི. པརིསུདྡྷམནོསམཱཙཱརོ, ཨཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ, ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ མནོདུཙྩརིཏཾ ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ – ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི.

‘‘ཏཡོ ¶ ཀིཉྩནཱ – རཱགོ ཀིཉྩནཾ, དོསོ ཀིཉྩནཾ, མོཧོ ཀིཉྩནཾ.

‘‘ཏཡོ ཨགྒཱི – རཱགགྒི, དོསགྒི, མོཧགྒི.

‘‘ཨཔརེཔི ཏཡོ ཨགྒཱི – ཨཱཧུནེཡྻགྒི, གཧཔཏགྒི, དཀྑིཎེཡྻགྒི.

‘‘ཏིཝིདྷེན རཱུཔསངྒཧོ – སནིདསྶནསཔྤཊིགྷཾ རཱུཔཾ [སནིདསྶནསཔྤཊིགྷརཱུཔཾ (སྱཱ. ཀཾ.) ཨེཝམིཏརདྭཡེཔི], ཨནིདསྶནསཔྤཊིགྷཾ རཱུཔཾ, ཨནིདསྶནཨཔྤཊིགྷཾ རཱུཔཾ.

‘‘ཏཡོ སངྑཱརཱ – པུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ, ཨཔུཉྙཱབྷིསངྑཱརོ ¶ , ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརོ.

‘‘ཏཡོ ¶ པུགྒལཱ – སེཀྑོ པུགྒལོ, ཨསེཀྑོ པུགྒལོ, ནེཝསེཀྑོནཱསེཀྑོ པུགྒལོ.

‘‘ཏཡོ ཐེརཱ – ཛཱཏིཐེརོ, དྷམྨཐེརོ, སམྨུཏིཐེརོ [སམྨཏིཐེརོ (སྱཱ. ཀཾ.)].

‘‘ཏཱིཎི པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུནི – དཱནམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ, སཱིལམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ, བྷཱཝནཱམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ.

‘‘ཏཱིཎི ཙོདནཱཝཏྠཱུནི – དིཊྛེན, སུཏེན, པརིསངྐཱཡ.

‘‘ཏིསྶོ ¶ ཀཱམཱུཔཔཏྟིཡོ [ཀཱམུཔྤཏྟིཡོ (སཱི.), ཀཱམུཔཔཏྟིཡོ (སྱཱ. པཱི. ཀ.)] – སནྟཱཝུསོ སཏྟཱ པཙྩུཔཊྛིཏཀཱམཱ, ཏེ པཙྩུཔཊྛིཏེསུ ཀཱམེསུ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི, སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱ ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱ ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱ. ཨཡཾ པཋམཱ ཀཱམཱུཔཔཏྟི. སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ནིམྨིཏཀཱམཱ, ཏེ ནིམྨིནིཏྭཱ ནིམྨིནིཏྭཱ ཀཱམེསུ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ནིམྨཱནརཏཱི. ཨཡཾ དུཏིཡཱ ཀཱམཱུཔཔཏྟི. སནྟཱཝུསོ སཏྟཱ པརནིམྨིཏཀཱམཱ, ཏེ པརནིམྨིཏེསུ ཀཱམེསུ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱི. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ ཀཱམཱུཔཔཏྟི.

‘‘ཏིསྶོ སུཁཱུཔཔཏྟིཡོ [སུཁུཔཔཏྟིཡོ (སྱཱ. པཱི. ཀ.)] – སནྟཱཝུསོ སཏྟཱ [སཏྟཱ སུཁཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ སུཁཾ ཝིཧརནྟི, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ. ཨཡཾ པཋམཱ སུཁཱུཔཔཏྟི. སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སུཁེན ཨབྷིསནྣཱ པརིསནྣཱ པརིཔཱུརཱ པརིཔྥུཊཱ. ཏེ ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟི – ‘ཨཧོ སུཁཾ, ཨཧོ སུཁ’ནྟི ¶ , སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨཱབྷསྶརཱ. ཨཡཾ དུཏིཡཱ སུཁཱུཔཔཏྟི. སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སུཁེན ཨབྷིསནྣཱ པརིསནྣཱ པརིཔཱུརཱ པརིཔྥུཊཱ. ཏེ སནྟཾཡེཝ ཏུསིཏཱ [སནྟུསིཏཱ (སྱཱ. ཀཾ.)] སུཁཾ ¶ [ཙིཏྟསུཁཾ (སྱཱ. ཀ.)] པཊིསཾཝེདེནྟི, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ སུབྷཀིཎྷཱ. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ སུཁཱུཔཔཏྟི ¶ .

‘‘ཏིསྶོ པཉྙཱ – སེཀྑཱ པཉྙཱ, ཨསེཀྑཱ པཉྙཱ, ནེཝསེཀྑཱནཱསེཀྑཱ པཉྙཱ.

‘‘ཨཔརཱཔི ཏིསྶོ པཉྙཱ – ཙིནྟཱམཡཱ པཉྙཱ, སུཏམཡཱ པཉྙཱ, བྷཱཝནཱམཡཱ པཉྙཱ.

‘‘ཏཱིཎཱཝུདྷཱནི – སུཏཱཝུདྷཾ, པཝིཝེཀཱཝུདྷཾ, པཉྙཱཝུདྷཾ.

‘‘ཏཱིཎིནྡྲིཡཱནི – ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཾ, ཨཉྙིནྡྲིཡཾ, ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡཾ.

‘‘ཏཱིཎི ཙཀྑཱུནི – མཾསཙཀྑུ, དིབྦཙཀྑུ, པཉྙཱཙཀྑུ.

‘‘ཏིསྶོ སིཀྑཱ – ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ, ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ, ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ.

‘‘ཏིསྶོ བྷཱཝནཱ – ཀཱཡབྷཱཝནཱ, ཙིཏྟབྷཱཝནཱ, པཉྙཱབྷཱཝནཱ.

‘‘ཏཱིཎི ¶ ཨནུཏྟརིཡཱནི – དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, པཊིཔདཱནུཏྟརིཡཾ, ཝིམུཏྟཱནུཏྟརིཡཾ.

‘‘ཏཡོ སམཱདྷཱི – སཝིཏཀྐསཝིཙཱརོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརོ སམཱདྷི.

‘‘ཨཔརེཔི ཏཡོ སམཱདྷཱི – སུཉྙཏོ སམཱདྷི, ཨནིམིཏྟོ སམཱདྷི, ཨཔྤཎིཧིཏོ སམཱདྷི.

‘‘ཏཱིཎི སོཙེཡྻཱནི – ཀཱཡསོཙེཡྻཾ, ཝཙཱིསོཙེཡྻཾ, མནོསོཙེཡྻཾ.

‘‘ཏཱིཎི ¶ མོནེཡྻཱནི – ཀཱཡམོནེཡྻཾ, ཝཙཱིམོནེཡྻཾ, མནོམོནེཡྻཾ.

‘‘ཏཱིཎི ¶ ཀོསལླཱནི – ཨཱཡཀོསལླཾ, ཨཔཱཡཀོསལླཾ, ཨུཔཱཡཀོསལླཾ.

‘‘ཏཡོ མདཱ – ཨཱརོགྱམདོ, ཡོབྦནམདོ, ཛཱིཝིཏམདོ.

‘‘ཏཱིཎི ཨཱདྷིཔཏེཡྻཱནི – ཨཏྟཱདྷིཔཏེཡྻཾ, ལོཀཱདྷིཔཏེཡྻཾ, དྷམྨཱདྷིཔཏེཡྻཾ.

‘‘ཏཱིཎི ཀཐཱཝཏྠཱུནི – ཨཏཱིཏཾ ཝཱ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐཾ ཀཐེཡྻ – ‘ཨེཝཾ ཨཧོསི ཨཏཱིཏམདྡྷཱན’ནྟི; ཨནཱགཏཾ ཝཱ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐཾ ཀཐེཡྻ – ‘ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི ཨནཱགཏམདྡྷཱན’ནྟི; ཨེཏརཧི ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐཾ ཀཐེཡྻ – ‘ཨེཝཾ ཧོཏི ཨེཏརཧི པཙྩུཔྤནྣཾ ཨདྡྷཱན’ནྟི.

‘‘ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ¶ – པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཾ ཝིཛྫཱ, སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏེཉཱཎཾ ཝིཛྫཱ, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེཉཱཎཾ ཝིཛྫཱ.

‘‘ཏཡོ ཝིཧཱརཱ – དིབྦོ ཝིཧཱརོ, བྲཧྨཱ ཝིཧཱརོ, ཨརིཡོ ཝིཧཱརོ.

‘‘ཏཱིཎི པཱཊིཧཱརིཡཱནི – ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ཨཱདེསནཱཔཱཊིཧཱརིཡཾ, ཨནུསཱསནཱིཔཱཊིཧཱརིཡཾ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཏཡོ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

ཙཏུཀྐཾ

༣༠༦. ‘‘ཨཏྠི ¶ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ, ན ཝིཝདིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ?

‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ ¶ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི…པེ… ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི…པེ… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ.

‘‘ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ ¶ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. ཨུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཨསམྨོསཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཚནྡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི. ཙིཏྟསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི. ཝཱིརིཡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ¶ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི. ཝཱིམཾསཱསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི.

‘‘ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ [པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ སམཱདྷིཛཾ པཱིཏིསུཁཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ [དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏི སཏོ ཙ སམྤཛཱནོ, སུཁཉྩ ¶ ཀཱཡེན པཊིསཾཝེདེཏི, ཡཾ ཏཾ ཨརིཡཱ ཨཱཙིཀྑནྟི – ‘ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱི’ཏི ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ [ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ, པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ, ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ [ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི.

༣༠༧. ‘‘ཙཏསྶོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ. ཨཏྠཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ¶ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཨཏྠཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཉཱཎདསྶནཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཨཏྠཱཝུསོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏིསམྤཛཉྙཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཨཏྠཱཝུསོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཀཏམཱ ¶ ཙཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཡ སཾཝཏྟཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ, ཨཱཝུསོ ¶ , སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཉཱཎདསྶནཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཱལོཀསཉྙཾ མནསི ཀརོཏི, དིཝཱསཉྙཾ ཨདྷིཊྛཱཏི ཡཐཱ དིཝཱ ཏཐཱ རཏྟིཾ, ཡཐཱ རཏྟིཾ ཏཐཱ དིཝཱ. ཨིཏི ཝིཝཊེན ཙེཏསཱ ཨཔརིཡོནདྡྷེན སཔྤབྷཱསཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི. ཨཡཾ, ཨཱཝུསོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཉཱཎདསྶནཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏིསམྤཛཉྙཱཡ སཾཝཏྟཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཝིདིཏཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི. ཝིདིཏཱ སཉྙཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི. ཝིདིཏཱ ཝིཏཀྐཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི. ཨཡཾ, ཨཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏིསམྤཛཉྙཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཀཏམཱ ¶ ¶ ཙཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ སཾཝཏྟཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨིཏི རཱུཔཾ, ཨིཏི རཱུཔསྶ སམུདཡོ, ཨིཏི རཱུཔསྶ ཨཏྠངྒམོ. ཨིཏི ཝེདནཱ…པེ… ཨིཏི སཉྙཱ… ཨིཏི སངྑཱརཱ… ཨིཏི ཝིཉྙཱཎཾ, ཨིཏི ཝིཉྙཱཎསྶ སམུདཡོ, ཨིཏི ཝིཉྙཱཎསྶ ཨཏྠངྒམོ. ཨཡཾ, ཨཱཝུསོ, སམཱདྷིབྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ སཾཝཏྟཏི.

༣༠༨. ‘‘ཙཏསྶོ ¶ ཨཔྤམཉྙཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏཐཱ དུཏིཡཾ. ཏཐཱ ཏཏིཡཾ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ¶ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན [ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷེན (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏཐཱ དུཏིཡཾ. ཏཐཱ ཏཏིཡཾ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤཱ. [ཨརཱུཔཱ (སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ¶ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི.

‘‘ཙཏྟཱརི ཨཔསྶེནཱནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏི.

༣༠༩. ‘‘ཙཏྟཱརོ ¶ ཨརིཡཝཾསཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེན, ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི, ན ཙ ཙཱིཝརཧེཏུ ཨནེསནཾ ཨཔྤཏིརཱུཔཾ ཨཱཔཛྫཏི; ཨལདྡྷཱ ཙ ཙཱིཝརཾ ན པརིཏསྶཏི, ལདྡྷཱ ཙ ཙཱིཝརཾ ཨགདྷིཏོ [ཨགཐིཏོ (སཱི. པཱི.)] ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི; ཏཱཡ ཙ པན ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏི ན པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཡོ ཧི ཏཏྠ དཀྑོ ཨནལསོ སམྤཛཱནོ པཊིསྶཏོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ ¶ – ‘བྷིཀྑུ པོརཱཎེ ཨགྒཉྙེ ཨརིཡཝཾསེ ཋིཏོ’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརེན པིཎྜཔཱཏེན, ཨིཏརཱིཏརཔིཎྜཔཱཏསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི, ན ཙ པིཎྜཔཱཏཧེཏུ ཨནེསནཾ ཨཔྤཏིརཱུཔཾ ཨཱཔཛྫཏི; ཨལདྡྷཱ ཙ པིཎྜཔཱཏཾ ན པརིཏསྶཏི, ལདྡྷཱ ཙ པིཎྜཔཱཏཾ ཨགདྷིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི; ཏཱཡ ཙ པན ཨིཏརཱིཏརཔིཎྜཔཱཏསནྟུཊྛིཡཱ ¶ ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏི ན པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཡོ ཧི ཏཏྠ དཀྑོ ཨནལསོ སམྤཛཱནོ པཊིསྶཏོ ¶ , ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ – ‘བྷིཀྑུ པོརཱཎེ ཨགྒཉྙེ ཨརིཡཝཾསེ ཋིཏོ’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརེན སེནཱསནེན, ཨིཏརཱིཏརསེནཱསནསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི, ན ཙ སེནཱསནཧེཏུ ཨནེསནཾ ཨཔྤཏིརཱུཔཾ ཨཱཔཛྫཏི; ཨལདྡྷཱ ཙ སེནཱསནཾ ན པརིཏསྶཏི, ལདྡྷཱ ཙ སེནཱསནཾ ཨགདྷིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི; ཏཱཡ ཙ པན ཨིཏརཱིཏརསེནཱསནསནྟུཊྛིཡཱ ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏི ན པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཡོ ཧི ཏཏྠ དཀྑོ ཨནལསོ སམྤཛཱནོ པཊིསྶཏོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ – ‘བྷིཀྑུ པོརཱཎེ ཨགྒཉྙེ ཨརིཡཝཾསེ ཋིཏོ’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཧཱནཱརཱམོ ཧོཏི པཧཱནརཏོ, བྷཱཝནཱརཱམོ ཧོཏི བྷཱཝནཱརཏོ; ཏཱཡ ཙ པན པཧཱནཱརཱམཏཱཡ པཧཱནརཏིཡཱ བྷཱཝནཱརཱམཏཱཡ བྷཱཝནཱརཏིཡཱ ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏི ན པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཡོ ཧི ཏཏྠ དཀྑོ ཨནལསོ སམྤཛཱནོ པཊིསྶཏོ ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ – ‘བྷིཀྑུ པོརཱཎེ ཨགྒཉྙེ ཨརིཡཝཾསེ ཋིཏོ’.

༣༡༠. ‘‘ཙཏྟཱརི ¶ པདྷཱནཱནི. སཾཝརཔདྷཱནཾ པཧཱནཔདྷཱནཾ བྷཱཝནཱཔདྷཱནཾ [བྷཱཝནཱཔྤདྷཱནཾ (སྱཱ.)] ཨནུརཀྑཎཱཔདྷཱནཾ [ཨནུརཀྑནཱཔྤདྷཱནཾ (སྱཱ.)]. ཀཏམཉྩཱཝུསོ, སཾཝརཔདྷཱནཾ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ¶ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ, ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི, རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ… ཀཱཡེན ¶ ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ མནིནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ, ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི, རཀྑཏི མནིནྡྲིཡཾ, མནིནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, སཾཝརཔདྷཱནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩཱཝུསོ, པཧཱནཔདྷཱནཾ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟིཾ ཀརོཏི [བྱནྟཱི ཀརོཏི (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨུཔྤནྣཾ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ…པེ… ཨུཔྤནྣཾ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ… ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟིཾ ཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, པཧཱནཔདྷཱནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩཱཝུསོ ¶ , བྷཱཝནཱཔདྷཱནཾ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ. དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, བྷཱཝནཱཔདྷཱནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩཱཝུསོ, ཨནུརཀྑཎཱཔདྷཱནཾ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨུཔྤནྣཾ བྷདྲཀཾ [བྷདྡཀཾ (སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] སམཱདྷིནིམིཏྟཾ ཨནུརཀྑཏི – ཨཊྛིཀསཉྙཾ, པུལུ༹ཝཀསཉྙཾ [པུལ༹ཝཀསཉྙཾ (སཱི. པཱི.)], ཝིནཱིལཀསཉྙཾ, ཝིཙྪིདྡཀསཉྙཾ, ཨུདྡྷུམཱཏཀསཉྙཾ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, ཨནུརཀྑཎཱཔདྷཱནཾ.

‘‘ཙཏྟཱརི ¶ ཉཱཎཱནི – དྷམྨེ ཉཱཎཾ, ཨནྭཡེ ཉཱཎཾ, པརིཡེ [པརིཙྩེ (སཱི. ཀ.), པརིཙྪེདེ (སྱཱ. པཱི. ཀ.) ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] ཉཱཎཾ, སམྨུཏིཡཱ ཉཱཎཾ [སམྨཏིཉཱཎཾ (སྱཱ. ཀཾ.)].

‘‘ཨཔརཱནིཔི ¶ ¶ ཙཏྟཱརི ཉཱཎཱནི – དུཀྑེ ཉཱཎཾ, དུཀྑསམུདཡེ ཉཱཎཾ, དུཀྑནིརོདྷེ ཉཱཎཾ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ ཉཱཎཾ.

༣༡༡. ‘‘ཙཏྟཱརི སོཏཱཔཏྟིཡངྒཱནི – སཔྤུརིསསཾསེཝོ, སདྡྷམྨསྶཝནཾ, ཡོནིསོམནསིཀཱརོ, དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟི.

‘‘ཙཏྟཱརི སོཏཱཔནྣསྶ ཨངྒཱནི. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ, བྷགཝཱ’ཏི. དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི – ‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ [ཨོཔནཡིཀོ (སྱཱ. ཀཾ.)] པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’ཏི. སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི – ‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཡདིདཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ, ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’ཏི. ཨརིཡཀནྟེཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི ཨཁཎྜེཧི ཨཙྪིདྡེཧི ཨསབལེཧི ཨཀམྨཱསེཧི བྷུཛིསྶེཧི ཝིཉྙུཔྤསཏྠེཧི ཨཔརཱམཊྛེཧི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀེཧི.

‘‘ཙཏྟཱརི ¶ ¶ སཱམཉྙཕལཱནི – སོཏཱཔཏྟིཕལཾ, སཀདཱགཱམིཕལཾ, ཨནཱགཱམིཕལཾ, ཨརཧཏྟཕལཾ.

‘‘ཙཏསྶོ ¶ དྷཱཏུཡོ – པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཨཱཔོདྷཱཏུ, ཏེཛོདྷཱཏུ, ཝཱཡོདྷཱཏུ.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ – ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཨོལཱ༹རིཀོ ཝཱ སུཁུམོ ཝཱ, ཕསྶོ དུཏིཡོ, མནོསཉྩེཏནཱ ཏཏིཡཱ, ཝིཉྙཱཎཾ ཙཏུཏྠཾ.

‘‘ཙཏསྶོ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ. རཱུཔཱུཔཱཡཾ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, ཝིཉྙཱཎཾ ཏིཊྛམཱནཾ ཏིཊྛཏི རཱུཔཱརམྨཎཾ [རཱུཔཱརམཎཾ (?)] རཱུཔཔྤཏིཊྛཾ ནནྡཱུཔསེཙནཾ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫཏི; ཝེདནཱུཔཱཡཾ ¶ ཝཱ ཨཱཝུསོ…པེ… སཉྙཱུཔཱཡཾ ཝཱ, ཨཱཝུསོ…པེ… སངྑཱརཱུཔཱཡཾ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, ཝིཉྙཱཎཾ ཏིཊྛམཱནཾ ཏིཊྛཏི སངྑཱརཱརམྨཎཾ སངྑཱརཔྤཏིཊྛཾ ནནྡཱུཔསེཙནཾ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫཏི.

‘‘ཙཏྟཱརི ཨགཏིགམནཱནི – ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི, དོསཱགཏི གཙྪཏི, མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི, བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཏཎྷུཔྤཱདཱ – ཙཱིཝརཧེཏུ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི; པིཎྜཔཱཏཧེཏུ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི; སེནཱསནཧེཏུ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི; ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཧེཏུ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི.

‘‘ཙཏསྶོ ¶ པཊིཔདཱ – དུཀྑཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ.

‘‘ཨཔརཱཔི ¶ ཙཏསྶོ པཊིཔདཱ – ཨཀྑམཱ པཊིཔདཱ, ཁམཱ པཊིཔདཱ, དམཱ པཊིཔདཱ, སམཱ པཊིཔདཱ.

‘‘ཙཏྟཱརི ¶ དྷམྨཔདཱནི – ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ དྷམྨཔདཾ, ཨབྱཱཔཱདོ དྷམྨཔདཾ, སམྨཱསཏི དྷམྨཔདཾ, སམྨཱསམཱདྷི དྷམྨཔདཾ.

‘‘ཙཏྟཱརི དྷམྨསམཱདཱནཱནི – ཨཏྠཱཝུསོ, དྷམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣདུཀྑཉྩེཝ ཨཱཡཏིཉྩ དུཀྑཝིཔཱཀཾ. ཨཏྠཱཝུསོ, དྷམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣདུཀྑཾ ཨཱཡཏིཾ སུཁཝིཔཱཀཾ. ཨཏྠཱཝུསོ, དྷམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣསུཁཾ ཨཱཡཏིཾ དུཀྑཝིཔཱཀཾ. ཨཏྠཱཝུསོ, དྷམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣསུཁཉྩེཝ ཨཱཡཏིཉྩ སུཁཝིཔཱཀཾ.

‘‘ཙཏྟཱརོ དྷམྨཀྑནྡྷཱ – སཱིལཀྑནྡྷོ, སམཱདྷིཀྑནྡྷོ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ, ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷོ.

‘‘ཙཏྟཱརི བལཱནི – ཝཱིརིཡབལཾ, སཏིབལཾ, སམཱདྷིབལཾ, པཉྙཱབལཾ.

‘‘ཙཏྟཱརི ཨདྷིཊྛཱནཱནི – པཉྙཱདྷིཊྛཱནཾ, སཙྩཱདྷིཊྛཱནཾ, ཙཱགཱདྷིཊྛཱནཾ, ཨུཔསམཱདྷིཊྛཱནཾ.

༣༡༢. ‘‘ཙཏྟཱརི ¶ པཉྷབྱཱཀརཎཱནི – [ཙཏྟཱརོ པཉྷཱབྱཱཀརཎཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨེཀཾསབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ, པཊིཔུཙྪཱབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ, ཝིབྷཛྫབྱཱཀརཎཱིཡོ པཉྷོ, ཋཔནཱིཡོ པཉྷོ.

‘‘ཙཏྟཱརི ¶ ¶ ཀམྨཱནི – ཨཏྠཱཝུསོ, ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ; ཨཏྠཱཝུསོ, ཀམྨཾ སུཀྐཾ སུཀྐཝིཔཱཀཾ; ཨཏྠཱཝུསོ, ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ; ཨཏྠཱཝུསོ, ཀམྨཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཙཏྟཱརོ སཙྪིཀརཎཱིཡཱ དྷམྨཱ – པུབྦེནིཝཱསོ སཏིཡཱ སཙྪིཀརཎཱིཡོ; སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏོ ཙཀྑུནཱ སཙྪིཀརཎཱིཡོ; ཨཊྛ ཝིམོཀྑཱ ཀཱཡེན སཙྪིཀརཎཱིཡཱ; ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ པཉྙཱཡ སཙྪིཀརཎཱིཡོ.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ – ཀཱམོགྷོ, བྷཝོགྷོ, དིཊྛོགྷོ, ཨཝིཛྫོགྷོ.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ – ཀཱམཡོགོ, བྷཝཡོགོ, དིཊྛིཡོགོ, ཨཝིཛྫཱཡོགོ.

‘‘ཙཏྟཱརོ ¶ ཝིསཉྙོགཱ – ཀཱམཡོགཝིསཉྙོགོ, བྷཝཡོགཝིསཉྙོགོ, དིཊྛིཡོགཝིསཉྙོགོ, ཨཝིཛྫཱཡོགཝིསཉྙོགོ.

‘‘ཙཏྟཱརོ གནྠཱ – ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཀཱཡགནྠོ, བྱཱཔཱདོ ཀཱཡགནྠོ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ ཀཱཡགནྠོ, ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསོ ཀཱཡགནྠོ.

‘‘ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི – ཀཱམུཔཱདཱནཾ [ཀཱམཱུཔཱདཱནཾ (སཱི. པཱི.) ཨེཝམིཏརེསུཔི], དིཊྛུཔཱདཱནཾ, སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ, ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ.

‘‘ཙཏསྶོ ཡོནིཡོ – ཨཎྜཛཡོནི, ཛལཱབུཛཡོནི, སཾསེདཛཡོནི, ཨོཔཔཱཏིཀཡོནི.

‘‘ཙཏསྶོ ¶ ¶ གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡོ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ པཋམཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ ¶ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ དུཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ ཏཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷཱ. ཨཏྠཱཝུསོ, ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷོ, ཡསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷེ ཨཏྟསཉྩེཏནཱཡེཝ ཀམཏི, ནོ པརསཉྩེཏནཱ. ཨཏྠཱཝུསོ, ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷོ, ཡསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷེ པརསཉྩེཏནཱཡེཝ ཀམཏི, ནོ ཨཏྟསཉྩེཏནཱ. ཨཏྠཱཝུསོ, ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷོ, ཡསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷེ ཨཏྟསཉྩེཏནཱ ཙེཝ ཀམཏི པརསཉྩེཏནཱ ཙ. ཨཏྠཱཝུསོ, ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷོ, ཡསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝཔཊིལཱབྷེ ནེཝ ཨཏྟསཉྩེཏནཱ ཀམཏི, ནོ པརསཉྩེཏནཱ.

༣༡༣. ‘‘ཙཏསྶོ དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིཡོ. ཨཏྠཱཝུསོ, དཀྑིཎཱ དཱཡཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི ནོ པཊིགྒཱཧཀཏོ. ཨཏྠཱཝུསོ, དཀྑིཎཱ པཊིགྒཱཧཀཏོ ¶ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི ནོ དཱཡཀཏོ. ཨཏྠཱཝུསོ, དཀྑིཎཱ ནེཝ དཱཡཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི ནོ ¶ པཊིགྒཱཧཀཏོ. ཨཏྠཱཝུསོ, དཀྑིཎཱ དཱཡཀཏོ ཙེཝ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི པཊིགྒཱཧཀཏོ ཙ.

‘‘ཙཏྟཱརི ¶ སངྒཧཝཏྠཱུནི – དཱནཾ, པེཡྻཝཛྫཾ [པིཡཝཛྫཾ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)], ཨཏྠཙརིཡཱ, སམཱནཏྟཏཱ.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཨནརིཡཝོཧཱརཱ – མུསཱཝཱདོ, པིསུཎཱཝཱཙཱ, ཕརུསཱཝཱཙཱ, སམྥཔྤལཱཔོ.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཨརིཡཝོཧཱརཱ – མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི [ཝེརམཎི (ཀ.)], པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི.

‘‘ཨཔརེཔི ཙཏྟཱརོ ཨནརིཡཝོཧཱརཱ – ཨདིཊྛེ དིཊྛཝཱདིཏཱ, ཨསྶུཏེ སུཏཝཱདིཏཱ, ཨམུཏེ མུཏཝཱདིཏཱ, ཨཝིཉྙཱཏེ ཝིཉྙཱཏཝཱདིཏཱ.

‘‘ཨཔརེཔི ¶ ཙཏྟཱརོ ཨརིཡཝོཧཱརཱ – ཨདིཊྛེ ཨདིཊྛཝཱདིཏཱ, ཨསྶུཏེ ཨསྶུཏཝཱདིཏཱ, ཨམུཏེ ཨམུཏཝཱདིཏཱ, ཨཝིཉྙཱཏེ ཨཝིཉྙཱཏཝཱདིཏཱ.

‘‘ཨཔརེཔི ཙཏྟཱརོ ཨནརིཡཝོཧཱརཱ – དིཊྛེ ཨདིཊྛཝཱདིཏཱ, སུཏེ ཨསྶུཏཝཱདིཏཱ, མུཏེ ཨམུཏཝཱདིཏཱ, ཝིཉྙཱཏེ ཨཝིཉྙཱཏཝཱདིཏཱ.

‘‘ཨཔརེཔི ཙཏྟཱརོ ཨརིཡཝོཧཱརཱ – དིཊྛེ དིཊྛཝཱདིཏཱ, སུཏེ སུཏཝཱདིཏཱ, མུཏེ མུཏཝཱདིཏཱ, ཝིཉྙཱཏེ ཝིཉྙཱཏཝཱདིཏཱ.

༣༡༤. ‘‘ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཧོཏི ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ པརནྟཔོ ¶ ཧོཏི པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཧོཏི ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ནེཝ ཨཏྟནྟཔོ ཧོཏི ན ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. སོ ཨནཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ ¶ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ [སཱིཏིབྷཱུཏོ (ཀ.)] སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི.

‘‘ཨཔརེཔི ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི ནོ པརཧིཏཱཡ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ པརཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི ནོ ཨཏྟཧིཏཱཡ. ཨིདྷཱཝུསོ ¶ , ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ནེཝ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི ནོ པརཧིཏཱཡ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ ཙེཝ པཊིཔནྣོ ཧོཏི པརཧིཏཱཡ ཙ.

‘‘ཨཔརེཔི ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ – ཏམོ ཏམཔརཱཡནོ, ཏམོ ཛོཏིཔརཱཡནོ, ཛོཏི ཏམཔརཱཡནོ, ཛོཏི ཛོཏིཔརཱཡནོ.

‘‘ཨཔརེཔི ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ – སམཎམཙལོ, སམཎཔདུམོ, སམཎཔུཎྜརཱིཀོ, སམཎེསུ སམཎསུཁུམཱལོ.

‘‘ཨིམེ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

པཋམབྷཱཎཝཱརོ ནིཊྛིཏོ.

པཉྩཀཾ

༣༡༥. ‘‘ཨཏྠི ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན པཉྩ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ པཉྩ?

‘‘པཉྩཀྑནྡྷཱ. རཱུཔཀྑནྡྷོ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ སཉྙཱཀྑནྡྷོ སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ.

‘‘པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. རཱུཔུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ [རཱུཔཱུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.) ཨེཝམིཏརེསུཔི] ཝེདནུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ ¶ སཉྙུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ སངྑཱརུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ ཝིཉྙཱཎུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ.

‘‘པཉྩ ཀཱམགུཎཱ. ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཉྷིཏཱ རཛནཱིཡཱ ¶ , སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཉྷིཏཱ རཛནཱིཡཱ.

‘‘པཉྩ གཏིཡོ – ནིརཡོ, ཏིརཙྪཱནཡོནི, པེཏྟིཝིསཡོ, མནུསྶཱ, དེཝཱ.

‘‘པཉྩ མཙྪརིཡཱནི – ཨཱཝཱསམཙྪརིཡཾ, ཀུལམཙྪརིཡཾ, ལཱབྷམཙྪརིཡཾ, ཝཎྞམཙྪརིཡཾ, དྷམྨམཙྪརིཡཾ.

‘‘པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི – ཀཱམཙྪནྡནཱིཝརཎཾ, བྱཱཔཱདནཱིཝརཎཾ, ཐིནམིདྡྷནཱིཝརཎཾ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩནཱིཝརཎཾ, ཝིཙིཀིཙྪཱནཱིཝརཎཾ.

‘‘པཉྩ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནི སཉྙོཛནཱནི – སཀྐཱཡདིཊྛི, ཝིཙིཀིཙྪཱ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ, ཀཱམཙྪནྡོ, བྱཱཔཱདོ.

‘‘པཉྩ ¶ ¶ ཨུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནི སཉྙོཛནཱནི – རཱུཔརཱགོ, ཨརཱུཔརཱགོ, མཱནོ, ཨུདྡྷཙྩཾ, ཨཝིཛྫཱ.

‘‘པཉྩ ¶ སིཀྑཱཔདཱནི – པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི, སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱནཱ ཝེརམཎཱི.

༣༡༦. ‘‘པཉྩ ཨབྷབྦཊྛཱནཱནི. ཨབྷབྦོ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སཉྩིཙྩ པཱཎཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ. ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདིཡིཏུཾ [ཨཱདཱཏུཾ (སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝིཏུཾ. ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏུཾ. ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སནྣིདྷིཀཱརཀཾ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ, སེཡྻཐཱཔི པུབྦེ ཨཱགཱརིཀབྷཱུཏོ.

‘‘པཉྩ བྱསནཱནི – ཉཱཏིབྱསནཾ, བྷོགབྱསནཾ, རོགབྱསནཾ, སཱིལབྱསནཾ, དིཊྛིབྱསནཾ. ནཱཝུསོ, སཏྟཱ ཉཱཏིབྱསནཧེཏུ ཝཱ བྷོགབྱསནཧེཏུ ཝཱ རོགབྱསནཧེཏུ ཝཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི. སཱིལབྱསནཧེཏུ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, སཏྟཱ དིཊྛིབྱསནཧེཏུ ¶ ཝཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི.

‘‘པཉྩ སམྤདཱ – ཉཱཏིསམྤདཱ, བྷོགསམྤདཱ, ཨཱརོགྱསམྤདཱ, སཱིལསམྤདཱ, དིཊྛིསམྤདཱ. ནཱཝུསོ, སཏྟཱ ཉཱཏིསམྤདཱཧེཏུ ཝཱ བྷོགསམྤདཱཧེཏུ ཝཱ ཨཱརོགྱསམྤདཱཧེཏུ ཝཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ¶ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི. སཱིལསམྤདཱཧེཏུ ཝཱ, ཨཱཝུསོ, སཏྟཱ དིཊྛིསམྤདཱཧེཏུ ཝཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི.

‘‘པཉྩ ཨཱདཱིནཝཱ དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ. ཨིདྷཱཝུསོ ¶ , དུསྶཱིལོ སཱིལཝིཔནྣོ པམཱདཱདྷིཀརཎཾ མཧཏིཾ བྷོགཛཱནིཾ ནིགཙྪཏི, ཨཡཾ པཋམོ ཨཱདཱིནཝོ དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔནྣསྶ པཱཔཀོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, ཨཡཾ དུཏིཡོ ཨཱདཱིནཝོ དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, དུསྶཱིལོ སཱིལཝིཔནྣོ ¶ ཡཉྙདེཝ པརིསཾ ཨུཔསངྐམཏི ཡདི ཁཏྟིཡཔརིསཾ ཡདི བྲཱཧྨཎཔརིསཾ ཡདི གཧཔཏིཔརིསཾ ཡདི སམཎཔརིསཾ, ཨཝིསཱརདོ ཨུཔསངྐམཏི མངྐུབྷཱུཏོ, ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཨཱདཱིནཝོ དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, དུསྶཱིལོ སཱིལཝིཔནྣོ སམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཨཱདཱིནཝོ དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, དུསྶཱིལོ སཱིལཝིཔནྣོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཡཾ པཉྩམོ ཨཱདཱིནཝོ དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ.

‘‘པཉྩ ཨཱནིསཾསཱ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. ཨིདྷཱཝུསོ, སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཨཔྤམཱདཱདྷིཀརཎཾ མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨདྷིགཙྪཏི, ཨཡཾ པཋམོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤནྣསྶ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, ཨཡཾ དུཏིཡོ ¶ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཡཉྙདེཝ པརིསཾ ཨུཔསངྐམཏི ཡདི ཁཏྟིཡཔརིསཾ ཡདི བྲཱཧྨཎཔརིསཾ ཡདི གཧཔཏིཔརིསཾ ཡདི སམཎཔརིསཾ, ཝིསཱརདོ ཨུཔསངྐམཏི ཨམངྐུབྷཱུཏོ, ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཨསམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝཱ སཱིལསམྤནྣོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཡཾ པཉྩམོ ཨཱནིསཾསོ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤདཱཡ.

‘‘ཙོདཀེན ¶ , ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན པཉྩ དྷམྨེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ པརོ ཙོདེཏབྦོ. ཀཱལེན ཝཀྑཱམི ནོ ཨཀཱལེན, བྷཱུཏེན ཝཀྑཱམི ནོ ཨབྷཱུཏེན, སཎྷེན ཝཀྑཱམི ནོ ཕརུསེན, ཨཏྠསཾཧིཏེན ¶ ཝཀྑཱམི ནོ ཨནཏྠསཾཧིཏེན, མེཏྟཙིཏྟེན [མེཏྟཱཙིཏྟེན (ཀཏྠཙི)] ཝཀྑཱམི ནོ དོསནྟརེནཱཏི. ཙོདཀེན, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན ཨིམེ པཉྩ དྷམྨེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ པརོ ཙོདེཏབྦོ.

༣༡༧. ‘‘པཉྩ ¶ པདྷཱནིཡངྒཱནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཧོཏི, སདྡཧཏི ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཾ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ, ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཨཔྤཱབཱདྷོ ཧོཏི ཨཔྤཱཏངྐོ, སམཝེཔཱཀིནིཡཱ ¶ གཧཎིཡཱ སམནྣཱགཏོ ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཱཙྩུཎྷཱཡ མཛ྄ཛྷིམཱཡ པདྷཱནཀྑམཱཡ. ཨསཋོ ཧོཏི ཨམཱཡཱཝཱི, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྟཱ སཏྠརི ཝཱ ཝིཉྙཱུསུ ཝཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱདུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ.

༣༡༨. ‘‘པཉྩ སུདྡྷཱཝཱསཱ – ཨཝིཧཱ, ཨཏཔྤཱ, སུདསྶཱ, སུདསྶཱི, ཨཀནིཊྛཱ.

‘‘པཉྩ ཨནཱགཱམིནོ – ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི, ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི, ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི, སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི, ཨུདྡྷཾསོཏོཨཀནིཊྛགཱམཱི.

༣༡༩. ‘‘པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཀངྑཏི ¶ ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨཡཾ པཋམོ ཙེཏོཁིལོ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ དྷམྨེ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི…པེ… སངྒྷེ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི… སིཀྑཱཡ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི… སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨནཏྟམནོ ཨཱཧཏཙིཏྟོ ཁིལཛཱཏོ. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ¶ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨནཏྟམནོ ཨཱཧཏཙིཏྟོ ཁིལཛཱཏོ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨཡཾ པཉྩམོ ཙེཏོཁིལོ.

༣༢༠. ‘‘པཉྩ ¶ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི ཨཝིགཏཙྪནྡོ ཨཝིགཏཔེམོ ཨཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཝིགཏཔརིལཱ༹ཧོ ¶ ཨཝིགཏཏཎྷོ. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི ཨཝིགཏཙྪནྡོ ཨཝིགཏཔེམོ ཨཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཝིགཏཔརིལཱ༹ཧོ ཨཝིགཏཏཎྷོ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཨཡཾ པཋམོ ཙེཏསོ ཝིནིབནྡྷོ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི…པེ… རཱུཔེ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི…པེ… པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཱཝདཏྠཾ ཨུདརཱཝདེཧཀཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི…པེ… པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ¶ ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི – ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི – ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ ¶ པདྷཱནཱཡ. ཨཡཾ པཉྩམོ ཙེཏསོ ཝིནིབནྡྷོ.

‘‘པཉྩིནྡྲིཡཱནི – ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, སོཏིནྡྲིཡཾ, གྷཱནིནྡྲིཡཾ, ཛིཝ྄ཧིནྡྲིཡཾ, ཀཱཡིནྡྲིཡཾ.

‘‘ཨཔརཱནིཔི པཉྩིནྡྲིཡཱནི – སུཁིནྡྲིཡཾ, དུཀྑིནྡྲིཡཾ, སོམནསྶིནྡྲིཡཾ, དོམནསྶིནྡྲིཡཾ, ཨུཔེཀྑིནྡྲིཡཾ.

‘‘ཨཔརཱནིཔི པཉྩིནྡྲིཡཱནི – སདྡྷིནྡྲིཡཾ, ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ, སཏིནྡྲིཡཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ.

༣༢༡. ‘‘པཉྩ ནིསྶརཎིཡཱ [ནིསྶཱརཎཱིཡཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.) ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] དྷཱཏུཡོ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམེ མནསིཀརོཏོ ཀཱམེསུ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ནེཀྑམྨཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ནེཀྑམྨེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ ¶ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ ཀཱམེཧི. ཡེ ཙ ཀཱམཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ [ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ (སྱཱ. ཀཾ.)], མུཏྟོ སོ ཏེཧི, ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ ཀཱམཱནཾ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ བྱཱཔཱདཾ མནསིཀརོཏོ བྱཱཔཱདེ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན ¶ པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ཨབྱཱཔཱདཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ཨབྱཱཔཱདེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ བྱཱཔཱདེན. ཡེ ཙ བྱཱཔཱདཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི, ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ བྱཱཔཱདསྶ ¶ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཝིཧེསཾ མནསིཀརོཏོ ཝིཧེསཱཡ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ཨཝིཧེསཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ཨཝིཧེསཱཡ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ ཝིཧེསཱཡ. ཡེ ཙ ཝིཧེསཱཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི, ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ ཝིཧེསཱཡ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ རཱུཔེ མནསིཀརོཏོ རཱུཔེསུ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ཨརཱུཔཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ཨརཱུཔེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ རཱུཔེཧི. ཡེ ཙ རཱུཔཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི, ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ རཱུཔཱནཾ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ སཀྐཱཡཾ མནསིཀརོཏོ སཀྐཱཡེ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. སཀྐཱཡནིརོདྷཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ སཀྐཱཡནིརོདྷེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ སཀྐཱཡེན. ཡེ ཙ སཀྐཱཡཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ¶ ཏེཧི, ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ སཀྐཱཡསྶ ནིསྶརཎཾ.

༣༢༢. ‘‘པཉྩ ¶ ཝིམུཏྟཱཡཏནཱནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི. ཡཐཱ ཡཐཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི ¶ . ཏཐཱ ཏཐཱ སོ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨཏྠཔཊིསཾཝེདཱི ཙ ཧོཏི དྷམྨཔཊིསཾཝེདཱི ཙ. ཏསྶ ཨཏྠཔཊིསཾཝེདིནོ དྷམྨཔཊིསཾཝེདིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨིདཾ པཋམཾ ཝིམུཏྟཱཡཏནཾ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ན ཧེཝ ཁོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི, ཨཔི ཙ ཁོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི…པེ… ཨཔི ཙ ཁོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི…པེ… ཨཔི ཙ ཁོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི…པེ… ¶ ཨཔི ཙ ཁྭསྶ ཨཉྙཏརཾ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི སུམནསིཀཏཾ སཱུཔདྷཱརིཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ པཉྙཱཡ. ཡཐཱ ཡཐཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཨཉྙཏརཾ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི སུམནསིཀཏཾ སཱུཔདྷཱརིཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ པཉྙཱཡ ཏཐཱ ཏཐཱ སོ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨཏྠཔཊིསཾཝེདཱི ཙ ཧོཏི དྷམྨཔཊིསཾཝེདཱི ཙ. ཏསྶ ཨཏྠཔཊིསཾཝེདིནོ དྷམྨཔཊིསཾཝེདིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི ¶ , སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨིདཾ པཉྩམཾ ཝིམུཏྟཱཡཏནཾ.

‘‘པཉྩ ¶ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ སཉྙཱ – ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན པཉྩ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ [སངྒིཏིཡཔཉྩཀཾ ནིཊྛིཏཾ (སྱཱ. ཀཾ.)].

ཚཀྐཾ

༣༢༣. ‘‘ཨཏྠི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཚ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ ཚ?

‘‘ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ¶ ཨཱཡཏནཱནི – ཙཀྑཱཡཏནཾ, སོཏཱཡཏནཾ, གྷཱནཱཡཏནཾ, ཛིཝ྄ཧཱཡཏནཾ, ཀཱཡཱཡཏནཾ, མནཱཡཏནཾ.

‘‘ཚ བཱཧིརཱནི ཨཱཡཏནཱནི – རཱུཔཱཡཏནཾ, སདྡཱཡཏནཾ, གནྡྷཱཡཏནཾ, རསཱཡཏནཾ, ཕོཊྛབྦཱཡཏནཾ, དྷམྨཱཡཏནཾ.

‘‘ཚ ¶ ཝིཉྙཱཎཀཱཡཱ – ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ, སོཏཝིཉྙཱཎཾ, གྷཱནཝིཉྙཱཎཾ, ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎཾ, ཀཱཡཝིཉྙཱཎཾ, མནོཝིཉྙཱཎཾ.

‘‘ཚ ཕསྶཀཱཡཱ – ཙཀྑུསམྥསྶོ, སོཏསམྥསྶོ, གྷཱནསམྥསྶོ, ཛིཝ྄ཧཱསམྥསྶོ, ཀཱཡསམྥསྶོ, མནོསམྥསྶོ.

‘‘ཚ ཝེདནཱཀཱཡཱ – ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ, སོཏསམྥསྶཛཱ ¶ ཝེདནཱ, གྷཱནསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ, ཛིཝ྄ཧཱསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ, ཀཱཡསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ, མནོསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ.

‘‘ཚ སཉྙཱཀཱཡཱ – རཱུཔསཉྙཱ, སདྡསཉྙཱ, གནྡྷསཉྙཱ, རསསཉྙཱ, ཕོཊྛབྦསཉྙཱ, དྷམྨསཉྙཱ.

‘‘ཚ སཉྩེཏནཱཀཱཡཱ – རཱུཔསཉྩེཏནཱ, སདྡསཉྩེཏནཱ, གནྡྷསཉྩེཏནཱ, རསསཉྩེཏནཱ, ཕོཊྛབྦསཉྩེཏནཱ, དྷམྨསཉྩེཏནཱ.

‘‘ཚ ¶ ཏཎྷཱཀཱཡཱ – རཱུཔཏཎྷཱ, སདྡཏཎྷཱ, གནྡྷཏཎྷཱ, རསཏཎྷཱ, ཕོཊྛབྦཏཎྷཱ, དྷམྨཏཎྷཱ.

༣༢༤. ‘‘ཚ ཨགཱརཝཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ; དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ; སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ; སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ; ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ; པཊིསནྠཱརེ [པཊིསནྡྷཱརེ (ཀ.)] ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ.

‘‘ཚ གཱརཝཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ; དྷམྨེ སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ; སངྒྷེ སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ; སིཀྑཱཡ སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ; ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ; པཊིསནྠཱརེ སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ.

‘‘ཚ སོམནསྶཱུཔཝིཙཱརཱ ¶ . ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ སོམནསྶཊྛཱནིཡཾ རཱུཔཾ ཨུཔཝིཙརཏི; སོཏེན ¶ སདྡཾ སུཏྭཱ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ. མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ སོམནསྶཊྛཱནིཡཾ དྷམྨཾ ཨུཔཝིཙརཏི.

‘‘ཚ ¶ ¶ དོམནསྶཱུཔཝིཙཱརཱ. ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ དོམནསྶཊྛཱནིཡཾ རཱུཔཾ ཨུཔཝིཙརཏི…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ དོམནསྶཊྛཱནིཡཾ དྷམྨཾ ཨུཔཝིཙརཏི.

‘‘ཚ ཨུཔེཀྑཱུཔཝིཙཱརཱ. ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ཨུཔེཀྑཱཊྛཱནིཡཾ [ཨུཔེཀྑཱཋཱནིཡཾ (ཀ.)] རཱུཔཾ ཨུཔཝིཙརཏི…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ཨུཔེཀྑཱཊྛཱནིཡཾ དྷམྨཾ ཨུཔཝིཙརཏི.

‘‘ཚ སཱརཎཱིཡཱ དྷམྨཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི [ཨཱཝཱི (ཀ. སཱི. པཱི. ཀ.)] ཙེཝ རཧོ ཙ. ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ. ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ. ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡེ ཏེ ལཱབྷཱ དྷམྨིཀཱ དྷམྨལདྡྷཱ ཨནྟམསོ པཏྟཔརིཡཱཔནྣམཏྟམྤི, ཏཐཱརཱུཔེཧི ལཱབྷེཧི ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱི ཧོཏི སཱིལཝནྟེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སཱདྷཱརཎབྷོགཱི. ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི བྷུཛིསྶཱནི ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི ཨཔརཱམཊྛཱནི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི, ཏཐཱརཱུཔེསུ སཱིལེསུ སཱིལསཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི ¶ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ. ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཱཡཾ དིཊྛི ཨརིཡཱ ནིཡྻཱནིཀཱ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡ, ཏཐཱརཱུཔཱཡ ¶ དིཊྛིཡཱ དིཊྛིསཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ ¶ རཧོ ཙ. ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

༣༢༥. ཚ ཝིཝཱདམཱུལཱནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀོདྷནོ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཱི. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀོདྷནོ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཱི, སོ སཏྠརིཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སངྒྷེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སིཀྑཱཡཔི ན པརིཔཱུརཀཱརཱི [པརིཔཱུརཱིཀཱརཱི (སྱཱ. ཀཾ.)] ཧོཏི. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི, སོ སངྒྷེ ཝིཝཱདཾ ཛནེཏི. ཡོ ཧོཏི ཝིཝཱདོ བཧུཛནཨཧིཏཱཡ བཧུཛནཨསུཁཱཡ ཨནཏྠཱཡ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ སམནུཔསྶེཡྻཱཐ. ཏཏྲ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམེཡྻཱཐ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ན སམནུཔསྶེཡྻཱཐ. ཏཏྲ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝཱཡ པཊིཔཛྫེཡྻཱཐ. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ མཀྑཱི ཧོཏི པལཱ༹སཱི…པེ… ཨིསྶུཀཱི ཧོཏི མཙྪརཱི…པེ… སཋོ ཧོཏི མཱཡཱཝཱི… པཱཔིཙྪོ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛཱི… སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ¶ ¶ ཧོཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི…པེ… ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ཧོཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི, སོ སཏྠརིཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སངྒྷེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སིཀྑཱཡཔི ན པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ ¶ , སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི, སོ སངྒྷེ ཝིཝཱདཾ ཛནེཏི. ཡོ ཧོཏི ཝིཝཱདོ བཧུཛནཨཧིཏཱཡ བཧུཛནཨསུཁཱཡ ཨནཏྠཱཡ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ སམནུཔསྶེཡྻཱཐ. ཏཏྲ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམེཡྻཱཐ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ན སམནུཔསྶེཡྻཱཐ. ཏཏྲ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝཱཡ པཊིཔཛྫེཡྻཱཐ. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝོ ཧོཏི.

‘‘ཚ དྷཱཏུཡོ ¶ – པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཨཱཔོདྷཱཏུ, ཏེཛོདྷཱཏུ, ཝཱཡོདྷཱཏུ, ཨཱཀཱསདྷཱཏུ, ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ.

༣༢༦. ‘‘ཚ ནིསྶརཎིཡཱ དྷཱཏུཡོ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘མེཏྟཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ¶ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ¶ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ, ཨཐ ཙ པན མེ བྱཱཔཱདོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝཾ’, ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ, ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ མེཏྟཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ. ཨཐ ཙ པནསྶ བྱཱཔཱདོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྱཱཔཱདསྶ, ཡདིདཾ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཀརུཎཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ. ཨཐ ཙ པན མེ ཝིཧེསཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི, སོ ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཀརུཎཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ¶ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ, ཨཐ ཙ པནསྶ ཝིཧེསཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཧེསཱཡ, ཡདིདཾ ཀརུཎཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘མུདིཏཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ. ཨཐ ཙ པན མེ ¶ ཨརཏི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི, སོ ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ མུདིཏཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ¶ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ, ཨཐ ཙ པནསྶ ཨརཏི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརཏིཡཱ, ཡདིདཾ མུདིཏཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ ¶ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨུཔེཀྑཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ. ཨཐ ཙ པན མེ རཱགོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨུཔེཀྑཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ, ཨཐ ཙ པནསྶ རཱགོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, རཱགསྶ, ཡདིདཾ ཨུཔེཀྑཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨནིམིཏྟཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ. ཨཐ ཙ པན མེ ནིམིཏྟཱནུསཱརི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ¶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨནིམིཏྟཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ, ཨཐ ཙ པནསྶ ནིམིཏྟཱནུསཱརི ¶ ཝིཉྙཱཎཾ བྷཝིསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, སབྦནིམིཏྟཱནཾ, ཡདིདཾ ཨནིམིཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨསྨཱིཏི ཁོ མེ ཝིགཏཾ [ཝིགྷཱཏཾ (སཱི. པཱི.), ཝིགཏེ (སྱཱ. ཀ.)], ཨཡམཧམསྨཱིཏི ན སམནུཔསྶཱམི, ཨཐ ཙ པན མེ ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐངྐཐཱསལླཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ ¶ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨསྨཱིཏི ཝིགཏེ [ཝིགྷཱཏེ (སཱི. པཱི.)] ཨཡམཧམསྨཱིཏི ཨསམནུཔསྶཏོ, ཨཐ ཙ པནསྶ ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐངྐཐཱསལླཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐངྐཐཱསལླསྶ, ཡདིདཾ ཨསྨིམཱནསམུགྒྷཱཏོ’ཏི.

༣༢༧. ‘‘ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནི – དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ, ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ.

‘‘ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི ¶ – བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨཱནུསྶཏི, སངྒྷཱནུསྶཏི, སཱིལཱནུསྶཏི, ཙཱགཱནུསྶཏི, དེཝཏཱནུསྶཏི.

༣༢༨. ‘‘ཚ ¶ སཏཏཝིཧཱརཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ [ཨུཔེཀྑཀོ ཙ (སྱཱ. ཀ.)] ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ.

༣༢༩. ‘‘ཚལཱ༹བྷིཛཱཏིཡོ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ ¶ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ སམཱནོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ སམཱནོ ¶ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི.

‘‘ཚ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ སཉྙཱ [ནིབྦེདྷབྷཱགིཡསཉྙཱ (སྱཱ. ཀཾ.)] – ཨནིཙྩསཉྙཱ ཨནིཙྩེ, དུཀྑསཉྙཱ དུཀྑེ, ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཚ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

སཏྟཀཾ

༣༣༠. ‘‘ཨཏྠི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ ¶ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སཏྟ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ སཏྟ?

‘‘སཏྟ ¶ ཨརིཡདྷནཱནི – སདྡྷཱདྷནཾ, སཱིལདྷནཾ, ཧིརིདྷནཾ, ཨོཏྟཔྤདྷནཾ, སུཏདྷནཾ, ཙཱགདྷནཾ, པཉྙཱདྷནཾ.

‘‘སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ – སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ¶ , ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ.

‘‘སཏྟ སམཱདྷིཔརིཀྑཱརཱ – སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི.

‘‘སཏྟ ཨསདྡྷམྨཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨཔྤསྶུཏོ ཧོཏི, ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, མུཊྛསྶཏི ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི.

‘‘སཏྟ སདྡྷམྨཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཧོཏི, ཧིརིམཱ ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, བཧུསྶུཏོ ཧོཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, ཨུཔཊྛིཏསྶཏི ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི.

‘‘སཏྟ སཔྤུརིསདྷམྨཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ དྷམྨཉྙཱུ ཙ ཧོཏི ཨཏྠཉྙཱུ ཙ ཨཏྟཉྙཱུ ཙ མཏྟཉྙཱུ ཙ ཀཱལཉྙཱུ ཙ པརིསཉྙཱུ ཙ པུགྒལཉྙཱུ ཙ.

༣༣༡. ‘‘སཏྟ ¶ ནིདྡསཝཏྠཱུནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ. དྷམྨནིསནྟིཡཱ ¶ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཨཝིགཏཔེམོ. ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཨཝིགཏཔེམོ. པཊིསལླཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ པཊིསལླཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ. ཝཱིརིཡཱརམྦྷེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ ཝཱིརིཡཱརམྦྷེ ཨཝིགཏཔེམོ. སཏིནེཔཀྐེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ སཏིནེཔཀྐེ ཨཝིགཏཔེམོ ¶ . དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཨཝིགཏཔེམོ.

‘‘སཏྟ སཉྙཱ – ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནཏྟསཉྙཱ, ཨསུབྷསཉྙཱ, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ.

‘‘སཏྟ ¶ བལཱནི – སདྡྷཱབལཾ, ཝཱིརིཡབལཾ, ཧིརིབལཾ, ཨོཏྟཔྤབལཾ, སཏིབལཾ, སམཱདྷིབལཾ, པཉྙཱབལཾ.

༣༣༢. ‘‘སཏྟ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ. སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱ ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱ ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱ. ཨཡཾ པཋམཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ པཋམཱབྷིནིབྦཏྟཱ. ཨཡཾ དུཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨཱབྷསྶརཱ. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ སུབྷཀིཎྷཱ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ¶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ པཉྩམཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ཚཊྛཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ ¶ , སཏྟཱ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ སཏྟམཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སཏྟ པུགྒལཱ དཀྑིཎེཡྻཱ – ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ¶ , པཉྙཱཝིམུཏྟོ, ཀཱཡསཀྑི, དིཊྛིཔྤཏྟོ, སདྡྷཱཝིམུཏྟོ, དྷམྨཱནུསཱརཱི, སདྡྷཱནུསཱརཱི.

‘‘སཏྟ ཨནུསཡཱ – ཀཱམརཱགཱནུསཡོ, པཊིགྷཱནུསཡོ, དིཊྛཱནུསཡོ, ཝིཙིཀིཙྪཱནུསཡོ, མཱནཱནུསཡོ, བྷཝརཱགཱནུསཡོ, ཨཝིཛྫཱནུསཡོ.

‘‘སཏྟ ¶ སཉྙོཛནཱནི – ཨནུནཡསཉྙོཛནཾ [ཀཱམསཉྙོཛནཾ (སྱཱ. ཀཾ.)], པཊིགྷསཉྙོཛནཾ, དིཊྛིསཉྙོཛནཾ, ཝིཙིཀིཙྪཱསཉྙོཛནཾ, མཱནསཉྙོཛནཾ, བྷཝརཱགསཉྙོཛནཾ, ཨཝིཛྫཱསཉྙོཛནཾ.

‘‘སཏྟ ཨདྷིཀརཎསམཐཱ – ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱནཾ ཨདྷིཀརཎཱནཾ སམཐཱཡ ཝཱུཔསམཱཡ སམྨུཁཱཝིནཡོ དཱཏབྦོ, སཏིཝིནཡོ དཱཏབྦོ, ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡོ དཱཏབྦོ, པཊིཉྙཱཡ ཀཱརེཏབྦཾ, ཡེབྷུཡྻསིཀཱ, ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱ, ཏིཎཝཏྠཱརཀོ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སཏྟ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

དུཏིཡབྷཱཎཝཱརོ ནིཊྛིཏོ.

ཨཊྛཀཾ

༣༣༣. ‘‘ཨཏྠི ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨཊྛ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ ཨཊྛ?

‘‘ཨཊྛ མིཙྪཏྟཱ – མིཙྪཱདིཊྛི, མིཙྪཱསངྐཔྤོ, མིཙྪཱཝཱཙཱ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ མིཙྪཱསཏི, མིཙྪཱསམཱདྷི.

‘‘ཨཊྛ ¶ ¶ སམྨཏྟཱ – སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི.

‘‘ཨཊྛ པུགྒལཱ དཀྑིཎེཡྻཱ – སོཏཱཔནྣོ, སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ; སཀདཱགཱམཱི, སཀདཱགཱམིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ; ཨནཱགཱམཱི, ཨནཱགཱམིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ; ཨརཧཱ, ཨརཧཏྟཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ.

༣༣༤. ‘‘ཨཊྛ ¶ ཀུསཱིཏཝཏྠཱུནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཀམྨཾ ཁོ མེ ཀཱཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, ཀམྨཾ ཁོ པན མེ ཀརོནྟསྶ ཀཱཡོ ཀིལམིསྶཏི, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨིདཾ པཋམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ, ཀམྨཾ ཁོ པན མེ ཀརོནྟསྶ ¶ ཀཱཡོ ཀིལནྟོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི…པེ… ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གནྟབྦོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘མགྒོ ཁོ མེ གནྟབྦོ བྷཝིསྶཏི, མགྒཾ ཁོ པན མེ གཙྪནྟསྶ ཀཱཡོ ཀིལམིསྶཏི, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གཏོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ མགྒཾ ཨགམཱསིཾ, མགྒཾ ཁོ པན མེ གཙྪནྟསྶ ཀཱཡོ ཀིལནྟོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ན ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ¶ ཙརནྟོ ནཱལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ཏསྶ མེ ཀཱཡོ ཀིལནྟོ ཨཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ པཉྩམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ཏསྶ མེ ཀཱཡོ གརུཀོ ཨཀམྨཉྙོ, མཱསཱཙིཏཾ མཉྙེ ¶ , ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ¶ – ‘ཨུཔྤནྣོ ཁོ མེ ཨཡཾ ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ; ཨཏྠི ཀཔྤོ ནིཔཛྫིཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ སཏྟམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ [གིལཱནཝུཊྛིཏོ (སདྡནཱིཏི) ཨ. ནི. ༦.༡༦ ནཀུལཔིཏུསུཏྟཊཱིཀཱ པསྶིཏབྦཱ] ཧོཏི ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ, ཏསྶ མེ ཀཱཡོ དུབྦལོ ཨཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི! སོ ནིཔཛྫཏི ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

༣༣༥. ‘‘ཨཊྛ ཨཱརམྦྷཝཏྠཱུནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཀམྨཾ ཁོ མེ ཀཱཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, ཀམྨཾ ཁོ པན མེ ཀརོནྟེན ན སུཀརཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསི ཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ, ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’ཏི! སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ, ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨིདཾ པཋམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ¶ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ, ཀམྨཾ ཁོ པནཱཧཾ ཀརོནྟོ ནཱསཀྑིཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསི ཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… སོ ¶ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གནྟབྦོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘མགྒོ ཁོ མེ གནྟབྦོ བྷཝིསྶཏི, མགྒཾ ཁོ པན མེ གཙྪནྟེན ན སུཀརཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསི ཀཱཏུཾ. ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གཏོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ མགྒཾ ཨགམཱསིཾ, མགྒཾ ཁོ པནཱཧཾ གཙྪནྟོ ནཱསཀྑིཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསི ཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ན ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ ¶ . ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ནཱལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ཏསྶ མེ ཀཱཡོ ལཧུཀོ ཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ པཉྩམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ཏསྶ མེ ཀཱཡོ བལཝཱ ཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ ¶ .

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨུཔྤནྣོ ཁོ མེ ཨཡཾ ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ, ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ མེ ཨཱབཱདྷོ པཝཌྜྷེཡྻ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི… ཨིདཾ ¶ སཏྟམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཧོཏི ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ, ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ མེ ཨཱབཱདྷོ པཙྩུདཱཝཏྟེཡྻ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’’ཏི! སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ¶ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

༣༣༦. ‘‘ཨཊྛ དཱནཝཏྠཱུནི. ཨཱསཛྫ དཱནཾ དེཏི, བྷཡཱ དཱནཾ དེཏི, ‘ཨདཱསི མེ’ཏི དཱནཾ དེཏི, ‘དསྶཏི མེ’ཏི དཱནཾ དེཏི, ‘སཱཧུ དཱན’ནྟི དཱནཾ དེཏི, ‘ཨཧཾ པཙཱམི, ཨིམེ ན པཙནྟི, ནཱརཧཱམི པཙནྟོ ཨཔཙནྟཱནཾ དཱནཾ ན དཱཏུ’ནྟི དཱནཾ དེཏི, ‘ཨིདཾ མེ དཱནཾ དདཏོ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪཏཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི. ཙིཏྟཱལངྐཱར-ཙིཏྟཔརིཀྑཱརཏྠཾ དཱནཾ དེཏི.

༣༣༧. ‘‘ཨཊྛ དཱནཱུཔཔཏྟིཡོ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ དཱནཾ དེཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཡཾ དེཏི ཏཾ པཙྩཱསཱིསཏི [པཙྩཱསིཾསཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. སོ པསྶཏི ¶ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒཱིབྷཱུཏཾ པརིཙཱརཡམཱནཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཀཱཡསྶ ¶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’ནྟི! སོ ཏཾ ཙིཏྟཾ དཧཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི, ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཧཱིནེ ཝིམུཏྟཾ ཨུཏྟརི ཨབྷཱཝིཏཾ ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཡཱ སཾཝཏྟཏི ¶ . ཏཉྩ ཁོ སཱིལཝཏོ ཝདཱམི ནོ དུསྶཱིལསྶ. ཨིཛ྄ཛྷཏཱཝུསོ, སཱིལཝཏོ ཙེཏོཔཎིདྷི ཝིསུདྡྷཏྟཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ དཱནཾ དེཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ…པེ… སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཡཾ དེཏི ཏཾ པཙྩཱསཱིསཏི. ཏསྶ སུཏཾ ཧོཏི – ‘ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ [ཙཱཏུམྨཧཱརཱཛིཀཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] དེཝཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཝཎྞཝནྟོ སུཁབཧུལཱ’’ཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟི! སོ ཏཾ ཙིཏྟཾ དཧཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི, ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཧཱིནེ ཝིམུཏྟཾ ཨུཏྟརི ཨབྷཱཝིཏཾ ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཡཱ སཾཝཏྟཏི. ཏཉྩ ཁོ སཱིལཝཏོ ཝདཱམི ནོ དུསྶཱིལསྶ. ཨིཛ྄ཛྷཏཱཝུསོ, སཱིལཝཏོ ཙེཏོཔཎིདྷི ཝིསུདྡྷཏྟཱ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ དཱནཾ དེཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ…པེ… སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཡཾ དེཏི ཏཾ པཙྩཱསཱིསཏི. ཏསྶ སུཏཾ ཧོཏི – ‘ཏཱཝཏིཾསཱ དེཝཱ…པེ… ཡཱམཱ དེཝཱ…པེ… ཏུསིཏཱ དེཝཱ ¶ …པེ… ནིམྨཱནརཏཱི དེཝཱ…པེ… པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱི དེཝཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཝཎྞཝནྟོ སུཁབཧུལཱ’ཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟི! སོ ཏཾ ཙིཏྟཾ དཧཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི, ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཧཱིནེ ཝིམུཏྟཾ ཨུཏྟརི ཨབྷཱཝིཏཾ ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཡཱ སཾཝཏྟཏི. ཏཉྩ ཁོ སཱིལཝཏོ ཝདཱམི ནོ དུསྶཱིལསྶ. ཨིཛ྄ཛྷཏཱཝུསོ, སཱིལཝཏོ ཙེཏོཔཎིདྷི ཝིསུདྡྷཏྟཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ དཱནཾ དེཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཡཾ དེཏི ཏཾ པཙྩཱསཱིསཏི. ཏསྶ སུཏཾ ཧོཏི – ‘བྲཧྨཀཱཡིཀཱ དེཝཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཝཎྞཝནྟོ སུཁབཧུལཱ’ཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’ནྟི! སོ ཏཾ ཙིཏྟཾ དཧཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, ཏཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི, ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཧཱིནེ ཝིམུཏྟཾ ཨུཏྟརི ཨབྷཱཝིཏཾ ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཡཱ སཾཝཏྟཏི. ཏཉྩ ཁོ སཱིལཝཏོ ¶ ཝདཱམི ནོ དུསྶཱིལསྶ; ཝཱིཏརཱགསྶ ནོ སརཱགསྶ. ཨིཛ྄ཛྷཏཱཝུསོ, སཱིལཝཏོ ཙེཏོཔཎིདྷི ཝཱིཏརཱགཏྟཱ.

‘‘ཨཊྛ ¶ པརིསཱ – ཁཏྟིཡཔརིསཱ, བྲཱཧྨཎཔརིསཱ, གཧཔཏིཔརིསཱ, སམཎཔརིསཱ, ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཔརིསཱ, ཏཱཝཏིཾསཔརིསཱ, མཱརཔརིསཱ, བྲཧྨཔརིསཱ ¶ .

‘‘ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱ – ལཱབྷོ ཙ, ཨལཱབྷོ ཙ, ཡསོ ཙ, ཨཡསོ ཙ, ནིནྡཱ ཙ, པསཾསཱ ཙ, སུཁཉྩ, དུཀྑཉྩ.

༣༣༨. ‘‘ཨཊྛ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཋམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ¶ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨུམཱཔུཔྥཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ. ཨེཝམེཝ [ཨེཝམེཝཾ (ཀ.)] ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ¶ ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཉྩམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཾ ¶ [ཀཎྞིཀཱརཔུཔྥཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ ¶ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ. ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ. ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ ¶ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ སཏྟམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨོསདྷིཏཱརཀཱ ཨོདཱཏཱ ཨོདཱཏཝཎྞཱ ཨོདཱཏནིདསྶནཱ ཨོདཱཏནིབྷཱསཱ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ཨོདཱཏཾ ཨོདཱཏཝཎྞཾ ཨོདཱཏནིདསྶནཾ ཨོདཱཏནིབྷཱསཾ. ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི ¶ , ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

༣༣༩. ‘‘ཨཊྛ ཝིམོཀྑཱ. རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏི. ཨཡཾ པཋམོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི བཧིདྡྷཱ ¶ རཱུཔཱནི པསྶཏི. ཨཡཾ དུཏིཡོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སུབྷནྟེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ¶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ པཉྩམོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཚཊྛོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ སཏྟམོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏ ནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘ཨིམེ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨཊྛ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

ནཝཀཾ

༣༤༠. ‘‘ཨཏྠི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ ¶ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ནཝ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ; ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ ནཝ?

‘‘ནཝ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུནི. ‘ཨནཏྠཾ མེ ཨཙརཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརིསྶཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘པིཡསྶ མེ མནཱཔསྶ ཨནཏྠཾ ཨཙརཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ཨནཏྠཾ ཙརཏཱིཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ཨནཏྠཾ ཙརིསྶཏཱིཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘ཨཔྤིཡསྶ མེ ཨམནཱཔསྶ ཨཏྠཾ ཨཙརཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརཏཱིཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརིསྶཏཱིཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི.

‘‘ནཝ ཨཱགྷཱཏཔཊིཝིནཡཱ. ‘ཨནཏྠཾ མེ ཨཙརི [ཨཙརཱིཏི (སྱཱ. ཀ.) ཨེཝཾ ‘‘ཙརཏི ཙརིསྶཏི’’ པདེསུཔི], ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི ¶ ; ‘ཨནཏྠཾ མེ ¶ ཙརཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི; ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི; ‘པིཡསྶ མེ མནཱཔསྶ ཨནཏྠཾ ཨཙརི…པེ… ཨནཏྠཾ ཙརཏི…པེ… ཨནཏྠཾ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི; ‘ཨཔྤིཡསྶ མེ ཨམནཱཔསྶ ཨཏྠཾ ཨཙརི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརཏི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི.

༣༤༡. ‘‘ནཝ སཏྟཱཝཱསཱ. སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱ ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱ ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱ. ཨཡཾ པཋམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ པཋམཱབྷིནིབྦཏྟཱ. ཨཡཾ དུཏིཡོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨཱབྷསྶརཱ. ཨཡཾ ཏཏིཡོ ¶ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ ¶ , སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ སུབྷཀིཎྷཱ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨསཉྙིནོ ཨཔྤཊིསཾཝེདིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨསཉྙསཏྟཱ [ཨསཉྙིསཏྟཱ (སྱཱ. ཀཾ.)]. ཨཡཾ པཉྩམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ཚཊྛོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ སཏྟམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཱཉྙཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ཨཊྛམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ ¶ , སཏྟཱ སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ [སམཏིཀྐམྨ སནྟམེཏཾ པཎཱིཏམེཏནྟི (སྱཱ. ཀཾ.)] ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ནཝམོ སཏྟཱཝཱསོ.

༣༤༢. ‘‘ནཝ ཨཀྑཎཱ ཨསམཡཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ. ཨིདྷཱཝུསོ ¶ , ཏཐཱགཏོ ཙ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ དེསིཡཏི ཨོཔསམིཀོ པརིནིབྦཱནིཀོ སམྦོདྷགཱམཱི སུགཏཔྤཝེདིཏོ. ཨཡཉྩ པུགྒལོ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ པཋམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ ཙ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ དེསིཡཏི ཨོཔསམིཀོ པརིནིབྦཱནིཀོ སམྦོདྷགཱམཱི སུགཏཔྤཝེདིཏོ. ཨཡཉྩ པུགྒལོ ¶ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ དུཏིཡོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… པེཏྟིཝིསཡཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ…པེ… ཨསུརཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… ཨཉྙཏརཾ དཱིགྷཱཡུཀཾ དེཝནིཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ པཉྩམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… པཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི མིལཀྑེསུ [མིལཀྑཀེསུ (སྱཱ. ཀཾ.) མིལཀྑཱུསུ (ཀ.)] ཨཝིཉྙཱཏཱརེསུ, ཡཏྠ ནཏྠི གཏི བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ. ཨཡཾ ཚཊྛོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… མཛ྄ཛྷིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི. སོ ཙ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ, ནཏྠི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ [སུཀཊ དུཀྐཊཱནཾ (སཱི. པཱི.)] ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོ ལོཀོ, ནཏྠི ¶ མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ ¶ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨཡཾ སཏྟམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… མཛ྄ཛྷིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི. སོ ཙ ཧོཏི དུཔྤཉྙོ ཛལོ༹ ཨེལ༹མཱུགོ, ནཔྤཊིབལོ སུབྷཱསིཏདུབྦྷཱསིཏཱནམཏྠམཉྙཱཏུཾ. ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ ཙ ལོཀེ ན [ཀཏྠཙི ནཀཱརོ ན དིསྶཏི] ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ ན དེསིཡཏི ཨོཔསམིཀོ པརིནིབྦཱནིཀོ སམྦོདྷགཱམཱི སུགཏཔྤཝེདིཏོ. ཨཡཉྩ པུགྒལོ མཛ྄ཛྷིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི, སོ ཙ ཧོཏི པཉྙཝཱ ཨཛལོ༹ ཨནེལ༹མཱུགོ, པཊིབལོ སུབྷཱསིཏ-དུབྦྷཱསིཏཱནམཏྠམཉྙཱཏུཾ. ཨཡཾ ནཝམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

༣༤༣. ‘‘ནཝ ཨནུཔུབྦཝིཧཱརཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ¶ ཝིཧརཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ ¶ …པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ…པེ… ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ¶ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི.

༣༤༤. ‘‘ནཝ ཨནུཔུབྦནིརོདྷཱ. པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ ཀཱམསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི. དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི. ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ པཱིཏི ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི. ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ ཨསྶཱསཔསྶཱསྶཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི. ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ¶ སམཱཔནྣསྶ རཱུཔསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི. ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ¶ སམཱཔནྣསྶ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི. སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ སམཱཔནྣསྶ སཉྙཱ ཙ ཝེདནཱ ཙ ནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ནཝ དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

དསཀཾ

༣༤༥. ‘‘ཨཏྠི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན དས དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ…པེ… ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམེ དས?

‘‘དས ནཱཐཀརཎཱ དྷམྨཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི. པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ, ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ¶ སཱིལཝཱ ¶ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི, ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ, ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ. ཡེ ¶ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཱ སབྱཉྫནཱ [སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི [དྷཏཱ (ཀ. སཱི. སྱཱ. ཀཾ.)] དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ, ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི སོཝཙསྶཀརཎེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཁམོ ¶ པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིཾ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི…པེ… པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིཾ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾཀརཎཱིཡཱནི, ཏཏྠ དཀྑོ ཧོཏི ཨནལསོ ཏཏྲུཔཱཡཱཡ ཝཱིམཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨལཾ ཀཱཏུཾ ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ…པེ… ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ [ཨུལཱ༹རཔཱམུཛྫོ (སཱི. པཱི.), ཨོལཱ༹རཔཱམོཛྫོ (སྱཱ. ཀཾ.)]. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི…པེ… ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ [ཨུལཱ༹རཔཱམུཛྫོ (སཱི. པཱི.), ཨོལཱ༹རཔཱམོཛྫོ (སྱཱ. ཀཾ.)]. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརེཧི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེཧི ¶ . ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི…པེ… པརིཀྑཱརེཧི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི…པེ… ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི…པེ… སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི, ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱདུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི…པེ… སམྨཱདུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

༣༤༦. དས ཀསིཎཱཡཏནཱནི. པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི, ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ¶ ཨཔྤམཱཎཾ. ཨཱཔོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི…པེ… ཏེཛོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝཱཡོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ནཱིལཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… པཱིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ¶ ལོཧིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨོདཱཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨཱཀཱསཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝིཉྙཱཎཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི, ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ.

༣༤༧. ‘‘དས ¶ ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ – པཱཎཱཏིཔཱཏོ, ཨདིནྣཱདཱནཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ, མུསཱཝཱདོ, པིསུཎཱ ཝཱཙཱ, ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, སམྥཔྤལཱཔོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, བྱཱཔཱདོ, མིཙྪཱདིཊྛི.

‘‘དས ¶ ཀུསལཀམྨཔཐཱ – པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨབྱཱཔཱདོ, སམྨཱདིཊྛི.

༣༤༨. ‘‘དས ཨརིཡཝཱསཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི, ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ, ཨེཀཱརཀྑོ, ཙཏུརཱཔསྶེནོ, པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ, སམཝཡསཊྛེསནོ, ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ, པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ, སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ, སུཝིམུཏྟཔཉྙོ.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཨུདྡྷཙྩཀུཀུཙྩཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. སོཏེན སདྡཾ ¶ སུཏྭཱ…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུ ཨེཀཱརཀྑོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏཱརཀྑེན ཙེཏསཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཀཱརཀྑོ ཧོཏི ¶ .

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཏུརཱཔསྶེནོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཏུརཱཔསྶེནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཡཱནི ཏཱནི པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ པུཐུཔཙྩེཀསཙྩཱནི, སབྦཱནི ཏཱནི ནུནྣཱནི ཧོནྟི པཎུནྣཱནི ཙཏྟཱནི ཝནྟཱནི མུཏྟཱནི པཧཱིནཱནི པཊིནིསྶཊྛཱནི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུ སམཝཡསཊྛེསནོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམེསནཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི, བྷཝེསནཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི, བྲཧྨཙརིཡེསནཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སམཝཡསཊྛེསནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ ཧོཏི ¶ ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ རཱགཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, དོསཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, མོཧཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཔཉྙོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘རཱགོ མེ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ¶ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ¶ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི. ‘དོསོ མེ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི. ‘མོཧོ མེ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཔཉྙོ ཧོཏི.

‘‘དས ཨསེཀྑཱ དྷམྨཱ – ཨསེཀྑཱ སམྨཱདིཊྛི, ཨསེཀྑོ སམྨཱསངྐཔྤོ, ཨསེཀྑཱ སམྨཱཝཱཙཱ, ཨསེཀྑོ སམྨཱཀམྨནྟོ, ཨསེཀྑོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, ཨསེཀྑོ སམྨཱཝཱཡཱམོ, ཨསེཀྑཱ སམྨཱསཏི, ཨསེཀྑོ སམྨཱསམཱདྷི, ཨསེཀྑཾ སམྨཱཉཱཎཾ, ཨསེཀྑཱ སམྨཱཝིམུཏྟི.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན དས དྷམྨཱ སམྨདཀྑཱཏཱ. ཏཏྠ སབྦེཧེཝ སངྒཱཡིཏབྦཾ ན ¶ ཝིཝདིཏབྦཾ, ཡཐཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཨསྶ ¶ ཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཏདསྶ བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟི.

༣༤༩. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི – ‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ, སཱདྷུ ཁོ ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑཱུནཾ སངྒཱིཏིཔརིཡཱཡཾ ཨབྷཱསཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ, སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

སངྒཱིཏིསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ དསམཾ.

༡༡. དསུཏྟརསུཏྟཾ

༣༥༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཙམྤཱཡཾ ཝིཧརཏི གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ པཉྩམཏྟེཧི བྷིཀྑུསཏེཧི. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི! ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘དསུཏྟརཾ པཝཀྑཱམི, དྷམྨཾ ནིབྦཱནཔཏྟིཡཱ;

དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཱཡ, སབྦགནྠཔྤམོཙནཾ’’.

ཨེཀོ དྷམྨོ

༣༥༡. ‘‘ཨེཀོ, ཨཱཝུསོ, དྷམྨོ བཧུཀཱརོ, ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝེཏབྦོ, ཨེཀོ དྷམྨོ པརིཉྙེཡྻོ, ཨེཀོ དྷམྨོ པཧཱཏབྦོ, ཨེཀོ དྷམྨོ ཧཱནབྷཱགིཡོ, ཨེཀོ དྷམྨོ ཝིསེསབྷཱགིཡོ, ཨེཀོ དྷམྨོ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷོ, ཨེཀོ དྷམྨོ ཨུཔྤཱདེཏབྦོ, ཨེཀོ དྷམྨོ ཨབྷིཉྙེཡྻོ, ཨེཀོ དྷམྨོ སཙྪིཀཱཏབྦོ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ བཧུཀཱརོ? ཨཔྤམཱདོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ བཧུཀཱརོ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝེཏབྦོ? ཀཱཡགཏཱསཏི སཱཏསཧགཏཱ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝེཏབྦོ.

(ག) ‘‘ཀཏམོ ¶ ཨེཀོ དྷམྨོ པརིཉྙེཡྻོ? ཕསྶོ སཱསཝོ ཨུཔཱདཱནིཡོ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ པརིཉྙེཡྻོ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམོ ¶ ¶ ཨེཀོ དྷམྨོ པཧཱཏབྦོ? ཨསྨིམཱནོ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ པཧཱཏབྦོ.

(ང) ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ ཧཱནབྷཱགིཡོ? ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ ཧཱནབྷཱགིཡོ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ ཝིསེསབྷཱགིཡོ? ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ ཝིསེསབྷཱགིཡོ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམོ ¶ ཨེཀོ དྷམྨོ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷོ? ཨཱནནྟརིཀོ ཙེཏོསམཱདྷི. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷོ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ ཨུཔྤཱདེཏབྦོ? ཨཀུཔྤཾ ཉཱཎཾ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ ཨུཔྤཱདེཏབྦོ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ ཨབྷིཉྙེཡྻོ? སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ ཨབྷིཉྙེཡྻོ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམོ ཨེཀོ དྷམྨོ སཙྪིཀཱཏབྦོ? ཨཀུཔྤཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི. ཨཡཾ ཨེཀོ དྷམྨོ སཙྪིཀཱཏབྦོ.

‘‘ཨིཏི ཨིམེ དས དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

དྭེ དྷམྨཱ

༣༥༢. ‘‘དྭེ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ, དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, དྭེ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ, དྭེ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ ¶ , དྭེ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ, དྭེ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ, དྭེ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ, དྭེ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ, དྭེ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ, དྭེ དྷམྨཱ ¶ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ དྭེ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ དྭེ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ ¶ དྭེ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? ཨཝིཛྫཱ ཙ བྷཝཏཎྷཱ ཙ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ དྭེ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? དོཝཙསྶཏཱ ཙ པཱཔམིཏྟཏཱ ཙ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ དྭེ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? སོཝཙསྶཏཱ ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཙ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ ¶ དྭེ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? ཡོ ཙ ཧེཏུ ཡོ ཙ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ, ཡོ ཙ ཧེཏུ ཡོ ཙ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ དྭེ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? དྭེ ཉཱཎཱནི – ཁཡེ ཉཱཎཾ, ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎཾ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ དྭེ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? དྭེ དྷཱཏུཡོ – སངྑཏཱ ཙ དྷཱཏུ ཨསངྑཏཱ ཙ དྷཱཏུ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ ¶ དྭེ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཝིཛྫཱ ཙ ཝིམུཏྟི ཙ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ¶ ཨིམེ ཝཱིསཏི དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

ཏཡོ དྷམྨཱ

༣༥༣. ‘‘ཏཡོ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ, ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ…པེ… ཏཡོ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? སཔྤུརིསསཾསེཝོ, སདྡྷམྨསྶཝནཾ, དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟི. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? ཏཡོ སམཱདྷཱི – སཝིཏཀྐོ སཝིཙཱརོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐོ ཝིཙཱརམཏྟོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐོ ཨཝིཙཱརོ སམཱདྷི. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ ¶ ཏཡོ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? ཏིསྶོ ཝེདནཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ ཏཡོ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? ཏིསྶོ ཏཎྷཱ – ཀཱམཏཎྷཱ, བྷཝཏཎྷཱ, ཝིབྷཝཏཎྷཱ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? ཏཱིཎི ཨཀུསལམཱུལཱནི – ལོབྷོ ¶ ཨཀུསལམཱུལཾ, དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ, མོཧོ ཨཀུསལམཱུལཾ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ཏཡོ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? ཏཱིཎི ཀུསལམཱུལཱནི – ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ, ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ, ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ ཏཡོ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? ཏིསྶོ ནིསྶརཎིཡཱ དྷཱཏུཡོ – ཀཱམཱནམེཏཾ ནིསྶརཎཾ ཡདིདཾ ནེཀྑམྨཾ, རཱུཔཱནམེཏཾ ནིསྶརཎཾ ཡདིདཾ ཨརཱུཔཾ, ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ, ནིརོདྷོ ཏསྶ ནིསྶརཎཾ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? ཏཱིཎི ཉཱཎཱནི – ཨཏཱིཏཾསེ ཉཱཎཾ, ཨནཱགཏཾསེ ཉཱཎཾ, པཙྩུཔྤནྣཾསེ ཉཱཎཾ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོ – ཀཱམདྷཱཏུ, རཱུཔདྷཱཏུ, ཨརཱུཔདྷཱཏུ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ ཏཡོ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ – པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཾ ཝིཛྫཱ, སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏེ ཉཱཎཾ ཝིཛྫཱ, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཉཱཎཾ ཝིཛྫཱ. ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ¶ ཨིམེ ཏིཾས དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ

༣༥༤. ‘‘ཙཏྟཱརོ ¶ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ, ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ…པེ… ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? ཙཏྟཱརི ཙཀྐཱནི – པཏིརཱུཔདེསཝཱསོ, སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡོ [སཔྤུརིསུཔསྶཡོ (སྱཱ. ཀཾ.)], ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷི, པུབྦེ ཙ ཀཏཔུཉྙཏཱ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཝེདནཱསུ…པེ… ཙིཏྟེ… དྷམྨེསུ ¶ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ – ཀབལཱི༹ཀཱརོ [ཀཝལཱི༹ཀཱརོ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨཱཧཱརོ ཨོལཱ༹རིཀོ ¶ ཝཱ སུཁུམོ ཝཱ, ཕསྶོ དུཏིཡོ, མནོསཉྩེཏནཱ ཏཏིཡཱ, ཝིཉྙཱཎཾ ཙཏུཏྠཾ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ ¶ – ཀཱམོགྷོ, བྷཝོགྷོ, དིཊྛོགྷོ, ཨཝིཛྫོགྷོ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ – ཀཱམཡོགོ, བྷཝཡོགོ, དིཊྛིཡོགོ, ཨཝིཛྫཱཡོགོ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? ཙཏྟཱརོ ཝིསཉྙོགཱ – ཀཱམཡོགཝིསཾཡོགོ, བྷཝཡོགཝིསཾཡོགོ, དིཊྛིཡོགཝིསཾཡོགོ, ཨཝིཛྫཱཡོགཝིསཾཡོགོ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? ཙཏྟཱརོ སམཱདྷཱི – ཧཱནབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ཋིཏིབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ཝིསེསབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ནིབྦེདྷབྷཱགིཡོ སམཱདྷི. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? ཙཏྟཱརི ཉཱཎཱནི – དྷམྨེ ཉཱཎཾ, ཨནྭཡེ ཉཱཎཾ, པརིཡེ ཉཱཎཾ, སམྨུཏིཡཱ ཉཱཎཾ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི – དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ, དུཀྑསམུདཡཾ [དུཀྑསམུདཡོ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨརིཡསཙྩཾ, དུཀྑནིརོདྷཾ [དུཀྑནིརོདྷོ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨརིཡསཙྩཾ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཨརིཡསཙྩཾ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི – སོཏཱཔཏྟིཕལཾ, སཀདཱགཱམིཕལཾ, ཨནཱགཱམིཕལཾ, ཨརཧཏྟཕལཾ ¶ . ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ¶ ཨིམེ ཙཏྟཱརཱིསདྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

པཉྩ དྷམྨཱ

༣༥༥. ‘‘པཉྩ ¶ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ…པེ… པཉྩ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? པཉྩ པདྷཱནིཡངྒཱནི – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཧོཏི, སདྡཧཏི ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཾ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཨཔྤཱབཱདྷོ ཧོཏི ཨཔྤཱཏངྐོ སམཝེཔཱཀིནིཡཱ གཧཎིཡཱ སམནྣཱགཏོ ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཱཙྩུཎྷཱཡ མཛ྄ཛྷིམཱཡ པདྷཱནཀྑམཱཡ. ཨསཋོ ཧོཏི ཨམཱཡཱཝཱི ཡཐཱབྷཱུཏམཏྟཱནཾ ཨཱཝཱིཀཏྟཱ སཏྠརི ཝཱ ཝིཉྙཱུསུ ཝཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ¶ པཉྩ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? པཉྩངྒིཀོ སམྨཱསམཱདྷི – པཱིཏིཕརཎཏཱ, སུཁཕརཎཏཱ, ཙེཏོཕརཎཏཱ ¶ , ཨཱལོཀཕརཎཏཱ, པཙྩཝེཀྑཎནིམིཏྟཾ [པཙྩཝེཀྑཎཱནིམིཏྟཾ (སྱཱ. ཀཾ.)]. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ [སེཡྻཐཱིདཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] – རཱུཔུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ, ཝེདནུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ, སཉྙུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ, སངྑཱརུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ ཝིཉྙཱཎུཔཱདཱནཀྑནྡྷོ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི – ཀཱམཙྪནྡནཱིཝརཎཾ, བྱཱཔཱདནཱིཝརཎཾ, ཐིནམིདྡྷནཱིཝརཎཾ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀུཙྩནཱིཝརཎཾ, ཝིཙིཀིཙྪཱནཱིཝརཎཾ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི. ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི, ཏསྶ ¶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ ¶ . ཨཡཾ པཋམོ ཙེཏོཁིལོ. པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ དྷམྨེ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི…པེ… སངྒྷེ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི…པེ… སིཀྑཱཡ ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི…པེ… སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨནཏྟམནོ ཨཱཧཏཙིཏྟོ ཁིལཛཱཏོ, ཡོ སོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ¶ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨནཏྟམནོ ཨཱཧཏཙིཏྟོ ཁིལཛཱཏོ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཨཡཾ པཉྩམོ ཙེཏོཁིལོ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? པཉྩིནྡྲིཡཱནི – སདྡྷིནྡྲིཡཾ, ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ, སཏིནྡྲིཡཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? པཉྩ ནིསྶརཎིཡཱ དྷཱཏུཡོ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམེ མནསིཀརོཏོ ཀཱམེསུ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ནེཀྑམྨཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ནེཀྑམྨེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ ཀཱམེཧི. ཡེ ཙ ཀཱམཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི. ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ ཀཱམཱནཾ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ བྱཱཔཱདཾ མནསིཀརོཏོ བྱཱཔཱདེ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ཨབྱཱཔཱདཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ཨབྱཱཔཱདེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ བྱཱཔཱདེན. ཡེ ཙ བྱཱཔཱདཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི. ན ¶ སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ བྱཱཔཱདསྶ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཝིཧེསཾ མནསིཀརོཏོ ཝིཧེསཱཡ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ཨཝིཧེསཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ཨཝིཧེསཱཡ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི ¶ . ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ ཝིཧེསཱཡ. ཡེ ཙ ཝིཧེསཱཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི. ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ ཝིཧེསཱཡ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ རཱུཔེ མནསིཀརོཏོ རཱུཔེསུ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. ཨརཱུཔཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ ཨརཱུཔེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ རཱུཔེཧི. ཡེ ཙ རཱུཔཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི. ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ རཱུཔཱནཾ ནིསྶརཎཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ སཀྐཱཡཾ མནསིཀརོཏོ སཀྐཱཡེ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ན པསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི. སཀྐཱཡནིརོདྷཾ ཁོ པནསྶ མནསིཀརོཏོ སཀྐཱཡནིརོདྷེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི. ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ སུགཏཾ སུབྷཱཝིཏཾ སུཝུཊྛིཏཾ སུཝིམུཏྟཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ སཀྐཱཡེན. ཡེ ཙ སཀྐཱཡཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཱ པརིལཱ༹ཧཱ, མུཏྟོ སོ ཏེཧི. ན སོ ཏཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཨིདམཀྑཱཏཾ སཀྐཱཡསྶ ནིསྶརཎཾ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ¶ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? པཉྩ ཉཱཎིཀོ སམྨཱསམཱདྷི – ‘ཨཡཾ སམཱདྷི པཙྩུཔྤནྣསུཁོ ཙེཝ ཨཱཡཏིཉྩ སུཁཝིཔཱཀོ’ཏི པཙྩཏྟཾཡེཝ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘ཨཡཾ སམཱདྷི ཨརིཡོ ནིརཱམིསོ’ཏི པཙྩཏྟཉྙེཝ ¶ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘ཨཡཾ སམཱདྷི ཨཀཱཔུརིསསེཝིཏོ’ཏི པཙྩཏྟཾཡེཝ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘ཨཡཾ སམཱདྷི སནྟོ པཎཱིཏོ པཊིཔྤསྶདྡྷལདྡྷོ ཨེཀོདིབྷཱཝཱདྷིགཏོ, ན སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཏགཏོ’ཏི [ན ཙ སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧ ཝཱརིཏཝཏོཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.), ན སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཝཱཝཏོ (ཀ.), ན སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཡཱདྷིགཏོ (?)] པཙྩཏྟཾཡེཝ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘སོ ཁོ པནཱཧཾ ཨིམཾ སམཱདྷིཾ སཏོཝ སམཱཔཛྫཱམི སཏོ ཝུཊྛཧཱམཱི’ཏི པཙྩཏྟཾཡེཝ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? པཉྩ ཝིམུཏྟཱཡཏནཱནི – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི. ཡཐཱ ¶ ཡཐཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི, ཏཐཱ ཏཐཱ སོ [བྷིཀྑུ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདཱི ཙ ཧོཏི དྷམྨཔཊིསཾཝེདཱི ཙ. ཏསྶ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདིནོ དྷམྨཔཊིསཾཝེདིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨིདཾ པཋམཾ ཝིམུཏྟཱཡཏནཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ན ཧེཝ ཁོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི, ཨཔི ཙ ཁོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ¶ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི ཡཐཱ ¶ ཡཐཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི. ཏཐཱ ཏཐཱ སོ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདཱི ཙ ཧོཏི དྷམྨཔཊིསཾཝེདཱི ཙ. ཏསྶ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདིནོ དྷམྨཔཊིསཾཝེདིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཝིམུཏྟཱཡཏནཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ན ཧེཝ ཁོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི, ནཱཔི ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི. ཨཔི ཙ ཁོ, ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི. ཡཐཱ ཡཐཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི ཏཐཱ ཏཐཱ སོ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདཱི ཙ ཧོཏི དྷམྨཔཊིསཾཝེདཱི ཙ. ཏསྶ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདིནོ དྷམྨཔཊིསཾཝེདིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཝིམུཏྟཱཡཏནཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ན ཧེཝ ཁོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི, ནཱཔི ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི, ནཱཔི ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི. ཨཔི ཙ ཁོ, ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི. ཡཐཱ ཡཐཱ ¶ , ཨཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི ཏཐཱ ཏཐཱ སོ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདཱི ཙ ཧོཏི དྷམྨཔཊིསཾཝེདཱི ཙ. ཏསྶ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདིནོ དྷམྨཔཊིསཾཝེདིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཝིམུཏྟཱཡཏནཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ན ཧེཝ ཁོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི, ནཱཔི ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི, ནཱཔི ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི, ནཱཔི ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི; ཨཔི ཙ ཁྭསྶ ཨཉྙཏརཾ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི སུམནསིཀཏཾ སཱུཔདྷཱརིཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ པཉྙཱཡ. ཡཐཱ ཡཐཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཨཉྙཏརཾ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི སུམནསིཀཏཾ སཱུཔདྷཱརིཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ ¶ པཉྙཱཡ ཏཐཱ ཏཐཱ སོ ཏསྨིཾ དྷམྨེ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདཱི ཙ ཧོཏི དྷམྨཔྤཊིསཾཝེདཱི ཙ. ཏསྶ ཨཏྠཔྤཊིསཾཝེདིནོ དྷམྨཔྤཊིསཾཝེདིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨིདཾ པཉྩམཾ ཝིམུཏྟཱཡཏནཾ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? པཉྩ དྷམྨཀྑནྡྷཱ – སཱིལཀྑནྡྷོ ¶ , སམཱདྷིཀྑནྡྷོ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ, ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷོ, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷོ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ཨིམེ པཉྙཱས དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

ཚ དྷམྨཱ

༣༥༦. ‘‘ཚ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ…པེ… ཚ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? ཚ སཱརཎཱིཡཱ དྷམྨཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ¶ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ¶ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡེ ཏེ ལཱབྷཱ དྷམྨིཀཱ དྷམྨལདྡྷཱ ཨནྟམསོ པཏྟཔརིཡཱཔནྣམཏྟམྤི, ཏཐཱརཱུཔེཧི ལཱབྷེཧི ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱི ཧོཏི སཱིལཝནྟེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སཱདྷཱརཎབྷོགཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ ¶ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ, ཡཱནི ཏཱནི སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི བྷུཛིསྶཱནི ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི ཨཔརཱམཊྛཱནི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི, ཏཐཱརཱུཔེསུ ¶ སཱིལེསུ སཱིལསཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཱཡཾ དིཊྛི ཨརིཡཱ ནིཡྻཱནིཀཱ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡ, ཏཐཱརཱུཔཱཡ དིཊྛིཡཱ དིཊྛི སཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ, སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི – བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨཱནུསྶཏི, སངྒྷཱནུསྶཏི, སཱིལཱནུསྶཏི, ཙཱགཱནུསྶཏི, དེཝཏཱནུསྶཏི. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི – ཙཀྑཱཡཏནཾ, སོཏཱཡཏནཾ, གྷཱནཱཡཏནཾ, ཛིཝ྄ཧཱཡཏནཾ, ཀཱཡཱཡཏནཾ, མནཱཡཏནཾ. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? ཚ ཏཎྷཱཀཱཡཱ – རཱུཔཏཎྷཱ, སདྡཏཎྷཱ, གནྡྷཏཎྷཱ, རསཏཎྷཱ, ཕོཊྛབྦཏཎྷཱ, དྷམྨཏཎྷཱ. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ ¶ ¶ ཚ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? ཚ ཨགཱརཝཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ. དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ… སིཀྑཱཡ… ཨཔྤམཱདེ… པཊིསནྠཱརེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? ཚ གཱརཝཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ… སིཀྑཱཡ… ཨཔྤམཱདེ… པཊིསནྠཱརེ སགཱརཝོ ཝིཧརཏི སཔྤཏིསྶོ. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? ཚ ནིསྶརཎིཡཱ དྷཱཏུཡོ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘མེཏྟཱ ཧི ཁོ མེ, ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ, ཨཐ ཙ པན མེ བྱཱཔཱདོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི. ན ཧི ¶ སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨཱཝུསོ ཨནཝཀཱསོ ཡཾ མེཏྟཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ. ཨཐ ཙ པནསྶ བྱཱཔཱདོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏཱིཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྱཱཔཱདསྶ, ཡདིདཾ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཀརུཎཱ ¶ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ. ཨཐ ཙ པན མེ ཝིཧེསཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ – ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ, ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི…པེ… ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཧེསཱཡ, ཡདིདཾ ཀརུཎཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘མུདིཏཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ…པེ… ཨཐ ཙ པན མེ ཨརཏི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ – ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ…པེ… ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ ཨརཏིཡཱ, ཡདིདཾ མུདིཏཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ ¶ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨུཔེཀྑཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི ¶ བྷཱཝིཏཱ…པེ… ཨཐ ཙ པན མེ རཱགོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ – ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ…པེ… ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, རཱགསྶ ཡདིདཾ ཨུཔེཀྑཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨནིམིཏྟཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ…པེ… ཨཐ ཙ པན མེ ནིམིཏྟཱནུསཱརི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏཱི’ཏི. སོ – ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ…པེ… ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཡདིདཾ ཨནིམིཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨསྨཱིཏི ཁོ མེ ཝིགཏཾ, ཨཡམཧམསྨཱིཏི ན ¶ སམནུཔསྶཱམི, ཨཐ ཙ པན མེ ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐཾཀཐཱསལླཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ – ‘མཱ ཧེཝཾ’ ཏིསྶ ཝཙནཱིཡོ ‘མཱཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ¶ ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨསྨཱིཏི ཝིགཏེ ཨཡམཧམསྨཱིཏི ཨསམནུཔསྶཏོ. ཨཐ ཙ པནསྶ ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐཾཀཐཱསལླཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཾ ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐཾཀཐཱསལླསྶ, ཡདིདཾ ཨསྨིམཱནསམུགྒྷཱཊོ’ཏི. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ཚ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? ཚ སཏཏཝིཧཱརཱ. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ…པེ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནི – དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ, ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ ཚ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཚ ཨབྷིཉྙཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷོཏི – ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏི ¶ , བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཧོཏི. ཨཱཝིབྷཱཝཾ ཏིརོབྷཱཝཾ. ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནོ གཙྪཏི སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ ¶ . པཐཝིཡཱཔི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོཏི སེཡྻཐཱཔི ཨུདཀེ. ཨུདཀེཔི ཨབྷིཛྫམཱནེ གཙྪཏི སེཡྻཐཱཔི པཐཝིཡཾ. ཨཱཀཱསེཔི པལླངྐེན ཀམཏི སེཡྻཐཱཔི པཀྑཱི སཀུཎོ. ཨིམེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ པཱཎིནཱ པརཱམསཏི པརིམཛྫཏི. ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེཏི.

‘‘དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎཱཏི དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ, ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙ.

‘‘པརསཏྟཱནཾ ¶ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི [ཛཱནཱཏི (སྱཱ. ཀཾ.)], སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སརཱགཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནཱཏི ¶ …པེ… ཨཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནཱཏི.

‘‘སོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི.

‘‘དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི ¶ …པེ…

‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ཨིམེ སཊྛི དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

སཏྟ དྷམྨཱ

༣༥༧. ‘‘སཏྟ ¶ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ…པེ… སཏྟ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? སཏྟ ཨརིཡདྷནཱནི – སདྡྷཱདྷནཾ, སཱིལདྷནཾ, ཧིརིདྷནཾ, ཨོཏྟཔྤདྷནཾ, སུཏདྷནཾ, ཙཱགདྷནཾ, པཉྙཱདྷནཾ. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ¶ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? སཏྟ སམྦོཛ྄ཛྷངྒཱ – སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ¶ . ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? སཏྟ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ – སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱ ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱ ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱ. ཨཡཾ པཋམཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ ¶ , སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ པཋམཱབྷིནིབྦཏྟཱ. ཨཡཾ དུཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨཱབྷསྶརཱ. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ སུབྷཀིཎྷཱ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ…པེ… ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ པཉྩམཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ཚཊྛཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ སཏྟམཱི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? སཏྟཱནུསཡཱ – ཀཱམརཱགཱནུསཡོ, པཊིགྷཱནུསཡོ, དིཊྛཱནུསཡོ, ཝིཙིཀིཙྪཱནུསཡོ, མཱནཱནུསཡོ, བྷཝརཱགཱནུསཡོ ¶ , ཨཝིཛྫཱནུསཡོ. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? སཏྟ ཨསདྡྷམྨཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨཔྤསྶུཏོ ¶ ཧོཏི, ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, མུཊྛསྶཏི ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? སཏྟ སདྡྷམྨཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཧོཏི, ཧིརིམཱ [ཧིརིཀོ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, བཧུསྶུཏོ ཧོཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, ཨུཔཊྛིཏསྶཏི ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ¶ སཏྟ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? སཏྟ སཔྤུརིསདྷམྨཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ དྷམྨཉྙཱུ ཙ ཧོཏི ཨཏྠཉྙཱུ ཙ ཨཏྟཉྙཱུ ཙ མཏྟཉྙཱུ ཙ ཀཱལཉྙཱུ ཙ པརིསཉྙཱུ ཙ པུགྒལཉྙཱུ ཙ. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? སཏྟ སཉྙཱ – ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནཏྟསཉྙཱ, ཨསུབྷསཉྙཱ, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? སཏྟ ནིདྡསཝཏྠཱུནི – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ. དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ ¶ དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཨཝིགཏཔེམོ. ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཨཝིགཏཔེམོ. པཊིསལླཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ པཊིསལླཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ. ཝཱིརིཡཱརམྨེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ ཝཱིརིཡཱརམྨེ ཨཝིགཏཔེམོ. སཏིནེཔཀྐེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ སཏིནེཔཀྐེ ཨཝིགཏཔེམོ. དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཉྩ དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཨཝིགཏཔེམོ. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ སཏྟ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? སཏྟ ཁཱིཎཱསཝབལཱནི – ཨིདྷཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩཏོ སབྦེ སངྑཱརཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཡཾཔཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩཏོ སབྦེ སངྑཱརཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི, ཨིདམྤི ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཡཾཔཱཝུསོ…པེ… ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཝེཀནིནྣཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཝིཝེཀཔོཎཾ ཝིཝེཀཔབྦྷཱརཾ ཝིཝེཀཊྛཾ ནེཀྑམྨཱབྷིརཏཾ བྱནྟཱིབྷཱུཏཾ སབྦསོ ཨཱསཝཊྛཱནིཡེཧི ¶ དྷམྨེཧི. ཡཾཔཱཝུསོ…པེ… ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝིཏཱ ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱ ¶ . ཡཾཔཱཝུསོ…པེ… ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ པཉྩིནྡྲིཡཱནི བྷཱཝིཏཱནི ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱནི. ཡཾཔཱཝུསོ…པེ… ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝིཏཱ ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱ. ཡཾཔཱཝུསོ…པེ… ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི སུབྷཱཝིཏོ. ཡཾཔཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ ¶ མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི སུབྷཱཝིཏོ, ཨིདམྤི ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི. ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏིམེ སཏྟཏི དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

པཋམབྷཱཎཝཱརོ ནིཊྛིཏོ.

ཨཊྛ དྷམྨཱ

༣༥༨. ‘‘ཨཊྛ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ…པེ… ཨཊྛ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? ཨཊྛ ཧེཏཱུ ཨཊྛ པཙྩཡཱ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ¶ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཨཊྛ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏྠཱརཾ [སཏྠཱརཾ ཝཱ (སྱཱ. ཀ.)] ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི ཨཉྙཏརཾ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡཾ སབྲཧྨཙཱརིཾ, ཡཏྠསྶ ཏིབྦཾ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི པེམཉྩ གཱརཝོ ¶ ཙ. ཨཡཾ པཋམོ ཧེཏུ པཋམོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ ¶ . པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཏཾ ཁོ པན སཏྠཱརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི ཨཉྙཏརཾ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡཾ སབྲཧྨཙཱརིཾ ¶ , ཡཏྠསྶ ཏིབྦཾ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི པེམཉྩ གཱརཝོ ཙ. ཏེ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིཔུཙྪཏི པརིཔཉྷཏི – ‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀཐཾ? ཨིམསྶ ཀོ ཨཏྠོ’ཏི? ཏསྶ ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཝིཝཊཉྩེཝ ཝིཝརནྟི, ཨནུཏྟཱནཱིཀཏཉྩ ཨུཏྟཱནཱི [ཨནུཏྟཱནིཀཏཉྩ ཨུཏྟཱནིཾ (ཀ.)] ཀརོནྟི, ཨནེཀཝིཧིཏེསུ ཙ ཀངྑཱཊྛཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ ཀངྑཾ པཊིཝིནོདེནྟི. ཨཡཾ དུཏིཡོ ཧེཏུ དུཏིཡོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ, པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ, ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཏཾ ཁོ པན དྷམྨཾ སུཏྭཱ དྭཡེན ཝཱུཔཀཱསེན སམྤཱདེཏི – ཀཱཡཝཱུཔཀཱསེན ཙ ཙིཏྟཝཱུཔཀཱསེན ཙ. ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཧེཏུ ཏཏིཡོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ, པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ, ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཧེཏུ ཙཏུཏྠོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ, པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ. ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཱ སབྱཉྫནཱ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ¶ ཝཙསཱ ¶ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཨཡཾ པཉྩམོ ཧེཏུ པཉྩམོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ, པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཨཡཾ ཚཊྛོ ¶ ¶ ཧེཏུ ཚཊྛོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ, པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ. ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ཨཡཾ སཏྟམོ ཧེཏུ སཏྟམོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ, པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ, ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི – ‘ཨིཏི རཱུཔཾ ཨིཏི རཱུཔསྶ སམུདཡོ ཨིཏི རཱུཔསྶ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི ཝེདནཱ ཨིཏི ཝེདནཱཡ སམུདཡོ ཨིཏི ཝེདནཱཡ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི སཉྙཱ ཨིཏི སཉྙཱཡ སམུདཡོ ཨིཏི སཉྙཱཡ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི སངྑཱརཱ ཨིཏི སངྑཱརཱནཾ སམུདཡོ ཨིཏི སངྑཱརཱནཾ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི ཝིཉྙཱཎཾ ཨིཏི ཝིཉྙཱཎསྶ སམུདཡོ ཨིཏི ཝིཉྙཱཎསྶ ཨཏྠངྒམོ’ཏི. ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཧེཏུ ཨཊྛམོ པཙྩཡོ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡིཀཱཡ ¶ པཉྙཱཡ ཨཔྤཊིལདྡྷཱཡ པཊིལཱབྷཱཡ, པཊིལདྡྷཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏི. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱ – ལཱབྷོ ཙ, ཨལཱབྷོ ཙ, ཡསོ ཙ, ཨཡསོ ཙ, ནིནྡཱ ཙ, པསཾསཱ ཙ, སུཁཉྩ, དུཀྑཉྩ. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ཨཊྛ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? ཨཊྛ མིཙྪཏྟཱ ¶ – མིཙྪཱདིཊྛི, མིཙྪཱསངྐཔྤོ, མིཙྪཱཝཱཙཱ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, མིཙྪཱསཏི, མིཙྪཱསམཱདྷི. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? ཨཊྛ ཀུསཱིཏཝཏྠཱུནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཀམྨཾ ཁོ མེ ཀཱཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, ཀམྨཾ ཁོ པན ¶ མེ ཀརོནྟསྶ ཀཱཡོ ཀིལམིསྶཏི, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི. སོ ནིཔཛྫཏི, ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨིདཾ པཋམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ཀཏཾ ཧོཏི ¶ . ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ, ཀམྨཾ ཁོ པན མེ ཀརོནྟསྶ ཀཱཡོ ཀིལནྟོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི. སོ ནིཔཛྫཏི, ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི…པེ… ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གནྟབྦོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘མགྒོ ཁོ མེ གནྟབྦོ བྷཝིསྶཏི, མགྒཾ ཁོ པན མེ གཙྪནྟསྶ ཀཱཡོ ཀིལམིསྶཏི, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི. སོ ནིཔཛྫཏི, ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི…པེ… ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གཏོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ མགྒཾ ཨགམཱསིཾ, མགྒཾ ཁོ པན མེ གཙྪནྟསྶ ཀཱཡོ ཀིལནྟོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི. སོ ནིཔཛྫཏི, ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི…པེ… ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ན ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ནཱལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ, ཏསྶ མེ ཀཱཡོ ཀིལནྟོ ཨཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི…པེ… ཨིདཾ པཉྩམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ¶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ ¶ , ཏསྶ མེ ཀཱཡོ གརུཀོ ཨཀམྨཉྙོ, མཱསཱཙིཏཾ མཉྙེ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི. སོ ནིཔཛྫཏི…པེ… ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ¶ – ‘ཨུཔྤནྣོ ཁོ མེ ཨཡཾ ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ ཨཏྠི ཀཔྤོ ནིཔཛྫིཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི. སོ ནིཔཛྫཏི…པེ… ཨིདཾ སཏྟམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གིལཱནཱཝུཊྛིཏོ ཧོཏི ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གིལཱནཱཝུཊྛིཏོ ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ. ཏསྶ མེ ཀཱཡོ དུབྦལོ ཨཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ནིཔཛྫཱམཱི’ཏི. སོ ནིཔཛྫཏི…པེ… ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཀུསཱིཏཝཏྠུ. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? ཨཊྛ ཨཱརམྦྷཝཏྠཱུནི. ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཀམྨཾ ཁོ མེ ཀཱཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, ཀམྨཾ ཁོ པན མེ ཀརོནྟེན ན སུཀརཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསིཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ ¶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’ཏི. སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨིདཾ པཋམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཀམྨཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ, ཀམྨཾ ཁོ པནཱཧཾ ཀརོནྟོ ནཱསཀྑིཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསིཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གནྟབྦོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘མགྒོ ཁོ མེ གནྟབྦོ བྷཝིསྶཏི, མགྒཾ ཁོ པན མེ གཙྪནྟེན ན སུཀརཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསིཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ མགྒོ གཏོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ མགྒཾ ཨགམཱསིཾ, མགྒཾ ཁོ པནཱཧཾ གཙྪནྟོ ནཱསཀྑིཾ བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསིཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ན ¶ ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ནཱལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ ¶ , ཏསྶ མེ ཀཱཡོ ལཧུཀོ ཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… ཨིདཾ པཉྩམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ལབྷཏི ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨལཏྠཾ ལཱུཁསྶ ཝཱ པཎཱིཏསྶ ཝཱ བྷོཛནསྶ ཡཱཝདཏྠཾ པཱརིཔཱུརིཾ. ཏསྶ མེ ཀཱཡོ བལཝཱ ཀམྨཉྙོ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨུཔྤནྣོ ཁོ མེ ཨཡཾ ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཱབཱདྷོ ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ མེ ཨཱབཱདྷོ པཝཌྜྷེཡྻ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི…པེ… ཨིདཾ ¶ སཏྟམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཧོཏི ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧཾ ཁོ གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ, ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ མེ ཨཱབཱདྷོ པཙྩུདཱཝཏྟེཡྻ, ཧནྡཱཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཱམི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’ཏི. སོ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ ཨནདྷིགཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ ཨསཙྪིཀཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཨཱརམྦྷཝཏྠུ. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? ཨཊྛ ཨཀྑཎཱ ཨསམཡཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ. ཨིདྷཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ ཙ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ དེསིཡཏི ཨོཔསམིཀོ པརིནིབྦཱནིཀོ སམྦོདྷགཱམཱི སུགཏཔྤཝེདིཏོ. ཨཡཉྩ པུགྒལོ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ པཋམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ ཙ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, དྷམྨོ ཙ དེསིཡཏི ཨོཔསམིཀོ པརིནིབྦཱནིཀོ སམྦོདྷགཱམཱི ¶ སུགཏཔྤཝེདིཏོ, ཨཡཉྩ པུགྒལོ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ དུཏིཡོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ…པེ… པེཏྟིཝིསཡཾ ¶ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… ཨཉྙཏརཾ དཱིགྷཱཡུཀཾ དེཝནིཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… པཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི མིལཀྑེསུ ཨཝིཉྙཱཏཱརེསུ, ཡཏྠ ནཏྠི གཏི བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ. ཨཡཾ པཉྩམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… ཨཡཉྩ པུགྒལོ མཛ྄ཛྷིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི, སོ ཙ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ, ནཏྠི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོ ལོཀོ, ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨཡཾ ཚཊྛོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… ཨཡཉྩ པུགྒལོ མཛ྄ཛྷིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི ¶ , སོ ཙ ཧོཏི དུཔྤཉྙོ ཛལོ༹ ཨེལ༹མཱུགོ, ནཔྤཊིབལོ སུབྷཱསིཏདུབྦྷཱསིཏཱནམཏྠམཉྙཱཏུཾ. ཨཡཾ སཏྟམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ…པེ… ཨཡཉྩ པུགྒལོ མཛ྄ཛྷིམེསུ ཛནཔདེསུ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི, སོ ཙ ཧོཏི པཉྙཝཱ ཨཛལོ༹ ཨནེལ༹མཱུགོ, པཊིབལོ སུབྷཱསིཏདུབྦྷཱསིཏཱནམཏྠམཉྙཱཏུཾ. ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཨཀྑཎོ ཨསམཡོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? ཨཊྛ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐཱ – ཨཔྤིཙྪསྶཱཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ མཧིཙྪསྶ. སནྟུཊྛསྶཱཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ ཨསནྟུཊྛསྶ. པཝིཝིཏྟསྶཱཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ སངྒཎིཀཱརཱམསྶ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶཱཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ ཀུསཱིཏསྶ. ཨུཔཊྛིཏསཏིསྶཱཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ མུཊྛསྶཏིསྶ. སམཱཧིཏསྶཱཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ ཨསམཱཧིཏསྶ ¶ ¶ . པཉྙཝཏོ [པཉྙཱཝཏོ (སཱི. པཱི.)] ཨཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ དུཔྤཉྙསྶ. ནིཔྤཔཉྩསྶཱཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ པཔཉྩཱརཱམསྶཱཏི [ནིཔྤཔཉྩཱརཱམསྶ ཨཡཾ དྷམྨོ ནིཔྤཔཉྩརཏིནོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ པཔཉྩཱརཱམསྶ པཔཉྩརཏིནོཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨངྒུཏྟརེཔི ཏཐེཝ དིསྶཏི. ཨཊྛཀཐཱཊཱིཀཱ པན ཨོལོཀེཏབྦཱ] ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? ཨཊྛ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི – ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི ¶ , ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཋམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨུམཱཔུཔྥཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ. སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ, ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཉྩམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཾ པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ. སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ¶ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ ¶ , ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ¶ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ, ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ སཏྟམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨོསདྷིཏཱརཀཱ ཨོདཱཏཱ ཨོདཱཏཝཎྞཱ ཨོདཱཏནིདསྶནཱ ཨོདཱཏནིབྷཱསཱ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ཨོདཱཏཾ ཨོདཱཏཝཎྞཾ ཨོདཱཏནིདསྶནཾ ཨོདཱཏནིབྷཱསཾ, ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི, ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ¶ ཨཊྛ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཨཊྛ ཝིམོཀྑཱ – རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏི. ཨཡཾ པཋམོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི. ཨཡཾ དུཏིཡོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སུབྷནྟེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ¶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ པཉྩམོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ¶ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཚཊྛོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ སཏྟམོ ཝིམོཀྑོ.

‘‘སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཝིམོཀྑོ. ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ཨིམེ ཨསཱིཏི དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

ནཝ དྷམྨཱ

༣༥༩. ‘‘ནཝ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ…པེ… ནཝ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ནཝ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? ནཝ ཡོནིསོམནསིཀཱརམཱུལཀཱ དྷམྨཱ, ཡོནིསོམནསིཀརོཏོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི, པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདེཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཛཱནཱཏི པསྶཏི, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཛཱནཾ པསྶཾ ནིབྦིནྡཏི, ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫཏི, ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏི. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? ནཝ པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཱནི – སཱིལཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, ཙིཏྟཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, དིཊྛིཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, ཀངྑཱཝིཏརཎཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, མགྒཱམགྒཉཱཎདསྶན – ཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, ཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, པཉྙཱཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ, ཝིམུཏྟིཝིསུདྡྷི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒཾ. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? ནཝ སཏྟཱཝཱསཱ – སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ¶ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱ ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱ ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱ. ཨཡཾ པཋམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ ¶ , སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ པཋམཱབྷིནིབྦཏྟཱ. ཨཡཾ དུཏིཡོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ¶ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨཱབྷསྶརཱ. ཨཡཾ ཏཏིཡོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ སུབྷཀིཎྷཱ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ ཨསཉྙིནོ ཨཔྤཊིསཾཝེདིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨསཉྙསཏྟཱ. ཨཡཾ པཉྩམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ཚཊྛོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ སཏྟམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ཨཊྛམོ སཏྟཱཝཱསོ.

‘‘སནྟཱཝུསོ, སཏྟཱ སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ནཝམོ སཏྟཱཝཱསོ. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? ནཝ ཏཎྷཱམཱུལཀཱ ¶ དྷམྨཱ – ཏཎྷཾ པཊིཙྩ པརིཡེསནཱ, པརིཡེསནཾ པཊིཙྩ ལཱབྷོ, ལཱབྷཾ པཊིཙྩ ཝིནིཙྪཡོ, ཝིནིཙྪཡཾ པཊིཙྩ ཚནྡརཱགོ ¶ , ཚནྡརཱགཾ པཊིཙྩ ཨཛ྄ཛྷོསཱནཾ, ཨཛ྄ཛྷོསཱནཾ པཊིཙྩ པརིགྒཧོ, པརིགྒཧཾ པཊིཙྩ མཙྪརིཡཾ, མཙྪརིཡཾ པཊིཙྩ ཨཱརཀྑོ, ཨཱརཀྑཱདྷིཀརཎཾ [ཨཱརཀྑཱདྷིཀརཎཾ པཊིཙྩ (སྱཱ. པཱི. ཀ.)] དཎྜཱདཱནསཏྠཱདཱནཀལཧཝིགྒཧཝིཝཱདཏུཝཾཏུཝཾཔེསུཉྙམུསཱཝཱདཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ ¶ ¶ ནཝ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? ནཝ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུནི – ‘ཨནཏྠཾ མེ ཨཙརཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི, ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི, ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརིསྶཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘པིཡསྶ མེ མནཱཔསྶ ཨནཏྠཾ ཨཙརཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ‘ཨནཏྠཾ ཙརཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ‘ཨནཏྠཾ ཙརིསྶཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘ཨཔྤིཡསྶ མེ ཨམནཱཔསྶ ཨཏྠཾ ཨཙརཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ‘ཨཏྠཾ ཙརཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི…པེ… ‘ཨཏྠཾ ཙརིསྶཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? ནཝ ཨཱགྷཱཏཔཊིཝིནཡཱ – ‘ཨནཏྠཾ མེ ཨཙརི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི; ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི; ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི; ‘པིཡསྶ མེ མནཱཔསྶ ཨནཏྠཾ ཨཙརི…པེ… ཨནཏྠཾ ཙརཏི…པེ… ཨནཏྠཾ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི; ‘ཨཔྤིཡསྶ མེ ཨམནཱཔསྶ ཨཏྠཾ ཨཙརི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརཏི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ ¶ པཊིཝིནེཏི. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? ནཝ ནཱནཏྟཱ – དྷཱཏུནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི ཕསྶནཱནཏྟཾ, ཕསྶནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི ཝེདནཱནཱནཏྟཾ, ཝེདནཱནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སཉྙཱནཱནཏྟཾ, སཉྙཱནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སངྐཔྤནཱནཏྟཾ, སངྐཔྤནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི ཚནྡནཱནཏྟཾ, ཚནྡནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི པརིལཱ༹ཧནཱནཏྟཾ, པརིལཱ༹ཧནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི པརིཡེསནཱནཱནཏྟཾ, པརིཡེསནཱནཱནཏྟཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི ལཱབྷནཱནཏྟཾ. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? ནཝ སཉྙཱ – ཨསུབྷསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེཔཊིཀཱུལསཉྙཱ ¶ , སབྦལོཀེཨནབྷིརཏིསཉྙཱ [ཨནབྷིརཏསཉྙཱ (སྱཱ. ཀ.)], ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ¶ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? ནཝ ཨནུཔུབྦཝིཧཱརཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ ¶ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ¶ …པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ…པེ… ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ ནཝ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ནཝ ཨནུཔུབྦནིརོདྷཱ – པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ ཀཱམསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི, དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི, ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ པཱིཏི ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི, ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ ཨསྶཱསཔསྶཱསྶཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ རཱུཔསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི, ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱ ¶ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱ ནིརུདྡྷཱ ཧོཏི, སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ སམཱཔནྣསྶ སཉྙཱ ཙ ཝེདནཱ ཙ ནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི. ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ཨིམེ ནཝུཏི དྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ.

དས དྷམྨཱ

༣༦༠. ‘‘དས ¶ དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ…པེ… དས དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

(ཀ) ‘‘ཀཏམེ དས དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ? དས ནཱཐཀརཎཱདྷམྨཱ – ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ, ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ, ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི…པེ… སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ¶ …པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ, ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ…པེ… ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི སོཝཙསྶཀརཎེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ, ཁམོ པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིཾ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཨནུསཱསནིཾ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾཀརཎཱིཡཱནི ཏཏྠ དཀྑོ ཧོཏི ཨནལསོ ཏཏྲུཔཱཡཱཡ ཝཱིམཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨལཾ ཀཱཏུཾ, ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརེཧི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེཧི. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ¶ …པེ… ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི…པེ… ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི, པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ, ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཡཾཔཱཝུསོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ. ཨིམེ དས དྷམྨཱ བཧུཀཱརཱ.

(ཁ) ‘‘ཀཏམེ ¶ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? དས ཀསིཎཱཡཏནཱནི – པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ. ཨཱཔོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི…པེ… ཏེཛོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝཱཡོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ནཱིལཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… པཱིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ལོཧིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨོདཱཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨཱཀཱསཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝིཉྙཱཎཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ ¶ . ཨིམེ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

(ག) ‘‘ཀཏམེ དས དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ? དསཱཡཏནཱནི – ཙཀྑཱཡཏནཾ, རཱུཔཱཡཏནཾ, སོཏཱཡཏནཾ, སདྡཱཡཏནཾ, གྷཱནཱཡཏནཾ, གནྡྷཱཡཏནཾ, ཛིཝ྄ཧཱཡཏནཾ, རསཱཡཏནཾ, ཀཱཡཱཡཏནཾ, ཕོཊྛབྦཱཡཏནཾ. ཨིམེ དས དྷམྨཱ པརིཉྙེཡྻཱ.

(གྷ) ‘‘ཀཏམེ དས དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? དས མིཙྪཏྟཱ – མིཙྪཱདིཊྛི, མིཙྪཱསངྐཔྤོ, མིཙྪཱཝཱཙཱ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, མིཙྪཱསཏི, མིཙྪཱསམཱདྷི, མིཙྪཱཉཱཎཾ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི. ཨིམེ དས དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ.

(ང) ‘‘ཀཏམེ དས དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ? དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ – པཱཎཱཏིཔཱཏོ, ཨདིནྣཱདཱནཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ, མུསཱཝཱདོ, པིསུཎཱ ཝཱཙཱ, ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, སམྥཔྤལཱཔོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, བྱཱཔཱདོ, མིཙྪཱདིཊྛི. ཨིམེ དས དྷམྨཱ ཧཱནབྷཱགིཡཱ.

(ཙ) ‘‘ཀཏམེ ¶ ¶ དས དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ? དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ – པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨབྱཱཔཱདོ, སམྨཱདིཊྛི. ཨིམེ དས དྷམྨཱ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ.

(ཚ) ‘‘ཀཏམེ དས དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ? དས ཨརིཡཝཱསཱ – ཨིདྷཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི, ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ, ཨེཀཱརཀྑོ, ཙཏུརཱཔསྶེནོ, པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ, སམཝཡསཊྛེསནོ, ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ, པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ, སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ, སུཝིམུཏྟཔཉྙོ.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ…པེ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཀཱརཀྑོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཏཱརཀྑེན ཙེཏསཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨེཀཱརཀྑོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཏུརཱཔསྶེནོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཙཏུརཱཔསྶེནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཡཱནི ¶ ཏཱནི པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ¶ པུཐུཔཙྩེཀསཙྩཱནི, སབྦཱནི ཏཱནི ནུནྣཱནི ཧོནྟི པཎུནྣཱནི ཙཏྟཱནི ཝནྟཱནི མུཏྟཱནི པཧཱིནཱནི པཊིནིསྶཊྛཱནི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སམཝཡསཊྛེསནོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམེསནཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི, བྷཝེསནཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི, བྲཧྨཙརིཡེསནཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སམཝཡསཊྛེསནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུ ཨནཱཝིལསངྐཔྤཱ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ རཱགཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, དོསཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, མོཧཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཔཉྙོ ཧོཏི? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘རཱགོ མེ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི. ‘དོསོ མེ པཧཱིནོ…པེ… ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི. ‘མོཧོ མེ པཧཱིནོ ¶ …པེ… ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཔཉྙོ ཧོཏི. ཨིམེ དས དྷམྨཱ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱ.

(ཛ) ‘‘ཀཏམེ དས དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ? དས སཉྙཱ – ཨསུབྷསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེཔཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེཨནབྷིརཏིསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ. ཨིམེ དས དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ.

(ཛྷ) ‘‘ཀཏམེ ¶ དས དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ? དས ནིཛྫརཝཏྠཱུནི – སམྨཱདིཊྛིསྶ མིཙྪཱདིཊྛི ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏི. ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི. སམྨཱསངྐཔྤསྶ མིཙྪཱསངྐཔྤོ…པེ… སམྨཱཝཱཙསྶ མིཙྪཱཝཱཙཱ… སམྨཱཀམྨནྟསྶ མིཙྪཱཀམྨནྟོ… སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ… ¶ སམྨཱཝཱཡཱམསྶ མིཙྪཱཝཱཡཱམོ… སམྨཱསཏིསྶ མིཙྪཱསཏི… སམྨཱསམཱདྷིསྶ མིཙྪཱསམཱདྷི… སམྨཱཉཱཎསྶ མིཙྪཱཉཱཎཾ ནིཛྫིཎྞཾ ཧོཏི. སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ ¶ མིཙྪཱཝིམུཏྟི ¶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏི. ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི. ཨིམེ དས དྷམྨཱ ཨབྷིཉྙེཡྻཱ.

(ཉ) ‘‘ཀཏམེ ¶ དས དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? དས ཨསེཀྑཱ དྷམྨཱ – ཨསེཀྑཱ སམྨཱདིཊྛི, ཨསེཀྑོ སམྨཱསངྐཔྤོ, ཨསེཀྑཱ སམྨཱཝཱཙཱ, ཨསེཀྑོ སམྨཱཀམྨནྟོ, ཨསེཀྑོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, ཨསེཀྑོ སམྨཱཝཱཡཱམོ, ཨསེཀྑཱ སམྨཱསཏི, ཨསེཀྑོ སམྨཱསམཱདྷི, ཨསེཀྑཾ སམྨཱཉཱཎཾ, ཨསེཀྑཱ སམྨཱཝིམུཏྟི. ཨིམེ དས དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཨིཏི ཨིམེ སཏདྷམྨཱ བྷཱུཏཱ ཏཙྪཱ ཏཐཱ ཨཝིཏཐཱ ཨནཉྙཐཱ སམྨཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ’’ཏི. ཨིདམཝོཙཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

དསུཏྟརསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཨེཀཱདསམཾ.

པཱཐིཀཝགྒོ [པཱཊིཀཝགྒོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ནིཊྛིཏོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

པཱཐིཀོ ¶ ཙ [པཱཊིཀཉྩ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨུདུམྦརཾ [པཱཊིཀོདུམྦརཱིཙེཝ (སཱི. པཱི.)], ཙཀྐཝཏྟི ཨགྒཉྙཀཾ;

སམྤསཱདནཔཱསཱདཾ ¶ [སམྤསཱདཉྩ པཱསཱདཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ.

སིངྒཱལཱཊཱནཱཊིཡཀཾ ¶ , སངྒཱིཏི ཙ དསུཏྟརཾ;

ཨེཀཱདསཧི སུཏྟེཧི, པཱཐིཀཝགྒོཏི ཝུཙྩཏི.

པཱཐིཀཝགྒཔཱལི༹ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཱིཧི ཝགྒེཧི པཊིམཎྜིཏོ སཀལོ

དཱིགྷནིཀཱཡོ སམཏྟོ.