📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ

མཱུལཔཎྞཱས-ཨཊྛཀཐཱ

(པཋམོ བྷཱགོ)

གནྠཱརམྦྷཀཐཱ

ཀརུཎཱསཱིཏལཧདཡཾ, པཉྙཱཔཛྫོཏཝིཧཏམོཧཏམཾ;

སནརཱམརལོཀགརུཾ, ཝནྡེ སུགཏཾ གཏིཝིམུཏྟཾ.

བུདྡྷོཔི བུདྡྷབྷཱཝཾ, བྷཱཝེཏྭཱ ཙེཝ སཙྪིཀཏྭཱ ཙ;

ཡཾ ཨུཔགཏོ གཏམལཾ, ཝནྡེ ཏམནུཏྟརཾ དྷམྨཾ.

སུགཏསྶ ཨོརསཱནཾ, པུཏྟཱནཾ མཱརསེནམཐནཱནཾ;

ཨཊྛནྣམྤི སམཱུཧཾ, སིརསཱ ཝནྡེ ཨརིཡསངྒྷཾ.

ཨིཏི མེ པསནྣམཏིནོ, རཏནཏྟཡཝནྡནཱམཡཾ པུཉྙཾ;

ཡཾ སུཝིཧཏནྟརཱཡོ, ཧུཏྭཱ ཏསྶཱནུབྷཱཝེན.

མཛ྄ཛྷིམཔམཱཎསུཏྟངྐིཏསྶ ཨིདྷ མཛ྄ཛྷིམཱགམཝརསྶ;

བུདྡྷཱནུབུདྡྷསཾཝཎྞིཏསྶ པརཝཱདམཐནསྶ.

ཨཏྠཔྤཀཱསནཏྠཾ, ཨཊྛཀཐཱ ཨཱདིཏོ ཝསིསཏེཧི;

པཉྩཧི ཡཱ སངྒཱིཏཱ, ཨནུསངྒཱིཏཱ ཙ པཙྪཱཔི.

སཱིཧལ༹དཱིཔཾ པན ཨཱབྷཏཱཐ ཝསིནཱ མཧཱམཧིནྡེན;

ཋཔིཏཱ སཱིཧལ༹བྷཱསཱཡ, དཱིཔཝཱསཱིནམཏྠཱཡ.

ཨཔནེཏྭཱན ཏཏོཧཾ, སཱིཧལ༹བྷཱསཾ མནོརམཾ བྷཱསཾ;

ཏནྟིནཡཱནུཙྪཝིཀཾ, ཨཱརོཔེནྟོ ཝིགཏདོསཾ.

སམཡཾ ཨཝིལོམེནྟོ, ཐེརཱནཾ ཐེརཝཾསདཱིཔཱནཾ;

སུནིཔུཎཝིནིཙྪཡཱནཾ, མཧཱཝིཧཱརེ ནིཝཱསཱིནཾ.

ཧིཏྭཱ པུནཔྤུནཱགཏམཏྠཾ, ཨཏྠཾ པཀཱསཡིསྶཱམི;

སུཛནསྶ ཙ ཏུཊྛཏྠཾ, ཙིརཊྛིཏཏྠཉྩ དྷམྨསྶ.

སཱིལཀཐཱ དྷུཏདྷམྨཱ, ཀམྨཊྛཱནཱནི ཙེཝ སབྦཱནི;

ཙརིཡཱཝིདྷཱནསཧིཏོ, ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཝིཏྠཱརོ.

སབྦཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོ, པཉྙཱསངྐལནནིཙྪཡོ ཙེཝ;

ཁནྡྷཱདྷཱཏཱཡཏནིནྡྲིཡཱནི ཨརིཡཱནི ཙེཝ ཙཏྟཱརི.

སཙྩཱནི པཙྩཡཱཀཱརདེསནཱ སུཔརིསུདྡྷནིཔུཎནཡཱ;

ཨཝིམུཏྟཏནྟིམགྒཱ, ཝིཔསྶནཱབྷཱཝནཱ ཙེཝ.

ཨིཏི པན སབྦཾ ཡསྨཱ, ཝིསུདྡྷིམགྒེ མཡཱ སུཔརིསུདྡྷཾ;

ཝུཏྟཾ ཏསྨཱ བྷིཡྻོ, ན ཏཾ ཨིདྷ ཝིཙཱརཡིསྶཱམི.

‘‘མཛ྄ཛྷེ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཨེས ཙཏུནྣམྤི ཨཱགམཱནཉྷི;

ཋཏྭཱ པཀཱསཡིསྶཏི, ཏཏྠ ཡཐཱབྷཱསིཏམཏྠཾ’’.

ཨིཙྩེཝ ཀཏོ ཏསྨཱ, ཏམྤི གཧེཏྭཱན སདྡྷིམེཏཱཡ;

ཨཊྛཀཐཱཡ ཝིཛཱནཐ, མཛ྄ཛྷིམསངྒཱིཏིཡཱ ཨཏྠནྟི.

ནིདཱནཀཐཱ

༡. ཏཏྠ མཛ྄ཛྷིམསངྒཱིཏི ནཱམ པཎྞཱསཏོ མཱུལཔཎྞཱསཱ མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱསཱ ཨུཔརིཔཎྞཱསཱཏི པཎྞཱསཏྟཡསངྒཧཱ. ཝགྒཏོ ཨེཀེཀཱཡ པཎྞཱསཱཡ པཉྩ པཉྩ ཝགྒེ ཀཏྭཱ པནྣརསཝགྒསམཱཡོགཱ. སུཏྟཏོ དིཡཌྜྷསུཏྟསཏཾ དྭེ ཙ སུཏྟནྟཱ. པདཏོ ཏེཝཱིསུཏྟརཔཉྩསཏཱདྷིཀཱནི ཨསཱིཏིཔདསཧསྶཱནི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཨསཱིཏིཔདསཧསྶཱནི, བྷིཡྻོ པཉྩསཏཱནི ཙ;

པུན ཏེཝཱིསཏི ཝུཏྟཱ, པདམེཝཾ ཝཝཏྠིཏ’’ནྟི.

ཨཀྑརཏོ སཏྟ ཨཀྑརསཏསཧསྶཱནི ཙཏྟཱལཱིསཉྩ སཧསྶཱནི ཏེཔཉྙཱསཉྩ ཨཀྑརཱནི. བྷཱཎཝཱརཏོ ཨསཱིཏི བྷཱཎཝཱརཱ ཏེཝཱིསཔདཱདྷིཀོ ཙ ཨུཔཌྜྷབྷཱཎཝཱརོ. ཨནུསནྡྷིཏོ པུཙྪཱནུསནྡྷི-ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷི-ཡཐཱནུསནྡྷིཝསེན སངྑེཔཏོ ཏིཝིདྷོ ཨནུསནྡྷི. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏྠ ཏཱིཎི ཨནུསནྡྷིསཧསྶཱནི ནཝ ཙ སཏཱནི ཧོནྟི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཏཱིཎི སནྡྷིསཧསྶཱནི, ཏཐཱ ནཝསཏཱནི ཙ;

ཨནུསནྡྷིནཡཱ ཨེཏེ, མཛ྄ཛྷིམསྶ པཀཱསིཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པཎྞཱསཱསུ མཱུལཔཎྞཱསཱ ཨཱདི, ཝགྒེསུ མཱུལཔརིཡཱཡཝགྒོ, སུཏྟེསུ མཱུལཔརིཡཱཡསུཏྟཾ. ཏསྶཱཔི ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན པཋམམཧཱསངྒཱིཏིཀཱལེ ཝུཏྟཾ ནིདཱནམཱདི. སཱ པནེསཱ པཋམམཧཱསངྒཱིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ ཨཱདིམྷི ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཏསྨཱ སཱ ཏཏྠ ཝིཏྠཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༡. མཱུལཔརིཡཱཡཝགྒོ

༡. མཱུལཔརིཡཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༡. ཡཾ པནེཏཾ ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ནིདཱནཾ. ཏཏྠ ཨེཝནྟི ནིཔཱཏཔདཾ. མེཏིཨཱདཱིནི ནཱམཔདཱནི. ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝཱིཏི ཨུཔསགྒཔདཾ, ཧརཏཱིཏི ཨཱཁྱཱཏཔདནྟི ཨིམིནཱ ཏཱཝ ནཡེན པདཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཏྠཏོ པན ཨེཝཾ-སདྡོ ཏཱཝ ཨུཔམཱུཔདེསསམྤཧཾསནགརཧཎཝཙནསམྤཊིགྒཧཱཀཱརནིདསྶནཱཝདྷཱརཎཱདིཨནེཀཏྠཔྤབྷེདོ. ཏཐཱཧེས – ‘‘ཨེཝཾ ཛཱཏེན མཙྩེན ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ བཧུ’’ནྟི ཨེཝམཱདཱིསུ (དྷ. པ. ༥༣) ཨུཔམཱཡཾ ཨཱགཏོ. ‘‘ཨེཝཾ ཏེ ཨབྷིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པཊིཀྐམིཏབྦ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༢༢) ཨུཔདེསེ. ‘‘ཨེཝམེཏཾ བྷགཝཱ, ཨེཝམེཏཾ སུགཏཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༣.༦༦) སམྤཧཾསནེ. ‘‘ཨེཝམེཝཾ པནཱཡཾ ཝསལཱི ཡསྨིཾ ཝཱ ཏསྨིཾ ཝཱ ཏསྶ མུཎྜཀསྶ སམཎཀསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༨༧) གརཧཎེ. ‘‘ཨེཝཾ བྷནྟེཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༡) ཝཙནསམྤཊིགྒཧེ. ‘‘ཨེཝཾ བྱཱཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༩༨) ཨཱཀཱརེ. ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, མཱཎཝཀ, ཡེན སམཎོ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམ, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མམ ཝཙནེན སམཎཾ, ཨཱནནྡཾ, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪ – ‘སུབྷོ མཱཎཝོ ཏོདེཡྻཔུཏྟོ, བྷཝནྟཾ ཨཱནནྡཾ, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪཏཱི’ཏི, ཨེཝཉྩ ཝདེཧི སཱདྷུ ཀིར བྷཝཾ ཨཱནནྡོ ཡེན སུབྷསྶ མཱཎཝསྶ ཏོདེཡྻཔུཏྟསྶ ནིཝེསནཾ, ཏེནུཔསངྐམཏུ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༤༤༥) ནིདསྶནེ. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, ཀཱལཱམཱ, ཨིམེ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཝཱ ཨཀུསལཱ ཝཱཏི? ཨཀུསལཱ, བྷནྟེ. སཱཝཛྫཱ ཝཱ ཨནཝཛྫཱ ཝཱཏི? སཱཝཛྫཱ, བྷནྟེ. ཝིཉྙུགརཧིཏཱ ཝཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱ ཝཱཏི? ཝིཉྙུགརཧིཏཱ, བྷནྟེ. སམཏྟཱ སམཱདིནྣཱ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཝཱ, ཀཐཾ ཝོ ཨེཏྠ ཧོཏཱིཏི? སམཏྟཱ, བྷནྟེ, སམཱདིནྣཱ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཨེཝཾ ནོ ཨེཏྠ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༣.༦༦) ཨཝདྷཱརཎེ. སྭཱཡམིདྷ ཨཱཀཱརནིདསྶནཱཝདྷཱརཎེསུ དཊྛབྦོ.

ཏཏྠ ཨཱཀཱརཊྛེན ཨེཝཾསདྡེན ཨེཏམཏྠཾ དཱིཔེཏི – ནཱནཱནཡནིཔུཎཾ ཨནེཀཛ྄ཛྷཱསཡསམུཊྛཱནཾ ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣཾ ཝིཝིདྷཔཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཏྠདེསནཱཔཊིཝེདྷགམྦྷཱིརཾ སབྦསཏྟཱནཾ སཀསཀབྷཱསཱནུརཱུཔཏོ སོཏཔཐམཱགཙྪནྟཾ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ སབྦཔྤཀཱརེན ཀོ སམཏྠོ ཝིཉྙཱཏུཾ, སབྦཐཱམེན པན སོཏུཀཱམཏཾ ཛནེཏྭཱཔི ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, མཡཱཔི ཨེཀེནཱཀཱརེན སུཏནྟི.

ནིདསྶནཊྛེན ‘‘ནཱཧཾ སཡམྦྷཱུ, ན མཡཱ ཨིདཾ སཙྪིཀཏ’’ནྟི ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙེནྟོ ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, མཡཱཔི ཨེཝཾ སུཏནྟི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ནིདསྶེཏི.

ཨཝདྷཱརཎཊྛེན ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ, གཏིམནྟཱནཾ, སཏིམནྟཱནཾ, དྷིཏིམནྟཱནཾ, ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༡༩-༢༢༣) ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ, ‘‘ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཏྠཀུསལོ དྷམྨཀུསལོ བྱཉྫནཀུསལོ ནིརུཏྟིཀུསལོ པུབྦཱཔརཀུསལོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༦༩) ཨེཝཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ཙ པསཏྠབྷཱཝཱནུརཱུཔཾ ཨཏྟནོ དྷཱརཎབལཾ དསྶེནྟོ སཏྟཱནཾ སོཏུཀམྱཏཾ ཛནེཏི ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, ཏཉྩ ཁོ ཨཏྠཏོ ཝཱ བྱཉྫནཏོ ཝཱ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ, ཨེཝམེཝ ན ཨཉྙཐཱ དཊྛབྦ’’ནྟི.

མེ-སདྡོ ཏཱིསུ ཨཏྠེསུ དིསྶཏི. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘གཱཐཱབྷིགཱིཏཾ མེ ཨབྷོཛནེཡྻ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༨༡) མཡཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ བྷགཝཱ, སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༤.༨༨) མཡ྄ཧནྟི ཨཏྠོ. ‘‘དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༩) མམཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ པན ‘‘མཡཱ སུཏ’’ནྟི ཙ ‘‘མམ སུཏ’’ནྟི ཙ ཨཏྠདྭཡེ ཡུཛྫཏི.

སུཏནྟི ཨཡཾ སུཏ-སདྡོ སཨུཔསགྒོ ཙ ཨནུཔསགྒོ ཙ གམན-ཝིསྶུཏ-ཀིལིནྣ-ཨུཔཙིཏཱནུཡོག-སོཏཝིཉྙེཡྻ-སོཏདྭཱརཱནུསཱརཝིཉྙཱཏཱདིཨནེཀཏྠཔྤབྷེདོ. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘སེནཱཡ པསུཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ གཙྪནྟོཏི ཨཏྠོ. ‘‘སུཏདྷམྨསྶ པསྶཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨུདཱ. ༡༡) ཝིསྶུཏདྷམྨསྶཱཏི ཨཏྠོ, ‘‘ཨཝསྶུཏཱ ཨཝསྶུཏསྶཱཏི’’ཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༦༥༧) ཀིལིནྣཱ ཀིལིནྣསྶཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཏུམྷེཧི པུཉྙཾ པསུཏཾ ཨནཔྤཀ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཁུ. པཱ. ༧.༡༢) ཨུཔཙིཏནྟི ཨཏྠོ. ‘‘ཡེ ཛྷཱནཔསུཏཱ དྷཱིརཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. པ. ༡༨༡) ཛྷཱནཱནུཡུཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༤༡) སོཏཝིཉྙེཡྻནྟི ཨཏྠོ. ‘‘སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༣༩) སོཏདྭཱརཱནུསཱརཝིཉྙཱཏདྷརོཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ པནསྶ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ‘‘ཨུཔདྷཱརིཏ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨུཔདྷཱརཎ’’ནྟི ཝཱཏི ཨཏྠོ. མེ-སདྡསྶ ཧི མཡཱཏི ཨཏྠེ སཏི ‘‘ཨེཝཾ མཡཱ སུཏཾ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ཨུཔདྷཱརིཏ’’ནྟི ཡུཛྫཏི. མམཱཏི ཨཏྠེ སཏི ‘‘ཨེཝཾ མམ སུཏཾ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ཨུཔདྷཱརཎ’’ནྟི ཡུཛྫཏི.

ཨེཝམེཏེསུ ཏཱིསུ པདེསུ ཨེཝནྟི སོཏཝིཉྙཱཎཱདིཝིཉྙཱཎཀིཙྩནིདསྶནཾ. མེཏི ཝུཏྟཝིཉྙཱཎསམངྒིཔུགྒལནིདསྶནཾ. སུཏནྟི ཨསྶཝནབྷཱཝཔྤཊིཀྑེཔཏོ ཨནཱུནཱནདྷིཀཱཝིཔརཱིཏགྒཧཎནིདསྶནཾ. ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཏསྶཱ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན པཝཏྟཱཡ ཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཡཱ ནཱནཔྤཀཱརེན ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟིབྷཱཝཔྤཀཱསནཾ. མེཏི ཨཏྟཔྤཀཱསནཾ. སུཏནྟི དྷམྨཔྤཀཱསནཾ. ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔོ ‘‘ནཱནཔྤཀཱརེན ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟཱཡ ཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཡཱ མཡཱ ན ཨཉྙཾ ཀཏཾ, ཨིདཾ པན ཀཏཾ, ཨཡཾ དྷམྨོ སུཏོ’’ཏི.

ཏཐཱ ཨེཝནྟི ནིདྡིསིཏབྦཔྤཀཱསནཾ. མེཏི པུགྒལཔྤཀཱསནཾ. སུཏནྟི པུགྒལཀིཙྩཔྤཀཱསནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ སུཏྟཾ ནིདྡིསིསྶཱམི, ཏཾ མཡཱ ཨེཝཾ སུཏནྟི.

ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཡསྶ ཙིཏྟསནྟཱནསྶ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟིཡཱ ནཱནཏྠབྱཉྫནགྒཧཎཾ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱནཱཀཱརནིདྡེསོ. ཨེཝནྟི ཧི ཨཡཾ ཨཱཀཱརཔཉྙཏྟི, མེཏི ཀཏྟུནིདྡེསོ, སུཏནྟི ཝིསཡནིདྡེསོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟེན ཙིཏྟསནྟཱནེན ཏཾསམངྒིནོ ཀཏྟུཝིསཡེ གཧཎསནྣིཊྛཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི.

ཨཐ ཝཱ ཨེཝནྟི པུགྒལཀིཙྩནིདྡེསོ. སུཏནྟི ཝིཉྙཱཎཀིཙྩནིདྡེསོ. མེཏི ཨུབྷཡཀིཙྩཡུཏྟཔུགྒལནིདྡེསོ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ – མཡཱ སཝནཀིཙྩཝིཉྙཱཎསམངྒིནཱ པུགྒལེན ཝིཉྙཱཎཝསེན ལདྡྷསཝནཀིཙྩཝོཧཱརེན སུཏནྟི.

ཏཏྠ ཨེཝནྟི ཙ མེཏི ཙ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠཝསེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི. ཀིཉྷེཏྠ ཏཾ པརམཏྠཏོ ཨཏྠི, ཡཾ ཨེཝནྟི ཝཱ མེཏི ཝཱ ནིདྡེསཾ ལབྷེཐ? སུཏནྟི ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི. ཡཉྷི ཏམེཏྠ སོཏེན ཨུཔལདྡྷཾ, ཏཾ པརམཏྠཏོ ཝིཛྫམཱནནྟི.

ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཙ མེཏི ཙ ཏཾ ཏཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཏྟབྦཏོ ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟི. སུཏནྟི དིཊྛཱདཱིནི ཨུཔནིདྷཱཡ ཝཏྟབྦཏོ ཨུཔནིདྷཱཔཉྙཏྟི. ཨེཏྠ ཙ ཨེཝནྟི ཝཙནེན ཨསམྨོཧཾ དཱིཔེཏི. ན ཧི སམྨཱུལ༹ྷོ ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷསམཏྠོ ཧོཏི. སུཏནྟི ཝཙནེན སུཏསྶ ཨསམྨོསཾ དཱིཔེཏི. ཡསྶ ཧི སུཏཾ སམྨུཊྛཾ ཧོཏི, ན སོ ཀཱལནྟརེན མཡཱ སུཏནྟི པཊིཛཱནཱཏི. ཨིཙྩསྶ ཨསམྨོཧེན པཉྙཱསིདྡྷི, ཨསམྨོསེན པན སཏིསིདྡྷི. ཏཏྠ པཉྙཱ པུབྦངྒམཱཡ སཏིཡཱ བྱཉྫནཱཝདྷཱརཎསམཏྠཏཱ, སཏིཔུབྦངྒམཱཡ པཉྙཱཡ ཨཏྠཔཊིཝེདྷསམཏྠཏཱ, ཏདུབྷཡསམཏྠཏཱཡོགེན ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣསྶ དྷམྨཀོསསྶ ཨནུཔཱལནསམཏྠཏོ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀཏྟསིདྡྷི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཨེཝནྟི ཝཙནེན ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ དཱིཔེཏི, ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཧི ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷཱབྷཱཝཏོ. སུཏནྟི ཝཙནེན ཨཝིཀྑེཔཾ དཱིཔེཏི, ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟསྶ སཝནཱབྷཱཝཏོ. ཏཐཱ ཧི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ པུགྒལོ སབྦསམྤཏྟིཡཱ ཝུཙྩམཱནོཔི ‘‘ན མཡཱ སུཏཾ, པུན བྷཎཐཱ’’ཏི བྷཎཏི. ཡོནིསོ མནསིཀཱརེན ཙེཏྠ ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷིཾ པུབྦེ ཙ ཀཏཔུཉྙཏཾ སཱདྷེཏི, སམྨཱ ཨཔཎིཧིཏཏྟསྶ པུབྦེ ཨཀཏཔུཉྙསྶ ཝཱ ཏདབྷཱཝཏོ. ཨཝིཀྑེཔེན པན སདྡྷམྨསྶཝནཾ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཉྩ སཱདྷེཏི. ན ཧི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ སོཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཙ སཔྤུརིསེ ཨནུཔསྶཡམཱནསྶ སཝནཾ ཨཏྠཱིཏི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཡསྨཱ ཨེཝནྟི ཡསྶ ཙིཏྟསནྟཱནསྶ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟིཡཱ ནཱནཏྠབྱཉྫནགྒཧཎཾ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱནཱཀཱརནིདྡེསོཏི ཝུཏྟཾ. སོ ཙ ཨེཝཾ བྷདྡཀོ ཨཱཀཱརོ ན སམྨཱ ཨཔྤཎིཧིཏཏྟནོ པུབྦེ ཨཀཏཔུཉྙསྶ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝནྟི ཨིམིནཱ བྷདྡཀེན ཨཱཀཱརེན པཙྪིམཙཀྐདྭཡསམྤཏྟིཾ ཨཏྟནོ དཱིཔེཏི, སུཏནྟི སཝནཡོགེན པུརིམཙཀྐདྭཡསམྤཏྟིཾ. ན ཧི ཨཔྤཏིརཱུཔདེསེ ཝསཏོ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཝིརཧིཏསྶ ཝཱ སཝནཾ ཨཏྠི. ཨིཙྩསྶ པཙྪིམཙཀྐདྭཡསིདྡྷིཡཱ ཨཱསཡསུདྡྷི སིདྡྷཱ ཧོཏི. པུརིམཙཀྐདྭཡསིདྡྷིཡཱ པཡོགསུདྡྷི. ཏཱཡ ཙ ཨཱསཡསུདྡྷིཡཱ ཨདྷིགམབྱཏྟིསིདྡྷི, པཡོགསུདྡྷིཡཱ ཨཱགམབྱཏྟིསིདྡྷི. ཨིཏི པཡོགཱསཡསུདྡྷསྶ ཨཱགམཱདྷིགམསམྤནྣསྶ ཝཙནཾ ཨརུཎུགྒཾ ཝིཡ སཱུརིཡསྶ ཨུདཡཏོ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝིཡ ཙ ཀུསལཀམྨསྶ ཨརཧཏི བྷགཝཏོ ཝཙནསྶ པུབྦངྒམཾ བྷཝིཏུནྟི ཋཱནེ ནིདཱནཾ ཋཔེནྟོ ཨེཝཾ མེ སུཏནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨཔརོ ནཡོ – ཨེཝནྟི ཨིམིནཱ ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷདཱིཔཀེན ཝཙནེན ཨཏྟནོ ཨཏྠཔཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱསམྤཏྟིསབྦྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. སུཏནྟི ཨིམིནཱ སོཏབྦབྷེདཔཊིཝེདྷདཱིཔཀེན དྷམྨནིརུཏྟིཔཊིསམྦྷིདཱསམྤཏྟིསབྦྷཱཝཾ. ཨེཝནྟི ཙ ཨིདཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརདཱིཔཀཾ ཝཙནཾ བྷཱསམཱནོ – ‘‘ཨེཏེ མཡཱ དྷམྨཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ’’ཏི དཱིཔེཏི. སུཏནྟི ཨིདཾ སཝནཡོགདཱིཔཀཾ ཝཙནཾ བྷཱསམཱནོ – ‘‘བཧཱུ མཡཱ དྷམྨཱ སུཏཱ དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ’’ཏི དཱིཔེཏི. ཏདུབྷཡེནཔི ཨཏྠབྱཉྫནཔཱརིཔཱུརིཾ དཱིཔེནྟོ སཝནེ ཨཱདརཾ ཛནེཏི. ཨཏྠབྱཉྫནཔརིཔུཎྞཉྷི དྷམྨཾ ཨཱདརེན ཨསྶུཎནྟོ མཧཏཱ ཧིཏཱ པརིབཱཧིརོ ཧོཏཱིཏི ཨཱདརཾ ཛནེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ དྷམྨོ སོཏབྦོཏི.

‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟི ཨིམིནཱ པན སཀལེན ཝཙནེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཾ དྷམྨཾ ཨཏྟནོ ཨདཧནྟོ ཨསཔྤུརིསབྷཱུམིཾ ཨཏིཀྐམཏི, སཱཝཀཏྟཾ པཊིཛཱནནྟོ སཔྤུརིསབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི. ཏཐཱ ཨསདྡྷམྨཱ ཙིཏྟཾ ཝུཊྛཱཔེཏི, སདྡྷམྨེ ཙིཏྟཾ པཏིཊྛཱཔེཏི. ‘‘ཀེཝལཾ སུཏམེཝེཏཾ མཡཱ ཏསྶེཝ པན བྷགཝཏོ ཝཙན’’ནྟི དཱིཔེནྟོ ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙེཏི, སཏྠཱརཾ ཨཔདིསཏི, ཛིནཝཙནཾ ཨཔྤེཏི, དྷམྨནེཏྟིཾ པཏིཊྛཱཔེཏི.

ཨཔིཙ ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟི ཨཏྟནཱ ཨུཔྤཱདིཏབྷཱཝཾ ཨཔྤཊིཛཱནནྟོ པུརིམཝཙནཾ ཝིཝརནྟོ ‘‘སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏམིདཾ མཡཱ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཙཏུཝེསཱརཛྫཝིསཱརདསྶ དསབལདྷརསྶ ཨཱསབྷཊྛཱནཊྛཱཡིནོ སཱིཧནཱདནཱདིནོ སབྦསཏྟུཏྟམསྶ དྷམྨིསྶརསྶ དྷམྨརཱཛསྶ དྷམྨཱདྷིཔཏིནོ དྷམྨདཱིཔསྶ དྷམྨསརཎསྶ སདྡྷམྨཝརཙཀྐཝཏྟིནོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཝཙནཾ, ན ཨེཏྠ ཨཏྠེ ཝཱ དྷམྨེ ཝཱ པདེ ཝཱ བྱཉྫནེ ཝཱ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ ཀཏྟབྦཱ’’ཏི སབྦདེཝམནུསྶཱནཾ ཨིམསྨིཾ དྷམྨེ ཨསྶདྡྷིཡཾ ཝིནཱསེཏི, སདྡྷཱསམྤདཾ ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཝིནཱསཡཏི ཨསྶདྡྷཾ, སདྡྷཾ ཝཌྜྷེཏི སཱསནེ;

ཨེཝཾ མེ སུཏམིཙྩེཝཾ, ཝདཾ གོཏམསཱཝཀོ’’ཏི.

ཨེཀནྟི གཎནཔརིཙྪེདནིདྡེསོ. སམཡནྟི པརིཙྪིནྣནིདྡེསོ. ཨེཀཾ སམཡནྟི ཨནིཡམིཏཔརིདཱིཔནཾ. ཏཏྠ སམཡསདྡོ –

སམཝཱཡེ ཁཎེ ཀཱལེ, སམཱུཧེ ཧེཏུདིཊྛིསུ;

པཊིལཱབྷེ པཧཱནེ ཙ, པཊིཝེདྷེ ཙ དིསྶཏི.

ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ སྭེཔི ཨུཔསངྐམེཡྻཱམ ཀཱལཉྩ སམཡཉྩ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༤༤༧) སམཝཱཡོ ཨཏྠོ. ‘‘ཨེཀོཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཁཎོ ཙ སམཡོ ཙ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༨.༢༩) ཁཎོ. ‘‘ཨུཎྷསམཡོ པརིལཱ༹ཧསམཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༣༥༨) ཀཱལོ. ‘‘མཧཱསམཡོ པཝནསྨི’’ནྟིཨཱདཱིསུ སམཱུཧོ. ‘‘སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི, བྷགཝཱ ཁོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི, བྷགཝཱཔི མཾ ཛཱནིསྶཏི, ‘བྷདྡཱལི, ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི, ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༣༥) ཧེཏུ. ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ སམཡཔྤཝཱདཀེ ཏིནྡུཀཱཙཱིརེ ཨེཀསཱལཀེ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམེ པཊིཝསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༢༦༠) དིཊྛི.

‘‘དིཊྛེ དྷམྨེ ཙ ཡོ ཨཏྠོ, ཡོ ཙཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ;

ཨཏྠཱབྷིསམཡཱ དྷཱིརོ, པཎྜིཏོཏི པཝུཙྩཏཱི’’ཏི. –

ཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༢༩) པཊིལཱབྷོ. ‘‘སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༤) པཧཱནཾ. ‘‘དུཀྑསྶ པཱིལ༹ནཊྛོ སངྑཏཊྛོ སནྟཱཔཊྛོ ཝིཔརིཎཱམཊྛོ ཨབྷིསམཡཊྛོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཊི. མ. ༣.༡) པཊིཝེདྷོ. ཨིདྷ པནསྶ ཀཱལོ ཨཏྠོ. ཏེན སཾཝཙྪར-ཨུཏུ-མཱསཌྜྷམཱས-རཏྟི-དིཝ-པུབྦཎྷ-མཛ྄ཛྷནྷིཀ-སཱཡནྷ- པཋམམཛ྄ཛྷིམཔཙྪིམཡཱམ-མུཧུཏྟཱདཱིསུ ཀཱལཔྤབྷེདབྷཱུཏེསུ སམཡེསུ ཨེཀཾ སམཡནྟི དཱིཔེཏི.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨེཏེསུ སཾཝཙྪརཱདཱིསུ སམཡེསུ ཡཾ ཡཾ སུཏྟཾ ཡམྷི ཡམྷི སཾཝཙྪརེ ཨུཏུམྷི མཱསེ པཀྑེ རཏྟིབྷཱགེ དིཝསབྷཱགེ ཝཱ ཝུཏྟཾ, སབྦཾ ཏཾ ཐེརསྶ སུཝིདིཏཾ སུཝཝཏྠཱཔིཏཾ པཉྙཱཡ. ཡསྨཱ པན ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏཾ ཨསུཀསཾཝཙྪརེ ཨསུཀཨུཏུམྷི ཨསུཀམཱསེ ཨསུཀཔཀྑེ ཨསུཀརཏྟིབྷཱགེ ཨསུཀདིཝསབྷཱགེ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ན སཀྐཱ སུཁེན དྷཱརེཏུཾ ཝཱ ཨུདྡིསིཏུཾ ཝཱ ཨུདྡིསཱཔེཏུཾ ཝཱ, བཧུ ཙ ཝཏྟབྦཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཀེནེཝ པདེན ཏམཏྠཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཡེ ཝཱ ཨིམེ གབྦྷོཀྐནྟིསམཡོ ཛཱཏིསམཡོ སཾཝེགསམཡོ ཨབྷིནིཀྑམནསམཡོ དུཀྐརཀཱརིཀསམཡོ མཱརཝིཛཡསམཡོ ཨབྷིསམྦོདྷིསམཡོ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརསམཡོ དེསནཱསམཡོ པརིནིབྦཱནསམཡོཏི ཨེཝམཱདཡོ བྷགཝཏོ དེཝམནུསྶེསུ ཨཏིཝིཡ སུཔྤཀཱསཱ ཨནེཀཀཱལཔྤབྷེདཱ ཨེཝ སམཡཱ, ཏེསུ སམཡེསུ དེསནཱསམཡསངྑཱཏཾ ཨེཀཾ སམཡནྟི དཱིཔེཏི. ཡོ ཙཱཡཾ ཉཱཎཀརུཎཱཀིཙྩསམཡེསུ ཨརུཎཱཀིཙྩསམཡོ, ཨཏྟཧིཏཔརཧིཏཔཊིཔཏྟིསམཡེསུ པརཧིཏཔཊིཔཏྟིསམཡོ, སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཀརཎཱིཡདྭཡསམཡེསུ དྷམྨིཀཐཱསམཡོ, དེསནཱཔཊིཔཏྟིསམཡེསུ དེསནཱསམཡོ, ཏེསུཔི སམཡེསུ ཨཉྙཏརཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཀསྨཱ པནེཏྠ ཡཐཱ ཨབྷིདྷམྨེ ‘‘ཡསྨིཾ སམཡེ ཀཱམཱཝཙར’’ནྟི ཙ ཨིཏོ ཨཉྙེསུ སུཏྟཔདེསུ ‘‘ཡསྨིཾ སམཡེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱི’’ཏི ཙ བྷུམྨཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ, ཝིནཡེ ཙ ‘‘ཏེན སམཡེན བུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི ཀརཎཝཙནེན, ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨུཔཡོགཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོཏི. ཏཏྠ ཏཐཱ ཨིདྷ ཙ ཨཉྙཐཱ ཨཏྠསམྦྷཝཏོ. ཏཏྠ ཧི ཨབྷིདྷམྨེ ཨིཏོ ཨཉྙེསུ སུཏྟཔདེསུ ཙ ཨདྷིཀརཎཏྠོ བྷཱཝེནབྷཱཝལཀྑཎཏྠོ ཙ སམྦྷཝཏི. ཨདྷིཀརཎཉྷི ཀཱལཏྠོ ཙ སམཱུཧཏྠོ ཙ སམཡོ, ཏཏྠ ཝུཏྟཱནཾ ཕསྶཱདིདྷམྨཱནཾ ཁཎསམཝཱཡཧེཏུསངྑཱཏསྶ ཙ སམཡསྶ བྷཱཝེན ཏེསཾ བྷཱཝོ ལཀྑཱིཡཏི, ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཏཏྠ བྷུམྨཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོ.

ཝིནཡེ ཙ ཧེཏུཨཏྠོ ཀརཎཏྠོ ཙ སམྦྷཝཏི. ཡོ ཧི སོ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིསམཡོ སཱརིཔུཏྟཱདཱིཧིཔི དུབྦིཉྙེཡྻོ, ཏེན སམཡེན ཧེཏུབྷཱུཏེན ཀརཎབྷཱུཏེན ཙ སིཀྑཱཔདཱནི པཉྙཱཔཡནྟོ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཧེཏུཉྩ ཨཔེཀྑམཱནོ བྷགཝཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཧཱསི, ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཏཏྠ ཀརཎཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ.

ཨིདྷ པན ཨཉྙསྨིཉྩ ཨེཝཾཛཱཏིཀེ ཨཙྩནྟསཾཡོགཏྠོ སམྦྷཝཏི. ཡཉྷི སམཡཾ བྷགཝཱ ཨིམཾ ཨཉྙཾ ཝཱ སུཏྟནྟཾ དེསེསི, ཨཙྩནྟམེཝ ཏཾ སམཡཾ ཀརུཎཱཝིཧཱརེན ཝིཧཱསི, ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཨིདྷ ཨུཔཡོགཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོཏི.

ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཏཾ ཏཾ ཨཏྠམཔེཀྑིཏྭཱ, བྷུམྨེན ཀརཎེན ཙ;

ཨཉྙཏྲ སམཡོ ཝུཏྟོ, ཨུཔཡོགེན སོ ཨིདྷཱ’’ཏི.

པོརཱཎཱ པན ཝཎྞཡནྟི – ‘‘ཏསྨིཾ སམཡེ’’ཏི ཝཱ – ‘‘ཏེན སམཡེནཱ’’ཏི ཝཱ – ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཝཱ ཨབྷིལཱཔམཏྟབྷེདོ ཨེས, སབྦཏྠ བྷུམྨམེཝ ཨཏྠོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཝུཏྟེཔི ‘‘ཨེཀསྨིཾ སམཡེ’’ཏི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

བྷགཝཱཏི གརུ. གརུཉྷི ལོཀེ ‘‘བྷགཝཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨཡཉྩ སབྦགུཎཝིསིཊྛཏཱཡ སབྦསཏྟཱནཾ གརུ, ཏསྨཱ ‘‘བྷགཝཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. པོརཱཎེཧིཔི ཝུཏྟཾ –

‘‘བྷགཝཱཏི ཝཙནཾ སེཊྛཾ, བྷགཝཱཏི ཝཙནམུཏྟམཾ;

གརུགཱརཝཡུཏྟོ སོ, བྷགཝཱ ཏེན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨཔིཙ –

‘‘བྷཱགྱཝཱ བྷགྒཝཱ ཡུཏྟོ, བྷགེཧི ཙ ཝིབྷཏྟཝཱ;

བྷཏྟཝཱ ཝནྟགམནོ, བྷཝེསུ བྷགཝཱ ཏཏོ’’ཏི. –

ཨིམིསྶཱ གཱཐཱཡ ཝསེནསྶ པདསྶ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སོ ཙ ཝིསུདྡྷིམགྒེ བུདྡྷཱནུསྶཏིནིདྡེསེ ཝུཏྟོཡེཝ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེཏྠ ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཝཙནེན ཡཐཱསུཏཾ དྷམྨཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཏོ དྷམྨསརཱིརཾ པཙྩཀྑཾ ཀརོཏི. ཏེན – ‘‘ནཡིདཾ ཨཏིཀྐནྟསཏྠུཀཾ པཱཝཙནཾ, ཨཡཾ ཝོ སཏྠཱ’’ཏི སཏྠུ ཨདསྶནེན ཨུཀྐཎྛིཏཾ ཛནཾ སམསྶཱསེཏི.

ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱཏི ཝཙནེན ཏསྨིཾ སམཡེ བྷགཝཏོ ཨཝིཛྫམཱནབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ རཱུཔཀཱཡཔརིནིབྦཱནཾ སཱདྷེཏི. ཏེན ‘‘ཨེཝཾཝིདྷསྶ ནཱམ ཨརིཡདྷམྨསྶ དེསཀོ དསབལདྷརོ ཝཛིརསངྒྷཱཏསམཱནཀཱཡོ, སོཔི བྷགཝཱ པརིནིབྦུཏོ, ཀེན ཨཉྙེན ཛཱིཝིཏེ ཨཱསཱ ཛནེཏབྦཱ’’ཏི ཛཱིཝིཏམདམཏྟཾ ཛནཾ སཾཝེཛེཏི, སདྡྷམྨེ ཙསྶ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེཏི.

ཨེཝནྟི ཙ བྷཎནྟོ དེསནཱསམྤཏྟིཾ ནིདྡིསཏི. མེ སུཏནྟི སཱཝཀསམྤཏྟིཾ. ཨེཀཾ སམཡནྟི ཀཱལསམྤཏྟིཾ. བྷགཝཱཏི དེསཀསམྤཏྟིཾ.

ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨུཀྐཱཏི དཱིཔིཀཱ, ཏཉྩ ནགརཾ ‘‘མངྒལདིཝསོ སུཁཎོ སུནཀྑཏྟཾ མཱ ཨཏིཀྐམཱི’’ཏི རཏྟིམྤི ཨུཀྐཱསུ ཋིཏཱསུ མཱཔིཏཏྟཱ ཨུཀྐཊྛཱཏི ཝུཙྩཏི. དཎྜདཱིཔིཀཱསུ ཛཱལེཏྭཱ དྷཱརཱིཡམཱནཱསུ མཱཔིཏཏྟཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྶཾ ཨུཀྐཊྛཱཡཾ. སམཱིཔཏྠེ ཙེཏཾ བྷུམྨཝཙནཾ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨཝིསེསེན ཨིརིཡཱཔཐདིབྦབྲཧྨཨརིཡཝིཧཱརེསུ ཨཉྙཏརཝིཧཱརསམངྒིཔརིདཱིཔནམེཏཾ. ཨིདྷ པན ཋཱནགམནནིསིནྣསཡནཔྤབྷེདེསུ རིཡཱཔཐེསུ ཨཉྙཏརཨིརིཡཱཔཐསམཱཡོགཔརིདཱིཔནཾ. ཏེན ཋིཏོཔི གཙྪནྟོཔི ནིསིནྣོཔི སཡཱནོཔི བྷགཝཱ ཝིཧརཏིཙྩེཝ ཝེདིཏབྦོ. སོ ཧི བྷགཝཱ ཨེཀཾ ཨིརིཡཱཔཐབཱདྷནཾ ཨཉྙེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཔརིཔཏནྟཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཧརཏི པཝཏྟེཏི, ཏསྨཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཝུཙྩཏི.

སུབྷགཝནེཏི ཨེཏྠ སུབྷགཏྟཱ སུབྷགཾ, སུནྡརསིརིཀཏྟཱ སུནྡརཀཱམཏྟཱ ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཧི ཝནསྶ སིརིསམྤཏྟིཡཱ མནུསྶཱ ཨནྣཔཱནཱདཱིནི ཨཱདཱཡ དིཝསཾ ཏཏྠེཝ ཚཎསམཛྫཨུསྶཝེ ཀརོནྟཱ བྷོགསུཁཾ ཨནུབྷོནྟི, སུནྡརསུནྡརེ ཙེཏྠ ཀཱམེ པཏྠེནྟི ‘‘པུཏྟཾ ལབྷཱམ, དྷཱིཏརཾ ལབྷཱམཱ’’ཏི, ཏེསཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཾ སུནྡརསིརིཀཏྟཱ སུནྡརཀཱམཏྟཱ ཙ སུབྷགཾ. ཨཔིཙ བཧུཛནཀནྟཏཱཡཔི སུབྷགཾ. ཝནཡཏཱིཏི ཝནཾ, ཨཏྟསམྤདཱཡ སཏྟཱནཾ བྷཏྟིཾ ཀཱརེཏི, ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝནུཏེ ཨིཏི ཝཱ ཝནཾ, ནཱནཱཝིདྷཀུསུམ-གནྡྷསམྨོདམཏྟཀོཀིལཱདིཝིཧངྒམཱབྷིརུཏེཧི མནྡམཱལུཏཙལིཏརུཀྑསཱཁཱཝིཊཔཔལླཝཔལཱསེཧི ཙ ‘‘ཨེཐ མཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི སབྦཔཱཎིནོ ཡཱཙཏི ཝིཡཱཏི ཨཏྠོ. སུབྷགཉྩ ཏཾ ཝནཉྩཱཏི སུབྷགཝནཾ. ཏསྨིཾ སུབྷགཝནེ. ཝནཉྩ ནཱམ རོཔིམཾ, སཡཾཛཱཏནྟི དུཝིདྷཾ. ཏཏྠ ཝེལུ༹ཝནཛེཏཝནཱདཱིནི རོཔིམཱནི. ཨནྡྷཝནམཧཱཝནཨཉྫནཝནཱདཱིནི སཡཾ ཛཱཏཱནི. ཨིདམྤི སཡཾཛཱཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

སཱལརཱཛམཱུལེཏི ཨེཏྠ སཱལརུཀྑོཔི སཱལོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, གཱམསྶ ཝཱ ནིགམསྶ ཝཱ ཨཝིདཱུརེ མཧནྟཾ སཱལཝནཾ, ཏཉྩསྶ ཨེལ༹ཎྜེཧི སཉྪནྣ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༢༢༥) ‘‘ཨནྟརེན ཡམཀསཱལཱན’’ནྟི ཙ (དཱི. ནི. ༢.༡༩༥) ཝནཔྤཏིཛེཊྛཀརུཀྑོཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཝེཝ དེཝ ཝིཛིཏེ, ཏཝེཝུཡྻཱནབྷཱུམིཡཱ;

ཨུཛུཝཾསཱ མཧཱསཱལཱ, ནཱིལོབྷཱསཱ མནོརམཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༩.༤);

ཡོ ཀོཙི རུཀྑོཔི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨཐ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱལུཝབཱིཛཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ སཱལམཱུལེ ནིཔཏེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༩). ཨིདྷ པན ཝནཔྤཏིཛེཊྛཀརུཀྑོ ཨདྷིཔྤེཏོ. རཱཛསདྡོ པནསྶ ཏམེཝ ཛེཊྛཀབྷཱཝཾ སཱདྷེཏི. ཡཐཱཧ ‘‘སུཔྤཏིཊྛིཏསྶ ཁོ བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ ནིགྲོདྷརཱཛསྶཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༥༤). ཏཏྠ དྭེདྷཱ སམཱསོ, སཱལཱནཾ རཱཛཱཏིཔི སཱལརཱཛཱ, སཱལོ ཙ སོ ཛེཊྛཀཊྛེན རཱཛཱ ཙ ཨིཏིཔི སཱལརཱཛཱ. མཱུལནྟི སམཱིཔཾ. ཨཡཉྷི མཱུལསདྡོ, ‘‘མཱུལཱནི ཨུདྡྷརེཡྻ, ཨནྟམསོ ཨུསིརནཱལི༹མཏྟཱནིཔཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༩༥) མཱུལམཱུལེ དིསྶཏི. ‘‘ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༠༥) ཨསཱདྷཱརཎཧེཏུམྷི. ‘‘ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཀཱལེ ཚཱཡཱ ཕརཏི, ནིཝཱཏེ པཎྞཱནི པཏནྟི, ཨེཏྟཱཝཏཱ རུཀྑམཱུལ’’ནྟིཨཱདཱིསུ སམཱིཔེ. ཨིདྷ པན སམཱིཔེ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏསྨཱ སཱལརཱཛསྶ སམཱིཔེཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཏཏྠ སིཡཱ – ཡདི ཏཱཝ བྷགཝཱ ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏི, ‘‘སུབྷགཝནེ སཱལརཱཛམཱུལེ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨཐ ཏཏྠ ཝིཧརཏི, ‘‘ཨུཀྐཊྛཱཡ’’ནྟི ན ཝཏྟབྦཾ, ན ཧི སཀྐཱ ཨུབྷཡཏྠ ཨེཀཾ སམཡཾ ཝིཧརིཏུནྟི. ན ཁོ པནེཏཾ ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ.

ནནུ ཨཝོཙུམྷ ‘‘སམཱིཔཏྠེ ཙེཏཾ བྷུམྨཝཙན’’ནྟི. ཏསྨཱ ཡཐཱ གངྒཱཡམུནཱདཱིནཾ སམཱིཔེ གོཡཱུཐཱནི ཙརནྟཱནི ‘‘གངྒཱཡ ཙརནྟི, ཡམུནཱཡ ཙརནྟཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི, ཨེཝམིདྷཱཔི ཡདིདཾ ཨུཀྐཊྛཱཡ སམཱིཔེ སུབྷགཝནཾ སཱལརཱཛམཱུལཾ, ཏཏྠ ཝིཧརནྟོ ཝུཙྩཏི ‘‘ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏི སུབྷགཝནེ སཱལརཱཛམཱུལེ’’ཏི. གོཙརགཱམནིདསྶནཏྠཉྷིསྶ ཨུཀྐཊྛཱཝཙནཾ, པབྦཛིཏཱནུརཱུཔནིཝཱསཊྛཱནནིདསྶནཏྠཾ སེསཝཙནཾ.

ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛཱཀིཏྟནེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ གཧཊྛཱནུགྒཧཀརཎཾ དསྶེཏི, སུབྷགཝནཱདིཀིཏྟནེན པབྦཛིཏཱནུགྒཧཀརཎཾ. ཏཐཱ པུརིམེན པཙྩཡགྒཧཎཏོ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཝིཝཛྫནཾ, པཙྪིམེན ཝཏྠུཀཱམཔྤཧཱནཏོ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགཝིཝཛྫནུཔཱཡདསྶནཾ. པུརིམེན ཙ དྷམྨདེསནཱབྷིཡོགཾ, པཙྪིམེན ཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟིཾ. པུརིམེན ཀརུཎཱཡ ཨུཔགམནཾ, པཙྪིམེན པཉྙཱཡ ཨཔགམནཾ. པུརིམེན སཏྟཱནཾ ཧིཏསུཁནིཔྥཱདནཱདྷིམུཏྟཏཾ, པཙྪིམེན པརཧིཏསུཁཀརཎེ ནིརུཔལེཔནཾ. པུརིམེན དྷམྨིཀསུཁཱཔརིཙྩཱགནིམིཏྟཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ, པཙྪིམེན ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱནུཡོགནིམིཏྟཾ. པུརིམེན མནུསྶཱནཾ ཨུཔཀཱརབཧུལཏཾ, པཙྪིམེན དེཝཱནཾ. པུརིམེན ལོཀེ ཛཱཏསྶ ལོཀེ སཾཝཌྜྷབྷཱཝཾ, པཙྪིམེན ལོཀེན ཨནུཔལིཏྟཏཾ. པུརིམེན ‘‘ཨེཀཔུགྒལོ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམོ ཨེཀཔུགྒལོ, ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༧༠) ཝཙནཏོ ཡདཏྠཾ བྷགཝཱ ཨུཔྤནྣོ, ཏདཏྠཔརིནིཔྥཱདནཾ, པཙྪིམེན ཡཏྠ ཨུཔྤནྣོ, ཏདནུརཱུཔཝིཧཱརཾ. བྷགཝཱ ཧི པཋམཾ ལུམྦིནིཝནེ, དུཏིཡཾ བོདྷིམཎྜེཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཡ ཨུཔྤཏྟིཡཱ ཝནེཡེཝ ཨུཔྤནྣོ, ཏེནསྶ ཝནེཡེཝ ཝིཧཱརཾ དསྶེཏཱིཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེནེཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཏི དེསཀཱལཔརིདཱིཔནཾ. ཏཉྷི ཡཾ སམཡཾ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ སམཡེ. ཡསྨིཉྩ སཱལརཱཛམཱུལེ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ སཱལརཱཛམཱུལེཏི དཱིཔེཏི. བྷཱསིཏབྦཡུཏྟེ ཝཱ དེསཀཱལེ དཱིཔེཏི. ན ཧི བྷགཝཱ ཨཡུཏྟེ དེསེ ཀཱལེ ཝཱ དྷམྨཾ བྷཱསཏི. ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ བཱཧིཡཱ’’ཏི (ཨུདཱ. ༡༠) ཨཱདིཙེཏྠ སཱདྷཀཾ. ཁོཏི པདཔཱུརཎམཏྟེ ཨཝདྷཱརཎེ ཨཱདིཀཱལཏྠེ ཝཱ ནིཔཱཏོ. བྷགཝཱཏི ལོཀགརུདཱིཔནཾ. བྷིཀྑཱུཏི ཀཐཱསཝནཡུཏྟཔུགྒལཝཙནཾ. ཨཔིཙེཏྠ, ‘‘བྷིཀྑཀོཏི བྷིཀྑུ, བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོཏི བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༤༥) ནཡེན ཝཙནཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཱམནྟེསཱིཏི ཨཱལཔི ཨབྷཱསི སམྦོདྷེསཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲ པན ཉཱཔནེཔི ཧོཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨཱམནྟཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི. པཀྐོསནེཔི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ བྷིཀྑུ མམ ཝཙནེན སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༡༡).

བྷིཀྑཝོཏི ཨཱམནྟནཱཀཱརདཱིཔནཾ. ཏཉྩ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷཏྟཱ ཝུཏྟཾ. བྷིཀྑནསཱིལཏཱགུཎཡུཏྟོཔི ཧི བྷིཀྑུ བྷིཀྑནདྷམྨཏཱགུཎཡུཏྟོཔི. བྷིཀྑནེ སཱདྷུཀཱརིཏཱགུཎཡུཏྟོཔཱིཏི སདྡཝིདཱུ མཉྙནྟི. ཏེན ཙ ནེསཾ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷེན ཝཙནེན ཧཱིནཱདྷིཀཛནསེཝིཏཾ ཝུཏྟིཾ པཀཱསེནྟོ ཨུདྡྷཏདཱིནབྷཱཝནིགྒཧཾ ཀརོཏི. བྷིཀྑཝོཏི ཨིམིནཱ ཙ ཀརུཎཱཝིཔྥཱརསོམྨཧདཡནཡནནིཔཱཏཔུབྦངྒམེན ཝཙནེན ཏེ ཨཏྟནོ མུཁཱབྷིམུཁེ ཀརོཏི. ཏེནེཝ ཙ ཀཐེཏུཀམྱཏཱདཱིཔཀེན ཝཙནེན ནེསཾ སོཏུཀམྱཏཾ ཛནེཏི. ཏེནེཝ ཙ སམྦོདྷནཊྛེན སཱདྷུཀཾ སཝནམནསིཀཱརེཔི ནེ ནིཡོཛེཏི. སཱདྷུཀསཝནམནསིཀཱརཱཡཏྟཱ ཧི སཱསནསམྤཏྟི.

ཨཔརེསུཔི དེཝམནུསྶེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ ཀསྨཱ བྷིཀྑཱུཡེཝ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཙེ. ཛེཊྛསེཊྛཱསནྣསདཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཏོ. སབྦཔརིསསཱདྷཱརཎཱ ཧི བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཱ. པརིསཱཡ ཙ ཛེཊྛཱ བྷིཀྑཱུ, པཋམུཔྤནྣཏྟཱ. སེཊྛཱ, ཨནགཱརིཡབྷཱཝཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཏྠུཙརིཡཱནུཝིདྷཱཡཀཏྟཱ སཀལསཱསནཔཊིགྒཱཧཀཏྟཱ ཙ. ཨཱསནྣཱ, ཏཏྠ ནིསིནྣེསུ སཏྠུསནྟིཀཏྟཱ. སདཱསནྣིཧིཏཱ, སཏྠུསནྟིཀཱཝཙརཏྟཱཏི. ཨཔིཙ ཏེ དྷམྨདེསནཱཡ བྷཱཛནཾ, ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཏྟིསབྦྷཱཝཏོ. ཝིསེསཏོ ཙ ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུཡེཝ སནྡྷཱཡ ཨཡཾ དེསནཱཏིཔི ཏེ ཨེཝ ཨཱམནྟེསི.

ཏཏྠ སིཡཱ – ཀིམཏྠཾ པན བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པཋམཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི, ན དྷམྨམེཝ དེསེཏཱིཏི. སཏིཛནནཏྠཾ. བྷིཀྑཱུ ཧི ཨཉྙཾ ཙིནྟེནྟཱཔི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱཔི དྷམྨཾ པཙྩཝེཀྑནྟཱཔི ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟཱཔི ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཏེ ཨནཱམནྟེཏྭཱ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ – ‘‘ཨཡཾ དེསནཱ ཀིནྣིདཱནཱ ཀིཾཔཙྩཡཱ ཀཏམཱཡ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ དེསིཏཱ’’ཏི སལླཀྑེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དུགྒཧིཏཾ ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ, ན ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ. ཏེན ནེསཾ སཏིཛནནཏྠཾ བྷགཝཱ པཋམཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ པཙྪཱ དྷམྨཾ དེསེཏི.

བྷདནྟེཏི གཱརཝཝཙནམེཏཾ, སཏྠུནོ པཊིཝཙནདཱནཾ ཝཱ, ཨཔིཙེཏྠ བྷིཀྑཝོཏི ཝདམཱནོ བྷགཝཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱལཔཏི. བྷདནྟེཏི ཝདམཱནཱ ཏེ བྷགཝནྟཾ པཙྩཱལཔནྟི. ཏཐཱ བྷིཀྑཝོཏི བྷགཝཱ ཨཱབྷཱསཏི. བྷདནྟེཏི ཏེ པཙྩཱབྷཱསནྟི. བྷིཀྑཝོཏི པཊིཝཙནཾ དཱཔེཏི, བྷདནྟེཏི པཊིཝཙནཾ དེནྟི. ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཡེ བྷགཝཱ ཨཱམནྟེསི. བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུནྟི བྷགཝཏོ ཨཱམནྟནཾ པཊིཨསྶོསུཾ, ཨབྷིམུཁཱ ཧུཏྭཱ སུཎིཾསུ སམྤཊིཙྪིཾསུ པཊིགྒཧེསུནྟི ཨཏྠོ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙཱཏི བྷགཝཱ ཨེཏཾ ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ཨཝོཙ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན ཀམལཀུཝལཡུཛྫལཝིམལསཱདུརསསལིལཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ སུཁཱཝཏརཎཏྠཾ ནིམྨལསིལཱཏལརཙནཝིལཱསསོབྷིཏརཏནསོཔཱནཾ ཝིཔྤཀིཎྞམུཏྟཱཏལསདིསཝཱལིཀཱཀིཎྞཔཎྜརབྷཱུམིབྷཱགཾ ཏིཏྠཾ ཝིཡ སུཝིབྷཏྟབྷིཏྟིཝིཙིཏྲཝེདིཀཱཔརིཀྑིཏྟསྶ ནཀྑཏྟཔཐཾ ཕུསིཏུཀཱམཏཱཡ ཝིཡ, ཝིཛམྦྷིཏསམུསྶཡསྶ པཱསཱདཝརསྶ སུཁཱརོཧཎཏྠཾ དནྟམཡ-སཎྷམུདུཕལཀ-ཀཉྩནལཏཱཝིནདྡྷ- མཎིགཎཔྤབྷཱསམུདཡུཛྫལསོབྷཾ སོཔཱནཾ ཝིཡ, སུཝཎྞཝལཡཱནཱུཔུརཱདིསངྒྷཊྚནསདྡསམྨིསྶིཏཀཐིཏཧསིཏམདྷུརསྶརགེཧཛནཝིཙརིཏསྶ ཨུལཱ༹རཨིསྶརིཡཝིབྷཝསོབྷིཏསྶ མཧཱགྷརསྶ སུཁཔྤཝེསནཏྠཾ སུཝཎྞརཛཏམཎིམུཏྟཱཔཝཱལཱ༹དིཛུཏིཝིསྶརཝིཛྫོཏིཏ-སུཔྤཏིཊྛིཏཝིསཱལདྭཱརབཱཧཾ མཧཱདྭཱརཾ ཝིཡ ཙ ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣསྶ བུདྡྷཱནཾ དེསནཱཉཱཎགམྦྷཱིརབྷཱཝསཾསཱུཙཀསྶ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ སུཁཱཝགཱཧཎཏྠཾ ཀཱལདེསདེསཀཝཏྠུཔརིསཱཔདེསཔཊིམཎྜིཏཾ ནིདཱནཾ བྷཱསིཏཾ, ཏསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.

སུཏྟནིཀྑེཔཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ‘‘སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡཾ ཝོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྷགཝཏཱ ནིཀྑིཏྟསྶ སུཏྟསྶ ཝཎྞནཱཡ ཨོཀཱསོ ཨནུཔྤཏྟོ. སཱ པནེསཱ སུཏྟཝཎྞནཱ ཡསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཾ ཏཱཝ ཝིཙཱརཡིསྶཱམ. ཙཏྟཱརོ ཧི སུཏྟནིཀྑེཔཱ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ པུཙྪཱཝསིཀོ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོཏི.

ཏཏྠ ཡཱནི སུཏྟཱནི བྷགཝཱ པརེཧི ཨནཛ྄ཛྷིཊྛོ ཀེཝལཾ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེནེཝ ཀཐེསི. སེཡྻཐིདཾ, ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཾ, ཝཏྠསུཏྟཾ, མཧཱསཏིཔཊྛཱནསུཏྟཾ, མཧཱསལཱ༹ཡཏནཝིབྷངྒསུཏྟཾ, ཨརིཡཝཾསསུཏྟཾ, སམྨཔྤདྷཱནསུཏྟནྟཧཱརཀོ, ཨིདྡྷིཔཱདཨིནྡྲིཡབལབོཛ྄ཛྷངྒམགྒངྒསུཏྟནྟཧཱརཀོཏི ཨེཝམཱདཱིནི. ཏེསཾ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ.

ཡཱནི པན ‘‘པརིཔཀྐཱ ཁོ རཱཧུལསྶ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ རཱཧུལཾ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཝིནེཡྻ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༤.༡༢༡) ཨེཝཾ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཁནྟིཾ མནཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ བུཛ྄ཛྷནབྷཱཝཉྩ ཨཝེཀྑིཏྭཱ པརཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཀཐིཏཱནི. སེཡྻཐིདཾ, ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ, མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ, དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཾ, དྷཱཏུཝིབྷངྒསུཏྟནྟི ཨེཝམཱདཱིནི. ཏེསཾ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ.

བྷགཝནྟཾ པན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཙཏསྶོ པརིསཱ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ ནཱགཱ སུཔཎྞཱ གནྡྷབྦཱ ཨསུརཱ ཡཀྑཱ མཧཱརཱཛཱནོ ཏཱཝཏིཾསཱདཡོ དེཝཱ མཧཱབྲཧྨཱཏི ཨེཝམཱདཡོ ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩནྟི. ‘‘ནཱིཝརཎཱ ནཱིཝརཎཱ’’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩནྟི. ཨིམེ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. ‘‘ཀིཾ སཱུདྷ ཝིཏྟཾ པུརིསསྶ སེཊྛ’’ནྟིཨཱདིནཱ (སུ. ནི. ༡༨༣) ནཡེན པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཨེཝཾ པུཊྛེན བྷགཝཏཱ ཡཱནི ཀཐིཏཱནི བོཛ྄ཛྷངྒསཾཡུཏྟཱདཱིནི. ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི དེཝཏཱསཾཡུཏྟ-མཱརསཾཡུཏྟ-བྲཧྨསཾཡུཏྟ-སཀྐཔཉྷ-ཙཱུལ༹ཝེདལླ-མཧཱཝེདལླ-སཱམཉྙཕལ- ཨཱལ༹ཝཀ-སཱུཙིལོམ-ཁརལོམསུཏྟཱདཱིནི, ཏེསཾ པུཙྪཱཝསིཀོ ནིཀྑེཔོ.

ཡཱནི པནེཏཱནི ཨུཔྤནྣཾ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཀཐིཏཱནི. སེཡྻཐིདཾ, དྷམྨདཱཡཱདཾ ཙཱུལ༹སཱིཧནཱདཾ ཙནྡཱུཔམཾ པུཏྟམཾསཱུཔམཾ དཱརུཀྑནྡྷཱུཔམཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཱུཔམཾ ཕེཎཔིཎྜཱུཔམཾ པཱརིཙྪཏྟཀཱུཔམནྟི ཨེཝམཱདཱིནི. ཏེསཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ.

ཨེཝམིམེསུ ཙཏཱུསུ ནིཀྑེཔེསུ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ. ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཉྷི ཨིདཾ བྷགཝཏཱ ནིཀྑིཏྟཾ. ཀཏརཱཡ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ? པརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣེ མཱནེ. པཉྩསཏཱ ཀིར བྲཱཧྨཎཱ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ ཨཔརབྷཱགེ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ སམྤསྶམཱནཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ སབྦཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཨུཔྤཱདེསུཾ ‘‘ཡཾ ཡཾ བྷགཝཱ ཀཐེཏི, ཏཾ ཏཾ མཡཾ ཁིཔྤམེཝ ཛཱནཱམ, བྷགཝཱ ཧི ཏཱིཎི ལིངྒཱནི ཙཏྟཱརི པདཱནི སཏྟ ཝིབྷཏྟིཡོ མུཉྩིཏྭཱ ན ཀིཉྩི ཀཐེཏི, ཨེཝཾ ཀཐིཏེ ཙ ཨམྷཱཀཾ གཎྛིཔདཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི. ཏེ བྷགཝཏི ཨགཱརཝཱ ཧུཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱནམྤི དྷམྨསྶཝནམྤི ཨབྷིཎྷཾ ན གཙྪནྟི. བྷགཝཱ ཏེསཾ ཏཾ ཙིཏྟཙཱརཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨབྷབྦཱ ཨིམེ ཨིམཾ མཱནཁིལཾ ཨནུཔཧཙྩ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི ཏེསཾ སུཏཔརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ མཱནཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ དེསནཱཀུསལོ བྷགཝཱ མཱནབྷཉྫནཏྠཾ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡནྟི དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡནྟི སབྦེསཾ དྷམྨཱནཾ མཱུལཔརིཡཱཡཾ. སབྦེསནྟི ཨནཝསེསཱནཾ. ཨནཝསེསཝཱཙཀོ ཧི ཨཡཾ སབྦ-སདྡོ. སོ ཡེན ཡེན སམྦནྡྷཾ གཙྪཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཨནཝསེསཏཾ དཱིཔེཏི. ཡཐཱ, ‘‘སབྦཾ རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ སབྦཱ ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ སབྦསཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣེསུ དྷམྨེསཱུ’’ཏི. དྷམྨ-སདྡོ པནཱཡཾ པརིཡཏྟི-སཙྩ-སམཱདྷི-པཉྙཱ-པཀཏི-སབྷཱཝསུཉྙཏཱ-པུཉྙཱཔཏྟི-ཉེཡྻཱདཱིསུ དིསྶཏི. ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎཱཏི སུཏྟཾ གེཡྻ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༥.༧༣) ཧི དྷམྨསདྡོ པརིཡཏྟིཡཾ ཝཏྟཏི. ‘‘དིཊྛདྷམྨོ ཝིདིཏདྷམྨོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༩༩) སཙྩེསུ. ‘‘ཨེཝཾ དྷམྨཱ ཏེ བྷགཝནྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ སམཱདྷིམྷི.

‘‘ཡསྶེཏེ ཙཏུརོ དྷམྨཱ, ཝཱནརིནྡ ཡཐཱ ཏཝ;

སཙྩཾ དྷམྨོ དྷིཏི ཙཱགོ, དིཊྛཾ སོ ཨཏིཝཏྟཏཱི’’ཏི. –

ཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༡.༡.༥༧) པཉྙཱཡ.

‘‘ཛཱཏིདྷམྨཱ ཛརཱདྷམྨཱ, ཨཐོ མརཎདྷམྨིནོ’’ཏིཨཱདཱིསུ པཀཏིཡཾ. ‘‘ཀུསལཱ དྷམྨཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡.ཏིཀམཱཏིཀཱ) སབྷཱཝེ. ‘‘ཏསྨིཾ ཁོ པན སམཡེ དྷམྨཱ ཧོནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡༢༡) སུཉྙཏཱཡཾ. ‘‘དྷམྨོ སུཙིཎྞོ སུཁམཱཝཧཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༠༢) པུཉྙེ. ‘‘དྭེ ཨནིཡཏཱ དྷམྨཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༤༤༣) ཨཱཔཏྟིཡཾ. ‘‘སབྦེ དྷམྨཱ སབྦཱཀཱརེན བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཉཱཎམུཁེ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཉེཡྻེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ སབྷཱཝེ ཝཏྟཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ – ཨཏྟནོ ལཀྑཎཾ དྷཱརེནྟཱིཏི དྷམྨཱ. མཱུལ-སདྡོ ཝིཏྠཱརིཏོ ཨེཝ. ཨིདྷ པནཱཡཾ ཨསཱདྷཱརཎཧེཏུམྷི དཊྛབྦོ.

པརིཡཱཡསདྡོ ‘‘མདྷུཔིཎྜིཀཔརིཡཱཡོཏི ནཾ དྷཱརེཧཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༠༥) དེསནཱཡཾ ཝཏྟཏི. ‘‘ཨཏྠི ཁྭེས བྲཱཧྨཎ, པརིཡཱཡོ, ཡེན མཾ པརིཡཱཡེན སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ ཨཀིརིཡཝཱདོ སམཎོ གོཏམོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༣) ཀཱརཎེ. ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨཛྫ པརིཡཱཡོ བྷིཀྑུནིཡོ ཨོཝདིཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༣༩༨) ཝཱརེ. ཨིདྷ པན ཀཱརཎེཔི དེསནཱཡམྤི ཝཏྟཏི. ཏསྨཱ ‘‘སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡ’’ནྟི ཨེཏྠ སབྦེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨསཱདྷཱརཎཧེཏུསཉྙིཏཾ ཀཱརཎནྟི ཝཱ སབྦེསཾ དྷམྨཱནཾ ཀཱརཎདེསནནྟི ཝཱ ཨེཝཾ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ནེཡྻཏྠཏྟཱ ཙསྶ སུཏྟསྶ, ན ཙཏུབྷཱུམཀཱཔི སབྷཱཝདྷམྨཱ སབྦདྷམྨཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣཱ པན ཏེབྷཱུམཀཱ དྷམྨཱཝ ཨནཝསེསཏོ ཝེདིཏབྦཱ, ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི.

ཝོཏི ཨཡཾ ཝོ-སདྡོ པཙྩཏྟཨུཔཡོགཀརཎསམྤདཱནསཱམིཝཙནཔདཔཱུརཎེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཀཙྩི པན ཝོ, ཨནུརུདྡྷཱ, སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༢༦) ཧི པཙྩཏྟེ དིསྶཏི. ‘‘གཙྪཐ, བྷིཀྑཝེ, པཎཱམེམི ཝོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༥༧) ཨུཔཡོགེ. ‘‘ན ཝོ མམ སནྟིཀེ ཝཏྠབྦ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༥༧) ཀརཎེ. ‘‘ཝནཔཏྠཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༡༩༠) སམྤདཱནེ. ‘‘སབྦེསཾ ཝོ, སཱརིཔུཏྟ, སུབྷཱསིཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༤༥) སཱམིཝཙནེ. ‘‘ཡེ ཧི ཝོ ཨརིཡཱ པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༥) པདཔཱུརཎམཏྟེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ སམྤདཱནེ དཊྛབྦོ.

བྷིཀྑཝེཏི པཏིསྶཝེན ཨབྷིམུཁཱིབྷཱུཏཱནཾ པུནཱལཔནཾ. དེསེསྶཱམཱིཏི དེསནཱཔཊིཛཱནནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, བྷིཀྑཝེ, སབྦདྷམྨཱནཾ མཱུལཀཱརཎཾ ཏུམྷཱཀཾ དེསེསྶཱམི, དུཏིཡེན ནཡེན ཀཱརཎདེསནཾ ཏུམྷཱཀཾ དེསེསྶཱམཱིཏི. ཏཾ སུཎཱཐཱཏི ཏམཏྠཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཏཾ དེསནཾ མཡཱ ཝུཙྩམཱནཾ སུཎཱཐ. སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི ཨེཏྠ པན སཱདྷུཀཾ སཱདྷཱུཏི ཨེཀཏྠམེཏཾ. ཨཡཉྩ སཱདྷུ སདྡོ ཨཱཡཱཙནསམྤཊིཙྪནསམྤཧཾསནསུནྡརདལ༹ྷཱིཀམྨཱདཱིསུ དིསྶཏི. ‘‘སཱདྷུ མེ བྷནྟེ བྷགཝཱ, སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༤.༩༥) ཧི ཨཱཡཱཙནེ དིསྶཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེཏི ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༨༦) སམྤཊིཙྪནེ. ‘‘སཱདྷུ, སཱདྷུ སཱརིཔུཏྟཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༤༩) སམྤཧཾསནེ.

‘‘སཱདྷུ དྷམྨརུཙཱི རཱཛཱ, སཱདྷུ པཉྙཱཎཝཱ ནརོ;

སཱདྷུ མིཏྟཱནམདྡུབྦྷོ, པཱཔསྶཱཀརཎཾ སུཁ’’ནྟི.

ཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༢.༡༨.༡༠༡) སུནྡརེ. ‘‘ཏེན ཧི, བྲཱཧྨཎ, སཱདྷུཀཾ སུཎཱཧཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༥.༡༩༢) སཱདྷུཀསདྡོཡེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨེ, ཨཱཎཏྟིཡནྟིཔི ཝུཙྩཏི. ཨིདྷཱཔི ཨཡཾ ཨེཏྠེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨེ ཙ ཨཱཎཏྟིཡཉྩ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སུནྡརཏྠེཔི ཝཏྟཏི. དལ༹ྷཱིཀརཎཏྠེན ཧི དལ༹ྷམིམཾ དྷམྨཾ སུཎཱཐ སུགྒཧིཏཾ གཎྷནྟཱ. ཨཱཎཏྟིཨཏྠེན མམ ཨཱཎཏྟིཡཱ སུཎཱཐ. སུནྡརཏྠེན སུནྡརམིམཾ བྷདྡཀཾ དྷམྨཾ སུཎཱཐཱཏི ཨེཝཾ དཱིཔིཏཾ ཧོཏི.

མནསི ཀརོཐཱཏི ཨཱཝཛྫེཐ, སམནྣཱཧརཐཱཏི ཨཏྠོ, ཨཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིསཱམེཐ ཙིཏྟེ ཀརོཐཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨིདཱནེཏྠ ཏཾ སུཎཱཐཱཏི སོཏིནྡྲིཡཝིཀྑེཔཝཱརཎམེཏཾ. སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི མནསིཀཱརེ དལ༹ྷཱིཀམྨནིཡོཛནེན མནིནྡྲིཡཝིཀྑེཔཝཱརཎཾ. པུརིམཉྩེཏྠ བྱཉྫནཝིཔལླཱསགྒཱཧཝཱརཎཾ, པཙྪིམཾ ཨཏྠཝིཔལླཱསགྒཱཧཝཱརཎཾ. པུརིམེན ཙ དྷམྨསྶཝནེ ནིཡོཛེཏི, པཙྪིམེན སུཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ དྷཱརཎཱུཔཔརིཀྑཱདཱིསུ. པུརིམེན ཙ སབྱཉྫནོ ཨཡཾ དྷམྨོ, ཏསྨཱ སཝནཱིཡོཏི དཱིཔེཏི. པཙྪིམེན སཱཏྠོ, ཏསྨཱ མནསི ཀཱཏབྦོཏི. སཱདྷུཀཔདཾ ཝཱ ཨུབྷཡཔདེཧི ཡོཛེཏྭཱ ཡསྨཱ ཨཡཾ དྷམྨོ དྷམྨགམྦྷཱིརོ དེསནཱགམྦྷཱིརོ ཙ, ཏསྨཱ སུཎཱཐ སཱདྷུཀཾ, ཡསྨཱ ཨཏྠགམྦྷཱིརོ པཊིཝེདྷགམྦྷཱིརོ ཙ, ཏསྨཱ སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

བྷཱསིསྶཱམཱིཏི དེསེསྶཱམི. ‘‘ཏཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི ཨེཏྠ པཊིཉྙཱཏཾ དེསནཾ ན སཾཁིཏྟཏོཝ དེསེསྶཱམི, ཨཔིཙ ཁོ ཝིཏྠཱརཏོཔི ནཾ བྷཱསིསྶཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, སངྑེཔཝིཏྠཱརཝཱཙཀཱནི ཧི ཨེཏཱནི པདཱནི. ཡཐཱཧ ཝངྒཱིསཏྠེརོ –

‘‘སཾཁིཏྟེནཔི དེསེཏི, ཝིཏྠཱརེནཔི བྷཱསཏི;

སཱལི༹ཀཱཡིཝ ནིགྒྷོསོ, པཊིབྷཱནཾ ཨུདཱིརཡཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༢༡༤);

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཨེཝཾ བྷནྟེཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ སཏྠུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཾསུ, པཊིགྒཧེསུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ནེསཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ ཨེཏཾ ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ ཨིདྷ བྷིཀྑཝོཏིཨཱདིཀཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི དེསཱཔདེསེ ནིཔཱཏོ. སྭཱཡཾ ཀཏྠཙི ལོཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༩༠). ཀཏྠཙི སཱསནཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོ, ཨིདྷ དུཏིཡོ སམཎོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༡). ཀཏྠཙི ཨོཀཱསཾ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨིདྷེཝ ཏིཊྛམཱནསྶ, དེཝབྷཱུཏསྶ མེ སཏོ;

པུནརཱཡུ ཙ མེ ལདྡྷོ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི མཱརིསཱ’’ཏི. (དཱི. ནི. ༢.༣༦༩);

ཀཏྠཙི པདཔཱུརཎམཏྟམེཝ. ཡཐཱཧ ‘‘ཨིདྷཱཧཾ – བྷིཀྑཝེ, བྷུཏྟཱཝཱི ཨསྶཾ པཝཱརིཏོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠). ཨིདྷ པན ལོཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢. བྷིཀྑཝེཏི ཡཐཱཔཊིཉྙཱཏཾ དེསནཾ དེསེཏུཾ པུན བྷིཀྑཱུ ཨཱལཔཏི. ཨུབྷཡེནཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྨིཾ ལོཀེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོཏི ཨེཏྠ པན ཨཱགམཱདྷིགམཱབྷཱཝཱ ཉེཡྻོ ཨསྶུཏཝཱ ཨིཏི. ཡསྶ ཧི ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནསཙྩཔཙྩཡཱཀཱརསཏིཔཊྛཱནཱདཱིསུ ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཝིནིཙྪཡརཧིཏཏྟཱ མཉྙནཱཔཊིསེདྷཀོ ནེཝ ཨཱགམོ, པཊིཔཏྟིཡཱ ཨདྷིགནྟབྦསྶ ཨནདྷིགཏཏྟཱ ནེཝ ཨདྷིགམོ ཨཏྠི. སོ ཨཱགམཱདྷིགམཱབྷཱཝཱ ཉེཡྻོ ཨསྶུཏཝཱ ཨིཏི. སྭཱཡཾ –

པུཐཱུནཾ ཛནནཱདཱིཧི, ཀཱརཎེཧི པུཐུཛྫནོ;

པུཐུཛྫནནྟོགདྷཏྟཱ, པུཐུཝཱཡཾ ཛནོ ཨིཏི.

སོ ཧི པུཐཱུནཾ ནཱནཔྤཀཱརཱནཾ ཀིལེསཱདཱིནཾ ཛནནཱདཱིཧི ཀཱརཎེཧི པུཐུཛྫནོ. ཡཐཱཧ – པུཐུ ཀིལེསེ ཛནེནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ཨཝིཧཏསཀྐཱཡདིཊྛིཀཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ སཏྠཱརཱནཾ མུཁམུལློཀིཀཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ སབྦགཏཱིཧི ཨཝུཊྛིཏཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱབྷིསངྑཱརེ ཨབྷིསངྑརོནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱཨོགྷེཧི ཝུཡ྄ཧནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱསནྟཱཔེཧི སནྟཔྤནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱཔརིལཱ༹ཧེཧི པརིདཡ྄ཧནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ རཏྟཱ གིདྡྷཱ གདྷིཏཱ མུཙྪིཏཱ ཨཛ྄ཛྷོསནྣཱ ལགྒཱ ལགིཏཱ པལིབུདྡྷཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ པཉྩཧི ནཱིཝརཎེཧི ཨཱཝུཊཱ ནིཝུཏཱ ཨོཝུཏཱ པིཧིཏཱ པཊིཙྪནྣཱ པཊིཀུཛྫིཏཱཏི པུཐུཛྫནཱཏི (མཧཱནི. ༥༡). པུཐཱུནཾ ཝཱ གཎནཔཐམཏཱིཏཱནཾ ཨརིཡདྷམྨཔརམྨུཁཱནཾ ནཱིཙདྷམྨསམཱཙཱརཱནཾ ཛནཱནཾ ཨནྟོགདྷཏྟཱཔི པུཐུཛྫནཱ. པུཐུ ཝཱ ཨཡཾ, ཝིསུཾཡེཝ སངྑཾ གཏོ, ཝིསཾསཊྛོ སཱིལསུཏཱདིགུཎཡུཏྟེཧི ཨརིཡེཧི ཛནོཏིཔི པུཐུཛྫནོ. ཨེཝམེཏེཧི ‘‘ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ’’ཏི དྭཱིཧིཔི པདེཧི ཡེཏེ –

དུཝེ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ, བུདྡྷེནཱདིཙྩབནྡྷུནཱ;

ཨནྡྷོ པུཐུཛྫནོ ཨེཀོ, ཀལྱཱཎེཀོ པུཐུཛྫནོཏི. –

དྭེ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ. ཏེསུ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནོ ཝུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨརིཡཱཏི ཨཱརཀཏྟཱ ཀིལེསེཧི, ཨནཡེ ནཨིརིཡནཏོ, ཨཡེ ཨིརིཡནཏོ, སདེཝཀེན ཙ ལོཀེན ཨརཎཱིཡཏོ བུདྡྷཱ ཙ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཙ བུདྡྷསཱཝཀཱ ཙ ཝུཙྩནྟི, བུདྡྷཱ ཨེཝ ཝཱ ཨིདྷ ཨརིཡཱ. ཡཐཱཧ ‘‘སདེཝཀེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཨརིཡོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༩༨). སཔྤུརིསཱཏི ཨེཏྠ པན པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཱ ཙ ‘‘སཔྤུརིསཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེ ཧི ལོཀུཏྟརགུཎཡོགེན སོབྷནཱ པུརིསཱཏི སཔྤུརིསཱ. སབྦེཝ ཝཱ ཨེཏེ དྭེདྷཱཔི ཝུཏྟཱ. བུདྡྷཱཔི ཧི ཨརིཡཱ ཙ སཔྤུརིསཱ ཙ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ བུདྡྷསཱཝཀཱཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡོ ཝེ ཀཏཉྙཱུ ཀཏཝེདི དྷཱིརོ,

ཀལྱཱཎམིཏྟོ དལ༹ྷབྷཏྟི ཙ ཧོཏི;

དུཁིཏསྶ སཀྐཙྩ ཀརོཏི ཀིཙྩཾ,

ཏཐཱཝིདྷཾ སཔྤུརིསཾ ཝདནྟཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༧༨);

ཀལྱཱཎམིཏྟོ དལ༹ྷབྷཏྟི ཙ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི བུདྡྷསཱཝཀོ ཝུཏྟོ, ཀཏཉྙུཏཱདཱིཧི པཙྩེཀབུདྡྷཱ བུདྡྷཱཏི. ཨིདཱནི ཡོ ཏེསཾ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནསཱིལོ, ན ཙ དསྶནེ སཱདྷུཀཱརཱི, སོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སོ ཙ ཙཀྑུནཱ ཨདསྶཱཝཱི ཉཱཎེན ཨདསྶཱཝཱིཏི དུཝིདྷོ, ཏེསུ ཉཱཎེན ཨདསྶཱཝཱི ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. མཾསཙཀྑུནཱ ཧི དིབྦཙཀྑུནཱ ཝཱ ཨརིཡཱ དིཊྛཱཔི ཨདིཊྛཱཝ ཧོནྟི. ཏེསཾ ཙཀྑཱུནཾ ཝཎྞམཏྟགྒཧཎཏོ, ན ཨརིཡབྷཱཝགོཙརཏོ. སོཎསིངྒཱལཱདཡོཔི ཙ ཙཀྑུནཱ ཨརིཡེ པསྶནྟི. ན ཙ ཏེ ཨརིཡཱནཾ དསྶཱཝིནོ.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཙིཏྟལཔབྦཏཝཱསིནོ ཀིར ཁཱིཎཱསཝཏྠེརསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོ ཨེཀདིཝསཾ ཐེརེན སདྡྷིཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཐེརསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཏོ ཨཱགཙྪནྟོ ཐེརཾ པུཙྪི ‘‘ཨརིཡཱ ནཱམ, བྷནྟེ, ཀཱིདིསཱ’’ཏི. ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ མཧལླཀོ ཨརིཡཱནཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ སཧཙརནྟོཔི ནེཝ ཨརིཡེ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དུཛྫཱནཱ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི སོ ནེཝ ཨཉྙཱསི. ཏསྨཱ ན ཙཀྑུནཱ དསྶནཾ དསྶནཾ, ཉཱཎེན དསྶནམེཝ དསྶནཾ. ཡཐཱཧ ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཝཀྐལི, ཨིམིནཱ པཱུཏིཀཱཡེན དིཊྛེན, ཡོ ཁོ, ཝཀྐལི, དྷམྨཾ པསྶཏི, སོ མཾ པསྶཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༨༧). ཏསྨཱ ཙཀྑུནཱ པསྶནྟོཔི ཉཱཎེན ཨརིཡེཧི དིཊྛཾ ཨནིཙྩཱདིལཀྑཎཾ ཨཔསྶནྟོ ཨརིཡཱདྷིགཏཉྩ དྷམྨཾ ཨནདྷིགཙྪནྟོ ཨརིཡཀརདྷམྨཱནཾ ཨརིཡབྷཱཝསྶ ཙ ཨདིཊྛཏྟཱ ‘‘ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོཏི སཏིཔཊྛཱནཱདིབྷེདེ ཨརིཡདྷམྨེ ཨཀུསལོ. ཨརིཡདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོཏི ཨེཏྠ པན –

དུཝིདྷོ ཝིནཡོ ནཱམ, ཨེཀམེཀེཏྠ པཉྩདྷཱ;

ཨབྷཱཝཏོ ཏསྶ ཨཡཾ, ‘‘ཨཝིནཱིཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨཡཉྷི སཾཝརཝིནཡོ པཧཱནཝིནཡོཏི དུཝིདྷོ ཝིནཡོ. ཨེཏྠ ཙ དུཝིདྷེཔི ཝིནཡེ ཨེཀམེཀོ ཝིནཡོ པཉྩདྷཱ བྷིཛྫཏི. སཾཝརཝིནཡོཔི ཧི སཱིལསཾཝརོ སཏིསཾཝརོ ཉཱཎསཾཝརོ ཁནྟིསཾཝརོ ཝཱིརིཡསཾཝརོཏི པཉྩཝིདྷོ. པཧཱནཝིནཡོཔི ཏདངྒཔཧཱནཾ ཝིཀྑམྦྷནཔཧཱནཾ སམུཙྪེདཔཧཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཧཱནཾ ནིསྶརཎཔཧཱནནྟི པཉྩཝིདྷོ.

ཏཏྠ ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཨཡཾ སཱིལསཾཝརོ. ‘‘རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༡༣; མ. ནི. ༡.༢༩༥; སཾ. ནི. ༤.༢༣༩; ཨ. ནི. ༣.༡༦) ཨཡཾ སཏིསཾཝརོ.

‘‘ཡཱནི སོཏཱནི ལོཀསྨིཾ, (ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ)

སཏི ཏེསཾ ནིཝཱརཎཾ;

སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི,

པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི. (སུ. ནི. ༡༠༤༡);

ཨཡཾ ཉཱཎསཾཝརོ. ‘‘ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ ཨུཎྷསྶཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༣; ཨ. ནི. ༤.༡༡༤; ༦.༥༨) ཨཡཾ ཁནྟིསཾཝརོ. ‘‘ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༦; ཨ. ནི. ༤.༡༡༤; ༦.༥༨) ཨཡཾ ཝཱིརིཡསཾཝརོ. སབྦོཔི ཙཱཡཾ སཾཝརོ ཡཐཱསཀཾ སཾཝརིཏབྦཱནཾ ཝིནེཏབྦཱནཉྩ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིནཾ སཾཝརཎཏོ ‘‘སཾཝརོ’’, ཝིནཡནཏོ ‘‘ཝིནཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ སཾཝརཝིནཡོ པཉྩདྷཱ བྷིཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཏཐཱ ཡཾ ནཱམརཱུཔཔརིཙྪེདཱདཱིསུ ཝིཔསྶནཱཉཱཎེསུ པཊིཔཀྑབྷཱཝཏོ དཱིཔཱལོཀེནེཝ ཏམསྶ, ཏེན ཏེན ཝིཔསྶནཱཉཱཎེན ཏསྶ ཏསྶ ཨནཏྠསྶ པཧཱནཾ. སེཡྻཐིདཾ, ནཱམརཱུཔཝཝཏྠཱནེན སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ, པཙྩཡཔརིགྒཧེན ཨཧེཏུཝིསམཧེཏུདིཊྛཱིནཾ, ཏསྶེཝ ཨཔརབྷཱགེན ཀངྑཱཝིཏརཎེན ཀཐཾཀཐཱིབྷཱཝསྶ, ཀལཱཔསམྨསནེན ‘‘ཨཧཾ མམཱ’’ཏི གཱཧསྶ, མགྒཱམགྒཝཝཏྠཱནེན ཨམགྒེ མགྒསཉྙཱཡ, ཨུདཡདསྶནེན ཨུཙྪེདདིཊྛིཡཱ, ཝཡདསྶནེན སསྶཏདིཊྛིཡཱ, བྷཡདསྶནེན སབྷཡེ ཨབྷཡསཉྙཱཡ, ཨཱདཱིནཝདསྶནེན ཨསྶཱདསཉྙཱཡ, ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱཡ ཨབྷིརཏིསཉྙཱཡ, མུཙྩིཏུཀམྱཏཱཉཱཎེན ཨམུཙྩིཏུཀམྱཏཱཡ, ཨུཔེཀྑཱཉཱཎེན ཨནུཔེཀྑཱཡ, ཨནུལོམེན དྷམྨཊྛིཏིཡཾ ནིབྦཱནེ ཙ པཊིལོམབྷཱཝསྶ, གོཏྲབྷུནཱ སངྑཱརནིམིཏྟགྒཱཧསྶ པཧཱནཾ, ཨེཏཾ ཏདངྒཔཧཱནཾནཱམ.

ཡཾ པན ཨུཔཙཱརཔྤནཱབྷེདེན སམཱདྷིནཱ པཝཏྟིབྷཱཝནིཝཱརཎཏོ གྷཊཔྤཧཱརེནེཝ ཨུདཀཔིཊྛེ སེཝཱལསྶ ཏེསཾ ཏེསཾ ནཱིཝརཎཱདིདྷམྨཱནཾ པཧཱནཾ, ཨེཏཾ ཝིཀྑམྦྷནཔཧཱནཾ ནཱམ.

ཡཾ ཙཏུནྣཾ ཨརིཡམགྒཱནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱ ཏཾཏཾམགྒཝཏོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སནྟཱནེ ‘‘དིཊྛིགཏཱནཾ པཧཱནཱཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༢༧༧) ནཡེན ཝུཏྟསྶ སམུདཡཔཀྑིཀསྶ ཀིལེསགཎསྶ ཨཙྩནྟཾ ཨཔྤཝཏྟིབྷཱཝེན པཧཱནཾ, ཨིདཾ སམུཙྪེདཔཧཱནཾ ནཱམ. ཡཾ པན ཕལཀྑཎེ པཊིཔྤསྶདྡྷཏྟཾ ཀིལེསཱནཾ, ཨེཏཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཧཱནཾ ནཱམ. ཡཾ སབྦསངྑཏནིསྶཊཏྟཱ པཧཱིནསབྦསངྑཏཾ ནིབྦཱནཾ ཨེཏཾ ནིསྶརཎཔཧཱནཾ ནཱམ. སབྦམྤི ཙེཏཾ པཧཱནཾ ཡསྨཱ ཙཱགཊྛེན པཧཱནཾ, ཝིནཡནཊྛེན ཝིནཡོ, ཏསྨཱ ‘‘པཧཱནཝིནཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾཏཾཔཧཱནཝཏོ ཝཱ ཏསྶ ཏསྶ ཝིནཡསྶ སམྦྷཝཏོཔེཏཾ ‘‘པཧཱནཝིནཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ པཧཱནཝིནཡོཔི པཉྩདྷཱ བྷིཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝམཡཾ སངྑེཔཏོ དུཝིདྷོ, བྷེདཏོ ཙ དསཝིདྷོ ཝིནཡོ བྷིནྣསཾཝརཏྟཱ པཧཱཏབྦསྶ ཙ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཡསྨཱ ཨེཏསྶ ཨསྶུཏཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨབྷཱཝཏོ ཏསྶ ཨཡཾ ཨཝིནཱིཏོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི. ཨེས ནཡོ སཔྤུརིསཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི སཔྤུརིསདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོ སཔྤུརིསདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོཏི ཨེཏྠཔི. ནིནྣཱནཱཀརཎཉྷི ཨེཏཾ ཨཏྠཏོ. ཡཐཱཧ ‘‘ཡེཝ ཏེ ཨརིཡཱ, ཏེཝ ཏེ སཔྤུརིསཱ. ཡེཝ ཏེ སཔྤུརིསཱ, ཏེཝ ཏེ ཨརིཡཱ. ཡོ ཨེཝ སོ ཨརིཡཱནཾ དྷམྨོ, སོ ཨེཝ སོ སཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨོ. ཡོ ཨེཝ སོ སཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨོ, སོ ཨེཝ སོ ཨརིཡཱནཾ དྷམྨོ. ཡེཝ ཏེ ཨརིཡཝིནཡཱ, ཏེཝ ཏེ སཔྤུརིསཝིནཡཱ. ཡེཝ ཏེ སཔྤུརིསཝིནཡཱ, ཏེཝ ཏེ ཨརིཡཝིནཡཱ. ཨརིཡེཏི ཝཱ སཔྤུརིསེཏི ཝཱ, ཨརིཡདྷམྨེཏི ཝཱ སཔྤུརིསདྷམྨེཏི ཝཱ, ཨརིཡཝིནཡེཏི ཝཱ སཔྤུརིསཝིནཡེཏི ཝཱ ཨེསེསེ ཨེཀེ ཨེཀཏྠེ སམེ སམབྷཱགེ ཏཛྫཱཏེ ཏཉྙེཝཱ’’ཏི.

‘‘ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཨདེསེཏྭཱཝ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུཐུཛྫནཾ ནིདྡིསཱིཏི? པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ དྷམྨདེསནཱཡ ཏམཏྠཾ ཨཱཝིཀཱཏུཾ. བྷགཝཏོ ཧི དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱ, དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ, པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ, པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱཏི དྷམྨཔུགྒལཝསེནེཝ ཏཱཝ ཙཏུབྦིདྷཱ དེསནཱ.

ཏཏྠ, ‘‘ཏིསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱ. ཀཏམཱ ཏིསྶོ? སུཁཱ ཝེདནཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིསྶོ ཝེདནཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༢༥༠) ཨེཝརཱུཔཱི དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཚ དྷཱཏུཡོ ཨཡཾ པུཏིསོ ཚ ཕསྶཱཡཏནོ ཨཊྛཱརས མནོཔཝིཙཱརོ ཙཏུརཱདྷིཊྛཱནོ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༤༣) ཨེཝརཱུཔཱི དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨནྡྷོ ཨེཀཙཀྑུ དྭིཙཀྑུ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨནྡྷོ’’ཏི? (ཨ. ནི. ༣.༢༩) ཨེཝརཱུཔཱི པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ. ‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, དུགྒཏིབྷཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི, ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ…པེ… སུདྡྷམཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུགྒཏིབྷཡ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༤.༡༢༡) ཨེཝརཱུཔཱི པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱ.

སྭཱཡཾ ཨིདྷ ཡསྨཱ པུཐུཛྫནོ ཨཔརིཉྙཱཏཝཏྠུཀོ, ཨཔརིཉྙཱམཱུལིཀཱ ཙ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱནཾ སབྦདྷམྨཱནཾ མཱུལབྷཱུཏཱ མཉྙནཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ པུཐུཛྫནཾ དསྶེཏྭཱ པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ དེསནཱཡ ཏམཏྠཾ ཨཱཝིཀཱཏུཾ, ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུཐུཛྫནཾ ནིདྡིསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

སུཏྟནིཀྑེཔཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཐཝཱིཝཱརཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ པུཐུཛྫནཾ ནིདྡིསིཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སབྦསཀྐཱཡདྷམྨཛནིཏཾ མཉྙནཾ དསྶེནྟོ, པཐཝིཾ པཐཝིཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ལཀྑཎཔཐཝཱི སསམྦྷཱརཔཐཝཱི ཨཱརམྨཎཔཐཝཱི སམྨུཏིཔཐཝཱིཏི ཙཏུབྦིདྷཱ པཐཝཱི. ཏཱསུ ‘‘ཀཏམཱ ཙ, ཨཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༡༧༣) ཝུཏྟཱ ལཀྑཎཔཐཝཱི. ‘‘པཐཝིཾ ཁཎེཡྻ ཝཱ ཁཎཱཔེཡྻ ཝཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༨༥) ཝུཏྟཱ སསམྦྷཱརཔཐཝཱི. ཡེ ཙ ཀེསཱདཡོ ཝཱིསཏི ཀོཊྛཱསཱ, ཨཡོལོཧཱདཡོ ཙ བཱཧིརཱ. སཱ ཧི ཝཎྞཱདཱིཧི སམྦྷཱརེཧི སདྡྷིཾ པཐཝཱིཏི སསམྦྷཱརཔཐཝཱི. ‘‘པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༦༠) ཨཱགཏཱ པན ཨཱརམྨཎཔཐཝཱི, ནིམིཏྟཔཐཝཱིཏིཔི ཝུཙྩཏི. པཐཝཱིཀསིཎཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ ཨཱགམནཝསེན པཐཝཱིདེཝཏཱཏི ནཱམཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ སམྨུཏིཔཐཝཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ སབྦཱཔི ཨིདྷ ལབྦྷཏི. ཏཱསུ ཡཾཀཉྩི པཐཝིཾ ཨཡཾ པུཐུཛྫནོ པཐཝིཏོ སཉྫཱནཱཏི, པཐཝཱིཏི སཉྫཱནཱཏི, པཐཝཱིབྷཱགེན སཉྫཱནཱཏི, ལོཀཝོཧཱརཾ གཧེཏྭཱ སཉྙཱཝིཔལླཱསེན སཉྫཱནཱཏི པཐཝཱིཏི. ཨེཝཾ པཐཝཱིབྷཱགཾ ཨམུཉྩནྟོཡེཝ ཝཱ ཨེཏཾ ‘‘སཏྟོཏི ཝཱ སཏྟསྶཱ’’ཏི ཝཱ ཨཱདིནཱ ནཡེན སཉྫཱནཱཏི. ཀསྨཱ ཨེཝཾ སཉྫཱནཱཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ ཧི པུཐུཛྫནོ. སོ ཡཾཀིཉྩི ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན གཎྷཱཏི. ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝིཏཱདིབྷེདམེཝ ཝཱ ཨེཏྠ ཀཱརཎཾ. ཡཾ ཝཱ པརཏོ ‘‘ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱ’’ཏི ཝདནྟེན བྷགཝཏཱཝ ཝུཏྟཾ.

པཐཝིཾ པཐཝིཏོ སཉྙཏྭཱཏི སོ ཏཾ པཐཝིཾ ཨེཝཾ ཝིཔརཱིཏསཉྙཱཡ སཉྫཱནིཏྭཱ, ‘‘སཉྙཱནིདཱནཱ ཧི པཔཉྩསངྑཱ’’ཏི (སུ. ནི. ༨༨༠) ཝཙནཏོ ཨཔརབྷཱགེ ཐཱམཔཏྟེཧི ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཔཔཉྩེཧི ཨིདྷ མཉྙནཱནཱམེན ཝུཏྟེཧི མཉྙཏི ཀཔྤེཏི ཝིཀཔྤེཏི, ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཨཉྙཐཱ གཎྷཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཐཝིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ མཉྙཏོ ཙསྶ ཏཱ མཉྙནཱ ཨོལཱ༹རིཀནཡེན དསྶེཏུཾ ‘‘ཡཱ ཨཡཾ ཀེསཱ ལོམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཱིསཏིབྷེདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱི ཝུཏྟཱ. ཡཱ ཙཱཡཾ ཝིབྷངྒེ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏཾ ཀཀྑལ༹ཏྟཾ ཀཀྑལ༹བྷཱཝོ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, ཨཡོ ལོཧཾ ཏིཔུ སཱིསཾ སཛ྄ཛྷཾ མུཏྟཱ མཎི ཝེལུ༹རིཡཾ སངྑོ སིལཱ པཝཱལ༹ཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ལོཧིཏངྐོ མསཱརགལླཾ ཏིཎཾ ཀཊྛཾ སཀྑརཱ ཀཋལཾ བྷཱུམི པཱསཱཎོ པབྦཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༣) ཨེཝཾ བཱཧིརཱ པཐཝཱི ཝུཏྟཱ. ཡཱ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟཱརམྨཎཏྟིཀེ ནིམིཏྟཔཐཝཱི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཡམཏྠཡོཛནཱ ཝུཙྩཏི.

པཐཝིཾ མཉྙཏཱིཏི ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི ཨཧཾ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, མམ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, པརོ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, པརསྶ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, ཨཐ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི, མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི, དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཀཐཾ? ཨཡཉྷི ཀེསཱདཱིསུ ཚནྡརཱགཾ ཛནེཏི ཀེསེ ཨསྶཱདེཏི ཨབྷིནནྡཏི ཨབྷིཝདཏི ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི. ལོམེ, ནཁེ, དནྟེ, ཏཙཾ, ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པན རཛྫནཱིཡཝཏྠུཾ. ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨིཏི མེ ཀེསཱ སིཡུཾ ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ. ཨིཏི ལོམཱཏིཨཱདིནཱ ཝཱ པན ནཡེན ཏཏྠ ནནྡིཾ སམནྣཱནེཏི. ‘‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ…པེ… བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ ཨེཝཾ སིནིདྡྷམུདུསུཁུམནཱིལཀེསོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧཏི. ཨེཝམྤི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཏཐཱ ཨཏྟནོ ཀེསཱདཱིནཾ སམྤཏྟིཾ ཝཱ ཝིཔཏྟིཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཛནེཏི, ‘‘སེཡྻོཧམསྨཱིཏི ཝཱ སདིསོཧམསྨཱིཏི ཝཱ ཧཱིནོཧམསྨཱིཏི ཝཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’’ནྟི (མ. ནི. ༢.༡༨༧) ཨཱགཏནཡེན པན ཀེསཾ ‘‘ཛཱིཝོ’’ཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེས ནཡོ ལོམཱདཱིསུ. ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཨཐ ཝཱ ‘‘ཡཱ ཙེཝ ཁོ པནཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ, པཐཝཱིདྷཱཏུརེཝེསཱ, ཏཾ ནེཏཾ མམཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠༢) ཨིམིསྶཱ པཝཏྟིཡཱ པཙྩནཱིཀནཡེན ཀེསཱདིབྷེདཾ པཐཝིཾ ཨེཏཾ མམ ཨེསོཧམསྨི ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེཝམྤི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཨེཝཾ བཱཧིརམྤི. ཀཐཾ? ‘‘ཨཡཉྷི ཨཡལོཧཱདཱིསུ ཚནྡརཱགཾ ཛནེཏི. ཨཡལོཧཱདཱིནི ཨསྶཱདེཏི ཨབྷིནནྡཏི ཨབྷིཝདཏི ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི. མམ ཨཡོ མམ ལོཧནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཡཱདཱིནི མམཱཡཏི རཀྑཏི གོཔཡཏི, ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨིཏི མེ ཨཡལོཧཱདཡོ སིཡུཾ ཨནཱགཏམདྡྷཱནནྟི ཝཱ པནེཏྠ ནནྡིཾ སམནྣཱནེཏི, ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ ཨེཝཾ སམྤནྣཨཡལོཧཱདིཨུཔཀརཎོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧཏི. ཨེཝམྤི བཱཧིརཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཏཐཱ ཨཏྟནོ ཨཡལོཧཱདཱིནཾ སམྤཏྟིཾ ཝཱ ཝིཔཏྟིཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཛནེཏི ‘‘ཨིམིནཱཧཾ སེཡྻོསྨཱིཏི ཝཱ, སདིསོསྨཱིཏི ཝཱ ཧཱིནོསྨཱིཏི ཝཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༣༢) ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཡེ ཛཱིཝསཉྙཱི ཧུཏྭཱ པན ཨཡཾ ‘‘ཛཱིཝོ’’ཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེས ནཡོ ལོཧཱདཱིསུ. ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཨཐ ཝཱ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི. ཡཾ པཐཝཱིཀསིཎཾ, སོ ཨཧཾ. ཡོ ཨཧཾ, ཏཾ པཐཝཱིཀསིཎནྟི པཐཝཱིཀསིཎཉྩ ཨཏྟཉྩ ཨདྭཡཾ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༣༡) པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིམིཏྟཔཐཝིཾ ‘‘ཨཏྟཱ’’ཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝམྤི བཱཧིརཾ པཐཝིཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ‘‘པཐཝིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཏིསྶོཔི མཉྙནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ སངྑེཔེནེཝ ཀཐཡིསྶཱམ.

པཐཝིཡཱ མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པཐཝིཡཱཏི བྷུམྨཝཙནམེཏཾ. ཏསྨཱ ཨཧཾ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, མཡ྄ཧཾ ཀིཉྩནཾ པལིབོདྷོ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, པརོ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, པརསྶ ཀིཉྩནཾ པལིབོདྷོ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

ཨཐ ཝཱ ཡྭཱཡཾ ‘‘ཀཐཾ རཱུཔསྨིཾ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏི? ཨིདྷེཀཙྩོ ཝེདནཾ… སཉྙཾ… སངྑཱརེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི, ཨཡཾ ཁོ མེ ཨཏྟཱ, སོ ཁོ པན མེ ཨཏྟཱ ཨིམསྨིཾ རཱུཔེཏི ཨེཝཾ རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༣༡) ཨེཏསྶ ཨཏྠནཡོ ཝུཏྟོ, ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝེདནཱདིདྷམྨེ ཨཏྟཏོ གཧེཏྭཱ ཏཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱསུ པཐཝཱིསུ ཡཾཀིཉྩི པཐཝིཾ ཏསྶོཀཱསབྷཱཝེན པརིཀཔྤེཏྭཱ སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱཏི མཉྙནྟོ པཐཝིཡཱ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཡདཱ པན ཏེནེཝ ནཡེན སོ ཁོ པནསྶ ཨཏྟཱ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, ཏདཱ དིཊྛིམཉྙནཱ ཨེཝ ཡུཛྫཏི. ཨིཏརཱཡོཔི པན ཨིཙྪནྟི.

པཐཝིཏོ མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན པཐཝིཏོཏི ནིསྶཀྐཝཙནཾ. ཏསྨཱ སཨུཔཀརཎསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ ཡཐཱཝུཏྟཔྤབྷེདཏོ པཐཝིཏོ ཨུཔྤཏྟིཾ ཝཱ ནིགྒམནཾ ཝཱ པཐཝིཏོ ཝཱ ཨཉྙོ ཨཏྟཱཏི མཉྙམཱནོ པཐཝིཏོ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཔརེ ཨཱཧུ པཐཝཱིཀསིཎཾ པརིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཏཏོ ཨཉྙཾ ཨཔྤམཱཎཾ ཨཏྟཱནཾ གཧེཏྭཱ པཐཝིཏོ བཧིདྡྷཱཔི མེ ཨཏྟཱཏི མཉྙམཱནོ པཐཝིཏོ མཉྙཏཱིཏི.

པཐཝིཾ མེཏི མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཀེཝལཉྷི མཧཱཔཐཝིཾ ཏཎྷཱཝསེན མམཱཡཏཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན པཝཏྟཱ ཨེཀཱ ཏཎྷཱམཉྙནཱ ཨེཝ ལབྦྷཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ ཙཱཡཾ མམ ཀེསཱ, མམ ལོམཱ, མམ ཨཡོ, མམ ལོཧནྟི ཨེཝཾ ཡཐཱཝུཏྟཔྤབྷེདཱཡ སབྦཱཡཔི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱཡ པཐཝིཡཱ ཡོཛེཏབྦཱཏི.

པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏཱིཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ པཐཝིཾ ཏཎྷཱདཱིཧི ཨབྷིནནྡཏི, ཨསྶཱདེཏི, པརཱམསཏི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘པཐཝིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཨེཏེནེཝ ཨེཏསྨིཾ ཨཏྠེ སིདྡྷེ ཀསྨཱ ཨེཏཾ ཝུཏྟནྟི ཙེ. ཨཝིཙཱརིཏམེཏཾ པོརཱཎེཧི. ཨཡཾ པན ཨཏྟནོ མཏི, དེསནཱཝིལཱསཏོ ཝཱ ཨཱདཱིནཝདསྶནཏོ ཝཱ. ཡསྶཱ ཧི དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ ནཱནཱནཡཝིཙིཏྲདེསནཱཝིལཱསསམྤནྣོ, ཨཡཾ སཱ བྷགཝཏཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཏསྨཱ པུབྦེ མཉྙནཱཝསེན ཀིལེསུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨབྷིནནྡནཱཝསེན དསྶེནྟོ དེསནཱཝིལཱསཏོ ཝཱ ཨིདམཱཧ. ཡོ ཝཱ པཐཝིཾ མཉྙཏི, པཐཝིཡཱ མཉྙཏི, པཐཝིཏོ མཉྙཏི, པཐཝིཾ མེཏི མཉྙཏི, སོ ཡསྨཱ ན སཀྐོཏི པཐཝཱིནིསྶིཏཾ ཏཎྷཾ ཝཱ དིཊྛིཾ ཝཱ པཧཱཏུཾ, ཏསྨཱ པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏིཡེཝ. ཡོ ཙ པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏི, དུཀྑཾ སོ ཨབྷིནནྡཏི, དུཀྑཉྩ ཨཱདཱིནཝོཏི ཨཱདཱིནཝདསྶནཏོཔི ཨིདམཱཧ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡོ, བྷིཀྑཝེ, པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཨབྷིནནྡཏི, དུཀྑཾ སོ ཨབྷིནནྡཏི, ཡོ དུཀྑཾ ཨབྷིནནྡཏི, ཨཔརིམུཏྟོ སོ དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ པཐཝཱིཝཏྠུཀཾ མཉྙནཾ ཨབྷིནནྡནཉྩ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེན ཀཱརཎེན སོ མཉྙཏི, ཨབྷིནནྡཏི ཙ, ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཱཝིཀརོནྟོ ཨཱཧ ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ, ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱིཏི. ཏསྶཏྠོ, སོ པུཐུཛྫནོ ཏཾ པཐཝིཾ ཀིསྶ ཧེཏུ མཉྙཏི, ཀེན ཀཱརཎེན མཉྙཏི, ཨབྷིནནྡཏཱིཏི ཙེ. ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱིཏི, ཡསྨཱ ཏཾ ཝཏྠུ ཏསྶ ཨཔརིཉྙཱཏཾ, ཏསྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡོ ཧི པཐཝིཾ པརིཛཱནཱཏི, སོ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཛཱནཱཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱཡ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ པཧཱནཔརིཉྙཱཡཱཏི.

ཏཏྠ ཀཏམཱ ཉཱཏཔརིཉྙཱ. པཐཝཱིདྷཱཏུཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, ཨཡཾ བཱཧིརཱ, ཨིདམསྶཱ ལཀྑཎཾ, ཨིམཱནི རསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནཱིཏི, ཨཡཾ ཉཱཏཔརིཉྙཱ. ཀཏམཱ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ? ཨེཝཾ ཉཱཏཾ ཀཏྭཱ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཏཱིརེཏི ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ རོགཏོཏི དྭཱཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི, ཨཡཾ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ. ཀཏམཱ པཧཱནཔརིཉྙཱ? ཨེཝཾ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཨགྒམགྒེན པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཚནྡརཱགཾ པཛཧཏི, ཨཡཾ པཧཱནཔརིཉྙཱ.

ནཱམརཱུཔཝཝཏྠཱནཾ ཝཱ ཉཱཏཔརིཉྙཱ. ཀལཱཔསམྨསནཱདིཨནུལོམཔརིཡོསཱནཱ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ. ཨརིཡམགྒེ ཉཱཎཾ པཧཱནཔརིཉྙཱཏི. ཡོ པཐཝིཾ པརིཛཱནཱཏི, སོ ཨིམཱཧི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཛཱནཱཏི, ཨསྶ ཙ པུཐུཛྫནསྶ ཏཱ པརིཉྙཱཡོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨཔརིཉྙཱཏཏྟཱ པཐཝིཾ མཉྙཏི ཙ ཨབྷིནནྡཏི ཙཱཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ…པེ… པཐཝིཾ མཉྙཏི, པཐཝིཡཱ མཉྙཏི, པཐཝིཏོ མཉྙཏི, པཐཝིཾ མེཏི མཉྙཏི, པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི.

པཐཝཱིཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཔོཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

ཨཱཔཾ ཨཱཔཏོཏི ཨེཏྠཱཔི ལཀྑཎསསམྦྷཱརཱརམྨཎསམྨུཏིཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ ཨཱཔོ. ཏེསུ ‘‘ཏཏྠ, ཀཏམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ. ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ, སིནེཧོ སིནེཧགཏཾ བནྡྷནཏྟཾ རཱུཔསྶ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཱདིནྣ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༡༧༤) ཝུཏྟོ ལཀྑཎཨཱཔོ. ‘‘ཨཱཔོཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨཱཔསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟོ སསམྦྷཱརཱཔོ. སེསཾ སབྦཾ པཐཝིཡཾ ཝུཏྟསདིསམེཝ. ཀེཝལཾ ཡོཛནཱནཡེ པན ‘‘པིཏྟཾ སེམྷ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ དྭཱདསབྷེདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ, ‘‘ཏཏྠ, ཀཏམཱ བཱཧིརཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ, སིནེཧོ སིནེཧགཏཾ བནྡྷནཏྟཾ རཱུཔསྶ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, མཱུལརསོ ཁནྡྷརསོ ཏཙརསོ པཏྟརསོ པུཔྥརསོ ཕལརསོ ཁཱིརཾ དདྷི སཔྤི ནཝནཱིཏཾ ཏེལཾ མདྷུ ཕཱཎིཏཾ བྷུམྨཱནི ཝཱ ཨུདཀཱནི ཨནྟལིཀྑཱནི ཝཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༤) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙ བཱཧིརཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཝེདིཏབྦཱ, ཡོ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟཱརམྨཎཏྟིཀེ ནིམིཏྟཨཱཔོ.

ཏེཛཾ ཏེཛཏོཏི ཨིམསྨིཾ ཏེཛོཝཱརེཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརོ ཝེདིཏབྦོ. ཡོཛནཱནཡེ པནེཏྠ ‘‘ཡེན ཙ སནྟཔྤཏི, ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏི, ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏི, ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༥) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙཏུཔྤབྷེདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏུ. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བཱཧིརཱ ཏེཛོདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཏེཛོ ཏེཛོགཏཾ ཨུསྨཱ ཨུསྨཱགཏཾ ཨུསུམཾ ཨུསུམགཏཾ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, ཀཊྛགྒི པལཱལགྒི ཏིཎགྒི གོམཡགྒི ཐུསགྒི སངྐཱརགྒི ཨིནྡགྒི ཨགྒིསནྟཱཔོ སཱུརིཡསནྟཱཔོ ཀཊྛསནྣིཙཡསནྟཱཔོ ཏིཎསནྣིཙཡསནྟཱཔོ དྷཉྙསནྣིཙཡསནྟཱཔོ བྷཎྜསནྣིཙཡསནྟཱཔོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༥) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙ བཱཧིརཱ ཏེཛོདྷཱཏུ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝཱཡཾ ཝཱཡཏོཏི ཨིམསྶ ཝཱཡཝཱརསྶཱཔི ཡོཛནཱནཡེ པན ‘‘ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱ ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱ ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱ ཀོཊྛཱསཡཱ ཝཱཏཱ ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱ སཏྠཀཝཱཏཱ ཁུརཀཝཱཏཱ ཨུཔྤལཀཝཱཏཱ ཨསྶཱསོ པསྶཱསོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཝཱཡོ ཝཱཡོགཏཾ ཐམྦྷིཏཏྟཾ རཱུཔསྶ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, པུརཏྠིམཱ ཝཱཏཱ པཙྪིམཱ ཝཱཏཱ ཨུཏྟརཱ ཝཱཏཱ དཀྑིཎཱ ཝཱཏཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཨརཛཱ ཝཱཏཱ སཱིཏཱ ཝཱཏཱ ཨུཎྷཱ ཝཱཏཱ པརིཏྟཱ ཝཱཏཱ ཨདྷིམཏྟཱ ཝཱཏཱ ཀཱལ༹ཝཱཏཱ ཝེརམྦྷཝཱཏཱ པཀྑཝཱཏཱ སུཔཎྞཝཱཏཱ ཏཱལཝཎྚཝཱཏཱ ཝིདྷཱུཔནཝཱཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༦) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙ བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡྭཱཡཾ –

‘‘ཝུཏྟམྷི ཨེཀདྷམྨེ, ཡེ དྷམྨཱ ཨེཀལཀྑཎཱ ཏེན;

ཝུཏྟཱ བྷཝནྟི སབྦེ, ཨིཏི ཝུཏྟོ ལཀྑཎོ ཧཱརོ’’ཏི. –

ཨེཝཾ ནེཏྟིཡཾ ལཀྑཎོ ནཱམ ཧཱརོ ཝུཏྟོ, ཏསྶ ཝསེན ཡསྨཱ ཙཏཱུསུ བྷཱུཏེསུ གཧིཏེསུ ཨུཔཱདཱརཱུཔམྤི གཧིཏམེཝ བྷཝཏི, རཱུཔལཀྑཎཾ ཨནཏཱིཏཏྟཱ. ཡཉྩ བྷཱུཏོཔཱདཱརཱུཔཾ སོ རཱུཔཀྑནྡྷོ. ཏསྨཱ ‘‘ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ པཐཝིཾ ཨཱཔཾ ཏེཛཾ ཝཱཡཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཝདནྟེན ཨཏྠཏོ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱིཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘པཐཝིཡཱ ཨཱཔསྨིཾ ཏེཛསྨིཾ ཝཱཡསྨིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཝདནྟེན རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏཱིཏི ཝུཏྟམྤི ཧོཏི. ‘‘པཐཝིཏོ ཨཱཔཏོ ཏེཛཏོ ཝཱཡཏོ མཉྙཏཱི’’ཏི ཝདནྟེན རཱུཔཏོ ཨཉྙོ ཨཏྟཱཏི སིདྡྷཏྟཱ རཱུཔཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ སམནུཔསྶཏཱིཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཏཱ ཙཏསྶོ རཱུཔཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛིམཉྙནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཨེཀཱ ཨུཙྪེདདིཊྛི, ཏིསྶོ སསྶཏདིཊྛིཡོཏི དྭེཝ དིཊྛིཡོ ཧོནྟཱིཏི ཨཡམྤི ཨཏྠཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཱཔོཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷཱུཏཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༣. ཨེཝཾ རཱུཔམུཁེན སངྑཱརཝཏྠུཀཾ མཉྙནཾ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ སངྑཱརེ ཨུཔཱདཱཡ སཏྟཱ པཉྙཔཱིཡནྟི, ཏེསུ སངྑཱརེསུ སཏྟེསུཔི ཡསྨཱ པུཐུཛྫནོ མཉྙནཾ ཀརོཏི, ཏསྨཱ ཏེ སཏྟེ ནིདྡིསནྟོ བྷཱུཏེ བྷཱུཏཏོ སཉྫཱནཱཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠཱཡཾ བྷཱུཏསདྡོ པཉྩཀྑནྡྷཨམནུསྶདྷཱཏུཝིཛྫམཱནཁཱིཎཱསཝསཏྟརུཀྑཱདཱིསུ དིསྶཏི. ‘‘བྷཱུཏམིདནྟི, བྷིཀྑཝེ, སམནུཔསྶཐཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༠༡) ཧི ཨཡཾ པཉྩཀྑནྡྷེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཡཱནཱིདྷ བྷཱུཏཱནི སམཱགཏཱནཱི’’ཏི (སུ. ནི. ༢༢༤) ཨེཏྠ ཨམནུསྶེསུ. ‘‘ཙཏྟཱརོ ཁོ, བྷིཀྑུ, མཧཱབྷཱུཏཱ ཧེཏཱུ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༨༦) ཨེཏྠ དྷཱཏཱུསུ. ‘‘བྷཱུཏསྨིཾ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༦༩) ཝིཛྫམཱནེ. ‘‘ཡོ ཙ ཀཱལགྷསོ བྷཱུཏོ’’ཏི (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༩༠) ཨེཏྠ ཁཱིཎཱསཝེ. ‘‘སབྦེཝ ནིཀྑིཔིསྶནྟི བྷཱུཏཱ ལོཀེ སམུསྶཡ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༢.༢༢༠) ཨེཏྠ སཏྟེསུ. ‘‘བྷཱུཏགཱམཔཱཏབྱཏཱཡཱ’’ཏི (པཱཙི. ༩༠) ཨེཏྠ རུཀྑཱདཱིསུ. ཨིདྷ པནཱཡཾ སཏྟེསུ ཝཏྟཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨཝིསེསེན. ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ ཧི ཧེཊྛཱ སཏྟཱ ཨིདྷ བྷཱུཏཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ཏཏྠ བྷཱུཏེ བྷཱུཏཏོ སཉྫཱནཱཏཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ. བྷཱུཏེ མཉྙཏཱིཏིཨཱདཱིསུ པན ཏིསྶོཔི མཉྙནཱ ཡོཛེཏབྦཱ. ཀཐཾ? ཨཡཉྷི ‘‘སོ པསྶཏི གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒིབྷཱུཏ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༧.༥༠) ཝུཏྟནཡེན བྷཱུཏེ སུབྷཱ སུཁིཏཱཏི གཧེཏྭཱ རཛྫཏི, དིསྭཱཔི ནེ རཛྫཏི, སུཏྭཱཔི, གྷཱཡིཏྭཱཔི, སཱཡིཏྭཱཔི, ཕུསིཏྭཱཔི, ཉཏྭཱཔི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟིཨཱདིནཱ (དཱི. ནི. ༣.༣༣༧) ཝཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧཏི, ཨེཝམྤི བྷཱུཏེ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཏྟནོ པན བྷཱུཏཱནཉྩ སམྤཏྟིཝིཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨཏྟཱནཾ ཝཱ སེཡྻཾ དཧཏི. བྷཱུཏེསུ ཙ ཡཾཀིཉྩི བྷཱུཏཾ ཧཱིནཾ ཨཏྟཱནཾ ཝཱ ཧཱིནཾ, ཡཾཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སེཡྻཾ. ཨཏྟཱནཾ ཝཱ བྷཱུཏེན, བྷཱུཏཾ ཝཱ ཨཏྟནཱ སདིསཾ དཧཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ ཛཱཏིཡཱ ཝཱ…པེ… ཨཉྙཏརཉྙཏརེན ཝཏྠུནཱ པུབྦཀཱལཾ པརེཧི སདིསཾ ཨཏྟཱནཾ དཧཏི. ཨཔརཀཱལཾ ཨཏྟཱནཾ སེཡྻཾ དཧཏི. པརེ ཧཱིནེ དཧཏི, ཡོ ཨེཝརཱུཔོ མཱནོ …པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི མཱནཱཏིམཱནོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༧༦-༨༨༠). ཨེཝཾ བྷཱུཏེ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

བྷཱུཏེ པན ‘‘ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ ནིཡཏིསངྒཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༦༨) ཝཱ མཉྙམཱནོ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི.

ཀཐཾ བྷཱུཏེསུ མཉྙཏི? ཏེསུ ཏེསུ བྷཱུཏེསུ ཨཏྟནོ ཨུཔཔཏྟིཾ ཝཱ སུཁུཔྤཏྟིཾ ཝཱ ཨཱཀངྑཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ བྷཱུཏེསུ མཉྙཏི. བྷཱུཏེསུ ཝཱ ཨུཔཔཏྟིཾ ཨཱཀངྑམཱནོ དཱནཾ དེཏི, སཱིལཾ སམཱདིཡཏི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨེཝམྤི བྷཱུཏེསུ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. བྷཱུཏེ པན སམཱུཧགྒཱཧེན གཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཨེཀཙྩེ བྷཱུཏེ སེཡྻཏོ དཧཏི, ཨེཀཙྩེ སདིསཏོ ཝཱ ཧཱིནཏོ ཝཱཏི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེསུ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཏཐཱ ཨེཀཙྩེ བྷཱུཏེ ནིཙྩཱ དྷུཝཱཏི མཉྙཏི. ཨེཀཙྩེ ཨནིཙྩཱ ཨདྷུཝཱཏི, ཨཧམྤི བྷཱུཏེསུ ཨཉྙཏརོསྨཱིཏི ཝཱ མཉྙཏི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེསུ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

བྷཱུཏཏོ མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན སཨུཔཀརཎསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ ཡཏོ ཀུཏོཙི བྷཱུཏཏོ ཨུཔྤཏྟིཾ མཉྙམཱནོ བྷཱུཏཏོ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. བྷཱུཏེ མེཏི མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱ ཏཎྷཱམཉྙནཱཝ ལབྦྷཏི. སཱ ཙཱཡཾ ‘‘མམ པུཏྟཱ, མམ དྷཱིཏཱ, མམ ཨཛེལ༹ཀཱ, ཀུཀྐུཊསཱུཀརཱ, ཧཏྠིགཝསྶཝལ༹ཝཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན མམཱཡཏོ པཝཏྟཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. བྷཱུཏེ ཨབྷིནནྡཏཱིཏི ཨེཏཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཨེཏྠ པན ཡེ སངྑཱརེ ཨུཔཱདཱཡ བྷཱུཏཱནཾ པཉྙཏྟི, ཏེསཾ ཨཔརིཉྙཱཏཏྟཱ བྷཱུཏཱ ཨཔརིཉྙཱཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡོཛནཱ པན ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཱཏབྦཱ.

ཨེཝཾ སངྑེཔཏོ སངྑཱརཝསེན ཙ སཏྟཝསེན ཙ མཉྙནཱཝཏྠུཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི བྷཱུམིཝིསེསཱདིནཱ བྷེདེན ཝིཏྠཱརཏོཔི ཏཾ དསྶེནྟོ དེཝེ དེཝཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དིབྦནྟི པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི ཨཏྟནོ ཝཱ ཨིདྡྷིཡཱཏི དེཝཱ, ཀཱིལ༹ནྟི ཛོཏེནྟི ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཏེ ཏིཝིདྷཱ སམྨུཏིདེཝཱ ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ ཝིསུདྡྷིདེཝཱཏི. སམྨུཏིདེཝཱ ནཱམ རཱཛཱནོ དེཝིཡོ རཱཛཀུམཱརཱ. ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ ནཱམ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀེ དེཝེ ཨུཔཱདཱཡ ཏཏུཏྟརིདེཝཱ. ཝིསུདྡྷིདེཝཱ ནཱམ ཨརཧནྟོ ཁཱིཎཱསཝཱ. ཨིདྷ པན ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ དཊྛབྦཱ, ནོ ཙ ཁོ ཨཝིསེསེན. པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིདེཝལོཀེ མཱརཾ སཔརིསཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ ཚ ཀཱམཱཝཙརཱ ཨིདྷ དེཝཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏཏྠ སབྦཱ ཨཏྠཝཎྞནཱ བྷཱུཏཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

པཛཱཔཏིནྟི ཨེཏྠ པན མཱརོ པཛཱཔཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཀེཙི པན ‘‘ཏེསཾ ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཨདྷིཔཏཱིནཾ མཧཱརཱཛཱདཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ཝདནྟི. ཏཾ དེཝགྒཧཎེནེཝ ཏེསཾ གཧིཏཏྟཱ ཨཡུཏྟནྟི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པཊིཀྑིཏྟཾ, མཱརོཡེཝ པན སཏྟསངྑཱཏཱཡ པཛཱཡ ཨདྷིཔཏིབྷཱཝེན ཨིདྷ པཛཱཔཏཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. སོ ཀུཧིཾ ཝསཏི? པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིདེཝལོཀེ. ཏཏྲ ཧི ཝསཝཏྟིརཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེཏི. མཱརོ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཨཏྟནོ པརིསཱཡ ཨིསྶརིཡཾ པཝཏྟེནྟོ རཛྫཔཙྩནྟེ དཱམརིཀརཱཛཔུཏྟོ ཝིཡ ཝསཏཱིཏི ཝདནྟི. མཱརགྒཧཎེནེཝ ཙེཏྠ མཱརཔརིསཱཡཔི གཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཡོཛནཱནཡོ ཙེཏྠ པཛཱཔཏིཾ ཝཎྞཝནྟཾ དཱིགྷཱཡུཀཾ སུཁབཧུལཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ རཛྫནྟོ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ པཛཱཔཏིནོ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཝཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧནྟོཔི པཛཱཔཏིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. པཛཱཔཏིབྷཱཝཾ པན པཏྟོ སམཱནོ ཨཧམསྨི པཛཱནམིསྶརོ ཨདྷིཔཏཱིཏི མཱནཾ ཛནེནྟོ པཛཱཔཏིཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘པཛཱཔཏི ནིཙྩོ དྷུཝོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨུཙྪིཛྫིསྶཏི ཝིནསྶིསྶཏཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཝསོ ཨབལོ ཨཝཱིརིཡོ ནིཡཏིསངྒཏིབྷཱཝཔརིཎཏོ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེཏཱི’’ཏི ཝཱ མཉྙམཱནོ པན པཛཱཔཏིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

པཛཱཔཏིསྨིནྟི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱ དིཊྛིམཉྙནཱཝ ཡུཛྫཏི. ཏསྶཱ ཨེཝཾ པཝཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིདྷེཀཙྩོ ‘‘པཛཱཔཏིསྨིཾ ཡེ ཙ དྷམྨཱ སཾཝིཛྫནྟི, སབྦེ ཏེ ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ’’ཏི མཉྙཏི. ཨཐ ཝཱ ‘‘པཛཱཔཏིསྨིཾ ནཏྠི པཱཔཾ, ན ཏསྨིཾ པཱཔཀཱནི ཀམྨཱནི ཨུཔལབྦྷནྟཱི’’ཏི མཉྙཏི.

པཛཱཔཏིཏོཏི ཨེཏྠ ཏིསྶོཔི མཉྙནཱ ལབྦྷནྟི. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ སཨུཔཀརཎསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ པཛཱཔཏིཏོ ཨུཔྤཏྟིཾ ཝཱ ནིགྒམནཾ ཝཱ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. པཛཱཔཏིཾ མེཏི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱ ཏཎྷཱམཉྙནཱཝ ལབྦྷཏི. སཱ ཙཱཡཾ ‘‘པཛཱཔཏི མམ སཏྠཱ མམ སཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མམཱཡཏོ པཝཏྟཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

བྲཧྨཾ བྲཧྨཏོཏི ཨེཏྠ བྲཱུཧིཏོ ཏེཧི ཏེཧི གུཎཝིསེསེཧཱིཏི བྲཧྨཱ. ཨཔིཙ བྲཧྨཱཏི མཧཱབྲཧྨཱཔི ཝུཙྩཏི, ཏཐཱགཏོཔི བྲཱཧྨཎོཔི མཱཏཱཔིཏརོཔི སེཊྛམྤི. ‘‘སཧསྶོ བྲཧྨཱ དྭིསཧསྶོ བྲཧྨཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༡༦༥-༡༦༦) ཧི མཧཱབྲཧྨཱ བྲཧྨཱཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘བྲཧྨཱཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ཨེཏྠ ཏཐཱགཏོ.

‘‘ཏམོནུདོ བུདྡྷོ སམནྟཙཀྑུ,

ལོཀནྟགཱུ སབྦབྷཝཱཏིཝཏྟོ;

ཨནཱསཝོ སབྦདུཀྑཔྤཧཱིནོ,

སཙྩཝ྄ཧཡོ བྲཧྨེ ཨུཔཱསིཏོ མེ’’ཏི. (ཙཱུལ༹ནི. ༡༠༤) –

ཨེཏྠ བྲཱཧྨཎོ.

‘‘བྲཧྨཱཏི མཱཏཱཔིཏརོ, པུབྦཱཙརིཡཱཏི ཝུཙྩརེ’’ཏི. (ཨིཏིཝུ. ༡༠༦; ཛཱ. ༢.༢༠.༡༨༡) –

ཨེཏྠ མཱཏཱཔིཏརོ. ‘‘བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༤༨; ཨ. ནི. ༥.༡༡) ཨེཏྠ སེཊྛཾ. ཨིདྷ པན པཋམཱབྷིནིབྦཏྟོ ཀཔྤཱཡུཀོ བྲཧྨཱ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏགྒཧཎེནེཝ ཙ བྲཧྨཔུརོཧིཏབྲཧྨཔཱརིསཛྫཱཔི གཧིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཏྠཝཎྞནཱ པནེཏྠ པཛཱཔཏིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཱབྷསྶརཝཱརེ དཎྜདཱིཔིཀཱཡ ཨཙྩི ཝིཡ ཨེཏེསཾ སརཱིརཏོ ཨཱབྷཱ ཚིཛྫིཏྭཱ ཚིཛྫིཏྭཱ པཏནྟཱི ཝིཡ སརཏི ཝིསརཏཱིཏི ཨཱབྷསྶརཱ. ཏེསཾ གཧཎེན སབྦཱཔི དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམི གཧིཏཱ, ཨེཀཏལཝཱསིནོ ཨེཝ ཙེཏེ སབྦེཔི པརིཏྟཱབྷཱ ཨཔྤམཱཎཱབྷཱ ཨཱབྷསྶརཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

སུབྷཀིཎྷཝཱརེ སུབྷེན ཨོཀིཎྞཱ ཝིཀིཎྞཱ སུབྷེན སརཱིརཔྤབྷཱཝཎྞེན ཨེཀགྒྷནཱ སུཝཎྞམཉྫཱུསཱཡ ཋཔིཏསམྤཛྫལིཏཀཉྩནཔིཎྜསསྶིརིཀཱཏི སུབྷཀིཎྷཱ. ཏེསཾ གཧཎེན སབྦཱཔི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམི གཧིཏཱ. ཨེཀཏལཝཱསིནོ ཨེཝ ཙེཏེ སབྦེཔི པརིཏྟསུབྷཱ ཨཔྤམཱཎསུབྷཱ སུབྷཀིཎྷཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེཧཔྥལཝཱརེ, ཝིཔུལཱ ཕལཱཏི ཝེཧཔྥལཱ. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམི བྲཧྨཱནོ ཝུཙྩནྟི. ཨཏྠནཡཡོཛནཱ པན ཨིམེསུ ཏཱིསུཔི ཝཱརེསུ བྷཱུཏཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨབྷིབྷཱུཝཱརེ ཨབྷིབྷཝཱིཏི ཨབྷིབྷཱུ. ཀིཾ ཨབྷིབྷཝི? ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷེ ཨརཱུཔིནོ. ཨསཉྙབྷཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨསཉྙསཏྟཱ དེཝཱ ཝེཧཔྥལེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏལཱཡེཝ ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ ཡེན ཨིརིཡཱཔཐེན ནིབྦཏྟཱ, ཏེནེཝ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཏིཊྛནྟི ཙིཏྟཀམྨརཱུཔསདིསཱ ཧུཏྭཱ. ཏེ ཨིདྷ སབྦེཔི ཨབྷིབྷཱུཝཙནེན གཧིཏཱ. ཀེཙི ཨབྷིབྷཱུ ནཱམ སཧསྶོ བྲཧྨཱཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན ཏཏྠ ཏཏྠ ཨདྷིཔཏིབྲཧྨཱནཾ ཝཎྞཡནྟི. བྲཧྨགྒཧཎེནེཝ པན ཏསྶ གཧིཏཏྟཱ ཨཡུཏྟམེཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡོཛནཱནཡོ ཙེཏྠ ཨབྷིབྷཱུ ཝཎྞཝཱ དཱིགྷཱཡུཀོཏི སུཏྭཱ ཏཏྠ ཚནྡརཱགཾ ཨུཔྤཱདེནྟོ ཨབྷིབྷུཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཨབྷིབྷུནོ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟིཨཱདིནཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧནྟོཔི ཨབྷིབྷུཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཏྟཱནཾ ཧཱིནཏོ ཨབྷིབྷུཾ སེཡྻཏོ དཧནྟོ པན ཨབྷིབྷུཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨབྷིབྷཱུ ནིཙྩོ དྷུཝོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པརཱམསནྟོ ཨབྷིབྷུཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ པཛཱཔཏིཝཱརེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

བྷཱུཏཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༤. ཨེཝཾ བྷགཝཱ པཊིཔཱཊིཡཱ དེཝལོཀེ དསྶེནྟོཔི ཨབྷིབྷཱུཝཙནེན ཨསཉྙབྷཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨཡཾ ཝཊྚཀཐཱ, སུདྡྷཱཝཱསཱ ཙ ཝིཝཊྚཔཀྑེ ཋིཏཱ, ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཱ ཨེཝ ཧི ཏེ དེཝཱ. ཡསྨཱ ཝཱ ཀཏིཔཡཀཔྤསཧསྶཱཡུཀཱ ཏེ དེཝཱ, བུདྡྷུཔྤཱདཀཱལེཡེཝ ཧོནྟི. བུདྡྷཱ པན ཨསངྑེཡེཔི ཀཔྤེ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏདཱ སུཉྙཱཔི སཱ བྷཱུམི ཧོཏི. རཉྙོ ཁནྡྷཱཝཱརཊྛཱནཾ ཝིཡ ཧི བུདྡྷཱནཾ སུདྡྷཱཝཱསབྷཝོ. ཏེ ཏེནེཝ ཙ ཀཱརཎེན ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིསཏྟཱཝཱསཝསེནཔི ན གཧིཏཱ, སབྦཀཱལིཀཱ པན ཨིམཱ མཉྙནཱ. ཏསྨཱ ཏཱསཾ སདཱཝིཛྫམཱནབྷཱུམིཾ དསྶེནྟོ སུདྡྷཱཝཱསེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནྟི ཏབྦྷཱུམིཀཱ ཙཏྟཱརོ ཀུསལཝིཔཱཀཀིརིཡཱ ཁནྡྷཱ. ཏེ ཙ ཏཏྲཱུཔཔནྣཱཡེཝ དཊྛབྦཱ བྷཝཔརིཙྪེདཀཐཱ ཨཡནྟི ཀཏྭཱ. ཨེས ནཡོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱདཱིསུ. ཨཏྠཡོཛནཱ པན ཙཏཱུསུཔི ཨེཏེསུ ཝཱརེསུ ཨབྷིབྷཱུཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. མཱནམཉྙནཱ ཙེཏྠ པཛཱཔཏིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནཱཔི ཡུཛྫཏི.

ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དིཊྛསུཏཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༥. ཨེཝཾ བྷཱུམིཝིསེསཱདིནཱ བྷེདེན ཝིཏྠཱརཏོཔི མཉྙནཱཝཏྠུཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སབྦམཉྙནཱཝཏྠུབྷཱུཏཾ སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣཾ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨབྷེདཾ དིཊྛཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི སངྒཎྷིཏྭཱ དསྶེནྟོ, དིཊྛཾ དིཊྛཏོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ དིཊྛནྟི མཾསཙཀྑུནཱཔི དིཊྛཾ, དིབྦཙཀྑུནཱཔི དིཊྛཾ. རཱུཔཱཡཏནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཏྠ དིཊྛཾ མཉྙཏཱིཏི དིཊྛཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི. ཀཐཾ? རཱུཔཱཡཏནཾ སུབྷསཉྙཱཡ སུཁསཉྙཱཡ ཙ པསྶནྟོ ཏཏྠ ཚནྡརཱགཾ ཛནེཏི, ཏཾ ཨསྶཱདེཏི ཨབྷིནནྡཏི. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨིཏྠིརཱུཔེ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ རཏྟཱ གིདྡྷཱ གདྷིཏཱ མུཙྪིཏཱ ཨཛ྄ཛྷོསནྣཱ, ཏེ དཱིགྷརཏྟཾ སོཙནྟི ཨིཏྠིརཱུཔཝསཱནུགཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༥༥). ཨེཝཾ དིཊྛཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨིཏི མེ རཱུཔཾ སིཡཱ ཨནཱགཏམདྡྷཱནནྟི ཝཱ པནེཏྠ ནནྡིཾ སམནྣཱནེཏི, རཱུཔསམྤདཾ ཝཱ པན ཨཱཀངྑམཱནོ དཱནཾ དེཏཱི’’ཏི ཝིཏྠཱརོ. ཨེཝམྤི དིཊྛཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཏྟནོ པན པརསྶ ཙ རཱུཔསམྤཏྟིཾ ཝིཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཛནེཏི. ‘‘ཨིམིནཱཧཾ སེཡྻོསྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘སདིསོསྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཧཱིནོསྨཱི’’ཏི ཝཱཏི ཨེཝཾ དིཊྛཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. རཱུཔཱཡཏནཾ པན ནིཙྩཾ དྷུཝཾ སསྶཏནྟི མཉྙཏི, ཨཏྟཱནཾ ཨཏྟནིཡནྟི མཉྙཏི, མངྒལཾ ཨམངྒལནྟི མཉྙཏི, ཨེཝཾ དིཊྛཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝཾ དིཊྛཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི. ཀཐཾ དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི? རཱུཔསྨིཾ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶནནཡེན མཉྙནྟོ དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི. ཡཐཱ ཝཱ དྷནེ དྷཉྙེ. ཨེཝཾ རཱུཔསྨིཾ རཱགཱདཡོཏི མཉྙནྟོཔི དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི. ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཉྙེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝཾ དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི. སེསཾ པཐཝཱིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

སུཏནྟི མཾསསོཏེནཔི སུཏཾ, དིབྦསོཏེནཔི སུཏཾ, སདྡཱཡཏནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

མུཏནྟི མུཏྭཱ མུནིཏྭཱ ཙ གཧིཏཾ, ཨཱཧཙྩ ཨུཔགནྟྭཱཏི ཨཏྠོ, ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨཱརམྨཎཱནཉྩ ཨཉྙམཉྙསཾསིལེསེ ཝིཉྙཱཏནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, གནྡྷརསཕོཊྛབྦཱཡཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཝིཉྙཱཏནྟི མནསཱ ཝིཉྙཱཏཾ, སེསཱནཾ སཏྟནྣཾ ཨཱཡཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ དྷམྨཱརམྨཎསྶ ཝཱ. ཨིདྷ པན སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣམེཝ ལབྦྷཏི. ཝིཏྠཱརོ པནེཏྠ དིཊྛཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

དིཊྛསུཏྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨེཀཏྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༦. ཨེཝཾ སབྦཾ སཀྐཱཡབྷེདཾ དིཊྛཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏམེཝ སམཱཔནྣཀཝཱརེན ཙ ཨསམཱཔནྣཀཝཱརེན ཙ དྭིདྷཱ དསྶེནྟོ ཨེཀཏྟཾ ནཱནཏྟནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨེཀཏྟནྟི ཨིམིནཱ ཧི སམཱཔནྣཀཝཱརཾ དསྶེཏི. ནཱནཏྟནྟི ཨིམིནཱ ཨསམཱཔནྣཀཝཱརཾ. ཏེསཾ ཨཡཾ ཝཙནཏྠོ ཨེཀབྷཱཝོ ཨེཀཏྟཾ. ནཱནཱབྷཱཝོ ནཱནཏྟནྟི. ཡོཛནཱ པནེཏྠ སམཱཔནྣཀཝཱརཾ ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧི, ཨསམཱཔནྣཀཝཱརཉྩ པཉྩཧི ཁནྡྷེཧི བྷིནྡིཏྭཱ ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ སཱསནནཡེན པཐཝཱིཝཱརཱདཱིསུ ཝུཏྟེན ཙ ཨཊྛཀཐཱནཡེན ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཀེཙི པན ཨེཀཏྟནྟི ཨེཀཏྟནཡཾ ཝདནྟི ནཱནཏྟནྟི ནཱནཏྟནཡཾ. ཨཔརེ ‘‘ཨེཀཏྟསཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི ཨརོགོ པརཾ མརཎཱ, ནཱནཏྟསཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛཱབྷིནིཝེསཾ. ཏཾ སབྦཾ ཨིདྷ ནཱདྷིཔྤེཏཏྟཱ ཨཡུཏྟམེཝ ཧོཏི.

ཨེཝཾ སབྦཾ སཀྐཱཡཾ དྭིདྷཱ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏམེཝ ཨེཀདྷཱ སམྤིཎྜེཏྭཱ དསྶེནྟོ སབྦཾ སབྦཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཡོཛནཱནཡོ པནེཏྠ སབྦཾ ཨསྶཱདེནྟོ སབྦཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘མཡཱ ཨེཏེ སཏྟཱ ནིམྨིཏཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཏྟནཱ ནིམྨིཏཾ མཉྙནྟོ སབྦཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘སབྦཾ པུབྦེཀཏཀམྨཧེཏུ, སབྦཾ ཨིསྶརནིམྨཱནཧེཏུ, སབྦཾ ཨཧེཏུཨཔཙྩཡཱ, སབྦཾ ཨཏྠི, སབྦཾ ནཏྠཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མཉྙནྟོ སབྦཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཀཐཾ སབྦསྨིཾ མཉྙཏི? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཧོཏི ‘‘མཧཱ མེ ཨཏྟཱ’’ཏི. སོ སབྦལོཀསནྣིཝཱསཾ ཏསྶོཀཱསབྷཱཝེན པརིཀཔྤེཏྭཱ སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ སབྦསྨིནྟི མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ པཐཝཱིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨེཝཾ སབྦཾ སཀྐཱཡཾ ཨེཀདྷཱ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཔརེནཔི ནཡེན ཏཾ ཨེཀདྷཱ དསྶེནྟོ ནིབྦཱནཾ ནིབྦཱནཏོཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ནིབྦཱནནྟི ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷོ, ཨཡཾ ཨཏྟཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, བྷོ, ཨཡཾ ཨཏྟཱ པརམདིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ པཏྟོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཉྩདྷཱ ཨཱགཏཾ པརམདིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ནིབྦཱནཾ ཨསྶཱདེནྟོ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཏེན ནིབྦཱནེན ‘‘ཨཧམསྨི ནིབྦཱནཾ པཏྟོ’’ཏི མཱནཾ ཛནེནྟོ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨནིབྦཱནཾཡེཝ སམཱནཾ ཏཾ ནིབྦཱནཏོ ནིཙྩཱདིཏོ ཙ གཎྷནྟོ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ནིབྦཱནཏོ པན ཨཉྙཾ ཨཏྟཱནཾ གཧེཏྭཱ སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ ཨིམསྨིཾ ནིབྦཱནེཏི མཉྙནྟོ ནིབྦཱནསྨིཾ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ ནིབྦཱནཏོ མཉྙནཱཡཔི. ཏཏྲཔི ཧི ནིབྦཱནཏོ ཨཉྙཾ ཨཏྟཱནཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ནིབྦཱནཾ, ཨཡཾ ཨཏྟཱ, སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ ཨིཏོ ནིབྦཱནཏོ ཨཉྙོ’’ཏི མཉྙནྟོ ནིབྦཱནཏོ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཨཧོ སུཁཾ མམ ནིབྦཱན’’ནྟི མཉྙནྟོ པན ནིབྦཱནཾ མེཏི མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨནུགཱིཏི –

ཡཱདིསོ ཨེས སཀྐཱཡོ, ཏཐཱ ནཾ ཨཝིཛཱནཏོ;

པུཐུཛྫནསྶ སཀྐཱཡེ, ཛཱཡནྟི སབྦམཉྙནཱ.

ཛེགུཙྪོ བྷིདུརོ ཙཱཡཾ, དུཀྑོ ཨཔརིཎཱཡཀོ;

ཏཾ པཙྩནཱིཀཏོ བཱལོ, གཎྷཾ གཎྷཱཏི མཉྙནཾ.

སུབྷཏོ སུཁཏོ ཙེཝ, སཀྐཱཡཾ ཨནུཔསྶཏོ;

སལབྷསྶེཝ ཨགྒིམྷི, ཧོཏི ཏཎྷཱཡ མཉྙནཱ.

ནིཙྩསཉྙཾ ཨདྷིཊྛཱཡ, སམྤཏྟིཾ ཏསྶ པསྶཏོ;

གཱུཐཱདཱི ཝིཡ གཱུཐསྨིཾ, ཧོཏི མཱནེན མཉྙནཱ.

ཨཏྟཱ ཨཏྟནིཡོ མེཏི, པསྶཏོ ནཾ ཨབུདྡྷིནོ;

ཨཱདཱསེ ཝིཡ བོནྡྷིསྶ, དིཊྛིཡཱ ཧོཏི མཉྙནཱ.

མཉྙནཱཏི ཙ ནཱམེཏཾ, སུཁུམཾ མཱརབནྡྷནཾ;

སིཐིལཾ དུཔྤམུཉྩཉྩ, ཡེན བདྡྷོ པུཐུཛྫནོ.

བཧུཾ ཝིཔྥནྡམཱནོཔི, སཀྐཱཡཾ ནཱཏིཝཏྟཏི;

སམུསྶིཏཾ དལ༹ྷཏྠམྦྷཾ, སཱཝ གདྡུལབནྡྷནོ.

ས’སོ སཀྐཱཡམལཱིནོ, ཛཱཏིཡཱ ཙ ཛརཱཡ ཙ;

རོགཱདཱིཧི ཙ དུཀྑེཧི, ནིཙྩཾ ཧཉྙཏི བཱལ༹ྷསོ.

ཏཾ ཝོ ཝདཱམི བྷདྡནྟེ, སཀྐཱཡཾ ཨནུཔསྶཐ;

ཨསཱཏཏོ ཨསུབྷཏོ, བྷེདཏོ ཙ ཨནཏྟཏོ.

ཨེསོ སབྷཱཝོ ཧེཏསྶ, པསྶཾ ཨེཝམིམཾ བུདྷོ;

པཧཱཡ མཉྙནཱ སབྦཱ, སབྦདུཀྑཱ པམུཙྩཏཱིཏི.

ཨེཀཏྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པུཐུཛྫནཝསེན ཙཏུཝཱིསཏིཔབྦཱ པཋམནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སེཀྑཝཱརདུཏིཡནཡཝཎྞནཱ

༧. ཨེཝཾ བྷགཝཱ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སབྦསཀྐཱཡདྷམྨམཱུལབྷཱུཏཾ པུཐུཛྫནསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེསྭེཝ ཝཏྠཱུསུ སེཀྑསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སེཀྑོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡོཏི ཨུདྡེསཝཙནཾ. སོཏི ནིདྡེསཝཙནཾ. པིཀཱརོ སམྤིཎྜནཏྠོ ཨཡམྤི དྷམྨོ ཨནིཡཏོཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཏེན ཙ ཨཱརམྨཎསབྷཱགེན པུགྒལཾ སམྤིཎྜེཏི, ནོ པུགྒལསབྷཱགེན, ཧེཊྛཏོ ཧི པུགྒལཱ དིཊྛིཝིཔནྣཱ, ཨིདྷ དིཊྛིསམྤནྣཱ, ན ཏེསཾ སབྷཱགཏཱ ཨཏྠི. ཨཱརམྨཎཾ པན ཧེཊྛཱ པུགྒལཱནམྤི ཏདེཝ, ཨིམེསམྤི ཏདེཝཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱརམྨཎསབྷཱགེན པུགྒལཾ སམྤིཎྜེཏི ནོ པུགྒལསབྷཱགེནཱ’’ཏི. ཡོཔི སོཏི ཨིམིནཱ པན སཀལེན ཝཙནེན ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སེཀྑཾ དསྶེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སེཀྑོཏི ཀེནཊྛེན སེཀྑོ? སེཀྑདྷམྨཔྤཊིལཱབྷཏོ སེཀྑོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སེཀྑོ ཧོཏཱིཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སེཀྑཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི…པེ… སེཀྑེན སམྨཱསམཱདྷིནཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ བྷིཀྑུ, སེཀྑོ ཧོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༣). ཨཔིཙ སིཀྑཏཱིཏིཔི སེཀྑོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘སིཀྑཏཱིཏི ཁོ བྷིཀྑུ ཏསྨཱ སེཀྑོཏི ཝུཙྩཏི. ཀིཉྩ སིཀྑཏི? ཨདྷིསཱིལམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཙིཏྟམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཔཉྙམྤི སིཀྑཏི, སིཀྑཏཱིཏི ཁོ བྷིཀྑུ ཏསྨཱ སེཀྑོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༦).

ཡོཔི ཀལྱཱཎཔུཐུཛྫནོ ཨནུལོམཔཊིཔདཱཡ པརིཔཱུརཀཱརཱི སཱིལསམྤནྣོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཛཱགརིཡཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པུབྦརཏྟཱཔརརཏྟཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི – ‘‘ཨཛྫ ཝཱ སྭེ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ སཱམཉྙཕལཾ ཨདྷིགམིསྶཱམཱི’’ཏི, སོཔི ཝུཙྩཏི སིཀྑཏཱིཏི སེཀྑོཏི. ཨིམསྨིཾ པནཏྠེ པཊིཝེདྷཔྤཏྟོཝ སེཀྑོ ཨདྷིཔྤེཏོ, ནོ པུཐུཛྫནོ.

ཨཔྤཏྟཾ མཱནསཾ ཨེཏེནཱཏི ཨཔྤཏྟམཱནསོ. མཱནསནྟི རཱགོཔི ཙིཏྟམྤི ཨརཧཏྟམྤི. ‘‘ཨནྟལིཀྑཙརོ པཱསོ, ཡྭཱཡཾ ཙརཏི མཱནསོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༣; སཾ. ནི. ༡.༡༥༡) ཨེཏྠ ཧི རཱགོ མཱནསཾ. ‘‘ཙིཏྟཾ མནོ མཱནས’’ནྟི (དྷ. ས. ༦༥) ཨེཏྠ ཙིཏྟཾ. ‘‘ཨཔྤཏྟམཱནསོ སེཀྑོ, ཀཱལཾ ཀཡིརཱ ཛནེསུཏཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༥༩) ཨེཏྠ ཨརཧཏྟཾ. ཨིདྷཱཔི ཨརཧཏྟམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏེན ཨཔྤཏྟཱརཧཏྟོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨནུཏྟརནྟི སེཊྛཾ, ཨསདིསནྟི ཨཏྠོ. ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི ཁེམཾ ཨནནུཡུཏྟནྟི ཡོགཀྑེམཾ, ཨརཧཏྟམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. པཏྠཡམཱནོཏི དྭེ པཏྠནཱ ཏཎྷཱཔཏྠནཱ ཙ, ཚནྡཔཏྠནཱ ཙ. ‘‘པཏྠཡམཱནསྶ ཧི པཛཔྤིཏཱནི, པཝེདྷིཏཾ ཝཱཔི པཀཔྤིཏེསཱུ’’ཏི (སུ. ནི. ༩༠༨) ཨེཏྠ ཏཎྷཱཔཏྠནཱ.

‘‘ཚིནྣཾ པཱཔིམཏོ སོཏཾ, ཝིདྡྷསྟཾ ཝིནལཱི༹ཀཏཾ;

པཱམོཛྫབཧུལཱ ཧོཐ, ཁེམཾ པཏྟཏྠ བྷིཀྑཝོ’’ཏི. (མ. ནི. ༡.༣༥༢) –

ཨེཏྠ ཀཏྟུཀམྱཏཱ ཀུསལཙྪནྡཔཏྠནཱ. ཨཡམེཝ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱ. ཏེན པཏྠཡམཱནོཏི ཏཾ ཡོགཀྑེམཾ པཏྟུཀཱམོ ཨདྷིགནྟུཀཱམོ ཏནྣིནྣོ ཏཔྤོཎོ ཏཔྤབྦྷཱརོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨཉྙཾ ཨིརིཡཱཔཐདུཀྑཾ ཨཉྙེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཔརིཔཏནྟཾ ཀཱཡཾ ཧརཏི. ཨཐ ཝཱ ‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱཏི ཨདྷིམུཙྩནྟོ སདྡྷཱཡ ཝིཧརཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱཔི ནིདྡེསནཡེནེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. པཐཝིཾ པཐཝིཏོ ཨབྷིཛཱནཱཏཱིཏི པཐཝིཾ པཐཝཱིབྷཱཝེན ཨབྷིཛཱནཱཏི, ན པུཐུཛྫནོ ཝིཡ སབྦཱཀཱརཝིཔརཱིཏཱཡ སཉྙཱཡ སཉྫཱནཱཏི. ཨཔིཙ ཁོ ཨབྷིཝིསིཊྛེན ཉཱཎེན ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ པཐཝཱིཏི ཨེཏཾ པཐཝཱིབྷཱཝཾ ཨདྷིམུཙྩནྟོ ཨེཝ ནཾ ཨནིཙྩཱཏིཔི དུཀྑཱཏིཔི ཨནཏྟཱཏིཔི ཨེཝཾ ཨབྷིཛཱནཱཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཉྩ ནཾ ཨབྷིཉྙཏྭཱ པཐཝིཾ མཱ མཉྙཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མཉྙཏཱིཏི མཉྙི. ཨཡཾ པན མཉྙཱི ཙ ན མཉྙཱི ཙ ན ཝཏྟབྦོཏི. ཨེཏསྨིཉྷི ཨཏྠེ ཨིདཾ པདཾ ནིཔཱཏེཏྭཱ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཀོ པནེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི. ཝུཙྩཏེ, པུཐུཛྫནོ ཏཱཝ སབྦམཉྙནཱནཾ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ མཉྙཏཱིཏི ཝུཏྟོ. ཁཱིཎཱསཝོ པཧཱིནཏྟཱ ན མཉྙཏཱིཏི. སེཀྑསྶ པན དིཊྛིམཉྙནཱ པཧཱིནཱ, ཨིཏརཱ པན ཏནུབྷཱཝཾ གཏཱ, ཏེན སོ མཉྙཏཱིཏིཔི ན ཝཏྟབྦོ པུཐུཛྫནོ ཝིཡ, ན མཉྙཏཱིཏིཔི ན ཝཏྟབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ ཝིཡཱཏི.

པརིཉྙེཡྻཾ ཏསྶཱཏི ཏསྶ སེཀྑསྶ ཏཾ མཉྙནཱཝཏྠུ ཨོཀྐནྟནིཡཱམཏྟཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཏྟཱ ཙ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙེཡྻཾ, ཨཔརིཉྙེཡྻཉྩ ཨཔརིཉྙཱཏཉྩ ན ཧོཏི པུཐུཛྫནསྶ ཝིཡ, ནོཔི པརིཉྙཱཏཾ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཝིཡ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སེཀྑཝསེན དུཏིཡནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཁཱིཎཱསཝཝཱརཏཏིཡཱདིནཡཝཎྞནཱ

༨. ཨེཝཾ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སེཀྑསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཁཱིཎཱསཝསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡོཔཱིཏི པི-སདྡོ སམྤིཎྜནཏྠོ. ཏེན ཨིདྷ ཨུབྷཡསབྷཱགཏཱཔི ལབྦྷཏཱིཏི དསྶེཏི. སེཀྑོ ཧི ཁཱིཎཱསཝེན ཨརིཡཔུགྒལཏྟཱ སབྷཱགོ, ཏེན པུགྒལསབྷཱགཏཱ ལབྦྷཏི, ཨཱརམྨཎསབྷཱགཏཱ པན ཝུཏྟནཡཱ ཨེཝ. ཨརཧནྟི ཨཱརཀཀིལེསོ, དཱུརཀིལེསོ པཧཱིནཀིལེསོཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཧོཏི? ཨཱརཀཱསྶ ཧོནྟི པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ སདརཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཧོཏཱི’’ཏི. (མ. ནི. ༡.༤༣༤) ཁཱིཎཱསཝོཏི ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཀཱམཱསཝོ…པེ… ཨཝིཛྫཱསཝོ, ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཨརཧཏོ ཁཱིཎཱ པཧཱིནཱ སམུཙྪིནྣཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ, ཨབྷབྦུཔྤཏྟིཀཱ ཉཱཎགྒིནཱ དཌྜྷཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཁཱིཎཱསཝོཏི.

ཝུསིཏཝཱཏི གརུསཾཝཱསེཔི ཨརིཡམགྒསཾཝཱསེཔི དསསུ ཨརིཡཝཱསེསུཔི ཝསི པརིཝསི ཝུཏྠོ པརིཝུཏྠོ, སོ ཝུཏྠཝཱསོ ཙིཎྞཙརཎོཏི ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོཏི པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སཏྟ སེཀྑཱ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི ཀརཎཱིཡཾ ཀརོནྟི ནཱམ, ཁཱིཎཱསཝསྶ སབྦཀརཎཱིཡཱནི ཀཏཱནི པརིཡོསིཏཱནི, ནཏྠི ཏསྶ ཨུཏྟརི ཀརཎཱིཡཾ དུཀྑཀྑཡཱདྷིགམཱཡཱཏི ཀཏཀརཎཱིཡོ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘ཏསྶ སམྨཱ ཝིམུཏྟསྶ, སནྟཙིཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ;

ཀཏསྶ པཊིཙཡོ ནཏྠི, ཀརཎཱིཡཾ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༦༤༢);

ཨོཧིཏབྷཱརོཏི ཏཡོ བྷཱརཱ ཁནྡྷབྷཱརོ ཀིལེསབྷཱརོ ཨབྷིསངྑཱརབྷཱརོཏི, ཏསྶིམེ ཏཡོ བྷཱརཱ ཨོཧིཏཱ ཨོརོཔིཏཱ ནིཀྑིཏྟཱ པཱཏིཏཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཨོཧིཏབྷཱརོཏི. ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོཏི ཨནུཔྤཏྟོ སདཏྠཾ, སཀཏྠནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཀཱརསྶཱཡཾ དཀཱརོ ཀཏོ, སདཏྠོཏི ཙ ཨརཧཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཉྷི ཨཏྟུཔནིབནྡྷནཊྛེན ཨཏྟཱནཾ ཨཝིཛཧནཊྛེན ཨཏྟནོ པརམཏྠཊྛེན ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྠོ སཀཏྠོཏི ཝུཙྩཏི.

པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོཏི བྷཝསཾཡོཛནཱནཱིཏི དས སཾཡོཛནཱནི ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ པཊིགྷམཱནདིཊྛིཝིཙིཀིཙྪཱསཱིལབྦཏཔརཱམཱསབྷཝརཱགཨིསྶཱམཙྪརིཡསཾཡོཛནཾ ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནཾ. ཨིམཱནི ཧི སཏྟེ བྷཝེསུ སཾཡོཛེནྟི ཨུཔནིབནྡྷནྟི, བྷཝཾ ཝཱ བྷཝེན སཾཡོཛེནྟི, ཏསྨཱ ‘‘བྷཝསཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིམཱནི བྷཝསཾཡོཛནཱནི ཨརཧཏོ པརིཀྑཱིཎཱནི པཧཱིནཱནི ཉཱཎགྒིནཱ དཌྜྷཱནི, ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ’’ཏི. སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོཏི ཨེཏྠ སམྨདཉྙཱཏི སམྨཱ ཨཉྙཱཡ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཁནྡྷཱནཾ ཁནྡྷཊྛཾ, ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནཊྛཾ, དྷཱཏཱུནཾ དྷཱཏུཊྛཾ, དུཀྑསྶ པཱིལ༹ནཊྛཾ, སམུདཡསྶ པབྷཝཊྛཾ, ནིརོདྷསྶ སནྟཊྛཾ, མགྒསྶ དསྶནཊྛཾ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱཏི ཨེཝམཱདིཾ ཝཱ བྷེདཾ སམྨཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཉྙཱཡ ཛཱནིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཏུལཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱཏི.

ཝིམུཏྟོཏི དྭེ ཝིམུཏྟིཡོ ཙིཏྟསྶ ཙ ཝིམུཏྟི ནིབྦཱནཉྩ. ཨརཧཱ སབྦཀིལེསེཧི ཝིམུཏྟཙིཏྟཏྟཱ ཙིཏྟཝིམུཏྟིཡཱཔི ཝིམུཏྟོ. ནིབྦཱནཾ ཨདྷིམུཏྟཏྟཱ ནིབྦཱནེཔི ཝིམུཏྟོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ’’ཏི. པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཏསྶ ཨརཧཏོ ཏཾ མཉྙནཱཝཏྠུ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏཾ. ཏསྨཱ སོ ཏཾ ཝཏྠུཾ ན མཉྙཏི, ཏཾ ཝཱ མཉྙནཾ ན མཉྙཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ནིབྦཱནཝཱརེ པན ཁཡཱ རཱགསྶཱཏིཨཱདཡོ ཏཡོ ཝཱརཱ ཝུཏྟཱ. ཏེ པཐཝཱིཝཱརཱདཱིསུཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ. ཨཡཉྩ པརིཉྙཱཏཝཱརོ ནིབྦཱནཝཱརེཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦོ. ཝིཏྠཱརེནྟེན ཙ པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི སབྦཔདེཧི ཡོཛེཏྭཱ པུན ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱཏི ཡོཛེཏབྦཾ. ཨེས ནཡོ ཨིཏརེསུ. དེསནཱ པན ཨེཀཏྠ ཝུཏྟཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟམེཝ ཧོཏཱིཏི སཾཁིཏྟཱ.

ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ བཱཧིརཀོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ, ན ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ. ཨརཧཱ པན ཁཡཱ ཡེཝ, ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ’’ཏི. ཨེས ནཡོ དོསམོཧེསུཔི. ཡཐཱ ཙ ‘‘པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི པརིཉྙཱཏཏྟཱ སོ ཏཾ ཝཏྠུཾ ཏཾ ཝཱ མཉྙནཾ ན མཉྙཏཱིཏི ཨཏྠོ ཧོཏི, ཨེཝམིདྷཱཔི ཝཱིཏརཱགཏྟཱ སོ ཏཾ ཝཏྠུཾ ཏཾ ཝཱ མཉྙནཾ ན མཉྙཏཱིཏི དཊྛབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཨཡཾ ཝཱརོ མགྒབྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟོ. ཨིཏརེ པན ཕལསཙྪིཀིརིཡཱཔཱརིཔཱུརིདསྶནཏྠནྟི ཝེདིཏབྦཱ. དྭཱིཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི ཨརཧཱ ན མཉྙཏི ཝཏྠུསྶ ཙ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཨཀུསལམཱུལཱནཉྩ སམུཙྪིནྣཏྟཱ. ཏེནསྶ པརིཉྙཱཏཝཱརེན ཝཏྠུནོ ཝཏྠུཔརིཉྙཾ དཱིཔེཏི, ཨིཏརེཧི ཨཀུསལམཱུལསམུཙྪེདནྟི. ཏཏྠ པཙྪིམེསུ ཏཱིསུ ཝཱརེསུ ཨཡཾ ཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ, ཏཱིསུ ཧི ཝཱརེསུ རཱགེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ དུཀྑཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟོ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི. དོསེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ཨནིམིཏྟཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟོ ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསོ ཧོཏི. མོཧེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཨནཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ སུཉྙཏཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟོ ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧོ ཧོཏཱིཏི.

ཨེཝཾ སནྟེ ན ཨེཀོ ཏཱིཧི ཝིམོཀྑེཧི ཝིམུཙྩཏཱིཏི དྭེ ཝཱརཱ ན ཝཏྟབྦཱ སིཡུནྟི ཙེ, ཏཾ ན. ཀསྨཱ? ཨནིཡམིཏཏྟཱ. ཨནིཡམེན ཧི ཝུཏྟཾ ‘‘ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧ’’ནྟི. ན པན ཝུཏྟཾ ཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑེན ཝཱ ཝིམུཏྟོ, ཨིཏརེན ཝཱཏི, ཏསྨཱ ཡཾ ཨརཧཏོ ཡུཛྫཏི, ཏཾ སབྦཾ ཝཏྟབྦམེཝཱཏི.

ཨཝིསེསེན ཝཱ ཡོ ཀོཙི ཨརཧཱ སམཱནེཔི རཱགཱདིཀྑཡེ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོཏི ཝུཙྩཏི, དུཀྑདུཀྑསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསོཏི. སངྑཱརདུཀྑསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧོཏི. ཨིཊྛཱརམྨཎསྶ ཝཱ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ. ཨནིཊྛཱརམྨཎསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསོ. མཛ྄ཛྷཏྟཱརམྨཎསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧོ. སུཁཱཡ ཝཱ ཝེདནཱཡ རཱགཱནུསཡསྶ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ, ཨིཏརཱསུ པཊིགྷམོཧཱནུསཡཱནཾ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཝཱིཏདོསོ ཝཱིཏམོཧོ ཙཱཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཝིསེསཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ…པེ… ཝཱིཏམོཧཏྟཱ’’ཏི.

ཁཱིཎཱསཝཝསེན ཏཏིཡཙཏུཏྠཔཉྩམཚཊྛནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཐཱགཏཝཱརསཏྟམནཡཝཎྞནཱ

༡༢. ཨེཝཾ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ ཁཱིཎཱསཝསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཏྟནོ པཝཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཏཐཱགཏོཔི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཐཱགཏོཏི ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི – ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོཏི.

ཀཐཾ བྷགཝཱ ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ? ཡཐཱ སབྦལོཀཧིཏཱཡ ཨུསྶུཀྐམཱཔནྣཱ པུརིམཀཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཱགཏཱ, ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ, ཡཐཱ སིཁཱི བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཝེསྶབྷཱུ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀཀུསནྡྷོ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀོཎཱགམནོ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ཨཱགཏོཏི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡེན ཨབྷིནཱིཧཱརེན ཨེཏེ བྷགཝནྟོ ཨཱགཏཱ, ཏེནེཝ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ.

ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ, སཱིལནེཀྑམྨཔཉྙཱཝཱིརིཡཁནྟིསཙྩཨདྷིཊྛཱནམེཏྟཱཨུཔེཀྑཱཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ, ཨིམཱ དས པཱརམིཡོ, དས ཨུཔཔཱརམིཡོ, དས པརམཏྠཔཱརམིཡོཏི, སམཏིཾས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ, ཨངྒཔརིཙྩཱགཾ ནཡནདྷནརཛྫཔུཏྟདཱརཔརིཙྩཱགནྟི ཨིམེ པཉྩ མཧཱཔརིཙྩཱགེ པརིཙྩཛིཏྭཱ པུབྦཡོགཔུབྦཙརིཡདྷམྨཀྑཱནཉཱཏཏྠཙརིཡཱདཡོ པཱུརེཏྭཱ, བུདྡྷིཙརིཡཱཡ ཀོཊིཾ པཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཏཐཱ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ.

ཡཐཱ ཙ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ སམྨཔྤདྷཱནེ ཨིདྡྷིཔཱདེ པཉྩིནྡྲིཡཱནི པཉྩ བལཱནི སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཱུཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཏཐཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱཔི ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཡཐེཝ ལོཀམྷི ཝིཔསྶིཨཱདཡོ,

སབྦཉྙུབྷཱཝཾ མུནཡོ ཨིདྷཱགཏཱ;

ཏཐཱ ཨཡཾ སཀྱམུནཱིཔི ཨཱགཏོ,

ཏཐཱགཏོ ཝུཙྩཏི ཏེན ཙཀྑུམཱཏི.

ཨེཝཾ ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ. ཡཐཱ སམྤཏིཛཱཏོ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ གཏོ…པེ… ཀསྶཔོ བྷགཝཱ གཏོ. ཀཐཉྩ སོ གཏོཏི, སོ ཧི སམྤཏིཛཱཏོཝ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན གཏོ. ཡཐཱཧ – སམྤཏིཛཱཏོ, ཨཱནནྡ, བོདྷིསཏྟོ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན གཙྪཏི སེཏམྷི ཚཏྟེ ཨནུདྷཱརཱིཡམཱནེ, སབྦཱ ཙ དིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏི, ཨཱསབྷིཉྩ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི ‘‘ཨགྒོཧམསྨི ལོཀསྶ, ཛེཊྛོཧམསྨི ལོཀསྶ, སེཊྛོཧམསྨི ལོཀསྶ, ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༠༧).

ཏཉྩསྶ གམནཾ ཏཐཾ ཨཧོསི ཨཝིཏཐཾ ཨནེཀེསཾ ཝིསེསཱདྷིགམཱནཾ པུབྦནིམིཏྟབྷཱཝེན. ཡཉྷི སོ སམྤཏིཛཱཏོཝ སམེཧི པཱདེཧི པཏིཊྛཧི, ཨིདམསྶ ཙཏུརིདྡྷིཔཱདཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཨུཏྟརཱབྷིམུཁབྷཱཝོ པན སབྦལོཀུཏྟརབྷཱཝསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརོ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒརཏནཔཊིལཱབྷསྶ. ‘‘སུཝཎྞདཎྜཱ ཝཱིཏིཔཏནྟི ཙཱམརཱ’’ཏི (སུ. ནི. ༦༩༣) ཨེཏྠ ཝུཏྟོ ཙཱམརུཀྑེཔོ སབྦཏིཏྠིཡནིམྨཐནསྶ. སེཏཙྪཏྟདྷཱརཎཾ ཨརཧཏྟཝིམུཏྟིཝརཝིམལསེཏཙྪཏྟཔཊིལཱབྷསྶ. སབྦདིསཱནུཝིལོཀནཾ སབྦཉྙུཏཱནཱཝརཎཉཱཎཔཊིལཱབྷསྶ. ཨཱསབྷཱིཝཱཙཱབྷཱསནཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཝརདྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཏཐཱ ཨཡཾ བྷགཝཱཔི གཏོ. ཏཉྩསྶ གམནཾ ཏཐཾ ཨཧོསི ཨཝིཏཐཾ ཏེསཉྙེཝ ཝིསེསཱདྷིགམཱནཾ པུབྦནིམིཏྟབྷཱཝེན. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘མུཧུཏྟཛཱཏོཝ གཝམྤཏཱི ཡཐཱ,

སམེཧི པཱདེཧི ཕུསཱི ཝསུནྡྷརཾ;

སོ ཝིཀྐམཱི སཏྟ པདཱནི གོཏམོ,

སེཏཉྩ ཚཏྟཾ ཨནུདྷཱརཡུཾ མརཱུ.

གནྟྭཱན སོ སཏྟ པདཱནི གོཏམོ,

དིསཱ ཝིལོཀེསི སམཱ སམནྟཏོ;

ཨཊྛངྒུཔེཏཾ གིརམབྦྷུདཱིརཡཱི,

སཱིཧོ ཡཐཱ པབྦཏམུདྡྷནིཊྛིཏོ’’ཏི. –

ཨེཝཾ ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ, ཨཡམྤི བྷགཝཱ ཏཐེཝ ནེཀྑམྨེན ཀཱམཙྪནྡཾ པཧཱཡ གཏོ. ཨབྱཱཔཱདེན བྱཱཔཱདཾ, ཨཱལོཀསཉྙཱཡ ཐིནམིདྡྷཾ, ཨཝིཀྑེཔེན ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ, དྷམྨཝཝཏྠཱནེན ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཡ, ཉཱཎེན ཨཝིཛྫཾ པདཱལེཏྭཱ, པཱམོཛྫེན ཨརཏིཾ ཝིནོདེཏྭཱ, པཋམཛ྄ཛྷཱནེན ནཱིཝརཎཀཝཱཊཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན ཝིཏཀྐཝིཙཱརདྷཱུམཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན པཱིཏིཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེན སུཁདུཀྑཾ པཧཱཡ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔསཉྙཱཔཊིགྷསཉྙཱནཱནཏྟསཉྙཱཡོ སམཏིཀྐམིཏྭཱ, ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཾ, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཾ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཾ སམཏིཀྐམིཏྭཱ གཏོ.

ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ ནིཙྩསཉྙཾ པཧཱཡ, དུཀྑཱནུཔསྶནཱཡ སུཁསཉྙཾ, ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ཨཏྟསཉྙཾ, ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱཡ ནནྡིཾ, ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱཡ རཱགཾ, ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱཡ སམུདཡཾ, པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱདཱནཾ, ཁཡཱནུཔསྶནཱཡ གྷནསཉྙཾ, ཝཡཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱཡཱུཧནཾ, ཝིཔརིཎཱམཱནུཔསྶནཱཡ དྷུཝསཉྙཾ, ཨནིམིཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ནིམིཏྟཾ, ཨཔྤཎིཧིཏཱནུཔསྶནཱཡ པཎིདྷིཾ, སུཉྙཏཱནུཔསྶནཱཡ ཨབྷིནིཝེསཾ, ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ སཱརཱདཱནཱབྷིནིཝེསཾ, ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེན སམྨོཧཱབྷིནིཝེསཾ, ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱལཡཱབྷིནིཝེསཾ, པཊིསངྑཱནུཔསྶནཱཡ ཨཔྤཊིསངྑཾ, ཝིཝཊྚཱནུཔསྶནཱཡ སཾཡོགཱབྷིནིཝེསཾ, སོཏཱཔཏྟིམགྒེན དིཊྛེཀཊྛེ ཀིལེསེ བྷཉྫིཏྭཱ, སཀདཱགཱམིམགྒེན ཨོལཱ༹རིཀེ ཀིལེསེ པཧཱཡ, ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཎུསཧགཏེ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ, ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསེ སམུཙྪིནྡིཏྭཱ གཏོ. ཨེཝམྤི ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ. པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཀཀྑལ༹ཏྟལཀྑཎཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ. ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ པགྒྷརཎལཀྑཎཾ. ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ཨུཎྷཏྟལཀྑཎཾ. ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ. ཨཱཀཱསདྷཱཏུཡཱ ཨསམྥུཊྛལཀྑཎཾ. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ.

རཱུཔསྶ རུཔྤནལཀྑཎཾ. ཝེདནཱཡ ཝེདཡིཏལཀྑཎཾ. སཉྙཱཡ སཉྫཱནནལཀྑཎཾ. སངྑཱརཱནཾ ཨབྷིསངྑརཎལཀྑཎཾ. ཝིཉྙཱཎསྶ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ.

ཝིཏཀྐསྶ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎཾ. ཝིཙཱརསྶ ཨནུམཛྫནལཀྑཎཾ. པཱིཏིཡཱ ཕརཎལཀྑཎཾ. སུཁསྶ སཱཏལཀྑཎཾ. ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. ཕསྶསྶ ཕུསནལཀྑཎཾ.

སདྡྷིནྡྲིཡསྶ ཨདྷིམོཀྑལཀྑཎཾ. ཝཱིརིཡིནྡྲིཡསྶ པགྒཧཎལཀྑཎཾ. སཏིནྡྲིཡསྶ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམཱདྷིནྡྲིཡསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. པཉྙིནྡྲིཡསྶ པཛཱནནལཀྑཎཾ.

སདྡྷཱབལསྶ ཨསྶདྡྷིཡེ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ. ཝཱིརིཡབལསྶ ཀོསཛྫེ. སཏིབལསྶ མུཊྛསཙྩེ. སམཱདྷིབལསྶ ཨུདྡྷཙྩེ. པཉྙཱབལསྶ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ.

སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པཝིཙཡལཀྑཎཾ. ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པགྒཧཎལཀྑཎཾ. པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཕརཎལཀྑཎཾ. པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔསམལཀྑཎཾ. སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པཊིསངྑཱནལཀྑཎཾ.

སམྨཱདིཊྛིཡཱ དསྶནལཀྑཎཾ. སམྨཱསངྐཔྤསྶ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎཾ. སམྨཱཝཱཙཱཡ པརིགྒཱཧལཀྑཎཾ. སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམུཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ ཝོདཱནལཀྑཎཾ. སམྨཱཝཱཡཱམསྶ པགྒཧཎལཀྑཎཾ. སམྨཱསཏིཡཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམྨཱསམཱདྷིསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ.

ཨཝིཛྫཱཡ ཨཉྙཱཎལཀྑཎཾ. སངྑཱརཱནཾ ཙེཏནཱལཀྑཎཾ. ཝིཉྙཱཎསྶ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ. ནཱམསྶ ནམནལཀྑཎཾ. རཱུཔསྶ རུཔྤནལཀྑཎཾ. སལཱ༹ཡཏནསྶ ཨཱཡཏནལཀྑཎཾ. ཕསྶསྶ ཕུསནལཀྑཎཾ. ཝེདནཱཡ ཝེདཡིཏལཀྑཎཾ. ཏཎྷཱཡ ཧེཏུལཀྑཎཾ. ཨུཔཱདཱནསྶ གཧཎལཀྑཎཾ. བྷཝསྶ ཨཱཡཱུཧནལཀྑཎཾ. ཛཱཏིཡཱ ནིབྦཏྟིལཀྑཎཾ. ཛརཱཡ ཛཱིརཎལཀྑཎཾ. མརཎསྶ ཙུཏིལཀྑཎཾ.

དྷཱཏཱུནཾ སུཉྙཏཱལཀྑཎཾ. ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནལཀྑཎཾ. སཏིཔཊྛཱནཱནཾ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམྨཔྤདྷཱནཱནཾ པདཧནལཀྑཎཾ. ཨིདྡྷིཔཱདཱནཾ ཨིཛ྄ཛྷནལཀྑཎཾ. ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨདྷིཔཏིལཀྑཎཾ. བལཱནཾ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ. བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ནིཡྻཱནལཀྑཎཾ. མགྒསྶ ཧེཏུལཀྑཎཾ.

སཙྩཱནཾ ཏཐལཀྑཎཾ. སམཐསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. ཝིཔསྶནཱཡ ཨནུཔསྶནཱལཀྑཎཾ. སམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཨེཀརསལཀྑཎཾ. ཡུགནནྡྷཱནཾ ཨནཏིཝཏྟནལཀྑཎཾ.

སཱིལཝིསུདྡྷིཡཱ སཾཝརལཀྑཎཾ. ཙིཏྟཝིསུདྡྷིཡཱ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. དིཊྛིཝིསུདྡྷིཡཱ དསྶནལཀྑཎཾ.

ཁཡེཉཱཎསྶ སམུཙྪེདལཀྑཎཾ. ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎསྶ པསྶདྡྷིལཀྑཎཾ. ཚནྡསྶ མཱུལལཀྑཎཾ. མནསིཀཱརསྶ སམུཊྛཱནལཀྑཎཾ. ཕསྶསྶ སམོདྷཱནལཀྑཎཾ. ཝེདནཱཡ སམོསརཎལཀྑཎཾ. སམཱདྷིསྶ པམུཁལཀྑཎཾ. སཏིཡཱ ཨཱདྷིཔཏེཡྻལཀྑཎཾ. པཉྙཱཡ ཏཏུཏྟརིལཀྑཎཾ. ཝིམུཏྟིཡཱ སཱརལཀྑཎཾ. ཨམཏོགདྷསྶ ནིབྦཱནསྶ པརིཡོསཱནལཀྑཎཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ. ཨེཝཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཉཱཎགཏིཡཱ ཨཱགཏོ ཨཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཏྟོ ཨནུཔྤཏྟོཏི ཏཐཱགཏོ, ཨེཝཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ? ཏཐདྷམྨཱ ནཱམ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི. ཡཐཱཧ ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱནི ཨཝིཏཐཱནི ཨནཉྙཐཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི, ཨིདཾ དུཀྑནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐམེཏཾ ཨཝིཏཐམེཏཾ ཨནཉྙཐམེཏ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༥༠) ཝིཏྠཱརོ. ཏཱནི ཙ བྷགཝཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཏསྨཱ ཏཐཱནཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྠོ ཧི ཨེཏྠ གཏསདྡོ. ཨཔིཙ ཛརཱམརཎསྶ ཛཱཏིཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ…པེ… སངྑཱརཱནཾ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ. ཏཐཱ ཨཝིཛྫཱཡ སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡཊྛོ. སངྑཱརཱནཾ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡཊྛོ…པེ… ཛཱཏིཡཱ ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ. ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཏསྨཱཔི ཏཐཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? བྷགཝཱ ཡཾ སདེཝཀེ ལོཀེ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཨཔརིམཱཎཱནཾ སཏྟཱནཾ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ནཱམ ཨཏྠི. ཏཾ སབྦཱཀཱརཏོ ཛཱནཱཏི, པསྶཏི. ཨེཝཾ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཙ ཏེན ཏཾ ཨིཊྛཱནིཊྛཱདིཝསེན ཝཱ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏེསུ ལབྦྷམཱནཀཔདཝསེན ཝཱ ‘‘ཀཏམཾ ཏཾ རཱུཔཾ རཱུཔཱཡཏནཾ, ཡཾ རཱུཔཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཎྞནིབྷཱ སནིདསྶནཾ སཔྤཊིགྷཾ ནཱིལཾ པཱིཏཀ’’ནྟི (དྷ. ས. ༦༡༦) ཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནེཀེཧི ནཱམེཧི ཏེརསཧི ཝཱརེཧི དྭེཔཉྙཱསཱཡ ནཡེཧི ཝིབྷཛྫམཱནཾ ཏཐམེཝ ཧོཏི, ཝིཏཐཾ ནཏྠི. ཨེས ནཡོ སོཏདྭཱརཱདཱིསུཔི ཨཱཔཱཐམཱགཙྪནྟེསུ སདྡཱདཱིསུ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ པཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱ, ཏམཧཾ ཛཱནཱམི, …ཏམཧཾ ཨབྷིཉྙཱསིཾ, ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཝིདིཏཾ, ཏཾ ཏཐཱགཏོ ན ཨུཔཊྛཱསཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤). ཨེཝཾ ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ. ཏཏྠ ཏཐདསྶཱིཨཏྠེ ཏཐཱགཏོཏི པདསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཀཐཾ ཏཐཱཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? ཡཾ རཏྟིཾ བྷགཝཱ བོདྷིམཎྜེ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསིནྣོ ཏིཎྞཾ མཱརཱནཾ མཏྠཀཾ མདྡིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཡཉྩ རཏྟིཾ ཡམཀསཱལཱནམནྟརེ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི, ཨེཏྠནྟརེ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཝསྶཔརིམཱཎེ ཀཱལེ པཋམབོདྷིཡཱཔི མཛ྄ཛྷིམབོདྷིཡཱཔི པཙྪིམབོདྷིཡཱཔི ཡཾ བྷགཝཏཱ བྷཱསིཏཾ སུཏྟཾ གེཡྻཾ…པེ… ཝེདལླཾ, ཏཾ སབྦཾ ཨཏྠཏོ ཙ བྱཉྫནཏོ ཙ ཨནུཔཝཛྫཾ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔུཎྞཾ རཱགམདནིམྨདནཾ དོསམོཧམདནིམྨདནཾ, ནཏྠི ཏཏྠ ཝཱལགྒམཏྟམྤི པཀྑལིཏཾ, སབྦཾ ཏཾ ཨེཀམུདྡིཀཱཡ ལཉྪིཏཾ ཝིཡ, ཨེཀནཱལི༹ཡཱ མིཏཾ ཝིཡ, ཨེཀཏུལཱཡ ཏུལིཏཾ ཝིཡ ཙ ཏཐམེཝ ཧོཏི ཨཝིཏཐཾ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཡཉྩ, ཙུནྡ, རཏྟིཾ ཏཐཱགཏོ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷཏི, ཡཉྩ རཏྟིཾ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཡཾ ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ བྷཱསཏི ལཔཏི ནིདྡིསཏི, སབྦཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཧོཏི ནོ ཨཉྙཐཱ. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣). གདཨཏྠོ ཧི ཨེཏྠ གཏསདྡོ. ཨེཝཾ ཏཐཱཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ. ཨཔིཙ ཨཱགདནཾ ཨཱགདོ, ཝཙནནྟི ཨཏྠོ. ཏཐོ ཨཝིཔརཱིཏོ ཨཱགདོ ཨསྶཱཏི དཀཱརསྶ ཏཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏོཏི ཨེཝམེཏསྨིཾ ཨཏྠེ པདསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཐཾ ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? བྷགཝཏོ ཧི ཝཱཙཱཡ ཀཱཡོ ཨནུལོམེཏི, ཀཱཡསྶཔི ཝཱཙཱ. ཏསྨཱ ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི ཙ ཧོཏི. ཨེཝཾབྷཱུཏསྶ ཙསྶ ཡཐཱ ཝཱཙཱ, ཀཱཡོཔི ཏཐཱགཏོ པཝཏྟོཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ཙ ཀཱཡོ, ཝཱཙཱཔི ཏཐཱ གཏཱ པཝཏྟཱཏི ཏཐཱགཏོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཡཐཱཝཱདཱི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི. ཨིཏི ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི, ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣). ཨེཝཾ ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོ? ཨུཔརི བྷཝགྒཾ ཧེཊྛཱ ཨཝིཙིཾ པརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཏིརིཡཾ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ སབྦསཏྟེ ཨབྷིབྷཝཏི, སཱིལེནཔི སམཱདྷིནཱཔི པཉྙཱཡཔི ཝིམུཏྟིཡཱཔི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནེནཔི, ན ཏསྶ ཏུལཱ ཝཱ པམཱཎཾ ཝཱ ཨཏྠི, ཨཏུལོ ཨཔྤམེཡྻོ ཨནུཏྟརོ རཱཛརཱཛོ དེཝདེཝོ སཀྐཱནཾ ཨཏིསཀྐོ བྲཧྨཱནཾ ཨཏིབྲཧྨཱ. ཏེནཱཧ ‘‘སདེཝཀེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ ཏཐཱགཏོ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུ དསོ ཝསཝཏྟཱི. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཏྲེཝཾ པདསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ, ཨགདོ ཝིཡ ཨགདོ. ཀོ པནེས? དེསནཱཝིལཱསམཡོ ཙེཝ པུཉྙུསྶཡོ ཙ. ཏེན ཧེས མཧཱནུབྷཱཝོ བྷིསཀྐོ དིབྦཱགདེན སཔྤེ ཝིཡ སབྦཔརཔྤཝཱདིནོ སདེཝཀཉྩ ལོཀཾ ཨབྷིབྷཝཏི, ཨིཏི སབྦལོཀཱབྷིབྷཝནེ ཏཐོ ཨཝིཔརཱིཏོ དེསནཱཝིལཱསམཡོ ཙེཝ པུཉྙསྶཡོ ཙ ཨགདོ ཨསྶཱཏི དཀཱརསྶ ཏཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོ.

ཨཔིཙ ཏཐཱཡ གཏོཏིཔི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཾ གཏོཏིཔི ཏཐཱགཏོ. གཏོཏི ཨཝགཏོ, ཨཏཱིཏོ, པཏྟོ, པཊིཔནྣོཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ སཀལཾ ལོཀཾ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ ཨཝགཏོཏི ཏཐཱགཏོ. ལོཀསམུདཡཾ པཧཱནཔརིཉྙཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ ཨཏཱིཏོཏི ཏཐཱགཏོ. ལོཀནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ པཏྟོཏི ཏཐཱགཏོ. ལོཀནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཏཐཾ གཏོ པཊིཔནྣོཏི ཏཐཱགཏོ. ཏེན ཡཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ལོཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀསྨཱ ཏཐཱགཏོ ཝིསཾཡུཏྟོ. ལོཀསམུདཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀསམུདཡོ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནོ. ལོཀནིརོདྷོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀནིརོདྷོ ཏཐཱགཏསྶ སཙྪིཀཏོ. ལོཀནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ, ལོཀནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཏཐཱགཏསྶ བྷཱཝིཏཱ. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ…པེ… སབྦཾ ཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཾ, ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣). ཏསྶ ཨེཝམྤི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདམྤི ཙ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབྷཱཝདཱིཔནེ མུཁམཏྟམེཝ. སབྦཱཀཱརེན པན ཏཐཱགཏོཝ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབྷཱཝཾ ཝཎྞེཡྻ.

ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི པདདྭཡེ པན ཨཱརཀཏྟཱ ཨརཱིནཾ, ཨརཱནཉྩ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱདཱིནཾ ཨརཧཏྟཱ, པཱཔཀརཎེ རཧཱབྷཱཝཱཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ ཀཱརཎེཧི ཨརཧནྟི ཝེདིཏབྦོ.

སམྨཱ སཱམཉྩ སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ པན སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ པདདྭཡཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ བུདྡྷཱནུསྶཏིཝཎྞནཱཡཾ པཀཱསིཏཾ.

པརིཉྙཱཏནྟཾ ཏཐཱགཏསྶཱཏི ཨེཏྠ པན ཏཾ མཉྙནཱཝཏྠུ པརིཉྙཱཏཾ ཏཐཱགཏསྶཱཏིཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པརིཉྙཱཏནྟཾ ནཱམ པརིཉྙཱཏཔཱརཾ པརིཉྙཱཏཱཝསཱནཾ ཨནཝསེསཏོ པརིཉྙཱཏནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བུདྡྷཱནཉྷི སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ ཀིཉྩཱཔི ཏེན ཏེན མགྒེན ཀིལེསཔྤཧཱནེ ཝིསེསོ ནཏྠི, པརིཉྙཱཡ པན ཨཏྠི. སཱཝཀཱ ཧི ཙཏུནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ཨེཀདེསམེཝ སམྨསིཏྭཱ ནིབྦཱནཾ པཱཔུཎནྟི. བུདྡྷཱནཾ པན ཨཎུཔྤམཱཎམྤི སངྑཱརགཏཾ ཉཱཎེན ཨདིཊྛམཏུལིཏམཏཱིརིཏམསཙྪིཀཏཾ ནཏྠི.

ཏཐཱགཏཝཱརསཏྟམནཡཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཐཱགཏཝཱརཨཊྛམནཡཝཎྞནཱ

༡༣. ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལནྟིཨཱདཱིསུ ཙ ནནྡཱིཏི པུརིམཏཎྷཱ. དུཀྑནྟི པཉྩཀྑནྡྷཱ. མཱུལནྟིཨཱདི. ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ཏཾ པུརིམབྷཝནནྡིཾ ‘‘ཨིམསྶ དུཀྑསྶ མཱུལ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ. བྷཝཱཏི ཀམྨབྷཝཏོ. ཛཱཏཱིཏི ཝིཔཱཀཀྑནྡྷཱ. ཏེ ཧི ཡསྨཱ ཛཱཡནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཛཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཛཱཏིསཱིསེན ཝཱ ཨཡཾ དེསནཱ. ཨེཏམྤི ‘‘ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨཏྠོ ‘‘ཀམྨབྷཝཏོ ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཉྩ ཛཱནིཏྭཱ’’ཏི. བྷཱུཏསྶཱཏི སཏྟསྶ. ཛརཱམརཎནྟི ཛརཱ ཙ མརཎཉྩ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏེན ཨུཔཔཏྟིབྷཝེན བྷཱུཏསྶ སཏྟསྶ ཁནྡྷཱནཾ ཛརཱམརཎཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཉྩ ཛཱནིཏྭཱཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡཾ བོདྷིརུཀྑམཱུལེ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསིནྣོ སམྨསིཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ, ཏསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདསྶ པཊིཝེདྷཱ མཉྙནཱནཾ ཨབྷཱཝཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ ཙཏུསངྑེཔཾ ཏིསནྡྷིཾ ཏིཡདྡྷཾ ཝཱིསཏཱཀཱརཾ ཏམེཝ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ དསྶེཏི.

ཀཐཾ པན ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེས སབྦོ དསྶིཏོ ཧོཏཱིཏི. ཨེཏྠ ཧི ནནྡཱིཏི ཨཡཾ ཨེཀོ སངྑེཔོ. དུཀྑསྶཱཏི ཝཙནཏོ དུཀྑཾ དུཏིཡོ, བྷཝཱ ཛཱཏཱིཏི ཝཙནཏོ བྷཝོ ཏཏིཡོ, ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ ཙཏུཏྠོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཙཏྟཱརོ སངྑེཔཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཀོཊྛཱསཱཏི ཨཏྠོ. ཏཎྷཱདུཀྑཱནཾ པན ཨནྟརཾ ཨེཀོ སནྡྷི, དུཀྑསྶ ཙ བྷཝསྶ ཙ ཨནྟརཾ དུཏིཡོ, བྷཝསྶ ཙ ཛཱཏིཡཱ ཙ ཨནྟརཾ ཏཏིཡོ. ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ ཨངྒུལཱིནཾ ཨནྟརསདིསཱ ཙཏུསངྑེཔནྟརཱ ཏཡོ སནྡྷཱི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ནནྡཱིཏི ཨཏཱིཏོ ཨདྡྷཱ, ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ ཨནཱགཏོ, དུཀྑཉྩ བྷཝོ ཙ པཙྩུཔྤནྣོཏི ཨེཝཾ ཏཡོ ཨདྡྷཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཏཱིཏེ པན པཉྩསུ ཨཱཀཱརེསུ ནནྡཱིཝཙནེན ཏཎྷཱ ཨེཀཱ ཨཱགཏཱ, ཏཱཡ ཨནཱགཏཱཔི ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཨུཔཱདཱནབྷཝཱ པཙྩཡལཀྑཎེན གཧིཏཱཝ ཧོནྟི. ཛཱཏིཛརཱམརཎཝཙནེན པན ཡེསཾ ཁནྡྷཱནཾ ཏཛྫཱཏིཛརཱམརཎཾ, ཏེ ཝུཏྟཱ ཡེཝཱཏི ཀཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ ཝིཉྙཱཎནཱམརཱུཔསལཱ༹ཡཏནཕསྶཝེདནཱ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི.

ཨེཝམེཏེ ‘‘པུརིམཀམྨབྷཝསྨིཾ མོཧོ ཨཝིཛྫཱ, ཨཱཡཱུཧནཱ སངྑཱརཱ, ནིཀནྟི ཏཎྷཱ, ཨུཔགམནཾ ཨུཔཱདཱནཾ, ཙེཏནཱ བྷཝོ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ པུརིམཀམྨབྷཝསྨིཾ ཨིདྷ པཊིསནྡྷིཡཱ པཙྩཡཱ. ཨིདྷ པཊིསནྡྷི ཝིཉྙཱཎཾ, ཨོཀྐནྟི ནཱམརཱུཔཾ, པསཱདོ ཨཱཡཏནཾ, ཕུཊྛོ ཕསྶོ, ཝེདཡིཏཾ ཝེདནཱ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨིདྷཱུཔཔཏྟིབྷཝསྨིཾ པུརེཀཏསྶ ཀམྨསྶ པཙྩཡཱ. ཨིདྷ པརིཔཀྐཏྟཱ ཨཱཡཏནཱནཾ མོཧོ ཨཝིཛྫཱ, ཨཱཡཱུཧནཱ སངྑཱརཱ, ནིཀནྟི ཏཎྷཱ, ཨུཔགམནམུཔཱདཱནཾ, ཙེཏནཱ བྷཝོ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨིདྷ ཀམྨབྷཝསྨིཾ ཨཱཡཏིཾ པཊིསནྡྷིཡཱ པཙྩཡཱ. ཨཱཡཏིཾ པཊིསནྡྷི ཝིཉྙཱཎཾ, ཨོཀྐནྟི ནཱམརཱུཔཾ, པསཱདོ ཨཱཡཏནཾ, ཕུཊྛོ ཕསྶོ, ཝེདཡིཏཾ ཝེདནཱ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཱཡཏིཾ ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྨིཾ ཨིདྷ ཀཏསྶ ཀམྨསྶ པཙྩཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནིདྡིཊྛལཀྑཎཱ ཝཱིསཏི ཨཱཀཱརཱ ཨིདྷ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝཾ ‘‘ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལནྟི ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ བྷཝཱ ཛཱཏི, བྷཱུཏསྶ ཛརཱམརཎ’’ནྟི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེས སབྦོཔི ཙཏུསངྑེཔོ ཏིསནྡྷི ཏིཡདྡྷོ ཝཱིསཏཱཀཱརོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ དསྶིཏོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨིདཱནི ཏསྨཱ ཏིཧ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཝདཱམཱིཏི ཨེཏྠ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཾ ཀཏྭཱ པདཡོཛནཱཡ ཨཏྠནིགམནཾ ཀརིསྶཱམ. ཏསྨཱ ཏིཧཱཏི ཏསྨཱ ཨིཙྩེཝ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏིཀཱརཧཀཱརཱ ཧི ནིཔཱཏཱ. སབྦསོཏི ཨནཝསེསཝཙནམེཏཾ. ཏཎྷཱནནྟི ནནྡཱིཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནཾ སབྦཏཎྷཱནཾ. ཁཡཱཏི ལོཀུཏྟརམགྒེན ཨཙྩནྟཀྑཡཱ. ཝིརཱགཱདཱིནི ཁཡཝེཝཙནཱནེཝ. ཡཱ ཧི ཏཎྷཱ ཁཱིཎཱ, ཝིརཏྟཱཔི ཏཱ བྷཝནྟི ནིརུདྡྷཱཔི ཙཏྟཱཔི པཊིནིསྶཊྛཱཔི. ཁཡཱཏི ཝཱ ཙཏུམགྒཀིཙྩསཱདྷཱརཎམེཏཾ. ཏཏོ པཋམམགྒེན ཝིརཱགཱ, དུཏིཡེན ནིརོདྷཱ, ཏཏིཡེན ཙཱགཱ, ཙཏུཏྠེན པཊིནིསྶགྒཱཏི ཡོཛེཏབྦཾ. ཡཱཧི ཝཱ ཏཎྷཱཧི པཐཝིཾ པཐཝིཏོ སཉྫཱནེཡྻ, ཏཱསཾ ཁཡཱ. ཡཱཧི པཐཝིཾ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ཝིརཱགཱ. ཡཱཧི པཐཝིཡཱ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ནིརོདྷཱ. ཡཱཧི པཐཝིཏོ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ཙཱགཱ. ཡཱཧི པཐཝིཾ མེཏི མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ པཊིནིསྶགྒཱ. ཡཱཧི ཝཱ པཐཝིཾ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ཁཡཱ…པེ… ཡཱཧི པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡེཡྻ, ཏཱསཾ པཊིནིསྶགྒཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ, ན ཀིཉྩི ཝིརུཛ྄ཛྷཏི.

ཨནུཏྟརནྟི ཨུཏྟརཝིརཧིཏཾ སབྦསེཊྛཾ. སམྨཱསམྦོདྷིནྟི སམྨཱ སཱམཉྩ བོདྷིཾ. ཨཐ ཝཱ པསཏྠཾ སུནྡརཉྩ བོདྷིཾ. བོདྷཱིཏི རུཀྑོཔི མགྒོཔི སབྦཉྙུཏཉཱཎམྤི ནིབྦཱནམྤི. ‘‘བོདྷིརུཀྑམཱུལེ པཋམཱབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡; ཨུདཱ. ༡) ཙ ‘‘ཨནྟརཱ ཙ བོདྷིཾ ཨནྟརཱ ཙ གཡ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༡; མ. ནི. ༡.༢༨༥) ཙ ཨཱགཏཊྛཱནེཧི རུཀྑོ བོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཙཏཱུསུ མགྒེསུ ཉཱཎ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ནི. ༡༢༡) ཨཱགཏཊྛཱནེ མགྒོ. ‘‘པཔྤོཏི བོདྷིཾ ཝརབྷཱུརིམེདྷསོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༢༡༧) ཨཱགཏཊྛཱནེ སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ. ‘‘པཏྭཱན བོདྷིཾ ཨམཏཾ ཨསངྑཏ’’ནྟི ཨཱགཏཊྛཱནེ ནིབྦཱནཾ. ཨིདྷ པན བྷགཝཏོ ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨཔརེ སབྦཉྙུཏཉཱཎནྟིཔི ཝདནྟི.

སཱཝཀཱནཾ ཨརཧཏྟམགྒོ ཨནུཏྟརཱ བོདྷི ཧོཏི ན ཧོཏཱིཏི. ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨསབྦགུཎདཱཡཀཏྟཱ. ཏེསཉྷི ཀསྶཙི ཨརཧཏྟམགྒོ ཨརཧཏྟཕལམེཝ དེཏི, ཀསྶཙི ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ, ཀསྶཙི ཚ ཨབྷིཉྙཱ, ཀསྶཙི ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ, ཀསྶཙི སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ. པཙྩེཀབུདྡྷཱནམྤི པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎམེཝ དེཏི. བུདྡྷཱནཾ པན སབྦགུཎསམྤཏྟིཾ དེཏི ཨབྷིསེཀོ ཝིཡ རཉྙོ སབྦལོཀིསྶརིཡབྷཱཝཾ. ཏསྨཱ ཨཉྙསྶ ཀསྶཙིཔི ཨནུཏྟརཱ བོདྷི ན ཧོཏཱིཏི.

ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཨབྷིཉྙཱསི པཊིཝིཛ྄ཛྷི, པཏྟོ ཨདྷིགཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིཏི ཝདཱམཱིཏི ཨིཏི ཝདཱམི ཨཱཙིཀྑཱམི དེསེམི པཉྙཔེམི, པཊྛཔེམི ཝིཝརཱམི ཝིབྷཛཱམི ཨུཏྟཱནཱིཀརོམཱིཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཡོཛནཱ – ཏཐཱགཏོཔི, བྷིཀྑཝེ…པེ… པཐཝིཾ ན མཉྙཏི…པེ… པཐཝིཾ ནཱབྷིནནྡཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ, ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལཾ, བྷཝཱ ཛཱཏི, བྷཱུཏསྶ ཛརཱམརཎནྟི ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི. ཏཏྠ ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ཨིཏིཀཱརོ ཀཱརཎཏྠོ. ཏེན ཨིམསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདསྶ ཝིདིཏཏྟཱ པཊིཝིདྡྷཏྟཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཉྩ བྷིཡྻོ – ཡསྨཱ ཙ ཨེཝམིམཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཝིདིཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཡཱ ནནྡཱིཏི ཝུཏྟཏཎྷཱ སབྦཔྤཀཱརཱ, སཱ པཧཱིནཱ, ཏཱསཉྩ ཏཐཱགཏོ སབྦསོ ཏཎྷཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ. ཏསྨཱ པཐཝིཾ ན མཉྙཏི…པེ… པཐཝིཾ ནཱབྷིནནྡཏཱིཏི ཝདཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ན མཉྙཏི ནཱབྷིནནྡཏཱིཏི ཝདཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ‘‘ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཝིདིཏྭཱ སབྦསོ ཏཎྷཱ ཁཡཾ གཏཱ, ཏསྨཱ ཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ སབྦསོ ཏཎྷཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཝདཱམི. སོ ཨེཝཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ པཐཝིཾ ན མཉྙཏི…པེ… ནཱབྷིནནྡཏཱིཏི. ཡཏྠ ཡཏྠ ཧི ཡསྨཱཏི ཨཝཏྭཱ ཏསྨཱཏི ཝུཙྩཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཡསྨཱཏི ཨཱནེཏྭཱ ཡོཛེཏབྦཾ, ཨཡཾ སཱསནཡུཏྟི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱཏི ཨིདཾ ནིདཱནཱཝསཱནཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཝདཱམཱིཏི སཀལསུཏྟནྟཾ བྷགཝཱ པརེསཾ པཉྙཱཡ ཨལབྦྷཎེཡྻཔཏིཊྛཾ པརམགམྦྷཱིརཾ སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ དསྶེནྟོ ཨེཀེན པུཐུཛྫནཝཱརེན ཨེཀེན སེཀྑཝཱརེན ཙཏཱུཧི ཁཱིཎཱསཝཝཱརེཧི དྭཱིཧི ཏཐཱགཏཝཱརེཧཱིཏི ཨཊྛཧི མཧཱཝཱརེཧི ཨེཀམེཀསྨིཉྩ ཝཱརེ པཐཝཱིཨཱདཱིཧི ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཨནྟརཝཱརེཧི པཊིམཎྜེཏྭཱ དྭེབྷཱཎཝཱརཔརིམཱཎཱཡ ཏནྟིཡཱ ཨཝོཙ.

ཨེཝཾ ཝིཙིཏྲནཡདེསནཱཝིལཱསཡུཏྟཾ པནེཏཾ སུཏྟཾ ཀརཝིཀརུདམཉྫུནཱ ཀཎྞསུཁེན པཎྜིཏཛནཧདཡཱནཾ ཨམཏཱབྷིསེཀསདིསེན བྲཧྨསྶརེན བྷཱསམཱནསྶཱཔི. ན ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི ཏེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨིདཾ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ ནཱནུམོདིཾསུ. ཀསྨཱ? ཨཉྙཱཎཀེན. ཏེ ཀིར ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཨཏྠཾ ན ཛཱནིཾསུ, ཏསྨཱ ནཱབྷིནནྡིཾསུ. ཏེསཉྷི ཏསྨིཾ སམཡེ ཨེཝཾ ཝིཙིཏྲནཡདེསནཱཝིལཱསཡུཏྟམྤི ཨེཏཾ སུཏྟཾ གྷནཔུཐུལེན དུསྶཔཊྚེན མུཁེ བནྡྷཾ ཀཏྭཱ པུརཏོ ཋཔིཏམནུཉྙབྷོཛནཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ནནུ ཙ བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ དེསིཏཾ དྷམྨཾ པརེ ཉཱཔེཏུཾ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ. སོ ཀསྨཱ ཡཐཱ ཏེ ན ཛཱནནྟི, ཏཐཱ དེསེསཱིཏི. ཝུཏྟམིདཾ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ནིཀྑེཔཝིཙཱརཎཱཡཾ ཨེཝ ‘‘མཱནབྷཉྫནཏྠཾ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡནྟི དེསནཾ ཨཱརབྷཱི’’ཏི, ཏསྨཱ ན ཡིདྷ པུན ཝཏྟབྦམཏྠི, ཨེཝཾ མཱནབྷཉྫནཏྠཾ དེསིཏཉྩ པནེཏཾ སུཏྟཾ སུཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏཾཡེཝ ཀིར པཐཝིཾ དིཊྛིགཏིཀོཔི སཉྫཱནཱཏི, སེཀྑོཔི ཨརཧཱཔི ཏཐཱགཏོཔི སཉྫཱནཱཏི. ཀིནྣཱམིདཾ ཀཐཾ ནཱམིདནྟི ཙིནྟེནྟཱ པུབྦེ མཡཾ བྷགཝཏཱ ཀཐིཏཾ ཡཾཀིཉྩི ཁིཔྤམེཝ ཛཱནཱམ, ཨིདཱནི པནིམསྶ མཱུལཔརིཡཱཡསྶ ཨནྟཾ ཝཱ ཀོཊིཾ ཝཱ ན ཛཱནཱམ ན པསྶཱམ, ཨཧོ བུདྡྷཱ ནཱམ ཨཔྤམེཡྻཱ ཨཏུལཱཏི ཨུདྡྷཊདཱཋཱ ཝིཡ སཔྤཱ ནིམྨདཱ ཧུཏྭཱ བུདྡྷུཔཊྛཱནཉྩ དྷམྨསྶཝནཉྩ སཀྐཙྩཾ ཨཱགམཾསུ.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ ཨིམཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཧོ བུདྡྷཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝོ, ཏེ ནཱམ བྲཱཧྨཎཔབྦཛིཏཱ ཏཐཱ མཱནམདམཏྟཱ བྷགཝཏཱ མཱུལཔརིཡཱཡདེསནཱཡ ནིཧཏམཱནཱ ཀཏཱ’’ཏི, ཨཡཉྩརཧི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ. ཨཐ བྷགཝཱ གནྡྷཀུཊིཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏངྑཎཱནུརཱུཔེན པཱཊིཧཱརིཡེན དྷམྨསབྷཱཡཾ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧ – ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི. ཏེ ཏམཏྠཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨཧཾ ཨིམེ ཨེཝཾ མཱནཔགྒཧིཏསིརེ ཝིཙརནྟེ ནིཧཏམཱནེ ཨཀཱསི’’ནྟི. ཏཏོ ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨིདཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཱནེསི –

བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏརོ དིསཱཔཱམོཀྑོ བྲཱཧྨཎོ བཱརཱཎསིཡཾ པཊིཝསཏི ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ སནིགྷཎྚུཀེཊུབྷཱནཾ སཱཀྑརཔྤབྷེདཱནཾ ཨིཏིཧཱསཔཉྩམཱནཾ པདཀོ ཝེཡྻཱཀརཎོ ལོཀཱཡཏམཧཱཔུརིསལཀྑཎེསུ ཨནཝཡོ, སོ པཉྩམཏྟཱནི མཱཎཝཀསཏཱནི མནྟེ ཝཱཙེཏི. པཎྜིཏཱ མཱཎཝཀཱ བཧུཉྩ གཎྷནྟི ལཧུཉྩ, སུཊྛུ ཙ ཨུཔདྷཱརེནྟི, གཧིཏཉྩ ཏེསཾ ན ཝིནསྶཏི. སོཔི བྲཱཧྨཎོ ཨཱཙརིཡམུཊྛིཾ ཨཀཏྭཱ གྷཊེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩནྟོ ཝིཡ སབྦམྤི སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ཏེ མཱཎཝཀེ ཨེཏདཝོཙ ‘‘ཨེཏྟཀམིདཾ སིཔྤཾ དིཊྛདྷམྨསམྤརཱཡཧིཏ’’ནྟི. ཏེ མཱཎཝཀཱ – ‘‘ཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཛཱནཱཏི, མཡམྤི ཏཾ ཛཱནཱམ, མཡམྤི དཱནི ཨཱཙརིཡཱ ཨེཝཱ’’ཏི མཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཏོ པབྷུཏི ཨཱཙརིཡེ ཨགཱརཝཱ ནིཀྑིཏྟཝཏྟཱ ཝིཧརིཾསུ. ཨཱཙརིཡོ ཉཏྭཱ ‘‘ཀརིསྶཱམི ནེསཾ མཱནནིགྒཧ’’ནྟི ཙིནྟེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣེ ཏེ མཱཎཝཀེ ཨཱཧ ‘‘ཏཱཏཱ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམི, ཀཙྩིཏྠ སམཏྠཱ ཀཐེཏུ’’ནྟི. ཏེ ‘‘པུཙྪཐ ཨཱཙརིཡ, པུཙྪཐ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི སཧསཱཝ ཨཱཧཾསུ, ཡཐཱ ཏཾ སུཏམདམཏྟཱ. ཨཱཙརིཡོ ཨཱཧ –

‘‘ཀཱལོ གྷསཏི བྷཱུཏཱནི, སབྦཱནེཝ སཧཏྟནཱ;

ཡོ ཙ ཀཱལགྷསོ བྷཱུཏོ, ས བྷཱུཏཔཙནིཾ པཙཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༩༠) –

ཝིསྶཛྫེཐ ཏཱཏཱ ཨིམཾ པཉྷནྟི.

ཏེ ཙིནྟེཏྭཱ ཨཛཱནམཱནཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཱཙརིཡོ ཨཱཧ ‘‘ཨལཾ ཏཱཏཱ གཙྪཐཛྫ, སྭེ ཀཐེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. ཏེ དསཔི ཝཱིསཏིཔི སམྤིཎྜིཏཱ ཧུཏྭཱ ན ཏསྶ པཉྷསྶ ཨཱདིཾ, ན ཨནྟམདྡསཾསུ. ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘ན ཨིམསྶ པཉྷསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམཱ’’ཏི. ཨཱཙརིཡོ ཏེསཾ ནིགྒཧཏྠཱཡ ཨིམཾ གཱཐམབྷཱསི –

‘‘བཧཱུནི ནརསཱིསཱནི, ལོམསཱནི བྲཧཱནི ཙ;

གཱིཝཱསུ པཊིམུཀྐཱནི, ཀོཙིདེཝེཏྠ ཀཎྞཝཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༩༡) –

གཱཐཱཡཏྠོ – བཧཱུནི ནརཱནཾ སཱིསཱནི དིསྶནྟི, སབྦཱནི ཙ ཏཱནི ལོམསཱནི སབྦཱནི ཙ མཧནྟཱནི གཱིཝཱཡམེཝ ཙ ཋཔིཏཱནི, ན ཏཱལཕལཾ ཝིཡ ཧཏྠེན གཧིཏཱནི, ནཏྠི ཏེསཾ ཨིམེཧི དྷམྨེཧི ནཱནཱཀརཎཾ. ཨེཏྠ པན ཀོཙིདེཝ ཀཎྞཝཱཏི ཨཏྟཱནཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཀཎྞཝཱཏི པཉྙཝཱ. ཀཎྞཙྪིདྡཾ པན ན ཀསྶཙི ནཏྠི, ཏཾ སུཏྭཱ ཏེ མཱཎཝཀཱ མངྐུབྷཱུཏཱ པཏྟཀྑནྡྷཱ ཨདྷོམུཁཱ ཨངྒུལིཡཱ བྷཱུམིཾ ཝིལིཁནྟཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

ཨཐ ནེསཾ ཨཧིརིཀབྷཱཝཾ པསྶིཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཨུགྒཎྷཐ ཏཱཏཱ པཉྷ’’ནྟི པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཀཱལོཏི པུརེབྷཏྟཀཱལོཔི པཙྪཱབྷཏྟཀཱལོཔཱིཏི ཨེཝམཱདི. བྷཱུཏཱནཱིཏི སཏྟཱདྷིཝཙནམེཏཾ. ཀཱལོ ཧི བྷཱུཏཱནཾ ན ཙམྨམཾསཱདཱིནི ཁཱདཏི, ཨཔིཙ ཁོ ནེསཾ ཨཱཡུཝཎྞབལཱནི ཁེཔེནྟོ ཡོབྦཉྙཾ མདྡནྟོ ཨཱརོགྱཾ ཝིནཱསེནྟོ གྷསཏི ཁཱདཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. སབྦཱནེཝ སཧཏྟནཱཏི ཨེཝཾ གྷསནྟོ ཙ ན ཀིཉྩི ཝཛྫེཏི, སབྦཱནེཝ གྷསཏི. ན ཀེཝལཉྩ བྷཱུཏཱནིཡེཝ, ཨཔིཙ ཁོ སཧཏྟནཱ ཨཏྟཱནམྤི གྷསཏི. པུརེབྷཏྟཀཱལོ ཧི པཙྪཱབྷཏྟཀཱལཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨེས ནཡོ པཙྪཱབྷཏྟཀཱལཱདཱིསུ. ཡོ ཙ ཀཱལགྷསོ བྷཱུཏོཏི ཁཱིཎཱསཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སོ ཧི ཨཱཡཏིཾ པཊིསནྡྷིཀཱལཾ ཁེཔེཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ ‘‘ཀཱལགྷསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ས བྷཱུཏཔཙནིཾ པཙཱིཏི སོ ཡཱཡཾ ཏཎྷཱ ཨཔཱཡེསུ བྷཱུཏེ པཙཏི, ཏཾ ཉཱཎགྒིནཱ པཙི དཡ྄ཧི བྷསྨམཀཱསི, ཏེན ‘‘བྷཱུཏཔཙནིཾ པཙཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘པཛནི’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཛནིཀཾ ནིབྦཏྟིཀནྟི ཨཏྠོ.

ཨཐ ཏེ མཱཎཝཀཱ དཱིཔསཧསྶཱལོཀེན ཝིཡ རཏྟིཾ སམཝིསམཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཝིསྶཛྫནེན པཉྷསྶ ཨཏྠཾ པཱཀཊཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མཡཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ གུརུཝཱསཾ ཝསིསྶཱམ, མཧནྟཱ ཨེཏེ ཨཱཙརིཡཱ ནཱམ, མཡཉྷི བཧུསྶུཏམཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཙཏུཔྤདིཀགཱཐཱཡཔི ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱམཱ’’ཏི ནིཧཏམཱནཱ པུབྦསདིསམེཝ ཨཱཙརིཡསྶ ཝཏྟཔྤཊིཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

ཨཧཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེན སམཡེན ཏེསཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཧོསིཾ, ཨིམེ བྷིཀྑཱུ མཱཎཝཀཱ. ཨེཝཾ པུབྦེཔཱཧཾ ཨིམེ ཨེཝཾ མཱནཔགྒཧིཏསིརེ ཝིཙརནྟེ ནིཧཏམཱནེ ཨཀཱསིནྟི.

ཨིམཉྩ ཛཱཏཀཾ སུཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ པུབྦེཔི མཡཾ མཱནེནེཝ ཨུཔཧཏཱཏི བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ནིཧཏམཱནཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཀཱརཀཀམྨཊྛཱནཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

ཏཏོ བྷགཝཱ ཨེཀཾ སམཡཾ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཝེསཱལིཾ པཏྭཱ གོཏམཀེ ཙེཏིཡེ ཝིཧརནྟོ ཨིམེསཾ པཉྩསཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཝིདིཏྭཱ ཨིམཾ གོཏམཀསུཏྟཾ ཀཐེསི –

‘‘ཨབྷིཉྙཱཡཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེམི ནོ ཨནབྷིཉྙཱཡ, སནིདཱནཱཧཾ…པེ… སཔྤཱཊིཧཱརིཡཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེམི ནོ ཨཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ དྷམྨཾ དེསཡཏོ…པེ… ནོ ཨཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ. ཀརཎཱིཡོ ཨོཝཱདོ, ཀརཎཱིཡཱ ཨནུསཱསནཱི. ཨལཉྩ པན ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཏུཊྛིཡཱ ཨལཾ ཨཏྟམནཏཱཡ ཨལཾ སོམནསྶཱཡ. སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགཝཱ, སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ, སུཔྤཊིཔནྣོ སངྒྷོཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིམསྨིཉྩ པན ཝེཡྻཱཀརཎསྨིཾ བྷཉྙམཱནེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨཀམྤིཏྠཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༢༦).

ཨིདཉྩ སུཏྟཾ སུཏྭཱ ཏེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྨིཾཡེཝཱསནེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ, ཨེཝཱཡཾ དེསནཱ ཨེཏསྨིཾ ཋཱནེ ནིཊྛམགམཱསཱིཏི.

ཏཐཱགཏཝཱརཨཊྛམནཡཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཱུལཔརིཡཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. སབྦཱསཝསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ…པེ… སཱཝཏྠིཡནྟི སབྦཱསཝསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – སཱཝཏྠཱིཏི སཝཏྠསྶ ཨིསིནོ ནིཝཱསཊྛཱནབྷཱུཏཱ ནགརཱི, ཡཐཱ ཀཱཀནྡཱི མཱཀནྡཱི ཀོསམྦཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཀྑརཙིནྟཀཱ. ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ པན བྷཎནྟི ‘‘ཡཾཀིཉྩི མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཾ སབྦམེཏྠ ཨཏྠཱིཏི སཱཝཏྠཱི. སཏྠསམཱཡོགེ ཙ ཀིཾ བྷཎྜམཏྠཱིཏི པུཙྪིཏེ སབྦམཏྠཱི’’ཏི ཝཙནམུཔཱདཱཡ སཱཝཏྠཱི.

‘‘སབྦདཱ སབྦཱུཔཀརཎཾ, སཱཝཏྠིཡཾ སམོཧིཏཾ;

ཏསྨཱ སབྦམུཔཱདཱཡ, སཱཝཏྠཱིཏི པཝུཙྩཏི.

ཀོསལཱནཾ པུརཾ རམྨཾ, དསྶནེཡྻཾ མནོརམཾ;

དསཧི སདྡེཧི ཨཝིཝིཏྟཾ, ཨནྣཔཱནསམཱཡུཏཾ.

ཝུདྡྷིཾ ཝེཔུལླཏཾ པཏྟཾ, ཨིདྡྷཾ ཕཱིཏཾ མནོརམཾ;

ཨལ༹ཀམནྡཱཝ དེཝཱནཾ, སཱཝཏྠིཔུརམུཏྟམ’’ནྟི.

ཏསྶཾ སཱཝཏྠིཡཾ. ཛེཏཝནེཏི ཨེཏྠ ཨཏྟནོ པཙྩཏྠིཀཛནཾ ཛིནཱཏཱིཏི ཛེཏོ, རཉྙཱ ཝཱ ཨཏྟནོ པཙྩཏྠིཀཛནེ ཛིཏེ ཛཱཏོཏི ཛེཏོ, མངྒལཀམྱཏཱཡ ཝཱ ཏསྶ ཨེཝཾནཱམམེཝ ཀཏནྟི ཛེཏོ, ཛེཏསྶ ཝནཾ ཛེཏཝནཾ. ཏཉྷི ཛེཏེན རཱཛཀུམཱརེན རོཔིཏཾ སཾཝདྡྷིཏཾ པརིཔཱལིཏཾ, སོ ཙ ཏསྶ སཱམཱི ཨཧོསི. ཏསྨཱ ཛེཏཝནནྟི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ ཛེཏཝནེ. ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེཏི ཨེཏྠ སུདཏྟོ ནཱམ སོ གཧཔཏི མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཀཏནཱམཝསེན. སབྦཀཱམསམིདྡྷིཏཱཡ པན ཝིགཏམལམཙྪེརཏཱཡ ཀརུཎཱདིགུཎསམངྒིཏཱཡ ཙ ནིཙྩཀཱལཾ ཨནཱཐཱནཾ པིཎྜམདཱསི, ཏེན ཨནཱཐཔིཎྜིཀོཏི སངྑཾ གཏོ. ཨཱརམནྟི ཨེཏྠ པཱཎིནོ ཝིསེསེན ཝཱ པབྦཛིཏཱཏི ཨཱརཱམོ, ཏསྶ པུཔྥཕལཱདིསོབྷཱཡ ནཱཏིདཱུརནཙྩཱསནྣཏཱདིཔཉྩཝིདྷསེནཱསནངྒསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཏཏོ ཏཏོ ཨཱགམྨ རམནྟི ཨབྷིརམནྟི ཨནུཀྐཎྛིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིཝསནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ཝཱ སམྤཏྟིཡཱ ཏཏྠ ཏཏྠ གཏེཔི ཨཏྟནོ ཨབྦྷནྟརཾཡེཝ ཨཱནེཏྭཱ རམེཏཱིཏི ཨཱརཱམོ. སོ ཧི ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན གཧཔཏིནཱ ཛེཏསྶ རཱཛཀུམཱརསྶ ཧཏྠཏོ ཨཊྛཱརསཧི ཧིརཉྙཀོཊཱིཧི ཀོཊིསནྠརེན ཀཱིཎིཏྭཱ ཨཊྛཱརསཧི ཧིརཉྙཀོཊཱིཧི སེནཱསནཱནི ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨཊྛཱརསཧི ཧིརཉྙཀོཊཱིཧི ཝིཧཱརམཧཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཨེཝཾ ཙཏུཔཉྙཱསཧིརཉྙཀོཊིཔརིཙྩཱགེན བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ ནིཡྻཱདིཏོ. ཏསྨཱ ‘‘ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཛེཏཝནེ’’ཏི ཝཙནཾ པུརིམསཱམིཔརིཀིཏྟནཾ. ‘‘ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ’’ཏི པཙྪིམསཱམིཔརིཀིཏྟནཾ. ཀིམེཏེསཾ པརིཀིཏྟནེ པཡོཛནནྟི. པུཉྙཀཱམཱནཾ དིཊྛཱནུགཏིཨཱཔཛྫནཾ. ཏཏྲ ཧི དྭཱརཀོཊྛཀཔཱསཱདམཱཔནེ བྷཱུམིཝིཀྐཡལདྡྷཱ ཨཊྛཱརས ཧིརཉྙཀོཊིཡོ ཨནེཀཀོཊིཨགྒྷནཀཱ རུཀྑཱ ཙ ཛེཏསྶ པརིཙྩཱགོ, ཙཏུཔཉྙཱས ཀོཊིཡོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ. ཨིཏི ཏེསཾ པརིཀིཏྟནེན ཨེཝཾ པུཉྙཀཱམཱ པུཉྙཱནི ཀརོནྟཱིཏི དསྶེནྟོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཉྙེཔི པུཉྙཀཱམེ ཏེསཾ དིཊྛཱནུགཏིཨཱཔཛྫནེ ནིཡོཛེཏི.

སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེཏི ཀསྨཱ ཨིདཾ སུཏྟམབྷཱསི? ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔཀྐིལེསཝིསོདྷནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཱསཝཀྑཡཱཡ པཊིཔཏྟིདསྶནཏྠཾ. ཏཏྠ སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡནྟི སབྦེསཾ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཀཱརཎཾ སཾཝརབྷཱུཏཾ ཀཱརཎཾ, ཡེན ཀཱརཎེན ཏེ སཾཝརིཏཱ པིདཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷསངྑཱཏཾ ཁཡཾ གཙྪནྟི པཧཱིཡནྟི ནཔྤཝཏྟནྟི, ཏཾ ཀཱརཎནྟི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཨཱསཝནྟཱིཏི ཨཱསཝཱ, ཙཀྑུཏོཔི…པེ… མནཏོཔི སནྡནྟི པཝཏྟནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དྷམྨཏོ ཡཱཝ གོཏྲབྷུཾ ཨོཀཱསཏོ ཡཱཝ བྷཝགྒཾ སཝནྟཱིཏི ཝཱ ཨཱསཝཱ, ཨེཏེ དྷམྨེ ཨེཏཉྩ ཨོཀཱསཾ ཨནྟོ ཀརིཏྭཱ པཝཏྟནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནྟོཀརཎཏྠོ ཧི ཨཡཾ ཨཱཀཱརོ. ཙིརཔཱརིཝཱསིཡཊྛེན མདིརཱདཡོ ཨཱསཝཱ, ཨཱསཝཱ ཝིཡཱཏིཔི ཨཱསཝཱ. ལོཀསྨིཉྷི ཙིརཔཱརིཝཱསིཀཱ མདིརཱདཡོ ཨཱསཝཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཡདི ཙ ཙིརཔཱརིཝཱསིཡཊྛེན ཨཱསཝཱ, ཨེཏེཡེཝ བྷཝིཏུམརཧནྟི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡ, ཨིཏོ པུབྦེ ཨཝིཛྫཱ ནཱཧོསཱི’’ཏིཨཱདི (ཨ. ནི. ༡༠.༦༡). ཨཱཡཏཾ ཝཱ སཾསཱརདུཀྑཾ སཝནྟི པསཝནྟཱིཏིཔི ཨཱསཝཱ. པུརིམཱནི ཙེཏྠ ནིབྦཙནཱནི ཡཏྠ ཀིལེསཱ ཨཱསཝཱཏི ཨཱགཙྪནྟི, ཏཏྠ ཡུཛྫནྟི, པཙྪིམཾ ཀམྨེཔི. ན ཀེཝལཉྩ ཀམྨཀིལེསཱཡེཝ ཨཱསཝཱ, ཨཔིཙ ཁོ ནཱནཔྤཀཱརཀཱ ཨུཔྤདྡཝཱཔི. སུཏྟེསུ ཧི ‘‘ནཱཧཾ, ཙུནྡ, དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾཡེཝ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ དྷམྨཾ དེསེམཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༨༢) ཨེཏྠ ཝིཝཱདམཱུལབྷཱུཏཱ ཀིལེསཱ ཨཱསཝཱཏི ཨཱགཏཱ.

‘‘ཡེན དེཝཱུཔཔཏྱསྶ, གནྡྷབྦོ ཝཱ ཝིཧངྒམོ;

ཡཀྑཏྟཾ ཡེན གཙྪེཡྻཾ, མནུསྶཏྟཉྩ ཨབྦཛེ;

ཏེ མཡ྄ཧཾ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, ཝིདྡྷསྟཱ ཝིནལཱི༹ཀཏཱ’’ཏི. (ཨ. ནི. ༤.༣༦); –

ཨེཏྠ ཏེབྷཱུམཀཉྩ ཀམྨཾ ཨཝསེསཱ ཙ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ. ‘‘དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ སམྤརཱཡིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༣༩) ཨེཏྠ པརཱུཔཝཱདཝིཔྤཊིསཱརཝདྷབནྡྷཱདཡོ ཙེཝ ཨཔཱཡདུཀྑབྷཱུཏཱ ཙ ནཱནཔྤཀཱརཱ ཨུཔདྡཝཱ. ཏེ པནེཏེ ཨཱསཝཱ ཡཏྠ ཡཐཱ ཨཱགཏཱ, ཏཏྠ ཏཐཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏེ ཧི ཝིནཡེ ཏཱཝ ‘‘དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ, སམྤརཱཡིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏི དྭེདྷཱ ཨཱགཏཱ. སལཱ༹ཡཏནེ ‘‘ཏཡོམེ ཨཱཝུསོ ཨཱསཝཱ, ཀཱམཱསཝོ བྷཝཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༦༣) ཏིདྷཱ ཨཱགཏཱ. ཨཉྙེསུ ཙ སུཏྟནྟེསུ ཨབྷིདྷམྨེ ཙ ཏེཡེཝ དིཊྛཱསཝེན སཧ ཙཏུདྷཱ ཨཱགཏཱ. ནིབྦེདྷིཀཔརིཡཱཡེ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ནིརཡགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ པེཏྟིཝིསཡགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ མནུསྶལོཀགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ དེཝལོཀགཱམིནིཡཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༦༣) པཉྩདྷཱ ཨཱགཏཱ. ཚཀྐནིཔཱཏེ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཚདྷཱ ཨཱགཏཱ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཏེཡེཝ དསྶནཱཔཧཱཏབྦེཧི སདྡྷིཾ སཏྟདྷཱ ཨཱགཏཱཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨཱསཝཔདེ ཝཙནཏྠོ ཙེཝ པབྷེདོ ཙ.

སཾཝརཔདེ པན སཾཝརཡཏཱིཏི སཾཝརོ, པིདཧཏི ནིཝཱརེཏི པཝཏྟིཏུཾ ན དེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ ཧི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དིཝཱ པཊིསལླཱིཡནྟེན དྭཱརཾ སཾཝརིཏྭཱ པཊིསལླཱིཡིཏུ’’ནྟི (པཱརཱ. ༧༧), ‘‘སོཏཱནཾ སཾཝརཾབྲཨཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི (སུ. ནི. ༡༠༤༡) ཙ ཨཱདཱིསུ པིདྷཱནཊྛེན སཾཝརམཱཧ. སྭཱཡཾ སཾཝརོ པཉྩཝིདྷོ ཧོཏི སཱིལསཾཝརོ སཏིཉཱཎ ཁནྟི ཝཱིརིཡསཾཝརོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཨཡཾ སཱིལསཾཝརོ. པཱཏིམོཀྑསཱིལཉྷི ཨེཏྠ སཾཝརོཏི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརམཱཔཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༡༣) སཏིསཾཝརོ. སཏི ཧེཏྠ སཾཝརོཏི ཝུཏྟཱ. ‘‘སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི ཨཡཾ ཉཱཎསཾཝརོ. ཉཱཎཉྷེཏྠ པིདྷཱིཡརེཏི ཨིམིནཱ པིདྷཱནཊྛེན སཾཝརོཏི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ…པེ…, ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༤-༢༦) པན ནཡེན ཨིདྷེཝ ཁནྟིཝཱིརིཡསཾཝརཱ ཨཱགཏཱ. ཏེསཉྩ ‘‘སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཨུདྡེསེན སངྒཧིཏཏྟཱ སཾཝརབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔིཙ པཉྩཝིདྷོཔི ཨཡཾ སཾཝརོ ཨིདྷ ཨཱགཏོཡེཝ, ཏཏྠ ཁནྟིཝཱིརིཡསཾཝརཱ ཏཱཝ ཝུཏྟཱཡེཝ. ‘‘སོ ཏཉྩ ཨནཱསནཾ ཏཉྩ ཨགོཙར’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༢༥) ཨཡཾ པནེཏྠ སཱིལསཾཝརོ. ‘‘པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༢) ཨཡཾ སཏིསཾཝརོ. སབྦཏྠ པཊིསངྑཱ ཉཱཎསཾཝརོ. ཨགྒཧིཏགྒཧཎེན པན དསྶནཾ པཊིསེཝནཱ བྷཱཝནཱ ཙ ཉཱཎསཾཝརོ. པརིཡཱཡནྟི ཨེཏེན དྷམྨཱཏི པརིཡཱཡོ, ཨུཔྤཏྟིཾ ནིརོདྷཾ ཝཱ གཙྪནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ‘‘སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡ’’ནྟི ཨེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༡༥. ཨིདཱནི ཛཱནཏོ ཨཧནྟིཨཱདཱིསུ ཛཱནཏོཏི ཛཱནནྟསྶ. པསྶཏོཏི པསྶནྟསྶ. དྭེཔི པདཱནི ཨེཀཏྠཱནི, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཛཱནཏོཏི ཉཱཎལཀྑཎཾ ཨུཔཱདཱཡ པུགྒལཾ ནིདྡིསཏི, ཛཱནནལཀྑཎཉྷི ཉཱཎཾ. པསྶཏོཏི ཉཱཎཔྤབྷཱཝཾ ཨུཔཱདཱཡ, པསྶནཔྤབྷཱཝཉྷི ཉཱཎཾ. ཉཱཎསམངྒཱི པུགྒལོ ཙཀྑུམཱ ཝིཡ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཱནི ཉཱཎེན ཝིཝཊེ དྷམྨེ པསྶཏི. ཨཔིཙ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཛཱནཏོ, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཡཐཱ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ པསྶཏོཏི ཨཡམེཏྠ སཱརོ. ཀེཙི པནཱཙརིཡཱ བཧཱུ པཔཉྩེ བྷཎནྟི, ཏེ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ན ཡུཛྫནྟི.

ཨཱསཝཱནཾ ཁཡནྟི ཨཱསཝཔྤཧཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ ཨཙྩནྟཀྑཡསམུཔྤཱདཾ ཁཱིཎཱཀཱརཾ ནཏྠིབྷཱཝནྟི ཨཡམེཝ ཧི ཨིམསྨིཉྩ སུཏྟེ, ‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟི’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༣༨) ཙ ཨཱསཝཀྑཡཏྠོ. ཨཉྙཏྠ པན མགྒཕལནིབྦཱནཱནིཔི ཨཱསཝཀྑཡོཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཐཱ ཧི –

‘‘སེཁསྶ སིཀྑམཱནསྶ, ཨུཛུམགྒཱནུསཱརིནོ;

ཁཡསྨིཾ པཋམཾ ཉཱཎཾ, ཏཏོ ཨཉྙཱ ཨནནྟརཱ’’ཏི. (ཨིཏིཝུ. ༦༢) –

ཨཱདཱིསུ མགྒོ ཨཱསཝཀྑཡོཏི ཝུཏྟོ,

‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ སམཎོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༣༨) ཕལཾ.

‘‘པརཝཛྫཱནུཔསྶིསྶ, ནིཙྩཾ ཨུཛ྄ཛྷཱནསཉྙིནོ;

ཨཱསཝཱ ཏསྶ ཝཌྜྷནྟི, ཨཱརཱ སོ ཨཱསཝཀྑཡཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༥༣) –

ཨཱདཱིསུ ནིབྦཱནཾ ‘‘ཨཱསཝཀྑཡོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ནོ ཨཛཱནཏོ ནོ ཨཔསྶཏོཏི ཡོ པན ན ཛཱནཱཏི ན པསྶཏི, ཏསྶ ནོ ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ཡེ ཨཛཱནཏོ ཨཔསྶཏོཔི སཾཝརཱདཱིཧིཡེཝ སུདྡྷིཾ ཝདནྟི, ཏེ པཊིཀྑིཏྟཱ ཧོནྟི. པུརིམེན ཝཱ པདདྭཡེན ཨུཔཱཡོ ཝུཏྟོ, ཨིམིནཱ ཨནུཔཱཡཔཊིསེདྷོ. སངྑེཔེན ཙེཏྠ ཉཱཎཾ ཨཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡོཏི དསྶིཏཾ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཡཾ ཛཱནཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏཾ དསྶེཏུཀཱམོ ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱནཏོཏི པུཙྪཾ ཨཱརབྷི, ཏཏྠ ཛཱནནཱ བཧུཝིདྷཱ. དབྦཛཱཏིཀོ ཨེཝ ཧི ཀོཙི བྷིཀྑུ ཚཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཀོཙི ཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ, ཏསྶ ཨཱིདིསཱནི ཀམྨཱནི ཝཏྟསཱིསེ ཋཏྭཱ ཀརོནྟསྶ སཱ ཛཱནནཱ མགྒཕལཱནཾ པདཊྛཱནཾ ན ཧོཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཡོ པན སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝེཛྫཀམྨཱདཱིནི ཀཱཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྶེཝཾ ཛཱནཏོ ཨཱསཝཱ ཝཌྜྷནྟིཡེཝ, ཏསྨཱ ཡཾ ཛཱནཏོ པསྶཏོ ཙ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏདེཝ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ཡོནིསོ ཙ མནསིཀཱརཾ ཨཡོནིསོ ཙ མནསིཀཱརནྟི.

ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཱམ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརོ པཐམནསིཀཱརོ, ཨནིཙྩཱདཱིསུ ཨནིཙྩནྟི ཨཱདིནཱ ཨེཝ ནཡེན སཙྩཱནུལོམིཀེན ཝཱ ཙིཏྟསྶ ཨཱཝཊྚནཱ ཨནྭཱཝཊྚནཱ ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི.

ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི ཨནུཔཱཡམནསིཀཱརོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ. ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟི དུཀྑེ སུཁནྟི ཨནཏྟནི ཨཏྟཱཏི ཨསུབྷེ སུབྷནྟི ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ. སཙྩཔྤཊིཀུལེན ཝཱ ཙིཏྟསྶ ཨཱཝཊྚནཱ ཨནྭཱཝཊྚནཱ ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི. ཨེཝཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཛཱནཏོ, ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཙ ཡཐཱ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ པསྶཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཨིམསྶེཝཏྠསྶ ཡུཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ཨཡོནིསོ, བྷིཀྑཝེ…པེ… པཧཱིཡནྟཱིཏི. ཏེན ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཡསྨཱ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ པཧཱིཡནྟི, ཏསྨཱ ཛཱནིཏབྦཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཛཱནཏོ, ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཙ ཡཐཱ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ པསྶཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏཱིཏི, ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སངྑེཔཝཎྞནཱ.

ཨཡཾ པན ཝིཏྠཱརོ – ཏཏྠ ‘‘ཡོནིསོ ཨཡོནིསོ’’ཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ དྭཱིཧི པདེཧི ཨཱབདྡྷཾ ཧོཏི ཨུཔརི སཀལསུཏྟཾ. ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན ཧི ཨུཔརི སཀལསུཏྟཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཉྩ ཝཊྚཾ, ཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཉྩ ཝིཝཊྚཾ. ཀཐཾ? ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཧི ཝཌྜྷམཱནོ དྭེ དྷམྨེ པརིཔཱུརེཏི ཨཝིཛྫཉྩ བྷཝཏཎྷཉྩ. ཨཝིཛྫཱཡ ཙ སཏི ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ…པེ… དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏི. ཏཎྷཱཡ སཏི ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ཨུཔཱདཱནཾ…པེ… སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཨཡཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལོ པུགྒལོ ཝཱཏཝེགཱབྷིགྷཱཏེན ཝིཔྤནཊྛནཱཝཱ ཝིཡ གངྒཱཝཊྚེ པཏིཏགོཀུལཾ ཝིཡ ཙཀྐཡནྟེ ཡུཏྟབལིབདྡོ ཝིཡ ཙ པུནཔྤུནཾ བྷཝཡོནིགཏིཝིཉྙཱཎཊྛིཏིསཏྟཱཝཱསེསུ ཨཱཝཊྚཔརིཝཊྚཾ ཀརོཏི, ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཾ ཝཊྚཾ.

ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ པན ཝཌྜྷམཱནོ – ‘‘ཡོནིསོ མནསིཀཱརསམྤནྣསྶེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ པཱཊིཀངྑཾ, ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེསྶཏི, ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བཧུལཱིཀརིསྶཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༥༥) ཝཙནཏོ སམྨཱདིཊྛིཔམུཁཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ པརིཔཱུརེཏི. ཡཱ ཙ སམྨཱདིཊྛི, སཱ ཝིཛྫཱཏི ཏསྶ ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, ‘‘ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ…པེ… ཨེཝཾ ཨེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡) ཨེཝཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཾ ཝིཝཊྚཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི ཨཱབདྡྷཾ ཧོཏི ཨུཔརི སཀལསུཏྟཾ.

ཨེཝཾ ཨཱབདྡྷེ ཙེཏྠ ཡསྨཱ པུབྦེ ཨཱསཝཔྤཧཱནཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨུཔྤཏྟི ཝུཙྩམཱནཱ ན ཡུཛྫཏི. ན ཧི པཧཱིནཱ པུན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨུཔྤནྣཱནཾ པན པཧཱནཾ ཡུཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨུདྡེསཔཊིལོམཏོཔི ‘‘ཨཡོནིསོ, བྷིཀྑཝེ, མནསིཀརོཏོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ. ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཡེ པུབྦེ ཨཔྤཊིལདྡྷཔུབྦཾ ཙཱིཝརཱདིཾ ཝཱ པཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ མནུཉྙཾ ཝཏྠུཾ པཊིལབྷིཏྭཱ, ཏཾ སུབྷཾ སུཁནྟི ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ, ཨཉྙཏརཉྙཏརཾ ཝཱ པན ཨནནུབྷཱུཏཔུབྦཾ ཨཱརམྨཎཾ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏེ ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ, ཨཉྙཐཱ ཧི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཨནུཔྤནྣཱ ནཱམ ཨཱསཝཱ ན སནྟི. ཨནུབྷཱུཏཔུབྦེཔི ཙ ཝཏྠུམྷི ཨཱརམྨཎེ ཝཱ ཡསྶ པཀཏིསུདྡྷིཡཱ ཝཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཔརིཡཏྟིནཝཀམྨཡོནིསོམནསིཀཱརཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཝསེན པུབྦེ ཨནུཔྤཛྫིཏྭཱ པཙྪཱ ཏཱདིསེན པཙྩཡེན སཧསཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨིམེཔི ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེསུཡེཝ པན ཝཏྠཱརམྨཎེསུ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤནྣཱ པཝཌྜྷནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིཏོ ཨཉྙཐཱ ཧི པཋམུཔྤནྣཱནཾ ཝཌྜྷི ནཱམ ནཏྠི.

ཡོནིསོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ པན ཡསྶ པཀཏིསུདྡྷིཡཱ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀསྶཔསྶ བྷདྡཱཡ ཙ ཀཱཔིལཱནིཡཱ, ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི ཨཱསཝཱ ནུཔྤཛྫནྟི, སོ ཙ ཛཱནཱཏི ‘‘ན ཁོ མེ ཨཱསཝཱ མགྒེན སམུགྒྷཱཏཾ གཏཱ, ཧནྡ ནེསཾ སམུགྒྷཱཏཱཡ པཊིཔཛྫཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ མགྒབྷཱཝནཱཡ སབྦེ སམུགྒྷཱཏེཏི. ཏསྶ ཏེ ཨཱསཝཱ ཨནུཔྤནྣཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཡསྶ པན ཀཱརཀསྶེཝ སཏོ སཏིསམྨོསེན སཧསཱ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏོ སཾཝེགམཱཔཛྫིཏྭཱ ཡོནིསོ པདཧནྟོ ཏེ ཨཱསཝེ སམུཙྪིནྡཏི, ཏསྶ ཨུཔྤནྣཱ པཧཱིཡནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི མཎྜལཱརཱམཝཱསཱིམཧཱཏིསྶབྷཱུཏཏྠེརསྶ ཝིཡ. སོ ཀིར ཏསྨིཾཡེཝ ཝིཧཱརེ ཨུདྡེསཾ གཎྷཱཏི, ཨཐསྶ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརཏོ ཝིསབྷཱགཱརམྨཎེ ཀིལེསོ ཨུཔྤཛྫི, སོ ཏཾ ཝིཔསྶནཱཡ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. ཏསྶ སུཔིནནྟེཔི ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ན ཨུཔཊྛཱསི. སོ ‘‘ཨཡཾ ཀིལེསོ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཨཔཱཡསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི སཾཝེགཾ ཛནེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཝིཧཱརཱ ནིཀྑམྨ མཧཱསངྒྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ སནྟིཀེ རཱགཔཊིཔཀྑཾ ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གུམྦནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ སནྠརིཏྭཱ ནིསཛྫ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨུདྡེསམགྒཾ པཱཔུཎི. ཡེ པན ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཱ, ཏེསཾ པཊིཔཏྟིཡཱ པཧཱནཾ ནཱམ ནཏྠི.

༡༦. ཨིདཱནི ‘‘ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཨཱསཝཱ པཧཱིཡནྟཱི’’ཏི ཨིདམེཝ པདཾ གཧེཏྭཱ ཡེ ཏེ ཨཱསཝཱ པཧཱིཡནྟི, ཏེསཾ ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཨཉྙམྤི པཧཱནཀཱརཎཾ ཨཱཝིཀཱཏུཾ དེསནཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏིཨཱདིམཱཧ ཡཐཱ ཏཾ དེསནཱཔབྷེདཀུསལོ དྷམྨརཱཛཱ. ཏཏྠ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏི དསྶནེན པཧཱཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

དསྶནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༡༧. ཨིདཱནི ཏཱནི པདཱནི ཨནུཔུབྦཏོ བྱཱཀཱཏུཀཱམོ ‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏི པུཙྪཾ ཀཏྭཱ མཱུལཔརིཡཱཡཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ’’ཏི པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ མནསིཀརཎཱིཡེ དྷམྨེ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ཨཱཝཛྫིཏབྦེ སམནྣཱཧརིཏབྦེ དྷམྨེ ན པཛཱནཱཏི. ཨམནསིཀརཎཱིཡེཏི ཏབྦིཔརཱིཏེ. ཨེས ནཡོ སེསཔདེསུཔི. ཡསྨཱ པན ཨིམེ དྷམྨཱ མནསིཀརཎཱིཡཱ, ཨིམེ ཨམནསིཀརཎཱིཡཱཏི དྷམྨཏོ ནིཡམོ ནཏྠི, ཨཱཀཱརཏོ པན ཨཏྠི. ཡེནཱ ཨཱཀཱརེན མནསིཀརིཡམཱནཱ ཨཀུསལུཔྤཏྟིཔདཊྛཱནཱ ཧོནྟི, ཏེནཱཀཱརེན ན མནསིཀཱཏབྦཱ. ཡེན ཀུསལུཔྤཏྟིཔདཊྛཱནཱ ཧོནྟི, ཏེནཱཀཱརེན མནསིཀཱཏབྦཱ. ཏསྨཱ ‘‘ཡ’སྶ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཝཱ ཀཱམཱསཝོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཡ’སྶཱཏི ཡེ ཨསྶ ཨསྶུཏཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ. མནསིཀརོཏོཏི ཨཱཝཛྫཡཏོ སམནྣཱཧརནྟསྶ. ཨནུཔྤནྣོ ཝཱ ཀཱམཱསཝོཏི ཨེཏྠ སམུཙྩཡཏྠོ ཝཱསདྡོ, ན ཝིཀཔྤཏྠོ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ དྭིཔདཱ ཝཱ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏི (ཨིཏིཝུ. ༩༠) ཝུཏྟེ ཨཔདཱ ཙ དྭིཔདཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ, ཡཐཱ ཙ ‘‘བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཨནུགྒཧཱཡཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༠༢) ཝུཏྟེ བྷཱུཏཱནཉྩ སམྦྷཝེསཱིནཉྩཱཏི ཨཏྠོ, ཡཐཱ ཙ ‘‘ཨགྒིཏོ ཝཱ ཨུདཀཏོ ཝཱ མིཐུབྷེདཏོ ཝཱ’’ཏི (ཨུདཱ. ༧༦) ཝུཏྟེ ཨགྒིཏོ ཙ ཨུདཀཏོ ཙ མིཐུབྷེདཏོ ཙཱཏི ཨཏྠོ, ཨེཝམིདྷཱཔི ཨནུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཱསཝོ པཝཌྜྷཏཱིཏི ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེཝཾ སེསེསུ.

ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཱསཝོཏི པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ. བྷཝཱསཝོཏི རུཔཱརཱུཔབྷཝེ ཚནྡརཱགོ, ཛྷཱནནིཀནྟི ཙ སསྶཏུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏཱ. ཨེཝཾ དིཊྛཱསཝོཔི བྷཝཱསཝེ ཨེཝ སམོདྷཱནཾ གཙྪཏི. ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཨཉྙཱཎཾ. ཏཏྠ ཀཱམགུཎེ ཨསྶཱདཏོ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ པཝཌྜྷཏི. མཧགྒཏདྷམྨེ ཨསྶཱདཏོ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཙ བྷཝཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ པཝཌྜྷཏི. ཏཱིསུ བྷཱུམཱིསུ དྷམྨེ ཙཏུཝིཔལླཱསཔདཊྛཱནབྷཱཝེན མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཙ ཨཝིཛྫཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ པཝཌྜྷཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟནཡཔཙྩནཱིཀཏོ སུཀྐཔཀྑོ ཝིཏྠཱརེཏབྦོ.

ཀསྨཱ པན ཏཡོ ཨེཝ ཨཱསཝཱ ཨིདྷ ཝུཏྟཱཏི. ཝིམོཀྑཔཊིཔཀྑཏོ. ཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑཔཊིཔཀྑོ ཧི ཀཱམཱསཝོ,. ཨནིམིཏྟསུཉྙཏཝིམོཀྑཔཊིཔཀྑཱ ཨིཏརེ. ཏསྨཱ ཨིམེ ཏཡོ ཨཱསཝེ ཨུཔྤཱདེནྟཱ ཏིཎྞཾ ཝིམོཀྑཱནཾ ཨབྷཱགིནོ ཧོནྟི, ཨནུཔྤཱདེནྟཱ བྷཱགིནོཏི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟེན ཏཡོ ཨེཝ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. དིཊྛཱསཝོཔི ཝཱ ཨེཏྠ ཝུཏྟོ ཡེཝཱཏི ཝཎྞིཏམེཏཾ.

ཏསྶ ཨམནསིཀརཎཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ མནསིཀཱརཱཏི མནསིཀཱརཧེཏུ, ཡསྨཱ ཏེ དྷམྨེ མནསི ཀརོཏི, ཏསྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ དུཏིཡཔདེཔི. ‘‘ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཨཱསཝཱ པཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཨཱསཝཱནཾཡེཝ ཨབྷེདཏོ ནིགམནམེཏཾ.

༡༨. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡོ ཨཡཾ པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ དེསནཱཡ དསྶནཱ པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ ནིདྡིསིཏུཾ ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཝུཏྟོ, སོ ཡསྨཱ ‘‘ཨཡོནིསོ, བྷིཀྑཝེ, མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཱམཉྙཏོ ཝུཏྟཱནཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཔཙྩཡཱནཾ ཀཱམཱསཝཱདཱིནམྤི ཨདྷིཊྛཱནཾ, ཏསྨཱ ཏེཔི ཨཱསཝེ ཏེནེཝ པུགྒལེན དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དསྶནཱ པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ དསྶེནྟོ སོ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཝིཙིཀིཙྪཱསཱིསེན ཙེཏྠ དིཊྛཱསཝམྤི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏསྶཏྠོ, ཡསྶ ཏེ ཨིམིནཱ ཝུཏྟནཡེན ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, སོ པུཐུཛྫནོ, ཡོ ཙཱཡཾ ‘‘ཨསྶུཏཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ, སོ པུཐུཛྫནོ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ ཨནུཔཱཡེན ཨུཔྤཐེན མནསི ཀརོཏི. ཀཐཾ? ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ…པེ…སོ ཀུཧིཾ གཱམཱི བྷཝིསྶཏཱིཏི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, སོ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཡཐཱསྶ ‘‘ཨཧཾ ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ སོལ༹སཝིདྷཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི.

ཏཏྠ ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ ནནུ ཁོཏི སསྶཏཱཀཱརཉྩ ཨདྷིཙྩསམུཔྤཏྟིཨཱཀཱརཉྩ ནིསྶཱཡ ཨཏཱིཏེ ཨཏྟནོ ཝིཛྫམཱནཏཾ ཨཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཀངྑཏི. ཀིཾ ཀཱརཎནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ ཧི བཱལཔུཐུཛྫནོ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ པཝཏྟཏི. ཨཔིཙ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཡེཝེཏྠ ཀཱརཎཾ. ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརསྶ པན ཀིཾ ཀཱརཎནྟི. སྭེཝ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཱདཱིནི ཝཱ. ནནུ ཙ པུཐུཛྫནོཔི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏཱིཏི. ཀོ ཝཱ ཨེཝམཱཧ ན མནསི ཀརོཏཱིཏི. ན པན ཏཏྠ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ ཀཱརཎཾ, སདྡྷམྨསྶཝནཀལྱཱཎམིཏྟཱདཱིནི ཏཏྠ ཀཱརཎཱནི. ན ཧི མཙྪམཾསཱདཱིནི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཀཏིཡཱ སུགནྡྷཱནི, ཨབྷིསངྑཱརཔཙྩཡཱ པན སུགནྡྷཱནིཔི ཧོནྟི.

ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧོསིནྟི ཛཱཏིལིངྒཱུཔཔཏྟིཡོ ནིསྶཱཡ ཁཏྟིཡོ ནུ ཁོ ཨཧོསིཾ, བྲཱཧྨཎཝེསྶསུདྡགཧཊྛཔབྦཛིཏདེཝམནུསྶཱནཾ ཨཉྙཏརོཏི ཀངྑཏི.

ཀཐཾ ནུ ཁོཏི སཎྛཱནཱཀཱརཾ ནིསྶཱཡ དཱིགྷོ ནུ ཁོ ཨཧོསིཾ, རསྶཨོདཱཏཀཎྷཔྤམཱཎིཀཨཔྤམཱཎིཀཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརོཏི ཀངྑཏི. ཀེཙི པན ཨིསྶརནིམྨཱནཱདིཾ ནིསྶཱཡ ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཧོསིནྟི ཧེཏུཏོ ཀངྑཏཱིཏི ཝདནྟི.

ཀིཾ ཧུཏྭཱ ཀིཾ ཨཧོསིནྟི ཛཱཏིཨཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཁཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ ནུ ཁོ བྲཱཧྨཎོ ཨཧོསིཾ…པེ… དེཝོ ཧུཏྭཱ མནུསྶོཏི ཨཏྟནོ པརམྤརཾ ཀངྑཏི. སབྦཏྠེཝ པན ཨདྡྷཱནནྟི ཀཱལཱདྷིཝཙནམེཏཾ.

བྷཝིསྶཱམི ནུ ཁོ ནནུ ཁོཏི སསྶཏཱཀཱརཉྩ ཨུཙྪེདཱཀཱརཉྩ ནིསྶཱཡ ཨནཱགཏེ ཨཏྟནོ ཝིཛྫམཱནཏཾ ཨཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཀངྑཏི. སེསམེཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཏརཧི ཝཱ པཙྩུཔྤནྣམདྡྷཱནནྟི ཨིདཱནི ཝཱ པཊིསནྡྷིཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཙུཏིཔརིཡནྟཾ སབྦམྤི ཝཏྟམཱནཀཱལཾ གཧེཏྭཱ. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀཐཾཀཐཱི ཧོཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཁནྡྷེསུ ཝིཙིཀིཙྪོ ཧོཏི. ཨཧཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཨཏྟནོ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཡུཏྟཾ པནེཏནྟི? ཡུཏྟཾ ཨཡུཏྟནྟི ཀཱ ཨེཏྠ ཙིནྟཱ. ཨཔིཙེཏྠ ཨིདཾ ཝཏྠུམྤི ཨུདཱཧརནྟི. ཙཱུལ༹མཱཏཱཡ ཀིར པུཏྟོ མུཎྜོ, མཧཱམཱཏཱཡ པུཏྟོ ཨམུཎྜོ, ཏཾ པུཏྟཾ མུཎྜེསུཾ. སོ ཨུཊྛཱཡ ཨཧཾ ནུ ཁོ ཙཱུལ༹མཱཏཱཡ པུཏྟོཏི ཙིནྟེསི. ཨེཝཾ ཨཧཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཱ ཧོཏི.

ནོ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཨཏྟནོ ནཏྠིབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཏཏྲཱཔི ཨིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར མཙྪེ གཎྷནྟོ ཨུདཀེ ཙིརཊྛཱནེན སཱིཏིབྷཱུཏཾ ཨཏྟནོ ཨཱུརུཾ མཙྪོཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཧརི. ཨཔརོ སུསཱནཔསྶེ ཁེཏྟཾ རཀྑནྟོ བྷཱིཏོ སངྐུཊིཏོ སཡི. སོ པཊིབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཎྞུཀཱནི དྭེ ཡཀྑཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཧརི. ཨེཝཾ ནོ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཏི.

ཀིཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཁཏྟིཡོཝ སམཱནོ ཨཏྟནོ ཁཏྟིཡབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཨེས ནཡོ སེསེསུ. དེཝོ པན སམཱནོ དེཝབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོ ནཱམ ནཏྠི. སོཔི པན ‘‘ཨཧཾ རཱུཔཱི ནུ ཁོ ཨརཱུཔཱི ནུ ཁོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀངྑཏི. ཁཏྟིཡཱདཡོ ཀསྨཱ ན ཛཱནནྟཱིཏི ཙེ. ཨཔཙྩཀྑཱ ཏེསཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀུལེ ཨུཔྤཏྟི. གཧཊྛཱཔི ཙ པོཏྠལིཀཱདཡོ པབྦཛིཏསཉྙིནོ. པབྦཛིཏཱཔི ‘‘ཀུཔྤཾ ནུ ཁོ མེ ཀམྨ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན གཧཊྛསཉྙིནོ. མནུསྶཱཔི ཙ རཱཛཱནོ ཝིཡ ཨཏྟནི དེཝསཉྙིནོ ཧོནྟི.

ཀཐཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྩེཏྠ ཨབྦྷནྟརེ ཛཱིཝོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི གཧེཏྭཱ ཏསྶ སཎྛཱནཱཀཱརཾ ནིསྶཱཡ དཱིགྷོ ནུ ཁོསྨི, རསྶཙཏུརཾསཚལ༹ཾསཨཊྛཾསསོལ༹སཾསཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཔྤཀཱརོཏི ཀངྑནྟོ ཀཐཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སརཱིརསཎྛཱནཾ པན པཙྩུཔྤནྣཾ ཨཛཱནནྟོ ནཱམ ནཏྠི.

ཀུཏོ ཨཱགཏོ, སོ ཀུཧིཾ གཱམཱི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨཱགཏིགཏིཊྛཱནཾ ཀངྑཏི.

༡༩. ཨེཝཾ སོལ༹སཔྤབྷེདཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡཾ ཨིམིནཱ ཝིཙིཀིཙྪཱསཱིསེན དིཊྛཱསཝཾ དསྶེཏུཾ ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཏཾ དསྶེནྟོ ཏསྶ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཚནྣཾ དིཊྛཱིནནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཡཐཱ ཨཡཾ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཏསྶེཝ སཝིཙིཀིཙྪསྶ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརསྶ ཐཱམགཏཏྟཱ ཚནྣཾ དིཊྛཱིནཾ ཨཉྙཏརཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ སབྦཔདེསུ ཝཱསདྡོ ཝིཀཔྤཏྠོ, ཨེཝཾ ཝཱ ཨེཝཾ ཝཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཏྠི མེ ཨཏྟཱཏི ཙེཏྠ སསྶཏདིཊྛི སབྦཀཱལེསུ ཨཏྟནོ ཨཏྠིཏཾ གཎྷཱཏི. སཙྩཏོ ཐེཏཏོཏི བྷཱུཏཏོ ཙ ཐིརཏོ ཙ, ‘‘ཨིདཾ སཙྩ’’ནྟི བྷཱུཏཏོ སུཊྛུ དལ༹ྷབྷཱཝེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནཏྠི མེ ཨཏྟཱཏི ཨཡཾ པན ཨུཙྪེདདིཊྛི, སཏོ སཏྟསྶ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིབྷཝགྒཧཎཏོ. ཨཐ ཝཱ པུརིམཱཔི ཏཱིསུ ཀཱལེསུ ཨཏྠཱིཏི གཧཎཏོ སསྶཏདིཊྛི, པཙྩུཔྤནྣམེཝ ཨཏྠཱིཏི གཎྷནྟོ ཨུཙྪེདདིཊྛི. པཙྪིམཱཔི ཨཏཱིཏཱནཱགཏེསུ ནཏྠཱིཏི གཧཎཏོ བྷསྨནྟཱཧུཏིཡོཏི གཧིཏདིཊྛིཀཱནཾ ཝིཡ, ཨུཙྪེདདིཊྛི. ཨཏཱིཏེ ཨེཝ ནཏྠཱིཏི གཎྷནྟོ ཨདྷིཙྩསམུཔྤཏྟིཀསྶེཝ སསྶཏདིཊྛི.

ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ སཉྫཱནཱམཱིཏི སཉྙཱཀྑནྡྷསཱིསེན ཁནྡྷེ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ སཉྙཱཡ ཨཝསེསཀྑནྡྷེ སཉྫཱནཏོ ཨིམིནཱ ཨཏྟནཱ ཨིམཾ ཨཏྟཱནཾ སཉྫཱནཱམཱིཏི ཧོཏི. ཨཏྟནཱཝ ཨནཏྟཱནནྟི སཉྙཱཀྑནྡྷཾཡེཝ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ, ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོཔི ཨནཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ སཉྙཱཡ ཏེསཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི. ཨནཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནནྟི སཉྙཱཀྑནྡྷཾ ཨནཏྟཱཏི. ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ སཉྙཱཡ ཏེསཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི, སབྦཱཔི སསྶཏུཙྪེདདིཊྛིཡོཝ.

ཝདོ ཝེདེཡྻོཏིཨཱདཡོ པན སསྶཏདིཊྛིཡཱ ཨེཝ ཨབྷིནིཝེསཱཀཱརཱ. ཏཏྠ ཝདཏཱིཏི ཝདོ, ཝཙཱིཀམྨསྶ ཀཱརཀོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝེདཡཏཱིཏི ཝེདེཡྻོ, ཛཱནཱཏི ཨནུབྷཝཏི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཾ ཝེདེཏཱིཏི, ཏཏྲ ཏཏྲ ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཊིསཾཝེདེཏི. ཏཏྲ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཏེསུ ཡོནིགཏིཊྛིཏིནིཝཱསནིཀཱཡེསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཝཱ. ནིཙྩོཏི ཨུཔྤཱདཝཡརཧིཏོ. དྷུཝོཏི ཐིརོ སཱརབྷཱུཏོ. སསྶཏོཏི སབྦཀཱལིཀོ. ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨོཏི ཨཏྟནོ པཀཏིབྷཱཝཾ ཨཝིཛཧནདྷམྨོ, ཀཀཎྚཀོ ཝིཡ ནཱནཔྤཀཱརཏཾ ནཱཔཛྫཏི. སསྶཏིསམནྟི ཙནྡསཱུརིཡསམུདྡམཧཱཔཐཝཱིཔབྦཏཱ ལོཀཝོཧཱརེན སསྶཏིཡོཏི ཝུཙྩནྟི. སསྶཏཱིཧི སམཾ སསྶཏིསམཾ. ཡཱཝ སསྶཏིཡོ ཏིཊྛནྟི, ཏཱཝ ཏཐེཝ ཋསྶཏཱིཏི གཎྷཏོ ཨེཝཾདིཊྛི ཧོཏི.

ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དིཊྛིགཏནྟིཨཱདཱིསུ. ཨིདནྟི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦསྶ པཙྩཀྑནིདསྶནཾ. དིཊྛིགཏསམྦནྡྷེན ཙ ཨིདནྟི ཝུཏྟཾ, ན དིཊྛིསམྦནྡྷེན. ཨེཏྠ ཙ དིཊྛིཡེཝ དིཊྛིགཏཾ, གཱུཐགཏཾ ཝིཡ. དིཊྛཱིསུ ཝཱ གཏམིདཾ དསྶནཾ དྭཱསཊྛིདིཊྛིཨནྟོགདྷཏྟཱཏིཔི དིཊྛིགཏཾ. དིཊྛིཡཱ ཝཱ གཏཾ དིཊྛིགཏཾ. ཨིདཉྷི ཨཏྠི མེ ཨཏྟཱཏིཨཱདི དིཊྛིཡཱ གམནམཏྟམེཝ, ནཏྠེཏྠ ཨཏྟཱ ཝཱ ནིཙྩོ ཝཱ ཀོཙཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱ ཙཱཡཾ དིཊྛི དུནྣིགྒམནཊྛེན གཧནཾ. དུརཏིཀྐམཊྛེན སཔྤཊིབྷཡཊྛེན ཙ ཀནྟཱརོ, དུབྦྷིཀྑཀནྟཱརཝཱལ༹ཀནྟཱརཱདཡོ ཝིཡ. སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཝིལོམནཊྛེན ཝཱ ཝིསཱུཀཾ. ཀདཱཙི སསྶཏསྶ, ཀདཱཙི ཨུཙྪེདསྶ གཧཎཏོ ཝིརཱུཔཾ ཕནྡིཏནྟི ཝིཔྥནྡིཏཾ. བནྡྷནཊྛེན སཾཡོཛནཾ. ཏེནཱཧ ‘‘དིཊྛིགཧནཾ…པེ… དིཊྛིསཾཡོཛན’’ནྟི. ཨིདཱནིསྶ ཏམེཝ བནྡྷནཏྠཾ དསྶེནྟོ དིཊྛིསཾཡོཛནསཾཡུཏྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ. ཨིམིནཱ དིཊྛིསཾཡོཛནེན སཾཡུཏྟོ པུཐུཛྫནོ ཨེཏེཧི ཛཱཏིཨཱདཱིཧི ན པརིམུཙྩཏཱིཏི. ཀིཾ ཝཱ བཧུནཱ, སཀལཝཊྚདུཀྑཏོཔི ན མུཙྩཏཱིཏི.

༢༠. ཨེཝཾ ཚཔྤབྷེདཾ དིཊྛཱསཝཾ དསྶེཏྭཱ ཡསྨཱ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ ཀཱམཱསཝཱདིཝཙནེནེཝ དསྶིཏོ ཧོཏི. ཀཱམསུཁཏྠཉྷི བྷཝསུཁབྷཝཝིསུདྡྷིཨཏྠཉྩ ཨཝིཛྫཱཡ ཨབྷིབྷཱུཏཱ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སཱིལབྦཏཱནི པརཱམསནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ཨདསྶེཏྭཱ དིཊྛིགྒཧཎེན ཝཱ ཏསྶ གཧིཏཏྟཱཔི ཏཾ ཨདསྶེཏྭཱཝ ཨིདཱནི ཡོ པུགྒལོ དསྶནཱ པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ པཛཧཏི, ཏཾ དསྶེཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱསཝཱནཾ པཧཱནཾ དསྶེཏུཾ པུབྦེ ཝཱ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ པུཐུཛྫནསྶ ཏེསཾ ཨུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏབྦིཔརཱིཏསྶ པཧཱནཾ དསྶེཏུཾ སུཏཝཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཡཱཝ ‘‘སོ ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི ཨཱགཙྪཏི, ཏཱཝ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན ཙ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀཏོ ཙ ཝེདིཏབྦོ. པཙྩནཱིཀཏོ ཙ སབྦཱཀཱརེན ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདཱཝིནཱིཏཔཙྩནཱིཀཏོ ཨཡཾ ‘‘སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཀོཝིདོ ཨརིཡདྷམྨེ སུཝིནཱིཏོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཔིཙ ཁོ སིཁཱཔཏྟཝིཔསྶནཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ གོཏྲབྷུ, ཏཱཝ ཏདནུརཱུཔེན ཨཏྠེན ཨཡཾ ཨརིཡསཱཝཀོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༡. ‘‘སོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ པན ཨཡཾ ཨཏྠཝིབྷཱཝནཱ, སོ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནིཀོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཎྷཱཝཛྫཱ ཏེབྷཱུམཀཱ ཁནྡྷཱ དུཀྑཾ, ཏཎྷཱ དུཀྑསམུདཡོ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷོ, ནིརོདྷསམྤཱཔཀོ མགྒོཏི ཨེཝཾ པུབྦེཝ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཨུགྒཧིཏཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནོ ཨཔརེན སམཡེན ཝིཔསྶནཱམགྒཾ སམཱརུལ༹ྷོ སམཱནོ ཏེ ཏེབྷཱུམཀེ ཁནྡྷེ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཨུཔཱཡེན པཐེན སམནྣཱཧརཏི ཙེཝ ཝིཔསྶཏི ཙ. ཨེཏྠ ཧི ཡཱཝ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ, ཏཱཝ མནསིཀཱརསཱིསེནེཝ ཝིཔསྶནཱ ཝུཏྟཱ. ཡཱ པནཱཡཾ ཏསྶེཝ དུཀྑསྶ སམུཊྛཱཔིཀཱ པབྷཱཝིཀཱ ཏཎྷཱ, ཨཡཾ སམུདཡོཏི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི. ཡསྨཱ པན དུཀྑཉྩ སམུདཡོ ཙ ཨིདཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ནཔྤཝཏྟནྟི, ཏསྨཱ ཡདིདཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ, ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི. ནིརོདྷསམྤཱཔཀཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཨུཔཱཡེན པཐེན སམནྣཱཧརཏི ཙེཝ ཝིཔསྶཏི ཙ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔཱཡོ, ཨབྷིནིཝེསོ ནཱམ ཝཊྚེ ཧོཏི, ཝིཝཊྚེ ནཏྠི. ཏསྨཱ ‘‘ཨཡཾ ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཨཱཔོདྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཀསནྟཏིཡཾ ཙཏྟཱརི བྷཱུཏཱནི ཏདནུསཱརེན ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི ཙ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཡཾ རཱུཔཀྑནྡྷོཏི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏཾ ཝཝཏྠཱཔཡཏོ ཨུཔྤནྣེ ཏདཱརམྨཎེ ཙིཏྟཙེཏསིཀེ དྷམྨེ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱཏི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏཏོ ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ དུཀྑནྟི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏེ པན སངྑེཔཏོ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩཱཏི དྭེ བྷཱགཱཡེཝ ཧོནྟི. ཨིདཉྩ ནཱམརཱུཔཾ སཧེཏུ སཔྤཙྩཡཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྶ ཨཡཾ ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོཏི ཨཝིཛྫཱབྷཝཏཎྷཱཀམྨཱཧཱརཱདིཀེ ཧེཏུཔཙྩཡེ ཝཝཏྠཔེཏི. ཏཏོ ཏེསཾ པཙྩཡཱནཉྩ པཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨཱནཉྩ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨིམེ དྷམྨཱ ཨཧུཏྭཱ ཧོནྟཱིཏི ཨནིཙྩལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏི, ཨུདཡབྦཡཔཱིལི༹ཏཏྟཱ དུཀྑཱཏི དུཀྑལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏི. ཨཝསཝཏྟནཏོ ཨནཏྟཱཏི ཨནཏྟལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏི. ཨེཝཾ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཝིཔསྶནཾ པཝཏྟེནྟོ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔུཎཱཏི.

ཏསྨིཾ ཁཎེ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨེཀཔཊིཝེདྷེནེཝ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ཨེཀཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི. དུཀྑཾ པརིཉྙཱཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, སམུདཡཾ པཧཱནཔཊིཝེདྷེན, ནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱཔཊིཝེདྷེན, མགྒཾ བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷེན. དུཀྑཉྩ པརིཉྙཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི…པེ… མགྒཾ བྷཱཝནཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨཉྙམཉྙེན ཉཱཎེན. ཨེཀཉཱཎེནེཝ ཧི ཨེས ནིརོདྷཾ ཨཱརམྨཎཏོ, སེསཱནི ཀིཙྩཏོ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི ཙེཝ ཨབྷིསམེཏི ཙ. ན ཧིསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧཾ དུཀྑཾ པརིཛཱནཱམཱི’’ཏི ཝཱ…པེ… ‘‘མགྒཾ བྷཱཝེམཱི’’ཏི ཝཱ. ཨཔིཙ ཁྭསྶ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པཊིཝེདྷཝསེན ནིརོདྷཾ སཙྪིཀརོཏོ ཨེཝཾ ཏཾ ཉཱཎཾ དུཀྑཔརིཉྙཱཀིཙྩམྤི སམུདཡཔཧཱནཀིཙྩམྤི མགྒབྷཱཝནཱཀིཙྩམྤི ཀརོཏིཡེཝ. ཏསྶེཝཾ ཨུཔཱཡེན ཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཏཱིཎི སཾཡོཛནཱནི པཧཱིཡནྟི, ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛི, ཨཊྛཝཏྠུཀཱ ཝིཙིཀིཙྪཱ, ‘‘སཱིལེན སུདྡྷི ཝཏེན སུདྡྷཱི’’ཏི སཱིལབྦཏཱནཾ པརཱམསནཏོ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོཏི. ཏཏྠ ཙཏཱུསུ ཨཱསཝེསུ སཀྐཱཡདིཊྛིསཱིལབྦཏཔརཱམཱསཱ དིཊྛཱསཝེན སངྒཧིཏཏྟཱ ཨཱསཝཱ ཙེཝ སཾཡོཛནཱ ཙ. ཝིཙིཀིཙྪཱ སཾཡོཛནམེཝ, ན ཨཱསཝོ. ‘‘དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱ ཨཱསཝཱ’’ཏི ཨེཏྠ པརིཡཱཔནྣཏྟཱ པན ཨཱསཝཱཏི.

‘‘ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… པཧཱཏབྦཱ’’ཏི ཨིམེ སཀྐཱཡདིཊྛིཨཱདཡོ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱ ནཱམ ཨཱསཝཱཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ཨཐ ཝཱ ཡཱ ཨཡཾ ཚནྣཾ དིཊྛཱིནཾ ཨཉྙཏརཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨེཝཾ སརཱུཔེནེཝ སཀྐཱཡདིཊྛི ཝིབྷཏྟཱ. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ’’ཏི. སཱ ཙ ཡསྨཱ སཧཛཱཏཔཧཱནེཀཊྛེཧི སདྡྷིཾ པཧཱིཡཏི. དིཊྛཱསཝེ ཧི པཧཱིཡམཱནེ ཏཾསཧཛཱཏོ ཙཏཱུསུ དིཊྛིསམྤཡུཏྟཙིཏྟེསུ ཀཱམཱསཝོཔི ཨཝིཛྫཱསཝོཔི པཧཱིཡཏི. པཧཱནེཀཊྛོ པན ཙཏཱུསུ དིཊྛིཝིཔྤཡུཏྟེསུ ནཱགསུཔཎྞཱདིསམིདྡྷིཔཏྠནཱཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ བྷཝཱསཝོ. ཏེནེཝ སམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཔི, དྭཱིསུ དོམནསྶཙིཏྟེསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིནིབྦཏྟཀོ ཨཝིཛྫཱསཝོཔི, ཏཐཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཙིཏྟསམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཔཱིཏི ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨཝསེསཱ ཏཡོཔི ཨཱསཝཱ པཧཱིཡནྟི. ཏསྨཱ བཧུཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེས པོརཱཎཱནཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏི དསྶནཾ ནཱམ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ, ཏེན པཧཱཏབྦཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ དསྶནཾ? པཋམཾ ནིབྦཱནདསྶནཏོ. ནནུ གོཏྲབྷུ པཋམཏརཾ པསྶཏཱིཏི? ནོ ན པསྶཏི. དིསྭཱ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ པན ན ཀརོཏི སཾཡོཛནཱནཾ ཨཔྤཧཱནཏོ. ཏསྨཱ པསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཡཏྠ ཀཏྠཙི རཱཛཱནཾ དིསྭཱཔི པཎྞཱཀཱརཾ དཏྭཱ ཀིཙྩནིཔྥཏྟིཡཱ ཨདིཊྛཏྟཱ ‘‘ཨཛྫཱཔི རཱཛཱནཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ཝདནྟོ གཱམཝཱསཱི པུརིསོ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ.

དསྶནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཾཝརཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༢. ཨེཝཾ དསྶནེན པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏདནནྟརུདྡིཊྛེ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦེ དསྶེཏུཾ, ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཉྷི ཨཏྠམཏྟམེཝ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

ནནུ ཙ དསྶནེན བྷཱཝནཱཡཱཏི ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཨཔྤཧཱཏབྦོ ཨཱསཝོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཐ ཀསྨཱ ཝིསུཾ སཾཝརཱདཱིཧི པཧཱཏབྦེ དསྶེཏཱིཏི. སཾཝརཱདཱིཧི པུབྦབྷཱགེ ཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཨཱསཝཱ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ མགྒཱནཾ པུབྦབྷཱགེ ཨིམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཏསྨཱ ཡོ ཙཱཡཾ ཝུཏྟོ པཋམོ དསྶནམགྒོཡེཝ, ཨིདཱནི བྷཱཝནཱནཱམེན ཝུཙྩིསྶནྟི ཏཡོ མགྒཱ, ཏེསཾ སབྦེསམྤི ཨཡཾ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. པཊིསངྑཱཏི པཊིསངྑཱཡ. ཏཏྠཱཡཾ སངྑཱསདྡོ ཉཱཎཀོཊྛཱསཔཉྙཏྟིགཎནཱསུ དིསྶཏི. ‘‘སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༦༨) ཧི ཉཱཎེ དིསྶཏི. ‘‘པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱ སམུདཱཙརནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༠༡) ཀོཊྛཱསེ. ‘‘ཏེསཾ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ སངྑཱ སམཉྙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡༣༡༣) པཉྙཏྟིཡཾ. ‘‘ན སུཀརཾ སངྑཱཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༢.༡༢༨) གཎནཱཡཾ. ཨིདྷ པན ཉཱཎེ དཊྛབྦོ.

པཊིསངྑཱ ཡོནིསོཏི ཧི ཨུཔཱཡེན པཐེན པཊིསངྑཱཡ ཉཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཨསཾཝརེ ཨཱདཱིནཝཔཊིསངྑཱ ཡོནིསོ པཊིསངྑཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ ཙཱཡཾ ‘‘ཝརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏྟཱཡ ཨཡོསལཱཀཱཡ ཨཱདིཏྟཱཡ སམྤཛྫལིཏཱཡ སཛོཏིབྷཱུཏཱཡ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ སམྤལིམཊྛཾ, ན ཏྭེཝ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེསུ རཱུཔེསུ ཨནུབྱཉྫནསོ ནིམིཏྟགྒཱཧོ’’ཏིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༤.༢༣༥) ཨཱདིཏྟཔརིཡཱཡནཡེན ཝེདིཏབྦཱ. ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཙཀྑུམེཝ ཨིནྡྲིཡཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, སཾཝརཎཏོ སཾཝརོ, པིདཧནཏོ ཐཀནཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརོ. ཏིཏྠཀཱཀོ ཨཱཝཱཊཀཙྪཔོ ཝནམཧིཾསོཏིཨཱདཡོ ཝིཡ.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོ ཝཱ ཨསཾཝརོ ཝཱ ནཏྠི. ན ཧི ཙཀྑུཔསཱདཾ ནིསྶཱཡ སཏི ཝཱ མུཊྛསཙྩཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཔིཙ ཡདཱ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪཏི, ཏདཱ བྷཝངྒེ དྭིཀྑཏྟུཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷེ ཀིརིཡམནོདྷཱཏུ ཨཱཝཛྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏཏོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ དསྶནཀིཙྩཾ, ཏཏོ ཝིཔཱཀམནོདྷཱཏུ སམྤཊིཙྪནཀིཙྩཾ, ཏཏོ ཝིཔཱཀཱཧེཏུཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ སནྟཱིརཎཀིཙྩཾ, ཏཏོ ཀིརིཡཱཧེཏུཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཝོཊྛབྦནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏདནནྟརཾ ཛཝནཾ ཛཝཏི.

ཏཏྠཔི ནེཝ བྷཝངྒསམཡེ, ན ཨཱཝཛྫནཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརསམཡེ སཾཝརོ ཝཱ ཨསཾཝརོ ཝཱ ཨཏྠི. ཛཝནཀྑཎེ པན སཙེ དུསྶཱིལྱཾ ཝཱ མུཊྛསཙྩཾ ཝཱ ཨཉྙཱཎཾ ཝཱ ཨཀྑནྟི ཝཱ ཀོསཛྫཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡཾ ཨསཾཝརོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཧོནྟོཔི སོ ཙཀྑུནྡྲིཡེ ཨསཾཝརོཏི ཝུཙྩཏི. ཀསྨཱ? ཏསྨིཉྷི སཏི དྭཱརམྤི ཨགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔི. ཡཐཱ ཀིཾ, ཡཐཱ ནགརེ ཙཏཱུསུ དྭཱརེསུ ཨསཾཝུཏེསུ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོ གྷརཀོཊྛཀགབྦྷཱདཡོ སུསཾཝུཏཱ, ཏཐཱཔི ཨནྟོནགརེ སབྦཾ བྷཎྜཾ ཨརཀྑིཏཾ ཨགོཔིཏམེཝ ཧོཏི. ནགརདྭཱརེན ཧི པཝིསིཏྭཱ ཙོརཱ ཡདིཙྪནྟི, ཏཾ ཀརེཡྻུཾ, ཨེཝམེཝ ཛཝནེ དུསྶཱིལྱཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ, ཏསྨིཾ ཨསཾཝརེ སཏི དྭཱརམྤི ཨགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔཱིཏི.

ཏསྨིཾ པན སཱིལཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ དྭཱརམྤི གུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ནགརདྭཱརེསུ སུསཾཝུཏེསུ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོ གྷརཱདཡོ ཨསཾཝུཏཱ, ཏཐཱཔི ཨནྟོནགརེ སབྦཾ བྷཎྜཾ སུརཀྑིཏཾ སུགོཔིཏམེཝ ཧོཏི. ནགརདྭཱརེསུ ཧི པིཧིཏེསུ ཙོརཱནཾ པཝེསོ ནཏྠི, ཨེཝམེཝ ཛཝནེ སཱིལཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ དྭཱརམྤི སུགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔི. ཏསྨཱ ཛཝནཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནོཔི ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོཏི ཝུཏྟོ. ཨིདྷ ཙཱཡཾ སཏིསཾཝརོ ཨདྷིཔྤེཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརེན སཾཝུཏོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ, ཨུཔེཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཐཱ ཧི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོཏི ཨིམསྶ ཝིབྷངྒེ ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི…པེ… སམནྣཱགཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཝུཏྟཾ. ཏཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརེན སཾཝུཏོཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐ ཝཱ སཾཝརཱིཏི སཾཝུཏོ, ཐཀེསི པིདཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརསཾཝུཏོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ, ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཉྙིཏཾ སཏིཀཝཱཊཾ ཙཀྑུདྭཱརེ, གྷརདྭཱརེ ཀཝཱཊཾ ཝིཡ སཾཝརི ཐཀེསི པིདཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡམེཝ ཙེཏྠ ཨཏྠོ སུནྡརཏརོ. ཏཐཱ ཧི ‘‘ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརཾ ཨསཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ སཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ’’ཏི ཨེཏེསུ པདེསུ ཨཡམེཝ ཨཏྠོ དིསྶཏི.

ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ ཡེན ཀེནཙི ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརེན ཝིཧརཏི. ཡཉྷིསྶཱཏིཨཱདིམྷི ཡཾ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརཾ ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཨསཾཝུཏསྶ ཨཐཀེཏྭཱ ཨཔིདཧིཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶཱཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཐ ཝཱ, ཡེ-ཀཱརསྶ ཡནྟི ཨཱདེསོ. ཧིཀཱརོ ཙ པདཔཱུརཎོ, ཡེ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ.

ཨུཔྤཛྫེཡྻུནྟི ནིབྦཏྟེཡྻུཾ. ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱཏི ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཙ ཨཉྙེ ཙ ཝིགྷཱཏཀརཱ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཱ ཝིཔཱཀཔརིལཱ༹ཧཱ ཙ. ཙཀྑུདྭཱརེ ཧི ཨིཊྛཱརམྨཎཾ ཨཱཔཱཐགཏཾ ཀཱམསྶཱདཝསེན ཨསྶཱདཡཏོ ཨབྷིནནྡཏོ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཱིདིསཾ ཨཉྙསྨིམྤི སུགཏིབྷཝེ ལབྷིསྶཱམཱིཏི བྷཝཔཏྠནཱཡ ཨསྶཱདཡཏོ བྷཝཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, སཏྟོཏི ཝཱ སཏྟསྶཱཏི ཝཱ གཎྷནྟསྶ དིཊྛཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, སབྦེཧེཝ སཧཛཱཏཾ ཨཉྙཱཎཾ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏེཧི སམྤཡུཏྟཱ ཨཔརེ ཀིལེསཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཨཱཡཏིཾ ཝཱ ཏེསཾ ཝིཔཱཀཱ. ཏེཔི ཧི ཨསཾཝུཏསྶེཝ ཝིཧརཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུནྟི ཝུཙྩནྟི.

ཨེཝཾས ཏེཏི ཨེཝཾ ཨསྶ ཏེ. ཨེཝཾ ཨེཏེན ཨུཔཱཡེན ན ཧོནྟི, ནོ ཨཉྙཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སོཏིནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོཏིཨཱདཱིསུ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཚསུ དྭཱརེསུ ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཙཏུཝཱིསཏི ཨཱསཝཱ སཾཝརེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟི. སབྦཏྠེཝ ཙེཏྠ སཏིསཾཝརོ ཨེཝ སཾཝརོཏི ཝེདིཏབྦོ.

སཾཝརཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཊིསེཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༣. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཱིཝརནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སཱིལཀཐཱཡཾ ཝུཏྟམེཝ. ཡཉྷིསྶཱཏི ཡཾ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏཱདཱིསུ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཨསྶ. ཨཔྤཊིསེཝཏོཏི ཨེཝཾ ཡོནིསོ ཨཔྤཊིསེཝནྟསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཾ པནིདྷ ཨལདྡྷཾ ཙཱིཝརཱདིཾ པཏྠཡཏོ ལདྡྷཾ ཝཱ ཨསྶཱདཡཏོ ཀཱམཱསཝསྶ ཨུཔྤཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱིདིསཾ ཨཉྙསྨིམྤི སམྤཏྟིབྷཝེ སུགཏིབྷཝེ ལབྷིསྶཱམཱིཏི བྷཝཔཏྠནཱཡ ཨསྶཱདཡཏོ བྷཝཱསཝསྶ, ཨཧཾ ལབྷཱམི ན ལབྷཱམཱིཏི ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཝཱ ཨིདནྟི ཨཏྟསཉྙཾ ཨདྷིཊྛཧཏོ དིཊྛཱསཝསྶ ཨུཔྤཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. སབྦེཧེཝ པན སཧཛཱཏོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ ཨཱསཝཱནཾ ཨུཔྤཏྟི ཝིཔཱཀཔརིལཱ༹ཧཱ ཙ ནཝཝེདནུཔྤཱདནཏོཔི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ པཊིསེཝནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཨེཀམེཀསྨིཾ པཙྩཡེ ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ སོལ༹ས ཨཱསཝཱ ཨིམིནཱ ཉཱཎསཾཝརསངྑཱཏེན པཙྩཝེཀྑཎཔཊིསེཝནེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟི.

པཊིསེཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨདྷིཝཱསནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༤. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶཱཏི ཨུཔཱཡེན པཐེན པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ སཱིཏཾ ཁམཏི སཧཏི, ན ཨཝཱིརཔུརིསོ ཝིཡ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི སཱིཏེན ཙལཏི ཀམྤཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཝིཛཧཏི. ཨཔིཙ ཁོ ལོམསནཱགཏྠེརོ ཝིཡ ཨནཔྤཀེནཱཔི སཱིཏེན ཕུཊྛོ ན ཙལཏི ན ཀམྤཏི, ཀམྨཊྛཱནམེཝ མནསི ཀརོཏི. ཐེརོ ཀིར ཙེཏིཡཔབྦཏེ པིཡངྒུགུཧཱཡཾ པདྷཱནགྷརེ ཝིཧརནྟོ ཨནྟརཊྛཀེ ཧིམཔཱཏསམཡེ ལོཀནྟརིཀནིརཡེ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཝིཛཧནྟོཝ ཨབྦྷོཀཱསེ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཨེཝཾ ཨུཎྷཱདཱིསུཔི ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀེཝལཉྷི ཡོ བྷིཀྑུ ཨདྷིམཏྟམྤི ཨུཎྷཾ སཧཏི སྭེཝ ཐེརོ ཝིཡ, ཨཡཾ ‘‘ཁམོ ཨུཎྷསྶཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཐེརོ ཀིར གིམྷསམཡེ པཙྪཱབྷཏྟཾ བཧིཙངྐམེ ནིསཱིདི. ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོ སེདཱཔིསྶ ཀཙྪེཧི མུཙྩནྟི. ཨཐ ནཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨཱཧ ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, ནིསཱིདཐ, སཱིཏལོ ཨོཀཱསོ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘ཨུཎྷབྷཡེནེཝམྷི ཨཱཝུསོ ཨིདྷ ནིསིནྣོ’’ཏི ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ནིསཱིདིཡེཝ. ཨུཎྷནྟི ཙེཏྠ ཨགྒིསནྟཱཔོཝ ཝེདིཏབྦོ. སཱུརིཡསནྟཱཔཝསེན པནེཏཾ ཝཏྠུ ཝུཏྟཾ.

ཡོ ཙ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ བྷཏྟཾ ཝཱ པཱནཱིཡཾ ཝཱ ཨལབྷམཱནོཔི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཨཏྟནོ པེཏྟིཝིསཡཱུཔཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཝེདྷེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཝིཛཧཏིཡེཝ. ཨདྷིམཏྟེཧི ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསམྥསྶེཧི ཕུཊྛོ ཙཱཔི ཏིརཙྪཱནཱུཔཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཝེདྷེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཝིཛཧཏིཡེཝ. སརཱིསཔསམྥསྶེན ཕུཊྛོ ཙཱཔི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ སཱིཧབྱགྒྷཱདིམུཁེསུ ཨནེཀཝཱརཾ པརིཝཏྟིཏཔུབྦབྷཱཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཝེདྷེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཝིཛཧཏིཡེཝ པདྷཱནིཡཏྠེརོ ཝིཡ. ཨཡཾ ‘‘ཁམོ ཛིགྷཙྪཱཡ…པེ… སརཱིསཔསམྥསྶཱན’’ནྟི ཝེདིཏབྦོ.

ཐེརཾ ཀིར ཁཎྜཙེལཝིཧཱརེ ཀཎིཀཱརཔདྷཱནིཡགྷརེ ཨརིཡཝཾསཾ སུཎནྟཾ གྷོརཝིསོ སཔྤོ ཌཾསི. ཐེརོ ཛཱནིཏྭཱཔི པསནྣཙིཏྟོ ནིསིནྣོ དྷམྨཾཡེཝ སུཎཱཏི. ཝིསཝེགོ ཐདྡྷོ ཨཧོསི. ཐེརོ ཨུཔསམྤདམཎྜལཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཱིལཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིསུདྡྷསཱིལོཧམསྨཱིཏི པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེསི. སཧ པཱིཏུཔྤཱདཱ ཝིསཾ ནིཝཏྟིཏྭཱ པཐཝིཾ པཱཝིསི. ཐེརོ ཏཏྠེཝ ཙིཏྟེཀགྒཏཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཡོ པན ཨཀྐོསཝསེན དུརུཏྟེ དུརུཏྟཏྟཱཡེཝ ཙ དུརཱགཏེ ཨཔི ཨནྟིམཝཏྠུསཉྙིཏེ ཝཙནཔཐེ སུཏྭཱ ཁནྟིགུཎཾཡེཝ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ན ཝེདྷཏི དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརོ ཝིཡ. ཨཡཾ ‘‘ཁམོ དུརུཏྟཱནཾ དུརཱགཏཱནཾ ཝཙནཔཐཱན’’ནྟི ཝེདིཏབྦོ.

ཐེརོ ཀིར པཙྩཡསནྟོསབྷཱཝནཱརཱམཏཱཡ མཧཱཨརིཡཝཾསཔྤཊིཔདཾ ཀཐེསི, སབྦོ མཧཱགཱམོ ཨཱགཙྪཏི. ཐེརསྶ མཧཱསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ ཨཉྙཏརོ མཧཱཐེརོ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ དཱིགྷབྷཱཎཀོ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐེམཱིཏི སབྦརཏྟིཾ ཀོལཱཧལཾ ཀརོསཱིཏིཨཱདཱིཧི ཨཀྐོསི. ཨུབྷོཔི ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟཱ གཱཝུཏམཏྟཾ ཨེཀཔཐེན ཨགམཾསུ. སཀལགཱཝུཏམྤི སོ ཏཾ ཨཀྐོསིཡེཝ. ཏཏོ ཡཏྠ དྭིནྣཾ ཝིཧཱརཱནཾ མགྒོ བྷིཛྫཏི, ཏཏྠ ཋཏྭཱ དཱིགྷབྷཱཎཀཏྠེརོ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨེས, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ མགྒོ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨསུཎནྟོ ཝིཡ ཨགམཱསི. ཐེརོཔི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏམེནཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, སཀལགཱཝུཏཾ པརིབྷཱསནྟཾ ན ཀིཉྩི ཨཝོཙུཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ‘‘ཁནྟིཡེཝ, ཨཱཝུསོ, མཡ྄ཧཾ བྷཱརོ, ན ཨཀྑནྟི. ཨེཀཔདུདྡྷཱརེཔི ཀམྨཊྛཱནཝིཡོགཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཏྠ ཙ ཝཙནམེཝ ཝཙནཔཐོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡོ པན ཨུཔྤནྣཱ སཱརཱིརིཀཱ ཝེདནཱ དུཀྑམནཊྛེན དུཀྑཱ, བཧལཊྛེན ཏིབྦཱ, ཕརུསཊྛེན ཁརཱ, ཏིཁིཎཊྛེན ཀཊུཀཱ, ཨསྶཱདཝིརཧཏོ ཨསཱཏཱ, མནཾ ཨཝཌྜྷནཏོ ཨམནཱཔཱ, པཱཎཧརཎསམཏྠཏཱཡ པཱཎཧརཱ ཨདྷིཝཱསེཏིཡེཝ, ན ཝེདྷཏི. ཨེཝཾ སབྷཱཝོ ཧོཏི ཙིཏྟལཔབྦཏེ པདྷཱནིཡཏྠེརོ ཝིཡ. ཨཡཾ ‘‘ཨུཔྤནྣཱནཾ…པེ… ཨདྷིཝཱསནཛཱཏིཀོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཐེརསྶ ཀིར རཏྟིཾ པདྷཱནེན ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཋིཏསྶ ཨུདརཝཱཏོ ཨུཔྤཛྫི. སོ ཏཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཱཝཏྟཏི པརིཝཏྟཏི. ཏམེནཾ ཙངྐམཔསྶེ ཋིཏོ པིཎྜཔཱཏིཡཏྠེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨཱཝུསོ, པབྦཛིཏོ ནཱམ ཨདྷིཝཱསནསཱིལོ ཧོཏཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ནིཙྩལོ སཡི. ཝཱཏོ ནཱབྷིཏོ ཡཱཝ ཧདཡཾ ཕཱལེཏི. ཐེརོ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཝིཔསྶནྟོ མུཧུཏྟེན ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཱིཏི.

ཡཉྷིསྶཱཏི སཱིཏཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀདྷམྨམྤི ཨསྶ. ཨནདྷིཝཱསཡཏོཏི ཨནདྷིཝཱསེནྟསྶ ཨཀྑམནྟསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱསཝུཔྤཏྟི པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ. སཱིཏེན ཕུཊྛསྶ ཨུཎྷཾ པཏྠཡནྟསྶ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ སབྦཏྠ. ནཏྠི ནོ སམྤཏྟིབྷཝེ སུགཏིབྷཝེ སཱིཏཾ ཝཱ ཨུཎྷཾ ཝཱཏི བྷཝཾ པཏྠཡནྟསྶ བྷཝཱསཝོ. མཡ྄ཧཾ སཱིཏཾ ཨུཎྷནྟི གཱཧོ དིཊྛཱསཝོ. སབྦེཧེཝ སམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི.

‘‘ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… ཨདྷིཝཱསནཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏི ཨིམེ སཱིཏཱདཱིསུ ཨེཀམེཀསྶ ཝསེན ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཨནེཀེ ཨཱསཝཱ ཨིམཱཡ ཁནྟིསཾཝརསངྑཱཏཱཡ ཨདྷིཝཱསནཱཡ པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ ཨཡཾ ཁནྟི སཱིཏཱདིདྷམྨེ ཨདྷིཝཱསེཏི, ཨཏྟནོ ཨུཔརི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝཱསེཏིཡེཝ. ན ཨསཧམཱནཱ ཧུཏྭཱ ནིརསྶཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨདྷིཝཱསནཱ’’ཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨདྷིཝཱསནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པརིཝཛྫནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༥. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཎྜཾ ཧཏྠིཾ པརིཝཛྫེཏཱིཏི ཨཧཾ སམཎོཏི ཙཎྜསྶ ཧཏྠིསྶ ཨཱསནྣེ ན ཋཱཏབྦཾ. ཏཏོནིདཱནཉྷི མརཎམྤི སིཡཱ མརཎམཏྟམྤི དུཀྑནྟི ཨེཝཾ ཨུཔཱཡེན པཐེན པཙྩཡེན པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཙཎྜཾ ཧཏྠིཾ པརིཝཛྫེཏི པཊིཀྐམཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཙཎྜནྟི ཙ དུཊྛཾ, ཝཱལ༹ནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཁཱཎུནྟི ཁདིརཁཱཎུཨཱདིཾ. ཀཎྚཀཊྛཱནནྟི ཀཎྚཀཱནཾ ཋཱནཾ, ཡཏྠ ཀཎྚཀཱ ཝིཛྫནྟི, ཏཾ ཨོཀཱསནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སོབྦྷནྟི སབྦཏོ པརིཙྪིནྣཏཊཾ. པཔཱཏནྟི ཨེཀཏོ ཚིནྣཏཊཾ. ཙནྡནིཀནྟི ཨུཙྪིཊྛོདཀགབྦྷམལཱདཱིནཾ ཚཌྜནཊྛཱནཾ. ཨོལི༹གལླནྟི ཏེསཾཡེཝ སཀདྡམཱདཱིནཾ སནྡནོཀཱསཾ. ཏཾ ཛཎྞུམཏྟམྤི ཨསུཙིབྷརིཏཾ ཧོཏི, དྭེཔི ཙེཏཱནི ཋཱནཱནི ཨམནུསྶདུཊྛཱནི ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཏཱནི ཝཛྫེཏབྦཱནི. ཨནཱསནེཏི ཨེཏྠ པན ཨཡུཏྟཾ ཨཱསནཾ ཨནཱསནཾ, ཏཾ ཨཏྠཏོ ཨནིཡཏཝཏྠུཀཾ རཧོཔཊིཙྪནྣཱསནནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨགོཙརེཏི ཨེཏྠཔི ཙ ཨཡུཏྟོ གོཙརོ ཨགོཙརོ, སོ ཝེསིཡཱདིབྷེདཏོ པཉྩཝིདྷོ. པཱཔཀེ མིཏྟེཏི ལཱམཀེ དུསྶཱིལེ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀེ, ཨམིཏྟེ ཝཱ. བྷཛནྟནྟི སེཝམཱནཾ. ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱིཏི པཎྜིཏཱ བུདྡྷིསམྤནྣཱ སབྲཧྨཙཱརཡོ, བྷིཀྑཱུནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏེ ཧི ཨེཀཀམྨཾ ཨེཀུདྡེསོ སམསིཀྑཏཱཏི ཨིམཾ བྲཧྨཾ སམཱནཾ ཙརནྟི, ཏསྨཱ སབྲཧྨཙཱརཱིཏི ཝུཙྩནྟི. པཱཔཀེསུ ཋཱནེསཱུཏི ལཱམཀེསུ ཋཱནེསུ. ཨོཀཔྤེཡྻུནྟི སདྡཧེཡྻུཾ, ཨདྷིམུཙྩེཡྻུཾ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཀཱསི ཝཱ ཀརིསྶཏི ཝཱ’’ཏི.

ཡཉྷིསྶཱཏི ཧཏྠིཨཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀམྤི ཨསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱསཝུཔྤཏྟི པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ. ཧཏྠིཨཱདིནིདཱནེན དུཀྑེན ཕུཊྛསྶ སུཁཾ པཏྠཡཏོ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི. ནཏྠི ནོ སམྤཏྟིབྷཝེ སུགཏིབྷཝེ ཨཱིདིསཾ དུཀྑནྟི བྷཝཾ པཏྠེནྟསྶ བྷཝཱསཝོ. མཾ ཧཏྠཱི མདྡཏི, མཾ ཨསྶོཏི གཱཧོ དིཊྛཱསཝོ. སབྦེཧེཝ སམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… པརིཝཛྫནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཧཏྠིཨཱདཱིསུ ཨེཀེཀསྶ ཝསེན ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཨནེཀེ ཨཱསཝཱ ཨིམིནཱ སཱིལསཾཝརསངྑཱཏེན པརིཝཛྫནེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པརིཝཛྫནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝིནོདནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༦. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱིཏི ‘‘ཨིཏི པཱཡཾ ཝིཏཀྐོ ཨཀུསལོ, ཨིཏིཔི སཱཝཛྫོ, ཨིཏིཔི དུཀྑཝིཔཱཀོ, སོ ཙ ཁོ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཡོནིསོ ཀཱམཝིཏཀྐེ ཨཱདཱིནཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤནྣཾ ཛཱཏམབྷིནིབྦཏྟཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཙིཏྟཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ན ཝཱསེཏི, ཨབྦྷནྟརེ ཝཱ ན ཝཱསེཏཱིཏིཔི ཨཏྠོ.

ཨནདྷིཝཱསེནྟོ ཀིཾ ཀརོཏཱིཏི? པཛཧཏི ཚཌྜེཏི.

ཀིཾ ཀཙཝརཾ ཝིཡ པིཊཀེནཱཏི? ན ཧི, ཨཔིཙ ཁོ ནཾ ཝིནོདེཏི ཏུདཏི ཝིཛ྄ཛྷཏི ནཱིཧརཏི.

ཀིཾ བལིབདྡཾ ཝིཡ པཏོདེནཱཏི? ན ཧི, ཨཐ ཁོ ནཾ བྱནྟཱིཀརོཏི ཝིགཏནྟཾ ཀརོཏི. ཡཐཱསྶ ཨནྟོཔི ནཱཝསིསྶཏི ཨནྟམསོ བྷངྒམཏྟམྤི, ཏཐཱ ནཾ ཀརོཏི.

ཀཐཾ པན ནཾ ཏཐཱ ཀརོཏཱིཏི? ཨནབྷཱཝཾ གམེཏཱིཏི ཨནུ ཨནུ ཨབྷཱཝཾ གམེཏི, ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནེན ཡཐཱ སུཝིཀྑམྦྷིཏོ ཧོཏི, ཏཐཱ ཀརོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ བྱཱཔཱདཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐེསུ.

ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཝིཏཀྐོཏི ‘‘ཡོ ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ མིཙྪཱསངྐཔྤོ’’ཏི ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༩༡༠) ཝུཏྟོ. ཨེས ནཡོ ཨིཏརེསུ. ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེཏི ཨུཔྤནྣེ ཨུཔྤནྣེ, ཨུཔྤནྣམཏྟེཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཀིཾ ཝཱ ཨུཔྤནྣེ ཝིནོདེཏྭཱ དུཏིཡཝཱརེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏཱ ན ཧོཏི, སཏཀྑཏྟུམྤི ཨུཔྤནྣེ ཨུཔྤནྣེ ཝིནོདེཏིཡེཝ. པཱཔཀེ ཨཀུསལེཏི ལཱམཀཊྛེན པཱཔཀེ, ཨཀོསལླཏཱཡ ཨཀུསལེ. དྷམྨེཏི ཏེཡེཝ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ སབྦེཔི ཝཱ ནཝ མཧཱཝིཏཀྐེ. ཏཏྠ ཏཡོ ཝུཏྟཱ ཨེཝ. ཨཝསེསཱ ‘‘ཉཱཏིཝིཏཀྐོ ཛནཔདཝིཏཀྐོ ཨམརཝིཏཀྐོ པརཱནུདྡཡཏཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨནཝཉྙཏྟིཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ’’ཏི (མཧཱནི. ༢༠༧) ཨིམེ ཚ.

ཡཉྷིསྶཱཏི ཨེཏེསུ ཝིཏཀྐེསུ ཡཾཀིཉྩི ཨསྶ, སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀཱམཝིཏཀྐོ པནེཏྠ ཀཱམཱསཝོ ཨེཝ. ཏབྦིསེསོ བྷཝཱསཝོ. ཏཾསམྤཡུཏྟོ དིཊྛཱསཝོ. སབྦཝིཏཀྐེསུ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཨེཝཾ ཨཱསཝུཔྤཏྟིཔི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… ཝིནོདནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཀཱམཝིཏཀྐཱདིཝསེན ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ ཨཱསཝཱ ཨིམིནཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཝིཏཀྐེ ཨཱདཱིནཝཔཙྩཝེཀྑཎསཧིཏེན ཝཱིརིཡསཾཝརསངྑཱཏེན ཝིནོདནེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝིནོདནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷཱཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༧. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨབྷཱཝནཱཡ ཨཱདཱིནཝཾ, བྷཱཝནཱཡ ཙ ཨཱནིསཾསཾ ཨུཔཱཡེན པཐེན པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི, ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི ཨིམེ ཨུཔརིམགྒཏྟཡསམཡསམྦྷཱུཏཱ ལོཀུཏྟརབོཛ྄ཛྷངྒཱ ཨེཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ, ཏཐཱཔི ཨཱདིཀམྨིཀཱནཾ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ ཨསམྨོཧཏྠཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀེན ནེསཾ ནཡེན ཨཏྠཝཎྞནཾ ཀརིསྶཱམི. ཨིདྷ པན ལོཀིཡནཡཾ པཧཱཡ ལོཀུཏྟརནཡོ ཨེཝ གཧེཏབྦོ. ཏཏྠ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱནཾ སཏྟནྣཾ ཨཱདིཔདཱནཾཡེཝ ཏཱཝ –

ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི, ཀམཏོ ཙ ཝིནིཙྪཡོ;

ཨནཱུནཱདྷིཀཏོ ཙེཝ, ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིབྷཱཝིནཱ.

ཏཏྠ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒེ ཏཱཝ སརཎཊྛེན སཏི. སཱ པནེསཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཱ, ཨཔིལཱཔནལཀྑཎཱ ཝཱ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ ‘‘ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, རཉྙོ བྷཎྜཱགཱརིཀོ རཉྙོ སཱཔཏེཡྻཾ ཨཔིལཱཔེཏི, ཨེཏྟཀཾ, མཧཱརཱཛ, ཧིརཉྙཾ, ཨེཏྟཀཾ སུཝཎྞཾ, ཨེཏྟཀཾ སཱཔཏེཡྻནྟི, ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, སཏི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཀུསལསཱཝཛྫཱནཝཛྫཧཱིནཔཎཱིཏཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགེ དྷམྨེ ཨཔིལཱཔེཏི. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི (མི. པ. ༢.༡.༡༣) ཝིཏྠཱརོ. ཨཔིལཱཔནརསཱ. ཀིཙྩཝསེནེཝ ཧིསྶ ཨེཏཾ ལཀྑཎཾ ཐེརེན ཝུཏྟཾ. ཨསམྨོསརསཱ ཝཱ. གོཙརཱབྷིམུཁབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སཏི ཨེཝ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཏཏྠ བོདྷིཡཱ བོདྷིསྶ ཝཱ ཨངྒོཏི བོཛ྄ཛྷངྒོ.

ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡཱ ཧི ཨཡཾ དྷམྨསཱམགྒཱི, ཡཱཡ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡ ལཱིནུདྡྷཙྩཔཏིཊྛཱནཱཡཱུཧན-ཀཱམསུཁཏྟཀིལམཐཱནུཡོག-ཨུཙྪེདསསྶཏཱབྷིནིཝེསཱདཱིནཾ ཨནེཀེསཾ ཨུཔདྡཝཱནཾ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཱཡ སཏིདྷམྨཝིཙཡཝཱིརིཡཔཱིཏིཔསྶདྡྷིསམཱདྷིཨུཔེཀྑཱསངྑཱཏཱཡ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ ཨརིཡསཱཝཀོ བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀཏྭཱ ‘‘བོདྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀིལེསསནྟཱནནིདྡཱཡ ཨུཊྛཧཏི, ཙཏྟཱརི ཝཱ ཨརིཡསཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ནིབྦཱནམེཝ ཝཱ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ ‘‘སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ བྷཱཝེཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏི. ཏསྶཱ དྷམྨསཱམགྒིསངྑཱཏཱཡ བོདྷིཡཱ ཨངྒོཏིཔི བོཛ྄ཛྷངྒོ, ཛྷཱནངྒམགྒངྒཱདཡོ ཝིཡ.

ཡོཔེས ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ཨེཏཱཡ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ‘‘བོདྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྶ བོདྷིསྶ ཨངྒོཏིཔི བོཛ྄ཛྷངྒོ, སེནངྒརཐངྒཱདཡོ ཝིཡ. ཏེནཱཧུ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ ‘‘བུཛ྄ཛྷནཀསྶ པུགྒལསྶ ཨངྒཱཏི ཝཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི. ཨཔིཙ ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ཀེནཊྛེན བོཛ྄ཛྷངྒཱ? བོདྷཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, བུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨནུབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, པཊིབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, སམྦུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཊི. མ. ༣.༡༧) པཊིསམྦྷིདཱནཡེནཱཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པསཏྠོ སུནྡརོ ཝཱ བོཛ྄ཛྷངྒོཏི སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཨེཝཾ སཏི ཨེཝ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཏཾ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨེཀསྶ ཨཱདིཔདསྶ ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི ཙ ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

དུཏིཡཱདཱིསུ པན ཙཏུསཙྩདྷམྨེ ཝིཙིནཱཏཱིཏི དྷམྨཝིཙཡོ. སོ པན ཝིཙཡལཀྑཎོ, ཨོབྷཱསནརསོ, ཨསམྨོཧཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཝཱིརབྷཱཝཏོ ཝིདྷིནཱ ཨཱིརཡིཏབྦཏོ ཙ ཝཱིརིཡཾ. ཏཾ པགྒཧལཀྑཎཾ, ཨུཔཏྠམྦྷནརསཾ, ཨནོསཱིདནཔཙྩུཔཊྛཱནཾ. པཱིཎཡཏཱིཏི པཱིཏི. སཱ ཕརཎལཀྑཎཱ, ཏུཊྛིལཀྑཎཱ ཝཱ, ཀཱཡཙིཏྟཱནཾ པཱིཎནརསཱ, ཏེསཾཡེཝ ཨོདགྱཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཀཱཡཙིཏྟདརཐཔསྶམྦྷནཏོ པསྶདྡྷི. སཱ ཨུཔསམལཀྑཎཱ, ཀཱཡཙིཏྟདརཐནིམྨདྡནརསཱ, ཨཱཡཙིཏྟཱནཾ ཨཔརིཔྥནྡནབྷཱུཏསཱིཏིབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སམཱདྷཱནཏོ སམཱདྷི. སོ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎོ, ཨཝིསཱརལཀྑཎོ ཝཱ, ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ སམྤིཎྜནརསོ, ཙིཏྟཊྛིཏིཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏོ ཨུཔེཀྑཱ. སཱ པཊིསངྑཱནལཀྑཎཱ, སམཝཱཧིཏལཀྑཎཱ ཝཱ, ཨཱུནཱདྷིཀཏཱནིཝཱརཎརསཱ, པཀྑཔཱཏུཔཙྪེདརསཱ ཝཱ, མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེཝཾ སེསཔདཱནམྤི ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི ཙ ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

ཀམཏོཏི ཨེཏྠ ཙ ‘‘སཏིཉྩ ཁྭཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཏྠིཀཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤) ཝཙནཏོ སབྦེསཾ སེསབོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ཨུཔཀཱརཀཏྟཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོཝ པཋམཾ ཝུཏྟོ. ཏཏོ པརཾ ‘‘སོ ཏཐཱ སཏོ ཝིཧརནྟོ ཏཾ དྷམྨཾ པཉྙཱཡ པཝིཙིནཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༤༦༩) ནཡེན སེསབོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ པུབྦཱཔརིཡཝཙནེ པཡོཛནཾ སུཏྟེཡེཝ ཝུཏྟཾ. ཨེཝམེཏྠ ཀམཏོཔི ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

ཨནཱུནཱདྷིཀཏོཏི ཀསྨཱ པན བྷགཝཏཱ སཏྟེཝ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི. ལཱིནུདྡྷཙྩཔཊིཔཀྑཏོ སབྦཏྠིཀཏོ ཙ. ཨེཏྠ ཧི ཏཡོ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ལཱིནསྶ པཊིཔཀྑཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡསྨིཉྩ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤). ཏཡོ ཨུདྡྷཙྩསྶ པཊིཔཀྑཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡསྨིཉྩ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨུདྡྷཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤). ཨེཀོ པནེཏྠ སབྦཏྠིཀོ. ཡཐཱཧ – ‘‘སཏིཉྩ ཁྭཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཏྠིཀཾ ཝདཱམཱི’’ཏི. ‘‘སབྦཏྠཀ’’ནྟིཔི པཱཋོ, དྭིནྣམྤི སབྦཏྠ ཨིཙྪིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ལཱིནུདྡྷཙྩཔཊིཔཀྑཏོ སབྦཏྠིཀཏོ ཙ སཏྟེཝ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི, ཨེཝམེཏྠ ཨནཱུནཱདྷིཀཏོཔི ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

ཨེཝཾ ཏཱཝ ‘‘སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱནཾ སཏྟནྣཾ ཨཱདིཔདཱནཾཡེཝ ཨཏྠཝཎྞནཾ ཉཏྭཱ ཨིདཱནི བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟིཨཱདཱིསུ ཨེཝཾ ཉཱཏབྦཱ. བྷཱཝེཏཱིཏི ཝཌྜྷེཏི, ཨཏྟནོ ཙིཏྟསནྟཱནེ པུནཔྤུནཾ ཛནེཏི ཨབྷིནིབྦཏྟེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟི ཝིཝེཀེ ནིསྶིཏཾ. ཝིཝེཀོཏི ཝིཝིཏྟཏཱ. སྭཱཡཾ ཏདངྒཝིཝེཀོ ཝིཀྑམྦྷནསམུཙྪེདཔཊིཔྤསྶདྡྷི ནིསྶརཎཝིཝེཀོཏི པཉྩཝིདྷོ. ཏསྶ ནཱནཏྟཾ ‘‘ཨརིཡདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོ’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡམེཝ ཧི ཏཏྠ ཝིནཡོཏི ཝུཏྟོ. ཨེཝཾ ཨེཏསྨིཾ པཉྩཝིདྷེ ཝིཝེཀེ.

ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟི ཏདངྒཝིཝེཀནིསྶིཏཾ སམུཙྪེདཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏཉྩ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཐཱ ཧི ཨཡཾ བོཛ྄ཛྷངྒབྷཱཝནཱནུཡུཏྟོ ཡོགཱི ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཀིཙྩཏོ ཏདངྒཝིཝེཀནིསྶིཏཾ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡཏོ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏཾ, མགྒཀཱལེ པན ཀིཙྩཏོ སམུཙྪེདཝིཝེཀནིསྶིཏཾ, ཨཱརམྨཎཏོ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏཾ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི. པཉྩཝིདྷཝིཝེཀནིསྶིཏནྟིཔི ཨེཀེ, ཏེ ཧི ན ཀེཝལཾ བལཝཝིཔསྶནཱམགྒཕལཀྑཎེསུ ཨེཝ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨུདྡྷརནྟི, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཀསིཎཛ྄ཛྷཱནཨཱནཱཔཱནཱསུབྷབྲཧྨཝིཧཱརཛ྄ཛྷཱནེསུཔི ཨུདྡྷརནྟི. ན ཙ པཊིསིདྡྷཱ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡེཧི. ཏསྨཱ ཏེསཾ མཏེན ཨེཏེསཾ ཛྷཱནཱནཾ པཝཏྟིཀྑཎེ ཀིཙྩཏོ ཨེཝ ཝིཀྑམྦྷནཝིཝེཀནིསྶིཏཾ. ཡཐཱ ཙ ‘‘ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཏོ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཨེཝཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཝིཝེཀནིསྶིཏམྤི བྷཱཝེཏཱིཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེས ནཡོ ཝིརཱགནིསྶིཏཱདཱིསུ. ཝིཝེཀཊྛཱ ཨེཝ ཧི ཝིརཱགཱདཡོ.

ཀེཝལཉྷེཏྠ ཝོསྶགྒོ དུཝིདྷོ པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོ ཙ པཀྑནྡནཝོསྶགྒོ ཙཱཏི. ཏཏྠ པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོཏི ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཙ ཏདངྒཝསེན, མགྒཀྑཎེ ཙ སམུཙྪེདཝསེན ཀིལེསཔྤཧཱནཾ. པཀྑནྡནཝོསྶགྒོཏི ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཏནྣིནྣབྷཱཝེན, མགྒཀྑཎེ པན ཨཱརམྨཎཀརཎེན ནིབྦཱནཔཀྑནྡནཾ. ཏདུབྷཡམྤི ཨིམསྨིཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀེ ཨཏྠཝཎྞནཱནཡེ ཝཊྚཏི. ཏཐཱ ཧི ཨཡཾ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཡཐཱཝུཏྟེན པཀཱརེན ཀིལེསེ པརིཙྩཛཏི, ནིབྦཱནཉྩ པཀྑནྡཏི. ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིནྟི ཨིམིནཱ པན སཀལེན ཝཙནེན ཝོསྶགྒཏྟཾ པརིཎམནྟཾ པརིཎཏཉྩ པརིཔཙྩནྟཾ པརིཔཀྐཉྩཱཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཨཡཉྷི བོཛ྄ཛྷངྒབྷཱཝནཱནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཡཐཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཀིལེསཔརིཙྩཱགཝོསྶགྒཏྟཾ ནིབྦཱནཔཀྑནྡནཝོསྶགྒཏྟཉྩ པརིཔཙྩཏི, ཡཐཱ ཙ པརིཔཀྐོ ཧོཏི, ཏཐཱ ནཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི. ཨེས ནཡོ སེསབོཛ྄ཛྷངྒེསུ.

ཨིདྷ པན ནིབྦཱནཾཡེཝ སབྦསངྑཏེཧི ཝིཝིཏྟཏྟཱ ཝིཝེཀོ, སབྦེསཾ ཝིརཱགབྷཱཝཏོ ཝིརཱགོ, ནིརོདྷབྷཱཝཏོ ནིརོདྷོཏི ཝུཏྟཾ. མགྒོ ཨེཝ ཙ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམཱི, ཏསྨཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟིཡཱ ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ. ཏཐཱ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ. ཏཉྩ ཁོ ཨརིཡམགྒཀྑཎུཔྤཏྟིཡཱ ཀིལེསཱནཾ སམུཙྪེདཏོ པརིཙྩཱགབྷཱཝེན ཙ ནིབྦཱནཔཀྑནྡནབྷཱཝེན ཙ པརིཎཏཾ པརིཔཀྐནྟི ཨཡམེཝ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེས ནཡོ སེསབོཛ྄ཛྷངྒེསུ.

ཡཉྷིསྶཱཏི ཨེཏེསུ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ ཡཾཀིཉྩི ཨསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱསཝུཔྤཏྟིཡཾ པནེཏྠ ཨིམེསཾ ཨུཔརིམགྒཏྟཡསམྤཡུཏྟཱནཾ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ ཡེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཀཱམཱསཝོ བྷཝཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཏཡོ ཨཱསཝཱ, བྷཱཝཡཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ན ཧོནྟཱིཏི ཨཡཾ ནཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… བྷཱཝནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཏཡོ ཨཱསཝཱ ཨིམཱཡ མགྒཏྟཡསམྤཡུཏྟཱཡ བོཛ྄ཛྷངྒབྷཱཝནཱཡ པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༨. ཨིདཱནི ཨིམེཧི སཏྟཧཱཀཱརེཧི པཧཱིནཱསཝཾ བྷིཀྑུཾ ཐོམེནྟོ ཨཱསཝཔྤཧཱནེ ཙསྶ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟོ ཨེཏེཧེཝ ཙ ཀཱརཎེཧི ཨཱསཝཔྤཧཱནེ སཏྟཱནཾ ཨུསྶུཀྐཾ ཛནེནྟོ ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཡཏོ ཁོཏི སཱམིཝཙནེ ཏོཀཱརོ, ཡསྶ ཁོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པོརཱཎཱ པན ཡསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝཎྞཡནྟི. ཡེ ཨཱསཝཱ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཡེ ཨཱསཝཱ དསྶནེན པཧཱཏབྦཱ, ཏེ དསྶནེནེཝ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ན ཨཔྤཧཱིནེསུཡེཝ པཧཱིནསཉྙཱི ཧོཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཝིཏྠཱརོ.

སབྦཱསཝསཾཝརསཾཝུཏོཏི སབྦེཧི ཨཱསཝཔིདྷཱནེཧི པིཧིཏོ, སབྦེསཾ ཝཱ ཨཱསཝཱནཾ པིདྷཱནེཧི པིཧིཏོ. ཨཙྪེཙྪི ཏཎྷནྟི སབྦམྤི ཏཎྷཾ ཚིནྡི, སཾཚིནྡི སམུཙྪིནྡི. ཝིཝཏྟཡི སཾཡོཛནནྟི དསཝིདྷམྤི སཾཡོཛནཾ པརིཝཏྟཡི ནིམྨལམཀཱསི. སམྨཱཏི ཧེཏུནཱ ཀཱརཎེན. མཱནཱབྷིསམཡཱཏི མཱནསྶ དསྶནཱབྷིསམཡཱ པཧཱནཱབྷིསམཡཱ ཙ. ཨརཧཏྟམགྒོ ཧི ཀིཙྩཝསེན མཱནཾ པསྶཏི, ཨཡམསྶ དསྶནཱབྷིསམཡོ. ཏེན དིཊྛོ པན སོ ཏཱཝདེཝ པཧཱིཡཏི དིཊྛཝིསེན དིཊྛསཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ ཝིཡ. ཨཡམསྶ པཧཱནཱབྷིསམཡོ.

ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱཏི ཨེཝཾ ཨརཧཏྟམགྒེན སམྨཱ མཱནསྶ དིཊྛཏྟཱ པཧཱིནཏྟཱ ཙ ཡེ ཨིམེ ‘‘ཀཱཡབནྡྷནསྶ ཨནྟོ ཛཱིརཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༨). ཧརིཏནྟཾ ཝཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠༤) ཨེཝཾ ཝུཏྟཨནྟིམམརིཡཱདནྟོ ཙ, ‘‘ཨནྟམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱིཝིཀཱན’’ནྟི (ཨིཏིཝུ. ༩༡; སཾ. ནི. ༣.༨༠) ཨེཝཾ ཝུཏྟལཱམཀནྟོ ཙ, ‘‘སཀྐཱཡོ ཨེཀོ ཨནྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༦༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟཀོཊྛཱསནྟོ ཙ, ‘‘ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶ སབྦཔཙྩཡསངྑཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༥༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟཀོཊནྟོ ཙཱཏི ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ ཨནྟཱ, ཏེསུ སབྦསྶེཝ ཝཊྚདུཀྑསྶ ཨནྟཾ ཙཏུཏྠཀོཊིསངྑཱཏཾ ཨནྟིམཀོཊིསངྑཱཏཾ ཨནྟམཀཱསི པརིཙྪེདཾ པརིཝཊུམཾ ཨཀཱསི. ཨནྟིམསམུསྶཡམཏྟཱཝསེསཾ དུཀྑཾ ཨཀཱསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུཏི སཀམནཱ ཏུཊྛམནཱ, པཱིཏིསོམནསྶེཧི ཝཱ སམྤཡུཏྟམནཱ ཧུཏྭཱ. བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི ཨིདཾ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཔརིཡོསཱནཾ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ སུཀཐིཏཾ སུལཔིཏཾ, ཨེཝམེཏཾ བྷགཝཱ ཨེཝམེཏཾ སུགཏཱཏི མཏྠཀེན སམྤཊིཙྪནྟཱ ཨབྦྷནུམོདིཾསཱུཏི.

སེསམེཏྠ ཡཾ ན ཝུཏྟཾ, ཏཾ པུབྦེ ཝུཏྟཏྟཱ ཙ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཙ ན ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ སབྦཾ ཝུཏྟཱནུསཱརེན ཨནུཔདསོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ.

བྷཱཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སབྦཱསཝསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཾ. ཡསྨཱ པནསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ, ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེཏྭཱ ཝསྶ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཾ ཀརིསྶཱམ. ཀཏརཱཡ ཙ པནིདཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ནིཀྑིཏྟནྟི. ལཱབྷསཀྐཱརེ. བྷགཝཏོ ཀིར མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫི. ཡཐཱ ཏཾ ཙཏྟཱརོ ཨསངྑྱེཡྻེ པཱུརིཏདཱནཔཱརམཱིསཉྩཡསྶ. སབྦདིསཱསུ ཡམཀམཧཱམེགྷོ ཝུཊྛཧིཏྭཱ མཧོགྷཾ ཝིཡ སབྦཔཱརམིཡོ ཨེཀསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀཾ དསྶཱམཱཏི སམྤིཎྜིཏཱ ཝིཡ ལཱབྷསཀྐཱརམཧོགྷཾ ནིབྦཏྟཡིཾསུ. ཏཏོ ཏཏོ ཨནྣཔཱནཡཱནཝཏྠམཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཱདིཧཏྠཱ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཨཱགནྟྭཱ – ‘‘ཀཧཾ བུདྡྷོ, ཀཧཾ བྷགཝཱ, ཀཧཾ དེཝདེཝོ, ནརཱསབྷོ, པུརིསསཱིཧོ’’ཏི བྷགཝནྟཾ པརིཡེསནྟི. སཀཊསཏེཧིཔི པཙྩཡེ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷམཱནཱ སམནྟཱ གཱཝུཏཔྤམཱཎམྤི སཀཊདྷུརེན སཀཊདྷུརམཱཧཙྩཏིཊྛནྟི ཙེཝ ཨནུབནྡྷནྟི ཙ. ཨནྡྷཀཝིནྡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཝིཡ. སབྦཾ ཁནྡྷཀེ ཏེསུ ཏེསུ སུཏྟེསུ ཙ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙ བྷགཝཏོ, ཨེཝཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶཱཔི.

ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཱ སཀྐཏོ ཧོཏི གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ ཨཔཙིཏོ ལཱབྷཱི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ, བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ཁོ སཀྐཏོ ཧོཏི…པེ… པརིཀྑཱརཱན’’ནྟི (ཨུདཱ. ༡༤). ཏཐཱ – ‘‘ཡཱཝཏཱ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི སངྒྷོ ཝཱ གཎོ ཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ནཱཧཾ, ཙུནྡ, ཨཉྙཾ ཨེཀསངྒྷམྤི སམནུཔསྶཱམི, ཨེཝཾ ལཱབྷགྒཡསགྒཔཏྟཾ, ཡཐརིཝ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུསངྒྷོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༧༦).

སྭཱཡཾ བྷགཝཏོ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཨུཔྤནྣོ ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ དྭིནྣཾ མཧཱནདཱིནཾ ཨུདཀམིཝ ཨཔྤམེཡྻོ ཨཧོསི. ཀམེན བྷིཀྑཱུ པཙྩཡགརུཀཱ པཙྩཡབཱཧུལིཀཱ ཨཧེསུཾ. པཙྪཱབྷཏྟམྤི ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིསུ ཨཱཧཊེསུ གཎྜིཾཡེཝ པཧརིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ དེཐ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དེཐཱ’’ཏི ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཾ ཀརོནྟི. སཱ ཙ ནེསཾ པཝཏྟི བྷགཝཏོཔི པཱཀཊཱ ཨཧོསི. ཏཏོ བྷགཝཱ ཨནནུཙྪཝིཀནྟི དྷམྨསཾཝེགཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཙིནྟེསི –

‘‘པཙྩཡཱ ཨཀཔྤིཡཱཏི ན སཀྐཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏུཾ. པཙྩཡཔཊིབདྡྷཱ ཧི ཀུལཔུཏྟཱནཾ སམཎདྷམྨཝུཏྟི. ཧནྡཱཧཾ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ དེསེམི. སཱ སིཀྑཱཀཱམཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟི ཝིཡ བྷཝིསྶཏི ནགརདྭཱརེ ཋཔིཏསབྦཀཱཡིཀཨཱདཱསོ ཝིཡ ཙ, ཡཐཱ ཧི ནགརདྭཱརེ ཋཔིཏེ སབྦཀཱཡིཀེ ཨཱདཱསེ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ ཨཏྟནོ ཚཱཡཾ དིསྭཱ ཝཛྫཾ པཧཱཡ ནིདྡོསཱ ཧོནྟི, ཨེཝམེཝ སིཀྑཱཀཱམཱ ཀུལཔུཏྟཱ པཡོགམཎྜནེན ཨཏྟཱནཾ མཎྜེཏུཀཱམཱ ཨིམཾ སབྦཀཱཡིཀཱདཱསཱུཔམཾ དེསནཾ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ ཝཛྫེཏྭཱ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ པཱུརེནྟཱ ཁིཔྤམེཝ ཛཱཏིཛརཱམརཎསྶ ཨནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི དྷམྨསྶ མེ དཱཡཱདཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསསྶ. ཡོ མཡ྄ཧཾ དྷམྨོ, ཏསྶ པཊིགྒཱཧཀཱ བྷཝཐ, ཡཉྩ ཁོ མཡ྄ཧཾ ཨཱམིསཾ, ཏསྶ མཱ པཊིགྒཱཧཀཱ བྷཝཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ དྷམྨོཔི དུཝིདྷོ – ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོ, པརིཡཱཡདྷམྨོཏི. ཨཱམིསམྤི དུཝིདྷཾ – ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསཾ, པརིཡཱཡཱམིསནྟི. ཀཐཾ? མགྒཕལནིབྦཱནབྷེདོ ཧི ནཝཝིདྷོཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨོ ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོ ནིབྦཏྟིཏདྷམྨོ, ན ཡེན ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཀཱརཎེན ཝཱ ལེསེན ཝཱ དྷམྨོ. ཡཾ པནིདཾ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶིཏཾ ཀུསལཾ, སེཡྻཐིདཾ, ཨིདྷེཀཙྩོ ཝིཝཊྚཾ པཏྠེནྟོ དཱནཾ དེཏི, སཱིལཾ སམཱདིཡཏི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཏི, གནྡྷམཱལཱདཱིཧི ཝཏྠུཔཱུཛཾ ཀརོཏི, དྷམྨཾ སུཎཱཏི དེསེཏི ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཨནུཔུབྦེན ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨཾ ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པཊིལབྷཏི, ཨཡཾ པརིཡཱཡདྷམྨོ. ཏཐཱ ཙཱིཝརཱདཡོ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསམེཝ, ན ཨཉྙེན པརིཡཱཡེན ཀཱརཎེན ཝཱ ལེསེན ཝཱ ཨཱམིསཾ. ཡཾ པནིདཾ ཝཊྚགཱམིཀུསལཾ, སེཡྻཐིདཾ, ཨིདྷེཀཙྩོ ཝཊྚཾ པཏྠེནྟོ སམྤཏྟིབྷཝཾ ཨིཙྪམཱནོ དཱནཾ དེཏི…པེ… སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཨནུཔུབྦེན དེཝམནུསྶསམྤཏྟིཾ པཊིལབྷཏི, ཨིདཾ པརིཡཱཡཱམིསཾ ནཱམ.

ཏཏྠ ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོཔི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀོ. བྷགཝཏཱ ཧི ཀཐིཏཏྟཱ བྷིཀྑཱུ མགྒཕལནིབྦཱནཱནི ཨདྷིགཙྪནྟི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘སོ ཧི བྲཱཧྨཎ བྷགཝཱ ཨནུཔྤནྣསྶ མགྒསྶ ཨུཔྤཱདེཏཱ, ཨསཉྫཱཏསྶ མགྒསྶ སཉྫནེཏཱ, ཨནཀྑཱཏསྶ མགྒསྶ ཨཀྑཱཏཱ, མགྒཉྙཱུ མགྒཝིདཱུ མགྒཀོཝིདོ. མགྒཱནུགཱ ཙ པན ཨེཏརཧི སཱཝཀཱ ཝིཧརནྟི པཙྪཱ སམནྣཱགཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༧༩) ཙ – ‘‘སོ ཧཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི, པསྶཾ པསྶཏི ཙཀྑུབྷཱུཏོ ཉཱཎབྷཱུཏོ དྷམྨབྷཱུཏོ བྲཧྨབྷཱུཏོ ཝཏྟཱ པཝཏྟཱ ཨཏྠསྶ ནིནྣེཏཱ ཨམཏསྶ དཱཏཱ དྷམྨསྶཱམཱི ཏཐཱགཏོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༠༣) ཙ. པརིཡཱཡདྷམྨོཔི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀོ. བྷགཝཏཱ ཧི ཀཐིཏཏྟཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི ‘‘ཝིཝཊྚཾ པཏྠེཏྭཱ དཱནཾ དེནྟོ…པེ… སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེནྟོ ཨནུཀྐམེན ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པཊིལབྷཏཱི’’ཏི. ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསམྤི ཙ བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀཾ. བྷགཝཏཱ ཧི ཨནུཉྙཱཏཏྟཱཡེཝ བྷིཀྑཱུཧི ཛཱིཝཀཝཏྠུཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ པཎཱིཏཙཱིཝརཾ ལདྡྷཾ. ཡཐཱཧ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གཧཔཏིཙཱིཝརཾ. ཡོ ཨིཙྪཏི, པཾསུཀཱུལིཀོ ཧོཏུ, ཡོ ཨིཙྪཏི, གཧཔཏིཙཱིཝརཾ སཱདིཡཏུ. ཨིཏརཱིཏརེནཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སནྟུཊྛིཾཡེཝ ཝཎྞེམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༣༧).

པུབྦེ ཙ བྷིཀྑཱུ པཎཱིཏཔིཎྜཔཱཏཾ ནཱལཏྠུཾ. སཔདཱནཔིཎྜིཡཱལོཔབྷོཛནཱ ཨེཝཱཧེསུཾ. ཏེཧི རཱཛགཧེ ཝིཧརནྟེན བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷབྷཏྟཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ནིམནྟནཾ སལཱཀབྷཏྟཾ པཀྑིཀཾ ཨུཔོསཐིཀཾ པཱཊིཔདིཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༥) ཨེཝཾ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱཡེཝ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ལདྡྷཾ. ཏཐཱ སེནཱསནཾ. པུབྦེ ཧི ཨཀཏཔབྦྷཱརརུཀྑམཱུལཱདིསེནཱསནཱཡེཝ བྷིཀྑཱུ ཨཧེསུཾ. ཏེ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ལེཎཱནཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༤) ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱཡེཝ ཝིཧཱརོ ཨཌྜྷཡོགོ པཱསཱདོ ཧམྨིཡཾ གུཧཱཏི ཨིམཱནི སེནཱསནཱནི ལབྷིཾསུ. པུབྦེ ཙ མུཏྟཧརཱིཏཀེནེཝ བྷེསཛྫཾ ཨཀཾསུ. ཏེ བྷགཝཏཱཡེཝ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ བྷེསཛྫཱནི, སེཡྻཐིདཾ, སཔྤི, ནཝནཱིཏཾ, ཏེལཾ, མདྷུ, ཕཱཎིཏ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༦༠) ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ ནཱནཱབྷེསཛྫཱནི ལབྷིཾསུ.

པརིཡཱཡཱམིསམྤི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀཾ. བྷགཝཏཱ ཧི ཀཐིཏཏྟཱ ཡེཝ ཛཱནནྟི – ‘‘སམྤཏྟིབྷཝཾ པཏྠེནྟོ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ…པེ… སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན པརིཡཱཡཱམིསཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ མནུསྶསམྤཏྟིཾ པཊིལབྷཏཱི’’ཏི. ཏདེཝ, ཡསྨཱ ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོཔི པརིཡཱཡདྷམྨོཔི ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསམྤི པརིཡཱཡཱམིསམྤི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀཾ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཨཏྟནོ སཱམིབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ མཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

ཡོ མཡ྄ཧཾ སནྟཀོ དུཝིདྷོཔི དྷམྨོ, ཏསྶ དཱཡཱདཱ བྷཝཐ. ཡཉྩ ཁོ ཨེཏཾ མཡ྄ཧམེཝ སནྟཀཾ ཨཱམིསཾ, ཏསྶ དཱཡཱདཱ མཱ བྷཝཐ. དྷམྨཀོཊྛཱསསྶེཝ སཱམིནོ བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསཀོཊྛཱསསྶ. ཡོ ཧི ཛིནསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པཙྩཡཔརམོ ཝིཧརཏི ཙཏཱུསུ ཏཎྷུཔྤཱདེསུ སནྡིསྶམཱནོ ནིཀྑིཏྟདྷུརོ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟིཡཾ, ཨཡཾ ཨཱམིསདཱཡཱདོ ནཱམ. ཏཱདིསཱ མཱ བྷཝཐ. ཡོ པན ཨནུཉྙཱཏཔཙྩཡེསུ ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནི ནིསྶཱཡ པཊིསངྑཱ སེཝམཱནོ པཊིཔཏྟིཔརམོ ཝིཧརཏི ཙཏཱུསུ ཨརིཡཝཾསེསུ སནྡིསྶམཱནོ, ཨཡཾ དྷམྨདཱཡཱདོ ནཱམ. ཏཱདིསཱ བྷཝཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཡེསཾ ཏཏྠ ཨེཏདཧོསི, བྷཝིསྶཏི ཝཱ ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ བྷགཝཱ སཱཝཀཱནཾ ཨལཱབྷཏྠིཀོ ཨེཝམཱཧཱ’’ཏི, ཏེསཾ ཨཏིཔཎཱིཏལཱབྷཏྠིཀོ ཨཧཾ ཨེཝཾ ཝདཱམཱིཏི དསྶེཏུམཱཧ ཨཏྠི མེ ཏུམྷེསུ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི.

ཏསྶཱཡམཏྠོ – ཨཏྠི མེ ཏུམྷེསུ ཨནུཀམྤཱ ཨནུདྡཡཱ ཧིཏེསིཏཱ, ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཀེན ཨུཔཱཡེན སཱཝཀཱ དྷམྨདཱཡཱདཱ ཨསྶུ དྷམྨཀོཊྛཱསསཱམིནོ, ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི. ཨཡཾ པན ཨདྷིཔྤཱཡོ, པསྶཏི ཀིར བྷགཝཱ ཨཱམིསགརུཀཱནཾ ཨཱམིསེ ཨུཔཀྑལིཏཱནཾ ཨཏཱིཏཀཱལེ ཏཱཝ ཀཔིལསྶ བྷིཀྑུནོ, ‘‘སངྒྷཱཊིཔི ཨཱདིཏྟཱ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༢༣༠; སཾ. ནི. ༢.༢༡༨) ནཡེན ཨཱགཏཔཱཔབྷིཀྑུབྷིཀྑུནཱིསིཀྑམཱནཱདཱིནཉྩ ཨནེཀསཏཱནཾ ཨཔཱཡཔརིཔཱུརཎཏྟཾ ཨཏྟནོ སཱསནེ པབྦཛིཏཱནཉྩ དེཝདཏྟཱདཱིནཾ. དྷམྨགརུཀཱནཾ པན སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནམཧཱཀསྶཔཱདཱིནཾ ཨབྷིཉྙཱཔཊིསམྦྷིདཱདིགུཎཔྤཊིལཱབྷཾ. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨཔཱཡཱ པརིམུཏྟིཾ སབྦགུཎསམྤཏྟིཉྩ ཨིཙྪནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཏྠི མེ ཏུམྷེསུ ཨནུཀམྤཱ ཀིནྟི མེ སཱཝཀཱ དྷམྨདཱཡཱདཱ བྷཝེཡྻུཾ, ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི. པཙྩཡགརུཀོ ཙ ཙཏུཔརིསནྟརེ ཀཱུཊཀཧཱཔཎོ ཝིཡ ནིབྦུཏངྒཱརོ ཝིཡ ཙ ནིཏྟེཛོ ནིཔྤབྷོ ཧོཏི. ཏཏོ ཝིཝཏྟིཏཙིཏྟོ དྷམྨགརུཀོ ཏེཛཝཱ སཱིཧོཝ ཨབྷིབྷུཡྻཙཱརཱི, ཏསྨཱཔི ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཏྠི མེ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ‘‘དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི ཨིདཾ ཨནུཀམྤཱཡ པཎཱིཏཏརཾ ལཱབྷཾ ཨིཙྪནྟེན ཝུཏྟཾ, ནོ ཨལཱབྷཏྠིཀེནཱཏི སཱཝེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨིམསྶ ཨོཝཱདསྶ ཨཀརཎེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཏུམྷེ ཙ མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ནོ དྷམྨདཱཡཱདཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐཱཏི ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱམིསདཱཡཱདབྷཱཝེན ནོ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐ. ཨཔདིསིཏབྦཱ ཝིསུཾ ཀཱཏབྦཱ ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ, ཝིཉྙཱུཧི གཱརཡ྄ཧཱ བྷཝེཡྻཱཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིནྟི? ཨཱམིསདཱཡཱདཱ སཏྠུསཱཝཀཱ ཝིཧརནྟི, ནོ དྷམྨདཱཡཱདཱཏི.

ཨཧམྤི ཏེན ཨཱདིཡོ བྷཝེཡྻནྟི ཨཧམྤི ཏེན ཏུམྷཱཀཾ ཨཱམིསདཱཡཱདབྷཱཝེན ནོ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝེན གཱརཡ྄ཧོ བྷཝེཡྻཾ. ཀིནྟི? ཨཱམིས…པེ… དཱཡཱདཱཏི. ཨིདཾ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨཏཱིཝ མུདུཀརཎཏྠམཱཧ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེ ཨཱམིསལོལཱ ཙརིསྶཐ, ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ མཾ གརཧིསྶནྟི ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ སབྦཉྙཱུ སམཱནོ ཨཏྟནོ སཱཝཀེ དྷམྨདཱཡཱདེ ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདེ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨནཱཀཔྤསམྤནྣེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ གརཧནྟི ‘‘ཀསྶིམེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ, ཀསྶནྟེཝཱསིཀཱ’’ཏི; སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཀུལཀུམཱརཀེ ཝཱ ཀུལཀུམཱརིཀཱཡོ ཝཱ དུསྶཱིལེ པཱཔདྷམྨེ དིསྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ གརཧནྟི ‘‘ཀསྶིམེ པུཏྟཱ, ཀསྶ དྷཱིཏརོ’’ཏི; ཨེཝམེཝ མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧིསྶནྟི ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ སབྦཉྙཱུ སམཱནོ ཨཏྟནོ སཱཝཀེ དྷམྨདཱཡཱདེ ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདེ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཨིམསྶ ཨོཝཱདསྶ ཨཀརཎེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ཀརཎེ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟོ ཏུམྷེ ཙ མེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཧམྤི ཏེན ན ཨཱདིཡོ བྷཝེཡྻནྟི སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཝཏྟཔརིཔཱུརཀེ དཧརབྷིཀྑཱུ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱསམྤནྣེ ཝསྶསཏིཀཏྠེརེ ཝིཡ ཨཱཀཔྤསམྤནྣེ དིསྭཱ, ཀསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ, ཀསྶནྟེཝཱསིཀཱཏི, ཨསུཀསྶཱཏི, ‘‘པཏིརཱུཔཾ ཐེརསྶ, པཊིབལོ ཝཏ ཨོཝདིཏུཾ ཨནུསཱསིཏུ’’ནྟི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ན ཨཱདིཡཱ ན གཱརཡ྄ཧཱ བྷཝནྟི, ཨེཝམེཝ ཨཧམྤི ཏེན ཏུམྷཱཀཾ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝེན ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདབྷཱཝེན ཀསྶ སཱཝཀཱ ནཱལཀཔཊིཔདཾ ཏུཝཊྚཀཔཊིཔདཾ ཙནྡཱུཔམཔཊིཔདཾ རཐཝིནཱིཏཔཊིཔདཾ མཧཱགོསིངྒསཱལཔཊིཔདཾ མཧཱསུཉྙཏཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཱ ཙཏུཔཙྩཡསནྟོསབྷཱཝནཱརཱམཨརིཡཝཾསེསུ སཀྑིབྷཱུཏཱ པཙྩཡགེདྷཏོ ཝིཝཏྟམཱནསཱ ཨབྦྷཱ མུཏྟཙནྡསམཱ ཝིཧརནྟཱིཏི; ‘‘སམཎསྶ གོཏམསྶཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སབྦཉྙཱུ ཝཏ བྷགཝཱ, ཨསཀྑི ཝཏ སཱཝཀེ ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ ཚཌྜཱཔེཏྭཱ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔཏྟིཔཱུརཀེ ཀཱཏུ’’ནྟི ཝིཉྙཱུནཾ ན ཨཱདིཡོ ན གཱརཡ྄ཧོ བྷཝེཡྻནྟི. ཨེཝམིམསྨིཾ པདེ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ སེསཾ ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟནཡཔཙྩནཱིཀེན ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨིམསྶ ཨོཝཱདསྶ ཀརཎེ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཾ ཨོཝཱདཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

༣༠. ཨེཝམིམཾ ཨོཝཱདཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶཱ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔཏྟིཡཱ པརིཔཱུརཀཱརིཾ ཐོམེཏུཾ ཨིདྷཱཧཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. བྷགཝཏོ ཧི ཐོམནཾ སུཏྭཱཔི ཧོནྟིཡེཝ ཏདཏྠཱཡ པཊིཔཛྫིཏཱརོ.

ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ནིཔཱཏཔདམེཏཾ. བྷུཏྟཱཝཱིཏི བྷུཏྟཝཱ, ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཝཱརིཏོཏི ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏོ, ཡཱཝདཏྠཾ བྷུཉྫིཏྭཱ པཊིཀྑིཏྟབྷོཛནོ ཏིཏྟོཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙཏུབྦིདྷཱ ཧི པཝཱརཎཱ ཝསྶཾཝུཊྛཔཝཱརཎཱ པཙྩཡཔཝཱརཎཱ ཨནཏིརིཏྟཔཝཱརཎཱ ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཏི. ཏཏྠ, ‘‘ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ, ཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཏཱིཧི ཋཱནེཧི པཝཱརེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༠༩) ཨཡཾ ཝསྶཾཝུཊྛཔཝཱརཎཱ. ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཙཏུམཱསཾ བྷེསཛྫེན པཝཱརེཏུ’’ནྟི (པཱཙི. ༣༠༣) ཙ ‘‘ཨཉྙཏྲ པུནཔཝཱརཎཱཡ ཨཉྙཏྲ ནིཙྩཔཝཱརཎཱཡཱ’’ཏི (པཱཙི. ༣༠༧) ཙ ཨཡཾ པཙྩཡཔཝཱརཎཱ. ‘‘པཝཱརིཏོ ནཱམ ཨསནཾ པཉྙཱཡཏི, བྷོཛནཾ པཉྙཱཡཏི, ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏོ ཨབྷིཧརཏི, པཊིཀྑེཔོ པཉྙཱཡཏི, ཨེསོ པཝཱརིཏོ ནཱམཱ’’ཏི (པཱཙི. ༢༣༩) ཨཡཾ ཨནཏིརིཏྟཔཝཱརཎཱ. ‘‘པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན སཧཏྠཱ སནྟཔྤེསི སམྤཝཱརེསཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༩༧, ༣༥༨) ཨཡཾ ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱ. ཨཡམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཝཱརིཏོཏི ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏོ’’ཏི.

པརིཔུཎྞོཏི བྷོཛནེན པརིཔུཎྞོ. པརིཡོསིཏོཏི པརིཡོསིཏབྷོཛནོ, ཨུཏྟརཔདལོཔོ དཊྛབྦོ. ཡཱཝཏཀཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཏཱཝཏཀཾ བྷུཏྟཾ ཧོཏི, ཨཝསིཏཱ མེ བྷོཛནཀིརིཡཱཏི ཨཏྠོ. སུཧིཏོཏི དྷཱཏོ, ཛིགྷཙྪཱདུཀྑཱབྷཱཝེན ཝཱ སུཁིཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཱཝདཏྠོཏི ཡཱཝཏཀོ མེ བྷོཛནེན ཨཏྠོ, སོ སབྦོ པཏྟོཏི. ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱནཾ ཏིཎྞཾ པཙྪིམཱནི སཱདྷཀཱནི. ཡོ ཧི པརིཡོསིཏོ, སོ བྷུཏྟཱཝཱི ཧོཏི. ཡོ ཙ སུཧིཏོ, སོ ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏོ. ཡོ ཡཱཝདཏྠོ, སོ པརིཔུཎྞོཏི. པུརིམཱནི ཝཱ པཙྪིམཱནཾ. ཡསྨཱ ཧི བྷུཏྟཱཝཱི, ཏསྨཱ པརིཡོསིཏོ. ཡསྨཱ པཝཱརིཏོ, ཏསྨཱ སུཧིཏོ. ཡསྨཱ པརིཔུཎྞོ, ཏསྨཱ ཡཱཝདཏྠོཏི. སབྦཉྩེཏཾ པརིཀཔྤེཏྭཱ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

སིཡཱཏི ཨེཀཾསེ ཙ ཝིཀཔྤནེ ཙ. ‘‘པཐཝཱིདྷཱཏུ སིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, སིཡཱ བཱཧིརཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༤༩) ཨེཀཾསེ. ‘‘སིཡཱ ཨཉྙཏརསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱཔཏྟི ཝཱིཏིཀྐམོ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༩) ཝིཀཔྤནེ. ཨིདྷ ཨུབྷཡམྤི ཝཊྚཏི. ཨཏིརེཀོཝ ཨཏིརེཀདྷམྨོ. ཏཐཱ ཚཌྜནཱིཡ དྷམྨོ. ཨདྷིཀོ ཙ ཚཌྜེཏབྦོ ཙ, ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཀཱཏབྦོཏི ཨཏྠོ. ཨཐཱཏི ཏམྷི ཀཱལེ. ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱཔརེཏཱཏི ཛིགྷཙྪཱཡ ཙ དུབྦལྱེན ཙ པརེཏཱ ཕུཊྛཱ ཨནུགཏཱ ཙ ཨཊྛཔི དསཔི དིཝསཱནི. ཏཏྠ ཀེཙི ཛིགྷཙྪིཏཱཔི ན དུབྦལཱ ཧོནྟི, སཀྐོནྟི ཛིགྷཙྪཾ སཧིཏུཾ. ཨིམེ པན ན ཏཱདིསཱཏི དསྶེཏུཾ ཨུབྷཡམཱཧ. ཏྱཱཧནྟི ཏེ ཨཧཾ. སཙེ ཨཱཀངྑཐཱཏི ཡདི ཨིཙྪཐ.

ཨཔྤཧརིཏེཏི ཨཔྤརུལ༹ྷཧརིཏེ, ཡསྨིཾ ཋཱནེ པིཎྜཔཱཏཛ྄ཛྷོཏྠརཎེན ཝིནསྶནདྷམྨཱནི ཏིཎཱནི ནཏྠི, ཏསྨིནྟི ཨཏྠོ. ཏེན ནིཏྟིཎཉྩ མཧཱཏིཎགཧནཾ ཙ, ཡཏྠ སཀཊེནཔི ཚཌྜིཏེ པིཎྜཔཱཏེ ཏིཎཱནི ན ཝིནསྶནྟི, ཏཉྩ ཋཱནཾ པརིགྒཧིཏཾ ཧོཏི. བྷཱུཏགཱམསིཀྑཱཔདསྶ ཧི ཨཝིཀོཔནཏྠམེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨཔྤཱཎཀེཏི ནིཔྤཱཎཀེ པིཎྜཔཱཏཛ྄ཛྷོཏྠརཎེན མརིཏབྦཔཱཎཀརཧིཏེ ཝཱ མཧཱཨུདཀཀྑནྡྷེ. པརིཏྟོདཀེ ཨེཝ ཧི བྷཏྟཔཀྑེཔེན ཨཱལུ༹ལིཏེ སུཁུམཔཱཎཀཱ མརནྟི, ན མཧཱཏལཱ༹ཀཱདཱིསཱུཏི. པཱཎཀཱནུརཀྑཎཏྠཉྷི ཨེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨོཔིལཱཔེསྶཱམཱིཏི ནིམུཛྫཱཔེསྶཱམི.

ཏཏྲེཀསྶཱཏི ཏེསུ དྭཱིསུ ཨེཀསྶ. ཡོ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ སུཊྛུ སུཏཝཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫེཏི ཙ, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ཝུཏྟཾ ཁོ པནེཏནྟི. ཨཡཾ ཝུཏྟ-སདྡོ ཀེསོཧཱརཎེཔི དིསྶཏི ‘‘ཀཱཔཊིཀོ མཱཎཝོ དཧརོ ཝུཏྟསིརོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༤༢༦). རོཔིཏེཔི ‘‘ཡཐཱ སཱརདིཀཾ བཱིཛཾ, ཁེཏྟེ ཝུཏྟཾ ཝིརཱུཧཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༡.༣.༣༡). ཀཐིཏེཔི ‘‘ཝུཏྟམིདཾ བྷགཝཏཱ, ཝུཏྟམིདཾ ཨརཧཏཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ. ཨིདྷ པན ཀཐིཏེ དཊྛབྦོ. ཀཐིཏཾ ཁོ པནེཏནྟི ཨཡཉྷིསྶ ཨཏྠོ. ཨཱམིསཉྙཏརནྟི ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱམིསཱནཾ ཨཉྙཏརཾ, ཨེཀནྟི ཨཏྠོ. ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ, སབྦལིངྒཝིབྷཏྟིཝཙནེསུ ཏཱདིསོཝ ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཏྠཏོ པརིཎཱམེཏབྦོ. ཨིདྷ པནཱསྶ ཡོ ཨེསོཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཨེསོ པིཎྜཔཱཏོ ནཱམ. ཨིདཾ ཨཱམིསཉྙཏརནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཾནཱུནཱཧནྟི སཱདྷུ ཝཏཱཧཾ. ཨེཝནྟི ཡཐཱ ཨིདཱནི ཨིམཾ ཁཎཾ ཝཱིཏིནཱམེམི, ཨེཝམེཝ རཏྟིནྡིཝཾ. ཝཱིཏིནཱམེཡྻནྟི ཁེཔེཡྻཾ ཨཏིཝཏྟཱཔེཡྻཾ.

སོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏནྟི སོ ཏཾ སདེཝཀེན ལོཀེན སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦརཱུཔཾ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝཾ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨཱདིཏྟསཱིསཱུཔམཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཏེནེཝ ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱེན ཨེཝཾ ཏཾ རཏྟིནྡིཝཾ ཝཱིཏིནཱམེཡྻ.

ཨཐ དུཏིཡསྶཱཏི ཨིམསྨིཾ པན ཝཱརེ ཨེས སངྑེཔོ, སཙེ སོ བྷིཀྑུ, ཡཾནཱུནཱཧཾ…པེ… ཝཱིཏིནཱམེཡྻནྟི ཙིནྟེནྟོ ཨེཝམྤི ཙིནྟེཡྻ, པབྦཛིཏེན ཁོ ཝཱལ༹མིགཱཀུལེ ཨརཉྙེ བྷེསཛྫཾ ཝིཡ པཉྩཀཱམགུཎཝཱལཱ༹ཀུལེ གཱམེ པིཎྜཔཱཏོཔི དུཀྑཾ པརིཡེསིཏུཾ. ཨཡཾ པན པིཎྜཔཱཏོ ཨིཏི པརིཡེསནཱདཱིནཝཝིམུཏྟོ ཙ སུགཏཱཏིརིཏྟོ ཙཱཏི ཨུབྷཏོ སུཛཱཏཁཏྟིཡཀུམཱརོ ཝིཡ ཧོཏི, ཡེཧི ཙ པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི པིཎྜཔཱཏོ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི. སེཡྻཐིདཾ, པུགྒལཾ གརཧིཏྭཱ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘ཨལཛྫིཔུགྒལསྶ སནྟཀོ’’ཏི. ཨཔརིསུདྡྷཨུཔྤཏྟིཏཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘བྷིཀྑུནིཔརིཔཱཙནཨསནྟསམྦྷཱཝནུཔྤནྣོ’’ཏི. སཱམིཀཱནུཀམྤཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘པིཎྜཔཱཏསཱམིཀོ བྷིཀྑུ ཛིགྷཙྪིཏོ’’ཏི. སོ དྷཱཏོ ཏསྶེཝ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ ཨནུཀམྤཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཨཉྙེ ཝཱ ཏཔྤཊིབདྡྷཱ ཛིགྷཙྪིཏཱ’’ཏི, ཏེཔི དྷཱཏཱ སུཧིཏཱ, ཨཔིཙ ཁོ ཨསྶདྡྷཏཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘པིཎྜཔཱཏསཱམིཀོ བྷིཀྑུ ཨསྶདྡྷོ’’ཏི. ཏེཧི ཙ ཀཱརཎེཧི ཨཡཾ ཝིམུཏྟོ. བྷགཝཱ ཧི ལཛྫཱིནཾ ཨགྒོ, པརིསུདྡྷུཔྤཏྟིཀོ པིཎྜཔཱཏོ, བྷགཝཱ ཙ དྷཱཏོ སུཧིཏོ, པཙྩཱསཱིསཀོཔི ཨཉྙོ པུགྒལོ ནཏྠི, ཡེ ལོཀེ སདྡྷཱ, བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨགྒོཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཙ སོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ…པེ… ཝཱིཏིནཱམེཡྻ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡོཔི ཨབྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི, སོཔི བྷུཉྫིཏབྦཀམེཝ པིཎྜཔཱཏཾ ན བྷུཏྟོ ཧོཏི. ཡོཔི བྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི, སོཔི བྷུཉྫིཏབྦཀམེཝ བྷུཏྟོ ཧོཏི. ནཏྠི པིཎྜཔཱཏེ ཝིསེསོ. པུགྒལེ པན ཨཏྠི ཝིསེསོ. ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེནྟོ ཀིཉྩཱཔི སོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔཱིཏི ཨནུཛཱནནཔྤསཾསནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཀིཾ ཨནུཛཱནཱཏི? ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ཨནཝཛྫཔརིབྷོགཾ. ཀིཾ པསཾསཏི? བྷུཏྭཱ སམཎདྷམྨཀརཎཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ཡདིཔི སོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ བྷུཉྫིཏབྦམེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཀཱཏབྦམེཝ ཀརེཡྻ. ཨཐ ཁོ ཨསུཡེཝ མེ པུརིམོ བྷིཀྑཱུཏི ཡོ པུརིམོ བྷིཀྑུ ཏམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི, སོཡེཝ མམ དྭཱིསུ སཱུརེསུ སཱུརཏརོ ཝིཡ དྭཱིསུ པཎྜིཏེསུ པཎྜིཏཏརོ ཝིཡ ཙ པུཛྫཏརོ ཙ པཱསཾསཏརོ ཙ, དུཏིཡབྷིཀྑུཏོ ཨཏིརེཀེན པཱུཛནཱིཡོ ཙ པསཾསནཱིཡོ ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཀཱརཎེན སཱདྷེནྟོ ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཏཏྠ སིཡཱ ཏུམྷཱཀཾ, ཀསྨཱ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ པུཛྫཏརོ ཙ པཱསཾསཏརོ ཙཱཏི? ཏཉྷི ཏསྶཱཏི ཡསྨཱ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑིཔནཾ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ…པེ… ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. ཀཐཾ? ཏསྶ ཧི སཙེ ཨཔརེན སམཡེན པཙྩཡེསུ ཨཏྲིཙྪཏཱ ཝཱ པཱཔིཙྪཏཱ ཝཱ མཧིཙྪཏཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. ཏཏོ ནཾ ཨིམིནཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑེཔངྐུསེན ནིཝཱརེསྶཏི ‘‘ཨརེ ཏྭཾ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱིདིསཾ ཨིཙྪཾ ཨུཔྤཱདེསཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ. ཨེས ནཡོ ཨསནྟུཊྛིཡཱ ཨསཾལེཁསྶ ཙུཔྤནྣསྶ ནིཝཱརཎེ. ཨེཝཾ ཏཱཝསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ སནྟུཊྛིཡཱ སཾལེཁཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི.

སུབྷརཏཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ སཾཝཎྞནཱ – ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཏྟནོཔི ཨུཔཊྛཱཀཱནམྤི དུབྦྷརོ ཧོཏི དུཔྤོསོ. ཨེཀཙྩོ ཨཏྟནོཔི ཨུཔཊྛཱཀཱནམྤི སུབྷརོ ཧོཏི སུཔོསོ. ཀཐཾ? ཡོ ཧི ཨམྦིལཱདཱིནི ལདྡྷཱ ཨནམྦིལཱདཱིནི པརིཡེསཏི, ཨཉྙསྶ གྷརེ ལདྡྷཾ ཨཉྙསྶ གྷརེ ཚཌྜེནྟོ སབྦཾ གཱམཾ ཝིཙརིཏྭཱ རིཏྟཔཏྟོཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, ཨཡཾ ཨཏྟནོ དུབྦྷརོ. ཡོ པན སཱལིམཾསོདནཱདཱིནཾ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ དིནྣེཔི དུམྨུཁབྷཱཝཾ ཨནཏྟམནབྷཱཝམེཝ ཙ དསྶེཏི, ཏེསཾ ཝཱ སམྨུཁཱཝ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷེཧི དིནྣ’’ནྟི ཨཔསཱདེནྟོ སཱམཎེརགཧཊྛཱདཱིནམྤི དེཏི, ཨཡཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ དུབྦྷརོ. ཨེཏཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ དཱུརཏོ པརིཝཛྫནྟི དུབྦྷརོ བྷིཀྑུ ན སཀྐཱ པོསིཏུནྟི. ཡོ པན ཡཾཀིཉྩི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ ལདྡྷཱ ཏུཊྛཙིཏྟོཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཨཏྟནོ སུབྷརོ. ཡོ ཙ པརེསམྤི ཨཔྤཾ ཝཱ བཧུཾ ཝཱ ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ དཱནཾ ཨཧཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཝིཔྤསནྣམུཁོ ཧུཏྭཱ ཏེསཾ སམྨུཁཱཝ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཡཱཏི, ཨཡཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ སུབྷརོ. ཨེཏཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ ཨཏིཝིཡ ཝིསྶཏྠཱ ཧོནྟི – ‘‘ཨམྷཱཀཾ བྷདནྟོ སུབྷརོ ཐོཀེནཔི ཏུསྶཏི, མཡམེཝ ནཾ པོསིསྶཱམཱ’’ཏི པཊིཉྙཾ ཀཏྭཱ པོསེནྟི.

ཏཏྠ སཙེ ཨཔརེན སམཡེན ཨསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཝཱ དུབྦྷརཏཱནཡེན ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. ཏཏོ ནཾ ཨིམིནཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑེཔངྐུསེན ནིཝཱརེསྶཏི – ‘‘ཨརེ ཏྭཾ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱིདིསཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ, ཨེཝམསྶ སུབྷརཏཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. སཙེ པནསྶ ཀོསཛྫཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏམྤི ཨེཏེནེཝངྐུསེན ནིཝཱརེསྶཏི – ‘‘ཨརེ ཏྭཾ ནཱམ ཏདཱ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཐཱ ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱཔརེཏོཔི སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཛྫ ཀོསཛྫམནུཡུཉྫསཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ, ཨེཝམསྶ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. ཨེཝམསྶ ཨིདཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑིཔནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ…པེ… ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. ཨེཝམསྶིམེ པཉྩ གུཎཱ པརིཔཱུརཱ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརེསྶནྟི.

ཀཐཾ? ཨཏྲ ཧི པཱལི༹ཡཾཡེཝ ཨཔྤིཙྪཏཱསནྟུཊྛིཏཱཝཱིརིཡཱརམྦྷཝསེན ཏཱིཎི ཨཱགཏཱནི, སེསཱནི སལླེཁེན སངྒཧིཏཱནི. ཨིདཉྷི སབྦཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ནཱམམེཝ, ཡདིདཾ སལླེཁོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡཱ ཙ ཁོ ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, ཀཐཱ ཨབྷིསལླེཁིཀཱ ཙེཏོཝིནཱིཝརཎསཔྤཱཡཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. སེཡྻཐིདཾ, ཨཔྤིཙྪཀཐཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༨༩, ༡༩༢) ཝིཏྠཱརོ. ཨེཝཾ ཨིམེ པཉྩ གུཎཱ པརིཔཱུརཱ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརེསྶནྟི. དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརཱནི ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརེསྶནྟི.

ཀཐཾ? ཨེཏེསུ ཧི ཨཔྤིཙྪཀཐཱ སནྟོསཀཐཱ ཨསཾསགྒཀཐཱ སཱིལཀཐཱཏི ཨིམཱ ཙཏསྶོ ཀཐཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱསངྒཧིཏཱཡེཝ. པཝིཝེཀཀཐཱ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཱ སམཱདྷིཀཐཱཏི ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑསངྒཧིཏཱ. པཉྙཱཀཐཱ ཝིམུཏྟིཀཐཱ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀཐཱཏི ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱསངྒཧིཏཱཏི. ཨེཝཾ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརཱནི ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརེསྶནྟི. ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརཱ པཉྩ ཨསེཀྑདྷམྨཀྑནྡྷེ པརིཔཱུརེསྶནྟི.

ཀཐཾ? པརིཔཱུརཱ ཧི ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ཨསེཀྑོ སཱིལཀྑནྡྷོཡེཝ ཧོཏི, ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ ཨསེཀྑོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ, ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ ཨསེཀྑཱ པཉྙཱ-ཝིམུཏྟི-ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷཱ ཨེཝཱཏི ཨེཝཾ ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརཱ པཉྩ ཨསེཀྑདྷམྨཀྑནྡྷེ པརིཔཱུརེསྶནྟི. པཉྩ དྷམྨཀྑནྡྷཱ པརིཔཱུརཱ ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པརིཔཱུརེསྶནྟི. སེཡྻཐཱཔི ཨུཔརིཔབྦཏེ པཱཝུསྶཀོ མཧཱམེགྷོ ཨབྷིཝུཊྛོ པབྦཏཀནྡརསརསཱཁཱ པརིཔཱུརེཏི. ཏཱ པརིཔཱུརཱ ཀུསོབྦྷེ, ཀུསོབྦྷཱ མཧཱསོབྦྷེ, མཧཱསོབྦྷཱ ཀུནྣདིཡོ, ཀུནྣདིཡོ མཧཱནདིཡོ, མཧཱནདིཡོ མཧཱསམུདྡསཱགརཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཝ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིམེ པཉྩ གུཎཱ པརིཔཱུརཱ དས ཀཐཱཝཏྠུནི ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པརིཔཱུརེསྶནྟི. ཨེཝམཡཾ བྷིཀྑུ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ པརམདྷམྨདཱཡཱདཾ ལབྷཏཱིཏི ཨེཏམཏྠཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཱ ‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨེཝཾ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པུཛྫཏརཔཱསཾསཏརབྷཱཝཾ ཀཱརཎེན སཱདྷེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏཐཏྟཱཡ སནྣིཡོཛེནྟོ ཏསྨཱ ཏིཧ མེ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཡསྨཱ ཡོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརེཡྻ, སོ ཨིམེཧི པཉྩཧི མཱུལགུཎེཧི པརིབཱཧིརོ. ཡོ པན ཨབྷུཉྫིཏྭཱ ཀརེཡྻ, སོ ཨིམེསཾ བྷཱགཱི ཧོཏི – ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱཏི ཨིདཾ ནིདཱནཔརིཡོསཱནཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི སུཏྟཔྤདེསཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོཏི ཨིདཉྩ སུཏྟཔྤདེསཾ ཝཏྭཱཝ སོབྷནཱཡ པཊིཔདཱཡ གཏཏྟཱ སུགཏོཏི སངྑཾ པཏྟོཡེཝ བྷགཝཱ. ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསཱི པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཏྟནོ མཧཱགནྡྷཀུཊིཾ པཱཝིསི ཨསམྦྷིནྣཱཡ ཨེཝ པརིསཱཡ. ཀསྨཱ དྷམྨཐོམནཏྠཾ.

བུདྡྷཱ ཀིར ཨཔརིནིཊྛིཏཱཡ དེསནཱཡ ཝིཧཱརཾ པཝིསནྟཱ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི པཝིསནྟི པུགྒལཐོམནཏྠཾ ཝཱ དྷམྨཐོམནཏྠཾ ཝཱ. པུགྒལཐོམནཏྠཾ པཝིསནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ མཡཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིཊྛཾ, ཝིཏྠཱརེན ཨཝིབྷཏྟཾ, དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱནནྡཾ ཝཱ ཀཙྩཱནཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིསྶནྟི, ཏེ མཡ྄ཧཾ ཉཱཎེན སཾསནྡེཏྭཱ ཀཐེསྶནྟི, ཏཏོ དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཱ པུན མཾ པུཙྪིསྶནྟི, ཏེསཾ ཨཧཾ སུཀཐིཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡེན སུཀཐིཏཾ ཀཙྩཱནེན, མཾ ཙེཔི ཏུམྷེ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪེཡྻཱཐ, ཨཧམྤི ནཾ ཨེཝམེཝ བྱཱཀརེཡྻནྟི ཨེཝཾ ཏེ པུགྒལེ ཐོམེསྶཱམི, ཏཏོ ཏེསུ གཱརཝཾ ཛནེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨུཔསངྐམིསྶནྟི, ཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེ ཙ ནིཡོཛེསྶནྟི, ཏེ ཏེཧི ནིཡོཛིཏཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརེནྟཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི.

དྷམྨཐོམནཏྠཾ པཝིསནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི, ཡཐཱ ཨིདྷེཝ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡི ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛེ ཏམེཝ ཨཱམིསདཱཡཱདཾ གརཧནྟོ དྷམྨདཱཡཱདཉྩ ཐོམེནྟོ ཨིམིསྶཾཡེཝ པརིསཏི ནིསིནྣོ སཱརིཔུཏྟོ དྷམྨཾ དེསེསྶཏི, ཨེཝཾ དྭིནྣམྤི ཨམྷཱཀཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱཡ མཏིཡཱ དེསིཏཱ ཨཡཾ དེསནཱ ཨགྒཱ ཙ གརུཀཱ ཙ བྷཝིསྶཏི པཱསཱཎཙྪཏྟསདིསཱ. ཙཏུརོགྷནིཏྠརཎཊྛེན ཏིཏྠེ ཋཔིཏཱ ནཱཝཱ ཝིཡ མགྒགམནཊྛེན ཙཏུཡུཏྟཨཱཛཉྙརཐོ ཝིཡ ཙ བྷཝིསྶཏི. ཡཐཱ ཙ ‘ཨེཝཾ ཀརོནྟསྶ ཨཡཾ དཎྜོ’ཏི པརིསཏི ཨཱཎཾ ཋཔེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུལ༹ྷེ རཱཛིནི ཏཏྠེཝ ནིསིནྣོ སེནཱཔཏི ཏཾ རཉྙཱ ཋཔིཏཾ ཨཱཎཾ པཝཏྟེཏི; ཨེཝམྤི མཡཱ ཋཔིཏཾ དེསནཾ ཨིམིསྶཾཡེཝ པརིསཏི ནིསིནྣོ སཱརིཔུཏྟོ ཐོམེཏྭཱ དེསེསྶཏི, ཨེཝཾ དྭིནྣམྤི ཨམྷཱཀཾ མཏིཡཱ དེསིཏཱ ཨཡཾ དེསནཱ བལཝཏརཱ མཛ྄ཛྷནྷིཀསཱུརིཡོ ཝིཡ པཛྫལིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཝམིདྷ དྷམྨཐོམནཏྠཾ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི.

ཨཱིདིསེསུ ཙ ཋཱནེསུ བྷགཝཱ ནིསིནྣཱསནེཡེཝ ཨནྟརཧིཏོ ཙིཏྟགཏིཡཱ ཝིཧཱརཾ པཝིསཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡདི ཧི ཀཱཡགཏིཡཱ གཙྪེཡྻ, སབྦཱ པརིསཱ བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ གཙྪེཡྻ, སཱ ཨེཀཝཱརཾ བྷིནྣཱ པུན དུསྶནྣིཔཱཏཱ བྷཝེཡྻཱཏི བྷགཝཱ ཙིཏྟགཏིཡཱ ཨེཝ པཱཝིསི.

༣༡. ཨེཝཾ པཝིཊྛེ པན བྷགཝཏི བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡཱནུརཱུཔཾ ཏཾ དྷམྨཾ ཐོམེཏུཀཱམོ ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ…པེ…ཨེཏདཝོཙ. ཏཏྠ ཨཱཡསྨཱཏི པིཡཝཙནམེཏཾ. སཱརིཔུཏྟོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ, ཏཉྩ ཁོ མཱཏིཏོ, ན པིཏིཏོ. རཱུཔསཱརིཡཱ ཧི བྲཱཧྨཎིཡཱ སོ པུཏྟོ, ཏསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཙིརཔཀྐནྟསྶཱཏི པཀྐནྟསྶ སཏོ ནཙིརེན. ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ པན བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ སཱཝཀེ ཨཱལཔནྟཱ བྷིཀྑཝེཏི ཨཱལཔནྟི. སཱཝཀཱ པན བུདྡྷེཧི སདིསཱ མཱ ཧོམཱཏི ཨཱཝུསོཏི པཋམཾ ཝཏྭཱ པཙྪཱ བྷིཀྑཝེཏི བྷཎནྟི. བུདྡྷེཧི ཙ ཨཱལཔིཏོ བྷིཀྑུསངྒྷོ བྷདནྟེཏི པཊིཝཙནཾ དེཏི, སཱཝཀེཧི ཨཱཝུསོཏི.

ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཀིཏྟཱཝཏཱཏི པརིཙྪེདཝཙནཾ, ཀིཏྟཀེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནུཀཱརོ པུཙྪཱཡཾ. ཁོཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོཏི, ཏཱིཧི ཝིཝེཀེཧི ཀཱཡཙིཏྟཨུཔདྷིཝིཝེཀེཧི སཏྠུནོ ཝིཧརནྟསྶ. ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱིཏི ཏིཎྞཾ ཝིཝེཀཱནཾ ཨཉྙཏརམྤི ནཱནུསིཀྑནྟི, ཨཱམིསདཱཡཱདཱཝ ཧོནྟཱིཏི ཨིམམཏྠཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ པུཙྪི. ཨེས ནཡོ སུཀྐཔཀྑེཔི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏམཏྠཾ སོཏུཀཱམཱ བྷིཀྑཱུ དཱུརཏོཔི ཁོཏིཨཱདིམཱཧཾསུ. ཏཏྠ དཱུརཏོཔཱིཏི ཏིརོརཊྛཏོཔི ཏིརོཛནཔདཏོཔི ཨནེཀཡོཛནགཎནཏོཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སནྟིཀེཏི སམཱིཔེ. ཨཉྙཱཏུནྟི ཛཱནིཏུཾ བུཛ྄ཛྷིཏུཾ. ཨཱཡསྨནྟཾཡེཝ སཱརིཔུཏྟཾ པཊིབྷཱཏཱུཏི ཨཱཡསྨཏོཡེཝ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱགོ ཧོཏུ, ཨཱཡསྨཱ པན སཱརིཔུཏྟོ ཨཏྟནོ བྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཝིབྷཛཏཱུཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱཡསྨཏོ ཧི བྷཱགོ ཡདིདཾ ཨཏྠཀྑཱནཾ, ཨམྷཱཀཾ པན སཝནཾ བྷཱགོཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཨེཝཾ སདྡལཀྑཎེན སམེཏི. ཀེཙི པན བྷཎནྟི ‘‘པཊིབྷཱཏཱུཏི དིསྶཏཱུ’’ཏི. ཨཔརེ ‘‘ཨུཔཊྛཱཏཱུ’’ཏི. དྷཱརེསྶནྟཱིཏི ཨུགྒཧེསྶནྟི པརིཡཱཔུཎིསྶནྟི. ཏཏོ ནེསཾ ཀཐེཏུཀཱམོ ཐེརོ ཏེན ཧཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏེནཱཏི ཀཱརཎཝཙནཾ. ཧིཀཱརོ ནིཔཱཏོ. ཡསྨཱ སོཏུཀཱམཱཏྠ, ཡསྨཱ ཙ མཡ྄ཧཾ བྷཱརཾ ཨཱརོཔཡིཏྠ, ཏསྨཱ སུཎཱཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཐེརསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཾསུ, ཏེནཱཧ ‘‘ཨེཝམཱཝུསོཏི…པེ…པཙྩསྶོསུ’’ནྟི.

ཨཐ ནེསཾ, ཨཱམིསདཱཡཱདཾ གརཧནྟེན བྷགཝཏཱ ‘‘ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཀེནེཝཱཀཱརེན ཝུཏྟམཏྠཾ ཏཱིཧི ཨཱཀཱརེཧི དསྶེནྟོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོ…པེ… ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོ སཱཝཀཱ ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱི’’ཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡཉྩ བྷགཝཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ གརཧནྟོ ‘‘ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ, ཡཉྩ ཨཏྟནཱ པུཙྪཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ…པེ… ནཱནུསིཀྑནྟཱི’’ཏི, ཏསྶ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཏྠོ སུཝིབྷཏྟོ ཧོཏི. སོ ཙ ཁོ བྷགཝཏོ ཨཱདིཡབྷཱཝཾ ཨནཱམསིཏྭཱཝ. བྷགཝཏོཡེཝ ཧི ཡུཏྟཾ སཱཝཀེ ཨནུགྒཎྷནྟསྶ ‘‘ཨཧམྤི ཏེན ཨཱདིཡོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ, ན སཱཝཀཱནཾ. ཨེས ནཡོ སུཀྐཔཀྑེཔི, ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ ཨནུསནྡྷིཀྐམཡོཛནཱ.

ཨཡཾ པནཏྠཝཎྞནཱ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ, སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶཱཏི སཏྠུནོ ཏཱིཧི ཝིཝེཀེཧི ཨཙྩནྟཔཝིཝིཏྟསྶ. ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱིཏི ཀཱཡཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟི, ན པརིཔཱུརེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡདི པན ཏིཝིདྷཾ ཝིཝེཀཾ སནྡྷཱཡ ཝདེཡྻ, པུཙྪཱཡ ཨཝིསེསོ སིཡཱ. བྱཱཀརཎཔཀྑོ ཧི ཨཡཾ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ པདེན ཀཱཡཝིཝེཀཾ, ‘‘ཡེསཉྩ དྷམྨཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ ཙིཏྟཝིཝེཀཾ, ‘‘བཱཧུལིཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨུཔདྷིཝིཝེཀཉྩ དསྶེཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ སངྑེཔཏོ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡེསཉྩ དྷམྨཱནནྟི ལོབྷཱདཡོ སནྡྷཱཡཱཧ, ཡེ པརཏོ ‘‘ཏཏྲཱཝུསོ ལོབྷོ ཙ པཱཔཀོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཀྑཏི. ནཔྤཛཧནྟཱིཏི ན པརིཙྩཛནྟི, ཙིཏྟཝིཝེཀཾ ན པརིཔཱུརེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བཱཧུལིཀཱཏི ཙཱིཝརཱདིབཱཧུལླཱཡ པཊིཔནྣཱ. སཱསནཾ སིཐིལཾ གཎྷནྟཱིཏི སཱཐལིཀཱ. ཨོཀྐམནེ པུབྦངྒམཱཏི ཨེཏྠ ཨོཀྐམནཾ ཝུཙྩནྟི ཨཝགམནཊྛེན པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི, ཏེན པཉྩནཱིཝརཎཔུབྦངྒམཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཝིཝེཀེཏི ཨུཔདྷིཝིཝེཀེ ནིབྦཱནེ. ནིཀྑིཏྟདྷུརཱཏི ཨོརོཔིཏདྷུརཱ, ཏདདྷིགམཱཡ ཨཱརམྦྷམྤི ཨཀུརུམཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨུཔདྷིཝིཝེཀཾ ན པརིཔཱུརེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨནིཡམེནེཝ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི དེསནཾ ནིཡམེནྟོ ‘‘ཏཏྲཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཀསྨཱ? སཱཝཀཱ ‘‘ཏཱིཧི ཋཱནེཧཱི’’ཏི ཨེཝཉྷི ཨནིཡམེཏྭཱཝ ཝུཙྩམཱནེ ‘‘ཀམྤི མཉྙེ བྷཎཏི, ན ཨམྷེ’’ཏི ཨུདཱསིནཱཔི ཧོནྟི. ‘‘ཐེརཱ ནཝཱ མཛ྄ཛྷིམཱ’’ཏི ཨེཝཾ པན ནིཡམེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནེ ཨམྷེ བྷཎཏཱིཏི ཨཱདརཾ ཀརོནྟི. ཡཐཱ རཉྙཱ ‘‘ཨམཙྩེཧི ནགརཝཱིཐིཡོ སོདྷེཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘ཀེན ནུ ཁོ སོདྷེཏབྦཱ’’ཏི མཉྙམཱནཱ ན སོདྷེནྟི, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརཾ སོདྷེཏབྦནྟི པན བྷེརིཡཱ ནིཀྑནྟཱཡ སབྦེ མུཧུཏྟེན སོདྷེནྟི ཙ ཨལངྐརོནྟི ཙ, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ སཱཝཀེསུ. ཐེརཱཏི དསཝསྶེ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཙྩནྟི. ཏཱིཧི ཋཱནེཧཱིཏི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི. ཨཡཉྷི ཋཱནསདྡོ ཨིསྶརིཡཊྛིཏིཁཎཀཱརཎེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཀིཾ པནཱཡསྨཱ དེཝཱནམིནྡོ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིམཾ ཋཱནཾ པཏྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཧི ཨིསྶརིཡེ དིསྶཏི. ‘‘ཋཱནཀུསལོ ཧོཏི ཨཀྑཎཝེདྷཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཋིཏིཡཾ. ‘‘ཋཱནསོཝེཏཾ ཏཐཱགཏཾ པཊིབྷཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༨༧) ཁཎེ. ‘‘ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༨༠༩; མ. ནི. ༡.༡༤༨) ཀཱརཎེ. ཨིདྷ པན ཀཱརཎེཡེཝ. ཀཱརཎཉྷི ཡསྨཱ ཏཏྠ ཕལཾ ཏིཊྛཏི ཏདཱཡཏྟཝུཏྟིབྷཱཝེན, ཏསྨཱ ཋཱནནྟི ཝུཙྩཏི.

ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ གཱརཡ྄ཧཱཏི ཨེཏྠ གཱརཡ྄ཧཱཏི གརཧིཏབྦཱ. ཐེརཱ ནཱམ སམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི ན ཨུཔེནྟི, གཱམནྟསེནཱསནཾ ན མུཉྩནྟི, སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ ཝཌྜྷེནྟཱ ཝིཧརནྟི, ཀཱཡཝིཝེཀམྤི ན པརིཔཱུརེནྟི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨེཝཾ ནིནྡིཏབྦཱ ཧོནྟི, ཨིམཾ ནིནྡཾ ཨཱཝུསོ ལབྷནྟཱིཏི དསྶེཏི. དུཏིཡེན ཋཱནེནཱཏི ཨེཏྠཱཔི ཨིམེ ནཱམ ཨཱཝུསོ ཐེརཱཔི སམཱནཱ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ སཏྠཱ པཧཱནམཱཧ, ཏེ ལོབྷཱདིདྷམྨེ ན ཛཧནྟི, ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤི ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཾ ན ལབྷནྟི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨེཝཾ ནིནྡིཏབྦཱ ཧོནྟི, ཨིམཾ ནིནྡཾ ཨཱཝུསོ ལབྷནྟཱིཏི དསྶེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཏཏིཡེན ཋཱནེནཱཏི ཨེཏྠཱཔི ཨིམེ ནཱམཱཝུསོ, ཐེརཱཔི སམཱནཱ ཨིཏརཱིཏརེན ན ཡཱཔེནྟི, ཙཱིཝརཔཏྟསེནཱསནཔཱུཏིཀཱཡམཎྜནཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི ཨུཔདྷིཝིཝེཀཾ ཨཔཱུརཡམཱནཱ, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨེཝཾ ནིནྡིཏབྦཱ ཧོནྟི, ཨིམཾ ནིནྡཾ, ཨཱཝུསོ, ལབྷནྟཱིཏི དསྶེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ མཛ྄ཛྷིམནཝཝཱརེསུ.

ཨཡཾ པན ཝིསེསོ. མཛ྄ཛྷིམཱཏི པཉྩཝསྶེ ཨུཔཱདཱཡ ཡཱཝ ནཝ ཝསྶཱ ཝུཙྩནྟི. ནཝཱཏི ཨཱུནཔཉྩཝསྶཱ ཝུཙྩནྟི. ཡཐཱ ཙ ཏཏྠ ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཝུཏྟཾ, ཨེཝམིདྷ ནཝཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུཾ, ཐེརཀཱལེ ཀཱིདིསཱ བྷཝིསྶནྟི, མཛ྄ཛྷིམཐེརཀཱལེ ཀཱིདིསཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཝཏྭཱ ཡོཛེཏབྦཾ.

༣༢. ཨིམསྨིཉྩ ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀནཡེན སུཀྐཔཀྑེ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ. ཨིམེ ཝཏ ཐེརཱཔི སམཱནཱ ཡོཛནཔརམྤརཱཡ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི སེཝནྟི, གཱམནྟསེནཱསནཾ ཨུཔགནྟུཾ ཡུཏྟཀཱལེཔི ན ཨུཔགཙྪནྟི, ཨེཝཾ ཛིཎྞསརཱིརཱཔི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ པཙྩཡདཱཡཀཱནཾ པསཱདཾ ཛནེནྟི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན ཐེརཱ པཱསཾསཱ བྷཝནྟི, པསཾསཾ ལབྷནྟི. ལོབྷཱདཡོ པཧཱཡ ཙིཏྟཝིཝེཀཾ པཱུརེནྟི, ཨཡམྤི མཧཱཐེརོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཨནྟེཝཱསིཀཔརིཝཱརིཏོ ཧུཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཡུཏྟཀཱལེཔི ཨཱིདིསེཔི ཝཡེ ཝཏྟམཱནེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཝིཊྛོ སཱཡཾ ནིཀྑམཏི, སཱཡཾ པཝིཊྛོ པཱཏོ ནིཀྑམཏི, ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀརོཏི, སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, མགྒཕལཱནི ཨདྷིགཙྪཏི, སབྦཐཱཔི ཙིཏྟཝིཝེཀཾ པཱུརེཏཱིཏི ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ པཱསཾསཱ བྷཝནྟི, པསཾསཾ ལབྷནྟི. ཡསྨིཾ ཀཱལེ ཐེརསྶ པཊྚདུཀཱུལཀོསེཡྻཱདཱིནི སུཁསམྥསྶཱནི ལཧུཙཱིཝརཱདཱིནི ཡུཏྟཱནི, ཏསྨིམྤི ནཱམ ཀཱལེ ཨཡཾ མཧཱཐེརོ པཾསུཀཱུལཱནི དྷཱརེཏི, ཨསིཐིལཾ སཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཝིགཏནཱིཝརཎོ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ཨུཔདྷིཝིཝེཀཾ པརིཔཱུརཡམཱནོ ཝིཧརཏི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསོ ཨཧོསཱིཏི ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན ཐེརཱ པཱསཾསཱ བྷཝནྟི, པསཾསཾ ལབྷནྟཱིཏི. ཨེས ནཡོ མཛ྄ཛྷིམནཝཝཱརེསུ.

༣༣. ཏཏྲཱཝུསོཏི ཀོ ཨནུསནྡྷི, ཨེཝཾ ནཝཧཱཀཱརེཧི ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ གརཧནྟོ, ནཝཧི དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ ཐོམེནྟོ, ཨཊྛཱརསཧཱཀཱརེཧི དེསནཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ, ཡེ ཏེ ‘‘ཡེསཉྩ དྷམྨཱནཾ སཏྠཱ པཧཱནམཱཧ, ཏེ ཙ དྷམྨེ ན པཛཧནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཧཱཏབྦདྷམྨཱ ཝུཏྟཱ. ཏེ སརཱུཔཏོ ‘‘ཨིམེ ཏེ’’ཏི དསྶེཏུམིདཾ ‘‘ཏཏྲཱཝུསོ, ལོབྷོ ཙཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ, ཨཡཾ ཨནུསནྡྷི.

ཨཔིཙ ཧེཊྛཱ པརིཡཱཡེནེཝ དྷམྨོ ཀཐིཏོ. ཨཱམིསཾ པན པརིཡཱཡེནཔི ནིཔྤརིཡཱཡེནཔི ཀཐིཏཾ. ཨིདཱནི ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨཾ ལོཀུཏྟརམགྒཾ ཀཐེཏུམིདམཱཧ. ཨཡཾ པེཏྠ ཨནུསནྡྷི.

ཏཏྠ ཏཏྲཱཏི ཨཏཱིཏདེསནཱནིདསྶནཾ, ‘‘སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོ སཱཝཀཱ ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟདེསནཱཡནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ལོབྷོ ཙ པཱཔཀོ, དོསོ ཙ པཱཔཀོཏི ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ པཱཔཀཱ ལཱམཀཱ, ཨིམེ པཧཱཏབྦཱཏི དསྶེཏི. ཏཏྠ ལུབྦྷནལཀྑཎོ ལོབྷོ. དུསྶནལཀྑཎོ དོསོ. ཏེསུ ལོབྷོ ཨཱམིསདཱཡཱདསྶ པཙྩཡཱནཾ ལཱབྷེ ཧོཏི, དོསོ ཨལཱབྷེ. ལོབྷེན ཨལདྡྷཾ པཏྠེཏི, དོསེན ཨལབྷནྟོ ཝིགྷཱཏཝཱ ཧོཏི. ལོབྷོ ཙ དེཡྻདྷམྨེ ཧོཏི, དོསོ ཨདཱཡཀེ ཝཱ ཨམནུཉྙདཱཡཀེ ཝཱ. ལོབྷེན ནཝཏཎྷཱམཱུལཀེ དྷམྨེ པརིཔཱུརེཏི, དོསེན པཉྩ མཙྪརིཡཱནི.

ཨིདཱནི ཏེསཾ པཧཱནཱུཔཱཡཾ དསྶེནྟོ ལོབྷསྶ ཙ པཧཱནཱཡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཏསྶ པན པཱཔཀསྶ ལོབྷསྶ ཙ དོསསྶ ཙ པཧཱནཱཡ. ཨཏྠི མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱཏི མགྒཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. མགྒོ ཧི ལོབྷོ ཨེཀོ ཨནྟོ, དོསོ ཨེཀོ ཨནྟོཏི ཨེཏེ དྭེ ཨནྟེ ན ཨུཔེཏི, ན ཨུཔགཙྪཏི, ཝིམུཏྟོ ཨེཏེཧི ཨནྟེཧི, ཏསྨཱ ‘‘མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཏེསཾ མཛ྄ཛྷེ བྷཝཏྟཱ ‘‘མཛ྄ཛྷིམཱ, པཊིཔཛྫིཏབྦཏོ ཙ པཊིཔདཱཏི. ཏཐཱ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགོ ཨེཀོ ཨནྟོ, ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ ཨེཀོ ཨནྟོ, སསྶཏཾ ཨེཀོ ཨནྟོ, ཨུཙྪེདོ ཨེཀོ ཨནྟོཏི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

ཙཀྑུཀརཎཱིཏིཨཱདཱིཧི པན ཏམེཝ པཊིཔདཾ ཐོམེཏི. སཱ ཧི སཙྩཱནཾ དསྶནཱཡ སཾཝཏྟཏི དསྶནཔརིཎཱཡཀཊྛེནཱཏི ཙཀྑུཀརཎཱི. སཙྩཱནཾ ཉཱཎཱཡ སཾཝཏྟཏི ཝིདིཏཀརཎཊྛེནཱཏི ཉཱཎཀརཎཱི. རཱགཱདཱིནཉྩ ཝཱུཔསམནཏོ ཨུཔསམཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཙཏུནྣམྤི སཙྩཱནཾ ཨབྷིཉྙེཡྻབྷཱཝདསྶནཏོ ཨབྷིཉྙཱཡ སཾཝཏྟཏི. སམྦོདྷོཏི མགྒོ, ཏསྶཏྠཱཡ སཾཝཏྟནཏོ སམྦོདྷཱཡ སཾཝཏྟཏི. མགྒོཡེཝ ཧི མགྒཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏི མགྒེན ཀཱཏབྦཀིཙྩཀརཎཏོ. ནིབྦཱནཾ ནཱམ ཨཔྤཙྩཡཾ ཏསྶ པན སཙྪིཀིརིཡཱཡ པཙྩཀྑཀམྨཱཡ སཾཝཏྟནཏོ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡམེཏྠ སཱརོ. ཨིཏོ ཨཉྙཐཱ ཝཎྞནཱ པཔཉྩཱ.

ཨིདཱནི ཏཾ མཛ྄ཛྷིམཾ པཊིཔདཾ སརཱུཔཏོ དསྶེཏུཀཱམོ ‘‘ཀཏམཱ ཙ སཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཡམེཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིསྶཛྫེཏི.

ཏཏྠ ཨཡམེཝཱཏི ཨཝདྷཱརཎཝཙནཾ, ཨཉྙམགྒཔྤཊིསེདྷནཏྠཾ, བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ སཱདྷཱརཎབྷཱཝདསྶནཏྠཉྩ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ ‘‘ཨེསེཝ མགྒོ ནཏྠཉྙོ དསྶནསྶ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི (དྷ. པ. ༢༧༤). སྭཱཡཾ ཀིལེསཱནཾ ཨཱརཀཏྟཱཔི ཨརིཡོ. ཨརིཔཧཱནཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏིཔི ཨརིཡེན དེསིཏོཏིཔི ཨརིཡབྷཱཝཔྤཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏིཔི ཨརིཡོ. ཨཊྛཧི ཨངྒེཧི ཨུཔེཏཏྟཱ ཨཊྛངྒིཀོ, ན ཙ ཨངྒཝིནིམུཏྟོ པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡཱདཱིནི ཝིཡ. ཀིལེསེ མཱརེནྟོ གཙྪཏི, མགྒཏི ཝཱ ནིབྦཱནཾ, མགྒཱིཡཏི ཝཱ ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི, གམྨཏི ཝཱ ཏེཧི པཊིཔཛྫཱིཡཏཱིཏི མགྒོ. སེཡྻཐིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཏསྶ ཀཏམོ སོ ཨིཏི ཙེཏི ཨཏྠོ, ཀཏམཱནི ཝཱ ཏཱནི ཨཊྛངྒཱནཱིཏི. ཨེཀམེཀཉྷི ཨངྒཾ མགྒོཡེཝ. ཡཐཱཧ ‘‘སམྨཱདིཊྛི མགྒོ ཙེཝ ཧེཏུ ཙཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༠༣༩). པོརཱཎཱཔི བྷཎནྟི – ‘‘དསྶནམགྒོ སམྨཱདིཊྛི, ཨབྷིནིརོཔནམགྒོ སམྨཱསངྐཔྤོ…པེ… ཨཝིཀྑེཔམགྒོ སམྨཱསམཱདྷཱི’’ཏི.

སམྨཱདིཊྛཱདཱིསུ ཙེཏེསུ སམྨཱ དསྶནལཀྑཎཱ སམྨཱདིཊྛི. སམྨཱ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎོ སམྨཱསངྐཔྤོ. སམྨཱ པརིགྒཧལཀྑཎཱ སམྨཱཝཱཙཱ. སམྨཱ སམུཊྛཱནལཀྑཎོ སམྨཱཀམྨནྟོ. སམྨཱ ཝོདཱནལཀྑཎོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ. སམྨཱ པགྒཧལཀྑཎོ སམྨཱཝཱཡཱམོ. སམྨཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཱ སམྨཱསཏི. སམྨཱ སམཱདྷཱནལཀྑཎོ སམྨཱསམཱདྷི. ནིབྦཙནམྤི ནེསཾ སམྨཱ པསྶཏཱིཏི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ སམྨཱདིཊྛི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ ཨཝིཛྫཉྩ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ པསྶཏི, ཏེ ཙ ཁོ ཨསམྨོཧཏོ, ནོ ཨཱརམྨཎཏོ, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱདིཊྛཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱསངྐཔྤོ མིཙྪཱསངྐཔྤཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ ཨབྷིནིརོཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱསངྐཔྤོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཝཱཙཱ མིཙྪཱཝཱཙཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ པརིགྒཎྷཱཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཝཱཙཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཀམྨནྟོ མིཙྪཱཀམྨནྟཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ སམུཊྛཱཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཀམྨནྟོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཨཱཛཱིཝོ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ ཝོདཱཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཨཱཛཱིཝོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཝཱཡཱམོ མིཙྪཱཝཱཡཱམཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ ཀོསཛྫཉྩ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ པགྒཎྷཱཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཝཱཡཱམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱསཏི མིཙྪཱསཏིཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱསཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱསམཱདྷི མིཙྪཱསམཱདྷིཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ ཨུདྡྷཙྩཉྩ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ སམཱདྷིཡཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱསམཱདྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨིདཱནི ཨཡཾ ཁོ སཱ, ཨཱཝུསོཏི ཏམེཝ པཊིཔདཾ ནིགམེནྟོ ཨཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཡྭཱཡཾ ཙཏྟཱརོཔི ལོཀུཏྟརམགྒེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཀཐིཏོ ‘‘ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ’’, ཨཡཾ ཁོ སཱ, ཨཱཝུསོ…པེ… ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི.

ཨེཝཾ པཧཱཏབྦདྷམྨེསུ ལོབྷདོསེ ཏཔྤཧཱནུཔཱཡཉྩ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཉྙེཔི པཧཱཏབྦདྷམྨེ ཏེསཾ པཧཱནུཔཱཡཉྩ དསྶེནྟོ ཏཏྲཱཝུསོ, ཀོདྷོ ཙཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀུཛ྄ཛྷནལཀྑཎོ ཀོདྷོ, ཙཎྜིཀྐལཀྑཎོ ཝཱ, ཨཱགྷཱཏཀརཎརསོ, དུསྶནཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཨུཔནནྡྷནལཀྑཎོ ཨུཔནཱཧོ, ཝེར ཨཔྤཊིནིསྶཛྫནརསོ, ཀོདྷཱནུཔབནྡྷབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ – ‘‘པུབྦཀཱལེ ཀོདྷོ, ཨཔརཀཱལེ ཨུཔནཱཧོ’’ཏིཨཱདི (ཝིབྷ. ༨༩༡).

པརགུཎམཀྑནལཀྑཎོ མཀྑོ, ཏེསཾ ཝིནཱསནརསོ, ཏདཝཙྪཱདནཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཡུགགྒཱཧལཀྑཎོ པལཱ༹སོ, པརགུཎེཧི ཨཏྟནོ གུཎཱནཾ སམཱིཀརཎརསོ, པརེསཾ གུཎཔྤམཱཎེན ཨུཔཊྛཱནཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

པརསམྤཏྟིཁཱིཡནལཀྑཎཱ ཨིསྶཱ, ཏསྶཱ ཨཀྑམནལཀྑཎཱ ཝཱ, ཏཏྠ ཨནབྷིརཏིརསཱ, ཏཏོ ཝིམུཁབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཨཏྟནོ སམྤཏྟིནིགཱུཧནལཀྑཎཾ མཙྪེརཾ, ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཡཱ པརེཧི སཱདྷཱརཎབྷཱཝཨསུཁཱཡནརསཾ, སངྐོཙནཔཙྩུཔཊྛཱནཾ.

ཀཏཔཱཔཔཊིཙྪཱདནལཀྑཎཱ མཱཡཱ, ཏསྶ ནིགཱུཧནརསཱ, ཏདཱཝརཎཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཨཏྟནོ ཨཝིཛྫམཱནགུཎཔཀཱསནལཀྑཎཾ སཱཋེཡྻཾ, ཏེསཾ སམུདཱཧརཎརསཾ, སརཱིརཱཀཱརེཧིཔི ཏེསཾ ཝིབྷཱུཏཀརཎཔཙྩུཔཊྛཱནཾ.

ཙིཏྟསྶ ཨུདྡྷུམཱཏབྷཱཝལཀྑཎོ ཐམྦྷོ, ཨཔྤཏིསྶཡཝུཏྟིརསོ, ཨམདྡཝཏཱཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཀརཎུཏྟརིཡལཀྑཎོ སཱརམྦྷོ, ཝིཔཙྩནཱིཀཏཱརསོ, ཨགཱརཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

ཨུཎྞཏིལཀྑཎོ མཱནོ, ཨཧཾཀཱརརསོ, ཨུདྡྷུམཱཏབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཨབྦྷུཎྞཏིལཀྑཎོ ཨཏིམཱནོ, ཨཏིཝིཡ ཨཧངྐཱརརསོ. ཨཙྩུདྡྷུམཱཏབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

མཏྟབྷཱཝལཀྑཎོ མདོ, མདགྒཱཧཎརསོ, ཨུམྨཱདཔཙྩུཔཊྛཱནོ. པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཙིཏྟཝོསྶགྒལཀྑཎོ པམཱདོ, ཝོསྶགྒཱནུཔྤདཱནརསོ, སཏིཝིཔྤཝཱསཔཙྩུཔཊྛཱནོཏི ཨེཝཾ ཨིམེསཾ དྷམྨཱནཾ ལཀྑཎཱདཱིནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཀོདྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༨༩༡) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཝིསེསཏོ ཙེཏྠ ཨཱམིསདཱཡཱདོ ཨཏྟནཱ ཨལབྷནྟོ ཨཉྙསྶ ལཱབྷིནོ ཀུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྶ སཀིཾ ཨུཔྤནྣོ ཀོདྷོ ཀོདྷོཡེཝ, ཏཏུཏྟརི ཨུཔནཱཧོ. སོ ཨེཝཾ ཀུདྡྷོ ཨུཔནཡ྄ཧནྟོ ཙ སནྟེཔི ཨཉྙསྶ ལཱབྷིནོ གུཎེ མཀྑེཏི, ཨཧམྤི ཏཱདིསོཏི ཙ ཡུགགྒཱཧཾ གཎྷཱཏི, ཨཡམསྶ མཀྑོ ཙ པལཱ༹སོ ཙ, ཨེཝཾ མཀྑཱི པལཱ༹སཱི ཏསྶ ལཱབྷསཀྐཱརཱདཱིསུ ཀིཾ ཨིམསྶ ཨིམིནཱཏི ཨིསྶཏི པདུསྶཏི, ཨཡམསྶ ཨིསྶཱ. སཙེ པནསྶ ཀཱཙི སམྤཏྟི ཧོཏི, ཏསྶཱ ཏེན སཱདྷཱརཎབྷཱཝཾ ན སཧཏི, ཨིདམསྶ མཙྪེརཾ. ལཱབྷཧེཏུ ཁོ པན ཨཏྟནོ སནྟེཔི དོསེ པཊིཙྪཱདེཏི, ཨཡམསྶ མཱཡཱ. ཨསནྟེཔི གུཎེ པཀཱསེཏི. ཨིདམསྶ སཱཋེཡྻཾ. སོ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ སཙེ ཡཐཱདྷིཔྤཱཡཾ ལཱབྷཾ ལབྷཏི, ཏེན ཐདྡྷོ ཧོཏི ཨམུདུཙིཏྟོ, ནཡིདཾ ཨེཝཾ ཀཱཏབྦནྟི ཨོཝདིཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻོ, ཨཡམསྶ ཐམྦྷོ. སཙེ པན ནཾ ཀོཙི ཀིཉྩི ཝདཏི ‘‘ནཡིདཾ ཨེཝཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི, ཏེན སཱརདྡྷཙིཏྟོ ཧོཏི བྷཱཀུཊིཀམུཁོ ‘‘ཀོ མེ ཏྭ’’ནྟི པསཡ྄ཧ བྷཱཎཱི, ཨཡམསྶ སཱརམྦྷོ. ཏཏོ ཐམྦྷེན ‘‘ཨཧམེཝ སེཡྻོ’’ཏི ཨཏྟཱནཾ མཉྙནྟོ མཱནཱི ཧོཏི. སཱརམྦྷེན ‘‘ཀེ ཨིམེ’’ཏི པརེ ཨཏིམཉྙནྟོ ཨཏིམཱནཱི, ཨཡམསྶ མཱནོ ཙ ཨཏིམཱནོ ཙ. སོ ཏེཧི མཱནཱཏིམཱནེཧི ཛཱཏིམདཱདིཨནེཀརཱུཔཾ མདཾ ཛནེཏི. མཏྟོ སམཱནོ ཀཱམགུཎཱདིབྷེདེསུ ཝཏྠཱུསུ པམཛྫཏི, ཨཡམསྶ མདོ ཙ པམཱདོ ཙཱཏི.

ཨེཝཾ ཨཱམིསདཱཡཱདོ ཨཔརིམུཏྟོ ཧོཏི ཨིམེཧི པཱཔཀེཧི དྷམྨེཧི ཨཉྙེཧི ཙ ཨེཝརཱུཔེཧི. ཨེཝཾ ཏཱཝེཏྠ པཧཱཏབྦདྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱ. པཧཱནུཔཱཡོ པཱཋཏོ ཙ ཨཏྠཏོ ཙ སབྦཏྠ ནིབྦིསེསོཡེཝ.

ཉཱཎཔརིཙཡཔཱཊཝཏྠཾ པནེཏྠ ཨཡཾ བྷེདོ ཙ ཀམོ ཙ བྷཱཝནཱནཡོ ཙ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ བྷེདོ ཏཱཝ, ཨཡཉྷི མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ ཀདཱཙི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཧོཏི, ཀདཱཙི སཏྟངྒིཀོ. ཨཡཉྷི ལོཀུཏྟརཔཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཧོཏི, ཨཝསེསཛ྄ཛྷཱནཝསེན སཏྟངྒིཀོ. ཨུཀྐཊྛནིདྡེསཏོ པནིདྷ ཨཊྛངྒིཀོཏི ཝུཏྟོ. ཨིཏོ པརཉྷི མགྒངྒཾ ནཏྠི. ཨེཝཾ ཏཱཝེཏྠ བྷེདོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ པན སབྦཀུསལཱནཾ སམྨཱདིཊྛི སེཊྛཱ, ཡཐཱཧ ‘‘པཉྙཱ ཧི སེཊྛཱ ཀུསལཱ ཝདནྟཱི’’ཏི (ཛཱ. ༢.༡༧.༨༡). ཀུསལཝཱརེ ཙ པུབྦངྒམཱ, ཡཐཱཧ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱདིཊྛི པུབྦངྒམཱ ཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཾ སམྨཱདིཊྛཱིཏི པཛཱནཱཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཾ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༣༦) ཝིཏྠཱརོ. ཡཐཱ ཙཱཧ ‘‘ཝིཛྫཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦངྒམཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ’’ཏི. ཏཔྤབྷཝཱབྷིནིབྦཏྟཱནི སེསངྒཱནི, ཡཐཱཧ ‘‘སམྨཱདིཊྛིསྶ སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི…པེ… སམྨཱསཏིསྶ སམྨཱསམཱདྷི པཧོཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༤༡). ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ཀམེན ཨེཏཱནི ཨངྒཱནི ཝུཏྟཱནཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཀམོ ཝེདིཏབྦོ.

བྷཱཝནཱནཡོཏི ཀོཙི སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཏི, ཀོཙི ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ པཋམཾ ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨཡཾ སམཐོ; སོ ཏཉྩ ཏཾསམྤཡུཏྟེ ཙ དྷམྨེ ཨནིཙྩཱདཱིཧི ཝིཔསྶཏི, ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ. ཨིཏི པཋམཾ སམཐོ, པཙྪཱ ཝིཔསྶནཱ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི. ཏསྶ སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝཡཏོ མགྒོ སཉྫཱཡཏི, སོ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏི བྷཱཝེཏི བཧུལཱིཀརོཏི, ཏསྶ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏོ བྷཱཝཡཏོ བཧུལཱིཀརོཏོ སཾཡོཛནཱནི པཧཱིཡནྟི, ཨནུསཡཱ བྱནྟཱིཧོནྟི, ཨེཝཾ སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཏི.

ཨིདྷ པནེཀཙྩོ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ སམཐཾ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱཝ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷེ ཨནིཙྩཱདཱིཧི ཝིཔསྶཏི, ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ. ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཏཏྠ ཛཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཝོསྶགྒཱརམྨཎཏོ ཨུཔྤཛྫཏི ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ སམཐོ. ཨིཏི པཋམཾ ཝིཔསྶནཱ པཙྪཱ སམཐོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི. ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝཡཏོ མགྒོ སཉྫཱཡཏི, སོ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏི…པེ… བཧུལཱིཀརོཏི, ཏསྶ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏོ…པེ… ཨནུསཡཱ བྱནྟཱིཧོནྟི (ཨ. ནི. ༤.༡༧༠; པཊི. མ. ༢.༡), ཨེཝཾ ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝེཏི.

སམཐཔུབྦངྒམཾ པན ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝཡཏོཔི ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝཡཏོཔི ལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ སམཐཝིཔསྶནཱ ཡུགནདྡྷཱཝ ཧོནྟི. ཨེཝམེཏྠ བྷཱཝནཱནཡོ ཝེདིཏབྦོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. བྷཡབྷེརཝསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི བྷཡབྷེརཝསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཨཐཱཏི ཨཝིཙྪེདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཁོཏི ཨཝདྷཱརཎཏྠེ, བྷགཝཏོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧཱརེ ཨཝིཙྪིནྣེཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཛཱཎུསྶོཎཱིཏི ནེཏཾ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཀཏནཱམཾ, ཨཔིཙ ཁོ ཋཱནནྟརཔཊིལཱབྷལདྡྷཾ. ཛཱཎུསྶོཎིཊྛཱནཾ ཀིར ནཱམེཏཾ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ, ཏཾ ཏསྶ རཉྙཱ དིནྣཾ, ཏསྨཱ ‘‘ཛཱནུསྶོཎཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. བྲཧྨཾ ཨཎཏཱིཏི བྲཱཧྨཎོ, མནྟེ སཛ྄ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདམེཝ ཧི ཛཱཏིབྲཱཧྨཎཱནཾ ནིརུཏྟིཝཙནཾ. ཨརིཡཱ པན བཱཧིཏཔཱཔཏྟཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཡེནཱཏི བྷུམྨཏྠེ ཀརཎཝཙནཾ, ཏསྨཱ ཡཏྠ བྷགཝཱ, ཏཏྠ ཨུཔསངྐམཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཡེན ཝཱ ཀཱརཎེན བྷགཝཱ དེཝམནུསྶེཧི ཨུཔསངྐམིཏབྦོ, ཏེན ཀཱརཎེན ཨུཔསངྐམཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཀེན ཙ ཀཱརཎེན བྷགཝཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦོ? ནཱནཔྤཀཱརགུཎཝིསེསཱདྷིགམཱདྷིཔྤཱཡེན, སཱདུཕལཱུཔབྷོགཱདྷིཔྤཱཡེན དིཛགཎེཧི ནིཙྩཕལིཏམཧཱརུཀྑོ ཝིཡ.

ཨུཔསངྐམཱིཏི ཙ གཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔསངྐམིཏྭཱཏི ཨུཔསངྐམནཔརིཡོསཱནདཱིཔནཾ. ཨཐ ཝཱ ཨེཝཾ གཏོ ཏཏོ ཨཱསནྣཏརཾ ཋཱནཾ བྷགཝཏོ སམཱིཔསངྑཱཏཾ གནྟྭཱཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདཱིཏི ཡཐཱ ཁམནཱིཡཱདཱིནི པུཙྪནྟོ བྷགཝཱ ཏེན, ཨེཝཾ སོཔི བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམཔྤཝཏྟམོདོ ཨཧོསི, སཱིཏོདཀཾ ཝིཡ ཨུཎྷོདཀེན སམྨོདིཏཾ ཨེཀཱིབྷཱཝཾ ཨགམཱསི. ཡཱཡ ཙ ‘‘ཀཙྩི ཏེ, བྷོ གོཏམ, ཁམནཱིཡཾ, ཀཙྩི ཡཱཔནཱིཡཾ, ཀཙྩི བྷོཏོ གོཏམསྶ གོཏམསཱཝཀཱནཉྩ ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ’’ཏིཨཱདིཀཱཡ ཀཐཱཡ སམྨོདི, ཏཾ པཱིཏིཔཱམོཛྫསངྑཱཏསམྨོདཛནནཏོ སམྨོདིཏུཾ ཡུཏྟབྷཱཝཏོ ཙ སམྨོདནཱིཡཾ, ཨཏྠབྱཉྫནམདྷུརཏཱཡ སུཙིརམྤི ཀཱལཾ སཱརེཏུཾ ནིརནྟརཾ པཝཏྟེཏུཾ ཨརཧརཱུཔཏོ སརིཏབྦབྷཱཝཏོ ཙ སཱརཱཎཱིཡཾ. སུཡྻམཱནསུཁཏོ ཙ སམྨོདནཱིཡཾ, ཨནུསྶརིཡམཱནསུཁཏོ ཙ སཱརཎཱིཡཾ. ཏཐཱ བྱཉྫནཔརིསུདྡྷཏཱཡ སམྨོདནཱིཡཾ, ཨཏྠཔརིསུདྡྷཏཱཡ སཱརཎཱིཡནྟི ཨེཝཾ ཨནེཀེཧི པརིཡཱཡེཧི སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ པརིཡོསཱཔེཏྭཱ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཡེནཏྠེན ཨཱགཏོ, ཏཾ པུཙྪིཏུཀཱམོ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཨེཀམནྟནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀནིདྡེསོ, ‘‘ཝིསམཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཝཏྟནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༧༠) ཝིཡ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནིསིནྣོ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཏཐཱ ནིསཱིདཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. བྷུམྨཏྠེ ཝཱ ཨེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ནིསཱིདཱིཏི ཨུཔཱཝིསི. པཎྜིཏཱ ཧི པུརིསཱ གརུཊྛཱནིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱསནཀུསལཏཱཡ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདནྟི, ཨཡཉྩ ནེསཾ ཨཉྙཏརོ, ཏསྨཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཀཐཾ ནིསིནྣོ པན ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཧོཏཱིཏི. ཚ ནིསཛྫདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ. སེཡྻཐིདཾ, ཨཏིདཱུརཾ ཨཙྩཱསནྣཾ ཨུཔརིཝཱཏཾ ཨུནྣཏཔདེསཾ ཨཏིསམྨུཁཾ ཨཏིཔཙྪཱཏི. ཨཏིདཱུརེ ནིསིནྣོ ཧི སཙེ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཨུཙྩཱསདྡེན ཀཐེཏབྦཾ ཧོཏི. ཨཙྩཱསནྣེ ནིསིནྣོ སངྒྷཊྚནཾ ཀརོཏི. ཨུཔརིཝཱཏེ ནིསིནྣོ སརཱིརགནྡྷེན བཱདྷཏི. ཨུནྣཏཔྤདེསེ ནིསིནྣོ ཨགཱརཝཾ པཀཱསེཏི. ཨཏིསམྨུཁཱ ནིསིནྣོ སཙེ དཊྛུཀཱམོ ཧོཏི, ཙཀྑུནཱ ཙཀྑུཾ ཨཱཧཙྩ དཊྛབྦཾ ཧོཏི. ཨཏིཔཙྪཱ ནིསིནྣོ སཙེ དཊྛུཀཱམོ ཧོཏི, གཱིཝཾ པསཱརེཏྭཱ དཊྛབྦཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཡམྤི ཨེཏེ ཚ ནིསཛྫདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ ནིསཱིདི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱི’’ཏི.

ཡེམེཏི ཡེ ཨིམེ. ཀུལཔུཏྟཱཏི དུཝིདྷཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟཱ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟཱ. ཏཏྠ ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན རཊྛཔཱལོ ནཱམ ཀུལཔུཏྟོ ཏསྨིཾཡེཝ ཐུལླཀོཊྛིཀེ ཨགྒཀུལསྶ པུཏྟོ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༢༩༤) ཨེཝཾ ཨཱགཏཱ ཨུཙྩཱཀུལཔྤསུཏཱ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟཱ ནཱམ. ‘‘ཡེ ཏེ ཀུལཔུཏྟཱ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༧༨) ཨེཝཾ ཨཱགཏཱ པན ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཀུལེ པསུཏཱཔི ཨཱཙཱརསམྤནྣཱ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟཱ ནཱམ. ཨིདྷ པན དྭཱིཧིཔི ཀཱརཎེཧི ཀུལཔུཏྟཱཡེཝ.

སདྡྷཱཏི སདྡྷཱཡ. ཨགཱརསྨཱཏི ཨགཱརཏོ. ཨནགཱརིཡནྟི པབྦཛྫཾ བྷིཀྑུབྷཱཝཉྩ. པབྦཛྫཱཔི ཧི ནཏྠེཏྠ ཨགཱརིཡནྟི ཨནགཱརིཡཱ, ཨགཱརསྶ ཧིཏཾ ཀསིགོརཀྑཱདིཀམྨམེཏྠ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. བྷིཀྑུཔི ནཏྠེཏསྶ ཨགཱརནྟི ཨནགཱརོ, ཨནགཱརསྶ བྷཱཝོ ཨནགཱརིཡཾ. པབྦཛིཏཱཏི ཨུཔགཏཱ, ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨནགཱརིཡསངྑཱཏཾ པབྦཛྫཾ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ཝཱ ཨུཔགཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པུབྦངྒམོཏི པུརཏོ གཱམཱི ནཱཡཀོ. བཧུཀཱརོཏི ཧིཏཀིརིཡཱཡ བཧཱུཔཀཱརོ. བྷཝཾ ཏེསཾ གོཏམོ སམཱདཔེཏཱཏི ཏེ ཀུལཔུཏྟེ བྷཝཾ གོཏམོ ཨདྷིསཱིལཱདཱིནི གཱཧེཏཱ སིཀྑཱཔེཏཱ. སཱ ཛནཏཱཏི སོ ཛནསམཱུཧོ. དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི དསྶནཱནུགཏིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཡནྡིཊྛིཀོ བྷཝཾ གོཏམོ ཡཾཁནྟིཀོ ཡཾརུཙིཀོ, ཏེཔི ཏནྡིཊྛིཀཱ ཧོནྟི ཏཾཁནྟིཀཱ ཏཾརུཙིཀཱཏི ཨཏྠོ.

ཀསྨཱ པནཱཡཾ ཨེཝམཱཧཱཏི? ཨེས ཀིར པུབྦེ ཨནེཀེ ཀུལཔུཏྟེ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟེ དེཝཔུཏྟེ ཝིཡ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི པརིཙཱརིཡམཱནེ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ སུསཾཝིཧིཏཱརཀྑེ དིསྭཱ, ཏེ ཨཔརེན སམཡེན བྷགཝཏོ མདྷུརརསཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སདྡྷཱཡ གྷརཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏྭཱ གྷཱསཙྪཱདནཔརམཏཱཡ སནྟུཊྛེ ཨཱརཉྙཀེསུ སེནཱསནེསུ ཀེནཙི ཨརཀྑིཡམཱནེཔི ཨནུསྶངྐིཏཱཔརིསངྐིཏེ ཧཊྛཔཧཊྛེ ཨུདགྒུདགྒེ ཨདྡས, དིསྭཱ ཙ ཨིམེསཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ‘‘ཨཡཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཀཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ‘‘སམཎཾ གོཏམ’’ནྟི བྷགཝཏི པསཱདཾ ཨལཏྠ. སོ ཏཾ པསཱདཾ ནིཝེདེཏུཾ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཏཾ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪནྟོ ཨབྦྷནུམོདནྟོ ཙ ཨེཝམེཏཾ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཝཙནསམྤཊིཙྪནཱནུམོདནཏྠོཡེཝ ཧི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨེཝནྟི ནིཔཱཏོ. མམཾ ཨུདྡིསྶཱཏི མཾ ཨུདྡིསྶ. སདྡྷཱཏི སདྡྷཱཡེཝ. ན ཨིཎཊྛཱ ན བྷཡཊྚཱཏིཨཱདཱིནི སནྡྷཱཡཱཧ. ཨཱིདིསཱནཾཡེཝ ཧི བྷགཝཱ པུབྦངྒམོ, ན ཨིཏརེསཾ. དུརབྷིསམྦྷཝཱནི ཧཱིཏི སམྦྷཝིཏུཾ དུཀྑཱནི དུསྶཧཱནི, ན སཀྐཱ ཨཔྤེསཀྑེཧི ཨཛ྄ཛྷོགཱཧིཏུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནཱིཏི ཨརཉྙཱནི ཙ ཝནཔཏྠཱནི ཙ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨབྷིདྷམྨེ ནིཔྤརིཡཱཡེན, ‘‘ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཨིནྡཁིལཱ སབྦམེཏཾ ཨརཉྙ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏཐཱཔི ཡནྟཾ ‘‘པཉྩདྷནུསཏིཀཾ པཙྪིམ’’ནྟི ཨཱརཉྙིཀངྒནིཔྥཱདཀཾ སེནཱསནཾ ཝུཏྟཾ, ཏདེཝ ཨདྷིཔྤེཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝནཔཏྠནྟི གཱམནྟཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨནུཔཙཱརཊྛཱནཾ, ཡཏྠ ན ཀསཱིཡཏི ན ཝཔཱིཡཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཝནཔཏྠནྟི དཱུརཱནམེཏཾ སེནཱསནཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཝནཔཏྠནྟི ཝནསཎྜཱནམེཏཾ སེནཱསནཱནཾ, ཝནཔཏྠནྟི བྷིཾསནཀཱནམེཏཾ, ཝནཔཏྠནྟི སལོམཧཾསཱནམེཏཾ, ཝནཔཏྠནྟི པརིཡནྟཱནམེཏཾ, ཝནཔཏྠནྟི ན མནུསྶཱུཔཙཱརཱནམེཏཾ སེནཱསནཱནཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. ཨེཏྠ ཙ པརིཡནྟཱནནྟི ཨིམམེཀཾ པརིཡཱཡཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཔརིཡཱཡེཧི ཝནཔཏྠཱནི ཝེདིཏབྦཱནཱི. པནྟཱནཱིཏི པརིཡནྟཱནི ཨཏིདཱུརཱནི. དུཀྐརཾ པཝིཝེཀནྟི ཀཱཡཝིཝེཀཾ དུཀྐརཾ. དུརབྷིརམནྟི ཨབྷིརམིཏུཾ ན སུཁཾ. ཨེཀཏྟེཏི ཨེཀཱིབྷཱཝེ. ཀིཾ དསྶེཏི? ཀཱཡཝིཝེཀེ ཀཏེཔི ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ཨབྷིརམཱཔེཏུཾ དུཀྐརཾ. དྭཡཾདྭཡཱརཱམོ ཧི ཨཡཾ ལོཀོཏི. ཧརནྟི མཉྙེཏི ཧརནྟི ཝིཡ གྷསནྟི ཝིཡ. མནོཏི མནཾ. སམཱདྷིཾ ཨལབྷམཱནསྶཱཏི ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨལབྷནྟསྶ. ཀིཾ དསྶེཏི? ཨཱིདིསསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིཎཔཎྞམིགཱདིསདྡེཧི ཝིཝིདྷེཧི ཙ བྷིཾསནཀེཧི ཝནཱནི ཙིཏྟཾ ཝིཀྑིཔནྟི མཉྙེཏི, སབྦཾ བྲཱཧྨཎོ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཨརཉྙཝཱསེ (ཝིབྷ. ༥༢༩) ཝིམྷིཏོ ཨཱཧ.

ཀཱཡཀམྨནྟཝཱརཀཐཱ

༣༥. ཨཐསྶ བྷགཝཱ པུརིམནཡེནེཝ ‘‘ཨེཝམེཏཾ བྲཱཧྨཎཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཏཾ ཏཾ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨབྦྷནུམོདིཏྭཱ ཙ ཡསྨཱ སོལ༹སསུ ཋཱནེསུ ཨཱརམྨཎཔརིགྒཧརཧིཏཱནཾཡེཝ ཏཱདིསཱནི སེནཱསནཱནི དུརབྷིསམྦྷཝཱནི, ན ཏེསུ ཨཱརམྨཎཔརིགྒཱཧཡུཏྟཱནཾ, ཨཏྟནཱ ཙ བོདྷིསཏྟོ སམཱནོ ཏཱདིསོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཨཏྟནོ ཏཱདིསཱནཾ སེནཱསནཱནཾ དུརབྷིསམྦྷཝཏཾ དསྶེཏུཾ, མཡ྄ཧམྤི ཁོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ པུབྦེཝ སམྦོདྷཱཏི སམྦོདྷཏོ པུབྦེཝ, ཨརིཡམགྒཔྤཏྟིཏོ ཨཔརབྷཱགེཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨནབྷིསམྦུདྡྷསྶཱཏི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཙཏུསཙྩསྶ. བོདྷིསཏྟསྶེཝ སཏོཏི བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟསྶེཝ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨདྷིགནྟུཾ ཨརཧསཏྟསྶེཝ སཏོ, བོདྷིཡཱ ཝཱ སཏྟསྶེཝ ལགྒསྶེཝ སཏོ. དཱིཔངྐརསྶ ཧི བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ ཨཊྛདྷམྨསམོདྷཱནེན ཨབྷིནཱིཧཱརསམིདྡྷིཏོ པབྷུཏི ཏཐཱགཏོ བོདྷིཡཱ སཏྟོ ལགྒོ ‘‘པཏྟབྦཱ མཡཱ ཨེསཱ’’ཏི ཏདདྷིགམཱཡ པརཀྐམཾ ཨམུཉྩནྟོཡེཝ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ བོདྷིསཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧནྟི ཏསྶ ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟསྶེཝ སཏོ མཡ྄ཧཾ. ཡེ ཁོ ཀེཙི སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱཏི ཡེ ཀེཙི པབྦཛྫཱུཔགཏཱ ཝཱ བྷོཝཱདིནོ ཝཱ.

ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིནཱ ཀཱཡཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏཱ. ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསཧེཏཱུཏི ཨཔརིསུདྡྷསྶ ཀཱཡཀམྨནྟསངྑཱཏསྶ ཨཏྟནོ དོསསྶ ཧེཏུ, ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཀཱརཎཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧཝེཏི ཨེཀཾསཝཙནེ ནིཔཱཏོ. ཨཀུསལནྟི སཱཝཛྫཾ ཨཀྑེམཉྩ. བྷཡབྷེརཝནྟི བྷཡཉྩ བྷེརཝཉྩ. ཙིཏྟུཏྲཱསསྶ ཙ བྷཡཱནཀཱརམྨཎསྶ ཙེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཏྲ བྷཡཾ སཱཝཛྫཊྛེན ཨཀུསལཾ, བྷེརཝཾ ཨཀྑེམཊྛེནཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཝ྄ཧཱཡནྟཱིཏི པཀྐོསནྟི. ཀཐཾ? ཏེ ཧི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི ཀཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨཡུཏྟམཀམྷཱ, སཙེ ནོ ཏེ ཛཱནེཡྻུཾ, ཡེསཾ ཨཔརཛ྄ཛྷིམྷཱ, ཨིདཱནི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཱདེཡྻུ’’ནྟི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ གུམྦནྟརེ ཝཱ ནིསཱིདནྟི. ཏེ ‘‘ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཏིཎསདྡཾ ཝཱ པཎྞསདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ, ཨིདཱནིམྷཱ ནཊྛཱ’’ཏི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི, ཨཱགནྟྭཱ པརེཧི པརིཝཱརིཏཱ ཝིཡ བདྡྷཱ ཝདྷིཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི པཀྐོསནྟི.

ན ཁོ པནཱཧཾ…པེ… པཊིསེཝཱམཱིཏི ཨཧཾ ཁོ པན ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟོ ཧུཏྭཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི ན པཊིསེཝཱམི. ཡེ ཧི ཝོཏི ཨེཏྠ ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨརིཡཱ ཝུཙྩནྟི བུདྡྷཱ ཙ བུདྡྷསཱཝཀཱ ཙ. པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཱཏི ཨཱིདིསཱ ཧུཏྭཱ. ཏེསམཧཾ ཨཉྙཏརོཏི ཏེསཾ ཨཧམྤི ཨེཀོ ཨཉྙཏརོ. བོདྷིསཏྟོ ཧི གཧཊྛོཔི པབྦཛིཏོཔི པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟོཝ ཧོཏི. བྷིཡྻོཏི ཨཏིརེཀཏྠེ ནིཔཱཏོ. པལློམནྟི པནྣལོམཏཾ, ཁེམཾ སོཏྠིབྷཱཝནྟི ཨཏྠོ. ཨཱཔཱདིནྟི ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཏིརེཀཾ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཨཏིརེཀེན ཝཱ སོཏྠིབྷཱཝམཱཔཛྫིནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨརཉྙེ ཝིཧཱརཱཡཱཏི ཨརཉྙེ ཝིཧཱརཏྠཱཡ.

ཀཱཡཀམྨནྟཝཱརཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝཙཱིཀམྨནྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༣༦. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཝཙཱིཀམྨནྟཝཱརེ ཏཱཝ ཨཔརིསུདྡྷཝཙཱིཀམྨནྟཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན མུསཱཝཱདཱདིནཱ ཝཙཱིཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏཱ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ མུསཱཝཱདེན པརསྶ ཨཏྠཾ བྷཉྫིཏྭཱ, པིསུཎཝཱཙཱཡ མིཏྟབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཕརུསཝཱཙཱཡ པརེསཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ མམྨཱནི ཏུདིཏྭཱ ནིརཏྠཀཝཱཙཱཡ པརསཏྟཱནཾ ཀམྨནྟེ ནཱསེཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨཡུཏྟམཀམྷཱ, སཙེ ནོ ཏེ ཛཱནེཡྻུཾ, ཡེསཾ ཨཔརཛ྄ཛྷིམྷཱ, ཨིདཱནི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེཡྻུ’’ནྟི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ གུམྦནྟརེ ཝཱ ནིསཱིདནྟི. ཏེ ‘‘ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཏིཎསདྡཾ ཝཱ པཎྞསདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིདཱནིམྷཱ ནཊྛཱ’’ཏི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི ཨཱགནྟྭཱ པརེཧི པརིཝཱརིཏཱ ཝིཡ བདྡྷཱ ཝདྷིཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི, པཀྐོསནྟི.

མནོཀམྨནྟཝཱརེ ཨཔརིསུདྡྷམནོཀམྨནྟཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདིནཱ མནོཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏཱ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏེསུ བྷཎྜེསུ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པརསྶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པརསཏྟེ མིཙྪཱདསྶནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ མཡཾ ཨཡུཏྟམཀམྷཱ…པེ… ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི པཀྐོསནྟི.

ཨཱཛཱིཝཝཱརེ ཨཔརིསུདྡྷཱཛཱིཝཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན ཝེཛྫཀམྨདཱུཏཀམྨཝཌྜྷིཔཡོགཱདིནཱ ཨེཀཝཱིསཏིཨནེསནབྷེདེན ཨཱཛཱིཝེན སམནྣཱགཏཱ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ ཨེཝཾ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏྭཱ སུཎནྟི – ‘‘སཱསནསོདྷཀཱ ཀིར ཏེཔིཊཀཱ བྷིཀྑཱུ སཱསནཾ སོདྷེཏུཾ ནིཀྑནྟཱ, ཨཛྫ ཝཱ སྭེ ཝཱ ཨིདྷཱགམིསྶནྟཱི’’ཏི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ…པེ… ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི. ཏེ ཧི ཨཱགནྟྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ གཧིཏཱ ཝིཡ ཨོདཱཏཝཏྠནིཝཱསིཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟཱིཏི. སེསཾ ཏཱདིསམེཝ.

༣༧. ཨིཏོ པརཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུཏིཨཱདཱིསུ ཀིཉྩཱཔི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ མནོཀམྨནྟེན སངྒཧིཏཱ ཏཐཱཔི ནཱིཝརཎཝསེན པུན ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུཏི པརབྷཎྜཱདིཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནསཱིལཱ. ཀཱམེསུ ཏིབྦསཱརཱགཱཏི ཝཏྠུཀཱམེསུ བཧལཀིལེསརཱགཱ, ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱནཾ ཨརཉྙེ ཝིཧརནྟཱནཾ དིཝཱ དིཊྛཾ རཏྟིཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི – ‘‘ཏེ ཨཱཀུལཙིཏྟཱ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི, རཛྫུཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ དིསྭཱ སཔྤསཉྙིནོ ཧོནྟི, ཁཱཎུཾ དིསྭཱ ཡཀྑསཉྙིནོ, ཐལཾ ཝཱ པབྦཏཾ ཝཱ དིསྭཱ ཧཏྠིསཉྙིནོ སཔྤཱདཱིཧི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཱདིཏཱ ཝིཡ ཧོནྟཱི’’ཏི. སེསཾ ཏཱདིསམེཝ.

༣༨. བྱཱཔནྣཙིཏྟཱཏི པཀཏིབྷཱཝཝིཛཧནེན ཝིཔནྣཙིཏྟཱ. ཀིལེསཱནུགཏཉྷི ཙིཏྟཾ པཀཏིབྷཱཝཾ ཝིཛཧཏི, པུརཱཎབྷཏྟབྱཉྫནཾ ཝིཡ པཱུཏིཀཾ ཧོཏི. པདུཊྛམནསངྐཔྤཱཏི པདུཊྛཙིཏྟསངྐཔྤཱ, ཨབྷདྲཀེན པརེསཾ ཨནཏྠཛནཀེན ཙིཏྟསངྐཔྤེན སམནྣཱགཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? བྷཡབྷེརཝཱཝ྄ཧཱཡནཾ ཨིཏོ པབྷུཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཏྠ པན ཝིསེསོ བྷཝིསྶཏི, ཏཏྠ ཝཀྑཱམ. ན ཁོ པནཱཧཾ བྱཱཔནྣཙིཏྟོཏི ཨེཏྠ པན མེཏྟཙིཏྟོ ཨཧཾ ཧིཏཙིཏྟོཏི དསྶེཏི, ཨཱིདིསཱ ཧི བོདྷིསཏྟཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟདོསཔཊིཔཀྑཝསེན བོདྷིསཏྟསྶ གུཎཱ ཝཎྞེཏབྦཱ.

༣༩. ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏཱཏི ཙིཏྟགེལཉྙབྷཱུཏེན ཐིནེན སེསནཱམཀཱཡགེལཉྙབྷཱུཏེན མིདྡྷེན ཙ པརིཡུཊྛིཏཱ, ཨབྷིབྷཱུཏཱ གཧིཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏེ ནིདྡཱབཧུལཱ ཧོནྟི.

༤༠. ཨུདྡྷཏཱཏི ཨུདྡྷཙྩཔཀཏིཀཱ ཝིཔྥནྡམཱནཙིཏྟཱ, ཨུདྡྷཙྩེན ཧི ཨེཀཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཝིཔྥནྡཏི དྷཛཡཊྛིཡཾ ཝཱཏེན པཊཱཀཱ ཝིཡ. ཨཝཱུཔསནྟཙིཏྟཱཏི ཨནིབྦུཏཙིཏྟཱ, ཨིདྷ ཀུཀྐུཙྩཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༡. ཀངྑཱི ཝིཙིཀིཙྪཱིཏི ཨེཏྠ ཨེཀམེཝིདཾ པཉྩམཾ ནཱིཝརཎཾ. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིདནྟི ཨཱརམྨཎཾ ཀངྑནཏོ ཀངྑཱ, ཨིདམེཝིདནྟི ནིཙྪེཏུཾ ཨསམཏྠབྷཱཝཏོ ཝིཙིཀིཙྪཱཏི ཝུཙྩཏི, ཏེན སམནྣཱགཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཀངྑཱི ཝིཙིཀིཙྪཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ.

༤༢. ཨཏྟུཀྐཾསནཀཱ པརཝམྦྷཱིཏི ཡེ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསེནྟི ཨུཀྑིཔནྟི, ཨུཙྩེ ཋཱནེ ཋཔེནྟི, པརཉྩ ཝམྦྷེནྟི གརཧནྟི ནིནྡནྟི, ནཱིཙེ ཋཱནེ ཋཔེནྟི, ཏེསམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ པརེཧི ‘‘ཨསུཀོ ཙ ཀིར ཨསུཀོ ཙ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསེནྟི, ཨམྷེ གརཧནྟི, དཱསེ ཝིཡ ཀརོནྟི, གཎྷཐ ནེ’’ཏི ཨནུབདྡྷཱ པལཱཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ གུམྦནྟརེ ཝཱཏི ཀཱཡཀམྨནྟསདིསཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

༤༣. ཚམྦྷཱིཏི ཀཱཡཐམྦྷནལོམཧཾསནཀརེན ཐམྦྷེན སམནྣཱགཏཱ. བྷཱིརུཀཛཱཏིཀཱཏི བྷཱིརུཀཔཀཏིཀཱ, གཱམདཱརཀཱ ཝིཡ བྷཡབཧུལཱ ཨསཱུརཱ ཀཱཏརཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༤༤. ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀནྟི ཨེཏྠ ལབྦྷཏཱིཏི ལཱབྷོ, ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སཀྐཱརོཏི སུནྡརཀཱརོ, པཙྩཡཱ ཨེཝ ཧི པཎཱིཏཔཎཱིཏཱ སུནྡརསུནྡརཱ ཙ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཀཏཱ སཀྐཱརཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཡཱ ཙ པརེཧི ཨཏྟནོ གཱརཝཀིརིཡཱ པུཔྥཱདཱིཧི ཝཱ པཱུཛཱ. སིལོཀོཏི ཝཎྞབྷཎནཾ ཨེཏཾ, ལཱབྷཉྩ སཀྐཱརཉྩ སིལོཀཉྩ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ. ནིཀཱམཡམཱནཱཏི པཏྠཡམཱནཱ. བྷཡབྷེརཝཱཝ྄ཧཱཡནཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུཝཱརསདིསམེཝ. ཏདཏྠདཱིཔཀཾ པནེཏྠ པིཡགཱམིཀཝཏྠུཾ ཀཐེནྟི –

ཨེཀོ ཀིར པིཡགཱམིཀོ ནཱམ བྷིཀྑུ སམཱདིནྣདྷུཏངྒཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ལཱབྷཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧམྤི དྷུཏངྒཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ལཱབྷཾ ཨུཔྤཱདེམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སོསཱནིཀངྒཾ སམཱདཱཡ སུསཱནེ ཝསཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ ཀམྨམུཏྟོ ཛརགྒཝོ དིཝཱ གོཙརེ ཙརིཏྭཱ རཏྟིཾ ཏསྨིཾ སུསཱནེ པུཔྥགུམྦེ སཱིསཾ ཀཏྭཱ རོམནྠཡམཱནོ ཨཊྛཱསི. པིཡགཱམིཀོ རཏྟིཾ ཙངྐམནཱ ནིཀྑནྟོ ཏསྶ ཧནུསདྡཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨདྡྷཱ མཾ ལཱབྷགིདྡྷོ ཨེས སུསཱནེ ཝསཏཱིཏི ཉཏྭཱ དེཝརཱཛཱ ཝིཧེཋེཏུཾ ཨཱགཏོ’’ཏི, སོ ཛརགྒཝསྶ པུརཏོ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘སཔྤུརིས དེཝརཱཛ ཨཛྫ མེ ཨེཀརཏྟིཾ ཁམ, སྭེ པཊྛཱཡ ན ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ནམསྶམཱནོ སབྦརཏྟིཾ ཡཱཙནྟོ ཨཊྛཱསི. ཏཏོ སཱུརིཡེ ཨུཊྛིཏེ ཏཾ དིསྭཱ ཀཏྟརཡཊྛིཡཱ པཧརིཏྭཱ པལཱཔེསི ‘‘སབྦརཏྟིཾ མཾ བྷིཾསཱཔེསཱི’’ཏི.

༤༥. ཀུསཱིཏཱཏི ཀོསཛྫཱནུགཏཱ. ཧཱིནཝཱིརིཡཱཏི ཧཱིནཱ ཝཱིརིཡེན ཝིརཧིཏཱ ཝིཡུཏྟཱ, ནིབྦཱིརིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀུསཱིཏཱ ཀཱཡིཀཝཱིརིཡཱརམྦྷཝིརཧིཏཱ ཧོནྟི, ཧཱིནཝཱིརིཡཱ ཙེཏསིཀཝཱིརིཡཱརམྦྷཝིརཧིཏཱ. ཏེ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཏེསཾ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱནནྟི སབྦཾ པུབྦསདིསམེཝ.

༤༦. མུཊྛསྶཏཱིཏི ནཊྛསྶཏཱི. ཨསམྤཛཱནཱཏི པཉྙཱརཧིཏཱ, ཨིམསྶ ཙ པཊིཔཀྑེ ‘‘ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱིཧམསྨཱི’’ཏི ཝཙནཏོ སཏིབྷཱཛནིཡམེཝེཏཾ. པཉྙཱ པནེཏྠ སཏིདུབྦལྱདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. དུཝིདྷཱ ཧི སཏི པཉྙཱསམྤཡུཏྟཱ པཉྙཱཝིཔྤཡུཏྟཱ ཙ. ཏཏྠ པཉྙཱསམྤཡུཏྟཱ བལཝཏཱི, ཝིཔྤཡུཏྟཱ དུབྦལཱ, ཏསྨཱ ཡདཱཔི ཏེསཾ སཏི ཧོཏི, ཏདཱཔི ཨསམྤཛཱནནྟཱ མུཊྛསྶཏཱིཡེཝ ཏེ, དུབྦལཱཡ སཏིཡཱ སཏིཀིཙྩཱབྷཱཝཏོཏི ཨེཏམཏྠཾ དཱིཔེཏུཾ ‘‘ཨསམྤཛཱནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏེ ཨེཝཾ མུཊྛསྶཏཱི ཨསམྤཛཱནཱ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི སབྦཾ པུབྦསདིསམེཝ.

༤༧. ཨསམཱཧིཏཱཏི ཨུཔཙཱརཔྤནཱསམཱདྷིཝིརཧིཏཱ. ཝིབྦྷནྟཙིཏྟཱཏི ཨུབྦྷནྟཙིཏྟཱ. སམཱདྷིཝིརཧེན ལདྡྷོཀཱསེན ཨུདྡྷཙྩེན ཏེསཾ སམཱདྷིཝིརཧཱནཾ ཙིཏྟཾ ནཱནཱརམྨཎེསུ པརིབྦྷམཏི, ཝནམཀྐཊོ ཝིཡ ཝནསཱཁཱསུ ཨུདྡྷཙྩེན ཨེཀཱརམྨཎེ ཝིཔྥནྡཏི. པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེན ཏེ ཨེཝཾ ཨསམཱཧིཏཱ ཝིབྦྷནྟཙིཏྟཱ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི སབྦཾ པུབྦསདིསམེཝ.

༤༨. དུཔྤཉྙཱཏི ནིཔྤཉྙཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པཉྙཱ པན དུཊྛཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨེལ༹མཱུགཱཏི ཨེལམུཁཱ, ཁ-ཀཱརསྶ ག-ཀཱརོ ཀཏོ. ལཱལམུཁཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དུཔྤཉྙཱནཉྷི ཀཐེནྟཱནཾ ལཱལཱ མུཁཏོ གལཏི, ལཱལཱ ཙ ཨེལཱཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ ‘‘པསྶེལམཱུགཾ ཨུརགཾ དུཛྫིཝ྄ཧ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཏེ ‘‘ཨེལ༹མཱུགཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ‘‘ཨེལམུཁཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ‘‘ཨེལམུགཱ’’ཏི ཀེཙི པཋནྟི, ཨཔརེ ‘‘ཨེལམུཀཱ’’ཏིཔི, སབྦཏྠ ‘‘ཨེལམུཁཱ’’ཏི ཨཏྠོ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ དུཔྤཉྙཱ ཨེལ༹མཱུགཱ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཏེསཾ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱནཾ ཨརཉྙེ ཝིཧརནྟཱནཾ དིཝཱ དིཊྛཾ རཏྟིཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི ‘‘ཏེ ཨཱཀུལཙིཏྟཱ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི, རཛྫུཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ དིསྭཱ སཔྤསཉྙིནོ ཧོནྟི, ཁཱཎུཾ དིསྭཱ ཡཀྑསཉྙིནོ, ཐལཾ ཝཱ པབྦཏཾ ཝཱ དིསྭཱ ཧཏྠིསཉྙིནོ སཔྤཱདཱིཧི ཨནཡཝྱསནཾ ཨཱཔཱདིཏཱ ཝིཡ ཧོནྟཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི པཀྐོསནྟི. པཉྙཱསམྤནྣོཧམསྨཱིཏི ཨེཏྠ པཉྙཱསམྤནྣོཏི པཉྙཱཡ སམྤནྣོ སམནྣཱགཏོ, ནོ ཙ ཁོ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ, ན མགྒཔཉྙཱཡ, ཨཔིཙ ཁོ པན ཨིམེསུ སོལ༹སསུ ཋཱནེསུ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནཔཉྙཱཡཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཝཙཱིཀམྨནྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སོལ༹སཊྛཱནཱརམྨཎཔརིགྒཧོ ནིཊྛིཏོ.

བྷཡབྷེརཝསེནཱསནཱདིཝཎྞནཱ

༤༩. ཏསྶ མཡ྄ཧནྟི ཀོ ཨནུསནྡྷི? བོདྷིསཏྟོ ཀིར ཨིམཱནི སོལ༹སཱརམྨཎཱནི པརིགྒཎྷནྟོ ཙ བྷཡབྷེརཝཾ ཨདིསྭཱ བྷཡབྷེརཝཾ ནཱམ ཨེཝརཱུཔཱསུ རཏྟཱིསུ ཨེཝརཱུཔེ སེནཱསནེ ཙ པཉྙཱཡཏི, ཧནྡ ནཾ ཏཏྠཱཔི གཝེསིསྶཱམཱིཏི བྷཡབྷེརཝགཝེསནམཀཱསི, ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨིདཱནི བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེནྟོ ཏསྶ མཡ྄ཧནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཡཱ ཏཱཏི ཨུབྷཡམེཏཾ རཏྟཱིནཾཡེཝ ཨུདྡེསནིདྡེསཝཙནཾ. ཨབྷིཉྙཱཏཱཏི ཨེཏྠ ཨབྷཱིཏི ལཀྑཎཏྠེ ཨུཔསགྒོ. ཏསྨཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱཏི ཙནྡཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཙནྡཔརིཀྑཡེནཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ལཀྑཎེཧི ཉཱཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨབྷིལཀྑིཏཱཏི ཨེཏྠ ཨུཔསགྒམཏྟམེཝ, ཏསྨཱ ཨབྷིལཀྑིཏཱཏི ལཀྑཎཱིཡཱ ཨིཙྩེཝ ཨཏྠོ, ཨུཔོསཐསམཱདཱནདྷམྨསྶཝནཔཱུཛཱསཀྐཱརཱདིཀརཎཏྠཾ ལཀྑེཏབྦཱ སལླཀྑེཏབྦཱ ཨུཔལཀྑེཏབྦཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཙཱཏུདྡསཱིཏི པཀྑསྶ པཋམདིཝསཏོ པབྷུཏི ཙཏུདྡསནྣཾ པཱུརཎཱི ཨེཀཱ རཏྟི. ཨེཝཾ པཉྩདསཱི ཨཊྛམཱི ཙ. པཀྑསྶཱཏི སུཀྐཔཀྑསྶ ཀཎྷཔཀྑསྶ ཙ. ཨེཏཱ ཏིསྶོ ཏིསྶོ ཀཏྭཱ ཚ རཏྟིཡོ, ཏསྨཱ སབྦཏྠ པཀྑཝཙནཾ ཡོཛེཏབྦཾ ‘‘པཀྑསྶ ཙཱཏུདྡསཱི པཀྑསྶ པཉྩདསཱི པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི’’ཏི. ཨཐ པཉྩམཱི ཀསྨཱ ན གཧིཏཱཏི? ཨསབྦཀཱལིཀཏྟཱ. བུདྡྷེ ཀིར བྷགཝཏི ཨནུཔྤནྣེཔི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཨཔརིནིབྦུཏེཔི པཉྩམཱི ཨནབྷིལཀྑིཏཱཡེཝ, པརིནིབྦུཏེ པན དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརཱ ཙིནྟེསུཾ ‘‘དྷམྨསྶཝནཾ ཙིརེན ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏོ སམྨནྣིཏྭཱ པཉྩམཱིཏི དྷམྨསྶཝནདིཝསཾ ཋཔེསུཾ, ཏཏོ པབྷུཏི སཱ ཨབྷིལཀྑིཏཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝཾ ཨསབྦཀཱལིཀཏྟཱ ཨེཏྠ ན གཧིཏཱཏི.

ཏཐཱརཱུཔཱསཱུཏི ཏཐཱཝིདྷཱསུ. ཨཱརཱམཙེཏིཡཱནཱིཏི པུཔྥཱརཱམཕལཱརཱམཱདཡོ ཨཱརཱམཱ ཨེཝ ཨཱརཱམཙེཏིཡཱནི. ཙིཏྟཱིཀཏཊྛེན ཧི ཙེཏིཡཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི, པཱུཛནཱིཡཊྛེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝནཙེཏིཡཱནཱིཏི བལིཧརཎཝནསཎྜསུབྷགཝནདེཝསཱལཝནཱདཱིནི ཝནཱནིཡེཝ ཝནཙེཏིཡཱནི. རུཀྑཙེཏིཡཱནཱིཏི གཱམནིགམཱདིདྭཱརེསུ པཱུཛནཱིཡརུཀྑཱཡེཝ རུཀྑཙེཏིཡཱནི. ལོཀིཡཱ ཧི དིབྦཱདྷིཝཏྠཱཏི ཝཱ མཉྙམཱནཱ ཏེསུཡེཝ ཝཱ དིབྦསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ ཨཱརཱམཝནརུཀྑེ ཙིཏྟཱིཀརོནྟི, པཱུཛེནྟི, ཏེན ཏེ སབྦེཔི ཙེཏིཡཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. བྷིཾསནཀཱནཱིཏི བྷཡཛནཀཱནི, པསྶཏོཔི སུཎཏོཔི བྷཡཾ ཛནེནྟི. སལོམཧཾསཱནཱིཏི སཧེཝ ལོམཧཾསེན ཝཏྟནྟི, པཝིསམཱནསྶེཝ ལོམཧཾསཛནནཏོ. ཨཔྤེཝ ནཱམ པསྶེཡྻནྟི ཨཔི ནཱམ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ པསྶེཡྻམེཝ. ཨཔརེན སམཡེནཱཏི, ‘‘ཨེཏདཧོསི ཡཾནཱུནཱཧ’’ནྟི ཨེཝཾ ཙིནྟིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙེན ཀཱལེན.

ཏཏྠ ཙ མེ བྲཱཧྨཎ ཝིཧརཏོཏི ཏཐཱརཱུཔེསུ སེནཱསནེསུ ཡཾ ཡཾ མནུསྶཱནཾ ཨཱཡཱཙནཨུཔཧཱརཀརཎཱརཧཾ ཡཀྑཊྛཱནཾ པུཔྥདྷཱུཔམཾསརུཧིརཝསཱམེདཔིཧཀཔཔྥཱསསུརཱམེརཡཱདཱིཧི ཨོཀིཎྞཀིལིནྣདྷརཎིཏལཾ ཨེཀནིཔཱཏཾ ཝིཡ ཡཀྑརཀྑསཔིསཱཙཱནཾ, ཡཾ དིཝཱཔི པསྶནྟཱནཾ ཧདཡཾ མཉྙེ ཕལཏི, ཏཾ ཋཱནཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཙ མེ, བྲཱཧྨཎ, ཝིཧརཏོ’’ཏི. མགོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏཱིཏི སིངྒཱནི ཝཱ ཁུརཱནི ཝཱ ཀོཊྚེནྟོ གོཀཎྞཁགྒདཱིཔིཝརཱཧཱདིབྷེདོ མགོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, སབྦཙཏུཔྤདཱནཉྷི ཨིདྷ མགོཏི ནཱམཾ. ཀཏྠཙི པན ཀཱལ༹སིངྒཱལོཔི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨུསབྷསྶེཝ ཏེ ཁནྡྷོ, སཱིཧསྶེཝ ཝིཛམྦྷིཏཾ;

མགརཱཛ ནམོ ཏྱཏྠུ, ཨཔི ཀིཉྩི ལབྷཱམསེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༣.༡༣༣);

མོརོ ཝཱ ཀཊྛཾ པཱཏེཏཱིཏི མོརོ ཝཱ སུཀྑཀཊྛཾ རུཀྑཏོ ཙཱལེཏྭཱ པཱཏེཏི. མོརགྒཧཎེན ཙ ཨིདྷ སབྦཔཀྑིགྒཧཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏེན ཡོ ཀོཙི པཀྑཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ མོརོ ཝཱཏི ཝཱ སདྡེན ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི པཀྑཱིཏི. ཨེས ནཡོ པུརིམེ མགགྒཧཎེཔི. ཝཱཏོ ཝཱ པཎྞཀསཊཾ ཨེརེཏཱིཏི ཝཱཏོ ཝཱ པཎྞཀཙཝརཾ གྷཊྚེཏི. ཨེཏཾ ནཱུན ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཱགཙྪཏཱིཏི ཡམེཏཾ ཨཱགཙྪཏི, ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ནཱུནཱཏི. ཨིཏོ པབྷུཏི ཙ ཨཱརམྨཎམེཝ བྷཡབྷེརཝནྟི ཝེདིཏབྦཾ. པརིཏྟསྶ ཙ ཨདྷིམཏྟསྶ ཙ བྷཡསྶ ཨཱརམྨཎཏྟཱ སུཁཱརམྨཎཾ རཱུཔཾ སུཁམིཝ. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨཉྙདཏྠུ བྷཡཔཊིཀངྑཱི ཝིཧརཱམཱིཏི ཨཧཾ ཁོ ཀིཾ ཀཱརཎཾ ཨེཀཾསེནེཝ བྷཡཾ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨིཙྪམཱནོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརཱམི.

ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏསྶཱཏི ཡེན ཡེན ཨིརིཡཱཔཐེན བྷཱུཏསྶ བྷཝིཏསྶ སཏོ ཝཏྟམཱནསྶ སམངྒཱིབྷཱུཏསྶ ཝཱ. མེཏི མམ སནྟིཀེ. ཏཐཱབྷཱུཏཾ ཏཐཱབྷཱུཏོ ཝཱཏི ཏེན ཏེནེཝ ཨིརིཡཱཔཐེན བྷཱུཏོ བྷཝིཏོ སནྟོ ཝཏྟམཱནོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ ཝཱཏི ཨཏྠོ. སོ ཁོ ཨཧཾ…པེ… པཊིཝིནེམཱིཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཀིར ཙངྐམནྟསྶ ཏསྨིཾ མགསིངྒཁུརསདྡཱདིབྷེདེ བྷཡབྷེརཝཱརམྨཎེ ཨཱགཏེ ནེཝ མཧཱསཏྟོ ཏིཊྛཏི, ན ནིསཱིདཏི ན སཡཏི, ཨཐ ཁོ ཙངྐམནྟོཝ པརིཝཱིམཾསནྟོ པརིཝིཙིནནྟོ བྷཡབྷེརཝཾ ན པསྶཏི, མགསིངྒཁུརསདྡཱདིམཏྟམེཝ ཙེཏཾ ཧོཏི, སོ ཏཾ ཉཏྭཱ ཨིདཾ ནཱམེཏཾ, ན བྷཡབྷེརཝནྟི ཏཏོ ཏིཊྛཏི ཝཱ ནིསཱིདཏི ཝཱ སཡཏི ཝཱ. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ‘‘སོ ཁོ ཨཧ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨེས ནཡོ སབྦཔེཡྻཱལེསུ. ཨིཏོ པརཉྩ ཨིརིཡཱཔཐཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨཝཏྭཱ ཨཱསནྣཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨིརིཡཱཔཐཱ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ, ཙངྐམནྟསྶ ཧི བྷཡབྷེརཝེ ཨཱགཏེ ན ཋིཏོ ན ནིསིནྣོ ན ནིཔནྣོ ཋིཏསྶཱཔི ཨཱགཏེ ན ཙངྐམཱིཏི ཨེཝཾ ཏསྶ ཨཱསནྣཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝུཏྟཱཏི.

བྷཡབྷེརཝསེནཱསནཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨསམྨོཧཝིཧཱརཝཎྞནཱ

༥༠. ཨེཝཾ བྷིཾསནཀེསུཔི ཋཱནེསུ ཨཏྟནོ བྷཡབྷེརཝཱབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཛྷཱཡཱིནཾ སམྨོཧཊྛཱནེསུ ཨཏྟནོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ དསྶེཏུཾ སནྟི ཁོ པན, བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སནྟཱིཏི ཨཏྠི སཾཝིཛྫནྟི ཨུཔལབྦྷནྟི. རཏྟིཾཡེཝ སམཱནནྟི རཏྟིཾཡེཝ སནྟཾ, དིཝཱཏི སཉྫཱནནྟཱིཏི ‘‘དིཝསོ ཨཡ’’ནྟི སཉྫཱནནྟི. དིཝཱཡེཝ སམཱནནྟི དིཝསཾཡེཝ སནྟཾ. རཏྟཱིཏི སཉྫཱནནྟཱིཏི ‘‘རཏྟི ཨཡ’’ནྟི སཉྫཱནནྟི. ཀསྨཱ པནེཏེ ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧོནྟཱིཏི. ཝུཊྛཱནཀོསལླཱབྷཱཝཏོ ཝཱ སཀུཎརུཏཏོ ཝཱ. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨོདཱཏཀསིཎལཱབྷཱི དིཝཱ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ དིཝཱ སམཱཔནྣོ དིཝཱཡེཝ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདེ ཀུསལོ ཧོཏི. སོ དིཝསཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ རཏྟིབྷཱགེ ཝུཊྛཱཏི. ཨོདཱཏཀསིཎཕརཎཝསེན ཙསྶ ཝིསདཾ ཧོཏི ཝིབྷཱུཏཾ སུཝིབྷཱུཏཾ. སོ, དིཝཱ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི ཨུཔྤཱདིཏམནསིཀཱརཏཱཡ ཨོདཱཏཀསིཎཕརཎཝིསདཝིབྷཱུཏཏཱཡ ཙ རཏྟིཾཡེཝ སམཱནཾ དིཝཱཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨིདྷ པནེཀཙྩོ ནཱིལཀསིཎལཱབྷཱི རཏྟིཾ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ རཏྟིཾ སམཱཔནྣོ རཏྟིཾཡེཝ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདེ ཀུསལོ ཧོཏི. སོ རཏྟིཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ དིཝསབྷཱགེ ཝུཊྛཱཏི. ནཱིལཀསིཎཕརཎཝསེན ཙསྶ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཝིབྷཱུཏཾ. སོ རཏྟིཾ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི ཨུཔྤཱདིཏམནསིཀཱརཏཱཡ ནཱིལཀསིཎཕརཎཱཝིསདཱཝིབྷཱུཏཏཱཡ ཙ དིཝཱཡེཝ སམཱནཾ རཏྟཱིཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཝུཊྛཱནཀོསལླཱབྷཱཝཏོ ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧོནྟི.

སཀུཎརུཏཏོ པན ཨིདྷེཀཙྩོ ཨནྟོསེནཱསནེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ དིཝཱ རཝནཀསཀུཎཱ ཀཱཀཱདཡོ ཙནྡཱལོཀེན དིཝཱཏི མཉྙམཱནཱ རཏྟིཾ རཝནྟི, ཨཉྙེཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི. སོ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ རཏྟིཾཡེཝ སམཱནཾ དིཝཱཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨིདྷ པནེཀཙྩོ པབྦཏནྟརེ གམྦྷཱིརཱཡ གྷནཝནཔྤཊིཙྪནྣཱཡ གིརིགུཧཱཡ སཏྟཱཧཝདྡལིཀཱཡ ཝཏྟམཱནཱཡ ཨནྟརཧིཏསཱུརིཡཱལོཀེ ཀཱལེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ རཏྟིཾ རཝནཀསཀུཎཱ ཨུལཱུཀཱདཡོ མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེཔི ཏཏྠ ཏཏྠ སམནྡྷཀཱརེ ནིལཱིནཱ རཏྟིསཉྙཱཡ ཝཱ ཨཉྙེཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི རཝནྟི. སོ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ དིཝཱཡེཝ སམཱནཾ རཏྟཱིཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨེཝཾ སཀུཎརུཏཏོ ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧོནྟཱིཏི. ཨིདམཧནྟི ཨིདཾ ཨཧཾ ཨེཝཾ སཉྫཱནནཾ. སམྨོཧཝིཧཱརསྨིཾ ཝདཱམཱིཏི སམྨོཧཝིཧཱརཔརིཡཱཔནྣཾ ཨནྟོགདྷཾ, སམྨོཧཝིཧཱརཱནཾ ཨཉྙཏརཾ ཝདཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཧཾ ཁོ པན བྲཱཧྨཎ…པེ… སཉྫཱནཱམཱིཏི པཱཀཊོ བོདྷིསཏྟསྶ རཏྟིནྡིཝཔརིཙྪེདོ སཏྟཱཧཝདྡལེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེསུ ཨདིསྶམཱནེསུཔི ཛཱནཱཏིཡེཝ ‘‘ཨེཏྟཀཾ པུརེབྷཏྟཀཱལོ གཏོ, ཨེཏྟཀཾ པཙྪཱབྷཏྟཀཱལོ, ཨེཏྟཀཾ པཋམཡཱམོ, ཨེཏྟཀཾ མཛ྄ཛྷིམཡཱམོ, ཨེཏྟཀཾ པཙྪིམཡཱམོ’’ཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨནཙྪརིཡཉྩེཏཾ ཡཾ པཱུརིཏཔཱརམཱི བོདྷིསཏྟོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི. པདེསཉཱཎེ ཋིཏཱནཾ སཱཝཀཱནམྤི ཧི རཏྟིནྡིཝཔརིཙྪེདོ པཱཀཊོ ཧོཏི.

ཀལྱཱཎིཡམཧཱཝིཧཱརེ ཀིར གོདཏྟཏྠེརོ དྭངྒུལཀཱལེ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨངྒུལཀཱལེ བྷུཉྫཏི. སཱུརིཡེ ཨདིསྶམཱནེཔི པཱཏོཡེཝ སེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཱཡ ཝེལཱཡ ནིཀྑམཏི. ཨེཀདིཝསཾ ཨཱརཱམིཀཱ ‘‘སྭེ ཐེརསྶ ནིཀྑམནཀཱལེ པསྶཱམཱ’’ཏི བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཀཱལཏྠམྦྷམཱུལེ ནིསཱིདིཾསུ. ཐེརོ དྭངྒུལཀཱལེཡེཝ ནིཀྑམཏི. ཏཏོ པབྷུཏི ཀིར སཱུརིཡེ ཨདིསྶམཱནེཔི ཐེརསྶ ནིཀྑམནསཉྙཱཡ ཨེཝ བྷེརིཾ ཨཱཀོཊེནྟི.

ཨཛགརཝིཧཱརེཔི ཀཱལ༹དེཝཏྠེརོ ཨནྟོཝསྶེ ཡཱམགཎྜིཀཾ པཧརཏི, ཨཱཙིཎྞམེཏཾ ཐེརསྶ. ན ཙ ཡཱམཡནྟནཱལི༹ཀཾ པཡོཛེཏི, ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ པཡོཛེནྟི. ཨཐ ནིཀྑནྟེ པཋམེ ཡཱམེ ཐེརེ མུགྒརཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏམཏྟེཡེཝ ཨེཀཾ དྭེ ཝཱརེ པཧརནྟེཡེཝ ཝཱ ཡཱམཡནྟཾ པཏཏི, ཨེཝཾ ཏཱིསུ ཡཱམེསུ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཐེརོ པཱཏོཡེཝ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷོཛནཝེལཱཡ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ དིཝཱ ཝིཧཱརཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི. བྷིཀྑཱུ ཀཱལཏྠམྦྷཾ དིསྭཱ ཐེརསྶ ཨདིསྭཱ ཨཱགམནཏྠཱཡ པེསེནྟི. སོ བྷིཀྑུ ཐེརཾ དིཝཱ ཝིཧཱརཊྛཱནཱ ནིཀྑམནྟམེཝ ཝཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཝཱ པསྶཏི. ཨེཝཾ པདེསཉཱཎེ ཋིཏཱནཾ སཱཝཀཱནམྤི རཏྟིནྡིཝཔརིཙྪེདོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཀིམངྒཾ པན བོདྷིསཏྟཱནནྟི.

ཡཾ ཁོ ཏཾ བྲཱཧྨཎ…པེ… ཝདེཡྻཱཏི ཨེཏྠ པན ‘‘ཡཾ ཁོ ཏཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨསམྨོཧདྷམྨོ སཏྟོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ…པེ… སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟི ཝཙནཾ ཝདམཱནོ ཀོཙི སམྨཱ ཝདེཡྻ, སམྨཱ ཝདམཱནོ སིཡཱ, ན ཝིཏཐཝཱདཱི ཨསྶ. མམེཝ ཏཾ ཝཙནཾ ཝདམཱནོ སམྨཱ ཝདེཡྻ, སམྨཱ ཝདམཱནོ སིཡཱ, ན ཝིཏཐཝཱདཱི ཨསྶཱཏི ཨེཝཾ པདསམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ཨསམྨོཧདྷམྨོཏི ཨསམྨོཧསབྷཱཝོ. ལོཀེཏི མནུསྶལོཀེ. བཧུཛནཧིཏཱཡཱཏི བཧུཛནསྶ ཧིཏཏྠཱཡ, པཉྙཱསམྤཏྟིཡཱ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཧིཏཱུཔདེསཀོཏི. བཧུཛནསུཁཱཡཱཏི བཧུཛནསྶ སུཁཏྠཱཡ, ཙཱགསམྤཏྟིཡཱ ཨུཔཀརཎསུཁསྶ དཱཡཀོཏི. ལོཀཱནུཀམྤཱཡཱཏི ལོཀསྶ ཨནུཀམྤཏྠཱཡ, མེཏྟཱཀརུཎཱསམྤཏྟིཡཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝིཡ ལོཀསྶ རཀྑིཏཱ གོཔཡིཏཱཏི. ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནནྟི ཨིདྷ དེཝམནུསྶགྒཧཎེན ཙ བྷབྦཔུགྒལཝེནེཡྻསཏྟེཡེཝ གཧེཏྭཱ ཏེསཾ ནིབྦཱནམགྒཕལཱདྷིགམཱཡ ཨཏྟནོ ཨུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཏྠཱཡཱཏི ཧི ཝུཏྟེ པརམཏྠཏྠཱཡ ནིབྦཱནཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧིཏཱཡཱཏི ཝུཏྟེ ཏཾ སམྤཱཔཀམགྒཏྠཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ནིབྦཱནསམྤཱཔཀམགྒཏོ ཧི ཨུཏྟརི ཧིཏཾ ནཱམ ནཏྠི. སུཁཱཡཱཏི ཝུཏྟེ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཏྠཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཏཏོ ཨུཏྟརི སུཁཱབྷཱཝཏོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ ‘‘ཨཡཾ སམཱདྷི པཙྩུཔྤནྣསུཁོ ཙེཝ ཨཱཡཏིཉྩ སུཁཝིཔཱཀོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༣༥༥; ཨ. ནི. ༥.༢༧; ཝིབྷ. ༨༠༤).

ཨསམྨོཧཝིཧཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱདིཝཎྞནཱ

༥༡. ཨེཝཾ བྷགཝཱ བུདྡྷགུཎཔཊིལཱབྷཱཝསཱནཾ ཨཏྟནོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡཱཡ པཊིཔདཱཡ ཏཾ ཀོཊིཔྤཏྟཾ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ ཨདྷིགཏོ, ཏཾ པུབྦབྷཱགཏོ པབྷུཏི དསྶེཏུཾ ཨཱརདྡྷཾ ཁོ པན མེ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཀེཙི པནཱཧུ ‘‘ཨིམཾ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཙིཏྟམེཝཾ ཨུཔྤནྣཾ ‘ཀཱཡ ནུ ཁོ པཊིཔདཱཡ ཨིམཾ པཏྟོ’ཏི, ཏསྶ ཙིཏྟམཉྙཱཡ ཨིམཱཡཱཧཾ པཊིཔདཱཡ ཨིམཾ ཨུཏྟམཾ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ པཏྟོཏི དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱརདྡྷཾ ཁོ པན མེ, བྲཱཧྨཎ, ཝཱིརིཡཾ ཨཧོསཱིཏི, བྲཱཧྨཎ, ན མཡཱ ཨཡཾ ཨུཏྟམོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརོ ཀུསཱིཏེན མུཊྛསྶཏིནཱ སཱརདྡྷཀཱཡེན ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟེན ཝཱ ཨདྷིགཏོ, ཨཔིཙ ཁོ ཏདདྷིགམཱཡ ཨཱརདྡྷཾ ཁོ པན མེ ཝཱིརིཡཾ ཨཧོསི, བོདྷིམཎྜེ ནིསིནྣེན མཡཱ ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ ཨཱརདྡྷཾ ཨཧོསི, པགྒཧིཏཾ ཨསིཐིལཔྤཝཏྟིཏནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱརདྡྷཏྟཱཡེཝ ཙ མེཏཾ ཨསལླཱིནཾ ཨཧོསི.

ཨུཔཊྛིཏཱ སཏི ཨསམྨུཊྛཱཏི ན ཀེཝལཉྩ ཝཱིརིཡམེཝ, སཏིཔི མེ ཨཱརམྨཎཱབྷིམུཁཱིབྷཱཝེན ཨུཔཊྛིཏཱ ཨཧོསི. ཨུཔཊྛིཏཏྟཱཡེཝ ཙ ཨསམྨུཊྛཱ. པསྶདྡྷོ ཀཱཡོཏི ཀཱཡཙིཏྟཔྤསྶདྡྷིསམྦྷཝེན ཀཱཡོཔི མེ པསྶདྡྷོ ཨཧོསི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ནཱམཀཱཡེ པསྶདྡྷེ རཱུཔཀཱཡོཔི པསྶདྡྷོཡེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཱམཀཱཡོ རཱུཔཀཱཡོཏི ཨཝིསེསེཏྭཱཝ པསྶདྡྷོ ཀཱཡོཏི ཝུཏྟཾ. ཨསཱརདྡྷོཏི སོ ཙ ཁོ པསྶདྡྷཏྟཱཡེཝ ཨསཱརདྡྷོ, ཝིགཏདརཐོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སམཱཧིཏཾ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒནྟི ཙིཏྟམྤི མེ སམྨཱ ཨཱཧིཏཾ སུཊྛུ ཋཔིཏཾ ཨཔྤིཏཾ ཝིཡ ཨཧོསི. སམཱཧིཏཏྟཱ ཨེཝ ཙ ཨེཀགྒཾ ཨཙལཾ ནིཔྥནྡནནྟི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཛྷཱནསྶ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ ཀཐིཏཱ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཨདྷིགཏཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝིཛྫཱཏྟཡཔརིཡོསཱནཾ ཝིསེསཾ དསྶེནྟོ སོ ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསིནྟི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཐཝཱིཀསིཎཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཀེཝལཉྷི ཏཏྠ ‘‘ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨཱགཏཾ, ཨིདྷ ‘‘ཝིཧཱསི’’ནྟི, ཨཡམེཝ ཝིསེསོ. ཀིཾ ཀཏྭཱ པན བྷགཝཱ ཨིམཱནི ཛྷཱནཱནི ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསཱིཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ. ཀཏརཾ? ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ.

ཨིམཱནི ཙ པན ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི ཀེསཉྩི ཙིཏྟེཀགྒཏཏྠཱནི ཧོནྟི, ཀེསཉྩི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱནི, ཀེསཉྩི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཱནི, ཀེསཉྩི ནིརོདྷཔཱདཀཱནི, ཀེསཉྩི བྷཝོཀྐམནཏྠཱནི. ཏཏྠ ཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཏྠཱནི ཧོནྟི. ཏེ ཧི སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ སུཁཾ དིཝསཾ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི ཨིཙྩེཝཾ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེནྟི. སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནཾ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ སམཱཧིཏེན ཙིཏྟེན ཝིཔསྶིསྶཱམཱཏི ནིབྦཏྟེནྟཱནཾ ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱནི ཧོནྟི. ཡེ པན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༨; པཊི. མ. ༡.༡༠༢) ཝུཏྟནཡཱ ཨབྷིཉྙཱཡོ པཏྠེནྟཱ ནིབྦཏྟེནྟི, ཏེསཾ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཱནི ཧོནྟི. ཡེ པན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ཨཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིརོདྷཾ ནིབྦཱནཾ པཏྭཱ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི ནིབྦཏྟེནྟི, ཏེསཾ ནིརོདྷཔཱདཀཱནི ཧོནྟི. ཡེ པན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཱམཱཏི ནིབྦཏྟེནྟི, ཏེསཾ བྷཝོཀྐམནཏྠཱནི ཧོནྟི.

བྷགཝཏཱ པནིདཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ བོདྷིརུཀྑམཱུལེ ནིབྦཏྟིཏཾ, ཏཾ ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཉྩེཝ ཨཧོསི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཉྩ སབྦཀིཙྩསཱདྷཀཉྩ, སབྦལོཀིཡལོཀུཏྟརགུཎདཱཡཀནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པུབྦེནིཝཱསཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༢. ཡེསཉྩ གུཎཱནཾ དཱཡཀཾ ཨཧོསི, ཏེསཾ ཨེཀདེསཾ དསྶེནྟོ སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དྭིནྣཾ ཝིཛྫཱནཾ ཨནུཔདཝཎྞནཱ ཙེཝ བྷཱཝནཱནཡོ ཙ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏོ. ཀེཝལཉྷི ཏཏྠ ‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ…པེ… ཨབྷིནིནྣཱམེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨིདྷ ‘‘ཨབྷིནིནྣཱམེསི’’ནྟི. ཨཡཾ ཁོ མེ བྲཱཧྨཎཱཏི ཨཡཉྩ ཨཔྤནཱཝཱརོ ཏཏྠ ཨནཱགཏོཏི ཨཡམེཝ ཝིསེསོ. ཏཏྠ སོཏི སོ ཨཧཾ. ཨབྷིནིནྣཱམེསིནྟི ཨབྷིནཱིཧརིཾ. ཨབྷིནིནྣཱམེསིནྟི ཙ ཝཙནཏོ སོཏི ཨེཏྠ སོ ཨཧནྟི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ ཙིདཾ བྷགཝཏོ ཝསེན པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཾ ཨཱགཏཾ, ཏསྨཱ ‘‘སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’’ཏི ཨེཏྠ ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྠ ཧི སོ ཏཏོ ཙུཏོཏི པཊིནིཝཏྟནྟསྶ པཙྩཝེཀྑཎཾ. ཏསྨཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི ཨིམིསྶཱ ཨིདྷཱུཔཔཏྟིཡཱ ཨནནྟརཾ. ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིནྟི ཏུསིཏབྷཝནཾ སནྡྷཱཡཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོཏི ཏཏྲཱཔི ཏུསིཏབྷཝནེ སེཏཀེཏུ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ ཨཧོསིཾ. ཨེཝཾགོཏྟོཏི ཏཱཧི དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨེཀགོཏྟོ. ཨེཝཾཝཎྞོཏི སུཝཎྞཝཎྞོ. ཨེཝམཱཧཱརོཏི དིབྦསུདྷཱཧཱརོ. ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱིཏི ཨེཝཾ དིབྦསུཁཔཊིསཾཝེདཱི. དུཀྑཾ པན སངྑཱརདུཀྑམཏྟམེཝ. ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོཏི ཨེཝཾ སཏྟཔཉྙཱསཝསྶཀོཊིསཊྛིཝསྶསཏསཧསྶཱཡུཔརིཡནྟོ. སོ ཏཏོ ཙུཏོཏི སོ ཨཧཾ ཏཏོ ཏུསིཏབྷཝནཏོ ཙུཏོ. ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི ཨིདྷ མཧཱམཱཡཱཡ དེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟོ.

ཨཡཾ ཁོ མེ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདཱིསུ མེཏི མཡཱ. ཝིཛྫཱཏི ཝིདིཏཀརཎཊྛེན ཝིཛྫཱ. ཀིཾ ཝིདིཏཾ ཀརོཏི? པུབྦེནིཝཱསཾ. ཨཝིཛྫཱཏི ཏསྶེཝ པུབྦེནིཝཱསསྶ ཨཝིདིཏཀརཎཊྛེན ཏཔྤཊིཙྪཱདཀོ མོཧོ ཝུཙྩཏི. ཏམོཏི སྭེཝ མོཧོ པཊིཙྪཱདཀཊྛེན ‘‘ཏམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཱལོཀོཏི སཱཡེཝ ཝིཛྫཱ ཨོབྷཱསཀརཎཊྛེན ‘‘ཨཱལོཀོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཏྠ ཙ ཝིཛྫཱ ཨདྷིགཏཱཏི ཨཡཾ ཨཏྠོ, སེསཾ པསཾསཱཝཙནཾ. ཡོཛནཱ པནེཏྠ ཨཡཾ ཁོ མེ ཝིཛྫཱ ཨདྷིགཏཱ, ཏསྶ མེ ཨདྷིགཏཝིཛྫསྶ ཨཝིཛྫཱ ཝིཧཏཱ, ཝིནཊྛཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཝིཛྫཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཨེས ནཡོ ཨིཏརསྨིམྤི པདདྭཡེ.

ཡཐཱ ཏནྟི ཨེཏྠ ཡཐཱཏི ཨོཔམྨེ. ཏནྟི ནིཔཱཏོ. སཏིཡཱ ཨཝིཔྤཝཱསེན ཨཔྤམཏྟསྶ. ཝཱིརིཡཱཏཱཔེན ཨཱཏཱཔིནོ. ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑཏཱཡ པཧིཏཏྟསྶ, པེསིཏཏྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཡཐཱ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨཱཏཱཔིནོ པཧིཏཏྟསྶ ཝིཧརཏོ ཨཝིཛྫཱ ཝིཧཉྙེཡྻ, ཝིཛྫཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཏམོ ཝིཧཉྙེཡྻ, ཨཱལོཀོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཨེཝམེཝ མམ ཨཝིཛྫཱ ཝིཧཏཱ, ཝིཛྫཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཏམོ ཝིཧཏོ, ཨཱལོཀོ ཨུཔྤནྣོ. ཨེཏསྶ མེ པདྷཱནཱནུཡོགསྶ ཨནུརཱུཔམེཝ ཕལཾ ལདྡྷ’’ནྟི.

པུབྦེནིཝཱསཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དིབྦཙཀྑུཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༣. ཙུཏཱུཔཔཱཏཀཐཱཡཾ ཡསྨཱ ཨིདྷ བྷགཝཏོ ཝསེན པཱལི༹ ཨཱགཏཱ, ཏསྨཱ ‘‘པསྶཱམི པཛཱནཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨཡཾ ཝིསེསོ. སེསཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ཨེཏྠ པན ཝིཛྫཱཏི དིབྦཙཀྑུཉཱཎཝིཛྫཱ. ཨཝིཛྫཱཏི སཏྟཱནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཔཊིཙྪཱདིཀཱ ཨཝིཛྫཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི. ཡསྨཱ ཙ པཱུརིཏཔཱརམཱིནཾ མཧཱསཏྟཱནཾ པརིཀམྨཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏེ ཧི ཙིཏྟེ ཨབྷིནིནྣཱམིཏམཏྟེཡེཝ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟི, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ སཏྟེ པསྶནྟི. ཏསྨཱ ཡོ ཏཏྠ པརིཀམྨཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ བྷཱཝནཱནཡོ ཝུཏྟོ, ན ཏེན ཨིདྷ ཨཏྠོཏི.

དིབྦཙཀྑུཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༤. ཏཏིཡཝིཛྫཱཡ སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེཏི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཏྠཱཡ. ཨརཧཏྟམགྒོ ཧི ཨཱསཝཝིནཱསནཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོཏི ཝུཙྩཏི, ཏཏྲ ཙེཏཾ ཉཱཎཾ, ཏཔྤརིཡཱཔནྣཏྟཱཏི. ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེསིནྟི ཝིཔསྶནཱཙིཏྟཾ ཨབྷིནཱིཧརིཾ. སོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཨེཝམཱདཱིསུ ‘‘ཨེཏྟཀཾ དུཀྑཾ, ན ཨིཏོ བྷིཡྻོ’’ཏི སབྦམྤི དུཀྑསཙྩཾ སརསལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨབྦྷཉྙཱསིཾ ཛཱནིཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾ. ཏསྶ ཙ དུཀྑསྶ ནིབྦཏྟིཀཾ ཏཎྷཾ ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོཏི. ཏདུབྷཡམྤི ཡཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏཾ ཏེསཾ ཨཔྤཝཏྟིཾ ནིབྦཱནཾ ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི. ཏསྶ སམྤཱཔཀཾ ཨརིཡམགྒཾ ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི སརསལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨབྦྷཉྙཱསིཾ ཛཱནིཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིནྟི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ སརཱུཔཏོ སཙྩཱནི དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀིལེསཝསེན པརིཡཱཡཏོ དསྶེནྟོ ཨིམེ ཨཱསཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ མེ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོཏི ཏསྶ མཡ྄ཧཾ ཨེཝཾ ཛཱནནྟསྶ ཨེཝཾ པསྶནྟསྶ. སཧ ཝིཔསྶནཱཡ ཀོཊིཔྤཏྟཾ མགྒཾ ཀཐེཏི. ཀཱམཱསཝཱཏི ཀཱམཱསཝཏོ. ཝིམུཙྩིཏྠཱཏི ཨིམིནཱ ཕལཀྑཎཾ དསྶེཏི, མགྒཀྑཎེ ཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཕལཀྑཎེ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎནྟི ཨིམིནཱ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ དསྶེཏི. ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདཱིཧི ཏསྶ བྷཱུམིཾ, ཏེན ཧི ཉཱཎེན བྷགཝཱ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཀཏམཱ པན བྷགཝཏོ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ, ཀཐཉྩ ནཾ ཨབྦྷཉྙཱསཱིཏི? ན ཏཱཝསྶ ཨཏཱིཏཱ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ, པུབྦེཝ ཁཱིཎཏྟཱ, ན ཨནཱགཏཱ, ཨནཱགཏེ ཝཱཡཱམཱབྷཱཝཏོ, ན པཙྩུཔྤནྣཱ, ཝིཛྫམཱནཏྟཱ. ཡཱ པན མགྒསྶ ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ཨེཀཙཏུཔཉྩཝོཀཱརབྷཝེསུ ཨེཀཙཏུཔཉྩཀྑནྡྷབྷེདཱ ཛཱཏི, སཱ མགྒསྶ བྷཱཝིཏཏྟཱ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཏཾ ཨཱཔཛྫནེན ཁཱིཎཱ, ཏཾ སོ མགྒབྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཀིལེསེ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཀིལེསཱབྷཱཝེ ཝིཛྫམཱནམྤི ཀམྨཾ ཨཱཡཏིཾ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཛཱནནྟོ ཨབྦྷཉྙཱསི.

ཝུསིཏནྟི ཝུཏྠཾ པརིཝུཏྠཾ, ཀཏཾ ཙརིཏཾ ནིཊྛིཏནྟི ཨཏྠོ. བྲཧྨཙརིཡནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ, པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀེན ཧི སདྡྷིཾ སཏྟསེཀྑཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ ཝསནྟི ནཱམ, ཁཱིཎཱསཝོ ཝུཏྠཝཱསོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘‘ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡ’’ནྟི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཀཏཾ ཀརཎཱིཡནྟི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི པརིཉྙཱཔཧཱནསཙྪིཀིརིཡཱབྷཱཝནཱཝསེན སོལ༹སཝིདྷམྤི ཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔིཏནྟི ཨཏྠོ. པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཱདཡོ ཧི ཏཾ ཀིཙྩཾ ཀརོནྟི, ཁཱིཎཱསཝོ ཀཏཀརཎཱིཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ ཀརཎཱིཡཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘‘ཀཏཾ ཀརཎཱིཡ’’ནྟི ཨབྦྷཉྙཱསི.

ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིདཱནི པུན ཨིཏྠབྷཱཝཱཡ ཨེཝཾསོལ༹སཀིཙྩབྷཱཝཱཡ, ཀིལེསཀྑཡཱཡ ཝཱ མགྒབྷཱཝནཱཀིཙྩཾ མེ ནཏྠཱིཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཐ ཝཱ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིཏྠབྷཱཝཏོ ཨིམསྨཱ ཨེཝཾཔཀཱརཱ ཨིདཱནི ཝཏྟམཱནཀྑནྡྷསནྟཱནཱ ཨཔརཾ ཁནྡྷསནྟཱནཾ མཡ྄ཧཾ ནཏྠི. ཨིམེ པན པཉྩཀྑནྡྷཱ པརིཉྙཱཏཱ ཏིཊྛནྟི ཚིནྣམཱུལཀཱ རུཀྑཱ ཝིཡ. ཏེ ཙརིམཀཝིཉྙཱཎནིརོདྷེན ཨནུཔཱདཱནོ ཝིཡ ཛཱཏཝེདོ ནིབྦཱཡིསྶནྟཱིཏི ཨབྦྷཉྙཱསི.

ཨིདཱནི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཔརིགྒཧིཏཾ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱདྷིགམཾ བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེནྟོ, ཨཡཾ ཁོ མེ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིཛྫཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཝིཛྫཱ. ཨཝིཛྫཱཏི ཙཏུསཙྩཔཊིཙྪཱདིཀཱ ཨཝིཛྫཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེན ཨཏཱིཏཾསཉཱཎཾ, དིབྦཙཀྑུནཱ པཙྩུཔྤནྣཱནཱགཏཾསཉཱཎཾ, ཨཱསཝཀྑཡེན སཀལལོཀིཡལོཀུཏྟརགུཎནྟི ཨེཝཾ ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི སབྦེཔི སབྦཉྙུགུཎེ སངྒཧེཏྭཱ པཀཱསེནྟོ ཨཏྟནོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེསི.

ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨརཉྙཝཱསཀཱརཎཝཎྞནཱ

༥༥. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཀིར བྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ སབྦཉྙུཏཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཨཛྫཱཔི ཙ ཨརཉྙཝཱསཾ ན ཝིཛཧཏི, ཨཏྠི ནུ ཁྭསྶ ཨཉྙམྤི ཀིཉྩི ཀརཎཱིཡ’’ནྟི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷིནཱ, སིཡཱ ཁོ པན ཏེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝམསྶཱཏི, བྲཱཧྨཎ, ཀདཱཙི ཏུཡ྄ཧཾ ཨེཝཾ བྷཝེཡྻ. ན ཁོ པནེཏཾ བྲཱཧྨཎ ཨེཝཾ དཊྛབྦནྟི ཨེཏཾ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ, ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ པནྟསེནཱསནཔཊིསེཝནཾ ཨཝཱིཏརཱགཱདིཏཱཡཱཏི ཨེཝཾ ན དཊྛབྦཾ. ཨེཝཾ པནྟསེནཱསནཔཊིསེཝནེ ཨཀཱརཎཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ དྭེ ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཏྠོཡེཝ ཨཏྠཝསོ. ཏསྨཱ དྭེ ཁོ ཨཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཏྠཝསེཏི ཨཧཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, དྭེ ཨཏྠེ དྭེ ཀཱརཎཱནི སམྤསྶམཱནོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཏྟནོ ཙ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརནྟི ཨེཏྠ དིཊྛདྷམྨོ ནཱམ ཨཡཾ པཙྩཀྑོ ཨཏྟབྷཱཝོ. སུཁཝིཧཱརོ ནཱམ ཙཏུནྣམྤི ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརཱནཾ ཕཱསུཏཱ, ཨེཀཀསྶ ཧི ཨརཉྙེ ཨནྟམསོ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀིཙྩཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦེཝ ཨིརིཡཱཔཐཱ ཕཱསུཀཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ དིཊྛདྷམྨསྶ སུཁཝིཧཱརནྟི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པཙྪིམཉྩ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོཏི ཀཐཾ ཨརཉྙཝཱསེན པཙྪིམཱ ཛནཏཱ ཨནུཀམྤིཏཱ ཧོཏི? སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱ ཧི ཀུལཔུཏྟཱ བྷགཝཏོ ཨརཉྙཝཱསཾ དིསྭཱ བྷགཝཱཔི ནཱམ ཨརཉྙསེནཱསནཱནི ན མུཉྩཏི, ཡསྶ ནེཝཏྠི པརིཉྙཱཏབྦཾ ན པཧཱཏབྦཾ ན བྷཱཝེཏབྦཾ ན སཙྪིཀཱཏབྦཾ, ཀིམངྒཾ པན མཡནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏྠ ཝསིཏབྦམེཝ མཉྙིསྶནྟི. ཨེཝཾ ཁིཔྤམེཝ དུཀྑསྶནྟཀརཱ བྷཝིསྶནྟི. ཨེཝཾ པཙྪིམཱ ཛནཏཱ ཨནུཀམྤིཏཱ ཧོཏི. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘པཙྪིམཉྩ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོ’’ཏི.

ཨརཉྙཝཱསཀཱརཎཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དེསནཱནུམོདནཱཝཎྞནཱ

༥༦. ཏཾ སུཏྭཱ ཨཏྟམནོ བྲཱཧྨཎོ ཨནུཀམྤིཏརཱུཔཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནུཀམྤིཏརཱུཔཱཏི ཨནུཀམྤིཏཛཱཏིཀཱ ཨནུཀམྤིཏསབྷཱཝཱ. ཛནཏཱཏི ཛནསམཱུཧོ. ཡཐཱ ཏཾ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི ཡཐཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨནུཀམྤེཡྻ, ཏཐེཝ ཨནུཀམྤིཏརཱུཔཱཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ པུན ཏཾ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ ཨབྦྷནུམོདམཱནོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམཱཏི. ཏཏྠཱཡཾ ཨབྷིཀྐནྟསདྡོ ཁཡསུནྡརཱབྷིརཱུཔཨབྦྷནུམོདནེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱ, བྷནྟེ, རཏྟི, ནིཀྑནྟོ པཋམོ ཡཱམོ, ཙིརནིསིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༨༣; ཨ. ནི. ༨.༢༠) ཧི ཁཡེ དིསྶཏི. ‘‘ཨཡཾ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༠༠) སུནྡརེ.

‘‘ཀོ མེ ཝནྡཏི པཱདཱནི, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, སབྦཱ ཨོབྷཱསཡཾ དིསཱ’’ཏི. –

ཨཱདཱིསུ (ཝི. ཝ. ༨༥༧) ཨབྷིརཱུཔེ. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༥༠; པཱརཱ. ༡༥) ཨབྦྷནུམོདནེ. ཨིདྷཱཔི ཨབྦྷནུམོདནེཡེཝ. ཡསྨཱ ཙ ཨབྦྷནུམོདནེ, ཏསྨཱ སཱདྷུ སཱདྷུ བྷོ, གོཏམཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

‘‘བྷཡེ ཀོདྷེ པསཾསཱཡཾ, ཏུརིཏེ ཀོཏཱུཧལཙྪརེ;

ཧཱསེ སོཀེ པསཱདེ ཙ, ཀརེ ཨཱམེཌིཏཾ བུདྷོ’’ཏི. –

ཨིམིནཱ ཙ ལཀྑཎེན ཨིདྷ པསཱདཝསེན པསཾསཱཝསེན ཙཱཡཾ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཐ ཝཱ ཨབྷིཀྐནྟནྟི ཨབྷིཀནྟཾ. ཨཏིཨིཊྛཾ ཨཏིམནཱཔཾ, ཨཏིསུནྡརནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཨེཀེན ཨབྷིཀྐནྟསདྡེན དེསནཾ ཐོམེཏི, ཨེཀེན ཨཏྟནོ པསཱདཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཡདིདཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ དྷམྨདེསནཱ, ཨབྷིཀྐནྟཾ ཡདིདཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ དྷམྨདེསནཾ ཨཱགམྨ མམ པསཱདོཏི. བྷགཝཏོཡེཝ ཝཱ ཝཙནཾ དྭེ དྭེ ཨཏྠེ སནྡྷཱཡ ཐོམེཏི – བྷོཏོ གོཏམསྶ ཝཙནཾ ཨབྷིཀྐནྟཾ དོསནཱསནཏོ, ཨབྷིཀྐནྟཾ གུཎཱདྷིགམནཏོ, ཏཐཱ སདྡྷཱཛནནཏོ, པཉྙཱཛནནཏོ, སཱཏྠཏོ, སབྱཉྫནཏོ, ཨུཏྟཱནཔདཏོ, གམྦྷཱིརཏྠཏོ, ཀཎྞསུཁཏོ, ཧདཡངྒམཏོ, ཨནཏྟུཀྐཾསནཏོ, ཨཔརཝམྦྷནཏོ, ཀརུཎཱསཱིཏལཏོ, པཉྙཱཝདཱཏཏོ, ཨཱཔཱཐརམཎཱིཡཏོ, ཝིམདྡཀྑམཏོ, སུཡྻམཱནསུཁཏོ, ཝཱིམཾསཱིཡམཱནཧིཏཏོཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ཡོཛེཏབྦཾ.

ཏཏོ པརམྤི ཙཏཱུཧི ཨུཔམཱཧི དེསནཾཡེཝ ཐོམེཏི. ཏཏྠ ནིཀྐུཛྫིཏནྟི ཨདྷོམུཁཋཔིཏཾ, ཧེཊྛཱམུཁཛཱཏཾ ཝཱ. ཨུཀྐུཛྫེཡྻཱཏི ཨུཔརི མུཁཾ ཀརེཡྻ. པཊིཙྪནྣནྟི ཏིཎཔཎྞཱདིཙྪཱདིཏཾ. ཝིཝརེཡྻཱཏི ཨུགྒྷཱཊེཡྻ. མཱུལ༹ྷསྶཱཏི དིསཱམཱུལ༹ྷསྶ. མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻཱཏི ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨེས མགྒོ’’ཏི ཝདེཡྻ. ཨནྡྷཀཱརེཏི ཀཱལ༹པཀྑཙཱཏུདྡསཱིཨཌྜྷརཏྟགྷནཝནསཎྜམེགྷཔཊལེཧི ཙཏུརངྒེ ཏམེ, ཨཡཾ ཏཱཝ ཨནུཏྟཱནཔདཏྠོ.

ཨཡཾ པན ཨདྷིཔྤཱཡཡོཛནཱ – ཡཐཱ ཀོཙི ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, ཨེཝཾ སདྡྷམྨཝིམུཁཾ ཨསདྡྷམྨེ པཏིཏཾ མཾ ཨསདྡྷམྨཱ ཝུཊྛཱཔེནྟེན, ཡཐཱ པཊིཙྪནྣཾ ཝིཝརེཡྻ. ཨེཝཾ ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ སཱསནནྟརདྷཱནཏོ པབྷུཏི མིཙྪཱདིཊྛིགཧནཔཊིཙྪནྣཾ སཱསནཾ ཝིཝརནྟེན, ཡཐཱ མཱུལ༹ྷསྶ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨེཝཾ ཀུམྨགྒམིཙྪཱམགྒཔྤཊིཔནྣསྶ མེ སགྒམོཀྑམགྒཾ ཨཱཙིཀྑནྟེན, ཡཐཱ ཨནྡྷཀཱརེ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ, ཨེཝཾ མོཧནྡྷཀཱརེ ནིམུགྒསྶ མེ བུདྡྷཱདིརཏནརཱུཔཱནི ཨཔསྶཏོ ཏཔྤཊིཙྪཱདཀམོཧནྡྷཀཱརཝིདྡྷཾསཀདེསནཱཔཛྫོཏདྷཱརཎེན མཡ྄ཧཾ བྷོཏཱ གོཏམེན ཨེཏེཧི པརིཡཱཡེཧི པཀཱསིཏཏྟཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨོ པཀཱསིཏོཏི.

དེསནཱནུམོདནཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པསནྣཱཀཱརཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ དེསནཾ ཐོམེཏྭཱ ཨིམཱཡ དེསནཱཡ རཏནཏྟཡཔསནྣཙིཏྟོ པསནྣཱཀཱརཾ ཀརོནྟོ ཨེསཱཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེསཱཧནྟི ཨེསོ ཨཧཾ. བྷཝནྟཾ གོཏམཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱིཏི བྷཝཾ མེ གོཏམོ སརཎཾ པརཱཡཎཾ, ཨགྷསྶ ཏཱཏཱ, ཧིཏསྶ ཙ ཝིདྷཱཏཱཏི ཨིམིནཱ ཨདྷིཔྤཱཡེན བྷཝནྟཾ གོཏམཾ གཙྪཱམི, བྷཛཱམི, སེཝཱམི, པཡིརུཔཱསཱམི, ཨེཝཾ ཝཱ ཛཱནཱམི, བུཛ྄ཛྷཱམཱིཏི. ཡེསཉྷི དྷཱཏཱུནཾ གཏིཨཏྠོ, བུདྡྷིཔི ཏེསཾ ཨཏྠོ. ཏསྨཱ གཙྪཱམཱིཏི ཨིམསྶ ཛཱནཱམི, བུཛ྄ཛྷཱམཱིཏི ཨཡམཏྠོ ཝུཏྟོ. དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩཱཏི ཨེཏྠ པན ཨདྷིགཏམགྒེ སཙྪིཀཏནིརོདྷེ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཛྫམཱནེ ཙ ཨཔཱཡེསུ ཨཔཏམཱནེ དྷཱརེཏཱིཏི དྷམྨོ, སོ ཨཏྠཏོ ཨརིཡམགྒོ ཙེཝ ནིབྦཱནཉྩ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སངྑཏཱ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༣༤) ཝིཏྠཱརོ. ན ཀེཝལཉྩ ཨརིཡམགྒོ ཙེཝ ནིབྦཱནཉྩ, ཨཔིཙ ཁོ ཨརིཡཕལེཧི སདྡྷིཾ པརིཡཏྟིདྷམྨོཔི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཚཏྟམཱཎཝཀཝིམཱནེ –

‘‘རཱགཝིརཱགམནེཛམསོཀཾ, དྷམྨམསངྑཏམཔྤཊིཀཱུལཾ;

མདྷུརམིམཾ པགུཎཾ སུཝིབྷཏྟཾ, དྷམྨམིམཾ སརཎཏྠམུཔེཧཱི’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༨༨༧);

ཨེཏྠ རཱགཝིརཱགོཏི མགྒོ ཀཐིཏོ. ཨནེཛམསོཀནྟི ཕལཾ. དྷམྨམསངྑཏནྟི ནིབྦཱནཾ. ཨཔྤཊིཀཱུལཾ མདྷུརམིམཾ པགུཎཾ སུཝིབྷཏྟནྟི པིཊཀཏྟཡེན ཝིབྷཏྟཱ སབྦདྷམྨཀྑནྡྷཱཏི. དིཊྛིསཱིལསངྒྷཱཏེན སཾཧཏོཏི སངྒྷོ, སོ ཨཏྠཏོ ཨཊྛ ཨརིཡཔུགྒལསམཱུཧོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཏསྨིཾཡེཝ ཝིམཱནེ.

‘‘ཡཏྠ ཙ དིནྣམཧཔྥལམཱཧུ, ཙཏཱུསུ སུཙཱིསུ པུརིསཡུགེསུ;

ཨཊྛ ཙ པུགྒལ དྷམྨདསཱ ཏེ, སངྒྷམིམཾ སརཎཏྠམུཔེཧཱི’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༨༨༨);

བྷིཀྑཱུནཾ སངྒྷོ བྷིཀྑུསངྒྷོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ བྲཱཧྨཎོ ཏཱིཎི སརཎགམནཱནི པཊིཝེདེསི.

པསནྣཱཀཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སརཎགམནཀཐཱཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ཏེསུ སརཎགམནེསུ ཀོསལླཏྠཾ སརཎཾ, སརཎགམནཾ. ཡོ ཙ སརཎཾ གཙྪཏི, སརཎགམནཔྤབྷེདོ, སརཎགམནསྶ ཕལཾ, སཾཀིལེསོ, བྷེདོཏི ཨཡཾ ཝིདྷི ཝེདིཏབྦོ. སེཡྻཐིདཾ – པདཏྠཏོ ཏཱཝ ཧིཾསཏཱིཏི སརཎཾ, སརཎགཏཱནཾ ཏེནེཝ སརཎགམནེན བྷཡཾ སནྟཱསཾ དུཀྑཾ དུགྒཏིཔརིཀིལེསཾ ཧནཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི ཨཏྠོ, རཏནཏྟཡསྶེཝེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཨཐ ཝཱ ཧིཏེ པཝཏྟནེན ཨཧིཏཱ ཙ ནིཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ བྷཡཾ ཧིཾསཏི བུདྡྷོ. བྷཝཀནྟཱརཱ ཨུཏྟཱརཎེན ཨསྶཱསདཱནེན ཙ དྷམྨོ. ཨཔྤཀཱནམྤི ཀཱརཱནཾ ཝིཔུལཕལཔཊིལཱབྷཀརཎེན སངྒྷོ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱཔི པརིཡཱཡེན རཏནཏྟཡཾ སརཎཾ. ཏཔྤསཱདཏགྒརུཏཱཧི ཝིཧཏཀིལེསོ ཏཔྤརཱཡཎཏཱཀཱརཔྤཝཏྟོ ཙིཏྟུཔྤཱདོ སརཎགམནཾ. ཏཾསམངྒིསཏྟོ སརཎཾ གཙྪཏི, ཝུཏྟཔྤཀཱརེན ཙིཏྟུཔྤཱདེན ཨེཏཱནི མེ ཏཱིཎི སརཎཱནི སརཎཾ, ཨེཏཱནི པརཱཡཎནྟི ཨེཝཾ ཨུཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ སརཎཾ སརཎགམནཾ ཡོ ཙ སརཎཾ གཙྪཏཱིཏི ཨིདཾ ཏཡཾ ཝེདིཏབྦཾ.

སརཎགམནཔྤབྷེདེ པན དུཝིདྷཾ སརཎགམནཾ ལོཀུཏྟརཾ ལོཀིཡཉྩ. ཏཏྠ ལོཀུཏྟརཾ དིཊྛསཙྩཱནཾ མགྒཀྑཎེ སརཎགམནུཔཀྐིལེསསམུཙྪེདེན ཨཱརམྨཎཏོ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ ཧུཏྭཱ ཀིཙྩཏོ སཀལེཔི རཏནཏྟཡེ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ལོཀིཡཾ པུཐུཛྫནཱནཾ སརཎགམནུཔཀྐིལེསཝིཀྑམྦྷནེན ཨཱརམྨཎཏོ བུདྡྷཱདིགུཎཱརམྨཎཾ ཧུཏྭཱ ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏཾ ཨཏྠཏོ བུདྡྷཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སདྡྷཱཔཊིལཱབྷོ, སདྡྷཱམཱུལིཀཱ ཙ སམྨཱདིཊྛི དསསུ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུསུ དིཊྛིཛུཀམྨནྟི ཝུཙྩཏི.

ཏཡིདཾ ཙཏུདྷཱ པཝཏྟཏི ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནེན ཏཔྤརཱཡཎཏཱཡ སིསྶབྷཱཝཱུཔགམནེན པཎིཔཱཏེནཱཏི. ཏཏྠ ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནཾ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ ཨཏྟཱནཾ བུདྡྷསྶ ནིཡྻཱཏེམི, དྷམྨསྶ, སངྒྷསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ བུདྡྷཱདཱིནཾ ཨཏྟཔརིཙྩཛནཾ. ཏཔྤརཱཡཎཏཱ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ བུདྡྷཔརཱཡཎོ, དྷམྨཔརཱཡཎོ, སངྒྷཔརཱཡཎོ ཨིཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཏཔྤརཱཡཎབྷཱཝོ. སིསྶབྷཱཝཱུཔགམནཾ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ བུདྡྷསྶ ཨནྟེཝཱསིཀོ, དྷམྨསྶ, སངྒྷསྶཱཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ སིསྶབྷཱཝཱུཔགམོ. པཎིཔཱཏོ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ ཨབྷིཝཱདནཔཙྩུཊྛཱནཨཉྫལིཀམྨསཱམཱིཙིཀམྨཾ བུདྡྷཱདཱིནཾཡེཝ ཏིཎྞཾ ཝཏྠཱུནཾ ཀརོམི, ཨིཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ བུདྡྷཱདཱིསུ པརམནིཔཙྩཀཱརོ. ཨིམེསཉྷི ཙཏུནྣཾ ཨཱཀཱརཱནཾ ཨཉྙཏརམྤི ཀརོནྟེན གཧིཏཾཡེཝ ཧོཏི སརཎགམནཾ.

ཨཔིཙ བྷགཝཏོ ཨཏྟཱནཾ པརིཙྩཛཱམི, དྷམྨསྶ, སངྒྷསྶ ཨཏྟཱནཾ པརིཙྩཛཱམི. ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཱམི, པརིཙྩཏྟོཡེཝ མེ ཨཏྟཱ, པརིཙྩཏྟཾཡེཝ མེ ཛཱིཝིཏཾ, ཛཱིཝིཏཔརིཡནྟིཀཾ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམི, བུདྡྷོ མེ སརཎཾ ལེཎཾ ཏཱཎནྟི ཨེཝམྤི ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ‘‘སཏྠཱརཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻཾ, སུགཏཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻཾ, སམྨཱསམྦུདྡྷཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༡༥༤) ཨེཝམྤི མཧཱཀསྶཔསྶ སརཎགམནཾ ཝིཡ སིསྶབྷཱཝཱུཔགམནཾ དཊྛབྦཾ.

‘‘སོ ཨཧཾ ཝིཙརིསྶཱམི, གཱམཱ གཱམཾ པུརཱ པུརཾ;

ནམསྶམཱནོ སམྦུདྡྷཾ, དྷམྨསྶ ཙ སུདྷམྨཏ’’ནྟི. (སུ. ནི. ༡༩༤; སཾ. ནི. ༡.༢༤༦) –

ཨེཝམྤི ཨཱལ༹ཝཀཱདཱིནཾ སརཎགམནཾ ཝིཡ ཏཔྤརཱཡཎཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཨཐ ཁོ བྲཧྨཱཡུ བྲཱཧྨཎོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེསུ སིརསཱ ནིཔཏིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདཱནི མུཁེན ཙ པརིཙུམྦཏི, པཱཎཱིཧི ཙ པརིསམྦཱཧཏི, ནཱམཉྩ སཱཝེཏི བྲཧྨཱཡུ ཨཧཾ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎོ, བྲཧྨཱཡུ ཨཧཾ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎོ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༣༩༤) ཨེཝམྤི པཎིཔཱཏོ དཊྛབྦོ.

སོ པནེས ཉཱཏིབྷཡཱཙརིཡདཀྑིཎེཡྻཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ དཀྑིཎེཡྻཔཎིཔཱཏེན སརཎགམནཾ ཧོཏི, ན ཨིཏརེཧི. སེཊྛཝསེནེཝ ཧི སརཎཾ གཡ྄ཧཏི, སེཊྛཝསེན བྷིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཡོ སཱཀིཡོ ཝཱ ཀོལིཡོ ཝཱ ‘‘བུདྡྷོ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀོ’’ཏི ཝནྡཏི, ཨགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི སརཎཾ. ཡོ ཝཱ ‘‘སམཎོ གོཏམོ རཱཛཔཱུཛིཏོ མཧཱནུབྷཱཝོ, ཨཝནྡིཡམཱནོ ཨནཏྠམྤི ཀརེཡྻཱ’’ཏི བྷཡེན ཝནྡཏི, ཨགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི སརཎཾ. ཡོ ཝཱ བོདྷིསཏྟཀཱལེ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཀིཉྩི ཨུགྒཧིཏཾ སརམཱནོ བུདྡྷཀཱལེ ཝཱ –

‘‘ཨེཀེན བྷོགེ བྷུཉྫེཡྻ, དྭཱིཧི ཀམྨཾ པཡོཛཡེ;

ཙཏུཏྠཉྩ ནིདྷཱཔེཡྻ, ཨཱཔདཱསུ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. (དཱི. ནི. ༣.༢༦༥) –

ཨེཝརཱུཔཾ ཨནུསཱསནིཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡོ མེ’’ཏི ཝནྡཏི, ཨགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི སརཎཾ. ཡོ པན ‘‘ཨཡཾ ལོཀེ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻོ’’ཏི ཝནྡཏི, ཏེནེཝ གཧིཏཾ ཧོཏི སརཎཾ.

ཨེཝཾ གཧིཏསརཎསྶ ཙ ཨུཔཱསཀསྶ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཝཱ ཨཉྙཏིཏྠིཡེསུ པབྦཛིཏམྤི ཉཱཏིཾ ‘‘ཉཱཏཀོ མེ ཨཡ’’ནྟི ཝནྡཏོ སརཎགམནཾ ན བྷིཛྫཏི, པགེཝ ཨཔབྦཛིཏཾ. ཏཐཱ རཱཛཱནཾ བྷཡཝསེན ཝནྡཏོ, སོ ཧི རཊྛཔཱུཛིཏཏྟཱ ཨཝནྡིཡམཱནོ ཨནཏྠམྤི ཀརེཡྻཱཏི. ཏཐཱ ཡཾཀིཉྩི སིཔྤཾ སིཀྑཱཔཀཾ ཏིཏྠིཡཾ ‘‘ཨཱཙརིཡོ མེ ཨཡ’’ནྟི ཝནྡཏོཔི ན བྷིཛྫཏཱིཏི ཨེཝཾ སརཎགམནཔྤབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ ལོཀུཏྟརསྶ སརཎགམནསྶ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི ཝིཔཱཀཕལཾ, སབྦདུཀྑཀྑཡོ ཨཱནིསཾསཕལཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཡོ ཙ བུདྡྷཉྩ དྷམྨཉྩ, སངྒྷཉྩ སརཎཾ གཏོ;

ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི, སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏི.

དུཀྑཾ དུཀྑསམུཔྤཱདཾ, དུཀྑསྶ ཙ ཨཏིཀྐམཾ;

ཨརིཡཉྩཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, དུཀྑཱུཔསམགཱམིནཾ.

ཨེཏཾ ཁོ སརཎཾ ཁེམཾ, ཨེཏཾ སརཎམུཏྟམཾ;

ཨེཏཾ སརཎམཱགམྨ, སབྦདུཀྑཱ པམུཙྩཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༩༠-༡༩༢);

ཨཔིཙ ནིཙྩཏོ ཨནུཔགམནཱདིཝསེན པེཏསྶ ཨཱནིསཾསཕལཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ, ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཀཉྩི སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, སུཁཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨཏྟཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ, པིཏརཾ ཨརཧནྟཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ, དུཊྛཙིཏྟོ ཏཐཱགཏསྶ ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ, སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻ, ཨཉྙཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསེཡྻ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༢༨; ཨ. ནི. ༡.༢༦༨-༢༧༦).

ལོཀིཡསྶ པན སརཎགམནསྶ བྷཝསམྤདཱཔི བྷོགསམྤདཱཔི ཕལམེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཡེཀེཙི བུདྡྷཾ སརཎཾ གཏཱསེ,

ན ཏེ གམིསྶནྟི ཨཔཱཡབྷཱུམིཾ;

པཧཱཡ མཱནུསཾ དེཧཾ,

དེཝཀཱཡཾ པརིཔཱུརེསྶནྟཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༣༧);

ཨཔརམྤི ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཐ ཁོ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཨསཱིཏིཡཱ དེཝཏཱསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ, ཏེནུཔསངྐམི…པེ… ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཾ ཁོ སཀྐཾ དེཝཱནམིནྡཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨེཏདཝོཙ ‘སཱདྷུ ཁོ དེཝཱནམིནྡ བུདྡྷཾ སརཎགམནཾ ཧོཏི, བུདྡྷཾ སརཎགམནཧེཏུ ཁོ དེཝཱནམིནྡ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’ཏི. ཏེ ཨཉྙེ དེཝེ དསཧི ཋཱནེཧི ཨདྷིགཎྷནྟི དིབྦེན ཨཱཡུནཱ དིབྦེན ཝཎྞེན སུཁེན ཡསེན ཨཱདྷིཔཏེཡྻེན དིབྦེཧི རཱུཔེཧི སདྡེཧི གནྡྷེཧི རསེཧི ཕོཊྛབྦེཧཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༣༤༡). ཨེས ནཡོ དྷམྨེ སངྒྷེ ཙ. ཨཔིཙ ཝེལཱམསུཏྟཱདིཝསེནཱཔི (ཨ. ནི. ༩.༢༠) སརཎགམནསྶ ཕལཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ སརཎགམནཕལཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ལོཀིཡསརཎགམནཾ ཏཱིསུ ཝཏྠཱུསུ ཨཉྙཱཎསཾསཡམིཙྪཱཉཱཎཱདཱིཧི སཾཀིལིསྶཏི, ན མཧཱཛུཏིཀཾ ཧོཏི, ན མཧཱཝིཔྥཱརཾ. ལོཀུཏྟརསྶ ནཏྠི སཾཀིལེསོ. ལོཀིཡསྶ ཙ སརཎགམནསྶ དུཝིདྷོ བྷེདོ སཱཝཛྫོ ཨནཝཛྫོ ཙ. ཏཏྠ སཱཝཛྫོ ཨཉྙསཏྠཱརཱདཱིསུ ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནཱདཱིཧི ཧོཏི, སོ ཨནིཊྛཕལོ. ཨནཝཛྫོ ཀཱལཾ ཀིརིཡཱཡ, སོ ཨཝིཔཱཀཏྟཱ ཨཕལོ. ལོཀུཏྟརསྶ པན ནེཝཏྠི བྷེདོ. བྷཝནྟརེཔི ཧི ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཉྙསཏྠཱརཾ ན ཨུདྡིསཏཱིཏི ཨེཝཾ སརཎགམནསྶ སཾཀིལེསོ ཙ བྷེདོ ཙ ཝེདིཏབྦོཏི. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏཱུཏི མཾ བྷཝཾ གོཏམོ ‘‘ཨུཔཱསཀོ ཨཡ’’ནྟི ཨེཝཾ དྷཱརེཏུ, ཛཱནཱཏཱུཏི ཨཏྠོ.

སརཎགམནཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔཱསཀཝིདྷིཀཐཱཝཎྞནཱ

ཨུཔཱསཀཝིདྷིཀོསལླཏྠཾ པནེཏྠ ཀོ ཨུཔཱསཀོ, ཀསྨཱ ཨུཔཱསཀོཏི ཝུཙྩཏི, ཀིམསྶ སཱིལཾ, ཀོ ཨཱཛཱིཝོ, ཀཱ ཝིཔཏྟི, ཀཱ སམྤཏྟཱིཏི ཨིདཾ པཀིཎྞཀཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཀོ ཨུཔཱསཀོཏི ཡོ ཀོཙི ཏིསརཎགཏོ གཧཊྛོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཡཏོ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི, དྷམྨཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི, སངྒྷཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ ཧོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༣༣).

ཀསྨཱ ཨུཔཱསཀོཏི རཏནཏྟཡསྶ ཨུཔཱསནཏོ. སོ ཧི བུདྡྷཾ ཨུཔཱསཏཱིཏི ཨུཔཱསཀོ. དྷམྨཾ, སངྒྷཾ ཨུཔཱསཏཱིཏི ཨུཔཱསཀོ.

ཀིམསྶ སཱིལནྟི པཉྩ ཝེརམཎིཡོ. ཡཐཱཧ ‘‘ཡཏོ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཨདིནྣཱདཱནཱ, ཀཱམེསུ མིཙྪཱཙཱརཱ, མུསཱཝཱདཱ, སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ སཱིལཝཱ ཧོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༣༣).

ཀོ ཨཱཛཱིཝོཏི པཉྩ མིཙྪཱཝཎིཛྫཱ པཧཱཡ དྷམྨེན སམེན ཛཱིཝིཏཀཔྤནཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘པཉྩིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝཎིཛྫཱ ཨུཔཱསཀེན ཨཀརཎཱིཡཱ. ཀཏམཱ པཉྩ? སཏྠཝཎིཛྫཱ, སཏྟཝཎིཛྫཱ, མཾསཝཎིཛྫཱ, མཛྫཝཎིཛྫཱ, ཝིསཝཎིཛྫཱ. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ཝཎིཛྫཱ ཨུཔཱསཀེན ཨཀརཎཱིཡཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༧༧).

ཀཱ ཝིཔཏྟཱིཏི ཡཱ ཏསྶེཝ སཱིལསྶ ཙ ཨཱཛཱིཝསྶ ཙ ཝིཔཏྟི, ཨཡམསྶ ཝིཔཏྟི. ཨཔིཙ ཡཱཡ ཨེས ཙཎྜཱལོ ཙེཝ ཧོཏི མལཉྩ པཏིཀུཊྛོ ཙ. སཱཔིསྶ ཝིཔཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེ ཙ ཨཏྠཏོ ཨསྶདྡྷིཡཱདཡོ པཉྩ དྷམྨཱ ཧོནྟི. ཡཐཱཧ ‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨུཔཱསཀོ ཨུཔཱསཀཙཎྜཱལོ ཙ ཧོཏི ཨུཔཱསཀམལཉྩ ཨུཔཱསཀཔཏིཀུཊྛོ ཙ. ཀཏམེཧི པཉྩཧི? ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, དུསྶཱིལོ ཧོཏི, ཀོཏཱུཧལམངྒལིཀོ ཧོཏི, མངྒལཾ པཙྩེཏི ནོ ཀམྨཾ, ཨིཏོ ཙ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ པརིཡེསཏི ཏཏྠ ཙ པུབྦཀཱརཾ ཀརོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༧༥).

ཀཱ སམྤཏྟཱིཏི ཡཱ ཙསྶ སཱིལསམྤདཱ ཙ ཨཱཛཱིཝསམྤདཱ ཙ, སཱ སམྤཏྟི. ཡེ ཙསྶ རཏནབྷཱཝཱདིཀརཱ སདྡྷཱདཡོ པཉྩ དྷམྨཱ. ཡཐཱཧ ‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨུཔཱསཀོ ཨུཔཱསཀརཏནཉྩ ཧོཏི ཨུཔཱསཀཔདུམཉྩ ཨུཔཱསཀཔུཎྜརཱིཀཉྩ. ཀཏམེཧི པཉྩཧི? སདྡྷོ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཧོཏི, ན ཀོཏཱུཧལམངྒལིཀོ ཧོཏི, ཀམྨཾ པཙྩེཏི ནོ མངྒལཾ, ན ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི, ཨིདྷ ཙ པུབྦཀཱརཾ ཀརོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༧༥).

ཨཛྫཏགྒེཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨགྒསདྡོ ཨཱདིཀོཊིཀོཊྛཱསསེཊྛེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཨཛྫཏགྒེ, སམྨ དོཝཱརིཀ, ཨཱཝརཱམི དྭཱརཾ ནིགཎྛཱནཾ ནིགཎྛཱིན’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༧༠) ཧི ཨཱདིམྷི དིསྶཏི. ‘‘ཏེནེཝ ཨངྒུལགྒེན ཏཾ ཨངྒུལགྒཾ པརཱམསེཡྻ, (ཀཐཱ. ༤༤༡) ཨུཙྪགྒཾ ཝེལ༹གྒ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཀོཊིཡཾ. ‘‘ཨམྦིལགྒཾ ཝཱ མདྷུརགྒཾ ཝཱ ཏིཏྟཀགྒཾ ཝཱ (སཾ. ནི. ༥.༣༧༤), ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧཱརགྒེན ཝཱ པརིཝེཎགྒེན ཝཱ བྷཱཛེཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༨) ཀོཊྛཱསེ. ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༣༤) སེཊྛེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ ཨཱདིམྷི དཊྛབྦོ. ཏསྨཱ ཨཛྫཏགྒེཏི ཨཛྫཏཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ, ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཛྫཏནྟི ཨཛྫབྷཱཝཾ. ཨཛྫདགྒེཏི ཝཱ པཱཋོ, ད-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ, ཨཛྫ ཨགྒཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

པཱཎུཔེཏནྟི པཱཎེཧི ཨུཔེཏཾ, ཡཱཝ མེ ཛཱིཝིཏཾ པཝཏྟཏི, ཏཱཝ ཨུཔེཏཾ. ཨནཉྙསཏྠུཀཾ ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི སརཎཾ གཏཾ ཨུཔཱསཀཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཛཱནཱཏུ. ཨཧཉྷི སཙེཔི མེ ཏིཁིཎེན ཨསིནཱ སཱིསཾ ཚིནྡེཡྻ, ནེཝ བུདྡྷཾ ‘‘ན བུདྡྷོ’’ཏི ཝཱ དྷམྨཾ ‘‘ན དྷམྨོ’’ཏི ཝཱ, སངྒྷཾ ‘‘ན སངྒྷོ’’ཏི ཝཱ ཝདེཡྻནྟི. ཨེཝཾ ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནེན སརཎཾ གནྟྭཱ ཙཏཱུཧི ཙ པཙྩཡེཧི པཝཱརེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམཱིཏི.

ཨུཔཱསཀཝིདྷིཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བྷཡབྷེརཝསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཨནངྒཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༧. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ…པེ… ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏི ཨནངྒཎསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ སབྦསུཏྟེསུ. ཏསྨཱ ཨིཏོ པརཾ ཨེཏྟཀམྤི ཨཝཏྭཱ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཾཡེཝ ཀརིསྶཱམ.

ཙཏྟཱརོཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. པུགྒལཱཏི སཏྟཱ ནརཱ པོསཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པུགྒལཝཱདཱི མཧཱཐེརོཏི ན གཧེཏབྦཾ, ཨཡཉྷི ཨཱཡསྨཱ བུདྡྷཔུཏྟཱནཾ སེཊྛོ, སོ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ དེསནཾ ཨཝིལོམེནྟོཡེཝ དེསེཏི.

སམྨུཏིཔརམཏྠདེསནཱཀཐཱཝཎྞནཱ

བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ དུཝིདྷཱ དེསནཱ སམྨུཏིདེསནཱ, པརམཏྠདེསནཱ ཙཱཏི. ཏཏྠ པུགྒལོ སཏྟོ ཨིཏྠཱི པུརིསོ ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ དེཝོ མཱརོཏི ཨེཝརཱུཔཱ སམྨུཏིདེསནཱ. ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱ, ཁནྡྷཱ དྷཱཏཱུ ཨཱཡཏནཱནི སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཨེཝརཱུཔཱ པརམཏྠདེསནཱ.

ཏཏྠ བྷགཝཱ ཡེ སམྨུཏིཝསེན དེསནཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མོཧཾ པཧཱཡ ཝིསེསཾ ཨདྷིགནྟུཾ སམཏྠཱ, ཏེསཾ སམྨུཏིདེསནཾ དེསེཏི. ཡེ པན པརམཏྠཝསེན དེསནཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མོཧཾ པཧཱཡ ཝིསེསམདྷིགནྟུཾ སམཏྠཱ, ཏེསཾ པརམཏྠདེསནཾ དེསེཏི. ཏཏྠཱཡཾ ཨུཔམཱ, ཡཐཱ ཧི དེསབྷཱསཱཀུསལོ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ ཨཏྠསཾཝཎྞནཀོ ཨཱཙརིཡོ ཡེ དམིལ༹བྷཱསཱཡ ཝུཏྟེ ཨཏྠཾ ཛཱནནྟི, ཏེསཾ དམིལ༹བྷཱསཱཡ ཨཱཙིཀྑཏི. ཡེ ཨནྡྷཀབྷཱསཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཱཡ, ཏེསཾ ཏཱཡ ཏཱཡ བྷཱསཱཡ. ཨེཝཾ ཏེ མཱཎཝཀཱ ཚེཀཾ བྱཏྟཾ ཨཱཙརིཡམཱགམྨ ཁིཔྤམེཝ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟི. ཏཏྠ ཨཱཙརིཡོ ཝིཡ བུདྡྷོ བྷགཝཱ. ཏཡོ ཝེདཱ ཝིཡ ཀཐེཏབྦབྷཱཝེན ཋིཏཱནི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི. དེསབྷཱསཱཀོསལླམིཝ སམྨུཏིཔརམཏྠཀོསལླཾ. ནཱནཱདེསབྷཱསཱ མཱཎཝཀཱ ཝིཡ སམྨུཏིཔརམཏྠདེསནཱཔཊིཝིཛ྄ཛྷནསམཏྠཱ ཝེནེཡྻསཏྟཱ. ཨཱཙརིཡསྶ དམིལ༹བྷཱསཱདིཨཱཙིཀྑནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ སམྨུཏིཔརམཏྠཝསེན དེསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱཧ ཙེཏྠ –

‘‘དུཝེ སཙྩཱནི ཨཀྑཱསི, སམྦུདྡྷོ ཝདཏཾ ཝརོ;

སམྨུཏིཾ པརམཏྠཉྩ, ཏཏིཡཾ ནཱུཔལབྦྷཏི.

སངྐེཏཝཙནཾ སཙྩཾ, ལོཀསམྨུཏིཀཱརཎཱ;

པརམཏྠཝཙནཾ སཙྩཾ, དྷམྨཱནཾ བྷཱུཏཀཱརཎཱ.

ཏསྨཱ ཝོཧཱརཀུསལསྶ, ལོཀནཱཐསྶ སཏྠུནོ;

སམྨུཏིཾ ཝོཧརནྟསྶ, མུསཱཝཱདོ ན ཛཱཡཏཱི’’ཏི.

ཨཔིཙ ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི – ཧིརོཏྟཔྤདཱིཔནཏྠཾ, ཀམྨསྶཀཏཱདཱིཔནཏྠཾ, པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརདཱིཔནཏྠཾ, ཨཱནནྟརིཡདཱིཔནཏྠཾ, བྲཧྨཝིཧཱརདཱིཔནཏྠཾ, པུབྦེནིཝཱསདཱིཔནཏྠཾ, དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིདཱིཔནཏྠཾ, ལོཀསམྨུཏིཡཱ ཨཔྤཧཱནཏྠཉྩཱཏི. ‘‘ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ཧིརཱིཡནྟི ཨོཏྟཔྤནྟཱི’’ཏི ཧི ཝུཏྟེ མཧཱཛནོ ན ཛཱནཱཏི, སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, པཊིསཏྟུ ཧོཏི ‘‘ཀིམིདཾ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ཧིརཱིཡནྟི ཨོཏྟཔྤནྟི ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨིཏྠཱི ཧིརཱིཡཏི ཨོཏྟཔྤཏི པུརིསོ ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ དེཝོ མཱརོ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཛཱནཱཏི, ན སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, ན པཊིསཏྟུ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཧིརོཏྟཔྤདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ ཀམྨསྶཀཱ དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཀམྨསྶཀཏཱདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཝེལུ༹ཝནཱདཡོ མཧཱཝིཧཱརཱ ཁནྡྷེཧི ཀཱརཱཔིཏཱ དྷཱཏཱུཧི ཨཱཡཏནེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟི པིཏརཾ ཨརཧནྟཾ རུཧིརུཔྤཱདཀམྨཾ ཀརོནྟི, སངྒྷབྷེདཀམྨཾ ཀརོནྟི, དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཱནནྟརིཡདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི. ‘‘ཁནྡྷཱ མེཏྟཱཡནྟི དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ བྲཧྨཝིཧཱརདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ པུབྦེནིཝཱསམནུསྶརནྟི དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ པུབྦེནིཝཱསདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི. ‘‘ཁནྡྷཱ དཱནཾ པཊིགྒཎྷནྟི དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི མཧཱཛནོ ན ཛཱནཱཏི, སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, པཊིསཏྟུ ཧོཏི ‘‘ཀིམིདཾ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི པཊིགྒཎྷནྟི ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘པུགྒལཱ པཊིགྒཎྷནྟི སཱིལཝནྟོ ཀལྱཱཎདྷམྨཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཛཱནཱཏི, ན སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, ན པཊིསཏྟུ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

ལོཀསམྨུཏིཉྩ བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ནཔྤཛཧནྟི, ལོཀསམཉྙཱཡ ལོཀནིརུཏྟིཡཾ ལོཀཱབྷིལཱཔེ ཋིཏཱཡེཝ དྷམྨཾ དེསེནྟི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ལོཀསམྨུཏིཡཱ ཨཔྤཧཱནཏྠམྤི པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི. ཏསྨཱ ཨཡམྤི ཨཱཡསྨཱ ལོཀཝོཧཱརཀུསལཏཱཡ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ དེསནཾ ཨཝིལོམེནྟོ ལོཀསམྨུཏིཡཾ ཋཏྭཱཝ ཙཏྟཱརོམེ, ཨཱཝུསོ, པུགྒལཱཏི ཨཱཧ. ཏསྨཱ ཨེཏྠ པརམཏྠཝསེན ཨགྒཧེཏྭཱ སམྨུཏིཝསེནེཝ པུགྒལོ ཝེདིཏབྦོ.

སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱཏི ལོཀསངྐེཏཝསེན ཨཏྠི ཨུཔལབྦྷམཱནཱ. ལོཀསྨིནྟི སཏྟལོཀེ. སཱངྒཎོཝ སམཱནོཏིཨཱདཱིསུ པན ཨངྒཎནྟི ཀཏྠཙི ཀིལེསཱ ཝུཙྩནྟི. ཡཐཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཏཱིཎི ཨངྒཎཱནི? རཱགོ ཨངྒཎཾ, དོསོ ཨངྒཎཾ, མོཧོ ཨངྒཎ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༩༢༤). ཀཏྠཙི ཡཾཀིཉྩི མལཾ ཝཱ པངྐོ ཝཱ, ཡཐཱཧ ‘‘ཏསྶེཝ རཛསྶ ཝཱ ཨངྒཎསྶ ཝཱ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམཏཱི’’ཏི. ཀཏྠཙི ཏཐཱརཱུཔོ བྷཱུམིབྷཱགོ, སོ བོདྷིཡངྒཎཾ ཙེཏིཡངྒཎནྟིཨཱདཱིནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཨིདྷ པན ནཱནཔྤཀཱརཱ ཏིབྦཀིལེསཱ ‘‘ཨངྒཎ’’ནྟི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏཐཱ ཧི ཝཀྑཏི ‘‘པཱཔཀཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཀུསལཱནཾ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཡདིདཾ ཨངྒཎ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༦༠). སཧ ཨངྒཎེན སཱངྒཎོ.

སཱངྒཎོཝ སམཱནོཏི སཀིལེསོཡེཝ སནྟོ. ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི མཡ྄ཧཾ ཨཏྟནོ ཙིཏྟསནྟཱནེ ཀིལེསོ ཨཏྠཱིཏིཔི ན ཛཱནཱཏི. ‘‘ཨིམེ ཀིལེསཱ ནཱམ ཀཀྑལཱ༹ ཝཱལཱ༹ ཛཧིཏབྦཱ ན གཧིཏབྦཱ ཝིསདུཊྛསལླསདིསཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡཱཐཱཝསརསཏོཔི ན ཛཱནཱཏི. ཡོ ཨཏྠཱིཏི ཙ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཉྩ ཛཱནཱཏི. སོ ‘‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྶ པན ན ཙ མགྒེན སམཱུཧཏཱ ཀིལེསཱ, ན ཙ ཨུཔྤཛྫནྟི ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ ཝཱརིཏཏྟཱ, ཨཡམིདྷ ཨནངྒཎོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀིལེསཱ ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ ཝཱརིཏཏྟཱ ནཏྠི, ན མགྒེན སམཱུཧཏཏྟཱ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི, ‘‘ཏེ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ མཧཱཨནཏྠཾ ཀརིསྶནྟི ཀཀྑལཱ༹ ཝཱལཱ༹ ཝིསདུཊྛསལླསདིསཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡཱཐཱཝསརསཏོཔི ན ཛཱནཱཏི. ཡོ པན ‘‘ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ནཏྠཱི’’ཏི ཙ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཉྩ ཛཱནཱཏི, སོ ‘‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཙཏཱུསུ པུགྒལེསུ, ཏེསུ ཝཱ དྭཱིསུ སཱངྒཎེསུ, ཡྭཱཡནྟི ཡོ ཨཡཾ, ཡཱཡནྟིཔི པཱཋོ.

༥༨. ཀོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱརིཔུཏྟ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོཏི ཨུབྷཡེནཱཔི ཀཱརཎམེཝ པུཙྪཏི. ཡེནིམེསནྟི ཡེན ཧེཏུནཱ ཡེན པཙྩཡེན ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཨེཀོ སེཊྛཔུརིསོ ཨེཀོ ཧཱིནཔུརིསོཏི ཨཀྑཱཡཏི, སོ ཀོ ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོཏི ཨེཝམེཏྠ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘ནཔྤཛཱནཱཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ, པཛཱནནཱ ནཔྤཛཱནནཱཏི ཨིདམེཝ ཨུབྷཡཾ ཧེཏུ ཙེཝ པཙྩཡོ ཙ.

༥༩. ཐེརོ པན ཨཏྟནོ ཝིཙིཏྲཔཊིབྷཱནཏཱཡ ཏཾ པཱཀཊཏརཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ པུན ཏཏྲཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏསྶེཏཾ པཱཊིཀངྑནྟི ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨེཏཾ པཱཊིཀངྑིཏབྦཾ. ཨིདམེཝ ཨེས པཱཔུཎིསྶཏི, ན ཨཉྙནྟི ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཨཝསྶཾ བྷཱཝཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ན ཚནྡཾ ཛནེསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཾ ཨཚནྡཛནནཱདིཾ སནྡྷཱཡཱཧ.

ཏཏྠ ཙ ན ཚནྡཾ ཛནེསྶཏཱིཏི ཨཔྤཛཱནནྟོ ཏསྶ ཨངྒཎསྶ པཧཱནཏྠཾ ཀཏྟུཀམྱཏཱཚནྡཾ ན ཛནེསྶཏི. ན ཝཱཡམིསྶཏཱིཏི ཏཏོ བལཝཏརཾ ཝཱཡཱམཾ ན ཀརིསྶཏི, ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷིསྶཏཱིཏི ཐཱམགཏཝཱིརིཡཾ པན ནེཝ ཨཱརབྷིསྶཏི, ན པཝཏྟེསྶཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱངྒཎོཏི ཨིམེཧི རཱགཱདཱིཧི ཨངྒཎེཧི སཱངྒཎོ. སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོཏི ཏེཧིཡེཝ སུཊྛུཏརཾ ཀིལིཊྛཙིཏྟོ མལཱིནཙིཏྟོ ཝིབཱདྷིཏཙིཏྟོ ཨུཔཏཱཔིཏཙིཏྟོ ཙ ཧུཏྭཱ. ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི མརིསྶཏི.

སེཡྻཐཱཔཱིཏི ཡཐཱ ནཱམ. ཀཾསཔཱཏཱིཏི ཀཾསལོཧབྷཱཛནཾ. ཨཱབྷཏཱཏི ཨཱནཱིཏཱ. ཨཱཔཎཱ ཝཱ ཀམྨཱརཀུལཱ ཝཱཏི ཨཱཔཎཏོ ཝཱ ཀཾསཔཱཏིཀཱརཀཱནཾ ཀམྨཱརཱནཾ གྷརཏོ ཝཱ. རཛེནཱཏི ཨཱགནྟུཀརཛེན པཾསུཨཱདིནཱ. མལེནཱཏི ཏཏྠེཝ ཨུཊྛིཏེན ལོཧམལེན. པརིཡོནདྡྷཱཏི སཉྪནྣཱ. ན ཙེཝ པརིབྷུཉྫེཡྻུནྟི ཨུདཀཁཱདནཱིཡཔཀྑིཔནཱདཱིཧི པརིབྷོགཾ ན ཀརེཡྻུཾ. ན ཙ པརིཡོདཔེཡྻུནྟི དྷོཝནགྷཾསནཱདཱིཧི ན པརིསུདྡྷཾ ཀཱརཱཔེཡྻུཾ. རཛཱཔཐེཏི རཛཔཐེ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ, རཛསྶ ཨཱགམནཊྛཱནེ ཝཱ ཝུཊྛཱནུཊྛཱནེ ཝཱ ཧེཊྛཱམཉྩེ ཝཱ ཐུསཀོཊྛཀེ ཝཱ བྷཱཛནནྟརེ ཝཱ, ཡཏྠ རཛེན ཨོཀིརཱིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཾཀིལིཊྛཏརཱ ཨསྶ མལགྒཧིཏཱཏི ཨེཏྠ རཛཱཔཐེ ནིཀྑིཔནེན སཾཀིལིཊྛཏརཱ, ཨཔརིབྷོགཱཔརིཡོདཔནེཧི མལགྒཧིཏཏརཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, པཊིཔུཙྪཱཝཙནཉྩེཏཾ. ཏེནསྶ ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཱཝུསོ, སཱ ཀཾསཔཱཏི ཨེཝཾ ཀརཱིཡམཱནཱ ཨཔརེན ཀཱལེན སཾཀིལིཊྛཏརཱ ཙ མལགྒཧིཏཏརཱ ཙ མཏྟིཀཔཱཏཱིཏི ཝཱ ཀཾསཔཱཏཱིཏི ཝཱ ཨིཏིཔི དུཛྫཱནཱ བྷཝེཡྻ ནུ ཁོ ནོཏི, ཐེརོ ཏཾ པཊིཛཱནནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི. པུན དྷམྨསེནཱཔཏི ཨོཔམྨཾ སམྤཊིཔཱདེནྟོ, ཨེཝམེཝ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠེཝཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཱ ཝེདིཏབྦཱ – ཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིསདིསོ སཱངྒཎོ པུགྒལོ. སཾཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ ནཔརིབྷུཉྫནམཱདིཾ ཀཏྭཱ རཛཱཔཐནིཀྑེཔོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ པབྦཛྫཾ ལབྷམཱནསྶ ཝེཛྫཀམྨཱདཱིསུ པསུཏཔུགྒལསནྟིཀེ པབྦཛྫཱཔཊིལཱབྷོ. སཾཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ པུན སཾཀིལིཊྛཏརབྷཱཝོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨནུཀྐམེན ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཨནུསིཀྑཏོ ཝེཛྫཀམྨཱདིཀརཎཾ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ སཱངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན དུཀྐཊདུབྦྷཱསིཏཝཱིཏིཀྐམནཾ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ སཱངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན པཱཙིཏྟིཡཐུལླཙྩཡཝཱིཏིཀྐམནཾ, སངྒྷཱདིསེསཝཱིཏིཀྐམནཾ, པཱརཱཛིཀཝཱིཏིཀྐམནཾ, མཱཏུགྷཱཏཱདིཨཱནནྟརིཡཀརཎཾ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ སཱངྒཎཀཱལཀིརིཡཱཏི.

སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ཨེཏྠ ཙ ཨཀུསལཙིཏྟེན ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ན ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. སབྦསཏྟཱ ཧི པཀཏིཙིཏྟེན བྷཝངྒཙིཏྟེནེཝ ཀཱལཾ ཀརོནྟི. ཨཡཾ པན ཨཝིསོདྷེཏྭཱ ཙིཏྟསནྟཱནཾ ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ཨེཏམཏྠཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝཾ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

དུཏིཡཝཱརེ པརིཡོདཔེཡྻུནྟི དྷོཝནགྷཾསནསཎྷཚཱརིཀཱཔརིམཛྫནཱདཱིཧི པརིསུདྡྷཾ ཨཱདཱསམཎྜལསདིསཾ ཀརེཡྻུཾ. ན ཙ ནཾ རཛཱཔཐེཏི པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཋཱནེ ཨནིཀྑིཔིཏྭཱ ཀརཎྜམཉྫཱུསཱདཱིསུ ཝཱ ཋཔེཡྻུཾ, པལིཝེཋེཏྭཱ ཝཱ ནཱགདནྟེ ལགེཡྻུཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ གཧེཏབྦཾ.

ཨུཔམཱསཾསནྡནཱ ཙེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ – ཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིསདིསོ སཱངྒཎོ བྷབྦཔུགྒལོ. ཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ པརིབྷུཉྫནམཱདིཾ ཀཏྭཱ སུདྡྷཊྛཱནེ ཋཔནཾ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ པབྦཛྫཾ ལབྷམཱནསྶ པེསལབྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ པབྦཛྫཱཔཊིལཱབྷོ. ཡེ ཨོཝདནྟི ཨནུསཱསནྟི ཨཔྤམཏྟཀམྤི པམཱདཾ དིསྭཱ དཎྜཀམྨཾ ཀཏྭཱ པུནཔྤུནཾ སིཀྑཱཔེནྟི, སཾཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ ཨཔརཀཱལེ པརིསུདྡྷཔརིཡོདཱཏབྷཱཝོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཨནུསིཀྑཏོ ཨནུཀྐམེན སམྨཱཝཏྟཔཊིཔཏྟི, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ ཨནངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན པརིསུདྡྷེ སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ དྷུཏངྒཱནི སམཱདཱཡ ཨཏྟནོ ཨནུཀཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གཱམནྟསེནཱསནཝཱསཾ མུཉྩིཏྭཱ པནྟསེནཱསནཝཱསོ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ ཨནངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིནིབྦཏྟནེན ཀིལེསཝིཀྑམྦྷནཾ, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཀིལེསཱནཾ ཏདངྒནིཝཱརཎཾ, སོཏཱཔཏྟིཕལཱདྷིགམོ…པེ… ཨརཧཏྟསཙྪིཀིརིཡཱཏི ཨེཏྠ ཋིཏསྶ ཨཙྩནྟཾ ཨནངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ ཨེཝ.

ཏཏིཡཝཱརེ སུབྷནིམིཏྟནྟི རཱགཊྛཱནིཡཾ ཨིཊྛཱརམྨཎཾ. མནསི ཀརིསྶཏཱིཏི ཏསྨིཾ ཝིཔནྣསྶཏི ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱཝཛྫིསྶཏི. ཏསྶ སུབྷནིམིཏྟསྶ མནསིཀཱརཱཏི ཏསྶ པུགྒལསྶ སུབྷནིམིཏྟམནསིཀཱརཀཱརཎཱ. ཨནུདྡྷཾསེསྶཏཱིཏི ཧིཾསིསྶཏི ཨདྷིབྷཝིསྶཏི. རཱགོ ཧི ཨུཔྤཛྫནྟོ ཀུསལཝཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ སཡམེཝ ཨཀུསལཛཝནཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟོ ཀུསལཙིཏྟཾ ཨནུདྡྷཾསེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ གཧེཏབྦཾ.

ཨོཔམྨསཾསནྡནཱ པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ – པརིསུདྡྷཀཾསཔཱཏིསདིསོ པཀཏིཡཱ ཨཔྤཀིལེསོ ཨནངྒཎཔུགྒལོ. པརིསུདྡྷཀཾསཔཱཏིཡཱ ནཔརིབྷུཉྫནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ རཛཱཔཐེ ནིཀྑེཔོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ པབྦཛྫཾ ལབྷམཱནསྶཱཏི ཨིཏོ པརཾ སབྦཾ པཋམཝཱརསདིསམེཝ.

ཙཏུཏྠཝཱརེ སུབྷནིམིཏྟཾ ན མནསི ཀརིསྶཏཱིཏི ཏསྨིཾ སཏིཝིརཧཱབྷཱཝཏོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ནཱཝཛྫིསྶཏི, སེསཾ དུཏིཡཝཱརཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཾ. ‘‘ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིམྷི ཝུཏྟནཡམེཝ.

༦༠. ཨིདཱནི ཏཾ ཨངྒཎཾ ནཱནཔྤཀཱརཏོ པཱཀཊཾ ཀཱརཱཔེཏུཀཱམེནཱཡསྨཏཱ མཧཱམོགྒལླཱནེན ‘‘ཨངྒཎཾ ཨངྒཎ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པུཊྛོ ཏཾ བྱཱཀརོནྟོ པཱཔཀཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིཙྪཱཝཙརཱནནྟི ཨིཙྪཱཡ ཨཝཙརཱནཾ, ཨིཙྪཱཝསེན ཨོཏིཎྞཱནཾ པཝཏྟཱནཾ ནཱནཔྤཀཱརཱནཾ ཀོཔཨཔྤཙྩཡཱནནྟི ཨཏྠོ. ཡཾ ཨིདྷེཀཙྩསྶཱཏི ཡེན ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏཾ ཋཱནཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏི ཨཏྠི, ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱཔནྣོ ཨསྶནྟི ཨཱཔནྣོ བྷཝེཡྻཾ. ན ཙ མཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུནྟི བྷིཀྑཱུ ཙ མཾ ན ཛཱནེཡྻུཾ. ཀིཾ པནེཏྠ ཋཱནཾ, ལཱབྷཏྠིཀཏཱ. ལཱབྷཏྠིཀོ ཧི བྷིཀྑུ པཀཏིཡཱཔི ཙ ཀཏཔུཉྙོ མནུསྶེཧི སཀྐཏོ གརུཀཏོ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏི ‘‘ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣཾ བྷིཀྑུཾ ཐེརཱ ཉཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨཱརོཙེནྟི, ཏེ ནཝཀཱནཾ, ནཝཀཱ ཝིཧཱརེ ཝིགྷཱསཱདཱདཱིནཾ, ཏེ ཨོཝཱདཾ ཨཱགཏཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ, ཨེཝཾ ཀམེན ཙཏསྶོ པརིསཱ ཛཱནནྟི. ཨེཝམསྶ ལཱབྷནྟརཱཡོ ཧོཏི. ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཨཱཔཏྟིཉྩ ཝཏ ཨཱཔནྣོ ཨསྶཾ, ན ཙ མཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུ’’ནྟི.

ཡཾ ཏཾ བྷིཀྑུཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུནྟི ཡེན ཀཱརཎེན ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུཾ, ཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏི ཁོ པན ཨཏྠིཡེཝ, ནོ ནཏྠི. ཐེརཱ ཧི ཉཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨཱརོཙེནྟི. ཨེཝཾ སོ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཙཏཱུསུ པརིསཱསུ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨེཝཾ པཱཀཊོ ཙ ཨཡསཱབྷིབྷཱུཏོ གཱམསཏམྤི པཝིསིཏྭཱ ཨུམྨཱརསཏེསུ ཋཱནེསུ ཨུཉྪིཏྭཱ ཡཐཱདྷོཏེན པཏྟེན ནིཀྑམཏི. ཏཏོ ཛཱནནྟི མཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོཏི ཏེཧི ཙམྷི ཨེཝཾ ནཱསིཏོཏི ཙིནྟེཏྭཱ, ཨིཏི སོ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨཔྤཏཱིཏོ སོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཀུཔིཏོ ཙེཝ ཧོཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཨཔྤཏཱིཏོ ཙ དོམནསྶཱབྷིབྷཱུཏོ.

ཡོ ཙེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཀོཔོ ཡོ ཙ ཨཔྤཙྩཡོ ཨུབྷཡམེཏཾ ཨངྒཎནྟི, ཨཱཝུསོ, ཡོ ཙཱཡཾ སངྑཱརཀྑནྡྷསངྒཧིཏོ ཀོཔོ, ཡོ ཙ ཝེདནཱཀྑནྡྷསངྒཧིཏོ ཨཔྤཙྩཡོ, ཨེཏཾ ཨུབྷཡཾ ཨངྒཎནྟི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིདཉྩ ཏཱདིསཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཝསེན ཝུཏྟཾ. ལོབྷོ པན ཨིམསྶ ཨངྒཎསྶ པུབྦབྷཱགཝསེན, མོཧོ སམྤཡོགཝསེནཱཔི གཧིཏོཡེཝ ཧོཏི.

ཨནུརཧོ མནྟི པུརིམསདིསམེཝ བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ སེནཱསནཾ པཝེསེཏྭཱ དྭཱརཾ ཐཀེཏྭཱ ཙོདེནྟེ ཨིཙྪཏི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏནྟི ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཨཱནེཏྭཱ བྱཏྟཱ ཝིནཱིཏཱ ‘‘ཏཡཱ ཨསུཀམྷི ནཱམ ཋཱནེ ཝེཛྫཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙོདེཡྻུཾ. སོ ཙཏཱུསུ པརིསཱསུ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨེཝཾ པཱཀཊོ ཙ ཨཡསཱབྷིབྷཱུཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

སཔྤཊིཔུགྒལོཏི སམཱནོ པུགྒལོ. སམཱནོཏི སཱཔཏྟིཀོ. པཊིཔུགྒལོཏི ཙོདཀོ. ཨཡཾ སཱཔཏྟིཀེནེཝ ཙོདནཾ ཨིཙྪཏི, ཏྭམྤི ཨིམཉྩིམཉྩ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ, ཏཾ ཏཱཝ པཊིཀརོཧི པཙྪཱ མཾ ཙོདེསྶསཱིཏི ཝཏྟུཾ སཀྐཱཏི མཉྙམཱནོ. ཨཔིཙ ཛཱཏིཨཱདཱིཧིཔི སམཱནོ པུགྒལོ སཔྤཊིཔུགྒལོ. ཨཡཉྷི ཨཏྟནོ ཛཱཏིཡཱ ཀུལེན བཱཧུསཙྩེན བྱཏྟཏཱཡ དྷུཏངྒེནཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧིཔི སམཱནེནེཝ ཙོདནཾ ཨིཙྪཏི, ཏཱདིསེན ཝུཏྟཾ ནཱཏིདུཀྑཾ ཧོཏཱིཏི མཉྙམཱནོ. ཨཔྤཊིཔུགྒལོཏི ཨེཏྠ ཨཡུཏྟོ པཊིཔུགྒལོ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ. ཨིམེཧི ཨཱཔཏྟཱདཱིཧི ཨསདིསཏྟཱ པཊིསཏྟུ པཊིསལློ ཙོདཀོ བྷཝིཏུཾ ཨཡུཏྟོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིཏི སོ ཀུཔིཏོཏི ཨིཏི སོ ཨིམཱཡ ཨཔྤཊིཔུགྒལཙོདནཱཡ ཨེཝཾ ཀུཔིཏོ ཧོཏི.

ཙཏུཏྠཝཱརེ ཨཧོ ཝཏཱཏི ‘‘ཨཧོ ཝཏ རེ ཨམྷཱཀཾ པཎྜིཏཀཱ, ཨཧོ ཝཏ རེ ཨམྷཱཀཾ བཧུསྶུཏཀཱ ཏེཝིཛྫཀཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༩༡) གརཧཱཡཾ དིསྶཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏ མཾ དཧརཾཡེཝ སམཱནཾ རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩེཡྻུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༥༧) པཏྠནཱཡཾ. ཨིདྷ པཏྠནཱཡམེཝ. པཊིཔུཙྪིཏྭཱ པཊིཔུཙྪིཏྭཱཏི པུནཔྤུནཾ པུཙྪིཏྭཱ. ཨཡཾ བྷིཀྑུ ལཱབྷཏྠིཀོ བྷགཝཏོ ཨཏྟཱནཾ པཊིཔུཙྪིཏབྦཾ ཨིཙྪཏི, ཏཉྩ ཁོ ཨནུམཏིཔུཙྪཱཡ, ནོ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཱ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ. ཨཡཉྷི པསྶཏི བྷགཝནྟཾ སཱརིཔུཏྟཱདཡོ མཧཱཐེརེ ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱརིཔུཏྟ, མོགྒལླཱན, ཀསྶཔ, རཱཧུལ ཙཀྑུཾ ནིཙྩཾ ཝཱ ཨནིཙྩཾ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེནྟཾ, མནུསྶེ ཙ ‘‘ཏེས པཎྜིཏཱ ཐེརཱ སཏྠུ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེནྟཱི’’ཏི ཝཎྞཾ བྷཎནྟེ, ལཱབྷསཀྐཱརཉྩ ཨུཔཧརནྟེ. ཏསྨཱ ཏཾ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨིཙྪནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ནིཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཁཱཎུ ཝིཡ བྷགཝཏོ པུརཏོཝ ཧོཏི.

ཨིཏི སོ ཀུཔིཏོཏི ཨཐ བྷགཝཱ ཏཾ ཨམནསིཀརིཏྭཱཝ ཨཉྙཾ ཐེརཾ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཏེན སོ ཀུཔིཏོ ཧོཏི བྷགཝཏོ ཙ ཐེརསྶ ཙ. ཀཐཾ བྷགཝཏོ ཀུཔྤཏི? ‘‘ཨཧཾ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པབྷུཏི གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎཏོ བཧིནིཀྑམནཾ ན ཛཱནཱམི, སབྦཀཱལཾ ཚཱཡཱཝ ན ཝིཛཧཱམི, མཾ ནཱམ པུཙྪིཏྭཱ དྷམྨདེསནཱམཏྟམྤི ནཏྠི. ཏཾམུཧུཏྟཾ དིཊྛམཏྟཀམེཝ ཐེརཾ པུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ བྷགཝཏོ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརསྶ ཀུཔྤཏི? ‘‘ཨཡཾ མཧལླཀཏྠེརོ བྷགཝཏོ པུརཏོ ཁཱཎུ ཝིཡ ནིསཱིདཏི, ཀདཱ ནུ ཁོ ཨིམཾ དྷམྨཀམྨིཀཱ ཨབྷབྦཊྛཱནཾ པཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརིསྶནྟི, ཨཡཉྷི ཡདི ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ན བྷཝེཡྻ, ཨཝསྶཾ བྷགཝཱ མཡཱ སདྡྷིཾ སལླཔེཡྻཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཐེརསྶ ཀུཔྤཏི.

པུརཀྑཏྭཱ པུརཀྑཏྭཱཏི པུརཏོ པུརཏོ ཀཏྭཱ, སམྤརིཝཱརེཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོཡེཝ, ཨཡཉྷི པསྶཏི བཧུསྶུཏེ བྷིཀྑཱུ མཧཱཔརིཝཱརེན གཱམཾ པཝིསནྟེ, ཙེཏིཡཾ ཝནྡནྟེ, ཏེསཉྩ ཏཾ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཨུཔཱསཀེ པསནྣེ པསནྣཱཀཱརཾ ཀརོནྟེ. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཐེརསྶ ཙ. ཀཐཾ བྷིཀྑཱུནཾ? ‘‘ཨིམེ ཡདེཝ མཡ྄ཧཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙཱིཝརཾ ཝཱ པིཎྜཔཱཏོ ཝཱ, ཏཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟི, མཡ྄ཧཾ པན པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཏོ ཨཱགཙྪནྟོཔི ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཝཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརསྶ? ‘‘ཨེསོ མཧལླཀཏྠེརོ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ སཡམེཝ པཉྙཱཡཏི, ཀུདཱསྶུ ནཱམ ནཾ དྷམྨཀམྨིཀཱ ནིཀྐཌྜྷིསྶནྟི, ཨིམསྨིཾ ཨསཏི ཨཝསྶཾ མཾཡེཝ པརིཝཱརེསྶནྟཱི’’ཏི.

བྷཏྟགྒེཏི བྷོཛནཊྛཱནེ. ཨགྒཱསནནྟི སངྒྷཏྠེརཱསནཾ. ཨགྒོདཀནྟི དཀྑིཎོདཀཾ. ཨགྒཔིཎྜནྟི སངྒྷཏྠེརཔིཎྜཾ. སབྦཏྠ ཝཱ ཨགྒནྟི པཎཱིཏཱདྷིཝཙནམེཏཾ. ཏཏྠ ཨཧམེཝ ལབྷེཡྻནྟི ཨིཙྪཱ ནཱཏིམཧཱསཱཝཛྫཱ. ན ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ལབྷེཡྻཱཏི པན ཨཏིམཧཱསཱཝཛྫཱ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ པཱསཱདིཀོ ཧོཏི ཙཱིཝརདྷཱརཎཱདཱིཧི, ཀདཱཙི པབྦཛཏི, ཀདཱཙི ཝིབྦྷམཏི. ཏེན སོ པུབྦེ ལདྡྷཔུབྦཾ ཨཱསནཱདིཾ པཙྪཱ ཨལབྷནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི. ན སོ བྷིཀྑུ ལབྷེཡྻཱཏི ན སོ བྷིཀྑུ ཐེརཱནཾ ཨགྒཱསནཱདཱིསུ ཏདནུསཱརེན མཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨཉྙེསཉྩ ནཝཱནཾ ཀདཱཙི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ སབྦནིཧཱིནཾ ཨཱསནཱདིཾ ལབྷཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི མནུསྶཱནཉྩ ཐེརཱནཉྩ. ཀཐཾ མནུསྶཱནཾ? ‘‘ཨིམེ མངྒལཱདཱིསུ མཾ ནིསྶཱཡ བྷིཀྑཱུ ལབྷནྟི, ཨེཏེ, ‘བྷནྟེ, ཨེཏྟཀེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཨནུཀམྤཾ ཀརོཐཱ’ཏི ཝདནྟི, ཨིདཱནི ཏཾམུཧུཏྟཾ དིཊྛམཏྟཀཾ མཧལླཀཏྠེརཾ གཧེཏྭཱ གཏཱ, ཧོཏུ ཨིདཱནི, ནེསཾ ཀིཙྩེ ཨུཔྤནྣེ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ མནུསྶཱནཾ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརཱནཾ? ‘‘ཨིམེ ནཱམ ཡདི ན བྷཝེཡྻུཾ, མཾཡེཝ མནུསྶཱ ནིམནྟེཡྻུ’’ནྟི ཨེཝཾ ཐེརཱནཾ ཀུཔྤཏི.

ཨནུམོདེཡྻནྟི ཨནུམོདནཾ ཀརེཡྻཾ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཁཎྜཱནུམོདནཾ ཛཱནཱཏི, ‘‘སོ ཨནུམོདནཊྛཱནེ བཧཱུ མཱཏུགཱམཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏཱ མཾ སཉྫཱནིཏྭཱ ཏཏོ པབྷུཏི ཐཱལཀབྷིཀྑཾ དསྶནྟཱི’’ཏི པཏྠེནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི. ཋཱནནྟི བཧུསྶུཏཱནཾ ཨནུམོདནཱ བྷཱརོ, ཏེན བཧུསྶུཏོ ཨནུམོདེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི མནུསྶཱནཾ ཐེརསྶ དྷམྨཀཐིཀསྶ ཙ. ཀཐཾ མནུསྶཱནཾ? ‘‘ཨིམེ པུབྦེ མཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཡཱཙནྟི ‘ཨམྷཱཀཾ ནཱགཏྠེརོ ཨམྷཱཀཾ སུམནཏྠེརོ ཨནུམོདཏཱུ’ཏི, ཨཛྫ པན ནཱཝོཙུ’’ནྟི ཨེཝཾ མནུསྶཱནཾ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརསྶ? ‘‘ཨཡཾ སངྒྷཏྠེརོ ‘ཏུམྷཱཀཾ ཀུལུཔཀཾ ནཱགཏྠེརཾ སུམནཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམཐ, ཨཡཾ ཨནུམོདིསྶཏཱི’ཏི ན བྷཎཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཐེརསྶ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ དྷམྨཀཐིཀསྶ? ‘‘ཐེརེན ཝུཏྟམཏྟེཡེཝ པཧཱརཾ ལདྡྷཀུཀྐུཊོ ཝིཡ ཏུརིཏཏུརིཏཾ ཝསྶཏི, ཨིམཾ ནཱམ ནིཀྐཌྜྷནྟཱ ནཏྠི, ཨིམསྨིཉྷི ཨསཏི ཨཧམེཝ ཨནུམོདེཡྻ’’ནྟི ཨེཝཾ དྷམྨཀཐིཀསྶ ཀུཔྤཏི.

ཨཱརཱམགཏཱནནྟི ཝིཧཱརེ སནྣིཔཏིཏཱནཾ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཁཎྜདྷམྨཀཐཾ ཛཱནཱཏི, སོ པསྶཏི ཏཱདིསེསུ ཋཱནེསུ དྭིཡོཛནཏིཡོཛནཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ བྷིཀྑཱུ སབྦརཏྟིཀཱནི དྷམྨསྶཝནཱནི སུཎནྟེ, ཏུཊྛཙིཏྟེ ཙ དཧརེ ཝཱ སཱམཎེརེ ཝཱ སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི མཧཱསདྡེན སཱདྷུཀཱརཾ དེནྟེ, ཏཏོ དུཏིཡདིཝསེ ཨནྟོགཱམགཏེ བྷིཀྑཱུ ཨུཔཱསཀཱ པུཙྪནྟི ‘‘ཀེ, བྷནྟེ, དྷམྨཾ ཀཐེསུ’’ནྟི. ཏེ བྷཎནྟི ‘‘ཨསུཀོ ཙ ཨསུཀོ ཙཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ པསནྣཱ མནུསྶཱ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀརོནྟི. སོ ཏཾ ཨིཙྪམཱནོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི. ཋཱནནྟི བཧུསྶུཏཱནཾ ཝིནིཙྪཡཀུསལཱནཾ དྷམྨདེསནཱ བྷཱརོ, ཏེན བཧུསྶུཏོ དེསེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཙཏུཔྤདིཀཾ གཱཐམྤི ཝཏྟུཾ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷམཱནོ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨཏྟནོ མནྡབྷཱཝསྶ ‘‘ཨཧཉྷི མནྡོ དུཔྤཉྙོ ཀུཏོ ལབྷིསྶཱམི དེསེཏུ’’ནྟི.

བྷིཀྑུནཱིནནྟི ཨོཝཱདཏྠཾ ཝཱ ཨུདྡེསཏྠཾ ཝཱ པརིཔུཙྪཏྠཾ ཝཱ པཱུཛཱཀརཎཏྠཾ ཝཱ ཨཱརཱམཾ ཨཱགནྟྭཱ སནྣིཔཏིཏབྷིཀྑུནཱིནཾ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ, ཏསྶེཝཾ ཧོཏི ཨིམཱ མཧཱཀུལཱ པབྦཛིཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ, ཏཱསུ ཀུལེསུ པཝིསེཏྭཱ ནིསིནྣཱསུ མནུསྶཱ པུཙྪིསྶནྟི ‘‘ཀསྶ སནྟིཀེ ཨོཝཱདཾ ཝཱ ཨུདྡེསཾ ཝཱ པརིཔུཙྪཾ ཝཱ གཎྷཐཱ’’ཏི. ཏཏོ ཝཀྑནྟི ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨཡྻོ བཧུསྶུཏོ, ཏསྶ དེཐ ཀརོཐཱ’’ཏི, ཏེནསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཋཱནནྟི ཨོཝཱདཱདཡོ ནཱམ བཧུསྶུཏཱནཾ བྷཱརོ, ཏེན བཧུསྶུཏོ དེསེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི, ཏཱསཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཾ ‘‘ཨིམཱ པུབྦེ མཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔོསཐཔྤཝཱརཎཱདཱིནི ལབྷནྟི, ཏཱ ཨིདཱནི ཏཾམུཧུཏྟཾ དིཊྛམཏྟཀམཧལླཀཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ གཏཱ’’ཏི. དྷམྨཀཐིཀསྶ ཙ ‘‘ཨེས ཨིམཱསཾ སཧསཱ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསིཡེཝཱ’’ཏི.

ཨུཔཱསཀཱནནྟི, ཨཱརཱམགཏཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ. ནིསྶཊྛཀམྨནྟཱ ནཱམ མཧཱཨུཔཱསཀཱ ཧོནྟི, ཏེ པུཏྟབྷཱཏུཀཱནཾ ཀམྨཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟཱ ཝིཙརནྟི, ཨཡཾ ཏེསཾ དེསེཏུཾ ཨིཙྪཏི, ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཨིམེ པསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱནམྤི ཨཱརོཙེསྶནྟི, ཏཏོ སདྡྷིཾ ཨུཔཱསིཀཱཧི མཡ྄ཧམེཝ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨུཔཧརིསྶནྟཱིཏི. ཋཱནཾ བཧུསྶུཏེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི, ཨུཔཱསཀཱནཉྩ ‘‘ཨིམེ ཨཉྙཏྠ སུཎནྟི, ཨམྷཱཀཾ ཀུལུཔཀསྶ སནྟིཀེ སུཎཱམཱཏི ནཱགཙྪནྟི, ཧོཏུ ཨིདཱནི, ཏེསཾ ཨུཔྤནྣེ ཀིཙྩེ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི དྷམྨཀཐིཀསྶ ཙ, ‘‘ཨཡམེཏེསཾ དེསེཏཱི’’ཏི.

ཨུཔཱསིཀཱནནྟི ཨཱརཱམགཏཱནཾ. ཨུཔཱསིཀཱ ནཱམ ཨཱསནཔཱུཛཱདིཀརཎཏྠཾ ཝཱ ཨུཔོསཐདིཝསེ ཝཱ དྷམྨསྶཝནཏྠཾ སནྣིཔཏིཏཱ. སེསཾ ཨུཔཱསཀཝཱརེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སཀྐརེཡྻུནྟི སཀྐཙྩཉྩ ཀརེཡྻུཾ, སུནྡརཉྩ ཀརེཡྻུཾ. ཨིམིནཱ ཨཏྟནི ཀཱརཾ ཀརཱིཡམཱནཾ སཀྐཙྩཾ ཀཏཉྩ སུནྡརཉྩ པཏྠེཏི. གརུཾ ཀརེཡྻུནྟི བྷཱརིཡཾ ཀརེཡྻུཾ. ཨིམིནཱ བྷིཀྑཱུཧི ཨཏྟཱནཾ གརུཊྛཱནེ ཋཔཱིཡམཱནཾ པཏྠེཏི. མཱནེཡྻུནྟི པིཡཱཡེཡྻུཾ. པཱུཛེཡྻུནྟི ཨེཝཾ སཀྐརོནྟཱ གརུཾ ཀརོནྟཱ མཱནེནྟཱ པཙྩཡེཧི པཱུཛེཡྻུནྟི པཙྩཡཔཱུཛཾ པཏྠེཏི. ཋཱནནྟི ‘‘པིཡོ གརུ བྷཱཝནིཡོ’’ཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརོ བཧུསྶུཏོ ཙ སཱིལཝཱ ཙ ཨེཏཾ ཝིདྷིཾ ཨརཧཏི ཏེན བྷིཀྑཱུ ཨེཝརཱུཔཾ ཨེཝཾ ཀརེཡྻུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི བྷིཀྑཱུནཉྩ ‘‘ཨིམེ ཨེཏཾ སཀྐརོནྟཱི’’ཏི ཐེརསྶ ཙ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཨསཏི མཾཡེཝ སཀྐརེཡྻུ’’ནྟི. ཨེས ནཡོ ཨིཏོ པརེསུ ཏཱིསུ ཝཱརེསུ.

པཎཱིཏཱནཾ ཙཱིཝརཱནནྟི པཊྚདུཀཱུལཔཊྚུཎྞཀོསེཡྻཱདཱིནཾ མཧགྒྷསུཁུམསུཁསམྥསྶཱནཾ ཙཱིཝརཱནཾ. ཨིདྷཱཔི ཨཧམེཝ ལཱབྷཱི ཨསྶནྟི ཨིཙྪཱ ནཱཏིམཧཱསཱཝཛྫཱ. ན ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ལཱབྷཱི ཨསྶཱཏི པན མཧཱསཱཝཛྫཱ.

པཎཱིཏཱནཾ པིཎྜཔཱཏཱནནྟི སཔྤིཏེལམདྷུསཀྐརཱདིཔཱུརིཏཱནཾ སེཊྛཔིཎྜཔཱཏཱནཾ. པཎཱིཏཱནཾ སེནཱསནཱནནྟི ཨནེཀསཏསཧསྶགྒྷནཀཱནཾ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནཾ པཎཱིཏཱནཾ. གིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནནྟི སཔྤིཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནཾ ཨུཏྟམབྷེསཛྫཱནཾ. སབྦཏྠཱཔི ཋཱནཾ བཧུསྶུཏེཧི པུཉྙཝནྟེཧི ཙ ཡོཛེཏབྦཾ. ཀུཔིཏོཏི སབྦཏྠཱཔི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི, མནུསྶཱནཉྩ ‘‘ཨིམེསཾ ནཱམ པརིཙིཏབྷཱཝོཔི ནཏྠི, དཱིགྷརཏྟཾ ཨེཀཏོ ཝསནྟསྶ པཾསུཀཱུལཏྠཱཡ ཝཱ པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ ཝཱ སཔྤིཏེལཱདིཀཱརཎཱ ཝཱ གྷརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཙརནྟསྶཱཔི མེ ཨེཀདིཝསམྤི ཀིཉྩི པཎཱིཏཾ པཙྩཡཾ ན དེནྟི. ཨཱགནྟུཀཾ མཧལླཀཾ པན དིསྭཱཝ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ དེནྟཱི’’ཏི, ཐེརསྶ ཙ ‘‘ཨཡམྤི མཧལླཀོ ཨིམེསཾ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟོཡེཝ ཙརཏི, ཀུདཱསྶུ ནཱམ ནཾ དྷམྨཀམྨིཀཱ ནིཀྐཌྜྷེཡྻུཾ, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ ཨསཏི ཨཧམེཝ ལཱབྷཱི ཨསྶ’’ནྟི.

ཨིམེསཾ ཁོ, ཨེཏཾ ཨཱཝུསོཏི ཨིམེསཾ ཧེཊྛཱ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝཱརེཧི ཝུཏྟཱནཾ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ.

༦༡. དིསྶནྟི ཙེཝ སཱུཡནྟི ཙཱཏི ན ཨིཙྪཱཝཙརཱ ཙཀྑུནཱ དིསྶནྟི, ན སོཏེན སཱུཡནྟི, མནོཝིཉྙཱཎཝིསཡཏྟཱ. ཨཔྤཧཱིནཨིཙྪཱཝཙརསྶ པན པུགྒལསྶ ཨིཙྪཱཝཙརཝསེན པཝཏྟཀཱཡཀམྨཾ དིསྭཱ དིཊྛཱ ཝིཡ ཝཙཱིཀམྨཾ སུཏྭཱ སུཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘དིསྶནྟི ཙེཝ སཱུཡནྟི ཙཱ’’ཏི. པཙྩཀྑཀཱལེ དིསྶནྟི, ‘‘ཨསུཀོ ཀིར བྷིཀྑུ ཨཱིདིསོ’’ཏི ཏིརོཀྑཀཱལེ སཱུཡནྟི. ཀིཉྩཱཔཱིཏི ཨནུགྒཧགརཧཝཙནཾ. ཏེན ཨཱརཉྙིཀཏྟཾ ཨནུགྒཎྷཱཏི, ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨཔྤཧཱནཾ གརཧཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཡོཛནཱ, ཀིཉྩཱཔི སོ བྷིཀྑུ གཱམནྟསེནཱསནཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱརཉྙིཀོ ཧོཏི, ཨནྟེ པནྟསེནཱསནེ ཝསཏི, ཨིམེ ཙསྶ ཨེཏྟཀཱ ཨིཙྪཱཝཙརཱ ཨཔྤཧཱིནཱ. ཀིཉྩཱཔི སོ ཨཏིརེཀལཱབྷཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི སོ ལོལུཔྤཙཱརཾ ཝཛྫེཏྭཱ སཔདཱནཙཱརཱི ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི སོ གཧཔཏིཙཱིཝརཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པཾསུཀཱུལིཀོ ཧོཏི.

ལཱུཁཙཱིཝརདྷརོཏི ཨེཏྠ པན ལཱུཁནྟི སཏྠལཱུཁཾ སུཏྟལཱུཁཾ རཛནལཱུཁནྟི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི ལཱུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ སཏྠེན ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྣཾ སཏྠལཱུཁཾ ནཱམ, ཏཾ ཨགྒྷེན པརིཧཱཡཏི, ཐཱུལདཱིགྷསུཏྟཀེན སིབྦིཏཾ སུཏྟལཱུཁཾ ནཱམ, ཏཾ ཕསྶེན པརིཧཱཡཏི ཁརསམྥསྶཾ ཧོཏི. རཛནེན རཏྟཾ རཛནལཱུཁཾ ནཱམ, ཏཾ ཝཎྞེན པརིཧཱཡཏི དུབྦཎྞཾ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི སོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ སཏྠལཱུཁསུཏྟལཱུཁརཛནལཱུཁཙཱིཝརདྷརོ ཧོཏི, ཨིམེ ཙསྶ ཨེཏྟཀཱ ཨིཙྪཱཝཙརཱ ཨཔྤཧཱིནཱ དིསྶནྟི ཙེཝ སཱུཡནྟི ཙ, ཨཐ ཁོ ནཾ ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ནེཝ སཀྐརོནྟི…པེ… ན པཱུཛེནྟཱིཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཨེཏྠ ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཀིཾ ཀཱརཎཱ. ཏེ ཧི ཏསྶ…པེ… སཱུཡནྟི ཙ ཡསྨཱ ཏསྶ ཏེ པཱཔཀཱ སཱུཡནྟི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིམེསཾ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཨུཔམཱཡ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀུཎཔནྟི མཏཀལེ༹ཝརཾ. ཨཧིསྶ ཀུཎཔཾ ཨཧིཀུཎཔཾ. ཨེཝཾ ཨིཏརཱནི. ཨཏིཔཊིཀཱུལཛིགུཙྪནཱིཡབྷཱཝཏོ ཙེཏྠ ཨིམཱནེཝ ཏཱིཎི ཝུཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཉྙེསཉྷི སསསཱུཀརཱདཱིནཾ ཀུཎཔཾ མནུསྶཱ ཀཊུཀབྷཎྜཱདཱིཧི ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟིཔི. ཨིམེསཾ པན ཀུཎཔཾ ཨབྷིནཝམྤི ཛིགུཙྪནྟིཡེཝ, ཀོ པན ཝཱདོ ཀཱལཱཏིཀྐམེན པཱུཏིབྷཱུཏེ. རཙཡིཏྭཱཏི ཝཌྜྷེཏྭཱ, པརིཔཱུརེཏྭཱཏི ཨཏྠོ, ཀུཎཔཾ གཧེཏྭཱ ཀཾསཔཱཏིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཉྙིསྶཱཏི ཨཔརཱཡ. པཊིཀུཛྫིཏྭཱཏི པིདཧིཏྭཱ. ཨནྟརཱཔཎནྟི ཨཱཔཎཱནམནྟརེ མཧཱཛནསཾཀིཎྞཾ རཙྪཱམུཁཾ. པཊིཔཛྫེཡྻུནྟི གཙྪེཡྻུཾ. ཛཉྙཛཉྙཾ ཝིཡཱཏི ཙོཀྑཙོཀྑཾ ཝིཡ མནཱཔམནཱཔཾ ཝིཡ. ཨཔིཙ ཝདྷུཀཱཔཎྞཱཀཱརཾ ཝིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝདྷུཀཱཏི ཛནེཏྟི ཝུཙྩཏི, ཏསྶཱ ནཱིཡམཱནཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཛཉྙཾ, ཨུབྷཡཏྠཱཔི ཨཱདརཝསེན ཝཱ པསཾསཱཝསེན ཝཱ པུནརུཏྟཾ. ‘‘ཛཉྙཛཉྙཾ བྱཱ’’ཏིཔི པཱཋོ.

ཨཔཱཔུརིཏྭཱཏི ཝིཝརིཏྭཱ. ཏསྶ སཧ དསྶནེན ཨམནཱཔཏཱ ཙ སཎྛཧེཡྻཱཏི ཏསྶ ཀུཎཔསྶ དསྶནེན སཧེཝ ཏསྶ ཛནསྶ ཨམནཱཔཏཱ ཏིཊྛེཡྻ. ཨམནཱཔཏཱཏི ཙ ‘‘ཨམནཱཔམིད’’ནྟི ཨུཔྤནྣཙིཏྟཙེཏསིཀཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེས ནཡོ པཊིཀུལྱཛེགུཙྪཏཱསུ. ཛིགྷཙྪིཏཱནམྤཱིཏི ཚཱཏཱནམྤི. ན བྷོཏྟུཀམྱཏཱ ཨསྶཱཏི བྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱ ན བྷཝེཡྻ. པགེཝ སུཧིཏཱནནྟི དྷཱཏཱནཾ པན པཋམཏརམེཝ བྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱ ན བྷཝེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱསཾསནྡནཱ – པརིསུདྡྷཀཾསཔཱཏིསདིསཾ ཨིམསྶ པབྦཛྫཱལིངྒཾ, ཀུཎཔརཙནཾ ཝིཡ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨཔྤཧཱནཾ, ཨཔརཀཾསཔཱཏིཡཱ པཊིཀུཛ྄ཛྷནཾ ཝིཡ ཨཱརཉྙིཀངྒཱདཱིཧི ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཊིཙྪཱདནཾ, ཀཾསཔཱཏིཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཀུཎཔདསྶནེན ཛནསྶ ཨམནཱཔཏཱ ཝིཡ ཨཱརཉྙིཀངྒཱདཱིནི ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨིཙྪཱཝཙརདསྶནེན སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨསཀྐཱརཀརཎཱདིཏཱཏི.

༦༢. སུཀྐཔཀྑེ པན, ཀིཉྩཱཔཱིཏི ཨནུགྒཧཔསཾསཱཝཙནཾ, ཏེན ཨཱརཉྙིཀཏྟཾ ཨནུགྒཎྷཱཏི, ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནཾ པསཾསཏི. ནེམནྟནིཀོཏི ནིམནྟནཔཊིགྒཱཧཀོ. ཝིཙིཏཀཱལ༹ཀནྟི ཝིཙིནིཏྭཱ ཨཔནཱིཏཀཱལ༹ཀཾ. ཨནེཀསཱུཔཾ ཨནེཀབྱཉྫནནྟི ཨེཏྠ སཱུཔོ ནཱམ ཧཏྠཧཱརིཡོ ཝུཙྩཏི. བྱཉྫནནྟི ཨུཏྟརིབྷངྒཾ, ཏེན མཙྪམཾསམུགྒསཱུཔཱདཱིཧི ཨནེཀསཱུཔཾ, ནཱནཔྤཀཱརམཾསཱདིབྱཉྫནེཧི ཨནེཀབྱཉྫནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨུཔམཱསཾསནྡནེ ཙ སཱལིཝརབྷཏྟརཙནཾ ཝིཡ ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནཾ, ཨཔརཀཾསཔཱཏིཡཱ པཊིཀུཛ྄ཛྷནཾ ཝིཡ ཨཔྤིཙྪཏཱསམུཊྛཱནེཧི གཱམནྟཝིཧཱརཱདཱིཧི ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནཔྤཊིཙྪཱདཀཾ, ཀཾསཔཱཏིཾ ཝིཝརིཏྭཱ སཱལིཝརབྷཏྟདསྶནེན ཛནསྶ མནཱཔཏཱ ཝིཡ གཱམནྟཝིཧཱརཱདཱིནི ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནདསྶནེན སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ སཀྐཱརཀརཎཱདིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༦༣. ཨུཔམཱ མཾ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, པཊིབྷཱཏཱིཏི མཡ྄ཧཾ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཨུཔམཱ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨེཀཾ ཨུཔམཾ ཝཏྟུཀཱམོ ཨཧནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. པཊིབྷཱཏུ ཏནྟི ཏུཡ྄ཧཾ པཊིབྷཱཏུ ཨུཔཊྛཱཏུ, ཝད ཏྭནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨེཀམིདཱཧནྟི ཨེཏྠ ཨིདཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨེཀསྨིཾ སམཡེ ཨཧནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, བྷུམྨཏྠེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. རཱཛགཧེ ཝིཧརཱམི གིརིབྦཛེཏི, རཱཛགཧནྟི ཏསྶ ནགརསྶ ནཱམཾ. སམནྟཏོ པན གིརིཔརིཀྑེཔེན ཝཛོ ཝིཡ སཎྛིཏཏྟཱ གིརིབྦཛནྟི ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ ནགརེ ཝིཧརཱམི, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨཧཾ ཝིཧརཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཁྭཱཧནྟི ཨཐ ཁོ ཨཧཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨཐཱཏི ཨཉྙཱདྷིཀཱརཝཙནཱརམྦྷེ ནིཔཱཏོ. ཁོཏི པདཔཱུརཎམཏྟེ. པུབྦཎྷསམཡནྟི དིཝསསྶ པུབྦབྷཱགསམཡཾ. པུབྦཎྷསམཡེཏི ཨཏྠོ, པུབྦཎྷེ ཝཱ སམཡཾ པུབྦཎྷསམཡཾ, པུབྦཎྷེ ཨེཀཾ ཁཎནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨཙྩནྟསཾཡོགེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ ལབྦྷཏི. ནིཝཱསེཏྭཱཏི པརིདཧིཏྭཱ, ཝིཧཱརནིཝཱསནཔརིཝཏྟནཝསེནེཏཾ ཝེདིཏབྦཾ. གཱམཔྤཝེསནཏྠཱཡ ཝཱ སཎྛཔེཏྭཱ ནིཝཱསནཝསེན, ན ཧི སོ ཏཏོ པུབྦེ ཨནིཝཏྠོ ཨཧོསི.

པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡཱཏི པཏྟཾ ཧཏྠེན ཙཱིཝརཾ ཀཱཡེན ཨཱདིཡིཏྭཱ. པིཎྜཱཡཱཏི པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ. སམཱིཏཱིཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཡཱནཀཱརཔུཏྟོཏི རཐཀཱརཔུཏྟོ. པཎྜུཔུཏྟོཏི པཎྜུསྶ པུཏྟོ. ཨཱཛཱིཝཀོཏི ནགྒསམཎཀོ. པུརཱཎཡཱནཀཱརཔུཏྟོཏི པོརཱཎཡཱནཀཱརཀུལསྶ པུཏྟོ. པཙྩུཔཊྛིཏོཏི ཨུཔགནྟྭཱ ཋིཏོ. ཝངྐཾ ནཱམ ཨེཀཏོ ཀུཊིལཾ. ཛིམྷཾ ནཱམ སཔྤགཏམགྒསདིསཾ. དོསནྟི ཕེགྒུཝིསམགཎྛིཀཱདི. ཡཐཱ ཡཐཱཏི ཀཱལཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཡདཱ ཡདཱ ཡསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཐཱ ཏཐཱཏི ཨཡམྤི ཀཱལཏྠོཡེཝ, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཨཏྟནོ སུཏྟཱནུལོམེན ཙིནྟེསི, ཨིཏརོ ཏེན ཙིནྟིཏཀྑཎེ ཙིནྟིཏཊྛཱནམེཝ ཏཙྪཏི. ཨཏྟམནོཏི སཀམནོ ཏུཊྛམནོ པཱིཏིསོམནསྶེཧི གཧིཏམནོ. ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསཱིཏི ཨཏྟམནཏཱཡ ཝཱཙཾ, ཨཏྟམནབྷཱཝསྶ ཝཱ ཡུཏྟཾ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསི ཨུདཱིརཡི, པབྱཱཧརཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧདཡཱ ཧདཡཾ མཉྙེ ཨཉྙཱཡཱཏི ཙིཏྟེན ཙིཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ ཝིཡ.

ཨསྶདྡྷཱཏི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷེསུ སདྡྷཱཝིརཧིཏཱ. ཛཱིཝིཀཏྠཱཏི ཨིཎབྷཡཱདཱིཧི པཱིལི༹ཏཱ བཧི ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨིདྷ ཛཱིཝིཀཏྠིཀཱ ཧུཏྭཱ. ན སདྡྷཱཏི ན སདྡྷཱཡ. སཋཱ མཱཡཱཝིནོཏི མཱཡཱསཱཋེཡྻེཧི ཡུཏྟཱ. ཀེཏབིནོཏི སིཀྑིཏཀེརཱཊིཀཱ, ནིཔྥནྣཐཱམགཏསཱཋེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱཋེཡྻཉྷི ཨབྷཱུཏགུཎདསྶནཏོ ཨབྷཱུཏབྷཎྜགུཎདསྶནསམཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀེརཱཊིཡ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཨུནྣལཱ༹ཏི ཨུགྒཏནལཱ༹, ཨུཊྛིཏཏུཙྪམཱནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙཔལཱཏི པཏྟཙཱིཝརམཎྜནཱདིནཱ ཙཱཔལླེན ཡུཏྟཱ. མུཁརཱཏི མུཁཁརཱ, ཁརཝཙནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཝིཀིཎྞཝཱཙཱཏི ཨསཾཡཏཝཙནཱ, དིཝསམྤི ནིརཏྠཀཝཙནཔྤལཱཔིནོ. ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཱཏི ཚསུ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨསཾཝུཏཀམྨདྭཱརཱ. བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུནོཏི བྷོཛནེ ཡཱ མཏྟཱ ཛཱནིཏབྦཱ པརིཡེསནཔཊིགྒཧཎཔརིབྷོགེསུ ཡུཏྟཏཱ, ཏསྶཱ ཨཛཱནནཀཱ. ཛཱགརིཡཾ ཨནནུཡུཏྟཱཏི ཛཱགརེ ཨནནུཡུཏྟཱ. སཱམཉྙེ ཨནཔེཀྑཝནྟོཏི སམཎདྷམྨེ ནིརཔེཀྑཱ, དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟིརཧིཏཱཏི ཨཏྠོ. སིཀྑཱཡ ན ཏིབྦགཱརཝཱཏི སིཀྑཱཔདེསུ བཧུལགཱརཝཱ ན ཧོནྟི, ཨཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམབཧུལཱ ཝཱ. བཱཧུལིཀཱཏིཨཱདི དྷམྨདཱཡཱདེ ཝུཏྟཾ, ཀུསཱིཏཱཏིཨཱདི བྷཡབྷེརཝེ. དྷམྨཔརིཡཱཡེནཱཏི དྷམྨདེསནཱཡ.

སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱཏི པཀཏིཡཱཔི སདྡྷཱ, པབྦཛིཏཱཔི སདྡྷཱཡ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ. པིཝནྟི མཉྙེ གྷསནྟི མཉྙེཏི པིཝནྟི ཝིཡ གྷསནྟི ཝིཡ. ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེནྟཱ ཝཙསཱ པིཝནྟི ཝིཡ, ཨབྦྷནུམོདནྟཱ མནསཱ གྷསནྟི ཝིཡ. སཱདྷུ ཝཏཱཏི སུནྡརཾ ཝཏ. སབྲཧྨཙཱརཱིཏི རསྶམྤི ཝཊྚཏི དཱིགྷམྤི. རསྶེ སཏི སཱརིཔུཏྟསྶ ཨུཔརི ཧོཏི, དཱིགྷེ སཏི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. ཡདཱ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨུཔརི ཧོཏི, ཏདཱ སབྲཧྨཙཱརཱི སཱརིཔུཏྟོ ཨམྷེ ཨཀུསལཱ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཡདཱ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ, ཏདཱ སབྲཧྨཙཱརཡོ ཨཀུསལཱ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. དཧརོཏི ཏརུཎོ. ཡུཝཱཏི ཡོབྦནབྷཱཝེ ཋིཏོ. མཎྜནཀཛཱཏིཀོཏི ཨལངྐཱརཀསབྷཱཝོ. ཏཏྠ ཀོཙི ཏརུཎོཔི ཡུཝཱ ན ཧོཏི ཡཐཱ ཨཏིཏརུཎོ, ཀོཙི ཡུཝཱཔི མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ན ཧོཏི ཡཐཱ ཨུཔསནྟསབྷཱཝོ, ཨཱལསིཡབྱསནཱདཱིཧི ཝཱ ཨབྷིབྷཱུཏོ, ཨིདྷ པན དཧརོ ཙེཝ ཡུཝཱ ཙ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཙ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨུཔྤལཱདཱིནི ལོཀསམྨཏཏྟཱ ཝུཏྟཱནི. ཨིཏིཧ ཏེཏི ཨེཝཾ ཏེ. ཨུབྷོ མཧཱནཱགཱཏི དྭེཔི མཧཱནཱགཱ, དྭེཔི ཧི ཨེཏེ ཨགྒསཱཝཀཱ ‘‘མཧཱནཱགཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ, ཚནྡཱདཱིཧི ན གཙྪནྟཱིཏི ནཱགཱ, ཏེན ཏེན མགྒེན པཧཱིནེ ཀིལེསེ ན ཨཱགཙྪནྟཱིཏི ནཱགཱ, ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཨཱགུཾ ན ཀརོནྟཱིཏི ནཱགཱ, ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན མཧཱནིདྡེསེ (མཧཱནི. ༨༠) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨཔིཙ –

‘‘ཨཱགུཾ ན ཀརོཏི ཀིཉྩི ལོཀེ,

སབྦསཾཡོགེ ཝིསཛྫ བནྡྷནཱནི;

སབྦཏྠ ན སཛྫཏཱི ཝིམུཏྟོ,

ནཱགོ ཏཱདི པཝུཙྩཏེ ཏཐཏྟཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༥༢༧; མཧཱནི. ༨༠);

ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. མཧནྟཱ ནཱགཱ མཧཱནཱགཱ, ཨཉྙེཧི ཁཱིཎཱསཝནཱགེཧི པུཛྫཏརཱ ཙ པཱསཾསཏརཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙམཉྙསྶཱཏི ཨཉྙོ ཨཉྙསྶ. སམནུམོདིཾསཱུཏི སམཾ ཨནུམོདིཾསུ. ཏཏྠ ཨིམཱཡ ཨུཔམཱཡ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨནུམོདི, པཊིབྷཱཏུ ཏཾ ཨཱཝུསོཏི དྷམྨསེནཱཔཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཉྙམཉྙསྶ སུབྷཱསིཏཾ སམནུམོདིཾསཱུ’’ཏི.

སམྨུཏིཔརམཏྠདེསནཱཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨནངྒཎསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཾ. ཏཏྠ སམྤནྣསཱིལཱཏི ཏིཝིདྷཾ སམྤནྣཾ པརིཔུཎྞསམངྒིམདྷུརཝསེན. ཏཏྠ –

‘‘སམྤནྣཾ སཱལིཀེདཱརཾ, སུཝཱ བྷུཉྫནྟི ཀོསིཡ;

པཊིཝེདེམི ཏེ བྲཧྨེ, ན ནཾ ཝཱརེཏུམུསྶཧེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༤.༡);

ཨིདཾ པརིཔུཎྞསམྤནྣཾ ནཱམ. ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོ ཨུཔཱགཏོ སམུཔཱགཏོ ཨུཔཔནྣོ སམྤནྣོ སམནྣཱགཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཨིདཾ སམངྒིསམྤནྣཾ ནཱམ. ‘‘ཨིམིསྶཱ, བྷནྟེ, མཧཱཔཐཝིཡཱ ཧེཊྛིམཏལཾ སམྤནྣཾ, སེཡྻཐཱཔི ཁུདྡམདྷུཾ ཨནེལ༹ཀཾ, ཨེཝམསྶཱད’’ནྟི (པཱརཱ. ༡༧) ཨིདཾ མདྷུརསམྤནྣཾ ནཱམ. ཨིདྷ པན པརིཔུཎྞསམྤནྣམྤི སམངྒིསམྤནྣམྤི ཝཊྚཏི. ཏསྨཱ སམྤནྣསཱིལཱཏི པརིཔུཎྞསཱིལཱ ཧུཏྭཱཏིཔི སཱིལསམངྒིནོ ཧུཏྭཱཏིཔི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིབྦོ. སཱིལནྟི ཀེནཊྛེན སཱིལཾ? སཱིལནཊྛེན སཱིལཾ. ཏསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ.

ཏཏྠ ‘‘པརིཔུཎྞསཱིལཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨཏྠེན ཁེཏྟདོསཝིགམེན ཁེཏྟཔཱརིཔཱུརཱི ཝིཡ སཱིལདོསཝིགམེན སཱིལཔཱརིཔཱུརཱི ཝུཏྟཱ ཧོཏི. ཡཐཱ ཧི ཁེཏྟཾ བཱིཛཁཎྜཾ ཝཔྤཁཎྜཾ ཨུདཀཁཎྜཾ ཨཱུསཁཎྜནྟི ཙཏུདོསསམནྣཱགཏཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ བཱིཛཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཨནྟརནྟརཱ བཱིཛཱནི ཁཎྜཱནི ཝཱ པཱུཏཱིནི ཝཱ ཧོནྟི, ཏཱནི ཡཏྠ ཝཔནྟི, ཏཏྠ སསྶཾ ན ཨུཊྛེཏི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི. ཝཔྤཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཨཀུསལོ བཱིཛཱནི ཝཔནྟོ ཨནྟརནྟརཱ ནིཔཱཏེཏི. ཨེཝཉྷི སབྦཏྠ སསྶཾ ན ཨུཊྛེཏི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི. ཨུདཀཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུདཀཾ ཨཏིབཧུ ཝཱ ན ཝཱ ཧོཏི, ཏཏྲཱཔི ཧི སསྶཱནི ན ཨུཊྛེནྟི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི. ཨཱུསཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཀསྶཀོ ཀིསྨིཉྩི པདེསེ ནངྒལེན བྷཱུམིཾ ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཝཱརེ ཀསནྟོ ཨཏིགམྦྷཱིརཾ ཀརོཏི, ཏཏོ ཨཱུསཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏྲཱཔི ཧི སསྶཾ ན ཨུཊྛེཏི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི, ཏཱདིསཉྩ ཁེཏྟཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི ན མཧཱནིསཾསཾ, ཏཏྲཱཔི ཧི བཧུམྤི ཝཔིཏྭཱ ཨཔྤཾ ལབྷཏི. ཨིམེསཾ པན ཙཏུནྣཾ དོསཱནཾ ཝིགམཱ ཁེཏྟཾ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི. ཏཱདིསཉྩ ཁེཏྟཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཾ. ཨེཝམེཝ ཁཎྜཾ ཚིདྡཾ སབལཾ ཀམྨཱསནྟི ཙཏུདོསསམནྣཱགཏཾ སཱིལཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཧོཏི. ཏཱདིསཉྩ སཱིལཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི, ན མཧཱནིསཾསཾ. ཨིམེསཾ པན ཙཏུནྣཾ དོསཱནཾ ཝིགམཱ སཱིལཁེཏྟཾ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི, ཏཱདིསཉྩ སཱིལཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཾ.

‘‘སཱིལསམངྒིནོ’’ཏི ཨིམིནཱ པནཏྠེན སཱིལེན སམངྒིབྷཱུཏཱ སམོདྷཱནཾ གཏཱ སམནྣཱགཏཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརཐཱཏི ཨིདམེཝ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི སམྤནྣསཱིལཏཱ ཧོཏི སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཙ ཨཱདཱིནཝདསྶནེན སཱིལསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཨཱནིསཾསདསྶནེན. ཏདུབྷཡམྤི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཾ.

ཏཏྠ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིར བྷགཝཱ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཏཏྠ ཛེཊྛཀསཱིལཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ དསྶེསཱིཏི དཱིཔཝིཧཱརཝཱསཱི སུམནཏྠེརོ ཨཱཧ. ཨནྟེཝཱསིཀོ པནསྶ ཏེཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརོ ཨཱཧ – ཨུབྷཡཏྠཱཔི པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ བྷགཝཏཱ ཝུཏྟོ, པཱཏིམོཀྑསཾཝརོཡེཝ ཧི སཱིལཾ. ཨིཏརཱནི པན ཏཱིཎི སཱིལནྟི ཝུཏྟཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི ཨནནུཛཱནནྟོ ཝཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ ནཱམ ཚདྭཱརརཀྑཱམཏྟཀམེཝ, ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷི དྷམྨེན སམེན པཙྩཡུཔྤཏྟིམཏྟཀཾ, པཙྩཡནིསྶིཏཾ པཊིལདྡྷཔཙྩཡེ ཨིདམཏྠནྟི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནམཏྟཀཾ. ནིཔྤརིཡཱཡེན པཱཏིམོཀྑསཾཝརོཝ སཱིལཾ. ཡསྶ སོ བྷིནྣོ, ཨཡཾ ཚིནྣསཱིསོ ཝིཡ པུརིསོ ཧཏྠཔཱདེ སེསཱནི རཀྑིསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཡསྶ པན སོ ཨརོགོ, ཨཡཾ ཨཙྪིནྣསཱིསོ ཝིཡ པུརིསོ ཛཱིཝིཏཾ སེསཱནི པུན པཱཀཏིཀཱནི ཀཏྭཱ རཀྑིཏུཾ སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ‘སམྤནྣསཱིལཱ’ཏི ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘སམྤནྣཔཱཏིམོཀྑཱ’ཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ ཝཏྭཱ ཏཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ དསྶེནྟོ ‘པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱ’ཏིཨཱདིམཱཧཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱཏི པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན སམནྣཱགཏཱ. ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣཱཏི ཨཱཙཱརེན ཙ གོཙརེན ཙ སམྤནྣཱ. ཨཎུམཏྟེསཱུཏི ཨཔྤམཏྟཀེསུ. ཝཛྫེསཱུཏི ཨཀུསལདྷམྨེསུ. བྷཡདསྶཱཝཱིཏི བྷཡདསྶིནོ. སམཱདཱཡཱཏི སམྨཱ ཨཱདིཡིཏྭཱ. སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུཏི སིཀྑཱཔདེསུ ཏཾ ཏཾ སིཀྑཱཔདཾ སམཱདིཡིཏྭཱ སིཀྑཐ. ཨཔིཙ སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུཏི ཡཾཀིཉྩི སིཀྑཱཀོཊྛཱསེསུ སིཀྑིཏབྦཾ ཀཱཡིཀཾ ཝཱཙསིཀཉྩ, ཏཾ སབྦཾ སམཱདཱཡ སིཀྑཐཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན སབྦཱནེཏཱནི པཱཏིམོཀྑསཾཝརཱདཱིནི པདཱནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱནི.

༦༥. ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརདྡྷཾ? སཱིལཱནིསཾསདསྶནཏྠཾ. སཙེཔི ཨཙིརཔབྦཛིཏཱནཾ ཝཱ དུཔྤཉྙཱནཾ ཝཱ ཨེཝམསྶ ‘‘བྷགཝཱ སཱིལཾ པཱུརེཐཱཏི ཝདཏི, ཀོ ནུ ཁོ སཱིལཔཱུརཎེ ཨཱནིསཾསོ, ཀོ ཝིསེསོ, ཀཱ ཝཌྜྷཱི’’ཏི? ཏེསཾ སཏྟརས ཨཱནིསཾསེ དསྶེཏུཾ ཨེཝམཱཧ. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨེཏཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡམནཱཔཏཱདིཨཱསཝཀྑཡཔརིཡོསཱནཾ ཨཱནིསཾསཾ སུཏྭཱཔི སཱིལཾ པརིཔཱུརེཡྻུནྟི. ཝིསཀཎྚཀཝཱཎིཛོ ཝིཡ. ཝིསཀཎྚཀཝཱཎིཛོ ནཱམ གུལ༹ཝཱཎིཛོ ཝུཙྩཏི.

སོ ཀིར གུལ༹ཕཱཎིཏཁཎྜསཀྑརཱདཱིནི སཀཊེནཱདཱཡ པཙྩནྟགཱམཾ གནྟྭཱ ‘‘ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐ, ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ གཱམིཀཱ ‘‘ཝིསཾ ནཱམ ཀཀྑལ༹ཾ, ཡོ ནཾ ཁཱདཏི, སོ མརཏི, ཀཎྚཀམྤི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱརེཏི, ཨུབྷོཔེཏེ ཀཀྑལཱ༹, ཀོ ཨེཏྠ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི གེཧདྭཱརཱནི ཐཀེསུཾ, དཱརཀེ ཙ པལཱཔེསུཾ. ཏཾ དིསྭཱ ཝཱཎིཛོ ‘‘ཨཝོཧཱརཀུསལཱ ཨིམེ གཱམིཀཱ, ཧནྡ ནེ ཨུཔཱཡེན གཎྷཱཔེམཱི’’ཏི ‘‘ཨཏིམདྷུརཾ གཎྷཐ, ཨཏིསཱདུཾ གཎྷཐ, གུལ༹ཾ ཕཱཎིཏཾ སཀྑརཾ སམགྒྷཾ ལབྦྷཏི, ཀཱུཊམཱསཀཀཱུཊཀཧཱཔཎཱདཱིཧིཔི ལབྦྷཏཱི’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ གཱམིཀཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཨཱགནྟྭཱ བཧུམྤི མཱུལཾ དཏྭཱ གཧེསུཾ. ཏཏྠ ཝཱཎིཛསྶ ‘‘ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུགྒྷོསནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུ’’ཏི ཝཙནཾ. ‘‘ཨུབྷོཔེཏེ ཀཀྑལཱ༹, ཀོ ཨེཏྠ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི གཱམིཀཱནཾ ཙིནྟནཾ ཝིཡ བྷགཝཱ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཨཱཧ, ‘‘སཱིལཉྩ ནཱམེཏཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཕརུསཾ ཁིཌྜཱདིཔཙྩནཱིཀཾ, ཀོ ནུ ཁོ སམྤནྣསཱིལཱནཾ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཙིནྟནཾ. ཨཐ ཏསྶ ཝཱཎིཛསྶ ‘‘ཨཏིམདྷུརཾ གཎྷཐཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ པིཡམནཱཔཏཱདིཨཱསཝཀྑཡཔརིཡོསཱནཾ སཏྟརསཨཱནིསཾསཔྤཀཱསནཏྠཾ ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེཏི ཡདི ཨཱཀངྑེཡྻ ཡདི ཨིཙྪེཡྻ. པིཡོ ཙ ཨསྶནྟི པིཡཙཀྑཱུཧི སམྤསྶིཏབྦོ, སིནེཧུཔྤཏྟིཡཱ པདཊྛཱནབྷཱུཏོ བྷཝེཡྻནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མནཱཔོཏི ཏེསཾ མནཝཌྜྷནཀོ, ཏེསཾ ཝཱ མནེན པཏྟབྦོ, མེཏྟཙིཏྟེན ཕརིཏབྦོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. གརཱུཏི ཏེསཾ གརུཊྛཱནིཡོ པཱསཱཎཙྪཏྟསདིསོ. བྷཱཝནཱིཡོཏི ‘‘ཨདྡྷཱ ཨཡམཱཡསྨཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི པསྶཾ པསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སམྦྷཱཝནཱིཡོ. སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལེསུཡེཝ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཨསྶ, ཨནཱུནེན པརིཔཱུརིཏཱཀཱརེན སམནྣཱགཏོ བྷཝེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོཏི ཨཏྟནོ ཙིཏྟསམཐེ ཡུཏྟོ, ཨེཏྠ ཧི ཨཛ྄ཛྷཏྟནྟི ཝཱ ཨཏྟནོཏི ཝཱ ཨེཏཾ ཨེཀཏྠཾ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. བྷུམྨཏྠེ པནེཏཾ སམཐནྟི ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ཨནཱུཏི ཨིམིནཱ ཨུཔསགྒེན ཡོགེ སིདྡྷཾ. ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོཏི བཧི ཨནཱིཧཊཛ྄ཛྷཱནོ, ཨཝིནཱསིཏཛ྄ཛྷཱནོ ཝཱ, ནཱིཧརཎཝིནཱསཏྠཉྷི ཨིདཾ ནིརཱཀརཎཾ ནཱམ. ཐམྦྷཾ ནིརཾཀཏྭཱ ནིཝཱཏཝུཏྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ཙསྶ པཡོགོ དཊྛབྦོ.

ཝིཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོཏི སཏྟཝིདྷཱཡ ཨནུཔསྶནཱཡ ཡུཏྟོ, སཏྟཝིདྷཱ ཨནུཔསྶནཱ ནཱམ ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱ དུཀྑཱནུཔསྶནཱ ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱ ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱ ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱ ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱ པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཏི. ཏཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱ. བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནནྟི ཝཌྜྷེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ, ཨེཏྠ ཙ སམཐཝིཔསྶནཱཝསེན ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ རཏྟིནྡིཝཾ སུཉྙཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདམཱནོ བྷིཀྑུ ‘‘བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཀབྷཱུམཀཱདིཔཱསཱདེ ཀུརུམཱནོཔི པན ནེཝ སུཉྙཱགཱརཱནཾ བྲཱུཧེཏཱཏི དཊྛབྦོཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡཐཱ ཏཎྷཱཝིཙརིཏདེསནཱ པཋམཾ ཏཎྷཱཝསེན ཨཱརདྡྷཱཔི ཏཎྷཱཔདཊྛཱནཏྟཱ མཱནདིཊྛཱིནཾ མཱནདིཊྛིཡོ ཨོསརིཏྭཱ ཀམེན པཔཉྩཏྟཡདེསནཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝམཡཾ དེསནཱ པཋམཾ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཝསེན ཨཱརདྡྷཱཔི སཱིལཔདཊྛཱནཏྟཱ སམཐཝིཔསྶནཱནཾ སམཐཝིཔསྶནཱཡོ ཨོསརིཏྭཱ ཀམེན སིཀྑཏྟཡདེསནཱ ཛཱཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏྠ ཧི ‘‘སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ཝུཏྟཱ. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོ ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ, ‘‘ཝིཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ, ‘‘བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཨིམིནཱ པན སམཐཝསེན སུཉྙཱགཱརཝཌྜྷནེ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ, ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཏི ཨེཝཾ དྭེཔི སིཀྑཱ སངྒཧེཏྭཱ ཝུཏྟཱ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོ ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོ’’ཏི ཨིམེཧི པདེཧི སཱིལཱནུརཀྑིཀཱ ཨེཝ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཀཐིཏཱ. ‘‘ཝིཔསྶནཱཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ པདེན སཱིལཱནུརཀྑིཀོ སངྑཱརཔརིགྒཧོ.

ཀཐཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ སཱིལམནུརཀྑཏི? ཡསྶ ཧི ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ནཏྠི, སོ བྱཱདྷིམྷི ཨུཔྤནྣེ ཝིཧཉྙཏི, སོ བྱཱདྷིཝིཧཏོ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ སཱིལཾ ཝིནཱསེཏྭཱཔི བྱཱདྷིཝཱུཔསམཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ཡསྶ པན ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཨཏྠི, སོ ཏཾ བྱཱདྷིདུཀྑཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི, སམཱཔནྣཀྑཎེ དུཀྑཾ དཱུརཱཔཀཏཾ ཧོཏི, བལཝཏརསུཁམུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ སཱིལཾ ཨནུརཀྑཏི.

ཀཐཾ སངྑཱརཔརིགྒཧོ སཱིལམནུརཀྑཏི? ཡསྶ ཧི སངྑཱརཔརིགྒཧོ ནཏྠི, ཏསྶ ‘‘མམ རཱུཔཾ མམ ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི ཨཏྟབྷཱཝེ བལཝམམཏྟཾ ཧོཏི, སོ ཏཐཱརཱུཔེསུ དུབྦྷིཀྑབྱཱདྷིབྷཡཱདཱིསུ སམྤཏྟེསུ སཱིལཾ ཝིནཱསེཏྭཱཔི ཨཏྟབྷཱཝཾ པོསེཏཱ ཧོཏི. ཡསྶ པན སངྑཱརཔརིགྒཧོ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཏྟབྷཱཝེ བལཝམམཏྟཾ ཝཱ སིནེཧོ ཝཱ ན ཧོཏི, སོ ཏཐཱརཱུཔེསུ དུབྦྷིཀྑབྱཱདྷིབྷཡཱདཱིསུ སམྤཏྟེསུ སཙེཔིསྶ ཨནྟཱནི བཧི ནིཀྑམནྟི, སཙེཔི ཨུསྶུསྶཏི ཝིསུསྶཏི, ཁཎྜཱཁཎྜིཀོ ཝཱ ཧོཏི སཏདྷཱཔི སཧསྶདྷཱཔི, ནེཝ སཱིལཾ ཝིནཱསེཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝཾ པོསེཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ སངྑཱརཔརིགྒཧོ སཱིལམནུརཀྑཏི. ‘‘བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཨིམིནཱ པན ཏསྶེཝ ཨུབྷཡསྶ བྲཱུཧནཱ ཝཌྜྷནཱ སཱཏཙྩཀིརིཡཱ དསྶིཏཱ.

ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཡསྨཱ ‘‘སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙསྶཾ མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱ’’ཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨེ ཨཱཀངྑནྟེན ནཏྠཉྙཾ ཀིཉྩི ཀཱཏབྦཾ, ཨཉྙདཏྠུ སཱིལཱདིགུཎསམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ, ཨིདིསོ ཧི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཧོཏི མནཱཔོ གརུ བྷཱཝནཱིཡོ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘སཱིལདསྶནསམྤནྣཾ, དྷམྨཊྛཾ སཙྩཝཱདིནཾ;

ཨཏྟནོ ཀམྨ ཀུབྦཱནཾ, ཏཾ ཛནོ ཀུརུཏེ པིཡ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༢༡༧);

ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙསྶཾ མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱཏི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི…པེ… སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ པཙྩཡལཱབྷཱདིཾ པཏྠཡནྟེནཱཔི ཨིདམེཝ ཀརཎཱིཡཾ, ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ལཱབྷཱི ཨསྶ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ན ཙེཏྠ བྷགཝཱ ལཱབྷནིམིཏྟཾ སཱིལཱདིཔརིཔཱུརཎཾ ཀཐེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. བྷགཝཱ ཧི གྷཱསེསནཾ ཚིནྣཀཐོ ན ཝཱཙཾ པཡུཏྟཾ བྷཎེཏི, ཨེཝཾ སཱཝཀེ ཨོཝདཏི, སོ ཀཐཾ ལཱབྷནིམིཏྟཾ སཱིལཱདིཔརིཔཱུརཎཾ ཀཐེསྶཏི, པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡེསཉྷི ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ བྷཝེཡྻ ‘‘སཙེ མཡཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ན ཀིལམེཡྻཱམ, སཱིལཱདིཾ པཱུརེཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱམཱ’’ཏི, ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཔིཙ རསཱནིསཾསོ ཨེས སཱིལསྶ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ནཱམ. ཏཐཱ ཧི པཎྜིཏམནུསྶཱ ཀོཊྛཱདཱིསུ ཋཔིཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ པུཏྟཱདཱིནམྤི ཨདཏྭཱ ཨཏྟནཱཔི ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ སཱིལཝནྟཱནཾ དེནྟཱིཏི སཱིལསྶ སརསཱནིསཾསདསྶནཏྠཾ པེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏིཡཝཱརེ ཡེསཱཧནྟི ཡེསཾ ཨཧཾ. ཏེསཾ ཏེ ཀཱརཱཏི ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཝཱ མནུསྶཱནཾ ཝཱ ཏེ མཡི ཀཏཱ པཙྩཡདཱནཀཱརཱ. དེཝཱཔི ཧི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟཱནཾ པཙྩཡེ དེནྟི, ན ཀེཝལཾ མནུསྶཱཡེཝ, སཀྐོ ཝིཡ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀསྶཔསྶ. མཧཔྥལཱ མཧཱནིསཾསཱཏི ཨུབྷཡམེཏཾ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. མཧནྟཾ ཝཱ ལོཀིཡསུཁཾ ཕལནྟཱིཏི མཧཔྥལཱ. མཧཏོ ལོཀུཏྟརསུཁསྶ ཙ པཙྩཡཱ ཧོནྟཱིཏི མཧཱནིསཾསཱ. སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟསྶ ཧི ཀཊཙྪུབྷིཀྑཱཔི པཉྩརཏནམཏྟཱཡ བྷཱུམིཡཱ པཎྞསཱལཱཔི ཀཏྭཱ དིནྣཱ ཨནེཀཱནི ཀཔྤསཧསྶཱནི དུགྒཏིཝིནིཔཱཏཏོ རཀྑཏི, པརིཡོསཱནེ ཙ ཨམཏཱཡ པརིནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱཔཙྩཡོ ཧོཏི. ‘‘ཁཱིརོདནཾ ཨཧམདཱསི’’ནྟིཨཱདཱིནི (ཝི. ཝ. ༤༡༣) ཙེཏྠ ཝཏྠཱུནི, སཀལམེཝ ཝཱ པེཏཝཏྠུ ཝིམཱནཝཏྠུ ཙ སཱདྷཀཾ. ཏསྨཱ པཙྩཡདཱཡཀེཧི ཨཏྟནི ཀཏཱནཾ ཀཱརཱནཾ མཧཔྥལཏཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

ཙཏུཏྠཝཱརེ ཉཱཏཱིཏི སསྶུསསུརཔཀྑིཀཱ. སཱལོཧིཏཱཏི ཨེཀལོཧིཏསམྦདྡྷཱ པཱིཏིཔིཏཱམཧཱདཡོ. པེཏཱཏི པེཙྩབྷཱཝཾ གཏཱ. ཀཱལངྐཏཱཏི མཏཱ. ཏེསཾ ཏནྟི ཏེསཾ ཏཾ མཡི པསནྣཙིཏྟཏཾ ཝཱ པསནྣེན ཙིཏྟེན ཨནུསྶརཎཾ ཝཱ. ཡསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ ཀཱལངྐཏོ པིཏཱ ཝཱ མཱཏཱ ཝཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀོ ཐེརོ སཱིལཝཱ ཀལྱཱཎདྷམྨོ’’ཏི པསནྣཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨནུསྶརཏི, ཏསྶ སོ ཙིཏྟཔྤསཱདོཔི ཏཾ ཨནུསྶརཎམཏྟམྤི མཧཔྥལཾ མཧཱནིསཾསམེཝ ཧོཏི, ཨནེཀཱནི ཀཔྤསཏསཧསྶཱནི དུགྒཏིཏོ ཝཱརེཏུཾ ཨནྟེ ཙ ཨམཏཾ པཱཔེཏུཾ སམཏྠམེཝ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡེ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ སཱིལསམྤནྣཱ སམཱདྷིསམྤནྣཱ པཉྙཱ, ཝིམུཏྟི, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤནྣཱ, དསྶནཾཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུཀཱརཾ ཝདཱམི. སཝནཾ, ཨནུསྶཏིཾ, ཨནུཔབྦཛྫཾ, ཨུཔསངྐམནཾ, པཡིརུཔཱསནཾཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུཀཱརཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (ཨིཏིཝུ. ༡༠༤). ཏསྨཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱནཾ ཨཏྟནི ཙིཏྟཔྤསཱདསྶ ཨནུསྶཏིཡཱ ཙ མཧཔྥལཏཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ, བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

༦༦. པཉྩམཝཱརེ ཨརཏིརཏིསཧོ ཨསྶནྟི ཨརཏིཡཱ རཏིཡཱ ཙ སཧོ ཨབྷིབྷཝིཏཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏཱ བྷཝེཡྻཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨརཏཱིཏི ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པནྟསེནཱསནེསུ ཙ ཨུཀྐཎྛཱ. རཏཱིཏི པཉྩཀཱམགུཎརཏི. ན ཙ མཾ ཨརཏི སཧེཡྻཱཏི མཉྩ ཨརཏི ན ཨབྷིབྷཝེཡྻ ན མདྡེཡྻ ན ཨཛ྄ཛྷོཏྠརེཡྻ. ཨུཔྤནྣནྟི ཛཱཏཾ ནིབྦཏྟཾ. སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟོ ཧི ཨརཏིཉྩ རཏིཉྩ སཧཏི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི མདྡིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཏསྨཱ ཨཱིདིསཾ ཨཏྟཱནཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

ཚཊྛཝཱརེ བྷཡཾ ཙིཏྟུཏྲཱསོཔི ཨཱརམྨཎམྤི. བྷེརཝཾ ཨཱརམྨཎམེཝ. སེསཾ པཉྩམཝཱརེ ཝུཏྟནཡམེཝ. སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟོ ཧི བྷཡབྷེརཝཾ སཧཏི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི མདྡིཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཨརིཡཀོཊིཡཝཱསཱིམཧཱདཏྟཏྠེརོ ཝིཡ.

ཐེརོ ཀིར མགྒཾ པཊིཔནྣོ ཨཉྙཏརཾ པཱསཱདིཀཾ ཨརཉྙཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདྷེཝཛྫ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཔེཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི. རུཀྑདེཝཏཱཡ དཱརཀཱ ཐེརསྶ སཱིལཏེཛེན སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཝིསྶརམཀཾསུ. དེཝཏཱཔི རུཀྑཾ ཙཱལེསི. ཐེརོ ཨཙལོཝ ནིསཱིདི. སཱ དེཝཏཱ དྷཱུམཱཡི, པཛྫལི, ནེཝ སཀྑི ཐེརཾ ཙཱལེཏུཾ, ཏཏོ ཨུཔཱསཀཝཎྞེནཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏསྨིཾ རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ’’ཏི ཨཝོཙ. ཏྭཾ ཨེཏེ ཝིཀཱརེ ཨཀཱསཱིཏི. ཨཱམ བྷནྟེཏི. ཀསྨཱཏི ཙ ཝུཏྟཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, སཱིལཏེཛེན དཱརཀཱ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཝིསྶརམཀཾསུ, སཱཧཾ ཏུམྷེ པལཱཔེཏུཾ ཨེཝམཀཱསི’’ནྟི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཐ ཀསྨཱ ཨིདྷ, བྷནྟེ, མཱ ཝསཐ, མཡ྄ཧཾ ཨཕཱསཱུཏི པཊིཀཙྩེཝ ནཱཝཙཱསི. ཨིདཱནི པན མཱ ཀིཉྩི ཨཝཙ, ཨརིཡཀོཊིཡམཧཱདཏྟོ ཨམནུསྶབྷཡེན གཏོཏི ཝཙནཏོ ལཛྫཱམི, ཏེནཱཧཾ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཾ, ཏྭཾ པན ཨཛྫེཀདིཝསཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསཱཧཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟོ བྷཡབྷེརཝསཧོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཱིདིསམཏྟཱནཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

སཏྟམཝཱརེ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནནྟི ཨབྷིཙེཏོཏི ཨབྷིཀྐནྟཾ ཝིསུདྡྷཙིཏྟཾ ཝུཙྩཏི, ཨདྷིཙིཏྟཾ ཝཱ, ཨབྷིཙེཏསི ཛཱཏཱནི ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནི, ཨབྷིཙེཏོ སནྣིསྶིཏཱནཱིཏི ཝཱ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནི. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནནྟི དིཊྛདྷམྨེ སུཁཝིཧཱརཱནཾ. དིཊྛདྷམྨོཏི པཙྩཀྑོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཝུཙྩཏི, ཏཏྠ སུཁཝིཧཱརབྷཱུཏཱནནྟི ཨཏྠོ, རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཱནི ཧི ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ཛྷཱཡིནོ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨསཾཀིལིཊྛཾ ནེཀྑམྨསུཁཾ ཝིནྡནྟི, ཏསྨཱ ‘‘དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ནིཀཱམལཱབྷཱིཏི ནིཀཱམེན ལཱབྷཱི ཨཏྟནོ ཨིཙྪཱཝསེན ལཱབྷཱི, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཛྫིཏུཾ སམཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀིཙྪལཱབྷཱིཏི སུཁེནེཝ པཙྩནཱིཀདྷམྨེ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སམཱཔཛྫིཏུཾ སམཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀསིརལཱབྷཱིཏི ཨཀསིརཱནཾ ཝིཔུལཱནཾ ལཱབྷཱི, ཡཐཱཔརིཙྪེདེཡེཝ ཝུཊྛཱཏུཾ སམཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཀཙྩོ ཧི ལཱབྷཱིཡེཝ ཧོཏི, ན པན སཀྐོཏི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཛྫིཏུཾ. ཨེཀཙྩོ སཀྐོཏི ཏཐཱ སམཱཔཛྫིཏུཾ, པཱརིབནྡྷིཀེ པན ཀིཙྪེན ཝིཀྑམྦྷེཏི. ཨེཀཙྩོ ཏཐཱ སམཱཔཛྫཏི, པཱརིབནྡྷིཀེ ཙ ཨཀིཙྪེནེཝ ཝིཀྑམྦྷེཏི, ན སཀྐོཏི ནཱལི༹ཀཱཡནྟཾ ཝིཡ ཡཐཱཔརིཙྪེདེཡེཝ ཙ ཝུཊྛཱཏུཾ. ཡོ པན ཨིམཾ ཏིཝིདྷམྤི སམྤདཾ ཨིཙྪཏི, སོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

ཨེཝཾ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀེ ཛྷཱནེ ཝུཏྟེ ཀིཉྩཱཔི ཨབྷིཉྙཱནཾ ཝཱརོ ཨཱགཏོ, ཨཐ ཁོ ནཾ བྷགཝཱ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཡསྨཱ ན ཀེཝལཾ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོཡེཝ ཙ སཱིལཱནཾ ཨཱནིསཾསོ, ཨཔིཙ ཁོ ཙཏྟཱརི ཨཱརུཔྤཛྷཱནཱནིཔི ཏཡོ ཙ ཧེཊྛིམཱ ཨརིཡམགྒཱ, ཏསྨཱ ཏཾ སབྦཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ…པེ… ཡེ ཏེ སནྟཱཏི ཨེཝམཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སནྟཱཏི ཨངྒསནྟཏཱཡ ཙེཝ ཨཱརམྨཎསནྟཏཱཡ ཙ. ཝིམོཀྑཱཏི པཙྩནཱིཀདྷམྨེཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཨཱརམྨཎེ ཙ ཨདྷིམུཏྟཏྟཱ. ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེཏི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ, ཡེ ཏེ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ སནྟཱཏི པདསམྦནྡྷོ, ཨིཏརཐཱ ཧི ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཀིཾ ཀརོཏཱིཏི ན པཉྙཱཡེཡྻུཾ. ཨཱརུཔྤཱཏི ཨཱརམྨཎཏོ ཙ ཝིཔཱཀཏོ ཙ རཱུཔཝིརཧིཏཱ. ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱཏི ནཱམཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ པཱཔུཎིཏྭཱ, ཨདྷིགནྟྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟཱནམེཝ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཡོཔི བྷིཀྑུ ཨིམེ ཝིམོཀྑེ ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརིཏུཀཱམོ, སོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི.

༦༧. ནཝམཝཱརེ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནནྟི སཀྐཱཡདིཊྛིཝིཙིཀིཙྪཱསཱིལབྦཏཔརཱམཱསསངྑཱཏཱནཾ ཏིཎྞཾ བནྡྷནཱནཾ. ཏཱནི ཧི སཾཡོཛེནྟི ཁནྡྷགཏིབྷཝཱདཱིཧི ཁནྡྷགཏིབྷཝཱདཡོ, ཀམྨཾ ཝཱ ཕལེན, ཏསྨཱ སཾཡོཛནཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི, བནྡྷནཱནཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཀྑཡཱཏི པརིཀྑཡེན. སོཏཱཔནྣོཏི སོཏཾ ཨཱཔནྣོ. སོཏོཏི ཙ མགྒསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སོཏཱཔནྣོཏི ཏཾསམངྒིཔུགྒལསྶ. ཡཐཱཧ ‘‘སོཏོ སོཏོཏི ཧིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝུཙྩཏི. ཀཏམོ ནུ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སོཏོཏི? ཨཡམེཝ ཧི, བྷནྟེ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. སེཡྻཐིདཾ, སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷཱིཏི. སོཏཱཔནྣོ སོཏཱཔནྣོཏི ཧིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝུཙྩཏི. ཀཏམོ ནུ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སོཏཱཔནྣོཏི? ཡོ ཧི, བྷནྟེ, ཨིམིནཱ ཨཊྛངྒིཀེན མགྒེན སམནྣཱགཏོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སོཏཱཔནྣོ, ཡོཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ’’ཏི. ཨིདྷ པན མགྒེན ཕལསྶ ནཱམཾ དིནྣཾ, ཏསྨཱ ཕལཊྛོ ‘‘སོཏཱཔནྣོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོཏི ཝིནིཔཱཏེཏཱིཏི ཝིནིཔཱཏོ, ནཱསྶ ཝིནིཔཱཏོ དྷམྨོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ, ན ཨཏྟཱནཾ ཨཔཱཡེ ཝིནིཔཱཏསབྷཱཝོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡེ དྷམྨཱ ཨཔཱཡགམནིཡཱ, ཏེསཾ པཧཱིནཏྟཱ. སམྦོདྷི པརཾ ཨཡནཾ གཏི ཨསྶཱཏི སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ, ཨུཔརིམགྒཏྟཡཾ ཨཝསྶཾ སམྤཱཔཀོཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ? པཊིལདྡྷཔཋམམགྒཏྟཱ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨཱིདིསོ ཧོཏུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཎཱརཱིཏི.

དསམཝཱརེ པཋམམགྒེན པརིཀྑཱིཎཱནིཔི ཏཱིཎི སཾཡོཛནཱནི སཀདཱགཱམིམགྒསྶ ཝཎྞབྷཎནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱཏི ཨེཏེསཾ ཏནུབྷཱཝེན, ཏནུཏྟཀརཎེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཏནུཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ ཨདྷིཙྩུཔྤཏྟིཡཱ ཙ པརིཡུཊྛཱནམནྡཏཱཡ ཙ. སཀདཱགཱམིསྶ ཧི ཝཊྚཱནུསཱརིམཧཱཛནསྶེཝ ཀིལེསཱ ཨབྷིཎྷཾ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨུཔྤཛྫནྟི ཝིརལཱ༹ཀཱརཱ ཧུཏྭཱ, ཝིརལ༹ཝཱཔིཏེ ཁེཏྟེ ཨངྐུརཱ ཝིཡ. ཨུཔྤཛྫམཱནཱཔི ཙ ཝཊྚཱནུསཱརིམཧཱཛནསྶེཝ མདྡནྟཱ ཕརནྟཱ ཚཱདེནྟཱ ཨནྡྷཀཱརཾ ཀརོནྟཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, མནྡམནྡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཏནུཀཱཀཱརཱ ཧུཏྭཱ, ཨབྦྷཔཊལམིཝ མཀྑིཀཱཔཏྟམིཝ ཙ.

ཏཏྠ ཀེཙི ཐེརཱ བྷཎནྟི ‘‘སཀདཱགཱམིསྶ ཀིལེསཱ ཀིཉྩཱཔི ཙིརེན ཨུཔྤཛྫནྟི, བཧལཱཝ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཐཱ ཧིསྶ པུཏྟཱ ཙ དྷཱིཏརོ ཙ དིསྶནྟཱི’’ཏི, ཨེཏཾ པན ཨཔྤམཱཎཾ. པུཏྟདྷཱིཏརོ ཧི ཨངྒཔཙྩངྒཔརཱམསནམཏྟེནཔི ཧོནྟཱིཏི. དྭཱིཧིཡེཝ ཀཱརཎེཧིསྶ ཀིལེསཱནཾ ཏནུཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ ཨདྷིཙྩུཔྤཏྟིཡཱ ཙ པརིཡུཊྛཱནམནྡཏཱཡ ཙཱཏི.

སཀདཱགཱམཱིཏི སཀིཾ ཨཱགམནདྷམྨོ. སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱཏི ཨེཀཝཱརཾཡེཝ ཨིམཾ མནུསྶལོཀཾ པཊིསནྡྷིཝསེན ཨཱགནྟྭཱ. ཡོཔི ཧི ཨིདྷ སཀདཱགཱམིམགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨིདྷེཝ པརིནིབྦཱཏི, སོཔི ཨིདྷ ན གཧིཏོ. ཡོཔི ཨིདྷ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ དེཝེསུ ཨུཔཔཛྫིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཏི. ཡོཔི དེཝལོཀེ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཏི. ཡོཔི དེཝལོཀེ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨིདྷེཝ མནུསྶལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པརིནིབྦཱཏི. ཡོ པན ཨིདྷ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ, ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ པུན ཨིདྷེཝ ཨུཔཔཛྫིཏྭཱ པརིནིབྦཱཏི, ཨཡམིདྷ གཧིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. དུཀྑསྶནྟཾ ཀརེཡྻནྟི ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཙྪེདཾ ཀརེཡྻཾ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨཱིདིསོ ཧོཏུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

ཨེཀཱདསམཝཱརེ པཉྩནྣནྟི གཎནཔརིཙྪེདོ. ཨོརམྦྷཱགིཡཱནནྟི ཨོརཾ ཝུཙྩཏི ཧེཊྛཱ, ཧེཊྛཱབྷཱགིཡཱནནྟི ཨཏྠོ, ཀཱམཱཝཙརལོཀེ ཨུཔྤཏྟིཔཙྩཡཱནནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སཾཡོཛནཱནནྟི བནྡྷནཱནཾ, ཏཱནི ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདསཾཡོཛནེཧི སདྡྷིཾ པུབྦེ ཝུཏྟསཾཡོཛནཱནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཡསྶ ཧི ཨེཏཱནི ཨཔྤཧཱིནཱནི, སོ ཀིཉྩཱཔི བྷཝགྒེ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི, ཨཐ ཁོ ཨཱཡུཔརིཀྑཡཱ ཀཱམཱཝཙརེ ནིབྦཏྟཏིཡེཝ, གིལིཏབལིསམཙྪཱུཔམོ སྭཱཡཾ པུགྒལོ དཱིགྷསུཏྟཀེན པཱདེ བདྡྷཝིཧངྒཱུཔམོ ཙཱཏི ཝེདིཏབྦོ. པུབྦེ ཝུཏྟཱནམྤི ཙེཏྠ ཝཙནཾ ཝཎྞབྷཎནཏྠམེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨོཔཔཱཏིཀོཏི སེསཡོནིཔཊིཀྑེཔཝཙནམེཏཾ. ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡཱིཏི ཏཏྠེཝ བྲཧྨལོཀེ པརིནིབྦཱཡཱི. ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱཏི ཏཏོ བྲཧྨལོཀཱ པཊིསནྡྷིཝསེན པུན ཨནཱཝཏྟིསབྷཱཝོ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨཱིདིསོ ཧོཏུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

༦༨. ཨེཝཾ ཨནཱགཱམིམགྒེ ཝུཏྟེ ཀིཉྩཱཔི ཙཏུཏྠམགྒསྶ ཝཱརོ ཨཱགཏོ, ཨཐ ཁོ ནཾ བྷགཝཱ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཡསྨཱ ན ཀེཝལཱ ཨཱསཝཀྑཡཱབྷིཉྙཱ ཨེཝ སཱིལཱནཾ ཨཱནིསཾསོ, ཨཔིཙ ཁོ ལོཀིཡཔཉྩཱབྷིཉྙཱཡོཔི, ཏསྨཱ ཏཱཔི དསྶེཏུཾ, ཡསྨཱ ཙ ཨཱསཝཀྑཡེ ཀཐིཏེ དེསནཱ ནིཊྛིཏཱ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ སཏི ཨིམེསཾ གུཎཱནཾ ཨཀཐིཏཏྟཱ ཨཡཾ ཀཐཱ མུཎྜཱབྷིཉྙཱཀཐཱ ནཱམ བྷཝེཡྻ, ཏསྨཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱཔཱརིཔཱུརིཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏུམྤི, ཡསྨཱ ཙ ཨནཱགཱམིམགྒེ ཋིཏསྶ སུཁེན ཨིདྡྷིཝིཀུཔྤནཱ ཨིཛ྄ཛྷཏི, སམཱདྷིཔརིབནྡྷཱནཾ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱནཾ སམཱུཧཏཏྟཱ, ཨནཱགཱམཱི ཧི སཱིལེསུ ཙ སམཱདྷིམྷི ཙ པརིཔཱུརཀཱརཱི, ཏསྨཱ ཡུཏྟཊྛཱནེཡེཝ ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱཡོ དསྶེཏུམྤི ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ…པེ… ཨནེཀཝིཧིཏ’’ནྟི ཨེཝམཱདིམཱཧཱཏི ཨཡམནུསནྡྷི.

ཏཏྠ ‘‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱགཏཱནཾ པཉྩནྣམྤི ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱནཾ པཱལི༹ཝཎྞནཱ སདྡྷིཾ བྷཱཝནཱནཡེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ.

༦༩. ཚཊྛཱབྷིཉྙཱཡ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཏི ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསཱནཾ ཁཡཱ. ཨནཱསཝནྟི ཨཱསཝཝིརཧིཏཾ. ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིནྟི ཨེཏྠ ཙེཏོཝཙནེན ཨརཧཏྟཕལསམྤཡུཏྟོཝ སམཱདྷི, པཉྙཱཝཙནེན ཏཾསམྤཡུཏྟཱ པཉྙཱཝ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཙ སམཱདྷི རཱགཏོ ཝིམུཏྟཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, པཉྙཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཝིམུཏྟཏྟཱ པཉྙཱཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡོ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, སམཱདྷི, ཏདསྶ སམཱདྷིནྡྲིཡཾ. ཡཱ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱ, ཏདསྶ པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟཱི’’ཏི, ཨཔིཙེཏྠ སམཐཕལཾ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཝིཔསྶནཱཕལཾ པཉྙཱཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱཏི ཨཏྟནོཡེཝ པཉྙཱཡ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ, ཨཔརཔཙྩཡེན ཉཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻནྟི པཱཔུཎིཏྭཱ སམྤཱདེཏྭཱ ཝིཧརེཡྻཾ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨེཝཾ སབྦཱསཝེ ནིདྡྷུནིཏྭཱ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཨདྷིགནྟུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

ཨེཝཾ བྷགཝཱ སཱིལཱནིསཾསཀཐཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི སབྦམྤི ཏཾ སཱིལཱནིསཾསཾ སམྤིཎྜེཏྭཱ དསྶེནྟོ ནིགམནཾ ཨཱཧ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. ཏསྶཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ, ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུ’’ཏི ཨིཏི ཡཾ ཏཾ མཡཱ པུབྦེ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདཾ སབྦམྤི སམྤནྣསཱིལོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཧོཏི མནཱཔོ, གརུ བྷཱཝནཱིཡོ པཙྩཡཱནཾ ལཱབྷཱི, པཙྩཡདཱཡཀཱནཾ མཧཔྥལཀརོ, པུབྦཉཱཏཱིནཾ ཨནུསྶརཎཙེཏནཱཡ ཕལམཧཏྟཀརོ, ཨརཏིརཏིསཧོ, བྷཡབྷེརཝསཧོ, རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཉྩ ལཱབྷཱི, ཧེཊྛིམཱནི ཏཱིཎི སཱམཉྙཕལཱནི པཉྩ ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱ ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎནྟི ཙ ཨིམེ ཙ གུཎེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྟཱ ཧོཏི, ཨེཏཾ པཊིཙྩ ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཝཏྠསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༠. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཝཏྠསུཏྟཾ. ཏཏྠ སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཝཏྠནྟི ཨུཔམཱཝཙནམེཝེཏཾ. ཨུཔམཾ ཀརོནྟོ ཙ བྷགཝཱ ཀཏྠཙི པཋམཾཡེཝ ཨུཔམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠཾ དསྶེཏི, ཀཏྠཙི པཋམམཏྠཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨུཔམཾ, ཀཏྠཙི ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེཏི, ཀཏྠཙི ཨཏྠེན ཨུཔམཾ.

ཏཐཱ ཧེས – ‘‘སེཡྻཐཱཔིསྶུ, བྷིཀྑཝེ, དྭེ ཨགཱརཱ སདྭཱརཱ, ཏཏྠ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ པསྶེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༦༡) སཀལམྤི དེཝདཱུཏསུཏྟཾ ཨུཔམཾ པཋམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ‘‘ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནོ གཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ’’ཏིཨཱདིནཱ (དཱི. ནི. ༡.༢༣༨; པཊི. མ. ༡.༡༠༢) པན ནཡེན སཀལམྤི ཨིདྡྷིཝིདྷམཏྠཾ པཋམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ‘‘སེཡྻཐཱཔི བྲཱཧྨཎཔུརིསོ སཱརཏྠིཀོ སཱརགཝེསཱི’’ཏིཨཱདིནཱཝ (མ. ནི. ༡.༣༡༨) ནཡེན སཀལམྤི ཙཱུལ༹སཱརོཔམསུཏྟཾ ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩེ ཀུལཔུཏྟཱ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎནྟི སུཏྟཾ…པེ… སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ ཨལགདྡཏྠིཀོ’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༣༨) ནཡེན སཀལམྤི ཨལགདྡསུཏྟཾ མཧཱསཱརོཔམསུཏྟནྟི ཨེཝམཱདཱིནི སུཏྟཱནི ཨཏྠེན ཨུཔམཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨཱཧ.

སྭཱཡཾ ཨིདྷ པཋམཾ ཨུཔམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠཾ དསྶེཏི. ཀསྨཱ པནེཝཾ བྷགཝཱ དསྶེཏཱིཏི? པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝཱ དེསནཱཝིལཱསེན ཝཱ. ཡེ ཧི པུགྒལཱ པཋམཾ ཨུཔམཾ དསྶེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནམཏྠཾ སུཁེན པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟི, ཏེསཾ པཋམཾ ཨུཔམཾ དསྶེཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཡསྶཱ ཙ དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ དེསནཱཝིལཱསཾ པཏྟོ ཧོཏི, ཏསྶཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཏསྨཱ ཨེས དེསནཱཝིལཱསམྤཏྟོ དྷམྨིསྶརོ དྷམྨརཱཛཱ, སོ ཡཐཱ ཡཐཱ ཨིཙྪཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨིམིནཱ པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝཱ དེསནཱཝིལཱསེན ཝཱ ཨེཝཾ དསྶེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ཝཏྠནྟི པཀཏིཔརིསུདྡྷཾ ཝཏྠཾ. སཾཀིལིཊྛཾ མལགྒཧིཏནྟི ཨཱགནྟུཀེན པཾསུརཛཱདིནཱ སཾཀིལེསེན སཾཀིལིཊྛཾ, སེདཛལླིཀཱདིནཱ མལེན གཧིཏཏྟཱ མལགྒཧིཏཾ. རངྒཛཱཏེཏི ཨེཏྠ རངྒམེཝ རངྒཛཱཏཾ. ཨུཔསཾཧརེཡྻཱཏི ཨུཔནཱམེཡྻ. ཡདི ནཱིལཀཱཡཱཏི ནཱིལཀཱཡ ཝཱ, ནཱིལཀཏྠཱཡ ཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ. རཛཀོ ཧི ནཱིལཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཀཾསནཱིལཔལཱསནཱིལཱདིཀེ ནཱིལརངྒེ ཨུཔསཾཧརཏི. པཱིཏཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཀཎིཀཱརཔུཔྥསདིསེ པཱིཏཀརངྒེ. ལོཧིཏཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥསདིསེ ལོཧིཏཀརངྒེ. མཉྫིཊྛཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཀཎཝཱིརཔུཔྥསདིསེ མནྡརཏྟརངྒེ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡདི ནཱིལཀཱཡ…པེ… ཡདི མཉྫིཊྛཀཱཡཱ’’ཏི.

དུརཏྟཝཎྞམེཝསྶཱཏི དུཊྛུ རཉྫིཏཝཎྞམེཝ ཨསྶ. ཨཔརིསུདྡྷཝཎྞམེཝསྶཱཏི ནཱིལཝཎྞོཔིསྶ པརིསུདྡྷོ ན བྷཝེཡྻ, སེསཝཎྞོཔི. ཏཱདིསཉྷི ཝཏྠཾ ནཱིལཀུམྦྷིཡཱ པཀྑིཏྟམྤི སུནཱིལཾ ན ཧོཏི, སེསཀུམྦྷཱིསུ པཀྑིཏྟམྤི པཱིཏཀཱདིཝཎྞཾ ན ཧོཏི, མིལཱཏནཱིལ ཀུརཎྜ-ཀཎིཀཱར-བནྡྷུཛཱིཝཀ-ཀཎཝཱིརཔུཔྥཝཎྞམེཝ ཧོཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཏཾ ཝཏྠཾ ཀིསྶ ཧེཏུ ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨཱིདིསཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠེ རངྒཛཱཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ ཨཱིདིསཾ དུརཏྟཝཎྞཾ ཨཔརིསུདྡྷཝཎྞཾ ཧོཏཱིཏི? ཡསྨཱ པནསྶ ཝཏྠསྶ སཾཀིལིཊྛབྷཱཝོཡེཝེཏྠ ཀཱརཎཾ, ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཔརིསུདྡྷཏྟཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝཏྠསྶཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨུཔམཱསམྤཊིཔཱདནཾ. ཙིཏྟེ སཾཀིལིཊྛེཏི ཙིཏྟམྷི སཾཀིལིཊྛམྷི. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ སཾཀིལིཊྛཝཏྠེན ཨོཔམྨཾ ཨཀཱསཱིཏི ཙེ, ཝཱཡཱམམཧཔྥལདསྶནཏྠཾ. ཡཐཱ ཧི ཨཱགནྟུཀེཧི མལེཧི སཾཀིལིཊྛཾ ཝཏྠཾ པཀཏིཡཱ པཎྜརཏྟཱ པུན དྷོཝཱིཡམཱནཾ པཎྜརཾ ཧོཏི, ན ཏཏྠ ཛཱཏིཀཱལ༹ཀེ ཝིཡ ཨེལ༹ཀལོམེ ཝཱཡཱམོ ནིཔྥལོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཙིཏྟམྤི ཨཱགནྟུཀེཧི ཀིལེསེཧི སཾཀིལིཊྛཾ. པཀཏིཡཱ པན ཏཾ སཀལེཔི པཊིསནྡྷིབྷཝངྒཝཱརེ པཎྜརམེཝ. ཡཐཱཧ – ‘‘པབྷསྶརམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟཾ, ཏཉྩ ཁོ ཨཱགནྟུཀེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཨུཔཀྐིལིཊྛ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༡.༥༡). ཏཾ ཝིསོདྷཱིཡམཱནཾ སཀྐཱ པབྷསྶརཏརཾ ཀཱཏུཾ, ན ཏཏྠ ཝཱཡཱམོ ནིཔྥལོཏི ཨེཝཾ ཝཱཡཱམམཧཔྥལདསྶནཏྠཾ སཾཀིལིཊྛཝཏྠེན ཨོཔམྨཾ ཨཀཱསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱཏི ཨཱིདིསེ ཙིཏྟེ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ, དུགྒཏིཾ ཨེཝ ཨེས པཱཔུཎིསྶཏི, ནཱཉྙནྟི ཨེཝཾ དུགྒཏི ཨིཙྪིཏབྦཱ, ཨཝསྶཾ བྷཱཝཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱ ཙཱཡཾ དུགྒཏི ནཱམ པཊིཔཏྟིདུགྒཏི, གཏིདུགྒཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. པཊིཔཏྟིདུགྒཏིཔི ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏི, ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི.

ཨགཱརིཡོ ཧི སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ པཱཎམྤི ཧནཏི, ཨདིནྣམྤི ཨཱདིཡཏི, སཀལེཔི དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ པཱུརེཏི, ཨཡམསྶ ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡམྤི གཙྪཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིམྤི, པེཏྟིཝིསཡམྤི གཙྪཏི, ཨཡམསྶ གཏིདུགྒཏི.

ཨནགཱརིཡོཔི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏོ སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ དཱུཏེཡྻཔཧིཎགམནཾ གཙྪཏི, ཝེཛྫཀམྨཾ ཀརོཏི, སངྒྷབྷེདཱཡ ཙེཏིཡབྷེདཱཡ པརཀྐམཏི, ཝེལུ༹དཱནཱདཱིཧི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, སཀལམྤི ཨནཱཙཱརཾ ཨགོཙརཉྩ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡམསྶ ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏི.སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡམྤི གཙྪཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིམྤི, པེཏྟིཝིསཡམྤི གཙྪཏི སམཎཡཀྑོ ནཱམ ཧོཏི སམཎཔེཏོ, ཨཱདིཏྟེཧི སངྒྷཱཊིཨཱདཱིཧི སམྤཛྫལིཏཀཱཡོ ཨཊྚསྶརཾ ཀརོནྟོ ཝིཙརཏི, ཨཡམསྶ གཏིདུགྒཏི.

སེཡྻཐཱཔཱིཏི སུཀྐཔཀྑཾ དསྶེཏུམཱརདྡྷོ, ཏསྶཏྠོ ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྠཱཔི ཙ སུགཏི ནཱམ པཊིཔཏྟིསུགཏི གཏིསུགཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. པཊིཔཏྟིསུགཏིཔི ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏི ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. ཨགཱརིཡོ ཧི པརིསུདྡྷཙིཏྟོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱཔི ཝིརམཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱཔི, སཀལེཔི དས ཀུསལཀམྨཔཐེ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡམསྶ ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ མནུསྶམཧནྟཏམྤི དེཝམཧནྟཏམྤི ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཡམསྶ གཏིསུགཏི.

ཨནགཱརིཡོཔི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པརིསུདྡྷཙིཏྟོ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ སོདྷེཏི, ཏེརས དྷུཏངྒཱནི སམཱདིཡཏི, ཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎེསུ ཨཏྟནོ ཨནུཀཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ པནྟསེནཱསནེ པཊིསེཝམཱནོ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ བྷཱཝེཏི…པེ… ཨནཱགཱམིམགྒཾ བྷཱཝེཏི, ཨཡམསྶ ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ མནུསྶལོཀེ ཝཱ ཏཱིསུ མཧཱཀུལེསུ, ཚསུ ཝཱ ཀཱམཱཝཙརདེཝེསུ, དསསུ ཝཱ བྲཧྨབྷཝནེསུ, པཉྩསུ ཝཱ སུདྡྷཱཝཱསེསུ, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཨཱརུཔྤེསུ ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཡམསྶ གཏིསུགཏཱིཏི.

༧༡. ཨེཝཾ སཾཀིལིཊྛེ ཙིཏྟེ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ, ཨསཾཀིལིཊྛེ ཙ སུགཏཱིཏི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཙིཏྟཾ སཾཀིལིཊྛཾ ཧོཏི, ཏེ དསྶེནྟོ ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ? ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཝིསམལོབྷོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སཀབྷཎྜེ ཚནྡརཱགོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, པརབྷཎྜེ ཝིསམལོབྷོ. ཨཐ ཝཱ སཀབྷཎྜེ ཝཱ པརབྷཎྜེ ཝཱ ཧོཏུ, ཡུཏྟཔཏྟཊྛཱནེ ཚནྡརཱགོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨཡུཏྟཱཔཏྟཊྛཱནེ ཝིསམལོབྷོ. ཐེརོ པནཱཧ ‘‘ཀིསྶ ཝིནིབྦྷོགཾ ཀརོཐ, ཡུཏྟེ ཝཱ ཨཡུཏྟེ ཝཱ ཧོཏུ, ‘རཱགོ ཝིསམཾ དོསོ ཝིསམཾ མོཧོ ཝིསམ’ནྟི (ཝིབྷ. ༩༢༤) ཝཙནཏོ ན ཀོཙི ལོབྷོ ཨཝིསམོ ནཱམ, ཏསྨཱ ལོབྷོཡེཝ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནཊྛེན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཝིསམཊྛེན ཝིསམཾ, ཨེཀཏྠམེཏཾ བྱཉྫནམེཝ ནཱན’’ནྟི. སོ པནེས ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙེས, ཨེཝཾ ནཝཝིདྷཨཱགྷཱཏཝཏྠུསམྦྷཝོ བྱཱཔཱདོ. དསཝིདྷཨཱགྷཱཏཝཏྠུསམྦྷཝོ ཀོདྷོ. པུནཔྤུནཾ ཙིཏྟཔརིཡོནནྡྷནོ ཨུཔནཱཧོ. ཨགཱརིཡསྶ ཝཱ ཨནགཱརིཡསྶ ཝཱ སུཀཏཀརཎཝིནཱསནོ མཀྑོ. ཨགཱརིཡོཔི ཧི ཀེནཙི ཨནུཀམྤཀེན དལིདྡོ སམཱནོ ཨུཙྩེ ཋཱནེ ཋཔིཏོ, ཨཔརེན སམཡེན ‘‘ཀིཾ ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ ཀཏ’’ནྟི ཏསྶ སུཀཏཀརཎཾ ཝིནཱསེཏི. ཨནགཱརིཡོཔི སཱམཎེརཀཱལཏོ པབྷུཏི ཨཱཙརིཡེན ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཝཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཧི ཙ ཨནུགྒཧེཏྭཱ དྷམྨཀཐཱནཡཔཀརཎཀོསལླཱདཱིནི སིཀྑཱཔིཏོ, ཨཔརེན སམཡེན རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིཧི སཀྐཏོ གརུཀཏོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ ཨཙིཏྟཱིཀཏོ ཙརམཱནོ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷེཧི དཧརཀཱལེ ཨེཝཾ ཨནུགྒཧིཏོ སཾཝཌྜྷིཏོ ཙ, ཨཐ པནིདཱནི ནིསྶིནེཧོ ཛཱཏོ’’ཏི ཝུཙྩམཱནོ ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཏུམྷེཧི ཀཏ’’ནྟི ཏེསཾ སུཀཏཀརཎཾ ཝིནཱསེཏི, ཏསྶ སོ སུཀཏཀརཎཝིནཱསནོ མཀྑོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙཱཡཾ, ཨེཝཾ བཧུསྶུཏེཔི པུགྒལེ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ‘‘ཨཱིདིསསྶ ཙེཝ བཧུསྶུཏསྶ ཨནིཡཏཱ གཏི, ཏཝ ཝཱ མམ ཝཱ ཀོ ཝིསེསོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཡུགགྒཱཧགཱཧཱི པལཱ༹སོ. པརེསཾ སཀྐཱརཱདཱིནི ཁཱིཡནཱ ཨིསྶཱ. ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཡཱ པརེཧི སཱདྷཱརཎབྷཱཝཾ ཨསཧམཱནཾ མཙྪརིཡཾ. ཝཉྩནིཀཙརིཡབྷཱུཏཱ མཱཡཱ. ཀེརཱཊིཀབྷཱཝེན ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སཱཋེཡྻཾ. ཀེརཱཊིཀོ ཧི ཨཱཡཏནམཙྪོ ཝིཡ ཧོཏི. ཨཱཡཏནམཙྪོ ནཱམ ཀིར མཙྪཱནཾ ནངྒུཊྛཾ དསྶེཏི སཔྤཱནཾ སཱིསཾ, ‘‘ཏུམྷེཧི སདིསོ ཨཧ’’ནྟི ཛཱནཱཔེཏུཾ. ཨེཝམེཝ ཀེརཱཊིཀོ པུགྒལོ ཡཾ ཡཾ སུཏྟནྟིཀཾ ཝཱ ཨཱབྷིདྷམྨིཀཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམཏི, ཏཾ ཏཾ ཨེཝཾ ཝདཏི ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ བདྡྷཙརོ, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ ཨནུཀམྤཀཱ, ནཱཧཾ ཏུམྷེ མུཉྩཱམཱི’’ཏི ‘‘ཨེཝམེཏེ ‘སགཱརཝོ ཨཡཾ ཨམྷེསུ སཔྤཏིསྶོ’ཏི མཉྙིསྶནྟཱི’’ཏི. ཏསྶེཏཾ ཀེརཱཊིཀབྷཱཝེན ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སཱཋེཡྻཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙེཏཾ, ཨེཝཾ ཝཱཏབྷརིཏབྷསྟསདིསཐདྡྷབྷཱཝཔགྒཧིཏསིརཨནིཝཱཏཝུཏྟིཀཱརཀརཎོ ཐམྦྷོ. ཏདུཏྟརིཀརཎོ སཱརམྦྷོ. སོ དུཝིདྷེན ལབྦྷཏི ཨཀུསལཝསེན ཙེཝ ཀུསལཝསེན ཙ. ཏཏྠ ཨགཱརིཡསྶ པརེན ཀཏཾ ཨལངྐཱརཱདིཾ དིསྭཱ ཏདྡིགུཎཀརཎེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ, ཨནགཱརིཡསྶ ཙ ཡཏྟཀཾ ཡཏྟཀཾ པརོ པརིཡཱཔུཎཱཏི ཝཱ ཀཐེཏི ཝཱ, མཱནཝསེན ཏདྡིགུཎཏདྡིགུཎཀརཎེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨཀུསལོ. ཨགཱརིཡསྶ པན པརཾ ཨེཀཾ སལཱཀབྷཏྟཾ དེནྟཾ དིསྭཱ ཨཏྟནཱ དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ དཱཏུཀཱམཏཱཡ ཨུཔྤཛྫམཱནོ, ཨནགཱརིཡསྶ ཙ པརེན ཨེཀནིཀཱཡེ གཧིཏེ མཱནཾ ཨནིསྶཱཡ ཀེཝལཾ ཏཾ དིསྭཱ ཨཏྟནཱ ཨཱལསིཡཾ ཨབྷིབྷུཡྻ དྭེ ནིཀཱཡེ གཧེཏུཀཱམཏཱཡ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཀུསལོ. ཨིདྷ པན ཨཀུསལོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨཡཉྷི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙཱཡཾ, ཨེཝཾ ཛཱཏིཨཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཙིཏྟསྶ ཨུཎྞཏིཝསེན པཝཏྟམཱནོ མཱནོ, ཨཙྩུཎྞཏིཝསེན ཨཏིམཱནོ, མདགྒཧཎཱཀཱརོ མདོ, ཀཱམགུཎེསུ ཙིཏྟཝོསྶགྒཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ པམཱདོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨུཔཀྐིལེསཾ དསྶེནྟོ ལོབྷམཱདིཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏཱིཏི? ཏསྶ པཋམུཔྤཏྟིཏོ. སབྦསཏྟཱནཉྷི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཔཔནྣཱནཾ ཨནྟམསོ སུདྡྷཱཝཱསབྷཱུམིཡམྤི སབྦཔཋམཾ བྷཝནིཀནྟིཝསེན ལོབྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཔཙྩཡཾ པཊིཙྩ ཡཐཱསམྦྷཝཾ ཨིཏརེ, ན ཙ ཨེཏེ སོལ༹སེཝ ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ, ཨེཏེན པན ནཡེན སབྦེཔི ཀིལེསཱ གཧིཏཱཡེཝ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༧༢. ཨེཏྟཱཝཏཱ སཾཀིལེསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཝོདཱནཾ དསྶེནྟོ ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ. པཛཧཏཱིཏི སམུཙྪེདཔྤཧཱནཝསེན ཨརིཡམགྒེན པཛཧཏི. ཏཏྠ ཀིལེསཔཊིཔཱཊིཡཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱཏི དྭིདྷཱ པཧཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཀིལེསཔཊིཔཱཊིཡཱ ཏཱཝ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ ཐམྦྷོ སཱརམྦྷོ མཱནོ ཨཏིམཱནོ མདོཏི ཨིམེ ཚ ཀིལེསཱ ཨརཧཏྟམགྒེན པཧཱིཡནྟི. བྱཱཔཱདོ ཀོདྷོ ཨུཔནཱཧོ པམཱདོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཀིལེསཱ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཧཱིཡནྟི. མཀྑོ པལཱ༹སོ ཨིསྶཱ མཙྪརིཡཾ མཱཡཱ སཱཋེཡྻནྟི ཨིམེ ཚ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན པཧཱིཡནྟཱིཏི. མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ པན, སོཏཱཔཏྟིམགྒེན མཀྑོ པལཱ༹སོ ཨིསྶཱ མཙྪརིཡཾ མཱཡཱ སཱཋེཡྻནྟི ཨིམེ ཚ པཧཱིཡནྟི. ཨནཱགཱམིམགྒེན བྱཱཔཱདོ ཀོདྷོ ཨུཔནཱཧོ པམཱདོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ. ཨརཧཏྟམགྒེན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ ཐམྦྷོ སཱརམྦྷོ མཱནོ ཨཏིམཱནོ མདོཏི ཨིམེ ཚ པཧཱིཡནྟཱིཏི.

ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཨིམེ ཀིལེསཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཝཱ ཧོནྟུ, སེསམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཝཱ, ཨཐ ཁོ ཨནཱགཱམིམགྒེནེཝ པཧཱནཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷཾ ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཾ པཛཧཏཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡམེཏྠ པཝེཎིམགྒཱགཏོ སམྦྷཝོ, སོ ཙ ཨུཔརི ཙཏུཏྠམགྒསྶེཝ ནིདྡིཊྛཏྟཱ ཡུཛྫཏི, ཏཏིཡམགྒེན པཧཱིནཱཝསེསཱནཉྷི ཝིསམལོབྷཱདཱིནཾ ཏེན པཧཱནཾ ཧོཏི, སེསཱནཾ ཨིམིནཱཝ. ཡེཔི ཧི སོཏཱཔཏྟིམགྒེན པཧཱིཡནྟི, ཏེཔི ཏཾསམུཊྛཱཔཀཙིཏྟཱནཾ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཨནཱགཱམིམགྒེནེཝ སུཔྤཧཱིནཱ ཧོནྟཱིཏི. ཀེཙི པན པཋམམགྒེན ཙེཏྠ པཧཱནཾ ཝཎྞཡནྟི, ཏཾ པུབྦཱཔརེན ན སནྡྷིཡཏི. ཀེཙི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནམྤི, ཏཾ ཏེསཾ ཨིཙྪཱམཏྟམེཝ.

༧༣. ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཡཏོཏི ཡམྷི ཀཱལེ. པཧཱིནོ ཧོཏཱིཏི ཨནཱགཱམིམགྒཀྑཎེ པཧཱནཾ སནྡྷཱཡེཝཱཧ.

༧༤. སོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི ཨེཏཾ ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ པཧཱིནོ ཧོཏི, སོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀམེཀེན པདེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིམསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ ཨནཱགཱམིམགྒེན ལོཀུཏྟརཔྤསཱདོ ཨཱགཏོ, ཨཐསྶ ཨཔརེན སམཡེན བུདྡྷགུཎེ དྷམྨགུཎེ སངྒྷགུཎེ ཙ ཨནུསྶརཏོ ལོཀིཡོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏམསྶ སབྦམྤི ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཾ པསཱདཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷགུཎཱནཾ ཡཱཐཱཝཏོ ཉཱཏཏྟཱ ཨཙལེན ཨཙྩུཏེན པསཱདེན. ཨིདཱནི ཡཐཱ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནུསྶརཏོ སོ ཨཝེཙྩཔྤསཱདོ ཨུཔྤནྣོ, ཏཾ ཝིདྷིཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཏཱིཎི ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི ཝིཏྠཱརེསི. ཏེསཾ ཨཏྠཝཎྞནཱ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨནུསྶཏིཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཱ.

༧༥. ཨེཝམསྶ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཾ པསཱདཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཨཝེཙྩཔྤསཱདསམནྣཱགཏཉྩ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སོམནསྶཱདིཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟོ ཡཐོདྷི ཁོ པནསྶཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨནཱགཱམིསྶ ཧི པཙྩནྟེ ཝུཊྛིཏཾ ཙོརུཔདྡཝཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོ མཧཱནགརེ ཝསནྟསྶ རཉྙོ ཝིཡ ཨིམེ ཙིམེ ཙ མམ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱཏི ཨཏྟནོ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ པཙྩཝེཀྑཏོ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ཡཐོདྷི ཁོ པནསྶཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ – ཡྭཱཡཾ ཨནཱགཱམཱི བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི…པེ… དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི, ཏསྶ ཡཐོདྷི ཁོ ཙཏྟཾ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ, སཀསཀཨོདྷིཝསེན ཙཏྟམེཝ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཀིལེསཛཱཏཾ ཝནྟཾ མུཏྟཾ པཧཱིནཾ པཊིནིསྶཊྛཾ. སཀསཀཨོདྷིཝསེནཱཏི དྭེ ཨོདྷཱི ཀིལེསོདྷི ཙ མགྒོདྷི ཙ. ཏཏྠ ཀིལེསོདྷིཝསེནཱཔི ཡེ ཀིལེསཱ ཡཾ མགྒཝཛ྄ཛྷཱ, ཏེ ཨཉྙམགྒཝཛ྄ཛྷེཧི ཨམིསྶཱ ཧུཏྭཱ སཀེནེཝ ཨོདྷིནཱ པཧཱིནཱ. མགྒོདྷིཝསེནཱཔི ཡེ ཀིལེསཱ ཡེན མགྒེན པཧཱཏབྦཱ, ཏེན ཏེཡེཝ པཧཱིནཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སཀསཀཨོདྷིཝསེན ཏཾ ཏཾ ཀིལེསཛཱཏཾ ཙཏྟམེཝ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ, ཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཙ ལདྡྷསོམནསྶོ ཏཏུཏྟརིཔི སོ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོམྷཱི’’ཏི ལབྷཏི ཨཏྠཝེདནྟི སམྦནྡྷོ.

ཡཏོདྷི ཁོཏིཔི པཱཋོ. ཏསྶ ཝསེན ཨཡམཏྠོ, ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཏོདྷི ཁོ པན ཙཏྟཾ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ. ཏཏྠ ཡཏོཏི ཀཱརཎཝཙནཾ, ཡསྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨོདྷཱིཏི ཧེཊྛཱ ཏཡོ མགྒཱ ཝུཙྩནྟི. ཀསྨཱ? ཏེ ཧི ཨོདྷིཾ ཀཏྭཱ ཀོཊྛཱསཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརིམགྒེན པཧཱཏབྦཀིལེསེ ཋཔེཏྭཱ པཛཧནྟི, ཏསྨཱ ཨོདྷཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཨརཧཏྟམགྒོ པན ཀིཉྩི ཀིལེསཾ ཨནཝསེསེཏྭཱ པཛཧཏི, ཏསྨཱ ཨནོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམསྶ ཙ བྷིཀྑུནོ ཧེཊྛཱམགྒཏྟཡེན ཙཏྟཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཏོདྷི ཁོ པནསྶ ཙཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏྠ ཁོ པནཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨཡཾ པན པིཎྜཏྠོ. ཡསྨཱ ཨསྶ ཨོདྷི ཙཏྟཾ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ, ཏསྨཱ ཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཙ ལདྡྷསོམནསྶོ ཏཏུཏྟརིཔི སོ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོམྷཱི’’ཏི ལབྷཏི ཨཏྠཝེདནྟི ཡཐཱཔཱལི༹ ནེཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཙཏྟནྟི ཨིདཾ སཀབྷཱཝཔརིཙྩཛནཝསེན ཝུཏྟཾ. ཝནྟནྟི ཨིདཾ པན ཨནཱདིཡནབྷཱཝདསྶནཝསེན. མུཏྟནྟི ཨིདཾ སནྟཏིཏོ ཝིནིམོཙནཝསེན. པཧཱིནནྟི ཨིདཾ མུཏྟསྶཔི ཀྭཙི ཨནཝཊྛཱནདསྶནཝསེན. པཊིནིསྶཊྛནྟི ཨིདཾ པུབྦེ ཨཱདིནྣཔུབྦསྶ པཊིནིསྶགྒདསྶནཝསེན པཊིམུཁཾ ཝཱ ནིསྶཊྛབྷཱཝདསྶནཝསེན བྷཱཝནཱབལེན ཨབྷིབྷུཡྻ ནིསྶཊྛབྷཱཝདསྶནཝསེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ ལབྷཏི དྷམྨཝེདནྟི ཨེཏྠ བུདྡྷཱདཱིསུ ཨཝེཙྩཔྤསཱདོཡེཝ ཨརཎཱིཡཏོ ཨཏྠོ, ཨུཔགནྟབྦཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དྷཱརཎཏོ དྷམྨོ, ཝིནིཔཏིཏུཾ ཨཔྤདཱནཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝེདོཏི གནྠོཔི ཉཱཎམྤི སོམནསྶམྤི. ‘‘ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༥༦) ཧི གནྠོ ‘‘ཝེདོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཡཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝེདགུམཱབྷིཛཉྙཱ, ཨཀིཉྩནཾ ཀཱམབྷཱཝེ ཨསཏྟ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༡༠༦༥) ཉཱཎཾ. ‘‘ཡེ ཝེདཛཱཏཱ ཝིཙརནྟི ལོཀེ’’ཏིཨཱདཱིསུ སོམནསྶཾ. ཨིདྷ པན སོམནསྶཉྩ སོམནསྶསམྤཡུཏྟཉཱཎཉྩ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏསྨཱ ‘‘ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ ལབྷཏི དྷམྨཝེདནྟི ཨཝེཙྩཔྤསཱདཱརམྨཎསོམནསྶཉྩ སོམནསྶམཡཉཱཎཉྩ ལབྷཏཱི’’ཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐ ཝཱ ཨཏྠཝེདནྟི ཨཝེཙྩཔྤསཱདཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤནྣཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ ཝེདཾ. དྷམྨཝེདནྟི ཨཝེཙྩཔྤསཱདསྶ ཧེཏུཾ ཨོདྷིསོ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤནྣཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ ཝེདནྟི ཨེཝམྤི ཨེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཧེཏུམྷི ཉཱཎཾ དྷམྨཔཊིསམྦྷིདཱ, ཧེཏུཕལེ ཉཱཎཾ ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༧༡༨-༧༡༩). དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫནྟི ཏམེཝ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཨཏྠདྷམྨཱནིསཾསབྷཱུཏཾ ཝེདཉྩ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤནྣཾ པཱམོཛྫཾ. ཏཉྷི ཨནཝཛྫལཀྑཎེན པཙྩཝེཀྑཎཱཀཱརཔྤཝཏྟེན དྷམྨེན ཨུཔསཉྷིཏནྟི ཝུཙྩཏི. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏཱིཏི ཨིམིནཱ པཱམོཛྫེན པམུདིཏསྶ ནིརཱམིསཱ པཱིཏི ཛཱཡཏི. པཱིཏིམནསྶཱཏི ཏཱཡ པཱིཏིཡཱ པཱིཎིཏམནསྶ. ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏཱིཏི ཀཱཡོཔི པསྶདྡྷོ ཧོཏི ཝཱུཔསནྟདརཐོ. པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁནྟི ཨེཝཾ ཝཱུཔསནྟཀཱཡདརཐོ ཙེཏསིཀཾ སུཁཾ པཊིསཾཝེདེཏི. ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱིཏི ཙིཏྟཾ སམྨཱ ཨཱདྷིཡཏི ཨཔྤིཏཾ ཝིཡ ཨཙལཾ ཏིཊྛཏི.

༧༦. ཨེཝམསྶ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཨཝེཙྩཔྤསཱདསམནྣཱགཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སོམནསྶཱདིཨཱནིསཾསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ‘‘ཡཐོདྷི ཁོ པན མེ’’ཏི ཝཱརེན ཏསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱཡ པཝཏྟཱཀཱརཾ པཀཱསེཏྭཱ ཏསྶེཝ ཨནཱགཱམིམགྒཱནུབྷཱཝསཱུཙཀཾ ཕལཾ དསྶེནྟོ ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨེཝཾསཱིལོཏི ཏསྶ ཨནཱགཱམིམགྒསམྤཡུཏྟཾ སཱིལཀྑནྡྷཾ དསྶེཏི. ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾཔཉྙོཏི ཏཾསམྤཡུཏྟམེཝ སམཱདྷིཀྑནྡྷཾ པཉྙཱཀྑནྡྷཉྩ དསྶེཏི. སཱལཱིནནྟི ལོཧིཏསཱལིགནྡྷསཱལིཨཱདཱིནཾ ཨནེཀརཱུཔཱནཾ. པིཎྜཔཱཏནྟི ཨོདནཾ. ཝིཙིཏཀཱལ༹ཀནྟི ཨཔནཱིཏཀཱལ༹ཀཾ. ནེཝསྶ ཏཾ ཧོཏི ཨནྟརཱཡཱཡཱཏི ཏསྶ ཨེཝཾཝིདྷསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཔིཎྜཔཱཏབྷོཛནཾ མགྒསྶ ཝཱ ཕལསྶ ཝཱ ནེཝ ཨནྟརཱཡཱཡ ཧོཏི, པཊིལདྡྷགུཎསྶ ཧི ཏཾ ཀིམནྟརཱཡཾ ཀརིསྶཏི? ཡོཔིསྶ ཨཔྤཊིལདྡྷོ ཙཏུཏྠམགྒོ ཙ ཕལཾ ཙ ཏཔྤཊིལཱབྷཱཡ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷཏོཔི ནེཝསྶ ཏཾ ཧོཏི ཨནྟརཱཡཱཡ, ཨནྟརཱཡཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཝུཏྟཔྤཀཱརསཱིལདྷམྨཔཉྙཱསངྒཧེན མགྒེན ཝིསུདྡྷཙིཏྟཏྟཱ.

ཡསྨཱ ཙེཏྠ ཨེཏདེཝ ཀཱརཎཾ, ཏསྨཱ ཏདནུརཱུཔཾ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཙྪནྟི ཝིཔྤསནྣཾ. པརིསུདྡྷཾ མལཝིགམེན. པརིཡོདཱཏཾ པབྷསྶརཏཱཡ. ཨུཀྐཱམུཁནྟི སུཝཎྞཀཱརཱནཾ མཱུསཱམུཁཾ. སུཝཎྞཀཱརཱནཾ མཱུསཱ ཧི ཨིདྷ ཨུཀྐཱ, ཨཉྙཏྠ པན དཱིཔིཀཱདཡོཔི ཝུཙྩནྟི. ‘‘ཨུཀྐཱསུ དྷཱརཱིཡམཱནཱསཱུ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༥༩) ཧི ཨཱགཏཊྛཱནེ དཱིཔིཀཱ ‘‘ཨུཀྐཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཨུཀྐཾ བནྡྷེཡྻ, ཨུཀྐཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུཀྐཱམུཁཾ ཨཱལིམྤེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༦༠) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཨངྒཱརཀཔལླཾ. ‘‘ཀམྨཱརཱནཾ ཡཐཱ ཨུཀྐཱ, ཨནྟོ ཛྷཱཡཏི ནོ བཧཱི’’ཏི (ཛཱ. ༢.༢༢.༦༤༩) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཀམྨཱརུདྡྷནཾ. ‘‘ཨེཝཾཝིཔཱཀོ ཨུཀྐཱཔཱཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༤) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཝཱཏཝེགོ ‘‘ཨུཀྐཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཨཉྙེསུ ཙ ཨེཝརཱུཔེསུ ‘‘སཎྜཱསེན ཛཱཏརཱུཔཾ གཧེཏྭཱ ཨུཀྐཱམུཁེ པཀྑིཔཏཱི’’ཏི ཨཱགཏཊྛཱནེསུ སུཝཎྞཀཱརཱནཾ མཱུསཱ ‘‘ཨུཀྐཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱསཾསནྡནཱ – སཾཀིལིཊྛཝཏྠཾ ཝིཡ ཧི སཾཀིལིཊྛཛཱཏརཱུཔཾ ཝིཡ ཙ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ པུཐུཛྫནཀཱལེ ཀཱམརཱགཱདིམལཱནུགཏཾ ཙིཏྟཾ དཊྛབྦཾ. ཨཙྪོདཀཾ ཝིཡ ཨུཀྐཱམུཁཾ ཝིཡ ཙ ཨནཱགཱམིམགྒོ. ཏཾ ཨུདཀཾ ཨུཀྐཱམུཁཉྩ ཨཱགམྨ ཝཏྠསུཝཎྞཱནཾ པརིསུདྡྷཏཱ ཝིཡ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཝུཏྟཔྤཀཱརསཱིལདྷམྨཔཉྙཱསངྒཧཾ ཨནཱགཱམིམགྒཾ ཨཱགམྨ ཝིསུདྡྷཙིཏྟཏཱཏི.

༧༧. སོ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱཏི ཡཐཱནུསནྡྷིཝསེན དེསནཱ ཨཱགཏཱ. ཏཡོ ཧི ཨནུསནྡྷཱི པུཙྪཱནུསནྡྷི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷི ཡཐཱནུསནྡྷཱིཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ ‘སིཡཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, བཧིདྡྷཱ ཨསཏི པརིཏསྶནཱ’ཏི? ‘སིཡཱ བྷིཀྑཱུ’ཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༤༢). ཨེཝཾ པུཙྪནྟཱནཾ ཝིསྶཛྫིཏསུཏྟཝསེན པུཙྪཱནུསནྡྷི ཝེདིཏབྦོ. ‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ བྲཱཧྨཎ ཨེཝམསྶ, ཨཛྫཱཔི ནཱུན སམཎོ གོཏམོ ཨཝཱིཏརཱགོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༥༥) ཨེཝཾ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཝུཏྟསྶ སུཏྟསྶ ཝསེན ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷི ཝེདིཏབྦོ. ཡེན པན དྷམྨེན ཨཱདིམྷི དེསནཱ ཨུཊྛིཏཱ, ཏསྶ དྷམྨསྶ ཨནུརཱུཔདྷམྨཝསེན ཝཱ པཊིཔཀྑཝསེན ཝཱ ཡེསུ སུཏྟེསུ ཨུཔརི དེསནཱ ཨཱགཙྪཏི, ཏེསཾ ཝསེན ཡཐཱནུསནྡྷི ཝེདིཏབྦོ. སེཡྻཐིདཾ, ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟེ ཧེཊྛཱ སཱིལེན དེསནཱ ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི ཚ ཨབྷིཉྙཱ ཨཱགཏཱ. ཀཀཙཱུཔམེ ཧེཊྛཱ ཨཀྑནྟིཡཱ ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི ཀཀཙཱུཔམོཝཱདོ ཨཱགཏོ. ཨལགདྡེ ཧེཊྛཱ དིཊྛིཔརིདཱིཔནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི ཏིཔརིཝཊྚསུཉྙཏཱཔཀཱསནཱ ཨཱགཏཱ, ཙཱུལ༹ཨསྶཔུརེ ཧེཊྛཱ ཀིལེསཔརིདཱིཔནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཨཱགཏཱ. ཀོསམྦིཡསུཏྟེ ཧེཊྛཱ བྷཎྜནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི སཱརཎཱིཡདྷམྨཱ ཨཱགཏཱ. ཨིམསྨིམྤི ཝཏྠསུཏྟེ ཧེཊྛཱ ཀིལེསཔརིདཱིཔནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཨཱགཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཐཱནུསནྡྷིཝསེན དེསནཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི. བྲཧྨཝིཧཱརེསུ པན ཨནུཔདཝཎྞནཱ ཙ བྷཱཝནཱནཡོ ཙ སབྦོ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོ.

༧༨. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཱིནཾ ཨུཔཀྐིལེསཱནཾ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཾ སབྦསོ ཙ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཔྤཧཱནེན ཝིཧཏཔཙྩཏྠིཀཏྟཱ ལདྡྷཔདཊྛཱནཾ ཏསྶ ཨནཱགཱམིནོ བྲཧྨཝིཧཱརབྷཱཝནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནིསྶ ཨརཧཏྟཱཡ ཝིཔསྶནཾ དསྶེཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཾ དསྶེཏུཾ སོ ཨཏྠི ཨིདནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ – སོ ཨནཱགཱམཱི ཨེཝཾ བྷཱཝིཏབྲཧྨཝིཧཱརོ ཨེཏེསཾ བྲཧྨཝིཧཱརཱནཾ ཡཏོ ཀུཏོཙི ཝུཊྛཱཡ ཏེ ཨེཝ བྲཧྨཝིཧཱརདྷམྨེ ནཱམཝསེན ཏེསཾ ནིསྶཡཾ ཧདཡཝཏྠུཾ ཝཏྠུནིསྶཡཱནི བྷཱུཏཱནཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན བྷཱུཏུཔཱདཱཡདྷམྨེ རཱུཔཝསེན ཙ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨཏྠི ཨིདནྟི པཛཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན དུཀྑསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏསྶ དུཀྑསྶ སམུདཡཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཨཏྠི ཧཱིནནྟི པཛཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན སམུདཡསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏསྶ པཧཱནུཔཱཡཾ ཝིཙིནནྟོ ཨཏྠི པཎཱིཏནྟི པཛཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན མགྒསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏེན མགྒེན ཨདྷིགནྟབྦཊྛཱནཾ ཝིཙིནནྟོ ཨཏྠི ཨུཏྟརི ཨིམསྶ སཉྙཱགཏསྶ ནིསྶརཎནྟི པཛཱནཱཏི, ཨིམསྶ མཡཱ ཨདྷིགཏསྶ བྲཧྨཝིཧཱརསཉྙཱགཏསྶ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ ནིབྦཱནཾ ཨཏྠཱིཏི ཨེཝཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན ནིརོདྷསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོཏི ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཛཱནཏོ, མགྒཔཉྙཱཡ ཨེཝཾ པསྶཏོ, བྷཡབྷེརཝེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཱམཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི…པེ… ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱཏཱིཏི.

ཨེཝཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ དེསནཾ པཱཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཏསྶཾ པརིསཏི ནྷཱནསུདྡྷིཀོ བྲཱཧྨཎོ ནིསིནྣོ, སོ ཨེཝཾ ནྷཱནསུདྡྷིཡཱ ཝཎྞཾ ཝུཙྩམཱནཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏཱིཏི བྷགཝཏཱ ཝིདིཏོ, ཏསྨཱ ཏསྶ ཙོདནཏྠཱཡ ‘‘ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སིནཱཏོ ཨནྟརེན སིནཱནེནཱ’’ཏི ཨིམཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ཨནུསནྡྷིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནྟརེན སིནཱནེནཱཏི ཨབྦྷནྟརེན ཀིལེསཝུཊྛཱནསིནཱནེན.

༧༩. སུནྡརིཀབྷཱརདྭཱཛོཏི བྷཱརདྭཱཛོ ནཱམ སོ བྲཱཧྨཎོ ཨཏྟནོ གོཏྟཝསེན, སུནྡརིཀཱཡ པན ནདིཡཱ སིནཱཏསྶ པཱཔཔྤཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཨཡམསྶ དིཊྛི, ཏསྨཱ ‘‘སུནྡརིཀབྷཱརདྭཱཛོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. སོ ཏཾ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡཾ སིནཱནསུདྡྷིཾ ཝཎྞེམ, སམཎོཔི གོཏམོ ཏཐེཝ ཝཎྞེཏི, སམཱནཙྪནྡོ དཱནི ཨེས ཨམྷེཧཱི’’ཏི. ཨཐ བྷགཝནྟཾ བཱཧུཀཾ ནདིཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཏཏྠ པཱཔཾ པཝཱཧེཏྭཱ ཨཱགཏཾ ཝིཡ མཉྙམཱནོ ཨཱཧ ‘‘གཙྪཏི པན བྷཝཾ གོཏམོ བཱཧུཀཾ ནདིཾ སིནཱཡིཏུ’’ནྟི? བྷགཝཱ ཏསྶ གཙྪཱམཱིཏི ཝཱ ན གཙྪཱམཱིཏི ཝཱ ཨཝཏྭཱཡེཝ བྲཱཧྨཎསྶ དིཊྛིསམུགྒྷཱཏཾ ཀཏྟུཀཱམོ ‘‘ཀིཾ བྲཱཧྨཎ བཱཧུཀཱཡ ནདིཡཱ, ཀིཾ བཱཧུཀཱ ནདཱི ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཏྠོ ཀིཾ པཡོཛནཾ བཱཧུཀཱཡ, ཀིཾ སཱ ཀརིསྶཏི? ཨསམཏྠཱ སཱ ཀསྶཙི ཨཏྠཱཡ, ཀིཾ ཏཏྠ གམིསྶཱམཱིཏི?

ཨཐ བྲཱཧྨཎོ ཏཾ པསཾསནྟོ ལོཀྑསམྨཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ལོཀྑསམྨཏཱཏི ལཱུཁབྷཱཝསམྨཏཱ, ལཱུཁབྷཱཝནྟི ཙོཀྑབྷཱཝཾ, ཝིསུདྡྷིབྷཱཝཾ དེཏཱིཏི ཨེཝཾ སམྨཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ལོཀྱསམྨཏཱཏིཔི པཱཋོ. ཏསྶཏྠོ, སེཊྛཾ ལོཀཾ གམཡཏཱིཏི ཨེཝཾ སམྨཏཱཏི. པུཉྙསམྨཏཱཏི པུཉྙནྟི སམྨཏཱ. པཝཱཧེཏཱིཏི གམཡཏི ཝིསོདྷེཏི. གཱཐཱཧི ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཱིཏི གཱཐཱཧི ཨབྷཱསི. གཱཐཱ ཙ ཝུཙྩམཱནཱ ཏདཏྠདཱིཔནཏྠམེཝ ཝཱ གཱཐཱརུཙིཀཱནཾ ཝུཙྩཏི, ཝིསེསཏྠདཱིཔནཏྠཾ ཝཱ. ཨིདྷ པནེཏཱ ཨུབྷཡཏྠདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

བཱཧུཀནྟི ཨིདམེཝ ཧི ཨེཏྠ ཝཙནཾ ཏདཏྠདཱིཔཀཾ, སེསཱནི ཝིསེསཏྠདཱིཔཀཱནི. ཡཐེཝ ཧི བཱཧུཀཾ, ཨེཝཾ ཨདྷིཀཀྐཱདཱིནིཔི ལོཀོ གཙྪཏི ནྷཱནེན པཱཔཾ པཝཱཧེཏུཾ. ཏཏྠ ཡེ ཏེསཾ ཋཱནཱནཾ ཨཱསནྣཱ ཧོནྟི, ཏེ དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ ནྷཱཡནྟི. ཡེ དཱུརཱ, ཏེ ཡཐཱཀྐམཾ དྭིཀྑཏྟུཾ སཀིཾ ཨེཀདིཝསནྟརཾ, ཨེཝཾ ཡཱཝ སཾཝཙྪརནྟརཾ ནྷཱཡནྟི. ཡེ པན སབྦཐཱཔི གནྟུཾ ན སཀྐོནྟི, ཏེ གྷཊེཧིཔི ཏཏོ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ནྷཱཡནྟི. སབྦཉྩེཏཾ ནིརཏྠཀཾ, ཏསྨཱ ཨིམཾ ཝིསེསཏྠཾ དཱིཔེཏུཾ ཨདྷིཀཀྐཱདཱིནིཔཱིཏི ཨཱཧ.

ཏཏྠ ཨདྷིཀཀྐནྟི ནྷཱནསམྦྷཱརཝསེན ལདྡྷཝོཧཱརཾ ཨེཀཾ ཏིཏྠཾ ཝུཙྩཏི. གཡཱཏིཔི མཎྜལཝཱཔིསཎྛཱནཾ ཏིཏྠམེཝ ཝུཙྩཏི. པཡཱགཱཏི ཨེཏམྤི གངྒཱཡ ཨེཀཾ ཏིཏྠམེཝ མཧཱཔནཱདསྶ རཉྙོ གངྒཱཡཾ ནིམུགྒཔཱསཱདསྶ སོཔཱནསམྨུཁཊྛཱནཾ, བཱཧུཀཱ སུནྡརིཀཱ སརསྶཏཱི བཱཧུམཏཱིཏི ཨིམཱ པན ཙཏསྶོ ནདིཡོ. བཱལོཏི དུཔྤཉྙོ. པཀྑནྡོཏི པཝིསནྟོ. ན སུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀིལེསསུདྡྷིཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཀེཝལཾ རཛོཛལླམེཝ པཝཱཧེཏི.

ཀིཾ སུནྡརིཀཱ ཀརིསྶཏཱིཏི སུནྡརིཀཱ ཀིལེསཝིསོདྷནེ ཀིཾ ཀརིསྶཏི? ན ཀིཉྩི ཀཱཏུཾ སམཏྠཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨེས ནཡོ པཡཱགབཱཧུཀཱསུ. ཨིམེཧི ཙ ཏཱིཧི པདེཧི ཝུཏྟེཧི ཨིཏརཱནིཔི ཙཏྟཱརི ལཀྑཎཱཧཱརནཡེན ཝུཏྟཱནེཝ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཡཐེཝ སུནྡརིཀཱ པཡཱགཱ བཱཧུཀཱ ན ཀིཉྩི ཀརོནྟི, ཏཐཱ ཨདྷིཀཀྐཱདཡོཔཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེརིནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཔཉྩཝེརསམནྣཱགཏཾ. ཀཏཀིབྦིསནྟི ཀཏལུདྡཀམྨཾ. ན ཧི ནཾ སོདྷཡེཏི སུནྡརིཀཱ ཝཱ པཡཱགཱ ཝཱ བཱཧུཀཱ ཝཱ ན སོདྷཡེ, ན སོདྷེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཱཔཀམྨིནནྟི པཱཔཀེཧི ཝེརཀིབྦིསཀམྨེཧི ཡུཏྟཾ, ལཱམཀཀམྨེ ཡུཏྟཾ ཝཱ ཝེརཀིབྦིསབྷཱཝཾ ཨཔྤཏྟེཧི ཁུདྡཀེཧིཔི པཱཔེཧི ཡུཏྟནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

སུདྡྷསྶཱཏི ནིཀྐིལེསསྶ. སདཱ ཕགྒཱུཏི ནིཙྩམྤི ཕགྒུནཱིནཀྑཏྟམེཝ. ཕགྒུནམཱསེ ཀིར ‘‘ཨུཏྟརཕགྒུནདིཝསེ ཡོ ནྷཱཡཏི, སོ སཾཝཙྪརཾ ཀཏཔཱཔཾ སོདྷེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛིཀོ སོ བྲཱཧྨཎོ, ཏེནསྶ བྷགཝཱ ཏཾ དིཊྛིཾ པཊིཧནནྟོ ཨཱཧ ‘‘སུདྡྷསྶ ཝེ སདཱ ཕགྒཱུ’’ཏི. ནིཀྐིལེསསྶ ནིཙྩཾ ཕགྒུནཱིནཀྑཏྟཾ, ཨིཏརོ ཀིཾ སུཛ྄ཛྷཏཱིཏི? ཨུཔོསཐོ སདཱཏི སུདྡྷསྶ ཙ ཙཱཏུདྡསཔནྣརསཱདཱིསུ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨསམཱདིཡཏོཔི ནིཙྩམེཝ ཨུཔོསཐོ. སུདྡྷསྶ སུཙིཀམྨསྶཱཏི ནིཀྐིལེསཏཱཡ སུདྡྷསྶ སུཙཱིཧི ཙ ཀཱཡཀམྨཱདཱིཧི སམནྣཱགཏསྶ. སདཱ སམྤཛྫཏེ ཝཏནྟི ཨཱིདིསསྶ ཙ ཀུསལཱུཔསཉྷིཏཾ ཝཏསམཱདཱནམྤི ནིཙྩཾ སམྤནྣམེཝ ཧོཏཱིཏི. ཨིདྷེཝ སིནཱཧཱིཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ མམ སཱསནེ སིནཱཧི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ‘‘སཙེ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཀིལེསམལཔྤཝཱཧནཾ ཨིཙྪསི, ཨིདྷེཝ མམ སཱསནེ ཨཊྛངྒིཀམགྒསལིལེན སིནཱཧི, ཨཉྙཏྲ ཧི ཨིདཾ ནཏྠཱི’’ཏི.

ཨིདཱནིསྶ སཔྤཱཡདེསནཱཝསེན ཏཱིསུཔི དྭཱརེསུ སུདྡྷིཾ དསྶེནྟོ སབྦབྷཱུཏེསུ ཀརོཧི ཁེམཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཁེམཏནྟི ཨབྷཡཾ ཧིཏབྷཱཝཾ, མེཏྟནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏེནསྶ མནོདྭཱརསུདྡྷི དསྶིཏཱ ཧོཏི.

སཙེ མུསཱ ན བྷཎསཱིཏི ཨེཏེནསྶ ཝཙཱིདྭཱརསུདྡྷི. སཙེ པཱཎཾ ན ཧིཾསསི སཙེ ཨདིནྣཾ ནཱདིཡསཱིཏི ཨེཏེཧི ཀཱཡདྭཱརསུདྡྷི. སདྡཧཱནོ ཨམཙྪརཱིཏི ཨེཏེཧི པན ནཾ ཨེཝཾ པརིསུདྡྷདྭཱརཾ སདྡྷཱསམྤདཱཡ ཙཱགསམྤདཱཡ ཙ ནིཡོཛེསི. ཀིཾ ཀཱཧསི གཡཾ གནྟྭཱ, ཨུདཔཱནོཔི ཏེ གཡཱཏི ཨཡཾ པན ཨུཔཌྜྷགཱཐཱ, སཙེ སབྦབྷཱུཏེསུ ཁེམཏཾ ཀརིསྶསི, མུསཱ ན བྷཎིསྶསི, པཱཎཾ ན ཧནིསྶསི, ཨདིནྣཾ ནཱདིཡིསྶསི, སདྡྷཧཱནོ ཨམཙྪརཱི བྷཝིསྶསི, ཀིཾ ཀཱཧསི གཡཾ གནྟྭཱ ཨུདཔཱནོཔི ཏེ གཡཱ, གཡཱཡཔི ཧི ཏེ ནྷཱཡནྟསྶ ཨུདཔཱནེཔི ཨིམཱཡ ཨེཝ པཊིཔཏྟིཡཱ ཀིལེསསུདྡྷི, སརཱིརམལསུདྡྷི པན ཨུབྷཡཏྠ སམཱཏི ཨེཝཾ ཡོཛེཏབྦཾ. ཡསྨཱ ཙ ལོཀེ གཡཱ སམྨཏཏརཱ, ཏསྨཱ ཏསྶ བྷགཝཱ ‘‘གཙྪཏི པན བྷཝཾ གོཏམོ བཱཧུཀ’’ནྟི པུཊྛོཔི ‘‘ཀིཾ ཀཱཧསི བཱཧུཀཾ གནྟྭཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀཱཧསི གཡཾ གནྟྭཱ’’ཏི ཨཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦོ.

༨༠. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཏི ཨེཝམཱདི བྷཡབྷེརཝེ ཝུཏྟཏྟཱ པཱཀཊམེཝ. ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོཏིཨཱདཱིསུ པན ཨེཀོ ཀཱཡཝིཝེཀེན. ཝཱུཔཀཊྛོ ཙིཏྟཝིཝེཀེན. ཨཔྤམཏྟོ ཀམྨཊྛཱནེ སཏི ཨཝིཛཧནེན. ཨཱཏཱཔཱི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡསངྑཱཏེན ཨཱཏཱཔེན. པཧིཏཏྟོ ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑཏཱཡ. ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརེན. ནཙིརསྶེཝཱཏི པབྦཛྫཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཙྩཏི. ཀུལཔུཏྟཱཏི དུཝིདྷཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟཱ ཙ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟཱ ཙ, ཨཡཾ པན ཨུབྷཡཐཱཔི ཀུལཔུཏྟོ. ཨགཱརསྨཱཏི གྷརཱ. ཨགཱརསྶ ཧིཏཾ ཨགཱརིཡཾ, ཀསིགོརཀྑཱདིཀུཊུམྦཔོསནཀམྨཾ ཝུཙྩཏི, ནཏྠི ཨེཏྠ ཨགཱརིཡནྟི ཨནགཱརིཡཾ, པབྦཛྫཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པབྦཛནྟཱིཏི ཨུཔགཙྪནྟི ཨུཔསངྐམནྟི. ཏདནུཏྟརནྟི ཏཾ ཨནུཏྟརཾ. བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ པརིཡོསཱནཾ, ཨརཧཏྟཕལནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཧི ཨཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ པབྦཛནྟི. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱཏི ཨཏྟནཱཡེཝ པཉྙཱཡ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ, ཨཔརཔྤཙྩཡཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསཱིཏི པཱཔུཎིཏྭཱ སམྤཱདེཏྭཱ ཝིཧཱསཱིཏི, ཨེཝཾ ཝིཧརནྟོ ཙ ཁཱིཎཱ ཛཱཏི…པེ… ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨེཏེནསྶ པཙྩཝེཀྑཎབྷཱུམིཾ དསྶེཏི.

ཀཏམཱ པནསྶ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ? ཀཐཉྩ ནཾ ཨབྦྷཉྙཱསཱིཏི? ཝུཙྩཏེ, ཀཱམཉྩེཏཾ བྷཡབྷེརཝེཔི ཝུཏྟཾ, ཏཐཱཔི ནཾ ཨིདྷ པཋམཔུརིསཝསེན ཡོཛནཱནཡསྶ དསྶནཏྠཾ པུན སངྑེཔཏོ བྷཎཱམ. ན ཏཱཝསྶ ཨཏཱིཏཱ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ, པུབྦེཝ ཁཱིཎཏྟཱ. ན ཨནཱགཏཱ, ཏཏྠ ཝཱཡཱམཱབྷཱཝཏོ. ན པཙྩུཔྤནྣཱ, ཝིཛྫམཱནཏྟཱ. མགྒསྶ པན ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ ཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ཨེཀཙཏུཔཉྩཝོཀཱརབྷཝེསུ ཨེཀཙཏུཔཉྩཀྑནྡྷཔྤབྷེདཱ ཛཱཏི, སཱ མགྒསྶ བྷཱཝིཏཏྟཱ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཏཾ ཨཱཔཛྫནེན ཁཱིཎཱ, ཏཾ སོ མགྒབྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཀིལེསེ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀིལེསཱབྷཱཝེ ཝིཛྫམཱནམྤི ཀམྨཾ ཨཱཡཏིཾ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཾ ཧོཏཱིཏི ཛཱནནྟོ ཛཱནཱཏི.

ཝུསིཏནྟི ཝུཏྠཾ པརིཝུཏྠཾ, ཀཏཾ ཙརིཏཾ ནིཊྛཱཔིཏནྟི ཨཏྠོ. བྲཧྨཙརིཡནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ. ཀཏཾ ཀརཎཱིཡནྟི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི པརིཉྙཱཔཧཱནསཙྪིཀིརིཡབྷཱཝནཱཝསེན སོལ༹སཝིདྷམྤི ཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔིཏནྟི ཨཏྠོ. ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིདཱནི པུནཨིཏྠབྷཱཝཱཡ ཨེཝཾསོལ༹སཀིཙྩབྷཱཝཱཡ, ཀིལེསཀྑཡཱཡ ཝཱ མགྒབྷཱཝནཱ ནཏྠཱིཏི. ཨཐ ཝཱ, ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིཏྠབྷཱཝཏོ ཨིམསྨཱ ཨེཝཾཔཀཱརཱ ཨིདཱནི ཝཏྟམཱནཀྑནྡྷསནྟཱནཱ ཨཔརཾ ཁནྡྷསནྟཱནཾ ནཏྠི. ཨིམེ པན པཉྩཀྑནྡྷཱ པརིཉྙཱཏཱ ཏིཊྛནྟི, ཚིནྣམཱུལཀོ རུཀྑོ ཝིཡཱཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཉྙཏརོཏི ཨེཀོ. ཨརཧཏནྟི ཨརཧནྟཱནཾ, བྷགཝཏོ སཱཝཀཱནཾ ཨརཧཏཾ ཨབྦྷནྟརོ ཨཧོསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝཏྠསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. སལླེཁསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སལླེཁསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཧཱཙུནྡོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. སཱཡནྷསམཡནྟི སཱཡནྷཀཱལེ. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཨེཏྠ པཊིསལླཱནནྟི ཏེཧི ཏེཧི སཏྟསངྑཱརེཧི པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ སལླཱནཾ ནིལཱིཡནཾ, ཨེཀཱིབྷཱཝོ པཝིཝེཀོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡོ ཏཏོ ཝུཊྛིཏོ, སོ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཨཡཾ པན ཡསྨཱ པཊིསལླཱནཱནཾ ཨུཏྟམཏོ ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱསི, ཏསྨཱ ‘‘པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ’’ཏི ཝུཏྟོ. བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱཏི སམདསནཁུཛྫལཝིབྷཱུསིཏེན སིརསཱ བྷགཝནྟཾ སཀྐཙྩཾ ཝནྡིཏྭཱ, ཨབྷིཝཱདཱཔེཏྭཱ ཝཱ ‘‘སུཁཱི བྷཝ, ཙུནྡཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝཙཱིབྷེདཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ, བྷགཝཱ པན ཀིར ཝནྡིཏོ སམཱནོ སུཝཎྞདུནྡུབྷིསདིསཾ གཱིཝཾ པགྒཡ྄ཧ ཀཎྞསུཁཾ པེམནིཡཾ ཨམཏཱབྷིསེཀསདིསཾ བྲཧྨགྷོསཾ ནིཙྪཱརེནྟོ ‘‘སུཁཱི ཧོཧཱི’’ཏི ཏསྶ ཏསྶ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཝདཏི, ཨེཏཾ ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏཱནཾ. ཏཏྲིདཾ སཱདྷཀསུཏྟཾ, ‘‘སཀྐོ, བྷནྟེ, དེཝཱནམིནྡོ སཱམཙྩོ སཔརིཛནོ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏཱིཏི, སུཁཱི ཧོཏུ པཉྩསིཁ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ སཱམཙྩོ སཔརིཛནོ, སུཁཀཱམཱ ཧི དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ, ཡེ ཙཉྙེ སནྟི པུཐུཀཱཡཱ’’ཏི. ཨེཝཉྩ པན ཏཐཱགཏཱ ཨེཝརཱུཔེ མཧེསཀྑེ ཡཀྑེ ཨབྷིཝདནྟཱིཏི.

ཡཱ ཨིམཱཏི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཱབྷིམུཁཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ ཨཱཧ. ཨནེཀཝིཧིཏཱཏི ནཱནཔྤཀཱརཱ. དིཊྛིཡོཏི མིཙྪཱདིཊྛིཡོ. ལོཀེ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི སཏྟེསུ པཱཏུབྷཝནྟི. ཨཏྟཝཱདཔྤཊིསཾཡུཏྟཱཏི ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟེན ཨཏྟཝཱདེན པཊིསཾཡུཏྟཱ, ཏཱ ཝཱིསཏི བྷཝནྟི. ལོཀཝཱདཔྤཊིསཾཡུཏྟཱཏི ‘‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱ’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟེན ལོཀཝཱདེན པཊིསཾཡུཏྟཱ, ཏཱ ཨཊྛ ཧོནྟི སསྶཏོ, ཨསསྶཏོ, སསྶཏོ ཙ ཨསསྶཏོ ཙ, ནེཝ སསྶཏོ ནཱསསྶཏོ, ཨནྟཝཱ, ཨནནྟཝཱ, ཨནྟཝཱ ཙ ཨནནྟཝཱ ཙ, ནེཝནྟཝཱ ནཱནནྟཝཱ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཏྟཱ.

ཨཱདིམེཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡམཏྠོ ཀིཾ ནུ ཁོ བྷནྟེ ཨཱདིམེཝ མནསིཀརོནྟསྶ ཨཔྤཏྭཱཔི སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ ཝིཔསྶནཱམིསྶཀཔཋམམནསིཀཱརམེཝ མནསིཀརོནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཝམེཏཱསཾ ཨེཏྟཀེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཉྩ པཊིནིསྶགྒོ ཙ ཧོཏཱིཏི. ཨིདཉྩ ཐེརོ ཨཏྟནཱ ཨནདྷིམཱནིཀོཔི སམཱནོ ཨདྷིམཱནིཀཱནཾ ཨདྷིམཱནཔྤཧཱནཏྠཾ ཨདྷིམཱནིཀོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ པུཙྪཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཔརེ པནཱཧུ ‘‘ཐེརསྶ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཨཱདིམནསིཀཱརེནེཝ དིཊྛཱིནཾ སམུཙྪེདཔྤཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾསཉྙིནོཔི, སམཱཔཏྟིཝིཧཱརཱ སལླེཁཝིཧཱརཱཏི ཨེཝཾསཉྙིནོཔི ཨཏྠི. སོ ཏེསཾ ཨཏྠཱཡ བྷགཝནྟཾ པུཙྪཏཱི’’ཏི.

༨༢. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཱུཔཱཡཾ དསྶེནྟོ ཡཱ ཨིམཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཏྠ ཙེཏཱ དིཊྛིཡོ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏིཨཱདི པཉྩཀྑནྡྷེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨེཏེསུ ཧི ཨེཏཱ དིཊྛིཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཡཐཱཧ ‘‘རཱུཔེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏི རཱུཔཾ ཨབྷིནིཝིསྶ ཨེཝཾ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི, སོ ཨཏྟཱ སོ ལོཀོ སོ པེཙྩ བྷཝིསྶཱམི ནིཙྩོ དྷུཝོ སསྶཏོ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༡༥༢) ཝིཏྠཱརོ. ཨཱརམྨཎཝསེན པན ཨེཀཝཙནཾ ཀཏྭཱ ཡཏྠ ཙཱཏི ཨཱཧ, ཡསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨནུསེནྟི སམུདཱཙརནྟཱིཏི ཨིམེསཾ ཨེཝཾ ནཱནཱཀརཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཛཱཏིཝསེན ཧི ཨཛཱཏཱ ཛཱཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝིཏཱ ཐཱམགཏཱ ཨཔྤཊིཝིནཱིཏཱ ཨནུསེནྟཱིཏི. ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརཾ སམྤཏྟཱ སམུདཱཙརནྟཱིཏི, ཨིདམེཏེསཾ ནཱནཱཀརཎཾ. ཏཾ ནེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིསུ ཏཾ པཉྩཀྑནྡྷཔྤབྷེདཾ ཨཱརམྨཎམེཏཾ མཡ྄ཧཾ ན ཧོཏི, ཨཧམྤི ཨེསོ ན ཨསྨི, ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཔི ན ཧོཏཱིཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ པདཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ པན ཨེཏྠ ཨེཏཾ མམཱཏི ཏཎྷཱགཱཧོ, ཏཉྩ གཎྷནྟོ ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཔྤབྷེདཾ ཏཎྷཱཔཔཉྩཾ གཎྷཱཏི. ཨེསོཧམསྨཱིཏི མཱནགཱཧོ, ཏཉྩ གཎྷནྟོ ནཝཔྤབྷེདཾ མཱནཔཔཉྩཾ གཎྷཱཏི. ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིགཱཧོ, ཏཉྩ གཎྷནྟོ དྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏཔྤབྷེདཾ དིཊྛིཔཔཉྩཾ གཎྷཱཏི. ཏསྨཱ ནེཏཾ མམཱཏི ཝདནྟོ བྷགཝཱ ཡཐཱཝུཏྟཔྤབྷེདཾ ཏཎྷཱཔཔཉྩཾ པཊིཀྑིཔཏི. ནེསོཧམསྨཱིཏི མཱནཔཔཉྩཾ. ན མེསོ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིཔཔཉྩཾ. དིཊྛེཀཊྛཱཡེཝ ཙེཏྠ ཏཎྷཱམཱནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝམེཏནྟི ཨེཝཾ ‘‘ནེཏཾ མམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱཀཱརེན ཨེཏཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ. ཡཐཱབྷཱུཏནྟི ཡཐཱ སབྷཱཝཾ, ཡཐཱ ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཁནྡྷཔཉྩཀཉྷི ཨེཏེནེཝ ཨཱཀཱརེན ཨཏྠི. མམནྟིཨཱདིནཱ པན གཡ྄ཧམཱནམྤི ཏེནཱཀཱརེན ནེཝཏྠཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོཏི སོཏཱཔཏྟིམགྒཔཉྙཱཔརིཡོསཱནཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ སུཊྛུ པསྶནྟསྶ. ཨེཝམེཏཱསནྟི ཨེཏེན ཨུཔཱཡེན ཨེཏཱསཾ. པཧཱནཾ པཊིནིསྶགྒོཏི ཨུབྷཡམྤེཏཾ སམུཙྪེདཔྤཧཱནསྶེཝཱདྷིཝཙནཾ.

ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཱདིམནསིཀཱརེནེཝ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཾ ཧོཏི ནུ ཁོ ནོཏི ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱཙུནྡེན ཨདྷིམཱནིཀཱནཾ ཝསེན པཉྷཾ པུཊྛོ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན དིཊྛིཔྤཧཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སཡམེཝ ཨདྷིམཱནིཀཱནཾ ཛྷཱནཾ ཝིབྷཛནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནེཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨདྷིམཱནིཀཱ ནཱམ ཡེསཾ ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙཱཡ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི, སྭཱཡཾ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནེཝ ལོཀཝཊྚཱནུསཱརཱིནཾ བཱལཔུཐུཛྫནཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཨརིཡསཱཝཀཱནཾ. ན ཧི སོཏཱཔནྣསྶ ‘‘སཀདཱགཱམཱི ཨཧ’’ནྟི ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི, ན སཀདཱགཱམིསྶ ‘‘ཨནཱགཱམཱི ཨཧ’’ནྟི, ན ཨནཱགཱམིནོ ‘‘ཨརཧཱ ཨཧ’’ནྟི, ཀཱརཀསྶེཝ པན སམཐཝསེན ཝཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཝཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཀིལེསསྶ ནིཙྩཾ ཡུཏྟཔཡུཏྟསྶ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྶ ཧི སམཐཝིཀྑམྦྷིཏཱནཾ ཝཱ ཝིཔསྶནཱཝིཀྑམྦྷིཏཱནཾ ཝཱ ཀིལེསཱནཾ སམུདཱཙཱརཾ ཨཔསྶཏོ ‘‘སོཏཱཔནྣོ ཨཧནྟི ཝཱ, སཀདཱགཱམཱི, ཨནཱགཱམཱི, ཨརཧཱ ཨཧ’’ནྟི ཝཱ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏལངྒརཏིསྶཔབྦཏཝཱསིདྷམྨདིནྣཏྠེརེན ཨོཝཱདིཡམཱནཏྠེརཱནཾ ཝིཡ.

ཐེརསྶ ཀིར ཨཙིརཱུཔསམྤནྣསྶེཝ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪིཾསུ. ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཝཱསཱི བྷིཀྑུསངྒྷོ ‘‘ན ཨཊྛཱནནིཡོཛཀོ ཐེརོཏི ཐེརཾ ཨཱནེཐཱ’’ཏི སམྦཧུལེ བྷིཀྑཱུ པཱཧེསི. ཏེ གནྟྭཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ, དྷམྨདིནྣ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཨཱཧ ‘‘ཀིཾ པན ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཨཏྟཱནཾ གཝེསཐ པར’’ནྟི? ཨཏྟཱནཾ སཔྤུརིསཱཏི, སོ ཏེསཾ ཀམྨཊྛཱནམདཱསི, སབྦེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. བྷིཀྑུསངྒྷོ པུན ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ པཱཧེསི, ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཧིཏཱ སབྦེཔི ཏཏྠེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ.

ཏཏོ སངྒྷོ གཏགཏཱ ནཱགཙྪནྟཱིཏི ཨཉྙཏརཾ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏཾ པཱཧེསི. སོ གནྟྭཱ ཙ, ‘‘བྷནྟེ, དྷམྨདིནྣ ཏིཀྑཏྟུཾ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཝཱསཱི བྷིཀྑུསངྒྷོ ཏུཡ྄ཧཾ སནྟིཀེ པེསེསི, ཏྭཾ ནཱམ སངྒྷསྶ ཨཱཎཾ གརུཾ ན ཀརོསི, ནཱགཙྪསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཀིམེཏནྟི པཎྞསཱལཾ ཨཔྤཝིསིཏྭཱཝ པཏྟཙཱིཝརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ནིཀྑམི, སོ ཨནྟརཱམགྒེ ཧངྐནཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. ཏཏྠ ཙེཀོ མཧཱཐེརོ སཊྛིཝསྶཱཏཱིཏོ ཨདྷིམཱནེན ཨརཧཏྟཾ པཊིཛཱནཱཏི. ཐེརོ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིགམཾ པུཙྪི. ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨཱམ དྷམྨདིནྣ, ཡཾ པབྦཛིཏེན ཀཱཏབྦཾ, ཙིརཀཏཾ ཏཾ མཡཱ, ཨཏཱིཏསཊྛིཝསྶོམྷི ཨེཏརཧཱི’’ཏི. ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིམྤི ཝལ༹ཉྫེཐཱཏི. ཨཱམ དྷམྨདིནྣཱཏི. སཱདྷུ ཝཏ, བྷནྟེ, ཧཏྠིཾ ཏུམྷཱཀཾ པཊིམུཁཾ ཨཱགཙྪནྟཾ མཱཔེཐཱཏི. སཱདྷཱཝུསོཏི ཐེརོ སབྦསེཏཾ སཏྟཔྤཏིཊྛཾ ཏིདྷཱཔབྷིནྣཾ ནངྒུཊྛཾ བཱིཛཡམཱནཾ སོཎྜཾ མུཁེ པཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱིཧི དནྟེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏུཀཱམཾ ཝིཡ པཊིམུཁཾ ཨཱགཙྪནྟཾ མཧཱཧཏྠིཾ མཱཔེསི. སོ ཏཾ ཨཏྟནཱཡེཝ མཱཔིཏཾ ཧཏྠིཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ པལཱཡིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཏདཱཝ ཨཏྟཱནཾ ‘‘ནཱཧཾ ཨརཧཱ’’ཏི ཉཏྭཱ དྷམྨདིནྣསྶ པཱདམཱུལེ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘པཏིཊྛཱ མེ ཧོཧི, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ. དྷམྨདིནྣོ ‘‘མཱ, བྷནྟེ, སོཙི, མཱ ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི, ཀཱརཀཱནཾཡེཝ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ཐེརཾ སམསྶཱསེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནམདཱསི. ཐེརོ ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཙིཏྟལཔབྦཏེཔི ཏཱདིསོཝ ཐེརོ ཝསཏི. དྷམྨདིནྣོ ཏམྤི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཐེཝ པུཙྪི. སོཔི ཏཐེཝ བྱཱཀཱསི. ཏཏོ ནཾ དྷམྨདིནྣོ ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིམྤི ཝལ༹ཉྫེཐཱཏི ཨཱཧ. ཨཱམཱཝུསོཏི. སཱདྷུ ཝཏ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ པོཀྑརཎིཾ མཱཔེཐཱཏི. ཐེརོ མཱཔེསི. ཨེཏྠ, བྷནྟེ, པདུམགུམྦཾ མཱཔེཐཱཏི. ཏམྤི མཱཔེསི. པདུམགུམྦེ མཧཱཔདུམཾ མཱཔེཐཱཏི. ཏམྤི མཱཔེསི. ཨེཏསྨིཾ པདུམགུམྦེ ཋཏྭཱ མདྷུརསྶརེན གཱཡནྟཾ ནཙྩནྟཉྩ ཨེཀཾ ཨིཏྠིཝིགྒཧཾ མཱཔེཐཱཏི. ཏམྤི མཱཔེསི. སོ ཨེཏཾ, བྷནྟེ, པུནཔྤུནཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཐཱཏི ཝཏྭཱ སཡཾ པཱསཱདཾ པཱཝིསི. ཐེརསྶ ཏཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏོ སཊྛིཝསྶཱནི ཝིཀྑམྦྷིཏཀིལེསཱ ཙལིཾསུ, སོ ཏདཱ ཨཏྟཱནཾ ཉཏྭཱ པུརིམཏྠེརོ ཝིཡ དྷམྨདིནྣཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

དྷམྨདིནྣོཔི ཨནུཔུབྦེན ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཐེརཱ ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫིཏྭཱ བུདྡྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཨེཏཾ ཀིར ཏེསཾ ཝཏྟཾ. ཏེན ནེསཾ ཨེཀོཔི ‘‘ཨིདྷ པཏྟཙཱིཝརཾ ཋཔེཧཱི’’ཏི དྷམྨདིནྣཾ ཝཏྟཱ པུཙྪིཏཱཔི ནཱཧོསི. དྷམྨདིནྣོ ཨེསོ བྷཝེཡྻཱཏི ཉཏྭཱ པན པཉྷཾ པུཙྪིཾསུ. སོ པུཙྪིཏཔཉྷེ ཏིཎྷེན ཨསིནཱ ཀུམུདནཱལ༹ཀལཱཔཾ ཝིཡ ཚིནྡིཏྭཱ པཱདངྒུལིཡཱ མཧཱཔཐཝིཾ པཧརི. བྷནྟེ ཨཡཾ ཨཙེཏནཱ མཧཱཔཐཝཱིཔི དྷམྨདིནྣསྶ གུཎཾ ཛཱནཱཏི. ཏུམྷེ པན ན ཛཱནིཏྠཱཏི ཙ ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཨཙེཏནཱཡཾ པཐཝཱི, ཝིཛཱནཱཏི གུཎཱགུཎཾ;

སཙེཏནཱཐ ཁོ བྷནྟེ, ན ཛཱནཱཐ གུཎཱགུཎ’’ནྟི.

ཏཱཝདེཝ ཙ ཨཱཀཱསེ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཏལངྒརཏིསྶཔབྦཏམེཝ ཨགམཱསི. ཨེཝཾ ཀཱརཀསྶེཝ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཏཱདིསཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝསེན ཛྷཱནཾ ཝིབྷཛནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནེཏནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཨཏྠེཏཾ ཀཱརཎཾ, ནོ ནཏྠི. ཡེན ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ བཱཧིརཔརིབྦཱཛཀེཧི སཱདྷཱརཎཾ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ, ཡཾ པན ཏསྶ ཨེཝམསྶ སལླེཁེན ཝིཧརཱམཱིཏི, ཡཾ པཊིཔཏྟིཝིདྷཱནཾ ཀིལེསེ སཾལིཁཏི, ཏེནཱཧཾ ཝིཧརཱམཱིཏི, ཏཾ ན ཡུཛྫཏི, ན ཧི ཨདྷིམཱནིཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཛྷཱནཾ སལླེཁོ ཝཱ སལླེཁཔཊིཔདཱ ཝཱ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨཝིཔསྶནཱཔཱདཀཏྟཱ. ན ཧི སོ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ སངྑཱརེ སམྨསཏི, ཛྷཱནཾ པནསྶ ཙིཏྟེཀགྒམཏྟཾ ཀརོཏི, དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ན ཁོ པནེཏེ, ཙུནྡ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སལླེཁཱ ཝུཙྩནྟི, དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱ ཨེཏེ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝུཙྩནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཏྠ ཨེཏེཏི ཛྷཱནདྷམྨཝསེན བཧུཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ, ཨེཏེ པཋམཛ྄ཛྷཱནདྷམྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སམཱཔཏྟིཝསེན ཝཱ, ཨེཀམྤི ཧི པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པུནཔྤུནཾ སམཱཔཏྟིཝསེན པཝཏྟཏྟཱ བཧུཏྟཾ གཙྪཏི. ཨཱརམྨཎཝསེན ཝཱ, ཨེཀམྤི ཧི པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིསུ པཝཏྟིཝསེན བཧུཏྟཾ གཙྪཏཱིཏི. ཨེས ནཡོ དུཏིཡཏཏིཡཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེསུ. ཨཱརུཔྤཛྷཱནེསུ པན ཨཱརམྨཎབྷེདཱབྷཱཝཏོ པུརིམཀཱརཎདྭཡཝསེནེཝ བཧུཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཡསྨཱ ཙེཏེསཾ ཨངྒཱནིཔི སནྟཱནི ཨཱརམྨཎཱནིཔི, ནིབྦུཏཱནི ཙེཝ སུཁུམཱནི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཱནི སནྟཱ ཨེཏེ ཝིཧཱརཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཏེསཾ ཙཏུནྣམྤི སཱདྷཱརཎཱ ཝཎྞནཱ. ཝིསེསཝཎྞནཱ པན ‘‘སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱན’’ནྟིཨཱདིཔདཱནུསཱརཏོ ཝཏྟབྦཱ སིཡཱ. སཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སབྦཱཀཱརེན ཝུཏྟཱཡེཝ.

༨༣. ཨེཝཾ ཡསྨཱ ཨདྷིམཱནིཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཛྷཱནཝིཧཱརོ ཨཝིཔསྶནཱཔཱདཀཏྟཱ སལླེཁཝིཧཱརོ ན ཧོཏི, ན ཧི སོ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ སངྑཱརེ སམྨསཏི, ཙིཏྟེཀགྒཀརོ དིཊྛདྷམྨེ སུཁཝིཧཱརོ པནསྶ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ རཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ ཨརཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཙ ཡཏྠ སལླེཁོ ཀཱཏབྦོ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི, ཏཉྩ ཝཏྠུཾ ཏཉྩ སལླེཁཾ དསྶེནྟོ ཨིདྷ ཁོ པན ཝོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཀསྨཱ པན ‘‘ཨཊྛཧི སམཱཔཏྟཱིཧི ཨཝིཧིཾསཱདཡོ སལླེཁཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ? ལོཀུཏྟརཔཱདཀཏྟཱ. བཱཧིརཀཱནཉྷི ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཝཊྚཔཱདཀཱཡེཝ. སཱསནེ སརཎགམནམྤི ལོཀུཏྟརཔཱདཀཾ, པགེཝ ཨཝིཧིཾསཱདཡོ. ཨིམིནཱཡེཝ ཙ སུཏྟེན ཝེདིཏབྦཾ ‘‘ཡཐཱ བཱཧིརཀསྶ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ པཉྩཱབྷིཉྙསྶཱཔི དིནྣདཱནཏོ སཱསནེ ཏིསརཎགཏསྶ དིནྣདཱནཾ མཧཔྥལཏརཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨིདཉྷི སནྡྷཱཡ དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིསུཏྟེ ‘‘བཱཧིརཀེ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགེ དཱནཾ དཏྭཱ ཀོཊིསཏསཧསྶགུཎཱ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣེ དཱནཾ དཏྭཱ ཨསངྑེཡྻཱ ཨཔྤམེཡྻཱ དཀྑིཎཱ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ, ཀོ པན ཝཱདོ སོཏཱཔནྣེ’’ཏི ཝུཏྟཾ (མ. ནི. ༣.༣༧༩). སརཎགམནཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཏཏྠ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ ཨདྷིཔྤེཏོཏི, ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ པཱལི༹ཡོཛནཱ.

ཨནུཔདཝཎྞནཱཡཾ པན ཨིདྷཱཏི ཝིཧིཾསཱདིཝཏྠུདཱིཔནམེཏཾ. ཁོ པནཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཝོཏི ཀརཎཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཨཡཾ པན སངྑེཔཏྠོ, ཡདེཏཾ ‘‘པརེ ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཧིཾསཱདིཝཏྠུཾ ཝདཱམ. ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཏུམྷེཧི སལླེཁོ ཀཱཏབྦོཏི.

ཨེཝཾ སངྑེཔཏོ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཝིཏྠཱརེནྟོ ‘‘པརེ ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟི, མཡམེཏྠ ཨཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ པརེཏི ཡེ ཀེཙི ཨིམཾ སལླེཁམནནུཡུཏྟཱ. ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི པཱཎིནཱ ཝཱ ལེཌྜུནཱ ཝཱཏིཨཱདཱིཧི སཏྟཱནཾ ཝིཧེསཀཱ བྷཝིསྶནྟི. མཡམེཏྠ ཨཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི མཡཾ པན ཡཏྠེཝ ཝཏྠུསྨིཾ པརེ ཨེཝཾ ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟི, ཨེཏྠེཝ ཨཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶཱམ, ཨཝིཧིཾསཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཝིཧརིསྶཱམ. ཨིཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོཏི ཨེཝཾ ཏུམྷེཧི སལླེཁོ ཀཱཏབྦོ. སལླེཁོཏི ཙ ཨིདྷ ཨཝིཧིཾསཱཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཝིཧིཾསཱ ཧི ཝིཧིཾསཾ སལླེཁཏི, ཏཾ ཚིནྡཏི, ཏསྨཱ སལླེཁོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ. པརེ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཨེཏྠ ཀམྨཔཐཱནཾ ཨནྟམིཙྪཱདིཊྛིཉྩ མིཙྪཏྟཱནཾ ཨཱདིམིཙྪཱདིཊྛིཉྩ མིསྶེཏྭཱ དིཊྛི ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཐཱ མཡམེཏྠ སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ སམྨཱདིཊྛི. ཨེཏྠ ཙ ཀམྨཔཐཀཐཱ ཝིཏྠཱརཏོ སམྨཱདིཊྛིསུཏྟེ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. མིཙྪཏྟེསུ མིཙྪཱདིཊྛིཨཱདཡོ དྭེདྷཱཝིཏཀྐེ.

ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ, པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏེནྟཱིཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱི པཱཎགྷཱཏཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡནྟཱིཏི ཨདིནྣཱདཱཡཱི, པརསྶ ཧཱརིནོཏི ཨཏྠོ. ཨབྲཧྨཾ ཧཱིནཾ ལཱམཀདྷམྨཾ ཙརནྟཱིཏི ཨབྲཧྨཙཱརཱི, མེཐུནདྷམྨཔྤཊིསེཝཀཱཏི ཨཏྠོ. བྲཧྨཾ སེཊྛཾ པཊིཔདཾ ཙརནྟཱིཏི བྲཧྨཙཱརཱི, མེཐུནཱ པཊིཝིརཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ བྲཧྨཙརིཡཾ སལླེཁོཏི ཝེདིཏབྦཾ. བྲཧྨཙརིཡཉྷི ཨབྲཧྨཙརིཡཾ སལླེཁཏི. མུསཱ ཝདནྟཱིཏི མུསཱཝཱདཱི, པརེསཾ ཨཏྠབྷཉྫནཀཾ ཏུཙྪཾ ཨལིཀཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱརོཏི ཨཏྠོ. པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཨེཏེསནྟི པིསུཎཝཱཙཱ. པརེསཾ མམྨཙྪེདིཀཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཨེཏེསནྟི ཕརུསཝཱཙཱ. སམྥཾ ནིརཏྠཀཝཙནཾ པལཔནྟཱིཏི སམྥཔྤལཱཔཱི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུ, པརབྷཎྜལུབྦྷནསཱིལཱཏི ཨཏྠོ. བྱཱཔནྣཾ པཱུཏིབྷཱུཏཾ ཙིཏྟམེཏེསནྟི བྱཱཔནྣཙིཏྟཱ. མིཙྪཱ པཱཔིཀཱ ཝིཉྙུགརཧིཏཱ ཨེཏེསཾ དིཊྛཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛཱི, ཀམྨཔཐཔརིཡཱཔནྣཱཡ ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདིཝཏྠུཀཱཡ, མིཙྪཏྟཔརིཡཱཔནྣཱཡ ཨནིཡྻཱནིཀདིཊྛིཡཱ ཙ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. སམྨཱ སོབྷནཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱ ཨེཏེསཾ དིཊྛཱིཏི སམྨཱདིཊྛཱི, ཀམྨཔཐཔརིཡཱཔནྣཱཡ ཨཏྠི དིནྣནྟིཨཱདིཀཱཡ ཀམྨསྶཀཏཱདིཊྛིཡཱ, སམྨཏྟཔརིཡཱཔནྣཱཡ མགྒདིཊྛིཡཱ ཙ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ.

མིཙྪཱསངྐཔྤཱཏི ཨཡཱཐཱཝཨནིཡྻཱནིཀཨཀུསལསངྐཔྤཱ. ཨེས ནཡོ མིཙྪཱཝཱཙཱཏིཨཱདཱིསུ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, མིཙྪཱསངྐཔྤཱདཡོ ཝིཡ ཧི མིཙྪཱསཏི ནཱམ པཱཊིཨེཀྐོ ཀོཙི དྷམྨོ ནཏྠི, ཨཏཱིཏཾ པན ཙིནྟཡཏོ པཝཏྟཱནཾ ཙཏུནྣམྤི ཨཀུསལཀྑནྡྷཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡམྤི ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨཏྠེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏི, ནེསཱ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི, པུཏྟལཱབྷཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརཏོ, དྷནལཱབྷཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརཏོ, ཡསལཱབྷཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརཏོ’’ཏི, ཏམྤི ཏཾ ཏཾ ཙིནྟེནྟསྶ སཏིཔཏིརཱུཔཀེན ཨུཔྤཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. མིཙྪཱཉཱཎཱིཏི ཨེཏྠ ཙ མིཙྪཱཉཱཎནྟི པཱཔཀིརིཡཱསུ ཨུཔཱཡཙིནྟཱཝསེན པཱཔཾ ཀཏྭཱ ‘‘སུཀཏཾ མཡཱ’’ཏི པཙྩཝེཀྑཎཱཀཱརེན ཙ ཨུཔྤནྣོ མོཧོ ཝེདིཏབྦོ, ཏེན སམནྣཱགཏཱ པུགྒལཱ མིཙྪཱཉཱཎཱི. སམྨཱཉཱཎཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱུནཝཱིསཏིབྷེདཾ པཙྩཝེཀྑཎཱཉཱཎཾ ‘‘སམྨཱཉཱཎ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཏེན སམནྣཱགཏཱ པུགྒལཱ སམྨཱཉཱཎཱི. མིཙྪཱཝིམུཏྟཱིཏི ཨཝིམུཏྟཱཡེཝ སམཱནཱ ‘‘ཝིམུཏྟཱ མཡ’’ནྟི ཨེཝཾསཉྙིནོ, ཨཝིམུཏྟིཡཾ ཝཱ ཝིམུཏྟིསཉྙིནོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ, མིཙྪཱ པཱཔིཀཱ ཝིཔརཱིཏཱ ཝིམུཏྟི ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི མིཙྪཱཝིམུཏྟཱི. མིཙྪཱཝིམུཏྟཱིཏི ཙ ཡཐཱཝུཏྟེནཱཀཱརེན པཝཏྟཱནཾ ཨཀུསལཀྑནྡྷཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཕལསམྤཡུཏྟཱནི པན སམྨཱདིཊྛིཨཱདཱིནི ཨཊྛངྒཱནི ཋཔེཏྭཱ སེསདྷམྨཱ སམྨཱཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཾ སལླིཁིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ སལླེཁོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ནིཡོཛེནྟོ ཨཱཧ ‘‘མཡམེཏྠ སམྨཱཝིམུཏྟཱི བྷཝིསྶཱམཱཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི.

ཨིཏོ པརཱནི ཏཱིཎི ནཱིཝརཎཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུ བྱཱཔནྣཙིཏྟཱཏི ཨེཝཾ ཀམྨཔཐེསུ ཝུཏྟཏྟཱ པནེཏྠ པཋམཱནི དྭེ ནཱིཝརཎཱནི ན ཝུཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཏཏྠ ཐིནམིདྡྷེན པརིཡུཊྛིཏཱ ཨབྷིབྷཱུཏཱཏི ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏཱ. ཨུདྡྷཙྩེན སམནྣཱགཏཱཏི ཨུདྡྷཏཱ. ཝིཙིནནྟཱ ཀིཙྪནྟི ན སཀྐོནྟི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཱཏུནྟི ཝིཙིཀིཙྪཱི. ཀོདྷནཱཏིཨཱདཱིནི དས ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཏཏྠ ཀོདྷཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ དྷམྨདཱཡཱདཝཏྠསུཏྟེསུ ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝཙནཏྠོ – ཀོདྷནཱཏི ཀུཛ྄ཛྷནསཱིལཱ. ཨུཔནཱཧཱིཏི ཨུཔནཱཧནསཱིལཱ, ཨུཔནཱཧོ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི ཨུཔནཱཧཱི. ཏཐཱ མཀྑཱི པལཱསཱི ཙ. ཨིསྶནྟཱིཏི ཨིསྶུཀཱི. མཙྪརཱཡནྟཱིཏི མཙྪརཱི, མཙྪེརཾ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི མཙྪརཱི. སཋཡནྟཱིཏི སཋཱ, ན སམྨཱ བྷཱསནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཀེརཱཊིཀཡུཏྟཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. མཱཡཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི མཱཡཱཝཱི. ཐམྦྷསམངྒིཏཱཡ ཐདྡྷཱ. ཨཏིམཱནཡོགེན ཨཏིམཱནཱི. ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀནཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

དུབྦཙཱཏི ཝཏྟུཾ དུཀྑཱ ཀིཉྩི ཝུཙྩམཱནཱ ན སཧནྟི. ཏབྦིཔརཱིཏཱ སུཝཙཱ. དེཝདཏྟཱདིསདིསཱ པཱཔཀཱ མིཏྟཱ ཨེཏེསནྟི པཱཔམིཏྟཱ. བུདྡྷཱ ཝཱ སཱརིཔུཏྟཱདིསདིསཱ ཝཱ ཀལྱཱཎཱ མིཏྟཱ ཨེཏེསནྟི ཀལྱཱཎམིཏྟཱ. ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིསུ ཙིཏྟཝོསྶགྒཝསེན པམཏྟཱ. ཝིཔརཱིཏཱ ཨཔྤམཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམཱནི ཏཱིཎི པཀིཎྞཀཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཨསྶདྡྷཱཏིཨཱདཱིནི སཏྟ ཨསདྡྷམྨཝསེན. ཏཏྠ ཏཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སདྡྷཱ ཨེཏེསཾ ནཏྠཱིཏི ཨསྶདྡྷཱ. སུཀྐཔཀྑེ སདྡཧནྟཱིཏི སདྡྷཱ, སདྡྷཱ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏིཔི སདྡྷཱ. ནཏྠི ཨེཏེསཾ ཧིརཱིཏི ཨཧིརིཀཱ, ཨཀུསལསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཛིགུཙྪམཱནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཧིརཱི ཨེཏེསཾ མནེ, ཧིརིཡཱ ཝཱ ཡུཏྟམནཱཏི ཧིརིམནཱ. ན ཨོཏྟཔྤནྟཱིཏི ཨནོཏྟཔྤཱི, ཨཀུསལསམཱཔཏྟིཡཱ ན བྷཱཡནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏབྦིཔརཱིཏཱ ཨོཏྟཔྤཱི. ཨཔྤཾ སུཏམེཏེསནྟི ཨཔྤསྶུཏཱ, ཨཔྤནྟི ཙ ཐོཀནྟི ན གཧེཏབྦཾ, ནཏྠཱིཏི གཧེཏབྦཾ. ‘‘ཨཔྤསྶུཏཱ’’ཏི ཧི ནིསྶུཏཱ སུཏཝིརཧིཏཱ ཝུཙྩནྟི. བཧུ སུཏམེཏེསནྟི བཧུསྶུཏཱ, ཏཐཱགཏབྷཱསིཏཾ ཨེཀམྤི གཱཐཾ ཡཱཐཱཝཏོ ཉཏྭཱ ཨནུརཱུཔཔཊིཔནྣཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཀུཙྪིཏཱ སཱིདནྟཱིཏི ཀུསཱིཏཱ, ཧཱིནཝཱིརིཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཱརདྡྷཾ ཝཱིརིཡམེཏེསནྟི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ, སམྨཔྤདྷཱནཡུཏྟཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, མུཊྛཱ སཏི ཨེཏེསནྟི མུཊྛསྶཏཱི, ནཊྛསྶཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔཊྛིཏཱ སཏི ཨེཏེསནྟི ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱི, ནིཙྩཾ ཨཱརམྨཎཱབྷིམུཁཔྤཝཏྟསཏཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. དུཊྛཱ པཉྙཱ ཨེཏེསནྟི དུཔྤཉྙཱ, ནཊྛཔཉྙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཉྙཱཡ སམྤནྣཱཏི པཉྙཱསམྤནྣཱ, པཉྙཱཏི ཙ ཨིདྷ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝིཔསྶནཱསམྦྷཱརོ ཧི པརིཔཱུརོ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཝ ཨཡནྟི པོརཱཎཱནཾ ཨཱཎཱ.

ཨིདཱནི ཨེཀམེཝ ལོཀུཏྟརགུཎཱནཾ ཨནྟརཱཡཀརཾ ཨནིཡྻཱནིཀདིཊྛིཾ ཏཱིཧཱཀཱརེཧི དསྶེནྟོ སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སནྡིཊྛིཾ པརཱམསནྟཱིཏི སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི. ཨཱདྷཱནཾ གཎྷནྟཱིཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི, ཨཱདྷཱནནྟི དལ༹ྷཾ ཝུཙྩཏི, དལ༹ྷགྒཱཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཡུཏྟཀཱརཎཾ དིསྭཱཝ ལདྡྷིཾ པཊིནིསྶཛྫནྟཱིཏི པཊིནིསྶགྒཱི, དུཀྑེན ཀིཙྪེན ཀསིརེན བཧུམྤི ཀཱརཎཾ དསྶེཏྭཱ ན སཀྐཱ པཊིནིསྶགྒཾ ཀཱཏུནྟི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི, ཡེ ཨཏྟནོ ཨུཔྤནྣཾ དིཊྛིཾ ཨིདམེཝ སཙྩནྟི དལ༹ྷཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཔི བུདྡྷཱདཱིཧི ཀཱརཎཾ དསྶེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནཱ ན པཊིནིསྶཛྫནྟི, ཏེསམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཱདིསཱ ཧི པུགྒལཱ ཡཾ ཡདེཝ དྷམྨཾ ཝཱ ཨདྷམྨཾ ཝཱ གཎྷནྟི, ཏཾ སབྦཾ ‘‘ཨེཝཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡེཧི ཀཐིཏཾ, ཨེཝཾ ཨམྷེཧི སུཏ’’ནྟི ཀུམྨོཝ ཨངྒཱནི སཀེ ཀཔཱལེ ཨནྟོཡེཝ སམོདཧནྟི, ཀུམྦྷཱིལགྒཱཧཾ གཎྷནྟི ན ཝིསྶཛྫནྟི. ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

༨༤. ཨེཝཾ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི སལླེཁཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྨིཾ སལླེཁེ ཙིཏྟུཔྤཱདསྶཱཔི བཧཱུཔཀཱརཏཾ དསྶེཏུཾ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཨཧཾ, ཙུནྡ, ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི བཧཱུཔཀཱརཾ ཝདཱམི, ཡཱ པནེཏཱ ཀཱཡེན ཙ ཝཱཙཱཡ ཙ ཨནུཝིདྷིཡནཱ, ཡཐཱ པཋམཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཐེཝ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཀཱཡེན ཀརཎཾ, ཝཱཙཱཡ ཙ ‘‘ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔནཾ ཝཱ, ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱདཱིནི ཝཱ, ཏཏྠ ཝཱདོཡེཝ ཀོ, ཨེཀནྟབཧཱུཔཀཱརཱཡེཝ ཧི ཏཱ ཨནུཝིདྷིཡནཱཏི དསྶེཏི. ཀསྨཱ པནེཏྠ ཙིཏྟུཔྤཱདོཔི བཧཱུཔཀཱརོཏི? ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧཏྟཱ ཨནུཝིདྷིཡནཱནཾ ཧེཏུཏྟཱ ཙ.

‘‘དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཧི ཙིཏྟུཔྤཱདོ སཡམྤི ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧོ ཨནུཝིདྷིཡནཱནམྤི ཧེཏུ, ཨེཝཉྷི ཨུཔྤནྣཙིཏྟཏྟཱཡེཝ དུཏིཡདིཝསེ མཧཱཝཱིཐིཾ པིདཧིཏྭཱ མཧཱམཎྜཔཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསཏསྶ ཝཱ བྷིཀྑུསཧསྶསྶ ཝཱ དཱནཾ དེཏི, ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིམནྟེཐ པཱུཛེཐ པརིཝིསཐཱ’’ཏི པརིཛནེ ཨཱཎཱཔེཏི. ཨེཝཾ ‘‘སངྒྷསྶ ཙཱིཝརཾ སེནཱསནཾ བྷེསཛྫཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟུཔྤཱདོ སཡམྤི ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧོ ཨནུཝིདྷིཡནཱནམྤི ཧེཏུ, ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཙིཏྟཏྟཱཡེཝ ཧི ཙཱིཝརཱདཱིནི ཨབྷིསངྑརོཏི དེཏི དཱཔེཏི ཙ. ཨེས ནཡོ སརཎགམནཱདཱིསུ.

‘‘སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཧི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱཝ པཙྪཱ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ སརཎཾ གཎྷཱཏི. ཏཐཱ ‘‘པཉྩངྒཾ ཨཊྛངྒཾ དསངྒཾ ཝཱ སཱིལཾ སམཱདིཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ སམཱདིཡཏི, ‘‘པབྦཛིཏྭཱ ཙཏཱུསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཙ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ ཙ པཱུརེཏབྦཾ སཱིལཾ པཱུརེཏི. ‘‘བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱཝ ཨེཀཾ ཝཱ ནིཀཱཡཾ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ ཝཱཙཱཡ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཨེཝཾ དྷུཏངྒསམཱདཱན-ཀམྨཊྛཱནུགྒཧ-ཀསིཎཔརིཀམྨ-ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཝིཔསྶནཱམགྒཕལ- པཙྩེཀབོདྷི-སམྨཱསམྦོདྷིཝསེན ནེཏབྦཾ.

‘‘བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཧི ཙིཏྟུཔྤཱདོ སཡམྤི ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧོ ཨནུཝིདྷིཡནཱནམྤི ཧེཏུ, ཨེཝཉྷི ཨུཔྤནྣཙིཏྟཏྟཱཡེཝ ཨཔརེན སམཡེན ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑེཡྻཱནི ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ ཙ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སདེཝཀཾ ལོཀཾ ཏཱརེནྟོ ཝིཙརཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཙིཏྟུཔྤཱདོཔི བཧཱུཔཀཱརོ. ཀཱཡཝཱཙཱཧི པན ཨནུཝིདྷིཡནཱ ཨཏིབཧཱུཔཀཱརཱཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཙིཏྟུཔྤཱདསྶཱཔི བཧཱུཔཀཱརཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཏྠ ནིཡོཛེནྟོ ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ ཙུནྡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཨཏྠཏོ པཱཀཊམེཝ.

༨༥. ཨེཝཾ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི དསྶིཏེ སལླེཁེ ཙིཏྟུཔྤཱདསྶཱཔི བཧཱུཔཀཱརཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶེཝ སལླེཁསྶ ཧིཏཱདྷིགམཱཡ མགྒབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཡཐཱ ནཱམ, ཙུནྡ, ཁཱཎུཀཎྚཀཔཱསཱཎཱདཱིཧི ཝིསམོ མགྒོ བྷཝེཡྻ, ཏསྶ པརིཀྐམནཱཡ པརིཝཛྫནཏྠཱཡ ཨཉྙོ སུཔརིཀམྨཀཏོ ཝིཡ བྷཱུམིབྷཱགོ སམོ མགྒོ བྷཝེཡྻ, ཡཐཱ ཙ རུཀྑམཱུལཔཱསཱཎཔཔཱཏཀུམྦྷཱིལམཀརཱདི པརིབྱཱཀུལཾ ཝིསམཾ ཏིཏྠམསྶ, ཏསྶ པརིཀྐམནཱཡ པརིཝཛྫནཏྠཱཡ ཨཉྙཾ ཨཝིསམཾ ཨནུཔུབྦགམྦྷཱིརཾ སོཔཱནཕལཀསདིསཾ ཏིཏྠཾ བྷཝེཡྻ, ཡཾ པཊིཔནྣོ སུཁེནེཝ ཏཾ ནདིཾ ཝཱ ཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ནྷཱཡེཡྻ ཝཱ ཨུཏྟརེཡྻ ཝཱ, ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིསམམགྒཝིསམཏིཏྠསདིསཱཡ ཝིཧིཾསཱཡ སམནྣཱགཏསྶ ཝིཧིཾསཀཔུགྒལསྶ སམམགྒསམཏིཏྠསདིསཱ ཨཝིཧིཾསཱ ཧོཏི པརིཀྐམནཱཡ. ཡཐེཝ ཧི ཝིསམམགྒཏིཏྠཔརིཝཛྫནཏྠཱཡ སམོ མགྒོ ཙ ཏིཏྠཉྩ པཊིཡཏྟཾ, ཨེཝཾ ཝིཧིཾསཱཔརིཝཛྫནཏྠཱཡ ཨཝིཧིཾསཱ པཊིཡཏྟཱ, ཡཾ པཊིཔནྣོ སུཁེནེཝ མནུསྶགཏིཾ ཝཱ དེཝགཏིཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ སམྤཏྟིཾ ཝཱ ཨནུབྷཝེཡྻ ཨུཏྟརེཡྻ ཝཱ ལོཀཱ. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན སབྦཔདཱནི ཡོཛེཏབྦཱནི.

༨༦. ཨེཝཾ ཏསྶེཝ ཧིཏཱདྷིགམཱཡ མགྒབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཏཾ དསྶེནྟོ, སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཡཐཱ ནཱམ, ཙུནྡ, ཡེ ཀེཙི ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པཊིསནྡྷིཡཱ ཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ, དིནྣཱཡཔི པཊིསནྡྷིཡཱ ཝིཔཱཀཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ, སབྦེ ཏེ ཛཱཏིཝསེན ཨདྷོབྷཱགངྒམནཱིཡཱཏི ཨེཝཾནཱམཱཝ ཧོནྟི, ཝིཔཱཀཀཱལེ ཨནིཊྛཱཀནྟཝིཔཱཀཏྟཱ. ཡཐཱ ཙ ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པཊིསནྡྷིཡཱ ཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ དིནྣཱཡཔི པཊིསནྡྷིཡཱ ཝིཔཱཀཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ, སབྦེ ཏེ ཛཱཏིཝསེན ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཱཏི ཨེཝཾནཱམཱཝ ཧོནྟི, ཝིཔཱཀཀཱལེ ཨིཊྛཀནྟཝིཔཱཀཏྟཱ, ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིཧིཾསཀསྶ…པེ… ཨུཔརིབྷཱགཱཡཱཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཱ – ཡཐཱ སབྦེ ཨཀུསལཱ ཨདྷོབྷཱགངྒམནཱིཡཱ, ཨེཝཾ ཝིཧིཾསཀསྶ ཨེཀཱ ཝིཧིཾསཱཔི. ཡཐཱ ཙ སབྦེ ཀུསལཱ ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཱ, ཨེཝཾ ཨཝིཧིཾསཀསྶ ཨེཀཱ ཨཝིཧིཾསཱཔི. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨཀུསལཾ ཨཀུསལེན ཀུསལཉྩ ཀུསལེན ཨུཔམེཏབྦཾ, ཨཡཾ ཀིརེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི.

༨༧. ཨེཝཾ ཏསྶེཝ སལླེཁསྶ ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པརིནིབྦཱཔནེ སམཏྠབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ སོ ཝཏ ཙུནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སོཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརཔུགྒལནིདྡེསོ. ཏསྶ ཡོཏི ཨིམཾ ཨུདྡེསཝཙནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཡོ ཨཏྟནཱ པལིཔཔལིཔནྣོ, སོ ཝཏ, ཙུནྡ, པརཾ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨུདྡྷརིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. པལིཔཔལིཔནྣོཏི གམྦྷཱིརཀདྡམེ ནིམུགྒོ ཝུཙྩཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ. ཨརིཡསྶ པན ཝིནཡེ པལིཔནྟི པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ཝུཙྩནྟི. པལིཔནྣོཏི ཏཏྠ ནིམུགྒོ བཱལཔུཐུཛྫནོ, ཏསྨཱ ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཐཱ, ཙུནྡ, ཀོཙི པུརིསོ ཡཱཝ ནཱསིཀགྒཱ གམྦྷཱིརེ ཀདྡམེ ནིམུགྒོ ཨཔརཾ ཏཏྠེཝ ནིམུགྒཾ ཧཏྠེ ཝཱ སཱིསེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨུདྡྷརིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, ན ཧི ཏཾ ཀཱརཎམཏྠི, ཡེན སོ ཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཐལེ པཏིཊྛཔེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཡོ ཨཏྟནཱ པཉྩཀཱམགུཎཔལིཔེ པལིཔནྣོ, སོ ཝཏ པརཾ ཏཐེཝ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨུདྡྷརིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

ཏཏྠ སིཡཱ ཨཡུཏྟམེཏཾ, པུཐུཛྫནཱནམྤི བྷིཀྑུབྷིཀྑུནཱིཨུཔཱསཀཨུཔཱསིཀཱནཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཧོནྟིཡེཝ དྷམྨཾ ཨབྷིསམེཏཱརོ, ཏསྨཱ པལིཔཔལིཔནྣོ ཨུདྡྷརཏཱིཏི, ཏཾ ན ཏཐཱ དཊྛབྦཾ. བྷགཝཱཡེཝ ཧི ཏཏྠ ཨུདྡྷརཏི, པསཾསཱམཏྟམེཝ པན དྷམྨཀཐིཀཱ ལབྷནྟི རཉྙཱ པཧིཏལེཁཝཱཙཀོ ཝིཡ. ཡཐཱ ཧི རཉྙོ པཙྩནྟཛནཔདེ པཧིཏཾ ལེཁཾ ཏཏྠ མནུསྶཱ ལེཁཾ ཝཱཙེཏུཾ ཨཛཱནནྟཱ ཡོ ཝཱཙེཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཏེན ཝཱཙཱཔེཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘རཉྙོ ཨཱཎཱ’’ཏི ཨཱདརེན སམྤཱདེནྟི, ན ཙ ནེསཾ ཧོཏི ‘‘ལེཁཝཱཙཀསྶ ཨཡཾ ཨཱཎཱ’’ཏི. ལེཁཝཱཙཀོ པན ‘‘ཝིསྶཊྛཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝཱཙེསི ཨནེལགལཱ༹ཡཱ’’ཏི པསཾསཱམཏྟམེཝ ལབྷཏི, ཨེཝམེཝ ཀིཉྩཱཔི སཱརིཔུཏྟཔབྷུཏཡོ དྷམྨཀཐིཀཱ དྷམྨཾ དེསེནྟི, ཨཐ ཁོ ལིཁིཏཔཎྞཝཱཙཀོ ཝིཡ ཏེ ཧོནྟི. བྷགཝཏོཡེཝ པན སཱ དྷམྨདེསནཱ རཉྙོ ཨཱཎཱ ཝིཡ. ཡེ ཙ ཏཾ སུཏྭཱ དྷམྨཾ ཨབྷིསམེནྟི, ཏེ བྷགཝཱཡེཝ ཨུདྡྷརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. དྷམྨཀཐིཀཱ པན ‘‘ཝིསྶཊྛཱཡ ཝཱཙཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟི ཨནེལགལཱ༹ཡཱ’’ཏི པསཾསཱམཏྟམེཝ ལབྷནྟཱིཏི. ཏསྨཱ ཡུཏྟམེཝེཏནྟི. ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨདནྟོ ཨཝིནཱིཏོ ཨཔརིནིབྦུཏོཏི ཨེཏྠ པན ཨནིབྦིསཏཱཡ ཨདནྟོ. ཨསིཀྑིཏཝིནཡཏཱཡ ཨཝིནཱིཏོ. ཨནིབྦུཏཀིལེསཏཱཡ ཨཔརིནིབྦུཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. སོ ཏཱདིསོ པརཾ དམེསྶཏི, ནིབྦིསཾ ཀརིསྶཏི, ཝིནེསྶཏི ཝཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑཱཔེསྶཏི, པརིནིབྦཱཔེསྶཏི ཝཱ ཏསྶ ཀིལེསེ ནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིཧིཾསཀསྶ…པེ… པརིནིབྦཱནཱཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ – ཡཐཱ ཧི ཨཏྟནཱ ཨཔལིཔཔལིཔནྣོ པརཾ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨུདྡྷརིསྶཏི, དནྟོ དམེསྶཏི, ཝིནཱིཏོ ཝིནེསྶཏི, པརིནིབྦུཏོ པརིནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱིཏི. ཀིཾ པན ཏནྟི? ཨཔལིཔཔལིཔནྣཏྟཾ, དནྟཏྟཾ ཝིནཱིཏཏྟཾ པརིནིབྦུཏཏྟཉྩ, ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིཧིཾསཀསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨཝིཧིཾསཱ ཧོཏི པརིནིབྦཱནཱཡ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡོ ཨཏྟནཱ ཨཝིཧིཾསཀོ, ཏསྶ ཡཱ ཨཝིཧིཾསཱ, ཨཡཾ ཡཱ ཨེསཱ ཝིཧིཾསཀསྶ པརསྶ ཝིཧིཾསཱ, ཏསྶཱ པརིནིབྦཱནཱཡ ཧོཏི, ཨཏྟནཱ ཧི ཨཝིཧིཾསཀོ པརསྶ ཝིཧིཾསཱཙེཏནཾ ནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཀིཾ པན ཏནྟི? ཨཝིཧིཾསཀཏྟམེཝ. ཡཉྷི ཡེན ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི, སོ པརཾ ཏདཏྠཱཡ སམཱདཔེཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི.

ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཨཏྟནཱ ཨཔལིཔནྣོ དནྟོ ཝིནཱིཏོ པརིནིབྦུཏོ པརཾ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨདནྟཾ ཨཝིནཱིཏཾ ཨཔརིནིབྦུཏཉྩ ཨུདྡྷརིསྶཏི དམེསྶཏི ཝིནེསྶཏི པརིནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཨེཝམེཝ ཝིཧིཾསཀསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ ཝིཧིཾསཱཔཧཱནཱཡ མགྒཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ ཨཝིཧིཾསཱ ཧོཏི པརིནིབྦཱནཱཡ. པརིནིབྦུཏོ ཝིཡ ཧི ཨཔརིནིབྦུཏཾ ཨཝིཧིཾསཱཙེཏནཱཝ ཝིཧིཾསཱཙེཏནཾ པརིནིབྦཱཔེཏུཾ སམཏྠཱ. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ. ཨཏིཝིཏྠཱརབྷཡེན པན ཨནུཔདཡོཛནཱ ན ཀཏཱཏི.

༨༨. ཨེཝཾ ཏསྶ པརིནིབྦཱཔནེ སམཏྠབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཾ དེསནཾ ནིགམེཏྭཱ དྷམྨཔཊིཔཏྟིཡཾ ནིཡོཛེཏུཾ ཨིཏི ཁོ, ཙུནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སལླེཁཔརིཡཱཡོཏི སལླེཁཀཱརཎཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ ཨེཏྠ ཨཝིཧིཾསཱདཡོ ཨེཝ ཝིཧིཾསཱདཱིནཾ སལླེཁནཏོ སལླེཁཀཱརཎཾ. ཏེསཾ ཝསེན ཙིཏྟསྶ ཨུཔྤཱདེཏབྦཏོ ཙིཏྟུཔཱདཀཱརཎཾ, ཝིཧིཾསཱདི, པརིཀྐམནསྶ ཧེཏུཏོ པརིཀྐམནཀཱརཎཾ, ཨུཔརིབྷཱགནིཔྥཱདནཏོ ཨུཔརིབྷཱགཀཱརཎཾ, ཝིཧིཾསཱདཱིནཾ པརིནིབྦཱཔནཏོ པརིནིབྦཱནཀཱརཎནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཧིཏེསིནཱཏི ཧིཏཾ ཨེསནྟེན. ཨནུཀམྤཀེནཱཏི ཨནུཀམྤམཱནེན. ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨནུཀམྤཾ ཙིཏྟེན པརིགྒཧེཏྭཱ, པརིཙྩཱཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཏཾ ཝོ ཏཾ མཡཱཏི ཏཾ མཡཱ ཨིམེ པཉྩ པརིཡཱཡེ དསྶེནྟེན ཏུམྷཱཀཾ ཀཏཾ. ཨེཏྟཀམེཝ ཧི ཨནུཀམྤཀསྶ སཏྠུ ཀིཙྩཾ, ཡདིདཾ ཨཝིཔརཱིཏདྷམྨདེསནཱ. ཨིཏོ པརཾ པན པཊིཔཏྟི ནཱམ སཱཝཀཱནཾ ཀིཙྩཾ. ཏེནཱཧ ཨེཏཱནི, ཙུནྡ, རུཀྑམཱུལཱནི…པེ… ཨམྷཱཀཾ ཨནུསཱསནཱིཏི.

ཏཏྠ ཙ རུཀྑམཱུལཱནཱིཏི ཨིམིནཱ རུཀྑམཱུལསེནཱསནཾ དསྶེཏི. སུཉྙཱགཱརཱནཱིཏི ཨིམིནཱ ཛནཝིཝིཏྟཊྛཱནཾ. ཨུབྷཡེནཱཔི ཙ ཡོགཱནུརཱུཔསེནཱསནམཱཙིཀྑཏི, དཱཡཛྫཾ ནིཡྻཱཏེཏི. ཛྷཱཡཐཱཏི ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎཱནི, ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ཙ ཨནིཙྩཱདིཏོ ཁནྡྷཱཡཏནཱདཱིནི ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཐ, སམཐཉྩ ཝིཔསྶནཉྩ ཝཌྜྷེཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མཱ པམཱདཏྠཱཏི མཱ པམཛྫིཏྠ. མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཨཧུཝཏྠཱཏི ཡེ ཧི པུབྦེ དཧརཀཱལེ, ཨཱརོགྱཀཱལེ, སཏྟསཔྤཱཡཱདིསམྤཏྟིཀཱལེ, སཏྠུ སམྨུཁཱིབྷཱཝཀཱལེ ཙ ཡོནིསོམནསིཀཱརཝིརཧིཏཱ རཏྟིནྡིཝཾ མངྒུལབྷཏྟཱ ཧུཏྭཱ སེཡྻསུཁཾ མིདྡྷསུཁམནུབྷོནྟཱ པམཛྫནྟི, ཏེ པཙྪཱ ཛརཱཀཱལེ, རོགཀཱལེ, མརཎཀཱལེ, ཝིཔཏྟིཀཱལེ, སཏྠུ པརིནིབྦུཏཀཱལེ ཙ ཏཾ པུབྦེ པམཱདཝིཧཱརཾ ཨནུསྶརནྟཱ, སཔྤཊིསནྡྷིཀཱལཀིརིཡཉྩ བྷཱརིཡཾ སམྤསྶམཱནཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཧོནྟི, ཏུམྷེ པན ཏཱདིསཱ མཱ ཨཧུཝཏྠཱཏི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཨཧུཝཏྠཱ’’ཏི. ཨཡཾ ཝོ ཨམྷཱཀཾ ཨནུསཱསནཱིཏི ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ‘‘ཛྷཱཡཐ མཱ པམཱདཏྠཱ’’ཏི ཏུམྷཱཀཾ ཨནུསཱསནཱི, ཨོཝཱདོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སལླེཁསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ‘‘སམྨཱདིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི, ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀཏམཾ པནཱཝུསོ, ཨཀུསལ’’ནྟི ཝཱ ཨེཝཾ ཡཏྟཀཱ ཐེརེན པུཙྪཱ ཝུཏྟཱ, སབྦཱ ཀཐེཏུཀམྱཏཱ པུཙྪཱ ཨེཝ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཛཱནནྟཱཔི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝདནྟི ཨཛཱནནྟཱཔི བཱཧིརཀཱཔི སཱསནིཀཱཔི ཨནུསྶཝཱདིཝསེནཱཔི ཨཏྟཔཙྩཀྑེནཱཔི, ཏསྨཱ ཏཾ བཧཱུནཾ ཝཙནཾ ཨུཔཱདཱཡ དྭིཀྑཏྟུཾ ཨཱམསནྟོ ‘‘སམྨཱདིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཨཔརེཧིཔི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཨཐཱཔརེཧིཔི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝུཙྩཏི, སྭཱཡཾ ཨེཝཾ ཝུཙྩམཱནོ ཨཏྠཉྩ ལཀྑཎཉྩ ཨུཔཱདཱཡ ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སམྨཱདིཊྛི ཧོཏཱིཏི. ཏཏྠ སམྨཱདིཊྛཱིཏི སོབྷནཱཡ པསཏྠཱཡ ཙ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ཡདཱ པན དྷམྨེཡེཝ ཨཡཾ སམྨཱདིཊྛིསདྡོ ཝཏྟཏི, ཏདཱསྶ སོབྷནཱ པསཏྠཱ ཙ དིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

སཱ ཙཱཡཾ སམྨཱདིཊྛི དུཝིདྷཱ ཧོཏི ལོཀིཡཱ ལོཀུཏྟརཱཏི. ཏཏྠ ཀམྨསྶཀཏཱཉཱཎཾ སཙྩཱནུལོམིཀཉཱཎཉྩ ལོཀིཡཱ སམྨཱདིཊྛི, སངྑེཔཏོ ཝཱ སབྦཱཔི སཱསཝཱ པཉྙཱ. ཨརིཡམགྒཕལསམྤཡུཏྟཱ པཉྙཱ ལོཀུཏྟརཱ སམྨཱདིཊྛི. པུགྒལོ པན ཏིཝིདྷོ ཧོཏི པུཐུཛྫནོ སེཀྑོ ཨསེཀྑོ ཙ. ཏཏྠ པུཐུཛྫནོ དུཝིདྷོ ཧོཏི བཱཧིརཀོ སཱསནིཀོ ཙ. ཏཏྠ བཱཧིརཀོ ཀམྨཝཱདཱི ཀམྨསྶཀཏཱདིཊྛིཡཱ སམྨཱདིཊྛི ཧོཏི, ནོ སཙྩཱནུལོམིཀཱཡ ཨཏྟདིཊྛིཔརཱམཱསཀཏྟཱ. སཱསནིཀོ དྭཱིཧིཔི. སེཀྑོ ནིཡཏཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམྨཱདིཊྛི. ཨསེཀྑོ ཨསེཀྑཱཡ. ཨིདྷ པན ནིཡཏཱཡ ནིཡྻཱནིཀཱཡ ལོཀུཏྟརཀུསལསམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ‘‘སམྨཱདིཊྛཱི’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཨུཛུགཏཱསྶ དིཊྛི དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཨཱགཏོ ཨིམཾ སདྡྷམྨ’’ནྟི, ལོཀུཏྟརཀུསལསམྨཱདིཊྛིཡེཝ ཧི ཨནྟདྭཡམནུཔགམྨ ཨུཛུབྷཱཝེན གཏཏྟཱ, ཀཱཡཝངྐཱདཱིནི ཙ སབྦཝངྐཱནི སམུཙྪིནྡིཏྭཱ གཏཏྟཱ ཨུཛུགཏཱ ཧོཏི, ཏཱཡེཝ ཙ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ནཝཔྤཀཱརེཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨཙལཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, སབྦདིཊྛིགཧནཱནི ཙ ཝིནིབྦེཋེནྟོ སབྦཀིལེསེ པཛཧནྟོ ཛཱཏིསཾསཱརཱ ནིཀྑམནྟོ པཊིཔཏྟིཾ པརིནིཊྛཔེནྟོ ཨརིཡེན མགྒེན ཨཱགཏོ ཨིམཾ སམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏཾ ཨམཏོགདྷཾ ནིབྦཱནསངྑཱཏཾ སདྡྷམྨནྟི ཝུཙྩཏི.

ཡཏོ ཁོཏི ཀཱལཔརིཙྪེདཝཙནམེཏཾ, ཡསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀུསལཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི དསཱཀུསལཀམྨཔཐསངྑཱཏཾ ཨཀུསལཉྩ པཛཱནཱཏི, ནིརོདྷཱརམྨཎཱཡ པཛཱནནཱཡ ཀིཙྩཝསེན ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཱནཱཏི. ཨཀུསལམཱུལཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཏསྶ མཱུལཔཙྩཡབྷཱུཏཾ ཨཀུསལམཱུལཉྩ པཛཱནཱཏི, ཏེནེཝ པཀཱརེན ‘‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ. ཨེས ནཡོ ཀུསལཉྩ ཀུསལམཱུལཉྩཱཏི ཨེཏྠཱཔི. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ ཨིཏོ པརེསུ སབྦཝཱརེསུ ཀིཙྩཝསེནེཝ ཝཏྠུཔཛཱནནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱཔཱིཏི ཨེཏྟཀེན ཨིམིནཱ ཨཀུསལཱདིཔྤཛཱནནེནཱཔི. སམྨཱདིཊྛི ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ལོཀུཏྟརསམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨུཛུགཏཱསྶ…པེ… ཨིམཾ སདྡྷམྨནྟི ཨེཏྟཱཝཏཱ སཾཁིཏྟདེསནཱ ནིཊྛིཏཱ ཧོཏི. དེསནཱཡེཝ ཙེསཱ སཾཁིཏྟཱ, ཏེསཾ པན བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཏྠཱརཝསེནེཝ སམྨཱམནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷོ ཝེདིཏབྦོ.

དུཏིཡཝཱརེ པན དེསནཱཔི ཝིཏྠཱརེན མནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷོཔི ཝིཏྠཱརེནེཝ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ‘‘སཾཁིཏྟདེསནཱཡ དྭེ ཧེཊྛིམམགྒཱ, ཝིཏྠཱརདེསནཱཡ དྭེ ཨུཔརིམམགྒཱ ཀཐིཏཱ’’ཏི བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཾསུ ཝིཏྠཱརདེསནཱཝསཱནེ ‘‘སབྦསོ རཱགཱནུསཡཾ པཧཱཡཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ སམྤསྶམཱནཱ. ཐེརོ པནཱཧ ‘‘སཾཁིཏྟདེསནཱཡཔི ཙཏྟཱརོ མགྒཱ རཱསིཏོ ཀཐིཏཱ, ཝིཏྠཱརདེསནཱཡཔཱི’’ཏི. ཡཱ ཙཱཡཾ ཨིདྷ སཾཁིཏྟཝིཏྠཱརདེསནཱསུ ཝིཙཱརཎཱ ཨཱཝིཀཏཱ, སཱ སབྦཝཱརེསུ ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཔུབྦཱནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱམཏྟམེཝ ཧི ཨིཏོ པརཾ ཀརིསྶཱམ.

ཨཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ

ཏཏྠ པཋམཝཱརསྶ ཏཱཝ ཝིཏྠཱརདེསནཱཡ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཀུསལ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཨཀོསལླཔྤཝཏྟིཡཱ ཨཀུསལཾ ཝེདིཏབྦཾ, པརཏོ ཝཏྟབྦཀུསལཔྤཊིཔཀྑཏོ ཝཱ. ཏཾ ལཀྑཎཏོ སཱཝཛྫདུཀྑཝིཔཱཀཾ སཾཀིལིཊྛཾ ཝཱ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སཱདྷཱརཎཔདཝཎྞནཱ.

ཨསཱདྷཱརཎེསུ པན པཱཎསྶ ཨཏིཔཱཏོ པཱཎཱཏིཔཱཏོ, པཱཎཝདྷོ པཱཎགྷཱཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཱཎོཏི ཙེཏྠ ཝོཧཱརཏོ སཏྟོ, པརམཏྠཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. ཏསྨིཾ པན པཱཎེ པཱཎསཉྙིནོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརཱནཾ ཨཉྙཏརདྭཱརཔྤཝཏྟཱ ཝདྷཀཙེཏནཱ པཱཎཱཏིཔཱཏོ. སོ གུཎཝིརཧིཏེསུ ཏིརཙྪཱནགཏཱདཱིསུ པཱཎེསུ ཁུདྡཀེ པཱཎེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧཱསརཱིརེ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཀསྨཱ? པཡོགམཧནྟཏཱཡ. པཡོགསམཏྟེཔི ཝཏྠུམཧནྟཏཱཡ. གུཎཝནྟེསུ མནུསྶཱདཱིསུ ཨཔྤགུཎེ པཱཎེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧཱགུཎེ མཧཱསཱཝཛྫོ. སརཱིརགུཎཱནཾ པན སམབྷཱཝེ སཏི ཀིལེསཱནཾ ཨུཔཀྐམཱནཉྩ མུདུཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཏིབྦཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏསྶ པཉྩ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི པཱཎོ, པཱཎསཉྙིཏཱ, ཝདྷཀཙིཏྟཾ, ཨུཔཀྐམོ, ཏེན མརཎནྟི. ཚ པཡོགཱ སཱཧཏྠིཀོ, ཨཱཎཏྟིཀོ, ནིསྶགྒིཡོ, ཐཱཝརོ, ཝིཛྫཱམཡོ, ཨིདྡྷིམཡོཏི. ཨིམསྨིཾ པནེཏྠ ཝིཏྠཱརཱིཡམཱནེ ཨཏིཔཔཉྩོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཾ ན ཝིཏྠཱརཡཱམ, ཨཉྙཉྩ ཨེཝརཱུཔཾ. ཨཏྠིཀེཧི པན སམནྟཔཱསཱདིཀཾ ཝིནཡཊྛཀཐཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༧༢) ཨོལོཀེཏྭཱ གཧེཏབྦོ.

ཨདིནྣསྶ ཨཱདཱནཾ ཨདིནྣཱདཱནཾ, པརསྶ ཧརཎཾ ཐེཡྻཾ, ཙོརིཀཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨདིནྣནྟི པརཔརིགྒཧིཏཾ, ཡཏྠ པརོ ཡཐཱཀཱམཀཱརིཏཾ ཨཱཔཛྫནྟོ ཨདཎྜཱརཧོ ཨནུཔཝཛྫོ ཙ ཧོཏི. ཏསྨིཾ པན པརཔརིགྒཧིཏེ པརཔརིགྒཧིཏསཉྙིནོ ཏདཱདཱཡཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཐེཡྻཙེཏནཱ ཨདིནྣཱདཱནཾ. ཏཾ ཧཱིནེ པརསནྟཀེ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ, པཎཱིཏེ མཧཱསཱཝཛྫཾ. ཀསྨཱ? ཝཏྠུཔཎཱིཏཏཱཡ. ཝཏྠུསམཏྟེ སཏི གུཎཱདྷིཀཱནཾ སནྟཀེ ཝཏྠུསྨིཾ མཧཱསཱཝཛྫཾ. ཏཾ ཏཾ གུཎཱདྷིཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏཏོ ཏཏོ ཧཱིནགུཎསྶ སནྟཀེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ. ཏསྶ པཉྩ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི པརཔརིགྒཧིཏཾ, པརཔརིགྒཧིཏསཉྙིཏཱ, ཐེཡྻཙིཏྟཾ, ཨུཔཀྐམོ, ཏེན ཧརཎནྟི. ཚ པཡོགཱ སཱཧཏྠིཀཱདཡོཝ. ཏེ ཙ ཁོ ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཐེཡྻཱཝཧཱརོ, པསཡ྄ཧཱཝཧཱརོ, པཊིཙྪནྣཱཝཧཱརོ, པརིཀཔྤཱཝཧཱརོ, ཀུསཱཝཧཱརོཏི ཨིམེསཾ ཨཝཧཱརཱནཾ ཝསེན པཝཏྟཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༩༢) ཝུཏྟོ.

ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཏྠ པན ཀཱམེསཱུཏི མེཐུནསམཱཙཱརེསུ. མིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཀནྟནིནྡིཏོ ལཱམཀཱཙཱརོ. ལཀྑཎཏོ པན ཨསདྡྷམྨཱདྷིཔྤཱཡེན ཀཱཡདྭཱརཔྤཝཏྟཱ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཝཱིཏིཀྐམཙེཏནཱ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ.

ཏཏྠ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ པུརིསཱནཾ ཏཱཝ མཱཏུརཀྑིཏཱ, པིཏུརཀྑིཏཱ, མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ, བྷཱཏུརཀྑིཏཱ, བྷགིནིརཀྑིཏཱ, ཉཱཏིརཀྑིཏཱ, གོཏྟརཀྑིཏཱ, དྷམྨརཀྑིཏཱ, སཱརཀྑཱ, སཔརིདཎྜཱཏི མཱཏུརཀྑིཏཱདཡོ དས; དྷནཀྐཱིཏཱ, ཚནྡཝཱསིནཱི, བྷོགཝཱསིནཱི, པཊཝཱསིནཱི, ཨོདཔཏྟཀིནཱི, ཨོབྷཊཙུམྦཊཱ, དཱསཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ, ཀམྨཀཱརཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ, དྷཛཱཧཏཱ, མུཧུཏྟིཀཱཏི ཨེཏཱ ཙ དྷནཀྐཱིཏཱདཡོ དསཱཏི ཝཱིསཏི ཨིཏྠིཡོ. ཨིཏྠཱིསུ པན དྭིནྣཾ སཱརཀྑཱསཔརིདཎྜཱནཾ, དསནྣཉྩ དྷནཀྐཱིཏཱདཱིནནྟི དྭཱདསནྣཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨཉྙེ པུརིསཱ, ཨིདཾ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ. སོ པནེས མིཙྪཱཙཱརོ སཱིལཱདིགུཎརཧིཏེ ཨགམནཱིཡཊྛཱནེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣེ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ ཨགམནཱིཡཝཏྠུ, ཏསྨིཾ སེཝནཙིཏྟཾ, སེཝནཔཡོགོ, མགྒེནམགྒཔྤཊིཔཏྟིཨདྷིཝཱསནནྟི. ཨེཀོ པཡོགོ སཱཧཏྠིཀོ ཨེཝ.

མུསཱཏི ཝིསཾཝཱདནཔུརེཀྑཱརསྶ ཨཏྠབྷཉྫཀོ ཝཙཱིཔཡོགོ ཀཱཡཔཡོགོ ཝཱ. ཝིསཾཝཱདནཱདྷིཔྤཱཡེན པནསྶ པརཝིསཾཝཱདནཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ མུསཱཝཱདོ. ཨཔརོ ནཡོ མུསཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཝཏྠུ. ཝཱདོཏི ཏསྶ བྷཱུཏཏོ ཏཙྪཏོ ཝིཉྙཱཔནཾ. ལཀྑཎཏོ པན ཨཏཐཾ ཝཏྠུཾ ཏཐཏོ པརཾ ཝིཉྙཱཔེཏུཀཱམསྶ ཏཐཱཝིཉྙཏྟིསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ མུསཱཝཱདོ. སོ ཡམཏྠཾ བྷཉྫཏི, ཏསྶ ཨཔྤཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧནྟཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཨཔིཙ གཧཊྛཱནཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཨདཱཏུཀཱམཏཱཡ ནཏྠཱིཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟོ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, སཀྑིནཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྠབྷཉྫནཏྠཾ ཝུཏྟོ མཧཱསཱཝཛྫོ. པབྦཛིཏཱནཾ ཨཔྤཀམྤི ཏེལཾ ཝཱ སཔྤིཾ ཝཱ ལབྷིཏྭཱ ཧསཱདྷིཔྤཱཡེན ‘‘ཨཛྫ གཱམེ ཏེལཾ ནདཱིམཉྙེ སནྡཏཱི’’ཏི པུརཱཎཀཐཱནཡེན པཝཏྟོ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཨདིཊྛཾཡེཝ པན དིཊྛནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝདནྟཱནཾ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི ཨཏཐཾ ཝཏྠུ, ཝིསཾཝཱདནཙིཏྟཾ, ཏཛྫོ ཝཱཡཱམོ, པརསྶ ཏདཏྠཝིཛཱནནནྟི. ཨེཀོ པཡོགོ སཱཧཏྠིཀོཝ. སོ ཀཱཡེན ཝཱ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཝིསཾཝཱདཀཀིརིཡཱཀརཎེ དཊྛབྦོ. ཏཱཡ ཙེ ཀིརིཡཱཡ པརོ ཏམཏྠཾ ཛཱནཱཏི, ཨཡཾ ཀིརིཡཱསམུཊྛཱཔིཀཙེཏནཱཀྑཎེཡེཝ མུསཱཝཱདཀམྨུནཱ བཛ྄ཛྷཏི.

པིསུཎཱ ཝཱཙཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཱཡ ཝཱཙཱཡ ཡསྶ ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ཏསྶ ཧདཡེ ཨཏྟནོ པིཡབྷཱཝཾ པརསྶ ཙ སུཉྙབྷཱཝཾ ཀརོཏི, སཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. ཡཱཡ པན ཨཏྟཱནམྤི པརམྤི ཕརུསམྤི ཀརོཏི, སཱ ཝཱཙཱ སཡམྤི ཕརུསཱ ནེཝ ཀཎྞསུཁཱ ན ཧདཡསུཁཱ ཝཱ, ཨཡཾ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ. ཡེན སམྥཾ པལཔཏི ནིརཏྠཀཾ, སོ སམྥཔྤལཱཔོ. ཏེསཾ མཱུལབྷཱུཏཱ ཙེཏནཱཔི པིསུཎཱཝཱཙཱདིནཱམམེཝ ལབྷཏི, སཱ ཨེཝ ཙ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི. ཏཏྠ སཾཀིལིཊྛཙིཏྟསྶ པརེསཾ ཝཱ བྷེདཱཡ ཨཏྟནོ པིཡཀམྱཏཱཡ ཝཱ ཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. སཱ ཡསྶ བྷེདཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཨཔྤགུཎཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, མཧཱགུཎཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ བྷིནྡིཏབྦོ པརོ, ‘‘ཨིཏི ཨིམེ ནཱནཱ བྷཝིསྶནྟི ཝིནཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི བྷེདཔུརེཀྑཱརཏཱ ཝཱ, ‘‘ཨཧཾ པིཡོ བྷཝིསྶཱམི ཝིསྶཱསིཀོ’’ཏི པིཡཀམྱཏཱ ཝཱ, ཏཛྫོ ཝཱཡཱམོ, ཏསྶ ཏདཏྠཝིཛཱནནནྟི.

པརསྶ མམྨཙྪེདཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཨེཀནྟཕརུསཱ ཙེཏནཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ. ཏསྶ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠམིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར དཱརཀོ མཱཏུཝཙནཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ གཙྪཏི, ཏཾ མཱཏཱ ནིཝཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ‘‘ཙཎྜཱ ཏཾ མཧིཾསཱི ཨནུབནྡྷཏཱུ’’ཏི ཨཀྐོསི. ཨཐསྶ ཏཏྠེཝ ཨརཉྙེ མཧིཾསཱི ཨུཊྛཱསི. དཱརཀོ ‘‘ཡཾ མམ མཱཏཱ མུཁེན ཀཐེསི ཏཾ མཱ ཧོཏུ, ཡཾ ཙིཏྟེན ཙིནྟེསི ཏཾ ཧོཏཱུ’’ཏི སཙྩཀིརིཡམཀཱསི. མཧིཾསཱི ཏཏྠེཝ བདྡྷཱ ཝིཡ ཨཊྛཱསི. ཨེཝཾ མམྨཙྪེདཀོཔི པཡོགོ ཙིཏྟསཎྷཏཱཡ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ན ཧོཏི. མཱཏཱཔིཏརོ ཧི ཀདཱཙི པུཏྟཀེ ཨེཝམྤི ཝདནྟི ‘‘ཙོརཱ ཝོ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཀརོནྟཱུ’’ཏི, ཨུཔྤལཔཏྟམྤི ཙ ནེསཾ ཨུཔརི པཏནྟཾ ན ཨིཙྪནྟི. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ ཀདཱཙི ནིསྶིཏཀེ ཨེཝཾ ཝདནྟི ‘‘ཀིཾ ཨིམེ ཨཧིརིཀཱ ཨནོཏྟཔྤིནོ ཙརནྟི ནིདྡྷམཐ ནེ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ནེསཾ ཨཱགམཱདྷིགམསམྤཏྟིཾ ཨིཙྪནྟི. ཡཐཱ ཙ ཙིཏྟསཎྷཏཱཡ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ན ཧོཏི, ཨེཝཾ ཝཙནསཎྷཏཱཡ ཨཕརུསཱ ཝཱཙཱཔི ན ཧོཏི. ན ཧི མཱརཱཔེཏུཀཱམསྶ ‘‘ཨིམཾ སུཁཾ སཡཱཔེཐཱ’’ཏི ཝཙནཾ ཨཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཧོཏི. ཙིཏྟཕརུསཏཱཡ པནེསཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱཝ. སཱ ཡཾ སནྡྷཱཡ པཝཏྟིཏཱ, ཏསྶ ཨཔྤགུཎཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, མཧཱགུཎཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ ཏཡོ སམྦྷཱརཱ ཨཀྐོསིཏབྦོ པརོ, ཀུཔིཏཙིཏྟཾ, ཨཀྐོསནཱཏི.

ཨནཏྠཝིཉྙཱཔཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཨཀུསལཙེཏནཱ སམྥཔྤལཱཔོ. སོ ཨཱསེཝནམནྡཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཨཱསེཝནམཧནྟཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ དྭེ སམྦྷཱརཱ བྷཱརཏཡུདྡྷསཱིཏཱཧརཎཱདིནིརཏྠཀཀཐཱཔུརེཀྑཱརཏཱ, ཏཐཱརཱུཔཱིཀཐཱཀཐནནྟི.

ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, པརབྷཎྜཱབྷིམུཁཱི ཧུཏྭཱ ཏནྣིནྣཏཱཡ པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏ ཨིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ པརབྷཎྜཱབྷིཛ྄ཛྷཱཡནལཀྑཎཱ. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ ཙ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརབྷཎྜཾ, ཨཏྟནོ པརིཎཱམནཉྩ. པརབྷཎྜཝཏྠུཀེ ཧི ལོབྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ན པརིཎཱམེཏི.

ཧིཏསུཁཾ བྱཱཔཱདཡཏཱིཏི བྱཱཔཱདོ. སོ པརཝིནཱསཱཡ མནོཔདོསལཀྑཎོ, ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ མཧཱསཱཝཛྫོ ཙ. ཏསྶ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརསཏྟོ ཙ, ཏསྶ ཙ ཝིནཱསཙིནྟཱ. པརསཏྟཝཏྠུཀེ ཧི ཀོདྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ཨུཙྪིཛྫེཡྻ ཝིནསྶེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶ ཝིནཱསཾ ན ཙིནྟེཏི.

ཡཐཱབྷུཙྩགཧཎཱབྷཱཝེན མིཙྪཱ པསྶཏཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛི. སཱ ‘‘ནཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཔརཱིཏདསྶནལཀྑཎཱ. སམྥཔྤལཱཔོ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཨཔིཙ ཨནིཡཏཱ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, ནིཡཏཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ ཝཏྠུནོ ཙ གཧིཏཱཀཱརཝིཔརཱིཏཏཱ, ཡཐཱ ཙ ཏཾ གཎྷཱཏི, ཏཐཱབྷཱཝེན ཏསྶུཔཊྛཱནནྟི.

ཨིམེསཾ པན དསནྣཾ ཨཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ དྷམྨཏོ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱཏོ མཱུལཏོཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ དྷམྨཏོཏི ཨེཏེསུ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ, ཙེཏནཱདྷམྨཱཝ ཧོནྟི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱ.

ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ, མིཙྪཱདིཊྛི ཙཱཏི ཨིམེ ཨཊྛ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ ཧོནྟི, ནོ མཱུལཱནི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ཙ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི. བྱཱཔཱདོ དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱརམྨཎཏོ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ སཏྟཱརམྨཎཾ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎཾ ཝཱ. མིཙྪཱཙཱརོ ཕོཊྛབྦཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎོ. སཏྟཱརམྨཎོཏིཔི ཨེཀེ. མུསཱཝཱདོ སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཝཱ. ཏཐཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ སཏྟཱརམྨཎཱཝ. སམྥཔྤལཱཔོ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏཝསེན སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཝཱ, ཏཐཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ. བྱཱཔཱདོ སཏྟཱརམྨཎོཝ. མིཙྪཱདིཊྛི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎཱ.

ཝེདནཱཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ དུཀྑཝེདནོ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི རཱཛཱནོ ཙོརཾ དིསྭཱ ཧསམཱནཱཔི ‘‘གཙྪཐ ནཾ གྷཱཏེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, སནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ པན ནེསཾ དུཀྑསམྤཡུཏྟཱཝ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཏིཝེདནཾ. མིཙྪཱཙཱརོ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནོ, སནྣིཊྛཱཔཀཙིཏྟེ པན མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནོ ན ཧོཏི. མུསཱཝཱདོ ཏིཝེདནོ, ཏཐཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ དུཀྑཝེདནཱཝ. སམྥཔྤལཱཔོ ཏིཝེདནོ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནཱ, ཏཐཱ མིཙྪཱདིཊྛི. བྱཱཔཱདོ དུཀྑཝེདནོ.

མཱུལཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ དོསམོཧཝསེན དྭིམཱུལཀོ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ. མིཙྪཱཙཱརོ ལོབྷམོཧཝསེན. མུསཱཝཱདོ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ, ཏཐཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཙ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ དོསམོཧཝསེན. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ མོཧཝསེན ཨེཀམཱུལཱ, ཏཐཱ བྱཱཔཱདོ. མིཙྪཱདིཊྛི ལོབྷམོཧཝསེན དྭིམཱུལཱཏི.

ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལནྟིཨཱདཱིསུ ལུབྦྷཏཱིཏི ལོབྷོ. དུསྶཏཱིཏི དོསོ. མུཡ྄ཧཏཱིཏི མོཧོ. ཏེསུ ལོབྷོ སཡཉྩ ཨཀུསལོ སཱཝཛྫདུཀྑཝིཔཱཀཊྛེན, ཨིམེསཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨཀུསལཱནཾ ཀེསཉྩི སམྤཡུཏྟཔྤབྷཱཝཀཊྛེན ཀེསཉྩི ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡཊྛེན མཱུལནྟི ཨཀུསལམཱུལཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘རཏྟོ ཁོ ཨཱཝུསོ རཱགེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིནྣཙིཏྟོ པཱཎམྤི ཧནཏཱི’’ཏིཨཱདི. དོསམོཧཱནཾ ཨཀུསལམཱུལབྷཱཝེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ

པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལནྟིཨཱདཱིསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཡོ ཝུཏྟཏྠཱ ཨེཝ. ཝེརཾ མཎཏཱིཏི ཝེརམཎཱི, ཝེརཾ པཛཧཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིརམཏི ཝཱ ཨེཏཱཡ ཀརཎབྷཱུཏཱཡ, ཝིཀཱརསྶ ཝེཀཱརཾ ཀཏྭཱཔི ཝེརམཎཱི. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ བྱཉྫནཏོ ཝཎྞནཱ. ཨཏྠཏོ པན ཝེརམཎཱིཏི ཀུསལཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཝིརཏི. ཡཱ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམནྟསྶ, ཡཱ ཏསྨིཾ སམཡེ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཨཱརཏི ཝིརཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཀུསལཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཝིརཏི, སཱ བྷེདཏོ ཏིཝིདྷོ ཧོཏི སམྤཏྟཝིརཏི སམཱདཱནཝིརཏི སམུཙྪེདཝིརཏཱིཏི. ཏཏྠ ཨསམཱདིནྣསིཀྑཱཔདཱནཾ ཨཏྟནོ ཛཱཏིཝཡབཱཧུསཙྩཱདཱིནི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨཡུཏྟཾ ཨམྷཱཀཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱཏུ’’ནྟི སམྤཏྟཝཏྠུཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟཱནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝིརཏི སམྤཏྟཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ སཱིཧལ༹དཱིཔེ ཙཀྐནཨུཔཱསཀསྶ ཝིཡ.

ཏསྶ ཀིར དཧརཀཱལེཡེཝ མཱཏུཡཱ རོགོ ཨུཔྤཛྫི. ཝེཛྫེན ཙ ‘‘ཨལླསསམཾསཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏོ ཙཀྐནསྶ བྷཱཏཱ ‘‘གཙྪ ཏཱཏ ཁེཏྟཾ ཨཱཧིཎྜཱཧཱི’’ཏི ཙཀྐནཾ པེསེསི. སོ ཏཏྠ གཏོ. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཨེཀོ སསོ ཏརུཎསསྶཾ ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏོ ཧོཏི, སོ ཏཾ དིསྭཱ ཝེགེན དྷཱཝེནྟོ ཝལླིཡཱ བདྡྷོ ‘‘ཀིརི ཀིརཱི’’ཏི སདྡམཀཱསི. ཙཀྐནོ ཏེན སདྡེན གནྟྭཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཱཏུ བྷེསཛྫཾ ཀརོམཱི’’ཏི. པུན ཙིནྟེསི ‘‘ན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡྭཱཧཾ མཱཏུ ཛཱིཝིཏཀཱརཎཱ པརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ནཾ ‘‘གཙྪ ཨརཉྙེ སསེཧི སདྡྷིཾ ཏིཎོདཀཾ པརིབྷུཉྫཱ’’ཏི མུཉྩི. བྷཱཏརཱ ཙ ‘‘ཀིཾ ཏཱཏ སསོ ལདྡྷོ’’ཏི པུཙྪིཏོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. ཏཏོ ནཾ བྷཱཏཱ པརིབྷཱསི. སོ མཱཏུསནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཡཏོཧཾ ཛཱཏོ, ནཱབྷིཛཱནཱམི སཉྩིཙྩ པཱཎཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏཱ’’ཏི སཙྩཾ ཝཏྭཱ ཨདྷིཊྛཱསི. ཏཱཝདེཝསྶ མཱཏཱ ཨརོགཱ ཨཧོསི.

སམཱདིནྣསིཀྑཱཔདཱནཾ པན སིཀྑཱཔདསམཱདཱནེ ཙ ཏཏུཏྟརི ཙ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏམྤི པརིཙྩཛིཏྭཱ ཝཏྠུཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟཱནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝིརཏི སམཱདཱནཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ ཨུཏྟརཝཌྜྷམཱནཔབྦཏཝཱསཱིཨུཔཱསཀསྶ ཝིཡ.

སོ ཀིར ཨམྦརིཡཝིཧཱརཝཱསཱིཔིངྒལབུདྡྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ སནྟིཀེ སིཀྑཱཔདཱནི གཧེཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཀསྶཏི. ཨཐསྶ གོཎོ ནཊྛོ, སོ ཏཾ གཝེསནྟོ ཨུཏྟརཝཌྜྷམཱནཔབྦཏཾ ཨཱརུཧི, ཏཏྲ ནཾ མཧཱསཔྤོ ཨགྒཧེསི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམཱཡསྶ ཏིཁིཎཝཱསིཡཱ སཱིསཾ ཚིནྡཱམཱི’’ཏི. པུན ཙིནྟེསི ‘‘ན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡྭཱཧཾ བྷཱཝནཱིཡསྶ གརུནོ སནྟིཀེ སིཀྑཱཔདཾ གཧེཏྭཱ བྷིནྡེཡྻ’’ནྟི. ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཱམི, ན སིཀྑཱཔད’’ནྟི ཨཾསེ ཋཔིཏཾ ཏིཁིཎདཎྜཝཱསིཾ ཨརཉྙེ ཚཌྜེསི. ཏཱཝདེཝ ནཾ མཧཱཝཱལོ༹ མུཉྩིཏྭཱ ཨགམཱསཱིཏི.

ཨརིཡམགྒསམྤཡུཏྟཱ པན ཝིརཏི སམུཙྪེདཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡསྶཱ ཨུཔྤཏྟིཏོ པབྷུཏི ‘‘པཱཎཾ གྷཱཏེསྶཱམཱི’’ཏི ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. སཱ པནཱཡཾ ཝིརཏི ཀོསལླཔྤཝཏྟིཡཱ ཀུསལནྟི ཝུཏྟཱ. ཀུཙྪིཏསཡནཏོ ཝཱ ཀུསནྟི ལདྡྷཝོཧཱརཾ དུསྶཱིལྱཾ ལུནཱཏཱིཏིཔི ཀུསལཾ. ཀཏམཉྩཱཝུསོ ཀུསལནྟི ཨིམསྶ པན པཉྷསྶ ཨནནུརཱུཔཏྟཱ ཀུསལཱཏི ན ཝུཏྟཱ.

ཡཐཱ ཙ ཨཀུསལཱནཾ, ཨེཝཾ ཨིམེསམྤི ཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ དྷམྨཏོ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱཏོ མཱུལཏོཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ དྷམྨཏོཏི ཨེཏེསུ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཙེཏནཱཔི ཝཊྚནྟི, ཝིརཏིཡོཔི. ཨནྟེ ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱཝ.

ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ, ནོ མཱུལཱནི. ཨནྟེ ཏཡོ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ཙ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི. ཨབྱཱཔཱདོ ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ. སམྨཱདིཊྛི ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨཱརམྨཎཱནེཝ ཨེཏེསཾ ཨཱརམྨཎཱནི, ཝཱིཏིཀྐམིཏབྦཏོཡེཝ ཧི ཝེརམཎཱི ནཱམ ཧོཏི. ཡཐཱ པན ནིབྦཱནཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཨེཝཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱདིཨཱརམྨཎཱཔེཏེ ཀམྨཔཐཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི དུསྶཱིལྱཱནི པཛཧནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེདནཱཏོཏི སབྦེ སུཁཝེདནཱ ཝཱ ཧོནྟི, མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནཱ ཝཱ. ཀུསལཾ པཏྭཱ ཧི དུཀྑཝེདནཱ ནཱམ ནཏྠི.

མཱུལཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཀམྨཔཐཱ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ ཨལོབྷཨདོསཨམོཧཝསེན ཏིམཱུལཱ ཧོནྟི. ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱ. ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཨེཀམཱུལཱ. ཨལོབྷོ པན ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ མཱུལཾ ན ཧོཏི, ཨབྱཱཔཱདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སམྨཱདིཊྛི ཨལོབྷཱདོསཝསེན དྭིམཱུལཱཝཱཏི.

ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལནྟིཨཱདཱིསུ ན ལོབྷོཏི ཨལོབྷོ, ལོབྷཔཊིཔཀྑསྶ དྷམྨསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨདོསཱམོཧེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེསུ ཨལོབྷོ སཡཉྩ ཀུསལཾ, ཨིམེསཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱིཨཱདཱིནཾ ཀུསལཱནཾ ཀེསཉྩི སམྤཡུཏྟཔྤབྷཱཝཀཊྛེན ཀེསཉྩི ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡཊྛེན མཱུལནྟི ཀུསལམཱུལཾ. ཨདོསཱམོཧཱནམྤི ཀུསལམཱུལབྷཱཝེ ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིདཱནི སབྦམྤི ཏཾ སངྑེཔེན ཙ ཝིཏྠཱརེན ཙ དེསིཏམཏྠཾ ནིགམེནྟོ ཡཏོ ཁོ ཨཱཝུསོཏིཨཱདིཨཔྤནཱཝཱརམཱཧ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཨཀུསལཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཝཾ ཡཐཱནིདྡིཊྛདསཱཀུསལཀམྨཔཐཝསེན ཨཀུསལཾ པཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཨཀུསལམཱུལནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེཀེན ནཡེན ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནིཀསྶ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི. ཀཐཾ? ཨེཏྠ ཧི ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཙ ཀུསལཀམྨཔཐཱ ཙ དུཀྑསཙྩཾ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཙ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཉྩཱཏི ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ ནིཔྤརིཡཱཡེན སམུདཡསཙྩཾ. པརིཡཱཡེན པན སབྦེཔི ཀམྨཔཐཱ དུཀྑསཙྩཾ. སབྦཱནི ཀུསལཱཀུསལམཱུལཱནི སམུདཡསཙྩཾ. ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ. དུཀྑཾ པརིཛཱནནྟོ སམུདཡཾ པཛཧམཱནོ ནིརོདྷཾ པཛཱནནྟོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩནྟི ཨིཏི དྭེ སཙྩཱནི སརཱུཔེན ཝུཏྟཱནི, དྭེ ཨཱཝཏྟཧཱརཝསེན ཝེདིཏབྦཱནི.

སོ སབྦསོ རཱགཱནུསཡཾ པཧཱཡཱཏི སོ ཨེཝཾ ཨཀུསལཱདཱིནི པཛཱནནྟོ སབྦཱཀཱརེན རཱགཱནུསཡཾ པཛཧིཏྭཱ. པཊིགྷཱནུསཡཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱཏི པཊིགྷཱནུསཡཉྩ སབྦཱཀཱརེནེཝ ནཱིཧརིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨནཱགཱམིམགྒོ ཀཐིཏོ. ཨསྨཱིཏི དིཊྛིམཱནཱནུསཡཾ སམཱུཧནིཏྭཱཏི པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨནཝཀཱརཱིཀརིཏྭཱ ‘‘ཨསྨཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སམཱུཧགྒཧཎཱཀཱརེན པཝཏྟཾ དིཊྛིམཱནཱནུསཡཾ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ.

ཏཏྠ དིཊྛིམཱནཱནུསཡནྟི དིཊྛིསདིསཾ མཱནཱནུསཡནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཉྷི མཱནཱནུསཡོ ཨསྨཱིཏི པཝཏྟཏྟཱ དིཊྛིསདིསོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཨིམཉྩ ཨསྨིམཱནཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིཉྙཱཏུཀཱམེན ཁནྡྷིཡཝགྒེ ཁེམཀསུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༣.༨༩) ཨོལོཀེཏབྦནྟི.

ཨཝིཛྫཾ པཧཱཡཱཏི ཝཊྚམཱུལཾ ཨཝིཛྫཾ པཛཧིཏྭཱ. ཝིཛྫཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱཏི ཏསྶཱ ཨཝིཛྫཱཡ སམུགྒྷཱཊིཀཾ ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨརཧཏྟམགྒོ ཀཐིཏོ. དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱིཏི ཨསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཙྪེདཀརོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཁོ, ཨཱཝུསོཏི དེསནཾ ནིཡྻཱཏེཏི, ཨིམཱཡ ཀམྨཔཐདེསནཱཡ ཝུཏྟམནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷཝསེནཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེཝཾ ཨནཱགཱམིམགྒཨརཧཏྟམགྒེཧི དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

ཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཧཱརཝཱརཝཎྞནཱ

༩༠. སཱདྷཱཝུསོཏི ཁོ…པེ… ཨཱགཏོ ཨིམཾ སདྡྷམྨནྟི ཨེཝཾ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཀུསལཱཀུསལམུཁེན ཙཏུསཙྩདེསནཾ སུཏྭཱ ཏཾ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱསིཏཾ ‘‘སཱདྷཱཝུསོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཝཙནེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨིམསྶེཝ ཝཙནསྶ སམུཊྛཱཔཀེན ཙིཏྟེན ཨནུམོདིཏྭཱ ཝཙསཱ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཙེཏསཱ སམྤིཡཱཡིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཐེརོ ནཱནཔྤཀཱརེན ཙཏུསཙྩདེསནཾ དེསེཏུཾ པཊིབལོ, ཡཐཱཧ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ, བྷིཀྑཝེ, པཧོཏི ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི ཝིཏྠཱརེན ཨཱཙིཀྑིཏུཾ དེསེཏུ’’ནྟི ཡསྨཱ ཝཱ ཨུཏྟརིམྤི དེསེཏུཀཱམོཝ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཁོ’’ཏི ཨཝཙ, ཏསྨཱ ཨཔརེནཔི ནཡེན སཙྩདེསནཾ སོཏུཀཱམཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨུཏྟརིཾ པཉྷཾ ཨཔུཙྪིཾསུ. ཏེན སཡམེཝ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫིཏཔཉྷཏོ ཨུཏྟརིཾ སིཡཱ ཁོ པནཱཝུསོ, ཨཉྙོཔི པརིཡཱཡོ བྷཝེཡྻ ཨཉྙམྤི ཀཱརཎནྟི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཉྙཾ ཨཏིརེཀཾ པཉྷཾ པུཙྪིཾསུ, པུརིམཔཉྷསྶ ཝཱ ཨུཔརིབྷཱགེ པུཙྪིཾསཱུཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ནེསཾ བྱཱཀརམཱནོ ཐེརོ སིཡཱ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠཱཡཾ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ, ཨཱཧཱརནྟི པཙྩཡཾ. པཙྩཡོ ཧི ཨཱཧརཏི ཨཏྟནོ ཕལཾ, ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཧཱརོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནནྟིཨཱདཱིསུ བྷཱུཏཱཏི སཉྫཱཏཱ, ནིབྦཏྟཱ. སམྦྷཝེསཱིནནྟི ཡེ སམྦྷཝཾ ཛཱཏིཾ ནིབྦཏྟིཾ ཨེསནྟི གཝེསནྟི. ཏཏྠ ཙཏཱུསུ ཡོནཱིསུ ཨཎྜཛཛལཱབུཛཱ སཏྟཱ ཡཱཝ ཨཎྜཀོསཾ ཝཏྠིཀོསཉྩ ན བྷིནྡནྟི, ཏཱཝ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ. ཨཎྜཀོསཾ ཝཏྠིཀོསཉྩ བྷིནྡིཏྭཱ བཧི ནིཀྑནྟཱ བྷཱུཏཱ ནཱམ. སཾསེདཛཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཙ པཋམཙིཏྟཀྑཎེ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ. དུཏིཡཙིཏྟཀྑཎཏོ པབྷུཏི བྷཱུཏཱ ནཱམ. ཡེན ཡེན ཝཱ ཨིརིཡཱཔཐེན ཛཱཡནྟི, ཡཱཝ ཏེ ཏཏོ ཨཉྙཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ. ཏཏོ པརཾ བྷཱུཏཱ ནཱམ.

ཨཐ ཝཱ བྷཱུཏཱཏི ཛཱཏཱ ཨབྷིནིབྦཏྟཱ, ཡེ བྷཱུཏཱཡེཝ ན པུན བྷཝིསྶནྟཱིཏི སངྑྱཾ གཙྪནྟི, ཏེསཾ ཁཱིཎཱསཝཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སམྦྷཝམེསནྟཱིཏི སམྦྷཝེསིནོ. ཨཔྤཧཱིནབྷཝསཾཡོཛནཏྟཱ ཨཱཡཏིམྤི སམྦྷཝཾ ཨེསནྟཱནཾ སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི སབྦསཏྟེ པརིཡཱདིཡཏི. ཝཱསདྡོ ཙེཏྠ སམྤིཎྜནཏྠོ, ཏསྨཱ བྷཱུཏཱནཉྩ སམྦྷཝེསཱིནཉྩཱཏི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཋིཏིཡཱཏི ཋིཏཏྠཾ. ཨནུགྒཧཱཡཱཏི ཨནུགྒཧཏྠཾ ཨུཔཀཱརཏྠཾ. ཝཙནབྷེདོ ཙེས, ཨཏྠོ པན དྭིནྣམྤི པདཱནཾ ཨེཀོཡེཝ. ཨཐ ཝཱ ཋིཏིཡཱཏི ཏསྶ ཏསྶ སཏྟསྶ ཨུཔྤནྣདྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤབནྡྷཝསེན ཨཝིཙྪེདཱཡ. ཨནུགྒཧཱཡཱཏི ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ. ཨུབྷོཔི ཙེཏཱནི བྷཱུཏཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཙེཝ ཨནུགྒཧཱཡ ཙ. སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཋིཏིཡཱ ཙེཝ ཨནུགྒཧཱཡ ཙཱཏི ཨེཝཾ ཨུབྷཡཏྠ དཊྛབྦཱནི. ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོཏི ཀབལ༹ཾ ཀཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦཏོ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ, ཨོདནཀུམྨཱསཱདིཝཏྠུཀཱཡ ཨོཛཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨོལཱ༹རིཀོ ཝཱ སུཁུམོ ཝཱཏི ཝཏྠུཨོལཱ༹རིཀཏཱཡ ཨོལཱ༹རིཀོ, ཝཏྠུསུཁུམཏཱཡ སུཁུམོ. སབྷཱཝེན པན སུཁུམརཱུཔཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོཝ ཧོཏི. སཱཔི ཙསྶ ཝཏྠུཏོ ཨོལཱ༹རིཀཏཱ སུཁུམཏཱ ཙ ཨུཔཱདཱཡུཔཱདཱཡ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀུམྦྷཱིལཱནཉྷི ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ མོརཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཀུམྦྷཱིལཱ ཀིར པཱསཱཎེ གིལནྟི. ཏེ ཙ ནེསཾ ཀུཙྪིཔྤཏྟཱཝ ཝིལཱིཡནྟི. མོརཱ སཔྤཝིཙྪིཀཱདིཔཱཎེ ཁཱདནྟི. མོརཱནཾ པན ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏརཙྪཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཀིར ཏིཝསྶཚཌྜིཏཱནི ཝིསཱཎཱནི ཙེཝ ཨཊྛཱིནི ཙ ཁཱདནྟི. ཏཱནི ཙ ནེསཾ ཁེལེ༹ན ཏེམིཏམཏྟེནེཝ ཀནྡམཱུལཾ ཝིཡ མུདུཀཱནི ཧོནྟི. ཏརཙྪཱནམྤི ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ ཧཏྠཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེཔི ནཱནཱརུཀྑསཱཁཱཡོ ཁཱདནྟི. ཧཏྠཱིནཾ ཨཱཧཱརཏོ གཝཡགོཀཎྞམིགཱདཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཀིར ནིསྶཱརཱནི ནཱནཱརུཀྑཔཎྞཱདཱིནི ཁཱདནྟི. ཏེསམྤི ཨཱཧཱརཏོ གུནྣཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཨལླསུཀྑཏིཎཱནི ཁཱདནྟི. ཏེསཾ ཨཱཧཱརཏོ སསཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. སསཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ སཀུཎཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. སཀུཎཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ པཙྩནྟཝཱསཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. པཙྩནྟཝཱསཱིནཾ ཨཱཧཱརཏོ གཱམབྷོཛཀཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. གཱམབྷོཛཀཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེསམྤི ཨཱཧཱརཏོ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཱཧཱརཏོ བྷུམྨདེཝཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. བྷུམྨདེཝཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཨེཝཾ ཡཱཝ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ ཨཱཧཱརོ ཝིཏྠཱརེཏབྦོ, ཏེསཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོཏྭེཝ ནིཊྛཾ པཏྟོ.

ཨེཏྠ ཙ ཨོལཱ༹རིཀེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨོཛཱ པརིཏྟཱ ཧོཏི དུབྦལཱ, སུཁུམེ བལཝཏཱི. ཏཐཱ ཧི ཨེཀཔཏྟཔཱུརམྤི ཡཱགུཾ པཱིཝཏོ མུཧུཏྟེནེཝ ཛིགྷཙྪིཏོ ཧོཏི, ཡཾཀཉྩིདེཝ ཁཱདིཏུཀཱམོ. སཔྤིཾ པན པསཊམཏྟཾ པིཝིཏྭཱ དིཝསཾ ཨབྷོཏྟུཀཱམོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝཏྠུ པརིསྶམཾ ཝིནོདེཏི, ན པན སཀྐོཏི པཱལེཏུཾ. ཨོཛཱ པཱལེཏི, ན སཀྐོཏི པརིསྶམཾ ཝིནོདེཏུཾ. དྭེ པན ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པརིསྶམཉྩེཝ ཝིནོདེནྟི པཱལེནྟི ཙཱཏི.

ཕསྶོ དུཏིཡོཏི ཙཀྑུསམྥསྶཱདི ཚབྦིདྷོཔི ཕསྶོ. ཨེཏེསུ ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ དུཏིཡོ ཨཱཧཱརོཏི ཝེདིཏབྦོ. དེསནཱནཡོ ཨེཝ ཙེས. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེན དུཏིཡོ ཝཱ ཏཏིཡོ ཝཱཏི ཨིདམེཏྠ ན གཝེསིཏབྦཾ. མནོསཉྩེཏནཱཏི ཙེཏནཱ ཨེཝ ཝུཙྩཏི. ཝིཉྙཱཎནྟི ཡཾཀིཉྩི ཙིཏྟཾ.

ཨེཏྠཱཧ, ཡདི པཙྩཡཊྛོ ཨཱཧཱརཊྛོ, ཨཐ ཀསྨཱ ཨཉྙེསུཔི སཏྟཱནཾ པཙྩཡེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ ཨིམེཡེཝ ཙཏྟཱརོ ཝུཏྟཱཏི? ཝུཙྩཏེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀསནྟཏིཡཱ ཝིསེསཔཙྩཡཏྟཱ. ཝིསེསཔཙྩཡོ ཧི ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརབྷཀྑཱནཾ སཏྟཱནཾ རཱུཔཀཱཡསྶ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ. ནཱམཀཱཡེ ཝེདནཱཡ ཕསྶོ, ཝིཉྙཱཎསྶ མནོསཉྩེཏནཱ, ནཱམརཱུཔསྶ ཝིཉྙཱཎཾ. ཡཐཱཧ –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ ཀཱཡོ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀོ, ཨཱཧཱརཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏི, ཨནཱཧཱརོ ནོ ཏིཊྛཏི. ཏཐཱ ཕསྶཔཙྩཡཱ ཝེདནཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔ’’ནྟི.

ཀོ པནེཏྠ ཨཱཧཱརོ, ཀིཾ ཨཱཧརཏཱིཏི? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཱནི ཨཱཧརཏི. ཕསྶཱཧཱརོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ, མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ, ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔནྟི.

ཀཐཾ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཏཱཝ མུཁེ ཋཔིཏམཏྟོཡེཝ ཨཊྛ རཱུཔཱནི སམུཊྛཱཔེཏི. དནྟཝིཙུཎྞིཏཾ པན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡམཱནཾ ཨེཀེཀཾ སིཏྠཾ ཨཊྛཊྛ རཱུཔཱནི སམུཊྛཱཔེཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཱནི ཨཱཧརཏི.

ཕསྶཱཧཱརོ པན སུཁཝེདནིཡོ ཕསྶོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ སུཁཝེདནཾ ཨཱཧརཏི, ཏཐཱ དུཀྑཝེདནིཡོ དུཀྑཾ, ཨདུཀྑམསུཁཝེདནིཡོ ཨདུཀྑམསུཁནྟི ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཕསྶཱཧཱརོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཨཱཧརཏི.

མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཀཱམབྷཝཱུཔགཾ ཀམྨཾ ཀཱམབྷཝཾ ཨཱཧརཏི, རཱུཔཱརཱུཔབྷཝཱུཔགཱནི ཏཾ ཏཾ བྷཝཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ ཨཱཧརཏི.

ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པན ཡེ ཙ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཏཾསམྤཡུཏྟཀཱ ཏཡོ ཁནྡྷཱ, ཡཱནི ཙ ཏིསནྟཏིཝསེན ཏིཾསརཱུཔཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, སཧཛཱཏཱདིཔཙྩཡནཡེན ཏཱནི ཨཱཧརཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ ཨཱཧརཏཱིཏི.

ཨེཏྠ ཙ མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ ཨཱཧརཏཱིཏི སཱསཝཱ ཀུསལཱཀུསལཙེཏནཱཝ ཝུཏྟཱ. ཝིཉྙཱཎཾ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ ཨཱཧརཏཱིཏི པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨཝིསེསེན པན ཏཾསམྤཡུཏྟཏཾསམུཊྛཱནདྷམྨཱནཾ ཨཱཧརཎཏོ པེཏེ ཨཱཧཱརཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏེསུ ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི. ཕསྶོ ཕུསནྟོཡེཝ, མནོསཉྩེཏནཱ ཨཱཡཱུཧམཱནཱཝ. ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཛཱནནྟམེཝ.

ཀཐཾ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཧི ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོཡེཝ ཀཱཡཊྛཔནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. ཀམྨཛནིཏོཔི ཧི ཨཡཾ ཀཱཡོ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེན ཨུཔཏྠམྦྷིཏོ དསཔི ཝསྶཱནི ཝསྶསཏམྤི ཡཱཝ ཨཱཡུཔརིམཱཎཾ ཏིཊྛཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ མཱཏུཡཱ ཛནིཏོཔི དཱརཀོ དྷཱཏིཡཱ ཐཉྙཱདཱིནི པཱཡེཏྭཱ པོསིཡམཱནོཝ ཙིརཾ ཏིཊྛཏི, ཡཐཱ ཙུཔཏྠམྦྷེན ཨུཔཏྠམྦྷིཏགེཧཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡཐཱ མཧཱརཱཛ གེཧེ པཏནྟེ ཨཉྙེན དཱརུནཱ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟི, ཨཉྙེན དཱརུནཱ ཨུཔཏྠམྦྷིཏཾ སནྟཾ ཨེཝཾ ཏཾ གེཧཾ ན པཏཏི, ཨེཝམེཝ ཁོ མཧཱརཱཛ ཨཡཾ ཀཱཡོ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀོ, ཨཱཧཱརཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི. ཨེཝཾ སཱདྷེནྟོཔི ཙ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ དྭིནྣཾ རཱུཔསནྟཏཱིནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནསྶ ཙ ཨུཔཱདིནྣསྶ ཙ. ཀམྨཛཱནཾ ཨནུཔཱལཀོ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནཱནཾ ཛནཀོ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི.

ཕསྶོ པན སུཁཱདིཝཏྠུབྷཱུཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཕུསནྟོཡེཝ སུཁཱདིཝེདནཱཔཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. མནོསཉྩེཏནཱ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཝསེན ཨཱཡཱུཧམཱནཱཡེཝ བྷཝམཱུལནིཔྥཱདནཏོ སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཛཱནནྟམེཝ ནཱམརཱུཔཔྤཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི.

ཨེཝཾ ཨུཔཏྠམྦྷནཱདིཝསེན ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནེསུ པནེཏེསུ ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི དཊྛབྦཱནི. སེཡྻཐིདཾ, ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིཡེཝ བྷཡཾ, ཕསྶེ ཨུཔགམནམེཝ, མནོསཉྩེཏནཱཡ ཨཱཡཱུཧནམེཝ, ཝིཉྙཱཎེ ཨབྷིནིཔཱཏོཡེཝ བྷཡནྟི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ཧི ནིཀནྟིཾ ཀཏྭཱ སཱིཏཱདཱིནཾ པུརེཀྑཏཱ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཏྠཱཡ མུདྡཱགཎནཱདིཀམྨཱནི ཀརོནྟཱ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪནྟི. ཨེཀཙྩེ ཙ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝེཛྫཀམྨཱདིཀཱཡ ཨནེསནཱཡ ཨཱཧཱརཾ པརིཡེསནྟཱ དིཊྛེཔི དྷམྨེ གཱརཡ྄ཧཱ ཧོནྟི. སམྤརཱཡེཔི ཏསྶ སངྒྷཱཊིཔི ཨཱདིཏྟཱ སམྤཛྫལིཏཱཏིཨཱདིནཱ ལཀྑཎསཾཡུཏྟེ ཝུཏྟནཡེན སམཎཔེཏཱ ཧོནྟི. ཨིམིནཱཝ ཏཱཝ ཀཱརཎེན ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིཡེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཱ.

ཕསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟཱཔི ཕསྶསྶཱདིནོ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏེསུ དཱརཱདཱིསུ བྷཎྜེསུ ཨཔརཛ྄ཛྷནྟི. ཏེ སཧ བྷཎྜེན བྷཎྜསཱམིཀཱ གཧེཏྭཱ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ སངྐཱརཀཱུཊེསུ ཚཌྜེནྟི. རཉྙོ ཝཱ ནིཡྻཱཏེནྟི. ཏཏོ ནེ རཱཛཱ ཝིཝིདྷཱ ཀམྨཀཱརཎཱ ཀཱརཱཔེཏི. ཀཱཡསྶ ཙ བྷེདཱ དུགྒཏི ནེསཾ པཱཊིཀངྑཱ ཧོཏི. ཨིཏི ཕསྶསྶཱདམཱུལཀཾ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི སམྤརཱཡིཀམྤི བྷཡཾ སབྦམཱགཏམེཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཕསྶཱཧཱརེ ཨུཔགམནམེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱཡཱུཧནེནེཝ པན ཏམྨཱུལཀཾ ཏཱིསུ བྷཝེསུ བྷཡཾ སབྦམཱགཏཾཡེཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན མནོསཉྩེཏནཱཧཱརེ ཨཱཡཱུཧནམེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཉྩ ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཨབྷིནིཔཏཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ གཧེཏྭཱཝ ནིབྦཏྟཏི, ཏསྨིཉྩ ནིབྦཏྟེ སབྦབྷཡཱནི ནིབྦཏྟཱནིཡེཝ ཧོནྟི, ཏམྨཱུལཀཏྟཱཏི, ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཝིཉྙཱཎཱཧཱརེ ཨབྷིནིཔཱཏོཡེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ སབྷཡེསུ པན ཨིམེསུ ཨཱཧཱརེསུ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དྭེ ཛཱཡམྤཏིཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༢.༦༣) ནཡེན པུཏྟམཾསཱུཔམཾ དེསེསི. ཕསྶཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, གཱཝཱི ནིཙྩམྨཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམཾ དེསེསི. མནོསཉྩེཏནཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒཱརཀཱསཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཾ དེསེསི. ཝིཉྙཱཎཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཙོརཾ ཨཱགུཙཱརི’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན སཏྟིསཏཱཧཏཱུཔམཾ དེསེསི.

ཏཏྲཱཡཾ བྷཱུཏམཏྠཾ ཀཏྭཱ སངྑེཔཏོ ཨཏྠཡོཛནཱ, དྭེ ཀིར ཛཱཡམྤཏིཀཱ པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ པརིཏྟེན པཱཐེཡྻེན ཡོཛནསཏིཀཾ ཀནྟཱརམགྒཾ པཊིཔཛྫིཾསུ. ཏེསཾ པཉྙཱས ཡོཛནཱནི གནྟྭཱ པཱཐེཡྻཾ ནིཊྛཱསི. ཏེ ཁུཔྤིཔཱསཱཏུརཱ ཝིརལ༹ཙྪཱཡཱཡཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཏོ པུརིསོ བྷརིཡཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ ཨིཏོ སམནྟཱ པཉྙཱས ཡོཛནཱནི གཱམོ ཝཱ ནིགམོ ཝཱ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡཾ ཏཾ པུརིསེན ཀཱཏབྦཾ བཧུམྤི ཀསིགོརཀྑཱདིཀམྨཾ, ན དཱནི སཀྐཱ ཏཾ མཡཱ ཀཱཏུཾ, ཨེཧི མཾ མཱརེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ པཱཐེཡྻཾ ཀཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱཧཱི’’ཏི. སཱཔི ཨཱཧ ‘‘སཱམི མཡཱ དཱནི ཡཾ ཏཾ ཨིཏྠིཡཱ ཀཱཏབྦཾ བཧུམྤི སུཏྟཀནྟནཱདིཀམྨཾ, ཏཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨེཧི མཾ མཱརེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ པཱཐེཡྻཾ ཀཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱཧཱི’’ཏི. ཏཏོ སོ ཏཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ མཱཏུགཱམམརཎེན དྭིནྣཾ མརཎཾ པཉྙཱཡཏི. ན ཧི མནྡོ ཀུམཱརོ མཱཏརཾ ཝིནཱ ཛཱིཝིཏུཾ སཀྐོཏི. ཡདི པན མཡཾ ཛཱིཝཱམ, པུན དཱརཀཾ ལབྷེཡྻཱམ, ཧནྡ དཱནི པུཏྟཀཾ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ གཧེཏྭཱ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱམཱ’’ཏི.

ཏཏོ མཱཏཱ པུཏྟམཱཧ ‘‘ཏཱཏ པིཏུ སནྟིཀཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི. སོ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ པིཏཱ ‘‘མཡཱ པུཏྟཀཾ པོསེསྶཱམཱིཏི ཀསིགོརཀྑཱདཱིཧི ཨནཔྤཀཾ དུཀྑམནུབྷཱུཏཾ, ན སཀྐོམི པུཏྟཾ མཱརེཏུཾ, ཏྭཾཡེཝ ཏཝ པུཏྟཀཾ མཱརེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ མཱཏུསནྟིཀམེཝ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ མཱཏཱཔི ‘‘མཡཱ པུཏྟཾ པཏྠེནྟིཡཱ གོཝཏཀུཀྐུརཝཏདེཝཏཱཡཱཙནཱདཱིཧིཔི ཏཱཝ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཱུཏཾ, ཀོ པན ཝཱདོ ཀུཙྪིནཱ པརིཧརནྟིཡཱ? ན སཀྐཱཧཾ པུཏྟཾ མཱརེཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ པིཏུསནྟིཀཾཡེཝ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སོ དྭིནྣཾ ཨནྟརཱ གཙྪནྟོཡེཝ མཏོ. ཏེ ཏཾ དིསྭཱ པརིདེཝིཏྭཱ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ མཾསཱནི གཧེཏྭཱ ཁཱདནྟཱ པཀྐམིཾསུ. ཏེསཾ སོ པུཏྟམཾསཱཧཱརོ ནཝཧི ཀཱརཎེཧི པཊིཀུལཏྟཱ ནེཝ དཝཱཡ ཧོཏི, ན མདཱཡ ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡ, ཀེཝལཾ ཀནྟཱརནིཏྠརཎཏྠཱཡེཝ ཧོཏི.

ཀཏམེཧི ནཝཧི ཀཱརཎེཧི པཊིཀཱུལོཏི ཙེ? སཛཱཏིམཾསཏཱཡ ཉཱཏིམཾསཏཱཡ པུཏྟམཾསཏཱཡ པིཡཔུཏྟམཾསཏཱཡ ཏརུཎམཾསཏཱཡ ཨཱམཀམཾསཏཱཡ ཨགོརསམཾསཏཱཡ ཨལོཎཏཱཡ ཨདྷཱུཔིཏཏཱཡཱཏི. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརཾ ཨེཝཾ པུཏྟམཾསསདིསཾ པསྶཏི, སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ པུཏྟམཾསཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམཱཡཾ པན ཡཐཱ སཱ གཱཝཱི གཱིཝཏོ ཡཱཝ ཁུརཱ, ཏཱཝ ཙམྨཾ ཨུདྡཱལེཏྭཱ མུཏྟཱ ཡཾ ཡདེཝ ནིསྶཱཡ ཏིཊྛཏི, ཏཏྠ པཱཎཀེཧི ཁཛྫམཱནཱ དུཀྑསྶེཝཱདྷིཀརཎཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཕསྶོཔི ཡཾ ཡདེཝ ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ ཏིཊྛཏི, ཏཾཏཾཝཏྠཱརམྨཎསམྦྷཝསྶ ཝེདཡིཏདུཀྑསྶ ཨདྷིཀརཎམེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ ཕསྶཱཧཱརཾ ཨེཝཾ ནིཙྩམྨགཱཝིསདིསཾ པསྶཏི, སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི, ཨཡཾ ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱཡཾ པན ཡཐཱ སཱ ཨངྒཱརཀཱསུ, ཨེཝཾ མཧཱཔརིལཱ༹ཧཊྛེན ཏཡོ བྷཝཱ. ཡཐཱ ནཱནཱབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཨུཔཀཌྜྷཀཱ དྭེ པུརིསཱ, ཨེཝཾ བྷཝེསུ ཨུཔཀཌྜྷནཊྛེན མནོསཉྩེཏནཱ. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ མནོསཉྩེཏནཱཧཱརཾ ཨེཝཾ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔཀཌྜྷཀཔུརིསསདིསཾ པསྶཏི, སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི, ཨཡཾ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

སཏྟིསཏཱཧཏཱུཔམཱཡཾ པན ཡེན སོ པུརིསོ པུབྦཎྷསམཡེ སཏྟིསཏེན ཧཉྙཏི, ཏམསྶ སརཱིརེ ཝཎམུཁསཏཾ ཀཏྭཱ ཨནྟརཱ ཨཊྛཏྭཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེཡེཝ པཏཏི, ཨེཝཾ ཨིཏརཱནི དྭེ སཏྟིསཏཱནི, ཨེཝམསྶ པཏིཏོཀཱསེ ཨཔཏིཏྭཱ ཨཔཏིཏྭཱ གཏཱཧི སཏྟཱིཧི སབྦསརཱིརཾ ཚིདྡཱཝཚིདྡམེཝ ཧོཏི, ཏསྶ ཨེཀཝཎམུཁེཔི ཨུཔྤནྣསྶ དུཀྑསྶ པམཱཎཾ ནཏྠི, ཀོ པན ཝཱདོ ཏཱིསུ ཝཎམུཁསཏེསུ? ཏཏྠ སཏྟིནིཔཱཏཀཱལོ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎནིབྦཏྟཀཱལོ. ཝཎམུཁཛནནཾ ཝིཡ ཁནྡྷཛནནཾ. ཝཎམུཁེསུ དུཀྑཝེདནུཔྤཱདོ ཝིཡ ཛཱཏེསུ ཁནྡྷེསུ ཝཊྚམཱུལཀནཱནཱཝིདྷདུཀྑུཔྤཱདོ. ཨཔརོ ནཡོ, ཨཱགུཙཱརཱི པུརིསོ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ. ཏསྶ སཏྟིགྷཱཏེཧི ཨུཔྤནྣཝཎམུཁཱནི ཝིཡ ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔཾ. ཝཎམུཁཔཙྩཡཱ ཏསྶ པུརིསསྶ ཀཀྑལ༹དུཀྑུཔྤཱདོ ཝིཡ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎསྶ དྭཏྟིཾསཀམྨཀཱརཎཨཊྛནཝུཏིརོགཱདིཝསེན ནཱནཔྤཀཱརཀདུཀྑུཔྤཱདོ དཊྛབྦོ. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཾ ཨེཝཾ སཏྟིསཏཱཧཏསདིསཾ པསྶཏི. སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི, ཨཡཾ སཏྟིསཏཱཧཏཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

སོ ཨེཝཾ ཨིམེསུ ཨཱཧཱརེསུ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡནྟོ ཙཏྟཱརོཔི ཨཱཧཱརེ པརིཛཱནཱཏི, ཡེསུ པརིཉྙཱཏེསུ སབྦམྤི པརིཉྙཱཏཾ ཝཏྠུ པརིཉྙཱཏམེཝ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘ཀབལཱི༹ཀཱརེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏི. པཉྩཀཱམགུཎིཀེ རཱགེ པརིཉྙཱཏེ ནཏྠི ཏཾ སཾཡོཛནཾ, ཡེན སཾཡོཛནེན སཾཡུཏྟོ ཨརིཡསཱཝཀོ པུན ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགཙྪེཡྻ. ཕསྶེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ ཏིསྶོ ཝེདནཱ པརིཉྙཱཏཱ ཧོནྟི. ཏཱིསུ ཝེདནཱསུ པརིཉྙཱཏཱསུ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ནཏྠི ཀིཉྩི ཨུཏྟརིཀརཎཱིཡནྟི ཝདཱམི. མནོསཉྩེཏནཱཡ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ ཏིསྶོ ཏཎྷཱ པརིཉྙཱཏཱ ཧོནྟི. ཏཱིསུ ཏཎྷཱསུ པརིཉྙཱཏཱསུ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ནཏྠི ཀིཉྩི ཨུཏྟརིཀརཎཱིཡནྟི ཝདཱམི. ཝིཉྙཱཎེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ ནཱམརཱུཔཾ པརིཉྙཱཏཾ ཧོཏི. ནཱམརཱུཔེ པརིཉྙཱཏེ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ནཏྠི ཀིཉྩི ཨུཏྟརིཀརཎཱིཡནྟི ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༦༣).

ཏཎྷཱསམུདཡཱ ཨཱཧཱརསམུདཡོཏི པུརིམཏཎྷཱསམུདཡཱ པཊིསནྡྷིཀཱནཾ ཨཱཧཱརཱནཾ སམུདཡོ ནིབྦཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཐཾ? པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཧི ཏིསནྟཏིཝསེན ཨུཔྤནྣསམཏིཾསརཱུཔབྦྷནྟརེ ཛཱཏཱ ཨོཛཱ ཨཏྠི. ཨཡཾ ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟོ ཨུཔཱདིནྣཀཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ. པཊིསནྡྷིཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ པན ཕསྶཙེཏནཱ སཡཉྩ ཙིཏྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམེ ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟཱ ཨུཔཱདིནྣཀཕསྶམནོསཉྩེཏནཱ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཱཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ པུརིམཏཎྷཱསམུདཡཱ པཊིསནྡྷིཀཱནཾ ཨཱཧཱརཱནཾ སམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨཱ པནིདྷ ཨུཔཱདིནྣཀཱཔི ཨནུཔཱདིནྣཀཱཔི ཨཱཧཱརཱ མིསྶེཏྭཱ ཀཐིཏཱ, ཏསྨཱ ཨནུཔཱདིནྣཀཱནམྤི ཨེཝཾ ཏཎྷཱསམུདཡཱ ཨཱཧཱརསམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཊྛལོབྷསཧགཏཙིཏྟསམུཊྛིཏེསུ ཧི རཱུཔེསུ ཨོཛཱ ཨཏྠི, ཨཡཾ སཧཛཱཏཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟོ ཨནུཔཱདིནྣཀཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ. ལོབྷསཧགཏཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ པན ཕསྶཙེཏནཱ སཡཉྩ ཙིཏྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམེ ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟཱ ཨནུཔཱདིནྣཀཕསྶམནོསཉྩེཏནཱ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཱཏི.

ཏཎྷཱནིརོདྷཱ ཨཱཧཱརནིརོདྷོཏི ཨིམིསྶཱ ཨུཔཱདིནྣཀཱནཉྩ ཨནུཔཱདིནྣཀཱནཉྩ ཨཱཧཱརཱནཾ པཙྩཡབྷཱུཏཱཡ ཏཎྷཱཡ ནིརོདྷེན ཨཱཧཱརནིརོདྷོ པཉྙཱཡཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཨིདྷ ཙཏྟཱརིཔི སཙྩཱནི སརཱུཔེནེཝ ཝུཏྟཱནི. ཡཐཱ ཙ ཨིདྷ, ཨེཝཾ ཨིཏོ ཨུཏྟརིམྤི སབྦཝཱརེསཱུཏི. ཏསྨཱ སབྦཏྠ ཨསམྨུཡ྄ཧནྟེན སཙྩཱནི ཨུདྡྷརིཏབྦཱནི. སབྦཝཱརེསུ ཙ ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཁོ ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨིདཾ དེསནཱནིཡྻཱཏནཾ ཏཏྠ ཏཏྠ དེསིཏདྷམྨཝསེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཏསྶ ཨིདྷ ཏཱཝ ཨཡཾ ཡོཛནཱ ཨེཏྟཱཝཏཱཔཱིཏི ཨིམཱཡ ཨཱཧཱརདེསནཱཡ ཝུཏྟམནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷཝསེནཱཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠཱཔི.

ཨཱཧཱརཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཙྩཝཱརཝཎྞནཱ

༩༡. ཨིདཱནི ‘‘སཱདྷཱཝུསོ’’ཏི པུརིམནཡེནེཝ ཐེརསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨུཏྟརིམྤི པཉྷཾ པུཙྪིཾསུ. ཐེརོ ཙ ནེསཾ ཨཉྙེནཔི པརིཡཱཡེན བྱཱཀཱསི. ཨེས ནཡོ ཨིཏོ པརེསུཔི སབྦཝཱརེསུ. ཏསྨཱ ཨིཏོ པརཾ ཨེཝརཱུཔཱནི ཝཙནཱནི ཨནཱམསིཏྭཱ ཡེན ཡེན པརིཡཱཡེན བྱཱཀརོཏི, ཏསྶ ཏསྶེཝ ཨཏྠཾ ཝཎྞཡིསྶཱམ. ཨིམསྶ པན ཝཱརསྶ སངྑེཔདེསནཱཡཾ དུཀྑཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཏྠ དུཀྑནྟི དུཀྑསཙྩཾ. ཝིཏྠཱརདེསནཱཡཾ པན ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སཙྩནིདྡེསེ ཝུཏྟམེཝཱཏི.

སཙྩཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛརཱམརཎཝཱརཝཎྞནཱ

༩༢. ཨིཏོ པརཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཝསེན དེསནཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཛརཱམརཎཝཱརེ ཏཱཝ ཏེསཾ ཏེསནྟི ཨཡཾ སངྑེཔཏོ ཨནེཀེསཾ སཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོཏི ཉཱཏབྦོ. ཡཱ དེཝདཏྟསྶ ཛརཱ, ཡཱ སོམདཏྟསྶ ཛརཱཏི ཨེཝཉྷི དིཝསམྤི ཀཐེནྟསྶ ནེཝ སཏྟཱ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪནྟི. ཨིམེཧི པན དྭཱིཧི པདེཧི ན ཀོཙི སཏྟོ ཨཔརིཡཱདིནྣོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཡཾ སངྑེཔཏོ ཨནེཀེསཾ སཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོ’’ཏི.

ཏམྷི ཏམྷཱིཏི ཨཡཾ གཏིཛཱཏིཝསེན ཨནེཀེསཾ ནིཀཱཡཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོ. སཏྟནིཀཱཡེཏི སཱདྷཱརཎནིདྡེསེན ནིདྡིཊྛསྶ སརཱུཔནིདསྶནཾ. ཛརཱ ཛཱིརཎཏཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཛརཱཏི སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཛཱིརཎཏཱཏི ཨཱཀཱརནིདྡེསོ. ཁཎྜིཙྩནྟིཨཱདཡོ ཀཱལཱཏིཀྐམེ ཀིཙྩནིདྡེསཱ. པཙྪིམཱ དྭེ པཀཏིནིདྡེསཱ. ཨཡཉྷི ཛརཱཏི ཨིམིནཱ པདེན སབྷཱཝཏོ དཱིཔིཏཱ, ཏེནསྶཱཡཾ སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཛཱིརཎཏཱཏི ཨིམིནཱ ཨཱཀཱརཏོ. ཏེནསྶཱཡཾ ཨཱཀཱརནིདྡེསོ. ཁཎྜིཙྩནྟི ཨིམིནཱ ཀཱལཱཏིཀྐམེ དནྟནཁཱནཾ ཁཎྜིཏབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ. པཱལིཙྩནྟི ཨིམིནཱ ཀེསལོམཱནཾ པལིཏབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ. ཝལིཏྟཙཏཱཏི ཨིམིནཱ མཾསཾ མིལཱཔེཏྭཱ ཏཙེ ཝལིཏྟབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ དཱིཔིཏཱ. ཏེནསྶཱ ཨིམེ ཁཎྜིཙྩནྟིཨཱདཡོ ཏཡོ ཀཱལཱཏིཀྐམེ ཀིཙྩནིདྡེསཱ. ཏེཧི ཨིམེསཾ ཝིཀཱརཱནཾ དསྶནཝསེན པཱཀཊཱིབྷཱུཏཱ པཱཀཊཛརཱ དསྶིཏཱ. ཡཐེཝ ཧི ཨུདཀསྶ ཝཱ ཨགྒིནོ ཝཱ ཝཱཏསྶ ཝཱ ཏིཎརུཀྑཱདཱིནཾ སམྦྷགྒཔལིབྷགྒཏཱཡ ཝཱ ཛྷཱམཏཱཡ ཝཱ གཏམགྒོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ན ཙ སོ གཏམགྒོ ཏཱནེཝ ཨུདཀཱདཱིནི, ཨེཝམེཝ ཛརཱཡ དནྟཱདཱིསུ ཁཎྜིཙྩཱདིཝསེན གཏམགྒོ པཱཀཊོ, ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱཔི གཡ྄ཧཏི. ན ཙ ཁཎྜིཙྩཱདཱིནེཝ ཛརཱ, ན ཧི ཛརཱ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ ཧོཏི.

ཨཱཡུནོ སཾཧཱནི ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀོཏི ཨིམེཧི པན པདེཧི ཀཱལཱཏིཀྐམེཡེཝ ཨབྷིབྱཏྟཏཱཡ ཨཱཡུཀྑཡཙཀྑཱདིཨིནྡྲིཡཔརིཔཱཀསཉྙིཏཱཡ པཀཏིཡཱ དཱིཔིཏཱ. ཏེནསྶིམེ པཙྪིམཱ དྭེ པཀཏིནིདྡེསཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཛརཾ པཏྟསྶ ཨཱཡུ ཧཱཡཏི, ཏསྨཱ ཛརཱ ‘‘ཨཱཡུནོ སཾཧཱནཱི’’ཏི ཕལཱུཔཙཱརེན ཝུཏྟཱ. ཡསྨཱ ཙ དཧརཀཱལེ སུཔྤསནྣཱནི སུཁུམམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ སུཁེནེཝ གཎྷནསམཏྠཱནི ཙཀྑཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཛརཾ པཏྟསྶ པརིཔཀྐཱནི ཨཱལུལི༹ཏཱནི ཨཝིསདཱནི ཨོལཱ༹རིཀམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ གཧེཏུཾ ཨསམཏྠཱནི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀོ’’ཏིཔི ཕལཱུཔཙཱརེནེཝ ཝུཏྟཱ. སཱ པནཱཡཾ ཨེཝཾ ནིདྡིཊྛཱ སབྦཱཔི ཛརཱ པཱཀཊཱ པཊིཙྪནྣཱཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི.

ཏཏྠ དནྟཱདཱིསུ ཁཎྜབྷཱཝཱདིདསྶནཏོ རཱུཔདྷམྨེསུ ཛརཱ པཱཀཊཛརཱ ནཱམ. ཨརཱུཔདྷམྨེསུ པན ཏཱདིསསྶ ཝིཀཱརསྶ ཨདསྶནཏོ པཊིཙྪནྣཛརཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཡྭཱཡཾ ཁཎྜཱདིབྷཱཝོ དིསྶཏི, སོ ཏཱདིསཱནཾ དནྟཱདཱིནཾ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཝཎྞོཡེཝ, ཏཾ ཙཀྑུནཱ དིསྭཱ མནོདྭཱརེན ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིམེ དནྟཱ ཛརཱཡ པཧཊཱ’’ཏི ཛརཾ ཛཱནཱཏི ཨུདཀཊྛཱནེ བདྡྷཱནི གོསཱིསཱདཱིནི ཨོལོཀེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཨུདཀསྶ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཛཱནནཾ ཝིཡ. པུན ཨཝཱིཙི སཝཱིཙཱིཏི ཨེཝམྤི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ མཎིཀནཀརཛཏཔཝཱལ༹སཱུརིཡཱདཱིནཾ མནྡདསཀཱདཱིསུ པཱཎཱིནཾ ཝིཡ པུཔྥཕལཔལླཝཱདཱིསུ ཙ ཨཔཱཎཱིནཾ ཝིཡ ཨནྟརནྟརཱ ཝཎྞཝིསེསཱདཱིནཾ དུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཛརཱ ཨཝཱིཙིཛརཱ ནཱམ, ནིརནྟརཛརཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏོ ཨཉྙེསུ པན ཡཐཱཝུཏྟེསུ ཨནྟརནྟརཱ ཝཎྞཝིསེསཱདཱིནཾ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཛརཱ སཝཱིཙིཛརཱ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིཏོ པརཾ, ཏེསཾ ཏེསནྟིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཙུཏི ཙཝནཏཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཙུཏཱིཏི ཙཝནཀཝསེན ཝུཙྩཏི, ཨེཀཙཏུཔཉྩཀྑནྡྷཱནཾ སཱམཉྙཝཙནམེཏཾ. ཙཝནཏཱཏི བྷཱཝཝཙནེན ལཀྑཎནིདསྶནཾ. བྷེདོཏི ཙུཏིཀྑནྡྷཱནཾ བྷངྒུཔྤཏྟིཔརིདཱིཔནཾ. ཨནྟརདྷཱནནྟི གྷཊསྶེཝ བྷིནྣསྶ བྷིནྣཱནཾ ཙུཏིཀྑནྡྷཱནཾ ཡེན ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཋཱནཱབྷཱཝཔརིདཱིཔནཾ. མཙྩུ མརཎནྟི མཙྩུསངྑཱཏཾ མརཎཾ. ཏེན སམུཙྪེདམརཎཱདཱིནི ནིསེདྷེཏི. ཀཱལོ ནཱམ ཨནྟཀོ, ཏསྶ ཀིརིཡཱཏི ཀཱལཀིརིཡཱ. ཨེཏེན ལོཀསམྨུཏིཡཱ མརཎཾ དཱིཔེཏི.

ཨིདཱནི པརམཏྠེན དཱིཔེཏུཾ, ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོཏིཨཱདིམཱཧ. པརམཏྠེན ཧི ཁནྡྷཱཡེཝ བྷིཛྫནྟི, ན སཏྟོ ནཱམ ཀོཙི མརཏི. ཁནྡྷེསུ པན བྷིཛྫམཱནེསུ སཏྟོ མརཏི, བྷིནྣེསུ མཏོཏི ཝོཧཱརོ ཧོཏི.

ཨེཏྠ ཙ ཙཏུཝོཀཱརཝསེན ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, ཨེཀཝོཀཱརཝསེན ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ. ཙཏུཝོཀཱརཝསེན ཝཱ ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, སེསདྭཡཝསེན ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? བྷཝདྭཡེཔི རཱུཔཀཱཡསངྑཱཏསྶ ཀལེ༹ཝརསྶ སམྦྷཝཏོ. ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ཙ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱདཱིསུ ཁནྡྷཱ བྷིཛྫནྟེཝ, ན ཀིཉྩི ནིཀྑིཔནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, མནུསྶཱདཱིསུ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ. ཨེཏྠ ཙ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔཀཱརཎཏོ མརཎཾ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོཏི ཝུཏྟནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨིཏི ཨཡཉྩ ཛརཱ ཨིདཉྩ མརཎཾ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོཏི ཨིདཾ ཨུབྷཡམྤི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནྟི ཀཐཱིཡཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཛརཱམརཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛཱཏིཝཱརཝཎྞནཱ

༩༣. ཛཱཏིཝཱརེ ཛཱཏི སཉྫཱཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཛཱཡནཊྛེན ཛཱཏི, སཱ ཨཔརིཔུཎྞཱཡཏནཝསེན ཡུཏྟཱ. སཉྫཱཡནཊྛེན སཉྫཱཏི, སཱ པརིཔུཎྞཱཡཏནཝསེན ཡུཏྟཱ. ཨོཀྐམནཊྛེན ཨོཀྐནྟི, སཱ ཨཎྜཛཛལཱབུཛཝསེན ཡུཏྟཱ. ཏེ ཧི ཨཎྜཀོསཉྩ ཝཏྠིཀོསཉྩ ཨོཀྐམནྟཱ པཝིསནྟཱ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟི. ཨབྷིནིབྦཏྟནཊྛེན ཨབྷིནིབྦཏྟི, སཱ སཾསེདཛཨོཔཔཱཏིཀཝསེན ཡུཏྟཱ, ཏེ ཧི པཱཀཊཱཡེཝ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟནྟི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཝོཧཱརདེསནཱ.

ཨིདཱནི པརམཏྠདེསནཱ ཧོཏི. ཁནྡྷཱཡེཝ ཧི པརམཏྠཏོ པཱཏུབྷཝནྟི, ན སཏྟོ. ཏཏྠ ཙ ཁནྡྷཱནནྟི ཨེཀཝོཀཱརབྷཝེ ཨེཀསྶ ཙཏུཝོཀཱརབྷཝེ ཙཏུནྣཾ པཉྩཝོཀཱརབྷཝེ པཉྩནྣམྤི གཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. པཱཏུབྷཱཝོཏི ཨུཔྤཏྟི. ཨཱཡཏནཱནནྟི ཨེཏྠ ཏཏྲ ཏཏྲ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡཏནཝསེནེཝ སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. པཊིལཱབྷོཏི སནྟཏིཡཾ པཱཏུབྷཱཝོཡེཝ. པཱཏུབྷཝནྟཱནེཝ ཧི ཏཱནི པཊིལདྡྷཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ ཛཱཏཱིཏི ཨིམིནཱ པདེན ཝོཧཱརཏོ པརམཏྠཏོ ཙ དེསིཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ ནིགམནཾ ཀརོཏཱིཏི. བྷཝསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཛཱཏིཡཱ པཙྩཡབྷཱུཏོ ཀམྨབྷཝོ ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཛཱཏིཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷཝཝཱརཝཎྞནཱ

༩༤. བྷཝཝཱརེ ཀཱམབྷཝོཏི ཀམྨབྷཝོ ཙ ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ཙ. ཏཏྠ ཀམྨབྷཝོ ནཱམ ཀཱམབྷཝཱུཔགཾ ཀམྨམེཝ. ཏཉྷི ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྶ ཀཱརཎཏྟཱ ‘‘སུཁོ བུདྡྷཱནམུཔྤཱདོ (དྷ. པ. ༡༩༤) དུཀྑོ པཱཔསྶ ཨུཙྩཡོ’’ཏིཨཱདཱིནི (དྷ. པ. ༡༡༧) ཝིཡ ཕལཝོཧཱརེན བྷཝོཏི ཝུཏྟཾ. ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ནཱམ ཏེན ཀམྨེན ནིབྦཏྟཾ ཨུཔཱདིནྣཁནྡྷཔཉྩཀཾ. ཏཉྷི ཏཏྠ བྷཝཏཱིཏི ཀཏྭཱ བྷཝོཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨིདཾ ཀམྨཉྩ ཨུཔཔཏྟི ཙ ཨུབྷཡམྤེཏམིདྷ ‘‘ཀཱམབྷཝོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ. ཨུཔཱདཱནསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཨུཔཱདཱནཾ ཀུསལཀམྨབྷཝསྶ ཨུཔནིསྶཡཝསེནེཝ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཀུསལཀམྨབྷཝསྶ ཨུཔནིསྶཡཝསེནཔི སཧཛཱཏཱདིཝསེནཔི. ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྶ པན སབྦསྶཱཔི ཨུཔནིསྶཡཝསེནེཝ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

བྷཝཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔཱདཱནཝཱརཝཎྞནཱ

༩༥. ཨུཔཱདཱནཝཱརེ ཀཱམུཔཱདཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཝཏྠུཀཱམཾ ཨུཔཱདིཡཏི ཨེཏེན, སཡཾ ཝཱ ཏཾ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ཀཱམུཔཱདཱནཾ. ཀཱམོ ཙ སོ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི ཝཱ ཀཱམུཔཱདཱནཾ. ཨུཔཱདཱནནྟི དལ༹ྷགྒཧཎཾ ཝུཙྩཏི. དལ༹ྷཏྠོ ཧི ཨེཏྠ ཨུཔསདྡོ, ‘‘ཨུཔཱཡཱས ཨུཔཀཊྛཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀཱམུཔཱདཱནཾ, ཡོ ཀཱམེསུ ཀཱམཙྪནྡོ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༢༢༠; ཝིབྷ. ༩༣༨) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཐཱ དིཊྛི ཙ སཱ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི དིཊྛུཔཱདཱནཾ. ཨཐ ཝཱ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡཏི, ཨུཔཱདིཡནྟི ཝཱ ཨེཏེན དིཊྛིནྟི དིཊྛུཔཱདཱནཾ. ཨུཔཱདིཡཏི ཧི པུརིམདིཊྛིཾ ཨུཏྟརདིཊྛི. ཨུཔཱདིཡནྟི ཙ ཏཱཡ དིཊྛིཾ. ཡཐཱཧ ‘‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟིཨཱདི (མ. ནི. ༣.༢༧), སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཝཛྫསྶ སབྦདིཊྛིགཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ དིཊྛུཔཱདཱནཾ ནཏྠི དིནྣ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༢༢༠; ཝིབྷ. ༩༣༨) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཐཱ སཱིལབྦཏཾ ཨུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེན, སཡཾ ཝཱ ཏཾ ཨུཔཱདིཡཏི, སཱིལབྦཏཉྩ ཏཾ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི ཝཱ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ. གོསཱིལགོཝཏཱདཱིནི ཧི ཨེཝཾ སུདྡྷཱིཏི ཨབྷིནིཝེསཏོ སཡམེཝ ཨུཔཱདཱནཱནི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ, ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཱིལེན སུདྡྷཱི’’ཏི ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིདཱནི ཝདནྟི ཨེཏེནཱཏི ཝཱདོ. ཨུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེནཱཏི ཨུཔཱདཱནཾ. ཀིཾ ཝདནྟི, ཨུཔཱདིཡནྟི ཝཱ? ཨཏྟཱནཾ. ཨཏྟནོ ཝཱདུཔཱདཱནཾ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ. ཨཏྟཝཱདམཏྟམེཝ ཝཱ ཨཏྟཱཏི ཨུཔཱདིཡཏི ཨེཏེནཱཏི ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ, ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱཡ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ, ཨིདྷ ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༡༢༢༣) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཎྷཱསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ ཏཎྷཱ ཀཱམུཔཱདཱནསྶ ཨུཔནིསྶཡཝསེན ཨནནྟརསམནནྟརནཏྠིཝིགཏཱསེཝནཝསེན ཝཱ པཙྩཡོ. ཨཝསེསཱནཾ པན སཧཛཱཏཱདིཝསེནཱཔི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཨུཔཱདཱནཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཎྷཱཝཱརཝཎྞནཱ

༩༦. ཏཎྷཱཝཱརེ རཱུཔཏཎྷཱ…པེ… དྷམྨཏཎྷཱཏི ཨེཝཾ ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ ཛཝནཝཱིཐིཡཾ པཝཏྟཱཡ ཏཎྷཱཡ ‘‘སེཊྛིཔུཏྟོ བྲཱཧྨཎཔུཏྟོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ པིཏིཏོ ནཱམཾ ཝིཡ པིཏིསདིསཱརམྨཎཏོ ནཱམཾ. ཨེཏྠ ཙ རཱུཔཱརམྨཎཱ ཏཎྷཱ, རཱུཔེ ཏཎྷཱཏི རཱུཔཏཎྷཱ. སཱ ཀཱམརཱགབྷཱཝེན རཱུཔཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ ཀཱམཏཎྷཱ. སསྶཏདིཊྛིསཧགཏརཱགབྷཱཝེན རཱུཔཾ ནིཙྩཾ དྷུཝཾ སསྶཏནྟི ཨེཝཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ བྷཝཏཎྷཱ. ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏརཱགབྷཱཝེན རཱུཔཾ ཨུཙྪིཛྫཏི ཝིནསྶཏི པེཙྩ ན བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ ཝིབྷཝཏཎྷཱཏི ཨེཝཾ ཏིཝིདྷཱ ཧོཏི. ཡཐཱ ཙ རཱུཔཏཎྷཱ, ཏཐཱ སདྡཏཎྷཱདཡོཔཱིཏི ཨེཏཱནི ཨཊྛཱརས ཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཧོནྟི. ཏཱནི ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔཱདཱིསུ ཨཊྛཱརས, བཧིདྡྷཱརཱུཔཱདཱིསུ ཨཊྛཱརསཱཏི ཚཏྟིཾས. ཨིཏི ཨཏཱིཏཱནི ཚཏྟིཾས, ཨནཱགཏཱནི ཚཏྟིཾས, པཙྩུཔྤནྣཱནི ཚཏྟིཾསཱཏི ཨཊྛསཏཾ. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀསྶུཔཱདཱཡ ‘ཨསྨཱི’ཏི ཧོཏི, ‘ཨིཏྠསྨཱི’ཏི ཧོཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༩༧༣-༩༧༤) ཝཱ ཨེཝམཱདཱིནཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀརཱུཔཱདིནིསྶིཏཱནི ཨཊྛཱརས, ‘‘བཱཧིརསྶུཔཱདཱཡ ‘ཨིམིནཱ ཨསྨཱི’ཏི ཧོཏི, ‘ཨིམིནཱ ཨིཏྠསྨཱི’ཏི ཧོཏཱི’’ཏི ཝཱ (ཝིབྷ. ༩༧༥) ཨེཝམཱདིནཱ བཱཧིརརཱུཔཱདིནིསྶིཏཱནི ཨཊྛཱརསཱཏི ཚཏྟིཾས. ཨིཏི ཨཏཱིཏཱནི ཚཏྟིཾས, ཨནཱགཏཱནི ཚཏྟིཾས, པཙྩུཔྤནྣཱནི ཚཏྟིཾསཱཏི ཨེཝམྤི ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཧོནྟི. པུན སངྒཧེ ཀརཱིཡམཱནེ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཚལེ༹ཝ ཏཎྷཱཀཱཡཱ ཏིསྶོཡེཝ ཀཱམཏཎྷཱདཡོ ཧོནྟཱིཏི ཨེཝཾ –

ནིདྡེསཏྠེན ནིདྡེས-ཝིཏྠཱརཱ ཝིཏྠཱརསྶ ཙ;

པུན སངྒཧཏོ ཏཎྷཱ, ཝིཉྙཱཏབྦཱ ཝིབྷཱཝིནཱཏི.

ཝེདནཱསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཝེདནཱཏི ཝིཔཱཀཝེདནཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. སཱ ཀཐཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཏཎྷཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏཱིཏི ཙེ? ཨསྶཱདནཱིཡཏོ. སུཁཱཡ ཧི ཝེདནཱཡ ཨསྶཱདནེན སཏྟཱ ཝེདནཾ མམཱཡནྟཱ ཝེདནཱཡ ཏཎྷཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཝེདནཱརཱགརཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨིཊྛམེཝ རཱུཔཾ པཏྠེནྟི, ལདྡྷཱ ཙ ནཾ ཨསྶཱདེནྟི, ཨཱརམྨཎདཱཡཀཱནཉྩ ཙིཏྟཀཱརཱདཱིནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི. ཏཐཱ སོཏདྭཱརཱདཱིསུ ཨིཊྛེ ཙ སདྡཱདཡོ པཏྠེནྟི, ལདྡྷཱ ཙ ནེ ཨསྶཱདེནྟི, ཨཱརམྨཎདཱཡཀཱནཉྩ ཝཱིཎཱཝཱདཀ-གནྡྷིཀསཱུད-ཏནྟཝཱཡ-ནཱནཱཝིདྷསིཔྤསནྡསྶཀཱདཱིནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ པུཏྟསིནེཧེན པུཏྟཾ མམཱཡནྟཱ དྷཱཏིཡཱ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, སཔྤཱཡསཔྤིཁཱིརཱདཱིནིཡེཝ ནཾ པཱཡེནྟི ཙེཝ བྷོཛེནྟི ཙ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཏཎྷཱཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝེདནཱཝཱརཝཎྞནཱ

༩༧. ཝེདནཱཝཱརེ ཝེདནཱཀཱཡཱཏི ཝེདནཱསམཱུཧཱ. ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ…པེ… མནོསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱཏི ཨེཏཾ ‘‘ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ ཨཏྠི ཀུསལཱ, ཨཏྠི ཨཀུསལཱ, ཨཏྠི ཨབྱཱཀཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༣༤) ཨེཝཾ ཝིབྷངྒེ ཨཱགཏཏྟཱ ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ པཝཏྟཱནཾ ཀུསལཱཀུསལཱབྱཱཀཏཝེདནཱནཾ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ, མནྟཱཎིཔུཏྟོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ མཱཏིཏོ ནཱམཾ ཝིཡ མཱཏིསདིསཝཏྠུཏོ ནཱམཾ. ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ ཙཀྑུསམྥསྶཧེཏུ ཛཱཏཱ ཝེདནཱ ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སབྦསངྒཱཧིཀཀཐཱ. ཝིཔཱཀཝསེན པན ཙཀྑུདྭཱརེ དྭེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱནི, དྭེ མནོདྷཱཏུཡོ, ཏིསྶོ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོཏི ཨེཏཱཧི སམྤཡུཏྟཝསེན ཝེདནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ སོཏདྭཱརཱདཱིསུ. མནོདྭཱརེ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུསམྤཡུཏྟཱཝ.

ཕསྶསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན པཉྩདྭཱརེ པཉྩཝཏྠུཀཝེདནཱནཾ སཧཛཱཏཙཀྑུསམྥསྶཱདིསམུདཡཱ སམུདཡོ ཧོཏི. ཨཝསེསཱནཾ ཙཀྑུསམྥསྶཱདཡོ ཨུཔནིསྶཡཱདིཝསེན པཙྩཡཱ. མནོདྭཱརེ ཏདཱརམྨཎཝེདནཱནཾ ཨདྭཱརིཀཱནཉྩ པཊིསནྡྷིབྷཝངྒཙུཏིཝེདནཱནཾ སཧཛཱཏམནོསམྥསྶསམུདཡཱ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཝེདནཱཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཕསྶཝཱརཝཎྞནཱ

༩༨. ཕསྶཝཱརེ ཙཀྑུསམྥསྶོཏི ཙཀྑུམྷི སམྥསྶོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཙཀྑུསམྥསྶོ…པེ… ཀཱཡསམྥསྶོཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཀུསལཱཀུསལཝིཔཱཀཱ པཉྩཝཏྠུཀཱ དས སམྥསྶཱ ཝུཏྟཱ ཧོནྟི. མནོསམྥསྶོཏི ཨིམིནཱ སེསཱ བཱཝཱིསཏི ལོཀིཡཝིཔཱཀམནསམྤཡུཏྟཕསྶཱ. སལཱ༹ཡཏནསམུདཡཱཏི ཚནྣཾ ཙཀྑཱདཱིནཾ ཨཱཡཏནཱནཾ སམུདཡེན ཨིམསྶ ཚབྦིདྷསྶཱཔི སམྥསྶསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཕསྶཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སལཱ༹ཡཏནཝཱརཝཎྞནཱ

༩༩. སལཱ༹ཡཏནཝཱརེ ཙཀྑཱཡཏནནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཁནྡྷནིདྡེསེ ཙེཝ ཨཱཡཏནནིདྡེསེ ཙ ཝུཏྟནཡམེཝ. ནཱམརཱུཔསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཡཾ ནཱམཾ ཡཉྩ རཱུཔཾ, ཡཉྩ ནཱམརཱུཔཾ ཡསྶ ཨཱཡཏནསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏསྶ ཝསེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདནིདྡེསེ ཝུཏྟནཡེན ནཱམརཱུཔསམུདཡཱ སལཱ༹ཡཏནསམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝཱཏི.

སལཱ༹ཡཏནཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཱམརཱུཔཝཱརཝཎྞནཱ

༡༠༠. ནཱམརཱུཔཝཱརེ ནམནལཀྑཎཾ ནཱམཾ. རུཔྤནལཀྑཎཾ རཱུཔཾ. ཝིཏྠཱརཝཱརེ པནསྶ ཝེདནཱཏི ཝེདནཱཀྑནྡྷོ. སཉྙཱཏི སཉྙཱཀྑནྡྷོ. ཙེཏནཱ ཕསྶོ མནསིཀཱརོཏི སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཀཱམཉྩ ཨཉྙེཔི སངྑཱརཀྑནྡྷསངྒཧིཏཱ དྷམྨཱ སནྟི, ཨིམེ པན ཏཡོ སབྦདུབྦལེསུཔི ཙིཏྟེསུ སནྟི. ཏསྨཱ ཨེཏེསཾཡེཝ ཝསེནེཏྠ སངྑཱརཀྑནྡྷོཔི དསྶིཏོ. ཙཏྟཱརི ཙ མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཨེཏྠ ཙཏྟཱརཱིཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི པཐཝཱིཨཱཔཏེཛཝཱཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡེན པན ཀཱརཎེ