📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ

མཱུལཔཎྞཱས-ཨཊྛཀཐཱ

(པཋམོ བྷཱགོ)

གནྠཱརམྦྷཀཐཱ

ཀརུཎཱསཱིཏལཧདཡཾ, པཉྙཱཔཛྫོཏཝིཧཏམོཧཏམཾ;

སནརཱམརལོཀགརུཾ, ཝནྡེ སུགཏཾ གཏིཝིམུཏྟཾ.

བུདྡྷོཔི བུདྡྷབྷཱཝཾ, བྷཱཝེཏྭཱ ཙེཝ སཙྪིཀཏྭཱ ཙ;

ཡཾ ཨུཔགཏོ གཏམལཾ, ཝནྡེ ཏམནུཏྟརཾ དྷམྨཾ.

སུགཏསྶ ཨོརསཱནཾ, པུཏྟཱནཾ མཱརསེནམཐནཱནཾ;

ཨཊྛནྣམྤི སམཱུཧཾ, སིརསཱ ཝནྡེ ཨརིཡསངྒྷཾ.

ཨིཏི མེ པསནྣམཏིནོ, རཏནཏྟཡཝནྡནཱམཡཾ པུཉྙཾ;

ཡཾ སུཝིཧཏནྟརཱཡོ, ཧུཏྭཱ ཏསྶཱནུབྷཱཝེན.

མཛ྄ཛྷིམཔམཱཎསུཏྟངྐིཏསྶ ཨིདྷ མཛ྄ཛྷིམཱགམཝརསྶ;

བུདྡྷཱནུབུདྡྷསཾཝཎྞིཏསྶ པརཝཱདམཐནསྶ.

ཨཏྠཔྤཀཱསནཏྠཾ, ཨཊྛཀཐཱ ཨཱདིཏོ ཝསིསཏེཧི;

པཉྩཧི ཡཱ སངྒཱིཏཱ, ཨནུསངྒཱིཏཱ ཙ པཙྪཱཔི.

སཱིཧལ༹དཱིཔཾ པན ཨཱབྷཏཱཐ ཝསིནཱ མཧཱམཧིནྡེན;

ཋཔིཏཱ སཱིཧལ༹བྷཱསཱཡ, དཱིཔཝཱསཱིནམཏྠཱཡ.

ཨཔནེཏྭཱན ཏཏོཧཾ, སཱིཧལ༹བྷཱསཾ མནོརམཾ བྷཱསཾ;

ཏནྟིནཡཱནུཙྪཝིཀཾ, ཨཱརོཔེནྟོ ཝིགཏདོསཾ.

སམཡཾ ཨཝིལོམེནྟོ, ཐེརཱནཾ ཐེརཝཾསདཱིཔཱནཾ;

སུནིཔུཎཝིནིཙྪཡཱནཾ, མཧཱཝིཧཱརེ ནིཝཱསཱིནཾ.

ཧིཏྭཱ པུནཔྤུནཱགཏམཏྠཾ, ཨཏྠཾ པཀཱསཡིསྶཱམི;

སུཛནསྶ ཙ ཏུཊྛཏྠཾ, ཙིརཊྛིཏཏྠཉྩ དྷམྨསྶ.

སཱིལཀཐཱ དྷུཏདྷམྨཱ, ཀམྨཊྛཱནཱནི ཙེཝ སབྦཱནི;

ཙརིཡཱཝིདྷཱནསཧིཏོ, ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཝིཏྠཱརོ.

སབྦཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོ, པཉྙཱསངྐལནནིཙྪཡོ ཙེཝ;

ཁནྡྷཱདྷཱཏཱཡཏནིནྡྲིཡཱནི ཨརིཡཱནི ཙེཝ ཙཏྟཱརི.

སཙྩཱནི པཙྩཡཱཀཱརདེསནཱ སུཔརིསུདྡྷནིཔུཎནཡཱ;

ཨཝིམུཏྟཏནྟིམགྒཱ, ཝིཔསྶནཱབྷཱཝནཱ ཙེཝ.

ཨིཏི པན སབྦཾ ཡསྨཱ, ཝིསུདྡྷིམགྒེ མཡཱ སུཔརིསུདྡྷཾ;

ཝུཏྟཾ ཏསྨཱ བྷིཡྻོ, ན ཏཾ ཨིདྷ ཝིཙཱརཡིསྶཱམི.

‘‘མཛ྄ཛྷེ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཨེས ཙཏུནྣམྤི ཨཱགམཱནཉྷི;

ཋཏྭཱ པཀཱསཡིསྶཏི, ཏཏྠ ཡཐཱབྷཱསིཏམཏྠཾ’’.

ཨིཙྩེཝ ཀཏོ ཏསྨཱ, ཏམྤི གཧེཏྭཱན སདྡྷིམེཏཱཡ;

ཨཊྛཀཐཱཡ ཝིཛཱནཐ, མཛ྄ཛྷིམསངྒཱིཏིཡཱ ཨཏྠནྟི.

ནིདཱནཀཐཱ

༡. ཏཏྠ མཛ྄ཛྷིམསངྒཱིཏི ནཱམ པཎྞཱསཏོ མཱུལཔཎྞཱསཱ མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱསཱ ཨུཔརིཔཎྞཱསཱཏི པཎྞཱསཏྟཡསངྒཧཱ. ཝགྒཏོ ཨེཀེཀཱཡ པཎྞཱསཱཡ པཉྩ པཉྩ ཝགྒེ ཀཏྭཱ པནྣརསཝགྒསམཱཡོགཱ. སུཏྟཏོ དིཡཌྜྷསུཏྟསཏཾ དྭེ ཙ སུཏྟནྟཱ. པདཏོ ཏེཝཱིསུཏྟརཔཉྩསཏཱདྷིཀཱནི ཨསཱིཏིཔདསཧསྶཱནི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཨསཱིཏིཔདསཧསྶཱནི, བྷིཡྻོ པཉྩསཏཱནི ཙ;

པུན ཏེཝཱིསཏི ཝུཏྟཱ, པདམེཝཾ ཝཝཏྠིཏ’’ནྟི.

ཨཀྑརཏོ སཏྟ ཨཀྑརསཏསཧསྶཱནི ཙཏྟཱལཱིསཉྩ སཧསྶཱནི ཏེཔཉྙཱསཉྩ ཨཀྑརཱནི. བྷཱཎཝཱརཏོ ཨསཱིཏི བྷཱཎཝཱརཱ ཏེཝཱིསཔདཱདྷིཀོ ཙ ཨུཔཌྜྷབྷཱཎཝཱརོ. ཨནུསནྡྷིཏོ པུཙྪཱནུསནྡྷི-ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷི-ཡཐཱནུསནྡྷིཝསེན སངྑེཔཏོ ཏིཝིདྷོ ཨནུསནྡྷི. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏྠ ཏཱིཎི ཨནུསནྡྷིསཧསྶཱནི ནཝ ཙ སཏཱནི ཧོནྟི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཏཱིཎི སནྡྷིསཧསྶཱནི, ཏཐཱ ནཝསཏཱནི ཙ;

ཨནུསནྡྷིནཡཱ ཨེཏེ, མཛ྄ཛྷིམསྶ པཀཱསིཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པཎྞཱསཱསུ མཱུལཔཎྞཱསཱ ཨཱདི, ཝགྒེསུ མཱུལཔརིཡཱཡཝགྒོ, སུཏྟེསུ མཱུལཔརིཡཱཡསུཏྟཾ. ཏསྶཱཔི ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན པཋམམཧཱསངྒཱིཏིཀཱལེ ཝུཏྟཾ ནིདཱནམཱདི. སཱ པནེསཱ པཋམམཧཱསངྒཱིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ ཨཱདིམྷི ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཏསྨཱ སཱ ཏཏྠ ཝིཏྠཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༡. མཱུལཔརིཡཱཡཝགྒོ

༡. མཱུལཔརིཡཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༡. ཡཾ པནེཏཾ ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ནིདཱནཾ. ཏཏྠ ཨེཝནྟི ནིཔཱཏཔདཾ. མེཏིཨཱདཱིནི ནཱམཔདཱནི. ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝཱིཏི ཨུཔསགྒཔདཾ, ཧརཏཱིཏི ཨཱཁྱཱཏཔདནྟི ཨིམིནཱ ཏཱཝ ནཡེན པདཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཏྠཏོ པན ཨེཝཾ-སདྡོ ཏཱཝ ཨུཔམཱུཔདེསསམྤཧཾསནགརཧཎཝཙནསམྤཊིགྒཧཱཀཱརནིདསྶནཱཝདྷཱརཎཱདིཨནེཀཏྠཔྤབྷེདོ. ཏཐཱཧེས – ‘‘ཨེཝཾ ཛཱཏེན མཙྩེན ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ བཧུ’’ནྟི ཨེཝམཱདཱིསུ (དྷ. པ. ༥༣) ཨུཔམཱཡཾ ཨཱགཏོ. ‘‘ཨེཝཾ ཏེ ཨབྷིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པཊིཀྐམིཏབྦ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༢༢) ཨུཔདེསེ. ‘‘ཨེཝམེཏཾ བྷགཝཱ, ཨེཝམེཏཾ སུགཏཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༣.༦༦) སམྤཧཾསནེ. ‘‘ཨེཝམེཝཾ པནཱཡཾ ཝསལཱི ཡསྨིཾ ཝཱ ཏསྨིཾ ཝཱ ཏསྶ མུཎྜཀསྶ སམཎཀསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༨༧) གརཧཎེ. ‘‘ཨེཝཾ བྷནྟེཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༡) ཝཙནསམྤཊིགྒཧེ. ‘‘ཨེཝཾ བྱཱཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༩༨) ཨཱཀཱརེ. ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, མཱཎཝཀ, ཡེན སམཎོ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམ, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མམ ཝཙནེན སམཎཾ, ཨཱནནྡཾ, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪ – ‘སུབྷོ མཱཎཝོ ཏོདེཡྻཔུཏྟོ, བྷཝནྟཾ ཨཱནནྡཾ, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪཏཱི’ཏི, ཨེཝཉྩ ཝདེཧི སཱདྷུ ཀིར བྷཝཾ ཨཱནནྡོ ཡེན སུབྷསྶ མཱཎཝསྶ ཏོདེཡྻཔུཏྟསྶ ནིཝེསནཾ, ཏེནུཔསངྐམཏུ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༤༤༥) ནིདསྶནེ. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, ཀཱལཱམཱ, ཨིམེ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཝཱ ཨཀུསལཱ ཝཱཏི? ཨཀུསལཱ, བྷནྟེ. སཱཝཛྫཱ ཝཱ ཨནཝཛྫཱ ཝཱཏི? སཱཝཛྫཱ, བྷནྟེ. ཝིཉྙུགརཧིཏཱ ཝཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱ ཝཱཏི? ཝིཉྙུགརཧིཏཱ, བྷནྟེ. སམཏྟཱ སམཱདིནྣཱ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཝཱ, ཀཐཾ ཝོ ཨེཏྠ ཧོཏཱིཏི? སམཏྟཱ, བྷནྟེ, སམཱདིནྣཱ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཨེཝཾ ནོ ཨེཏྠ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༣.༦༦) ཨཝདྷཱརཎེ. སྭཱཡམིདྷ ཨཱཀཱརནིདསྶནཱཝདྷཱརཎེསུ དཊྛབྦོ.

ཏཏྠ ཨཱཀཱརཊྛེན ཨེཝཾསདྡེན ཨེཏམཏྠཾ དཱིཔེཏི – ནཱནཱནཡནིཔུཎཾ ཨནེཀཛ྄ཛྷཱསཡསམུཊྛཱནཾ ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣཾ ཝིཝིདྷཔཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཏྠདེསནཱཔཊིཝེདྷགམྦྷཱིརཾ སབྦསཏྟཱནཾ སཀསཀབྷཱསཱནུརཱུཔཏོ སོཏཔཐམཱགཙྪནྟཾ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ སབྦཔྤཀཱརེན ཀོ སམཏྠོ ཝིཉྙཱཏུཾ, སབྦཐཱམེན པན སོཏུཀཱམཏཾ ཛནེཏྭཱཔི ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, མཡཱཔི ཨེཀེནཱཀཱརེན སུཏནྟི.

ནིདསྶནཊྛེན ‘‘ནཱཧཾ སཡམྦྷཱུ, ན མཡཱ ཨིདཾ སཙྪིཀཏ’’ནྟི ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙེནྟོ ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, མཡཱཔི ཨེཝཾ སུཏནྟི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ནིདསྶེཏི.

ཨཝདྷཱརཎཊྛེན ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ, གཏིམནྟཱནཾ, སཏིམནྟཱནཾ, དྷིཏིམནྟཱནཾ, ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༡༩-༢༢༣) ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ, ‘‘ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཏྠཀུསལོ དྷམྨཀུསལོ བྱཉྫནཀུསལོ ནིརུཏྟིཀུསལོ པུབྦཱཔརཀུསལོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༦༩) ཨེཝཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ཙ པསཏྠབྷཱཝཱནུརཱུཔཾ ཨཏྟནོ དྷཱརཎབལཾ དསྶེནྟོ སཏྟཱནཾ སོཏུཀམྱཏཾ ཛནེཏི ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, ཏཉྩ ཁོ ཨཏྠཏོ ཝཱ བྱཉྫནཏོ ཝཱ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ, ཨེཝམེཝ ན ཨཉྙཐཱ དཊྛབྦ’’ནྟི.

མེ-སདྡོ ཏཱིསུ ཨཏྠེསུ དིསྶཏི. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘གཱཐཱབྷིགཱིཏཾ མེ ཨབྷོཛནེཡྻ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༨༡) མཡཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ བྷགཝཱ, སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༤.༨༨) མཡ྄ཧནྟི ཨཏྠོ. ‘‘དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༩) མམཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ པན ‘‘མཡཱ སུཏ’’ནྟི ཙ ‘‘མམ སུཏ’’ནྟི ཙ ཨཏྠདྭཡེ ཡུཛྫཏི.

སུཏནྟི ཨཡཾ སུཏ-སདྡོ སཨུཔསགྒོ ཙ ཨནུཔསགྒོ ཙ གམན-ཝིསྶུཏ-ཀིལིནྣ-ཨུཔཙིཏཱནུཡོག-སོཏཝིཉྙེཡྻ-སོཏདྭཱརཱནུསཱརཝིཉྙཱཏཱདིཨནེཀཏྠཔྤབྷེདོ. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘སེནཱཡ པསུཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ གཙྪནྟོཏི ཨཏྠོ. ‘‘སུཏདྷམྨསྶ པསྶཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨུདཱ. ༡༡) ཝིསྶུཏདྷམྨསྶཱཏི ཨཏྠོ, ‘‘ཨཝསྶུཏཱ ཨཝསྶུཏསྶཱཏི’’ཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༦༥༧) ཀིལིནྣཱ ཀིལིནྣསྶཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཏུམྷེཧི པུཉྙཾ པསུཏཾ ཨནཔྤཀ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཁུ. པཱ. ༧.༡༢) ཨུཔཙིཏནྟི ཨཏྠོ. ‘‘ཡེ ཛྷཱནཔསུཏཱ དྷཱིརཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. པ. ༡༨༡) ཛྷཱནཱནུཡུཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༤༡) སོཏཝིཉྙེཡྻནྟི ཨཏྠོ. ‘‘སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༣༩) སོཏདྭཱརཱནུསཱརཝིཉྙཱཏདྷརོཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ པནསྶ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ‘‘ཨུཔདྷཱརིཏ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨུཔདྷཱརཎ’’ནྟི ཝཱཏི ཨཏྠོ. མེ-སདྡསྶ ཧི མཡཱཏི ཨཏྠེ སཏི ‘‘ཨེཝཾ མཡཱ སུཏཾ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ཨུཔདྷཱརིཏ’’ནྟི ཡུཛྫཏི. མམཱཏི ཨཏྠེ སཏི ‘‘ཨེཝཾ མམ སུཏཾ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ཨུཔདྷཱརཎ’’ནྟི ཡུཛྫཏི.

ཨེཝམེཏེསུ ཏཱིསུ པདེསུ ཨེཝནྟི སོཏཝིཉྙཱཎཱདིཝིཉྙཱཎཀིཙྩནིདསྶནཾ. མེཏི ཝུཏྟཝིཉྙཱཎསམངྒིཔུགྒལནིདསྶནཾ. སུཏནྟི ཨསྶཝནབྷཱཝཔྤཊིཀྑེཔཏོ ཨནཱུནཱནདྷིཀཱཝིཔརཱིཏགྒཧཎནིདསྶནཾ. ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཏསྶཱ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན པཝཏྟཱཡ ཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཡཱ ནཱནཔྤཀཱརེན ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟིབྷཱཝཔྤཀཱསནཾ. མེཏི ཨཏྟཔྤཀཱསནཾ. སུཏནྟི དྷམྨཔྤཀཱསནཾ. ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔོ ‘‘ནཱནཔྤཀཱརེན ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟཱཡ ཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཡཱ མཡཱ ན ཨཉྙཾ ཀཏཾ, ཨིདཾ པན ཀཏཾ, ཨཡཾ དྷམྨོ སུཏོ’’ཏི.

ཏཐཱ ཨེཝནྟི ནིདྡིསིཏབྦཔྤཀཱསནཾ. མེཏི པུགྒལཔྤཀཱསནཾ. སུཏནྟི པུགྒལཀིཙྩཔྤཀཱསནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ སུཏྟཾ ནིདྡིསིསྶཱམི, ཏཾ མཡཱ ཨེཝཾ སུཏནྟི.

ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཡསྶ ཙིཏྟསནྟཱནསྶ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟིཡཱ ནཱནཏྠབྱཉྫནགྒཧཎཾ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱནཱཀཱརནིདྡེསོ. ཨེཝནྟི ཧི ཨཡཾ ཨཱཀཱརཔཉྙཏྟི, མེཏི ཀཏྟུནིདྡེསོ, སུཏནྟི ཝིསཡནིདྡེསོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟེན ཙིཏྟསནྟཱནེན ཏཾསམངྒིནོ ཀཏྟུཝིསཡེ གཧཎསནྣིཊྛཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི.

ཨཐ ཝཱ ཨེཝནྟི པུགྒལཀིཙྩནིདྡེསོ. སུཏནྟི ཝིཉྙཱཎཀིཙྩནིདྡེསོ. མེཏི ཨུབྷཡཀིཙྩཡུཏྟཔུགྒལནིདྡེསོ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ – མཡཱ སཝནཀིཙྩཝིཉྙཱཎསམངྒིནཱ པུགྒལེན ཝིཉྙཱཎཝསེན ལདྡྷསཝནཀིཙྩཝོཧཱརེན སུཏནྟི.

ཏཏྠ ཨེཝནྟི ཙ མེཏི ཙ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠཝསེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི. ཀིཉྷེཏྠ ཏཾ པརམཏྠཏོ ཨཏྠི, ཡཾ ཨེཝནྟི ཝཱ མེཏི ཝཱ ནིདྡེསཾ ལབྷེཐ? སུཏནྟི ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི. ཡཉྷི ཏམེཏྠ སོཏེན ཨུཔལདྡྷཾ, ཏཾ པརམཏྠཏོ ཝིཛྫམཱནནྟི.

ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཙ མེཏི ཙ ཏཾ ཏཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཏྟབྦཏོ ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟི. སུཏནྟི དིཊྛཱདཱིནི ཨུཔནིདྷཱཡ ཝཏྟབྦཏོ ཨུཔནིདྷཱཔཉྙཏྟི. ཨེཏྠ ཙ ཨེཝནྟི ཝཙནེན ཨསམྨོཧཾ དཱིཔེཏི. ན ཧི སམྨཱུལ༹ྷོ ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷསམཏྠོ ཧོཏི. སུཏནྟི ཝཙནེན སུཏསྶ ཨསམྨོསཾ དཱིཔེཏི. ཡསྶ ཧི སུཏཾ སམྨུཊྛཾ ཧོཏི, ན སོ ཀཱལནྟརེན མཡཱ སུཏནྟི པཊིཛཱནཱཏི. ཨིཙྩསྶ ཨསམྨོཧེན པཉྙཱསིདྡྷི, ཨསམྨོསེན པན སཏིསིདྡྷི. ཏཏྠ པཉྙཱ པུབྦངྒམཱཡ སཏིཡཱ བྱཉྫནཱཝདྷཱརཎསམཏྠཏཱ, སཏིཔུབྦངྒམཱཡ པཉྙཱཡ ཨཏྠཔཊིཝེདྷསམཏྠཏཱ, ཏདུབྷཡསམཏྠཏཱཡོགེན ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣསྶ དྷམྨཀོསསྶ ཨནུཔཱལནསམཏྠཏོ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀཏྟསིདྡྷི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཨེཝནྟི ཝཙནེན ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ དཱིཔེཏི, ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཧི ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷཱབྷཱཝཏོ. སུཏནྟི ཝཙནེན ཨཝིཀྑེཔཾ དཱིཔེཏི, ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟསྶ སཝནཱབྷཱཝཏོ. ཏཐཱ ཧི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ པུགྒལོ སབྦསམྤཏྟིཡཱ ཝུཙྩམཱནོཔི ‘‘ན མཡཱ སུཏཾ, པུན བྷཎཐཱ’’ཏི བྷཎཏི. ཡོནིསོ མནསིཀཱརེན ཙེཏྠ ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷིཾ པུབྦེ ཙ ཀཏཔུཉྙཏཾ སཱདྷེཏི, སམྨཱ ཨཔཎིཧིཏཏྟསྶ པུབྦེ ཨཀཏཔུཉྙསྶ ཝཱ ཏདབྷཱཝཏོ. ཨཝིཀྑེཔེན པན སདྡྷམྨསྶཝནཾ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཉྩ སཱདྷེཏི. ན ཧི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ སོཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཙ སཔྤུརིསེ ཨནུཔསྶཡམཱནསྶ སཝནཾ ཨཏྠཱིཏི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཡསྨཱ ཨེཝནྟི ཡསྶ ཙིཏྟསནྟཱནསྶ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟིཡཱ ནཱནཏྠབྱཉྫནགྒཧཎཾ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱནཱཀཱརནིདྡེསོཏི ཝུཏྟཾ. སོ ཙ ཨེཝཾ བྷདྡཀོ ཨཱཀཱརོ ན སམྨཱ ཨཔྤཎིཧིཏཏྟནོ པུབྦེ ཨཀཏཔུཉྙསྶ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝནྟི ཨིམིནཱ བྷདྡཀེན ཨཱཀཱརེན པཙྪིམཙཀྐདྭཡསམྤཏྟིཾ ཨཏྟནོ དཱིཔེཏི, སུཏནྟི སཝནཡོགེན པུརིམཙཀྐདྭཡསམྤཏྟིཾ. ན ཧི ཨཔྤཏིརཱུཔདེསེ ཝསཏོ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཝིརཧིཏསྶ ཝཱ སཝནཾ ཨཏྠི. ཨིཙྩསྶ པཙྪིམཙཀྐདྭཡསིདྡྷིཡཱ ཨཱསཡསུདྡྷི སིདྡྷཱ ཧོཏི. པུརིམཙཀྐདྭཡསིདྡྷིཡཱ པཡོགསུདྡྷི. ཏཱཡ ཙ ཨཱསཡསུདྡྷིཡཱ ཨདྷིགམབྱཏྟིསིདྡྷི, པཡོགསུདྡྷིཡཱ ཨཱགམབྱཏྟིསིདྡྷི. ཨིཏི པཡོགཱསཡསུདྡྷསྶ ཨཱགམཱདྷིགམསམྤནྣསྶ ཝཙནཾ ཨརུཎུགྒཾ ཝིཡ སཱུརིཡསྶ ཨུདཡཏོ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝིཡ ཙ ཀུསལཀམྨསྶ ཨརཧཏི བྷགཝཏོ ཝཙནསྶ པུབྦངྒམཾ བྷཝིཏུནྟི ཋཱནེ ནིདཱནཾ ཋཔེནྟོ ཨེཝཾ མེ སུཏནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨཔརོ ནཡོ – ཨེཝནྟི ཨིམིནཱ ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷདཱིཔཀེན ཝཙནེན ཨཏྟནོ ཨཏྠཔཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱསམྤཏྟིསབྦྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. སུཏནྟི ཨིམིནཱ སོཏབྦབྷེདཔཊིཝེདྷདཱིཔཀེན དྷམྨནིརུཏྟིཔཊིསམྦྷིདཱསམྤཏྟིསབྦྷཱཝཾ. ཨེཝནྟི ཙ ཨིདཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརདཱིཔཀཾ ཝཙནཾ བྷཱསམཱནོ – ‘‘ཨེཏེ མཡཱ དྷམྨཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ’’ཏི དཱིཔེཏི. སུཏནྟི ཨིདཾ སཝནཡོགདཱིཔཀཾ ཝཙནཾ བྷཱསམཱནོ – ‘‘བཧཱུ མཡཱ དྷམྨཱ སུཏཱ དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ’’ཏི དཱིཔེཏི. ཏདུབྷཡེནཔི ཨཏྠབྱཉྫནཔཱརིཔཱུརིཾ དཱིཔེནྟོ སཝནེ ཨཱདརཾ ཛནེཏི. ཨཏྠབྱཉྫནཔརིཔུཎྞཉྷི དྷམྨཾ ཨཱདརེན ཨསྶུཎནྟོ མཧཏཱ ཧིཏཱ པརིབཱཧིརོ ཧོཏཱིཏི ཨཱདརཾ ཛནེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ དྷམྨོ སོཏབྦོཏི.

‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟི ཨིམིནཱ པན སཀལེན ཝཙནེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཾ དྷམྨཾ ཨཏྟནོ ཨདཧནྟོ ཨསཔྤུརིསབྷཱུམིཾ ཨཏིཀྐམཏི, སཱཝཀཏྟཾ པཊིཛཱནནྟོ སཔྤུརིསབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི. ཏཐཱ ཨསདྡྷམྨཱ ཙིཏྟཾ ཝུཊྛཱཔེཏི, སདྡྷམྨེ ཙིཏྟཾ པཏིཊྛཱཔེཏི. ‘‘ཀེཝལཾ སུཏམེཝེཏཾ མཡཱ ཏསྶེཝ པན བྷགཝཏོ ཝཙན’’ནྟི དཱིཔེནྟོ ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙེཏི, སཏྠཱརཾ ཨཔདིསཏི, ཛིནཝཙནཾ ཨཔྤེཏི, དྷམྨནེཏྟིཾ པཏིཊྛཱཔེཏི.

ཨཔིཙ ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟི ཨཏྟནཱ ཨུཔྤཱདིཏབྷཱཝཾ ཨཔྤཊིཛཱནནྟོ པུརིམཝཙནཾ ཝིཝརནྟོ ‘‘སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏམིདཾ མཡཱ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཙཏུཝེསཱརཛྫཝིསཱརདསྶ དསབལདྷརསྶ ཨཱསབྷཊྛཱནཊྛཱཡིནོ སཱིཧནཱདནཱདིནོ སབྦསཏྟུཏྟམསྶ དྷམྨིསྶརསྶ དྷམྨརཱཛསྶ དྷམྨཱདྷིཔཏིནོ དྷམྨདཱིཔསྶ དྷམྨསརཎསྶ སདྡྷམྨཝརཙཀྐཝཏྟིནོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཝཙནཾ, ན ཨེཏྠ ཨཏྠེ ཝཱ དྷམྨེ ཝཱ པདེ ཝཱ བྱཉྫནེ ཝཱ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ ཀཏྟབྦཱ’’ཏི སབྦདེཝམནུསྶཱནཾ ཨིམསྨིཾ དྷམྨེ ཨསྶདྡྷིཡཾ ཝིནཱསེཏི, སདྡྷཱསམྤདཾ ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཝིནཱསཡཏི ཨསྶདྡྷཾ, སདྡྷཾ ཝཌྜྷེཏི སཱསནེ;

ཨེཝཾ མེ སུཏམིཙྩེཝཾ, ཝདཾ གོཏམསཱཝཀོ’’ཏི.

ཨེཀནྟི གཎནཔརིཙྪེདནིདྡེསོ. སམཡནྟི པརིཙྪིནྣནིདྡེསོ. ཨེཀཾ སམཡནྟི ཨནིཡམིཏཔརིདཱིཔནཾ. ཏཏྠ སམཡསདྡོ –

སམཝཱཡེ ཁཎེ ཀཱལེ, སམཱུཧེ ཧེཏུདིཊྛིསུ;

པཊིལཱབྷེ པཧཱནེ ཙ, པཊིཝེདྷེ ཙ དིསྶཏི.

ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ སྭེཔི ཨུཔསངྐམེཡྻཱམ ཀཱལཉྩ སམཡཉྩ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༤༤༧) སམཝཱཡོ ཨཏྠོ. ‘‘ཨེཀོཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཁཎོ ཙ སམཡོ ཙ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༨.༢༩) ཁཎོ. ‘‘ཨུཎྷསམཡོ པརིལཱ༹ཧསམཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༣༥༨) ཀཱལོ. ‘‘མཧཱསམཡོ པཝནསྨི’’ནྟིཨཱདཱིསུ སམཱུཧོ. ‘‘སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི, བྷགཝཱ ཁོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི, བྷགཝཱཔི མཾ ཛཱནིསྶཏི, ‘བྷདྡཱལི, ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི, ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༣༥) ཧེཏུ. ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ སམཡཔྤཝཱདཀེ ཏིནྡུཀཱཙཱིརེ ཨེཀསཱལཀེ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམེ པཊིཝསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༢༦༠) དིཊྛི.

‘‘དིཊྛེ དྷམྨེ ཙ ཡོ ཨཏྠོ, ཡོ ཙཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ;

ཨཏྠཱབྷིསམཡཱ དྷཱིརོ, པཎྜིཏོཏི པཝུཙྩཏཱི’’ཏི. –

ཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༢༩) པཊིལཱབྷོ. ‘‘སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༤) པཧཱནཾ. ‘‘དུཀྑསྶ པཱིལ༹ནཊྛོ སངྑཏཊྛོ སནྟཱཔཊྛོ ཝིཔརིཎཱམཊྛོ ཨབྷིསམཡཊྛོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཊི. མ. ༣.༡) པཊིཝེདྷོ. ཨིདྷ པནསྶ ཀཱལོ ཨཏྠོ. ཏེན སཾཝཙྪར-ཨུཏུ-མཱསཌྜྷམཱས-རཏྟི-དིཝ-པུབྦཎྷ-མཛ྄ཛྷནྷིཀ-སཱཡནྷ- པཋམམཛ྄ཛྷིམཔཙྪིམཡཱམ-མུཧུཏྟཱདཱིསུ ཀཱལཔྤབྷེདབྷཱུཏེསུ སམཡེསུ ཨེཀཾ སམཡནྟི དཱིཔེཏི.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨེཏེསུ སཾཝཙྪརཱདཱིསུ སམཡེསུ ཡཾ ཡཾ སུཏྟཾ ཡམྷི ཡམྷི སཾཝཙྪརེ ཨུཏུམྷི མཱསེ པཀྑེ རཏྟིབྷཱགེ དིཝསབྷཱགེ ཝཱ ཝུཏྟཾ, སབྦཾ ཏཾ ཐེརསྶ སུཝིདིཏཾ སུཝཝཏྠཱཔིཏཾ པཉྙཱཡ. ཡསྨཱ པན ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏཾ ཨསུཀསཾཝཙྪརེ ཨསུཀཨུཏུམྷི ཨསུཀམཱསེ ཨསུཀཔཀྑེ ཨསུཀརཏྟིབྷཱགེ ཨསུཀདིཝསབྷཱགེ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ན སཀྐཱ སུཁེན དྷཱརེཏུཾ ཝཱ ཨུདྡིསིཏུཾ ཝཱ ཨུདྡིསཱཔེཏུཾ ཝཱ, བཧུ ཙ ཝཏྟབྦཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཀེནེཝ པདེན ཏམཏྠཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཡེ ཝཱ ཨིམེ གབྦྷོཀྐནྟིསམཡོ ཛཱཏིསམཡོ སཾཝེགསམཡོ ཨབྷིནིཀྑམནསམཡོ དུཀྐརཀཱརིཀསམཡོ མཱརཝིཛཡསམཡོ ཨབྷིསམྦོདྷིསམཡོ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརསམཡོ དེསནཱསམཡོ པརིནིབྦཱནསམཡོཏི ཨེཝམཱདཡོ བྷགཝཏོ དེཝམནུསྶེསུ ཨཏིཝིཡ སུཔྤཀཱསཱ ཨནེཀཀཱལཔྤབྷེདཱ ཨེཝ སམཡཱ, ཏེསུ སམཡེསུ དེསནཱསམཡསངྑཱཏཾ ཨེཀཾ སམཡནྟི དཱིཔེཏི. ཡོ ཙཱཡཾ ཉཱཎཀརུཎཱཀིཙྩསམཡེསུ ཨརུཎཱཀིཙྩསམཡོ, ཨཏྟཧིཏཔརཧིཏཔཊིཔཏྟིསམཡེསུ པརཧིཏཔཊིཔཏྟིསམཡོ, སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཀརཎཱིཡདྭཡསམཡེསུ དྷམྨིཀཐཱསམཡོ, དེསནཱཔཊིཔཏྟིསམཡེསུ དེསནཱསམཡོ, ཏེསུཔི སམཡེསུ ཨཉྙཏརཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཀསྨཱ པནེཏྠ ཡཐཱ ཨབྷིདྷམྨེ ‘‘ཡསྨིཾ སམཡེ ཀཱམཱཝཙར’’ནྟི ཙ ཨིཏོ ཨཉྙེསུ སུཏྟཔདེསུ ‘‘ཡསྨིཾ སམཡེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱི’’ཏི ཙ བྷུམྨཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ, ཝིནཡེ ཙ ‘‘ཏེན སམཡེན བུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི ཀརཎཝཙནེན, ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨུཔཡོགཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོཏི. ཏཏྠ ཏཐཱ ཨིདྷ ཙ ཨཉྙཐཱ ཨཏྠསམྦྷཝཏོ. ཏཏྠ ཧི ཨབྷིདྷམྨེ ཨིཏོ ཨཉྙེསུ སུཏྟཔདེསུ ཙ ཨདྷིཀརཎཏྠོ བྷཱཝེནབྷཱཝལཀྑཎཏྠོ ཙ སམྦྷཝཏི. ཨདྷིཀརཎཉྷི ཀཱལཏྠོ ཙ སམཱུཧཏྠོ ཙ སམཡོ, ཏཏྠ ཝུཏྟཱནཾ ཕསྶཱདིདྷམྨཱནཾ ཁཎསམཝཱཡཧེཏུསངྑཱཏསྶ ཙ སམཡསྶ བྷཱཝེན ཏེསཾ བྷཱཝོ ལཀྑཱིཡཏི, ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཏཏྠ བྷུམྨཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོ.

ཝིནཡེ ཙ ཧེཏུཨཏྠོ ཀརཎཏྠོ ཙ སམྦྷཝཏི. ཡོ ཧི སོ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིསམཡོ སཱརིཔུཏྟཱདཱིཧིཔི དུབྦིཉྙེཡྻོ, ཏེན སམཡེན ཧེཏུབྷཱུཏེན ཀརཎབྷཱུཏེན ཙ སིཀྑཱཔདཱནི པཉྙཱཔཡནྟོ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཧེཏུཉྩ ཨཔེཀྑམཱནོ བྷགཝཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཧཱསི, ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཏཏྠ ཀརཎཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ.

ཨིདྷ པན ཨཉྙསྨིཉྩ ཨེཝཾཛཱཏིཀེ ཨཙྩནྟསཾཡོགཏྠོ སམྦྷཝཏི. ཡཉྷི སམཡཾ བྷགཝཱ ཨིམཾ ཨཉྙཾ ཝཱ སུཏྟནྟཾ དེསེསི, ཨཙྩནྟམེཝ ཏཾ སམཡཾ ཀརུཎཱཝིཧཱརེན ཝིཧཱསི, ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཨིདྷ ཨུཔཡོགཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོཏི.

ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཏཾ ཏཾ ཨཏྠམཔེཀྑིཏྭཱ, བྷུམྨེན ཀརཎེན ཙ;

ཨཉྙཏྲ སམཡོ ཝུཏྟོ, ཨུཔཡོགེན སོ ཨིདྷཱ’’ཏི.

པོརཱཎཱ པན ཝཎྞཡནྟི – ‘‘ཏསྨིཾ སམཡེ’’ཏི ཝཱ – ‘‘ཏེན སམཡེནཱ’’ཏི ཝཱ – ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཝཱ ཨབྷིལཱཔམཏྟབྷེདོ ཨེས, སབྦཏྠ བྷུམྨམེཝ ཨཏྠོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཝུཏྟེཔི ‘‘ཨེཀསྨིཾ སམཡེ’’ཏི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

བྷགཝཱཏི གརུ. གརུཉྷི ལོཀེ ‘‘བྷགཝཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨཡཉྩ སབྦགུཎཝིསིཊྛཏཱཡ སབྦསཏྟཱནཾ གརུ, ཏསྨཱ ‘‘བྷགཝཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. པོརཱཎེཧིཔི ཝུཏྟཾ –

‘‘བྷགཝཱཏི ཝཙནཾ སེཊྛཾ, བྷགཝཱཏི ཝཙནམུཏྟམཾ;

གརུགཱརཝཡུཏྟོ སོ, བྷགཝཱ ཏེན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨཔིཙ –

‘‘བྷཱགྱཝཱ བྷགྒཝཱ ཡུཏྟོ, བྷགེཧི ཙ ཝིབྷཏྟཝཱ;

བྷཏྟཝཱ ཝནྟགམནོ, བྷཝེསུ བྷགཝཱ ཏཏོ’’ཏི. –

ཨིམིསྶཱ གཱཐཱཡ ཝསེནསྶ པདསྶ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སོ ཙ ཝིསུདྡྷིམགྒེ བུདྡྷཱནུསྶཏིནིདྡེསེ ཝུཏྟོཡེཝ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེཏྠ ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཝཙནེན ཡཐཱསུཏཾ དྷམྨཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཏོ དྷམྨསརཱིརཾ པཙྩཀྑཾ ཀརོཏི. ཏེན – ‘‘ནཡིདཾ ཨཏིཀྐནྟསཏྠུཀཾ པཱཝཙནཾ, ཨཡཾ ཝོ སཏྠཱ’’ཏི སཏྠུ ཨདསྶནེན ཨུཀྐཎྛིཏཾ ཛནཾ སམསྶཱསེཏི.

ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱཏི ཝཙནེན ཏསྨིཾ སམཡེ བྷགཝཏོ ཨཝིཛྫམཱནབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ རཱུཔཀཱཡཔརིནིབྦཱནཾ སཱདྷེཏི. ཏེན ‘‘ཨེཝཾཝིདྷསྶ ནཱམ ཨརིཡདྷམྨསྶ དེསཀོ དསབལདྷརོ ཝཛིརསངྒྷཱཏསམཱནཀཱཡོ, སོཔི བྷགཝཱ པརིནིབྦུཏོ, ཀེན ཨཉྙེན ཛཱིཝིཏེ ཨཱསཱ ཛནེཏབྦཱ’’ཏི ཛཱིཝིཏམདམཏྟཾ ཛནཾ སཾཝེཛེཏི, སདྡྷམྨེ ཙསྶ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེཏི.

ཨེཝནྟི ཙ བྷཎནྟོ དེསནཱསམྤཏྟིཾ ནིདྡིསཏི. མེ སུཏནྟི སཱཝཀསམྤཏྟིཾ. ཨེཀཾ སམཡནྟི ཀཱལསམྤཏྟིཾ. བྷགཝཱཏི དེསཀསམྤཏྟིཾ.

ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨུཀྐཱཏི དཱིཔིཀཱ, ཏཉྩ ནགརཾ ‘‘མངྒལདིཝསོ སུཁཎོ སུནཀྑཏྟཾ མཱ ཨཏིཀྐམཱི’’ཏི རཏྟིམྤི ཨུཀྐཱསུ ཋིཏཱསུ མཱཔིཏཏྟཱ ཨུཀྐཊྛཱཏི ཝུཙྩཏི. དཎྜདཱིཔིཀཱསུ ཛཱལེཏྭཱ དྷཱརཱིཡམཱནཱསུ མཱཔིཏཏྟཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྶཾ ཨུཀྐཊྛཱཡཾ. སམཱིཔཏྠེ ཙེཏཾ བྷུམྨཝཙནཾ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨཝིསེསེན ཨིརིཡཱཔཐདིབྦབྲཧྨཨརིཡཝིཧཱརེསུ ཨཉྙཏརཝིཧཱརསམངྒིཔརིདཱིཔནམེཏཾ. ཨིདྷ པན ཋཱནགམནནིསིནྣསཡནཔྤབྷེདེསུ རིཡཱཔཐེསུ ཨཉྙཏརཨིརིཡཱཔཐསམཱཡོགཔརིདཱིཔནཾ. ཏེན ཋིཏོཔི གཙྪནྟོཔི ནིསིནྣོཔི སཡཱནོཔི བྷགཝཱ ཝིཧརཏིཙྩེཝ ཝེདིཏབྦོ. སོ ཧི བྷགཝཱ ཨེཀཾ ཨིརིཡཱཔཐབཱདྷནཾ ཨཉྙེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཔརིཔཏནྟཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཧརཏི པཝཏྟེཏི, ཏསྨཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཝུཙྩཏི.

སུབྷགཝནེཏི ཨེཏྠ སུབྷགཏྟཱ སུབྷགཾ, སུནྡརསིརིཀཏྟཱ སུནྡརཀཱམཏྟཱ ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཧི ཝནསྶ སིརིསམྤཏྟིཡཱ མནུསྶཱ ཨནྣཔཱནཱདཱིནི ཨཱདཱཡ དིཝསཾ ཏཏྠེཝ ཚཎསམཛྫཨུསྶཝེ ཀརོནྟཱ བྷོགསུཁཾ ཨནུབྷོནྟི, སུནྡརསུནྡརེ ཙེཏྠ ཀཱམེ པཏྠེནྟི ‘‘པུཏྟཾ ལབྷཱམ, དྷཱིཏརཾ ལབྷཱམཱ’’ཏི, ཏེསཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཾ སུནྡརསིརིཀཏྟཱ སུནྡརཀཱམཏྟཱ ཙ སུབྷགཾ. ཨཔིཙ བཧུཛནཀནྟཏཱཡཔི སུབྷགཾ. ཝནཡཏཱིཏི ཝནཾ, ཨཏྟསམྤདཱཡ སཏྟཱནཾ བྷཏྟིཾ ཀཱརེཏི, ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝནུཏེ ཨིཏི ཝཱ ཝནཾ, ནཱནཱཝིདྷཀུསུམ-གནྡྷསམྨོདམཏྟཀོཀིལཱདིཝིཧངྒམཱབྷིརུཏེཧི མནྡམཱལུཏཙལིཏརུཀྑསཱཁཱཝིཊཔཔལླཝཔལཱསེཧི ཙ ‘‘ཨེཐ མཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི སབྦཔཱཎིནོ ཡཱཙཏི ཝིཡཱཏི ཨཏྠོ. སུབྷགཉྩ ཏཾ ཝནཉྩཱཏི སུབྷགཝནཾ. ཏསྨིཾ སུབྷགཝནེ. ཝནཉྩ ནཱམ རོཔིམཾ, སཡཾཛཱཏནྟི དུཝིདྷཾ. ཏཏྠ ཝེལུ༹ཝནཛེཏཝནཱདཱིནི རོཔིམཱནི. ཨནྡྷཝནམཧཱཝནཨཉྫནཝནཱདཱིནི སཡཾ ཛཱཏཱནི. ཨིདམྤི སཡཾཛཱཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

སཱལརཱཛམཱུལེཏི ཨེཏྠ སཱལརུཀྑོཔི སཱལོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, གཱམསྶ ཝཱ ནིགམསྶ ཝཱ ཨཝིདཱུརེ མཧནྟཾ སཱལཝནཾ, ཏཉྩསྶ ཨེལ༹ཎྜེཧི སཉྪནྣ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༢༢༥) ‘‘ཨནྟརེན ཡམཀསཱལཱན’’ནྟི ཙ (དཱི. ནི. ༢.༡༩༥) ཝནཔྤཏིཛེཊྛཀརུཀྑོཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཝེཝ དེཝ ཝིཛིཏེ, ཏཝེཝུཡྻཱནབྷཱུམིཡཱ;

ཨུཛུཝཾསཱ མཧཱསཱལཱ, ནཱིལོབྷཱསཱ མནོརམཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༩.༤);

ཡོ ཀོཙི རུཀྑོཔི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨཐ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱལུཝབཱིཛཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ སཱལམཱུལེ ནིཔཏེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༩). ཨིདྷ པན ཝནཔྤཏིཛེཊྛཀརུཀྑོ ཨདྷིཔྤེཏོ. རཱཛསདྡོ པནསྶ ཏམེཝ ཛེཊྛཀབྷཱཝཾ སཱདྷེཏི. ཡཐཱཧ ‘‘སུཔྤཏིཊྛིཏསྶ ཁོ བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ ནིགྲོདྷརཱཛསྶཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༥༤). ཏཏྠ དྭེདྷཱ སམཱསོ, སཱལཱནཾ རཱཛཱཏིཔི སཱལརཱཛཱ, སཱལོ ཙ སོ ཛེཊྛཀཊྛེན རཱཛཱ ཙ ཨིཏིཔི སཱལརཱཛཱ. མཱུལནྟི སམཱིཔཾ. ཨཡཉྷི མཱུལསདྡོ, ‘‘མཱུལཱནི ཨུདྡྷརེཡྻ, ཨནྟམསོ ཨུསིརནཱལི༹མཏྟཱནིཔཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༩༥) མཱུལམཱུལེ དིསྶཏི. ‘‘ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༠༥) ཨསཱདྷཱརཎཧེཏུམྷི. ‘‘ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཀཱལེ ཚཱཡཱ ཕརཏི, ནིཝཱཏེ པཎྞཱནི པཏནྟི, ཨེཏྟཱཝཏཱ རུཀྑམཱུལ’’ནྟིཨཱདཱིསུ སམཱིཔེ. ཨིདྷ པན སམཱིཔེ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏསྨཱ སཱལརཱཛསྶ སམཱིཔེཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཏཏྠ སིཡཱ – ཡདི ཏཱཝ བྷགཝཱ ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏི, ‘‘སུབྷགཝནེ སཱལརཱཛམཱུལེ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨཐ ཏཏྠ ཝིཧརཏི, ‘‘ཨུཀྐཊྛཱཡ’’ནྟི ན ཝཏྟབྦཾ, ན ཧི སཀྐཱ ཨུབྷཡཏྠ ཨེཀཾ སམཡཾ ཝིཧརིཏུནྟི. ན ཁོ པནེཏཾ ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ.

ནནུ ཨཝོཙུམྷ ‘‘སམཱིཔཏྠེ ཙེཏཾ བྷུམྨཝཙན’’ནྟི. ཏསྨཱ ཡཐཱ གངྒཱཡམུནཱདཱིནཾ སམཱིཔེ གོཡཱུཐཱནི ཙརནྟཱནི ‘‘གངྒཱཡ ཙརནྟི, ཡམུནཱཡ ཙརནྟཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི, ཨེཝམིདྷཱཔི ཡདིདཾ ཨུཀྐཊྛཱཡ སམཱིཔེ སུབྷགཝནཾ སཱལརཱཛམཱུལཾ, ཏཏྠ ཝིཧརནྟོ ཝུཙྩཏི ‘‘ཨུཀྐཊྛཱཡཾ ཝིཧརཏི སུབྷགཝནེ སཱལརཱཛམཱུལེ’’ཏི. གོཙརགཱམནིདསྶནཏྠཉྷིསྶ ཨུཀྐཊྛཱཝཙནཾ, པབྦཛིཏཱནུརཱུཔནིཝཱསཊྛཱནནིདསྶནཏྠཾ སེསཝཙནཾ.

ཏཏྠ ཨུཀྐཊྛཱཀིཏྟནེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ གཧཊྛཱནུགྒཧཀརཎཾ དསྶེཏི, སུབྷགཝནཱདིཀིཏྟནེན པབྦཛིཏཱནུགྒཧཀརཎཾ. ཏཐཱ པུརིམེན པཙྩཡགྒཧཎཏོ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཝིཝཛྫནཾ, པཙྪིམེན ཝཏྠུཀཱམཔྤཧཱནཏོ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགཝིཝཛྫནུཔཱཡདསྶནཾ. པུརིམེན ཙ དྷམྨདེསནཱབྷིཡོགཾ, པཙྪིམེན ཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟིཾ. པུརིམེན ཀརུཎཱཡ ཨུཔགམནཾ, པཙྪིམེན པཉྙཱཡ ཨཔགམནཾ. པུརིམེན སཏྟཱནཾ ཧིཏསུཁནིཔྥཱདནཱདྷིམུཏྟཏཾ, པཙྪིམེན པརཧིཏསུཁཀརཎེ ནིརུཔལེཔནཾ. པུརིམེན དྷམྨིཀསུཁཱཔརིཙྩཱགནིམིཏྟཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ, པཙྪིམེན ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱནུཡོགནིམིཏྟཾ. པུརིམེན མནུསྶཱནཾ ཨུཔཀཱརབཧུལཏཾ, པཙྪིམེན དེཝཱནཾ. པུརིམེན ལོཀེ ཛཱཏསྶ ལོཀེ སཾཝཌྜྷབྷཱཝཾ, པཙྪིམེན ལོཀེན ཨནུཔལིཏྟཏཾ. པུརིམེན ‘‘ཨེཀཔུགྒལོ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམོ ཨེཀཔུགྒལོ, ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༧༠) ཝཙནཏོ ཡདཏྠཾ བྷགཝཱ ཨུཔྤནྣོ, ཏདཏྠཔརིནིཔྥཱདནཾ, པཙྪིམེན ཡཏྠ ཨུཔྤནྣོ, ཏདནུརཱུཔཝིཧཱརཾ. བྷགཝཱ ཧི པཋམཾ ལུམྦིནིཝནེ, དུཏིཡཾ བོདྷིམཎྜེཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཡ ཨུཔྤཏྟིཡཱ ཝནེཡེཝ ཨུཔྤནྣོ, ཏེནསྶ ཝནེཡེཝ ཝིཧཱརཾ དསྶེཏཱིཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེནེཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཏི དེསཀཱལཔརིདཱིཔནཾ. ཏཉྷི ཡཾ སམཡཾ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ སམཡེ. ཡསྨིཉྩ སཱལརཱཛམཱུལེ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ སཱལརཱཛམཱུལེཏི དཱིཔེཏི. བྷཱསིཏབྦཡུཏྟེ ཝཱ དེསཀཱལེ དཱིཔེཏི. ན ཧི བྷགཝཱ ཨཡུཏྟེ དེསེ ཀཱལེ ཝཱ དྷམྨཾ བྷཱསཏི. ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ བཱཧིཡཱ’’ཏི (ཨུདཱ. ༡༠) ཨཱདིཙེཏྠ སཱདྷཀཾ. ཁོཏི པདཔཱུརཎམཏྟེ ཨཝདྷཱརཎེ ཨཱདིཀཱལཏྠེ ཝཱ ནིཔཱཏོ. བྷགཝཱཏི ལོཀགརུདཱིཔནཾ. བྷིཀྑཱུཏི ཀཐཱསཝནཡུཏྟཔུགྒལཝཙནཾ. ཨཔིཙེཏྠ, ‘‘བྷིཀྑཀོཏི བྷིཀྑུ, བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོཏི བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༤༥) ནཡེན ཝཙནཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཱམནྟེསཱིཏི ཨཱལཔི ཨབྷཱསི སམྦོདྷེསཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲ པན ཉཱཔནེཔི ཧོཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨཱམནྟཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི. པཀྐོསནེཔི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ བྷིཀྑུ མམ ཝཙནེན སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༡༡).

བྷིཀྑཝོཏི ཨཱམནྟནཱཀཱརདཱིཔནཾ. ཏཉྩ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷཏྟཱ ཝུཏྟཾ. བྷིཀྑནསཱིལཏཱགུཎཡུཏྟོཔི ཧི བྷིཀྑུ བྷིཀྑནདྷམྨཏཱགུཎཡུཏྟོཔི. བྷིཀྑནེ སཱདྷུཀཱརིཏཱགུཎཡུཏྟོཔཱིཏི སདྡཝིདཱུ མཉྙནྟི. ཏེན ཙ ནེསཾ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷེན ཝཙནེན ཧཱིནཱདྷིཀཛནསེཝིཏཾ ཝུཏྟིཾ པཀཱསེནྟོ ཨུདྡྷཏདཱིནབྷཱཝནིགྒཧཾ ཀརོཏི. བྷིཀྑཝོཏི ཨིམིནཱ ཙ ཀརུཎཱཝིཔྥཱརསོམྨཧདཡནཡནནིཔཱཏཔུབྦངྒམེན ཝཙནེན ཏེ ཨཏྟནོ མུཁཱབྷིམུཁེ ཀརོཏི. ཏེནེཝ ཙ ཀཐེཏུཀམྱཏཱདཱིཔཀེན ཝཙནེན ནེསཾ སོཏུཀམྱཏཾ ཛནེཏི. ཏེནེཝ ཙ སམྦོདྷནཊྛེན སཱདྷུཀཾ སཝནམནསིཀཱརེཔི ནེ ནིཡོཛེཏི. སཱདྷུཀསཝནམནསིཀཱརཱཡཏྟཱ ཧི སཱསནསམྤཏྟི.

ཨཔརེསུཔི དེཝམནུསྶེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ ཀསྨཱ བྷིཀྑཱུཡེཝ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཙེ. ཛེཊྛསེཊྛཱསནྣསདཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཏོ. སབྦཔརིསསཱདྷཱརཎཱ ཧི བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཱ. པརིསཱཡ ཙ ཛེཊྛཱ བྷིཀྑཱུ, པཋམུཔྤནྣཏྟཱ. སེཊྛཱ, ཨནགཱརིཡབྷཱཝཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཏྠུཙརིཡཱནུཝིདྷཱཡཀཏྟཱ སཀལསཱསནཔཊིགྒཱཧཀཏྟཱ ཙ. ཨཱསནྣཱ, ཏཏྠ ནིསིནྣེསུ སཏྠུསནྟིཀཏྟཱ. སདཱསནྣིཧིཏཱ, སཏྠུསནྟིཀཱཝཙརཏྟཱཏི. ཨཔིཙ ཏེ དྷམྨདེསནཱཡ བྷཱཛནཾ, ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཏྟིསབྦྷཱཝཏོ. ཝིསེསཏོ ཙ ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུཡེཝ སནྡྷཱཡ ཨཡཾ དེསནཱཏིཔི ཏེ ཨེཝ ཨཱམནྟེསི.

ཏཏྠ སིཡཱ – ཀིམཏྠཾ པན བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པཋམཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི, ན དྷམྨམེཝ དེསེཏཱིཏི. སཏིཛནནཏྠཾ. བྷིཀྑཱུ ཧི ཨཉྙཾ ཙིནྟེནྟཱཔི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱཔི དྷམྨཾ པཙྩཝེཀྑནྟཱཔི ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟཱཔི ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཏེ ཨནཱམནྟེཏྭཱ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ – ‘‘ཨཡཾ དེསནཱ ཀིནྣིདཱནཱ ཀིཾཔཙྩཡཱ ཀཏམཱཡ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ དེསིཏཱ’’ཏི སལླཀྑེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དུགྒཧིཏཾ ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ, ན ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ. ཏེན ནེསཾ སཏིཛནནཏྠཾ བྷགཝཱ པཋམཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ པཙྪཱ དྷམྨཾ དེསེཏི.

བྷདནྟེཏི གཱརཝཝཙནམེཏཾ, སཏྠུནོ པཊིཝཙནདཱནཾ ཝཱ, ཨཔིཙེཏྠ བྷིཀྑཝོཏི ཝདམཱནོ བྷགཝཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱལཔཏི. བྷདནྟེཏི ཝདམཱནཱ ཏེ བྷགཝནྟཾ པཙྩཱལཔནྟི. ཏཐཱ བྷིཀྑཝོཏི བྷགཝཱ ཨཱབྷཱསཏི. བྷདནྟེཏི ཏེ པཙྩཱབྷཱསནྟི. བྷིཀྑཝོཏི པཊིཝཙནཾ དཱཔེཏི, བྷདནྟེཏི པཊིཝཙནཾ དེནྟི. ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཡེ བྷགཝཱ ཨཱམནྟེསི. བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུནྟི བྷགཝཏོ ཨཱམནྟནཾ པཊིཨསྶོསུཾ, ཨབྷིམུཁཱ ཧུཏྭཱ སུཎིཾསུ སམྤཊིཙྪིཾསུ པཊིགྒཧེསུནྟི ཨཏྠོ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙཱཏི བྷགཝཱ ཨེཏཾ ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ཨཝོཙ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན ཀམལཀུཝལཡུཛྫལཝིམལསཱདུརསསལིལཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ སུཁཱཝཏརཎཏྠཾ ནིམྨལསིལཱཏལརཙནཝིལཱསསོབྷིཏརཏནསོཔཱནཾ ཝིཔྤཀིཎྞམུཏྟཱཏལསདིསཝཱལིཀཱཀིཎྞཔཎྜརབྷཱུམིབྷཱགཾ ཏིཏྠཾ ཝིཡ སུཝིབྷཏྟབྷིཏྟིཝིཙིཏྲཝེདིཀཱཔརིཀྑིཏྟསྶ ནཀྑཏྟཔཐཾ ཕུསིཏུཀཱམཏཱཡ ཝིཡ, ཝིཛམྦྷིཏསམུསྶཡསྶ པཱསཱདཝརསྶ སུཁཱརོཧཎཏྠཾ དནྟམཡ-སཎྷམུདུཕལཀ-ཀཉྩནལཏཱཝིནདྡྷ- མཎིགཎཔྤབྷཱསམུདཡུཛྫལསོབྷཾ སོཔཱནཾ ཝིཡ, སུཝཎྞཝལཡཱནཱུཔུརཱདིསངྒྷཊྚནསདྡསམྨིསྶིཏཀཐིཏཧསིཏམདྷུརསྶརགེཧཛནཝིཙརིཏསྶ ཨུལཱ༹རཨིསྶརིཡཝིབྷཝསོབྷིཏསྶ མཧཱགྷརསྶ སུཁཔྤཝེསནཏྠཾ སུཝཎྞརཛཏམཎིམུཏྟཱཔཝཱལཱ༹དིཛུཏིཝིསྶརཝིཛྫོཏིཏ-སུཔྤཏིཊྛིཏཝིསཱལདྭཱརབཱཧཾ མཧཱདྭཱརཾ ཝིཡ ཙ ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣསྶ བུདྡྷཱནཾ དེསནཱཉཱཎགམྦྷཱིརབྷཱཝསཾསཱུཙཀསྶ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ སུཁཱཝགཱཧཎཏྠཾ ཀཱལདེསདེསཀཝཏྠུཔརིསཱཔདེསཔཊིམཎྜིཏཾ ནིདཱནཾ བྷཱསིཏཾ, ཏསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.

སུཏྟནིཀྑེཔཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ‘‘སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡཾ ཝོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྷགཝཏཱ ནིཀྑིཏྟསྶ སུཏྟསྶ ཝཎྞནཱཡ ཨོཀཱསོ ཨནུཔྤཏྟོ. སཱ པནེསཱ སུཏྟཝཎྞནཱ ཡསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཾ ཏཱཝ ཝིཙཱརཡིསྶཱམ. ཙཏྟཱརོ ཧི སུཏྟནིཀྑེཔཱ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ པུཙྪཱཝསིཀོ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོཏི.

ཏཏྠ ཡཱནི སུཏྟཱནི བྷགཝཱ པརེཧི ཨནཛ྄ཛྷིཊྛོ ཀེཝལཾ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེནེཝ ཀཐེསི. སེཡྻཐིདཾ, ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཾ, ཝཏྠསུཏྟཾ, མཧཱསཏིཔཊྛཱནསུཏྟཾ, མཧཱསལཱ༹ཡཏནཝིབྷངྒསུཏྟཾ, ཨརིཡཝཾསསུཏྟཾ, སམྨཔྤདྷཱནསུཏྟནྟཧཱརཀོ, ཨིདྡྷིཔཱདཨིནྡྲིཡབལབོཛ྄ཛྷངྒམགྒངྒསུཏྟནྟཧཱརཀོཏི ཨེཝམཱདཱིནི. ཏེསཾ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ.

ཡཱནི པན ‘‘པརིཔཀྐཱ ཁོ རཱཧུལསྶ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ རཱཧུལཾ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཝིནེཡྻ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༤.༡༢༡) ཨེཝཾ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཁནྟིཾ མནཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ བུཛ྄ཛྷནབྷཱཝཉྩ ཨཝེཀྑིཏྭཱ པརཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཀཐིཏཱནི. སེཡྻཐིདཾ, ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ, མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ, དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཾ, དྷཱཏུཝིབྷངྒསུཏྟནྟི ཨེཝམཱདཱིནི. ཏེསཾ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ.

བྷགཝནྟཾ པན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཙཏསྶོ པརིསཱ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ ནཱགཱ སུཔཎྞཱ གནྡྷབྦཱ ཨསུརཱ ཡཀྑཱ མཧཱརཱཛཱནོ ཏཱཝཏིཾསཱདཡོ དེཝཱ མཧཱབྲཧྨཱཏི ཨེཝམཱདཡོ ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩནྟི. ‘‘ནཱིཝརཎཱ ནཱིཝརཎཱ’’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩནྟི. ཨིམེ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. ‘‘ཀིཾ སཱུདྷ ཝིཏྟཾ པུརིསསྶ སེཊྛ’’ནྟིཨཱདིནཱ (སུ. ནི. ༡༨༣) ནཡེན པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཨེཝཾ པུཊྛེན བྷགཝཏཱ ཡཱནི ཀཐིཏཱནི བོཛ྄ཛྷངྒསཾཡུཏྟཱདཱིནི. ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི དེཝཏཱསཾཡུཏྟ-མཱརསཾཡུཏྟ-བྲཧྨསཾཡུཏྟ-སཀྐཔཉྷ-ཙཱུལ༹ཝེདལླ-མཧཱཝེདལླ-སཱམཉྙཕལ- ཨཱལ༹ཝཀ-སཱུཙིལོམ-ཁརལོམསུཏྟཱདཱིནི, ཏེསཾ པུཙྪཱཝསིཀོ ནིཀྑེཔོ.

ཡཱནི པནེཏཱནི ཨུཔྤནྣཾ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཀཐིཏཱནི. སེཡྻཐིདཾ, དྷམྨདཱཡཱདཾ ཙཱུལ༹སཱིཧནཱདཾ ཙནྡཱུཔམཾ པུཏྟམཾསཱུཔམཾ དཱརུཀྑནྡྷཱུཔམཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཱུཔམཾ ཕེཎཔིཎྜཱུཔམཾ པཱརིཙྪཏྟཀཱུཔམནྟི ཨེཝམཱདཱིནི. ཏེསཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ.

ཨེཝམིམེསུ ཙཏཱུསུ ནིཀྑེཔེསུ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ. ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཉྷི ཨིདཾ བྷགཝཏཱ ནིཀྑིཏྟཾ. ཀཏརཱཡ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ? པརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣེ མཱནེ. པཉྩསཏཱ ཀིར བྲཱཧྨཎཱ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ ཨཔརབྷཱགེ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ སམྤསྶམཱནཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ སབྦཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཨུཔྤཱདེསུཾ ‘‘ཡཾ ཡཾ བྷགཝཱ ཀཐེཏི, ཏཾ ཏཾ མཡཾ ཁིཔྤམེཝ ཛཱནཱམ, བྷགཝཱ ཧི ཏཱིཎི ལིངྒཱནི ཙཏྟཱརི པདཱནི སཏྟ ཝིབྷཏྟིཡོ མུཉྩིཏྭཱ ན ཀིཉྩི ཀཐེཏི, ཨེཝཾ ཀཐིཏེ ཙ ཨམྷཱཀཾ གཎྛིཔདཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི. ཏེ བྷགཝཏི ཨགཱརཝཱ ཧུཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱནམྤི དྷམྨསྶཝནམྤི ཨབྷིཎྷཾ ན གཙྪནྟི. བྷགཝཱ ཏེསཾ ཏཾ ཙིཏྟཙཱརཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨབྷབྦཱ ཨིམེ ཨིམཾ མཱནཁིལཾ ཨནུཔཧཙྩ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི ཏེསཾ སུཏཔརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ མཱནཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ དེསནཱཀུསལོ བྷགཝཱ མཱནབྷཉྫནཏྠཾ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡནྟི དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡནྟི སབྦེསཾ དྷམྨཱནཾ མཱུལཔརིཡཱཡཾ. སབྦེསནྟི ཨནཝསེསཱནཾ. ཨནཝསེསཝཱཙཀོ ཧི ཨཡཾ སབྦ-སདྡོ. སོ ཡེན ཡེན སམྦནྡྷཾ གཙྪཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཨནཝསེསཏཾ དཱིཔེཏི. ཡཐཱ, ‘‘སབྦཾ རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ སབྦཱ ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ སབྦསཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣེསུ དྷམྨེསཱུ’’ཏི. དྷམྨ-སདྡོ པནཱཡཾ པརིཡཏྟི-སཙྩ-སམཱདྷི-པཉྙཱ-པཀཏི-སབྷཱཝསུཉྙཏཱ-པུཉྙཱཔཏྟི-ཉེཡྻཱདཱིསུ དིསྶཏི. ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎཱཏི སུཏྟཾ གེཡྻ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༥.༧༣) ཧི དྷམྨསདྡོ པརིཡཏྟིཡཾ ཝཏྟཏི. ‘‘དིཊྛདྷམྨོ ཝིདིཏདྷམྨོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༩༩) སཙྩེསུ. ‘‘ཨེཝཾ དྷམྨཱ ཏེ བྷགཝནྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ སམཱདྷིམྷི.

‘‘ཡསྶེཏེ ཙཏུརོ དྷམྨཱ, ཝཱནརིནྡ ཡཐཱ ཏཝ;

སཙྩཾ དྷམྨོ དྷིཏི ཙཱགོ, དིཊྛཾ སོ ཨཏིཝཏྟཏཱི’’ཏི. –

ཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༡.༡.༥༧) པཉྙཱཡ.

‘‘ཛཱཏིདྷམྨཱ ཛརཱདྷམྨཱ, ཨཐོ མརཎདྷམྨིནོ’’ཏིཨཱདཱིསུ པཀཏིཡཾ. ‘‘ཀུསལཱ དྷམྨཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡.ཏིཀམཱཏིཀཱ) སབྷཱཝེ. ‘‘ཏསྨིཾ ཁོ པན སམཡེ དྷམྨཱ ཧོནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡༢༡) སུཉྙཏཱཡཾ. ‘‘དྷམྨོ སུཙིཎྞོ སུཁམཱཝཧཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༠༢) པུཉྙེ. ‘‘དྭེ ཨནིཡཏཱ དྷམྨཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༤༤༣) ཨཱཔཏྟིཡཾ. ‘‘སབྦེ དྷམྨཱ སབྦཱཀཱརེན བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཉཱཎམུཁེ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཉེཡྻེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ སབྷཱཝེ ཝཏྟཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ – ཨཏྟནོ ལཀྑཎཾ དྷཱརེནྟཱིཏི དྷམྨཱ. མཱུལ-སདྡོ ཝིཏྠཱརིཏོ ཨེཝ. ཨིདྷ པནཱཡཾ ཨསཱདྷཱརཎཧེཏུམྷི དཊྛབྦོ.

པརིཡཱཡསདྡོ ‘‘མདྷུཔིཎྜིཀཔརིཡཱཡོཏི ནཾ དྷཱརེཧཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༠༥) དེསནཱཡཾ ཝཏྟཏི. ‘‘ཨཏྠི ཁྭེས བྲཱཧྨཎ, པརིཡཱཡོ, ཡེན མཾ པརིཡཱཡེན སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ ཨཀིརིཡཝཱདོ སམཎོ གོཏམོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༣) ཀཱརཎེ. ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨཛྫ པརིཡཱཡོ བྷིཀྑུནིཡོ ཨོཝདིཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༣༩༨) ཝཱརེ. ཨིདྷ པན ཀཱརཎེཔི དེསནཱཡམྤི ཝཏྟཏི. ཏསྨཱ ‘‘སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡ’’ནྟི ཨེཏྠ སབྦེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨསཱདྷཱརཎཧེཏུསཉྙིཏཾ ཀཱརཎནྟི ཝཱ སབྦེསཾ དྷམྨཱནཾ ཀཱརཎདེསནནྟི ཝཱ ཨེཝཾ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ནེཡྻཏྠཏྟཱ ཙསྶ སུཏྟསྶ, ན ཙཏུབྷཱུམཀཱཔི སབྷཱཝདྷམྨཱ སབྦདྷམྨཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣཱ པན ཏེབྷཱུམཀཱ དྷམྨཱཝ ཨནཝསེསཏོ ཝེདིཏབྦཱ, ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི.

ཝོཏི ཨཡཾ ཝོ-སདྡོ པཙྩཏྟཨུཔཡོགཀརཎསམྤདཱནསཱམིཝཙནཔདཔཱུརཎེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཀཙྩི པན ཝོ, ཨནུརུདྡྷཱ, སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༢༦) ཧི པཙྩཏྟེ དིསྶཏི. ‘‘གཙྪཐ, བྷིཀྑཝེ, པཎཱམེམི ཝོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༥༧) ཨུཔཡོགེ. ‘‘ན ཝོ མམ སནྟིཀེ ཝཏྠབྦ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༥༧) ཀརཎེ. ‘‘ཝནཔཏྠཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༡༩༠) སམྤདཱནེ. ‘‘སབྦེསཾ ཝོ, སཱརིཔུཏྟ, སུབྷཱསིཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༤༥) སཱམིཝཙནེ. ‘‘ཡེ ཧི ཝོ ཨརིཡཱ པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༥) པདཔཱུརཎམཏྟེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ སམྤདཱནེ དཊྛབྦོ.

བྷིཀྑཝེཏི པཏིསྶཝེན ཨབྷིམུཁཱིབྷཱུཏཱནཾ པུནཱལཔནཾ. དེསེསྶཱམཱིཏི དེསནཱཔཊིཛཱནནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, བྷིཀྑཝེ, སབྦདྷམྨཱནཾ མཱུལཀཱརཎཾ ཏུམྷཱཀཾ དེསེསྶཱམི, དུཏིཡེན ནཡེན ཀཱརཎདེསནཾ ཏུམྷཱཀཾ དེསེསྶཱམཱིཏི. ཏཾ སུཎཱཐཱཏི ཏམཏྠཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཏཾ དེསནཾ མཡཱ ཝུཙྩམཱནཾ སུཎཱཐ. སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི ཨེཏྠ པན སཱདྷུཀཾ སཱདྷཱུཏི ཨེཀཏྠམེཏཾ. ཨཡཉྩ སཱདྷུ སདྡོ ཨཱཡཱཙནསམྤཊིཙྪནསམྤཧཾསནསུནྡརདལ༹ྷཱིཀམྨཱདཱིསུ དིསྶཏི. ‘‘སཱདྷུ མེ བྷནྟེ བྷགཝཱ, སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༤.༩༥) ཧི ཨཱཡཱཙནེ དིསྶཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེཏི ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༨༦) སམྤཊིཙྪནེ. ‘‘སཱདྷུ, སཱདྷུ སཱརིཔུཏྟཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༤༩) སམྤཧཾསནེ.

‘‘སཱདྷུ དྷམྨརུཙཱི རཱཛཱ, སཱདྷུ པཉྙཱཎཝཱ ནརོ;

སཱདྷུ མིཏྟཱནམདྡུབྦྷོ, པཱཔསྶཱཀརཎཾ སུཁ’’ནྟི.

ཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༢.༡༨.༡༠༡) སུནྡརེ. ‘‘ཏེན ཧི, བྲཱཧྨཎ, སཱདྷུཀཾ སུཎཱཧཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༥.༡༩༢) སཱདྷུཀསདྡོཡེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨེ, ཨཱཎཏྟིཡནྟིཔི ཝུཙྩཏི. ཨིདྷཱཔི ཨཡཾ ཨེཏྠེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨེ ཙ ཨཱཎཏྟིཡཉྩ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སུནྡརཏྠེཔི ཝཏྟཏི. དལ༹ྷཱིཀརཎཏྠེན ཧི དལ༹ྷམིམཾ དྷམྨཾ སུཎཱཐ སུགྒཧིཏཾ གཎྷནྟཱ. ཨཱཎཏྟིཨཏྠེན མམ ཨཱཎཏྟིཡཱ སུཎཱཐ. སུནྡརཏྠེན སུནྡརམིམཾ བྷདྡཀཾ དྷམྨཾ སུཎཱཐཱཏི ཨེཝཾ དཱིཔིཏཾ ཧོཏི.

མནསི ཀརོཐཱཏི ཨཱཝཛྫེཐ, སམནྣཱཧརཐཱཏི ཨཏྠོ, ཨཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིསཱམེཐ ཙིཏྟེ ཀརོཐཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨིདཱནེཏྠ ཏཾ སུཎཱཐཱཏི སོཏིནྡྲིཡཝིཀྑེཔཝཱརཎམེཏཾ. སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི མནསིཀཱརེ དལ༹ྷཱིཀམྨནིཡོཛནེན མནིནྡྲིཡཝིཀྑེཔཝཱརཎཾ. པུརིམཉྩེཏྠ བྱཉྫནཝིཔལླཱསགྒཱཧཝཱརཎཾ, པཙྪིམཾ ཨཏྠཝིཔལླཱསགྒཱཧཝཱརཎཾ. པུརིམེན ཙ དྷམྨསྶཝནེ ནིཡོཛེཏི, པཙྪིམེན སུཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ དྷཱརཎཱུཔཔརིཀྑཱདཱིསུ. པུརིམེན ཙ སབྱཉྫནོ ཨཡཾ དྷམྨོ, ཏསྨཱ སཝནཱིཡོཏི དཱིཔེཏི. པཙྪིམེན སཱཏྠོ, ཏསྨཱ མནསི ཀཱཏབྦོཏི. སཱདྷུཀཔདཾ ཝཱ ཨུབྷཡཔདེཧི ཡོཛེཏྭཱ ཡསྨཱ ཨཡཾ དྷམྨོ དྷམྨགམྦྷཱིརོ དེསནཱགམྦྷཱིརོ ཙ, ཏསྨཱ སུཎཱཐ སཱདྷུཀཾ, ཡསྨཱ ཨཏྠགམྦྷཱིརོ པཊིཝེདྷགམྦྷཱིརོ ཙ, ཏསྨཱ སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

བྷཱསིསྶཱམཱིཏི དེསེསྶཱམི. ‘‘ཏཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི ཨེཏྠ པཊིཉྙཱཏཾ དེསནཾ ན སཾཁིཏྟཏོཝ དེསེསྶཱམི, ཨཔིཙ ཁོ ཝིཏྠཱརཏོཔི ནཾ བྷཱསིསྶཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, སངྑེཔཝིཏྠཱརཝཱཙཀཱནི ཧི ཨེཏཱནི པདཱནི. ཡཐཱཧ ཝངྒཱིསཏྠེརོ –

‘‘སཾཁིཏྟེནཔི དེསེཏི, ཝིཏྠཱརེནཔི བྷཱསཏི;

སཱལི༹ཀཱཡིཝ ནིགྒྷོསོ, པཊིབྷཱནཾ ཨུདཱིརཡཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༢༡༤);

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཨེཝཾ བྷནྟེཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ སཏྠུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཾསུ, པཊིགྒཧེསུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ནེསཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ ཨེཏཾ ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ ཨིདྷ བྷིཀྑཝོཏིཨཱདིཀཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི དེསཱཔདེསེ ནིཔཱཏོ. སྭཱཡཾ ཀཏྠཙི ལོཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༩༠). ཀཏྠཙི སཱསནཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོ, ཨིདྷ དུཏིཡོ སམཎོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༡). ཀཏྠཙི ཨོཀཱསཾ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨིདྷེཝ ཏིཊྛམཱནསྶ, དེཝབྷཱུཏསྶ མེ སཏོ;

པུནརཱཡུ ཙ མེ ལདྡྷོ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི མཱརིསཱ’’ཏི. (དཱི. ནི. ༢.༣༦༩);

ཀཏྠཙི པདཔཱུརཎམཏྟམེཝ. ཡཐཱཧ ‘‘ཨིདྷཱཧཾ – བྷིཀྑཝེ, བྷུཏྟཱཝཱི ཨསྶཾ པཝཱརིཏོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠). ཨིདྷ པན ལོཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢. བྷིཀྑཝེཏི ཡཐཱཔཊིཉྙཱཏཾ དེསནཾ དེསེཏུཾ པུན བྷིཀྑཱུ ཨཱལཔཏི. ཨུབྷཡེནཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྨིཾ ལོཀེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོཏི ཨེཏྠ པན ཨཱགམཱདྷིགམཱབྷཱཝཱ ཉེཡྻོ ཨསྶུཏཝཱ ཨིཏི. ཡསྶ ཧི ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནསཙྩཔཙྩཡཱཀཱརསཏིཔཊྛཱནཱདཱིསུ ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཝིནིཙྪཡརཧིཏཏྟཱ མཉྙནཱཔཊིསེདྷཀོ ནེཝ ཨཱགམོ, པཊིཔཏྟིཡཱ ཨདྷིགནྟབྦསྶ ཨནདྷིགཏཏྟཱ ནེཝ ཨདྷིགམོ ཨཏྠི. སོ ཨཱགམཱདྷིགམཱབྷཱཝཱ ཉེཡྻོ ཨསྶུཏཝཱ ཨིཏི. སྭཱཡཾ –

པུཐཱུནཾ ཛནནཱདཱིཧི, ཀཱརཎེཧི པུཐུཛྫནོ;

པུཐུཛྫནནྟོགདྷཏྟཱ, པུཐུཝཱཡཾ ཛནོ ཨིཏི.

སོ ཧི པུཐཱུནཾ ནཱནཔྤཀཱརཱནཾ ཀིལེསཱདཱིནཾ ཛནནཱདཱིཧི ཀཱརཎེཧི པུཐུཛྫནོ. ཡཐཱཧ – པུཐུ ཀིལེསེ ཛནེནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ཨཝིཧཏསཀྐཱཡདིཊྛིཀཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ སཏྠཱརཱནཾ མུཁམུལློཀིཀཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ སབྦགཏཱིཧི ཨཝུཊྛིཏཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱབྷིསངྑཱརེ ཨབྷིསངྑརོནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱཨོགྷེཧི ཝུཡ྄ཧནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱསནྟཱཔེཧི སནྟཔྤནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱཔརིལཱ༹ཧེཧི པརིདཡ྄ཧནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ རཏྟཱ གིདྡྷཱ གདྷིཏཱ མུཙྪིཏཱ ཨཛ྄ཛྷོསནྣཱ ལགྒཱ ལགིཏཱ པལིབུདྡྷཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ པཉྩཧི ནཱིཝརཎེཧི ཨཱཝུཊཱ ནིཝུཏཱ ཨོཝུཏཱ པིཧིཏཱ པཊིཙྪནྣཱ པཊིཀུཛྫིཏཱཏི པུཐུཛྫནཱཏི (མཧཱནི. ༥༡). པུཐཱུནཾ ཝཱ གཎནཔཐམཏཱིཏཱནཾ ཨརིཡདྷམྨཔརམྨུཁཱནཾ ནཱིཙདྷམྨསམཱཙཱརཱནཾ ཛནཱནཾ ཨནྟོགདྷཏྟཱཔི པུཐུཛྫནཱ. པུཐུ ཝཱ ཨཡཾ, ཝིསུཾཡེཝ སངྑཾ གཏོ, ཝིསཾསཊྛོ སཱིལསུཏཱདིགུཎཡུཏྟེཧི ཨརིཡེཧི ཛནོཏིཔི པུཐུཛྫནོ. ཨེཝམེཏེཧི ‘‘ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ’’ཏི དྭཱིཧིཔི པདེཧི ཡེཏེ –

དུཝེ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ, བུདྡྷེནཱདིཙྩབནྡྷུནཱ;

ཨནྡྷོ པུཐུཛྫནོ ཨེཀོ, ཀལྱཱཎེཀོ པུཐུཛྫནོཏི. –

དྭེ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ. ཏེསུ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནོ ཝུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨརིཡཱཏི ཨཱརཀཏྟཱ ཀིལེསེཧི, ཨནཡེ ནཨིརིཡནཏོ, ཨཡེ ཨིརིཡནཏོ, སདེཝཀེན ཙ ལོཀེན ཨརཎཱིཡཏོ བུདྡྷཱ ཙ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཙ བུདྡྷསཱཝཀཱ ཙ ཝུཙྩནྟི, བུདྡྷཱ ཨེཝ ཝཱ ཨིདྷ ཨརིཡཱ. ཡཐཱཧ ‘‘སདེཝཀེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཨརིཡོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༩༨). སཔྤུརིསཱཏི ཨེཏྠ པན པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཱ ཙ ‘‘སཔྤུརིསཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེ ཧི ལོཀུཏྟརགུཎཡོགེན སོབྷནཱ པུརིསཱཏི སཔྤུརིསཱ. སབྦེཝ ཝཱ ཨེཏེ དྭེདྷཱཔི ཝུཏྟཱ. བུདྡྷཱཔི ཧི ཨརིཡཱ ཙ སཔྤུརིསཱ ཙ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ བུདྡྷསཱཝཀཱཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡོ ཝེ ཀཏཉྙཱུ ཀཏཝེདི དྷཱིརོ,

ཀལྱཱཎམིཏྟོ དལ༹ྷབྷཏྟི ཙ ཧོཏི;

དུཁིཏསྶ སཀྐཙྩ ཀརོཏི ཀིཙྩཾ,

ཏཐཱཝིདྷཾ སཔྤུརིསཾ ཝདནྟཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༧༨);

ཀལྱཱཎམིཏྟོ དལ༹ྷབྷཏྟི ཙ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི བུདྡྷསཱཝཀོ ཝུཏྟོ, ཀཏཉྙུཏཱདཱིཧི པཙྩེཀབུདྡྷཱ བུདྡྷཱཏི. ཨིདཱནི ཡོ ཏེསཾ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནསཱིལོ, ན ཙ དསྶནེ སཱདྷུཀཱརཱི, སོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སོ ཙ ཙཀྑུནཱ ཨདསྶཱཝཱི ཉཱཎེན ཨདསྶཱཝཱིཏི དུཝིདྷོ, ཏེསུ ཉཱཎེན ཨདསྶཱཝཱི ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. མཾསཙཀྑུནཱ ཧི དིབྦཙཀྑུནཱ ཝཱ ཨརིཡཱ དིཊྛཱཔི ཨདིཊྛཱཝ ཧོནྟི. ཏེསཾ ཙཀྑཱུནཾ ཝཎྞམཏྟགྒཧཎཏོ, ན ཨརིཡབྷཱཝགོཙརཏོ. སོཎསིངྒཱལཱདཡོཔི ཙ ཙཀྑུནཱ ཨརིཡེ པསྶནྟི. ན ཙ ཏེ ཨརིཡཱནཾ དསྶཱཝིནོ.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཙིཏྟལཔབྦཏཝཱསིནོ ཀིར ཁཱིཎཱསཝཏྠེརསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོ ཨེཀདིཝསཾ ཐེརེན སདྡྷིཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཐེརསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཏོ ཨཱགཙྪནྟོ ཐེརཾ པུཙྪི ‘‘ཨརིཡཱ ནཱམ, བྷནྟེ, ཀཱིདིསཱ’’ཏི. ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ མཧལླཀོ ཨརིཡཱནཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ སཧཙརནྟོཔི ནེཝ ཨརིཡེ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དུཛྫཱནཱ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི སོ ནེཝ ཨཉྙཱསི. ཏསྨཱ ན ཙཀྑུནཱ དསྶནཾ དསྶནཾ, ཉཱཎེན དསྶནམེཝ དསྶནཾ. ཡཐཱཧ ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཝཀྐལི, ཨིམིནཱ པཱུཏིཀཱཡེན དིཊྛེན, ཡོ ཁོ, ཝཀྐལི, དྷམྨཾ པསྶཏི, སོ མཾ པསྶཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༨༧). ཏསྨཱ ཙཀྑུནཱ པསྶནྟོཔི ཉཱཎེན ཨརིཡེཧི དིཊྛཾ ཨནིཙྩཱདིལཀྑཎཾ ཨཔསྶནྟོ ཨརིཡཱདྷིགཏཉྩ དྷམྨཾ ཨནདྷིགཙྪནྟོ ཨརིཡཀརདྷམྨཱནཾ ཨརིཡབྷཱཝསྶ ཙ ཨདིཊྛཏྟཱ ‘‘ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོཏི སཏིཔཊྛཱནཱདིབྷེདེ ཨརིཡདྷམྨེ ཨཀུསལོ. ཨརིཡདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོཏི ཨེཏྠ པན –

དུཝིདྷོ ཝིནཡོ ནཱམ, ཨེཀམེཀེཏྠ པཉྩདྷཱ;

ཨབྷཱཝཏོ ཏསྶ ཨཡཾ, ‘‘ཨཝིནཱིཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨཡཉྷི སཾཝརཝིནཡོ པཧཱནཝིནཡོཏི དུཝིདྷོ ཝིནཡོ. ཨེཏྠ ཙ དུཝིདྷེཔི ཝིནཡེ ཨེཀམེཀོ ཝིནཡོ པཉྩདྷཱ བྷིཛྫཏི. སཾཝརཝིནཡོཔི ཧི སཱིལསཾཝརོ སཏིསཾཝརོ ཉཱཎསཾཝརོ ཁནྟིསཾཝརོ ཝཱིརིཡསཾཝརོཏི པཉྩཝིདྷོ. པཧཱནཝིནཡོཔི ཏདངྒཔཧཱནཾ ཝིཀྑམྦྷནཔཧཱནཾ སམུཙྪེདཔཧཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཧཱནཾ ནིསྶརཎཔཧཱནནྟི པཉྩཝིདྷོ.

ཏཏྠ ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཨཡཾ སཱིལསཾཝརོ. ‘‘རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༡༣; མ. ནི. ༡.༢༩༥; སཾ. ནི. ༤.༢༣༩; ཨ. ནི. ༣.༡༦) ཨཡཾ སཏིསཾཝརོ.

‘‘ཡཱནི སོཏཱནི ལོཀསྨིཾ, (ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ)

སཏི ཏེསཾ ནིཝཱརཎཾ;

སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི,

པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི. (སུ. ནི. ༡༠༤༡);

ཨཡཾ ཉཱཎསཾཝརོ. ‘‘ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ ཨུཎྷསྶཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༣; ཨ. ནི. ༤.༡༡༤; ༦.༥༨) ཨཡཾ ཁནྟིསཾཝརོ. ‘‘ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༦; ཨ. ནི. ༤.༡༡༤; ༦.༥༨) ཨཡཾ ཝཱིརིཡསཾཝརོ. སབྦོཔི ཙཱཡཾ སཾཝརོ ཡཐཱསཀཾ སཾཝརིཏབྦཱནཾ ཝིནེཏབྦཱནཉྩ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིནཾ སཾཝརཎཏོ ‘‘སཾཝརོ’’, ཝིནཡནཏོ ‘‘ཝིནཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ སཾཝརཝིནཡོ པཉྩདྷཱ བྷིཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཏཐཱ ཡཾ ནཱམརཱུཔཔརིཙྪེདཱདཱིསུ ཝིཔསྶནཱཉཱཎེསུ པཊིཔཀྑབྷཱཝཏོ དཱིཔཱལོཀེནེཝ ཏམསྶ, ཏེན ཏེན ཝིཔསྶནཱཉཱཎེན ཏསྶ ཏསྶ ཨནཏྠསྶ པཧཱནཾ. སེཡྻཐིདཾ, ནཱམརཱུཔཝཝཏྠཱནེན སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ, པཙྩཡཔརིགྒཧེན ཨཧེཏུཝིསམཧེཏུདིཊྛཱིནཾ, ཏསྶེཝ ཨཔརབྷཱགེན ཀངྑཱཝིཏརཎེན ཀཐཾཀཐཱིབྷཱཝསྶ, ཀལཱཔསམྨསནེན ‘‘ཨཧཾ མམཱ’’ཏི གཱཧསྶ, མགྒཱམགྒཝཝཏྠཱནེན ཨམགྒེ མགྒསཉྙཱཡ, ཨུདཡདསྶནེན ཨུཙྪེདདིཊྛིཡཱ, ཝཡདསྶནེན སསྶཏདིཊྛིཡཱ, བྷཡདསྶནེན སབྷཡེ ཨབྷཡསཉྙཱཡ, ཨཱདཱིནཝདསྶནེན ཨསྶཱདསཉྙཱཡ, ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱཡ ཨབྷིརཏིསཉྙཱཡ, མུཙྩིཏུཀམྱཏཱཉཱཎེན ཨམུཙྩིཏུཀམྱཏཱཡ, ཨུཔེཀྑཱཉཱཎེན ཨནུཔེཀྑཱཡ, ཨནུལོམེན དྷམྨཊྛིཏིཡཾ ནིབྦཱནེ ཙ པཊིལོམབྷཱཝསྶ, གོཏྲབྷུནཱ སངྑཱརནིམིཏྟགྒཱཧསྶ པཧཱནཾ, ཨེཏཾ ཏདངྒཔཧཱནཾནཱམ.

ཡཾ པན ཨུཔཙཱརཔྤནཱབྷེདེན སམཱདྷིནཱ པཝཏྟིབྷཱཝནིཝཱརཎཏོ གྷཊཔྤཧཱརེནེཝ ཨུདཀཔིཊྛེ སེཝཱལསྶ ཏེསཾ ཏེསཾ ནཱིཝརཎཱདིདྷམྨཱནཾ པཧཱནཾ, ཨེཏཾ ཝིཀྑམྦྷནཔཧཱནཾ ནཱམ.

ཡཾ ཙཏུནྣཾ ཨརིཡམགྒཱནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱ ཏཾཏཾམགྒཝཏོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སནྟཱནེ ‘‘དིཊྛིགཏཱནཾ པཧཱནཱཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༢༧༧) ནཡེན ཝུཏྟསྶ སམུདཡཔཀྑིཀསྶ ཀིལེསགཎསྶ ཨཙྩནྟཾ ཨཔྤཝཏྟིབྷཱཝེན པཧཱནཾ, ཨིདཾ སམུཙྪེདཔཧཱནཾ ནཱམ. ཡཾ པན ཕལཀྑཎེ པཊིཔྤསྶདྡྷཏྟཾ ཀིལེསཱནཾ, ཨེཏཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔཧཱནཾ ནཱམ. ཡཾ སབྦསངྑཏནིསྶཊཏྟཱ པཧཱིནསབྦསངྑཏཾ ནིབྦཱནཾ ཨེཏཾ ནིསྶརཎཔཧཱནཾ ནཱམ. སབྦམྤི ཙེཏཾ པཧཱནཾ ཡསྨཱ ཙཱགཊྛེན པཧཱནཾ, ཝིནཡནཊྛེན ཝིནཡོ, ཏསྨཱ ‘‘པཧཱནཝིནཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾཏཾཔཧཱནཝཏོ ཝཱ ཏསྶ ཏསྶ ཝིནཡསྶ སམྦྷཝཏོཔེཏཾ ‘‘པཧཱནཝིནཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ པཧཱནཝིནཡོཔི པཉྩདྷཱ བྷིཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝམཡཾ སངྑེཔཏོ དུཝིདྷོ, བྷེདཏོ ཙ དསཝིདྷོ ཝིནཡོ བྷིནྣསཾཝརཏྟཱ པཧཱཏབྦསྶ ཙ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཡསྨཱ ཨེཏསྶ ཨསྶུཏཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨབྷཱཝཏོ ཏསྶ ཨཡཾ ཨཝིནཱིཏོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི. ཨེས ནཡོ སཔྤུརིསཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི སཔྤུརིསདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོ སཔྤུརིསདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོཏི ཨེཏྠཔི. ནིནྣཱནཱཀརཎཉྷི ཨེཏཾ ཨཏྠཏོ. ཡཐཱཧ ‘‘ཡེཝ ཏེ ཨརིཡཱ, ཏེཝ ཏེ སཔྤུརིསཱ. ཡེཝ ཏེ སཔྤུརིསཱ, ཏེཝ ཏེ ཨརིཡཱ. ཡོ ཨེཝ སོ ཨརིཡཱནཾ དྷམྨོ, སོ ཨེཝ སོ སཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨོ. ཡོ ཨེཝ སོ སཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨོ, སོ ཨེཝ སོ ཨརིཡཱནཾ དྷམྨོ. ཡེཝ ཏེ ཨརིཡཝིནཡཱ, ཏེཝ ཏེ སཔྤུརིསཝིནཡཱ. ཡེཝ ཏེ སཔྤུརིསཝིནཡཱ, ཏེཝ ཏེ ཨརིཡཝིནཡཱ. ཨརིཡེཏི ཝཱ སཔྤུརིསེཏི ཝཱ, ཨརིཡདྷམྨེཏི ཝཱ སཔྤུརིསདྷམྨེཏི ཝཱ, ཨརིཡཝིནཡེཏི ཝཱ སཔྤུརིསཝིནཡེཏི ཝཱ ཨེསེསེ ཨེཀེ ཨེཀཏྠེ སམེ སམབྷཱགེ ཏཛྫཱཏེ ཏཉྙེཝཱ’’ཏི.

‘‘ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཨདེསེཏྭཱཝ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུཐུཛྫནཾ ནིདྡིསཱིཏི? པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ དྷམྨདེསནཱཡ ཏམཏྠཾ ཨཱཝིཀཱཏུཾ. བྷགཝཏོ ཧི དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱ, དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ, པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ, པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱཏི དྷམྨཔུགྒལཝསེནེཝ ཏཱཝ ཙཏུབྦིདྷཱ དེསནཱ.

ཏཏྠ, ‘‘ཏིསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱ. ཀཏམཱ ཏིསྶོ? སུཁཱ ཝེདནཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིསྶོ ཝེདནཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༢༥༠) ཨེཝརཱུཔཱི དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཚ དྷཱཏུཡོ ཨཡཾ པུཏིསོ ཚ ཕསྶཱཡཏནོ ཨཊྛཱརས མནོཔཝིཙཱརོ ཙཏུརཱདྷིཊྛཱནོ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༤༣) ཨེཝརཱུཔཱི དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨནྡྷོ ཨེཀཙཀྑུ དྭིཙཀྑུ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨནྡྷོ’’ཏི? (ཨ. ནི. ༣.༢༩) ཨེཝརཱུཔཱི པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ པུགྒལདེསནཱ. ‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, དུགྒཏིབྷཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི, ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ…པེ… སུདྡྷམཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུགྒཏིབྷཡ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༤.༡༢༡) ཨེཝརཱུཔཱི པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ དྷམྨདེསནཱ.

སྭཱཡཾ ཨིདྷ ཡསྨཱ པུཐུཛྫནོ ཨཔརིཉྙཱཏཝཏྠུཀོ, ཨཔརིཉྙཱམཱུལིཀཱ ཙ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱནཾ སབྦདྷམྨཱནཾ མཱུལབྷཱུཏཱ མཉྙནཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ པུཐུཛྫནཾ དསྶེཏྭཱ པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ དེསནཱཡ ཏམཏྠཾ ཨཱཝིཀཱཏུཾ, ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུཐུཛྫནཾ ནིདྡིསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

སུཏྟནིཀྑེཔཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཐཝཱིཝཱརཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ པུཐུཛྫནཾ ནིདྡིསིཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སབྦསཀྐཱཡདྷམྨཛནིཏཾ མཉྙནཾ དསྶེནྟོ, པཐཝིཾ པཐཝིཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ལཀྑཎཔཐཝཱི སསམྦྷཱརཔཐཝཱི ཨཱརམྨཎཔཐཝཱི སམྨུཏིཔཐཝཱིཏི ཙཏུབྦིདྷཱ པཐཝཱི. ཏཱསུ ‘‘ཀཏམཱ ཙ, ཨཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༡༧༣) ཝུཏྟཱ ལཀྑཎཔཐཝཱི. ‘‘པཐཝིཾ ཁཎེཡྻ ཝཱ ཁཎཱཔེཡྻ ཝཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༨༥) ཝུཏྟཱ སསམྦྷཱརཔཐཝཱི. ཡེ ཙ ཀེསཱདཡོ ཝཱིསཏི ཀོཊྛཱསཱ, ཨཡོལོཧཱདཡོ ཙ བཱཧིརཱ. སཱ ཧི ཝཎྞཱདཱིཧི སམྦྷཱརེཧི སདྡྷིཾ པཐཝཱིཏི སསམྦྷཱརཔཐཝཱི. ‘‘པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༦༠) ཨཱགཏཱ པན ཨཱརམྨཎཔཐཝཱི, ནིམིཏྟཔཐཝཱིཏིཔི ཝུཙྩཏི. པཐཝཱིཀསིཎཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ ཨཱགམནཝསེན པཐཝཱིདེཝཏཱཏི ནཱམཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ སམྨུཏིཔཐཝཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ སབྦཱཔི ཨིདྷ ལབྦྷཏི. ཏཱསུ ཡཾཀཉྩི པཐཝིཾ ཨཡཾ པུཐུཛྫནོ པཐཝིཏོ སཉྫཱནཱཏི, པཐཝཱིཏི སཉྫཱནཱཏི, པཐཝཱིབྷཱགེན སཉྫཱནཱཏི, ལོཀཝོཧཱརཾ གཧེཏྭཱ སཉྙཱཝིཔལླཱསེན སཉྫཱནཱཏི པཐཝཱིཏི. ཨེཝཾ པཐཝཱིབྷཱགཾ ཨམུཉྩནྟོཡེཝ ཝཱ ཨེཏཾ ‘‘སཏྟོཏི ཝཱ སཏྟསྶཱ’’ཏི ཝཱ ཨཱདིནཱ ནཡེན སཉྫཱནཱཏི. ཀསྨཱ ཨེཝཾ སཉྫཱནཱཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ ཧི པུཐུཛྫནོ. སོ ཡཾཀིཉྩི ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན གཎྷཱཏི. ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝིཏཱདིབྷེདམེཝ ཝཱ ཨེཏྠ ཀཱརཎཾ. ཡཾ ཝཱ པརཏོ ‘‘ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱ’’ཏི ཝདནྟེན བྷགཝཏཱཝ ཝུཏྟཾ.

པཐཝིཾ པཐཝིཏོ སཉྙཏྭཱཏི སོ ཏཾ པཐཝིཾ ཨེཝཾ ཝིཔརཱིཏསཉྙཱཡ སཉྫཱནིཏྭཱ, ‘‘སཉྙཱནིདཱནཱ ཧི པཔཉྩསངྑཱ’’ཏི (སུ. ནི. ༨༨༠) ཝཙནཏོ ཨཔརབྷཱགེ ཐཱམཔཏྟེཧི ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཔཔཉྩེཧི ཨིདྷ མཉྙནཱནཱམེན ཝུཏྟེཧི མཉྙཏི ཀཔྤེཏི ཝིཀཔྤེཏི, ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཨཉྙཐཱ གཎྷཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཐཝིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ མཉྙཏོ ཙསྶ ཏཱ མཉྙནཱ ཨོལཱ༹རིཀནཡེན དསྶེཏུཾ ‘‘ཡཱ ཨཡཾ ཀེསཱ ལོམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཱིསཏིབྷེདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱི ཝུཏྟཱ. ཡཱ ཙཱཡཾ ཝིབྷངྒེ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏཾ ཀཀྑལ༹ཏྟཾ ཀཀྑལ༹བྷཱཝོ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, ཨཡོ ལོཧཾ ཏིཔུ སཱིསཾ སཛ྄ཛྷཾ མུཏྟཱ མཎི ཝེལུ༹རིཡཾ སངྑོ སིལཱ པཝཱལ༹ཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ལོཧིཏངྐོ མསཱརགལླཾ ཏིཎཾ ཀཊྛཾ སཀྑརཱ ཀཋལཾ བྷཱུམི པཱསཱཎོ པབྦཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༣) ཨེཝཾ བཱཧིརཱ པཐཝཱི ཝུཏྟཱ. ཡཱ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟཱརམྨཎཏྟིཀེ ནིམིཏྟཔཐཝཱི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཡམཏྠཡོཛནཱ ཝུཙྩཏི.

པཐཝིཾ མཉྙཏཱིཏི ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི ཨཧཾ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, མམ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, པརོ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, པརསྶ པཐཝཱིཏི མཉྙཏི, ཨཐ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི, མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི, དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཀཐཾ? ཨཡཉྷི ཀེསཱདཱིསུ ཚནྡརཱགཾ ཛནེཏི ཀེསེ ཨསྶཱདེཏི ཨབྷིནནྡཏི ཨབྷིཝདཏི ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི. ལོམེ, ནཁེ, དནྟེ, ཏཙཾ, ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པན རཛྫནཱིཡཝཏྠུཾ. ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨིཏི མེ ཀེསཱ སིཡུཾ ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ. ཨིཏི ལོམཱཏིཨཱདིནཱ ཝཱ པན ནཡེན ཏཏྠ ནནྡིཾ སམནྣཱནེཏི. ‘‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ…པེ… བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ ཨེཝཾ སིནིདྡྷམུདུསུཁུམནཱིལཀེསོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧཏི. ཨེཝམྤི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཏཐཱ ཨཏྟནོ ཀེསཱདཱིནཾ སམྤཏྟིཾ ཝཱ ཝིཔཏྟིཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཛནེཏི, ‘‘སེཡྻོཧམསྨཱིཏི ཝཱ སདིསོཧམསྨཱིཏི ཝཱ ཧཱིནོཧམསྨཱིཏི ཝཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’’ནྟི (མ. ནི. ༢.༡༨༧) ཨཱགཏནཡེན པན ཀེསཾ ‘‘ཛཱིཝོ’’ཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེས ནཡོ ལོམཱདཱིསུ. ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཨཐ ཝཱ ‘‘ཡཱ ཙེཝ ཁོ པནཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ, པཐཝཱིདྷཱཏུརེཝེསཱ, ཏཾ ནེཏཾ མམཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠༢) ཨིམིསྶཱ པཝཏྟིཡཱ པཙྩནཱིཀནཡེན ཀེསཱདིབྷེདཾ པཐཝིཾ ཨེཏཾ མམ ཨེསོཧམསྨི ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེཝམྤི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝིཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཨེཝཾ བཱཧིརམྤི. ཀཐཾ? ‘‘ཨཡཉྷི ཨཡལོཧཱདཱིསུ ཚནྡརཱགཾ ཛནེཏི. ཨཡལོཧཱདཱིནི ཨསྶཱདེཏི ཨབྷིནནྡཏི ཨབྷིཝདཏི ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི. མམ ཨཡོ མམ ལོཧནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཡཱདཱིནི མམཱཡཏི རཀྑཏི གོཔཡཏི, ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨིཏི མེ ཨཡལོཧཱདཡོ སིཡུཾ ཨནཱགཏམདྡྷཱནནྟི ཝཱ པནེཏྠ ནནྡིཾ སམནྣཱནེཏི, ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ ཨེཝཾ སམྤནྣཨཡལོཧཱདིཨུཔཀརཎོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧཏི. ཨེཝམྤི བཱཧིརཾ པཐཝིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཏཐཱ ཨཏྟནོ ཨཡལོཧཱདཱིནཾ སམྤཏྟིཾ ཝཱ ཝིཔཏྟིཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཛནེཏི ‘‘ཨིམིནཱཧཾ སེཡྻོསྨཱིཏི ཝཱ, སདིསོསྨཱིཏི ཝཱ ཧཱིནོསྨཱིཏི ཝཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༣༢) ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཡེ ཛཱིཝསཉྙཱི ཧུཏྭཱ པན ཨཡཾ ‘‘ཛཱིཝོ’’ཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེས ནཡོ ལོཧཱདཱིསུ. ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

ཨཐ ཝཱ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི. ཡཾ པཐཝཱིཀསིཎཾ, སོ ཨཧཾ. ཡོ ཨཧཾ, ཏཾ པཐཝཱིཀསིཎནྟི པཐཝཱིཀསིཎཉྩ ཨཏྟཉྩ ཨདྭཡཾ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༣༡) པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིམིཏྟཔཐཝིཾ ‘‘ཨཏྟཱ’’ཏི ཨབྷིནིཝིསཏི. ཨེཝཾ བཱཧིརཾ པཐཝིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝམྤི བཱཧིརཾ པཐཝིཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ‘‘པཐཝིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཏིསྶོཔི མཉྙནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ སངྑེཔེནེཝ ཀཐཡིསྶཱམ.

པཐཝིཡཱ མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པཐཝིཡཱཏི བྷུམྨཝཙནམེཏཾ. ཏསྨཱ ཨཧཾ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, མཡ྄ཧཾ ཀིཉྩནཾ པལིབོདྷོ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, པརོ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, པརསྶ ཀིཉྩནཾ པལིབོདྷོ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

ཨཐ ཝཱ ཡྭཱཡཾ ‘‘ཀཐཾ རཱུཔསྨིཾ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏི? ཨིདྷེཀཙྩོ ཝེདནཾ… སཉྙཾ… སངྑཱརེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི, ཨཡཾ ཁོ མེ ཨཏྟཱ, སོ ཁོ པན མེ ཨཏྟཱ ཨིམསྨིཾ རཱུཔེཏི ཨེཝཾ རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༣༡) ཨེཏསྶ ཨཏྠནཡོ ཝུཏྟོ, ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝེདནཱདིདྷམྨེ ཨཏྟཏོ གཧེཏྭཱ ཏཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱསུ པཐཝཱིསུ ཡཾཀིཉྩི པཐཝིཾ ཏསྶོཀཱསབྷཱཝེན པརིཀཔྤེཏྭཱ སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱཏི མཉྙནྟོ པཐཝིཡཱ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཡདཱ པན ཏེནེཝ ནཡེན སོ ཁོ པནསྶ ཨཏྟཱ པཐཝིཡཱཏི མཉྙཏི, ཏདཱ དིཊྛིམཉྙནཱ ཨེཝ ཡུཛྫཏི. ཨིཏརཱཡོཔི པན ཨིཙྪནྟི.

པཐཝིཏོ མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན པཐཝིཏོཏི ནིསྶཀྐཝཙནཾ. ཏསྨཱ སཨུཔཀརཎསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ ཡཐཱཝུཏྟཔྤབྷེདཏོ པཐཝིཏོ ཨུཔྤཏྟིཾ ཝཱ ནིགྒམནཾ ཝཱ པཐཝིཏོ ཝཱ ཨཉྙོ ཨཏྟཱཏི མཉྙམཱནོ པཐཝིཏོ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཔརེ ཨཱཧུ པཐཝཱིཀསིཎཾ པརིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཏཏོ ཨཉྙཾ ཨཔྤམཱཎཾ ཨཏྟཱནཾ གཧེཏྭཱ པཐཝིཏོ བཧིདྡྷཱཔི མེ ཨཏྟཱཏི མཉྙམཱནོ པཐཝིཏོ མཉྙཏཱིཏི.

པཐཝིཾ མེཏི མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཀེཝལཉྷི མཧཱཔཐཝིཾ ཏཎྷཱཝསེན མམཱཡཏཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན པཝཏྟཱ ཨེཀཱ ཏཎྷཱམཉྙནཱ ཨེཝ ལབྦྷཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ ཙཱཡཾ མམ ཀེསཱ, མམ ལོམཱ, མམ ཨཡོ, མམ ལོཧནྟི ཨེཝཾ ཡཐཱཝུཏྟཔྤབྷེདཱཡ སབྦཱཡཔི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱཡ པཐཝིཡཱ ཡོཛེཏབྦཱཏི.

པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏཱིཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ པཐཝིཾ ཏཎྷཱདཱིཧི ཨབྷིནནྡཏི, ཨསྶཱདེཏི, པརཱམསཏི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘པཐཝིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཨེཏེནེཝ ཨེཏསྨིཾ ཨཏྠེ སིདྡྷེ ཀསྨཱ ཨེཏཾ ཝུཏྟནྟི ཙེ. ཨཝིཙཱརིཏམེཏཾ པོརཱཎེཧི. ཨཡཾ པན ཨཏྟནོ མཏི, དེསནཱཝིལཱསཏོ ཝཱ ཨཱདཱིནཝདསྶནཏོ ཝཱ. ཡསྶཱ ཧི དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ ནཱནཱནཡཝིཙིཏྲདེསནཱཝིལཱསསམྤནྣོ, ཨཡཾ སཱ བྷགཝཏཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཏསྨཱ པུབྦེ མཉྙནཱཝསེན ཀིལེསུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨབྷིནནྡནཱཝསེན དསྶེནྟོ དེསནཱཝིལཱསཏོ ཝཱ ཨིདམཱཧ. ཡོ ཝཱ པཐཝིཾ མཉྙཏི, པཐཝིཡཱ མཉྙཏི, པཐཝིཏོ མཉྙཏི, པཐཝིཾ མེཏི མཉྙཏི, སོ ཡསྨཱ ན སཀྐོཏི པཐཝཱིནིསྶིཏཾ ཏཎྷཾ ཝཱ དིཊྛིཾ ཝཱ པཧཱཏུཾ, ཏསྨཱ པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏིཡེཝ. ཡོ ཙ པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏི, དུཀྑཾ སོ ཨབྷིནནྡཏི, དུཀྑཉྩ ཨཱདཱིནཝོཏི ཨཱདཱིནཝདསྶནཏོཔི ཨིདམཱཧ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡོ, བྷིཀྑཝེ, པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཨབྷིནནྡཏི, དུཀྑཾ སོ ཨབྷིནནྡཏི, ཡོ དུཀྑཾ ཨབྷིནནྡཏི, ཨཔརིམུཏྟོ སོ དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ པཐཝཱིཝཏྠུཀཾ མཉྙནཾ ཨབྷིནནྡནཉྩ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེན ཀཱརཎེན སོ མཉྙཏི, ཨབྷིནནྡཏི ཙ, ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཱཝིཀརོནྟོ ཨཱཧ ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ, ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱིཏི. ཏསྶཏྠོ, སོ པུཐུཛྫནོ ཏཾ པཐཝིཾ ཀིསྶ ཧེཏུ མཉྙཏི, ཀེན ཀཱརཎེན མཉྙཏི, ཨབྷིནནྡཏཱིཏི ཙེ. ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱིཏི, ཡསྨཱ ཏཾ ཝཏྠུ ཏསྶ ཨཔརིཉྙཱཏཾ, ཏསྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡོ ཧི པཐཝིཾ པརིཛཱནཱཏི, སོ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཛཱནཱཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱཡ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ པཧཱནཔརིཉྙཱཡཱཏི.

ཏཏྠ ཀཏམཱ ཉཱཏཔརིཉྙཱ. པཐཝཱིདྷཱཏུཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, ཨཡཾ བཱཧིརཱ, ཨིདམསྶཱ ལཀྑཎཾ, ཨིམཱནི རསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཱནཱིཏི, ཨཡཾ ཉཱཏཔརིཉྙཱ. ཀཏམཱ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ? ཨེཝཾ ཉཱཏཾ ཀཏྭཱ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཏཱིརེཏི ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ རོགཏོཏི དྭཱཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི, ཨཡཾ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ. ཀཏམཱ པཧཱནཔརིཉྙཱ? ཨེཝཾ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཨགྒམགྒེན པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཚནྡརཱགཾ པཛཧཏི, ཨཡཾ པཧཱནཔརིཉྙཱ.

ནཱམརཱུཔཝཝཏྠཱནཾ ཝཱ ཉཱཏཔརིཉྙཱ. ཀལཱཔསམྨསནཱདིཨནུལོམཔརིཡོསཱནཱ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ. ཨརིཡམགྒེ ཉཱཎཾ པཧཱནཔརིཉྙཱཏི. ཡོ པཐཝིཾ པརིཛཱནཱཏི, སོ ཨིམཱཧི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཛཱནཱཏི, ཨསྶ ཙ པུཐུཛྫནསྶ ཏཱ པརིཉྙཱཡོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨཔརིཉྙཱཏཏྟཱ པཐཝིཾ མཉྙཏི ཙ ཨབྷིནནྡཏི ཙཱཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ…པེ… པཐཝིཾ མཉྙཏི, པཐཝིཡཱ མཉྙཏི, པཐཝིཏོ མཉྙཏི, པཐཝིཾ མེཏི མཉྙཏི, པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི.

པཐཝཱིཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཔོཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

ཨཱཔཾ ཨཱཔཏོཏི ཨེཏྠཱཔི ལཀྑཎསསམྦྷཱརཱརམྨཎསམྨུཏིཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ ཨཱཔོ. ཏེསུ ‘‘ཏཏྠ, ཀཏམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ. ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ, སིནེཧོ སིནེཧགཏཾ བནྡྷནཏྟཾ རཱུཔསྶ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཱདིནྣ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༡༧༤) ཝུཏྟོ ལཀྑཎཨཱཔོ. ‘‘ཨཱཔོཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨཱཔསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟོ སསམྦྷཱརཱཔོ. སེསཾ སབྦཾ པཐཝིཡཾ ཝུཏྟསདིསམེཝ. ཀེཝལཾ ཡོཛནཱནཡེ པན ‘‘པིཏྟཾ སེམྷ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ དྭཱདསབྷེདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ, ‘‘ཏཏྠ, ཀཏམཱ བཱཧིརཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ, སིནེཧོ སིནེཧགཏཾ བནྡྷནཏྟཾ རཱུཔསྶ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, མཱུལརསོ ཁནྡྷརསོ ཏཙརསོ པཏྟརསོ པུཔྥརསོ ཕལརསོ ཁཱིརཾ དདྷི སཔྤི ནཝནཱིཏཾ ཏེལཾ མདྷུ ཕཱཎིཏཾ བྷུམྨཱནི ཝཱ ཨུདཀཱནི ཨནྟལིཀྑཱནི ཝཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༤) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙ བཱཧིརཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཝེདིཏབྦཱ, ཡོ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟཱརམྨཎཏྟིཀེ ནིམིཏྟཨཱཔོ.

ཏེཛཾ ཏེཛཏོཏི ཨིམསྨིཾ ཏེཛོཝཱརེཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརོ ཝེདིཏབྦོ. ཡོཛནཱནཡེ པནེཏྠ ‘‘ཡེན ཙ སནྟཔྤཏི, ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏི, ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏི, ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༥) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙཏུཔྤབྷེདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏུ. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བཱཧིརཱ ཏེཛོདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཏེཛོ ཏེཛོགཏཾ ཨུསྨཱ ཨུསྨཱགཏཾ ཨུསུམཾ ཨུསུམགཏཾ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, ཀཊྛགྒི པལཱལགྒི ཏིཎགྒི གོམཡགྒི ཐུསགྒི སངྐཱརགྒི ཨིནྡགྒི ཨགྒིསནྟཱཔོ སཱུརིཡསནྟཱཔོ ཀཊྛསནྣིཙཡསནྟཱཔོ ཏིཎསནྣིཙཡསནྟཱཔོ དྷཉྙསནྣིཙཡསནྟཱཔོ བྷཎྜསནྣིཙཡསནྟཱཔོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༥) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙ བཱཧིརཱ ཏེཛོདྷཱཏུ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝཱཡཾ ཝཱཡཏོཏི ཨིམསྶ ཝཱཡཝཱརསྶཱཔི ཡོཛནཱནཡེ པན ‘‘ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱ ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱ ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱ ཀོཊྛཱསཡཱ ཝཱཏཱ ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱ སཏྠཀཝཱཏཱ ཁུརཀཝཱཏཱ ཨུཔྤལཀཝཱཏཱ ཨསྶཱསོ པསྶཱསོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ? ཡཾ བཱཧིརཾ ཝཱཡོ ཝཱཡོགཏཾ ཐམྦྷིཏཏྟཾ རཱུཔསྶ བཧིདྡྷཱ ཨནུཔཱདིནྣཾ. སེཡྻཐིདཾ, པུརཏྠིམཱ ཝཱཏཱ པཙྪིམཱ ཝཱཏཱ ཨུཏྟརཱ ཝཱཏཱ དཀྑིཎཱ ཝཱཏཱ སརཛཱ ཝཱཏཱ ཨརཛཱ ཝཱཏཱ སཱིཏཱ ཝཱཏཱ ཨུཎྷཱ ཝཱཏཱ པརིཏྟཱ ཝཱཏཱ ཨདྷིམཏྟཱ ཝཱཏཱ ཀཱལ༹ཝཱཏཱ ཝེརམྦྷཝཱཏཱ པཀྑཝཱཏཱ སུཔཎྞཝཱཏཱ ཏཱལཝཎྚཝཱཏཱ ཝིདྷཱུཔནཝཱཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༧༦) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙ བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡྭཱཡཾ –

‘‘ཝུཏྟམྷི ཨེཀདྷམྨེ, ཡེ དྷམྨཱ ཨེཀལཀྑཎཱ ཏེན;

ཝུཏྟཱ བྷཝནྟི སབྦེ, ཨིཏི ཝུཏྟོ ལཀྑཎོ ཧཱརོ’’ཏི. –

ཨེཝཾ ནེཏྟིཡཾ ལཀྑཎོ ནཱམ ཧཱརོ ཝུཏྟོ, ཏསྶ ཝསེན ཡསྨཱ ཙཏཱུསུ བྷཱུཏེསུ གཧིཏེསུ ཨུཔཱདཱརཱུཔམྤི གཧིཏམེཝ བྷཝཏི, རཱུཔལཀྑཎཾ ཨནཏཱིཏཏྟཱ. ཡཉྩ བྷཱུཏོཔཱདཱརཱུཔཾ སོ རཱུཔཀྑནྡྷོ. ཏསྨཱ ‘‘ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ པཐཝིཾ ཨཱཔཾ ཏེཛཾ ཝཱཡཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཝདནྟེན ཨཏྠཏོ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱིཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘པཐཝིཡཱ ཨཱཔསྨིཾ ཏེཛསྨིཾ ཝཱཡསྨིཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཝདནྟེན རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏཱིཏི ཝུཏྟམྤི ཧོཏི. ‘‘པཐཝིཏོ ཨཱཔཏོ ཏེཛཏོ ཝཱཡཏོ མཉྙཏཱི’’ཏི ཝདནྟེན རཱུཔཏོ ཨཉྙོ ཨཏྟཱཏི སིདྡྷཏྟཱ རཱུཔཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ སམནུཔསྶཏཱིཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཏཱ ཙཏསྶོ རཱུཔཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛིམཉྙནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཨེཀཱ ཨུཙྪེདདིཊྛི, ཏིསྶོ སསྶཏདིཊྛིཡོཏི དྭེཝ དིཊྛིཡོ ཧོནྟཱིཏི ཨཡམྤི ཨཏྠཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཱཔོཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷཱུཏཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༣. ཨེཝཾ རཱུཔམུཁེན སངྑཱརཝཏྠུཀཾ མཉྙནཾ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ སངྑཱརེ ཨུཔཱདཱཡ སཏྟཱ པཉྙཔཱིཡནྟི, ཏེསུ སངྑཱརེསུ སཏྟེསུཔི ཡསྨཱ པུཐུཛྫནོ མཉྙནཾ ཀརོཏི, ཏསྨཱ ཏེ སཏྟེ ནིདྡིསནྟོ བྷཱུཏེ བྷཱུཏཏོ སཉྫཱནཱཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠཱཡཾ བྷཱུཏསདྡོ པཉྩཀྑནྡྷཨམནུསྶདྷཱཏུཝིཛྫམཱནཁཱིཎཱསཝསཏྟརུཀྑཱདཱིསུ དིསྶཏི. ‘‘བྷཱུཏམིདནྟི, བྷིཀྑཝེ, སམནུཔསྶཐཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༠༡) ཧི ཨཡཾ པཉྩཀྑནྡྷེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཡཱནཱིདྷ བྷཱུཏཱནི སམཱགཏཱནཱི’’ཏི (སུ. ནི. ༢༢༤) ཨེཏྠ ཨམནུསྶེསུ. ‘‘ཙཏྟཱརོ ཁོ, བྷིཀྑུ, མཧཱབྷཱུཏཱ ཧེཏཱུ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༨༦) ཨེཏྠ དྷཱཏཱུསུ. ‘‘བྷཱུཏསྨིཾ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༦༩) ཝིཛྫམཱནེ. ‘‘ཡོ ཙ ཀཱལགྷསོ བྷཱུཏོ’’ཏི (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༩༠) ཨེཏྠ ཁཱིཎཱསཝེ. ‘‘སབྦེཝ ནིཀྑིཔིསྶནྟི བྷཱུཏཱ ལོཀེ སམུསྶཡ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༢.༢༢༠) ཨེཏྠ སཏྟེསུ. ‘‘བྷཱུཏགཱམཔཱཏབྱཏཱཡཱ’’ཏི (པཱཙི. ༩༠) ཨེཏྠ རུཀྑཱདཱིསུ. ཨིདྷ པནཱཡཾ སཏྟེསུ ཝཏྟཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨཝིསེསེན. ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ ཧི ཧེཊྛཱ སཏྟཱ ཨིདྷ བྷཱུཏཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ཏཏྠ བྷཱུཏེ བྷཱུཏཏོ སཉྫཱནཱཏཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ. བྷཱུཏེ མཉྙཏཱིཏིཨཱདཱིསུ པན ཏིསྶོཔི མཉྙནཱ ཡོཛེཏབྦཱ. ཀཐཾ? ཨཡཉྷི ‘‘སོ པསྶཏི གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒིབྷཱུཏ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༧.༥༠) ཝུཏྟནཡེན བྷཱུཏེ སུབྷཱ སུཁིཏཱཏི གཧེཏྭཱ རཛྫཏི, དིསྭཱཔི ནེ རཛྫཏི, སུཏྭཱཔི, གྷཱཡིཏྭཱཔི, སཱཡིཏྭཱཔི, ཕུསིཏྭཱཔི, ཉཏྭཱཔི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟིཨཱདིནཱ (དཱི. ནི. ༣.༣༣༧) ཝཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧཏི, ཨེཝམྤི བྷཱུཏེ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཏྟནོ པན བྷཱུཏཱནཉྩ སམྤཏྟིཝིཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨཏྟཱནཾ ཝཱ སེཡྻཾ དཧཏི. བྷཱུཏེསུ ཙ ཡཾཀིཉྩི བྷཱུཏཾ ཧཱིནཾ ཨཏྟཱནཾ ཝཱ ཧཱིནཾ, ཡཾཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སེཡྻཾ. ཨཏྟཱནཾ ཝཱ བྷཱུཏེན, བྷཱུཏཾ ཝཱ ཨཏྟནཱ སདིསཾ དཧཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ ཛཱཏིཡཱ ཝཱ…པེ… ཨཉྙཏརཉྙཏརེན ཝཏྠུནཱ པུབྦཀཱལཾ པརེཧི སདིསཾ ཨཏྟཱནཾ དཧཏི. ཨཔརཀཱལཾ ཨཏྟཱནཾ སེཡྻཾ དཧཏི. པརེ ཧཱིནེ དཧཏི, ཡོ ཨེཝརཱུཔོ མཱནོ …པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི མཱནཱཏིམཱནོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༧༦-༨༨༠). ཨེཝཾ བྷཱུཏེ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

བྷཱུཏེ པན ‘‘ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ ནིཡཏིསངྒཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༦༨) ཝཱ མཉྙམཱནོ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི.

ཀཐཾ བྷཱུཏེསུ མཉྙཏི? ཏེསུ ཏེསུ བྷཱུཏེསུ ཨཏྟནོ ཨུཔཔཏྟིཾ ཝཱ སུཁུཔྤཏྟིཾ ཝཱ ཨཱཀངྑཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ བྷཱུཏེསུ མཉྙཏི. བྷཱུཏེསུ ཝཱ ཨུཔཔཏྟིཾ ཨཱཀངྑམཱནོ དཱནཾ དེཏི, སཱིལཾ སམཱདིཡཏི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨེཝམྤི བྷཱུཏེསུ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. བྷཱུཏེ པན སམཱུཧགྒཱཧེན གཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཨེཀཙྩེ བྷཱུཏེ སེཡྻཏོ དཧཏི, ཨེཀཙྩེ སདིསཏོ ཝཱ ཧཱིནཏོ ཝཱཏི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེསུ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཏཐཱ ཨེཀཙྩེ བྷཱུཏེ ནིཙྩཱ དྷུཝཱཏི མཉྙཏི. ཨེཀཙྩེ ཨནིཙྩཱ ཨདྷུཝཱཏི, ཨཧམྤི བྷཱུཏེསུ ཨཉྙཏརོསྨཱིཏི ཝཱ མཉྙཏི. ཨེཝཾ བྷཱུཏེསུ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི.

བྷཱུཏཏོ མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན སཨུཔཀརཎསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ ཡཏོ ཀུཏོཙི བྷཱུཏཏོ ཨུཔྤཏྟིཾ མཉྙམཱནོ བྷཱུཏཏོ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. བྷཱུཏེ མེཏི མཉྙཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱ ཏཎྷཱམཉྙནཱཝ ལབྦྷཏི. སཱ ཙཱཡཾ ‘‘མམ པུཏྟཱ, མམ དྷཱིཏཱ, མམ ཨཛེལ༹ཀཱ, ཀུཀྐུཊསཱུཀརཱ, ཧཏྠིགཝསྶཝལ༹ཝཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན མམཱཡཏོ པཝཏྟཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. བྷཱུཏེ ཨབྷིནནྡཏཱིཏི ཨེཏཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཨེཏྠ པན ཡེ སངྑཱརེ ཨུཔཱདཱཡ བྷཱུཏཱནཾ པཉྙཏྟི, ཏེསཾ ཨཔརིཉྙཱཏཏྟཱ བྷཱུཏཱ ཨཔརིཉྙཱཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡོཛནཱ པན ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཱཏབྦཱ.

ཨེཝཾ སངྑེཔཏོ སངྑཱརཝསེན ཙ སཏྟཝསེན ཙ མཉྙནཱཝཏྠུཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི བྷཱུམིཝིསེསཱདིནཱ བྷེདེན ཝིཏྠཱརཏོཔི ཏཾ དསྶེནྟོ དེཝེ དེཝཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དིབྦནྟི པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི ཨཏྟནོ ཝཱ ཨིདྡྷིཡཱཏི དེཝཱ, ཀཱིལ༹ནྟི ཛོཏེནྟི ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཏེ ཏིཝིདྷཱ སམྨུཏིདེཝཱ ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ ཝིསུདྡྷིདེཝཱཏི. སམྨུཏིདེཝཱ ནཱམ རཱཛཱནོ དེཝིཡོ རཱཛཀུམཱརཱ. ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ ནཱམ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀེ དེཝེ ཨུཔཱདཱཡ ཏཏུཏྟརིདེཝཱ. ཝིསུདྡྷིདེཝཱ ནཱམ ཨརཧནྟོ ཁཱིཎཱསཝཱ. ཨིདྷ པན ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ དཊྛབྦཱ, ནོ ཙ ཁོ ཨཝིསེསེན. པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིདེཝལོཀེ མཱརཾ སཔརིསཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ ཚ ཀཱམཱཝཙརཱ ཨིདྷ དེཝཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏཏྠ སབྦཱ ཨཏྠཝཎྞནཱ བྷཱུཏཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

པཛཱཔཏིནྟི ཨེཏྠ པན མཱརོ པཛཱཔཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཀེཙི པན ‘‘ཏེསཾ ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཨདྷིཔཏཱིནཾ མཧཱརཱཛཱདཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ཝདནྟི. ཏཾ དེཝགྒཧཎེནེཝ ཏེསཾ གཧིཏཏྟཱ ཨཡུཏྟནྟི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པཊིཀྑིཏྟཾ, མཱརོཡེཝ པན སཏྟསངྑཱཏཱཡ པཛཱཡ ཨདྷིཔཏིབྷཱཝེན ཨིདྷ པཛཱཔཏཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. སོ ཀུཧིཾ ཝསཏི? པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིདེཝལོཀེ. ཏཏྲ ཧི ཝསཝཏྟིརཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེཏི. མཱརོ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཨཏྟནོ པརིསཱཡ ཨིསྶརིཡཾ པཝཏྟེནྟོ རཛྫཔཙྩནྟེ དཱམརིཀརཱཛཔུཏྟོ ཝིཡ ཝསཏཱིཏི ཝདནྟི. མཱརགྒཧཎེནེཝ ཙེཏྠ མཱརཔརིསཱཡཔི གཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཡོཛནཱནཡོ ཙེཏྠ པཛཱཔཏིཾ ཝཎྞཝནྟཾ དཱིགྷཱཡུཀཾ སུཁབཧུལཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ རཛྫནྟོ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ པཛཱཔཏིནོ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཝཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧནྟོཔི པཛཱཔཏིཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. པཛཱཔཏིབྷཱཝཾ པན པཏྟོ སམཱནོ ཨཧམསྨི པཛཱནམིསྶརོ ཨདྷིཔཏཱིཏི མཱནཾ ཛནེནྟོ པཛཱཔཏིཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘པཛཱཔཏི ནིཙྩོ དྷུཝོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨུཙྪིཛྫིསྶཏི ཝིནསྶིསྶཏཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཝསོ ཨབལོ ཨཝཱིརིཡོ ནིཡཏིསངྒཏིབྷཱཝཔརིཎཏོ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེཏཱི’’ཏི ཝཱ མཉྙམཱནོ པན པཛཱཔཏིཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

པཛཱཔཏིསྨིནྟི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱ དིཊྛིམཉྙནཱཝ ཡུཛྫཏི. ཏསྶཱ ཨེཝཾ པཝཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིདྷེཀཙྩོ ‘‘པཛཱཔཏིསྨིཾ ཡེ ཙ དྷམྨཱ སཾཝིཛྫནྟི, སབྦེ ཏེ ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ’’ཏི མཉྙཏི. ཨཐ ཝཱ ‘‘པཛཱཔཏིསྨིཾ ནཏྠི པཱཔཾ, ན ཏསྨིཾ པཱཔཀཱནི ཀམྨཱནི ཨུཔལབྦྷནྟཱི’’ཏི མཉྙཏི.

པཛཱཔཏིཏོཏི ཨེཏྠ ཏིསྶོཔི མཉྙནཱ ལབྦྷནྟི. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ སཨུཔཀརཎསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ པཛཱཔཏིཏོ ཨུཔྤཏྟིཾ ཝཱ ནིགྒམནཾ ཝཱ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. པཛཱཔཏིཾ མེཏི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱ ཏཎྷཱམཉྙནཱཝ ལབྦྷཏི. སཱ ཙཱཡཾ ‘‘པཛཱཔཏི མམ སཏྠཱ མམ སཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མམཱཡཏོ པཝཏྟཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

བྲཧྨཾ བྲཧྨཏོཏི ཨེཏྠ བྲཱུཧིཏོ ཏེཧི ཏེཧི གུཎཝིསེསེཧཱིཏི བྲཧྨཱ. ཨཔིཙ བྲཧྨཱཏི མཧཱབྲཧྨཱཔི ཝུཙྩཏི, ཏཐཱགཏོཔི བྲཱཧྨཎོཔི མཱཏཱཔིཏརོཔི སེཊྛམྤི. ‘‘སཧསྶོ བྲཧྨཱ དྭིསཧསྶོ བྲཧྨཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༡༦༥-༡༦༦) ཧི མཧཱབྲཧྨཱ བྲཧྨཱཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘བྲཧྨཱཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ཨེཏྠ ཏཐཱགཏོ.

‘‘ཏམོནུདོ བུདྡྷོ སམནྟཙཀྑུ,

ལོཀནྟགཱུ སབྦབྷཝཱཏིཝཏྟོ;

ཨནཱསཝོ སབྦདུཀྑཔྤཧཱིནོ,

སཙྩཝ྄ཧཡོ བྲཧྨེ ཨུཔཱསིཏོ མེ’’ཏི. (ཙཱུལ༹ནི. ༡༠༤) –

ཨེཏྠ བྲཱཧྨཎོ.

‘‘བྲཧྨཱཏི མཱཏཱཔིཏརོ, པུབྦཱཙརིཡཱཏི ཝུཙྩརེ’’ཏི. (ཨིཏིཝུ. ༡༠༦; ཛཱ. ༢.༢༠.༡༨༡) –

ཨེཏྠ མཱཏཱཔིཏརོ. ‘‘བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༤༨; ཨ. ནི. ༥.༡༡) ཨེཏྠ སེཊྛཾ. ཨིདྷ པན པཋམཱབྷིནིབྦཏྟོ ཀཔྤཱཡུཀོ བྲཧྨཱ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏགྒཧཎེནེཝ ཙ བྲཧྨཔུརོཧིཏབྲཧྨཔཱརིསཛྫཱཔི གཧིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཏྠཝཎྞནཱ པནེཏྠ པཛཱཔཏིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཱབྷསྶརཝཱརེ དཎྜདཱིཔིཀཱཡ ཨཙྩི ཝིཡ ཨེཏེསཾ སརཱིརཏོ ཨཱབྷཱ ཚིཛྫིཏྭཱ ཚིཛྫིཏྭཱ པཏནྟཱི ཝིཡ སརཏི ཝིསརཏཱིཏི ཨཱབྷསྶརཱ. ཏེསཾ གཧཎེན སབྦཱཔི དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམི གཧིཏཱ, ཨེཀཏལཝཱསིནོ ཨེཝ ཙེཏེ སབྦེཔི པརིཏྟཱབྷཱ ཨཔྤམཱཎཱབྷཱ ཨཱབྷསྶརཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

སུབྷཀིཎྷཝཱརེ སུབྷེན ཨོཀིཎྞཱ ཝིཀིཎྞཱ སུབྷེན སརཱིརཔྤབྷཱཝཎྞེན ཨེཀགྒྷནཱ སུཝཎྞམཉྫཱུསཱཡ ཋཔིཏསམྤཛྫལིཏཀཉྩནཔིཎྜསསྶིརིཀཱཏི སུབྷཀིཎྷཱ. ཏེསཾ གཧཎེན སབྦཱཔི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམི གཧིཏཱ. ཨེཀཏལཝཱསིནོ ཨེཝ ཙེཏེ སབྦེཔི པརིཏྟསུབྷཱ ཨཔྤམཱཎསུབྷཱ སུབྷཀིཎྷཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེཧཔྥལཝཱརེ, ཝིཔུལཱ ཕལཱཏི ཝེཧཔྥལཱ. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམི བྲཧྨཱནོ ཝུཙྩནྟི. ཨཏྠནཡཡོཛནཱ པན ཨིམེསུ ཏཱིསུཔི ཝཱརེསུ བྷཱུཏཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨབྷིབྷཱུཝཱརེ ཨབྷིབྷཝཱིཏི ཨབྷིབྷཱུ. ཀིཾ ཨབྷིབྷཝི? ཙཏྟཱརོ ཁནྡྷེ ཨརཱུཔིནོ. ཨསཉྙབྷཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨསཉྙསཏྟཱ དེཝཱ ཝེཧཔྥལེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏལཱཡེཝ ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ ཡེན ཨིརིཡཱཔཐེན ནིབྦཏྟཱ, ཏེནེཝ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཏིཊྛནྟི ཙིཏྟཀམྨརཱུཔསདིསཱ ཧུཏྭཱ. ཏེ ཨིདྷ སབྦེཔི ཨབྷིབྷཱུཝཙནེན གཧིཏཱ. ཀེཙི ཨབྷིབྷཱུ ནཱམ སཧསྶོ བྲཧྨཱཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན ཏཏྠ ཏཏྠ ཨདྷིཔཏིབྲཧྨཱནཾ ཝཎྞཡནྟི. བྲཧྨགྒཧཎེནེཝ པན ཏསྶ གཧིཏཏྟཱ ཨཡུཏྟམེཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡོཛནཱནཡོ ཙེཏྠ ཨབྷིབྷཱུ ཝཎྞཝཱ དཱིགྷཱཡུཀོཏི སུཏྭཱ ཏཏྠ ཚནྡརཱགཾ ཨུཔྤཱདེནྟོ ཨབྷིབྷུཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཨབྷིབྷུནོ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’ནྟིཨཱདིནཱ པན ནཡེན ཨཔྤཊིལདྡྷསྶ པཊིལཱབྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཎིདཧནྟོཔི ཨབྷིབྷུཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཏྟཱནཾ ཧཱིནཏོ ཨབྷིབྷུཾ སེཡྻཏོ དཧནྟོ པན ཨབྷིབྷུཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨབྷིབྷཱུ ནིཙྩོ དྷུཝོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པརཱམསནྟོ ཨབྷིབྷུཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ པཛཱཔཏིཝཱརེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

བྷཱུཏཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༤. ཨེཝཾ བྷགཝཱ པཊིཔཱཊིཡཱ དེཝལོཀེ དསྶེནྟོཔི ཨབྷིབྷཱུཝཙནེན ཨསཉྙབྷཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨཡཾ ཝཊྚཀཐཱ, སུདྡྷཱཝཱསཱ ཙ ཝིཝཊྚཔཀྑེ ཋིཏཱ, ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཱ ཨེཝ ཧི ཏེ དེཝཱ. ཡསྨཱ ཝཱ ཀཏིཔཡཀཔྤསཧསྶཱཡུཀཱ ཏེ དེཝཱ, བུདྡྷུཔྤཱདཀཱལེཡེཝ ཧོནྟི. བུདྡྷཱ པན ཨསངྑེཡེཔི ཀཔྤེ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏདཱ སུཉྙཱཔི སཱ བྷཱུམི ཧོཏི. རཉྙོ ཁནྡྷཱཝཱརཊྛཱནཾ ཝིཡ ཧི བུདྡྷཱནཾ སུདྡྷཱཝཱསབྷཝོ. ཏེ ཏེནེཝ ཙ ཀཱརཎེན ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིསཏྟཱཝཱསཝསེནཔི ན གཧིཏཱ, སབྦཀཱལིཀཱ པན ཨིམཱ མཉྙནཱ. ཏསྨཱ ཏཱསཾ སདཱཝིཛྫམཱནབྷཱུམིཾ དསྶེནྟོ སུདྡྷཱཝཱསེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནྟི ཏབྦྷཱུམིཀཱ ཙཏྟཱརོ ཀུསལཝིཔཱཀཀིརིཡཱ ཁནྡྷཱ. ཏེ ཙ ཏཏྲཱུཔཔནྣཱཡེཝ དཊྛབྦཱ བྷཝཔརིཙྪེདཀཐཱ ཨཡནྟི ཀཏྭཱ. ཨེས ནཡོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱདཱིསུ. ཨཏྠཡོཛནཱ པན ཙཏཱུསུཔི ཨེཏེསུ ཝཱརེསུ ཨབྷིབྷཱུཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. མཱནམཉྙནཱ ཙེཏྠ པཛཱཔཏིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནཱཔི ཡུཛྫཏི.

ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དིཊྛསུཏཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༥. ཨེཝཾ བྷཱུམིཝིསེསཱདིནཱ བྷེདེན ཝིཏྠཱརཏོཔི མཉྙནཱཝཏྠུཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སབྦམཉྙནཱཝཏྠུབྷཱུཏཾ སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣཾ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨབྷེདཾ དིཊྛཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི སངྒཎྷིཏྭཱ དསྶེནྟོ, དིཊྛཾ དིཊྛཏོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ དིཊྛནྟི མཾསཙཀྑུནཱཔི དིཊྛཾ, དིབྦཙཀྑུནཱཔི དིཊྛཾ. རཱུཔཱཡཏནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཏྠ དིཊྛཾ མཉྙཏཱིཏི དིཊྛཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི. ཀཐཾ? རཱུཔཱཡཏནཾ སུབྷསཉྙཱཡ སུཁསཉྙཱཡ ཙ པསྶནྟོ ཏཏྠ ཚནྡརཱགཾ ཛནེཏི, ཏཾ ཨསྶཱདེཏི ཨབྷིནནྡཏི. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨིཏྠིརཱུཔེ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ རཏྟཱ གིདྡྷཱ གདྷིཏཱ མུཙྪིཏཱ ཨཛ྄ཛྷོསནྣཱ, ཏེ དཱིགྷརཏྟཾ སོཙནྟི ཨིཏྠིརཱུཔཝསཱནུགཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༥༥). ཨེཝཾ དིཊྛཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘ཨིཏི མེ རཱུཔཾ སིཡཱ ཨནཱགཏམདྡྷཱནནྟི ཝཱ པནེཏྠ ནནྡིཾ སམནྣཱནེཏི, རཱུཔསམྤདཾ ཝཱ པན ཨཱཀངྑམཱནོ དཱནཾ དེཏཱི’’ཏི ཝིཏྠཱརོ. ཨེཝམྤི དིཊྛཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨཏྟནོ པན པརསྶ ཙ རཱུཔསམྤཏྟིཾ ཝིཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཛནེཏི. ‘‘ཨིམིནཱཧཾ སེཡྻོསྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘སདིསོསྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཧཱིནོསྨཱི’’ཏི ཝཱཏི ཨེཝཾ དིཊྛཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. རཱུཔཱཡཏནཾ པན ནིཙྩཾ དྷུཝཾ སསྶཏནྟི མཉྙཏི, ཨཏྟཱནཾ ཨཏྟནིཡནྟི མཉྙཏི, མངྒལཾ ཨམངྒལནྟི མཉྙཏི, ཨེཝཾ དིཊྛཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨེཝཾ དིཊྛཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི མཉྙཏི. ཀཐཾ དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི? རཱུཔསྨིཾ ཨཏྟཱནཾ སམནུཔསྶནནཡེན མཉྙནྟོ དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི. ཡཐཱ ཝཱ དྷནེ དྷཉྙེ. ཨེཝཾ རཱུཔསྨིཾ རཱགཱདཡོཏི མཉྙནྟོཔི དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི. ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཉྙེཝ པནསྶ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ སིནེཧཾ མཱནཉྩ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝཾ དིཊྛསྨིཾ མཉྙཏི. སེསཾ པཐཝཱིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

སུཏནྟི མཾསསོཏེནཔི སུཏཾ, དིབྦསོཏེནཔི སུཏཾ, སདྡཱཡཏནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

མུཏནྟི མུཏྭཱ མུནིཏྭཱ ཙ གཧིཏཾ, ཨཱཧཙྩ ཨུཔགནྟྭཱཏི ཨཏྠོ, ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨཱརམྨཎཱནཉྩ ཨཉྙམཉྙསཾསིལེསེ ཝིཉྙཱཏནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, གནྡྷརསཕོཊྛབྦཱཡཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཝིཉྙཱཏནྟི མནསཱ ཝིཉྙཱཏཾ, སེསཱནཾ སཏྟནྣཾ ཨཱཡཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ དྷམྨཱརམྨཎསྶ ཝཱ. ཨིདྷ པན སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣམེཝ ལབྦྷཏི. ཝིཏྠཱརོ པནེཏྠ དིཊྛཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

དིཊྛསུཏྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨེཀཏྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༦. ཨེཝཾ སབྦཾ སཀྐཱཡབྷེདཾ དིཊྛཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏམེཝ སམཱཔནྣཀཝཱརེན ཙ ཨསམཱཔནྣཀཝཱརེན ཙ དྭིདྷཱ དསྶེནྟོ ཨེཀཏྟཾ ནཱནཏྟནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨེཀཏྟནྟི ཨིམིནཱ ཧི སམཱཔནྣཀཝཱརཾ དསྶེཏི. ནཱནཏྟནྟི ཨིམིནཱ ཨསམཱཔནྣཀཝཱརཾ. ཏེསཾ ཨཡཾ ཝཙནཏྠོ ཨེཀབྷཱཝོ ཨེཀཏྟཾ. ནཱནཱབྷཱཝོ ནཱནཏྟནྟི. ཡོཛནཱ པནེཏྠ སམཱཔནྣཀཝཱརཾ ཙཏཱུཧི ཁནྡྷེཧི, ཨསམཱཔནྣཀཝཱརཉྩ པཉྩཧི ཁནྡྷེཧི བྷིནྡིཏྭཱ ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ སཱསནནཡེན པཐཝཱིཝཱརཱདཱིསུ ཝུཏྟེན ཙ ཨཊྛཀཐཱནཡེན ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཀེཙི པན ཨེཀཏྟནྟི ཨེཀཏྟནཡཾ ཝདནྟི ནཱནཏྟནྟི ནཱནཏྟནཡཾ. ཨཔརེ ‘‘ཨེཀཏྟསཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི ཨརོགོ པརཾ མརཎཱ, ནཱནཏྟསཉྙཱི ཨཏྟཱ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛཱབྷིནིཝེསཾ. ཏཾ སབྦཾ ཨིདྷ ནཱདྷིཔྤེཏཏྟཱ ཨཡུཏྟམེཝ ཧོཏི.

ཨེཝཾ སབྦཾ སཀྐཱཡཾ དྭིདྷཱ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏམེཝ ཨེཀདྷཱ སམྤིཎྜེཏྭཱ དསྶེནྟོ སབྦཾ སབྦཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཡོཛནཱནཡོ པནེཏྠ སབྦཾ ཨསྶཱདེནྟོ སབྦཾ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘མཡཱ ཨེཏེ སཏྟཱ ནིམྨིཏཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཏྟནཱ ནིམྨིཏཾ མཉྙནྟོ སབྦཾ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ‘‘སབྦཾ པུབྦེཀཏཀམྨཧེཏུ, སབྦཾ ཨིསྶརནིམྨཱནཧེཏུ, སབྦཾ ཨཧེཏུཨཔཙྩཡཱ, སབྦཾ ཨཏྠི, སབྦཾ ནཏྠཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མཉྙནྟོ སབྦཾ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཀཐཾ སབྦསྨིཾ མཉྙཏི? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཧོཏི ‘‘མཧཱ མེ ཨཏྟཱ’’ཏི. སོ སབྦལོཀསནྣིཝཱསཾ ཏསྶོཀཱསབྷཱཝེན པརིཀཔྤེཏྭཱ སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ སབྦསྨིནྟི མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ པཐཝཱིཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨེཝཾ སབྦཾ སཀྐཱཡཾ ཨེཀདྷཱ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཔརེནཔི ནཡེན ཏཾ ཨེཀདྷཱ དསྶེནྟོ ནིབྦཱནཾ ནིབྦཱནཏོཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ནིབྦཱནནྟི ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷོ, ཨཡཾ ཨཏྟཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, བྷོ, ཨཡཾ ཨཏྟཱ པརམདིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ པཏྟོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཉྩདྷཱ ཨཱགཏཾ པརམདིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ནིབྦཱནཾ ཨསྶཱདེནྟོ ཏཎྷཱམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཏེན ནིབྦཱནེན ‘‘ཨཧམསྨི ནིབྦཱནཾ པཏྟོ’’ཏི མཱནཾ ཛནེནྟོ མཱནམཉྙནཱཡ མཉྙཏི. ཨནིབྦཱནཾཡེཝ སམཱནཾ ཏཾ ནིབྦཱནཏོ ནིཙྩཱདིཏོ ཙ གཎྷནྟོ དིཊྛིམཉྙནཱཡ མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ནིབྦཱནཏོ པན ཨཉྙཾ ཨཏྟཱནཾ གཧེཏྭཱ སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ ཨིམསྨིཾ ནིབྦཱནེཏི མཉྙནྟོ ནིབྦཱནསྨིཾ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ ནིབྦཱནཏོ མཉྙནཱཡཔི. ཏཏྲཔི ཧི ནིབྦཱནཏོ ཨཉྙཾ ཨཏྟཱནཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ནིབྦཱནཾ, ཨཡཾ ཨཏྟཱ, སོ ཁོ པན མེ ཨཡཾ ཨཏྟཱ ཨིཏོ ནིབྦཱནཏོ ཨཉྙོ’’ཏི མཉྙནྟོ ནིབྦཱནཏོ མཉྙཏི, ཨཡམསྶ དིཊྛིམཉྙནཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པནསྶ ཨཏྟནི སིནེཧཾ ཏབྦཏྠུཀཉྩ མཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཏཎྷཱམཱནམཉྙནཱཔི ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཨཧོ སུཁཾ མམ ནིབྦཱན’’ནྟི མཉྙནྟོ པན ནིབྦཱནཾ མེཏི མཉྙཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨནུགཱིཏི –

ཡཱདིསོ ཨེས སཀྐཱཡོ, ཏཐཱ ནཾ ཨཝིཛཱནཏོ;

པུཐུཛྫནསྶ སཀྐཱཡེ, ཛཱཡནྟི སབྦམཉྙནཱ.

ཛེགུཙྪོ བྷིདུརོ ཙཱཡཾ, དུཀྑོ ཨཔརིཎཱཡཀོ;

ཏཾ པཙྩནཱིཀཏོ བཱལོ, གཎྷཾ གཎྷཱཏི མཉྙནཾ.

སུབྷཏོ སུཁཏོ ཙེཝ, སཀྐཱཡཾ ཨནུཔསྶཏོ;

སལབྷསྶེཝ ཨགྒིམྷི, ཧོཏི ཏཎྷཱཡ མཉྙནཱ.

ནིཙྩསཉྙཾ ཨདྷིཊྛཱཡ, སམྤཏྟིཾ ཏསྶ པསྶཏོ;

གཱུཐཱདཱི ཝིཡ གཱུཐསྨིཾ, ཧོཏི མཱནེན མཉྙནཱ.

ཨཏྟཱ ཨཏྟནིཡོ མེཏི, པསྶཏོ ནཾ ཨབུདྡྷིནོ;

ཨཱདཱསེ ཝིཡ བོནྡྷིསྶ, དིཊྛིཡཱ ཧོཏི མཉྙནཱ.

མཉྙནཱཏི ཙ ནཱམེཏཾ, སུཁུམཾ མཱརབནྡྷནཾ;

སིཐིལཾ དུཔྤམུཉྩཉྩ, ཡེན བདྡྷོ པུཐུཛྫནོ.

བཧུཾ ཝིཔྥནྡམཱནོཔི, སཀྐཱཡཾ ནཱཏིཝཏྟཏི;

སམུསྶིཏཾ དལ༹ྷཏྠམྦྷཾ, སཱཝ གདྡུལབནྡྷནོ.

ས’སོ སཀྐཱཡམལཱིནོ, ཛཱཏིཡཱ ཙ ཛརཱཡ ཙ;

རོགཱདཱིཧི ཙ དུཀྑེཧི, ནིཙྩཾ ཧཉྙཏི བཱལ༹ྷསོ.

ཏཾ ཝོ ཝདཱམི བྷདྡནྟེ, སཀྐཱཡཾ ཨནུཔསྶཐ;

ཨསཱཏཏོ ཨསུབྷཏོ, བྷེདཏོ ཙ ཨནཏྟཏོ.

ཨེསོ སབྷཱཝོ ཧེཏསྶ, པསྶཾ ཨེཝམིམཾ བུདྷོ;

པཧཱཡ མཉྙནཱ སབྦཱ, སབྦདུཀྑཱ པམུཙྩཏཱིཏི.

ཨེཀཏྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པུཐུཛྫནཝསེན ཙཏུཝཱིསཏིཔབྦཱ པཋམནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སེཀྑཝཱརདུཏིཡནཡཝཎྞནཱ

༧. ཨེཝཾ བྷགཝཱ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སབྦསཀྐཱཡདྷམྨམཱུལབྷཱུཏཾ པུཐུཛྫནསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེསྭེཝ ཝཏྠཱུསུ སེཀྑསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སེཀྑོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡོཏི ཨུདྡེསཝཙནཾ. སོཏི ནིདྡེསཝཙནཾ. པིཀཱརོ སམྤིཎྜནཏྠོ ཨཡམྤི དྷམྨོ ཨནིཡཏོཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཏེན ཙ ཨཱརམྨཎསབྷཱགེན པུགྒལཾ སམྤིཎྜེཏི, ནོ པུགྒལསབྷཱགེན, ཧེཊྛཏོ ཧི པུགྒལཱ དིཊྛིཝིཔནྣཱ, ཨིདྷ དིཊྛིསམྤནྣཱ, ན ཏེསཾ སབྷཱགཏཱ ཨཏྠི. ཨཱརམྨཎཾ པན ཧེཊྛཱ པུགྒལཱནམྤི ཏདེཝ, ཨིམེསམྤི ཏདེཝཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱརམྨཎསབྷཱགེན པུགྒལཾ སམྤིཎྜེཏི ནོ པུགྒལསབྷཱགེནཱ’’ཏི. ཡོཔི སོཏི ཨིམིནཱ པན སཀལེན ཝཙནེན ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སེཀྑཾ དསྶེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུཏི ཨིདཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སེཀྑོཏི ཀེནཊྛེན སེཀྑོ? སེཀྑདྷམྨཔྤཊིལཱབྷཏོ སེཀྑོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སེཀྑོ ཧོཏཱིཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སེཀྑཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི…པེ… སེཀྑེན སམྨཱསམཱདྷིནཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ བྷིཀྑུ, སེཀྑོ ཧོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༣). ཨཔིཙ སིཀྑཏཱིཏིཔི སེཀྑོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘སིཀྑཏཱིཏི ཁོ བྷིཀྑུ ཏསྨཱ སེཀྑོཏི ཝུཙྩཏི. ཀིཉྩ སིཀྑཏི? ཨདྷིསཱིལམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཙིཏྟམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཔཉྙམྤི སིཀྑཏི, སིཀྑཏཱིཏི ཁོ བྷིཀྑུ ཏསྨཱ སེཀྑོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༦).

ཡོཔི ཀལྱཱཎཔུཐུཛྫནོ ཨནུལོམཔཊིཔདཱཡ པརིཔཱུརཀཱརཱི སཱིལསམྤནྣོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཛཱགརིཡཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པུབྦརཏྟཱཔརརཏྟཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི – ‘‘ཨཛྫ ཝཱ སྭེ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ སཱམཉྙཕལཾ ཨདྷིགམིསྶཱམཱི’’ཏི, སོཔི ཝུཙྩཏི སིཀྑཏཱིཏི སེཀྑོཏི. ཨིམསྨིཾ པནཏྠེ པཊིཝེདྷཔྤཏྟོཝ སེཀྑོ ཨདྷིཔྤེཏོ, ནོ པུཐུཛྫནོ.

ཨཔྤཏྟཾ མཱནསཾ ཨེཏེནཱཏི ཨཔྤཏྟམཱནསོ. མཱནསནྟི རཱགོཔི ཙིཏྟམྤི ཨརཧཏྟམྤི. ‘‘ཨནྟལིཀྑཙརོ པཱསོ, ཡྭཱཡཾ ཙརཏི མཱནསོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༣; སཾ. ནི. ༡.༡༥༡) ཨེཏྠ ཧི རཱགོ མཱནསཾ. ‘‘ཙིཏྟཾ མནོ མཱནས’’ནྟི (དྷ. ས. ༦༥) ཨེཏྠ ཙིཏྟཾ. ‘‘ཨཔྤཏྟམཱནསོ སེཀྑོ, ཀཱལཾ ཀཡིརཱ ཛནེསུཏཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༥༩) ཨེཏྠ ཨརཧཏྟཾ. ཨིདྷཱཔི ཨརཧཏྟམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏེན ཨཔྤཏྟཱརཧཏྟོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨནུཏྟརནྟི སེཊྛཾ, ཨསདིསནྟི ཨཏྠོ. ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི ཁེམཾ ཨནནུཡུཏྟནྟི ཡོགཀྑེམཾ, ཨརཧཏྟམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. པཏྠཡམཱནོཏི དྭེ པཏྠནཱ ཏཎྷཱཔཏྠནཱ ཙ, ཚནྡཔཏྠནཱ ཙ. ‘‘པཏྠཡམཱནསྶ ཧི པཛཔྤིཏཱནི, པཝེདྷིཏཾ ཝཱཔི པཀཔྤིཏེསཱུ’’ཏི (སུ. ནི. ༩༠༨) ཨེཏྠ ཏཎྷཱཔཏྠནཱ.

‘‘ཚིནྣཾ པཱཔིམཏོ སོཏཾ, ཝིདྡྷསྟཾ ཝིནལཱི༹ཀཏཾ;

པཱམོཛྫབཧུལཱ ཧོཐ, ཁེམཾ པཏྟཏྠ བྷིཀྑཝོ’’ཏི. (མ. ནི. ༡.༣༥༢) –

ཨེཏྠ ཀཏྟུཀམྱཏཱ ཀུསལཙྪནྡཔཏྠནཱ. ཨཡམེཝ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཱ. ཏེན པཏྠཡམཱནོཏི ཏཾ ཡོགཀྑེམཾ པཏྟུཀཱམོ ཨདྷིགནྟུཀཱམོ ཏནྣིནྣོ ཏཔྤོཎོ ཏཔྤབྦྷཱརོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨཉྙཾ ཨིརིཡཱཔཐདུཀྑཾ ཨཉྙེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཔརིཔཏནྟཾ ཀཱཡཾ ཧརཏི. ཨཐ ཝཱ ‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱཏི ཨདྷིམུཙྩནྟོ སདྡྷཱཡ ཝིཧརཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱཔི ནིདྡེསནཡེནེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. པཐཝིཾ པཐཝིཏོ ཨབྷིཛཱནཱཏཱིཏི པཐཝིཾ པཐཝཱིབྷཱཝེན ཨབྷིཛཱནཱཏི, ན པུཐུཛྫནོ ཝིཡ སབྦཱཀཱརཝིཔརཱིཏཱཡ སཉྙཱཡ སཉྫཱནཱཏི. ཨཔིཙ ཁོ ཨབྷིཝིསིཊྛེན ཉཱཎེན ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ པཐཝཱིཏི ཨེཏཾ པཐཝཱིབྷཱཝཾ ཨདྷིམུཙྩནྟོ ཨེཝ ནཾ ཨནིཙྩཱཏིཔི དུཀྑཱཏིཔི ཨནཏྟཱཏིཔི ཨེཝཾ ཨབྷིཛཱནཱཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཉྩ ནཾ ཨབྷིཉྙཏྭཱ པཐཝིཾ མཱ མཉྙཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མཉྙཏཱིཏི མཉྙི. ཨཡཾ པན མཉྙཱི ཙ ན མཉྙཱི ཙ ན ཝཏྟབྦོཏི. ཨེཏསྨིཉྷི ཨཏྠེ ཨིདཾ པདཾ ནིཔཱཏེཏྭཱ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཀོ པནེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི. ཝུཙྩཏེ, པུཐུཛྫནོ ཏཱཝ སབྦམཉྙནཱནཾ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ མཉྙཏཱིཏི ཝུཏྟོ. ཁཱིཎཱསཝོ པཧཱིནཏྟཱ ན མཉྙཏཱིཏི. སེཀྑསྶ པན དིཊྛིམཉྙནཱ པཧཱིནཱ, ཨིཏརཱ པན ཏནུབྷཱཝཾ གཏཱ, ཏེན སོ མཉྙཏཱིཏིཔི ན ཝཏྟབྦོ པུཐུཛྫནོ ཝིཡ, ན མཉྙཏཱིཏིཔི ན ཝཏྟབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ ཝིཡཱཏི.

པརིཉྙེཡྻཾ ཏསྶཱཏི ཏསྶ སེཀྑསྶ ཏཾ མཉྙནཱཝཏྠུ ཨོཀྐནྟནིཡཱམཏྟཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཏྟཱ ཙ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙེཡྻཾ, ཨཔརིཉྙེཡྻཉྩ ཨཔརིཉྙཱཏཉྩ ན ཧོཏི པུཐུཛྫནསྶ ཝིཡ, ནོཔི པརིཉྙཱཏཾ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཝིཡ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སེཀྑཝསེན དུཏིཡནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཁཱིཎཱསཝཝཱརཏཏིཡཱདིནཡཝཎྞནཱ

༨. ཨེཝཾ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སེཀྑསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཁཱིཎཱསཝསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡོཔཱིཏི པི-སདྡོ སམྤིཎྜནཏྠོ. ཏེན ཨིདྷ ཨུབྷཡསབྷཱགཏཱཔི ལབྦྷཏཱིཏི དསྶེཏི. སེཀྑོ ཧི ཁཱིཎཱསཝེན ཨརིཡཔུགྒལཏྟཱ སབྷཱགོ, ཏེན པུགྒལསབྷཱགཏཱ ལབྦྷཏི, ཨཱརམྨཎསབྷཱགཏཱ པན ཝུཏྟནཡཱ ཨེཝ. ཨརཧནྟི ཨཱརཀཀིལེསོ, དཱུརཀིལེསོ པཧཱིནཀིལེསོཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཧོཏི? ཨཱརཀཱསྶ ཧོནྟི པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ སདརཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཧོཏཱི’’ཏི. (མ. ནི. ༡.༤༣༤) ཁཱིཎཱསཝོཏི ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཀཱམཱསཝོ…པེ… ཨཝིཛྫཱསཝོ, ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཨརཧཏོ ཁཱིཎཱ པཧཱིནཱ སམུཙྪིནྣཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ, ཨབྷབྦུཔྤཏྟིཀཱ ཉཱཎགྒིནཱ དཌྜྷཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཁཱིཎཱསཝོཏི.

ཝུསིཏཝཱཏི གརུསཾཝཱསེཔི ཨརིཡམགྒསཾཝཱསེཔི དསསུ ཨརིཡཝཱསེསུཔི ཝསི པརིཝསི ཝུཏྠོ པརིཝུཏྠོ, སོ ཝུཏྠཝཱསོ ཙིཎྞཙརཎོཏི ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོཏི པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སཏྟ སེཀྑཱ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི ཀརཎཱིཡཾ ཀརོནྟི ནཱམ, ཁཱིཎཱསཝསྶ སབྦཀརཎཱིཡཱནི ཀཏཱནི པརིཡོསིཏཱནི, ནཏྠི ཏསྶ ཨུཏྟརི ཀརཎཱིཡཾ དུཀྑཀྑཡཱདྷིགམཱཡཱཏི ཀཏཀརཎཱིཡོ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘ཏསྶ སམྨཱ ཝིམུཏྟསྶ, སནྟཙིཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ;

ཀཏསྶ པཊིཙཡོ ནཏྠི, ཀརཎཱིཡཾ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༦༤༢);

ཨོཧིཏབྷཱརོཏི ཏཡོ བྷཱརཱ ཁནྡྷབྷཱརོ ཀིལེསབྷཱརོ ཨབྷིསངྑཱརབྷཱརོཏི, ཏསྶིམེ ཏཡོ བྷཱརཱ ཨོཧིཏཱ ཨོརོཔིཏཱ ནིཀྑིཏྟཱ པཱཏིཏཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཨོཧིཏབྷཱརོཏི. ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོཏི ཨནུཔྤཏྟོ སདཏྠཾ, སཀཏྠནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཀཱརསྶཱཡཾ དཀཱརོ ཀཏོ, སདཏྠོཏི ཙ ཨརཧཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཉྷི ཨཏྟུཔནིབནྡྷནཊྛེན ཨཏྟཱནཾ ཨཝིཛཧནཊྛེན ཨཏྟནོ པརམཏྠཊྛེན ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྠོ སཀཏྠོཏི ཝུཙྩཏི.

པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོཏི བྷཝསཾཡོཛནཱནཱིཏི དས སཾཡོཛནཱནི ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ པཊིགྷམཱནདིཊྛིཝིཙིཀིཙྪཱསཱིལབྦཏཔརཱམཱསབྷཝརཱགཨིསྶཱམཙྪརིཡསཾཡོཛནཾ ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནཾ. ཨིམཱནི ཧི སཏྟེ བྷཝེསུ སཾཡོཛེནྟི ཨུཔནིབནྡྷནྟི, བྷཝཾ ཝཱ བྷཝེན སཾཡོཛེནྟི, ཏསྨཱ ‘‘བྷཝསཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིམཱནི བྷཝསཾཡོཛནཱནི ཨརཧཏོ པརིཀྑཱིཎཱནི པཧཱིནཱནི ཉཱཎགྒིནཱ དཌྜྷཱནི, ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ’’ཏི. སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོཏི ཨེཏྠ སམྨདཉྙཱཏི སམྨཱ ཨཉྙཱཡ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཁནྡྷཱནཾ ཁནྡྷཊྛཾ, ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནཊྛཾ, དྷཱཏཱུནཾ དྷཱཏུཊྛཾ, དུཀྑསྶ པཱིལ༹ནཊྛཾ, སམུདཡསྶ པབྷཝཊྛཾ, ནིརོདྷསྶ སནྟཊྛཾ, མགྒསྶ དསྶནཊྛཾ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱཏི ཨེཝམཱདིཾ ཝཱ བྷེདཾ སམྨཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཉྙཱཡ ཛཱནིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཏུལཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱཏི.

ཝིམུཏྟོཏི དྭེ ཝིམུཏྟིཡོ ཙིཏྟསྶ ཙ ཝིམུཏྟི ནིབྦཱནཉྩ. ཨརཧཱ སབྦཀིལེསེཧི ཝིམུཏྟཙིཏྟཏྟཱ ཙིཏྟཝིམུཏྟིཡཱཔི ཝིམུཏྟོ. ནིབྦཱནཾ ཨདྷིམུཏྟཏྟཱ ནིབྦཱནེཔི ཝིམུཏྟོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ’’ཏི. པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཏསྶ ཨརཧཏོ ཏཾ མཉྙནཱཝཏྠུ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏཾ. ཏསྨཱ སོ ཏཾ ཝཏྠུཾ ན མཉྙཏི, ཏཾ ཝཱ མཉྙནཾ ན མཉྙཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ནིབྦཱནཝཱརེ པན ཁཡཱ རཱགསྶཱཏིཨཱདཡོ ཏཡོ ཝཱརཱ ཝུཏྟཱ. ཏེ པཐཝཱིཝཱརཱདཱིསུཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ. ཨཡཉྩ པརིཉྙཱཏཝཱརོ ནིབྦཱནཝཱརེཔི ཝིཏྠཱརེཏབྦོ. ཝིཏྠཱརེནྟེན ཙ པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི སབྦཔདེཧི ཡོཛེཏྭཱ པུན ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱཏི ཡོཛེཏབྦཾ. ཨེས ནཡོ ཨིཏརེསུ. དེསནཱ པན ཨེཀཏྠ ཝུཏྟཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟམེཝ ཧོཏཱིཏི སཾཁིཏྟཱ.

ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ བཱཧིརཀོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ, ན ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ. ཨརཧཱ པན ཁཡཱ ཡེཝ, ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ’’ཏི. ཨེས ནཡོ དོསམོཧེསུཔི. ཡཐཱ ཙ ‘‘པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི པརིཉྙཱཏཏྟཱ སོ ཏཾ ཝཏྠུཾ ཏཾ ཝཱ མཉྙནཾ ན མཉྙཏཱིཏི ཨཏྠོ ཧོཏི, ཨེཝམིདྷཱཔི ཝཱིཏརཱགཏྟཱ སོ ཏཾ ཝཏྠུཾ ཏཾ ཝཱ མཉྙནཾ ན མཉྙཏཱིཏི དཊྛབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ པརིཉྙཱཏཾ ཏསྶཱཏི ཨཡཾ ཝཱརོ མགྒབྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟོ. ཨིཏརེ པན ཕལསཙྪིཀིརིཡཱཔཱརིཔཱུརིདསྶནཏྠནྟི ཝེདིཏབྦཱ. དྭཱིཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི ཨརཧཱ ན མཉྙཏི ཝཏྠུསྶ ཙ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཨཀུསལམཱུལཱནཉྩ སམུཙྪིནྣཏྟཱ. ཏེནསྶ པརིཉྙཱཏཝཱརེན ཝཏྠུནོ ཝཏྠུཔརིཉྙཾ དཱིཔེཏི, ཨིཏརེཧི ཨཀུསལམཱུལསམུཙྪེདནྟི. ཏཏྠ པཙྪིམེསུ ཏཱིསུ ཝཱརེསུ ཨཡཾ ཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ, ཏཱིསུ ཧི ཝཱརེསུ རཱགེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ དུཀྑཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟོ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི. དོསེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ཨནིམིཏྟཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟོ ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསོ ཧོཏི. མོཧེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཨནཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ སུཉྙཏཝིམོཀྑེན ཝིམུཏྟོ ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧོ ཧོཏཱིཏི.

ཨེཝཾ སནྟེ ན ཨེཀོ ཏཱིཧི ཝིམོཀྑེཧི ཝིམུཙྩཏཱིཏི དྭེ ཝཱརཱ ན ཝཏྟབྦཱ སིཡུནྟི ཙེ, ཏཾ ན. ཀསྨཱ? ཨནིཡམིཏཏྟཱ. ཨནིཡམེན ཧི ཝུཏྟཾ ‘‘ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཧ’’ནྟི. ན པན ཝུཏྟཾ ཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑེན ཝཱ ཝིམུཏྟོ, ཨིཏརེན ཝཱཏི, ཏསྨཱ ཡཾ ཨརཧཏོ ཡུཛྫཏི, ཏཾ སབྦཾ ཝཏྟབྦམེཝཱཏི.

ཨཝིསེསེན ཝཱ ཡོ ཀོཙི ཨརཧཱ སམཱནེཔི རཱགཱདིཀྑཡེ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོཏི ཝུཙྩཏི, དུཀྑདུཀྑསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསོཏི. སངྑཱརདུཀྑསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧོཏི. ཨིཊྛཱརམྨཎསྶ ཝཱ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ. ཨནིཊྛཱརམྨཎསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསོ. མཛ྄ཛྷཏྟཱརམྨཎསྶ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧོ. སུཁཱཡ ཝཱ ཝེདནཱཡ རཱགཱནུསཡསྶ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགོ, ཨིཏརཱསུ པཊིགྷམོཧཱནུསཡཱནཾ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཝཱིཏདོསོ ཝཱིཏམོཧོ ཙཱཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཝིསེསཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ…པེ… ཝཱིཏམོཧཏྟཱ’’ཏི.

ཁཱིཎཱསཝཝསེན ཏཏིཡཙཏུཏྠཔཉྩམཚཊྛནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཐཱགཏཝཱརསཏྟམནཡཝཎྞནཱ

༡༢. ཨེཝཾ པཐཝཱིཨཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ ཁཱིཎཱསཝསྶ པཝཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཏྟནོ པཝཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཏཐཱགཏོཔི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཐཱགཏོཏི ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི – ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོཏི.

ཀཐཾ བྷགཝཱ ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ? ཡཐཱ སབྦལོཀཧིཏཱཡ ཨུསྶུཀྐམཱཔནྣཱ པུརིམཀཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཱགཏཱ, ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ, ཡཐཱ སིཁཱི བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཝེསྶབྷཱུ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀཀུསནྡྷོ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀོཎཱགམནོ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ཨཱགཏོཏི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡེན ཨབྷིནཱིཧཱརེན ཨེཏེ བྷགཝནྟོ ཨཱགཏཱ, ཏེནེཝ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ.

ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ, སཱིལནེཀྑམྨཔཉྙཱཝཱིརིཡཁནྟིསཙྩཨདྷིཊྛཱནམེཏྟཱཨུཔེཀྑཱཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ, ཨིམཱ དས པཱརམིཡོ, དས ཨུཔཔཱརམིཡོ, དས པརམཏྠཔཱརམིཡོཏི, སམཏིཾས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ, ཨངྒཔརིཙྩཱགཾ ནཡནདྷནརཛྫཔུཏྟདཱརཔརིཙྩཱགནྟི ཨིམེ པཉྩ མཧཱཔརིཙྩཱགེ པརིཙྩཛིཏྭཱ པུབྦཡོགཔུབྦཙརིཡདྷམྨཀྑཱནཉཱཏཏྠཙརིཡཱདཡོ པཱུརེཏྭཱ, བུདྡྷིཙརིཡཱཡ ཀོཊིཾ པཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཏཐཱ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ.

ཡཐཱ ཙ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ སམྨཔྤདྷཱནེ ཨིདྡྷིཔཱདེ པཉྩིནྡྲིཡཱནི པཉྩ བལཱནི སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཱུཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཏཐཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱཔི ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཡཐེཝ ལོཀམྷི ཝིཔསྶིཨཱདཡོ,

སབྦཉྙུབྷཱཝཾ མུནཡོ ཨིདྷཱགཏཱ;

ཏཐཱ ཨཡཾ སཀྱམུནཱིཔི ཨཱགཏོ,

ཏཐཱགཏོ ཝུཙྩཏི ཏེན ཙཀྑུམཱཏི.

ཨེཝཾ ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ. ཡཐཱ སམྤཏིཛཱཏོ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ གཏོ…པེ… ཀསྶཔོ བྷགཝཱ གཏོ. ཀཐཉྩ སོ གཏོཏི, སོ ཧི སམྤཏིཛཱཏོཝ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན གཏོ. ཡཐཱཧ – སམྤཏིཛཱཏོ, ཨཱནནྡ, བོདྷིསཏྟོ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན གཙྪཏི སེཏམྷི ཚཏྟེ ཨནུདྷཱརཱིཡམཱནེ, སབྦཱ ཙ དིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏི, ཨཱསབྷིཉྩ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི ‘‘ཨགྒོཧམསྨི ལོཀསྶ, ཛེཊྛོཧམསྨི ལོཀསྶ, སེཊྛོཧམསྨི ལོཀསྶ, ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༠༧).

ཏཉྩསྶ གམནཾ ཏཐཾ ཨཧོསི ཨཝིཏཐཾ ཨནེཀེསཾ ཝིསེསཱདྷིགམཱནཾ པུབྦནིམིཏྟབྷཱཝེན. ཡཉྷི སོ སམྤཏིཛཱཏོཝ སམེཧི པཱདེཧི པཏིཊྛཧི, ཨིདམསྶ ཙཏུརིདྡྷིཔཱདཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཨུཏྟརཱབྷིམུཁབྷཱཝོ པན སབྦལོཀུཏྟརབྷཱཝསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརོ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒརཏནཔཊིལཱབྷསྶ. ‘‘སུཝཎྞདཎྜཱ ཝཱིཏིཔཏནྟི ཙཱམརཱ’’ཏི (སུ. ནི. ༦༩༣) ཨེཏྠ ཝུཏྟོ ཙཱམརུཀྑེཔོ སབྦཏིཏྠིཡནིམྨཐནསྶ. སེཏཙྪཏྟདྷཱརཎཾ ཨརཧཏྟཝིམུཏྟིཝརཝིམལསེཏཙྪཏྟཔཊིལཱབྷསྶ. སབྦདིསཱནུཝིལོཀནཾ སབྦཉྙུཏཱནཱཝརཎཉཱཎཔཊིལཱབྷསྶ. ཨཱསབྷཱིཝཱཙཱབྷཱསནཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཝརདྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཏཐཱ ཨཡཾ བྷགཝཱཔི གཏོ. ཏཉྩསྶ གམནཾ ཏཐཾ ཨཧོསི ཨཝིཏཐཾ ཏེསཉྙེཝ ཝིསེསཱདྷིགམཱནཾ པུབྦནིམིཏྟབྷཱཝེན. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘མུཧུཏྟཛཱཏོཝ གཝམྤཏཱི ཡཐཱ,

སམེཧི པཱདེཧི ཕུསཱི ཝསུནྡྷརཾ;

སོ ཝིཀྐམཱི སཏྟ པདཱནི གོཏམོ,

སེཏཉྩ ཚཏྟཾ ཨནུདྷཱརཡུཾ མརཱུ.

གནྟྭཱན སོ སཏྟ པདཱནི གོཏམོ,

དིསཱ ཝིལོཀེསི སམཱ སམནྟཏོ;

ཨཊྛངྒུཔེཏཾ གིརམབྦྷུདཱིརཡཱི,

སཱིཧོ ཡཐཱ པབྦཏམུདྡྷནིཊྛིཏོ’’ཏི. –

ཨེཝཾ ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ, ཨཡམྤི བྷགཝཱ ཏཐེཝ ནེཀྑམྨེན ཀཱམཙྪནྡཾ པཧཱཡ གཏོ. ཨབྱཱཔཱདེན བྱཱཔཱདཾ, ཨཱལོཀསཉྙཱཡ ཐིནམིདྡྷཾ, ཨཝིཀྑེཔེན ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ, དྷམྨཝཝཏྠཱནེན ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཡ, ཉཱཎེན ཨཝིཛྫཾ པདཱལེཏྭཱ, པཱམོཛྫེན ཨརཏིཾ ཝིནོདེཏྭཱ, པཋམཛ྄ཛྷཱནེན ནཱིཝརཎཀཝཱཊཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན ཝིཏཀྐཝིཙཱརདྷཱུམཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན པཱིཏིཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེན སུཁདུཀྑཾ པཧཱཡ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔསཉྙཱཔཊིགྷསཉྙཱནཱནཏྟསཉྙཱཡོ སམཏིཀྐམིཏྭཱ, ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཾ, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཾ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཾ སམཏིཀྐམིཏྭཱ གཏོ.

ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ ནིཙྩསཉྙཾ པཧཱཡ, དུཀྑཱནུཔསྶནཱཡ སུཁསཉྙཾ, ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ཨཏྟསཉྙཾ, ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱཡ ནནྡིཾ, ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱཡ རཱགཾ, ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱཡ སམུདཡཾ, པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱདཱནཾ, ཁཡཱནུཔསྶནཱཡ གྷནསཉྙཾ, ཝཡཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱཡཱུཧནཾ, ཝིཔརིཎཱམཱནུཔསྶནཱཡ དྷུཝསཉྙཾ, ཨནིམིཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ནིམིཏྟཾ, ཨཔྤཎིཧིཏཱནུཔསྶནཱཡ པཎིདྷིཾ, སུཉྙཏཱནུཔསྶནཱཡ ཨབྷིནིཝེསཾ, ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ སཱརཱདཱནཱབྷིནིཝེསཾ, ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེན སམྨོཧཱབྷིནིཝེསཾ, ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱལཡཱབྷིནིཝེསཾ, པཊིསངྑཱནུཔསྶནཱཡ ཨཔྤཊིསངྑཾ, ཝིཝཊྚཱནུཔསྶནཱཡ སཾཡོགཱབྷིནིཝེསཾ, སོཏཱཔཏྟིམགྒེན དིཊྛེཀཊྛེ ཀིལེསེ བྷཉྫིཏྭཱ, སཀདཱགཱམིམགྒེན ཨོལཱ༹རིཀེ ཀིལེསེ པཧཱཡ, ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཎུསཧགཏེ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ, ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསེ སམུཙྪིནྡིཏྭཱ གཏོ. ཨེཝམྤི ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ. པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཀཀྑལ༹ཏྟལཀྑཎཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ. ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ པགྒྷརཎལཀྑཎཾ. ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ཨུཎྷཏྟལཀྑཎཾ. ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ. ཨཱཀཱསདྷཱཏུཡཱ ཨསམྥུཊྛལཀྑཎཾ. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ.

རཱུཔསྶ རུཔྤནལཀྑཎཾ. ཝེདནཱཡ ཝེདཡིཏལཀྑཎཾ. སཉྙཱཡ སཉྫཱནནལཀྑཎཾ. སངྑཱརཱནཾ ཨབྷིསངྑརཎལཀྑཎཾ. ཝིཉྙཱཎསྶ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ.

ཝིཏཀྐསྶ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎཾ. ཝིཙཱརསྶ ཨནུམཛྫནལཀྑཎཾ. པཱིཏིཡཱ ཕརཎལཀྑཎཾ. སུཁསྶ སཱཏལཀྑཎཾ. ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. ཕསྶསྶ ཕུསནལཀྑཎཾ.

སདྡྷིནྡྲིཡསྶ ཨདྷིམོཀྑལཀྑཎཾ. ཝཱིརིཡིནྡྲིཡསྶ པགྒཧཎལཀྑཎཾ. སཏིནྡྲིཡསྶ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམཱདྷིནྡྲིཡསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. པཉྙིནྡྲིཡསྶ པཛཱནནལཀྑཎཾ.

སདྡྷཱབལསྶ ཨསྶདྡྷིཡེ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ. ཝཱིརིཡབལསྶ ཀོསཛྫེ. སཏིབལསྶ མུཊྛསཙྩེ. སམཱདྷིབལསྶ ཨུདྡྷཙྩེ. པཉྙཱབལསྶ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ.

སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པཝིཙཡལཀྑཎཾ. ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པགྒཧཎལཀྑཎཾ. པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཕརཎལཀྑཎཾ. པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔསམལཀྑཎཾ. སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པཊིསངྑཱནལཀྑཎཾ.

སམྨཱདིཊྛིཡཱ དསྶནལཀྑཎཾ. སམྨཱསངྐཔྤསྶ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎཾ. སམྨཱཝཱཙཱཡ པརིགྒཱཧལཀྑཎཾ. སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམུཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ ཝོདཱནལཀྑཎཾ. སམྨཱཝཱཡཱམསྶ པགྒཧཎལཀྑཎཾ. སམྨཱསཏིཡཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམྨཱསམཱདྷིསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ.

ཨཝིཛྫཱཡ ཨཉྙཱཎལཀྑཎཾ. སངྑཱརཱནཾ ཙེཏནཱལཀྑཎཾ. ཝིཉྙཱཎསྶ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ. ནཱམསྶ ནམནལཀྑཎཾ. རཱུཔསྶ རུཔྤནལཀྑཎཾ. སལཱ༹ཡཏནསྶ ཨཱཡཏནལཀྑཎཾ. ཕསྶསྶ ཕུསནལཀྑཎཾ. ཝེདནཱཡ ཝེདཡིཏལཀྑཎཾ. ཏཎྷཱཡ ཧེཏུལཀྑཎཾ. ཨུཔཱདཱནསྶ གཧཎལཀྑཎཾ. བྷཝསྶ ཨཱཡཱུཧནལཀྑཎཾ. ཛཱཏིཡཱ ནིབྦཏྟིལཀྑཎཾ. ཛརཱཡ ཛཱིརཎལཀྑཎཾ. མརཎསྶ ཙུཏིལཀྑཎཾ.

དྷཱཏཱུནཾ སུཉྙཏཱལཀྑཎཾ. ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནལཀྑཎཾ. སཏིཔཊྛཱནཱནཾ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ. སམྨཔྤདྷཱནཱནཾ པདཧནལཀྑཎཾ. ཨིདྡྷིཔཱདཱནཾ ཨིཛ྄ཛྷནལཀྑཎཾ. ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨདྷིཔཏིལཀྑཎཾ. བལཱནཾ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ. བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ནིཡྻཱནལཀྑཎཾ. མགྒསྶ ཧེཏུལཀྑཎཾ.

སཙྩཱནཾ ཏཐལཀྑཎཾ. སམཐསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. ཝིཔསྶནཱཡ ཨནུཔསྶནཱལཀྑཎཾ. སམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཨེཀརསལཀྑཎཾ. ཡུགནནྡྷཱནཾ ཨནཏིཝཏྟནལཀྑཎཾ.

སཱིལཝིསུདྡྷིཡཱ སཾཝརལཀྑཎཾ. ཙིཏྟཝིསུདྡྷིཡཱ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ. དིཊྛིཝིསུདྡྷིཡཱ དསྶནལཀྑཎཾ.

ཁཡེཉཱཎསྶ སམུཙྪེདལཀྑཎཾ. ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎསྶ པསྶདྡྷིལཀྑཎཾ. ཚནྡསྶ མཱུལལཀྑཎཾ. མནསིཀཱརསྶ སམུཊྛཱནལཀྑཎཾ. ཕསྶསྶ སམོདྷཱནལཀྑཎཾ. ཝེདནཱཡ སམོསརཎལཀྑཎཾ. སམཱདྷིསྶ པམུཁལཀྑཎཾ. སཏིཡཱ ཨཱདྷིཔཏེཡྻལཀྑཎཾ. པཉྙཱཡ ཏཏུཏྟརིལཀྑཎཾ. ཝིམུཏྟིཡཱ སཱརལཀྑཎཾ. ཨམཏོགདྷསྶ ནིབྦཱནསྶ པརིཡོསཱནལཀྑཎཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ. ཨེཝཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཉཱཎགཏིཡཱ ཨཱགཏོ ཨཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཏྟོ ཨནུཔྤཏྟོཏི ཏཐཱགཏོ, ཨེཝཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ? ཏཐདྷམྨཱ ནཱམ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི. ཡཐཱཧ ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱནི ཨཝིཏཐཱནི ཨནཉྙཐཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི, ཨིདཾ དུཀྑནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐམེཏཾ ཨཝིཏཐམེཏཾ ཨནཉྙཐམེཏ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༥༠) ཝིཏྠཱརོ. ཏཱནི ཙ བྷགཝཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཏསྨཱ ཏཐཱནཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྠོ ཧི ཨེཏྠ གཏསདྡོ. ཨཔིཙ ཛརཱམརཎསྶ ཛཱཏིཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ…པེ… སངྑཱརཱནཾ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ. ཏཐཱ ཨཝིཛྫཱཡ སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡཊྛོ. སངྑཱརཱནཾ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡཊྛོ…པེ… ཛཱཏིཡཱ ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ. ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཏསྨཱཔི ཏཐཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? བྷགཝཱ ཡཾ སདེཝཀེ ལོཀེ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཨཔརིམཱཎཱནཾ སཏྟཱནཾ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ནཱམ ཨཏྠི. ཏཾ སབྦཱཀཱརཏོ ཛཱནཱཏི, པསྶཏི. ཨེཝཾ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཙ ཏེན ཏཾ ཨིཊྛཱནིཊྛཱདིཝསེན ཝཱ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏེསུ ལབྦྷམཱནཀཔདཝསེན ཝཱ ‘‘ཀཏམཾ ཏཾ རཱུཔཾ རཱུཔཱཡཏནཾ, ཡཾ རཱུཔཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཎྞནིབྷཱ སནིདསྶནཾ སཔྤཊིགྷཾ ནཱིལཾ པཱིཏཀ’’ནྟི (དྷ. ས. ༦༡༦) ཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནེཀེཧི ནཱམེཧི ཏེརསཧི ཝཱརེཧི དྭེཔཉྙཱསཱཡ ནཡེཧི ཝིབྷཛྫམཱནཾ ཏཐམེཝ ཧོཏི, ཝིཏཐཾ ནཏྠི. ཨེས ནཡོ སོཏདྭཱརཱདཱིསུཔི ཨཱཔཱཐམཱགཙྪནྟེསུ སདྡཱདཱིསུ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ པཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱ, ཏམཧཾ ཛཱནཱམི, …ཏམཧཾ ཨབྷིཉྙཱསིཾ, ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཝིདིཏཾ, ཏཾ ཏཐཱགཏོ ན ཨུཔཊྛཱསཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤). ཨེཝཾ ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ. ཏཏྠ ཏཐདསྶཱིཨཏྠེ ཏཐཱགཏོཏི པདསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཀཐཾ ཏཐཱཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? ཡཾ རཏྟིཾ བྷགཝཱ བོདྷིམཎྜེ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསིནྣོ ཏིཎྞཾ མཱརཱནཾ མཏྠཀཾ མདྡིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཡཉྩ རཏྟིཾ ཡམཀསཱལཱནམནྟརེ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི, ཨེཏྠནྟརེ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཝསྶཔརིམཱཎེ ཀཱལེ པཋམབོདྷིཡཱཔི མཛ྄ཛྷིམབོདྷིཡཱཔི པཙྪིམབོདྷིཡཱཔི ཡཾ བྷགཝཏཱ བྷཱསིཏཾ སུཏྟཾ གེཡྻཾ…པེ… ཝེདལླཾ, ཏཾ སབྦཾ ཨཏྠཏོ ཙ བྱཉྫནཏོ ཙ ཨནུཔཝཛྫཾ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔུཎྞཾ རཱགམདནིམྨདནཾ དོསམོཧམདནིམྨདནཾ, ནཏྠི ཏཏྠ ཝཱལགྒམཏྟམྤི པཀྑལིཏཾ, སབྦཾ ཏཾ ཨེཀམུདྡིཀཱཡ ལཉྪིཏཾ ཝིཡ, ཨེཀནཱལི༹ཡཱ མིཏཾ ཝིཡ, ཨེཀཏུལཱཡ ཏུལིཏཾ ཝིཡ ཙ ཏཐམེཝ ཧོཏི ཨཝིཏཐཾ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཡཉྩ, ཙུནྡ, རཏྟིཾ ཏཐཱགཏོ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷཏི, ཡཉྩ རཏྟིཾ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཡཾ ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ བྷཱསཏི ལཔཏི ནིདྡིསཏི, སབྦཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཧོཏི ནོ ཨཉྙཐཱ. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣). གདཨཏྠོ ཧི ཨེཏྠ གཏསདྡོ. ཨེཝཾ ཏཐཱཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ. ཨཔིཙ ཨཱགདནཾ ཨཱགདོ, ཝཙནནྟི ཨཏྠོ. ཏཐོ ཨཝིཔརཱིཏོ ཨཱགདོ ཨསྶཱཏི དཀཱརསྶ ཏཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏོཏི ཨེཝམེཏསྨིཾ ཨཏྠེ པདསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཐཾ ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? བྷགཝཏོ ཧི ཝཱཙཱཡ ཀཱཡོ ཨནུལོམེཏི, ཀཱཡསྶཔི ཝཱཙཱ. ཏསྨཱ ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི ཙ ཧོཏི. ཨེཝཾབྷཱུཏསྶ ཙསྶ ཡཐཱ ཝཱཙཱ, ཀཱཡོཔི ཏཐཱགཏོ པཝཏྟོཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ཙ ཀཱཡོ, ཝཱཙཱཔི ཏཐཱ གཏཱ པཝཏྟཱཏི ཏཐཱགཏོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཡཐཱཝཱདཱི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི. ཨིཏི ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི, ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣). ཨེཝཾ ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོ? ཨུཔརི བྷཝགྒཾ ཧེཊྛཱ ཨཝིཙིཾ པརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཏིརིཡཾ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ སབྦསཏྟེ ཨབྷིབྷཝཏི, སཱིལེནཔི སམཱདྷིནཱཔི པཉྙཱཡཔི ཝིམུཏྟིཡཱཔི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནེནཔི, ན ཏསྶ ཏུལཱ ཝཱ པམཱཎཾ ཝཱ ཨཏྠི, ཨཏུལོ ཨཔྤམེཡྻོ ཨནུཏྟརོ རཱཛརཱཛོ དེཝདེཝོ སཀྐཱནཾ ཨཏིསཀྐོ བྲཧྨཱནཾ ཨཏིབྲཧྨཱ. ཏེནཱཧ ‘‘སདེཝཀེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ ཏཐཱགཏོ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུ དསོ ཝསཝཏྟཱི. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཏྲེཝཾ པདསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ, ཨགདོ ཝིཡ ཨགདོ. ཀོ པནེས? དེསནཱཝིལཱསམཡོ ཙེཝ པུཉྙུསྶཡོ ཙ. ཏེན ཧེས མཧཱནུབྷཱཝོ བྷིསཀྐོ དིབྦཱགདེན སཔྤེ ཝིཡ སབྦཔརཔྤཝཱདིནོ སདེཝཀཉྩ ལོཀཾ ཨབྷིབྷཝཏི, ཨིཏི སབྦལོཀཱབྷིབྷཝནེ ཏཐོ ཨཝིཔརཱིཏོ དེསནཱཝིལཱསམཡོ ཙེཝ པུཉྙསྶཡོ ཙ ཨགདོ ཨསྶཱཏི དཀཱརསྶ ཏཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོ.

ཨཔིཙ ཏཐཱཡ གཏོཏིཔི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཾ གཏོཏིཔི ཏཐཱགཏོ. གཏོཏི ཨཝགཏོ, ཨཏཱིཏོ, པཏྟོ, པཊིཔནྣོཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ སཀལཾ ལོཀཾ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ ཨཝགཏོཏི ཏཐཱགཏོ. ལོཀསམུདཡཾ པཧཱནཔརིཉྙཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ ཨཏཱིཏོཏི ཏཐཱགཏོ. ལོཀནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ པཏྟོཏི ཏཐཱགཏོ. ལོཀནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཏཐཾ གཏོ པཊིཔནྣོཏི ཏཐཱགཏོ. ཏེན ཡཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ལོཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀསྨཱ ཏཐཱགཏོ ཝིསཾཡུཏྟོ. ལོཀསམུདཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀསམུདཡོ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནོ. ལོཀནིརོདྷོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀནིརོདྷོ ཏཐཱགཏསྶ སཙྪིཀཏོ. ལོཀནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ, ལོཀནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཏཐཱགཏསྶ བྷཱཝིཏཱ. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ…པེ… སབྦཾ ཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཾ, ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣). ཏསྶ ཨེཝམྤི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདམྤི ཙ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབྷཱཝདཱིཔནེ མུཁམཏྟམེཝ. སབྦཱཀཱརེན པན ཏཐཱགཏོཝ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབྷཱཝཾ ཝཎྞེཡྻ.

ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི པདདྭཡེ པན ཨཱརཀཏྟཱ ཨརཱིནཾ, ཨརཱནཉྩ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱདཱིནཾ ཨརཧཏྟཱ, པཱཔཀརཎེ རཧཱབྷཱཝཱཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ ཀཱརཎེཧི ཨརཧནྟི ཝེདིཏབྦོ.

སམྨཱ སཱམཉྩ སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ པན སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ པདདྭཡཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ བུདྡྷཱནུསྶཏིཝཎྞནཱཡཾ པཀཱསིཏཾ.

པརིཉྙཱཏནྟཾ ཏཐཱགཏསྶཱཏི ཨེཏྠ པན ཏཾ མཉྙནཱཝཏྠུ པརིཉྙཱཏཾ ཏཐཱགཏསྶཱཏིཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པརིཉྙཱཏནྟཾ ནཱམ པརིཉྙཱཏཔཱརཾ པརིཉྙཱཏཱཝསཱནཾ ཨནཝསེསཏོ པརིཉྙཱཏནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བུདྡྷཱནཉྷི སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ ཀིཉྩཱཔི ཏེན ཏེན མགྒེན ཀིལེསཔྤཧཱནེ ཝིསེསོ ནཏྠི, པརིཉྙཱཡ པན ཨཏྠི. སཱཝཀཱ ཧི ཙཏུནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ཨེཀདེསམེཝ སམྨསིཏྭཱ ནིབྦཱནཾ པཱཔུཎནྟི. བུདྡྷཱནཾ པན ཨཎུཔྤམཱཎམྤི སངྑཱརགཏཾ ཉཱཎེན ཨདིཊྛམཏུལིཏམཏཱིརིཏམསཙྪིཀཏཾ ནཏྠི.

ཏཐཱགཏཝཱརསཏྟམནཡཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཐཱགཏཝཱརཨཊྛམནཡཝཎྞནཱ

༡༣. ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལནྟིཨཱདཱིསུ ཙ ནནྡཱིཏི པུརིམཏཎྷཱ. དུཀྑནྟི པཉྩཀྑནྡྷཱ. མཱུལནྟིཨཱདི. ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ཏཾ པུརིམབྷཝནནྡིཾ ‘‘ཨིམསྶ དུཀྑསྶ མཱུལ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ. བྷཝཱཏི ཀམྨབྷཝཏོ. ཛཱཏཱིཏི ཝིཔཱཀཀྑནྡྷཱ. ཏེ ཧི ཡསྨཱ ཛཱཡནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཛཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཛཱཏིསཱིསེན ཝཱ ཨཡཾ དེསནཱ. ཨེཏམྤི ‘‘ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨཏྠོ ‘‘ཀམྨབྷཝཏོ ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཉྩ ཛཱནིཏྭཱ’’ཏི. བྷཱུཏསྶཱཏི སཏྟསྶ. ཛརཱམརཎནྟི ཛརཱ ཙ མརཎཉྩ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏེན ཨུཔཔཏྟིབྷཝེན བྷཱུཏསྶ སཏྟསྶ ཁནྡྷཱནཾ ཛརཱམརཎཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཉྩ ཛཱནིཏྭཱཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡཾ བོདྷིརུཀྑམཱུལེ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསིནྣོ སམྨསིཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ, ཏསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདསྶ པཊིཝེདྷཱ མཉྙནཱནཾ ཨབྷཱཝཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ ཙཏུསངྑེཔཾ ཏིསནྡྷིཾ ཏིཡདྡྷཾ ཝཱིསཏཱཀཱརཾ ཏམེཝ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ དསྶེཏི.

ཀཐཾ པན ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེས སབྦོ དསྶིཏོ ཧོཏཱིཏི. ཨེཏྠ ཧི ནནྡཱིཏི ཨཡཾ ཨེཀོ སངྑེཔོ. དུཀྑསྶཱཏི ཝཙནཏོ དུཀྑཾ དུཏིཡོ, བྷཝཱ ཛཱཏཱིཏི ཝཙནཏོ བྷཝོ ཏཏིཡོ, ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ ཙཏུཏྠོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཙཏྟཱརོ སངྑེཔཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཀོཊྛཱསཱཏི ཨཏྠོ. ཏཎྷཱདུཀྑཱནཾ པན ཨནྟརཾ ཨེཀོ སནྡྷི, དུཀྑསྶ ཙ བྷཝསྶ ཙ ཨནྟརཾ དུཏིཡོ, བྷཝསྶ ཙ ཛཱཏིཡཱ ཙ ཨནྟརཾ ཏཏིཡོ. ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ ཨངྒུལཱིནཾ ཨནྟརསདིསཱ ཙཏུསངྑེཔནྟརཱ ཏཡོ སནྡྷཱི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ནནྡཱིཏི ཨཏཱིཏོ ཨདྡྷཱ, ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ ཨནཱགཏོ, དུཀྑཉྩ བྷཝོ ཙ པཙྩུཔྤནྣོཏི ཨེཝཾ ཏཡོ ཨདྡྷཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཏཱིཏེ པན པཉྩསུ ཨཱཀཱརེསུ ནནྡཱིཝཙནེན ཏཎྷཱ ཨེཀཱ ཨཱགཏཱ, ཏཱཡ ཨནཱགཏཱཔི ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཨུཔཱདཱནབྷཝཱ པཙྩཡལཀྑཎེན གཧིཏཱཝ ཧོནྟི. ཛཱཏིཛརཱམརཎཝཙནེན པན ཡེསཾ ཁནྡྷཱནཾ ཏཛྫཱཏིཛརཱམརཎཾ, ཏེ ཝུཏྟཱ ཡེཝཱཏི ཀཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ ཝིཉྙཱཎནཱམརཱུཔསལཱ༹ཡཏནཕསྶཝེདནཱ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི.

ཨེཝམེཏེ ‘‘པུརིམཀམྨབྷཝསྨིཾ མོཧོ ཨཝིཛྫཱ, ཨཱཡཱུཧནཱ སངྑཱརཱ, ནིཀནྟི ཏཎྷཱ, ཨུཔགམནཾ ཨུཔཱདཱནཾ, ཙེཏནཱ བྷཝོ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ པུརིམཀམྨབྷཝསྨིཾ ཨིདྷ པཊིསནྡྷིཡཱ པཙྩཡཱ. ཨིདྷ པཊིསནྡྷི ཝིཉྙཱཎཾ, ཨོཀྐནྟི ནཱམརཱུཔཾ, པསཱདོ ཨཱཡཏནཾ, ཕུཊྛོ ཕསྶོ, ཝེདཡིཏཾ ཝེདནཱ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨིདྷཱུཔཔཏྟིབྷཝསྨིཾ པུརེཀཏསྶ ཀམྨསྶ པཙྩཡཱ. ཨིདྷ པརིཔཀྐཏྟཱ ཨཱཡཏནཱནཾ མོཧོ ཨཝིཛྫཱ, ཨཱཡཱུཧནཱ སངྑཱརཱ, ནིཀནྟི ཏཎྷཱ, ཨུཔགམནམུཔཱདཱནཾ, ཙེཏནཱ བྷཝོ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨིདྷ ཀམྨབྷཝསྨིཾ ཨཱཡཏིཾ པཊིསནྡྷིཡཱ པཙྩཡཱ. ཨཱཡཏིཾ པཊིསནྡྷི ཝིཉྙཱཎཾ, ཨོཀྐནྟི ནཱམརཱུཔཾ, པསཱདོ ཨཱཡཏནཾ, ཕུཊྛོ ཕསྶོ, ཝེདཡིཏཾ ཝེདནཱ ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཱཡཏིཾ ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྨིཾ ཨིདྷ ཀཏསྶ ཀམྨསྶ པཙྩཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནིདྡིཊྛལཀྑཎཱ ཝཱིསཏི ཨཱཀཱརཱ ཨིདྷ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝཾ ‘‘ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལནྟི ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ བྷཝཱ ཛཱཏི, བྷཱུཏསྶ ཛརཱམརཎ’’ནྟི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེས སབྦོཔི ཙཏུསངྑེཔོ ཏིསནྡྷི ཏིཡདྡྷོ ཝཱིསཏཱཀཱརོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ དསྶིཏོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨིདཱནི ཏསྨཱ ཏིཧ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཝདཱམཱིཏི ཨེཏྠ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཾ ཀཏྭཱ པདཡོཛནཱཡ ཨཏྠནིགམནཾ ཀརིསྶཱམ. ཏསྨཱ ཏིཧཱཏི ཏསྨཱ ཨིཙྩེཝ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏིཀཱརཧཀཱརཱ ཧི ནིཔཱཏཱ. སབྦསོཏི ཨནཝསེསཝཙནམེཏཾ. ཏཎྷཱནནྟི ནནྡཱིཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནཾ སབྦཏཎྷཱནཾ. ཁཡཱཏི ལོཀུཏྟརམགྒེན ཨཙྩནྟཀྑཡཱ. ཝིརཱགཱདཱིནི ཁཡཝེཝཙནཱནེཝ. ཡཱ ཧི ཏཎྷཱ ཁཱིཎཱ, ཝིརཏྟཱཔི ཏཱ བྷཝནྟི ནིརུདྡྷཱཔི ཙཏྟཱཔི པཊིནིསྶཊྛཱཔི. ཁཡཱཏི ཝཱ ཙཏུམགྒཀིཙྩསཱདྷཱརཎམེཏཾ. ཏཏོ པཋམམགྒེན ཝིརཱགཱ, དུཏིཡེན ནིརོདྷཱ, ཏཏིཡེན ཙཱགཱ, ཙཏུཏྠེན པཊིནིསྶགྒཱཏི ཡོཛེཏབྦཾ. ཡཱཧི ཝཱ ཏཎྷཱཧི པཐཝིཾ པཐཝིཏོ སཉྫཱནེཡྻ, ཏཱསཾ ཁཡཱ. ཡཱཧི པཐཝིཾ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ཝིརཱགཱ. ཡཱཧི པཐཝིཡཱ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ནིརོདྷཱ. ཡཱཧི པཐཝིཏོ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ཙཱགཱ. ཡཱཧི པཐཝིཾ མེཏི མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ པཊིནིསྶགྒཱ. ཡཱཧི ཝཱ པཐཝིཾ མཉྙེཡྻ, ཏཱསཾ ཁཡཱ…པེ… ཡཱཧི པཐཝིཾ ཨབྷིནནྡེཡྻ, ཏཱསཾ པཊིནིསྶགྒཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ, ན ཀིཉྩི ཝིརུཛ྄ཛྷཏི.

ཨནུཏྟརནྟི ཨུཏྟརཝིརཧིཏཾ སབྦསེཊྛཾ. སམྨཱསམྦོདྷིནྟི སམྨཱ སཱམཉྩ བོདྷིཾ. ཨཐ ཝཱ པསཏྠཾ སུནྡརཉྩ བོདྷིཾ. བོདྷཱིཏི རུཀྑོཔི མགྒོཔི སབྦཉྙུཏཉཱཎམྤི ནིབྦཱནམྤི. ‘‘བོདྷིརུཀྑམཱུལེ པཋམཱབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡; ཨུདཱ. ༡) ཙ ‘‘ཨནྟརཱ ཙ བོདྷིཾ ཨནྟརཱ ཙ གཡ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༡; མ. ནི. ༡.༢༨༥) ཙ ཨཱགཏཊྛཱནེཧི རུཀྑོ བོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཙཏཱུསུ མགྒེསུ ཉཱཎ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ནི. ༡༢༡) ཨཱགཏཊྛཱནེ མགྒོ. ‘‘པཔྤོཏི བོདྷིཾ ཝརབྷཱུརིམེདྷསོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༢༡༧) ཨཱགཏཊྛཱནེ སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ. ‘‘པཏྭཱན བོདྷིཾ ཨམཏཾ ཨསངྑཏ’’ནྟི ཨཱགཏཊྛཱནེ ནིབྦཱནཾ. ཨིདྷ པན བྷགཝཏོ ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨཔརེ སབྦཉྙུཏཉཱཎནྟིཔི ཝདནྟི.

སཱཝཀཱནཾ ཨརཧཏྟམགྒོ ཨནུཏྟརཱ བོདྷི ཧོཏི ན ཧོཏཱིཏི. ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨསབྦགུཎདཱཡཀཏྟཱ. ཏེསཉྷི ཀསྶཙི ཨརཧཏྟམགྒོ ཨརཧཏྟཕལམེཝ དེཏི, ཀསྶཙི ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ, ཀསྶཙི ཚ ཨབྷིཉྙཱ, ཀསྶཙི ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ, ཀསྶཙི སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ. པཙྩེཀབུདྡྷཱནམྤི པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎམེཝ དེཏི. བུདྡྷཱནཾ པན སབྦགུཎསམྤཏྟིཾ དེཏི ཨབྷིསེཀོ ཝིཡ རཉྙོ སབྦལོཀིསྶརིཡབྷཱཝཾ. ཏསྨཱ ཨཉྙསྶ ཀསྶཙིཔི ཨནུཏྟརཱ བོདྷི ན ཧོཏཱིཏི.

ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཨབྷིཉྙཱསི པཊིཝིཛ྄ཛྷི, པཏྟོ ཨདྷིགཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིཏི ཝདཱམཱིཏི ཨིཏི ཝདཱམི ཨཱཙིཀྑཱམི དེསེམི པཉྙཔེམི, པཊྛཔེམི ཝིཝརཱམི ཝིབྷཛཱམི ཨུཏྟཱནཱིཀརོམཱིཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཡོཛནཱ – ཏཐཱགཏོཔི, བྷིཀྑཝེ…པེ… པཐཝིཾ ན མཉྙཏི…པེ… པཐཝིཾ ནཱབྷིནནྡཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ, ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལཾ, བྷཝཱ ཛཱཏི, བྷཱུཏསྶ ཛརཱམརཎནྟི ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི. ཏཏྠ ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ཨིཏིཀཱརོ ཀཱརཎཏྠོ. ཏེན ཨིམསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདསྶ ཝིདིཏཏྟཱ པཊིཝིདྡྷཏྟཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཉྩ བྷིཡྻོ – ཡསྨཱ ཙ ཨེཝམིམཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཝིདིཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཡཱ ནནྡཱིཏི ཝུཏྟཏཎྷཱ སབྦཔྤཀཱརཱ, སཱ པཧཱིནཱ, ཏཱསཉྩ ཏཐཱགཏོ སབྦསོ ཏཎྷཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ. ཏསྨཱ པཐཝིཾ ན མཉྙཏི…པེ… པཐཝིཾ ནཱབྷིནནྡཏཱིཏི ཝདཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ན མཉྙཏི ནཱབྷིནནྡཏཱིཏི ཝདཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ‘‘ནནྡཱི དུཀྑསྶ མཱུལ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཝིདིཏྭཱ སབྦསོ ཏཎྷཱ ཁཡཾ གཏཱ, ཏསྨཱ ཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ སབྦསོ ཏཎྷཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཝདཱམི. སོ ཨེཝཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ པཐཝིཾ ན མཉྙཏི…པེ… ནཱབྷིནནྡཏཱིཏི. ཡཏྠ ཡཏྠ ཧི ཡསྨཱཏི ཨཝཏྭཱ ཏསྨཱཏི ཝུཙྩཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཡསྨཱཏི ཨཱནེཏྭཱ ཡོཛེཏབྦཾ, ཨཡཾ སཱསནཡུཏྟི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱཏི ཨིདཾ ནིདཱནཱཝསཱནཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཝདཱམཱིཏི སཀལསུཏྟནྟཾ བྷགཝཱ པརེསཾ པཉྙཱཡ ཨལབྦྷཎེཡྻཔཏིཊྛཾ པརམགམྦྷཱིརཾ སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ དསྶེནྟོ ཨེཀེན པུཐུཛྫནཝཱརེན ཨེཀེན སེཀྑཝཱརེན ཙཏཱུཧི ཁཱིཎཱསཝཝཱརེཧི དྭཱིཧི ཏཐཱགཏཝཱརེཧཱིཏི ཨཊྛཧི མཧཱཝཱརེཧི ཨེཀམེཀསྨིཉྩ ཝཱརེ པཐཝཱིཨཱདཱིཧི ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཨནྟརཝཱརེཧི པཊིམཎྜེཏྭཱ དྭེབྷཱཎཝཱརཔརིམཱཎཱཡ ཏནྟིཡཱ ཨཝོཙ.

ཨེཝཾ ཝིཙིཏྲནཡདེསནཱཝིལཱསཡུཏྟཾ པནེཏཾ སུཏྟཾ ཀརཝིཀརུདམཉྫུནཱ ཀཎྞསུཁེན པཎྜིཏཛནཧདཡཱནཾ ཨམཏཱབྷིསེཀསདིསེན བྲཧྨསྶརེན བྷཱསམཱནསྶཱཔི. ན ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི ཏེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨིདཾ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ ནཱནུམོདིཾསུ. ཀསྨཱ? ཨཉྙཱཎཀེན. ཏེ ཀིར ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཨཏྠཾ ན ཛཱནིཾསུ, ཏསྨཱ ནཱབྷིནནྡིཾསུ. ཏེསཉྷི ཏསྨིཾ སམཡེ ཨེཝཾ ཝིཙིཏྲནཡདེསནཱཝིལཱསཡུཏྟམྤི ཨེཏཾ སུཏྟཾ གྷནཔུཐུལེན དུསྶཔཊྚེན མུཁེ བནྡྷཾ ཀཏྭཱ པུརཏོ ཋཔིཏམནུཉྙབྷོཛནཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ནནུ ཙ བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ དེསིཏཾ དྷམྨཾ པརེ ཉཱཔེཏུཾ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ. སོ ཀསྨཱ ཡཐཱ ཏེ ན ཛཱནནྟི, ཏཐཱ དེསེསཱིཏི. ཝུཏྟམིདཾ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ནིཀྑེཔཝིཙཱརཎཱཡཾ ཨེཝ ‘‘མཱནབྷཉྫནཏྠཾ སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡནྟི དེསནཾ ཨཱརབྷཱི’’ཏི, ཏསྨཱ ན ཡིདྷ པུན ཝཏྟབྦམཏྠི, ཨེཝཾ མཱནབྷཉྫནཏྠཾ དེསིཏཉྩ པནེཏཾ སུཏྟཾ སུཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏཾཡེཝ ཀིར པཐཝིཾ དིཊྛིགཏིཀོཔི སཉྫཱནཱཏི, སེཀྑོཔི ཨརཧཱཔི ཏཐཱགཏོཔི སཉྫཱནཱཏི. ཀིནྣཱམིདཾ ཀཐཾ ནཱམིདནྟི ཙིནྟེནྟཱ པུབྦེ མཡཾ བྷགཝཏཱ ཀཐིཏཾ ཡཾཀིཉྩི ཁིཔྤམེཝ ཛཱནཱམ, ཨིདཱནི པནིམསྶ མཱུལཔརིཡཱཡསྶ ཨནྟཾ ཝཱ ཀོཊིཾ ཝཱ ན ཛཱནཱམ ན པསྶཱམ, ཨཧོ བུདྡྷཱ ནཱམ ཨཔྤམེཡྻཱ ཨཏུལཱཏི ཨུདྡྷཊདཱཋཱ ཝིཡ སཔྤཱ ནིམྨདཱ ཧུཏྭཱ བུདྡྷུཔཊྛཱནཉྩ དྷམྨསྶཝནཉྩ སཀྐཙྩཾ ཨཱགམཾསུ.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ ཨིམཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཧོ བུདྡྷཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝོ, ཏེ ནཱམ བྲཱཧྨཎཔབྦཛིཏཱ ཏཐཱ མཱནམདམཏྟཱ བྷགཝཏཱ མཱུལཔརིཡཱཡདེསནཱཡ ནིཧཏམཱནཱ ཀཏཱ’’ཏི, ཨཡཉྩརཧི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ. ཨཐ བྷགཝཱ གནྡྷཀུཊིཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏངྑཎཱནུརཱུཔེན པཱཊིཧཱརིཡེན དྷམྨསབྷཱཡཾ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧ – ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི. ཏེ ཏམཏྠཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨཧཾ ཨིམེ ཨེཝཾ མཱནཔགྒཧིཏསིརེ ཝིཙརནྟེ ནིཧཏམཱནེ ཨཀཱསི’’ནྟི. ཏཏོ ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨིདཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཱནེསི –

བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏརོ དིསཱཔཱམོཀྑོ བྲཱཧྨཎོ བཱརཱཎསིཡཾ པཊིཝསཏི ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ སནིགྷཎྚུཀེཊུབྷཱནཾ སཱཀྑརཔྤབྷེདཱནཾ ཨིཏིཧཱསཔཉྩམཱནཾ པདཀོ ཝེཡྻཱཀརཎོ ལོཀཱཡཏམཧཱཔུརིསལཀྑཎེསུ ཨནཝཡོ, སོ པཉྩམཏྟཱནི མཱཎཝཀསཏཱནི མནྟེ ཝཱཙེཏི. པཎྜིཏཱ མཱཎཝཀཱ བཧུཉྩ གཎྷནྟི ལཧུཉྩ, སུཊྛུ ཙ ཨུཔདྷཱརེནྟི, གཧིཏཉྩ ཏེསཾ ན ཝིནསྶཏི. སོཔི བྲཱཧྨཎོ ཨཱཙརིཡམུཊྛིཾ ཨཀཏྭཱ གྷཊེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩནྟོ ཝིཡ སབྦམྤི སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ཏེ མཱཎཝཀེ ཨེཏདཝོཙ ‘‘ཨེཏྟཀམིདཾ སིཔྤཾ དིཊྛདྷམྨསམྤརཱཡཧིཏ’’ནྟི. ཏེ མཱཎཝཀཱ – ‘‘ཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཛཱནཱཏི, མཡམྤི ཏཾ ཛཱནཱམ, མཡམྤི དཱནི ཨཱཙརིཡཱ ཨེཝཱ’’ཏི མཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཏོ པབྷུཏི ཨཱཙརིཡེ ཨགཱརཝཱ ནིཀྑིཏྟཝཏྟཱ ཝིཧརིཾསུ. ཨཱཙརིཡོ ཉཏྭཱ ‘‘ཀརིསྶཱམི ནེསཾ མཱནནིགྒཧ’’ནྟི ཙིནྟེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣེ ཏེ མཱཎཝཀེ ཨཱཧ ‘‘ཏཱཏཱ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམི, ཀཙྩིཏྠ སམཏྠཱ ཀཐེཏུ’’ནྟི. ཏེ ‘‘པུཙྪཐ ཨཱཙརིཡ, པུཙྪཐ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི སཧསཱཝ ཨཱཧཾསུ, ཡཐཱ ཏཾ སུཏམདམཏྟཱ. ཨཱཙརིཡོ ཨཱཧ –

‘‘ཀཱལོ གྷསཏི བྷཱུཏཱནི, སབྦཱནེཝ སཧཏྟནཱ;

ཡོ ཙ ཀཱལགྷསོ བྷཱུཏོ, ས བྷཱུཏཔཙནིཾ པཙཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༩༠) –

ཝིསྶཛྫེཐ ཏཱཏཱ ཨིམཾ པཉྷནྟི.

ཏེ ཙིནྟེཏྭཱ ཨཛཱནམཱནཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཱཙརིཡོ ཨཱཧ ‘‘ཨལཾ ཏཱཏཱ གཙྪཐཛྫ, སྭེ ཀཐེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. ཏེ དསཔི ཝཱིསཏིཔི སམྤིཎྜིཏཱ ཧུཏྭཱ ན ཏསྶ པཉྷསྶ ཨཱདིཾ, ན ཨནྟམདྡསཾསུ. ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘ན ཨིམསྶ པཉྷསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམཱ’’ཏི. ཨཱཙརིཡོ ཏེསཾ ནིགྒཧཏྠཱཡ ཨིམཾ གཱཐམབྷཱསི –

‘‘བཧཱུནི ནརསཱིསཱནི, ལོམསཱནི བྲཧཱནི ཙ;

གཱིཝཱསུ པཊིམུཀྐཱནི, ཀོཙིདེཝེཏྠ ཀཎྞཝཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༡༩༡) –

གཱཐཱཡཏྠོ – བཧཱུནི ནརཱནཾ སཱིསཱནི དིསྶནྟི, སབྦཱནི ཙ ཏཱནི ལོམསཱནི སབྦཱནི ཙ མཧནྟཱནི གཱིཝཱཡམེཝ ཙ ཋཔིཏཱནི, ན ཏཱལཕལཾ ཝིཡ ཧཏྠེན གཧིཏཱནི, ནཏྠི ཏེསཾ ཨིམེཧི དྷམྨེཧི ནཱནཱཀརཎཾ. ཨེཏྠ པན ཀོཙིདེཝ ཀཎྞཝཱཏི ཨཏྟཱནཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཀཎྞཝཱཏི པཉྙཝཱ. ཀཎྞཙྪིདྡཾ པན ན ཀསྶཙི ནཏྠི, ཏཾ སུཏྭཱ ཏེ མཱཎཝཀཱ མངྐུབྷཱུཏཱ པཏྟཀྑནྡྷཱ ཨདྷོམུཁཱ ཨངྒུལིཡཱ བྷཱུམིཾ ཝིལིཁནྟཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

ཨཐ ནེསཾ ཨཧིརིཀབྷཱཝཾ པསྶིཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཨུགྒཎྷཐ ཏཱཏཱ པཉྷ’’ནྟི པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཀཱལོཏི པུརེབྷཏྟཀཱལོཔི པཙྪཱབྷཏྟཀཱལོཔཱིཏི ཨེཝམཱདི. བྷཱུཏཱནཱིཏི སཏྟཱདྷིཝཙནམེཏཾ. ཀཱལོ ཧི བྷཱུཏཱནཾ ན ཙམྨམཾསཱདཱིནི ཁཱདཏི, ཨཔིཙ ཁོ ནེསཾ ཨཱཡུཝཎྞབལཱནི ཁེཔེནྟོ ཡོབྦཉྙཾ མདྡནྟོ ཨཱརོགྱཾ ཝིནཱསེནྟོ གྷསཏི ཁཱདཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. སབྦཱནེཝ སཧཏྟནཱཏི ཨེཝཾ གྷསནྟོ ཙ ན ཀིཉྩི ཝཛྫེཏི, སབྦཱནེཝ གྷསཏི. ན ཀེཝལཉྩ བྷཱུཏཱནིཡེཝ, ཨཔིཙ ཁོ སཧཏྟནཱ ཨཏྟཱནམྤི གྷསཏི. པུརེབྷཏྟཀཱལོ ཧི པཙྪཱབྷཏྟཀཱལཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨེས ནཡོ པཙྪཱབྷཏྟཀཱལཱདཱིསུ. ཡོ ཙ ཀཱལགྷསོ བྷཱུཏོཏི ཁཱིཎཱསཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སོ ཧི ཨཱཡཏིཾ པཊིསནྡྷིཀཱལཾ ཁེཔེཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ ‘‘ཀཱལགྷསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ས བྷཱུཏཔཙནིཾ པཙཱིཏི སོ ཡཱཡཾ ཏཎྷཱ ཨཔཱཡེསུ བྷཱུཏེ པཙཏི, ཏཾ ཉཱཎགྒིནཱ པཙི དཡ྄ཧི བྷསྨམཀཱསི, ཏེན ‘‘བྷཱུཏཔཙནིཾ པཙཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘པཛནི’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཛནིཀཾ ནིབྦཏྟིཀནྟི ཨཏྠོ.

ཨཐ ཏེ མཱཎཝཀཱ དཱིཔསཧསྶཱལོཀེན ཝིཡ རཏྟིཾ སམཝིསམཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཝིསྶཛྫནེན པཉྷསྶ ཨཏྠཾ པཱཀཊཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མཡཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ གུརུཝཱསཾ ཝསིསྶཱམ, མཧནྟཱ ཨེཏེ ཨཱཙརིཡཱ ནཱམ, མཡཉྷི བཧུསྶུཏམཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཙཏུཔྤདིཀགཱཐཱཡཔི ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱམཱ’’ཏི ནིཧཏམཱནཱ པུབྦསདིསམེཝ ཨཱཙརིཡསྶ ཝཏྟཔྤཊིཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

ཨཧཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེན སམཡེན ཏེསཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཧོསིཾ, ཨིམེ བྷིཀྑཱུ མཱཎཝཀཱ. ཨེཝཾ པུབྦེཔཱཧཾ ཨིམེ ཨེཝཾ མཱནཔགྒཧིཏསིརེ ཝིཙརནྟེ ནིཧཏམཱནེ ཨཀཱསིནྟི.

ཨིམཉྩ ཛཱཏཀཾ སུཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ པུབྦེཔི མཡཾ མཱནེནེཝ ཨུཔཧཏཱཏི བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ནིཧཏམཱནཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཀཱརཀཀམྨཊྛཱནཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

ཏཏོ བྷགཝཱ ཨེཀཾ སམཡཾ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཝེསཱལིཾ པཏྭཱ གོཏམཀེ ཙེཏིཡེ ཝིཧརནྟོ ཨིམེསཾ པཉྩསཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཝིདིཏྭཱ ཨིམཾ གོཏམཀསུཏྟཾ ཀཐེསི –

‘‘ཨབྷིཉྙཱཡཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེམི ནོ ཨནབྷིཉྙཱཡ, སནིདཱནཱཧཾ…པེ… སཔྤཱཊིཧཱརིཡཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེམི ནོ ཨཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ དྷམྨཾ དེསཡཏོ…པེ… ནོ ཨཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ. ཀརཎཱིཡོ ཨོཝཱདོ, ཀརཎཱིཡཱ ཨནུསཱསནཱི. ཨལཉྩ པན ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཏུཊྛིཡཱ ཨལཾ ཨཏྟམནཏཱཡ ཨལཾ སོམནསྶཱཡ. སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགཝཱ, སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ, སུཔྤཊིཔནྣོ སངྒྷོཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིམསྨིཉྩ པན ཝེཡྻཱཀརཎསྨིཾ བྷཉྙམཱནེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨཀམྤིཏྠཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༢༦).

ཨིདཉྩ སུཏྟཾ སུཏྭཱ ཏེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྨིཾཡེཝཱསནེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ, ཨེཝཱཡཾ དེསནཱ ཨེཏསྨིཾ ཋཱནེ ནིཊྛམགམཱསཱིཏི.

ཏཐཱགཏཝཱརཨཊྛམནཡཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཱུལཔརིཡཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. སབྦཱསཝསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ…པེ… སཱཝཏྠིཡནྟི སབྦཱསཝསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – སཱཝཏྠཱིཏི སཝཏྠསྶ ཨིསིནོ ནིཝཱསཊྛཱནབྷཱུཏཱ ནགརཱི, ཡཐཱ ཀཱཀནྡཱི མཱཀནྡཱི ཀོསམྦཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཀྑརཙིནྟཀཱ. ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ པན བྷཎནྟི ‘‘ཡཾཀིཉྩི མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཾ སབྦམེཏྠ ཨཏྠཱིཏི སཱཝཏྠཱི. སཏྠསམཱཡོགེ ཙ ཀིཾ བྷཎྜམཏྠཱིཏི པུཙྪིཏེ སབྦམཏྠཱི’’ཏི ཝཙནམུཔཱདཱཡ སཱཝཏྠཱི.

‘‘སབྦདཱ སབྦཱུཔཀརཎཾ, སཱཝཏྠིཡཾ སམོཧིཏཾ;

ཏསྨཱ སབྦམུཔཱདཱཡ, སཱཝཏྠཱིཏི པཝུཙྩཏི.

ཀོསལཱནཾ པུརཾ རམྨཾ, དསྶནེཡྻཾ མནོརམཾ;

དསཧི སདྡེཧི ཨཝིཝིཏྟཾ, ཨནྣཔཱནསམཱཡུཏཾ.

ཝུདྡྷིཾ ཝེཔུལླཏཾ པཏྟཾ, ཨིདྡྷཾ ཕཱིཏཾ མནོརམཾ;

ཨལ༹ཀམནྡཱཝ དེཝཱནཾ, སཱཝཏྠིཔུརམུཏྟམ’’ནྟི.

ཏསྶཾ སཱཝཏྠིཡཾ. ཛེཏཝནེཏི ཨེཏྠ ཨཏྟནོ པཙྩཏྠིཀཛནཾ ཛིནཱཏཱིཏི ཛེཏོ, རཉྙཱ ཝཱ ཨཏྟནོ པཙྩཏྠིཀཛནེ ཛིཏེ ཛཱཏོཏི ཛེཏོ, མངྒལཀམྱཏཱཡ ཝཱ ཏསྶ ཨེཝཾནཱམམེཝ ཀཏནྟི ཛེཏོ, ཛེཏསྶ ཝནཾ ཛེཏཝནཾ. ཏཉྷི ཛེཏེན རཱཛཀུམཱརེན རོཔིཏཾ སཾཝདྡྷིཏཾ པརིཔཱལིཏཾ, སོ ཙ ཏསྶ སཱམཱི ཨཧོསི. ཏསྨཱ ཛེཏཝནནྟི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ ཛེཏཝནེ. ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེཏི ཨེཏྠ སུདཏྟོ ནཱམ སོ གཧཔཏི མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཀཏནཱམཝསེན. སབྦཀཱམསམིདྡྷིཏཱཡ པན ཝིགཏམལམཙྪེརཏཱཡ ཀརུཎཱདིགུཎསམངྒིཏཱཡ ཙ ནིཙྩཀཱལཾ ཨནཱཐཱནཾ པིཎྜམདཱསི, ཏེན ཨནཱཐཔིཎྜིཀོཏི སངྑཾ གཏོ. ཨཱརམནྟི ཨེཏྠ པཱཎིནོ ཝིསེསེན ཝཱ པབྦཛིཏཱཏི ཨཱརཱམོ, ཏསྶ པུཔྥཕལཱདིསོབྷཱཡ ནཱཏིདཱུརནཙྩཱསནྣཏཱདིཔཉྩཝིདྷསེནཱསནངྒསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཏཏོ ཏཏོ ཨཱགམྨ རམནྟི ཨབྷིརམནྟི ཨནུཀྐཎྛིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིཝསནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ཝཱ སམྤཏྟིཡཱ ཏཏྠ ཏཏྠ གཏེཔི ཨཏྟནོ ཨབྦྷནྟརཾཡེཝ ཨཱནེཏྭཱ རམེཏཱིཏི ཨཱརཱམོ. སོ ཧི ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན གཧཔཏིནཱ ཛེཏསྶ རཱཛཀུམཱརསྶ ཧཏྠཏོ ཨཊྛཱརསཧི ཧིརཉྙཀོཊཱིཧི ཀོཊིསནྠརེན ཀཱིཎིཏྭཱ ཨཊྛཱརསཧི ཧིརཉྙཀོཊཱིཧི སེནཱསནཱནི ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨཊྛཱརསཧི ཧིརཉྙཀོཊཱིཧི ཝིཧཱརམཧཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཨེཝཾ ཙཏུཔཉྙཱསཧིརཉྙཀོཊིཔརིཙྩཱགེན བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ ནིཡྻཱདིཏོ. ཏསྨཱ ‘‘ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཛེཏཝནེ’’ཏི ཝཙནཾ པུརིམསཱམིཔརིཀིཏྟནཾ. ‘‘ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ’’ཏི པཙྪིམསཱམིཔརིཀིཏྟནཾ. ཀིམེཏེསཾ པརིཀིཏྟནེ པཡོཛནནྟི. པུཉྙཀཱམཱནཾ དིཊྛཱནུགཏིཨཱཔཛྫནཾ. ཏཏྲ ཧི དྭཱརཀོཊྛཀཔཱསཱདམཱཔནེ བྷཱུམིཝིཀྐཡལདྡྷཱ ཨཊྛཱརས ཧིརཉྙཀོཊིཡོ ཨནེཀཀོཊིཨགྒྷནཀཱ རུཀྑཱ ཙ ཛེཏསྶ པརིཙྩཱགོ, ཙཏུཔཉྙཱས ཀོཊིཡོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ. ཨིཏི ཏེསཾ པརིཀིཏྟནེན ཨེཝཾ པུཉྙཀཱམཱ པུཉྙཱནི ཀརོནྟཱིཏི དསྶེནྟོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཉྙེཔི པུཉྙཀཱམེ ཏེསཾ དིཊྛཱནུགཏིཨཱཔཛྫནེ ནིཡོཛེཏི.

སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེཏི ཀསྨཱ ཨིདཾ སུཏྟམབྷཱསི? ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔཀྐིལེསཝིསོདྷནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཱསཝཀྑཡཱཡ པཊིཔཏྟིདསྶནཏྠཾ. ཏཏྠ སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡནྟི སབྦེསཾ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཀཱརཎཾ སཾཝརབྷཱུཏཾ ཀཱརཎཾ, ཡེན ཀཱརཎེན ཏེ སཾཝརིཏཱ པིདཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷསངྑཱཏཾ ཁཡཾ གཙྪནྟི པཧཱིཡནྟི ནཔྤཝཏྟནྟི, ཏཾ ཀཱརཎནྟི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཨཱསཝནྟཱིཏི ཨཱསཝཱ, ཙཀྑུཏོཔི…པེ… མནཏོཔི སནྡནྟི པཝཏྟནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དྷམྨཏོ ཡཱཝ གོཏྲབྷུཾ ཨོཀཱསཏོ ཡཱཝ བྷཝགྒཾ སཝནྟཱིཏི ཝཱ ཨཱསཝཱ, ཨེཏེ དྷམྨེ ཨེཏཉྩ ཨོཀཱསཾ ཨནྟོ ཀརིཏྭཱ པཝཏྟནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནྟོཀརཎཏྠོ ཧི ཨཡཾ ཨཱཀཱརོ. ཙིརཔཱརིཝཱསིཡཊྛེན མདིརཱདཡོ ཨཱསཝཱ, ཨཱསཝཱ ཝིཡཱཏིཔི ཨཱསཝཱ. ལོཀསྨིཉྷི ཙིརཔཱརིཝཱསིཀཱ མདིརཱདཡོ ཨཱསཝཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཡདི ཙ ཙིརཔཱརིཝཱསིཡཊྛེན ཨཱསཝཱ, ཨེཏེཡེཝ བྷཝིཏུམརཧནྟི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡ, ཨིཏོ པུབྦེ ཨཝིཛྫཱ ནཱཧོསཱི’’ཏིཨཱདི (ཨ. ནི. ༡༠.༦༡). ཨཱཡཏཾ ཝཱ སཾསཱརདུཀྑཾ སཝནྟི པསཝནྟཱིཏིཔི ཨཱསཝཱ. པུརིམཱནི ཙེཏྠ ནིབྦཙནཱནི ཡཏྠ ཀིལེསཱ ཨཱསཝཱཏི ཨཱགཙྪནྟི, ཏཏྠ ཡུཛྫནྟི, པཙྪིམཾ ཀམྨེཔི. ན ཀེཝལཉྩ ཀམྨཀིལེསཱཡེཝ ཨཱསཝཱ, ཨཔིཙ ཁོ ནཱནཔྤཀཱརཀཱ ཨུཔྤདྡཝཱཔི. སུཏྟེསུ ཧི ‘‘ནཱཧཾ, ཙུནྡ, དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾཡེཝ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ དྷམྨཾ དེསེམཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༨༢) ཨེཏྠ ཝིཝཱདམཱུལབྷཱུཏཱ ཀིལེསཱ ཨཱསཝཱཏི ཨཱགཏཱ.

‘‘ཡེན དེཝཱུཔཔཏྱསྶ, གནྡྷབྦོ ཝཱ ཝིཧངྒམོ;

ཡཀྑཏྟཾ ཡེན གཙྪེཡྻཾ, མནུསྶཏྟཉྩ ཨབྦཛེ;

ཏེ མཡ྄ཧཾ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, ཝིདྡྷསྟཱ ཝིནལཱི༹ཀཏཱ’’ཏི. (ཨ. ནི. ༤.༣༦); –

ཨེཏྠ ཏེབྷཱུམཀཉྩ ཀམྨཾ ཨཝསེསཱ ཙ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ. ‘‘དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ སམྤརཱཡིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏི (པཱརཱ. ༣༩) ཨེཏྠ པརཱུཔཝཱདཝིཔྤཊིསཱརཝདྷབནྡྷཱདཡོ ཙེཝ ཨཔཱཡདུཀྑབྷཱུཏཱ ཙ ནཱནཔྤཀཱརཱ ཨུཔདྡཝཱ. ཏེ པནེཏེ ཨཱསཝཱ ཡཏྠ ཡཐཱ ཨཱགཏཱ, ཏཏྠ ཏཐཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏེ ཧི ཝིནཡེ ཏཱཝ ‘‘དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ, སམྤརཱཡིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏི དྭེདྷཱ ཨཱགཏཱ. སལཱ༹ཡཏནེ ‘‘ཏཡོམེ ཨཱཝུསོ ཨཱསཝཱ, ཀཱམཱསཝོ བྷཝཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༦༣) ཏིདྷཱ ཨཱགཏཱ. ཨཉྙེསུ ཙ སུཏྟནྟེསུ ཨབྷིདྷམྨེ ཙ ཏེཡེཝ དིཊྛཱསཝེན སཧ ཙཏུདྷཱ ཨཱགཏཱ. ནིབྦེདྷིཀཔརིཡཱཡེ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ནིརཡགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ པེཏྟིཝིསཡགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ མནུསྶལོཀགཱམིནིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ དེཝལོཀགཱམིནིཡཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༦༣) པཉྩདྷཱ ཨཱགཏཱ. ཚཀྐནིཔཱཏེ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཚདྷཱ ཨཱགཏཱ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཏེཡེཝ དསྶནཱཔཧཱཏབྦེཧི སདྡྷིཾ སཏྟདྷཱ ཨཱགཏཱཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨཱསཝཔདེ ཝཙནཏྠོ ཙེཝ པབྷེདོ ཙ.

སཾཝརཔདེ པན སཾཝརཡཏཱིཏི སཾཝརོ, པིདཧཏི ནིཝཱརེཏི པཝཏྟིཏུཾ ན དེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ ཧི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དིཝཱ པཊིསལླཱིཡནྟེན དྭཱརཾ སཾཝརིཏྭཱ པཊིསལླཱིཡིཏུ’’ནྟི (པཱརཱ. ༧༧), ‘‘སོཏཱནཾ སཾཝརཾབྲཨཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི (སུ. ནི. ༡༠༤༡) ཙ ཨཱདཱིསུ པིདྷཱནཊྛེན སཾཝརམཱཧ. སྭཱཡཾ སཾཝརོ པཉྩཝིདྷོ ཧོཏི སཱིལསཾཝརོ སཏིཉཱཎ ཁནྟི ཝཱིརིཡསཾཝརོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཨཡཾ སཱིལསཾཝརོ. པཱཏིམོཀྑསཱིལཉྷི ཨེཏྠ སཾཝརོཏི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརམཱཔཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༡༣) སཏིསཾཝརོ. སཏི ཧེཏྠ སཾཝརོཏི ཝུཏྟཱ. ‘‘སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི ཨཡཾ ཉཱཎསཾཝརོ. ཉཱཎཉྷེཏྠ པིདྷཱིཡརེཏི ཨིམིནཱ པིདྷཱནཊྛེན སཾཝརོཏི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ…པེ…, ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༤-༢༦) པན ནཡེན ཨིདྷེཝ ཁནྟིཝཱིརིཡསཾཝརཱ ཨཱགཏཱ. ཏེསཉྩ ‘‘སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཨུདྡེསེན སངྒཧིཏཏྟཱ སཾཝརབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔིཙ པཉྩཝིདྷོཔི ཨཡཾ སཾཝརོ ཨིདྷ ཨཱགཏོཡེཝ, ཏཏྠ ཁནྟིཝཱིརིཡསཾཝརཱ ཏཱཝ ཝུཏྟཱཡེཝ. ‘‘སོ ཏཉྩ ཨནཱསནཾ ཏཉྩ ཨགོཙར’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༢༥) ཨཡཾ པནེཏྠ སཱིལསཾཝརོ. ‘‘པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༢) ཨཡཾ སཏིསཾཝརོ. སབྦཏྠ པཊིསངྑཱ ཉཱཎསཾཝརོ. ཨགྒཧིཏགྒཧཎེན པན དསྶནཾ པཊིསེཝནཱ བྷཱཝནཱ ཙ ཉཱཎསཾཝརོ. པརིཡཱཡནྟི ཨེཏེན དྷམྨཱཏི པརིཡཱཡོ, ཨུཔྤཏྟིཾ ནིརོདྷཾ ཝཱ གཙྪནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ‘‘སབྦཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡ’’ནྟི ཨེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༡༥. ཨིདཱནི ཛཱནཏོ ཨཧནྟིཨཱདཱིསུ ཛཱནཏོཏི ཛཱནནྟསྶ. པསྶཏོཏི པསྶནྟསྶ. དྭེཔི པདཱནི ཨེཀཏྠཱནི, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཛཱནཏོཏི ཉཱཎལཀྑཎཾ ཨུཔཱདཱཡ པུགྒལཾ ནིདྡིསཏི, ཛཱནནལཀྑཎཉྷི ཉཱཎཾ. པསྶཏོཏི ཉཱཎཔྤབྷཱཝཾ ཨུཔཱདཱཡ, པསྶནཔྤབྷཱཝཉྷི ཉཱཎཾ. ཉཱཎསམངྒཱི པུགྒལོ ཙཀྑུམཱ ཝིཡ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཱནི ཉཱཎེན ཝིཝཊེ དྷམྨེ པསྶཏི. ཨཔིཙ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཛཱནཏོ, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཡཐཱ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ པསྶཏོཏི ཨཡམེཏྠ སཱརོ. ཀེཙི པནཱཙརིཡཱ བཧཱུ པཔཉྩེ བྷཎནྟི, ཏེ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ན ཡུཛྫནྟི.

ཨཱསཝཱནཾ ཁཡནྟི ཨཱསཝཔྤཧཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ ཨཙྩནྟཀྑཡསམུཔྤཱདཾ ཁཱིཎཱཀཱརཾ ནཏྠིབྷཱཝནྟི ཨཡམེཝ ཧི ཨིམསྨིཉྩ སུཏྟེ, ‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟི’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༣༨) ཙ ཨཱསཝཀྑཡཏྠོ. ཨཉྙཏྠ པན མགྒཕལནིབྦཱནཱནིཔི ཨཱསཝཀྑཡོཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཐཱ ཧི –

‘‘སེཁསྶ སིཀྑམཱནསྶ, ཨུཛུམགྒཱནུསཱརིནོ;

ཁཡསྨིཾ པཋམཾ ཉཱཎཾ, ཏཏོ ཨཉྙཱ ཨནནྟརཱ’’ཏི. (ཨིཏིཝུ. ༦༢) –

ཨཱདཱིསུ མགྒོ ཨཱསཝཀྑཡོཏི ཝུཏྟོ,

‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ སམཎོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༣༨) ཕལཾ.

‘‘པརཝཛྫཱནུཔསྶིསྶ, ནིཙྩཾ ཨུཛ྄ཛྷཱནསཉྙིནོ;

ཨཱསཝཱ ཏསྶ ཝཌྜྷནྟི, ཨཱརཱ སོ ཨཱསཝཀྑཡཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༥༣) –

ཨཱདཱིསུ ནིབྦཱནཾ ‘‘ཨཱསཝཀྑཡོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ནོ ཨཛཱནཏོ ནོ ཨཔསྶཏོཏི ཡོ པན ན ཛཱནཱཏི ན པསྶཏི, ཏསྶ ནོ ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ཡེ ཨཛཱནཏོ ཨཔསྶཏོཔི སཾཝརཱདཱིཧིཡེཝ སུདྡྷིཾ ཝདནྟི, ཏེ པཊིཀྑིཏྟཱ ཧོནྟི. པུརིམེན ཝཱ པདདྭཡེན ཨུཔཱཡོ ཝུཏྟོ, ཨིམིནཱ ཨནུཔཱཡཔཊིསེདྷོ. སངྑེཔེན ཙེཏྠ ཉཱཎཾ ཨཱསཝསཾཝརཔརིཡཱཡོཏི དསྶིཏཾ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཡཾ ཛཱནཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏཾ དསྶེཏུཀཱམོ ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱནཏོཏི པུཙྪཾ ཨཱརབྷི, ཏཏྠ ཛཱནནཱ བཧུཝིདྷཱ. དབྦཛཱཏིཀོ ཨེཝ ཧི ཀོཙི བྷིཀྑུ ཚཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཀོཙི ཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ, ཏསྶ ཨཱིདིསཱནི ཀམྨཱནི ཝཏྟསཱིསེ ཋཏྭཱ ཀརོནྟསྶ སཱ ཛཱནནཱ མགྒཕལཱནཾ པདཊྛཱནཾ ན ཧོཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཡོ པན སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝེཛྫཀམྨཱདཱིནི ཀཱཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྶེཝཾ ཛཱནཏོ ཨཱསཝཱ ཝཌྜྷནྟིཡེཝ, ཏསྨཱ ཡཾ ཛཱནཏོ པསྶཏོ ཙ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏདེཝ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ཡོནིསོ ཙ མནསིཀཱརཾ ཨཡོནིསོ ཙ མནསིཀཱརནྟི.

ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཱམ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརོ པཐམནསིཀཱརོ, ཨནིཙྩཱདཱིསུ ཨནིཙྩནྟི ཨཱདིནཱ ཨེཝ ནཡེན སཙྩཱནུལོམིཀེན ཝཱ ཙིཏྟསྶ ཨཱཝཊྚནཱ ཨནྭཱཝཊྚནཱ ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི.

ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི ཨནུཔཱཡམནསིཀཱརོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ. ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟི དུཀྑེ སུཁནྟི ཨནཏྟནི ཨཏྟཱཏི ཨསུབྷེ སུབྷནྟི ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ. སཙྩཔྤཊིཀུལེན ཝཱ ཙིཏྟསྶ ཨཱཝཊྚནཱ ཨནྭཱཝཊྚནཱ ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི. ཨེཝཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཛཱནཏོ, ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཙ ཡཐཱ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ པསྶཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཨིམསྶེཝཏྠསྶ ཡུཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ཨཡོནིསོ, བྷིཀྑཝེ…པེ… པཧཱིཡནྟཱིཏི. ཏེན ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཡསྨཱ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ པཧཱིཡནྟི, ཏསྨཱ ཛཱནིཏབྦཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཛཱནཏོ, ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཙ ཡཐཱ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ པསྶཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏཱིཏི, ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སངྑེཔཝཎྞནཱ.

ཨཡཾ པན ཝིཏྠཱརོ – ཏཏྠ ‘‘ཡོནིསོ ཨཡོནིསོ’’ཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ དྭཱིཧི པདེཧི ཨཱབདྡྷཾ ཧོཏི ཨུཔརི སཀལསུཏྟཾ. ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན ཧི ཨུཔརི སཀལསུཏྟཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཉྩ ཝཊྚཾ, ཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཉྩ ཝིཝཊྚཾ. ཀཐཾ? ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཧི ཝཌྜྷམཱནོ དྭེ དྷམྨེ པརིཔཱུརེཏི ཨཝིཛྫཉྩ བྷཝཏཎྷཉྩ. ཨཝིཛྫཱཡ ཙ སཏི ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ…པེ… དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏི. ཏཎྷཱཡ སཏི ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ཨུཔཱདཱནཾ…པེ… སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཨཡཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལོ པུགྒལོ ཝཱཏཝེགཱབྷིགྷཱཏེན ཝིཔྤནཊྛནཱཝཱ ཝིཡ གངྒཱཝཊྚེ པཏིཏགོཀུལཾ ཝིཡ ཙཀྐཡནྟེ ཡུཏྟབལིབདྡོ ཝིཡ ཙ པུནཔྤུནཾ བྷཝཡོནིགཏིཝིཉྙཱཎཊྛིཏིསཏྟཱཝཱསེསུ ཨཱཝཊྚཔརིཝཊྚཾ ཀརོཏི, ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཾ ཝཊྚཾ.

ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ པན ཝཌྜྷམཱནོ – ‘‘ཡོནིསོ མནསིཀཱརསམྤནྣསྶེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ པཱཊིཀངྑཾ, ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེསྶཏི, ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བཧུལཱིཀརིསྶཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༥༥) ཝཙནཏོ སམྨཱདིཊྛིཔམུཁཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ པརིཔཱུརེཏི. ཡཱ ཙ སམྨཱདིཊྛི, སཱ ཝིཛྫཱཏི ཏསྶ ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, ‘‘ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ…པེ… ཨེཝཾ ཨེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡) ཨེཝཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརམཱུལཀཾ ཝིཝཊྚཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི ཨཱབདྡྷཾ ཧོཏི ཨུཔརི སཀལསུཏྟཾ.

ཨེཝཾ ཨཱབདྡྷེ ཙེཏྠ ཡསྨཱ པུབྦེ ཨཱསཝཔྤཧཱནཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨུཔྤཏྟི ཝུཙྩམཱནཱ ན ཡུཛྫཏི. ན ཧི པཧཱིནཱ པུན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨུཔྤནྣཱནཾ པན པཧཱནཾ ཡུཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨུདྡེསཔཊིལོམཏོཔི ‘‘ཨཡོནིསོ, བྷིཀྑཝེ, མནསིཀརོཏོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ. ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཡེ པུབྦེ ཨཔྤཊིལདྡྷཔུབྦཾ ཙཱིཝརཱདིཾ ཝཱ པཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ མནུཉྙཾ ཝཏྠུཾ པཊིལབྷིཏྭཱ, ཏཾ སུབྷཾ སུཁནྟི ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ, ཨཉྙཏརཉྙཏརཾ ཝཱ པན ཨནནུབྷཱུཏཔུབྦཾ ཨཱརམྨཎཾ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏེ ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ, ཨཉྙཐཱ ཧི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཨནུཔྤནྣཱ ནཱམ ཨཱསཝཱ ན སནྟི. ཨནུབྷཱུཏཔུབྦེཔི ཙ ཝཏྠུམྷི ཨཱརམྨཎེ ཝཱ ཡསྶ པཀཏིསུདྡྷིཡཱ ཝཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཔརིཡཏྟིནཝཀམྨཡོནིསོམནསིཀཱརཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཝསེན པུབྦེ ཨནུཔྤཛྫིཏྭཱ པཙྪཱ ཏཱདིསེན པཙྩཡེན སཧསཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨིམེཔི ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེསུཡེཝ པན ཝཏྠཱརམྨཎེསུ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤནྣཱ པཝཌྜྷནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིཏོ ཨཉྙཐཱ ཧི པཋམུཔྤནྣཱནཾ ཝཌྜྷི ནཱམ ནཏྠི.

ཡོནིསོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ པན ཡསྶ པཀཏིསུདྡྷིཡཱ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀསྶཔསྶ བྷདྡཱཡ ཙ ཀཱཔིལཱནིཡཱ, ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི ཨཱསཝཱ ནུཔྤཛྫནྟི, སོ ཙ ཛཱནཱཏི ‘‘ན ཁོ མེ ཨཱསཝཱ མགྒེན སམུགྒྷཱཏཾ གཏཱ, ཧནྡ ནེསཾ སམུགྒྷཱཏཱཡ པཊིཔཛྫཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ མགྒབྷཱཝནཱཡ སབྦེ སམུགྒྷཱཏེཏི. ཏསྶ ཏེ ཨཱསཝཱ ཨནུཔྤནྣཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཡསྶ པན ཀཱརཀསྶེཝ སཏོ སཏིསམྨོསེན སཧསཱ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏོ སཾཝེགམཱཔཛྫིཏྭཱ ཡོནིསོ པདཧནྟོ ཏེ ཨཱསཝེ སམུཙྪིནྡཏི, ཏསྶ ཨུཔྤནྣཱ པཧཱིཡནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི མཎྜལཱརཱམཝཱསཱིམཧཱཏིསྶབྷཱུཏཏྠེརསྶ ཝིཡ. སོ ཀིར ཏསྨིཾཡེཝ ཝིཧཱརེ ཨུདྡེསཾ གཎྷཱཏི, ཨཐསྶ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརཏོ ཝིསབྷཱགཱརམྨཎེ ཀིལེསོ ཨུཔྤཛྫི, སོ ཏཾ ཝིཔསྶནཱཡ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. ཏསྶ སུཔིནནྟེཔི ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ན ཨུཔཊྛཱསི. སོ ‘‘ཨཡཾ ཀིལེསོ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཨཔཱཡསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི སཾཝེགཾ ཛནེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཝིཧཱརཱ ནིཀྑམྨ མཧཱསངྒྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ སནྟིཀེ རཱགཔཊིཔཀྑཾ ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གུམྦནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ སནྠརིཏྭཱ ནིསཛྫ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨུདྡེསམགྒཾ པཱཔུཎི. ཡེ པན ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཱ, ཏེསཾ པཊིཔཏྟིཡཱ པཧཱནཾ ནཱམ ནཏྠི.

༡༦. ཨིདཱནི ‘‘ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཨཱསཝཱ པཧཱིཡནྟཱི’’ཏི ཨིདམེཝ པདཾ གཧེཏྭཱ ཡེ ཏེ ཨཱསཝཱ པཧཱིཡནྟི, ཏེསཾ ནཱནཔྤཀཱརཏོ ཨཉྙམྤི པཧཱནཀཱརཎཾ ཨཱཝིཀཱཏུཾ དེསནཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏིཨཱདིམཱཧ ཡཐཱ ཏཾ དེསནཱཔབྷེདཀུསལོ དྷམྨརཱཛཱ. ཏཏྠ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏི དསྶནེན པཧཱཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

དསྶནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༡༧. ཨིདཱནི ཏཱནི པདཱནི ཨནུཔུབྦཏོ བྱཱཀཱཏུཀཱམོ ‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏི པུཙྪཾ ཀཏྭཱ མཱུལཔརིཡཱཡཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ’’ཏི པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ མནསིཀརཎཱིཡེ དྷམྨེ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ཨཱཝཛྫིཏབྦེ སམནྣཱཧརིཏབྦེ དྷམྨེ ན པཛཱནཱཏི. ཨམནསིཀརཎཱིཡེཏི ཏབྦིཔརཱིཏེ. ཨེས ནཡོ སེསཔདེསུཔི. ཡསྨཱ པན ཨིམེ དྷམྨཱ མནསིཀརཎཱིཡཱ, ཨིམེ ཨམནསིཀརཎཱིཡཱཏི དྷམྨཏོ ནིཡམོ ནཏྠི, ཨཱཀཱརཏོ པན ཨཏྠི. ཡེནཱ ཨཱཀཱརེན མནསིཀརིཡམཱནཱ ཨཀུསལུཔྤཏྟིཔདཊྛཱནཱ ཧོནྟི, ཏེནཱཀཱརེན ན མནསིཀཱཏབྦཱ. ཡེན ཀུསལུཔྤཏྟིཔདཊྛཱནཱ ཧོནྟི, ཏེནཱཀཱརེན མནསིཀཱཏབྦཱ. ཏསྨཱ ‘‘ཡ’སྶ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཝཱ ཀཱམཱསཝོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཡ’སྶཱཏི ཡེ ཨསྶ ཨསྶུཏཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ. མནསིཀརོཏོཏི ཨཱཝཛྫཡཏོ སམནྣཱཧརནྟསྶ. ཨནུཔྤནྣོ ཝཱ ཀཱམཱསཝོཏི ཨེཏྠ སམུཙྩཡཏྠོ ཝཱསདྡོ, ན ཝིཀཔྤཏྠོ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ དྭིཔདཱ ཝཱ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏི (ཨིཏིཝུ. ༩༠) ཝུཏྟེ ཨཔདཱ ཙ དྭིཔདཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ, ཡཐཱ ཙ ‘‘བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཨནུགྒཧཱཡཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༠༢) ཝུཏྟེ བྷཱུཏཱནཉྩ སམྦྷཝེསཱིནཉྩཱཏི ཨཏྠོ, ཡཐཱ ཙ ‘‘ཨགྒིཏོ ཝཱ ཨུདཀཏོ ཝཱ མིཐུབྷེདཏོ ཝཱ’’ཏི (ཨུདཱ. ༧༦) ཝུཏྟེ ཨགྒིཏོ ཙ ཨུདཀཏོ ཙ མིཐུབྷེདཏོ ཙཱཏི ཨཏྠོ, ཨེཝམིདྷཱཔི ཨནུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཱསཝོ པཝཌྜྷཏཱིཏི ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེཝཾ སེསེསུ.

ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཱསཝོཏི པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ. བྷཝཱསཝོཏི རུཔཱརཱུཔབྷཝེ ཚནྡརཱགོ, ཛྷཱནནིཀནྟི ཙ སསྶཏུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏཱ. ཨེཝཾ དིཊྛཱསཝོཔི བྷཝཱསཝེ ཨེཝ སམོདྷཱནཾ གཙྪཏི. ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཨཉྙཱཎཾ. ཏཏྠ ཀཱམགུཎེ ཨསྶཱདཏོ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ པཝཌྜྷཏི. མཧགྒཏདྷམྨེ ཨསྶཱདཏོ མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཙ བྷཝཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ པཝཌྜྷཏི. ཏཱིསུ བྷཱུམཱིསུ དྷམྨེ ཙཏུཝིཔལླཱསཔདཊྛཱནབྷཱཝེན མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣོ ཙ ཨཝིཛྫཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ པཝཌྜྷཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟནཡཔཙྩནཱིཀཏོ སུཀྐཔཀྑོ ཝིཏྠཱརེཏབྦོ.

ཀསྨཱ པན ཏཡོ ཨེཝ ཨཱསཝཱ ཨིདྷ ཝུཏྟཱཏི. ཝིམོཀྑཔཊིཔཀྑཏོ. ཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑཔཊིཔཀྑོ ཧི ཀཱམཱསཝོ,. ཨནིམིཏྟསུཉྙཏཝིམོཀྑཔཊིཔཀྑཱ ཨིཏརེ. ཏསྨཱ ཨིམེ ཏཡོ ཨཱསཝེ ཨུཔྤཱདེནྟཱ ཏིཎྞཾ ཝིམོཀྑཱནཾ ཨབྷཱགིནོ ཧོནྟི, ཨནུཔྤཱདེནྟཱ བྷཱགིནོཏི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟེན ཏཡོ ཨེཝ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. དིཊྛཱསཝོཔི ཝཱ ཨེཏྠ ཝུཏྟོ ཡེཝཱཏི ཝཎྞིཏམེཏཾ.

ཏསྶ ཨམནསིཀརཎཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ མནསིཀཱརཱཏི མནསིཀཱརཧེཏུ, ཡསྨཱ ཏེ དྷམྨེ མནསི ཀརོཏི, ཏསྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ དུཏིཡཔདེཔི. ‘‘ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཨཱསཝཱ པཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཨཱསཝཱནཾཡེཝ ཨབྷེདཏོ ནིགམནམེཏཾ.

༡༨. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡོ ཨཡཾ པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱཡ དེསནཱཡ དསྶནཱ པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ ནིདྡིསིཏུཾ ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཝུཏྟོ, སོ ཡསྨཱ ‘‘ཨཡོནིསོ, བྷིཀྑཝེ, མནསིཀརོཏོ ཨནུཔྤནྣཱ ཙེཝ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཱམཉྙཏོ ཝུཏྟཱནཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཔཙྩཡཱནཾ ཀཱམཱསཝཱདཱིནམྤི ཨདྷིཊྛཱནཾ, ཏསྨཱ ཏེཔི ཨཱསཝེ ཏེནེཝ པུགྒལེན དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དསྶནཱ པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ དསྶེནྟོ སོ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཝིཙིཀིཙྪཱསཱིསེན ཙེཏྠ དིཊྛཱསཝམྤི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏསྶཏྠོ, ཡསྶ ཏེ ཨིམིནཱ ཝུཏྟནཡེན ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, སོ པུཐུཛྫནོ, ཡོ ཙཱཡཾ ‘‘ཨསྶུཏཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ, སོ པུཐུཛྫནོ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ ཨནུཔཱཡེན ཨུཔྤཐེན མནསི ཀརོཏི. ཀཐཾ? ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ…པེ…སོ ཀུཧིཾ གཱམཱི བྷཝིསྶཏཱིཏི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, སོ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཡཐཱསྶ ‘‘ཨཧཾ ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ སོལ༹སཝིདྷཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི.

ཏཏྠ ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ ནནུ ཁོཏི སསྶཏཱཀཱརཉྩ ཨདྷིཙྩསམུཔྤཏྟིཨཱཀཱརཉྩ ནིསྶཱཡ ཨཏཱིཏེ ཨཏྟནོ ཝིཛྫམཱནཏཾ ཨཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཀངྑཏི. ཀིཾ ཀཱརཎནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ ཧི བཱལཔུཐུཛྫནོ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ པཝཏྟཏི. ཨཔིཙ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཡེཝེཏྠ ཀཱརཎཾ. ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརསྶ པན ཀིཾ ཀཱརཎནྟི. སྭེཝ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཱདཱིནི ཝཱ. ནནུ ཙ པུཐུཛྫནོཔི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏཱིཏི. ཀོ ཝཱ ཨེཝམཱཧ ན མནསི ཀརོཏཱིཏི. ན པན ཏཏྠ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ ཀཱརཎཾ, སདྡྷམྨསྶཝནཀལྱཱཎམིཏྟཱདཱིནི ཏཏྠ ཀཱརཎཱནི. ན ཧི མཙྪམཾསཱདཱིནི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཀཏིཡཱ སུགནྡྷཱནི, ཨབྷིསངྑཱརཔཙྩཡཱ པན སུགནྡྷཱནིཔི ཧོནྟི.

ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧོསིནྟི ཛཱཏིལིངྒཱུཔཔཏྟིཡོ ནིསྶཱཡ ཁཏྟིཡོ ནུ ཁོ ཨཧོསིཾ, བྲཱཧྨཎཝེསྶསུདྡགཧཊྛཔབྦཛིཏདེཝམནུསྶཱནཾ ཨཉྙཏརོཏི ཀངྑཏི.

ཀཐཾ ནུ ཁོཏི སཎྛཱནཱཀཱརཾ ནིསྶཱཡ དཱིགྷོ ནུ ཁོ ཨཧོསིཾ, རསྶཨོདཱཏཀཎྷཔྤམཱཎིཀཨཔྤམཱཎིཀཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརོཏི ཀངྑཏི. ཀེཙི པན ཨིསྶརནིམྨཱནཱདིཾ ནིསྶཱཡ ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཧོསིནྟི ཧེཏུཏོ ཀངྑཏཱིཏི ཝདནྟི.

ཀིཾ ཧུཏྭཱ ཀིཾ ཨཧོསིནྟི ཛཱཏིཨཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཁཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ ནུ ཁོ བྲཱཧྨཎོ ཨཧོསིཾ…པེ… དེཝོ ཧུཏྭཱ མནུསྶོཏི ཨཏྟནོ པརམྤརཾ ཀངྑཏི. སབྦཏྠེཝ པན ཨདྡྷཱནནྟི ཀཱལཱདྷིཝཙནམེཏཾ.

བྷཝིསྶཱམི ནུ ཁོ ནནུ ཁོཏི སསྶཏཱཀཱརཉྩ ཨུཙྪེདཱཀཱརཉྩ ནིསྶཱཡ ཨནཱགཏེ ཨཏྟནོ ཝིཛྫམཱནཏཾ ཨཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཀངྑཏི. སེསམེཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཏརཧི ཝཱ པཙྩུཔྤནྣམདྡྷཱནནྟི ཨིདཱནི ཝཱ པཊིསནྡྷིཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཙུཏིཔརིཡནྟཾ སབྦམྤི ཝཏྟམཱནཀཱལཾ གཧེཏྭཱ. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀཐཾཀཐཱི ཧོཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཁནྡྷེསུ ཝིཙིཀིཙྪོ ཧོཏི. ཨཧཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཨཏྟནོ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཡུཏྟཾ པནེཏནྟི? ཡུཏྟཾ ཨཡུཏྟནྟི ཀཱ ཨེཏྠ ཙིནྟཱ. ཨཔིཙེཏྠ ཨིདཾ ཝཏྠུམྤི ཨུདཱཧརནྟི. ཙཱུལ༹མཱཏཱཡ ཀིར པུཏྟོ མུཎྜོ, མཧཱམཱཏཱཡ པུཏྟོ ཨམུཎྜོ, ཏཾ པུཏྟཾ མུཎྜེསུཾ. སོ ཨུཊྛཱཡ ཨཧཾ ནུ ཁོ ཙཱུལ༹མཱཏཱཡ པུཏྟོཏི ཙིནྟེསི. ཨེཝཾ ཨཧཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཱ ཧོཏི.

ནོ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཨཏྟནོ ནཏྠིབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཏཏྲཱཔི ཨིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར མཙྪེ གཎྷནྟོ ཨུདཀེ ཙིརཊྛཱནེན སཱིཏིབྷཱུཏཾ ཨཏྟནོ ཨཱུརུཾ མཙྪོཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཧརི. ཨཔརོ སུསཱནཔསྶེ ཁེཏྟཾ རཀྑནྟོ བྷཱིཏོ སངྐུཊིཏོ སཡི. སོ པཊིབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཎྞུཀཱནི དྭེ ཡཀྑཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཧརི. ཨེཝཾ ནོ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཏི.

ཀིཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཁཏྟིཡོཝ སམཱནོ ཨཏྟནོ ཁཏྟིཡབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཨེས ནཡོ སེསེསུ. དེཝོ པན སམཱནོ དེཝབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོ ནཱམ ནཏྠི. སོཔི པན ‘‘ཨཧཾ རཱུཔཱི ནུ ཁོ ཨརཱུཔཱི ནུ ཁོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀངྑཏི. ཁཏྟིཡཱདཡོ ཀསྨཱ ན ཛཱནནྟཱིཏི ཙེ. ཨཔཙྩཀྑཱ ཏེསཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀུལེ ཨུཔྤཏྟི. གཧཊྛཱཔི ཙ པོཏྠལིཀཱདཡོ པབྦཛིཏསཉྙིནོ. པབྦཛིཏཱཔི ‘‘ཀུཔྤཾ ནུ ཁོ མེ ཀམྨ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན གཧཊྛསཉྙིནོ. མནུསྶཱཔི ཙ རཱཛཱནོ ཝིཡ ཨཏྟནི དེཝསཉྙིནོ ཧོནྟི.

ཀཐཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྩེཏྠ ཨབྦྷནྟརེ ཛཱིཝོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི གཧེཏྭཱ ཏསྶ སཎྛཱནཱཀཱརཾ ནིསྶཱཡ དཱིགྷོ ནུ ཁོསྨི, རསྶཙཏུརཾསཚལ༹ཾསཨཊྛཾསསོལ༹སཾསཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཔྤཀཱརོཏི ཀངྑནྟོ ཀཐཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སརཱིརསཎྛཱནཾ པན པཙྩུཔྤནྣཾ ཨཛཱནནྟོ ནཱམ ནཏྠི.

ཀུཏོ ཨཱགཏོ, སོ ཀུཧིཾ གཱམཱི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨཱགཏིགཏིཊྛཱནཾ ཀངྑཏི.

༡༩. ཨེཝཾ སོལ༹སཔྤབྷེདཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡཾ ཨིམིནཱ ཝིཙིཀིཙྪཱསཱིསེན དིཊྛཱསཝཾ དསྶེཏུཾ ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཏཾ དསྶེནྟོ ཏསྶ ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཚནྣཾ དིཊྛཱིནནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཡཐཱ ཨཡཾ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཏསྶེཝ སཝིཙིཀིཙྪསྶ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརསྶ ཐཱམགཏཏྟཱ ཚནྣཾ དིཊྛཱིནཾ ཨཉྙཏརཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ སབྦཔདེསུ ཝཱསདྡོ ཝིཀཔྤཏྠོ, ཨེཝཾ ཝཱ ཨེཝཾ ཝཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཏྠི མེ ཨཏྟཱཏི ཙེཏྠ སསྶཏདིཊྛི སབྦཀཱལེསུ ཨཏྟནོ ཨཏྠིཏཾ གཎྷཱཏི. སཙྩཏོ ཐེཏཏོཏི བྷཱུཏཏོ ཙ ཐིརཏོ ཙ, ‘‘ཨིདཾ སཙྩ’’ནྟི བྷཱུཏཏོ སུཊྛུ དལ༹ྷབྷཱཝེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནཏྠི མེ ཨཏྟཱཏི ཨཡཾ པན ཨུཙྪེདདིཊྛི, སཏོ སཏྟསྶ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིབྷཝགྒཧཎཏོ. ཨཐ ཝཱ པུརིམཱཔི ཏཱིསུ ཀཱལེསུ ཨཏྠཱིཏི གཧཎཏོ སསྶཏདིཊྛི, པཙྩུཔྤནྣམེཝ ཨཏྠཱིཏི གཎྷནྟོ ཨུཙྪེདདིཊྛི. པཙྪིམཱཔི ཨཏཱིཏཱནཱགཏེསུ ནཏྠཱིཏི གཧཎཏོ བྷསྨནྟཱཧུཏིཡོཏི གཧིཏདིཊྛིཀཱནཾ ཝིཡ, ཨུཙྪེདདིཊྛི. ཨཏཱིཏེ ཨེཝ ནཏྠཱིཏི གཎྷནྟོ ཨདྷིཙྩསམུཔྤཏྟིཀསྶེཝ སསྶཏདིཊྛི.

ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ སཉྫཱནཱམཱིཏི སཉྙཱཀྑནྡྷསཱིསེན ཁནྡྷེ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ སཉྙཱཡ ཨཝསེསཀྑནྡྷེ སཉྫཱནཏོ ཨིམིནཱ ཨཏྟནཱ ཨིམཾ ཨཏྟཱནཾ སཉྫཱནཱམཱིཏི ཧོཏི. ཨཏྟནཱཝ ཨནཏྟཱནནྟི སཉྙཱཀྑནྡྷཾཡེཝ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ, ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོཔི ཨནཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ སཉྙཱཡ ཏེསཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི. ཨནཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནནྟི སཉྙཱཀྑནྡྷཾ ཨནཏྟཱཏི. ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ སཉྙཱཡ ཏེསཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི, སབྦཱཔི སསྶཏུཙྪེདདིཊྛིཡོཝ.

ཝདོ ཝེདེཡྻོཏིཨཱདཡོ པན སསྶཏདིཊྛིཡཱ ཨེཝ ཨབྷིནིཝེསཱཀཱརཱ. ཏཏྠ ཝདཏཱིཏི ཝདོ, ཝཙཱིཀམྨསྶ ཀཱརཀོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝེདཡཏཱིཏི ཝེདེཡྻོ, ཛཱནཱཏི ཨནུབྷཝཏི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཾ ཝེདེཏཱིཏི, ཏཏྲ ཏཏྲ ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཊིསཾཝེདེཏི. ཏཏྲ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཏེསུ ཡོནིགཏིཊྛིཏིནིཝཱསནིཀཱཡེསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཝཱ. ནིཙྩོཏི ཨུཔྤཱདཝཡརཧིཏོ. དྷུཝོཏི ཐིརོ སཱརབྷཱུཏོ. སསྶཏོཏི སབྦཀཱལིཀོ. ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨོཏི ཨཏྟནོ པཀཏིབྷཱཝཾ ཨཝིཛཧནདྷམྨོ, ཀཀཎྚཀོ ཝིཡ ནཱནཔྤཀཱརཏཾ ནཱཔཛྫཏི. སསྶཏིསམནྟི ཙནྡསཱུརིཡསམུདྡམཧཱཔཐཝཱིཔབྦཏཱ ལོཀཝོཧཱརེན སསྶཏིཡོཏི ཝུཙྩནྟི. སསྶཏཱིཧི སམཾ སསྶཏིསམཾ. ཡཱཝ སསྶཏིཡོ ཏིཊྛནྟི, ཏཱཝ ཏཐེཝ ཋསྶཏཱིཏི གཎྷཏོ ཨེཝཾདིཊྛི ཧོཏི.

ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དིཊྛིགཏནྟིཨཱདཱིསུ. ཨིདནྟི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦསྶ པཙྩཀྑནིདསྶནཾ. དིཊྛིགཏསམྦནྡྷེན ཙ ཨིདནྟི ཝུཏྟཾ, ན དིཊྛིསམྦནྡྷེན. ཨེཏྠ ཙ དིཊྛིཡེཝ དིཊྛིགཏཾ, གཱུཐགཏཾ ཝིཡ. དིཊྛཱིསུ ཝཱ གཏམིདཾ དསྶནཾ དྭཱསཊྛིདིཊྛིཨནྟོགདྷཏྟཱཏིཔི དིཊྛིགཏཾ. དིཊྛིཡཱ ཝཱ གཏཾ དིཊྛིགཏཾ. ཨིདཉྷི ཨཏྠི མེ ཨཏྟཱཏིཨཱདི དིཊྛིཡཱ གམནམཏྟམེཝ, ནཏྠེཏྠ ཨཏྟཱ ཝཱ ནིཙྩོ ཝཱ ཀོཙཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱ ཙཱཡཾ དིཊྛི དུནྣིགྒམནཊྛེན གཧནཾ. དུརཏིཀྐམཊྛེན སཔྤཊིབྷཡཊྛེན ཙ ཀནྟཱརོ, དུབྦྷིཀྑཀནྟཱརཝཱལ༹ཀནྟཱརཱདཡོ ཝིཡ. སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཝིལོམནཊྛེན ཝཱ ཝིསཱུཀཾ. ཀདཱཙི སསྶཏསྶ, ཀདཱཙི ཨུཙྪེདསྶ གཧཎཏོ ཝིརཱུཔཾ ཕནྡིཏནྟི ཝིཔྥནྡིཏཾ. བནྡྷནཊྛེན སཾཡོཛནཾ. ཏེནཱཧ ‘‘དིཊྛིགཧནཾ…པེ… དིཊྛིསཾཡོཛན’’ནྟི. ཨིདཱནིསྶ ཏམེཝ བནྡྷནཏྠཾ དསྶེནྟོ དིཊྛིསཾཡོཛནསཾཡུཏྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ. ཨིམིནཱ དིཊྛིསཾཡོཛནེན སཾཡུཏྟོ པུཐུཛྫནོ ཨེཏེཧི ཛཱཏིཨཱདཱིཧི ན པརིམུཙྩཏཱིཏི. ཀིཾ ཝཱ བཧུནཱ, སཀལཝཊྚདུཀྑཏོཔི ན མུཙྩཏཱིཏི.

༢༠. ཨེཝཾ ཚཔྤབྷེདཾ དིཊྛཱསཝཾ དསྶེཏྭཱ ཡསྨཱ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ ཀཱམཱསཝཱདིཝཙནེནེཝ དསྶིཏོ ཧོཏི. ཀཱམསུཁཏྠཉྷི བྷཝསུཁབྷཝཝིསུདྡྷིཨཏྠཉྩ ཨཝིཛྫཱཡ ཨབྷིབྷཱུཏཱ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སཱིལབྦཏཱནི པརཱམསནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ཨདསྶེཏྭཱ དིཊྛིགྒཧཎེན ཝཱ ཏསྶ གཧིཏཏྟཱཔི ཏཾ ཨདསྶེཏྭཱཝ ཨིདཱནི ཡོ པུགྒལོ དསྶནཱ པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ པཛཧཏི, ཏཾ དསྶེཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱསཝཱནཾ པཧཱནཾ དསྶེཏུཾ པུབྦེ ཝཱ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ པུཐུཛྫནསྶ ཏེསཾ ཨུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏབྦིཔརཱིཏསྶ པཧཱནཾ དསྶེཏུཾ སུཏཝཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཡཱཝ ‘‘སོ ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི ཨཱགཙྪཏི, ཏཱཝ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན ཙ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀཏོ ཙ ཝེདིཏབྦོ. པཙྩནཱིཀཏོ ཙ སབྦཱཀཱརེན ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདཱཝིནཱིཏཔཙྩནཱིཀཏོ ཨཡཾ ‘‘སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཀོཝིདོ ཨརིཡདྷམྨེ སུཝིནཱིཏོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཔིཙ ཁོ སིཁཱཔཏྟཝིཔསྶནཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ གོཏྲབྷུ, ཏཱཝ ཏདནུརཱུཔེན ཨཏྠེན ཨཡཾ ཨརིཡསཱཝཀོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༡. ‘‘སོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ པན ཨཡཾ ཨཏྠཝིབྷཱཝནཱ, སོ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནིཀོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཎྷཱཝཛྫཱ ཏེབྷཱུམཀཱ ཁནྡྷཱ དུཀྑཾ, ཏཎྷཱ དུཀྑསམུདཡོ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷོ, ནིརོདྷསམྤཱཔཀོ མགྒོཏི ཨེཝཾ པུབྦེཝ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཨུགྒཧིཏཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནོ ཨཔརེན སམཡེན ཝིཔསྶནཱམགྒཾ སམཱརུལ༹ྷོ སམཱནོ ཏེ ཏེབྷཱུམཀེ ཁནྡྷེ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཨུཔཱཡེན པཐེན སམནྣཱཧརཏི ཙེཝ ཝིཔསྶཏི ཙ. ཨེཏྠ ཧི ཡཱཝ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ, ཏཱཝ མནསིཀཱརསཱིསེནེཝ ཝིཔསྶནཱ ཝུཏྟཱ. ཡཱ པནཱཡཾ ཏསྶེཝ དུཀྑསྶ སམུཊྛཱཔིཀཱ པབྷཱཝིཀཱ ཏཎྷཱ, ཨཡཾ སམུདཡོཏི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི. ཡསྨཱ པན དུཀྑཉྩ སམུདཡོ ཙ ཨིདཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ནཔྤཝཏྟནྟི, ཏསྨཱ ཡདིདཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ, ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི. ནིརོདྷསམྤཱཔཀཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ཡོནིསོ མནསི ཀརོཏི, ཨུཔཱཡེན པཐེན སམནྣཱཧརཏི ཙེཝ ཝིཔསྶཏི ཙ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔཱཡོ, ཨབྷིནིཝེསོ ནཱམ ཝཊྚེ ཧོཏི, ཝིཝཊྚེ ནཏྠི. ཏསྨཱ ‘‘ཨཡཾ ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཨཱཔོདྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཀསནྟཏིཡཾ ཙཏྟཱརི བྷཱུཏཱནི ཏདནུསཱརེན ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི ཙ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཡཾ རཱུཔཀྑནྡྷོཏི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏཾ ཝཝཏྠཱཔཡཏོ ཨུཔྤནྣེ ཏདཱརམྨཎེ ཙིཏྟཙེཏསིཀེ དྷམྨེ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱཏི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏཏོ ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ དུཀྑནྟི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏེ པན སངྑེཔཏོ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩཱཏི དྭེ བྷཱགཱཡེཝ ཧོནྟི. ཨིདཉྩ ནཱམརཱུཔཾ སཧེཏུ སཔྤཙྩཡཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྶ ཨཡཾ ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོཏི ཨཝིཛྫཱབྷཝཏཎྷཱཀམྨཱཧཱརཱདིཀེ ཧེཏུཔཙྩཡེ ཝཝཏྠཔེཏི. ཏཏོ ཏེསཾ པཙྩཡཱནཉྩ པཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨཱནཉྩ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨིམེ དྷམྨཱ ཨཧུཏྭཱ ཧོནྟཱིཏི ཨནིཙྩལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏི, ཨུདཡབྦཡཔཱིལི༹ཏཏྟཱ དུཀྑཱཏི དུཀྑལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏི. ཨཝསཝཏྟནཏོ ཨནཏྟཱཏི ཨནཏྟལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏི. ཨེཝཾ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཝིཔསྶནཾ པཝཏྟེནྟོ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔུཎཱཏི.

ཏསྨིཾ ཁཎེ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨེཀཔཊིཝེདྷེནེཝ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ཨེཀཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི. དུཀྑཾ པརིཉྙཱཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, སམུདཡཾ པཧཱནཔཊིཝེདྷེན, ནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱཔཊིཝེདྷེན, མགྒཾ བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷེན. དུཀྑཉྩ པརིཉྙཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི…པེ… མགྒཾ བྷཱཝནཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨཉྙམཉྙེན ཉཱཎེན. ཨེཀཉཱཎེནེཝ ཧི ཨེས ནིརོདྷཾ ཨཱརམྨཎཏོ, སེསཱནི ཀིཙྩཏོ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི ཙེཝ ཨབྷིསམེཏི ཙ. ན ཧིསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧཾ དུཀྑཾ པརིཛཱནཱམཱི’’ཏི ཝཱ…པེ… ‘‘མགྒཾ བྷཱཝེམཱི’’ཏི ཝཱ. ཨཔིཙ ཁྭསྶ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པཊིཝེདྷཝསེན ནིརོདྷཾ སཙྪིཀརོཏོ ཨེཝཾ ཏཾ ཉཱཎཾ དུཀྑཔརིཉྙཱཀིཙྩམྤི སམུདཡཔཧཱནཀིཙྩམྤི མགྒབྷཱཝནཱཀིཙྩམྤི ཀརོཏིཡེཝ. ཏསྶེཝཾ ཨུཔཱཡེན ཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཏཱིཎི སཾཡོཛནཱནི པཧཱིཡནྟི, ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛི, ཨཊྛཝཏྠུཀཱ ཝིཙིཀིཙྪཱ, ‘‘སཱིལེན སུདྡྷི ཝཏེན སུདྡྷཱི’’ཏི སཱིལབྦཏཱནཾ པརཱམསནཏོ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོཏི. ཏཏྠ ཙཏཱུསུ ཨཱསཝེསུ སཀྐཱཡདིཊྛིསཱིལབྦཏཔརཱམཱསཱ དིཊྛཱསཝེན སངྒཧིཏཏྟཱ ཨཱསཝཱ ཙེཝ སཾཡོཛནཱ ཙ. ཝིཙིཀིཙྪཱ སཾཡོཛནམེཝ, ན ཨཱསཝོ. ‘‘དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱ ཨཱསཝཱ’’ཏི ཨེཏྠ པརིཡཱཔནྣཏྟཱ པན ཨཱསཝཱཏི.

‘‘ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… པཧཱཏབྦཱ’’ཏི ཨིམེ སཀྐཱཡདིཊྛིཨཱདཡོ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱ ནཱམ ཨཱསཝཱཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ཨཐ ཝཱ ཡཱ ཨཡཾ ཚནྣཾ དིཊྛཱིནཾ ཨཉྙཏརཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨེཝཾ སརཱུཔེནེཝ སཀྐཱཡདིཊྛི ཝིབྷཏྟཱ. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ’’ཏི. སཱ ཙ ཡསྨཱ སཧཛཱཏཔཧཱནེཀཊྛེཧི སདྡྷིཾ པཧཱིཡཏི. དིཊྛཱསཝེ ཧི པཧཱིཡམཱནེ ཏཾསཧཛཱཏོ ཙཏཱུསུ དིཊྛིསམྤཡུཏྟཙིཏྟེསུ ཀཱམཱསཝོཔི ཨཝིཛྫཱསཝོཔི པཧཱིཡཏི. པཧཱནེཀཊྛོ པན ཙཏཱུསུ དིཊྛིཝིཔྤཡུཏྟེསུ ནཱགསུཔཎྞཱདིསམིདྡྷིཔཏྠནཱཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ བྷཝཱསཝོ. ཏེནེཝ སམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཔི, དྭཱིསུ དོམནསྶཙིཏྟེསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིནིབྦཏྟཀོ ཨཝིཛྫཱསཝོཔི, ཏཐཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཙིཏྟསམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཔཱིཏི ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨཝསེསཱ ཏཡོཔི ཨཱསཝཱ པཧཱིཡནྟི. ཏསྨཱ བཧུཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེས པོརཱཎཱནཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏི དསྶནཾ ནཱམ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ, ཏེན པཧཱཏབྦཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ དསྶནཾ? པཋམཾ ནིབྦཱནདསྶནཏོ. ནནུ གོཏྲབྷུ པཋམཏརཾ པསྶཏཱིཏི? ནོ ན པསྶཏི. དིསྭཱ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ པན ན ཀརོཏི སཾཡོཛནཱནཾ ཨཔྤཧཱནཏོ. ཏསྨཱ པསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཡཏྠ ཀཏྠཙི རཱཛཱནཾ དིསྭཱཔི པཎྞཱཀཱརཾ དཏྭཱ ཀིཙྩནིཔྥཏྟིཡཱ ཨདིཊྛཏྟཱ ‘‘ཨཛྫཱཔི རཱཛཱནཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ཝདནྟོ གཱམཝཱསཱི པུརིསོ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ.

དསྶནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཾཝརཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༢. ཨེཝཾ དསྶནེན པཧཱཏབྦེ ཨཱསཝེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏདནནྟརུདྡིཊྛེ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦེ དསྶེཏུཾ, ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཉྷི ཨཏྠམཏྟམེཝ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

ནནུ ཙ དསྶནེན བྷཱཝནཱཡཱཏི ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཨཔྤཧཱཏབྦོ ཨཱསཝོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཐ ཀསྨཱ ཝིསུཾ སཾཝརཱདཱིཧི པཧཱཏབྦེ དསྶེཏཱིཏི. སཾཝརཱདཱིཧི པུབྦབྷཱགེ ཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཨཱསཝཱ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ མགྒཱནཾ པུབྦབྷཱགེ ཨིམེཧི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཏསྨཱ ཡོ ཙཱཡཾ ཝུཏྟོ པཋམོ དསྶནམགྒོཡེཝ, ཨིདཱནི བྷཱཝནཱནཱམེན ཝུཙྩིསྶནྟི ཏཡོ མགྒཱ, ཏེསཾ སབྦེསམྤི ཨཡཾ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. པཊིསངྑཱཏི པཊིསངྑཱཡ. ཏཏྠཱཡཾ སངྑཱསདྡོ ཉཱཎཀོཊྛཱསཔཉྙཏྟིགཎནཱསུ དིསྶཏི. ‘‘སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༦༨) ཧི ཉཱཎེ དིསྶཏི. ‘‘པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱ སམུདཱཙརནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༠༡) ཀོཊྛཱསེ. ‘‘ཏེསཾ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ སངྑཱ སམཉྙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡༣༡༣) པཉྙཏྟིཡཾ. ‘‘ན སུཀརཾ སངྑཱཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༢.༡༢༨) གཎནཱཡཾ. ཨིདྷ པན ཉཱཎེ དཊྛབྦོ.

པཊིསངྑཱ ཡོནིསོཏི ཧི ཨུཔཱཡེན པཐེན པཊིསངྑཱཡ ཉཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཨསཾཝརེ ཨཱདཱིནཝཔཊིསངྑཱ ཡོནིསོ པཊིསངྑཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ ཙཱཡཾ ‘‘ཝརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏྟཱཡ ཨཡོསལཱཀཱཡ ཨཱདིཏྟཱཡ སམྤཛྫལིཏཱཡ སཛོཏིབྷཱུཏཱཡ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ སམྤལིམཊྛཾ, ན ཏྭེཝ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེསུ རཱུཔེསུ ཨནུབྱཉྫནསོ ནིམིཏྟགྒཱཧོ’’ཏིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༤.༢༣༥) ཨཱདིཏྟཔརིཡཱཡནཡེན ཝེདིཏབྦཱ. ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཙཀྑུམེཝ ཨིནྡྲིཡཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, སཾཝརཎཏོ སཾཝརོ, པིདཧནཏོ ཐཀནཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརོ. ཏིཏྠཀཱཀོ ཨཱཝཱཊཀཙྪཔོ ཝནམཧིཾསོཏིཨཱདཡོ ཝིཡ.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོ ཝཱ ཨསཾཝརོ ཝཱ ནཏྠི. ན ཧི ཙཀྑུཔསཱདཾ ནིསྶཱཡ སཏི ཝཱ མུཊྛསཙྩཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཔིཙ ཡདཱ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪཏི, ཏདཱ བྷཝངྒེ དྭིཀྑཏྟུཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷེ ཀིརིཡམནོདྷཱཏུ ཨཱཝཛྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏཏོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ དསྶནཀིཙྩཾ, ཏཏོ ཝིཔཱཀམནོདྷཱཏུ སམྤཊིཙྪནཀིཙྩཾ, ཏཏོ ཝིཔཱཀཱཧེཏུཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ སནྟཱིརཎཀིཙྩཾ, ཏཏོ ཀིརིཡཱཧེཏུཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཝོཊྛབྦནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏདནནྟརཾ ཛཝནཾ ཛཝཏི.

ཏཏྠཔི ནེཝ བྷཝངྒསམཡེ, ན ཨཱཝཛྫནཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརསམཡེ སཾཝརོ ཝཱ ཨསཾཝརོ ཝཱ ཨཏྠི. ཛཝནཀྑཎེ པན སཙེ དུསྶཱིལྱཾ ཝཱ མུཊྛསཙྩཾ ཝཱ ཨཉྙཱཎཾ ཝཱ ཨཀྑནྟི ཝཱ ཀོསཛྫཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡཾ ཨསཾཝརོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཧོནྟོཔི སོ ཙཀྑུནྡྲིཡེ ཨསཾཝརོཏི ཝུཙྩཏི. ཀསྨཱ? ཏསྨིཉྷི སཏི དྭཱརམྤི ཨགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔི. ཡཐཱ ཀིཾ, ཡཐཱ ནགརེ ཙཏཱུསུ དྭཱརེསུ ཨསཾཝུཏེསུ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོ གྷརཀོཊྛཀགབྦྷཱདཡོ སུསཾཝུཏཱ, ཏཐཱཔི ཨནྟོནགརེ སབྦཾ བྷཎྜཾ ཨརཀྑིཏཾ ཨགོཔིཏམེཝ ཧོཏི. ནགརདྭཱརེན ཧི པཝིསིཏྭཱ ཙོརཱ ཡདིཙྪནྟི, ཏཾ ཀརེཡྻུཾ, ཨེཝམེཝ ཛཝནེ དུསྶཱིལྱཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ, ཏསྨིཾ ཨསཾཝརེ སཏི དྭཱརམྤི ཨགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔཱིཏི.

ཏསྨིཾ པན སཱིལཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ དྭཱརམྤི གུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ནགརདྭཱརེསུ སུསཾཝུཏེསུ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོ གྷརཱདཡོ ཨསཾཝུཏཱ, ཏཐཱཔི ཨནྟོནགརེ སབྦཾ བྷཎྜཾ སུརཀྑིཏཾ སུགོཔིཏམེཝ ཧོཏི. ནགརདྭཱརེསུ ཧི པིཧིཏེསུ ཙོརཱནཾ པཝེསོ ནཏྠི, ཨེཝམེཝ ཛཝནེ སཱིལཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ དྭཱརམྤི སུགུཏྟཾ ཧོཏི, བྷཝངྒམྤི ཨཱཝཛྫནཱདཱིནི ཝཱིཐིཙིཏྟཱནིཔི. ཏསྨཱ ཛཝནཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནོཔི ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརོཏི ཝུཏྟོ. ཨིདྷ ཙཱཡཾ སཏིསཾཝརོ ཨདྷིཔྤེཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརེན སཾཝུཏོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ, ཨུཔེཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཐཱ ཧི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོཏི ཨིམསྶ ཝིབྷངྒེ ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི…པེ… སམནྣཱགཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཝུཏྟཾ. ཏཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརེན སཾཝུཏོཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐ ཝཱ སཾཝརཱིཏི སཾཝུཏོ, ཐཀེསི པིདཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརསཾཝུཏོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ, ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཉྙིཏཾ སཏིཀཝཱཊཾ ཙཀྑུདྭཱརེ, གྷརདྭཱརེ ཀཝཱཊཾ ཝིཡ སཾཝརི ཐཀེསི པིདཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡམེཝ ཙེཏྠ ཨཏྠོ སུནྡརཏརོ. ཏཐཱ ཧི ‘‘ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརཾ ཨསཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ སཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ’’ཏི ཨེཏེསུ པདེསུ ཨཡམེཝ ཨཏྠོ དིསྶཏི.

ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ ཡེན ཀེནཙི ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརེན ཝིཧརཏི. ཡཉྷིསྶཱཏིཨཱདིམྷི ཡཾ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརཾ ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཨསཾཝུཏསྶ ཨཐཀེཏྭཱ ཨཔིདཧིཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶཱཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཐ ཝཱ, ཡེ-ཀཱརསྶ ཡནྟི ཨཱདེསོ. ཧིཀཱརོ ཙ པདཔཱུརཎོ, ཡེ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ.

ཨུཔྤཛྫེཡྻུནྟི ནིབྦཏྟེཡྻུཾ. ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱཏི ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཙ ཨཉྙེ ཙ ཝིགྷཱཏཀརཱ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཱ ཝིཔཱཀཔརིལཱ༹ཧཱ ཙ. ཙཀྑུདྭཱརེ ཧི ཨིཊྛཱརམྨཎཾ ཨཱཔཱཐགཏཾ ཀཱམསྶཱདཝསེན ཨསྶཱདཡཏོ ཨབྷིནནྡཏོ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཱིདིསཾ ཨཉྙསྨིམྤི སུགཏིབྷཝེ ལབྷིསྶཱམཱིཏི བྷཝཔཏྠནཱཡ ཨསྶཱདཡཏོ བྷཝཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, སཏྟོཏི ཝཱ སཏྟསྶཱཏི ཝཱ གཎྷནྟསྶ དིཊྛཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, སབྦེཧེཝ སཧཛཱཏཾ ཨཉྙཱཎཾ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏེཧི སམྤཡུཏྟཱ ཨཔརེ ཀིལེསཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཨཱཡཏིཾ ཝཱ ཏེསཾ ཝིཔཱཀཱ. ཏེཔི ཧི ཨསཾཝུཏསྶེཝ ཝིཧརཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུནྟི ཝུཙྩནྟི.

ཨེཝཾས ཏེཏི ཨེཝཾ ཨསྶ ཏེ. ཨེཝཾ ཨེཏེན ཨུཔཱཡེན ན ཧོནྟི, ནོ ཨཉྙཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སོཏིནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོཏིཨཱདཱིསུ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཚསུ དྭཱརེསུ ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཙཏུཝཱིསཏི ཨཱསཝཱ སཾཝརེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟི. སབྦཏྠེཝ ཙེཏྠ སཏིསཾཝརོ ཨེཝ སཾཝརོཏི ཝེདིཏབྦོ.

སཾཝརཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཊིསེཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༣. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཱིཝརནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སཱིལཀཐཱཡཾ ཝུཏྟམེཝ. ཡཉྷིསྶཱཏི ཡཾ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏཱདཱིསུ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཨསྶ. ཨཔྤཊིསེཝཏོཏི ཨེཝཾ ཡོནིསོ ཨཔྤཊིསེཝནྟསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཾ པནིདྷ ཨལདྡྷཾ ཙཱིཝརཱདིཾ པཏྠཡཏོ ལདྡྷཾ ཝཱ ཨསྶཱདཡཏོ ཀཱམཱསཝསྶ ཨུཔྤཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱིདིསཾ ཨཉྙསྨིམྤི སམྤཏྟིབྷཝེ སུགཏིབྷཝེ ལབྷིསྶཱམཱིཏི བྷཝཔཏྠནཱཡ ཨསྶཱདཡཏོ བྷཝཱསཝསྶ, ཨཧཾ ལབྷཱམི ན ལབྷཱམཱིཏི ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཝཱ ཨིདནྟི ཨཏྟསཉྙཾ ཨདྷིཊྛཧཏོ དིཊྛཱསཝསྶ ཨུཔྤཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. སབྦེཧེཝ པན སཧཛཱཏོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ ཨཱསཝཱནཾ ཨུཔྤཏྟི ཝིཔཱཀཔརིལཱ༹ཧཱ ཙ ནཝཝེདནུཔྤཱདནཏོཔི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ པཊིསེཝནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཨེཀམེཀསྨིཾ པཙྩཡེ ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ སོལ༹ས ཨཱསཝཱ ཨིམིནཱ ཉཱཎསཾཝརསངྑཱཏེན པཙྩཝེཀྑཎཔཊིསེཝནེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟི.

པཊིསེཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨདྷིཝཱསནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༤. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶཱཏི ཨུཔཱཡེན པཐེན པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ སཱིཏཾ ཁམཏི སཧཏི, ན ཨཝཱིརཔུརིསོ ཝིཡ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི སཱིཏེན ཙལཏི ཀམྤཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཝིཛཧཏི. ཨཔིཙ ཁོ ལོམསནཱགཏྠེརོ ཝིཡ ཨནཔྤཀེནཱཔི སཱིཏེན ཕུཊྛོ ན ཙལཏི ན ཀམྤཏི, ཀམྨཊྛཱནམེཝ མནསི ཀརོཏི. ཐེརོ ཀིར ཙེཏིཡཔབྦཏེ པིཡངྒུགུཧཱཡཾ པདྷཱནགྷརེ ཝིཧརནྟོ ཨནྟརཊྛཀེ ཧིམཔཱཏསམཡེ ལོཀནྟརིཀནིརཡེ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཝིཛཧནྟོཝ ཨབྦྷོཀཱསེ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཨེཝཾ ཨུཎྷཱདཱིསུཔི ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀེཝལཉྷི ཡོ བྷིཀྑུ ཨདྷིམཏྟམྤི ཨུཎྷཾ སཧཏི སྭེཝ ཐེརོ ཝིཡ, ཨཡཾ ‘‘ཁམོ ཨུཎྷསྶཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཐེརོ ཀིར གིམྷསམཡེ པཙྪཱབྷཏྟཾ བཧིཙངྐམེ ནིསཱིདི. ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོ སེདཱཔིསྶ ཀཙྪེཧི མུཙྩནྟི. ཨཐ ནཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨཱཧ ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, ནིསཱིདཐ, སཱིཏལོ ཨོཀཱསོ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘ཨུཎྷབྷཡེནེཝམྷི ཨཱཝུསོ ཨིདྷ ནིསིནྣོ’’ཏི ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ནིསཱིདིཡེཝ. ཨུཎྷནྟི ཙེཏྠ ཨགྒིསནྟཱཔོཝ ཝེདིཏབྦོ. སཱུརིཡསནྟཱཔཝསེན པནེཏཾ ཝཏྠུ ཝུཏྟཾ.

ཡོ ཙ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ བྷཏྟཾ ཝཱ པཱནཱིཡཾ ཝཱ ཨལབྷམཱནོཔི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཨཏྟནོ པེཏྟིཝིསཡཱུཔཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཝེདྷེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཝིཛཧཏིཡེཝ. ཨདྷིམཏྟེཧི ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསམྥསྶེཧི ཕུཊྛོ ཙཱཔི ཏིརཙྪཱནཱུཔཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཝེདྷེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཝིཛཧཏིཡེཝ. སརཱིསཔསམྥསྶེན ཕུཊྛོ ཙཱཔི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ སཱིཧབྱགྒྷཱདིམུཁེསུ ཨནེཀཝཱརཾ པརིཝཏྟིཏཔུབྦབྷཱཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཝེདྷེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཝིཛཧཏིཡེཝ པདྷཱནིཡཏྠེརོ ཝིཡ. ཨཡཾ ‘‘ཁམོ ཛིགྷཙྪཱཡ…པེ… སརཱིསཔསམྥསྶཱན’’ནྟི ཝེདིཏབྦོ.

ཐེརཾ ཀིར ཁཎྜཙེལཝིཧཱརེ ཀཎིཀཱརཔདྷཱནིཡགྷརེ ཨརིཡཝཾསཾ སུཎནྟཾ གྷོརཝིསོ སཔྤོ ཌཾསི. ཐེརོ ཛཱནིཏྭཱཔི པསནྣཙིཏྟོ ནིསིནྣོ དྷམྨཾཡེཝ སུཎཱཏི. ཝིསཝེགོ ཐདྡྷོ ཨཧོསི. ཐེརོ ཨུཔསམྤདམཎྜལཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཱིལཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིསུདྡྷསཱིལོཧམསྨཱིཏི པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེསི. སཧ པཱིཏུཔྤཱདཱ ཝིསཾ ནིཝཏྟིཏྭཱ པཐཝིཾ པཱཝིསི. ཐེརོ ཏཏྠེཝ ཙིཏྟེཀགྒཏཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཡོ པན ཨཀྐོསཝསེན དུརུཏྟེ དུརུཏྟཏྟཱཡེཝ ཙ དུརཱགཏེ ཨཔི ཨནྟིམཝཏྠུསཉྙིཏེ ཝཙནཔཐེ སུཏྭཱ ཁནྟིགུཎཾཡེཝ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ན ཝེདྷཏི དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརོ ཝིཡ. ཨཡཾ ‘‘ཁམོ དུརུཏྟཱནཾ དུརཱགཏཱནཾ ཝཙནཔཐཱན’’ནྟི ཝེདིཏབྦོ.

ཐེརོ ཀིར པཙྩཡསནྟོསབྷཱཝནཱརཱམཏཱཡ མཧཱཨརིཡཝཾསཔྤཊིཔདཾ ཀཐེསི, སབྦོ མཧཱགཱམོ ཨཱགཙྪཏི. ཐེརསྶ མཧཱསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ ཨཉྙཏརོ མཧཱཐེརོ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ དཱིགྷབྷཱཎཀོ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐེམཱིཏི སབྦརཏྟིཾ ཀོལཱཧལཾ ཀརོསཱིཏིཨཱདཱིཧི ཨཀྐོསི. ཨུབྷོཔི ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟཱ གཱཝུཏམཏྟཾ ཨེཀཔཐེན ཨགམཾསུ. སཀལགཱཝུཏམྤི སོ ཏཾ ཨཀྐོསིཡེཝ. ཏཏོ ཡཏྠ དྭིནྣཾ ཝིཧཱརཱནཾ མགྒོ བྷིཛྫཏི, ཏཏྠ ཋཏྭཱ དཱིགྷབྷཱཎཀཏྠེརོ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨེས, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ མགྒོ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨསུཎནྟོ ཝིཡ ཨགམཱསི. ཐེརོཔི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏམེནཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, སཀལགཱཝུཏཾ པརིབྷཱསནྟཾ ན ཀིཉྩི ཨཝོཙུཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ‘‘ཁནྟིཡེཝ, ཨཱཝུསོ, མཡ྄ཧཾ བྷཱརོ, ན ཨཀྑནྟི. ཨེཀཔདུདྡྷཱརེཔི ཀམྨཊྛཱནཝིཡོགཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཏྠ ཙ ཝཙནམེཝ ཝཙནཔཐོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡོ པན ཨུཔྤནྣཱ སཱརཱིརིཀཱ ཝེདནཱ དུཀྑམནཊྛེན དུཀྑཱ, བཧལཊྛེན ཏིབྦཱ, ཕརུསཊྛེན ཁརཱ, ཏིཁིཎཊྛེན ཀཊུཀཱ, ཨསྶཱདཝིརཧཏོ ཨསཱཏཱ, མནཾ ཨཝཌྜྷནཏོ ཨམནཱཔཱ, པཱཎཧརཎསམཏྠཏཱཡ པཱཎཧརཱ ཨདྷིཝཱསེཏིཡེཝ, ན ཝེདྷཏི. ཨེཝཾ སབྷཱཝོ ཧོཏི ཙིཏྟལཔབྦཏེ པདྷཱནིཡཏྠེརོ ཝིཡ. ཨཡཾ ‘‘ཨུཔྤནྣཱནཾ…པེ… ཨདྷིཝཱསནཛཱཏིཀོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཐེརསྶ ཀིར རཏྟིཾ པདྷཱནེན ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཋིཏསྶ ཨུདརཝཱཏོ ཨུཔྤཛྫི. སོ ཏཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཱཝཏྟཏི པརིཝཏྟཏི. ཏམེནཾ ཙངྐམཔསྶེ ཋིཏོ པིཎྜཔཱཏིཡཏྠེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨཱཝུསོ, པབྦཛིཏོ ནཱམ ཨདྷིཝཱསནསཱིལོ ཧོཏཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ནིཙྩལོ སཡི. ཝཱཏོ ནཱབྷིཏོ ཡཱཝ ཧདཡཾ ཕཱལེཏི. ཐེརོ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཝིཔསྶནྟོ མུཧུཏྟེན ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཱིཏི.

ཡཉྷིསྶཱཏི སཱིཏཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀདྷམྨམྤི ཨསྶ. ཨནདྷིཝཱསཡཏོཏི ཨནདྷིཝཱསེནྟསྶ ཨཀྑམནྟསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱསཝུཔྤཏྟི པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ. སཱིཏེན ཕུཊྛསྶ ཨུཎྷཾ པཏྠཡནྟསྶ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ སབྦཏྠ. ནཏྠི ནོ སམྤཏྟིབྷཝེ སུགཏིབྷཝེ སཱིཏཾ ཝཱ ཨུཎྷཾ ཝཱཏི བྷཝཾ པཏྠཡནྟསྶ བྷཝཱསཝོ. མཡ྄ཧཾ སཱིཏཾ ཨུཎྷནྟི གཱཧོ དིཊྛཱསཝོ. སབྦེཧེཝ སམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི.

‘‘ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… ཨདྷིཝཱསནཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏི ཨིམེ སཱིཏཱདཱིསུ ཨེཀམེཀསྶ ཝསེན ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཨནེཀེ ཨཱསཝཱ ཨིམཱཡ ཁནྟིསཾཝརསངྑཱཏཱཡ ཨདྷིཝཱསནཱཡ པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ ཨཡཾ ཁནྟི སཱིཏཱདིདྷམྨེ ཨདྷིཝཱསེཏི, ཨཏྟནོ ཨུཔརི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝཱསེཏིཡེཝ. ན ཨསཧམཱནཱ ཧུཏྭཱ ནིརསྶཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨདྷིཝཱསནཱ’’ཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨདྷིཝཱསནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པརིཝཛྫནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༥. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཎྜཾ ཧཏྠིཾ པརིཝཛྫེཏཱིཏི ཨཧཾ སམཎོཏི ཙཎྜསྶ ཧཏྠིསྶ ཨཱསནྣེ ན ཋཱཏབྦཾ. ཏཏོནིདཱནཉྷི མརཎམྤི སིཡཱ མརཎམཏྟམྤི དུཀྑནྟི ཨེཝཾ ཨུཔཱཡེན པཐེན པཙྩཡེན པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཙཎྜཾ ཧཏྠིཾ པརིཝཛྫེཏི པཊིཀྐམཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཙཎྜནྟི ཙ དུཊྛཾ, ཝཱལ༹ནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཁཱཎུནྟི ཁདིརཁཱཎུཨཱདིཾ. ཀཎྚཀཊྛཱནནྟི ཀཎྚཀཱནཾ ཋཱནཾ, ཡཏྠ ཀཎྚཀཱ ཝིཛྫནྟི, ཏཾ ཨོཀཱསནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སོབྦྷནྟི སབྦཏོ པརིཙྪིནྣཏཊཾ. པཔཱཏནྟི ཨེཀཏོ ཚིནྣཏཊཾ. ཙནྡནིཀནྟི ཨུཙྪིཊྛོདཀགབྦྷམལཱདཱིནཾ ཚཌྜནཊྛཱནཾ. ཨོལི༹གལླནྟི ཏེསཾཡེཝ སཀདྡམཱདཱིནཾ སནྡནོཀཱསཾ. ཏཾ ཛཎྞུམཏྟམྤི ཨསུཙིབྷརིཏཾ ཧོཏི, དྭེཔི ཙེཏཱནི ཋཱནཱནི ཨམནུསྶདུཊྛཱནི ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཏཱནི ཝཛྫེཏབྦཱནི. ཨནཱསནེཏི ཨེཏྠ པན ཨཡུཏྟཾ ཨཱསནཾ ཨནཱསནཾ, ཏཾ ཨཏྠཏོ ཨནིཡཏཝཏྠུཀཾ རཧོཔཊིཙྪནྣཱསནནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨགོཙརེཏི ཨེཏྠཔི ཙ ཨཡུཏྟོ གོཙརོ ཨགོཙརོ, སོ ཝེསིཡཱདིབྷེདཏོ པཉྩཝིདྷོ. པཱཔཀེ མིཏྟེཏི ལཱམཀེ དུསྶཱིལེ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀེ, ཨམིཏྟེ ཝཱ. བྷཛནྟནྟི སེཝམཱནཾ. ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱིཏི པཎྜིཏཱ བུདྡྷིསམྤནྣཱ སབྲཧྨཙཱརཡོ, བྷིཀྑཱུནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏེ ཧི ཨེཀཀམྨཾ ཨེཀུདྡེསོ སམསིཀྑཏཱཏི ཨིམཾ བྲཧྨཾ སམཱནཾ ཙརནྟི, ཏསྨཱ སབྲཧྨཙཱརཱིཏི ཝུཙྩནྟི. པཱཔཀེསུ ཋཱནེསཱུཏི ལཱམཀེསུ ཋཱནེསུ. ཨོཀཔྤེཡྻུནྟི སདྡཧེཡྻུཾ, ཨདྷིམུཙྩེཡྻུཾ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཀཱསི ཝཱ ཀརིསྶཏི ཝཱ’’ཏི.

ཡཉྷིསྶཱཏི ཧཏྠིཨཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀམྤི ཨསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱསཝུཔྤཏྟི པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ. ཧཏྠིཨཱདིནིདཱནེན དུཀྑེན ཕུཊྛསྶ སུཁཾ པཏྠཡཏོ ཀཱམཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི. ནཏྠི ནོ སམྤཏྟིབྷཝེ སུགཏིབྷཝེ ཨཱིདིསཾ དུཀྑནྟི བྷཝཾ པཏྠེནྟསྶ བྷཝཱསཝོ. མཾ ཧཏྠཱི མདྡཏི, མཾ ཨསྶོཏི གཱཧོ དིཊྛཱསཝོ. སབྦེཧེཝ སམྤཡུཏྟོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… པརིཝཛྫནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཧཏྠིཨཱདཱིསུ ཨེཀེཀསྶ ཝསེན ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཨནེཀེ ཨཱསཝཱ ཨིམིནཱ སཱིལསཾཝརསངྑཱཏེན པརིཝཛྫནེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པརིཝཛྫནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝིནོདནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༦. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏཱིཏི ‘‘ཨིཏི པཱཡཾ ཝིཏཀྐོ ཨཀུསལོ, ཨིཏིཔི སཱཝཛྫོ, ཨིཏིཔི དུཀྑཝིཔཱཀོ, སོ ཙ ཁོ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཡོནིསོ ཀཱམཝིཏཀྐེ ཨཱདཱིནཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤནྣཾ ཛཱཏམབྷིནིབྦཏྟཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཙིཏྟཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ན ཝཱསེཏི, ཨབྦྷནྟརེ ཝཱ ན ཝཱསེཏཱིཏིཔི ཨཏྠོ.

ཨནདྷིཝཱསེནྟོ ཀིཾ ཀརོཏཱིཏི? པཛཧཏི ཚཌྜེཏི.

ཀིཾ ཀཙཝརཾ ཝིཡ པིཊཀེནཱཏི? ན ཧི, ཨཔིཙ ཁོ ནཾ ཝིནོདེཏི ཏུདཏི ཝིཛ྄ཛྷཏི ནཱིཧརཏི.

ཀིཾ བལིབདྡཾ ཝིཡ པཏོདེནཱཏི? ན ཧི, ཨཐ ཁོ ནཾ བྱནྟཱིཀརོཏི ཝིགཏནྟཾ ཀརོཏི. ཡཐཱསྶ ཨནྟོཔི ནཱཝསིསྶཏི ཨནྟམསོ བྷངྒམཏྟམྤི, ཏཐཱ ནཾ ཀརོཏི.

ཀཐཾ པན ནཾ ཏཐཱ ཀརོཏཱིཏི? ཨནབྷཱཝཾ གམེཏཱིཏི ཨནུ ཨནུ ཨབྷཱཝཾ གམེཏི, ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནེན ཡཐཱ སུཝིཀྑམྦྷིཏོ ཧོཏི, ཏཐཱ ཀརོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ བྱཱཔཱདཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐེསུ.

ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཝིཏཀྐོཏི ‘‘ཡོ ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ མིཙྪཱསངྐཔྤོ’’ཏི ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༩༡༠) ཝུཏྟོ. ཨེས ནཡོ ཨིཏརེསུ. ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེཏི ཨུཔྤནྣེ ཨུཔྤནྣེ, ཨུཔྤནྣམཏྟེཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཀིཾ ཝཱ ཨུཔྤནྣེ ཝིནོདེཏྭཱ དུཏིཡཝཱརེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏཱ ན ཧོཏི, སཏཀྑཏྟུམྤི ཨུཔྤནྣེ ཨུཔྤནྣེ ཝིནོདེཏིཡེཝ. པཱཔཀེ ཨཀུསལེཏི ལཱམཀཊྛེན པཱཔཀེ, ཨཀོསལླཏཱཡ ཨཀུསལེ. དྷམྨེཏི ཏེཡེཝ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ སབྦེཔི ཝཱ ནཝ མཧཱཝིཏཀྐེ. ཏཏྠ ཏཡོ ཝུཏྟཱ ཨེཝ. ཨཝསེསཱ ‘‘ཉཱཏིཝིཏཀྐོ ཛནཔདཝིཏཀྐོ ཨམརཝིཏཀྐོ པརཱནུདྡཡཏཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨནཝཉྙཏྟིཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ’’ཏི (མཧཱནི. ༢༠༧) ཨིམེ ཚ.

ཡཉྷིསྶཱཏི ཨེཏེསུ ཝིཏཀྐེསུ ཡཾཀིཉྩི ཨསྶ, སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀཱམཝིཏཀྐོ པནེཏྠ ཀཱམཱསཝོ ཨེཝ. ཏབྦིསེསོ བྷཝཱསཝོ. ཏཾསམྤཡུཏྟོ དིཊྛཱསཝོ. སབྦཝིཏཀྐེསུ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཨེཝཾ ཨཱསཝུཔྤཏྟིཔི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… ཝིནོདནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཀཱམཝིཏཀྐཱདིཝསེན ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ ཨཱསཝཱ ཨིམིནཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཝིཏཀྐེ ཨཱདཱིནཝཔཙྩཝེཀྑཎསཧིཏེན ཝཱིརིཡསཾཝརསངྑཱཏེན ཝིནོདནེན པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝིནོདནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷཱཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ

༢༧. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨབྷཱཝནཱཡ ཨཱདཱིནཝཾ, བྷཱཝནཱཡ ཙ ཨཱནིསཾསཾ ཨུཔཱཡེན པཐེན པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི, ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི ཨིམེ ཨུཔརིམགྒཏྟཡསམཡསམྦྷཱུཏཱ ལོཀུཏྟརབོཛ྄ཛྷངྒཱ ཨེཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ, ཏཐཱཔི ཨཱདིཀམྨིཀཱནཾ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ ཨསམྨོཧཏྠཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀེན ནེསཾ ནཡེན ཨཏྠཝཎྞནཾ ཀརིསྶཱམི. ཨིདྷ པན ལོཀིཡནཡཾ པཧཱཡ ལོཀུཏྟརནཡོ ཨེཝ གཧེཏབྦོ. ཏཏྠ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱནཾ སཏྟནྣཾ ཨཱདིཔདཱནཾཡེཝ ཏཱཝ –

ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི, ཀམཏོ ཙ ཝིནིཙྪཡོ;

ཨནཱུནཱདྷིཀཏོ ཙེཝ, ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིབྷཱཝིནཱ.

ཏཏྠ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒེ ཏཱཝ སརཎཊྛེན སཏི. སཱ པནེསཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཱ, ཨཔིལཱཔནལཀྑཎཱ ཝཱ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ ‘‘ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, རཉྙོ བྷཎྜཱགཱརིཀོ རཉྙོ སཱཔཏེཡྻཾ ཨཔིལཱཔེཏི, ཨེཏྟཀཾ, མཧཱརཱཛ, ཧིརཉྙཾ, ཨེཏྟཀཾ སུཝཎྞཾ, ཨེཏྟཀཾ སཱཔཏེཡྻནྟི, ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, སཏི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཀུསལསཱཝཛྫཱནཝཛྫཧཱིནཔཎཱིཏཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགེ དྷམྨེ ཨཔིལཱཔེཏི. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི (མི. པ. ༢.༡.༡༣) ཝིཏྠཱརོ. ཨཔིལཱཔནརསཱ. ཀིཙྩཝསེནེཝ ཧིསྶ ཨེཏཾ ལཀྑཎཾ ཐེརེན ཝུཏྟཾ. ཨསམྨོསརསཱ ཝཱ. གོཙརཱབྷིམུཁབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སཏི ཨེཝ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཏཏྠ བོདྷིཡཱ བོདྷིསྶ ཝཱ ཨངྒོཏི བོཛ྄ཛྷངྒོ.

ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡཱ ཧི ཨཡཾ དྷམྨསཱམགྒཱི, ཡཱཡ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡ ལཱིནུདྡྷཙྩཔཏིཊྛཱནཱཡཱུཧན-ཀཱམསུཁཏྟཀིལམཐཱནུཡོག-ཨུཙྪེདསསྶཏཱབྷིནིཝེསཱདཱིནཾ ཨནེཀེསཾ ཨུཔདྡཝཱནཾ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཱཡ སཏིདྷམྨཝིཙཡཝཱིརིཡཔཱིཏིཔསྶདྡྷིསམཱདྷིཨུཔེཀྑཱསངྑཱཏཱཡ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ ཨརིཡསཱཝཀོ བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀཏྭཱ ‘‘བོདྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀིལེསསནྟཱནནིདྡཱཡ ཨུཊྛཧཏི, ཙཏྟཱརི ཝཱ ཨརིཡསཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ནིབྦཱནམེཝ ཝཱ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ ‘‘སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ བྷཱཝེཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏི. ཏསྶཱ དྷམྨསཱམགྒིསངྑཱཏཱཡ བོདྷིཡཱ ཨངྒོཏིཔི བོཛ྄ཛྷངྒོ, ཛྷཱནངྒམགྒངྒཱདཡོ ཝིཡ.

ཡོཔེས ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ཨེཏཱཡ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ‘‘བོདྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྶ བོདྷིསྶ ཨངྒོཏིཔི བོཛ྄ཛྷངྒོ, སེནངྒརཐངྒཱདཡོ ཝིཡ. ཏེནཱཧུ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ ‘‘བུཛ྄ཛྷནཀསྶ པུགྒལསྶ ཨངྒཱཏི ཝཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི. ཨཔིཙ ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ཀེནཊྛེན བོཛ྄ཛྷངྒཱ? བོདྷཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, བུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨནུབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, པཊིབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, སམྦུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཊི. མ. ༣.༡༧) པཊིསམྦྷིདཱནཡེནཱཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པསཏྠོ སུནྡརོ ཝཱ བོཛ྄ཛྷངྒོཏི སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཨེཝཾ སཏི ཨེཝ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཏཾ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨེཀསྶ ཨཱདིཔདསྶ ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི ཙ ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

དུཏིཡཱདཱིསུ པན ཙཏུསཙྩདྷམྨེ ཝིཙིནཱཏཱིཏི དྷམྨཝིཙཡོ. སོ པན ཝིཙཡལཀྑཎོ, ཨོབྷཱསནརསོ, ཨསམྨོཧཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཝཱིརབྷཱཝཏོ ཝིདྷིནཱ ཨཱིརཡིཏབྦཏོ ཙ ཝཱིརིཡཾ. ཏཾ པགྒཧལཀྑཎཾ, ཨུཔཏྠམྦྷནརསཾ, ཨནོསཱིདནཔཙྩུཔཊྛཱནཾ. པཱིཎཡཏཱིཏི པཱིཏི. སཱ ཕརཎལཀྑཎཱ, ཏུཊྛིལཀྑཎཱ ཝཱ, ཀཱཡཙིཏྟཱནཾ པཱིཎནརསཱ, ཏེསཾཡེཝ ཨོདགྱཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཀཱཡཙིཏྟདརཐཔསྶམྦྷནཏོ པསྶདྡྷི. སཱ ཨུཔསམལཀྑཎཱ, ཀཱཡཙིཏྟདརཐནིམྨདྡནརསཱ, ཨཱཡཙིཏྟཱནཾ ཨཔརིཔྥནྡནབྷཱུཏསཱིཏིབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སམཱདྷཱནཏོ སམཱདྷི. སོ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎོ, ཨཝིསཱརལཀྑཎོ ཝཱ, ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ སམྤིཎྜནརསོ, ཙིཏྟཊྛིཏིཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏོ ཨུཔེཀྑཱ. སཱ པཊིསངྑཱནལཀྑཎཱ, སམཝཱཧིཏལཀྑཎཱ ཝཱ, ཨཱུནཱདྷིཀཏཱནིཝཱརཎརསཱ, པཀྑཔཱཏུཔཙྪེདརསཱ ཝཱ, མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེཝཾ སེསཔདཱནམྤི ཨཏྠཏོ ལཀྑཎཱདཱིཧི ཙ ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

ཀམཏོཏི ཨེཏྠ ཙ ‘‘སཏིཉྩ ཁྭཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཏྠིཀཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤) ཝཙནཏོ སབྦེསཾ སེསབོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ཨུཔཀཱརཀཏྟཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོཝ པཋམཾ ཝུཏྟོ. ཏཏོ པརཾ ‘‘སོ ཏཐཱ སཏོ ཝིཧརནྟོ ཏཾ དྷམྨཾ པཉྙཱཡ པཝིཙིནཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༤༦༩) ནཡེན སེསབོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ པུབྦཱཔརིཡཝཙནེ པཡོཛནཾ སུཏྟེཡེཝ ཝུཏྟཾ. ཨེཝམེཏྠ ཀམཏོཔི ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

ཨནཱུནཱདྷིཀཏོཏི ཀསྨཱ པན བྷགཝཏཱ སཏྟེཝ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི. ལཱིནུདྡྷཙྩཔཊིཔཀྑཏོ སབྦཏྠིཀཏོ ཙ. ཨེཏྠ ཧི ཏཡོ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ལཱིནསྶ པཊིཔཀྑཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡསྨིཉྩ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤). ཏཡོ ཨུདྡྷཙྩསྶ པཊིཔཀྑཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡསྨིཉྩ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨུདྡྷཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཀཱལོ ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡ, ཀཱལོ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷཱཝནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤). ཨེཀོ པནེཏྠ སབྦཏྠིཀོ. ཡཐཱཧ – ‘‘སཏིཉྩ ཁྭཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཏྠིཀཾ ཝདཱམཱི’’ཏི. ‘‘སབྦཏྠཀ’’ནྟིཔི པཱཋོ, དྭིནྣམྤི སབྦཏྠ ཨིཙྪིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ལཱིནུདྡྷཙྩཔཊིཔཀྑཏོ སབྦཏྠིཀཏོ ཙ སཏྟེཝ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི, ཨེཝམེཏྠ ཨནཱུནཱདྷིཀཏོཔི ཝིནིཙྪཡོ ཝིཉྙཱཏབྦོ.

ཨེཝཾ ཏཱཝ ‘‘སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱནཾ སཏྟནྣཾ ཨཱདིཔདཱནཾཡེཝ ཨཏྠཝཎྞནཾ ཉཏྭཱ ཨིདཱནི བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟིཨཱདཱིསུ ཨེཝཾ ཉཱཏབྦཱ. བྷཱཝེཏཱིཏི ཝཌྜྷེཏི, ཨཏྟནོ ཙིཏྟསནྟཱནེ པུནཔྤུནཾ ཛནེཏི ཨབྷིནིབྦཏྟེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟི ཝིཝེཀེ ནིསྶིཏཾ. ཝིཝེཀོཏི ཝིཝིཏྟཏཱ. སྭཱཡཾ ཏདངྒཝིཝེཀོ ཝིཀྑམྦྷནསམུཙྪེདཔཊིཔྤསྶདྡྷི ནིསྶརཎཝིཝེཀོཏི པཉྩཝིདྷོ. ཏསྶ ནཱནཏྟཾ ‘‘ཨརིཡདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོ’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡམེཝ ཧི ཏཏྠ ཝིནཡོཏི ཝུཏྟོ. ཨེཝཾ ཨེཏསྨིཾ པཉྩཝིདྷེ ཝིཝེཀེ.

ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟི ཏདངྒཝིཝེཀནིསྶིཏཾ སམུཙྪེདཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏཉྩ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཐཱ ཧི ཨཡཾ བོཛ྄ཛྷངྒབྷཱཝནཱནུཡུཏྟོ ཡོགཱི ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཀིཙྩཏོ ཏདངྒཝིཝེཀནིསྶིཏཾ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡཏོ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏཾ, མགྒཀཱལེ པན ཀིཙྩཏོ སམུཙྪེདཝིཝེཀནིསྶིཏཾ, ཨཱརམྨཎཏོ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏཾ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི. པཉྩཝིདྷཝིཝེཀནིསྶིཏནྟིཔི ཨེཀེ, ཏེ ཧི ན ཀེཝལཾ བལཝཝིཔསྶནཱམགྒཕལཀྑཎེསུ ཨེཝ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨུདྡྷརནྟི, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཀསིཎཛ྄ཛྷཱནཨཱནཱཔཱནཱསུབྷབྲཧྨཝིཧཱརཛ྄ཛྷཱནེསུཔི ཨུདྡྷརནྟི. ན ཙ པཊིསིདྡྷཱ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡེཧི. ཏསྨཱ ཏེསཾ མཏེན ཨེཏེསཾ ཛྷཱནཱནཾ པཝཏྟིཀྑཎེ ཀིཙྩཏོ ཨེཝ ཝིཀྑམྦྷནཝིཝེཀནིསྶིཏཾ. ཡཐཱ ཙ ‘‘ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཏོ ནིསྶརཎཝིཝེཀནིསྶིཏ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཨེཝཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཝིཝེཀནིསྶིཏམྤི བྷཱཝེཏཱིཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེས ནཡོ ཝིརཱགནིསྶིཏཱདཱིསུ. ཝིཝེཀཊྛཱ ཨེཝ ཧི ཝིརཱགཱདཡོ.

ཀེཝལཉྷེཏྠ ཝོསྶགྒོ དུཝིདྷོ པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོ ཙ པཀྑནྡནཝོསྶགྒོ ཙཱཏི. ཏཏྠ པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོཏི ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཙ ཏདངྒཝསེན, མགྒཀྑཎེ ཙ སམུཙྪེདཝསེན ཀིལེསཔྤཧཱནཾ. པཀྑནྡནཝོསྶགྒོཏི ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཏནྣིནྣབྷཱཝེན, མགྒཀྑཎེ པན ཨཱརམྨཎཀརཎེན ནིབྦཱནཔཀྑནྡནཾ. ཏདུབྷཡམྤི ཨིམསྨིཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀེ ཨཏྠཝཎྞནཱནཡེ ཝཊྚཏི. ཏཐཱ ཧི ཨཡཾ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཡཐཱཝུཏྟེན པཀཱརེན ཀིལེསེ པརིཙྩཛཏི, ནིབྦཱནཉྩ པཀྑནྡཏི. ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིནྟི ཨིམིནཱ པན སཀལེན ཝཙནེན ཝོསྶགྒཏྟཾ པརིཎམནྟཾ པརིཎཏཉྩ པརིཔཙྩནྟཾ པརིཔཀྐཉྩཱཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཨཡཉྷི བོཛ྄ཛྷངྒབྷཱཝནཱནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ ཡཐཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཀིལེསཔརིཙྩཱགཝོསྶགྒཏྟཾ ནིབྦཱནཔཀྑནྡནཝོསྶགྒཏྟཉྩ པརིཔཙྩཏི, ཡཐཱ ཙ པརིཔཀྐོ ཧོཏི, ཏཐཱ ནཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི. ཨེས ནཡོ སེསབོཛ྄ཛྷངྒེསུ.

ཨིདྷ པན ནིབྦཱནཾཡེཝ སབྦསངྑཏེཧི ཝིཝིཏྟཏྟཱ ཝིཝེཀོ, སབྦེསཾ ཝིརཱགབྷཱཝཏོ ཝིརཱགོ, ནིརོདྷབྷཱཝཏོ ནིརོདྷོཏི ཝུཏྟཾ. མགྒོ ཨེཝ ཙ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམཱི, ཏསྨཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟིཡཱ ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ. ཏཐཱ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ. ཏཉྩ ཁོ ཨརིཡམགྒཀྑཎུཔྤཏྟིཡཱ ཀིལེསཱནཾ སམུཙྪེདཏོ པརིཙྩཱགབྷཱཝེན ཙ ནིབྦཱནཔཀྑནྡནབྷཱཝེན ཙ པརིཎཏཾ པརིཔཀྐནྟི ཨཡམེཝ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེས ནཡོ སེསབོཛ྄ཛྷངྒེསུ.

ཡཉྷིསྶཱཏི ཨེཏེསུ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ ཡཾཀིཉྩི ཨསྶ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱསཝུཔྤཏྟིཡཾ པནེཏྠ ཨིམེསཾ ཨུཔརིམགྒཏྟཡསམྤཡུཏྟཱནཾ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ ཡེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཀཱམཱསཝོ བྷཝཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཏཡོ ཨཱསཝཱ, བྷཱཝཡཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ན ཧོནྟཱིཏི ཨཡཾ ནཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིམེ ཝུཙྩནྟི…པེ… བྷཱཝནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཨིམེ ཏཡོ ཨཱསཝཱ ཨིམཱཡ མགྒཏྟཡསམྤཡུཏྟཱཡ བོཛ྄ཛྷངྒབྷཱཝནཱཡ པཧཱཏབྦཱཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༨. ཨིདཱནི ཨིམེཧི སཏྟཧཱཀཱརེཧི པཧཱིནཱསཝཾ བྷིཀྑུཾ ཐོམེནྟོ ཨཱསཝཔྤཧཱནེ ཙསྶ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟོ ཨེཏེཧེཝ ཙ ཀཱརཎེཧི ཨཱསཝཔྤཧཱནེ སཏྟཱནཾ ཨུསྶུཀྐཾ ཛནེནྟོ ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཡཏོ ཁོཏི སཱམིཝཙནེ ཏོཀཱརོ, ཡསྶ ཁོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པོརཱཎཱ པན ཡསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝཎྞཡནྟི. ཡེ ཨཱསཝཱ དསྶནཱ པཧཱཏབྦཱཏི ཡེ ཨཱསཝཱ དསྶནེན པཧཱཏབྦཱ, ཏེ དསྶནེནེཝ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ན ཨཔྤཧཱིནེསུཡེཝ པཧཱིནསཉྙཱི ཧོཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཝིཏྠཱརོ.

སབྦཱསཝསཾཝརསཾཝུཏོཏི སབྦེཧི ཨཱསཝཔིདྷཱནེཧི པིཧིཏོ, སབྦེསཾ ཝཱ ཨཱསཝཱནཾ པིདྷཱནེཧི པིཧིཏོ. ཨཙྪེཙྪི ཏཎྷནྟི སབྦམྤི ཏཎྷཾ ཚིནྡི, སཾཚིནྡི སམུཙྪིནྡི. ཝིཝཏྟཡི སཾཡོཛནནྟི དསཝིདྷམྤི སཾཡོཛནཾ པརིཝཏྟཡི ནིམྨལམཀཱསི. སམྨཱཏི ཧེཏུནཱ ཀཱརཎེན. མཱནཱབྷིསམཡཱཏི མཱནསྶ དསྶནཱབྷིསམཡཱ པཧཱནཱབྷིསམཡཱ ཙ. ཨརཧཏྟམགྒོ ཧི ཀིཙྩཝསེན མཱནཾ པསྶཏི, ཨཡམསྶ དསྶནཱབྷིསམཡོ. ཏེན དིཊྛོ པན སོ ཏཱཝདེཝ པཧཱིཡཏི དིཊྛཝིསེན དིཊྛསཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ ཝིཡ. ཨཡམསྶ པཧཱནཱབྷིསམཡོ.

ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱཏི ཨེཝཾ ཨརཧཏྟམགྒེན སམྨཱ མཱནསྶ དིཊྛཏྟཱ པཧཱིནཏྟཱ ཙ ཡེ ཨིམེ ‘‘ཀཱཡབནྡྷནསྶ ཨནྟོ ཛཱིརཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༧༨). ཧརིཏནྟཾ ཝཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠༤) ཨེཝཾ ཝུཏྟཨནྟིམམརིཡཱདནྟོ ཙ, ‘‘ཨནྟམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱིཝིཀཱན’’ནྟི (ཨིཏིཝུ. ༩༡; སཾ. ནི. ༣.༨༠) ཨེཝཾ ཝུཏྟལཱམཀནྟོ ཙ, ‘‘སཀྐཱཡོ ཨེཀོ ཨནྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༦༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟཀོཊྛཱསནྟོ ཙ, ‘‘ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶ སབྦཔཙྩཡསངྑཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༥༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟཀོཊནྟོ ཙཱཏི ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ ཨནྟཱ, ཏེསུ སབྦསྶེཝ ཝཊྚདུཀྑསྶ ཨནྟཾ ཙཏུཏྠཀོཊིསངྑཱཏཾ ཨནྟིམཀོཊིསངྑཱཏཾ ཨནྟམཀཱསི པརིཙྪེདཾ པརིཝཊུམཾ ཨཀཱསི. ཨནྟིམསམུསྶཡམཏྟཱཝསེསཾ དུཀྑཾ ཨཀཱསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུཏི སཀམནཱ ཏུཊྛམནཱ, པཱིཏིསོམནསྶེཧི ཝཱ སམྤཡུཏྟམནཱ ཧུཏྭཱ. བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི ཨིདཾ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཔརིཡོསཱནཾ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ སུཀཐིཏཾ སུལཔིཏཾ, ཨེཝམེཏཾ བྷགཝཱ ཨེཝམེཏཾ སུགཏཱཏི མཏྠཀེན སམྤཊིཙྪནྟཱ ཨབྦྷནུམོདིཾསཱུཏི.

སེསམེཏྠ ཡཾ ན ཝུཏྟཾ, ཏཾ པུབྦེ ཝུཏྟཏྟཱ ཙ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཙ ན ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ སབྦཾ ཝུཏྟཱནུསཱརེན ཨནུཔདསོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ.

བྷཱཝནཱཔཧཱཏབྦཨཱསཝཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སབྦཱསཝསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཾ. ཡསྨཱ པནསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ, ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེཏྭཱ ཝསྶ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཾ ཀརིསྶཱམ. ཀཏརཱཡ ཙ པནིདཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ནིཀྑིཏྟནྟི. ལཱབྷསཀྐཱརེ. བྷགཝཏོ ཀིར མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫི. ཡཐཱ ཏཾ ཙཏྟཱརོ ཨསངྑྱེཡྻེ པཱུརིཏདཱནཔཱརམཱིསཉྩཡསྶ. སབྦདིསཱསུ ཡམཀམཧཱམེགྷོ ཝུཊྛཧིཏྭཱ མཧོགྷཾ ཝིཡ སབྦཔཱརམིཡོ ཨེཀསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀཾ དསྶཱམཱཏི སམྤིཎྜིཏཱ ཝིཡ ལཱབྷསཀྐཱརམཧོགྷཾ ནིབྦཏྟཡིཾསུ. ཏཏོ ཏཏོ ཨནྣཔཱནཡཱནཝཏྠམཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཱདིཧཏྠཱ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཨཱགནྟྭཱ – ‘‘ཀཧཾ བུདྡྷོ, ཀཧཾ བྷགཝཱ, ཀཧཾ དེཝདེཝོ, ནརཱསབྷོ, པུརིསསཱིཧོ’’ཏི བྷགཝནྟཾ པརིཡེསནྟི. སཀཊསཏེཧིཔི པཙྩཡེ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷམཱནཱ སམནྟཱ གཱཝུཏཔྤམཱཎམྤི སཀཊདྷུརེན སཀཊདྷུརམཱཧཙྩཏིཊྛནྟི ཙེཝ ཨནུབནྡྷནྟི ཙ. ཨནྡྷཀཝིནྡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཝིཡ. སབྦཾ ཁནྡྷཀེ ཏེསུ ཏེསུ སུཏྟེསུ ཙ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙ བྷགཝཏོ, ཨེཝཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶཱཔི.

ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཱ སཀྐཏོ ཧོཏི གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ ཨཔཙིཏོ ལཱབྷཱི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ, བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ཁོ སཀྐཏོ ཧོཏི…པེ… པརིཀྑཱརཱན’’ནྟི (ཨུདཱ. ༡༤). ཏཐཱ – ‘‘ཡཱཝཏཱ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི སངྒྷོ ཝཱ གཎོ ཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ནཱཧཾ, ཙུནྡ, ཨཉྙཾ ཨེཀསངྒྷམྤི སམནུཔསྶཱམི, ཨེཝཾ ལཱབྷགྒཡསགྒཔཏྟཾ, ཡཐརིཝ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུསངྒྷོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༧༦).

སྭཱཡཾ བྷགཝཏོ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཨུཔྤནྣོ ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ དྭིནྣཾ མཧཱནདཱིནཾ ཨུདཀམིཝ ཨཔྤམེཡྻོ ཨཧོསི. ཀམེན བྷིཀྑཱུ པཙྩཡགརུཀཱ པཙྩཡབཱཧུལིཀཱ ཨཧེསུཾ. པཙྪཱབྷཏྟམྤི ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིསུ ཨཱཧཊེསུ གཎྜིཾཡེཝ པཧརིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ དེཐ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དེཐཱ’’ཏི ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཾ ཀརོནྟི. སཱ ཙ ནེསཾ པཝཏྟི བྷགཝཏོཔི པཱཀཊཱ ཨཧོསི. ཏཏོ བྷགཝཱ ཨནནུཙྪཝིཀནྟི དྷམྨསཾཝེགཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཙིནྟེསི –

‘‘པཙྩཡཱ ཨཀཔྤིཡཱཏི ན སཀྐཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏུཾ. པཙྩཡཔཊིབདྡྷཱ ཧི ཀུལཔུཏྟཱནཾ སམཎདྷམྨཝུཏྟི. ཧནྡཱཧཾ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ དེསེམི. སཱ སིཀྑཱཀཱམཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟི ཝིཡ བྷཝིསྶཏི ནགརདྭཱརེ ཋཔིཏསབྦཀཱཡིཀཨཱདཱསོ ཝིཡ ཙ, ཡཐཱ ཧི ནགརདྭཱརེ ཋཔིཏེ སབྦཀཱཡིཀེ ཨཱདཱསེ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ ཨཏྟནོ ཚཱཡཾ དིསྭཱ ཝཛྫཾ པཧཱཡ ནིདྡོསཱ ཧོནྟི, ཨེཝམེཝ སིཀྑཱཀཱམཱ ཀུལཔུཏྟཱ པཡོགམཎྜནེན ཨཏྟཱནཾ མཎྜེཏུཀཱམཱ ཨིམཾ སབྦཀཱཡིཀཱདཱསཱུཔམཾ དེསནཾ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ ཝཛྫེཏྭཱ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ པཱུརེནྟཱ ཁིཔྤམེཝ ཛཱཏིཛརཱམརཎསྶ ཨནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི དྷམྨསྶ མེ དཱཡཱདཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསསྶ. ཡོ མཡ྄ཧཾ དྷམྨོ, ཏསྶ པཊིགྒཱཧཀཱ བྷཝཐ, ཡཉྩ ཁོ མཡ྄ཧཾ ཨཱམིསཾ, ཏསྶ མཱ པཊིགྒཱཧཀཱ བྷཝཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ དྷམྨོཔི དུཝིདྷོ – ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོ, པརིཡཱཡདྷམྨོཏི. ཨཱམིསམྤི དུཝིདྷཾ – ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསཾ, པརིཡཱཡཱམིསནྟི. ཀཐཾ? མགྒཕལནིབྦཱནབྷེདོ ཧི ནཝཝིདྷོཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨོ ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོ ནིབྦཏྟིཏདྷམྨོ, ན ཡེན ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཀཱརཎེན ཝཱ ལེསེན ཝཱ དྷམྨོ. ཡཾ པནིདཾ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶིཏཾ ཀུསལཾ, སེཡྻཐིདཾ, ཨིདྷེཀཙྩོ ཝིཝཊྚཾ པཏྠེནྟོ དཱནཾ དེཏི, སཱིལཾ སམཱདིཡཏི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཏི, གནྡྷམཱལཱདཱིཧི ཝཏྠུཔཱུཛཾ ཀརོཏི, དྷམྨཾ སུཎཱཏི དེསེཏི ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཨནུཔུབྦེན ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨཾ ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པཊིལབྷཏི, ཨཡཾ པརིཡཱཡདྷམྨོ. ཏཐཱ ཙཱིཝརཱདཡོ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསམེཝ, ན ཨཉྙེན པརིཡཱཡེན ཀཱརཎེན ཝཱ ལེསེན ཝཱ ཨཱམིསཾ. ཡཾ པནིདཾ ཝཊྚགཱམིཀུསལཾ, སེཡྻཐིདཾ, ཨིདྷེཀཙྩོ ཝཊྚཾ པཏྠེནྟོ སམྤཏྟིབྷཝཾ ཨིཙྪམཱནོ དཱནཾ དེཏི…པེ… སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཨནུཔུབྦེན དེཝམནུསྶསམྤཏྟིཾ པཊིལབྷཏི, ཨིདཾ པརིཡཱཡཱམིསཾ ནཱམ.

ཏཏྠ ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོཔི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀོ. བྷགཝཏཱ ཧི ཀཐིཏཏྟཱ བྷིཀྑཱུ མགྒཕལནིབྦཱནཱནི ཨདྷིགཙྪནྟི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘སོ ཧི བྲཱཧྨཎ བྷགཝཱ ཨནུཔྤནྣསྶ མགྒསྶ ཨུཔྤཱདེཏཱ, ཨསཉྫཱཏསྶ མགྒསྶ སཉྫནེཏཱ, ཨནཀྑཱཏསྶ མགྒསྶ ཨཀྑཱཏཱ, མགྒཉྙཱུ མགྒཝིདཱུ མགྒཀོཝིདོ. མགྒཱནུགཱ ཙ པན ཨེཏརཧི སཱཝཀཱ ཝིཧརནྟི པཙྪཱ སམནྣཱགཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༧༩) ཙ – ‘‘སོ ཧཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི, པསྶཾ པསྶཏི ཙཀྑུབྷཱུཏོ ཉཱཎབྷཱུཏོ དྷམྨབྷཱུཏོ བྲཧྨབྷཱུཏོ ཝཏྟཱ པཝཏྟཱ ཨཏྠསྶ ནིནྣེཏཱ ཨམཏསྶ དཱཏཱ དྷམྨསྶཱམཱི ཏཐཱགཏོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༠༣) ཙ. པརིཡཱཡདྷམྨོཔི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀོ. བྷགཝཏཱ ཧི ཀཐིཏཏྟཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི ‘‘ཝིཝཊྚཾ པཏྠེཏྭཱ དཱནཾ དེནྟོ…པེ… སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེནྟོ ཨནུཀྐམེན ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པཊིལབྷཏཱི’’ཏི. ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསམྤི ཙ བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀཾ. བྷགཝཏཱ ཧི ཨནུཉྙཱཏཏྟཱཡེཝ བྷིཀྑཱུཧི ཛཱིཝཀཝཏྠུཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ པཎཱིཏཙཱིཝརཾ ལདྡྷཾ. ཡཐཱཧ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གཧཔཏིཙཱིཝརཾ. ཡོ ཨིཙྪཏི, པཾསུཀཱུལིཀོ ཧོཏུ, ཡོ ཨིཙྪཏི, གཧཔཏིཙཱིཝརཾ སཱདིཡཏུ. ཨིཏརཱིཏརེནཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སནྟུཊྛིཾཡེཝ ཝཎྞེམཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༣༧).

པུབྦེ ཙ བྷིཀྑཱུ པཎཱིཏཔིཎྜཔཱཏཾ ནཱལཏྠུཾ. སཔདཱནཔིཎྜིཡཱལོཔབྷོཛནཱ ཨེཝཱཧེསུཾ. ཏེཧི རཱཛགཧེ ཝིཧརནྟེན བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷབྷཏྟཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ནིམནྟནཾ སལཱཀབྷཏྟཾ པཀྑིཀཾ ཨུཔོསཐིཀཾ པཱཊིཔདིཀ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༢༥) ཨེཝཾ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱཡེཝ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ལདྡྷཾ. ཏཐཱ སེནཱསནཾ. པུབྦེ ཧི ཨཀཏཔབྦྷཱརརུཀྑམཱུལཱདིསེནཱསནཱཡེཝ བྷིཀྑཱུ ཨཧེསུཾ. ཏེ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ལེཎཱནཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༤) ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱཡེཝ ཝིཧཱརོ ཨཌྜྷཡོགོ པཱསཱདོ ཧམྨིཡཾ གུཧཱཏི ཨིམཱནི སེནཱསནཱནི ལབྷིཾསུ. པུབྦེ ཙ མུཏྟཧརཱིཏཀེནེཝ བྷེསཛྫཾ ཨཀཾསུ. ཏེ བྷགཝཏཱཡེཝ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ བྷེསཛྫཱནི, སེཡྻཐིདཾ, སཔྤི, ནཝནཱིཏཾ, ཏེལཾ, མདྷུ, ཕཱཎིཏ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༦༠) ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ ནཱནཱབྷེསཛྫཱནི ལབྷིཾསུ.

པརིཡཱཡཱམིསམྤི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀཾ. བྷགཝཏཱ ཧི ཀཐིཏཏྟཱ ཡེཝ ཛཱནནྟི – ‘‘སམྤཏྟིབྷཝཾ པཏྠེནྟོ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ…པེ… སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན པརིཡཱཡཱམིསཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ མནུསྶསམྤཏྟིཾ པཊིལབྷཏཱི’’ཏི. ཏདེཝ, ཡསྨཱ ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨོཔི པརིཡཱཡདྷམྨོཔི ནིཔྤརིཡཱཡཱམིསམྤི པརིཡཱཡཱམིསམྤི བྷགཝཏོཡེཝ སནྟཀཾ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཨཏྟནོ སཱམིབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ མཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

ཡོ མཡ྄ཧཾ སནྟཀོ དུཝིདྷོཔི དྷམྨོ, ཏསྶ དཱཡཱདཱ བྷཝཐ. ཡཉྩ ཁོ ཨེཏཾ མཡ྄ཧམེཝ སནྟཀཾ ཨཱམིསཾ, ཏསྶ དཱཡཱདཱ མཱ བྷཝཐ. དྷམྨཀོཊྛཱསསྶེཝ སཱམིནོ བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསཀོཊྛཱསསྶ. ཡོ ཧི ཛིནསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པཙྩཡཔརམོ ཝིཧརཏི ཙཏཱུསུ ཏཎྷུཔྤཱདེསུ སནྡིསྶམཱནོ ནིཀྑིཏྟདྷུརོ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟིཡཾ, ཨཡཾ ཨཱམིསདཱཡཱདོ ནཱམ. ཏཱདིསཱ མཱ བྷཝཐ. ཡོ པན ཨནུཉྙཱཏཔཙྩཡེསུ ཨཔྤིཙྪཏཱདཱིནི ནིསྶཱཡ པཊིསངྑཱ སེཝམཱནོ པཊིཔཏྟིཔརམོ ཝིཧརཏི ཙཏཱུསུ ཨརིཡཝཾསེསུ སནྡིསྶམཱནོ, ཨཡཾ དྷམྨདཱཡཱདོ ནཱམ. ཏཱདིསཱ བྷཝཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཡེསཾ ཏཏྠ ཨེཏདཧོསི, བྷཝིསྶཏི ཝཱ ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ བྷགཝཱ སཱཝཀཱནཾ ཨལཱབྷཏྠིཀོ ཨེཝམཱཧཱ’’ཏི, ཏེསཾ ཨཏིཔཎཱིཏལཱབྷཏྠིཀོ ཨཧཾ ཨེཝཾ ཝདཱམཱིཏི དསྶེཏུམཱཧ ཨཏྠི མེ ཏུམྷེསུ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི.

ཏསྶཱཡམཏྠོ – ཨཏྠི མེ ཏུམྷེསུ ཨནུཀམྤཱ ཨནུདྡཡཱ ཧིཏེསིཏཱ, ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཀེན ཨུཔཱཡེན སཱཝཀཱ དྷམྨདཱཡཱདཱ ཨསྶུ དྷམྨཀོཊྛཱསསཱམིནོ, ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི. ཨཡཾ པན ཨདྷིཔྤཱཡོ, པསྶཏི ཀིར བྷགཝཱ ཨཱམིསགརུཀཱནཾ ཨཱམིསེ ཨུཔཀྑལིཏཱནཾ ཨཏཱིཏཀཱལེ ཏཱཝ ཀཔིལསྶ བྷིཀྑུནོ, ‘‘སངྒྷཱཊིཔི ཨཱདིཏྟཱ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༢༣༠; སཾ. ནི. ༢.༢༡༨) ནཡེན ཨཱགཏཔཱཔབྷིཀྑུབྷིཀྑུནཱིསིཀྑམཱནཱདཱིནཉྩ ཨནེཀསཏཱནཾ ཨཔཱཡཔརིཔཱུརཎཏྟཾ ཨཏྟནོ སཱསནེ པབྦཛིཏཱནཉྩ དེཝདཏྟཱདཱིནཾ. དྷམྨགརུཀཱནཾ པན སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནམཧཱཀསྶཔཱདཱིནཾ ཨབྷིཉྙཱཔཊིསམྦྷིདཱདིགུཎཔྤཊིལཱབྷཾ. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨཔཱཡཱ པརིམུཏྟིཾ སབྦགུཎསམྤཏྟིཉྩ ཨིཙྪནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཏྠི མེ ཏུམྷེསུ ཨནུཀམྤཱ ཀིནྟི མེ སཱཝཀཱ དྷམྨདཱཡཱདཱ བྷཝེཡྻུཾ, ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི. པཙྩཡགརུཀོ ཙ ཙཏུཔརིསནྟརེ ཀཱུཊཀཧཱཔཎོ ཝིཡ ནིབྦུཏངྒཱརོ ཝིཡ ཙ ནིཏྟེཛོ ནིཔྤབྷོ ཧོཏི. ཏཏོ ཝིཝཏྟིཏཙིཏྟོ དྷམྨགརུཀོ ཏེཛཝཱ སཱིཧོཝ ཨབྷིབྷུཡྻཙཱརཱི, ཏསྨཱཔི ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཏྠི མེ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ‘‘དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐ, མཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི ཨིདཾ ཨནུཀམྤཱཡ པཎཱིཏཏརཾ ལཱབྷཾ ཨིཙྪནྟེན ཝུཏྟཾ, ནོ ཨལཱབྷཏྠིཀེནཱཏི སཱཝེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨིམསྶ ཨོཝཱདསྶ ཨཀརཎེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཏུམྷེ ཙ མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ནོ དྷམྨདཱཡཱདཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐཱཏི ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱམིསདཱཡཱདབྷཱཝེན ནོ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐ. ཨཔདིསིཏབྦཱ ཝིསུཾ ཀཱཏབྦཱ ཝཝཏྠཔེཏབྦཱ, ཝིཉྙཱུཧི གཱརཡ྄ཧཱ བྷཝེཡྻཱཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིནྟི? ཨཱམིསདཱཡཱདཱ སཏྠུསཱཝཀཱ ཝིཧརནྟི, ནོ དྷམྨདཱཡཱདཱཏི.

ཨཧམྤི ཏེན ཨཱདིཡོ བྷཝེཡྻནྟི ཨཧམྤི ཏེན ཏུམྷཱཀཾ ཨཱམིསདཱཡཱདབྷཱཝེན ནོ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝེན གཱརཡ྄ཧོ བྷཝེཡྻཾ. ཀིནྟི? ཨཱམིས…པེ… དཱཡཱདཱཏི. ཨིདཾ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨཏཱིཝ མུདུཀརཎཏྠམཱཧ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེ ཨཱམིསལོལཱ ཙརིསྶཐ, ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ མཾ གརཧིསྶནྟི ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ སབྦཉྙཱུ སམཱནོ ཨཏྟནོ སཱཝཀེ དྷམྨདཱཡཱདེ ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདེ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨནཱཀཔྤསམྤནྣེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ གརཧནྟི ‘‘ཀསྶིམེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ, ཀསྶནྟེཝཱསིཀཱ’’ཏི; སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཀུལཀུམཱརཀེ ཝཱ ཀུལཀུམཱརིཀཱཡོ ཝཱ དུསྶཱིལེ པཱཔདྷམྨེ དིསྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ གརཧནྟི ‘‘ཀསྶིམེ པུཏྟཱ, ཀསྶ དྷཱིཏརོ’’ཏི; ཨེཝམེཝ མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧིསྶནྟི ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ སབྦཉྙཱུ སམཱནོ ཨཏྟནོ སཱཝཀེ དྷམྨདཱཡཱདེ ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདེ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཨིམསྶ ཨོཝཱདསྶ ཨཀརཎེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ཀརཎེ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟོ ཏུམྷེ ཙ མེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཧམྤི ཏེན ན ཨཱདིཡོ བྷཝེཡྻནྟི སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཝཏྟཔརིཔཱུརཀེ དཧརབྷིཀྑཱུ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱསམྤནྣེ ཝསྶསཏིཀཏྠེརེ ཝིཡ ཨཱཀཔྤསམྤནྣེ དིསྭཱ, ཀསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ, ཀསྶནྟེཝཱསིཀཱཏི, ཨསུཀསྶཱཏི, ‘‘པཏིརཱུཔཾ ཐེརསྶ, པཊིབལོ ཝཏ ཨོཝདིཏུཾ ཨནུསཱསིཏུ’’ནྟི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ན ཨཱདིཡཱ ན གཱརཡ྄ཧཱ བྷཝནྟི, ཨེཝམེཝ ཨཧམྤི ཏེན ཏུམྷཱཀཾ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝེན ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདབྷཱཝེན ཀསྶ སཱཝཀཱ ནཱལཀཔཊིཔདཾ ཏུཝཊྚཀཔཊིཔདཾ ཙནྡཱུཔམཔཊིཔདཾ རཐཝིནཱིཏཔཊིཔདཾ མཧཱགོསིངྒསཱལཔཊིཔདཾ མཧཱསུཉྙཏཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཱ ཙཏུཔཙྩཡསནྟོསབྷཱཝནཱརཱམཨརིཡཝཾསེསུ སཀྑིབྷཱུཏཱ པཙྩཡགེདྷཏོ ཝིཝཏྟམཱནསཱ ཨབྦྷཱ མུཏྟཙནྡསམཱ ཝིཧརནྟཱིཏི; ‘‘སམཎསྶ གོཏམསྶཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སབྦཉྙཱུ ཝཏ བྷགཝཱ, ཨསཀྑི ཝཏ སཱཝཀེ ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ ཚཌྜཱཔེཏྭཱ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔཏྟིཔཱུརཀེ ཀཱཏུ’’ནྟི ཝིཉྙཱུནཾ ན ཨཱདིཡོ ན གཱརཡ྄ཧོ བྷཝེཡྻནྟི. ཨེཝམིམསྨིཾ པདེ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ སེསཾ ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟནཡཔཙྩནཱིཀེན ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨིམསྶ ཨོཝཱདསྶ ཀརཎེ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཾ ཨོཝཱདཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

༣༠. ཨེཝམིམཾ ཨོཝཱདཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶཱ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔཏྟིཡཱ པརིཔཱུརཀཱརིཾ ཐོམེཏུཾ ཨིདྷཱཧཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. བྷགཝཏོ ཧི ཐོམནཾ སུཏྭཱཔི ཧོནྟིཡེཝ ཏདཏྠཱཡ པཊིཔཛྫིཏཱརོ.

ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ནིཔཱཏཔདམེཏཾ. བྷུཏྟཱཝཱིཏི བྷུཏྟཝཱ, ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཝཱརིཏོཏི ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏོ, ཡཱཝདཏྠཾ བྷུཉྫིཏྭཱ པཊིཀྑིཏྟབྷོཛནོ ཏིཏྟོཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙཏུབྦིདྷཱ ཧི པཝཱརཎཱ ཝསྶཾཝུཊྛཔཝཱརཎཱ པཙྩཡཔཝཱརཎཱ ཨནཏིརིཏྟཔཝཱརཎཱ ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཏི. ཏཏྠ, ‘‘ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ, ཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཏཱིཧི ཋཱནེཧི པཝཱརེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༠༩) ཨཡཾ ཝསྶཾཝུཊྛཔཝཱརཎཱ. ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཙཏུམཱསཾ བྷེསཛྫེན པཝཱརེཏུ’’ནྟི (པཱཙི. ༣༠༣) ཙ ‘‘ཨཉྙཏྲ པུནཔཝཱརཎཱཡ ཨཉྙཏྲ ནིཙྩཔཝཱརཎཱཡཱ’’ཏི (པཱཙི. ༣༠༧) ཙ ཨཡཾ པཙྩཡཔཝཱརཎཱ. ‘‘པཝཱརིཏོ ནཱམ ཨསནཾ པཉྙཱཡཏི, བྷོཛནཾ པཉྙཱཡཏི, ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏོ ཨབྷིཧརཏི, པཊིཀྑེཔོ པཉྙཱཡཏི, ཨེསོ པཝཱརིཏོ ནཱམཱ’’ཏི (པཱཙི. ༢༣༩) ཨཡཾ ཨནཏིརིཏྟཔཝཱརཎཱ. ‘‘པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན སཧཏྠཱ སནྟཔྤེསི སམྤཝཱརེསཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༩༧, ༣༥༨) ཨཡཾ ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱ. ཨཡམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཝཱརིཏོཏི ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏོ’’ཏི.

པརིཔུཎྞོཏི བྷོཛནེན པརིཔུཎྞོ. པརིཡོསིཏོཏི པརིཡོསིཏབྷོཛནོ, ཨུཏྟརཔདལོཔོ དཊྛབྦོ. ཡཱཝཏཀཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཏཱཝཏཀཾ བྷུཏྟཾ ཧོཏི, ཨཝསིཏཱ མེ བྷོཛནཀིརིཡཱཏི ཨཏྠོ. སུཧིཏོཏི དྷཱཏོ, ཛིགྷཙྪཱདུཀྑཱབྷཱཝེན ཝཱ སུཁིཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཱཝདཏྠོཏི ཡཱཝཏཀོ མེ བྷོཛནེན ཨཏྠོ, སོ སབྦོ པཏྟོཏི. ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱནཾ ཏིཎྞཾ པཙྪིམཱནི སཱདྷཀཱནི. ཡོ ཧི པརིཡོསིཏོ, སོ བྷུཏྟཱཝཱི ཧོཏི. ཡོ ཙ སུཧིཏོ, སོ ཡཱཝདཏྠཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏོ. ཡོ ཡཱཝདཏྠོ, སོ པརིཔུཎྞོཏི. པུརིམཱནི ཝཱ པཙྪིམཱནཾ. ཡསྨཱ ཧི བྷུཏྟཱཝཱི, ཏསྨཱ པརིཡོསིཏོ. ཡསྨཱ པཝཱརིཏོ, ཏསྨཱ སུཧིཏོ. ཡསྨཱ པརིཔུཎྞོ, ཏསྨཱ ཡཱཝདཏྠོཏི. སབྦཉྩེཏཾ པརིཀཔྤེཏྭཱ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

སིཡཱཏི ཨེཀཾསེ ཙ ཝིཀཔྤནེ ཙ. ‘‘པཐཝཱིདྷཱཏུ སིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, སིཡཱ བཱཧིརཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༤༩) ཨེཀཾསེ. ‘‘སིཡཱ ཨཉྙཏརསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱཔཏྟི ཝཱིཏིཀྐམོ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༩) ཝིཀཔྤནེ. ཨིདྷ ཨུབྷཡམྤི ཝཊྚཏི. ཨཏིརེཀོཝ ཨཏིརེཀདྷམྨོ. ཏཐཱ ཚཌྜནཱིཡ དྷམྨོ. ཨདྷིཀོ ཙ ཚཌྜེཏབྦོ ཙ, ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཀཱཏབྦོཏི ཨཏྠོ. ཨཐཱཏི ཏམྷི ཀཱལེ. ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱཔརེཏཱཏི ཛིགྷཙྪཱཡ ཙ དུབྦལྱེན ཙ པརེཏཱ ཕུཊྛཱ ཨནུགཏཱ ཙ ཨཊྛཔི དསཔི དིཝསཱནི. ཏཏྠ ཀེཙི ཛིགྷཙྪིཏཱཔི ན དུབྦལཱ ཧོནྟི, སཀྐོནྟི ཛིགྷཙྪཾ སཧིཏུཾ. ཨིམེ པན ན ཏཱདིསཱཏི དསྶེཏུཾ ཨུབྷཡམཱཧ. ཏྱཱཧནྟི ཏེ ཨཧཾ. སཙེ ཨཱཀངྑཐཱཏི ཡདི ཨིཙྪཐ.

ཨཔྤཧརིཏེཏི ཨཔྤརུལ༹ྷཧརིཏེ, ཡསྨིཾ ཋཱནེ པིཎྜཔཱཏཛ྄ཛྷོཏྠརཎེན ཝིནསྶནདྷམྨཱནི ཏིཎཱནི ནཏྠི, ཏསྨིནྟི ཨཏྠོ. ཏེན ནིཏྟིཎཉྩ མཧཱཏིཎགཧནཾ ཙ, ཡཏྠ སཀཊེནཔི ཚཌྜིཏེ པིཎྜཔཱཏེ ཏིཎཱནི ན ཝིནསྶནྟི, ཏཉྩ ཋཱནཾ པརིགྒཧིཏཾ ཧོཏི. བྷཱུཏགཱམསིཀྑཱཔདསྶ ཧི ཨཝིཀོཔནཏྠམེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨཔྤཱཎཀེཏི ནིཔྤཱཎཀེ པིཎྜཔཱཏཛ྄ཛྷོཏྠརཎེན མརིཏབྦཔཱཎཀརཧིཏེ ཝཱ མཧཱཨུདཀཀྑནྡྷེ. པརིཏྟོདཀེ ཨེཝ ཧི བྷཏྟཔཀྑེཔེན ཨཱལུ༹ལིཏེ སུཁུམཔཱཎཀཱ མརནྟི, ན མཧཱཏལཱ༹ཀཱདཱིསཱུཏི. པཱཎཀཱནུརཀྑཎཏྠཉྷི ཨེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨོཔིལཱཔེསྶཱམཱིཏི ནིམུཛྫཱཔེསྶཱམི.

ཏཏྲེཀསྶཱཏི ཏེསུ དྭཱིསུ ཨེཀསྶ. ཡོ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ སུཊྛུ སུཏཝཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཝཛྫེཏི ཙ, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ཝུཏྟཾ ཁོ པནེཏནྟི. ཨཡཾ ཝུཏྟ-སདྡོ ཀེསོཧཱརཎེཔི དིསྶཏི ‘‘ཀཱཔཊིཀོ མཱཎཝོ དཧརོ ཝུཏྟསིརོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༤༢༦). རོཔིཏེཔི ‘‘ཡཐཱ སཱརདིཀཾ བཱིཛཾ, ཁེཏྟེ ཝུཏྟཾ ཝིརཱུཧཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༡.༣.༣༡). ཀཐིཏེཔི ‘‘ཝུཏྟམིདཾ བྷགཝཏཱ, ཝུཏྟམིདཾ ཨརཧཏཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ. ཨིདྷ པན ཀཐིཏེ དཊྛབྦོ. ཀཐིཏཾ ཁོ པནེཏནྟི ཨཡཉྷིསྶ ཨཏྠོ. ཨཱམིསཉྙཏརནྟི ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱམིསཱནཾ ཨཉྙཏརཾ, ཨེཀནྟི ཨཏྠོ. ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ, སབྦལིངྒཝིབྷཏྟིཝཙནེསུ ཏཱདིསོཝ ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཏྠཏོ པརིཎཱམེཏབྦོ. ཨིདྷ པནཱསྶ ཡོ ཨེསོཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཨེསོ པིཎྜཔཱཏོ ནཱམ. ཨིདཾ ཨཱམིསཉྙཏརནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཾནཱུནཱཧནྟི སཱདྷུ ཝཏཱཧཾ. ཨེཝནྟི ཡཐཱ ཨིདཱནི ཨིམཾ ཁཎཾ ཝཱིཏིནཱམེམི, ཨེཝམེཝ རཏྟིནྡིཝཾ. ཝཱིཏིནཱམེཡྻནྟི ཁེཔེཡྻཾ ཨཏིཝཏྟཱཔེཡྻཾ.

སོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏནྟི སོ ཏཾ སདེཝཀེན ལོཀེན སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦརཱུཔཾ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ དྷམྨདཱཡཱདབྷཱཝཾ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨཱདིཏྟསཱིསཱུཔམཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཏེནེཝ ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱེན ཨེཝཾ ཏཾ རཏྟིནྡིཝཾ ཝཱིཏིནཱམེཡྻ.

ཨཐ དུཏིཡསྶཱཏི ཨིམསྨིཾ པན ཝཱརེ ཨེས སངྑེཔོ, སཙེ སོ བྷིཀྑུ, ཡཾནཱུནཱཧཾ…པེ… ཝཱིཏིནཱམེཡྻནྟི ཙིནྟེནྟོ ཨེཝམྤི ཙིནྟེཡྻ, པབྦཛིཏེན ཁོ ཝཱལ༹མིགཱཀུལེ ཨརཉྙེ བྷེསཛྫཾ ཝིཡ པཉྩཀཱམགུཎཝཱལཱ༹ཀུལེ གཱམེ པིཎྜཔཱཏོཔི དུཀྑཾ པརིཡེསིཏུཾ. ཨཡཾ པན པིཎྜཔཱཏོ ཨིཏི པརིཡེསནཱདཱིནཝཝིམུཏྟོ ཙ སུགཏཱཏིརིཏྟོ ཙཱཏི ཨུབྷཏོ སུཛཱཏཁཏྟིཡཀུམཱརོ ཝིཡ ཧོཏི, ཡེཧི ཙ པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི པིཎྜཔཱཏོ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི. སེཡྻཐིདཾ, པུགྒལཾ གརཧིཏྭཱ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘ཨལཛྫིཔུགྒལསྶ སནྟཀོ’’ཏི. ཨཔརིསུདྡྷཨུཔྤཏྟིཏཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘བྷིཀྑུནིཔརིཔཱཙནཨསནྟསམྦྷཱཝནུཔྤནྣོ’’ཏི. སཱམིཀཱནུཀམྤཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘པིཎྜཔཱཏསཱམིཀོ བྷིཀྑུ ཛིགྷཙྪིཏོ’’ཏི. སོ དྷཱཏོ ཏསྶེཝ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ ཨནུཀམྤཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཨཉྙེ ཝཱ ཏཔྤཊིབདྡྷཱ ཛིགྷཙྪིཏཱ’’ཏི, ཏེཔི དྷཱཏཱ སུཧིཏཱ, ཨཔིཙ ཁོ ཨསྶདྡྷཏཱཡ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ ཧོཏི ‘‘པིཎྜཔཱཏསཱམིཀོ བྷིཀྑུ ཨསྶདྡྷོ’’ཏི. ཏེཧི ཙ ཀཱརཎེཧི ཨཡཾ ཝིམུཏྟོ. བྷགཝཱ ཧི ལཛྫཱིནཾ ཨགྒོ, པརིསུདྡྷུཔྤཏྟིཀོ པིཎྜཔཱཏོ, བྷགཝཱ ཙ དྷཱཏོ སུཧིཏོ, པཙྩཱསཱིསཀོཔི ཨཉྙོ པུགྒལོ ནཏྠི, ཡེ ལོཀེ སདྡྷཱ, བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨགྒོཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཙ སོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ…པེ… ཝཱིཏིནཱམེཡྻ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡོཔི ཨབྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི, སོཔི བྷུཉྫིཏབྦཀམེཝ པིཎྜཔཱཏཾ ན བྷུཏྟོ ཧོཏི. ཡོཔི བྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི, སོཔི བྷུཉྫིཏབྦཀམེཝ བྷུཏྟོ ཧོཏི. ནཏྠི པིཎྜཔཱཏེ ཝིསེསོ. པུགྒལེ པན ཨཏྠི ཝིསེསོ. ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེནྟོ ཀིཉྩཱཔི སོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔཱིཏི ཨནུཛཱནནཔྤསཾསནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཀིཾ ཨནུཛཱནཱཏི? ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ཨནཝཛྫཔརིབྷོགཾ. ཀིཾ པསཾསཏི? བྷུཏྭཱ སམཎདྷམྨཀརཎཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ཡདིཔི སོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ བྷུཉྫིཏབྦམེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཀཱཏབྦམེཝ ཀརེཡྻ. ཨཐ ཁོ ཨསུཡེཝ མེ པུརིམོ བྷིཀྑཱུཏི ཡོ པུརིམོ བྷིཀྑུ ཏམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི, སོཡེཝ མམ དྭཱིསུ སཱུརེསུ སཱུརཏརོ ཝིཡ དྭཱིསུ པཎྜིཏེསུ པཎྜིཏཏརོ ཝིཡ ཙ པུཛྫཏརོ ཙ པཱསཾསཏརོ ཙ, དུཏིཡབྷིཀྑུཏོ ཨཏིརེཀེན པཱུཛནཱིཡོ ཙ པསཾསནཱིཡོ ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཀཱརཎེན སཱདྷེནྟོ ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཏཏྠ སིཡཱ ཏུམྷཱཀཾ, ཀསྨཱ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ པུཛྫཏརོ ཙ པཱསཾསཏརོ ཙཱཏི? ཏཉྷི ཏསྶཱཏི ཡསྨཱ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑིཔནཾ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ…པེ… ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. ཀཐཾ? ཏསྶ ཧི སཙེ ཨཔརེན སམཡེན པཙྩཡེསུ ཨཏྲིཙྪཏཱ ཝཱ པཱཔིཙྪཏཱ ཝཱ མཧིཙྪཏཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. ཏཏོ ནཾ ཨིམིནཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑེཔངྐུསེན ནིཝཱརེསྶཏི ‘‘ཨརེ ཏྭཾ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱིདིསཾ ཨིཙྪཾ ཨུཔྤཱདེསཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ. ཨེས ནཡོ ཨསནྟུཊྛིཡཱ ཨསཾལེཁསྶ ཙུཔྤནྣསྶ ནིཝཱརཎེ. ཨེཝཾ ཏཱཝསྶ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ སནྟུཊྛིཡཱ སཾལེཁཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི.

སུབྷརཏཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ སཾཝཎྞནཱ – ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཏྟནོཔི ཨུཔཊྛཱཀཱནམྤི དུབྦྷརོ ཧོཏི དུཔྤོསོ. ཨེཀཙྩོ ཨཏྟནོཔི ཨུཔཊྛཱཀཱནམྤི སུབྷརོ ཧོཏི སུཔོསོ. ཀཐཾ? ཡོ ཧི ཨམྦིལཱདཱིནི ལདྡྷཱ ཨནམྦིལཱདཱིནི པརིཡེསཏི, ཨཉྙསྶ གྷརེ ལདྡྷཾ ཨཉྙསྶ གྷརེ ཚཌྜེནྟོ སབྦཾ གཱམཾ ཝིཙརིཏྭཱ རིཏྟཔཏྟོཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, ཨཡཾ ཨཏྟནོ དུབྦྷརོ. ཡོ པན སཱལིམཾསོདནཱདཱིནཾ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ དིནྣེཔི དུམྨུཁབྷཱཝཾ ཨནཏྟམནབྷཱཝམེཝ ཙ དསྶེཏི, ཏེསཾ ཝཱ སམྨུཁཱཝ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷེཧི དིནྣ’’ནྟི ཨཔསཱདེནྟོ སཱམཎེརགཧཊྛཱདཱིནམྤི དེཏི, ཨཡཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ དུབྦྷརོ. ཨེཏཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ དཱུརཏོ པརིཝཛྫནྟི དུབྦྷརོ བྷིཀྑུ ན སཀྐཱ པོསིཏུནྟི. ཡོ པན ཡཾཀིཉྩི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ ལདྡྷཱ ཏུཊྛཙིཏྟོཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཨཏྟནོ སུབྷརོ. ཡོ ཙ པརེསམྤི ཨཔྤཾ ཝཱ བཧུཾ ཝཱ ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ དཱནཾ ཨཧཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཝིཔྤསནྣམུཁོ ཧུཏྭཱ ཏེསཾ སམྨུཁཱཝ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཡཱཏི, ཨཡཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ སུབྷརོ. ཨེཏཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ ཨཏིཝིཡ ཝིསྶཏྠཱ ཧོནྟི – ‘‘ཨམྷཱཀཾ བྷདནྟོ སུབྷརོ ཐོཀེནཔི ཏུསྶཏི, མཡམེཝ ནཾ པོསིསྶཱམཱ’’ཏི པཊིཉྙཾ ཀཏྭཱ པོསེནྟི.

ཏཏྠ སཙེ ཨཔརེན སམཡེན ཨསྶ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཝཱ དུབྦྷརཏཱནཡེན ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. ཏཏོ ནཾ ཨིམིནཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑེཔངྐུསེན ནིཝཱརེསྶཏི – ‘‘ཨརེ ཏྭཾ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱིདིསཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ, ཨེཝམསྶ སུབྷརཏཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. སཙེ པནསྶ ཀོསཛྫཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏམྤི ཨེཏེནེཝངྐུསེན ནིཝཱརེསྶཏི – ‘‘ཨརེ ཏྭཾ ནཱམ ཏདཱ སུགཏཱཏིརིཏྟམྤི པིཎྜཔཱཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཐཱ ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱཔརེཏོཔི སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཛྫ ཀོསཛྫམནུཡུཉྫསཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ, ཨེཝམསྶ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. ཨེཝམསྶ ཨིདཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྑིཔནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ…པེ… ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏི. ཨེཝམསྶིམེ པཉྩ གུཎཱ པརིཔཱུརཱ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརེསྶནྟི.

ཀཐཾ? ཨཏྲ ཧི པཱལི༹ཡཾཡེཝ ཨཔྤིཙྪཏཱསནྟུཊྛིཏཱཝཱིརིཡཱརམྦྷཝསེན ཏཱིཎི ཨཱགཏཱནི, སེསཱནི སལླེཁེན སངྒཧིཏཱནི. ཨིདཉྷི སབྦཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ནཱམམེཝ, ཡདིདཾ སལླེཁོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡཱ ཙ ཁོ ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, ཀཐཱ ཨབྷིསལླེཁིཀཱ ཙེཏོཝིནཱིཝརཎསཔྤཱཡཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. སེཡྻཐིདཾ, ཨཔྤིཙྪཀཐཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༨༩, ༡༩༢) ཝིཏྠཱརོ. ཨེཝཾ ཨིམེ པཉྩ གུཎཱ པརིཔཱུརཱ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརེསྶནྟི. དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརཱནི ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརེསྶནྟི.

ཀཐཾ? ཨེཏེསུ ཧི ཨཔྤིཙྪཀཐཱ སནྟོསཀཐཱ ཨསཾསགྒཀཐཱ སཱིལཀཐཱཏི ཨིམཱ ཙཏསྶོ ཀཐཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱསངྒཧིཏཱཡེཝ. པཝིཝེཀཀཐཱ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཱ སམཱདྷིཀཐཱཏི ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑསངྒཧིཏཱ. པཉྙཱཀཐཱ ཝིམུཏྟིཀཐཱ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀཐཱཏི ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱསངྒཧིཏཱཏི. ཨེཝཾ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརཱནི ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརེསྶནྟི. ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརཱ པཉྩ ཨསེཀྑདྷམྨཀྑནྡྷེ པརིཔཱུརེསྶནྟི.

ཀཐཾ? པརིཔཱུརཱ ཧི ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ཨསེཀྑོ སཱིལཀྑནྡྷོཡེཝ ཧོཏི, ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ ཨསེཀྑོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ, ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ ཨསེཀྑཱ པཉྙཱ-ཝིམུཏྟི-ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷཱ ཨེཝཱཏི ཨེཝཾ ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརཱ པཉྩ ཨསེཀྑདྷམྨཀྑནྡྷེ པརིཔཱུརེསྶནྟི. པཉྩ དྷམྨཀྑནྡྷཱ པརིཔཱུརཱ ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པརིཔཱུརེསྶནྟི. སེཡྻཐཱཔི ཨུཔརིཔབྦཏེ པཱཝུསྶཀོ མཧཱམེགྷོ ཨབྷིཝུཊྛོ པབྦཏཀནྡརསརསཱཁཱ པརིཔཱུརེཏི. ཏཱ པརིཔཱུརཱ ཀུསོབྦྷེ, ཀུསོབྦྷཱ མཧཱསོབྦྷེ, མཧཱསོབྦྷཱ ཀུནྣདིཡོ, ཀུནྣདིཡོ མཧཱནདིཡོ, མཧཱནདིཡོ མཧཱསམུདྡསཱགརཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཝ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིམེ པཉྩ གུཎཱ པརིཔཱུརཱ དས ཀཐཱཝཏྠུནི ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པརིཔཱུརེསྶནྟི. ཨེཝམཡཾ བྷིཀྑུ དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ པརམདྷམྨདཱཡཱདཾ ལབྷཏཱིཏི ཨེཏམཏྠཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཱ ‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨེཝཾ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པུཛྫཏརཔཱསཾསཏརབྷཱཝཾ ཀཱརཎེན སཱདྷེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏཐཏྟཱཡ སནྣིཡོཛེནྟོ ཏསྨཱ ཏིཧ མེ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཡསྨཱ ཡོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརེཡྻ, སོ ཨིམེཧི པཉྩཧི མཱུལགུཎེཧི པརིབཱཧིརོ. ཡོ པན ཨབྷུཉྫིཏྭཱ ཀརེཡྻ, སོ ཨིམེསཾ བྷཱགཱི ཧོཏི – ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱཏི ཨིདཾ ནིདཱནཔརིཡོསཱནཏོ པབྷུཏི ཡཱཝ ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདཱཏི སུཏྟཔྤདེསཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོཏི ཨིདཉྩ སུཏྟཔྤདེསཾ ཝཏྭཱཝ སོབྷནཱཡ པཊིཔདཱཡ གཏཏྟཱ སུགཏོཏི སངྑཾ པཏྟོཡེཝ བྷགཝཱ. ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསཱི པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཏྟནོ མཧཱགནྡྷཀུཊིཾ པཱཝིསི ཨསམྦྷིནྣཱཡ ཨེཝ པརིསཱཡ. ཀསྨཱ དྷམྨཐོམནཏྠཾ.

བུདྡྷཱ ཀིར ཨཔརིནིཊྛིཏཱཡ དེསནཱཡ ཝིཧཱརཾ པཝིསནྟཱ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི པཝིསནྟི པུགྒལཐོམནཏྠཾ ཝཱ དྷམྨཐོམནཏྠཾ ཝཱ. པུགྒལཐོམནཏྠཾ པཝིསནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ མཡཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིཊྛཾ, ཝིཏྠཱརེན ཨཝིབྷཏྟཾ, དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱནནྡཾ ཝཱ ཀཙྩཱནཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིསྶནྟི, ཏེ མཡ྄ཧཾ ཉཱཎེན སཾསནྡེཏྭཱ ཀཐེསྶནྟི, ཏཏོ དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཱ པུན མཾ པུཙྪིསྶནྟི, ཏེསཾ ཨཧཾ སུཀཐིཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡེན སུཀཐིཏཾ ཀཙྩཱནེན, མཾ ཙེཔི ཏུམྷེ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪེཡྻཱཐ, ཨཧམྤི ནཾ ཨེཝམེཝ བྱཱཀརེཡྻནྟི ཨེཝཾ ཏེ པུགྒལེ ཐོམེསྶཱམི, ཏཏོ ཏེསུ གཱརཝཾ ཛནེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨུཔསངྐམིསྶནྟི, ཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེ ཙ ནིཡོཛེསྶནྟི, ཏེ ཏེཧི ནིཡོཛིཏཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརེནྟཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི.

དྷམྨཐོམནཏྠཾ པཝིསནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི, ཡཐཱ ཨིདྷེཝ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡི ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛེ ཏམེཝ ཨཱམིསདཱཡཱདཾ གརཧནྟོ དྷམྨདཱཡཱདཉྩ ཐོམེནྟོ ཨིམིསྶཾཡེཝ པརིསཏི ནིསིནྣོ སཱརིཔུཏྟོ དྷམྨཾ དེསེསྶཏི, ཨེཝཾ དྭིནྣམྤི ཨམྷཱཀཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱཡ མཏིཡཱ དེསིཏཱ ཨཡཾ དེསནཱ ཨགྒཱ ཙ གརུཀཱ ཙ བྷཝིསྶཏི པཱསཱཎཙྪཏྟསདིསཱ. ཙཏུརོགྷནིཏྠརཎཊྛེན ཏིཏྠེ ཋཔིཏཱ ནཱཝཱ ཝིཡ མགྒགམནཊྛེན ཙཏུཡུཏྟཨཱཛཉྙརཐོ ཝིཡ ཙ བྷཝིསྶཏི. ཡཐཱ ཙ ‘ཨེཝཾ ཀརོནྟསྶ ཨཡཾ དཎྜོ’ཏི པརིསཏི ཨཱཎཾ ཋཔེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུལ༹ྷེ རཱཛིནི ཏཏྠེཝ ནིསིནྣོ སེནཱཔཏི ཏཾ རཉྙཱ ཋཔིཏཾ ཨཱཎཾ པཝཏྟེཏི; ཨེཝམྤི མཡཱ ཋཔིཏཾ དེསནཾ ཨིམིསྶཾཡེཝ པརིསཏི ནིསིནྣོ སཱརིཔུཏྟོ ཐོམེཏྭཱ དེསེསྶཏི, ཨེཝཾ དྭིནྣམྤི ཨམྷཱཀཾ མཏིཡཱ དེསིཏཱ ཨཡཾ དེསནཱ བལཝཏརཱ མཛ྄ཛྷནྷིཀསཱུརིཡོ ཝིཡ པཛྫལིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཝམིདྷ དྷམྨཐོམནཏྠཾ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི.

ཨཱིདིསེསུ ཙ ཋཱནེསུ བྷགཝཱ ནིསིནྣཱསནེཡེཝ ཨནྟརཧིཏོ ཙིཏྟགཏིཡཱ ཝིཧཱརཾ པཝིསཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡདི ཧི ཀཱཡགཏིཡཱ གཙྪེཡྻ, སབྦཱ པརིསཱ བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ གཙྪེཡྻ, སཱ ཨེཀཝཱརཾ བྷིནྣཱ པུན དུསྶནྣིཔཱཏཱ བྷཝེཡྻཱཏི བྷགཝཱ ཙིཏྟགཏིཡཱ ཨེཝ པཱཝིསི.

༣༡. ཨེཝཾ པཝིཊྛེ པན བྷགཝཏི བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡཱནུརཱུཔཾ ཏཾ དྷམྨཾ ཐོམེཏུཀཱམོ ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ…པེ…ཨེཏདཝོཙ. ཏཏྠ ཨཱཡསྨཱཏི པིཡཝཙནམེཏཾ. སཱརིཔུཏྟོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ, ཏཉྩ ཁོ མཱཏིཏོ, ན པིཏིཏོ. རཱུཔསཱརིཡཱ ཧི བྲཱཧྨཎིཡཱ སོ པུཏྟོ, ཏསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཙིརཔཀྐནྟསྶཱཏི པཀྐནྟསྶ སཏོ ནཙིརེན. ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ པན བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ སཱཝཀེ ཨཱལཔནྟཱ བྷིཀྑཝེཏི ཨཱལཔནྟི. སཱཝཀཱ པན བུདྡྷེཧི སདིསཱ མཱ ཧོམཱཏི ཨཱཝུསོཏི པཋམཾ ཝཏྭཱ པཙྪཱ བྷིཀྑཝེཏི བྷཎནྟི. བུདྡྷེཧི ཙ ཨཱལཔིཏོ བྷིཀྑུསངྒྷོ བྷདནྟེཏི པཊིཝཙནཾ དེཏི, སཱཝཀེཧི ཨཱཝུསོཏི.

ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཀིཏྟཱཝཏཱཏི པརིཙྪེདཝཙནཾ, ཀིཏྟཀེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནུཀཱརོ པུཙྪཱཡཾ. ཁོཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོཏི, ཏཱིཧི ཝིཝེཀེཧི ཀཱཡཙིཏྟཨུཔདྷིཝིཝེཀེཧི སཏྠུནོ ཝིཧརནྟསྶ. ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱིཏི ཏིཎྞཾ ཝིཝེཀཱནཾ ཨཉྙཏརམྤི ནཱནུསིཀྑནྟི, ཨཱམིསདཱཡཱདཱཝ ཧོནྟཱིཏི ཨིམམཏྠཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ པུཙྪི. ཨེས ནཡོ སུཀྐཔཀྑེཔི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏམཏྠཾ སོཏུཀཱམཱ བྷིཀྑཱུ དཱུརཏོཔི ཁོཏིཨཱདིམཱཧཾསུ. ཏཏྠ དཱུརཏོཔཱིཏི ཏིརོརཊྛཏོཔི ཏིརོཛནཔདཏོཔི ཨནེཀཡོཛནགཎནཏོཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སནྟིཀེཏི སམཱིཔེ. ཨཉྙཱཏུནྟི ཛཱནིཏུཾ བུཛ྄ཛྷིཏུཾ. ཨཱཡསྨནྟཾཡེཝ སཱརིཔུཏྟཾ པཊིབྷཱཏཱུཏི ཨཱཡསྨཏོཡེཝ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱགོ ཧོཏུ, ཨཱཡསྨཱ པན སཱརིཔུཏྟོ ཨཏྟནོ བྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཝིབྷཛཏཱུཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱཡསྨཏོ ཧི བྷཱགོ ཡདིདཾ ཨཏྠཀྑཱནཾ, ཨམྷཱཀཾ པན སཝནཾ བྷཱགོཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཨེཝཾ སདྡལཀྑཎེན སམེཏི. ཀེཙི པན བྷཎནྟི ‘‘པཊིབྷཱཏཱུཏི དིསྶཏཱུ’’ཏི. ཨཔརེ ‘‘ཨུཔཊྛཱཏཱུ’’ཏི. དྷཱརེསྶནྟཱིཏི ཨུགྒཧེསྶནྟི པརིཡཱཔུཎིསྶནྟི. ཏཏོ ནེསཾ ཀཐེཏུཀཱམོ ཐེརོ ཏེན ཧཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏེནཱཏི ཀཱརཎཝཙནཾ. ཧིཀཱརོ ནིཔཱཏོ. ཡསྨཱ སོཏུཀཱམཱཏྠ, ཡསྨཱ ཙ མཡ྄ཧཾ བྷཱརཾ ཨཱརོཔཡིཏྠ, ཏསྨཱ སུཎཱཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཐེརསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཾསུ, ཏེནཱཧ ‘‘ཨེཝམཱཝུསོཏི…པེ…པཙྩསྶོསུ’’ནྟི.

ཨཐ ནེསཾ, ཨཱམིསདཱཡཱདཾ གརཧནྟེན བྷགཝཏཱ ‘‘ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཀེནེཝཱཀཱརེན ཝུཏྟམཏྠཾ ཏཱིཧི ཨཱཀཱརེཧི དསྶེནྟོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོ…པེ… ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོ སཱཝཀཱ ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱི’’ཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡཉྩ བྷགཝཱ ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ གརཧནྟོ ‘‘ཏུམྷེཔི ཏེན ཨཱདིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ, ཡཉྩ ཨཏྟནཱ པུཙྪཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ…པེ… ནཱནུསིཀྑནྟཱི’’ཏི, ཏསྶ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཏྠོ སུཝིབྷཏྟོ ཧོཏི. སོ ཙ ཁོ བྷགཝཏོ ཨཱདིཡབྷཱཝཾ ཨནཱམསིཏྭཱཝ. བྷགཝཏོཡེཝ ཧི ཡུཏྟཾ སཱཝཀེ ཨནུགྒཎྷནྟསྶ ‘‘ཨཧམྤི ཏེན ཨཱདིཡོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ, ན སཱཝཀཱནཾ. ཨེས ནཡོ སུཀྐཔཀྑེཔི, ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ ཨནུསནྡྷིཀྐམཡོཛནཱ.

ཨཡཾ པནཏྠཝཎྞནཱ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ, སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶཱཏི སཏྠུནོ ཏཱིཧི ཝིཝེཀེཧི ཨཙྩནྟཔཝིཝིཏྟསྶ. ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱིཏི ཀཱཡཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟི, ན པརིཔཱུརེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡདི པན ཏིཝིདྷཾ ཝིཝེཀཾ སནྡྷཱཡ ཝདེཡྻ, པུཙྪཱཡ ཨཝིསེསོ སིཡཱ. བྱཱཀརཎཔཀྑོ ཧི ཨཡཾ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ པདེན ཀཱཡཝིཝེཀཾ, ‘‘ཡེསཉྩ དྷམྨཱན’’ནྟིཨཱདིནཱ ཙིཏྟཝིཝེཀཾ, ‘‘བཱཧུལིཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨུཔདྷིཝིཝེཀཉྩ དསྶེཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ སངྑེཔཏོ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡེསཉྩ དྷམྨཱནནྟི ལོབྷཱདཡོ སནྡྷཱཡཱཧ, ཡེ པརཏོ ‘‘ཏཏྲཱཝུསོ ལོབྷོ ཙ པཱཔཀོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཀྑཏི. ནཔྤཛཧནྟཱིཏི ན པརིཙྩཛནྟི, ཙིཏྟཝིཝེཀཾ ན པརིཔཱུརེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བཱཧུལིཀཱཏི ཙཱིཝརཱདིབཱཧུལླཱཡ པཊིཔནྣཱ. སཱསནཾ སིཐིལཾ གཎྷནྟཱིཏི སཱཐལིཀཱ. ཨོཀྐམནེ པུབྦངྒམཱཏི ཨེཏྠ ཨོཀྐམནཾ ཝུཙྩནྟི ཨཝགམནཊྛེན པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི, ཏེན པཉྩནཱིཝརཎཔུབྦངྒམཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཝིཝེཀེཏི ཨུཔདྷིཝིཝེཀེ ནིབྦཱནེ. ནིཀྑིཏྟདྷུརཱཏི ཨོརོཔིཏདྷུརཱ, ཏདདྷིགམཱཡ ཨཱརམྦྷམྤི ཨཀུརུམཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨུཔདྷིཝིཝེཀཾ ན པརིཔཱུརེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨནིཡམེནེཝ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི དེསནཾ ནིཡམེནྟོ ‘‘ཏཏྲཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཀསྨཱ? སཱཝཀཱ ‘‘ཏཱིཧི ཋཱནེཧཱི’’ཏི ཨེཝཉྷི ཨནིཡམེཏྭཱཝ ཝུཙྩམཱནེ ‘‘ཀམྤི མཉྙེ བྷཎཏི, ན ཨམྷེ’’ཏི ཨུདཱསིནཱཔི ཧོནྟི. ‘‘ཐེརཱ ནཝཱ མཛ྄ཛྷིམཱ’’ཏི ཨེཝཾ པན ནིཡམེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནེ ཨམྷེ བྷཎཏཱིཏི ཨཱདརཾ ཀརོནྟི. ཡཐཱ རཉྙཱ ‘‘ཨམཙྩེཧི ནགརཝཱིཐིཡོ སོདྷེཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘ཀེན ནུ ཁོ སོདྷེཏབྦཱ’’ཏི མཉྙམཱནཱ ན སོདྷེནྟི, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརཾ སོདྷེཏབྦནྟི པན བྷེརིཡཱ ནིཀྑནྟཱཡ སབྦེ མུཧུཏྟེན སོདྷེནྟི ཙ ཨལངྐརོནྟི ཙ, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ སཱཝཀེསུ. ཐེརཱཏི དསཝསྶེ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཙྩནྟི. ཏཱིཧི ཋཱནེཧཱིཏི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི. ཨཡཉྷི ཋཱནསདྡོ ཨིསྶརིཡཊྛིཏིཁཎཀཱརཎེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཀིཾ པནཱཡསྨཱ དེཝཱནམིནྡོ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིམཾ ཋཱནཾ པཏྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཧི ཨིསྶརིཡེ དིསྶཏི. ‘‘ཋཱནཀུསལོ ཧོཏི ཨཀྑཎཝེདྷཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཋིཏིཡཾ. ‘‘ཋཱནསོཝེཏཾ ཏཐཱགཏཾ པཊིབྷཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༨༧) ཁཎེ. ‘‘ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༨༠༩; མ. ནི. ༡.༡༤༨) ཀཱརཎེ. ཨིདྷ པན ཀཱརཎེཡེཝ. ཀཱརཎཉྷི ཡསྨཱ ཏཏྠ ཕལཾ ཏིཊྛཏི ཏདཱཡཏྟཝུཏྟིབྷཱཝེན, ཏསྨཱ ཋཱནནྟི ཝུཙྩཏི.

ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ གཱརཡ྄ཧཱཏི ཨེཏྠ གཱརཡ྄ཧཱཏི གརཧིཏབྦཱ. ཐེརཱ ནཱམ སམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི ན ཨུཔེནྟི, གཱམནྟསེནཱསནཾ ན མུཉྩནྟི, སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ ཝཌྜྷེནྟཱ ཝིཧརནྟི, ཀཱཡཝིཝེཀམྤི ན པརིཔཱུརེནྟི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨེཝཾ ནིནྡིཏབྦཱ ཧོནྟི, ཨིམཾ ནིནྡཾ ཨཱཝུསོ ལབྷནྟཱིཏི དསྶེཏི. དུཏིཡེན ཋཱནེནཱཏི ཨེཏྠཱཔི ཨིམེ ནཱམ ཨཱཝུསོ ཐེརཱཔི སམཱནཱ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ སཏྠཱ པཧཱནམཱཧ, ཏེ ལོབྷཱདིདྷམྨེ ན ཛཧནྟི, ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤི ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཾ ན ལབྷནྟི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨེཝཾ ནིནྡིཏབྦཱ ཧོནྟི, ཨིམཾ ནིནྡཾ ཨཱཝུསོ ལབྷནྟཱིཏི དསྶེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཏཏིཡེན ཋཱནེནཱཏི ཨེཏྠཱཔི ཨིམེ ནཱམཱཝུསོ, ཐེརཱཔི སམཱནཱ ཨིཏརཱིཏརེན ན ཡཱཔེནྟི, ཙཱིཝརཔཏྟསེནཱསནཔཱུཏིཀཱཡམཎྜནཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི ཨུཔདྷིཝིཝེཀཾ ཨཔཱུརཡམཱནཱ, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨེཝཾ ནིནྡིཏབྦཱ ཧོནྟི, ཨིམཾ ནིནྡཾ, ཨཱཝུསོ, ལབྷནྟཱིཏི དསྶེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ མཛ྄ཛྷིམནཝཝཱརེསུ.

ཨཡཾ པན ཝིསེསོ. མཛ྄ཛྷིམཱཏི པཉྩཝསྶེ ཨུཔཱདཱཡ ཡཱཝ ནཝ ཝསྶཱ ཝུཙྩནྟི. ནཝཱཏི ཨཱུནཔཉྩཝསྶཱ ཝུཙྩནྟི. ཡཐཱ ཙ ཏཏྠ ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཝུཏྟཾ, ཨེཝམིདྷ ནཝཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུཾ, ཐེརཀཱལེ ཀཱིདིསཱ བྷཝིསྶནྟི, མཛ྄ཛྷིམཐེརཀཱལེ ཀཱིདིསཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཝཏྭཱ ཡོཛེཏབྦཾ.

༣༢. ཨིམསྨིཉྩ ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀནཡེན སུཀྐཔཀྑེ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ. ཨིམེ ཝཏ ཐེརཱཔི སམཱནཱ ཡོཛནཔརམྤརཱཡ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི སེཝནྟི, གཱམནྟསེནཱསནཾ ཨུཔགནྟུཾ ཡུཏྟཀཱལེཔི ན ཨུཔགཙྪནྟི, ཨེཝཾ ཛིཎྞསརཱིརཱཔི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ པཙྩཡདཱཡཀཱནཾ པསཱདཾ ཛནེནྟི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསཱ ཨཧེསུནྟི ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན ཐེརཱ པཱསཾསཱ བྷཝནྟི, པསཾསཾ ལབྷནྟི. ལོབྷཱདཡོ པཧཱཡ ཙིཏྟཝིཝེཀཾ པཱུརེནྟི, ཨཡམྤི མཧཱཐེརོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཨནྟེཝཱསིཀཔརིཝཱརིཏོ ཧུཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཡུཏྟཀཱལེཔི ཨཱིདིསེཔི ཝཡེ ཝཏྟམཱནེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཝིཊྛོ སཱཡཾ ནིཀྑམཏི, སཱཡཾ པཝིཊྛོ པཱཏོ ནིཀྑམཏི, ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀརོཏི, སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, མགྒཕལཱནི ཨདྷིགཙྪཏི, སབྦཐཱཔི ཙིཏྟཝིཝེཀཾ པཱུརེཏཱིཏི ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ པཱསཾསཱ བྷཝནྟི, པསཾསཾ ལབྷནྟི. ཡསྨིཾ ཀཱལེ ཐེརསྶ པཊྚདུཀཱུལཀོསེཡྻཱདཱིནི སུཁསམྥསྶཱནི ལཧུཙཱིཝརཱདཱིནི ཡུཏྟཱནི, ཏསྨིམྤི ནཱམ ཀཱལེ ཨཡཾ མཧཱཐེརོ པཾསུཀཱུལཱནི དྷཱརེཏི, ཨསིཐིལཾ སཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཝིགཏནཱིཝརཎོ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ཨུཔདྷིཝིཝེཀཾ པརིཔཱུརཡམཱནོ ཝིཧརཏི, ནཝམཛ྄ཛྷིམཀཱལེ ཀཱིདིསོ ཨཧོསཱིཏི ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན ཐེརཱ པཱསཾསཱ བྷཝནྟི, པསཾསཾ ལབྷནྟཱིཏི. ཨེས ནཡོ མཛ྄ཛྷིམནཝཝཱརེསུ.

༣༣. ཏཏྲཱཝུསོཏི ཀོ ཨནུསནྡྷི, ཨེཝཾ ནཝཧཱཀཱརེཧི ཨཱམིསདཱཡཱདཔཊིཔདཾ གརཧནྟོ, ནཝཧི དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ ཐོམེནྟོ, ཨཊྛཱརསཧཱཀཱརེཧི དེསནཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ, ཡེ ཏེ ‘‘ཡེསཉྩ དྷམྨཱནཾ སཏྠཱ པཧཱནམཱཧ, ཏེ ཙ དྷམྨེ ན པཛཧནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཧཱཏབྦདྷམྨཱ ཝུཏྟཱ. ཏེ སརཱུཔཏོ ‘‘ཨིམེ ཏེ’’ཏི དསྶེཏུམིདཾ ‘‘ཏཏྲཱཝུསོ, ལོབྷོ ཙཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ, ཨཡཾ ཨནུསནྡྷི.

ཨཔིཙ ཧེཊྛཱ པརིཡཱཡེནེཝ དྷམྨོ ཀཐིཏོ. ཨཱམིསཾ པན པརིཡཱཡེནཔི ནིཔྤརིཡཱཡེནཔི ཀཐིཏཾ. ཨིདཱནི ནིཔྤརིཡཱཡདྷམྨཾ ལོཀུཏྟརམགྒཾ ཀཐེཏུམིདམཱཧ. ཨཡཾ པེཏྠ ཨནུསནྡྷི.

ཏཏྠ ཏཏྲཱཏི ཨཏཱིཏདེསནཱནིདསྶནཾ, ‘‘སཏྠུ པཝིཝིཏྟསྶ ཝིཧརཏོ སཱཝཀཱ ཝིཝེཀཾ ནཱནུསིཀྑནྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟདེསནཱཡནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ལོབྷོ ཙ པཱཔཀོ, དོསོ ཙ པཱཔཀོཏི ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ པཱཔཀཱ ལཱམཀཱ, ཨིམེ པཧཱཏབྦཱཏི དསྶེཏི. ཏཏྠ ལུབྦྷནལཀྑཎོ ལོབྷོ. དུསྶནལཀྑཎོ དོསོ. ཏེསུ ལོབྷོ ཨཱམིསདཱཡཱདསྶ པཙྩཡཱནཾ ལཱབྷེ ཧོཏི, དོསོ ཨལཱབྷེ. ལོབྷེན ཨལདྡྷཾ པཏྠེཏི, དོསེན ཨལབྷནྟོ ཝིགྷཱཏཝཱ ཧོཏི. ལོབྷོ ཙ དེཡྻདྷམྨེ ཧོཏི, དོསོ ཨདཱཡཀེ ཝཱ ཨམནུཉྙདཱཡཀེ ཝཱ. ལོབྷེན ནཝཏཎྷཱམཱུལཀེ དྷམྨེ པརིཔཱུརེཏི, དོསེན པཉྩ མཙྪརིཡཱནི.

ཨིདཱནི ཏེསཾ པཧཱནཱུཔཱཡཾ དསྶེནྟོ ལོབྷསྶ ཙ པཧཱནཱཡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཏསྶ པན པཱཔཀསྶ ལོབྷསྶ ཙ དོསསྶ ཙ པཧཱནཱཡ. ཨཏྠི མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱཏི མགྒཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. མགྒོ ཧི ལོབྷོ ཨེཀོ ཨནྟོ, དོསོ ཨེཀོ ཨནྟོཏི ཨེཏེ དྭེ ཨནྟེ ན ཨུཔེཏི, ན ཨུཔགཙྪཏི, ཝིམུཏྟོ ཨེཏེཧི ཨནྟེཧི, ཏསྨཱ ‘‘མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཏེསཾ མཛ྄ཛྷེ བྷཝཏྟཱ ‘‘མཛ྄ཛྷིམཱ, པཊིཔཛྫིཏབྦཏོ ཙ པཊིཔདཱཏི. ཏཐཱ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགོ ཨེཀོ ཨནྟོ, ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ ཨེཀོ ཨནྟོ, སསྶཏཾ ཨེཀོ ཨནྟོ, ཨུཙྪེདོ ཨེཀོ ཨནྟོཏི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

ཙཀྑུཀརཎཱིཏིཨཱདཱིཧི པན ཏམེཝ པཊིཔདཾ ཐོམེཏི. སཱ ཧི སཙྩཱནཾ དསྶནཱཡ སཾཝཏྟཏི དསྶནཔརིཎཱཡཀཊྛེནཱཏི ཙཀྑུཀརཎཱི. སཙྩཱནཾ ཉཱཎཱཡ སཾཝཏྟཏི ཝིདིཏཀརཎཊྛེནཱཏི ཉཱཎཀརཎཱི. རཱགཱདཱིནཉྩ ཝཱུཔསམནཏོ ཨུཔསམཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཙཏུནྣམྤི སཙྩཱནཾ ཨབྷིཉྙེཡྻབྷཱཝདསྶནཏོ ཨབྷིཉྙཱཡ སཾཝཏྟཏི. སམྦོདྷོཏི མགྒོ, ཏསྶཏྠཱཡ སཾཝཏྟནཏོ སམྦོདྷཱཡ སཾཝཏྟཏི. མགྒོཡེཝ ཧི མགྒཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏི མགྒེན ཀཱཏབྦཀིཙྩཀརཎཏོ. ནིབྦཱནཾ ནཱམ ཨཔྤཙྩཡཾ ཏསྶ པན སཙྪིཀིརིཡཱཡ པཙྩཀྑཀམྨཱཡ སཾཝཏྟནཏོ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡམེཏྠ སཱརོ. ཨིཏོ ཨཉྙཐཱ ཝཎྞནཱ པཔཉྩཱ.

ཨིདཱནི ཏཾ མཛ྄ཛྷིམཾ པཊིཔདཾ སརཱུཔཏོ དསྶེཏུཀཱམོ ‘‘ཀཏམཱ ཙ སཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཡམེཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིསྶཛྫེཏི.

ཏཏྠ ཨཡམེཝཱཏི ཨཝདྷཱརཎཝཙནཾ, ཨཉྙམགྒཔྤཊིསེདྷནཏྠཾ, བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ སཱདྷཱརཎབྷཱཝདསྶནཏྠཉྩ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ ‘‘ཨེསེཝ མགྒོ ནཏྠཉྙོ དསྶནསྶ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི (དྷ. པ. ༢༧༤). སྭཱཡཾ ཀིལེསཱནཾ ཨཱརཀཏྟཱཔི ཨརིཡོ. ཨརིཔཧཱནཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏིཔི ཨརིཡེན དེསིཏོཏིཔི ཨརིཡབྷཱཝཔྤཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏིཔི ཨརིཡོ. ཨཊྛཧི ཨངྒེཧི ཨུཔེཏཏྟཱ ཨཊྛངྒིཀོ, ན ཙ ཨངྒཝིནིམུཏྟོ པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡཱདཱིནི ཝིཡ. ཀིལེསེ མཱརེནྟོ གཙྪཏི, མགྒཏི ཝཱ ནིབྦཱནཾ, མགྒཱིཡཏི ཝཱ ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི, གམྨཏི ཝཱ ཏེཧི པཊིཔཛྫཱིཡཏཱིཏི མགྒོ. སེཡྻཐིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཏསྶ ཀཏམོ སོ ཨིཏི ཙེཏི ཨཏྠོ, ཀཏམཱནི ཝཱ ཏཱནི ཨཊྛངྒཱནཱིཏི. ཨེཀམེཀཉྷི ཨངྒཾ མགྒོཡེཝ. ཡཐཱཧ ‘‘སམྨཱདིཊྛི མགྒོ ཙེཝ ཧེཏུ ཙཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༠༣༩). པོརཱཎཱཔི བྷཎནྟི – ‘‘དསྶནམགྒོ སམྨཱདིཊྛི, ཨབྷིནིརོཔནམགྒོ སམྨཱསངྐཔྤོ…པེ… ཨཝིཀྑེཔམགྒོ སམྨཱསམཱདྷཱི’’ཏི.

སམྨཱདིཊྛཱདཱིསུ ཙེཏེསུ སམྨཱ དསྶནལཀྑཎཱ སམྨཱདིཊྛི. སམྨཱ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎོ སམྨཱསངྐཔྤོ. སམྨཱ པརིགྒཧལཀྑཎཱ སམྨཱཝཱཙཱ. སམྨཱ སམུཊྛཱནལཀྑཎོ སམྨཱཀམྨནྟོ. སམྨཱ ཝོདཱནལཀྑཎོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ. སམྨཱ པགྒཧལཀྑཎོ སམྨཱཝཱཡཱམོ. སམྨཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཱ སམྨཱསཏི. སམྨཱ སམཱདྷཱནལཀྑཎོ སམྨཱསམཱདྷི. ནིབྦཙནམྤི ནེསཾ སམྨཱ པསྶཏཱིཏི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ སམྨཱདིཊྛི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ ཨཝིཛྫཉྩ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ པསྶཏི, ཏེ ཙ ཁོ ཨསམྨོཧཏོ, ནོ ཨཱརམྨཎཏོ, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱདིཊྛཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱསངྐཔྤོ མིཙྪཱསངྐཔྤཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ ཨབྷིནིརོཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱསངྐཔྤོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཝཱཙཱ མིཙྪཱཝཱཙཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ པརིགྒཎྷཱཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཝཱཙཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཀམྨནྟོ མིཙྪཱཀམྨནྟཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ སམུཊྛཱཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཀམྨནྟོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཨཱཛཱིཝོ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ ཝོདཱཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཨཱཛཱིཝོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱཝཱཡཱམོ མིཙྪཱཝཱཡཱམཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ ཀོསཛྫཉྩ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ པགྒཎྷཱཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱཝཱཡཱམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱསཏི མིཙྪཱསཏིཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱསཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སམྨཱསམཱདྷི མིཙྪཱསམཱདྷིཾ ཏཔྤཙྩནཱིཡཀིལེསེ ཙ ཨུདྡྷཙྩཉྩ པཛཧཏི, ནིབྦཱནཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ཙ སམྨཱ སམཱདྷིཡཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམྨཱསམཱདྷཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨིདཱནི ཨཡཾ ཁོ སཱ, ཨཱཝུསོཏི ཏམེཝ པཊིཔདཾ ནིགམེནྟོ ཨཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཡྭཱཡཾ ཙཏྟཱརོཔི ལོཀུཏྟརམགྒེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཀཐིཏོ ‘‘ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ’’, ཨཡཾ ཁོ སཱ, ཨཱཝུསོ…པེ… ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི.

ཨེཝཾ པཧཱཏབྦདྷམྨེསུ ལོབྷདོསེ ཏཔྤཧཱནུཔཱཡཉྩ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཉྙེཔི པཧཱཏབྦདྷམྨེ ཏེསཾ པཧཱནུཔཱཡཉྩ དསྶེནྟོ ཏཏྲཱཝུསོ, ཀོདྷོ ཙཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀུཛ྄ཛྷནལཀྑཎོ ཀོདྷོ, ཙཎྜིཀྐལཀྑཎོ ཝཱ, ཨཱགྷཱཏཀརཎརསོ, དུསྶནཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཨུཔནནྡྷནལཀྑཎོ ཨུཔནཱཧོ, ཝེར ཨཔྤཊིནིསྶཛྫནརསོ, ཀོདྷཱནུཔབནྡྷབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ – ‘‘པུབྦཀཱལེ ཀོདྷོ, ཨཔརཀཱལེ ཨུཔནཱཧོ’’ཏིཨཱདི (ཝིབྷ. ༨༩༡).

པརགུཎམཀྑནལཀྑཎོ མཀྑོ, ཏེསཾ ཝིནཱསནརསོ, ཏདཝཙྪཱདནཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཡུགགྒཱཧལཀྑཎོ པལཱ༹སོ, པརགུཎེཧི ཨཏྟནོ གུཎཱནཾ སམཱིཀརཎརསོ, པརེསཾ གུཎཔྤམཱཎེན ཨུཔཊྛཱནཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

པརསམྤཏྟིཁཱིཡནལཀྑཎཱ ཨིསྶཱ, ཏསྶཱ ཨཀྑམནལཀྑཎཱ ཝཱ, ཏཏྠ ཨནབྷིརཏིརསཱ, ཏཏོ ཝིམུཁབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཨཏྟནོ སམྤཏྟིནིགཱུཧནལཀྑཎཾ མཙྪེརཾ, ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཡཱ པརེཧི སཱདྷཱརཎབྷཱཝཨསུཁཱཡནརསཾ, སངྐོཙནཔཙྩུཔཊྛཱནཾ.

ཀཏཔཱཔཔཊིཙྪཱདནལཀྑཎཱ མཱཡཱ, ཏསྶ ནིགཱུཧནརསཱ, ཏདཱཝརཎཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཨཏྟནོ ཨཝིཛྫམཱནགུཎཔཀཱསནལཀྑཎཾ སཱཋེཡྻཾ, ཏེསཾ སམུདཱཧརཎརསཾ, སརཱིརཱཀཱརེཧིཔི ཏེསཾ ཝིབྷཱུཏཀརཎཔཙྩུཔཊྛཱནཾ.

ཙིཏྟསྶ ཨུདྡྷུམཱཏབྷཱཝལཀྑཎོ ཐམྦྷོ, ཨཔྤཏིསྶཡཝུཏྟིརསོ, ཨམདྡཝཏཱཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཀརཎུཏྟརིཡལཀྑཎོ སཱརམྦྷོ, ཝིཔཙྩནཱིཀཏཱརསོ, ཨགཱརཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

ཨུཎྞཏིལཀྑཎོ མཱནོ, ཨཧཾཀཱརརསོ, ཨུདྡྷུམཱཏབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཨབྦྷུཎྞཏིལཀྑཎོ ཨཏིམཱནོ, ཨཏིཝིཡ ཨཧངྐཱརརསོ. ཨཙྩུདྡྷུམཱཏབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནོ.

མཏྟབྷཱཝལཀྑཎོ མདོ, མདགྒཱཧཎརསོ, ཨུམྨཱདཔཙྩུཔཊྛཱནོ. པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཙིཏྟཝོསྶགྒལཀྑཎོ པམཱདོ, ཝོསྶགྒཱནུཔྤདཱནརསོ, སཏིཝིཔྤཝཱསཔཙྩུཔཊྛཱནོཏི ཨེཝཾ ཨིམེསཾ དྷམྨཱནཾ ལཀྑཎཱདཱིནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཀོདྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༨༩༡) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཝིསེསཏོ ཙེཏྠ ཨཱམིསདཱཡཱདོ ཨཏྟནཱ ཨལབྷནྟོ ཨཉྙསྶ ལཱབྷིནོ ཀུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྶ སཀིཾ ཨུཔྤནྣོ ཀོདྷོ ཀོདྷོཡེཝ, ཏཏུཏྟརི ཨུཔནཱཧོ. སོ ཨེཝཾ ཀུདྡྷོ ཨུཔནཡ྄ཧནྟོ ཙ སནྟེཔི ཨཉྙསྶ ལཱབྷིནོ གུཎེ མཀྑེཏི, ཨཧམྤི ཏཱདིསོཏི ཙ ཡུགགྒཱཧཾ གཎྷཱཏི, ཨཡམསྶ མཀྑོ ཙ པལཱ༹སོ ཙ, ཨེཝཾ མཀྑཱི པལཱ༹སཱི ཏསྶ ལཱབྷསཀྐཱརཱདཱིསུ ཀིཾ ཨིམསྶ ཨིམིནཱཏི ཨིསྶཏི པདུསྶཏི, ཨཡམསྶ ཨིསྶཱ. སཙེ པནསྶ ཀཱཙི སམྤཏྟི ཧོཏི, ཏསྶཱ ཏེན སཱདྷཱརཎབྷཱཝཾ ན སཧཏི, ཨིདམསྶ མཙྪེརཾ. ལཱབྷཧེཏུ ཁོ པན ཨཏྟནོ སནྟེཔི དོསེ པཊིཙྪཱདེཏི, ཨཡམསྶ མཱཡཱ. ཨསནྟེཔི གུཎེ པཀཱསེཏི. ཨིདམསྶ སཱཋེཡྻཾ. སོ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ སཙེ ཡཐཱདྷིཔྤཱཡཾ ལཱབྷཾ ལབྷཏི, ཏེན ཐདྡྷོ ཧོཏི ཨམུདུཙིཏྟོ, ནཡིདཾ ཨེཝཾ ཀཱཏབྦནྟི ཨོཝདིཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻོ, ཨཡམསྶ ཐམྦྷོ. སཙེ པན ནཾ ཀོཙི ཀིཉྩི ཝདཏི ‘‘ནཡིདཾ ཨེཝཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི, ཏེན སཱརདྡྷཙིཏྟོ ཧོཏི བྷཱཀུཊིཀམུཁོ ‘‘ཀོ མེ ཏྭ’’ནྟི པསཡ྄ཧ བྷཱཎཱི, ཨཡམསྶ སཱརམྦྷོ. ཏཏོ ཐམྦྷེན ‘‘ཨཧམེཝ སེཡྻོ’’ཏི ཨཏྟཱནཾ མཉྙནྟོ མཱནཱི ཧོཏི. སཱརམྦྷེན ‘‘ཀེ ཨིམེ’’ཏི པརེ ཨཏིམཉྙནྟོ ཨཏིམཱནཱི, ཨཡམསྶ མཱནོ ཙ ཨཏིམཱནོ ཙ. སོ ཏེཧི མཱནཱཏིམཱནེཧི ཛཱཏིམདཱདིཨནེཀརཱུཔཾ མདཾ ཛནེཏི. མཏྟོ སམཱནོ ཀཱམགུཎཱདིབྷེདེསུ ཝཏྠཱུསུ པམཛྫཏི, ཨཡམསྶ མདོ ཙ པམཱདོ ཙཱཏི.

ཨེཝཾ ཨཱམིསདཱཡཱདོ ཨཔརིམུཏྟོ ཧོཏི ཨིམེཧི པཱཔཀེཧི དྷམྨེཧི ཨཉྙེཧི ཙ ཨེཝརཱུཔེཧི. ཨེཝཾ ཏཱཝེཏྠ པཧཱཏབྦདྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱ. པཧཱནུཔཱཡོ པཱཋཏོ ཙ ཨཏྠཏོ ཙ སབྦཏྠ ནིབྦིསེསོཡེཝ.

ཉཱཎཔརིཙཡཔཱཊཝཏྠཾ པནེཏྠ ཨཡཾ བྷེདོ ཙ ཀམོ ཙ བྷཱཝནཱནཡོ ཙ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ བྷེདོ ཏཱཝ, ཨཡཉྷི མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ ཀདཱཙི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཧོཏི, ཀདཱཙི སཏྟངྒིཀོ. ཨཡཉྷི ལོཀུཏྟརཔཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཧོཏི, ཨཝསེསཛ྄ཛྷཱནཝསེན སཏྟངྒིཀོ. ཨུཀྐཊྛནིདྡེསཏོ པནིདྷ ཨཊྛངྒིཀོཏི ཝུཏྟོ. ཨིཏོ པརཉྷི མགྒངྒཾ ནཏྠི. ཨེཝཾ ཏཱཝེཏྠ བྷེདོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ པན སབྦཀུསལཱནཾ སམྨཱདིཊྛི སེཊྛཱ, ཡཐཱཧ ‘‘པཉྙཱ ཧི སེཊྛཱ ཀུསལཱ ཝདནྟཱི’’ཏི (ཛཱ. ༢.༡༧.༨༡). ཀུསལཝཱརེ ཙ པུབྦངྒམཱ, ཡཐཱཧ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱདིཊྛི པུབྦངྒམཱ ཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཾ སམྨཱདིཊྛཱིཏི པཛཱནཱཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཾ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༣༦) ཝིཏྠཱརོ. ཡཐཱ ཙཱཧ ‘‘ཝིཛྫཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦངྒམཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ’’ཏི. ཏཔྤབྷཝཱབྷིནིབྦཏྟཱནི སེསངྒཱནི, ཡཐཱཧ ‘‘སམྨཱདིཊྛིསྶ སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི…པེ… སམྨཱསཏིསྶ སམྨཱསམཱདྷི པཧོཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༤༡). ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ཀམེན ཨེཏཱནི ཨངྒཱནི ཝུཏྟཱནཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཀམོ ཝེདིཏབྦོ.

བྷཱཝནཱནཡོཏི ཀོཙི སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཏི, ཀོཙི ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ པཋམཾ ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨཡཾ སམཐོ; སོ ཏཉྩ ཏཾསམྤཡུཏྟེ ཙ དྷམྨེ ཨནིཙྩཱདཱིཧི ཝིཔསྶཏི, ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ. ཨིཏི པཋམཾ སམཐོ, པཙྪཱ ཝིཔསྶནཱ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི. ཏསྶ སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝཡཏོ མགྒོ སཉྫཱཡཏི, སོ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏི བྷཱཝེཏི བཧུལཱིཀརོཏི, ཏསྶ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏོ བྷཱཝཡཏོ བཧུལཱིཀརོཏོ སཾཡོཛནཱནི པཧཱིཡནྟི, ཨནུསཡཱ བྱནྟཱིཧོནྟི, ཨེཝཾ སམཐཔུབྦངྒམཾ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཏི.

ཨིདྷ པནེཀཙྩོ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ སམཐཾ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱཝ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷེ ཨནིཙྩཱདཱིཧི ཝིཔསྶཏི, ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ. ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཏཏྠ ཛཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཝོསྶགྒཱརམྨཎཏོ ཨུཔྤཛྫཏི ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ སམཐོ. ཨིཏི པཋམཾ ཝིཔསྶནཱ པཙྪཱ སམཐོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི. ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝཡཏོ མགྒོ སཉྫཱཡཏི, སོ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏི…པེ… བཧུལཱིཀརོཏི, ཏསྶ ཏཾ མགྒཾ ཨཱསེཝཏོ…པེ… ཨནུསཡཱ བྱནྟཱིཧོནྟི (ཨ. ནི. ༤.༡༧༠; པཊི. མ. ༢.༡), ཨེཝཾ ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝེཏི.

སམཐཔུབྦངྒམཾ པན ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝཡཏོཔི ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ སམཐཾ བྷཱཝཡཏོཔི ལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ སམཐཝིཔསྶནཱ ཡུགནདྡྷཱཝ ཧོནྟི. ཨེཝམེཏྠ བྷཱཝནཱནཡོ ཝེདིཏབྦོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. བྷཡབྷེརཝསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི བྷཡབྷེརཝསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཨཐཱཏི ཨཝིཙྪེདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཁོཏི ཨཝདྷཱརཎཏྠེ, བྷགཝཏོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧཱརེ ཨཝིཙྪིནྣེཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཛཱཎུསྶོཎཱིཏི ནེཏཾ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཀཏནཱམཾ, ཨཔིཙ ཁོ ཋཱནནྟརཔཊིལཱབྷལདྡྷཾ. ཛཱཎུསྶོཎིཊྛཱནཾ ཀིར ནཱམེཏཾ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ, ཏཾ ཏསྶ རཉྙཱ དིནྣཾ, ཏསྨཱ ‘‘ཛཱནུསྶོཎཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. བྲཧྨཾ ཨཎཏཱིཏི བྲཱཧྨཎོ, མནྟེ སཛ྄ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདམེཝ ཧི ཛཱཏིབྲཱཧྨཎཱནཾ ནིརུཏྟིཝཙནཾ. ཨརིཡཱ པན བཱཧིཏཔཱཔཏྟཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཡེནཱཏི བྷུམྨཏྠེ ཀརཎཝཙནཾ, ཏསྨཱ ཡཏྠ བྷགཝཱ, ཏཏྠ ཨུཔསངྐམཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཡེན ཝཱ ཀཱརཎེན བྷགཝཱ དེཝམནུསྶེཧི ཨུཔསངྐམིཏབྦོ, ཏེན ཀཱརཎེན ཨུཔསངྐམཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཀེན ཙ ཀཱརཎེན བྷགཝཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦོ? ནཱནཔྤཀཱརགུཎཝིསེསཱདྷིགམཱདྷིཔྤཱཡེན, སཱདུཕལཱུཔབྷོགཱདྷིཔྤཱཡེན དིཛགཎེཧི ནིཙྩཕལིཏམཧཱརུཀྑོ ཝིཡ.

ཨུཔསངྐམཱིཏི ཙ གཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔསངྐམིཏྭཱཏི ཨུཔསངྐམནཔརིཡོསཱནདཱིཔནཾ. ཨཐ ཝཱ ཨེཝཾ གཏོ ཏཏོ ཨཱསནྣཏརཾ ཋཱནཾ བྷགཝཏོ སམཱིཔསངྑཱཏཾ གནྟྭཱཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདཱིཏི ཡཐཱ ཁམནཱིཡཱདཱིནི པུཙྪནྟོ བྷགཝཱ ཏེན, ཨེཝཾ སོཔི བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམཔྤཝཏྟམོདོ ཨཧོསི, སཱིཏོདཀཾ ཝིཡ ཨུཎྷོདཀེན སམྨོདིཏཾ ཨེཀཱིབྷཱཝཾ ཨགམཱསི. ཡཱཡ ཙ ‘‘ཀཙྩི ཏེ, བྷོ གོཏམ, ཁམནཱིཡཾ, ཀཙྩི ཡཱཔནཱིཡཾ, ཀཙྩི བྷོཏོ གོཏམསྶ གོཏམསཱཝཀཱནཉྩ ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ’’ཏིཨཱདིཀཱཡ ཀཐཱཡ སམྨོདི, ཏཾ པཱིཏིཔཱམོཛྫསངྑཱཏསམྨོདཛནནཏོ སམྨོདིཏུཾ ཡུཏྟབྷཱཝཏོ ཙ སམྨོདནཱིཡཾ, ཨཏྠབྱཉྫནམདྷུརཏཱཡ སུཙིརམྤི ཀཱལཾ སཱརེཏུཾ ནིརནྟརཾ པཝཏྟེཏུཾ ཨརཧརཱུཔཏོ སརིཏབྦབྷཱཝཏོ ཙ སཱརཱཎཱིཡཾ. སུཡྻམཱནསུཁཏོ ཙ སམྨོདནཱིཡཾ, ཨནུསྶརིཡམཱནསུཁཏོ ཙ སཱརཎཱིཡཾ. ཏཐཱ བྱཉྫནཔརིསུདྡྷཏཱཡ སམྨོདནཱིཡཾ, ཨཏྠཔརིསུདྡྷཏཱཡ སཱརཎཱིཡནྟི ཨེཝཾ ཨནེཀེཧི པརིཡཱཡེཧི སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ པརིཡོསཱཔེཏྭཱ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཡེནཏྠེན ཨཱགཏོ, ཏཾ པུཙྪིཏུཀཱམོ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཨེཀམནྟནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀནིདྡེསོ, ‘‘ཝིསམཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཝཏྟནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༧༠) ཝིཡ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནིསིནྣོ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཏཐཱ ནིསཱིདཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. བྷུམྨཏྠེ ཝཱ ཨེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ནིསཱིདཱིཏི ཨུཔཱཝིསི. པཎྜིཏཱ ཧི པུརིསཱ གརུཊྛཱནིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱསནཀུསལཏཱཡ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདནྟི, ཨཡཉྩ ནེསཾ ཨཉྙཏརོ, ཏསྨཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཀཐཾ ནིསིནྣོ པན ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཧོཏཱིཏི. ཚ ནིསཛྫདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ. སེཡྻཐིདཾ, ཨཏིདཱུརཾ ཨཙྩཱསནྣཾ ཨུཔརིཝཱཏཾ ཨུནྣཏཔདེསཾ ཨཏིསམྨུཁཾ ཨཏིཔཙྪཱཏི. ཨཏིདཱུརེ ནིསིནྣོ ཧི སཙེ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཨུཙྩཱསདྡེན ཀཐེཏབྦཾ ཧོཏི. ཨཙྩཱསནྣེ ནིསིནྣོ སངྒྷཊྚནཾ ཀརོཏི. ཨུཔརིཝཱཏེ ནིསིནྣོ སརཱིརགནྡྷེན བཱདྷཏི. ཨུནྣཏཔྤདེསེ ནིསིནྣོ ཨགཱརཝཾ པཀཱསེཏི. ཨཏིསམྨུཁཱ ནིསིནྣོ སཙེ དཊྛུཀཱམོ ཧོཏི, ཙཀྑུནཱ ཙཀྑུཾ ཨཱཧཙྩ དཊྛབྦཾ ཧོཏི. ཨཏིཔཙྪཱ ནིསིནྣོ སཙེ དཊྛུཀཱམོ ཧོཏི, གཱིཝཾ པསཱརེཏྭཱ དཊྛབྦཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཡམྤི ཨེཏེ ཚ ནིསཛྫདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ ནིསཱིདི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱི’’ཏི.

ཡེམེཏི ཡེ ཨིམེ. ཀུལཔུཏྟཱཏི དུཝིདྷཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟཱ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟཱ. ཏཏྠ ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན རཊྛཔཱལོ ནཱམ ཀུལཔུཏྟོ ཏསྨིཾཡེཝ ཐུལླཀོཊྛིཀེ ཨགྒཀུལསྶ པུཏྟོ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༢༩༤) ཨེཝཾ ཨཱགཏཱ ཨུཙྩཱཀུལཔྤསུཏཱ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟཱ ནཱམ. ‘‘ཡེ ཏེ ཀུལཔུཏྟཱ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༧༨) ཨེཝཾ ཨཱགཏཱ པན ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཀུལེ པསུཏཱཔི ཨཱཙཱརསམྤནྣཱ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟཱ ནཱམ. ཨིདྷ པན དྭཱིཧིཔི ཀཱརཎེཧི ཀུལཔུཏྟཱཡེཝ.

སདྡྷཱཏི སདྡྷཱཡ. ཨགཱརསྨཱཏི ཨགཱརཏོ. ཨནགཱརིཡནྟི པབྦཛྫཾ བྷིཀྑུབྷཱཝཉྩ. པབྦཛྫཱཔི ཧི ནཏྠེཏྠ ཨགཱརིཡནྟི ཨནགཱརིཡཱ, ཨགཱརསྶ ཧིཏཾ ཀསིགོརཀྑཱདིཀམྨམེཏྠ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. བྷིཀྑུཔི ནཏྠེཏསྶ ཨགཱརནྟི ཨནགཱརོ, ཨནགཱརསྶ བྷཱཝོ ཨནགཱརིཡཾ. པབྦཛིཏཱཏི ཨུཔགཏཱ, ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨནགཱརིཡསངྑཱཏཾ པབྦཛྫཾ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ཝཱ ཨུཔགཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པུབྦངྒམོཏི པུརཏོ གཱམཱི ནཱཡཀོ. བཧུཀཱརོཏི ཧིཏཀིརིཡཱཡ བཧཱུཔཀཱརོ. བྷཝཾ ཏེསཾ གོཏམོ སམཱདཔེཏཱཏི ཏེ ཀུལཔུཏྟེ བྷཝཾ གོཏམོ ཨདྷིསཱིལཱདཱིནི གཱཧེཏཱ སིཀྑཱཔེཏཱ. སཱ ཛནཏཱཏི སོ ཛནསམཱུཧོ. དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི དསྶནཱནུགཏིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཡནྡིཊྛིཀོ བྷཝཾ གོཏམོ ཡཾཁནྟིཀོ ཡཾརུཙིཀོ, ཏེཔི ཏནྡིཊྛིཀཱ ཧོནྟི ཏཾཁནྟིཀཱ ཏཾརུཙིཀཱཏི ཨཏྠོ.

ཀསྨཱ པནཱཡཾ ཨེཝམཱཧཱཏི? ཨེས ཀིར པུབྦེ ཨནེཀེ ཀུལཔུཏྟེ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟེ དེཝཔུཏྟེ ཝིཡ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི པརིཙཱརིཡམཱནེ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ སུསཾཝིཧིཏཱརཀྑེ དིསྭཱ, ཏེ ཨཔརེན སམཡེན བྷགཝཏོ མདྷུརརསཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སདྡྷཱཡ གྷརཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏྭཱ གྷཱསཙྪཱདནཔརམཏཱཡ སནྟུཊྛེ ཨཱརཉྙཀེསུ སེནཱསནེསུ ཀེནཙི ཨརཀྑིཡམཱནེཔི ཨནུསྶངྐིཏཱཔརིསངྐིཏེ ཧཊྛཔཧཊྛེ ཨུདགྒུདགྒེ ཨདྡས, དིསྭཱ ཙ ཨིམེསཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ‘‘ཨཡཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཀཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ‘‘སམཎཾ གོཏམ’’ནྟི བྷགཝཏི པསཱདཾ ཨལཏྠ. སོ ཏཾ པསཱདཾ ནིཝེདེཏུཾ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཏཾ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪནྟོ ཨབྦྷནུམོདནྟོ ཙ ཨེཝམེཏཾ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཝཙནསམྤཊིཙྪནཱནུམོདནཏྠོཡེཝ ཧི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨེཝནྟི ནིཔཱཏོ. མམཾ ཨུདྡིསྶཱཏི མཾ ཨུདྡིསྶ. སདྡྷཱཏི སདྡྷཱཡེཝ. ན ཨིཎཊྛཱ ན བྷཡཊྚཱཏིཨཱདཱིནི སནྡྷཱཡཱཧ. ཨཱིདིསཱནཾཡེཝ ཧི བྷགཝཱ པུབྦངྒམོ, ན ཨིཏརེསཾ. དུརབྷིསམྦྷཝཱནི ཧཱིཏི སམྦྷཝིཏུཾ དུཀྑཱནི དུསྶཧཱནི, ན སཀྐཱ ཨཔྤེསཀྑེཧི ཨཛ྄ཛྷོགཱཧིཏུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནཱིཏི ཨརཉྙཱནི ཙ ཝནཔཏྠཱནི ཙ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨབྷིདྷམྨེ ནིཔྤརིཡཱཡེན, ‘‘ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཨིནྡཁིལཱ སབྦམེཏཾ ཨརཉྙ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏཐཱཔི ཡནྟཾ ‘‘པཉྩདྷནུསཏིཀཾ པཙྪིམ’’ནྟི ཨཱརཉྙིཀངྒནིཔྥཱདཀཾ སེནཱསནཾ ཝུཏྟཾ, ཏདེཝ ཨདྷིཔྤེཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝནཔཏྠནྟི གཱམནྟཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨནུཔཙཱརཊྛཱནཾ, ཡཏྠ ན ཀསཱིཡཏི ན ཝཔཱིཡཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཝནཔཏྠནྟི དཱུརཱནམེཏཾ སེནཱསནཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཝནཔཏྠནྟི ཝནསཎྜཱནམེཏཾ སེནཱསནཱནཾ, ཝནཔཏྠནྟི བྷིཾསནཀཱནམེཏཾ, ཝནཔཏྠནྟི སལོམཧཾསཱནམེཏཾ, ཝནཔཏྠནྟི པརིཡནྟཱནམེཏཾ, ཝནཔཏྠནྟི ན མནུསྶཱུཔཙཱརཱནམེཏཾ སེནཱསནཱནཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. ཨེཏྠ ཙ པརིཡནྟཱནནྟི ཨིམམེཀཾ པརིཡཱཡཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཔརིཡཱཡེཧི ཝནཔཏྠཱནི ཝེདིཏབྦཱནཱི. པནྟཱནཱིཏི པརིཡནྟཱནི ཨཏིདཱུརཱནི. དུཀྐརཾ པཝིཝེཀནྟི ཀཱཡཝིཝེཀཾ དུཀྐརཾ. དུརབྷིརམནྟི ཨབྷིརམིཏུཾ ན སུཁཾ. ཨེཀཏྟེཏི ཨེཀཱིབྷཱཝེ. ཀིཾ དསྶེཏི? ཀཱཡཝིཝེཀེ ཀཏེཔི ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ཨབྷིརམཱཔེཏུཾ དུཀྐརཾ. དྭཡཾདྭཡཱརཱམོ ཧི ཨཡཾ ལོཀོཏི. ཧརནྟི མཉྙེཏི ཧརནྟི ཝིཡ གྷསནྟི ཝིཡ. མནོཏི མནཾ. སམཱདྷིཾ ཨལབྷམཱནསྶཱཏི ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨལབྷནྟསྶ. ཀིཾ དསྶེཏི? ཨཱིདིསསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིཎཔཎྞམིགཱདིསདྡེཧི ཝིཝིདྷེཧི ཙ བྷིཾསནཀེཧི ཝནཱནི ཙིཏྟཾ ཝིཀྑིཔནྟི མཉྙེཏི, སབྦཾ བྲཱཧྨཎོ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཨརཉྙཝཱསེ (ཝིབྷ. ༥༢༩) ཝིམྷིཏོ ཨཱཧ.

ཀཱཡཀམྨནྟཝཱརཀཐཱ

༣༥. ཨཐསྶ བྷགཝཱ པུརིམནཡེནེཝ ‘‘ཨེཝམེཏཾ བྲཱཧྨཎཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཏཾ ཏཾ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨབྦྷནུམོདིཏྭཱ ཙ ཡསྨཱ སོལ༹སསུ ཋཱནེསུ ཨཱརམྨཎཔརིགྒཧརཧིཏཱནཾཡེཝ ཏཱདིསཱནི སེནཱསནཱནི དུརབྷིསམྦྷཝཱནི, ན ཏེསུ ཨཱརམྨཎཔརིགྒཱཧཡུཏྟཱནཾ, ཨཏྟནཱ ཙ བོདྷིསཏྟོ སམཱནོ ཏཱདིསོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཨཏྟནོ ཏཱདིསཱནཾ སེནཱསནཱནཾ དུརབྷིསམྦྷཝཏཾ དསྶེཏུཾ, མཡ྄ཧམྤི ཁོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ པུབྦེཝ སམྦོདྷཱཏི སམྦོདྷཏོ པུབྦེཝ, ཨརིཡམགྒཔྤཏྟིཏོ ཨཔརབྷཱགེཡེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨནབྷིསམྦུདྡྷསྶཱཏི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཙཏུསཙྩསྶ. བོདྷིསཏྟསྶེཝ སཏོཏི བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟསྶེཝ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨདྷིགནྟུཾ ཨརཧསཏྟསྶེཝ སཏོ, བོདྷིཡཱ ཝཱ སཏྟསྶེཝ ལགྒསྶེཝ སཏོ. དཱིཔངྐརསྶ ཧི བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ ཨཊྛདྷམྨསམོདྷཱནེན ཨབྷིནཱིཧཱརསམིདྡྷིཏོ པབྷུཏི ཏཐཱགཏོ བོདྷིཡཱ སཏྟོ ལགྒོ ‘‘པཏྟབྦཱ མཡཱ ཨེསཱ’’ཏི ཏདདྷིགམཱཡ པརཀྐམཾ ཨམུཉྩནྟོཡེཝ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ བོདྷིསཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧནྟི ཏསྶ ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟསྶེཝ སཏོ མཡ྄ཧཾ. ཡེ ཁོ ཀེཙི སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱཏི ཡེ ཀེཙི པབྦཛྫཱུཔགཏཱ ཝཱ བྷོཝཱདིནོ ཝཱ.

ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིནཱ ཀཱཡཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏཱ. ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསཧེཏཱུཏི ཨཔརིསུདྡྷསྶ ཀཱཡཀམྨནྟསངྑཱཏསྶ ཨཏྟནོ དོསསྶ ཧེཏུ, ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཀཱརཎཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧཝེཏི ཨེཀཾསཝཙནེ ནིཔཱཏོ. ཨཀུསལནྟི སཱཝཛྫཾ ཨཀྑེམཉྩ. བྷཡབྷེརཝནྟི བྷཡཉྩ བྷེརཝཉྩ. ཙིཏྟུཏྲཱསསྶ ཙ བྷཡཱནཀཱརམྨཎསྶ ཙེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཏྲ བྷཡཾ སཱཝཛྫཊྛེན ཨཀུསལཾ, བྷེརཝཾ ཨཀྑེམཊྛེནཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཝ྄ཧཱཡནྟཱིཏི པཀྐོསནྟི. ཀཐཾ? ཏེ ཧི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི ཀཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨཡུཏྟམཀམྷཱ, སཙེ ནོ ཏེ ཛཱནེཡྻུཾ, ཡེསཾ ཨཔརཛ྄ཛྷིམྷཱ, ཨིདཱནི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཱདེཡྻུ’’ནྟི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ གུམྦནྟརེ ཝཱ ནིསཱིདནྟི. ཏེ ‘‘ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཏིཎསདྡཾ ཝཱ པཎྞསདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ, ཨིདཱནིམྷཱ ནཊྛཱ’’ཏི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི, ཨཱགནྟྭཱ པརེཧི པརིཝཱརིཏཱ ཝིཡ བདྡྷཱ ཝདྷིཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི པཀྐོསནྟི.

ན ཁོ པནཱཧཾ…པེ… པཊིསེཝཱམཱིཏི ཨཧཾ ཁོ པན ཨཔརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟོ ཧུཏྭཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི ན པཊིསེཝཱམི. ཡེ ཧི ཝོཏི ཨེཏྠ ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨརིཡཱ ཝུཙྩནྟི བུདྡྷཱ ཙ བུདྡྷསཱཝཀཱ ཙ. པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཱཏི ཨཱིདིསཱ ཧུཏྭཱ. ཏེསམཧཾ ཨཉྙཏརོཏི ཏེསཾ ཨཧམྤི ཨེཀོ ཨཉྙཏརོ. བོདྷིསཏྟོ ཧི གཧཊྛོཔི པབྦཛིཏོཔི པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟོཝ ཧོཏི. བྷིཡྻོཏི ཨཏིརེཀཏྠེ ནིཔཱཏོ. པལློམནྟི པནྣལོམཏཾ, ཁེམཾ སོཏྠིབྷཱཝནྟི ཨཏྠོ. ཨཱཔཱདིནྟི ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཏིརེཀཾ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཨཏིརེཀེན ཝཱ སོཏྠིབྷཱཝམཱཔཛྫིནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨརཉྙེ ཝིཧཱརཱཡཱཏི ཨརཉྙེ ཝིཧཱརཏྠཱཡ.

ཀཱཡཀམྨནྟཝཱརཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝཙཱིཀམྨནྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ

༣༦. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཝཙཱིཀམྨནྟཝཱརེ ཏཱཝ ཨཔརིསུདྡྷཝཙཱིཀམྨནྟཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན མུསཱཝཱདཱདིནཱ ཝཙཱིཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏཱ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ མུསཱཝཱདེན པརསྶ ཨཏྠཾ བྷཉྫིཏྭཱ, པིསུཎཝཱཙཱཡ མིཏྟབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཕརུསཝཱཙཱཡ པརེསཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ མམྨཱནི ཏུདིཏྭཱ ནིརཏྠཀཝཱཙཱཡ པརསཏྟཱནཾ ཀམྨནྟེ ནཱསེཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨཡུཏྟམཀམྷཱ, སཙེ ནོ ཏེ ཛཱནེཡྻུཾ, ཡེསཾ ཨཔརཛ྄ཛྷིམྷཱ, ཨིདཱནི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེཡྻུ’’ནྟི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ གུམྦནྟརེ ཝཱ ནིསཱིདནྟི. ཏེ ‘‘ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཏིཎསདྡཾ ཝཱ པཎྞསདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིདཱནིམྷཱ ནཊྛཱ’’ཏི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི ཨཱགནྟྭཱ པརེཧི པརིཝཱརིཏཱ ཝིཡ བདྡྷཱ ཝདྷིཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི, པཀྐོསནྟི.

མནོཀམྨནྟཝཱརེ ཨཔརིསུདྡྷམནོཀམྨནྟཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདིནཱ མནོཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏཱ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏེསུ བྷཎྜེསུ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པརསྶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པརསཏྟེ མིཙྪཱདསྶནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ མཡཾ ཨཡུཏྟམཀམྷཱ…པེ… ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི པཀྐོསནྟི.

ཨཱཛཱིཝཝཱརེ ཨཔརིསུདྡྷཱཛཱིཝཱཏི ཨཔརིསུདྡྷེན ཝེཛྫཀམྨདཱུཏཀམྨཝཌྜྷིཔཡོགཱདིནཱ ཨེཀཝཱིསཏིཨནེསནབྷེདེན ཨཱཛཱིཝེན སམནྣཱགཏཱ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ ཨེཝཾ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏྭཱ སུཎནྟི – ‘‘སཱསནསོདྷཀཱ ཀིར ཏེཔིཊཀཱ བྷིཀྑཱུ སཱསནཾ སོདྷེཏུཾ ནིཀྑནྟཱ, ཨཛྫ ཝཱ སྭེ ཝཱ ཨིདྷཱགམིསྶནྟཱི’’ཏི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ…པེ… ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི. ཏེ ཧི ཨཱགནྟྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ གཧིཏཱ ཝིཡ ཨོདཱཏཝཏྠནིཝཱསིཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟཱིཏི. སེསཾ ཏཱདིསམེཝ.

༣༧. ཨིཏོ པརཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུཏིཨཱདཱིསུ ཀིཉྩཱཔི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ མནོཀམྨནྟེན སངྒཧིཏཱ ཏཐཱཔི ནཱིཝརཎཝསེན པུན ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུཏི པརབྷཎྜཱདིཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནསཱིལཱ. ཀཱམེསུ ཏིབྦསཱརཱགཱཏི ཝཏྠུཀཱམེསུ བཧལཀིལེསརཱགཱ, ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱནཾ ཨརཉྙེ ཝིཧརནྟཱནཾ དིཝཱ དིཊྛཾ རཏྟིཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི – ‘‘ཏེ ཨཱཀུལཙིཏྟཱ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི, རཛྫུཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ དིསྭཱ སཔྤསཉྙིནོ ཧོནྟི, ཁཱཎུཾ དིསྭཱ ཡཀྑསཉྙིནོ, ཐལཾ ཝཱ པབྦཏཾ ཝཱ དིསྭཱ ཧཏྠིསཉྙིནོ སཔྤཱདཱིཧི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཱདིཏཱ ཝིཡ ཧོནྟཱི’’ཏི. སེསཾ ཏཱདིསམེཝ.

༣༨. བྱཱཔནྣཙིཏྟཱཏི པཀཏིབྷཱཝཝིཛཧནེན ཝིཔནྣཙིཏྟཱ. ཀིལེསཱནུགཏཉྷི ཙིཏྟཾ པཀཏིབྷཱཝཾ ཝིཛཧཏི, པུརཱཎབྷཏྟབྱཉྫནཾ ཝིཡ པཱུཏིཀཾ ཧོཏི. པདུཊྛམནསངྐཔྤཱཏི པདུཊྛཙིཏྟསངྐཔྤཱ, ཨབྷདྲཀེན པརེསཾ ཨནཏྠཛནཀེན ཙིཏྟསངྐཔྤེན སམནྣཱགཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? བྷཡབྷེརཝཱཝ྄ཧཱཡནཾ ཨིཏོ པབྷུཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཏྠ པན ཝིསེསོ བྷཝིསྶཏི, ཏཏྠ ཝཀྑཱམ. ན ཁོ པནཱཧཾ བྱཱཔནྣཙིཏྟོཏི ཨེཏྠ པན མེཏྟཙིཏྟོ ཨཧཾ ཧིཏཙིཏྟོཏི དསྶེཏི, ཨཱིདིསཱ ཧི བོདྷིསཏྟཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟདོསཔཊིཔཀྑཝསེན བོདྷིསཏྟསྶ གུཎཱ ཝཎྞེཏབྦཱ.

༣༩. ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏཱཏི ཙིཏྟགེལཉྙབྷཱུཏེན ཐིནེན སེསནཱམཀཱཡགེལཉྙབྷཱུཏེན མིདྡྷེན ཙ པརིཡུཊྛིཏཱ, ཨབྷིབྷཱུཏཱ གཧིཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏེ ནིདྡཱབཧུལཱ ཧོནྟི.

༤༠. ཨུདྡྷཏཱཏི ཨུདྡྷཙྩཔཀཏིཀཱ ཝིཔྥནྡམཱནཙིཏྟཱ, ཨུདྡྷཙྩེན ཧི ཨེཀཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཝིཔྥནྡཏི དྷཛཡཊྛིཡཾ ཝཱཏེན པཊཱཀཱ ཝིཡ. ཨཝཱུཔསནྟཙིཏྟཱཏི ཨནིབྦུཏཙིཏྟཱ, ཨིདྷ ཀུཀྐུཙྩཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༤༡. ཀངྑཱི ཝིཙིཀིཙྪཱིཏི ཨེཏྠ ཨེཀམེཝིདཾ པཉྩམཾ ནཱིཝརཎཾ. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིདནྟི ཨཱརམྨཎཾ ཀངྑནཏོ ཀངྑཱ, ཨིདམེཝིདནྟི ནིཙྪེཏུཾ ཨསམཏྠབྷཱཝཏོ ཝིཙིཀིཙྪཱཏི ཝུཙྩཏི, ཏེན སམནྣཱགཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཀངྑཱི ཝིཙིཀིཙྪཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ.

༤༢. ཨཏྟུཀྐཾསནཀཱ པརཝམྦྷཱིཏི ཡེ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསེནྟི ཨུཀྑིཔནྟི, ཨུཙྩེ ཋཱནེ ཋཔེནྟི, པརཉྩ ཝམྦྷེནྟི གརཧནྟི ནིནྡནྟི, ནཱིཙེ ཋཱནེ ཋཔེནྟི, ཏེསམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ པརེཧི ‘‘ཨསུཀོ ཙ ཀིར ཨསུཀོ ཙ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསེནྟི, ཨམྷེ གརཧནྟི, དཱསེ ཝིཡ ཀརོནྟི, གཎྷཐ ནེ’’ཏི ཨནུབདྡྷཱ པལཱཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ གུམྦནྟརེ ཝཱཏི ཀཱཡཀམྨནྟསདིསཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

༤༣. ཚམྦྷཱིཏི ཀཱཡཐམྦྷནལོམཧཾསནཀརེན ཐམྦྷེན སམནྣཱགཏཱ. བྷཱིརུཀཛཱཏིཀཱཏི བྷཱིརུཀཔཀཏིཀཱ, གཱམདཱརཀཱ ཝིཡ བྷཡབཧུལཱ ཨསཱུརཱ ཀཱཏརཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༤༤. ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀནྟི ཨེཏྠ ལབྦྷཏཱིཏི ལཱབྷོ, ཙཏུནྣཾ པཙྩཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སཀྐཱརོཏི སུནྡརཀཱརོ, པཙྩཡཱ ཨེཝ ཧི པཎཱིཏཔཎཱིཏཱ སུནྡརསུནྡརཱ ཙ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཀཏཱ སཀྐཱརཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཡཱ ཙ པརེཧི ཨཏྟནོ གཱརཝཀིརིཡཱ པུཔྥཱདཱིཧི ཝཱ པཱུཛཱ. སིལོཀོཏི ཝཎྞབྷཎནཾ ཨེཏཾ, ལཱབྷཉྩ སཀྐཱརཉྩ སིལོཀཉྩ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ. ནིཀཱམཡམཱནཱཏི པཏྠཡམཱནཱ. བྷཡབྷེརཝཱཝ྄ཧཱཡནཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུཝཱརསདིསམེཝ. ཏདཏྠདཱིཔཀཾ པནེཏྠ པིཡགཱམིཀཝཏྠུཾ ཀཐེནྟི –

ཨེཀོ ཀིར པིཡགཱམིཀོ ནཱམ བྷིཀྑུ སམཱདིནྣདྷུཏངྒཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ལཱབྷཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧམྤི དྷུཏངྒཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ལཱབྷཾ ཨུཔྤཱདེམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སོསཱནིཀངྒཾ སམཱདཱཡ སུསཱནེ ཝསཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ ཀམྨམུཏྟོ ཛརགྒཝོ དིཝཱ གོཙརེ ཙརིཏྭཱ རཏྟིཾ ཏསྨིཾ སུསཱནེ པུཔྥགུམྦེ སཱིསཾ ཀཏྭཱ རོམནྠཡམཱནོ ཨཊྛཱསི. པིཡགཱམིཀོ རཏྟིཾ ཙངྐམནཱ ནིཀྑནྟོ ཏསྶ ཧནུསདྡཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨདྡྷཱ མཾ ལཱབྷགིདྡྷོ ཨེས སུསཱནེ ཝསཏཱིཏི ཉཏྭཱ དེཝརཱཛཱ ཝིཧེཋེཏུཾ ཨཱགཏོ’’ཏི, སོ ཛརགྒཝསྶ པུརཏོ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘སཔྤུརིས དེཝརཱཛ ཨཛྫ མེ ཨེཀརཏྟིཾ ཁམ, སྭེ པཊྛཱཡ ན ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ནམསྶམཱནོ སབྦརཏྟིཾ ཡཱཙནྟོ ཨཊྛཱསི. ཏཏོ སཱུརིཡེ ཨུཊྛིཏེ ཏཾ དིསྭཱ ཀཏྟརཡཊྛིཡཱ པཧརིཏྭཱ པལཱཔེསི ‘‘སབྦརཏྟིཾ མཾ བྷིཾསཱཔེསཱི’’ཏི.

༤༥. ཀུསཱིཏཱཏི ཀོསཛྫཱནུགཏཱ. ཧཱིནཝཱིརིཡཱཏི ཧཱིནཱ ཝཱིརིཡེན ཝིརཧིཏཱ ཝིཡུཏྟཱ, ནིབྦཱིརིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀུསཱིཏཱ ཀཱཡིཀཝཱིརིཡཱརམྦྷཝིརཧིཏཱ ཧོནྟི, ཧཱིནཝཱིརིཡཱ ཙེཏསིཀཝཱིརིཡཱརམྦྷཝིརཧིཏཱ. ཏེ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཏེསཾ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱནནྟི སབྦཾ པུབྦསདིསམེཝ.

༤༦. མུཊྛསྶཏཱིཏི ནཊྛསྶཏཱི. ཨསམྤཛཱནཱཏི པཉྙཱརཧིཏཱ, ཨིམསྶ ཙ པཊིཔཀྑེ ‘‘ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱིཧམསྨཱི’’ཏི ཝཙནཏོ སཏིབྷཱཛནིཡམེཝེཏཾ. པཉྙཱ པནེཏྠ སཏིདུབྦལྱདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. དུཝིདྷཱ ཧི སཏི པཉྙཱསམྤཡུཏྟཱ པཉྙཱཝིཔྤཡུཏྟཱ ཙ. ཏཏྠ པཉྙཱསམྤཡུཏྟཱ བལཝཏཱི, ཝིཔྤཡུཏྟཱ དུབྦལཱ, ཏསྨཱ ཡདཱཔི ཏེསཾ སཏི ཧོཏི, ཏདཱཔི ཨསམྤཛཱནནྟཱ མུཊྛསྶཏཱིཡེཝ ཏེ, དུབྦལཱཡ སཏིཡཱ སཏིཀིཙྩཱབྷཱཝཏོཏི ཨེཏམཏྠཾ དཱིཔེཏུཾ ‘‘ཨསམྤཛཱནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏེ ཨེཝཾ མུཊྛསྶཏཱི ཨསམྤཛཱནཱ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི སབྦཾ པུབྦསདིསམེཝ.

༤༧. ཨསམཱཧིཏཱཏི ཨུཔཙཱརཔྤནཱསམཱདྷིཝིརཧིཏཱ. ཝིབྦྷནྟཙིཏྟཱཏི ཨུབྦྷནྟཙིཏྟཱ. སམཱདྷིཝིརཧེན ལདྡྷོཀཱསེན ཨུདྡྷཙྩེན ཏེསཾ སམཱདྷིཝིརཧཱནཾ ཙིཏྟཾ ནཱནཱརམྨཎེསུ པརིབྦྷམཏི, ཝནམཀྐཊོ ཝིཡ ཝནསཱཁཱསུ ཨུདྡྷཙྩེན ཨེཀཱརམྨཎེ ཝིཔྥནྡཏི. པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེན ཏེ ཨེཝཾ ཨསམཱཧིཏཱ ཝིབྦྷནྟཙིཏྟཱ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི སབྦཾ པུབྦསདིསམེཝ.

༤༨. དུཔྤཉྙཱཏི ནིཔྤཉྙཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པཉྙཱ པན དུཊྛཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨེལ༹མཱུགཱཏི ཨེལམུཁཱ, ཁ-ཀཱརསྶ ག-ཀཱརོ ཀཏོ. ལཱལམུཁཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དུཔྤཉྙཱནཉྷི ཀཐེནྟཱནཾ ལཱལཱ མུཁཏོ གལཏི, ལཱལཱ ཙ ཨེལཱཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ ‘‘པསྶེལམཱུགཾ ཨུརགཾ དུཛྫིཝ྄ཧ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཏེ ‘‘ཨེལ༹མཱུགཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ‘‘ཨེལམུཁཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ‘‘ཨེལམུགཱ’’ཏི ཀེཙི པཋནྟི, ཨཔརེ ‘‘ཨེལམུཀཱ’’ཏིཔི, སབྦཏྠ ‘‘ཨེལམུཁཱ’’ཏི ཨཏྠོ. ཏེ ཀཐཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཝ྄ཧཱཡནྟི? ཏེ དུཔྤཉྙཱ ཨེལ༹མཱུགཱ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཏེསཾ ཨཝཝཏྠིཏཱརམྨཎཱནཾ ཨརཉྙེ ཝིཧརནྟཱནཾ དིཝཱ དིཊྛཾ རཏྟིཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི ‘‘ཏེ ཨཱཀུལཙིཏྟཱ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཏསནྟི ཝིཏྟསནྟི, རཛྫུཾ ཝཱ ལཏཾ ཝཱ དིསྭཱ སཔྤསཉྙིནོ ཧོནྟི, ཁཱཎུཾ དིསྭཱ ཡཀྑསཉྙིནོ, ཐལཾ ཝཱ པབྦཏཾ ཝཱ དིསྭཱ ཧཏྠིསཉྙིནོ སཔྤཱདཱིཧི ཨནཡཝྱསནཾ ཨཱཔཱདིཏཱ ཝིཡ ཧོནྟཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཏྟནི སམཱརོཔནཊྛེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟི པཀྐོསནྟི. པཉྙཱསམྤནྣོཧམསྨཱིཏི ཨེཏྠ པཉྙཱསམྤནྣོཏི པཉྙཱཡ སམྤནྣོ སམནྣཱགཏོ, ནོ ཙ ཁོ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ, ན མགྒཔཉྙཱཡ, ཨཔིཙ ཁོ པན ཨིམེསུ སོལ༹སསུ ཋཱནེསུ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནཔཉྙཱཡཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཝཙཱིཀམྨནྟཝཱརཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སོལ༹སཊྛཱནཱརམྨཎཔརིགྒཧོ ནིཊྛིཏོ.

བྷཡབྷེརཝསེནཱསནཱདིཝཎྞནཱ

༤༩. ཏསྶ མཡ྄ཧནྟི ཀོ ཨནུསནྡྷི? བོདྷིསཏྟོ ཀིར ཨིམཱནི སོལ༹སཱརམྨཎཱནི པརིགྒཎྷནྟོ ཙ བྷཡབྷེརཝཾ ཨདིསྭཱ བྷཡབྷེརཝཾ ནཱམ ཨེཝརཱུཔཱསུ རཏྟཱིསུ ཨེཝརཱུཔེ སེནཱསནེ ཙ པཉྙཱཡཏི, ཧནྡ ནཾ ཏཏྠཱཔི གཝེསིསྶཱམཱིཏི བྷཡབྷེརཝགཝེསནམཀཱསི, ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨིདཱནི བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེནྟོ ཏསྶ མཡ྄ཧནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཡཱ ཏཱཏི ཨུབྷཡམེཏཾ རཏྟཱིནཾཡེཝ ཨུདྡེསནིདྡེསཝཙནཾ. ཨབྷིཉྙཱཏཱཏི ཨེཏྠ ཨབྷཱིཏི ལཀྑཎཏྠེ ཨུཔསགྒོ. ཏསྨཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱཏི ཙནྡཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཙནྡཔརིཀྑཡེནཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ལཀྑཎེཧི ཉཱཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨབྷིལཀྑིཏཱཏི ཨེཏྠ ཨུཔསགྒམཏྟམེཝ, ཏསྨཱ ཨབྷིལཀྑིཏཱཏི ལཀྑཎཱིཡཱ ཨིཙྩེཝ ཨཏྠོ, ཨུཔོསཐསམཱདཱནདྷམྨསྶཝནཔཱུཛཱསཀྐཱརཱདིཀརཎཏྠཾ ལཀྑེཏབྦཱ སལླཀྑེཏབྦཱ ཨུཔལཀྑེཏབྦཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཙཱཏུདྡསཱིཏི པཀྑསྶ པཋམདིཝསཏོ པབྷུཏི ཙཏུདྡསནྣཾ པཱུརཎཱི ཨེཀཱ རཏྟི. ཨེཝཾ པཉྩདསཱི ཨཊྛམཱི ཙ. པཀྑསྶཱཏི སུཀྐཔཀྑསྶ ཀཎྷཔཀྑསྶ ཙ. ཨེཏཱ ཏིསྶོ ཏིསྶོ ཀཏྭཱ ཚ རཏྟིཡོ, ཏསྨཱ སབྦཏྠ པཀྑཝཙནཾ ཡོཛེཏབྦཾ ‘‘པཀྑསྶ ཙཱཏུདྡསཱི པཀྑསྶ པཉྩདསཱི པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི’’ཏི. ཨཐ པཉྩམཱི ཀསྨཱ ན གཧིཏཱཏི? ཨསབྦཀཱལིཀཏྟཱ. བུདྡྷེ ཀིར བྷགཝཏི ཨནུཔྤནྣེཔི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཨཔརིནིབྦུཏེཔི པཉྩམཱི ཨནབྷིལཀྑིཏཱཡེཝ, པརིནིབྦུཏེ པན དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརཱ ཙིནྟེསུཾ ‘‘དྷམྨསྶཝནཾ ཙིརེན ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏོ སམྨནྣིཏྭཱ པཉྩམཱིཏི དྷམྨསྶཝནདིཝསཾ ཋཔེསུཾ, ཏཏོ པབྷུཏི སཱ ཨབྷིལཀྑིཏཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝཾ ཨསབྦཀཱལིཀཏྟཱ ཨེཏྠ ན གཧིཏཱཏི.

ཏཐཱརཱུཔཱསཱུཏི ཏཐཱཝིདྷཱསུ. ཨཱརཱམཙེཏིཡཱནཱིཏི པུཔྥཱརཱམཕལཱརཱམཱདཡོ ཨཱརཱམཱ ཨེཝ ཨཱརཱམཙེཏིཡཱནི. ཙིཏྟཱིཀཏཊྛེན ཧི ཙེཏིཡཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི, པཱུཛནཱིཡཊྛེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝནཙེཏིཡཱནཱིཏི བལིཧརཎཝནསཎྜསུབྷགཝནདེཝསཱལཝནཱདཱིནི ཝནཱནིཡེཝ ཝནཙེཏིཡཱནི. རུཀྑཙེཏིཡཱནཱིཏི གཱམནིགམཱདིདྭཱརེསུ པཱུཛནཱིཡརུཀྑཱཡེཝ རུཀྑཙེཏིཡཱནི. ལོཀིཡཱ ཧི དིབྦཱདྷིཝཏྠཱཏི ཝཱ མཉྙམཱནཱ ཏེསུཡེཝ ཝཱ དིབྦསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ ཨཱརཱམཝནརུཀྑེ ཙིཏྟཱིཀརོནྟི, པཱུཛེནྟི, ཏེན ཏེ སབྦེཔི ཙེཏིཡཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. བྷིཾསནཀཱནཱིཏི བྷཡཛནཀཱནི, པསྶཏོཔི སུཎཏོཔི བྷཡཾ ཛནེནྟི. སལོམཧཾསཱནཱིཏི སཧེཝ ལོམཧཾསེན ཝཏྟནྟི, པཝིསམཱནསྶེཝ ལོམཧཾསཛནནཏོ. ཨཔྤེཝ ནཱམ པསྶེཡྻནྟི ཨཔི ནཱམ ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ པསྶེཡྻམེཝ. ཨཔརེན སམཡེནཱཏི, ‘‘ཨེཏདཧོསི ཡཾནཱུནཱཧ’’ནྟི ཨེཝཾ ཙིནྟིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙེན ཀཱལེན.

ཏཏྠ ཙ མེ བྲཱཧྨཎ ཝིཧརཏོཏི ཏཐཱརཱུཔེསུ སེནཱསནེསུ ཡཾ ཡཾ མནུསྶཱནཾ ཨཱཡཱཙནཨུཔཧཱརཀརཎཱརཧཾ ཡཀྑཊྛཱནཾ པུཔྥདྷཱུཔམཾསརུཧིརཝསཱམེདཔིཧཀཔཔྥཱསསུརཱམེརཡཱདཱིཧི ཨོཀིཎྞཀིལིནྣདྷརཎིཏལཾ ཨེཀནིཔཱཏཾ ཝིཡ ཡཀྑརཀྑསཔིསཱཙཱནཾ, ཡཾ དིཝཱཔི པསྶནྟཱནཾ ཧདཡཾ མཉྙེ ཕལཏི, ཏཾ ཋཱནཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཙ མེ, བྲཱཧྨཎ, ཝིཧརཏོ’’ཏི. མགོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏཱིཏི སིངྒཱནི ཝཱ ཁུརཱནི ཝཱ ཀོཊྚེནྟོ གོཀཎྞཁགྒདཱིཔིཝརཱཧཱདིབྷེདོ མགོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, སབྦཙཏུཔྤདཱནཉྷི ཨིདྷ མགོཏི ནཱམཾ. ཀཏྠཙི པན ཀཱལ༹སིངྒཱལོཔི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨུསབྷསྶེཝ ཏེ ཁནྡྷོ, སཱིཧསྶེཝ ཝིཛམྦྷིཏཾ;

མགརཱཛ ནམོ ཏྱཏྠུ, ཨཔི ཀིཉྩི ལབྷཱམསེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༣.༡༣༣);

མོརོ ཝཱ ཀཊྛཾ པཱཏེཏཱིཏི མོརོ ཝཱ སུཀྑཀཊྛཾ རུཀྑཏོ ཙཱལེཏྭཱ པཱཏེཏི. མོརགྒཧཎེན ཙ ཨིདྷ སབྦཔཀྑིགྒཧཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏེན ཡོ ཀོཙི པཀྑཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ མོརོ ཝཱཏི ཝཱ སདྡེན ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི པཀྑཱིཏི. ཨེས ནཡོ པུརིམེ མགགྒཧཎེཔི. ཝཱཏོ ཝཱ པཎྞཀསཊཾ ཨེརེཏཱིཏི ཝཱཏོ ཝཱ པཎྞཀཙཝརཾ གྷཊྚེཏི. ཨེཏཾ ནཱུན ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨཱགཙྪཏཱིཏི ཡམེཏཾ ཨཱགཙྪཏི, ཏཾ བྷཡབྷེརཝཾ ནཱུནཱཏི. ཨིཏོ པབྷུཏི ཙ ཨཱརམྨཎམེཝ བྷཡབྷེརཝནྟི ཝེདིཏབྦཾ. པརིཏྟསྶ ཙ ཨདྷིམཏྟསྶ ཙ བྷཡསྶ ཨཱརམྨཎཏྟཱ སུཁཱརམྨཎཾ རཱུཔཾ སུཁམིཝ. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨཉྙདཏྠུ བྷཡཔཊིཀངྑཱི ཝིཧརཱམཱིཏི ཨཧཾ ཁོ ཀིཾ ཀཱརཎཾ ཨེཀཾསེནེཝ བྷཡཾ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨིཙྪམཱནོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརཱམི.

ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏསྶཱཏི ཡེན ཡེན ཨིརིཡཱཔཐེན བྷཱུཏསྶ བྷཝིཏསྶ སཏོ ཝཏྟམཱནསྶ སམངྒཱིབྷཱུཏསྶ ཝཱ. མེཏི མམ སནྟིཀེ. ཏཐཱབྷཱུཏཾ ཏཐཱབྷཱུཏོ ཝཱཏི ཏེན ཏེནེཝ ཨིརིཡཱཔཐེན བྷཱུཏོ བྷཝིཏོ སནྟོ ཝཏྟམཱནོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ ཝཱཏི ཨཏྠོ. སོ ཁོ ཨཧཾ…པེ… པཊིཝིནེམཱིཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཀིར ཙངྐམནྟསྶ ཏསྨིཾ མགསིངྒཁུརསདྡཱདིབྷེདེ བྷཡབྷེརཝཱརམྨཎེ ཨཱགཏེ ནེཝ མཧཱསཏྟོ ཏིཊྛཏི, ན ནིསཱིདཏི ན སཡཏི, ཨཐ ཁོ ཙངྐམནྟོཝ པརིཝཱིམཾསནྟོ པརིཝིཙིནནྟོ བྷཡབྷེརཝཾ ན པསྶཏི, མགསིངྒཁུརསདྡཱདིམཏྟམེཝ ཙེཏཾ ཧོཏི, སོ ཏཾ ཉཏྭཱ ཨིདཾ ནཱམེཏཾ, ན བྷཡབྷེརཝནྟི ཏཏོ ཏིཊྛཏི ཝཱ ནིསཱིདཏི ཝཱ སཡཏི ཝཱ. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ‘‘སོ ཁོ ཨཧ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨེས ནཡོ སབྦཔེཡྻཱལེསུ. ཨིཏོ པརཉྩ ཨིརིཡཱཔཐཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨཝཏྭཱ ཨཱསནྣཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨིརིཡཱཔཐཱ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ, ཙངྐམནྟསྶ ཧི བྷཡབྷེརཝེ ཨཱགཏེ ན ཋིཏོ ན ནིསིནྣོ ན ནིཔནྣོ ཋིཏསྶཱཔི ཨཱགཏེ ན ཙངྐམཱིཏི ཨེཝཾ ཏསྶ ཨཱསནྣཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝུཏྟཱཏི.

བྷཡབྷེརཝསེནཱསནཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨསམྨོཧཝིཧཱརཝཎྞནཱ

༥༠. ཨེཝཾ བྷིཾསནཀེསུཔི ཋཱནེསུ ཨཏྟནོ བྷཡབྷེརཝཱབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཛྷཱཡཱིནཾ སམྨོཧཊྛཱནེསུ ཨཏྟནོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ དསྶེཏུཾ སནྟི ཁོ པན, བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སནྟཱིཏི ཨཏྠི སཾཝིཛྫནྟི ཨུཔལབྦྷནྟི. རཏྟིཾཡེཝ སམཱནནྟི རཏྟིཾཡེཝ སནྟཾ, དིཝཱཏི སཉྫཱནནྟཱིཏི ‘‘དིཝསོ ཨཡ’’ནྟི སཉྫཱནནྟི. དིཝཱཡེཝ སམཱནནྟི དིཝསཾཡེཝ སནྟཾ. རཏྟཱིཏི སཉྫཱནནྟཱིཏི ‘‘རཏྟི ཨཡ’’ནྟི སཉྫཱནནྟི. ཀསྨཱ པནེཏེ ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧོནྟཱིཏི. ཝུཊྛཱནཀོསལླཱབྷཱཝཏོ ཝཱ སཀུཎརུཏཏོ ཝཱ. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨོདཱཏཀསིཎལཱབྷཱི དིཝཱ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ དིཝཱ སམཱཔནྣོ དིཝཱཡེཝ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདེ ཀུསལོ ཧོཏི. སོ དིཝསཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ རཏྟིབྷཱགེ ཝུཊྛཱཏི. ཨོདཱཏཀསིཎཕརཎཝསེན ཙསྶ ཝིསདཾ ཧོཏི ཝིབྷཱུཏཾ སུཝིབྷཱུཏཾ. སོ, དིཝཱ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི ཨུཔྤཱདིཏམནསིཀཱརཏཱཡ ཨོདཱཏཀསིཎཕརཎཝིསདཝིབྷཱུཏཏཱཡ ཙ རཏྟིཾཡེཝ སམཱནཾ དིཝཱཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨིདྷ པནེཀཙྩོ ནཱིལཀསིཎལཱབྷཱི རཏྟིཾ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ རཏྟིཾ སམཱཔནྣོ རཏྟིཾཡེཝ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི མནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདེ ཀུསལོ ཧོཏི. སོ རཏྟིཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ དིཝསབྷཱགེ ཝུཊྛཱཏི. ནཱིལཀསིཎཕརཎཝསེན ཙསྶ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཝིབྷཱུཏཾ. སོ རཏྟིཾ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི ཨུཔྤཱདིཏམནསིཀཱརཏཱཡ ནཱིལཀསིཎཕརཎཱཝིསདཱཝིབྷཱུཏཏཱཡ ཙ དིཝཱཡེཝ སམཱནཾ རཏྟཱིཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཝུཊྛཱནཀོསལླཱབྷཱཝཏོ ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧོནྟི.

སཀུཎརུཏཏོ པན ཨིདྷེཀཙྩོ ཨནྟོསེནཱསནེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ དིཝཱ རཝནཀསཀུཎཱ ཀཱཀཱདཡོ ཙནྡཱལོཀེན དིཝཱཏི མཉྙམཱནཱ རཏྟིཾ རཝནྟི, ཨཉྙེཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི. སོ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ རཏྟིཾཡེཝ སམཱནཾ དིཝཱཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨིདྷ པནེཀཙྩོ པབྦཏནྟརེ གམྦྷཱིརཱཡ གྷནཝནཔྤཊིཙྪནྣཱཡ གིརིགུཧཱཡ སཏྟཱཧཝདྡལིཀཱཡ ཝཏྟམཱནཱཡ ཨནྟརཧིཏསཱུརིཡཱལོཀེ ཀཱལེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ རཏྟིཾ རཝནཀསཀུཎཱ ཨུལཱུཀཱདཡོ མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེཔི ཏཏྠ ཏཏྠ སམནྡྷཀཱརེ ནིལཱིནཱ རཏྟིསཉྙཱཡ ཝཱ ཨཉྙེཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི རཝནྟི. སོ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ དིཝཱཡེཝ སམཱནཾ རཏྟཱིཏི སཉྫཱནཱཏི. ཨེཝཾ སཀུཎརུཏཏོ ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧོནྟཱིཏི. ཨིདམཧནྟི ཨིདཾ ཨཧཾ ཨེཝཾ སཉྫཱནནཾ. སམྨོཧཝིཧཱརསྨིཾ ཝདཱམཱིཏི སམྨོཧཝིཧཱརཔརིཡཱཔནྣཾ ཨནྟོགདྷཾ, སམྨོཧཝིཧཱརཱནཾ ཨཉྙཏརཾ ཝདཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཧཾ ཁོ པན བྲཱཧྨཎ…པེ… སཉྫཱནཱམཱིཏི པཱཀཊོ བོདྷིསཏྟསྶ རཏྟིནྡིཝཔརིཙྪེདོ སཏྟཱཧཝདྡལེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེསུ ཨདིསྶམཱནེསུཔི ཛཱནཱཏིཡེཝ ‘‘ཨེཏྟཀཾ པུརེབྷཏྟཀཱལོ གཏོ, ཨེཏྟཀཾ པཙྪཱབྷཏྟཀཱལོ, ཨེཏྟཀཾ པཋམཡཱམོ, ཨེཏྟཀཾ མཛ྄ཛྷིམཡཱམོ, ཨེཏྟཀཾ པཙྪིམཡཱམོ’’ཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨནཙྪརིཡཉྩེཏཾ ཡཾ པཱུརིཏཔཱརམཱི བོདྷིསཏྟོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི. པདེསཉཱཎེ ཋིཏཱནཾ སཱཝཀཱནམྤི ཧི རཏྟིནྡིཝཔརིཙྪེདོ པཱཀཊོ ཧོཏི.

ཀལྱཱཎིཡམཧཱཝིཧཱརེ ཀིར གོདཏྟཏྠེརོ དྭངྒུལཀཱལེ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨངྒུལཀཱལེ བྷུཉྫཏི. སཱུརིཡེ ཨདིསྶམཱནེཔི པཱཏོཡེཝ སེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཱཡ ཝེལཱཡ ནིཀྑམཏི. ཨེཀདིཝསཾ ཨཱརཱམིཀཱ ‘‘སྭེ ཐེརསྶ ནིཀྑམནཀཱལེ པསྶཱམཱ’’ཏི བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཀཱལཏྠམྦྷམཱུལེ ནིསཱིདིཾསུ. ཐེརོ དྭངྒུལཀཱལེཡེཝ ནིཀྑམཏི. ཏཏོ པབྷུཏི ཀིར སཱུརིཡེ ཨདིསྶམཱནེཔི ཐེརསྶ ནིཀྑམནསཉྙཱཡ ཨེཝ བྷེརིཾ ཨཱཀོཊེནྟི.

ཨཛགརཝིཧཱརེཔི ཀཱལ༹དེཝཏྠེརོ ཨནྟོཝསྶེ ཡཱམགཎྜིཀཾ པཧརཏི, ཨཱཙིཎྞམེཏཾ ཐེརསྶ. ན ཙ ཡཱམཡནྟནཱལི༹ཀཾ པཡོཛེཏི, ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ པཡོཛེནྟི. ཨཐ ནིཀྑནྟེ པཋམེ ཡཱམེ ཐེརེ མུགྒརཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏམཏྟེཡེཝ ཨེཀཾ དྭེ ཝཱརེ པཧརནྟེཡེཝ ཝཱ ཡཱམཡནྟཾ པཏཏི, ཨེཝཾ ཏཱིསུ ཡཱམེསུ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཐེརོ པཱཏོཡེཝ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷོཛནཝེལཱཡ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ དིཝཱ ཝིཧཱརཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི. བྷིཀྑཱུ ཀཱལཏྠམྦྷཾ དིསྭཱ ཐེརསྶ ཨདིསྭཱ ཨཱགམནཏྠཱཡ པེསེནྟི. སོ བྷིཀྑུ ཐེརཾ དིཝཱ ཝིཧཱརཊྛཱནཱ ནིཀྑམནྟམེཝ ཝཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཝཱ པསྶཏི. ཨེཝཾ པདེསཉཱཎེ ཋིཏཱནཾ སཱཝཀཱནམྤི རཏྟིནྡིཝཔརིཙྪེདོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཀིམངྒཾ པན བོདྷིསཏྟཱནནྟི.

ཡཾ ཁོ ཏཾ བྲཱཧྨཎ…པེ… ཝདེཡྻཱཏི ཨེཏྠ པན ‘‘ཡཾ ཁོ ཏཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨསམྨོཧདྷམྨོ སཏྟོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ…པེ… སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟི ཝཙནཾ ཝདམཱནོ ཀོཙི སམྨཱ ཝདེཡྻ, སམྨཱ ཝདམཱནོ སིཡཱ, ན ཝིཏཐཝཱདཱི ཨསྶ. མམེཝ ཏཾ ཝཙནཾ ཝདམཱནོ སམྨཱ ཝདེཡྻ, སམྨཱ ཝདམཱནོ སིཡཱ, ན ཝིཏཐཝཱདཱི ཨསྶཱཏི ཨེཝཾ པདསམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ཨསམྨོཧདྷམྨོཏི ཨསམྨོཧསབྷཱཝོ. ལོཀེཏི མནུསྶལོཀེ. བཧུཛནཧིཏཱཡཱཏི བཧུཛནསྶ ཧིཏཏྠཱཡ, པཉྙཱསམྤཏྟིཡཱ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཧིཏཱུཔདེསཀོཏི. བཧུཛནསུཁཱཡཱཏི བཧུཛནསྶ སུཁཏྠཱཡ, ཙཱགསམྤཏྟིཡཱ ཨུཔཀརཎསུཁསྶ དཱཡཀོཏི. ལོཀཱནུཀམྤཱཡཱཏི ལོཀསྶ ཨནུཀམྤཏྠཱཡ, མེཏྟཱཀརུཎཱསམྤཏྟིཡཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝིཡ ལོཀསྶ རཀྑིཏཱ གོཔཡིཏཱཏི. ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནནྟི ཨིདྷ དེཝམནུསྶགྒཧཎེན ཙ བྷབྦཔུགྒལཝེནེཡྻསཏྟེཡེཝ གཧེཏྭཱ ཏེསཾ ནིབྦཱནམགྒཕལཱདྷིགམཱཡ ཨཏྟནོ ཨུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཏྠཱཡཱཏི ཧི ཝུཏྟེ པརམཏྠཏྠཱཡ ནིབྦཱནཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧིཏཱཡཱཏི ཝུཏྟེ ཏཾ སམྤཱཔཀམགྒཏྠཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ནིབྦཱནསམྤཱཔཀམགྒཏོ ཧི ཨུཏྟརི ཧིཏཾ ནཱམ ནཏྠི. སུཁཱཡཱཏི ཝུཏྟེ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཏྠཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཏཏོ ཨུཏྟརི སུཁཱབྷཱཝཏོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ ‘‘ཨཡཾ སམཱདྷི པཙྩུཔྤནྣསུཁོ ཙེཝ ཨཱཡཏིཉྩ སུཁཝིཔཱཀོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༣༥༥; ཨ. ནི. ༥.༢༧; ཝིབྷ. ༨༠༤).

ཨསམྨོཧཝིཧཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱདིཝཎྞནཱ

༥༡. ཨེཝཾ བྷགཝཱ བུདྡྷགུཎཔཊིལཱབྷཱཝསཱནཾ ཨཏྟནོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡཱཡ པཊིཔདཱཡ ཏཾ ཀོཊིཔྤཏྟཾ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ ཨདྷིགཏོ, ཏཾ པུབྦབྷཱགཏོ པབྷུཏི དསྶེཏུཾ ཨཱརདྡྷཾ ཁོ པན མེ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཀེཙི པནཱཧུ ‘‘ཨིམཾ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཙིཏྟམེཝཾ ཨུཔྤནྣཾ ‘ཀཱཡ ནུ ཁོ པཊིཔདཱཡ ཨིམཾ པཏྟོ’ཏི, ཏསྶ ཙིཏྟམཉྙཱཡ ཨིམཱཡཱཧཾ པཊིཔདཱཡ ཨིམཾ ཨུཏྟམཾ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ པཏྟོཏི དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱརདྡྷཾ ཁོ པན མེ, བྲཱཧྨཎ, ཝཱིརིཡཾ ཨཧོསཱིཏི, བྲཱཧྨཎ, ན མཡཱ ཨཡཾ ཨུཏྟམོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརོ ཀུསཱིཏེན མུཊྛསྶཏིནཱ སཱརདྡྷཀཱཡེན ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟེན ཝཱ ཨདྷིགཏོ, ཨཔིཙ ཁོ ཏདདྷིགམཱཡ ཨཱརདྡྷཾ ཁོ པན མེ ཝཱིརིཡཾ ཨཧོསི, བོདྷིམཎྜེ ནིསིནྣེན མཡཱ ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ ཨཱརདྡྷཾ ཨཧོསི, པགྒཧིཏཾ ཨསིཐིལཔྤཝཏྟིཏནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱརདྡྷཏྟཱཡེཝ ཙ མེཏཾ ཨསལླཱིནཾ ཨཧོསི.

ཨུཔཊྛིཏཱ སཏི ཨསམྨུཊྛཱཏི ན ཀེཝལཉྩ ཝཱིརིཡམེཝ, སཏིཔི མེ ཨཱརམྨཎཱབྷིམུཁཱིབྷཱཝེན ཨུཔཊྛིཏཱ ཨཧོསི. ཨུཔཊྛིཏཏྟཱཡེཝ ཙ ཨསམྨུཊྛཱ. པསྶདྡྷོ ཀཱཡོཏི ཀཱཡཙིཏྟཔྤསྶདྡྷིསམྦྷཝེན ཀཱཡོཔི མེ པསྶདྡྷོ ཨཧོསི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ནཱམཀཱཡེ པསྶདྡྷེ རཱུཔཀཱཡོཔི པསྶདྡྷོཡེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཱམཀཱཡོ རཱུཔཀཱཡོཏི ཨཝིསེསེཏྭཱཝ པསྶདྡྷོ ཀཱཡོཏི ཝུཏྟཾ. ཨསཱརདྡྷོཏི སོ ཙ ཁོ པསྶདྡྷཏྟཱཡེཝ ཨསཱརདྡྷོ, ཝིགཏདརཐོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སམཱཧིཏཾ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒནྟི ཙིཏྟམྤི མེ སམྨཱ ཨཱཧིཏཾ སུཊྛུ ཋཔིཏཾ ཨཔྤིཏཾ ཝིཡ ཨཧོསི. སམཱཧིཏཏྟཱ ཨེཝ ཙ ཨེཀགྒཾ ཨཙལཾ ནིཔྥནྡནནྟི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཛྷཱནསྶ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ ཀཐིཏཱ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཨདྷིགཏཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝིཛྫཱཏྟཡཔརིཡོསཱནཾ ཝིསེསཾ དསྶེནྟོ སོ ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསིནྟི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཐཝཱིཀསིཎཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཀེཝལཉྷི ཏཏྠ ‘‘ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨཱགཏཾ, ཨིདྷ ‘‘ཝིཧཱསི’’ནྟི, ཨཡམེཝ ཝིསེསོ. ཀིཾ ཀཏྭཱ པན བྷགཝཱ ཨིམཱནི ཛྷཱནཱནི ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསཱིཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ. ཀཏརཾ? ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ.

ཨིམཱནི ཙ པན ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི ཀེསཉྩི ཙིཏྟེཀགྒཏཏྠཱནི ཧོནྟི, ཀེསཉྩི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱནི, ཀེསཉྩི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཱནི, ཀེསཉྩི ནིརོདྷཔཱདཀཱནི, ཀེསཉྩི བྷཝོཀྐམནཏྠཱནི. ཏཏྠ ཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཏྠཱནི ཧོནྟི. ཏེ ཧི སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ སུཁཾ དིཝསཾ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི ཨིཙྩེཝཾ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེནྟི. སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནཾ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ སམཱཧིཏེན ཙིཏྟེན ཝིཔསྶིསྶཱམཱཏི ནིབྦཏྟེནྟཱནཾ ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱནི ཧོནྟི. ཡེ པན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༨; པཊི. མ. ༡.༡༠༢) ཝུཏྟནཡཱ ཨབྷིཉྙཱཡོ པཏྠེནྟཱ ནིབྦཏྟེནྟི, ཏེསཾ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཱནི ཧོནྟི. ཡེ པན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ཨཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིརོདྷཾ ནིབྦཱནཾ པཏྭཱ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི ནིབྦཏྟེནྟི, ཏེསཾ ནིརོདྷཔཱདཀཱནི ཧོནྟི. ཡེ པན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཱམཱཏི ནིབྦཏྟེནྟི, ཏེསཾ བྷཝོཀྐམནཏྠཱནི ཧོནྟི.

བྷགཝཏཱ པནིདཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ བོདྷིརུཀྑམཱུལེ ནིབྦཏྟིཏཾ, ཏཾ ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཉྩེཝ ཨཧོསི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཉྩ སབྦཀིཙྩསཱདྷཀཉྩ, སབྦལོཀིཡལོཀུཏྟརགུཎདཱཡཀནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པུབྦེནིཝཱསཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༢. ཡེསཉྩ གུཎཱནཾ དཱཡཀཾ ཨཧོསི, ཏེསཾ ཨེཀདེསཾ དསྶེནྟོ སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དྭིནྣཾ ཝིཛྫཱནཾ ཨནུཔདཝཎྞནཱ ཙེཝ བྷཱཝནཱནཡོ ཙ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏོ. ཀེཝལཉྷི ཏཏྠ ‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ…པེ… ཨབྷིནིནྣཱམེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨིདྷ ‘‘ཨབྷིནིནྣཱམེསི’’ནྟི. ཨཡཾ ཁོ མེ བྲཱཧྨཎཱཏི ཨཡཉྩ ཨཔྤནཱཝཱརོ ཏཏྠ ཨནཱགཏོཏི ཨཡམེཝ ཝིསེསོ. ཏཏྠ སོཏི སོ ཨཧཾ. ཨབྷིནིནྣཱམེསིནྟི ཨབྷིནཱིཧརིཾ. ཨབྷིནིནྣཱམེསིནྟི ཙ ཝཙནཏོ སོཏི ཨེཏྠ སོ ཨཧནྟི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ ཙིདཾ བྷགཝཏོ ཝསེན པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཾ ཨཱགཏཾ, ཏསྨཱ ‘‘སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’’ཏི ཨེཏྠ ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྠ ཧི སོ ཏཏོ ཙུཏོཏི པཊིནིཝཏྟནྟསྶ པཙྩཝེཀྑཎཾ. ཏསྨཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི ཨིམིསྶཱ ཨིདྷཱུཔཔཏྟིཡཱ ཨནནྟརཾ. ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིནྟི ཏུསིཏབྷཝནཾ སནྡྷཱཡཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོཏི ཏཏྲཱཔི ཏུསིཏབྷཝནེ སེཏཀེཏུ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ ཨཧོསིཾ. ཨེཝཾགོཏྟོཏི ཏཱཧི དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨེཀགོཏྟོ. ཨེཝཾཝཎྞོཏི སུཝཎྞཝཎྞོ. ཨེཝམཱཧཱརོཏི དིབྦསུདྷཱཧཱརོ. ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱིཏི ཨེཝཾ དིབྦསུཁཔཊིསཾཝེདཱི. དུཀྑཾ པན སངྑཱརདུཀྑམཏྟམེཝ. ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོཏི ཨེཝཾ སཏྟཔཉྙཱསཝསྶཀོཊིསཊྛིཝསྶསཏསཧསྶཱཡུཔརིཡནྟོ. སོ ཏཏོ ཙུཏོཏི སོ ཨཧཾ ཏཏོ ཏུསིཏབྷཝནཏོ ཙུཏོ. ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི ཨིདྷ མཧཱམཱཡཱཡ དེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟོ.

ཨཡཾ ཁོ མེ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདཱིསུ མེཏི མཡཱ. ཝིཛྫཱཏི ཝིདིཏཀརཎཊྛེན ཝིཛྫཱ. ཀིཾ ཝིདིཏཾ ཀརོཏི? པུབྦེནིཝཱསཾ. ཨཝིཛྫཱཏི ཏསྶེཝ པུབྦེནིཝཱསསྶ ཨཝིདིཏཀརཎཊྛེན ཏཔྤཊིཙྪཱདཀོ མོཧོ ཝུཙྩཏི. ཏམོཏི སྭེཝ མོཧོ པཊིཙྪཱདཀཊྛེན ‘‘ཏམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཱལོཀོཏི སཱཡེཝ ཝིཛྫཱ ཨོབྷཱསཀརཎཊྛེན ‘‘ཨཱལོཀོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཏྠ ཙ ཝིཛྫཱ ཨདྷིགཏཱཏི ཨཡཾ ཨཏྠོ, སེསཾ པསཾསཱཝཙནཾ. ཡོཛནཱ པནེཏྠ ཨཡཾ ཁོ མེ ཝིཛྫཱ ཨདྷིགཏཱ, ཏསྶ མེ ཨདྷིགཏཝིཛྫསྶ ཨཝིཛྫཱ ཝིཧཏཱ, ཝིནཊྛཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཝིཛྫཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཨེས ནཡོ ཨིཏརསྨིམྤི པདདྭཡེ.

ཡཐཱ ཏནྟི ཨེཏྠ ཡཐཱཏི ཨོཔམྨེ. ཏནྟི ནིཔཱཏོ. སཏིཡཱ ཨཝིཔྤཝཱསེན ཨཔྤམཏྟསྶ. ཝཱིརིཡཱཏཱཔེན ཨཱཏཱཔིནོ. ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑཏཱཡ པཧིཏཏྟསྶ, པེསིཏཏྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཡཐཱ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨཱཏཱཔིནོ པཧིཏཏྟསྶ ཝིཧརཏོ ཨཝིཛྫཱ ཝིཧཉྙེཡྻ, ཝིཛྫཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཏམོ ཝིཧཉྙེཡྻ, ཨཱལོཀོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཨེཝམེཝ མམ ཨཝིཛྫཱ ཝིཧཏཱ, ཝིཛྫཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཏམོ ཝིཧཏོ, ཨཱལོཀོ ཨུཔྤནྣོ. ཨེཏསྶ མེ པདྷཱནཱནུཡོགསྶ ཨནུརཱུཔམེཝ ཕལཾ ལདྡྷ’’ནྟི.

པུབྦེནིཝཱསཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དིབྦཙཀྑུཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༣. ཙུཏཱུཔཔཱཏཀཐཱཡཾ ཡསྨཱ ཨིདྷ བྷགཝཏོ ཝསེན པཱལི༹ ཨཱགཏཱ, ཏསྨཱ ‘‘པསྶཱམི པཛཱནཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨཡཾ ཝིསེསོ. སེསཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ཨེཏྠ པན ཝིཛྫཱཏི དིབྦཙཀྑུཉཱཎཝིཛྫཱ. ཨཝིཛྫཱཏི སཏྟཱནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཔཊིཙྪཱདིཀཱ ཨཝིཛྫཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི. ཡསྨཱ ཙ པཱུརིཏཔཱརམཱིནཾ མཧཱསཏྟཱནཾ པརིཀམྨཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏེ ཧི ཙིཏྟེ ཨབྷིནིནྣཱམིཏམཏྟེཡེཝ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟི, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ སཏྟེ པསྶནྟི. ཏསྨཱ ཡོ ཏཏྠ པརིཀམྨཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ བྷཱཝནཱནཡོ ཝུཏྟོ, ན ཏེན ཨིདྷ ཨཏྠོཏི.

དིབྦཙཀྑུཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ

༥༤. ཏཏིཡཝིཛྫཱཡ སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེཏི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཏྠཱཡ. ཨརཧཏྟམགྒོ ཧི ཨཱསཝཝིནཱསནཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོཏི ཝུཙྩཏི, ཏཏྲ ཙེཏཾ ཉཱཎཾ, ཏཔྤརིཡཱཔནྣཏྟཱཏི. ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེསིནྟི ཝིཔསྶནཱཙིཏྟཾ ཨབྷིནཱིཧརིཾ. སོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཨེཝམཱདཱིསུ ‘‘ཨེཏྟཀཾ དུཀྑཾ, ན ཨིཏོ བྷིཡྻོ’’ཏི སབྦམྤི དུཀྑསཙྩཾ སརསལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨབྦྷཉྙཱསིཾ ཛཱནིཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾ. ཏསྶ ཙ དུཀྑསྶ ནིབྦཏྟིཀཾ ཏཎྷཾ ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོཏི. ཏདུབྷཡམྤི ཡཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏཾ ཏེསཾ ཨཔྤཝཏྟིཾ ནིབྦཱནཾ ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི. ཏསྶ སམྤཱཔཀཾ ཨརིཡམགྒཾ ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི སརསལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨབྦྷཉྙཱསིཾ ཛཱནིཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིནྟི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ སརཱུཔཏོ སཙྩཱནི དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀིལེསཝསེན པརིཡཱཡཏོ དསྶེནྟོ ཨིམེ ཨཱསཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ མེ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོཏི ཏསྶ མཡ྄ཧཾ ཨེཝཾ ཛཱནནྟསྶ ཨེཝཾ པསྶནྟསྶ. སཧ ཝིཔསྶནཱཡ ཀོཊིཔྤཏྟཾ མགྒཾ ཀཐེཏི. ཀཱམཱསཝཱཏི ཀཱམཱསཝཏོ. ཝིམུཙྩིཏྠཱཏི ཨིམིནཱ ཕལཀྑཎཾ དསྶེཏི, མགྒཀྑཎེ ཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཕལཀྑཎེ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎནྟི ཨིམིནཱ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ དསྶེཏི. ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདཱིཧི ཏསྶ བྷཱུམིཾ, ཏེན ཧི ཉཱཎེན བྷགཝཱ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཀཏམཱ པན བྷགཝཏོ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ, ཀཐཉྩ ནཾ ཨབྦྷཉྙཱསཱིཏི? ན ཏཱཝསྶ ཨཏཱིཏཱ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ, པུབྦེཝ ཁཱིཎཏྟཱ, ན ཨནཱགཏཱ, ཨནཱགཏེ ཝཱཡཱམཱབྷཱཝཏོ, ན པཙྩུཔྤནྣཱ, ཝིཛྫམཱནཏྟཱ. ཡཱ པན མགྒསྶ ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ཨེཀཙཏུཔཉྩཝོཀཱརབྷཝེསུ ཨེཀཙཏུཔཉྩཀྑནྡྷབྷེདཱ ཛཱཏི, སཱ མགྒསྶ བྷཱཝིཏཏྟཱ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཏཾ ཨཱཔཛྫནེན ཁཱིཎཱ, ཏཾ སོ མགྒབྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཀིལེསེ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཀིལེསཱབྷཱཝེ ཝིཛྫམཱནམྤི ཀམྨཾ ཨཱཡཏིཾ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཛཱནནྟོ ཨབྦྷཉྙཱསི.

ཝུསིཏནྟི ཝུཏྠཾ པརིཝུཏྠཾ, ཀཏཾ ཙརིཏཾ ནིཊྛིཏནྟི ཨཏྠོ. བྲཧྨཙརིཡནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ, པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀེན ཧི སདྡྷིཾ སཏྟསེཀྑཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ ཝསནྟི ནཱམ, ཁཱིཎཱསཝོ ཝུཏྠཝཱསོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘‘ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡ’’ནྟི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཀཏཾ ཀརཎཱིཡནྟི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི པརིཉྙཱཔཧཱནསཙྪིཀིརིཡཱབྷཱཝནཱཝསེན སོལ༹སཝིདྷམྤི ཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔིཏནྟི ཨཏྠོ. པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཱདཡོ ཧི ཏཾ ཀིཙྩཾ ཀརོནྟི, ཁཱིཎཱསཝོ ཀཏཀརཎཱིཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ ཀརཎཱིཡཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘‘ཀཏཾ ཀརཎཱིཡ’’ནྟི ཨབྦྷཉྙཱསི.

ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིདཱནི པུན ཨིཏྠབྷཱཝཱཡ ཨེཝཾསོལ༹སཀིཙྩབྷཱཝཱཡ, ཀིལེསཀྑཡཱཡ ཝཱ མགྒབྷཱཝནཱཀིཙྩཾ མེ ནཏྠཱིཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཐ ཝཱ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིཏྠབྷཱཝཏོ ཨིམསྨཱ ཨེཝཾཔཀཱརཱ ཨིདཱནི ཝཏྟམཱནཀྑནྡྷསནྟཱནཱ ཨཔརཾ ཁནྡྷསནྟཱནཾ མཡ྄ཧཾ ནཏྠི. ཨིམེ པན པཉྩཀྑནྡྷཱ པརིཉྙཱཏཱ ཏིཊྛནྟི ཚིནྣམཱུལཀཱ རུཀྑཱ ཝིཡ. ཏེ ཙརིམཀཝིཉྙཱཎནིརོདྷེན ཨནུཔཱདཱནོ ཝིཡ ཛཱཏཝེདོ ནིབྦཱཡིསྶནྟཱིཏི ཨབྦྷཉྙཱསི.

ཨིདཱནི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཔརིགྒཧིཏཾ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱདྷིགམཾ བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེནྟོ, ཨཡཾ ཁོ མེ བྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིཛྫཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཝིཛྫཱ. ཨཝིཛྫཱཏི ཙཏུསཙྩཔཊིཙྪཱདིཀཱ ཨཝིཛྫཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེན ཨཏཱིཏཾསཉཱཎཾ, དིབྦཙཀྑུནཱ པཙྩུཔྤནྣཱནཱགཏཾསཉཱཎཾ, ཨཱསཝཀྑཡེན སཀལལོཀིཡལོཀུཏྟརགུཎནྟི ཨེཝཾ ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི སབྦེཔི སབྦཉྙུགུཎེ སངྒཧེཏྭཱ པཀཱསེནྟོ ཨཏྟནོ ཨསམྨོཧཝིཧཱརཾ བྲཱཧྨཎསྶ དསྶེསི.

ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨརཉྙཝཱསཀཱརཎཝཎྞནཱ

༥༥. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཀིར བྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ སབྦཉྙུཏཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཨཛྫཱཔི ཙ ཨརཉྙཝཱསཾ ན ཝིཛཧཏི, ཨཏྠི ནུ ཁྭསྶ ཨཉྙམྤི ཀིཉྩི ཀརཎཱིཡ’’ནྟི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷིནཱ, སིཡཱ ཁོ པན ཏེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝམསྶཱཏི, བྲཱཧྨཎ, ཀདཱཙི ཏུཡ྄ཧཾ ཨེཝཾ བྷཝེཡྻ. ན ཁོ པནེཏཾ བྲཱཧྨཎ ཨེཝཾ དཊྛབྦནྟི ཨེཏཾ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ, ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ པནྟསེནཱསནཔཊིསེཝནཾ ཨཝཱིཏརཱགཱདིཏཱཡཱཏི ཨེཝཾ ན དཊྛབྦཾ. ཨེཝཾ པནྟསེནཱསནཔཊིསེཝནེ ཨཀཱརཎཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ དྭེ ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཏྠོཡེཝ ཨཏྠཝསོ. ཏསྨཱ དྭེ ཁོ ཨཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཏྠཝསེཏི ཨཧཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, དྭེ ཨཏྠེ དྭེ ཀཱརཎཱནི སམྤསྶམཱནོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཏྟནོ ཙ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརནྟི ཨེཏྠ དིཊྛདྷམྨོ ནཱམ ཨཡཾ པཙྩཀྑོ ཨཏྟབྷཱཝོ. སུཁཝིཧཱརོ ནཱམ ཙཏུནྣམྤི ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརཱནཾ ཕཱསུཏཱ, ཨེཀཀསྶ ཧི ཨརཉྙེ ཨནྟམསོ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀིཙྩཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦེཝ ཨིརིཡཱཔཐཱ ཕཱསུཀཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ དིཊྛདྷམྨསྶ སུཁཝིཧཱརནྟི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པཙྪིམཉྩ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོཏི ཀཐཾ ཨརཉྙཝཱསེན པཙྪིམཱ ཛནཏཱ ཨནུཀམྤིཏཱ ཧོཏི? སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱ ཧི ཀུལཔུཏྟཱ བྷགཝཏོ ཨརཉྙཝཱསཾ དིསྭཱ བྷགཝཱཔི ནཱམ ཨརཉྙསེནཱསནཱནི ན མུཉྩཏི, ཡསྶ ནེཝཏྠི པརིཉྙཱཏབྦཾ ན པཧཱཏབྦཾ ན བྷཱཝེཏབྦཾ ན སཙྪིཀཱཏབྦཾ, ཀིམངྒཾ པན མཡནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏྠ ཝསིཏབྦམེཝ མཉྙིསྶནྟི. ཨེཝཾ ཁིཔྤམེཝ དུཀྑསྶནྟཀརཱ བྷཝིསྶནྟི. ཨེཝཾ པཙྪིམཱ ཛནཏཱ ཨནུཀམྤིཏཱ ཧོཏི. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘པཙྪིམཉྩ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོ’’ཏི.

ཨརཉྙཝཱསཀཱརཎཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དེསནཱནུམོདནཱཝཎྞནཱ

༥༦. ཏཾ སུཏྭཱ ཨཏྟམནོ བྲཱཧྨཎོ ཨནུཀམྤིཏརཱུཔཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནུཀམྤིཏརཱུཔཱཏི ཨནུཀམྤིཏཛཱཏིཀཱ ཨནུཀམྤིཏསབྷཱཝཱ. ཛནཏཱཏི ཛནསམཱུཧོ. ཡཐཱ ཏཾ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི ཡཐཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨནུཀམྤེཡྻ, ཏཐེཝ ཨནུཀམྤིཏརཱུཔཱཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ པུན ཏཾ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ ཨབྦྷནུམོདམཱནོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམཱཏི. ཏཏྠཱཡཾ ཨབྷིཀྐནྟསདྡོ ཁཡསུནྡརཱབྷིརཱུཔཨབྦྷནུམོདནེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱ, བྷནྟེ, རཏྟི, ནིཀྑནྟོ པཋམོ ཡཱམོ, ཙིརནིསིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༨༣; ཨ. ནི. ༨.༢༠) ཧི ཁཡེ དིསྶཏི. ‘‘ཨཡཾ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༠༠) སུནྡརེ.

‘‘ཀོ མེ ཝནྡཏི པཱདཱནི, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, སབྦཱ ཨོབྷཱསཡཾ དིསཱ’’ཏི. –

ཨཱདཱིསུ (ཝི. ཝ. ༨༥༧) ཨབྷིརཱུཔེ. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༥༠; པཱརཱ. ༡༥) ཨབྦྷནུམོདནེ. ཨིདྷཱཔི ཨབྦྷནུམོདནེཡེཝ. ཡསྨཱ ཙ ཨབྦྷནུམོདནེ, ཏསྨཱ སཱདྷུ སཱདྷུ བྷོ, གོཏམཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

‘‘བྷཡེ ཀོདྷེ པསཾསཱཡཾ, ཏུརིཏེ ཀོཏཱུཧལཙྪརེ;

ཧཱསེ སོཀེ པསཱདེ ཙ, ཀརེ ཨཱམེཌིཏཾ བུདྷོ’’ཏི. –

ཨིམིནཱ ཙ ལཀྑཎེན ཨིདྷ པསཱདཝསེན པསཾསཱཝསེན ཙཱཡཾ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཐ ཝཱ ཨབྷིཀྐནྟནྟི ཨབྷིཀནྟཾ. ཨཏིཨིཊྛཾ ཨཏིམནཱཔཾ, ཨཏིསུནྡརནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཨེཀེན ཨབྷིཀྐནྟསདྡེན དེསནཾ ཐོམེཏི, ཨེཀེན ཨཏྟནོ པསཱདཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཡདིདཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ དྷམྨདེསནཱ, ཨབྷིཀྐནྟཾ ཡདིདཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ དྷམྨདེསནཾ ཨཱགམྨ མམ པསཱདོཏི. བྷགཝཏོཡེཝ ཝཱ ཝཙནཾ དྭེ དྭེ ཨཏྠེ སནྡྷཱཡ ཐོམེཏི – བྷོཏོ གོཏམསྶ ཝཙནཾ ཨབྷིཀྐནྟཾ དོསནཱསནཏོ, ཨབྷིཀྐནྟཾ གུཎཱདྷིགམནཏོ, ཏཐཱ སདྡྷཱཛནནཏོ, པཉྙཱཛནནཏོ, སཱཏྠཏོ, སབྱཉྫནཏོ, ཨུཏྟཱནཔདཏོ, གམྦྷཱིརཏྠཏོ, ཀཎྞསུཁཏོ, ཧདཡངྒམཏོ, ཨནཏྟུཀྐཾསནཏོ, ཨཔརཝམྦྷནཏོ, ཀརུཎཱསཱིཏལཏོ, པཉྙཱཝདཱཏཏོ, ཨཱཔཱཐརམཎཱིཡཏོ, ཝིམདྡཀྑམཏོ, སུཡྻམཱནསུཁཏོ, ཝཱིམཾསཱིཡམཱནཧིཏཏོཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ཡོཛེཏབྦཾ.

ཏཏོ པརམྤི ཙཏཱུཧི ཨུཔམཱཧི དེསནཾཡེཝ ཐོམེཏི. ཏཏྠ ནིཀྐུཛྫིཏནྟི ཨདྷོམུཁཋཔིཏཾ, ཧེཊྛཱམུཁཛཱཏཾ ཝཱ. ཨུཀྐུཛྫེཡྻཱཏི ཨུཔརི མུཁཾ ཀརེཡྻ. པཊིཙྪནྣནྟི ཏིཎཔཎྞཱདིཙྪཱདིཏཾ. ཝིཝརེཡྻཱཏི ཨུགྒྷཱཊེཡྻ. མཱུལ༹ྷསྶཱཏི དིསཱམཱུལ༹ྷསྶ. མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻཱཏི ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨེས མགྒོ’’ཏི ཝདེཡྻ. ཨནྡྷཀཱརེཏི ཀཱལ༹པཀྑཙཱཏུདྡསཱིཨཌྜྷརཏྟགྷནཝནསཎྜམེགྷཔཊལེཧི ཙཏུརངྒེ ཏམེ, ཨཡཾ ཏཱཝ ཨནུཏྟཱནཔདཏྠོ.

ཨཡཾ པན ཨདྷིཔྤཱཡཡོཛནཱ – ཡཐཱ ཀོཙི ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, ཨེཝཾ སདྡྷམྨཝིམུཁཾ ཨསདྡྷམྨེ པཏིཏཾ མཾ ཨསདྡྷམྨཱ ཝུཊྛཱཔེནྟེན, ཡཐཱ པཊིཙྪནྣཾ ཝིཝརེཡྻ. ཨེཝཾ ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ སཱསནནྟརདྷཱནཏོ པབྷུཏི མིཙྪཱདིཊྛིགཧནཔཊིཙྪནྣཾ སཱསནཾ ཝིཝརནྟེན, ཡཐཱ མཱུལ༹ྷསྶ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨེཝཾ ཀུམྨགྒམིཙྪཱམགྒཔྤཊིཔནྣསྶ མེ སགྒམོཀྑམགྒཾ ཨཱཙིཀྑནྟེན, ཡཐཱ ཨནྡྷཀཱརེ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ, ཨེཝཾ མོཧནྡྷཀཱརེ ནིམུགྒསྶ མེ བུདྡྷཱདིརཏནརཱུཔཱནི ཨཔསྶཏོ ཏཔྤཊིཙྪཱདཀམོཧནྡྷཀཱརཝིདྡྷཾསཀདེསནཱཔཛྫོཏདྷཱརཎེན མཡ྄ཧཾ བྷོཏཱ གོཏམེན ཨེཏེཧི པརིཡཱཡེཧི པཀཱསིཏཏྟཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨོ པཀཱསིཏོཏི.

དེསནཱནུམོདནཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པསནྣཱཀཱརཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ དེསནཾ ཐོམེཏྭཱ ཨིམཱཡ དེསནཱཡ རཏནཏྟཡཔསནྣཙིཏྟོ པསནྣཱཀཱརཾ ཀརོནྟོ ཨེསཱཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེསཱཧནྟི ཨེསོ ཨཧཾ. བྷཝནྟཾ གོཏམཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱིཏི བྷཝཾ མེ གོཏམོ སརཎཾ པརཱཡཎཾ, ཨགྷསྶ ཏཱཏཱ, ཧིཏསྶ ཙ ཝིདྷཱཏཱཏི ཨིམིནཱ ཨདྷིཔྤཱཡེན བྷཝནྟཾ གོཏམཾ གཙྪཱམི, བྷཛཱམི, སེཝཱམི, པཡིརུཔཱསཱམི, ཨེཝཾ ཝཱ ཛཱནཱམི, བུཛ྄ཛྷཱམཱིཏི. ཡེསཉྷི དྷཱཏཱུནཾ གཏིཨཏྠོ, བུདྡྷིཔི ཏེསཾ ཨཏྠོ. ཏསྨཱ གཙྪཱམཱིཏི ཨིམསྶ ཛཱནཱམི, བུཛ྄ཛྷཱམཱིཏི ཨཡམཏྠོ ཝུཏྟོ. དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩཱཏི ཨེཏྠ པན ཨདྷིགཏམགྒེ སཙྪིཀཏནིརོདྷེ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཛྫམཱནེ ཙ ཨཔཱཡེསུ ཨཔཏམཱནེ དྷཱརེཏཱིཏི དྷམྨོ, སོ ཨཏྠཏོ ཨརིཡམགྒོ ཙེཝ ནིབྦཱནཉྩ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སངྑཏཱ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༣༤) ཝིཏྠཱརོ. ན ཀེཝལཉྩ ཨརིཡམགྒོ ཙེཝ ནིབྦཱནཉྩ, ཨཔིཙ ཁོ ཨརིཡཕལེཧི སདྡྷིཾ པརིཡཏྟིདྷམྨོཔི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཚཏྟམཱཎཝཀཝིམཱནེ –

‘‘རཱགཝིརཱགམནེཛམསོཀཾ, དྷམྨམསངྑཏམཔྤཊིཀཱུལཾ;

མདྷུརམིམཾ པགུཎཾ སུཝིབྷཏྟཾ, དྷམྨམིམཾ སརཎཏྠམུཔེཧཱི’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༨༨༧);

ཨེཏྠ རཱགཝིརཱགོཏི མགྒོ ཀཐིཏོ. ཨནེཛམསོཀནྟི ཕལཾ. དྷམྨམསངྑཏནྟི ནིབྦཱནཾ. ཨཔྤཊིཀཱུལཾ མདྷུརམིམཾ པགུཎཾ སུཝིབྷཏྟནྟི པིཊཀཏྟཡེན ཝིབྷཏྟཱ སབྦདྷམྨཀྑནྡྷཱཏི. དིཊྛིསཱིལསངྒྷཱཏེན སཾཧཏོཏི སངྒྷོ, སོ ཨཏྠཏོ ཨཊྛ ཨརིཡཔུགྒལསམཱུཧོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཏསྨིཾཡེཝ ཝིམཱནེ.

‘‘ཡཏྠ ཙ དིནྣམཧཔྥལམཱཧུ, ཙཏཱུསུ སུཙཱིསུ པུརིསཡུགེསུ;

ཨཊྛ ཙ པུགྒལ དྷམྨདསཱ ཏེ, སངྒྷམིམཾ སརཎཏྠམུཔེཧཱི’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༨༨༨);

བྷིཀྑཱུནཾ སངྒྷོ བྷིཀྑུསངྒྷོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ བྲཱཧྨཎོ ཏཱིཎི སརཎགམནཱནི པཊིཝེདེསི.

པསནྣཱཀཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སརཎགམནཀཐཱཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ཏེསུ སརཎགམནེསུ ཀོསལླཏྠཾ སརཎཾ, སརཎགམནཾ. ཡོ ཙ སརཎཾ གཙྪཏི, སརཎགམནཔྤབྷེདོ, སརཎགམནསྶ ཕལཾ, སཾཀིལེསོ, བྷེདོཏི ཨཡཾ ཝིདྷི ཝེདིཏབྦོ. སེཡྻཐིདཾ – པདཏྠཏོ ཏཱཝ ཧིཾསཏཱིཏི སརཎཾ, སརཎགཏཱནཾ ཏེནེཝ སརཎགམནེན བྷཡཾ སནྟཱསཾ དུཀྑཾ དུགྒཏིཔརིཀིལེསཾ ཧནཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི ཨཏྠོ, རཏནཏྟཡསྶེཝེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཨཐ ཝཱ ཧིཏེ པཝཏྟནེན ཨཧིཏཱ ཙ ནིཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ བྷཡཾ ཧིཾསཏི བུདྡྷོ. བྷཝཀནྟཱརཱ ཨུཏྟཱརཎེན ཨསྶཱསདཱནེན ཙ དྷམྨོ. ཨཔྤཀཱནམྤི ཀཱརཱནཾ ཝིཔུལཕལཔཊིལཱབྷཀརཎེན སངྒྷོ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱཔི པརིཡཱཡེན རཏནཏྟཡཾ སརཎཾ. ཏཔྤསཱདཏགྒརུཏཱཧི ཝིཧཏཀིལེསོ ཏཔྤརཱཡཎཏཱཀཱརཔྤཝཏྟོ ཙིཏྟུཔྤཱདོ སརཎགམནཾ. ཏཾསམངྒིསཏྟོ སརཎཾ གཙྪཏི, ཝུཏྟཔྤཀཱརེན ཙིཏྟུཔྤཱདེན ཨེཏཱནི མེ ཏཱིཎི སརཎཱནི སརཎཾ, ཨེཏཱནི པརཱཡཎནྟི ཨེཝཾ ཨུཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ སརཎཾ སརཎགམནཾ ཡོ ཙ སརཎཾ གཙྪཏཱིཏི ཨིདཾ ཏཡཾ ཝེདིཏབྦཾ.

སརཎགམནཔྤབྷེདེ པན དུཝིདྷཾ སརཎགམནཾ ལོཀུཏྟརཾ ལོཀིཡཉྩ. ཏཏྠ ལོཀུཏྟརཾ དིཊྛསཙྩཱནཾ མགྒཀྑཎེ སརཎགམནུཔཀྐིལེསསམུཙྪེདེན ཨཱརམྨཎཏོ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ ཧུཏྭཱ ཀིཙྩཏོ སཀལེཔི རཏནཏྟཡེ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ལོཀིཡཾ པུཐུཛྫནཱནཾ སརཎགམནུཔཀྐིལེསཝིཀྑམྦྷནེན ཨཱརམྨཎཏོ བུདྡྷཱདིགུཎཱརམྨཎཾ ཧུཏྭཱ ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏཾ ཨཏྠཏོ བུདྡྷཱདཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སདྡྷཱཔཊིལཱབྷོ, སདྡྷཱམཱུལིཀཱ ཙ སམྨཱདིཊྛི དསསུ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུསུ དིཊྛིཛུཀམྨནྟི ཝུཙྩཏི.

ཏཡིདཾ ཙཏུདྷཱ པཝཏྟཏི ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནེན ཏཔྤརཱཡཎཏཱཡ སིསྶབྷཱཝཱུཔགམནེན པཎིཔཱཏེནཱཏི. ཏཏྠ ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནཾ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ ཨཏྟཱནཾ བུདྡྷསྶ ནིཡྻཱཏེམི, དྷམྨསྶ, སངྒྷསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ བུདྡྷཱདཱིནཾ ཨཏྟཔརིཙྩཛནཾ. ཏཔྤརཱཡཎཏཱ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ བུདྡྷཔརཱཡཎོ, དྷམྨཔརཱཡཎོ, སངྒྷཔརཱཡཎོ ཨིཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཏཔྤརཱཡཎབྷཱཝོ. སིསྶབྷཱཝཱུཔགམནཾ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ བུདྡྷསྶ ཨནྟེཝཱསིཀོ, དྷམྨསྶ, སངྒྷསྶཱཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ སིསྶབྷཱཝཱུཔགམོ. པཎིཔཱཏོ ནཱམ ‘‘ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ ཨབྷིཝཱདནཔཙྩུཊྛཱནཨཉྫལིཀམྨསཱམཱིཙིཀམྨཾ བུདྡྷཱདཱིནཾཡེཝ ཏིཎྞཾ ཝཏྠཱུནཾ ཀརོམི, ཨིཏི མཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ བུདྡྷཱདཱིསུ པརམནིཔཙྩཀཱརོ. ཨིམེསཉྷི ཙཏུནྣཾ ཨཱཀཱརཱནཾ ཨཉྙཏརམྤི ཀརོནྟེན གཧིཏཾཡེཝ ཧོཏི སརཎགམནཾ.

ཨཔིཙ བྷགཝཏོ ཨཏྟཱནཾ པརིཙྩཛཱམི, དྷམྨསྶ, སངྒྷསྶ ཨཏྟཱནཾ པརིཙྩཛཱམི. ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཱམི, པརིཙྩཏྟོཡེཝ མེ ཨཏྟཱ, པརིཙྩཏྟཾཡེཝ མེ ཛཱིཝིཏཾ, ཛཱིཝིཏཔརིཡནྟིཀཾ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམི, བུདྡྷོ མེ སརཎཾ ལེཎཾ ཏཱཎནྟི ཨེཝམྤི ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ‘‘སཏྠཱརཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻཾ, སུགཏཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻཾ, སམྨཱསམྦུདྡྷཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༡༥༤) ཨེཝམྤི མཧཱཀསྶཔསྶ སརཎགམནཾ ཝིཡ སིསྶབྷཱཝཱུཔགམནཾ དཊྛབྦཾ.

‘‘སོ ཨཧཾ ཝིཙརིསྶཱམི, གཱམཱ གཱམཾ པུརཱ པུརཾ;

ནམསྶམཱནོ སམྦུདྡྷཾ, དྷམྨསྶ ཙ སུདྷམྨཏ’’ནྟི. (སུ. ནི. ༡༩༤; སཾ. ནི. ༡.༢༤༦) –

ཨེཝམྤི ཨཱལ༹ཝཀཱདཱིནཾ སརཎགམནཾ ཝིཡ ཏཔྤརཱཡཎཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཨཐ ཁོ བྲཧྨཱཡུ བྲཱཧྨཎོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེསུ སིརསཱ ནིཔཏིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདཱནི མུཁེན ཙ པརིཙུམྦཏི, པཱཎཱིཧི ཙ པརིསམྦཱཧཏི, ནཱམཉྩ སཱཝེཏི བྲཧྨཱཡུ ཨཧཾ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎོ, བྲཧྨཱཡུ ཨཧཾ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎོ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༣༩༤) ཨེཝམྤི པཎིཔཱཏོ དཊྛབྦོ.

སོ པནེས ཉཱཏིབྷཡཱཙརིཡདཀྑིཎེཡྻཝསེན ཙཏུབྦིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ དཀྑིཎེཡྻཔཎིཔཱཏེན སརཎགམནཾ ཧོཏི, ན ཨིཏརེཧི. སེཊྛཝསེནེཝ ཧི སརཎཾ གཡ྄ཧཏི, སེཊྛཝསེན བྷིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཡོ སཱཀིཡོ ཝཱ ཀོལིཡོ ཝཱ ‘‘བུདྡྷོ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀོ’’ཏི ཝནྡཏི, ཨགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི སརཎཾ. ཡོ ཝཱ ‘‘སམཎོ གོཏམོ རཱཛཔཱུཛིཏོ མཧཱནུབྷཱཝོ, ཨཝནྡིཡམཱནོ ཨནཏྠམྤི ཀརེཡྻཱ’’ཏི བྷཡེན ཝནྡཏི, ཨགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི སརཎཾ. ཡོ ཝཱ བོདྷིསཏྟཀཱལེ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཀིཉྩི ཨུགྒཧིཏཾ སརམཱནོ བུདྡྷཀཱལེ ཝཱ –

‘‘ཨེཀེན བྷོགེ བྷུཉྫེཡྻ, དྭཱིཧི ཀམྨཾ པཡོཛཡེ;

ཙཏུཏྠཉྩ ནིདྷཱཔེཡྻ, ཨཱཔདཱསུ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. (དཱི. ནི. ༣.༢༦༥) –

ཨེཝརཱུཔཾ ཨནུསཱསནིཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡོ མེ’’ཏི ཝནྡཏི, ཨགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི སརཎཾ. ཡོ པན ‘‘ཨཡཾ ལོཀེ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻོ’’ཏི ཝནྡཏི, ཏེནེཝ གཧིཏཾ ཧོཏི སརཎཾ.

ཨེཝཾ གཧིཏསརཎསྶ ཙ ཨུཔཱསཀསྶ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཝཱ ཨཉྙཏིཏྠིཡེསུ པབྦཛིཏམྤི ཉཱཏིཾ ‘‘ཉཱཏཀོ མེ ཨཡ’’ནྟི ཝནྡཏོ སརཎགམནཾ ན བྷིཛྫཏི, པགེཝ ཨཔབྦཛིཏཾ. ཏཐཱ རཱཛཱནཾ བྷཡཝསེན ཝནྡཏོ, སོ ཧི རཊྛཔཱུཛིཏཏྟཱ ཨཝནྡིཡམཱནོ ཨནཏྠམྤི ཀརེཡྻཱཏི. ཏཐཱ ཡཾཀིཉྩི སིཔྤཾ སིཀྑཱཔཀཾ ཏིཏྠིཡཾ ‘‘ཨཱཙརིཡོ མེ ཨཡ’’ནྟི ཝནྡཏོཔི ན བྷིཛྫཏཱིཏི ཨེཝཾ སརཎགམནཔྤབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ ལོཀུཏྟརསྶ སརཎགམནསྶ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི ཝིཔཱཀཕལཾ, སབྦདུཀྑཀྑཡོ ཨཱནིསཾསཕལཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཡོ ཙ བུདྡྷཉྩ དྷམྨཉྩ, སངྒྷཉྩ སརཎཾ གཏོ;

ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི, སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏི.

དུཀྑཾ དུཀྑསམུཔྤཱདཾ, དུཀྑསྶ ཙ ཨཏིཀྐམཾ;

ཨརིཡཉྩཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, དུཀྑཱུཔསམགཱམིནཾ.

ཨེཏཾ ཁོ སརཎཾ ཁེམཾ, ཨེཏཾ སརཎམུཏྟམཾ;

ཨེཏཾ སརཎམཱགམྨ, སབྦདུཀྑཱ པམུཙྩཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༩༠-༡༩༢);

ཨཔིཙ ནིཙྩཏོ ཨནུཔགམནཱདིཝསེན པེཏསྶ ཨཱནིསཾསཕལཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ, ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཀཉྩི སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, སུཁཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨཏྟཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ, པིཏརཾ ཨརཧནྟཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ, དུཊྛཙིཏྟོ ཏཐཱགཏསྶ ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ, སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻ, ཨཉྙཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསེཡྻ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༢༨; ཨ. ནི. ༡.༢༦༨-༢༧༦).

ལོཀིཡསྶ པན སརཎགམནསྶ བྷཝསམྤདཱཔི བྷོགསམྤདཱཔི ཕལམེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཡེཀེཙི བུདྡྷཾ སརཎཾ གཏཱསེ,

ན ཏེ གམིསྶནྟི ཨཔཱཡབྷཱུམིཾ;

པཧཱཡ མཱནུསཾ དེཧཾ,

དེཝཀཱཡཾ པརིཔཱུརེསྶནྟཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༣༧);

ཨཔརམྤི ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཐ ཁོ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཨསཱིཏིཡཱ དེཝཏཱསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ, ཏེནུཔསངྐམི…པེ… ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཾ ཁོ སཀྐཾ དེཝཱནམིནྡཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨེཏདཝོཙ ‘སཱདྷུ ཁོ དེཝཱནམིནྡ བུདྡྷཾ སརཎགམནཾ ཧོཏི, བུདྡྷཾ སརཎགམནཧེཏུ ཁོ དེཝཱནམིནྡ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’ཏི. ཏེ ཨཉྙེ དེཝེ དསཧི ཋཱནེཧི ཨདྷིགཎྷནྟི དིབྦེན ཨཱཡུནཱ དིབྦེན ཝཎྞེན སུཁེན ཡསེན ཨཱདྷིཔཏེཡྻེན དིབྦེཧི རཱུཔེཧི སདྡེཧི གནྡྷེཧི རསེཧི ཕོཊྛབྦེཧཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༣༤༡). ཨེས ནཡོ དྷམྨེ སངྒྷེ ཙ. ཨཔིཙ ཝེལཱམསུཏྟཱདིཝསེནཱཔི (ཨ. ནི. ༩.༢༠) སརཎགམནསྶ ཕལཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ སརཎགམནཕལཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ལོཀིཡསརཎགམནཾ ཏཱིསུ ཝཏྠཱུསུ ཨཉྙཱཎསཾསཡམིཙྪཱཉཱཎཱདཱིཧི སཾཀིལིསྶཏི, ན མཧཱཛུཏིཀཾ ཧོཏི, ན མཧཱཝིཔྥཱརཾ. ལོཀུཏྟརསྶ ནཏྠི སཾཀིལེསོ. ལོཀིཡསྶ ཙ སརཎགམནསྶ དུཝིདྷོ བྷེདོ སཱཝཛྫོ ཨནཝཛྫོ ཙ. ཏཏྠ སཱཝཛྫོ ཨཉྙསཏྠཱརཱདཱིསུ ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནཱདཱིཧི ཧོཏི, སོ ཨནིཊྛཕལོ. ཨནཝཛྫོ ཀཱལཾ ཀིརིཡཱཡ, སོ ཨཝིཔཱཀཏྟཱ ཨཕལོ. ལོཀུཏྟརསྶ པན ནེཝཏྠི བྷེདོ. བྷཝནྟརེཔི ཧི ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཉྙསཏྠཱརཾ ན ཨུདྡིསཏཱིཏི ཨེཝཾ སརཎགམནསྶ སཾཀིལེསོ ཙ བྷེདོ ཙ ཝེདིཏབྦོཏི. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏཱུཏི མཾ བྷཝཾ གོཏམོ ‘‘ཨུཔཱསཀོ ཨཡ’’ནྟི ཨེཝཾ དྷཱརེཏུ, ཛཱནཱཏཱུཏི ཨཏྠོ.

སརཎགམནཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔཱསཀཝིདྷིཀཐཱཝཎྞནཱ

ཨུཔཱསཀཝིདྷིཀོསལླཏྠཾ པནེཏྠ ཀོ ཨུཔཱསཀོ, ཀསྨཱ ཨུཔཱསཀོཏི ཝུཙྩཏི, ཀིམསྶ སཱིལཾ, ཀོ ཨཱཛཱིཝོ, ཀཱ ཝིཔཏྟི, ཀཱ སམྤཏྟཱིཏི ཨིདཾ པཀིཎྞཀཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཀོ ཨུཔཱསཀོཏི ཡོ ཀོཙི ཏིསརཎགཏོ གཧཊྛོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཡཏོ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི, དྷམྨཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི, སངྒྷཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ ཧོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༣༣).

ཀསྨཱ ཨུཔཱསཀོཏི རཏནཏྟཡསྶ ཨུཔཱསནཏོ. སོ ཧི བུདྡྷཾ ཨུཔཱསཏཱིཏི ཨུཔཱསཀོ. དྷམྨཾ, སངྒྷཾ ཨུཔཱསཏཱིཏི ཨུཔཱསཀོ.

ཀིམསྶ སཱིལནྟི པཉྩ ཝེརམཎིཡོ. ཡཐཱཧ ‘‘ཡཏོ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཨདིནྣཱདཱནཱ, ཀཱམེསུ མིཙྪཱཙཱརཱ, མུསཱཝཱདཱ, སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ མཧཱནཱམ ཨུཔཱསཀོ སཱིལཝཱ ཧོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༣༣).

ཀོ ཨཱཛཱིཝོཏི པཉྩ མིཙྪཱཝཎིཛྫཱ པཧཱཡ དྷམྨེན སམེན ཛཱིཝིཏཀཔྤནཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘པཉྩིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝཎིཛྫཱ ཨུཔཱསཀེན ཨཀརཎཱིཡཱ. ཀཏམཱ པཉྩ? སཏྠཝཎིཛྫཱ, སཏྟཝཎིཛྫཱ, མཾསཝཎིཛྫཱ, མཛྫཝཎིཛྫཱ, ཝིསཝཎིཛྫཱ. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩ ཝཎིཛྫཱ ཨུཔཱསཀེན ཨཀརཎཱིཡཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༧༧).

ཀཱ ཝིཔཏྟཱིཏི ཡཱ ཏསྶེཝ སཱིལསྶ ཙ ཨཱཛཱིཝསྶ ཙ ཝིཔཏྟི, ཨཡམསྶ ཝིཔཏྟི. ཨཔིཙ ཡཱཡ ཨེས ཙཎྜཱལོ ཙེཝ ཧོཏི མལཉྩ པཏིཀུཊྛོ ཙ. སཱཔིསྶ ཝིཔཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེ ཙ ཨཏྠཏོ ཨསྶདྡྷིཡཱདཡོ པཉྩ དྷམྨཱ ཧོནྟི. ཡཐཱཧ ‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨུཔཱསཀོ ཨུཔཱསཀཙཎྜཱལོ ཙ ཧོཏི ཨུཔཱསཀམལཉྩ ཨུཔཱསཀཔཏིཀུཊྛོ ཙ. ཀཏམེཧི པཉྩཧི? ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, དུསྶཱིལོ ཧོཏི, ཀོཏཱུཧལམངྒལིཀོ ཧོཏི, མངྒལཾ པཙྩེཏི ནོ ཀམྨཾ, ཨིཏོ ཙ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ པརིཡེསཏི ཏཏྠ ཙ པུབྦཀཱརཾ ཀརོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༧༥).

ཀཱ སམྤཏྟཱིཏི ཡཱ ཙསྶ སཱིལསམྤདཱ ཙ ཨཱཛཱིཝསམྤདཱ ཙ, སཱ སམྤཏྟི. ཡེ ཙསྶ རཏནབྷཱཝཱདིཀརཱ སདྡྷཱདཡོ པཉྩ དྷམྨཱ. ཡཐཱཧ ‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨུཔཱསཀོ ཨུཔཱསཀརཏནཉྩ ཧོཏི ཨུཔཱསཀཔདུམཉྩ ཨུཔཱསཀཔུཎྜརཱིཀཉྩ. ཀཏམེཧི པཉྩཧི? སདྡྷོ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཧོཏི, ན ཀོཏཱུཧལམངྒལིཀོ ཧོཏི, ཀམྨཾ པཙྩེཏི ནོ མངྒལཾ, ན ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི, ཨིདྷ ཙ པུབྦཀཱརཾ ཀརོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༧༥).

ཨཛྫཏགྒེཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨགྒསདྡོ ཨཱདིཀོཊིཀོཊྛཱསསེཊྛེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཨཛྫཏགྒེ, སམྨ དོཝཱརིཀ, ཨཱཝརཱམི དྭཱརཾ ནིགཎྛཱནཾ ནིགཎྛཱིན’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༧༠) ཧི ཨཱདིམྷི དིསྶཏི. ‘‘ཏེནེཝ ཨངྒུལགྒེན ཏཾ ཨངྒུལགྒཾ པརཱམསེཡྻ, (ཀཐཱ. ༤༤༡) ཨུཙྪགྒཾ ཝེལ༹གྒ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཀོཊིཡཾ. ‘‘ཨམྦིལགྒཾ ཝཱ མདྷུརགྒཾ ཝཱ ཏིཏྟཀགྒཾ ཝཱ (སཾ. ནི. ༥.༣༧༤), ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧཱརགྒེན ཝཱ པརིཝེཎགྒེན ཝཱ བྷཱཛེཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༨) ཀོཊྛཱསེ. ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༣༤) སེཊྛེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ ཨཱདིམྷི དཊྛབྦོ. ཏསྨཱ ཨཛྫཏགྒེཏི ཨཛྫཏཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ, ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཛྫཏནྟི ཨཛྫབྷཱཝཾ. ཨཛྫདགྒེཏི ཝཱ པཱཋོ, ད-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ, ཨཛྫ ཨགྒཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

པཱཎུཔེཏནྟི པཱཎེཧི ཨུཔེཏཾ, ཡཱཝ མེ ཛཱིཝིཏཾ པཝཏྟཏི, ཏཱཝ ཨུཔེཏཾ. ཨནཉྙསཏྠུཀཾ ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི སརཎཾ གཏཾ ཨུཔཱསཀཾ ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཛཱནཱཏུ. ཨཧཉྷི སཙེཔི མེ ཏིཁིཎེན ཨསིནཱ སཱིསཾ ཚིནྡེཡྻ, ནེཝ བུདྡྷཾ ‘‘ན བུདྡྷོ’’ཏི ཝཱ དྷམྨཾ ‘‘ན དྷམྨོ’’ཏི ཝཱ, སངྒྷཾ ‘‘ན སངྒྷོ’’ཏི ཝཱ ཝདེཡྻནྟི. ཨེཝཾ ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནེན སརཎཾ གནྟྭཱ ཙཏཱུཧི ཙ པཙྩཡེཧི པཝཱརེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམཱིཏི.

ཨུཔཱསཀཝིདྷིཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བྷཡབྷེརཝསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཨནངྒཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༧. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ…པེ… ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏི ཨནངྒཎསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ སབྦསུཏྟེསུ. ཏསྨཱ ཨིཏོ པརཾ ཨེཏྟཀམྤི ཨཝཏྭཱ ཨཔུབྦཔདཝཎྞནཾཡེཝ ཀརིསྶཱམ.

ཙཏྟཱརོཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. པུགྒལཱཏི སཏྟཱ ནརཱ པོསཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པུགྒལཝཱདཱི མཧཱཐེརོཏི ན གཧེཏབྦཾ, ཨཡཉྷི ཨཱཡསྨཱ བུདྡྷཔུཏྟཱནཾ སེཊྛོ, སོ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ དེསནཾ ཨཝིལོམེནྟོཡེཝ དེསེཏི.

སམྨུཏིཔརམཏྠདེསནཱཀཐཱཝཎྞནཱ

བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ དུཝིདྷཱ དེསནཱ སམྨུཏིདེསནཱ, པརམཏྠདེསནཱ ཙཱཏི. ཏཏྠ པུགྒལོ སཏྟོ ཨིཏྠཱི པུརིསོ ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ དེཝོ མཱརོཏི ཨེཝརཱུཔཱ སམྨུཏིདེསནཱ. ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱ, ཁནྡྷཱ དྷཱཏཱུ ཨཱཡཏནཱནི སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཨེཝརཱུཔཱ པརམཏྠདེསནཱ.

ཏཏྠ བྷགཝཱ ཡེ སམྨུཏིཝསེན དེསནཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མོཧཾ པཧཱཡ ཝིསེསཾ ཨདྷིགནྟུཾ སམཏྠཱ, ཏེསཾ སམྨུཏིདེསནཾ དེསེཏི. ཡེ པན པརམཏྠཝསེན དེསནཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མོཧཾ པཧཱཡ ཝིསེསམདྷིགནྟུཾ སམཏྠཱ, ཏེསཾ པརམཏྠདེསནཾ དེསེཏི. ཏཏྠཱཡཾ ཨུཔམཱ, ཡཐཱ ཧི དེསབྷཱསཱཀུསལོ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ ཨཏྠསཾཝཎྞནཀོ ཨཱཙརིཡོ ཡེ དམིལ༹བྷཱསཱཡ ཝུཏྟེ ཨཏྠཾ ཛཱནནྟི, ཏེསཾ དམིལ༹བྷཱསཱཡ ཨཱཙིཀྑཏི. ཡེ ཨནྡྷཀབྷཱསཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཱཡ, ཏེསཾ ཏཱཡ ཏཱཡ བྷཱསཱཡ. ཨེཝཾ ཏེ མཱཎཝཀཱ ཚེཀཾ བྱཏྟཾ ཨཱཙརིཡམཱགམྨ ཁིཔྤམེཝ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟི. ཏཏྠ ཨཱཙརིཡོ ཝིཡ བུདྡྷོ བྷགཝཱ. ཏཡོ ཝེདཱ ཝིཡ ཀཐེཏབྦབྷཱཝེན ཋིཏཱནི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི. དེསབྷཱསཱཀོསལླམིཝ སམྨུཏིཔརམཏྠཀོསལླཾ. ནཱནཱདེསབྷཱསཱ མཱཎཝཀཱ ཝིཡ སམྨུཏིཔརམཏྠདེསནཱཔཊིཝིཛ྄ཛྷནསམཏྠཱ ཝེནེཡྻསཏྟཱ. ཨཱཙརིཡསྶ དམིལ༹བྷཱསཱདིཨཱཙིཀྑནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ སམྨུཏིཔརམཏྠཝསེན དེསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱཧ ཙེཏྠ –

‘‘དུཝེ སཙྩཱནི ཨཀྑཱསི, སམྦུདྡྷོ ཝདཏཾ ཝརོ;

སམྨུཏིཾ པརམཏྠཉྩ, ཏཏིཡཾ ནཱུཔལབྦྷཏི.

སངྐེཏཝཙནཾ སཙྩཾ, ལོཀསམྨུཏིཀཱརཎཱ;

པརམཏྠཝཙནཾ སཙྩཾ, དྷམྨཱནཾ བྷཱུཏཀཱརཎཱ.

ཏསྨཱ ཝོཧཱརཀུསལསྶ, ལོཀནཱཐསྶ སཏྠུནོ;

སམྨུཏིཾ ཝོཧརནྟསྶ, མུསཱཝཱདོ ན ཛཱཡཏཱི’’ཏི.

ཨཔིཙ ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི – ཧིརོཏྟཔྤདཱིཔནཏྠཾ, ཀམྨསྶཀཏཱདཱིཔནཏྠཾ, པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརདཱིཔནཏྠཾ, ཨཱནནྟརིཡདཱིཔནཏྠཾ, བྲཧྨཝིཧཱརདཱིཔནཏྠཾ, པུབྦེནིཝཱསདཱིཔནཏྠཾ, དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིདཱིཔནཏྠཾ, ལོཀསམྨུཏིཡཱ ཨཔྤཧཱནཏྠཉྩཱཏི. ‘‘ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ཧིརཱིཡནྟི ཨོཏྟཔྤནྟཱི’’ཏི ཧི ཝུཏྟེ མཧཱཛནོ ན ཛཱནཱཏི, སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, པཊིསཏྟུ ཧོཏི ‘‘ཀིམིདཾ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ཧིརཱིཡནྟི ཨོཏྟཔྤནྟི ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨིཏྠཱི ཧིརཱིཡཏི ཨོཏྟཔྤཏི པུརིསོ ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ དེཝོ མཱརོ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཛཱནཱཏི, ན སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, ན པཊིསཏྟུ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཧིརོཏྟཔྤདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ ཀམྨསྶཀཱ དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཀམྨསྶཀཏཱདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཝེལུ༹ཝནཱདཡོ མཧཱཝིཧཱརཱ ཁནྡྷེཧི ཀཱརཱཔིཏཱ དྷཱཏཱུཧི ཨཱཡཏནེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟི པིཏརཾ ཨརཧནྟཾ རུཧིརུཔྤཱདཀམྨཾ ཀརོནྟི, སངྒྷབྷེདཀམྨཾ ཀརོནྟི, དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཱནནྟརིཡདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི. ‘‘ཁནྡྷཱ མེཏྟཱཡནྟི དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ བྲཧྨཝིཧཱརདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ པུབྦེནིཝཱསམནུསྶརནྟི དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ པུབྦེནིཝཱསདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི. ‘‘ཁནྡྷཱ དཱནཾ པཊིགྒཎྷནྟི དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི མཧཱཛནོ ན ཛཱནཱཏི, སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, པཊིསཏྟུ ཧོཏི ‘‘ཀིམིདཾ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི པཊིགྒཎྷནྟི ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘པུགྒལཱ པཊིགྒཎྷནྟི སཱིལཝནྟོ ཀལྱཱཎདྷམྨཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཛཱནཱཏི, ན སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, ན པཊིསཏྟུ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

ལོཀསམྨུཏིཉྩ བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ནཔྤཛཧནྟི, ལོཀསམཉྙཱཡ ལོཀནིརུཏྟིཡཾ ལོཀཱབྷིལཱཔེ ཋིཏཱཡེཝ དྷམྨཾ དེསེནྟི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ལོཀསམྨུཏིཡཱ ཨཔྤཧཱནཏྠམྤི པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི. ཏསྨཱ ཨཡམྤི ཨཱཡསྨཱ ལོཀཝོཧཱརཀུསལཏཱཡ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ དེསནཾ ཨཝིལོམེནྟོ ལོཀསམྨུཏིཡཾ ཋཏྭཱཝ ཙཏྟཱརོམེ, ཨཱཝུསོ, པུགྒལཱཏི ཨཱཧ. ཏསྨཱ ཨེཏྠ པརམཏྠཝསེན ཨགྒཧེཏྭཱ སམྨུཏིཝསེནེཝ པུགྒལོ ཝེདིཏབྦོ.

སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱཏི ལོཀསངྐེཏཝསེན ཨཏྠི ཨུཔལབྦྷམཱནཱ. ལོཀསྨིནྟི སཏྟལོཀེ. སཱངྒཎོཝ སམཱནོཏིཨཱདཱིསུ པན ཨངྒཎནྟི ཀཏྠཙི ཀིལེསཱ ཝུཙྩནྟི. ཡཐཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཏཱིཎི ཨངྒཎཱནི? རཱགོ ཨངྒཎཾ, དོསོ ཨངྒཎཾ, མོཧོ ཨངྒཎ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༩༢༤). ཀཏྠཙི ཡཾཀིཉྩི མལཾ ཝཱ པངྐོ ཝཱ, ཡཐཱཧ ‘‘ཏསྶེཝ རཛསྶ ཝཱ ཨངྒཎསྶ ཝཱ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམཏཱི’’ཏི. ཀཏྠཙི ཏཐཱརཱུཔོ བྷཱུམིབྷཱགོ, སོ བོདྷིཡངྒཎཾ ཙེཏིཡངྒཎནྟིཨཱདཱིནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཨིདྷ པན ནཱནཔྤཀཱརཱ ཏིབྦཀིལེསཱ ‘‘ཨངྒཎ’’ནྟི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏཐཱ ཧི ཝཀྑཏི ‘‘པཱཔཀཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཀུསལཱནཾ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཡདིདཾ ཨངྒཎ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༦༠). སཧ ཨངྒཎེན སཱངྒཎོ.

སཱངྒཎོཝ སམཱནོཏི སཀིལེསོཡེཝ སནྟོ. ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི མཡ྄ཧཾ ཨཏྟནོ ཙིཏྟསནྟཱནེ ཀིལེསོ ཨཏྠཱིཏིཔི ན ཛཱནཱཏི. ‘‘ཨིམེ ཀིལེསཱ ནཱམ ཀཀྑལཱ༹ ཝཱལཱ༹ ཛཧིཏབྦཱ ན གཧིཏབྦཱ ཝིསདུཊྛསལླསདིསཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡཱཐཱཝསརསཏོཔི ན ཛཱནཱཏི. ཡོ ཨཏྠཱིཏི ཙ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཉྩ ཛཱནཱཏི. སོ ‘‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྶ པན ན ཙ མགྒེན སམཱུཧཏཱ ཀིལེསཱ, ན ཙ ཨུཔྤཛྫནྟི ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ ཝཱརིཏཏྟཱ, ཨཡམིདྷ ཨནངྒཎོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀིལེསཱ ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ ཝཱརིཏཏྟཱ ནཏྠི, ན མགྒེན སམཱུཧཏཏྟཱ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི, ‘‘ཏེ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ མཧཱཨནཏྠཾ ཀརིསྶནྟི ཀཀྑལཱ༹ ཝཱལཱ༹ ཝིསདུཊྛསལླསདིསཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡཱཐཱཝསརསཏོཔི ན ཛཱནཱཏི. ཡོ པན ‘‘ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ནཏྠཱི’’ཏི ཙ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཉྩ ཛཱནཱཏི, སོ ‘‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨངྒཎནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཙཏཱུསུ པུགྒལེསུ, ཏེསུ ཝཱ དྭཱིསུ སཱངྒཎེསུ, ཡྭཱཡནྟི ཡོ ཨཡཾ, ཡཱཡནྟིཔི པཱཋོ.

༥༨. ཀོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱརིཔུཏྟ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོཏི ཨུབྷཡེནཱཔི ཀཱརཎམེཝ པུཙྪཏི. ཡེནིམེསནྟི ཡེན ཧེཏུནཱ ཡེན པཙྩཡེན ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཨེཀོ སེཊྛཔུརིསོ ཨེཀོ ཧཱིནཔུརིསོཏི ཨཀྑཱཡཏི, སོ ཀོ ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོཏི ཨེཝམེཏྠ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘ནཔྤཛཱནཱཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ, པཛཱནནཱ ནཔྤཛཱནནཱཏི ཨིདམེཝ ཨུབྷཡཾ ཧེཏུ ཙེཝ པཙྩཡོ ཙ.

༥༩. ཐེརོ པན ཨཏྟནོ ཝིཙིཏྲཔཊིབྷཱནཏཱཡ ཏཾ པཱཀཊཏརཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ པུན ཏཏྲཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏསྶེཏཾ པཱཊིཀངྑནྟི ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨེཏཾ པཱཊིཀངྑིཏབྦཾ. ཨིདམེཝ ཨེས པཱཔུཎིསྶཏི, ན ཨཉྙནྟི ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཨཝསྶཾ བྷཱཝཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ན ཚནྡཾ ཛནེསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཾ ཨཚནྡཛནནཱདིཾ སནྡྷཱཡཱཧ.

ཏཏྠ ཙ ན ཚནྡཾ ཛནེསྶཏཱིཏི ཨཔྤཛཱནནྟོ ཏསྶ ཨངྒཎསྶ པཧཱནཏྠཾ ཀཏྟུཀམྱཏཱཚནྡཾ ན ཛནེསྶཏི. ན ཝཱཡམིསྶཏཱིཏི ཏཏོ བལཝཏརཾ ཝཱཡཱམཾ ན ཀརིསྶཏི, ན ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷིསྶཏཱིཏི ཐཱམགཏཝཱིརིཡཾ པན ནེཝ ཨཱརབྷིསྶཏི, ན པཝཏྟེསྶཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱངྒཎོཏི ཨིམེཧི རཱགཱདཱིཧི ཨངྒཎེཧི སཱངྒཎོ. སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོཏི ཏེཧིཡེཝ སུཊྛུཏརཾ ཀིལིཊྛཙིཏྟོ མལཱིནཙིཏྟོ ཝིབཱདྷིཏཙིཏྟོ ཨུཔཏཱཔིཏཙིཏྟོ ཙ ཧུཏྭཱ. ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི མརིསྶཏི.

སེཡྻཐཱཔཱིཏི ཡཐཱ ནཱམ. ཀཾསཔཱཏཱིཏི ཀཾསལོཧབྷཱཛནཾ. ཨཱབྷཏཱཏི ཨཱནཱིཏཱ. ཨཱཔཎཱ ཝཱ ཀམྨཱརཀུལཱ ཝཱཏི ཨཱཔཎཏོ ཝཱ ཀཾསཔཱཏིཀཱརཀཱནཾ ཀམྨཱརཱནཾ གྷརཏོ ཝཱ. རཛེནཱཏི ཨཱགནྟུཀརཛེན པཾསུཨཱདིནཱ. མལེནཱཏི ཏཏྠེཝ ཨུཊྛིཏེན ལོཧམལེན. པརིཡོནདྡྷཱཏི སཉྪནྣཱ. ན ཙེཝ པརིབྷུཉྫེཡྻུནྟི ཨུདཀཁཱདནཱིཡཔཀྑིཔནཱདཱིཧི པརིབྷོགཾ ན ཀརེཡྻུཾ. ན ཙ པརིཡོདཔེཡྻུནྟི དྷོཝནགྷཾསནཱདཱིཧི ན པརིསུདྡྷཾ ཀཱརཱཔེཡྻུཾ. རཛཱཔཐེཏི རཛཔཐེ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ, རཛསྶ ཨཱགམནཊྛཱནེ ཝཱ ཝུཊྛཱནུཊྛཱནེ ཝཱ ཧེཊྛཱམཉྩེ ཝཱ ཐུསཀོཊྛཀེ ཝཱ བྷཱཛནནྟརེ ཝཱ, ཡཏྠ རཛེན ཨོཀིརཱིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཾཀིལིཊྛཏརཱ ཨསྶ མལགྒཧིཏཱཏི ཨེཏྠ རཛཱཔཐེ ནིཀྑིཔནེན སཾཀིལིཊྛཏརཱ, ཨཔརིབྷོགཱཔརིཡོདཔནེཧི མལགྒཧིཏཏརཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, པཊིཔུཙྪཱཝཙནཉྩེཏཾ. ཏེནསྶ ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཱཝུསོ, སཱ ཀཾསཔཱཏི ཨེཝཾ ཀརཱིཡམཱནཱ ཨཔརེན ཀཱལེན སཾཀིལིཊྛཏརཱ ཙ མལགྒཧིཏཏརཱ ཙ མཏྟིཀཔཱཏཱིཏི ཝཱ ཀཾསཔཱཏཱིཏི ཝཱ ཨིཏིཔི དུཛྫཱནཱ བྷཝེཡྻ ནུ ཁོ ནོཏི, ཐེརོ ཏཾ པཊིཛཱནནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི. པུན དྷམྨསེནཱཔཏི ཨོཔམྨཾ སམྤཊིཔཱདེནྟོ, ཨེཝམེཝ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠེཝཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཱ ཝེདིཏབྦཱ – ཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིསདིསོ སཱངྒཎོ པུགྒལོ. སཾཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ ནཔརིབྷུཉྫནམཱདིཾ ཀཏྭཱ རཛཱཔཐནིཀྑེཔོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ པབྦཛྫཾ ལབྷམཱནསྶ ཝེཛྫཀམྨཱདཱིསུ པསུཏཔུགྒལསནྟིཀེ པབྦཛྫཱཔཊིལཱབྷོ. སཾཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ པུན སཾཀིལིཊྛཏརབྷཱཝོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨནུཀྐམེན ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཨནུསིཀྑཏོ ཝེཛྫཀམྨཱདིཀརཎཾ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ སཱངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན དུཀྐཊདུབྦྷཱསིཏཝཱིཏིཀྐམནཾ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ སཱངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན པཱཙིཏྟིཡཐུལླཙྩཡཝཱིཏིཀྐམནཾ, སངྒྷཱདིསེསཝཱིཏིཀྐམནཾ, པཱརཱཛིཀཝཱིཏིཀྐམནཾ, མཱཏུགྷཱཏཱདིཨཱནནྟརིཡཀརཎཾ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ སཱངྒཎཀཱལཀིརིཡཱཏི.

སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ཨེཏྠ ཙ ཨཀུསལཙིཏྟེན ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ན ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. སབྦསཏྟཱ ཧི པཀཏིཙིཏྟེན བྷཝངྒཙིཏྟེནེཝ ཀཱལཾ ཀརོནྟི. ཨཡཾ པན ཨཝིསོདྷེཏྭཱ ཙིཏྟསནྟཱནཾ ཀཱལཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ཨེཏམཏྠཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝཾ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

དུཏིཡཝཱརེ པརིཡོདཔེཡྻུནྟི དྷོཝནགྷཾསནསཎྷཚཱརིཀཱཔརིམཛྫནཱདཱིཧི པརིསུདྡྷཾ ཨཱདཱསམཎྜལསདིསཾ ཀརེཡྻུཾ. ན ཙ ནཾ རཛཱཔཐེཏི པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཋཱནེ ཨནིཀྑིཔིཏྭཱ ཀརཎྜམཉྫཱུསཱདཱིསུ ཝཱ ཋཔེཡྻུཾ, པལིཝེཋེཏྭཱ ཝཱ ནཱགདནྟེ ལགེཡྻུཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ གཧེཏབྦཾ.

ཨུཔམཱསཾསནྡནཱ ཙེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ – ཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིསདིསོ སཱངྒཎོ བྷབྦཔུགྒལོ. ཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ པརིབྷུཉྫནམཱདིཾ ཀཏྭཱ སུདྡྷཊྛཱནེ ཋཔནཾ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ པབྦཛྫཾ ལབྷམཱནསྶ པེསལབྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ པབྦཛྫཱཔཊིལཱབྷོ. ཡེ ཨོཝདནྟི ཨནུསཱསནྟི ཨཔྤམཏྟཀམྤི པམཱདཾ དིསྭཱ དཎྜཀམྨཾ ཀཏྭཱ པུནཔྤུནཾ སིཀྑཱཔེནྟི, སཾཀིལིཊྛཀཾསཔཱཏིཡཱ ཨཔརཀཱལེ པརིསུདྡྷཔརིཡོདཱཏབྷཱཝོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཨནུསིཀྑཏོ ཨནུཀྐམེན སམྨཱཝཏྟཔཊིཔཏྟི, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ ཨནངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན པརིསུདྡྷེ སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ དྷུཏངྒཱནི སམཱདཱཡ ཨཏྟནོ ཨནུཀཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གཱམནྟསེནཱསནཝཱསཾ མུཉྩིཏྭཱ པནྟསེནཱསནཝཱསོ, ཨེཏྠ ཋིཏསྶ ཨནངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཐ ཝཱ ཨནུཀྐམེན ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིནིབྦཏྟནེན ཀིལེསཝིཀྑམྦྷནཾ, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཀིལེསཱནཾ ཏདངྒནིཝཱརཎཾ, སོཏཱཔཏྟིཕལཱདྷིགམོ…པེ… ཨརཧཏྟསཙྪིཀིརིཡཱཏི ཨེཏྠ ཋིཏསྶ ཨཙྩནྟཾ ཨནངྒཎཀཱལཀིརིཡཱ ཨེཝ.

ཏཏིཡཝཱརེ སུབྷནིམིཏྟནྟི རཱགཊྛཱནིཡཾ ཨིཊྛཱརམྨཎཾ. མནསི ཀརིསྶཏཱིཏི ཏསྨིཾ ཝིཔནྣསྶཏི ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱཝཛྫིསྶཏི. ཏསྶ སུབྷནིམིཏྟསྶ མནསིཀཱརཱཏི ཏསྶ པུགྒལསྶ སུབྷནིམིཏྟམནསིཀཱརཀཱརཎཱ. ཨནུདྡྷཾསེསྶཏཱིཏི ཧིཾསིསྶཏི ཨདྷིབྷཝིསྶཏི. རཱགོ ཧི ཨུཔྤཛྫནྟོ ཀུསལཝཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ སཡམེཝ ཨཀུསལཛཝནཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟོ ཀུསལཙིཏྟཾ ཨནུདྡྷཾསེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ གཧེཏབྦཾ.

ཨོཔམྨསཾསནྡནཱ པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ – པརིསུདྡྷཀཾསཔཱཏིསདིསོ པཀཏིཡཱ ཨཔྤཀིལེསོ ཨནངྒཎཔུགྒལོ. པརིསུདྡྷཀཾསཔཱཏིཡཱ ནཔརིབྷུཉྫནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ རཛཱཔཐེ ནིཀྑེཔོ ཝིཡ ཏསྶ པུགྒལསྶ པབྦཛྫཾ ལབྷམཱནསྶཱཏི ཨིཏོ པརཾ སབྦཾ པཋམཝཱརསདིསམེཝ.

ཙཏུཏྠཝཱརེ སུབྷནིམིཏྟཾ ན མནསི ཀརིསྶཏཱིཏི ཏསྨིཾ སཏིཝིརཧཱབྷཱཝཏོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ནཱཝཛྫིསྶཏི, སེསཾ དུཏིཡཝཱརཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཾ. ‘‘ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདི ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིམྷི ཝུཏྟནཡམེཝ.

༦༠. ཨིདཱནི ཏཾ ཨངྒཎཾ ནཱནཔྤཀཱརཏོ པཱཀཊཾ ཀཱརཱཔེཏུཀཱམེནཱཡསྨཏཱ མཧཱམོགྒལླཱནེན ‘‘ཨངྒཎཾ ཨངྒཎ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པུཊྛོ ཏཾ བྱཱཀརོནྟོ པཱཔཀཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིཙྪཱཝཙརཱནནྟི ཨིཙྪཱཡ ཨཝཙརཱནཾ, ཨིཙྪཱཝསེན ཨོཏིཎྞཱནཾ པཝཏྟཱནཾ ནཱནཔྤཀཱརཱནཾ ཀོཔཨཔྤཙྩཡཱནནྟི ཨཏྠོ. ཡཾ ཨིདྷེཀཙྩསྶཱཏི ཡེན ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏཾ ཋཱནཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏི ཨཏྠི, ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱཔནྣོ ཨསྶནྟི ཨཱཔནྣོ བྷཝེཡྻཾ. ན ཙ མཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུནྟི བྷིཀྑཱུ ཙ མཾ ན ཛཱནེཡྻུཾ. ཀིཾ པནེཏྠ ཋཱནཾ, ལཱབྷཏྠིཀཏཱ. ལཱབྷཏྠིཀོ ཧི བྷིཀྑུ པཀཏིཡཱཔི ཙ ཀཏཔུཉྙོ མནུསྶེཧི སཀྐཏོ གརུཀཏོ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏི ‘‘ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣཾ བྷིཀྑུཾ ཐེརཱ ཉཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨཱརོཙེནྟི, ཏེ ནཝཀཱནཾ, ནཝཀཱ ཝིཧཱརེ ཝིགྷཱསཱདཱདཱིནཾ, ཏེ ཨོཝཱདཾ ཨཱགཏཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ, ཨེཝཾ ཀམེན ཙཏསྶོ པརིསཱ ཛཱནནྟི. ཨེཝམསྶ ལཱབྷནྟརཱཡོ ཧོཏི. ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཨཱཔཏྟིཉྩ ཝཏ ཨཱཔནྣོ ཨསྶཾ, ན ཙ མཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུ’’ནྟི.

ཡཾ ཏཾ བྷིཀྑུཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུནྟི ཡེན ཀཱརཎེན ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཛཱནེཡྻུཾ, ཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏི ཁོ པན ཨཏྠིཡེཝ, ནོ ནཏྠི. ཐེརཱ ཧི ཉཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨཱརོཙེནྟི. ཨེཝཾ སོ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཙཏཱུསུ པརིསཱསུ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨེཝཾ པཱཀཊོ ཙ ཨཡསཱབྷིབྷཱུཏོ གཱམསཏམྤི པཝིསིཏྭཱ ཨུམྨཱརསཏེསུ ཋཱནེསུ ཨུཉྪིཏྭཱ ཡཐཱདྷོཏེན པཏྟེན ནིཀྑམཏི. ཏཏོ ཛཱནནྟི མཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོཏི ཏེཧི ཙམྷི ཨེཝཾ ནཱསིཏོཏི ཙིནྟེཏྭཱ, ཨིཏི སོ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨཔྤཏཱིཏོ སོ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཀུཔིཏོ ཙེཝ ཧོཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཨཔྤཏཱིཏོ ཙ དོམནསྶཱབྷིབྷཱུཏོ.

ཡོ ཙེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཀོཔོ ཡོ ཙ ཨཔྤཙྩཡོ ཨུབྷཡམེཏཾ ཨངྒཎནྟི, ཨཱཝུསོ, ཡོ ཙཱཡཾ སངྑཱརཀྑནྡྷསངྒཧིཏོ ཀོཔོ, ཡོ ཙ ཝེདནཱཀྑནྡྷསངྒཧིཏོ ཨཔྤཙྩཡོ, ཨེཏཾ ཨུབྷཡཾ ཨངྒཎནྟི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིདཉྩ ཏཱདིསཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཝསེན ཝུཏྟཾ. ལོབྷོ པན ཨིམསྶ ཨངྒཎསྶ པུབྦབྷཱགཝསེན, མོཧོ སམྤཡོགཝསེནཱཔི གཧིཏོཡེཝ ཧོཏི.

ཨནུརཧོ མནྟི པུརིམསདིསམེཝ བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ སེནཱསནཾ པཝེསེཏྭཱ དྭཱརཾ ཐཀེཏྭཱ ཙོདེནྟེ ཨིཙྪཏི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏནྟི ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཨཱནེཏྭཱ བྱཏྟཱ ཝིནཱིཏཱ ‘‘ཏཡཱ ཨསུཀམྷི ནཱམ ཋཱནེ ཝེཛྫཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙོདེཡྻུཾ. སོ ཙཏཱུསུ པརིསཱསུ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨེཝཾ པཱཀཊོ ཙ ཨཡསཱབྷིབྷཱུཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

སཔྤཊིཔུགྒལོཏི སམཱནོ པུགྒལོ. སམཱནོཏི སཱཔཏྟིཀོ. པཊིཔུགྒལོཏི ཙོདཀོ. ཨཡཾ སཱཔཏྟིཀེནེཝ ཙོདནཾ ཨིཙྪཏི, ཏྭམྤི ཨིམཉྩིམཉྩ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ, ཏཾ ཏཱཝ པཊིཀརོཧི པཙྪཱ མཾ ཙོདེསྶསཱིཏི ཝཏྟུཾ སཀྐཱཏི མཉྙམཱནོ. ཨཔིཙ ཛཱཏིཨཱདཱིཧིཔི སམཱནོ པུགྒལོ སཔྤཊིཔུགྒལོ. ཨཡཉྷི ཨཏྟནོ ཛཱཏིཡཱ ཀུལེན བཱཧུསཙྩེན བྱཏྟཏཱཡ དྷུཏངྒེནཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧིཔི སམཱནེནེཝ ཙོདནཾ ཨིཙྪཏི, ཏཱདིསེན ཝུཏྟཾ ནཱཏིདུཀྑཾ ཧོཏཱིཏི མཉྙམཱནོ. ཨཔྤཊིཔུགྒལོཏི ཨེཏྠ ཨཡུཏྟོ པཊིཔུགྒལོ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ. ཨིམེཧི ཨཱཔཏྟཱདཱིཧི ཨསདིསཏྟཱ པཊིསཏྟུ པཊིསལློ ཙོདཀོ བྷཝིཏུཾ ཨཡུཏྟོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིཏི སོ ཀུཔིཏོཏི ཨིཏི སོ ཨིམཱཡ ཨཔྤཊིཔུགྒལཙོདནཱཡ ཨེཝཾ ཀུཔིཏོ ཧོཏི.

ཙཏུཏྠཝཱརེ ཨཧོ ཝཏཱཏི ‘‘ཨཧོ ཝཏ རེ ཨམྷཱཀཾ པཎྜིཏཀཱ, ཨཧོ ཝཏ རེ ཨམྷཱཀཾ བཧུསྶུཏཀཱ ཏེཝིཛྫཀཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༩༡) གརཧཱཡཾ དིསྶཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏ མཾ དཧརཾཡེཝ སམཱནཾ རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩེཡྻུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༥༧) པཏྠནཱཡཾ. ཨིདྷ པཏྠནཱཡམེཝ. པཊིཔུཙྪིཏྭཱ པཊིཔུཙྪིཏྭཱཏི པུནཔྤུནཾ པུཙྪིཏྭཱ. ཨཡཾ བྷིཀྑུ ལཱབྷཏྠིཀོ བྷགཝཏོ ཨཏྟཱནཾ པཊིཔུཙྪིཏབྦཾ ཨིཙྪཏི, ཏཉྩ ཁོ ཨནུམཏིཔུཙྪཱཡ, ནོ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཱ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ. ཨཡཉྷི པསྶཏི བྷགཝནྟཾ སཱརིཔུཏྟཱདཡོ མཧཱཐེརེ ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱརིཔུཏྟ, མོགྒལླཱན, ཀསྶཔ, རཱཧུལ ཙཀྑུཾ ནིཙྩཾ ཝཱ ཨནིཙྩཾ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེནྟཾ, མནུསྶེ ཙ ‘‘ཏེས པཎྜིཏཱ ཐེརཱ སཏྠུ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེནྟཱི’’ཏི ཝཎྞཾ བྷཎནྟེ, ལཱབྷསཀྐཱརཉྩ ཨུཔཧརནྟེ. ཏསྨཱ ཏཾ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨིཙྪནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ནིཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཁཱཎུ ཝིཡ བྷགཝཏོ པུརཏོཝ ཧོཏི.

ཨིཏི སོ ཀུཔིཏོཏི ཨཐ བྷགཝཱ ཏཾ ཨམནསིཀརིཏྭཱཝ ཨཉྙཾ ཐེརཾ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཏེན སོ ཀུཔིཏོ ཧོཏི བྷགཝཏོ ཙ ཐེརསྶ ཙ. ཀཐཾ བྷགཝཏོ ཀུཔྤཏི? ‘‘ཨཧཾ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པབྷུཏི གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎཏོ བཧིནིཀྑམནཾ ན ཛཱནཱམི, སབྦཀཱལཾ ཚཱཡཱཝ ན ཝིཛཧཱམི, མཾ ནཱམ པུཙྪིཏྭཱ དྷམྨདེསནཱམཏྟམྤི ནཏྠི. ཏཾམུཧུཏྟཾ དིཊྛམཏྟཀམེཝ ཐེརཾ པུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ བྷགཝཏོ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརསྶ ཀུཔྤཏི? ‘‘ཨཡཾ མཧལླཀཏྠེརོ བྷགཝཏོ པུརཏོ ཁཱཎུ ཝིཡ ནིསཱིདཏི, ཀདཱ ནུ ཁོ ཨིམཾ དྷམྨཀམྨིཀཱ ཨབྷབྦཊྛཱནཾ པཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརིསྶནྟི, ཨཡཉྷི ཡདི ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ན བྷཝེཡྻ, ཨཝསྶཾ བྷགཝཱ མཡཱ སདྡྷིཾ སལླཔེཡྻཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཐེརསྶ ཀུཔྤཏི.

པུརཀྑཏྭཱ པུརཀྑཏྭཱཏི པུརཏོ པུརཏོ ཀཏྭཱ, སམྤརིཝཱརེཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོཡེཝ, ཨཡཉྷི པསྶཏི བཧུསྶུཏེ བྷིཀྑཱུ མཧཱཔརིཝཱརེན གཱམཾ པཝིསནྟེ, ཙེཏིཡཾ ཝནྡནྟེ, ཏེསཉྩ ཏཾ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཨུཔཱསཀེ པསནྣེ པསནྣཱཀཱརཾ ཀརོནྟེ. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཐེརསྶ ཙ. ཀཐཾ བྷིཀྑཱུནཾ? ‘‘ཨིམེ ཡདེཝ མཡ྄ཧཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙཱིཝརཾ ཝཱ པིཎྜཔཱཏོ ཝཱ, ཏཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟི, མཡ྄ཧཾ པན པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཏོ ཨཱགཙྪནྟོཔི ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཝཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརསྶ? ‘‘ཨེསོ མཧལླཀཏྠེརོ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ སཡམེཝ པཉྙཱཡཏི, ཀུདཱསྶུ ནཱམ ནཾ དྷམྨཀམྨིཀཱ ནིཀྐཌྜྷིསྶནྟི, ཨིམསྨིཾ ཨསཏི ཨཝསྶཾ མཾཡེཝ པརིཝཱརེསྶནྟཱི’’ཏི.

བྷཏྟགྒེཏི བྷོཛནཊྛཱནེ. ཨགྒཱསནནྟི སངྒྷཏྠེརཱསནཾ. ཨགྒོདཀནྟི དཀྑིཎོདཀཾ. ཨགྒཔིཎྜནྟི སངྒྷཏྠེརཔིཎྜཾ. སབྦཏྠ ཝཱ ཨགྒནྟི པཎཱིཏཱདྷིཝཙནམེཏཾ. ཏཏྠ ཨཧམེཝ ལབྷེཡྻནྟི ཨིཙྪཱ ནཱཏིམཧཱསཱཝཛྫཱ. ན ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ལབྷེཡྻཱཏི པན ཨཏིམཧཱསཱཝཛྫཱ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ པཱསཱདིཀོ ཧོཏི ཙཱིཝརདྷཱརཎཱདཱིཧི, ཀདཱཙི པབྦཛཏི, ཀདཱཙི ཝིབྦྷམཏི. ཏེན སོ པུབྦེ ལདྡྷཔུབྦཾ ཨཱསནཱདིཾ པཙྪཱ ཨལབྷནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི. ན སོ བྷིཀྑུ ལབྷེཡྻཱཏི ན སོ བྷིཀྑུ ཐེརཱནཾ ཨགྒཱསནཱདཱིསུ ཏདནུསཱརེན མཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨཉྙེསཉྩ ནཝཱནཾ ཀདཱཙི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ སབྦནིཧཱིནཾ ཨཱསནཱདིཾ ལབྷཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི མནུསྶཱནཉྩ ཐེརཱནཉྩ. ཀཐཾ མནུསྶཱནཾ? ‘‘ཨིམེ མངྒལཱདཱིསུ མཾ ནིསྶཱཡ བྷིཀྑཱུ ལབྷནྟི, ཨེཏེ, ‘བྷནྟེ, ཨེཏྟཀེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཨནུཀམྤཾ ཀརོཐཱ’ཏི ཝདནྟི, ཨིདཱནི ཏཾམུཧུཏྟཾ དིཊྛམཏྟཀཾ མཧལླཀཏྠེརཾ གཧེཏྭཱ གཏཱ, ཧོཏུ ཨིདཱནི, ནེསཾ ཀིཙྩེ ཨུཔྤནྣེ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ མནུསྶཱནཾ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརཱནཾ? ‘‘ཨིམེ ནཱམ ཡདི ན བྷཝེཡྻུཾ, མཾཡེཝ མནུསྶཱ ནིམནྟེཡྻུ’’ནྟི ཨེཝཾ ཐེརཱནཾ ཀུཔྤཏི.

ཨནུམོདེཡྻནྟི ཨནུམོདནཾ ཀརེཡྻཾ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཁཎྜཱནུམོདནཾ ཛཱནཱཏི, ‘‘སོ ཨནུམོདནཊྛཱནེ བཧཱུ མཱཏུགཱམཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏཱ མཾ སཉྫཱནིཏྭཱ ཏཏོ པབྷུཏི ཐཱལཀབྷིཀྑཾ དསྶནྟཱི’’ཏི པཏྠེནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི. ཋཱནནྟི བཧུསྶུཏཱནཾ ཨནུམོདནཱ བྷཱརོ, ཏེན བཧུསྶུཏོ ཨནུམོདེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི མནུསྶཱནཾ ཐེརསྶ དྷམྨཀཐིཀསྶ ཙ. ཀཐཾ མནུསྶཱནཾ? ‘‘ཨིམེ པུབྦེ མཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཡཱཙནྟི ‘ཨམྷཱཀཾ ནཱགཏྠེརོ ཨམྷཱཀཾ སུམནཏྠེརོ ཨནུམོདཏཱུ’ཏི, ཨཛྫ པན ནཱཝོཙུ’’ནྟི ཨེཝཾ མནུསྶཱནཾ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ ཐེརསྶ? ‘‘ཨཡཾ སངྒྷཏྠེརོ ‘ཏུམྷཱཀཾ ཀུལུཔཀཾ ནཱགཏྠེརཾ སུམནཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམཐ, ཨཡཾ ཨནུམོདིསྶཏཱི’ཏི ན བྷཎཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཐེརསྶ ཀུཔྤཏི. ཀཐཾ དྷམྨཀཐིཀསྶ? ‘‘ཐེརེན ཝུཏྟམཏྟེཡེཝ པཧཱརཾ ལདྡྷཀུཀྐུཊོ ཝིཡ ཏུརིཏཏུརིཏཾ ཝསྶཏི, ཨིམཾ ནཱམ ནིཀྐཌྜྷནྟཱ ནཏྠི, ཨིམསྨིཉྷི ཨསཏི ཨཧམེཝ ཨནུམོདེཡྻ’’ནྟི ཨེཝཾ དྷམྨཀཐིཀསྶ ཀུཔྤཏི.

ཨཱརཱམགཏཱནནྟི ཝིཧཱརེ སནྣིཔཏིཏཱནཾ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཁཎྜདྷམྨཀཐཾ ཛཱནཱཏི, སོ པསྶཏི ཏཱདིསེསུ ཋཱནེསུ དྭིཡོཛནཏིཡོཛནཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ བྷིཀྑཱུ སབྦརཏྟིཀཱནི དྷམྨསྶཝནཱནི སུཎནྟེ, ཏུཊྛཙིཏྟེ ཙ དཧརེ ཝཱ སཱམཎེརེ ཝཱ སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི མཧཱསདྡེན སཱདྷུཀཱརཾ དེནྟེ, ཏཏོ དུཏིཡདིཝསེ ཨནྟོགཱམགཏེ བྷིཀྑཱུ ཨུཔཱསཀཱ པུཙྪནྟི ‘‘ཀེ, བྷནྟེ, དྷམྨཾ ཀཐེསུ’’ནྟི. ཏེ བྷཎནྟི ‘‘ཨསུཀོ ཙ ཨསུཀོ ཙཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ པསནྣཱ མནུསྶཱ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀརོནྟི. སོ ཏཾ ཨིཙྪམཱནོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི. ཋཱནནྟི བཧུསྶུཏཱནཾ ཝིནིཙྪཡཀུསལཱནཾ དྷམྨདེསནཱ བྷཱརོ, ཏེན བཧུསྶུཏོ དེསེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཙཏུཔྤདིཀཾ གཱཐམྤི ཝཏྟུཾ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷམཱནོ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨཏྟནོ མནྡབྷཱཝསྶ ‘‘ཨཧཉྷི མནྡོ དུཔྤཉྙོ ཀུཏོ ལབྷིསྶཱམི དེསེཏུ’’ནྟི.

བྷིཀྑུནཱིནནྟི ཨོཝཱདཏྠཾ ཝཱ ཨུདྡེསཏྠཾ ཝཱ པརིཔུཙྪཏྠཾ ཝཱ པཱུཛཱཀརཎཏྠཾ ཝཱ ཨཱརཱམཾ ཨཱགནྟྭཱ སནྣིཔཏིཏབྷིཀྑུནཱིནཾ. ཨཡམྤི ལཱབྷཏྠིཀོ, ཏསྶེཝཾ ཧོཏི ཨིམཱ མཧཱཀུལཱ པབྦཛིཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ, ཏཱསུ ཀུལེསུ པཝིསེཏྭཱ ནིསིནྣཱསུ མནུསྶཱ པུཙྪིསྶནྟི ‘‘ཀསྶ སནྟིཀེ ཨོཝཱདཾ ཝཱ ཨུདྡེསཾ ཝཱ པརིཔུཙྪཾ ཝཱ གཎྷཐཱ’’ཏི. ཏཏོ ཝཀྑནྟི ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨཡྻོ བཧུསྶུཏོ, ཏསྶ དེཐ ཀརོཐཱ’’ཏི, ཏེནསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཋཱནནྟི ཨོཝཱདཱདཡོ ནཱམ བཧུསྶུཏཱནཾ བྷཱརོ, ཏེན བཧུསྶུཏོ དེསེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི, ཏཱསཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཾ ‘‘ཨིམཱ པུབྦེ མཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔོསཐཔྤཝཱརཎཱདཱིནི ལབྷནྟི, ཏཱ ཨིདཱནི ཏཾམུཧུཏྟཾ དིཊྛམཏྟཀམཧལླཀཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ གཏཱ’’ཏི. དྷམྨཀཐིཀསྶ ཙ ‘‘ཨེས ཨིམཱསཾ སཧསཱ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསིཡེཝཱ’’ཏི.

ཨུཔཱསཀཱནནྟི, ཨཱརཱམགཏཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ. ནིསྶཊྛཀམྨནྟཱ ནཱམ མཧཱཨུཔཱསཀཱ ཧོནྟི, ཏེ པུཏྟབྷཱཏུཀཱནཾ ཀམྨཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟཱ ཝིཙརནྟི, ཨཡཾ ཏེསཾ དེསེཏུཾ ཨིཙྪཏི, ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཨིམེ པསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱནམྤི ཨཱརོཙེསྶནྟི, ཏཏོ སདྡྷིཾ ཨུཔཱསིཀཱཧི མཡ྄ཧམེཝ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨུཔཧརིསྶནྟཱིཏི. ཋཱནཾ བཧུསྶུཏེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི, ཨུཔཱསཀཱནཉྩ ‘‘ཨིམེ ཨཉྙཏྠ སུཎནྟི, ཨམྷཱཀཾ ཀུལུཔཀསྶ སནྟིཀེ སུཎཱམཱཏི ནཱགཙྪནྟི, ཧོཏུ ཨིདཱནི, ཏེསཾ ཨུཔྤནྣེ ཀིཙྩེ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི དྷམྨཀཐིཀསྶ ཙ, ‘‘ཨཡམེཏེསཾ དེསེཏཱི’’ཏི.

ཨུཔཱསིཀཱནནྟི ཨཱརཱམགཏཱནཾ. ཨུཔཱསིཀཱ ནཱམ ཨཱསནཔཱུཛཱདིཀརཎཏྠཾ ཝཱ ཨུཔོསཐདིཝསེ ཝཱ དྷམྨསྶཝནཏྠཾ སནྣིཔཏིཏཱ. སེསཾ ཨུཔཱསཀཝཱརེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སཀྐརེཡྻུནྟི སཀྐཙྩཉྩ ཀརེཡྻུཾ, སུནྡརཉྩ ཀརེཡྻུཾ. ཨིམིནཱ ཨཏྟནི ཀཱརཾ ཀརཱིཡམཱནཾ སཀྐཙྩཾ ཀཏཉྩ སུནྡརཉྩ པཏྠེཏི. གརུཾ ཀརེཡྻུནྟི བྷཱརིཡཾ ཀརེཡྻུཾ. ཨིམིནཱ བྷིཀྑཱུཧི ཨཏྟཱནཾ གརུཊྛཱནེ ཋཔཱིཡམཱནཾ པཏྠེཏི. མཱནེཡྻུནྟི པིཡཱཡེཡྻུཾ. པཱུཛེཡྻུནྟི ཨེཝཾ སཀྐརོནྟཱ གརུཾ ཀརོནྟཱ མཱནེནྟཱ པཙྩཡེཧི པཱུཛེཡྻུནྟི པཙྩཡཔཱུཛཾ པཏྠེཏི. ཋཱནནྟི ‘‘པིཡོ གརུ བྷཱཝནིཡོ’’ཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརོ བཧུསྶུཏོ ཙ སཱིལཝཱ ཙ ཨེཏཾ ཝིདྷིཾ ཨརཧཏི ཏེན བྷིཀྑཱུ ཨེཝརཱུཔཾ ཨེཝཾ ཀརེཡྻུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཔིཏོཏི ཨཡམྤི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི བྷིཀྑཱུནཉྩ ‘‘ཨིམེ ཨེཏཾ སཀྐརོནྟཱི’’ཏི ཐེརསྶ ཙ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཨསཏི མཾཡེཝ སཀྐརེཡྻུ’’ནྟི. ཨེས ནཡོ ཨིཏོ པརེསུ ཏཱིསུ ཝཱརེསུ.

པཎཱིཏཱནཾ ཙཱིཝརཱནནྟི པཊྚདུཀཱུལཔཊྚུཎྞཀོསེཡྻཱདཱིནཾ མཧགྒྷསུཁུམསུཁསམྥསྶཱནཾ ཙཱིཝརཱནཾ. ཨིདྷཱཔི ཨཧམེཝ ལཱབྷཱི ཨསྶནྟི ཨིཙྪཱ ནཱཏིམཧཱསཱཝཛྫཱ. ན ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ལཱབྷཱི ཨསྶཱཏི པན མཧཱསཱཝཛྫཱ.

པཎཱིཏཱནཾ པིཎྜཔཱཏཱནནྟི སཔྤིཏེལམདྷུསཀྐརཱདིཔཱུརིཏཱནཾ སེཊྛཔིཎྜཔཱཏཱནཾ. པཎཱིཏཱནཾ སེནཱསནཱནནྟི ཨནེཀསཏསཧསྶགྒྷནཀཱནཾ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནཾ པཎཱིཏཱནཾ. གིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནནྟི སཔྤིཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནཾ ཨུཏྟམབྷེསཛྫཱནཾ. སབྦཏྠཱཔི ཋཱནཾ བཧུསྶུཏེཧི པུཉྙཝནྟེཧི ཙ ཡོཛེཏབྦཾ. ཀུཔིཏོཏི སབྦཏྠཱཔི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཀུཔྤཏི, མནུསྶཱནཉྩ ‘‘ཨིམེསཾ ནཱམ པརིཙིཏབྷཱཝོཔི ནཏྠི, དཱིགྷརཏྟཾ ཨེཀཏོ ཝསནྟསྶ པཾསུཀཱུལཏྠཱཡ ཝཱ པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ ཝཱ སཔྤིཏེལཱདིཀཱརཎཱ ཝཱ གྷརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཙརནྟསྶཱཔི མེ ཨེཀདིཝསམྤི ཀིཉྩི པཎཱིཏཾ པཙྩཡཾ ན དེནྟི. ཨཱགནྟུཀཾ མཧལླཀཾ པན དིསྭཱཝ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ དེནྟཱི’’ཏི, ཐེརསྶ ཙ ‘‘ཨཡམྤི མཧལླཀོ ཨིམེསཾ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟོཡེཝ ཙརཏི, ཀུདཱསྶུ ནཱམ ནཾ དྷམྨཀམྨིཀཱ ནིཀྐཌྜྷེཡྻུཾ, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ ཨསཏི ཨཧམེཝ ལཱབྷཱི ཨསྶ’’ནྟི.

ཨིམེསཾ ཁོ, ཨེཏཾ ཨཱཝུསོཏི ཨིམེསཾ ཧེཊྛཱ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝཱརེཧི ཝུཏྟཱནཾ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ.

༦༡. དིསྶནྟི ཙེཝ སཱུཡནྟི ཙཱཏི ན ཨིཙྪཱཝཙརཱ ཙཀྑུནཱ དིསྶནྟི, ན སོཏེན སཱུཡནྟི, མནོཝིཉྙཱཎཝིསཡཏྟཱ. ཨཔྤཧཱིནཨིཙྪཱཝཙརསྶ པན པུགྒལསྶ ཨིཙྪཱཝཙརཝསེན པཝཏྟཀཱཡཀམྨཾ དིསྭཱ དིཊྛཱ ཝིཡ ཝཙཱིཀམྨཾ སུཏྭཱ སུཏཱ ཝིཡ ཙ ཧོནྟི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘དིསྶནྟི ཙེཝ སཱུཡནྟི ཙཱ’’ཏི. པཙྩཀྑཀཱལེ དིསྶནྟི, ‘‘ཨསུཀོ ཀིར བྷིཀྑུ ཨཱིདིསོ’’ཏི ཏིརོཀྑཀཱལེ སཱུཡནྟི. ཀིཉྩཱཔཱིཏི ཨནུགྒཧགརཧཝཙནཾ. ཏེན ཨཱརཉྙིཀཏྟཾ ཨནུགྒཎྷཱཏི, ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨཔྤཧཱནཾ གརཧཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཡོཛནཱ, ཀིཉྩཱཔི སོ བྷིཀྑུ གཱམནྟསེནཱསནཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱརཉྙིཀོ ཧོཏི, ཨནྟེ པནྟསེནཱསནེ ཝསཏི, ཨིམེ ཙསྶ ཨེཏྟཀཱ ཨིཙྪཱཝཙརཱ ཨཔྤཧཱིནཱ. ཀིཉྩཱཔི སོ ཨཏིརེཀལཱབྷཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི སོ ལོལུཔྤཙཱརཾ ཝཛྫེཏྭཱ སཔདཱནཙཱརཱི ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི སོ གཧཔཏིཙཱིཝརཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པཾསུཀཱུལིཀོ ཧོཏི.

ལཱུཁཙཱིཝརདྷརོཏི ཨེཏྠ པན ལཱུཁནྟི སཏྠལཱུཁཾ སུཏྟལཱུཁཾ རཛནལཱུཁནྟི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི ལཱུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ སཏྠེན ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྣཾ སཏྠལཱུཁཾ ནཱམ, ཏཾ ཨགྒྷེན པརིཧཱཡཏི, ཐཱུལདཱིགྷསུཏྟཀེན སིབྦིཏཾ སུཏྟལཱུཁཾ ནཱམ, ཏཾ ཕསྶེན པརིཧཱཡཏི ཁརསམྥསྶཾ ཧོཏི. རཛནེན རཏྟཾ རཛནལཱུཁཾ ནཱམ, ཏཾ ཝཎྞེན པརིཧཱཡཏི དུབྦཎྞཾ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི སོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ སཏྠལཱུཁསུཏྟལཱུཁརཛནལཱུཁཙཱིཝརདྷརོ ཧོཏི, ཨིམེ ཙསྶ ཨེཏྟཀཱ ཨིཙྪཱཝཙརཱ ཨཔྤཧཱིནཱ དིསྶནྟི ཙེཝ སཱུཡནྟི ཙ, ཨཐ ཁོ ནཾ ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ནེཝ སཀྐརོནྟི…པེ… ན པཱུཛེནྟཱིཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཨེཏྠ ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཀིཾ ཀཱརཎཱ. ཏེ ཧི ཏསྶ…པེ… སཱུཡནྟི ཙ ཡསྨཱ ཏསྶ ཏེ པཱཔཀཱ སཱུཡནྟི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིམེསཾ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཨུཔམཱཡ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀུཎཔནྟི མཏཀལེ༹ཝརཾ. ཨཧིསྶ ཀུཎཔཾ ཨཧིཀུཎཔཾ. ཨེཝཾ ཨིཏརཱནི. ཨཏིཔཊིཀཱུལཛིགུཙྪནཱིཡབྷཱཝཏོ ཙེཏྠ ཨིམཱནེཝ ཏཱིཎི ཝུཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཉྙེསཉྷི སསསཱུཀརཱདཱིནཾ ཀུཎཔཾ མནུསྶཱ ཀཊུཀབྷཎྜཱདཱིཧི ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟིཔི. ཨིམེསཾ པན ཀུཎཔཾ ཨབྷིནཝམྤི ཛིགུཙྪནྟིཡེཝ, ཀོ པན ཝཱདོ ཀཱལཱཏིཀྐམེན པཱུཏིབྷཱུཏེ. རཙཡིཏྭཱཏི ཝཌྜྷེཏྭཱ, པརིཔཱུརེཏྭཱཏི ཨཏྠོ, ཀུཎཔཾ གཧེཏྭཱ ཀཾསཔཱཏིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཉྙིསྶཱཏི ཨཔརཱཡ. པཊིཀུཛྫིཏྭཱཏི པིདཧིཏྭཱ. ཨནྟརཱཔཎནྟི ཨཱཔཎཱནམནྟརེ མཧཱཛནསཾཀིཎྞཾ རཙྪཱམུཁཾ. པཊིཔཛྫེཡྻུནྟི གཙྪེཡྻུཾ. ཛཉྙཛཉྙཾ ཝིཡཱཏི ཙོཀྑཙོཀྑཾ ཝིཡ མནཱཔམནཱཔཾ ཝིཡ. ཨཔིཙ ཝདྷུཀཱཔཎྞཱཀཱརཾ ཝིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝདྷུཀཱཏི ཛནེཏྟི ཝུཙྩཏི, ཏསྶཱ ནཱིཡམཱནཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཛཉྙཾ, ཨུབྷཡཏྠཱཔི ཨཱདརཝསེན ཝཱ པསཾསཱཝསེན ཝཱ པུནརུཏྟཾ. ‘‘ཛཉྙཛཉྙཾ བྱཱ’’ཏིཔི པཱཋོ.

ཨཔཱཔུརིཏྭཱཏི ཝིཝརིཏྭཱ. ཏསྶ སཧ དསྶནེན ཨམནཱཔཏཱ ཙ སཎྛཧེཡྻཱཏི ཏསྶ ཀུཎཔསྶ དསྶནེན སཧེཝ ཏསྶ ཛནསྶ ཨམནཱཔཏཱ ཏིཊྛེཡྻ. ཨམནཱཔཏཱཏི ཙ ‘‘ཨམནཱཔམིད’’ནྟི ཨུཔྤནྣཙིཏྟཙེཏསིཀཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེས ནཡོ པཊིཀུལྱཛེགུཙྪཏཱསུ. ཛིགྷཙྪིཏཱནམྤཱིཏི ཚཱཏཱནམྤི. ན བྷོཏྟུཀམྱཏཱ ཨསྶཱཏི བྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱ ན བྷཝེཡྻ. པགེཝ སུཧིཏཱནནྟི དྷཱཏཱནཾ པན པཋམཏརམེཝ བྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱ ན བྷཝེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱསཾསནྡནཱ – པརིསུདྡྷཀཾསཔཱཏིསདིསཾ ཨིམསྶ པབྦཛྫཱལིངྒཾ, ཀུཎཔརཙནཾ ཝིཡ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ ཨཔྤཧཱནཾ, ཨཔརཀཾསཔཱཏིཡཱ པཊིཀུཛ྄ཛྷནཾ ཝིཡ ཨཱརཉྙིཀངྒཱདཱིཧི ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཊིཙྪཱདནཾ, ཀཾསཔཱཏིཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཀུཎཔདསྶནེན ཛནསྶ ཨམནཱཔཏཱ ཝིཡ ཨཱརཉྙིཀངྒཱདཱིནི ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨིཙྪཱཝཙརདསྶནེན སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨསཀྐཱརཀརཎཱདིཏཱཏི.

༦༢. སུཀྐཔཀྑེ པན, ཀིཉྩཱཔཱིཏི ཨནུགྒཧཔསཾསཱཝཙནཾ, ཏེན ཨཱརཉྙིཀཏྟཾ ཨནུགྒཎྷཱཏི, ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནཾ པསཾསཏི. ནེམནྟནིཀོཏི ནིམནྟནཔཊིགྒཱཧཀོ. ཝིཙིཏཀཱལ༹ཀནྟི ཝིཙིནིཏྭཱ ཨཔནཱིཏཀཱལ༹ཀཾ. ཨནེཀསཱུཔཾ ཨནེཀབྱཉྫནནྟི ཨེཏྠ སཱུཔོ ནཱམ ཧཏྠཧཱརིཡོ ཝུཙྩཏི. བྱཉྫནནྟི ཨུཏྟརིབྷངྒཾ, ཏེན མཙྪམཾསམུགྒསཱུཔཱདཱིཧི ཨནེཀསཱུཔཾ, ནཱནཔྤཀཱརམཾསཱདིབྱཉྫནེཧི ཨནེཀབྱཉྫནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨུཔམཱསཾསནྡནེ ཙ སཱལིཝརབྷཏྟརཙནཾ ཝིཡ ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནཾ, ཨཔརཀཾསཔཱཏིཡཱ པཊིཀུཛ྄ཛྷནཾ ཝིཡ ཨཔྤིཙྪཏཱསམུཊྛཱནེཧི གཱམནྟཝིཧཱརཱདཱིཧི ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནཔྤཊིཙྪཱདཀཾ, ཀཾསཔཱཏིཾ ཝིཝརིཏྭཱ སཱལིཝརབྷཏྟདསྶནེན ཛནསྶ མནཱཔཏཱ ཝིཡ གཱམནྟཝིཧཱརཱདཱིནི ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨིཙྪཱཝཙརཔྤཧཱནདསྶནེན སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ སཀྐཱརཀརཎཱདིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༦༣. ཨུཔམཱ མཾ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, པཊིབྷཱཏཱིཏི མཡ྄ཧཾ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཨུཔམཱ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨེཀཾ ཨུཔམཾ ཝཏྟུཀཱམོ ཨཧནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. པཊིབྷཱཏུ ཏནྟི ཏུཡ྄ཧཾ པཊིབྷཱཏུ ཨུཔཊྛཱཏུ, ཝད ཏྭནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨེཀམིདཱཧནྟི ཨེཏྠ ཨིདཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨེཀསྨིཾ སམཡེ ཨཧནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, བྷུམྨཏྠེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. རཱཛགཧེ ཝིཧརཱམི གིརིབྦཛེཏི, རཱཛགཧནྟི ཏསྶ ནགརསྶ ནཱམཾ. སམནྟཏོ པན གིརིཔརིཀྑེཔེན ཝཛོ ཝིཡ སཎྛིཏཏྟཱ གིརིབྦཛནྟི ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ ནགརེ ཝིཧརཱམི, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨཧཾ ཝིཧརཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཁྭཱཧནྟི ཨཐ ཁོ ཨཧཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨཐཱཏི ཨཉྙཱདྷིཀཱརཝཙནཱརམྦྷེ ནིཔཱཏོ. ཁོཏི པདཔཱུརཎམཏྟེ. པུབྦཎྷསམཡནྟི དིཝསསྶ པུབྦབྷཱགསམཡཾ. པུབྦཎྷསམཡེཏི ཨཏྠོ, པུབྦཎྷེ ཝཱ སམཡཾ པུབྦཎྷསམཡཾ, པུབྦཎྷེ ཨེཀཾ ཁཎནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨཙྩནྟསཾཡོགེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ ལབྦྷཏི. ནིཝཱསེཏྭཱཏི པརིདཧིཏྭཱ, ཝིཧཱརནིཝཱསནཔརིཝཏྟནཝསེནེཏཾ ཝེདིཏབྦཾ. གཱམཔྤཝེསནཏྠཱཡ ཝཱ སཎྛཔེཏྭཱ ནིཝཱསནཝསེན, ན ཧི སོ ཏཏོ པུབྦེ ཨནིཝཏྠོ ཨཧོསི.

པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡཱཏི པཏྟཾ ཧཏྠེན ཙཱིཝརཾ ཀཱཡེན ཨཱདིཡིཏྭཱ. པིཎྜཱཡཱཏི པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ. སམཱིཏཱིཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཡཱནཀཱརཔུཏྟོཏི རཐཀཱརཔུཏྟོ. པཎྜུཔུཏྟོཏི པཎྜུསྶ པུཏྟོ. ཨཱཛཱིཝཀོཏི ནགྒསམཎཀོ. པུརཱཎཡཱནཀཱརཔུཏྟོཏི པོརཱཎཡཱནཀཱརཀུལསྶ པུཏྟོ. པཙྩུཔཊྛིཏོཏི ཨུཔགནྟྭཱ ཋིཏོ. ཝངྐཾ ནཱམ ཨེཀཏོ ཀུཊིལཾ. ཛིམྷཾ ནཱམ སཔྤགཏམགྒསདིསཾ. དོསནྟི ཕེགྒུཝིསམགཎྛིཀཱདི. ཡཐཱ ཡཐཱཏི ཀཱལཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཡདཱ ཡདཱ ཡསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཐཱ ཏཐཱཏི ཨཡམྤི ཀཱལཏྠོཡེཝ, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཨཏྟནོ སུཏྟཱནུལོམེན ཙིནྟེསི, ཨིཏརོ ཏེན ཙིནྟིཏཀྑཎེ ཙིནྟིཏཊྛཱནམེཝ ཏཙྪཏི. ཨཏྟམནོཏི སཀམནོ ཏུཊྛམནོ པཱིཏིསོམནསྶེཧི གཧིཏམནོ. ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསཱིཏི ཨཏྟམནཏཱཡ ཝཱཙཾ, ཨཏྟམནབྷཱཝསྶ ཝཱ ཡུཏྟཾ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསི ཨུདཱིརཡི, པབྱཱཧརཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧདཡཱ ཧདཡཾ མཉྙེ ཨཉྙཱཡཱཏི ཙིཏྟེན ཙིཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ ཝིཡ.

ཨསྶདྡྷཱཏི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷེསུ སདྡྷཱཝིརཧིཏཱ. ཛཱིཝིཀཏྠཱཏི ཨིཎབྷཡཱདཱིཧི པཱིལི༹ཏཱ བཧི ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨིདྷ ཛཱིཝིཀཏྠིཀཱ ཧུཏྭཱ. ན སདྡྷཱཏི ན སདྡྷཱཡ. སཋཱ མཱཡཱཝིནོཏི མཱཡཱསཱཋེཡྻེཧི ཡུཏྟཱ. ཀེཏབིནོཏི སིཀྑིཏཀེརཱཊིཀཱ, ནིཔྥནྣཐཱམགཏསཱཋེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱཋེཡྻཉྷི ཨབྷཱུཏགུཎདསྶནཏོ ཨབྷཱུཏབྷཎྜགུཎདསྶནསམཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀེརཱཊིཡ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཨུནྣལཱ༹ཏི ཨུགྒཏནལཱ༹, ཨུཊྛིཏཏུཙྪམཱནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙཔལཱཏི པཏྟཙཱིཝརམཎྜནཱདིནཱ ཙཱཔལླེན ཡུཏྟཱ. མུཁརཱཏི མུཁཁརཱ, ཁརཝཙནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཝིཀིཎྞཝཱཙཱཏི ཨསཾཡཏཝཙནཱ, དིཝསམྤི ནིརཏྠཀཝཙནཔྤལཱཔིནོ. ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཱཏི ཚསུ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨསཾཝུཏཀམྨདྭཱརཱ. བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུནོཏི བྷོཛནེ ཡཱ མཏྟཱ ཛཱནིཏབྦཱ པརིཡེསནཔཊིགྒཧཎཔརིབྷོགེསུ ཡུཏྟཏཱ, ཏསྶཱ ཨཛཱནནཀཱ. ཛཱགརིཡཾ ཨནནུཡུཏྟཱཏི ཛཱགརེ ཨནནུཡུཏྟཱ. སཱམཉྙེ ཨནཔེཀྑཝནྟོཏི སམཎདྷམྨེ ནིརཔེཀྑཱ, དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟིརཧིཏཱཏི ཨཏྠོ. སིཀྑཱཡ ན ཏིབྦགཱརཝཱཏི སིཀྑཱཔདེསུ བཧུལགཱརཝཱ ན ཧོནྟི, ཨཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམབཧུལཱ ཝཱ. བཱཧུལིཀཱཏིཨཱདི དྷམྨདཱཡཱདེ ཝུཏྟཾ, ཀུསཱིཏཱཏིཨཱདི བྷཡབྷེརཝེ. དྷམྨཔརིཡཱཡེནཱཏི དྷམྨདེསནཱཡ.

སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱཏི པཀཏིཡཱཔི སདྡྷཱ, པབྦཛིཏཱཔི སདྡྷཱཡ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ. པིཝནྟི མཉྙེ གྷསནྟི མཉྙེཏི པིཝནྟི ཝིཡ གྷསནྟི ཝིཡ. ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེནྟཱ ཝཙསཱ པིཝནྟི ཝིཡ, ཨབྦྷནུམོདནྟཱ མནསཱ གྷསནྟི ཝིཡ. སཱདྷུ ཝཏཱཏི སུནྡརཾ ཝཏ. སབྲཧྨཙཱརཱིཏི རསྶམྤི ཝཊྚཏི དཱིགྷམྤི. རསྶེ སཏི སཱརིཔུཏྟསྶ ཨུཔརི ཧོཏི, དཱིགྷེ སཏི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. ཡདཱ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨུཔརི ཧོཏི, ཏདཱ སབྲཧྨཙཱརཱི སཱརིཔུཏྟོ ཨམྷེ ཨཀུསལཱ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཡདཱ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ, ཏདཱ སབྲཧྨཙཱརཡོ ཨཀུསལཱ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. དཧརོཏི ཏརུཎོ. ཡུཝཱཏི ཡོབྦནབྷཱཝེ ཋིཏོ. མཎྜནཀཛཱཏིཀོཏི ཨལངྐཱརཀསབྷཱཝོ. ཏཏྠ ཀོཙི ཏརུཎོཔི ཡུཝཱ ན ཧོཏི ཡཐཱ ཨཏིཏརུཎོ, ཀོཙི ཡུཝཱཔི མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ན ཧོཏི ཡཐཱ ཨུཔསནྟསབྷཱཝོ, ཨཱལསིཡབྱསནཱདཱིཧི ཝཱ ཨབྷིབྷཱུཏོ, ཨིདྷ པན དཧརོ ཙེཝ ཡུཝཱ ཙ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཙ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨུཔྤལཱདཱིནི ལོཀསམྨཏཏྟཱ ཝུཏྟཱནི. ཨིཏིཧ ཏེཏི ཨེཝཾ ཏེ. ཨུབྷོ མཧཱནཱགཱཏི དྭེཔི མཧཱནཱགཱ, དྭེཔི ཧི ཨེཏེ ཨགྒསཱཝཀཱ ‘‘མཧཱནཱགཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ, ཚནྡཱདཱིཧི ན གཙྪནྟཱིཏི ནཱགཱ, ཏེན ཏེན མགྒེན པཧཱིནེ ཀིལེསེ ན ཨཱགཙྪནྟཱིཏི ནཱགཱ, ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཨཱགུཾ ན ཀརོནྟཱིཏི ནཱགཱ, ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན མཧཱནིདྡེསེ (མཧཱནི. ༨༠) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨཔིཙ –

‘‘ཨཱགུཾ ན ཀརོཏི ཀིཉྩི ལོཀེ,

སབྦསཾཡོགེ ཝིསཛྫ བནྡྷནཱནི;

སབྦཏྠ ན སཛྫཏཱི ཝིམུཏྟོ,

ནཱགོ ཏཱདི པཝུཙྩཏེ ཏཐཏྟཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༥༢༧; མཧཱནི. ༨༠);

ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. མཧནྟཱ ནཱགཱ མཧཱནཱགཱ, ཨཉྙེཧི ཁཱིཎཱསཝནཱགེཧི པུཛྫཏརཱ ཙ པཱསཾསཏརཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙམཉྙསྶཱཏི ཨཉྙོ ཨཉྙསྶ. སམནུམོདིཾསཱུཏི སམཾ ཨནུམོདིཾསུ. ཏཏྠ ཨིམཱཡ ཨུཔམཱཡ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨནུམོདི, པཊིབྷཱཏུ ཏཾ ཨཱཝུསོཏི དྷམྨསེནཱཔཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཉྙམཉྙསྶ སུབྷཱསིཏཾ སམནུམོདིཾསཱུ’’ཏི.

སམྨུཏིཔརམཏྠདེསནཱཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨནངྒཎསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཾ. ཏཏྠ སམྤནྣསཱིལཱཏི ཏིཝིདྷཾ སམྤནྣཾ པརིཔུཎྞསམངྒིམདྷུརཝསེན. ཏཏྠ –

‘‘སམྤནྣཾ སཱལིཀེདཱརཾ, སུཝཱ བྷུཉྫནྟི ཀོསིཡ;

པཊིཝེདེམི ཏེ བྲཧྨེ, ན ནཾ ཝཱརེཏུམུསྶཧེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༤.༡);

ཨིདཾ པརིཔུཎྞསམྤནྣཾ ནཱམ. ‘‘ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོ ཨུཔཱགཏོ སམུཔཱགཏོ ཨུཔཔནྣོ སམྤནྣོ སམནྣཱགཏོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༡) ཨིདཾ སམངྒིསམྤནྣཾ ནཱམ. ‘‘ཨིམིསྶཱ, བྷནྟེ, མཧཱཔཐཝིཡཱ ཧེཊྛིམཏལཾ སམྤནྣཾ, སེཡྻཐཱཔི ཁུདྡམདྷུཾ ཨནེལ༹ཀཾ, ཨེཝམསྶཱད’’ནྟི (པཱརཱ. ༡༧) ཨིདཾ མདྷུརསམྤནྣཾ ནཱམ. ཨིདྷ པན པརིཔུཎྞསམྤནྣམྤི སམངྒིསམྤནྣམྤི ཝཊྚཏི. ཏསྨཱ སམྤནྣསཱིལཱཏི པརིཔུཎྞསཱིལཱ ཧུཏྭཱཏིཔི སཱིལསམངྒིནོ ཧུཏྭཱཏིཔི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིབྦོ. སཱིལནྟི ཀེནཊྛེན སཱིལཾ? སཱིལནཊྛེན སཱིལཾ. ཏསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ.

ཏཏྠ ‘‘པརིཔུཎྞསཱིལཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨཏྠེན ཁེཏྟདོསཝིགམེན ཁེཏྟཔཱརིཔཱུརཱི ཝིཡ སཱིལདོསཝིགམེན སཱིལཔཱརིཔཱུརཱི ཝུཏྟཱ ཧོཏི. ཡཐཱ ཧི ཁེཏྟཾ བཱིཛཁཎྜཾ ཝཔྤཁཎྜཾ ཨུདཀཁཎྜཾ ཨཱུསཁཎྜནྟི ཙཏུདོསསམནྣཱགཏཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ བཱིཛཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཨནྟརནྟརཱ བཱིཛཱནི ཁཎྜཱནི ཝཱ པཱུཏཱིནི ཝཱ ཧོནྟི, ཏཱནི ཡཏྠ ཝཔནྟི, ཏཏྠ སསྶཾ ན ཨུཊྛེཏི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི. ཝཔྤཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཨཀུསལོ བཱིཛཱནི ཝཔནྟོ ཨནྟརནྟརཱ ནིཔཱཏེཏི. ཨེཝཉྷི སབྦཏྠ སསྶཾ ན ཨུཊྛེཏི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི. ཨུདཀཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུདཀཾ ཨཏིབཧུ ཝཱ ན ཝཱ ཧོཏི, ཏཏྲཱཔི ཧི སསྶཱནི ན ཨུཊྛེནྟི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི. ཨཱུསཁཎྜཾ ནཱམ ཡཏྠ ཀསྶཀོ ཀིསྨིཉྩི པདེསེ ནངྒལེན བྷཱུམིཾ ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཝཱརེ ཀསནྟོ ཨཏིགམྦྷཱིརཾ ཀརོཏི, ཏཏོ ཨཱུསཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏྲཱཔི ཧི སསྶཾ ན ཨུཊྛེཏི, ཁེཏྟཾ ཁཎྜཾ ཧོཏི, ཏཱདིསཉྩ ཁེཏྟཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི ན མཧཱནིསཾསཾ, ཏཏྲཱཔི ཧི བཧུམྤི ཝཔིཏྭཱ ཨཔྤཾ ལབྷཏི. ཨིམེསཾ པན ཙཏུནྣཾ དོསཱནཾ ཝིགམཱ ཁེཏྟཾ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི. ཏཱདིསཉྩ ཁེཏྟཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཾ. ཨེཝམེཝ ཁཎྜཾ ཚིདྡཾ སབལཾ ཀམྨཱསནྟི ཙཏུདོསསམནྣཱགཏཾ སཱིལཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཧོཏི. ཏཱདིསཉྩ སཱིལཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི, ན མཧཱནིསཾསཾ. ཨིམེསཾ པན ཙཏུནྣཾ དོསཱནཾ ཝིགམཱ སཱིལཁེཏྟཾ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི, ཏཱདིསཉྩ སཱིལཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཾ.

‘‘སཱིལསམངྒིནོ’’ཏི ཨིམིནཱ པནཏྠེན སཱིལེན སམངྒིབྷཱུཏཱ སམོདྷཱནཾ གཏཱ སམནྣཱགཏཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརཐཱཏི ཨིདམེཝ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི སམྤནྣསཱིལཏཱ ཧོཏི སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཙ ཨཱདཱིནཝདསྶནེན སཱིལསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཨཱནིསཾསདསྶནེན. ཏདུབྷཡམྤི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཾ.

ཏཏྠ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིར བྷགཝཱ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཏཏྠ ཛེཊྛཀསཱིལཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ དསྶེསཱིཏི དཱིཔཝིཧཱརཝཱསཱི སུམནཏྠེརོ ཨཱཧ. ཨནྟེཝཱསིཀོ པནསྶ ཏེཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརོ ཨཱཧ – ཨུབྷཡཏྠཱཔི པཱཏིམོཀྑསཾཝརོ བྷགཝཏཱ ཝུཏྟོ, པཱཏིམོཀྑསཾཝརོཡེཝ ཧི སཱིལཾ. ཨིཏརཱནི པན ཏཱིཎི སཱིལནྟི ཝུཏྟཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི ཨནནུཛཱནནྟོ ཝཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ ནཱམ ཚདྭཱརརཀྑཱམཏྟཀམེཝ, ཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷི དྷམྨེན སམེན པཙྩཡུཔྤཏྟིམཏྟཀཾ, པཙྩཡནིསྶིཏཾ པཊིལདྡྷཔཙྩཡེ ཨིདམཏྠནྟི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནམཏྟཀཾ. ནིཔྤརིཡཱཡེན པཱཏིམོཀྑསཾཝརོཝ སཱིལཾ. ཡསྶ སོ བྷིནྣོ, ཨཡཾ ཚིནྣསཱིསོ ཝིཡ པུརིསོ ཧཏྠཔཱདེ སེསཱནི རཀྑིསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཡསྶ པན སོ ཨརོགོ, ཨཡཾ ཨཙྪིནྣསཱིསོ ཝིཡ པུརིསོ ཛཱིཝིཏཾ སེསཱནི པུན པཱཀཏིཀཱནི ཀཏྭཱ རཀྑིཏུཾ སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ‘སམྤནྣསཱིལཱ’ཏི ཨིམིནཱ པཱཏིམོཀྑསཾཝརཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘སམྤནྣཔཱཏིམོཀྑཱ’ཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ ཝཏྭཱ ཏཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ དསྶེནྟོ ‘པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱ’ཏིཨཱདིམཱཧཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱཏི པཱཏིམོཀྑསཾཝརེན སམནྣཱགཏཱ. ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣཱཏི ཨཱཙཱརེན ཙ གོཙརེན ཙ སམྤནྣཱ. ཨཎུམཏྟེསཱུཏི ཨཔྤམཏྟཀེསུ. ཝཛྫེསཱུཏི ཨཀུསལདྷམྨེསུ. བྷཡདསྶཱཝཱིཏི བྷཡདསྶིནོ. སམཱདཱཡཱཏི སམྨཱ ཨཱདིཡིཏྭཱ. སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུཏི སིཀྑཱཔདེསུ ཏཾ ཏཾ སིཀྑཱཔདཾ སམཱདིཡིཏྭཱ སིཀྑཐ. ཨཔིཙ སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུཏི ཡཾཀིཉྩི སིཀྑཱཀོཊྛཱསེསུ སིཀྑིཏབྦཾ ཀཱཡིཀཾ ཝཱཙསིཀཉྩ, ཏཾ སབྦཾ སམཱདཱཡ སིཀྑཐཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན སབྦཱནེཏཱནི པཱཏིམོཀྑསཾཝརཱདཱིནི པདཱནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱནི.

༦༥. ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརདྡྷཾ? སཱིལཱནིསཾསདསྶནཏྠཾ. སཙེཔི ཨཙིརཔབྦཛིཏཱནཾ ཝཱ དུཔྤཉྙཱནཾ ཝཱ ཨེཝམསྶ ‘‘བྷགཝཱ སཱིལཾ པཱུརེཐཱཏི ཝདཏི, ཀོ ནུ ཁོ སཱིལཔཱུརཎེ ཨཱནིསཾསོ, ཀོ ཝིསེསོ, ཀཱ ཝཌྜྷཱི’’ཏི? ཏེསཾ སཏྟརས ཨཱནིསཾསེ དསྶེཏུཾ ཨེཝམཱཧ. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨེཏཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡམནཱཔཏཱདིཨཱསཝཀྑཡཔརིཡོསཱནཾ ཨཱནིསཾསཾ སུཏྭཱཔི སཱིལཾ པརིཔཱུརེཡྻུནྟི. ཝིསཀཎྚཀཝཱཎིཛོ ཝིཡ. ཝིསཀཎྚཀཝཱཎིཛོ ནཱམ གུལ༹ཝཱཎིཛོ ཝུཙྩཏི.

སོ ཀིར གུལ༹ཕཱཎིཏཁཎྜསཀྑརཱདཱིནི སཀཊེནཱདཱཡ པཙྩནྟགཱམཾ གནྟྭཱ ‘‘ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐ, ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ གཱམིཀཱ ‘‘ཝིསཾ ནཱམ ཀཀྑལ༹ཾ, ཡོ ནཾ ཁཱདཏི, སོ མརཏི, ཀཎྚཀམྤི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱརེཏི, ཨུབྷོཔེཏེ ཀཀྑལཱ༹, ཀོ ཨེཏྠ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི གེཧདྭཱརཱནི ཐཀེསུཾ, དཱརཀེ ཙ པལཱཔེསུཾ. ཏཾ དིསྭཱ ཝཱཎིཛོ ‘‘ཨཝོཧཱརཀུསལཱ ཨིམེ གཱམིཀཱ, ཧནྡ ནེ ཨུཔཱཡེན གཎྷཱཔེམཱི’’ཏི ‘‘ཨཏིམདྷུརཾ གཎྷཐ, ཨཏིསཱདུཾ གཎྷཐ, གུལ༹ཾ ཕཱཎིཏཾ སཀྑརཾ སམགྒྷཾ ལབྦྷཏི, ཀཱུཊམཱསཀཀཱུཊཀཧཱཔཎཱདཱིཧིཔི ལབྦྷཏཱི’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ གཱམིཀཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཨཱགནྟྭཱ བཧུམྤི མཱུལཾ དཏྭཱ གཧེསུཾ. ཏཏྠ ཝཱཎིཛསྶ ‘‘ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུགྒྷོསནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུ’’ཏི ཝཙནཾ. ‘‘ཨུབྷོཔེཏེ ཀཀྑལཱ༹, ཀོ ཨེཏྠ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི གཱམིཀཱནཾ ཙིནྟནཾ ཝིཡ བྷགཝཱ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཨཱཧ, ‘‘སཱིལཉྩ ནཱམེཏཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཕརུསཾ ཁིཌྜཱདིཔཙྩནཱིཀཾ, ཀོ ནུ ཁོ སམྤནྣསཱིལཱནཾ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཙིནྟནཾ. ཨཐ ཏསྶ ཝཱཎིཛསྶ ‘‘ཨཏིམདྷུརཾ གཎྷཐཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ པིཡམནཱཔཏཱདིཨཱསཝཀྑཡཔརིཡོསཱནཾ སཏྟརསཨཱནིསཾསཔྤཀཱསནཏྠཾ ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེཏི ཡདི ཨཱཀངྑེཡྻ ཡདི ཨིཙྪེཡྻ. པིཡོ ཙ ཨསྶནྟི པིཡཙཀྑཱུཧི སམྤསྶིཏབྦོ, སིནེཧུཔྤཏྟིཡཱ པདཊྛཱནབྷཱུཏོ བྷཝེཡྻནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མནཱཔོཏི ཏེསཾ མནཝཌྜྷནཀོ, ཏེསཾ ཝཱ མནེན པཏྟབྦོ, མེཏྟཙིཏྟེན ཕརིཏབྦོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. གརཱུཏི ཏེསཾ གརུཊྛཱནིཡོ པཱསཱཎཙྪཏྟསདིསོ. བྷཱཝནཱིཡོཏི ‘‘ཨདྡྷཱ ཨཡམཱཡསྨཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི པསྶཾ པསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སམྦྷཱཝནཱིཡོ. སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལེསུཡེཝ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཨསྶ, ཨནཱུནེན པརིཔཱུརིཏཱཀཱརེན སམནྣཱགཏོ བྷཝེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོཏི ཨཏྟནོ ཙིཏྟསམཐེ ཡུཏྟོ, ཨེཏྠ ཧི ཨཛ྄ཛྷཏྟནྟི ཝཱ ཨཏྟནོཏི ཝཱ ཨེཏཾ ཨེཀཏྠཾ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. བྷུམྨཏྠེ པནེཏཾ སམཐནྟི ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ཨནཱུཏི ཨིམིནཱ ཨུཔསགྒེན ཡོགེ སིདྡྷཾ. ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོཏི བཧི ཨནཱིཧཊཛ྄ཛྷཱནོ, ཨཝིནཱསིཏཛ྄ཛྷཱནོ ཝཱ, ནཱིཧརཎཝིནཱསཏྠཉྷི ཨིདཾ ནིརཱཀརཎཾ ནཱམ. ཐམྦྷཾ ནིརཾཀཏྭཱ ནིཝཱཏཝུཏྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ཙསྶ པཡོགོ དཊྛབྦོ.

ཝིཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོཏི སཏྟཝིདྷཱཡ ཨནུཔསྶནཱཡ ཡུཏྟོ, སཏྟཝིདྷཱ ཨནུཔསྶནཱ ནཱམ ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱ དུཀྑཱནུཔསྶནཱ ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱ ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱ ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱ ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱ པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཏི. ཏཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱ. བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནནྟི ཝཌྜྷེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ, ཨེཏྠ ཙ སམཐཝིཔསྶནཱཝསེན ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ རཏྟིནྡིཝཾ སུཉྙཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདམཱནོ བྷིཀྑུ ‘‘བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཀབྷཱུམཀཱདིཔཱསཱདེ ཀུརུམཱནོཔི པན ནེཝ སུཉྙཱགཱརཱནཾ བྲཱུཧེཏཱཏི དཊྛབྦོཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡཐཱ ཏཎྷཱཝིཙརིཏདེསནཱ པཋམཾ ཏཎྷཱཝསེན ཨཱརདྡྷཱཔི ཏཎྷཱཔདཊྛཱནཏྟཱ མཱནདིཊྛཱིནཾ མཱནདིཊྛིཡོ ཨོསརིཏྭཱ ཀམེན པཔཉྩཏྟཡདེསནཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝམཡཾ དེསནཱ པཋམཾ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཝསེན ཨཱརདྡྷཱཔི སཱིལཔདཊྛཱནཏྟཱ སམཐཝིཔསྶནཱནཾ སམཐཝིཔསྶནཱཡོ ཨོསརིཏྭཱ ཀམེན སིཀྑཏྟཡདེསནཱ ཛཱཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏྠ ཧི ‘‘སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ཝུཏྟཱ. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོ ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ, ‘‘ཝིཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ, ‘‘བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཨིམིནཱ པན སམཐཝསེན སུཉྙཱགཱརཝཌྜྷནེ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ, ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཏི ཨེཝཾ དྭེཔི སིཀྑཱ སངྒཧེཏྭཱ ཝུཏྟཱ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོ ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོ’’ཏི ཨིམེཧི པདེཧི སཱིལཱནུརཀྑིཀཱ ཨེཝ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཀཐིཏཱ. ‘‘ཝིཔསྶནཱཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ པདེན སཱིལཱནུརཀྑིཀོ སངྑཱརཔརིགྒཧོ.

ཀཐཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ སཱིལམནུརཀྑཏི? ཡསྶ ཧི ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ནཏྠི, སོ བྱཱདྷིམྷི ཨུཔྤནྣེ ཝིཧཉྙཏི, སོ བྱཱདྷིཝིཧཏོ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ སཱིལཾ ཝིནཱསེཏྭཱཔི བྱཱདྷིཝཱུཔསམཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ཡསྶ པན ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ཨཏྠི, སོ ཏཾ བྱཱདྷིདུཀྑཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི, སམཱཔནྣཀྑཎེ དུཀྑཾ དཱུརཱཔཀཏཾ ཧོཏི, བལཝཏརསུཁམུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ སཱིལཾ ཨནུརཀྑཏི.

ཀཐཾ སངྑཱརཔརིགྒཧོ སཱིལམནུརཀྑཏི? ཡསྶ ཧི སངྑཱརཔརིགྒཧོ ནཏྠི, ཏསྶ ‘‘མམ རཱུཔཾ མམ ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི ཨཏྟབྷཱཝེ བལཝམམཏྟཾ ཧོཏི, སོ ཏཐཱརཱུཔེསུ དུབྦྷིཀྑབྱཱདྷིབྷཡཱདཱིསུ སམྤཏྟེསུ སཱིལཾ ཝིནཱསེཏྭཱཔི ཨཏྟབྷཱཝཾ པོསེཏཱ ཧོཏི. ཡསྶ པན སངྑཱརཔརིགྒཧོ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཏྟབྷཱཝེ བལཝམམཏྟཾ ཝཱ སིནེཧོ ཝཱ ན ཧོཏི, སོ ཏཐཱརཱུཔེསུ དུབྦྷིཀྑབྱཱདྷིབྷཡཱདཱིསུ སམྤཏྟེསུ སཙེཔིསྶ ཨནྟཱནི བཧི ནིཀྑམནྟི, སཙེཔི ཨུསྶུསྶཏི ཝིསུསྶཏི, ཁཎྜཱཁཎྜིཀོ ཝཱ ཧོཏི སཏདྷཱཔི སཧསྶདྷཱཔི, ནེཝ སཱིལཾ ཝིནཱསེཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝཾ པོསེཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ སངྑཱརཔརིགྒཧོ སཱིལམནུརཀྑཏི. ‘‘བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཨིམིནཱ པན ཏསྶེཝ ཨུབྷཡསྶ བྲཱུཧནཱ ཝཌྜྷནཱ སཱཏཙྩཀིརིཡཱ དསྶིཏཱ.

ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཡསྨཱ ‘‘སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙསྶཾ མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱ’’ཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨེ ཨཱཀངྑནྟེན ནཏྠཉྙཾ ཀིཉྩི ཀཱཏབྦཾ, ཨཉྙདཏྠུ སཱིལཱདིགུཎསམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ, ཨིདིསོ ཧི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཧོཏི མནཱཔོ གརུ བྷཱཝནཱིཡོ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘སཱིལདསྶནསམྤནྣཾ, དྷམྨཊྛཾ སཙྩཝཱདིནཾ;

ཨཏྟནོ ཀམྨ ཀུབྦཱནཾ, ཏཾ ཛནོ ཀུརུཏེ པིཡ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༢༡༧);

ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙསྶཾ མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱཏི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི…པེ… སུཉྙཱགཱརཱན’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ པཙྩཡལཱབྷཱདིཾ པཏྠཡནྟེནཱཔི ཨིདམེཝ ཀརཎཱིཡཾ, ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ལཱབྷཱི ཨསྶ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ན ཙེཏྠ བྷགཝཱ ལཱབྷནིམིཏྟཾ སཱིལཱདིཔརིཔཱུརཎཾ ཀཐེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. བྷགཝཱ ཧི གྷཱསེསནཾ ཚིནྣཀཐོ ན ཝཱཙཾ པཡུཏྟཾ བྷཎེཏི, ཨེཝཾ སཱཝཀེ ཨོཝདཏི, སོ ཀཐཾ ལཱབྷནིམིཏྟཾ སཱིལཱདིཔརིཔཱུརཎཾ ཀཐེསྶཏི, པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡེསཉྷི ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ བྷཝེཡྻ ‘‘སཙེ མཡཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ན ཀིལམེཡྻཱམ, སཱིལཱདིཾ པཱུརེཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱམཱ’’ཏི, ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཔིཙ རསཱནིསཾསོ ཨེས སཱིལསྶ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ནཱམ. ཏཐཱ ཧི པཎྜིཏམནུསྶཱ ཀོཊྛཱདཱིསུ ཋཔིཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ པུཏྟཱདཱིནམྤི ཨདཏྭཱ ཨཏྟནཱཔི ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ སཱིལཝནྟཱནཾ དེནྟཱིཏི སཱིལསྶ སརསཱནིསཾསདསྶནཏྠཾ པེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏིཡཝཱརེ ཡེསཱཧནྟི ཡེསཾ ཨཧཾ. ཏེསཾ ཏེ ཀཱརཱཏི ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཝཱ མནུསྶཱནཾ ཝཱ ཏེ མཡི ཀཏཱ པཙྩཡདཱནཀཱརཱ. དེཝཱཔི ཧི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟཱནཾ པཙྩཡེ དེནྟི, ན ཀེཝལཾ མནུསྶཱཡེཝ, སཀྐོ ཝིཡ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀསྶཔསྶ. མཧཔྥལཱ མཧཱནིསཾསཱཏི ཨུབྷཡམེཏཾ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. མཧནྟཾ ཝཱ ལོཀིཡསུཁཾ ཕལནྟཱིཏི མཧཔྥལཱ. མཧཏོ ལོཀུཏྟརསུཁསྶ ཙ པཙྩཡཱ ཧོནྟཱིཏི མཧཱནིསཾསཱ. སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟསྶ ཧི ཀཊཙྪུབྷིཀྑཱཔི པཉྩརཏནམཏྟཱཡ བྷཱུམིཡཱ པཎྞསཱལཱཔི ཀཏྭཱ དིནྣཱ ཨནེཀཱནི ཀཔྤསཧསྶཱནི དུགྒཏིཝིནིཔཱཏཏོ རཀྑཏི, པརིཡོསཱནེ ཙ ཨམཏཱཡ པརིནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱཔཙྩཡོ ཧོཏི. ‘‘ཁཱིརོདནཾ ཨཧམདཱསི’’ནྟིཨཱདཱིནི (ཝི. ཝ. ༤༡༣) ཙེཏྠ ཝཏྠཱུནི, སཀལམེཝ ཝཱ པེཏཝཏྠུ ཝིམཱནཝཏྠུ ཙ སཱདྷཀཾ. ཏསྨཱ པཙྩཡདཱཡཀེཧི ཨཏྟནི ཀཏཱནཾ ཀཱརཱནཾ མཧཔྥལཏཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

ཙཏུཏྠཝཱརེ ཉཱཏཱིཏི སསྶུསསུརཔཀྑིཀཱ. སཱལོཧིཏཱཏི ཨེཀལོཧིཏསམྦདྡྷཱ པཱིཏིཔིཏཱམཧཱདཡོ. པེཏཱཏི པེཙྩབྷཱཝཾ གཏཱ. ཀཱལངྐཏཱཏི མཏཱ. ཏེསཾ ཏནྟི ཏེསཾ ཏཾ མཡི པསནྣཙིཏྟཏཾ ཝཱ པསནྣེན ཙིཏྟེན ཨནུསྶརཎཾ ཝཱ. ཡསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ ཀཱལངྐཏོ པིཏཱ ཝཱ མཱཏཱ ཝཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀོ ཐེརོ སཱིལཝཱ ཀལྱཱཎདྷམྨོ’’ཏི པསནྣཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨནུསྶརཏི, ཏསྶ སོ ཙིཏྟཔྤསཱདོཔི ཏཾ ཨནུསྶརཎམཏྟམྤི མཧཔྥལཾ མཧཱནིསཾསམེཝ ཧོཏི, ཨནེཀཱནི ཀཔྤསཏསཧསྶཱནི དུགྒཏིཏོ ཝཱརེཏུཾ ཨནྟེ ཙ ཨམཏཾ པཱཔེཏུཾ སམཏྠམེཝ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡེ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ སཱིལསམྤནྣཱ སམཱདྷིསམྤནྣཱ པཉྙཱ, ཝིམུཏྟི, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤནྣཱ, དསྶནཾཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུཀཱརཾ ཝདཱམི. སཝནཾ, ཨནུསྶཏིཾ, ཨནུཔབྦཛྫཾ, ཨུཔསངྐམནཾ, པཡིརུཔཱསནཾཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུཀཱརཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (ཨིཏིཝུ. ༡༠༤). ཏསྨཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱནཾ ཨཏྟནི ཙིཏྟཔྤསཱདསྶ ཨནུསྶཏིཡཱ ཙ མཧཔྥལཏཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ, བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

༦༦. པཉྩམཝཱརེ ཨརཏིརཏིསཧོ ཨསྶནྟི ཨརཏིཡཱ རཏིཡཱ ཙ སཧོ ཨབྷིབྷཝིཏཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏཱ བྷཝེཡྻཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨརཏཱིཏི ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པནྟསེནཱསནེསུ ཙ ཨུཀྐཎྛཱ. རཏཱིཏི པཉྩཀཱམགུཎརཏི. ན ཙ མཾ ཨརཏི སཧེཡྻཱཏི མཉྩ ཨརཏི ན ཨབྷིབྷཝེཡྻ ན མདྡེཡྻ ན ཨཛ྄ཛྷོཏྠརེཡྻ. ཨུཔྤནྣནྟི ཛཱཏཾ ནིབྦཏྟཾ. སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟོ ཧི ཨརཏིཉྩ རཏིཉྩ སཧཏི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི མདྡིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཏསྨཱ ཨཱིདིསཾ ཨཏྟཱནཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

ཚཊྛཝཱརེ བྷཡཾ ཙིཏྟུཏྲཱསོཔི ཨཱརམྨཎམྤི. བྷེརཝཾ ཨཱརམྨཎམེཝ. སེསཾ པཉྩམཝཱརེ ཝུཏྟནཡམེཝ. སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟོ ཧི བྷཡབྷེརཝཾ སཧཏི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཏི མདྡིཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཨརིཡཀོཊིཡཝཱསཱིམཧཱདཏྟཏྠེརོ ཝིཡ.

ཐེརོ ཀིར མགྒཾ པཊིཔནྣོ ཨཉྙཏརཾ པཱསཱདིཀཾ ཨརཉྙཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདྷེཝཛྫ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཔེཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི. རུཀྑདེཝཏཱཡ དཱརཀཱ ཐེརསྶ སཱིལཏེཛེན སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཝིསྶརམཀཾསུ. དེཝཏཱཔི རུཀྑཾ ཙཱལེསི. ཐེརོ ཨཙལོཝ ནིསཱིདི. སཱ དེཝཏཱ དྷཱུམཱཡི, པཛྫལི, ནེཝ སཀྑི ཐེརཾ ཙཱལེཏུཾ, ཏཏོ ཨུཔཱསཀཝཎྞེནཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏསྨིཾ རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ’’ཏི ཨཝོཙ. ཏྭཾ ཨེཏེ ཝིཀཱརེ ཨཀཱསཱིཏི. ཨཱམ བྷནྟེཏི. ཀསྨཱཏི ཙ ཝུཏྟཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, སཱིལཏེཛེན དཱརཀཱ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཝིསྶརམཀཾསུ, སཱཧཾ ཏུམྷེ པལཱཔེཏུཾ ཨེཝམཀཱསི’’ནྟི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཐ ཀསྨཱ ཨིདྷ, བྷནྟེ, མཱ ཝསཐ, མཡ྄ཧཾ ཨཕཱསཱུཏི པཊིཀཙྩེཝ ནཱཝཙཱསི. ཨིདཱནི པན མཱ ཀིཉྩི ཨཝཙ, ཨརིཡཀོཊིཡམཧཱདཏྟོ ཨམནུསྶབྷཡེན གཏོཏི ཝཙནཏོ ལཛྫཱམི, ཏེནཱཧཾ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཾ, ཏྭཾ པན ཨཛྫེཀདིཝསཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསཱཧཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟོ བྷཡབྷེརཝསཧོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨཱིདིསམཏྟཱནཾ ཨིཙྪནྟེནཱཔི སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེནེཝ བྷཝིཏབྦནྟི དསྶེཏི.

སཏྟམཝཱརེ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནནྟི ཨབྷིཙེཏོཏི ཨབྷིཀྐནྟཾ ཝིསུདྡྷཙིཏྟཾ ཝུཙྩཏི, ཨདྷིཙིཏྟཾ ཝཱ, ཨབྷིཙེཏསི ཛཱཏཱནི ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནི, ཨབྷིཙེཏོ སནྣིསྶིཏཱནཱིཏི ཝཱ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནི. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནནྟི དིཊྛདྷམྨེ སུཁཝིཧཱརཱནཾ. དིཊྛདྷམྨོཏི པཙྩཀྑོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཝུཙྩཏི, ཏཏྠ སུཁཝིཧཱརབྷཱུཏཱནནྟི ཨཏྠོ, རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཱནི ཧི ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ཛྷཱཡིནོ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨསཾཀིལིཊྛཾ ནེཀྑམྨསུཁཾ ཝིནྡནྟི, ཏསྨཱ ‘‘དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ནིཀཱམལཱབྷཱིཏི ནིཀཱམེན ལཱབྷཱི ཨཏྟནོ ཨིཙྪཱཝསེན ལཱབྷཱི, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཛྫིཏུཾ སམཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀིཙྪལཱབྷཱིཏི སུཁེནེཝ པཙྩནཱིཀདྷམྨེ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སམཱཔཛྫིཏུཾ སམཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀསིརལཱབྷཱིཏི ཨཀསིརཱནཾ ཝིཔུལཱནཾ ལཱབྷཱི, ཡཐཱཔརིཙྪེདེཡེཝ ཝུཊྛཱཏུཾ སམཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཀཙྩོ ཧི ལཱབྷཱིཡེཝ ཧོཏི, ན པན སཀྐོཏི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཛྫིཏུཾ. ཨེཀཙྩོ སཀྐོཏི ཏཐཱ སམཱཔཛྫིཏུཾ, པཱརིབནྡྷིཀེ པན ཀིཙྪེན ཝིཀྑམྦྷེཏི. ཨེཀཙྩོ ཏཐཱ སམཱཔཛྫཏི, པཱརིབནྡྷིཀེ ཙ ཨཀིཙྪེནེཝ ཝིཀྑམྦྷེཏི, ན སཀྐོཏི ནཱལི༹ཀཱཡནྟཾ ཝིཡ ཡཐཱཔརིཙྪེདེཡེཝ ཙ ཝུཊྛཱཏུཾ. ཡོ པན ཨིམཾ ཏིཝིདྷམྤི སམྤདཾ ཨིཙྪཏི, སོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

ཨེཝཾ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀེ ཛྷཱནེ ཝུཏྟེ ཀིཉྩཱཔི ཨབྷིཉྙཱནཾ ཝཱརོ ཨཱགཏོ, ཨཐ ཁོ ནཾ བྷགཝཱ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཡསྨཱ ན ཀེཝལཾ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོཡེཝ ཙ སཱིལཱནཾ ཨཱནིསཾསོ, ཨཔིཙ ཁོ ཙཏྟཱརི ཨཱརུཔྤཛྷཱནཱནིཔི ཏཡོ ཙ ཧེཊྛིམཱ ཨརིཡམགྒཱ, ཏསྨཱ ཏཾ སབྦཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ…པེ… ཡེ ཏེ སནྟཱཏི ཨེཝམཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སནྟཱཏི ཨངྒསནྟཏཱཡ ཙེཝ ཨཱརམྨཎསནྟཏཱཡ ཙ. ཝིམོཀྑཱཏི པཙྩནཱིཀདྷམྨེཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཨཱརམྨཎེ ཙ ཨདྷིམུཏྟཏྟཱ. ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེཏི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ, ཡེ ཏེ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ སནྟཱཏི པདསམྦནྡྷོ, ཨིཏརཐཱ ཧི ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཀིཾ ཀརོཏཱིཏི ན པཉྙཱཡེཡྻུཾ. ཨཱརུཔྤཱཏི ཨཱརམྨཎཏོ ཙ ཝིཔཱཀཏོ ཙ རཱུཔཝིརཧིཏཱ. ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱཏི ནཱམཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ པཱཔུཎིཏྭཱ, ཨདྷིགནྟྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟཱནམེཝ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཡོཔི བྷིཀྑུ ཨིམེ ཝིམོཀྑེ ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརིཏུཀཱམོ, སོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི.

༦༧. ནཝམཝཱརེ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནནྟི སཀྐཱཡདིཊྛིཝིཙིཀིཙྪཱསཱིལབྦཏཔརཱམཱསསངྑཱཏཱནཾ ཏིཎྞཾ བནྡྷནཱནཾ. ཏཱནི ཧི སཾཡོཛེནྟི ཁནྡྷགཏིབྷཝཱདཱིཧི ཁནྡྷགཏིབྷཝཱདཡོ, ཀམྨཾ ཝཱ ཕལེན, ཏསྨཱ སཾཡོཛནཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི, བནྡྷནཱནཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཀྑཡཱཏི པརིཀྑཡེན. སོཏཱཔནྣོཏི སོཏཾ ཨཱཔནྣོ. སོཏོཏི ཙ མགྒསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སོཏཱཔནྣོཏི ཏཾསམངྒིཔུགྒལསྶ. ཡཐཱཧ ‘‘སོཏོ སོཏོཏི ཧིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝུཙྩཏི. ཀཏམོ ནུ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སོཏོཏི? ཨཡམེཝ ཧི, བྷནྟེ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. སེཡྻཐིདཾ, སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷཱིཏི. སོཏཱཔནྣོ སོཏཱཔནྣོཏི ཧིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝུཙྩཏི. ཀཏམོ ནུ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སོཏཱཔནྣོཏི? ཡོ ཧི, བྷནྟེ, ཨིམིནཱ ཨཊྛངྒིཀེན མགྒེན སམནྣཱགཏོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སོཏཱཔནྣོ, ཡོཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ’’ཏི. ཨིདྷ པན མགྒེན ཕལསྶ ནཱམཾ དིནྣཾ, ཏསྨཱ ཕལཊྛོ ‘‘སོཏཱཔནྣོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོཏི ཝིནིཔཱཏེཏཱིཏི ཝིནིཔཱཏོ, ནཱསྶ ཝིནིཔཱཏོ དྷམྨོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ, ན ཨཏྟཱནཾ ཨཔཱཡེ ཝིནིཔཱཏསབྷཱཝོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡེ དྷམྨཱ ཨཔཱཡགམནིཡཱ, ཏེསཾ པཧཱིནཏྟཱ. སམྦོདྷི པརཾ ཨཡནཾ གཏི ཨསྶཱཏི སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ, ཨུཔརིམགྒཏྟཡཾ ཨཝསྶཾ སམྤཱཔཀོཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ? པཊིལདྡྷཔཋམམགྒཏྟཱ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨཱིདིསོ ཧོཏུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཎཱརཱིཏི.

དསམཝཱརེ པཋམམགྒེན པརིཀྑཱིཎཱནིཔི ཏཱིཎི སཾཡོཛནཱནི སཀདཱགཱམིམགྒསྶ ཝཎྞབྷཎནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱཏི ཨེཏེསཾ ཏནུབྷཱཝེན, ཏནུཏྟཀརཎེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཏནུཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ ཨདྷིཙྩུཔྤཏྟིཡཱ ཙ པརིཡུཊྛཱནམནྡཏཱཡ ཙ. སཀདཱགཱམིསྶ ཧི ཝཊྚཱནུསཱརིམཧཱཛནསྶེཝ ཀིལེསཱ ཨབྷིཎྷཾ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཀདཱཙི ཀརཧཙི ཨུཔྤཛྫནྟི ཝིརལཱ༹ཀཱརཱ ཧུཏྭཱ, ཝིརལ༹ཝཱཔིཏེ ཁེཏྟེ ཨངྐུརཱ ཝིཡ. ཨུཔྤཛྫམཱནཱཔི ཙ ཝཊྚཱནུསཱརིམཧཱཛནསྶེཝ མདྡནྟཱ ཕརནྟཱ ཚཱདེནྟཱ ཨནྡྷཀཱརཾ ཀརོནྟཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, མནྡམནྡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཏནུཀཱཀཱརཱ ཧུཏྭཱ, ཨབྦྷཔཊལམིཝ མཀྑིཀཱཔཏྟམིཝ ཙ.

ཏཏྠ ཀེཙི ཐེརཱ བྷཎནྟི ‘‘སཀདཱགཱམིསྶ ཀིལེསཱ ཀིཉྩཱཔི ཙིརེན ཨུཔྤཛྫནྟི, བཧལཱཝ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཐཱ ཧིསྶ པུཏྟཱ ཙ དྷཱིཏརོ ཙ དིསྶནྟཱི’’ཏི, ཨེཏཾ པན ཨཔྤམཱཎཾ. པུཏྟདྷཱིཏརོ ཧི ཨངྒཔཙྩངྒཔརཱམསནམཏྟེནཔི ཧོནྟཱིཏི. དྭཱིཧིཡེཝ ཀཱརཎེཧིསྶ ཀིལེསཱནཾ ཏནུཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ ཨདྷིཙྩུཔྤཏྟིཡཱ ཙ པརིཡུཊྛཱནམནྡཏཱཡ ཙཱཏི.

སཀདཱགཱམཱིཏི སཀིཾ ཨཱགམནདྷམྨོ. སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱཏི ཨེཀཝཱརཾཡེཝ ཨིམཾ མནུསྶལོཀཾ པཊིསནྡྷིཝསེན ཨཱགནྟྭཱ. ཡོཔི ཧི ཨིདྷ སཀདཱགཱམིམགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨིདྷེཝ པརིནིབྦཱཏི, སོཔི ཨིདྷ ན གཧིཏོ. ཡོཔི ཨིདྷ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ དེཝེསུ ཨུཔཔཛྫིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཏི. ཡོཔི དེཝལོཀེ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཏི. ཡོཔི དེཝལོཀེ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨིདྷེཝ མནུསྶལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པརིནིབྦཱཏི. ཡོ པན ཨིདྷ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ, ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ པུན ཨིདྷེཝ ཨུཔཔཛྫིཏྭཱ པརིནིབྦཱཏི, ཨཡམིདྷ གཧིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. དུཀྑསྶནྟཾ ཀརེཡྻནྟི ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཙྪེདཾ ཀརེཡྻཾ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨཱིདིསོ ཧོཏུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

ཨེཀཱདསམཝཱརེ པཉྩནྣནྟི གཎནཔརིཙྪེདོ. ཨོརམྦྷཱགིཡཱནནྟི ཨོརཾ ཝུཙྩཏི ཧེཊྛཱ, ཧེཊྛཱབྷཱགིཡཱནནྟི ཨཏྠོ, ཀཱམཱཝཙརལོཀེ ཨུཔྤཏྟིཔཙྩཡཱནནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སཾཡོཛནཱནནྟི བནྡྷནཱནཾ, ཏཱནི ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདསཾཡོཛནེཧི སདྡྷིཾ པུབྦེ ཝུཏྟསཾཡོཛནཱནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཡསྶ ཧི ཨེཏཱནི ཨཔྤཧཱིནཱནི, སོ ཀིཉྩཱཔི བྷཝགྒེ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏི, ཨཐ ཁོ ཨཱཡུཔརིཀྑཡཱ ཀཱམཱཝཙརེ ནིབྦཏྟཏིཡེཝ, གིལིཏབལིསམཙྪཱུཔམོ སྭཱཡཾ པུགྒལོ དཱིགྷསུཏྟཀེན པཱདེ བདྡྷཝིཧངྒཱུཔམོ ཙཱཏི ཝེདིཏབྦོ. པུབྦེ ཝུཏྟཱནམྤི ཙེཏྠ ཝཙནཾ ཝཎྞབྷཎནཏྠམེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨོཔཔཱཏིཀོཏི སེསཡོནིཔཊིཀྑེཔཝཙནམེཏཾ. ཏཏྠཔརིནིབྦཱཡཱིཏི ཏཏྠེཝ བྲཧྨལོཀེ པརིནིབྦཱཡཱི. ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱཏི ཏཏོ བྲཧྨལོཀཱ པཊིསནྡྷིཝསེན པུན ཨནཱཝཏྟིསབྷཱཝོ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨཱིདིསོ ཧོཏུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

༦༨. ཨེཝཾ ཨནཱགཱམིམགྒེ ཝུཏྟེ ཀིཉྩཱཔི ཙཏུཏྠམགྒསྶ ཝཱརོ ཨཱགཏོ, ཨཐ ཁོ ནཾ བྷགཝཱ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཡསྨཱ ན ཀེཝལཱ ཨཱསཝཀྑཡཱབྷིཉྙཱ ཨེཝ སཱིལཱནཾ ཨཱནིསཾསོ, ཨཔིཙ ཁོ ལོཀིཡཔཉྩཱབྷིཉྙཱཡོཔི, ཏསྨཱ ཏཱཔི དསྶེཏུཾ, ཡསྨཱ ཙ ཨཱསཝཀྑཡེ ཀཐིཏེ དེསནཱ ནིཊྛིཏཱ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ སཏི ཨིམེསཾ གུཎཱནཾ ཨཀཐིཏཏྟཱ ཨཡཾ ཀཐཱ མུཎྜཱབྷིཉྙཱཀཐཱ ནཱམ བྷཝེཡྻ, ཏསྨཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱཔཱརིཔཱུརིཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏུམྤི, ཡསྨཱ ཙ ཨནཱགཱམིམགྒེ ཋིཏསྶ སུཁེན ཨིདྡྷིཝིཀུཔྤནཱ ཨིཛ྄ཛྷཏི, སམཱདྷིཔརིབནྡྷཱནཾ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱནཾ སམཱུཧཏཏྟཱ, ཨནཱགཱམཱི ཧི སཱིལེསུ ཙ སམཱདྷིམྷི ཙ པརིཔཱུརཀཱརཱི, ཏསྨཱ ཡུཏྟཊྛཱནེཡེཝ ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱཡོ དསྶེཏུམྤི ‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ…པེ… ཨནེཀཝིཧིཏ’’ནྟི ཨེཝམཱདིམཱཧཱཏི ཨཡམནུསནྡྷི.

ཏཏྠ ‘‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱགཏཱནཾ པཉྩནྣམྤི ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱནཾ པཱལི༹ཝཎྞནཱ སདྡྷིཾ བྷཱཝནཱནཡེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ.

༦༩. ཚཊྛཱབྷིཉྙཱཡ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཏི ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསཱནཾ ཁཡཱ. ཨནཱསཝནྟི ཨཱསཝཝིརཧིཏཾ. ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིནྟི ཨེཏྠ ཙེཏོཝཙནེན ཨརཧཏྟཕལསམྤཡུཏྟོཝ སམཱདྷི, པཉྙཱཝཙནེན ཏཾསམྤཡུཏྟཱ པཉྙཱཝ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཙ སམཱདྷི རཱགཏོ ཝིམུཏྟཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, པཉྙཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཝིམུཏྟཏྟཱ པཉྙཱཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘‘ཡོ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, སམཱདྷི, ཏདསྶ སམཱདྷིནྡྲིཡཾ. ཡཱ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱ, ཏདསྶ པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟཱི’’ཏི, ཨཔིཙེཏྠ སམཐཕལཾ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཝིཔསྶནཱཕལཾ པཉྙཱཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱཏི ཨཏྟནོཡེཝ པཉྙཱཡ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ, ཨཔརཔཙྩཡེན ཉཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻནྟི པཱཔུཎིཏྭཱ སམྤཱདེཏྭཱ ཝིཧརེཡྻཾ. སཱིལེསྭེཝཱཏི ཨེཝཾ སབྦཱསཝེ ནིདྡྷུནིཏྭཱ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཨདྷིགནྟུཀཱམོཔི སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱིཏི.

ཨེཝཾ བྷགཝཱ སཱིལཱནིསཾསཀཐཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི སབྦམྤི ཏཾ སཱིལཱནིསཾསཾ སམྤིཎྜེཏྭཱ དསྶེནྟོ ནིགམནཾ ཨཱཧ ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. ཏསྶཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ, ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུ’’ཏི ཨིཏི ཡཾ ཏཾ མཡཱ པུབྦེ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདཾ སབྦམྤི སམྤནྣསཱིལོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཧོཏི མནཱཔོ, གརུ བྷཱཝནཱིཡོ པཙྩཡཱནཾ ལཱབྷཱི, པཙྩཡདཱཡཀཱནཾ མཧཔྥལཀརོ, པུབྦཉཱཏཱིནཾ ཨནུསྶརཎཙེཏནཱཡ ཕལམཧཏྟཀརོ, ཨརཏིརཏིསཧོ, བྷཡབྷེརཝསཧོ, རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཉྩ ལཱབྷཱི, ཧེཊྛིམཱནི ཏཱིཎི སཱམཉྙཕལཱནི པཉྩ ལོཀིཡཱབྷིཉྙཱ ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎནྟི ཙ ཨིམེ ཙ གུཎེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྟཱ ཧོཏི, ཨེཏཾ པཊིཙྩ ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཝཏྠསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༠. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཝཏྠསུཏྟཾ. ཏཏྠ སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཝཏྠནྟི ཨུཔམཱཝཙནམེཝེཏཾ. ཨུཔམཾ ཀརོནྟོ ཙ བྷགཝཱ ཀཏྠཙི པཋམཾཡེཝ ཨུཔམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠཾ དསྶེཏི, ཀཏྠཙི པཋམམཏྠཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨུཔམཾ, ཀཏྠཙི ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེཏི, ཀཏྠཙི ཨཏྠེན ཨུཔམཾ.

ཏཐཱ ཧེས – ‘‘སེཡྻཐཱཔིསྶུ, བྷིཀྑཝེ, དྭེ ཨགཱརཱ སདྭཱརཱ, ཏཏྠ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ པསྶེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༦༡) སཀལམྤི དེཝདཱུཏསུཏྟཾ ཨུཔམཾ པཋམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ‘‘ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནོ གཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ’’ཏིཨཱདིནཱ (དཱི. ནི. ༡.༢༣༨; པཊི. མ. ༡.༡༠༢) པན ནཡེན སཀལམྤི ཨིདྡྷིཝིདྷམཏྠཾ པཋམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ‘‘སེཡྻཐཱཔི བྲཱཧྨཎཔུརིསོ སཱརཏྠིཀོ སཱརགཝེསཱི’’ཏིཨཱདིནཱཝ (མ. ནི. ༡.༣༡༨) ནཡེན སཀལམྤི ཙཱུལ༹སཱརོཔམསུཏྟཾ ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩེ ཀུལཔུཏྟཱ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎནྟི སུཏྟཾ…པེ… སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ ཨལགདྡཏྠིཀོ’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༣༨) ནཡེན སཀལམྤི ཨལགདྡསུཏྟཾ མཧཱསཱརོཔམསུཏྟནྟི ཨེཝམཱདཱིནི སུཏྟཱནི ཨཏྠེན ཨུཔམཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨཱཧ.

སྭཱཡཾ ཨིདྷ པཋམཾ ཨུཔམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠཾ དསྶེཏི. ཀསྨཱ པནེཝཾ བྷགཝཱ དསྶེཏཱིཏི? པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝཱ དེསནཱཝིལཱསེན ཝཱ. ཡེ ཧི པུགྒལཱ པཋམཾ ཨུཔམཾ དསྶེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནམཏྠཾ སུཁེན པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟི, ཏེསཾ པཋམཾ ཨུཔམཾ དསྶེཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཡསྶཱ ཙ དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ དེསནཱཝིལཱསཾ པཏྟོ ཧོཏི, ཏསྶཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཏསྨཱ ཨེས དེསནཱཝིལཱསམྤཏྟོ དྷམྨིསྶརོ དྷམྨརཱཛཱ, སོ ཡཐཱ ཡཐཱ ཨིཙྪཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨིམིནཱ པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝཱ དེསནཱཝིལཱསེན ཝཱ ཨེཝཾ དསྶེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ཝཏྠནྟི པཀཏིཔརིསུདྡྷཾ ཝཏྠཾ. སཾཀིལིཊྛཾ མལགྒཧིཏནྟི ཨཱགནྟུཀེན པཾསུརཛཱདིནཱ སཾཀིལེསེན སཾཀིལིཊྛཾ, སེདཛལླིཀཱདིནཱ མལེན གཧིཏཏྟཱ མལགྒཧིཏཾ. རངྒཛཱཏེཏི ཨེཏྠ རངྒམེཝ རངྒཛཱཏཾ. ཨུཔསཾཧརེཡྻཱཏི ཨུཔནཱམེཡྻ. ཡདི ནཱིལཀཱཡཱཏི ནཱིལཀཱཡ ཝཱ, ནཱིལཀཏྠཱཡ ཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ. རཛཀོ ཧི ནཱིལཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཀཾསནཱིལཔལཱསནཱིལཱདིཀེ ནཱིལརངྒེ ཨུཔསཾཧརཏི. པཱིཏཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཀཎིཀཱརཔུཔྥསདིསེ པཱིཏཀརངྒེ. ལོཧིཏཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥསདིསེ ལོཧིཏཀརངྒེ. མཉྫིཊྛཀཏྠཱཡ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཀཎཝཱིརཔུཔྥསདིསེ མནྡརཏྟརངྒེ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡདི ནཱིལཀཱཡ…པེ… ཡདི མཉྫིཊྛཀཱཡཱ’’ཏི.

དུརཏྟཝཎྞམེཝསྶཱཏི དུཊྛུ རཉྫིཏཝཎྞམེཝ ཨསྶ. ཨཔརིསུདྡྷཝཎྞམེཝསྶཱཏི ནཱིལཝཎྞོཔིསྶ པརིསུདྡྷོ ན བྷཝེཡྻ, སེསཝཎྞོཔི. ཏཱདིསཉྷི ཝཏྠཾ ནཱིལཀུམྦྷིཡཱ པཀྑིཏྟམྤི སུནཱིལཾ ན ཧོཏི, སེསཀུམྦྷཱིསུ པཀྑིཏྟམྤི པཱིཏཀཱདིཝཎྞཾ ན ཧོཏི, མིལཱཏནཱིལ ཀུརཎྜ-ཀཎིཀཱར-བནྡྷུཛཱིཝཀ-ཀཎཝཱིརཔུཔྥཝཎྞམེཝ ཧོཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཏཾ ཝཏྠཾ ཀིསྶ ཧེཏུ ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨཱིདིསཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠེ རངྒཛཱཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ ཨཱིདིསཾ དུརཏྟཝཎྞཾ ཨཔརིསུདྡྷཝཎྞཾ ཧོཏཱིཏི? ཡསྨཱ པནསྶ ཝཏྠསྶ སཾཀིལིཊྛབྷཱཝོཡེཝེཏྠ ཀཱརཎཾ, ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཔརིསུདྡྷཏྟཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝཏྠསྶཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨུཔམཱསམྤཊིཔཱདནཾ. ཙིཏྟེ སཾཀིལིཊྛེཏི ཙིཏྟམྷི སཾཀིལིཊྛམྷི. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ སཾཀིལིཊྛཝཏྠེན ཨོཔམྨཾ ཨཀཱསཱིཏི ཙེ, ཝཱཡཱམམཧཔྥལདསྶནཏྠཾ. ཡཐཱ ཧི ཨཱགནྟུཀེཧི མལེཧི སཾཀིལིཊྛཾ ཝཏྠཾ པཀཏིཡཱ པཎྜརཏྟཱ པུན དྷོཝཱིཡམཱནཾ པཎྜརཾ ཧོཏི, ན ཏཏྠ ཛཱཏིཀཱལ༹ཀེ ཝིཡ ཨེལ༹ཀལོམེ ཝཱཡཱམོ ནིཔྥལོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཙིཏྟམྤི ཨཱགནྟུཀེཧི ཀིལེསེཧི སཾཀིལིཊྛཾ. པཀཏིཡཱ པན ཏཾ སཀལེཔི པཊིསནྡྷིབྷཝངྒཝཱརེ པཎྜརམེཝ. ཡཐཱཧ – ‘‘པབྷསྶརམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟཾ, ཏཉྩ ཁོ ཨཱགནྟུཀེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཨུཔཀྐིལིཊྛ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༡.༥༡). ཏཾ ཝིསོདྷཱིཡམཱནཾ སཀྐཱ པབྷསྶརཏརཾ ཀཱཏུཾ, ན ཏཏྠ ཝཱཡཱམོ ནིཔྥལོཏི ཨེཝཾ ཝཱཡཱམམཧཔྥལདསྶནཏྠཾ སཾཀིལིཊྛཝཏྠེན ཨོཔམྨཾ ཨཀཱསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱཏི ཨཱིདིསེ ཙིཏྟེ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ, དུགྒཏིཾ ཨེཝ ཨེས པཱཔུཎིསྶཏི, ནཱཉྙནྟི ཨེཝཾ དུགྒཏི ཨིཙྪིཏབྦཱ, ཨཝསྶཾ བྷཱཝཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱ ཙཱཡཾ དུགྒཏི ནཱམ པཊིཔཏྟིདུགྒཏི, གཏིདུགྒཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. པཊིཔཏྟིདུགྒཏིཔི ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏི, ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི.

ཨགཱརིཡོ ཧི སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ པཱཎམྤི ཧནཏི, ཨདིནྣམྤི ཨཱདིཡཏི, སཀལེཔི དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ པཱུརེཏི, ཨཡམསྶ ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡམྤི གཙྪཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིམྤི, པེཏྟིཝིསཡམྤི གཙྪཏི, ཨཡམསྶ གཏིདུགྒཏི.

ཨནགཱརིཡོཔི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏོ སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ དཱུཏེཡྻཔཧིཎགམནཾ གཙྪཏི, ཝེཛྫཀམྨཾ ཀརོཏི, སངྒྷབྷེདཱཡ ཙེཏིཡབྷེདཱཡ པརཀྐམཏི, ཝེལུ༹དཱནཱདཱིཧི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, སཀལམྤི ཨནཱཙཱརཾ ཨགོཙརཉྩ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡམསྶ ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིདུགྒཏི.སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡམྤི གཙྪཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིམྤི, པེཏྟིཝིསཡམྤི གཙྪཏི སམཎཡཀྑོ ནཱམ ཧོཏི སམཎཔེཏོ, ཨཱདིཏྟེཧི སངྒྷཱཊིཨཱདཱིཧི སམྤཛྫལིཏཀཱཡོ ཨཊྚསྶརཾ ཀརོནྟོ ཝིཙརཏི, ཨཡམསྶ གཏིདུགྒཏི.

སེཡྻཐཱཔཱིཏི སུཀྐཔཀྑཾ དསྶེཏུམཱརདྡྷོ, ཏསྶཏྠོ ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྠཱཔི ཙ སུགཏི ནཱམ པཊིཔཏྟིསུགཏི གཏིསུགཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. པཊིཔཏྟིསུགཏིཔི ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏི ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏཱིཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. ཨགཱརིཡོ ཧི པརིསུདྡྷཙིཏྟོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱཔི ཝིརམཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱཔི, སཀལེཔི དས ཀུསལཀམྨཔཐེ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡམསྶ ཨགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ མནུསྶམཧནྟཏམྤི དེཝམཧནྟཏམྤི ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཡམསྶ གཏིསུགཏི.

ཨནགཱརིཡོཔི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པརིསུདྡྷཙིཏྟོ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ སོདྷེཏི, ཏེརས དྷུཏངྒཱནི སམཱདིཡཏི, ཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎེསུ ཨཏྟནོ ཨནུཀཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ པནྟསེནཱསནེ པཊིསེཝམཱནོ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ བྷཱཝེཏི…པེ… ཨནཱགཱམིམགྒཾ བྷཱཝེཏི, ཨཡམསྶ ཨནགཱརིཡཔཊིཔཏྟིསུགཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ མནུསྶལོཀེ ཝཱ ཏཱིསུ མཧཱཀུལེསུ, ཚསུ ཝཱ ཀཱམཱཝཙརདེཝེསུ, དསསུ ཝཱ བྲཧྨབྷཝནེསུ, པཉྩསུ ཝཱ སུདྡྷཱཝཱསེསུ, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཨཱརུཔྤེསུ ཨུཔཔཛྫཏི, ཨཡམསྶ གཏིསུགཏཱིཏི.

༧༡. ཨེཝཾ སཾཀིལིཊྛེ ཙིཏྟེ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ, ཨསཾཀིལིཊྛེ ཙ སུགཏཱིཏི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཙིཏྟཾ སཾཀིལིཊྛཾ ཧོཏི, ཏེ དསྶེནྟོ ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ? ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཝིསམལོབྷོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སཀབྷཎྜེ ཚནྡརཱགོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, པརབྷཎྜེ ཝིསམལོབྷོ. ཨཐ ཝཱ སཀབྷཎྜེ ཝཱ པརབྷཎྜེ ཝཱ ཧོཏུ, ཡུཏྟཔཏྟཊྛཱནེ ཚནྡརཱགོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨཡུཏྟཱཔཏྟཊྛཱནེ ཝིསམལོབྷོ. ཐེརོ པནཱཧ ‘‘ཀིསྶ ཝིནིབྦྷོགཾ ཀརོཐ, ཡུཏྟེ ཝཱ ཨཡུཏྟེ ཝཱ ཧོཏུ, ‘རཱགོ ཝིསམཾ དོསོ ཝིསམཾ མོཧོ ཝིསམ’ནྟི (ཝིབྷ. ༩༢༤) ཝཙནཏོ ན ཀོཙི ལོབྷོ ཨཝིསམོ ནཱམ, ཏསྨཱ ལོབྷོཡེཝ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནཊྛེན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཝིསམཊྛེན ཝིསམཾ, ཨེཀཏྠམེཏཾ བྱཉྫནམེཝ ནཱན’’ནྟི. སོ པནེས ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙེས, ཨེཝཾ ནཝཝིདྷཨཱགྷཱཏཝཏྠུསམྦྷཝོ བྱཱཔཱདོ. དསཝིདྷཨཱགྷཱཏཝཏྠུསམྦྷཝོ ཀོདྷོ. པུནཔྤུནཾ ཙིཏྟཔརིཡོནནྡྷནོ ཨུཔནཱཧོ. ཨགཱརིཡསྶ ཝཱ ཨནགཱརིཡསྶ ཝཱ སུཀཏཀརཎཝིནཱསནོ མཀྑོ. ཨགཱརིཡོཔི ཧི ཀེནཙི ཨནུཀམྤཀེན དལིདྡོ སམཱནོ ཨུཙྩེ ཋཱནེ ཋཔིཏོ, ཨཔརེན སམཡེན ‘‘ཀིཾ ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ ཀཏ’’ནྟི ཏསྶ སུཀཏཀརཎཾ ཝིནཱསེཏི. ཨནགཱརིཡོཔི སཱམཎེརཀཱལཏོ པབྷུཏི ཨཱཙརིཡེན ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཝཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཧི ཙ ཨནུགྒཧེཏྭཱ དྷམྨཀཐཱནཡཔཀརཎཀོསལླཱདཱིནི སིཀྑཱཔིཏོ, ཨཔརེན སམཡེན རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིཧི སཀྐཏོ གརུཀཏོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ ཨཙིཏྟཱིཀཏོ ཙརམཱནོ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷེཧི དཧརཀཱལེ ཨེཝཾ ཨནུགྒཧིཏོ སཾཝཌྜྷིཏོ ཙ, ཨཐ པནིདཱནི ནིསྶིནེཧོ ཛཱཏོ’’ཏི ཝུཙྩམཱནོ ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཏུམྷེཧི ཀཏ’’ནྟི ཏེསཾ སུཀཏཀརཎཾ ཝིནཱསེཏི, ཏསྶ སོ སུཀཏཀརཎཝིནཱསནོ མཀྑོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙཱཡཾ, ཨེཝཾ བཧུསྶུཏེཔི པུགྒལེ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ‘‘ཨཱིདིསསྶ ཙེཝ བཧུསྶུཏསྶ ཨནིཡཏཱ གཏི, ཏཝ ཝཱ མམ ཝཱ ཀོ ཝིསེསོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཡུགགྒཱཧགཱཧཱི པལཱ༹སོ. པརེསཾ སཀྐཱརཱདཱིནི ཁཱིཡནཱ ཨིསྶཱ. ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཡཱ པརེཧི སཱདྷཱརཎབྷཱཝཾ ཨསཧམཱནཾ མཙྪརིཡཾ. ཝཉྩནིཀཙརིཡབྷཱུཏཱ མཱཡཱ. ཀེརཱཊིཀབྷཱཝེན ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སཱཋེཡྻཾ. ཀེརཱཊིཀོ ཧི ཨཱཡཏནམཙྪོ ཝིཡ ཧོཏི. ཨཱཡཏནམཙྪོ ནཱམ ཀིར མཙྪཱནཾ ནངྒུཊྛཾ དསྶེཏི སཔྤཱནཾ སཱིསཾ, ‘‘ཏུམྷེཧི སདིསོ ཨཧ’’ནྟི ཛཱནཱཔེཏུཾ. ཨེཝམེཝ ཀེརཱཊིཀོ པུགྒལོ ཡཾ ཡཾ སུཏྟནྟིཀཾ ཝཱ ཨཱབྷིདྷམྨིཀཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམཏི, ཏཾ ཏཾ ཨེཝཾ ཝདཏི ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ བདྡྷཙརོ, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ ཨནུཀམྤཀཱ, ནཱཧཾ ཏུམྷེ མུཉྩཱམཱི’’ཏི ‘‘ཨེཝམེཏེ ‘སགཱརཝོ ཨཡཾ ཨམྷེསུ སཔྤཏིསྶོ’ཏི མཉྙིསྶནྟཱི’’ཏི. ཏསྶེཏཾ ཀེརཱཊིཀབྷཱཝེན ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སཱཋེཡྻཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙེཏཾ, ཨེཝཾ ཝཱཏབྷརིཏབྷསྟསདིསཐདྡྷབྷཱཝཔགྒཧིཏསིརཨནིཝཱཏཝུཏྟིཀཱརཀརཎོ ཐམྦྷོ. ཏདུཏྟརིཀརཎོ སཱརམྦྷོ. སོ དུཝིདྷེན ལབྦྷཏི ཨཀུསལཝསེན ཙེཝ ཀུསལཝསེན ཙ. ཏཏྠ ཨགཱརིཡསྶ པརེན ཀཏཾ ཨལངྐཱརཱདིཾ དིསྭཱ ཏདྡིགུཎཀརཎེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ, ཨནགཱརིཡསྶ ཙ ཡཏྟཀཾ ཡཏྟཀཾ པརོ པརིཡཱཔུཎཱཏི ཝཱ ཀཐེཏི ཝཱ, མཱནཝསེན ཏདྡིགུཎཏདྡིགུཎཀརཎེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨཀུསལོ. ཨགཱརིཡསྶ པན པརཾ ཨེཀཾ སལཱཀབྷཏྟཾ དེནྟཾ དིསྭཱ ཨཏྟནཱ དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ དཱཏུཀཱམཏཱཡ ཨུཔྤཛྫམཱནོ, ཨནགཱརིཡསྶ ཙ པརེན ཨེཀནིཀཱཡེ གཧིཏེ མཱནཾ ཨནིསྶཱཡ ཀེཝལཾ ཏཾ དིསྭཱ ཨཏྟནཱ ཨཱལསིཡཾ ཨབྷིབྷུཡྻ དྭེ ནིཀཱཡེ གཧེཏུཀཱམཏཱཡ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཀུསལོ. ཨིདྷ པན ཨཀུསལོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨཡཉྷི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཡཐཱ ཙཱཡཾ, ཨེཝཾ ཛཱཏིཨཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཙིཏྟསྶ ཨུཎྞཏིཝསེན པཝཏྟམཱནོ མཱནོ, ཨཙྩུཎྞཏིཝསེན ཨཏིམཱནོ, མདགྒཧཎཱཀཱརོ མདོ, ཀཱམགུཎེསུ ཙིཏྟཝོསྶགྒཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནོ པམཱདོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙིཏྟཾ དཱུསེཏི, ཨོབྷཱསིཏུཾ ན དེཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨུཔཀྐིལེསཾ དསྶེནྟོ ལོབྷམཱདིཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏཱིཏི? ཏསྶ པཋམུཔྤཏྟིཏོ. སབྦསཏྟཱནཉྷི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཔཔནྣཱནཾ ཨནྟམསོ སུདྡྷཱཝཱསབྷཱུམིཡམྤི སབྦཔཋམཾ བྷཝནིཀནྟིཝསེན ལོབྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཔཙྩཡཾ པཊིཙྩ ཡཐཱསམྦྷཝཾ ཨིཏརེ, ན ཙ ཨེཏེ སོལ༹སེཝ ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ, ཨེཏེན པན ནཡེན སབྦེཔི ཀིལེསཱ གཧིཏཱཡེཝ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༧༢. ཨེཏྟཱཝཏཱ སཾཀིལེསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཝོདཱནཾ དསྶེནྟོ ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ. པཛཧཏཱིཏི སམུཙྪེདཔྤཧཱནཝསེན ཨརིཡམགྒེན པཛཧཏི. ཏཏྠ ཀིལེསཔཊིཔཱཊིཡཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱཏི དྭིདྷཱ པཧཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཀིལེསཔཊིཔཱཊིཡཱ ཏཱཝ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ ཐམྦྷོ སཱརམྦྷོ མཱནོ ཨཏིམཱནོ མདོཏི ཨིམེ ཚ ཀིལེསཱ ཨརཧཏྟམགྒེན པཧཱིཡནྟི. བྱཱཔཱདོ ཀོདྷོ ཨུཔནཱཧོ པམཱདོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཀིལེསཱ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཧཱིཡནྟི. མཀྑོ པལཱ༹སོ ཨིསྶཱ མཙྪརིཡཾ མཱཡཱ སཱཋེཡྻནྟི ཨིམེ ཚ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན པཧཱིཡནྟཱིཏི. མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ པན, སོཏཱཔཏྟིམགྒེན མཀྑོ པལཱ༹སོ ཨིསྶཱ མཙྪརིཡཾ མཱཡཱ སཱཋེཡྻནྟི ཨིམེ ཚ པཧཱིཡནྟི. ཨནཱགཱམིམགྒེན བྱཱཔཱདོ ཀོདྷོ ཨུཔནཱཧོ པམཱདོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ. ཨརཧཏྟམགྒེན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ ཐམྦྷོ སཱརམྦྷོ མཱནོ ཨཏིམཱནོ མདོཏི ཨིམེ ཚ པཧཱིཡནྟཱིཏི.

ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཨིམེ ཀིལེསཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཝཱ ཧོནྟུ, སེསམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཝཱ, ཨཐ ཁོ ཨནཱགཱམིམགྒེནེཝ པཧཱནཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷཾ ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཾ པཛཧཏཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡམེཏྠ པཝེཎིམགྒཱགཏོ སམྦྷཝོ, སོ ཙ ཨུཔརི ཙཏུཏྠམགྒསྶེཝ ནིདྡིཊྛཏྟཱ ཡུཛྫཏི, ཏཏིཡམགྒེན པཧཱིནཱཝསེསཱནཉྷི ཝིསམལོབྷཱདཱིནཾ ཏེན པཧཱནཾ ཧོཏི, སེསཱནཾ ཨིམིནཱཝ. ཡེཔི ཧི སོཏཱཔཏྟིམགྒེན པཧཱིཡནྟི, ཏེཔི ཏཾསམུཊྛཱཔཀཙིཏྟཱནཾ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཨནཱགཱམིམགྒེནེཝ སུཔྤཧཱིནཱ ཧོནྟཱིཏི. ཀེཙི པན པཋམམགྒེན ཙེཏྠ པཧཱནཾ ཝཎྞཡནྟི, ཏཾ པུབྦཱཔརེན ན སནྡྷིཡཏི. ཀེཙི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནམྤི, ཏཾ ཏེསཾ ཨིཙྪཱམཏྟམེཝ.

༧༣. ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཡཏོཏི ཡམྷི ཀཱལེ. པཧཱིནོ ཧོཏཱིཏི ཨནཱགཱམིམགྒཀྑཎེ པཧཱནཾ སནྡྷཱཡེཝཱཧ.

༧༤. སོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི ཨེཏཾ ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷོ པཧཱིནོ ཧོཏི, སོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀམེཀེན པདེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིམསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ ཨནཱགཱམིམགྒེན ལོཀུཏྟརཔྤསཱདོ ཨཱགཏོ, ཨཐསྶ ཨཔརེན སམཡེན བུདྡྷགུཎེ དྷམྨགུཎེ སངྒྷགུཎེ ཙ ཨནུསྶརཏོ ལོཀིཡོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏམསྶ སབྦམྤི ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཾ པསཱདཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི བུདྡྷདྷམྨསངྒྷགུཎཱནཾ ཡཱཐཱཝཏོ ཉཱཏཏྟཱ ཨཙལེན ཨཙྩུཏེན པསཱདེན. ཨིདཱནི ཡཐཱ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནུསྶརཏོ སོ ཨཝེཙྩཔྤསཱདོ ཨུཔྤནྣོ, ཏཾ ཝིདྷིཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཏཱིཎི ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི ཝིཏྠཱརེསི. ཏེསཾ ཨཏྠཝཎྞནཱ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨནུསྶཏིཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཱ.

༧༥. ཨེཝམསྶ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཾ པསཱདཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཨཝེཙྩཔྤསཱདསམནྣཱགཏཉྩ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སོམནསྶཱདིཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟོ ཡཐོདྷི ཁོ པནསྶཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨནཱགཱམིསྶ ཧི པཙྩནྟེ ཝུཊྛིཏཾ ཙོརུཔདྡཝཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོ མཧཱནགརེ ཝསནྟསྶ རཉྙོ ཝིཡ ཨིམེ ཙིམེ ཙ མམ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱཏི ཨཏྟནོ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ པཙྩཝེཀྑཏོ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ཡཐོདྷི ཁོ པནསྶཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ – ཡྭཱཡཾ ཨནཱགཱམཱི བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི…པེ… དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི, ཏསྶ ཡཐོདྷི ཁོ ཙཏྟཾ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ, སཀསཀཨོདྷིཝསེན ཙཏྟམེཝ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཀིལེསཛཱཏཾ ཝནྟཾ མུཏྟཾ པཧཱིནཾ པཊིནིསྶཊྛཾ. སཀསཀཨོདྷིཝསེནཱཏི དྭེ ཨོདྷཱི ཀིལེསོདྷི ཙ མགྒོདྷི ཙ. ཏཏྠ ཀིལེསོདྷིཝསེནཱཔི ཡེ ཀིལེསཱ ཡཾ མགྒཝཛ྄ཛྷཱ, ཏེ ཨཉྙམགྒཝཛ྄ཛྷེཧི ཨམིསྶཱ ཧུཏྭཱ སཀེནེཝ ཨོདྷིནཱ པཧཱིནཱ. མགྒོདྷིཝསེནཱཔི ཡེ ཀིལེསཱ ཡེན མགྒེན པཧཱཏབྦཱ, ཏེན ཏེཡེཝ པཧཱིནཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སཀསཀཨོདྷིཝསེན ཏཾ ཏཾ ཀིལེསཛཱཏཾ ཙཏྟམེཝ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ, ཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཙ ལདྡྷསོམནསྶོ ཏཏུཏྟརིཔི སོ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོམྷཱི’’ཏི ལབྷཏི ཨཏྠཝེདནྟི སམྦནྡྷོ.

ཡཏོདྷི ཁོཏིཔི པཱཋོ. ཏསྶ ཝསེན ཨཡམཏྠོ, ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཏོདྷི ཁོ པན ཙཏྟཾ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ. ཏཏྠ ཡཏོཏི ཀཱརཎཝཙནཾ, ཡསྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨོདྷཱིཏི ཧེཊྛཱ ཏཡོ མགྒཱ ཝུཙྩནྟི. ཀསྨཱ? ཏེ ཧི ཨོདྷིཾ ཀཏྭཱ ཀོཊྛཱསཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརིམགྒེན པཧཱཏབྦཀིལེསེ ཋཔེཏྭཱ པཛཧནྟི, ཏསྨཱ ཨོདྷཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཨརཧཏྟམགྒོ པན ཀིཉྩི ཀིལེསཾ ཨནཝསེསེཏྭཱ པཛཧཏི, ཏསྨཱ ཨནོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམསྶ ཙ བྷིཀྑུནོ ཧེཊྛཱམགྒཏྟཡེན ཙཏྟཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཏོདྷི ཁོ པནསྶ ཙཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏྠ ཁོ པནཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨཡཾ པན པིཎྜཏྠོ. ཡསྨཱ ཨསྶ ཨོདྷི ཙཏྟཾ ཧོཏི པཊིནིསྶཊྛཾ, ཏསྨཱ ཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཙ ལདྡྷསོམནསྶོ ཏཏུཏྟརིཔི སོ ‘‘བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོམྷཱི’’ཏི ལབྷཏི ཨཏྠཝེདནྟི ཡཐཱཔཱལི༹ ནེཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཙཏྟནྟི ཨིདཾ སཀབྷཱཝཔརིཙྩཛནཝསེན ཝུཏྟཾ. ཝནྟནྟི ཨིདཾ པན ཨནཱདིཡནབྷཱཝདསྶནཝསེན. མུཏྟནྟི ཨིདཾ སནྟཏིཏོ ཝིནིམོཙནཝསེན. པཧཱིནནྟི ཨིདཾ མུཏྟསྶཔི ཀྭཙི ཨནཝཊྛཱནདསྶནཝསེན. པཊིནིསྶཊྛནྟི ཨིདཾ པུབྦེ ཨཱདིནྣཔུབྦསྶ པཊིནིསྶགྒདསྶནཝསེན པཊིམུཁཾ ཝཱ ནིསྶཊྛབྷཱཝདསྶནཝསེན བྷཱཝནཱབལེན ཨབྷིབྷུཡྻ ནིསྶཊྛབྷཱཝདསྶནཝསེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ ལབྷཏི དྷམྨཝེདནྟི ཨེཏྠ བུདྡྷཱདཱིསུ ཨཝེཙྩཔྤསཱདོཡེཝ ཨརཎཱིཡཏོ ཨཏྠོ, ཨུཔགནྟབྦཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དྷཱརཎཏོ དྷམྨོ, ཝིནིཔཏིཏུཾ ཨཔྤདཱནཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝེདོཏི གནྠོཔི ཉཱཎམྤི སོམནསྶམྤི. ‘‘ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ པཱརགཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༥༦) ཧི གནྠོ ‘‘ཝེདོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཡཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝེདགུམཱབྷིཛཉྙཱ, ཨཀིཉྩནཾ ཀཱམབྷཱཝེ ཨསཏྟ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༡༠༦༥) ཉཱཎཾ. ‘‘ཡེ ཝེདཛཱཏཱ ཝིཙརནྟི ལོཀེ’’ཏིཨཱདཱིསུ སོམནསྶཾ. ཨིདྷ པན སོམནསྶཉྩ སོམནསྶསམྤཡུཏྟཉཱཎཉྩ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏསྨཱ ‘‘ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ ལབྷཏི དྷམྨཝེདནྟི ཨཝེཙྩཔྤསཱདཱརམྨཎསོམནསྶཉྩ སོམནསྶམཡཉཱཎཉྩ ལབྷཏཱི’’ཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐ ཝཱ ཨཏྠཝེདནྟི ཨཝེཙྩཔྤསཱདཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤནྣཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ ཝེདཾ. དྷམྨཝེདནྟི ཨཝེཙྩཔྤསཱདསྶ ཧེཏུཾ ཨོདྷིསོ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤནྣཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ ཝེདནྟི ཨེཝམྤི ཨེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཧེཏུམྷི ཉཱཎཾ དྷམྨཔཊིསམྦྷིདཱ, ཧེཏུཕལེ ཉཱཎཾ ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༧༡༨-༧༡༩). དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫནྟི ཏམེཝ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཨཏྠདྷམྨཱནིསཾསབྷཱུཏཾ ཝེདཉྩ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤནྣཾ པཱམོཛྫཾ. ཏཉྷི ཨནཝཛྫལཀྑཎེན པཙྩཝེཀྑཎཱཀཱརཔྤཝཏྟེན དྷམྨེན ཨུཔསཉྷིཏནྟི ཝུཙྩཏི. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏཱིཏི ཨིམིནཱ པཱམོཛྫེན པམུདིཏསྶ ནིརཱམིསཱ པཱིཏི ཛཱཡཏི. པཱིཏིམནསྶཱཏི ཏཱཡ པཱིཏིཡཱ པཱིཎིཏམནསྶ. ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏཱིཏི ཀཱཡོཔི པསྶདྡྷོ ཧོཏི ཝཱུཔསནྟདརཐོ. པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁནྟི ཨེཝཾ ཝཱུཔསནྟཀཱཡདརཐོ ཙེཏསིཀཾ སུཁཾ པཊིསཾཝེདེཏི. ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱིཏི ཙིཏྟཾ སམྨཱ ཨཱདྷིཡཏི ཨཔྤིཏཾ ཝིཡ ཨཙལཾ ཏིཊྛཏི.

༧༦. ཨེཝམསྶ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཨཝེཙྩཔྤསཱདསམནྣཱགཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ སོམནསྶཱདིཨཱནིསཾསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ‘‘ཡཐོདྷི ཁོ པན མེ’’ཏི ཝཱརེན ཏསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱཡ པཝཏྟཱཀཱརཾ པཀཱསེཏྭཱ ཏསྶེཝ ཨནཱགཱམིམགྒཱནུབྷཱཝསཱུཙཀཾ ཕལཾ དསྶེནྟོ ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨེཝཾསཱིལོཏི ཏསྶ ཨནཱགཱམིམགྒསམྤཡུཏྟཾ སཱིལཀྑནྡྷཾ དསྶེཏི. ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾཔཉྙོཏི ཏཾསམྤཡུཏྟམེཝ སམཱདྷིཀྑནྡྷཾ པཉྙཱཀྑནྡྷཉྩ དསྶེཏི. སཱལཱིནནྟི ལོཧིཏསཱལིགནྡྷསཱལིཨཱདཱིནཾ ཨནེཀརཱུཔཱནཾ. པིཎྜཔཱཏནྟི ཨོདནཾ. ཝིཙིཏཀཱལ༹ཀནྟི ཨཔནཱིཏཀཱལ༹ཀཾ. ནེཝསྶ ཏཾ ཧོཏི ཨནྟརཱཡཱཡཱཏི ཏསྶ ཨེཝཾཝིདྷསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཔིཎྜཔཱཏབྷོཛནཾ མགྒསྶ ཝཱ ཕལསྶ ཝཱ ནེཝ ཨནྟརཱཡཱཡ ཧོཏི, པཊིལདྡྷགུཎསྶ ཧི ཏཾ ཀིམནྟརཱཡཾ ཀརིསྶཏི? ཡོཔིསྶ ཨཔྤཊིལདྡྷོ ཙཏུཏྠམགྒོ ཙ ཕལཾ ཙ ཏཔྤཊིལཱབྷཱཡ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷཏོཔི ནེཝསྶ ཏཾ ཧོཏི ཨནྟརཱཡཱཡ, ཨནྟརཱཡཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཝུཏྟཔྤཀཱརསཱིལདྷམྨཔཉྙཱསངྒཧེན མགྒེན ཝིསུདྡྷཙིཏྟཏྟཱ.

ཡསྨཱ ཙེཏྠ ཨེཏདེཝ ཀཱརཎཾ, ཏསྨཱ ཏདནུརཱུཔཾ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཙྪནྟི ཝིཔྤསནྣཾ. པརིསུདྡྷཾ མལཝིགམེན. པརིཡོདཱཏཾ པབྷསྶརཏཱཡ. ཨུཀྐཱམུཁནྟི སུཝཎྞཀཱརཱནཾ མཱུསཱམུཁཾ. སུཝཎྞཀཱརཱནཾ མཱུསཱ ཧི ཨིདྷ ཨུཀྐཱ, ཨཉྙཏྠ པན དཱིཔིཀཱདཡོཔི ཝུཙྩནྟི. ‘‘ཨུཀྐཱསུ དྷཱརཱིཡམཱནཱསཱུ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༥༩) ཧི ཨཱགཏཊྛཱནེ དཱིཔིཀཱ ‘‘ཨུཀྐཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཨུཀྐཾ བནྡྷེཡྻ, ཨུཀྐཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུཀྐཱམུཁཾ ཨཱལིམྤེཡྻཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༦༠) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཨངྒཱརཀཔལླཾ. ‘‘ཀམྨཱརཱནཾ ཡཐཱ ཨུཀྐཱ, ཨནྟོ ཛྷཱཡཏི ནོ བཧཱི’’ཏི (ཛཱ. ༢.༢༢.༦༤༩) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཀམྨཱརུདྡྷནཾ. ‘‘ཨེཝཾཝིཔཱཀོ ཨུཀྐཱཔཱཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༤) ཨཱགཏཊྛཱནེ ཝཱཏཝེགོ ‘‘ཨུཀྐཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཨཉྙེསུ ཙ ཨེཝརཱུཔེསུ ‘‘སཎྜཱསེན ཛཱཏརཱུཔཾ གཧེཏྭཱ ཨུཀྐཱམུཁེ པཀྑིཔཏཱི’’ཏི ཨཱགཏཊྛཱནེསུ སུཝཎྞཀཱརཱནཾ མཱུསཱ ‘‘ཨུཀྐཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱསཾསནྡནཱ – སཾཀིལིཊྛཝཏྠཾ ཝིཡ ཧི སཾཀིལིཊྛཛཱཏརཱུཔཾ ཝིཡ ཙ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ པུཐུཛྫནཀཱལེ ཀཱམརཱགཱདིམལཱནུགཏཾ ཙིཏྟཾ དཊྛབྦཾ. ཨཙྪོདཀཾ ཝིཡ ཨུཀྐཱམུཁཾ ཝིཡ ཙ ཨནཱགཱམིམགྒོ. ཏཾ ཨུདཀཾ ཨུཀྐཱམུཁཉྩ ཨཱགམྨ ཝཏྠསུཝཎྞཱནཾ པརིསུདྡྷཏཱ ཝིཡ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཝུཏྟཔྤཀཱརསཱིལདྷམྨཔཉྙཱསངྒཧཾ ཨནཱགཱམིམགྒཾ ཨཱགམྨ ཝིསུདྡྷཙིཏྟཏཱཏི.

༧༧. སོ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱཏི ཡཐཱནུསནྡྷིཝསེན དེསནཱ ཨཱགཏཱ. ཏཡོ ཧི ཨནུསནྡྷཱི པུཙྪཱནུསནྡྷི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷི ཡཐཱནུསནྡྷཱིཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ ‘སིཡཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, བཧིདྡྷཱ ཨསཏི པརིཏསྶནཱ’ཏི? ‘སིཡཱ བྷིཀྑཱུ’ཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༤༢). ཨེཝཾ པུཙྪནྟཱནཾ ཝིསྶཛྫིཏསུཏྟཝསེན པུཙྪཱནུསནྡྷི ཝེདིཏབྦོ. ‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ བྲཱཧྨཎ ཨེཝམསྶ, ཨཛྫཱཔི ནཱུན སམཎོ གོཏམོ ཨཝཱིཏརཱགོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༥༥) ཨེཝཾ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཝུཏྟསྶ སུཏྟསྶ ཝསེན ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུསནྡྷི ཝེདིཏབྦོ. ཡེན པན དྷམྨེན ཨཱདིམྷི དེསནཱ ཨུཊྛིཏཱ, ཏསྶ དྷམྨསྶ ཨནུརཱུཔདྷམྨཝསེན ཝཱ པཊིཔཀྑཝསེན ཝཱ ཡེསུ སུཏྟེསུ ཨུཔརི དེསནཱ ཨཱགཙྪཏི, ཏེསཾ ཝསེན ཡཐཱནུསནྡྷི ཝེདིཏབྦོ. སེཡྻཐིདཾ, ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟེ ཧེཊྛཱ སཱིལེན དེསནཱ ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི ཚ ཨབྷིཉྙཱ ཨཱགཏཱ. ཀཀཙཱུཔམེ ཧེཊྛཱ ཨཀྑནྟིཡཱ ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི ཀཀཙཱུཔམོཝཱདོ ཨཱགཏོ. ཨལགདྡེ ཧེཊྛཱ དིཊྛིཔརིདཱིཔནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི ཏིཔརིཝཊྚསུཉྙཏཱཔཀཱསནཱ ཨཱགཏཱ, ཙཱུལ༹ཨསྶཔུརེ ཧེཊྛཱ ཀིལེསཔརིདཱིཔནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཨཱགཏཱ. ཀོསམྦིཡསུཏྟེ ཧེཊྛཱ བྷཎྜནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི སཱརཎཱིཡདྷམྨཱ ཨཱགཏཱ. ཨིམསྨིམྤི ཝཏྠསུཏྟེ ཧེཊྛཱ ཀིལེསཔརིདཱིཔནེན ཨུཊྛིཏཱ, ཨུཔརི བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཨཱགཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཐཱནུསནྡྷིཝསེན དེསནཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི. བྲཧྨཝིཧཱརེསུ པན ཨནུཔདཝཎྞནཱ ཙ བྷཱཝནཱནཡོ ཙ སབྦོ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོ.

༧༨. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཱིནཾ ཨུཔཀྐིལེསཱནཾ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཾ སབྦསོ ཙ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཔྤཧཱནེན ཝིཧཏཔཙྩཏྠིཀཏྟཱ ལདྡྷཔདཊྛཱནཾ ཏསྶ ཨནཱགཱམིནོ བྲཧྨཝིཧཱརབྷཱཝནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནིསྶ ཨརཧཏྟཱཡ ཝིཔསྶནཾ དསྶེཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཾ དསྶེཏུཾ སོ ཨཏྠི ཨིདནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ – སོ ཨནཱགཱམཱི ཨེཝཾ བྷཱཝིཏབྲཧྨཝིཧཱརོ ཨེཏེསཾ བྲཧྨཝིཧཱརཱནཾ ཡཏོ ཀུཏོཙི ཝུཊྛཱཡ ཏེ ཨེཝ བྲཧྨཝིཧཱརདྷམྨེ ནཱམཝསེན ཏེསཾ ནིསྶཡཾ ཧདཡཝཏྠུཾ ཝཏྠུནིསྶཡཱནི བྷཱུཏཱནཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན བྷཱུཏུཔཱདཱཡདྷམྨེ རཱུཔཝསེན ཙ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨཏྠི ཨིདནྟི པཛཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན དུཀྑསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏསྶ དུཀྑསྶ སམུདཡཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཨཏྠི ཧཱིནནྟི པཛཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན སམུདཡསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏསྶ པཧཱནུཔཱཡཾ ཝིཙིནནྟོ ཨཏྠི པཎཱིཏནྟི པཛཱནཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན མགྒསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏེན མགྒེན ཨདྷིགནྟབྦཊྛཱནཾ ཝིཙིནནྟོ ཨཏྠི ཨུཏྟརི ཨིམསྶ སཉྙཱགཏསྶ ནིསྶརཎནྟི པཛཱནཱཏི, ཨིམསྶ མཡཱ ཨདྷིགཏསྶ བྲཧྨཝིཧཱརསཉྙཱགཏསྶ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ ནིབྦཱནཾ ཨཏྠཱིཏི ཨེཝཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཨེཏྟཱཝཏཱནེན ནིརོདྷསཙྩཝཝཏྠཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོཏི ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཛཱནཏོ, མགྒཔཉྙཱཡ ཨེཝཾ པསྶཏོ, བྷཡབྷེརཝེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཱམཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི…པེ… ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱཏཱིཏི.

ཨེཝཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ དེསནཾ པཱཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཏསྶཾ པརིསཏི ནྷཱནསུདྡྷིཀོ བྲཱཧྨཎོ ནིསིནྣོ, སོ ཨེཝཾ ནྷཱནསུདྡྷིཡཱ ཝཎྞཾ ཝུཙྩམཱནཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏཱིཏི བྷགཝཏཱ ཝིདིཏོ, ཏསྨཱ ཏསྶ ཙོདནཏྠཱཡ ‘‘ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སིནཱཏོ ཨནྟརེན སིནཱནེནཱ’’ཏི ཨིམཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ཨནུསནྡྷིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནྟརེན སིནཱནེནཱཏི ཨབྦྷནྟརེན ཀིལེསཝུཊྛཱནསིནཱནེན.

༧༩. སུནྡརིཀབྷཱརདྭཱཛོཏི བྷཱརདྭཱཛོ ནཱམ སོ བྲཱཧྨཎོ ཨཏྟནོ གོཏྟཝསེན, སུནྡརིཀཱཡ པན ནདིཡཱ སིནཱཏསྶ པཱཔཔྤཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཨཡམསྶ དིཊྛི, ཏསྨཱ ‘‘སུནྡརིཀབྷཱརདྭཱཛོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. སོ ཏཾ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡཾ སིནཱནསུདྡྷིཾ ཝཎྞེམ, སམཎོཔི གོཏམོ ཏཐེཝ ཝཎྞེཏི, སམཱནཙྪནྡོ དཱནི ཨེས ཨམྷེཧཱི’’ཏི. ཨཐ བྷགཝནྟཾ བཱཧུཀཾ ནདིཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཏཏྠ པཱཔཾ པཝཱཧེཏྭཱ ཨཱགཏཾ ཝིཡ མཉྙམཱནོ ཨཱཧ ‘‘གཙྪཏི པན བྷཝཾ གོཏམོ བཱཧུཀཾ ནདིཾ སིནཱཡིཏུ’’ནྟི? བྷགཝཱ ཏསྶ གཙྪཱམཱིཏི ཝཱ ན གཙྪཱམཱིཏི ཝཱ ཨཝཏྭཱཡེཝ བྲཱཧྨཎསྶ དིཊྛིསམུགྒྷཱཏཾ ཀཏྟུཀཱམོ ‘‘ཀིཾ བྲཱཧྨཎ བཱཧུཀཱཡ ནདིཡཱ, ཀིཾ བཱཧུཀཱ ནདཱི ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཏྠོ ཀིཾ པཡོཛནཾ བཱཧུཀཱཡ, ཀིཾ སཱ ཀརིསྶཏི? ཨསམཏྠཱ སཱ ཀསྶཙི ཨཏྠཱཡ, ཀིཾ ཏཏྠ གམིསྶཱམཱིཏི?

ཨཐ བྲཱཧྨཎོ ཏཾ པསཾསནྟོ ལོཀྑསམྨཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ལོཀྑསམྨཏཱཏི ལཱུཁབྷཱཝསམྨཏཱ, ལཱུཁབྷཱཝནྟི ཙོཀྑབྷཱཝཾ, ཝིསུདྡྷིབྷཱཝཾ དེཏཱིཏི ཨེཝཾ སམྨཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ལོཀྱསམྨཏཱཏིཔི པཱཋོ. ཏསྶཏྠོ, སེཊྛཾ ལོཀཾ གམཡཏཱིཏི ཨེཝཾ སམྨཏཱཏི. པུཉྙསམྨཏཱཏི པུཉྙནྟི སམྨཏཱ. པཝཱཧེཏཱིཏི གམཡཏི ཝིསོདྷེཏི. གཱཐཱཧི ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཱིཏི གཱཐཱཧི ཨབྷཱསི. གཱཐཱ ཙ ཝུཙྩམཱནཱ ཏདཏྠདཱིཔནཏྠམེཝ ཝཱ གཱཐཱརུཙིཀཱནཾ ཝུཙྩཏི, ཝིསེསཏྠདཱིཔནཏྠཾ ཝཱ. ཨིདྷ པནེཏཱ ཨུབྷཡཏྠདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

བཱཧུཀནྟི ཨིདམེཝ ཧི ཨེཏྠ ཝཙནཾ ཏདཏྠདཱིཔཀཾ, སེསཱནི ཝིསེསཏྠདཱིཔཀཱནི. ཡཐེཝ ཧི བཱཧུཀཾ, ཨེཝཾ ཨདྷིཀཀྐཱདཱིནིཔི ལོཀོ གཙྪཏི ནྷཱནེན པཱཔཾ པཝཱཧེཏུཾ. ཏཏྠ ཡེ ཏེསཾ ཋཱནཱནཾ ཨཱསནྣཱ ཧོནྟི, ཏེ དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ ནྷཱཡནྟི. ཡེ དཱུརཱ, ཏེ ཡཐཱཀྐམཾ དྭིཀྑཏྟུཾ སཀིཾ ཨེཀདིཝསནྟརཾ, ཨེཝཾ ཡཱཝ སཾཝཙྪརནྟརཾ ནྷཱཡནྟི. ཡེ པན སབྦཐཱཔི གནྟུཾ ན སཀྐོནྟི, ཏེ གྷཊེཧིཔི ཏཏོ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ནྷཱཡནྟི. སབྦཉྩེཏཾ ནིརཏྠཀཾ, ཏསྨཱ ཨིམཾ ཝིསེསཏྠཾ དཱིཔེཏུཾ ཨདྷིཀཀྐཱདཱིནིཔཱིཏི ཨཱཧ.

ཏཏྠ ཨདྷིཀཀྐནྟི ནྷཱནསམྦྷཱརཝསེན ལདྡྷཝོཧཱརཾ ཨེཀཾ ཏིཏྠཾ ཝུཙྩཏི. གཡཱཏིཔི མཎྜལཝཱཔིསཎྛཱནཾ ཏིཏྠམེཝ ཝུཙྩཏི. པཡཱགཱཏི ཨེཏམྤི གངྒཱཡ ཨེཀཾ ཏིཏྠམེཝ མཧཱཔནཱདསྶ རཉྙོ གངྒཱཡཾ ནིམུགྒཔཱསཱདསྶ སོཔཱནསམྨུཁཊྛཱནཾ, བཱཧུཀཱ སུནྡརིཀཱ སརསྶཏཱི བཱཧུམཏཱིཏི ཨིམཱ པན ཙཏསྶོ ནདིཡོ. བཱལོཏི དུཔྤཉྙོ. པཀྑནྡོཏི པཝིསནྟོ. ན སུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀིལེསསུདྡྷིཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཀེཝལཾ རཛོཛལླམེཝ པཝཱཧེཏི.

ཀིཾ སུནྡརིཀཱ ཀརིསྶཏཱིཏི སུནྡརིཀཱ ཀིལེསཝིསོདྷནེ ཀིཾ ཀརིསྶཏི? ན ཀིཉྩི ཀཱཏུཾ སམཏྠཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨེས ནཡོ པཡཱགབཱཧུཀཱསུ. ཨིམེཧི ཙ ཏཱིཧི པདེཧི ཝུཏྟེཧི ཨིཏརཱནིཔི ཙཏྟཱརི ལཀྑཎཱཧཱརནཡེན ཝུཏྟཱནེཝ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཡཐེཝ སུནྡརིཀཱ པཡཱགཱ བཱཧུཀཱ ན ཀིཉྩི ཀརོནྟི, ཏཐཱ ཨདྷིཀཀྐཱདཡོཔཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེརིནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཔཉྩཝེརསམནྣཱགཏཾ. ཀཏཀིབྦིསནྟི ཀཏལུདྡཀམྨཾ. ན ཧི ནཾ སོདྷཡེཏི སུནྡརིཀཱ ཝཱ པཡཱགཱ ཝཱ བཱཧུཀཱ ཝཱ ན སོདྷཡེ, ན སོདྷེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཱཔཀམྨིནནྟི པཱཔཀེཧི ཝེརཀིབྦིསཀམྨེཧི ཡུཏྟཾ, ལཱམཀཀམྨེ ཡུཏྟཾ ཝཱ ཝེརཀིབྦིསབྷཱཝཾ ཨཔྤཏྟེཧི ཁུདྡཀེཧིཔི པཱཔེཧི ཡུཏྟནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

སུདྡྷསྶཱཏི ནིཀྐིལེསསྶ. སདཱ ཕགྒཱུཏི ནིཙྩམྤི ཕགྒུནཱིནཀྑཏྟམེཝ. ཕགྒུནམཱསེ ཀིར ‘‘ཨུཏྟརཕགྒུནདིཝསེ ཡོ ནྷཱཡཏི, སོ སཾཝཙྪརཾ ཀཏཔཱཔཾ སོདྷེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛིཀོ སོ བྲཱཧྨཎོ, ཏེནསྶ བྷགཝཱ ཏཾ དིཊྛིཾ པཊིཧནནྟོ ཨཱཧ ‘‘སུདྡྷསྶ ཝེ སདཱ ཕགྒཱུ’’ཏི. ནིཀྐིལེསསྶ ནིཙྩཾ ཕགྒུནཱིནཀྑཏྟཾ, ཨིཏརོ ཀིཾ སུཛ྄ཛྷཏཱིཏི? ཨུཔོསཐོ སདཱཏི སུདྡྷསྶ ཙ ཙཱཏུདྡསཔནྣརསཱདཱིསུ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨསམཱདིཡཏོཔི ནིཙྩམེཝ ཨུཔོསཐོ. སུདྡྷསྶ སུཙིཀམྨསྶཱཏི ནིཀྐིལེསཏཱཡ སུདྡྷསྶ སུཙཱིཧི ཙ ཀཱཡཀམྨཱདཱིཧི སམནྣཱགཏསྶ. སདཱ སམྤཛྫཏེ ཝཏནྟི ཨཱིདིསསྶ ཙ ཀུསལཱུཔསཉྷིཏཾ ཝཏསམཱདཱནམྤི ནིཙྩཾ སམྤནྣམེཝ ཧོཏཱིཏི. ཨིདྷེཝ སིནཱཧཱིཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ མམ སཱསནེ སིནཱཧི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ‘‘སཙེ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཀིལེསམལཔྤཝཱཧནཾ ཨིཙྪསི, ཨིདྷེཝ མམ སཱསནེ ཨཊྛངྒིཀམགྒསལིལེན སིནཱཧི, ཨཉྙཏྲ ཧི ཨིདཾ ནཏྠཱི’’ཏི.

ཨིདཱནིསྶ སཔྤཱཡདེསནཱཝསེན ཏཱིསུཔི དྭཱརེསུ སུདྡྷིཾ དསྶེནྟོ སབྦབྷཱུཏེསུ ཀརོཧི ཁེམཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཁེམཏནྟི ཨབྷཡཾ ཧིཏབྷཱཝཾ, མེཏྟནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏེནསྶ མནོདྭཱརསུདྡྷི དསྶིཏཱ ཧོཏི.

སཙེ མུསཱ ན བྷཎསཱིཏི ཨེཏེནསྶ ཝཙཱིདྭཱརསུདྡྷི. སཙེ པཱཎཾ ན ཧིཾསསི སཙེ ཨདིནྣཾ ནཱདིཡསཱིཏི ཨེཏེཧི ཀཱཡདྭཱརསུདྡྷི. སདྡཧཱནོ ཨམཙྪརཱིཏི ཨེཏེཧི པན ནཾ ཨེཝཾ པརིསུདྡྷདྭཱརཾ སདྡྷཱསམྤདཱཡ ཙཱགསམྤདཱཡ ཙ ནིཡོཛེསི. ཀིཾ ཀཱཧསི གཡཾ གནྟྭཱ, ཨུདཔཱནོཔི ཏེ གཡཱཏི ཨཡཾ པན ཨུཔཌྜྷགཱཐཱ, སཙེ སབྦབྷཱུཏེསུ ཁེམཏཾ ཀརིསྶསི, མུསཱ ན བྷཎིསྶསི, པཱཎཾ ན ཧནིསྶསི, ཨདིནྣཾ ནཱདིཡིསྶསི, སདྡྷཧཱནོ ཨམཙྪརཱི བྷཝིསྶསི, ཀིཾ ཀཱཧསི གཡཾ གནྟྭཱ ཨུདཔཱནོཔི ཏེ གཡཱ, གཡཱཡཔི ཧི ཏེ ནྷཱཡནྟསྶ ཨུདཔཱནེཔི ཨིམཱཡ ཨེཝ པཊིཔཏྟིཡཱ ཀིལེསསུདྡྷི, སརཱིརམལསུདྡྷི པན ཨུབྷཡཏྠ སམཱཏི ཨེཝཾ ཡོཛེཏབྦཾ. ཡསྨཱ ཙ ལོཀེ གཡཱ སམྨཏཏརཱ, ཏསྨཱ ཏསྶ བྷགཝཱ ‘‘གཙྪཏི པན བྷཝཾ གོཏམོ བཱཧུཀ’’ནྟི པུཊྛོཔི ‘‘ཀིཾ ཀཱཧསི བཱཧུཀཾ གནྟྭཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀཱཧསི གཡཾ གནྟྭཱ’’ཏི ཨཱཧཱཏི ཝེདིཏབྦོ.

༨༠. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཏི ཨེཝམཱདི བྷཡབྷེརཝེ ཝུཏྟཏྟཱ པཱཀཊམེཝ. ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོཏིཨཱདཱིསུ པན ཨེཀོ ཀཱཡཝིཝེཀེན. ཝཱུཔཀཊྛོ ཙིཏྟཝིཝེཀེན. ཨཔྤམཏྟོ ཀམྨཊྛཱནེ སཏི ཨཝིཛཧནེན. ཨཱཏཱཔཱི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡསངྑཱཏེན ཨཱཏཱཔེན. པཧིཏཏྟོ ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑཏཱཡ. ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརེན. ནཙིརསྶེཝཱཏི པབྦཛྫཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཙྩཏི. ཀུལཔུཏྟཱཏི དུཝིདྷཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟཱ ཙ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟཱ ཙ, ཨཡཾ པན ཨུབྷཡཐཱཔི ཀུལཔུཏྟོ. ཨགཱརསྨཱཏི གྷརཱ. ཨགཱརསྶ ཧིཏཾ ཨགཱརིཡཾ, ཀསིགོརཀྑཱདིཀུཊུམྦཔོསནཀམྨཾ ཝུཙྩཏི, ནཏྠི ཨེཏྠ ཨགཱརིཡནྟི ཨནགཱརིཡཾ, པབྦཛྫཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པབྦཛནྟཱིཏི ཨུཔགཙྪནྟི ཨུཔསངྐམནྟི. ཏདནུཏྟརནྟི ཏཾ ཨནུཏྟརཾ. བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ པརིཡོསཱནཾ, ཨརཧཏྟཕལནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཧི ཨཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ པབྦཛནྟི. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱཏི ཨཏྟནཱཡེཝ པཉྙཱཡ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ, ཨཔརཔྤཙྩཡཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསཱིཏི པཱཔུཎིཏྭཱ སམྤཱདེཏྭཱ ཝིཧཱསཱིཏི, ཨེཝཾ ཝིཧརནྟོ ཙ ཁཱིཎཱ ཛཱཏི…པེ… ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨེཏེནསྶ པཙྩཝེཀྑཎབྷཱུམིཾ དསྶེཏི.

ཀཏམཱ པནསྶ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ? ཀཐཉྩ ནཾ ཨབྦྷཉྙཱསཱིཏི? ཝུཙྩཏེ, ཀཱམཉྩེཏཾ བྷཡབྷེརཝེཔི ཝུཏྟཾ, ཏཐཱཔི ནཾ ཨིདྷ པཋམཔུརིསཝསེན ཡོཛནཱནཡསྶ དསྶནཏྠཾ པུན སངྑེཔཏོ བྷཎཱམ. ན ཏཱཝསྶ ཨཏཱིཏཱ ཛཱཏི ཁཱིཎཱ, པུབྦེཝ ཁཱིཎཏྟཱ. ན ཨནཱགཏཱ, ཏཏྠ ཝཱཡཱམཱབྷཱཝཏོ. ན པཙྩུཔྤནྣཱ, ཝིཛྫམཱནཏྟཱ. མགྒསྶ པན ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ ཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ཨེཀཙཏུཔཉྩཝོཀཱརབྷཝེསུ ཨེཀཙཏུཔཉྩཀྑནྡྷཔྤབྷེདཱ ཛཱཏི, སཱ མགྒསྶ བྷཱཝིཏཏྟཱ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཏཾ ཨཱཔཛྫནེན ཁཱིཎཱ, ཏཾ སོ མགྒབྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཀིལེསེ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀིལེསཱབྷཱཝེ ཝིཛྫམཱནམྤི ཀམྨཾ ཨཱཡཏིཾ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཾ ཧོཏཱིཏི ཛཱནནྟོ ཛཱནཱཏི.

ཝུསིཏནྟི ཝུཏྠཾ པརིཝུཏྠཾ, ཀཏཾ ཙརིཏཾ ནིཊྛཱཔིཏནྟི ཨཏྠོ. བྲཧྨཙརིཡནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ. ཀཏཾ ཀརཎཱིཡནྟི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི པརིཉྙཱཔཧཱནསཙྪིཀིརིཡབྷཱཝནཱཝསེན སོལ༹སཝིདྷམྤི ཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔིཏནྟི ཨཏྠོ. ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིདཱནི པུནཨིཏྠབྷཱཝཱཡ ཨེཝཾསོལ༹སཀིཙྩབྷཱཝཱཡ, ཀིལེསཀྑཡཱཡ ཝཱ མགྒབྷཱཝནཱ ནཏྠཱིཏི. ཨཐ ཝཱ, ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི ཨིཏྠབྷཱཝཏོ ཨིམསྨཱ ཨེཝཾཔཀཱརཱ ཨིདཱནི ཝཏྟམཱནཀྑནྡྷསནྟཱནཱ ཨཔརཾ ཁནྡྷསནྟཱནཾ ནཏྠི. ཨིམེ པན པཉྩཀྑནྡྷཱ པརིཉྙཱཏཱ ཏིཊྛནྟི, ཚིནྣམཱུལཀོ རུཀྑོ ཝིཡཱཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཉྙཏརོཏི ཨེཀོ. ཨརཧཏནྟི ཨརཧནྟཱནཾ, བྷགཝཏོ སཱཝཀཱནཾ ཨརཧཏཾ ཨབྦྷནྟརོ ཨཧོསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝཏྠསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. སལླེཁསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སལླེཁསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཧཱཙུནྡོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. སཱཡནྷསམཡནྟི སཱཡནྷཀཱལེ. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཨེཏྠ པཊིསལླཱནནྟི ཏེཧི ཏེཧི སཏྟསངྑཱརེཧི པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ སལླཱནཾ ནིལཱིཡནཾ, ཨེཀཱིབྷཱཝོ པཝིཝེཀོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡོ ཏཏོ ཝུཊྛིཏོ, སོ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཨཡཾ པན ཡསྨཱ པཊིསལླཱནཱནཾ ཨུཏྟམཏོ ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱསི, ཏསྨཱ ‘‘པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ’’ཏི ཝུཏྟོ. བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱཏི སམདསནཁུཛྫལཝིབྷཱུསིཏེན སིརསཱ བྷགཝནྟཾ སཀྐཙྩཾ ཝནྡིཏྭཱ, ཨབྷིཝཱདཱཔེཏྭཱ ཝཱ ‘‘སུཁཱི བྷཝ, ཙུནྡཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝཙཱིབྷེདཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ, བྷགཝཱ པན ཀིར ཝནྡིཏོ སམཱནོ སུཝཎྞདུནྡུབྷིསདིསཾ གཱིཝཾ པགྒཡ྄ཧ ཀཎྞསུཁཾ པེམནིཡཾ ཨམཏཱབྷིསེཀསདིསཾ བྲཧྨགྷོསཾ ནིཙྪཱརེནྟོ ‘‘སུཁཱི ཧོཧཱི’’ཏི ཏསྶ ཏསྶ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཝདཏི, ཨེཏཾ ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏཱནཾ. ཏཏྲིདཾ སཱདྷཀསུཏྟཾ, ‘‘སཀྐོ, བྷནྟེ, དེཝཱནམིནྡོ སཱམཙྩོ སཔརིཛནོ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏཱིཏི, སུཁཱི ཧོཏུ པཉྩསིཁ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ སཱམཙྩོ སཔརིཛནོ, སུཁཀཱམཱ ཧི དེཝཱ མནུསྶཱ ཨསུརཱ ནཱགཱ གནྡྷབྦཱ, ཡེ ཙཉྙེ སནྟི པུཐུཀཱཡཱ’’ཏི. ཨེཝཉྩ པན ཏཐཱགཏཱ ཨེཝརཱུཔེ མཧེསཀྑེ ཡཀྑེ ཨབྷིཝདནྟཱིཏི.

ཡཱ ཨིམཱཏི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཱབྷིམུཁཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ ཨཱཧ. ཨནེཀཝིཧིཏཱཏི ནཱནཔྤཀཱརཱ. དིཊྛིཡོཏི མིཙྪཱདིཊྛིཡོ. ལོཀེ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི སཏྟེསུ པཱཏུབྷཝནྟི. ཨཏྟཝཱདཔྤཊིསཾཡུཏྟཱཏི ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟེན ཨཏྟཝཱདེན པཊིསཾཡུཏྟཱ, ཏཱ ཝཱིསཏི བྷཝནྟི. ལོཀཝཱདཔྤཊིསཾཡུཏྟཱཏི ‘‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱ’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟེན ལོཀཝཱདེན པཊིསཾཡུཏྟཱ, ཏཱ ཨཊྛ ཧོནྟི སསྶཏོ, ཨསསྶཏོ, སསྶཏོ ཙ ཨསསྶཏོ ཙ, ནེཝ སསྶཏོ ནཱསསྶཏོ, ཨནྟཝཱ, ཨནནྟཝཱ, ཨནྟཝཱ ཙ ཨནནྟཝཱ ཙ, ནེཝནྟཝཱ ནཱནནྟཝཱ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཏྟཱ.

ཨཱདིམེཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡམཏྠོ ཀིཾ ནུ ཁོ བྷནྟེ ཨཱདིམེཝ མནསིཀརོནྟསྶ ཨཔྤཏྭཱཔི སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ ཝིཔསྶནཱམིསྶཀཔཋམམནསིཀཱརམེཝ མནསིཀརོནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཝམེཏཱསཾ ཨེཏྟཀེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཉྩ པཊིནིསྶགྒོ ཙ ཧོཏཱིཏི. ཨིདཉྩ ཐེརོ ཨཏྟནཱ ཨནདྷིམཱནིཀོཔི སམཱནོ ཨདྷིམཱནིཀཱནཾ ཨདྷིམཱནཔྤཧཱནཏྠཾ ཨདྷིམཱནིཀོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ པུཙྪཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཔརེ པནཱཧུ ‘‘ཐེརསྶ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཨཱདིམནསིཀཱརེནེཝ དིཊྛཱིནཾ སམུཙྪེདཔྤཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾསཉྙིནོཔི, སམཱཔཏྟིཝིཧཱརཱ སལླེཁཝིཧཱརཱཏི ཨེཝཾསཉྙིནོཔི ཨཏྠི. སོ ཏེསཾ ཨཏྠཱཡ བྷགཝནྟཾ པུཙྪཏཱི’’ཏི.

༨༢. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཱུཔཱཡཾ དསྶེནྟོ ཡཱ ཨིམཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཏྠ ཙེཏཱ དིཊྛིཡོ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏིཨཱདི པཉྩཀྑནྡྷེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨེཏེསུ ཧི ཨེཏཱ དིཊྛིཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཡཐཱཧ ‘‘རཱུཔེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏི རཱུཔཾ ཨབྷིནིཝིསྶ ཨེཝཾ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི, སོ ཨཏྟཱ སོ ལོཀོ སོ པེཙྩ བྷཝིསྶཱམི ནིཙྩོ དྷུཝོ སསྶཏོ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༡༥༢) ཝིཏྠཱརོ. ཨཱརམྨཎཝསེན པན ཨེཀཝཙནཾ ཀཏྭཱ ཡཏྠ ཙཱཏི ཨཱཧ, ཡསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ཨུཔྤཛྫནྟི ཨནུསེནྟི སམུདཱཙརནྟཱིཏི ཨིམེསཾ ཨེཝཾ ནཱནཱཀརཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཛཱཏིཝསེན ཧི ཨཛཱཏཱ ཛཱཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝིཏཱ ཐཱམགཏཱ ཨཔྤཊིཝིནཱིཏཱ ཨནུསེནྟཱིཏི. ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརཾ སམྤཏྟཱ སམུདཱཙརནྟཱིཏི, ཨིདམེཏེསཾ ནཱནཱཀརཎཾ. ཏཾ ནེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིསུ ཏཾ པཉྩཀྑནྡྷཔྤབྷེདཾ ཨཱརམྨཎམེཏཾ མཡ྄ཧཾ ན ཧོཏི, ཨཧམྤི ཨེསོ ན ཨསྨི, ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཔི ན ཧོཏཱིཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ པདཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡསྨཱ པན ཨེཏྠ ཨེཏཾ མམཱཏི ཏཎྷཱགཱཧོ, ཏཉྩ གཎྷནྟོ ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཔྤབྷེདཾ ཏཎྷཱཔཔཉྩཾ གཎྷཱཏི. ཨེསོཧམསྨཱིཏི མཱནགཱཧོ, ཏཉྩ གཎྷནྟོ ནཝཔྤབྷེདཾ མཱནཔཔཉྩཾ གཎྷཱཏི. ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིགཱཧོ, ཏཉྩ གཎྷནྟོ དྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏཔྤབྷེདཾ དིཊྛིཔཔཉྩཾ གཎྷཱཏི. ཏསྨཱ ནེཏཾ མམཱཏི ཝདནྟོ བྷགཝཱ ཡཐཱཝུཏྟཔྤབྷེདཾ ཏཎྷཱཔཔཉྩཾ པཊིཀྑིཔཏི. ནེསོཧམསྨཱིཏི མཱནཔཔཉྩཾ. ན མེསོ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིཔཔཉྩཾ. དིཊྛེཀཊྛཱཡེཝ ཙེཏྠ ཏཎྷཱམཱནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཝམེཏནྟི ཨེཝཾ ‘‘ནེཏཾ མམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱཀཱརེན ཨེཏཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ. ཡཐཱབྷཱུཏནྟི ཡཐཱ སབྷཱཝཾ, ཡཐཱ ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཁནྡྷཔཉྩཀཉྷི ཨེཏེནེཝ ཨཱཀཱརེན ཨཏྠི. མམནྟིཨཱདིནཱ པན གཡ྄ཧམཱནམྤི ཏེནཱཀཱརེན ནེཝཏྠཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོཏི སོཏཱཔཏྟིམགྒཔཉྙཱཔརིཡོསཱནཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ སུཊྛུ པསྶནྟསྶ. ཨེཝམེཏཱསནྟི ཨེཏེན ཨུཔཱཡེན ཨེཏཱསཾ. པཧཱནཾ པཊིནིསྶགྒོཏི ཨུབྷཡམྤེཏཾ སམུཙྪེདཔྤཧཱནསྶེཝཱདྷིཝཙནཾ.

ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཱདིམནསིཀཱརེནེཝ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཾ ཧོཏི ནུ ཁོ ནོཏི ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱཙུནྡེན ཨདྷིམཱནིཀཱནཾ ཝསེན པཉྷཾ པུཊྛོ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན དིཊྛིཔྤཧཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སཡམེཝ ཨདྷིམཱནིཀཱནཾ ཛྷཱནཾ ཝིབྷཛནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནེཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨདྷིམཱནིཀཱ ནཱམ ཡེསཾ ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙཱཡ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི, སྭཱཡཾ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནེཝ ལོཀཝཊྚཱནུསཱརཱིནཾ བཱལཔུཐུཛྫནཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཨརིཡསཱཝཀཱནཾ. ན ཧི སོཏཱཔནྣསྶ ‘‘སཀདཱགཱམཱི ཨཧ’’ནྟི ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི, ན སཀདཱགཱམིསྶ ‘‘ཨནཱགཱམཱི ཨཧ’’ནྟི, ན ཨནཱགཱམིནོ ‘‘ཨརཧཱ ཨཧ’’ནྟི, ཀཱརཀསྶེཝ པན སམཐཝསེན ཝཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཝཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཀིལེསསྶ ནིཙྩཾ ཡུཏྟཔཡུཏྟསྶ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྶ ཧི སམཐཝིཀྑམྦྷིཏཱནཾ ཝཱ ཝིཔསྶནཱཝིཀྑམྦྷིཏཱནཾ ཝཱ ཀིལེསཱནཾ སམུདཱཙཱརཾ ཨཔསྶཏོ ‘‘སོཏཱཔནྣོ ཨཧནྟི ཝཱ, སཀདཱགཱམཱི, ཨནཱགཱམཱི, ཨརཧཱ ཨཧ’’ནྟི ཝཱ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏལངྒརཏིསྶཔབྦཏཝཱསིདྷམྨདིནྣཏྠེརེན ཨོཝཱདིཡམཱནཏྠེརཱནཾ ཝིཡ.

ཐེརསྶ ཀིར ཨཙིརཱུཔསམྤནྣསྶེཝ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪིཾསུ. ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཝཱསཱི བྷིཀྑུསངྒྷོ ‘‘ན ཨཊྛཱནནིཡོཛཀོ ཐེརོཏི ཐེརཾ ཨཱནེཐཱ’’ཏི སམྦཧུལེ བྷིཀྑཱུ པཱཧེསི. ཏེ གནྟྭཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ, དྷམྨདིནྣ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཨཱཧ ‘‘ཀིཾ པན ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཨཏྟཱནཾ གཝེསཐ པར’’ནྟི? ཨཏྟཱནཾ སཔྤུརིསཱཏི, སོ ཏེསཾ ཀམྨཊྛཱནམདཱསི, སབྦེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. བྷིཀྑུསངྒྷོ པུན ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ པཱཧེསི, ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཧིཏཱ སབྦེཔི ཏཏྠེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ.

ཏཏོ སངྒྷོ གཏགཏཱ ནཱགཙྪནྟཱིཏི ཨཉྙཏརཾ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏཾ པཱཧེསི. སོ གནྟྭཱ ཙ, ‘‘བྷནྟེ, དྷམྨདིནྣ ཏིཀྑཏྟུཾ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཝཱསཱི བྷིཀྑུསངྒྷོ ཏུཡ྄ཧཾ སནྟིཀེ པེསེསི, ཏྭཾ ནཱམ སངྒྷསྶ ཨཱཎཾ གརུཾ ན ཀརོསི, ནཱགཙྪསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཀིམེཏནྟི པཎྞསཱལཾ ཨཔྤཝིསིཏྭཱཝ པཏྟཙཱིཝརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ནིཀྑམི, སོ ཨནྟརཱམགྒེ ཧངྐནཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. ཏཏྠ ཙེཀོ མཧཱཐེརོ སཊྛིཝསྶཱཏཱིཏོ ཨདྷིམཱནེན ཨརཧཏྟཾ པཊིཛཱནཱཏི. ཐེརོ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིགམཾ པུཙྪི. ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨཱམ དྷམྨདིནྣ, ཡཾ པབྦཛིཏེན ཀཱཏབྦཾ, ཙིརཀཏཾ ཏཾ མཡཱ, ཨཏཱིཏསཊྛིཝསྶོམྷི ཨེཏརཧཱི’’ཏི. ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིམྤི ཝལ༹ཉྫེཐཱཏི. ཨཱམ དྷམྨདིནྣཱཏི. སཱདྷུ ཝཏ, བྷནྟེ, ཧཏྠིཾ ཏུམྷཱཀཾ པཊིམུཁཾ ཨཱགཙྪནྟཾ མཱཔེཐཱཏི. སཱདྷཱཝུསོཏི ཐེརོ སབྦསེཏཾ སཏྟཔྤཏིཊྛཾ ཏིདྷཱཔབྷིནྣཾ ནངྒུཊྛཾ བཱིཛཡམཱནཾ སོཎྜཾ མུཁེ པཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱིཧི དནྟེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏུཀཱམཾ ཝིཡ པཊིམུཁཾ ཨཱགཙྪནྟཾ མཧཱཧཏྠིཾ མཱཔེསི. སོ ཏཾ ཨཏྟནཱཡེཝ མཱཔིཏཾ ཧཏྠིཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ པལཱཡིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཏདཱཝ ཨཏྟཱནཾ ‘‘ནཱཧཾ ཨརཧཱ’’ཏི ཉཏྭཱ དྷམྨདིནྣསྶ པཱདམཱུལེ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘པཏིཊྛཱ མེ ཧོཧི, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ. དྷམྨདིནྣོ ‘‘མཱ, བྷནྟེ, སོཙི, མཱ ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི, ཀཱརཀཱནཾཡེཝ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ཐེརཾ སམསྶཱསེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནམདཱསི. ཐེརོ ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཙིཏྟལཔབྦཏེཔི ཏཱདིསོཝ ཐེརོ ཝསཏི. དྷམྨདིནྣོ ཏམྤི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཐེཝ པུཙྪི. སོཔི ཏཐེཝ བྱཱཀཱསི. ཏཏོ ནཾ དྷམྨདིནྣོ ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིམྤི ཝལ༹ཉྫེཐཱཏི ཨཱཧ. ཨཱམཱཝུསོཏི. སཱདྷུ ཝཏ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ པོཀྑརཎིཾ མཱཔེཐཱཏི. ཐེརོ མཱཔེསི. ཨེཏྠ, བྷནྟེ, པདུམགུམྦཾ མཱཔེཐཱཏི. ཏམྤི མཱཔེསི. པདུམགུམྦེ མཧཱཔདུམཾ མཱཔེཐཱཏི. ཏམྤི མཱཔེསི. ཨེཏསྨིཾ པདུམགུམྦེ ཋཏྭཱ མདྷུརསྶརེན གཱཡནྟཾ ནཙྩནྟཉྩ ཨེཀཾ ཨིཏྠིཝིགྒཧཾ མཱཔེཐཱཏི. ཏམྤི མཱཔེསི. སོ ཨེཏཾ, བྷནྟེ, པུནཔྤུནཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཐཱཏི ཝཏྭཱ སཡཾ པཱསཱདཾ པཱཝིསི. ཐེརསྶ ཏཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏོ སཊྛིཝསྶཱནི ཝིཀྑམྦྷིཏཀིལེསཱ ཙལིཾསུ, སོ ཏདཱ ཨཏྟཱནཾ ཉཏྭཱ པུརིམཏྠེརོ ཝིཡ དྷམྨདིནྣཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

དྷམྨདིནྣོཔི ཨནུཔུབྦེན ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཐེརཱ ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫིཏྭཱ བུདྡྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཨེཏཾ ཀིར ཏེསཾ ཝཏྟཾ. ཏེན ནེསཾ ཨེཀོཔི ‘‘ཨིདྷ པཏྟཙཱིཝརཾ ཋཔེཧཱི’’ཏི དྷམྨདིནྣཾ ཝཏྟཱ པུཙྪིཏཱཔི ནཱཧོསི. དྷམྨདིནྣོ ཨེསོ བྷཝེཡྻཱཏི ཉཏྭཱ པན པཉྷཾ པུཙྪིཾསུ. སོ པུཙྪིཏཔཉྷེ ཏིཎྷེན ཨསིནཱ ཀུམུདནཱལ༹ཀལཱཔཾ ཝིཡ ཚིནྡིཏྭཱ པཱདངྒུལིཡཱ མཧཱཔཐཝིཾ པཧརི. བྷནྟེ ཨཡཾ ཨཙེཏནཱ མཧཱཔཐཝཱིཔི དྷམྨདིནྣསྶ གུཎཾ ཛཱནཱཏི. ཏུམྷེ པན ན ཛཱནིཏྠཱཏི ཙ ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཨཙེཏནཱཡཾ པཐཝཱི, ཝིཛཱནཱཏི གུཎཱགུཎཾ;

སཙེཏནཱཐ ཁོ བྷནྟེ, ན ཛཱནཱཐ གུཎཱགུཎ’’ནྟི.

ཏཱཝདེཝ ཙ ཨཱཀཱསེ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཏལངྒརཏིསྶཔབྦཏམེཝ ཨགམཱསི. ཨེཝཾ ཀཱརཀསྶེཝ ཨདྷིམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཏཱདིསཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝསེན ཛྷཱནཾ ཝིབྷཛནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནེཏནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཨཏྠེཏཾ ཀཱརཎཾ, ནོ ནཏྠི. ཡེན ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ བཱཧིརཔརིབྦཱཛཀེཧི སཱདྷཱརཎཾ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ, ཡཾ པན ཏསྶ ཨེཝམསྶ སལླེཁེན ཝིཧརཱམཱིཏི, ཡཾ པཊིཔཏྟིཝིདྷཱནཾ ཀིལེསེ སཾལིཁཏི, ཏེནཱཧཾ ཝིཧརཱམཱིཏི, ཏཾ ན ཡུཛྫཏི, ན ཧི ཨདྷིམཱནིཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཛྷཱནཾ སལླེཁོ ཝཱ སལླེཁཔཊིཔདཱ ཝཱ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨཝིཔསྶནཱཔཱདཀཏྟཱ. ན ཧི སོ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ སངྑཱརེ སམྨསཏི, ཛྷཱནཾ པནསྶ ཙིཏྟེཀགྒམཏྟཾ ཀརོཏི, དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ན ཁོ པནེཏེ, ཙུནྡ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སལླེཁཱ ཝུཙྩནྟི, དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱ ཨེཏེ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝུཙྩནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཏྠ ཨེཏེཏི ཛྷཱནདྷམྨཝསེན བཧུཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ, ཨེཏེ པཋམཛ྄ཛྷཱནདྷམྨཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སམཱཔཏྟིཝསེན ཝཱ, ཨེཀམྤི ཧི པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པུནཔྤུནཾ སམཱཔཏྟིཝསེན པཝཏྟཏྟཱ བཧུཏྟཾ གཙྪཏི. ཨཱརམྨཎཝསེན ཝཱ, ཨེཀམྤི ཧི པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིསུ པཝཏྟིཝསེན བཧུཏྟཾ གཙྪཏཱིཏི. ཨེས ནཡོ དུཏིཡཏཏིཡཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེསུ. ཨཱརུཔྤཛྷཱནེསུ པན ཨཱརམྨཎབྷེདཱབྷཱཝཏོ པུརིམཀཱརཎདྭཡཝསེནེཝ བཧུཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཡསྨཱ ཙེཏེསཾ ཨངྒཱནིཔི སནྟཱནི ཨཱརམྨཎཱནིཔི, ནིབྦུཏཱནི ཙེཝ སུཁུམཱནི ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཱནི སནྟཱ ཨེཏེ ཝིཧཱརཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཏེསཾ ཙཏུནྣམྤི སཱདྷཱརཎཱ ཝཎྞནཱ. ཝིསེསཝཎྞནཱ པན ‘‘སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱན’’ནྟིཨཱདིཔདཱནུསཱརཏོ ཝཏྟབྦཱ སིཡཱ. སཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སབྦཱཀཱརེན ཝུཏྟཱཡེཝ.

༨༣. ཨེཝཾ ཡསྨཱ ཨདྷིམཱནིཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཛྷཱནཝིཧཱརོ ཨཝིཔསྶནཱཔཱདཀཏྟཱ སལླེཁཝིཧཱརོ ན ཧོཏི, ན ཧི སོ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ སངྑཱརེ སམྨསཏི, ཙིཏྟེཀགྒཀརོ དིཊྛདྷམྨེ སུཁཝིཧཱརོ པནསྶ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ རཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ ཨརཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནི ཙ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཙ ཡཏྠ སལླེཁོ ཀཱཏབྦོ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི, ཏཉྩ ཝཏྠུཾ ཏཉྩ སལླེཁཾ དསྶེནྟོ ཨིདྷ ཁོ པན ཝོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཀསྨཱ པན ‘‘ཨཊྛཧི སམཱཔཏྟཱིཧི ཨཝིཧིཾསཱདཡོ སལླེཁཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ? ལོཀུཏྟརཔཱདཀཏྟཱ. བཱཧིརཀཱནཉྷི ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཝཊྚཔཱདཀཱཡེཝ. སཱསནེ སརཎགམནམྤི ལོཀུཏྟརཔཱདཀཾ, པགེཝ ཨཝིཧིཾསཱདཡོ. ཨིམིནཱཡེཝ ཙ སུཏྟེན ཝེདིཏབྦཾ ‘‘ཡཐཱ བཱཧིརཀསྶ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ པཉྩཱབྷིཉྙསྶཱཔི དིནྣདཱནཏོ སཱསནེ ཏིསརཎགཏསྶ དིནྣདཱནཾ མཧཔྥལཏརཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨིདཉྷི སནྡྷཱཡ དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིསུཏྟེ ‘‘བཱཧིརཀེ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགེ དཱནཾ དཏྭཱ ཀོཊིསཏསཧསྶགུཎཱ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣེ དཱནཾ དཏྭཱ ཨསངྑེཡྻཱ ཨཔྤམེཡྻཱ དཀྑིཎཱ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ, ཀོ པན ཝཱདོ སོཏཱཔནྣེ’’ཏི ཝུཏྟཾ (མ. ནི. ༣.༣༧༩). སརཎགམནཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཏཏྠ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ ཨདྷིཔྤེཏོཏི, ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ པཱལི༹ཡོཛནཱ.

ཨནུཔདཝཎྞནཱཡཾ པན ཨིདྷཱཏི ཝིཧིཾསཱདིཝཏྠུདཱིཔནམེཏཾ. ཁོ པནཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཝོཏི ཀརཎཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཨཡཾ པན སངྑེཔཏྠོ, ཡདེཏཾ ‘‘པརེ ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཧིཾསཱདིཝཏྠུཾ ཝདཱམ. ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཏུམྷེཧི སལླེཁོ ཀཱཏབྦོཏི.

ཨེཝཾ སངྑེཔཏོ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཝིཏྠཱརེནྟོ ‘‘པརེ ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟི, མཡམེཏྠ ཨཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ པརེཏི ཡེ ཀེཙི ཨིམཾ སལླེཁམནནུཡུཏྟཱ. ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི པཱཎིནཱ ཝཱ ལེཌྜུནཱ ཝཱཏིཨཱདཱིཧི སཏྟཱནཾ ཝིཧེསཀཱ བྷཝིསྶནྟི. མཡམེཏྠ ཨཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི མཡཾ པན ཡཏྠེཝ ཝཏྠུསྨིཾ པརེ ཨེཝཾ ཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶནྟི, ཨེཏྠེཝ ཨཝིཧིཾསཀཱ བྷཝིསྶཱམ, ཨཝིཧིཾསཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཝིཧརིསྶཱམ. ཨིཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོཏི ཨེཝཾ ཏུམྷེཧི སལླེཁོ ཀཱཏབྦོ. སལླེཁོཏི ཙ ཨིདྷ ཨཝིཧིཾསཱཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཝིཧིཾསཱ ཧི ཝིཧིཾསཾ སལླེཁཏི, ཏཾ ཚིནྡཏི, ཏསྨཱ སལླེཁོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ. པརེ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཨེཏྠ ཀམྨཔཐཱནཾ ཨནྟམིཙྪཱདིཊྛིཉྩ མིཙྪཏྟཱནཾ ཨཱདིམིཙྪཱདིཊྛིཉྩ མིསྶེཏྭཱ དིཊྛི ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཐཱ མཡམེཏྠ སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ སམྨཱདིཊྛི. ཨེཏྠ ཙ ཀམྨཔཐཀཐཱ ཝིཏྠཱརཏོ སམྨཱདིཊྛིསུཏྟེ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. མིཙྪཏྟེསུ མིཙྪཱདིཊྛིཨཱདཡོ དྭེདྷཱཝིཏཀྐེ.

ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ, པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏེནྟཱིཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱི པཱཎགྷཱཏཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡནྟཱིཏི ཨདིནྣཱདཱཡཱི, པརསྶ ཧཱརིནོཏི ཨཏྠོ. ཨབྲཧྨཾ ཧཱིནཾ ལཱམཀདྷམྨཾ ཙརནྟཱིཏི ཨབྲཧྨཙཱརཱི, མེཐུནདྷམྨཔྤཊིསེཝཀཱཏི ཨཏྠོ. བྲཧྨཾ སེཊྛཾ པཊིཔདཾ ཙརནྟཱིཏི བྲཧྨཙཱརཱི, མེཐུནཱ པཊིཝིརཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ བྲཧྨཙརིཡཾ སལླེཁོཏི ཝེདིཏབྦཾ. བྲཧྨཙརིཡཉྷི ཨབྲཧྨཙརིཡཾ སལླེཁཏི. མུསཱ ཝདནྟཱིཏི མུསཱཝཱདཱི, པརེསཾ ཨཏྠབྷཉྫནཀཾ ཏུཙྪཾ ཨལིཀཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱརོཏི ཨཏྠོ. པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཨེཏེསནྟི པིསུཎཝཱཙཱ. པརེསཾ མམྨཙྪེདིཀཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཨེཏེསནྟི ཕརུསཝཱཙཱ. སམྥཾ ནིརཏྠཀཝཙནཾ པལཔནྟཱིཏི སམྥཔྤལཱཔཱི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུ, པརབྷཎྜལུབྦྷནསཱིལཱཏི ཨཏྠོ. བྱཱཔནྣཾ པཱུཏིབྷཱུཏཾ ཙིཏྟམེཏེསནྟི བྱཱཔནྣཙིཏྟཱ. མིཙྪཱ པཱཔིཀཱ ཝིཉྙུགརཧིཏཱ ཨེཏེསཾ དིཊྛཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛཱི, ཀམྨཔཐཔརིཡཱཔནྣཱཡ ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདིཝཏྠུཀཱཡ, མིཙྪཏྟཔརིཡཱཔནྣཱཡ ཨནིཡྻཱནིཀདིཊྛིཡཱ ཙ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. སམྨཱ སོབྷནཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱ ཨེཏེསཾ དིཊྛཱིཏི སམྨཱདིཊྛཱི, ཀམྨཔཐཔརིཡཱཔནྣཱཡ ཨཏྠི དིནྣནྟིཨཱདིཀཱཡ ཀམྨསྶཀཏཱདིཊྛིཡཱ, སམྨཏྟཔརིཡཱཔནྣཱཡ མགྒདིཊྛིཡཱ ཙ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ.

མིཙྪཱསངྐཔྤཱཏི ཨཡཱཐཱཝཨནིཡྻཱནིཀཨཀུསལསངྐཔྤཱ. ཨེས ནཡོ མིཙྪཱཝཱཙཱཏིཨཱདཱིསུ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, མིཙྪཱསངྐཔྤཱདཡོ ཝིཡ ཧི མིཙྪཱསཏི ནཱམ པཱཊིཨེཀྐོ ཀོཙི དྷམྨོ ནཏྠི, ཨཏཱིཏཾ པན ཙིནྟཡཏོ པཝཏྟཱནཾ ཙཏུནྣམྤི ཨཀུསལཀྑནྡྷཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡམྤི ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཨཏྠེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏི, ནེསཱ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི, པུཏྟལཱབྷཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརཏོ, དྷནལཱབྷཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརཏོ, ཡསལཱབྷཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརཏོ’’ཏི, ཏམྤི ཏཾ ཏཾ ཙིནྟེནྟསྶ སཏིཔཏིརཱུཔཀེན ཨུཔྤཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. མིཙྪཱཉཱཎཱིཏི ཨེཏྠ ཙ མིཙྪཱཉཱཎནྟི པཱཔཀིརིཡཱསུ ཨུཔཱཡཙིནྟཱཝསེན པཱཔཾ ཀཏྭཱ ‘‘སུཀཏཾ མཡཱ’’ཏི པཙྩཝེཀྑཎཱཀཱརེན ཙ ཨུཔྤནྣོ མོཧོ ཝེདིཏབྦོ, ཏེན སམནྣཱགཏཱ པུགྒལཱ མིཙྪཱཉཱཎཱི. སམྨཱཉཱཎཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨེཀཱུནཝཱིསཏིབྷེདཾ པཙྩཝེཀྑཎཱཉཱཎཾ ‘‘སམྨཱཉཱཎ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཏེན སམནྣཱགཏཱ པུགྒལཱ སམྨཱཉཱཎཱི. མིཙྪཱཝིམུཏྟཱིཏི ཨཝིམུཏྟཱཡེཝ སམཱནཱ ‘‘ཝིམུཏྟཱ མཡ’’ནྟི ཨེཝཾསཉྙིནོ, ཨཝིམུཏྟིཡཾ ཝཱ ཝིམུཏྟིསཉྙིནོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ, མིཙྪཱ པཱཔིཀཱ ཝིཔརཱིཏཱ ཝིམུཏྟི ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི མིཙྪཱཝིམུཏྟཱི. མིཙྪཱཝིམུཏྟཱིཏི ཙ ཡཐཱཝུཏྟེནཱཀཱརེན པཝཏྟཱནཾ ཨཀུསལཀྑནྡྷཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཕལསམྤཡུཏྟཱནི པན སམྨཱདིཊྛིཨཱདཱིནི ཨཊྛངྒཱནི ཋཔེཏྭཱ སེསདྷམྨཱ སམྨཱཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཾ སལླིཁིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ སལླེཁོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ནིཡོཛེནྟོ ཨཱཧ ‘‘མཡམེཏྠ སམྨཱཝིམུཏྟཱི བྷཝིསྶཱམཱཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི.

ཨིཏོ པརཱནི ཏཱིཎི ནཱིཝརཎཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལཱུ བྱཱཔནྣཙིཏྟཱཏི ཨེཝཾ ཀམྨཔཐེསུ ཝུཏྟཏྟཱ པནེཏྠ པཋམཱནི དྭེ ནཱིཝརཎཱནི ན ཝུཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཏཏྠ ཐིནམིདྡྷེན པརིཡུཊྛིཏཱ ཨབྷིབྷཱུཏཱཏི ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏཱ. ཨུདྡྷཙྩེན སམནྣཱགཏཱཏི ཨུདྡྷཏཱ. ཝིཙིནནྟཱ ཀིཙྪནྟི ན སཀྐོནྟི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཱཏུནྟི ཝིཙིཀིཙྪཱི. ཀོདྷནཱཏིཨཱདཱིནི དས ཙིཏྟསྶ ཨུཔཀྐིལེསཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཏཏྠ ཀོདྷཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ དྷམྨདཱཡཱདཝཏྠསུཏྟེསུ ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝཙནཏྠོ – ཀོདྷནཱཏི ཀུཛ྄ཛྷནསཱིལཱ. ཨུཔནཱཧཱིཏི ཨུཔནཱཧནསཱིལཱ, ཨུཔནཱཧོ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི ཨུཔནཱཧཱི. ཏཐཱ མཀྑཱི པལཱསཱི ཙ. ཨིསྶནྟཱིཏི ཨིསྶུཀཱི. མཙྪརཱཡནྟཱིཏི མཙྪརཱི, མཙྪེརཾ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི མཙྪརཱི. སཋཡནྟཱིཏི སཋཱ, ན སམྨཱ བྷཱསནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཀེརཱཊིཀཡུཏྟཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. མཱཡཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི མཱཡཱཝཱི. ཐམྦྷསམངྒིཏཱཡ ཐདྡྷཱ. ཨཏིམཱནཡོགེན ཨཏིམཱནཱི. ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀནཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

དུབྦཙཱཏི ཝཏྟུཾ དུཀྑཱ ཀིཉྩི ཝུཙྩམཱནཱ ན སཧནྟི. ཏབྦིཔརཱིཏཱ སུཝཙཱ. དེཝདཏྟཱདིསདིསཱ པཱཔཀཱ མིཏྟཱ ཨེཏེསནྟི པཱཔམིཏྟཱ. བུདྡྷཱ ཝཱ སཱརིཔུཏྟཱདིསདིསཱ ཝཱ ཀལྱཱཎཱ མིཏྟཱ ཨེཏེསནྟི ཀལྱཱཎམིཏྟཱ. ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིསུ ཙིཏྟཝོསྶགྒཝསེན པམཏྟཱ. ཝིཔརཱིཏཱ ཨཔྤམཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམཱནི ཏཱིཎི པཀིཎྞཀཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཨསྶདྡྷཱཏིཨཱདཱིནི སཏྟ ཨསདྡྷམྨཝསེན. ཏཏྠ ཏཱིསུ ཝཏྠཱུསུ སདྡྷཱ ཨེཏེསཾ ནཏྠཱིཏི ཨསྶདྡྷཱ. སུཀྐཔཀྑེ སདྡཧནྟཱིཏི སདྡྷཱ, སདྡྷཱ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏིཔི སདྡྷཱ. ནཏྠི ཨེཏེསཾ ཧིརཱིཏི ཨཧིརིཀཱ, ཨཀུསལསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཛིགུཙྪམཱནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཧིརཱི ཨེཏེསཾ མནེ, ཧིརིཡཱ ཝཱ ཡུཏྟམནཱཏི ཧིརིམནཱ. ན ཨོཏྟཔྤནྟཱིཏི ཨནོཏྟཔྤཱི, ཨཀུསལསམཱཔཏྟིཡཱ ན བྷཱཡནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏབྦིཔརཱིཏཱ ཨོཏྟཔྤཱི. ཨཔྤཾ སུཏམེཏེསནྟི ཨཔྤསྶུཏཱ, ཨཔྤནྟི ཙ ཐོཀནྟི ན གཧེཏབྦཾ, ནཏྠཱིཏི གཧེཏབྦཾ. ‘‘ཨཔྤསྶུཏཱ’’ཏི ཧི ནིསྶུཏཱ སུཏཝིརཧིཏཱ ཝུཙྩནྟི. བཧུ སུཏམེཏེསནྟི བཧུསྶུཏཱ, ཏཐཱགཏབྷཱསིཏཾ ཨེཀམྤི གཱཐཾ ཡཱཐཱཝཏོ ཉཏྭཱ ཨནུརཱུཔཔཊིཔནྣཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཀུཙྪིཏཱ སཱིདནྟཱིཏི ཀུསཱིཏཱ, ཧཱིནཝཱིརིཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཱརདྡྷཾ ཝཱིརིཡམེཏེསནྟི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ, སམྨཔྤདྷཱནཡུཏྟཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, མུཊྛཱ སཏི ཨེཏེསནྟི མུཊྛསྶཏཱི, ནཊྛསྶཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔཊྛིཏཱ སཏི ཨེཏེསནྟི ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱི, ནིཙྩཾ ཨཱརམྨཎཱབྷིམུཁཔྤཝཏྟསཏཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. དུཊྛཱ པཉྙཱ ཨེཏེསནྟི དུཔྤཉྙཱ, ནཊྛཔཉྙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཉྙཱཡ སམྤནྣཱཏི པཉྙཱསམྤནྣཱ, པཉྙཱཏི ཙ ཨིདྷ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཝིཔསྶནཱསམྦྷཱརོ ཧི པརིཔཱུརོ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཝ ཨཡནྟི པོརཱཎཱནཾ ཨཱཎཱ.

ཨིདཱནི ཨེཀམེཝ ལོཀུཏྟརགུཎཱནཾ ཨནྟརཱཡཀརཾ ཨནིཡྻཱནིཀདིཊྛིཾ ཏཱིཧཱཀཱརེཧི དསྶེནྟོ སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སནྡིཊྛིཾ པརཱམསནྟཱིཏི སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི. ཨཱདྷཱནཾ གཎྷནྟཱིཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི, ཨཱདྷཱནནྟི དལ༹ྷཾ ཝུཙྩཏི, དལ༹ྷགྒཱཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཡུཏྟཀཱརཎཾ དིསྭཱཝ ལདྡྷིཾ པཊིནིསྶཛྫནྟཱིཏི པཊིནིསྶགྒཱི, དུཀྑེན ཀིཙྪེན ཀསིརེན བཧུམྤི ཀཱརཎཾ དསྶེཏྭཱ ན སཀྐཱ པཊིནིསྶགྒཾ ཀཱཏུནྟི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི, ཡེ ཨཏྟནོ ཨུཔྤནྣཾ དིཊྛིཾ ཨིདམེཝ སཙྩནྟི དལ༹ྷཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཔི བུདྡྷཱདཱིཧི ཀཱརཎཾ དསྶེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནཱ ན པཊིནིསྶཛྫནྟི, ཏེསམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཱདིསཱ ཧི པུགྒལཱ ཡཾ ཡདེཝ དྷམྨཾ ཝཱ ཨདྷམྨཾ ཝཱ གཎྷནྟི, ཏཾ སབྦཾ ‘‘ཨེཝཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡེཧི ཀཐིཏཾ, ཨེཝཾ ཨམྷེཧི སུཏ’’ནྟི ཀུམྨོཝ ཨངྒཱནི སཀེ ཀཔཱལེ ཨནྟོཡེཝ སམོདཧནྟི, ཀུམྦྷཱིལགྒཱཧཾ གཎྷནྟི ན ཝིསྶཛྫནྟི. ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

༨༤. ཨེཝཾ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི སལླེཁཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྨིཾ སལླེཁེ ཙིཏྟུཔྤཱདསྶཱཔི བཧཱུཔཀཱརཏཾ དསྶེཏུཾ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཨཧཾ, ཙུནྡ, ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི བཧཱུཔཀཱརཾ ཝདཱམི, ཡཱ པནེཏཱ ཀཱཡེན ཙ ཝཱཙཱཡ ཙ ཨནུཝིདྷིཡནཱ, ཡཐཱ པཋམཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཐེཝ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཀཱཡེན ཀརཎཾ, ཝཱཙཱཡ ཙ ‘‘ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔནཾ ཝཱ, ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱདཱིནི ཝཱ, ཏཏྠ ཝཱདོཡེཝ ཀོ, ཨེཀནྟབཧཱུཔཀཱརཱཡེཝ ཧི ཏཱ ཨནུཝིདྷིཡནཱཏི དསྶེཏི. ཀསྨཱ པནེཏྠ ཙིཏྟུཔྤཱདོཔི བཧཱུཔཀཱརོཏི? ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧཏྟཱ ཨནུཝིདྷིཡནཱནཾ ཧེཏུཏྟཱ ཙ.

‘‘དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཧི ཙིཏྟུཔྤཱདོ སཡམྤི ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧོ ཨནུཝིདྷིཡནཱནམྤི ཧེཏུ, ཨེཝཉྷི ཨུཔྤནྣཙིཏྟཏྟཱཡེཝ དུཏིཡདིཝསེ མཧཱཝཱིཐིཾ པིདཧིཏྭཱ མཧཱམཎྜཔཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསཏསྶ ཝཱ བྷིཀྑུསཧསྶསྶ ཝཱ དཱནཾ དེཏི, ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིམནྟེཐ པཱུཛེཐ པརིཝིསཐཱ’’ཏི པརིཛནེ ཨཱཎཱཔེཏི. ཨེཝཾ ‘‘སངྒྷསྶ ཙཱིཝརཾ སེནཱསནཾ བྷེསཛྫཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟུཔྤཱདོ སཡམྤི ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧོ ཨནུཝིདྷིཡནཱནམྤི ཧེཏུ, ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཙིཏྟཏྟཱཡེཝ ཧི ཙཱིཝརཱདཱིནི ཨབྷིསངྑརོཏི དེཏི དཱཔེཏི ཙ. ཨེས ནཡོ སརཎགམནཱདཱིསུ.

‘‘སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཧི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱཝ པཙྪཱ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ སརཎཾ གཎྷཱཏི. ཏཐཱ ‘‘པཉྩངྒཾ ཨཊྛངྒཾ དསངྒཾ ཝཱ སཱིལཾ སམཱདིཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ སམཱདིཡཏི, ‘‘པབྦཛིཏྭཱ ཙཏཱུསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཙ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ ཙ པཱུརེཏབྦཾ སཱིལཾ པཱུརེཏི. ‘‘བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱཝ ཨེཀཾ ཝཱ ནིཀཱཡཾ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ ཝཱཙཱཡ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཨེཝཾ དྷུཏངྒསམཱདཱན-ཀམྨཊྛཱནུགྒཧ-ཀསིཎཔརིཀམྨ-ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཝིཔསྶནཱམགྒཕལ- པཙྩེཀབོདྷི-སམྨཱསམྦོདྷིཝསེན ནེཏབྦཾ.

‘‘བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཧི ཙིཏྟུཔྤཱདོ སཡམྤི ཨེཀནྟཧིཏསུཁཱཝཧོ ཨནུཝིདྷིཡནཱནམྤི ཧེཏུ, ཨེཝཉྷི ཨུཔྤནྣཙིཏྟཏྟཱཡེཝ ཨཔརེན སམཡེན ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑེཡྻཱནི ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ ཙ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སདེཝཀཾ ལོཀཾ ཏཱརེནྟོ ཝིཙརཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཙིཏྟུཔྤཱདོཔི བཧཱུཔཀཱརོ. ཀཱཡཝཱཙཱཧི པན ཨནུཝིདྷིཡནཱ ཨཏིབཧཱུཔཀཱརཱཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཙིཏྟུཔྤཱདསྶཱཔི བཧཱུཔཀཱརཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཏྠ ནིཡོཛེནྟོ ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ ཙུནྡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཨཏྠཏོ པཱཀཊམེཝ.

༨༥. ཨེཝཾ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི དསྶིཏེ སལླེཁེ ཙིཏྟུཔྤཱདསྶཱཔི བཧཱུཔཀཱརཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶེཝ སལླེཁསྶ ཧིཏཱདྷིགམཱཡ མགྒབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཡཐཱ ནཱམ, ཙུནྡ, ཁཱཎུཀཎྚཀཔཱསཱཎཱདཱིཧི ཝིསམོ མགྒོ བྷཝེཡྻ, ཏསྶ པརིཀྐམནཱཡ པརིཝཛྫནཏྠཱཡ ཨཉྙོ སུཔརིཀམྨཀཏོ ཝིཡ བྷཱུམིབྷཱགོ སམོ མགྒོ བྷཝེཡྻ, ཡཐཱ ཙ རུཀྑམཱུལཔཱསཱཎཔཔཱཏཀུམྦྷཱིལམཀརཱདི པརིབྱཱཀུལཾ ཝིསམཾ ཏིཏྠམསྶ, ཏསྶ པརིཀྐམནཱཡ པརིཝཛྫནཏྠཱཡ ཨཉྙཾ ཨཝིསམཾ ཨནུཔུབྦགམྦྷཱིརཾ སོཔཱནཕལཀསདིསཾ ཏིཏྠཾ བྷཝེཡྻ, ཡཾ པཊིཔནྣོ སུཁེནེཝ ཏཾ ནདིཾ ཝཱ ཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ནྷཱཡེཡྻ ཝཱ ཨུཏྟརེཡྻ ཝཱ, ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིསམམགྒཝིསམཏིཏྠསདིསཱཡ ཝིཧིཾསཱཡ སམནྣཱགཏསྶ ཝིཧིཾསཀཔུགྒལསྶ སམམགྒསམཏིཏྠསདིསཱ ཨཝིཧིཾསཱ ཧོཏི པརིཀྐམནཱཡ. ཡཐེཝ ཧི ཝིསམམགྒཏིཏྠཔརིཝཛྫནཏྠཱཡ སམོ མགྒོ ཙ ཏིཏྠཉྩ པཊིཡཏྟཾ, ཨེཝཾ ཝིཧིཾསཱཔརིཝཛྫནཏྠཱཡ ཨཝིཧིཾསཱ པཊིཡཏྟཱ, ཡཾ པཊིཔནྣོ སུཁེནེཝ མནུསྶགཏིཾ ཝཱ དེཝགཏིཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ སམྤཏྟིཾ ཝཱ ཨནུབྷཝེཡྻ ཨུཏྟརེཡྻ ཝཱ ལོཀཱ. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན སབྦཔདཱནི ཡོཛེཏབྦཱནི.

༨༦. ཨེཝཾ ཏསྶེཝ ཧིཏཱདྷིགམཱཡ མགྒབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཏཾ དསྶེནྟོ, སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ, ཡཐཱ ནཱམ, ཙུནྡ, ཡེ ཀེཙི ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པཊིསནྡྷིཡཱ ཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ, དིནྣཱཡཔི པཊིསནྡྷིཡཱ ཝིཔཱཀཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ, སབྦེ ཏེ ཛཱཏིཝསེན ཨདྷོབྷཱགངྒམནཱིཡཱཏི ཨེཝཾནཱམཱཝ ཧོནྟི, ཝིཔཱཀཀཱལེ ཨནིཊྛཱཀནྟཝིཔཱཀཏྟཱ. ཡཐཱ ཙ ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པཊིསནྡྷིཡཱ ཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ དིནྣཱཡཔི པཊིསནྡྷིཡཱ ཝིཔཱཀཛནཀཱ ཝཱ ཨཛནཀཱ ཝཱ, སབྦེ ཏེ ཛཱཏིཝསེན ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཱཏི ཨེཝཾནཱམཱཝ ཧོནྟི, ཝིཔཱཀཀཱལེ ཨིཊྛཀནྟཝིཔཱཀཏྟཱ, ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིཧིཾསཀསྶ…པེ… ཨུཔརིབྷཱགཱཡཱཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཱ – ཡཐཱ སབྦེ ཨཀུསལཱ ཨདྷོབྷཱགངྒམནཱིཡཱ, ཨེཝཾ ཝིཧིཾསཀསྶ ཨེཀཱ ཝིཧིཾསཱཔི. ཡཐཱ ཙ སབྦེ ཀུསལཱ ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཱ, ཨེཝཾ ཨཝིཧིཾསཀསྶ ཨེཀཱ ཨཝིཧིཾསཱཔི. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨཀུསལཾ ཨཀུསལེན ཀུསལཉྩ ཀུསལེན ཨུཔམེཏབྦཾ, ཨཡཾ ཀིརེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོཏི.

༨༧. ཨེཝཾ ཏསྶེཝ སལླེཁསྶ ཨུཔརིབྷཱགངྒམནཱིཡཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པརིནིབྦཱཔནེ སམཏྠབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ སོ ཝཏ ཙུནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སོཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརཔུགྒལནིདྡེསོ. ཏསྶ ཡོཏི ཨིམཾ ཨུདྡེསཝཙནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཡོ ཨཏྟནཱ པལིཔཔལིཔནྣོ, སོ ཝཏ, ཙུནྡ, པརཾ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨུདྡྷརིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. པལིཔཔལིཔནྣོཏི གམྦྷཱིརཀདྡམེ ནིམུགྒོ ཝུཙྩཏི, ནོ ཙ ཁོ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ. ཨརིཡསྶ པན ཝིནཡེ པལིཔནྟི པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ཝུཙྩནྟི. པལིཔནྣོཏི ཏཏྠ ནིམུགྒོ བཱལཔུཐུཛྫནོ, ཏསྨཱ ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཐཱ, ཙུནྡ, ཀོཙི པུརིསོ ཡཱཝ ནཱསིཀགྒཱ གམྦྷཱིརེ ཀདྡམེ ནིམུགྒོ ཨཔརཾ ཏཏྠེཝ ནིམུགྒཾ ཧཏྠེ ཝཱ སཱིསེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨུདྡྷརིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, ན ཧི ཏཾ ཀཱརཎམཏྠི, ཡེན སོ ཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཐལེ པཏིཊྛཔེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཡོ ཨཏྟནཱ པཉྩཀཱམགུཎཔལིཔེ པལིཔནྣོ, སོ ཝཏ པརཾ ཏཐེཝ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨུདྡྷརིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

ཏཏྠ སིཡཱ ཨཡུཏྟམེཏཾ, པུཐུཛྫནཱནམྤི བྷིཀྑུབྷིཀྑུནཱིཨུཔཱསཀཨུཔཱསིཀཱནཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཧོནྟིཡེཝ དྷམྨཾ ཨབྷིསམེཏཱརོ, ཏསྨཱ པལིཔཔལིཔནྣོ ཨུདྡྷརཏཱིཏི, ཏཾ ན ཏཐཱ དཊྛབྦཾ. བྷགཝཱཡེཝ ཧི ཏཏྠ ཨུདྡྷརཏི, པསཾསཱམཏྟམེཝ པན དྷམྨཀཐིཀཱ ལབྷནྟི རཉྙཱ པཧིཏལེཁཝཱཙཀོ ཝིཡ. ཡཐཱ ཧི རཉྙོ པཙྩནྟཛནཔདེ པཧིཏཾ ལེཁཾ ཏཏྠ མནུསྶཱ ལེཁཾ ཝཱཙེཏུཾ ཨཛཱནནྟཱ ཡོ ཝཱཙེཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཏེན ཝཱཙཱཔེཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘རཉྙོ ཨཱཎཱ’’ཏི ཨཱདརེན སམྤཱདེནྟི, ན ཙ ནེསཾ ཧོཏི ‘‘ལེཁཝཱཙཀསྶ ཨཡཾ ཨཱཎཱ’’ཏི. ལེཁཝཱཙཀོ པན ‘‘ཝིསྶཊྛཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝཱཙེསི ཨནེལགལཱ༹ཡཱ’’ཏི པསཾསཱམཏྟམེཝ ལབྷཏི, ཨེཝམེཝ ཀིཉྩཱཔི སཱརིཔུཏྟཔབྷུཏཡོ དྷམྨཀཐིཀཱ དྷམྨཾ དེསེནྟི, ཨཐ ཁོ ལིཁིཏཔཎྞཝཱཙཀོ ཝིཡ ཏེ ཧོནྟི. བྷགཝཏོཡེཝ པན སཱ དྷམྨདེསནཱ རཉྙོ ཨཱཎཱ ཝིཡ. ཡེ ཙ ཏཾ སུཏྭཱ དྷམྨཾ ཨབྷིསམེནྟི, ཏེ བྷགཝཱཡེཝ ཨུདྡྷརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. དྷམྨཀཐིཀཱ པན ‘‘ཝིསྶཊྛཱཡ ཝཱཙཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟི ཨནེལགལཱ༹ཡཱ’’ཏི པསཾསཱམཏྟམེཝ ལབྷནྟཱིཏི. ཏསྨཱ ཡུཏྟམེཝེཏནྟི. ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨདནྟོ ཨཝིནཱིཏོ ཨཔརིནིབྦུཏོཏི ཨེཏྠ པན ཨནིབྦིསཏཱཡ ཨདནྟོ. ཨསིཀྑིཏཝིནཡཏཱཡ ཨཝིནཱིཏོ. ཨནིབྦུཏཀིལེསཏཱཡ ཨཔརིནིབྦུཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. སོ ཏཱདིསོ པརཾ དམེསྶཏི, ནིབྦིསཾ ཀརིསྶཏི, ཝིནེསྶཏི ཝཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑཱཔེསྶཏི, པརིནིབྦཱཔེསྶཏི ཝཱ ཏསྶ ཀིལེསེ ནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིཧིཾསཀསྶ…པེ… པརིནིབྦཱནཱཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ – ཡཐཱ ཧི ཨཏྟནཱ ཨཔལིཔཔལིཔནྣོ པརཾ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨུདྡྷརིསྶཏི, དནྟོ དམེསྶཏི, ཝིནཱིཏོ ཝིནེསྶཏི, པརིནིབྦུཏོ པརིནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱིཏི. ཀིཾ པན ཏནྟི? ཨཔལིཔཔལིཔནྣཏྟཾ, དནྟཏྟཾ ཝིནཱིཏཏྟཾ པརིནིབྦུཏཏྟཉྩ, ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡ, ཝིཧིཾསཀསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨཝིཧིཾསཱ ཧོཏི པརིནིབྦཱནཱཡ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡོ ཨཏྟནཱ ཨཝིཧིཾསཀོ, ཏསྶ ཡཱ ཨཝིཧིཾསཱ, ཨཡཾ ཡཱ ཨེསཱ ཝིཧིཾསཀསྶ པརསྶ ཝིཧིཾསཱ, ཏསྶཱ པརིནིབྦཱནཱཡ ཧོཏི, ཨཏྟནཱ ཧི ཨཝིཧིཾསཀོ པརསྶ ཝིཧིཾསཱཙེཏནཾ ནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཀིཾ པན ཏནྟི? ཨཝིཧིཾསཀཏྟམེཝ. ཡཉྷི ཡེན ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི, སོ པརཾ ཏདཏྠཱཡ སམཱདཔེཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི.

ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཨཏྟནཱ ཨཔལིཔནྣོ དནྟོ ཝིནཱིཏོ པརིནིབྦུཏོ པརཾ པལིཔཔལིཔནྣཾ ཨདནྟཾ ཨཝིནཱིཏཾ ཨཔརིནིབྦུཏཉྩ ཨུདྡྷརིསྶཏི དམེསྶཏི ཝིནེསྶཏི པརིནིབྦཱཔེསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཨེཝམེཝ ཝིཧིཾསཀསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ ཝིཧིཾསཱཔཧཱནཱཡ མགྒཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ ཨཝིཧིཾསཱ ཧོཏི པརིནིབྦཱནཱཡ. པརིནིབྦུཏོ ཝིཡ ཧི ཨཔརིནིབྦུཏཾ ཨཝིཧིཾསཱཙེཏནཱཝ ཝིཧིཾསཱཙེཏནཾ པརིནིབྦཱཔེཏུཾ སམཏྠཱ. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, ཙུནྡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ. ཨཏིཝིཏྠཱརབྷཡེན པན ཨནུཔདཡོཛནཱ ན ཀཏཱཏི.

༨༨. ཨེཝཾ ཏསྶ པརིནིབྦཱཔནེ སམཏྠབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཾ དེསནཾ ནིགམེཏྭཱ དྷམྨཔཊིཔཏྟིཡཾ ནིཡོཛེཏུཾ ཨིཏི ཁོ, ཙུནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སལླེཁཔརིཡཱཡོཏི སལླེཁཀཱརཎཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ ཨེཏྠ ཨཝིཧིཾསཱདཡོ ཨེཝ ཝིཧིཾསཱདཱིནཾ སལླེཁནཏོ སལླེཁཀཱརཎཾ. ཏེསཾ ཝསེན ཙིཏྟསྶ ཨུཔྤཱདེཏབྦཏོ ཙིཏྟུཔཱདཀཱརཎཾ, ཝིཧིཾསཱདི, པརིཀྐམནསྶ ཧེཏུཏོ པརིཀྐམནཀཱརཎཾ, ཨུཔརིབྷཱགནིཔྥཱདནཏོ ཨུཔརིབྷཱགཀཱརཎཾ, ཝིཧིཾསཱདཱིནཾ པརིནིབྦཱཔནཏོ པརིནིབྦཱནཀཱརཎནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཧིཏེསིནཱཏི ཧིཏཾ ཨེསནྟེན. ཨནུཀམྤཀེནཱཏི ཨནུཀམྤམཱནེན. ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨནུཀམྤཾ ཙིཏྟེན པརིགྒཧེཏྭཱ, པརིཙྩཱཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཏཾ ཝོ ཏཾ མཡཱཏི ཏཾ མཡཱ ཨིམེ པཉྩ པརིཡཱཡེ དསྶེནྟེན ཏུམྷཱཀཾ ཀཏཾ. ཨེཏྟཀམེཝ ཧི ཨནུཀམྤཀསྶ སཏྠུ ཀིཙྩཾ, ཡདིདཾ ཨཝིཔརཱིཏདྷམྨདེསནཱ. ཨིཏོ པརཾ པན པཊིཔཏྟི ནཱམ སཱཝཀཱནཾ ཀིཙྩཾ. ཏེནཱཧ ཨེཏཱནི, ཙུནྡ, རུཀྑམཱུལཱནི…པེ… ཨམྷཱཀཾ ཨནུསཱསནཱིཏི.

ཏཏྠ ཙ རུཀྑམཱུལཱནཱིཏི ཨིམིནཱ རུཀྑམཱུལསེནཱསནཾ དསྶེཏི. སུཉྙཱགཱརཱནཱིཏི ཨིམིནཱ ཛནཝིཝིཏྟཊྛཱནཾ. ཨུབྷཡེནཱཔི ཙ ཡོགཱནུརཱུཔསེནཱསནམཱཙིཀྑཏི, དཱཡཛྫཾ ནིཡྻཱཏེཏི. ཛྷཱཡཐཱཏི ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎཱནི, ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ཙ ཨནིཙྩཱདིཏོ ཁནྡྷཱཡཏནཱདཱིནི ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཐ, སམཐཉྩ ཝིཔསྶནཉྩ ཝཌྜྷེཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མཱ པམཱདཏྠཱཏི མཱ པམཛྫིཏྠ. མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཨཧུཝཏྠཱཏི ཡེ ཧི པུབྦེ དཧརཀཱལེ, ཨཱརོགྱཀཱལེ, སཏྟསཔྤཱཡཱདིསམྤཏྟིཀཱལེ, སཏྠུ སམྨུཁཱིབྷཱཝཀཱལེ ཙ ཡོནིསོམནསིཀཱརཝིརཧིཏཱ རཏྟིནྡིཝཾ མངྒུལབྷཏྟཱ ཧུཏྭཱ སེཡྻསུཁཾ མིདྡྷསུཁམནུབྷོནྟཱ པམཛྫནྟི, ཏེ པཙྪཱ ཛརཱཀཱལེ, རོགཀཱལེ, མརཎཀཱལེ, ཝིཔཏྟིཀཱལེ, སཏྠུ པརིནིབྦུཏཀཱལེ ཙ ཏཾ པུབྦེ པམཱདཝིཧཱརཾ ཨནུསྶརནྟཱ, སཔྤཊིསནྡྷིཀཱལཀིརིཡཉྩ བྷཱརིཡཾ སམྤསྶམཱནཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཧོནྟི, ཏུམྷེ པན ཏཱདིསཱ མཱ ཨཧུཝཏྠཱཏི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཨཧུཝཏྠཱ’’ཏི. ཨཡཾ ཝོ ཨམྷཱཀཾ ཨནུསཱསནཱིཏི ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ‘‘ཛྷཱཡཐ མཱ པམཱདཏྠཱ’’ཏི ཏུམྷཱཀཾ ཨནུསཱསནཱི, ཨོཝཱདོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སལླེཁསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ‘‘སམྨཱདིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི, ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀཏམཾ པནཱཝུསོ, ཨཀུསལ’’ནྟི ཝཱ ཨེཝཾ ཡཏྟཀཱ ཐེརེན པུཙྪཱ ཝུཏྟཱ, སབྦཱ ཀཐེཏུཀམྱཏཱ པུཙྪཱ ཨེཝ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཛཱནནྟཱཔི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝདནྟི ཨཛཱནནྟཱཔི བཱཧིརཀཱཔི སཱསནིཀཱཔི ཨནུསྶཝཱདིཝསེནཱཔི ཨཏྟཔཙྩཀྑེནཱཔི, ཏསྨཱ ཏཾ བཧཱུནཾ ཝཙནཾ ཨུཔཱདཱཡ དྭིཀྑཏྟུཾ ཨཱམསནྟོ ‘‘སམྨཱདིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཨཔརེཧིཔི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཨཐཱཔརེཧིཔི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཝུཙྩཏི, སྭཱཡཾ ཨེཝཾ ཝུཙྩམཱནོ ཨཏྠཉྩ ལཀྑཎཉྩ ཨུཔཱདཱཡ ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སམྨཱདིཊྛི ཧོཏཱིཏི. ཏཏྠ སམྨཱདིཊྛཱིཏི སོབྷནཱཡ པསཏྠཱཡ ཙ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ཡདཱ པན དྷམྨེཡེཝ ཨཡཾ སམྨཱདིཊྛིསདྡོ ཝཏྟཏི, ཏདཱསྶ སོབྷནཱ པསཏྠཱ ཙ དིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

སཱ ཙཱཡཾ སམྨཱདིཊྛི དུཝིདྷཱ ཧོཏི ལོཀིཡཱ ལོཀུཏྟརཱཏི. ཏཏྠ ཀམྨསྶཀཏཱཉཱཎཾ སཙྩཱནུལོམིཀཉཱཎཉྩ ལོཀིཡཱ སམྨཱདིཊྛི, སངྑེཔཏོ ཝཱ སབྦཱཔི སཱསཝཱ པཉྙཱ. ཨརིཡམགྒཕལསམྤཡུཏྟཱ པཉྙཱ ལོཀུཏྟརཱ སམྨཱདིཊྛི. པུགྒལོ པན ཏིཝིདྷོ ཧོཏི པུཐུཛྫནོ སེཀྑོ ཨསེཀྑོ ཙ. ཏཏྠ པུཐུཛྫནོ དུཝིདྷོ ཧོཏི བཱཧིརཀོ སཱསནིཀོ ཙ. ཏཏྠ བཱཧིརཀོ ཀམྨཝཱདཱི ཀམྨསྶཀཏཱདིཊྛིཡཱ སམྨཱདིཊྛི ཧོཏི, ནོ སཙྩཱནུལོམིཀཱཡ ཨཏྟདིཊྛིཔརཱམཱསཀཏྟཱ. སཱསནིཀོ དྭཱིཧིཔི. སེཀྑོ ནིཡཏཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམྨཱདིཊྛི. ཨསེཀྑོ ཨསེཀྑཱཡ. ཨིདྷ པན ནིཡཏཱཡ ནིཡྻཱནིཀཱཡ ལོཀུཏྟརཀུསལསམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ‘‘སམྨཱདིཊྛཱི’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཨུཛུགཏཱསྶ དིཊྛི དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཨཱགཏོ ཨིམཾ སདྡྷམྨ’’ནྟི, ལོཀུཏྟརཀུསལསམྨཱདིཊྛིཡེཝ ཧི ཨནྟདྭཡམནུཔགམྨ ཨུཛུབྷཱཝེན གཏཏྟཱ, ཀཱཡཝངྐཱདཱིནི ཙ སབྦཝངྐཱནི སམུཙྪིནྡིཏྭཱ གཏཏྟཱ ཨུཛུགཏཱ ཧོཏི, ཏཱཡེཝ ཙ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ནཝཔྤཀཱརེཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨཙལཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, སབྦདིཊྛིགཧནཱནི ཙ ཝིནིབྦེཋེནྟོ སབྦཀིལེསེ པཛཧནྟོ ཛཱཏིསཾསཱརཱ ནིཀྑམནྟོ པཊིཔཏྟིཾ པརིནིཊྛཔེནྟོ ཨརིཡེན མགྒེན ཨཱགཏོ ཨིམཾ སམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏཾ ཨམཏོགདྷཾ ནིབྦཱནསངྑཱཏཾ སདྡྷམྨནྟི ཝུཙྩཏི.

ཡཏོ ཁོཏི ཀཱལཔརིཙྪེདཝཙནམེཏཾ, ཡསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀུསལཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི དསཱཀུསལཀམྨཔཐསངྑཱཏཾ ཨཀུསལཉྩ པཛཱནཱཏི, ནིརོདྷཱརམྨཎཱཡ པཛཱནནཱཡ ཀིཙྩཝསེན ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཱནཱཏི. ཨཀུསལམཱུལཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཏསྶ མཱུལཔཙྩཡབྷཱུཏཾ ཨཀུསལམཱུལཉྩ པཛཱནཱཏི, ཏེནེཝ པཀཱརེན ‘‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ. ཨེས ནཡོ ཀུསལཉྩ ཀུསལམཱུལཉྩཱཏི ཨེཏྠཱཔི. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ ཨིཏོ པརེསུ སབྦཝཱརེསུ ཀིཙྩཝསེནེཝ ཝཏྠུཔཛཱནནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱཔཱིཏི ཨེཏྟཀེན ཨིམིནཱ ཨཀུསལཱདིཔྤཛཱནནེནཱཔི. སམྨཱདིཊྛི ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ལོཀུཏྟརསམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨུཛུགཏཱསྶ…པེ… ཨིམཾ སདྡྷམྨནྟི ཨེཏྟཱཝཏཱ སཾཁིཏྟདེསནཱ ནིཊྛིཏཱ ཧོཏི. དེསནཱཡེཝ ཙེསཱ སཾཁིཏྟཱ, ཏེསཾ པན བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཏྠཱརཝསེནེཝ སམྨཱམནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷོ ཝེདིཏབྦོ.

དུཏིཡཝཱརེ པན དེསནཱཔི ཝིཏྠཱརེན མནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷོཔི ཝིཏྠཱརེནེཝ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ‘‘སཾཁིཏྟདེསནཱཡ དྭེ ཧེཊྛིམམགྒཱ, ཝིཏྠཱརདེསནཱཡ དྭེ ཨུཔརིམམགྒཱ ཀཐིཏཱ’’ཏི བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཾསུ ཝིཏྠཱརདེསནཱཝསཱནེ ‘‘སབྦསོ རཱགཱནུསཡཾ པཧཱཡཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ སམྤསྶམཱནཱ. ཐེརོ པནཱཧ ‘‘སཾཁིཏྟདེསནཱཡཔི ཙཏྟཱརོ མགྒཱ རཱསིཏོ ཀཐིཏཱ, ཝིཏྠཱརདེསནཱཡཔཱི’’ཏི. ཡཱ ཙཱཡཾ ཨིདྷ སཾཁིཏྟཝིཏྠཱརདེསནཱསུ ཝིཙཱརཎཱ ཨཱཝིཀཏཱ, སཱ སབྦཝཱརེསུ ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཔུབྦཱནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱམཏྟམེཝ ཧི ཨིཏོ པརཾ ཀརིསྶཱམ.

ཨཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ

ཏཏྠ པཋམཝཱརསྶ ཏཱཝ ཝིཏྠཱརདེསནཱཡ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཀུསལ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཨཀོསལླཔྤཝཏྟིཡཱ ཨཀུསལཾ ཝེདིཏབྦཾ, པརཏོ ཝཏྟབྦཀུསལཔྤཊིཔཀྑཏོ ཝཱ. ཏཾ ལཀྑཎཏོ སཱཝཛྫདུཀྑཝིཔཱཀཾ སཾཀིལིཊྛཾ ཝཱ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སཱདྷཱརཎཔདཝཎྞནཱ.

ཨསཱདྷཱརཎེསུ པན པཱཎསྶ ཨཏིཔཱཏོ པཱཎཱཏིཔཱཏོ, པཱཎཝདྷོ པཱཎགྷཱཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཱཎོཏི ཙེཏྠ ཝོཧཱརཏོ སཏྟོ, པརམཏྠཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. ཏསྨིཾ པན པཱཎེ པཱཎསཉྙིནོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརཱནཾ ཨཉྙཏརདྭཱརཔྤཝཏྟཱ ཝདྷཀཙེཏནཱ པཱཎཱཏིཔཱཏོ. སོ གུཎཝིརཧིཏེསུ ཏིརཙྪཱནགཏཱདཱིསུ པཱཎེསུ ཁུདྡཀེ པཱཎེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧཱསརཱིརེ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཀསྨཱ? པཡོགམཧནྟཏཱཡ. པཡོགསམཏྟེཔི ཝཏྠུམཧནྟཏཱཡ. གུཎཝནྟེསུ མནུསྶཱདཱིསུ ཨཔྤགུཎེ པཱཎེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧཱགུཎེ མཧཱསཱཝཛྫོ. སརཱིརགུཎཱནཾ པན སམབྷཱཝེ སཏི ཀིལེསཱནཾ ཨུཔཀྐམཱནཉྩ མུདུཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཏིབྦཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏསྶ པཉྩ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི པཱཎོ, པཱཎསཉྙིཏཱ, ཝདྷཀཙིཏྟཾ, ཨུཔཀྐམོ, ཏེན མརཎནྟི. ཚ པཡོགཱ སཱཧཏྠིཀོ, ཨཱཎཏྟིཀོ, ནིསྶགྒིཡོ, ཐཱཝརོ, ཝིཛྫཱམཡོ, ཨིདྡྷིམཡོཏི. ཨིམསྨིཾ པནེཏྠ ཝིཏྠཱརཱིཡམཱནེ ཨཏིཔཔཉྩོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཾ ན ཝིཏྠཱརཡཱམ, ཨཉྙཉྩ ཨེཝརཱུཔཾ. ཨཏྠིཀེཧི པན སམནྟཔཱསཱདིཀཾ ཝིནཡཊྛཀཐཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༢.༡༧༢) ཨོལོཀེཏྭཱ གཧེཏབྦོ.

ཨདིནྣསྶ ཨཱདཱནཾ ཨདིནྣཱདཱནཾ, པརསྶ ཧརཎཾ ཐེཡྻཾ, ཙོརིཀཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨདིནྣནྟི པརཔརིགྒཧིཏཾ, ཡཏྠ པརོ ཡཐཱཀཱམཀཱརིཏཾ ཨཱཔཛྫནྟོ ཨདཎྜཱརཧོ ཨནུཔཝཛྫོ ཙ ཧོཏི. ཏསྨིཾ པན པརཔརིགྒཧིཏེ པརཔརིགྒཧིཏསཉྙིནོ ཏདཱདཱཡཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཐེཡྻཙེཏནཱ ཨདིནྣཱདཱནཾ. ཏཾ ཧཱིནེ པརསནྟཀེ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ, པཎཱིཏེ མཧཱསཱཝཛྫཾ. ཀསྨཱ? ཝཏྠུཔཎཱིཏཏཱཡ. ཝཏྠུསམཏྟེ སཏི གུཎཱདྷིཀཱནཾ སནྟཀེ ཝཏྠུསྨིཾ མཧཱསཱཝཛྫཾ. ཏཾ ཏཾ གུཎཱདྷིཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏཏོ ཏཏོ ཧཱིནགུཎསྶ སནྟཀེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ. ཏསྶ པཉྩ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི པརཔརིགྒཧིཏཾ, པརཔརིགྒཧིཏསཉྙིཏཱ, ཐེཡྻཙིཏྟཾ, ཨུཔཀྐམོ, ཏེན ཧརཎནྟི. ཚ པཡོགཱ སཱཧཏྠིཀཱདཡོཝ. ཏེ ཙ ཁོ ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཐེཡྻཱཝཧཱརོ, པསཡ྄ཧཱཝཧཱརོ, པཊིཙྪནྣཱཝཧཱརོ, པརིཀཔྤཱཝཧཱརོ, ཀུསཱཝཧཱརོཏི ཨིམེསཾ ཨཝཧཱརཱནཾ ཝསེན པཝཏྟཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡.༩༢) ཝུཏྟོ.

ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཏྠ པན ཀཱམེསཱུཏི མེཐུནསམཱཙཱརེསུ. མིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཀནྟནིནྡིཏོ ལཱམཀཱཙཱརོ. ལཀྑཎཏོ པན ཨསདྡྷམྨཱདྷིཔྤཱཡེན ཀཱཡདྭཱརཔྤཝཏྟཱ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཝཱིཏིཀྐམཙེཏནཱ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ.

ཏཏྠ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ པུརིསཱནཾ ཏཱཝ མཱཏུརཀྑིཏཱ, པིཏུརཀྑིཏཱ, མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ, བྷཱཏུརཀྑིཏཱ, བྷགིནིརཀྑིཏཱ, ཉཱཏིརཀྑིཏཱ, གོཏྟརཀྑིཏཱ, དྷམྨརཀྑིཏཱ, སཱརཀྑཱ, སཔརིདཎྜཱཏི མཱཏུརཀྑིཏཱདཡོ དས; དྷནཀྐཱིཏཱ, ཚནྡཝཱསིནཱི, བྷོགཝཱསིནཱི, པཊཝཱསིནཱི, ཨོདཔཏྟཀིནཱི, ཨོབྷཊཙུམྦཊཱ, དཱསཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ, ཀམྨཀཱརཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ, དྷཛཱཧཏཱ, མུཧུཏྟིཀཱཏི ཨེཏཱ ཙ དྷནཀྐཱིཏཱདཡོ དསཱཏི ཝཱིསཏི ཨིཏྠིཡོ. ཨིཏྠཱིསུ པན དྭིནྣཾ སཱརཀྑཱསཔརིདཎྜཱནཾ, དསནྣཉྩ དྷནཀྐཱིཏཱདཱིནནྟི དྭཱདསནྣཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨཉྙེ པུརིསཱ, ཨིདཾ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ. སོ པནེས མིཙྪཱཙཱརོ སཱིལཱདིགུཎརཧིཏེ ཨགམནཱིཡཊྛཱནེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣེ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ ཨགམནཱིཡཝཏྠུ, ཏསྨིཾ སེཝནཙིཏྟཾ, སེཝནཔཡོགོ, མགྒེནམགྒཔྤཊིཔཏྟིཨདྷིཝཱསནནྟི. ཨེཀོ པཡོགོ སཱཧཏྠིཀོ ཨེཝ.

མུསཱཏི ཝིསཾཝཱདནཔུརེཀྑཱརསྶ ཨཏྠབྷཉྫཀོ ཝཙཱིཔཡོགོ ཀཱཡཔཡོགོ ཝཱ. ཝིསཾཝཱདནཱདྷིཔྤཱཡེན པནསྶ པརཝིསཾཝཱདནཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ མུསཱཝཱདོ. ཨཔརོ ནཡོ མུསཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཝཏྠུ. ཝཱདོཏི ཏསྶ བྷཱུཏཏོ ཏཙྪཏོ ཝིཉྙཱཔནཾ. ལཀྑཎཏོ པན ཨཏཐཾ ཝཏྠུཾ ཏཐཏོ པརཾ ཝིཉྙཱཔེཏུཀཱམསྶ ཏཐཱཝིཉྙཏྟིསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ མུསཱཝཱདོ. སོ ཡམཏྠཾ བྷཉྫཏི, ཏསྶ ཨཔྤཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧནྟཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཨཔིཙ གཧཊྛཱནཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཨདཱཏུཀཱམཏཱཡ ནཏྠཱིཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟོ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, སཀྑིནཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྠབྷཉྫནཏྠཾ ཝུཏྟོ མཧཱསཱཝཛྫོ. པབྦཛིཏཱནཾ ཨཔྤཀམྤི ཏེལཾ ཝཱ སཔྤིཾ ཝཱ ལབྷིཏྭཱ ཧསཱདྷིཔྤཱཡེན ‘‘ཨཛྫ གཱམེ ཏེལཾ ནདཱིམཉྙེ སནྡཏཱི’’ཏི པུརཱཎཀཐཱནཡེན པཝཏྟོ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཨདིཊྛཾཡེཝ པན དིཊྛནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝདནྟཱནཾ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི ཨཏཐཾ ཝཏྠུ, ཝིསཾཝཱདནཙིཏྟཾ, ཏཛྫོ ཝཱཡཱམོ, པརསྶ ཏདཏྠཝིཛཱནནནྟི. ཨེཀོ པཡོགོ སཱཧཏྠིཀོཝ. སོ ཀཱཡེན ཝཱ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཝིསཾཝཱདཀཀིརིཡཱཀརཎེ དཊྛབྦོ. ཏཱཡ ཙེ ཀིརིཡཱཡ པརོ ཏམཏྠཾ ཛཱནཱཏི, ཨཡཾ ཀིརིཡཱསམུཊྛཱཔིཀཙེཏནཱཀྑཎེཡེཝ མུསཱཝཱདཀམྨུནཱ བཛ྄ཛྷཏི.

པིསུཎཱ ཝཱཙཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཱཡ ཝཱཙཱཡ ཡསྶ ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ཏསྶ ཧདཡེ ཨཏྟནོ པིཡབྷཱཝཾ པརསྶ ཙ སུཉྙབྷཱཝཾ ཀརོཏི, སཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. ཡཱཡ པན ཨཏྟཱནམྤི པརམྤི ཕརུསམྤི ཀརོཏི, སཱ ཝཱཙཱ སཡམྤི ཕརུསཱ ནེཝ ཀཎྞསུཁཱ ན ཧདཡསུཁཱ ཝཱ, ཨཡཾ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ. ཡེན སམྥཾ པལཔཏི ནིརཏྠཀཾ, སོ སམྥཔྤལཱཔོ. ཏེསཾ མཱུལབྷཱུཏཱ ཙེཏནཱཔི པིསུཎཱཝཱཙཱདིནཱམམེཝ ལབྷཏི, སཱ ཨེཝ ཙ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི. ཏཏྠ སཾཀིལིཊྛཙིཏྟསྶ པརེསཾ ཝཱ བྷེདཱཡ ཨཏྟནོ པིཡཀམྱཏཱཡ ཝཱ ཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. སཱ ཡསྶ བྷེདཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཨཔྤགུཎཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, མཧཱགུཎཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ བྷིནྡིཏབྦོ པརོ, ‘‘ཨིཏི ཨིམེ ནཱནཱ བྷཝིསྶནྟི ཝིནཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི བྷེདཔུརེཀྑཱརཏཱ ཝཱ, ‘‘ཨཧཾ པིཡོ བྷཝིསྶཱམི ཝིསྶཱསིཀོ’’ཏི པིཡཀམྱཏཱ ཝཱ, ཏཛྫོ ཝཱཡཱམོ, ཏསྶ ཏདཏྠཝིཛཱནནནྟི.

པརསྶ མམྨཙྪེདཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཨེཀནྟཕརུསཱ ཙེཏནཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ. ཏསྶ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠམིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར དཱརཀོ མཱཏུཝཙནཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ གཙྪཏི, ཏཾ མཱཏཱ ནིཝཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ‘‘ཙཎྜཱ ཏཾ མཧིཾསཱི ཨནུབནྡྷཏཱུ’’ཏི ཨཀྐོསི. ཨཐསྶ ཏཏྠེཝ ཨརཉྙེ མཧིཾསཱི ཨུཊྛཱསི. དཱརཀོ ‘‘ཡཾ མམ མཱཏཱ མུཁེན ཀཐེསི ཏཾ མཱ ཧོཏུ, ཡཾ ཙིཏྟེན ཙིནྟེསི ཏཾ ཧོཏཱུ’’ཏི སཙྩཀིརིཡམཀཱསི. མཧིཾསཱི ཏཏྠེཝ བདྡྷཱ ཝིཡ ཨཊྛཱསི. ཨེཝཾ མམྨཙྪེདཀོཔི པཡོགོ ཙིཏྟསཎྷཏཱཡ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ན ཧོཏི. མཱཏཱཔིཏརོ ཧི ཀདཱཙི པུཏྟཀེ ཨེཝམྤི ཝདནྟི ‘‘ཙོརཱ ཝོ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཀརོནྟཱུ’’ཏི, ཨུཔྤལཔཏྟམྤི ཙ ནེསཾ ཨུཔརི པཏནྟཾ ན ཨིཙྪནྟི. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ ཀདཱཙི ནིསྶིཏཀེ ཨེཝཾ ཝདནྟི ‘‘ཀིཾ ཨིམེ ཨཧིརིཀཱ ཨནོཏྟཔྤིནོ ཙརནྟི ནིདྡྷམཐ ནེ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ནེསཾ ཨཱགམཱདྷིགམསམྤཏྟིཾ ཨིཙྪནྟི. ཡཐཱ ཙ ཙིཏྟསཎྷཏཱཡ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ན ཧོཏི, ཨེཝཾ ཝཙནསཎྷཏཱཡ ཨཕརུསཱ ཝཱཙཱཔི ན ཧོཏི. ན ཧི མཱརཱཔེཏུཀཱམསྶ ‘‘ཨིམཾ སུཁཾ སཡཱཔེཐཱ’’ཏི ཝཙནཾ ཨཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཧོཏི. ཙིཏྟཕརུསཏཱཡ པནེསཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱཝ. སཱ ཡཾ སནྡྷཱཡ པཝཏྟིཏཱ, ཏསྶ ཨཔྤགུཎཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, མཧཱགུཎཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ ཏཡོ སམྦྷཱརཱ ཨཀྐོསིཏབྦོ པརོ, ཀུཔིཏཙིཏྟཾ, ཨཀྐོསནཱཏི.

ཨནཏྠཝིཉྙཱཔཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཨཀུསལཙེཏནཱ སམྥཔྤལཱཔོ. སོ ཨཱསེཝནམནྡཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཨཱསེཝནམཧནྟཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ དྭེ སམྦྷཱརཱ བྷཱརཏཡུདྡྷསཱིཏཱཧརཎཱདིནིརཏྠཀཀཐཱཔུརེཀྑཱརཏཱ, ཏཐཱརཱུཔཱིཀཐཱཀཐནནྟི.

ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, པརབྷཎྜཱབྷིམུཁཱི ཧུཏྭཱ ཏནྣིནྣཏཱཡ པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏ ཨིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ པརབྷཎྜཱབྷིཛ྄ཛྷཱཡནལཀྑཎཱ. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ ཙ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརབྷཎྜཾ, ཨཏྟནོ པརིཎཱམནཉྩ. པརབྷཎྜཝཏྠུཀེ ཧི ལོབྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ན པརིཎཱམེཏི.

ཧིཏསུཁཾ བྱཱཔཱདཡཏཱིཏི བྱཱཔཱདོ. སོ པརཝིནཱསཱཡ མནོཔདོསལཀྑཎོ, ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ མཧཱསཱཝཛྫོ ཙ. ཏསྶ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརསཏྟོ ཙ, ཏསྶ ཙ ཝིནཱསཙིནྟཱ. པརསཏྟཝཏྠུཀེ ཧི ཀོདྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ཨུཙྪིཛྫེཡྻ ཝིནསྶེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶ ཝིནཱསཾ ན ཙིནྟེཏི.

ཡཐཱབྷུཙྩགཧཎཱབྷཱཝེན མིཙྪཱ པསྶཏཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛི. སཱ ‘‘ནཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཔརཱིཏདསྶནལཀྑཎཱ. སམྥཔྤལཱཔོ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཨཔིཙ ཨནིཡཏཱ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, ནིཡཏཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ ཝཏྠུནོ ཙ གཧིཏཱཀཱརཝིཔརཱིཏཏཱ, ཡཐཱ ཙ ཏཾ གཎྷཱཏི, ཏཐཱབྷཱཝེན ཏསྶུཔཊྛཱནནྟི.

ཨིམེསཾ པན དསནྣཾ ཨཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ དྷམྨཏོ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱཏོ མཱུལཏོཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ དྷམྨཏོཏི ཨེཏེསུ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ, ཙེཏནཱདྷམྨཱཝ ཧོནྟི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱ.

ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ, མིཙྪཱདིཊྛི ཙཱཏི ཨིམེ ཨཊྛ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ ཧོནྟི, ནོ མཱུལཱནི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ཙ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི. བྱཱཔཱདོ དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱརམྨཎཏོ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ སཏྟཱརམྨཎཾ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎཾ ཝཱ. མིཙྪཱཙཱརོ ཕོཊྛབྦཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎོ. སཏྟཱརམྨཎོཏིཔི ཨེཀེ. མུསཱཝཱདོ སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཝཱ. ཏཐཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ སཏྟཱརམྨཎཱཝ. སམྥཔྤལཱཔོ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏཝསེན སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཝཱ, ཏཐཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ. བྱཱཔཱདོ སཏྟཱརམྨཎོཝ. མིཙྪཱདིཊྛི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎཱ.

ཝེདནཱཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ དུཀྑཝེདནོ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི རཱཛཱནོ ཙོརཾ དིསྭཱ ཧསམཱནཱཔི ‘‘གཙྪཐ ནཾ གྷཱཏེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, སནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ པན ནེསཾ དུཀྑསམྤཡུཏྟཱཝ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཏིཝེདནཾ. མིཙྪཱཙཱརོ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནོ, སནྣིཊྛཱཔཀཙིཏྟེ པན མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནོ ན ཧོཏི. མུསཱཝཱདོ ཏིཝེདནོ, ཏཐཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ དུཀྑཝེདནཱཝ. སམྥཔྤལཱཔོ ཏིཝེདནོ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནཱ, ཏཐཱ མིཙྪཱདིཊྛི. བྱཱཔཱདོ དུཀྑཝེདནོ.

མཱུལཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ དོསམོཧཝསེན དྭིམཱུལཀོ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ. མིཙྪཱཙཱརོ ལོབྷམོཧཝསེན. མུསཱཝཱདོ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ, ཏཐཱ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཙ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ དོསམོཧཝསེན. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ མོཧཝསེན ཨེཀམཱུལཱ, ཏཐཱ བྱཱཔཱདོ. མིཙྪཱདིཊྛི ལོབྷམོཧཝསེན དྭིམཱུལཱཏི.

ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལནྟིཨཱདཱིསུ ལུབྦྷཏཱིཏི ལོབྷོ. དུསྶཏཱིཏི དོསོ. མུཡ྄ཧཏཱིཏི མོཧོ. ཏེསུ ལོབྷོ སཡཉྩ ཨཀུསལོ སཱཝཛྫདུཀྑཝིཔཱཀཊྛེན, ཨིམེསཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨཀུསལཱནཾ ཀེསཉྩི སམྤཡུཏྟཔྤབྷཱཝཀཊྛེན ཀེསཉྩི ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡཊྛེན མཱུལནྟི ཨཀུསལམཱུལཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘རཏྟོ ཁོ ཨཱཝུསོ རཱགེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིནྣཙིཏྟོ པཱཎམྤི ཧནཏཱི’’ཏིཨཱདི. དོསམོཧཱནཾ ཨཀུསལམཱུལབྷཱཝེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ

པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལནྟིཨཱདཱིསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཡོ ཝུཏྟཏྠཱ ཨེཝ. ཝེརཾ མཎཏཱིཏི ཝེརམཎཱི, ཝེརཾ པཛཧཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིརམཏི ཝཱ ཨེཏཱཡ ཀརཎབྷཱུཏཱཡ, ཝིཀཱརསྶ ཝེཀཱརཾ ཀཏྭཱཔི ཝེརམཎཱི. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ བྱཉྫནཏོ ཝཎྞནཱ. ཨཏྠཏོ པན ཝེརམཎཱིཏི ཀུསལཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཝིརཏི. ཡཱ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམནྟསྶ, ཡཱ ཏསྨིཾ སམཡེ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཨཱརཏི ཝིརཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཀུསལཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཝིརཏི, སཱ བྷེདཏོ ཏིཝིདྷོ ཧོཏི སམྤཏྟཝིརཏི སམཱདཱནཝིརཏི སམུཙྪེདཝིརཏཱིཏི. ཏཏྠ ཨསམཱདིནྣསིཀྑཱཔདཱནཾ ཨཏྟནོ ཛཱཏིཝཡབཱཧུསཙྩཱདཱིནི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨཡུཏྟཾ ཨམྷཱཀཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱཏུ’’ནྟི སམྤཏྟཝཏྠུཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟཱནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝིརཏི སམྤཏྟཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ སཱིཧལ༹དཱིཔེ ཙཀྐནཨུཔཱསཀསྶ ཝིཡ.

ཏསྶ ཀིར དཧརཀཱལེཡེཝ མཱཏུཡཱ རོགོ ཨུཔྤཛྫི. ཝེཛྫེན ཙ ‘‘ཨལླསསམཾསཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏོ ཙཀྐནསྶ བྷཱཏཱ ‘‘གཙྪ ཏཱཏ ཁེཏྟཾ ཨཱཧིཎྜཱཧཱི’’ཏི ཙཀྐནཾ པེསེསི. སོ ཏཏྠ གཏོ. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཨེཀོ སསོ ཏརུཎསསྶཾ ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏོ ཧོཏི, སོ ཏཾ དིསྭཱ ཝེགེན དྷཱཝེནྟོ ཝལླིཡཱ བདྡྷོ ‘‘ཀིརི ཀིརཱི’’ཏི སདྡམཀཱསི. ཙཀྐནོ ཏེན སདྡེན གནྟྭཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཱཏུ བྷེསཛྫཾ ཀརོམཱི’’ཏི. པུན ཙིནྟེསི ‘‘ན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡྭཱཧཾ མཱཏུ ཛཱིཝིཏཀཱརཎཱ པརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ནཾ ‘‘གཙྪ ཨརཉྙེ སསེཧི སདྡྷིཾ ཏིཎོདཀཾ པརིབྷུཉྫཱ’’ཏི མུཉྩི. བྷཱཏརཱ ཙ ‘‘ཀིཾ ཏཱཏ སསོ ལདྡྷོ’’ཏི པུཙྪིཏོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. ཏཏོ ནཾ བྷཱཏཱ པརིབྷཱསི. སོ མཱཏུསནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཡཏོཧཾ ཛཱཏོ, ནཱབྷིཛཱནཱམི སཉྩིཙྩ པཱཎཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏཱ’’ཏི སཙྩཾ ཝཏྭཱ ཨདྷིཊྛཱསི. ཏཱཝདེཝསྶ མཱཏཱ ཨརོགཱ ཨཧོསི.

སམཱདིནྣསིཀྑཱཔདཱནཾ པན སིཀྑཱཔདསམཱདཱནེ ཙ ཏཏུཏྟརི ཙ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏམྤི པརིཙྩཛིཏྭཱ ཝཏྠུཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟཱནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝིརཏི སམཱདཱནཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ ཨུཏྟརཝཌྜྷམཱནཔབྦཏཝཱསཱིཨུཔཱསཀསྶ ཝིཡ.

སོ ཀིར ཨམྦརིཡཝིཧཱརཝཱསཱིཔིངྒལབུདྡྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ སནྟིཀེ སིཀྑཱཔདཱནི གཧེཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཀསྶཏི. ཨཐསྶ གོཎོ ནཊྛོ, སོ ཏཾ གཝེསནྟོ ཨུཏྟརཝཌྜྷམཱནཔབྦཏཾ ཨཱརུཧི, ཏཏྲ ནཾ མཧཱསཔྤོ ཨགྒཧེསི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམཱཡསྶ ཏིཁིཎཝཱསིཡཱ སཱིསཾ ཚིནྡཱམཱི’’ཏི. པུན ཙིནྟེསི ‘‘ན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡྭཱཧཾ བྷཱཝནཱིཡསྶ གརུནོ སནྟིཀེ སིཀྑཱཔདཾ གཧེཏྭཱ བྷིནྡེཡྻ’’ནྟི. ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཱམི, ན སིཀྑཱཔད’’ནྟི ཨཾསེ ཋཔིཏཾ ཏིཁིཎདཎྜཝཱསིཾ ཨརཉྙེ ཚཌྜེསི. ཏཱཝདེཝ ནཾ མཧཱཝཱལོ༹ མུཉྩིཏྭཱ ཨགམཱསཱིཏི.

ཨརིཡམགྒསམྤཡུཏྟཱ པན ཝིརཏི སམུཙྪེདཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡསྶཱ ཨུཔྤཏྟིཏོ པབྷུཏི ‘‘པཱཎཾ གྷཱཏེསྶཱམཱི’’ཏི ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. སཱ པནཱཡཾ ཝིརཏི ཀོསལླཔྤཝཏྟིཡཱ ཀུསལནྟི ཝུཏྟཱ. ཀུཙྪིཏསཡནཏོ ཝཱ ཀུསནྟི ལདྡྷཝོཧཱརཾ དུསྶཱིལྱཾ ལུནཱཏཱིཏིཔི ཀུསལཾ. ཀཏམཉྩཱཝུསོ ཀུསལནྟི ཨིམསྶ པན པཉྷསྶ ཨནནུརཱུཔཏྟཱ ཀུསལཱཏི ན ཝུཏྟཱ.

ཡཐཱ ཙ ཨཀུསལཱནཾ, ཨེཝཾ ཨིམེསམྤི ཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ དྷམྨཏོ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱཏོ མཱུལཏོཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ དྷམྨཏོཏི ཨེཏེསུ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཙེཏནཱཔི ཝཊྚནྟི, ཝིརཏིཡོཔི. ཨནྟེ ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱཝ.

ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ, ནོ མཱུལཱནི. ཨནྟེ ཏཡོ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ཙ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི. ཨབྱཱཔཱདོ ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ. སམྨཱདིཊྛི ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ ཨཱརམྨཎཱནེཝ ཨེཏེསཾ ཨཱརམྨཎཱནི, ཝཱིཏིཀྐམིཏབྦཏོཡེཝ ཧི ཝེརམཎཱི ནཱམ ཧོཏི. ཡཐཱ པན ནིབྦཱནཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཨེཝཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱདིཨཱརམྨཎཱཔེཏེ ཀམྨཔཐཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི དུསྶཱིལྱཱནི པཛཧནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེདནཱཏོཏི སབྦེ སུཁཝེདནཱ ཝཱ ཧོནྟི, མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནཱ ཝཱ. ཀུསལཾ པཏྭཱ ཧི དུཀྑཝེདནཱ ནཱམ ནཏྠི.

མཱུལཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཀམྨཔཐཱ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ ཨལོབྷཨདོསཨམོཧཝསེན ཏིམཱུལཱ ཧོནྟི. ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱ. ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཨེཀམཱུལཱ. ཨལོབྷོ པན ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ མཱུལཾ ན ཧོཏི, ཨབྱཱཔཱདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སམྨཱདིཊྛི ཨལོབྷཱདོསཝསེན དྭིམཱུལཱཝཱཏི.

ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལནྟིཨཱདཱིསུ ན ལོབྷོཏི ཨལོབྷོ, ལོབྷཔཊིཔཀྑསྶ དྷམྨསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨདོསཱམོཧེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེསུ ཨལོབྷོ སཡཉྩ ཀུསལཾ, ཨིམེསཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱིཨཱདཱིནཾ ཀུསལཱནཾ ཀེསཉྩི སམྤཡུཏྟཔྤབྷཱཝཀཊྛེན ཀེསཉྩི ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡཊྛེན མཱུལནྟི ཀུསལམཱུལཾ. ཨདོསཱམོཧཱནམྤི ཀུསལམཱུལབྷཱཝེ ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིདཱནི སབྦམྤི ཏཾ སངྑེཔེན ཙ ཝིཏྠཱརེན ཙ དེསིཏམཏྠཾ ནིགམེནྟོ ཡཏོ ཁོ ཨཱཝུསོཏིཨཱདིཨཔྤནཱཝཱརམཱཧ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཨཀུསལཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཝཾ ཡཐཱནིདྡིཊྛདསཱཀུསལཀམྨཔཐཝསེན ཨཀུསལཾ པཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཨཀུསལམཱུལནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨེཀེན ནཡེན ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནིཀསྶ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི. ཀཐཾ? ཨེཏྠ ཧི ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཙ ཀུསལཀམྨཔཐཱ ཙ དུཀྑསཙྩཾ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཙ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཉྩཱཏི ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ ནིཔྤརིཡཱཡེན སམུདཡསཙྩཾ. པརིཡཱཡེན པན སབྦེཔི ཀམྨཔཐཱ དུཀྑསཙྩཾ. སབྦཱནི ཀུསལཱཀུསལམཱུལཱནི སམུདཡསཙྩཾ. ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ. དུཀྑཾ པརིཛཱནནྟོ སམུདཡཾ པཛཧམཱནོ ནིརོདྷཾ པཛཱནནྟོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩནྟི ཨིཏི དྭེ སཙྩཱནི སརཱུཔེན ཝུཏྟཱནི, དྭེ ཨཱཝཏྟཧཱརཝསེན ཝེདིཏབྦཱནི.

སོ སབྦསོ རཱགཱནུསཡཾ པཧཱཡཱཏི སོ ཨེཝཾ ཨཀུསལཱདཱིནི པཛཱནནྟོ སབྦཱཀཱརེན རཱགཱནུསཡཾ པཛཧིཏྭཱ. པཊིགྷཱནུསཡཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱཏི པཊིགྷཱནུསཡཉྩ སབྦཱཀཱརེནེཝ ནཱིཧརིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨནཱགཱམིམགྒོ ཀཐིཏོ. ཨསྨཱིཏི དིཊྛིམཱནཱནུསཡཾ སམཱུཧནིཏྭཱཏི པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨནཝཀཱརཱིཀརིཏྭཱ ‘‘ཨསྨཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སམཱུཧགྒཧཎཱཀཱརེན པཝཏྟཾ དིཊྛིམཱནཱནུསཡཾ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ.

ཏཏྠ དིཊྛིམཱནཱནུསཡནྟི དིཊྛིསདིསཾ མཱནཱནུསཡནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཉྷི མཱནཱནུསཡོ ཨསྨཱིཏི པཝཏྟཏྟཱ དིཊྛིསདིསོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཨིམཉྩ ཨསྨིམཱནཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིཉྙཱཏུཀཱམེན ཁནྡྷིཡཝགྒེ ཁེམཀསུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༣.༨༩) ཨོལོཀེཏབྦནྟི.

ཨཝིཛྫཾ པཧཱཡཱཏི ཝཊྚམཱུལཾ ཨཝིཛྫཾ པཛཧིཏྭཱ. ཝིཛྫཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱཏི ཏསྶཱ ཨཝིཛྫཱཡ སམུགྒྷཱཊིཀཾ ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨརཧཏྟམགྒོ ཀཐིཏོ. དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱིཏི ཨསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཙྪེདཀརོ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཁོ, ཨཱཝུསོཏི དེསནཾ ནིཡྻཱཏེཏི, ཨིམཱཡ ཀམྨཔཐདེསནཱཡ ཝུཏྟམནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷཝསེནཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེཝཾ ཨནཱགཱམིམགྒཨརཧཏྟམགྒེཧི དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

ཀུསལཀམྨཔཐཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཧཱརཝཱརཝཎྞནཱ

༩༠. སཱདྷཱཝུསོཏི ཁོ…པེ… ཨཱགཏོ ཨིམཾ སདྡྷམྨནྟི ཨེཝཾ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཀུསལཱཀུསལམུཁེན ཙཏུསཙྩདེསནཾ སུཏྭཱ ཏཾ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱསིཏཾ ‘‘སཱདྷཱཝུསོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཝཙནེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨིམསྶེཝ ཝཙནསྶ སམུཊྛཱཔཀེན ཙིཏྟེན ཨནུམོདིཏྭཱ ཝཙསཱ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཙེཏསཱ སམྤིཡཱཡིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཐེརོ ནཱནཔྤཀཱརེན ཙཏུསཙྩདེསནཾ དེསེཏུཾ པཊིབལོ, ཡཐཱཧ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ, བྷིཀྑཝེ, པཧོཏི ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི ཝིཏྠཱརེན ཨཱཙིཀྑིཏུཾ དེསེཏུ’’ནྟི ཡསྨཱ ཝཱ ཨུཏྟརིམྤི དེསེཏུཀཱམོཝ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཁོ’’ཏི ཨཝཙ, ཏསྨཱ ཨཔརེནཔི ནཡེན སཙྩདེསནཾ སོཏུཀཱམཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨུཏྟརིཾ པཉྷཾ ཨཔུཙྪིཾསུ. ཏེན སཡམེཝ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫིཏཔཉྷཏོ ཨུཏྟརིཾ སིཡཱ ཁོ པནཱཝུསོ, ཨཉྙོཔི པརིཡཱཡོ བྷཝེཡྻ ཨཉྙམྤི ཀཱརཎནྟི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཉྙཾ ཨཏིརེཀཾ པཉྷཾ པུཙྪིཾསུ, པུརིམཔཉྷསྶ ཝཱ ཨུཔརིབྷཱགེ པུཙྪིཾསཱུཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ནེསཾ བྱཱཀརམཱནོ ཐེརོ སིཡཱ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠཱཡཾ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ, ཨཱཧཱརནྟི པཙྩཡཾ. པཙྩཡོ ཧི ཨཱཧརཏི ཨཏྟནོ ཕལཾ, ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཧཱརོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནནྟིཨཱདཱིསུ བྷཱུཏཱཏི སཉྫཱཏཱ, ནིབྦཏྟཱ. སམྦྷཝེསཱིནནྟི ཡེ སམྦྷཝཾ ཛཱཏིཾ ནིབྦཏྟིཾ ཨེསནྟི གཝེསནྟི. ཏཏྠ ཙཏཱུསུ ཡོནཱིསུ ཨཎྜཛཛལཱབུཛཱ སཏྟཱ ཡཱཝ ཨཎྜཀོསཾ ཝཏྠིཀོསཉྩ ན བྷིནྡནྟི, ཏཱཝ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ. ཨཎྜཀོསཾ ཝཏྠིཀོསཉྩ བྷིནྡིཏྭཱ བཧི ནིཀྑནྟཱ བྷཱུཏཱ ནཱམ. སཾསེདཛཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཙ པཋམཙིཏྟཀྑཎེ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ. དུཏིཡཙིཏྟཀྑཎཏོ པབྷུཏི བྷཱུཏཱ ནཱམ. ཡེན ཡེན ཝཱ ཨིརིཡཱཔཐེན ཛཱཡནྟི, ཡཱཝ ཏེ ཏཏོ ཨཉྙཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ. ཏཏོ པརཾ བྷཱུཏཱ ནཱམ.

ཨཐ ཝཱ བྷཱུཏཱཏི ཛཱཏཱ ཨབྷིནིབྦཏྟཱ, ཡེ བྷཱུཏཱཡེཝ ན པུན བྷཝིསྶནྟཱིཏི སངྑྱཾ གཙྪནྟི, ཏེསཾ ཁཱིཎཱསཝཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སམྦྷཝམེསནྟཱིཏི སམྦྷཝེསིནོ. ཨཔྤཧཱིནབྷཝསཾཡོཛནཏྟཱ ཨཱཡཏིམྤི སམྦྷཝཾ ཨེསནྟཱནཾ སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི སབྦསཏྟེ པརིཡཱདིཡཏི. ཝཱསདྡོ ཙེཏྠ སམྤིཎྜནཏྠོ, ཏསྨཱ བྷཱུཏཱནཉྩ སམྦྷཝེསཱིནཉྩཱཏི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཋིཏིཡཱཏི ཋིཏཏྠཾ. ཨནུགྒཧཱཡཱཏི ཨནུགྒཧཏྠཾ ཨུཔཀཱརཏྠཾ. ཝཙནབྷེདོ ཙེས, ཨཏྠོ པན དྭིནྣམྤི པདཱནཾ ཨེཀོཡེཝ. ཨཐ ཝཱ ཋིཏིཡཱཏི ཏསྶ ཏསྶ སཏྟསྶ ཨུཔྤནྣདྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤབནྡྷཝསེན ཨཝིཙྪེདཱཡ. ཨནུགྒཧཱཡཱཏི ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ. ཨུབྷོཔི ཙེཏཱནི བྷཱུཏཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཙེཝ ཨནུགྒཧཱཡ ཙ. སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཋིཏིཡཱ ཙེཝ ཨནུགྒཧཱཡ ཙཱཏི ཨེཝཾ ཨུབྷཡཏྠ དཊྛབྦཱནི. ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོཏི ཀབལ༹ཾ ཀཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦཏོ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ, ཨོདནཀུམྨཱསཱདིཝཏྠུཀཱཡ ཨོཛཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨོལཱ༹རིཀོ ཝཱ སུཁུམོ ཝཱཏི ཝཏྠུཨོལཱ༹རིཀཏཱཡ ཨོལཱ༹རིཀོ, ཝཏྠུསུཁུམཏཱཡ སུཁུམོ. སབྷཱཝེན པན སུཁུམརཱུཔཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོཝ ཧོཏི. སཱཔི ཙསྶ ཝཏྠུཏོ ཨོལཱ༹རིཀཏཱ སུཁུམཏཱ ཙ ཨུཔཱདཱཡུཔཱདཱཡ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀུམྦྷཱིལཱནཉྷི ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ མོརཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཀུམྦྷཱིལཱ ཀིར པཱསཱཎེ གིལནྟི. ཏེ ཙ ནེསཾ ཀུཙྪིཔྤཏྟཱཝ ཝིལཱིཡནྟི. མོརཱ སཔྤཝིཙྪིཀཱདིཔཱཎེ ཁཱདནྟི. མོརཱནཾ པན ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏརཙྪཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཀིར ཏིཝསྶཚཌྜིཏཱནི ཝིསཱཎཱནི ཙེཝ ཨཊྛཱིནི ཙ ཁཱདནྟི. ཏཱནི ཙ ནེསཾ ཁེལེ༹ན ཏེམིཏམཏྟེནེཝ ཀནྡམཱུལཾ ཝིཡ མུདུཀཱནི ཧོནྟི. ཏརཙྪཱནམྤི ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ ཧཏྠཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེཔི ནཱནཱརུཀྑསཱཁཱཡོ ཁཱདནྟི. ཧཏྠཱིནཾ ཨཱཧཱརཏོ གཝཡགོཀཎྞམིགཱདཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཀིར ནིསྶཱརཱནི ནཱནཱརུཀྑཔཎྞཱདཱིནི ཁཱདནྟི. ཏེསམྤི ཨཱཧཱརཏོ གུནྣཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཨལླསུཀྑཏིཎཱནི ཁཱདནྟི. ཏེསཾ ཨཱཧཱརཏོ སསཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. སསཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ སཀུཎཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. སཀུཎཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ པཙྩནྟཝཱསཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. པཙྩནྟཝཱསཱིནཾ ཨཱཧཱརཏོ གཱམབྷོཛཀཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. གཱམབྷོཛཀཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེསམྤི ཨཱཧཱརཏོ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཱཧཱརཏོ བྷུམྨདེཝཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. བྷུམྨདེཝཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཨེཝཾ ཡཱཝ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ ཨཱཧཱརོ ཝིཏྠཱརེཏབྦོ, ཏེསཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོཏྭེཝ ནིཊྛཾ པཏྟོ.

ཨེཏྠ ཙ ཨོལཱ༹རིཀེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨོཛཱ པརིཏྟཱ ཧོཏི དུབྦལཱ, སུཁུམེ བལཝཏཱི. ཏཐཱ ཧི ཨེཀཔཏྟཔཱུརམྤི ཡཱགུཾ པཱིཝཏོ མུཧུཏྟེནེཝ ཛིགྷཙྪིཏོ ཧོཏི, ཡཾཀཉྩིདེཝ ཁཱདིཏུཀཱམོ. སཔྤིཾ པན པསཊམཏྟཾ པིཝིཏྭཱ དིཝསཾ ཨབྷོཏྟུཀཱམོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝཏྠུ པརིསྶམཾ ཝིནོདེཏི, ན པན སཀྐོཏི པཱལེཏུཾ. ཨོཛཱ པཱལེཏི, ན སཀྐོཏི པརིསྶམཾ ཝིནོདེཏུཾ. དྭེ པན ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པརིསྶམཉྩེཝ ཝིནོདེནྟི པཱལེནྟི ཙཱཏི.

ཕསྶོ དུཏིཡོཏི ཙཀྑུསམྥསྶཱདི ཚབྦིདྷོཔི ཕསྶོ. ཨེཏེསུ ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ དུཏིཡོ ཨཱཧཱརོཏི ཝེདིཏབྦོ. དེསནཱནཡོ ཨེཝ ཙེས. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེན དུཏིཡོ ཝཱ ཏཏིཡོ ཝཱཏི ཨིདམེཏྠ ན གཝེསིཏབྦཾ. མནོསཉྩེཏནཱཏི ཙེཏནཱ ཨེཝ ཝུཙྩཏི. ཝིཉྙཱཎནྟི ཡཾཀིཉྩི ཙིཏྟཾ.

ཨེཏྠཱཧ, ཡདི པཙྩཡཊྛོ ཨཱཧཱརཊྛོ, ཨཐ ཀསྨཱ ཨཉྙེསུཔི སཏྟཱནཾ པཙྩཡེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ ཨིམེཡེཝ ཙཏྟཱརོ ཝུཏྟཱཏི? ཝུཙྩཏེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀསནྟཏིཡཱ ཝིསེསཔཙྩཡཏྟཱ. ཝིསེསཔཙྩཡོ ཧི ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརབྷཀྑཱནཾ སཏྟཱནཾ རཱུཔཀཱཡསྶ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ. ནཱམཀཱཡེ ཝེདནཱཡ ཕསྶོ, ཝིཉྙཱཎསྶ མནོསཉྩེཏནཱ, ནཱམརཱུཔསྶ ཝིཉྙཱཎཾ. ཡཐཱཧ –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ ཀཱཡོ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀོ, ཨཱཧཱརཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏི, ཨནཱཧཱརོ ནོ ཏིཊྛཏི. ཏཐཱ ཕསྶཔཙྩཡཱ ཝེདནཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔ’’ནྟི.

ཀོ པནེཏྠ ཨཱཧཱརོ, ཀིཾ ཨཱཧརཏཱིཏི? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཱནི ཨཱཧརཏི. ཕསྶཱཧཱརོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ, མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ, ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔནྟི.

ཀཐཾ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཏཱཝ མུཁེ ཋཔིཏམཏྟོཡེཝ ཨཊྛ རཱུཔཱནི སམུཊྛཱཔེཏི. དནྟཝིཙུཎྞིཏཾ པན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡམཱནཾ ཨེཀེཀཾ སིཏྠཾ ཨཊྛཊྛ རཱུཔཱནི སམུཊྛཱཔེཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཱནི ཨཱཧརཏི.

ཕསྶཱཧཱརོ པན སུཁཝེདནིཡོ ཕསྶོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ སུཁཝེདནཾ ཨཱཧརཏི, ཏཐཱ དུཀྑཝེདནིཡོ དུཀྑཾ, ཨདུཀྑམསུཁཝེདནིཡོ ཨདུཀྑམསུཁནྟི ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཕསྶཱཧཱརོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཨཱཧརཏི.

མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཀཱམབྷཝཱུཔགཾ ཀམྨཾ ཀཱམབྷཝཾ ཨཱཧརཏི, རཱུཔཱརཱུཔབྷཝཱུཔགཱནི ཏཾ ཏཾ བྷཝཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ ཨཱཧརཏི.

ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པན ཡེ ཙ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཏཾསམྤཡུཏྟཀཱ ཏཡོ ཁནྡྷཱ, ཡཱནི ཙ ཏིསནྟཏིཝསེན ཏིཾསརཱུཔཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, སཧཛཱཏཱདིཔཙྩཡནཡེན ཏཱནི ཨཱཧརཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ ཨཱཧརཏཱིཏི.

ཨེཏྠ ཙ མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ ཨཱཧརཏཱིཏི སཱསཝཱ ཀུསལཱཀུསལཙེཏནཱཝ ཝུཏྟཱ. ཝིཉྙཱཎཾ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ ཨཱཧརཏཱིཏི པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨཝིསེསེན པན ཏཾསམྤཡུཏྟཏཾསམུཊྛཱནདྷམྨཱནཾ ཨཱཧརཎཏོ པེཏེ ཨཱཧཱརཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏེསུ ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི. ཕསྶོ ཕུསནྟོཡེཝ, མནོསཉྩེཏནཱ ཨཱཡཱུཧམཱནཱཝ. ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཛཱནནྟམེཝ.

ཀཐཾ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཧི ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོཡེཝ ཀཱཡཊྛཔནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. ཀམྨཛནིཏོཔི ཧི ཨཡཾ ཀཱཡོ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེན ཨུཔཏྠམྦྷིཏོ དསཔི ཝསྶཱནི ཝསྶསཏམྤི ཡཱཝ ཨཱཡུཔརིམཱཎཾ ཏིཊྛཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ མཱཏུཡཱ ཛནིཏོཔི དཱརཀོ དྷཱཏིཡཱ ཐཉྙཱདཱིནི པཱཡེཏྭཱ པོསིཡམཱནོཝ ཙིརཾ ཏིཊྛཏི, ཡཐཱ ཙུཔཏྠམྦྷེན ཨུཔཏྠམྦྷིཏགེཧཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡཐཱ མཧཱརཱཛ གེཧེ པཏནྟེ ཨཉྙེན དཱརུནཱ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟི, ཨཉྙེན དཱརུནཱ ཨུཔཏྠམྦྷིཏཾ སནྟཾ ཨེཝཾ ཏཾ གེཧཾ ན པཏཏི, ཨེཝམེཝ ཁོ མཧཱརཱཛ ཨཡཾ ཀཱཡོ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀོ, ཨཱཧཱརཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི. ཨེཝཾ སཱདྷེནྟོཔི ཙ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ དྭིནྣཾ རཱུཔསནྟཏཱིནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནསྶ ཙ ཨུཔཱདིནྣསྶ ཙ. ཀམྨཛཱནཾ ཨནུཔཱལཀོ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནཱནཾ ཛནཀོ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི.

ཕསྶོ པན སུཁཱདིཝཏྠུབྷཱུཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཕུསནྟོཡེཝ སུཁཱདིཝེདནཱཔཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. མནོསཉྩེཏནཱ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཝསེན ཨཱཡཱུཧམཱནཱཡེཝ བྷཝམཱུལནིཔྥཱདནཏོ སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཛཱནནྟམེཝ ནཱམརཱུཔཔྤཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི.

ཨེཝཾ ཨུཔཏྠམྦྷནཱདིཝསེན ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནེསུ པནེཏེསུ ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི དཊྛབྦཱནི. སེཡྻཐིདཾ, ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིཡེཝ བྷཡཾ, ཕསྶེ ཨུཔགམནམེཝ, མནོསཉྩེཏནཱཡ ཨཱཡཱུཧནམེཝ, ཝིཉྙཱཎེ ཨབྷིནིཔཱཏོཡེཝ བྷཡནྟི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ཧི ནིཀནྟིཾ ཀཏྭཱ སཱིཏཱདཱིནཾ པུརེཀྑཏཱ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཏྠཱཡ མུདྡཱགཎནཱདིཀམྨཱནི ཀརོནྟཱ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪནྟི. ཨེཀཙྩེ ཙ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝེཛྫཀམྨཱདིཀཱཡ ཨནེསནཱཡ ཨཱཧཱརཾ པརིཡེསནྟཱ དིཊྛེཔི དྷམྨེ གཱརཡ྄ཧཱ ཧོནྟི. སམྤརཱཡེཔི ཏསྶ སངྒྷཱཊིཔི ཨཱདིཏྟཱ སམྤཛྫལིཏཱཏིཨཱདིནཱ ལཀྑཎསཾཡུཏྟེ ཝུཏྟནཡེན སམཎཔེཏཱ ཧོནྟི. ཨིམིནཱཝ ཏཱཝ ཀཱརཎེན ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིཡེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཱ.

ཕསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟཱཔི ཕསྶསྶཱདིནོ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏེསུ དཱརཱདཱིསུ བྷཎྜེསུ ཨཔརཛ྄ཛྷནྟི. ཏེ སཧ བྷཎྜེན བྷཎྜསཱམིཀཱ གཧེཏྭཱ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ སངྐཱརཀཱུཊེསུ ཚཌྜེནྟི. རཉྙོ ཝཱ ནིཡྻཱཏེནྟི. ཏཏོ ནེ རཱཛཱ ཝིཝིདྷཱ ཀམྨཀཱརཎཱ ཀཱརཱཔེཏི. ཀཱཡསྶ ཙ བྷེདཱ དུགྒཏི ནེསཾ པཱཊིཀངྑཱ ཧོཏི. ཨིཏི ཕསྶསྶཱདམཱུལཀཾ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི སམྤརཱཡིཀམྤི བྷཡཾ སབྦམཱགཏམེཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཕསྶཱཧཱརེ ཨུཔགམནམེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱཡཱུཧནེནེཝ པན ཏམྨཱུལཀཾ ཏཱིསུ བྷཝེསུ བྷཡཾ སབྦམཱགཏཾཡེཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན མནོསཉྩེཏནཱཧཱརེ ཨཱཡཱུཧནམེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཉྩ ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཨབྷིནིཔཏཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ གཧེཏྭཱཝ ནིབྦཏྟཏི, ཏསྨིཉྩ ནིབྦཏྟེ སབྦབྷཡཱནི ནིབྦཏྟཱནིཡེཝ ཧོནྟི, ཏམྨཱུལཀཏྟཱཏི, ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཝིཉྙཱཎཱཧཱརེ ཨབྷིནིཔཱཏོཡེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ སབྷཡེསུ པན ཨིམེསུ ཨཱཧཱརེསུ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དྭེ ཛཱཡམྤཏིཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༢.༦༣) ནཡེན པུཏྟམཾསཱུཔམཾ དེསེསི. ཕསྶཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, གཱཝཱི ནིཙྩམྨཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམཾ དེསེསི. མནོསཉྩེཏནཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒཱརཀཱསཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཾ དེསེསི. ཝིཉྙཱཎཱཧཱརེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཙོརཾ ཨཱགུཙཱརི’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན སཏྟིསཏཱཧཏཱུཔམཾ དེསེསི.

ཏཏྲཱཡཾ བྷཱུཏམཏྠཾ ཀཏྭཱ སངྑེཔཏོ ཨཏྠཡོཛནཱ, དྭེ ཀིར ཛཱཡམྤཏིཀཱ པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ པརིཏྟེན པཱཐེཡྻེན ཡོཛནསཏིཀཾ ཀནྟཱརམགྒཾ པཊིཔཛྫིཾསུ. ཏེསཾ པཉྙཱས ཡོཛནཱནི གནྟྭཱ པཱཐེཡྻཾ ནིཊྛཱསི. ཏེ ཁུཔྤིཔཱསཱཏུརཱ ཝིརལ༹ཙྪཱཡཱཡཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཏོ པུརིསོ བྷརིཡཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ ཨིཏོ སམནྟཱ པཉྙཱས ཡོཛནཱནི གཱམོ ཝཱ ནིགམོ ཝཱ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡཾ ཏཾ པུརིསེན ཀཱཏབྦཾ བཧུམྤི ཀསིགོརཀྑཱདིཀམྨཾ, ན དཱནི སཀྐཱ ཏཾ མཡཱ ཀཱཏུཾ, ཨེཧི མཾ མཱརེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ པཱཐེཡྻཾ ཀཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱཧཱི’’ཏི. སཱཔི ཨཱཧ ‘‘སཱམི མཡཱ དཱནི ཡཾ ཏཾ ཨིཏྠིཡཱ ཀཱཏབྦཾ བཧུམྤི སུཏྟཀནྟནཱདིཀམྨཾ, ཏཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨེཧི མཾ མཱརེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ པཱཐེཡྻཾ ཀཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱཧཱི’’ཏི. ཏཏོ སོ ཏཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ མཱཏུགཱམམརཎེན དྭིནྣཾ མརཎཾ པཉྙཱཡཏི. ན ཧི མནྡོ ཀུམཱརོ མཱཏརཾ ཝིནཱ ཛཱིཝིཏུཾ སཀྐོཏི. ཡདི པན མཡཾ ཛཱིཝཱམ, པུན དཱརཀཾ ལབྷེཡྻཱམ, ཧནྡ དཱནི པུཏྟཀཾ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ གཧེཏྭཱ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱམཱ’’ཏི.

ཏཏོ མཱཏཱ པུཏྟམཱཧ ‘‘ཏཱཏ པིཏུ སནྟིཀཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི. སོ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ པིཏཱ ‘‘མཡཱ པུཏྟཀཾ པོསེསྶཱམཱིཏི ཀསིགོརཀྑཱདཱིཧི ཨནཔྤཀཾ དུཀྑམནུབྷཱུཏཾ, ན སཀྐོམི པུཏྟཾ མཱརེཏུཾ, ཏྭཾཡེཝ ཏཝ པུཏྟཀཾ མཱརེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ མཱཏུསནྟིཀམེཝ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ མཱཏཱཔི ‘‘མཡཱ པུཏྟཾ པཏྠེནྟིཡཱ གོཝཏཀུཀྐུརཝཏདེཝཏཱཡཱཙནཱདཱིཧིཔི ཏཱཝ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཱུཏཾ, ཀོ པན ཝཱདོ ཀུཙྪིནཱ པརིཧརནྟིཡཱ? ན སཀྐཱཧཾ པུཏྟཾ མཱརེཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ པིཏུསནྟིཀཾཡེཝ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སོ དྭིནྣཾ ཨནྟརཱ གཙྪནྟོཡེཝ མཏོ. ཏེ ཏཾ དིསྭཱ པརིདེཝིཏྭཱ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ མཾསཱནི གཧེཏྭཱ ཁཱདནྟཱ པཀྐམིཾསུ. ཏེསཾ སོ པུཏྟམཾསཱཧཱརོ ནཝཧི ཀཱརཎེཧི པཊིཀུལཏྟཱ ནེཝ དཝཱཡ ཧོཏི, ན མདཱཡ ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡ, ཀེཝལཾ ཀནྟཱརནིཏྠརཎཏྠཱཡེཝ ཧོཏི.

ཀཏམེཧི ནཝཧི ཀཱརཎེཧི པཊིཀཱུལོཏི ཙེ? སཛཱཏིམཾསཏཱཡ ཉཱཏིམཾསཏཱཡ པུཏྟམཾསཏཱཡ པིཡཔུཏྟམཾསཏཱཡ ཏརུཎམཾསཏཱཡ ཨཱམཀམཾསཏཱཡ ཨགོརསམཾསཏཱཡ ཨལོཎཏཱཡ ཨདྷཱུཔིཏཏཱཡཱཏི. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརཾ ཨེཝཾ པུཏྟམཾསསདིསཾ པསྶཏི, སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི. ཨཡཾ ཏཱཝ པུཏྟམཾསཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམཱཡཾ པན ཡཐཱ སཱ གཱཝཱི གཱིཝཏོ ཡཱཝ ཁུརཱ, ཏཱཝ ཙམྨཾ ཨུདྡཱལེཏྭཱ མུཏྟཱ ཡཾ ཡདེཝ ནིསྶཱཡ ཏིཊྛཏི, ཏཏྠ པཱཎཀེཧི ཁཛྫམཱནཱ དུཀྑསྶེཝཱདྷིཀརཎཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཕསྶོཔི ཡཾ ཡདེཝ ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ ཏིཊྛཏི, ཏཾཏཾཝཏྠཱརམྨཎསམྦྷཝསྶ ཝེདཡིཏདུཀྑསྶ ཨདྷིཀརཎམེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ ཕསྶཱཧཱརཾ ཨེཝཾ ནིཙྩམྨགཱཝིསདིསཾ པསྶཏི, སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི, ཨཡཾ ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱཡཾ པན ཡཐཱ སཱ ཨངྒཱརཀཱསུ, ཨེཝཾ མཧཱཔརིལཱ༹ཧཊྛེན ཏཡོ བྷཝཱ. ཡཐཱ ནཱནཱབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཨུཔཀཌྜྷཀཱ དྭེ པུརིསཱ, ཨེཝཾ བྷཝེསུ ཨུཔཀཌྜྷནཊྛེན མནོསཉྩེཏནཱ. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ མནོསཉྩེཏནཱཧཱརཾ ཨེཝཾ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔཀཌྜྷཀཔུརིསསདིསཾ པསྶཏི, སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི, ཨཡཾ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

སཏྟིསཏཱཧཏཱུཔམཱཡཾ པན ཡེན སོ པུརིསོ པུབྦཎྷསམཡེ སཏྟིསཏེན ཧཉྙཏི, ཏམསྶ སརཱིརེ ཝཎམུཁསཏཾ ཀཏྭཱ ཨནྟརཱ ཨཊྛཏྭཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེཡེཝ པཏཏི, ཨེཝཾ ཨིཏརཱནི དྭེ སཏྟིསཏཱནི, ཨེཝམསྶ པཏིཏོཀཱསེ ཨཔཏིཏྭཱ ཨཔཏིཏྭཱ གཏཱཧི སཏྟཱིཧི སབྦསརཱིརཾ ཚིདྡཱཝཚིདྡམེཝ ཧོཏི, ཏསྶ ཨེཀཝཎམུཁེཔི ཨུཔྤནྣསྶ དུཀྑསྶ པམཱཎཾ ནཏྠི, ཀོ པན ཝཱདོ ཏཱིསུ ཝཎམུཁསཏེསུ? ཏཏྠ སཏྟིནིཔཱཏཀཱལོ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎནིབྦཏྟཀཱལོ. ཝཎམུཁཛནནཾ ཝིཡ ཁནྡྷཛནནཾ. ཝཎམུཁེསུ དུཀྑཝེདནུཔྤཱདོ ཝིཡ ཛཱཏེསུ ཁནྡྷེསུ ཝཊྚམཱུལཀནཱནཱཝིདྷདུཀྑུཔྤཱདོ. ཨཔརོ ནཡོ, ཨཱགུཙཱརཱི པུརིསོ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ. ཏསྶ སཏྟིགྷཱཏེཧི ཨུཔྤནྣཝཎམུཁཱནི ཝིཡ ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔཾ. ཝཎམུཁཔཙྩཡཱ ཏསྶ པུརིསསྶ ཀཀྑལ༹དུཀྑུཔྤཱདོ ཝིཡ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎསྶ དྭཏྟིཾསཀམྨཀཱརཎཨཊྛནཝུཏིརོགཱདིཝསེན ནཱནཔྤཀཱརཀདུཀྑུཔྤཱདོ དཊྛབྦོ. ཏསྨཱ ཡོ བྷིཀྑུ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཾ ཨེཝཾ སཏྟིསཏཱཧཏསདིསཾ པསྶཏི. སོ ཏཏྠ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡཏི, ཨཡཾ སཏྟིསཏཱཧཏཱུཔམཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ.

སོ ཨེཝཾ ཨིམེསུ ཨཱཧཱརེསུ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡནྟོ ཙཏྟཱརོཔི ཨཱཧཱརེ པརིཛཱནཱཏི, ཡེསུ པརིཉྙཱཏེསུ སབྦམྤི པརིཉྙཱཏཾ ཝཏྠུ པརིཉྙཱཏམེཝ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘ཀབལཱི༹ཀཱརེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏི. པཉྩཀཱམགུཎིཀེ རཱགེ པརིཉྙཱཏེ ནཏྠི ཏཾ སཾཡོཛནཾ, ཡེན སཾཡོཛནེན སཾཡུཏྟོ ཨརིཡསཱཝཀོ པུན ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགཙྪེཡྻ. ཕསྶེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ ཏིསྶོ ཝེདནཱ པརིཉྙཱཏཱ ཧོནྟི. ཏཱིསུ ཝེདནཱསུ པརིཉྙཱཏཱསུ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ནཏྠི ཀིཉྩི ཨུཏྟརིཀརཎཱིཡནྟི ཝདཱམི. མནོསཉྩེཏནཱཡ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ ཏིསྶོ ཏཎྷཱ པརིཉྙཱཏཱ ཧོནྟི. ཏཱིསུ ཏཎྷཱསུ པརིཉྙཱཏཱསུ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ནཏྠི ཀིཉྩི ཨུཏྟརིཀརཎཱིཡནྟི ཝདཱམི. ཝིཉྙཱཎེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ ནཱམརཱུཔཾ པརིཉྙཱཏཾ ཧོཏི. ནཱམརཱུཔེ པརིཉྙཱཏེ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ནཏྠི ཀིཉྩི ཨུཏྟརིཀརཎཱིཡནྟི ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༦༣).

ཏཎྷཱསམུདཡཱ ཨཱཧཱརསམུདཡོཏི པུརིམཏཎྷཱསམུདཡཱ པཊིསནྡྷིཀཱནཾ ཨཱཧཱརཱནཾ སམུདཡོ ནིབྦཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཐཾ? པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཧི ཏིསནྟཏིཝསེན ཨུཔྤནྣསམཏིཾསརཱུཔབྦྷནྟརེ ཛཱཏཱ ཨོཛཱ ཨཏྠི. ཨཡཾ ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟོ ཨུཔཱདིནྣཀཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ. པཊིསནྡྷིཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ པན ཕསྶཙེཏནཱ སཡཉྩ ཙིཏྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམེ ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟཱ ཨུཔཱདིནྣཀཕསྶམནོསཉྩེཏནཱ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཱཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ པུརིམཏཎྷཱསམུདཡཱ པཊིསནྡྷིཀཱནཾ ཨཱཧཱརཱནཾ སམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨཱ པནིདྷ ཨུཔཱདིནྣཀཱཔི ཨནུཔཱདིནྣཀཱཔི ཨཱཧཱརཱ མིསྶེཏྭཱ ཀཐིཏཱ, ཏསྨཱ ཨནུཔཱདིནྣཀཱནམྤི ཨེཝཾ ཏཎྷཱསམུདཡཱ ཨཱཧཱརསམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཊྛལོབྷསཧགཏཙིཏྟསམུཊྛིཏེསུ ཧི རཱུཔེསུ ཨོཛཱ ཨཏྠི, ཨཡཾ སཧཛཱཏཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟོ ཨནུཔཱདིནྣཀཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ. ལོབྷསཧགཏཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ པན ཕསྶཙེཏནཱ སཡཉྩ ཙིཏྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམེ ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟཱ ཨནུཔཱདིནྣཀཕསྶམནོསཉྩེཏནཱ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཱཏི.

ཏཎྷཱནིརོདྷཱ ཨཱཧཱརནིརོདྷོཏི ཨིམིསྶཱ ཨུཔཱདིནྣཀཱནཉྩ ཨནུཔཱདིནྣཀཱནཉྩ ཨཱཧཱརཱནཾ པཙྩཡབྷཱུཏཱཡ ཏཎྷཱཡ ནིརོདྷེན ཨཱཧཱརནིརོདྷོ པཉྙཱཡཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཨིདྷ ཙཏྟཱརིཔི སཙྩཱནི སརཱུཔེནེཝ ཝུཏྟཱནི. ཡཐཱ ཙ ཨིདྷ, ཨེཝཾ ཨིཏོ ཨུཏྟརིམྤི སབྦཝཱརེསཱུཏི. ཏསྨཱ སབྦཏྠ ཨསམྨུཡ྄ཧནྟེན སཙྩཱནི ཨུདྡྷརིཏབྦཱནི. སབྦཝཱརེསུ ཙ ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཁོ ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨིདཾ དེསནཱནིཡྻཱཏནཾ ཏཏྠ ཏཏྠ དེསིཏདྷམྨཝསེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཏསྶ ཨིདྷ ཏཱཝ ཨཡཾ ཡོཛནཱ ཨེཏྟཱཝཏཱཔཱིཏི ཨིམཱཡ ཨཱཧཱརདེསནཱཡ ཝུཏྟམནསིཀཱརཔྤཊིཝེདྷཝསེནཱཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠཱཔི.

ཨཱཧཱརཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཙྩཝཱརཝཎྞནཱ

༩༡. ཨིདཱནི ‘‘སཱདྷཱཝུསོ’’ཏི པུརིམནཡེནེཝ ཐེརསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨུཏྟརིམྤི པཉྷཾ པུཙྪིཾསུ. ཐེརོ ཙ ནེསཾ ཨཉྙེནཔི པརིཡཱཡེན བྱཱཀཱསི. ཨེས ནཡོ ཨིཏོ པརེསུཔི སབྦཝཱརེསུ. ཏསྨཱ ཨིཏོ པརཾ ཨེཝརཱུཔཱནི ཝཙནཱནི ཨནཱམསིཏྭཱ ཡེན ཡེན པརིཡཱཡེན བྱཱཀརོཏི, ཏསྶ ཏསྶེཝ ཨཏྠཾ ཝཎྞཡིསྶཱམ. ཨིམསྶ པན ཝཱརསྶ སངྑེཔདེསནཱཡཾ དུཀྑཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཏྠ དུཀྑནྟི དུཀྑསཙྩཾ. ཝིཏྠཱརདེསནཱཡཾ པན ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སཙྩནིདྡེསེ ཝུཏྟམེཝཱཏི.

སཙྩཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛརཱམརཎཝཱརཝཎྞནཱ

༩༢. ཨིཏོ པརཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཝསེན དེསནཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཛརཱམརཎཝཱརེ ཏཱཝ ཏེསཾ ཏེསནྟི ཨཡཾ སངྑེཔཏོ ཨནེཀེསཾ སཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོཏི ཉཱཏབྦོ. ཡཱ དེཝདཏྟསྶ ཛརཱ, ཡཱ སོམདཏྟསྶ ཛརཱཏི ཨེཝཉྷི དིཝསམྤི ཀཐེནྟསྶ ནེཝ སཏྟཱ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪནྟི. ཨིམེཧི པན དྭཱིཧི པདེཧི ན ཀོཙི སཏྟོ ཨཔརིཡཱདིནྣོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཡཾ སངྑེཔཏོ ཨནེཀེསཾ སཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོ’’ཏི.

ཏམྷི ཏམྷཱིཏི ཨཡཾ གཏིཛཱཏིཝསེན ཨནེཀེསཾ ནིཀཱཡཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོ. སཏྟནིཀཱཡེཏི སཱདྷཱརཎནིདྡེསེན ནིདྡིཊྛསྶ སརཱུཔནིདསྶནཾ. ཛརཱ ཛཱིརཎཏཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཛརཱཏི སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཛཱིརཎཏཱཏི ཨཱཀཱརནིདྡེསོ. ཁཎྜིཙྩནྟིཨཱདཡོ ཀཱལཱཏིཀྐམེ ཀིཙྩནིདྡེསཱ. པཙྪིམཱ དྭེ པཀཏིནིདྡེསཱ. ཨཡཉྷི ཛརཱཏི ཨིམིནཱ པདེན སབྷཱཝཏོ དཱིཔིཏཱ, ཏེནསྶཱཡཾ སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཛཱིརཎཏཱཏི ཨིམིནཱ ཨཱཀཱརཏོ. ཏེནསྶཱཡཾ ཨཱཀཱརནིདྡེསོ. ཁཎྜིཙྩནྟི ཨིམིནཱ ཀཱལཱཏིཀྐམེ དནྟནཁཱནཾ ཁཎྜིཏབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ. པཱལིཙྩནྟི ཨིམིནཱ ཀེསལོམཱནཾ པལིཏབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ. ཝལིཏྟཙཏཱཏི ཨིམིནཱ མཾསཾ མིལཱཔེཏྭཱ ཏཙེ ཝལིཏྟབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ དཱིཔིཏཱ. ཏེནསྶཱ ཨིམེ ཁཎྜིཙྩནྟིཨཱདཡོ ཏཡོ ཀཱལཱཏིཀྐམེ ཀིཙྩནིདྡེསཱ. ཏེཧི ཨིམེསཾ ཝིཀཱརཱནཾ དསྶནཝསེན པཱཀཊཱིབྷཱུཏཱ པཱཀཊཛརཱ དསྶིཏཱ. ཡཐེཝ ཧི ཨུདཀསྶ ཝཱ ཨགྒིནོ ཝཱ ཝཱཏསྶ ཝཱ ཏིཎརུཀྑཱདཱིནཾ སམྦྷགྒཔལིབྷགྒཏཱཡ ཝཱ ཛྷཱམཏཱཡ ཝཱ གཏམགྒོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ན ཙ སོ གཏམགྒོ ཏཱནེཝ ཨུདཀཱདཱིནི, ཨེཝམེཝ ཛརཱཡ དནྟཱདཱིསུ ཁཎྜིཙྩཱདིཝསེན གཏམགྒོ པཱཀཊོ, ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱཔི གཡ྄ཧཏི. ན ཙ ཁཎྜིཙྩཱདཱིནེཝ ཛརཱ, ན ཧི ཛརཱ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ ཧོཏི.

ཨཱཡུནོ སཾཧཱནི ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀོཏི ཨིམེཧི པན པདེཧི ཀཱལཱཏིཀྐམེཡེཝ ཨབྷིབྱཏྟཏཱཡ ཨཱཡུཀྑཡཙཀྑཱདིཨིནྡྲིཡཔརིཔཱཀསཉྙིཏཱཡ པཀཏིཡཱ དཱིཔིཏཱ. ཏེནསྶིམེ པཙྪིམཱ དྭེ པཀཏིནིདྡེསཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཛརཾ པཏྟསྶ ཨཱཡུ ཧཱཡཏི, ཏསྨཱ ཛརཱ ‘‘ཨཱཡུནོ སཾཧཱནཱི’’ཏི ཕལཱུཔཙཱརེན ཝུཏྟཱ. ཡསྨཱ ཙ དཧརཀཱལེ སུཔྤསནྣཱནི སུཁུམམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ སུཁེནེཝ གཎྷནསམཏྠཱནི ཙཀྑཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཛརཾ པཏྟསྶ པརིཔཀྐཱནི ཨཱལུལི༹ཏཱནི ཨཝིསདཱནི ཨོལཱ༹རིཀམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ གཧེཏུཾ ཨསམཏྠཱནི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀོ’’ཏིཔི ཕལཱུཔཙཱརེནེཝ ཝུཏྟཱ. སཱ པནཱཡཾ ཨེཝཾ ནིདྡིཊྛཱ སབྦཱཔི ཛརཱ པཱཀཊཱ པཊིཙྪནྣཱཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི.

ཏཏྠ དནྟཱདཱིསུ ཁཎྜབྷཱཝཱདིདསྶནཏོ རཱུཔདྷམྨེསུ ཛརཱ པཱཀཊཛརཱ ནཱམ. ཨརཱུཔདྷམྨེསུ པན ཏཱདིསསྶ ཝིཀཱརསྶ ཨདསྶནཏོ པཊིཙྪནྣཛརཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཡྭཱཡཾ ཁཎྜཱདིབྷཱཝོ དིསྶཏི, སོ ཏཱདིསཱནཾ དནྟཱདཱིནཾ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཝཎྞོཡེཝ, ཏཾ ཙཀྑུནཱ དིསྭཱ མནོདྭཱརེན ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིམེ དནྟཱ ཛརཱཡ པཧཊཱ’’ཏི ཛརཾ ཛཱནཱཏི ཨུདཀཊྛཱནེ བདྡྷཱནི གོསཱིསཱདཱིནི ཨོལོཀེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཨུདཀསྶ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཛཱནནཾ ཝིཡ. པུན ཨཝཱིཙི སཝཱིཙཱིཏི ཨེཝམྤི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ མཎིཀནཀརཛཏཔཝཱལ༹སཱུརིཡཱདཱིནཾ མནྡདསཀཱདཱིསུ པཱཎཱིནཾ ཝིཡ པུཔྥཕལཔལླཝཱདཱིསུ ཙ ཨཔཱཎཱིནཾ ཝིཡ ཨནྟརནྟརཱ ཝཎྞཝིསེསཱདཱིནཾ དུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཛརཱ ཨཝཱིཙིཛརཱ ནཱམ, ནིརནྟརཛརཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏོ ཨཉྙེསུ པན ཡཐཱཝུཏྟེསུ ཨནྟརནྟརཱ ཝཎྞཝིསེསཱདཱིནཾ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཛརཱ སཝཱིཙིཛརཱ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིཏོ པརཾ, ཏེསཾ ཏེསནྟིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཙུཏི ཙཝནཏཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཙུཏཱིཏི ཙཝནཀཝསེན ཝུཙྩཏི, ཨེཀཙཏུཔཉྩཀྑནྡྷཱནཾ སཱམཉྙཝཙནམེཏཾ. ཙཝནཏཱཏི བྷཱཝཝཙནེན ལཀྑཎནིདསྶནཾ. བྷེདོཏི ཙུཏིཀྑནྡྷཱནཾ བྷངྒུཔྤཏྟིཔརིདཱིཔནཾ. ཨནྟརདྷཱནནྟི གྷཊསྶེཝ བྷིནྣསྶ བྷིནྣཱནཾ ཙུཏིཀྑནྡྷཱནཾ ཡེན ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཋཱནཱབྷཱཝཔརིདཱིཔནཾ. མཙྩུ མརཎནྟི མཙྩུསངྑཱཏཾ མརཎཾ. ཏེན སམུཙྪེདམརཎཱདཱིནི ནིསེདྷེཏི. ཀཱལོ ནཱམ ཨནྟཀོ, ཏསྶ ཀིརིཡཱཏི ཀཱལཀིརིཡཱ. ཨེཏེན ལོཀསམྨུཏིཡཱ མརཎཾ དཱིཔེཏི.

ཨིདཱནི པརམཏྠེན དཱིཔེཏུཾ, ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོཏིཨཱདིམཱཧ. པརམཏྠེན ཧི ཁནྡྷཱཡེཝ བྷིཛྫནྟི, ན སཏྟོ ནཱམ ཀོཙི མརཏི. ཁནྡྷེསུ པན བྷིཛྫམཱནེསུ སཏྟོ མརཏི, བྷིནྣེསུ མཏོཏི ཝོཧཱརོ ཧོཏི.

ཨེཏྠ ཙ ཙཏུཝོཀཱརཝསེན ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, ཨེཀཝོཀཱརཝསེན ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ. ཙཏུཝོཀཱརཝསེན ཝཱ ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, སེསདྭཡཝསེན ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? བྷཝདྭཡེཔི རཱུཔཀཱཡསངྑཱཏསྶ ཀལེ༹ཝརསྶ སམྦྷཝཏོ. ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ཙ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱདཱིསུ ཁནྡྷཱ བྷིཛྫནྟེཝ, ན ཀིཉྩི ནིཀྑིཔནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, མནུསྶཱདཱིསུ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ. ཨེཏྠ ཙ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔཀཱརཎཏོ མརཎཾ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོཏི ཝུཏྟནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨིཏི ཨཡཉྩ ཛརཱ ཨིདཉྩ མརཎཾ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོཏི ཨིདཾ ཨུབྷཡམྤི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནྟི ཀཐཱིཡཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཛརཱམརཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛཱཏིཝཱརཝཎྞནཱ

༩༣. ཛཱཏིཝཱརེ ཛཱཏི སཉྫཱཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཛཱཡནཊྛེན ཛཱཏི, སཱ ཨཔརིཔུཎྞཱཡཏནཝསེན ཡུཏྟཱ. སཉྫཱཡནཊྛེན སཉྫཱཏི, སཱ པརིཔུཎྞཱཡཏནཝསེན ཡུཏྟཱ. ཨོཀྐམནཊྛེན ཨོཀྐནྟི, སཱ ཨཎྜཛཛལཱབུཛཝསེན ཡུཏྟཱ. ཏེ ཧི ཨཎྜཀོསཉྩ ཝཏྠིཀོསཉྩ ཨོཀྐམནྟཱ པཝིསནྟཱ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟི. ཨབྷིནིབྦཏྟནཊྛེན ཨབྷིནིབྦཏྟི, སཱ སཾསེདཛཨོཔཔཱཏིཀཝསེན ཡུཏྟཱ, ཏེ ཧི པཱཀཊཱཡེཝ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟནྟི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཝོཧཱརདེསནཱ.

ཨིདཱནི པརམཏྠདེསནཱ ཧོཏི. ཁནྡྷཱཡེཝ ཧི པརམཏྠཏོ པཱཏུབྷཝནྟི, ན སཏྟོ. ཏཏྠ ཙ ཁནྡྷཱནནྟི ཨེཀཝོཀཱརབྷཝེ ཨེཀསྶ ཙཏུཝོཀཱརབྷཝེ ཙཏུནྣཾ པཉྩཝོཀཱརབྷཝེ པཉྩནྣམྤི གཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. པཱཏུབྷཱཝོཏི ཨུཔྤཏྟི. ཨཱཡཏནཱནནྟི ཨེཏྠ ཏཏྲ ཏཏྲ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡཏནཝསེནེཝ སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. པཊིལཱབྷོཏི སནྟཏིཡཾ པཱཏུབྷཱཝོཡེཝ. པཱཏུབྷཝནྟཱནེཝ ཧི ཏཱནི པཊིལདྡྷཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ ཛཱཏཱིཏི ཨིམིནཱ པདེན ཝོཧཱརཏོ པརམཏྠཏོ ཙ དེསིཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ ནིགམནཾ ཀརོཏཱིཏི. བྷཝསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཛཱཏིཡཱ པཙྩཡབྷཱུཏོ ཀམྨབྷཝོ ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཛཱཏིཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷཝཝཱརཝཎྞནཱ

༩༤. བྷཝཝཱརེ ཀཱམབྷཝོཏི ཀམྨབྷཝོ ཙ ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ཙ. ཏཏྠ ཀམྨབྷཝོ ནཱམ ཀཱམབྷཝཱུཔགཾ ཀམྨམེཝ. ཏཉྷི ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྶ ཀཱརཎཏྟཱ ‘‘སུཁོ བུདྡྷཱནམུཔྤཱདོ (དྷ. པ. ༡༩༤) དུཀྑོ པཱཔསྶ ཨུཙྩཡོ’’ཏིཨཱདཱིནི (དྷ. པ. ༡༡༧) ཝིཡ ཕལཝོཧཱརེན བྷཝོཏི ཝུཏྟཾ. ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ནཱམ ཏེན ཀམྨེན ནིབྦཏྟཾ ཨུཔཱདིནྣཁནྡྷཔཉྩཀཾ. ཏཉྷི ཏཏྠ བྷཝཏཱིཏི ཀཏྭཱ བྷཝོཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨིདཾ ཀམྨཉྩ ཨུཔཔཏྟི ཙ ཨུབྷཡམྤེཏམིདྷ ‘‘ཀཱམབྷཝོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུ. ཨུཔཱདཱནསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཨུཔཱདཱནཾ ཀུསལཀམྨབྷཝསྶ ཨུཔནིསྶཡཝསེནེཝ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཀུསལཀམྨབྷཝསྶ ཨུཔནིསྶཡཝསེནཔི སཧཛཱཏཱདིཝསེནཔི. ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྶ པན སབྦསྶཱཔི ཨུཔནིསྶཡཝསེནེཝ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

བྷཝཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔཱདཱནཝཱརཝཎྞནཱ

༩༥. ཨུཔཱདཱནཝཱརེ ཀཱམུཔཱདཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཝཏྠུཀཱམཾ ཨུཔཱདིཡཏི ཨེཏེན, སཡཾ ཝཱ ཏཾ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ཀཱམུཔཱདཱནཾ. ཀཱམོ ཙ སོ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི ཝཱ ཀཱམུཔཱདཱནཾ. ཨུཔཱདཱནནྟི དལ༹ྷགྒཧཎཾ ཝུཙྩཏི. དལ༹ྷཏྠོ ཧི ཨེཏྠ ཨུཔསདྡོ, ‘‘ཨུཔཱཡཱས ཨུཔཀཊྛཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀཱམུཔཱདཱནཾ, ཡོ ཀཱམེསུ ཀཱམཙྪནྡོ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༢༢༠; ཝིབྷ. ༩༣༨) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཐཱ དིཊྛི ཙ སཱ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི དིཊྛུཔཱདཱནཾ. ཨཐ ཝཱ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡཏི, ཨུཔཱདིཡནྟི ཝཱ ཨེཏེན དིཊྛིནྟི དིཊྛུཔཱདཱནཾ. ཨུཔཱདིཡཏི ཧི པུརིམདིཊྛིཾ ཨུཏྟརདིཊྛི. ཨུཔཱདིཡནྟི ཙ ཏཱཡ དིཊྛིཾ. ཡཐཱཧ ‘‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟིཨཱདི (མ. ནི. ༣.༢༧), སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཝཛྫསྶ སབྦདིཊྛིགཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ དིཊྛུཔཱདཱནཾ ནཏྠི དིནྣ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༢༢༠; ཝིབྷ. ༩༣༨) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཐཱ སཱིལབྦཏཾ ཨུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེན, སཡཾ ཝཱ ཏཾ ཨུཔཱདིཡཏི, སཱིལབྦཏཉྩ ཏཾ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི ཝཱ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ. གོསཱིལགོཝཏཱདཱིནི ཧི ཨེཝཾ སུདྡྷཱིཏི ཨབྷིནིཝེསཏོ སཡམེཝ ཨུཔཱདཱནཱནི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ, ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཱིལེན སུདྡྷཱི’’ཏི ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིདཱནི ཝདནྟི ཨེཏེནཱཏི ཝཱདོ. ཨུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེནཱཏི ཨུཔཱདཱནཾ. ཀིཾ ཝདནྟི, ཨུཔཱདིཡནྟི ཝཱ? ཨཏྟཱནཾ. ཨཏྟནོ ཝཱདུཔཱདཱནཾ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ. ཨཏྟཝཱདམཏྟམེཝ ཝཱ ཨཏྟཱཏི ཨུཔཱདིཡཏི ཨེཏེནཱཏི ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ, ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱཡ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ, ཨིདྷ ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༡༢༢༣) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཎྷཱསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ ཏཎྷཱ ཀཱམུཔཱདཱནསྶ ཨུཔནིསྶཡཝསེན ཨནནྟརསམནནྟརནཏྠིཝིགཏཱསེཝནཝསེན ཝཱ པཙྩཡོ. ཨཝསེསཱནཾ པན སཧཛཱཏཱདིཝསེནཱཔི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཨུཔཱདཱནཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཎྷཱཝཱརཝཎྞནཱ

༩༦. ཏཎྷཱཝཱརེ རཱུཔཏཎྷཱ…པེ… དྷམྨཏཎྷཱཏི ཨེཝཾ ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ ཛཝནཝཱིཐིཡཾ པཝཏྟཱཡ ཏཎྷཱཡ ‘‘སེཊྛིཔུཏྟོ བྲཱཧྨཎཔུཏྟོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ པིཏིཏོ ནཱམཾ ཝིཡ པིཏིསདིསཱརམྨཎཏོ ནཱམཾ. ཨེཏྠ ཙ རཱུཔཱརམྨཎཱ ཏཎྷཱ, རཱུཔེ ཏཎྷཱཏི རཱུཔཏཎྷཱ. སཱ ཀཱམརཱགབྷཱཝེན རཱུཔཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ ཀཱམཏཎྷཱ. སསྶཏདིཊྛིསཧགཏརཱགབྷཱཝེན རཱུཔཾ ནིཙྩཾ དྷུཝཾ སསྶཏནྟི ཨེཝཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ བྷཝཏཎྷཱ. ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏརཱགབྷཱཝེན རཱུཔཾ ཨུཙྪིཛྫཏི ཝིནསྶཏི པེཙྩ ན བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ ཝིབྷཝཏཎྷཱཏི ཨེཝཾ ཏིཝིདྷཱ ཧོཏི. ཡཐཱ ཙ རཱུཔཏཎྷཱ, ཏཐཱ སདྡཏཎྷཱདཡོཔཱིཏི ཨེཏཱནི ཨཊྛཱརས ཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཧོནྟི. ཏཱནི ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔཱདཱིསུ ཨཊྛཱརས, བཧིདྡྷཱརཱུཔཱདཱིསུ ཨཊྛཱརསཱཏི ཚཏྟིཾས. ཨིཏི ཨཏཱིཏཱནི ཚཏྟིཾས, ཨནཱགཏཱནི ཚཏྟིཾས, པཙྩུཔྤནྣཱནི ཚཏྟིཾསཱཏི ཨཊྛསཏཾ. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀསྶུཔཱདཱཡ ‘ཨསྨཱི’ཏི ཧོཏི, ‘ཨིཏྠསྨཱི’ཏི ཧོཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༩༧༣-༩༧༤) ཝཱ ཨེཝམཱདཱིནཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀརཱུཔཱདིནིསྶིཏཱནི ཨཊྛཱརས, ‘‘བཱཧིརསྶུཔཱདཱཡ ‘ཨིམིནཱ ཨསྨཱི’ཏི ཧོཏི, ‘ཨིམིནཱ ཨིཏྠསྨཱི’ཏི ཧོཏཱི’’ཏི ཝཱ (ཝིབྷ. ༩༧༥) ཨེཝམཱདིནཱ བཱཧིརརཱུཔཱདིནིསྶིཏཱནི ཨཊྛཱརསཱཏི ཚཏྟིཾས. ཨིཏི ཨཏཱིཏཱནི ཚཏྟིཾས, ཨནཱགཏཱནི ཚཏྟིཾས, པཙྩུཔྤནྣཱནི ཚཏྟིཾསཱཏི ཨེཝམྤི ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཧོནྟི. པུན སངྒཧེ ཀརཱིཡམཱནེ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཚལེ༹ཝ ཏཎྷཱཀཱཡཱ ཏིསྶོཡེཝ ཀཱམཏཎྷཱདཡོ ཧོནྟཱིཏི ཨེཝཾ –

ནིདྡེསཏྠེན ནིདྡེས-ཝིཏྠཱརཱ ཝིཏྠཱརསྶ ཙ;

པུན སངྒཧཏོ ཏཎྷཱ, ཝིཉྙཱཏབྦཱ ཝིབྷཱཝིནཱཏི.

ཝེདནཱསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཝེདནཱཏི ཝིཔཱཀཝེདནཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. སཱ ཀཐཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཏཎྷཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏཱིཏི ཙེ? ཨསྶཱདནཱིཡཏོ. སུཁཱཡ ཧི ཝེདནཱཡ ཨསྶཱདནེན སཏྟཱ ཝེདནཾ མམཱཡནྟཱ ཝེདནཱཡ ཏཎྷཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཝེདནཱརཱགརཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨིཊྛམེཝ རཱུཔཾ པཏྠེནྟི, ལདྡྷཱ ཙ ནཾ ཨསྶཱདེནྟི, ཨཱརམྨཎདཱཡཀཱནཉྩ ཙིཏྟཀཱརཱདཱིནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི. ཏཐཱ སོཏདྭཱརཱདཱིསུ ཨིཊྛེ ཙ སདྡཱདཡོ པཏྠེནྟི, ལདྡྷཱ ཙ ནེ ཨསྶཱདེནྟི, ཨཱརམྨཎདཱཡཀཱནཉྩ ཝཱིཎཱཝཱདཀ-གནྡྷིཀསཱུད-ཏནྟཝཱཡ-ནཱནཱཝིདྷསིཔྤསནྡསྶཀཱདཱིནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ པུཏྟསིནེཧེན པུཏྟཾ མམཱཡནྟཱ དྷཱཏིཡཱ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, སཔྤཱཡསཔྤིཁཱིརཱདཱིནིཡེཝ ནཾ པཱཡེནྟི ཙེཝ བྷོཛེནྟི ཙ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཏཎྷཱཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝེདནཱཝཱརཝཎྞནཱ

༩༧. ཝེདནཱཝཱརེ ཝེདནཱཀཱཡཱཏི ཝེདནཱསམཱུཧཱ. ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ…པེ… མནོསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱཏི ཨེཏཾ ‘‘ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ ཨཏྠི ཀུསལཱ, ཨཏྠི ཨཀུསལཱ, ཨཏྠི ཨབྱཱཀཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༣༤) ཨེཝཾ ཝིབྷངྒེ ཨཱགཏཏྟཱ ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ པཝཏྟཱནཾ ཀུསལཱཀུསལཱབྱཱཀཏཝེདནཱནཾ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ, མནྟཱཎིཔུཏྟོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ མཱཏིཏོ ནཱམཾ ཝིཡ མཱཏིསདིསཝཏྠུཏོ ནཱམཾ. ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ ཙཀྑུསམྥསྶཧེཏུ ཛཱཏཱ ཝེདནཱ ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སབྦསངྒཱཧིཀཀཐཱ. ཝིཔཱཀཝསེན པན ཙཀྑུདྭཱརེ དྭེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱནི, དྭེ མནོདྷཱཏུཡོ, ཏིསྶོ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོཏི ཨེཏཱཧི སམྤཡུཏྟཝསེན ཝེདནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེས ནཡོ སོཏདྭཱརཱདཱིསུ. མནོདྭཱརེ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུསམྤཡུཏྟཱཝ.

ཕསྶསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན པཉྩདྭཱརེ པཉྩཝཏྠུཀཝེདནཱནཾ སཧཛཱཏཙཀྑུསམྥསྶཱདིསམུདཡཱ སམུདཡོ ཧོཏི. ཨཝསེསཱནཾ ཙཀྑུསམྥསྶཱདཡོ ཨུཔནིསྶཡཱདིཝསེན པཙྩཡཱ. མནོདྭཱརེ ཏདཱརམྨཎཝེདནཱནཾ ཨདྭཱརིཀཱནཉྩ པཊིསནྡྷིབྷཝངྒཙུཏིཝེདནཱནཾ སཧཛཱཏམནོསམྥསྶསམུདཡཱ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཝེདནཱཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཕསྶཝཱརཝཎྞནཱ

༩༨. ཕསྶཝཱརེ ཙཀྑུསམྥསྶོཏི ཙཀྑུམྷི སམྥསྶོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཙཀྑུསམྥསྶོ…པེ… ཀཱཡསམྥསྶོཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཀུསལཱཀུསལཝིཔཱཀཱ པཉྩཝཏྠུཀཱ དས སམྥསྶཱ ཝུཏྟཱ ཧོནྟི. མནོསམྥསྶོཏི ཨིམིནཱ སེསཱ བཱཝཱིསཏི ལོཀིཡཝིཔཱཀམནསམྤཡུཏྟཕསྶཱ. སལཱ༹ཡཏནསམུདཡཱཏི ཚནྣཾ ཙཀྑཱདཱིནཾ ཨཱཡཏནཱནཾ སམུདཡེན ཨིམསྶ ཚབྦིདྷསྶཱཔི སམྥསྶསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཕསྶཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སལཱ༹ཡཏནཝཱརཝཎྞནཱ

༩༩. སལཱ༹ཡཏནཝཱརེ ཙཀྑཱཡཏནནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཁནྡྷནིདྡེསེ ཙེཝ ཨཱཡཏནནིདྡེསེ ཙ ཝུཏྟནཡམེཝ. ནཱམརཱུཔསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཡཾ ནཱམཾ ཡཉྩ རཱུཔཾ, ཡཉྩ ནཱམརཱུཔཾ ཡསྶ ཨཱཡཏནསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏསྶ ཝསེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདནིདྡེསེ ཝུཏྟནཡེན ནཱམརཱུཔསམུདཡཱ སལཱ༹ཡཏནསམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝཱཏི.

སལཱ༹ཡཏནཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཱམརཱུཔཝཱརཝཎྞནཱ

༡༠༠. ནཱམརཱུཔཝཱརེ ནམནལཀྑཎཾ ནཱམཾ. རུཔྤནལཀྑཎཾ རཱུཔཾ. ཝིཏྠཱརཝཱརེ པནསྶ ཝེདནཱཏི ཝེདནཱཀྑནྡྷོ. སཉྙཱཏི སཉྙཱཀྑནྡྷོ. ཙེཏནཱ ཕསྶོ མནསིཀཱརོཏི སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཀཱམཉྩ ཨཉྙེཔི སངྑཱརཀྑནྡྷསངྒཧིཏཱ དྷམྨཱ སནྟི, ཨིམེ པན ཏཡོ སབྦདུབྦལེསུཔི ཙིཏྟེསུ སནྟི. ཏསྨཱ ཨེཏེསཾཡེཝ ཝསེནེཏྠ སངྑཱརཀྑནྡྷོཔི དསྶིཏོ. ཙཏྟཱརི ཙ མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཨེཏྠ ཙཏྟཱརཱིཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི པཐཝཱིཨཱཔཏེཛཝཱཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡེན པན ཀཱརཎེན ཏཱནི མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི, ཡོ ཙེཏྠ ཨཉྙོ ཝིནིཙྪཡནཡོ, སོ སབྦོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ རཱུཔཀྑནྡྷནིདྡེསེ ཝུཏྟོ.

ཙཏུནྣཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཙཏུནྣནྟི ཨུཔཡོགཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཙཏྟཱརི ཙ མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨུཔཱདིཡིཏྭཱ, གཧེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ནིསྶཱཡཱཏིཔི ཨེཀེ. ཝཏྟམཱནནྟི ཨཡཉྩེཏྠ པཱཋསེསོ. སམཱུཧཏྠེ ཝཱ ཨེཏཾ སཱམིཝཙནཾ. ཏེན ཙཏུནྣཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ སམཱུཧཾ ཨུཔཱདཱཡ པཝཏྟམཱནཾ རཱུཔནྟི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ སབྦཏྠཱཔི ཡཱནི ཙཏྟཱརི པཐཝཱིཨཱདཱིནི མཧཱབྷཱུཏཱནི, ཡཉྩ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཏྟམཱནཾ ཙཀྑཱཡཏནཱདིབྷེདེན ཨབྷིདྷམྨཔཱལི༹ཡམེཝ ཝུཏྟཾ ཏེཝཱིསཏིཝིདྷཾ རཱུཔཾ, ཏཾ སབྦམྤི ‘‘རཱུཔ’’ནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཝིཉྙཱཎསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཡཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཡསྶ ནཱམསྶ ཡསྶ ཙ རཱུཔསྶ ཡསྶ ཙ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏསྶ ཝསེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདནིདྡེསེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཉྙཱཎསམུདཡཱ ནཱམརཱུཔསམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ནཱམརཱུཔཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝིཉྙཱཎཝཱརཝཎྞནཱ

༡༠༡. ཝིཉྙཱཎཝཱརེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎནྟི ཙཀྑུམྷི ཝིཉྙཱཎཾ, ཙཀྑུཏོ ཝཱ ཛཱཏཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ. ཨེཝཾ སོཏགྷཱནཛིཝ྄ཧཱཀཱཡཝིཉྙཱཎཱནི. ཨིཏརཾ པན མནོཡེཝ ཝིཉྙཱཎནྟི མནོཝིཉྙཱཎཾ. དྭིཔཉྩཝིཉྙཱཎཝཛྫསྶ ཏེབྷཱུམཀཝིཔཱཀཙིཏྟསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སངྑཱརསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཡོ སངྑཱརོ ཡསྶ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏསྶ ཝསེན སངྑཱརསམུདཡཱ ཝིཉྙཱཎསམུདཡོ ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཝིཉྙཱཎཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སངྑཱརཝཱརཝཎྞནཱ

༡༠༢. སངྑཱརཝཱརེ ཨབྷིསངྑརཎལཀྑཎོ སངྑཱརོ. ཝིཏྠཱརཝཱརེ པནསྶ ཀཱཡསངྑཱརོཏི ཀཱཡཏོ པཝཏྟསངྑཱརོ, ཀཱཡདྭཱརེ ཙོཔནཝསེན པཝཏྟཱནཾ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཏོ ཨཊྛནྣཾ, ཨཀུསལཏོ དྭཱདསནྣནྟི ཝཱིསཏིཡཱ ཀཱཡསཉྩེཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཝཙཱིསངྑཱརོཏི ཝཙིཏོ པཝཏྟསངྑཱརོ, ཝཙཱིདྭཱརེ ཝཙནབྷེདཝསེན པཝཏྟཱནཾ ཝཱིསཏིཡཱ ཨེཝ ཝཙཱིསཉྩེཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཙིཏྟསངྑཱརོཏི ཙིཏྟཏོ པཝཏྟསངྑཱརོ, ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརེ ཙོཔནཾ ཨཀཏྭཱ རཧོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིནྟཡནྟསྶ པཝཏྟཱནཾ ལོཀིཡཀུསལཱཀུསལཝསེན ཨེཀཱུནཏིཾསམནོསཉྩེཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཀུསལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡཝསེན ཨཀུསལཱནཾ སཧཛཱཏཱདིཝསེནཱཔི ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

སངྑཱརཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཝིཛྫཱཝཱརཝཎྞནཱ

༡༠༣. ཨཝིཛྫཱཝཱརེ དུཀྑེ ཨཉྙཱཎནྟི དུཀྑསཙྩེ ཨཉྙཱཎཾ, མོཧསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེས ནཡོ སམུདཡེ ཨཉྙཱཎནྟིཨཱདཱིསུ. ཏཏྠ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི དུཀྑེ ཨཉྙཱཎཾ ཝེདིཏབྦཾ ཨནྟོགདྷཏོ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ པཊིཙྪཱདནཏོ ཙ. ཏཐཱ ཧི ཏཾ དུཀྑསཙྩཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ དུཀྑེ ཨནྟོགདྷཾ, དུཀྑསཙྩཉྩསྶ ནིསྶཡཔཙྩཡབྷཱཝེན ཝཏྠུ, ཨཱརམྨཎཔཙྩཡབྷཱཝེན ཨཱརམྨཎཾ, དུཀྑསཙྩཉྩ ཨེཏཾ པཊིཙྪཱདེཏི, ཏསྶ ཡཱཐཱཝལཀྑཎཔྤཊིཝེདྷནིཝཱརཎེན, ཉཱཎཔྤཝཏྟིཡཱ ཙེཏྠ ཨཔྤདཱནེན.

སམུདཡེ ཨཉྙཱཎཾ ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཝེདིཏབྦཾ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ པཊིཙྪཱདནཏོ ཙ. ནིརོདྷེ པཊིཔདཱཡཉྩ ཨཉྙཱཎཾ ཨེཀེནེཝ ཀཱརཎེན ཝེདིཏབྦཾ པཊིཙྪཱདནཏོ. ནིརོདྷཔཊིཔདཱཡ ཧི པཊིཙྪཱདཀམེཝ ཨཉྙཱཎཾ ཏེསཾ ཡཱཐཱཝལཀྑཎཔྤཊིཝེདྷནིཝཱརཎེན, ཏེསུ ཙ ཉཱཎཔྤཝཏྟིཡཱ ཨཔྤདཱནེན. ན པན ཏཏྠ ཨནྟོགདྷཾ, ཏསྨིཾ སཙྩདྭཡེ ཨཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ. ན ཏསྶ ཏཾ སཙྩདྭཡཾ ཝཏྠུ, ཨསཧཛཱཏཏྟཱ. ནཱརམྨཎཾ, ཏདཱརབྦྷ ཨཔྤཝཏྟནཏོ. པཙྪིམཉྷི སཙྩདྭཡཾ གམྦྷཱིརཏྟཱ དུདྡསཾ, ན ཙེཏྠ ཨནྡྷབྷཱུཏཾ ཨཉྙཱཎཾ པཝཏྟཏི. པུརིམཾ པན ཝཉྩནིཡཊྛེན སབྷཱཝལཀྑཎསྶ དུདྡསཏྟཱ གམྦྷཱིརཾ, ཏཏྠ ཝིཔལླཱསགྒཱཧཝསེན པཝཏྟཏི.

ཨཔིཙ དུཀྑེཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ སངྒཧཏོ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཀིཙྩཏོ ཙ ཨཝིཛྫཱ དཱིཔིཏཱ. དུཀྑསམུདཡེཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཀིཙྩཏོ ཙ. དུཀྑནིརོདྷེ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡཱཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིཙྩཏོ. ཨཝིསེསཏོ པན ཨཉྙཱཎནྟི ཨེཏེན སབྷཱཝཏོ ནིདྡིཊྛཱཏི ཉཱཏབྦཱ. ཨཱསཝསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཀཱམཱསཝབྷཝཱསཝཱ སཧཛཱཏཱདིཝསེན ཨཝིཛྫཱཡ པཙྩཡཱ ཧོནྟི. ཨཝིཛྫཱསཝོ ཨུཔནིསྶཡཝསེནེཝ. པུབྦུཔྤནྣཱ ཙེཏྠ ཨཝིཛྫཱ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱ ཨཔརཱཔརུཔྤནྣཱཡ ཨཝིཛྫཱཡ ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡོ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཨཝིཛྫཱཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱསཝཝཱརཝཎྞནཱ

༡༠༤. ཨཱསཝཝཱརེ ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱཏི ཨེཏྠ ཨཝིཛྫཱ ཀཱམཱསཝབྷཝཱསཝཱནཾ སཧཛཱཏཱདིཝསེན པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨཝིཛྫཱསཝསྶ ཨུཔནིསྶཡཝསེནེཝ. ཨཔརཱཔརུཔྤནྣཱ ཙེཏྠ ཨཝིཛྫཱ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཝེདིཏབྦཱ. པུབྦུཔྤནྣཱ ཨཝིཛྫཱཡེཝསྶ ཨཔརཱཔརུཔྤནྣསྶ ཨཝིཛྫཱསཝསྶ ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡོ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི. ཨཡཾ ཝཱརོ ཡཱ ཨེསཱ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཔདེསུ ཛེཊྛིཀཱ ཨཝིཛྫཱ, ཏསྶཱཔི པཙྩཡདསྶནཝསེན ཝུཏྟོ. ཨེཝཾ ཝུཏྟེན ཝཱརེན སཾསཱརསྶ ཨནམཏགྒཏཱ སཱདྷིཏཱ ཧོཏི. ཀཐཾ? ཨཱསཝསམུདཡེན ཧི ཨཝིཛྫཱསམུདཡོ. ཨཝིཛྫཱསམུདཡེནཱཔི ཨཱསཝསམུདཡོ. ཨེཝཾ ཨཱསཝཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཝིཛྫཱཔི ཨཱསཝཱནཾ པཙྩཡོཏི ཀཏྭཱ པུབྦཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡ, ཏསྶཱ ཨཔཉྙཱཡནཏོ སཾསཱརསྶ ཨནམཏགྒཏཱ སིདྡྷཱ ཧོཏཱིཏི.

ཨེཝཾ སབྦེཔིམེ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཀམྨཔཐཝཱརོ ཨཱཧཱརཝཱརོ དུཀྑཝཱརོ ཛརཱ-མརཎ-ཛཱཏི-བྷཝ-ཨུཔཱདཱན-ཏཎྷཱ-ཝེདནཱ-ཕསྶ-སལཱ༹ཡཏན-ནཱམརཱུཔ- ཝིཉྙཱཎ-སངྑཱར-ཨཝིཛྫཱ-ཨཱསཝཝཱརོཏི སོལ༹སཝཱརཱ ཝུཏྟཱ.

ཏེསུ ཨེཀེཀསྶ ཝཱརསྶ སངྑེཔཝིཏྠཱརཝསེན དྭིདྷཱ ཝིབྷཏྟཱ དྭཏྟིཾསཊྛཱནཱནི ཧོནྟི. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨིམེསུ དྭཏྟིཾསཊྛཱནེསུ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཀཐིཏཱནི. ཨེཏེསཾཡེཝ ཝིཏྠཱརཝསེན ཝུཏྟེསུ སོལ༹སསུ ཋཱནེསུ ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏཾ. ཐེརསྶ པན མཏེན དྭཏྟིཾསཱཡཔི ཋཱནེསུ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཙཏྟཱརོ ཙ མགྒཱ ཀཐིཏཱཏི. ཨིཏི སཀལེཔི པཉྩམཧཱནིཀཱཡསངྒཧིཏེ བུདྡྷཝཙནེ ནཏྠི ཏཾ སུཏྟཾ, ཡཏྠ དྭཏྟིཾསཀྑཏྟུཾ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི དྭཏྟིཾསཀྑཏྟུཉྩ ཨརཧཏྟཾ པཀཱསིཏཾ ཨཉྙཏྲ ཨིམམྷཱ སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཱཏི.

ཨིདམཝོཙཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏི ཨིདཾ དྭཏྟིཾསཱཡ ཙཏུསཙྩཔརིཡཱཡེཧི དྭཏྟིཾསཱཡ ཨརཧཏྟཔརིཡཱཡེཧཱིཏི ཙཏུསཊྛིཡཱ ཀཱརཎེཧི ཨལངྐརིཏྭཱ སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཝོཙ, ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ཨཱསཝཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. སཏིཔཊྛཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༠༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སཏིཔཊྛཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏཱིཏི ཀུརུནཱམཀཱ ཛཱནཔདིནོ རཱཛཀུམཱརཱ, ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཨེཀོཔི ཛནཔདོ རུལ༹ྷཱིསདྡེན ཀུརཱུཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ ཀུརཱུསུ ཛནཔདེ. ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ པནཱཧུ – མནྡྷཱཏུཀཱལེ ཏཱིསུ དཱིཔེསུ མནུསྶཱ ཛམྦུདཱིཔོ ནཱམ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷམཧཱསཱཝཀཙཀྐཝཏྟིཔབྷུཏཱིནཾ ཨུཏྟམཔུརིསཱནཾ ཨུཔྤཏྟིབྷཱུམི ཨུཏྟམདཱིཔོ ཨཏིརམཎཱིཡོཏི སུཏྭཱ རཉྙཱ མནྡྷཱཏུཙཀྐཝཏྟིནཱ ཙཀྐརཏནཾ པུརཀྑཏྭཱ ཙཏྟཱརོ དཱིཔེ ཨནུསཾཡཱཡནྟེན སདྡྷིཾ ཨཱགམཾསུ. ཏཏོ རཱཛཱ པརིཎཱཡཀརཏནཾ པུཙྪི –

‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མནུསྶལོཀཏོ རམཎཱིཡཏརཾ ཋཱན’’ནྟི?

‘‘ཀསྨཱ དེཝ ཨེཝཾ བྷཎསི?

‘‘ཀིཾ ན པསྶསི ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ?

‘‘ནནུ ཨེཏེསཾ ཋཱནཾ ཨིཏོ རམཎཱིཡཏར’’ནྟི?

རཱཛཱ ཙཀྐརཏནཾ པུརཀྑཏྭཱ ཏཏྠ ཨགམཱསི. ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ‘‘མནྡྷཱཏུམཧཱརཱཛཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱཝ ‘‘མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ རཱཛཱ ན སཀྐཱ ཡུདྡྷེན པཊིབཱཧིཏུ’’ནྟི སཀརཛྫཾ ནིཡྻཱཏེསུཾ. སོ ཏཾ གཧེཏྭཱ པུན པུཙྪི – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིཏོ རམཎཱིཡཏརཾ ཋཱན’’ནྟི. ཨཐསྶ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཀཐཡིཾསུ – ‘‘ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ, དེཝ, རམཎཱིཡཏརཾ, ཏཏྠ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ པརིཙཱརཀཱ དོཝཱརིཀབྷཱུམིཡཾ ཏིཊྛནྟི. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ. ཏསྶིམཱནི པན ཨུཔབྷོགཊྛཱནཱནི, ཡོཛནསཧསྶུབྦེདྷོ ཝེཛཡནྟཔཱསཱདོ, པཉྩཡོཛནསཏུབྦེདྷཱ སུདྷམྨཱ དེཝསབྷཱ, དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀོ ཝེཛཡནྟརཐོ, ཏཐཱ ཨེརཱཝཎོ ཧཏྠཱི, དིབྦརུཀྑསཧསྶཔཊིམཎྜིཏཾ ནནྡནཝནཾ ཙིཏྟལཏཱཝནཾ ཕཱརུསཀཝནཾ མིསྶཀཝནཾ. ཡོཛནསཏུབྦེདྷོ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ, ཏསྶ ཧེཊྛཱ སཊྛིཡོཛནཱཡཱམཱ པཎྞཱསཡོཛནཝིཏྠཏཱ པཉྩདསཡོཛནུབྦེདྷཱ ཛཡསུམནཔུཔྥཝཎྞཱ པཎྜུཀམྦལསིལཱ, ཡསྶཱ མུདུཏཱཡ སཀྐསྶ ནིསཱིདཏོ ཨུཔཌྜྷཀཱཡོ ཨནུཔཝིསཏཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏཏྠ གནྟུཀཱམོ ཙཀྐརཏནཾ ཨབྦྷུཀྐིརི. ཏཾ ཨཱཀཱསེ པཏིཊྛཱསི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. ཨཐ དྭིནྣཾ དེཝལོཀཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷཏོ ཙཀྐརཏནཾ ཨོཏརིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱསི སདྡྷིཾ པརིཎཱཡཀརཏནཔྤམུཁཱཡ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ. རཱཛཱ ཨེཀཀོཝ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཨགམཱསི. སཀྐོ ‘‘མནྡྷཱཏཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱཝ ཏསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ – ‘‘སྭཱགཏཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ, སཀཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ. ཨནུསཱས, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སདྡྷིཾ ནཱཊཀེཧི རཛྫཾ དྭེབྷཱགེ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བྷཱགམདཱསི. རཉྙོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ པཏིཊྛིཏམཏྟསྶེཝ མནུསྶབྷཱཝོ ཝིགཙྪི, དེཝབྷཱཝོ པཱཏུརཧོསི.

ཏསྶ ཀིར སཀྐེན སདྡྷིཾ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡཾ ནིསིནྣསྶ ཨཀྑིནིམིསམཏྟེན ནཱནཏྟཾ པཉྙཱཡཏི. ཏཾ ཨསལླཀྑེནྟཱ དེཝཱ སཀྐསྶ ཙ ཏསྶ ཙ ནཱནཏྟེ མུཡ྄ཧནྟི. སོ ཏཏྠ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཡཱཝ ཚཏྟིཾས སཀྐཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཙུཏཱ, ཏཱཝ རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཏིཏྟོཡེཝ ཀཱམེཧི ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཡྻཱནེ པཏིཊྛིཏོ ཝཱཏཱཏཔེན ཕུཊྛགཏྟོ ཀཱལམཀཱསི.

ཙཀྐརཏནེ པན པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏེ པརིཎཱཡཀརཏནཾ སུཝཎྞཔཊྚེ མནྡྷཱཏུཨུཔཱཧནཾ ལིཁཱཔེཏྭཱ ཨིདཾ མནྡྷཱཏུརཛྫནྟི རཛྫམནུསཱསི. ཏེཔི ཏཱིཧི དཱིཔེཧི ཨཱགཏམནུསྶཱ པུན གནྟུཾ ཨསཀྐོནྟཱ པརིཎཱཡཀརཏནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝ མཡཾ རཉྙོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཱགཏཱ, ཨིདཱནི གནྟུཾ ན སཀྐོམ, ཝསནཊྛཱནཾ ནོ དེཧཱི’’ཏི ཡཱཙིཾསུ. སོ ཏེསཾ ཨེཀེཀཾ ཛནཔདམདཱསི. ཏཏྠ པུབྦཝིདེཧཏོ ཨཱགཏམནུསྶེཧི ཨཱཝསིཏཔདེསོ ཏཱཡེཝ པུརིམསཉྙཱཡ ཝིདེཧརཊྛནྟི ནཱམཾ ལབྷི. ཨཔརགོཡཱནཏོ ཨཱགཏམནུསྶེཧི ཨཱཝསིཏཔདེསོ ཨཔརནྟཛནཔདོཏི ནཱམཾ ལབྷི. ཨུཏྟརཀུརུཏོ ཨཱགཏམནུསྶེཧི ཨཱཝསིཏཔདེསོ ཀུརུརཊྛནྟི ནཱམཾ ལབྷཱིཏི. བཧུཀེ པན གཱམནིགམཱདཡོ ཨུཔཱདཱཡ བཧུཝཙནེན ཝོཧརཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ཀམྨཱསདྷམྨཾ ནཱམ ཀུརཱུནཾ ནིགམོཏི. ཀམྨཱསདྷམྨནྟི ཨེཏྠ ཀེཙི དྷ-ཀཱརསྶ ད-ཀཱརེན ཨཏྠཾ ཝཎྞཡནྟི. ཀམྨཱསོ ཨེཏྠ དམིཏོཏི ཀམྨཱསདམྨོ. ཀམྨཱསོཏི ཀམྨཱསཔཱདོ པོརིསཱདོ ཝུཙྩཏི. ཏསྶ ཀིར པཱདེ ཁཱཎུཀེན ཝིདྡྷཊྛཱནེ ཝཎོ རུཧནྟོ ཙིཏྟདཱརུསདིསོ ཧུཏྭཱ རུཧི, ཏསྨཱ ཀམྨཱསཔཱདོཏི པཉྙཱཡིཏྠ. སོ ཙ ཏསྨིཾ ཨོཀཱསེ དམིཏོ པོརིསཱདབྷཱཝཏོ པཊིསེདྷིཏོ. ཀེན? མཧཱསཏྟེན. ཀཏརསྨིཾ ཛཱཏཀེཏི? མཧཱསུཏསོམཛཱཏཀེཏི ཨེཀེ. ཨིམེ པན ཐེརཱ ཛཡདྡིསཛཱཏཀེཏི ཝདནྟི. ཏདཱ ཧི མཧཱསཏྟེན ཀམྨཱསཔཱདོ དམིཏོ. ཡཐཱཧ –

‘‘པུཏྟོ ཡདཱ ཧོམི ཛཡདྡིསསྶ,

པཉྩཱལརཊྛཱདྷིཔཏིསྶ ཨཏྲཛོ;

ཙཛིཏྭཱན པཱཎཾ པིཏརཾ པམོཙཡིཾ,

ཀམྨཱསཔཱདམྤི ཙཧཾ པསཱདཡི’’ནྟི.

ཀེཙི པན དྷ-ཀཱརེནེཝ ཨཏྠཾ ཝཎྞཡནྟི. ཀུརུརཊྛཝཱསཱིནཾ ཀིར ཀུརུཝཏྟདྷམྨོ ཏསྨིཾ ཀམྨཱསོ ཛཱཏོ, ཏསྨཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཀམྨཱསོ ཨེཏྠ དྷམྨོ ཛཱཏོཏི ཀམྨཱསདྷམྨནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ནིཝིཊྛནིགམསྶཱཔི ཨེཏདེཝ ནཱམཾ. བྷུམྨཝཙནེན ཀསྨཱ ན ཝུཏྟནྟི? ཨཝསནོཀཱསཏོ. བྷགཝཏོ ཀིར ཏསྨིཾ ནིགམེ ཝསནོཀཱསོ ཀོཙི ཝིཧཱརོ ནཱཧོསི. ནིགམཏོ པན ཨཔཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨུདཀསམྤནྣེ རམཎཱིཡེ བྷཱུམིབྷཱགེ མཧཱཝནསཎྜོ ཨཧོསི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཝིཧཱསི. ཏཾ ནིགམཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ, ཏསྨཱ ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ ‘‘ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏི ཀམྨཱསདྷམྨཾ ནཱམ ཀུརཱུནཾ ནིགམོ, ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ’’ཏི.

ཨུདྡེསཝཱརཀཐཱཝཎྞནཱ

༡༠༦. ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོཏི. ཀསྨཱ བྷགཝཱ ཨིདཾ སུཏྟམབྷཱསི? ཀུརུརཊྛཝཱསཱིནཾ གམྦྷཱིརདེསནཱཔཊིགྒཧཎསམཏྠཏཱཡ. ཀུརུརཊྛཝཱསིནོ ཀིར བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཨུཏུཔཙྩཡཱདིསམྤནྣཏྟཱ ཏསྶ རཊྛསྶ སཔྤཱཡཨུཏུཔཙྩཡསེཝནེན ནིཙྩཾ ཀལླསརཱིརཱ ཀལླཙིཏྟཱ ཙ ཧོནྟི. ཏེ ཙིཏྟསརཱིརཀལླཏཱཡ ཨནུགྒཧིཏཔཉྙཱབལཱ གམྦྷཱིརཀཐཾ པརིགྒཧེཏུཾ སམཏྠཱ ཧོནྟི. ཏེན ཏེསཾ བྷགཝཱ ཨིམཾ གམྦྷཱིརདེསནཱཔཊིགྒཧཎསམཏྠཏཾ སམྤསྶནྟོ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨརཧཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཾ གམྦྷཱིརཏྠཾ སཏིཔཊྛཱནསུཏྟཾ ཨབྷཱསི. ཡཐཱ ཧི པུརིསོ སུཝཎྞཙངྐོཊཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཏྠ ནཱནཱཔུཔྥཱནི པཀྑིཔེཡྻ, སུཝཎྞམཉྫཱུསཾ ཝཱ པན ལབྷིཏྭཱ སཏྟརཏནཱནི པཀྑིཔེཡྻ, ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཀུརུརཊྛཝཱསིཔརིསཾ ལབྷིཏྭཱ གམྦྷཱིརདེསནཾ དེསེསི. ཏེནེཝེཏྠ ཨཉྙཱནིཔི གམྦྷཱིརཏྠཱནི དཱིགྷནིཀཱཡེ མཧཱནིདཱནཾ མཧཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཨིམསྨིཾ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ སཱརོཔམཾ རུཀྑཱུཔམཾ རཊྛཔཱལཾ མཱགཎྜིཡཾ ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡནྟི ཨཉྙཱནིཔི སུཏྟཱནི དེསེསི.

ཨཔིཙ ཏསྨིཾ ཛནཔདེ ཙཏསྶོ པརིསཱ པཀཏིཡཱཝ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི, ཨནྟམསོ དཱསཀམྨཀརཔརིཛནཱཔི སཏིཔཊྛཱནཔྤཊིསཾཡུཏྟམེཝ ཀཐཾ ཀཐེནྟི. ཨུདཀཏིཏྠསུཏྟཀནྟནཊྛཱནཱདཱིསུཔི ནིརཏྠཀཀཐཱ ནཱམ ན པཝཏྟཏི. སཙེ ཀཱཙི ཨིཏྠཱི ‘‘ཨམྨ ཏྭཾ ཀཏརཾ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཾ མནསིཀརོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏཱ ‘‘ན ཀིཉྩཱི’’ཏི ཝདཏི. ཏཾ གརཧནྟི ‘‘དྷིརཏྠུ ཏཝ ཛཱིཝིཏཾ, ཛཱིཝམཱནཱཔི ཏྭཾ མཏསདིསཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘མཱ དཱནི པུན ཨེཝམཀཱསཱི’’ཏི ཨོཝདིཏྭཱ ཨཉྙཏརཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཨུགྒཎྷཱཔེནྟི. ཡཱ པན ‘‘ཨཧཾ ཨསུཀཾ སཏིཔཊྛཱནཾ མནསིཀརོམཱི’’ཏི ཝདཏི. ཏསྶཱ ‘‘སཱདྷུ སཱདྷཱུ’’ཏི སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ ‘‘ཏཝ ཛཱིཝིཏཾ སུཛཱིཝིཏཾ, ཏྭཾ ནཱམ མནུསྶཏྟཾ པཏྟཱ, ཏཝཏྠཱཡ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏིཨཱདཱིཧི པསཾསནྟི. ན ཀེཝལཉྩེཏྠ མནུསྶཛཱཏིཡཱཡེཝ སཏིཔཊྛཱནམནསིཀཱརཡུཏྟཱ, ཏེ ནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱ ཏིརཙྪཱནགཏཱཔི. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ནཊཀོ སུཝཔོཏཀཾ གཧེཏྭཱ སིཀྑཱཔེནྟོ ཝིཙརཏི. སོ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསིཏྭཱ གམནཀཱལེ སུཝཔོཏཀཾ པམུསྶིཏྭཱ གཏོ. ཏཾ སཱམཎེརིཡོ གཧེཏྭཱ པཊིཛགྒིཾསུ. བུདྡྷརཀྑིཏོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏཾ ཨེཀདིཝསཾ པུརཏོ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ མཧཱཐེརཱི ཨཱཧ – ‘‘བུདྡྷརཀྑིཏཱ’’ཏི?

ཀིཾ ཨཡྻེཏི.

ཨཏྠི ཀོཙི ཏཝ མནསིཀཱརོཏི?

ནཏྠི ཨཡྻེཏི.

ཨཱཝུསོ, པབྦཛིཏཱནཾ སནྟིཀེ ཝསནྟེན ནཱམ ཝིསྶཊྛཨཏྟབྷཱཝེན བྷཝིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཀོཙིདེཝ མནསིཀཱརོ ཨིཙྪིཏབྦོ, ཏྭཾ པན ཨཉྙཾ ན སཀྑིསྶསི ‘‘ཨཊྛི ཨཊྛཱི’’ཏི སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཧཱིཏི. སོ ཐེརིཡཱ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨཊྛི ཨཊྛཱི’’ཏི སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ ཙརཏི.

ཏཾ ཨེཀདིཝསཾ པཱཏོཝ ཏོརཎགྒེ ནིསཱིདིཏྭཱ བཱལཱཏཔཾ ཏཔམཱནཾ ཨེཀོ སཀུཎོ ནཁཔཉྫརེན ཨགྒཧེསི. སོ ‘‘ཀིརི ཀིརཱི’’ཏི སདྡམཀཱསི. སཱམཎེརིཡོ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡྻེ བུདྡྷརཀྑིཏོ སཀུཎེན གཧིཏོ, མོཙེམ ན’’ནྟི ལེཌྜུཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ མོཙེསུཾ. ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ པུརཏོ ཋཔིཏཾ ཐེརཱི ཨཱཧ –

‘‘བུདྡྷརཀྑིཏ, སཀུཎེན གཧིཏཀཱལེ ཀིཾ ཙིནྟེསཱི’’ཏི?

ན ཨཡྻེ ཨཉྙཾ ཙིནྟེསིཾ, ‘‘ཨཊྛིཔུཉྫོཝ ཨཊྛིཔུཉྫཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཀཏརསྨིམྤི ཋཱནེ ཝིཔྤཀིརིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཡྻེ ཨཊྛིཔུཉྫམེཝ ཙིནྟེསིནྟི.

སཱདྷུ སཱདྷུ, བུདྡྷརཀྑིཏ, ཨནཱགཏེ བྷཝཀྑཡསྶ ཏེ པཙྩཡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཏཏྠ ཏིརཙྪཱནགཏཱཔི སཏིཔཊྛཱནམནསིཀཱརཡུཏྟཱ, ཏསྨཱ ནེསཾ བྷགཝཱ སཏིཔཊྛཱནབུདྡྷིམེཝ ཛནེནྟོ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨེཀཱཡནོཏི ཨེཀམགྒོ. མགྒསྶ ཧི –

‘‘མགྒོ པནྠོ པཐོ པཛྫོ, ཨཉྫསཾ ཝཊུམཱཡནཾ;

ནཱཝཱ ཨུཏྟརསེཏཱུ ཙ, ཀུལློ ཙ བྷིསིསངྐམོ’’ཏི. (ཙཱུལ༹ནི. ༡༠༡) –

བཧཱུནི ནཱམཱནི. སྭཱཡཾ ཨིདྷ ཨཡནནཱམེན ཝུཏྟོ. ཏསྨཱ ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོཏི ཨེཏྠ ཨེཀམགྒོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ, ན དྭེདྷཱཔཐབྷཱུཏོཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཐ ཝཱ ཨེཀེན ཨཡིཏབྦོཏི ཨེཀཱཡནོ. ཨེཀེནཱཏི གཎསངྒཎིཀཾ པཧཱཡ ཝཱུཔཀཊྛེན པཝིཝིཏྟཙིཏྟེན. ཨཡིཏབྦོཏི པཊིཔཛྫིཏབྦོ. ཨཡནྟི ཝཱ ཨེཏེནཱཏི ཨཡནོ, སཾསཱརཏོ ནིབྦཱནཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀསྶ ཨཡནོ ཨེཀཱཡནོ, ཨེཀསྶཱཏི སེཊྛསྶ. སབྦསཏྟཱནཾ སེཊྛོ ཙ བྷགཝཱ, ཏསྨཱ བྷགཝཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཏེན ཨཉྙེཔི ཨཡནྟི, ཨེཝཾ སནྟེཔི བྷགཝཏོཝ སོ ཨཡནོ ཏེན ཨུཔྤཱདིཏཏྟཱ. ཡཐཱཧ ‘‘སོ ཧི, བྲཱཧྨཎ, བྷགཝཱ ཨནུཔྤནྣསྶ མགྒསྶ ཨུཔྤཱདེཏཱ’’ཏིཨཱདི (མ. ནི. ༣.༧༩). ཨཡཏཱིཏི ཝཱ ཨཡནོ, གཙྪཏི པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀསྨིཾ ཨཡནོཏི ཨེཀཱཡནོ, ཨིམསྨིཾཡེཝ དྷམྨཝིནཡེ པཝཏྟཏི, ན ཨཉྙཏྲཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཁོ, སུབྷདྡ, དྷམྨཝིནཡེ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཨུཔལབྦྷཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༡༤). དེསནཱབྷེདོཡེཝ ཧེསོ, ཨཏྠོ པནེཀོ. ཨཔིཙ ཨེཀཾ ཨཡཏཱིཏི ཨེཀཱཡནོ. པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱམུཁབྷཱཝནཱནཡཔྤཝཏྟོཔི ཨཔརབྷཱགེ ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ གཙྪཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི –

‘‘ཨེཀཱཡནཾ ཛཱཏིཁཡནྟདསྶཱི,

མགྒཾ པཛཱནཱཏི ཧིཏཱནུཀམྤཱི;

ཨེཏེན མགྒེན ཏརིཾསུ པུབྦེ,

ཏརིསྶནྟི ཡེ ཙ ཏརནྟི ཨོགྷ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༥.༤༠༩);

ཀེཙི པན ‘‘ན པཱརཾ དིགུཎཾ ཡནྟཱི’’ཏི གཱཐཱནཡེན ཡསྨཱ ཨེཀཝཱརཾ ནིབྦཱནཾ གཙྪཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀཱཡནོ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ན ཡུཛྫཏི. ཨིམསྶ ཧི ཨཏྠསྶ སཀིཾ ཨཡནོཏི ཨིམིནཱ བྱཉྫནེན བྷཝིཏབྦཾ. ཡདི པན ཨེཀཾ ཨཡནམསྶ ཨེཀཱ གཏི པཝཏྟཱིཏི ཨེཝམཏྠཾ ཡོཛེཏྭཱ ཝུཙྩེཡྻ, བྱཉྫནཾ ཡུཛྫེཡྻ, ཨཏྠོ པན ཨུབྷཡཐཱཔི ན ཡུཛྫཏི. ཀསྨཱ? ཨིདྷ པུབྦབྷཱགམགྒསྶ ཨདྷིཔྤེཏཏྟཱ. ཀཱཡཱདིཙཏུཨཱརམྨཎཔྤཝཏྟོ ཧི པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ, ན ལོཀུཏྟརོ. སོ ཙ ཨནེཀཝཱརམྤི ཨཡཏི, ཨནེཀཉྩསྶ ཨཡནཾ ཧོཏི.

པུབྦེཔི ཙ ཨིམསྨིཾ པདེ མཧཱཐེརཱནཾ སཱཀཙྪཱ ཨཧོསིཡེཝ. ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརོ ‘‘པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཙརིཡོ པནསྶ ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹སུམཏྠེརོ ‘‘མིསྶཀམགྒོ’’ཏི ཨཱཧ. པུབྦབྷཱགོ བྷནྟེཏི. མིསྶཀོ ཨཱཝུསོཏི. ཨཱཙརིཡེ པུནཔྤུནཾ བྷཎནྟེ ཨཔྤཊིབཱཧིཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. པཉྷཾ ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱཝ ཨུཊྛཧིཾསུ. ཨཐཱཙརིཡཏྠེརོ ནྷཱནཀོཊྛཀཾ གཙྪནྟོ ‘‘མཡཱ མིསྶཀམགྒོ ཀཐིཏོ, ཙཱུལ༹ནཱགོ པུབྦབྷཱགོཏི ཨཱདཱཡ ཝོཧརཏི, ཀོ ནུ ཁོ ཨེཏྠ ནིཙྪཡོ’’ཏི སུཏྟནྟཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ པརིཝཏྟེནྟོ ‘‘ཡོ ཧི ཀོཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ ཨེཝཾ བྷཱཝེཡྻ སཏྟ ཝསྶཱནཱི’’ཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སལླཀྑེསི, ལོཀུཏྟརམགྒོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ སཏྟ ཝསྶཱནི ཏིཊྛམཱནོ ནཱམ ནཏྠི, མཡཱ ཝུཏྟོ མིསྶཀམགྒོ ན ལབྦྷཏི, ཙཱུལ༹ནཱགེན དིཊྛོ པུབྦབྷཱགམགྒོཝ ལབྦྷཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཨཊྛམིཡཾ དྷམྨསྶཝནེ སངྒྷུཊྛེ ཨགམཱསི.

པོརཱཎཀཏྠེརཱ ཀིར པིཡདྷམྨསྶཝནཱ ཧོནྟི. སདྡཾ སུཏྭཱཝ ‘‘ཨཧཾ པཋམཾ, ཨཧཾ པཋམ’’ནྟི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨོསརནྟི. ཏསྨིཉྩ དིཝསེ ཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརསྶ ཝཱརོ. ཏེན དྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཝཱིཛནིཾ གཧེཏྭཱ པུབྦགཱཐཱསུ ཝུཏྟཱསུ ཐེརསྶ ཨཱསནཔིཊྛིཡཾ ཋིཏསྶ ཨེཏདཧོསི ‘‘རཧོ ནིསཱིདིཏྭཱ ན ཝཀྑཱམཱི’’ཏི. པོརཱཎཀཏྠེརཱ ཧི ཨནུསཱུཡཀཱ ཧོནྟི, ན ཨཏྟནོ རུཙིམེཝ ཨུཙྪུབྷཱརཾ ཝིཡ ཨེཝཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཙརནྟི, ཀཱརཎམེཝ གཎྷནྟི, ཨཀཱརཎཾ ཝིསྶཛྫེནྟི. ཏསྨཱ ཐེརོ ‘‘ཨཱཝུསོ ཙཱུལ༹ནཱགཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨཱཙརིཡསྶ ཝིཡ སདྡོཏི དྷམྨཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཝུསོ ཙཱུལ༹ནཱག མཡཱ ཝུཏྟོ མིསྶཀམགྒོ ན ལབྦྷཏི, ཏཡཱ ཝུཏྟོ པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོཝ ལབྦྷཏཱིཏི.

ཐེརོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ སབྦཔརིཡཏྟིཀོ ཏེཔིཊཀོ སུཏབུདྡྷོ, ཨེཝརཱུཔསྶཔི ནཱམ བྷིཀྑུནོ ཨཡཾ པཉྷོ ཨཱལུལེ༹ཏི, ཨནཱགཏེ མམ བྷཱཏིཀཱ ཨིམཾ པཉྷཾ ཨཱལུལེ༹སྶནྟཱིཏི སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨིམཾ པཉྷཾ ནིཙྩལཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པཊིསམྦྷིདཱམགྒཏོ ‘‘ཨེཀཱཡནམགྒོ ཝུཙྩཏི པུབྦབྷཱགསཏིཔཊྛཱནམགྒོ –

‘‘མགྒཱནཊྛངྒིཀོ སེཊྛོ, སཙྩཱནཾ ཙཏུརོ པདཱ;

ཝིརཱགོ སེཊྛོ དྷམྨཱནཾ, དྭིཔདཱནཉྩ ཙཀྑུམཱ.

ཨེསེཝ མགྒོ ནཏྠཉྙོ, དསྶནསྶ ཝིསུདྡྷིཡཱ;

ཨེཏཉྷི ཏུམྷེ པཊིཔཛྫཐ, མཱརསེནཔྤམདྡནཾ;

ཨེཏཉྷི ཏུམྷེ པཊིཔནྣཱ, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༧༣-༢༧༥) –

སུཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཋཔེསི.

མགྒོཏི ཀེནཊྛེན མགྒོ? ནིབྦཱནགམནཊྛེན ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི མགྒནིཡཊྛེན ཙ. སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱཏི རཱགཱདཱིཧི མལེཧི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིསམལོབྷཱདཱིཧི ཙ ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཀིལིཊྛཙིཏྟཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷཏྠཱཡ. ཏཐཱ ཧི ཨིམིནཱཝ མགྒེན ཨིཏོ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནཾ ཙཏུནྣཾ ཨསངྑྱེཡྻཱནཾ ཨུཔརི ཨེཀསྨིཉྙེཝ ཀཔྤེ ནིབྦཏྟེ ཏཎྷངྐརམེདྷངྐརསརཎངྐརདཱིཔངྐརནཱམཀེ བུདྡྷེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཀྱམུནིཔརིཡོསཱནཱ ཨནེཀེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨནེཀསཏཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ གཎནཔཐཾ ཝཱིཏིཝཏྟཱ ཨརིཡསཱཝཀཱ ཙཱཏི ཨིམེ སཏྟཱ སབྦེ ཙིཏྟམལཾ པཝཱཧེཏྭཱ པརམཝིསུདྡྷིཾ པཏྟཱ. རཱུཔམལཝསེན པན སཾཀིལེསཝོདཱནཔཉྙཏྟིཡེཝ ནཏྠི. ཏཐཱ ཧི –

རཱུཔེན སཾཀིལིཊྛེན, སཾཀིལིསྶནྟི མཱཎཝཱ;

རཱུཔེ སུདྡྷེ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི, ཨནཀྑཱཏཾ མཧེསིནཱ.

ཙིཏྟེན སཾཀིལིཊྛེན, སཾཀིལིསྶནྟི མཱཎཝཱ;

ཙིཏྟེ སུདྡྷེ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི, ཨིཏི ཝུཏྟཾ མཧེསིནཱ.

ཡཐཱཧ ‘‘ཙིཏྟསཾཀིལེསཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི, ཙིཏྟཝོདཱནཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༡༠༠). ཏཉྩ ཙིཏྟཝོདཱནཾ ཨིམིནཱ སཏིཔཊྛཱནམགྒེན ཧོཏི. ཏེནཱཧ ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི.

སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱཏི སོཀསྶ ཙ པརིདེཝསྶ ཙ སམཏིཀྐམཱཡ, པཧཱནཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡཉྷི མགྒོ བྷཱཝིཏོ སནྟཏིམཧཱམཏྟཱདཱིནཾ ཝིཡ སོཀསམཏིཀྐམཱཡ, པཊཱཙཱརཱདཱིནཾ ཝིཡ ཙ པརིདེཝསམཏིཀྐམཱཡ ཙ སཾཝཏྟཏི. ཏེནཱཧ ‘‘སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱ’’ཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི སནྟཏིམཧཱམཏྟོ –

‘‘ཡཾ པུབྦེ ཏཾ ཝིསོདྷེཧི, པཙྪཱ ཏེ མཱཧུ ཀིཉྩནཾ;

མཛ྄ཛྷེ ཙེ ནོ གཧེསྶསི, ཨུཔསནྟོ ཙརིསྶསཱི’’ཏི. (སུ. ནི. ༩༥༥);

ཨིམཾ གཱཐཾ སུཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ.

པཊཱཙཱརཱ –

‘‘ན སནྟི པུཏྟཱ ཏཱཎཱཡ, ན པིཏཱ ནཱཔི བནྡྷཝཱ;

ཨནྟཀེནཱདྷིཔནྣསྶ, ནཏྠི ཉཱཏཱིསུ ཏཱཎཏཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༨༨);

ཨིམཾ གཱཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཱ. ཡསྨཱ པན ཀཱཡཝེདནཱཙིཏྟདྷམྨེསུ ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨནཱམསིཏྭཱ བྷཱཝནཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏེཔི ཨིམིནཱཝ མགྒེན སོཀཔརིདེཝེ སམཏིཀྐནྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡཱཏི ཀཱཡིཀདུཀྑསྶ ཙ ཙེཏསིཀདོམནསྶསྶ ཙཱཏི ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཨཏྠངྒམཱཡ, ནིརོདྷཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡཉྷི མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཏིསྶཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ དུཀྑསྶ, སཀྐཱདཱིནཾ ཝིཡ ཙ དོམནསྶསྶ ཨཏྠངྒམཱཡ སཾཝཏྟཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨཏྠདཱིཔནཱ – སཱཝཏྠིཡཾ ཀིར ཏིསྶོ ནཱམ ཀུཊུམྦིཀཔུཏྟོ ཙཏྟཱལཱིས ཧིརཉྙཀོཊིཡོ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ཨགཱམཀེ ཨརཉྙེ ཝིཧརཏི. ཏསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏུབྷརིཡཱ ‘‘གཙྪཐ ནཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཐཱ’’ཏི པཉྩསཏེ ཙོརེ པེསེསི. ཏེ གནྟྭཱ ཐེརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏཏྠ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི? ཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསྶཱམཱཏི. པཱཊིབྷོགཾ མེ ཨུཔཱསཀཱ གཧེཏྭཱ ཨཛྫེཀརཏྟིཾ ཛཱིཝིཏཾ དེཐཱཏི. ཀོ ཏེ, སམཎ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པཱཊིབྷོགོ བྷཝིསྶཏཱིཏི? ཐེརོ མཧནྟཾ པཱསཱཎཾ གཧེཏྭཱ དྭེ ཨཱུརུཊྛཱིནི བྷིནྡིཏྭཱ ‘‘ཝཊྚཏི ཨུཔཱསཀཱ པཱཊིབྷོགོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཨཔཀྐམིཏྭཱ ཙངྐམནསཱིསེ ཨགྒིཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫིཾསུ. ཐེརསྶ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སཱིལཾ པཙྩཝེཀྑཏོ པརིསུདྡྷཾ སཱིལཾ ནིསྶཱཡ པཱིཏིཔཱམོཛྫཾ ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ ཨནུཀྐམེན ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཏིཡཱམརཏྟིཾ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཨརུཎུགྒམནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘ཨུབྷོ པཱདཱནི བྷིནྡིཏྭཱ, སཉྙཔེསྶཱམི ཝོ ཨཧཾ;

ཨཊྚིཡཱམི ཧརཱཡཱམི, སརཱགམརཎཾ ཨཧཾ.

ཨེཝཱཧཾ ཙིནྟཡིཏྭཱན, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིཔསྶིསཾ;

སམྤཏྟེ ཨརུཎུགྒམྷི, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎི’’ནྟི.

ཨཔརེཔི ཏིཾས བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙཝིཧཱརེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏིཡཱམརཏྟིཾ སམཎདྷམྨོཝ ཀཱཏབྦོ, ན ཨཉྙམཉྙསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ. ཏེསཾ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ པཙལཱཡནྟཱནཾ ཨེཀོ བྱགྒྷོ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀེཀཾ བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི. ན ཀོཙི ‘‘མཾ བྱགྒྷོ གཎྷཱི’’ཏི ཝཱཙམྤི ནིཙྪཱརེསི. ཨེཝཾ པཉྩསུ དསསུ བྷིཀྑཱུསུ ཁཱདིཏེསུ ཨུཔོསཐདིཝསེ ‘‘ཨིཏརེ, ཨཱཝུསོ, ཀུཧི’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ཉཏྭཱ ཙ ‘‘ཨིདཱནི གཧིཏེན, གཧིཏོམྷཱིཏི ཝཏྟབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ.

ཨཐ ཨཉྙཏརཾ དཧརབྷིཀྑུཾ པུརིམནཡེནེཝ བྱགྒྷོ གཎྷི. སོ ‘‘བྱགྒྷོ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. བྷིཀྑཱུ ཀཏྟརདཎྜེ ཙ ཨུཀྐཱཡོ ཙ གཧེཏྭཱ མོཙེསྶཱམཱཏི ཨནུབནྡྷིཾསུ. བྱགྒྷོ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགཏིཾ ཚིནྣཏཊཊྛཱནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཱདངྒུཊྛཀཏོ པཊྛཱཡ ཁཱདིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨིཏརེཔི ‘‘ཨིདཱནི, སཔྤུརིས, ཨམྷེཧི ཀཏྟབྦཾ ནཏྠི, བྷིཀྑཱུནཾ ཝིསེསོ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེ ཋཱནེ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ བྱགྒྷམུཁེ ནིཔནྣོཝ ཏཾ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཡཱཝ གོཔྥཀཱ ཁཱདིཏསམཡེ སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝ ཛཎྞུཀཱ ཁཱདིཏསམཡེ སཀདཱགཱམཱི, ཡཱཝ ནཱབྷིཡཱ ཁཱདིཏསམཡེ ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ, ཧདཡརཱུཔེ ཨཁཱདིཏེཡེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘སཱིལཝཱ ཝཏསམྤནྣོ, པཉྙཝཱ སུསམཱཧིཏོ;

མུཧུཏྟཾ པམཱདམནྭཱཡ, བྱགྒྷེནོརུདྡྷམཱནསོ.

པཉྫརསྨིཾ གཧེཏྭཱན, སིལཱཡ ཨུཔརཱིཀཏོ;

ཀཱམཾ ཁཱདཏུ མཾ བྱགྒྷོ, བྷཀྑོ ཀཱཡོ ཨམིཏྟཱནཾ;

པཊིལདྡྷེ ཀམྨཊྛཱནེ, མརཎཾ ཧེཧིཏི བྷདྡཀ’’ནྟི.

ཨཔརོཔི པཱིཏམལླཏྠེརོ ནཱམ གིཧིཀཱལེ ཏཱིསུ རཛྫེསུ པཊཱཀཾ གཧེཏྭཱ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔཾ ཨཱགམྨ རཱཛཱནཾ དིསྭཱ རཉྙཱ ཀཏཱནུགྒཧོ ཨེཀདིཝསཾ ཀིལཉྫཀཱཔཎསཱལདྭཱརེན གཙྪནྟོ ‘‘རཱུཔཾ, བྷིཀྑཝེ, ན ཏུམྷཱཀཾ, ཏཾ པཛཧཐ, ཏཾ ཝོ པཧཱིནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༣༣-༣༤) ནཏུམྷཱཀཝགྒཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ནེཝ ཀིར རཱུཔཾ ཨཏྟནོ, ན ཝེདནཱ’’ཏི. སོ ཏཾཡེཝ ཨངྐུསཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ པབྦཛིཏོ ཨུཔསམྤནྣོ དྭེམཱཏིཀཱ པགུཎཾ ཀཏྭཱ ཏིཾས བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ གབལཝཱལིཡཨངྒཎཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨམཀཱསི. པཱདེསུ ཨཝཧནྟེསུ ཛཎྞུཀེཧི ཙངྐམཏི. ཏམེནཾ རཏྟིཾ ཨེཀོ མིགལུདྡཀོ མིགོཏི མཉྙམཱནོ སཏྟིཡཱ པཧརི. སཏྟི ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏཱ. སོ ཏཾ སཏྟིཾ ཧརཱཔེཏྭཱ པཧཱརམུཁཱནི ཏིཎཝཊྚིཡཱ པཱུརཱཔེཏྭཱ པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ ཨཏྟཱནཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨུཀྐཱསིཏསདྡེན ཨཱགཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ བྱཱཀརིཏྭཱ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘བྷཱསིཏཾ བུདྡྷསེཊྛསྶ, སབྦལོཀགྒཝཱདིནོ;

ན ཏུམྷཱཀམིདཾ རཱུཔཾ, ཏཾ ཛཧེཡྻཱཐ བྷིཀྑཝོ.

ཨནིཙྩཱ ཝཏ སངྑཱརཱ, ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨིནོ;

ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཏེསཾ ཝཱུཔསམོ སུཁོ’’ཏི.

ཨཐ ནཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཾསུ ‘‘སཙེ, བྷནྟེ, སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨརོགོ ཨབྷཝིསྶཱ, ཨདྡྷཱ ཏེ མུདྡྷམཏྠཀེ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ སཱིསཾ པརཱམསེཡྻཱ’’ཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨཡཾ མགྒོ ཏིསྶཏྠེརཱདཱིནཾ ཝིཡ དུཀྑསྶ ཨཏྠངྒམཱཡ སཾཝཏྟཏི.

སཀྐོ པན དེཝཱནམིནྡོ ཨཏྟནོ པཉྩཝིདྷཾ པུབྦནིམིཏྟཾ དིསྭཱ མརཎབྷཡསནྟཛྫིཏོ དོམནསྶཛཱཏོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. སོ ཨུཔེཀྑཱཔཉྷཝིསྶཛྫནཱཝསཱནེ ཨསཱིཏིསཧསྶཱཧི དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. སཱ ཙསྶ ཨུཔཔཏྟི པུན པཱཀཏིཀཱཝ ཨཧོསི.

སུབྲཧྨཱཔི དེཝཔུཏྟོ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརོ སགྒསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏི, ཏཏྠ པཉྩསཏཱ ཨཙྪརཱཡོ རུཀྑཏོ པུཔྥཱནི ཨོཙིནནྟིཡོ ཙཝིཏྭཱ ནིརཡེ ཨུཔཔནྣཱ. སོ ‘‘ཀིཾ ཨིམཱ ཙིརཱཡནྟཱི’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཏཱསཾ ནིརཡེ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཏྟཀཾ ནུ ཁོ མམ ཨཱཡཱུ’’ཏི ཨུཔཔརིཀྑནྟོ ཨཏྟནོཔི ཨཱཡུཔརིཀྑཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིརཡེ ནིབྦཏྟནབྷཱཝཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ ཨཏིཝིཡ དོམནསྶཛཱཏོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ མེ དོམནསྶཾ སཏྠཱ ཝིནཡིསྶཏི ན ཨཉྙོ’’ཏི ཨཝསེསཱ པཉྩསཏཱ ཨཙྪརཱཡོ གཧེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི –

‘‘ནིཙྩཾ ཨུཏྲསྟམིདཾ ཙིཏྟཾ, ནིཙྩཾ ཨུབྦིགྒིདཾ མནོ;

ཨནུཔྤནྣེསུ ཀིཙྪེསུ, ཨཐོ ཨུཔྤཏིཏེསུ ཙ;

སཙེ ཨཏྠི ཨནུཏྲསྟཾ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༩༨);

ཏཏོ ནཾ བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘ནཱཉྙཏྲ བོཛ྄ཛྷཱ ཏཔསཱ, ནཱཉྙཏྲིནྡྲིཡསཾཝརཱ;

ནཱཉྙཏྲ སབྦནིསྶགྒཱ, སོཏྠིཾ པསྶཱམི པཱཎིན’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༩༨);

སོ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ པཉྩཧི ཨཙྪརཱསཏེཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཏཾ སམྤཏྟིཾ ཐཱཝརཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ ཨགམཱསཱིཏི. ཨེཝམཡཾ མགྒོ བྷཱཝིཏོ སཀྐཱདཱིནཾ ཝིཡ དོམནསྶསྶ ཨཏྠངྒམཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡཱཏི ཉཱཡོ ཝུཙྩཏི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ, ཏསྶ ཨདྷིགམཱཡ, པཏྟིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཉྷི པུབྦབྷཱགེ ལོཀིཡོ སཏིཔཊྛཱནམགྒོ བྷཱཝིཏོ ལོཀུཏྟརསྶ མགྒསྶ ཨདྷིགམཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡཱ’’ཏི. ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱཏི ཏཎྷཱཝཱནཝིརཧིཏཏྟཱ ནིབྦཱནནྟི ལདྡྷནཱམསྶ ཨམཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཨཏྟཔཙྩཀྑཏཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཉྷི མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཨནུཔུབྦེན ནིབྦཱནསཙྪིཀིརིཡཾ སཱདྷེཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སོཀསམཏིཀྐམཱདཱིནི ཨཏྠཏོ སིདྡྷཱནེཝ ཧོནྟི, ཋཔེཏྭཱ པན སཱསནཡུཏྟིཀོཝིདེ ཨཉྙེསཾ ན པཱཀཊཱནི, ན ཙ བྷགཝཱ པཋམཾ སཱསནཡུཏྟིཀོཝིདཾ ཛནཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏེན ཏེནེཝ པན སུཏྟེན ཏཾ ཏཾ ཨཏྠཾ ཉཱཔེཏི. ཏསྨཱ ཨིདྷ ཡཾ ཡཾ ཨཏྠཾ ཨེཀཱཡནམགྒོ སཱདྷེཏི, ཏཾ ཏཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ ‘‘སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཡསྨཱ ཝཱ ཡཱ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷི ཨེཀཱཡནམགྒེན སཾཝཏྟཏི, སཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམེན ཧོཏི, སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམོ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམེན, དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམོ ཉཱཡསྶཱདྷིགམེན, ཉཱཡསྶཱདྷིགམོ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཏསྨཱ ཨིམམྤི ཀམཾ དསྶེནྟོ ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཔིཙ ཝཎྞབྷཎནམེཏཾ ཨེཀཱཡནམགྒསྶ. ཡཐེཝ ཧི བྷགཝཱ ‘‘དྷམྨཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེསྶཱམི, ཡདིདཾ ཚཚཀྐཱནཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༤༢༠) ཚཚཀྐདེསནཱཡ ཨཊྛཧི པདེཧི ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི, ཡཐཱ ཙ ཨརིཡཝཾསདེསནཱཡ ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཝཾསཱ ཨགྒཉྙཱ རཏྟཉྙཱ ཝཾསཉྙཱ པོརཱཎཱ ཨསཾཀིཎྞཱ ཨསཾཀིཎྞཔུབྦཱ ན སཾཀཱིཡནྟི, ན སཾཀཱིཡིསྶནྟི, ཨཔྤཊིཀུཊྛཱ སམཎེཧི བྲཱཧྨཎེཧི ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༨) ནཝཧི པདེཧི ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི, ཨེཝཾ ཨིམསྶཔི ཨེཀཱཡནམགྒསྶ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱཏིཨཱདཱིཧི སཏྟཧི པདེཧི ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི.

ཀསྨཱ ཨིཏི ཙེ? ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ. ཝཎྞབྷཱསནཉྷི སུཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨཡཾ ཀིར མགྒོ ཧདཡསནྟཱཔབྷཱུཏཾ སོཀཾ, ཝཱཙཱཝིཔྤལཱཔབྷཱུཏཾ པརིདེཝཾ, ཀཱཡིཀཨསཱཏབྷཱུཏཾ དུཀྑཾ, ཙེཏསིཀཨསཱཏབྷཱུཏཾ དོམནསྶནྟི ཙཏྟཱརོ ཨུཔདྡཝེ ཧནཏི, ཝིསུདྡྷིཾ ཉཱཡཾ ནིབྦཱནནྟི ཏཡོ ཝིསེསེ ཨཱཝཧཏཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ དྷཱརེཏབྦཾ ཝཱཙེཏབྦཾ, ཨིམཉྩ མགྒཾ བྷཱཝེཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི. ཨིཏི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི, ཀམྦལཝཱཎིཛཱདཡོ ཀམྦལཱདཱིནཾ ཝཎྞཾ ཝིཡ.

ཡཐཱ ཧི སཏསཧསྶགྒྷནིཀཔཎྜུཀམྦལཝཱཎིཛེན ཀམྦལཾ གཎྷཐཱཏི ཨུགྒྷོསིཏེཔི ཨསུཀཀམྦལོཏི ན ཏཱཝ མནུསྶཱ ཛཱནནྟི. ཀེསཀམྦལཝཱལཀམྦལཱདཡོཔི ཧི དུགྒནྡྷཱ ཁརསམྥསྶཱ ཀམྦལཱཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི. ཡདཱ པན ཏེན གནྡྷཱརཀོ རཏྟཀམྦལོ སུཁུམོ ཨུཛྫལོ སུཁསམྥསྶོཏི ཨུགྒྷོསིཏཾ ཧོཏི, ཏདཱ ཡེ པཧོནྟི, ཏེ གཎྷནྟི. ཡེ ན པཧོནྟི, ཏེཔི དསྶནཀཱམཱ ཧོནྟི, ཨེཝམེཝཾ ‘‘ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨསུཀམགྒོཏི ན ཏཱཝ པཱཀཊོ ཧོཏི. ནཱནཔྤཀཱརཀཱ ཧི ཨནིཡྻཱནམགྒཱཔི མགྒཱཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི. ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏིཨཱདིམྷི པན ཝུཏྟེ ‘‘ཨཡཾ ཀིར མགྒོ ཙཏྟཱརོ ཨུཔདྡཝེ ཧནཏི, ཏཡོ ཝིསེསེ ཨཱཝཧཏཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུགྒཧེཏབྦཾ པརིཡཱཔུཎིཏབྦཾ དྷཱརེཏབྦཾ ཝཱཙེཏབྦཾ, ཨིམཉྩ མགྒཾ བྷཱཝེཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟཱིཏི ཝཎྞཾ བྷཱསནྟོ ‘‘སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཡཐཱ ཙ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཔཎྜུཀམྦལཝཱཎིཛོཔམཱ, ཨེཝཾ རཏྟཛམྦུནདསུཝཎྞཨུདཀཔྤསཱདཀམཎིརཏནསུཝིསུདྡྷམུཏྟཱརཏནདྷོཏཔཝཱལཱ༹དིཝཱཎིཛཱུཔམཱདཡོཔེཏྠ ཨཱཧརིཏབྦཱ.

ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཡེ ཨིམེཏི ཨཡམསྶ ཨཏྠོ. ཙཏྟཱརོཏི གཎནཔརིཙྪེདོ, ཏེན ན ཏཏོ ཧེཊྛཱ ན ཨུདྡྷནྟི སཏིཔཊྛཱནཔརིཙྪེདཾ དཱིཔེཏི. སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ སཏིགོཙརོཔི, ཏིདྷཱ པཊིཔནྣེསུ སཱཝཀེསུ སཏྠུནོ པཊིགྷཱནུནཡཝཱིཏིཝཏྟཏཱཔི, སཏིཔི. ‘‘ཙཏུནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནཱནཾ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ དེསེསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ…པེ…. ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱཡསྶ སམུདཡོ? ཨཱཧཱརསམུདཡཱ ཀཱཡསམུདཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༣.༤༠༨) ཧི སཏིགོཙརོ སཏིཔཊྛཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཐཱ ‘‘ཀཱཡོ པཊྛཱནཾ, ནོ སཏི. སཏི པཊྛཱནཉྩེཝ སཏི ཙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུཔི (པཊི. མ. ༣.༣༥). ཏསྶཏྠོ – པཏིཊྛཱཏི ཨསྨིནྟི པཊྛཱནཾ. ཀཱ པཏིཊྛཱཏི? སཏི. སཏིཡཱ པཊྛཱནཾ སཏིཔཊྛཱནཾ. པདྷཱནཊྛཱནནྟི ཝཱ པཊྛཱནཾ. སཏིཡཱ པཊྛཱནཾ སཏིཔཊྛཱནཾ, ཧཏྠིཊྛཱནཨསྶཊྛཱནཱདཱིནི ཝིཡ. ‘‘ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཡདརིཡོ སེཝཏི, ཡདརིཡོ སེཝམཱནོ སཏྠཱ གཎམནུསཱསིཏུམརཧཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༡༡) ཨེཏྠཱཔི ཏིདྷཱ པཊིཔནྣེསུ སཱཝཀེསུ སཏྠུནོ པཊིགྷཱནུནཡཝཱིཏིཝཏྟཏཱ ‘‘སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཝུཏྟཱ. ཏསྶཏྠོ – པཊྛཔེཏབྦཏོ པཊྛཱནཾ, པཝཏྟཡིཏབྦཏོཏི ཨཏྠོ. ཀེན པཊྛཔེཏབྦཏོཏི? སཏིཡཱ. སཏིཡཱ པཊྛཱནཾ སཏིཔཊྛཱནནྟི. ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༥.༩༨༩) པན སཏིཡེཝ ‘‘སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཏསྶཏྠོ – པཏིཊྛཱཏཱིཏི པཊྛཱནཾ, ཨུཔཊྛཱཏི ཨོཀྐནྟིཏྭཱ པཀྑནྡིཏྭཱ པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཏིཡེཝ པཊྛཱནཾ སཏིཔཊྛཱནཾ. ཨཐ ཝཱ སརཎཊྛེན སཏི, ཨུཔཊྛཱནཊྛེན པཊྛཱནཾ. ཨིཏི སཏི ཙ སཱ པཊྛཱནཉྩཱཏིཔི སཏིཔཊྛཱནཾ. ཨིདམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཾ.

ཡདི ཨེཝཾ, ཀསྨཱ ‘‘སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི བཧུཝཙནཾ? སཏིབཧུཏྟཱ. ཨཱརམྨཎབྷེདེན ཧི བཧུཀཱ ཨེཏཱ སཏིཡོ. ཨཐ མགྒོཏི ཀསྨཱ ཨེཀཝཙནཾ? མགྒཊྛེན ཨེཀཏྟཱ. ཙཏསྶོཔི ཧི ཨེཏཱ སཏིཡོ མགྒཊྛེན ཨེཀཏྟཾ གཙྪནྟི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘མགྒོཏི ཀེནཊྛེན མགྒོ? ནིབྦཱནགམནཊྛེན, ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི མགྒནཱིཡཊྛེན ཙཱ’’ཏི. ཙཏསྶོཔི ཙེཏཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱཡཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ནིབྦཱནཾ གཙྪནྟི. ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཙ ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི མགྒཱིཡནྟི, ཏསྨཱ ཙཏསྶོཔི ཨེཀོ མགྒོཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེཝཉྩ སཏི ཝཙནཱནུསནྡྷིནཱ སཱནུསནྡྷིཀཱཝ དེསནཱ ཧོཏི, ‘‘མཱརསེནཔྤམདྡནཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, མགྒཾ དེསེསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, མཱརསེནཔྤམདྡནོ མགྒོ? ཡདིདཾ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༥.༢༢༤) ཝིཡ ཧི ཡཐཱ མཱརསེནཔྤམདྡནོཏི ཙ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ཙ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, བྱཉྫནམེཝེཏྠ ནཱནཾ. ཨེཝཾ ཨེཀཱཡནམགྒོཏི ཙ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཙ ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, བྱཉྫནམེཝེཏྠ ནཱནཾ. ཏསྨཱ མགྒཊྛེན ཨེཀཏྟཱ ཨེཀཝཙནཾ, ཨཱརམྨཎབྷེདེན སཏིབཧུཏྟཱ བཧུཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཏཱ ཙཏྟཱརོཝ སཏིཔཊྛཱནཱ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི? ཝེནེཡྻཧིཏཏྟཱ. ཏཎྷཱཙརིཏདིཊྛིཙརིཏསམཐཡཱནིཀཝིཔསྶནཱཡཱནིཀེསུ ཧི མནྡཏིཀྑཝསེན དྭེདྷཱ དྭེདྷཱ པཝཏྟེསུ ཝེནེཡྻེསུ མནྡསྶ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཏིཀྑསྶ སུཁུམཾ ཝེདནཱནུཔསྶནཾ སཏིཔཊྛཱནཾ. དིཊྛིཙརིཏསྶཱཔི མནྡསྶ ནཱཏིཔྤབྷེདགཏཾ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཏིཀྑསྶ ཨཏིཔྤབྷེདགཏཾ དྷམྨཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ. སམཐཡཱནིཀསྶ ཙ མནྡསྶ ཨཀིཙྪེན ཨདྷིགནྟབྦནིམིཏྟཾ པཋམཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཏིཀྑསྶ ཨོལཱ༹རིཀཱརམྨཎེ ཨསཎྛཧནཏོ དུཏིཡཾ. ཝིཔསྶནཱཡཱནིཀསྶཔི མནྡསྶ ནཱཏིཔྤབྷེདགཏཱརམྨཎཾ ཏཏིཡཾ, ཏིཀྑསྶ ཨཏིཔྤབྷེདགཏཱརམྨཎཾ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི.

སུབྷསུཁནིཙྩཨཏྟབྷཱཝཝིཔལླཱསཔཧཱནཏྠཾ ཝཱ. ཀཱཡོ ཧི ཨསུབྷོ, ཏཏྠ ཙ སུབྷཝིཔལླཱསཝིཔལླཏྠཱ སཏྟཱ, ཏེསཾ ཏཏྠ ཨསུབྷབྷཱཝདསྶནེན ཏསྶ ཝིཔལླཱསསྶ པཧཱནཏྠཾ པཋམཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཝུཏྟཾ. སུཁཾ ནིཙྩཾ ཨཏྟཱཏི གཧིཏེསུཔི ཙ ཝེདནཱདཱིསུ ཝེདནཱ དུཀྑཱ, ཙིཏྟཾ ཨནིཙྩཾ, དྷམྨཱ ཨནཏྟཱ, ཏེསུ ཙ སུཁནིཙྩཨཏྟཝིཔལླཱསཝིཔལླཏྠཱ སཏྟཱ, ཏེསཾ ཏཏྠ དུཀྑཱདིབྷཱཝདསྶནེན ཏེསཾ ཝིཔལླཱསཱནཾ པཧཱནཏྠཾ སེསཱནི ཏཱིཎི ཝུཏྟཱནཱིཏི ཨེཝཾ སུབྷསུཁནིཙྩཨཏྟབྷཱཝཝིཔལླཱསཔཧཱནཏྠཾ ཝཱ ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱ ཨནཱུནཱ ཨནདྷིཀཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ན ཀེཝལཉྩ ཝིཔལླཱསཔཧཱནཏྠམེཝ, ཨཐ ཁོ ཙཏུརོགྷཡོགཱསཝགནྠཨུཔཱདཱནཨགཏིཔཧཱནཏྠམྤི ཙཏུབྦིདྷཱཧཱརཔརིཉྙཏྠཉྩ ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཾ ཏཱཝ པཀརཎནཡོ.

ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན སརཎཝསེན ཙེཝ ཨེཀཏྟསམོསརཎཝསེན ཙ ཨེཀམེཝ སཏིཔཊྛཱནཾ ཨཱརམྨཎཝསེན ཙཏྟཱརོཏི ཨེཏདེཝ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཧི ཙཏུདྭཱརེ ནགརེ པཱཙཱིནཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ པཱཙཱིནདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, དཀྑིཎཏོ པཙྪིམཏོ ཨུཏྟརཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨུཏྟརདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨུཏྟརདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. ནགརཾ ཝིཡ ཧི ནིབྦཱནམཧཱནགརཾ. དྭཱརཾ ཝིཡ ཨཊྛངྒིཀོ ལོཀུཏྟརམགྒོ. པཱཙཱིནདིསཱདཡོ ཝིཡ ཀཱཡཱདཡོ.

ཡཐཱ པཱཙཱིནཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ པཱཙཱིནདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི.

ཡཐཱ དཀྑིཎཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ དཀྑིཎདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ ཝེདནཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཝེདནཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི.

ཡཐཱ པཙྪིམཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ པཙྪིམདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ པཙྪིམདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི.

ཡཐཱ ཨུཏྟརཏོ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨུཏྟརདིསཱཡ ཨུཊྛཱནཀཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨུཏྟརདྭཱརེན ནགརམེཝ པཝིསནྟི, ཨེཝཾ དྷམྨཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཨཱགཙྪནྟཱ པཉྩཝིདྷེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ བྷཱཝེཏྭཱ དྷམྨཱནུཔསྶནཱབྷཱཝནཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟེན ཨརིཡམགྒེན ཨེཀཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨོསརནྟི.

ཨེཝཾ སརཎཝསེན ཙེཝ ཨེཀཏྟསམོསརཎཝསེན ཙ ཨེཀམེཝ སཏིཔཊྛཱནཾ ཨཱརམྨཎཝསེན ཙཏྟཱརོཝ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཏམེ ཙཏྟཱརོཏི ཀཐེཏུཀམྱཏཱ པུཙྪཱ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. བྷིཀྑཝེཏི དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཔུགྒལཱལཔནམེཏཾ. བྷིཀྑཱུཏི པཊིཔཏྟིསམྤཱདཀཔུགྒལནིདསྶནམེཏཾ. ཨཉྙེཔི ཙ དེཝམནུསྶཱ པཊིཔཏྟིཾ སམྤཱདེནྟིཡེཝ, སེཊྛཏྟཱ པན པཊིཔཏྟིཡཱ བྷིཀྑུབྷཱཝདསྶནཏོ ཙ, ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཏོ ཧི ཨནུསཱསནིཾ སམྤཊིཙྪནྟེསུ བྷིཀྑུ སེཊྛོ, སབྦཔྤཀཱརཱཡ ཨནུསཱསནིཡཱ བྷཱཛནབྷཱཝཏོ, ཏསྨཱ སེཊྛཏྟཱ ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྨིཾ གཧིཏེ པན སེསཱ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི རཱཛགམནཱདཱིསུ རཱཛགྒཧཎེན སེསཔརིསཱ ཝིཡ. ཡོ ཙ ཨིམཾ པཊིཔཏྟིཾ པཊིཔཛྫཏི, སོ བྷིཀྑུ ནཱམ ཧོཏཱིཏི པཊིཔཏྟིཡཱ བྷིཀྑུབྷཱཝདསྶནཏོཔི ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱཧ. པཊིཔནྣཀོ ཧི དེཝོ ཝཱ ཧོཏུ མནུསྶོ ཝཱ, ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི སངྑཾ གཙྪཏིཡེཝ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨལངྐཏོ ཙེཔི སམཾ ཙརེཡྻ,

སནྟོ དནྟོ ནིཡཏོ བྲཧྨཙཱརཱི;

སབྦེསུ བྷཱུཏེསུ ནིདྷཱཡ དཎྜཾ,

སོ བྲཱཧྨཎོ སོ སམཎོ ས བྷིཀྑཱུ’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༤༢);

ཀཱཡེཏི རཱུཔཀཱཡེ. རཱུཔཀཱཡོ ཧི ཨིདྷ ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ ཀེསཱདཱིནཉྩ དྷམྨཱནཾ སམཱུཧཊྛེན ཧཏྠིཀཱཡརཐཀཱཡཱདཡོ ཝིཡ ཀཱཡོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཡཐཱ ཙ སམཱུཧཊྛེན, ཨེཝཾ ཀུཙྪིཏཱནཾ ཨཱཡཊྛེན. ཀུཙྪིཏཱནཉྷི པརམཛེགུཙྪཱནཾ སོ ཨཱཡོཏིཔི ཀཱཡོ. ཨཱཡོཏི ཨུཔྤཏྟིདེསོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ, ཨཱཡནྟི ཏཏོཏི ཨཱཡོ. ཀེ ཨཱཡནྟི? ཀུཙྪིཏཱ ཀེསཱདཡོ. ཨིཏི ཀུཙྪིཏཱནཾ ཨཱཡོཏི ཀཱཡོ. ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཀཱཡམནུཔསྶནསཱིལོ, ཀཱཡཾ ཝཱ ཨནུཔསྶམཱནོ.

‘‘ཀཱཡེ’’ཏི ཙ ཝཏྭཱཔི པུན ‘‘ཀཱཡཱནུཔསྶཱི’’ཏི དུཏིཡཾ ཀཱཡགྒཧཎཾ ཨསམྨིསྶཏོ ཝཝཏྠཱནགྷནཝིནིབྦྷོགཱདིདསྶནཏྠཾ ཀཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏེན ན ཀཱཡེ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝཱ, ཙིཏྟདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ, ཨཐ ཁོ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཡེཝཱཏི ཀཱཡསངྑཱཏེ ཝཏྠུསྨིཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཀཱརསྶེཝ དསྶནེན ཨསམྨིསྶཏོ ཝཝཏྠཱནཾ དསྶིཏཾ ཧོཏི. ཏཐཱ ན ཀཱཡེ ཨངྒཔཙྩངྒཝིམུཏྟཨེཀདྷམྨཱནུཔསྶཱི, ནཱཔི ཀེསལོམཱདིཝིནིམུཏྟཨིཏྠིཔུརིསཱནུཔསྶཱི. ཡོཔི ཙེཏྠ ཀེསལོམཱདིཀོ བྷཱུཏུཔཱདཱཡསམཱུཧསངྑཱཏོ ཀཱཡོ, ཏཏྠཔི ན བྷཱུཏུཔཱདཱཡཝིནིམུཏྟཨེཀདྷམྨཱནུཔསྶཱི, ཨཐ ཁོ རཐསམྦྷཱརཱནུཔསྶཀོ ཝིཡ ཨངྒཔཙྩངྒསམཱུཧཱནུཔསྶཱི, ནགརཱཝཡཝཱནུཔསྶཀོ ཝིཡ ཀེསལོམཱདིསམཱུཧཱནུཔསྶཱི, ཀདལིཀྑནྡྷཔཏྟཝཊྚིཝིནིབྦྷུཛནཀོ ཝིཡ རིཏྟམུཊྛིཝིནིཝེཋཀོ ཝིཡ ཙ བྷཱུཏུཔཱདཱཡསམཱུཧཱནུཔསྶཱིཡེཝཱཏི ནཱནཔྤཀཱརཏོ སམཱུཧཝསེནེཝ ཀཱཡསངྑཱཏསྶ ཝཏྠུནོ དསྶནེན གྷནཝིནིབྦྷོགོ དསྶིཏོ ཧོཏི. ན ཧེཏྠ ཡཐཱཝུཏྟསམཱུཧཝིནིམུཏྟོ ཀཱཡོ ཝཱ ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི དྷམྨོ དིསྶཏི, ཡཐཱཝུཏྟདྷམྨསམཱུཧམཏྟེཡེཝ པན ཏཐཱ ཏཐཱ སཏྟཱ མིཙྪཱབྷིནིཝེསཾ ཀརོནྟི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཾ པསྶཏི ན ཏཾ དིཊྛཾ, ཡཾ དིཊྛཾ ཏཾ ན པསྶཏི;

ཨཔསྶཾ བཛ྄ཛྷཏེ མཱུལ༹ྷོ, བཛ྄ཛྷམཱནོ ན མུཙྩཏཱི’’ཏི. –

གྷནཝིནིབྦྷོགཱདིདསྶནཏྠནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཱདིསདྡེན ཙེཏྠ ཨཡམྤི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ – ཨཡཉྷི ཨེཀསྨིཾ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཡེཝ, ན ཨཉྙདྷམྨཱནུཔསྶཱི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡཐཱ ཨནུདཀབྷཱུཏཱཡཔི མརཱིཙིཡཱ ཨུདཀཱནུཔསྶིནོ ཧོནྟི, ན ཨེཝཾ ཨནིཙྩདུཀྑཱནཏྟཨསུབྷབྷཱུཏེཡེཝ ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ནིཙྩསུཁཨཏྟསུབྷབྷཱཝཱནུཔསྶཱི, ཨཐ ཁོ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཨནིཙྩདུཀྑཱནཏྟཨསུབྷཱཀཱརསམཱུཧཱནུཔསྶཱིཡེཝཱཏི. ཨཐ ཝཱ ཡྭཱཡཾ པརཏོ ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ…པེ… སོ སཏོཝ ཨསྶསཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨསྶཱསཔསྶཱསཱདིཙུཎྞིཀཛཱཏཨཊྛིཀཔརིཡོསཱནོ ཀཱཡོ ཝུཏྟོ, ཡོ ཙ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པཐཝིཀཱཡཾ ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶཏི ཨཱཔོཀཱཡཾ ཏེཛོཀཱཡཾ ཝཱཡོཀཱཡཾ ཀེསཀཱཡཾ ལོམཀཱཡཾ ཚཝིཀཱཡཾ ཙམྨཀཱཡཾ མཾསཀཱཡཾ རུཧིརཀཱཡཾ ནཧཱརུཀཱཡཾ ཨཊྛིཀཱཡཾ ཨཊྛིམིཉྫཀཱཡ’’ནྟི པཊིསམྦྷིདཱཡཾ (པཊི. མ. ༣.༣༥) ཀཱཡོ ཝུཏྟོ, ཏསྶ སབྦསྶ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཱཡེ ཨནུཔསྶནཏོ ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི’’ཏི ཨེཝམྤི ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨཐ ཝཱ ཀཱཡེ ཨཧནྟི ཝཱ མམནྟི ཝཱ ཨེཝཾ གཧེཏབྦསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ཨནནུཔསྶནཏོ ཏསྶ ཏསྶེཝ པན ཀེསཱལོམཱདིཀསྶ ནཱནཱདྷམྨསམཱུཧསྶ ཨནུཔསྶནཏོ ཀཱཡེ ཀེསཱདིདྷམྨསམཱུཧསངྑཱཏཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཔིཙ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ ནིཙྩཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཨཱགཏནཡསྶ སབྦསྶེཝ ཨནིཙྩལཀྑཎཱདིནོ ཨཱཀཱརསམཱུཧསངྑཱཏསྶ ཀཱཡསྶཱནུཔསྶནཏོཔི ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི’’ཏི ཨེཝམྤི ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཏཐཱ ཧི ཨཡཾ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ བྷིཀྑུ ཨིམཾ ཀཱཡཾ ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱདཱིནཾ སཏྟནྣཾ ཨནུཔསྶནཱནཾ ཝསེན ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ ནིཙྩཏོ. དུཀྑཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ སུཁཏོ. ཨནཏྟཏོ ཨནུཔསྶཏི, ནོ ཨཏྟཏོ. ནིབྦིནྡཏི, ནོ ནནྡཏི. ཝིརཛྫཏི, ནོ རཛྫཏི. ནིརོདྷེཏི, ནོ སམུདེཏི. པཊིནིསྶཛྫཏི, ནོ ཨཱདིཡཏི. སོ ཏཾ ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶནྟོ ནིཙྩསཉྙཾ པཛཧཏི, དུཀྑཏོ ཨནུཔསྶནྟོ སུཁསཉྙཾ པཛཧཏི, ཨནཏྟཏོ ཨནུཔསྶནྟོ ཨཏྟསཉྙཾ པཛཧཏི, ནིབྦིནྡནྟོ ནནྡིཾ པཛཧཏི, ཝིརཛྫནྟོ རཱགཾ པཛཧཏི, ནིརོདྷེནྟོ སམུདཡཾ པཛཧཏི, པཊིནིསྶཛྫནྟོ ཨཱདཱནཾ པཛཧཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི. ཨཱཏཱཔཱིཏི ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཀིལེསེ ཨཱཏཱཔེཏཱིཏི ཨཱཏཱཔོ, ཝཱིརིཡསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཨཱཏཱཔོ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨཱཏཱཔཱི. སམྤཛཱནོཏི སམྤཛཉྙསངྑཱཏེན ཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ. སཏིམཱཏི ཀཱཡཔརིགྒཱཧིཀཱཡ སཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ཨཡཾ པན ཡསྨཱ སཏིཡཱ ཨཱརམྨཎཾ པརིགྒཧེཏྭཱ པཉྙཱཡ ཨནུཔསྶཏི, ན ཧི སཏིཝིརཧིཏསྶ ཨནུཔསྶནཱ ནཱམ ཨཏྠི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘སཏིཉྩ ཁྭཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཏྠིཀཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤). ཏསྨཱ ཨེཏྠ ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཀམྨཊྛཱནཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ཨནཱཏཱཔིནོ ཨནྟོསངྑེཔོ ཨནྟརཱཡཀརོ ཧོཏི, ཨསམྤཛཱནོ ཨུཔཱཡཔརིགྒཧེ ཨནུཔཱཡཔརིཝཛྫནེ ཙ སམྨུཡ྄ཧཏི, མུཊྛསྶཏི ཨུཔཱཡཱཔརིཙྩཱགེ ཨནུཔཱཡཱཔརིགྒཧེ ཙ ཨསམཏྠོ ཧོཏི, ཏེནསྶ ཏཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ན སམྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏཾ སམྤཛྫཏི. ཏེསཾ དསྶནཏྠཾ ‘‘ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱཏི ཨིདཾ ཝུཏྟ’’ནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིཏི ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ སམྤཡོགངྒཉྩསྶ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པཧཱནངྒཾ དསྶེཏུཾ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝིནེཡྻཱཏི ཏདངྒཝིནཡེན ཝཱ ཝིཀྑམྦྷནཝིནཡེན ཝཱ ཝིནཡིཏྭཱ. ལོཀེཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཀཱཡེ. ཀཱཡོ ཧི ཨིདྷ ལུཛྫནཔལུཛྫནཊྛེན ལོཀོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཡསྨཱ པནསྶ ན ཀཱཡམཏྟེཡེཝ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ པཧཱིཡཏི, ཝེདནཱདཱིསུཔི པཧཱིཡཏིཡེཝ, ཏསྨཱ ‘‘པཉྩཔི ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ ལོཀོ’’ཏི ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༣༦༢) ཝུཏྟཾ. ལོཀསངྑཱཏཏྟཱ ཝཱ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠུདྡྷཱརནཡེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡཾ པནཱཧ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ལོཀོ? སྭེཝ ཀཱཡོ ལོཀོ’’ཏི. ཨཡམེཝེཏྠ ཨཏྠོ, ཏསྨིཾ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ ཝིནེཡྻཱཏི ཨེཝཾ སམྦནྡྷོ དཊྛབྦོ. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱགཧཎེན ཀཱམཙྪནྡོ, དོམནསྶགྒཧཎེན བྱཱཔཱདོ སངྒཧཾ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ནཱིཝརཎཔརིཡཱཔནྣབལཝདྷམྨདྭཡདསྶནེན ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིསེསེན ཙེཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིནཡེན ཀཱཡསམྤཏྟིམཱུལཀསྶ ཨནུརོདྷསྶ, དོམནསྶཝིནཡེན པན ཀཱཡཝིཔཏྟིམཱུལཀསྶ ཝིརོདྷསྶ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིནཡེན ཙ ཀཱཡེ ཨབྷིརཏིཡཱ, དོམནསྶཝིནཡེན ཀཱཡབྷཱཝནཱཡ ཨནབྷིརཏིཡཱ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཝིནཡེན ཀཱཡེ ཨབྷཱུཏཱནཾ སུབྷསུཁབྷཱཝཱདཱིནཾ པཀྑེཔསྶ, དོམནསྶཝིནཡེན ཙ ཀཱཡེ བྷཱུཏཱནཾ ཨསུབྷཱསུཁབྷཱཝཱདཱིནཾ ཨཔནཡནསྶ ཙ པཧཱནཾ ཝུཏྟཾ. ཏེན ཡོགཱཝཙརསྶ ཡོགཱནུབྷཱཝོ ཡོགསམཏྠཏཱ ཙ དཱིཔིཏཱ ཧོཏི. ཡོགཱནུབྷཱཝོ ཧི ཨེས, ཡདིདཾ ཨནུརོདྷཝིརོདྷཝིཔྤམུཏྟོ ཨརཏིརཏིསཧོ ཨབྷཱུཏཔཀྑེཔབྷཱུཏཱཔནཡནཝིརཧིཏོ ཙ ཧོཏི. ཨནུརོདྷཝིརོདྷཝིཔྤམུཏྟོ ཙེས ཨརཏིརཏིསཧོ ཨབྷཱུཏཾ ཨཔཀྑིཔནྟོ བྷཱུཏཉྩ ཨནཔནེནྟོ ཡོགསམཏྠོ ཧོཏཱིཏི.

ཨཔརོ ནཡོ ‘‘ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨནུཔསྶནཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟཝིཧཱརེན ཀམྨཊྛཱནིཀསྶ ཀཱཡཔརིཧརཎཾ. ‘‘ཨཱཏཱཔཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨཱཏཱཔེན སམྨཔྤདྷཱནཾ, སཏིསམྤཛཉྙེན སབྦཏྠིཀཀམྨཊྛཱནཾ, ཀམྨཊྛཱནཔརིཧརཎཱུཔཱཡོ ཝཱ, སཏིཡཱ ཝཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཝསེན པཊིལདྡྷསམཐོ, སམྤཛཉྙེན ཝིཔསྶནཱ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཝིནཡེན བྷཱཝནཱཕལཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིབྷངྒེ པན ‘‘ཨནུཔསྶཱི’’ཏི ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨནུཔསྶནཱ? ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨནུཔསྶནཱ. ཨིམཱཡ ཨནུཔསྶནཱཡ ཨུཔེཏོ ཧོཏི སམུཔེཏོ ཨུཔཱགཏོ སམུཔཱགཏོ ཨུཔཔནྣོ སམྤནྣོ སམནྣཱགཏོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ཨནུཔསྶཱིཏི.

ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི ཝཏྟཏི པཱལེཏི ཡཔེཏི ཡཱཔེཏི ཙརཏི ཝིཧརཏི. ཏེན ཝུཙྩཏི ཝིཧརཏཱིཏི.

ཨཱཏཱཔཱིཏི ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཱཏཱཔོ? ཡོ ཙེཏསིཀོ ཝཱིརིཡཱརམྦྷོ…པེ… སམྨཱཝཱཡཱམོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཱཏཱཔོ. ཨིམིནཱ ཨཱཏཱཔེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི…པེ… སམནྣཱགཏོ. ཏེན ཝུཙྩཏི ཨཱཏཱཔཱིཏི.

སམྤཛཱནོཏི ཏཏྠ ཀཏམཾ སམྤཛཉྙཾ? ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སམྤཛཉྙཾ. ཨིམིནཱ སམྤཛཉྙེན ཨུཔེཏོ ཧོཏི…པེ… སམནྣཱགཏོ. ཏེན ཝུཙྩཏི སམྤཛཱནོཏི.

སཏིམཱཏི ཏཏྠ ཀཏམཱ སཏི? ཡཱ སཏི ཨནུསྶཏི…པེ… སམྨཱསཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སཏི. ཨིམཱཡ སཏིཡཱ ཨུཔེཏོ ཧོཏི…པེ… སམནྣཱགཏོ. ཏེན ཝུཙྩཏི སཏིམཱཏི.

ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི ཏཏྠ ཀཏམོ ལོཀོ? སྭེཝ ཀཱཡོ ལོཀོ, པཉྩཔི ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ ལོཀོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ལོཀོ. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ? ཡོ རཱགོ སཱརཱགོ ཨནུནཡོ ཨནུརོདྷོ ནནྡཱི ནནྡཱིརཱགོ ཙིཏྟསྶ སཱརཱགོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ. ཏཏྠ ཀཏམཾ དོམནསྶཾ? ཡཾ ཙེཏསིཀཾ ཨསཱཏཾ, ཙེཏསིཀཾ དུཀྑཾ, ཙེཏོསམྥསྶཛཾ ཨསཱཏཾ…པེ… དུཀྑཱ ཝེདནཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི དོམནསྶཾ. ཨིཏི ཨཡཉྩ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨིདཉྩ དོམནསྶཾ ཨིམམྷི ལོཀེ ཝིནཱིཏཱ ཧོནྟི པཊིཝིནཱིཏཱ སནྟཱ ཝཱུཔསནྟཱ སམིཏཱ ཝཱུཔསམིཏཱ ཨཏྠངྒཏཱ ཨབྦྷཏྠངྒཏཱ ཨཔྤིཏཱ བྱཔྤིཏཱ སོསིཏཱ ཝིསོསིཏཱ བྱནྟཱིཀཏཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི (ཝིབྷ. ༣༥༦) ཨེཝམེཏེསཾ པདཱནམཏྠོ ཝུཏྟོ. ཏེན སཧ ཨཡཾ ཨཊྛཀཐཱནཡོ ཡཐཱ སཾསནྡཏི, ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནུདྡེསསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱ.

ཝེདནཱསུ… ཙིཏྟེ… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི ཨེཏྠ པན ཝེདནཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཝམཱདཱིསུ ཝེདནཱདཱིནཾ པུན ཝཙནེ པཡོཛནཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི, ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི, དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ པན ཝེདནཱཏི ཏིསྶོ ཝེདནཱ, ཏཱ ཙ ལོཀིཡཱ ཨེཝ. ཙིཏྟམྤི ལོཀིཡཾ, ཏཐཱ དྷམྨཱ. ཏེསཾ ཝིབྷཱགོ ནིདྡེསཝཱརེ པཱཀཊོ བྷཝིསྶཏི. ཀེཝལཾ པནིདྷ ཡཐཱ ཝེདནཱ ཨནུཔསྶིཏབྦཱ, ཏཐཱ ཨནུཔསྶནྟོ ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེས ནཡོ ཙིཏྟདྷམྨེསུཔི. ཀཐཉྩ ཝེདནཱ ཨནུཔསྶིཏབྦཱཏི? སུཁཱ ཏཱཝ ཝེདནཱ དུཀྑཏོ, དུཀྑཱ སལླཏོ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཨནིཙྩཏོ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡོ སུཁཾ དུཀྑཏོ ཨདྡ, དུཀྑམདྡཀྑི སལླཏོ;

ཨདུཀྑམསུཁཾ སནྟཾ, ཨདཀྑི ནཾ ཨནིཙྩཏོ;

ས ཝེ སམྨདྡསོ བྷིཀྑུ, ཨུཔསནྟོ ཙརིསྶཏཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༤.༢༥༣);

སབྦཱ ཨེཝ ཙེཏཱ དུཀྑཱཏིཔི ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཡཾཀིཉྩི ཝེདཡིཏཾ, སབྦཾ ཏཾ དུཀྑསྨིནྟི ཝདཱམཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༢༥༩). སུཁདུཀྑཏོཔི ཙ ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. ཡཐཱཧ ‘‘སུཁཱ ཝེདནཱ ཋིཏིསུཁཱ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༤) སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨཔིཙ ཨནིཙྩཱདིསཏྟཱནུཔསྶནཱཝསེནཔི ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. སེསཾ ནིདྡེསཝཱརེཡེཝ པཱཀཊཾ བྷཝིསྶཏི. ཙིཏྟདྷམྨེསུཔི ཙིཏྟཾ ཏཱཝ ཨཱརམྨཎཱདྷིཔཏིསཧཛཱཏབྷཱུམིཀམྨཝིཔཱཀཀིརིཡཱདིནཱནཏྟབྷེདཱནཾ ཨནིཙྩཱདིསཏྟཱནུཔསྶནཱནཾ ནིདྡེསཝཱརེ ཨཱགཏསརཱགཱདིབྷེདཱནཉྩ ཝསེན ཨནུཔསྶིཏབྦཾ. དྷམྨཱ སལཀྑཎསཱམཉྙལཀྑཎཱནཾ སུཉྙཏདྷམྨསྶ ཨནིཙྩཱདིསཏྟཱནུཔསྶནཱནཾ ནིདྡེསཝཱརེ ཨཱགཏསནྟཱསནྟཱདིབྷེདཱནཉྩ ཝསེན ཨནུཔསྶིཏབྦཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀཱམཉྩེཏྠ ཡསྶ ཀཱཡསངྑཱཏེ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ པཧཱིནཾ, ཏསྶ ཝེདནཱདིལོཀེསུཔི ཏཾ པཧཱིནམེཝ. ནཱནཱཔུགྒལཝསེན པན ནཱནཱཙིཏྟཀྑཎིཀསཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱཝསེན ཙ སབྦཏྠ ཝུཏྟཾ. ཡཏོ ཝཱ ཨེཀཏྠ པཧཱིནཾ སེསེསུཔི པཧཱིནཾ ཧོཏི. ཏེནེཝསྶ ཏཏྠ པཧཱནདསྶནཏྠམྤི ཨེཝཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦནྟི.

ཨུདྡེསཝཱརཀཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཨཱནཱཔཱནཔབྦཝཎྞནཱ

༡༠༧. ཨིདཱནི སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཚེཀོ ཝིལཱིཝཀཱརཀོ ཐཱུལཀིལཉྫསཎྷཀིལཉྫཙངྐོཊཀཔེལཱ༹པུཊཱདཱིནི ཨུཔཀརཎཱནི ཀཏྟུཀཱམོ ཨེཀཾ མཧཱཝེཎུཾ ལབྷིཏྭཱ ཙཏུདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཏོ ཨེཀེཀཾ ཝེཎུཁཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ ཏཾ ཏཾ ཨུཔཀརཎཾ ཀརེཡྻ, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ སཏིཔཊྛཱནདེསནཱཡ སཏྟཱནཾ ཨནེཀཔྤཀཱརཝིསེསཱདྷིགམཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨེཀམེཝ སམྨཱསཏིཾ ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱརམྨཎཝསེན ཙཏུདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཏོ ཨེཀེཀཾ སཏིཔཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིབྷཛནྟོ ‘‘ཀཐཉྩ བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནིདྡེསཝཱརཾ ཝཏྟུམཱརདྡྷོ.

ཏཏྠ ཀཐཉྩཱཏིཨཱདི ཝིཏྠཱརེཏུཀམྱཏཱ པུཙྪཱ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – བྷིཀྑཝེ, ཀེན ཙ པཀཱརེན བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱིཏི? ཨེས ནཡོ སབྦཔུཙྪཱཝཱརེསུ. ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྨིཾ སཱསནེ བྷིཀྑུ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨིདྷ-སདྡོ སབྦཔྤཀཱརཀཱཡཱནུཔསྶནཱནིབྦཏྟཀསྶ པུགྒལསྶ སནྣིསྶཡབྷཱུཏསཱསནཔརིདཱིཔནོ ཨཉྙསཱསནསྶ ཏཐཱབྷཱཝཔཊིསེདྷནོ ཙ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོ…པེ… སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ སམཎེབྷི ཨཉྙེཧཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༣༩). ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིམསྨིཾ སཱསནེ བྷིཀྑཱུ’’ཏི.

‘‘ཨརཉྙགཏོ ཝཱ…པེ… སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ’’ཏི ཨིདམསྶ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱནུརཱུཔསེནཱསནཔརིགྒཧཔརིདཱིཔནཾ. ཨིམསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ དཱིགྷརཏྟཾ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཨནུཝིསཊཾ ཙིཏྟཾ ཀམྨཊྛཱནཝཱིཐིཾ ཨོཏརིཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཀཱུཊགོཎཡུཏྟརཐོ ཝིཡ ཨུཔྤཐམེཝ དྷཱཝཏི, ཏསྨཱ སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གོཔོ ཀཱུཊདྷེནུཡཱ སབྦཾ ཁཱིརཾ པིཝིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏཾ ཀཱུཊཝཙྪཾ དམེཏུཀཱམོ དྷེནུཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ མཧནྟཾ ཐམྦྷཾ ནིཁཎིཏྭཱ ཏཏྠ ཡོཏྟེན བནྡྷེཡྻ. ཨཐསྶ སོ ཝཙྪོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡིཏྭཱ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏམེཝ ཐམྦྷཾ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ, ཨེཝམེཝ ཨིམིནཱཔི བྷིཀྑུནཱ དཱིགྷརཏྟཾ རཱུཔཱརམྨཎཱདིརསཔཱནཝཌྜྷིཏཾ དུཊྛཙིཏྟཾ དམེཏུཀཱམེན རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཨརཉྙཾ ཝཱ རུཀྑམཱུལཾ ཝཱ སུཉྙཱགཱརཾ ཝཱ པཝེསེཏྭཱ ཏཏྠ སཏིཔཊྛཱནཱརམྨཎཏྠམྦྷེ སཏིཡོཏྟེན བནྡྷིཏབྦཾ. ཨེཝམསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡིཏྭཱཔི པུབྦེ ཨཱཙིཎྞཱརམྨཎཾ ཨལབྷམཱནཾ སཏིཡོཏྟཾ ཚིནྡིཏྭཱ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཾ ཏམེཝཱརམྨཎཾ ཨུཔཙཱརཔྤནཱཝསེན ཨུཔནིསཱིདཏི ཙེཝ ཨུཔནིཔཛྫཏི ཙ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཐཱ ཐམྦྷེ ནིབནྡྷེཡྻ, ཝཙྪཾ དམཾ ནརོ ཨིདྷ;

བནྡྷེཡྻེཝཾ སཀཾ ཙིཏྟཾ, སཏིཡཱརམྨཎེ དལ༹ྷ’’ནྟི.

ཨེཝམསྶ ཏཾ སེནཱསནཾ བྷཱཝནཱནུརཱུཔཾ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིདམསྶ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱནུརཱུཔསེནཱསནཔརིགྒཧཔརིདཱིཔན’’ནྟི.

ཨཔིཙ ཡསྨཱ ཨིདཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡ མུདྡྷབྷཱུཏཾ སབྦབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཝིསེསཱདྷིགམདིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཔདཊྛཱནཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ ཨིཏྠིཔུརིསཧཏྠིཨསྶཱདིསདྡསམཱཀུལཾ གཱམནྟཾ ཨཔརིཙྩཛིཏྭཱ ན སུཀརཾ སམྤཱདེཏུཾ, སདྡཀཎྚཀཏྟཱ ཛྷཱནསྶ. ཨགཱམཀེ པན ཨརཉྙེ སུཀརཾ ཡོགཱཝཙརེན ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏདེཝ ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ. ཏསྨཱསྶ ཨནུརཱུཔསེནཱསནཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ཨརཉྙགཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཝཏྠུཝིཛྫཱཙརིཡོ ཝིཡ ཧི བྷགཝཱ. སོ ཡཐཱ ཝཏྠུཝིཛྫཱཙརིཡོ ནགརབྷཱུམིཾ པསྶིཏྭཱ སུཊྛུ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ནགརཾ མཱཔེཐཱ’’ཏི ཨུཔདིསཏི, སོཏྠིནཱ ཙ ནགརེ ནིཊྛིཏེ རཱཛཀུལཏོ མཧཱསཀྐཱརཾ ལབྷཏི, ཨེཝམེཝ ཡོགཱཝཙརསྶ ཨནུརཱུཔཾ སེནཱསནཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫིཏབྦ’’ནྟི ཨུཔདིསཏི. ཏཏོ ཏཏྠ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫནྟེན ཡོགིནཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟེ པཏྟེ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝཏ སོ བྷགཝཱ’’ཏི མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ལབྷཏི.

ཨཡཾ པན བྷིཀྑུ དཱིཔིསདིསོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཧི མཧཱདཱིཔིརཱཛཱ ཨརཉྙེ ཏིཎགཧནཾ ཝཱ ཝནགཧནཾ ཝཱ པབྦཏགཧནཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ ནིལཱིཡིཏྭཱ ཝནམཧིཾསགོཀཎྞསཱུཀརཱདཡོ མིགེ གཎྷཱཏི, ཨེཝམེཝ ཨཡཾ ཨརཉྙཱདཱིསུ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫནྟོ བྷིཀྑུ ཡཐཱཀྐམེན ཙཏྟཱརོ མགྒེ ཙེཝ ཙཏྟཱརི ཨརིཡཕལཱནི ཙ གཎྷཱཏི. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘ཡཐཱཔི དཱིཔིཀོ ནཱམ, ནིལཱིཡིཏྭཱ གཎྷཏཱི མིགེ;

ཏཐེཝཱཡཾ བུདྡྷཔུཏྟོ, ཡུཏྟཡོགོ ཝིཔསྶཀོ;

ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱན, གཎྷཱཏི ཕལམུཏྟམ’’ནྟི.

ཏེནསྶ པརཀྐམཛཝཡོགྒབྷཱུམིཾ ཨརཉྙསེནཱསནཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ‘‘ཨརཉྙགཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏོ པརཾ ཨིམསྨིཾ ཏཱཝ ཨཱནཱཔཱནཔབྦེ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ.

ཏསྶ པན ཨིམེསཾ ‘‘དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི…པེ… པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ པསྶསིསྶཱམཱིཏི སིཀྑཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཱནཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱནཾ ཝསེན སིཀྑཏོ ཨསྶཱསཔསྶཱསནིམིཏྟེ ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. སོ ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ཝཱ པརིགྒཎྷཱཏི ཛྷཱནངྒཱནི ཝཱ. ཏཏྠ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀམྨིཀོ ‘‘ཨིམེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཀིཾ ནིསྶིཏཱ, ཝཏྠུཾ ནིསྶིཏཱ, ཝཏྠུ ནཱམ ཀརཛཀཱཡོ, ཀརཛཀཱཡོ ནཱམ ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནི ཨུཔཱདཱརཱུཔཉྩཱ’’ཏི ཨེཝཾ རཱུཔཾ པརིགྒཎྷཱཏི, ཏཏོ ཏདཱརམྨཎེ ཕསྶཔཉྩམཀེ ནཱམནྟི ཨེཝཾ ནཱམརཱུཔཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཏསྶ པཙྩཡཾ པརིཡེསནྟོ ཨཝིཛྫཱདིཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ དིསྭཱ ‘‘པཙྩཡཔཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨམཏྟམེཝེཏཾ, ཨཉྙོ སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཝིཏིཎྞཀངྑོ སཔྤཙྩཡནཱམརཱུཔེ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨིདཾ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ.

ཛྷཱནཀམྨིཀོཔི ‘‘ཨིམཱནི ཛྷཱནངྒཱནི ཀིཾ ནིསྶིཏཱནི, ཝཏྠུཾ ནིསྶིཏཱནི. ཝཏྠུ ནཱམ ཀརཛཀཱཡོཏི ཛྷཱནངྒཱནི ནཱམཾ, ཀརཛཀཱཡོ རཱུཔ’’ནྟི ནཱམརཱུཔཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏསྶ པཙྩཡཾ པརིཡེསནྟོ ཨཝིཛྫཱདིཔཙྩཡཱཀཱརཾ དིསྭཱ ‘‘པཙྩཡཔཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨམཏྟམེཝེཏཾ, ཨཉྙོ སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཝིཏིཎྞཀངྑོ སཔྤཙྩཡནཱམརཱུཔེ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨིདཾ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. བཧིདྡྷཱ ཝཱཏི པརསྶ ཝཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡེ. ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཝཱཏི ཀཱལེན ཨཏྟནོ, ཀཱལེན པརསྶ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡེ. ཨེཏེནསྶ པགུཎཀམྨཊྛཱནཾ ཨཊྛཔེཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརཎཀཱལོ ཀཐིཏོ. ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ པནིདཾ ཨུབྷཡཾ ན ལབྦྷཏི.

སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏི ཡཐཱ ནཱམ ཀམྨཱརབྷསྟཉྩ གགྒརནཱལི༹ཉྩ ཏཛྫཉྩ ཝཱཡཱམཾ པཊིཙྩ ཝཱཏོ ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརཏི, ཨེཝཾ བྷིཀྑུནོ ཀརཛཀཱཡཉྩ ནཱསཱཔུཊཉྩ ཙིཏྟཉྩ པཊིཙྩ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡོ ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརཏི. ཀཱཡཱདཡོ དྷམྨཱ སམུདཡདྷམྨཱ, ཏེ པསྶནྟོ ‘‘སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཀཱཡསྨིཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏི ཡཐཱ བྷསྟཱཡ ཨཔནཱིཏཱཡ གགྒརནཱལི༹ཡཱ བྷིནྣཱཡ ཏཛྫེ ཙ ཝཱཡཱམེ ཨསཏི སོ ཝཱཏོ ནཔྤཝཏྟཏི, ཨེཝམེཝ ཀཱཡེ བྷིནྣེ ནཱསཱཔུཊེ ཝིདྡྷསྟེ ཙིཏྟེ ཙ ནིརུདྡྷེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཀཱཡོ ནཱམ ནཔྤཝཏྟཏཱིཏི ཀཱཡཱདིནིརོདྷཱ ཨསྶཱསཔསྶཱསནིརོདྷོཏི ཨེཝཾ པསྶནྟོ ‘‘ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཀཱཡསྨིཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏི ཀཱལེན སམུདཡཾ, ཀཱལེན ཝཡཾ ཨནུཔསྶནྟོ. ཨཏྠི ཀཱཡོཏི ཝཱ པནསྶཱཏི ཀཱཡོཝ ཨཏྠི, ན སཏྟོ, ན པུགྒལོ, ན ཨིཏྠཱི, ན པུརིསོ, ན ཨཏྟཱ, ན ཨཏྟནིཡཾ, ནཱཧཾ, ན མམ, ན ཀོཙི, ན ཀསྶཙཱིཏི ཨེཝམསྶ སཏི པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི.

ཡཱཝདེཝཱཏི པཡོཛནཔརིཙྪེདཝཝཏྠཱཔནམེཏཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཱ སཏི པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, སཱ ན ཨཉྙཏྠཱཡ. ཨཐ ཁོ ཡཱཝདེཝ ཉཱཎམཏྟཱཡ ཨཔརཱཔརཾ ཨུཏྟརུཏྟརི ཉཱཎཔམཱཎཏྠཱཡ ཙེཝ སཏིཔམཱཎཏྠཱཡ ཙ, སཏིསམྤཛཉྙཱནཾ ཝུཌྜྷཏྠཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨནིསྶིཏོ ཙ ཝིཧརཏཱིཏི ཏཎྷཱནིསྶཡདིཊྛིནིསྶཡཱནཾ ཝསེན ཨནིསྶིཏོ ཝིཧརཏི. ན ཙ ཀིཉྩི ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ལོཀསྨིཾ ཀིཉྩི རཱུཔཾ ཝཱ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཝཱ ‘‘ཨཡཾ མེ ཨཏྟཱ ཝཱ ཨཏྟནིཡཾ ཝཱ’’ཏི ན གཎྷཱཏི. ཨེཝམྤཱིཏི ཨུཔརིཨཏྠཾ ཨུཔཱདཱཡ སམྤིཎྜནཏྠོ པིཀཱརོ. ཨིམིནཱ པན པདེན བྷགཝཱ ཨཱནཱཔཱནཔབྦདེསནཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ དསྶེཏི.

ཏཏྠ ཨསྶཱསཔསྶཱསཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, དུཀྑཔརིཛཱནནོ སམུདཡཔཛཧནོ ནིརོདྷཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདམེཀསྶ ཨསྶཱསཔསྶཱསཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ཨཱནཱཔཱནཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཝཎྞནཱ

༡༠༨. ཨེཝཾ ཨསྶཱསཔསྶཱསཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨིརིཡཱཔཐཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཱམཾ སོཎསིངྒཱལཱདཡོཔི གཙྪནྟཱ ‘‘གཙྪཱམཱ’’ཏི ཛཱནནྟི. ན པནེཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཛཱནནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨེཝརཱུཔཉྷི ཛཱནནཾ སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ ན པཛཧཏི, ཨཏྟསཉྙཾ ན ཨུགྒྷཱཊེཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཝཱ ན ཧོཏི. ཨིམསྶ པན བྷིཀྑུནོ ཛཱནནཾ སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ པཛཧཏི, ཨཏྟསཉྙཾ ཨུགྒྷཱཊེཏི, ཀམྨཊྛཱནཉྩེཝ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཙ ཧོཏི. ཨིདཉྷི ‘‘ཀོ གཙྪཏི, ཀསྶ གམནཾ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ གཙྪཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སམྤཛཱནནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཋཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྠ ཀོ གཙྪཏཱིཏི ན ཀོཙི སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ གཙྪཏི. ཀསྶ གམནནྟི ན ཀསྶཙི སཏྟསྶ ཝཱ པུགྒལསྶ ཝཱ གམནཾ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ གཙྪཏཱིཏི ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨེས ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི ‘‘གཙྪཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན སཀལཀཱཡསྶ པུརཏོ ཨབྷིནཱིཧཱརོ གམནནྟི ཝུཙྩཏི. ཋཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྲཱཔི ཧི ‘‘ཏིཊྛཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན སཀལཀཱཡསྶ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨུསྶིཏབྷཱཝོ ཋཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ‘‘ནིསཱིདཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན ཧེཊྛིམཀཱཡསྶ སམིཉྫནཾ ཨུཔརིམཀཱཡསྶ ཨུསྶིཏབྷཱཝོ ནིསཛྫཱཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘སཡཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཝཱཡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡོ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནེཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན སཀལསརཱིརསྶ ཏིརིཡཏོ པསཱརཎཾ སཡནནྟི ཝུཙྩཏཱིཏི.

ཏསྶ ཨེཝཾ པཛཱནཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘སཏྟོ གཙྪཏི སཏྟོ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཏྠི པན ཀོཙི སཏྟོ གཙྪནྟོ ཝཱ ཋིཏོ ཝཱ ནཏྠི. ཡཐཱ པན ‘‘སཀཊཾ གཙྪཏི སཀཊཾ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ན ཙ ཀིཉྩི སཀཊཾ ནཱམ གཙྪནྟཾ ཝཱ ཏིཊྛནྟཾ ཝཱ ཨཏྠི. ཙཏྟཱརོ པན གོཎེ ཡོཛེཏྭཱ ཚེཀམྷི སཱརཐིམྷི པཱཛེནྟེ ‘‘སཀཊཾ གཙྪཏི སཀཊཾ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཝོཧཱརམཏྟམེཝ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཨཛཱནནཊྛེན སཀཊཾ ཝིཡ ཀཱཡོ. གོཎཱ ཝིཡ ཙིཏྟཛཝཱཏཱ. སཱརཐི ཝིཡ ཙིཏྟཾ. གཙྪཱམི ཏིཊྛཱམཱིཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན གམནཱདཱིནི པཝཏྟནྟི. ཏཏོ ‘‘སཏྟོ གཙྪཏི, སཏྟོ ཏིཊྛཏི, ཨཧཾ གཙྪཱམི, ཨཧཾ ཏིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ ཧོཏཱིཏི. ཏེནཱཧ –

‘‘ནཱཝཱ མཱལུཏཝེགེན, ཛིཡཱཝེགེན ཏེཛནཾ;

ཡཐཱ ཡཱཏི ཏཐཱ ཀཱཡོ, ཡཱཏི ཝཱཏཱཧཏོ ཨཡཾ.

ཡནྟཾ སུཏྟཝསེནེཝ, ཙིཏྟསུཏྟཝསེནིདཾ;

པཡུཏྟཾ ཀཱཡཡནྟམྤི, ཡཱཏི ཋཱཏི ནིསཱིདཏི.

ཀོ ནཱམ ཨེཏྠ སོ སཏྟོ, ཡོ ཝིནཱ ཧེཏུཔཙྩཡེ;

ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན, ཏིཊྛེ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཝཛེ’’ཏི.

ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཧེཏུཔཙྩཡཝསེནེཝ པཝཏྟཱནི གམནཱདཱིནི སལླཀྑེནྟོ ཨེས གཙྪནྟོ ཝཱ གཙྪཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི, ཋིཏོ ཝཱ, ནིསིནྣོ ཝཱ, སཡཱནོ ཝཱ སཡཱནོམྷཱིཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡཐཱ ཡཐཱ ཝཱ པནསྶ ཀཱཡོ པཎིཧིཏོ ཧོཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ནཾ པཛཱནཱཏཱིཏི སབྦསངྒཱཧིཀཝཙནམེཏཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡེན ཡེན ཝཱ ཨཱཀཱརེན ཏསྶ ཀཱཡོ ཋིཏོ ཧོཏི, ཏེན ཏེན ནཾ པཛཱནཱཏི. གམནཱཀཱརེན ཋིཏཾ གཙྪཏཱིཏི པཛཱནཱཏི. ཋཱནནིསཛྫཱསཡནཱཀཱརེན ཋིཏཾ སཡཱནོཏི པཛཱནཱཏཱིཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཎྷནེན ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. བཧིདྡྷཱ ཝཱཏི པརསྶ ཝཱ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཎྷནེན. ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཝཱཏི ཀཱལེན ཨཏྟནོ, ཀཱལེན པརསྶ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཎྷནེན ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏིཨཱདཱིསུ པན ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཊི. མ. ༡.༤༩) ནཡེན པཉྩཧཱཀཱརེཧི རཱུཔཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཙ ཝཡོ ཙ ནཱིཧརིཏབྦོ. ཏཉྷི སནྡྷཱཡ ཨིདྷ ‘‘སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨཏྠི ཀཱཡོཏི ཝཱ པནསྶཱཏིཨཱདི ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ཨིདྷ པན ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, དུཀྑཔརིཛཱནནོ སམུདཡཔཛཧནོ ནིརོདྷཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདམེཀསྶ ཙཏཱུཨིརིཡཱཔཐཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཝཎྞནཱ

༡༠༩. ཨེཝཾ ཨིརིཡཱཔཐཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཙཏུསམྤཛཉྙཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེཏི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཨབྷིཀྐནྟཾ ཝུཙྩཏི གམནཾ. པཊིཀྐནྟཾ ནིཝཏྟནཾ. ཏདུབྷཡམྤི ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ལབྦྷཏི. གམནེ ཏཱཝ པུརཏོ ཀཱཡཾ ཨབྷིཧརནྟོ ཨབྷིཀྐམཏི ནཱམ. པཊིནིཝཏྟེནྟོ པཊིཀྐམཏི ནཱམ. ཋཱནེཔི ཋིཏཀོཝ ཀཱཡཾ པུརཏོ ཨོནཱམེནྟོ ཨབྷིཀྐམཏི ནཱམ. པཙྪཏོ ཨཔནཱམེནྟོ པཊིཀྐམཏི ནཱམ. ནིསཛྫཱཡཔི ནིསིནྣཀོཝ ཨཱསནསྶ པུརིམཨངྒཱབྷིམུཁོ སཾསརནྟོ ཨབྷིཀྐམཏི ནཱམ. པཙྪིམཨངྒཔྤདེསཾ པཙྪཱ སཾསརནྟོ པཊིཀྐམཏི ནཱམ. ནིཔཛྫཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏཱིཏི སམྤཛཉྙེན སབྦཀིཙྩཀཱརཱི, སམྤཛཉྙམེཝ ཝཱ ཀཱརཱི. སོ ཧི ཨབྷིཀྐནྟཱདཱིསུ སམྤཛཉྙཾ ཀརོཏེཝ, ན ཀཏྠཙི སམྤཛཉྙཝིརཧིཏོ ཧོཏི. ཏཏྠ སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ གོཙརསམྤཛཉྙཾ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ སམྤཛཉྙཾ. ཏཏྠ ཨབྷིཀྐམནཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ཙིཏྟཝསེནེཝ ཨགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ མེ ཨེཏྠ གཏེན ཨཏྠོ ཨཏྠི ནཏྠཱི’’ཏི ཨཏྠཱནཏྠཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ ཨཏྠཔརིགྒཧཎཾ སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ. ཏཏྠ ཙ ཨཏྠོཏི ཙེཏིཡདསྶནབོདྷིདསྶནསངྒྷདསྶནཐེརདསྶནཨསུབྷདསྶནཱདིཝསེན དྷམྨཏོ ཝཌྜྷི. ཙེཏིཡཾ ཝཱ བོདྷིཾ ཝཱ དིསྭཱཔི ཧི བུདྡྷཱརམྨཎཾ སངྒྷདསྶནེན སངྒྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏདེཝ ཁཡཝཡཏོ སམྨསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཐེརེ དིསྭཱ ཏེསཾ ཨོཝཱདེ པཏིཊྛཱཡ ཨསུབྷཾ དིསྭཱ ཏཏྠ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏདེཝ ཁཡཝཡཏོ སམྨསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏསྨཱ ཨེཏེསཾ དསྶནཾ སཱཏྠཀཾ. ཀེཙི པན ‘‘ཨཱམིསཏོཔི ཝཌྜྷི ཨཏྠོཡེཝ, ཏཾ ནིསྶཱཡ བྲཧྨཙརིཡཱནུགྒཧཱཡ པཊིཔནྣཏྟཱ’’ཏི ཝདནྟི.

ཏསྨིཾ པན གམནེ སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ སཔྤཱཡཔརིགྒཧཎཾ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ. སེཡྻཐིདཾ, ཙེཏིཡདསྶནཾ ཏཱཝ སཱཏྠཀཾ. སཙེ པན ཙེཏིཡསྶ མཧཱཔཱུཛཱཡ དསདྭཱདསཡོཛནནྟརེ པརིསཱ སནྣིཔཏནྟི. ཨཏྟནོ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔཾ ཨིཏྠིཡོཔི པུརིསཱཔི ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟཱ ཙིཏྟཀམྨརཱུཔཀཱནི ཝིཡ སཉྩརནྟི. ཏཏྲ ཙསྶ ཨིཊྛེ ཨཱརམྨཎེ ལོབྷོ, ཨནིཊྛེ པཊིགྷོ, ཨསམཔེཀྑནེ མོཧོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀཱཡསཾསགྒཱཔཏྟིཾ ཝཱ ཨཱཔཛྫཏི, ཛཱིཝིཏབྲཧྨཙརིཡཱནཾ ཝཱ ཨནྟརཱཡོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཨསཔྤཱཡཾ ཧོཏི. ཝུཏྟཔྤཀཱརཨནྟརཱཡཱབྷཱཝེ སཔྤཱཡཾ. བོདྷིདསྶནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སངྒྷདསྶནམྤི སཱཏྠཾ. སཙེ པན ཨནྟོགཱམེ མཧཱམཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ སབྦརཏྟིཾ དྷམྨསྶཝནཾ ཀཱརེནྟེསུ མནུསྶེསུ ཝུཏྟཔྤཀཱརེནེཝ ཛནསནྣིཔཱཏོ ཙེཝ ཨནྟརཱཡོ ཙ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཨསཔྤཱཡཾ. ཨནྟརཱཡཱབྷཱཝེ སཔྤཱཡཾ. མཧཱཔརིསཔརིཝཱརཱནཾ ཐེརཱནཾ དསྶནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨསུབྷདསྶནམྤི སཱཏྠཾ. ཏདཏྠདཱིཔནཏྠཉྩ ཨིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར དཧརབྷིཀྑུ སཱམཎེརཾ གཧེཏྭཱ དནྟཀཊྛཏྠཱཡ གཏོ. སཱམཎེརོ མགྒཱ ཨོཀྐམིཏྭཱ པུརཏོ གཙྪནྟོ ཨསུབྷཾ དིསྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏདེཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསནྟོ ཏཱིཎི ཕལཱནི སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔརིམགྒཏྠཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. དཧརོ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘སཱམཎེརཱ’’ཏི པཀྐོསི. སོ ‘‘མཡཱ པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ དྭེ ཀཐཱ ནཱམ ན ཀཐིཏཔུབྦཱ. ཨཉྙསྨིམྤི དིཝསེ ཨུཔརིཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ’’ཏི པཊིཝཙནཾ ཨདཱསི. ཨེཧཱིཏི ཙ ཝུཏྟེ ཨེཀཝཙནེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམིནཱ ཏཱཝ མགྒེན གནྟྭཱ མཡཱ ཋིཏོཀཱསེ མུཧུཏྟཾ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ཋཏྭཱ ཨོལོཀེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཏེན པཏྟཝིསེསམེཝ པཱཔུཎི. ཨེཝཾ ཨེཀཾ ཨསུབྷཾ དྭིནྣཾ ཛནཱནཾ ཨཏྠཱཡ ཛཱཡཏི. ཨེཝཾ སཱཏྠམྤི པནེཏཾ པུརིསསྶ མཱཏུགཱམཱསུབྷཾ ཨསཔྤཱཡཾ. མཱཏུགཱམསྶ ཙ པུརིསཱསུབྷཾ སབྷཱགམེཝ སཔྤཱཡནྟི ཨེཝཾ སཔྤཱཡཔརིགྒཧཎཾ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ ནཱམ.

ཨེཝཾ པརིགྒཧིཏསཱཏྠསཔྤཱཡསྶ པན ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨཏྟནོ ཙིཏྟརུཙིཏཀམྨཊྛཱནསངྑཱཏཾ གོཙརཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརགོཙརེ ཏཾ གཧེཏྭཱ གམནཾ གོཙརསམྤཛཉྙཾ ནཱམ. ཏསྶཱཝིབྷཱཝཏྠཾ ཨིདཾ ཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཧརཏི ན པཙྩཱཧརཏི, ཨེཀཙྩོ ན ཧརཏི པཙྩཱཧརཏི, ཨེཀཙྩོ ནེཝ ཧརཏི ན པཙྩཱཧརཏི, ཨེཀཙྩོ ཧརཏི ཙ པཙྩཱཧརཏི ཙ.

ཏཏྠ ཡོ བྷིཀྑུ དིཝསཾ ཙངྐམེན ནིསཛྫཱཡ ཨཱཝརཎཱིཡེཧི དྷམྨེཧི ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏྭཱ ཏཐཱ རཏྟིཡཱ པཋམཾ ཡཱམཾ མཛ྄ཛྷིམེ ཡཱམེ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏྭཱ པཙྪིམཡཱམེཔི ནིསཛྫཱཙངྐམེཧི ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པགེཝ ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཝཏྟཾ ཀཏྭཱ བོདྷིརུཀྑེ ཨུདཀཾ ཨབྷིསིཉྩིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཱདཱིནི སབྦཱནི ཁནྡྷཀཝཏྟཱནི སམཱདཱཡ ཝཏྟཏི. སོ སརཱིརཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ སེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ དྭེ ཏཡོ པལླངྐེ ཨུསུམཾ གཱཧཱཔེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཡུཉྫིཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེནེཝ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སེནཱསནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོཝ ཙེཏིཡངྒཎཾ གནྟྭཱ སཙེ བུདྡྷཱནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨཝིསྶཛྫེཏྭཱཝ ཙེཏིཡངྒཎཾ པཝིསཏི. ཨཉྙཾ ཙེ ཀམྨཊྛཱནཾ ཧོཏི, སོཔཱནཔཱདམཱུལེ ཋཏྭཱ ཧཏྠེན གཧིཏབྷཎྜཾ ཝིཡ ཏཾ ཋཔེཏྭཱ བུདྡྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧནྟཾ ཙེཏིཡཾ ཙེ, ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝནྡིཏབྦཾ. ཁུདྡཀཾ ཙེཏིཡཾ ཙེ, ཏཐེཝ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ ཝནྡིཏབྦཾ. ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ བོདྷིཡངྒཎཾ པཏྟེནཱཔི བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ ཝིཡ ནིཔཙྩཀཱརཾ དསྶེཏྭཱ བོདྷི ཝནྡིཏབྦོ. སོ ཨེཝཾ ཙེཏིཡཉྩ བོདྷིཉྩ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསཱམིཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པཊིསཱམིཏབྷཎྜཀཾ ཧཏྠེན གཎྷནྟོ ཝིཡ ནིཀྑིཏྟཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གཱམསམཱིཔེ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེནེཝ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི.

ཨཐ ནཾ མནུསྶཱ དིསྭཱ ‘‘ཨཡྻོ ནོ ཨཱགཏོ’’ཏི པཙྩུགྒནྟྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ཝཱ གེཧེ ཝཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཱགུཾ དཏྭཱ ཡཱཝ བྷཏྟཾ ན ནིཊྛཱཏི, ཏཱཝ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཏེལེན མཀྑེཏྭཱ པུརཏོ ནིསཱིདིཏྭཱ པཉྷཾ ཝཱ པུཙྪནྟི, དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཀཱམཱ ཧོནྟི. སཙེཔི ན ཀཐཱཔེནྟི, ཛནསངྒཧཏྠཾ དྷམྨཀཐཱ ནཱམ ཀཱཏབྦཱཡེཝཱཏི ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ ཝདནྟི. དྷམྨཀཐཱ ཧི ཀམྨཊྛཱནཝིནིམུཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེནེཝ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེནེཝ ཨཱཧཱརཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ནིཝཏྟིཡམཱནེཧིཔི མནུསྶེཧི ཨནུགཏོཝ གཱམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིཝཏྟེཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔཛྫཏི. ཨཐ ནཾ པུརེཏརཾ ནིཀྑམིཏྭཱ བཧིགཱམེ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱ སཱམཎེརདཧརབྷིཀྑཱུ དིསྭཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ པཏྟཙཱིཝརམསྶ གཎྷནྟི.

པོརཱཎཱ བྷིཀྑཱུ ཀིར ‘‘ན ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཙརིཡོ’’ཏི མུཁཾ ཨུལློཀེཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀརོནྟི. སམྤཏྟཔརིཙྪེདེནེཝ ཀརོནྟི. ཏེ ཏཾ པུཙྪནྟི ‘‘བྷནྟེ, ཨེཏེ མནུསྶཱ ཏུམྷཱཀཾ ཀིཾ ཧོནྟི མཱཏུཔཀྑཏོ སམྦནྡྷཱ པིཏིཔཀྑཏོ’’ཏི. ཀིཾ དིསྭཱ པུཙྪཐཱཏི. ཏུམྷེསུ ཨེཏེསཾ པེམཾ བཧུམཱནནྟི. ཨཱཝུསོ, ཡཾ མཱཏཱཔིཏཱུཧིཔི དུཀྐརཾ, ཏཾ ཨེཏེ ཨམྷཱཀཾ ཀརོནྟི, པཏྟཙཱིཝརམྤི ནོ ཨེཏེསཾ སནྟཀམེཝ, ཨེཏེསཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ནེཝ བྷཡེ བྷཡཾ, ན ཚཱཏཀེ ཚཱཏཀཾ ཛཱནཱམ, ཨེདིསཱ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཀཱརིནོ ནཏྠཱིཏི ཏེསཾ གུཎེ ཀཐེནྟོ གཙྪཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཧརཏི ན པཙྩཱཧརཏཱིཏི.

ཡསྶ པན པགེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཀརོནྟསྶ ཀམྨཛཏེཛོ པཛྫལཏི, ཨནུཔཱདིནྣཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨུཔཱདིནྣཀཾ གཎྷཱཏི, སརཱིརཏོ སེདཱ མུཙྩནྟི, ཀམྨཊྛཱནཝཱིཐིཾ ནཱརོཧཏི, སོ པགེཝ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཝེགསཱཝ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ གོརཱུཔཱནཾ ནིཀྑམནཝེལཱཡམེཝ གཱམཾ ཡཱགུབྷིཀྑཱཡ པཝིསིཏྭཱ ཡཱགུཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱསནསཱལཾ གནྟྭཱ པིཝཏི. ཨཐསྶ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཎམཏྟེནེཝ ཀམྨཛཏེཛོ ཨུཔཱདིནྣཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨནུཔཱདིནྣཀཾ གཎྷཱཏི. གྷཊསཏེན ནྷཱཏོ ཝིཡ ཏེཛོདྷཱཏུཔརིལཱ༹ཧནིབྦཱཔནཾ པཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེན ཡཱགུཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ པཏྟཉྩ མུཁཉྩ དྷོཝིཏྭཱ ཨནྟརཱབྷཏྟེ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀཏྭཱ ཨཝསེསཊྛཱནེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནསཱིསེན ཨཱཧཱརཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ པོངྑཱནུཔོངྑཾ ཨུཔཊྛཧམཱནཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱཝ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ན ཧརཏི པཙྩཱཧརཏཱིཏི. ཨེདིསཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ བུདྡྷསཱསནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ ནཱམ གཎནཔཐཾ ཝཱིཏིཝཏྟཱ, སཱིཧལ༹དཱིཔེཡེཝ ཏེསུ ཏེསུ གཱམེསུ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ན ཏཾ ཨཱསནཾ ཨཏྠི, ཡཏྠ ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟབྷིཀྑཱུ ནཏྠཱིཏི.

ཡོ པན པམཱདཝིཧཱརཱི ཧོཏི ནིཀྑིཏྟདྷུརོ, སབྦཝཏྟཱནི བྷིནྡིཏྭཱ པཉྩཝིདྷཙེཏོཁིལཝིནིབནྡྷཙིཏྟོ ཝིཧརནྟོ ‘‘ཀམྨཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཏྠཱི’’ཏིཔི སཉྙཾ ཨཀཏྭཱ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏྭཱ ཨནནུལོམིཀེན གིཧིསཾསགྒེན སཾསཊྛོ ཙརིཏྭཱ ཙ བྷུཉྫིཏྭཱ ཙ ཏུཙྪོ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནེཝ ཧརཏི ན པཙྩཱཧརཏཱིཏི.

ཡོ པནཱཡཾ ཧརཏི ཙ པཙྩཱཧརཏི ཙཱཏི ཝུཏྟོ, སོ གཏཔཙྩཱགཏིཀཝཏྟཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཨཏྟཀཱམཱ ཧི ཀུལཔུཏྟཱ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ དསཔི ཝཱིསམྤི ཏིཾསམྤི ཙཏྟཱལཱིསམྤི པཉྙཱསམྤི སཏམྤི ཨེཀཏོ ཝསནྟཱ ཀཏིཀཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟི, ཨཱཝུསོ, ཏུམྷེ ན ཨིཎཊྛཱ ན བྷཡཊྚཱ ན ཛཱིཝིཀཱཔཀཏཱ པབྦཛིཏཱ, དུཀྑཱ མུཙྩིཏུཀཱམཱ པནེཏྠ པབྦཛིཏཱ, ཏསྨཱ གམནེ ཨུཔྤནྣཀིལེསཾ གམནེཡེཝ ནིགྒཎྷཐ, ཋཱནེ, ནིསཛྫཱཡཾ, སཡནེ ཨུཔྤནྣཀིལེསཾ སཡནེཡེཝ ནིགྒཎྷཐཱཏི. ཏེ ཨེཝཾ ཀཏིཀཝཏྟཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪནྟཱ ཨཌྜྷཨུསབྷཨུསབྷཨཌྜྷགཱཝུཏགཱཝུཏནྟརེསུ པཱསཱཎཱ ཧོནྟི. ཏཱཡ སཉྙཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟཱཝ གཙྪནྟི. སཙེ ཀསྶཙི གམནེ ཀིལེསོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏྠེཝ ནཾ ནིགྒཎྷཱཏི. ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟོ ཏིཊྛཏི. ཨཐསྶ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟོཔི ཏིཊྛཏི. སོ ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཏུཡ྄ཧཾ ཨུཔྤནྣཝིཏཀྐཾ ཛཱནཱཏི, ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཏེ ཨེཏ’’ནྟི ཨཏྟཱནཾ པཊིཙོདེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི. ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟོ ནིསཱིདཏི. ཨཐསྶ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟོཔི ནིསཱིདཏཱིཏི སོཡེཝ ནཡོ. ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོཔི ཏཾ ཀིལེསཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོཝ གཙྪཏི. ན ཀམྨཊྛཱནཝིཔྤཡུཏྟེན ཙིཏྟེན པཱདཾ ཨུདྡྷརཏི. ཨུདྡྷརཏི ཙེ, པཊིནིཝཏྟེཏྭཱ པུརིམཔདེསཾ ཡེཝ ཨེཏི ཨཱལི༹ནྡཀཝཱསཱི མཧཱཕུསྶདེཝཏྠེརོ ཝིཡ.

སོ ཀིར ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝསྶཱནི གཏཔཙྩཱགཏིཀཝཏྟཾ པཱུརེནྟོ ཨེཝ ཝིཧཱསི. མནུསྶཱཔི སུདཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཀསནྟཱ ཙ ཝཔནྟཱ ཙ མདྡནྟཱ ཙ ཀམྨཱནི ཙ ཀརོནྟཱ ཐེརཾ ཏཐཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཐེརོ པུནཔྤུནཾ ནིཝཏྟིཏྭཱ གཙྪཏི. ཀིཾ ནུ ཁོ མགྒམཱུལ༹ྷོ ཨུདཱཧུ ཀིཉྩི པམུཊྛོ’’ཏི སམུལླཔནྟི. སོ ཏཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཡུཏྟཙིཏྟེནེཝ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ཝཱིསཏིཝསྶབྦྷནྟརེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཔྤཏྟདིཝསེཡེཝསྶ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ཨངྒུལཱིཧི དཱིཔཾ ཨུཛྫཱལེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཙཏྟཱརོཔི མཧཱརཱཛཱནོ སཀྐོ ཙ དེཝཱནམིནྡོ བྲཧྨཱ ཙ སཧམྤཏི ཨུཔཊྛཱནཾ ཨགམཾསུ. ཏཉྩ ཨོབྷཱསཾ དིསྭཱ ཝནཝཱསཱིམཧཱཏིསྶཏྠེརོ ཏཾ དུཏིཡདིཝསེ པུཙྪི ‘‘རཏྟིབྷཱགེ ཨཱཡསྨཏོ སནྟིཀེ ཨོབྷཱསོ ཨཧོསི, ཀིཾ སོ ཨོབྷཱསོ’’ཏི. ཐེརོ ཝིཀྑེཔཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཨོབྷཱསོ ནཱམ དཱིཔོབྷཱསོཔི ཧོཏི མཎིཨོབྷཱསོཔཱི’’ཏི ཨེཝམཱདིམཱཧ. ཏཏོ པཊིཙྪཱདེཐ ཏུམྷེཏི ནིབདྡྷོ ཨཱམཱཏི པཊིཛཱནིཏྭཱ ཨཱརོཙེསི ཀཱལཝལླིམཎྜཔཝཱསཱི མཧཱནཱགཏྠེརོ ཝིཡ ཙ.

སོཔི ཀིར གཏཔཙྩཱགཏིཀཝཏྟཾ པཱུརེནྟོ པཋམཾ ཏཱཝ བྷགཝཏོ མཧཱཔདྷཱནཾ པཱུཛེསྶཱམཱིཏི སཏྟ ཝསྶཱནི ཋཱནཙངྐམནམེཝ ཨདྷིཊྛཱསི. པུན སོལ༹ས ཝསྶཱནི གཏཔཙྩཱགཏིཀཝཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སོ ཀམྨཊྛཱནཡུཏྟེནེཝ ཙིཏྟེན པཱདཾ ཨུདྡྷརནྟོ ཝིཡུཏྟེན ཨུདྡྷཏེ པཊིནིཝཏྟནྟོ གཱམསྶ སམཱིཔཾ གནྟྭཱ ‘‘གཱཝཱི ནུ པབྦཛིཏོ ནཱུ’’ཏི ཨཱསངྐནཱིཡཔདེསེ ཋཏྭཱ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཀཙྪཀནྟརཏོ ཨུདཀེན པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨུདཀགཎྜཱུསཾ ཀརོཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? མཱ མེ བྷིཀྑཾ དཱཏུཾ ཝནྡིཏུཾ ཝཱ ཨཱགཏེ མནུསྶེ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཧོཐཱཏི ཝཙནམཏྟེནཱཔི ཀམྨཊྛཱནཝིཀྑེཔོ ཨཧོསཱིཏི. ཨཛྫ, བྷནྟེ, ཀཏིམཱིཏི དིཝསཾ ཝཱ བྷིཀྑུགཎནཾ ཝཱ པཉྷེ ཝཱ པུཙྪིཏོ པན ཨུདཀཾ གིལིཏྭཱ ཨཱརོཙེསི. སཙེ དིཝསཱདིཔུཙྪཀཱ ན ཧོནྟི, ནིཀྑམནཝེལཱཡ གཱམདྭཱརེ ནིཊྛུབྷིཏྭཱཝ ཡཱཏི ཀལམྦཏིཏྠཝིཧཱརེ ཝསྶཱུཔགཏཔཉྙཱསབྷིཀྑཱུ ཝིཡ.

ཏེ ཀིར ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱཡཾ ཀཏིཀཝཏྟཾ ཨཀཾསུ ‘‘ཨརཧཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ན ཨཱལཔིསྶཱམཱ’’ཏི. གཱམཉྩ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟཱ ཨུདཀགཎྜཱུསཾ ཀཏྭཱ པཝིསིཾསུ. དིཝསཱདཱིསུ པུཙྪིཏེསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཊིཔཛྫིཾསུ. ཏཏྠ མནུསྶཱ ནིཊྛུབྷནཾ དིསྭཱ ཛཱནིཾསུ, ‘‘ཨཛྫེཀོ ཨཱགཏོ, ཨཛྫ དྭེ’’ཏི. ཨེཝཉྩ ཙིནྟེསུཾ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏེ ཨམྷེཧིཡེཝ སདྡྷིཾ ན སལླཔནྟི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙམཉྙམྤི, ཡདི ཨཉྙམཉྙཾ ན སལླཔནྟི, ཨདྡྷཱ ཝིཝཱདཛཱཏཱ བྷཝིསྶནྟི, ཨེཐ ནེ ཨཉྙམཉྙཾ ཁམཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི སབྦེ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཉྙཱསཱཡ བྷིཀྑུསུ དྭེཔི བྷིཀྑཱུ ཨེཀོཀཱསེ ནཱདྡསཾསུ. ཏཏོ ཡོ ཏེསུ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ, སོ ཨཱཧ ‘‘ན བྷོ ཀལཧཀཱརཀཱནཾ ཨོཀཱསོ ཨཱིདིསོ ཧོཏི, སུསམྨཊྛཾ ཙེཏིཡངྒཎཾ བོདྷིཡངྒཎཾ, སུནིཀྑིཏྟཱ སམྨཛྫནིཡོ, སཱུཔཊྛཔིཏཾ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡ’’ནྟི. ཏེ ཏཏོཝ ནིཝཏྟཱ, ཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཨནྟོཏེམཱསེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ ཝིསུདྡྷིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེསུཾ.

ཨེཝཾ ཀཱལཝལླིམཎྜཔཝཱསཱི མཧཱནཱགཏྠེརོ ཝིཡ ཀལམྦཏིཏྠཝིཧཱརེ ཝསྶཱུཔགཏབྷིཀྑཱུ ཝིཡ ཙ ཀམྨཊྛཱནཡུཏྟེནེཝ ཙིཏྟེན པཱདཾ ཨུདྡྷརནྟོ གཱམསམཱིཔཾ པཏྭཱ ཨུདཀགཎྜཱུསཾ ཀཏྭཱ ཝཱིཐིཡོ སལླཀྑེཏྭཱ ཡཏྠ སུརཱསོཎྜདྷུཏྟཱདཡོ ཀལཧཀཱརཀཱ ཙཎྜཧཏྠིཨསྶཱདཡོ ཝཱ ནཏྠི, ཏཾ ཝཱིཐིཾ པཊིཔཛྫཏི. ཏཏྠ ཙ པིཎྜཱཡ ཙརམཱནོ ན ཏུརིཏཏུརིཏོ ཝིཡ ཛཝེན གཙྪཏི. ན ཧི ཛཝེན པིཎྜཔཱཏིཡདྷུཏངྒཾ ནཱམ ཀིཉྩི ཨཏྠི. ཝིསམབྷཱུམིབྷཱགཔྤཏྟཾ པན ཨུདཀསཀཊཾ ཝིཡ ནིཙྩལོ ཧུཏྭཱ གཙྪཏི. ཨནུགྷརཾ པཝིཊྛོ ཙ ཏཾ དཱཏུཀཱམཾ ཝཱ ཨདཱཏུཀཱམཾ ཝཱ སལླཀྑེཏུཾ ཏདནུརཱུཔཾ ཀཱལཾ ཨཱགམེནྟོ བྷིཀྑཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟོགཱམེ ཝཱ བཧིགཱམེ ཝཱ ཝིཧཱརམེཝ ཝཱ ཨཱགནྟྭཱ ཡཐཱཕཱསུཀེ པཏིརཱུཔེ ཨོཀཱསེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ཨཀྑབྦྷཉྫནཝཎལེཔནཔུཏྟམཾསཱུཔམཱཝསེན ནཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི, ནེཝ དཝཱཡ ན མདཱཡ ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡ. བྷུཏྟཱཝཱི ཙ ཨུདཀཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ མུཧུཏྟཾ བྷཏྟཀིལམཐཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏྭཱ ཡཐཱ པུརེབྷཏྟཾ, ཨེཝཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ. ཡཐཱ པུརིམཡཱམཾ, ཨེཝཾ པཙྪིམཡཱམཉྩ ཀམྨཊྛཱནམེཝ མནསི ཀརོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཧརཏི ཙ པཙྩཱཧརཏི ཙཱཏི.

ཨིདཾ པན ཧརཎཔཙྩཱཧརཎསངྑཱཏཾ གཏཔཙྩཱགཏིཀཝཏྟཾ པཱུརེནྟོ ཡདི ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣོ ཧོཏི. པཋམཝཡེ ཨེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ནོ ཙེ པཋམཝཡེ པཱཔུཎཱཏི, ཨཐ མཛ྄ཛྷིམཝཡེ. ནོ ཙེ མཛ྄ཛྷིམཝཡེ པཱཔུཎཱཏི, ཨཐ པཙྪིམཝཡེ. ནོ ཙེ པཙྪིམཝཡེ པཱཔུཎཱཏི, ཨཐ མརཎསམཡེ. ནོ ཙེ མརཎསམཡེ པཱཔུཎཱཏི, ཨཐ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ. ནོ ཙེ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ པཱཔུཎཱཏི, ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ནིབྦཏྟོ པཙྩེཀབོདྷིཾ སཙྪིཀརོཏི. ནོ ཙེ པཙྩེཀབོདྷིཾ སཙྪིཀརོཏི, ཨཐ བུདྡྷཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝེ ཁིཔྤཱབྷིཉྙོ ཝཱ ཧོཏི སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ བཱཧིཡོ དཱརུཙཱིརིཡོ, མཧཱཔཉྙོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ སཱརིཔུཏྟོ, མཧིདྡྷིཀོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ མཧཱམོགྒལླཱནོ, དྷུཏངྒདྷརོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ མཧཱཀསྶཔོ, དིབྦཙཀྑུཀོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ ཨནུརུདྡྷོ, ཝིནཡདྷརོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ ཨུཔཱལི, དྷམྨཀཐིཀོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ པུཎྞོ མནྟཱཎིཔུཏྟོ, ཨཱརཉྙིཀོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ རེཝཏོ, བཧུསྶུཏོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ ཨཱནནྡོ, སིཀྑཱཀཱམོ ཝཱ སེཡྻཐཱཔི ཐེརོ རཱཧུལོ བུདྡྷཔུཏྟོཏི. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ ཙཏུཀྐེ ཡྭཱཡཾ ཧརཏི ཙ པཙྩཱཧརཏི ཙ, ཏསྶ གོཙརསམྤཛཉྙཾ སིཁཱཔཏྟཾ ཧོཏི.

ཨབྷིཀྐམཱདཱིསུ པན ཨསམྨུཡ྄ཧནཾ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ. ཏཾ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨབྷིཀྐམནྟོ ཝཱ པཊིཀྐམནྟོ ཝཱ ཡཐཱ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནཱ ཨབྷིཀྐམཱདཱིསུ ‘‘ཨཏྟཱ ཨབྷིཀྐམཏི, ཨཏྟནཱ ཨབྷིཀྐམོ ནིབྦཏྟིཏོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཧཾ ཨབྷིཀྐམཱམི, མཡཱ ཨབྷིཀྐམོ ནིབྦཏྟིཏོ’’ཏི ཝཱ སམྨུཡ྄ཧནྟི. ཏཐཱ ཨསམྨུཡ྄ཧནྟོ ‘‘ཨབྷིཀྐམཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤཛྫམཱནེ ཏེནེཝ ཙིཏྟེན སདྡྷིཾ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིཏི ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརཝསེན ཨཡཾ ཀཱཡསམྨཏོ ཨཊྛིསངྒྷཱཏོ ཨབྷིཀྐམཏི, ཏསྶེཝཾ ཨབྷིཀྐམཏོ ཨེཀེཀཔཱདུདྡྷརཎེ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི དྭེ དྷཱཏུཡོ ཨོམཏྟཱ ཧོནྟི མནྡཱ, ཨིཏརཱ དྭེ ཨདྷིམཏྟཱ ཧོནྟི བལཝཏིཡོ, ཏཐཱ ཨཏིཧརཎཝཱིཏིཧརཎེསུ. ཝོསྶཛྫནེ ཏེཛོཝཱཡོདྷཱཏུཡོ ཨོམཏྟཱ ཧོནྟི མནྡཱ, ཨིཏརཱ དྭེ ཨདྷིམཏྟཱ ཧོནྟི བལཝཏིཡོ. ཏཐཱ སནྣིཀྑེཔནསནྣིརུམྦྷནེསུ. ཏཏྠ ཨུདྡྷརཎེ པཝཏྟཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨཏིཧརཎཾ ན པཱཔུཎནྟི. ཏཐཱ ཨཏིཧརཎེ པཝཏྟཱ ཝཱིཏིཧརཎཾ, ཝཱིཏིཧརཎེ པཝཏྟཱ ཝོསྶཛྫནཾ, ཝོསྶཛྫནེ པཝཏྟཱ སནྣིཀྑེཔནཾ, སནྣིཀྑེཔནེ པཝཏྟཱ སནྣིརུམྦྷནཾ ན པཱཔུཎནྟི. ཏཏྠ ཏཏྠེཝ པབྦཾ པབྦཾ སནྡྷི སནྡྷི ཨོདྷི ཨོདྷི ཧུཏྭཱ ཏཏྟཀཔཱལེ པཀྑིཏྟཏིལཱནི ཝིཡ པཊཔཊཱཡནྟཱ བྷིཛྫནྟི. ཏཏྠ ཀོ ཨེཀོ ཨབྷིཀྐམཏི? ཀསྶ ཝཱ ཨེཀསྶ ཨབྷིཀྐམནཾ? པརམཏྠཏོ ཧི དྷཱཏཱུནཾཡེཝ གམནཾ, དྷཱཏཱུནཾ ཋཱནཾ, དྷཱཏཱུནཾ ནིསཛྫནཾ, དྷཱཏཱུནཾ སཡནཾ, ཏསྨིཾ ཏསྨིཉྷི ཀོཊྛཱསེ སདྡྷིཾ རཱུཔེན –

ཨཉྙཾ ཨུཔྤཛྫཏེ ཙིཏྟཾ, ཨཉྙཾ ཙིཏྟཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི;

ཨཝཱིཙིམནུསམྦནྡྷོ, ནདཱིསོཏོཝ ཝཏྟཏཱིཏི.

ཨེཝཾ ཨབྷིཀྐམཱདཱིསུ ཨསམྨུཡ྄ཧནཾ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ནཱམཱཏི;

ནིཊྛིཏོ ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏཱིཏི པདསྶ ཨཏྠོ;

ཨཱལོཀིཏེ ཝིལོཀིཏེཏི ཨེཏྠ པན ཨཱལོཀིཏཾ ནཱམ པུརཏོ པེཀྑནཾ. ཝིལོཀིཏཾ ནཱམ ཨནུདིསཱཔེཀྑནཾ. ཨཉྙཱནིཔི ཧེཊྛཱ ཨུཔརི པཙྪཏོ པེཀྑནཝསེན ཨོལོཀིཏཨུལློཀིཏཱཔལོཀིཏཱནི ནཱམ ཧོནྟི, ཏཱནི ཨིདྷ ན གཧིཏཱནི. སཱརུཔྤཝསེན པན ཨིམཱནེཝ དྭེ གཧིཏཱནི, ཨིམིནཱ ཝཱ མུཁེན སབྦཱནིཔི ཏཱནི གཧིཏཱནེཝཱཏི.

ཏཏྠ ‘‘ཨཱལོཀེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ཙིཏྟཝསེནེཝ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཨཏྠཔརིགྒཧཎཾ སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ. ཏཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ནནྡཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ནནྡསྶ པུརཏྠིམཱ དིསཱ ཨཱལོཀེཏབྦཱ ཧོཏི, སབྦཾ ཙེཏསཱ སམནྣཱཧརིཏྭཱ ནནྡོ པུརཏྠིམཾ དིསཾ ཨཱལོཀེཏི, ཨེཝཾ མེ པུརཏྠིམཾ དིསཾ ཨཱལོཀཡཏོ ན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུནྟི ཨིཏི སོ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི, སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ནནྡསྶ པཙྪིམཱ དིསཱ, ཨུཏྟརཱ དིསཱ, དཀྑིཎཱ དིསཱ, ཨུདྡྷཾ, ཨདྷོ, ཨནུདིསཱ ཨཱལོཀེཏབྦཱ ཧོཏི, སབྦཾ ཙེཏསོ སམནྣཱཧརིཏྭཱ ནནྡོ ཨནུདིསཾ ཨཱལོཀེཏི. ཨེཝཾ མེ ཨནུདིསཾ ཨཱལོཀཡཏོ…པེ… སམྤཛཱནོ ཧོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༨.༩).

ཨཔིཙ ཨིདྷཱཔི པུབྦེ ཝུཏྟཙེཏིཡདསྶནཱདིཝསེནེཝ སཱཏྠཀཏཱ ཙ སཔྤཱཡཏཱ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ཀམྨཊྛཱནསྶ པན ཨཝིཛཧནམེཝ གོཙརསམྤཛཉྙཾ. ཏསྨཱ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཀམྨཊྛཱནིཀེཧི ཨཏྟནོ ཀམྨཊྛཱནཝསེནེཝ, ཀསིཎཱདིཀམྨཊྛཱནིཀེཧི ཝཱ པན ཀམྨཊྛཱནསཱིསེནེཝ ཨཱལོཀནཝིལོཀནཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨབྦྷནྟརེ ཨཏྟཱ ནཱམ ཨཱལོཀེཏཱ ཝཱ ཝིལོཀེཏཱ ཝཱ ནཏྠི, ཨཱལོཀེསྶཱམཱིཏི པན ཙིཏྟེ ཨུཔྤཛྫམཱནེ ཏེནེཝ ཙིཏྟེན སདྡྷིཾ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝིཉྙཏྟིཾ ཛནཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏི ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརཝསེནེཝ ཧེཊྛིམཾ ཨཀྑིདལཾ ཨདྷོ སཱིདཏི, ཨུཔརིམཾ ཨུདྡྷཾ ལངྒྷེཏི, ཀོཙི ཡནྟཀེན ཝིཝརནྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཏཏོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ དསྶནཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. ཨེཝཾ སམྤཛཱནནཾ པནེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ནཱམ.

ཨཔིཙ མཱུལཔརིཉྙཱཨཱགནྟུཀཏཱཝཀཱལིཀབྷཱཝཝསེནཔེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ. མཱུལཔརིཉྙཱཝསེན ཏཱཝ –

བྷཝངྒཱཝཛྫནཉྩེཝ, དསྶནཾ སམྤཊིཙྪནཾ;

སནྟཱིརཎཾ ཝོཊྛབྦནཾ, ཛཝནཾ བྷཝཏི སཏྟམཾ.

ཏཏྠ བྷཝངྒཾ ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྶ ཨངྒཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཾ པཝཏྟཏི, ཏཾ ཨཱཝཊྚེཏྭཱ ཀིརིཡམནོདྷཱཏུ ཨཱཝཛྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ, ཏནྣིརོདྷཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ དསྶནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཾ, ཏནྣིརོདྷཱ ཝིཔཱཀམནོདྷཱཏུ སམྤཊིཙྪནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ, ཏནྣིརོདྷཱ ཝིཔཱཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ སནྟཱིརཎཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ, ཏནྣིརོདྷཱ ཀིརིཡམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཝོཊྛབྦཔནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ, ཏནྣིརོདྷཱ སཏྟཀྑཏྟུཾ ཛཝནཾ ཛཝཏི. ཏཏྠ པཋམཛཝནེཔི ‘‘ཨཡཾ ཨིཏྠཱི, ཨཡཾ པུརིསོ’’ཏི རཛྫནདུསྶནམུཡ྄ཧནཝསེན ཨཱལོཀིཏཝིལོཀིཏཾ ན ཧོཏི. དུཏིཡཛཝནེཔི…པེ… སཏྟམཛཝནེཔི. ཨེཏེསུ པན ཡུདྡྷམཎྜལེ ཡོདྷེསུ ཝིཡ ཧེཊྛུཔརིཡཝསེན བྷིཛྫིཏྭཱ པཏིཏེསུ ‘‘ཨཡཾ ཨིཏྠཱི, ཨཡཾ པུརིསོ’’ཏི རཛྫནཱདིཝསེན ཨཱལོཀིཏཝིལོཀིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝེཏྠ མཱུལཔརིཉྙཱཝསེན ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཙཀྑུདྭཱརེ པན རཱུཔེ ཨཱཔཱཐགཏེ བྷཝངྒཙལནཏོ ཨུདྡྷཾ སཀཀིཙྩཾ ནིཔྥཱདནཝསེན ཨཱཝཛྫནཱདཱིསུ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷེསུ ཨཝསཱནེ ཛཝནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ པུབྦེ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཨཱཝཛྫནཱདཱིནཾ གེཧབྷཱུཏེ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨཱགནྟུཀཔུརིསོ ཝིཡ ཧོཏི. ཏསྶ ཡཐཱ པརགེཧེ ཀིཉྩི ཡཱཙིཏུཾ པཝིཊྛསྶ ཨཱགནྟུཀཔུརིསསྶ གེཧསཱམིཀེསུ ཏུཎྷཱིམཱསིནེསུ ཨཱཎཱཀརཎཾ ན ཡུཏྟཾ. ཨེཝཾ ཨཱཝཛྫནཱདཱིནཾ གེཧབྷཱུཏེ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨཱཝཛྫནཱདཱིསུཔི ཨརཛྫནྟེསུ ཨདུསྶནྟེསུ ཨམུཡ྄ཧནྟེསུ ཙ རཛྫནདུསྶནམུཡ྄ཧནཾ ཨཡུཏྟནྟི ཨེཝཾ ཨཱགནྟུཀབྷཱཝཝསེན ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཡཱནི པན ཏཱནི ཙཀྑུདྭཱརེ ཝོཊྛབྦཔནཔརིཡོསཱནཱནི ཙིཏྟཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཱནི སདྡྷིཾ སམྤཡུཏྟདྷམྨེཧི ཏཏྠ ཏཏྠེཝ བྷིཛྫནྟི, ཨཉྙམཉྙཾ ན པསྶནྟཱིཏི ཨིཏྟརཱནི ཏཱཝཀཱལིཀཱནི ཧོནྟི. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨེཀསྨིཾ གྷརེ སབྦེསུ མཱནུསཀེསུ མཏེསུ ཨཝསེསསྶ ཨེཀསྶ ཏངྑཎེཉྙེཝ མརཎདྷམྨསྶ ན ཡུཏྟཱ ནཙྩགཱིཏཱདཱིསུ ཨབྷིརཏི ནཱམ, ཨེཝམེཝ ཨེཀདྭཱརེ སསམྤཡུཏྟེསུ ཨཱཝཛྫནཱདཱིསུ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ མཏེསུ ཨཝསེསསྶ ཏངྑཎེཉྙེཝ མརཎདྷམྨསྶ ཛཝནསྶཱཔི རཛྫནདུསྶནམུཡ྄ཧནཝསེན ཨབྷིརཏི ནཱམ ན ཡུཏྟཱཏི ཨེཝཾ ཏཱཝཀཱལིཀབྷཱཝཝསེན ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཔིཙ ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཔཙྩཡཔཙྩཝེཀྑཎཝསེནཔེཏཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཧི ཙཀྑུ ཙེཝ རཱུཔཉྩ རཱུཔཀྑནྡྷོ, དསྶནཾ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ, ཏཾསམྤཡུཏྟཱ ཝེདནཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ, སཉྙཱ སཉྙཱཀྑནྡྷོ, ཕསྶཱདིཀཱ སངྑཱརཀྑནྡྷོ. ཨེཝམེཏེསཾ པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ སམཝཱཡེ ཨཱལོཀནཝིལོཀནཾ པཉྙཱཡཏི. ཏཏྠ ཀོ ཨེཀོ ཨཱལོཀེཏི, ཀོ ཝིལོཀེཏི? ཏཐཱ ཙཀྑུ ཙཀྑཱཡཏནཾ, རཱུཔཾ རཱུཔཱཡཏནཾ, དསྶནཾ མནཱཡཏནཾ, ཝེདནཱདཡོ སམྤཡུཏྟདྷམྨཱ དྷམྨཱཡཏནཾ. ཨེཝམེཏེསཾ ཙཏུནྣཾ ཨཱཡཏནཱནཾ སམཝཱཡེ ཨཱལོཀནཝིལོཀནཾ པཉྙཱཡཏི. ཏཏྠ ཀོ ཨེཀོ ཨཱལོཀེཏི, ཀོ ཝིལོཀེཏི? ཏཐཱ ཙཀྑུ ཙཀྑུདྷཱཏུ, རཱུཔཾ རཱུཔདྷཱཏུ, དསྶནཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, ཏཾསམྤཡུཏྟཱ ཝེདནཱདཡོ དྷམྨདྷཱཏུ. ཨེཝམེཏཱསཾ ཙཏུནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ སམཝཱཡེ ཨཱལོཀནཝིལོཀནཾ པཉྙཱཡཏི. ཏཏྠ ཀོ ཨེཀོ ཨཱལོཀེཏི, ཀོ ཝིལོཀེཏི? ཏཐཱ ཙཀྑུ ནིསྶཡཔཙྩཡོ, རཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཔཙྩཡོ, ཨཱཝཛྫནཾ ཨནནྟརསམནནྟརཱུཔནིསྶཡནཏྠིཝིགཏཔཙྩཡོ, ཨཱལོཀོ ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡོ ཝེདནཱདཡོ སཧཛཱཏཔཙྩཡོ. ཨེཝམེཏེསཾ པཙྩཡཱནཾ སམཝཱཡེ ཨཱལོཀནཝིལོཀནཾ པཉྙཱཡཏི. ཏཏྠ ཀོ ཨེཀོ ཨཱལོཀེཏི, ཀོ ཝིལོཀེཏཱིཏི? ཨེཝམེཏྠ ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཔཙྩཡཔཙྩཝེཀྑཎཝསེནཔི ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

སམིཉྫིཏེ པསཱརིཏེཏི པབྦཱནཾ སམིཉྫནཔསཱརཎེ. ཏཏྠ ཙིཏྟཝསེནེཝ སམིཉྫནཔསཱརཎཾ ཨཀཏྭཱ ཧཏྠཔཱདཱནཾ སམིཉྫནཔསཱརཎཔཙྩཡཱ ཨཏྠཱནཏྠཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཏྠཔརིགྒཧཎཾ སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ. ཏཏྠ ཧཏྠཔཱདེ ཨཏིཙིརཾ སམིཉྫེཏྭཱ པསཱརེཏྭཱ ཨེཝ ཝཱ ཋིཏསྶ ཁཎེ ཁཎེ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ན ལབྷཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ པརིཔཏཏི, ཝིསེསཾ ནཱདྷིགཙྪཏི. ཀཱལེ སམིཉྫེནྟསྶ ཀཱལེ པསཱརེནྟསྶ པན ཏཱ ཝེདནཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ཕཱཏིཾ གཙྪཏི, ཝིསེསམདྷིགཙྪཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏྠཱནཏྠཔརིགྒཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཏྠེ པན སཏིཔི སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ སཔྤཱཡཔརིགྒཧཎཾ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – མཧཱཙེཏིཡངྒཎེ ཀིར དཧརབྷིཀྑཱུ སཛ྄ཛྷཱཡཾ གཎྷནྟི. ཏེསཾ པིཊྛིཔསྶེ དཧརབྷིཀྑུནིཡོ དྷམྨཾ སུཎནྟི. ཏཏྲེཀོ དཧརོ ཧཏྠཾ པསཱརེནྟོ ཀཱཡསཾསགྒཾ པཏྭཱ ཏེནེཝ ཀཱརཎེན གིཧཱི ཛཱཏོ. ཨཔརོཔི བྷིཀྑུ པཱདཾ པསཱརེནྟོ ཨགྒིམྷི པསཱརེསི, ཨཊྛིཾ ཨཱཧཙྩ པཱདོ ཛྷཱཡི. ཨཔརོ ཝམྨིཀེ པསཱརེསི, སོ ཨཱསཱིཝིསེན དཊྛོ. ཨཔརོ ཙཱིཝརཀུཊིདཎྜཀེ པསཱརེསི, ཏཾ མཎིསཔྤོ ཌཾསི. ཏསྨཱ ཨེཝརཱུཔེ ཨསཔྤཱཡེ ཨཔསཱརེཏྭཱ སཔྤཱཡེ པསཱརེཏབྦཾ. ཨིདམེཏྠ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ.

གོཙརསམྤཛཉྙཾ པན མཧཱཐེརཝཏྠུནཱ དཱིཔེཏབྦཾ – མཧཱཐེརོ ཀིར དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣོ ཨནྟེཝཱསིཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཐཡམཱནོ སཧསཱ ཧཏྠཾ སམིཉྫེཏྭཱ པུན ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ སཎིཀཾ སམིཉྫེསི. ཏཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཀསྨཱ བྷནྟེ སཧསཱ ཧཏྠཾ སམིཉྫེཏྭཱ པུན ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ སཎིཀཾ སམིཉྫཡིཏྠཱ’’ཏི. ཡཏོ པཊྛཱཡཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀཱཏུཾ ཨཱརདྡྷོ, ན མེ ཀམྨཊྛཱནཾ མུཉྩིཏྭཱ ཧཏྠོ སམིཉྫིཏཔུབྦོ, ཨིདཱནི པན ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཀཐཡམཱནེན ཀམྨཊྛཱནཾ མུཉྩིཏྭཱ སམིཉྫིཏོ, ཏསྨཱ པུན ཡཐཱཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ སམིཉྫེསིནྟི. སཱདྷུ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུནཱ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏབྦནྟི. ཨེཝམེཏྠཱཔི ཀམྨཊྛཱནཱཝིཛཧནམེཝ གོཙརསམྤཛཉྙནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨབྦྷནྟརེ ཨཏྟཱ ནཱམ ཀོཙི སམིཉྫེནྟོ ཝཱ པསཱརེནྟོ ཝཱ ནཏྠི. ཝུཏྟཔྤཀཱརཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེན པན སུཏྟཀཌྜྷནཝསེན དཱརུཡནྟསྶ ཧཏྠཔཱདལལ༹ནཾ ཝིཡ སམིཉྫནཔསཱརཎཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ པརིཛཱནནཾ པནེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎེཏི ཨེཏྠ སངྒྷཱཊིཙཱིཝརཱནཾ ནིཝཱསནཔཱརུཔནཝསེན པཏྟསྶ བྷིཀྑཱཔཊིགྒཧཎཱདིཝསེན པརིབྷོགོ དྷཱརཎཾ ནཱམ. ཏཏྠ སངྒྷཱཊིཙཱིཝརདྷཱརཎེ ཏཱཝ ནིཝཱསེཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ པིཎྜཱཡ ཙརཏོ ཨཱམིསལཱབྷོ ‘‘སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརོཡེཝ ཙ ཨཏྠོ ཨཏྠོ ནཱམ. ཏསྶ ཝསེན སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨུཎྷཔཀཏིཀསྶ པན དུབྦལསྶ ཙ ཙཱིཝརཾ སུཁུམཾ སཔྤཱཡཾ. སཱིཏཱལུཀསྶ གྷནཾ དུཔཊྚཾ. ཝིཔརཱིཏཾ ཨསཔྤཱཡཾ. ཡསྶ ཀསྶཙི ཛིཎྞཾ ཨསཔྤཱཡམེཝ. ཨགྒལཱ༹དིདཱནེ ཧིསྶ ཏཾ པལིབོདྷཀརཾ ཧོཏི. ཏཐཱ པཊྚུཎྞདུཀཱུལཱདིབྷེདཾ ལོབྷནཱིཡཙཱིཝརཾ. ཏཱདིསཉྷི ཨརཉྙེ ཨེཀཀསྶ ནིཝཱསནྟརཱཡཀརཾ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡཀརཾ ཝཱཔི ཧོཏི. ནིཔྤརིཡཱཡེན པན ཡཾ ནིམིཏྟཀམྨཱདིམིཙྪཱཛཱིཝཝསེན ཨུཔྤནྣཾ, ཡཉྩསྶ སེཝམཱནསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཏཾ ཨསཔྤཱཡཾ. ཝིཔརཱིཏཾ སཔྤཱཡཾ. ཏསྶ ཝསེནེཏྠ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ, ཀམྨཊྛཱནཱཝིཛཧནཝསེནེཝ ཙ གོཙརསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨབྦྷནྟརེ ཨཏྟཱ ནཱམ ཀོཙི ཙཱིཝརཾ པཱརུཔནྟོ ནཏྠི. ཝུཏྟཔྤཀཱརཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེནེཝ པན ཙཱིཝརཔཱརུཔནཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཙཱིཝརམྤི ཨཙེཏནཾ, ཀཱཡོཔི ཨཙེཏནོ. ཙཱིཝརཾ ན ཛཱནཱཏི ‘‘མཡཱ ཀཱཡོ པཱརུཏོ’’ཏི. ཀཱཡོཔི ན ཛཱནཱཏི ‘‘ཨཧཾ ཙཱིཝརེན པཱརུཏོ’’ཏི, དྷཱཏུཡོཝ དྷཱཏུསམཱུཧཾ པཊིཙྪཱདེནྟི པཊཔིལོཏིཀཱཡ པོཏྠཀརཱུཔཔཊིཙྪཱདནེ ཝིཡ. ཏསྨཱ ནེཝ སུནྡརཾ ཙཱིཝརཾ ལབྷིཏྭཱ སོམནསྶཾ ཀཱཏབྦཾ, ན ཨསུནྡརཾ ལབྷིཏྭཱ དོམནསྶཾ. ནཱགཝམྨིཀཙེཏིཡརུཀྑཱདཱིསུ ཧི ཀེཙི མཱལཱགནྡྷདྷཱུམཝཏྠཱདཱིཧི སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, ཀེཙི གཱུཐམུཏྟཀདྡམདཎྜསཏྠཔྤཧཱརཱདཱིཧི ཨསཀྐཱརཾ, ན ཏེ ནཱགཝམྨིཀརུཀྑཱདཡོ སོམནསྶཾ ཝཱ དོམནསྶཾ ཝཱ ཀརོནྟི; ཨེཝམེཝ ནེཝ སུནྡརཾ ཙཱིཝརཾ ལབྷིཏྭཱ སོམནསྶཾ ཀཱཏབྦཾ, ན ཨསུནྡརཾ ལབྷིཏྭཱ དོམནསྶནྟི ཨེཝཾ པཝཏྟཔཊིསངྑཱནཝསེན པནེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

པཏྟདྷཱརཎེཔི པཏྟཾ སཧསཱཝ ཨགྒཧེཏྭཱ ཨིམཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཱཡ ཙརམཱནོ བྷིཀྑཾ ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ པཏྟགཧཎཔཙྩཡཱ པཊིལབྷིཏབྦཨཏྠཝསེན སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཀིསདུབྦལསརཱིརསྶ པན གརུ པཏྟོ ཨསཔྤཱཡོ. ཡསྶ ཀསྶཙི ཙཏུཔཉྩགཎྜིཀཱཧཏོ དུབྦིསོདྷནཱིཡོ ཨསཔྤཱཡོཝ. དུདྡྷོཏཔཏྟོ ཧི ན ཝཊྚཏི, ཏཾ དྷོཝནྟསྶེཝ ཙསྶ པལིབོདྷོ ཧོཏི. མཎིཝཎྞཔཏྟོ པན ལོབྷནཱིཡོ ཙཱིཝརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨསཔྤཱཡོ. ནིམིཏྟཀམྨཱདིཝསེན ལདྡྷོ པན ཡཉྩསྶ སེཝམཱནསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨཡཾ ཨེཀནྟཨསཔྤཱཡོཝ. ཝིཔརཱིཏོ སཔྤཱཡོ. ཏསྶ ཝསེནེཏྠ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ, ཀམྨཊྛཱནཱཝིཛཧནཝསེནེཝ ཙ གོཙརསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨབྦྷནྟརེ ཨཏྟཱ ནཱམ ཀོཙི པཏྟཾ གཎྷནྟོ ནཏྠི. ཝུཏྟཔྤཀཱརཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེནེཝ པན པཏྟགྒཧཎཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ པཏྟོཔི ཨཙེཏནོ, ཧཏྠཱཔི ཨཙེཏནཱ. པཏྟོ ན ཛཱནཱཏི ‘‘ཨཧཾ ཧཏྠེཧི གཧིཏོ’’ཏི. ཧཏྠཱཔི ན ཛཱནནྟི ‘‘པཏྟོ ཨམྷེཧི གཧིཏོ’’ཏི. དྷཱཏུཡོཝ དྷཱཏུསམཱུཧཾ གཎྷནྟི སཎྜཱསེན ཨགྒིཝཎྞཔཏྟགྒཧཎེ ཝིཡཱཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཔཊིསངྑཱནཝསེནེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཔིཙ ཡཐཱ ཚིནྣཧཏྠཔཱདེ ཝཎམུཁེཧི པགྒྷརིཏཔུབྦལོཧིཏཀིམིཀུལེ ནཱིལམཀྑིཀསམྤརིཀིཎྞེ ཨནཱཐསཱལཱཡཾ ནིཔནྣེ ཨནཱཐམནུསྶེ དིསྭཱ དཡཱལུཀཱ པུརིསཱ ཏེསཾ ཝཎཔཊྚཙོལ༹ཀཱནི ཙེཝ ཀཔཱལཱདཱིཧི ཙ བྷེསཛྫཱནི ཨུཔནཱམེནྟི. ཏཏྠ ཙོལ༹ཀཱནིཔི ཀེསཉྩི སཎྷཱནི, ཀེསཉྩི ཐཱུལཱནི པཱཔུཎནྟི. བྷེསཛྫཀཔཱལཀཱནིཔི ཀེསཉྩི སུསཎྛཱནཱནི, ཀེསཉྩི དུསྶཎྛཱནཱནི པཱཔུཎནྟི, ན ཏེ ཏཏྠ སུམནཱ ཝཱ དུམྨནཱ ཝཱ ཧོནྟི. ཝཎཔྤཊིཙྪཱདནམཏྟེནེཝ ཧི ཙོལ༹ཀེན བྷེསཛྫཔཊིགྒཧཎམཏྟེནེཝ ཙ ཀཔཱལཀེན ཏེསམཏྠོ, ཨེཝམེཝ ཡོ བྷིཀྑུ ཝཎཙོལ༹ཀཾ ཝིཡ ཙཱིཝརཾ, བྷེསཛྫཀཔཱལཀཾ ཝིཡ པཏྟཾ, ཀཔཱལེ བྷེསཛྫམིཝ ཙ པཏྟེ ལདྡྷཾ བྷིཀྑཾ སལླཀྑེཏི. ཨཡཾ སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎེ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙེན ཨུཏྟམསམྤཛཱནཀཱརཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨསིཏཱདཱིསུ ཨསིཏེཏི པིཎྜཔཱཏབྷོཛནེ. པཱིཏེཏི ཡཱགུཨཱདིཔཱནེ. ཁཱཡིཏེཏི པིཊྛཁཛྫཀཱདིཁཱདནེ. སཱཡིཏེཏི མདྷུཕཱཎིཏཱདིསཱཡནེ. ཏཏྠ ‘‘ནེཝ དཝཱཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ ཨཊྛཝིདྷོཔི ཨཏྠོ ཨཏྠོ ནཱམ. ཏསྶ ཝསེན སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ. ལཱུཁཔཎཱིཏཏིཏྟམདྷུརཱདཱིསུ པན ཡེན བྷོཛནེན ཡསྶ ཨཕཱསུ ཧོཏི, ཏཾ ཏསྶ ཨསཔྤཱཡཾ. ཡཾ པན ནིམིཏྟཀམྨཱདིཝསེན པཊིལདྡྷཾ, ཡཉྩསྶ བྷུཉྫཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཏཾ ཨེཀནྟཨསཔྤཱཡམེཝ. ཝིཔརཱིཏཾ སཔྤཱཡཾ. ཏསྶ ཝསེནེཏྠ སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ, ཀམྨཊྛཱནཱཝིཛཧནཝསེནེཝ ཙ གོཙརསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨབྦྷནྟརེ ཨཏྟཱ ནཱམ ཀོཙི བྷུཉྫཀོ ནཏྠི, ཝུཏྟཔྤཀཱརཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརཝསེནེཝ པན པཏྟཔཊིགྒཧཎཾ ནཱམ ཧོཏི. ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེནེཝ ཧཏྠསྶ པཏྟེ ཨོཏཱརཎཾ ནཱམ ཧོཏི. ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེནེཝ ཨཱལོཔཀརཎཾ ཨཱལོཔཨུདྡྷརཎཾ མུཁཝིཝརཎཉྩ ཧོཏི. ན ཀོཙི ཀུཉྩིཀཱཡ ཡནྟཀེན ཙ ཧནུཀཊྛཱིནི ཝིཝརཏི, ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེནེཝ ཨཱལོཔསྶ མུཁེ ཋཔནཾ, ཨུཔརིདནྟཱནཾ མུསལཀིཙྩསཱདྷནཾ, ཧེཊྛཱདནྟཱནཾ ཨུདུཀྑལཀིཙྩསཱདྷནཾ, ཛིཝ྄ཧཱཡ ཧཏྠཀིཙྩསཱདྷནཉྩ ཧོཏི.

ཨིཏི ཏཾ ཏཏྠ ཨགྒཛིཝ྄ཧཱཡ ཏནུཀཁེལོ༹ མཱུལཛིཝ྄ཧཱཡ བཧལཁེལོ༹ མཀྑེཏི. ཏཾ ཧེཊྛཱདནྟཨུདུཀྑལེ ཛིཝ྄ཧཱཧཏྠཔརིཝཏྟིཏཾ ཁེལ༹ཨུདཀཏེམིཏཾ ཨུཔརིདནྟམུསལསཉྩུཎྞིཏཾ ཀོཙི ཀཊཙྪུནཱ ཝཱ དབྦིཡཱ ཝཱ ཨནྟོཔཝེསེནྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱཝ པཝིསཏི. པཝིཊྛཾ པཝིཊྛཾ ཀོཙི པལཱལསནྠརཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེནྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཝཱཡོདྷཱཏུཝསེནེཝ ཏིཊྛཏི. ཋིཏཾ ཋིཏཾ ཀོཙི ཨུདྡྷནཾ ཀཏྭཱ ཨགྒིཾ ཛཱལེཏྭཱ པཙནྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཏེཛོདྷཱཏུཡཱཝ པཙྩཏི. པཀྐཾ པཀྐཾ ཀོཙི དཎྜེན ཝཱ ཡཊྛིཡཱ ཝཱ བཧི ནཱིཧཱརཀོ ནཱམ ནཏྠི, ཝཱཡོདྷཱཏུཡེཝ ནཱིཧརཏི.

ཨིཏི ཝཱཡོདྷཱཏུ ཨཏིཧརཏི ཙ ཝཱིཏིཧརཏི ཙ དྷཱརེཏི ཙ པརིཝཏྟེཏི ཙ སཉྩུཎྞེཏི ཝིསོསེཏི ཙ ནཱིཧརཏི ཙ. པཐཝཱིདྷཱཏུ དྷཱརེཏི ཙ པརིཝཏྟེཏི ཙ སཉྩུཎྞེཏི ཙ ཝིསོསེཏི ཙ. ཨཱཔོདྷཱཏུ སིནེཧེཏི ཙ ཨལླཏྟཉྩ ཨནུཔཱལེཏི. ཏེཛོདྷཱཏུ ཨནྟོཔཝིཊྛཾ པརིཔཱཙེཏི. ཨཱཀཱསདྷཱཏུ ཨཉྫསོ ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཏཏྠ ཏཏྠ སམྨཱཔཡོགམནྭཱཡ ཨཱབྷུཛཏཱིཏི ཨེཝཾཔཝཏྟཔཊིསངྑཱནཝསེནེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཔིཙ གམནཏོ པརིཡེསནཏོ པརིབྷོགཏོ ཨཱསཡཏོ ནིདྷཱནཏོ ཨཔརིཔཀྐཏོ པརིཔཀྐཏོ ཕལཏོ ནིསྶནྡཏོ སམྨཀྑཎཏོཏི ཨེཝཾ དསཝིདྷཔཊིཀཱུལབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎཏོཔེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝིཏྠཱརཀཐཱ པནེཏྠ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨཱཧཱརཔཊིཀཱུལསཉྙཱནིདྡེསཏོ གཧེཏབྦཱ.

ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀམྨེཏི ཨུཙྩཱརསྶ ཙ པསྶཱཝསྶ ཙ ཀརཎེ. ཏཏྠ པཏྟཀཱལེ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཨཀརོནྟསྶ སཀལསརཱིརཏོ སེདཱ མུཙྩནྟི, ཨཀྑཱིནི བྷམནྟི, ཙིཏྟཾ ན ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཨཉྙེ ཙ རོགཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཀརོནྟསྶ པན སབྦཾ ཏཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཏསྶ ཝསེན སཱཏྠཀསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཊྛཱནེ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཀརོནྟསྶ པན ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, ཨཡསོ ཝཌྜྷཏི, ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ ཧོཏི. པཏིརཱུཔེ ཋཱནེ ཀརོནྟསྶ སབྦཾ ཏཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨིདམེཏྠ སཔྤཱཡཾ. ཏསྶ ཝསེན སཔྤཱཡསམྤཛཉྙཾ, ཀམྨཊྛཱནཱཝིཛཧནཝསེནེཝ ཙ གོཙརསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨབྦྷནྟརེ ཨཏྟཱ ནཱམ ཀོཙི ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཀརོནྟོ ནཏྠི. ཙིཏྟཀིརིཡཝཱཡོདྷཱཏུཝིཔྥཱརེནེཝ པན ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀམྨཾ ཧོཏི. ཡཐཱ པན པཀྐེ གཎྜེ གཎྜབྷེདེན པུབྦལོཧིཏཾ ཨཀཱམཏཱཡ ནིཀྑམཏི, ཡཐཱ ཙ ཨཏིབྷརིཏཱ ཨུདཀབྷཱཛནཱ ཨུདཀཾ ཨཀཱམཏཱཡ ནིཀྑམཏི, ཨེཝཾ པཀྐཱསཡམུཏྟཝཏྠཱིསུ སནྣིཙིཏཱ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱ ཝཱཡུཝེགསམུཔྤཱིལི༹ཏཱ ཨཀཱམཏཱཡཔི ནིཀྑམནྟི. སོ པནཱཡཾ ཨེཝཾ ནིཀྑམནྟོ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝོ ནེཝ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟནོ ཧོཏི, ན པརསྶ. ཀེཝལཾ སརཱིརནིསྶནྡོཝ ཧོཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ཨུདཀཀུམྦྷཏོ པུརཱཎཨུདཀཾ ཚཌྜེནྟསྶ ནེཝ ཏཾ ཨཏྟནོ ཧོཏི, ན པརེསཾ. ཀེཝལཾ པཊིཛགྒནམཏྟམེཝ ཧོཏི. ཨེཝཾཔཝཏྟཔཊིསངྑཱནཝསེནེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙཾ ཝེདིཏབྦཾ.

གཏཱདཱིསུ གཏེཏི གམནེ. ཋིཏེཏི ཋཱནེ. ནིསིནྣེཏི ནིསཛྫཱཡ. སུཏྟེཏི སཡནེ. ཛཱགརིཏེཏི ཛཱགརཎེ. བྷཱསིཏེཏི ཀཐནེ. ཏུཎྷཱིབྷཱཝེཏི ཨཀཐནེ. ‘‘གཙྪནྟོ ཝཱ གཙྪཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི, ཋིཏོ ཝཱ ཋིཏོམྷཱིཏི པཛཱནཱཏི, ནིསིནྣོ ཝཱ ནིསིནྣོམྷཱིཏི པཛཱནཱཏི, སཡཱནོ ཝཱ སཡཱནོམྷཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨིམསྨིཉྷི ཋཱནེ ཨདྡྷཱནཨིརིཡཱཔཐཱ ཀཐིཏཱ. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེ ཨཱལོཀིཏེ ཝིལོཀིཏེ སམིཉྫིཏེ པསཱརིཏེ’’ཏི ཨིམསྨིཾ མཛ྄ཛྷིམཱ. ‘‘གཏེ ཋིཏེ ནིསིནྣེ སུཏྟེ ཛཱགརིཏེ’’ཏི ཨིདྷ པན ཁུདྡཀཙུཎྞིཀཨིརིཡཱཔཐཱ ཀཐིཏཱ. ཏསྨཱ ཨེཏེསུཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ སམྤཛཱནཀཱརིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཏིཔིཊཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པནཱཧ – ཡོ ཙིརཾ གནྟྭཱ ཝཱ ཙངྐམིཏྭཱ ཝཱ ཨཔརབྷཱགེ ཋིཏོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི ‘‘ཙངྐམནཀཱལེ པཝཏྟཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨེཏྠེཝ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི, ཨཡཾ གཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ནཱམ. ཡོ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝཱ ཀརོནྟོ པཉྷཾ ཝཱ ཝིསྶཛྫེནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ མནསིཀརོནྟོ ཙིརཾ ཋཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ནིསིནྣོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི ‘‘ཋིཏཀཱལེ པཝཏྟཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨེཏྠེཝ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི, ཨཡཾ ཋིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ནཱམ. ཡོ སཛ྄ཛྷཱཡཱདིཀརཎཝསེནེཝ ཙིརཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ནིཔནྣོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི ‘‘ནིསིནྣཀཱལེ པཝཏྟཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨེཏྠེཝ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི, ཨཡཾ ནིསིནྣེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ནཱམ. ཡོ པན ནིཔནྣཀོ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝཱ ཀརོནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ མནསིཀརོནྟོ ནིདྡཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཝུཊྛཱཡ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི ‘‘སཡནཀཱལེ པཝཏྟཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨེཏྠེཝ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི, ཨཡཾ སུཏྟེ ཛཱགརིཏེ ཙ སམྤཛཱནཀཱརཱི ནཱམ. ཀིརིཡམཡཙིཏྟཱནཉྷི ཨཔྤཝཏྟཾ སུཏྟཾ ནཱམ, པཝཏྟཾ ཛཱགརིཏཾ ནཱམཱཏི. ཡོ པན བྷཱསམཱནོ ‘‘ཨཡཾ སདྡོ ནཱམ ཨོཊྛེ ཙ པཊིཙྩ དནྟེ ཙ ཛིཝ྄ཧཉྩ ཏཱལུཉྩ པཊིཙྩ ཙིཏྟསྶ ཏདནུརཱུཔཾ པཡོགཾ པཊིཙྩ ཛཱཡཏཱི’’ཏི སཏོ སམྤཛཱནོ བྷཱསཏི, ཙིརཾ ཝཱ པན ཀཱལཾ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝཱ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ ཝཱ ཀཐེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ པཉྷཾ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི ‘‘བྷཱསིཏཀཱལེ ཨུཔྤནྣཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨེཏྠེཝ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི, ཨཡཾ བྷཱསིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ནཱམ. ཡོ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཙིརཾ དྷམྨཾ ཝཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ མནསིཀཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི ‘‘ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཀཱལེ པཝཏྟཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨེཏྠེཝ ནིརུདྡྷཱ, ཨུཔཱདཱརཱུཔཔཝཏྟིཡཱ སཏི བྷཱསཏི ནཱམ, ཨསཏི ཏུཎྷཱི བྷཝཏི ནཱམཱ’’ཏི, ཨཡཾ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ནཱམཱཏི.

ཏཡིདཾ མཧཱསཱིཝཏྠེརེན ཝུཏྟཾ ཨསམྨོཧདྷུརཾ ཨིམསྨིཾ སཏིཔཊྛཱནསུཏྟེ ཨདྷིཔྤེཏཾ. སཱམཉྙཕལེ པན སབྦམྤི ཙཏུབྦིདྷཾ སམྤཛཉྙཾ ལབྦྷཏི. ཏསྨཱ ཝིསེསཏོ ཨེཏྠ ཨསམྨོཧསམྤཛཉྙསྶེཝ ཝསེན སམྤཛཱནཀཱརིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. སམྤཛཱནཀཱརཱི སམྤཛཱནཀཱརཱིཏི ཙ སབྦཔདེསུ སཏིསམྤཡུཏྟསྶེཝ སམྤཛཉྙསྶ ཝསེནཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝིབྷངྒཔྤཀརཎེ པན, ‘‘སཏོ སམྤཛཱནོ ཨབྷིཀྐམཏི, སཏོ སམྤཛཱནོ པཊིཀྐམཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༢༣) ཨེཝམེཏཱནི པདཱནི ཝིབྷཏྟཱནེཝ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨིདྷ སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱིཏིཨཱདཱིསུ རཱུཔཀྑནྡྷསྶེཝ སམུདཡོ ཙ ཝཡོ ཙ ནཱིཧརིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ཨིདྷ ཙཏུསམྤཛཉྙཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, ཝུཏྟཔྤཀཱརོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདམེཀསྶ ཙཏུསམྤཛཉྙཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཝསེན ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༠. ཨེཝཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ སབྦཱཀཱརེན ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཱཡགཏཱསཏིཀམྨཊྛཱནེ ཝུཏྟཾ. ཨུབྷཏོམུཁཱཏི ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙཱཏི དྭཱིཧི མུཁེཧི ཡུཏྟཱ. ནཱནཱཝིཧིཏསྶཱཏི ནཱནཱཝིདྷསྶ.

ཨིདཾ པནེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨུབྷཏོམུཁཱ པུཏོལི༹ ཝིཡ ཧི ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོ ཀཱཡོ, ཏཏྠ མིསྶེཏྭཱ པཀྑིཏྟནཱནཱཝིདྷདྷཉྙཾ ཝིཡ ཀེསཱདཡོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཱ, ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ, ཏསྶ ཏཾ པུཏོལི༹ཾ མུཉྩིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑཏོ ནཱནཱཝིདྷདྷཉྙསྶ པཱཀཊཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརསྶ ཝིབྷཱུཏཱཀཱརོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཀེསཱདིཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི, ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝཱཏི.

པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༡. ཨེཝཾ པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི དྷཱཏུམནསིཀཱརཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནེན སདྡྷིཾ ཨཏྠཝཎྞནཱ – ཡཐཱ ཀོཙི གོགྷཱཏཀོ ཝཱ ཏསྶེཝ ཝཱ བྷཏྟཝེཏནབྷཏོ ཨནྟེཝཱསིཀོ གཱཝིཾ ཝདྷིཏྭཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙཏསྶོ དིསཱ གཏཱནཾ མཧཱཔཐཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷཊྛཱནསངྑཱཏེ ཙཏུམཧཱཔཐེ ཀོཊྛཱསཾ ཀོཊྛཱསཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨསྶ, ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ ཙཏུནྣཾ ཨིརིཡཱཔཐཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཋིཏཏྟཱ ཡཐཱཋིཏཾ, ཡཐཱཋིཏཏྟཱ ཙ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ ཀཱཡཾ – ‘‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ…པེ… ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑཏི.

ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ གོགྷཱཏཀསྶ གཱཝིཾ པོསེནྟསྶཱཔི ཨཱགྷཱཏནཾ ཨཱཧརནྟསྶཱཔི ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཏྠ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེནྟསྶཱཔི ཝདྷེནྟསྶཱཔི ཝདྷིཏཾ མཏཾ པསྶནྟསྶཱཔི ཏཱཝདེཝ གཱཝཱིཏི སཉྙཱ ན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཡཱཝ ནཾ པདཱལེཏྭཱ བཱིལསོ ན ཝིབྷཛཏི. ཝིབྷཛིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ པན གཱཝཱིཏི སཉྙཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, མཾསསཉྙཱ པཝཏྟཏི, ནཱསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘ཨཧཾ གཱཝིཾ ཝིཀྐིཎཱམི, ཨིམེ གཱཝིཾ ཧརནྟཱི’’ཏི. ཨཐ ཁྭསྶ ‘‘ཨཧཾ མཾསཾ ཝིཀྐིཎཱམི, ཨིམེ མཾསཾ ཧརནྟི’’ཙྩེཝ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམསྶཱཔི བྷིཀྑུནོ པུབྦེ བཱལཔུཐུཛྫནཀཱལེ གིཧིབྷཱུཏསྶཱཔི པབྦཛིཏསྶཱཔི ཏཱཝདེཝ སཏྟོཏི ཝཱ པུགྒལོཏི ཝཱ སཉྙཱ ན ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཡཱཝ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཡཐཱཋིཏཾ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ གྷནཝིནིབྦྷོགཾ ཀཏྭཱ དྷཱཏུསོ ན པཙྩཝེཀྑཏི. དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཏོ པནསྶ སཏྟསཉྙཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, དྷཱཏུཝསེནེཝ ཙིཏྟཾ སནྟིཊྛཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཡཐཱཋིཏཾ ཡཐཱཔཎིཧིཏཾ དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཏི, ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཏེཛོདྷཱཏུ ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དཀྑོ གོགྷཱཏཀོ ཝཱ…པེ… ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི.

གོགྷཱཏཀོ ཝིཡ ཧི ཡོགཱི, གཱཝཱིཏི སཉྙཱ ཝིཡ སཏྟསཉྙཱ, ཙཏུམཧཱཔཐོ ཝིཡ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐོ, བཱིལསོ ཝིབྷཛིཏྭཱ ནིསིནྣབྷཱཝོ ཝིཡ དྷཱཏུསོ པཙྩཝེཀྑཎནྟི ཨཡམེཏྠ པཱལི༹ཝཎྞནཱ, ཀམྨཊྛཱནཀཐཱ པན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུདྷཱཏུཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཙཏུདྷཱཏུཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝཱཏི.

དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཝསིཝཐིཀཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༢. ཨེཝཾ དྷཱཏུམནསིཀཱརཝསེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ནཝཧི སིཝཐིཀཔབྦེཧི ཝིབྷཛིཏུཾ, པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སེཡྻཐཱཔི པསྶེཡྻཱཏི ཡཐཱ པསྶེཡྻ. སརཱིརནྟི མཏསརཱིརཾ. སིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜཱིཏནྟི སུསཱནེ ཨཔཝིདྡྷཾ. ཨེཀཱཧཾ མཏསྶ ཨསྶཱཏི ཨེཀཱཧམཏཾ. དྭཱིཧཾ མཏསྶ ཨསྶཱཏི དྭཱིཧམཏཾ. ཏཱིཧཾ མཏསྶ ཨསྶཱཏི ཏཱིཧམཏཾ. བྷསྟཱ ཝིཡ ཝཱཡུནཱ ཨུདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཔརིཡཱདཱནཱ ཡཐཱནུཀྐམཾ སམུགྒཏེན སཱུནབྷཱཝེན ཨུདྡྷུམཱཏཏྟཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ. ཝིནཱིལཾ ཝུཙྩཏི ཝིཔརིབྷིནྣཝཎྞཾ. ཝིལཱིནམེཝ ཝིནཱིལཀཾ. པཊིཀཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིནཱིལནྟི ཝིནཱིལཀཾ. མཾསུསྶདཊྛཱནེསུ རཏྟཝཎྞསྶ པུབྦསནྣིཙཡཊྛཱནེསུ སེཏཝཎྞསྶ ཡེབྷུཡྻེན ཙ ནཱིལཝཎྞསྶ ནཱིལཊྛཱནེསུ ནཱིལསཱཊཀཔཱརུཏསྶེཝ ཚཝསརཱིརསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པརིབྷིནྣཊྛཱནེཧི ནཝཧི ཝཱ ཝཎམུཁེཧི ཝིསནྡམཱནཾ པུབྦཾ ཝིཔུབྦཾ. ཝིཔུབྦམེཝ ཝིཔུབྦཀཾ, པཊིཀཱུལཏྟཱ ཝཱ ཀུཙྪིཏཾ ཝིཔུབྦནྟི ཝིཔུབྦཀཾ. ཝིཔུབྦཀཾ ཛཱཏཾ ཏཐཱབྷཱཝཾ གཏནྟི ཝིཔུབྦཀཛཱཏཾ.

སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟི སོ བྷིཀྑུ ཨིམཾ ཨཏྟནོ ཀཱཡཾ ཏེན ཀཱཡེན སདྡྷིཾ ཉཱཎེན ཨུཔསཾཧརཏི ཨུཔནེཏི. ཀཐཾ? ཨཡམྤི ཁོ ཀཱཡོ ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾཨནཏཱིཏོཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཱཡུ, ཨུསྨཱ, ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཨཡཾ ཀཱཡོ ཋཱནགམནཱདིཁམོ ཧོཏི ཨིམེསཾ པན ཝིགམཱ ཨཡམྤི ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾཔཱུཏིཀསབྷཱཝོཡེཝ, ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾཨུདྡྷུམཱཏཱདིབྷེདོ བྷཝིསྶཏི, ཨེཝཾཨནཏཱིཏོ ཨེཝཾཨུདྡྷུམཱཏཱདིབྷཱཝཾ ཨནཏིཀྐནྟོཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨུདྡྷུམཱཏཱདིཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི.

ཁཛྫམཱནནྟི ཨུདརཱདཱིསུ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུདརམཾསཨོཊྛམཾསཨཀྑིཀཱུཊཱདཱིནི ལུཉྩིཏྭཱ ལུཉྩིཏྭཱ ཁཱདིཡམཱནཾ. སམཾསལོཧིཏནྟི སེསཱཝསེསམཾསལོཧིཏཡུཏྟཾ. ནིམཾསལོཧིཏམཀྑིཏནྟི མཾསེ ཁཱིཎེཔི ལོཧིཏཾ ན སུསྶཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ནིམཾསལོཧིཏམཀྑིཏ’’ནྟི. ཨཉྙེནཱཏི ཨཉྙེན དིསཱབྷཱགེན. ཧཏྠཊྛིཀནྟི ཙཏུསཊྛིབྷེདམྤི ཧཏྠཊྛིཀཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ཝིཔྤཀིཎྞཾ. པཱདཊྛིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེརོཝསྶིཀཱནཱིཏི ཨཏིཀྐནྟསཾཝཙྪརཱནི. པཱུཏཱིནཱིཏི ཨབྦྷོཀཱསེ ཋིཏཱནི ཝཱཏཱཏཔཝུཊྛིསམྥསྶེན ཏེརོཝསྶིཀཱནེཝ པཱུཏཱིནི ཧོནྟི. ཨནྟོབྷཱུམིགཏཱནི པན ཙིརཏརཾ ཏིཊྛནྟི. ཙུཎྞཀཛཱཏཱནཱིཏི ཙུཎྞཾ ཙུཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཝིཔྤཀིཎྞཱནི. སབྦཏྠ སོ ཨིམམེཝཱཏི ཝུཏྟནཡེན ཁཛྫམཱནཱདཱིནཾ ཝསེན ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཁཛྫམཱནཱདིཔརིགྒཧཎེན ཡཱཝ ཙུཎྞཀབྷཱཝཱ ཨཏྟནོ ཝཱ ཀཱཡེ, པརསྶ ཝཱ ཀཱཡེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི.

ཨིདྷ པན ཋཏྭཱ ནཝསིཝཐིཀཱ སམོདྷཱནེཏབྦཱ. ‘‘ཨེཀཱཧམཏཾ ཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ སབྦཱཔི ཨེཀཱ, ‘‘ཀཱཀེཧི ཝཱ ཁཛྫམཱན’’ནྟིཨཱདིཀཱ ཨེཀཱ, ‘‘ཨཊྛིཀསངྑལིཀཾ སམཾསལོཧིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷ’’ནྟི ཨེཀཱ, ‘‘ནིམཾསལོཧིཏམཀྑིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷ’’ནྟི ཨེཀཱ, ‘‘ཨཔགཏམཾསལོཧིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷ’’ནྟི ཨེཀཱ, ‘‘ཨཊྛིཀཱནི ཨཔགཏསམྦནྡྷཱནཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ ཨེཀཱ, ‘‘ཨཊྛིཀཱནི སེཏཱནི སངྑཝཎྞཔཊིབྷཱགཱནཱི’’ཏི ཨེཀཱ, ‘‘པུཉྫཀིཏཱནི ཏེརོཝསྶིཀཱནཱི’’ཏི ཨེཀཱ, ‘‘པཱུཏཱིནི ཙུཎྞཀཛཱཏཱནཱི’’ཏི ཨེཀཱ.

ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདཾ ནཝསིཝཐིཀཱ དསྶེཏྭཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ ནིཊྛཔེནྟོ ཨཱཧ. ཏཏྠ ནཝསིཝཐིཀཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩཾ, ཏསྶཱ སམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, དུཀྑཔརིཛཱནནོ སམུདཡཔཛཧནོ ནིརོདྷཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཨེཝཾ ཙཏུསཙྩཝསེནེཝ ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨིདཾ ནཝསིཝཐིཀཔརིགྒཱཧཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཡྻཱནམུཁནྟི.

ནཝསིཝཐིཀཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཾ པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦཾ དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཾ ནཝསིཝཐིཀཔབྦཱནཱིཏི ཙུདྡསཔབྦཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱ ནིཊྛིཏཱ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦནྟི ཨིམཱནེཝ དྭེ ཨཔྤནཱཀམྨཊྛཱནཱནི. སིཝཐིཀཱནཾ པན ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟཏྟཱ སེསཱནི དྭཱདསཱཔི ཨུཔཙཱརཀམྨཊྛཱནཱནེཝཱཏི.

ཀཱཡཱནུཔསྶནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝེདནཱནུཔསྶནཱཝཎྞནཱ

༡༡༣. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཾ ཀཐེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སུཁཾ ཝེདནནྟི ཀཱཡིཀཾ ཝཱ ཙེཏསིཀཾ ཝཱ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ ‘‘ཨཧཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཀཱམཾ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀཱཔི དཱརཀཱ ཐཉྙཔིཝནཱདིཀཱལེ སུཁཾ ཝེདཡམཱནཱ ‘‘སུཁཾ ཝེདཡཱམཱ’’ཏི པཛཱནནྟི, ན པནེཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཛཱནནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨེཝརཱུཔཾ ཛཱནནཾ ཧི སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ ན ཛཧཏི, སཏྟསཉྙཾ ན ཨུགྒྷཱཊེཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཝཱ ན ཧོཏི. ཨིམསྶ པན བྷིཀྑུནོ ཛཱནནཾ སཏྟཱུཔལདྡྷིཾ ཛཧཏི, སཏྟསཉྙཾ ཨུགྒྷཱཊེཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ཙེཝ སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཙ ཧོཏི. ཨིདཉྷི ‘‘ཀོ ཝེདཡཏི, ཀསྶ ཝེདནཱ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཝེདནཱ’’ཏི ཨེཝཾ སམྤཛཱནཝེདིཡནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཀོ ཝེདཡཏཱིཏི ན ཀོཙི སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ཝེདཡཏི. ཀསྶ ཝེདནཱཏི ན ཀསྶཙི སཏྟསྶ ཝཱ པུགྒལསྶ ཝཱ ཝེདནཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཝེདནཱཏི ཝཏྠུཨཱརམྨཎཱཝ པནསྶ ཝེདནཱ. ཏསྨཱ ཨེས ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི – ‘‘ཏཾ ཏཾ སུཁཱདཱིནཾ ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཝ ཝེདཡཏི. ཏཾ པན ཝེདནཱཔཝཏྟིཾ ཨུཔཱདཱཡ ‘ཨཧཾ ཝེདཡཱམཱི’ཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཝེདནཱཝ ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཝ ཝེདཡཏཱིཏི སལླཀྑེནྟོ ཨེས ‘‘སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཙིཏྟལཔབྦཏེ ཨཉྙཏརོ ཐེརོ ཝིཡ. ཐེརོ ཀིར ཨཕཱསུཀཀཱལེ བལཝཝེདནཱཡ ནིཏྠུནནྟོ ཨཔརཱཔརཾ པརིཝཏྟཏི. ཏམེཀོ དཧརོ ཨཱཧ ‘‘ཀཏརཾ ཝོ, བྷནྟེ, ཋཱནཾ རུཛྫཏཱི’’ཏི. ཨཱཝུསོ, པཱཊིཡེཀྐཾ རུཛྫནཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཝ ཝེདཡཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཛཱནནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཝཊྚཏི ནོ, བྷནྟེཏི. ཨདྷིཝཱསེམི ཨཱཝུསོཏི. ཨདྷིཝཱསནཱ, བྷནྟེ, སེཡྻཱཏི. ཐེརོ ཨདྷིཝཱསེསི. ཏཏོ ཝཱཏོ ཡཱཝ ཧདཡཱ ཕཱལེསི, མཉྩཀེ ཨནྟཱནི རཱསིཀཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཐེརོ དཧརསྶ དསྶེསི ‘‘ཝཊྚཏཱཝུསོ, ཨེཏྟཀཱ ཨདྷིཝཱསནཱ’’ཏི. དཧརོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཐེརོ ཝཱིརིཡསམཏཾ ཡོཛེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏྭཱ སམསཱིསཱི ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི.

ཡཐཱ ཙ སུཁཾ, ཨེཝཾ དུཀྑཾ…པེ… ནིརཱམིསཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ ‘‘ནིརཱམིསཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ ཝེདནཱཝསེན ཀཐེསི. དུཝིདྷཉྷི ཀམྨཊྛཱནཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཉྩ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཉྩ. རཱུཔཔརིགྒཧོ ཨརཱུཔཔརིགྒཧོཏིཔི ཨེཏདེཝ ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ སངྑེཔམནསིཀཱརཝསེན ཝཱ ཝིཏྠཱརམནསིཀཱརཝསེན ཝཱ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ ཀཐེསི. ཏདུབྷཡམྤི སབྦཱཀཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ དསྶིཏམེཝ.

ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ པན ཀཐེནྟོ ཡེབྷུཡྻེན ཝེདནཱཝསེན ཀཐེཏི. ཏིཝིདྷོ ཧི ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནེ ཨབྷིནིཝེསོ ཕསྶཝསེན ཝེདནཱཝསེན ཙིཏྟཝསེནཱཏི. ཀཐཾ? ཨེཀཙྩསྶ ཧི སཾཁིཏྟེན ཝཱ ཝིཏྠཱརེན ཝཱ པརིགྒཧིཏེ རཱུཔཀམྨཊྛཱནེ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ པཋམཱབྷིནིཔཱཏོ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཕུསནྟོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཕསྶོ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨེཀཙྩསྶ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝནྟཱི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝེདནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཨེཀཙྩསྶ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཝིཛཱནནྟཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ ཝིཉྙཱཎཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྶ ཕསྶོ པཱཀཊོ ཧོཏི, སོཔི ‘‘ན ཀེཝལཾ ཕསྶོཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ ཝེདནཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི, སཉྫཱནནམཱནཱ སཉྙཱཔི, ཙེཏཡམཱནཱ ཙེཏནཱཔི, ཝིཛཱནནམཱནཾ ཝིཉྙཱཎམྤི ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ཕསྶཔཉྩམཀེཡེཝ པརིགྒཎྷཱཏི. ཡསྶ ཝེདནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི. སོ ‘‘ན ཀེཝལཾ ཝེདནཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཏདེཝཱརམྨཎཾ ཕུསམཱནོ ཕསྶོཔི ཨུཔྤཛྫཏི, སཉྫཱནནམཱནཱ སཉྙཱཔི, ཙེཏཡམཱནཱ ཙེཏནཱཔི, ཝིཛཱནནམཱནཾ ཝིཉྙཱཎམྤི ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ཕསྶཔཉྩམཀེཡེཝ པརིགྒཎྷཱཏི. ཡསྶ ཝིཉྙཱཎཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, སོ ‘‘ན ཀེཝལཾ ཝིཉྙཱཎམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཏདེཝཱརམྨཎཾ ཕུསམཱནོ ཕསྶོཔི ཨུཔྤཛྫཏི, ཨནུབྷཝམཱནཱ ཝེདནཱཔི, སཉྫཱནནམཱནཱ སཉྙཱཔི, ཙེཏཡམཱནཱ ཙེཏནཱཔི ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ཕསྶཔཉྩམཀེཡེཝ པརིགྒཎྷཱཏི.

སོ ‘‘ཨིམེ ཕསྶཔཉྩམཀཱ དྷམྨཱ ཀིཾ ནིསྶིཏཱ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘ཝཏྠུཾ ནིསྶིཏཱ’’ཏི པཛཱནཱཏི. ཝཏྠུ ནཱམ ཀརཛཀཱཡོ, ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིདཉྩ མེ ཝིཉྙཱཎཾ ཨེཏྠ སིཏཾ ཨེཏྠ པཊིབདྡྷ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༤,༢༣༥; མ. ནི. ༢.༢༥༢). སོ ཨཏྠཏོ བྷཱུཏཱནི ཙེཝ ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི ཙ. ཨེཝམེཏྠ ‘‘ཝཏྠུ རཱུཔཾ, ཕསྶཔཉྩམཀཱ ནཱམ’’ནྟི ནཱམརཱུཔམཏྟམེཝ པསྶཏི. རཱུཔཾ ཙེཏྠ རཱུཔཀྑནྡྷོ, ནཱམཾ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔིནོ ཁནྡྷཱཏི པཉྩཀྑནྡྷམཏྟཾ ཧོཏི. ནཱམརཱུཔཝིནིམུཏྟཱ ཧི པཉྩཀྑནྡྷཱ, པཉྩཀྑནྡྷཝིནིམུཏྟཉྩ ནཱམརཱུཔཾ ནཏྠི.

སོ ‘‘ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ ཀིཾ ཧེཏུཀཱ’’ཏི ཨུཔཔརིཀྑནྟོ ‘‘ཨཝིཛྫཱདིཧེཏུཀཱ’’ཏི པསྶཏི. ཏཏོ པཙྩཡོ ཙེཝ པཙྩཡུཔྤནྣཉྩ ཨིདཾ, ཨཉྙོ སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ནཏྠི, སུདྡྷསངྑཱརཔུཉྫམཏྟམེཝཱཏི སཔྤཙྩཡནཱམརཱུཔཝསེན ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཔཊིཔཱཊིཡཱ ‘‘ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱ’’ཏི སམྨསནྟོ ཝིཙརཏི.

སོ ‘‘ཨཛྫ ཨཛྫཱ’’ཏི པཊིཝེདྷཾ ཨཱཀངྑམཱནོ ཏཐཱརཱུཔེ དིཝསེ ཨུཏུསཔྤཱཡ པུགྒལསཔྤཱཡ བྷོཛནསཔྤཱཡ དྷམྨསྶཝནསཔྤཱཡཾ ལབྷིཏྭཱ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསིནྣོ ཝིཔསྶནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏི. ཨེཝཾ ཨིམེསམྤི ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

ཨིདྷ པན བྷགཝཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ ཝེདནཱཝསེན ཀཐེསི. ཕསྶཝསེན ཝཱ ཧི ཝིཉྙཱཎཝསེན ཝཱ ཀཐཱིཡམཱནཾ ན པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཝེདནཱཝསེན པན པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཝེདནཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཔཱཀཊཏཱཡ. སུཁདུཀྑཝེདནཱནཉྷི ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ. ཡདཱ སུཁཾ ཨུཔྤཛྫཏི, སཀལསརཱིརཾ ཁོབྷེནྟཾ མདྡནྟཾ ཕརམཱནཾ ཨབྷིསནྡཡམཱནཾ སཏདྷོཏཾ སཔྤིཾ ཁཱདཱཔཡནྟཾ ཝིཡ སཏཔཱཀཏེལཾ མཀྑཡམཱནཾ ཝིཡ གྷཊསཧསྶེན པརིལཱ༹ཧཾ ནིབྦཱཔཡམཱནཾ ཝིཡ ‘‘ཨཧོ སུཁཾ ཨཧོ སུཁ’’ནྟི ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརཡམཱནམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡདཱ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, སཀལསརཱིརཾ ཁོབྷེནྟཾ མདྡནྟཾ ཕརམཱནཾ ཨབྷིསནྡཡམཱནཾ ཏཏྟཕཱལཾ པཝེསེནྟཾ ཝིཡ ཝིལཱིནཏམྦལོཧེན ཨཱསིཉྩནྟཾ ཝིཡ སུཀྑཏིཎཝནཔྤཏིམྷི ཨརཉྙེ དཱརུཨུཀྐཱཀལཱཔཾ ཁིཔམཱནཾ ཝིཡ ‘‘ཨཧོ དུཀྑཾ ཨཧོ དུཀྑ’’ནྟི ཝིཔྤལཱཔཡམཱནམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིཏི སུཁདུཀྑཝེདནཱནཾ ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ ཧོཏི.

ཨདུཀྑམསུཁཱ པན དུདྡཱིཔནཱ ཨནྡྷཀཱརཱཝ ཨཝིབྷཱུཏཱ. སཱ སུཁདུཀྑཱནཾ ཨཔགམེ སཱཏཱསཱཏཔྤཊིཀྑེཔཝསེན མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱཏི ནཡཏོ གཎྷནྟསྶ པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ཨནྟརཱ པིཊྛིཔཱསཱཎཾ ཨཱརོཧིཏྭཱ པལཱཏསྶ མིགསྶ ཨནུཔཐཾ གཙྪནྟོ མིགལུདྡཀོ པིཊྛིཔཱསཱཎསྶ ཨོརབྷཱགེཔི པརབྷཱགེཔི པདཾ དིསྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཨཔསྶནྟོཔི ‘‘ཨིཏོ ཨཱརུལ༹ྷོ, ཨིཏོ ཨོརུལ༹ྷོ, མཛ྄ཛྷེ པིཊྛིཔཱསཱཎེ ཨིམིནཱ པདེསེན གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནཡཏོ ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཱརུལ༹ྷཊྛཱནེ པདཾ ཝིཡ ཧི སུཁཝེདནཱཡ ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཨོརུལ༹ྷཊྛཱནེ པདཾ ཝིཡ དུཀྑཝེདནཱཡ ཨུཔྤཏྟི པཱཀཊཱ ཧོཏི. ‘‘ཨིཏོ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨིཏོ ཨོརུཡ྄ཧ མཛ྄ཛྷེ ཨེཝཾ གཏོ’’ཏི ནཡཏོ གཧཎཾ ཝིཡ སུཁདུཀྑཱནཾ ཨཔགམེ སཱཏཱསཱཏཔྤཊིཀྑེཔཝསེན མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརབྷཱུཏཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱཏི ནཡཏོ གཎྷནྟསྶ པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ བྷགཝཱ པཋམཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ པཙྪཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝསེན ནིབྦཏྟེཏྭཱཝ དསྶེསི.

ན ཀེཝལཉྩ ཨིདྷེཝ ཨེཝཾ དསྶེསི, ཙཱུལ༹ཏཎྷཱསངྑཡེ, མཧཱཏཎྷཱསངྑཡེ, ཙཱུལ༹ཝེདལླེ, མཧཱཝེདལླེ, རཊྛཔཱལསུཏྟེ, མཱགཎྜིཡསུཏྟེ, དྷཱཏུཝིབྷངྒེ, ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡེ, དཱིགྷནིཀཱཡམྷི མཧཱནིདཱནེ, སཀྐཔཉྷེ, མཧཱསཏིཔཊྛཱནེ, སཾཡུཏྟམྷི ཙཱུལ༹ནིདཱནསུཏྟེ, རུཀྑོཔམེ, པརིཝཱིམཾསནསུཏྟེ, སཀལེ ཝེདནཱསཾཡུཏྟེཏི ཨེཝཾ ཨནེཀེསུ སུཏྟེསུ པཋམཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ པཙྪཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝསེན ནིབྦཏྟེཏྭཱ དསྶེསི. ཡཐཱ ཙ ཏེསུ, ཨེཝཾ ཨིམསྨིམྤི སཏིཔཊྛཱནསུཏྟེ པཋམཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ པཙྪཱ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝསེན ནིབྦཏྟེཏྭཱ དསྶེསི.

ཏཏྠ སུཁཾ ཝེདནནྟིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ ཨཔརོཔི པཛཱནནཔརིཡཱཡོ – སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱིཏི པཛཱནཱཏཱིཏི སུཁཝེདནཱཀྑཎེ དུཀྑཱཡ ཝེདནཱཡ ཨབྷཱཝཏོ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ ‘‘སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱི’’ཏི པཛཱནཱཏི. ཏེན ཡཱ པུབྦེ ཨནུབྷཱུཏཔུབྦཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཏསྶཱ ཨིདཱནི ཨབྷཱཝཏོ ཨིམིསྶཱ ཙ སུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ཨིཏོ པཋམཾ ཨབྷཱཝཏོ ཝེདནཱ ནཱམ ཨནིཙྩཱ ཨདྷུཝཱ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ, ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི.

ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘ཡསྨིཾ ཨགྒིཝེསྶན སམཡེ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ན ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, སུཁཾཡེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ཡསྨིཾ ཨགྒིཝེསྶན སམཡེ དུཀྑཾ…པེ… ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ན དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ཨདུཀྑམསུཁཉྙེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. སུཁཱཔི ཁོ ཨགྒིཝེསྶན ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ སངྑཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ ཁཡདྷམྨཱ ཝཡདྷམྨཱ ཝིརཱགདྷམྨཱ ནིརོདྷདྷམྨཱ. དུཀྑཱཔི ཁོ…པེ… ཨདུཀྑམསུཁཱཔི ཁོ ཨགྒིཝེསྶན ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ…པེ… ནིརོདྷདྷམྨཱ. ཨེཝཾ པསྶཾ ཨགྒིཝེསྶན སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ སུཁཱཡཔི ཝེདནཱཡ དུཀྑཱཡཔི ཝེདནཱཡ ཨདུཀྑམསུཁཱཡཔི ཝེདནཱཡ ནིབྦིནྡཏི, ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫཏི, ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏི, ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༢༠༥).

སཱམིསཾ ཝཱ སུཁནྟིཨཱདཱིསུ སཱམིསཱ སུཁཱ ནཱམ པཉྩཀཱམགུཎཱམིསནིསྶིཏཱ ཚ གེཧསིཏསོམནསྶཝེདནཱ. ནིརཱམིསཱ སུཁཱ ནཱམ ཚ ནེཀྑམྨསིཏསོམནསྶཝེདནཱ. སཱམིསཱ དུཀྑཱ ནཱམ ཚ གེཧསིཏདོམནསྶཝེདནཱ. ནིརཱམིསཱ དུཀྑཱ ནཱམ ཚ ནེཀྑམྨསིཏདོམནསྶཝེདནཱ. སཱམིསཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ནཱམ ཚ གེཧསིཏཨུཔེཀྑཱ ཝེདནཱ. ནིརཱམིསཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ནཱམ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཨུཔེཀྑཱ ཝེདནཱ. ཏཱསཾ ཝིབྷཱགོ ཨུཔརིཔཎྞཱསཀེ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏོཡེཝ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ སུཁཝེདནཱདིཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཝེདནཱསུ, པརསྶ ཝཱ ཝེདནཱསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱཏི ཨེཏྠ པན ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཝེདནཱསམུདཡོ’’ཏིཨཱདཱིཧི (པཊི. མ. ༡.༥༠) པཉྩཧི པཉྩཧི ཨཱཀཱརེཧི ཝེདནཱནཾ སམུདཡཉྩ ཝཡཉྩ པསྶནྟོ སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཝེདནཱསུ ཝིཧརཏི, ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཝེདནཱསུ ཝིཧརཏི, ཀཱལེན སམུདཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ, ཀཱལེན ཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝཱ ཝེདནཱསུ ཝིཧརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཾ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཝེདནཱཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཝེདནཱནུཔསྶནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཝཎྞནཱ

༡༡༤. ཨེཝཾ ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཾ ཀཐེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སརཱགནྟི ཨཊྛཝིདྷཾ ལོབྷསཧགཏཾ. ཝཱིཏརཱགནྟི ལོཀིཡཀུསལཱབྱཱཀཏཾ. ཨིདཾ པན ཡསྨཱ སམྨསནཾ ན དྷམྨསམོདྷཱནཾ, ཏསྨཱ ཨིདྷ ཨེཀཔདེཔི ལོཀུཏྟརཾ ན ལབྦྷཏི. སེསཱནི ཙཏྟཱརི ཨཀུསལཙིཏྟཱནི ནེཝ པུརིམཔདཾ, ན པཙྪིམཔདཾ བྷཛནྟི. སདོསནྟི དུཝིདྷཾ དོསསཧགཏཾ. ཝཱིཏདོསནྟི ལོཀིཡཀུསལཱབྱཱཀཏཾ. སེསཱནི དསཱཀུསལཙིཏྟཱནི ནེཝ པུརིམཾ པདཾ, ན པཙྪིམཾ པདཾ བྷཛནྟི. སམོཧནྟི ཝིཙིཀིཙྪཱསཧགཏཉྩེཝ ཨུདྡྷཙྩསཧགཏཉྩཱཏི དུཝིདྷཾ. ཡསྨཱ པན མོཧོ སབྦཱཀུསལེསུ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏཱནིཔི ཨིདྷ ཝཊྚནྟིཡེཝ. ཨིམསྨིཾཡེཝ ཧི དུཀེ དྭཱདསཱཀུསལཙིཏྟཱནི པརིཡཱདིཎྞཱནཱིཏི. ཝཱིཏམོཧནྟི ལོཀིཡཀུསལཱབྱཱཀཏཾ. སཾཁིཏྟནྟི ཐིནམིདྡྷཱནུཔཏིཏཾ, ཨེཏཉྷི སཾཀུཊིཏཙིཏྟཾ ནཱམ. ཝིཀྑིཏྟནྟི ཨུདྡྷཙྩསཧགཏཾ, ཨེཏཉྷི པསཊཙིཏྟཾ ནཱམ.

མཧགྒཏནྟི རཱུཔཱརཱུཔཱཝཙརཾ. ཨམཧགྒཏནྟི ཀཱམཱཝཙརཾ. སཨུཏྟརནྟི ཀཱམཱཝཙརཾ. ཨནུཏྟརནྟི རཱུཔཱཝཙརཉྩ ཨརཱུཔཱཝཙརཉྩ. ཏཏྲཱཔི སཨུཏྟརཾ རཱུཔཱཝཙརཾ, ཨནུཏྟརཾ ཨརཱུཔཱཝཙརམེཝ. སམཱཧིཏནྟི ཡསྶ ཨཔྤནཱསམཱདྷི ཨུཔཙཱརསམཱདྷི ཝཱ ཨཏྠི. ཨསམཱཧིཏནྟི ཨུབྷཡསམཱདྷིཝིརཧིཏཾ. ཝིམུཏྟནྟི ཏདངྒཝིཀྑམྦྷནཝིམུཏྟཱིཧི ཝིམུཏྟཾ. ཨཝིམུཏྟནྟི ཨུབྷཡཝིམུཏྟིཝིརཧིཏཾ, སམུཙྪེདཔཊིཔྤསྶདྡྷིནིསྶརཎཝིམུཏྟཱིནཾ པན ཨིདྷ ཨོཀཱསོཝ ནཏྠི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ སརཱགཱདིཔརིགྒཧཎེན ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཁཎེ ཡཾ ཡཾ ཙིཏྟཾ པཝཏྟཏི, ཏཾ ཏཾ སལླཀྑེནྟོ ཨཏྟནོ ཝཱ ཙིཏྟེ, པརསྶ ཝཱ ཙིཏྟེ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡདྷམྨཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ པན ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཝིཉྙཱཎསམུདཡོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༥༠) ཨེཝཾ པཉྩཧི པཉྩཧི ཨཱཀཱརེཧི ཝིཉྙཱཎསྶ སམུདཡོ ཙ ཝཡོ ཙ ནཱིཧརིཏབྦོ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཙིཏྟཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཙིཏྟཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྷམྨཱནུཔསྶནཱ ནཱིཝརཎཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༥. ཨེཝཾ སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི པཉྩཝིདྷེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཀཐེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཔིཙ བྷགཝཏཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡ སུདྡྷརཱུཔཔརིགྒཧོ ཀཐིཏོ, ཝེདནཱཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཧི སུདྡྷཨརཱུཔཔརིགྒཧོ. ཨིདཱནི རཱུཔཱརཱུཔམིསྶཀཔརིགྒཧཾ ཀཐེཏུཾ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཡ ཝཱ རཱུཔཀྑནྡྷཔརིགྒཧོཝ ཀཐིཏོ, ཝེདནཱནུཔསྶནཱཡ ཝེདནཱཀྑནྡྷཔརིགྒཧོཝ, ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷཔརིགྒཧོཝཱཏི ཨིདཱནི སཉྙཱསངྑཱརཀྑནྡྷཔརིགྒཧམྤི ཀཐེཏུཾ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སནྟནྟི ཨབྷིཎྷསམུདཱཙཱརཝསེན སཾཝིཛྫམཱནཾ. ཨསནྟནྟི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཝཱ པཧཱིནཏྟཱ ཝཱ ཨཝིཛྫམཱནཾ. ཡཐཱ ཙཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཉྩ པཛཱནཱཏཱིཏི ཏཉྩ ཀཱརཎཾ པཛཱནཱཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ སུབྷནིམིཏྟེ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. སུབྷནིམིཏྟཾ ནཱམ སུབྷམྤི སུབྷནིམིཏྟཾ, སུབྷཱརམྨཎམྤི སུབྷནིམིཏྟཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ ནཱམ ཨནུཔཱཡམནསིཀཱརོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟི ཝཱ དུཀྑེ སུཁནྟི ཝཱ ཨནཏྟནི ཨཏྟཱཏི ཝཱ ཨསུབྷེ སུབྷནྟི ཝཱ མནསིཀཱརོ, ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཀཱམཙྪནྡོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སུབྷནིམིཏྟཾ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨསུབྷནིམིཏྟེ པན ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ནཱམ ཨསུབྷམྤི ཨསུབྷཱརམྨཎམྤི. ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ནཱམ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརོ པཐམནསིཀཱརོ ཨནིཙྩེ ཨནིཙྩནྟི ཝཱ དུཀྑེ དུཀྑནྟི ཝཱ ཨནཏྟནི ཨནཏྟཱཏི ཝཱ ཨསུབྷེ ཨསུབྷནྟི ཝཱ མནསིཀཱརོ, ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨསུབྷནིམིཏྟཾ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམནཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཨསུབྷནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧོ ཨསུབྷབྷཱཝནཱནུཡོགོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. དསཝིདྷཉྷི ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི, བྷཱཝེནྟསྶཱཔི, ཨིནྡྲིཡེསུ པིཧིཏདྭཱརསྶཱཔི, ཙཏུནྣཾ པཉྩནྣཾ ཨཱལོཔཱནཾ ཨོཀཱསེ སཏི ཨུདཀཾ པིཝིཏྭཱ ཡཱཔནསཱིལཏཱཡ བྷོཛནེ མཏྟཉྙུནོཔི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ, ཨབྷུཏྭཱ ཨུདཀཾ པིཝེ;

ཨལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ, པཧིཏཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༩༨༣);

ཨསུབྷཀམྨིཀཏིསྶཏྠེརསདིསེ ཨསུབྷབྷཱཝནཱརཏེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དསཨསུབྷནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནསྶ ཀཱམཙྪནྡསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

པཊིགྷནིམིཏྟེ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན པན བྱཱཔཱདསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ པཊིགྷམྤི པཊིགྷནིམིཏྟཾ, པཊིགྷཱརམྨཎམྤི པཊིགྷནིམིཏྟཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ སབྦཏྠ ཨེཀལཀྑཎོཝ. ཏཾ ཏསྨིཾ ནིམིཏྟེ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ བྱཱཔཱདོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, པཊིགྷནིམིཏྟཾ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

མེཏྟཱཡ པན ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཏཏྠ ‘‘མེཏྟཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཔྤནཱཔི ཨུཔཙཱརོཔི ཝཊྚཏི. ‘‘ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི ཨཔྤནཱཝ. ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝུཏྟལཀྑཎོཝ. ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམནཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི མེཏྟཱནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧོ མེཏྟཱབྷཱཝནཱནུཡོགོ ཀམྨསྶཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ པཊིསངྑཱནབཧུཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. ཨོདྷིསཀཨནོདྷིསཀདིསཱཕརཎཱནཉྷི ཨཉྙཏརཝསེན མེཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི, ཨོདྷིསོ ཨནོདྷིསོ དིསཱཕརཎཝསེན མེཏྟཾ བྷཱཝེནྟསྶཱཔི. ‘‘ཏྭཾ ཨེཏསྶ ཀུདྡྷོ ཀིཾ ཀརིསྶསི, ཀིམསྶ སཱིལཱདཱིནི ནཱསེཏུཾ སཀྑིསྶསི, ནནུ ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེནེཝ གམིསྶསི, པརསྶ ཀུཛ྄ཛྷནཾ ནཱམ ཝཱིཏཙྩིཏངྒཱར-ཏཏྟཨཡསལཱཀ-གཱུཐཱདཱིནི གཧེཏྭཱ པརཾ པཧརིཏུཀཱམཏཱསདིསཾ ཧོཏི. ཨེསོཔི ཏཝ ཀུདྡྷོ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཀིཾ ཏེ སཱིལཱདཱིནི ཝིནཱསེཏུཾ སཀྑིསྶཏི, ཨེས ཨཏྟནོ ཀམྨེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེན གམིསྶཏི, ཨཔྤཊིཙྪིཏཔཧེཎཀཾ ཝིཡ པཊིཝཱཏཾ ཁིཏྟརཛོམུཊྛི ཝིཡ ཙ ཨེཏསྶེཝེས ཀོདྷོ མཏྠཀེ པཏིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀམྨསྶཀཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི, ཨུབྷཡཀམྨསྶཀཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཊིསངྑཱནེ ཋིཏསྶཱཔི, ཨསྶགུཏྟཏྠེརསདིསེ མེཏྟཱབྷཱཝནཱརཏེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི. ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ མེཏྟཱནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཚ དྷམྨཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནསྶ བྱཱཔཱདསྶ ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨརཏིཨཱདཱིསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཐིནམིདྡྷསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཨརཏི ནཱམ ཨུཀྐཎྛིཏཱ. ཏནྡཱི ནཱམ ཀཱཡཱལསིཡཏཱ. ཝིཛམྦྷིཏཱ ནཱམ ཀཱཡཝིནཱམནཱ. བྷཏྟསམྨདོ ནཱམ བྷཏྟམུཙྪཱ བྷཏྟཔརིལཱ༹ཧོ. ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ ནཱམ ཙིཏྟསྶ ལཱིནཱཀཱརོ. ཨིམེསུ ཨརཏིཨཱདཱིསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཐིནམིདྡྷཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨརཏི ཏནྡཱི ཝིཛམྦྷིཏཱ བྷཏྟསམྨདོ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཱརམྦྷདྷཱཏུཨཱདཱིསུ པན ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨཱརམྦྷདྷཱཏུ ནཱམ པཋམཱརམྦྷཝཱིརིཡཾ. ནིཀྐམདྷཱཏུ ནཱམ ཀོསཛྫཏོ ནིཀྑནྟཏཱཡ ཏཏོ བལཝཏརཾ. པརཀྐམདྷཱཏུ ནཱམ པརཾ པརཾ ཋཱནཾ ཨཀྐམནཏོ ཏཏོཔི བལཝཏརཾ. ཨིམསྨིཾ ཏིཔྤབྷེདེ ཝཱིརིཡེ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྦྷདྷཱཏུ ནིཀྐམདྷཱཏུ པརཀྐམདྷཱཏུ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཨཏིབྷོཛནེ ནིམིཏྟགྒཱཧོ ཨིརིཡཱཔཐསམྤརིཝཏྟནཏཱ ཨཱལོཀསཉྙཱམནསིཀཱརོ ཨབྦྷོཀཱསཝཱསོ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. ཨཱཧརཧཏྠཀཏཏྲཝཊྚཀཨལཾསཱཊཀཀཱཀམཱསཀབྷུཏྟཝམིཏཀབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ རཏྟིཊྛཱནེ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣསྶ ཧི སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏོ ཐིནམིདྡྷཾ མཧཱཧཏྠཱི ཝིཡ ཨོཏྠརནྟཾ ཨཱགཙྪཏི. ཙཏུཔཉྩཨཱལོཔཨོཀཱསཾ པན ཋཔེཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཡཱཔནསཱིལསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏིབྷོཛནེ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟསྶཱཔི ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི. ཡསྨིཾ ཨིརིཡཱཔཐེ ཐིནམིདྡྷཾ ཨོཀྐམཏི, ཏཏོ ཨཉྙཾ པརིཝཏྟེནྟསྶཱཔི, རཏྟིཾ ཙནྡཱལོཀདཱིཔཱལོཀཨུཀྐཱལོཀེ དིཝཱ སཱུརིཡཱལོཀཾ མནསིཀརོནྟསྶཱཔི, ཨབྦྷོཀཱསེ ཝསནྟསྶཱཔི, མཧཱཀསྶཔཏྠེརསདིསེ པཧཱིནཐིནམིདྡྷེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི. ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དྷུཏངྒནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནསྶ ཐིནམིདྡྷསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཙེཏསོ ཨཝཱུཔསམེ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཨཝཱུཔསམོ ནཱམ ཨཝཱུཔསནྟཱཀཱརོ. ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩམེཝེཏཾ ཨཏྠཏོ. ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏསོ ཨཝཱུཔསམོ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

སམཱདྷིསངྑཱཏེ པན ཙེཏསོ ཝཱུཔསམེ ཡོནིསོམནསིཀཱརེནསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏསོ ཝཱུཔསམོ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི བཧུསྶུཏཏཱ པརིཔུཙྪཀཏཱ ཝིནཡེ པཀཏཉྙུཏཱ ཝུདྡྷསེཝིཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. བཱཧུསཙྩེནཔི ཧི ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ པཱལི༹ཝསེན ཙ ཨཏྠཝསེན ཙ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིཡཏི. ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཔརིཔུཙྪཱབཧུལསྶཱཔི, ཝིནཡཔཉྙཏྟིཡཾ ཙིཎྞཝསིབྷཱཝཏཱཡ པཀཏཉྙུནོཔི, ཝུདྡྷེ མཧལླཀཏྠེརེ ཨུཔསངྐམནྟསྶཱཔི, ཨུཔཱལིཏྠེརསདིསེ ཝིནཡདྷརེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིཡཏི. ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནེ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩེ ཨུདྡྷཙྩསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཀུཀྐུཙྩསྶ ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཝིཙིཀིཙྪཱཊྛཱནཱིཡེསུ དྷམྨེསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཝིཙིཀིཙྪཱཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ནཱམ པུནཔྤུནཾ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཀཱརཎཏྟཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཝ. ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཝིཙིཀིཙྪཱཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཨུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཀུསལཱདཱིསུ དྷམྨེསུ ཡོནིསོམནསིཀཱརེན པནསྶཱ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཱཀུསལཱ དྷམྨཱ སཱཝཛྫཱནཝཛྫཱ དྷམྨཱ སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦཱ དྷམྨཱ ཧཱིནཔྤཎཱིཏཱ དྷམྨཱ ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ ཝཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢).

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི བཧུསྶུཏཏཱ པརིཔུཙྪཀཏཱ ཝིནཡེ པཀཏཉྙུཏཱ ཨདྷིམོཀྑབཧུལཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. བཱཧུསཙྩེནཔི ཧི ཨེཀཾ ཝཱ…པེ… པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ པཱལི༹ཝསེན ཨཏྠཝསེན ཙ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིཡཏི. ཏཱིཎི རཏནཱནི ཨཱརབྦྷ པརིཔུཙྪཱབཧུལསྶཱཔི, ཝིནཡེ ཙིཎྞཝསིབྷཱཝསྶཱཔི, ཏཱིསུ རཏནེསུ ཨོཀཔྤནིཡསདྡྷཱསངྑཱཏཨདྷིམོཀྑབཧུལསྶཱཔི, སདྡྷཱདྷིམུཏྟེ ཝཀྐལིཏྠེརསདིསེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིཡཏི. ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ གུཎནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམེཧི པན ཚཧི དྷམྨེཧི པཧཱིནཱཡ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ པཉྩནཱིཝརཎཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ དྷམྨེསུ, པརསྶ ཝཱ དྷམྨེསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ སུབྷནིམིཏྟ ཨསུབྷནིམིཏྟཱདཱིསུ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཡོནིསོམནསིཀཱརཝསེན པཉྩསུ ནཱིཝརཎེསུ ཝུཏྟནཡེན ནཱིཧརིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ནཱིཝརཎཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ནཱིཝརཎཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ནཱིཝརཎཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཁནྡྷཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༦. ཨེཝཾ པཉྩནཱིཝརཎཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི པཉྩཀྑནྡྷཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསཱུཏི ཨུཔཱདཱནསྶ ཁནྡྷཱ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ, ཨུཔཱདཱནསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཱ དྷམྨཔུཉྫཱ དྷམྨརཱསཡོཏི ཨཏྠོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཁནྡྷཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ. ཨིཏི རཱུཔནྟི ‘‘ཨིདཾ རཱུཔཾ, ཨེཏྟཀཾ རཱུཔཾ, ན ཨིཏོ པརཾ རཱུཔཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སབྷཱཝཏོ རཱུཔཾ པཛཱནཱཏི. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརེན པན རཱུཔཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཁནྡྷཀཐཱཡམེཝ ཝུཏྟཱནི. ཨིཏི རཱུཔསྶ སམུདཡོཏི ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱདིཝསེན པཉྩཧཱཀཱརེཧི རཱུཔསྶ སམུདཡོ. ཨིཏི རཱུཔསྶ ཨཏྠངྒམོཏི ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱདིཝསེན པཉྩཧཱཀཱརེཧི རཱུཔསྶ ཨཏྠངྒམོ, ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨུདཡབྦཡཉཱཎཀཐཱཡཾ ཝུཏྟོ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ པཉྩཀྑནྡྷཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ དྷམྨེསུ, པརསྶ ཝཱ དྷམྨེསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ’’ཏིཨཱདཱིནཾ (པཊི. མ. ༡.༥༠) པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཝུཏྟཱནཾ པཉྙཱསཱཡ ལཀྑཎཱནཾ ཝསེན ནཱིཧརིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཁནྡྷཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཁནྡྷཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཁནྡྷཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཡཏནཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༧. ཨེཝཾ པཉྩཀྑནྡྷཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཱཡཏནཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཚསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེསུ ཨཱཡཏནེསཱུཏི ཙཀྑུ སོཏཾ གྷཱནཾ ཛིཝ྄ཧཱ ཀཱཡོ མནོཏི ཨིམེསུ ཚསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀེསུ རཱུཔཾ སདྡོ གནྡྷོ རསོ ཕོཊྛབྦོ དྷམྨཱཏི ཨིམེསུ ཚསུ བཱཧིརེསུ. ཙཀྑུཾ ཙ པཛཱནཱཏཱིཏི ཙཀྑུཔསཱདཾ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཝསེན པཛཱནཱཏི. རཱུཔེ ཙ པཛཱནཱཏཱིཏི བཧིདྡྷཱ ཙཏུསམུཊྛཱནིཀརཱུཔཉྩ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཝསེན པཛཱནཱཏི. ཡཉྩ ཏདུབྷཡཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སཾཡོཛནནྟི ཡཉྩ ཏཾ ཙཀྑུཾ ཙེཝ རཱུཔེ ཙཱཏི ཨུབྷཡཾ པཊིཙྩ ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ པཊིགྷ-མཱན-དིཊྛི-ཝིཙིཀིཙྪཱ-སཱིལབྦཏཔརཱམཱས-བྷཝརཱག-ཨིསྶཱ-མཙྪརིཡཱཝིཛྫཱསཾཡོཛནནྟི དསཝིདྷཾ སཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཉྩ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཝསེན པཛཱནཱཏི.

ཀཐཾ པནེཏཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི? ཙཀྑུདྭཱརེ ཏཱཝ ཨཱཔཱཐགཏཾ ཨིཊྛཱརམྨཎཾ ཀཱམསྶཱདཝསེན ཨསྶཱདཡཏོ ཨབྷིནནྡཏོ ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨནིཊྛཱརམྨཎེ ཀུཛ྄ཛྷཏོ པཊིགྷསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ན ཀོཙི ཨཉྙོ ཨེཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཝིབྷཱཝེཏུཾ སམཏྠོ ཨཏྠཱི’’ཏི མཉྙཏོ མཱནསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨེཏཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ནིཙྩཾ དྷུཝ’’ནྟི གཎྷཏོ དིཊྛིསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨེཏཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ སཏྟོ ནུ ཁོ, སཏྟསྶ ནུ ཁོ’’ཏི ཝིཙིཀིཙྪཏོ ཝིཙིཀིཙྪཱསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘སམྤཏྟིབྷཝེ ཝཏ ནོ ཨིདཾ སུལབྷཾ ཛཱཏ’’ནྟི བྷཝཾ པཏྠེནྟསྶ བྷཝརཱགསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨཱཡཏིམྤི ཨེཝརཱུཔཾ སཱིལབྦཏཾ སམཱདིཡིཏྭཱ སཀྐཱ ལདྡྷུ’’ནྟི སཱིལབྦཏཾ སམཱདིཡནྟསྶ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཨཧོ ཝཏ ཨེཏཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཨཉྙེ ན ལབྷེཡྻུ’’ནྟི ཨུསཱུཡཏོ ཨིསྶཱསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ཨཉྙསྶ མཙྪརཱཡཏོ མཙྪརིཡསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི. སབྦེཧེཝ སཧཛཱཏཨཉྙཱཎཝསེན ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨནུཔྤནྣསྶཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣསྶ ཏསྶ དསཝིདྷསྶཱཔི སཾཡོཛནསྶ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི, ཏཉྩ ཀཱརཎཾ པཛཱནཱཏི. ཡཐཱ ཙ ཨུཔྤནྣསྶཱཏི ཨཔྤཧཱིནཊྛེན པན སམུདཱཙཱརཝསེན ཝཱ ཨུཔྤནྣསྶ ཏསྶ དསཝིདྷསྶཱཔི སཾཡོཛནསྶ ཡེན ཀཱརཎེན པཧཱནཾ ཧོཏི, ཏཉྩ ཀཱརཎཾ པཛཱནཱཏི. ཡཐཱ ཙ པཧཱིནསྶཱཏི ཏདངྒཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཝསེན པཧཱིནསྶཱཔི ཏསྶ དསཝིདྷསྶ སཾཡོཛནསྶ ཡེན ཀཱརཎེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི, ཏཉྩ པཛཱནཱཏི. ཀེན ཀཱརཎེན པནསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི? དིཊྛིཝིཙིཀིཙྪཱསཱིལབྦཏཔརཱམཱསཨིསྶཱམཙྪརིཡབྷེདསྶ ཏཱཝ པཉྩཝིདྷསྶ སཾཡོཛནསྶ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཀཱམརཱགཔཊིགྷསཾཡོཛནདྭཡསྶ ཨོལཱ༹རིཀསྶ སཀདཱགཱམིམགྒེན, ཨཎུསཧགཏསྶ ཨནཱགཱམིམགྒེན, མཱནབྷཝརཱགཱཝིཛྫཱསཾཡོཛནཏྟཡསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི.

སོཏཉྩ པཛཱནཱཏི སདྡེ ཙཱ ཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཔིཙེཏྠ ཨཱཡཏནཀཐཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨཱཡཏནནིདྡེསེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཡཏནཔརིགྒཧཎེན ཨཏྟནོ ཝཱ དྷམྨེསུ, བཱཧིརཱཡཏནཔརིགྒཧཎེན པརསྶ ཝཱ དྷམྨེསུ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཙཀྑུསམུདཡོ’’ཏི རཱུཔཱཡཏནསྶ རཱུཔཀྑནྡྷེ, ཨརཱུཔཱཡཏནེསུ མནཱཡཏནསྶ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེ, དྷམྨཱཡཏནསྶ སེསཀྑནྡྷེསུ ཝུཏྟནཡེན ནཱིཧརིཏབྦཱ. ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ ན གཧེཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཨཱཡཏནཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ ཨཱཡཏནཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཨཱཡཏནཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

བོཛ྄ཛྷངྒཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༨. ཨེཝཾ ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱཡཏནཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི བོཛ྄ཛྷངྒཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟི ཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ བོཛ྄ཛྷངྒེསཱུཏི བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟསྶ ཨངྒེསུ. སནྟནྟི པཊིལཱབྷཝསེན སཾཝིཛྫམཱནཾ. སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒནྟི སཏིསངྑཱཏཾ སམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ. ཨེཏྠ ཧི སམྦུཛ྄ཛྷཏི ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཏོ པཊྛཱཡ ཡོགཱཝཙརོཏི སམྦོདྷི, ཡཱཡ ཝཱ སོ སཏིཨཱདིཀཱཡ སཏྟདྷམྨསཱམགྒིཡཱ སམྦུཛ྄ཛྷཏི ཀིལེསནིདྡཱཏོ ཨུཊྛཱཏི, སཙྩཱནི ཝཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, སཱ དྷམྨསཱམགྒཱི སམྦོདྷི. ཏསྶ སམྦོདྷིསྶ, ཏསྶཱ ཝཱ སམྦོདྷིཡཱ ཨངྒནྟི སམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སཏིསངྑཱཏཾ སམྦོཛ྄ཛྷངྒ’’ནྟི. སེསསམྦོཛ྄ཛྷངྒེསུཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཝཙནཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨསནྟནྟི ཨཔྤཊིལཱབྷཝསེན ཨཝིཛྫམཱནཾ. ཡཐཱ ཙ ཨནུཔྤནྣསྶཱཏིཨཱདཱིསུ པན སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཏཱཝ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༨༣) ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ སཏིཡེཝ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ. ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝུཏྟལཀྑཎོཡེཝ, ཏཾ ཏཏྠ བཧུལཾ པཝཏྟཡཏོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨཔིཙ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི སཏིསམྤཛཉྙཾ མུཊྛསྶཏིཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཨབྷིཀྐནྟཱདཱིསུ ཧི སཏྟསུ ཋཱནེསུ སཏིསམྤཛཉྙེན བྷཏྟནིཀྑིཏྟཀཱཀསདིསེ མུཊྛསྶཏིཔུགྒལེ པརིཝཛྫནེན ཏིསྶདཏྟཏྠེརཨབྷཡཏྠེརསདིསེ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིཔུགྒལེ སེཝནེན ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ སཏིསམུཊྛཱཔནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱཡ ཙ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པན – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཱཀུསལཱ དྷམྨཱ…པེ… ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢) ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི.

ཨཔིཙ སཏྟ དྷམྨཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི པརིཔུཙྪཀཏཱ ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཱ དུཔྤཉྙཔུགྒལཔརིཝཛྫནཱ པཉྙཝནྟཔུགྒལསེཝནཱ གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ པརིཔུཙྪཀཏཱཏི ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཨིནྡྲིཡབལབོཛ྄ཛྷངྒམགྒངྒཛྷཱནངྒསམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཨཏྠསནྣིསྶིཏཔརིཔུཙྪཱབཧུལཏཱ.

ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནཾ ཝཏྠཱུནཾ ཝིསདབྷཱཝཀརཎཾ. ཡདཱ ཧིསྶ ཀེསནཁལོམཱ ཨཏིདཱིགྷཱ ཧོནྟི, སརཱིརཾ ཝཱ ཨུསྶནྣདོསཉྩེཝ སེདམལམཀྑིཏཉྩ, ཏདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཡདཱ པན ཙཱིཝརཾ ཛིཎྞཾ ཀིལིཊྛཾ དུགྒནྡྷཾ ཧོཏི, སེནཱསནཾ ཝཱ ཨུཀླཱཔཾ, ཏདཱ བཱཧིརཾ ཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཏསྨཱ ཀེསཱདིཙྪེདཱཔནེན ཨུདྡྷཾཝིརེཙནཨདྷོཝིརེཙནཱདཱིཧི སརཱིརསལླཧུཀབྷཱཝཀརཎེན ཨུཙྪཱདནནྷཱཔནེན ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཝཏྠུ ཝིསདཾ ཀཱཏབྦཾ.

སཱུཙིཀམྨདྷོཝནརཛནཔརིབྷཎྜཀརཎཱདཱིཧི བཱཧིརཾ ཝཏྠུ ཝིསདཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏསྨིཉྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨཝིསདེ ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཨཔརིསུདྡྷཾ ཧོཏི, ཨཔརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླཀཝཊྚིཏེལཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. ཝིསདེ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཝཏྠུམྷི ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཝིསདཾ ཧོཏི, པརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླཀཝཊྚིཏེལཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཱ ནཱམ སདྡྷཱདཱིནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སམབྷཱཝཀརཎཾ. སཙེ ཧིསྶ སདྡྷིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི, ཨིཏརཱནི མནྡཱནི. ཏཏོ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ པགྒཧཀིཙྩཾ, སཏིནྡྲིཡཾ ཨུཔཊྛཱནཀིཙྩཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ ཨཝིཀྑེཔཀིཙྩཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ དསྶནཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ དྷམྨསབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཝཱ ཡཐཱ ཝཱ མནསིཀརོཏོ བལཝཾ ཛཱཏཾ, ཏཐཱ ཨམནསིཀཱརེན ཧཱཔེཏབྦཾ. ཝཀྐལིཏྠེརསྶ ཝཏྠུ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ. སཙེ པན ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི, ཨཐ ནེཝ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམོཀྑཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཨིཏརཱནི ཨིཏརཀིཙྩབྷེདཾ. ཏསྨཱ ཏཾ པསྶདྡྷཱདིབྷཱཝནཱཡ ཧཱཔེཏབྦཾ. ཏཏྲཱཔི སོཎཏྠེརསྶ ཝཏྠུ དསྶེཏབྦཾ. ཨེཝཾ སེསེསུཔི ཨེཀསྶ བལཝབྷཱཝེ སཏི ཨིཏརེསཾ ཨཏྟནོ ཀིཙྩེསུ ཨསམཏྠཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝིསེསཏོ པནེཏྠ སདྡྷཱཔཉྙཱནཾ སམཱདྷིཝཱིརིཡཱནཾ ཙ སམཏཾ པསཾསནྟི. བལཝསདྡྷོ ཧི མནྡཔཉྙོ མུདྷཱཔསནྣོ ཧོཏི, ཨཝཏྠུསྨིཾ པསཱིདཏི. བལཝཔཉྙོ མནྡསདྡྷོ ཀེརཱཊིཀཔཀྑཾ བྷཛཏི. བྷེསཛྫསམུཊྛིཏོ ཝིཡ རོགོ ཨཏེཀིཙྪོ ཧོཏི. ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟེནེཝ ཀུསལཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏིདྷཱཝིཏྭཱ དཱནཱདཱིནི ཨཀརོནྟོ ནིརཡེ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨུབྷིནྣཾ སམཏཱཡ ཝཏྠུསྨིཾཡེཝ པསཱིདཏི. བལཝསམཱདྷིཾ པན མནྡཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིསྶ ཀོསཛྫཔཀྑཏྟཱ ཀོསཛྫཾ ཨདྷིབྷཝཏི. བལཝཝཱིརིཡཾ མནྡསམཱདྷིཾ ཝཱིརིཡསྶ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑཏྟཱ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨདྷིབྷཝཏི. སམཱདྷི པན ཝཱིརིཡེན སཾཡོཛིཏོ ཀོསཛྫེ པཏིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིནཱ སཾཡོཛིཏཾ ཨུདྡྷཙྩེ པཏིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཏསྨཱ ཏདུབྷཡཾ སམཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨུབྷཡསམཏཱཡ ཧི ཨཔྤནཱ ཧོཏི.

ཨཔིཙ སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ བལཝཏཱིཔི སདྡྷཱ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ སདྡཧནྟོ ཨོཀཔྤེནྟོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎིསྶཏི. སམཱདྷིཔཉྙཱསུ པན སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ ཨེཀགྒཏཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི, ཨེཝཉྷི སོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཝིཔསྶནཱཀམྨིཀསྶ པཉྙཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི, ཨེཝཉྷི སོ ལཀྑཎཔྤཊིཝེདྷཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨུབྷིནྣཾ པན སམཏཱཡཔི ཨཔྤནཱ ཧོཏིཡེཝ. སཏི པན སབྦཏྠ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. སཏི ཧི ཙིཏྟཾ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑིཀཱནཾ སདྡྷཱཝཱིརིཡཔཉྙཱནཾ ཝསེན ཨུདྡྷཙྩཔཱཏཏོ, ཀོསཛྫཔཀྑིཀེན ཙ སམཱདྷིནཱ ཀོསཛྫཔཱཏཏོ རཀྑཏི. ཏསྨཱ སཱ ལོཎདྷཱུཔནཾ ཝིཡ སབྦབྱཉྫནེསུ སབྦཀམྨིཀཨམཙྩོ ཝིཡ ཙ སབྦརཱཛཀིཙྩེསུ སབྦཏྠ ཨིཙྪིཏབྦཱ. ཏེནཱཧ – ‘‘སཏི ཙ པན སབྦཏྠིཀཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཙིཏྟཉྷི སཏི པཊིསརཎཾ, ཨཱརཀྑཔཙྩུཔཊྛཱནཱ ཙ སཏི, ན ཙ ཝིནཱ སཏིཡཱ ཙིཏྟསྶ པགྒཧནིགྒཧོ ཧོཏཱི’’ཏི.

དུཔྤཉྙཔུགྒལཔརིཝཛྫནཱ ནཱམ ཁནྡྷཱདིབྷེདེ ཨནོགཱལ༹ྷཔཉྙཱནཾ དུམྨེདྷཔུགྒལཱནཾ ཨཱརཀཱཝ པརིཝཛྫནཾ. པཉྙཝནྟཔུགྒལསེཝནཱ ནཱམ སམཔཉྙཱསལཀྑཎཔརིགྒཱཧིཀཱཡ ཨུདཡབྦཡཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཔུགྒལསེཝནཱ. གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཔཙྩཝེཀྑཎཱ ནཱམ གམྦྷཱིརེསུ ཁནྡྷཱདཱིསུ པཝཏྟཱཡ གམྦྷཱིརཔཉྙཱཡ པབྷེདཔཙྩཝེཀྑཎཱ. ཏདདྷིམུཏྟཏཱ ནཱམ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱ. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརབྦྷདྷཱཏུ ནིཀྐམདྷཱཏུ པརཀྐམདྷཱཏུ, ཏཏྠ ཡོནིསོ མནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢) ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི.

ཨཔིཙ ཨེཀཱདས དྷམྨཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཨཔཱཡབྷཡཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིཏཱ གམནཝཱིཐིཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཏཱ དཱཡཛྫམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ སཏྠུམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཛཱཏིམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ སབྲཧྨཙཱརིམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཀུསཱིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

ཏཏྠ ནིརཡེསུ པཉྩཝིདྷབནྡྷནཀམྨཀཱརཎཏོ པཊྛཱཡ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝནཀཱལེཔི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ཛཱལཀྑིཔཀུམཱིནཱདཱིཧི གཧིཏཀཱལེཔི, པཱཛནཀཎྚཀཱདིཔྤཧཱརཏུནྣསྶ པན སཀཊཝཱཧནཱདིཀཱལེཔི, པེཏྟིཝིསཡེ ཨནེཀཱནིཔི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརམྤི ཁུཔྤིཔཱསཱཧི ཨཱཏུརིཏཀཱལེཔི, ཀཱལཀཉྫིཀཨསུརེསུ སཊྛིཧཏྠཨསཱིཏིཧཏྠཔྤམཱཎེན ཨཊྛིཙམྨམཏྟེནེཝ ཨཏྟབྷཱཝེན ཝཱཏཱཏཔཱདིདུཀྑཱནུབྷཝནཀཱལེཔི ན སཀྐཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ. ཨཡམེཝ ཏེ བྷིཀྑུ ཀཱལོ ཝཱིརིཡཀརཎཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨཔཱཡབྷཡཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི.

‘‘ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ལདྡྷུཾ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེནེཝ སཀྐཱ ཨཡམཱནིསཾསོ ཝཱིརིཡསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིནོཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘སབྦབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷམཧཱསཱཝཀེཧི ཏེ གཏམགྒོ གནྟབྦོ, སོ ཙ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གནྟུ’’ནྟི ཨེཝཾ གམནཝཱིཐིཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘ཡེ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཧནྟི, ཨིམེ ཏེ མནུསྶཱ ནེཝ ཉཱཏཀཱ, ན དཱསཀམྨཀརཱ, ནཱཔི ‘ཏཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིསྶཱམཱ’ཏི ཏེ པཎཱིཏཱནི པིཎྜཔཱཏཱདཱིནི དེནྟི, ཨཐ ཁོ ཨཏྟནོ ཀཱརཱནཾ མཧཔྥལཏཾ པཙྩཱསཱིསམཱནཱ དེནྟི, སཏྠཱརཱཔི ‘ཨཡཾ ཨིམེ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལོ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཏཱི’ཏི ན ཨེཝཾ སམྤསྶཏཱ ཏུཡ྄ཧཾ པཙྩཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཨཐ ཁོ ‘ཨཡཾ ཨིམེ པརིབྷུཉྫམཱནོ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཝཊྚདུཀྑཏོ མུཙྩིསྶཏཱི’ཏི ཏེ པཙྩཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, སོ དཱནི ཏྭཾ ཀུསཱིཏོ ཝིཧརནྟོ ན ཏཾ པིཎྜཾ ཨཔཙཱཡིསྶསི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶེཝ ཧི པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི མཧཱམིཏྟཏྠེརསྶ ཝིཡ.

ཐེརོ ཀིར ཀསྶཀལེཎེ ནཱམ པཊིཝསཏི. ཏསྶ ཙ གོཙརགཱམེ ཨེཀཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཐེརཾ པུཏྟཾ ཀཏྭཱ པཊིཛགྒཏི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙཾ གཙྪནྟཱི དྷཱིཏརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ པུརཱཎཏཎྜུལཱ, ཨསུཀསྨིཾ ཁཱིརཾ, ཨསུཀསྨིཾ སཔྤི, ཨསུཀསྨིཾ ཕཱཎིཏཾ, ཏཝ བྷཱཏིཀསྶ ཨཡྻམིཏྟསྶ ཨཱགཏཀཱལེ བྷཏྟཾ པཙིཏྭཱ ཁཱིརསཔྤིཕཱཎིཏེཧི སདྡྷིཾ དེཧི, ཏྭཾ ཙ བྷུཉྫེཡྻཱསི, ཨཧཾ པན ཧིཡྻོ པཀྐཾ པཱརིཝཱསིཀབྷཏྟཾ ཀཉྫིཀེན བྷུཏྟཱམྷཱི’’ཏི. དིཝཱ ཀིཾ བྷུཉྫིསྶསི ཨམྨཱཏི? སཱཀཔཎྞཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཎཏཎྜུལེཧི ཨམྦིལཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ ཋཔེཧི ཨམྨཱཏི.

ཐེརོ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཏྟཾ ནཱིཧརནྟོཝ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ཨོཝདི – ‘‘མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཀིར ཀཉྫིཡེན པཱརིཝཱསིཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫི, དིཝཱཔི ཀཎཔཎྞམྦིལཡཱགུཾ བྷུཉྫིསྶཏི, ཏུཡ྄ཧཾ ཨཏྠཱཡ པན པུརཱཎཏཎྜུལཱདཱིནི ཨཱཙིཀྑཏི, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཁོ པནེསཱ ནེཝ ཁེཏྟཾ ན ཝཏྠུཾ ན བྷཏྟཾ ན ཝཏྠཾ པཙྩཱསཱིསཏི, ཏིསྶོ པན སམྤཏྟིཡོ པཏྠཡམཱནཱ དེཏི, ཏྭཾ ཨེཏིསྶཱ ཏཱ སམྤཏྟིཡོ དཱཏུཾ སཀྑིསྶསི ན སཀྑིསྶསཱིཏི, ཨཡཾ ཁོ པན པིཎྜཔཱཏོ ཏཡཱ སརཱགེན སདོསེན སམོཧེན ན སཀྐཱ གཎྷིཏུནྟི པཏྟཾ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ གཎྛིཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཀསྶཀལེཎམེཝ གནྟྭཱ པཏྟཾ ཧེཊྛཱམཉྩེ ཙཱིཝརཾ ཙཱིཝརཝཾསེ ཋཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎིཏྭཱ ན ནིཀྑམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ནིསཱིདི. དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིཝུཏྠབྷིཀྑུ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པུརེབྷཏྟམེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཝིཀསིཏཾ ཝིཡ པདུམཾ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ སིཏཾ ཀརོནྟོཝ ནིཀྑམི. ལེཎདྭཱརེ རུཀྑམྷི ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ –

‘‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཡསྶ ཏེ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, དཀྑིཎེཡྻོསི མཱརིསཱ’’ཏི. –

ཨེཝཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ ཏུམྷཱདིསཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ མཧལླཀིཏྠིཡོ དུཀྑཱ མུཙྩིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཐེརོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཀཱལཾ ཨོལོཀེནྟོ པཱཏོཡེཝཱཏི ཉཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གཱམཾ པཱཝིསི. དཱརིཀཱཔི བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མེ བྷཱཏཱ ཨཱགམིསྶཏི, ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི དྭཱརཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནིསཱིདི. སཱ ཐེརེ གྷརདྭཱརཾ སམྤཏྟེ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཔྤིཕཱཎིཏཡོཛིཏསྶ ཁཱིརཔིཎྜཔཱཏསྶ པཱུརེཏྭཱ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཐེརོ ‘‘སུཁཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱཔི ཏཾ ཨོལོཀཡམཱནཱཝ ཨཊྛཱསི. ཐེརསྶ ཧི ཏདཱ ཨཏིཝིཡ པརིསུདྡྷོ ཚཝིཝཎྞོ ཨཧོསི, ཝིཔྤསནྣཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི, མུཁཾ བནྡྷནཱ པམུཏྟཏཱལཔཀྐཾ ཝིཡ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ. མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཨརཉྙཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨམྨ, བྷཱཏིཀོ ཏེ ཨཱགཏོ’’ཏི པུཙྪི. སཱ སབྦཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. སཱ ཨུཔཱསིཀཱ ‘‘ཨཛྫ མེ པུཏྟསྶ པབྦཛིཏཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘ཨབྷིརམཏི ཏེ ཨམྨ བྷཱཏཱ བུདྡྷསཱསནེ ན ཨུཀྐཎྛཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

‘‘མཧནྟཾ ཁོ པནེཏཾ སཏྠུ དཱཡཛྫཾ, ཡདིདཾ སཏྟཨརིཡདྷནཾ ནཱམ, ཏཾ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གཧེཏུཾ. ཡཐཱ ཧི ཝིཔྤཊིཔནྣཾ པུཏྟཾ མཱཏཱཔིཏརོ ‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཔུཏྟོ’ཏི པརིབཱཧིརཾ ཀརོནྟི, སོ ཏེསཾ ཨཙྩཡེན དཱཡཛྫཾ ན ལབྷཏི, ཨེཝཾ ཀུསཱིཏོཔི ཨིདཾ ཨརིཡདྷནདཱཡཛྫཾ ན ལབྷཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཝ ལབྷཏཱི’’ཏི དཱཡཛྫམཧཏྟཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘མཧཱ ཁོ པན ཏེ སཏྠཱ, སཏྠུནོ ཧི མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཀཱལེཔི ཨབྷིནིཀྑམནེཔི ཨབྷིསམྦོདྷིཡམྤི དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡདེཝོརོཧཎ-ཨཱཡུསངྑཱརཝོསྶཛྫནེསུཔི པརིནིབྦཱནཀཱལེཔི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤིཏྠ, ཡུཏྟཾ ནུ ཏེ ཨེཝརཱུཔསྶ སཏྠུནོ སཱསནེ ‘པབྦཛིཏྭཱ ཀུསཱིཏེན བྷཝིཏུ’’’ནྟི ཨེཝཾ སཏྠུམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

ཛཱཏིཡཱཔི – ‘‘ཏྭཾ ཨིདཱནི ན ལཱམཀཛཱཏིཀོ, ཨསམྦྷིནྣཱཡ མཧཱསམྨཏཔཝེཎིཡཱ ཨཱགཏོ, ཨུཀྐཱཀརཱཛཝཾསེ ཛཱཏོསི, སུདྡྷོདྷནམཧཱརཱཛསྶ མཧཱམཱཡཱདེཝིཡཱ ཙ ནཏྟཱ, རཱཧུལབྷདྡསྶ ཀནིཊྛོ, ཏཡཱ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེན ཛིནཔུཏྟེན ཧུཏྭཱ ན ཡུཏྟཾ ཀུསཱིཏེན ཝིཧརིཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱཏིམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ ཙེཝ ཨསཱིཏི ཙ མཧཱསཱཝཀཱ ཝཱིརིཡེནེཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾསུ, ཏྭཾ ཨེཏེསཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ མགྒཾ པཊིཔཛྫིསྶསི ན པཊིཔཛྫིསྶསཱི’’ཏི ཨེཝཾ སབྲཧྨཙཱརིམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཀུཙྪིཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཨཛགརསདིསེ ཝིསྶཊྛཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡེ ཀུསཱིཏཔུགྒལེ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ པཧིཏཏྟེ པུགྒལེ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཝཱིརིཡུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢) ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ པཱིཏིཡེཝ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ནཱམ, ཏསྶ ཨུཔྤཱདཀམནསིཀཱརོ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ནཱམ.

ཨཔིཙ ཨེཀཱདས དྷམྨཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི བུདྡྷཱནུསྶཏི དྷམྨསངྒྷསཱིལཙཱགདེཝཏཱནུསྶཏི ཨུཔསམཱནུསྶཏི ལཱུཁཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ སིནིདྡྷཔུགྒལསེཝནཏཱ པསཱདནཱིཡསུཏྟནྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

བུདྡྷགུཎེ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི ཧི ཡཱཝ ཨུཔཙཱརཱ སཀལསརཱིརཾ ཕརམཱནོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི. དྷམྨསངྒྷགུཎེ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི, དཱིགྷརཏྟཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ རཀྑིཏཾ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, གིཧིནོ དསསཱིལཔཉྩསཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, དུབྦྷིཀྑབྷཡཱདཱིསུ པཎཱིཏཾ བྷོཛནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ དཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ནཱམ ཨདམྷཱ’’ཏི ཙཱགཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, གིཧིནོཔི ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ སཱིལཝནྟཱནཾ དིནྣདཱནཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཡེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱ དེཝཏཱ དེཝཏྟཾ པཏྟཱ, ཏཐཱརཱུཔཱནཾ གུཎཱནཾ ཨཏྟནི ཨཏྠིཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ‘‘སམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཀིལེསཱ སཊྛིཔི, སཏྟཏིཔི ཝསྶཱནི ན སམུདཱཙརནྟཱི’’ཏི པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཙེཏིཡདསྶནབོདྷིདསྶནཐེརདསྶནེསུ ཨསཀྐཙྩཀིརིཡཱཡ སཾསཱུཙིཏལཱུཁབྷཱཝེ བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདསིནེཧཱབྷཱཝེན གདྲབྷཔིཊྛེ རཛསདིསེ ལཱུཁཔུགྒལེ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི, བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདབཧུལེ མུདུཙིཏྟེ སིནིདྡྷཔུགྒལེ སེཝནྟསྶཱཔི, རཏནཏྟཡགུཎཔརིདཱིཔཀེ པསཱདནཱིཡེ སུཏྟནྟེ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པཱིཏིཨུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱཡཔསྶདྡྷི ཙིཏྟཔསྶདྡྷི, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི.

ཨཔིཙ སཏྟ དྷམྨཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི པཎཱིཏབྷོཛནསེཝནཏཱ ཨུཏུསུཁསེཝནཏཱ ཨིརིཡཱཔཐསུཁསེཝནཏཱ མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགཏཱ སཱརདྡྷཀཱཡཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ པསྶདྡྷཀཱཡཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

པཎཱིཏཉྷི སིནིདྡྷཾ སཔྤཱཡབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟསྶཱཔི, སཱིཏུཎྷེསུ ཨུཏཱུསུ ཋཱནཱདཱིསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ སཔྤཱཡཾ ཨུཏུཾ ཙ ཨིརིཡཱཔཐཾ ཙ སེཝནྟསྶཱཔི པསྶདྡྷི ཨུཔྤཛྫཏི. ཡོ པན མཧཱཔུརིསཛཱཏིཀོ སབྦཨུཏུཨིརིཡཱཔཐཀྑམོཝ ཧོཏི, ན ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྶ སབྷཱགཝིསབྷཱགཏཱ ཨཏྠི, ཏསྶེཝ ཝིསབྷཱགེ ཨུཏུཨིརིཡཱཔཐེ ཝཛྫེཏྭཱ སབྷཱགེ སེཝནྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགོ ཝུཙྩཏི ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀམྨསྶཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ, ཨིམིནཱ མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགེན ཨུཔྤཛྫཏི. ཡོ ལེཌྜུདཎྜཱདཱིཧི པརཾ ཝིཧེཋཡམཱནོཝ ཝིཙརཏི. ཨེཝརཱུཔཾ སཱརདྡྷཀཱཡཾ པུགྒལཾ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི, སཾཡཏཔཱདཔཱཎིཾ པསྶདྡྷཀཱཡཾ པུགྒལཾ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པསྶདྡྷིཨུཔྤཱདནཏྠཱཡ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སམཐནིམིཏྟཾ ཨབྱགྒནིམིཏྟཾ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢) ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ སམཐོཝ སམཐནིམིཏྟཾ, ཨཝིཀྑེཔཊྛེན ཙ ཨབྱགྒནིམིཏྟནྟི.

ཨཔིཙ ཨེཀཱདས དྷམྨཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཏཱ ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏཱ ནིམིཏྟཀུསལཏཱ སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཧཎཏཱ སམཡེ ཙིཏྟསྶ ནིགྒཧཎཏཱ སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱ སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏཱ ཛྷཱནཝིམོཀྑཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཏཱ ཙ ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏཱ ཙ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ནིམིཏྟཀུསལཏཱ ནཱམ ཀསིཎནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧཎཀུསལཏཱ. སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཧཎཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཨཏིསིཐིལཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨཝིཙཡཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནེན ཏསྶ པགྒཧཎཾ. སམཡེ ཙིཏྟསྶ ནིགྒཧཎཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ཨུདྡྷཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམཱདྷིཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནེན ཏསྶ ནིགྒཧཎཾ. སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པཉྙཱཔཡོགམནྡཏཱཡ ཝཱ ཨུཔསམསུཁཱནདྷིགམེན ཝཱ ནིརསྶཱདཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཊྛསཾཝེགཝཏྠུཔཙྩཝེཀྑཎེན སཾཝེཛེཏི. ཨཊྛ སཾཝེགཝཏྠཱུནི ནཱམ ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎཱནི ཙཏྟཱརི, ཨཔཱཡདུཀྑཾ པཉྩམཾ, ཨཏཱིཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, ཨནཱགཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, པཙྩུཔྤནྣེ ཨཱཧཱརཔརིཡེཊྛིམཱུལཀཾ དུཀྑནྟི. རཏནཏྟཡགུཎཱནུསྶརཎེན ཙ པསཱདཾ ཛནེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ‘‘སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱ’’ཏི.

སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ ནཱམ ཡསྨིཾ སམཡེ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཾ ཨཱགམྨ ཨལཱིནཾ ཨནུདྡྷཏཾ ཨནིརསྶཱདཾ ཨཱརམྨཎེ སམཔྤཝཏྟཾ སམཐཝཱིཐིཔཊིཔནྣཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏདཱསྶ པགྒཧནིགྒཧསམྤཧཾསནེསུ ན བྱཱཔཱརཾ ཨཱཔཛྫཏི སཱརཐི ཝིཡ སམཔྤཝཏྟེསུ. ཨསྶེསུ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ‘‘སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ’’ཏི. ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ནཱམ ཨུཔཙཱརཾ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཝཱ ཨཔྤཏྟཱནཾ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནཾ. སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏཱ ནཱམ ཨུཔཙཱརེན ཝཱ ཨཔྤནཱཡ ཝཱ སམཱཧིཏཙིཏྟཱནཾ སེཝནཱ བྷཛནཱ པཡིརུཔཱསནཱ. ཏདདྷིམུཏྟཏཱ ནཱམ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ སམཱདྷིཨུཔྤཱདནཏྠཾཡེཝ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱ. ཨེཝཉྷི པཊིཔཛྫཏོ ཨེས ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ – ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཏཏྠ ཡོནིསོམནསིཀཱརབཧུལཱིཀཱརོ, ཨཡམཱཧཱརོ ཨནུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢༣༢) ཨེཝཾ ཨུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨུཔེཀྑཱཡེཝ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ནཱམ.

ཨཔིཙ པཉྩ དྷམྨཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི སཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

ཏཏྠ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི སཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཏཾ སམུཊྛཱཔེཏི – ‘‘ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེན གམིསྶསི, ཨེསོཔི ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེན གམིསྶཏི, ཏྭཾ ཀཾ ཀེལཱཡསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀམྨསྶཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙ, ‘‘པརམཏྠཏོ སཏྟོཡེཝ ནཏྠི, སོ ཏྭཾ ཀཾ ཀེལཱཡསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ནིསྶཏྟཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙ. དྭཱིཧེཝཱཀཱརེཧི སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཾ སམུཊྛཱཔེཏི – ‘‘ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ ཨནུཔུབྦེན ཝཎྞཝིཀཱརཾ ཙེཝ ཛིཎྞབྷཱཝཾ ཙ ཨུཔགནྟྭཱ པཱདཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ ཧུཏྭཱ ཡཊྛིཀོཊིཡཱ ཚཌྜནཱིཡཾ བྷཝིསྶཏི, སཙེ པནསྶ སཱམིཀོ བྷཝེཡྻ, ནཱསྶ ཨེཝཾ ཝིནསྶིཏུཾ དདེཡྻཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨསཱམིཀབྷཱཝཾ པཙྩཝེཀྑཎེན, ‘‘ཨནདྡྷནིཡཾ ཨིདཾ ཏཱཝཀཱལིཀ’’ནྟི ཨེཝཾ ཏཱཝཀཱལིཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙ. ཡཐཱ ཙ ཙཱིཝརེ, ཨེཝཾ པཏྟཱདཱིསུཔི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱཏི ཨེཏྠ ཡོ པུགྒལོ གིཧི ཝཱ ཨཏྟནོ པུཏྟདྷཱིཏཱདིཀེ, པབྦཛིཏོ ཝཱ ཨཏྟནོ ཨནྟེཝཱསིཀསམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱདིཀེ མམཱཡཏི, སཧཏྠེནེཝ ནེསཾ ཀེསཙྪེདནསཱུཙིཀམྨཙཱིཝརདྷོཝནརཛནཔཏྟཔཙནཱདཱིནི ཀརོཏི, མུཧུཏྟམྤི ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཨསུཀོ སཱམཎེརོ ཀུཧིཾ, ཨསུཀོ དཧརོ ཀུཧི’’ནྟི བྷནྟམིགོ ཝིཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨཱལོཀེཏི, ཨཉྙེན ཀེསཙྪེདནཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ‘‘མུཧུཏྟཾ ཏཱཝ ཨསུཀཾ པེསེཐཱ’’ཏི ཡཱཙཱིཡམཱནོཔི ‘‘ཨམྷེཔི ཏཾ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ན ཀཱརེམ, ཏུམྷེ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཀིལམེསྶཐཱ’’ཏི ན དེཏི. ཨཡཾ སཏྟཀེལཱཡནོ ནཱམ. ཡོ པན པཏྟཙཱིཝརཐཱལཀཀཏྟརཡཊྛིཨཱདཱིནི མམཱཡཏི, ཨཉྙསྶ ཧཏྠེན པརཱམསིཏུམྤི ན དེཏི, ཏཱཝཀཱལིཀཾ ཡཱཙིཏོ ‘‘མཡམྤི ཨིདཾ མམཱཡནྟཱ ན པརིབྷུཉྫཱམ, ཏུམྷཱཀཾ ཀིཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝདཏི. ཨཡཾ སངྑཱརཀེལཱཡནོ ནཱམ. ཡོ པན ཏེསུ དྭཱིསུཔི ཝཏྠཱུསུ མཛ྄ཛྷཏྟོ ཨུདཱསིནོ. ཨཡཾ སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟོ ནཱམ. ཨིཏི ཨཡཾ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨེཝརཱུཔཾ སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཾ པུགྒལཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནྟསྶཱཔི, སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལཾ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཏདུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསྶ པནསྶ ཨརཧཏྟམགྒེན བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི ཧོཏཱིཏི པཛཱནཱཏི.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ སཏྟ སམྦོཛ྄ཛྷངྒེ པརིགྒཎྷིཏྭཱ, པརསྶ ཝཱ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ བོཛ྄ཛྷངྒེ པརིགྒཎྷིཏྭཱ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ནིབྦཏྟིནིརོདྷཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ བོཛ྄ཛྷངྒཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ བོཛ྄ཛྷངྒཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

བོཛ྄ཛྷངྒཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏུསཙྩཔབྦཝཎྞནཱ

༡༡༩. ཨེཝཾ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཝསེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཙཏུསཙྩཝསེན ཝིབྷཛིཏུཾ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཋཔེཏྭཱ ཏཎྷཾ ཏེབྷཱུམཀེ དྷམྨེ ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ པཛཱནཱཏི, ཏསྶེཝ ཁོ པན དུཀྑསྶ ཛནིཀཾ སམུཊྛཱཔིཀཾ པུརིམཏཎྷཾ ‘‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟིཾ ནིབྦཱནཾ ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’’ཏི, དུཀྑཔརིཛཱནནཾ སམུདཡཔཛཧནཾ ནིརོདྷསཙྪིཀརཎཾ ཨརིཡམགྒཾ ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’’ཏི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཝསེསཱ ཨརིཡསཙྩཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱཡེཝ.

ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པརིགྒཎྷིཏྭཱ, པརསྶ ཝཱ, ཀཱལེན ཝཱ ཨཏྟནོ, ཀཱལེན ཝཱ པརསྶ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པརིགྒཎྷིཏྭཱ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སམུདཡཝཡཱ པནེཏྠ ཙཏུནྣཾ སཙྩཱནཾ ཡཐཱསམྦྷཝཏོ ཨུཔྤཏྟིནིཝཏྟིཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏོ པརཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཙཏུསཙྩཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི དུཀྑསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ སཙྩཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཡྻཱནམུཁཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

ཙཏུསཙྩཔབྦཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨཱནཱཔཱནཾ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཾ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཾ ནཝསིཝཐིཀཱ ཝེདནཱནུཔསྶནཱ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱ ནཱིཝརཎཔརིགྒཧོ ཁནྡྷཔརིགྒཧོ ཨཱཡཏནཔརིགྒཧོ བོཛ྄ཛྷངྒཔརིགྒཧོ སཙྩཔརིགྒཧོཏི ཨེཀཝཱིསཏི ཀམྨཊྛཱནཱནི ཝུཏྟཱནི. ཏེསུ ཨཱནཱཔཱནཾ དྭཏྟིཾསཱཀཱརོ ནཝསིཝཐིཀཱཏི ཨེཀཱདས ཨཔྤནཱཀམྨཊྛཱནཱནི ཧོནྟི. དཱིགྷབྷཱཎཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པན ‘‘ནཝསིཝཐིཀཱ ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཝསེན ཝུཏྟཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྨཱ ཏསྶ མཏེན དྭེཡེཝ ཨཔྤནཱཀམྨཊྛཱནཱནི, སེསཱནི ཨུཔཙཱརཀམྨཊྛཱནཱནི. ཀིཾ པནེཏེསུ སབྦེསུ ཨབྷིནིཝེསོ ཛཱཡཏཱིཏི? ན ཛཱཡཏི. ཨིརིཡཱཔཐསམྤཛཉྙནཱིཝརཎབོཛ྄ཛྷངྒེསུ ཧི ཨབྷིནིཝེསོ ན ཛཱཡཏི, སེསེསུ ཛཱཡཏཱིཏི. མཧཱསཱིཝཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘ཨེཏེསུཔི ཨབྷིནིཝེསོ ཛཱཡཏི, ཨཡཉྷི ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཙཏྟཱརོ ཨིརིཡཱཔཐཱ, ཨུདཱཧུ ནཏྠི, ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཙཏུསམྤཛཉྙཾ, ཨུདཱཧུ ནཏྠི, ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ པཉྩནཱིཝརཎཱ, ཨུདཱཧུ ནཏྠི, ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨུདཱཧུ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾ པརིགྒཎྷཱཏི, ཏསྨཱ སབྦཏྠ ཨབྷིནིཝེསོ ཛཱཡཏཱི’’ཏི.

༡༣༧. ཡོ ཧི ཀོཙི, བྷིཀྑཝེཏི ཡོ ཧི ཀོཙི བྷིཀྑུ ཝཱ བྷིཀྑུནཱི ཝཱ ཨུཔཱསཀོ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝཱ. ཨེཝཾ བྷཱཝེཡྻཱཏི ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝུཏྟེན བྷཱཝནཱནུཀྐམེན བྷཱཝེཡྻ. པཱཊིཀངྑནྟི པཊིཀངྑིཏབྦཾ, ཨཝསྶཾ བྷཱཝཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཱཏི ཨརཧཏྟཾ. སཏི ཝཱ ཨུཔཱདིསེསེཏི ཨུཔཱདཱནསེསེ ཝཱ སཏི ཨཔརིཀྑཱིཎེ. ཨནཱགཱམིཏཱཏི ཨནཱགཱམིབྷཱཝོ.

ཨེཝཾ སཏྟནྣཾ ཝསྶཱནཾ ཝསེན སཱསནསྶ ནིཡྻཱནིཀབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ པུན ཏཏོ ཨཔྤཏརེཔི ཀཱལེ དསྶེནྟོ ‘‘ཏིཊྛནྟུ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. སབྦམྤི ཙེཏཾ མཛ྄ཛྷིམསྶེཝ ནེཡྻཔུགྒལསྶ ཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏིཀྑཔཉྙཾ པན སནྡྷཱཡ – ‘‘པཱཏོ ཨནུསིཊྛོ སཱཡཾ ཝིསེསཾ ཨདྷིགམིསྶཏི, སཱཡཾ ཨནུསིཊྛོ པཱཏོ ཝིསེསཾ ཨདྷིགམིསྶཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༣༤༥) ཝུཏྟཾ.

ཨིཏི བྷགཝཱ ‘‘ཨེཝཾནིཡྻཱནིཀཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱསན’’ནྟི དསྶེཏྭཱ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱཔི ཋཱནེསུ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསིཏཾ དེསནཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ ‘‘ཨེཀཱཡནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མགྒོ…པེ… ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི ཨཱཧ. སེསཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སཏིཔཊྛཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཋམཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. སཱིཧནཱདཝགྒོ

༡. ཙཱུལ༹སཱིཧནཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹སཱིཧནཱདསུཏྟཾ. ཡསྨཱ པནསྶ ཨཏྠུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ, ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེཏྭཱ ཙསྶ ཨནུཔུབྦཔདཝཎྞནཾ ཀརིསྶཱམ. ཀཏརཱཡ པནིདཾ ཨཏྠུཔྤཏྟིཡཱ ནིཀྑིཏྟནྟི? ལཱབྷསཀྐཱརཔཙྩཡཱ ཏིཏྠིཡཔརིདེཝིཏེ. བྷགཝཏོ ཀིར དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟེ ཝུཏྟནཡེན མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫི. ཙཏུཔྤམཱཎིཀོ ཧི ཨཡཾ ལོཀསནྣིཝཱསོ, རཱུཔཔྤམཱཎོ རཱུཔཔྤསནྣོ, གྷོསཔྤམཱཎོ གྷོསཔྤསནྣོ, ལཱུཁཔྤམཱཎོ ལཱུཁཔྤསནྣོ, དྷམྨཔྤམཱཎོ དྷམྨཔྤསནྣོཏི ཨིམེསཾ པུགྒལཱནཾ ཝསེན ཙཏུདྷཱ ཋིཏོ.

ཏེསཾ ཨིདཾ ནཱནཱཀརཎཾ – ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ རཱུཔཔྤམཱཎོ རཱུཔཔྤསནྣོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཱརོཧཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ པརིཎཱཧཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ སཎྛཱནཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ པཱརིཔཱུརིཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ ཏཏྠ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསཱདཾ ཛནེཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ རཱུཔཔྤམཱཎོ རཱུཔཔྤསནྣོ.

ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ གྷོསཔྤམཱཎོ གྷོསཔྤསནྣོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ པརཝཎྞནཱཡ པརཐོམནཱཡ པརཔསཾསནཱཡ པརཝཎྞཧཱརིཀཱཡ, ཏཏྠ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསཱདཾ ཛནེཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ གྷོསཔྤམཱཎོ གྷོསཔྤསནྣོ.

ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ ལཱུཁཔྤམཱཎོ ལཱུཁཔྤསནྣོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཙཱིཝརལཱུཁཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ པཏྟལཱུཁཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ, སེནཱསནལཱུཁཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ ཝིཝིདྷཾ ཝཱ དུཀྐརཀཱརིཀཾ པསྶིཏྭཱ ཏཏྠ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསཱདཾ ཛནེཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ལཱུཁཔྤམཱཎོ ལཱུཁཔྤསནྣོ.

ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ དྷམྨཔྤམཱཎོ དྷམྨཔྤསནྣོ? ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ སཱིལཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ སམཱདྷིཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ པཉྙཾ ཝཱ པསྶིཏྭཱ ཏཏྠ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ པསཱདཾ ཛནེཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ དྷམྨཔྤམཱཎོ དྷམྨཔྤསནྣོཏི.

ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ པུགྒལེསུ རཱུཔཔྤམཱཎོཔི བྷགཝཏོ ཨཱརོཧཔརིཎཱཧསཎྛཱནཔཱརིཔཱུརིཝཎྞཔོཀྑརཏཾ, ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནཔྤཊིམཎྜིཏཏྟཱ ནཱནཱརཏནཝིཙིཏྟམིཝ སུཝཎྞམཧཱཔཊཾ, དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎསམཱཀིཎྞཏཱཡ ཏཱརཱགཎསམུཛྫལཾ ཝིཡ གགནཏལཾ སབྦཕཱལིཕུལླཾ ཝིཡ ཙ ཡོཛནསཏུབྦེདྷཾ པཱརིཙྪཏྟཀཾ ཨཊྛཱརསརཏནུབྦེདྷཾ བྱཱམཔྤབྷཱཔརིཀྑེཔཾ སསྶིརིཀཾ ཨནོཔམསརཱིརཾ དིསྭཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེཡེཝ པསཱིདཏི.

གྷོསཔྤམཱཎོཔི, བྷགཝཏཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི དས པཱརམིཡོ དས ཨུཔཔཱརམིཡོ དས པརམཏྠཔཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ ཨངྒཔརིཙྩཱགོ པུཏྟདཱརཔརིཙྩཱགོ, རཛྫཔརིཙྩཱགོ ཨཏྟཔརིཙྩཱགོ ནཡནཔརིཙྩཱགོ ཙ ཀཏོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟཾ གྷོསཾ སུཏྭཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེཡེཝ པསཱིདཏི.

ལཱུཁཔྤམཱཎོཔི བྷགཝཏོ ཙཱིཝརལཱུཁཾ དིསྭཱ ‘‘སཙེ བྷགཝཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶ, ཀཱསིཀཝཏྠམེཝ ཨདྷཱརཡིསྶ. པབྦཛིཏྭཱ པནཱནེན སཱཎཔཾསུཀཱུལཙཱིཝརེན སནྟུསྶམཱནེན བྷཱརིཡཾ ཀཏ’’ནྟི སམྨཱསམྦུདྡྷེཡེཝ པསཱིདཏི. པཏྟལཱུཁམྤི དིསྭཱ – ‘‘ཨིམིནཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟེན རཏྟཝརསུཝཎྞབྷཱཛནེསུ ཙཀྐཝཏྟིབྷོཛནཱརཧཾ སུགནྡྷསཱལིབྷོཛནཾ པརིབྷུཏྟཾ, པབྦཛིཏྭཱ པན པཱསཱཎམཡཾ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཨུཙྩནཱིཙཀུལདྭཱརེསུ སཔདཱནཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ལདྡྷཔིཎྜིཡཱལོཔེན སནྟུསྶམཱནོ བྷཱརིཡཾ ཀརོཏཱི’’ཏི སམྨཱསམྦུདྡྷེཡེཝ པསཱིདཏི. སེནཱསནལཱུཁཾ དིསྭཱཔི – ‘‘ཨཡཾ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ ཏིཎྞཾ ཨུཏཱུནཾ ཨནུཙྪཝིཀེསུ ཏཱིསུ པཱསཱདེསུ ཏིཝིདྷནཱཊཀཔརིཝཱརོ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཝིཡ རཛྫསིརིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨིདཱནི པབྦཛྫཱུཔགཏོ རུཀྑམཱུལསེནཱསནཱདཱིསུ དཱརུཕལཀསིལཱཔཊྚཔཱིཋམཉྩཀཱདཱིཧི སནྟུསྶམཱནོ བྷཱརིཡཾ ཀརོཏཱི’’ཏི སམྨཱསམྦུདྡྷེཡེཝ པསཱིདཏི. དུཀྐརཀཱརིཀམསྶ དིསྭཱཔི – ‘‘ཚབྦསྶཱནི ནཱམ མུགྒཡཱུསཀུལཏྠཡཱུསཧརེཎུཡཱུསཱདཱིནཾ པསཊམཏྟེན ཡཱཔེསྶཏི, ཨཔྤཱཎཀཾ ཛྷཱནཾ ཛྷཱཡིསྶཏི, སརཱིརེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑོ ཝིཧརིསྶཏི, ཨཧོ དུཀྐརཀཱརཀོ བྷགཝཱ’’ཏི སམྨཱསམྦུདྡྷེཡེཝ པསཱིདཏི.

དྷམྨཔྤམཱཎོཔི བྷགཝཏོ སཱིལགུཎཾ སམཱདྷིགུཎཾ པཉྙཱགུཎཾ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟིསམྤདཾ ཨབྷིཉྙཱཔཱརིཔཱུརིཾ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ དེཝོརོཧཎཾ པཱཐིཀཔུཏྟདམནཱདཱིནི ཙ ཨནེཀཱནི ཨཙྪརིཡཱནི དིསྭཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེཡེཝ པསཱིདཏི, ཏེ ཨེཝཾ པསནྣཱ བྷགཝཏོ མཧནྟཾ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨབྷིཧརནྟི. ཏིཏྠིཡཱནཾ པན བཱཝེརུཛཱཏཀེ ཀཱཀསྶ ཝིཡ ལཱབྷསཀྐཱརོ པརིཧཱཡིཏྠ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨདསྶནེན མོརསྶ, སིཁིནོ མཉྫུབྷཱཎིནོ;

ཀཱཀཾ ཏཏྠ ཨཔཱུཛེསུཾ, མཾསེན ཙ ཕལེན ཙ.

ཡདཱ ཙ སརསམྤནྣོ, མོརོ བཱཝེརུམཱགམཱ;

ཨཐ ལཱབྷོ ཙ སཀྐཱརོ, ཝཱཡསསྶ ཨཧཱཡཐ.

ཡཱཝ ནུཔྤཛྫཏི བུདྡྷོ, དྷམྨརཱཛཱ པབྷངྐརོ;

ཏཱཝ ཨཉྙེ ཨཔཱུཛེསུཾ, པུཐཱུ སམཎབྲཱཧྨཎེ.

ཡདཱ ཙ སརསམྤནྣོ, བུདྡྷོ དྷམྨམདེསཡི;

ཨཐ ལཱབྷོ ཙ སཀྐཱརོ, ཏིཏྠིཡཱནཾ ཨཧཱཡཐཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༤.༡༥༣-༡༥༦);

ཏེ ཨེཝཾ པཧཱིནལཱབྷསཀྐཱརཱ རཏྟིཾ ཨེཀདྭངྒུལམཏྟཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱཔི སཱུརིཡུགྒམནེ ཁཛྫོཔནཀཱ ཝིཡ ཧཏཔྤབྷཱ ཨཧེསུཾ.

ཡཐཱ ཧི ཁཛྫོཔནཀཱ, ཀཱལ༹པཀྑམྷི རཏྟིཡཱ;

ནིདསྶཡནྟི ཨོབྷཱསཾ, ཨེཏེསཾ ཝིསཡོ ཧི སོ.

ཡདཱ ཙ རསྨིསམྤནྣོ, ཨབྦྷུདེཏི པབྷངྐརོ;

ཨཐ ཁཛྫུཔསངྒྷཱནཾ, པབྷཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི.

ཨེཝཾ ཁཛྫུཔསདིསཱ, ཏིཏྠིཡཱཔི པུཐཱུ ཨིདྷ;

ཀཱལ༹པཀྑཱུཔམེ ལོཀེ, དཱིཔཡནྟི སཀཾ གུཎཾ.

ཡདཱ ཙ བུདྡྷོ ལོཀསྨིཾ, ཨུདེཏི ཨམིཏཔྤབྷོ;

ནིཔྤབྷཱ ཏིཏྠིཡཱ ཧོནྟི, སཱུརིཡེ ཁཛྫུཔཀཱ ཡཐཱཏི.

ཏེ ཨེཝཾ ནིཔྤབྷཱ ཧུཏྭཱ ཀཙྪུཔིལ༹ཀཱདཱིཧི ཀིཎྞསརཱིརཱ པརམཔཱརིཛུཉྙཔཏྟཱ ཡེན བུདྡྷོ ཡེན དྷམྨོ ཡེན སངྒྷོ ཡེན ཙ མཧཱཛནསྶ སནྣིཔཱཏོ, ཏེན ཏེན གནྟྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཡམྤི སིངྒྷཱཊཀེཔི ཙཏུཀྐེཔི སབྷཱཡམྤི ཋཏྭཱ པརིདེཝནྟི –

‘‘ཀིཾ བྷོ སམཎོཡེཝ གོཏམོ སམཎོ, མཡཾ ཨསྶམཎཱ; སམཎསྶེཝ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ སམཎཱ, ཨམྷཱཀཾ སཱཝཀཱ ཨསྶམཎཱ? སམཎསྶེཝ གོཏམསྶ སཱཝཀཱནཉྩསྶ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, ན ཨམྷཱཀཾ, སཱཝཀཱནཉྩ ནོ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ? ནནུ སམཎོཔི གོཏམོ སམཎོ, མཡམྤི སམཎཱ. སམཎསྶཔི གོཏམསྶ སཱཝཀཱ སམཎཱ, ཨམྷཱཀམྤི སཱཝཀཱ སམཎཱ. སམཎསྶཔི གོཏམསྶ སཱཝཀཱནཉྩསྶ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, ཨམྷཱཀམྤི སཱཝཀཱནཉྩ ནོ དིནྣཾ མཧཔྥལཉྩེཝ? སམཎསྶཔི གོཏམསྶ སཱཝཀཱནཉྩསྶ དེཐ ཀརོཐ, ཨམྷཱཀམྤི སཱཝཀཱནཉྩ ནོ དེཐ སཀྐརོཐ? ནནུ སམཎོ གོཏམོ པུརིམཱནི དིཝསཱནི ཨུཔྤནྣོ, མཡཾ པན ལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནེཡེཝ ཨུཔྤནྣཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཝིརཝནྟི. ཨཐ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོཏི ཙཏསྶོ པརིསཱ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘ཏིཏྠིཡཱ བྷནྟེ ཨིདཉྩིདཉྩ ཀཐེནྟཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ བྷགཝཱ – ‘‘མཱ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཏྠིཡཱནཾ ཝཙནེན ‘ཨཉྙཏྲ སམཎོ ཨཏྠཱི’ཏི སཉྙིནོ ཨཧུཝཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཉྙཏིཏྠིཡེསུ སམཎབྷཱཝཾ པཊིསེདྷེནྟོ ཨིདྷེཝ ཙ ཨནུཛཱནནྟོ ཨིམིསྶཱ ཨཏྠུཔྤཏྟིཡཱ ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོཏི ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨིདྷེཝཱཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ སཱསནེ. ཨཡཾ པན ནིཡམོ སེསཔདེསུཔི ཝེདིཏབྦོ. དུཏིཡཱདཡོཔི ཧི སམཎཱ ཨིདྷེཝ, ན ཨཉྙཏྠ. སམཎོཏི སོཏཱཔནྣོ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཋམོ སམཎོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ, ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པཋམོ སམཎོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༡).

དུཏིཡོཏི སཀདཱགཱམཱི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཀཏམོ ཙ? བྷིཀྑཝེ, དུཏིཡོ སམཎོ. ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི ཧོཏི, སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརོཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཏིཡོ སམཎོ’’ཏི.

ཏཏིཡོཏི ཨནཱགཱམཱི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏིཡོ སམཎོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཧོཏི ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏིཡོ སམཎོ’’ཏི.

ཙཏུཏྠོཏི ཨརཧཱ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུཏྠོ སམཎོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུཏྠོ སམཎོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༡). ཨིཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཙཏྟཱརོ ཕལཊྛཀསམཎཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ.

སུཉྙཱཏི རིཏྟཱ ཏུཙྪཱ. པརཔྤཝཱདཱཏི ཙཏྟཱརོ སསྶཏཝཱདཱ, ཙཏྟཱརོ ཨེཀཙྩསསྶཏིཀཱ, ཙཏྟཱརོ ཨནྟཱནནྟིཀཱ, ཙཏྟཱརོ ཨམརཱཝིཀྑེཔིཀཱ, དྭེ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣིཀཱ, སོལ༹ས སཉྙཱིཝཱདཱ, ཨཊྛ ཨསཉྙཱིཝཱདཱ, ཨཊྛ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིཝཱདཱ, སཏྟ ཨུཙྪེདཝཱདཱ, པཉྩ དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཝཱདཱཏི ཨིམེ སབྦེཔི བྲཧྨཛཱལེ ཨཱགཏཱ དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ. ཨིཏོ བཱཧིརཱནཾ པརེསཾ ཝཱདཱ པརཔྤཝཱདཱ ནཱམ. ཏེ སབྦེཔི ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཕལཊྛཀསམཎེཧི སུཉྙཱ, ན ཧི ཏེ ཨེཏྠ སནྟི. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏེཧེཝ སུཉྙཱ, ཙཏཱུཧི པན མགྒཊྛཀསམཎེཧིཔི ཙཏུནྣཾ མགྒཱནཾ ཨཏྠཱཡ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀེཧིཔཱིཏི དྭཱདསཧིཔི སམཎེཧི སུཉྙཱ ཨེཝ. ཨིམམེཝ ཨཏྠཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཏཱ མཧཱཔརིནིབྦཱནེ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཨེཀཱུནཏིཾསོ ཝཡསཱ སུབྷདྡ,

ཡཾ པབྦཛིཾ ཀིཾ ཀུསལཱནུཨེསཱི;

ཝསྶཱནི པཉྙཱས སམཱདྷིཀཱནི,

ཡཏོ ཨཧཾ པབྦཛིཏོ སུབྷདྡ;

ཉཱཡསྶ དྷམྨསྶ པདེསཝཏྟཱི,

ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ སམཎོཔི ནཏྠི.

‘‘དུཏིཡོཔི སམཎོ ནཏྠི, ཏཏིཡོཔི སམཎོ ནཏྠི, ཙཏུཏྠོཔི སམཎོ ནཏྠི. སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ སམཎེབྷི ཨཉྙེཧཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༡༤).

ཨེཏྠ ཧི པདེསཝཏྟཱིཏི ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྨཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒསྶ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཾ མགྒཊྛཾ ཕལཊྛནྟི ཏཡོཔི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམཎོཔི ནཏྠཱིཏི ཨཱཧ. སཀདཱགཱམིམགྒསྶ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཾ མགྒཊྛཾ ཕལཊྛནྟི ཏཡོཔི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དུཏིཡོཔི སམཎོ ནཏྠཱིཏི ཨཱཧ. ཨིཏརེསུཔི དྭཱིསུ ཨེསེཝ ནཡོ.

ཀསྨཱ པནེཏེ ཨཉྙཏྠ ནཏྠཱིཏི? ཨཁེཏྟཏཱཡ. ཡཐཱ ཧི ན ཨཱརགྒེ སཱསཔོ ཏིཊྛཏི, ན ཨུདཀཔིཊྛེ ཨགྒི ཛལཏི, ན པིཊྛིཔཱསཱཎེ བཱིཛཱནི རུཧནྟི, ཨེཝམེཝ བཱཧིརེསུ ཏིཏྠཱཡཏནེསུ ན ཨིམེ སམཎཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨིམསྨིཾཡེཝ པན སཱསནེ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཀསྨཱ? ཁེཏྟཏཱཡ. ཏེསཾ ཨཁེཏྟཏཱ ཙ ཁེཏྟཏཱ ཙ ཨརིཡམགྒསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཙ བྷཱཝཏོ ཙ ཝེདིཏབྦཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཡསྨིཾ ཁོ, སུབྷདྡ, དྷམྨཝིནཡེ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ན ཨུཔལབྦྷཏི, སམཎོཔི ཏཏྠ ན ཨུཔལབྦྷཏི, དུཏིཡོཔི ཏཏྠ སམཎོ ན ཨུཔལབྦྷཏི, ཏཏིཡོཔི ཏཏྠ སམཎོ ན ཨུཔལབྦྷཏི, ཙཏུཏྠོཔི ཏཏྠ སམཎོ ན ཨུཔལབྦྷཏི. ཡསྨིཉྩ ཁོ, སུབྷདྡ, དྷམྨཝིནཡེ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཨུཔལབྦྷཏི, སམཎོཔི ཏཏྠ ཨུཔལབྦྷཏི, དུཏིཡོཔི ཏཏྠ…པེ…. ཙཏུཏྠོཔི ཏཏྠ སམཎོ ཨུཔལབྦྷཏི. ཨིམསྨིཾ ཁོ, སུབྷདྡ, དྷམྨཝིནཡེ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཨུཔལབྦྷཏི, ཨིདྷེཝ, སུབྷདྡ, སམཎོ, ཨིདྷ དུཏིཡོ སམཎོ, ཨིདྷ ཏཏིཡོ སམཎོ, ཨིདྷ ཙཏུཏྠོ སམཎོ, སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ སམཎེབྷི ཨཉྙེཧཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༡༤).

ཨེཝཾ ཡསྨཱ ཏིཏྠཱཡཏནཾ ཨཁེཏྟཾ, སཱསནཾ ཁེཏྟཾ, ཏསྨཱ ཡཐཱ སུརཏྟཧཏྠཔཱདོ སཱུརཀེསརཀོ སཱིཧོ མིགརཱཛཱ ན སུསཱནེ ཝཱ སངྐཱརཀཱུཊེ ཝཱ པཊིཝསཏི, ཏིཡོཛནསཧསྶཝིཏྠཏཾ པན ཧིམཝནྟཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ མཎིགུཧཱཡཾཡེཝ པཊིཝསཏི. ཡཐཱ ཙ ཚདྡནྟོ ནཱགརཱཛཱ ན གོཙརིཡཧཏྠིཀུལཱདཱིསུ ནཝསུ ནཱགཀུལེསུ ཨུཔྤཛྫཏི, ཚདྡནྟཀུལེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཙ ཝལཱཧཀོ ཨསྶརཱཛཱ ན གདྲབྷཀུལེ ཝཱ གྷོཊཀཀུལེ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, སིནྡྷུཡཱ ཏཱིརེ པན སིནྡྷཝཀུལེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཙ སབྦཀཱམདདཾ མནོཧརཾ མཎིརཏནཾ ན སངྐཱརཀཱུཊེ ཝཱ པཾསུཔབྦཏཱདཱིསུ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཝེཔུལླཔབྦཏབྦྷནྟརེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཙ ཏིམིརཔིངྒལོ མཙྪརཱཛཱ ན ཁུདྡཀཔོཀྑརཎཱིསུ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙཏུརཱསཱིཏིཡོཛནསཧསྶགམྦྷཱིརེ མཧཱསམུདྡེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཙ དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀོ སུཔཎྞརཱཛཱ ན གཱམདྭཱརེ ཨེརཎྜཝནཱདཱིསུ པཊིཝསཏི, མཧཱསམུདྡཾ པན ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ སིམྦལིདཧཝནེཡེཝ པཊིཝསཏི. ཡཐཱ ཙ དྷཏརཊྛོ སུཝཎྞཧཾསོ ན གཱམདྭཱརེ ཨཱཝཱཊཀཱདཱིསུ པཊིཝསཏི, ནཝུཏིཧཾསསཧསྶཔརིཝཱརོ ཧུཏྭཱ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏེཡེཝ པཊིཝསཏི. ཡཐཱ ཙ ཙཏུདྡཱིཔིསྶརོ ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ ན ནཱིཙཀུལེ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨསམྦྷིནྣཛཱཏིཁཏྟིཡཀུལེཡེཝ པན ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམེཝ ཨིམེསུ སམཎེསུ ཨེཀསམཎོཔི ན ཨཉྙཏིཏྠཱཡཏནེ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨརིཡམགྒཔརིཀྑིཏྟེ པན བུདྡྷསཱསནེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོ…པེ… སུཉྙཱ པརཔྤཝཱདཱ སམཎེཧི སམཎེབྷི ཨཉྙེཧཱི’’ཏི.

སམྨཱ སཱིཧནཱདཾ ནདཐཱཏི ཨེཏྠ སམྨཱཏི ཧེཏུནཱ ནཡེན ཀཱརཎེན. སཱིཧནཱདནྟི སེཊྛནཱདཾ ཨབྷཱིཏནཱདཾ ཨཔྤཊིནཱདཾ. ཨིམེསཉྷི ཙཏུནྣཾ སམཎཱནཾ ཨིདྷེཝ ཨཏྠིཏཱཡ ཨཡཾ ནཱདོ སེཊྛནཱདོ ནཱམ ཧོཏི ཨུཏྟམནཱདོ. ‘‘ཨིམེ སམཎཱ ཨིདྷེཝ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝདནྟསྶ ཨཉྙཏོ བྷཡཾ ཝཱ ཨཱསངྐཱ ཝཱ ནཏྠཱིཏི ཨབྷཱིཏནཱདོ ནཱམ ཧོཏི. ‘‘ཨམྷཱཀམྤི སཱསནེ ཨིམེ སམཎཱ ཨཏྠཱི’’ཏི པཱུརཎཱདཱིསུ ཨེཀསྶཱཔི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཝཏྟུཾ ཨསམཏྠཏཱཡ ཨཡཾ ནཱདོ ཨཔྤཊིནཱདོ ནཱམ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སཱིཧནཱདནྟི སེཊྛནཱདཾ ཨབྷཱིཏནཱདཾ ཨཔྤཊིནཱད’’ནྟི.

༡༤༠. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨིདཾ ཁོ པན ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏི. ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ. ཨེཏྠ ཙ ཏིཏྠཾ ཛཱནིཏབྦཾ, ཏིཏྠཀརོ ཛཱནིཏབྦོ ཏིཏྠིཡཱ ཛཱནིཏབྦཱ, ཏིཏྠིཡསཱཝཀཱ ཛཱནིཏབྦཱ. ཏིཏྠཾནཱམ དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ. ཨེཏྠ ཧི སཏྟཱ ཏརནྟི ཨུཔྤལཝནྟི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཏིཏྠནྟི ཝུཙྩནྟི. ཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ ཨུཔྤཱདེཏཱ ཏིཏྠཀརོ ནཱམ. ཏསྶ ལདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ པབྦཛིཏཱ ཏིཏྠིཡཱ ནཱམ. ཏེསཾ པཙྩཡདཱཡཀཱ ཏིཏྠིཡསཱཝཀཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. པརིབྦཱཛཀཱཏི གིཧིབནྡྷནཾ པཧཱཡ པབྦཛྫཱུཔགཏཱ. ཨསྶཱསོཏི ཨཝསྶཡོ པཏིཊྛཱ ཨུཔཏྠམྦྷོ. བལནྟི ཐཱམོ. ཡེན ཏུམྷེཏི ཡེན ཨསྶཱསེན ཝཱ བལེན ཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཐ.

ཨཏྠི ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཡོ སོ བྷགཝཱ སམཏིཾས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཀིལེསེ བྷཉྫིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཏེསཾ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱསཡཱནུསཡཾ ཛཱནཏཱ, ཧཏྠཏལེ ཋཔིཏཾ ཨཱམལཀཾ ཝིཡ སབྦཾ ཉེཡྻདྷམྨཾ པསྶཏཱ. ཨཔིཙ པུབྦེནིཝཱསཱདཱིཧི ཛཱནཏཱ, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ པསྶཏཱ. ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི ཚཧི ཝཱ པན ཨབྷིཉྙཱཧི ཛཱནཏཱ, སབྦཏྠ ཨཔྤཊིཧཏེན སམནྟཙཀྑུནཱ པསྶཏཱ. སབྦདྷམྨཛཱནནསམཏྠཱཡ པཉྙཱཡ ཛཱནཏཱ, སབྦསཏྟཱནཾ ཙཀྑུཝིསཡཱཏཱིཏཱནི ཏིརོཀུཊྚཱདིགཏཱནི ཝཱཔི རཱུཔཱནི ཨཏིཝིསུདྡྷེན མཾསཙཀྑུནཱ པསྶཏཱ. ཨཏྟཧིཏསཱདྷིཀཱཡ སམཱདྷིཔདཊྛཱནཱཡ པཊིཝེདྷཔཉྙཱཡ ཛཱནཏཱ, པརཧིཏསཱདྷིཀཱཡ ཀརུཎཱཔདཊྛཱནཱཡ དེསནཱཔཉྙཱཡ པསྶཏཱ. ཨརཱིནཾ ཧཏཏྟཱ པཙྩཡཱདཱིནཾ ཨརཧཏྟཱ ཙ ཨརཧཏཱ, སམྨཱ སཱམཉྩ སཙྩཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན. ཨནྟརཱཡིཀདྷམྨེ ཝཱ ཛཱནཏཱ, ནིཡྻཱནིཀདྷམྨེ པསྶཏཱ. ཀིལེསཱརཱིནཾ ཧཏཏྟཱ ཨརཧཏཱ, སམྨཱ སཱམཾ སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི, ཨེཝཾ ཙཏུཝེསཱརཛྫཝསེན ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི ཐོམིཏེན ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཨཀྑཱཏཱ, ཡེ མཡཾ ཨཏྟནི སམྤསྶམཱནཱ ཨེཝཾ ཝདེམ, ན རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིནཾ ཨུཔཏྠམྦྷཾ ཀཱཡབལནྟི.

སཏྠརི པསཱདོཏི ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བུདྡྷགུཎེ ཨནུསྶརནྟཱནཾ ཨུཔྤནྣཔྤསཱདོ. དྷམྨེ པསཱདོཏི ‘‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དྷམྨགུཎེ ཨནུསྶརནྟཱནཾ ཨུཔྤནྣཔྤསཱདོ. སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱཏི ཨརིཡཀནྟེསུ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱ. ཨརིཡཀནྟསཱིལཱནི ནཱམ པཉྩསཱིལཱནི. ཏཱནི ཧི བྷཝནྟརགཏོཔི ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཨརིཡསཱཝཀབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོཔི ན ཝཱིཏིཀྐམཏི. སཙེཔི ཧི ནཾ ཀོཙི ཝདེཡྻ – ‘‘ཨིམཾ སཀལཾ ཙཀྐཝཏྟིརཛྫཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཁུདྡཀམཀྑིཀཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཧཱི’’ཏི, ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཡཾ སོ ཏསྶ ཝཙནཾ ཀརེཡྻ. ཨེཝཾ ཨརིཡཱནཾ སཱིལཱནི ཀནྟཱནི པིཡཱནི མནཱཔཱནི. ཏཱནི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱ’’ཏི.

སཧདྷམྨིཀཱ ཁོ པནཱཏི བྷིཀྑུ བྷིཀྑུནཱི སིཀྑམཱནཱ སཱམཎེརོ སཱམཎེརཱི ཨུཔཱསཀོ ཨུཔཱསིཀཱཏི ཨེཏེ སཏྟ སཧདྷམྨཙཱརིནོ. ཨེཏེསུ ཧི བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སཧདྷམྨཾ ཙརཏི སམཱནསིཀྑཏཱཡ. ཏཐཱ བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུནཱིཧི…པེ… ཨུཔཱསིཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཧི, སོཏཱཔནྣོ སོཏཱཔནྣེཧི, སཀདཱགཱམཱི…པེ… ཨནཱགཱམཱིཧི སཧདྷམྨཾ ཙརཏི. ཏསྨཱ སབྦེཔེཏེ སཧདྷམྨིཀཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨཔིཙེཏྠ ཨརིཡསཱཝཀཱཡེཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏེསཉྷི བྷཝནྟརེཔི མགྒདསྶནམྷི ཝིཝཱདོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏེ ཨཙྩནྟཾ ཨེཀདྷམྨཙཱརིཏཱཡ སཧདྷམྨིཀཱ. ཨིམིནཱ, ‘‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སངྒྷཾ ཨནུསྶརནྟཱནཾ ཨུཔྤནྣཔྤསཱདོ ཀཐིཏོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙཏྟཱརི སོཏཱཔནྣསྶ ཨངྒཱནི ཀཐིཏཱནི ཧོནྟི.

ཨིམེ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོཏི, ཨཱཝུསོ, ཨིམེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཏེན བྷགཝཏཱ ཨམྷཱཀཾ ཨསྶཱསོ ཙེཝ བལཉྩཱཏི ཨཀྑཱཏཱ, ཡེ མཡཾ ཨཏྟནི སམྤསྶམཱནཱ ཨེཝཾ ཝདེམ.

༡༤༡. ཡོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱཏི ཨིམིནཱ པཱུརཎཀསྶཔཱདིཀེ ཚ སཏྠཱརོ ཨཔདིསྶནྟི. ཡཐཱ པན ཨིདཱནི སཱསནེ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིསུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ, ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ’’ཏི གེཧསིཏཔེམཾ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔཾ པེམཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སཏྠརི པསཱདོ’’ཏི ཝདནྟི. ཐེརོ པནཱཧ – ‘‘ཡསྨཱ སཏྠཱ ནཱམ ན ཨེཀསྶ, ན དྭིནྣཾ ཧོཏི, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨེཀོཝ སཏྠཱ, ཏསྨཱ ཏིཏྠིཡཱ ‘ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ’ ཏི ཨེཀཔདེནེཝ སཏྠཱརཾ ཝིསུཾ ཀཏྭཱ ཨིམིནཱཝ པདེན ཝིརུདྡྷཱ པརཱཛིཏཱ’’ཏི. དྷམྨེ པསཱདོཏི ཨིདཾ པན ཡཐཱ ཨིདཱནི སཱསནེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ དཱིགྷནིཀཱཡོ ཨམྷཱཀཾ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡོ’’ཏི མམཱཡནྟི, ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པརིཡཏྟིདྷམྨེ གེཧསིཏཔེམཾ སནྡྷཱཡ ཝདནྟི. སཱིལེསཱུཏི ཨཛསཱིལགོསཱིལམེཎྜཀསཱིལཀུཀྐུརསཱིལཱདཱིསུ. ཨིདྷ ནོ ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཨིདྷཱཏི པསཱདཾ སནྡྷཱཡ ཝདནྟི. ཀོ ཨདྷིཔྤཡཱསོཏི ཀོ ཨདྷིཀཔྤཡོགོ. ཡདིདནྟི ཡམིདཾ ཏུམྷཱཀཉྩེཝ ཨམྷཱཀཉྩ ནཱནཱཀརཎཾ ཝདེཡྻཱཐ. ཏཾ ཀིཾ ནཱམ? ཏུམྷཱཀམྤི ཧི ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ པསཱདོ, ཨམྷཱཀམྤི. ནནུ ཨེཏསྨིཾ པསཱདེ ཏུམྷེ ཙ ཨམྷེ ཙ དྭེདྷཱ བྷིནྣསུཝཎྞཾ ཝིཡ ཨེཀསདིསཱཏི ཝཱཙཱཡ སམདྷུརཱ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཾསུ.

ཨཐ ནེསཾ ཏཾ སམདྷུརཏཾ བྷིནྡནྟོ བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝཱདིནོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེཀཱ ནིཊྛཱཏི ཡཱ ཏསྶ པསཱདསྶ པརིཡོསཱནབྷཱུཏཱ ནིཊྛཱ, ཀིཾ སཱ ཨེཀཱ, ཨུདཱཧུ པུཐཱུཏི ཨེཝཾ པུཙྪཐཱཏི ཝདཏི. ཡསྨཱ པན ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ནིཊྛཾ ཨཔཉྙཔེནྟོ ནཱམ ནཏྠི, བྲཱཧྨཎཱནཉྷི བྲཧྨལོཀོ ནིཊྛཱ, མཧཱཏཱཔསཱནཾ ཨཱབྷསྶརཱ, པརིབྦཱཛཀཱནཾ སུབྷཀིཎྷཱ, ཨཱཛཱིཝཀཱནཾ ‘‘ཨནནྟམཱནསོ’’ཏི ཨེཝཾ པརིཀཔྤིཏོ ཨསཉྙཱིབྷཝོ. ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པན ཨརཧཏྟཾ ནིཊྛཱ. སབྦེཝ ཙེཏེ ཨརཧཏྟམེཝ ནིཊྛཱཏི ཝདནྟི. དིཊྛིཝསེན པན བྲཧྨལོཀཱདཱིནི པཉྙཔེནྟི. ཏསྨཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝསེན ཨེཀམེཝ ནིཊྛཾ པཉྙཔེནྟི, ཏཾ དསྶེཏུཾ བྷགཝཱ སམྨཱ བྱཱཀརམཱནཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨིདཱནི བྷིཀྑཱུནམྤི ཨེཀཱ ནིཊྛཱ, ཏིཏྠིཡཱནམྤི ཨེཀཱ ནིཊྛཱཏི དྭཱིསུ ཨཊྚཀཱརཀེསུ ཝིཡ ཋིཏེསུ བྷགཝཱ ཨནུཡོགཝཏྟཾ དསྶེནྟོ སཱ པནཱཝུསོ, ནིཊྛཱ སརཱགསྶ, ཨུདཱཧུ ཝཱིཏརཱགསྶཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡསྨཱ རཱགརཏྟཱདཱིནཾ ནིཊྛཱ ནཱམ ནཏྠི. ཡདི སིཡཱ, སོཎསིངྒཱལཱདཱིནམྤི སིཡཱཏི ཨིམཾ དོསཾ པསྶནྟཱནཾ ཏིཏྠིཡཱནཾ ‘‘ཝཱིཏརཱགསྶ ཨཱཝུསོ སཱ ནིཊྛཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྱཱཀརཎཾ དསྶིཏཾ.

ཏཏྠ ཝིདྡསུནོཏི པཎྜིཏསྶ. ཨནུརུདྡྷཔཊིཝིརུདྡྷསྶཱཏི རཱགེན ཨནུརུདྡྷསྶ ཀོདྷེན པཊིཝིརུདྡྷསྶ. པཔཉྩཱརཱམསྶ པཔཉྩརཏིནོཏི ཨེཏྠ ཨཱརམནྟི ཨེཏྠཱཏི ཨཱརཱམོ. པཔཉྩོ ཨཱརཱམོ ཨསྶཱཏི པཔཉྩཱརཱམོ. པཔཉྩེ རཏི ཨསྶཱཏི པཔཉྩརཏི. པཔཉྩོཏི ཙ མཏྟཔམཏྟཱཀཱརབྷཱཝེན པཝཏྟཱནཾ ཏཎྷཱདིཊྛིམཱནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདྷ པན ཏཎྷཱདིཊྛིཡོཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ. སརཱགསྶཱཏིཨཱདཱིསུ པཉྩསུ ཋཱནེསུ ཨེཀོཝ ཀིལེསོ ཨཱགཏོ. ཏསྶ ཨཱཀཱརཏོ ནཱནཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ. སརཱགསྶཱཏི ཧི ཝུཏྟཊྛཱནེ པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགཝསེན གཧིཏོ. སཏཎྷསྶཱཏི བྷཝཏཎྷཱཝསེན. སཨུཔཱདཱནསྶཱཏི གཧཎཝསེན. ཨནུརུདྡྷཔཊིཝིརུདྡྷསྶཱཏི ཡུགལ༹ཝསེན. པཔཉྩཱརཱམསྶཱཏི པཔཉྩུཔྤཏྟིདསྶནཝསེན. སརཱགསྶཱཏི ཝཱ ཨེཏྠ ཨཀུསལམཱུལཝསེན གཧིཏོ. སཏཎྷསྶཱཏི ཨེཏྠ ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ཨུཔཱདཱནདསྶནཝསེན. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ. ཐེརོ པནཱཧ ‘‘ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཝིདྡྷཾསེཐ? ཨེཀོཡེཝ ཧི ཨཡཾ ལོབྷོ རཛྫནཝསེན རཱགོཏི ཝུཏྟོ. ཏཎྷཱཀརཎཝསེན ཏཎྷཱ. གཧཎཊྛེན ཨུཔཱདཱནཾ. ཡུགལ༹ཝསེན ཨནུརོདྷཔཊིཝིརོདྷོ. པཔཉྩུཔྤཏྟིདསྶནཊྛེན པཔཉྩོ’’ཏི.

༡༤༢. ཨིདཱནི ཨིམེསཾ ཀིལེསཱནཾ མཱུལབྷཱུཏཾ དིཊྛིཝཱདཾ དསྶེནྟོ དྭེམཱ, བྷིཀྑཝེ, དིཊྛིཡོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ བྷཝདིཊྛཱིཏི སསྶཏདིཊྛི. ཝིབྷཝདིཊྛཱིཏི ཨུཙྪེདདིཊྛི. བྷཝདིཊྛིཾ ཨལླཱིནཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན སསྶཏདིཊྛིཾ ཨལླཱིནཱ. ཨུཔགཏཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེནེཝ ཨུཔགཏཱ. ཨཛ྄ཛྷོསིཏཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེནེཝ ཨནུཔཝིཊྛཱ. ཝིབྷཝདིཊྛིཡཱ ཏེ པཊིཝིརུདྡྷཱཏི ཏེ སབྦེ ཨུཙྪེདཝཱདཱིཧི སདྡྷིཾ – ‘‘ཏུམྷེ ཨནྡྷབཱལཱ ན ཛཱནཱཐ, སསྶཏོ ཨཡཾ ལོཀོ, ནཱཡཾ ལོཀོ ཨུཙྪིཛྫཏཱི’’ཏི པཊིཝིརུདྡྷཱ ནིཙྩཾ ཀལཧབྷཎྜནཔསུཏཱ ཝིཧརནྟི. དུཏིཡཝཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སམུདཡཉྩཱཏིཨཱདཱིསུ དྭེ དིཊྛཱིནཾ སམུདཡཱ ཁཎིཀསམུདཡོ པཙྩཡསམུདཡོ ཙ. ཁཎིཀསམུདཡོ དིཊྛཱིནཾ ནིབྦཏྟི. པཙྩཡསམུདཡོ ཨཊྛ ཋཱནཱནི. སེཡྻཐིདཾ, ཁནྡྷཱཔི དིཊྛིཊྛཱནཾ, ཨཝིཛྫཱཔི, ཕསྶོཔི, སཉྙཱཔི, ཝིཏཀྐོཔི, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོཔི, པཱཔམིཏྟོཔི, པརཏོགྷོསོཔི དིཊྛིཊྛཱནཾ. ‘‘ཁནྡྷཱ ཧེཏུ ཁནྡྷཱ པཙྩཡོ དིཊྛཱིནཾ ཨུཔཱདཱཡ སམུཊྛཱནཊྛེན. ཨེཝཾ ཁནྡྷཱཔི དིཊྛིཊྛཱནཾ. ཨཝིཛྫཱ… ཕསྶོ… སཉྙཱ… ཝིཏཀྐོ… ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ… པཱཔམིཏྟོ… པརཏོགྷོསོ ཧེཏུ, པརཏོགྷོསོ པཙྩཡོ དིཊྛཱིནཾ ཨུཔཱདཱཡ སམུཊྛཱནཊྛེན. ཨེཝཾ པརཏོགྷོསོཔི དིཊྛིཊྛཱནཾ’’ (པཊི. མ. ༡.༡༢༤). ཨཏྠངྒམཱཔི དྭེཡེཝ ཁཎིཀཏྠངྒམོ པཙྩཡཏྠངྒམོ ཙ. ཁཎིཀཏྠངྒམོ ནཱམ ཁཡོ ཝཡོ བྷེདོ པརིབྷེདོ ཨནིཙྩཏཱ ཨནྟརདྷཱནཾ. པཙྩཡཏྠངྒམོ ནཱམ སོཏཱཔཏྟིམགྒོ. སོཏཱཔཏྟིམགྒོ ཧི དིཊྛིཊྛཱནསམུགྒྷཱཏོཏི ཝུཏྟོ.

ཨསྶཱདནྟི དིཊྛིམཱུལཀཾ ཨཱནིསཾསཾ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡཾདིཊྛིཀོ སཏྠཱ ཧོཏི, ཏཾདིཊྛིཀཱ སཱཝཀཱ ཧོནྟི. ཡཾདིཊྛིཀཱ སཏྠཱརཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི, གརུཾ ཀརོནྟི, མཱནེནྟི, པཱུཛེནྟི, ལབྷནྟི ཏཏོནིདཱནཾ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དིཊྛིཡཱ དིཊྛདྷམྨིཀོ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི. ཨཱདཱིནཝནྟི དིཊྛིགྒཧཎམཱུལཀཾ ཨུཔདྡཝཾ. སོ ཝགྒུལིཝཏཾ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཾ ཀཎྚཀཱཔསྶཡཏཱ པཉྩཱཏཔཏཔྤནཾ སཱནུཔཔཱཏཔཏནཾ ཀེསམསྶུལུཉྩནཾ ཨཔྤོཎཀཾ ཛྷཱནནྟིཨཱདཱིནཾ ཝསེནཾ ཝེདིཏབྦོ. ནིསྶརཎནྟི དིཊྛཱིནཾ ནིསྶརཎཾ ནཱམ ནིབྦཱནཾ. ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནནྟཱིཏི ཡེ ཨེཏཾ སབྦཾ ཡཐཱསབྷཱཝཾ ན ཛཱནནྟི. ན པརིམུཙྩནྟི དུཀྑསྨཱཏི སཀལཝཊྚདུཀྑཏོ ན པརིམུཙྩནྟི. ཨིམིནཱ ཨེཏེསཾ ནིཊྛཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. པརིམུཙྩནྟི དུཀྑསྨཱཏི སཀལཝཊྚདུཀྑཏོ པརིམུཙྩནྟི. ཨིམིནཱ ཨེཏེསཾ ནིཊྛཱ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི དྭིནྣཾ ཨཊྚཀཱརཀཱནཾ ཨཊྚཾ ཚིནྡནྟོ ཝིཡ སཱསནསྨིཾཡེཝ ནིཊྛཱཡ ཨཏྠིཏཾ པཏིཊྛཔེཏི.

༡༤༣. ཨིདཱནི དིཊྛིཙྪེདནཾ དསྶེནྟོ ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཱདཱནཱནཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱཡེཝ.

སབྦུཔཱདཱནཔརིཉྙཱཝཱདཱ པཊིཛཱནམཱནཱཏི མཡཾ སབྦེསཾ ཨུཔཱདཱནཱནཾ པརིཉྙཾ སམཏིཀྐམཾ ཝདཱམཱཏི ཨེཝཾ པཊིཛཱནམཱནཱ. ན སམྨཱ སབྦུཔཱདཱནཔརིཉྙནྟི སབྦེསཾ ཨུཔཱདཱནཱནཾ སམཏིཀྐམཾ སམྨཱ ན པཉྙཔེནྟི. ཀེཙི ཀཱམུཔཱདཱནམཏྟསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཀེཙི དིཊྛུཔཱདཱནམཏྟསྶ པཉྙཔེནྟི, ཀེཙི སཱིལབྦཏུཔཱདཱནསྶཱཔི. ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནསྶ པན པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟོ ནཱམ ནཏྠི. ཏེསཾ པན བྷེདཾ དསྶེནྟོ ཀཱམུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སབྦེཔི ཀཱམུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟིཡེཝ, ཚནྣཝུཏི པཱསཎྜཱཔི ཧི ‘‘ཀཱམཱ ཁོ པབྦཛིཏེན ན སེཝིཏབྦཱ’’ཏི ཝཏྠུཔཊིསེཝནཾ ཀཱམཾ ཀཔྤཏཱིཏི ན པཉྙཔེནྟི, ཨཀཔྤིཡམེཝ ཀཏྭཱ པཉྙཔེནྟི. ཡེ པན སེཝནྟི, ཏེ ཐེཡྻེན སེཝནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཱམུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟཱི’’ཏི.

ཡསྨཱ ‘‘ནཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཙརནྟི. ‘‘སཱིལེན སུདྡྷི ཝཏེན སུདྡྷི, བྷཱཝནཱཡ སུདྡྷཱི’’ཏི གཎྷནྟི, ཨཏྟུཔལདྡྷིཾ ན པཛཧནྟི, ཏསྨཱ ན དིཊྛུཔཱདཱནསྶ, ན སཱིལབྦཏུཔཱདཱནསྶ, ན ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏི ཏཾ ཨཔཉྙཱཔནཾ ཨེཏེསཾ ཀིསྶ ཧེཏུ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཨིམཱནི ཧི ཏེ བྷོནྟོཏི ཡསྨཱ ཏེ བྷོནྟོ ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཀཱརཎཱནི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ ན ཛཱནནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཡེ པནེཏྠ དྭིནྣཾ པརིཉྙཱནཾ པཉྙཱཔནཀཱརཎཾ དིཊྛིཉྩེཝ སཱིལབྦཏཉྩ ‘‘ཨེཏཾ པཧཱཏབྦ’’ནྟི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ ཛཱནནྟི. ཏེ སནྡྷཱཡ པརཏོ དྭེ ཝཱརཱ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཡེ ‘‘ཨཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདཱིནི གཎྷནྟི, ཏེ དིཊྛུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཡེ པན ‘‘ན སཱིལེན སུདྡྷི, ན ཝཏེན སུདྡྷི, ན བྷཱཝནཱཡ སུདྡྷཱི’’ཏི གཎྷནྟི, ཏེ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟི. ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པན ཨེཀོཔི པཉྙཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོཔི ཧི ཙནྡིམསཱུརིཡེ པཱཎིནཱ པརིམཛྫིཏྭཱ ཙརམཱནཱཔི ཙ ཏིཏྠིཡཱ ཏིསྶོ པརིཉྙཱ པཉྙཔེནྟི. ཨཏྟཝཱདཾ མུཉྩིཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཏསྨཱ པུནཔྤུནཾ ཝཊྚསྨིཾཡེཝ པཏནྟི. པཐཝིཛིགུཙྪནསསཀོ ཝིཡ ཧི ཨེཏེ.

ཏཏྠཱཡཾ ཨཏྠསལླཱཔིཀཱ ཨུཔམཱ – པཐཝཱི ཀིར སསཀཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷོ སསཀཱ’’ཏི. སསཀོ ཨཱཧ – ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི. ‘‘ཀསྨཱ མམེཝ ཨུཔརི སབྦཨིརིཡཱཔཐེ ཀཔྤེནྟོ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཀརོནྟོ མཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི. ‘‘སུཊྛུ ཏཡཱ ཨཧཾ དིཊྛོ, མཡཱ ཨཀྐནྟཊྛཱནམྤི ཨངྒུལགྒེཧི ཕུཊྛཊྛཱནཾ ཝིཡ ཧོཏི, ཝིསྶཊྛཨུདཀཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ, ཀརཱིསཾ ཀཏཀཕལམཏྟཾ. ཧཏྠིཨསྶཱདཱིཧི པན ཨཀྐནྟཊྛཱནམྤི མཧནྟཾ, པསྶཱཝོཔི ནེསཾ གྷཊམཏྟོ ཧོཏི, ཨུཙྩཱརོཔི པཙྪིམཏྟོ ཧོཏི, ཨལཾ མཡ྄ཧཾ ཏཡཱ’’ཏི ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ ཋཱནེ པཏིཏོ. ཏཏོ ནཾ པཐཝཱི ཨཱཧ – ‘‘ཨརེ དཱུརཾ གཏོཔི ནནུ མཡ྄ཧཾ ཨུཔརིཡེཝ པཏིཏོསཱི’’ཏི. སོ པུན ཏཾ ཛིགུཙྪནྟོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ པཏིཏོ, ཨེཝཾ ཝསྶསཧསྶམྤི ཨུཔྤཏིཏྭཱ པཏམཱནོ སསཀོ པཐཝིཾ མུཉྩིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨེཝམེཝཾ ཏིཏྠིཡཱ སབྦཱུཔཱདཱནཔརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟོཔི ཀཱམུཔཱདཱནཱདཱིནཾ ཏིཎྞཾཡེཝ སམཏིཀྐམཾ པཉྙཔེནྟི. ཨཏྟཝཱདཾ པན མུཉྩིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨསཀྐོནྟཱ པུནཔྤུནཾ ཝཊྚསྨིཾཡེཝ པཏནྟཱིཏི.

ཨེཝཾ ཡཾ ཏིཏྠིཡཱ སམཏིཀྐམིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཏསྶ ཝསེན དིཊྛིཙྪེདཝཱདཾ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི པསཱདཔཙྪེདཝཱདཾ དསྶེནྟོ ཨེཝརཱུཔེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཝིནཡེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དྷམྨཝིནཡེཏི དྷམྨེ ཙེཝ ཝིནཡེ ཙ, ཨུབྷཡེནཔི ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནཾ དསྶེཏི. ‘‘ཡོ སཏྠརི པསཱདོ སོ ན སམྨགྒཏོ’’ཏི ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནམྷི ཧི སཏྠཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སཱིཧོཔི ཧོཏི, བྱགྒྷོཔི ཧོཏི, དཱིཔིཔི ཨཙྪོཔི ཏརཙྪོཔི. སཱཝཀཱ པནསྶ མིགཱཔི སཱུཀརཱཔི པསདཱཔི ཧོནྟི, སོ ‘‘ཨིམེ མཡ྄ཧཾ པུབྦེ ཨུཔཊྛཱཀཱ པཙྩཡདཱཡཀཱ’’ཏི ཁནྟིཾ ཝཱ མེཏྟཾ ཝཱ ཨནུདྡཡཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཏེསཾ ཨུཔརི པཏིཏྭཱ ལོཧིཏཾ པིཝཏི, ཐཱུལཐཱུལམཾསཱནིཔི ཁཱདཏི. སཏྠཱ ཝཱ པན བིལཱ༹རོ ཧོཏི, སཱཝཀཱ ཀུཀྐུཊཱ ཝཱ མཱུསིཀཱ ཝཱ. ཨཐ ནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨནུཀམྤཾ ཨཀཏྭཱ ཁཱདཏི. ཨཐ ཝཱ སཏྠཱ ནིརཡཔཱལོ ཧོཏི, སཱཝཀཱ ནེརཡིཀསཏྟཱ. སོ ‘‘ཨིམེ མཡ྄ཧཾ པུབྦེ ཨུཔཊྛཱཀཱ པཙྩཡདཱཡཀཱ’’ཏི ཨནུཀམྤཾ ཨཀཏྭཱ ཝིཝིདྷཱ ཀམྨཀཱརཎཱ ཀརོཏི, ཨཱདིཏྟེཔི རཐེ ཡོཛེཏི, ཨངྒཱརཔབྦཏམྤི ཨཱརོཔེཏི, ལོཧཀུམྦྷིཡམྤི ཁིཔཏི, ཨནེཀེཧིཔི དུཀྑདྷམྨེཧི སམྤཡོཛེཏི. སཱཝཀཱ ཝཱ པན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སཱིཧཱདཡོ ཧོནྟི, སཏྠཱ མིགཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ. ཏེ ‘‘ཨིམཾ མཡཾ པུབྦེ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧིམྷཱ, སཏྠཱ ནོ ཨཡ’’ནྟི ཏསྨིཾ ཁནྟིཾ ཝཱ མེཏྟཾ ཝཱ ཨནུདྡཡཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེནྟི. ཨེཝཾ ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནེ ཡོ སཏྠརི པསཱདོ, སོ ན སམྨགྒཏོ ཧོཏི, ཀཉྩི ཀཱལཾ གནྟྭཱཔི པཙྪཱ ཝིནསྶཏིཡེཝ.

ཡོ དྷམྨེ པསཱདོཏི ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནསྨིཉྷི དྷམྨེ པསཱདོ ནཱམ, ཨུགྒཧིཏཔརིཡཱཔུཊ – དྷཱརིཏཝཱཙིཏྟམཏྟཀེ ཏནྟིདྷམྨེ པསཱདོ ཧོཏི, ཝཊྚམོཀྑོ པནེཏྠ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཡོ ཨེཏྠ པསཱདོ, སོ པུནཔྤུནཾ ཝཊྚམེཝ གམྦྷཱིརཾ ཀརོཏཱིཏི སཱསནསྨིཾ ཨསམྨགྒཏོ ཨསབྷཱཝཏོ ཨཀྑཱཡཏི.

ཡཱ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱཏི ཡཱཔི ཙ ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནེ ཨཛསཱིལཱདཱིནཾ ཝསེན པརིཔཱུརཀཱརིཏཱ, སཱཔི ཡསྨཱ ཝཊྚམོཀྑཾ བྷཝནིསྶརཎཾ ན སམྤཱཔེཏི, སམྤཛྫམཱནཱ པན ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཨཱཝཧཏི, ཝིཔཙྩམཱནཱ ནིརཡཾ, ཏསྨཱ སཱ ན སམྨགྒཏཱ ཨཀྑཱཡཏི. ཡཱ སཧདྷམྨིཀེསཱུཏི ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནསྨིཉྷི ཡེ སཧདྷམྨིཀཱ, ཏེསུ ཡསྨཱ ཨེཀཙྩེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སཱིཧཱདཡོཔི ཧོནྟི, ཨེཀཙྩེ མིགཱདཡོ, ཏཏྠ སཱིཧཱདིབྷཱུཏཱ ‘‘ཨིམེ ཨམྷཱཀཾ སཧདྷམྨིཀཱ ཨཧེསུ’’ནྟི མིགཱདིབྷཱུཏེསུ ཁནྟིཨཱདཱིནི ཨཀཏྭཱ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནེསཾ མཧཱདུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེནྟི. ཏསྨཱ ཨེཏྠ སཧདྷམྨིཀེསུ པིཡམནཱཔཏཱཔི ཨསམྨགྒཏཱ ཨཀྑཱཡཏི.

ཨིདཾ པན སབྦམྤི ཀཱརཎབྷེདཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡཾ སཾཁེཔཏྠོ – ཨེཝཉྷེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི, ཡཾ མཡཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཡོ སཏྠརི པསཱདོ སོ ན སམྨགྒཏོ ཨཀྑཱཡཏཱི’’ཏིཨཱདི, ཏཾ ཨེཝམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཏེ པསཱདཱདཡོ དུརཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ …པེ… ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེཏི, ཨེཏྠ ཧི ཡཐཱ ཏནྟི ཀཱརཎཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཏཏྠ དུརཀྑཱཏེཏི དུཀྐཐིཏེ, དུཀྑཐིཏཏྟཱཡེཝ དུཔྤཝེདིཏེ. སོ པནེས ཡསྨཱ མགྒཕལཏྠཱཡ ན ནིཡྻཱཏི, ཏསྨཱ ཨནིཡྻཱནིཀོ. རཱགཱདཱིནཾ ཨུཔསམཱཡ ཨསཾཝཏྟནཏོ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀོ. ན སམྨཱསམྦུདྡྷེན སབྦཉྙུནཱ པཝེདིཏོཏི ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏོ. ཏསྨིཾ ཨནིཡྻཱནིཀེ ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེ ཨསམྨཱསམྦུདྡྷཔྤཝེདིཏེ. ཨེཏྟཱཝཏཱ བྷགཝཱ ཏིཏྠིཡེསུ པསཱདོ སུརཱཔཱིཏསིངྒཱལེ པསཱདོ ཝིཡ ནིརཏྠཀོཏི དསྶེཏི.

ཨེཀོ ཀིར ཀཱལ༹སིངྒཱལོ རཏྟིཾ ནགརཾ པཝིཊྛོ སུརཱཛལླིཀཾ ཁཱདིཏྭཱ པུནྣཱགཝནེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཱཡནྟོ སཱུརིཡུགྒམནེ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ན སཀྐཱ གནྟུཾ, བཧཱུ ཨམྷཱཀཾ ཝེརིནོ, ཨེཀཾ ཝཉྩེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཨེཀཾ བྲཱཧྨཎཾ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨིམཾ ཝཉྩེསྶཱམཱིཏི ‘‘ཨཡྻ བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀོ ཨེསོ བྲཱཧྨཎཾ པཀྐོསཏཱིཏི. ‘‘ཨཧཾ, སཱམཱི, ཨིཏོ ཏཱཝ ཨེཧཱིཏི. ཀིཾ བྷོཏི? མཾ བཧིགཱམཾ ནེཧི, ཨཧཾ ཏེ དྭེ ཀཧཱཔཎསཏཱནི དསྶཱམཱིཏི. སོཔི ནཡིསྶཱམཱིཏི ཏཾ པཱདེསུ གཎྷི. ཨརེ བཱལ བྲཱཧྨཎ, ན མཡ྄ཧཾ ཀཧཱཔཎཱ ཚཌྜིཏཀཱ ཨཏྠི, དུལླབྷཱ ཀཧཱཔཎཱ, སཱདྷུཀཾ མཾ གཎྷཱཧཱིཏི. ཀཐཾ བྷོ གཎྷཱམཱིཏི? ཨུཏྟརཱསངྒེན གཎྛིཀཾ ཀཏྭཱ ཨཾསེ ལགྒེཏྭཱ གཎྷཱཧཱིཏི. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ ཏཐཱ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརསམཱིཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨེཏྠ ཨོཏཱརེམཱིཏི པུཙྪི. ཀཏརཊྛཱནཾ ནཱམ ཨེཏནྟི? མཧཱདྭཱརཾ ཨེཏནྟི. ཨརེ བཱལ, བྲཱཧྨཎ, ཀིཾ ཏཝ ཉཱཏཀཱ ཨནྟརདྭཱརེ ཀཧཱཔཎཾ ཋཔེནྟི, པརཏོ མཾ ཧརཱ’’ཏི. སོ པུནཔྤུནཾ ཐོཀཾ ཐོཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ཨོཏཱརེམི ཨེཏྠ ཨོཏཱརེམཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏེན ཏཛྫིཏོ ཁེམཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཨོཏཱརེཧཱིཏི ཝུཏྟོ ཨོཏཱརེཏྭཱ སཱཊཀཾ གཎྷི. ཀཱལ༹སིངྒཱལོ ཨཱཧ ‘‘ཨཧཾ ཏེ དྭེ ཀཧཱཔཎསཏཱནི དསྶཱམཱིཏི ཨཝོཙཾ. མཡ྄ཧཾ པན ཀཧཱཔཎཱ བཧཱུ, ན དྭེ ཀཧཱཔཎསཏཱནེཝ, ཡཱཝ ཨཧཾ ཀཧཱཔཎེ ཨཱཧརཱམི, ཏཱཝ ཏྭཾ སཱུརིཡཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏིཊྛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཐོཀཾ གནྟྭཱ ནིཝཏྟེཏྭཱ པུན བྲཱཧྨཎཾ ཨཱཧ ‘‘ཨཡྻ བྲཱཧྨཎ མཱ ཨིཏོ ཨོལོཀེཧི, སཱུརིཡམེཝ ཨོལོཀེནྟོ ཏིཊྛཱ’’ཏི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཀེཏཀཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཐཱརུཙིཾ པཀྐནྟོ. བྲཱཧྨཎསྶཔི སཱུརིཡཾ ཨོལོཀེནྟསྶེཝ ནལཱཊཏོ ཙེཝ ཀཙྪེཧི ཙ སེདཱ མུཙྩིཾསུ. ཨཐ ནཾ རུཀྑདེཝཏཱ ཨཱཧ –

‘‘སདྡཧཱསི སིངྒཱལསྶ, སུརཱཔཱིཏསྶ བྲཱཧྨཎ;

སིཔྤིཀཱནཾ སཏཾ ནཏྠི, ཀུཏོ ཀཾསསཏཱ དུཝེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༡༣);

ཨེཝཾ ཡཐཱ ཀཱལ༹སིངྒཱལེ པསཱདོ ནིརཏྠཀོ, ཨེཝཾ ཏིཏྠིཡེསུཔཱིཏི.

༡༤༤. ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པསཱདསྶ ནིརཏྠཀབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ ཏསྶ སཱཏྠཀཏཾ དསྶེཏུཾ ཏཐཱགཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཱམུཔཱདཱནསྶ པརིཉྙཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཨརཧཏྟམགྒེན ཀཱམུཔཱདཱནསྶ པཧཱནཔརིཉྙཾ སམཏིཀྐམཾ པཉྙཔེཏི, ཨིཏརེསཾ ཏིཎྞཾ ཨུཔཱདཱནཱནཾ སོཏཱཔཏྟིམགྒེན པརིཉྙཾ པཉྙཔེཏི. ཨེཝརཱུཔེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཝིནཡེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝརཱུཔེ དྷམྨེ ཙ ཝིནཡེ ཙ. ཨུབྷཡེནཔི ནིཡྻཱནིཀསཱསནཾ དསྶེཏི. སཏྠརི པསཱདོཏི ཨེཝརཱུཔེ སཱསནེ ཡོ སཏྠརི པསཱདོ, སོ སམྨགྒཏོ ཨཀྑཱཡཏི, བྷཝདུཀྑནིསྶརཎཱཡ སཾཝཏྟཏི.

ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི – བྷགཝཱ ཀིར ཝེདིཡཀཔབྦཏེ ཨིནྡསཱལགུཧཱཡཾ པཊིཝསཏི. ཨཐེཀོ ཨུལཱུཀསཀུཎོ བྷགཝཏི གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟེ ཨུཔཌྜྷམགྒཾ ཨནུགཙྪཏི, ནིཀྑམནྟེ ཨུཔཌྜྷམགྒཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀརོཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ སཱཡནྷསམཡེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏཾ ནིསིནྣཾ པབྦཏཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཝནྡིཏྭཱ པཀྑེ པཎཱམེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ སཱིསཾ ཧེཊྛཱ ཀཏྭཱ དསབལཾ ནམསྶམཱནོ ཨཊྛཱསི. བྷགཝཱ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསི. ཨཱནནྡཏྠེརོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ སིཏསྶ པཱཏུཀམྨཱཡཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘པསྶཱནནྡ, ཨིམཾ ཨུལཱུཀསཀུཎཾ, ཨཡཾ མཡི ཙ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཙ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ སཏསཧསྶཀཔྤེ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརིཏྭཱ སོམནསྶོ ནཱམ པཙྩེཀབུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ –

ཨུལཱུཀམཎྜལཀྑིཀ, ཝེདིཡཀེ ཙིརདཱིགྷཝཱསིཀ;

སུཁིཏོསི ཏྭཾ ཨཡྻ ཀོསིཡ, ཀཱལུཊྛིཏཾ པསྶསི བུདྡྷཝརཾ.

མཡི ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨནུཏྟརེ;

ཀཔྤཱནཾ སཏསཧསྶཱནི, དུགྒཏེསོ ན གཙྪཏི.

དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱན, ཀུསལམཱུལེན ཙོདིཏོ;

བྷཝིསྶཏི ཨནནྟཉཱཎོ, སོམནསྶོཏི ཝིསྶུཏོཏི.

ཨཉྙཱནིཔི ཙེཏྠ རཱཛགཧནགརེ སུམནམཱལཱཀཱརཝཏྠུ མཧཱབྷེརིཝཱདཀཝཏྠུ མོརཛིཀཝཏྠུ ཝཱིཎཱཝཱདཀཝཏྠུ སངྑདྷམཀཝཏྠཱུཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཝཏྠཱུནི ཝིཏྠཱརེཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ སཏྠརི པསཱདོ སམྨགྒཏོ ཧོཏི.

དྷམྨེ པསཱདོཏི ནིཡྻཱནིཀསཱསནམྷི དྷམྨེ པསཱདོ སམྨགྒཏོ ཧོཏི. སརམཏྟེ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ སུཎནྟཱནཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱནམྤི སམྤཏྟིདཱཡཀོ ཧོཏི, པརམཏྠེ ཀིཾ པན ཝཏྟབྦཾ. ཨཡམཏྠོ མཎྜཱུཀདེཝཔུཏྟཱདཱིནཾ ཝཏྠུཝསེན ཝེདིཏབྦོ.

སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱཏི ནིཡྻཱནིཀསཱསནམྷི སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིཏཱཔི སམྨགྒཏཱ ཧོཏི, སགྒམོཀྑསམྤཏྟིཾ ཨཱཝཧཏི. ཏཏྠ ཚཏྟམཱཎཝཀཝཏྠུསཱམཎེརཝཏྠུཨཱདཱིནི དཱིཔེཏབྦཱནི.

སཧདྷམྨིཀེསཱུཏི ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ སཧདྷམྨིཀེསུ པིཡམནཱཔཏཱཔི སམྨགྒཏཱ ཧོཏི, མཧཱསམྤཏྟིཾ ཨཱཝཧཏི. ཨཡམཏྠོ ཝིམཱནཔེཏཝཏྠཱུཧི དཱིཔེཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཁཱིརོདནམཧམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ…པེ…

ཕཱཎིཏཾ…པེ… ཨུཙྪུཁཎྜིཀཾ… ཏིམྦརུསཀཾ… ཀཀྐཱརིཀཾ…

ཨེལཱ༹ལུཀཾ… ཝལླིཔཀྐཾ… ཕཱརུསཀཾ… ཧཏྠཔཏཱཀཾ…

སཱཀམུཊྛིཾ … པུཔྥཀམུཊྛིཾ… མཱུལཀཾ… ནིམྦམུཊྛིཾ…

ཨམྦིཀཉྫིཀཾ… དོཎིནིམྨཛྫནིཾ… ཀཱཡབནྡྷནཾ…

ཨཾསབདྡྷཀཾ… ཨཱཡོགཔཊྚཾ… ཝིདྷཱུཔནཾ… ཏཱལཝཎྚཾ…

མོརཧཏྠཾ… ཚཏྟཾ… ཨུཔཱཧནཾ… པཱུཝཾ མོདཀཾ…

སཀྑལིཀཾ ཨཧམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ…པེ…

ཏསྶཱ མེ པསྶ ཝིམཱནཾ, ཨཙྪརཱ ཀཱམཝཎྞིནཱིཧམསྨཱི’’ཏི (ཝི. ཝ. ༤༠༦).

ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏཱུཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ ཡོཛེཏྭཱ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༤༥. ཨིདཱནི ཡེསཾ ཨུཔཱདཱནཱནཾ ཏིཏྠིཡཱ ན སམྨཱ པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟི, ཏཐཱགཏོ པཉྙཔེཏི, ཏེསཾ པཙྩཡཾ དསྶེཏུཾ ཨིམེ ཙ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀིཾནིདཱནཱཏིཨཱདཱིསུ ནིདཱནཱདཱིནི སབྦཱནེཝ ཀཱརཎཝེཝཙནཱནི. ཀཱརཎཉྷི ཡསྨཱ ཕལཾ ནིདེཏི ཧནྡ, ནཾ གཎྷཐཱཏི ཨཔྤེཏི ཝིཡ, ཏསྨཱ ནིདཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ ཏཾ ཏཏོ ཛཱཡཏི སམུདེཏི པབྷཝཏི, ཏསྨཱ སམུདཡོ, ཛཱཏི, པབྷཝོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཾ པནེཏྠ པདཏྠོ – ཀིཾ ནིདཱནཾ ཨེཏེསནྟི ཀིཾནིདཱནཱ. ཀོ སམུདཡོ ཨེཏེསནྟི ཀིཾསམུདཡཱ. ཀཱ ཛཱཏི ཨེཏེསནྟི ཀིཾཛཱཏིཀཱ. ཀོ པབྷཝོ ཨེཏེསནྟི ཀིཾཔབྷཝཱ. ཡསྨཱ པན ཏེསཾ ཏཎྷཱ ཡཐཱཝུཏྟེན ཨཏྠེན ནིདཱནཉྩེཝ སམུདཡོ ཙ ཛཱཏི ཙ པབྷཝོ ཙ, ཏསྨཱ ‘‘ཏཎྷཱནིདཱནཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨཱ པན བྷགཝཱ ན ཀེཝལཾ ཨུཔཱདཱནསྶེཝ པཙྩཡཾ ཛཱནཱཏི, ཨུཔཱདཱནསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཱཡ ཏཎྷཱཡཔི, ཏཎྷཱདིཔཙྩཡཱནཾ ཝེདནཱདཱིནམྤི པཙྩཡཾ ཛཱནཱཏིཡེཝ, ཏསྨཱ ཏཎྷཱ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཡཏོ ཙ ཁོཏི ཡསྨིཾ ཀཱལེ. ཨཝིཛྫཱ པཧཱིནཱ ཧོཏཱིཏི ཝཊྚམཱུལིཀཱ ཨཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷེན པཧཱིནཱ ཧོཏི. ཝིཛྫཱ ཨུཔྤནྣཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཱ ཨུཔྤནྣཱ. སོ ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ ཝིཛྫུཔྤཱདཱཏི. སོ བྷིཀྑུ ཨཝིཛྫཱཡ ཙ པཧཱིནཏྟཱ ཝིཛྫཱཡ ཙ ཨུཔྤནྣཏྟཱ. ནེཝ ཀཱམུཔཱདཱནཾ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ནེཝ ཀཱམུཔཱདཱནཾ གཎྷཱཏི ན ཨུཔེཏི, ན སེསཱནི ཨུཔཱདཱནཱནི. ཨནུཔཱདིཡཾ ན པརིཏསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཀིཉྩི ཨུཔཱདཱནཾ ཨགྒཎྷནྟོ ཏཎྷཱཔརིཏསྶནཱཡ ན པརིཏསྶཏི. ཨཔརིཏསྶནྟི ཨཔརིཏསྶནྟོ ཏཎྷཾ ཨནུཔྤཱདེནྟོ. པཙྩཏྟཾཡེཝ པརིནིབྦཱཡཏཱིཏི སཡམེཝ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱཡཏི. ཨེཝམསྶ ཨཱསཝཀྑཡཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ པཙྩཝེཀྑཎཾ དསྶེནྟོ ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཝུཏྟཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹སཱིཧནཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. མཧཱསཱིཧནཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

ཝེསཱལིནགརཝཎྞནཱ

༡༤༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱསཱིཧནཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝེསཱལིཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏཾ ཀིར ཨཔརཱཔརཾ ཝིསཱལཱིབྷཱུཏཏཱཡ ‘‘ཝེསཱལཱི’’ཏི སངྑཾ གཏཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦཀཐཱ – བཱརཱཎསིརཉྙོ ཀིར ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི གབྦྷོ སཎྛཱསི. སཱ ཉཏྭཱ རཉྙོ ནིཝེདེསི. རཱཛཱ གབྦྷཔརིཧཱརཾ ཨདཱསི. སཱ སམྨཱ པརིཧརཱིཡམཱནཱ གབྦྷཔརིཔཱཀཀཱལེ ཝིཛཱཡནགྷརཾ པཱཝིསི. པུཉྙཝནྟཱིནཾ པཙྩཱུསསམཡེ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི, སཱ ཙ ཏཱསཾ ཨཉྙཏརཱ, ཏེན པཙྩཱུསསམཡེ ཨལཏྟཀཔཊལབནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥསདིསཾ མཾསཔེསིཾ ཝིཛཱཡི. ཏཏོ ‘‘ཨཉྙཱ དེཝིཡོ སུཝཎྞབིམྦསདིསེ པུཏྟེ ཝིཛཱཡནྟི, ཨགྒམཧེསཱི མཾསཔེསིནྟི རཉྙོ པུརཏོ མམ ཨཝཎྞོ ཨུཔྤཛྫེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེན ཨཝཎྞབྷཡེན ཏཾ མཾསཔེསིཾ ཨེཀསྨིཾ བྷཱཛནེ པཀྑིཔིཏྭཱ པཊིཀུཛྫིཏྭཱ རཱཛམུདྡིཀཱཡ ལཉྪེཏྭཱ གངྒཱཡ སོཏེ པཀྑིཔཱཔེསི. མནུསྶེཧི ཚཌྜིཏམཏྟེ དེཝཏཱ ཨཱརཀྑཾ སཾཝིདཧིཾསུ. སུཝཎྞཔཊྚཀཉྩེཏྠ ཛཱཏིཧིངྒུལཀེན ‘‘བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ པཛཱ’’ཏི ལིཁིཏྭཱ བནྡྷིཾསུ. ཏཏོ ཏཾ བྷཱཛནཾ ཨཱུམིབྷཡཱདཱིཧི ཨནུཔདྡུཏཾ གངྒཱསོཏེན པཱཡཱསི.

ཏེན ཙ སམཡེན ཨཉྙཏརོ ཏཱཔསོ གོཔཱལཀཀུལཾ ནིསྶཱཡ གངྒཱཏཱིརེ ཝིཧརཏི. སོ པཱཏོཝ གངྒཾ ཨོཏིཎྞོ ཏཾ བྷཱཛནཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ པཾསུཀཱུལསཉྙཱཡ ཨགྒཧེསི. ཨཐེཏྠ ཏཾ ཨཀྑརཔཊྚིཀཾ རཱཛམུདྡིཀཱལཉྪནཾ ཙ དིསྭཱ མུཉྩིཏྭཱ ཏཾ མཾསཔེསིཾ ཨདྡས, དིསྭཱནསྶ ཨེཏདཧོསི ‘‘སིཡཱ གབྦྷོ, ཏཐཱ ཧིསྶ དུགྒནྡྷཔཱུཏིཀབྷཱཝོ ནཏྠཱི’’ཏི. ཨསྶམཾ ནེཏྭཱ སུདྡྷེ ཨོཀཱསེ ཋཔེསི. ཨཐ ཨཌྜྷམཱསཙྩཡེན དྭེ མཾསཔེསིཡོ ཨཧེསུཾ. ཏཱཔསོ དིསྭཱ སཱདྷུཏརཾ ཋཔེསི. ཏཏོ པུན ཨཌྜྷམཱསཙྩཡེན ཨེཀམེཀིསྶཱ མཾསཔེསིཡཱ ཧཏྠཔཱདསཱིསཱནམཏྠཱཡ པཉྩ པཉྩ པིལ༹ཀཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. ཨཐ ཏཏོ ཨཌྜྷམཱསཙྩཡེན ཨེཀཱ མཾསཔེསི སུཝཎྞབིམྦསདིསོ དཱརཀོ, ཨེཀཱ དཱརིཀཱ ཨཧོསི.

ཏེསུ ཏཱཔསསྶ པུཏྟསིནེཧོ ཨུཔྤཛྫི, ཨངྒུཊྛཀཏོ ཙསྶ ཁཱིརཾ ནིབྦཏྟི. ཏཏོ པབྷུཏི ཙ ཁཱིརབྷཏྟཾ ཨལབྷིཏྠ, སོ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཁཱིརཾ དཱརཀཱནཾ མུཁེ ཨཱསིཉྩཏི. ཏེསཾ ཨུདརཾ ཡཾ ཡཾ པཝིསཏི, ཏཾ ཏཾ སབྦཾ མཎིབྷཱཛནགཏཾ ཝིཡ དིསྶཏི, ཨེཝཾ ནིཙྪཝཱི ཨཧེསུཾ. ཨཔརེ ཨཱཧུ ‘‘སིབྦེཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཝིཡ ནེསཾ ཨཉྙམཉྙཾ ལཱིནཱ ཚཝི ཨཧོསཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཏེ ནིཙྪཝིཏཱཡ ཝཱ ལཱིནཙྪཝིཏཱཡ ཝཱ ལིཙྪཝཱིཏི པཉྙཱཡིཾསུ.

ཏཱཔསོ དཱརཀེ པོསེནྟོ ཨུསྶཱུརེ གཱམཾ སིཀྑཱཡ པཝིསཏི, ཨཏིདིཝཱ པཊིཀྐམཏི. ཏསྶ ཏཾ བྱཱཔཱརཾ ཉཏྭཱ གོཔཱལཀཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘བྷནྟེ, པབྦཛིཏཱནཾ དཱརཀཔོསནཾ པལིབོདྷོ, ཨམྷཱཀཾ དཱརཀེ དེཐ, མཡཾ པོསེསྶཱམ, ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏཱཔསོ སཱདྷཱུཏི པཊིསྶུཎི. གོཔཱལཀཱ དུཏིཡདིཝསེ མགྒཾ སམཾ ཀཏྭཱ པུཔྥེཧི ཨོཀིརིཏྭཱ དྷཛཔཊཱཀཱ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཏཱུརིཡེཧི ཝཛྫམཱནེཧི ཨསྶམཾ ཨཱགཏཱ. ཏཱཔསོ – ‘‘མཧཱཔུཉྙཱ དཱརཀཱ ཨཔྤམཱདེན ཝཌྜྷེཐ, ཝཌྜྷེཏྭཱ ཙ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཾ ཀརོཐ, པཉྩགོརསེན རཱཛཱནཾ ཏོསེཏྭཱ བྷཱུམིབྷཱགཾ གཧེཏྭཱ ནགརཾ མཱཔེཐ, ཏཏྠ ཀུམཱརཾ ཨབྷིསིཉྩཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དཱརཀེ ཨདཱསི. ཏེ སཱདྷཱུཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ དཱརཀེ ནེཏྭཱ པོསེསུཾ.

དཱརཀཱ ཝུདྡྷིམནྭཱཡ ཀཱིལ༹ནྟཱ ཝིཝཱདཊྛཱནེསུ ཨཉྙེ གོཔཱལཀདཱརཀེ ཧཏྠེནཔི པཱདེནཔི པཧརནྟི. ཏེ རོདནྟི. ‘‘ཀིསྶ རོདཐཱ’’ཏི ཙ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཝུཏྟཱ ‘‘ཨིམེ ནིམྨཱཏཱཔིཏིཀཱ ཏཱཔསཔོསིཏཱ ཨམྷེ ཨཏིཔཧརནྟཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏཏོ ཏེསཾ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཨིམེ དཱརཀཱ ཨཉྙེ དཱརཀེ ཝིནཱསེནྟི དུཀྑཱཔེནྟི, ན ཨིམེ སངྒཧེཏབྦཱ, ཝཛྫེཏབྦཱ ཨིམེ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏཏོ པབྷུཏི ཀིར སོ པདེསོ ཝཛྫཱིཏི ཝུཙྩཏི ཡོཛནསཏིཀོ པརིམཱཎེན. ཨཐ ཏཾ པདེསཾ གོཔཱལཀཱ རཱཛཱནཾ ཏོསེཏྭཱ ཨགྒཧེསུཾ. ཏཏྠ ཙ ནགརཾ མཱཔེཏྭཱ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཾ ཀུམཱརཾ ཨབྷིསིཉྩིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཀཾསུ. ཏཱཡ ཙསྶ དཱརིཀཱཡ སདྡྷིཾ ཝིཝཱཧཾ ཀཏྭཱ ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ ‘‘བཱཧིརཀདཱརིཀཱ ན ཨཱནེཏབྦཱ, ཨིཏོ དཱརིཀཱ ན ཀསྶཙི དཱཏབྦཱ’’ཏི. ཏེསཾ པཋམསཾཝཱསེན དྭེ དཱརཀཱ ཛཱཏཱ དྷཱིཏཱ ཙ པུཏྟོ ཙ. ཨེཝཾ སོལ༹སཀྑཏྟུཾ དྭེ དྭེ ཛཱཏཱ. ཏཏོ ཏེསཾ དཱརཀཱནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཝཌྜྷནྟཱནཾ ཨཱརཱམུཡྻཱནནིཝཱསཊྛཱནཔརིཝཱརསམྤཏྟིཾ གཧེཏུཾ ཨཔྤཧོནྟཱ ནགརཾ ཏིཀྑཏྟུཾ གཱཝུཏནྟརེན གཱཝུཏནྟརེན པརིཀྑིཔིཾསུ. ཏསྶ པུནཔྤུནཾ ཝིསཱལཱིཀཏཏྟཱ ཝེསཱལཱིཏྭེཝ ནཱམཾ ཛཱཏཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཝེསཱལིཡནྟི ཨེཝཾ ནཱམཀེ ནགརེ’’ཏི.

༠༡ བཧིནགརེཏི ནགརསྶ བཧི, ན ཨམྦཔཱལིཝནཾ ཝིཡ ཨནྟོནགརསྨིཾ. ཨཡཾ པན ཛཱིཝཀམྦཝནཾ ཝིཡ ནགརསྶ བཧིདྡྷཱ ཝནསཎྜོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བཧིནགརེ’’ཏི. ཨཔརཔུརེཏི པུརསྶ ཨཔརེ, པཙྪིམདིསཱཡནྟི ཨཏྠོ. ཝནསཎྜེཏི སོ ཀིར ཝནསཎྜོ ནགརསྶ པཙྪིམདིསཱཡཾ གཱཝུཏམཏྟེ ཋཱནེ. ཏཏྠ མནུསྶཱ བྷགཝཏོ གནྡྷཀུཊིཾ ཀཏྭཱ ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཙངྐམལེཎཀུཊིམཎྜཔཱདཱིནི པཏིཊྛཔེསུཾ, བྷགཝཱ ཏཏྠ ཝིཧརཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཔརཔུརེ ཝནསཎྜེ’’ཏི. སུནཀྑཏྟོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ལིཙྪཝཱིནཾ པན པུཏྟཏྟཱ ལིཙྪཝིཔུཏྟོཏི ཝུཏྟོ. ཨཙིརཔཀྐནྟོཏི ཝིབྦྷམིཏྭཱ གིཧིབྷཱཝཱུཔགམནེན ཨདྷུནཱཔཀྐནྟོ. པརིསཏཱིཏི པརིསམཛ྄ཛྷེ. ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱཏི ཨེཏྠ མནུསྶདྷམྨཱ ནཱམ དསཀུསལཀམྨཔཐཱ. ཏེ པཊིསེདྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཀསྨཱ? ཨུཔཱརམྦྷབྷཡཱ. ཝེསཱལིཡཉྷི བཧཱུ མནུསྶཱ རཏནཏྟཡེ པསནྣཱ བུདྡྷམཱམཀཱ དྷམྨམཱམཀཱ སངྒྷམཱམཀཱ. ཏེ དསཀུསལཀམྨཔཐམཏྟམྤི ནཏྠི སམཎསྶ གོཏམསྶཱཏི ཝུཏྟེ ཏྭཾ ཀཏྠ བྷགཝནྟཾ པཱཎཾ ཧནནྟཾ ཨདྡས, ཀཏྠ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡནྟནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ པམཱཎཾ ན ཛཱནཱསི? ཀིཾ དནྟཱ མེ ཨཏྠཱིཏི པཱསཱཎསཀྑརཱ ཁཱདསི, ཨཧིནངྒུཊྛེ གཎྷིཏུཾ ཝཱཡམསི, ཀཀཙདནྟེསུ པུཔྥཱཝལི༹ཀཾ ཀཱིལི༹ཏུཾ ཨིཙྪསི? མུཁཏོ ཏེ དནྟེ པཱཏེསྶཱམཱཏི ཝདེཡྻུཾ. སོ ཏེསཾ ཨུཔཱརམྦྷབྷཡཱ ཨེཝཾ ཝཏྟུཾ ན སཀྐོཏི.

ཝེསཱལིནགརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱདིཝཎྞནཱ

ཏཏོ ཨུཏྟརིཾ པན ཝིསེསཱདྷིགམཾ པཊིསེདྷེནྟོ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨཱ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསོཏི ཨཱཧ.

ཏཏྠ ཨལམརིཡཾ ཉཱཏུནྟི ཨལམརིཡོ, ཨརིཡབྷཱཝཱཡ སམཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཉཱཎདསྶནམེཝ ཉཱཎདསྶནཝིསེསོ. ཨལམརིཡོ ཙ སོ ཉཱཎདསྶནཝིསེསོ ཙཱཏི ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསོ. ཉཱཎདསྶནནྟི དིབྦཙཀྑུཔི ཝིཔསྶནཱཔི མགྒོཔི ཕལམྤི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎམྤི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎམྤི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཨཔྤམཏྟོ སམཱནོ ཉཱཎདསྶནཾ ཨཱརཱདྷེཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༡༡) ཧི ཨེཏྠ དིབྦཙཀྑུ ཉཱཎདསྶནཾ ནཱམ. ‘‘ཉཱཎདསྶནཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནཱིཧརཏི ཨབྷིནིནྣཱམེཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༣༥) ཨེཏྠ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ. ‘‘ཨབྷབྦཱ ཏེ ཉཱཎདསྶནཱཡ ཨནུཏྟརཱཡ སམྦོདྷཱཡཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༡༩༦) ཨེཏྠ མགྒོ. ‘‘ཨཡམཉྙོ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨཱ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསོ ཨདྷིགཏོ ཕཱསུ ཝིཧཱརོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༢༨) ཨེཏྠ ཕལཾ. ‘‘ཉཱཎཉྩ པན མེ དསྶནཾ ཨུདཔཱདི, ཨཀུཔྤཱ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༦) ཨེཏྠ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ. ‘‘ཉཱཎཉྩ པན མེ དསྶནཾ ཨུདཔཱདི སཏྟཱཧཀཱལངྐཏོ ཨཱལཱ༹རོ ཀཱལཱ༹མོ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༣༤༠) ཨེཏྠ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ. ཨིདྷ པན ལོཀུཏྟརམགྒོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏཉྷི སོ བྷགཝཏོ པཊིསེདྷེཏི.

ཏཀྐཔརིཡཱཧཏནྟི ཨིམིནཱ ཨཱཙརིཡཾ པཊིབཱཧཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – སམཎེན གོཏམེན ཨཱཙརིཡེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སུཁུམཾ དྷམྨནྟརཾ གཧིཏཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏཀྐཔརིཡཱཧཏཾ པན ཏཀྐེཏྭཱ ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཏཀྐཔརིཡཱཧཏཾ དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི. ཝཱིམཾསཱནུཙརིཏནྟི ཨིམིནཱ ཙསྶ ལོཀིཡཔཉྙཾ ཨནུཛཱནཱཏི. སམཎོ གོཏམོ པཉྙཝཱ, སོ ཏཾ པཉྙཱསངྑཱཏཾ ཨིནྡཝཛིརཱུཔམཾ ཝཱིམཾསཾ ཨེཝཾ ཝཊྚིསྶཏི, ཨེཝཾ ཝཊྚིསྶཏཱིཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨནུཙརཱཔེཏྭཱ ཝཱིམཾསཱཡ ཨནུཙརིཏཾ དྷམྨཾ དེསེཏི. སཡཾཔཊིབྷཱནནྟི ཨིམིནཱསྶ དྷམྨེསུ པཙྩཀྑབྷཱཝཾ པཊིབཱཧཏི. ཨེཝཾ ཧིསྶ ཨཧོསི – སམཎསྶ གོཏམསྶ སུཁུམཾ དྷམྨནྟརཾ ཝིཔསྶནཱ ཝཱ མགྒོ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ པཙྩཝེཀྑཎཱ ཝཱ ནཏྠི, ཨཡཾ པན ལདྡྷཔརིསོ, རཱཛཱནཾ ཙཀྐཝཏྟིཾ ཝིཡ ནཾ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ པརིཝཱརེནྟི, སུཕུསིཏཾ པནསྶ དནྟཱཝརཎཾ, མུདུཀཱ ཛིཝ྄ཧཱ, མདྷུརོ སརོ, ཨནེལགལཱ༹ ཝཱཙཱ, སོ ཡཾ ཡདེཝསྶ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏཾ ཏཾ གཧེཏྭཱ སཡཾཔཊིབྷཱནཾ ཀཐེནྟོ མཧཱཛནཾ རཉྫེཏཱིཏི.

ཡསྶ ཙ ཁྭཱསྶ ཨཏྠཱཡ དྷམྨོ དེསིཏོཏི ཡསྶ ཙ ཁོ ཨཏྠཱཡ ཨསྶ དྷམྨོ དེསིཏོ. སེཡྻཐིདཾ, རཱགཔཊིགྷཱཏཏྠཱཡ ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནཾ, དོསཔྤཊིགྷཱཏཏྠཱཡ མེཏྟཱབྷཱཝནཱ, མོཧཔཊིགྷཱཏཏྠཱཡ པཉྩ དྷམྨཱ, ཝིཏཀྐཱུཔཙྪེདཱཡ ཨཱནཱཔཱནསྶཏི.

སོ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི སོ དྷམྨོ ཡོ ཏཾ ཡཐཱདེསིཏཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཏཀྐརསྶ སམྨཱ ཧེཏུནཱ ནཡེན ཀཱརཎེན ཝཊྚདུཀྑཀྑཡཱཡ ནིཡྻཱཏི གཙྪཏི ཏམཏྠཾ སཱདྷེཏཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨིདཾ པནེས ན ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝདཏི. བུདྡྷཱནཉྷི དྷམྨོ ཨནིཡྻཱནིཀོཏི ཨེཝམེཝཾ པཝེདེཡྻ, ན པན སཀྐོཏི ཝཏྟུཾ. ཀསྨཱ? ཨུཔཱརམྦྷབྷཡཱ. ཝེསཱལིཡཉྷི བཧཱུ སོཏཱཔནྣ-སཀདཱགཱམི-ཨནཱགཱམིཨུཔཱསཀཱ. ཏེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ ‘‘སུནཀྑཏྟ ཏྭཾ བྷགཝཏཱ དེསིཏདྷམྨོ ཨནིཡྻཱནིཀོཏི ཝདསི, ཡདི ཨཡཾ དྷམྨོ ཨནིཡྻཱནིཀོ, ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཨིམེ ཀསྨཱ ཨེཏྟཀཱ སོཏཱཔནྣཱ ཛཱཏཱ, ཨེཏྟཀཱ སཀདཱགཱམཱི, ཨེཏྟཀཱ ཨནཱགཱམཱིཏི པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཨུཔཱརམྦྷཾ ཀརེཡྻུ’’ནྟི. སོ ཨིམིནཱ ཨུཔཱརམྦྷབྷཡེན ཨནིཡྻཱནིཀོཏི ཝཏྟུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཛྫུནེན ཝིསྶཊྛཀཎྜཾ ཝིཡ ཨསྶ དྷམྨོ ཨམོགྷོ ནིཡྻཱཏི, ཨབྦྷནྟརེ པནསྶ ཀིཉྩི ནཏྠཱིཏི ཝདཏི.

ཨསྶོསི ཁོཏི ཝེསཱལིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལསེཊྛིཀུལཱདཱིསུ ཏཏྠ ཏཏྠ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨེཝཾ བྷཱསམཱནསྶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཎི, ན པན པཊིསེདྷེསི. ཀསྨཱ? ཀཱརུཉྙཏཱཡ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ཨཡཾ ཀུདྡྷོ ཛྷཱཡམཱནཾ ཝེལུ༹ཝནཾ ཝིཡ པཀྑིཏྟལོཎཾ ཨུདྡྷནཾ ཝིཡ ཙ ཀོདྷཝསེན པཊཔཊཱཡཏི, མཡཱ པཊིབཱཧིཏོ པན མཡིཔི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིསྶཏི, ཨེཝམསྶ ཏཐཱགཏེ ཙ མཡི ཙཱཏི དྭཱིསུ ཛནེསུ ཨཱགྷཱཏོ ཨཏིབྷཱརིཡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཀཱརུཉྙཏཱཡ ན པཊིསེདྷེསི. ཨཔི ཙསྶ ཨེཝཾ ཨཧོསི, བུདྡྷཱནཾ ཨཝཎྞཀཐནཾ ནཱམ པུཎྞཙནྡེ དོསཱརོཔནསདིསཾ, ཀོ ཨིམསྶ ཀཐཾ གཎྷིསྶཏི? སཡམེཝ ཁེལེ༹ པཙྪིནྣེ མུཁེ སུཀྑེ ཨོརམིསྶཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ན པཊིསེདྷེསི. པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོཏི པིཎྜཔཱཏཔརིཡེསནཏོ ཨཔགཏོ.

༡༤༧. ཀོདྷནོཏི ཙཎྜོ ཕརུསོ. མོགྷཔུརིསོཏི ཏུཙྪཔུརིསོ. ཡསྶ ཧི ཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ ནཏྠི, ཏཾ བུདྡྷཱ ‘‘མོགྷཔུརིསོ’’ཏི ཝདནྟི. ཨུཔནིསྶཡེ སཏིཔི ཏསྨིཾ ཁཎེ མགྒེ ཝཱ ཕལེ ཝཱ ཨསཏི ‘‘མོགྷཔུརིསོ’’ཏི ཝདནྟིཡེཝ. ཨིམསྶ པན ཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ སམུཙྪིནྣོཡེཝ, ཏེན ཏཾ ‘‘མོགྷཔུརིསོ’’ཏི ཨཱཧ. ཀོདྷཱ ཙ པནསྶ ཨེསཱ ཝཱཙཱ བྷཱསིཏཱཏི ཨེསཱ ཙ པནསྶ ཝཱཙཱ ཀོདྷེན བྷཱསིཏཱ.

ཀསྨཱ པནེས བྷགཝཏོ ཀུདྡྷོཏི? ཨཡཉྷི པུབྦེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དིབྦཙཀྑུཔརིཀམྨཾ པུཙྪི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཀཐེསི. སོ དིབྦཙཀྑུཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དེཝལོཀེ ཨོལོཀེནྟོ ནནྡནཝནཙིཏྟལཏཱཝནཕཱརུསཀཝནམིསྶཀཝནེསུ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནེ དེཝཔུཏྟེ ཙ དེཝདྷཱིཏརོ ཙ དིསྭཱ ཨེཏེསཾ ཨེཝརཱུཔཱཡ ཨཏྟབྷཱཝསམྤཏྟིཡཱ ཋིཏཱནཾ ཀཱིཝམདྷུརོ ནུ ཁོ སདྡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི སདྡཾ སོཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ དསབལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དིབྦསོཏདྷཱཏུཔརིཀམྨཾ པུཙྪི. བྷགཝཱ པནསྶ དིབྦསོཏདྷཱཏུཡཱ ཨུཔནིསྶཡོ ནཏྠཱིཏི ཉཏྭཱ པརིཀམྨཾ ན ཀཐེསི. ན ཧི བུདྡྷཱ ཨུཔནིསྶཡཝིརཧིཏ ཏསྶ པརིཀམྨཾ ཀཐེནྟི. སོ བྷགཝཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ སམཎཾ གོཏམཾ པཋམཾ དིབྦཙཀྑུཔརིཀམྨཾ པུཙྪིཾ, སོ ‘མཡ྄ཧཾ ཏཾ སམྤཛྫཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ སམྤཛྫཏཱུ’ཏི ཀཐེསི. ཨཧཾ པན པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརེན ཏཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ དིབྦསོཏདྷཱཏུཔརིཀམྨཾ པུཙྪིཾ, ཏཾ མེ ན ཀཐེསི. ཨདྡྷཱསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘ཨཡཾ རཱཛཔབྦཛིཏོ དིབྦཙཀྑུཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ དིབྦསོཏདྷཱཏུཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ མཡཱ སམསམོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ཨིསྶཱམཙྪརིཡཝསེན མཡ྄ཧཾ ན ཀཐེཏཱི’’ཏི. བྷིཡྻོསོ ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཚཌྜེཏྭཱ གིཧིབྷཱཝཾ པཏྭཱཔི ན ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཝིཙརཏི. དསབལཾ པན ཨསཏཱ ཏུཙྪེན ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟོ ཝིཙརཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཀོདྷཱ ཙ པནསྶ ཨེསཱ ཝཱཙཱ བྷཱསིཏཱ’’ཏི.

ཝཎྞོ ཧེསོ, སཱརིཔུཏྟཱཏི, སཱརིཔུཏྟ, ཏཐཱགཏེན སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེནྟེན ཨེཏདཏྠམེཝ ཝཱཡཱམོ ཀཏོ ‘‘དེསནཱདྷམྨོ མེ ནིཡྻཱནིཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཡོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ, སོ ཝཎྞཾཡེཝ ཏཐཱགཏསྶ བྷཱསཏི. ཝཎྞོ ཧེསོ, སཱརིཔུཏྟ, ཏཐཱགཏསྶ གུཎོ ཨེསོ ཏཐཱགཏསྶ, ན ཨགུཎོཏི དསྶེཏི.

ཨཡམྤི ཧི ནཱམ སཱརིཔུཏྟཱཏིཨཱདིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? སུནཀྑཏྟེན པཊིསིདྡྷསྶ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨསྶ ཨཏྟནི ཨཏྠིཏཾ དསྶེཏི. བྷགཝཱ ཀིར ཨཡཾ, སཱརིཔུཏྟ, སུནཀྑཏྟོ མོགྷཔུརིསོ ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨོཏི ཝདཏི. མཡ྄ཧཉྩ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཨིདྡྷིཝིདྷཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, དིབྦསོཏདྷཱཏུཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, དསབལཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཙཏུཝེསཱརཛྫཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཨཊྛསུ པརིསཱསུ ཨཀམྤནཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཙཏུཡོནིཔརིཙྪེདཀཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, པཉྩགཏིཔརིཙྪེདཀཉཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, སབྦེཔི ཙེཏེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱཡེཝ. ཨེཝརཱུཔེསུ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨེསུ ཨེཀསྶཱཔི ཝིཛཱནནསམཏྠཾ དྷམྨནྭཡམཏྟམྤི ནཱམ ཨེཏསྶ མོགྷཔུརིསསྶ ན བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ཨཡམྤི ཧི ནཱམ སཱརིཔུཏྟཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨནྭེཏཱིཏི ཨནྭཡོ, ཛཱནཱཏི, ཨནུབུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. དྷམྨསྶ ཨནྭཡོ དྷམྨནྭཡོ, ཏཾ ཏཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཱདིདྷམྨཾ ཛཱནནཔཉྙཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཨེཝརཱུཔམྤི ནཱམ མཡ྄ཧཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསངྑཱཏཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཝིཛྫམཱནམེཝ ཨཏྠཱིཏི ཛཱནིཏུཾ ཏསྶ མོགྷཔུརིསསྶ དྷམྨནྭཡོཔི ན བྷཝིསྶཏཱིཏི དསྶེཏི. ཨིདྡྷིཝིདྷཉཱཎཱདཱིསུཔི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དསབལཉཱཎཱདིཝཎྞནཱ

༡༤༨. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཱནནྟརཾ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཝཏྟབྦཱ སིཡུཾ, ཡསྨཱ པན ཏཱསུ ཝུཏྟཱསུ ཨུཔརི དསབལཉཱཎཾ ན པརིཔཱུརཏི, ཏསྨཱ ཏཱ ཨཝཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ དསབལཉཱཎཾ པརིཔཱུརཾ ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ དས ཁོ པནིམཱནི སཱརིཔུཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཐཱགཏབལཱནཱིཏི ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཱནི ཏཐཱགཏསྶེཝ བལཱནི. ཡཐཱ ཝཱ པུབྦབུདྡྷཱནཾ བལཱནི པུཉྙུསྶཡསམྤཏྟིཡཱ ཨཱགཏཱནི, ཏཐཱ ཨཱགཏབལཱནཱིཏིཔི ཨཏྠོ. ཏཏྠ དུཝིདྷཾ ཏཐཱགཏབལཾ ཀཱཡབལཉྩ ཉཱཎབལཉྩ. ཏེསུ ཀཱཡབལཾ ཧཏྠིཀུལཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པོརཱཎེཧི –

‘‘ཀཱལཱཝཀཉྩ གངྒེཡྻཾ, པཎྜརཾ ཏམྦཔིངྒལཾ;

གནྡྷམངྒལཧེམཉྩ, ཨུཔོསཐཚདྡནྟིམེ དསཱ’’ཏི.

ཨིམཱནི ཧི དས ཧཏྠིཀུལཱནི. ཏཏྠ ཀཱལཱཝཀནྟི པཀཏིཧཏྠིཀུལཾ དཊྛབྦཾ. ཡཾ དསནྣཾ པུརིསཱནཾ ཀཱཡབལཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཀཱལཱཝཀཧཏྠིནོ. ཡཾ དསནྣཾ ཀཱལཱཝཀཱནཾ བལཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ གངྒེཡྻསྶ. ཡཾ དསནྣཾ གངྒེཡྻཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ པཎྜརསྶ. ཡཾ དསནྣཾ པཎྜརཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཏམྦསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཏམྦཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ པིངྒལསྶ. ཡཾ དསནྣཾ པིངྒལཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ གནྡྷཧཏྠིནོ. ཡཾ དསནྣཾ གནྡྷཧཏྠཱིནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ མངྒལསྶ. ཡཾ དསནྣཾ མངྒལཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཧེམཝཏསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཧེམཝཏཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཨུཔོསཐསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཨུཔོསཐཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཚདྡནྟསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཚདྡནྟཱནཾ ཏཾ ཨེཀསྶ ཏཐཱགཏསྶ. ནཱརཱཡནསངྒྷཱཏབལནྟིཔི ཨིདམེཝ ཝུཙྩཏི. ཏདེཏཾ པཀཏིཧཏྠིགཎནཱཡ ཧཏྠཱིནཾ ཀོཊིསཧསྶཱནཾ པུརིསགཎནཱཡ དསནྣཾ པུརིསཀོཊིསཧསྶཱནཾ བལཾ ཧོཏི. ཨིདཾ ཏཱཝ ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡབལཾ.

ཉཱཎབལཾ པན པཱལི༹ཡཾ ཏཱཝ ཨཱགཏམེཝ. དསབལཉཱཎཾ, ཙཏུཝེསཱརཛྫཉཱཎཾ, ཨཊྛསུ པརིསཱསུ ཨཀམྤནཉཱཎཾ, ཙཏུཡོནིཔརིཙྪེདཀཉཱཎཾ, པཉྩགཏིཔརིཙྪེདཀཉཱཎཾ. སཾཡུཏྟཀེ (སཾ. ནི. ༢.༣༤) ཨཱགཏཱནི ཏེསཏྟཏི ཉཱཎཱནི སཏྟསཏྟཏི ཉཱཎཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཨཉྙཱནིཔི ཨནེཀཱནི ཉཱཎསཧསྶཱནི, ཨེཏཾ ཉཱཎབལཾ ནཱམ. ཨིདྷཱཔི ཉཱཎབལམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཉཱཎཉྷི ཨཀམྤིཡཊྛེན ཨུཔཏྠམྦྷནཊྛེན ཙ བལནྟི ཝུཏྟཾ.

ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོཏི ཡེཧི དསཧི ཉཱཎབལེཧི ཨུཔེཏོ སམུཔེཏོ. ཨཱསབྷཾ ཋཱནནྟི སེཊྛཊྛཱནཾ ཨུཏྟམཊྛཱནཾ. ཨཱསབྷཱ ཝཱ པུབྦབུདྡྷཱ, ཏེསཾ ཋཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ གཝསཏཛེཊྛཀོ ཨུསབྷོ, གཝསཧསྶཛེཊྛཀོ ཝསབྷོ. ཝཛསཏཛེཊྛཀོ ཝཱ ཨུསབྷོ, ཝཛསཧསྶཛེཊྛཀོ ཝསབྷོ. སབྦགཝསེཊྛོ སབྦཔརིསྶཡསཧོ སེཏོ པཱསཱདིཀོ མཧཱབྷཱརཝཧོ ཨསནིསཏསདྡེཧིཔི ཨཀམྤནིཡོ ནིསབྷོ, སོ ཨིདྷ ཨུསབྷོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨིདམྤི ཧི ཏསྶ པརིཡཱཡཝཙནཾ. ཨུསབྷསྶ ཨིདནྟི ཨཱསབྷཾ. ཋཱནནྟི ཙཏཱུཧི པཱདེཧི པཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཙལཊྛཱནཾ. ཨིདཾ པན ཨཱསབྷཾ ཝིཡཱཏི ཨཱསབྷཾ. ཡཐེཝ ཧི ནིསབྷསངྑཱཏོ ཨུསབྷོ ཨུསབྷབལེན སམནྣཱགཏོ ཙཏཱུཧི པཱདེཧི པཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཙལཊྛཱནེན ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏོཔི དསཧི ཏཐཱགཏབལེཧི སམནྣཱགཏོ ཙཏཱུཧི ཝེསཱརཛྫཔཱདེཧི ཨཊྛཔརིསཔཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ སདེཝཀེ ལོཀེ ཀེནཙི པཙྩཏྠིཀེན པཙྩཱམིཏྟེན ཨཀམྤིཡོ ཨཙལཊྛཱནེན ཏིཊྛཏི. ཨེཝཾ ཏིཊྛམཱནོཝ ཏཾ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཨུཔགཙྪཏི ན པཙྩཀྑཱཏི ཨཏྟནི ཨཱརོཔེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏཱི’’ཏི.

པརིསཱསཱུཏི ཨཊྛསུ པརིསཱསུ. སཱིཧནཱདཾ ནདཏཱིཏི སེཊྛནཱདཾ ཨབྷཱིཏནཱདཾ ནདཏི, སཱིཧནཱདསདིསཾ ཝཱ ནཱདཾ ནདཏི. ཨཡམཏྠོ སཱིཧནཱདསུཏྟེན དཱིཔེཏབྦོ. ཡཐཱ ཝཱ སཱིཧོ སཧནཏོ ཧནནཏོ ཙ སཱིཧོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏོ ལོཀདྷམྨཱནཾ སཧནཏོ པརཔྤཝཱདཱནཉྩ ཧནནཏོ སཱིཧོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟསྶ སཱིཧསྶ ནཱདཾ སཱིཧནཱདཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ སཱིཧོ སཱིཧབལེན སམནྣཱགཏོ སབྦཏྠ ཝིསཱརདོ ཝིགཏལོམཧཾསོ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏསཱིཧོཔི ཏཐཱགཏབལེཧི སམནྣཱགཏོ ཨཊྛསུ པརིསཱསུ ཝིསཱརདོ ཝིགཏལོམཧཾསོ ཨིཏི རཱུཔནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ནཱནཱཝིདྷདེསནཱཝིལཱསསམྤནྣཾ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏཱི’’ཏི. བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏཱིཏི ཨེཏྠ བྲཧྨནྟི སེཊྛཾ ཨུཏྟམཾ ཝིསིཊྛཾ. ཙཀྐ-སདྡོ པནཱཡཾ –

སམྤཏྟིཡཾ ལཀྑཎེ ཙ, རཐངྒེ ཨིརིཡཱཔཐེ;

དཱནེ རཏནདྷམྨཱུར-ཙཀྐཱདཱིསུ ཙ དིསྶཏི;

དྷམྨཙཀྐེ ཨིདྷ མཏོ, ཏཉྩ དྭེདྷཱ ཝིབྷཱཝཡེ.

‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐཱནི, ཡེཧི སམནྣཱགཏཱནཾ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༣༡) ཧི ཨཡཾ སམྤཏྟིཡཾ དིསྶཏི. ‘‘པཱདཏལེསུ ཙཀྐཱནི ཛཱཏཱནཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༥) ཨེཏྠ ལཀྑཎེ. ‘‘ཙཀྐཾཝ ཝཧཏོ པད’’ནྟི (དྷ. པ. ༡) ཨེཏྠ རཐངྒེ. ‘‘ཙཏུཙཀྐཾ ནཝདྭཱར’’ནྟི (སཾ. ནི. ༡.༢༩) ཨེཏྠ ཨིརིཡཱཔཐེ. ‘‘དདཾ བྷུཉྫ མཱ ཙ པམཱདོ, ཙཀྐཾ པཝཏྟཡ སབྦཔཱཎིན’’ནྟི (ཛཱ. ༡.༧.༡༤༩) ཨེཏྠ དཱནེ. ‘‘དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུརཧོསཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༤༣) ཨེཏྠ རཏནཙཀྐེ. ‘‘མཡཱ པཝཏྟིཏཾ ཙཀྐ’’ནྟི (སུ. ནི. ༥༦༢) ཨེཏྠ དྷམྨཙཀྐེ. ‘‘ཨིཙྪཱཧཏསྶ པོསསྶ, ཙཀྐཾ བྷམཏི མཏྠཀེ’’ཏི (ཛཱ. ༡.༡.༡༠༤; ༡.༥.༡༠༣) ཨེཏྠ ཨུརཙཀྐེ. ‘‘ཁུརཔརིཡནྟེན ཙེཔི ཙཀྐེནཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༦༦) ཨེཏྠ པཧརཎཙཀྐེ. ‘‘ཨསནིཝིཙཀྐ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༣.༦༡; སཾ. ནི. ༢.༡༦༢) ཨེཏྠ ཨསནིམཎྜལེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ དྷམྨཙཀྐེ ཨདྷིཔྤེཏོ.

ཏཾ པན དྷམྨཙཀྐཾ དུཝིདྷཾ ཧོཏི པཊིཝེདྷཉཱཎཉྩེཝ དེསནཱཉཱཎཉྩ. ཏཏྠ པཉྙཱཔབྷཱཝིཏཾ ཨཏྟནོ ཨརིཡབལཱཝཧཾ པཊིཝེདྷཉཱཎཾ. ཀརུཎཱཔབྷཱཝིཏཾ སཱཝཀཱནཾ ཨརིཡབལཱཝཧཾ དེསནཱཉཱཎཾ. ཏཏྠ པཊིཝེདྷཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ ཨུཔྤནྣནྟི དུཝིདྷཾ. ཏཉྷི ཨབྷིནིཀྑམནཏོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཾ ནཱམ. ཏུསིཏབྷཝནཏོ ཝཱ ཡཱཝ མཧཱབོདྷིཔལླངྐེ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཾ ནཱམ. དཱིཔངྐརདསབལཏོ པཊྛཱཡ ཝཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཾ ནཱམ. དེསནཱཉཱཎམྤི པཝཏྟམཱནཾ པཝཏྟནྟི དུཝིདྷཾ. ཏཉྷི ཡཱཝ ཨཉྙཱཏཀོཎྜཉྙསྶ སོཏཱཔཏྟིམགྒཱ པཝཏྟམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ པཝཏྟཾ ནཱམ. ཏེསུ པཊིཝེདྷཉཱཎཾ ལོཀུཏྟརཾ, དེསནཱཉཱཎཾ ལོཀིཡཾ. ཨུབྷཡམྤི པནེཏཾ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཾ, བུདྡྷཱནཾཡེཝ ཨོརསཉཱཎཾ.

ཨིདཱནི ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཡཱནི ཨཱདིཏོཝ ‘‘དས ཁོ པནིམཱནི, སཱརིཔུཏྟ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནཱི’’ཏི ནིཀྑིཏྟཱནི, ཏཱནི ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ ཀཏམཱནི དས? ཨིདྷ, སཱརིཔུཏྟ, ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོཏི ཀཱརཎཉྩ ཀཱརཎཏོ. ཀཱརཎཉྷི ཡསྨཱ ཏཏྠ ཕལཾ ཏིཊྛཏི ཏདཱཡཏྟཝུཏྟིཡཱཡ ཨུཔྤཛྫཏི ཙེཝ པཝཏྟཏི ཙ, ཏསྨཱ ཋཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཾ བྷགཝཱ ‘‘ཡེ ཡེ དྷམྨཱ ཡེསཾ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ ཧེཏཱུ པཙྩཡཱ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཏཾ ཏཾ ཋཱནཾ. ཡེ ཡེ དྷམྨཱ ཡེསཾ ཡེསཾ དྷམྨཱནཾ ན ཧེཏཱུ ན པཙྩཡཱ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཏཾ ཏཾ ཨཊྛཱན’’ནྟི པཛཱནནྟོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཨབྷིདྷམྨེ པནེཏཾ, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཏཐཱགཏསྶ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎ’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༨༠༩) ནཡེན ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཡམྤཱིཏི ཡེན ཉཱཎེན. ཨིདམྤི, སཱརིཔུཏྟ, ཏཐཱགཏསྶཱཏི ཨིདམྤི ཋཱནཱཊྛཱནཉཱཎཾ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀམྨསམཱདཱནཱནནྟི སམཱདིཡིཏྭཱ ཀཏཱནཾ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱནཾ, ཀམྨམེཝ ཝཱ ཀམྨསམཱདཱནཾ. ཋཱནསོ ཧེཏུསོཏི པཙྩཡཏོ ཙེཝ ཧེཏུཏོ ཙ. ཏཏྠ གཏིཨུཔདྷིཀཱལཔཡོགཱ ཝིཔཱཀསྶ ཋཱནཾ. ཀམྨཾ ཧེཏུ. ཨིམསྶ པན ཉཱཎསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ‘‘ཨཏྠེཀཙྩཱནི པཱཔཀཱནི ཀམྨསམཱདཱནཱནི གཏིསམྤཏྟིཔཊིབཱལ༹ྷཱནི ན ཝིཔཙྩནྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༨༡༠) ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཨཱགཏཱཡེཝ.

སབྦཏྠགཱམིནིནྟི སབྦགཏིགཱམིནིཾ ཨགཏིགཱམིནིཉྩ. པཊིཔདནྟི མགྒཾ. ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི བཧཱུསུཔི མནུསྶེསུ ཨེཀམེཝ པཱཎཾ གྷཱཏེནྟེསུ ཨིམསྶ ཙེཏནཱ ནིརཡགཱམིནཱི བྷཝིསྶཏི, ཨིམསྶ ཙེཏནཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིགཱམིནཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨེཀཝཏྠུསྨིམྤི ཀུསལཱཀུསལཙེཏནཱསངྑཱཏཱནཾ པཊིཔཏྟཱིནཾ ཨཝིཔརཱིཏཏོ སབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི. ཨིམསྶ ཙ ཉཱཎསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཏཐཱགཏསྶ སབྦཏྠགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ? ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ཨཡཾ མགྒོ ཨཡཾ པཊིཔདཱ ནིརཡགཱམཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༨༡༡) ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཨཱགཏཱཡེཝ.

ཨནེཀདྷཱཏུནྟི ཙཀྑུདྷཱཏུཨཱདཱིཧི ཀཱམདྷཱཏུཨཱདཱིཧི ཝཱ དྷཱཏཱུཧི བཧུདྷཱཏུཾ. ནཱནཱདྷཱཏུནྟི ཏཱསཾཡེཝ དྷཱཏཱུནཾ ཝིལཀྑཎཏཱཡ ནཱནཔྤཀཱརདྷཱཏུཾ. ལོཀནྟི ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུལོཀཾ. ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཏཱསཾ ཏཱསཾ དྷཱཏཱུནཾ ཨཝིཔརཱིཏཏོ སབྷཱཝཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. ཨིདམྤི ཉཱཎཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨནེཀདྷཱཏུནཱནཱདྷཱཏུལོཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ, ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ཁནྡྷནཱནཏྟཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏནྟི ཧཱིནཱདཱིཧི ཨདྷིམུཏྟཱིཧི ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀབྷཱཝཾ. ཨིདམྤི ཉཱཎཾ, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཏཐཱགཏསྶ སཏྟཱནཾ ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ, ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ པཛཱནཱཏི སནྟི སཏྟཱ ཧཱིནཱདྷིམུཏྟིཀཱ’’ཏི ཨཱདིནཱ ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

པརསཏྟཱནནྟི པདྷཱནསཏྟཱནཾ. པརཔུགྒལཱནནྟི ཏཏོ པརེསཾ ཧཱིནསཏྟཱནཾ. ཨེཀཏྠམེཝ ཝཱ ཨེཏཾ པདདྭཡཾ. ཝེནེཡྻཝསེན པན དྭེདྷཱ ཝུཏྟཾ. ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟནྟི སདྡྷཱདཱིནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརབྷཱཝཾ ཨཔརབྷཱཝཉྩ, ཝུདྡྷིཉྩ ཧཱནིཉྩཱཏི ཨཏྠོ. ཨིམསྶཔི ཉཱཎསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ – ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཏཐཱགཏསྶ པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ, ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ སཏྟཱནཾ ཨཱསཡཾ པཛཱནཱཏི ཨནུསཡཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༨༡༤) ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཨཱགཏཱཡེཝ.

ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནནྟི པཋམཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏིཨཱདཱིནཾ ཨཊྛནྣཾ ཝིམོཀྑཱནཾ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཱདཱིནཾ ཏིཎྞཾ སམཱདྷཱིནཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཨཱདཱིནཉྩ ནཝནྣཾ ཨནུཔུབྦསམཱཔཏྟཱིནཾ. སཾཀིལེསནྟི ཧཱནབྷཱགིཡདྷམྨཾ. ཝོདཱནནྟི ཝིསེསབྷཱགིཡདྷམྨཾ. ཝུཊྛཱནནྟི ‘‘ཝོདཱནམྤི ཝུཊྛཱནཾ. ཏམྷཱ ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛཱནམྤི ཝུཊྛཱན’’ནྟི (ཝིབྷ. ༨༢༨) ཨེཝཾ ཝུཏྟཔགུཎཛ྄ཛྷཱནཉྩེཝ བྷཝངྒཕལསམཱཔཏྟིཡོ ཙ. ཧེཊྛིམཾ ཧེཊྛིམཉྷི པགུཎཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔརིམསྶ ཨུཔརིམསྶ པདཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཝོདཱནམྤི ཝུཊྛཱན’’ནྟི ཝུཏྟཾ. བྷཝངྒེན པན སབྦཛ྄ཛྷཱནེཧི ཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཏམྷཱ ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛཱནམྤི ཝུཊྛཱན’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིདམྤི ཉཱཎཾ ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཏཐཱགཏསྶ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ, ཛྷཱཡཱིཏི ཙཏྟཱརོ ཛྷཱཡཱི, ཨཏྠེཀཙྩོ ཛྷཱཡཱི སམྤཏྟིཾཡེཝ སམཱནཾ ཝིཔཏྟཱིཏི པཙྩེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༨༢༨) ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཝིཏྠཱརིཏཾ. སཏྟནྣཾ ཉཱཎཱནཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱཝིནིཙྪཡོ སམྨོཧཝིནོདནིཡཾ ཝིབྷངྒཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟོ. པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིདིབྦཙཀྑུཉཱཎཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཨཱསཝཀྑཡཀཐཱ བྷཡབྷེརཝེ.

༡༤༩. ཨིམཱནི ཁོ སཱརིཔུཏྟཱཏི ཡཱནི པུབྦེ ‘‘དས ཁོ པནིམཱནི, སཱརིཔུཏྟ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནཱི’’ཏི ཨཝོཙཾ, ཨིམཱནི ཏཱནཱིཏི ཨཔྤནཾ ཀརོཏི. ཏཏྠ པརཝཱདཱིཀཐཱ ཧོཏི – དསབལཉཱཎཾ ནཱམ པཱཊིཡེཀྐཾ ནཏྠི, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶེཝཱཡཾ པབྷེདོཏི. ཏཾ ན ཏཐཱ དཊྛབྦཾ. ཨཉྙམེཝ ཧི དསབལཉཱཎཾ, ཨཉྙཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ. དསབལཉཱཎཉྷི སཀསཀཀིཙྩམེཝ ཛཱནཱཏི. སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ ཏམྤི ཏཏོ ཨཝསེསམྤི པཛཱནཱཏི. དསབལཉཱཎེསུ ཧི པཋམཾ ཀཱརཎཱཀཱརཎམེཝ ཛཱནཱཏི. དུཏིཡཾ ཀམྨནྟརཝིཔཱཀནྟརམེཝ. ཏཏིཡཾ ཀམྨཔརིཙྪེདམེཝ. ཙཏུཏྠཾ དྷཱཏུནཱནཏྟཀཱརཎམེཝ. པཉྩམཾ སཏྟཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱདྷིམུཏྟིམེཝ. ཚཊྛཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཏིཀྑམུདུབྷཱཝམེཝ. སཏྟམཾ ཛྷཱནཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ཏེསཾ སཾཀིལེསཱདིམེཝ. ཨཊྛམཾ པུབྦེནིཝུཏྠཁནྡྷསནྟཏིམེཝ. ནཝམཾ སཏྟཱནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིམེཝ. དསམཾ སཙྩཔརིཙྪེདམེཝ. སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པན ཨེཏེཧི ཛཱནིཏབྦཉྩ ཏཏོ ཨུཏྟརིཉྩ པཛཱནཱཏི. ཨེཏེསཾ པན ཀིཙྩཾ ན སབྦཾ ཀརོཏི. ཏཉྷི ཛྷཱནཾ ཧུཏྭཱ ཨཔྤེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨིདྡྷི ཧུཏྭཱ ཝིཀུབྦིཏུཾ ན སཀྐོཏི, མགྒོ ཧུཏྭཱ ཀིལེསེ ཁེཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཔིཙ པརཝཱདཱི ཨེཝཾ པུཙྪིཏབྦོ – ‘‘དསབལཉཱཎཾ ནཱམ ཨེཏཾ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཾ ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟཾ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཾ ཀཱམཱཝཙརཾ རཱུཔཱཝཙརཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཾ ལོཀིཡཾ ལོཀུཏྟར’’ནྟི? ཛཱནནྟོ པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཉཱཎཱནི སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཱནཱིཏི ཝཀྑཏི. ཏཏོ པརཱནི དྭེ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརཱནཱིཏི ཝཀྑཏི. ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎཾ སིཡཱ སཝིཏཀྐསཝིཙཱརཾ, སིཡཱ ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟཾ, སིཡཱ ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརནྟི ཝཀྑཏི. ཏཐཱ པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཀཱམཱཝཙརཱནི, ཏཏོ པརཱནི དྭེ རཱུཔཱཝཙརཱནི, ཨཝསཱནེ ཨེཀཾ ལོཀུཏྟརནྟི ཝཀྑཏི, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པན སཝིཏཀྐསཝིཙཱརམེཝ ཀཱམཱཝཙརམེཝ ལོཀིཡམེཝཱཏི ཝཀྑཏི.

ཨེཝམེཏྠ ཨནུཔདཝཎྞནཾ ཀཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཏཐཱགཏོ པཋམཾཡེཝ ཋཱནཱཊྛཱནཉཱཎེན ཝེནེཡྻསཏྟཱནཾ ཨཱསཝཀྑཡཱདྷིགམསྶ ཙེཝ ཨནདྷིགམསྶ ཙ ཋཱནཱཊྛཱནབྷཱུཏཾ ཀིལེསཱཝརཎཱབྷཱཝཾ པསྶཏི, ལོཀིཡསམྨཱདིཊྛིཊྛཱནདསྶནཏོ ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཊྛཱནཱབྷཱཝདསྶནཏོ ཙ. ཨཐ ནེསཾ ཀམྨཝིཔཱཀཉཱཎེན ཝིཔཱཀཱཝརཎཱབྷཱཝཾ པསྶཏི, ཏིཧེཏུཀཔཊིསནྡྷིདསྶནཏོ. སབྦཏྠགཱམིནཱིཔཊིཔདཱཉཱཎེན ཀམྨཱཝརཎཱབྷཱཝཾ པསྶཏི, ཨནནྟརིཡཀམྨཱབྷཱཝདསྶནཏོ. ཨེཝཾ ཨནཱཝརཎཱནཾ ཨནེཀདྷཱཏུནཱནཱདྷཱཏུཉཱཎེན ཨནུཀཱུལདྷམྨདེསནཏྠཾ ཙརིཡཝིསེསཾ པསྶཏི, དྷཱཏུཝེམཏྟདསྶནཏོ. ཨཐ ནེསཾ ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏཱཉཱཎེན ཨདྷིམུཏྟིཾ པསྶཏི, པཡོགཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱཔི ཨདྷིམུཏྟིཝསེན དྷམྨདེསནཏྠཾ. ཨཐེཝཾ དིཊྛཱདྷིམུཏྟཱིནཾ ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཉཱཎེན ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཾ པསྶཏི, སདྡྷཱདཱིནཾ ཏིཀྑམུདུབྷཱཝདསྶནཏོ. ཨེཝཾ པརིཉྙཱཏིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཱ པན ཏེ སཙེ དཱུརེ ཧོནྟི, པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིསུ ཝསཱིབྷཱུཏཏྟཱ ཨིདྡྷིཝིསེསེན ཏེ ཁིཔྤཾ ཨུཔགཙྪཏི. ཨུཔགནྟྭཱ ཙ ནེསཾ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎེན པུབྦཛཱཏིབྷཱཝནཾ, དིབྦཙཀྑུཉཱཎཱནུབྷཱཝཏོ པཏྟབྦེན ཙེཏོཔརིཡཉཱཎེན སམྤཏི ཙིཏྟཝིསེསཾ པསྶནྟོ ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎཱནུབྷཱཝེན ཨཱསཝཀྑཡགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ ཝིགཏསམྨོཧཏྟཱ ཨཱསཝཀྑཡཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ཨནུཀྐམེན ཨིམཱནི དསབལཱནི ཝུཏྟཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཏཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝཱཙཾ ཨཔྤཧཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ པུན ཨེཝརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ ན ཝཀྑཱམཱིཏི ཝདནྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ པཛཧཏི ནཱམ. པུན ཨེཝརཱུཔཾ ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེནྟོ ཙིཏྟཾ པཛཧཏི ནཱམ. པུན ཨེཝརཱུཔཾ དིཊྛིཾ ན གཎྷིསྶཱམཱིཏི པཛཧནྟོ དིཊྛིཾ པཊིནིསྶཛྫཏི ནཱམ, ཏཐཱ ཨཀརོནྟོ ནེཝ པཛཧཏི, ན པཊིནིསྶཛྫཏི. སོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེཏི ཡཐཱ ནིརཡཔཱལེཧི ཨཱཧརིཏྭཱ ནིརཡེ ཋཔིཏོ, ཨེཝཾ ནིརཡེ ཋཔིཏོཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨིདཱནིསྶ ཨཏྠསཱདྷཀཾ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཱིལསམྤནྣོཏིཨཱདཱིསུ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱ ཝེདིཏབྦཱ. ལོཀུཏྟརཝསེནེཝ ཝིནིཝཏྟེཏུམྤི ཝཊྚཏི. ཨཡཉྷི སམྨཱཝཱཙཱཀམྨནྟཱཛཱིཝེཧི སཱིལསམྤནྣོ, སམྨཱཝཱཡཱམསཏིསམཱདྷཱིཧི སམཱདྷིསམྤནྣོ, སམྨཱདིཊྛིསངྐཔྤེཧི པཉྙཱསམྤནྣོ, སོ ཨེཝཾ སཱིལཱདིསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ཡཐཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨཉྙཾ ཨཱརཱདྷེཏི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཝདཱམི ཨིམམྤི ཀཱརཎཾ ཨེཝརཱུཔམེཝ. ཡཐཱ ཧི མགྒཱནནྟརཾ ཨཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱཝ ཕལཾ ནིབྦཏྟཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམསྶཱཔི པུགྒལསྶ ཙུཏིཨནནྟརཾ ཨཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱཝ ནིརཡེ པཊིསནྡྷི ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. སཀལསྨིཉྷི བུདྡྷཝཙནེ ཨིམཱཡ ཨུཔམཱཡ གཱལ༹ྷཏརཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཨུཔམཱ ནཱམ ནཏྠི.

༡༥༠. ཝེསཱརཛྫཱནཱིཏི ཨེཏྠ སཱརཛྫཔཊིཔཀྑོ ཝེསཱརཛྫཾ, ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ སཱརཛྫཱབྷཱཝཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ ཨུཔྤནྣསོམནསྶམཡཉཱཎསྶེཏཾ ནཱམཾ. སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཏེ པཊིཛཱནཏོཏི ཨཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, སབྦེ དྷམྨཱ མཡཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷཱཏི ཨེཝཾ པཊིཛཱནཏོ ཏཝ. ཨནབྷིསམྦུདྡྷཱཏི ཨིམེ ནཱམ དྷམྨཱ ཏཡཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷཱ. ཏཏྲ ཝཏཱཏི ཏེསུ ཝཏ ཨནབྷིསམྦུདྡྷཱཏི ཨེཝཾ དསྶིཏདྷམྨེསུ. སཧདྷམྨེནཱཏི སཧེཏུནཱ སཀཱརཎེན ཝཙནེན སུནཀྑཏྟོ ཝིཡ ཝིཔྤལཔནྟོ ཨཔྤམཱཎཾ. ནིམིཏྟམེཏནྟི ཨེཏྠ པུགྒལོཔི དྷམྨོཔི ནིམིཏྟནྟི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏཾ པུགྒལཾ ན པསྶཱམི, ཡོ མཾ པཊིཙོདེསྶཏི, ཏཾ དྷམྨཾ ན པསྶཱམི, ཡཾ དསྶེཏྭཱ ཨཡཾ ནཱམ དྷམྨོ ཏཡཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷོཏི མཾ པཊིཙོདེསྶཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཁེམཔྤཏྟོཏི ཁེམཾ པཏྟོ, སེསཔདདྭཡཾ ཨིམསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. སབྦཉྷེཏཾ ཝེསཱརཛྫཉཱཎམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. དསབལསྶ ཧི ཨཡཾ ནཱམ དྷམྨོ ཏཡཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཙོདཀཾ པུགྒལཾ ཝཱ ཙོདནཱཀཱརཎཾ ཨནབྷིསམྦུདྡྷདྷམྨཾ ཝཱ ཨཔསྶཏོ སབྷཱཝབུདྡྷོཡེཝ ཝཱ སམཱནོ ཨཧཾ བུདྡྷོསྨཱིཏི ཝདཱམཱིཏི པཙྩཝེཀྑནྟསྶ བལཝཏརཾ སོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེན སམྤཡུཏྟཾ ཉཱཎཾ ཝེསཱརཛྫཾ ནཱམ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཁེམཔྤཏྟོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨནྟརཱཡིཀཱ དྷམྨཱཏི ཨེཏྠ པན ཨནྟརཱཡཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨནྟརཱཡིཀཱ, ཏེ ཨཏྠཏོ སཉྩིཙྩ ཝཱིཏིཀྐནྟཱ སཏྟ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ. སཉྩིཙྩ ཝཱིཏིཀྐནྟཉྷི ཨནྟམསོ དུཀྐཊ-དུབྦྷཱསིཏམྤི མགྒཕལཱནཾ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོཏི. ཨིདྷ པན མེཐུནདྷམྨོ ཨདྷིཔྤེཏོ. མེཐུནཾ སེཝཏོ ཧི ཡསྶ ཀསྶཙི ནིསྶཾསཡམེཝ མགྒཕལཱནཾ ཨནྟརཱཡོ ཧོཏི. ཡསྶ ཁོ པན ཏེསུ ཨཏྠཱཡཱཏི རཱགཀྑཡཱདཱིསུ ཡསྶ ཨཏྠཱཡ. དྷམྨོ དེསིཏོཏི ཨསུབྷབྷཱཝནཱདིདྷམྨོ ཀཐིཏོ. ཏཏྲ ཝཏ མནྟི ཏསྨིཾ ཨནིཡྻཱནིཀདྷམྨེ མཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

དསབལཉཱཎཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཊྛཔརིསཝཎྞནཱ

༡༥༡. ‘‘ཨཊྛ ཁོ ཨིམཱ སཱརིཔུཏྟཱ’’ཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརདྡྷཾ? ཝེསཱརཛྫཉཱཎསྶ བལདསྶནཏྠཾ. ཡཐཱ ཧི བྱཏྟཾ པརིསཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཝིཉྙཱུནཾ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷནསམཏྠཱཡ ཀཐཱཡ དྷམྨཀཐིཀསྶ ཚེཀབྷཱཝོ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ ཨིམཱ ཨཊྛ པརིསཱ པཏྭཱ ཝེསཱརཛྫཉཱཎསྶ ཝེསཱརཛྫབྷཱཝོ སཀྐཱ ཉཱཏུནྟི ཝེསཱརཛྫཉཱཎསྶ བལཾ དསྶེནྟོ, ཨཊྛ ཁོ ཨིམཱ སཱརིཔུཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཁཏྟིཡཔརིསཱཏི ཁཏྟིཡཱནཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནཾ, ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. མཱརཀཱཡིཀཱནཾ པན སནྣིཔཏིཏྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནཾ མཱརཔརིསཱ ཝེདིཏབྦཱ, ན མཱརཱནཾ. སབྦཱཔི ཙེཏཱ པརིསཱ ཨུགྒཊྛཱནདསྶནཝསེན གཧིཏཱ. མནུསྶཱ ཧི ‘‘ཨེཏྠ རཱཛཱ ནིསིནྣོ’’ཏི པཀཏིཝཙནམྤི ཝཏྟུཾ ན སཀྐོནྟི, ཀཙྪེཧི སེདཱ མུཙྩནྟི. ཨེཝཾ ཨུགྒཱ ཁཏྟིཡཔརིསཱ. བྲཱཧྨཎཱ ཏཱིསུ ཝེདེསུ ཀུསལཱ ཧོནྟི, གཧཔཏཡོ ནཱནཱཝོཧཱརེསུ ཙེཝ ཨཀྑརཙིནྟཱཡ ཙ. སམཎཱ སཀཝཱདཔརཝཱདེསུ ཀུསལཱ ཧོནྟི. ཏེསཾ མཛ྄ཛྷེ དྷམྨཀཐཱཀཐནཾ ནཱམ ཨཏིཝིཡ བྷཱརོ. ཨམནུསྶཱཔི ཨུགྒཱ ཧོནྟི. ཨམནུསྶོཏི ཧི ཝུཏྟམཏྟེཔི མནུསྶཱནཾ སཀལསརཱིརཾ སངྐམྤཏི, ཏེསཾ རཱུཔཾ ཝཱ དིསྭཱ སདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ སཏྟཱ ཝིསཉྙིནོ ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཨམནུསྶཔརིསཱ ཨུགྒཱ. ཏཱསུཔི དྷམྨཀཐཱཀཐནཾ ནཱམ ཨཏིཝིཡ བྷཱརོ. ཨིཏི ཨུགྒཊྛཱནདསྶནཝསེན ཏཱ གཧིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཛ྄ཛྷོགཱཧཏཱིཏི ཨནུཔཝིསཏི. ཨནེཀསཏཾ ཁཏྟིཡཔརིསནྟི བིམྦིསཱརསམཱགམ ཉཱཏིསམཱགམ ལིཙྪཝཱིསམཱགམསདིསཾ. ཨཉྙེསུཔི ཙཀྐཝཱལེ༹སུ ལབྦྷཏིཡེཝ. ཀིཾ པན བྷགཝཱ ཨཉྙཱནི ཙཀྐཝཱལཱ༹ནིཔི གཙྪཏཱིཏི? ཨཱམ གཙྪཏི. ཀཱིདིསོ ཧུཏྭཱ? ཡཱདིསཱ ཏེ, ཏཱདིསོཡེཝ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཨབྷིཛཱནཱམི ཁོ པནཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨནེཀསཏཾ ཁཏྟིཡཔརིསཾ ཨུཔསངྐམིཏཱ, ཏཏྠ ཡཱདིསཀོ ཏེསཾ ཝཎྞོ ཧོཏི, ཏཱདིསཀོ མཡ྄ཧཾ ཝཎྞོ ཧོཏི. ཡཱདིསཀོ ཏེསཾ སརོ ཧོཏི, ཏཱདིསཀོ མཡ྄ཧཾ སརོ ཧོཏི. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེམི སམཱདཔེམི སམུཏྟེཛེམི སམྤཧཾསེམི. བྷཱསམཱནཉྩ མཾ ན ཛཱནནྟི ‘ཀོ ནུ ཁོ ཨཡཾ བྷཱསཏི དེཝོ ཝཱ མནུསྶོ ཝཱ’ཏི. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཨནྟརདྷཱཡཱམི. ཨནྟརཧིཏཉྩ མཾ ན ཛཱནནྟི ‘ཀོ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཨནྟརཧིཏོ དེཝོ ཝཱ མནུསྶོ ཝཱ’’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༡༧༢).

ཁཏྟིཡཱ ཀེཡཱུརངྒདམཱལཱགནྡྷཱདིཝིབྷཱུསིཏཱ ནཱནཱཝིརཱགཝསནཱ ཨཱམུཀྐམཎིཀུཎྜལཱ མོལི༹དྷརཱ ཧོནྟི. ཀིཾ བྷགཝཱཔི ཨེཝཾ ཨཏྟཱནཾ མཎྜེཏི? ཏེ ཙ ཨོདཱཏཱཔི ཧོནྟི ཀཱལཱ༹པི མཾགུལཙྪཝཱིཔི. ཀིཾ སཏྠཱཔི ཨེཝརཱུཔོ ཧོཏཱིཏི? སཏྠཱ ཨཏྟནོ པབྦཛིཏཝསེནེཝ གཙྪཏི, ཏེསཾ པན ཏཱདིསོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, གནྟྭཱ རཱཛཱསནེ ནིསིནྣཾ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏི, ཏེསཾ ‘‘ཨཛྫ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏཱི’’ཏི ཧོཏི. ཏེ ཙ བྷིནྣསྶརཱཔི ཧོནྟི གགྒསྶརཱཔི ཀཱཀསྶརཱཔི. སཏྠཱ བྲཧྨསྶརེནེཝ དྷམྨཾ ཀཐེཏི. ཏཱདིསཀོ མཡ྄ཧཾ སརོ ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ པན བྷཱསནྟརཾ སནྡྷཱཡ ཀཐིཏཾ. མནུསྶཱནཾ པན ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ རཱཛཱ མདྷུརེན སརེན ཀཐེཏཱི’’ཏི ཧོཏི. ཀཐེཏྭཱ པཀྐནྟེ ཙ བྷགཝཏི པུན རཱཛཱནཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨཡ’’ནྟི ཝཱིམཾསཱ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཀོ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨིདཱནེཝ མཱགདྷབྷཱསཱཡ སཱིཧལ༹བྷཱསཱཡ མདྷུརེན སརེན ཀཐེནྟོ ཨནྟརཧིཏོ, ཀིཾ དེཝོ, ཨུདཱཧུ མནུསྶོཏི? ཀིམཏྠཾ པནེཝཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི? ཝཱསནཏྠཱཡ. ཨེཝཾ སུཏོཔི ཧི དྷམྨོ ཨནཱགཏེ པཙྩཡོ ཧོཏིཡེཝཱཏི ཨནཱགཏཾ པཊིཙྩ དེསེཏཱིཏི.

སནྣིསིནྣཔུབྦནྟི སངྒམྨ ནིསིནྣཔུབྦཾ. སལླཔིཏཔུབྦནྟི ཨཱལཱཔསལླཱཔོ ཀཏཔུབྦོ. སཱཀཙྪཱཏི དྷམྨསཱཀཙྪཱཔི སམཱཔཛྫིཏཔུབྦཱ. ཨནེཀསཏཾ བྲཱཧྨཎཔརིསནྟིཨཱདཱིནམྤི སོཎདཎྜསམཱགམཱདིཝསེན ཙེཝ ཨཉྙཙཀྐཝཱལ༹ཝསེན ཙ སམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཊྛཔརིསཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏུཡོནིཝཎྞནཱ

༡༥༢. ཙཏསྶོ ཁོ ཨིམཱ, སཱརིཔུཏྟ, ཡོནིཡོཏི ཨེཏྠ ཡོནཱིཏི ཁནྡྷཀོཊྛཱསསྶཔི ཀཱརཎསྶཔི པསྶཱཝམགྒསྶཔི ནཱམཾ. ‘‘ཙཏསྶོ ནཱགཡོནིཡོ ཙཏསྶོ སུཔཎྞཡོནིཡོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༣༤༢, ༣༩༢) ཨེཏྠ ཧི ཁནྡྷཀོཊྛཱསོ ཡོནི ནཱམ. ‘‘ཡོནི ཧེསཱ བྷཱུམིཛ ཕལསྶ ཨདྷིགམཱཡཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༢༢༧) ཨེཏྠ ཀཱརཎཾ. ‘‘ན ཙཱཧཾ བྲཱཧྨཎཾ བྲཱུམི, ཡོནིཛཾ མཏྟིསམྦྷཝ’’ནྟི (མ. ནི. ༢.༤༥༧; དྷ. པ. ༣༩༦) ཨེཏྠ པསྶཱཝམགྒོ. ཨིདྷ པན ཁནྡྷཀོཊྛཱསོ ཡོནཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏཏྠ ཨཎྜེ ཛཱཏཱ ཨཎྜཛཱ. ཛལཱབུམྷི ཛཱཏཱ ཛལཱབུཛཱ. སཾསེདེ ཛཱཏཱ སཾསེདཛཱ. ཝིནཱ ཨེཏེཧི ཀཱརཎེཧི ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཝིཡ ནིབྦཏྟཱ ཨབྷིནིབྦཏྟཱཏི ཨོཔཔཱཏིཀཱ. ཨབྷིནིབྦྷིཛྫ ཛཱཡནྟཱིཏི བྷིནྡིཏྭཱ ནིཀྑམནཝསེན ཛཱཡནྟི. པཱུཏིཀུཎཔེ ཝཱཏིཨཱདཱིཧི ཨནིཊྛཊྛཱནཱནེཝ དསྶིཏཱནི. ཨིཊྛེསུཔི སཔྤིཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིསུ སཏྟཱ ཛཱཡནྟི ཨེཝ. དེཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔརིདེཝཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱཝ ཧོནྟི. བྷཱུམདེཝཱ པན ཙཏུཡོནིཀཱ. ཨེཀཙྩེ ཙ མནུསྶཱཏི མནུསྶེསུ ཀེཙི དེཝཱ ཝིཡ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཙ ཧོནྟི. ཡེབྷུཡྻེན པནེཏེ ཛལཱབུཛཱཝ, ཨཎྜཛཱཔི ཨེཏྠ ཀོནྟཔུཏྟཱ དྭེབྷཱཏིཡཏྠེརཱ ཝིཡ, སཾསེདཛཱཔི པདུམགབྦྷེ ནིབྦཏྟཔོཀྑརསཱཏིབྲཱཧྨཎཔདུམཝཏིདེཝཱིཨཱདཡོ ཝིཡ, ཨེཝཾ ཝིནིཔཱཏིཀེསུ ནིཛ྄ཛྷཱམཏཎྷིཀཔེཏཱ ནེརཡིཀཱ ཝིཡ ཨོཔཔཱཏིཀཱཡེཝ, ཨཝསེསཱ ཙཏུཡོནིཀཱཔི ཧོནྟི. ཡཐཱ ཏེ ཨེཝཾ ཡཀྑཱཔི སབྦཙཏུཔྤདཔཀྑིཛཱཏིདཱིགྷཛཱཏིཨཱདཡོཔི སབྦེ ཙཏུཡོནིཀཱཡེཝ.

ཙཏུཡོནིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩགཏིཝཎྞནཱ

༡༥༣. པཉྩ ཁོ ཨིམཱ, སཱརིཔུཏྟ, གཏིཡོཏི ཨེཏྠ སུཀཏདུཀྐཊཀམྨཝསེན གནྟབྦཱཏི གཏིཡོ. ཨཔིཙ གཏིགཏི ནིབྦཏྟིགཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡགཏི ཝིབྷཝགཏི ནིཔྥཏྟིགཏཱིཏི བཧུཝིདྷཱ གཏི ནཱམ. ཏཏྠ ‘‘ཏཾ གཏིཾ པེཙྩ གཙྪཱམཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༡༨༤) ཙ, ‘‘ཡསྶ གཏིཾ ན ཛཱནནྟི, དེཝཱ གནྡྷབྦམཱནུསཱ’’ཏི (དྷ. པ. ༤༢༠) ཙ ཨཡཾ གཏིགཏི ནཱམ. ‘‘ཨིམེསཾ ཁོ ཨཧཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཱིལཝནྟཱནཾ ནེཝ ཛཱནཱམི གཏིཾ ཝཱ ཨགཏིཾ ཝཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༥༠༨) ཨཡཾ ནིབྦཏྟིགཏི ནཱམ. ‘‘ཨེཝམྤི ཁོ ཏེ ཨཧཾ བྲཧྨེ གཏིཾ ཙ པཛཱནཱམི ཛུཏིཉྩ པཛཱནཱམཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༥༠༣) ཨཡཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡགཏི ནཱམ. ‘‘ཝིབྷཝོ གཏི དྷམྨཱནཾ, ནིབྦཱནཾ ཨརཧཏོ གཏཱི’’ཏི (པརི. ༣༣༩) ཨཡཾ ཝིབྷཝགཏི ནཱམ. ‘‘དྭེཡེཝ གཏིཡོ བྷཝནྟི ཨནཉྙཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༥༨; ༢.༣༤) ཨཡཾ ནིཔྥཏྟིགཏི ནཱམ. ཏཱསུ ཨིདྷ གཏིགཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ནིརཡོཏིཨཱདཱིསུ ནིརཏིཨཏྠེན ནིརསྶཱདཊྛེན ནིརཡོ. ཏིརིཡཾ ཨཉྪིཏཱཏི ཏིརཙྪཱནཱ. ཏེསཾ ཡོནི ཏིརཙྪཱནཡོནི. པེཙྩབྷཱཝཾ པཏྟཱནཾ ཝིསཡོཏི པེཏྟིཝིསཡོ. མནསོ ཨུསྶནྣཏྟཱ མནུསྶཱ. པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེཧི ཙ དིབྦནྟཱིཏི དེཝཱ. ནིརཡཉྩཱཧཾ, སཱརིཔུཏྟཱཏིཨཱདཱིསུ ནིརཡོཏི སདྡྷིཾ ཨོཀཱསེན ཁནྡྷཱ. ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཙཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. མགྒཾ པཊིཔདནྟི ཨུབྷཡེནཱཔི ཝུཏྟགཏིསཾཝཏྟནིཀ ཀམྨམེཝ དསྶེཏི. ཡཐཱ ཙ པཊིཔནྣོཏི ཡེན མགྒེན ཡཱཡ པཊིཔདཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཨུབྷཡམྤི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ནིདྡིསཏི. ཨཔཱཡནྟིཨཱདཱིསུ ཝཌྜྷིསངྑཱཏཱ སུཁསངྑཱཏཱ ཝཱ ཨཡཱ ཨཔེཏཏྟཱ ཨཔཱཡོ. དུཀྑསྶ གཏི པཊིསརཎནྟི དུགྒཏི. དུཀྐཊཀཱརིནོ ཨེཏྠ ཝིནིཔཏནྟཱིཏི ཝིནིཔཱཏོ. ནིབྦཱནཉྩཱཧནྟི ཨིདཾ པན ན ཀེཝལཾ གཏིགཏིམེཝ, གཏིནིསྶརཎཾ ནིབྦཱནམྤི ཛཱནཱམཱིཏི དསྶནཏྠམཱཧ. ཨིདྷ མགྒོ པཊིཔདཱཏི ཨུབྷཡེནཱཔི ཨརིཡམགྒོཝ ཝུཏྟོ.

པཉྩགཏིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཉཱཎཔྤཝཏྟཱཀཱརཝཎྞནཱ

༡༥༤. ཨིདཱནི ཡཐཱཝུཏྟེསུ སཏྟསུ ཋཱནེསུ ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ ཨཏྟནོ ཉཱཎཔྤཝཏྟཱཀཱརཾ དསྶེནྟོ ཨིདྷཱཧཾ, སཱརིཔུཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨེཀནྟདུཀྑཱཏི ནིཙྩདུཀྑཱ ནིརནྟརདུཀྑཱ. ཏིབྦཱཏི བཧལཱ. ཀཊུཀཱཏི ཁརཱ. སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདཱིནི ཨོཔམྨདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. ཏཏྠ ཀཱསཱུཏི ཨཱཝཱཊོཔི ཝུཙྩཏི རཱསིཔི.

‘‘ཀིནྣུ སནྟརམཱནོཝ, ཀཱསུཾ ཁཎསི སཱརཐི;

པུཊྛོ མེ སམྨ ཨཀྑཱཧི, ཀིཾ ཀཱསུཡཱ ཀརིསྶསཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༣) –

ཨེཏྠ ཧི ཨཱཝཱཊོ ཀཱསུ ནཱམ.

‘‘ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཨཔརེ ཕུནནྟི, ནརཱ རུདནྟཱ པརིདཌྜྷགཏྟཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༤༦༢) –

ཨེཏྠ རཱསི. ཨིདྷ པན ཨཱཝཱཊོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘སཱདྷིཀཔོརིསཱ’’ཏི. ཏཏྠ སཱདྷིཀཾ པོརིསཾ པམཱཎཾ ཨསྶཱཏི སཱདྷིཀཔོརིསཱ, ཨཏིརེཀཔཉྩརཏནཱཏི ཨཏྠོ. ཝཱིཏཙྩིཀཱནཾ ཝཱིཏདྷཱུམཱནནྟི ཨེཏཾ པརིལཱ༹ཧསྶ བལཝབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ, ཨཙྩིཡཱ ཝཱ སཏི དྷཱུམེ ཝཱ སཏི, ཝཱཏོ སམུཊྛཱཏི, ཏེན པརིལཱ༹ཧོ ན བལཝཱ ཧོཏི. གྷམྨཔརེཏོཏི གྷམྨཱནུགཏོ. ཏསིཏོཏི ཛཱཏཏཎྷོ. པིཔཱསིཏོཏི ཨུདཀཾ པཱཏུཀཱམོ. ཨེཀཱཡནེན མགྒེནཱཏི ཨེཀཔཐེནེཝ མགྒེན, ཨནུཀྐམནིཡེན ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ནིརནྟརཀཎྚཀརུཀྑགཧནེན. པཎིདྷཱཡཱཏི ཨངྒཱརཀཱསུཡཾ པཏྠནཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཨཱརབྦྷ པན ཨིརིཡཱཔཐསྶ ཋཔིཏཏྟཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨངྒཱརཀཱསུ ཝིཡ ཧི ནིརཡོ དཊྛབྦོ. ཨངྒཱརཀཱསུམགྒོ ཝིཡ ནིརཡཱུཔགཾ ཀམྨཾ. མགྒཱརུལ༹ྷོ ཝིཡ ཀམྨསམངྒཱི པུགྒལོ. ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཝིཡ དིབྦཙཀྑུཀོ བྷགཝཱ. ཡཐཱ སོ པུརིསོ མགྒཱརུལ༹ྷཾ དིསྭཱ ཝིཛཱནཱཏི ‘‘ཨཡཾ ཨིམིནཱ མགྒེན གནྟྭཱ ཨངྒཱརཀཱསུཡཾ པཏིསྶཏཱི’’ཏི, ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧནྟཾ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི ‘‘ཨཡཾ ཨིམཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟིསྶཏྟཱི’’ཏི. ཡཐཱ སོ པུརིསོ ཨཔརབྷཱགེ ཏཾ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ པཏིཏཾ པསྶཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཨཔརབྷཱགེ ‘‘སོ པུརིསོ ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ ཨོལོཀེནྟོ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཾ པསྶཏི པཉྩཝིདྷབནྡྷནཱདིམཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟཾ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཏསྶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀཱལེ ཨཉྙོ ཝཎྞོ, ནིརཡེ ནིབྦཏྟསྶ ཨཉྙོ. ཨཐཱཔི ‘‘སོ སཏྟོ ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀཏྠ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཨོལོཀེནྟསྶ ཨནེཀསཧསྶཱནཾ སཏྟཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོཔི ‘‘ཨཡཾ སོ’’ཏི སོཡེཝ སཏྟོ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪཏི, ‘‘དིབྦཙཀྑུབལཾ ནཱམ ཨེཏ’’ནྟི ཝདནྟི.

དུཏིཡཨུཔམཱཡཾ ཡསྨཱ ཨངྒཱརཀཱསུཡཾ ཝིཡ གཱུཐཀཱུཔེ པརིལཱ༹ཧོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀནྟདུཀྑཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘དུཀྑཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཏྠཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམམྤི ཧི པུགྒལཾ བྷགཝཱ ཧཏྠིཡོནིཨཱདཱིསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནིབྦཏྟཾ ཝདྷབནྡྷནཨཱཀཌྜྷནཝིཀཌྜྷནཱདཱིཧི མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝམཱནཾ པསྶཏིཡེཝ.

ཏཏིཡཨུཔམཱཡཾ ཏནུཔཏྟཔལཱསོཏི ན ཨབྦྷཔཊལཾ ཝིཡ ཏནུཔཎྞོ, ཝིརལ༹པཎྞཏྟཾ པནསྶ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. ཀབརཙྪཱཡོཏི ཝིརལ༹ཙྪཱཡོ. དུཀྑབཧུལཱཏི པེཏྟིཝིསཡསྨིཉྷི དུཀྑམེཝ བཧུལཾ, སུཁཾ པརིཏྟཾ ཀདཱཙི ཨནུབྷཝིཏབྦཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨེཏྠཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཙཏུཏྠཨུཔམཱཡཾ བཧལཔཏྟཔལཱསོཏི ནིརནྟརཔཎྞོ པཏྟསཉྪནྣོ. སནྟཙྪཱཡོཏི པཱསཱཎཙྪཏྟཾ ཝིཡ གྷནཙྪཱཡོ. སུཁབཧུལཱ ཝེདནཱཏི མནུསྶལོཀེ ཁཏྟིཡཀུལཱདཱིསུ སུཁབཧུལཱ ཝེདནཱ ཝེདཡིཏབྦཱ ཧོཏི, ཏཱ ཝེདཡམཱནཾ ནིཔནྣཾ ཝཱ ནིསིནྣཾ ཝཱ པསྶཱམཱིཏི དསྶེཏི. ཨིདྷཱཔི ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

པཉྩམཨུཔམཱཡཾ པཱསཱདོཏི དཱིགྷཔཱསཱདོ. ཨུལླིཏྟཱཝལིཏྟནྟི ཨནྟོ ཙེཝ ཨུལླིཏྟཾ བཧི ཙ ཨཝལིཏྟཾ. ཕུསིཏགྒལ༹ནྟི དྭཱརབཱཧཱཧི སདྡྷིཾ སུཔིཧིཏཀཝཱཊཾ. གོནཀཏྠཏོཏི ཙཏུརངྒུལཱདྷིཀལོམེན ཀཱལ༹ཀོཛཝེན ཨཏྠཏོ. པཊིཀཏྠཏོཏི ཨུཎྞཱམཡེན སེཏཨཏྠརཎེན ཨཏྠཏོ. པཊལིཀཏྠཏོཏི གྷནཔུཔྥཀེན ཨུཎྞཱམཡཨཏྠརཎེན ཨཏྠཏོ. ཀདལིམིགཔཝརཔཙྩཏྠརཎོཏི ཀདལིམིགཙམྨམཡེན ཨུཏྟམཔཙྩཏྠརཎེན ཨཏྠཏོ. ཏཾ ཀིར པཙྩཏྠརཎཾ སེཏཝཏྠསྶ ཨུཔརི ཀདལིམིགཙམྨཾ ཨཏྠརིཏྭཱ སིབྦེཏྭཱ ཀརོནྟི. སཨུཏྟརཙྪདོཏི སཧ ཨུཏྟརཙྪདེན, ཨུཏྟརིབདྡྷེན རཏྟཝིཏཱནེན སདྡྷིནྟི ཨཏྠོ. ཨུབྷཏོལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནོཏི སཱིསཱུཔདྷཱནཉྩ པཱདཱུཔདྷཱནཉྩཱཏི པལླངྐསྶ ཨུབྷཏོ ཋཔིཏལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནོ. ཨིདྷཱཔི ཨུཔམཱསཾསནྡནཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཔརབྷཱགཡོཛནཱ, ཡཐཱ སོ པུརིསོ མགྒཱརུལ༹ྷམེཝ ཛཱནཱཏི ‘‘ཨཡཾ ཨེཏེན མགྒེན གནྟྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཀཱུཊཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པལླངྐེ ནིསཱིདིསྶཏི ཝཱ ནིཔཛྫིསྶཏི ཝཱ’’ཏི, ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཱ དཱནཱདཱིསུ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུསུ ཡཾཀིཉྩི ཀུསལཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧནྟཾཡེཝ པུགྒལཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨིམཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིསྶཏཱི’’ཏི ཛཱནཱཏི. ཡཐཱ སོ པུརིསོ ཨཔརབྷཱགེ ཏཾ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཀཱུཊཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པལླངྐེ ནིསིནྣཾ ཝཱ ནིཔནྣཾ ཝཱ ཨེཀནྟསུཁཾ ནིརནྟརསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནཾ པསྶཏི, ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཱ ཨཔརབྷཱགེ ‘‘སོ ཏཾ ཀལྱཱཎཾ ཀཏྭཱ ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ ཨོལོཀེནྟོ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཾ པསྶཏི, ནནྡནཝནཱདཱིསུ ཨཙྪརཱསངྒྷཔརིཝུཏཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནཾ.

ཉཱཎཔྤཝཏྟཱཀཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱསཝཀྑཡཝཱརཝཎྞནཱ

ཨཱསཝཀྑཡཝཱརེ ‘‘དིབྦེན ཙཀྑུནཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཏམེནཾ པསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཾ ཀསྨཱཏི ཙེ? ནིཡམཱབྷཱཝཱ. ཨིམཉྷི པུགྒལཾ དིབྦཙཀྑུནཱཔི པསྶིསྶཏི, ཙེཏོཔརིཡཉཱཎེནཱཔི ཛཱནིསྶཏི, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེནཔི ཛཱནིསྶཏིཡེཝ. ཨེཀནྟསུཁཱ ཝེདནཱཏི ཨིདཾ ཀིཉྩཱཔི དེཝལོཀསུཁེན སདྡྷིཾ བྱཉྫནཏོ ཨེཀཾ, ཨཏྠཏོ པན ནཱནཱ ཧོཏི. དེཝལོཀསུཁཉྷི རཱགཔརིལཱ༹ཧཱདཱིནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ན ཨེཀནྟེནེཝ སུཁཾ. ནིབྦཱནསུཁཾ པན སབྦཔརིལཱ༹ཧཱནཾ ཝཱུཔསམཱཡ སབྦཱཀཱརེན ཨེཀནྟསུཁཾ. ཨུཔམཱཡམྤི ‘‘ཡཐཱ པཱསཱདེ ཨེཀནྟསུཁཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཾ མགྒཔརིལཱ༹ཧསྶ ཨཝཱུཔསནྟཏཱཡ ཚཱཏཛ྄ཛྷཏྟཏཱཡ པིཔཱསཱབྷིབྷཱུཏཏཱཡ ཙ ན ཨེཀནྟམེཝ སུཁཾ. ཝནསཎྜེ པན པོཀྑརཎིཡཾ ཨོརུཡ྄ཧ རཛོཛལླསྶ པཝཱཧིཏཏྟཱ མགྒདརཐསྶ ཝཱུཔསནྟཏཱཡ བྷིསམཱུལཁཱདནེན ཙེཝ མདྷུརོདཀཔཱནེན ཙ ཁུཔྤིཔཱསཱནཾ ཝིནཱིཏཏཱཡ ཨུདཀསཱཊཀཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ མཊྛདུཀཱུལཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཏཎྜུལཏྠཝིཀཾ ཨུསྶཱིསཀེ ཀཏྭཱ ཨུདཀསཱཊཀཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ ཧདཡེ ཋཔེཏྭཱ མནྡམནྡེན ཙ ཝཱཏེན བཱིཛཡམཱནསྶ ནིཔནྣཏྟཱ སབྦཱཀཱརེན ཨེཀནྟསུཁཾ ཧོཏི.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – པོཀྑརཎཱི ཝིཡ ཧི ཨརིཡམགྒོ དཊྛབྦོ. པོཀྑརཎིམགྒོ ཝིཡ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ. མགྒཱརུལ༹ྷོ ཝིཡ པཊིཔདཱསམངྒཱིཔུགྒལོ. ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཝིཡ དིབྦཙཀྑུ བྷགཝཱ. ཝནསཎྜོ ཝིཡ ནིབྦཱནཾ. ཡཐཱ སོ པུརིསོ མགྒཱརུལ༹ྷཾ དིསྭཱཝ ཛཱནཱཏི ‘‘ཨཡཾ ཨིམིནཱ མགྒེན གནྟྭཱ པོཀྑརཎིཡཾ ནྷཏྭཱ རམཎཱིཡེ ཝནསཎྜེ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདིསྶཏི ཝཱ ནིཔཛྫིསྶཏི ཝཱ’’ཏི, ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཱ པཊིཔདཾ པཱུརེནྟམེཝ ནཱམརཱུཔཾ པརིཙྪིནྡནྟམེཝ པཙྩཡཔརིགྒཧཾ ཀརོནྟམེཝ ལཀྑཎཱརམྨཎཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟམེཝ ཛཱནཱཏི ‘‘ཨཡཾ ཨིམཾ པཊིཔདཾ པཱུརེཏྭཱ སབྦཨཱསཝེ ཁེཔེཏྭཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏཱི’’ཏི. ཡཐཱ སོ པུརིསོ ཨཔརབྷཱགེ ཏཱཡཾ པོཀྑརཎིཡཾ ནྷཏྭཱ ཝནསཎྜཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣཾ ཝཱ ནིཔནྣཾ ཝཱ ཨེཀནྟསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནཾ པསྶཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཨཔརབྷཱགེ ཏཾ པུགྒལཾ པཊིཔདཾ པཱུརེཏྭཱ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཕལཾ སཙྪིཀཏྭཱ ནིརོདྷསཡནཝརགཏཾ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ཨེཀནྟསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནཾ པསྶཏི.

ཨཱསཝཀྑཡཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དུཀྐརཀཱརིཀཱདིསུདྡྷིཝཎྞནཱ

༡༥༥. ‘‘ཨབྷིཛཱནཱམི ཁོ པནཱཧཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏ’’ནྟི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརདྡྷཾ? པཱཊིཡེཀྐཾ ཨནུསནྡྷིཝསེན ཨཱརདྡྷཾ. ཨཡཾ ཀིར སུནཀྑཏྟོ དུཀྐརཀཱརིཀཱཡ སུདྡྷི ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ལདྡྷིཀོ. ཨཐསྶ བྷགཝཱ མཡཱ ཨེཀསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ དུཀྐརཾ ཀཏཾ, དུཀྐརཀཱརཀོ ནཱམ མཡཱ སདིསོ ནཏྠི. དུཀྐརཀཱརེན སུདྡྷིཡཱ སཏི ཨཧམེཝ སུདྡྷོ བྷཝེཡྻནྟི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཨཔིཙ ཨཡཾ སུནཀྑཏྟོ དུཀྐརཀཱརིཀཱཡ པསནྣོ, སོ ཙསྶ པསནྣབྷཱཝོ, ‘‘ཨདྡསཱ ཁོ, བྷགྒཝ, སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ ཨཙེལཾ ཀོརཀྑཏྟིཡཾ ཙཏུཀྐུཎྜིཀཾ ཚམཱནིཀིཎྞཾ བྷཀྑསཾ མུཁེན ཁཱདནྟཾ མུཁེན བྷུཉྫནྟཾ. དིསྭཱནསྶ ཨེཏདཧོསི ‘སཱདྷུ རཱུཔོ ཝཏ, བྷོ, ཨཡཾ སམཎོ ཙཏུཀྐུཎྜིཀོ ཚམཱནིཀིཎྞཾ བྷཀྑསཾ མུཁེནེཝ ཁཱདཏི, མུཁེནེཝ བྷུཉྫཏཱི’’’ཏི ཨེཝམཱདིནཱ པཱཐིཀསུཏྟེ (དཱི. ནི. ༣.༧) ཨཱགཏནཡེན ཝེདིཏབྦོ.

ཨཐ བྷགཝཱ ཨཡཾ དུཀྐརཀཱརིཀཱཡ པསནྣོ, མཡཱ ཙ ཨེཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ དུཀྐརཾ ཀཏཾ, དུཀྐརཀཱརེ པསཱིདནྟེནཱཔི ཨནེན མཡི པསཱིདིཏབྦཾ སིཡཱ, སོཔིསྶ པསཱདོ མཡི ནཏྠཱིཏི དསྶེནྟོ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྲ བྲཧྨཙརིཡནྟི དཱནམྤི ཝེཡྻཱཝཙྩམྤི སིཀྑཱཔདམྤི བྲཧྨཝིཧཱརཱཔི དྷམྨདེསནཱཔི མེཐུནཝིརཏིཔི སདཱརསནྟོསོཔི ཨུཔོསཐོཔི ཨརིཡམགྒོཔི སཀལསཱསནམྤི ཨཛ྄ཛྷཱསཡོཔི ཝཱིརིཡམྤི ཝུཙྩཏི.

‘‘ཀིཾ ཏེ ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ,

ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;

ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི,

ཨིདཉྩ ཏེ ནཱག མཧཱཝིམཱནཾ.

ཨཧཉྩ བྷརིཡཱ ཙ མནུསྶལོཀེ,

སདྡྷཱ ཨུབྷོ དཱནཔཏཱི ཨཧུམྷཱ;

ཨོཔཱནབྷཱུཏཾ མེ གྷརཾ ཏདཱསི,

སནྟཔྤིཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ.

ཏཾ མེ ཝཏཾ ཏཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ,

ཏསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;

ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི,

ཨིདཉྩ མེ དྷཱིར མཧཱཝིམཱན’’ནྟི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༡༥༩༢, ༡༥༩༣, ༡༥༩༥) –

ཨིམསྨིཉྷི པུཎྞཀཛཱཏཀེ དཱནཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟཾ.

‘‘ཀེན པཱཎི ཀཱམདདོ, ཀེན པཱཎི མདྷུསྶཝོ;

ཀེན ཏེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏི.

ཏེན པཱཎི ཀཱམདདོ, ཏེན པཱཎི མདྷུསྶཝོ;

ཏེན མེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (པེ. ཝ. ༢༧༥) –

ཨིམསྨིཾ ཨངྐུརཔེཏཝཏྠུསྨིཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཨེཝཾ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཏྟིརིཡཾ ནཱམ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཧོསཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༡) ཨིམསྨིཾ ཏིཏྟིརཛཱཏཀེ པཉྩསིཀྑཱཔདཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཏཾ ཁོ པན མེ པཉྩསིཁ བྲཧྨཙརིཡཾ ནེཝ ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ, ཡཱཝདེཝ བྲཧྨལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༢༩) ཨིམསྨིཾ མཧཱགོཝིནྡསུཏྟེ བྲཧྨཝིཧཱརཱ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟཾ. ‘‘ཨེཀསྨིཾ བྲཧྨཙརིཡསྨིཾ, སཧསྶཾ མཙྩུཧཱཡིན’’ནྟི (སཾ. ནི. ༡.༡༨༤) ཨེཏྠ དྷམྨདེསནཱ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟཱ. ‘‘པརེ ཨབྲཧྨཙཱརཱི བྷཝིསྶནྟི, མཡམེཏྠ བྲཧྨཙཱརཱི བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༨༣) སལླེཁསུཏྟེ མེཐུནཝིརཏི བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟཱ.

‘‘མཡཉྩ བྷརིཡཱ ནཱཏིཀྐམཱམ,

ཨམྷེ ཙ བྷརིཡཱ ནཱཏིཀྐམནྟི;

ཨཉྙཏྲ ཏཱཧི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམ,

ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༩༧) –

མཧཱདྷམྨཔཱལཛཱཏཀེ སདཱརསནྟོསོ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟོ.

‘‘ཧཱིནེན བྲཧྨཙརིཡེན, ཁཏྟིཡེ ཨུཔཔཛྫཏི;

མཛ྄ཛྷིམེན ཙ དེཝཏྟཾ, ཨུཏྟམེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༨.༧༥) –

ཨེཝཾ ནིམིཛཱཏཀེ ཨཏྟདམནཝསེན ཀཏོ ཨཊྛངྒིཀོ ཨུཔོསཐོ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟོ. ‘‘ཨིདཾ ཁོ པན མེ, པཉྩསིཁ, བྲཧྨཙརིཡཾ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ…པེ… ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༢༩) མཧཱགོཝིནྡསུཏྟསྨིཉྙེཝ ཨརིཡམགྒོ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟོ. ‘‘ཏཡིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ ཝིཏྠཱརིཀཾ བཱཧུཛཉྙཾ པུཐུབྷཱུཏཾ ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༣.༡༧༤) པཱསཱདིཀསུཏྟེ སིཀྑཏྟཡསངྒཧཾ སཱསནཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟཾ.

‘‘ཨཔི ཨཏརམཱནཱནཾ, ཕལཱསཱཝ སམིཛ྄ཛྷཏི;

ཝིཔཀྐབྲཧྨཙརིཡོསྨི, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི གཱམཎཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༨) –

ཨེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཝུཏྟོ. ཨིདྷ པན ཝཱིརིཡཾ བྲཧྨཙརིཡནྟི ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཝཱིརིཡབྲཧྨཙརིཡསྶ ཧི ཨིདམེཝ སུཏྟཾ. ཏདེཏཾ ཨེཀསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཙཏུབྦིདྷསྶ དུཀྐརསྶ ཀཏཏྟཱ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏནྟི ཝུཏྟཾ.

ཏཔསྶཱི སུདཾ ཧོམཱིཏི སུདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཏཔནིསྶིཏཀོ ཧོམཱིཏི ཨཏྠོ. པརམཏཔསྶཱིཏི པརམོ ཏཔསྶཱི, ཏཔནིསྶིཏཀཱནཾ ཨུཏྟམོ. ལཱུཁོ སུདཾ ཧོམཱིཏི ལཱུཁོ ཧོམི. ཛེགུཙྪཱིཏི པཱཔཛེགུཙྪིཀོ. པཝིཝིཏྟོ སུདཾ ཧོམཱིཏི པཝིཝིཏྟོ ཨཧཾ ཧོམི. ཏཏྲཱསྶུ མེ ཨིདཾ, སཱརིཔུཏྟཱཏི ཏཏྲ ཙཏུརངྒེ བྲཧྨཙརིཡེ ཨིདཾ མམ ཏཔསྶིཏཱཡ ཧོཏི, ཏཔནིསྶིཏཀབྷཱཝེ མཡ྄ཧཾ ཨིདཾ ཨཙེལཀཱདིཏཔསྶིཏཀཏྟཾ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི.

ཏཏྠ ཨཙེལཀོཏི ནིཙྩེལོ ནགྒོ. མུཏྟཱཙཱརོཏི ཝིསཊྛཱཙཱརོ, ཨུཙྩཱརཀམྨཱདཱིསུ ལོཀིཡཀུལཔུཏྟཱཙཱརེན ཝིརཧིཏོ, ཋིཏཀོཝ ཨུཙྩཱརཾ ཀརོམི, པསྶཱཝཾ ཀརོམི, ཁཱདཱམི བྷུཉྫཱམི ཙ. ཧཏྠཱཔལེཁནོཏི ཧཏྠེ པིཎྜམྷི ཋིཏེ ཛིཝ྄ཧཱཡ ཧཏྠཾ ཨཔལིཁཱམི, ཨུཙྩཱརཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཧཏྠསྨིཉྙེཝ དཎྜཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཧཏྠེན ཨཔལིཁཱམཱིཏི དསྶེཏི. ཏེ ཀིར དཎྜཀཾ སཏྟོཏི པཉྙཔེནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ པཊིཔདཾ པཱུརེནྟོ ཨེཝམཀཱསི. བྷིཀྑཱགཧཎཏྠཾ ཨེཧི བྷདྡནྟེཏི ཝུཏྟོ ན ཨེཏཱིཏི ན ཨེཧིབྷདྡནྟིཀོ. ཏེན ཧི ཏིཊྛ བྷདྡནྟེཏི ཝུཏྟོཔི ན ཏིཊྛཏཱིཏི ན ཏིཊྛབྷདྡནྟིཀོ. ཏདུབྷཡམྤི ཏིཏྠིཡཱ ཨེཝཾ ཨེཏསྶ ཝཙནཾ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ན ཀརོནྟི. ཨཧམྤི ཨེཝཾ ཨཀཱསིནྟི དསྶེཏི. ཨབྷིཧཊནྟི པུརེཏརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཧཊཾ བྷིཀྑཾ. ཨུདྡིསྶཀཏནྟི ཨིདཾ ཏུམྷེ ཨུདྡིསྶ ཀཏནྟི ཨེཝཾ ཨཱརོཙིཏབྷིཀྑཾ. ན ནིམནྟནནྟི ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ ཝཱ ཝཱིཐིཾ ཝཱ གཱམཾ ཝཱ པཝིསེཡྻཱཐཱཏི ཨེཝཾ ནིམནྟིཏབྷིཀྑམྤི ན སཱདིཡཱམི ན གཎྷཱམི.

ན ཀུམྦྷིམུཁཱཏི ཀུམྦྷིཏོ ཨུདྡྷརིཏྭཱ དིཡྻམཱནཾ བྷིཀྑཾ ན གཎྷཱམི. ན ཀལོ༹པིམུཁཱཏི ཀལོ༹པཱིཏི ཨུཀྑལི ཝཱ པཙྪི ཝཱ. ཏཏོཔི ན གཎྷཱམི. ཀསྨཱ? ཀུམྦྷིཀལོ༹པིཡོ མཾ ནིསྶཱཡ ཀཊཙྪུནཱ པཧཱརཾ ལབྷནྟཱིཏི. ན ཨེལ༹ཀམནྟརནྟི ཨུམྨཱརཾ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ དིཡྻམཱནཾ ན གཎྷཱམི. ཀསྨཱ? ཨཡཾ མཾ ནིསྶཱཡ ཨནྟརཀརཎཾ ལབྷཏཱིཏི. དཎྜམུསལེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ན དྭིནྣནྟི དྭཱིསུ བྷུཉྫམཱནེསུ ཨེཀསྨིཾ ཨུཊྛཱཡ དེནྟེ ན གཎྷཱམི. ཀསྨཱ? ཀབལ༹ནྟརཱཡོ ཧོཏཱིཏི. ན གབྦྷིནིཡཱཏིཨཱདཱིསུ པན གབྦྷིནིཡཱ ཀུཙྪིཡཾ དཱརཀོ ཀིལམཏི, པཱཡནྟིཡཱ དཱརཀསྶ ཁཱིརནྟརཱཡོ ཧོཏི, པུརིསནྟརགཏཱཡ རཏིཨནྟརཱཡོ ཧོཏཱིཏི ན གཎྷཱམི. ན སཾཀིཏྟཱིསཱུཏི སཾཀིཏྟེཏྭཱ ཀཏབྷཏྟེསུ. དུབྦྷིཀྑསམཡེ ཀིར ཨཙེལཀསཱཝཀཱ ཨཙེལཀཱནཾ ཨཏྠཱཡ ཏཏོ ཏཏོ ཏཎྜུལཱདཱིནི སམཱདཔེཏྭཱ བྷཏྟཾ པཙནྟི. ཨུཀྐཊྛཱཙེལཀོ ཏཏོཔི ན པཊིགྒཎྷཱཏི.

ན ཡཏྠ སཱཏི ཡཏྠ སུནཁོ པིཎྜཾ ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཨུཔཊྛིཏོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏསྶ ཨདཏྭཱ ཨཱཧཊཾ ན གཎྷཱམི. ཀསྨཱ? ཨེཏསྶ པིཎྜནྟརཱཡོ ཧོཏཱིཏི. སཎྜསཎྜཙཱརིནཱིཏི སམཱུཧསམཱུཧཙཱརིནཱི, སཙེ ཧི ཨཙེལཀཾ དིསྭཱ ཨིམསྶ བྷིཀྑཾ དསྶཱམཱཏི མཱནུསཀཱ བྷཏྟགེཧཾ པཝིསནྟི. ཏེསུ ཙ པཝིསནྟེསུ ཀལོ༹པིམུཁཱདཱིསུ ནིལཱིནཱ མཀྑིཀཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ སཎྜསཎྜཱ ཙརནྟི. ཏཏོ ཨཱཧཊཾ བྷིཀྑཾ ན གཎྷཱམི. ཀསྨཱ? མཾ ནིསྶཱཡ མཀྑིཀཱནཾ གོཙརནྟརཱཡོ ཛཱཏོཏི, ཨཧམྤི ཏཐཱ ཨཀཱསིཾ. ན ཐུསོདཀནྟི སབྦསསྶསམྦྷཱརེཧི ཀཏཾ ལོཎསོཝཱིརཀཾ. ཨེཏྠ ཙ སུརཱཔཱནམེཝ སཱཝཛྫཾ, ཨཡཾ པན སབྦེསུཔི སཱཝཛྫསཉྙཱི.

ཨེཀཱགཱརིཀོཏི ཡོ ཨེཀསྨིཉྙེཝ གེཧེ བྷིཀྑཾ ལབྷིཏྭཱ ནིཝཏྟཏི. ཨེཀཱལོཔིཀོཏི ཡོ ཨེཀེནེཝ ཨཱལོཔེན ཡཱཔེཏི. དྭཱགཱརིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཀིསྶཱཔི དཏྟིཡཱཏི ཨེཀཱཡ དཏྟིཡཱ. དཏྟི ནཱམ ཨེཀཱ ཁུདྡཀཔཱཏི ཧོཏི, ཡཏྠ ཨགྒབྷིཀྑཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔེནྟི. ཨེཀཱཧིཀནྟི ཨེཀདིཝསནྟརིཀཾ. ཨདྡྷམཱསིཀནྟི ཨདྡྷམཱསནྟརིཀཾ. པརིཡཱཡབྷཏྟབྷོཛནནྟི ཝཱརབྷཏྟབྷོཛནཾ. ཨེཀཱཧཝཱརེན དྭཱིཧཝཱརེན སཏྟཱཧཝཱརེན ཨཌྜྷམཱསཝཱརེནཱཏི ཨེཝཾ དིཝསཝཱརེན ཨཱབྷཏཾ བྷཏྟབྷོཛནཾ.

སཱཀབྷཀྑོཏི ཨལླསཱཀབྷཀྑོ. སཱམཱཀབྷཀྑོཏི སཱམཱཀཏཎྜུལབྷཀྑོ. ནཱིཝཱརཱདཱིསུ ནཱིཝཱརཱ ནཱམ ཏཱཝ ཨརཉྙེ སཡཾཛཱཏཝཱིཧིཛཱཏི. དདྡུལནྟི ཙམྨཀཱརེཧི ཙམྨཾ ལིཁིཏྭཱ ཚཌྜིཏཀསཊཾ. ཧཊཾ ཝུཙྩཏི སིལེསོཔི སེཝཱལོཔི ཀཎིཀཱརཱདིརུཀྑནིཡྻཱསོཔི. ཀཎནྟི ཀུཎྜཀཾ. ཨཱཙཱམོཏི བྷཏྟཨུཀྑལིཀཱཡ ལགྒོ ཛྷཱམཨོདནོ, ཏཾ ཚཌྜིཏཊྛཱནེ གཧེཏྭཱ ཁཱདཏི. ‘‘ཨོདནཀཉྫིཡ’’ནྟིཔི ཝདནྟི. པིཉྙཱཀཱདཡོ པཱཀཊཱ ཨེཝ. པཝཏྟཕལབྷོཛཱིཏི པཏིཏཕལབྷོཛཱི.

སཱཎཱནཱིཏི སཱཎཝཱཀཙོལཱ༹ནི. མསཱཎཱནཱིཏི མིསྶཀཙོལཱ༹ནི. ཚཝདུསྶཱནཱིཏི མཏསརཱིརཏོ ཚཌྜིཏཝཏྠཱནི. ཨེརཀཏིཎཱདཱིནི ཝཱ གནྠེཏྭཱ ཀཏནིཝཱསནཱནི. པཾསུཀཱུལཱནཱིཏི པཐཝིཡཾ ཚཌྜིཏནནྟཀཱནི. ཏིརིཏཱནཱིཏི རུཀྑཏྟཙཝཏྠཱནི. ཨཛིནནྟི ཨཛིནམིགཙམྨཾ. ཨཛིནཀྑིཔནྟི ཏདེཝ མཛ྄ཛྷེ ཕཱལིཏཾ. སཁུརཀནྟིཔི ཝདནྟི. ཀུསཙཱིརནྟི ཀུསཏིཎཾ གནྠེཏྭཱ ཀཏཙཱིརཾ. ཝཱཀཙཱིརཕལཀཙཱིརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀེསཀམྦལནྟི མནུསྶཀེསེཧི ཀཏཀམྦལཾ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཱནི ཀཱནིཙི, བྷིཀྑཝེ, ཏནྟཱཝུཏཱནཾ ཝཏྠཱནཾ, ཀེསཀམྦལོ ཏེསཾ པཊིཀུཊྛོ ཨཀྑཱཡཏི. ཀེསཀམྦལོ, བྷིཀྑཝེ, སཱིཏེ སཱིཏོ, ཨུཎྷེ ཨུཎྷོ, དུབྦཎྞོ དུགྒནྡྷོ དུཀྑསམྥསོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༣༨). ཝཱལཀམྦལནྟི ཨསྶཝཱལཱདཱིཧི ཀཏཀམྦལཾ. ཨུལཱུཀཔཀྑཀནྟི ཨུལཱུཀཔཏྟཱནི གནྠེཏྭཱ ཀཏནིཝཱསནཾ. ཨུབྦྷཊྛཀོཏི ཨུདྡྷཾ ཋིཏཀོ. ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནམནུཡུཏྟོཏི ཨུཀྐུཊིཀཝཱིརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ, གཙྪནྟོཔི ཨུཀྐུཊིཀོཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཙྪཏི. ཀཎྚཀཱཔསྶཡིཀོཏི ཨཡཀཎྚཀེ ཝཱ པཀཏིཀཎྚཀེ ཝཱ བྷཱུམིཡཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ཏཏྠ ཙམྨཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཋཱནཙངྐམཱདཱིནི ཀརོམཱིཏི དསྶེཏི. སེཡྻནྟི སཡནྟོཔི ཏཏྠེཝ སེཡྻཾ ཀཔྤེམི. སཱཡཾ ཏཏིཡམསྶཱཏི སཱཡཏཏིཡཀཾ. པཱཏོ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ སཱཡནྟི དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ པཱཔཾ པཝཱཧེསྶཱམཱིཏི ཨུདཀོརོཧནཱནུཡོགཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཱམཱིཏི དསྶེཏི.

༡༥༦. ནེཀཝསྶགཎིཀནྟི ནེཀཝསྶགཎསཉྫཱཏཾ. རཛོཛལླནྟི རཛམལཾ, ཨིདཾ ཨཏྟནོ རཛོཛལླཀཝཏསམཱདཱནཀཱལཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཛེགུཙྪིསྨིནྟི པཱཔཛིགུཙྪནབྷཱཝེ. ཡཱཝ ཨུདཀབིནྡུམྷིཔཱིཏི ཡཱཝ ཨུདཀཐེཝཀེཔི མམ དཡཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, ཀོ པན ཝཱདོ ཨཉྙེསུ སཀྑརཀཋལདཎྜཀཝཱལིཀཱདཱིསུ. ཏེ ཀིར ཨུདཀབིནྡུཾ ཙ ཨེཏེ ཙ སཀྑརཀཋལཱདཡོ ཁུདྡཀཔཱཎཱཏི པཉྙཔེནྟི. ཏེནཱཧ ‘‘ཡཱཝ ཨུདཀབིནྡུམྷིཔི མེ དཡཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨུདཀབིནྡུམྤི ན ཧནཱམི ན ཝིནཱསེམི, ཀིཾ ཀཱརཎཱ. མཱཧཾ ཁུདྡཀེ པཱཎེ ཝིསམགཏེ སངྒྷཱཏཾ ཨཱཔཱདེསིནྟི. ནིནྣཐལཏིཎགྒརུཀྑསཱཁཱདཱིསུ ཝིསམཊྛཱནེ གཏེ ཨུདཀབིནྡུསངྑཱཏེ ཁུདྡཀཔཱཎེ སངྒྷཱཏཾ ཝདྷཾ མཱ ཨཱཔཱདེསིནྟི. ཨེཏམཏྠཾ ‘‘སཏོཝ ཨབྷིཀྐམཱམཱི’’ཏི དསྶེཏི. ཨཙེལཀེསུ ཀིར བྷཱུམིཾ ཨཀྐནྟཀཱལཏོ པབྷུཏི སཱིལཝཱ ནཱམ ནཏྠི. བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪནྟཱཔི དུསྶཱིལཱཝ ཧུཏྭཱ གཙྪནྟི, ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ གེཧེ བྷུཉྫནྟཱཔི དུསྶཱིལཱཝ ཧུཏྭཱ བྷུཉྫནྟི. ཨཱགཙྪནྟཱཔི དུསྶཱིལཱཝ ཧུཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟི. ཡདཱ པན མོརཔིཉྪེན ཕལཀཾ སམྨཛྫིཏྭཱ སཱིལཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ནིསཱིདནྟི, ཏདཱ སཱིལཝནྟཱ ནཱམ ཧོནྟི.

ཝནཀམྨིཀནྟི ཀནྡམཱུལཕལཱཕལཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཝནེ ཝིཙརནྟཾ. ཝནེན ཝནནྟི ཝནཏོ ཝནཾ, ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. སཾཔཏཱམཱིཏི གཙྪཱམི. ཨཱརཉྙཀོཏི ཨརཉྙེ ཛཱཏཝུདྡྷོ, ཨིདཾ ཨཏྟནོ ཨཱཛཱིཝཀཀཱལཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. བོདྷིསཏྟོ ཀིར པཱསཎྜཔརིགྒཎྷཎཏྠཱཡ ཏཾ པབྦཛྫཾ པབྦཛི, ནིརཏྠཀབྷཱཝཾ པན ཉཏྭཱཔི ན ཨུཔྤབྦཛྫིཏོ, བོདྷིསཏྟཱ ཧི ཡཾ ཡཾ ཋཱནཾ ཨུཔེནྟི, ཏཏོ ཨནིཝཏྟིཏདྷམྨཱ ཧོནྟི, པབྦཛིཏྭཱ པན མཱ མཾ ཀོཙི ཨདྡསཱཏི ཏཏོཝ ཨརཉྙཾ པཝིཊྛོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘མཱ མཾ ཏེ ཨདྡསཾསུ ཨཧཉྩ མཱ ཏེ ཨདྡས’’ནྟི.

གོཊྛཱཏི གོཝཛཱ. པཊྛིཏགཱཝོཏི ནིཀྑནྟགཱཝོ. ཏཏྠ ཙཏུཀྐུཎྜིཀོཏི ཝནནྟེཡེཝ ཋིཏོ གོཔཱལཀཱནཾ གཱཝཱིཧི སདྡྷིཾ ཨཔགཏབྷཱཝཾ དིསྭཱ དྭེ ཧཏྠེ དྭེ ཙ ཛཎྞུཀཱནི བྷཱུམིཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཨེཝཾ ཙཏུཀྐུཎྜིཀོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏཱནི སུདཾ ཨཱཧཱརེམཱིཏི མཧལླཀཝཙྪཀཱནཾ གོམཡཱནི ཀསཊཱནི ནིརོཛཱནི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཏཱནི ཝཛྫེཏྭཱ ཡཱནི ཏརུཎཝཙྪཀཱནཾ ཁཱིརཔཱནེནེཝ ཝཌྜྷནྟཱནཾ སཨོཛཱནི གོམཡཱནི ཏཱནི ཀུཙྪིཔཱུརཾ ཁཱདིཏྭཱ པུན ཝནསཎྜམེཝ པཝིསཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཏཱནི སུདཾ ཨཱཧཱརེམཱི’’ཏི. ཡཱཝཀཱིཝཉྩ མེཏི ཡཏྟཀཾ ཀཱལཾ མམ སཀཾ མུཏྟཀརཱིསཾ ཨཔརིཀྑཱིཎཾ ཧོཏི. ཡཱཝ མེ དྭཱརཝལ༹ཉྫོ པཝཏྟིཏྠ, ཏཱཝ ཏདེཝ ཨཱཧཱརེམཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱལེ པན གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ པརིཀྑཱིཎམཾསལོཧིཏོ ཨུཔཙྪིནྣདྭཱརཝལ༹ཉྫོ ཝཙྪཀཱནཾ གོམཡཱནི ཨཱཧཱརེམི. མཧཱཝིཀཊབྷོཛནསྨིནྟི མཧནྟེ ཝིཀཊབྷོཛནེ, ཨཔཀཏིབྷོཛནེཏི ཨཏྠོ.

༡༥༧. ཏཏྲཱསྶུདཾ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཾསནཀསྶ ཝནསཎྜསྶ བྷིཾསནཀཏསྨིཾ ཧོཏཱིཏི. ཏཏྲཱཏི པུརིམཝཙནཱཔེཀྑནཾ. སུདནྟི པདཔཱུརཎམཏྟེ ནིཔཱཏོ. སཱརིཔུཏྟཱཏི ཨཱལཔནཾ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ – ཏཏྲཱཏི ཡཾ ཝུཏྟཾ ཨཉྙཏརཾ བྷིཾསནཀཾ ཝནསཎྜནྟི, ཏཏྲ ཡོ སོ བྷིཾསནཀོ ཝནསཎྜོ ཝུཏྟོ, ཏསྶ བྷིཾསནཀསྶ ཝནསཎྜསྶ བྷིཾསནཀཏསྨིཾ ཧོཏི, བྷིཾསནཀཀིརིཡཱཡ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ ཧོཏི? ཨིདཾ ཧོཏི, ཡོ ཀོཙི ཨཝཱིཏརཱགོ…པེ… ལོམཱནི ཧཾསནྟཱིཏི.

ཨཐ ཝཱ ཏཏྲཱཏི སཱམིཨཏྠེ བྷུམྨཾ. སུ ཨིཏི ནིཔཱཏོ. ཀིཾ སུ ནཱམ ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཨིདནྟི ཨདྷིཔྤེཏམཏྠཾ པཙྩཀྑཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶནཝཙནཾ. སུདནྟི སུ ཨིདཾ, སནྡྷིཝསེན ཨིཀཱརལོཔོ ཝེདིཏབྦོ. ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཨིཏྠིནྡྲིཡཾ ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཾ ཀིཾ སཱུདྷཝིཏྟནྟིཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ, ཏསྶ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཾསནཀསྶ ཝནསཎྜསྶ བྷིཾསནཀཏསྨིཾ ཨིདཾསུ ཧོཏཱིཏི. བྷིཾསནཀཏསྨིནྟི བྷིཾསནཀབྷཱཝེཏི ཨཏྠོ. ཨེཀསྶ ཏཀཱརསྶ ལོཔོ དཊྛབྦོ. ‘‘བྷིཾསནཀཏྟསྨི’’ནྟིཡེཝ ཝཱ པཱཋོ, བྷིཾསནཀཏཱཡ ཨིཏི ཝཱ ཝཏྟབྦེ ལིངྒཝིཔལླཱསོ ཀཏོ, ནིམིཏྟཏྠེ ཙེཏཾ བྷུམྨཝཙནཾ. ཏསྨཱ ཨེཝཾ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ, བྷིཾསནཀབྷཱཝེ ཨིདཾསུ ཧོཏི, བྷིཾསནཀབྷཱཝནིམིཏྟཾ བྷིཾསནཀབྷཱཝཧེཏུ, བྷིཾསནཀབྷཱཝཔཙྩཡཱ ཨིདཾསུ ཧོཏི. ཡོ ཀོཙི ཨཝཱིཏརཱགོ ཏཾ ཝནསཎྜཾ པཝིསཏི. ཡེབྷུཡྻེན ལོམཱནི ཧཾསནྟི བཧུཏརཱནི ལོམཱནི ཧཾསནྟི, ཨུདྡྷཾ མུཁཱནི སཱུཙིསདིསཱནི ཀཎྚཀསདིསཱནི ཙ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, ཨཔྤཱནི ན ཧཾསནྟི, བཧུཏརཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནཾ ཧཾསནྟི, ཨཔྤཀཱནཾ ཨཏིསཱུརཔུརིསཱནཾ ན ཧཾསནྟཱིཏི.

ཨནྟརཊྛཀཱཏི མཱགྷམཱསསྶ ཨཝསཱནེ ཙཏསྶོ, ཕགྒུཎམཱསསྶ ཨཱདིམྷི ཙཏསྶོཏི ཨེཝཾ ཨུབྷིནྣཾ ཨནྟརེ ཨཊྛརཏྟི. ཨབྦྷོཀཱསེཏི མཧཱསཏྟོ ཧིམཔཱཏསམཡེ རཏྟིཾ ཨབྦྷོཀཱསེ ཝིཧརཏི, ཨཐསྶ ལོམཀཱུཔེསུ ཨཱཝུཏམུཏྟཱ ཝིཡ ཧིམབིནྡཱུནི ཏིཊྛནྟི, སརཱིརཾ སེཏདུཀཱུལཔཱརུཏཾ ཝིཡ ཧོཏི. དིཝཱ ཝནསཎྜེཏི དིཝཱ ཧིམབིནྡཱུསུ སཱུརིཡཱཏཔསམྥསྶེན ཝིགཏེསུ ཨསྶཱསོཔི བྷཝེཡྻ, ཨཡཾ པན སཱུརིཡེ ཨུགྒཙྪནྟེཡེཝ ཝནསཎྜཾ པཝིསཏི, ཏཏྲཱཔིསྶ སཱུརིཡཱཏཔེན པགྒྷརནྟཾ ཧིམཾ སརཱིརེཡེཝ པཏཏི. དིཝཱ ཨབྦྷོཀཱསེ ཝིཧརཱམི རཏྟིཾ ཝནསཎྜེཏི གིམྷཀཱལེ ཀིརེས དིཝཱ ཨབྦྷོཀཱསེ ཝིཧཱསི, ཏེནསྶ ཀཙྪེཧི སེདདྷཱརཱ མུཙྩིཾསུ, རཏྟིཾ ཨསྶཱསོ བྷཝེཡྻ, ཨཡཾ པན སཱུརིཡེ ཨཏྠཾ གཙྪནྟེཡེཝ ཝནསཎྜཾ པཝིསཏི. ཨཐསྶ དིཝཱ གཧིཏཨུསྨེ ཝནསཎྜེ ཨངྒཱརཀཱསུཡཾ པཀྑིཏྟོ ཝིཡ ཨཏྟབྷཱཝོ པརིདཡ྄ཧིཏྠ. ཨནཙྪརིཡཱཏི ཨནུཨཙྪརིཡཱ. པཊིབྷཱསཱིཏི ཨུཔཊྛཱསི.

སོཏཏྟོཏི དིཝཱ ཨཱཏཔེན རཏྟིཾ ཝནཨུསྨཱཡ སུཏཏྟོ. སོསིནྣོཏི རཏྟིཾ ཧིམེན དིཝཱ ཧིམོདཀེན སུཊྛུ ཏིནྟོ. བྷིཾསནཀེཏི བྷཡཛནཀེ. ནགྒོཏི ནིཙྩེལོ. ནིཝཱསནཔཱརུཔནེ ཧི སཏི སཱིཏཾ ཝཱ ཨུཎྷཾ ཝཱ ན ཨཏིབཱདྷེཡྻ, ཏམྤི མེ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. ན ཙགྒིམཱསིནོཏི ཨགྒིམྤི ན ཨུཔགཏོ. ཨེསནཱཔསུཏོཏི སུདྡྷིཨེསནཏྠཱཡ པསུཏོ, པཡུཏྟོ. མུནཱིཏི, ཏདཱ ཨཏྟཱནཾ མུནཱིཏི ཀཏྭཱ ཀཐེཏི.

ཚཝཊྛིཀཱནཱིཏི ཨུཔཌྜྷདཌྜྷཱནི ཨཊྛཱིནི. ཨུཔདྷཱཡཱཏི ཡཐཱ སཱིསཱུཔདྷཱནཉྩ པཱདཱུཔདྷཱནཉྩ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ སནྠརིཏྭཱ ཏཏྠ སེཡྻཾ ཀཔྤེམཱིཏི དསྶེཏི. གཱམཎྜལཱཏི གོཔཱལདཱརཀཱ. ཏེ ཀིར བོདྷིསཏྟསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, སུམེདྷ, ཏྭཾ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀསྨཱ ནིསིནྣོ, ཀཐེཧཱིཏི ཝདནྟི. བོདྷིསཏྟོ ཨདྷོམུཁོ ནིསཱིདཏི, ན ཀཐེཏི. ཨཐ ནཾ ཏེ ཨཀཐེཏུཾ ན དསྶཱམཱཏི པརིཝཱརེཏྭཱ ཨོཊྛུབྷནྟི སརཱིརེ ཁེལ༹ཾ པཱཏེནྟི. བོདྷིསཏྟོ ཨེཝམྤི ན ཀཐེཏི. ཨཐ ནཾ ཏྭཾ ན ཀཐེསཱིཏི ཨོམུཏྟེནྟི པསྶཱཝམསྶ ཨུཔརི ཝིསྶཛྫེནྟི. བོདྷིསཏྟོ ཨེཝམྤི ན ཀཐེཏིཡེཝ. ཏཏོ ནཾ ཀཐེཧི ཀཐེཧཱིཏི པཾསུཀེན ཨོཀིརནྟི. བོདྷིསཏྟོ ཨེཝམྤི ན ཀཐེཏིཡེཝ. ཨཐསྶ ན ཀཐེསཱིཏི དཎྜཀསལཱཀཱ གཧེཏྭཱ ཀཎྞསོཏེསུ པཝེསེནྟི. བོདྷིསཏྟོ དུཀྑཱ ཏིབྦཱ ཀཊུཀཱ ཝེདནཱ ཨདྷིཝཱསེནྟོ ཀསྶཙི ཀིཉྩི ན ཀརིསྶཱམཱིཏི མཏཀོ ཝིཡ ཨཙྪཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ན ཁོ པནཱཧཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨབྷིཛཱནཱམི ཏེསུ པཱཔཀཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏཱ’’ཏི. ན མཡཱ ཏེསུ པཱཔཀཾ ཙིཏྟམྤི ཨུཔྤཱདིཏནྟི ཨཏྠོ. ཨུཔེཀྑཱཝིཧཱརསྨིཾ ཧོཏཱིཏི ཨུཔེཀྑཱཝིཧཱརོ ཧོཏི. ཝིཧཱརོ ཨེཝ ཧི ཝིཧཱརསྨིནྟི ཝུཏྟོ. ཏེནེཝ ཙ ‘‘ཨིདཾསུ མེ’’ཏི ཨེཏྠཱཔི ཨཡཾསུ མེཏི ཨེཝཾ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཉྙཱནིཔི ཨེཝརཱུཔཱནི པདཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨིམིནཱ ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ པཱུརིཏཾ ཨུཔེཀྑཱཝིཧཱརཾ དསྶེཏི. ཡཾ སནྡྷཱཡཱཧ –

‘‘སུཁཔཏྟོ ན རཛྫཱམི, དུཀྑེ ན ཧོམི དུམྨནོ;

སབྦཏྠ ཏུལིཏོ ཧོམི, ཨེསཱ མེ ཨུཔེཀྑཱཔཱརམཱི’’ཏི.

དུཀྐརཀཱརིཀཱདིསུདྡྷིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཧཱརསུདྡྷིཝཎྞནཱ

༡༥༨. ཨཱཧཱརེན སུདྡྷཱིཏི ཀོལཱདིནཱ ཨེཀཙྩེན པརིཏྟཀཨཱཧཱརེན སཀྐཱ སུཛ྄ཛྷིཏུནྟི ཨེཝཾདིཊྛིནོ ཧོནྟི. ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཨེཝཾ ཝདནྟི. ཀོལེཧཱིཏི པདརེཧི. ཀོལོདཀནྟི ཀོལཱནི མདྡིཏྭཱ ཀཏཔཱནཀཾ. ཀོལཝིཀཏིནྟི ཀོལསཱལ༹ཝཀོལཔཱུཝཀོལགུལཱ༹དིཀོལཝིཀཱརཾ. ཨེཏཔརམོཏི ཨེཏཾ པམཱཎཾ པརམཾ ཨསྶཱཏི ཨེཏཔརམོ. ཏདཱ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ པན ན བེལུཝཔཀྐཏཱལཔཀྐཔམཱཎོ ཀོལོ ཧོཏི, ཡཾ ཨེཏརཧི ཀོལསྶ པམཱཎཾ, ཨེཏྟཀོཝ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༥༩. ཨདྷིམཏྟཀསིམཱནནྟི ཨཏིཝིཡ ཀིསབྷཱཝཾ. ཨཱསཱིཏིཀཔབྦཱནི ཝཱ ཀཱལ༹པབྦཱནི ཝཱཏི ཡཐཱ ཨཱསཱིཏིཀཝལླིཡཱ ཝཱ ཀཱལ༹ཝལླིཡཱ ཝཱ སནྡྷིཊྛཱནེསུ མིལཱཡིཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཨུནྣཏུནྣཏཱནི ཧོནྟི, ཨེཝཾ མཡ྄ཧཾ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི ཧོནྟཱིཏི དསྶེཏི. ཨོཊྛཔདནྟི ཡཐཱ ཨོཊྛསྶ པདཾ མཛ྄ཛྷེ གམྦྷཱིརཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝཾ བོདྷིསཏྟསྶ མིལཱཏེ མཾསལོཧིཏེ ཝཙྩདྭཱརསྶ ཨནྟོཔཝིཊྛཏྟཱ ཨཱནིསདཾ མཛ྄ཛྷེ གམྦྷཱིརཾ ཧོཏི. ཨཐསྶ བྷཱུམིཡཾ ནིསིནྣཊྛཱནཾ སརཔོངྑེན ཨཀྐནྟཾ ཝིཡ མཛ྄ཛྷེ ཨུནྣཏཾ ཧོཏི. ཝཊྚནཱཝལཱི༹ཏི ཡཐཱ རཛྫུཡཱ ཨཱཝུནིཏྭཱ ཀཏཱ ཝཊྚནཱཝལཱི༹ ཝཊྚནཱནཾ ཨནྟརནྟརཱ ནིནྣཱ ཧོཏི, ཝཊྚནཊྛཱནེསུ ཨུནྣཏཱ, ཨེཝཾ པིཊྛིཀཎྚཀོ ཨུནྣཏཱཝནཏོ ཧོཏི, ཛརསཱལཱཡ གོཔཱནསིཡོཏི ཛིཎྞསཱལཱཡ གོཔཱནསིཡོ, ཏཱ ཝཾསཏོ མུཙྩིཏྭཱ མཎྜལེ པཏིཊྛཧནྟི, མཎྜལཏོ མུཙྩིཏྭཱ བྷཱུམིཡནྟི; ཨེཝཾ ཨེཀཱ ཨུཔརི ཧོཏི, ཨེཀཱ ཧེཊྛཱཏི ཨོལུགྒཝིལུགྒཱ བྷཝནྟི. བོདྷིསཏྟསྶ པན ན ཨེཝཾ ཕཱསུལི༹ཡོ, ཏསྶ ཧི ལོཧིཏེ ཚིནྣེ མཾསེ མིལཱཏེ ཕཱསུལ༹ནྟརེཧི ཙམྨཱནི ཧེཊྛཱ ཨོཏིཎྞཱནི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨོཀྑཱཡིཀཱཏི ཧེཊྛཱ ཨནུཔཝིཊྛཱ. ཏསྶ ཀིར ལོཧིཏེ ཚིནྣེ མཾསེ མིལཱཏེ ཨཀྑིཨཱཝཱཊཀཱ མཏྠལུངྒཾ ཨཱཧཙྩ ཨཊྛཾསུ, ཏེནསྶ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཀྑིཏཱརཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨཱམཀཙྪིནྣོཏི ཨཏིཏརུཎཀཱལེ ཚིནྣོ, སོ ཧི ཝཱཏཱཏཔེན སཾཕུསཏི ཙེཝ མིལཱཡཏི ཙ. ཡཱཝསྶུ མེ, སཱརིཔུཏྟཱཏི, སཱརིཔུཏྟ, མཡ྄ཧཾ ཨུདརཙྪཝི ཡཱཝ པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཨལླཱིནཱ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཡཱཝསྶུ མེ, སཱརིཔུཏྟ, བྷཱརིཡབྷཱརིཡཱ ཨཧོསི དུཀྐརཀཱརིཀཱ, མཡ྄ཧཾ ཨུདརཙྪཝི ཡཱཝ པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཨལླཱིནཱ ཨཧོསཱིཏི ཨེཝམེཏྠ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. པིཊྛིཀཎྚཀཾཡེཝ པརིགྒཎྷཱམཱིཏི སཧཨུདརཙྪཝིཾ གཎྷཱམི. ཨུདརཙྪཝིཾཡེཝ པརིགྒཎྷཱམཱིཏི སཧཔིཊྛིཀཎྚཀཾ གཎྷཱམི. ཨཝཀུཛྫོ པཔཏཱམཱིཏི ཏསྶ ཧི ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཏྠཱཡ ནིསིནྣསྶ པསྶཱཝོ ནེཝ ནིཀྑམཏི, ཝཙྩཾ པན ཨེཀཾ དྭེ ཀཊཀཊྛིམཏྟཾ ནིཀྑམཏི. བལཝདུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེཏི. སརཱིརཏོ སེདཱ མུཙྩནྟི, ཏཏྠེཝ ཨཝཀུཛྫོ བྷཱུམིཡཾ པཏཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཨཝཀུཛྫོ པཔཏཱམཱི’’ཏི. ཏམེཝ ཀཱཡནྟི ཏཾ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ ཀཱཡཾ. མཧཱསཙྩཀསུཏྟེ པན པཙྪིམབྷཝིཀཀཱཡཾ སནྡྷཱཡ ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟི ཨཱཧ. པཱུཏིམཱུལཱནཱིཏི མཾསེ ཝཱ ལོཧིཏེ ཝཱ སཏི ཏིཊྛནྟི. ཏསྶ པན ཨབྷཱཝེ ཙམྨཁཎྜེ ལོམཱནི ཝིཡ ཧཏྠེཡེཝ ལགྒནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘པཱུཏིམཱུལཱནི ལོམཱནི ཀཱཡསྨཱ པཏནྟཱི’’ཏི.

ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསནྟི ཨརིཡབྷཱཝཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཾ ལོཀུཏྟརམགྒཾ. ཨིམིསྶཱཡེཝ ཨརིཡཱཡ པཉྙཱཡཱཏི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཨནདྷིགམཱ. ཡཱཡཾ ཨརིཡཱཏི ཡཱ ཨཡཾ མགྒཔཉྙཱ ཨདྷིགཏཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཨེཏརཧི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཨདྷིགཏཏྟཱ མགྒཔཉྙཱ ཨདྷིགཏཱ, ཨེཝཾ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཨནདྷིགཏཏྟཱ ལོཀུཏྟརམགྒཔཉྙཾ ནཱདྷིགཏོསྨཱིཏི, མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཏྠེརཱ པནཱཧུ, ཨིམིསྶཱཡེཝཱཏི ཝུཏྟཔཉྙཱཔི ཡཱཡཾ ཨརིཡཱཏི ཝུཏྟཔཉྙཱཔི མགྒཔཉྙཱཡེཝ. ཨཐ ནེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ མགྒསྶ ཨནདྷིགཏཏྟཱ མགྒཾ ནཱདྷིགཏོསྨཱིཏི ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, བྷནྟེ’’ཏི. ཨཱཝུསོ, ཀིཉྩཱཔི དཱིཔེཏུཾ ན སཀྐོམི, དྭེཔི པན མགྒཔཉྙཱཡེཝཱཏི, ཨེཏདེཝ ཙེཏྠ ཡུཏྟཾ. ཨིཏརཐཱ ཧི ཡཱ ཨཡནྟི ནིདྡེསོ ཨནནུརཱུཔོ སིཡཱ.

ཨཱཧཱརསུདྡྷིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཾསཱརསུདྡྷིཨཱདིཝཎྞནཱ

༡༦༠. སཾསཱརེན སུདྡྷཱིཏི བཧུཀཾ སཾསརིཏྭཱ སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝདནྟི. ཨུཔཔཏྟིཡཱ སུདྡྷཱིཏི བཧུཀཾ ཨུཔཔཛྫིཏྭཱ སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝདནྟི. ཨཱཝཱསེན སུདྡྷཱིཏི བཧཱུསུ ཋཱནེསུ ཝསིཏྭཱ སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝདནྟི. ཏཱིསུཔི ཋཱནེསུ སཾསརཎཀཝསེན སཾསཱརོ. ཨུཔཔཛྫནཀཝསེན ཨུཔཔཏྟི. ཝསནཀཝསེན ཨཱཝཱསོཏི ཁནྡྷཱཡེཝ ཝུཏྟཱ. ཡཉྙེནཱཏི བཧུཡཱགེ ཡཛིཏྭཱ སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝདནྟི. མུདྡྷཱཝསིཏྟེནཱཏི ཏཱིཧི སངྑེཧི ཁཏྟིཡཱབྷིསེཀེན མུདྡྷནི ཨབྷིསིཏྟེན. ཨགྒིཔཱརིཙརིཡཱཡཱཏི བཧུཨགྒིཔརིཙརཎེན སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝདནྟི.

༡༦༡. དཧརོཏི ཏརུཎོ. ཡུཝཱཏི ཡོབྦནེན སམནྣཱགཏོ. སུསུཀཱལ༹ཀེསོཏི སུཊྛུ ཀཱལ༹ཀེསོ. བྷདྲེན ཡོབྦནེན སམནྣཱགཏོཏི ཨིམིནཱསྶ ཡེན ཡོབྦནེན སམནྣཱགཏོ ཡུཝཱ, ཏཾ ཡོབྦནཾ བྷདྡཾ ལདྡྷཀནྟི དསྶེཏི. པཋམེན ཝཡསཱཏི པཋམཝཡོ ནཱམ ཏེཏྟིཾས ཝསྶཱནི, ཏེན སམནྣཱགཏོཏི ཨཏྠོ, པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡེནཱཏི པཉྙཱཝེཡྻཏྟིབྷཱཝེན. ཛིཎྞོཏི ཛརཱཛིཎྞོ. ཝུདྡྷོཏི ཝཌྜྷིཏྭཱ ཋིཏཨངྒཔཙྩངྒོ. མཧལླཀོཏི ཛཱཏིམཧལླཀོ. ཨདྡྷགཏོཏི བཧུཨདྡྷཱནཾ གཏོ ཙིརཀཱལཱཏིཀྐནྟོ. ཝཡོ ཨནུཔྤཏྟོཏི ཝསྶསཏསྶ ཏཏིཡཀོཊྛཱསཾ པཙྪིམཝཡཾ ཨནུཔྤཏྟོ. ཨཱསཱིཏིཀོ མེ ཝཡོ ཝཏྟཏཱིཏི ཨིམཾ ཀིར སུཏྟཾ བྷགཝཱ པརིནིབྦཱནསཾཝཙྪརེ ཀཐེསི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. པརམཱཡཱཏི ཨུཏྟམཱཡ. སཏིཡཱཏིཨཱདཱིསུ པདསཏམྤི པདསཧསྶམྤི ཝདནྟསྶེཝ གཧཎསམཏྠཏཱ སཏི ནཱམ. ཏདེཝ ཨཱདྷཱརཎཨུཔནིབནྡྷནསམཏྠཏཱ གཏི ནཱམ. ཨེཝཾ གཧིཏཾ དྷཱརིཏཾ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཝཱིརིཡཾ དྷིཏི ནཱམ. ཏསྶ ཨཏྠཉྩ ཀཱརཎཉྩ དསྶནསམཏྠཏཱ པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡཾ ནཱམ.

དལ༹ྷདྷམྨཱ དྷནུགྒཧོཏི དལ༹ྷཾ དྷནུཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏོ ཨིསྶཱསོ. དལ༹ྷདྷནུ ནཱམ དྭིསཧསྶཐཱམཾ ཝུཙྩཏི, དྭིསཧསྶཐཱམཾ ནཱམ ཡསྶ ཨཱརོཔིཏསྶ ཛིཡཱབདྡྷོ ལོཧསཱིསཱདཱིནཾ བྷཱརོ དཎྜེ གཧེཏྭཱ ཡཱཝ ཀཎྜཔྤམཱཎཱ ཨུཀྑིཏྟསྶ པཐཝིཏོ མུཙྩཏི. སིཀྑིཏོཏི དས དྭཱདས ཝསྶཱནི ཨཱཙརིཡཀུལེ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ. ཀཏཧཏྠོཏི ཀོཙི སིཔྤམེཝ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཀཏཧཏྠོ ན ཧོཏི, ཨཡཾ པན ཀཏཧཏྠོ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝོ. ཀཏཱུཔཱསནོཏི རཱཛཀུལཱདཱིསུ དསྶིཏསིཔྤོ. ལཧུཀེན ཨསནེནཱཏི ཨནྟོ སུསིརཾ ཀཏྭཱ ཏཱུལཱདཱིནི པཱུརེཏྭཱ ཀཏལཱཁཱཔརིཀམྨེན སལླཧུཀཀཎྜེན. ཨེཝཾ ཀཏཉྷི ཨེཀཨུསབྷགཱམཱི དྭེ ཨུསབྷཱནི གཙྪཏི, ཨཊྛཨུསབྷགཱམཱི སོལ༹སཨུསབྷཱནི གཙྪཏི. ཨཔྤཀསིརེནཱཏི ནིདུཀྑེན. ཨཏིཔཱཏེཡྻཱཏི ཨཏིཀྐམེཡྻ. ཨེཝཾ ཨདྷིམཏྟསཏིམནྟོཏི ཡཐཱ སོ དྷནུགྒཧོ ཏཾ ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལཚཱཡཾ སཱིགྷཾ ཨེཝ ཨཏིཀྐམེཏི, ཨེཝཾ པདསཏམྤི པདསཧསྶམྤི ཨུགྒཧེཏུཾ ཨུཔདྷཱརེཏུཾ སཛ྄ཛྷཱཡིཏུཾ ཨཏྠཀཱརཎཱནི ཙ ཨུཔཔརིཀྑིཏུཾ སམཏྠཱཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཱཏི ཨསིཏཔཱིཏཱདཱིནི ཧི བྷགཝཏཱཔི ཀཱཏབྦཱནི ཧོནྟི, བྷིཀྑཱུཧིཔི. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཀརཎམཏྟཀཱལཾ ཋཔེཏྭཱཏི དསྶེཏི.

ཨཔརིཡཱདིནྣཱཡེཝཱཏི ཨཔརིཀྑཱིཎཱཡེཝ. སཙེ ཧི ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ པུཙྪཏི, ཨཉྙོ ཝེདནཱནུཔསྶནཾ, ཨཉྙོ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཾ, ཨཡྻོ དྷམྨཱནུཔསྶནཾ. ཨིམིནཱ པུཊྛཾ ཨཧཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི ཨེཀོ ཨེཀཾ ན ཨོལོཀེཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏེསཾ ཝཱརོ པཉྙཱཡཏི. ཨེཝཾ བུདྡྷཱནཾ པན ཝཱརོ ན པཉྙཱཡཏི, ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལཚཱཡཾ ཨཏིཀྐམཏོ པུརེཏརཾཡེཝ བྷགཝཱ ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཾ, ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཾ, སོལ༹སཝིདྷེན ཙིཏྟཱནུཔསྶནཾ, པཉྩཝིདྷེན དྷམྨཱནུཔསྶནཾ ཀཐེཏི. ཏིཊྛནྟུ ཝཱ ཏཱཝ ཨེཏེ ཙཏྟཱརོ. སཙེ ཧི ཨཉྙེ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནེསུ, ཨཉྙེ ཨིདྡྷིཔཱདེསུ, ཨཉྙེ པཉྩ ཨིནྡྲིཡེསུ, ཨཉྙེ པཉྩ བལེསུ, ཨཉྙེ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ, ཨཉྙེ ཨཊྛ མགྒངྒེསུ པཉྷཾ པུཙྪེཡྻུཾ, ཏམྤི བྷགཝཱ ཀཐེཡྻ. ཏིཊྛནྟུ ཝཱ ཨེཏེ ཨཊྛ. སཙེ ཨཉྙེ སཏྟཏིཾས ཛནཱ བོདྷིཔཀྑིཡེསུ པཉྷཾ པུཙྪེཡྻུཾ, ཏམྤི བྷགཝཱ ཏཱཝདེཝ ཀཐེཡྻ. ཀསྨཱ? ཡཱཝཏཱ ཧི ལོཀིཡམཧཱཛནཱ ཨེཀཾ པདཾ ཀཐེནྟི. ཏཱཝ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཨཊྛ པདཱནི ཀཐེཏི. ཨཱནནྡཏྠེརེ པན ཨེཀཾ པདཾ ཀཐེནྟེཡེཝ བྷགཝཱ སོལ༹སཔདཱནི ཀཐེཏི. ཀསྨཱ? བྷགཝཏོ ཧི ཛིཝ྄ཧཱ མུདུཀཱ དནྟཱཝརཎཾ སུཕུསིཏཾ ཝཙནཾ ཨགལིཏཾ བྷཝངྒཔརིཝཱསོ ལཧུཀོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨཔརིཡཱདིནྣཱཡེཝསྶ, སཱརིཔུཏྟ, ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨདེསནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨདསེནཱཏི ཏནྟིཋཔནཱ. དྷམྨཔདབྱཉྫནནྟི པཱལི༹ཡཱ པདབྱཉྫནཾ, ཏསྶ ཏསྶ ཨཏྠསྶ བྱཉྫནཀཾ ཨཀྑརཾ. པཉྷཔཊིབྷཱནནྟི པཉྷབྱཱཀརཎཾ. ཨིམིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? ཏཐཱགཏོ པུབྦེ དཧརཀཱལེ ཨཀྑརཱནི སམྤིཎྜེཏྭཱ པདཾ ཝཏྟུཾ སཀྐོཏི, པདཱནི སམྤིཎྜེཏྭཱ གཱཐཾ ཝཏྟུཾ སཀྐོཏི, ཙཏུཨཀྑརེཧི ཝཱ ཨཊྛཨཀྑརེཧི ཝཱ སོལ༹སཨཀྑརེཧི ཝཱ པདེཧི ཡུཏྟཱཡ གཱཐཱཡ ཨཏྠཾ ཝཏྟུཾ སཀྐོཏི. ཨིདཱནི པན མཧལླཀཀཱལེ ཨཀྑརཱནི སམྤིཎྜེཏྭཱ པདཾ ཝཱ, པདཱནི སམྤིཎྜེཏྭཱ གཱཐཾ ཝཱ, གཱཐཱཡ ཨཏྠཾ ཝཱ ཝཏྟུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཨེཝཾ ནཏྠི. དཧརཀཱལེ ཙ མཧལླཀཀཱལེ ཙ སབྦམེཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨཔརིཡཱདིནྣམེཝཱཏི ཨིམཾ དསྶེཏི. མཉྩཀེན ཙེཔི མནྟི ཨིདཾ བུདྡྷབལདཱིཔནཏྠམེཝ པརིཀཔྤེཏྭཱ ཨཱཧ. དསབལཾ པན མཉྩཀེ ཨཱརོཔེཏྭཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ པརིཧརཎཀཱལོ ནཱམ ནཏྠི. ཏཐཱགཏཱ ཧི པཉྩམེ ཨཱཡུཀོཊྛཱསེ ཁཎྜིཙྩཱདཱིཧི ཨནབྷིབྷཱུཏཱ སུཝཎྞཝཎྞསརཱིརསྶ ཝེཝཎྞིཡེ ཨནནུཔྤཏྟེ དེཝམནུསྶཱནཾ པིཡམནཱཔཀཱལེཡེཝ པརིནིབྦཱཡནྟི.

༡༦༢. ནཱགསམཱལོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. པཋམབོདྷིཡཉྷི ཝཱིསཏིཝསྶབྦྷནྟརེ ཨུཔཝཱནནཱགིཏམེགྷིཡཏྠེརཱ ཝིཡ ཨཡམྤི བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཧོསི. བཱིཛཡམཱནོཏི མནྡམནྡེན ཏཱལཝཎྚཝཱཏེན བྷགཝཏོ ཨུཏུསུཁཾ སམུཊྛཱཔཡམཱནོ. ཨེཏདཝོཙཱཏི སཀལསུཏྟནྟཾ སུཏྭཱ བྷགཝཏོ པུབྦཙརིཏཾ དུཀྐརཀཱརཀཾ ཨཱགམྨ པསནྣོ ཨེཏཾ ‘‘ཨཙྪརིཡཾ བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ཨཙྪརཾ པཧརིཏུཾ ཡུཏྟནྟི ཨཙྪརིཡཾ. ཨབྷཱུཏཔུབྦཾ བྷཱུཏནྟི ཨབྦྷུཏཾ. ཨུབྷཡེནཔི ཨཏྟནོ ཝིམྷཡམེཝ དཱིཔེཏི. ཀོ ནཱམོ ཨཡཾ བྷནྟེཏི ཨིདཾ བྷདྡཀོ ཝཏཱཡཾ དྷམྨཔརིཡཱཡོ, ཧནྡསྶ བྷགཝནྟཾ ཨཱཡཱཙིཏྭཱ ནཱམཾ གཎྷཱཔེམཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཨཱཧ. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ནཱམཾ གཎྷནྟོ ཏསྨཱ ཏིཧ ཏྭནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཡསྨཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ སུཏྭཱ ཏཝ ལོམཱནི ཧཊྛཱནི, ཏསྨཱ ཏིཧ ཏྭཾ, ནཱགསམཱལ, ཨིམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ ‘‘ལོམཧཾསན པརིཡཱཡོ’’ཏྭེཝ ནཾ དྷཱརེཧཱིཏི.

སཾསཱརསུདྡྷིཨཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱསཱིཧནཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. མཧཱདུཀྑཀྑནྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱདུཀྑཀྑནྡྷསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཏཡོ ཛནཱ སམྦཧུལཱཏི ཝུཙྩནྟི, ཏཏོ པརཾ སངྒྷོ. སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཏཡོ ཏཡོ ཨེཝ, ཏཏོ ཨུདྡྷཾ སམྦཧུལཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིདྷ སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན སམྦཧུལཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. པིཎྜཱཡ པཱཝིསིཾསཱུཏི པཝིཊྛཱ, ཏེ པན ན ཏཱཝ པཝིཊྛཱ, པཝིསིསྶཱམཱཏི ནིཀྑནྟཏྟཱ པན པཝིསིཾསཱུཏི ཝུཏྟཱ. ཡཐཱ གཱམཾ གམིསྶཱམཱིཏི ནིཀྑནྟཔུརིསོ ཏཾ གཱམཾ ཨཔྤཏྟོཔི ‘‘ཀུཧིཾ ཨིཏྠནྣཱམོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘གཱམཾ གཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ. པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོཏི ཛེཏཝནཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཨཏྠི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧཾསུ. སམཎོ, ཨཱཝུསོཏི, ཨཱཝུསོ, ཏུམྷཱཀཾ སཏྠཱ སམཎོ གོཏམོ. ཀཱམཱནཾ པརིཉྙནྟི ཀཱམཱནཾ པཧཱནཾ སམཏིཀྐམཾ པཉྙཔེཏི. རཱུཔཝེདནཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྠ ཏིཏྠིཡཱ སཀསམཡཾ ཛཱནནྟཱ ཀཱམཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཔེཡྻུཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཝདམཱནཱ, རཱུཔཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཔེཡྻུཾ ཨརཱུཔབྷཝཾ ཝདམཱནཱ, ཝེདནཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཔེཡྻུཾ ཨསཉྙབྷཝཾ ཝདམཱནཱ. ཏེ པན ‘‘ཨིདཾ ནཱམ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨཡཾ རཱུཔབྷཝོ ཨཡཾ ཨརཱུཔབྷཝོ’’ཏིཔི ན ཛཱནནྟི. ཏེ པཉྙཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཔི ཀེཝལཾ ‘‘པཉྙཔེམ པཉྙཔེམཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཏཐཱགཏོ ཀཱམཱནཾ པརིཉྙཾ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཉྙཔེཏི, རཱུཔཝེདནཱནཾ ཨརཧཏྟམགྒེན. ཏེ ཨེཝཾ མཧནྟེ ཝིསེསེ ཝིཛྫམཱནེཔི ཨིདྷ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཀོ ཝིཝེསོཏིཨཱདིམཱཧཾསུ.

ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ པཉྙཱཔནེ. དྷམྨདེསནཱཡ ཝཱ དྷམྨདེསནནྟི ཡདིདཾ སམཎསྶ ཝཱ གོཏམསྶ དྷམྨདེསནཱཡ སདྡྷིཾ ཨམྷཱཀཾ དྷམྨདེསནཾ, ཨམྷཱཀཾ ཝཱ དྷམྨདེསནཱཡ སདྡྷིཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྦྷ ནཱནཱཀརཎཾ ཝུཙྩེཐ, ཏཾ ཀིནྣཱམཱཏི ཝདནྟི. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི ཝེམཛ྄ཛྷེ བྷིནྣསུཝཎྞཾ ཝིཡ སཱསནེན སདྡྷིཾ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝཙནམཏྟེན སམདྷུརཾ ཋཔཡིཾསུ. ནེཝ ཨབྷིནནྡིཾསཱུཏི ཨེཝམེཏནྟི ན སམྤཊིཙྪིཾསུ. ནཔྤཊིཀྐོསིཾསཱུཏི ནཡིདཾ ཨེཝནྟི ནཔྤཊིསེདྷེསུཾ. ཀསྨཱ? ཏེ ཀིར ཏིཏྠིཡཱ ནཱམ ཨནྡྷསདིསཱ, ཛཱནིཏྭཱ ཝཱ ཨཛཱནིཏྭཱ ཝཱ ཀཐེཡྻུནྟི ནཱབྷིནནྡིཾསུ, པརིཉྙནྟི ཝཙནེན ཨཱིསཀཾ སཱསནགནྡྷོ ཨཏྠཱིཏི ནཔྤཊིཀྐོསིཾསུ. ཛནཔདཝཱསིནོ ཝཱ ཏེ སཀསམཡཔརསམཡེསུ ན སུཊྛུ ཀུསལཱཏིཔི ཨུབྷཡཾ ནཱཀཾསུ.

༡༦༥. ན ཙེཝ སམྤཱཡིསྶནྟཱིཏི སམྤཱདེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. ཨུཏྟརིཉྩ ཝིགྷཱཏནྟི ཨསམྤཱཡནཏོ ཨུཏྟརིམྤི དུཀྑཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟི. སམྤཱདེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱནཾ ནཱམ ཧི དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིསཡསྨིནྟི ཨེཏྠ ཡཐཱཏི ཀཱརཎཝཙནཾ, ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཡསྨཱ ཨཝིསཡེ པཉྷོ པུཙྪིཏོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. སདེཝཀེཏི སཧ དེཝེཧི སདེཝཀེ. སམཱརཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝཾ ཏཱིཎི ཋཱནཱནི ལོཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ དྭེ པཛཱཡཱཏི པཉྩཧིཔི སཏྟལོཀམེཝ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཨེཏསྨིཾ སདེཝཀཱདིབྷེདེ ལོཀེ ཏཾ དེཝཾ ཝཱ མནུསྶཾ ཝཱ ན པསྶཱམཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨིཏོ ཝཱ པན སུཏྭཱཏི ཨིཏོ ཝཱ པན མམ སཱསནཏོ སུཏྭཱ ཨཏཐཱགཏོཔི ཨཏཐཱགཏསཱཝཀོཔི ཨཱརཱདྷེཡྻ པརིཏོསེཡྻ. ཨཉྙཐཱ ཨཱརཱདྷནཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི.

༡༦༦. ཨིདཱནི ཨཏྟནོ ཏེསཾ པཉྷཱནཾ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཙིཏྟཱརཱདྷནཾ དསྶེནྟོ ཀོ ཙ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཀཱམགུཎཱཏི ཀཱམཡིཏབྦཊྛེན ཀཱམཱ. བནྡྷནཊྛེན གུཎཱ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨཧཏཱནཾ ཝཏྠཱནཾ དྭིགུཎཾ སངྒྷཱཊི’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤༨) ཨེཏྠ ཧི པཊལཊྛོ གུཎཊྛོ. ‘‘ཨཙྩེནྟི ཀཱལཱ ཏརཡནྟི རཏྟིཡོ, ཝཡོགུཎཱ ཨནུཔུབྦཾ ཛཧནྟཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༤) ཨེཏྠ རཱསཊྛོ གུཎཊྛོ. ‘‘སཏགུཎཱ དཀྑིཎཱ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༧༩) ཨེཏྠ ཨཱནིསཾསཊྛོ གུཎཊྛོ. ‘‘ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ (ཁུ. པཱ. ༣ དྭཏྟིཾསཱཀཱརེ; དཱི. ནི. ༢.༣༧༧) ཀཡིརཱ མཱལཱགུཎེ བཧཱུ’’ཏི (དྷ. པ. ༥༣) ཨེཏྠ བནྡྷནཊྛོ གུཎཊྛོ. ཨིདྷཱཔི ཨེསེཝ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བནྡྷནཊྛེན གུཎཱ’’ཏི. ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན པསྶིཏབྦཱ. ཨེཏེནུཔཱཡེན སོཏཝིཉྙེཡྻཱདཱིསུཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིཊྛཱཏི པརིཡིཊྛཱ ཝཱ ཧོནྟུ མཱ ཝཱ, ཨིཊྛཱརམྨཎབྷཱུཏཱཏི ཨཏྠོ. ཀནྟཱཏི ཀམནཱིཡཱ. མནཱཔཱཏི མནཝཌྜྷནཀཱ. པིཡརཱུཔཱཏི པིཡཛཱཏིཀཱ. ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱཏི ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫམཱནེན ཀཱམེན ཨུཔསཾཧིཏཱ. རཛནཱིཡཱཏི རཛྫནིཡཱ, རཱགུཔྤཏྟིཀཱརཎབྷཱུཏཱཏི ཨཏྠོ.

༡༦༧. ཡདི མུདྡཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ མུདྡཱཏི ཨངྒུལིཔབྦེསུ སཉྙཾ ཋཔེཏྭཱ ཧཏྠམུདྡཱ. གཎནཱཏི ཨཙྪིདྡགཎནཱ. སངྑཱནནྟི པིཎྜགཎནཱ. ཡཱཡ ཁེཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨིདྷ ཨེཏྟཀཱ ཝཱིཧཱི བྷཝིསྶནྟི, རུཀྑཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨིདྷ ཨེཏྟཀཱནི ཕལཱནི བྷཝིསྶནྟི, ཨཱཀཱསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨིམེ ཨཱཀཱསེ སཀུཎཱ ཨེཏྟཀཱ ནཱམ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཛཱནནྟི.

ཀསཱིཏི ཀསིཀམྨཾ. ཝཎིཛྫཱཏི ཛངྒྷཝཎིཛྫཐལཝཎིཛྫཱདིཝཎིཔྤཐོ. གོརཀྑནྟི ཨཏྟནོ ཝཱ པརེསཾ ཝཱ གཱཝོ རཀྑིཏྭཱ པཉྩགོརསཝིཀྐཡེན ཛཱིཝནཀམྨཾ. ཨིསྶཏྠོ ཝུཙྩཏི ཨཱཝུདྷཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔཊྛཱནཀམྨཾ. རཱཛཔོརིསནྟི ཨཱཝུདྷེན རཱཛཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཊྛཱནཾ. སིཔྤཉྙཏརནྟི གཧིཏཱཝསེསཾ ཧཏྠིཨསྶསིཔྤཱདི. སཱིཏསྶ པུརཀྑཏོཏི ལཀྑཾ ཝིཡ སརསྶ སཱིཏསྶ པུརཏོ, སཱིཏེན བཱདྷཱིཡམཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨུཎྷེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཌཾསཱདཱིསུ ཌཾསཱཏི པིངྒལམཀྑིཀཱ. མཀསཱཏི སབྦམཀྑིཀཱ, སརཱིསཔཱཏི ཡེ ཀེཙི སརིཏྭཱ གཙྪནྟི. རིསྶམཱནོཏི རུཔྤམཱནོ, གྷཊྚིཡམཱནོ. མཱིཡམཱནོཏི མརམཱནོ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ མུདྡཱདཱིཧི ཛཱིཝིཀཀཔྤནཾ ཨཱགམྨ སཱིཏཱདིཔཙྩཡོ ཨཱབཱདྷོ. ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝོཏི ཀཱམེསུ ཨུཔདྡཝོ, ཨུཔསྶགྒོཏི ཨཏྠོ. སནྡིཊྛིཀོཏི པཙྩཀྑོ སཱམཾ པསྶིཏབྦོ. དུཀྑཀྑནྡྷོཏི དུཀྑརཱསི. ཀཱམཧེཏཱུཏིཨཱདཱིསུ པཙྩཡཊྛེན ཀཱམཱ ཨསྶ ཧེཏཱུཏི ཀཱམཧེཏུ. མཱུལཊྛེན ཀཱམཱ ནིདཱནམསྶཱཏི ཀཱམནིདཱནོ. ལིངྒཝིཔལླཱསེན པན ཀཱམནིདཱནནྟི ཝུཏྟོ. ཀཱརཎཊྛེན ཀཱམཱ ཨདྷིཀརཎཾ ཨསྶཱཏི ཀཱམཱདྷིཀརཎོ. ལིངྒཝིཔལླཱསེནེཝ པན ཀཱམཱདྷིཀརཎནྟི ཝུཏྟོ. ཀཱམཱནམེཝ ཧེཏཱུཏི ཨིདཾ ནིཡམཝཙནཾ, ཀཱམཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ.

ཨུཊྛཧཏོཏི ཨཱཛཱིཝསམུཊྛཱཔཀཝཱིརིཡེན ཨུཊྛཧནྟསྶ. གྷཊཏོཏི ཏཾ ཝཱིརིཡཾ པུབྦེནཱཔརཾ གྷཊེནྟསྶ. ཝཱཡམཏོཏི ཝཱཡཱམཾ པརཀྐམཾ པཡོགཾ ཀརོནྟསྶ. ནཱབྷིནིཔྥཛྫནྟཱིཏི ན ནིཔྥཛྫནྟི, ཧཏྠཾ ནཱབྷིརུཧནྟི. སོཙཏཱིཏི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣབལཝསོཀེན སོཙཏི. ཀིལམཏཱིཏི ཀཱཡེ ཨུཔྤནྣདུཀྑེན ཀིལམཏི. པརིདེཝཏཱིཏི ཝཱཙཱཡ པརིདེཝཏི. ཨུརཏྟཱལི༹ནྟི ཨུརཾ ཏཱལེ༹ཏྭཱ. ཀནྡཏཱིཏི རོདཏི. སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཝིསཉྙཱི ཝིཡ སམྨཱུལ༹ྷོ ཧོཏི. མོགྷནྟི ཏུཙྪཾ. ཨཕལོཏི ནིཔྥལོ. ཨཱརཀྑཱདྷིཀརཎནྟི ཨཱརཀྑཀཱརཎཱ. ཀིནྟཱིཏི ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན. ཡམྤི མེཏི ཡམྤི མཡ྄ཧཾ ཀསིཀམྨཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཨུཔྤཱདིཏཾ དྷནཾ ཨཧོསི. ཏམྤི ནོ ནཏྠཱིཏི ཏམྤི ཨམྷཱཀཾ ཨིདཱནི ནཏྠི.

༡༦༨. པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཧེཏཱུཏིཨཱདིནཱཔི ཀཱརཎཾ དསྶེཏྭཱཝ ཨཱདཱིནཝཾ དཱིཔེཏི. ཏཏྠ ཀཱམཧེཏཱུཏི ཀཱམཔཙྩཡཱ རཱཛཱནོཔི རཱཛཱུཧི ཝིཝདནྟི. ཀཱམནིདཱནནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀཾ, ཀཱམེ ནིདཱནཾ ཀཏྭཱ ཝིཝདནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱམཱདྷིཀརཎནྟིཔི བྷཱཝནཔུཾསཀམེཝ, ཀཱམེ ཨདྷིཀརཎཾ ཀཏྭཱ ཝིཝདནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱམཱནམེཝ ཧེཏཱུཏི གཱམནིགམནགརསེནཱཔཏིཔུརོཧིཏཊྛཱནནྟརཱདཱིནཾ ཀཱམཱནམེཝ ཧེཏུ ཝིཝདནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུཔཀྐམནྟཱིཏི པཧརནྟི. ཨསིཙམྨནྟི ཨསིཉྩེཝ ཁེཊཀཕལཀཱདཱིནི ཙ. དྷནུཀལཱཔཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱཏི དྷནུཾ གཧེཏྭཱ སརཀལཱཔཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ. ཨུབྷཏོབྱཱུལ༹ནྟི ཨུབྷཏོ རཱསིབྷཱུཏཾ. པཀྑནྡནྟཱིཏི པཝིསནྟི. ཨུསཱུསཱུཏི ཀཎྜེསུ. ཝིཛྫོཏལནྟེསཱུཏི ཝིཔརིཝཏྟནྟེསུ. ཏེ ཏཏྠཱཏི ཏེ ཏསྨིཾ སངྒཱམེ.

ཨདྡཱཝལེཔནཱ ཨུཔཀཱརིཡོཏི ཙེཏྠ མནུསྶཱ པཱཀཱརཔཱདཾ ཨསྶཁུརསཎྛཱནེན ཨིཊྛཀཱཧི ཙིནིཏྭཱ ཨུཔརི སུདྷཱཡ ལིམྤནྟི. ཨེཝཾ ཀཏཱ པཱཀཱརཔཱདཱ ཨུཔཀཱརིཡོཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཱ ཏིནྟེན ཀལལེན སིཏྟཱ ཨདྡཱཝལེཔནཱ ནཱམ ཧོནྟི. པཀྑནྡནྟཱིཏི ཏཱསཾ ཧེཊྛཱ ཏིཁིཎཨཡསཱུལཱདཱིཧི ཝིཛ྄ཛྷཱིཡམཱནཱཔི པཱཀཱརསྶ པིཙྪིལབྷཱཝེན ཨཱརོཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཔི ཨུཔདྷཱཝནྟིཡེཝ. ཚཀཎཀཱཡཱཏི ཀུཐིཏགོམཡེན. ཨབྷིཝགྒེནཱཏི སཏདནྟེན. ཏཾ ཨཊྛདནྟཱཀཱརེན ཀཏྭཱ ‘‘ནགརདྭཱརཾ བྷིནྡིཏྭཱ པཝིསིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགཏེ ཨུཔརིདྭཱརེ ཋིཏཱ ཏསྶ བནྡྷནཡོཏྟཱནི ཚིནྡིཏྭཱ ཏེན ཨབྷིཝགྒེན ཨོམདྡནྟི.

༡༦༩. སནྡྷིམྤི ཚིནྡནྟཱིཏི གྷརསནྡྷིམྤི ཚིནྡནྟི. ནིལློཔནྟི གཱམེ པཧརིཏྭཱ མཧཱཝིལོཔཾ ཀརོནྟི. ཨེཀཱགཱརིཀནྟི པཎྞཱསམཏྟཱཔི སཊྛིམཏྟཱཔི པརིཝཱརེཏྭཱ ཛཱིཝགྒཱཧཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཧརཱཔེནྟི. པརིཔནྠེཔི ཏིཊྛནྟཱིཏི པནྠདཱུཧནཀམྨཾ ཀརོནྟི. ཨཌྜྷདཎྜཀེཧཱིཏི མུགྒརེཧི པཧཱརསཱདྷནཏྠཾ ཝཱ ཙཏུཧཏྠདཎྜཾ དྭེདྷཱ ཚེཏྭཱ གཧིཏདཎྜཀེཧི. བིལངྒཐཱལིཀནྟི ཀཉྫིཡཨུཀྑལིཀམྨཀཱརཎཾ, ཏཾ ཀརོནྟཱ སཱིསཀཔཱལཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཏཏྟཾ ཨཡོགུལ༹ཾ སཎྜཱསེན གཧེཏྭཱ ཏཏྠ པཀྑིཔནྟི, ཏེན མཏྠལུངྒཾ པཀྐུཐིཏྭཱ ཨུཔརི ཨུཏྟརཏི. སངྑམུཎྜིཀནྟི སངྑམུཎྜཀམྨཀཱརཎཾ, ཏཾ ཀརོནྟཱ ཨུཏྟརོཊྛཨུབྷཏོཀཎྞཙཱུལི༹ཀགལ༹ཝཱཊཔརིཙྪེདེན ཙམྨཾ ཚིནྡིཏྭཱ སབྦཀེསེ ཨེཀཏོ གཎྛིཾ ཀཏྭཱ དཎྜཀེན ཝལླིཏྭཱ ཨུཔྤཱཊེནྟི, སཧ ཀེསེཧི ཙམྨཾ ཨུཊྛཧཏི. ཏཏོ སཱིསཀཊཱཧཾ ཐཱུལསཀྑརཱཧི གྷཾསིཏྭཱ དྷོཝནྟཱ སངྑཝཎྞཾ ཀརོནྟི.

རཱཧུམུཁནྟི རཱཧུམུཁཀམྨཀཱརཎཾ, ཏཾ ཀརོནྟཱ སངྐུནཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨནྟོམུཁེ དཱིཔཾ ཛཱལེནྟི. ཀཎྞཙཱུལི༹ཀཱཧི ཝཱ པཊྛཱཡ མུཁཾ ནིཁཱདནེན ཁཎནྟི. ལོཧིཏཾ པགྒྷརིཏྭཱ མུཁཾ པཱུརེཏི. ཛོཏིམཱལིཀནྟི སཀལསརཱིརཾ ཏེལཔིལོཏིཀཱཡ ཝེཋེཏྭཱ ཨཱལིམྤནྟི. ཧཏྠཔཛྫོཏིཀནྟི ཧཏྠེ ཏེལཔིལོཏིཀཱཡ ཝེཋེཏྭཱ དཱིཔཾ ཝིཡ ཛཱལེནྟི. ཨེརཀཝཏྟིཀནྟི ཨེརཀཝཏྟཀམྨཀཱརཎཾ, ཏཾ ཀརོནྟཱ གཱིཝཏོ པཊྛཱཡ ཙམྨབདྡྷེ ཀནྟིཏྭཱ གོཔྥཀེ ཋཔེནྟི. ཨཐ ནཾ ཡོཏྟེཧི བནྡྷིཏྭཱ ཀཌྜྷནྟི. སོ ཨཏྟནོ ཙམྨབདྡྷེ ཨཀྐམིཏྭཱ ཨཀྐམིཏྭཱ པཏཏི. ཙཱིརཀཝཱསིཀནྟི ཙཱིརཀཝཱསིཀཀམྨཀཱརཎཾ, ཏཾ ཀརོནྟཱ ཏཐེཝ ཙམྨབདྡྷེ ཀནྟིཏྭཱ ཀཊིཡཾ ཋཔེནྟི. ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཀནྟིཏྭཱ གོཔྥཀེསུ ཋཔེནྟི. ཨུཔརིམེཧི ཧེཊྛིམསརཱིརཾ ཙཱིརཀནིཝཱསནནིཝཏྠཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཨེཎེཡྻཀནྟི ཨེཎེཡྻཀཀམྨཀཱརཎཾ. ཏཾ ཀརོནྟཱ ཨུབྷོསུ ཀཔྤརེསུ ཙ ཛཱཎཱུསུ ཙ ཨཡཝལཡཱནི དཏྭཱ ཨཡསཱུལཱནི ཀོཊྚེནྟི. སོ ཙཏཱུཧི ཨཡསཱུལེཧི བྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛཧཏི. ཨཐ ནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨགྒིཾ ཀརོནྟི. ‘‘ཨེཎེཡྻཀོ ཛོཏིཔརིགྒཧོ ཡཐཱ’’ཏི ཨཱགཏཊྛཱནེཔི ཨིདམེཝ ཝུཏྟཾ. ཏཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ སཱུལཱནི ཨཔནེཏྭཱ ཙཏཱུཧི ཨཊྛིཀོཊཱིཧིཡེཝ ཋཔེནྟི. ཨེཝརཱུཔཱ ཀཱརཎཱ ནཱམ ནཏྠི.

བལི༹སམཾསིཀནྟི ཨུབྷཏོམུཁེཧི བལི༹སེཧི པཧརིཏྭཱ ཙམྨམཾསནྷཱརཱུནི ཨུཔྤཱཊེནྟི. ཀཧཱཔཎིཀནྟི སཀལསརཱིརཾ ཏིཎྷཱཧི ཝཱསཱིཧི ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཀཧཱཔཎམཏྟཾ ཀཧཱཔཎམཏྟཾ པཱཏེནྟཱ ཀོཊྚེནྟི. ཁཱརཱཔཏཙྪིཀནྟི སརཱིརཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཱཝུདྷེཧི པཧརིཏྭཱ ཀོཙྪེཧི ཁཱརཾ གྷཾསནྟི. ཙམྨསཾསནྷཱརཱུནི པགྒྷརིཏྭཱ སཝནྟི. ཨཊྛིཀསངྑལིཀཱཝ ཏིཊྛཏི. པལིགྷཔརིཝཏྟིཀནྟི ཨེཀེན པསྶེན ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཀཎྞཙྪིདྡེ ཨཡསཱུལཾ ཀོཊྚེཏྭཱ པཐཝིཡཱ ཨེཀཱབདྡྷཾ ཀརོནྟི. ཨཐ ནཾ པཱདེ གཧེཏྭཱ ཨཱཝིཛ྄ཛྷནྟི. པལཱལཔཱིཋཀནྟི ཚེཀོ ཀཱརཎིཀོ ཚཝིཙམྨཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ནིསདཔོཏེཧི ཨཊྛཱིནི བྷིནྡིཏྭཱ ཀེསེསུ གཧེཏྭཱ ཨུཀྑིཔནྟི. མཾསརཱསིཡེཝ ཧོཏི, ཨཐ ནཾ ཀེསེཧེཝ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ གཎྷནྟི. པལཱལཝཊྚིཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ པན ཝེཋེནྟི. སུནཁེཧིཔཱིཏི ཀཏིཔཡཱནི དིཝསཱནི ཨཱཧཱརཾ ཨདཏྭཱ ཚཱཏཀེཧི སུནཁེཧི ཁཱདཱཔེནྟི. ཏེ མུཧུཏྟེན ཨཊྛིསངྑལིཀམེཝ ཀརོནྟི. སམྤརཱཡིཀོཏི སམྤརཱཡེ དུཏིཡཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀོཏི ཨཏྠོ.

༡༧༠. ཚནྡརཱགཝིནཡོ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནནྟི ནིབྦཱནཾ. ནིབྦཱནཉྷི ཨཱགམྨ ཀཱམེསུ ཚནྡརཱགོ ཝིནཱིཡཏི ཙེཝ པཧཱིཡཏི ཙ, ཏསྨཱ ནིབྦཱནཾ ཚནྡརཱགཝིནཡོ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནནྟི ཙ ཝུཏྟཾ. སཱམཾ ཝཱ ཀཱམེ པརིཛཱནིསྶནྟཱིཏི སཡཾ ཝཱ ཏེ ཀཱམེ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཛཱནིསྶནྟི. ཏཐཏྟཱཡཱཏི ཏཐབྷཱཝཱཡ. ཡཐཱཔཊིཔནྣོཏི ཡཱཡ པཊིཔདཱཡ པཊིཔནྣོ.

༡༧༡. ཁཏྟིཡཀཉྙཱ ཝཱཏིཨཱདི ཨཔརིཏྟེན ཝིཔུལེན ཀུསལེན གཧིཏཔཊིསནྡྷིཀཾ ཝཏྠཱལངྐཱརཱདཱིནི ལབྷནཊྛཱནེ ནིབྦཏྟཾ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. པནྣརསཝསྶུདྡེསིཀཱཏི པནྣརསཝསྶཝཡཱ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝཡཔདེསཾ ཀསྨཱ གཎྷཱཏི? ཝཎྞསམྤཏྟིདསྶནཏྠཾ. མཱཏུགཱམསྶ ཧི དུགྒཏཀུལེ ནིབྦཏྟསྶཱཔི ཨེཏསྨིཾ ཀཱལེ ཐོཀཾ ཐོཀཾ ཝཎྞཱཡཏནཾ པསཱིདཏི. པུརིསཱནཾ པན ཝཱིསཏིཝསྶཀཱལེ པཉྩཝཱིསཏིཝསྶཀཱལེ པསནྣཾ ཧོཏི. ནཱཏིདཱིགྷཱཏིཨཱདཱིཧི ཚདོསཝིརཧིཏཾ སརཱིརསམྤཏྟིཾ དཱིཔེཏི. ཝཎྞནིབྷཱཏི ཝཎྞོཡེཝ.

ཛིཎྞནྟི ཛརཱཛིཎྞཾ. གོཔཱནསིཝངྐནྟི གོཔཱནསཱི ཝིཡ ཝངྐཾ. བྷོགྒནྟི བྷགྒཾ, ཨིམིནཱཔིསྶ ཝངྐབྷཱཝམེཝ དཱིཔེཏི. དཎྜཔརཱཡཎནྟི དཎྜཔཊིསརཎཾ དཎྜདུཏིཡཾ. པཝེདྷམཱནནྟི ཀམྤམཱནཾ. ཨཱཏུརནྟི ཛརཱཏུརཾ. ཁཎྜདནྟནྟི ཛིཎྞབྷཱཝེན ཁཎྜིཏདནྟཾ. པལིཏཀེསནྟི པཎྜརཀེསཾ. ཝིལཱུནནྟི ལུཉྩིཏྭཱ གཧིཏཀེསཾ ཝིཡ ཁལླཱཊཾ. ཁལིཏསིརནྟི མཧཱཁལླཱཊསཱིསཾ. ཝལིནནྟི སཉྫཱཏཝལིཾ. ཏིལཀཱཧཏགཏྟནྟི སེཏཀཱལ༹ཏིལཀེཧི ཝིཀིཎྞསརཱིརཾ. ཨཱབཱདྷིཀནྟི བྱཱདྷིཀཾ. དུཀྑིཏནྟི དུཀྑཔཏྟཾ.

བཱལ༹ྷགིལཱནནྟི ཨདྷིམཏྟགིལཱནཾ. སིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏནྟི ཨཱམཀསུསཱནེ པཱཏིཏཾ. སེསམེཏྠ སཏིཔཊྛཱནེ ཝུཏྟམེཝ. ཨིདྷཱཔི ནིབྦཱནཾཡེཝ ཚནྡརཱགཝིནཡོ.

༡༧༣. ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཱཏི ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟནོཔི དུཀྑཏྠཱཡ ན ཙེཏེཏི. ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾཡེཝཱཏི ནིདྡུཀྑམེཝ.

༡༧༤. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱཏི, བྷིཀྑཝེ, ཡསྨཱ ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ, ཏསྨཱ ཨཡཾ ཨནིཙྩཱདིཨཱཀཱརོཝ ཝེདནཱཡ ཨཱདཱིནཝོཏི ཨཏྠོ, ནིསྶརཎཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱདུཀྑཀྑནྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཙཱུལ༹དུཀྑཀྑནྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹དུཀྑཀྑནྡྷསུཏྟཾ. ཏཏྠ སཀྐེསཱུཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཛནཔདེ. སོ ཧི ཛནཔདོ སཀྱཱནཾ རཱཛཀུམཱརཱནཾ ཝསནཊྛཱནཏྟཱ སཀྱཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཏོ. སཀྱཱནཾ པན ཨུཔྤཏྟི ཨམྦཊྛསུཏྟེ ཨཱགཏཱཝ. ཀཔིལཝཏྠུསྨིནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏཉྷི ཀཔིལསྶ ཨིསིནོ ནིཝཱསཊྛཱནེ ཀཏཏྟཱ ཀཔིལཝཏྠཱུཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ. ནིགྲོདྷཱརཱམེཏི ནིགྲོདྷོ ནཱམ སཀྐོ, སོ ཉཱཏིསམཱགམཀཱལེ ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨཱགཏེ བྷགཝཏི ཨཏྟནོ ཨཱརཱམེ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ བྷགཝཏོ ནིཡྻཱཏེསི, ཏསྨིཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. མཧཱནཱམོཏི ཨནུརུདྡྷཏྠེརསྶ བྷཱཏཱ བྷགཝཏོ ཙུལ༹པིཏུཔུཏྟོ. སུདྡྷོདནོ སུཀྐོདནོ སཀྐོདནོ དྷོཏོདནོ ཨམིཏོདནོཏི ཨིམེ པཉྩ ཛནཱ བྷཱཏརོ. ཨམིཏཱ ནཱམ དེཝཱི ཏེསཾ བྷགིནཱི. ཏིསྶཏྠེརོ ཏསྶཱ པུཏྟོ. ཏཐཱགཏོ ཙ ནནྡཏྠེརོ ཙ སུདྡྷོདནསྶ པུཏྟཱ, མཧཱནཱམོ ཙ ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ ཙ སུཀྐོདནསྶ. ཨཱནནྡཏྠེརོ ཨམིཏོདནསྶ, སོ བྷགཝཏོ ཀནིཊྛོ. མཧཱནཱམོ མཧལླཀཏརོ སཀདཱགཱམཱི ཨརིཡསཱཝཀོ.

དཱིགྷརཏྟནྟི མཡ྄ཧཾ སཀདཱགཱམིཕལུཔྤཏྟིཏོ པཊྛཱཡ ཙིརརཏྟཾ ཛཱནཱམཱིཏི དསྶེཏི. ལོབྷདྷམྨཱཏི ལོབྷསངྑཱཏཱ དྷམྨཱ, ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ལོབྷཾཡེཝ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཨིཏརེསུཔི དྭཱིསུ ཨེསེཝ ནཡོ. པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟཱིཏི ཁེཔེཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཨིདཉྷི པརིཡཱདཱནཾ ནཱམ ‘‘སབྦཾ ཧཏྠིཀཱཡཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ སབྦཾ ཨསྶཀཱཡཾ སབྦཾ རཐཀཱཡཾ སབྦཾ པཏྟིཀཱཡཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཛཱིཝནྟཾཡེཝ ནཾ ཨོསཛྫེཡྻ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༡.༡༢༦) ཨེཏྠ གཧཎེ ཨཱགཏཾ. ‘‘ཨནིཙྩསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སབྦཾ ཀཱམརཱགཾ པརིཡཱདིཡཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༡༠༢) ཨེཏྠ ཁེཔནེ. ཨིདྷཱཔི ཁེཔནེ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པརིཡཱདིཡིཏྭཱཏི ཁེཔེཏྭཱ’’ཏི.

ཡེན མེ ཨེཀདཱ ལོབྷདྷམྨཱཔཱིཏི ཡེན མཡ྄ཧཾ ཨེཀེཀསྨིཾ ཀཱལེ ལོབྷདྷམྨཱཔི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟཱིཏི པུཙྪཏི. ཨཡཾ ཀིར རཱཛཱ ‘‘སཀདཱགཱམིམགྒེན ལོབྷདོསམོཧཱ ནིརཝསེསཱ པཧཱིཡནྟཱི’’ཏི སཉྙཱི ཨཧོསི, ཨཡཾ ‘‘ཨཔྤཧཱིནཾ མེ ཨཏྠཱི’’ཏིཔི ཛཱནཱཏི, ཨཔྤཧཱིནཀཾ ཨུཔཱདཱཡ པཧཱིནཀམྤི པུན པཙྪཏོཝཱཝཏྟཏཱིཏི སཉྙཱི ཧོཏི. ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཨེཝཾ སནྡེཧོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི? ཨཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀསྨཱ? པཎྞཏྟིཡཱ ཨཀོཝིདཏྟཱ. ‘‘ཨཡཾ ཀིལེསོ ཨསུཀམགྒཝཛ྄ཛྷོ’’ཏི ཨིམིསྶཱ པཎྞཏྟིཡཱ ཨཀོཝིདསྶ ཧི ཨརིཡསཱཝཀསྶཔི ཨེཝཾ ཧོཏི. ཀིཾ ཏསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱ ནཏྠཱིཏི? ཨཏྠི. སཱ པན ན སབྦེསཾ པརིཔུཎྞཱ ཧོཏི. ཨེཀོ ཧི པཧཱིནཀིལེསམེཝ པཙྩཝེཀྑཏི. ཨེཀོ ཨཝསིཊྛཀིལེསམེཝ, ཨེཀོ མགྒམེཝ, ཨེཀོ ཕལམེཝ, ཨེཀོ ནིབྦཱནམེཝ. ཨིམཱསུ པན པཉྩསུ པཙྩཝེཀྑཎཱསུ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ནོ ལདྡྷུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨིཏི ཡསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱ ན པརིཔུཎྞཱ, ཏསྶ མགྒཝཛ྄ཛྷཀིལེསཔཎྞཏྟིཡཾ ཨཀོཝིདཏྟཱ ཨེཝཾ ཧོཏི.

༡༧༦. སོ ཨེཝ ཁོ ཏེཏི སོཡེཝ ལོབྷོ དོསོ མོཧོ ཙ ཏཝ སནྟཱནེ ཨཔྤཧཱིནོ, ཏྭཾ པན པཧཱིནསཉྙཱི ཨཧོསཱིཏི དསྶེཏི. སོ ཙ ཧི ཏེཏི སོ ཏུཡ྄ཧཾ ལོབྷདོསམོཧདྷམྨོ. ཀཱམེཏི དུཝིདྷེ ཀཱམེ. ན པརིབྷུཉྫེཡྻཱསཱིཏི མཡཾ ཝིཡ པབྦཛེཡྻཱསཱིཏི དསྶེཏི.

༡༧༧. ཨཔྤསྶཱདཱཏི པརིཏྟསུཁཱ. བཧུདུཀྑཱཏི དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀདུཀྑམེཝེཏྠ བཧུཀཾ. བཧུཔཱཡཱསཱཏི དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀོ ཨུཔཱཡཱསཀིལེསོཡེཝེཏྠ བཧུ. ཨཱདཱིནཝོཏི དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀོ ཨུཔདྡཝོ. ཨེཏྠ བྷིཡྻོཏི ཨེཏེསུ ཀཱམེསུ ཨཡཾ ཨཱདཱིནཝོཡེཝ བཧུ. ཨསྶཱདོ པན ཧིམཝནྟཾ ཨུཔནིདྷཱཡ སཱསཔོ ཝིཡ ཨཔྤོ, པརིཏྟཀོ. ཨིཏི ཙེཔི མཧཱནཱམཱཏི མཧཱནཱམ ཨེཝཾ ཙེཔི ཨརིཡསཱཝཀསྶ. ཡཐཱབྷཱུཏནྟི ཡཐཱསབྷཱཝཾ. སམྨཱ ནཡེན ཀཱརཎེན པཉྙཱཡ སུཊྛུ དིཊྛཾ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ཏཏྠ པཉྙཱཡཱཏི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ, ཧེཊྛཱམགྒདྭཡཉཱཎེནཱཏི ཨཏྠོ. སོ ཙཱཏི སོ ཨེཝ མགྒདྭཡེན དིཊྛཀཱམཱདཱིནཝོ ཨརིཡསཱཝཀོ. པཱིཏིསུཁནྟི ཨིམིནཱ སཔྤཱིཏིཀཱནི དྭེ ཛྷཱནཱནི དསྶེཏི. ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཏོ སནྟཏརནྟི ཏཏོ ཛྷཱནདྭཡཏོ སནྟཏརཾ ཨཉྙཾ ཨུཔརིཛྷཱནདྭཡཉྩེཝ མགྒདྭཡཉྩ. ནེཝ ཏཱཝ ཨནཱཝཊྚཱི ཀཱམེསུ ཧོཏཱིཏི ཨཐ ཁོ སོ དྭེ མགྒེ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋིཏོཔི ཨརིཡསཱཝཀོ ཨུཔརི ཛྷཱནཱནཾ ཝཱ མགྒཱནཾ ཝཱ ཨནདྷིགཏཏྟཱ ནེཝ ཏཱཝ ཀཱམེསུ ཨནཱཝཊྚཱི ཧོཏི, ཨནཱཝཊྚིནོ ཨནཱབྷོགོ ན ཧོཏི. ཨཱཝཊྚིནོ སཱབྷོགོཡེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཙཏཱུཧི ཛྷཱནེཧི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནསྶ, དྭཱིཧི མགྒེཧི སམུཙྪེདཔྤཧཱནསྶ ཨབྷཱཝཱ.

མཡ྄ཧམྤི ཁོཏི ན ཀེཝལཾ ཏུཡ྄ཧེཝ, ཨཐ ཁོ མཡ྄ཧམྤི. པུབྦེཝ སམྦོདྷཱཏི མགྒསམྦོདྷིཏོ པཋམཏརམེཝ. པཉྙཱཡ སུདིཊྛཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨོརོདྷནཱཊཀཱ པཛཧནཔཉྙཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. པཱིཏིསུཁཾ ནཱཛ྄ཛྷགམནྟི སཔྤཱིཏིཀཱནི དྭེ ཛྷཱནཱནི ན པཊིལབྷིཾ. ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཏོ སནྟཏརནྟི ཨིདྷ ཨུཔརི ཛྷཱནདྭཡཾ ཙེཝ ཙཏྟཱརོ ཙ མགྒཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. པཙྩཉྙཱསིནྟི པཊིཨཉྙཱསིཾ.

༡༧༩. ཨེཀམིདཱཧཾ མཧཱནཱམ སམཡནྟི ཀསྨཱ ཨཱརདྡྷཾ? ཨཡཾ པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཧེཊྛཱ ཀཱམཱནཾ ཨསྶཱདོཔི ཨཱདཱིནཝོཔི ཀཐིཏོ, ནིསྶརཎཾ ན ཀཐིཏཾ, ཏཾ ཀཐེཏུཾ ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགོ ཧི ཨེཀོ ཨནྟོ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ ཨེཀོཏི ཨིམེཧི ཨནྟེཧི མུཏྟཾ མམ སཱསནནྟི ཨུཔརི ཕལསམཱཔཏྟིསཱིསེན སཀལསཱསནཾ དསྶེཏུམྤི ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ.

གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེཏི ཏསྶ པབྦཏསྶ གིཛ྄ཛྷསདིསཾ ཀཱུཊཾ ཨཏྠི, ཏསྨཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊོཏི ཝུཙྩཏི. གིཛ྄ཛྷཱ ཝཱ ཏསྶ ཀཱུཊེསུ ནིཝསནྟཱིཏིཔི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊོཏི ཝུཙྩཏི. ཨིསིགིལིཔསྶེཏི ཨིསིགིལིཔབྦཏསྶ པསྶེ. ཀཱལ༹སིལཱཡནྟི ཀཱལ༹ཝཎྞེ པིཊྛིཔཱསཱཎེ. ཨུབྦྷཊྛཀཱ ཧོནྟཱིཏི ཨུདྡྷཾཡེཝ ཋིཏཀཱ ཧོནྟི ཨནིསིནྣཱ. ཨོཔཀྐམིཀཱཏི ཨུབྦྷཊྛཀཱདིནཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཀྐམེན ནིབྦཏྟིཏཱ. ནིགཎྛོ, ཨཱཝུསོཏི ཨཉྙཾ ཀཱརཎཾ ཝཏྟུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ནིགཎྛསྶ ཨུཔརི པཀྑིཔིཾསུ. སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱིཏི སོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ སབྦཾ ཛཱནཱཏི པསྶཏཱིཏི དསྶེཏི. ཨཔརིསེསཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏཱིཏི སོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ཨཔརིསེསཾ དྷམྨཾ ཛཱནནྟོ ཨཔརིསེསསངྑཱཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པཊིཛཱནནྟོ ཙ ཨེཝཾ པཊིཛཱནཱཏི ‘‘ཙརཏོ ཙ མེ ཏིཊྛཏོ ཙ…པེ… པཙྩུཔཊྛིཏ’’ནྟི. ཏཏྠ སཏཏནྟི ནིཙྩཾ. སམིཏནྟི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ.

༡༨༠. ཀིཾ པན ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, ནིགཎྛཱ ཛཱནཱཐ ཨེཏྟཀཾ ཝཱ དུཀྑཾ ནིཛྫིཎྞནྟི ཨིདཾ བྷགཝཱ པུརིསོ ནཱམ ཡཾ ཀརོཏི, ཏཾ ཛཱནཱཏི. ཝཱིསཏིཀཧཱཔཎེ ཨིཎཾ གཧེཏྭཱ དས དཏྭཱ ‘‘དས མེ དིནྣཱ དས ཨཝསིཊྛཱ’’ཏི ཛཱནཱཏི, ཏེཔི དཏྭཱ ‘‘སབྦཾ དིནྣ’’ནྟི ཛཱནཱཏི. ཁེཏྟསྶ ཏཏིཡབྷཱགཾ ལཱཡིཏྭཱ ‘‘ཨེཀོ བྷཱགོ ལཱཡིཏོ, དྭེ ཨཝསིཊྛཱ’’ཏི ཛཱནཱཏི. པུན ཨེཀཾ ལཱཡིཏྭཱ ‘‘དྭེ ལཱཡིཏཱ, ཨེཀོ ཨཝསིཊྛོ’’ཏི ཛཱནཱཏི. ཏསྨིམྤི ལཱཡིཏེ ‘‘སབྦཾ ནིཊྛིཏ’’ནྟི ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ སབྦཀིཙྩེསུ ཀཏཉྩ ཨཀཏཉྩ ཛཱནཱཏི, ཏུམྷེཧིཔི ཏཐཱ ཉཱཏབྦཾ སིཡཱཏི དསྶེཏི. ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནནྟི ཨིམིནཱ ཨཀུསལཾ པཧཱཡ ཀུསལཾ བྷཱཝེཏྭཱ སུདྡྷནྟཾ པཏྟོ ནིགཎྛོ ནཱམ ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི.

ཨེཝཾ སནྟེཏི ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝཾ ཨཛཱནནབྷཱཝེ སཏི. ལུདྡཱཏི ལུདྡཱཙཱརཱ. ལོཧིཏཔཱཎིནོཏི པཱཎེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟཱ ལོཧིཏེན མཀྑིཏཔཱཎིནོ. པཱཎཾ ཧི ཧནནྟསྶཔི ཡསྶ ལོཧིཏེན པཱཎི ན མཀྑིཡཏི, སོཔི ལོཧིཏཔཱཎཱིཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཀུརཱུརཀམྨནྟཱཏི དཱརུཎཀམྨཱ. མཱཏརི པིཏརི དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱདཱིསུ ཙ ཀཏཱཔརཱདྷཱ. མཱགཝིཀཱདཡོ ཝཱ ཀཀྑལ༹ཀམྨཱ.

ན ཁོ, ཨཱཝུསོ, གོཏམཱཏི ཨིདཾ ནིགཎྛཱ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཝཱདེ དོསཾ དེཏི, མཡམྤིསྶ དོསཾ ཨཱརོཔེམཱ’’ཏི མཉྙམཱནཱ ཨཱརབྷིཾསུ. ཏསྶཏྠོ, ‘‘ཨཱཝུསོ, གོཏམ ཡཐཱ ཏུམྷེ པཎཱིཏཙཱིཝརཱནི དྷཱརེནྟཱ སཱལིམཾསོདནཾ བྷུཉྫནྟཱ དེཝཝིམཱནཝཎྞཱཡ གནྡྷཀུཊིཡཱ ཝསམཱནཱ སུཁེན སུཁཾ ཨདྷིགཙྪཐ, ན ཨེཝཾ སུཁེན སུཁཾ ཨདྷིགནྟབྦཾ. ཡཐཱ པན མཡཾ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཱདཱིཧི ནཱནཔྤཀཱརཎཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝཱམ, ཨེཝཾ དུཀྑེན སུཁཾ ཨདྷིགནྟབྦ’’ནྟི. སུཁེན ཙ ཧཱཝུསོཏི ཨིདཾ སཙེ སུཁེན ཙ སུཁཾ ཨདྷིགནྟབྦཾ སིཡཱ. རཱཛཱ ཨདྷིགཙྪེཡྻཱཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ མཱགདྷོཏི མགདྷརཊྛསྶ ཨིསྶརོ. སེནིཡོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. བིམྦཱིཏི ཨཏྟབྷཱཝསྶ ནཱམཾ. སོ ཏསྶ སཱརབྷཱུཏོ དསྶནཱིཡོ པཱསཱདིཀོ ཨཏྟབྷཱཝསམིདྡྷིཡཱ བིམྦིསཱརོཏི ཝུཙྩཏི. སུཁཝིཧཱརིཏརོཏི ཨིདཾ ཏེ ནིགཎྛཱ རཉྙོ ཏཱིསུ པཱསཱདེསུ ཏིཝིདྷཝཡེཧི ནཱཊཀེཧི སདྡྷིཾ སམྤཏྟིཨནུབྷཝནཾ སནྡྷཱཡ ཝདནྟི. ཨདྡྷཱཏི ཨེཀཾསེན. སཧསཱ ཨཔྤཊིསངྑཱཏི སཱཧསཾ ཀཏྭཱ, ཨཔྤཙྩཝེཀྑིཏྭཱཝ ཡཐཱ རཏྟོ རཱགཝསེན དུཊྛོ དོསཝསེན མཱུལ༹ྷོ མོཧཝསེན བྷཱསཏི, ཨེཝམེཝཾ ཝཱཙཱ བྷཱསིཏཱཏི དསྶེཏི.

ཏཏྠ པཊིཔུཙྪིསྶཱམཱིཏི ཏསྨིཾ ཨཏྠེ པུཙྪིསྶཱམི. ཡཐཱ ཝོ ཁམེཡྻཱཏི ཡཐཱ ཏུམྷཱཀཾ རུཙྩེཡྻ. པཧོཏཱིཏི སཀྐོཏི.

ཨནིཉྫམཱནོཏི ཨཙལམཱནོ. ཨེཀནྟསུཁཾ པཊིསཾཝེདཱིཏི ནིརནྟརསུཁཾ པཊིསཾཝེདཱི. ‘‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ནིགཎྛཱ པཧོམི…པེ… ཨེཀནྟསུཁཾ པཊིསཾཝེདཱི’’ཏི ཨིདཾ ཨཏྟནོ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ཨེཏྠ ཙ ཀཐཱཔཏིཊྛཱཔནཏྠཾ རཱཛཝཱརེ སཏྟ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ པུཙྪཱ ཀཏཱ. སཏྟ རཏྟིནྡིཝཱནི ནཔྤཧོཏཱིཏི ཧི ཝུཏྟེ ཚ པཉྩ ཙཏྟཱརཱིཏི སུཁཾ པུཙྪིཏུཾ ཧོཏི. སུདྡྷཝཱརེ པན སཏྟཱཏི ཝུཏྟེ པུན ཚ པཉྩ ཙཏྟཱརཱིཏི ཝུཙྩམཱནཾ ཨནཙྪརིཡཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ དེསནཱ ཀཏཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹དུཀྑཀྑནྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཨནུམཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨནུམཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ བྷགྒེསཱུཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཛནཔདེ, ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ ཝུཏྟཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. སུསུམཱརགིརེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏསྶ ཀིར ནགརསྶ ཝཏྠུཔརིགྒཧདིཝསེ ཨཝིདཱུརེ ཨུདཀརཧདེ སུཾསུམཱརོ སདྡམཀཱསི, གིརཾ ནིཙྪཱརེསི. ཨཐ ནགརེ ནིཊྛིཏེ སུཾསུམཱརགིརཾ ཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. བྷེསཀལཱ༹ཝནེཏི བྷེསཀལཱ༹ནཱམཀེ ཝནེ. ‘‘བྷེསགལཱ༹ཝནེ’’ཏིཔི པཱཋོ. མིགདཱཡེཏི ཏཾ ཝནཾ མིགཔཀྑཱིནཾ ཨབྷཡདིནྣཊྛཱནེ ཛཱཏཾ, ཏསྨཱ མིགདཱཡོཏི ཝུཙྩཏི.

པཝཱརེཏཱིཏི ཨིཙྪཱཔེཏི. ཝདནྟཱུཏི ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཝསེན ཝདནྟུ, ཨནུསཱསནྟཱུཏི ཨཏྠོ. ཝཙནཱིཡོམྷཱིཏི ཨཧཾ ཏུམྷེཧི ཝཏྟབྦོ, ཨནུསཱསིཏབྦོ ཨོཝདིཏབྦོཏི ཨཏྠོ. སོ ཙ ཧོཏི དུབྦཙོཏི སོ ཙ དུཀྑེན ཝཏྟབྦོ ཧོཏི, ཝུཏྟོ ན སཧཏི. དོཝཙསྶཀརཎེཧཱིཏི དུབྦཙབྷཱཝཀཱརཀེཧི ཨུཔརི ཨཱགཏེཧི སོལ༹སཧི དྷམྨེཧི. ཨཔྤདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིནྟི ཡོ ཧི ཝུཙྩམཱནོ ཏུམྷེ མཾ ཀསྨཱ ཝདཐ, ཨཧཾ ཨཏྟནོ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ སཱཝཛྫཱནཝཛྫཾ ཨཏྠཱནཏྠཾ ཛཱནཱམཱིཏི ཝདཏི. ཨཡཾ ཨནུསཱསནིཾ པདཀྑིཎཏོ ན གཎྷཱཏི, ཝཱམཏོ གཎྷཱཏི, ཏསྨཱ ཨཔྤདཀྑིཎགྒཱཧཱིཏི ཝུཙྩཏི.

པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནནྟི ལཱམཀཱནཾ ཨསནྟསམྦྷཝནཔཏྠནཱནཾ. པཊིཔྥརཏཱིཏི པཊིཝིརུདྡྷོ, པཙྩནཱིཀོ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨཔསཱདེཏཱིཏི ཀིཾ ནུ ཁོ ཏུཡ྄ཧཾ བཱལསྶ ཨབྱཏྟསྶ བྷཎིཏེན, ཏྭམྤི ནཱམ བྷཎིཏབྦཾ མཉྙིསྶསཱིཏི ཨེཝཾ གྷཊྚེཏི. པཙྩཱརོཔེཏཱིཏི, ཏྭམྤི ཁོསི ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ, ཏཾ ཏཱཝ པཊིཀརོཧཱིཏི ཨེཝཾ པཊིཨཱརོཔེཏི.

ཨཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏཱིཏི ཨཉྙེན ཀཱརཎེན ཝཙནེན ཝཱ ཨཉྙཾ ཀཱརཎཾ ཝཙནཾ ཝཱ པཊིཙྪཱདེཏི. ‘‘ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀོ ཨཱཔནྣོ, ཀིཾ ཨཱཔནྣོ, ཀིསྨིཾ ཨཱཔནྣོ, ཀཾ བྷཎཐ, ཀིཾ བྷཎཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི. ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ ཀིཉྩི ཏཡཱ དིཊྛ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ན སུཎཱམཱི’’ཏི སོཏཾ ཝཱ ཨུཔནེཏི. བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ཨཔནཱམེཏཱིཏི ‘‘ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོསཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘པཱཊལིཔུཏྟཾ གཏོམྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ‘‘ན ཏཝ པཱཊལིཔུཏྟགམནཾ པུཙྪཱམ, ཨཱཔཏྟིཾ པུཙྪཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏཏོ རཱཛགེཧཾ གཏོམྷཱི’’ཏི, རཱཛགེཧཾ ཝཱ ཡཱཧི བྲཱཧྨཎགེཧཾ ཝཱ, ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོསཱིཏི. ཏཏྠ མེ སཱུཀརམཾསཾ ལདྡྷནྟིཨཱདཱིནི ཝདནྟོ ཀཐཾ བཧིདྡྷཱ ཝིཀྑིཔཏི.

ཨཔདཱནེཏི ཨཏྟནོ ཙརིཡཱཡ. ན སམྤཱཡཏཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཏྭཾ ཀུཧིཾ ཝསསི, ཀཾ ནིསྶཱཡ ཝསསཱིཏི ཝཱ, ཡཾ ཏྭཾ ཝདེསི ‘‘མཡཱ ཨེས ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫནྣོ དིཊྛོ’’ཏི. ཏྭཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཀིཾ ཀརོསི, ཨཡཾ ཀིཾ ཀརོཏི, ཀཏྠ ཝཱ ཏྭཾ ཨཙྪསི ཀཏྠ ཝཱ ཨཡནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙརིཡཾ པུཊྛོ སམྤཱདེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོཏི.

༡༨༣. ཏཏྲཱཝུསོཏི, ཨཱཝུསོ, ཏེསུ སོལ༹སསུ དྷམྨེསུ. ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ ཨེཝཾ ཨནུམིནིཏབྦནྟི ཨེཝཾ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱ ཨནུམེཏབྦོ ཏུལེཏབྦོ ཏཱིརེཏབྦོ.

༡༨༤. པཙྩཝེཀྑིཏབྦནྟི པཙྩཝེཀྑིཏབྦོ. ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑིནཱཏི དིཝཱཔི རཏྟིམྤི སིཀྑནྟེན, རཏིཉྩ དིཝཱ ཙ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སིཀྑནྟེན པཱིཏིཔཱམོཛྫམེཝ ཨུཔྤཱདེཏབྦནྟི ཨཏྠོ.

ཨཙྪེ ཝཱ ཨུདཀཔཏྟེཏི པསནྣེ ཝཱ ཨུདཀབྷཱཛནེ. མུཁནིམིཏྟནྟི མུཁཔཊིབིམྦཾ. རཛནྟི ཨཱགནྟུཀརཛཾ. ཨངྒཎནྟི ཏཏྠ ཛཱཏཀཾ ཏིལཀཾ ཝཱ པིལ༹ཀཾ ཝཱ. སབྦེཔིམེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ པཧཱིནེཏི ཨིམིནཱ སབྦཔྤཧཱནཾ ཀཐེསི. ཀཐཾ? ཨེཏྟཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པབྦཛིཏསྶ ནཱནུཙྪཝིཀཱཏི པཊིསངྑཱནཾ ཨུཔྤཱདཡཏོ ཧི པཊིསངྑཱནཔྤཧཱནཾཀཐིཏཾ ཧོཏི. སཱིལཾ པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེནྟསྶ ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ. སམཱཔཏྟིཾ པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟསྶ ཏདངྒཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ མགྒཾ བྷཱཝེནྟསྶ སམུཙྪེདཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཕལེ ཨཱགཏེ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔྤཧཱནཾ, ནིབྦཱནེ ཨཱགཏེ ནིསྶརཎཔྤཧཱནནྟི ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ སབྦཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾཝ ཧོཏི.

ཨིདཉྷི སུཏྟཾ བྷིཀྑུཔཱཏིམོཀྑཾ ནཱམཱཏི པོརཱཎཱ ཝདནྟི. ཨིདཾ དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. པཱཏོ ཨེཝ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣེན ‘‘ཨིམེ ཨེཏྟཀཱ ཀིལེསཱ ཨཏྠི ནུ ཁོ མཡ྄ཧཾ ནཏྠཱི’’ཏི པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ. སཙེ ཨཏྠཱིཏི པསྶཏི, ཏེསཾ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམིཏབྦཾ. ནོ ཙེ པསྶཏི, སུཔབྦཛིཏོསྨཱིཏི ཨཏྟམནེན བྷཝིཏབྦཾ. བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ རཏྟིཊྛཱནེ ཝཱ དིཝཱཊྛཱནེ ཝཱ ནིསཱིདིཏྭཱཔི པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. སཱཡཾ ཝསནཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱཔི པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. ཏིཀྑཏྟུཾ ཨསཀྐོནྟེན དྭེ ཝཱརེ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. དྭེ ཝཱརེ ཨསཀྐོནྟེན པན ཨཝསྶཾ ཨེཀཝཱརཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ, ཨཔྤཙྩཝེཀྑིཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི ཝདནྟི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨནུམཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཙེཏོཁིལསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཙེཏོཁིལསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙེཏོཁིལཱཏི ཙིཏྟསྶ ཐདྡྷབྷཱཝཱ ཀཙཝརབྷཱཝཱ ཁཱཎུཀབྷཱཝཱ. ཙེཏསོ ཝིནིབནྡྷཱཏི ཙིཏྟཾ བནྡྷིཏྭཱ མུཊྛིཡཾ ཀཏྭཱ ཝིཡ གཎྷནྟཱིཏི ཙེཏསོ ཝིནིབནྡྷཱ. ཝུདྡྷིནྟིཨཱདཱིསུ སཱིལེན ཝུདྡྷིཾ, མགྒེན ཝིརུལ༹ྷིཾ, ནིབྦཱནེན ཝེཔུལླཾ. སཱིལསམཱདྷཱིཧི ཝཱ ཝུདྡྷིཾ, ཝིཔསྶནཱམགྒེཧི ཝིརུལ༹ྷིཾ, ཕལནིབྦཱནེཧི ཝེཔུལླཾ. སཏྠརི ཀངྑཏཱིཏི སཏྠུ སརཱིརེ ཝཱ གུཎེ ཝཱ ཀངྑཏི. སརཱིརེ ཀངྑམཱནོ དྭཏྟིཾསཝརལཀྑཎཔྤཊིམཎྜིཏཾ ནཱམ སརཱིརཾ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱིཏི ཀངྑཏི, གུཎེ ཀངྑམཱནོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཛཱནནསམཏྠཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱིཏི ཀངྑཏི. ཝིཙིཀིཙྪཏཱིཏི ཝིཙིནནྟོ ཀིཙྪཏི, དུཀྑཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཝིནིཙྪེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ནཱདྷིམུཙྩཏཱིཏི ཨེཝམེཏནྟི ཨདྷིམོཀྑཾ ན པཊིལབྷཏི. ན སམྤསཱིདཏཱིཏི གུཎེསུ ཨོཏརིཏྭཱ ནིབྦིཙིཀིཙྪབྷཱཝེན པསཱིདིཏུཾ, ཨནཱཝིལོ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཱཏཔྤཱཡཱཏི ཀིལེསསནྟཱཔཀཝཱིརིཡཀརཎཏྠཱཡ. ཨནུཡོགཱཡཱཏི པུནཔྤུནཾ ཡོགཱཡ. སཱཏཙྩཱཡཱཏི སཏཏཀིརིཡཱཡ པདྷཱནཱཡཱཏི པདཧནཏྠཱཡ. ཨཡཾ པཋམོ ཙེཏོཁིལོཏི ཨཡཾ སཏྠརི ཝིཙིཀིཙྪཱསངྑཱཏོ པཋམོ ཙིཏྟསྶ ཐདྡྷབྷཱཝོ, ཨེཝམེཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤཧཱིནོ ཧོཏི. དྷམྨེཏི པརིཡཏྟིདྷམྨེ ཙ པཊིཝེདྷདྷམྨེ ཙ. པརིཡཏྟིདྷམྨེ ཀངྑམཱནོ, ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཙཏུརཱསཱིཏི དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནཱིཏི ཝདནྟི, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཏཾ ནཏྠཱིཏི ཀངྑཏི. པཊིཝེདྷདྷམྨེ ཀངྑམཱནོ ཝིཔསྶནཱནིསྶནྡོ མགྒོ ནཱམ, མགྒནིསྶནྡོ ཕལཾ ནཱམ, སབྦསངྑཱརཔཊིནིསྶགྒོ ནིབྦཱནཾ ནཱམཱཏི ཝདནྟི. ཏཾ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱིཏི ཀངྑཏི. སངྒྷེ ཀངྑཏཱིཏི སུཔྤཊིཔནྣོཏིཨཱདཱིནཾ པདཱནཾ ཝསེན ཨེཝརཱུཔཾ པཊིཔདཾ པཊིཔནྣཱ ཙཏྟཱརོ མགྒཊྛཱ ཙཏྟཱརོ ཕལཊྛཱཏི ཨཊྛནྣཾ པུགྒལཱནཾ སམཱུཧབྷཱུཏོ སངྒྷོ ནཱམ, སོ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱིཏི ཀངྑཏི. སིཀྑཱཡ ཀངྑམཱནོ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ནཱམ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ ནཱམ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ ནཱམཱཏི ཝདནྟི. སཱ ཨཏྠི ནུ ཁོ ནཏྠཱིཏི ཀངྑཏི. ཨཡཾ པཉྩམོཏི ཨཡཾ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཀོཔསངྑཱཏོ པཉྩམོ ཙིཏྟསྶ ཐདྡྷབྷཱཝོ ཀཙཝརབྷཱཝོ ཁཱཎུཀབྷཱཝོ.

༡༨༦. ཝིནིབནྡྷེསུ ཀཱམེཏི ཝཏྠུཀཱམེཔི ཀིལེསཀཱམེཔི. ཀཱཡེཏི ཨཏྟནོ ཀཱཡེ. རཱུཔེཏི བཧིདྡྷཱ རཱུཔེ. ཡཱཝདཏྠནྟི ཡཏྟཀཾ ཨིཙྪཏི, ཏཏྟཀཾ. ཨུདརཱཝདེཧཀནྟི ཨུདརཔཱུརཾ. ཏཉྷི ཨུདརཾ ཨཝདེཧནཏོ ཨུདརཱཝདེཧཀནྟི ཝུཙྩཏི. སེཡྻསུཁནྟི མཉྩཔཱིཋསུཁཾ, ཨུཏུསུཁཾ ཝཱ. པསྶསུཁནྟི ཡཐཱ སམྤརིཝཏྟཀཾ སཡནྟསྶ དཀྑིཎཔསྶཝཱམཔསྶཱནཾ སུཁཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣསུཁཾ. མིདྡྷསུཁནྟི ནིདྡཱསུཁཾ. ཨནུཡུཏྟོཏི ཡུཏྟཔཡུཏྟོ ཝིཧརཏི.

པཎིདྷཱཡཱཏི པཏྠཡིཏྭཱ. སཱིལེནཱཏིཨཱདཱིསུ སཱིལནྟི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ཝཏནྟི ཝཏསམཱདཱནཾ. ཏཔོཏི ཏཔཙརཎཾ. བྲཧྨཙརིཡནྟི མེཐུནཝིརཏི. དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམཱིཏི མཧེསཀྑདེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི. དེཝཉྙཏརོ ཝཱཔི ཨཔྤེསཀྑདེཝེསུ ཝཱ ཨཉྙཏརོ.

༡༨༩. ཨིདྡྷིཔཱདེསུ ཚནྡཾ ནིསྶཱཡ པཝཏྟོ སམཱདྷི ཚནྡསམཱདྷི. པདྷཱནབྷཱུཏཱ སངྑཱརཱ པདྷཱནསངྑཱརཱ. སམནྣཱགཏནྟི ཏེཧི དྷམྨེཧི ཨུཔེཏཾ. ཨིདྡྷིཡཱ པཱདཾ, ཨིདྡྷིབྷཱུཏཾ ཝཱ པཱདནྟི ཨིདྡྷིཔཱདཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ, ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན ཨིདྡྷིཔཱདཝིབྷངྒེ ཨཱགཏོ ཡེཝ. ཝིསུདྡྷིམགྒེཔིསྶ ཨཏྠོ དཱིཔིཏོ. ཨིཏི ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཨིདྡྷིཔཱདེཧི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཨུསྶོལ༹ྷཱིཡེཝ པཉྩམཱིཏི ཨེཏྠ ཨུསྶོལ༹ྷཱིཏི སབྦཏྠ ཀཏྟབྦཝཱིརིཡཾ དསྶེཏི. ཨུསྶོལ༹ྷཱིཔནྣརསངྒསམནྣཱགཏོཏི པཉྩ ཙེཏོཁིལཔྤཧཱནཱནི པཉྩ ཝིནིབནྡྷཔྤཧཱནཱནི ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ ཨུསྶོལ༹ྷཱིཏི ཨེཝཾ ཨུསྶོལ༹ྷིཡཱ སདྡྷིཾ པནྣརསཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ. བྷབྦོཏི ཨནུརཱུཔོ, ཨནུཙྪཝིཀོ. ཨབྷིནིབྦྷིདཱཡཱཏི ཉཱཎེན ཀིལེསབྷེདཱཡ. སམྦོདྷཱཡཱཏི ཙཏུམགྒསམྦོདྷཱཡ. ཨནུཏྟརསྶཱཏི སེཊྛསྶ. ཡོགཀྑེམསྶཱཏི ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི ཁེམསྶ ཨརཧཏྟསྶ. ཨདྷིགམཱཡཱཏི པཊིལཱབྷཱཡ. སེཡྻཐཱཏི ཨོཔམྨཏྠེ ནིཔཱཏོ. པཱིཏི སམྦྷཱཝནཏྠེ. ཨུབྷཡེནཔི སེཡྻཐཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེཏི དསྶེཏི.

ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜཱནི ཨཊྛ ཝཱ དས ཝཱ དྭཱདས ཝཱཏི ཨེཏྠ པན ཀིཉྩཱཔི ཀུཀྐུཊིཡཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཏོ ཨཱུནཱདྷིཀཱནིཔི ཨཎྜཱནི ཧོནྟི, ཝཙནསིལིཊྛཏཱཡ པན ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཝཉྷི ལོཀེ སིལིཊྛཾ ཝཙནཾ ཧོཏི. ཏཱནསྶཱུཏི ཏཱནི ཨསྶུ, བྷཝེཡྻུནྟི ཨཏྠོ. ཀུཀྐུཊིཡཱ སམྨཱ ཨདྷིསཡིཏཱནཱིཏི ཏཱཡ ཛནེཏྟིཡཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ པཀྑེ པསཱརེཏྭཱ ཏེསཾ ཨུཔརི སཡནྟིཡཱ སམྨཱ ཨདྷིསཡིཏཱནི. སམྨཱ པརིསེདིཏཱནཱིཏི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཏུཾ གཱཧཱཔེནྟིཡཱ སུཊྛུ སམནྟཏོ སེདིཏཱནི ཨུསྨཱིཀཏཱནི. སམྨཱ པརིབྷཱཝིཏཱནཱིཏི ཀཱལེན ཀཱལཾ སུཊྛུ སམནྟཏོ བྷཱཝིཏཱནི, ཀུཀྐུཊགནྡྷཾ གཱཧཱཔིཏཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཀིཉྩཱཔི ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱཏི ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨིམཾ ཏིཝིདྷཀིརིཡཱཀརཎེན ཨཔྤམཱདཾ ཀཏྭཱ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཨཐ ཁོ བྷབྦཱཝ ཏེཏི ཨཐ ཁོ ཏེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ ཝུཏྟནཡེན སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིབྦྷིཛྫིཏུཾ བྷབྦཱཝ. ཏེ ཧི ཡསྨཱ ཏཱཡ ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨེཝཾ ཏཱིཧཱཀཱརེཧི ཏཱནི ཨཎྜཱནི པརིཔཱལཱིཡམཱནཱནི ན པཱུཏཱིནི ཧོནྟི. ཡོཔི ནེསཾ ཨལླསིནེཧོ, སོཔི པརིཡཱདཱནཾ གཙྪཏི, ཀཔཱལཾ ཏནུཀཾ ཧོཏི, པཱདནཁསིཁཱ ཙ མུཁཏུཎྜཀཉྩ ཁརཾ ཧོཏི, སཡཾ པརིཔཱཀཾ གཙྪཏི, ཀཔཱལསྶ ཏནུཏྟཱ བཧི ཨཱལོཀོ ཨནྟོ པཉྙཱཡཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཙིརཾ ཝཏ མཡཾ སངྐུཊིཏཧཏྠཔཱདཱ སམྦཱདྷེ སཡིམྷཱ, ཨཡཉྩ བཧི ཨཱལོཀོ དིསྶཏི, ཨེཏྠ དཱནི ནོ སུཁཝིཧཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ཀཔཱལཾ པཱདེན པཧརནྟི, གཱིཝཾ པསཱརེནྟི, ཏཏོ ཏཾ ཀཔཱལཾ དྭེདྷཱ བྷིཛྫཏི. ཨཐ ཏེ པཀྑེ ཝིདྷུནནྟཱ ཏངྑཎཱནུརཱུཔཾ ཝིརཝནྟཱ ནིཀྑམནྟིཡེཝ, ནིཀྑམིཏྭཱ ཙ གཱམཀྑེཏྟཾ ཨུཔསོབྷཡམཱནཱ ཝིཙརནྟི.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨིདཾ ཨོཔམྨསམྤཊིཔཱདནཾ. ཏཾ ཨེཝཾ ཨཏྠེན སཾསནྡེཏྭཱ ཝེདིཏབྦཾ – ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜེསུ ཏིཝིདྷཀིརིཡཱཀརཎཾ ཝིཡ ཧི ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུསྶོལ༹ྷཱིཔནྣརསེཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏབྷཱཝོ. ཀུཀྐུཊིཡཱ ཏིཝིདྷཀིརིཡཱསམྤཱདནེན ཨཎྜཱནཾ ཨཔཱུཏིབྷཱཝོ ཝིཡ པནྣརསངྒསམནྣཱགཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིཝིདྷཱནུཔསྶནཱསམྤཱདནེན ཝིཔསྶནཱཉཱཎསྶ ཨཔརིཧཱནི. ཏསྶཱ ཏིཝིདྷཀིརིཡཱཀརཎེན ཨཎྜཱནཾ ཨལླསིནེཧཔརིཡཱདཱནཾ ཝིཡ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིཝིདྷཱནུཔསྶནཱསམྤཱདནེན བྷཝཏྟཡཱནུགཏནིཀནྟིསིནེཧཔརིཡཱདཱནཾ. ཨཎྜཀལཱཔཱནཾ ཏནུབྷཱཝོ ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ཨཝིཛྫཎྜཀོསསྶ ཏནུབྷཱཝོ. ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱནཾ པཱདནཁམུཏུཎྜཀཱནཾ ཐདྡྷཁརབྷཱཝོ ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ཝིཔསྶནཱཉཱཎསྶ ཏིཀྑཁརཝིཔྤསནྣསཱུརབྷཱཝོ. ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱནཾ པརིཎཱམཀཱལོ ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ཝིཔསྶནཱཉཱཎསྶ པརིཎཱམཀཱལོ ཝཌྜྷིཏཀཱལོ གབྦྷགྒཧཎཀཱལོ. ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱནཾ པཱདནཁསིཁཱཡ ཝཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཨཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ པཀྑེ པཔྥོཊེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིཀྑམནཀཱལོ ཝིཡ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཔསྶནཱཉཱཎགབྦྷཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ ཝིཙརནྟསྶ ཏཛྫཱཏིཀཾ ཨུཏུསཔྤཱཡཾ ཝཱ བྷོཛནསཔྤཱཡཾ ཝཱ པུགྒལསཔྤཱཡཾ ཝཱ དྷམྨསྶཝནསཔྤཱཡཾ ཝཱ ལབྷིཏྭཱ ཨེཀཱསནེ ནིསིནྣསྶེཝ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟསྶ ཨནུཔུབྦཱདྷིགཏེན ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཝིཛྫཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཔཀྑེ པཔྥོཊེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཐཱ པན ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱནཾ པརིཎཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ མཱཏཱཔི ཨཎྜཀོསཾ བྷིནྡཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱརཱུཔསྶ བྷིཀྑུནོ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཉཏྭཱ སཏྠཱཔི –

‘‘ཨུཙྪིནྡ སིནེཧམཏྟནོ, ཀུམུདཾ སཱརདིཀཾཝ པཱཎིནཱ;

སནྟིམགྒམེཝ བྲཱུཧཡ, ནིབྦཱནཾ སུགཏེན དེསིཏ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༢༨༥) –

ཨཱདིནཱ ནཡེན ཨོབྷཱསཾ ཕརིཏྭཱ གཱཐཱཡ ཨཝིཛྫཎྜཀོསཾ པཧརཏི, སོ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨཝིཛྫཱཎྜཀོསཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཐཱ ཏེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ གཱམཀྑེཏྟཾ ཨུཔསོབྷཡམཱནཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙརནྟི, ཨེཝཾ ཨཡམྤི མཧཱཁཱིཎཱསཝོ ནིབྦཱནརམྨཎཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ སངྒྷཱརཱམཾ ཨུཔསོབྷཡམཱནོ ཝིཙརཏི.

ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཙཏྟཱརི པཧཱནཱནི ཀཐིཏཱནི. ཀཐཾ? ཙེཏོཁིལཱནཉྷི ཙེཏོཝིནིབནྡྷཱནཾ པཧཱནེན པཊིསངྑཱནཔྤཔཧཱནཾ ཀཐིཏཾ, ཨིདྡྷིཔཱདེཧི ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏ, མགྒེ ཨཱགཏེ སམུཙྪེདཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ, ཕལེ ཨཱགཏེ པཊིཔྤསྶདྡྷིཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙེཏོཁིལསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཝནཔཏྠཔརིཡཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༩༠. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཝནཔཏྠཔརིཡཱཡཾ. ཏཏྠ ཝནཔཏྠཔརིཡཱཡནྟི ཝནཔཏྠཀཱརཎཾ, ཝནཔཏྠདེསནཾ ཝཱ.

༡༩༡. ཝནཔཏྠཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏཱིཏི མནུསྶཱུཔཙཱརཱཏིཀྐནྟཾ ཝནསཎྜསེནཱསནཾ ནིསྶཱཡ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ཝིཧརཏི. ཨནུཔཊྛིཏཱཏིཨཱདཱིསུ པུབྦེ ཨནུཔཊྛིཏཱ སཏི ཏཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏོཔི ན ཨུཔཊྛཱཏི, པུབྦེ ཨསམཱཧིཏཾ ཙིཏྟཾ ན སམཱདྷིཡཏི, པུབྦེ ཨཔརིཀྑཱིཎཱ ཨཱསཝཱ ན པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི, པུབྦེ ཨནནུཔྤཏྟཾ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམསངྑཱཏཾ ཨརཧཏྟཉྩ ན པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཱིཝིཏཔརིཀྑཱརཱཏི ཛཱིཝིཏསམྦྷཱརཱ. སམུདཱནེཏབྦཱཏི སམཱཧརིཏབྦཱ. ཀསིརེན སམུདཱགཙྪནྟཱིཏི དུཀྑེན ཨུཔྤཛྫནྟི. རཏྟིབྷཱགཾ ཝཱ དིཝསབྷཱགཾ ཝཱཏི རཏྟིཀོཊྛཱསེ ཝཱ དིཝསཀོཊྛཱསེ ཝཱ. ཨེཏྠ ཙ རཏྟིབྷཱགེ པཊིསཉྩིཀྑམཱནེན ཉཏྭཱ རཏྟིཾཡེཝ པཀྐམིཏབྦཾ, རཏྟིཾ ཙཎྜཝཱལཱ༹དཱིནཾ པརིབནྡྷེ སཏི ཨརུཎུགྒམནཾ ཨཱགམེཏབྦཾ. དིཝསབྷཱགེ ཉཏྭཱ དིཝཱཝ པཀྐམིཏབྦཾ, དིཝཱ པརིབནྡྷེ སཏི སཱུརིཡཏྠངྒམནཾ ཨཱགམེཏབྦཾ.

༡༩༢. སངྑཱཔཱིཏི ཨེཝཾ སམཎདྷམྨསྶ ཨནིཔྥཛྫནབྷཱཝཾ ཛཱནིཏྭཱ. ཨནནྟརཝཱརེ པན སངྑཱཔཱིཏི ཨེཝཾ སམཎདྷམྨསྶ ནིཔྥཛྫནབྷཱཝཾ ཛཱནིཏྭཱ.

༡༩༤. ཡཱཝཛཱིཝནྟི ཡཱཝ ཛཱིཝིཏཾ པཝཏྟཏི, ཏཱཝ ཝཏྠབྦམེཝ.

༡༩༥. སོ པུགྒལོཏི པདསྶ ནཱནུབནྡྷིཏབྦོཏི ཨིམིནཱ སམྦནྡྷོ. ཨནཱཔུཙྪཱཏི ཨིདྷ པན ཏཾ པུགྒལཾ ཨནཱཔུཙྪཱ པཀྐམིཏབྦནྟི ཨཏྠོ.

༡༩༧. སངྑཱཔཱིཏི ཨེཝཾ སམཎདྷམྨསྶ ཨནིཔྥཛྫནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སོ པུགྒལོ ནཱནུབནྡྷིཏབྦོ, ཏཾ ཨཱཔུཙྪཱ པཀྐམིཏབྦཾ.

༡༩༨. ཨཔི པནུཛྫམཱནེནཱཔཱིཏི ཨཔི ནིཀྐཌྜྷཱིཡམཱནེནཱཔི. ཨེཝརཱུཔོ ཧི པུགྒལོ སཙེཔི དཱརུཀལཱཔསཏཾ ཝཱ ཨུདཀགྷཊསཏཾ ཝཱ ཝཱལིཀམྦཎསཏཾ ཝཱ དཎྜཾ ཨཱཧརཱཔེཏི, མཱ ཨིདྷ ཝསཱིཏི ནིཀྐཌྜྷཱཔེཏི ཝཱ, ཏཾ ཏཾ ཁམཱཔེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཝཏྠབྦམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝནཔཏྠཔརིཡཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. མདྷུཔིཎྜིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༩༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མདྷུཔིཎྜིཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཧཱཝནནྟི ཧིམཝནྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷཾ ཨརོཔིམཾ ཛཱཏིཝནཾ, ན ཡཐཱ ཝེསཱལིཡཾ རོཔིཏཱརོཔིཏམིསྶཀཾ. དིཝཱཝིཧཱརཱཡཱཏི དིཝཱ པཊིསལླཱནཏྠཱཡ. བེལུཝལཊྛིཀཱཡཱཏི ཏརུཎབེལུཝརུཀྑསྶ. དཎྜཔཱཎཱིཏི ན ཛརཱདུབྦལཏཱཡ དཎྜཧཏྠོ. ཨཡཉྷི ཏརུཎོ པཋམཝཡེ ཋིཏོ, དཎྜཙིཏྟཏཱཡ པན སུཝཎྞདཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརཏི, ཏསྨཱ དཎྜཔཱཎཱིཏི ཝུཏྟོ. ཛངྒྷཱཝིཧཱརནྟི ཛངྒྷཱཀིལམཐཝིནོདནཏྠཾ ཛངྒྷཱཙཱརཾ. ཨནུཙངྐམམཱནོ ཨནུཝིཙརམཱནོཏི ཨཱརཱམདསྶན-ཝནདསྶན-པབྦཏདསྶནཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཙརམཱནོ. ཨདྷིཙྩནིཀྑམནོ ཀིརེས ཀདཱཙི དེཝ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཝཾ ཝིཙརཏི. དཎྜམོལུབྦྷཱཏི དཎྜཾ ཨོལུམྦྷིཏྭཱ གོཔཱལཀདཱརཀོ ཝིཡ དཎྜཾ པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ དཎྜམཏྠཀེ དྭེ ཧཏྠེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ པིཊྛིཔཱཎིཾ ཧནུཀེན ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི.

༢༠༠. ཀིཾཝཱདཱིཏི ཀིཾདིཊྛིཀོ. ཀིམཀྑཱཡཱིཏི ཀིཾ ཀཐེཏི. ཨཡཾ རཱཛཱ བྷགཝནྟཾ ཨཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརམཏྟཀམེཝ ཀཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཏམྤི ན ཨཉྙཱཏུཀཱམཏཱཡ, ཨཙིཏྟཱིཀཱརེན པུཙྪཏི. ཀསྨཱ? དེཝདཏྟསྶ པཀྑིཀོ ཀིརེས. དེཝདཏྟོ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪམཱནེ ཏཐཱགཏེ བྷིནྡཏི. སོ ཀིར ཨེཝཾ ཝདེཏི ‘‘སམཎོ གོཏམོ ཨམྷཱཀཾ ཀུལེན སདྡྷིཾ ཝེརཱི, ན ནོ ཀུལསྶ ཝུདྡྷིཾ ཨིཙྪཏི. བྷགིནཱིཔི མེ ཙཀྐཝཏྟིཔརིབྷོགཱ, ཏཾ པཧཱཡ ‘ནསྶཏེསཱ’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛི. བྷཱགིནེཡྻོཔི མེ ཙཀྐཝཏྟིབཱིཛནྟི ཉཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཀུལསྶ ཝཌྜྷིཡཱ ཨཏུསྶནྟོ ‘ནསྶཏེཏ’ནྟི ཏམྤི དཧརཀཱལེཡེཝ པབྦཱཛེསི. ཨཧཾ པན ཏེན ཝིནཱ ཝཏྟིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨནུཔབྦཛིཏོ. ཨེཝཾ པབྦཛིཏམྤི མཾ པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ན ཨུཛུཀེཧི ཨཀྑཱིཧི ཨོལོཀེཏི. པརིསམཛ྄ཛྷེ བྷཱསནྟོཔི མཧཱཕརསུནཱ པཧརནྟོ ཝིཡ ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོཏིཨཱདཱིནི བྷཱསཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཨཡམྤི རཱཛཱ དེཝདཏྟེན བྷིནྣོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཀཱསི.

ཨཐ བྷགཝཱ ཡཐཱ ཨཡཾ རཱཛཱ མཡཱ པཉྷེ པུཙྪིཏེ ན ཀཐེཏཱིཏི ཝཏྟུཾ ན ལབྷཏི, ཡཐཱ ཙ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨེཝམསྶ ཀཐེསྶཱམཱིཏི ཏསྶཱནུཙྪཝིཀཾ ཀཐེནྟོ ཡཐཱཝཱདཱི ཁོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ན ཀེནཙི ལོཀེ ཝིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏཱིཏི ལོཀེ ཀེནཙི སདྡྷིཾ ཝིགྒཱཧིཀཀཐཾ ན ཀརོཏི ན ཝིཝདཏི. ཏཐཱགཏོ ཧི ལོཀེན སདྡྷིཾ ན ཝིཝདཏི; ལོཀོ པན ཏཐཱགཏེན སདྡྷིཾ ཨནིཙྩནྟི ཝུཏྟེ ནིཙྩནྟི ཝདམཱནོ, དུཀྑཾ, ཨནཏྟཱ, ཨསུབྷནྟི ཝུཏྟེ སུབྷནྟི ཝདམཱནོ ཝིཝདཏི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེན ཝིཝདཱམི, ལོཀོཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཝིཝདཏི, ཏཐཱ ན, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཝཱདཱི ཀེནཙི ལོཀསྨིཾ ཝིཝདཏི, ཨདྷམྨཝཱདཱིཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཝདཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༩༤). ཡཐཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན. ཀཱམེཧཱིཏི ཝཏྠུཀཱམེཧིཔི ཀིལེསཀཱམེཧིཔི. ཏཾ བྲཱཧྨཎནྟི ཏཾ ཁཱིཎཱསཝཾ བྲཱཧྨཎཾ. ཨཀཐཾཀཐིནྟི ནིབྦིཙིཀིཙྪཾ. ཚིནྣཀུཀྐུཙྩནྟི ཝིཔྤཊིསཱརཀུཀྐུཙྩསྶ ཙེཝ ཧཏྠཔཱདཀུཀྐུཙྩསྶ ཙ ཚིནྣཏྟཱ ཚིནྣཀུཀྐུཙྩཾ. བྷཝཱབྷཝེཏི པུནཔྤུནབྦྷཝེ, ཧཱིནཔཎཱིཏེ ཝཱ བྷཝེ, པཎཱིཏོ ཧི བྷཝོ ཝུདྡྷིཔྤཏྟོ ཨབྷཝོཏི ཝུཙྩཏི. སཉྙཱཏི ཀིལེསསཉྙཱ. ཀིལེསཱཡེཝ ཝཱ ཨིདྷ སཉྙཱནཱམེན ཝུཏྟཱ, ཏསྨཱ ཡེན ཀཱརཎེན ཀཱམེཧི ཝིསཾཡུཏྟཾ ཝིཧརནྟཾ ཏཾ ལོཀེ ནིནྣཱཝཱདིཾ ཁཱིཎཱསཝབྲཱཧྨཎཾ ཀིལེསསཉྙཱ ནཱནུསེནྟི, ཏཉྩ ཀཱརཎཾ ཨཧཾ ཝདཱམཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨཏྟནོ ཁཱིཎཱསཝབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. ནིལླཱལེ༹ཏྭཱཏི ནཱིཧརིཏྭཱ ཀཱིལཱ༹པེཏྭཱ. ཏིཝིསཱཁནྟི ཏིསཱཁཾ. ནལཱཊིཀནྟི ཝལིབྷངྒཾ ནལཱཊེ ཏིསྶོ རཱཛིཡོ དསྶེནྟོ ཝལིབྷངྒཾ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. དཎྜམོལུབྦྷཱཏི དཎྜཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ. ‘‘དཎྜམཱལུབྦྷཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, གཧེཏྭཱ པཀྐཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༠༡. ཨཉྙཏརོཏི ནཱམེན ཨཔཱཀཊོ ཨེཀོ བྷིཀྑུ. སོ ཀིར ཨནུསནྡྷིཀུསལོ, བྷགཝཏཱ ཡཐཱ དཎྜཔཱཎཱི ན ཛཱནཱཏི, ཏཐཱ མཡཱ ཀཐིཏནྟི ཝུཏྟེ ཀིནྟི ནུ ཁོ བྷགཝཏཱ ཨཝིཉྙེཡྻཾ ཀཏྭཱ པཉྷོ ཀཐིཏོཏི ཨནུསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ དསབལཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨིམཾ པཉྷཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ དསནཁསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཀིཾཝཱདཱི པན, བྷནྟེ བྷགཝཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཡཏོནིདཱནནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀཾ ཨེཏཾ, ཡེན ཀཱརཎེན ཡསྨིཾ ཀཱརཎེ སཏཱིཏི ཨཏྠོ. པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱཏི ཨེཏྠ སངྑཱཏི ཀོཊྛཱསོ. པཔཉྩསཉྙཱཏི ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཔཔཉྩསམྤཡུཏྟཱ སཉྙཱ, སཉྙཱནཱམེན ཝཱ པཔཉྩཱཡེཝ ཝུཏྟཱ. ཏསྨཱ པཔཉྩཀོཊྛཱསཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. སམུདཱཙརནྟཱིཏི པཝཏྟནྟི. ཨེཏྠ ཙེ ནཏྠི ཨབྷིནནྡིཏབྦནྟི ཡསྨིཾ དྭཱདསཱཡཏནསངྑཱཏེ ཀཱརཎེ སཏི པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱ སམུདཱཙརནྟི, ཨེཏྠ ཨེཀཱཡཏནམྤི ཙེ ཨབྷིནནྡིཏབྦཾ ཨབྷིཝདིཏབྦཾ ཨཛ྄ཛྷོསིཏབྦཾ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཨབྷིནིནྡིཏབྦནྟི ཨཧཾ མམནྟི ཨབྷིནནྡིཏབྦཾ. ཨབྷིཝདིཏབྦནྟི ཨཧཾ མམཱཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨཛ྄ཛྷོསིཏབྦནྟི ཨཛ྄ཛྷོསིཏྭཱ གིལིཏྭཱ པརིནིཊྛཔེཏྭཱ གཧེཏབྦཡུཏྟཾ. ཨེཏེནེཏྠ ཏཎྷཱདཱིནཾཡེཝ ཨཔྤཝཏྟིཾ ཀཐེཏི. ཨེསེཝནྟོཏི ཨཡཾ ཨབྷིནནྡནཱདཱིནཾ ནཏྠིབྷཱཝོཝ རཱགཱནུསཡཱདཱིནཾ ཨནྟོ. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠ.

དཎྜཱདཱནཱདཱིསུ པན ཡཱཡ ཙེཏནཱཡ དཎྜཾ ཨཱདིཡཏི, སཱ དཎྜཱདཱནཾ. ཡཱཡ སཏྠཾ ཨཱདིཡཏི པརཱམསཏི, སཱ སཏྠཱདཱནཾ. མཏྠཀཔྤཏྟཾ ཀལཧཾ. ནཱནཱགཱཧམཏྟཾ ཝིགྒཧཾ. ནཱནཱཝཱདམཏྟཾ ཝིཝཱདཾ. ཏུཝཾ ཏུཝནྟི ཨེཝཾ པཝཏྟཾ ཏུཝཾ ཏུཝཾ. པིཡསུཉྙཀརཎཾ པེསུཉྙཾ. ཨཡཐཱསབྷཱཝཾ མུསཱཝཱདཾ ཀརོཏི, སཱ མུསཱཝཱདོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྠེཏེཏི ཨེཏྠ དྭཱདསསུ ཨཱཡཏནེསུ ཨེཏེ ཀིལེསཱ. ཀིལེསཱ ཧི ཨུཔྤཛྫམཱནཱཔི དྭཱདསཱཡཏནཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤཛྫནྟི, ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱཔི དྭཱདསསུ ཨཱཡཏནེསུཡེཝ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཝཾ ཡཏྠུཔྤནྣཱ, ཏཏྠེཝ ནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི. སྭཱཡམཏྠོ སམུདཡསཙྩཔཉྷེན དཱིཔེཏབྦོ –

‘‘སཱ ཁོ པནེསཱ ཏཎྷཱ ཀཏྠ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀཏྠ ནིཝིསམཱནཱ ནིཝིསཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ – ‘‘ཡཾ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ, ཨེཏྠེསཱ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཏྠ ནིཝིསམཱནཱ ནིཝིསཏི. ཀིཉྩ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ? ཙཀྑུ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔ’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༢༠༣) ནཡེན དྭཱདསསུཡེཝ ཨཱཡཏནེསུ ཏསྶཱ ཨུཔྤཏྟི ཙ ནིརོདྷོ ཙ ཝུཏྟོ. ཡཐེཝ ཙ ཏཎྷཱ དྭཱདསསུ ཨཱཡཏནེསུ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིབྦཱནཾ ཨཱགམྨ ནིརུདྡྷཱཔི ཨཱཡཏནེསུ པུན སམུདཱཙཱརསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཨཱཡཏནེསུཡེཝ ནིརུདྡྷཱཏི ཝུཏྟཱ, ཨེཝམིམེཔི པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཱཡཏནེསུ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཐ ཝཱ ཡྭཱཡཾ ཨབྷིནནྡནཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝོཝ རཱགཱནུསཡཱདཱིནཾ ཨནྟོཏི ཝུཏྟོ. ཨེཏྠེཏེ རཱགཱནུསཡཱདཱིནཾ ཨནྟོཏི ལདྡྷཝོཧཱརེ ནིབྦཱནེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཡཉྷི ཡཏྠ ནཏྠི, ཏཾ ཏཏྠ ནིརུདྡྷཾ ནཱམ ཧོཏི, སྭཱཡམཏྠོ ནིརོདྷཔཉྷེན དཱིཔེཏབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ཝཙཱིསངྑཱརཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ ཧོནྟཱི’’ཏིཨཱདི (པཊི. མ. ༡.༨༣).

༢༠༢. སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོཏི སཏྠཱརཱ ཙ པསཾསིཏོ. ཝིཉྙཱུནནྟི ཨིདམྤི ཀརཎཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, པཎྜིཏེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཙ སམྦྷཱཝིཏོཏི ཨཏྠོ. པཧོཏཱིཏི སཀྐོཏི.

༢༠༣. ཨཏིཀྐམྨེཝ མཱུལཾ ཨཏིཀྐམྨ ཁནྡྷནྟི སཱརོ ནཱམ མཱུལེ ཝཱ ཁནྡྷེ ཝཱ བྷཝེཡྻ, ཏམྤི ཨཏིཀྐམིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾསམྤདནྟི ཨེཝཾསམྤཏྟིཀཾ, ཨཱིདིསནྟི ཨཏྠོ. ཨཏིསིཏྭཱཏི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ. ཛཱནཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཛཱནིཏབྦམེཝ ཛཱནཱཏི. པསྶཾ པསྶཏཱིཏི པསྶིཏབྦམེཝ པསྶཏི. ཡཐཱ ཝཱ ཨེཀཙྩོ ཝིཔརཱིཏཾ གཎྷནྟོ ཛཱནནྟོཔི ན ཛཱནཱཏི, པསྶནྟོཔི ན པསྶཏི, ན ཨེཝཾ བྷགཝཱ. བྷགཝཱ པན ཛཱནནྟོ ཛཱནཱཏིཡེཝ, པསྶནྟོ པསྶཏིཡེཝ. སྭཱཡཾ དསྶནཔརིཎཱཡཀཊྛེན ཙཀྑུབྷཱུཏོ. ཝིདིཏཀརཎཊྛེན ཉཱཎབྷཱུཏོ. ཨཝིཔརཱིཏསབྷཱཝཊྛེན པརིཡཏྟིདྷམྨཔྤཝཏྟནཏོ ཝཱ ཧདཡེན ཙིནྟེཏྭཱ ཝཱཙཱཡ ནིཙྪཱརིཏདྷམྨམཡོཏི དྷམྨབྷཱུཏོ. སེཊྛཊྛེན བྲཧྨབྷཱུཏོ. ཨཐ ཝཱ ཙཀྑུ ཝིཡ བྷཱུཏོཏི ཙཀྑུབྷཱུཏོཏི ཨེཝམེཏེསུ པདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སྭཱཡཾ དྷམྨསྶ ཝཏྟནཏོ ཝཏྟཱ. པཝཏྟཱཔནཏོ པཝཏྟཱ. ཨཏྠཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དསྶནསམཏྠཏཱཡ ཨཏྠསྶ ནིནྣེཏཱ. ཨམཏཱདྷིགམཱཡ པཊིཔཏྟིཾ དདཱཏཱིཏི ཨམཏསྶ དཱཏཱ. ཨགརུཾ ཀཏྭཱཏི པུནཔྤུནཾ ཨཱཡཱཙཱཔེནྟོཔི ཧི གརུཾ ཀརོཏི ནཱམ, ཨཏྟནོ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎེ ཋཏྭཱ སིནེརཱུཔཱདཏོ ཝཱལུཀཾ ཨུདྡྷརམཱནོ ཝིཡ དུབྦིཉྙེཡྻཾ ཀཏྭཱ ཀཐེནྟོཔི གརུཾ ཀརོཏིཡེཝ ནཱམ. ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ ཨམྷེ པུནཔྤུནཾ ཨཡཱཙཱཔེཏྭཱ སུཝིཉྙེཡྻམྤི ནོ ཀཏྭཱ ཀཐེཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༢༠༤. ཡཾ ཁོ ནོ ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘ཡཾ ཁོ ཝོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏེ པན བྷིཀྑཱུ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ སངྒཎྷནྟོ ‘‘ཡཾ ཁོ ནོ’’ཏི ཨཱཧ. ཡསྨཱ ཝཱ ཨུདྡེསོཝ ཏེསཾ ཨུདྡིཊྛོཝ. བྷགཝཱ པན ཐེརསྶཱཔི ཏེསམྤི བྷགཝཱཝ. ཏསྨཱ བྷགཝཱཏི པདཾ སནྡྷཱཡཔི ཨེཝམཱཧ, ཡཾ ཁོ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ ཏུམྷཱཀཾ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

ཙཀྑུཉྩཱཝུསོཏིཨཱདཱིསུ ཨཡམཏྠོ, ཨཱཝུསོ, ནིསྶཡབྷཱཝེན ཙཀྑུཔསཱདཉྩ ཨཱརམྨཎབྷཱཝེན ཙཏུསམུཊྛཱནིཀརཱུཔེ ཙ པཊིཙྩ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏིཎྞཾ སངྒཏི ཕསྶོཏི ཏེསཾ ཏིཎྞཾ སངྒཏིཡཱ ཕསྶོ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ ཕསྶཾ པཊིཙྩ སཧཛཱཏཱདིཝསེན ཕསྶཔཙྩཡཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཱཡ ཝེདནཱཡ ཡཾ ཨཱརམྨཎཾ ཝེདེཏི, ཏདེཝ སཉྙཱ སཉྫཱནཱཏི, ཡཾ སཉྙཱ སཉྫཱནཱཏི, ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཝིཏཀྐོ ཝིཏཀྐེཏི. ཡཾ ཝིཏཀྐོ ཝིཏཀྐེཏི, ཏདེཝཱརམྨཎཾ པཔཉྩོ པཔཉྩེཏི. ཏཏོནིདཱནནྟི ཨེཏེཧི ཙཀྑུརཱུཔཱདཱིཧི ཀཱརཎེཧི. པུརིསཾ པཔཉྩསཉྙཱསངྑཱ སམུདཱཙརནྟཱིཏི ཏཾ ཨཔརིཉྙཱཏཀཱརཎཾ པུརིསཾ པཔཉྩཀོཊྛཱསཱ ཨབྷིབྷཝནྟི, ཏསྶ པཝཏྟནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཕསྶཝེདནཱསཉྙཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན སཧཛཱཏཱ ཧོནྟི. ཝིཏཀྐོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱནནྟརཱདཱིསུ སཝིཏཀྐཙིཏྟེསུ དཊྛབྦོ. པཔཉྩསངྑཱ ཛཝནེན སཧཛཱཏཱ ཧོནྟི. ཡདི ཨེཝཾ ཀསྨཱ ཨཏཱིཏཱནཱགཏགྒཧཎཾ ཀཏནྟི? ཏཐཱ ཨུཔྤཛྫནཏོ. ཡཐེཝ ཧི ཨེཏརཧི ཙཀྑུདྭཱརིཀོ པཔཉྩོ ཙཀྑུཉྩ རཱུཔེ ཙ ཕསྶཝེདནཱསཉྙཱཝིཏཀྐེ ཙ པཊིཙྩ ཨུཔྤནྣོ, ཨེཝམེཝཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏེསུཔི ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེསུ རཱུཔེསུ ཏསྶུཔྤཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

སོཏཉྩཱཝུསོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཚཊྛདྭཱརེ པན མནནྟི བྷཝངྒཙིཏྟཾ. དྷམྨེཏི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱརམྨཎཾ. མནོཝིཉྙཱཎནྟི ཨཱཝཛྫནཾ ཝཱ ཛཝནཾ ཝཱ. ཨཱཝཛྫནེ གཧིཏེ ཕསྶཝེདནཱསཉྙཱཝིཏཀྐཱ ཨཱཝཛྫནསཧཛཱཏཱ ཧོནྟི. པཔཉྩོ ཛཝནསཧཛཱཏོ. ཛཝནེ གཧིཏེ སཧཱཝཛྫནཀཾ བྷཝངྒ མནོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཏོ ཕསྶཱདཡོ སབྦེཔི ཛཝནེན སཧཛཱཏཱཝ. མནོདྭཱརེ པན ཡསྨཱ ཨཏཱིཏཱདིབྷེདཾ སབྦམྤི ཨཱརམྨཎཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣེསཱུཏི ཨིདཾ ཡུཏྟམེཝ.

ཨིདཱནི ཝཊྚཾ དསྶེནྟོ སོ ཝཏཱཝུསོཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཕསྶཔཉྙཏྟིཾ པཉྙཔེསྶཏཱིཏི ཕསྶོ ནཱམ ཨེཀོ དྷམྨོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨེཝཾ ཕསྶཔཉྙཏྟིཾ པཉྙཔེསྶཏི, དསྶེསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སཏི ཨིདཾ ཧོཏཱིཏི དྭཱདསཱཡཏནཝསེན སཀལཾ ཝཊྚཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དྭཱདསཱཡཏནཔཊིཀྑེཔཝསེན ཝིཝཊྚཾ དསྶེནྟོ སོ ཝཏཱཝུསོ ཙཀྑུསྨིཾ ཨསཏཱིཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨིདཱནི སཱཝཀེན པཉྷོ ཀཐིཏོཏི མཱ ནིཀྐངྑཱ ཨཧུཝཏྠ, ཨཡཾ བྷགཝཱ སབྦཉྙུཏཉཱཎཏུལཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣོ, ཨིཙྪམཱནཱ ཏམེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིཀྐངྑཱ ཧོཐཱཏི ཨུཡྻོཛེནྟོ ཨཱཀངྑམཱནཱ ཙ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ.

༢༠༥. ཨིམེཧི ཨཱཀཱརེཧཱིཏི ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི པཔཉྩུཔྤཏྟིཡཱ པཱཊིཡེཀྐཀཱརཎེཧི ཙེཝ ཝཊྚཝིཝཊྚཀཱརཎེཧི ཙ. ཨིམེཧི པདེཧཱིཏི ཨིམེཧི ཨཀྑརསམྤིཎྜནེཧི. བྱཉྫནེཧཱིཏི པཱཊིཡེཀྐཨཀྑརེཧི. པཎྜིཏོཏི པཎྜིཙྩེན སམནྣཱགཏོ. ཙཏཱུཧི ཝཱ ཀཱརཎེཧི པཎྜིཏོ དྷཱཏུཀུསལོ ཨཱཡཏནཀུསལོ པཙྩཡཱཀཱརཀུསལོ ཀཱརཎཱཀཱརཎཀུསལོཏི. མཧཱཔཉྙོཏི མཧནྟེ ཨཏྠེ མཧནྟེ དྷམྨེ མཧནྟཱ ནིརུཏྟིཡོ མཧནྟཱནི པཊིབྷཱནཱནི པརིགྒཧཎསམཏྠཱཡ མཧཱཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཡཐཱ ཏཾ མཧཱཀཙྩཱནེནཱཏི ཡཐཱ མཧཱཀཙྩཱནེན བྱཱཀཏཾ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཏནྟི ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ མཧཱཀཙྩཱནེན བྱཱཀཏཾ, ཨཧམྤི ཏཾ ཨེཝམེཝཾ བྱཱཀརེཡྻེནྟི ཨཏྠོ.

མདྷུཔིཎྜིཀནྟི མཧནྟཾ གུལ༹པཱུཝཾ བདྡྷསཏྟུགུལ༹ཀཾ ཝཱ. ཨསེཙནཀནྟི ཨསེཙིཏབྦཀཾ. སཔྤིཕཱཎིཏམདྷུསཀྐརཱདཱིསུ ཨིདཾ ནཱམེཏྠ མནྡཾ ཨིདཾ བཧུཀནྟི ན ཝཏྟབྦཾ སམཡོཛིཏརསཾ. ཙེཏསོཏི ཙིནྟཀཛཱཏིཀོ. དབྦཛཱཏིཀོཏི པཎྜིཏསབྷཱཝོ. ཀོ ནཱམོ ཨཡནྟི ཨིདཾ ཐེརོ ཨཏིབྷདྡཀོ ཨཡཾ དྷམྨཔརིཡཱཡོ, དསབལསྶ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེནེཝསྶ ནཱམཾ གཎྷཱཔེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ མདྷུཔིཎྜིཀོ ཝིཡ མདྷུརོ, ཏསྨཱ མདྷུཔིཎྜིཀཔརིཡཱཡོཏྭེཝ ནཾ དྷཱརེཧཱིཏི ཝདཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མདྷུཔིཎྜིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. དྭེདྷཱཝིཏཀྐསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༦. མེ སུཏནྟི དྭེདྷཱཝིཏཀྐསུཏྟཾ. ཏཏྠ དྭིདྷཱ ཀཏྭཱ དྭིདྷཱ ཀཏྭཱཏི དྭེ དྭེ བྷཱགེ ཀཏྭཱ. ཀཱམཝིཏཀྐོཏི ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ. བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོཏི བྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ. ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོཏི ཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ. ཨེཀཾ བྷཱགནྟི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ཨོལཱ༹རིཀོ ཝཱ སུཁུམོ ཝཱ སབྦོ པཱཡཾ ཝིཏཀྐོ ཨཀུསལཔཀྑིཀོཡེཝཱཏི ཏཡོཔི ཀཱམབྱཱཔཱདཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐེ ཨེཀཾ ཀོཊྛཱསམཀཱསིཾ. ཀཱམེཧི ནིསྶཊོ ནེཀྑམྨཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ནེཀྑམྨཝིཏཀྐོ ནཱམ, སོ ཡཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཝཊྚཏི. ཨབྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ, སོ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཝཊྚཏི. ཨཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ, སོ ཀརུཎཱཔུབྦབྷཱགཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཝཊྚཏི. དུཏིཡཾ བྷཱགནྟི སབྦོཔཱཡཾ ཀུསལཔཀྑིཀོཡེཝཱཏི དུཏིཡཾ ཀོཊྛཱསམཀཱསིཾ. ཨིམིནཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཝིཏཀྐནིགྒཧཎཀཱལོ ཀཐིཏོ.

བོདྷིསཏྟསྶ ཧི ཚབྦསྶཱནི པདྷཱནཾ པདཧནྟསྶ ནེཀྑམྨཝིཏཀྐཱདཡོ པུཉྫཔུཉྫཱ མཧཱནདིཡཾ ཨོགྷཱ ཝིཡ པཝཏྟིཾསུ. སཏིསམྨོསེན པན སཧསཱ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཀུསལཝཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ སཡཾ ཨཀུསལཛཝནཝཱརཱ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིམེ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ ཀུསལཝཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, ཧནྡཱཧཾ ཨིམེ ཝིཏཀྐེ དྭེ བྷཱགེ ཀཏྭཱ ཝིཧརཱམཱི’’ཏི ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ ཨཀུསལཔཀྑིཀཱཏི ཨེཀཾ བྷཱགཾ ཀརོཏི ནེཀྑམྨཝིཏཀྐཱདཡོ ཀུསལཔཀྑིཀཱཏི ཨེཀཾ. ཨཐ པུན ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཀུསལཔཀྑཏོ ཨཱགཏཾ ཝིཏཀྐཾ མནྟེན ཀཎྷསཔྤཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ གཎྷནྟོ ཝིཡ ཨམིཏྟཾ གཱིཝཱཡ ཨཀྐམནྟོ ཝིཡ ཙ ནིགྒཧེསྶཱམི, ནཱསྶ ཝཌྜྷིཏུཾ དསྶཱམི. ཀུསལཔཀྑཏོ ཨཱགཏཾ ཝིཏཀྐཾ མེགྷསམཡེ མེགྷཾ ཝིཡ སུཁེཏྟེ སཱལཀལྱཱཎིཔོཏཀཾ ཝིཡ ཙ སཱིགྷཾ ཝཌྜྷེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨཀུསལཝིཏཀྐེ ནིགྒཎྷི, ཀུསལཝིཏཀྐེ ཝཌྜྷེསི. ཨེཝཾ ཨིམིནཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཝིཏཀྐནིགྒཧཎནཀཱལོ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༠༧. ཨིདཱནི ཡཐཱསྶ ཏེ ཝིཏཀྐཱ ཨུཔྤཛྫིཾསུ, ཡཐཱ ཙ ནེ ནིགྒཧེསི, ཏཾ དསྶེནྟོ ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཔྤམཏྟསྶཱཏི སཏིཡཱ ཨཝིཔྤཝཱསེ ཋིཏསྶ. ཨཱཏཱཔིནོཏི ཨཱཏཱཔཝཱིརིཡཝནྟསྶ. པཧིཏཏྟསྶཱཏི པེསིཏཙིཏྟསྶ. ཨུཔྤཛྫཏི ཀཱམཝིཏཀྐོཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཚབྦསྶཱནི པདྷཱནཾ པདཧཏོ རཛྫསུཁཾ ཝཱ ཨཱརབྦྷ, པཱསཱདེ ཝཱ ནཱཊཀཱནི ཝཱ ཨོརོདྷེ ཝཱ ཀིཉྩིདེཝ ཝཱ སམྤཏྟིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཱམཝིཏཀྐོ ནཱམ ན ཨུཔྤནྣཔུབྦོ. དུཀྐརཀཱརིཀཱཡ པནསྶ ཨཱཧཱརཱུཔཙྪེདེན ཨདྷིམཏྟཀསིམཱནཾ པཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ན སཀྐཱ ཨཱཧཱརཱུཔཙྪེདེན ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཡྻ’’ནྟི. སོ ཨུརུཝེལཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. མནུསྶཱ – ‘‘མཧཱཔུརིསོ པུབྦེ ཨཱཧརིཏྭཱ དིནྣམྤི ན གཎྷི, ཨདྡྷཱསྶ ཨིདཱནི མནོརཐོ མཏྠཀཾ པཏྟོ, ཏསྨཱ སཡམེཝ ཨཱགཏོ’’ཏི པཎཱིཏཔཎཱིཏཾ ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཧརིཾསུ. བོདྷིསཏྟསྶ ཨཏྟབྷཱཝོ ནཙིརསྶེཝ པཱཀཏིཀོ ཨཧོསི. ཛརཱཛིཎྞཏྟབྷཱཝོ ཧི སཔྤཱཡབྷོཛནཾ ལབྷིཏྭཱཔི པཱཀཏིཀོ ན ཧོཏི. བོདྷིསཏྟོ པན དཧརོ. ཏེནསྶ སཔྤཱཡབྷོཛནཾ བྷུཉྫཏོ ཨཏྟབྷཱཝོ ན ཙིརསྶེཝ པཱཀཏིཀོ ཛཱཏོ, ཝིཔྤསནྣཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི, པརིསུདྡྷོ ཚཝིཝཎྞོ, སམུགྒཏཏཱརཱགཎཾ ཝིཡ ནབྷཾ པརིཔུཎྞདྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཔྤཊིམཎྜིཏསརཱིརཾ ཨཧོསི. སོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཏཱཝ ཀིལནྟོ ནཱམ ཨཏྟབྷཱཝོ ཨེཝཾ པཊིཔཱཀཏིཀོ ཛཱཏོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཉྙཱམཧནྟཏཱཡ ཨེཝཾ པརིཏྟཀམྤི ཝིཏཀྐཾ གཧེཏྭཱ ཀཱམཝིཏཀྐོཏི ཨཀཱསི.

པཎྞསཱལཱཡ པུརཏོ ནིསིནྣོ ཙམརཔསདགཝཡརོཧིཏམིགཱདིཀེ མགགཎེ མནུཉྙསདྡརཝནེ མོརཝནཀུཀྐུཊཱདིཀེ པཀྑིགཎེ ནཱིལུཔྤལཀུམུདཀམལཱདིསཉྪནྣཱནི པལླལཱནི ནཱནཱཀུསུམསཉྪནྣཝིཊཔཱ ཝནརཱཛིཡོ མཎིཀྑནྡྷནིམྨལཛལཔཝཱཧཉྩ ནདིཾ ནེརཉྫརཾ པསྶཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘སོབྷནཱ ཝཏིམེ མིགཛཱཏཱ པཀྑིགཎཱ པལླལཱནི ཝནརཱཛིཡོ ནདཱི ནེརཉྫརཱ’’ཏི. སོ ཏམྤི ཨེཝཾ པརིཏྟཀཾ ཝིཏཀྐཾ གཧེཏྭཱ ཀཱམཝིཏཀྐམཀཱསི, ཏེནཱཧ ‘‘ཨུཔྤཛྫཏི ཀཱམཝིཏཀྐོ’’ཏི.

ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔཱིཏི ཨཏྟདུཀྑཱཡཔི. ཨེསེཝནཡོ སབྦཏྠ. ཀིཾ པན མཧཱསཏྟསྶ ཨུབྷཡདུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནཀཝིཏཀྐོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི? ནཏྠི. ཨཔརིཉྙཱཡཾ ཋིཏསྶ པན ཝིཏཀྐོ ཡཱཝ ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཨེཏཱནི ཏཱིཎི ནཱམཱནི ལབྷཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. པཉྙཱནིརོདྷིཀོཏི ཨནུཔྤནྣཱཡ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཡ པཉྙཱཡ ཨུཔྤཛྫིཏུཾ ན དེཏི, ལོཀིཡཔཉྙཾ པན ཨཊྛསམཱཔཏྟིཔཉྩཱབྷིཉྙཱཝསེན ཨུཔྤནྣམྤི སམུཙྪིནྡིཏྭཱ ཁིཔཏཱིཏི པཉྙཱནིརོདྷིཀོ. ཝིགྷཱཏཔཀྑིཀོཏི དུཀྑཀོཊྛཱསིཀོ. ཨསངྑཏཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ, ཏཾ པཙྩཀྑཾ ཀཱཏུཾ ན དེཏཱིཏི ཨནིབྦཱནསཾཝཏྟནིཀོ. ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཁཡཾ ནཏྠིབྷཱཝཾ གཙྪཏི. ཨུདཀཔུཔྥུལ༹ཀོ ཝིཡ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. པཛཧམེཝཱཏི པཛཧིམེཝ. ཝིནོདམེཝཱཏི ནཱིཧརིམེཝ. བྱནྟམེཝ ནཾ ཨཀཱསིནྟི ཝིགཏནྟཾ ནིསྶེསཾ པརིཝཊུམཾ པརིཙྪིནྣམེཝ ནཾ ཨཀཱསིཾ.

༢༠༨. བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོཏི ན བོདྷིསཏྟསྶ པརཱུཔགྷཱཏཔྤཊིསཾཡུཏྟོ ནཱམ ཝིཏཀྐོ ཙིཏྟེ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཐསྶ ཨཏིཝསྶཨཙྩུཎྷཨཏིསཱིཏཱདཱིནི པན པཊིཙྩ ཙིཏྟཝིཔརིཎཱམབྷཱཝོ ཧོཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ’’ཏི ཨཱཧ. ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོཏི ན མཧཱསཏྟསྶ པརེསཾ དུཀྑུཔྤཱདནཔྤཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟེ པན ཨུདྡྷཏཱཀཱརོ ཨནེཀགྒཏཱཀཱརོ ཧོཏི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐམཀཱསི. པཎྞསཱལཱདྭཱརེ ནིསིནྣོ ཧི སཱིཧབྱགྒྷཱདིཀེ ཝཱལ༹མིགེ སཱུཀརཱདཡོ ཁུདྡམིགེ ཝིཧིཾསནྟེ པསྶཏི. ཨཐ བོདྷིསཏྟོ ཨིམསྨིམྤི ནཱམ ཨཀུཏོབྷཡེ ཨརཉྙེ ཨིམེསཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱནཾ པཙྩཏྠིཀཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, བལཝནྟོ དུབྦལེ ཁཱདནྟི, བལཝནྟཁཱདིཏཱ ཝཏྟནྟཱིཏི ཀཱརུཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏི. ཨཉྙེཔི བིལཱ༹རཱདཡོ ཀུཀྐུཊམཱུསིཀཱདཱིནི ཁཱདནྟེ པསྶཏི, གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛོ མནུསྶེ རཱཛཀམྨིཀེཧི ཨུཔདྡུཏེ ཝདྷབནྡྷཱདཱིནི ཨནུབྷཝནྟེ ཨཏྟནོ ཀསིཝཎིཛྫཱདཱིནི ཀམྨཱནི ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཏུཾ ན ལབྷནྟཱིཏི ཀཱརུཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨུཔྤཛྫཏི ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཐཱ ཏཐཱཏི ཏེན ཏེན ཨཱཀཱརེན. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཀཱམཝིཏཀྐཱདཱིསུ ཡཾ ཡཾ ཝིཏཀྐེཏི, ཡཾ ཡཾ ཝིཏཀྐཾ པཝཏྟེཏི, ཏེན ཏེནེ ཙསྶཱཀཱརེན ཀཱམཝིཏཀྐཱདིབྷཱཝོ ཙེཏསོ ན ཧི ཧོཏཱིཏི. པཧཱསི ནེཀྑམྨཝིཏཀྐནྟི ནེཀྑམྨཝིཏཀྐཾ པཛཧཏི. བཧུལམཀཱསཱིཏི བཧུལཾ ཀརོཏི. ཏསྶ ཏཾ ཀཱམཝིཏཀྐཱཡ ཙིཏྟནྟི ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཀཱམཝིཏཀྐཏྠཱཡ. ཡཐཱ ཀཱམཝིཏཀྐསམྤཡུཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝཾ ནམཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིདཱནི ཨཏྠདཱིཔིཀཾ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱི ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀིཊྛསམྦཱདྷེཏི སསྶསམྦཱདྷེ. ཨཱཀོཊེཡྻཱཏི ཨུཛུཀཾ པིཊྛིཡཾ པཧརེཡྻ. པཊིཀོཊེཡྻཱཏི ཏིརིཡཾ ཕཱསུཀཱསུ པཧརེཡྻ. སནྣིརུནྡྷེཡྻཱཏི ཨཱཝརིཏྭཱ ཏིཊྛེཡྻ. སནྣིཝཱརེཡྻཱཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ གནྟུཾ ན དདེཡྻ. ཏཏོནིདཱནནྟི ཏེན ཀཱརཎེན, ཨེཝཾ ཨརཀྑིཏཱནཾ གུནྣཾ པརེསཾ སསྶཁཱདནཀཱརཎེནཱཏི ཨཏྠོ. བཱལོ ཧི གོཔཱལོཀོ ཨེཝཾ གཱཝོ ཨརཀྑམཱནོ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ བྷཏྟཝེཏནཾ ཁཱདཏི, ཨུཛུཾ གཱཝོ རཀྑིཏུམྤི ན སཀྐོཏི, ཀུལེཧི སདྡྷིཾ ཝེརཾ གཎྷཱཔེཏཱི’’ཏི གོསཱམིཀཱནམྤི སནྟིཀཱ ཝདྷཱདཱིནི པཱཔུཎཱཏི, ཀིཊྛསཱམིཀཱནམྤི. པཎྜིཏོ པན ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི སམྤསྶནྟོ གཱཝོ སཱདྷུཀཾ རཀྑཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཱདཱིནཝནྟི ཨུཔདྡཝཾ. ཨོཀཱརནྟི ལཱམཀཾ, ཁནྡྷེསུ ཝཱ ཨོཏཱརཾ. སཾཀིལེསནྟི ཀིལིཊྛབྷཱཝཾ. ནེཀྑམྨེཏི ནེཀྑམྨམྷི. ཨཱནིསཾསནྟི ཝིསུདྡྷིཔཀྑཾ. ཝོདཱནཔཀྑནྟི ཨིདཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནེཀྑམྨམྷི ཝིསུདྡྷིཔཀྑཾ ཨདྡསནྟི ཨཏྠོ.

༢༠༩. ནེཀྑམྨནྟི ཙ ཀཱམེཧི ནིསྶཊཾ སབྦཀུསལཾ, ཨེཀདྷམྨེ སངྒཡ྄ཧམཱནེ ནིབྦཱནམེཝ. ཏཏྲིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཀིཊྛསམྦཱདྷཾ ཝིཡ ཧི རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཾ, ཀཱུཊགཱཝོ ཝིཡ ཀཱུཊཙིཏྟཾ, པཎྜིཏགོཔཱལཀོ ཝིཡ བོདྷིསཏྟོ, ཙཏུབྦིདྷབྷཡཾ ཝིཡ ཨཏྟཔརཱུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡ སཾཝཏྟནཝིཏཀྐོ, པཎྜིཏགོཔཱལཀསྶ ཙཏུབྦིདྷཾ བྷཡཾ དིསྭཱ ཀིཊྛསམྦཱདྷེ ཨཔྤམཱདེན གོརཀྑཎཾ ཝིཡ བོདྷིསཏྟསྶ ཚབྦསྶཱནི པདྷཱནཾ པདཧཏོ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱདིབྷཡཾ དིསྭཱ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཡཐཱ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཝཾ ཙིཏྟརཀྑཎཾ. པཉྙཱཝུདྡྷིཀོཏིཨཱདཱིསུ ཨནུཔྤནྣཱཡ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཔཉྙཱཡ ཨུཔྤཱདཱཡ, ཨུཔྤནྣཱཡ ཙ ཝུདྡྷིཡཱ སཾཝཏྟཏཱིཏི པཉྙཱཝུདྡྷིཀོ. ན དུཀྑཀོཊྛཱསཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཨཝིགྷཱཏཔཀྑིཀོ. ནིབྦཱནདྷཱཏུསཙྪིཀིརིཡཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ནིབྦཱནསཾཝཏྟནིཀོ. རཏྟིཾ ཙེཔི ནཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཝིཏཀྐེཡྻནྟི སཀལརཏྟིཾ ཙེཔི ཏཾ ཝིཏཀྐཾ པཝཏྟེཡྻཾ. ཏཏོནིདཱནནྟི ཏཾམཱུལཀཾ. ཨོཧཉྙེཡྻཱཏི ཨུགྒྷཱཏཱིཡེཡྻ, ཨུདྡྷཙྩཱཡ སཾཝཏྟེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱརཱཏི དཱུརེ. སམཱདྷིམྷཱཏི ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཏོཔི ཨཔྤནཱསམཱདྷིཏོཔི. སོ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟམེཝ ཙིཏྟནྟི སོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱ མེ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིམྷཱ དཱུརེ ཧོཏཱུཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟམེཝ ཙིཏྟཾ སཎྛཔེམི, གོཙརཛ྄ཛྷཏྟེ ཋཔེམཱིཏི ཨཏྠོ. སནྣིསཱདེམཱིཏི ཏཏྠེཝ ཙ ནཾ སནྣིསཱིདཱཔེམི. ཨེཀོདིཾ ཀརོམཱིཏི ཨེཀགྒཾ ཀརོམི. སམཱདཧཱམཱིཏི སམྨཱ ཨཱདཧཱམི, སུཊྛུ ཨཱརོཔེམཱིཏི ཨཏྠོ. མཱ མེ ཙིཏྟཾ ཨཱུཧཉྙཱིཏི མཱ མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟཾ ཨུགྒྷཱཏཱིཡིཏྠ, མཱ ཨུདྡྷཙྩཱཡ སཾཝཏྟཏཱུཏི ཨཏྠོ.

༢༡༠. ཨུཔྤཛྫཏི ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ…པེ… ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོཏི ཨེཏྠ ཡོ སོ ཨིམཱཡ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཏརུཎཝིཔསྶནཱཡ སདྡྷིཾ ཨུཔྤནྣཝིཏཀྐོ ཀཱམཔཙྩནཱིཀཊྛེན ནེཀྑམྨཝིཏཀྐོཏི ཝུཏྟོ. སོཡེཝ བྱཱཔཱདཔཙྩནཱིཀཊྛེན ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོཏི ཙ ཝིཧིཾསཱཔཙྩནཱིཀཊྛེན ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོཏི ཙ ཝུཏྟོ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ བོདྷིསཏྟསྶ སམཱཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཊྛཔནཀཱལོ ཀཐིཏོ. ཡསྶ ཧི སམཱདྷིཔི ཏརུཎོ, ཝིཔསྶནཱཔི. ཏསྶ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨཏིཙིརཾ ནིསིནྣསྶ ཀཱཡོ ཀིལམཏི, ཨནྟོ ཨགྒི ཝིཡ ཨུཊྛཧཏི, ཀཙྪེཧི སེདཱ མུཙྩནྟི, མཏྠཀཏོ ཨུསུམཝཊྚི ཝིཡ ཨུཊྛཧཏི, ཙིཏྟཾ ཧཉྙཏི ཝིཧཉྙཏི ཝིཔྥནྡཏི. སོ པུན སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཾ པརིདམེཏྭཱ མུདུཀཾ ཀཏྭཱ སམསྶཱསེཏྭཱ པུན ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏི. ཏསྶ པུན ཨཏིཙིརཾ ནིསིནྣསྶ ཏཐེཝ ཧོཏི. སོ པུན སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཐེཝ ཀརོཏི. ཝིཔསྶནཱཡ ཧི བཧཱུཔཀཱརཱ སམཱཔཏྟི.

ཡཐཱ ཡོདྷསྶ ཕལཀཀོཊྛཀོ ནཱམ བཧཱུཔཀཱརོ ཧོཏི, སོ ཏཾ ནིསྶཱཡ སངྒཱམཾ པཝིསཏི, ཏཏྠ ཧཏྠཱིཧིཔི ཨསྶེཧིཔི ཡོདྷེཧིཔི སདྡྷིཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཱཝུདྷེསུ ཝཱ ཁཱིཎེསུ བྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱདིབྷཱཝེ ཝཱ སཏི ནིཝཏྟིཏྭཱ ཕལཀཀོཊྛཀཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཱཝུདྷཱནིཔི གཎྷཱཏི, ཝིསྶམཏིཔི, བྷུཉྫཏིཔི, པཱནཱིཡམྤི པིཝཏི, སནྣཱཧམྤི པཊིསནྣཡ྄ཧཏི, ཏཾ ཏཾ ཀཏྭཱ པུན སངྒཱམཾ པཝིསཏི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ པུན ཨུཙྩཱརཱདིཔཱིལི༹ཏོ ཝཱ ཀེནཙིདེཝ ཝཱ ཀརཎཱིཡེན ཕལཀཀོཊྛཀཾ པཝིསཏི. ཏཏྠ སནྠམྦྷིཏྭཱ པུན སངྒཱམཾ པཝིསཏི, ཨེཝཾ ཡོདྷསྶ ཕལཀཀོཊྛཀོ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱཡ བཧཱུཔཀཱརཱ སམཱཔཏྟི.

སམཱཔཏྟིཡཱ པན སངྒཱམནིཏྠརཎཀཡོདྷསྶ ཕལཀཀོཊྛཀཏོཔི ཝིཔསྶནཱ བཧཱུཔཀཱརཏརཱ. ཀིཉྩཱཔི ཧི སམཱཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏི, ཝིཔསྶནཱ པན ཐཱམཛཱཏཱ སམཱཔཏྟིམྤི རཀྑཏི. ཐཱམཛཱཏཾ ཀརོཏི.

ཡཐཱ ཧི ཐལེ ནཱཝམྤི ནཱཝཱཡ བྷཎྜམྤི སཀཊབྷཱརཾ ཀརོནྟི. ཨུདཀཾ པཏྭཱ པན སཀཊམྤི སཀཊབྷཎྜམྤི ཡུཏྟགོཎེཔི ནཱཝཱབྷཱརཾ ཀརོནྟི. ནཱཝཱ ཏིརིཡཾ སོཏཾ ཚིནྡིཏྭཱ སོཏྠིནཱ སུཔཊྚནཾ གཙྪཏི, ཨེཝམེཝཾ ཀིཉྩཱཔི སམཱཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏི, ཝིཔསྶནཱ པན ཐཱམཛཱཏཱ སམཱཔཏྟིམྤི རཀྑཏི, ཐཱམཛཱཏཾ ཀརོཏི. ཐལཾ པཏྭཱ སཀཊཾ ཝིཡ ཧི སམཱཔཏྟི. ཨུདཀཾ པཏྭཱ ནཱཝཱ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱ. ཨིཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཨེཏྟཱཝཏཱ སམཱཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཊྛཔནཀཱལོ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡཉྙདེཝཱཏིཨཱདི ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ, ཨིདྷཱཔི ཨཏྠདཱིཔིཀཾ ཨུཔམཾ དསྶེཏུཾ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ གཱམནྟསམྦྷཏེསཱུཏི གཱམནྟཾ ཨཱཧཊེསུ. སཏིཀརཎཱིཡམེཝ ཧོཏཱིཏི ཨེཏཱ གཱཝོཏི སཏིཨུཔྤཱདནམཏྟམེཝ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི. ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ གནྟྭཱ ཨཱཀོཊནཱདིཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨེཏེ དྷམྨཱཏི ཨེཏེ སམཐཝིཔསྶནཱ དྷམྨཱཏི སཏུཔྤཱདནམཏྟམེཝ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི. ཨིམིནཱ བོདྷིསཏྟསྶ སམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཐཱམཛཱཏཀཱལོ ཀཐིཏོ. ཏདཱ ཀིརསྶ སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤནཏྠཱཡ ནིསིནྣསྶ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཱཝཛྫནེན ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ནིསིནྣོ སཏྟ ཨནུཔསྶནཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨཱརུལ༹ྷོ ཧོཏི.

༢༡༥. སེཡྻཐཱཔཱིཏི ཨིདྷ ཀིཾ དསྶེཏི? ཨཡཾ པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི, སཏྟཱནཉྷི ཧིཏཱུཔཙཱརཾ ཨཏྟནོ སཏྠུབྷཱཝསམྤདཉྩ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨརཉྙེཏི ཨཊཝིཡཾ. པཝནེཏི ཝནསཎྜེ. ཨཏྠཏོ ཧི ཨིདཾ དྭཡཾ ཨེཀམེཝ, པཋམསྶ པན དུཏིཡཾ ཝེཝཙནཾ. ཨཡོགཀྑེམཀཱམོཏི ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི ཁེམཾ ནིབྦྷཡཊྛཱནཾ ཨནིཙྪནྟོ བྷཡམེཝ ཨིཙྪནྟོ. སོཝཏྠིཀོཏི སུཝཏྠིབྷཱཝཱཝཧོ. པཱིཏིགམནཱིཡོཏི ཏུཊྛིཾ གམནཱིཡོ. ‘‘པཱིཏགམནཱིཡོ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ. པིདཧེཡྻཱཏི སཱཁཱདཱིཧི ཐཀེཡྻ. ཝིཝརེཡྻཱཏི ཝིསདམུཁཾ ཀཏྭཱ ཝིཝཊཾ ཀརེཡྻ. ཀུམྨགྒནྟི ཨུདཀཝནཔབྦཏཱདཱིཧི སནྣིརུདྡྷཾ ཨམགྒཾ. ཨོདཧེཡྻ ཨོཀཙརནྟི ཏེསཾ ཨོཀེ ཙརམཱནཾ ཝིཡ ཨེཀཾ དཱིཔཀམིགཾ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཋཔེཡྻ. ཨོཀཙཱརིཀནྟི དཱིགྷརཛྫུཡཱ བནྡྷིཏཾཡེཝ མིགིཾ.

མིགལུདྡཀོ ཧི ཨརཉྙཾ མིགཱནཾ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨིདྷ ཝསནྟི, ཨིམིནཱ མགྒེན ནིཀྑམནྟི, ཨེཏྠ ཙརནྟི, ཨེཏྠ པིཝནྟི, ཨིམིནཱ མགྒེན པཝིསནྟཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ མགྒཾ པིདྷཱཡ ཀུམྨགྒཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨོཀཙརཉྩ ཨོཀཙཱརིཀཉྩ ཋཔེཏྭཱ སཡཾ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ སཏྟིཾ གཧེཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཨཐ སཱཡནྷསམཡེ མིགཱ ཨཀུཏོབྷཡེ ཨརཉྙེ ཙརིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ མིགཔོཏཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹མཱནཱ ཝསནཊྛཱནསནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨོཀཙརཉྩ ཨོཀཙཱརིཀཉྩ དིསྭཱ ‘‘སཧཱཡཀཱ ནོ ཨཱགཏཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ནིརཱསངྐཱ པཝིསནྟི, ཏེ མགྒཾ པིཧིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ནཱཡཾ མགྒོ, ཨཡཾ མགྒོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀུམྨགྒཾ པཊིཔཛྫནྟི. མིགལུདྡཀོ ན ཏཱཝ ཀིཉྩི ཀརོཏི, པཝིཊྛེསུ པན སབྦཔཙྪིམཾ སཎིཀཾ པཧརཏི. སོ ཨུཏྟསཏི, ཏཏོ སབྦེ ཨུཏྟསིཏྭཱ ‘‘བྷཡཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི པུརཏོ ཨོལོཀེནྟཱ ཨུདཀེན ཝཱ ཝནེན ཝཱ པབྦཏེན ཝཱ སནྣིརུདྡྷཾ མགྒཾ དིསྭཱ ཨུབྷོཧི པསྶེཧི ཨངྒུལིསངྑལིཀཾ ཝིཡ གཧནཝནཾ པཝིསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ པཝིཊྛམགྒེནེཝ ནིཀྑམིཏུཾ ཨཱརབྷནྟི. ལུདྡཀོ ཏེསཾ ནིཝཏྟནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཏིཾསམྤི ཙཏྟཱལཱིསམྤི མིགེ གྷཱཏེཏི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱམིགསངྒྷོ ཨཔརེན སམཡེན ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཛྫེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ.

‘‘ནནྡཱིརཱགསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཨཝིཛྫཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ཨེཏྠ ཡསྨཱ ཨིམེ སཏྟཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཉྙཱཎཱ ཧུཏྭཱ ནནྡཱིརཱགེན ཨཱབནྡྷིཏྭཱ རཱུཔཱརམྨཎཱདཱིནི ཨུཔནཱིཏཱ ཝཊྚདུཀྑསཏྟིཡཱ གྷཱཏཾ ལབྷནྟི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨོཀཙརཾ ནནྡཱིརཱགོཏི, ཨོཀཙཱརིཀཾ ཨཝིཛྫཱཏི ཀཏྭཱ དསྶེསི.

མིགལུདྡཀོ ཧི ཨེཀདཱཔི ཏེསཾ སཱཁཱབྷངྒེན སརཱིརཾ པུཉྪིཏྭཱ མནུསྶགནྡྷཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨོཀཙརཾ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨོཀཙཱརིཀཾ སཧ རཛྫུཡཱ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ སཏྟིཾ ཨཱདཱཡ ཨོཀཙརསྶ སནྟིཀེ ཏིཊྛཏི, ཨོཀཙཱརིཀཱ མིགགཎསྶ ཙརཎཊྛཱནཱབྷིམུཁཱི གཙྪཏི. ཏཾ དིསྭཱ མིགཱ སཱིསཱནི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, སཱཔི སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སམཛཱཏིཀཱ ཨཡ’’ནྟི གོཙརཾ གཎྷནྟི. སཱཔི ཏིཎཱནི ཁཱདནྟཱི ཝིཡ སཎིཀཾ ཨུཔགཙྪཏི. ཨཱརཉྙིཀོ ཡཱུཐཔཏིམིགོ ཏསྶཱ ཝཱཏཾ ལབྷིཏྭཱ སཀབྷརིཡཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏདབྷིམུཁོ ཧོཏི.

སཏྟཱནཉྷི ནཝནཝམེཝ པིཡཾ ཧོཏི. ཨོཀཙཱརིཀཱ ཨཱརཉྙིཀསྶ མིགསྶ ཨཙྩཱསནྣབྷཱཝཾ ཨདཏྭཱ ཏདབྷིམུཁཱིཝ པཙྪཏོ པཊིཀྐམིཏྭཱ ཨོཀཙརསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཏི, ཡཏྠ ཡཏྠསྶཱ རཛྫུ ལགྒཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཁུརེན པཧརིཏྭཱ མོཙེཏི, ཨཱརཉྙིཀོ མིགོ ཨོཀཙརཾ དིསྭཱ ཨོཀཙཱརིཀཱཡ སམྨཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨོཀཙརེ ཨུསཱུཡཾ ཀཏྭཱ པིཊྛིཾ ནཱམེཏྭཱ སཱིསཾ ཀམྤེནྟོ ཏིཊྛཏི, ཏསྨིཾ ཁཎེ སཏྟིཾ ཛིཝ྄ཧཱཡ ལེཧནྟོཔི ‘‘ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི ན ཛཱནཱཏི, ཨོཀཙརོཔི སཙསྶ ཨུཔརིབྷཱགེན ཏཾ མིགཾ པཧརིཏུཾ སུཁཾ ཧོཏི, པིཊྛིཾ ནཱམེཏི. སཙསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགེན པཧརིཏུཾ སུཁཾ ཧོཏི, ཧདཡཾ ཨུནྣཱམེཏི. ཨཐ ལུདྡཀོ ཨཱརཉྙིཀཾ མིགཾ སཏྟིཡཱ པཧརིཏྭཱ ཏཏྠེཝ གྷཱཏེཏྭཱ མཾསཾ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝ ཡཐཱ སོ མིགོ ཨོཀཙཱརིཀཱཡ སམྨཏྟོ ཨོཀཙརེ ཨུསཱུཡཾ ཀཏྭཱ སཏྟིཾ ཛིཝ྄ཧཱཡ ལེཧནྟོཔི ཀིཉྩི ན ཛཱནཱཏི, ཏཐཱ ཨིམེ སཏྟཱ ཨཝིཛྫཱཡ སམྨཏྟཱ ཨནྡྷབྷཱུཏཱ ཀིཉྩི ཨཛཱནནྟཱ རཱུཔཱདཱིསུ ནནྡཱིརཱགཾ ཨུཔགམྨ ཝཊྚདུཀྑསཏྟིཡཱ ཝདྷཾ ལབྷནྟཱིཏི བྷགཝཱ ཨོཀཙརཾ ནནྡཱིརཱགོཏི, ཨོཀཙཱརིཀཾ ཨཝིཛྫཱཏི ཀཏྭཱ དསྶེསི.

ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཝཊོ མཡཱ ཁེམོ མགྒོཏི ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཧིཏཙརཎེན སམྨཱསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ ཨཧཾ བུདྡྷོསྨཱིཏི ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེན ཨནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟེན ཝིཝཊོ ཁེམོ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ, པིཧིཏོ ཀུམྨགྒོ, ཨཉྙཱཏཀོཎྜཉྙཱདཱིནཾ བྷབྦཔུགྒལཱནཾ ཨཱུཧཏོ ཨོཀཙརོ ནནྡཱིརཱགོ དྭེདྷཱ ཚེཏྭཱ པཱཏིཏོ, ནཱསིཏཱ ཨོཀཙཱརིཀཱ ཨཝིཛྫཱ སབྦེན སབྦཾ སམུགྒྷཱཏིཏཱཏི ཨཏྟནོ ཧིཏཱུཔཙཱརཾ དསྶེསི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དྭེདྷཱཝིཏཀྐསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཝིཏཀྐསཎྛཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཝིཏཀྐསཎྛཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟེནཱཏི དསཀུསལཀམྨཔཐཝསེན ཨུཔྤནྣཾ ཙིཏྟཾ ཙིཏྟམེཝ, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཨཊྛསམཱཔཏྟིཙིཏྟཾ ཏཏོ ཙིཏྟཏོ ཨདྷིཀཾ ཙིཏྟནྟི ཨདྷིཙིཏྟཾ. ཨནུཡུཏྟེནཱཏི ཏཾ ཨདྷིཙིཏྟཾ ཨནུཡུཏྟེན, ཏཏྠ ཡུཏྟཔྤཡུཏྟེནཱཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྲཱཡཾ བྷིཀྑུ པུརེབྷཏྟཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ནིསཱིདནཾ ཨཱདཱཡ ཨསུཀསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ ཝནསཎྜེ ཝཱ པབྦཏཔཱདེ ཝཱ པབྦྷཱརེ ཝཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ནིཀྑམནྟོཔི, ཏཏྠ གནྟྭཱ ཧཏྠེཧི ཝཱ པཱདེཧི ཝཱ ནིསཛྫཊྛཱནཏོ ཏིཎཔཎྞཱནི ཨཔནེནྟོཔི ཨདྷིཙིཏྟཾ ཨནུཡུཏྟོཡེཝ. ནིསཱིདིཏྭཱ པན ཧཏྠཔཱདེ དྷོཝིཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧརནྟོཔི ཨདྷིཙིཏྟཾ ཨནུཡུཏྟོཡེཝ.

ནིམིཏྟཱནཱིཏི ཀཱརཎཱནི. ཀཱལེན ཀཱལནྟི སམཡེ སམཡེ. ན ནུ ཙ ཀམྨཊྛཱནཾ ནཱམ མུཧུཏྟམྤི ཨཚཌྜེཏྭཱ ནིརནྟརཾ མནསིཀཱཏབྦཾ, ཀསྨཱ བྷགཝཱ ‘‘ཀཱལེན ཀཱལ’’ནྟི ཨཱཧཱཏི. པཱལི༹ཡཉྷི ཨཊྛཏིཾས ཀམྨཊྛཱནཱནི ཝིབྷཏྟཱནི, ཏེསུ བྷིཀྑུནཱ ཨཏྟནོ ཙིཏྟརུཙིཏཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣེན ཡཱཝ ཀོཙིདེཝ ཨུཔཀྐིལེསོ ནུཔྤཛྫཏི, ཏཱཝ ཨིམེསཾ ནིམིཏྟཱནཾ མནསིཀཱརཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཡདཱ པན ཨུཔྤཛྫཏི, ཏདཱ ཨིམཱནི གཧེཏྭཱ ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣཾ ཨབྦུདཾ ནཱིཧརིཏབྦནྟི དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

ཚནྡཱུཔསཾཧིཏཱཏི ཚནྡསཧགཏཱ རཱགསམྤཡུཏྟཱ. ཨིམེསཾ པན ཏིཎྞཾ ཝིཏཀྐཱནཾ ཁེཏྟཉྩ ཨཱརམྨཎཉྩ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཚནྡཱུཔསཉྷིཏཱནཾ ཨཊྛ ལོབྷསཧགཏཙིཏྟཱནི ཁེཏྟཾ, དོསཱུཔསཉྷིཏཱནཾ དྭེ དོམནསྶསཧགཏཱནི, མོཧཱུཔསཉྷིཏཱནཾ དྭཱདསཔི ཨཀུསལཙིཏྟཱནི. ཝིཙིཀིཙྪཱཨུདྡྷཙྩསམྤཡུཏྟཙིཏྟཱནི པན དྭེ ཨེཏེསཾ པཱཊིཔུགྒལིཀཾ ཁེཏྟཾ. སབྦེསམྤི སཏྟཱ ཙེཝ སངྑཱརཱ ཙ ཨཱརམྨཎཾ, ཨིཊྛཱནིཊྛཨསམཔེཀྑིཏེསུ ཧི སཏྟེསུ ཙ སངྑཱརེསུ ཙ ཏེ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨཉྙམྤི ནིམིཏྟཾ མནསིཀཱཏབྦཾ ཀུསལཱུཔསཾཧིཏནྟི ཏཏོ ནིམིཏྟཏོ ཨཉྙཾ ཀུསལནིསྶིཏཾ ནིམིཏྟཾ མནསིཀཱཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཚནྡཱུཔསཉྷིཏེ ཝིཏཀྐེ སཏྟེསུ ཨུཔྤནྣེ ཨསུབྷབྷཱཝནཱ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ. སངྑཱརེསུ ཨུཔྤནྣེ ཨནིཙྩམནསིཀཱརོ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ. དོསཱུཔསཉྷིཏེ སཏྟེསུ ཨུཔྤནྣེ མེཏྟཱབྷཱཝནཱ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ. སངྑཱརེསུ ཨུཔྤནྣེ དྷཱཏུམནསིཀཱརོ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ. མོཧཱུཔསཉྷིཏེ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཔྤནྣེ པཉྩདྷམྨཱུཔནིསྶཡོ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ.

ཨིམསྶ ཧཏྠཱ ཝཱ སོབྷནཱ པཱདཱ ཝཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཧི སཏྟེསུ ལོབྷེ ཨུཔྤནྣེ ཨསུབྷཏོ ཨུཔསཾཧརིཏབྦཾ. ཀིམྷི སཱརཏྟོསི? ཀེསེསུ སཱརཏྟོསི. ལོམེསུ…པེ… མུཏྟེསུ སཱརཏྟོསི. ཨཡཾ ཨཏྟབྷཱཝོ ནཱམ ཏཱིཧི ཨཊྛིསཏེཧི ཨུསྶཱཔིཏོ, ནཝཧི ནྷཱརུསཏེཧི ཨཱབདྡྷོ, ནཝཧི མཾསཔེསིསཏེཧི ཨནུལིཏྟོ, ཨལླཙམྨེན པརིཡོནདྡྷོ, ཚཝིརཱགེན པཊིཙྪནྣོ, ནཝཧི ཝཎམུཁེཧི ནཝནཝུཏིལོམཀཱུཔསཧསྶེཧི ཙ ཨསུཙི པགྒྷརཏི, ཀུཎཔཔཱུརིཏོ, དུགྒནྡྷོ, ཛེགུཙྪོ, པཊིཀཱུལོ, དྭཏྟིཾསཀུཎཔསཉྩཡོ, ནཏྠེཏྠ སཱརཾ ཝཱ ཝརཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨསུབྷཏོ ཨུཔསཾཧརནྟསྶ སཏྟེསུ ཨུཔྤནྣོ ལོབྷོ པཧཱིཡཏི, ཏེནསྶ ཨསུབྷཏོ ཨུཔསཾཧརཎཾ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི.

པཏྟཙཱིཝརཱདཱིསུ སངྑཱརེསུ ལོབྷེ ཨུཔྤནྣེ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཾ སམུཊྛཱཔེཏཱིཏི སཏིཔཊྛཱནཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེན ཨསྶཱམིཀཏཱཝཀཱལིཀབྷཱཝཝསེན མནསིཀརོཏོ སོ པཧཱིཡཏི. ཏེནསྶ ཨནིཙྩཏོ མནསིཀཱརོ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི. སཏྟེསུ དོསེ ཨུཔྤནྣེ པན ཨཱགྷཱཏཝིནཡཀཀཙོཔམོཝཱདཱདཱིནཾ ཝསེན མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཏཾ བྷཱཝཡཏོ དོསོ པཧཱིཡཏི, ཏེནསྶ མེཏྟཱབྷཱཝནཱ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི. ཁཱཎུཀཎྚཀཏིཎཔཎྞཱདཱིསུ པན དོསེ ཨུཔྤནྣེ ཏྭཾ ཀསྶ ཀུཔྤསི, ཀིཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ, ཨུདཱཧུ ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ, ཀོ ཝཱ པནཱཡཾ ཀུཔྤཏི ནཱམ, ཀིཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨུདཱཧུ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དྷཱཏུམནསིཀཱརཾ ཀརོནྟསྶ དོསོ པཧཱིཡཏི. ཏེནསྶ དྷཱཏུམནསིཀཱརོ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི.

མོཧེ པན ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཔྤནྣེ –

‘‘གརཱུསཾཝཱསོ ཨུདྡེསོ, ཨུདྡིཊྛཔརིཔུཙྪནཾ;

ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནཾ, ཋཱནཱཊྛཱནཝིནིཙྪཡོ;

པཉྩ དྷམྨཱུཔནིསྶཱཡ, མོཧདྷཱཏུ པཧཱིཡཏཱི’’ཏི. –

ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨུཔནིསྶིཏབྦཱ. གརུཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཧི བྷིཀྑུ – ‘‘ཨཱཙརིཡོ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨནཱཔུཙྪནྟསྶ པཏྟཀཱལེ ཝཏྟཾ ཨཀརོནྟསྶ གྷཊསཏཨུདཀཱཧརཎཱདིདཎྜཀམྨཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཡཏྟཔྤཊིཡཏྟོ ཧོཏི, ཨཐསྶ མོཧོ པཧཱིཡཏི. ཨུདྡེསཾ གཎྷནྟོཔི – ‘‘ཨཱཙརིཡོ ཨུདྡེསཀཱལེ ཨུདྡེསཾ ཨགྒཎྷནྟསྶ ཨསཱདྷུཀཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ ཙ དཎྜཀམྨཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཡཏྟཔྤཊིཡཏྟོ ཧོཏི, ཨེཝམྤིསྶ མོཧོ པཧཱིཡཏི. གརུབྷཱཝནཱིཡེ བྷིཀྑཱུ ཨུཔསཾཀམིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ བྷནྟེ ཀཐཾ ཨིམསྶ ཀོ ཨཏྠོ’’ཏི པརིཔུཙྪནྟོ ཀཾཁཾ ཝིནོདེཏི, ཨེཝམྤིསྶ མོཧོ པཧཱིཡཏི. ཀཱལེན དྷམྨསཝནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སཀྐཙྩཾ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶཱཔི ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ ཨཏྠོ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཨེཝམྤིསྶ མོཧོ པཧཱིཡཏི. ཨིདམསྶ ཀཱརཎཾ, ཨིདཾ ན ཀཱརཎནྟི ཋཱནཱཊྛཱནཝིནིཙྪཡེ ཚེཀོ ཧོཏི, ཨེཝམྤིསྶ མོཧོ པཧཱིཡཏི. ཏེནསྶ པཉྩདྷམྨཱུཔནིསྶཡོ ཨཉྙཾ ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི.

ཨཔིཙ ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཨཱརམྨཎེསུ ཡཾཀིཉྩི བྷཱཝེནྟསྶཱཔི ཨིམེ ཝིཏཀྐཱ པཧཱིཡནྟི ཨེཝ. ཨིམཱནི པན ནིམིཏྟཱནི ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཱནི པཊིཔཀྑབྷཱུཏཱནི. ཨིམེཧི པཧཱིནཱ རཱགཱདཡོ སུཔྤཧཱིནཱ ཧོནྟི. ཡཐཱ ཧི ཨགྒིཾ ཨལླཀཊྛེཧིཔི པཾསཱུཧིཔི སཱཁཱདཱིཧིཔི པོཐེཏྭཱ ནིབྦཱཔེནྟིཡེཝ, ཨུདཀཾ པན ཨགྒིསྶ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཾ, ཏེན ནིབྦུཏོ སུནིབྦུཏོ ཧོཏི, ཨེཝམིམེཧི ནིམིཏྟེཧི པཧཱིནཱ རཱགཱདཡོ སུཔྤཧཱིནཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཨེཏཱནི ཀཐིཏཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཀུསལཱུཔསཾཧིཏནྟི ཀུསལནིསྶིཏཾ ཀུསལསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཾ. ཨཛ྄ཛྷཏྟམེཝཱཏི གོཙརཛ྄ཛྷཏྟཾཡེཝ. པལགཎྜོཏི ཝཌྜྷཀཱི. སུཁུམཱཡ ཨཱཎིཡཱཏི ཡཾ ཨཱཎིཾ ནཱིཧརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཏོ སུཁུམཏརཱཡ སཱརདཱརུཨཱཎིཡཱ. ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཱཎིནྟི ཙནྡཕལཀེ ཝཱ སཱརཕལཀེ ཝཱ ཨཱཀོཊིཏཾ ཝིསམཱཎིཾ. ཨབྷིནིཧནེཡྻཱཏི མུགྒརེན ཨཱཀོཊེནྟོ ཧནེཡྻ. ཨབྷིནཱིཧརེཡྻཱཏི ཨེཝཾ ཨབྷིནིཧནནྟོ ཕལཀཏོ ནཱིཧརེཡྻ. ཨབྷིནིཝསེཡྻཱཏི ཨིདཱནི བཧུ ནིཀྑནྟཱཏི ཉཏྭཱ ཧཏྠེན ཙཱལེཏྭཱ ནིཀྐཌྜྷེཡྻ. ཏཏྠ ཕལཀཾ ཝིཡ ཙིཏྟཾ, ཕལཀེ ཝིསམཱཎཱི ཝིཡ ཨཀུསལཝིཏཀྐཱ, སུཁུམཱཎཱི ཝིཡ ཨཉྙཾ ཨསུབྷབྷཱཝནཱདིཀུསལནིམིཏྟཾ, སུཁུམཱཎིཡཱ ཨོལཱ༹རིཀཱཎིནཱིཧརཎཾ ཝིཡ ཨསུབྷབྷཱཝནཱདཱིཧི ཀུསལནིམིཏྟེཧི ཏེསཾ ཝིཏཀྐཱནཾ ནཱིཧརཎཾ.

༢༡༧. ཨཧིཀུཎཔེནཱཏིཨཱདི ཨཏིཛེགུཙྪཔཊིཀཱུལཀུཎཔདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཀཎྛེ ཨཱསཏྟེནཱཏི ཀེནཙིདེཝ པཙྩཏྠིཀེན ཨཱནེཏྭཱ ཀཎྛེ བདྡྷེན པཊིམུཀྐེན. ཨཊྚིཡེཡྻཱཏི ཨཊྚོ དུཀྑིཏོ བྷཝེཡྻ. ཧརཱཡེཡྻཱཏི ལཛྫེཡྻ. ཛིགུཙྪེཡྻཱཏི སཉྫཱཏཛིགུཙྪོ བྷཝེཡྻ.

པཧཱིཡནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཨེཏེ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སཱཝཛྫཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱཏི ཨཏྟནོ པཉྙཱབལེན ཨུཔཔརིཀྑཏོ ཨཧིཀུཎཔཱདཱིནི ཝིཡ ཛིགུཙྪནྟསྶ པཧཱིཡནྟི. ཡོ པན ཨཏྟནོ པཉྙཱབལེན ཨུཔཔརིཀྑིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏེན ཨཱཙརིཡཾ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡཾ སབྲཧྨཙཱརིཾ སངྒྷཏྠེརཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ གྷཎྜིཾ པཧརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷམེཝ ཝཱ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, བཧུནཉྷི སནྣིཔཱཏེ བྷཝིསྶཏེཝ ཨེཀོ པཎྜིཏམནུསྶོ, སྭཱཡཾ ཨེཝཾ ཨེཏེསུ ཨཱདཱིནཝོ དཊྛབྦོཏི ཀཐེསྶཏི, ཀཱཡཝིཙྪིནྡནཱིཡཀཐཱདཱིཧི ཝཱ པན ཏེ ཝིཏཀྐེ ནིགྒཎྷིསྶཏཱིཏི.

༢༡༨. ཨསཏིཨམནསིཀཱརོ ཨཱཔཛྫིཏབྦོཏི ནེཝ སོ ཝིཏཀྐོ སརིཏབྦོ ན མནསིཀཱཏབྦོ, ཨཉྙཝིཧིཏཀེན བྷཝིཏབྦཾ. ཡཐཱ ཧི རཱུཔཾ ཨཔསྶིཏུཀཱམོ པུརིསོ ཨཀྑཱིནི ནིམཱིལེཡྻ, ཨེཝམེཝ མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣེན བྷིཀྑུནཱ ཙིཏྟམྷི ཝིཏཀྐེ ཨུཔྤནྣེ ཨཉྙཝིཧིཏཀེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཝམསྶ སོ ཝིཏཀྐོ པཧཱིཡཏི, ཏསྨིཾ པཧཱིནེ པུན ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

སཙེ ན པཧཱིཡཏི, ཨུགྒཧིཏོ དྷམྨཀཐཱཔབནྡྷོ ཧོཏི, སོ མཧཱསདྡེན སཛ྄ཛྷཱཡིཏབྦོ. ཨེཝམྤི ཙེ ཨཉྙཝིཧིཏཀསྶ སཏོ སོ ན པཧཱིཡཏི. ཐཝིཀཱཡ མུཊྛིཔོཏྠཀོ ཧོཏི, ཡཏྠ ཙ བུདྡྷཝཎྞཱཔི དྷམྨཝཎྞཱཔི ལིཁིཏཱ ཧོནྟི, ཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཝཱཙེནྟེན ཨཉྙཝིཧིཏཀེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཝམྤི ཙེ ན པཧཱིཡཏི, ཐཝིཀཏོ ཨརཎིསཧིཏཱནི ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨུཏྟརཱརཎཱི ཨཡཾ ཨདྷརཱརཎཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟེན ཨཉྙཝིཧིཏཀེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཝམྤི ཙེ ན པཧཱིཡཏི, སིཔཱཊིཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཨཱརཀཎྚཀཾ ནཱམ, ཨཡཾ པིཔྥལཀོ ནཱམ, ཨིདཾ ནཁཙྪེདནཾ ནཱམ, ཨཡཾ སཱུཙི ནཱམཱ’’ཏི པརིཀྑཱརཾ སམནྣཱནེནྟེན ཨཉྙཝིཧིཏཀེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཝམྤི ཙེ ན པཧཱིཡཏི, སཱུཙིཾ གཧེཏྭཱ ཙཱིཝརེ ཛིཎྞཊྛཱནཾ སིབྦནྟེན ཨཉྙཝིཧིཏཀེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཡཱཝ ན པཧཱིཡཏི, ཏཱཝ ཏཾ ཏཾ ཀུསལཀམྨཾ ཀརོནྟེན ཨཉྙཝིཧིཏཀེན བྷཝིཏབྦཾ. པཧཱིནེ པུན མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ནཝཀམྨཾ པན ན པཊྛཔེཏབྦཾ. ཀསྨཱ? ཝིཏཀྐེ པཙྪིནྣེ ཀམྨཊྛཱནམནསིཀཱརསྶ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི.

པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པན ནཝཀམྨཾ ཀཏྭཱཔི ཝིཏཀྐཾ པཙྪིནྡིཾསུ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཏིསྶསཱམཎེརསྶ ཀིར ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརེ ཝསཏི. ཏིསྶསཱམཎེརོ ‘‘བྷནྟེ ཨུཀྐཎྛིཏོམྷཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཐེརོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ནྷཱནཨུདཀཾ དུལླབྷཾ, མཾ གཧེཏྭཱ ཙིཏྟལཔབྦཏཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏཏྠ ནཾ ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘ཨཡཾ ཝིཧཱརོ ཨཙྩནྟསངྒྷིཀོ, ཨེཀཾ པུགྒལིཀཊྛཱནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. སོ སཱདྷུ བྷནྟེཏི ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སཾཡུཏྟནིཀཱཡཾ པབྦྷཱརསོདྷནཾ ཏེཛོདྷཱཏུཀསིཎཔརིཀམྨནྟི ཏཱིཎཱིཔི ཨེཀཏོ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཔྤནཾ པཱཔེསི, སཾཡུཏྟནིཀཱཡཾ པརིཡོསཱཔེསི, ལེཎཀམྨཾ ནིཊྛཱཔེསི, སབྦཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ‘‘དུཀྑེན ཏེ སཱམཎེར ཀཏཾ, ཨཛྫ ཏཱཝ ཏྭཾཡེཝ ཝསཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཾ རཏྟིཾ ལེཎེ ཝསནྟོ ཨུཏུསཔྤཱཡཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏཏྠེཝ པརིནིབྦཱཡི. ཏསྶ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཨཀཾསུ. ཨཛྫཱཔི ཏིསྶཏྠེརཙེཏིཡནྟི པཉྙཱཡཏི. ཨིདཾ པབྦཾ ཨསཏིཔབྦཾ ནཱམ.

༢༡༩. ཨིམསྨིཾ ཋཏྭཱ ཝིཏཀྐེ ནིགྒཎྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨིདྷ ཋཏྭཱ ནིགྒཎྷིསྶཏཱིཏི ཝིཏཀྐམཱུལབྷེདཾ པབྦཾ དསྶེནྟོ པུན ཏསྶ ཙེ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིཏཀྐསངྑཱརསཎྛཱནཾ མནསིཀཱཏབྦནྟི སངྑརོཏཱིཏི སངྑཱརོ, པཙྩཡོ, ཀཱརཎཾ མཱུལནྟི ཨཏྠོ. སནྟིཊྛཏི ཨེཏྠཱཏི སཎྛཱནཾ, ཝིཏཀྐསངྑཱརསྶ སཎྛཱནཾ ཝིཏཀྐསངྑཱརསཎྛཱནཾ, ཏཾ མནསིཀཱཏབྦནྟི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝིཏཀྐོ ཀིཾ ཧེཏུ ཀིཾ པཙྩཡཱ ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨུཔྤནྣོཏི ཝིཏཀྐཱནཾ མཱུལཉྩ མཱུལམཱུལཉྩ མནསིཀཱཏབྦནྟི. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ སཱིགྷཾ གཙྪཱམཱིཏི ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཧཾ སཱིགྷཾ གཙྪཱམི? ཡཾནཱུནཱཧཾ སཎིཀཾ གཙྪེཡྻནྟི ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ སཱིགྷགམནེན, སཎིཀཾ གཙྪིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེསི. སོ སཎིཀཾ གཙྪེཡྻཱཏི སོ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ སཎིཀཾ གཙྪེཡྻ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཏཏྠ ཏསྶ པུརིསསྶ སཱིགྷགམནཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཏཀྐསམཱརུལ༹ྷཀཱལོ. ཏསྶ སཎིཀགམནཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶ ཝིཏཀྐཙཱརཔཙྪེདནཀཱལོ. ཏསྶ ཋིཏཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶ ཝིཏཀྐཙཱརེ པཙྪིནྣེ མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ ཙིཏྟོཏརཎཀཱལོ. ཏསྶ ནིསིནྣཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟཀཱལོ. ཏསྶ ནིཔནྣཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶ ནིབྦཱནཱརམྨཎཱཡ ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ དིཝསཾ ཝཱིཏིཝཏྟནཀཱལོ. ཏཏྠ ཨིམེ ཝིཏཀྐཱ ཀིཾ ཧེཏུཀཱ ཀིཾ པཙྩཡཱཏི ཝིཏཀྐཱནཾ མཱུལམཱུལཾ གཙྪནྟསྶ ཝིཏཀྐཙཱརོ སིཐིལོ ཧོཏི. ཏསྨིཾ སིཐིལཱིབྷཱུཏེ མཏྠཀཾ གཙྪནྟེ ཝིཏཀྐཱ སབྦསོ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨཡམཏྠོ དུདྡུབྷཛཱཏཀེནཔི དཱིཔེཏབྦོ –

སསཀསྶ ཀིར བེལུཝརུཀྑམཱུལེ ནིདྡཱཡནྟསྶ བེལུཝཔཀྐཾ ཝཎྚཏོ ཚིཛྫིཏྭཱ ཀཎྞམཱུལེ པཏིཏཾ. སོ ཏསྶ སདྡེན ‘‘པཐཝཱི བྷིཛྫཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཝེགེན པལཱཡི. ཏཾ དིསྭཱ པུརཏོ ཨཉྙེཔི ཙཏུཔྤདཱ པལཱཡིཾསུ. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ སཱིཧོ ཧོཏི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ པཐཝཱི ནཱམ ཀཔྤཝིནཱསེ བྷིཛྫཏི, ཨནྟརཱ པཐཝཱིབྷེདོ ནཱམ ནཏྠི, ཡཾནཱུནཱཧཾ མཱུལམཱུལཾ གནྟྭཱ ཨནུཝིཛྫེཡྻ’’ནྟི. སོ ཧཏྠིནཱགཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སསཀཾ པུཙྪི ‘‘ཏཡཱ, ཏཱཏ, པཐཝཱི བྷིཛྫམཱནཱ དིཊྛཱ’’ཏི. སསོ ‘‘ཨཱམ དེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱིཧོ ‘‘ཨེཧི, བྷོ, དསྶེཧཱི’’ཏི. སསོ ‘‘ན སཀྐོམི སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཧི, རེ, མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི སཎྷམུདུཀེན གཧེཏྭཱ གཏོ སསོ རུཀྑསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋཏྭཱ –

‘‘དུདྡུབྷཱཡཏི བྷདྡནྟེ, ཡསྨིཾ དེསེ ཝསཱམཧཾ;

ཨཧམྤེཏཾ ན ཛཱནཱམི, ཀིམེཏཾ དུདྡུབྷཱཡཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༤.༨༥) –

གཱཐམཱཧ. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཏྭཾ ཨེཏྠེཝ ཏིཊྛཱ’’ཏི རུཀྑམཱུལཾ གནྟྭཱ སསཀསྶ ནིཔནྣཊྛཱནཾ ཨདྡས, བེལུཝཔཀྐཾ ཨདྡས, ཨུདྡྷཾ ཨོལེཀེཏྭཱ ཝཎྚཾ ཨདྡས, དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ སསོ ཨེཏྠ ནིཔནྣོ, ནིདྡཱཡམཱནོ ཨིམསྶ ཀཎྞམཱུལེ པཏིཏསྶ སདྡེན ‘པཐཝཱི བྷིཛྫཏཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧུཏྭཱ པལཱཡཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ སསཾ པུཙྪི. སསོ ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘བེལུཝ པཏིཏཾ སུཏྭཱ, དུདྡུབྷནྟི སསོ ཛཝི;

སསསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, སནྟཏྟཱ མིགཝཱཧིནཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༤.༨༦);

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཱ བྷཱཡཐཱ’’ཏི མིགགཎེ ཨསྶཱསེསི. ཨེཝཾ ཝིཏཀྐཱནཾ མཱུལམཱུལཾ གཙྪནྟསྶ ཝིཏཀྐཱ པཧཱིཡནྟི.

༢༢༠. ཨིམསྨིཾ ཝིཏཀྐམཱུལབྷེདཔབྦེ ཋཏྭཱ ཝིཏཀྐེ ནིགྒཎྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན པན ཨེཝཾ ནིགྒཎྷིཏབྦཱཏི ཨཔརམྤི ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ པུན ཏསྶ ཙེ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

དནྟེབྷིདནྟམཱདྷཱཡཱཏི ཧེཊྛཱདནྟེ ཨུཔརིདནྟཾ ཋཔེཏྭཱ. ཙེཏསཱ ཙིཏྟནྟི ཀུསལཙིཏྟེན ཨཀུསལཙིཏྟཾ ཨབྷིནིགྒཎྷིཏབྦཾ. བལཝཱ པུརིསོཏི ཡཐཱ ཐཱམསམྤནྣོ མཧཱབལོ པུརིསོ དུབྦལཾ པུརིསཾ སཱིསེ ཝཱ གལེ ཝཱ ཁནྡྷེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨབྷིནིགྒཎྷེཡྻ ཨབྷིནིཔྤཱིལེ༹ཡྻ ཨབྷིསནྟཱཔེཡྻ སནྟཏྟཾ ཀིལནྟཾ མུཙྪཱཔརེཏཾ ཝིཡ ཀརེཡྻ, ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུནཱ ཝིཏཀྐེཧི སདྡྷིཾ པཊིམལླེན ཧུཏྭཱ ‘‘ཀེ ཙ ཏུམྷེ ཀོ ཙཱཧ’’ནྟི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ – ‘‘ཀཱམཾ ཏཙོ ཙ ནྷཱརུ ཙ ཨཊྛི ཙ ཨཝསིསྶཏུ སརཱིརེ ཨུཔསུསྶཏུ མཾསལོཧིཏ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༢.༥) ཨེཝཾ མཧཱཝཱིརིཡཾ པགྒཡ྄ཧ ཝིཏཀྐཱ ནིགྒཎྷིཏབྦཱཏི དསྶེནྟོ ཨིམ ཨཏྠདཱིཔིཀཾ ཨུཔམཾ ཨཱཧརི.

༢༢༡. ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདཾ པརིཡཱདཱནབྷཱཛནིཡཾ ནཱམ, ཏཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. ཡཐཱ པན སཏྠཱཙརིཡོ ཏིརོརཊྛཱ ཨཱགཏཾ རཱཛཔུཏྟཾ པཉྩཱཝུདྷསིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ‘‘གཙྪ, ཨཏྟནོ རཊྛེ རཛྫཾ གཎྷ. སཙེ ཏེ ཨནྟརཱམགྒེ ཙོརཱ ཨུཊྛཧནྟི, དྷནུནཱ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཙྪ. སཙེ ཏེ དྷནུ ནསྶཏི ཝཱ བྷིཛྫཏི ཝཱ སཏྟིཡཱ ཨསིནཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཉྩཧིཔི ཨཱཝུདྷེཧི ཀཏྟབྦཾ དསྶེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེཏི. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ སཀརཊྛཾ གནྟྭཱ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ རཛྫསིརིཾ ཨནུབྷོཏི. ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཱ ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟཾ བྷིཀྑུཾ ཨརཧཏྟགཧཎཏྠཱཡ ཨུཡྻོཛེནྟོ – ‘‘སཙསྶ ཨནྟརཱ ཨཀུསལཝིཏཀྐཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨཉྙནིམིཏྟཔབྦེ ཋཏྭཱ ཏེ ནིགྒཎྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏི. ཏཏྠ ཨསཀྐོནྟོ ཨཱདཱིནཝཔབྦེ ཋཏྭཱ, ཏཏྲཱཔི ཨསཀྐོནྟོ ཨསཏིཔབྦེ ཋཏྭཱ, ཏཏྲཱཔི ཨསཀྐོནྟོ ཝིཏཀྐམཱུལབྷེདཔབྦེ ཋཏྭཱ, ཏཏྲཱཔི ཨསཀྐོནྟོ ཨབྷིནིགྒཎྷནཔབྦེ ཋཏྭཱ ཝིཏཀྐེ ནིགྒཎྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏཱི’’ཏི ཨིམཱནི པཉྩ པབྦཱནི དེསེསི.

ཝསཱི ཝིཏཀྐཔརིཡཱཡཔཐེསཱུཏི ཝིཏཀྐཙཱརཔཐེསུ ཙིཎྞཝསཱི པགུཎཝསཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཡཾ ཝིཏཀྐཾ ཨཱཀངྑིསྶཏཱིཏི ཨིདཾ ཨསྶ ཝསཱིབྷཱཝཱཀཱརདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷི པུབྦེ ཡཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾ ན ཝིཏཀྐེཏི. ཡཾ ན ཝིཏཀྐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾ ཝིཏཀྐེཏི. ཨིདཱནི པན ཝསཱིབྷཱུཏཏྟཱ ཡཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾཡེཝ ཝིཏཀྐེཏི. ཡཾ ན ཝིཏཀྐེཏུཀཱམོ, ན ཏཾ ཝིཏཀྐེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཾ ཝིཏཀྐཾ ཨཱཀངྑིསྶཏི, ཏཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེསྶཏི. ཡཾ ཝིཏཀྐཾ ནཱཀངྑིསྶཏི, ན ཏཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྑེསྶཏཱི’’ཏི. ཨཙྪེཙྪི ཏཎྷནྟིཨཱདི སབྦཱསཝསུཏྟེ ཝུཏྟམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝིཏཀྐསཎྛཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དུཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

མཱུལཔཎྞཱསཊྛཀཐཱཡ པཋམོ བྷཱགོ ནིཊྛིཏོ.