📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ

མཱུལཔཎྞཱས-ཨཊྛཀཐཱ

(དུཏིཡོ བྷཱགོ)

༣. ཨོཔམྨཝགྒོ

༡. ཀཀཙཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༢. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཀཀཙཱུཔམསུཏྟཾ. ཏཏྠ མོལི༹ཡཕགྒུནོཏི མོལཱི༹ཏི ཙཱུལཱ༹ ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཚེཏྭཱན མོལི༹ཾ ཝརགནྡྷཝཱསིཏཾ,

ཝེཧཱཡསཾ ཨུཀྑིཔི སཀྱཔུངྒཝོ;

རཏནཙངྐོཊཝརེན ཝཱསཝོ,

སཧསྶནེཏྟོ སིརསཱ པཊིགྒཧཱི’’ཏི.

སཱ ¶ ཏསྶ གིཧིཀཱལེ མཧཏཱི ཨཧོསི, ཏེནསྶ མོལི༹ཡཕགྒུནོཏི སངྑཱ ཨུདཔཱདི. པབྦཛིཏམྤི ནཾ ཏེནེཝ ནཱམེན སཉྫཱནནྟི. ཨཏིཝེལནྟི ཝེལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ. ཏཏྠ ཀཱལཝེལཱ, སཱིམཝེལཱ, སཱིལཝེལཱཏི ཏིཝིདྷཱ ཝེལཱ. ‘‘ཏཱཡཾ ཝེལཱཡཾ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱི’’ཏི (དྷམྨཔདེ ཝགྒཱནམུདྡཱནཾ, གཱཐཱནམུདྡཱནཾ; མཧཱཝ. ༡-༣) ཨཡཾ ཀཱལཝེལཱ ནཱམ. ‘‘ཋིཏདྷམྨོ ཝེལཾ ནཱཏིཝཏྟཏཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༨༤; ཨུདཱ. ༤༥; ཨ. ནི. ༨.༡༩) ཨཡཾ སཱིམཝེལཱ ནཱམ. ‘‘ཝེལཱཨནཏིཀྐམོ སེཏུགྷཱཏོ’’ཏི (དྷ. ས. ༢༩༩-༣༠༡) ཙ, ‘‘ཝེལཱ ཙེསཱ ཨཝཱིཏིཀྐམནཊྛེནཱ’’ཏི ཙ, ཨཡཾ སཱིལཝེལཱ ནཱམ. ཏཾ ཏིཝིདྷམྤི སོ ཨཏིཀྐམིཡེཝ. བྷིཀྑུནིཡོ ཧི ཨོཝདིཏུཾ ཀཱལོ ནཱམ ཨཏྠི, སོ ཨཏྠངྒཏེཔི སཱུརིཡེ ¶ ཨོཝདནྟོ ཏཾ ཀཱལཝེལམྤི ཨཏིཀྐམི. བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨོཝཱདེ པམཱཎཾ ནཱམ ཨཏྠི སཱིམཱ མརིཡཱདཱ. སོ ཨུཏྟརིཚཔྤཉྩཝཱཙཱཧི ཨོཝདནྟོ ཏཾ སཱིམཝེལམྤི ཨཏིཀྐམི. ཀཐེནྟོ པན དཝསཧགཏཾ ཀཏྭཱ དུཊྛུལླཱཔཏྟིཔཧོནཀཾ ཀཐེཏི, ཨེཝཾ སཱིལཝེལམྤི ཨཏིཀྐམི.

སཾསཊྛོཏི མིསྶཱིབྷཱུཏོ སམཱནསུཁདུཀྑོ ཧུཏྭཱ. སམྨུཁཱཏི པུརཏོ. ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏཱིཏི ཏཱ པན པཙནཀོཊྚནཱདཱིནི ཀརོནྟིཡོ དིསྭཱ ནཏྠི ཨིམཱསཾ ཨནཱཔཏྟི ནཱམ, ཨིམཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཨནཱཙཱརཱ དུབྦཙཱ པགབྦྷཱཏི ཨགུཎཾ ཀཐེཏི. ཨདྷིཀརཎམྤི ཀརོཏཱིཏི ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨིམཱ བྷིཀྑུནིཡོ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཀྑཱིནི དཡ྄ཧནྟི, ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ པུཔྥཔཱུཛཱ ཝཱ ཨཱསནདྷོཝནཔརིབྷཎྜཀརཎཱདཱིནི ཝཱ ཨིམཱསཾ ཝསེན ཝཏྟནྟི. ཀུལདྷཱིཏརོ ཨེཏཱ ལཛྫིནིཡོ ¶ , ཏུམྷེ ཨིམཱ ཨིདཉྩིདཉྩ ཝདཐ, ཨཡཾ ནཱམ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, ཝིནཡདྷརཱནཾ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝིནིཙྪཡཾ མེ དེཐཱཏི ཨདྷིཀརཎཾ ཨཱཀཌྜྷཏི.

མོལི༹ཡཕགྒུནསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏཱིཏི ནཏྠི ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནཱཔཏྟི ནཱམ. ནིཙྩཀཱལཾ ཨིམསྶ པརིཝེཎདྭཱརཾ ཨསུཉྙཾ བྷིཀྑུནཱིཧཱིཏི ཨགུཎཾ ཀཐེཏི. ཨདྷིཀརཎམྤི ཀརོནྟཱིཏི ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ མོལི༹ཡཕགྒུནཏྠེརསྶ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཀྑཱིནི དཡ྄ཧནྟི. ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨཉྙེསཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཨོལོཀེཏུམྤི ན སཀྐཱ. ཝིཧཱརཾ ཨཱགཏབྷིཀྑུནིཡོ ཨོཝཱདཾ ཝཱ པཊིསནྠཱརཾ ཝཱ ཨུདྡེསཔདཾ ཝཱ ཐེརམེཝ ནིསྶཱཡ ལབྷནྟི, ཀུལཔུཏྟཀོ ལཛྫཱི ཀུཀྐུཙྩཀོ, ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ཏུམྷེ ཨིདཉྩིདཉྩ ཝདཐ, ཨེཐ ཝིནཡདྷརཱནཾ སནྟིཀེ ཝིནིཙྪཡཾ དེཐཱཏི ཨདྷིཀརཎཾ ཨཱཀཌྜྷནྟི.

སོ ¶ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི ནེཝ པིཡཀམྱཏཱཡ ན བྷེདཱདྷིཔྤཱཡེན, ཨཏྠཀཱམཏཱཡ ཨཝོཙ. ཨེཀཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨིམསྶ བྷིཀྑུསྶ ཨེཝཾ སཾསཊྛསྶ ཝིཧརཏོ ཨཡསོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. སོ སཱསནསྶཱཔི ཨཝཎྞོཡེཝ. ཨཉྙེན པན ཀཐིཏོ ཨཡཾ ན ཨོརམིསྶཏི, བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨོཝདིཏོ ཨོརམིསྶཏཱི’’ཏི ཏསྶ ཨཏྠཀཱམཏཱཡ བྷགཝནྟཾ ཨེཏཾ, ‘‘ཨཱཡསྨཱ, བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ.

༢༢༣. ཨཱམནྟེཧཱིཏི ཛཱནཱཔེཧི. ཨཱམནྟེཏཱིཏི པཀྐོསཏི.

༢༢༤. སདྡྷཱཏི ¶ སདྡྷཱཡ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཏྭཾ ཀུལཔུཏྟོ ཙེཝ སདྡྷཱཔབྦཛིཏོ ཙ, ཡསྨཱ ཝཱ ཏེ ཨེཏཱཧི སདྡྷིཾ སཾསཊྛསྶ ཝིཧརཏོ ཡེ ཏཱ ཨཀྐོསིསྶནྟི ཝཱ, པཧརིསྶནྟི ཝཱ, ཏེསུ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, སཾསགྒེ པཧཱིནེ ནུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྨཱ. ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ ཨཝཎྞབྷཱསནེ. གེཧསིཏཱཏི པཉྩཀཱམགུཎནིསྶིཏཱ. ཚནྡཱཏི ཏཎྷཱཚནྡཱཔི པཊིགྷཚནྡཱཔི. ཝིཔརིཎཏནྟི རཏྟམྤི ཙིཏྟཾ ཝིཔརིཎཏཾ. དུཊྛམྤི, མཱུལ༹ྷམྤི ཙིཏྟཾ ཝིཔརིཎཏཾ. ཨིདྷ པན ཏཎྷཱཚནྡཝསེན རཏྟམྤི ཝཊྚཏི, པཊིགྷཚནྡཝསེན དུཊྛམྤི ཝཊྚཏི. ཧིཏཱནུཀམྤཱིཏི ཧིཏེན ཨནུཀམྤམཱནོ ཧིཏེན ཕརམཱནོ. ན དོསནྟརོཏི ན དོསཙིཏྟོ བྷཝིསྶཱམི.

༢༢༥. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཕགྒུནསྶ ཀིར ཨེཏྟཀཾ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱཔི, ‘‘བྷིཀྑུནིསཾསགྒཏོ ཨོརམིསྶཱམི ¶ ཝིརམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤནྣཾ, བྷགཝཏཱ པན སདྡྷིཾ པཊཱཎཱི ཝིཡ པཊིཝིརུདྡྷོ ཨཊྛཱསི, ཨཐསྶ བྷགཝཏོ ཡཐཱ ནཱམ ཛིགྷཙྪིཏསྶ བྷོཛནེ, པིཔཱསིཏསྶ པཱནཱིཡེ, སཱིཏེན ཕུཊྛསྶ ཨུཎྷེ དུཀྑིཏསྶ སུཁེ པཏྠནཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམེཝ ཨིམཾ དུབྦཙཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ པཋམབོདྷིཡཾ སུབྦཙཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགམིཾསུ. ཨཐ ཏེསཾ ཝཎྞཾ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ ཨཱརཱདྷཡིཾསཱུཏི གཎྷིཾསུ པཱུརཡིཾསུ. ཨེཀཾ སམཡནྟི ཨེཀསྨིཾ སམཡེ. ཨེཀཱསནབྷོཛནནྟི ཨེཀཾ པུརེབྷཏྟབྷོཛནཾ. སཱུརིཡུགྒམནཏོ ཧི ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀཱ སཏྟཀྑཏྟུཾ བྷུཏྟབྷོཛནམྤི ཨིདྷ ཨེཀཱསནབྷོཛནནྟེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨཔྤཱབཱདྷཏནྟི ནིརཱབཱདྷཏཾ. ཨཔྤཱཏངྐཏནྟི ནིདྡུཀྑཏཾ. ལཧུཊྛཱནནྟི སརཱིརསྶ སལླཧུཀཾ ཨུཊྛཱནཾ. བལནྟི ཀཱཡབལཾ. ཕཱསུཝིཧཱརནྟི ཀཱཡསྶ ¶ སུཁཝིཧཱརཾ. ཨིམིནཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ? དིཝཱ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ པཛཧཱཔིཏཀཱལོ ཀཐིཏོ. བྷདྡཱལིསུཏྟེ པན རཏྟིཾ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ པཛཧཱཔིཏཀཱལོ ཀཐིཏོ. ཨིམཱནི ཧི དྭེ བྷོཛནཱནི བྷགཝཱ ན ཨེཀཔྤཧཱརེན པཛཧཱཔེསི. ཀསྨཱ? ཨིམཱནེཝ ཧི དྭེ བྷོཛནཱནི ཝཊྚེ སཏྟཱནཾ ཨཱཙིཎྞཱནི. སནྟི ཀུལཔུཏྟཱ སུཁུམཱལཱ, ཏེ ཨེཀཏོ དྭེཔི བྷོཛནཱནི པཛཧནྟཱ ཀིལམནྟི. ཏསྨཱ ཨེཀཏོ ཨཔཛཧཱཔེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ དིཝཱ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ, ཨེཀསྨིཾ རཏྟིཾ ཝིཀཱལབྷོཛནནྟི ཝིསུཾ པཛཧཱཔེསི. ཏེསུ ཨིདྷ དིཝཱ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ པཛཧཱཔིཏཀཱལོ ཀཐིཏོ. ཏཏྠ ¶ ཡསྨཱ བུདྡྷཱ ན བྷཡཾ དསྶེཏྭཱ ཏཛྫེཏྭཱ པཛཧཱཔེནྟི, ཨཱནིསཾསཾ པན དསྶེཏྭཱ པཛཧཱཔེནྟི, ཨེཝཉྷི སཏྟཱ སུཁེན པཛཧནྟི. ཏསྨཱ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟོ ཨིམེ པཉྩ གུཎེ དསྶེསི. ཨནུསཱསནཱི ཀརཎཱིཡཱཏི པུནཔྤུནཾ སཱསནེ ཀཏྟབྦཾ ནཱཧོསི. ‘‘ཨིདཾ ཀརོཐ, ཨིདཾ མཱ ཀརོཐཱ’’ཏི སཏུཔྤཱདཀརཎཱིཡམཏྟམེཝ ཨཧོསི. ཏཱཝཏྟཀེནེཝ ཏེ ཀཏྟབྦཾ ཨཀཾསུ, པཧཱཏབྦཾ པཛཧིཾསུ, པཋམབོདྷིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སུབྦཙཱ བྷིཀྑཱུ ཨཧེསུཾ ཨསྶཝཱ ཨོཝཱདཔཊིཀརཱཏི.

ཨིདཱནི ནེསཾ སུབྦཙབྷཱཝདཱིཔིཀཾ ཨུཔམཾ ཨཱཧརནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སུབྷཱུམིཡནྟི སམབྷཱུམིཡཾ. ‘‘སུབྷཱུམྱཾ སུཁེཏྟེ ཝིཧཏཁཱཎུཀེ བཱིཛཱནི པཏིཊྛཔེཡྻཱ’’ཏི ¶ (དཱི. ནི. ༢.༤༣༨) ཨེཏྠ པན མཎྜབྷཱུམི སུབྷཱུམཱིཏི ཨཱགཏཱ. ཙཏུམཧཱཔཐེཏི དྭིནྣཾ མཧཱམགྒཱནཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏཊྛཱནེ. ཨཱཛཉྙརཐོཏི ཝིནཱིཏཨསྶརཐོ. ཨོདྷསྟཔཏོདོཏི ཡཐཱ རཐཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཋིཏེན སཀྐཱ ཧོཏི གཎྷིཏུཾ, ཨེཝཾ ཨཱལམྦནཾ ནིསྶཱཡ ཏིརིཡཏོ ཋཔིཏཔཏོདོ. ཡོགྒཱཙརིཡོཏི ཨསྶཱཙརིཡོ. སྭེཝ ཨསྶདམྨེ སཱརེཏཱིཏི ཨསྶདམྨསཱརཐི. ཡེནིཙྪཀནྟི ཡེན ཡེན མགྒེན ཨིཙྪཏི. ཡདིཙྪཀནྟི ཡཾ ཡཾ གཏིཾ ཨིཙྪཏི. སཱརེཡྻཱཏི ཨུཛུཀཾ པུརཏོ པེསེཡྻ. པཙྩཱསཱརེཡྻཱཏི པཊིནིཝཏྟེཡྻ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཡཐཱ ཧི སོ ཡོགྒཱཙརིཡོ ཡེན ཡེན མགྒེན གམནཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཏཾ ཨསྶཱ ཨཱརུལ༹ྷཱཝ ཧོནྟི. ཡཱཡ ཡཱཡ ཙ གཏིཡཱ ཨིཙྪཏི, སཱ སཱ གཏི གཧིཏཱཝ ཧོཏི. རཐཾ པེསེཏྭཱ ཨསྶཱ ནེཝ ཝཱརེཏབྦཱ ན ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཱ ཧོནྟི. ཀེཝལཾ ཏེསཾ སམེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཁུརེསུ ནིམིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ གམནམེཝ པསྶིཏབྦཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ མཡ྄ཧམྤི ཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ པུནཔྤུནཾ ཝཏྟབྦཾ ནཱཧོསི. ཨིདཾ ཀརོཐ ཨིདཾ མཱ ཀརོཐཱཏི སཏུཔྤཱདནམཏྟམེཝ ཀཏྟབྦཾ ཧོཏི. ཏེཧིཔི ཏཱཝདེཝ ཀཏྟབྦཾ ཀཏམེཝ ཧོཏི, ཨཀཏྟབྦཾ ཛཧིཏམེཝ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ སུབྦཙཱ ཡུཏྟཡཱནཔཊིབྷཱགཱ ¶ ཧུཏྭཱ སཏུཔྤཱདནམཏྟེནེཝ པཛཧིཾསུ, ཏསྨཱ ཏུམྷེཔི པཛཧཐཱཏི ཨཏྠོ. ཨེལཎྜེཧཱིཏི ཨེལཎྜཱ ཀིར སཱལདཱུསནཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཝིསོདྷེཡྻཱཏི ཨེལཎྜེ ཙེཝ ཨཉྙཱ ཙ ཝལླིཡོ ཚིནྡིཏྭཱ བཧི ནཱིཧརཎེན སོདྷེཡྻ. སུཛཱཏཱཏི སུསཎྛིཏཱ. སམྨཱ པརིཧརེཡྻཱཏི མརིཡཱདཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུདཀཱསིཉྩནེནཔི ཀཱལེནཀཱལཾ མཱུལམཱུལེ ¶ ཁཎནེནཔི ཝལླིགུམྦཱདིཙྪེདནེནཔི ཀིཔིལླཔཱུཊཀཧརཎེནཔི མཀྐཊཀཛཱལསུཀྑདཎྜཀཧརཎེནཔི སམྨཱ ཝཌྜྷེཏྭཱ པོསེཡྻ. ཝུདྡྷིཨཱདཱིནི ཝུཏྟཏྠཱནེཝ.

༢༢༦. ཨིདཱནི ཨཀྑནྟིཡཱ དོསཾ དསྶེནྟོ བྷཱུཏཔུབྦནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝེདེཧིཀཱཏི ཝིདེཧརཊྛཝཱསིཀསྶ དྷཱིཏཱ. ཨཐ ཝཱ ཝེདོཏི པཉྙཱ ཝུཙྩཏི, ཝེདེན ཨཱིཧཏི ཨིརིཡཏཱིཏི ཝེདེཧིཀཱ, པཎྜིཏཱཏི ཨཏྠོ. གཧཔཏཱནཱིཏི གྷརསཱམིནཱི. ཀིཏྟིསདྡོཏི ཀིཏྟིགྷོསོ. སོརཏཱཏི སོརཙྩེན སམནྣཱགཏཱ. ནིཝཱཏཱཏི ནིཝཱཏཝུཏྟི. ཨུཔསནྟཱཏི ནིབྦུཏཱ. དཀྑཱཏི ¶ བྷཏྟཔཙནསཡནཏྠརཎདཱིཔུཛྫལནཱདིཀམྨེསུ ཚེཀཱ. ཨནལསཱཏི ཨུཊྛཱཧིཀཱ, སུསཾཝིཧིཏཀམྨནྟཱཏི སུཊྛུ སཾཝིཧིཏཀམྨནྟཱ. ཨེཀཱ ཨནལསཱ ཧོཏི, ཡཾ ཡཾ པན བྷཱཛནཾ གཎྷཱཏི, ཏཾ ཏཾ བྷིནྡཏི ཝཱ ཚིདྡཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཨཡཾ ན ཏཱདིསཱཏི དསྶེཏི.

དིཝཱ ཨུཊྛཱསཱིཏི པཱཏོཝ ཀཏྟབྦཱནི དྷེནུདུཧནཱདིཀམྨཱནི ཨཀཏྭཱ ཨུསྶཱུརེ ཨུཊྛིཏཱ. ཧེ ཛེ ཀཱལཱི༹ཏི ཨརེ ཀཱལི༹. ཀིཾ ཛེ དིཝཱ ཨུཊྛཱསཱིཏི ཀིཾ ཏེ ཀིཉྩི ཨཕཱསུཀཾ ཨཏྠི, ཀིཾ དིཝཱ ཨུཊྛཱསཱིཏི? ནོ ཝཏ རེ ཀིཉྩཱིཏི ཨརེ ཡདི ཏེ ན ཀིཉྩི ཨཕཱསུཀཾ ཨཏྠི, ནེཝ སཱིསཾ རུཛ྄ཛྷཏི, ན པིཊྛི, ཨཐ ཀསྨཱ པཱཔི དཱསི དིཝཱ ཨུཊྛཱསཱིཏི ཀུཔིཏཱ ཨནཏྟམནཱ བྷཱཀུཊིམཀཱསི. དིཝཱཏརཾ ཨུཊྛཱསཱིཏི པུནདིཝསེ ཨུསྶཱུརཏརཾ ཨུཊྛཱསི. ཨནཏྟམནཝཱཙནྟི ཨརེ པཱཔི དཱསི ཨཏྟནོ པམཱཎཾ ན ཛཱནཱསི; ཀིཾ ཨགྒིཾ སཱིཏོཏི མཉྙསི, ཨིདཱནི ཏཾ སིཀྑཱཔེསྶཱམཱིཏིཨཱདཱིནི ཝདམཱནཱ ཀུཔིཏཝཙནཾ ནིཙྪཱརེསི.

པཊིཝིསཀཱནནྟི སཱམནྟགེཧཝཱསཱིནཾ. ཨུཛ྄ཛྷཱཔེསཱིཏི ཨཝཛཱནཱཔེསི. ཙཎྜཱིཏི ཨསོརཏཱ ཀིབྦིསཱ. ཨིཏི ཡཏྟཀཱ གུཎཱ, ཏཏོ དིགུཎཱ དོསཱ ཨུཔྤཛྫིཾསུ. གུཎཱ ནཱམ སཎིཀཾ སཎིཀཾ ཨཱགཙྪནྟི; དོསཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ པཏྠཊཱ ཧོནྟི. སོརཏསོརཏོཏི ཨཏིཝིཡ སོརཏོ, སོཏཱཔནྣོ ¶ ནུ ཁོ, སཀདཱགཱམཱི ཨནཱགཱམཱི ཨརཧཱ ནུ ཁོཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཕུསནྟཱིཏི ཕུསནྟཱ གྷཊྚེནྟཱ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི.

ཨཐ ¶ བྷིཀྑུ སོརཏོཏི ཝེདིཏབྦོཏི ཨཐ ཨདྷིཝཱསནཀྑནྟིཡཾ ཋིཏོ བྷིཀྑུ སོརཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡོ ཙཱིཝར…པེ… པརིཀྑཱརཧེཏཱུཏི ཡོ ཨེཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི པཎཱིཏཔཎཱིཏཱནི ལབྷནྟོ པཱདཔརིཀམྨཔིཊྛིཔརིཀམྨཱདཱིནི ཨེཀཝཙནེནེཝ ཀརོཏི. ཨལབྷམཱནོཏི ཡཐཱ པུབྦེ ལབྷཏི, ཨེཝཾ ཨལབྷནྟོ. དྷམྨཉྙེཝ སཀྐརོནྟོཏི དྷམྨཾཡེཝ སཀྐཱརཾ སུཀཏཀཱརཾ ཀརོནྟོ. གརུཾ ཀརོནྟོཏི གརུབྷཱརིཡཾ ཀརོནྟོ. མཱནེནྟོཏི མནེན པིཡཾ ཀརོནྟོ. པཱུཛེནྟོཏི པཙྩཡཔཱུཛཱཡ པཱུཛེནྟོ. ཨཔཙཱཡམཱནོཏི དྷམྨཾཡེཝ ཨཔཙཱཡམཱནོ ཨཔཙིཏིཾ ནཱིཙཝུཏྟིཾ དསྶེནྟོ.

༢༢༧. ཨེཝཾ ཨཀྑནྟིཡཱ དོསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ ཨདྷིཝཱསེནྟི, ཏེ ཨེཝཾ ཨདྷིཝཱསེནྟཱིཏི པཉྩ ཝཙནཔཐེ དསྶེནྟོ པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཱལེནཱཏི ཡུཏྟཔཏྟཀཱལེན. བྷཱུཏེནཱཏི སཏཱ ཝིཛྫམཱནེན. སཎྷེནཱཏི སམྨཊྛེན ¶ . ཨཏྠསཉྷིཏེནཱཏི ཨཏྠནིསྶིཏེན ཀཱརཎནིསྶིཏེན. ཨཀཱལེནཱཏིཨཱདཱིནི ཏེསཾཡེཝ པཊིཔཀྑཝསེན ཝེདིཏབྦཱནི. མེཏྟཙིཏྟཱཏི ཨུཔྤནྣམེཏྟཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ. དོསནྟརཱཏི དུཊྛཙིཏྟཱ, ཨབྦྷནྟརེ ཨུཔྤནྣདོསཱ ཧུཏྭཱ. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཝཙནཔཐེསུ. ཕརིཏྭཱཏི ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ. ཏདཱརམྨཎཉྩཱཏི ཀཐཾ ཏདཱརམྨཎཾ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཀརོཏི? པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཾ པུགྒལཾ མེཏྟཙིཏྟསྶ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པུན ཏསྶེཝ མེཏྟཙིཏྟསྶ ཨཝསེསསཏྟེ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོནྟོ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཏདཱརམྨཎཾ ཀརོཏི ནཱམ. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ. ཏདཱརམྨཎཉྩཱཏི ཏསྶེཝ མེཏྟཙིཏྟསྶ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ. སབྦཱཝནྟནྟི སབྦསཏྟཝནྟཾ. ལོཀནྟི སཏྟལོཀཾ. ཝིཔུལེནཱཏི ཨནེཀསཏྟཱརམྨཎེན. མཧགྒཏེནཱཏི མཧགྒཏབྷཱུམིཀེན. ཨཔྤམཱཎེནཱཏི སུབྷཱཝིཏེན. ཨཝེརེནཱཏི ནིདྡོསེན. ཨབྱཱབཛ྄ཛྷེནཱཏི ནིདྡུཀྑེན. ཕརིཏྭཱ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི ཨེཝརཱུཔེན མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཏཉྩ པུགྒལཾ སབྦཉྩ ལོཀཾ ཏསྶ ཙིཏྟསྶ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཝིཧརིསྶཱམ.

༢༢༨. ཨིདཱནི ཏདཏྠདཱིཔིཀཾ ཨུཔམཾ ཨཱཧརནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཔཐཝིནྟི ནིཔྤཐཝིཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲ ཏཏྲཱཏི ¶ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ. ཝིཀིརེཡྻཱཏི པཙྪིཡཱ པཾསུཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ¶ བཱིཛཱནི ཝིཡ ཝིཀིརེཡྻ. ཨོཊྛུབྷེཡྻཱཏི ཁེལ༹ཾ པཱཏེཡྻ. ཨཔཐཝིཾ ཀརེཡྻཱཏི ཨེཝཾ ཀཱཡེན ཙ ཝཱཙཱཡ ཙ པཡོགཾ ཀཏྭཱཔི སཀྐུཎེཡྻ ཨཔཐཝིཾ ཀཱཏུནྟི? གམྦྷཱིརཱཏི བཧལཏྟེན དྭིཡོཛནསཏསཧསྶཱནི ཙཏྟཱརི ཙ ནཧུཏཱནི གམྦྷཱིརཱ. ཨཔྤམེཡྻཱཏི ཏིརིཡཾ པན ཨཔརིཙྪིནྣཱ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – པཐཝཱི ཝིཡ ཧི མེཏྟཙིཏྟཾ དཊྛབྦཾ. ཀུདཱལཔིཊཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུརིསོ ཝིཡ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ. ཡཐཱ སོ ཀུདཱལཔིཊཀེན མཧཱཔཐཝིཾ ཨཔཐཝིཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཝཾ ཝོ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ མེཏྟཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱིཏི.

༢༢༩. དུཏིཡཨུཔམཱཡཾ ཧལིདྡིནྟི ཡཾཀིཉྩི པཱིཏཀཝཎྞཾ. ནཱིལནྟི ཀཾསནཱིལཾ ཝཱ པལཱསནཱིལཾ ཝཱ. ཨརཱུཔཱིཏི ཨརཱུཔོ ¶ . ནནུ ཙ, དྭིནྣཾ ཀཊྛཱནཾ ཝཱ དྭིནྣཾ རུཀྑཱནཾ ཝཱ དྭིནྣཾ སེཡྻཱནཾ ཝཱ དྭིནྣཾ སེལཱནཾ ཝཱ ཨནྟརཾ པརིཙྪིནྣཱཀཱསརཱུཔནྟི ཨཱགཏཾ, ཀསྨཱ ཨིདྷ ཨརཱུཔཱིཏི ཝུཏྟོཏི? སནིདསྶནབྷཱཝཔཊིཀྑེཔཏོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཨནིདསྶནོ’’ཏི. ཏསྨིཉྷི རཱུཔཾ ལིཁིཏུཾ, རཱུཔཔཱཏུབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏསྨཱ ‘‘ཨརཱུཔཱི’’ཏི ཝུཏྟོ. ཨནིདསྶནོཏི དསྶནསྶ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ ཨནཱཔཱཐོ. ཨུཔམཱསཾསནྡནེ པནེཏྠ ཨཱཀཱསོ ཝིཡ མེཏྟཙིཏྟཾ. ཏུལིཀཔཉྩམཱ ཙཏྟཱརོ རངྒཛཱཏཱ ཝིཡ པཉྩ ཝཙནཔཐཱ, ཏུལིཀཔཉྩམེ རངྒེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུརིསོ ཝིཡ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ. ཡཐཱ སོ ཏུལིཀཔཉྩམེཧི རངྒེཧི ཨཱཀཱསེ རཱུཔཔཱཏུབྷཱཝཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཝཾ ཝོ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ མེཏྟཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟཾ ཀཏྭཱ དོསུཔྤཏྟིཾ དསྶེཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱིཏི.

༢༣༠. ཏཏིཡཨུཔམཱཡཾ ཨཱདིཏྟནྟི པཛྫལིཏཾ. གམྦྷཱིརཱ ཨཔྤམེཡྻཱཏི ཨིམིསྶཱ གངྒཱཡ གམྦྷཱིརཊྛཱནཾ གཱཝུཏམྤི ཨཏྠི, ཨཌྜྷཡོཛནམྤི, ཡོཛནམྤི. པུཐུལཾ པནསྶཱ ཨེཝརཱུཔཾཡེཝ, དཱིགྷཏོ པན པཉྩཡོཛནསཏཱནི. སཱ ཀཐཾ གམྦྷཱིརཱ ཨཔྤམེཡྻཱཏི? ཨེཏེན པཡོགེན པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨུདྡྷནེ ཨུདཀཾ ཝིཡ ཏཱཔེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏོ. ཋིཏོདཀཾ པན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཨངྒུལམཏྟཾ ཝཱ ཨཌྜྷངྒུལམཏྟཾ ཝཱ ཨེཝཾ ཏཱཔེཏུཾ སཀྐཱ བྷཝེཡྻ, ཨཡཾ པན ན ¶ སཀྐཱ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཨུཔམཱསཾསནྡནེ པནེཏྠ གངྒཱ ཝིཡ མེཏྟཙིཏྟཾ, ཏིཎུཀྐཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགཏཔུརིསོ ཝིཡ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ. ཡཐཱ སོ ཨཱདིཏྟཱཡ ཏིཎུཀྐཱཡ གངྒཾ ཏཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཝཾ ¶ ཝོ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ མེཏྟཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱིཏི.

༢༣༡. ཙཏུཏྠཨུཔམཱཡཾ བིལཱ༹རབྷསྟཱཏི བིལཱ༹རཙམྨཔསིབྦཀཱ. སུམདྡིཏཱཏི སུཊྛུ མདྡིཏཱ. སུཔརིམདྡིཏཱཏི ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ སམནྟཏོ སུཔརིམདྡིཏཱ. ཏཱུལིནཱིཏི སིམྦལིཏཱུལལཏཱཏཱུལསམཱནཱ. ཚིནྣསསྶརཱཏི ཚིནྣསསྶརསདྡཱ. ཚིནྣབྷབྦྷརཱཏི ཚིནྣབྷབྦྷརསདྡཱ. ཨུཔམཱསཾསནྡནེ པནེཏྠ བིལཱ༹རབྷསྟཱ ཝིཡ མེཏྟཙིཏྟཾ, ཀཊྛཀཋལཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགཏཔུརིསོ ཝིཡ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ. ཡཐཱ སོ ཀཊྛེན ཝཱ ཀཋལེན ཝཱ ¶ བིལཱ༹རབྷསྟཾ སརསརཾ བྷརབྷརཾ སདྡཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཝཾ ཝོ པཉྩ ཝཙནཔཐེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཔུགྒལོ མེཏྟཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟཾ ཀཏྭཱ དོསཱནུགཏབྷཱཝཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱིཏི.

༢༣༢. ཨོཙརཀཱཏི ཨཝཙརཀཱ ཧེཊྛཱཙརཀཱ, ནཱིཙཀམྨཀཱརཀཱཏི ཨཏྠོ. ཡོ མནོ པདཱུསེཡྻཱཏི ཡོ བྷིཀྑུ ཝཱ བྷིཀྑུནཱི ཝཱ མནོ པདཱུསེཡྻ, ཏཾ ཀཀཙེན ཨོཀནྟནཾ ནཱདྷིཝཱསེཡྻ. ན མེ སོ ཏེན སཱསནཀརོཏི སོ ཏེན ཨནདྷིཝཱསནེན མཡ྄ཧཾ ཨོཝཱདཀརོ ན ཧོཏི. ཨཱཔཏྟི པནེཏྠ ནཏྠི.

༢༣༣. ཨཎུཾ ཝཱ ཐཱུལཾ ཝཱཏི ཨཔྤསཱཝཛྫཾ ཝཱ མཧཱསཱཝཛྫཾ ཝཱ. ཡཾ ཏུམྷེ ནཱདྷིཝཱསེཡྻཱཐཱཏི ཡོ ཏུམྷེཧི ཨདྷིཝཱསེཏབྦོ ན བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེཏི, བྷནྟེ, ཨནདྷིཝཱསེཏབྦཾ ནཱམ ཝཙནཔཐཾ ན པསྶཱམཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱཏི ཨིཏི བྷགཝཱ ཨརཧཏྟེན ཀཱུཊཾ གཎྷནྟོ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱ དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཀཀཙཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨལགདྡཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨལགདྡཱུཔམསུཏྟཾ. ཏཏྠ གདྡྷེ བཱདྷཡིཾསཱུཏི གདྡྷབཱདྷིནོ, གདྡྷབཱདྷིནོ པུབྦཔུརིསཱ ཨསྶཱཏི གདྡྷབཱདྷིཔུབྦོ, ཏསྶ གདྡྷབཱདྷིཔུབྦསྶ, གིཛ྄ཛྷགྷཱཏཀཀུལཔྤསུཏསྶཱཏི ཨཏྠོ. སགྒམོཀྑཱནཾ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨནྟརཱཡིཀཱ. ཏེ ཀམྨཀིལེསཝིཔཱཀཨུཔཝཱདཨཱཎཱཝཱིཏིཀྐམཝསེན པཉྩཝིདྷཱ. ཏཏྠ པཉྩཱནནྟརིཡདྷམྨཱ ཀམྨནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ. ཏཐཱ བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀཀམྨཾ, ཏཾ པན མོཀྑསྶེཝ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོཏི, ན སགྒསྶ. ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིདྷམྨཱ ཀིལེསནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ. པཎྜཀཏིརཙྪཱནགཏཨུབྷཏོབྱཉྫནཀཱནཾ པཊིསནྡྷིདྷམྨཱ ཝིཔཱཀནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ. ཨརིཡཱུཔཝཱདདྷམྨཱ ཨུཔཝཱདནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ, ཏེ པན ཡཱཝ ཨརིཡེ ན ཁམཱཔེནྟི, ཏཱཝདེཝ, ན ཏཏོ པརཾ. སཉྩིཙྩ ཝཱིཏིཀྐནྟཱ སཏྟ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ཨཱཎཱཝཱིཏིཀྐམནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ. ཏེཔི ཡཱཝ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ཝཱ པཊིཛཱནཱཏི, ན ཝུཊྛཱཏི ཝཱ, ན དེསེཏི ཝཱ, ཏཱཝདེཝ, ན ཏཏོ པརཾ.

ཏཏྲཱཡཾ ¶ བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ དྷམྨཀཐིཀོ སེསནྟརཱཡིཀེ ཛཱནཱཏི, ཝིནཡེ པན ཨཀོཝིདཏྟཱ པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམནྟརཱཡིཀེ ན ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ རཧོགཏོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ཨིམེ ཨཱགཱརིཀཱ པཉྩ ཀཱམགུཎེ པརིབྷུཉྫནྟཱ སོཏཱཔནྣཱཔི སཀདཱགཱམིནོཔི ཨནཱགཱམིནོཔི ཧོནྟི. བྷིཀྑཱུཔི མནཱཔིཀཱནི ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱནི རཱུཔཱནི པསྶནྟི…པེ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻེ ཕོཊྛབྦེ ཕུསནྟི, མུདུཀཱནི ཨཏྠརཎཔཱཝུརཎཱདཱིནི པརིབྷུཉྫནྟི, ཨེཏཾ སབྦཾ ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ ཨིཏྠཱིནཾཡེཝ རཱུཔསདྡགནྡྷརསཕོཊྛབྦཱ ན ཝཊྚནྟི? ཨེཏེཔི ཝཊྚནྟཱིཏི. ཨེཝཾ རསེན རསཾ སཾསནྡེཏྭཱ སཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགཉྩ ནིཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགཉྩ ཨེཀཾ ཀཏྭཱ ཐཱུལཝཱཀེཧི སདྡྷིཾ ཨཏིསུཁུམསུཏྟཾ ཨུཔནེནྟོ ཝིཡ, སཱསཔེན སདྡྷིཾ སིནེརུཾ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཝིཡ, པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ, ‘‘ཀིཾ བྷགཝཏཱ མཧཱསམུདྡཾ བནྡྷནྟེན ཝིཡ མཧཏཱ ཨུསྶཱཧེན པཋམཔཱརཱཛིཀཾ པཉྙཏྟཾ, ནཏྠི ཨེཏྠ དོསོ’’ཏི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ པཊིཝིརུཛ྄ཛྷནྟོ ཝེསཱརཛྫཉཱཎཾ པཊིབཱཧནྟོ ཨརིཡམགྒེ ཁཱཎུཀཎྚཀཱདཱིནི པཀྑིཔནྟོ མེཐུནདྷམྨེ དོསོ ནཏྠཱིཏི ཛིནསྶ ཨཱཎཱཙཀྐེ པཧཱརཾ ཨདཱསི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཏཐཱཧཾ བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏིཨཱདི.

ཨེཝཾ ¶ ¶ བྱཱ ཁོཏི ཨེཝཾ ཝིཡ ཁོ. སམནུཡུཉྫནྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ཀིཾ ལདྡྷིཀོ ཏྭཾ, ལདྡྷིཾ ཝདེཧཱིཏི པུཙྪམཱནཱ སམནུཡུཉྫནྟི ནཱམ. དིཊྛིཾ པཏིཊྛཱཔེནྟཱ སམནུགྒཱཧནྟི ནཱམ. ཀེན ཀཱརཎེན ཨེཝཾ ཝདསཱིཏི ཀཱརཎཾ པུཙྪནྟཱ སམནུབྷཱསནྟི ནཱམ. ཨཊྛིཀངྐལཱུཔམཱཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༤༢-༤༨) ཨཊྛིཀངྐལཱུཔམཱ ཨཔྤསྶཱདཊྛེན. མཾསཔེསཱུཔམཱ བཧུསཱདྷཱརཎཊྛེན. ཏིཎུཀྐཱུཔམཱ ཨནུདཧནཊྛེན. ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱ མཧཱབྷིཏཱཔནཊྛེན. སུཔིནཀཱུཔམཱ ཨིཏྟརཔཙྩུཔཊྛཱནཊྛེན. ཡཱཙིཏཀཱུཔམཱ ཏཱཝཀཱལིཀཊྛེན. རུཀྑཕལཱུཔམཱ སབྦངྒཔཙྩངྒཔལིབྷཉྫནཊྛེན. ཨསིསཱུནཱུཔམཱ ཨདྷིཀུཊྚནཊྛེན. སཏྟིསཱུལཱུཔམཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན. སཔྤསིརཱུཔམཱ སཱསངྐསཔྤཊིབྷཡཊྛེན. ཐཱམསཱཏི དིཊྛིཐཱམེན. པརཱམཱསཱཏི དིཊྛིཔརཱམཱསེན. ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརཏཱིཏི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཝོཧརཏི དཱིཔེཏི ཝཱ.

༢༣༥. ཡཏོ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཡདཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ. ཨེཝཾ ¶ བྱཱ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱཏི ཨིདཾ ཨེས ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ནཏྠཱིཏི ཝཏྟུཀཱམོཔི བྷགཝཏོ ཨཱནུབྷཱཝེན སམྤཊིཙྪཏི, བུདྡྷཱནཾ ཀིར སམྨུཁཱ དྭེ ཀཐཱ ཀཐེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི.

༢༣༦. ཀསྶ ཁོ ནཱམ ཏྭཾ མོགྷཔུརིསཱཏི ཏྭཾ མོགྷཔུརིས ཀསྶ ཁཏྟིཡསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཝེསྶསྶ ཝཱ སུདྡསྶ ཝཱ གཧཊྛསྶ ཝཱ པབྦཛིཏསྶ ཝཱ དེཝསྶ ཝཱ མནུསྶསྶ ཝཱ མཡཱ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཨཡཾ པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨརིཊྛོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘བྷགཝཱ མཾ མོགྷཔུརིསོཏི ཝདཏི, ན ཁོ པན མོགྷཔུརིསཱཏི ཝུཏྟམཏྟཀེན མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ ན ཧོཏི. ཨུཔསེནམྤི ཧི ཝངྒནྟཔུཏྟཾ, ‘ཨཏིལཧུཾ ཁོ ཏྭཾ, མོགྷཔུརིས, བཱཧུལླཱཡ ཨཱཝཏྟོ’ཏི (མཧཱཝ. ༧༥) བྷགཝཱ མོགྷཔུརིསཝཱདེན ཨོཝདི. ཐེརོ ཨཔརབྷཱགེ གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ཚ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪཱཀཱསི. ཨཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཾ ཝཱིརིཡཾ པགྒཎྷིཏྭཱ མགྒཕལཱནི ནིབྦཏྟེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ བནྡྷནཱ པཝུཏྟསྶ པཎྜུཔལཱསསྶ ཝིཡ ཨཝིརུལ༹ྷིབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཨུསྨཱིཀཏོཔཱིཏི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེ ཀིནྟི མཉྙཐ, ཨཡཾ ཨརིཊྛོ ཨེཝཾལདྡྷིཀོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན པཊིཝིརུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝེསཱརཛྫཉཱཎཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཨཱཎཱཙཀྐེ པཧཱརཾ དདམཱནོ ཨཔི ནུ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨུསྨཱིཀཏོཔི? ཡཐཱ ནིབྦུཏེཔི མཧནྟེ ཨགྒིཀྑནྡྷེ ¶ ཁཛྫུཔནཀམཏྟཱཔི ཨགྒིཔཔཊིཀཱ ཧོཏིཡེཝ, ཡཾ ནིསྶཱཡ པུན མཧཱཨགྒིཀྑནྡྷོ བྷཝེཡྻ. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཝཾ ཨིམསྶ ཨཔྤམཏྟིཀཱཔི ཉཱཎུསྨཱ ཨཏྠི, ཡཾ ནིསྶཱཡ ཝཱཡམནྟོ མགྒཕལཱནི ནིབྦཏྟེཡྻཱཏི? ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེཏི, བྷནྟེ, ཨེཝཾལདྡྷིཀསྶ ཀུཏོ ཨེཝརཱུཔཱ ཉཱཎུསྨཱཏི? མགྒཕལཱནཾ པཙྩཡསམཏྠཱཡ ཉཱཎུསྨཱཡ ཨུསྨཱིཀཏབྷཱཝཾ པཊིཀྑིཔནྟཱ ཝདནྟི. མངྐུབྷཱུཏོཏི ནིཏྟེཛབྷཱུཏོ. པཏྟཀྑནྡྷོཏི པཏིཏཀྑནྡྷོ. ཨཔྤཊིབྷཱནོཏི ཀིཉྩི པཊིབྷཱནཾ ཨཔསྶནྟོ བྷིནྣཔཊིབྷཱནོ ཨེཝརཱུཔམྤི ནཱམ ནིཡྻཱནིཀསཱསནཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཝིརུལ༹ྷིདྷམྨོ ཀིརམྷི སམུགྒྷཱཏིཏཔཙྩཡོ ཛཱཏོཏི ཨཏྟནོ ཨབྷབྦཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ པཱདངྒུཊྛཀེན བྷཱུམིཾ ཁཎམཱནོ ནིསཱིདི.

པཉྙཱཡིསྶསི ¶ ཁོཏི ཨཡམྤི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨརིཊྛོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ པཙྪིནྣོཏི ཝདཏི, ན ཁོ པན བུདྡྷཱ སཨུཔནིསྶཡཱནཾཡེཝ དྷམྨཾ དེསེནྟི, ཨནུཔནིསྶཡཱནམྤི དེསེནྟི, ཨཧཾ སཏྠུ སནྟིཀཱ སུགཏོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ སམྤཏྟཱུཔགཾ ཀུསལཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཨོཝཱདཾ པཊིཔསྶམྦྷེནྟོ ‘‘པཉྙཱཡིསྶསཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཏྭཾཡེཝ, མོགྷཔུརིས, ཨིམིནཱ པཱཔཀེན དིཊྛིགཏེན ནིརཡཱདཱིསུ པཉྙཱཡིསྶསི, མམ སནྟིཀཱ ཏུཡ྄ཧཾ སུགཏོཝཱདོ ནཱམ ནཏྠི, ན མེ ཏཡཱ ཨཏྠོ, ཨིདྷཱཧཾ བྷིཀྑཱུ པཊིཔུཙྪིསྶཱམཱིཏི.

༢༣༧. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱཏི ཨཡམྤི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨིམསྨིཉྷི ཋཱནེ བྷགཝཱ པརིསཾ སོདྷེཏི, ཨརིཊྛཾ གཎཏོ ནིསྶཱརེཏི. སཙེ ཧི པརིསགཏཱནཾ ཀསྶཙི ཨེཝཾ བྷཝེཡྻ – ‘‘ཨཡཾ ཨརིཊྛོ བྷགཝཏཱ ཨཀཐིཏཾ ཀཐེཏུཾ ཀིཾ སཀྑིསྶཏི, ཀཙྩི ནུ ཁོ པརིསམཛ྄ཛྷེ བྷགཝཏཱ ཀཐཱཡ སམཱརདྡྷཱཡ སཧསཱ ཀཐིཏ’’ནྟི. ཨེཝཾ ཀཐིཏཾ པན ན ཨརིཊྛོཝ སུཎཱཏི, ཨཉྙེནཔི སུཏཾ བྷཝིསྶཏི. ཨཐཱཔིསྶ སིཡཱ ‘‘ཡཐཱ སཏྠཱ ཨརིཊྛཾ ནིགྒཎྷཱཏི, མམྤི ཨེཝཾ ནིགྒཎྷེཡྻཱཏི སུཏྭཱཔི ཏུཎྷཱིབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫེཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཏཾ ¶ སབྦཾ ན ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. མཡཱཔི ན ཀཐིཏཾ, ཨཉྙེན སུཏམྤི ནཏྠཱིཏི ‘‘ཏུམྷེཔིམེ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིནཱ པརིསཱཡ ལདྡྷིཾ སོདྷེཏི. པརིསཱཡ པན ལདྡྷིསོདྷནེནེཝ ཨརིཊྛོ གཎཏོ ནིསྶཱརིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨིདཱནི ཨརིཊྛསྶ ལདྡྷིཾ པཀཱསེནྟོ སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཉྙཏྲེཝ ཀཱམེཧཱིཏིཨཱདཱིསུ ¶ ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘‘ཏེ པཊིསེཝཏོ ནཱལཾ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’’ཏི ཨེཝཾལདྡྷིཀོ, སོ ཝཏ ཀིལེསཀཱམེཧི ཙེཝ ཀིལེསཀཱམསམྤཡུཏྟེཧི སཉྙཱཝིཏཀྐེཧི ཙ ཨཉྙཏྲ, ཨེཏེ དྷམྨེ པཧཱཡ, ཝིནཱ ཨེཏེཧི དྷམྨེཧི, ཝཏྠུཀཱམེ པཊིསེཝིསྶཏི, མེཐུནསམཱཙཱརཾ སམཱཙརིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཨིདཾ ཀཱརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོཏི.

༢༣༨. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཡཾ ཨརིཊྛོ ཡཐཱ ནཱམ རཛཀོ སུགནྡྷཱནིཔི དུགྒནྡྷཱནིཔི ཛིཎྞཱནིཔི ནཝཱནིཔི སུདྡྷཱནིཔི ཨསུདྡྷཱནིཔི ཝཏྠཱནི ཨེཀཏོ བྷཎྜིཀཾ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ ¶ བྷིཀྑཱུནཾ ནིཙྪནྡརཱགཔཎཱིཏཙཱིཝརཱདིཔརིབྷོགཉྩ ཨནིབདྡྷསཱིལཱནཾ གཧཊྛཱནཾ ཨནྟརཱཡཀརཾ སཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགཉྩ ནིབདྡྷསཱིལཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱཝརཎཀརཾ སཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགཉྩ སབྦཾ ཨེཀསདིསཾ ཀརོཏཱིཏི ཨརིཊྛསྶ ལདྡྷིཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨིདཱནི དུགྒཧིཏཱཡ པརིཡཏྟིཡཱ དོསཾ དསྶེནྟོ ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པརིཡཱཔུཎནྟཱིཏི ཨུགྒཎྷནྟི. སུཏྟནྟིཨཱདཱིསུ ཨུབྷཏོཝིབྷངྒནིདྡེསཁནྡྷཀཔརིཝཱརཱ, སུཏྟནིཔཱཏེ མངྒལསུཏྟརཏནསུཏྟནཱལཀསུཨཱཏུཝཊྚཀསུཏྟཱནི, ཨཉྙམྤི ཙ སུཏྟནཱམཀཾ ཏཐཱགཏཝཙནཾ སུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. སབྦམྤི སགཱཐཀཾ སུཏྟཾ གེཡྻནྟི ཝེདིཏབྦཾ, ཝིསེསེན སཾཡུཏྟཀེ སཀལོཔི སགཱཐཱཝགྒོ. སཀལཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ, ནིགྒཱཐཀཾ སུཏྟཾ, ཡཉྩ ཨཉྙམྤི ཨཊྛཧི ཨངྒེཧི ཨསངྒཧིཏཾ བུདྡྷཝཙནཾ, ཏཾ ཝེཡྻཱཀརཎནྟི ཝེདིཏབྦཾ. དྷམྨཔདཾ, ཐེརགཱཐཱ, ཐེརིགཱཐཱ, སུཏྟནིཔཱཏེ ནོསུཏྟནཱམིཀཱ སུདྡྷིཀགཱཐཱ ཙ གཱཐཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སོམནསྶཉཱཎམཡིཀགཱཐཱཔཊིསཾཡུཏྟཱ དྭེཨསཱིཏིསུཏྟནྟཱ ཨུདཱནནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟཱ (ཨིཏིཝུ. ༡,༢) དསུཏྟརསཏསུཏྟནྟཱ ཨིཏིཝུཏྟཀནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཔཎྞཀཛཱཏཀཱདཱིནི པཎྞཱསཱདྷིཀཱནི པཉྩཛཱཏཀསཏཱནི ཛཱཏཀནྟི ཝེདིཏབྦཱནི. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཙྪརིཡཱ ཨབྦྷུཏཱ དྷམྨཱ ཨཱནནྡེ’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟཱ (ཨ. ནི. ༤.༡༢༩) སབྦེཔི ཨཙྪརིཡཨབྦྷུཏདྷམྨཔྤཊིསཾཡུཏྟཱ ¶ སུཏྟནྟཱ ཨབྦྷུཏདྷམྨནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཙཱུལ༹ཝེདལླམཧཱཝེདལླསམྨཱདིཊྛིསཀྐཔཉྷསངྑཱརབྷཱཛནིཡམཧཱཔུཎྞམསུཏྟཱདཡོ སབྦེཔི ཝེདཉྩ ཏུཊྛིཉྩ ལདྡྷཱ ལདྡྷཱ པུཙྪིཏསུཏྟནྟཱ ཝེདལླནྟི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཏྠཾ ན ཨུཔཔརིཀྑནྟཱིཏི ཨཏྠཏྠཾ ཀཱརཎཏྠཾ ན པསྶནྟི ན པརིགྒཎྷནྟི. ཨནུཔཔརིཀྑཏནྟི ཨནུཔཔརིཀྑནྟཱནཾ. ན ནིཛ྄ཛྷཱནཾ ཁམནྟཱིཏི ན ཨུཔཊྛཧནྟི ན ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སཱིལཾ སམཱདྷི ཝིཔསྶནཱ མགྒོ ཕལཾ ཝཊྚཾ ཝིཝཊྚཾ ཀཐིཏནྟི ཨེཝཾ ཛཱནིཏུཾ ¶ ན སཀྐཱ ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེ ཨུཔཱརམྦྷཱནིསཾསཱ ཙེཝཱཏི ཏེ པརེསཾ ཝཱདེ དོསཱརོཔནཱནིསཾསཱ ¶ ཧུཏྭཱ པརིཡཱཔུཎནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏིཝཱདཔྤམོཀྑཱནིསཾསཱ ཙཱཏི ཨེཝཾ ཝཱདཔམོཀྑཱནིསཾསཱ, པརེཧི སཀཝཱདེ དོསེ ཨཱརོཔིཏེ ཏཾ དོསཾ ཨེཝཾ མོཙེསྶཱམཱཏི ཨིམིནཱཝ ཀཱརཎེན པརིཡཱཔུཎནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཉྩསྶ ཨཏྠཾ ནཱནུབྷོནྟཱིཏི ཡསྶ ཙ མགྒསྶ ཝཱ ཕལསྶ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎནྟི, ཏཉྩསྶ དྷམྨསྶ ཨཏྠཾ ཨེཏེ དུགྒཧིཏགྒཱཧིནོ ནཱནུབྷོནྟི. ཨཔིཙ པརསྶ ཝཱདེ ཨུཔཱརམྦྷཾ ཨཱརོཔེཏུཾ ཨཏྟནོ ཝཱདཾ མོཙེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཔི ཏཉྩ ཨཏྠཾ ནཱནུབྷོནྟིཡེཝ.

༢༣༩. ཨལགདྡཏྠིཀོཏི ཨཱསིཝིསཨཏྠིཀོ. གདོཏི ཧི ཝིསསྶ ནཱམཾ, ཏཾ ཏསྶ ཨལཾ པརིཔུཎྞཾ ཨཏྠཱིཏི ཨལགདྡོ. བྷོགེཏི སརཱིརེ. ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩེ ཀུལཔུཏྟཱ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎནྟཱིཏི ནིཏྠརཎཔརིཡཏྟིཝསེན ཨུགྒཎྷནྟི. ཏིསྶོ ཧི པརིཡཏྟིཡོ ཨལགདྡཔརིཡཏྟི ནིཏྠརཎཔརིཡཏྟི བྷཎྜཱགཱརིཀཔརིཡཏྟཱིཏི.

ཏཏྠ ཡོ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨེཝཾ ཙཱིཝརཱདཱིནི ཝཱ ལབྷིསྶཱམི, ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཝཱ མཾ ཛཱནིསྶནྟཱིཏི ལཱབྷསཀྐཱརཧེཏུ པརིཡཱཔུཎཱཏི, ཏསྶ སཱ པརིཡཏྟི ཨལགདྡཔརིཡཏྟི ནཱམ. ཨེཝཾ པརིཡཱཔུཎཏོ ཧི བུདྡྷཝཙནཾ ཨཔརིཡཱཔུཎིཏྭཱ ནིདྡོཀྐམནཾ ཝརཏརཾ.

ཡོ པན བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ སཱིལསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ སཱིལཾ པཱུརེཏྭཱ སམཱདྷིསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ སམཱདྷིགབྦྷཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱགཏཊྛཱནེ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ མགྒཕལཱནཾ ཨཱགཏཊྛཱནེ མགྒཾ བྷཱཝེསྶཱམི ཕལཾ ¶ སཙྪིཀརིསྶཱམཱིཏི ཨུགྒཎྷཱཏི, ཏསྶ སཱ པརིཡཏྟི ནིཏྠརཎཔརིཡཏྟི ནཱམ ཧོཏི.

ཁཱིཎཱསཝསྶ པན པརིཡཏྟི བྷཎྜཱགཱརིཀཔརིཡཏྟི ནཱམ. ཏསྶ ཧི ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཨཔྤཧཱིནཾ ཨབྷཱཝིཏཾ ཨསཙྪིཀཏཾ ཝཱ ནཏྠི. སོ ཧི པརིཉྙཱཏཀྑནྡྷོ པཧཱིནཀིལེསོ བྷཱཝིཏམགྒོ སཙྪིཀཏཕལོ, ཏསྨཱ བུདྡྷཝཙནཾ པརིཡཱཔུཎནྟོ ཏནྟིདྷཱརཀོ པཝེཎིཔཱལཀོ ཝཾསཱནུརཀྑཀོཝ ཧུཏྭཱ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཨིཏིསྶ སཱ པརིཡཏྟི བྷཎྜཱགཱརིཀཔརིཡཏྟི ནཱམ ཧོཏི.

ཡོ ¶ པན པུཐུཛྫནོ ཚཱཏབྷཡཱདཱིསུ གནྠདྷརེསུ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟེསུ སཡཾ བྷིཀྑཱཙཱརེན ཨཀིལམམཱནོ ¶ ཨཏིམདྷུརཾ བུདྡྷཝཙནཾ མཱ ནསྶཏུ, ཏནྟིཾ དྷཱརེསྶཱམི, ཝཾསཾ ཋཔེསྶཱམི, པཝེཎིཾ པཱལེསྶཱམཱིཏི པརིཡཱཔུཎཱཏི, ཏསྶ པརིཡཏྟི བྷཎྜཱགཱརིཀཔརིཡཏྟི ཧོཏི, ན ཧོཏཱིཏི? ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ན ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཋཏྭཱ པརིཡཱཔུཏཏྟཱ. པུཐུཛྫནསྶ ཧི པརིཡཏྟི ནཱམ ཨལགདྡཱ ཝཱ ཧོཏི ནིཏྠརཎཱ ཝཱ, སཏྟནྣཾ སེཀྑཱནཾ ནིཏྠརཎཱཝ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷཎྜཱགཱརིཀཔརིཡཏྟིཡེཝ. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ནིཏྠརཎཔརིཡཏྟི ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ནིཛ྄ཛྷཱནཾ ཁམནྟཱིཏི སཱིལཱདཱིནཾ ཨཱགཏཊྛཱནེསུ ཨིདྷ སཱིལཾ ཀཐིཏཾ, ཨིདྷ སམཱདྷི, ཨིདྷ ཝིཔསྶནཱ, ཨིདྷ མགྒོ, ཨིདྷ ཕལཾ, ཨིདྷ ཝཊྚཾ, ཨིདྷ ཝིཝཊྚནྟི ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཏཉྩསྶ ཨཏྠཾ ཨནུབྷོནྟཱིཏི ཡེསཾ མགྒཕལཱནཾ ཨཏྠཱཡ པརིཡཱཔུཎནྟི. སུགྒཧིཏཔརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཕལཾ སཙྪིཀརོནྟཱ ཏཉྩསྶ དྷམྨསྶ ཨཏྠཾ ཨནུབྷཝནྟི. པརཝཱདེ ཨུཔཱརམྦྷཾ ཨཱརོཔེཏུཾ སཀྐོནྟཱཔི སཀཝཱདེ ཨཱརོཔིཏཾ དོསཾ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ མོཙེཏུཾ སཀྐོནྟཱཔི ཨནུབྷོནྟིཡེཝ. དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི སཱིལཱདཱིནཾ ཨཱགཏཊྛཱནེ སཱིལཱདཱིནི པཱུརེནྟཱནམྤི, པརེསཾ ཝཱདེ སཧདྷམྨེན ཨུཔཱརམྦྷཾ ཨཱརོཔེནྟཱནམྤི, སཀཝཱདཏོ དོསཾ ཧརནྟཱནམྤི, ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ དྷམྨདེསནཱཡ པསནྣེཧི ཨུཔནཱིཏེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫནྟཱནམྤི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟནྟི.

ཨེཝཾ ¶ སུགྒཧིཏེ བུདྡྷཝཙནེ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཏྠེཝ ནིཡོཛེནྟོ ཏསྨཱ ཏིཧ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ དུགྒཧིཏཔརིཡཏྟི དུགྒཧིཏཨལགདྡོ ཝིཡ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟཏི, སུགྒཧིཏཔརིཡཏྟི སུགྒཧིཏཨལགདྡོ ཝིཡ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཏསྨཱཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱཏི ཏཐེཝ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐ, ཏེནེཝ ཨཏྠེན གཎྷེཡྻཱཐ. ཡེ ཝཱ པནཱསྶུ ཝིཡཏྟཱ བྷིཀྑཱུཏི ཡེ ཝཱ པན ཨཉྙེ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནམཧཱཀསྶཔམཧཱཀཙྩཱནཱདིཀཱ བྱཏྟཱ པཎྜིཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨསྶུ, ཏེ པུཙྪིཏབྦཱ. ཨརིཊྛེན ཝིཡ པན མམ སཱསནེ ན ཀལལཾ ཝཱ ཀཙཝརཾ ཝཱ པཀྑིཔིཏབྦཾ.

༢༤༠. ཀུལླཱུཔམནྟི ཀུལླསདིསཾ. ནིཏྠརཎཏྠཱཡཱཏི ཙཏུརོགྷནིཏྠརཎཏྠཱཡ. ཨུདཀཎྞཝནྟི ཡཉྷི ¶ ཨུདཀཾ གམྦྷཱིརཾ ན པུཐུལཾ. པུཐུལཾ ཝཱ པན ན གམྦྷཱིརཾ, ན ཏཾ ཨཎྞཝོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཾ ¶ པན གམྦྷཱིརཉྩེཝ པུཐུལཉྩ, ཏཾ ཨཎྞཝོཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྨཱ མཧནྟཾ ཨུདཀཎྞཝནྟི མཧནྟཾ པུཐུལཾ གམྦྷཱིརཾ ཨུདཀནྟི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. སཱསངྐཾ ནཱམ ཡཏྠ ཙོརཱནཾ ནིཝུཏྠོཀཱསོ དིསྶཏི. ཋིཏོཀཱསོ, ནིསིནྣོཀཱསོ, ནིཔནྣོཀཱསོ དིསྶཏི. སཔྤཊིབྷཡཾ ནཱམ ཡཏྠ ཙོརེཧི མནུསྶཱ ཧཏཱ དིསྶནྟི, ཝིལུཏྟཱ དིསྶནྟི, ཨཱཀོཊིཏཱ དིསྶནྟི. ཨུཏྟརསེཏཱུཏི ཨུདཀཎྞཝསྶ ཨུཔརི བདྡྷོ སེཏུ. ཀུལླཾ བནྡྷིཏྭཱཏི ཀུལློ ནཱམ ཏརཎཏྠཱཡ ཀལཱཔཾ ཀཏྭཱ བདྡྷོ. པཏྠརིཏྭཱ བདྡྷཱ པན པདརཙཱཊིཨཱདཡོ ཨུལུ༹མྤོཏི ཝུཙྩནྟི. ཨུཙྩཱརེཏྭཱཏི ཋཔེཏྭཱ. ཀིཙྩཀཱརཱིཏི པཏྟཀཱརཱི ཡུཏྟཀཱརཱི, པཏིརཱུཔཀཱརཱིཏི ཨཏྠོ. དྷམྨཱཔི ཝོ པཧཱཏབྦཱཏི ཨེཏྠ དྷམྨཱཏི སམཐཝིཔསྶནཱ. བྷགཝཱ ཧི སམཐེཔི ཚནྡརཱགཾ པཛཧཱཔེསི, ཝིཔསྶནཱཡཔི. སམཐེ ཚནྡརཱགཾ ཀཏྠ པཛཧཱཔེསི? ‘‘ཨིཏི ཁོ, ཨུདཱཡི, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསྶཔི པཧཱནཾ ཝདཱམི, པསྶསི ནོ ཏྭཾ, ཨུདཱཡི, ཏཾ སཾཡོཛནཾ ཨཎུཾ ཝཱ ཐཱུལཾ ཝཱ, ཡསྶཱཧཾ ནོ པཧཱནཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༡༥༦) ཨེཏྠ སམཐེ ཚནྡརཱགཾ པཛཧཱཔེསི. ‘‘ཨིམཾ ཙེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, དིཊྛིཾ ཨེཝཾ པརིསུདྡྷཾ ཨེཝཾ པརིཡོདཱཏཾ ན ཨལླཱིཡེཐ ན ཀེལཱཡེཐ ན དྷནཱཡེཐཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༠༡) ཨེཏྠ ཝིཔསྶནཱཡ ཚནྡརཱགཾ པཛཧཱཔེསི ¶ . ཨིདྷ པན ཨུབྷཡཏྠ པཛཧཱཔེནྟོ ‘‘དྷམྨཱཔི ཝོ པཧཱཏབྦཱ, པགེཝ ཨདྷམྨཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ – བྷིཀྑཝེ, ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔེསུ སནྟཔྤཎཱིཏེསུ དྷམྨེསུ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ ཝདཱམི, ཀིཾ པན ཨིམསྨིཾ ཨསདྡྷམྨེ གཱམདྷམྨེ ཝསལདྷམྨེ དུཊྛུལླེ ཨོདཀནྟིཀེ, ཡཏྠ ཨཡཾ ཨརིཊྛོ མོགྷཔུརིསོ ནིདྡོསསཉྙཱི པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཚནྡརཱགཾ ནཱལཾ ཨནྟརཱཡཱཡཱཏི ཝདཏི. ཨརིཊྛེན ཝིཡ ན ཏུམྷེཧི མཡ྄ཧཾ སཱསནེ ཀལལཾ ཝཱ ཀཙཝརཾ ཝཱ པཀྑིཔིཏབྦནྟི ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨིམིནཱཔི ཨོཝཱདེན ཨརིཊྛཾཡེཝ ནིགྒཎྷཱཏི.

༢༤༡. ཨིདཱནི ¶ ཡོ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཏིཝིདྷགྒཱཧཝསེན ཨཧཾ མམནྟི གཎྷཱཏི, སོ མཡ྄ཧཾ སཱསནེ ཨཡཾ ཨརིཊྛོ ཝིཡ ཀལལཾ ཀཙཝརཾ པཀྑིཔཏཱིཏི དསྶེནྟོ ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དིཊྛིཊྛཱནཱནཱིཏི དིཊྛིཔི དིཊྛིཊྛཱནཾ, དིཊྛིཡཱ ཨཱརམྨཎམྤི དིཊྛིཊྛཱནཾ, དིཊྛིཡཱ པཙྩཡོཔི. རཱུཔཾ ཨེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིསུ ཨེཏཾ མམཱཏི ཏཎྷཱགྒཱཧོ. ཨེསོཧམསྨཱིཏི མཱནགྒཱཧོ. ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིགྒཱཧོ. ཨེཝཾ རཱུཔཱརམྨཎཱ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཡོ ཀཐིཏཱ ཧོནྟི. རཱུཔཾ པན ཨཏྟཱཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. དིཊྛཾ རཱུཔཱཡཏནཾ, སུཏཾ སདྡཱཡཏནཾ ¶ , མུཏཾ གནྡྷཱཡཏནཾ རསཱཡཏནཾ ཕོཊྛབྦཱཡཏནཾ, ཏཉྷི པཏྭཱ གཧེཏབྦཏོ མུཏནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཝསེསཱནི སཏྟཱཡཏནཱནི ཝིཉྙཱཏཾ ནཱམ. པཏྟནྟི པརིཡེསིཏྭཱ ཝཱ ཨཔརིཡེསིཏྭཱ ཝཱ པཏྟཾ. པརིཡེསིཏནྟི པཏྟཾ ཝཱ ཨཔྤཏྟཾ ཝཱ པརིཡེསིཏཾ. ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱཏི ཙིཏྟེན ཨནུསཉྩརིཏཾ. ལོཀསྨིཉྷི པརིཡེསིཏྭཱ པཏྟམྤི ཨཏྠི, པརིཡེསིཏྭཱ ནོཔཏྟམྤི. ཨཔརིཡེསིཏྭཱ པཏྟམྤི ཨཏྠི, ཨཔརིཡེསིཏྭཱ ནོཔཏྟམྤི. ཏཏྠ པརིཡེསིཏྭཱ པཏྟཾ པཏྟཾ ནཱམ. པརིཡེསིཏྭཱ ནོཔཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ནཱམ. ཨཔརིཡེསིཏྭཱ པཏྟཉྩ, ཨཔརིཡེསིཏྭཱ ནོཔཏྟཉྩ མནསཱནུཝིཙརིཏཾ ནཱམ.

ཨཐ ཝཱ པརིཡེསིཏྭཱ པཏྟམྤི ཨཔརིཡེསིཏྭཱ པཏྟམྤི པཏྟཊྛེན པཏྟཾ ནཱམ. པརིཡེསིཏྭཱ ནོཔཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ནཱམ. ཨཔརིཡེསིཏྭཱ ནོཔཏྟཾ མནསཱནུཝིཙརིཏཾ ནཱམ. སབྦཾ ཝཱ ཨེཏཾ མནསཱ ཨནུཝིཙརིཏཏྟཱ མནསཱནུཝིཙརིཏཾ ནཱམ. ཨིམིནཱ ཝིཉྙཱཎཱརམྨཎཱ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཡོ ཀཐིཏཱ, དེསནཱཝིལཱསེན ཧེཊྛཱ དིཊྛཱདིཨཱརམྨཎཝསེན ཝིཉྙཱཎཾ དསྶིཏཾ ¶ . ཡམྤི ཏཾ དིཊྛིཊྛཱནནྟི ཡམྤི ཨེཏཾ སོ ལོཀོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟཾ དིཊྛིཊྛཱནཾ.

སོ ལོཀོ སོ ཨཏྟཱཏི ཡཱ ཨེསཱ ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟཱ དིཊྛི ལོཀོ ཙ ཨཏྟཱ ཙཱཏི གཎྷཱཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སོ པེཙྩ བྷཝིསྶཱམཱིཏི སོ ཨཧཾ པརལོཀཾ གནྟྭཱ ནིཙྩོ བྷཝིསྶཱམི, དྷུཝོ སསྶཏོ ཨཝིཔརིཎཱམདྷམྨོ བྷཝིསྶཱམི, སིནེརུམཧཱཔཐཝཱིམཧཱསམུདྡཱདཱིཧི སསྶཏཱིཧི སམཾ ཏཐེཝ ཋསྶཱམི. ཏམྤི ཨེཏཾ མམཱཏི ཏམྤི ¶ དསྶནཾ ཨེཏཾ མམ, ཨེསོཧམསྨི, ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི སམནུཔསྶཏི. ཨིམིནཱ དིཊྛཱརམྨཎཱ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཡོ ཀཐིཏཱ. ཝིཔསྶནཱཡ པཊིཝིཔསྶནཱཀཱལེ ཝིཡ པཙྪིམདིཊྛིཡཱ པུརིམདིཊྛིགྒཧཎཀཱལེ ཨེཝཾ ཧོཏི.

སུཀྐཔཀྑེ རཱུཔཾ ནེཏཾ མམཱཏི རཱུཔེ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིགྒཱཧཱ པཊིཀྑིཏྟཱ. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སམནུཔསྶཏཱིཏི ཨིམསྶ པན པདསྶ ཏཎྷཱསམནུཔསྶནཱ མཱནསམནུཔསྶནཱ དིཊྛིསམནུཔསྶནཱ ཉཱཎསམནུཔསྶནཱཏི ཙཏསྶོ སམནུཔསྶནཱཏི ཨཏྠོ. ཏཱ ཀཎྷཔཀྑེ ཏིསྶནྣཾ སམནུཔསྶནཱནཾ, སུཀྐཔཀྑེ ཉཱཎསམནུཔསྶནཱཡ ཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཨསཏི ན པརིཏསྶཏཱིཏི ཨཝིཛྫམཱནེ བྷཡཔརིཏསྶནཱཡ ཏཎྷཱཔརིཏསྶནཱཡ ཝཱ ན པརིཏསྶཏི. ཨིམིནཱ བྷགཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཀྑནྡྷཝིནཱསེ ཨཔརིཏསྶམཱནཾ ཁཱིཎཱསཝཾ དསྶེནྟོ དེསནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེསི.

༢༤༢. ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑཱུཏི ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ ཨནུསནྡྷིཀུསལོ བྷིཀྑུ – ‘‘བྷགཝཏཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཀྑནྡྷཝིནཱསེ ཨཔརིཏསྶནྟཾ ཁཱིཎཱསཝཾ དསྶེཏྭཱ དེསནཱ ནིཊྛཱཔིཏཱ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨཔརིཏསྶནྟེ ཁོ པན སཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པརིཏསྶཀེན བཧིདྡྷཱ པརིཀྑཱརཝིནཱསེ པརིཏསྶཀེན ཨཔརིཏསྶཀེན ཙཱཔི བྷཝིཏབྦཾ. ཨིཏི ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཨཡཾ པཉྷོ པུཙྪིཏབྦོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ. བཧིདྡྷཱ ཨསཏཱིཏི བཧིདྡྷཱ པརིཀྑཱརཝིནཱསེ. ཨཧུ ཝཏ མེཏི ཨཧོསི ཝཏ མེ བྷདྡཀཾ ཡཱནཾ ཝཱཧནཾ ཧིརཉྙཾ སུཝཎྞནྟི ཨཏྠོ. ཏཾ ཝཏ མེ ནཏྠཱིཏི ཏཾ ཝཏ ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ ནཏྠི, རཱཛཱུཧི ཝཱ ཙོརེཧི ཝཱ ཧཊཾ, ཨགྒིནཱ ཝཱ དཌྜྷཾ, ཨུདཀེན ཝཱ ཝུལ༹ྷཾ, པརིབྷོགེན ¶ ཝཱ ཛིཎྞཾ. སིཡཱ ཝཏ མེཏི བྷཝེཡྻ ཝཏ མཡ྄ཧཾ ཡཱནཾ ཝཱཧནཾ ཧིརཉྙཾ སུཝཎྞཾ སཱལི ཝཱིཧི ཡཝོ གོདྷུམོ. ཏཾ ཝཏཱཧཾ ན ལབྷཱམཱིཏི ཏམཧཾ ཨལབྷམཱནོ ཏདནུཙྪཝིཀཾ ཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ ནིསིནྣཏྟཱ ཨིདཱནི ན ལབྷཱམཱིཏི སོཙཏི, ཨཡཾ ཨགཱརིཡསོཙནཱ, ཨནགཱརིཡསྶ པཏྟཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཔརིཏསྶནཱཝཱརེ ན ཨེཝཾ ཧོཏཱིཏི ཡེཧི ཀིལེསེཧི ཨེཝཾ བྷཝེཡྻ, ཏེསཾ པཧཱིནཏྟཱ ན ཨེཝཾ ཧོཏི. དིཊྛིཊྛཱནཱདྷིཊྛཱནཔརིཡུཊྛཱནཱབྷིནིཝེསཱནུསཡཱནནྟི ¶ དིཊྛཱིནཉྩ དིཊྛིཊྛཱནཱནཉྩ དིཊྛཱདྷིཊྛཱནཱནཉྩ དིཊྛིཔརིཡུཊྛཱནཱནཉྩ ཨབྷིནིཝེསཱནུསཡཱནཉྩ. སབྦསངྑཱརསམཐཱཡཱཏི ནིབྦཱནཏྠཱཡ. ནིབྦཱནཉྷི ཨཱགམྨ སབྦསངྑཱརཱཨིཉྫིཏཱནི, སབྦསངྑཱརཙལནཱནི སབྦསངྑཱརཝིཔྥནྡིཏཱནི སམྨནྟི ཝཱུཔསམྨནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ, ‘‘སབྦསངྑཱརསམཐོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏདེཝ ཙ ཨཱགམྨ ཁནྡྷཱུཔདྷི ཀིལེསཱུཔདྷི ཨབྷིསངྑཱརཱུཔདྷི, པཉྩཀཱམགུཎཱུཔདྷཱིཏི ཨིམེ ཨུཔདྷཡོ པཊིནིསྶཛྫིཡནྟི, ཏཎྷཱ ཁཱིཡཏི ཝིརཛྫཏི ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨཱ ཏཾ, ‘‘སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཱཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ནིབྦཱནཱཡཱཏི ཨཡཾ པནསྶ སརཱུཔནིདྡེསོ, ཨིཏི སབྦེཧེཝ ཨིམེཧི པདེཧི ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཏྠཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶཱཏི ཨཡམཏྠོ དཱིཔིཏོ. ཏསྶེཝཾ ཧོཏཱིཏི ཏསྶ དིཊྛིགཏིཀསྶ ཨུཙྪིཛྫིསྶཱམི ནཱམསྶུ, ཝིནསྶིསྶཱམི ནཱམསྶུ, ནཱསྶུ ནཱམ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཧོཏི. དིཊྛིགཏིཀསྶ ཧི ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སུཉྙཏཱཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཏྭཱ དེསིཡམཱནཾ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶ ཏཱསོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཏཱསོ ཧེསོ, བྷིཀྑཝེ, ཨསུཏཝཏོ པུཐུཛྫནསྶ ནོ ཙསྶཾ, ནོ ཙ མེ སིཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༥༥).

༢༤༣. ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ བཧིདྡྷཱཔརིཀྑཱརཝིནཱསེ ཏསྶནཀསྶ ཙ ནོཏསྶནཀསྶ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟཀྑནྡྷཝིནཱསེ ཏསྶནཀསྶ ཙ ནོཏསྶནཀསྶ ཙཱཏི ཨིམེསཾ ཝསེན ཙཏུཀྐོཊིཀཱ སུཉྙཏཱ ཀཐིཏཱ. ཨིདཱནི བཧིདྡྷཱ པརིཀྑཱརཾ པརིགྒཧཾ ནཱམ ཀཏྭཱ, ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཾ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ ནཱམ ཀཏྭཱ, སཀྐཱཡདིཊྛིཔམུཁཱ དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ དིཊྛིནིསྶཡཾ ནཱམ ཀཏྭཱ ཏིཀོཊིཀཾ སུཉྙཏཾ དསྶེཏུཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པརིགྒཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པརིགྒཧནྟི བཧིདྡྷཱ པརིཀྑཱརཾ. པརིགྒཎྷེཡྻཱཐཱཏི ཡཐཱ ཝིཉྙཱུ མནུསྶོ པརིགྒཎྷེཡྻ ¶ . ཨཧམྤི ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེཔི ན པསྶཐ, ཨཧམྤི ན པསྶཱམི, ཨིཏི ཨེཝརཱུཔོ པརིགྒཧོ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༤༤. ཨེཝཾ ཏིཀོཊིཀཾ སུཉྙཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཛ྄ཛྷཏྟཀྑནྡྷེ ཨཏྟཱཏི བཧིདྡྷཱ པརིཀྑཱརེ ཨཏྟནིཡནྟི ཀཏྭཱ དྭིཀོཊིཀཾ དསྶེནྟོ ཨཏྟནི ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ ¶ . ཏཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྟནི ཝཱ སཏི ཨིདཾ མེ པརིཀྑཱརཛཱཏཾ ཨཏྟནིཡནྟི ཨསྶ, ཨཏྟནིཡེཝ ཝཱ པརིཀྑཱརེ སཏི ཨཡཾ མེ ཨཏྟཱ ཨིམསྶ པརིཀྑཱརསྶ སཱམཱིཏི, ཨེཝཾ ཨཧནྟི. སཏི མམཱཏི, མམཱཏི སཏི ཨཧནྟི ཡུཏྟཾ བྷཝེཡྻ. སཙྩཏོཏི བྷཱུཏཏོ, ཐེཏཏོཏི ཏཐཏོ ཐིརཏོ ཝཱ.

ཨིདཱནི ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷེ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཨེཝཾ ཏིཔརིཝཊྚཝསེན ཨགྒཎྷནྟོ ཨཡཾ ཨརིཊྛོ ཝིཡ མཡ྄ཧཾ སཱསནེ ཀལལཾ ཀཙཝརཾ པཀྑིཔཏཱིཏི དསྶེནྟོ ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔཾ ནིཙྩཾ ཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནིཙྩཾ, བྷནྟེཏི, བྷནྟེ, ཡསྨཱ ཧུཏྭཱ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨནིཙྩཾ. ཨུཔྤཱདཝཡཝཏྟིཏོ ཝིཔརིཎཱམཏཱཝཀཱལིཀནིཙྩཔཊིཀྑེཔཊྛེན ཝཱཏི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཨནིཙྩཾ. དུཀྑཾ, བྷནྟེཏི, བྷནྟེ, པཊིཔཱིལ༹ནཱཀཱརེན དུཀྑཾ, སནྟཱཔདུཀྑམདུཀྑཝཏྠུཀསུཁཔཊིཀྑེཔཊྛེན ཝཱཏི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི དུཀྑཾ. ཝིཔརིཎཱམདྷམྨནྟི བྷཝསངྐནྟིཨུཔགམནསབྷཱཝཾ པཀཏིབྷཱཝཝིཛཧནསབྷཱཝཾ. ཀལླཾ ནུ ཏཾ སམནུཔསྶིཏུཾ ཨེཏཾ མམ, ཨེསོཧམསྨི, ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི ཡུཏྟཾ ནུ ཁོ ཏཾ ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིགྒཱཧཱནཾ ཝསེན ཨཧཾ མམཱཏི ཨེཝཾ གཧེཏུཾ. ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེཏི ཨིམིནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཝསཝཏྟནཱཀཱརེན རཱུཔཾ, བྷནྟེ, ཨནཏྟཱཏི པཊིཛཱནནྟི. སུཉྙཨསྶཱམིཀཨནིསྶརཨཏྟཔཊིཀྑེཔཊྛེན ཝཱཏི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཨནཏྟཱ.

བྷགཝཱ ¶ ཧི ཀཏྠཙི ཨནིཙྩཝསེན ཨནཏྟཏྟཾ དསྶེཏི, ཀཏྠཙི དུཀྑཝསེན, ཀཏྠཙི ཨུབྷཡཝསེན. ‘‘ཙཀྑུ ཨཏྟཱཏི ཡོ ཝདེཡྻ, ཏཾ ན ཨུཔཔཛྫཏི, ཙཀྑུསྶ ཨུཔྤཱདོཔི ཝཡོཔི པཉྙཱཡཏི. ཡསྶ ཁོ པན ཨུཔྤཱདོཔི ཝཡོཔི པཉྙཱཡཏི, ཨཏྟཱ མེ ཨུཔྤཛྫཏི ཙ ཝེཏི ཙཱཏི ཨིཙྩསྶ ཨེཝམཱགཏཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ན ཨུཔཔཛྫཏི ཙཀྑུ ཨཏྟཱཏི ཡོ ཝདེཡྻ, ཨིཏི ཙཀྑུ ཨནཏྟཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༤༢༢) ཨིམསྨིཉྷི ཚཚཀྐསུཏྟེ ¶ ཨནིཙྩཝསེན ཨནཏྟཏཾ དསྶེཏི. ‘‘རཱུཔཉྩ ཧིདཾ, བྷིཀྑཝེ ¶ , ཨཏྟཱ ཨབྷཝིསྶ, ནཡིདཾ རཱུཔཾ ཨཱབཱདྷཱཡ སཾཝཏྟེཡྻ, ལབྦྷེཐ ཙ རཱུཔེ ‘ཨེཝཾ མེ རཱུཔཾ ཧོཏུ, ཨེཝཾ མེ རཱུཔཾ མཱ ཨཧོསཱི’ཏི. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔཾ ཨནཏྟཱ, ཏསྨཱ རཱུཔཾ ཨཱབཱདྷཱཡ སཾཝཏྟཏི, ན ཙ ལབྦྷཏི རཱུཔེ ‘ཨེཝཾ མེ རཱུཔཾ ཧོཏུ, ཨེཝཾ མེ རཱུཔཾ མཱ ཨཧོསཱི’’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༠; སཾ. ནི. ༣.༥༩) ཨིམསྨིཾ ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟེ དུཀྑཝསེན ཨནཏྟཏཾ དསྶེཏི. ‘‘རཱུཔཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནིཙྩཾ, ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑཾ, ཡཾ དུཀྑཾ ཏདནཏྟཱ, ཡདནཏྟཱ ཏཾ ‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༣.༧༦) ཨིམསྨིཾ ཨརཧཏྟསུཏྟེ ཨུབྷཡཝསེན ཨནཏྟཏཾ དསྶེཏི. ཀསྨཱ? ཨནིཙྩཾ དུཀྑཉྩ པཱཀཊཾ. ཨནཏྟཱཏི ན པཱཀཊཾ.

པརིབྷོགབྷཱཛནཱདཱིསུ ཧི བྷིནྣེསུ ཨཧོ ཨནིཙྩནྟི ཝདནྟི, ཨཧོ ཨནཏྟཱཏི ཝཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི. སརཱིརེ གཎྜཔིལ༹ཀཱདཱིསུ ཝཱ ཨུཊྛིཏཱསུ ཀཎྚཀེན ཝཱ ཝིདྡྷཱ ཨཧོ དུཀྑནྟི ཝདནྟི, ཨཧོ ཨནཏྟཱཏི པན ཝཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི. ཀསྨཱ? ཨིདཉྷི ཨནཏྟལཀྑཎཾ ནཱམ ཨཝིབྷཱུཏཾ དུདྡསཾ དུཔྤཉྙཱཔནཾ. ཏེན ཏཾ བྷགཝཱ ཨནིཙྩཝསེན ཝཱ དུཀྑཝསེན ཝཱ ཨུབྷཡཝསེན ཝཱ དསྶེཏི. ཏཡིདཾ ཨིམསྨིམྤི ཏེཔརིཝཊྚེ ཨནིཙྩདུཀྑཝསེནེཝ དསྶིཏཾ. ཝེདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏསྨཱ ཏིཧ, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཡསྨཱ ཨེཏརཧི ཨཉྙདཱཔི རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱ, ཏསྨཱཏི ཨཏྠོ. ཡཾཀིཉྩི རཱུཔནྟིཨཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཁནྡྷནིདྡེསེ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ.

༢༤༥. ནིབྦིནྡཏཱིཏི ཨུཀྐཎྛཏི. ཨེཏྠ ཙ ནིབྦིདཱཏི ཝུཊྛཱནགཱམིནཱིཝིཔསྶནཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཝུཊྛཱནགཱམིནཱིཝིཔསྶནཱཡ ཧི བཧཱུནི ནཱམཱནི. ཨེསཱ ཧི ཀཏྠཙི སཉྙགྒནྟི ཝུཏྟཱ. ཀཏྠཙི དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎནྟི. ཀཏྠཙི པཱརིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒནྟི. ཀཏྠཙི པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷཱིཏི ¶ . ཀཏྠཙི ཏམྨཡཏཱཔརིཡཱདཱནནྟི. ཀཏྠཙི ཏཱིཧི ནཱམེཧི. ཀཏྠཙི དྭཱིཧཱིཏི.

ཏཏྠ པོཊྛཔཱདསུཏྟེ ཏཱཝ ‘‘སཉྙཱ ཁོ, པོཊྛཔཱད, པཋམཾ ཨུཔྤཛྫཏི, པཙྪཱ ཉཱཎ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༡.༤༡༦) ཨེཝཾ སཉྙགྒནྟི ཝུཏྟཱ. སུསིམསུཏྟེ ‘‘པུབྦེ ཁོ, སུསིམ, དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎཾ ¶ , པཙྪཱ ནིབྦཱནེ ཉཱཎ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༧༠) ཨེཝཾ ¶ དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎནྟི ཝུཏྟཱ. དསུཏྟརསུཏྟེ ‘‘པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷིཔདྷཱནིཡངྒ’’ནྟི (དཱི. ནི. ༣.༣༥༩) ཨེཝཾ པཱརིསུདྡྷིཔདཱནིཡངྒནྟི ཝུཏྟཱ. རཐཝིནཱིཏེ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷཏྠཾ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༥༧) ཨེཝཾ པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷཱིཏི ཝུཏྟཱ. སལཱ༹ཡཏནཝིབྷངྒེ ‘‘ཨཏམྨཡཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིསྶཱཡ ཨཏམྨཡཏཾ ཨཱགམྨ ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ནཱནཏྟཱ ནཱནཏྟསིཏཱ, ཏཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ཨེཀཏྟཱ ཨེཀཏྟསིཏཱ, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཏཾ ཨཱགམྨ ཨེཝམེཏིསྶཱ པཧཱནཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཏིསྶཱ སམཏིཀྐམོ ཧོཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༣༡༠) ཨེཝཾ ཏམྨཡཏཱཔརིཡཱདཱནནྟི ཝུཏྟཱ. པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ ‘‘ཡཱ ཙ མུཉྩིཏུཀམྱཏཱ, ཡཱ ཙ པཊིསངྑཱནུཔསྶནཱ, ཡཱ ཙ སངྑཱརུཔེཀྑཱ, ཨིམེ དྷམྨཱ ཨེཀཏྠཱ བྱཉྫནམེཝ ནཱན’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༥༤) ཨེཝཾ ཏཱིཧི ནཱམེཧི ཝུཏྟཱ. པཊྛཱནེ ‘‘ཨནུལོམཾ གོཏྲབྷུསྶ ཨནནྟརཔཙྩཡེན པཙྩཡོ, ཨནུལོམཾ ཝོདཱནསྶ ཨནནྟརཔཙྩཡེན པཙྩཡོ’’ཏི (པཊྛཱ. ༡.༡.༤༡༧) ཨེཝཾ དྭཱིཧི ནཱམེཧི ཝུཏྟཱ. ཨིམསྨིཾ པན ཨལགདྡསུཏྟེ ནིབྦིནྡཏཱིཏི ནིབྦིདཱནཱམེན ཨཱགཏཱ.

ནིབྦིདཱ ཝིརཛྫཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝིརཱགོཏི མགྒོ ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝིརཱགེན མགྒེན ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཕལཾ ཀཐིཏཾ. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎཾ ཧོཏཱིཏི ཨིདྷ པཙྩཝེཀྑཎཱ ཀཐིཏཱ.

ཨེཝཾ ཝིམུཏྟཙིཏྟཾ མཧཱཁཱིཎཱསཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶ ཡཐཱབྷཱུཏེཧི པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི ནཱམཾ གཎྷནྟོ ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཝིཛྫཱཏི ཝཊྚམཱུལིཀཱ ཨཝིཛྫཱ. ཨཡཉྷི དུརུཀྑིཔནཊྛེན པལིགྷོཏི ཝུཙྩཏི. ཏེནེས ཏསྶ ཨུཀྑིཏྟཏྟཱ ཨུཀྑིཏྟཔལིགྷོཏི ཝུཏྟོ. ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱཏི སཱིསཙྪིནྣཏཱལོ ཝིཡ ཀཏཱ, སམཱུལཾ ཝཱ ཏཱལཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཏཱལསྶ ཝཏྠུ ཝིཡ ཀཏཱ, ཡཐཱ ཏསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ པུན སོ ཏཱལོ ན པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ པུན ཨཔཉྙཏྟིབྷཱཝཾ ¶ ནཱིཏཱཏི ཨཏྠོ. པོནོབྦྷཝིཀོཏི པུནབྦྷཝདཱཡཀོ. ཛཱཏིསཾསཱརོཏིཨཱདཱིསུ ཛཱཡནཝསེན ཙེཝ སཾསརཎཝསེན ཙ ཨེཝཾ ལདྡྷནཱམཱནཾ པུནབྦྷཝཁནྡྷཱནཾ པཙྩཡོ ཀམྨཱབྷིསངྑཱརོ. སོ ཧི པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཏྟིཀརཎཝསེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ པརིཀྑཱཏི ཝུཙྩཏི, ཏེནེས ཏསྶཱ སཾཀིཎྞཏྟཱ ཝིཀིཎྞཏྟཱ སཾཀིཎྞཔརིཀྑོཏི ¶ ཝུཏྟོ. ཏཎྷཱཏི ¶ ཝཊྚམཱུལིཀཱ ཏཎྷཱ. ཨཡཉྷི གམྦྷཱིརཱནུགཏཊྛེན ཨེསིཀཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏེནེས ཏསྶཱ ཨབྦཱུལ༹ྷཏྟཱ ལུཉྩིཏྭཱ ཚཌྜིཏཏྟཱ ཨབྦཱུལ༹ྷེསིཀོཏི ཝུཏྟོ. ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཱིཏི ཨོརཾ བྷཛནཀཱནི ཀཱམབྷཝེ ཨུཔཔཏྟིཔཙྩཡཱནི. ཨེཏཱནི ཧི ཀཝཱཊཾ ཝིཡ ནགརདྭཱརཾ ཙིཏྟཾ པིདཧིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ ཨགྒལཱ༹ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏེནེས ཏེསཾ ནིརཱཀཏཏྟཱ བྷིནྣཏྟཱ ནིརགྒལོ༹ཏི ཝུཏྟོ. ཨརིཡོཏི ནིཀྐིལེསོ པརིསུདྡྷོ. པནྣདྡྷཛོཏི པཏིཏམཱནདྡྷཛོ. པནྣབྷཱརོཏི ཁནྡྷབྷཱརཀིལེསབྷཱརཨབྷིསངྑཱརབྷཱརཔཉྩཀཱམགུཎབྷཱརཱ པནྣཱ ཨོརོཧིཏཱ ཨསྶཱཏི པནྣབྷཱརོ. ཨཔིཙ ཨིདྷ མཱནབྷཱརསྶེཝ ཨོརོཔིཏཏྟཱ པནྣབྷཱརོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཝིསཾཡུཏྟོཏི ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི སབྦཀིལེསེཧི ཙ ཝིསཾཡུཏྟོ. ཨིདྷ པན མཱནསཾཡོགེནེཝ ཝིསཾཡུཏྟཏྟཱ ཝིསཾཡུཏྟོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨསྨིམཱནོཏི རཱུཔེ ཨསྨཱིཏི མཱནོ, ཝེདནཱཡ… སཉྙཱཡ… སངྑཱརེསུ… ཝིཉྙཱཎེ ཨསྨཱིཏི མཱནོ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ བྷགཝཏཱ མགྒེན ཀིལེསེ ཁེཔེཏྭཱ ནིརོདྷསཡནཝརགཏསྶ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ཝིཧརཏོ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀཱལོ དསྶིཏོ. ཡཐཱ ཧི དྭེ ནགརཱནི ཨེཀཾ ཙོརནགརཾ, ཨེཀཾ ཁེམནགརཾ. ཨཐ ཨེཀསྶ མཧཱཡོདྷསྶ ཨེཝཾ བྷཝེཡྻ – ‘‘ཡཱཝིམཾ ཙོརནགརཾ ཏིཊྛཏི, ཏཱཝ ཁེམནགརཾ བྷཡཏོ ན མུཙྩཏི, ཙོརནགརཾ ཨནགརཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སནྣཱཧཾ ཀཏྭཱ ཁགྒཾ གཧེཏྭཱ ཙོརནགརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནགརདྭཱརེ ཨུསྶཱཔིཏེ ཨེསིཀཏྠམྦྷེ ཁགྒེན ཚིནྡིཏྭཱ སདྭཱརབཱཧཀཾ ཀཝཱཊཾ ཚིནྡིཏྭཱ པལིགྷཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཱཀཱརཾ བྷིནྡནྟོ པརིཀྑཾ སཾཀིརིཏྭཱ ནགརསོབྷནཏྠཱཡ ཨུསྶིཏེ དྷཛེ པཱཏེཏྭཱ ནགརཾ ཨགྒིནཱ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཁེམནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཉཱཏིགཎཔརིཝུཏོ སུརསབྷོཛནཾ བྷུཉྫེཡྻ, ཨེཝཾ ཙོརནགརཾ ཝིཡ སཀྐཱཡོ, ཁེམནགརཾ ཝིཡ ནིབྦཱནཾ, མཧཱཡོདྷོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ. ཏསྶེཝཾ ཧོཏི, ‘‘ཡཱཝ སཀྐཱཡཝཊྚཾ ཝཏྟཏི, ཏཱཝ དྭཏྟིཾསཀམྨཀཱརཎཨཊྛནཝུཏིརོགཔཉྩཝཱིསཏིམཧཱབྷཡེཧི པརིམུཙྩནཾ ནཏྠཱི’’ཏི. སོ མཧཱཡོདྷོ ཝིཡ སནྣཱཧཾ སཱིལསནྣཱཧཾ ཀཏྭཱ, པཉྙཱཁགྒཾ གཧེཏྭཱ ཁགྒེན ཨེསིཀཏྠམྦྷེ ཝིཡ ཨརཧཏྟམགྒེན ཏཎྷེསིཀཾ ལུཉྩིཏྭཱ, སོ ཡོདྷོ སདྭཱརབཱཧཀཾ ནགརཀཝཱཊཾ ¶ ཝིཡ པཉྩོརམྦྷཱགིཡསཾཡོཛནགྒལ༹ཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ, སོ ཡོདྷོ པལིགྷཾ ཝིཡ, ཨཝིཛྫཱཔལིགྷཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ¶ , སོ ཡོདྷོ པཱཀཱརཾ བྷིནྡནྟོ པརིཀྑཾ ཝིཡ ཀམྨཱབྷིསངྑཱརཾ ¶ བྷིནྡནྟོ ཛཱཏིསཾསཱརཔརིཀྑཾ སཾཀིརིཏྭཱ, སོ ཡོདྷོ ནགརསོབྷནཏྠཱཡ ཨུསྶཱཔིཏེ དྷཛེ ཝིཡ མཱནདྡྷཛེ པཱཏེཏྭཱ སཀྐཱཡནགརཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ, སོ ཡོདྷོ ཁེམནགརེ ཨུཔརིཔཱསཱདེ སུརསབྷོཛནཾ ཝིཡ ཀིལེསནིབྦཱནཾ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཨམཏནིརོདྷཱརམྨཎཾ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེཏི.

༢༤༦. ཨིདཱནི ཨེཝཾ ཝིམུཏྟཙིཏྟསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ པརེཧི ཨནདྷིགམནཱིཡཝིཉྙཱཎཏཾ དསྶེནྟོ ཨེཝཾ ཝིམུཏྟཙིཏྟཾ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནྭེསནྟི ཨནྭེསནྟཱ གཝེསནྟཱ. ཨིདཾ ནིསྶིཏནྟི ཨིདཾ ནཱམ ནིསྶིཏཾ. ཏཐཱགཏསྶཱཏི ཨེཏྠ སཏྟོཔི ཏཐཱགཏོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ, ཨུཏྟམཔུགྒལོ ཁཱིཎཱསཝོཔི. ཨནནུཝིཛྫོཏི ཨསཾཝིཛྫམཱནོ ཝཱ ཨཝིནྡེཡྻོ ཝཱ. ཏཐཱགཏོཏི ཧི སཏྟེ གཧིཏེ ཨསཾཝིཛྫམཱནོཏི ཨཏྠོ ཝཊྚཏི, ཁཱིཎཱསཝེ གཧིཏེ ཨཝིནྡེཡྻོཏི ཨཏྠོ ཝཊྚཏི.

ཏཏྠ པུརིམནཡེ ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ – བྷིཀྑཝེ, ཨཧཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དྷརམཱནཀཾཡེཝ ཁཱིཎཱསཝཾ ཏཐཱགཏོ སཏྟོ པུགྒལོཏི ན པཉྙཔེམི. ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཾ པན པརིནིབྦུཏཾ ཁཱིཎཱསཝཾ སཏྟོཏི ཝཱ པུགྒལོཏི ཝཱ ཀིཾ པཉྙཔེསྶཱམི? ཨནནུཝིཛྫོ ཏཐཱགཏོ. ན ཧི པརམཏྠཏོ སཏྟོ ནཱམ ཀོཙི ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཝིཛྫམཱནསྶ ཨིདཾ ནིསྶིཏཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨནྭེསནྟཱཔི ཀིཾ ཨདྷིགཙྪིསྶནྟི? ཀཐཾ པཊིལབྷིསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. དུཏིཡནཡེ ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ – བྷིཀྑཝེ, ཨཧཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དྷརམཱནཀཾཡེཝ ཁཱིཎཱསཝཾ ཝིཉྙཱཎཝསེན ཨིནྡཱདཱིཧི ཨཝིནྡིཡཾ ཝདཱམི. ན ཧི སཨིནྡཱ དེཝཱ སབྲཧྨཀཱ སཔཛཱཔཏིཀཱ ཨནྭེསནྟཱཔི ཁཱིཎཱསཝསྶ ཝིཔསྶནཱཙིཏྟཾ ཝཱ མགྒཙིཏྟཾ ཝཱ ཕལཙིཏྟཾ ཝཱ, ཨིདཾ ནཱམ ཨཱརམྨཎཾ ནིསྶཱཡ ཝཏྟཏཱིཏི ཛཱནིཏུཾ སཀྐོནྟི. ཏེ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀསྶ པརིནིབྦུཏསྶ ཀིཾ ཛཱནིསྶནྟཱིཏི?

ཨསཏཱཏི ཨསནྟེན. ཏུཙྪཱཏི ཏུཙྪཀེན. མུསཱཏི མུསཱཝཱདེན. ཨབྷཱུཏེནཱཏི ཡཾ ནཏྠི, ཏེན. ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟཱིཏི ཨབྷིཨཱཙིཀྑནྟི, ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཝདནྟི. ཝེནཡིཀོཏི ཝིནཡཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི ཝིནཡོ, སོ ཨེཝ ཝེནཡིཀོ, སཏྟཝིནཱསཀོཏི ¶ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡཐཱ ཙཱཧཾ ན, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཡེན ཝཱཀཱརེན ཨཧཾ ན སཏྟཝིནཱསཀོ. ཡཐཱ ཙཱཧཾ ན ཝདཱམཱིཏི ཡེན ཝཱ ¶ ཀཱརཎེན ཨཧཾ སཏྟཝིནཱསཾ ན པཉྙཔེམི ¶ . ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱཧཾ ན སཏྟཝིནཱསཀོ, ཡཐཱ ཙ ན སཏྟཝིནཱསཾ པཉྙཔེམི, ཏཐཱ མཾ ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཝེནཡིཀོ སམཎོ གོཏམོ’’ཏི ཝདནྟཱ སཏྟཝིནཱསཀོ སམཎོ གོཏམོཏི ཙ, ‘‘སཏོ སཏྟསྶ ཨུཙྪེདཾ ཝིནཱསཾ ཝིབྷཝཾ པཉྙཔེཏཱི’’ཏི ཝདནྟཱ སཏྟཝིནཱསཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཙ ཨསཏཱ ཏུཙྪཱ མུསཱ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟཱིཏི.

པུབྦེ ཙཱཏི པུབྦེ མཧཱབོདྷིམཎྜམྷིཡེཝ ཙ. ཨེཏརཧི ཙཱཏི ཨེཏརཧི དྷམྨདེསནཱཡཉྩ. དུཀྑཉྩེཝ པཉྙཔེམི, དུཀྑསྶ ཙ ནིརོདྷནྟི དྷམྨཙཀྐཾ ཨཔྤཝཏྟེཏྭཱ བོདྷིམཎྜེ ཝིཧརནྟོཔི དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟོཔི ཙཏུསཙྩམེཝ པཉྙཔེམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཧི དུཀྑགྒཧཎེན ཏསྶ མཱུལབྷཱུཏོ སམུདཡོ, ནིརོདྷགྒཧཎེན ཏཾསམྤཱཔཀོ མགྒོ གཧིཏོཝ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྲ ཙེཏི ཏསྨིཾ ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནེ. པརེཏི སཙྩཱནི ཨཱཛཱནིཏུཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསམཏྠཔུགྒལཱ. ཨཀྐོསནྟཱིཏི དསཧི ཨཀྐོསཝཏྠཱུཧི ཨཀྐོསནྟི. པརིབྷཱསནྟཱིཏི ཝཱཙཱཡ པརིབྷཱསནྟི. རོསེནྟི ཝིཧེསེནྟཱིཏི རོསེསྶཱམ ཝིཧེསེསྶཱམཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན གྷཊྚེནྟི དུཀྑཱཔེནྟི. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཨཀྐོསཱདཱིསུ, ཏེསུ ཝཱ པརཔུགྒལེསུ. ཨཱགྷཱཏོཏི ཀོཔོ. ཨཔྤཙྩཡོཏི དོམནསྶཾ. ཨནབྷིརདྡྷཱིཏི ཨཏུཊྛི.

ཏཏྲ ཙེཏི ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནེཡེཝ. པརེཏི ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནཾ ཨཱཛཱནིཏུཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠཔུགྒལཱ. ཨཱནནྡོཏི ཨཱནནྡཔཱིཏི. ཨུཔྤིལཱཝིཏཏྟནྟི ཨུཔྤིལཱཔནཔཱིཏི. ཏཏྲ ཙེཏི ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནམྷིཡེཝ. ཏཏྲཱཏི སཀྐཱརཱདཱིསུ. ཡཾ ཁོ ཨིདཾ པུབྦེ པརིཉྙཱཏནྟི ཨིདཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ པུབྦེ བོདྷིམཎྜེ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏཾ. ཏཏྠམེཏི ཏསྨིཾ ཁནྡྷཔཉྩཀེ ཨིམེ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཏཏྲཱཔི ཏཐཱགཏསྶ ཨིམེ སཀྐཱརཱ མཡི ཀརཱིཡནྟཱིཏི ཝཱ ཨཧཾ ཨེཏེ ཨནུབྷཝཱམཱིཏི ཝཱ ན ཧོཏི. པུབྦེ པརིཉྙཱཏཀྑནྡྷཔཉྩཀཾཡེཝ ཨེཏེ སཀྐཱརེ ཨནུབྷོཏཱིཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཧོཏཱིཏི. ཏསྨཱཏི ¶ ཡསྨཱ སཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསམཏྠཱ ཏཐཱགཏམྤི ཨཀྐོསནྟི, ཏསྨཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༤༧. ཏསྨཱ ཏིཧ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ན ཏུམྷཱཀནྟི ཡསྨཱ ཨཏྟནིཡེཔི ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཏསྨཱ ཡཾ ན ཏུམྷཱཀཾ, ཏཾ པཛཧཐཱཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱཔཙྩཡཾ ཝཱ ¶ ཀརེཡྻཱཏི ཡཐཱ ཡཐཱ ཨིཙྪེཡྻ ཏཐཱ ཏཐཱ ཀརེཡྻ. ན ཧི ནོ ཨེཏཾ, བྷནྟེ, ཨཏྟཱ ཝཱཏི, བྷནྟེ, ཨེཏཾ ཏིཎཀཊྛསཱཁཱཔལཱསཾ ཨམྷཱཀཾ ནེཝ ཨཏྟཱ ན ཨམྷཱཀཾ རཱུཔཾ ན ཝིཉྙཱཎནྟི ཝདནྟི. ཨཏྟནིཡཾ ཝཱཏི ཨམྷཱཀཾ ཙཱིཝརཱདིཔརིཀྑཱརོཔི ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ན ཏུམྷཱཀཾ ཏཾ པཛཧཐཱཏི བྷགཝཱ, ཁནྡྷཔཉྩཀཾཡེཝ ན ཏུམྷཱཀནྟི དསྶེཏྭཱ པཛཧཱཔེཏི, ཏཉྩ ཁོ ན ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ, ལུཉྩིཏྭཱ ཝཱ. ཚནྡརཱགཝིནཡེན པནེཏཾ པཛཧཱཔེཏི.

༢༤༨. ཨེཝཾ སྭཱཀྑཱཏོཏི ཨེཏྠ ཏིཔརིཝཊྚཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨིམཾ ཋཱནཾ ཨཱཧརིཏུམྤི ཝཊྚཏི, པཊིལོམེན པེམམཏྟཀེན སགྒཔརཱཡཎཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨིམཾ ཋཱནཾ ཨཱཧརིཏུམྤི ཝཊྚཏི. སྭཱཀྑཱཏོཏི སུཀཐིཏོ. སུཀཐིཏཏྟཱ ཨེཝ ཨུཏྟཱནོ ཝིཝཊོ པཀཱསིཏོ. ཚིནྣཔིལོཏིཀོཏི པིལོཏིཀཱ ཝུཙྩཏི ཚིནྣཾ བྷིནྣཾ ཏཏྠ ཏཏྠ སིབྦིཏཾ གཎྛིཀཏཾ ཛིཎྞཾ ཝཏྠཾ, ཏཾ ཡསྶ ནཏྠི, ཨཊྛཧཏྠཾ ཝཱ ནཝཧཏྠཾ ཝཱ ཨཧཏསཱཊཀཾ ནིཝཏྠོ, སོ ཚིནྣཔིལོཏིཀོ ནཱམ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ཏཱདིསོ, ན ཧེཏྠ ཀོཧཉྙཱདིཝསེན ཚིནྣབྷིནྣསིབྦིཏགཎྛིཀཏབྷཱཝོ ཨཏྠི. ཨཔིཙ ཀཙཝརོ པིལོཏིཀོཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམསྨིཉྩ སཱསནེ སམཎཀཙཝརཾ ནཱམ པཏིཊྛཱཏུཾ ན ལབྷཏི. ཏེནེཝཱཧ –

‘‘ཀཱརཎྜཝཾ ནིདྡྷམཐ, ཀསམྦུཉྩཱཔཀསྶཐ;

ཏཏོ པལཱཔེ ཝཱཧེཐ, ཨསྶམཎེ སམཎམཱནིནེ.

ནིདྡྷམིཏྭཱན པཱཔིཙྪེ, པཱཔཨཱཙཱརགོཙརེ;

སུདྡྷཱ སུདྡྷེཧི སཾཝཱསཾ, ཀཔྤཡཝ྄ཧོ པཏིསྶཏཱ;

ཏཏོ སམགྒཱ ནིཔཀཱ, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༢༨༣-༢༨༥);

ཨིཏི སམཎཀཙཝརསྶ ཚིནྣཏྟཱཔི ཨཡཾ དྷམྨོ ཚིནྣཔིལོཏིཀོ ནཱམ ཧོཏི. ཝཊྚཾ ¶ ཏེསཾ ནཏྠི པཉྙཱཔནཱཡཱཏི ཏེསཾ ཝཊྚཾ ཨཔཉྙཏྟིབྷཱཝཾ གཏཾ ནིཔྤཉྙཏྟིཀཾ ཛཱཏཾ. ཨེཝརཱུཔོ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ ཨེཝཾ སྭཱཀྑཱཏེ སཱསནེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཙ ཁཱིཎཱསཝོ, ཨེཝཾ ཨནཱགཱམིཨཱདཡོཔི.

ཏཏྠ ¶ ¶ དྷམྨཱནུསཱརིནོ སདྡྷཱནུསཱརིནོཏི ཨིམེ དྭེ སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛཱ ཧོནྟི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱི? ཡསྶ པུགྒལསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣསྶ པཉྙིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི, པཉྙཱཝཱཧིཾ པཉྙཱཔུབྦངྒམཾ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱི. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱི, ཕལེ ཋིཏོ དིཊྛིཔྤཏྟོ. ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱི? ཡསྶ པུགྒལསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣསྶ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི, སདྡྷཱཝཱཧིཾ སདྡྷཱཔུབྦངྒམཾ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱི. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱི, ཕལེ ཋིཏོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ’’ཏི (པུ. པ. ༣༠). ཡེསཾ མཡི སདྡྷཱམཏྟཾ པེམམཏྟནྟི ཨིམིནཱ ཡེསཾ ཨཉྙོ ཨརིཡདྷམྨོ ནཏྠི, ཏཐཱགཏེ པན སདྡྷཱམཏྟཾ པེམམཏྟམེཝ ཧོཏི. ཏེ ཝིཔསྶཀཔུགྒལཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཝིཔསྶཀབྷིཀྑཱུནཉྷི ཨེཝཾ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ནིསིནྣཱནཾ དསབལེ ཨེཀཱ སདྡྷཱ ཨེཀཾ པེམཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཱཡ སདྡྷཱཡ ཏེན པེམེན ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ སགྒེ ཋཔིཏཱ ཝིཡ ཧོནྟི, ནིཡཏགཏིཀཱ ཀིར ཨེཏེ. པོརཱཎཀཏྠེརཱ པན ཨེཝརཱུཔཾ བྷིཀྑུཾ ཙཱུལ༹སོཏཱཔནྣོཏི ཝདནྟི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨལགདྡཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཝམྨིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༩. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཝམྨིཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཱཡསྨཱཏི པིཡཝཙནམེཏཾ. ཀུམཱརཀསྶཔོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཀུམཱརཀཱལེ པབྦཛིཏཏྟཱ པན བྷགཝཏཱ, ‘‘ཀསྶཔཾ པཀྐོསཐ, ཨིདཾ ཕལཾ ཝཱ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ ཀསྶཔསྶ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ, ཀཏརསྶ ཀསྶཔསྶཱཏི ཀུམཱརཀསྶཔསྶཱཏི ཨེཝཾ གཧིཏནཱམཏྟཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཝུཌྜྷཀཱལེཔི ‘‘ཀུམཱརཀསྶཔོ’’ ཏྭེཝ ¶ ཝུཙྩཏི. ཨཔིཙ རཉྙཱ པོསཱཝནིཀཔུཏྟཏྟཱཔི ཏཾ ‘‘ཀུམཱརཀསྶཔོ’’ཏི སཉྫཱནིཾསུ. ཨཡཾ པནསྶ པུབྦཡོགཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཝིབྷཱཝཀཐཱ –

ཐེརོ ¶ ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ སེཊྛིཔུཏྟོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷགཝནྟཾ ཙིཏྲཀཐིཾ ཨེཀཾ ཨཏྟནོ སཱཝཀཾ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ བྷགཝཏོ སཏྟཱཧཾ དཱནཾ དཏྭཱ, ‘‘ཨཧམྤི བྷགཝཱ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ ཨཡཾ ཐེརོ ཝིཡ ཙིཏྲཀཐཱི སཱཝཀོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ པུཉྙཱནི ཀརོནྟོ ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑི.

ཏདཱ ཀིར པརིནིབྦུཏསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ ཨོསཀྐནྟེ པཉྩ བྷིཀྑཱུ ནིསྶེཎིཾ བནྡྷིཏྭཱ པབྦཏཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཾསུ. སངྒྷཏྠེརོ ཏཏིཡདིཝསེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. ཨནུཐེརོ ཙཏུཏྠདིཝསེ ཨནཱགཱམཱི ཨཧོསི. ཨིཏརེ ཏཡོ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏེསཾ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོནྟཱནཾ ཨེཀོ ཏཀྐསིལཱཡཾ རཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པུཀྐུསཱཏི ནཱམ རཱཛཱ ཧུཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏྭཱ རཱཛགཧཾ གཙྪནྟོ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡཾ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྟོ. ཨེཀོ ཨེཀསྨིཾ སམུདྡཔཊྚནེ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ནཱཝཾ ཨཱརུཡ྄ཧ བྷིནྣནཱཝོ དཱརུཙཱིརཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ལཱབྷསམྤཏྟིཾ པཏྟོ, ‘‘ཨཧཾ ཨརཧཱ’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ, ‘‘ན ཏྭཾ ཨརཧཱ, གཙྪ སཏྠཱརཾ པཉྷཾ པུཙྪཱ’’ཏི ཨཏྠཀཱམཱཡ དེཝཏཱཡ ཙོདིཏོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལཾ པཏྟོ.

ཨེཀོ ¶ རཱཛགཧེ ཨེཀིསྶཱ ཀུལདཱརིཀཱཡ ཀུཙྪིམྷི ཨུཔྤནྣོ. སཱ ཙ པཋམཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཡཱཙིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཨལབྷམཱནཱ ཀུལགྷརཾ གཏཱ གབྦྷསཎྛིཏམྤི ཨཛཱནནྟཱི སཱམིཀཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཏེན ཨནུཉྙཱཏཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏཱ. ཏསྶཱ གབྦྷིནིནིམིཏྟཾ དིསྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ དེཝདཏྟཾ པུཙྪིཾསུ, སོ ‘‘ཨསྶམཎཱི’’ཏི ཨཱཧ. དསབལཾ པུཙྪིཾསུ, སཏྠཱ ཨུཔཱལིཏྠེརཾ པཊིཙྪཱཔེསི. ཐེརོ སཱཝཏྠིནགརཝཱསཱིནི ཀུལཱནི ཝིསཱཁཉྩ ཨུཔཱསིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སོདྷེནྟོ, – ‘‘པུརེ ལདྡྷོ གབྦྷོ, པབྦཛྫཱ ཨརོགཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘སུཝིནིཙྪིཏཾ ཨདྷིཀརཎ’’ནྟི ཐེརསྶ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི. སཱ བྷིཀྑུནཱི ¶ སུཝཎྞབིམྦསདིསཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ པོསཱཔེསི. ‘‘ཀསྶཔོ’’ཏི ཙསྶ ནཱམཾ ཀཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨལངྐརིཏྭཱ ¶ སཏྠུ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. ཨིཏི རཉྙོ པོསཱཝནིཀཔུཏྟཏྟཱཔི ཏཾ ‘‘ཀུམཱརཀསྶཔོ’’ཏི སཉྫཱནིཾསཱུཏི.

ཨནྡྷཝནེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཝནེ. ཏཾ ཀིར ཝནཾ དྭིནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཀཱལེ ཨཝིཛཧིཏནཱམཾ ཨནྡྷཝནཾཏྭེཝ པཉྙཱཡཏི. ཏཏྲཱཡཾ པཉྙཏྟིཝིབྷཱཝནཱ – ཨཔྤཱཡུཀབུདྡྷཱནཉྷི སརཱིརདྷཱཏུ ན ཨེཀགྒྷནཱ ཧོཏི. ཨདྷིཊྛཱནཱནུབྷཱཝེན ཝིཔྤཀིརིཡཏི. ཏེནེཝ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ, – ‘‘ཨཧཾ ན ཙིརཊྛིཏིཀོ, ཨཔྤཀེཧི སཏྟེཧི ཨཧཾ དིཊྛོ, ཡེཧི ན དིཊྛོ, ཏེཝ བཧུཏརཱ, ཏེ མེ དྷཱཏུཡོ ཨཱདཱཡ ཏཏྠ ཏཏྠ པཱུཛེནྟཱ སགྒཔརཱཡཎཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི པརིནིབྦཱནཀཱལེ, ‘‘ཨཏྟནོ སརཱིརཾ ཝིཔྤཀིརིཡཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. དཱིགྷཱཡུཀབུདྡྷཱནཾ པན སུཝཎྞཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཨེཀགྒྷནཾ དྷཱཏུསརཱིརཾ ཏིཊྛཏི.

ཀསྶཔསྶཱཔི བྷགཝཏོ ཏཐེཝ ཨཊྛཱསི. ཏཏོ མཧཱཛནཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ, ‘‘དྷཱཏུཡོ ཨེཀགྒྷནཱ ན སཀྐཱ ཝིཡོཛེཏུཾ, ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི སམྨནྟཡིཏྭཱ ཨེཀགྒྷནམེཝ ཙེཏིཡཾ ཀརིསྶཱམ, ཀིཏྟཀཾ པན ཧོཏུ ཏནྟི ཨཱཧཾསུ. ཨེཀེ སཏྟཡོཛནིཡནྟི ཨཱཧཾསུ. ཨེཏཾ ཨཏིམཧནྟཾ, ཨནཱགཏེ ཛགྒིཏུཾ ན སཀྐཱ, ཚཡོཛནཾ ཧོཏུ, པཉྩཡོཛནཾ… ཙཏུཡོཛནཾ… ཏིཡོཛནཾ… དྭིཡོཛནཾ… ཨེཀཡོཛནཾ ཧོཏཱུཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨིཊྛཀཱ ཀཱིདིསཱ ཧོནྟཱུཏི བཱཧིརནྟེ ཨིཊྛཀཱ རཏྟསུཝཎྞམཡཱ ཨེཀགྒྷནཱ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཱ ཧོནྟུ, ཨབྦྷནྟརིམནྟེ པཉྙཱསསཧསྶགྒྷནིཀཱ. ཧརིཏཱལམནོསིལཱཧི མཏྟིཀཱཀིཙྩཾ ཀཡིརཏུ, ཏེལེན ཨུདཀཀིཙྩནྟི ནིཊྛཾ གནྟྭཱ ཙཏྟཱརི མུཁཱནི ཙཏུདྷཱ ཝིབྷཛིཾསུ. རཱཛཱ ཨེཀཾ མུཁཾ གཎྷི, རཱཛཔུཏྟོ པཐཝིནྡརཀུམཱརོ ¶ ཨེཀཾ, ཨམཙྩཱནཾ ཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ སེནཱཔཏི ཨེཀཾ, ཛནཔདཱནཾ ཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ སེཊྛི ཨེཀཾ.

ཏཏྠ དྷནསམྤནྣཏཱཡ རཱཛཱཔི སུཝཎྞཾ ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ གཧིཏམུཁེ ཀམྨཾ ཨཱརབྷི, ཨུཔརཱཛཱཔི, སེནཱཔཏིཔི. སེཊྛིནཱ གཧིཏམུཁེ པན ཀམྨཾ ཨོལཱིཡཏི. ཏཏོ ཡསོརཏོ ནཱམ ཨེཀོ ཨུཔཱསཀོ ཏེཔིཊཀོ བྷཱཎཀོ ཨནཱགཱམཱི ཨརིཡསཱཝཀོ, སོ ཀམྨཾ ཨོལཱིཡཏཱིཏི ཉཏྭཱ པཉྩ སཀཊསཏཱནི ¶ ཡོཛཱཔེཏྭཱ ཛནཔདཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷོ ¶ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱནི ཋཏྭཱ པརིནིབྦུཏོ. ཏསྶ ཡོཛནིཀཾ རཏནཙེཏིཡཾ ཀཡིརཏི, ཡོ ཡཾ དཱཏུཾ ཨུསྶཧཏི སུཝཎྞཾ ཝཱ ཧིརཉྙཾ ཝཱ སཏྟརཏནཾ ཝཱ ཧརིཏཱལཾ ཝཱ མནོསིལཾ ཝཱ, སོ ཏཾ དེཏཱུ’’ཏི སམཱདཔེསི. མནུསྶཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཐཱམེན ཧིརཉྙསུཝཎྞཱདཱིནི ཨདཾསུ. ཨསཀྐོནྟཱ ཏེལཏཎྜུལཱདཱིནི དེནྟིཡེཝ. ཨུཔཱསཀོ ཏེལཏཎྜུལཱདཱིནི ཀམྨཀཱརཱནཾ བྷཏྟཝེཏནཏྠཾ པཧིཎཱཏི, ཨཝསེསེཧི སུཝཎྞཾ ཙེཏཱཔེཏྭཱ པཧིཎཱཏི, ཨེཝཾ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨཙརི.

ཙེཏིཡེ ཀམྨཾ ནིཊྛིཏནྟི ཙེཏིཡཊྛཱནཏོ པཎྞཾ པཧིཎིཾསུ – ‘‘ནིཊྛིཏཾ ཀམྨཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཙེཏིཡཾ ཝནྡཏཱུ’’ཏི. སོཔི པཎྞཾ པཧིཎི – ‘‘མཡཱ སཀལཛམྦུདཱིཔོ སམཱདཔིཏོ, ཡཾ ཨཏྠི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཀམྨཾ ནིཊྛཱཔེནྟཱུ’’ཏི. དྭེཔི པཎྞཱནི ཨནྟརཱམགྒེ སམཱགམིཾསུ. ཨཱཙརིཡསྶ པཎྞཏོ པན ཙེཏིཡཊྛཱནཏོ པཎྞཾ པཋམཏརཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཧཏྠཾ ཨགམཱསི. སོ པཎྞཾ ཝཱཙེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིསྶཱམཱིཏི ཨེཀཀོཝ ནིཀྑམི. ཨནྟརཱམགྒེ ཨཊཝིཡཾ པཉྩ ཙོརསཏཱནི ཨུཊྛཧིཾསུ. ཏཏྲེཀཙྩེ ཏཾ དིསྭཱ ཨིམིནཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཏོ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ སམྤིཎྜིཏཾ, ནིདྷིཀུམྦྷཱི ནོ པཝཊྚམཱནཱ ཨཱགཏཱཏི ཨཝསེསཱནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཏཾ ཨགྒཧེསུཾ. ཀསྨཱ ཏཱཏཱ, མཾ གཎྷཐཱཏི? ཏཡཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཏོ སབྦཾ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ སམྤིཎྜིཏཾ, ཨམྷཱཀམྤི ཐོཀཾ ཐོཀཾ དེཧཱིཏི. ཀིཾ ཏུམྷེ ན ཛཱནཱཐ, ཀསྶཔོ བྷགཝཱ པརིནིབྦུཏོ, ཏསྶ ཡོཛནིཀཾ རཏནཙེཏིཡཾ ཀཡིརཏི, ཏདཏྠཱཡ མཡཱ སམཱདཔིཏཾ, ནོ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ. ཏཾ ཏཾ ལདྡྷལདྡྷཊྛཱནཏོ ཏཏྠེཝ པེསིཏཾ, མཡ྄ཧཾ པན ནིཝཏྠསཱཊཀམཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཝིཏྟཾ ཀཱཀཎིཀམྤི ནཏྠཱིཏི.

ཨེཀེ, ‘‘ཨེཝམེཏཾ ཝིསྶཛེཐ ཨཱཙརིཡ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཨེཀེ, ‘‘ཨཡཾ རཱཛཔཱུཛིཏོ ཨམཙྩཔཱུཛིཏོ ¶ , ཨམྷེསུ ཀཉྩིདེཝ ནགརཝཱིཐིཡཾ དིསྭཱ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨནཡཝྱསནཾ པཱཔུཎཱཔེཡྻཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨུཔཱསཀོ, ‘‘ཏཱཏཱ, ནཱཧཾ ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཉྩ ཁོ ཏེསུ ཀཱརུཉྙེན, ན ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏནིཀནྟིཡཱ. ཨཐ ཏེསུ གཧེཏབྦོ ཝིསྶཛྫེཏབྦོཏི ཝིཝདནྟེསུ གཧེཏབྦོཏི ལདྡྷིཀཱ ཨེཝ བཧུཏརཱ ཧུཏྭཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔཡིཾསུ.

ཏེསཾ ¶ ¶ བལཝགུཎེ ཨརིཡསཱཝཀེ ཨཔརཱདྷེན ནིབྦུཏདཱིཔསིཁཱ ཝིཡ ཨཀྑཱིནི ཨནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཏེ, ‘‘ཀཧཾ བྷོ ཙཀྑུ, ཀཧཾ བྷོ ཙཀྑཱུ’’ཏི ཝིཔྤལཔནྟཱ ཨེཀཙྩེ ཉཱཏཀེཧི གེཧཾ ནཱིཏཱ. ཨེཀཙྩེ ནོཉཱཏཀཱ ཨནཱཐཱཏི ཏཏྠེཝ ཨཊཝིཡཾ རུཀྑམཱུལེ པཎྞསཱལཱཡཾ ཝསིཾསུ. ཨཊཝིཾ ཨཱགཏམནུསྶཱ ཀཱརུཉྙེན ཏེསཾ ཏཎྜུལཾ ཝཱ པུཊབྷཏྟཾ ཝཱ པརིབྦཡཾ ཝཱ དེནྟི. དཱརུཔཎྞཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ གནྟྭཱ ཨཱགཏཱ མནུསྶཱ ཀུཧིཾ གཏཏྠཱཏི ཝུཏྟེ ཨནྡྷཝནཾ གཏམྷཱཏི ཝདནྟི. ཨེཝཾ དྭིནྣམྤི བུདྡྷཱནཾ ཀཱལེ ཏཾ ཝནཾ ཨནྡྷཝནཾཏྭེཝ པཉྙཱཡཏི. ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ པནེཏཾ ཚཌྜིཏཛནཔདེ ཨཊཝི ཨཧོསི. ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ སཱཝཏྠིཡཱ ཨཝིདཱུརེ ཛེཏཝནསྶ པིཊྛིབྷཱགེ པཝིཝེཀཀཱམཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཝསནཊྛཱནཾ པདྷཱནགྷརཾ ཨཧོསི, ཏཏྠ ཨཱཡསྨཱ ཀུམཱརཀསྶཔོ ཏེན སམཡེན སེཁཔཊིཔདཾ པཱུརཡམཱནོ ཝིཧརཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨནྡྷཝནེ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱཏི ནཱམགོཏྟཝསེན ཨཔཱཀཊཱ ཨེཀཱ དེཝཏཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨབྷིཛཱནཱཏི ནོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཧུཉཱཏཉྙཏརསྶ མཧེསཀྑསྶ སཾཁིཏྟེན ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟིཾ བྷཱསིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༦༥) ཨེཏྠ པན ཨབྷིཉྙཱཏོ སཀྐོཔི དེཝརཱཛཱ ཨཉྙཏརོཏི ཝུཏྟོ. དེཝཏཱཏི ཙ ཨིདཾ དེཝཱནམྤི དེཝདྷཱིཏཱནམྤི སཱདྷཱརཎཝཙནཾ. ཨིམསྨིཾ པནཏྠེ དེཝོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱཏི ཨེཏྠ ཨབྷིཀྐནྟསདྡོ ཁཡསུནྡརཱབྷིརཱུཔཨབྦྷནུམོདནཱདཱིསུ དིསྶཏི. ཏཏྠ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱ, བྷནྟེ, རཏྟི, ནིཀྑནྟོ པཋམོ ཡཱམོ, ཙིརནིསིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཨུདྡིསཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ པཱཏིམོཀྑ’’ནྟི ཨེཝམཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༨.༢༠) ཁཡེ དིསྶཏི. ‘‘ཨཡཾ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༡༠༠) ཨེཝམཱདཱིསུ སུནྡརེ.

‘‘ཀོ ¶ མེ ཝནྡཏི པཱདཱནི, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, སབྦཱ ཨོབྷཱསཡཾ དིསཱ’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༨༥༧) –

ཨེཝམཱདཱིསུ ཨབྷིརཱུཔེ. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༡༥) ཨབྦྷནུམོདནེ. ཨིདྷ པན ཁཡེ. ཏེན ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱཏི པརིཀྑཱིཎཱཡ ¶ རཏྟིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠཱཡཾ དེཝཔུཏྟོ མཛ྄ཛྷིམཡཱམསམནནྟརེ ཨཱགཏོཏི ¶ ཝེདིཏབྦོ. ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱཏི ཨིདྷ ཨབྷིཀྐནྟསདྡོ ཨབྷིརཱུཔེ. ཝཎྞསདྡོ པན ཚཝི-ཐུཏི-ཀུལཝགྒཀཱརཎ-སཎྛཱནཔམཱཎརཱུཔཱཡཏནཱདཱིསུ དིསྶཏི. ཏཏྠ, ‘‘སུཝཎྞཝཎྞོསི བྷགཝཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ ཚཝིཡཱ. ‘‘ཀདཱ སཉྙཱུལ༹ྷཱ པན ཏེ གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཎྞཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༧༧) ཨེཝམཱདཱིསུ ཐུཏིཡཾ. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷོ གོཏམ, ཝཎྞཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༡༡༥) ཀུལཝགྒེ. ‘‘ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན, གནྡྷཐེནོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༢༣༤) ཀཱརཎེ. ‘‘མཧནྟཾ ཧཏྠིརཱཛཝཎྞཾ ཨབྷིནིམྨིནིཏྭཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༣༨) སཎྛཱནེ. ‘‘ཏཡོ པཏྟསྶ ཝཎྞཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༦༠༢) པམཱཎེ. ‘‘ཝཎྞོ གནྡྷོ རསོ ཨོཛཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ རཱུཔཱཡཏནེ. སོ ཨིདྷ ཚཝིཡཾ དཊྛབྦོ. ཏེན ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱཏི ཨབྷིརཱུཔཚཝིཨིཊྛཝཎྞཱ, མནཱཔཝཎྞཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དེཝཏཱ ཧི མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཙྪམཱནཱ པཀཏིཝཎྞཾ པཀཏིཨིདྡྷིཾ པཛཧིཏྭཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ ཨཏིརེཀཝཎྞཾ ཨཏིརེཀཨིདྡྷིཾ མཱཔེཏྭཱ ནཊསམཛྫཱདཱིནི གཙྪནྟཱ མནུསྶཱ ཝིཡ ཨབྷིསངྑཏེན ཀཱཡེན ཨཱགཙྪནྟི. ཨཡམྤི དེཝཔུཏྟོ ཏཐེཝ ཨཱགཏོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ’’ཏི.

ཀེཝལཀཔྤནྟི ཨེཏྠ ཀེཝལསདྡོ ཨནཝསེས-ཡེབྷཱུཡྻ-ཨབྱཱམིསྶཱནཏིརེཀདལ༹ྷཏྠ-ཝིསཾཡོགཱདིཨནེཀཏྠོ. ཏཐཱ ཧིསྶ, ‘‘ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡ’’ནྟི (པཱརཱ. ༡) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨནཝསེསཏྟམཏྠོ. ‘‘ཀེཝལཀཔྤཱ ཙ ཨངྒམགདྷཱ པཧཱུཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ ཨཱདཱཡ ཨུཔསངྐམིསྶནྟཱི’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ ཡེབྷུཡྻཏཱ. ‘‘ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༢༢༥) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨབྱཱམིསྶཏཱ. ‘‘ཀེཝལཾ སདྡྷཱམཏྟཀཾ ནཱུན ཨཡམཱཡསྨཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༤༤) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨནཏིརེཀཏཱ. ‘‘ཨཱཡསྨཏོ ཨནུརུདྡྷསྶ བཱཧིཡོ ནཱམ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཀེཝལཀཔྤཾ སངྒྷབྷེདཱཡ ཋིཏོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༣) ཨེཝམཱདཱིསུ དལ༹ྷཏྠཏཱ ¶ . ‘‘ཀེཝལཱི ཝུསིཏཝཱ ཨུཏྟམཔུརིསོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༥༧) ཨེཝམཱདཱིསུ ཝིསཾཡོགོ. ཨིདྷ པནསྶ ཨནཝསེསཏྟམཏྠོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ.

ཀཔྤསདྡོ པནཱཡཾ ཨབྷིསདྡཧན-ཝོཧཱར-ཀཱལ-པཉྙཏྟི- ¶ ཚེདན-ཝིཀཔྤ-ལེས-སམནྟབྷཱཝཱདི-ཨནེཀཏྠོ. ཏཐཱ ཧིསྶ, ‘‘ཨོཀཔྤནིཡམེཏཾ བྷོཏོ ¶ གོཏམསྶ, ཡཐཱ ཏཾ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༨༧) ཨེཝམཱདཱིསུ ཨབྷིསདྡཧནམཏྠོ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཧི སམཎཀཔྤེཧི ཕལཾ པརིབྷུཉྫིཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༠) ཨེཝམཱདཱིསུ ཝོཧཱརོ. ‘‘ཡེན སུདཾ ནིཙྩཀཔྤཾ ཝིཧརཱམཱི’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༨༧) ཀཱལོ. ‘‘ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཀཔྤོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༡༢༤) ཨེཝམཱདཱིསུ པཉྙཏྟི. ‘‘ཨལངྐཏཱ ཀཔྤིཏཀེསམསྶཱུ’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༣༦༥) ཨེཝམཱདཱིསུ ཚེདནཾ. ‘‘ཀཔྤཏི དྭངྒུལཀཔྤོ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༤༦) ཨེཝམཱདཱིསུ ཝིཀཔྤོ. ‘‘ཨཏྠི ཀཔྤོ ནིཔཛྫིཏུ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༨.༨༠) ཨེཝམཱདཱིསུ ལེསོ. ‘‘ཀེཝལཀཔྤཾ ཝེལུ༹ཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༩༤) ཨེཝམཱདཱིསུ སམནྟབྷཱཝོ. ཨིདྷ པནསྶ སམནྟབྷཱཝོ ཨཏྠོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྨཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཨནྡྷཝནནྟི ཨེཏྠ ཨནཝསེསཾ སམནྟཏོ ཨནྡྷཝནནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨོབྷཱསེཏྭཱཏི ཝཏྠཱལངྐཱརསརཱིརསམུཊྛིཏཱཡ ཨཱབྷཱཡ ཕརིཏྭཱ, ཙནྡིམཱ ཝིཡ ཙ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ ཨེཀོབྷཱསཾ ཨེཀཔཛྫོཏཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསཱིཏི ཨེཀསྨིཾ ཨནྟེ, ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ ཨཊྛཱསི. ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨེཏཾ ‘‘བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདིཝཙནམཝོཙ. ཀསྨཱ པནཱཡཾ ཨཝནྡིཏྭཱ སམཎཝོཧཱརེནེཝ ཀཐེཏཱིཏི? སམཎསཉྙཱསམུདཱཙཱརེནེཝ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཨནྟརཱ ཀཱམཱཝཙརེ ཝསི. ཨཧཾ པན ཨསྨི ཏཏོ ཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྲཧྨཙཱརཱི’’ཏི སམཎསཉྙཱཝསྶ སམུདཱཙརཏི, ཏསྨཱ ཨཝནྡིཏྭཱ སམཎཝོཧཱརེནེཝ ཀཐེཏི. པུབྦསཧཱཡོ ཀིརེསོ དེཝཔུཏྟོ ཐེརསྶ. ཀུཏོ པཊྛཱཡཱཏི? ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ. ཡོ ཧི པུབྦཡོགེ ཨཱགཏེསུ པཉྩསུ སཧཱཡེསུ ཨནུཐེརོ ཙཏུཏྠདིཝསེ ཨནཱགཱམཱི ཨཧོསཱིཏི ཝུཏྟོ, ཨཡཾ སོ. ཏདཱ ཀིར ཏེསུ སངྒྷཏྠེརསྶ ཨརཧཏྟེནེཝ སདྡྷིཾ ཨབྷིཉྙཱ ཨཱགམིཾསུ. སོ, ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟ’’ནྟི ཝེཧཱསཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨནོཏཏྟདཧེ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨུཏྟརཀུརུཏོ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ, ‘‘ཨིམཾ, ཨཱཝུསོ, པིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨིཏརེ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ན, ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཝཾ ཀཏིཀཱ ཨཏྠི – ‘ཡོ པཋམཾ ¶ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱཧརཏི, ཏེནཱབྷཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སེསེཧི ¶ སམཎདྷམྨོ ཀཱཏབྦོ’ཏི. ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ¶ ཨུཔནིསྶཡེན ཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཱཔཡིཏྠ. མཡམྤི སཙེ ནོ ཨུཔནིསྶཡོ བྷཝིསྶཏི, ཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཱཔེསྶཱམ. པཔཉྩོ ཨེས ཨམྷཱཀཾ, གཙྪཐ ཏུམྷེ’’ཏི. སོ ཡཐཱཕཱསུཀཾ གནྟྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ པརིནིབྦཱཡི.

པུནདིཝསེ ཨནུཐེརོ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪཀཱསི, ཏསྶ ཨབྷིཉྙཱཡོ ཨཱགམིཾསུ. སོཔི ཏཐེཝ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏེཧི པཊིཀྑིཏྟོ ཡཐཱཕཱསུཀཾ གནྟྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ སུདྡྷཱཝཱསེ ནིབྦཏྟི. སོ སུདྡྷཱཝཱསེ ཋཏྭཱ ཏེ སཧཱཡེ ཨོལོཀེནྟོ, ཨེཀོ ཏདཱཝ པརིནིབྦུཏོ, ཨེཀོ ཨདྷུནཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨརིཡབྷཱུམིཾ པཏྟོ, ཨེཀོ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ནིསྶཱཡ, ‘‘ཨཧཾ ཨརཧཱ’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ སུཔྤཱརཀཔཊྚནེ ཝསཏཱིཏི དིསྭཱ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘ན ཏྭཾ ཨརཧཱ, ན ཨརཧཏྟམགྒཾ པཊིཔནྣོ, གཙྪ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. སོཔི ཨནྟརགྷརེ བྷགཝནྟཾ ཨོཝཱདཾ ཡཱཙིཏྭཱ, ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ ཏེ བཱཧིཡ ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ དིཊྛེ དིཊྛམཏྟཾ ཧོཏཱུ’’ཏི (ཨུདཱ. ༡༠) བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨོཝདིཏོ ཨརིཡབྷཱུམིཾ སམྤཱཔུཎི.

ཏཏོ ཨཉྙོ ཨེཀོ ཨཏྠི, སོ ཀུཧིནྟི ཨོལོཀེནྟོ ཨནྡྷཝནེ སེཀྑཔཊིཔདཾ པཱུརཡམཱནོ ཝིཧརཏཱིཏི དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཧཱཡཀསྶ སནྟིཀེ གམིསྶཱམཱིཏི, གཙྪནྟེན པན ཏུཙྪཧཏྠེན ཨགནྟྭཱ ཀིཉྩི པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི, སཧཱཡོ ཁོ པན མེ ནིརཱམིསོ པབྦཏམཏྠཀེ ཝསནྟོ མཡཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏམྤི ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཱསི, ཨིདཱནི ཨཱམིསཔཎྞཱཀཱརཾ ཀིཾ གཎྷིསྶཏི? དྷམྨཔཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྲཧྨལོཀེ ཋིཏོཝ རཏནཱཝལི༹ཾ གནྠེནྟོ ཝིཡ པནྣརས པཉྷེ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཏཾ དྷམྨཔཎྞཱཀཱརཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ སཧཱཡསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋཏྭཱ ཨཏྟནོ སམཎསཉྙཱསམུདཱཙཱརཝསེན ཏཾ ཨནབྷིཝཱདེཏྭཱཝ, ‘‘བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱལཔིཏྭཱ ཨཡཾ ཝམྨིཀོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏུརིཏཱལཔནཝསེན བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུཏི ཨཱམེཌིཏཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཐཱ ཝཱ ཨེཀནེཝ ཏིལཀེན ནལཱཊཾ ན སོབྷཏི, ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཉྙེསུཔི དིནྣེསུ ཕུལླིཏམཎྜིཏཾ ཝིཡ སོབྷཏི, ཨེཝཾ ཨེཀེནེཝ པདེན ཝཙནཾ ན སོབྷཏི ¶ , པརིཝཱརིཀཔདེན སདྡྷིཾ ¶ ཕུལླིཏམཎྜིཏཾ ཝིཡ སོབྷཏཱིཏི ཏཾ པརིཝཱརིཀཔདཝསེན ཝཙནཾ ཕུལླིཏམཎྜིཏཾ ཝིཡ ཀརོནྟོཔི ཨེཝམཱཧ.

ཨཡཾ ¶ ཝམྨིཀོཏི པུརཏོ ཋིཏོ ཝམྨིཀོ ནཱམ ནཏྠི, དེསནཱཝསེན པན པུརཏོ ཋིཏཾ དསྶེནྟོ ཝིཡ ཨཡནྟི ཨཱཧ. ལངྒིནྟི སཏྠཾ ཨཱདཱཡ ཁཎནྟོ པལིགྷཾ ཨདྡས. ཨུཀྑིཔ ལངྒིཾ ཨབྷིཀྑཎ སུམེདྷཱཏི ཏཱཏ, པཎྜིཏ, ལངྒཱི ནཱམ རཏྟིཾ དྷཱུམཱཡཏི དིཝཱ པཛྫལཏི. ཨུཀྑིཔེཏ པརཾ པརཏོ ཁཎཱཏི. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨུདྡྷུམཱཡིཀནྟི མཎྜཱུཀཾ. ཙངྐཝཱརནྟི ཁཱརཔརིསྶཱཝནཾ. ཀུམྨནྟི ཀཙྪཔཾ. ཨསིསཱུནནྟི མཾསཙྪེདཀཾ ཨསིཉྩེཝ ཨདྷིཀུཊྚནཉྩ. མཾསཔེསིནྟི ནིསདཔོཏཔྤམཱཎཾ ཨལླམཾསཔིཎྜཾ. ནཱགནྟི སུམནཔུཔྥཀལཱཔསདིསཾ མཧཱཕཎཾ ཏིཝིདྷསོཝཏྠིཀཔརིཀྑིཏྟཾ ཨཧིནཱགཾ ཨདྡས. མཱ ནཱགཾ གྷཊྚེསཱིཏི དཎྜཀཀོཊིཡཱ ཝཱ ཝལླིཀོཊིཡཱ ཝཱ པཾསུཙུཎྞཾ ཝཱ པན ཁིཔམཱནོ མཱ ནཱགཾ གྷཊྚཡི. ནམོ ཀརོཧི ནཱགསྶཱཏི ཨུཔརིཝཱཏཏོ ཨཔགམྨ སུདྡྷཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ནཱགསྶ ནམཀྐཱརཾ ཀརོཧི. ནཱགེན ཨདྷིསཡིཏཾ དྷནཾ ནཱམ ཡཱཝ སཏྟམཱ ཀུལཔརིཝཊྚཱ ཁཱདཏོ ན ཁཱིཡཏི, ནཱགོ ཏེ ཨདྷིསཡིཏཾ དྷནཾ དསྶཏི, ཏསྨཱ ནམོ ཀརོཧི ནཱགསྶཱཏི. ཨིཏོ ཝཱ པན སུཏྭཱཏི ཡཐཱ དུཀྑཀྑནྡྷེ ཨིཏོཏི སཱསནེ ནིསྶཀཾ, ན ཏཐཱ ཨིདྷ. ཨིདྷ པན དེཝཔུཏྟེ ནིསྶཀྐཾ, ཏསྨཱ ཨིཏོ ཝཱ པནཱཏི མམ ཝཱ པན སནྟིཀཱ སུཏྭཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

༢༥༡. ཙཱཏུམྨཧཱབྷཱུཏིཀསྶཱཏི ཙཏུམཧཱབྷཱུཏམཡསྶ. ཀཱཡསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི སརཱིརསྶ ནཱམཾ. ཡཐེཝ ཧི བཱཧིརཀོ ཝམྨིཀོ, ཝམཏཱིཏི ཝནྟཀོཏི ཝནྟུསྶཡོཏི ཝནྟསིནེཧསམྦནྡྷོཏི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཝམྨིཀོཏི ཝུཙྩཏི. སོ ཧི ཨཧིམངྒུསཨུནྡཱུརགྷརགོལི༹ཀཱདཡོ ནཱནཔྤཀཱརེ པཱཎཀེ ཝམཏཱིཏི ཝམྨིཀོ. ཨུཔཙིཀཱཧི ཝནྟཀོཏི ཝམྨིཀོ. ཨུཔཙིཀཱཧི ཝམིཏྭཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཨུཀྑིཏྟཔཾསུཙུཎྞེན ཀཊིཔྤམཱཎེནཔི པོརིསཔྤམཱཎེནཔི ཨུསྶིཏོཏི ཝམྨིཀོ. ཨུཔཙིཀཱཧི ¶ ཝནྟཁེལ༹སིནེཧེན ཨཱབདྡྷཏཱཡ སཏྟསཏྟཱཧཾ དེཝེ ཝསྶནྟེཔི ན ཝིཔྤཀིརིཡཏི, ནིདཱགྷེཔི ཏཏོ པཾསུམུཊྛིཾ གཧེཏྭཱ ཏསྨིཾ མུཊྛིནཱ པཱིལི༹ཡམཱནེ སིནེཧོ ནིཀྑམཏི, ཨེཝཾ ཝནྟསིནེཧེན སམྦདྡྷོཏི ཝམྨིཀོ. ཨེཝམཡཾ ཀཱཡོཔི, ‘‘ཨཀྑིམྷཱ ¶ ཨཀྑིགཱུཐཀོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཨསུཙིཀལིམལཾ ཝམཏཱིཏི ཝམྨིཀོ. བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷཁཱིཎཱསཝཱ ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནེན ཨཏྟབྷཱཝཾ ཚཌྜེཏྭཱ གཏཱཏི ཨརིཡེཧི ཝནྟཀོཏིཔི ཝམྨིཀོ. ཡེཧི ཙཱཡཾ ཏཱིཧི ཨཊྛིསཏེཧི ཨུསྶིཏོ ནྷཱརུསམྦདྡྷོ མཾསཱཝལེཔནོ ཨལླཙམྨཔརིཡོནདྡྷོ ཚཝིརཉྫིཏོ སཏྟེ ཝཉྩེཏི, ཏཾ སབྦཾ ཨརིཡེཧི ཝནྟམེཝཱཏི ཝནྟུསྶཡོཏིཔི ཝམྨིཀོ. ‘‘ཏཎྷཱ ཛནེཏི པུརིསཾ, ཙིཏྟམསྶ ཝིདྷཱཝཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༥༥) ཨེཝཾ ཏཎྷཱཡ ཛནིཏཏྟཱ ¶ ཨརིཡེཧི ཝནྟེནེཝ ཏཎྷཱསིནེཧེན སམྦདྡྷོ ཨཡནྟི ཝནྟསིནེཧེན སམྦདྡྷོཏིཔི ཝམྨིཀོ. ཡཐཱ ཙ ཝམྨིཀསྶ ཨནྟོ ནཱནཔྤཀཱརཱ པཱཎཀཱ ཏཏྠེཝ ཛཱཡནྟི, ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཀརོནྟི, གིལཱནཱ སཡནྟི, མཏཱ པཏནྟི. ཨིཏི སོ ཏེསཾ སཱུཏིགྷརཾ ཝཙྩཀུཊི གིལཱནསཱལཱ སུསཱནཉྩ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱདཱིནམྤི ཀཱཡོ ཨཡཾ གོཔིཏརཀྑིཏོ མཎྜིཏཔྤསཱདྷིཏོ མཧཱནུབྷཱཝཱནཾ ཀཱཡོཏི ཨཙིནྟེཏྭཱ ཚཝིནིསྶིཏཱ པཱཎཱ ཙམྨནིསྶིཏཱ པཱཎཱ མཾསནིསྶིཏཱ པཱཎཱ ནྷཱརུནིསྶིཏཱ པཱཎཱ ཨཊྛིནིསྶིཏཱ པཱཎཱ ཨཊྛིམིཉྫནིསྶིཏཱ པཱཎཱཏི ཨེཝཾ ཀུལགཎནཱཡ ཨསཱིཏིམཏྟཱནི ཀིམིཀུལསཧསྶཱནི ཨནྟོཀཱཡསྨིཾཡེཝ ཛཱཡནྟི, ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཀརོནྟི, གེལཉྙེན ཨཱཏུརིཏཱནི སཡནྟི, མཏཱནི པཏནྟི, ཨིཏི ཨཡམྤི ཏེསཾ པཱཎཱནཾ སཱུཏིགྷརཾ ཝཙྩཀུཊི གིལཱནསཱལཱ སུསཱནཉྩ ཧོཏཱིཏི ‘‘ཝམྨིཀོ’’ ཏྭེཝ སངྑཾ གཏོ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཝམྨིཀོཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཨིམསྶ ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀསྶ ཀཱཡསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི.

མཱཏཱཔེཏྟིཀསམྦྷཝསྶཱཏི མཱཏིཏོ ཙ པིཏིཏོ ཙ ནིབྦཏྟེན མཱཏཱཔེཏྟིཀེན སུཀྐསོཎིཏེན སམྦྷཱུཏསྶ. ཨོདནཀུམྨཱསཱུཔཙཡསྶཱཏི ཨོདནེན ཙེཝ ཀུམྨཱསེན ཙ ཨུཔཙིཏསྶ ཝཌྜྷིཏསྶ. ཨནིཙྩུཙྪཱདནཔརིམདྡནབྷེདནཝིདྡྷཾསནདྷམྨསྶཱཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཀཱཡོ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཊྛེན ཨནིཙྩདྷམྨོ. དུགྒནྡྷཝིགྷཱཏཏྠཱཡ ཏནུཝིལེཔནེན ཨུཙྪཱདནདྷམྨོ. ཨངྒཔཙྩངྒཱབཱདྷཝིནོདནཏྠཱཡ ཁུདྡཀསམྦཱཧནེན པརིམདྡནདྷམྨོ. དཧརཀཱལེ ¶ ཝཱ ཨཱུརཱུསུ སཡཱཔེཏྭཱ གབྦྷཝཱསེན དུསྶཎྛིཏཱནཾ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨངྒཱནཾ སཎྛཱནསམྤཱདནཏྠཾ ཨཉྪནཔཱིལ༹ནཱདིཝསེན པརིམདྡནདྷམྨོ. ཨེཝཾ པརིཧརཏོཔི ཙ བྷེདནཝིདྡྷཾསནདྷམྨོ བྷིཛྫཏི ཙེཝ ཝིཀིརཏི ཙ, ཨེཝཾ སབྷཱཝོཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ¶ མཱཏཱཔེཏྟིཀསམྦྷཝཨོདནཀུམྨཱསཱུཔཙཡཨུཙྪཱདནཔརིམདྡནཔདེཧི སམུདཡོ ཀཐིཏོ, ཨནིཙྩབྷེདཝིདྡྷཾསནཔདེཧི ཨཏྠངྒམོ. ཨེཝཾ སཏྟཧིཔི པདེཧི ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀསྶ ཀཱཡསྶ ཨུཙྩཱཝཙབྷཱཝོ ཝཌྜྷིཔརིཧཱནི སམུདཡཏྠངྒམོ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

དིཝཱ ཀམྨནྟེཏི དིཝཱ ཀཏྟབྦཀམྨནྟེ. དྷཱུམཱཡནཱཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ དྷཱུམསདྡོ ཀོདྷེ ཏཎྷཱཡ ཝིཏཀྐེ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ དྷམྨདེསནཱཡ པཀཏིདྷཱུམེཏི ཨིམེསུ ཨཏྠེསུ ཝཏྟཏི. ‘‘ཀོདྷོ དྷཱུམོ བྷསྨནིམོསཝཛྫ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༡.༡༦༥) ཨེཏྠ ཧི ཀོདྷེ ཝཏྟཏི. ‘‘ཨིཙྪཱདྷཱུམཱཡིཏཱ སཏྟཱ’’ཏི ¶ ཨེཏྠ ཏཎྷཱཡ. ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ ཨཝིདཱུརེ དྷཱུམཱཡནྟོ ནིསིནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝིཏཀྐེ.

‘‘པངྐོ ཙ ཀཱམཱ པལིཔོ ཙ ཀཱམཱ,

བྷཡཉྩ མེཏཾ ཏིམཱུལཾ པཝུཏྟཾ;

རཛོ ཙ དྷཱུམོ ཙ མཡཱ པཀཱསིཏཱ;

ཧིཏྭཱ ཏུཝཾ པབྦཛ བྲཧྨདཏྟཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༦.༡༤) –

ཨེཏྠ པཉྩཀཱམགུཎེསུ. ‘‘དྷཱུམཾ ཀཏྟཱ ཧོཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༤༩) ཨེཏྠ དྷམྨདེསནཱཡ. ‘‘དྷཛོ རཐསྶ པཉྙཱཎཾ, དྷཱུམོ པཉྙཱཎམགྒིནོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༧༢) ཨེཏྠ པཀཏིདྷཱུམེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ ཝིཏཀྐེ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨཡཾ རཏྟིཾ དྷཱུམཱཡནཱ’’ཏི.

ཏཐཱགཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཏཐཱགཏོ ཧི སཏྟནྣཾ དྷམྨཱནཾ བཱཧིཏཏྟཱ བྲཱཧྨཎོ ནཱམ. ཡཐཱཧ – ‘‘སཏྟནྣཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, དྷམྨཱནཾ བཱཧིཏཏྟཱ བྲཱཧྨཎོ. ཀཏམེསཾ སཏྟནྣཾ? རཱགོ བཱཧིཏོ ཧོཏི, དོསོ… མོཧོ… མཱནོ… སཀྐཱཡདིཊྛི… ཝིཙིཀིཙྪཱ… སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ བཱཧིཏོ ཧོཏི. ཨིམེསཾ བྷིཀྑུ སཏྟནྣཾ དྷམྨཱནཾ བཱཧིཏཏྟཱ བྲཱཧྨཎོ’’ཏི (ཙཱུལ༹ནི. མེཏྟགཱུམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེས ༢༨). སུམེདྷོཏི སུནྡརཔཉྙོ. སེཀྑསྶཱཏི ཨེཏྠ སིཀྑཏཱིཏི ¶ སེཀྑོ. ཡཐཱཧ – ‘‘སིཀྑཏཱིཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཏསྨཱ སེཀྑོཏི ཝུཙྩཏི. ཀིཉྩ སིཀྑཏི? ཨདྷིསཱིལམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཙིཏྟམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཔཉྙམྤི སིཀྑཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༦).

པཉྙཱཡ ¶ ཨདྷིཝཙནནྟི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཡ པཉྙཱཡ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ན ཨཱཝུདྷསཏྠསྶ. ཝཱིརིཡཱརམྦྷསྶཱཏི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡསྶ. ཏཾ པཉྙཱགཏིཀམེཝ ཧོཏི. ལོཀིཡཱཡ པཉྙཱཡ ལོཀིཡཾ, ལོཀུཏྟརཱཡ པཉྙཱཡ ལོཀུཏྟརཾ. ཨེཏྠ པནཱཡཾ ཨཏྠདཱིཔནཱ –

ཨེཀོ ཀིར ཛཱནཔདོ བྲཱཧྨཎོ པཱཏོཝ མཱཎཝཀེཧི སདྡྷིཾ གཱམཏོ ནིཀྑམྨ དིཝསཾ ཨརཉྙེ མནྟེ ཝཱཙེཏྭཱ སཱཡཾ གཱམཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨནྟརཱམགྒེ ཙ ཨེཀོ ཝམྨིཀོ ཨཏྠི. སོ རཏྟིཾ ¶ དྷཱུམཱཡཏི, དིཝཱ པཛྫལཏི. བྲཱཧྨཎོ ཨནྟེཝཱསིཾ སུམེདྷཾ མཱཎཝཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཨཡཾ ཝམྨིཀོ རཏྟིཾ དྷཱུམཱཡཏི, དིཝཱ པཛྫལཏི, ཝིཀཱརམསྶ པསྶིསྶཱམ, བྷིནྡིཏྭཱ ནཾ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཁིཔཱཧཱི’’ཏི. སོ སཱདྷཱུཏི ཀུདཱལཾ གཧེཏྭཱ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏཏྲ ཨཱཙརིཡབྲཱཧྨཎོ ཝིཡ བྷགཝཱ. སུམེདྷམཱཎཝཀོ ཝིཡ སེཀྑོ བྷིཀྑུ. ཝམྨིཀོ ཝིཡ ཀཱཡོ. ‘‘ཏཱཏ, ཨཡཾ ཝམྨིཀོ རཏྟིཾ དྷཱུམཱཡཏི, དིཝཱ པཛྫལཏི, ཝིཀཱརམསྶ པསྶིསྶཱམ, བྷིནྡིཏྭཱ ནཾ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཁིཔཱཧཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎེན ཝུཏྟཀཱལོ ཝིཡ, ‘‘བྷིཀྑུ ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀཾ ཀཱཡཾ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ པརིགྒཎྷཱཧཱི’’ཏི བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཀཱལོ. ཏསྶ སཱདྷཱུཏི ཀུདཱལཾ གཧེཏྭཱ ཏཐཱཀརཎཾ ཝིཡ སེཀྑསྶ བྷིཀྑུནོ, ‘‘ཡོ ཝཱིསཏིཡཱ ཀོཊྛཱསེསུ ཐདྡྷབྷཱཝོ, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ. ཡོ དྭཱདསསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཨཱབནྡྷནབྷཱཝོ, ཨཡཾ ཨཱཔོདྷཱཏུ. ཡོ ཙཏཱུསུ ཀོཊྛཱསེསུ པརིཔཱཙནབྷཱཝོ, ཨཡཾ ཏེཛོདྷཱཏུ. ཡོ ཚསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཝིཏྠམྦྷནབྷཱཝོ, ཨཡཾ ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ཙཏུདྷཱཏུཝཝཏྠཱནཝསེན ཀཱཡཔརིགྒཧོ ཝེདིཏབྦོ.

ལངྒཱིཏི ཁོ, བྷིཀྑཱུཏི ཀསྨཱ བྷགཝཱ ཨཝིཛྫཾ ལངྒཱིཏི ཀཏྭཱ དསྶེསཱིཏི? ཡཐཱ ཧི ནགརསྶ དྭཱརཾ པིདྷཱཡ པལིགྷེ ཡོཛིཏེ མཧཱཛནསྶ གམནཾ པཙྪིཛྫཏི, ཡེ ནགརསྶ ཨནྟོ, ཏེ ཨནྟོཡེཝ ཧོནྟི. ཡེ བཧི, ཏེ བཧིཡེཝ. ཨེཝམེཝ ཡསྶ ཉཱཎམུཁེ ཨཝིཛྫཱལངྒཱི པཏཏི, ཏསྶ ནིབྦཱནསམྤཱཔཀཾ ཉཱཎགམནཾ པཙྪིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨཝིཛྫཾ ལངྒཱིཏི ¶ ཀཏྭཱ དསྶེསི. པཛཧ ཨཝིཛྫནྟི ཨེཏྠ ཀམྨཊྛཱནཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཝསེན ཨཝིཛྫཱཔཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

ཨུདྡྷུམཱཡིཀཱཏི ¶ ཁོ, བྷིཀྑཱུཏི ཨེཏྠ ཨུདྡྷུམཱཡིཀམཎྜཱུཀོ ནཱམ ནོ མཧནྟོ, ནཁཔིཊྛིཔྤམཱཎོ ཧོཏི, པུརཱཎཔཎྞནྟརེ ཝཱ གཙྪནྟརེ ཝཱ ཝལླིཨནྟརེ ཝཱ ཝསཏི. སོ དཎྜཀོཊིཡཱ ཝཱ ཝལླིཀོཊིཡཱ ཝཱ པཾསུཙུཎྞཀེན ཝཱ གྷཊྚིཏོ ཨཱཡམིཏྭཱ མཧནྟོ པརིམཎྜལོ བེལུཝཔཀྐཔྤམཱཎོ ཧུཏྭཱ ཙཏྟཱརོ པཱདེ ཨཱཀཱསགཏེ ཀཏྭཱ པཙྪིནྣགམནོ ཧུཏྭཱ ཨམིཏྟཝསཾ ཡཱཏི, ཀཱཀཀུལལཱདིབྷཏྟམེཝ ཧོཏི. ཨེཝམེཝ ཨཡཾ ཀོདྷོ པཋམཾ ཨུཔྤཛྫནྟོ ཙིཏྟཱཝིལམཏྟཀོཝ ཧོཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨནིགྒཧིཏོ ཝཌྜྷིཏྭཱ མུཁཝིཀུལནཾ པཱཔེཏི. ཏདཱ ཨནིགྒཧིཏོ ཧནུསཉྩོཔནཾ པཱཔེཏི. ཏདཱ ཨནིགྒཧིཏོ ཕརུསཝཱཙཱནིཙྪཱརཎཾ པཱཔེཏི. ཏདཱ ཨནིགྒཧིཏོ དིསཱཝིལོཀནཾ པཱཔེཏི. ཏདཱ ཨནིགྒཧིཏོ ཨཱཀཌྜྷནཔརིཀཌྜྷནཾ པཱཔེཏི. ཏདཱ ཨནིགྒཧིཏོ པཱཎིནཱ ལེཌྜུདཎྜསཏྠཔརཱམསནཾ པཱཔེཏི. ཏདཱ ཨནིགྒཧིཏོ དཎྜསཏྠཱབྷིནིཔཱཏཾ པཱཔེཏི ¶ . ཏདཱ ཨནིགྒཧིཏོ པརགྷཱཏནམྤི ཨཏྟགྷཱཏནམྤི པཱཔེཏི. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ – ‘‘ཡཏོ ཨཡཾ ཀོདྷོ པརཾ གྷཱཏེཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ གྷཱཏེཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱཡཾ ཀོདྷོ པརམུསྶདགཏོ ཧོཏི པརམཝེཔུལླཔྤཏྟོ’’ཏི. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུདྡྷུམཱཡིཀཱཡ ཙཏཱུསུ པཱདེསུ ཨཱཀཱསགཏེསུ གམནཾ པཙྪིཛྫཏི, ཨུདྡྷུམཱཡིཀཱ ཨམིཏྟཝསཾ གནྟྭཱ ཀཱཀཱདིབྷཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཀོདྷསམངྒཱིཔུགྒལོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨམིཏྟཝསཾ ཡཱཏི, སབྦེསཾ མཱརཱནཾ ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡོ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨུདྡྷུམཱཡིཀཱཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཀོདྷཱུཔཱཡཱསསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. ཏཏྠ བལཝཔྤཏྟོ ཀོདྷོཝ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསོ. པཛཧ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསནྟི ཨེཏྠ པཊིསངྑཱནཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

དྭིདྷཱཔཐོཏི ཨེཏྠ, ཡཐཱ པུརིསོ སདྷནོ སབྷོགོ ཀནྟཱརདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ དྭེདྷཱཔཐཾ པཏྭཱ, ‘‘ཨིམིནཱ ནུ ཁོ གནྟབྦཾ, ཨིམིནཱ གནྟབྦ’’ནྟི ནིཙྪེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏཏྠེཝ ཏིཊྛཏི, ཨཐ ནཾ ཙོརཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེནྟི, ཨེཝམེཝ ཁོ མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུ བུདྡྷཱདཱིསུ ཀངྑཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ ¶ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཐ ནཾ ཀིལེསམཱརཱདཡོ སབྦེ མཱརཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེནྟི, ཨིཏི ཝིཙིཀིཙྪཱ དྭེདྷཱཔཐསམཱ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘དྭིདྷཱཔཐོཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཝིཙིཀིཙྪཱཡེཏཾ ¶ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. པཛཧ ཝིཙིཀིཙྪནྟི ཨེཏྠ ཀམྨཊྛཱནཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཝསེན ཝིཙིཀིཙྪཱཔཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

ཙངྒཝཱརནྟི ཨེཏྠ, ཡཐཱ རཛཀེཧི ཁཱརཔརིསྶཱཝནམྷི ཨུདཀེ པཀྑིཏྟེ ཨེཀོ ཨུདཀགྷཊོ དྭེཔི དསཔི ཝཱིསཏིཔི གྷཊསཏམྤི པགྒྷརཏིཡེཝ, པསཊམཏྟམྤི ཨུདཀཾ ན ཏིཊྛཏི, ཨེཝམེཝ ནཱིཝརཎསམངྒིནོ པུགྒལསྶ ཨབྦྷནྟརེ ཀུསལདྷམྨོ ན ཏིཊྛཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཙངྒཝཱརནྟི ཁོ, བྷིཀྑུ, པཉྩནྣེཏཾ ནཱིཝརཎཱནཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. པཛཧ པཉྩནཱིཝརཎེཏི ཨེཏྠ ཝིཀྑམྦྷནཏདངྒཝསེན ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

ཀུམྨོཏི ཨེཏྠ, ཡཐཱ ཀཙྪཔསྶ ཙཏྟཱརོ པཱདཱ སཱིསནྟི པཉྩེཝ ཨངྒཱནི ཧོནྟི, ཨེཝམེཝ སབྦེཔི སངྑཏཱ དྷམྨཱ གཡ྄ཧམཱནཱ པཉྩེཝ ཁནྡྷཱ བྷཝནྟི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཀུམྨོཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, པཉྩནྣེཏཾ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱནཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. པཛཧ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷེཏི ཨེཏྠ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

ཨསིསཱུནཱཏི ¶ ཨེཏྠ, ཡཐཱ སཱུནཱཡ ཨུཔརི མཾསཾ ཋཔེཏྭཱ ཨསིནཱ ཀོཊྚེནྟི, ཨེཝམིམེ སཏྟཱ ཝཏྠུཀཱམཏྠཱཡ ཀིལེསཀཱམེཧི གྷཱཏཡམཱནཱ ཝཏྠུཀཱམཱནཾ ཨུཔརི ཀཏྭཱ ཀིལེསཀཱམེཧི ཀནྟིཏཱ ཀོཊྚིཏཱ ཙ ཧོནྟི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨསིསཱུནཱཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. པཛཧ པཉྩ ཀཱམགུཎེཏི ཨེཏྠ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

མཾསཔེསཱིཏི ཁོ, བྷིཀྑཱུཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ མཾསཔེསི ནཱམ བཧུཛནཔཏྠིཏཱ ཁཏྟིཡཱདཡོ མནུསྶཱཔི ནཾ པཏྠེནྟི ཀཱཀཱདཡོ ཏིརཙྪཱནཱཔི. ཨིམེ ཧི སཏྟཱ ཨཝིཛྫཱཡ སམྨཏྟཱ ནནྡིརཱགཾ ཨུཔགམྨ ཝཊྚཾ ཝཌྜྷེནྟི. ཡཐཱ ཝཱ མཾསཔེསི ཋཔིཏཋཔིཏཊྛཱནེ ལགྒཏི, ཨེཝམིམེ སཏྟཱ ནནྡིརཱགབདྡྷཱ ཝཊྚེ ལགྒནྟི, དུཀྑཾ པཏྭཱཔི ན ཨུཀྐཎྛནྟི ¶ , ཨིཏི ནནྡིརཱགོ མཾསཔེསིསདིསོ ཧོཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘མཾསཔེསཱིཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ནནྡིརཱགསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི. པཛཧ ནནྡཱིརཱགནྟི ཨེཏྠ ཙཏུཏྠམགྒེན ནནྡཱིརཱགཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

ནཱགོཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཁཱིཎཱསཝསྶེཏཾ བྷིཀྑུནོ ཨདྷིཝཙནནྟི ཨེཏྠ ཡེནཏྠེན ཁཱིཎཱསཝོ ནཱགོཏི ཝུཙྩཏི, སོ ཨནངྒཎསུཏྟེ (མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༦༣) པཀཱསིཏོ ཨེཝ. ནམོ ཀརོཧི ནཱགསྶཱཏི ཁཱིཎཱསཝསྶ བུདྡྷནཱགསྶ, ‘‘བུདྡྷོ ¶ སོ བྷགཝཱ བོདྷཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, དནྟོ སོ བྷགཝཱ དམཐཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, སནྟོ སོ བྷགཝཱ སམཐཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཏིཎྞོ སོ བྷགཝཱ ཏརཎཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, པརིནིབྦུཏོ སོ བྷགཝཱ པརིནིབྦཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༦༡) ཨེཝཾ ནམཀྐཱརཾ ཀརོཧཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨིཏི ཨིདཾ སུཏྟཾ ཐེརསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཧོསི. ཐེརོཔི ཨིདམེཝ སུཏྟཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. ཨཡམེཏསྶ ཨཏྠོཏི ཨཡཾ ཨེཏསྶ པཉྷསྶ ཨཏྠོ. ཨིཏི བྷགཝཱ རཏནརཱསིམྷི མཎིཀཱུཊཾ གཎྷནྟོ ཝིཡ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝམྨིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. རཐཝིནཱིཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༥༢. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི རཐཝིནཱིཏསུཏྟཾ. ཏཏྠ རཱཛགཧེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ, ཏཉྷི མནྡྷཱཏུམཧཱགོཝིནྡཱདཱིཧི པརིགྒཧིཏཏྟཱ རཱཛགཧནྟི ཝུཙྩཏི. ཨཉྙེཔེཏྠ པཀཱརེ ཝཎྞཡནྟི. ཀིཾ ཏེཧི? ནཱམམེཏཾ ཏསྶ ནགརསྶ. ཏཾ པནེཏཾ བུདྡྷཀཱལེ ཙ ཙཀྐཝཏྟིཀཱལེ ཙ ནགརཾ ཧོཏི, སེསཀཱལེ སུཉྙཾ ཧོཏི ཡཀྑཔརིགྒཧིཏཾ, ཏེསཾ ཝསནྟཝནཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེཏི ཝེལུ༹ཝནནྟི ཏསྶ ཨུཡྻཱནསྶ ནཱམཾ, ཏཾ ཀིར ཝེལཱུ༹ཧི པརིཀྑིཏྟཾ ཨཧོསི ཨཊྛཱརསཧཏྠེན ཙ པཱཀཱརེན, གོཔུརཊྚཱལཀཡུཏྟཾ ནཱིལོབྷཱསཾ མནོརམཾ, ཏེན ཝེལུ༹ཝནནྟི ཝུཙྩཏི. ཀལནྡཀཱནཉྩེཏྠ ནིཝཱཔཾ ཨདཾསུ, ཏེན ཀལནྡཀནིཝཱཔོཏི ཝུཙྩཏི.

པུབྦེ ཀིར ཨཉྙཏརོ རཱཛཱ ཏཏྠ ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ནཏྠཾ ཨཱགཏོ ¶ སུརཱམདེན མཏྟོ དིཝཱསེཡྻཾ ཨུཔགཏོ སུཔི. པརིཛནོཔིསྶ, ‘‘སུཏྟོ རཱཛཱ’’ཏི པུཔྥཕལཱདཱིཧི པལོབྷིཡམཱནོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཀྐཱམི, ཨཐ སུརཱགནྡྷེན ཨཉྙཏརསྨཱ སུསིརརུཀྑཱ ཀཎྷསཔྤོ ནིཀྑམིཏྭཱ རཉྙཱབྷིམུཁོ ཨཱགཙྪཏི. ཏཾ དིསྭཱ རུཀྑདེཝཏཱ, ‘‘རཉྙོ ཛཱིཝིཏཾ དམྨཱི’’ཏི ཀཱལ༹ཀཝེསེན ཨཱགནྟྭཱ ཀཎྞམཱུལེ སདྡམཀཱསི. རཱཛཱ པཊིབུཛ྄ཛྷི, ཀཎྷསཔྤོ ¶ ནིཝཏྟོ. སོ ཏཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨིམཱཡ མམ ཛཱིཝིཏཾ དིནྣ’’ནྟི ཀཱལ༹ཀཱནཾ ཏཏྠ ནིཝཱཔཾ པཊྛཔེསི, ཨབྷཡགྷོསནཉྩ གྷོསཱཔེསི. ཏསྨཱ ཏཾ ཏཏོ པབྷུཏི ཀལནྡཀནིཝཱཔནྟི སངྑྱཾ གཏཾ. ཀལནྡཀཱཏི ཀཱལ༹ཀཱནཾ ནཱམཾ.

ཛཱཏིབྷཱུམིཀཱཏི ཛཱཏིབྷཱུམིཝཱསིནོ. ཏཏྠ ཛཱཏིབྷཱུམཱིཏི ཛཱཏཊྛཱནཾ. ཏཾ ཁོ པནེཏཾ ནེཝ ཀོསལམཧཱརཱཛཱདཱིནཾ ན ཙངྐཱིབྲཱཧམཎཱདཱིནཾ ན སཀྐསུཡཱམསནྟུསིཏཱདཱིནཾ ན ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀཱདཱིནཾ ན ཨཉྙེསཾ སཏྟཱནཾ ཛཱཏཊྛཱནཾ ‘‘ཛཱཏིབྷཱུམཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྶ པན ཛཱཏདིཝསེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨེཀདྡྷཛམཱལཱཝིཔྤཀིཎྞཀུསུམཝཱསཙུཎྞགནྡྷསུགནྡྷཱ སབྦཔཱལིཕུལླམིཝ ནནྡནཝནཾ ཝིརོཙམཱནཱ པདུམིནིཔཎྞེ ཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ ཨཀམྤིཏྠ, ཛཙྩནྡྷཱདཱིནཉྩ ¶ རཱུཔདསྶནཱདཱིནི ཨནེཀཱནི པཱཊིཧཱརིཡཱནི པཝཏྟིཾསུ, ཏསྶ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟསྶ ཛཱཏཊྛཱནསཱཀིཡཛནཔདོ ཀཔིལཝཏྠཱཧཱརོ, སཱ ‘‘ཛཱཏིབྷཱུམཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

དྷམྨགརུབྷཱཝཝཎྞནཱ

ཝསྶཾཝུཊྛཱཏི ཏེམཱསཾ ཝསྶཾཝུཊྛཱ པཝཱརིཏཔཝཱརཎཱ ཧུཏྭཱ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙཱཏི ‘‘ཀཙྩི, བྷིཀྑཝེ, ཁམནཱིཡ’’ནྟིཨཱདཱིཧི ཝཙནེཧི ཨཱགནྟུཀཔཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཏཾ, ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིཝཙནམཝོཙ. ཏེ ཀིར བྷིཀྑུ, – ‘‘ཀཙྩི, བྷིཀྑཝེ, ཁམནཱིཡཾ ཀཙྩི ཡཱཔནཱིཡཾ, ཀཙྩིཏྠ ཨཔྤཀིལམཐེན ཨདྡྷཱནཾ ཨཱགཏཱ, ན ཙ པིཎྜཀེན ཀིལམིཏྠ, ཀུཏོ ཙ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི པཊིསནྠཱརཝསེན པུཙྪིཏཱ – ‘‘བྷགཝཱ སཱཀིཡཛནཔདེ ཀཔིལཝཏྠཱཧཱརཏོ ཛཱཏིབྷཱུམིཏོ ཨཱགཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཐ བྷགཝཱ ནེཝ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ, ན སཀྐོདནསྶ, ན སུཀྐོདནསྶ, ན དྷོཏོདནསྶ, ན ཨམིཏོདནསྶ, ན ཨམིཏྟཱཡ དེཝིཡཱ, ན མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ, ན སཀལསྶ སཱཀིཡམཎྜལསྶ ཨཱརོགྱཾ པུཙྪི. ཨཐ ཁོ ཨཏྟནཱ ཙ དསཀཐཱཝཏྠུལཱབྷིཾ པརཉྩ ཏཏྠ སམཱདཔེཏཱརཾ ¶ པཊིཔཏྟིསམྤནྣཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪནྟོ ཨིདཾ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ.

ཀསྨཱ ¶ པན བྷགཝཱ སུདྡྷོདནཱདཱིནཾ ཨཱརོགྱཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཾ བྷིཀྑུམེཝ པུཙྪཏི? པིཡཏཱཡ. བུདྡྷཱནཉྷི པཊིཔནྣཀཱ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཙ པིཡཱ ཧོནྟི མནཱཔཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? དྷམྨགརུཏཱཡ. དྷམྨགརུནོ ཧི ཏཐཱགཏཱ, སོ ཙ ནེསཾ དྷམྨགརུབྷཱཝོ, ‘‘དུཀྑཾ ཁོ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི, ཨཔྤཏིསྶོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༡) ཨིམིནཱ ཨཛཔཱལནིགྲོདྷམཱུལེ ཨུཔྤནྣཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝེདིཏབྦོ. དྷམྨགརུཏཱཡེཝ ཧི བྷགཝཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ ཨབྷིནིཀྑམནདིཝསེ པཙྩུགྒམནཾ ཀརོནྟོ ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ ཨགམཱསི. ཨཏིརེཀཏིཡོཛནསཏཾ མགྒཾ གནྟྭཱ གངྒཱཏཱིརེ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མཧཱཀཔྤིནཾ སཔརིསཾ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཔེསི. ཨེཀསྨིཾ པཙྪཱབྷཏྟེ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནཾ མགྒཾ གནྟྭཱ ཀུམྦྷཀཱརསྶ ནིཝེསནེ ཏིཡཱམརཏྟིཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཏྭཱ པུཀྐུསཱཏིཀུལཔུཏྟཾ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཔེསི. ཝཱིསཡོཛནསཏཾ གནྟྭཱ ཝནཝཱསིསཱམཎེརསྶ ཨནུགྒཧཾ ཨཀཱསི. སཊྛིཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ ཁདིརཝནིཡཏྠེརསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ པཱཙཱིནཝཾསདཱཡེ ནིསིནྣོ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཏཏྠ ¶ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཐེརསྶ པུརཏོ ཨོརུཡ྄ཧ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. ཀོཊིཀཎྞསོཎཏྠེརསྶ ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཾ སེནཱསནཾ པཉྙཔཱཔེཏྭཱ པཙྩཱུསཀཱལེ དྷམྨདེསནཾ ཨཛ྄ཛྷེསིཏྭཱ སརབྷཉྙཔརིཡོསཱནེ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ གནྟྭཱ ཏིཎྞཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཝསནཊྛཱནེ གོསིངྒསཱལཝནེ སཱམགྒིརསཱནིསཾསཾ ཀཐེསི. ཀསྶཔོཔི བྷགཝཱ – ‘‘ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛིཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཡ’’ནྟི ཝིསྶཱསཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ གྷཊིཀཱརསྶ ཀུམྦྷཀཱརསྶ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ སཧཏྠཱ ཨཱམིསཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫི.

ཨམྷཱཀཾཡེཝ བྷགཝཱ ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཛེཏཝནཏོ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཙཱརིཀཾ ནིཀྑམི. ཀོསལམཧཱརཱཛཨནཱཐཔིཎྜིཀཱདཡོ ནིཝཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གྷརཾ ཨཱགནྟྭཱ དོམནསྶཔྤཏྟོ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ པུཎྞཱ ནཱམ དཱསཱི དོམནསྶཔྤཏྟོསི སཱམཱིཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམ ཛེ, སཏྠཱརཾ ནིཝཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑིཾ, ཨཐ མེ ཨིམཾ ¶ ཏེམཱསཾ དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཾ, ཡཐཱདྷིཔྤཱཡཾ ཝཱ དཱནཾ དཱཏུཾ ན ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟཱ ཨུཔྤནྣཱཏི. ཨཧམྤི སཱམི སཏྠཱརཾ ནིཝཏྟེསྶཱམཱིཏི. སཙེ ནིཝཏྟེཏུཾ སཀྐོསི, བྷུཛིསྶཱཡེཝ ཏྭནྟི. སཱ གནྟྭཱ དསབལསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ‘‘ནིཝཏྟཐ བྷགཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. པུཎྞེ ཏྭཾ པརཔཊིབདྡྷཛཱིཝིཀཱ ཀིཾ མེ ཀརིསྶསཱིཏི. བྷགཝཱ ¶ མཡ྄ཧཾ དེཡྻདྷམྨོ ནཏྠཱིཏི ཏུམྷེཔི ཛཱནཱཐ, ཏུམྷཱཀཾ ནིཝཏྟནཔཙྩཡཱ པནཱཧཾ ཏཱིསུ སརཎེསུ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཧིསྶཱམཱིཏི. བྷགཝཱ སཱདྷུ སཱདྷུ པུཎྞེཏི སཱདྷུཀཱརཾ ཀཏྭཱ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཛེཏཝནམེཝ པཝིཊྛོ. ཨཡཾ ཀཐཱ པཱཀཊཱ ཨཧོསི. སེཊྛི སུཏྭཱ པུཎྞཱཡ ཀིར བྷགཝཱ ནིཝཏྟིཏོཏི ཏཾ བྷུཛིསྶཾ ཀཏྭཱ དྷཱིཏུཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ པབྦཛི, པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷི. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨིམཾ ཨོབྷཱསགཱཐཾ ཝིསྶཛྫེསི –

‘‘པུཎྞེ པཱུརེསི སདྡྷམྨཾ, ཙནྡོ པནྣརསོ ཡཐཱ;

པརིཔུཎྞཱཡ པཉྙཱཡ, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶསཱི’’ཏི. (ཐེརཱིགཱ. ༣);

གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ སཱཝིཀཱ ཨཧོསཱིཏི. ཨེཝཾ དྷམྨགརུནོ ཏཐཱགཏཱ.

ནནྡཀཏྠེརེ ¶ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ དྷམྨཾ དེསེནྟེཔི བྷགཝཱ ཨནཧཱཏོཝ གནྟྭཱ ཏིཡཱམརཏྟིཾ ཋིཏཀོཝ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. ཐེརོ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘ཀཱཡ ཝེལཱཡ, བྷནྟེ, ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏཡཱ སུཏྟནྟེ ཨཱརདྡྷམཏྟེཏི. དུཀྐརཾ ཀརིཏྠ, བྷནྟེ, བུདྡྷསུཁུམཱལཱ ཏུམྷེཏི. སཙེ ཏྭཾ, ནནྡ, ཀཔྤཾ དེསེཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱསི, ཀཔྤམཏྟམྤཱཧཾ ཋིཏཀོཝ སུཎེཡྻནྟི བྷགཝཱ ཨཝོཙ. ཨེཝཾ དྷམྨགརུནོ ཏཐཱགཏཱ. ཏེསཾ དྷམྨགརུཏཱཡ པཊིཔནྣཀཱ པིཡཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ པཊིཔནྣཀེ པུཙྪི. པཊིཔནྣཀོ ཙ ནཱམ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ནོ པརཧིཏཱཡ, པརཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ནོ ཨཏྟཧིཏཱཡ, ནོ ཨཏྟཧིཏཱཡ ཙ པཊིཔནྣོ ནོ པརཧིཏཱཡ ཙ, ཨཏྟཧིཏཱཡ ཙ པཊིཔནྣོ པརཧིཏཱཡ ཙཱཏི ཙཏུབྦིདྷོ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཡོ སཡཾ དསནྣཾ ཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ལཱབྷཱི ཧོཏི, པརཾ ཏཏྠ ན ཨོཝདཏི ན ཨནུསཱསཏི ཨཱཡསྨཱ བཱཀུལོ ¶ ཝིཡ. ཨཡཾ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ ནོ པརཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ, ཨེཝརཱུཔཾ བྷིཀྑུཾ བྷགཝཱ ན པུཙྪཏི. ཀསྨཱ? ན མཡ྄ཧཾ སཱསནསྶ ཝཌྜྷིཔཀྑེ ཋིཏོཏི.

ཡོ པན དསནྣཾ ཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ཨལཱབྷཱི, པརཾ ཏེཧི ཨོཝདཏི ཏེན ཀཏཝཏྟསཱདིཡནཏྠཾ ཨུཔནནྡོ སཀྱཔུཏྟོ ཝིཡ, ཨཡཾ པརཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ¶ ནཱམ ནོ ཨཏྟཧིཏཱཡ, ཨེཝརཱུཔམྤི ན པུཙྪཏི. ཀསྨཱ? ཨསྶ ཏཎྷཱ མཧཱཔཙྪི ཝིཡ ཨཔྤཧཱིནཱཏི.

ཡོ ཨཏྟནཱཔི དསནྣཾ ཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ཨལཱབྷཱི, པརམྤི ཏེཧི ན ཨོཝདཏི, ལཱལུ༹དཱཡཱི ཝིཡ, ཨཡཾ ནེཝ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ན པརཧིཏཱཡ, ཨེཝརཱུཔམྤི ན པུཙྪཏི. ཀསྨཱ? ཨསྶ ཨནྟོ ཀིལེསཱ ཕརསུཚེཛྫཱ ཝིཡ མཧནྟཱཏི.

ཡོ པན སཡཾ དསནྣཾ ཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ལཱབྷཱི, པརམྤི ཏེཧི ཨོཝདཏི, ཨཡཾ ཨཏྟཧིཏཱཡ ཙེཝ པརཧིཏཱཡ ཙ པཊིཔནྣོ ནཱམ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནམཧཱཀསྶཔཱདཡོ ཨསཱིཏིམཧཱཐེརཱ ཝིཡ, ཨེཝརཱུཔཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪཏི. ཀསྨཱ? མཡ྄ཧཾ སཱསནསྶ ཝུཌྜྷིཔཀྑེ ཋིཏོཏི. ཨིདྷཱཔི ཨེཝརཱུཔམེཝ པུཙྪནྟོ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ པུཊྛཱནཾ པན ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ ཨུབྷཡཧིཏཱཡ པཊིཔནྣཾ ¶ དསཀཐཱཝཏྠུལཱབྷིཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪཏི, ཀོ ནུ ཁོ ཏཏྠ ཨེཝརཱུཔོཏི ན ཨཉྙམཉྙཾ ཙིནྟནཱ ཝཱ སམནྟནཱ ཝཱ ཨཧོསི. ཀསྨཱ? ཨཱཡསྨཱ ཧི མནྟཱཎིཔུཏྟོ ཏསྨིཾ ཛནཔདེ ཨཱཀཱསམཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ ཙནྡོ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ པཱཀཊོ པཉྙཱཏོ. ཏསྨཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ མེགྷསདྡཾ སུཏྭཱ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སནྣིཔཏིཏམོརགྷཊཱ ཝིཡ གྷནསཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀཱཏུཾ, ཨཱརདྡྷབྷིཀྑཱུ ཝིཡ ཙ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཾ པུཎྞཏྠེརཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེནྟཱ ཐེརསྶ ཙ གུཎཾ བྷཱསིཏུཾ ཨཔྤཧོནྟེཧི མུཁེཧི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ པུཎྞོ ནཱམ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱཏིཨཱདིམཱཧཾསུ. ཏཏྠ པུཎྞོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. མནྟཱཎིཡཱ པན སོ པུཏྟོ, ཏསྨཱ མནྟཱཎིཔུཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. སམྦྷཱཝིཏོཏི གུཎསམྦྷཱཝནཱཡ སམྦྷཱཝིཏོ.

ཨཔྤིཙྪཏཱདིཝཎྞནཱ

ཨཔྤིཙྪོཏི ཨིཙྪཱཝིརཧིཏོ ནིཨིཙྪོ ནིཏྟཎྷོ. ཨེཏྠ ཧི བྱཉྫནཾ སཱཝསེསཾ ཝིཡ, ཨཏྠོ པན ནིརཝསེསོ. ན ཧི ཏསྶ ཨནྟོ ཨཎུམཏྟཱཔི པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱམ ཨཏྠི. ཁཱིཎཱསཝོ ཧེས སབྦསོ པཧཱིནཏཎྷོ. ཨཔིཙེཏྠ ཨཏྲིཙྪཏཱ པཱཔིཙྪཏཱ མཧིཙྪཏཱ ཨཔྤིཙྪཏཱཏི ཨཡཾ བྷེདོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྠ ¶ ¶ སཀལཱབྷེ ཨཏིཏྟསྶ པརལཱབྷེ པཏྠནཱ ཨཏྲིཙྪཏཱ ནཱམ. ཏཱཡ སམནྣཱགཏསྶ ཨེཀབྷཱཛེན པཀྐཔཱུཝོཔི ཨཏྟནོ པཏྟེ པཏིཏོ ན སུཔཀྐོ ཝིཡ ཁུདྡཀོ ཝིཡ ཙ ཁཱཡཏི. སྭེཝ པརསྶ པཏྟེ པཀྑིཏྟོ སུཔཀྐོ ཝིཡ མཧནྟོ ཝིཡ ཙ ཁཱཡཏི. ཨསནྟགུཎསམྦྷཱཝནཏཱ པན པཊིགྒཧཎེ ཙ ཨམཏྟཉྙུཏཱ པཱཔིཙྪཏཱ ནཱམ, སཱ, ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ ཨསྶདྡྷོ སམཱནོ སདྡྷོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཨཱགཏཱཡེཝ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ཀོཧཉྙེ པཏིཊྛཱཏི. སནྟགུཎསམྦྷཱཝནཱ པན པཊིགྒཧཎེ ཙ ཨམཏྟཉྙུཏཱ མཧིཙྪཏཱ ནཱམ. སཱཔི, ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ སདྡྷོ སམཱནོ སདྡྷོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨིཙྪཏི, སཱིལཝཱ སམཱནོ སཱིལཝཱཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༥༡) ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཱགཏཱཡེཝ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ དུསྶནྟཔྤཡོ ཧོཏི, ཝིཛཱཏམཱཏཱཔིསྶ ཙིཏྟཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཨགྒིཀྑནྡྷོ ¶ སམུདྡོ ཙ, མཧིཙྪོ ཙཱཔི པུགྒལོ;

སཀཊེན པཙྩཡཾ དེཏུ, ཏཡོཔེཏེ ཨཏཔྤཡཱ’’ཏི.

སནྟགུཎནིགཱུཧནཏཱ པན པཊིགྒཧཎེ ཙ མཏྟཉྙུཏཱ ཨཔྤིཙྪཏཱ ནཱམ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ཨཏྟནི ཝིཛྫམཱནམྤི གུཎཾ པཊིཙྪཱདེཏུཀཱམཏཱཡ, ‘‘སདྡྷོ སམཱནོ སདྡྷོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ན ཨིཙྪཏི. སཱིལཝཱ, པཝིཝིཏྟོ, བཧུསྶུཏོ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, སམཱདྷིསམྤནྣོ, པཉྙཝཱ, ཁཱིཎཱསཝོ སམཱནོ ཁཱིཎཱསཝོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ན ཨིཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི མཛ྄ཛྷནྟིཀཏྠེརོ.

ཐེརོ ཀིར མཧཱཁཱིཎཱསཝོ ཨཧོསི, པཏྟཙཱིཝརཾ པནསྶ པཱདམཏྟམེཝ ཨགྒྷཏི, སོ ཨསོཀསྶ དྷམྨརཉྙོ ཝིཧཱརམཧདིཝསེ སངྒྷཏྠེརོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ཨཏིལཱུཁབྷཱཝཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཐོཀཾ བཧི ཧོཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ, ‘‘མཱདིསེ ཁཱིཎཱསཝེ རཉྙོ སངྒཧཾ ཨཀརོནྟེ ཨཉྙོ ཀོ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི པཐཝིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ སངྒྷཏྠེརསྶ ཨུཀྑིཏྟཔིཎྜཾ གཎྷནྟོཡེཝ ཨུམྨུཛྫི. ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝོ སམཱནོ, ‘‘ཁཱིཎཱསཝོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ན ཨིཙྪཏི. ཨེཝཾ ཨཔྤིཙྪོ པན བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཾ ལཱབྷཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨུཔྤནྣཾ ལཱབྷཾ ཐཱཝརཾ ཀརོཏི, དཱཡཀཱནཾ ¶ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཏི, ཡཐཱ ཡཐཱ ཧི ¶ སོ ཨཏྟནོ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ཨཔྤཾ གཎྷཱཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏསྶ ཝཏྟེ པསནྣཱ མནུསྶཱ བཧཱུ དེནྟི.

ཨཔརོཔི ཙཏུབྦིདྷོ ཨཔྤིཙྪོ – པཙྩཡཨཔྤིཙྪོ དྷུཏངྒཨཔྤིཙྪོ པརིཡཏྟིཨཔྤིཙྪོ ཨདྷིགམཨཔྤིཙྪོཏི. ཏཏྠ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཨཔྤིཙྪོ པཙྩཡཨཔྤིཙྪོ ནཱམ, སོ དཱཡཀསྶ ཝསཾ ཛཱནཱཏི, དེཡྻདྷམྨསྶ ཝསཾ ཛཱནཱཏི, ཨཏྟནོ ཐཱམཾ ཛཱནཱཏི. ཡདི ཧི དེཡྻདྷམྨོ བཧུ ཧོཏི, དཱཡཀོ ཨཔྤཾ དཱཏུཀཱམོ, དཱཡཀསྶ ཝསེན ཨཔྤཾ གཎྷཱཏི. དེཡྻདྷམྨོ ཨཔྤོ, དཱཡཀོ བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, དེཡྻདྷམྨསྶ ཝསེན ཨཔྤཾ གཎྷཱཏི. དེཡྻདྷམྨོཔི བཧུ, དཱཡཀོཔི བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, ཨཏྟནོ ཐཱམཾ ཉཏྭཱ པམཱཎེནེཝ གཎྷཱཏི.

དྷུཏངྒསམཱདཱནསྶ ཨཏྟནི ཨཏྠིབྷཱཝཾ ནཛཱནཱཔེཏུཀཱམོ དྷུཏངྒཨཔྤིཙྪོ ནཱམ. ཏསྶ ཝིབྷཱཝནཏྠཾ ¶ ཨིམཱནི ཝཏྠཱུནི – སོསཱནིཀམཧཱསུམནཏྠེརོ ཀིར སཊྛི ཝསྶཱནི སུསཱནེ ཝསི, ཨཉྙོ ཨེཀབྷིཀྑུཔི ན ཨཉྙཱསི, ཏེནེཝཱཧ –

‘‘སུསཱནེ སཊྛི ཝསྶཱནི, ཨབྦོཀིཎྞཾ ཝསཱམཧཾ;

དུཏིཡོ མཾ ན ཛཱནེཡྻ, ཨཧོ སོསཱནིཀུཏྟམོ’’ཏི.

ཙེཏིཡཔབྦཏེ དྭེབྷཱཏིཡཏྠེརཱ ཝསིཾསུ. ཏེསུ ཀནིཊྛོ ཨུཔཊྛཱཀེན པེསིཏཱ ཨུཙྪུཁཎྜིཀཱ གཧེཏྭཱ ཛེཊྛསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. པརིབྷོགཾ, བྷནྟེ, ཀརོཐཱཏི. ཐེརསྶ ཙ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལནཀཱལོ ཨཧོསི. སོ ཨལཾ, ཨཱཝུསོཏི ཨཱཧ. ཀཙྩི, བྷནྟེ, ཨེཀཱསནིཀཏྠཱཏི. ཨཱཧརཱཝུསོ, ཨུཙྪུཁཎྜིཀཱཏི པཉྙཱས ཝསྶཱནི ཨེཀཱསནིཀོ སམཱནོཔི དྷུཏངྒཾ ནིགཱུཧམཱནོ པརིབྷོགཾ ཀཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ པུན དྷུཏངྒཾ ཨདྷིཊྛཱཡ གཏོ.

ཡོ པན སཱཀེཏཀཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ བཧུསྶུཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨཡཾ པརིཡཏྟིཨཔྤིཙྪོ ནཱམ. ཐེརོ ཀིར ཁཎོ ནཏྠཱིཏི ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱསུ ཨོཀཱསཾ ཨཀརོནྟོ མརཎཀྑཡཾ, བྷནྟེ, ལབྷིསྶཐཱཏི ཙོདིཏོ གཎཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཀཎིཀཱརཝཱལིཀསམུདྡཝིཧཱརཾ གཏོ. ཏཏྠ ཨནྟོཝསྶཾ ཐེརནཝམཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨུཔཀཱརོ ཧུཏྭཱ ¶ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ ཨུཔོསཐདིཝསེ དྷམྨཀཐཱཡ ཛནཏཾ ཁོབྷེཏྭཱ གཏོ.

ཡོ པན སོཏཱཔནྣཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ ཧུཏྭཱ སོཏཱཔནྣཱདིབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨཡཾ ཨདྷིགམཨཔྤིཙྪོ ¶ ནཱམ, ཏཡོ ཀུལཔུཏྟཱ ཝིཡ གྷཊིཀཱརཀུམྦྷཀཱརོ ཝིཡ ཙ.

ཨཱཡསྨཱ པན པུཎྞོ ཨཏྲིཙྪཏཾ པཱཔིཙྪཏཾ མཧིཙྪཏཉྩ པཧཱཡ སབྦསོ ཨིཙྪཱཔཊིཔཀྑབྷཱུཏཱཡ ཨལོབྷསངྑཱཏཱཡ པརིསུདྡྷཱཡ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ ཨཔྤིཙྪོ ནཱམ ཨཧོསི. བྷིཀྑཱུནམྤི, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨཏྲིཙྪཏཱ པཱཔིཙྪཏཱ མཧིཙྪཏཱཏི ཨིམེ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ’’ཏི ཏེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཔྤིཙྪཏཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟིཏབྦནྟི ཨཔྤིཙྪཀཐཾ ཀཐེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཏྟནཱ ཙ ཨཔྤིཙྪོ ཨཔྤིཙྪཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’’ཏི.

དྭཱདསཝིདྷསནྟོསཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ¶ ཨཏྟནཱ ཙ སནྟུཊྛོཏིཨཱདཱིསུ ཝིསེསཏྠམེཝ དཱིཔཡིསྶཱམ. ཡོཛནཱ པན ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སནྟུཊྛོཏི ཨིཏརཱིཏརཔཙྩཡསནྟོསེན སམནྣཱགཏོ. སོ པནེས སནྟོསོ དྭཱདསཝིདྷོ ཧོཏི. སེཡྻཐིདཾ, ཙཱིཝརེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ ཡཐཱབལསནྟོསོ ཡཐསཱརུཔྤསནྟོསོཏི ཏིཝིདྷོ, ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཱདཱིསུ. ཏསྶཱཡཾ པབྷེདསཾཝཎྞནཱ.

ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཙཱིཝརཾ ལབྷཏི སུནྡརཾ ཝཱ ཨསུནྡརཾ ཝཱ. སོ ཏེནེཝ ཡཱཔེཏི ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི, ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཨཐ ཡོ པཀཏིདུབྦལོ ཝཱ ཧོཏི ཨཱབཱདྷཛརཱབྷིབྷཱུཏོ ཝཱ, གརུཙཱིཝརཾ པཱརུཔནྟོ ཀིལམཏི, སོ སབྷཱགེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ཏཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ལཧུཀེན ཡཱཔེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ པཎཱིཏཔཙྩཡལཱབྷཱི ཧོཏི, སོ པཊྚཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ མཧགྒྷཙཱིཝརཾ བཧཱུནི ཝཱ པན ཙཱིཝརཱནི ལབྷིཏྭཱ ཨིདཾ ཐེརཱནཾ ཙིརཔབྦཛིཏཱནཾ ཨིདཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨནུརཱུཔཾ, ཨིདཾ གིལཱནཱནཾ ཨིདཾ ཨཔྤལཱབྷཱནཾ ཧོཏཱུཏི དཏྭཱ ཏེསཾ པུརཱཎཙཱིཝརཾ ཝཱ ¶ སངྐཱརཀཱུཊཱདིཏོ ཝཱ ནནྟཀཱནི ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཏེཧི སངྒྷཱཊིཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ, སོ ཏེནེཝ ཡཱཔེཏི, ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི, ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཡོ པན ཨཏྟནོ པཀཏིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ བྱཱདྷིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ པིཎྜཔཱཏཾ ¶ ལབྷཏི, ཡེནསྶ པརིབྷུཏྟེན ཨཕཱསུ ཧོཏི, སོ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ དཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ སཔྤཱཡབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ བཧུཾ པཎཱིཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི, སོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཡ ཙིརཔབྦཛིཏབཧུསྶུཏཨཔྤལཱབྷིགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ ཏེསཾ ཝཱ སེསཀཾ པིཎྜཱཡ ཝཱ ཙརིཏྭཱ མིསྶཀཱཧཱརཾ བྷུཉྫནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ སེནཱསནཾ ལབྷཏི མནཱཔཾ ཝཱ ཨམནཱཔཾ ཝཱ, སོ ཏེན ནེཝ སོམནསྶཾ ན པཊིགྷཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨནྟམསོ ཏིཎསནྠཱརཀེནཱཔི ཡཐཱལདྡྷེནེཝ ཏུསྶཏི, ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ ¶ . ཡོ པན ཨཏྟནོ པཀཏིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ བྱཱདྷིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ སེནཱསནཾ ལབྷཏི, ཡཏྠསྶ ཝསཏོ ཨཕཱསུ ཧོཏི, སོ ཏཾ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ དཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀེ སཔྤཱཡསེནཱསནེ ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ མཧཱཔུཉྙོ ལེཎམཎྜཔཀཱུཊཱགཱརཱདཱིནི བཧཱུནི པཎཱིཏསེནཱསནཱནི ལབྷཏི, སོ ཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི ཝིཡ ཙིརཔབྦཛིཏབཧུསྶུཏཨཔྤལཱབྷིགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ. ཡོཔི, ‘‘ཨུཏྟམསེནཱསནཾ ནཱམ པམཱདཊྛཱནཾ, ཏཏྠ ནིསིནྣསྶ ཐིནམིདྡྷཾ ཨོཀྐམཏི, ནིདྡཱབྷིབྷཱུཏསྶ པུན པཊིབུཛ྄ཛྷཏོ པཱཔཝིཏཀྐཱ པཱཏུབྷཝནྟཱི’’ཏི པཊིསཉྩིཀྑིཏྭཱ ཏཱདིསཾ སེནཱསནཾ པཏྟམྤི ན སམྤཊིཙྪཏི, སོ ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨབྦྷོཀཱསརུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམྤིསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ བྷེསཛྫཾ ལབྷཏི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ, སོ ཡཾ ལབྷཏི, ཏེནེཝ སནྟུསྶཏི, ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི, ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཡོ པན ཏེལེན ཨཏྠིཀོ ཕཱཎིཏཾ ¶ ལབྷཏི, སོ ཏཾ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ དཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ ཏེལཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙདེཝ ཝཱ པརིཡེསིཏྭཱ ཏེཧི བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ མཧཱཔུཉྙོ བཧུཾ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདིཔཎཱིཏབྷེསཛྫཾ ལབྷཏི, སོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཡ ཙིརཔབྦཛིཏབཧུསྶུཏཨཔྤལཱབྷིགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱབྷཏཀེན ཡེན ཀེནཙི ཡཱཔེནྟོཔི ¶ སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཡོ པན ཨེཀསྨིཾ བྷཱཛནེ མུཏྟཧརཱིཏཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཙཏུམདྷུརཾ, ‘‘གཎྷ, བྷནྟེ, ཡདིཙྪསཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནོ སཙསྶ ཏེསུ ཨཉྙཏརེནཔི རོགོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཐ མུཏྟཧརཱིཏཀཾ ནཱམ བུདྡྷཱདཱིཧི ཝཎྞིཏནྟི ཙཏུམདྷུརཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ མུཏྟཧརཱིཏཀེནེཝ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟོ པརམསནྟུཊྛོཝ ཧོཏི, ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིམེསཾ པན པཙྩེཀཾ པཙྩཡེསུ ཏིཎྞཾ ཏིཎྞཾ སནྟོསཱནཾ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོཝ ཨགྒོ. ཨཱཡསྨཱ པུཎྞོ ཨེཀེཀསྨིཾ པཙྩཡེ ཨིམེཧི ཏཱིཧི སནྟོསེཧི སནྟུཊྛོ ཨཧོསི. སནྟུཊྛིཀཐཉྩཱཏི བྷིཀྑཱུནམྤི ཙ ཨིམཾ སནྟུཊྛིཀཐཾ ཀཏྟཱཝ ཨཧོསི.

ཏིཝིདྷཔཝིཝེཀཝཎྞནཱ

པཝིཝིཏྟོཏི ¶ ཀཱཡཔཝིཝེཀོ ཙིཏྟཔཝིཝེཀོ ཨུཔདྷིཔཝིཝེཀོཏི ཨིམེཧི ཏཱིཧི པཝིཝེཀེཧི སམནྣཱགཏོ. ཏཏྠ ཨེཀོ གཙྪཏི, ཨེཀོ ཏིཊྛཏི, ཨེཀོ ནིསཱིདཏི, ཨེཀོ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཨེཀོ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི, ཨེཀོ པཊིཀྐམཏི, ཨེཀོ ཙངྐམམདྷིཊྛཱཏི, ཨེཀོ ཙརཏི, ཨེཀོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཡཾ ཀཱཡཔཝིཝེཀོ ནཱམ. ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ པན ཙིཏྟཔཝིཝེཀོ ནཱམ. ནིབྦཱནཾ ཨུཔདྷིཔཝིཝེཀོ ནཱམ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ – ‘‘ཀཱཡཔཝིཝེཀོ ཙ ཝིཝེཀཊྛཀཱཡཱནཾ ནེཀྑམྨཱབྷིརཏཱནཾ. ཙིཏྟཔཝིཝེཀོ ཙ པརིསུདྡྷཙིཏྟཱནཾ པརམཝོདཱནཔྤཏྟཱནཾ. ཨུཔདྷིཝིཝེཀོ ཙ ནིརུཔདྷཱིནཾ པུགྒལཱནཾ ཝིསངྑཱརགཏཱན’’ནྟི (མཧཱནི. ༥༧). པཝིཝེཀཀཐནྟི བྷིཀྑཱུནམྤི ཙ ཨིམཾ པཝིཝེཀཀཐཾ ཀཏྟཱ.

པཉྩཝིདྷསཾསགྒཝཎྞནཱ

ཨསཾསཊྛོཏི ¶ པཉྩཝིདྷེན སཾསགྒེན ཝིརཧིཏོ. སཝནསཾསགྒོ དསྶནསཾསགྒོ སམུལླཔནསཾསགྒོ སམྦྷོགསཾསགྒོ ཀཱཡསཾསགྒོཏི པཉྩཝིདྷོ སཾསགྒོ. ཏེསུ ཨིདྷ བྷིཀྑུ སུཎཱཏི, ‘‘ཨསུཀསྨིཾ གཱམེ ཝཱ ནིགམེ ཝཱ ཨིཏྠཱི ཝཱ ཀུམཱརིཀཱ ཝཱ ཨབྷིརཱུཔཱ དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ པརམཱཡ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡ སམནྣཱགཏཱ’’ཏི. སོ ཏཾ སུཏྭཱ སཾསཱིདཏི ཝིསཱིདཏི ན སཀྐོཏི བྲཧྨཙརིཡཾ སནྡྷཱརེཏུཾ, སིཀྑཱདུབྦལྱཾ ཨནཱཝིཀཏྭཱ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏཱིཏི ཨེཝཾ པརེཧི ཝཱ ཀཐཱིཡམཱནཾ རཱུཔཱདིསམྤཏྟིཾ ཨཏྟནཱ ཝཱ ཧསིཏལཔིཏགཱིཏསདྡཾ སུཎནྟསྶ སོཏཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཝསེན ¶ ཨུཔྤནྣོ རཱགོ སཝནསཾསགྒོ ནཱམ. སོ ཨནིཏྠིགནྡྷཔཙྩེཀབོདྷིསཏྟསྶ ཙ པཉྩགྒལ༹ལེཎཝཱསཱིཏིསྶདཧརསྶ ཙ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ –

དཧརོ ཀིར ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟོ གིརིགཱམཝཱསིཀམྨཱརདྷཱིཏཱཡ པཉྩཧི ཀུམཱརཱིཧི སདྡྷིཾ པདུམསརཾ གནྟྭཱ ནྷཏྭཱ པདུམཱནི ཙ པིལནྡྷིཏྭཱ མདྷུརསྶརེན གཱཡནྟིཡཱ སདྡཾ སུཏྭཱ ཀཱམརཱགེན ཝིདྡྷོ ཝིསེསཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔུཎི. ཨིདྷ བྷིཀྑུ ན ཧེཝ ཁོ སུཎཱཏི, ཨཔིཙ ཁོ སཱམཾ པསྶཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ ཀུམཱརིཾ ཝཱ ཨབྷིརཱུཔཾ དསྶནཱིཡཾ པཱསཱདིཀཾ པརམཱཡ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡ སམནྣཱགཏཾ. སོ ཏཾ དིསྭཱ སཾསཱིདཏི ཝིསཱིདཏི ན སཀྐོཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ¶ སནྡྷཱརེཏུཾ, སིཀྑཱདུབྦལྱཾ ཨནཱཝིཀཏྭཱ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏཱིཏི ཨེཝཾ ཝིསབྷཱགརཱུཔཾ ཨོལོཀེནྟསྶ པན ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཝསེན ཨུཔྤནྣརཱགོ དསྶནསཾསགྒོ ནཱམ. སོ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ –

ཨེཀོ ཀིར དཧརོ ཀཱལདཱིགྷཝཱཔིདྭཱརཝིཧཱརཾ ཨུདྡེསཏྠཱཡ གཏོ. ཨཱཙརིཡོ ཏསྶ ཨནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ཨོཀཱསཾ ན ཀརོཏི. སོ པུནཔྤུནྣཾ ཨནུབནྡྷཏི. ཨཱཙརིཡོ སཙེ ཨནྟོགཱམེ ན ཙརིསྶསི. དསྶཱམི ཏེ ཨུདྡེསནྟི ཨཱཧ. སོ སཱདྷཱུཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨུདྡེསེ ནིཊྛིཏེ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ གཙྪནྟོ ཨཱཙརིཡོ མེ ཨིམསྨིཾ གཱམེ ཙརིཏུཾ ན དེཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎནྟི ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ གཱམཾ པཱཝིསི, ཨེཀཱ ཀུལདྷཱིཏཱ པཱིཏཀཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ གེཧེ ཋིཏཱ དཧརཾ དིསྭཱ སཉྫཱཏརཱགཱ ཨུལུ༹ངྐེན ཡཱགུཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏསྶ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ མཉྩཀེ ནིཔཛྫི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱཔིཏརོ ¶ ཀིཾ ཨམྨཱཏི པུཙྪིཾསུ, དྭཱརེན གཏཾ དཧརཾ ལབྷམཱནཱ ཛཱིཝིསྶཱམི, ཨལབྷམཱནཱ མརིསྶཱམཱིཏི. མཱཏཱཔིཏརོ ཝེགེན གནྟྭཱ གཱམདྭཱརེ དཧརཾ པཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘ནིཝཏྟཐ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. དཧརོ ཨལཾ གཙྪཱམཱིཏི. ཏེ, ‘‘ཨིདཾ ནཱམ, བྷནྟེ, ཀཱརཎ’’ནྟི ཡཱཙིཏྭཱ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, གེཧེ ཨེཏྟཀཾ ནཱམ དྷནཾ ཨཏྠི, ཨེཀཱཡེཝ ནོ དྷཱིཏཱ, ཏྭཾ ནོ ཛེཊྛཔུཏྟཊྛཱནེ ཋསྶསི, སུཁེན སཀྐཱ ཛཱིཝིཏུ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. དཧརོ, ‘‘ན མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱ པལིབོདྷེན ཨཏྠོ’’ཏི ཨནཱདིཡིཏྭཱཝ པཀྐནྟོ.

མཱཏཱཔིཏརོ གནྟྭཱ, ‘‘ཨམྨ, ནཱསཀྑིམྷཱ དཧརཾ ནིཝཏྟེཏུཾ, ཡཾ ཨཉྙཾ སཱམིཀཾ ཨིཙྪསི, ཏཾ ལབྷིསྶསི, ཨུཊྛེཧི ཁཱད ཙ པིཝ ཙཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཱ ཨནིཙྪནྟཱི སཏྟཱཧཾ ནིརཱཧཱརཱ ཧུཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. མཱཏཱཔིཏརོ ཏསྶཱ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཏཾ པཱིཏཀཝཏྠཾ དྷུརཝིཧཱརེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨདཾསུ, བྷིཀྑཱུ ¶ ཝཏྠཾ ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཀཏྭཱ བྷཱཛཡིཾསུ. ཨེཀོ མཧལླཀོ ཨཏྟནོ ཀོཊྛཱསཾ གཧེཏྭཱ ཀལྱཱཎཱིཝིཧཱརཾ ཨཱགཏོ. སོཔི དཧརོ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིསྶཱམཱིཏི ཏཏྠེཝ གནྟྭཱ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསཱིདི. མཧལླཀོ ཏཾ ཝཏྠཁཎྜཾ གཧེཏྭཱ, ‘‘ཨིམིནཱ མེ པརིསྶཱཝནཾ ཝིཙཱརེཐཱ’’ཏི དཧརཾ ཨཝོཙ. དཧརོ མཧཱཐེར ‘‘ཀུཧིཾ ལདྡྷ’’ནྟི ཨཱཧ. སོ སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཀཐེསི. སོ ཏཾ སུཏྭཱཝ, ‘‘ཨེཝརཱུཔཱཡ ནཱམ སདྡྷིཾ སཾཝཱསཾ ནཱལཏྠ’’ནྟི རཱགགྒིནཱ དཌྜྷོ ཏཏྠེཝ ཀཱལམཀཱསི.

ཨཉྙམཉྙཾ ¶ ཨཱལཱཔསལླཱཔཝསེན ཨུཔྤནྣརཱགོ པན སམུལླཔནསཾསགྒོ ནཱམ. བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑུནིཡཱ སནྟཀཾ, བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ བྷིཀྑུསྶ སནྟཀཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷོགཀརཎཝསེན ཨུཔྤནྣརཱགོ སམྦྷོགསཾསགྒོ ནཱམ. སོ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ – མརིཙཝཊྚིཝིཧཱརམཧེ ཀིར བྷིཀྑཱུནཾ སཏསཧསྶཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ནཝུཏིསཧསྶཱནི ཨེཝ ཨཧེསུཾ. ཨེཀོ སཱམཎེརོ ཨུཎྷཡཱགུཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟོ སཀིཾ ཙཱིཝརཀཎྞེ ཋཔེསི, སཀིཾ བྷཱུམིཡཾ. ཨེཀཱ སཱམཎེརཱི དིསྭཱ ཨེཏྠ པཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཡཱཧཱིཏི ཐཱལཀཾ ཨདཱསི. ཏེ ཨཔརབྷཱགེ ཨེཀསྨིཾ བྷཡེ ཨུཔྤནྣེ པརསམུདྡཾ ཨགམཾསུ. ཏེསུ བྷིཀྑུནཱི པུརེཏརཾ ཨགམཱསི. སཱ, ‘‘ཨེཀོ ཀིར སཱིཧལ༹བྷིཀྑུ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣཱ, – ‘‘བྷནྟེ, མརིཙཝཊྚིཝིཧཱརམཧཀཱལེ ཏུམྷེ ཀཏིཝསྶཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏདཱཧཾ སཏྟཝསྶིཀསཱམཎེརོ. ཏྭཾ པན ཀཏིཝསྶཱཏི? ཨཧཾ སཏྟཝསྶིཀསཱམཎེརཱིཡེཝ ཨེཀསྶ ¶ སཱམཎེརསྶ ཨུཎྷཡཱགུཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟསྶ པཏྟཋཔནཏྠཾ ཐཱལཀམདཱསིནྟི. ཐེརོ, ‘‘ཨཧཾ སོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཐཱལཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དསྶེསི. ཏེ ཨེཏྟཀེནེཝ སཾསགྒེན བྲཧྨཙརིཡཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དྭེཔི སཊྛིཝསྶཀཱལེ ཝིབྦྷམིཾསུ.

ཧཏྠགཱཧཱདིཝསེན པན ཨུཔྤནྣརཱགོ ཀཱཡསཾསགྒོ ནཱམ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – མཧཱཙེཏིཡངྒཎེ ཀིར དཧརབྷིཀྑཱུ སཛ྄ཛྷཱཡཾ གཎྷནྟི. ཏེསཾ པིཊྛིཔསྶེ དཧརབྷིཀྑུནིཡོ དྷམྨཾ སུཎནྟི. ཏཏྲེཀོ དཧརོ ཧཏྠཾ པསཱརེནྟོ ཨེཀིསྶཱ དཧརབྷིཀྑུནིཡཱ ཀཱཡཾ ཚུཔི. སཱ ཏཾ ཧཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུརསྨིཾ ཋཔེསི, ཨེཏྟཀེན སཾསགྒེན དྭེཔི ཝིབྦྷམིཏྭཱ གིཧིབྷཱཝཾ པཏྟཱ.

གཱཧགཱཧཀཱདིཝཎྞནཱ

ཨིམེསུ ¶ པན པཉྩསུ སཾསགྒེསུ བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སཝནདསྶནསམུལླཔནསམྦྷོགཀཱཡཔརཱམཱསཱ ནིཙྩམྤི ཧོནྟིཡེཝ, བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ ཋཔེཏྭཱ ཀཱཡསཾསགྒཾ སེསཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཧོནྟི; ཏཐཱ ཨུཔཱསཀཨུཔཱསིཀཱཧི སདྡྷིཾ སབྦེཔི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཧོནྟི. ཏེསུ ཧི ཀིལེསུཔྤཏྟིཏོ ཙིཏྟཾ རཀྑིཏབྦཾ. ཨེཀོ ཧི བྷིཀྑུ གཱཧགཱཧཀོ ཧོཏི, ཨེཀོ གཱཧམུཏྟཀོ, ཨེཀོ མུཏྟགཱཧཀོ, ཨེཀོ མུཏྟམུཏྟཀོ.

ཏཏྠ ཡཾ བྷིཀྑུཾ མནུསྶཱཔི ཨཱམིསེན ཨུཔལཱཔེཏྭཱ གཧཎཝསེན ཨུཔསངྐམནྟི, བྷིཀྑུཔི པུཔྥཕལཱདཱིཧི ¶ ཨུཔལཱཔེཏྭཱ གཧཎཝསེན ཨུཔསངྐམཏི, ཨཡཾ གཱཧགཱཧཀོ ནཱམ. ཡཾ པན མནུསྶཱ ཝུཏྟནཡེན ཨུཔསངྐམནྟི, བྷིཀྑུ དཀྑིཎེཡྻཝསེན ཨུཔསངྐམཏི, ཨཡཾ གཱཧམུཏྟཀོ ནཱམ. ཡསྶ མནུསྶཱ དཀྑིཎེཡྻཝསེན ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དེནྟི, བྷིཀྑུ པུཔྥཕལཱདཱིཧི ཨུཔལཱཔེཏྭཱ གཧཎཝསེན ཨུཔསངྐམཏི, ཨཡཾ མུཏྟགཱཧཀོ ནཱམ. ཡསྶ མནུསྶཱཔི དཀྑིཎེཡྻཝསེན ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དེནྟི, བྷིཀྑུཔི ཙཱུལ༹པིཎྜཔཱཏིཡཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ དཀྑིཎེཡྻཝསེན པརིབྷུཉྫཏི, ཨཡཾ མུཏྟམུཏྟཀོ ནཱམ.

ཐེརཾ ཀིར ཨེཀཱ ཨུཔཱསིཀཱ དྭཱདས ཝསྶཱནི ཨུཔཊྛཧི. ཨེཀདིཝསཾ ཏསྨིཾ གཱམེ ཨགྒི ཨུཊྛཧིཏྭཱ གེཧཱནི ཛྷཱཔེསི. ཨཉྙེསཾ ཀུལཱུཔཀབྷིཀྑཱུ ཨཱགནྟྭཱ ¶ – ‘‘ཀིཾ ཨུཔཱསིཀེ, ཨཔི ཀིཉྩི བྷཎྜཀཾ ཨརོགཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྑིཏྠཱ’’ཏི པཊིསནྠཱརཾ ཨཀཾསུ. མནུསྶཱ, ‘‘ཨམྷཱཀཾ མཱཏུ ཀུལཱུཔཀཏྠེརོ བྷུཉྫནཝེལཱཡམེཝ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོཔི པུནདིཝསེ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཾ སལླཀྑེཏྭཱཝ ཨཱགཏོ. ཨུཔཱསིཀཱ ཀོཊྛཙྪཱཡཱཡ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཨདཱསི. ཐེརེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཀྐནྟེ མནུསྶཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ མཱཏུ ཀུལཱུཔཀཏྠེརོ བྷུཉྫནཝེལཱཡམེཝ ཨཱགཏོ’’ཏི. ཨུཔཱསིཀཱ, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀཱ ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཨནུཙྪཝིཀཱ, མཡ྄ཧཾ ཐེརོ མཡ྄ཧེཝ ཨནུཙྪཝིཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཡསྨཱ པན མནྟཱཎིཔུཏྟོ ཨིམེཧི པཉྩཧི སཾསགྒེཧི ཙཏཱུཧིཔི པརིསཱཧི སདྡྷིཾ ཨསཾསཊྛོ གཱཧམུཏྟཀོ ཙེཝ མུཏྟམུཏྟཀོ ཙ ཨཧོསི. ཡཐཱ ཙ སཡཾ ཨསཾསཊྛོ, ཨེཝཾ བྷིཀྑཱུནམྤི ཏཾ ཨསཾསགྒཀཐཾ ཀཏྟཱ ཨཧོསི.

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཏི ¶ པགྒཧིཏཝཱིརིཡོ, པརིཔུཎྞཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡོཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ གམནེ ཨུཔྤནྣཀིལེསཾ ཋཱནཾ པཱཔུཎིཏུཾ ན དེཏི, ཋཱནེ ཨུཔྤནྣཀིལེསཾ ནིསཛྫཾ, ནིསཛྫཱཡ ཨུཔྤནྣཀིལེསཾ སཡནཾ པཱཔུཎིཏུཾ ན དེཏི, མནྟེན ཀཎྷསཔྤཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ གཎྷནྟོ ཝིཡ, ཨམིཏྟཾ གཱིཝཱཡ ཨཀྐམནྟོ ཝིཡ ཙ ཝིཙརཏི, ཨཡཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ནཱམ. ཐེརོ ཙ ཏཱདིསོ ཨཧོསི. བྷིཀྑཱུནམྤི ཏཐེཝ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཾ ཀཏྟཱ ཨཧོསི.

སཱིལསམྤནྣོཏིཨཱདཱིསུ སཱིལནྟི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. སམཱདྷཱིཏི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ. པཉྙཱཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཉཱཎཾ. ཝིམུཏྟཱིཏི ཨརིཡཕལཾ. ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནནྟི ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝིདྷཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ. ཐེརོ སཡམྤི སཱིལཱདཱིཧི སམྤནྣོ ཨཧོསི བྷིཀྑཱུནམྤི སཱིལཱདིཀཐཾ ¶ ཀཏྟཱ. སྭཱཡཾ དསཧི ཀཐཱཝཏྠཱུཧི ཨོཝདཏཱིཏི ཨོཝཱདཀོ. ཡཐཱ པན ཨེཀོ ཨོཝདཏིཡེཝ, སུཁུམཾ ཨཏྠཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཛཱནཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ན ཨེཝཾ ཐེརོ. ཐེརོ པན ཏཱནི དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཝིཉྙཱཔེཏཱིཏི ཝིཉྙཱཔཀོ. ཨེཀོ ཝིཉྙཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི, ཀཱརཎཾ དསྶེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཐེརོ ཀཱརཎམྤི སནྡསྶེཏཱིཏི སནྡསྶཀོ. ཨེཀོ ཝིཛྫམཱནཾ ཀཱརཎཾ དསྶེཏི, གཱཧེཏུཾ པན ན སཀྐོཏི. ཐེརོ གཱཧེཏུམྤི སཀྐོཏཱིཏི སམཱདཔཀོ. ཨེཝཾ སམཱདཔེཏྭཱ ¶ པན ཏེསུ ཀཐཱཝཏྠཱུསུ ཨུསྶཱཧཛནནཝསེན བྷིཀྑཱུ སམུཏྟེཛེཏཱིཏི སམུཏྟེཛཀོ. ཨུསྶཱཧཛཱཏེ ཝཎྞཾ ཝཏྭཱ སམྤཧཾསེཏཱིཏི སམྤཧཾསཀོ.

པཉྩལཱབྷཝཎྞནཱ

༢༥༣. སུལདྡྷལཱབྷཱཏི ཨཉྙེསམྤི མནུསྶཏྟབྷཱཝཔབྦཛྫཱདིགུཎལཱབྷཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཨཱཡསྨཏོ པན པུཎྞསྶ སུལདྡྷལཱབྷཱ ཨེཏེ, ཡསྶ སཏྠུ སམྨུཁཱ ཨེཝཾ ཝཎྞོ ཨབྦྷུགྒཏོཏི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ ཨཔཎྜིཏེཧི ཝཎྞཀཐནཾ ནཱམ ན ཏཐཱ ལཱབྷོ, པཎྜིཏེཧི ཝཎྞཀཐནཾ པན ལཱབྷོ. གིཧཱི ཧི ཝཱ ཝཎྞཀཐནཾ ན ཏཐཱ ལཱབྷོ, གིཧཱི ཧི ‘‘ཝཎྞཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི, ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻོ སཎྷོ སཁིལོ སུཁསམྦྷཱསོ, ཝིཧཱརཾ ཨཱགཏཱནཾ ཡཱགུབྷཏྟཕཱཎིཏཱདཱིཧི སངྒཧཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཀཐེནྟོ ཨཝཎྞམེཝ ཀཐེཏི. ‘‘ཨཝཎྞཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ‘‘ཨཡཾ ཐེརོ མནྡམནྡོ ཝིཡ ཨབལབལོ ཝིཡ བྷཱཀུཊིཀབྷཱཀུཊིཀོ ཝིཡ ནཏྠི ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ’’ཏི ཀཐེནྟོ ཝཎྞམེཝ ཀཐེཏི. སབྲཧྨཙཱརཱིཧིཔི སཏྠུ པརམྨུཁཱ ¶ ཝཎྞཀཐནཾ ན ཏཐཱ ལཱབྷོ, སཏྠུ སམྨུཁཱ པན ཨཏིལཱབྷོཏི ཨིམམྤི ཨཏྠཝསཾ པཊིཙྩ ‘‘སུལདྡྷལཱབྷཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨནུམསྶ ཨནུམསྶཱཏི དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཨནུཔཝིསིཏྭཱ ཨནུཔཝིསིཏྭཱ. ཏཉྩ སཏྠཱ ཨབྦྷནུམོདཏཱིཏི ཏཉྩསྶ ཝཎྞཾ ཨེཝམེཏཾ ཨཔྤིཙྪོ ཙ སོ བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཙ སོ བྷིཀྑཱུཏི ཨནུམོདཏི. ཨིཏི ཝིཉྙཱུཧི ཝཎྞབྷཱསནཾ ཨེཀོ ལཱབྷོ, སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨེཀོ, སཏྠུ སམྨུཁཱ ཨེཀོ, ཨནུམསྶ ཨནུམསྶ ཨེཀོ, སཏྠཱརཱ ཨབྦྷནུམོདནཾ ཨེཀོཏི ཨིམེ པཉྩ ལཱབྷེ སནྡྷཱཡ ‘‘སུལདྡྷལཱབྷཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀདཱཙཱིཏི ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཀཱལེ. ཀརཧཙཱིཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨཔྤེཝ ནཱམ སིཡཱ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོཏི ཨཔི ནཱམ ཀོཙི ཀཐཱསམུདཱཙཱརོཔི བྷཝེཡྻ. ཐེརེན ཀིར ཨཱཡསྨཱ པུཎྞོ ནེཝ དིཊྛཔུབྦོ, ནསྶ དྷམྨཀཐཱ སུཏཔུབྦཱ. ཨིཏི སོ ཏསྶ དསྶནམྤི དྷམྨཀཐམྤི པཏྠཡམཱནོ ཨེཝམཱཧ.

ཙཱརིཀཱདིཝཎྞནཱ

༢༥༤. ཡཐཱབྷིརནྟནྟི ¶ ཡཐཱཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིཧརིཏྭཱ. བུདྡྷཱནཉྷི ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསནྟཱནཾ ཚཱཡཱུདཀཱདིཝིཔཏྟིཾ ཝཱ ཨཔྥཱསུཀསེནཱསནཾ ཝཱ, མནུསྶཱནཾ ཨསྶདྡྷཱདིབྷཱཝཾ ¶ ཝཱ ཨཱགམྨ ཨནབྷིརཏི ནཱམ ནཏྠི. ཏེསཾ སམྤཏྟིཡཱ ‘‘ཨིདྷ ཕཱསུ ཝིཧརཱམཱ’’ཏི ཨབྷིརམིཏྭཱ ཙིརཝིཧཱརོཔི ནཏྠི. ཡཏྠ པན ཏཐཱགཏེ ཝིཧརནྟེ སཏྟཱ སརཎེསུ ཝཱ པཏིཊྛཧནྟི, སཱིལཱནི ཝཱ སམཱདིཡནྟི, པབྦཛནྟི ཝཱ, ཏཏོ སོཏཱཔཏྟིམགྒཱདཱིནཾ ཝཱ པན ཏེསཾ ཨུཔནིསྶཡོ ཧོཏི. ཏཏྠ བུདྡྷཱ སཏྟེ ཏཱསུ སམྤཏྟཱིསུ པཏིཊྛཱཔནཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝསནྟི; ཏཱསཾ ཨབྷཱཝེ པཀྐམནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡཐཱཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིཧརིཏྭཱ’’ཏི. ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོཏི ཨདྡྷཱནགམནཾ གཙྪནྟོ. ཙཱརིཀཱ ཙ ནཱམེསཱ བྷགཝཏོ དུཝིདྷཱ ཧོཏི ཏུརིཏཙཱརིཀཱ ཙ, ཨཏུརིཏཙཱརིཀཱ ཙ.

ཏཏྠ དཱུརེཔི བོདྷནེཡྻཔུགྒལཾ དིསྭཱ ཏསྶ བོདྷནཏྠཱཡ སཧསཱ གམནཾ ཏུརིཏཙཱརིཀཱ ནཱམ. སཱ མཧཱཀསྶཔཔཙྩུགྒམནཱདཱིསུ དཊྛབྦཱ. བྷགཝཱ ཧི མཧཱཀསྶཔཾ པཙྩུགྒཙྪནྟོ མུཧུཏྟེན ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ ཨགམཱསི, ཨཱལ༹ཝཀསྶཏྠཱཡ ཏིཾསཡོཛནཾ, ཏཐཱ ཨངྒུལིམཱལསྶ ¶ . པུཀྐུསཱཏིསྶ པན པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནཾ, མཧཱཀཔྤིནསྶ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ, ཁདིརཝནིཡསྶཏྠཱཡ སཏྟ ཡོཛནསཏཱནི ཨགམཱསི; དྷམྨསེནཱཔཏིནོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ ཝནཝཱསཱིཏིསྶསཱམཎེརསྶ ཏིགཱཝུཏཱདྷིཀཾ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ.

ཨེཀདིཝསཾ ཀིར ཐེརོ, ‘‘ཏིསྶསཱམཎེརསྶ སནྟིཀཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ, ‘‘ཨཧམྤི གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱནནྡ, ཝཱིསཏིསཧསྶཱནཾ ཚལ༹བྷིཉྙཱནཾ ཨཱརོཙེཧི – ‘བྷགཝཱ ཝནཝཱསཱིཏིསྶསཱམཎེརསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཏཱི’’’ཏི. ཏཏོ དུཏིཡདིཝསེ ཝཱིསཏིསཧསྶཁཱིཎཱསཝཔརིཝུཏོ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཝཱིསཡོཛནསཏམཏྠཀེ ཏསྶ གོཙརགཱམདྭཱརེ ཨོཏརིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔི. ཀམྨནྟཾ གཙྪམཱནཱ མནུསྶཱ དིསྭཱ, ‘‘སཏྠཱ, བྷོ, ཨཱགཏོ, མཱ ཀམྨནྟཾ ཨགམིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཡཱགུཾ དཏྭཱ པཱནཝཏྟཾ ཀརོནྟཱ, ‘‘ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ གཙྪཏཱི’’ཏི དཧརབྷིཀྑཱུ པུཙྪིཾསུ. ཨུཔཱསཀཱ, ན བྷགཝཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཏི, ཨིདྷེཝ ཏིསྶསཱམཎེརསྶ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏོཏི ¶ . ཏེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀིར ཀུལཱུཔཀཏྠེརསྶ དསྶནཏྠཱཡ སཏྠཱ ཨཱགཏོ, ནོ ཝཏ ནོ ཐེརོ ཨོརམཏྟཀོ’’ཏི སོམནསྶཛཱཏཱ ཨཧེསུཾ.

ཨཐ ¶ བྷགཝཏོ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ སཱམཎེརོ གཱམཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ‘‘ཨུཔཱསཀཱ མཧཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ’’ཏི པུཙྪི. ཨཐསྶ ཏེ, ‘‘སཏྠཱ, བྷནྟེ, ཨཱགཏོ’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ, སོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏེན ཨཱཔུཙྪི. སཏྠཱ ཏསྶ པཏྟཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ, ‘‘ཨལཾ, ཏིསྶ, ནིཊྛིཏཾ བྷཏྟཀིཙྩ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཏོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩམཀཱསི. ཨཐསྶ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ སཏྠཱ མངྒལཾ ཝཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ གཱམདྭཱརེ ཋཏྭཱ, ‘‘ཀཏརོ ཏེ, ཏིསྶ, ཝསནཊྛཱནཾ གམནམགྒོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཡཾ བྷགཝཱ’’ཏི. མགྒཾ དེསཡམཱནོ པུརཏོ ཡཱཧི ཏིསྶཱཏི. བྷགཝཱ ཀིར སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ མགྒདེསཀོ སམཱནོཔི ‘‘སཀལཏིགཱཝུཏེ མགྒེ སཱམཎེརཾ དཊྛུཾ ལཙྪཱམཱི’’ཏི ཏཾ མགྒདེསཀམཀཱསི.

སོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཝཏྟམཀཱསི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ, ‘‘ཀཏརོ ཏེ, ཏིསྶ, ཙངྐམོ’’ཏི ¶ པུཙྪིཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ སཱམཎེརསྶ ནིསཱིདནཔཱསཱཎེ ནིསཱིདིཏྭཱ, ‘‘ཏིསྶ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སུཁཾ ཝསསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ མེ ཋཱནེ ཝསནྟསྶ སཱིཧབྱགྒྷཧཏྠིམིགམོརཱདཱིནཾ སདྡཾ སུཎཏོ ཨརཉྙསཉྙཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཱཡ སུཁཾ ཝསཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ, ‘‘ཏིསྶ, བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཧི, བུདྡྷདཱཡཛྫཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སནྣིཔཏིཏེ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ ཨགམཱསཱིཏི. ཨཡཾ ཏུརིཏཙཱརིཀཱ ནཱམ.

ཡཾ པན གཱམནིགམཔཊིཔཱཊིཡཱ དེཝསིཀཾ ཡོཛནཌྜྷཡོཛནཝསེན པིཎྜཔཱཏཙརིཡཱདཱིཧི ལོཀཾ ཨནུགྒཎྷནྟསྶ གམནཾ, ཨཡཾ ཨཏུརིཏཙཱརིཀཱ ནཱམ. ཨིམཾ པན ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ བྷགཝཱ མཧཱམཎྜལཾ མཛ྄ཛྷིམམཎྜལཾ ཨནྟིམམཎྜལནྟི ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ མཎྜལཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཙརཏི. ཏཏྠ མཧཱམཎྜལཾ ནཝཡོཛནསཏིཀཾ, མཛ྄ཛྷིམམཎྜལཾ ཚཡོཛནསཏིཀཾ, ཨནྟིམམཎྜལཾ ཏིཡོཛནསཏིཀཾ. ཡདཱ མཧཱམཎྜལེ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, མཧཱཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརེཏྭཱ པཱཊིཔདདིཝསེ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ནིཀྑམཏི. སམནྟཱ ཡོཛནསཏཾ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི, པུརིམཾ པུརིམཾ ཨཱགཏཱ ནིམནྟེཏུཾ ལབྷནྟི; ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ མཎྜལེསུ སཀྐཱརོ མཧཱམཎྜལེ ¶ ཨོསརཏི. ཏཏྲ བྷགཝཱ ཏེསུ ཏེསུ གཱམནིགམེསུ ཨེཀཱཧཾ དྭཱིཧཾ ཝསནྟོ མཧཱཛནཾ ཨཱམིསཔཊིགྒཧེན ཨནུགྒཎྷནྟོ དྷམྨདཱནེན ཙསྶ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶིཏཾ ¶ ཀུསལཾ ཝཌྜྷེནྟོ ནཝཧི མཱསེཧི ཙཱརིཀཾ པརིཡོསཱཔེཏི.

སཙེ པན ཨནྟོཝསྶེ བྷིཀྑཱུནཾ སམཐཝིཔསྶནཱ ཏརུཎཱ ཧོཏི, མཧཱཔཝཱརཎཱཡ ཨཔཝཱརེཏྭཱ པཝཱརཎཱསངྒཧཾ དཏྭཱ ཀཏྟིཀཔུཎྞམཱཡ པཝཱརེཏྭཱ མིགསིརསྶ པཋམདིཝསེ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ནིཀྑམིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམམཎྜལཾ ཨོསརཏི. ཨཉྙེནཔི ཀཱརཎེན མཛ྄ཛྷིམམཎྜལེ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏུཀཱམོ ཙཏུམཱསཾ ཝསིཏྭཱཝ ནིཀྑམཏི. ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ མཎྜལེསུ སཀྐཱརོ མཛ྄ཛྷིམམཎྜལེ ཨོསརཏི. བྷགཝཱ པུརིམནཡེནེཝ ལོཀཾ ཨནུགྒཎྷནྟོ ཨཊྛཧི མཱསེཧི ཙཱརིཀཾ པརིཡོསཱཔེཏི.

སཙེ པན ཙཏུམཱསཾ ཝུཊྛཝསྶསྶཱཔི བྷགཝཏོ ཝེནེཡྻསཏྟཱ ཨཔརིཔཀྐིནྡྲིཡཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨིནྡྲིཡཔརིཔཱཀཾ ཨཱགམཡམཱནོ ¶ ཨཔརམྤི ཨེཀཾ མཱསཾ ཝཱ དྭིཏིཙཏུམཱསཾ ཝཱ ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ནིཀྑམཏི. ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ མཎྜལེསུ སཀྐཱརོ ཨནྟོམཎྜལེ ཨོསརཏི. བྷགཝཱ པུརིམནཡེནེཝ ལོཀཾ ཨནུགྒཎྷནྟོ སཏྟཧི ཝཱ ཚཧི ཝཱ པཉྩཧི ཝཱ ཙཏཱུཧི ཝཱ མཱསེཧི ཙཱརིཀཾ པརིཡོསཱཔེཏི. ཨིཏི ཨིམེསུ ཏཱིསུ མཎྜལེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ན ཙཱིཝརཱདིཧེཏུ ཙརཏི. ཨཐ ཁོ ཡེ དུགྒཏཱ བཱལཱ ཛིཎྞཱ བྱཱདྷིཏཱ, ཏེ ཀདཱ ཏཐཱགཏཾ ཨཱགནྟྭཱ པསྶིསྶནྟི? མཡི པན ཙཱརིཀཾ ཙརནྟེ མཧཱཛནོ ཏཐཱགཏདསྶནཾ ལབྷིསྶཏི, ཏཏྠ ཀེཙི ཙིཏྟཱནི པསཱདེསྶནྟི, ཀེཙི མཱལཱདཱིཧི པཱུཛེསྶནྟི, ཀེཙི ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ དསྶནྟི, ཀེཙི མིཙྪཱདསྶནཾ པཧཱཡ སམྨཱདིཊྛིཀཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏཾ ཏེསཾ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱཏི ཨེཝཾ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཙཱརིཀཾ ཙརཏི.

ཨཔིཙ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟི – ཛངྒྷཱཝིཧཱརཝསེན སརཱིརཕཱསུཀཏྠཱཡ, ཨཏྠུཔྤཏྟིཀཱལཾ ཨབྷིཀངྑནཏྠཱཡ, བྷིཁཱུནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔནཏྠཱཡ, ཏཏྠ ཏཏྠ པརིཔཱཀགཏིནྡྲིཡེ བོདྷནེཡྻསཏྟེ བོདྷནཏྠཱཡཱཏི. ཨཔརེཧིཔི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟི – བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪིསྶནྟཱིཏི ཝཱ, དྷམྨཾ སརཎཾ གཙྪིསྶནྟཱིཏི ཝཱ, སངྒྷཾ སརཎཾ གཙྪིསྶནྟཱིཏི ཝཱ, མཧཏཱ དྷམྨཝསྶེན ཙཏསྶོ པརིསཱ སནྟཔྤེསྶཱམཱིཏི ཝཱཏི ¶ . ཨཔརེཧི པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟི ¶ – པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམིསྶནྟཱིཏི ཝཱ, ཨདིནྣཱདཱནཱ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ… མུསཱཝཱདཱ… སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ ཝིརམིསྶནྟཱིཏི ཝཱཏི. ཨཔརེཧི ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟི – པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པཊིལབྷིསྶནྟཱིཏི ཝཱ, དུཏིཡཾ…པེ… ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཾ པཊིལབྷིསྶནྟཱིཏི ཝཱཏི. ཨཔརེཧི ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟི – སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ ཨདྷིགམིསྶནྟཱིཏི ཝཱ, སོཏཱཔཏྟིཕལཾ…པེ… ཨརཧཏྟཕལཾ སཙྪིཀརིསྶནྟཱིཏི ཝཱཏི. ཨཡཾ ཨཏུརིཏཙཱརིཀཱ, སཱ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ. སཱ པནེསཱ དུཝིདྷཱ ཧོཏི ནིབདྡྷཙཱརིཀཱ, ཨནིབདྡྷཙཱརིཀཱ ¶ ཙ. ཏཏྠ ཡཾ ཨེཀསྶེཝ བོདྷནེཡྻསཏྟསྶ ཨཏྠཱཡ གཙྪཏི, ཨཡཾ ནིབདྡྷཙཱརིཀཱ ནཱམ. ཡཾ པན གཱམནིགམནགརཔཊིཔཱཊིཝསེན ཙརཏི, ཨཡཾ ཨནིབདྡྷཙཱརིཀཱ ནཱམ. ཨེསཱ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ.

སེནཱསནཾ སཾསཱམེཏྭཱཏི སེནཱསནཾ པཊིསཱམེཏྭཱ. ཏཾ པན པཊིསཱམེནྟོ ཐེརོ ན ཙཱུལ༹པཏྟམཧཱཔཏྟ-ཙཱུལ༹ཐཱལཀམཧཱཐཱལཀ-པཊྚུཎྞཙཱིཝར-དུཀཱུལཙཱིཝརཱདཱིནཾ བྷཎྜིཀཾ ཀཏྭཱ སཔྤིཏེལཱདཱིནཾ ཝཱ པན གྷཊེ པཱུརཱཔེཏྭཱ གབྦྷེ ནིདཧིཏྭཱ དྭཱརཾ པིདྷཱཡ ཀུཉྩིཀམུདྡིཀཱདཱིནི ཡོཛཱཔེསི. ‘‘སཙེ ན ཧོཏི བྷིཀྑུ ཝཱ སཱམཎེརོ ཝཱ ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ ཨུཔཱསཀོ ཝཱ, ཙཏཱུསུ པཱསཱཎེསུ མཉྩེ མཉྩཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཱིཋེ པཱིཋཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཙཱིཝརཝཾསེ ཝཱ ཙཱིཝརརཛྫུཡཱ ཝཱ ཨུཔརི པུཉྫཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཾ ཐཀེཏྭཱ པཀྐམིཏབྦ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༦༡) ཝཙནཏོ པན ནེཝཱསིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཔུཙྪནམཏྟཀེནེཝ པཊིསཱམེསི.

ཡེན སཱཝཏྠི ཏེན ཙཱརིཀཾ པཀྐཱམཱིཏི སཏྠུ དསྶནཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཡེན དིསཱབྷཱགེན སཱཝཏྠི ཏེན པཀྐཱམི. པཀྐམནྟོ ཙ ན སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ཨཱརོཙཱཔེཏྭཱ སཔྤིཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི གཱཧཱཔེཏྭཱ པཀྐནྟོ. ཡཱུཐཾ པཧཱཡ ནིཀྑནྟོ པན མཏྟཧཏྠཱི ཝིཡ, ཨསཧཱཡཀིཙྩོ སཱིཧོ ཝིཡ, པཏྟཙཱིཝརམཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀཀོཝ པཀྐཱམི. ཀསྨཱ པནེས པཉྩསཏེཧི ཨཏྟནོ ཨནྟེཝཱསིཀེཧི སདྡྷིཾ རཱཛགཧཾ ཨགནྟྭཱ ཨིདཱནི ནིཀྑནྟོཏི? རཱཛགཧཾ ཀཔིལཝཏྠུཏོ དཱུརཾ སཊྛིཡོཛནཱནི, སཱཝཏྠི པན པཉྩདས. སཏྠཱ རཱཛགཧཏོ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནཾ ཨཱགནྟྭཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི, ཨིདཱནི ཨཱསནྣོ ཛཱཏོཏི སུཏྭཱ ནིཀྑམཱིཏི ཨཀཱརཎམེཏཾ. བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀཾ གཙྪནྟོ ཧི ཨེས ཡོཛནསཧསྶམྤི གཙྪེཡྻ, ཏདཱ ¶ པན ¶ ཀཱཡཝིཝེཀོ ན སཀྐཱ ལདྡྷུནྟི. བཧཱུཧི སདྡྷིཾ གམནཀཱལེ ཧི ཨེཀསྨིཾ གཙྪཱམཱཏི ཝདནྟེ ཨེཀོ ཨིདྷེཝ ཝསཱམཱཏི ཝདཏི. ཨེཀསྨིཾ ཝསཱམཱཏི ཝདནྟེ ཨེཀོ གཙྪཱམཱཏི ཝདཏི. ཏསྨཱ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ཕཱསུཀསེནཱསནེ ཀཱཡཝིཝེཀཾ ལདྡྷུཾ ཝཱ ན སཀྐཱ ཧོཏི, ཨེཀཀསྶ པན ཏཾ སབྦཾ སུལབྷཾ ཧོཏཱིཏི ཏདཱ ཨགནྟྭཱ ཨིདཱནི པཀྐཱམི.

ཙཱརིཀཾ ¶ ཙརམཱནོཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨཡཾ ཙཱརིཀཱ ནཱམ མཧཱཛནསངྒཧཏྠཾ བུདྡྷཱནཾཡེཝ ལབྦྷཏི, བུདྡྷེ ཨུཔཱདཱཡ པན རུལ༹ྷཱིསདྡེན སཱཝཀཱནམྤི ཝུཙྩཏི ཀིལཉྫཱདཱིཧི ཀཏཾ བཱིཛནམྤི ཏཱལཝཎྚཾ ཝིཡ. ཡེན བྷགཝཱཏི སཱཝཏྠིཡཱ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀསྨིཾ གཱམཀེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཛེཏཝནཾ པཝིསིཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝཱ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ ཝཱ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ མཀྑེཏྭཱ པཱནཱིཡཾ ཝཱ པཱནཀཾ ཝཱ པིཝིཏྭཱ ཐོཀཾ ཝིསྶམིཏྭཱ སཏྠཱརཾ པསྶིསྶཱམཱིཏི ཙིཏྟམྤི ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུཛུཀཾ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎམེཝ ཨགམཱསི. ཐེརསྶ ཧི སཏྠཱརཾ དཊྛུཀཱམསྶ ཨཉྙེན བྷིཀྑུནཱ ཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཏསྨཱ རཱཧུལཾ ཝཱ ཨཱནནྡཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ སཏྠཱརཾ པསྶིསྶཱམཱིཏི ཨེཝམྤི ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཱདེསི.

ཐེརོ ཧི སཡམེཝ བུདྡྷསཱསནེ ཝལླབྷོ རཉྙོ སངྒཱམཝིཛཡམཧཱཡོདྷོ ཝིཡ. ཡཐཱ ཧི ཏཱདིསསྶ ཡོདྷསྶ རཱཛཱནཾ དཊྛུཀཱམསྶ ཨཉྙཾ སེཝིཏྭཱ དསྶནཀམྨཾ ནཱམ ནཏྠི; ཝལླབྷཏཱཡ སཡམེཝ པསྶཏི. ཨེཝཾ ཐེརོཔི བུདྡྷསཱསནེ ཝལླབྷོ, ཏསྶ ཨཉྙཾ སེཝིཏྭཱ སཏྠུདསྶནཀིཙྩཾ ནཏྠཱིཏི པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ པཱདཔུཉྪནམྷི པུཉྪིཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི. བྷགཝཱཔི ‘‘པཙྩཱུསཀཱལེཡེཝ མནྟཱཎིཔུཏྟོ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཨདྡས. ཏསྨཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ སཱུཙིགྷཊིཀཾ ཨདཏྭཱཝ དརཐཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ནིསཱིདི. ཐེརོ ཀཝཱཊཾ པཎཱམེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི བྷགཝཱ དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཙཱུལ༹གོསིངྒསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༣༢༥ ཨཱདཡོ) ཏིཎྞཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སཱམགྒིརསཱནིསཾསཾ ཀཐེསི; སེཀྑསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༢༢ ཨཱདཡོ) ཨཱཝསཐཱནིསཾསཾ, གྷཊིཀཱརསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༢༨༢ ཨཱདཡོ) སཏིཔཊིལཱབྷིཀཾ པུབྦེནིཝཱསཔྤཊིསཾཡུཏྟཀཐཾ; རཊྛཔཱལསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༣༠༤) ཙཏྟཱརོ ¶ དྷམྨུདྡེསེ, སེལསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༣༩༦ ཨཱདཡོ) པཱནཀཱནིསཾསཀཐཾ ¶ , ཨུཔཀྐིལེསསུཏྟེ (མ. ནི. ༣.༢༣༦ ཨཱདཡོ) བྷགུཏྠེརསྶ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཨེཀཱིབྷཱཝེ ཨཱནིསཾསཾ ཀཐེསི. ཨིམསྨིཾ པན རཐཝིནཱིཏེ ཨཱཡསྨཏོ པུཎྞསྶ ཀཐེནྟོ དསཀཐཱཝཏྠུནིསྶཡཾ ¶ ཨནནྟནཡཾ ནཱམ དསྶེསི པུཎྞ, ཨཡམྤི ཨཔྤིཙྪཀཐཱཡེཝ སནྟོསཀཐཱཡེཝཱཏི. པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟསྶ སཱཝཀསྶ ཝེལནྟེ ཋཏྭཱ མཧཱསམུདྡེ ཧཏྠཔྤསཱརཎཾ ཝིཡ ཨཧོསི.

ཡེན ཨནྡྷཝནནྟི ཏདཱ ཀིར པཙྪཱབྷཏྟེ ཛེཏཝནཾ ཨཱཀིཎྞཾ ཧོཏི, བཧཱུ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཛེཏཝནཾ ཨོསརནྟི; རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཁནྡྷཱཝཱརཊྛཱནཾ ཝིཡ ཧོཏི, ན སཀྐཱ པཝིཝེཀཾ ལབྷིཏུཾ. ཨནྡྷཝནཾ པན པདྷཱནགྷརསདིསཾ པཝིཝིཏྟཾ, ཏསྨཱ ཡེནནྡྷཝནཾ ཏེནུཔསངྐམི. ཀསྨཱ པན མཧཱཐེརེ ན ཨདྡས? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘སཱཡནྷསམཡེ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱཐེརེ དིསྭཱ པུན དསབལཾ པསྶིསྶཱམི, ཨེཝཾ མཧཱཐེརཱནཾ ཨེཀཾ ཨུཔཊྛཱནཾ བྷཝིསྶཏི, སཏྠུ དྭེ བྷཝིསྶནྟི, ཏཏོ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ མམ ཝསནཊྛཱནམེཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི.

སཏྟཝིསུདྡྷིཔཉྷཝཎྞནཱ

༢༥༦. ཨབྷིཎྷཾ ཀིཏྟཡམཱནོ ཨཧོསཱིཏི པུནཔྤུནཾ ཝཎྞཾ ཀིཏྟཡམཱནོ ཝིཧཱསི. ཐེརོ ཀིར ཏཏོ པཊྛཱཡ དིཝསེ དིཝསེ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ‘‘པུཎྞོ ཀིར ནཱམ མནྟཱཎིཔུཏྟོ ཙཏཱུཧི པརིསཱཧི སདྡྷིཾ ཨསཾསཊྛོ, སོ དསབལསྶ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགམིསྶཏི; ཀཙྩི ནུ ཁོ མཾ ཨདིསྭཱཝ གམིསྶཏཱི’’ཏི ཐེརནཝམཛ྄ཛྷིམཱནཾ སཏིཀརཎཏྠཾ ཨཱཡསྨཏོ པུཎྞསྶ གུཎཾ བྷཱསཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘མཧལླཀབྷིཀྑཱུ ནཱམ ན སབྦཀཱལཾ ཨནྟོཝིཧཱརེ ཧོནྟི; གུཎཀཐཱཡ པནསྶ ཀཐིཏཱཡ ཡོ ཙ ནཾ བྷིཀྑུཾ པསྶིསྶཏི; སོ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱརོཙེསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐཱཡཾ ཐེརསྶེཝ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཏཾ ཨཱཡསྨནྟཾ མནྟཱཎིཔུཏྟཾ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསནྟཾ ཨདྡས. ཀཐཾ པན ནཾ ཨེས ཨཉྙཱསཱིཏི? པུཎྞ, པུཎྞཱཏི ཝཏྭཱ ཀཐེནྟསྶ བྷགཝཏོ དྷམྨཀཐཱཡ ཨཉྙཱསི – ‘‘ཨཡཾ སོ ཐེརོ, ཡསྶ མེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨབྷིཎྷཾ ཀིཏྟཡམཱནོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨིཏི སོ ཨཱགནྟྭཱ ཐེརསྶ ཨཱརོཙེསི. ནིསཱིདནཾ ཨཱདཱཡཱཏི ནིསཱིདནཾ ནཱམ སདསཾ ཝུཙྩཏི ཨཝཱཡིམཾ. ཐེརོ པན ཙམྨཁཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨགམཱསི. པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོཏི ¶ པཙྪཏོ པཙྪཏོ. སཱིསཱནུལོཀཱིཏི ཡོ ཨུནྣཏཊྛཱནེ པིཊྛིཾ པསྶནྟོ ¶ ནིནྣཊྛཱནེ སཱིསཾ པསྶནྟོ གཙྪཏི, ཨཡམྤི སཱིསཱནུལོཀཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཏཱདིསོ ཧུཏྭཱ ཨནུབནྡྷི. ཐེརོ ཧི ཀིཉྩཱཔི སཾཡཏཔདསདྡཏཱཡ ཨཙྩཱསནྣོ ཧུཏྭཱ གཙྪནྟོཔི པདསདྡེན ན བཱདྷཏི, ‘‘ནཱཡཾ སམྨོདནཀཱལོ’’ཏི ¶ ཉཏྭཱ པན ན ཨཙྩཱསནྣོ, ཨནྡྷཝནཾ ནཱམ མཧནྟཾ, ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ནིལཱིནཾ ཨཔསྶནྟེན, ཨཱཝུསོ པུཎྞ, པུཎྞཱཏི ཨཕཱསུཀསདྡོ ཀཱཏབྦོ ཧོཏཱིཏི ནིསིནྣཊྛཱནཛཱནནཏྠཾ ནཱཏིདཱུརེ ཧུཏྭཱ སཱིསཱནུལོཀཱི ཨགམཱསི. དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདཱིཏི དིཝཱཝིཧཱརཏྠཱཡ ནིསཱིདི.

ཏཏྠ ཨཱཡསྨཱཔི པུཎྞོ ཨུདིཙྩབྲཱཧྨཎཛཙྩོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི. པུཎྞཏྠེརོཔི སུཝཎྞཝཎྞོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི. པུཎྞཏྠེརོཔི ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟིསམཱཔནྣོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི. པུཎྞཏྠེརོཔི ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ཨེཀམསངྑྱེཡྻཾ. པུཎྞཏྠེརོཔི པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟོ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི. ཨིཏི ཨེཀཾ ཀནཀགུཧཾ པཝིཊྛཱ དྭེ སཱིཧཱ ཝིཡ, ཨེཀཾ ཝིཛམྦྷནབྷཱུམིཾ ཨོཏིཎྞཱ དྭེ བྱགྒྷཱ ཝིཡ, ཨེཀཾ སུཔུཔྥིཏསཱལཝནཾ པཝིཊྛཱ དྭེ ཚདྡནྟནཱགརཱཛཱནོ ཝིཡ, ཨེཀཾ སིམྦལིཝནཾ པཝིཊྛཱ དྭེ སུཔཎྞརཱཛཱནོ ཝིཡ, ཨེཀཾ ནརཝཱཧནཡཱནཾ ཨབྷིརུལ༹ྷཱ དྭེ ཝེསྶཝཎཱ ཝིཡ, ཨེཀཾ པཎྜུཀམྦལསིལཾ ཨབྷིནིསིནྣཱ དྭེ སཀྐཱ ཝིཡ, ཨེཀཝིམཱནབྦྷནྟརགཏཱ དྭེ ཧཱརིཏམཧཱབྲཧྨཱནོ ཝིཡ ཙ ཏེ དྭེཔི བྲཱཧྨཎཛཙྩཱ དྭེཔི སུཝཎྞཝཎྞཱ དྭེཔི སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ དྭེཔི ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣཱ དྭེཔི པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟཱ མཧཱཁཱིཎཱསཝཱ ཨེཀཾ ཝནསཎྜཾ ཨནུཔཝིཊྛཱ ཏཾ ཝནཊྛཱནཾ སོབྷཡིཾསུ.

བྷགཝཏི ནོ, ཨཱཝུསོ, བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨཱཡསྨཏཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏཱིཏི? ཨིདཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏསྶ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསཾ ཛཱནནྟོཔི ཀཐཱསམུཊྛཱཔནཏྠཾ པུཙྪི. པུརིམཀཐཱཡ ཧི ཨཔྤཏིཊྛིཏཱཡ པཙྪིམཀཐཱ ན ཛཱཡཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ པུཙྪི. ཐེརོ ཨནུཛཱནནྟོ ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶ པཉྷཝིསྶཛྫནཾ སོཏུཀཱམོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཱཝུསོ སཱིལཝིསུདྡྷཏྠཾ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏཱི’’ཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཝིསུདྡྷིཡོ པུཙྪི. ཏཱསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ. ཨཱཡསྨཱ པན པུཎྞོ ¶ ཡསྨཱ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཱདཱིསུ ཋིཏསྶཱཔི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ མཏྠཀཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏསྨཱ, ‘‘ནོ ཧིདཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི སབྦཾ པཊིཀྑིཔི.

ཀིམཏྠཾ ¶ ¶ ཙརཧཱཝུསོཏི ཡདི སཱིལཝིསུདྡྷིཨཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝུསྶཏི, ཨཐ ཀིམཏྠཾ ཝུསྶཏཱིཏི པུཙྪི. ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཏྠཾ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཾ ནཱམ ཨཔྤཙྩཡཔརིནིབྦཱནཾ. དྭེདྷཱ ཨུཔཱདཱནཱནི གཧཎཱུཔཱདཱནཉྩ པཙྩཡཱུཔཱདཱནཉྩ. གཧཎཱུཔཱདཱནཾ ནཱམ ཀཱམུཔཱདཱནཱདིཀཾ ཙཏུབྦིདྷཾ, པཙྩཡཱུཔཱདཱནཾ ནཱམ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཔཙྩཡཱ. ཏཏྠ གཧཎཱུཔཱདཱནཝཱདིནོ ཨཱཙརིཡཱ ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནནྟི ཙཏཱུསུ ཨུཔཱདཱནེསུ ཨཉྙཏརེནཱཔི ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨགྒཧེཏྭཱ པཝཏྟཾ ཨརཧཏྟཕལཾ ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནནྟི ཀཐེནྟི. ཏཉྷི ན ཙ ཨུཔཱདཱནསམྤཡུཏྟཾ ཧུཏྭཱ ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨུཔཱདིཡཏི, ཀིལེསཱནཉྩ པརིནིབྦུཏནྟེ ཛཱཏཏྟཱ པརིནིབྦཱནནྟི ཝུཙྩཏི. པཙྩཡཱུཔཱདཱནཝཱདིནོ པན ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནནྟི ཨཔྤཙྩཡཔརིནིབྦཱནཾ. པཙྩཡཝསེན ཨནུཔྤནྣཾ ཨསངྑཏཾ ཨམཏདྷཱཏུམེཝ ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནནྟི ཀཐེནྟི. ཨཡཾ ཨནྟོ, ཨཡཾ ཀོཊི, ཨཡཾ ནིཊྛཱ. ཨཔྤཙྩཡཔརིནིབྦཱནཾ པཏྟསྶ ཧི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ མཏྠཀཾ པཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཐེརོ ‘‘ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཏྠ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཨནུཡུཉྫནྟོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝིསུདྡྷི ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱན’’ནྟི པུན པུཙྪཾ ཨཱརབྷི.

༢༥༨. ཐེརོཔི སབྦཔརིཝཏྟེསུ ཏཐེཝ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པརིཡོསཱནེ དོསཾ དསྶེནྟོ སཱིལཝིསུདྡྷིཾ ཙེ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཉྙཔེཡྻཱཏི ཡདི པཉྙཔེཡྻ. སཨུཔཱདཱནཾཡེཝ སམཱནཾ ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཾ པཉྙཔེཡྻཱཏི སངྒཧཎདྷམྨམེཝ ནིགྒཧཎདྷམྨཾ སཔྤཙྩཡདྷམྨམེཝ ཨཔྤཙྩཡདྷམྨཾ སངྑཏདྷམྨམེཝ ཨསངྑཏདྷམྨནྟི པཉྙཔེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷིཡཾ པན སཔྤཙྩཡདྷམྨམེཝ ཨཔྤཙྩཡདྷམྨཾ སངྑཏདྷམྨམེཝ ཨསངྑཏདྷམྨནྟི པཉྙཔེཡྻཱཏི ཨཡམེཝ ཨཏྠོ གཧེཏབྦོ. པུཐུཛྫནོ ཧི, ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཝཊྚཱནུགཏོ ལོཀིཡབཱལཔུཐུཛྫནོ དཊྛབྦོ. སོ ཧི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལམཏྟསྶཱཔི ཨབྷཱཝཏོ སབྦསོ ཨཉྙཏྲ ཨིམེཧི དྷམྨེཧི. ཏེན ཧཱིཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཨེཀཙྩེ པཎྜིཏཱ ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ ཛཱནནྟི, ཏེན ཀཱརཎེན ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམཱིཏི ¶ ཨཏྠོ.

སཏྟརཐཝིནཱིཏཝཎྞནཱ

༢༥༩. སཏྟ ¶ རཐཝིནཱིཏཱནཱིཏི ཝིནཱིཏཨསྶཱཛཱནིཡཡུཏྟེ སཏྟ རཐེ. ཡཱཝདེཝ, ཙིཏྟཝིསུདྡྷཏྠཱཏི ¶ , ཨཱཝུསོ, ཨཡཾ སཱིལཝིསུདྡྷི ནཱམ, ཡཱཝདེཝ, ཙིཏྟཝིསུདྡྷཏྠཱ. ཙིཏྟཝིསུདྡྷཏྠཱཏི ནིསྶཀྐཝཙནམེཏཾ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ, ཡཱཝདེཝ, ཙིཏྟཝིསུདྡྷིསངྑཱཏཱ ཨཏྠཱ, ཏཱཝ ཨཡཾ སཱིལཝིསུདྡྷི ནཱམ ཨིཙྪིཏབྦཱ. ཡཱ པན ཨཡཾ ཙིཏྟཝིསུདྡྷི, ཨེསཱ སཱིལཝིསུདྡྷིཡཱ ཨཏྠོ, ཨཡཾ ཀོཊི, ཨིདཾ པརིཡོསཱནཾ, ཙིཏྟཝིསུདྡྷིཡཾ ཋིཏསྶ ཧི སཱིལཝིསུདྡྷིཀིཙྩཾ ཀཏཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཔདེསུ.

ཨིདཾ པནེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཝིཡ ཧི ཛརཱམརཎབྷཱིརུཀོ ཡོགཱཝཙརོ དཊྛབྦོ. སཱཝཏྠིནགརཾ ཝིཡ སཀྐཱཡནགརཾ, སཱཀེཏནགརཾ ཝིཡ ནིབྦཱནནགརཾ, རཉྙོ སཱཀེཏེ ཝཌྜྷིཨཱཝཧསྶ སཱིགྷཾ གནྟྭཱ པཱཔུཎིཏབྦསྶ ཨཙྩཱཡིཀསྶ ཀིཙྩསྶ ཨུཔྤཱདཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ ཨནབྷིསམེཏཱནཾ ཙཏུནྣཾ ཨརིཡསཙྩཱནཾ ཨབྷིསམཡཀིཙྩསྶ ཨུཔྤཱདཀཱལོ. སཏྟ རཐཝིནཱིཏཱནི ཝིཡ སཏྟ ཝིསུདྡྷིཡོ, པཋམཾ རཐཝིནཱིཏཾ ཨཱརུལ༹ྷཀཱལོ ཝིཡ སཱིལཝིསུདྡྷིཡཾ ཋིཏཀཱལོ, པཋམརཐཝིནཱིཏཱདཱིཧི དུཏིཡཱདཱིནི ཨཱརུལ༹ྷཀཱལོ ཝིཡ སཱིལཝིསུདྡྷིཨཱདཱིཧི ཙིཏྟཝིསུདྡྷིཨཱདཱིསུ ཋིཏཀཱལོ. སཏྟམེན རཐཝིནཱིཏེན སཱཀེཏེ ཨནྟེཔུརདྭཱརེ ཨོརུཡ྄ཧ ཨུཔརིཔཱསཱདེ ཉཱཏིམིཏྟགཎཔརིཝུཏསྶ སུརསབྷོཛནཔརིབྷོགཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ ཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷིཡཱ སབྦཀིལེསེ ཁེཔེཏྭཱ དྷམྨཝརཔཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ པརོཔཎྞཱསཀུསལདྷམྨཔརིཝཱརསྶ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིརོདྷསཡནེ ནིསིནྣསྶ ལོཀུཏྟརསུཁཱནུབྷཝནཀཱལོ དཊྛབྦོ.

ཨིཏི ཨཱཡསྨནྟཾ པུཎྞཾ དསཀཐཱཝཏྠུལཱབྷིཾ དྷམྨསེནཱཔཏིསཱརིཔུཏྟཏྠེརོ སཏྟ ཝིསུདྡྷིཡོ པུཙྪི. ཨཱཡསྨཱ པུཎྞོ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཝིསྶཛྫེསི. ཨེཝཾ པུཙྪནྟོ པན དྷམྨསེནཱཔཏི ཀིཾ ཛཱནིཏྭཱ པུཙྪི, ཨུདཱཧུ ཨཛཱནིཏྭཱ? ཏིཏྠཀུསལོ ཝཱ པན ཧུཏྭཱ ཝིསཡསྨིཾ པུཙྪི, ཨུདཱཧུ ཨཏིཏྠཀུསལོ ཧུཏྭཱ ཨཝིསཡསྨིཾ? པུཎྞཏྠེརོཔི ཙ ཀིཾ ཛཱནིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསི, ཨུདཱཧུ ཨཛཱནིཏྭཱ? ཏིཏྠཀུསལོ ཝཱ པན ཧུཏྭཱ ཝིསཡསྨིཾ ཝིསྶཛྫེསི, ཨུདཱཧུ ཨཏིཏྠཀུསལོ ཧུཏྭཱ ཨཝིསཡེཏི? ཛཱནིཏྭཱ ཏིཏྠཀུསལོ ཧུཏྭཱ ཝིསཡེ པུཙྪཱིཏི ཧི ཝདམཱནོ དྷམྨསེནཱཔཏིཾཡེཝ ཝདེཡྻ. ཛཱནིཏྭཱ ཏིཏྠཀུསལོ ཧུཏྭཱ ¶ ཝིསཡེ ཝིསྶཛྫེསཱིཏི ཝདམཱནོ པུཎྞཏྠེརཾཡེཝ ¶ ཝདེཡྻ. ཡཉྷི ཝིསུདྡྷཱིསུ སཾཁིཏྟཾ, ཏཾ ཀཐཱཝཏྠཱུསུ ཝིཏྠིཎྞཾ. ཡཾ ཀཐཱཝཏྠཱུསུ སཾཁིཏྟཾ, ཏཾ ཝིསུདྡྷཱིསུ ཝིཏྠིཎྞཾ. ཏདམིནཱ ནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིསུདྡྷཱིསུ ¶ ཧི ཨེཀཱ སཱིལཝིསུདྡྷི ཙཏྟཱརི ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཧུཏྭཱ ཨཱགཏཱ ཨཔྤིཙྪཀཐཱ སནྟུཊྛིཀཐཱ ཨསཾསགྒཀཐཱ, སཱིལཀཐཱཏི. ཨེཀཱ ཙིཏྟཝིསུདྡྷི ཏཱིཎི ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཧུཏྭཱ ཨཱགཏཱ – པཝིཝེཀཀཐཱ, ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཱ, སམཱདྷིཀཐཱཏི, ཨེཝཾ ཏཱཝ ཡཾ ཝིསུདྡྷཱིསུ སཾཁིཏྟཾ, ཏཾ ཀཐཱཝཏྠཱུསུ ཝིཏྠིཎྞཾ. ཀཐཱཝཏྠཱུསུ པན ཨེཀཱ པཉྙཱཀཐཱ པཉྩ ཝིསུདྡྷིཡོ ཧུཏྭཱ ཨཱགཏཱ – དིཊྛིཝིསུདྡྷི, ཀངྑཱཝིཏརཎཝིསུདྡྷི, མགྒཱམགྒཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷི, པཊིཔདཱཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷི, ཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷཱིཏི, ཨེཝཾ ཡཾ ཀཐཱཝཏྠཱུསུ སཾཁིཏྟཾ, ཏཾ ཝིསུདྡྷཱིསུ ཝིཏྠིཎྞཾ. ཏསྨཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ སཏྟ ཝིསུདྡྷིཡོ པུཙྪནྟོ ན ཨཉྙཾ པུཙྪི, དས ཀཐཱཝཏྠཱུནིཡེཝ པུཙྪི. པུཎྞཏྠེརོཔི སཏྟ ཝིསུདྡྷིཡོ ཝིསྶཛྫེནྟོ ན ཨཉྙཾ ཝིསྶཛྫེསི, དས ཀཐཱཝཏྠཱུནིཡེཝ ཝིསྶཛྫེསཱིཏི. ཨིཏི ཨུབྷོཔེཏེ ཛཱནིཏྭཱ ཏིཏྠཀུསལཱ ཧུཏྭཱ ཝིསཡེཝ པཉྷཾ པུཙྪིཾསུ ཙེཝ ཝིསྶཛྫེསུཾ ཙཱཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༦༠. ཀོ ནཱམོ ཨཱཡསྨཱཏི ན ཐེརོ ཏསྶ ནཱམཾ ན ཛཱནཱཏི. ཛཱནནྟོཡེཝ པན སམྨོདིཏུཾ ལབྷིསྶཱམཱིཏི པུཙྪི. ཀཐཉྩ པནཱཡསྨནྟནྟི ཨིདཾ པན ཐེརོ སམྨོདམཱནོ ཨཱཧ. མནྟཱཎིཔུཏྟོཏི མནྟཱཎིཡཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ པུཏྟོ. ཡཐཱ ཏནྟི ཨེཏྠ ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཡཐཱ སུཏཝཏཱ སཱཝཀེན བྱཱཀཱཏབྦཱ, ཨེཝམེཝ བྱཱཀཏཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔཏྠོ. ཨནུམསྶ ཨནུམསྶཱཏི དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཨོགཱཧེཏྭཱ ཨནུཔཝིསིཏྭཱ. ཙེལཎྜུཔཀེནཱཏི ཨེཏྠ ཙེལཾ ཝུཙྩཏི ཝཏྠཾ, ཨཎྜུཔཀཾ ཙུམྦཊཀཾ. ཝཏྠཙུམྦཊཀཾ སཱིསེ ཀཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཏཏྠ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པརིཧརནྟཱཔི སབྲཧྨཙཱརཱི དསྶནཱཡ ལབྷེཡྻུཾ, ཨེཝཾ ལདྡྷདསྶནམྤི ཏེསཾ ལཱབྷཱཡེཝཱཏི ཨཊྛཱནཔརིཀཔྤེན ཨབྷིཎྷདསྶནསྶ ཨུཔཱཡཾ དསྶེསི. ཨེཝཾ ཨཔརིཧརནྟེན ཧི པཉྷཾ ཝཱ པུཙྪིཏུཀཱམེན དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཀཱམེན ‘‘ཐེརོ ཀཏྠ ཋིཏོ ཀཏྠ ནིསིནྣོ’’ཏི ¶ པརིཡེསནྟེན ཙརིཏབྦཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ པརིཧརནྟཱ པན ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེཡེཝ སཱིསཏོ ཨོརོཔེཏྭཱ མཧཱརཧེ ཨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སཀྐཱ ཧོནྟི པཉྷཾ ཝཱ པུཙྪིཏུཾ དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཾ. ཨིཏི ཨཊྛཱནཔརིཀཔྤེན ཨབྷིཎྷདསྶནསྶ ཨུཔཱཡཾ དསྶེསི.

སཱརིཔུཏྟོཏི ཙ པན མནྟི སཱརིཡཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ པུཏྟོཏི ཙ པན ཨེཝཾ མཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ཛཱནནྟི. སཏྠུཀཔྤེནཱཏི སཏྠུསདིསེན. ཨིཏི ཨེཀཔདེནེཝ ཨཱཡསྨཱ ¶ པུཎྞོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཾ ཙནྡམཎྜལཾ ཨཱཧཙྩ ཋཔེནྟོ ཝིཡ ཨུཀྑིཔི. ཐེརསྶ ཧི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨེཀནྟདྷམྨཀཐིཀབྷཱཝོ པཱཀཊོ ¶ ཨཧོསི. ཨམཙྩཉྷི པུརོཧིཏཾ མཧནྟོཏི ཝདམཱནོ རཱཛསདིསོཏི ཝདེཡྻ, གོཎཾ ཧཏྠིཔྤམཱཎོཏི, ཝཱཔིཾ སམུདྡཔྤམཱཎོཏི, ཨཱལོཀཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱལོཀཔྤམཱཎོཏི, ཨིཏོ པརཾ ཨེཏེསཾ མཧནྟབྷཱཝཀཐཱ ནཱམ ནཏྠི. སཱཝཀམྤི མཧཱཏི ཝདནྟོ སཏྠུཔཊིབྷཱགོཏི ཝདེཡྻ, ཨིཏོ པརཾ ཏསྶ མཧནྟབྷཱཝཀཐཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨིཙྩཱཡསྨཱ པུཎྞོ ཨེཀཔདེནེཝ ཐེརཾ ཙནྡམཎྜལཾ ཨཱཧཙྩ ཋཔེནྟོ ཝིཡ ཨུཀྑིཔི.

ཨེཏྟཀམྤི ནོ ནཔྤཊིབྷཱསེཡྻཱཏི པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟསྶ ཨཔྤཊིབྷཱནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡཱ པནཱཡཾ ཨུཔམཱ ཨཱཧཊཱ, ཏཾ ན ཨཱཧརེཡྻཱམ, ཨཏྠམེཝ ཀཐེཡྻཱམ. ཨུཔམཱ ཧི ཨཛཱནནྟཱནཾ ཨཱཧརཱིཡཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཨིདམྤི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔམཱ ནཱམ བུདྡྷཱནམྤི སནྟིཀེ ཨཱཧརཱིཡཏི, ཐེརཾ པནེས ཨཔཙཱཡམཱནོ ཨེཝམཱཧཱཏི.

ཨནུམསྶ ཨནུམསྶ པུཙྪིཏཱཏི དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཨོགཱཧེཏྭཱ ཨོགཱཧེཏྭཱ པུཙྪིཏཱ. ཀིཾ པན པཉྷསྶ པུཙྪནཾ བྷཱརིཡཾ, ཨུདཱཧུ ཝིསྶཛྫནནྟི? ཨུགྒཧེཏྭཱ པུཙྪནཾ ནོ བྷཱརིཡཾ, ཝིསྶཛྫནཾ པན བྷཱརིཡཾ. སཧེཏུཀཾ ཝཱ སཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ པུཙྪནམྤི ཝིསྶཛྫནམྤི བྷཱརིཡམེཝ. སམནུམོདིཾསཱུཏི སམཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཨནུམོདིཾསུ. ཨིཏི ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཱ ནིཊྛིཏཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

རཐཝིནཱིཏསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ནིཝཱཔསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༦༡. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ནིཝཱཔསུཏྟཾ. ཏཏྠ ནེཝཱཔིཀོཏི ཡོ མིགཱནཾ གཧཎཏྠཱཡ ཨརཉྙེ ཏིཎབཱིཛཱནི ཝཔཏི ‘‘ཨིདཾ ཏིཎཾ ¶ ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏེ མིགེ སུཁཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི. ནིཝཱཔནྟི ཝཔྤཾ. ནིཝུཏྟནྟི ཝཔིཏཾ. མིགཛཱཏཱཏི མིགགྷཊཱ. ཨནུཔཁཛྫཱཏི ཨནུཔཝིསིཏྭཱ. མུཙྪིཏཱཏི ཏཎྷཱམུཙྪནཱཡ མུཙྪིཏཱ, ཏཎྷཱཡ ཧདཡཾ པཝིསིཏྭཱ མུཙྪནཱཀཱརཾ པཱཔིཏཱཏི ¶ ཨཏྠོ. མདཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱིཏི མཱནམདཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟི. པམཱདནྟི ཝིསྶཊྛསཏིབྷཱཝཾ. ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཡཐཱ ཨིཙྪིསྶཱམ, ཏཐཱ ཀཱཏབྦཱ བྷཝིསྶནྟི. ཨིམསྨིཾ ནིཝཱཔེཏི ཨིམསྨིཾ ནིཝཱཔཊྛཱནེ. ཨེཀཾ ཀིར ནིཝཱཔཏིཎཾ ནཱམ ཨཏྠི ནིདཱགྷབྷདྡཀཾ, ཏཾ ཡཐཱ ཡཐཱ ནིདཱགྷོ ཧོཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ནཱིཝཱརཝནཾ ཝིཡ མེགྷམཱལཱ ཝིཡ ཙ ཨེཀགྒྷནཾ ཧོཏི, ཏཾ ལུདྡཀཱ ཨེཀསྨིཾ ཨུདཀཕཱསུཀཊྛཱནེ ཀསིཏྭཱ ཝཔིཏྭཱ ཝཏིཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ རཀྑནྟི. ཨཐ ཡདཱ མཧཱནིདཱགྷེ སབྦཏིཎཱནི སུཀྑཱནི ཧོནྟི, ཛིཝ྄ཧཱཏེམནམཏྟམྤི ཨུདཀཾ དུལླབྷཾ ཧོཏི, ཏདཱ མིགཛཱཏཱ སུཀྑཏིཎཱནི ཙེཝ པུརཱཎཔཎྞཱནི ཙ ཁཱདནྟཱ ཀམྤམཱནཱ ཝིཡ ཝིཙརནྟཱ ནིཝཱཔཏིཎསྶ གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ ཝདྷབནྡྷནཱདཱིནི ཨགཎཡིཏྭཱ ཝཏིཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟཱ པཝིསནྟི. ཏེསཉྷི ནིཝཱཔཏིཎཾ ཨཏིཝིཡ པིཡཾ ཧོཏི མནཱཔཾ. ནེཝཱཔིཀོ ཏེ དིསྭཱ དྭེ ཏཱིཎི དིཝསཱནི པམཏྟོ ཝིཡ ཧོཏི, དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཨནྟོནིཝཱཔཊྛཱནེ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨུདཀཨཱཝཱཊཀཱཔི ཧོནྟི, མིགཱ ཝིཝཊདྭཱརེན པཝིསིཏྭཱ ཁཱདིཏམཏྟཀཾ པིཝིཏམཏྟཀམེཝ ཀཏྭཱ པཀྐམནྟི, པུནདིཝསེ ཀིཉྩི ན ཀརོནྟཱིཏི ཀཎྞེ ཙཱལཡམཱནཱ ཁཱདིཏྭཱ པིཝིཏྭཱ ཨཏརམཱནཱ གཙྪནྟི, པུནདིཝསེ ཀོཙི ཀིཉྩི ཀཏྟཱ ནཏྠཱིཏི ཡཱཝདཏྠཾ ཁཱདིཏྭཱ པིཝིཏྭཱ མཎྜལགུམྦཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫནྟི. ལུདྡཀཱ ཏེསཾ པམཏྟབྷཱཝཾ ཛཱནིཏྭཱ དྭཱརཾ པིདྷཱཡ སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཀོཊྚེཏྭཱ གཙྪནྟི, ཨེཝཾ ཏེ ཏསྨིཾ ནིཝཱཔེ ནེཝཱཔིཀསྶ ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡཱ བྷཝནྟི.

༢༦༢. ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཏེསུ མིགཛཱཏེསུ. པཋམཱ མིགཛཱཏཱཏི, མིགཛཱཏཱ པཋམདུཏིཡཱ ནཱམ ནཏྠི. བྷགཝཱ པན ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཝསེན ཀཔྤེཏྭཱ པཋམཱ, དུཏིཡཱ, ཏཏིཡཱ ¶ , ཙཏུཏྠཱཏི ནཱམཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ དསྶེསི. ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝཱཏི ཡཐཱཀཱམཾ ཀཏྟབྦབྷཱཝཏོ; ཝསཱིབྷཱཝོཡེཝ ཧི ཨེཏྠ ཨིདྡྷཱིཏི ཙ ཨཱནུབྷཱཝོཏི ཙ ཨདྷིཔྤེཏོ.

༢༦༣. བྷཡབྷོགཱཏི ¶ བྷཡེན བྷོགཏོ. བལཝཱིརིཡནྟི ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརཎཝཱཡོདྷཱཏུ, སཱ པརིཧཱཡཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༦༤. ཨུཔནིསྶཱཡ ཨཱསཡཾ ཀཔྤེཡྻཱམཱཏི ཨནྟོ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཁཱདནྟཱནམྤི བྷཡམེཝ, བཱཧིརཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཁཱདནྟཱནམྤི བྷཡམེཝ, མཡཾ པན ཨམུཾ ནིཝཱཔཊྛཱནཾ ནིསྶཱཡ ཨེཀམནྟེ ཨཱསཡཾ ཀཔྤེཡྻཱམཱཏི ཙིནྟཡིཾསུ. ཨུཔནིསྶཱཡ ¶ ཨཱསཡཾ ཀཔྤཡིཾསཱུཏི ལུདྡཀཱ ནཱམ ན སབྦཀཱལཾ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོནྟི. མཡཾ ཏཏྠ ཏཏྠ མཎྜལགུམྦེསུ ཙེཝ ཝཏིཔཱདེསུ ཙ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨེཏེསུ མུཁདྷོཝནཏྠཾ ཝཱ ཨཱཧཱརཀིཙྩཀརཎཏྠཾ ཝཱ པཀྐནྟེསུ ནིཝཱཔཝཏྠུཾ པཝིསིཏྭཱ ཁཱདིཏམཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིསྶཱམཱཏི ནིཝཱཔཝཏྠུཾ ཨུཔནིསྶཱཡ གཧནེསུ གུམྦཝཏིཔཱདཱདཱིསུ ཨཱསཡཾ ཀཔྤཡིཾསུ. བྷུཉྫིཾསཱུཏི ཝུཏྟནཡེན ལུདྡཀཱནཾ པམཱདཀཱལཾ ཉཏྭཱ སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ པཝིསིཏྭཱ བྷུཉྫིཾསུ. ཀེཏབིནོཏི སིཀྑིཏཀེརཱཊིཀཱ. ཨིདྡྷིམནྟཱཏི ཨིདྡྷིམནྟོ ཝིཡ. པརཛནཱཏི ཡཀྑཱ. ཨིམེ ན མིགཛཱཏཱཏི. ཨཱགཏིཾ ཝཱ གཏིཾ ཝཱཏི ཨིམིནཱ ནཱམ ཋཱནེན ཨཱགཙྪནྟི, ཨམུཏྲ གཙྪནྟཱིཏི ཨིདཾ ནེསཾ ན ཛཱནཱམ. དཎྜཝཱཀརཱཧཱིཏི དཎྜཝཱཀརཛཱལེཧི. སམནྟཱ སཔྤདེསཾ ཨནུཔརིཝཱརེསུནྟི ཨཏིམཱཡཱཝིནོ ཨེཏེ, ན དཱུརཾ གམིསྶནྟི, སནྟིཀེཡེཝ ནིཔནྣཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ནིཝཱཔཀྑེཏྟསྶ སམནྟཱ སཔྤདེསཾ མཧནྟཾ ཨོཀཱསཾ ཨནུཔརིཝཱརེསུཾ. ཨདྡསཾསཱུཏི ཨེཝཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝཱཀརཛཱལཾ སམནྟཏོ ཙཱལེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱ ཨདྡསཾསུ. ཡཏྠ ཏེཏི ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཏེ གཱཧཾ ཨགམཾསུ, ཏཾ ཋཱནཾ ཨདྡསཾསཱུཏི ཨཏྠོ.

༢༦༥. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡཏྠ ཨགཏཱིཏི ཏེ ཀིར ཨེཝཾ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨནྟོ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨནྟོ ཁཱདནྟཱནམྤི བྷཡམེཝ, བཱཧིརཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཁཱདནྟཱནམྤི སནྟིཀེ ཝསིཏྭཱ ཁཱདནྟཱནམྤི བྷཡམེཝ, ཏེཔི ཧི ཝཱཀརཛཱལེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཧིཏཱཡེཝཱ’’ཏི, ཏེན ཏེསཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཡཾནཱུན མཡཾ ཡཏྠ ནེཝཱཔིཀསྶ ཙ ནེཝཱཔིཀཔརིསཱཡ ཙ ཨགཏི ཨཝིསཡོ, ཏཏྠ ཏཏྠ སེཡྻཾ ཀཔྤེཡྻཱམཱ’’ཏི. ཨཉྙེ གྷཊྚེསྶནྟཱིཏི ཏཏོ ཏཏོ དཱུརཏརཝཱསིནོ ཨཉྙེ གྷཊྚེསྶནྟི. ཏེ གྷཊྚིཏཱ ཨཉྙེཏི ཏེཔི གྷཊྚིཏཱ ཨཉྙེ ཏཏོ ¶ དཱུརཏརཝཱསིནོ གྷཊྚེསྶནྟི. ཨེཝཾ ཨིམཾ ¶ ནིཝཱཔཾ ནིཝུཏྟཾ སབྦསོ མིགཛཱཏཱ པརིམུཙྩིསྶནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཨིམཾ ཨམྷེཧི ནིཝུཏྟཾ ནིཝཱཔཾ སབྦེ མིགགྷཊཱ མིགསངྒྷཱ ཝིསྶཛྫེསྶནྟི པརིཙྩཛིསྶནྟི. ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑེཡྻཱམཱཏི ཏེསཾ གཧཎེ ཨབྱཱཝཊཱ བྷཝེཡྻཱམཱཏི; ཡཐཱ ཏཐཱ ཨཱགཙྪནྟེསུ ཧི ཏརུཎཔོཏཀོ ཝཱ མཧལླཀོ ཝཱ དུབྦལོ ཝཱ ཡཱུཐཔརིཧཱིནོ ཝཱ སཀྐཱ ཧོནྟི ལདྡྷུཾ, ཨནཱགཙྪནྟེསུ ཀིཉྩི ནཏྠི. ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཾསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཨབྱཱཝཊཱཝ ཨཧེསུཾ.

༢༦༧. ཨམུཾ ¶ ནིཝཱཔཾ ནིཝུཏྟཾ མཱརསྶ ཨམཱུནི ཙ ལོཀཱམིསཱནཱིཏི ཨེཏྠ ནིཝཱཔོཏི ཝཱ ལོཀཱམིསཱནཱིཏི ཝཱ ཝཊྚཱམིསབྷཱུཏཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. མཱརོ ན ཙ བཱིཛཱནི ཝིཡ ཀཱམགུཎེ ཝཔེནྟོ ཨཱཧིཎྜཏི, ཀཱམགུཎགིདྡྷཱནཾ པན ཨུཔརི ཝསཾ ཝཏྟེཏི, ཏསྨཱ ཀཱམགུཎཱ མཱརསྶ ནིཝཱཔཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨམུཾ ནིཝཱཔཾ ནིཝུཏྟཾ མཱརསྶཱ’’ཏི. ན པརིམུཙྩིཾསུ མཱརསྶ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝཱཏི མཱརསྶ ཝསཾ གཏཱ ཨཧེསུཾ, ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡཱ. ཨཡཾ སཔུཏྟབྷརིཡཔབྦཛྫཱཡ ཨཱགཏཨུཔམཱ.

༢༦༨. ཙེཏོཝིམུཏྟི པརིཧཱཡཱིཏི ཨེཏྠ ཙེཏོཝིམུཏྟི ནཱམ ཨརཉྙེ ཝསིསྶཱམཱཏི ཨུཔྤནྣཨཛ྄ཛྷཱསཡོ; སོ པརིཧཱཡཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱུཔམེ ཨཧཾ ཨིམེ དུཏིཡེཏི ཨཡཾ བྲཱཧྨཎདྷམྨིཀཔབྦཛྫཱཡ ཨུཔམཱ. བྲཱཧྨཎཱ ཧི ཨཊྛཙཏྟཱལཱིསཝསྶཱནི ཀོམཱརབྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ ཝཊྚུཔཙྪེདབྷཡེན པཝེཎིཾ གྷཊཡིསྶཱམཱཏི དྷནཾ པརིཡེསིཏྭཱ བྷརིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟཱ ཨེཀསྨིཾ པུཏྟེ ཛཱཏེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པུཏྟོ ཛཱཏོ ཝཊྚཾ ན ཨུཙྪིནྣཾ པཝེཎི གྷཊིཏཱ’’ཏི པུན ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛནྟི ཝཱ ཏམེཝ ཝཱ ས’ཀལཏྟཝཱསཾ ཝསནྟི.

༢༦༩. ཨེཝཉྷི ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏིཡཱཔི སམཎབྲཱཧྨཎཱ ན པརིམུཙྩིཾསཱུཏི པུརིམཱ ཝིཡ ཏེཔི མཱརསྶ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝཱ ན མུཙྩིཾསུ; ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡཱཝ ཨཧེསུཾ. ཀིཾ པན ཏེ ཨཀཾསཱུཏི? གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཨོསརིཏྭཱ ཏེསུ ཏེསུ ཨཱརཱམཨུཡྻཱནཊྛཱནེསུ ཨསྶམཾ མཱཔེཏྭཱ ནིཝསནྟཱ ཀུལདཱརཀེ ཧཏྠིཨསྶརཐསིཔྤཱདཱིནི ནཱནཔྤཀཱརཱནི སིཔྤཱནི སིཀྑཱཔེསུཾ. ཨིཏི ཏེ ཝཱཀརཛཱལེན ཏཏིཡཱ མིགཛཱཏཱ ཝིཡ མཱརསྶ པཱཔིམཏོ ¶ དིཊྛིཛཱལེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡཱ ཨཧེསུཾ.

༢༧༠. ཏཐཱུཔམེ ¶ ཨཧཾ ཨིམེ ཙཏུཏྠེཏི ཨཡཾ ཨིམསྶ སཱསནསྶ ཨུཔམཱ ཨཱཧཊཱ.

༢༧༡. ཨནྡྷམཀཱསི མཱརནྟི ན མཱརསྶ ཨཀྑཱིནི བྷིནྡི. ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ པན བྷིཀྑུནོ ཨིམཾ ནཱམ ཨཱརམྨཎཾ ནིསྶཱཡ ཙིཏྟཾ ཝཏྟཏཱིཏི མཱརོ པསྶིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨནྡྷམཀཱསི མཱར’’ནྟི. ཨཔདཾ ཝདྷིཏྭཱ མཱརཙཀྑུནྟི ཏེནེཝ པརིཡཱཡེན ཡཐཱ མཱརསྶ ཙཀྑུ ཨཔདཾ ¶ ཧོཏི ནིཔྤདཾ, ཨཔྤཏིཊྛཾ, ནིརཱརམྨཎཾ, ཨེཝཾ ཝདྷིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨདསྶནཾ གཏོ པཱཔིམཏོཏི ཏེནེཝ པརིཡཱཡེན མཱརསྶ པཱཔིམཏོ ཨདསྶནཾ གཏོ. ན ཧི སོ ཨཏྟནོ མཾསཙཀྑུནཱ ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ བྷིཀྑུནོ ཉཱཎསརཱིརཾ དཊྛུཾ སཀྐོཏི. པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟཱིཏི མགྒཔཉྙཱཡ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི དིསྭཱ ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཏིཎྞོ ལོཀེ ཝིསཏྟིཀནྟི ལོཀེ སཏྟཝིསཏྟབྷཱཝེན ཝིསཏྟིཀཱཏི ཨེཝཾ སངྑཾ གཏཾ. ཨཐ ཝཱ ‘‘ཝིསཏྟིཀཱཏི ཀེནཊྛེན ཝིསཏྟིཀཱ? ཝིསཏཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ ཝིསཊཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིཔུལཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསཱལཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསམཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསཀྐཏཱིཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསཾ ཧརཏཱིཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསཾཝཱདིཀཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསམཱུལཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསཕལཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསཔརིབྷོགཱཏི ཝིསཏྟིཀཱ, ཝིསཱལཱ ཝཱ པན སཱ ཏཎྷཱ རཱུཔེ སདྡེ གནྡྷེ རསེ ཕོཊྛབྦེ’’ཏི (མཧཱནི. ༣; ཙཱུལ༹ནི. མེཏྟགཱུམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེས ༢༢, ཁགྒཝིསཱཎསུཏྟནིདྡེས ༡༢༤) ཝིསཏྟིཀཱ. ཨེཝཾ ཝིསཏྟིཀཱཏི སངྑཾ གཏཾ ཏཎྷཾ ཏིཎྞོ ནིཏྟིཎྞོ ཨུཏྟིཎྞོ. ཏེན ཝུཙྩཏི – ‘‘ཏིཎྞོ ལོཀེ ཝིསཏྟིཀ’’ནྟི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ནིཝཱཔསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. པཱསརཱསིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༧༢. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི པཱསརཱསིསུཏྟཾ. ཏཏྠ སཱདྷུ མཡཾ, ཨཱཝུསོཏི ཨཱཡཱཙནྟཱ བྷཎནྟི. ཨེཏེ ཀིར པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཛནཔདཝཱསིནོ ‘‘དསབལཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི སཱཝཏྠིཾ ཨནུཔྤཏྟཱ. སཏྠུདསྶནཾ པན ཨེཏེཧི ལདྡྷཾ, དྷམྨིཾ ཀཐཾ ན ཏཱཝ སུཎནྟི. ཏེ སཏྠུགཱརཝེན ‘‘ཨམྷཱཀཾ, བྷནྟེ ¶ , དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཐཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ན སཀྐོནྟི. བུདྡྷཱ ཧི གརཱུ ཧོནྟི, ཨེཀཙཱརིཀོ སཱིཧོ མིགརཱཛཱ ཝིཡ, པབྷིནྣཀུཉྫརོ ཝིཡ, ཕཎཀཏཨཱསཱིཝིསོ ཝིཡ, མཧཱཨགྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཙ དུརཱསདཱ ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨཱསཱིཝིསོ ཡཐཱ གྷོརོ, མིགརཱཛཱཝ ཀེསརཱི;

ནཱགོཝ ཀུཉྫརོ དནྟཱི, ཨེཝཾ བུདྡྷཱ དུརཱསདཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ དུརཱསདཾ སཏྠཱརཾ ཏེ བྷིཀྑཱུ སཡཾ ཡཱཙིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཡཱཙམཱནཱ ‘‘སཱདྷུ མཡཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

ཨཔྤེཝ ནཱམཱཏི ཨཔི ནཱམ ལབྷེཡྻཱཐ. ཀསྨཱ པན ཐེརོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ‘‘རམྨཀསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨསྶམཾ ཨུཔསངྐམེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ? པཱཀཊཀིརིཡཏཱཡ. དསབལསྶ ཧི ཀིརིཡཱ ཐེརསྶ པཱཀཊཱ ཧོཏི; ཛཱནཱཏི ཐེརོ, ‘‘ཨཛྫ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝསིཏྭཱ པུབྦཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརིསྶཏི; ཨཛྫ པུབྦཱརཱམེ ཝསིཏྭཱ ཛེཏཝནེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརིསྶཏི; ཨཛྫ ཨེཀཀོཝ པིཎྜཱཡ པཝིསིསྶཏི; ཨཛྫ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ནིཀྑམིསྶཏཱི’’ཏི. ཀིཾ པནསྶ ཨེཝཾ ཛཱནནཏྠཾ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ ཨཏྠཱིཏི? ནཏྠི. ཨནུམཱནབུདྡྷིཡཱ པན ཀཏཀིརིཡཱཡ ནཡགྒཱཧེན ཛཱནཱཏི. ཡཉྷི དིཝསཾ བྷགཝཱ ཛེཏཝནེ ཝསིཏྭཱ པུབྦཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏདཱ སེནཱསནཔརིཀྑཱརབྷཎྜཱནཾ པཊིསཱམནཱཀཱརཾ དསྶེཏི, ཐེརོ སམྨཛྫནིསངྐཱརཚཌྜནཀཱདཱིནི པཊིསཱམེཏི. པུབྦཱརཱམེ ཝསིཏྭཱ ཛེཏཝནཾ དིཝཱཝིཧཱརཱཡ ཨཱགམནཀཱལེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཡདཱ ¶ པན ཨེཀཀོ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏདཱ པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ དྭཱརཾ པིདྷཱཡ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདཏི. ཐེརོ ‘‘ཨཛྫ བྷགཝཱ བོདྷནེཡྻབནྡྷཝཾ དིསྭཱ ནིསིནྣོ’’ཏི ཏཱཡ སཉྙཱཡ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཨེཀཀོ པཝིསིཏུཀཱམོ, ཏུམྷེ བྷིཀྑཱཙཱརསཛྫཱ ཧོཐཱ’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ སཉྙཾ དེཏི. ཡདཱ པན བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ པཝིསིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏདཱ གནྡྷཀུཊིདྭཱརཾ ཨུཔཌྜྷཔིདཧིཏཾ ཀཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདཏི, ཐེརོ ཏཱཡ སཉྙཱཡ ཉཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརགྒཧཎཏྠཱཡ བྷིཀྑཱུནཾ ¶ སཉྙཾ དེཏི. ཡདཱ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ནིཀྑམིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏདཱ ཨེཀཾ དྭེ ཨཱལོཔེ ཨཏིརེཀཾ བྷུཉྫཏི, སབྦཀཱལཾ ཙངྐམནཉྩཱརུཡ྄ཧ ཨཔརཱཔརཾ ཙངྐམཏི, ཐེརོ ཏཱཡ སཉྙཱཡ ཉཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ, ཨཱཝུསོ, ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརིཏུཀཱམོ, ཏུམྷཱཀཾ ཀཏྟབྦཾ ཀརོཐཱ’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ སཉྙཾ དེཏི.

བྷགཝཱ པཋམབོདྷིཡཾ ཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ཨནིབདྡྷཝཱསོ ཨཧོསི, པཙྪཱ པཉྩཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ཨབྦོཀིཎྞཾ སཱཝཏྠིཾཡེཝ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསནྟོ ཨེཀདིཝསེ ¶ དྭེ ཋཱནཱནི པརིབྷུཉྫཏི. ཛེཏཝནེ རཏྟིཾ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ དཀྑིཎདྭཱརེན སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏྭཱ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ པུབྦཱརཱམེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི. པུབྦཱརཱམེ རཏྟིཾ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ པཱཙཱིནདྭཱརེན སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཛེཏཝནེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི. ཀསྨཱ? དྭིནྣཾ ཀུལཱནཾ ཨནུཀམྤཱཡ. མནུསྶཏྟབྷཱཝེ ཋིཏེན ཧི ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན ཝིཡ ཨཉྙེན ཀེནཙི, མཱཏུགཱམཏྟབྷཱཝེ ཋིཏཱཡ ཙ ཝིསཱཁཱཡ ཝིཡ ཨཉྙཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཏཐཱགཏཾ ཨུདྡིསྶ དྷནཔརིཙྩཱགོ ཀཏོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨནུཀམྤཱཡ ཨེཀདིཝསེ ཨིམཱནི དྭེ ཋཱནཱནི པརིབྷུཉྫཏི. ཏསྨིཾ པན དིཝསེ ཛེཏཝནེ ཝསི, ཏསྨཱ ཐེརོ – ‘‘ཨཛྫ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ སཱཡནྷཀཱལེ གཏྟཱནི པརིསིཉྩནཏྠཱཡ པུབྦཀོཊྛཀཾ གམིསྶཏི; ཨཐཱཧཾ གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏྭཱ ཋིཏཾ བྷགཝནྟཾ ཡཱཙིཏྭཱ རམྨཀསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨསྶམཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམི. ཨེཝམིམེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ ལབྷིསྶནྟི དྷམྨཀཐཾ སཝནཱཡཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཝམཱཧ.

མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདོཏི ཝིསཱཁཱཡ པཱསཱདོ. སཱ ཧི མིགཱརེན སེཊྛིནཱ མཱཏུཊྛཱནེ ཋཔིཏཏྟཱ མིགཱརམཱཏཱཏི ཝུཙྩཏི. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཏསྨིཾ ཀིར པཱསཱདེ དྭིནྣཾ མཧཱསཱཝཀཱནཾ སིརིགབྦྷཱནཾ ¶ མཛ྄ཛྷེ བྷགཝཏོ སིརིགབྦྷོ ཨཧོསི. ཐེརོ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨནྟོགབྦྷཾ སམྨཛྫིཏྭཱ མཱལཱཀཙཝརཾ ནཱིཧརིཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཔེཏྭཱ སཏྠུ སཉྙཾ ཨདཱསི. སཏྠཱ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སཏོ སམྤཛཱནོ སཱིཧསེཡྻཾ ཨུཔགམྨ དརཐཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ¶ སཱཡནྷསམཡེ ཏཏོ ཝུཊྛཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ’’ཏི.

པརིསིཉྩིཏུནྟི ཡོ ཧི ཙུཎྞམཏྟིཀཱདཱིཧི གཏྟཱནི ཨུབྦཊྚེནྟོ མལླཀམུཊྛཱདཱིཧི ཝཱ གྷཾསནྟོ ནྷཱཡཏི, སོ ནྷཱཡཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཡོ ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ པཀཏིཡཱཝ ནྷཱཡཏི, སོ པརིསིཉྩཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. བྷགཝཏོཔི སརཱིརེ ཏཐཱ ཧརིཏབྦཾ རཛོཛལླཾ ནཱམ ན ཨུཔལིམྤཏི, ཨུཏུགྒཧཎཏྠཾ པན བྷགཝཱ ཀེཝལཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུ’’ནྟི. པུབྦཀོཊྛཀོཏི པཱཙཱིནཀོཊྛཀོ.

སཱཝཏྠིཡཾ ¶ ཀིར ཝིཧཱརོ ཀདཱཙི མཧཱ ཧོཏི ཀདཱཙི ཁུདྡཀོ. ཏཐཱ ཧི སོ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཡོཛནིཀོ ཨཧོསི, སིཁིསྶ ཏིགཱཝུཏོ, ཝེསྶབྷུསྶ ཨཌྜྷཡོཛནིཀོ, ཀཀུསནྡྷསྶ གཱཝུཏཔྤམཱཎོ, ཀོཎཱགམནསྶ ཨཌྜྷགཱཝུཏཔྤམཱཎོ, ཀསྶཔསྶ ཝཱིསཏིཨུསབྷཔྤམཱཎོ, ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཨཊྛཀརཱིསཔྤམཱཎོ ཛཱཏོ. ཏམྤི ནགརཾ ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ ཀདཱཙི པཱཙཱིནཏོ ཧོཏི, ཀདཱཙི དཀྑིཎཏོ, ཀདཱཙི པཙྪིམཏོ, ཀདཱཙི ཨུཏྟརཏོ. ཛེཏཝནེ གནྡྷཀུཊིཡཾ པན ཙཏུནྣཾ མཉྩཔཱདཱནཾ པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཨཙལམེཝ.

ཙཏྟཱརི ཧི ཨཙལཙེཏིཡཊྛཱནཱནི ནཱམ མཧཱབོདྷིཔལླངྐཊྛཱནཾ ཨིསིཔཏནེ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཊྛཱནཾ སངྐསྶནགརདྭཱརེ དེཝོརོཧཎཀཱལེ སོཔཱནསྶ པཏིཊྛཊྛཱནཾ མཉྩཔཱདཊྛཱནནྟི. ཨཡཾ པན པུབྦཀོཊྛཀོ ཀསྶཔདསབལསྶ ཝཱིསཏིཨུསབྷཝིཧཱརཀཱལེ པཱཙཱིནདྭཱརེ ཀོཊྛཀོ ཨཧོསི. སོ ཨིདཱནིཔི པུབྦཀོཊྛཀོཏྭེཝ པཉྙཱཡཏི. ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཨཙིརཝཏཱི ནགརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ སནྡམཱནཱ པུབྦཀོཊྛཀཾ པཏྭཱ ཨུདཀེན བྷིནྡིཏྭཱ མཧནྟཾ ཨུདཀརཧདཾ མཱཔེསི སམཏིཏྠཾ ཨནུཔུབྦགམྦྷཱིརཾ. ཏཏྠ ཨེཀཾ རཉྙོ ནྷཱནཏིཏྠཾ, ཨེཀཾ ནཱགརཱནཾ, ཨེཀཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ, ཨེཀཾ བུདྡྷཱནནྟི ཨེཝཾ པཱཊིཡེཀྐཱནི ནྷཱནཏིཏྠཱནི ཧོནྟི རམཎཱིཡཱནི ཝིཔྤཀིཎྞརཛཏཔཊྚསདིསཝཱལིཀཱནི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན སདྡྷིཾ ཡེན ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ ¶ པུབྦཀོཊྛཀོ ཏེནུཔསངྐམི གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུཾ ¶ . ཨཐཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨུདཀསཱཊིཀཾ ཨུཔནེསི. བྷགཝཱ རཏྟདུཔཊྚཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨུདཀསཱཊིཀཾ ནིཝཱསེསི. ཐེརོ དུཔཊྚེན སདྡྷིཾ མཧཱཙཱིཝརཾ ཨཏྟནོ ཧཏྠགཏམཀཱསི. བྷགཝཱ ཨུདཀཾ ཨོཏརི. སཧོཏརཎེནེཝསྶ ཨུདཀེ མཙྪཀཙྪཔཱ སབྦེ སུཝཎྞཝཎྞཱ ཨཧེསུཾ. ཡནྟནཱལིཀཱཧི སུཝཎྞརསདྷཱརཱནིསིཉྩམཱནཀཱལོ ཝིཡ སུཝཎྞཔཊཔསཱརཎཀཱལོ ཝིཡ ཙ ཨཧོསི. ཨཐ བྷགཝཏོ ནྷཱནཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ནྷཏྭཱ པཙྩུཏྟིཎྞསྶ ཐེརོ རཏྟདུཔཊྚཾ ཨུཔནེསི. བྷགཝཱ ཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝིཛྫུལཏཱསདིསཾ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ མཧཱཙཱིཝརཾ ཨནྟནྟེན སཾཧརིཏྭཱ པདུམགབྦྷསདིསཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནཱིཏཾ དྭཱིསུ ཀཎྞེསུ གཧེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པུབྦཀོཊྛཀེ གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨེཀཙཱིཝརོ ཨཊྛཱསཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཋིཏསྶ པན བྷགཝཏོ སརཱིརཾ ཝིཀསིཏཀམལུཔྤལསརཾ སབྦཔཱལིཕུལླཾ པཱརིཙྪཏྟཀཾ ཏཱརཱམརཱིཙིཝིཀསིཏཾ ཙ གགནཏལཾ སིརིཡཱ ཨཝཧསམཱནཾ ཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ. བྱཱམཔྤབྷཱཔརིཀྑེཔཝིལཱསིནཱི ཙསྶ དྭཏྟིཾསཝརལཀྑཎམཱལཱ གནྠེཏྭཱ ཋཔིཏཱ དྭཏྟིཾསཙནྡམཱལཱ ཝིཡ, དྭཏྟིཾསསཱུརིཡམཱལཱ ཝིཡ, པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔིཏཱ དྭཏྟིཾསཙཀྐཝཏྟི དྭཏྟིཾསདེཝརཱཛཱ དྭཏྟིཾསམཧཱབྲཧྨཱནོ ཝིཡ ཙ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ, ཝཎྞབྷཱུམིནཱམེསཱ. ཨེཝརཱུཔེསུ ཋཱནེསུ བུདྡྷཱནཾ སརཱིརཝཎྞཾ ཝཱ གུཎཝཎྞཾ ཝཱ ཙུཎྞིཡཔདེཧི ཝཱ གཱཐཱཧི ཝཱ ཨཏྠཉྩ ཨུཔམཱཡོ ཙ ཀཱརཎཱནི ཙ ཨཱཧརིཏྭཱ པཊིབལེན དྷམྨཀཐིཀེན པཱུརེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨེཝརཱུཔེསུ ཋཱནེསུ དྷམྨཀཐིཀསྶ ཐཱམོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༧༣. གཏྟཱནི པུབྦཱཔཡམཱནོཏི པཀཏིབྷཱཝཾ གམཡམཱནོ ནིརུདཀཱནི ཀུརུམཱནོ, སུཀྑཱཔཡམཱནོཏི ཨཏྠོ. སོདཀེན གཏྟེན ཙཱིཝརཾ པཱརུཔནྟསྶ ཧི ཙཱིཝརེ ཀཎྞིཀཱ ཨུཊྛཧནྟི, པརིཀྑཱརབྷཎྜཾ དུསྶཏི. བུདྡྷཱནཾ པན སརཱིརེ རཛོཛལླཾ ན ཨུཔལིམྤཏི; པདུམཔཏྟེ པཀྑིཏྟཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ ཨུདཀཾ ཝིནིཝཏྟེཏྭཱ གཙྪཏི, ཨེཝཾ ¶ སནྟེཔི སིཀྑཱགཱརཝཏཱཡ བྷགཝཱ, ‘‘པབྦཛིཏཝཏྟཾ ནཱམེཏ’’ནྟི མཧཱཙཱིཝརཾ ཨུབྷོསུ ཀཎྞེསུ གཧེཏྭཱ པུརཏོ ཀཱཡཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘བྷགཝཱ མཧཱཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདཾ ཨཱརབྦྷ གམནཱབྷིཧཱརཏོ པཊྛཱཡ དུནྣིཝཏྟིཡོ བྷཝིསྶཏི; བུདྡྷཱནཉྷི ཨདྷིཔྤཱཡཀོཔནཾ ནཱམ ཨེཀཙཱརིཀསཱིཧསྶ གཧཎཏྠཾ ཧཏྠཔྤསཱརཎཾ ཝིཡ; པབྷིནྣཝརཝཱརཎསྶ སོཎྜཱཡ ¶ པརཱམསནཾ ཝིཡ; ཨུགྒཏེཛསྶ ཨཱསཱིཝིསསྶ གཱིཝཱཡ གཧཎཾ ཝིཡ ཙ བྷཱརིཡཾ ཧོཏི. ཨིདྷེཝ རམྨཀསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨསྶམསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཏྠ གམནཏྠཱཡ བྷགཝནྟཾ ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ…པེ… ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ དྷམྨིཾ ཀཐཾ སོསྶཱམཱཏི ཏཾ ཨསྶམཾ གཏཱནཾ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ ཨནུཀམྤཾ པཊིཙྩ, ཏེསུ ཀཱརུཉྙཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི དསསུ པཱརམིཏཱསུ ཨཉྙཏརཱཡ ¶ པཱརམིཡཱ ཙེཝ མཧཱབྷིནིཀྑམནསྶ ཙ ཝཎྞཾ ཀཐཡམཱནཱ སནྣིསིནྣཱ ཧོནྟི. ཨཱགམཡམཱནོཏི ཨོལོཀཡམཱནོ. ཨཧཾ བུདྡྷོཏི སཧསཱ ཨཔྤཝིསིཏྭཱ ཡཱཝ སཱ ཀཐཱ ནིཊྛཱཏི, ཏཱཝ ཨཊྛཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨགྒལ༹ཾ ཨཱཀོཊེསཱིཏི ཨགྒནཁེན ཀཝཱཊེ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཝིཝརིཾསཱུཏི སོཏཾ ཨོདཧིཏྭཱཝ ནིསིནྣཏྟཱ ཏངྑཎཾཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཝིཝརིཾསུ.

པཉྙཏྟེ ཨཱསནེཏི བུདྡྷཀཱལེ ཀིར ཡཏྠ ཡཏྠ ཨེཀོཔི བྷིཀྑུ ཝིཧརཏི, སབྦཏྠ བུདྡྷཱསནཾ པཉྙཏྟམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? བྷགཝཱ ཀིར ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ཝིཧརནྟེ མནསི ཀརོཏི ‘‘ཨསུཀོ མཡ྄ཧཾ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གཏོ, སཀྑིསྶཏི ནུ ཁོ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ནོ ཝཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ པསྶཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཀུསལཝིཏཀྐེ ཝིཏཀྐཡམཱནཾ, ཏཏོ ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ མཱདིསསྶ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིཧརནྟཾ ཨིམཾ ཀུལཔུཏྟཾ ཨཀུསལཝིཏཀྐཱ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཨནམཏགྒེ ཝཊྚདུཀྑེ སཾསཱརེསྶནྟཱི’’ཏི ཏསྶ ཨནུགྒཧཏྠཾ ཏཏྠེཝ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཏཾ ཀུལཔུཏྟཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ པུན ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ གཙྪཏི. ཨཐེཝཾ ཨོཝདིཡམཱནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘སཏྠཱ ¶ ཨམྷཱཀཾ མནཾ ཛཱནིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨམྷཱཀཾ སམཱིཔེ ཋིཏཾཡེཝ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏི; ཏསྨིཾ ཁཎེ, ‘བྷནྟེ, ཨིདྷ ནིསཱིདཐ, ཨིདྷ ནིསཱིདཐཱ’ཏི ཨཱསནཔརིཡེསནཾ ནཱམ བྷཱརོ’’ཏི. ཏེ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱཝ ཝིཧརནྟི. ཡསྶ པཱིཋཾ ཨཏྠི, སོ ཏཾ པཉྙཔེཏི. ཡསྶ ནཏྠི, སོ མཉྩཾ ཝཱ ཕལཀཾ ཝཱ ཀཊྛཾ ཝཱ པཱསཱཎཾ ཝཱ ཝཱལིཀཔུཉྫཾ ཝཱ པཉྙཔེཏི. ཏཾ ཨལབྷམཱནཱ པུརཱཎཔཎྞཱནིཔི སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཏཏྠ པཾསུཀཱུལཾ པཏྠརིཏྭཱ ཋཔེནྟི. ཨིདྷ པན པཀཏིཔཉྙཏྟམེཝ ཨཱསནཾ ཨཧོསི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདཱི’’ཏི.

ཀཱཡ ¶ ནུཏྠཱཏི ཀཏམཱཡ ནུ ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ བྷཝཐཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཀཱཡ ནེཏྠཱ’’ཏིཔི པཱལི༹, ཏསྶཱ ཀཏམཱཡ ནུ ཨེཏྠཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཀཱཡ ནོཏྠཱ’’ཏིཔི པཱལི༹, ཏསྶཱཔི པུརིམོཡེཝ ཨཏྠོ. ཨནྟརཱ ཀཐཱཏི ཀམྨཊྛཱནམནསིཀཱརཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནཾ ཨནྟརཱ ཨཉྙཱ ཨེཀཱ ཀཐཱ. ཝིཔྤཀཏཱཏི མམ ཨཱགམནཔཙྩཡཱ ཨཔརིནིཊྛིཏཱ སིཁཾ ཨཔྤཏྟཱ. ཨཐ བྷགཝཱ ཨནུཔྤཏྟོཏི ¶ ཨཐ ཨེཏསྨིཾ ཀཱལེ བྷགཝཱ ཨཱགཏོ. དྷམྨཱི ཝཱ ཀཐཱཏི དསཀཐཱཝཏྠུནིསྶིཏཱ ཝཱ དྷམྨཱི ཀཐཱ. ཨརིཡོ ཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོཏི ཨེཏྠ པན དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནམྤི ཨརིཡོ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ མཱུལཀམྨཊྛཱནམྤི. ཏསྨཱ ཏཾ ཛྷཱནཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣོཔི, མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣོཔི བྷིཀྑུ ཨརིཡེན ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན ནིསིནྣོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༧༤. དྭེམཱ, བྷིཀྑཝེ, པརིཡེསནཱཏི ཀོ ཨནུསནྡྷི? ཏེ བྷིཀྑཱུ སམྨུཁཱ དྷམྨིཾ ཀཐཾ སོསྶཱམཱཏི ཐེརསྶ བྷཱརཾ ཨཀཾསུ, ཐེརོ ཏེསཾ ཨསྶམགམནམཀཱསི. ཏེ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཏིརཙྪཱནཀཐིཀཱ ཧུཏྭཱ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ བྷགཝཱ ‘‘ཨཡཾ ཏུམྷཱཀཾ པརིཡེསནཱ ཨརིཡཔརིཡེསནཱ ནཱམཱ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡཔརིཡེསནཱཏི ཨེཏྠ ཡཐཱ མགྒཀུསལོ པུརིསོ པཋམཾ ཝཛྫེཏབྦཾ ཨཔཱཡམགྒཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཝཱམཾ མུཉྩིཏྭཱ དཀྑིཎཾ གཎྷཱ’’ཏི ཝདཏི. ཨེཝཾ བྷགཝཱ དེསནཱཀུསལཏཱཡ པཋམཾ ཝཛྫེཏབྦཾ ཨནརིཡཔརིཡེསནཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པཙྪཱ ཨིཏརཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱིཏི ཨུདྡེསཱནུཀྐམཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཛཱཏིདྷམྨོཏི ¶ ཛཱཡནསབྷཱཝོ. ཛརཱདྷམྨོཏི ཛཱིརཎསབྷཱཝོ. བྱཱདྷིདྷམྨོཏི བྱཱདྷིསབྷཱཝོ. མརཎདྷམྨོཏི མརཎསབྷཱཝོ. སོཀདྷམྨོཏི སོཙནཀསབྷཱཝོ. སཾཀིལེསདྷམྨོཏི སཾཀིལིསྶནསབྷཱཝོ.

པུཏྟབྷརིཡནྟི པུཏྟཱ ཙ བྷརིཡཱ ཙ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཛཱཏརཱུཔརཛཏནྟི ཨེཏྠ པན ཛཱཏརཱུཔནྟི སུཝཎྞཾ. རཛཏནྟི ཡཾཀིཉྩི ཝོཧཱརཱུཔགཾ ལོཧམཱསཀཱདི. ཛཱཏིདྷམྨཱ ཧེཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔདྷཡོཏི ཨེཏེ པཉྩཀཱམགུཎཱུཔདྷཡོ ནཱམ ཧོནྟི, ཏེ སབྦེཔི ཛཱཏིདྷམྨཱཏི དསྶེཏི. བྱཱདྷིདྷམྨཝཱརཱདཱིསུ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ ན གཧིཏཾ, ན ཧེཏསྶ སཱིསརོགཱདཡོ བྱཱདྷཡོ ནཱམ ཧོནྟི, ན སཏྟཱནཾ ཝིཡ ཙུཏིསངྑཱཏཾ མརཎཾ, ན སོཀོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡཱདཱིཧི པན སཾཀིལེསེཧི སཾཀིལིསྶཏཱིཏི སཾཀིལེསདྷམྨཝཱརེ གཧིཏཾ. ཏཐཱ ཨུཏུསམུཊྛཱནཏྟཱ ཛཱཏིདྷམྨཝཱརེ. མལཾ གཧེཏྭཱ ཛཱིརཎཏོ ཛརཱདྷམྨཝཱརེ ཙ.

༢༧༥. ཨཡཾ ¶ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱ པརིཡེསནཱཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ ནིདྡོསཏཱཡཔི ཨརིཡེཧི པརིཡེསིཏབྦཏཱཡཔི ཨརིཡཔརིཡེསནཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༧༦. ཨཧམྤི སུདཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? མཱུལཏོ པཊྛཱཡ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ དསྶེཏུཾ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨཧམྤི པུབྦེ ཨནརིཡཔརིཡེསནཾ པརིཡེསིཾ. སྭཱཧཾ ཏཾ པཧཱཡ ཨརིཡཔརིཡེསནཾ པརིཡེསིཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ. པཉྩཝགྒིཡཱཔི ཨནརིཡཔརིཡེསནཾ པརིཡེསིཾསུ. ཏེ ཏཾ པཧཱཡ ཨརིཡཔརིཡེསནཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཁཱིཎཱསཝབྷཱུམིཾ པཏྟཱ. ཏུམྷེཔི མམ ཙེཝ པཉྩཝགྒིཡཱནཉྩ མགྒཾ ཨཱརུལ༹ྷཱ. ཨརིཡཔརིཡེསནཱ ཏུམྷཱཀཾ པརིཡེསནཱ’’ཏི མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟནོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

༢༧༧. ཏཏྠ དཧརོཝ སམཱནོཏི ཏརུཎོཝ སམཱནོ. སུསུཀཱལ༹ཀེསོཏི སུཊྛུ ཀཱལ༹ཀེསོ, ཨཉྫནཝཎྞཀེསོཝ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. བྷདྲེནཱཏི བྷདྡཀེན. པཋམེན ཝཡསཱཏི ཏིཎྞཾ ཝཡཱནཾ པཋམཝཡེན. ཨཀཱམཀཱནནྟི ཨནིཙྪམཱནཱནཾ, ཨནཱདརཏྠེ སཱམིཝཙནཾ. ཨསྶཱུནི མུཁེ ཨེཏེསནྟི ཨསྶུམུཁཱ; ཏེསཾ ཨསྶུམུཁཱནཾ, ཨསྶུཀིལིནྣམུཁཱནནྟི ཨཏྠོ. རུདནྟཱནནྟི ཀནྡིཏྭཱ རོདམཱནཱནཾ. ཀིཾ ¶ ཀུསལགཝེསཱིཏི ཀིཾ ཀུསལནྟི གཝེསམཱནོ. ཨནུཏྟརཾ སནྟིཝརཔདནྟི ཨུཏྟམཾ སནྟིསངྑཱཏཾ ཝརཔདཾ, ནིབྦཱནཾ པརིཡེསམཱནོཏི ཨཏྠོ. ཡེན ཨཱལཱ༹རོ ཀཱལཱམོཏི ཨེཏྠ ཨཱལཱ༹རོཏི ཏསྶ ནཱམཾ, དཱིགྷཔིངྒལོ ཀིརེསོ. ཏེནསྶ ཨཱལཱ༹རོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཀཱལཱམོཏི གོཏྟཾ. ཝིཧརཏཱཡསྨཱཏི ཝིཧརཏུ ཨཱཡསྨཱ. ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོཏི ཡསྨིཾ དྷམྨེ པཎྜིཏོ པུརིསོ. སཀཾ ཨཱཙརིཡཀནྟི ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡསམཡཾ. ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱཏི པཊིལབྷིཏྭཱ ཝིཧརེཡྻ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏེན ཨོཀཱསོ ཀཏོ ཧོཏི. ཏཾ དྷམྨནྟི ཏཾ ཏེསཾ སམཡཾ ཏནྟིཾ. པརིཡཱཔུཎིནྟི སུཏྭཱཝ ཨུགྒཎྷིཾ.

ཨོཊྛཔཧཏམཏྟེནཱཏི ཏེན ཝུཏྟསྶ པཊིགྒཧཎཏྠཾ ཨོཊྛཔཧརཎམཏྟེན; ཨཔརཱཔརཾ ཀཏྭཱ ཨོཊྛསཉྩརཎམཏྟཀེནཱཏི ཨཏྠོ. ལཔིཏལཱཔནམཏྟེནཱཏི ཏེན ལཔིཏསྶ པཊིལཱཔནམཏྟཀེན. ཉཱཎཝཱདནྟི ཛཱནཱམཱིཏི ཝཱདཾ ¶ . ཐེརཝཱདནྟི ཐིརབྷཱཝཝཱདཾ, ཐེརོ ཨཧམེཏྠཱཏི ཨེཏཾ ཝཙནཾ. ཨཧཉྩེཝ ཨཉྙེ ཙཱཏི ན ཀེཝལཾ ཨཧཾ, ཨཉྙེཔི བཧཱུ ཨེཝཾ ཝདནྟི. ཀེཝལཾ སདྡྷཱམཏྟཀེནཱཏི པཉྙཱཡ ཨསཙྪིཀཏྭཱ སུདྡྷེན སདྡྷཱམཏྟཀེནེཝ. བོདྷིསཏྟོ ཀིར ཝཱཙཱཡ དྷམྨཾ ཨུགྒཎྷནྟོཡེཝ, ‘‘ན ¶ ཀཱལཱམསྶ ཝཱཙཱཡ པརིཡཏྟིམཏྟམེཝ ཨསྨིཾ དྷམྨེ, ཨདྡྷཱ ཨེས སཏྟནྣཾ སམཱཔཏྟཱིནཾ ལཱབྷཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི, ཏེནསྶ ཨེཏདཧོསི.

ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ པཝེདེསཱིཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཔརིཡོསཱནཱ སཏྟ སམཱཔཏྟིཡོ མཾ ཛཱནཱཔེསི. སདྡྷཱཏི ཨིམཱསཾ སཏྟནྣཾ སམཱཔཏྟཱིནཾ ནིབྦཏྟནཏྠཱཡ སདྡྷཱ. ཝཱིརིཡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པདཧེཡྻནྟི པཡོགཾ ཀརེཡྻཾ. ནཙིརསྶེཝ ཏཾ དྷམྨཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསིནྟི བོདྷིསཏྟོ ཀིར ཝཱིརིཡཾ པགྒཧེཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཉྙེཝ སཏྟ སུཝཎྞནིསྶེཎིཡོ པསཱརེནྟོ ཝིཡ སཏྟ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེསི; ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

ལཱབྷཱ ནོ, ཨཱཝུསོཏི ཨནུསཱུཡཀོ ཀིརེས ཀཱལཱམོ. ཏསྨཱ ‘‘ཨཡཾ ཨདྷུནཱགཏོ, ཀིནྟི ཀཏྭཱ ཨིམཾ དྷམྨཾ ནིབྦཏྟེསཱི’’ཏི ཨུསཱུཡཾ ཨཀཏྭཱ པསནྣོ པསཱདཾ པཝེདེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨུབྷོཝ སནྟཱ ཨིམཾ གཎཾ པརིཧརཱམཱཏི ‘‘མཧཱ ཨཡཾ གཎོ, དྭེཔི ཛནཱ པརིཧརཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཎསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི, ‘‘ཨཧམྤི སཏྟནྣཾ སམཱཔཏྟཱིནཾ ལཱབྷཱི, མཧཱཔུརིསོཔི སཏྟནྣམེཝ ¶ , ཨེཏྟཀཱ ཛནཱ མཧཱཔུརིསསྶ སནྟིཀེ པརིཀམྨཾ ཨུགྒཎྷཐ, ཨེཏྟཀཱ མཡ྄ཧ’’ནྟི མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨུལཱ༹རཱཡཱཏི ཨུཏྟམཱཡ. པཱུཛཱཡཱཏི ཀཱལཱམསྶ ཀིར ཨུཔཊྛཱཀཱ ཨིཏྠིཡོཔི པུརིསཱཔི གནྡྷམཱལཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟི. ཀཱལཱམོ – ‘‘གཙྪཐ, མཧཱཔུརིསཾ པཱུཛེཐཱ’’ཏི ཝདཏི. ཏེ ཏཾ པཱུཛེཏྭཱ ཡཾ ཨཝསིཊྛཾ ཧོཏི, ཏེན ཀཱལཱམཾ པཱུཛེནྟི. མཧགྒྷཱནི མཉྩཔཱིཋཱནི ཨཱཧརནྟི; ཏཱནིཔི མཧཱཔུརིསསྶ དཱཔེཏྭཱ ཡདི ཨཝསིཊྛཾ ཧོཏི, ཨཏྟནཱ གཎྷཱཏི. གཏགཏཊྛཱནེ ཝརསེནཱསནཾ བོདྷིསཏྟསྶ ཛགྒཱཔེཏྭཱ སེསཀཾ ཨཏྟནཱ གཎྷཱཏི. ཨེཝཾ ཨུལཱ༹རཱཡ པཱུཛཱཡ པཱུཛེསི. ནཱཡཾ དྷམྨོ ནིབྦིདཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ སཏྟསམཱཔཏྟིདྷམྨོ ནེཝ ཝཊྚེ ནིབྦིནྡནཏྠཱཡ, ན ཝིརཛྫནཏྠཱཡ, ན རཱགཱདིནིརོདྷཏྠཱཡ, ན ¶ ཨུཔསམཏྠཱཡ, ན ཨབྷིཉྙེཡྻདྷམྨཾ ཨབྷིཛཱནནཏྠཱཡ, ན ཙཏུམགྒསམྦོདྷཱཡ, ན ནིབྦཱནསཙྪིཀིརིཡཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཡཱཝདེཝ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཱུཔཔཏྟིཡཱཏི ཡཱཝ སཊྛིཀཔྤསཧསྶཱཡུཔརིམཱཎེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནབྷཝེ ཨུཔཔཏྟི, ཏཱཝདེཝ སཾཝཏྟཏི, ན ཏཏོ ཨུདྡྷཾ. ཨེཝམཡཾ པུནརཱཝཏྟནདྷམྨོཡེཝ; ཡཉྩ ཋཱནཾ པཱཔེཏི, ཏཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎེཧི ཨཔརིམུཏྟམེཝ མཙྩུཔཱསཔརིཀྑིཏྟམེཝཱཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙ པན མཧཱསཏྟོ ཡཐཱ ནཱམ ཚཱཏཛ྄ཛྷཏྟཔུརིསོ མནུཉྙབྷོཛནཾ ¶ ལབྷིཏྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནོཔི བྷུཉྫིཏྭཱ པིཏྟཝསེན ཝཱ སེམྷཝསེན ཝཱ མཀྑིཀཱཝསེན ཝཱ ཚཌྜེཏྭཱ པུན ཨེཀཾ པིཎྜམྤི བྷུཉྫིསྶཱམཱིཏི མནཾ ན ཨུཔྤཱདེཏི; ཨེཝམེཝ ཨིམཱ སཏྟ སམཱཔཏྟིཡོ མཧནྟེན ཨུསྶཱཧེན ནིབྦཏྟེཏྭཱཔི, ཏཱསུ ཨིམཾ པུནརཱཝཏྟིཀཱདིབྷེདཾ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ, པུན ཨིམཾ དྷམྨཾ ཨཱཝཛྫིསྶཱམི ཝཱ སམཱཔཛྫིསྶཱམི ཝཱ ཨདྷིཊྛཧིསྶཱམི ཝཱ ཝུཊྛཧིསྶཱམི ཝཱ པཙྩཝེཀྑིསྶཱམི ཝཱཏི ཙིཏྟམེཝ ན ཨུཔྤཱདེསི. ཨནལངྐརིཏྭཱཏི ཨལཾ ཨིམིནཱ, ཨལཾ ཨིམིནཱཏི པུནཔྤུནཾ ཨལངྐརིཏྭཱ. ནིབྦིཛྫཱཏི ནིབྦིནྡིཏྭཱ. ཨཔཀྐམིནྟི ཨགམཱསིཾ.

༢༧༨. ན ཁོ རཱམོ ཨིམཾ དྷམྨནྟི ཨིདྷཱཔི བོདྷིསཏྟོ ཏཾ དྷམྨཾ ཨུགྒཎྷནྟོཡེཝ ཨཉྙཱསི – ‘‘ནཱཡཾ ཨཊྛསམཱཔཏྟིདྷམྨོ ཨུདཀསྶ ཝཱཙཱཡ ཨུགྒཧིཏམཏྟོཝ, ཨདྡྷཱ པནེས ¶ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི’’ཏི. ཏེནསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ན ཁོ རཱམོ…པེ… ཛཱནཾ པསྶཾ ཝིཧཱསཱི’’ཏི. སེསམེཏྠ པུརིམཝཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༧༩. ཡེན ཨུརུཝེལཱ སེནཱནིགམོཏི ཨེཏྠ ཨུརུཝེལཱཏི མཧཱཝེལཱ, མཧཱཝཱལིཀརཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ཨུརཱུཏི ཝཱལིཀཱ ཝུཙྩཏི; ཝེལཱཏི མརིཡཱདཱ, ཝེལཱཏིཀྐམནཧེཏུ ཨཱཧཊཱ ཨུརུ ཨུརུཝེལཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཏཱིཏེ ཀིར ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ དསསཧསྶཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཏསྨིཾ པདེསེ ཝིཧརནྟཱ ཨེཀདིཝསཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཀཏིཀཝཏྟཾ ཨཀཾསུ – ‘‘ཀཱཡཀམྨཝཙཱིཀམྨཱནི ནཱམ པརེསམྤི པཱཀཊཱནི ཧོནྟི, མནོཀམྨཾ པན ཨཔཱཀཊཾ. ཏསྨཱ ཡོ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝཱ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ ཝཱ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ ཝཱ ཝིཏཀྐེཏི, ཏསྶ ཨཉྙོ ཙོདཀོ ¶ ནཱམ ནཏྠི; སོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ ཙོདེཏྭཱ པཏྟཔུཊེན ཝཱལིཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཱཀིརཏུ, ཨིདམསྶ དཎྜཀམྨ’’ནྟི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡོ ཏཱདིསཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེཏི, སོ ཏཏྠ པཏྟཔུཊེན ཝཱལིཀཾ ཨཱཀིརཏི, ཨེཝཾ ཏཏྠ ཨནུཀྐམེན མཧཱཝཱལིཀརཱསི ཛཱཏོ. ཏཏོ ཏཾ པཙྪིམཱ ཛནཏཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཙེཏིཡཊྛཱནམཀཱསི; ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨུརུཝེལཱཏི མཧཱཝེལཱ, མཧཱཝཱལིཀརཱསཱིཏི ཨཏྠོ’’ཏི. ཏམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཝཱ ཨུརཱུཏི ཝཱལིཀཱ ཝུཙྩཏི, ཝེལཱཏི མརིཡཱདཱ. ཝེལཱཏིཀྐམནཧེཏུ ཨཱཧཊཱ ཨུརུ ཨུརུཝེལཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི.

སེནཱནིགམོཏི ¶ སེནཱཡ ནིགམོ. པཋམཀཔྤིཀཱནཾ ཀིར ཏསྨིཾ ཋཱནེ སེནཱནིཝེསོ ཨཧོསི; ཏསྨཱ སོ པདེསོ སེནཱནིགམོཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘སེནཱནི-གཱམོ’’ཏིཔི པཱཋོ. སེནཱནཱི ནཱམ སུཛཱཏཱཡ པིཏཱ, ཏསྶ གཱམོཏི ཨཏྠོ. ཏདཝསརིནྟི ཏཏྠ ཨོསརིཾ. རམཎཱིཡཾ བྷཱུམིབྷཱགནྟི སུཔུཔྥིཏནཱནཔྤཀཱརཛལཛཐལཛཔུཔྥཝིཙིཏྟཾ མནོརམྨཾ བྷཱུམིབྷཱགཾ. པཱསཱདིཀཉྩ ཝནསཎྜནྟི མོརཔིཉྪཀལཱཔསདིསཾ པསཱདཛནནཝནསཎྜཉྩ ཨདྡསཾ. ནདིཉྩ སནྡནྟིནྟི སནྡམཱནཉྩ མཎིཀྑནྡྷསདིསཾ ཝིམལནཱིལསཱིཏལསལིལཾ ནེརཉྫརཾ ནདིཾ ཨདྡསཾ. སེཏཀནྟི པརིསུདྡྷཾ ནིཀྐདྡམཾ. སུཔཏིཏྠནྟི ཨནུཔུབྦགམྦྷཱིརེཧི སུནྡརེཧི ཏིཏྠེཧི ཨུཔེཏཾ. རམཎཱིཡནྟི རཛཏཔཊྚསདིསཾ ¶ ཝིཔྤཀིཎྞཝཱལིཀཾ པཧཱུཏམཙྪཀཙྪཔཾ ཨབྷིརཱམདསྶནཾ. སམནྟཱ ཙ གོཙརགཱམནྟི ཏསྶ པདེསསྶ སམནྟཱ ཨཝིདཱུརེ གམནཱགམནསམྤནྣཾ སམྤཏྟཔབྦཛིཏཱནཾ སུལབྷཔིཎྜཾ གོཙརགཱམཉྩ ཨདྡསཾ. ཨལཾ ཝཏཱཏི སམཏྠཾ ཝཏ. ཏཏྠེཝ ནིསཱིདིནྟི བོདྷིཔལླངྐེ ནིསཛྫཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨུཔརིསུཏྟསྨིཉྷི ཏཏྠེཝཱཏི དུཀྐརཀཱརིཀཊྛཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཨིདྷ པན བོདྷིཔལླངྐོ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཏཏྠེཝ ནིསཱིདི’’ནྟི. ཨལམིདཾ པདྷཱནཱཡཱཏི ཨིདཾ ཋཱནཾ པདྷཱནཏྠཱཡ སམཏྠནྟི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ནིསཱིདིནྟི ཨཏྠོ.

༢༨༠. ཨཛ྄ཛྷགམནྟི ཨདྷིགཙྪིཾ པཊིལབྷིཾ. ཉཱཎཉྩ པན མེ དསྶནནྟི སབྦདྷམྨདསྶནསམཏྠཉྩ མེ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཨུདཔཱདི. ཨཀུཔྤཱ མེ ཝིམུཏྟཱིཏི མཡ྄ཧཾ ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟི ཨཀུཔྤཏཱཡ ཙ ཨཀུཔྤཱརམྨཎཏཱཡ ཙ ཨཀུཔྤཱ, སཱ ཧི རཱགཱདཱིཧི ན ཀུཔྤཏཱིཏི ཨཀུཔྤཏཱཡཔི ཨཀུཔྤཱ, ཨཀུཔྤཾ ནིབྦཱནམསྶཱརམྨཎནྟིཔི ཨཀུཔྤཱ. ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏཱིཏི ཨཡཾ སབྦཔཙྪིམཱ ཛཱཏི. ནཏྠི ¶ དཱནི པུནབྦྷཝོཏི ཨིདཱནི མེ པུན པཊིསནྡྷི ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎམྤི མེ ཨུཔྤནྣནྟི དསྶེཏི.

༢༨༡. ཨདྷིགཏོཏི པཊིཝིདྡྷོ. དྷམྨོཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨོ. གམྦྷཱིརོཏི ཨུཏྟཱནབྷཱཝཔཊིཀྑེཔཝཙནམེཏཾ. དུདྡསོཏི གམྦྷཱིརཏྟཱཝ དུདྡསོ དུཀྑེན དཊྛབྦོ, ན སཀྐཱ སུཁེན དཊྛུཾ. དུདྡསཏྟཱཝ དུརནུབོདྷོ, དུཀྑེན ཨཝབུཛ྄ཛྷིཏབྦོ, ན སཀྐཱ སུཁེན ཨཝབུཛ྄ཛྷིཏུཾ. སནྟོཏི ནིབྦུཏོ. པཎཱིཏོཏི ཨཏཔྤཀོ. ཨིདཾ དྭཡཾ ལོཀུཏྟརམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཏཀྐཱཝཙརོཏི ཏཀྐེན ཨཝཙརིཏབྦོ ཨོགཱཧིཏབྦོ ན ཧོཏི, ཉཱཎེནེཝ ཨཝཙརིཏབྦོ. ནིཔུཎོཏི སཎྷོ. པཎྜིཏཝེདནཱིཡོཏི སམྨཱཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣེཧི པཎྜིཏེཧི ཝེདིཏབྦོ. ཨཱལཡརཱམཱཏི ¶ སཏྟཱ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཨལླཱིཡནྟི. ཏསྨཱ ཏེ ཨཱལཡཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཨཱལཡནྟི, ཏསྨཱ ཨཱལཡཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཏེཧི ཨཱལཡེཧི རམནྟཱིཏི ཨཱལཡརཱམཱ. ཨཱལཡེསུ རཏཱཏི ཨཱལཡརཏཱ. ཨཱལཡེསུ སུཊྛུ མུདིཏཱཏི ཨཱལཡསམྨུདིཏཱ. ཡཐེཝ ཧི སུསཛྫིཏཾ པུཔྥཕལབྷརིཏརུཀྑཱདིསམྤནྣཾ ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛོ རཱཛཱ ཏཱཡ ཏཱཡ སམྤཏྟིཡཱ རམཏི, སམྨུདིཏོ ཨཱམོདིཏཔམོདིཏོ ཧོཏི, ན ¶ ཨུཀྐཎྛཏི, སཱཡམྤི ནིཀྑམིཏུཾ ན ཨིཙྪཏི; ཨེཝམིམེཧིཔི ཀཱམཱལཡཏཎྷཱལཡེཧི སཏྟཱ རམནྟི, སཾསཱརཝཊྚེ སམྨུདིཏཱ ཨནུཀྐཎྛིཏཱ ཝསནྟི. ཏེན ནེསཾ བྷགཝཱ དུཝིདྷམྤི ཨཱལཡཾ ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཾ ཝིཡ དསྶེནྟོ ‘‘ཨཱལཡརཱམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཏསྶ ཋཱནཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཡཾ ཨིད’’ནྟི, པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཡོ ཨཡ’’ནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདོཏི ཨིམེསཾ པཙྩཡཱ ཨིདཔྤཙྩཡཱ; ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨེཝ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ; ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ ཙ སཱ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཙཱཏི ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. སངྑཱརཱདིཔཙྩཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སབྦསངྑཱརསམཐོཏིཨཱདི སབྦཾ ནིབྦཱནམེཝ. ཡསྨཱ ཧི ཏཾ ཨཱགམྨ སབྦསངྑཱརཝིཔྥནྡིཏཱནི སམྨནྟི ཝཱུཔསམྨནྟི, ཏསྨཱ སབྦསངྑཱརསམཐོཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ ཙ ཏཾ ཨཱགམྨ སབྦེ ཨུཔདྷཡོ པཊིནིསྶཊྛཱ ཧོནྟི, སབྦཱ ཏཎྷཱ ཁཱིཡནྟི, སབྦེ ཀིལེསརཱགཱ ཝིརཛྫནྟི, སབྦཾ དུཀྑཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི; ཏསྨཱ སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཱཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོཏི ཝུཙྩཏི. སཱ པནེསཱ ཏཎྷཱ བྷཝེན བྷཝཾ, ཕལེན ཝཱ སདྡྷིཾ ཀམྨཾ ཝིནཏི སཾསིབྦཏཱིཏི ¶ ཀཏྭཱ ཝཱནནྟི ཝུཙྩཏི, ཏཏོ ནིཀྑནྟཾ ཝཱནཏོཏི ནིབྦཱནཾ. སོ མམསྶ ཀིལམཐོཏི ཡཱ ཨཛཱནནྟཱནཾ དེསནཱ ནཱམ, སོ མམ ཀིལམཐོ ཨསྶ, སཱ མམ ཝིཧེསཱ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཀཱཡཀིལམཐོ ཙེཝ ཀཱཡཝིཧེསཱ ཙ ཨསྶཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙིཏྟེ པན ཨུབྷཡམྤེཏཾ བུདྡྷཱནཾ ནཏྠི. ཨཔིསྶཱུཏི ཨནུབྲཱུཧནཏྠེ ནིཔཱཏོ, སོ ‘‘ན ཀེཝལཾ ཨེཏདཧོསི, ཨིམཱཔི གཱཐཱ པཊིབྷཾསཱུ’’ཏི དཱིཔེཏི. མནྟི མམ. ཨནཙྪརིཡཱཏི ཨནུཨཙྪརིཡཱ. པཊིབྷཾསཱུཏི པཊིབྷཱནསངྑཱཏསྶ ཉཱཎསྶ གོཙརཱ ཨཧེསུཾ; པརིཝིཏཀྐཡིཏབྦཏཾ པཱཔུཎིཾསུ.

ཀིཙྪེནཱཏི དུཀྑེན, ན དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ. བུདྡྷཱནཉྷི ཙཏྟཱརོཔི མགྒཱ སུཁཔྤཊིཔདཱཝ ཧོནྟི. པཱརམཱིཔཱུརཎཀཱལེ པན སརཱགསདོསསམོཧསྶེཝ སཏོ ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ཡཱཙཀཱནཾ ¶ , ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟཾ སཱིསཾ ཀནྟིཏྭཱ, གལལོཧིཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ, སུཨཉྫིཏཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ, ཀུལཝཾསཔྤདཱིཔཾ པུཏྟཾ མནཱཔཙཱརིནིཾ བྷརིཡནྟི ཨེཝམཱདཱིནི དེནྟསྶ, ཨཉྙཱནི ཙ ཁནྟིཝཱདིསདིསེསུ ཨཏྟབྷཱཝེསུ ཚེཛྫབྷེཛྫཱདཱིནི པཱཔུཎནྟསྶ ཨཱགམནིཡཔཊིཔདཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ ¶ . ཧལནྟི ཨེཏྠ ཧ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ, ཨལནྟི ཨཏྠོ. པཀཱསིཏུནྟི དེསིཏུཾ, ཨེཝཾ ཀིཙྪེན ཨདྷིགཏསྶ དྷམྨསྶ ཨལཾ དེསིཏུཾ, པརིཡཏྟཾ དེསིཏུཾ, ཀོ ཨཏྠོ དེསིཏེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. རཱགདོསཔརེཏེཧཱིཏི རཱགདོསཔརིཕུཊྛེཧི རཱགདོསཱནུགཏེཧི ཝཱ.

པཊིསོཏགཱམིནྟི ནིཙྩཱདཱིནཾ པཊིསོཏཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱ ཨསུབྷནྟི ཨེཝཾ གཏཾ ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ. རཱགརཏྟཱཏི ཀཱམརཱགེན བྷཝརཱགེན དིཊྛིརཱགེན ཙ རཏྟཱ. ན དཀྑནྟཱིཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱ ཨསུབྷནྟི ཨིམིནཱ སབྷཱཝེན ན པསྶིསྶནྟི, ཏེ ཨཔསྶནྟེ ཀོ སཀྑིསྶཏི ཨེཝཾ གཱཧཱཔེཏུཾ. ཏམོཁནྡྷེན ཨཱཝུཊཱཏི ཨཝིཛྫཱརཱསིནཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠཏཱ.

༢༨༢. ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡཱཏི ནིརུསྶུཀྐབྷཱཝེན, ཨདེསེཏུཀཱམཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ པནསྶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམི, ནནུ ཨེས མུཏྟོ མོཙེསྶཱམི, ཏིཎྞོ ཏཱརེསྶཱམི.

‘‘ཀིཾ མེ ཨཉྙཱཏཝེསེན, དྷམྨཾ སཙྪིཀཏེནིདྷ;

སབྦཉྙུཏཾ པཱཔུཎིཏྭཱ, ཏཱརཡིསྶཾ སདེཝཀ’’ནྟི. (བུ. ཝཾ. ༢.༥༦) –

པཏྠནཾ ¶ ཀཏྭཱ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོཏི. སཙྩམེཏཾ, ཏདེཝཾ པཙྩཝེཀྑཎཱནུབྷཱཝེན པནསྶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམི. ཏསྶ ཧི སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྟཱནཾ ཀིལེསགཧནཏཾ, དྷམྨསྶ ཙ གམྦྷཱིརཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ སཏྟཱནཾ ཀིལེསགཧནཏཱ ཙ དྷམྨགམྦྷཱིརཏཱ ཙ སབྦཱཀཱརེན པཱཀཊཱ ཛཱཏཱ. ཨཐསྶ ‘‘ཨིམེ སཏྟཱ ཀཉྫིཀཔུཎྞཱ ལཱབུ ཝིཡ, ཏཀྐབྷརིཏཱ ཙཱཊི ཝིཡ, ཝསཱཏེལཔཱིཏཔིལོཏིཀཱ ཝིཡ, ཨཉྫནམཀྑིཏཧཏྠོ ཝིཡ ཙ ཀིལེསབྷརིཏཱ ཨཏིསཾཀིལིཊྛཱ རཱགརཏྟཱ དོསདུཊྛཱ མོཧམཱུལ༹ྷཱ, ཏེ ཀིཾ ནཱམ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶནྟཱི’’ཏི ཙིནྟཡཏོ ཀིལེསགཧནཔཙྩཝེཀྑཎཱནུབྷཱཝེནཱཔི ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམི.

‘‘ཨཡཉྩ དྷམྨོ པཐཝཱིསནྡྷཱརཀཨུདཀཀྑནྡྷོ ཝིཡ གམྦྷཱིརོ, པབྦཏེན པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཋཔིཏོ ¶ སཱསཔོ ཝིཡ དུདྡསོ, སཏདྷཱ བྷིནྣསྶ ཝཱལསྶ ཀོཊིཡཱ ཀོཊིཔཊིཔཱདནཾ ཝིཡ དུརནུབོདྷོ. ནནུ མཡཱ ཧི ཨིམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཝཱཡམནྟེན ཨདིནྣཾ དཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨརཀྑིཏཾ སཱིལཾ ¶ ནཱམ ནཏྠི, ཨཔརིཔཱུརིཏཱ ཀཱཙི པཱརམཱི ནཱམ ནཏྠི? ཏསྶ མེ ནིརུསྶཱཧཾ ཝིཡ མཱརབལཾ ཝིདྷམནྟསྶཱཔི པཐཝཱི ན ཀམྤིཏྠ, པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི ན ཀམྤིཏྠ, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ སོདྷེནྟསྶཱཔི ན ཀམྤིཏྠ, པཙྪིམཡཱམེ པན པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟསྶེཝ མེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤིཏྠ. ཨིཏི མཱདིསེནཱཔི ཏིཀྑཉཱཎེན ཀིཙྪེནེཝཱཡཾ དྷམྨོ པཊིཝིདྡྷོ, ཏཾ ལོཀིཡམཧཱཛནཱ ཀཐཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶནྟཱི’’ཏི དྷམྨགམྦྷཱིརཏཱཔཙྩཝེཀྑཎཱནུབྷཱཝེནཱཔི ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཔིཙ བྲཧྨུནཱ ཡཱཙིཏེ དེསེཏུཀཱམཏཱཡཔིསྶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ནམི. ཛཱནཱཏི ཧི བྷགཝཱ – ‘‘མམ ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡ ཙིཏྟེ ནམམཱནེ མཾ མཧཱབྲཧྨཱ དྷམྨདེསནཾ ཡཱཙིསྶཏི, ཨིམེ ཙ སཏྟཱ བྲཧྨགརུཀཱ, ཏེ ‘སཏྠཱ ཀིར དྷམྨཾ ན དེསེཏུཀཱམོ ཨཧོསི, ཨཐ ནཾ མཧཱབྲཧྨཱ ཡཱཙིཏྭཱ དེསཱཔེསི, སནྟོ ཝཏ, བྷོ, དྷམྨོ པཎཱིཏོ ཝཏ, བྷོ, དྷམྨོ’ཏི མཉྙམཱནཱ སུསྶཱུསིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨིདམྤིསྶ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡ ཙིཏྟཾ ནམི, ནོ དྷམྨདེསནཱཡཱཏི ཝེདིཏབྦཾ.

སཧམྤཏིསྶཱཏི སོ ཀིར ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ སཧཀོ ནཱམ ཐེརོ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམིཡཾ ཀཔྤཱཡུཀབྲཧྨཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ. ཏཏྲ ནཾ སཧམྤཏིབྲཧྨཱཏི པཊིསཉྫཱནནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ – ‘‘བྲཧྨུནོ ¶ སཧམྤཏིསྶཱ’’ཏི. ནསྶཏི ཝཏ, བྷོཏི སོ ཀིར ཨིམཾ སདྡཾ ཏཐཱ ནིཙྪཱརེསི, ཡཐཱ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུབྲཧྨཱནོ སུཏྭཱ སབྦེ སནྣིཔཏིཾསུ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡསྨིཾ ནཱམ ལོཀེ. པུརཏོ པཱཏུརཧོསཱིཏི ཏེཧི དསཧི བྲཧྨསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ པཱཏུརཧོསི. ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀཱཏི པཉྙཱམཡེ ཨཀྑིམྷི ཨཔྤཾ པརིཏྟཾ རཱགདོསམོཧརཛཾ ཨེཏེསཾ, ཨེཝཾསབྷཱཝཱཏི ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀཱ. ཨསྶཝནཏཱཏི ཨསྶཝནཏཱཡ. བྷཝིསྶནྟཱིཏི པུརིམབུདྡྷེསུ དསཔུཉྙཀིརིཡཝསེན ཀཏཱདྷིཀཱརཱ པརིཔཱཀགཏཔདུམཱནི ཝིཡ སཱུརིཡརསྨིསམྥསྶཾ, དྷམྨདེསནཾཡེཝ ཨཱཀངྑམཱནཱ ཙཏུཔྤདིཀགཱཐཱཝསཱནེ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམནཱརཧཱ ན ཨེཀོ, ན དྭེ, ཨནེཀསཏསཧསྶཱ དྷམྨསྶ ཨཉྙཱཏཱརོ བྷཝིསྶནྟཱིཏི དསྶེཏི.

པཱཏུརཧོསཱིཏི ¶ ¶ པཱཏུབྷཝི. སམལེཧི ཙིནྟིཏོཏི སམལེཧི ཚཧི སཏྠཱརེཧི ཙིནྟིཏོ. ཏེ ཧི པུརེཏརཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཀཎྚཀེ པཏྠརམཱནཱ ཝིཡ, ཝིསཾ སིཉྩམཱནཱ ཝིཡ ཙ སམལཾ མིཙྪཱདིཊྛིདྷམྨཾ དེསཡིཾསུ. ཨཔཱཔུརེཏནྟི ཝིཝར ཨེཏཾ. ཨམཏསྶ དྭཱརནྟི ཨམཏསྶ ནིབྦཱནསྶ དྭཱརབྷཱུཏཾ ཨརིཡམགྒཾ. སུཎནྟུ དྷམྨཾ ཝིམལེནཱནུབུདྡྷནྟི ཨིམེ སཏྟཱ རཱགཱདིམལཱནཾ ཨབྷཱཝཏོ ཝིམལེན སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨནུབུདྡྷཾ ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ སུཎནྟུ ཏཱཝ བྷགཝཱཏི ཡཱཙཏི.

སེལེ ཡཐཱ པབྦཏམུདྡྷནིཊྛིཏོཏི སེལམཡེ ཨེཀགྒྷནེ པབྦཏམུདྡྷནི ཡཐཱ ཋིཏོཝ. ན ཧི ཏསྶ ཋིཏསྶ དསྶནཏྠཾ གཱིཝུཀྑིཔནཔསཱརཎཱདིཀིཙྩཾ ཨཏྠི. ཏཐཱུཔམནྟི ཏཔྤཊིབྷཱགཾ སེལཔབྦཏཱུཔམཾ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – ཡཐཱ སེལཔབྦཏམུདྡྷནི ཋིཏོཝ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ སམནྟཏོ ཛནཏཾ པསྶེཡྻ, ཏཐཱ ཏྭམྤི, སུམེདྷ, སུནྡརཔཉྙ-སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སམནྟཙཀྑུ བྷགཝཱ དྷམྨམཡཾ པཱསཱདམཱརུཡ྄ཧ སཡཾ ཨཔེཏསོཀོ སོཀཱཝཏིཎྞཾ ཛཱཏིཛརཱབྷིབྷཱུཏཾ ཛནཏཾ ཨཝེཀྑསྶུ ཨུཔདྷཱརཡ ཨུཔཔརིཀྑ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡཐཱ ཧི པབྦཏཔཱདེ སམནྟཱ མཧནྟཾ ཁེཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཀེདཱརཔཱལཱི༹སུ ཀུཊིཀཱཡོ ཀཏྭཱ རཏྟིཾ ཨགྒིཾ ཛཱལེཡྻུཾ. ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཉྩ ཨནྡྷཀཱརཾ ཨསྶ, ཨཐ ཏསྶ པབྦཏསྶ མཏྠཀེ ཋཏྭཱ ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ བྷཱུམིཾ ཨོལོཀཡཏོ ནེཝ ཁེཏྟཾ, ན ཀེདཱརཔཱལི༹ཡོ, ན ཀུཊིཡོ, ན ཏཏྠ སཡིཏམནུསྶཱ པཉྙཱཡེཡྻུཾ. ཀུཊིཀཱསུ པན ¶ ཨགྒིཛཱལཱམཏྟཀམེཝ པཉྙཱཡེཡྻ. ཨེཝཾ དྷམྨཔཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སཏྟནིཀཱཡཾ ཨོལོཀཡཏོ ཏཐཱགཏསྶ, ཡེ ཏེ ཨཀཏཀལྱཱཎཱ སཏྟཱ, ཏེ ཨེཀཝིཧཱརེ དཀྑིཎཛཱཎུཔསྶེ ནིསིནྣཱཔི བུདྡྷཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ ནཱགཙྪནྟི, རཏྟིཾ ཁིཏྟཱ སརཱ ཝིཡ ཧོནྟི. ཡེ པན ཀཏཀལྱཱཎཱ ཝེནེཡྻཔུགྒལཱ, ཏེ ཨེཝསྶ དཱུརེཔི ཋིཏཱ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི, སོ ཨགྒི ཝིཡ ཧིམཝནྟཔབྦཏོ ཝིཡ ཙ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘དཱུརེ ¶ སནྟོ པཀཱསེནྟི, ཧིམཝནྟོཝ པབྦཏོ;

ཨསནྟེཏྠ ན དིསྶནྟི, རཏྟིཾ ཁིཏྟཱ ཡཐཱ སརཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༣༠༤);

ཨུཊྛེཧཱིཏི བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཏྠཾ ཙཱརིཀཙརཎཾ ཡཱཙནྟོ བྷཎཏི. ཝཱིརཱཏིཨཱདཱིསུ བྷགཝཱ ཝཱིརིཡཝནྟཏཱཡ ཝཱིརོ. དེཝཔུཏྟམཙྩུཀིལེསམཱརཱནཾ ཝིཛིཏཏྟཱ ཝིཛིཏསངྒཱམོ. ཛཱཏིཀནྟཱརཱདིནིཏྠརཎཏྠཱཡ ¶ ཝེནེཡྻསཏྠཝཱཧནསམཏྠཏཱཡ སཏྠཝཱཧོ. ཀཱམཙྪནྡཨིཎསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཨཎཎོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༢༨༣. ཨཛ྄ཛྷེསནནྟི ཡཱཙནཾ. བུདྡྷཙཀྑུནཱཏི ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཉཱཎེན ཙ ཨཱསཡཱནུསཡཉཱཎེན ཙ. ཨིམེསཉྷི དྭིནྣཾ ཉཱཎཱནཾ བུདྡྷཙཀྑཱུཏི ནཱམཾ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ སམནྟཙཀྑཱུཏི, ཏིཎྞཾ མགྒཉཱཎཱནཾ དྷམྨཙཀྑཱུཏི. ཨཔྤརཛཀྑེཏིཨཱདཱིསུ ཡེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཉྙཱཙཀྑུམྷི རཱགཱདིརཛཾ ཨཔྤཾ, ཏེ ཨཔྤརཛཀྑཱ. ཡེསཾ ཏཾ མཧནྟཾ, ཏེ མཧཱརཛཀྑཱ. ཡེསཾ སདྡྷཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཏིཀྑཱནི, ཏེ ཏིཀྑིནྡྲིཡཱ. ཡེསཾ ཏཱནི མུདཱུནི, ཏེ མུདིནྡྲིཡཱ. ཡེསཾ ཏེཡེཝ སདྡྷཱདཡོ ཨཱཀཱརཱ སུནྡརཱ, ཏེ སྭཱཀཱརཱ. ཡེ ཀཐིཏཀཱརཎཾ སལླཀྑེནྟི, སུཁེན སཀྐཱ ཧོནྟི ཝིཉྙཱཔེཏུཾ, ཏེ སུཝིཉྙཱཔཡཱ. ཡེ པརལོཀཉྩེཝ ཝཛྫཉྩ བྷཡཏོ པསྶནྟི, ཏེ པརལོཀཝཛྫབྷཡདསྶཱཝིནོ ནཱམ.

ཨཡཾ པནེཏྠ པཱལི༹ – ‘‘སདྡྷོ པུགྒལོ ཨཔྤརཛཀྑོ, ཨསྶདྡྷོ པུགྒལོ མཧཱརཛཀྑོ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ…, ཀུསིཏོ…, ཨུཔཊྛིཏསྶཏི…, མུཊྛསྶཏི…, སམཱཧིཏོ…, ཨསམཱཧིཏོ…, པཉྙཝཱ…, དུཔྤཉྙོ པུགྒལོ མཧཱརཛཀྑོ. ཏཐཱ སདྡྷོ པུགྒལོ ཏིཀྑིནྡྲིཡོ…པེ… པཉྙཝཱ པུགྒལོ པརལོཀཝཛྫབྷཡདསྶཱཝཱི, དུཔྤཉྙོ པུགྒལོ ན པརལོཀཝཛྫབྷཡདསྶཱཝཱི. ལོཀོཏི ¶ ཁནྡྷལོཀོ, ཨཱཡཏནལོཀོ, དྷཱཏུལོཀོ, སམྤཏྟིབྷཝལོཀོ, སམྤཏྟིསམྦྷཝལོཀོ, ཝིཔཏྟིབྷཝལོཀོ, ཝིཔཏྟིསམྦྷཝལོཀོ, ཨེཀོ ལོཀོ སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ. དྭེ ལོཀཱ – ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ. ཏཡོ ལོཀཱ – ཏིསྶོ ཝེདནཱ. ཙཏྟཱརོ ལོཀཱ – ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ. པཉྩ ལོཀཱ – པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. ཚ ལོཀཱ – ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི. སཏྟ ལོཀཱ – སཏྟ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ. ཨཊྛ ལོཀཱ – ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱ. ནཝ ལོཀཱ – ནཝ སཏྟཱཝཱསཱ. དས ལོཀཱ – དསཱཡཏནཱནི. དྭཱདས ལོཀཱ – དྭཱདསཱཡཏནཱནི. ཨཊྛཱརས ¶ ལོཀཱ – ཨཊྛཱརསྶ དྷཱཏུཡོ. ཝཛྫནྟི སབྦེ ཀིལེསཱ ཝཛྫཱ, སབྦེ དུཙྩརིཏཱ ཝཛྫཱ, སབྦེ ཨབྷིསངྑཱརཱ ཝཛྫཱ, སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨཱ ཝཛྫཱ. ཨིཏི ཨིམསྨིཉྩ ལོཀེ ཨིམསྨིཉྩ ཝཛྫེ ཏིབྦཱ བྷཡསཉྙཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཀྑིཏྟཱསིཀེ ཝདྷཀེ. ཨིམེཧི པཉྙཱསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི ཨིམཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཛཱནཱཏི པསྶཏི ཨཉྙཱསི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཨིདཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟེ ཉཱཎ’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༡༡༢).

ཨུཔྤལིནིཡནྟི ¶ ཨུཔྤལཝནེ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནྟོནིམུགྒཔོསཱིནཱིཏི ཡཱནི ཨནྟོ ནིམུགྒཱནེཝ པོསིཡནྟི. ཨུདཀཾ ཨཙྩུགྒམྨ ཋིཏཱནཱིཏི ཨུདཀཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཱནི. ཏཏྠ ཡཱནི ཨཙྩུགྒམྨ ཋིཏཱནི, ཏཱནི སཱུརིཡརསྨིསམྥསྶཾ ཨཱགམཡམཱནཱནི ཋིཏཱནི ཨཛྫ པུཔྥནཀཱནི. ཡཱནི སམོདཀཾ ཋིཏཱནི, ཏཱནི སྭེ པུཔྥནཀཱནི. ཡཱནི ཨུདཀཱནུགྒཏཱནི ཨནྟོནིམུགྒཔོསཱིནི, ཏཱནི ཏཏིཡདིཝསེ པུཔྥནཀཱནི. ཨུདཀཱ པན ཨནུགྒཏཱནི ཨཉྙཱནིཔི སརོགཨུཔྤལཱདཱིནི ནཱམ ཨཏྠི, ཡཱནི ནེཝ པུཔྥིསྶནྟི, མཙྪཀཙྪཔབྷཀྑཱནེཝ བྷཝིསྶནྟི. ཏཱནི པཱལི༹ཾ ནཱརུལ༹ྷཱནི. ཨཱཧརིཏྭཱ པན དཱིཔེཏབྦཱནཱིཏི དཱིཔིཏཱནི.

ཡཐེཝ ཧི ཏཱནི ཙཏུབྦིདྷཱནི པུཔྥཱནི, ཨེཝམེཝ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ ནེཡྻོ པདཔརམོཏི ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ. ཏཏྠ ‘‘ཡསྶ པུགྒལསྶ སཧ ཨུདཱཧཊཝེལཱཡ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ. ཡསྶ པུགྒལསྶ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠེ ཝིབྷཛིཡམཱནེ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ. ཡསྶ པུགྒལསྶ ཨུདྡེསཏོ པརིཔུཙྪཏོ ཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ ¶ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ ཨནུཔུབྦེན དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ནེཡྻོ. ཡསྶ པུགྒལསྶ བཧུམྤི སུཎཏོ བཧུམྤི བྷཎཏོ བཧུམྤི དྷཱརཡཏོ བཧུམྤི ཝཱཙཡཏོ ན ཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ པདཔརམོ’’ (པུ. པ. ༡༥༡). ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུཔྤལཝནཱདིསདིསཾ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨཛྫ པུཔྥནཀཱནི ཝིཡ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ, སྭེ པུཔྥནཀཱནི ཝིཡ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ, ཏཏིཡདིཝསེ པུཔྥནཀཱནི ཝིཡ ནེཡྻོ, མཙྪཀཙྪཔབྷཀྑཱནི པུཔྥཱནི ཝིཡ པདཔརམོ’’ཏི ¶ ཨདྡས. པསྶནྟོ ཙ ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཨཔྤརཛཀྑཱ, ཨེཏྟཀཱ མཧཱརཛཀྑཱ, ཏཏྲཱཔི ཨེཏྟཀཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ’’ཏི ཨེཝཾ སབྦཱཀཱརཏོཝ ཨདྡས.

ཏཏྠ ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཱ ཨཏྠཾ སཱདྷེཏི. པདཔརམཱནཾ ཨནཱགཏེ ཝཱསནཏྠཱཡ ཧོཏི. ཨཐ བྷགཝཱ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨཏྠཱཝཧཾ དྷམྨདེསནཾ ཝིདིཏྭཱ དེསེཏུཀམྱཏཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པུན སབྦེཔི ཏཱིསུ བྷཝེསུ སཏྟེ བྷབྦཱབྷབྦཝསེན དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཨཀཱསི. ཡེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཀཏམེ ཏེ སཏྟཱ ཨབྷབྦཱ, ཡེ ཏེ སཏྟཱ ཀམྨཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱ ཀིལེསཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱ ཝིཔཱཀཱཝརཎེན སམནྣཱགཏཱ ཨསྶདྡྷཱ ཨཙྪནྡིཀཱ ¶ དུཔྤཉྙཱ ཨབྷབྦཱ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ, ཨིམེ ཏེ སཏྟཱ ཨབྷབྦཱ. ཀཏམེ ཏེ སཏྟཱ བྷབྦཱ? ཡེ ཏེ སཏྟཱ ན ཀམྨཱཝརཎེན…པེ… ཨིམེ ཏེ སཏྟཱ བྷབྦཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༢༧; པཊི. མ. ༡.༡༡༥). ཏཏྠ སབྦེཔི ཨབྷབྦཔུགྒལེ པཧཱཡ བྷབྦཔུགྒལེཡེཝ ཉཱཎེན པརིགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཱ རཱགཙརིཏཱ, ཨེཏྟཀཱ དོསམོཧཙརིཏཱ ཝིཏཀྐསདྡྷཱབུདྡྷིཙརིཏཱ’’ཏི ཚ ཀོཊྛཱསེ ཨཀཱསི; ཨེཝཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེསི.

པཙྩབྷཱསིནྟི པཏིཨབྷཱསིཾ. ཨཔཱརུཏཱཏི ཝིཝཊཱ. ཨམཏསྶ དྭཱརཱཏི ཨརིཡམགྒོ. སོ ཧི ཨམཏསངྑཱཏསྶ ནིབྦཱནསྶ དྭཱརཾ, སོ མཡཱ ཝིཝརིཏྭཱ ཋཔིཏོཏི དསྶེཏི. པམུཉྩནྟུ སདྡྷནྟི སབྦེ ཨཏྟནོ སདྡྷཾ པམུཉྩནྟུ, ཝིསྶཛྫེནྟུ. པཙྪིམཔདདྭཡེ ཨཡམཏྠོ, ཨཧཉྷི ཨཏྟནོ པགུཎཾ སུཔྤཝཏྟིཏམྤི ཨིམཾ པཎཱིཏཾ ཨུཏྟམཾ དྷམྨཾ ཀཱཡཝཱཙཱཀིལམཐསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ན བྷཱསིཾ ¶ . ཨིདཱནི པན སབྦོ ཛནོ སདྡྷཱབྷཱཛནཾ ཨུཔནེཏུ, པཱུརེསྶཱམི ནེསཾ སངྐཔྤནྟི.

༢༨༤. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏདཧོསཱིཏི ཨེཏཾ ཨཧོསི – ཀསྶ ནུ ཁོ ཨཧཾ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེཡྻནྟི ཨཡཾ དྷམྨདེསནཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདཱིཏི ཨཏྠོ. ཀདཱ པནེས ཨུདཔཱདཱིཏི? བུདྡྷབྷཱུཏསྶ ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – བོདྷིསཏྟོ ཀིར མཧཱབྷིནིཀྑམནདིཝསེ ཝིཝཊཾ ཨིཏྠཱགཱརཾ དིསྭཱ སཾཝིགྒཧདཡོ, ‘‘ཀཎྜཀཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཚནྣཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཚནྣསཧཱཡོ ཨསྶརཱཛཔིཊྛིགཏོ ¶ ནགརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཀཎྜཀནིཝཏྟནཙེཏིཡཊྛཱནཾ ནཱམ དསྶེཏྭཱ ཏཱིཎི རཛྫཱནི ཨཏིཀྐམྨ ཨནོམཱནདཱིཏཱིརེ པབྦཛིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཎྜཝཔབྦཏེ ནིསིནྣོ མགདྷིསྶརེན རཉྙཱ ནཱམགོཏྟཾ པུཙྪིཏྭཱ, ‘‘ཨིམཾ རཛྫཾ སམྤཊིཙྪཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ, ‘‘ཨལཾ མཧཱརཱཛ, ན མཡ྄ཧཾ རཛྫེན ཨཏྠོ, ཨཧཾ རཛྫཾ པཧཱཡ ལོཀཧིཏཏྠཱཡ པདྷཱནཾ ཨནུཡུཉྫིཏྭཱ ལོཀེ ཝིཝཊཙྪདོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ནིཀྑནྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ, ‘‘ཏེན ཧི བུདྡྷོ ཧུཏྭཱ པཋམཾ མཡ྄ཧཾ ཝིཛིཏཾ ཨོསརེཡྻཱསཱི’’ཏི པཊིཉྙཾ གཧིཏོ ཀཱལཱམཉྩ ཨུདཀཉྩ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེསཾ དྷམྨདེསནཱཡ སཱརཾ ཨཝིནྡནྟོ ཏཏོ པཀྐམིཏྭཱ ཨུརུཝེལཱ༹ཡ ཚབྦསྶཱནི དུཀྐརཀཱརིཀཾ ཀརོནྟོཔི ཨམཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨོལཱ༹རིཀཱཧཱརཔཊིསེཝནེན ཀཱཡཾ སནྟཔྤེསི.

ཏདཱ ¶ ཙ ཨུརུཝེལགཱམེ སུཛཱཏཱ ནཱམ ཀུཊུམྦིཡདྷཱིཏཱ ཨེཀསྨིཾ ནིགྲོདྷརུཀྑེ པཏྠནམཀཱསི – ‘‘སཙཱཧཾ སམཱནཛཱཏིཀཾ ཀུལགྷརཾ གནྟྭཱ པཋམགབྦྷེ པུཏྟཾ ལབྷིསྶཱམི, བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྶཱ སཱ པཏྠནཱ སམིཛ྄ཛྷི. སཱ ཝིསཱཁཔུཎྞམདིཝསེ པཱཏོཝ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཨེཝ པཱཡསཾ པཊིཡཱདེསི. ཏསྨིཾ པཱཡསེ པཙྩམཱནེ མཧནྟམཧནྟཱ པུཔྥུལཱ༹ ཨུཊྛཧིཏྭཱ དཀྑིཎཱཝཊྚཱ ཧུཏྭཱ སཉྩརནྟི. ཨེཀཕུསིཏམྤི བཧི ན གཙྪཏི. མཧཱབྲཧྨཱ ཚཏྟཾ དྷཱརེསི. ཙཏྟཱརོ ལོཀཔཱལཱ ཁགྒཧཏྠཱ ཨཱརཀྑཾ གཎྷིཾསུ. སཀྐོ ཨལཱཏཱནི སམཱནེནྟོ ཨགྒིཾ ཛཱལེསི. དེཝཏཱ ཙཏཱུསུ དཱིཔེསུ ཨོཛཾ སཾཧརིཏྭཱ ¶ ཏཏྠ པཀྑིཔིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ བྷིཀྑཱཙཱརཀཱལཾ ཨཱགམཡམཱནོ པཱཏོཝ གནྟྭཱ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. རུཀྑམཱུལེ སོདྷནཏྠཱཡ གཏཱ དྷཱཏཱི ཨཱགནྟྭཱ སུཛཱཏཱཡ ཨཱརོཙེསི – ‘‘དེཝཏཱ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣཱ’’ཏི. སུཛཱཏཱ, སབྦཾ པསཱདྷནཾ པསཱདྷེཏྭཱ སཏསཧསྶགྒྷནིཀེ སུཝཎྞཐཱལེ པཱཡསཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཔརཱཡ སུཝཎྞཔཱཏིཡཱ པིདཧིཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གཏཱ མཧཱཔུརིསཾ དིསྭཱ སཧེཝ པཱཏིཡཱ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ མཡ྄ཧཾ མནོརཐོ ནིཔྥནྣོ, ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀམྤི ནིཔྥཛྫཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི.

བོདྷིསཏྟོ ¶ ནེརཉྫརཱཡ ཏཱིརཾ གནྟྭཱ སུཝཎྞཐཱལཾ ཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ནྷཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨེཀཱུནཔཎྞཱསཔིཎྜེ ཀརོནྟོ པཱཡསཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ‘‘སཙཱཧཾ ཨཛྫ བུདྡྷོ བྷཝཱམི, ཐཱལཾ པཊིསོཏཾ གཙྪཏཱུ’’ཏི ཁིཔི. ཐཱལཾ པཊིསོཏཾ གནྟྭཱ ཐོཀཾ ཋཏྭཱ ཀཱལནཱགརཱཛསྶ བྷཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏིཎྞཾ བུདྡྷཱནཾ ཐཱལཱནི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨཊྛཱསི.

མཧཱསཏྟོ ཝནསཎྜེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ སོཏྟིཡེན དིནྣཱ ཨཊྛ ཏིཎམུཊྛིཡོ གཧེཏྭཱ བོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ དཀྑིཎདིསཱབྷཱགེ ཨཊྛཱསི. སོ པདེསོ པདུམིནིཔཏྟེ ཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ ཨཀམྤིཏྠ. མཧཱསཏྟོ, ‘‘ཨཡཾ མམ གུཎཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི པཙྪིམདིསཱབྷཱགཾ ཨགམཱསི, སོཔི ཏཐེཝ ཨཀམྤིཏྠ. ཨུཏྟརདིསཱབྷཱགཾ ཨགམཱསི, སོཔི ཏཐེཝ ཨཀམྤིཏྠ. པུརཏྠིམདིསཱབྷཱགཾ ཨགམཱསི, ཏཏྠ པལླངྐཔྤམཱཎཾ ཋཱནཾ སུནིཁཱཏཨིནྡཁིལོ ཝིཡ ནིཙྩལམཧོསི. མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨིདཾ ཋཱནཾ སབྦབུདྡྷཱནཾ ཀིལེསབྷཉྫནཝིདྡྷཾསནཊྛཱན’’ནྟི ཏཱནི ཏིཎཱནི ཨགྒེ གཧེཏྭཱ ཙཱལེསི. ཏཱནི ཙིཏྟཀཱརེན ཏཱུལིཀགྒེན པརིཙྪིནྣཱནི ཝིཡ ཨཧེསུཾ. བོདྷིསཏྟོ ¶ , ‘‘བོདྷིཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨིམཾ པལླངྐཾ ན བྷིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི.

ཏངྑཎཉྙེཝ མཱརོ བཱཧུསཧསྶཾ མཱཔེཏྭཱ དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀཾ གིརིམེཁལཾ ནཱམ ཧཏྠིཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ནཝཡོཛནཾ མཱརབལཾ གཧེཏྭཱ ཨདྡྷཀྑིཀེན ཨོལོཀཡམཱནོ པབྦཏོ ཝིཡ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟོ ཨུཔསངྐམི. མཧཱསཏྟོ, ‘‘མཡ྄ཧཾ དས པཱརམིཡོ པཱུརེནྟསྶ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ¶ ཝཱ དེཝོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ སཀྑི ནཏྠི, ཝེསྶནྟརཏྟབྷཱཝེ པན མཡ྄ཧཾ སཏྟསུ ཝཱརེསུ མཧཱཔཐཝཱི སཀྑི ཨཧོསི; ཨིདཱནིཔི མེ ཨཡམེཝ ཨཙེཏནཱ ཀཊྛཀལིངྒརཱུཔམཱ མཧཱཔཐཝཱི སཀྑཱི’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེཏི. མཧཱཔཐཝཱི ཏཱཝདེཝ ཨཡདཎྜེན པཧཏཾ ཀཾསཐཱལཾ ཝིཡ རཝསཏཾ རཝསཧསྶཾ མུཉྩམཱནཱ ཝིརཝིཏྭཱ པརིཝཏྟམཱནཱ མཱརབལཾ ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཾ མུཉྩནམཀཱསི. མཧཱསཏྟོ སཱུརིཡེ དྷརམཱནེཡེཝ མཱརབལཾ ཝིདྷམིཏྭཱ པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཾ, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷེཏྭཱ པཙྪིམཡཱམེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཝཊྚཝིཝཊྚཾ སམྨསིཏྭཱ ཨརུཎོདཡེ བུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ¶ , ‘‘མཡཱ ཨནེཀཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨིམསྶ པལླངྐསྶ ཨཏྠཱཡ ཝཱཡཱམོ ཀཏོ’’ཏི སཏྟཱཧཾ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསཱིདི. ཨཐེཀཙྩཱནཾ དེཝཏཱནཾ, ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཉྙེཔི བུདྡྷཏྟཀརཱ དྷམྨཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཱ ཨུདཔཱདི.

ཨཐ བྷགཝཱ ཨཊྛམེ དིཝསེ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ དེཝཏཱནཾ ཀངྑཾ ཉཏྭཱ ཀངྑཱཝིདྷམནཏྠཾ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏྭཱ ཏཱསཾ ཀངྑཾ ཝིདྷམིཏྭཱ པལླངྐཏོ ཨཱིསཀཾ པཱཙཱིནནིསྶིཏེ ཨུཏྟརདིསཱབྷཱགེ ཋཏྭཱ ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ པཱུརིཏཱནཾ པཱརམཱིནཾ ཕལཱདྷིགམཊྛཱནཾ པལླངྐཉྩེཝ བོདྷིརུཀྑཉྩ ཨནིམིསེཧི ཨཀྑཱིཧི ཨོལོཀཡམཱནོ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསི, ཏཾ ཋཱནཾ ཨནིམིསཙེཏིཡཾ ནཱམ ཛཱཏཾ.

ཨཐ པལླངྐསྶ ཙ ཋིཏཊྛཱནསྶ ཙ ཨནྟརཱ པུརཏྠིམཔཙྪིམཏོ ཨཱཡཏེ རཏནཙངྐམེ ཙངྐམནྟོ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསི, ཏཾ ཋཱནཾ རཏནཙངྐམཙེཏིཡཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. ཏཏོ པཙྪིམདིསཱབྷཱགེ དེཝཏཱ རཏནགྷརཾ མཱཔཡིཾསུ, ཏཏྠ པལླངྐེན ནིསཱིདིཏྭཱ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ཝིསེསཏོ ཙེཏྠ ཨནནྟནཡསམནྟཔཊྛཱནཾ ཝིཙིནནྟོ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསི, ཏཾ ཋཱནཾ རཏནགྷརཙེཏིཡཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. ཨེཝཾ བོདྷིསམཱིཔེཡེཝ ཙཏྟཱརི སཏྟཱཧཱནི ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པཉྩམེ སཏྟཱཧེ བོདྷིརུཀྑམཱུལཱ ཡེན ཨཛཔཱལནིགྲོདྷོ ¶ ཏེནུཔསངྐམི, ཏཏྲཱཔི དྷམྨཾ ཝིཙིནནྟོཡེཝ ཝིམུཏྟིསུཁཉྩ པཊིསཾཝེདེནྟོ ནིསཱིདི, དྷམྨཾ ཝིཙིནནྟོ ཙེཏྠ ཨེཝཾ ཨབྷིདྷམྨེ ནཡམགྒཾ སམྨསི – པཋམཾ དྷམྨསངྒཎཱིཔཀརཎཾ ནཱམ, ཏཏོ ཝིབྷངྒཔཀརཎཾ, དྷཱཏུཀཐཱཔཀརཎཾ, པུགྒལཔཉྙཏྟིཔཀརཎཾ, ཀཐཱཝཏྠུ ནཱམ པཀརཎཾ, ཡམཀཾ ནཱམ པཀརཎཾ, ཏཏོ མཧཱཔཀརཎཾ པཊྛཱནཾ ནཱམཱཏི.

ཏཏྠསྶ ¶ སཎྷསུཁུམཔཊྛཱནམྷི ཙིཏྟེ ཨོཏིཎྞེ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི; པཱིཏིཡཱ ཨུཔྤནྣཱཡ ལོཧིཏཾ པསཱིདི, ལོཧིཏེ པསནྣེ ཚཝི པསཱིདི. ཚཝིཡཱ པསནྣཱཡ པུརཏྠིམཀཱཡཏོ ཀཱུཊཱགཱརཱདིཔྤམཱཎཱ རསྨིཡོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡཚདྡནྟནཱགཀུལཾ ཝིཡ པཱཙཱིནདིསཱཡ ཨནནྟཱནི ཙཀྐཝཱལཱ༹ནི པཀྑནྡཱ, པཙྪིམཀཱཡཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པཙྪིམདིསཱཡ, དཀྑིཎཾསཀཱུཊཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ དཀྑིཎདིསཱཡ, ཝཱམཾསཀཱུཊཏོ ¶ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨུཏྟརདིསཱཡ ཨནནྟཱནི ཙཀྐཝཱལཱ༹ནི པཀྑནྡཱ, པཱདཏལེཧི པཝཱལ༹ངྐུརཝཎྞཱ རསྨིཡོ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱཔཐཝིཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུདཀཾ དྭིདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཝཱཏཀྑནྡྷཾ པདཱལེཏྭཱ ཨཛཊཱཀཱསཾ པཀྑནྡཱ, སཱིསཏོ སམྤརིཝཏྟིཡམཱནཾ མཎིདཱམཾ ཝིཡ ནཱིལཝཎྞཱ རསྨིཝཊྚི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཚ དེཝལོཀེ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ནཝ བྲཧྨལོཀེ ཝེཧཔྥལེ པཉྩ སུདྡྷཱཝཱསེ ཙ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤེ ཨཏིཀྐམྨ ཨཛཊཱཀཱསཾ པཀྑནྡཱ. ཏསྨིཾ དིཝསེ ཨཔརིམཱཎེསུ ཙཀྐཝཱལེ༹སུ ཨཔརིམཱཎཱ སཏྟཱ སབྦེ སུཝཎྞཝཎྞཱཝ ཨཧེསུཾ. ཏཾ དིཝསཉྩ པན བྷགཝཏོ སརཱིརཱ ནིཀྑནྟཱ ཡཱཝཛྫདིཝསཱཔི ཏཱ རསྨིཡོ ཨནནྟཱ ལོཀདྷཱཏུཡོ གཙྪནྟིཡེཝ.

ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཛཔཱལནིགྲོདྷེ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཏཏོ ཨཔརཾ སཏྟཱཧཾ མུཙལིནྡེ ནིསཱིདི, ནིསིནྣམཏྟསྶེཝ ཙསྶ སཀལཾ ཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷཾ པཱུརེནྟོ མཧཱཨཀཱལམེགྷོ ཨུདཔཱདི. ཨེཝརཱུཔོ ཀིར མཧཱམེགྷོ དྭཱིསུཡེཝ ཀཱལེསུ ཝསྶཏི ཙཀྐཝཏྟིམྷི ཝཱ ཨུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཝཱ. ཨིདྷ བུདྡྷཀཱལེ ཨུདཔཱདི. ཏསྨིཾ པན ཨུཔྤནྣེ མུཙལིནྡོ ནཱགརཱཛཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ མེགྷོ སཏྠརི མཡ྄ཧཾ བྷཝནཾ པཝིཊྛམཏྟེཝ ཨུཔྤནྣོ, ཝཱསཱགཱརམསྶ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ སཏྟརཏནམཡཾ པཱསཱདཾ ནིམྨིནིཏུཾ སཀྐོནྟོཔི ཨེཝཾ ཀཏེ མཡ྄ཧཾ མཧཔྥལཾ ན བྷཝིསྶཏི, དསབལསྶ ཀཱཡཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི མཧནྟཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ སཏྠཱརཾ སཏྟཀྑཏྟུཾ བྷོགེཧི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔརི ཕཎཾ དྷཱརེསི. པརིཀྑེཔསྶ ཨནྟོ ཨོཀཱསོ ཧེཊྛཱ ལོཧཔཱསཱདཔྤམཱཎོ ཨཧོསི. ཨིཙྪིཏིཙྪིཏེན ཨིརིཡཱཔཐེན སཏྠཱ ཝིཧརིསྶཏཱིཏི ནཱགརཱཛསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཨཧོསི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ མཧནྟཾ ཨོཀཱསཾ ¶ པརིཀྑིཔི. མཛ྄ཛྷེ རཏནཔལླངྐོ པཉྙཏྟོ ཧོཏི, ཨུཔརི སུཝཎྞཏཱརཀཝིཙིཏྟཾ སམོསརིཏགནྡྷདཱམཀུསུམདཱམཙེལཝིཏཱནཾ ཨཧོསི. ཙཏཱུསུ ཀོཎེསུ གནྡྷཏེལེན དཱིཔཱ ཛལིཏཱ, ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཝིཝརིཏྭཱ ཙནྡནཀརཎྜཀཱ ¶ ཋཔིཏཱ. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཏཾ སཏྟཱཧཾ ཏཏྠ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཏཏོ ཨཔརཾ སཏྟཱཧཾ རཱཛཱཡཏནེ ནིསཱིདི.

ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ སཀྐེན དེཝཱནམིནྡེན ཨཱབྷཏཾ དནྟཀཊྛཉྩ ཨོསདྷཧརཱིཏཀཉྩ ¶ ཁཱདིཏྭཱ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཙཏཱུཧི ལོཀཔཱལེཧི ཨུཔནཱིཏེ པཙྩགྒྷེ སེལམཡེ པཏྟེ ཏཔུསྶབྷལླིཀཱནཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ པུན པཙྩཱགནྟྭཱ ཨཛཔཱལནིགྲོདྷེ ནིསིནྣསྶ སབྦབུདྡྷཱནཾ ཨཱཙིཎྞོ ཨཡཾ ཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི.

ཏཏྠ པཎྜིཏོཏི པཎྜིཙྩེན སམནྣཱགཏོ. ཝིཡཏྟོཏི ཝེཡྻཏྟིཡེན སམནྣཱགཏོ. མེདྷཱཝཱིཏི ཋཱནུཔྤཏྟིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀོཏི སམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཏྟཱ ནིཀྐིལེསཛཱཏིཀོ ཝིསུདྡྷསཏྟོ. ཨཱཛཱནིསྶཏཱིཏི སལླཀྑེསྶཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཏི. ཉཱཎཉྩ པན མེཏི མཡ྄ཧམྤི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཨུཔྤཛྫི. བྷགཝཱ ཀིར དེཝཏཱཡ ཀཐིཏེནེཝ ནིཊྛཾ ཨགནྟྭཱ སཡམྤི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ཨོལོཀེནྟོ ཨིཏོ སཏྟམདིཝསམཏྠཀེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ནིབྦཏྟོཏི ཨདྡས. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ – ‘‘ཉཱཎཉྩ པན མེ དསྶནཾ ཨུདཔཱདཱི’’ཏི. མཧཱཛཱནིཡོཏི སཏྟདིཝསབྦྷནྟརེ པཏྟབྦམགྒཕལཏོ པརིཧཱིནཏྟཱ མཧཏཱི ཛཱནི ཨསྶཱཏི མཧཱཛཱནིཡོ. ཨཀྑཎེ ནིབྦཏྟཏྟཱ གནྟྭཱ དེསིཡམཱནཾ དྷམྨམྤིསྶ སོཏུཾ སོཏཔྤསཱདོ ནཏྠི, ཨིདྷ དྷམྨདེསནཊྛཱནཾ ཨཱགམནཔཱདཱཔི ནཏྠི, ཨེཝཾ མཧཱཛཱནིཡོ ཛཱཏོཏི དསྶེཏི. ཨབྷིདོསཀཱལངྐཏོཏི ཨཌྜྷརཏྟེ ཀཱལངྐཏོ. ཉཱཎཉྩ པན མེཏི མཡ྄ཧམྤི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཨུདཔཱདི. ཨིདྷཱཔི ཀིར བྷགཝཱ དེཝཏཱཡ ཝཙནེན སནྣིཊྛཱནཾ ཨཀཏྭཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཧིཡྻོ ཨཌྜྷརཏྟེ ཀཱལངྐཏྭཱ ཨུདཀོ རཱམཔུཏྟོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཨདྡས. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སེསཾ པུརིམནཡསདིསམེཝ. བཧུཀཱརཱཏི བཧཱུཔཀཱརཱ. པདྷཱནཔཧིཏཏྟཾ ཨུཔཊྛཧིཾསཱུཏི པདྷཱནཏྠཱཡ པེསིཏཏྟབྷཱཝཾ ཝསནཊྛཱནེ པརིཝེཎསམྨཛྫནེན པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨནུབནྡྷནེན མུཁོདཀདནྟཀཊྛདཱནཱདིནཱ ཙ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཀེ པན ཏེ པཉྩཝགྒིཡཱ ནཱམ? ཡེཏེ –

རཱམོ ¶ ¶ དྷཛོ ལཀྑཎོ ཛོཏིམནྟི,

ཡཉྙོ སུབྷོཛོ སུཡཱམོ སུདཏྟོ;

ཨེཏེ ཏདཱ ཨཊྛ ཨཧེསུཾ བྲཱཧྨཎཱ,

ཚལ༹ངྒཝཱ མནྟཾ ཝིཡཱཀརིཾསཱུཏི.

བོདྷིསཏྟསྶ ¶ ཛཱཏཀཱལེ སུཔིནཔཊིགྒཱཧཀཱ ཙེཝ ལཀྑཎཔཊིགྒཱཧཀཱ ཙ ཨཊྛ བྲཱཧྨཎཱ. ཏེསུ ཏཡོ དྭེདྷཱ བྱཱཀརིཾསུ – ‘‘ཨིམེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསམཱནོ རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི, པབྦཛམཱནོ བུདྡྷོ’’ཏི. པཉྩ བྲཱཧྨཎཱ ཨེཀཾསབྱཱཀརཎཱ ཨཧེསུཾ – ‘‘ཨིམེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ ཨགཱརེ ན ཏིཊྛཏི, བུདྡྷོཝ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏེསུ པུརིམཱ ཏཡོ ཡཐཱམནྟཔདཾ གཏཱ, ཨིམེ པན པཉྩ མནྟཔདཾ ཨཏིཀྐནྟཱ. ཏེ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ པུཎྞཔཏྟཾ ཉཱཏཀཱནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཧཱཔུརིསོ ཨགཱརཾ ན ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶཏི, ཨེཀནྟེན བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནིབྦིཏཀྐཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨུདྡིསྶ སམཎཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏཱ. ཏེསཾ པུཏྟཱཏིཔི ཝདནྟི. ཏཾ ཨཊྛཀཐཱཡ པཊིཀྑིཏྟཾ.

ཨེཏེ ཀིར དཧརཀཱལེཡེཝ བཧཱུ མནྟེ ཛཱནིཾསུ, ཏསྨཱ ཏེ བྲཱཧྨཎཱ ཨཱཙརིཡཊྛཱནེ ཋཔཡིཾསུ. ཏེ པཙྪཱ ཨམྷེཧི པུཏྟདཱརཛཊཾ ཚཌྜེཏྭཱ ན སཀྐཱ བྷཝིསྶཏི པབྦཛིཏུནྟི དཧརཀཱལེཡེཝ པབྦཛིཏྭཱ རམཎཱིཡཱནི སེནཱསནཱནི པརིབྷུཉྫནྟཱ ཝིཙརིཾསུ. ཀཱལེན ཀཱལཾ པན ‘‘ཀིཾ, བྷོ, མཧཱཔུརིསོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑནྟོ’’ཏི པུཙྪནྟི. མནུསྶཱ, ‘‘ཀུཧིཾ ཏུམྷེ མཧཱཔུརིསཾ པསྶིསྶཐ, ཏཱིསུ པཱསཱདེསུ ཏིཝིདྷནཱཊཀམཛ྄ཛྷེ དེཝོ ཝིཡ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏེ སུཏྭཱ, ‘‘ན ཏཱཝ མཧཱཔུརིསསྶ ཉཱཎཾ པརིཔཱཀཾ གཙྪཏཱི’’ཏི ཨཔྤོསྶུཀྐཱ ཝིཧརིཾསུཡེཝ. ཀསྨཱ པནེཏྠ བྷགཝཱ, ‘‘བཧུཀཱརཱ ཁོ ཨིམེ པཉྩཝགྒིཡཱ’’ཏི ཨཱཧ? ཀིཾ ཨུཔཀཱརཀཱནཾཡེཝ ཨེས དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨནུཔཀཱརཀཱནཾ ན དེསེཏཱིཏི? ནོ ན དེསེཏི. པརིཙཡཝསེན ཧེས ཨཱལཱ༹རཉྩེཝ ཀཱལཱམཾ ཨུདཀཉྩ རཱམཔུཏྟཾ ཨོལོཀེསི. ཨེཏསྨིཾ པན བུདྡྷཀྑེཏྟེ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཾ པཋམཾ དྷམྨཾ སཙྪིཀཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. ཀསྨཱ? ཏཐཱཝིདྷཨུཔནིསྶཡཏྟཱ.

པུབྦེ ¶ ཀིར པུཉྙཀརཎཀཱལེ དྭེ བྷཱཏརོ ཨཧེསུཾ. ཏེ ཨེཀཏོཝ སསྶཾ ཨཀཾསུ. ཏཏྠ ཛེཊྛཀསྶ ¶ ‘‘ཨེཀསྨིཾ སསྶེ ནཝཝཱརེ ཨགྒསསྶདཱནཾ མཡཱ དཱཏབྦ’’ནྟི ཨཧོསི. སོ ཝཔྤཀཱལེ བཱིཛགྒཾ ནཱམ དཏྭཱ གབྦྷཀཱལེ ཀནིཊྛེན སདྡྷིཾ མནྟེསི – ‘‘གབྦྷཀཱལེ གབྦྷཾ ཕཱལེཏྭཱ དསྶཱམཱ’’ཏི. ཀནིཊྛོ ‘‘ཏརུཎསསྶཾ ནཱསེཏུཀཱམོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཛེཊྛོ ཀནིཊྛསྶ ཨནནུཝཏྟནབྷཱཝཾ ¶ ཉཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀོཊྛཱསཏོ གབྦྷཾ ཕཱལེཏྭཱ ཁཱིརཾ ནཱིཧརིཏྭཱ སཔྤིཕཱཎིཏེཧི ཡོཛེཏྭཱ ཨདཱསི, པུཐུཀཀཱལེ པུཐུཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨདཱསི, ལཱཡནེ ལཱཡནགྒཾ ཝེཎིཀརཎེ ཝེཎགྒཾ ཀལཱཔཱདཱིསུ ཀལཱཔགྒཾ ཁལ༹གྒཾ བྷཎྜགྒཾ ཀོཊྛགྒནྟི ཨེཝཾ ཨེཀསསྶེ ནཝཝཱརེ ཨགྒདཱནཾ ཨདཱསི. ཀནིཊྛོ པནསྶ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཨདཱསི, ཏེསུ ཛེཊྛོ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརོ ཛཱཏོ, ཀནིཊྛོ སུབྷདྡཔརིབྦཱཛཀོ. ཨིཏི ཨེཀསྨིཾ སསྶེ ནཝནྣཾ ཨགྒདཱནཱནཾ དིནྣཏྟཱ ཋཔེཏྭཱ ཐེརཾ ཨཉྙོ པཋམཾ དྷམྨཾ སཙྪིཀཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. ‘‘བཧུཀཱརཱ ཁོ ཨིམེ པཉྩཝགྒིཡཱ’’ཏི ཨིདཾ པན ཨུཔཀཱརཱནུསྶརཎམཏྟཀེནེཝ ཝུཏྟཾ.

ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེཏི ཏསྨིཾ ཀིར པདེསེ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ པཙྩེཀསམྦུདྡྷཱ གནྡྷམཱདནཔབྦཏེ སཏྟཱཧཾ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ ནཱགལཏཱདནྟཀཊྛཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨནོཏཏྟདཧེ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ནིཔཏནྟི. ཏཏྠ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནགརེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱ གམནཀཱལེཔི ཏཏོཡེཝ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཙྪནྟི. ཨིཏི ཨིསཡོ ཨེཏྠ ནིཔཏནྟི ཨུཔྤཏནྟི ཙཱཏི ཏཾ ཋཱནཾ ཨིསིཔཏནནྟི སངྑཾ གཏཾ. མིགཱནཾ པན ཨབྷཡཏྠཱཡ དིནྣཏྟཱ མིགདཱཡོཏི ཝུཙྩཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ’’ཏི.

༢༨༥. ཨནྟརཱ ཙ གཡཾ ཨནྟརཱ ཙ བོདྷིནྟི གཡཱཡ ཙ བོདྷིསྶ ཙ ཝིཝརེ ཏིགཱཝུཏནྟརེ ཋཱནེ. བོདྷིམཎྜཏོ ཧི གཡཱ ཏཱིཎི གཱཝུཏཱནི. བཱརཱཎསཱི ཨཊྛཱརས ཡོཛནཱནི. ཨུཔཀོ བོདྷིམཎྜསྶ ཙ གཡཱཡ ཙ ཨནྟརེ བྷགཝནྟཾ ཨདྡས. ཨནྟརཱསདྡེན པན ཡུཏྟཏྟཱ ཨུཔཡོགཝཙནཾ ཀཏཾ. ཨཱིདིསེསུ ཙ ཋཱནེསུ ཨཀྑརཙིནྟཀཱ ‘‘ཨནྟརཱ གཱམཉྩ ནདིཉྩ ཡཱཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀམེཝ ཨནྟརཱསདྡཾ པཡུཛྫནྟི. སོ དུཏིཡཔདེནཔི ཡོཛེཏབྦོ ཧོཏི ¶ . ཨཡོཛིཡམཱནེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨིདྷ པན ཡོཛེཏྭཱ ཨེཝ ཝུཏྟོཏི. ཨདྡྷཱནམགྒཔཊིཔནྣནྟི ཨདྡྷཱནསངྑཱཏཾ མགྒཾ པཊིཔནྣཾ, དཱིགྷམགྒཔཊིཔནྣནྟི ཨཏྠོ. ཨདྡྷཱནམགྒགམནསམཡསྶ ཧི ཝིབྷངྒེ ‘‘ཨདྡྷཡོཛནཾ གཙྪིསྶཱམཱིཏི བྷུཉྫིཏབྦ’’ནྟིཨཱདིཝཙནཏོ ¶ ¶ (པཱཙི. ༢༡༨) ཨདྡྷཡོཛནམྤི ཨདྡྷཱནམགྒོ ཧོཏི. བོདྷིམཎྜཏོ པན གཡཱ ཏིགཱཝུཏཾ.

སབྦཱབྷིབྷཱུཏི སབྦཾ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཋིཏོ. སབྦཝིདཱུཏི སབྦཾ ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཨཝེདིཾ ཨཉྙཱསིཾ. སབྦེསུ དྷམྨེསུ ཨནུཔལིཏྟོཏི སབྦེསུ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེསུ ཀིལེསལེཔནེན ཨནུཔལིཏྟོ. སབྦཾ ཛཧོཏི སབྦཾ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཛཧིཏྭཱ ཋིཏོ. ཏཎྷཱཀྑཡེ ཝིམུཏྟོཏི ཏཎྷཱཀྑཡེ ནིབྦཱནེ ཨཱརམྨཎཏོ ཝིམུཏྟོ. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱཡཱཏི སབྦཾ ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཨཏྟནཱཝ ཛཱནིཏྭཱ. ཀམུདྡིསེཡྻནྟི ཀཾ ཨཉྙཾ ‘‘ཨཡཾ མེ ཨཱཙརིཡོ’’ཏི ཨུདྡིསེཡྻཾ.

ན མེ ཨཱཙརིཡོ ཨཏྠཱིཏི ལོཀུཏྟརདྷམྨེ མཡ྄ཧཾ ཨཱཙརིཡོ ནཱམ ནཏྠི. ནཏྠི མེ པཊིཔུགྒལོཏི མཡ྄ཧཾ པཊིབྷཱགཔུགྒལོ ནཱམ ནཏྠི. སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི སཧེཏུནཱ ནཡེན ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི སཡཾ བུདྡྷོ. སཱིཏིབྷཱུཏོཏི སབྦཀིལེསགྒིནིབྦཱཔནེན སཱིཏིབྷཱུཏོ. ཀིལེསཱནཾཡེཝ ནིབྦུཏཏྟཱ ནིབྦུཏོ. ཀཱསིནཾ པུརནྟི ཀཱསིརཊྛེ ནགརཾ. ཨཱཧཉྪཾ ཨམཏདུནྡུབྷིནྟི དྷམྨཙཀྐཔཊིལཱབྷཱཡ ཨམཏབྷེརིཾ པཧརིསྶཱམཱིཏི གཙྪཱམི. ཨརཧསི ཨནནྟཛིནོཏི ཨནནྟཛིནོཏི བྷཝིཏུཾ ཡུཏྟོ. ཧུཔེཡྻ པཱཝུསོཏི, ཨཱཝུསོ, ཨེཝམྤི ནཱམ བྷཝེཡྻ. པཀྐཱམཱིཏི ཝངྐཧཱརཛནཔདཾ ནཱམ ཨགམཱསི.

ཏཏྠེཀཾ མིགལུདྡཀགཱམཀཾ ནིསྶཱཡ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཛེཊྛཀལུདྡཀོ ཏཾ ཨུཔཊྛཱསི. ཏསྨིཉྩ ཛནཔདེ ཙཎྜཱ མཀྑིཀཱ ཧོནྟི. ཨཐ ནཾ ཨེཀཱཡ ཙཱཊིཡཱ ཝསཱཔེསུཾ, མིགལུདྡཀོ དཱུརེ མིགཝཾ གཙྪནྟོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨརཧནྟེ མཱ པམཛྫཱི’’ཏི ཚཱཝཾ ནཱམ དྷཱིཏརཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཨགམཱསི སདྡྷིཾ པུཏྟབྷཱཏུཀེཧི. སཱ ཙསྶ དྷཱིཏཱ དསྶནཱིཡཱ ཧོཏི ཀོཊྛཱསསམྤནྣཱ. དུཏིཡདིཝསེ ཨུཔཀོ གྷརཾ ཨཱགཏོ ཏཾ དཱརིཀཾ སབྦཾ ཨུཔཙཱརཾ ཀཏྭཱ པརིཝིསིཏུཾ ¶ ཨུཔགཏཾ དིསྭཱ རཱགེན ཨབྷིབྷཱུཏོ བྷུཉྫིཏུམྤི ཨསཀྐོནྟོ བྷཱཛནེན བྷཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ བྷཏྟཾ ཨེཀམནྟེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ སཙེ ཚཱཝཾ ལབྷཱམི, ཛཱིཝཱམི, ནོ ཙེ, མརཱམཱིཏི ནིརཱཧཱརོ སཡི. སཏྟམེ ¶ དིཝསེ མཱགཝིཀོ ཨཱགནྟྭཱ དྷཱིཏརཾ ཨུཔཀསྶ པཝཏྟིཾ པུཙྪི. སཱ ‘‘ཨེཀདིཝསམེཝ ཨཱགནྟྭཱ པུན ནཱགཏཔུབྦོ’’ཏི ཨཱཧ. མཱགཝིཀོ ཨཱགཏཝེསེནེཝ ནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི ཏཾཁཎཾཡེཝ གནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨཔྥཱསུཀ’’ནྟི པཱདེ པརཱམསནྟོ ¶ པུཙྪི. ཨུཔཀོ ནིཏྠུནནྟོ པརིཝཏྟཏིཡེཝ. སོ ‘‘ཝདཐ བྷནྟེ, ཡཾ མཡཱ སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, ཏཾ སབྦཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔཀོ, ‘‘སཙེ ཚཱཝཾ ལབྷཱམི, ཛཱིཝཱམི, ནོ ཙེ, ཨིདྷེཝ མརཎཾ སེཡྻོ’’ཏི ཨཱཧ. ཛཱནཱསི པན, བྷནྟེ, ཀིཉྩི སིཔྤནྟི. ན ཛཱནཱམཱིཏི. ན, བྷནྟེ, ཀིཉྩི སིཔྤཾ ཨཛཱནནྟེན སཀྐཱ གྷརཱཝཱསཾ ཨདྷིཊྛཱཏུནྟི.

སོ ཨཱཧ – ‘‘ནཱཧཾ ཀིཉྩི སིཔྤཾ ཛཱནཱམི, ཨཔིཙ ཏུམྷཱཀཾ མཾསཧཱརཀོ བྷཝིསྶཱམི, མཾསཉྩ ཝིཀྐཱིཎིསྶཱམཱི’’ཏི. མཱགཝིཀོ, ‘‘ཨམྷཱཀམྤི ཨེཏདེཝ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཨུཏྟརསཱཊཀཾ དཏྭཱ གྷརཾ ཨཱནེཏྭཱ དྷཱིཏརཾ ཨདཱསི. ཏེསཾ སཾཝཱསམནྭཱཡ པུཏྟོ ཝིཛཱཡི. སུབྷདྡོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཚཱཝཱ ཏསྶ རོདནཀཱལེ ‘‘མཾསཧཱརཀསྶ པུཏྟ, མིགལུདྡཀསྶ པུཏྟ མཱ རོདཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདམཱནཱ པུཏྟཏོསནགཱིཏེན ཨུཔཀཾ ཨུཔྤཎྜེསི. བྷདྡེ ཏྭཾ མཾ ཨནཱཐོཏི མཉྙསི. ཨཏྠི མེ ཨནནྟཛིནོ ནཱམ སཧཱཡོ. ཏསྶཱཧཾ སནྟིཀེ གམིསྶཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཚཱཝཱ ཨེཝམཡཾ ཨཊྚཱིཡཏཱིཏི ཉཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཀཐེཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨནཱརོཙེཏྭཱཝ མཛ྄ཛྷིམདེསཱབྷིམུཁོ པཀྐཱམི.

བྷགཝཱ ཙ ཏེན སམཡེན སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ མཧཱཝིཧཱརེ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པཊིཀཙྩེཝ བྷིཀྑཱུ ཨཱཎཱཔེསི – ‘‘ཡོ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཨནནྟཛིནོ’ཏི པུཙྪམཱནོ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྶ མཾ དསྶེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཨུཔཀོཔི ཁོ ‘‘ཀུཧིཾ ཨནནྟཛིནོ ཝསཏཱི’’ཏི པུཙྪནྟོ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ཀུཧིཾ ཨནནྟཛིནོཏི པུཙྪི. ཏཾ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ནཡིཾསུ. སོ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ – ‘‘སཉྫཱནཱཐ མཾ བྷགཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱམ, ཨུཔཀ, སཉྫཱནཱམི, ཀུཧིཾ པན ཏྭཾ ཝསིཏྠཱཏི. ཝངྐཧཱརཛནཔདེ, བྷནྟེཏི. ཨུཔཀ, མཧལླཀོསི ཛཱཏོ པབྦཛིཏུཾ སཀྑིསྶསཱིཏི. པབྦཛིསྶཱམི, བྷནྟེཏི. བྷགཝཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཏསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨདཱསི. སོ ཀམྨཊྛཱནེ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨནཱགཱམིཕལེ ¶ པཏིཊྛཱཡ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨཝིཧེསུ ¶ ནིབྦཏྟོ. ནིབྦཏྟཀྑཎེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི. ཨཝིཧེསུ ནིབྦཏྟམཏྟཱ ཧི སཏྟ ཛནཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ, ཏེསཾ སོ ཨཉྙཏརོ.

ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨཝིཧཾ ¶ ཨུཔཔནྣཱསེ, ཝིམུཏྟཱ སཏྟ བྷིཀྑཝོ;

རཱགདོསཔརིཀྑཱིཎཱ, ཏིཎྞཱ ལོཀེ ཝིསཏྟིཀཾ.

ཨུཔཀོ པལགཎྜོ ཙ, པུཀྐུསཱཏི ཙ ཏེ ཏཡོ;

བྷདྡིཡོ ཁཎྜདེཝོ ཙ, བཧུརགྒི ཙ སངྒིཡོ;

ཏེ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, དིབྦཡོགཾ ཨུཔཛ྄ཛྷགུ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༡༠༥);

༢༨༦. སཎྛཔེསུནྟི ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ. བཱཧུལླིཀོཏི ཙཱིཝརབཱཧུལླཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ པཊིཔནྣོ. པདྷཱནཝིབྦྷནྟོཏི པདྷཱནཏོ ཝིབྦྷནྟོ བྷཊྛོ པརིཧཱིནོ. ཨཱཝཏྟོ བཱཧུལླཱཡཱཏི ཙཱིཝརཱདཱིནཾ བཧུལབྷཱཝཏྠཱཡ ཨཱཝཏྟོ. ཨཔིཙ ཁོ ཨཱསནཾ ཋཔེཏབྦནྟི ཨཔིཙ ཁོ པནསྶ ཨུཙྩཀུལེ ནིབྦཏྟསྶ ཨཱསནམཏྟཾ ཋཔེཏབྦནྟི ཝདིཾསུ. ནཱསཀྑིཾསཱུཏི བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན བུདྡྷཏེཛསཱ ཨབྷིབྷཱུཏཱ ཨཏྟནོ ཀཏིཀཱཡ ཋཱཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ནཱམེན ཙ ཨཱཝུསོཝཱདེན ཙ སམུདཱཙརནྟཱིཏི གོཏམཱཏི, ཨཱཝུསོཏི ཙ ཝདནྟི. ཨཱཝུསོ གོཏམ, མཡཾ ཨུརུཝེལཱཡཾ པདྷཱནཀཱལེ ཏུཡ྄ཧཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརིམྷཱ, མུཁོདཀཾ དནྟཀཊྛཾ ཨདམྷཱ, ཝུཏྠཔརིཝེཎཾ སམྨཛྫིམྷཱ, པཙྪཱ ཀོ ཏེ ཝཏྟཔྤཊིཔཏྟིམཀཱསི, ཀཙྩི ཨམྷེསུ པཀྐནྟེསུ ན ཙིནྟཡིཏྠཱཏི ཨེཝརཱུཔིཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིརིཡཱཡཱཏི དུཀྐརཨིརིཡཱཡ. པཊིཔདཱཡཱཏི དུཀྐརཔཊིཔཏྟིཡཱ. དུཀྐརཀཱརིཀཱཡཱཏི པསཏཔསཏ-མུགྒཡཱུསཱདིཨཱཧརཀརཎཱདིནཱ དུཀྐརཀརཎེན. ཨབྷིཛཱནཱཐ མེ ནོཏི ཨབྷིཛཱནཱཐ ནུ མམ. ཨེཝརཱུཔཾ པབྷཱཝིཏམེཏནྟི ཨེཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཝཱཀྱབྷེདནྟི ཨཏྠོ. ཨཔི ནུ ཨཧཾ ཨུརུཝེལཱཡ པདྷཱནེ ཏུམྷཱཀཾ སངྒཎྷནཏྠཾ ཨནུཀྐཎྛནཏྠཾ རཏྟིཾ ཝཱ དིཝཱ ¶ ཝཱ ཨཱགནྟྭཱ, – ‘‘ཨཱཝུསོ, མཱ ཝིཏཀྐཡིཏྠ, མཡ྄ཧཾ ཨོབྷཱསོ ཝཱ ནིམིཏྟཾ ཝཱ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཀཉྩི ཝཙནབྷེདཾ ཨཀཱསིནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེ ཨེཀཔདེནེཝ སཏིཾ ལབྷིཏྭཱ ཨུཔྤནྣགཱརཝཱ, ‘‘ཧནྡ ཨདྡྷཱ ཨེས བུདྡྷོ ཛཱཏོ’’ཏི སདྡཧིཏྭཱ ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེཏི ཨཱཧཾསུ. ཨསཀྑིཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཝགྒིཡེ བྷིཀྑཱུ སཉྙཱཔེཏུནྟི ཨཧཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, པཉྩཝགྒིཡེ བྷིཀྑཱུ བུདྡྷོ ཨཧནྟི ཛཱནཱཔེཏུཾ ཨསཀྑིཾ. ཏདཱ པན བྷགཝཱ ཨུཔོསཐདིཝསེཡེཝ ཨཱགཙྪི. ཨཏྟནོ བུདྡྷབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཀོཎྜཉྙཏྠེརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསུཏྟཾ ཀཐེསི. སུཏྟཔརིཡོསཱནེ ཐེརོ ཨཊྛཱརསཧི བྲཧྨཀོཊཱིཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ ¶ པཏིཊྛཱསི. སཱུརིཡེ དྷརམཱནེཡེཝ དེསནཱ ནིཊྛཱསི. བྷགཝཱ ཏཏྠེཝ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪི.

དྭེཔི སུདཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨོཝདཱམཱིཏིཨཱདི པཱཊིཔདདིཝསཏོ པཊྛཱཡ པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡཔི གཱམཾ ཨཔྤཝིསནདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏེསཉྷི བྷིཀྑཱུནཾ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨུཔྤནྣམལཝིསོདྷནཏྠཾ བྷགཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཨཧོསི. ཨུཔྤནྣེ ཨུཔྤནྣེ ཀམྨཊྛཱནམལེ ཏེཔི བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪནྟི. བྷགཝཱཔི ཏེསཾ ནིསིནྣཊྛཱནཾ གནྟྭཱ མལཾ ཝིནོདེཏི. ཨཐ ནེསཾ བྷགཝཏཱ ཨེཝཾ ནཱིཧཊབྷཏྟེན ཨོཝདིཡམཱནཱནཾ ཝཔྤཏྠེརོ པཱཊིཔདདིཝསེ སོཏཱཔནྣོ ཨཧོསི. བྷདྡིཡཏྠེརོ དུཏིཡཱཡཾ, མཧཱནཱམཏྠེརོ ཏཏིཡཱཡཾ, ཨསྶཛིཏྠེརོ ཙཏུཏྠིཡཾ. པཀྑསྶ པན པཉྩམིཡཾ སབྦེཝ ཏེ ཨེཀཏོ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟཾ ཀཐེསི, སུཏྟཔརིཡོསཱནེ སབྦེཔི ཨརཧཏྟཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩཝགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ མཡཱ ཨེཝཾ ཨོཝདིཡམཱནཱ…པེ… ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ནིབྦཱནཾ ཨཛ྄ཛྷགམཾསུ…པེ… ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི. ཨེཏྟཀཾ ཀཐཱམགྒཾ བྷགཝཱ ཡཾ པུབྦེ ཨཝཙ – ‘‘ཏུམྷེཔི མམཉྩེཝ པཉྩཝགྒིཡཱནཉྩ མགྒཾ ཨཱརུལ༹ྷཱ, ཨརིཡཔརིཡེསནཱ ཏུམྷཱཀཾ པརིཡེསནཱ’’ཏི ཨིམཾ ཨེཀམེཝ ཨནུསནྡྷིཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧརི.

༢༨༧. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ན ཨགཱརིཡཱནཾཡེཝ པཉྩཀཱམགུཎཔརིཡེསནཱ ¶ ཧོཏི, ཨནགཱརིཡཱནམྤི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ ཨཔྤཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟཱནཾ པཉྩཀཱམགུཎཝསེན ཨནརིཡཔརིཡེསནཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེཏུཾ པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམགུཎཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནཝརཏྟེསུ པཏྟཙཱིཝརཱདཱིསུ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱཏིཨཱདཡོ ཙཏྟཱརོ ཀཱམགུཎཱ ལབྦྷནྟི. རསོ པནེཏྠ པརིབྷོགརསོ ཧོཏི. མནུཉྙེ པིཎྜཔཱཏེ བྷེསཛྫེ ཙ པཉྩཔི ལབྦྷནྟི. སེནཱསནམྷི ཙཱིཝརེ ཝིཡ ཙཏྟཱརོ. རསོ པན ཨེཏྠཱཔི པརིབྷོགརསོཝ. ཡེ ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཨེཝཾ པཉྩ ཀཱམགུཎེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ, ‘‘པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨནརིཡཔརིཡེསནཱ ནཱམ ཀུཏོ, ཨརིཡཔརིཡེསནཱཝ པབྦཛིཏཱན’’ནྟི, ཏེསཾ པཊིསེདྷནཏྠཱཡ ‘‘པབྦཛིཏཱནམྤི ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཨཔྤཙྩཝེཀྑཎཔརིབྷོགོ ཨནརིཡཔརིཡེསནཱ ¶ ཨེཝཱ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ གདྷིཏཱཏི ཏཎྷཱགེདྷེན གདྷིཏཱ. མུཙྪིཏཱཏི ཏཎྷཱམུཙྪཱཡ མུཙྪིཏཱ ¶ . ཨཛ྄ཛྷོཔནྣཱཏི ཏཎྷཱཡ ཨཛ྄ཛྷོགཱལ༹ྷཱ. ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝིནོཏི ཨཱདཱིནཝཾ ཨཔསྶནྟཱ. ཨནིསྶརཎཔཉྙཱཏི ནིསྶརཎཾ ཝུཙྩཏི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ. ཏེ ཏེན ཝིརཧིཏཱ.

ཨིདཱནི ཏསྶཏྠསྶ སཱདྷཀཾ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲེཝཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ ཝེདིཏབྦཾ – ཨཱརཉྙཀམགོ ཝིཡ ཧི སམཎབྲཱཧྨཎཱ, ལུདྡཀེན ཨརཉྙེ ཋཔིཏཔཱསོ ཝིཡ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ, ཏསྶ ལུདྡསྶ པཱསརཱསིཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ སཡནཀཱལོ ཝིཡ ཏེསཾ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ ཨཔྤཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷོགཀཱལོ. ལུདྡཀེ ཨཱགཙྪནྟེ མགསྶ ཡེན ཀཱམཾ ཨགམནཀཱལོ ཝིཡ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ མཱརསྶ ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡཀཱལོ, མཱརཝསཾ ཨུཔགཏབྷཱཝོཏི ཨཏྠོ. མགསྶ པན ཨབདྡྷསྶ པཱསརཱསིཾ ཨདྷིསཡིཏཀཱལོ ཝིཡ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ པཙྩཝེཀྑཎཔརིབྷོགོ, ལུདྡཀེ ཨཱགཙྪནྟེ མགསྶ ཡེན ཀཱམཾ གམནཾ ཝིཡ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ མཱརཝསཾ ཨནུཔགམནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝིསྶཏྠོཏི ནིབྦྷཡོ ནིརཱསངྐོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

པཱསརཱསིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨརིཡཔརིཡེསནཱཏིཔི ཨེཏསྶེཝ ནཱམཾ.

༧. ཙཱུལ༹ཧཏྠིཔདོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༨༨. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹ཧཏྠིཔདོཔམསུཏྟཾ. ཏཏྠ སབྦསེཏེན ཝལ༹ཝཱབྷིརཐེནཱཏི, ‘‘སེཏཱ སུདཾ ཨསྶཱ ཡུཏྟཱ ཧོནྟི སེཏཱལངྐཱརཱ. སེཏོ རཐོ སེཏཱལངྐཱརོ སེཏཔརིཝཱརོ, སེཏཱ རསྨིཡོ, སེཏཱ པཏོདལཊྛི, སེཏཾ ཚཏྟཾ, སེཏཾ ཨུཎྷཱིསཾ, སེཏཱནི ཝཏྠཱནི, སེཏཱ ཨུཔཱཧནཱ, སེཏཱཡ སུདཾ ཝཱལབཱིཛནིཡཱ བཱིཛིཡཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༤) ཨེཝཾ ཝུཏྟེན སཀལསེཏེན ཙཏཱུཧི ཝལ༹ཝཱཧི ཡུཏྟརཐེན.

རཐོ ¶ ཙ ནཱམེསོ དུཝིདྷོ ཧོཏི – ཡོདྷརཐོ, ཨལངྐཱརརཐོཏི. ཏཏྠ ཡོདྷརཐོ ཙཏུརསྶསཎྛཱནོ ཧོཏི ནཱཏིམཧཱ, དྭིནྣཾ ཏིཎྞཾ ཝཱ ཛནཱནཾ གཧཎསམཏྠོ. ཨལངྐཱརརཐོ མཧཱ ཧོཏི, དཱིགྷཏོ དཱིགྷོ, པུཐུལཏོ པུཐུལོ. ཏཏྠ ཚཏྟགྒཱཧཀོ ཝཱལབཱིཛནིགྒཱཧཀོ ཏཱལཝཎྚགྒཱཧཀོཏི ཨེཝཾ ཨཊྛ ཝཱ དས ཝཱ སུཁེན ཋཱཏུཾ ཝཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཱ སཀྐོནྟི, ཨཡམྤི ཨལངྐཱརརཐོཡེཝ. སོ སབྦོ སཙཀྐཔཉྫརཀུབྦརོ རཛཏཔརིཀྑིཏྟོ ཨཧོསི. ཝལ༹ཝཱ པཀཏིཡཱ སེཏཝཎྞཱཝ. པསཱདྷནམྤི ཏཱདིསཾ རཛཏམཡཾ ཨཧོསི. རསྨིཡོཔི རཛཏཔནཱལི༹ སུཔརིཀྑིཏྟཱ. པཏོདལཊྛིཔི རཛཏཔརིཀྑིཏྟཱ. བྲཱཧྨཎོཔི སེཏཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ སེཏཾཡེཝ ཨུཏྟརཱསངྒམཀཱསི, སེཏཝིལེཔནཾ ཝིལིམྤི, སེཏམཱལཾ པིལནྡྷི, དསསུ ཨངྒུལཱིསུ ཨངྒུལིམུདྡིཀཱ, ཀཎྞེསུ ཀུཎྜལཱནཱིཏི ཨེཝམཱདིཨལངྐཱརོཔིསྶ རཛཏམཡོཝ ཨཧོསི. པརིཝཱརབྲཱཧྨཎཱཔིསྶ དསསཧསྶམཏྟཱ ཏཐེཝ སེཏཝཏྠཝིལེཔནམཱལཱལངྐཱརཱ ཨཧེསུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦསེཏེན ཝལ༹ཝཱབྷིརཐེནཱ’’ཏི.

སཱཝཏྠིཡཱ ནིཡྻཱཏཱིཏི སོ ཀིར ཚནྣཾ ཚནྣཾ མཱསཱནཾ ཨེཀཝཱརཾ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀརོཏི. ཨིཏོ ཨེཏྟཀེཧི དིཝསེཧི ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀརིསྶཏཱིཏི པུརེཏརམེཝ གྷོསནཱ ཀརཱིཡཏི; ཏཾ སུཏྭཱ ཡེ ནགརཏོ ན པཀྐནྟཱ, ཏེ ན པཀྐམནྟི. ཡེ པཀྐནྟཱ, ཏེཔི, ‘‘པུཉྙཝཏོ སིརིསམྤཏྟིཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགཙྪནྟི. ཡཾ དིཝསཾ བྲཱཧྨཎོ ནགརཾ ཨནུཝིཙརཏི, ཏདཱ པཱཏོཝ ནགརཝཱིཐིཡོ སམྨཛྫིཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨོཀིརིཏྭཱ ལཱཛཔཉྩམེཧི པུཔྥེཧི ¶ ཨབྷིཔྤཀིརིཏྭཱ པུཎྞགྷཊེ ཋཔེཏྭཱ ¶ ཀདལིཡོ ཙ དྷཛེ ཙ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ སཀལནགརཾ དྷཱུཔིཏཝཱསིཏཾ ཀརོནྟི. བྲཱཧྨཎོ པཱཏོཝ སཱིསཾ ནྷཱཡིཏྭཱ པུརེབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སེཏཝཏྠཱདཱིཧི ཨཏྟཱནཾ ཨལངྐརིཏྭཱ པཱསཱདཱ ཨོརུཡ྄ཧ རཐཾ ཨབྷིརུཧཏི. ཨཐ ནཾ ཏེ བྲཱཧྨཎཱ སབྦསེཏཝཏྠཝིལེཔནམཱལཱལངྐཱརཱ སེཏཙྪཏྟཱནི གཧེཏྭཱ པརིཝཱརེནྟི; ཏཏོ མཧཱཛནསྶ སནྣིཔཱཏནཏྠཾ པཋམཾཡེཝ ཏརུཎདཱརཀཱནཾ ཕལཱཕལཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ ཏདནནྟརཾ མཱསཀརཱུཔཱནི; ཏདནནྟརཾ ཀཧཱཔཎེ ཝིཀིརནྟི; མཧཱཛནཱ སནྣིཔཏནྟི. ཨུཀྐུཊྛིཡོ ཙེཝ ཙེལུཀྑེཔཱ ཙ པཝཏྟནྟི. ཨཐ བྲཱཧྨཎོ མངྒལིཀསོཝཏྠིཀཱདཱིསུ མངྒལཱནི ཙེཝ སུཝཏྠིཡོ ¶ ཙ ཀརོནྟེསུ མཧཱསམྤཏྟིཡཱ ནགརཾ ཨནུཝིཙརཏི. པུཉྙཝནྟཱ མནུསྶཱ ཨེཀབྷཱུམཀཱདིཔཱསཱདེ ཨཱརུཡ྄ཧ སུཀཔཏྟསདིསཱནི ཝཱཏཔཱནཀཝཱཊཱནི ཝིཝརིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟི. བྲཱཧྨཎོཔི ཨཏྟནོ ཡསསིརིསམྤཏྟིཡཱ ནགརཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟོ ཝིཡ དཀྑིཎདྭཱརཱབྷིམུཁོ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སཱཝཏྠིཡཱ ནིཡྻཱཏཱི’’ཏི.

དིཝཱ དིཝསྶཱཏི དིཝསསྶ དིཝཱ, མཛ྄ཛྷནྷཀཱལེཏི ཨཏྠོ. པིལོཏིཀཾ པརིབྦཱཛཀནྟི པིལོཏིཀཱཏི ཨེཝཾ ཨིཏྠིལིངྒཝོཧཱརཝསེན ལདྡྷནཱམཾ པརིབྦཱཛཀཾ. སོ ཀིར པརིབྦཱཛཀོ དཧརོ པཋམཝཡེ ཋིཏོ སུཝཎྞཝཎྞོ བུདྡྷུཔཊྛཱཀོ, པཱཏོཝ ཏཐཱགཏསྶ ཙེཝ མཧཱཐེརཱནཉྩ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཏིདཎྜཀུཎྜིཀཱདིཔརིཀྑཱརཾ ཨཱདཱཡ ཛེཏཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ནགརཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. ཏཾ ཨེས དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ ཨདྡས. ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨནུཀྐམེན སནྟིཀཾ ཨཱགཏཾ སཉྫཱནིཏྭཱ ཨེཏཾ, ‘‘ཧནྡ ཀུཏོ ནུ བྷཝཾ ཝཙྪཱཡནོ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི གོཏྟཾ ཀིཏྟེནྟོ ཝཙནཾ ཨཝོཙ. པཎྜིཏོ མཉྙེཏི བྷཝཾ ཝཙྪཱཡནོ སམཎཾ གོཏམཾ པཎྜིཏོཏི མཉྙཏི, ཨུདཱཧུ ནོཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

ཀོ ཙཱཧཾ, བྷོཏི, བྷོ, སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡཾ ཛཱནནེ ཨཧཾ ཀོ ནཱམ? ཀོ ཙ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡཾ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི ཀུཏོ ཙཱཧཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡཾ ཛཱནིསྶཱམི, ཀེན ཀཱརཎེན ཛཱནིསྶཱམཱིཏི? ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨཏྟནོ ཨཛཱནནབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི ¶ . སོཔི ནཱུནསྶ ཏཱདིསོཝཱཏི ཡོ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡཾ ཛཱནེཡྻ, སོཔི ནཱུན དས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ ཏཱདིསོ བུདྡྷོཡེཝ བྷཝེཡྻ. སིནེརུཾ ཝཱ ཧིམཝནྟཾ ཝཱ པཐཝིཾ ཝཱ ཨཱཀཱསཾ ཝཱ པམེཏུཀཱམེན ཏཔྤམཱཎོཝ དཎྜོ ཝཱ རཛྫུ ཝཱ ¶ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. སམཎསྶ གོཏམསྶ པཉྙཾ ཛཱནནྟེནཔི ཏསྶ ཉཱཎསདིསམེཝ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨཱདརཝསེན པནེཏྠ ཨཱམེཌིཏཾ ཀཏཾ. ཨུལཱ༹རཱཡཱཏི ཨུཏྟརཱཡ སེཊྛཱཡ. ཀོ ཙཱཧཾ, བྷོཏི, བྷོ, ཨཧཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ པསཾསནེ ཀོ ནཱམ? ཀོ ཙ སམཎཾ གོཏམཾ པསཾསིསྶཱམཱིཏི ཀེན ཀཱརཎེན པསཾསིསྶཱམི? པསཏྠཔསཏྠོཏི སབྦགུཎཱནཾ ཨུཏྟརིཏརེཧི སབྦལོཀཔསཏྠེཧི ཨཏྟནོ གུཎེཧེཝ པསཏྠོ, ན ཏསྶ ཨཉྙེཧི པསཾསནཀིཙྩཾ ཨཏྠི. ཡཐཱ ཧི ཙམྤཀཔུཔྥཾ ཝཱ ནཱིལུཔྤལཾ ཝཱ པདུམཾ ཝཱ ལོཧིཏཙནྡནཾ ཝཱ ཨཏྟནོ ཝཎྞགནྡྷསིརིཡཱཝ ¶ པཱསཱདིཀཉྩེཝ སུགནྡྷཉྩ, ན ཏསྶ ཨཱགནྟུཀེཧི ཝཎྞགནྡྷེཧི ཐོམནཀིཙྩཾ ཨཏྠི. ཡཐཱ ཙ མཎིརཏནཾ ཝཱ ཙནྡམཎྜལཾ ཝཱ ཨཏྟནོ ཨཱལོཀེནེཝ ཨོབྷཱསཏི, ན ཏསྶ ཨཉྙེན ཨོབྷཱསནཀིཙྩཾ ཨཏྠི. ཨེཝཾ སམཎོ གོཏམོ སབྦལོཀཔསཏྠེཧི ཨཏྟནོ གུཎེཧེཝ པསཏྠོ ཐོམིཏོ སབྦལོཀསྶ སེཊྛཏཾ པཱཔིཏོ, ན ཏསྶ ཨཉྙེན པསཾསནཀིཙྩཾ ཨཏྠི. པསཏྠེཧི ཝཱ པསཏྠོཏིཔི པསཏྠཔསཏྠོ.

ཀེ པསཏྠཱ ནཱམ? རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཀཱསིཀོསལཝཱསིཀེཧི པསཏྠོ, བིམྦིསཱརོ ཨངྒམགདྷཝཱསཱིཧི. ཝེསཱལིཀཱ ལིཙྪཝཱི ཝཛྫིརཊྛཝཱསཱིཧི པསཏྠཱ. པཱཝེཡྻཀཱ མལླཱ, ཀོསིནཱརཀཱ མལླཱ, ཨཉྙེཔི ཏེ ཏེ ཁཏྟིཡཱ ཏེཧི ཏེཧི ཛཱནཔདེཧི པསཏྠཱ. ཙངྐཱིཨཱདཡོ བྲཱཧྨཎཱ བྲཱཧྨཎགཎེཧི, ཨནཱཐཔིཎྜིཀཱདཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨནེཀསཏེཧི ཨུཔཱསཀགཎེཧི, ཝིསཱཁཱདཡོ ཨུཔཱསིཀཱ ཨནེཀསཏཱཧི ཨུཔཱསིཀཱཧི, སཀུལུདཱཡིཨཱདཡོ པརིབྦཱཛཀཱ ཨནེཀེཧི པརིབྦཱཛཀསཏེཧི, ཨུཔྤལཝཎྞཱཐེརིཨཱདིཀཱ མཧཱསཱཝིཀཱ ཨནེཀེཧི བྷིཀྑུནིསཏེཧི, སཱརིཔུཏྟཏྠེརཱདཡོ མཧཱསཱཝཀཱ ཨནེཀསཏེཧི ¶ བྷིཀྑཱུཧི, སཀྐཱདཡོ དེཝཱ ཨནེཀསཧསྶེཧི དེཝེཧི, མཧཱབྲཧྨཱདཡོ བྲཧྨཱནོ ཨནེཀསཧསྶེཧི བྲཧྨེཧི པསཏྠཱ. ཏེ སབྦེཔི དསབལཾ ཐོམེནྟི ཝཎྞེནྟི, པསཾསནྟཱིཏི བྷགཝཱ ‘‘པསཏྠཔསཏྠོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨཏྠཝསནྟི ཨཏྠཱནིསཾསཾ. ཨཐསྶ པརིབྦཱཛཀོ ཨཏྟནོ པསཱདཀཱརཎཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ སེཡྻཐཱཔི, བྷོ, ཀུསལོ ནཱགཝནིཀོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནཱགཝནིཀོཏི ནཱགཝནཝཱསིཀོ ཨནུགྒཧིཏསིཔྤོ པུརིསོ. པརཏོ པན ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ པུརིསོ ནཱགཝནིཀོཏི ཨཱགཏོ. ཙཏྟཱརི པདཱནཱིཏི ཙཏྟཱརི ཉཱཎཔདཱནི ཉཱཎཝལཉྫཱནི, ཉཱཎེན ཨཀྐནྟཊྛཱནཱནཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༨༩. ཁཏྟིཡཔཎྜིཏེཏིཨཱདཱིསུ ¶ པཎྜིཏེཏི པཎྜིཙྩེན སམནྣཱགཏེ. ནིཔུཎེཏི སཎྷེ སུཁུམབུདྡྷིནོ, སུཁུམཨཏྠནྟརཔཊིཝིཛ྄ཛྷནསམཏྠེ. ཀཏཔརཔྤཝཱདེཏི ཝིཉྙཱཏཔརཔྤཝཱདེ ཙེཝ པརེཧི སདྡྷིཾ ཀཏཝཱདཔརིཙཡེ ཙ. ཝཱལཝེདྷིརཱུཔེཏི ཝཱལཝེདྷིདྷནུགྒཧསདིསེ. ཏེ བྷིནྡནྟཱ མཉྙེ ཙརནྟཱིཏི ཝཱལཝེདྷི ¶ ཝིཡ ཝཱལཾ སུཁུམཱནིཔི པརེསཾ དིཊྛིགཏཱནི ཨཏྟནོ པཉྙཱགཏེན བྷིནྡནྟཱ ཝིཡ ཙརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. པཉྷཾ ཨབྷིསངྑརོནྟཱིཏི དུཔདམྤི ཏིཔདམྤི ཙཏུཔྤདམྤི པཉྷཾ ཀརོནྟི. ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱཏི དོསཾ ཨཱརོཔེསྶཱམ. ན ཙེཝ སམཎཾ གོཏམཾ པཉྷཾ པུཙྪནྟཱིཏི; ཀསྨཱ ན པུཙྪནྟི? བྷགཝཱ ཀིར པརིསམཛ྄ཛྷེ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པརིསཱཡ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨོལོཀེཏི, ཏཏོ པསྶཏི – ‘‘ཨིམེ ཁཏྟིཡཔཎྜིཏཱ གུལ༹ྷཾ རཧསྶཾ པཉྷཾ ཨོཝཊྚིཀསཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི. སོ ཏེཧི ཨཔུཊྛོཡེཝ ཨེཝརཱུཔེ པཉྷེ པུཙྪཱཡ ཨེཏྟཀཱ དོསཱ, ཝིསྶཛྫནེ ཨེཏྟཀཱ, ཨཏྠེ པདེ ཨཀྑརེ ཨེཏྟཀཱཏི ཨིམེ པཉྷེ པུཙྪནྟོ ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻ, ཝིསྶཛྫེནྟོ ཨེཝཾ ཝིསྶཛྫེཡྻཱཏི, ཨིཏི ཨོཝཊྚིཀསཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཱནཱིཏེ པཉྷེ དྷམྨཀཐཱཡ ཨནྟརེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝིདྡྷཾསེཏི. ཁཏྟིཡཔཎྜིཏཱ ‘‘སེཡྻོ ཝཏ ནོ, ཡེ མཡཾ ཨིམེ པཉྷེ ན པུཙྪིམྷཱ, སཙེ ཧི མཡཾ པུཙྪེཡྻཱམ, ཨཔྤཏིཊྛེཝ ནོ ཀཏྭཱ སམཎོ གོཏམོ ཁིཔེཡྻཱ’’ཏི ཨཏྟམནཱ བྷཝནྟི.

ཨཔིཙ བུདྡྷཱ ནཱམ དྷམྨཾ དེསེནྟཱ པརིསཾ མེཏྟཱཡ ཕརནྟི, མེཏྟཱཕརཎེན དསབལེ མཧཱཛནསྶ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ རཱུཔགྒཔྤཏྟཱ ཧོནྟི དསྶནསམྤནྣཱ མདྷུརསྶརཱ མུདུཛིཝ྄ཧཱ སུཕུསིཏདནྟཱཝརཎཱ ¶ ཨམཏེན ཧདཡཾ སིཉྩནྟཱ ཝིཡ དྷམྨཾ ཀཐེནྟི. ཏཏྲ ནེསཾ མེཏྟཱཕརཎེན པསནྣཙིཏྟཱནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ ཨདྭེཛ྄ཛྷཀཐཾ ཨམོགྷཀཐཾ ནིཡྻཱནིཀཀཐཾ ཀཐེནྟེན བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ན སཀྑིསྶཱམ པཙྩནཱིཀགྒཱཧཾ གཎྷིཏུ’’ནྟི ཨཏྟནོ པསནྣབྷཱཝེནེཝ ན པུཙྪནྟི.

ཨཉྙདཏྠཱུཏི ཨེཀཾསེན. སཱཝཀཱ སམྤཛྫནྟཱིཏི སརཎགམནཝསེན སཱཝཀཱ ཧོནྟི. ཏདནུཏྟརནྟི ཏཾ ཨནུཏྟརཾ. བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ པརིཡོསཱནབྷཱུཏཾ ཨརཧཏྟཕལཾ, ཏདཏྠཱཡ ཧི ཏེ པབྦཛནྟི. མནཾ ཝཏ, བྷོ, ཨནསྶཱམཱཏི, བྷོ, སཙེ མཡཾ ན ཨུཔསངྐམེཡྻཱམ, ཨིམིནཱ ཐོཀེན ཨནུཔསངྐམནམཏྟེན ཨཔཡིརུཔཱསནམཏྟེནེཝ ནཊྛཱ བྷཝེཡྻཱམ. ཨུཔསངྐམནམཏྟཀེན པནམྷཱ ན ནཊྛཱཏི ཨཏྠོ. དུཏིཡཔདཾ པུརིམསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨསྶམཎཱཝ སམཱནཱཏིཨཱདཱིསུ ¶ པཱཔཱནཾ ཨསམིཏཏྟཱ ཨསྶམཎཱཝ. ཨབཱཧིཏཏྟཱ ཙ པན ཨབྲཱཧྨཎཱཝ. ཀིལེསཱརཱིནཾ ཨཧཏཏྟཱ ཨནརཧནྟོཡེཝ སམཱནཱཏི ཨཏྠོ.

༢༩༠. ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཨུདཱཧཱརཾ ཨུདཱཧརི. ཡཐཱ ཧི ཡཾ ཏེལཾ མཱནཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཝིསྶནྡིཏྭཱ གཙྪཏི, ཏཾ ཨཝསེཀོཏི ཝུཙྩཏི, ཡཉྩ ¶ ཛལཾ ཏལཱ༹ཀཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ གཙྪཏི, ཏཾ ཨོགྷོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝམེཝ ཡཾ པཱིཏིམཡཾ ཝཙནཾ ཧདཡཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨདྷིཀཾ ཧུཏྭཱ ཨནྟོ ཨསཎྛཧིཏྭཱ བཧི ནིཀྑམཏི, ཏཾ ཨུདཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཨེཝརཱུཔཾ པཱིཏིམཡཾ ཝཙནཾ ནིཙྪཱརེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཧཏྠིཔདོཔམོཏི ཧཏྠིཔདཾ ཨུཔམཱ ཨསྶ དྷམྨསྶཱཏི ཧཏྠིཔདོཔམོ. སོ ན ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝིཏྠཱརེན པརིཔཱུརོ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ནཱགཝནིཀོཏི ཨུགྒཧིཏཧཏྠིསིཔྤོ ཧཏྠིཝནཙཱརིཀོ. ཨཐ ཀསྨཱ ཨིདྷ ཀུསལོཏི ན ཝུཏྟོཏི? པརཏོ ‘‘ཡོ ཧོཏི ཀུསལོ’’ཏི ཝིབྷཱགདསྶནཏོ. ཡོ ཧི ཀོཙི པཝིསཏི, ཡོ པན ཀུསལོ ཧོཏི, སོ ནེཝ ཏཱཝ ནིཊྛཾ གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨིདྷ ཀུསལོཏི ཨཝཏྭཱ པརཏོ ཝུཏྟོ.

༢༩༡. ཝཱམནིཀཱཏི རསྶཱ ཨཱཡཱམཏོཔི ན དཱིགྷཱ མཧཱཀུཙྪིཧཏྠིནིཡོ. ཨུཙྩཱ ཙ ནིསེཝིཏནྟི སཏྟཊྛརཏནུབྦེདྷེ ཝཊརུཀྑཱདཱིནཾ ཁནྡྷཔྤདེསེ གྷཾསིཏཊྛཱནཾ. ཨུཙྩཱ ཀཱལཱ༹རིཀཱཏི ཨུཙྩཱ ཙ ཡཊྛིསདིསཔཱདཱ ཧུཏྭཱ, ཀཱལཱ༹རིཀཱ ཙ དནྟཱནཾ ཀལཱ༹རཏཱཡ. ཏཱསཾ ཀིར ཨེཀོ དནྟོ ཨུནྣཏོ ཧོཏི, ཨེཀོ ཨོནཏོ. ཨུབྷོཔི ཙ ཝིརལཱ༹ ཧོནྟི, ན ཨཱསནྣཱ. ཨུཙྩཱ ¶ ཙ དནྟེཧི ཨཱརཉྫིཏཱནཱིཏི སཏྟཊྛརཏནུབྦེདྷེ ཝཊརུཀྑཱདཱིནཾ ཁནྡྷཔྤདེསེ ཕརསུནཱ པཧཏཊྛཱནཾ ཝིཡ དཱཊྛཱཧི ཚིནྣཊྛཱནཾ. ཨུཙྩཱ ཀཎེརུཀཱ ནཱམཱཏི ཨུཙྩཱ ཙ ཡཊྛིསདིསདཱིགྷཔཱདཱ ཧུཏྭཱ, ཀཎེརུཀཱ ཙ དནྟཱནཾ ཀཎེརུཏཱཡ, ཏཱ ཀིར མཀུལ༹དཱཋཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཀཎེརུཀཱཏི ཝུཙྩནྟི. སོ ནིཊྛཾ གཙྪཏཱིཏི སོ ནཱགཝནིཀོ ཡསྶ ཝཏཱཧཾ ནཱགསྶ ཨནུཔདཾ ཨཱགཏོ, ཨཡམེཝ སོ, ན ཨཉྙོ. ཡཉྷི ཨཧཾ པཋམཾ པདཾ དིསྭཱ ཝཱམནིཀཱནཾ པདཾ ཨིདཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནིཊྛཾ ན གཏོ, ཡམྤི ཏཏོ ཨོརབྷཱགེ དིསྭཱ ཀཱལཱ༹རིཀཱནཾ བྷཝིསྶཏི, ཀཎེརུཀཱནཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནིཊྛཾ ན གཏོ, སབྦཾ ཏཾ ཨིམསྶེཝ མཧཱཧཏྠིནོ པདནྟི མཧཱཧཏྠིཾ དིསྭཱཝ ནིཊྛཾ གཙྪཏི.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ནཱགཝནཾ ཝིཡ ཧི ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཱ དྷམྨདེསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཀུསལོ ནཱགཝནིཀོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ; མཧཱནཱགོ ཝིཡ ¶ སམྨཱསམྦུདྡྷོ; མཧནྟཾ ཧཏྠིཔདཾ ཝིཡ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱ. ནཱགཝནིཀསྶ ཏཏྠ ཏཏྠ ཧཏྠིཔདཾ དིསྭཱཔི ཝཱམནིཀཱནཾ པདཾ བྷཝིསྶཏི, ཀཱལཱ༹རིཀཱནཾ ཀཎེརུཀཱནཾ པདཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨནིཊྛངྒཏབྷཱཝོ ཝིཡ ཡོགིནོ, ཨིམཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱ ནཱམ བཱཧིརཀཔརིབྦཱཛཀཱནམྤི ¶ སནྟཱིཏི ཨནིཊྛངྒཏབྷཱཝོ. ནཱགཝནིཀསྶ, ཏཏྠ ཏཏྠ མཡཱ དིཊྛཾ པདཾ ཨིམསྶེཝ མཧཱཧཏྠིནོ, ན ཨཉྙསྶཱཏི མཧཱཧཏྠིཾ དིསྭཱ ནིཊྛངྒམནཾ ཝིཡ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱཝ ནིཊྛངྒམནཾ. ཨིདཉྩ པན ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ མཏྠཀེ ཋཏྭཱཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིམསྨིམྤི ཋཱནེ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨནུཀྐམཱགཏཾ པན པཱལི༹པདཾ གཧེཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཀཏཾ. ཏཏྠ ཨིདྷཱཏི དེསཱཔདེསེ ནིཔཱཏོ. སྭཱཡཾ ཀཏྠཙི ལོཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༢༧༩). ཀཏྠཙི སཱསནཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཝ, བྷིཀྑཝེ, སམཎོ, ཨིདྷ དུཏིཡོ སམཎོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༡). ཀཏྠཙི ཨོཀཱསཾ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨིདྷེཝ ཏིཊྛམཱནསྶ, དེཝབྷཱུཏསྶ མེ སཏོ;

པུནརཱཡུ ཙ མེ ལདྡྷོ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི མཱརིསཱ’’ཏི. (དཱི. ནི. ༢.༣༦༩; དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༩༠);

ཀཏྠཙི ¶ པདཔཱུརཎམཏྟམེཝ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷུཏྟཱཝཱི ཨསྶཾ པཝཱརིཏོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠). ཨིདྷ པན ལོཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘བྲཱཧྨཎ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཏཐཱགཏོ ཨུཔྤཛྫཏི ཨརཧཾ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཐཱགཏསདྡོ མཱུལཔརིཡཱཡེ, ཨརཧནྟིཨཱདཡོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱ. ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ལོཀོཏི ཨོཀཱསལོཀོ སཏྟལོཀོ སངྑཱརལོཀོཏི ཏིཝིདྷོ. ཨིདྷ པན སཏྟལོཀོ ཨདྷིཔྤེཏོ. སཏྟལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོཔི ཙ ཏཐཱགཏོ ན དེཝལོཀེ, ན བྲཧྨལོཀེ, མནུསྶལོཀེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. མནུསྶལོཀེཔི ན ཨཉྙསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹, ཨིམསྨིཾཡེཝ ཙཀྐཝཱལེ༹. ཏཏྲཱཔི ན སབྦཊྛཱནེསུ, ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ གཛངྒལཾ ནཱམ ནིགམོ. ཏསྶཱཔརེན མཧཱསཱལོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. པུརཏྠིམདཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ སལླཝཏཱི ནཱམ ནདཱི, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ སེཏཀཎྞིཀཾ ནཱམ ནིགམོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ ཐཱུཎཾ ནཱམ བྲཱཧྨཎགཱམོ ¶ , ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. ཨུཏྟརཱཡ ¶ དིསཱཡ ཨུསིརདྡྷཛོ ནཱམ པབྦཏོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༥༩) ཨེཝཾ པརིཙྪིནྣེ ཨཱཡཱམཏོ ཏིཡོཛནསཏེ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཌྜྷཏེཡྻཡོཛནསཏེ པརིཀྑེཔཏོ ནཝཡོཛནསཏེ མཛ྄ཛྷིམཔདེསེ ཨུཔྤཛྫཏི. ན ཀེཝལཉྩ ཏཐཱགཏོཝ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨསཱིཏི མཧཱཐེརཱ བུདྡྷམཱཏཱ བུདྡྷཔིཏཱ ཙཀྐཝཏྟཱི རཱཛཱ ཨཉྙེ ཙ སཱརཔྤཏྟཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཨེཏྠེཝ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏཏྠ ཏཐཱགཏོ སུཛཱཏཱཡ དིནྣམདྷུཔཱཡསབྷོཛནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒོ, ཏཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ. ཨརཧཏྟཕལེ ཨུཔྤནྣོ ནཱམ. མཧཱབྷིནིཀྑམནཏོ ཝཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒོ. ཏུསིཏབྷཝནཏོ ཝཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒོ. དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལཏོ ཝཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒོ, ཏཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ. ཨརཧཏྟཕལེ ཨུཔྤནྣོ ནཱམ. ཨིདྷ སབྦཔཋམཾ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ¶ , ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ.

སོ ཨིམཾ ལོཀནྟི སོ བྷགཝཱ ཨིམཾ ལོཀཾ, ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ ནིདསྶེཏི. སདེཝཀནྟི སཧ དེཝེཧི སདེཝཀཾ. ཨེཝཾ སཧ མཱརེན སམཱརཀཾ. སཧ བྲཧྨུནཱ སབྲཧྨཀཾ. སཧ སམཎབྲཱཧྨཎེཧི སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ. པཛཱཏཏྟཱ པཛཱ, ཏཾ པཛཾ. སཧ དེཝམནུསྶེཧི སདེཝམནུསྶཾ. ཏཏྠ སདེཝཀཝཙནེན པཉྩཀཱམཱཝཙརདེཝགྒཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. སམཱརཀཝཙནེན ཚཊྛཀཱམཱཝཙརདེཝགྒཧཎཾ. སབྲཧྨཀཝཙནེན བྲཧྨཀཱཡིཀཱདིབྲཧྨགྒཧཎཾ. སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཝཙནེན སཱསནསྶ པཙྩཏྠིཔཙྩཱམིཏྟསམཎབྲཱཧྨཎགྒཧཎཾ སམིཏཔཱཔབཱཧིཏཔཱཔསམཎབྲཱཧྨཎགྒཧཎཉྩ. པཛཱཝཙནེན སཏྟལོཀགྒཧཎཾ. སདེཝམནུསྶཝཙནེན སམྨུཏིདེཝཨཝསེསམནུསྶགྒཧཎཾ. ཨེཝམེཏྠ ཏཱིཧི པདེཧི ཨོཀཱསལོཀེན སདྡྷིཾ སཏྟལོཀོ, དྭཱིཧི པཛཱཝསེན སཏྟལོཀོཝ གཧིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔརོ ནཡོ – སདེཝཀགྒཧཎེན ཨརཱུཔཱཝཙརདེཝལོཀོ གཧིཏོ. སམཱརཀགྒཧཎེན ཚཀཱམཱཝཙརདེཝལོཀོ. སབྲཧྨཀགྒཧཎེན རཱུཔཱི བྲཧྨལོཀོ. སསྶམཎབྲཱཧྨཎཱདིགྒཧཎེན ཙཏུཔརིསཝསེན སམྨུཏིདེཝེཧི ཝཱ སཧ མནུསྶལོཀོ ཨཝསེསསབྦསཏྟལོཀོ ཝཱ.

ཨཔིཙེཏྠ ¶ སདེཝཀཝཙནེན ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདཏོ སབྦསྶ ལོཀསྶ སཙྪིཀཏབྷཱཝམཱཧ. ཏཏོ ཡེསཾ ཨཧོསི – ‘‘མཱརོ མཧཱནུབྷཱཝོ ཚཀཱམཱཝཙརིསྶརོ ཝསཝཏྟཱི. ཀིཾ སོཔི ཨེཏེན སཙྪིཀཏོ’’ཏི? ཏེསཾ ཝིམཏིཾ ཝིདྷམནྟོ སམཱརཀནྟི ཨཱཧ. ཡེསཾ པན ཨཧོསི – ‘‘བྲཧྨཱ མཧཱནུབྷཱཝོ ¶ , ཨེཀངྒུལིཡཱ ཨེཀསྨིཾ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེ ཨཱལོཀཾ ཕརཏི, དྭཱིཧི…པེ… དསཧི ཨངྒུལཱིཧི དསསུ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེསུ ཨཱལོཀཾ ཕརཏི, ཨནུཏྟརཉྩ ཛྷཱནསམཱཔཏྟིསུཁཾ པཊིསཾཝེདེཏི. ཀིཾ སོཔི སཙྪིཀཏོ’’ཏི? ཏེསཾ ཝིམཏིཾ ཝིདྷམནྟོ སབྲཧྨཀནྟི ཨཱཧ. ཏཏོ ཡེ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘པུཐཱུ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སཱསནསྶ པཙྩཏྠིཀཱ, ཀིཾ ཏེཔི སཙྪིཀཏཱ’’ཏི? ཏེསཾ ཝིམཏིཾ ཝིདྷམནྟོ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ པཛནྟི ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཨུཀྐཊྛུཀྐཊྛཱནཾ སཙྪིཀཏབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨཐ སམྨུཏིདེཝེ ཨཝསེསམནུསྶེ ཙ ཨུཔཱདཱཡ ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདཝསེན ¶ སེསསཏྟལོཀསྶ སཙྪིཀཏབྷཱཝཾ པཀཱསེནྟོ སདེཝམནུསྶནྟི ཨཱཧ. ཨཡམེཏྠ བྷཱཝཱནུཀྐམོ. པོརཱཎཱ པནཱཧུ – སདེཝཀནྟི དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨཝསེསལོཀཾ. སམཱརཀནྟི མཱརེན སདྡྷིཾ ཨཝསེསལོཀཾ. སབྲཧྨཀནྟི བྲཧྨེཧི སདྡྷིཾ ཨཝསེསལོཀཾ. ཨེཝཾ སབྦེཔི ཏིབྷཝཱུཔགེ སཏྟེ ཏཱིཧཱཀཱརེཧི ཏཱིསུ པདེསུ པཀྑིཔེཏྭཱ པུན དྭཱིཧི པདེཧི པརིཡཱདིཡནྟོ ‘‘སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ པཛཾ སདེཝམནུསྶ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨེཝཾ པཉྩཧི པདེཧི ཏེན ཏེནཱཀཱརེན ཏེདྷཱཏུཀམེཝ པརིཡཱདིནྣནྟི.

སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེཏཱིཏི སཡནྟི སཱམཾ ཨཔརནེཡྻོ ཧུཏྭཱ. ཨབྷིཉྙཱཏི ཨབྷིཉྙཱཡ, ཨདྷིཀེན ཉཱཎེན ཉཏྭཱཏི ཨཏྠོ. སཙྪིཀཏྭཱཏི པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ. ཨེཏེན ཨནུམཱནཱདིཔཊིཀྑེཔོ ཀཏོ ཧོཏི. པཝེདེཏཱིཏི བོདྷེཏི ཝིཉྙཱཔེཏི པཀཱསེཏི. སོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ…པེ… པརིཡོསཱནཀལྱཱཎནྟི སོ བྷགཝཱ སཏྟེསུ ཀཱརུཉྙཏཾ པཊིཙྩ ཧིཏྭཱཔི ཨནུཏྟརཾ ཝིཝེཀསུཁཾ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏཉྩ ཁོ ཨཔྤཾ ཝཱ བཧུཾ ཝཱ དེསེནྟོ ཨཱདིཀལྱཱཎཱདིཔྤཀཱརམེཝ དེསེཏི. ཨཱདིམྷིཔི ཀལྱཱཎཾ བྷདྡཀཾ ཨནཝཛྫམེཝ ཀཏྭཱ དེསེཏི. མཛ྄ཛྷེཔི… པརིཡོསཱནེཔི ཀལྱཱཎཾ བྷདྡཀཾ ཨནཝཛྫམེཝ ཀཏྭཱ དེསེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨཏྠི དེསནཱཡ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ, ཨཏྠི སཱསནསྶ. དེསནཱཡ ཏཱཝ ཙཏུཔྤདིཀཱཡཔི གཱཐཱཡ པཋམཔཱདོ ཨཱདི ནཱམ, ཏཏོ དྭེ མཛ྄ཛྷཾ ནཱམ, ཨནྟེ ཨེཀོ པརིཡོསཱནཾ ནཱམ. ཨེཀཱནུསནྡྷིཀསྶ སུཏྟསྶ ནིདཱནམཱདི, ཨིདམཝོཙཱཏི པརིཡོསཱནཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨནྟརཱ མཛ྄ཛྷཾ. ཨནེཀཱནུསནྡྷིཀསྶ སུཏྟསྶ པཋམཱནུསནྡྷི ཨཱདི, ཨནྟེ ཨནུསནྡྷི པརིཡོསཱནཾ, མཛ྄ཛྷེ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ མཛ྄ཛྷམེཝ. སཱསནསྶ པན སཱིལསམཱདྷིཝིཔསྶནཱ ¶ ཨཱདི ནཱམ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཀོ ཙཱདི ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ, སཱིལཉྩ སུཝིསུདྡྷཾ, དིཊྛི ཙ ཨུཛུཀཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༦༩). ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ པན ཨརིཡམགྒོ མཛ྄ཛྷཾ ནཱམ, ཕལཉྩེཝ ནིབྦཱནཉྩ པརིཡོསཱནཾ ནཱམ. ‘‘ཨེཏདཏྠམིདཾ, བྲཱཧྨཎ, བྲཧྨཙརིཡམེཏཾ སཱརཾ, ཨེཏཾ པརིཡོསཱན’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༣༢༤) ཧི ཨེཏྠ ཕལཾ པརིཡོསཱནནྟི ཝུཏྟཾ. ‘‘ནིབྦཱནོགདྷཉྷི ¶ , ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི ནིབྦཱནཔརཱཡཎཾ ནིབྦཱནཔརིཡོསཱན’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༤༦༦) ཨེཏྠ ནིབྦཱནཾ པརིཡོསཱནནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིདྷ དེསནཱཡ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. བྷགཝཱ ཧི དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨཱདིམྷི སཱིལཾ དསྶེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ མགྒཾ པརིཡོསཱནེ ནིབྦཱནཾ དསྶེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨཉྙོཔི དྷམྨཀཐིཀོ དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ –

‘‘ཨཱདིམྷི སཱིལཾ དསྶེཡྻ, མཛ྄ཛྷེ མགྒཾ ཝིབྷཱཝཡེ;

པརིཡོསཱནམྷི ནིབྦཱནཾ, ཨེསཱ ཀཐིཀསཎྛིཏཱི’’ཏི. (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༩༠);

སཱཏྠཾ སབྱཉྫནནྟི ཡསྶ ཧི ཡཱགུབྷཏྟཨིཏྠིཔུརིསཱདིཝཎྞནཱ ནིསྶིཏཱ དེསནཱ ཧོཏི, ན སོ སཱཏྠཾ དེསེཏི. བྷགཝཱ པན ཏཐཱརཱུཔཾ དེསནཾ པཧཱཡ ཙཏུསཏིཔཊྛཱནཱདིནིསྶིཏཾ དེསནཾ དེསེཏི. ཏསྨཱ ‘‘སཱཏྠཾ དེསེཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡསྶ པན དེསནཱ ཨེཀབྱཉྫནཱདིཡུཏྟཱ ཝཱ སབྦནིརོཊྛབྱཉྫནཱ ཝཱ སབྦཝིསྶཊྛསབྦནིགྒཧཱིཏབྱཉྫནཱ ཝཱ, ཏསྶ དམིལ༹ཀིརཱསཝརཱདིམིལཀྑཱུནཾ བྷཱསཱ ཝིཡ བྱཉྫནཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཨབྷཱཝཏོ ཨབྱཉྫནཱ ནཱམ དེསནཱ ཧོཏི. བྷགཝཱ པན –

‘‘སིཐིལཾ ¶ དྷནིཏཉྩ དཱིགྷརསྶཾ, གརུཀཾ ལཧུཀཉྩ ནིགྒཧཱིཏཾ;

སམྦནྡྷཾ ཝཝཏྠིཏཾ ཝིམུཏྟཾ, དསདྷཱ བྱཉྫནབུདྡྷིཡཱ པབྷེདོ’’ཏི. (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༩༠) –

ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟཾ དསཝིདྷཾ བྱཉྫནཾ ཨམཀྑེཏྭཱ པརིཔུཎྞབྱཉྫནམེཝ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏསྨཱ ‘‘སབྱཉྫནཾ དྷམྨཾ དེསེཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཀེཝལཔརིཔུཎྞནྟི ཨེཏྠ ཀེཝལནྟི སཀལཱདྷིཝཙནཾ. པརིཔུཎྞནྟི ཨནཱུནཱདྷིཀཝཙནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘སཀལཔརིཔུཎྞམེཝ དེསེཏི, ཨེཀདེསནཱཔི ཨཔརིཔུཎྞཱ ནཏྠཱི’’ཏི. པརིསུདྡྷནྟི ནིརུཔཀྐིལེསཾ. ཡོ ཧི ཨིདཾ དྷམྨདེསནཾ ནིསྶཱཡ ལཱབྷཾ ཝཱ སཀྐཱརཾ ཝཱ ལབྷིསྶཱམཱིཏི དེསེཏི, ཏསྶ ཨཔརིསུདྡྷཱ དེསནཱ ཧོཏི. བྷགཝཱ པན ལོཀཱམིསནིརཔེཀྑོ ¶ ཧིཏཕརཎེན མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡ མུདུཧདཡོ ཨུལླུམྤནསབྷཱཝསཎྛིཏེན ཙིཏྟེན དེསེཏི. ཏསྨཱ ‘‘པརིསུདྡྷཾ དྷམྨཾ དེསེཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏཱིཏི ཨེཏྠ བྲཧྨཙརིཡནྟི སིཀྑཏྟཡསངྒཧཾ སཀལསཱསནཾ. ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏཱིཏི སོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ…པེ… པརིསུདྡྷཾ, ཨེཝཾ དེསེནྟོ ཙ སིཀྑཏྟཡསངྒཧིཏཾ སཀལསཱསནཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. བྲཧྨཙརིཡནྟི སེཊྛཊྛེན བྲཧྨབྷཱུཏཾ ཙརིཡཾ. བྲཧྨབྷཱུཏཱནཾ ཝཱ བུདྡྷཱདཱིནཾ ཙརིཡནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏཾ དྷམྨནྟི ཏཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརསམྤདཾ དྷམྨཾ. སུཎཱཏི གཧཔཏི ཝཱཏི ཀསྨཱ པཋམཾ གཧཔཏིཾ ནིདྡིསཏཱིཏི? ནིཧཏམཱནཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཙ. ཡེབྷུཡྻེན ཧི ཁཏྟིཡཀུལཏོ པབྦཛིཏཱ ཛཱཏིཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཀརོནྟི. བྲཱཧྨཎཀུལཱ པབྦཛིཏཱ མནྟེ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཀརོནྟི. ཧཱིནཛཙྩཀུལཱ པབྦཛིཏཱ ཨཏྟནོ ཝིཛཱཏིཏཱཡ པཏིཊྛཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. གཧཔཏིདཱརཀཱ པན ཀཙྪེཧི སེདཾ མུཉྩནྟེཧི པིཊྛིཡཱ ལོཎཾ པུཔྥམཱནཱཡ བྷཱུམིཾ ཀསིཏྭཱ ནིཧཏམཱནདཔྤཱ ཧོནྟི. ཏེ པབྦཛིཏྭཱ མཱནཾ ཝཱ དཔྤཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཡཐཱབལཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ སཀྐོནྟི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཏུཾ. ཨིཏརེཧི ཙ ཀུལེཧི ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏཱ ནཱམ ན བཧུཀཱ, གཧཔཏིཀཱཝ བཧུཀཱ, ཨིཏི ནིཧཏམཱནཏྟཱ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཙ པཋམཾ གཧཔཏིཾ ནིདྡིསཏཱིཏི.

ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝཱཏི ཨིཏརེསཾ ཝཱ ཀུལཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ. པཙྩཱཛཱཏོཏི པཏིཛཱཏོ. ཏཐཱགཏེ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏཱིཏི པརིསུདྡྷཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ¶ དྷམྨསྶཱམིམྷི ཏཐཱགཏེ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝཏ བྷགཝཱ’’ཏི སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི. ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑཏི. སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོཏི སཙེཔི སཊྛིཧཏྠེ གྷརེ ཡོཛནསཏནྟརེཔི ཝཱ དྭེ ཛཱཡམྤཏིཀཱ ཝསནྟི, ཏཐཱཔི ནེསཾ སཀིཉྩནསཔལིབོདྷཊྛེན གྷརཱཝཱསོ སམྦཱདྷོཡེཝ. རཛོཔཐོཏི རཱགརཛཱདཱིནཾ ཨུཊྛཱནཊྛཱནནྟི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ¶ ཝུཏྟཾ. ཨཱགམནཔཐོཏིཔི ཝཊྚཏི. ཨལགྒནཊྛེན ཨབྦྷོཀཱསོ ཝིཡཱཏི ཨབྦྷོཀཱསོ. པབྦཛིཏོ ཧི ཀཱུཊཱགཱརརཏནཔཱསཱདདེཝཝིམཱནཱདཱིསུ པིཧིཏདྭཱརཝཱཏཔཱནེསུ པཊིཙྪནྣེསུ ཝསནྟོཔི ནེཝ ལགྒཏི ན ¶ སཛྫཏི ན བཛ྄ཛྷཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ’’ཏི. ཨཔིཙ སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོ ཀུསལཀིརིཡཱཡ ཨོཀཱསཱབྷཱཝཏོ. རཛོཔཐོ ཨསཾཝུཏསངྐཱརཊྛཱནཾ ཝིཡ རཛཱནཾ ཀིལེསརཛཱནཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནཏོ. ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ ཀུསལཀིརིཡཱཡ ཡཐཱསུཁཾ ཨོཀཱསསབྦྷཱཝཏོ.

ནཡིདཾ སུཀརཾ…པེ… པབྦཛེཡྻནྟི ཨེཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཀཐཱ – ཡདེཏཾ སིཀྑཏྟཡབྲཧྨཙརིཡཾ ཨེཀམྤི དིཝསཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ. ཨེཀདིཝསམྤི ཙ ཀིལེསམལེན ཨམལིནཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིསུདྡྷཾ, སངྑལིཁིཏཾ ལིཁིཏསངྑསདིསཾ དྷོཏསངྑསཔྤཊིབྷཱགཾ ཙརིཏབྦཾ, ཨིདཾ ན སུཀརཾ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟེན ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ…པེ… ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀེསེ ཙ མསྶུཉྩ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡརསཔཱིཏཏཱཡ ཀཱསཱཡཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ པརིདཧིཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛེཡྻནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ ཨགཱརསྶ ཧིཏཾ ཀསིཝཱཎིཛྫཱདིཀམྨཾ ཨགཱརིཡནྟི ཝུཙྩཏི, ཏཉྩ པབྦཛྫཱཡ ནཏྠི. ཏསྨཱ པབྦཛྫཱ ཨནགཱརིཡཱཏི ཉཱཏབྦཱ, ཏཾ ཨནགཱརིཡཾ. པབྦཛེཡྻནྟི པཊིཔཛྫེཡྻཾ. ཨཔྤཾ ཝཱཏི སཧསྶཏོ ཧེཊྛཱ བྷོགཀྑནྡྷོ ཨཔྤོ ནཱམ ཧོཏི, སཧསྶཏོ པཊྛཱཡ མཧཱ. ཨཱབནྡྷནཊྛེན ཉཱཏི ཨེཝ པརིཝཊྚོ ཉཱཏིཔརིཝཊྚོ. སོ ཝཱིསཏིཡཱ ཧེཊྛཱ ཨཔྤོ ཧོཏི, ཝཱིསཏིཡཱ པཊྛཱཡ མཧཱ.

༢༩༢. བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱསཱཛཱིཝསམཱཔནྣོཏི ཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨདྷིསཱིལསངྑཱཏཱ སིཀྑཱ, ཏཉྩ, ཡཏྠ ཙེཏེ སཧ ཛཱིཝནྟི ཨེཀཛཱིཝིཀཱ སབྷཱགཝུཏྟིནོ ¶ ཧོནྟི, ཏཾ བྷགཝཏཱ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསངྑཱཏཾ སཱཛཱིཝཉྩ ཏཏྠ སིཀྑནབྷཱཝེན སམཱཔནྣོཏི བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱསཱཛཱིཝསམཱཔནྣོ. སམཱཔནྣོཏི སིཀྑཾ པརིཔཱུརེནྟོ, སཱཛཱིཝཉྩ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟོ ཧུཏྭཱ ཏདུབྷཡཾ ཨུཔགཏོཏི ཨཏྠོ. པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཀཐཱ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏཱ ཨེཝ. པཧཱཡཱཏི ཨིམཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཙེཏནཱསངྑཱཏཾ དུསྶཱིལྱཾ པཛཧིཏྭཱ. པཊིཝིརཏོ ཧོཏཱིཏི པཧཱིནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏཏོ དུསྶཱིལྱཏོ ཨོརཏོ ཝིརཏོཝ ཧོཏི. ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོཏི པརཱུཔགྷཱཏཏྠཱཡ དཎྜཾ ཝཱ སཏྠཾ ཝཱ ཨཱདཱཡ ཨཝཏྟནཏོ ནིཀྑིཏྟདཎྜོ ཙེཝ ནིཀྑིཏྟསཏྠོ ཙཱཏི ¶ ¶ ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཋཔེཏྭཱ དཎྜཾ སབྦམྤི ཨཝསེསཾ ཨུཔཀརཎཾ སཏྟཱནཾ ཝིཧིཾསནབྷཱཝཏོ སཏྠནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡཾ པན བྷིཀྑཱུ ཀཏྟརདཎྜཾ ཝཱ དནྟཀཊྛཝཱསིཾ ཝཱ པིཔྥལཀཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟི, ན ཏཾ པརཱུཔགྷཱཏཏྠཱཡ. ཏསྨཱ ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོཏྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི. ལཛྫཱིཏི པཱཔཛིགུཙྪནལཀྑཎཱཡ ལཛྫཱཡ སམནྣཱགཏོ. དཡཱཔནྣོཏི དཡཾ མེཏྟཙིཏྟཏཾ ཨཱཔནྣོ. སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱིཏི སབྦེ པཱཎབྷཱུཏེ ཧིཏེན ཨནུཀམྤཀོ. ཏཱཡ དཡཱཔནྣཏཱཡ སབྦེསཾ པཱཎབྷཱུཏཱནཾ ཧིཏཙིཏྟཀོཏི ཨཏྠོ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི པཱལེཏི.

དིནྣམེཝ ཨཱདིཡཏཱིཏི དིནྣཱདཱཡཱི. ཙིཏྟེནཔི དིནྣམེཝ པཊིཀངྑཏཱིཏི དིནྣཔཱཊིཀངྑཱི. ཐེནེཏཱིཏི ཐེནོ. ན ཐེནེན ཨཐེནེན. ཨཐེནཏྟཱཡེཝ སུཙིབྷཱུཏེན. ཨཏྟནཱཏི ཨཏྟབྷཱཝེན, ཨཐེནཾ སུཙིབྷཱུཏཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨབྲཧྨཙརིཡནྟི ཨསེཊྛཙརིཡཾ. བྲཧྨཾ སེཊྛཾ ཨཱཙཱརཾ ཙརཏཱིཏི བྲཧྨཙཱརཱི. ཨཱརཱཙཱརཱིཏི ཨབྲཧྨཙརིཡཏོ དཱུརཙཱརཱི. མེཐུནཱཏི རཱགཔརིཡུཊྛཱནཝསེན སདིསཏྟཱ མེཐུནཀཱཏི ལདྡྷཝོཧཱརེཧི པཊིསེཝིཏབྦཏོ མེཐུནཱཏི སངྑཾ གཏཱ ཨསདྡྷམྨཱ. གཱམདྷམྨཱཏི གཱམཝཱསཱིནཾ དྷམྨཱ.

སཙྩཾ ཝདཏཱིཏི སཙྩཝཱདཱི. སཙྩེན སཙྩཾ སནྡཧཏི གྷཊེཏཱིཏི སཙྩསནྡྷོ, ན ཨནྟརནྟརཱ མུསཱ ཝདཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཧི པུརིསོ ཀདཱཙི མུསཱ ཝདཏི, ཀདཱཙི སཙྩཾ, ཏསྶ མུསཱཝཱདེན ཨནྟརིཏཏྟཱ སཙྩཾ སཙྩེན ན གྷཊཱིཡཏི ¶ . ཏསྨཱ ན སོ སཙྩསནྡྷོ, ཨཡཾ པན ན ཏཱདིསོ, ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི མུསཱཝཱདཾ ཨཝཏྭཱ སཙྩེན སཙྩཾ སནྡཧཏིཡེཝཱཏི སཙྩསནྡྷོ. ཐེཏོཏི ཐིརོ, ཐིརཀཐོཏི ཨཏྠོ. ཨེཀོ ཧི པུགྒལོ ཧལིདྡིརཱགོ ཝིཡ, ཐུསརཱསིམྷི ནིཁཱཏཁཱཎུ ཝིཡ, ཨསྶཔིཊྛེ ཋཔིཏཀུམྦྷཎྜམིཝ ཙ ན ཐིརཀཐོ ཧོཏི. ཨེཀོ པཱསཱཎལེཁཱ ཝིཡ ཨིནྡཁིལོ ཝིཡ ཙ ཐིརཀཐོ ཧོཏི; ཨསིནཱ སཱིསེ ཚིཛྫནྟེཔི དྭེ ཀཐཱ ན ཀཐེཏི; ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཐེཏོ ¶ . པཙྩཡིཀོཏི པཏྟིཡཱཡིཏབྦཀོ, སདྡྷཱཡིཀོཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཙྩོ ཧི པུགྒལོ ན པཙྩཡིཀོ ཧོཏི, ‘‘ཨིདཾ ཀེན ཝུཏྟཾ, ཨསུཀེནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སདྡཧཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨེཀོ པཙྩཡིཀོ ཧོཏི, ‘‘ཨིདཾ ཀེན ཝུཏྟཾ, ཨསུཀེནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ, ‘‘ཡདི ཏེན ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཝ པམཱཎཾ, ཨིདཱནི ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཾ ནཏྠི, ཨེཝམེཝ ཨིད’’ནྟི ཝཏྟབྦཏཾ ¶ ཨཱཔཛྫཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པཙྩཡིཀོ. ཨཝིསཾཝཱདཀོ ལོཀསྶཱཏི ཏཱཡ སཙྩཝཱདིཏཱཡ ལོཀཾ ན ཝིསཾཝཱདེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིམེསཾ བྷེདཱཡཱཏི ཡེསཾ ཨིཏོ སུཏྭཱཏི ཝུཏྟཱནཾ སནྟིཀེ སུཏཾ, ཏེསཾ བྷེདཱཡ. བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱཏི དྭིནྣམྤི མིཏྟཱནཾ ཝཱ སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཀེནཙིདེཝ ཀཱརཎེན བྷིནྣཱནཾ ཨེཀམེཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱིདིསེ ཀུལེ ཛཱཏཱནཾ ཨེཝཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨིདཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ སནྡྷཱནཾ ཀཏྟཱ. ཨནུཔྤདཱཏཱཏི སནྡྷཱནཱནུཔྤདཱཏཱ, དྭེ ཛནེ སམགྒེ དིསྭཱ, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝརཱུཔེ ཀུལེ ཛཱཏཱནཾ ཨེཝརཱུཔེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀམེཏ’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ དལ༹ྷཱིཀམྨཾ ཀཏྟཱཏི ཨཏྠོ. སམགྒོ ཨཱརཱམོ ཨསྶཱཏི སམགྒཱརཱམོ. ཡཏྠ སམགྒཱ ནཏྠི, ཏཏྠ ཝསིཏུམྤི ན ཨིཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘སམགྒརཱམོ’’ཏིཔི པཱལི༹, ཨཡམེཝེཏྠ ཨཏྠོ. སམགྒརཏོཏི སམགྒེསུ རཏོ, ཏེ པཧཱཡ ཨཉྙཏྲ གནྟུམྤི ན ཨིཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. སམགྒེ དིསྭཱཔི སུཏྭཱཔི ནནྡཏཱིཏི སམགྒནནྡཱི. སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱཏི ཡཱ ཝཱཙཱ སཏྟེ སམགྒེཡེཝ ཀརོཏི, ཏཾ སཱམགྒིགུཎཔརིདཱིཔཀམེཝ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ན ཨིཏརནྟི.

ནེལཱཏི ཨེལཾ ཝུཙྩཏི དོསོ, ནཱསྶཱ ཨེལནྟི ནེལཱ, ནིདྡོསཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ནེལངྒོ སེཏཔཙྪཱདོ’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནེལཾ ཝིཡ. ཀཎྞསུཁཱཏི ¶ བྱཉྫནམདྷུརཏཱཡ ཀཎྞཱནཾ སུཁཱ, སཱུཙིཝིཛ྄ཛྷནཾ ཝིཡ ཀཎྞསཱུལཾ ན ཛནེཏི. ཨཏྠམདྷུརཏཱཡ སཀལསརཱིརེ ཀོཔཾ ཨཛནེཏྭཱ པེམཾ ཛནེཏཱིཏི པེམནཱིཡཱ. ཧདཡཾ གཙྪཏི, ཨཔཊིཧཉྙམཱནཱ སུཁེན ཙིཏྟཾ པཝིསཏཱིཏི ཧདཡངྒམཱ. གུཎཔརིཔུཎྞཏཱཡ པུརེ བྷཝཱཏི པོརཱི, པུརེ སཾཝདྡྷནཱརཱི ཝིཡ སུཀུམཱརཱཏིཔི པོརཱི, པུརསྶ ཨེསཱཏིཔི པོརཱི, ནགརཝཱསཱིནཾ ཀཐཱཏི ཨཏྠོ ¶ . ནགརཝཱསིནོ ཧི ཡུཏྟཀཐཱ ཧོནྟི, པིཏིམཏྟཾ པིཏཱཏི, མཱཏིམཏྟཾ མཱཏཱཏི, བྷཱཏིམཏྟཾ བྷཱཏཱཏི ཝདནྟི. ཨེཝརཱུཔཱི ཀཐཱ བཧུནོ ཛནསྶ ཀནྟཱ ཧོཏཱིཏི བཧུཛནཀནྟཱ. ཀནྟབྷཱཝེནེཝ བཧུནོ ཛནསྶ མནཱཔཱ ཙིཏྟཝུདྡྷིཀརཱཏི བཧུཛནམནཱཔཱ.

ཀཱལེན ཝདཏཱིཏི ཀཱལཝཱདཱི, ཝཏྟབྦཡུཏྟཀཱལཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཝདཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ སབྷཱཝམེཝ ཝདཏཱིཏི བྷཱུཏཝཱདཱི. དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཏྠསནྣིསྶིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝདཏཱིཏི ཨཏྠཝཱདཱི ¶ . ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨསནྣིསྶིཏཾ ཀཏྭཱ ཝདཏཱིཏི དྷམྨཝཱདཱི. སཾཝརཝིནཡཔཧཱནཝིནཡསནྣིསྶིཏཾ ཀཏྭཱ ཝདཏཱིཏི ཝིནཡཝཱདཱི. ནིདྷཱནཾ ཝུཙྩཏི ཋཔནོཀཱསོ, ནིདྷཱནམསྶཱ ཨཏྠཱིཏི ནིདྷཱནཝཏཱི, ཧདཡེ ནིདྷཱཏབྦ ཡུཏྟཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱཏི ཨཏྠོ. ཀཱལེནཱཏི ཨེཝརཱུཔིཾ བྷཱསམཱནོཔི ཙ ‘‘ཨཧཾ ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི ན ཨཀཱལེན བྷཱསཏི, ཡུཏྟཀཱལཾ པན ཨཝེཀྑིཏྭཱ བྷཱསཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཱཔདེསནྟི སཨུཔམཾ, སཀཱརཎནྟི ཨཏྠོ. པརིཡནྟཝཏིནྟི པརིཙྪེདཾ དསྶེཏྭཱ ཡཐཱསྶཱ པརིཙྪེདོ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ བྷཱསཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏྠསཾཧིཏནྟི ཨནེཀེཧིཔི ནཡེཧི ཝིབྷཛནྟེན པརིཡཱདཱཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ ཨཏྠསམྤནྣཾ, ཡཾ ཝཱ སོ ཨཏྠཝཱདཱི ཨཏྠཾ ཝདཏི, ཏེན ཨཏྠེན སཾཧིཏཏྟཱ ཨཏྠསཾཧིཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ན ཨཉྙཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཉྙཾ བྷཱསཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༢༩༣. བཱིཛགཱམབྷཱུཏགཱམསམཱརམྦྷཱཏི མཱུལབཱིཛཾ ཁནྡྷབཱིཛཾ ཕལུ༹བཱིཛཾ ཨགྒབཱིཛཾ བཱིཛབཱིཛནྟི པཉྩཝིདྷསྶ བཱིཛགཱམསྶ ཙེཝ ཡསྶ ཀསྶཙི ནཱིལཏིཎརུཀྑཱདིཀསྶ བྷཱུཏགཱམསྶ ཙ སམཱརམྦྷཱ, ཚེདནབྷེདནཔཙནཱདིབྷཱཝེན ཝིཀོཔནཱ པཊིཝིརཏོཏི ཨཏྠོ. ཨེཀབྷཏྟིཀོཏི པཱཏརཱསབྷཏྟཾ སཱཡམཱསབྷཏྟནྟི དྭེ བྷཏྟཱནི. ཏེསུ པཱཏརཱསབྷཏྟཾ ཨནྟོམཛ྄ཛྷནྷིཀེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨིཏརཾ མཛ྄ཛྷནྷིཀཏོ ཨུདྡྷཾ ཨནྟོཨརུཎེན. ཏསྨཱ ཨནྟོམཛ྄ཛྷནྷིཀེ དསཀྑཏྟུཾ བྷུཉྫམཱནོཔི ¶ ཨེཀབྷཏྟིཀོཝ ཧོཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀབྷཏྟིཀོ’’ཏི. རཏྟིཡཱ བྷོཛནཾ རཏྟི, ཏཏོ ཨུཔརཏོཏི རཏྟཱུཔརཏོ. ཨཏིཀྐནྟེ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཡཱཝ སཱུརིཡཏྠཾགམནཱ བྷོཛནཾ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ ནཱམ. ཏཏོ ཝིརཏཏྟཱ ཝིརཏོ ཝིཀཱལབྷོཛནཱ. སཱསནསྶ ¶ ཨནནུལོམཏྟཱ ཝིསཱུཀཾ པཊཱཎཱིབྷཱུཏཾ དསྶནནྟི ཝིསཱུཀདསྶནཾ. ཨཏྟནཱ ནཙྩནནཙྩཱཔནཱདིཝསེན ནཙྩཱ ཙ གཱིཏཱ ཙ ཝཱདིཏཱ ཙ, ཨནྟམསོ མཡཱུརནཙྩནཱདིཝསེནཱཔི པཝཏྟཱནཾ ནཙྩཱདཱིནཾ ཝིསཱུཀབྷཱུཏཱ དསྶནཱ ཙཱཏི ནཙྩགཱིཏཝཱདིཏཝིསཱུཀདསྶནཱ. ནཙྩཱདཱིནི ཧི ཨཏྟནཱ པཡོཛེཏུཾ ཝཱ པརེཧི པཡོཛཱཔེཏུཾ ཝཱ པཡུཏྟཱནི པསྶིཏུཾ ཝཱ ནེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ན བྷིཀྑུནཱིནཾ ཝཊྚནྟི. མཱལཱདཱིསུ མཱལཱཏི ཡཾཀིཉྩི པུཔྥཾ. གནྡྷནྟི ཡཾཀིཉྩི གནྡྷཛཱཏཾ. ཝིལེཔནནྟི ཚཝིརཱགཀརཎཾ. ཏཏྠ པིལ༹ནྡྷནྟོ དྷཱརེཏི ནཱམ. ཨཱུནཊྛཱནཾ པཱུརེནྟོ མཎྜེཏི ནཱམ. གནྡྷཝསེན ཚཝིརཱགཝསེན ཙ སཱདིཡནྟོ ཝིབྷཱུསེཏི ནཱམ. ཋཱནཾ ཝུཙྩཏི ཀཱརཎཾ. ཏསྨཱ ཡཱཡ དུསྶཱིལྱཙེཏནཱཡ ཏཱནི མཱལཱདྷཱརཎཱདཱིནི མཧཱཛནོ ཀརོཏི, ཏཏོ པཊིཝིརཏོཏི ཨཏྠོ.

ཨུཙྩཱསཡནཾ ¶ ཝུཙྩཏི པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ. མཧཱསཡནཾ ཨཀཔྤིཡཏྠརཎཾ. ཏཏོ པཊིཝིརཏོཏི ཨཏྠོ. ཛཱཏརཱུཔནྟི སུཝཎྞཾ. རཛཏནྟི ཀཧཱཔཎོ ལོཧམཱསཀོ ཛཏུམཱསཀོ དཱརུམཱསཀོཏི ཡེ ཝོཧཱརཾ གཙྪནྟི, ཏསྶ ཨུབྷཡསྶཔི པཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ, ནེཝ ནཾ ཨུགྒཎྷཱཏི, ན ཨུགྒཎྷཱཔེཏི, ན ཨུཔནིཀྑིཏྟཾ སཱདིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱམཀདྷཉྙཔཊིགྒཧཎཱཏི སཱལིཝཱིཧིཡཝགོདྷཱུམཀངྒུཝརཀཀུདྲཱུསཀསངྑཱཏསྶ སཏྟཝིདྷསྶཱཔི ཨཱམཀདྷཉྙསྶ པཊིགྒཧཎཱ. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏེསཾ པཊིགྒཧཎམེཝ, ཨཱམསནམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨཱམཀམཾསཔཊིགྒཧཎཱཏི ཨེཏྠ ཨཉྙཏྲ ཨོདིསྶ ཨནུཉྙཱཏཱ ཨཱམཀམཾསམཙྪཱནཾ པཊིགྒཧཎམེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ན ཝཊྚཏི, ནོ ཨཱམསནཾ.

ཨིཏྠིཀུམཱརིཀཔཊིགྒཧཎཱཏི ཨེཏྠ ཨིཏྠཱིཏི པུརིསནྟརགཏཱ, ཨིཏརཱ ཀུམཱརིཀཱ ནཱམ. ཏཱསཾ པཊིགྒཧཎམྤི ཨཱམསནམྤི ཨཀཔྤིཡམེཝ. དཱསིདཱསཔཊིགྒཧཎཱཏི ཨེཏྠ དཱསིདཱསཝསེནེཝ ཏེསཾ པཊིགྒཧཎཾ ན ཝཊྚཏི, ‘‘ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ དམྨི, ཨཱརཱམིཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེ པན ཝཊྚཏི. ཨཛེལ༹ཀཱདཱིསུ ཁེཏྟཝཏྠུཔརིཡོསཱནེསུ ¶ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡནཡོ ཝིནཡཝསེན ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦོ. ཏཏྠ ཁེཏྟཾ ནཱམ ཡསྨིཾ པུབྦཎྞཾ རུཧཏི. ཝཏྠུ ནཱམ ཡསྨིཾ ཨཔརཎྞཾ ¶ རུཧཏི. ཡཏྠ ཝཱ ཨུབྷཡམྤི རུཧཏི, ཏཾ ཁེཏྟཾ. ཏདཏྠཱཡ ཨཀཏབྷཱུམིབྷཱགོ ཝཏྠུ. ཁེཏྟཝཏྠུསཱིསེན ཙེཏྠ ཝཱཔིཏལཱ༹ཀཱདཱིནིཔི སངྒཧིཏཱནེཝ. དཱུཏེཡྻཾ ཝུཙྩཏི དཱུཏཀམྨཾ, གིཧཱིནཾ པཎྞཾ ཝཱ སཱསནཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ གམནཾ. པཧིཎགམནཾ ཝུཙྩཏི གྷརཱ གྷརཾ པེསིཏསྶ ཁུདྡཀགམནཾ. ཨནུཡོགོ ནཱམ ཏདུབྷཡཀརཎཾ, ཏསྨཱ དཱུཏེཡྻཔཧིཎགམནཱནཾ ཨནུཡོགཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཀཡཝིཀྐཡཱཏི ཀཡཱ ཙ ཝིཀྐཡཱ ཙ. ཏུལཱཀཱུཊཱདཱིསུ ཀཱུཊནྟི ཝཉྩནཾ. ཏཏྠ ཏུལཱཀཱུཊཾ ཏཱཝ རཱུཔཀཱུཊཾ ཨངྒཀཱུཊཾ གཧཎཀཱུཊཾ པཊིཙྪནྣཀཱུཊནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ རཱུཔཀཱུཊཾ ནཱམ དྭེ ཏུལཱ སརཱུཔཱ ཀཏྭཱ གཎྷནྟོ མཧཏིཡཱ གཎྷཱཏི, དདནྟོ ཁུདྡིཀཱཡ དེཏི. ཨངྒཀཱུཊཾ ནཱམ གཎྷནྟོ པཙྪཱབྷཱགེ ཧཏྠེན ཏུལཾ ཨཀྐམཏི, དདནྟོ པུབྦབྷཱགེ. གཧཎཀཱུཊཾ ནཱམ གཎྷནྟོ མཱུལེ རཛྫུཾ གཎྷཱཏི, དདནྟོ ཨགྒེ. པཊིཙྪནྣཀཱུཊཾ ནཱམ ཏུལཾ སུསིརཾ ཀཏྭཱ ཨནྟོ ཨཡཙུཎྞཾ པཀྑིཔིཏྭཱ གཎྷནྟོ ཏཾ པཙྪཱབྷཱགེ ཀརོཏི, དདནྟོ ཨགྒབྷཱགེ. ཀཾསོ ཝུཙྩཏི སུཝཎྞཔཱཏི, ཏཱཡ ཝཉྩནཾ ཀཾསཀཱུཊཾ. ཀཐཾ? ཨེཀཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙཱ དྭེ ཏིསྶོ ལོཧཔཱཏིཡོ སུཝཎྞཝཎྞཱ ཀརོཏི, ཏཏོ ཛནཔདཾ གནྟྭཱ ཀིཉྩིདེཝ ཨདྡྷཀུལཾ པཝིསིཏྭཱ, ‘‘སུཝཎྞབྷཱཛནཱནི ¶ ཀིཎཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགྒྷེ པུཙྪིཏེ སམགྒྷཏརཾ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི. ཏཏོ ཏེཧི ‘‘ཀཐཾ ཨིམེསཾ སུཝཎྞབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟེ – ‘‘ཝཱིམཾསིཏྭཱ གཎྷཐཱ’’ཏི སུཝཎྞཔཱཏིཾ པཱསཱཎེ གྷཾསིཏྭཱ སབྦཱ པཱཏིཡོ དཏྭཱ གཙྪཏི.

མཱནཀཱུཊཾ ནཱམ ཧདཡབྷེདསིཁཱབྷེདརཛྫུབྷེདཝསེན ཏིཝིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཧདཡབྷེདོ སཔྤིཏེལཱདིམིནནཀཱལེ ལབྦྷཏི. ཏཱནི ཧི གཎྷནྟོ ཧེཊྛཱ ཚིདྡེན མཱནེན, ‘‘སཎིཀཾ ཨཱསིཉྩཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནྟོབྷཱཛནེ བཧུཾ པགྒྷརཱཔེཏྭཱ གཎྷཱཏི; དདནྟོ ཚིདྡཾ པིདྷཱཡ སཱིགྷཾ པཱུརེཏྭཱ དེཏི. སིཁཱབྷེདོ ཏིལཏཎྜུལཱདིམིནནཀཱལེ ལབྦྷཏི. ཏཱནི ཧི གཎྷནྟོ སཎིཀཾ སིཁཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ གཎྷཱཏི, དདནྟོ ཝེགེན པཱུརེཏྭཱ སིཁཾ ཚིནྡནྟོ དེཏི. རཛྫུབྷེདོ ཁེཏྟཝཏྠུམིནནཀཱལེ ¶ ལབྦྷཏི. ལཉྫཾ ཨལབྷནྟཱ ཧི ཁེཏྟཾ ཨམཧནྟམྤི མཧནྟཾ ཀཏྭཱ མིནནྟི.

ཨུཀྐོཊནཱདཱིསུ ¶ ཨུཀྐོཊནནྟི སཱམིཀེ ཨསྶཱམིཀེ ཀཱཏུཾ ལཉྫགྒཧཎཾ. ཝཉྩནནྟི ཏེཧི ཏེཧི ཨུཔཱཡེཧི པརེསཾ ཝཉྩནཾ. ཏཏྲིདམེཀཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ལུདྡཀོ མིགཉྩ མིགཔོཏཀཉྩ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི. ཏམེཀོ དྷུཏྟོ, ‘‘ཀིཾ, བྷོ, མིགོ ཨགྒྷཏི, ཀིཾ མིགཔོཏཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མིགོ དྭེ ཀཧཱཔཎེ མིགཔོཏཀོ ཨེཀ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟེ ཀཧཱཔཎཾ དཏྭཱ མིགཔོཏཀཾ གཧེཏྭཱ ཐོཀཾ གནྟྭཱ ནིཝཏྟོ, ‘‘ན མེ, བྷོ, མིགཔོཏཀེན ཨཏྠོ, མིགཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེན ཧི ‘‘དྭེ ཀཧཱཔཎེ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཨཱཧ – ‘‘ནནུ ཏེ, བྷོ, མཡཱ པཋམཾ ཨེཀོ ཀཧཱཔཎོ དིནྣོ’’ཏི. ཨཱམ དིནྣོཏི. ‘‘ཨིམམྤི མིགཔོཏཀཾ གཎྷ, ཨེཝཾ སོ ཙ ཀཧཱཔཎོ ཨཡཉྩ ཀཧཱཔཎགྒྷནཀོ མིགཔོཏཀོཏི དྭེ ཀཧཱཔཎཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི. སོ ཀཱརཎཾ ཝདཏཱིཏི སལླཀྑེཏྭཱ མིགཔོཏཀཾ གཧེཏྭཱ མིགཾ ཨདཱསཱིཏི.

ནིཀཏཱིཏི ཡོགཝསེན ཝཱ མཱཡཱཝསེན ཝཱ ཨཔཱམངྒཾ པཱམངྒནྟི, ཨམཎིཾ མཎིནྟི, ཨསུཝཎྞཾ སུཝཎྞནྟི ཀཏྭཱ པཊིརཱུཔཀེན ཝཉྩནཾ. སཱཙིཡོགོཏི ཀུཊིལཡོགོ, ཨེཏེསཾཡེཝ ཨུཀྐོཊནཱདཱིནམེཏཾ ནཱམཾ, ཏསྨཱ ཨུཀྐོཊནསཱཙིཡོགོ ཝཉྩནསཱཙིཡོགོ ནིཀཏིསཱཙིཡོགོཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཀེཙི ཨཉྙཾ དསྶེཏྭཱ ཨཉྙསྶ པརིཝཏྟནཾ སཱཙིཡོགོཏི ཝདནྟི. ཏཾ པན ཝཉྩནེནེཝ སངྒཧིཏཾ. ཚེདནཱདཱིསུ ཚེདནནྟི ཧཏྠཙྪེདནཱདི. ཝདྷོཏི མཱརཎཾ. བནྡྷོཏི རཛྫུབནྡྷནཱདཱིཧི ¶ བནྡྷནཾ. ཝིཔརཱམོསོཏི ཧིམཝིཔརཱམོསོ གུམྦཝིཔརཱམོསོཏི དུཝིདྷོ. ཡཾ ཧིམཔཱཏསམཡེ ཧིམེན པཊིཙྪནྣཱ ཧུཏྭཱ མགྒཔཊིཔནྣཾ ཛནཾ མུསནྟི, ཨཡཾ ཧིམཝིཔརཱམོསོ. ཡཾ གུམྦཱདཱིཧི པཊིཙྪནྣཱ མུསནྟི, ཨཡཾ གུམྦཝིཔརཱམོསོ. ཨཱལོཔོ ཝུཙྩཏི གཱམནིགམཱདཱིནཾ ཝིལོཔཀརཎཾ. སཧསཱཀཱརོཏི སཱཧསིཀཀིརིཡཱ, གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨུརེ སཏྠཾ ཋཔེཏྭཱ ཨིཙྪིཏབྷཎྜགྒཧཎཾ. ཨེཝམེཏསྨཱ ཚེདན…པེ… སཧསཱཀཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི.

༢༩༤. སོ སནྟུཊྛོ ཧོཏཱིཏི སྭཱཡཾ བྷིཀྑུ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟེན ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ དྭཱདསཝིདྷེན ཨིཏརཱིཏརཔཙྩཡསནྟོསེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨིམིནཱ པན དྭཱདསཝིདྷེན ཨིཏརཱིཏརཔཙྩཡསནྟོསེན ¶ སམནྣཱགཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཊྛ པརིཀྑཱརཱ ཝཊྚནྟི ཏཱིཎི ཙཱིཝརཱནི པཏྟོ དནྟཀཊྛཙྪེདནཝཱསི ཨེཀཱ སཱུཙི ཀཱཡབནྡྷནཾ པརིསྶཱཝནནྟི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཏིཙཱིཝརཉྩ ¶ པཏྟོ ཙ, ཝཱསི སཱུཙི ཙ བནྡྷནཾ;

པརིསྶཱཝནེན ཨཊྛེཏེ, ཡུཏྟཡོགསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི.

ཏེ སབྦེཔི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀཱཔི ཧོནྟི ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀཱཔི. ཀཐཾ? ཏིཙཱིཝརཾ ཏཱཝ ནིཝཱསེཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ ཝིཙརཎཀཱལེ ཀཱཡཾ པརིཧརཏི པོསེཏཱིཏི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀཾ ཧོཏི, ཙཱིཝརཀཎྞེན ཨུདཀཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ པིཝནཀཱལེ ཁཱདིཏབྦཕལཱཕལགྒཧཎཀཱལེ ཙ ཀུཙྪིཾ པརིཧརཏི པོསེཏཱིཏི ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀཾ ཧོཏི. པཏྟོཔི ཏེན ཨུདཀཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ནཧཱནཀཱལེ ཀུཊིཔརིབྷཎྜཀརཎཀཱལེ ཙ ཀཱཡཔརིཧཱརིཀོ ཧོཏི, ཨཱཧཱརཾ གཧེཏྭཱ བྷུཉྫནཀཱལེ ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀོ ཧོཏི. ཝཱསིཔི ཏཱཡ དནྟཀཊྛཙྪེདནཀཱལེ མཉྩཔཱིཋཱནཾ ཨངྒཔཱདཙཱིཝརཀུཊིདཎྜཀསཛྫནཀཱལེ ཙ ཀཱཡཔརིཧཱརིཀཱ ཧོཏི, ཨུཙྪུཙྪེདནནཱལི༹ཀེརཱདིཏཙྪནཀཱལེ ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀཱ. སཱུཙིཔི ཙཱིཝརསིབྦནཀཱལེ ཀཱཡཔརིཧཱརིཀཱ ཧོཏི, པཱུཝཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཁཱདནཀཱལེ ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀཱ. ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝིཙརཎཀཱལེ ཀཱཡཔརིཧཱརིཀཾ, ཨུཙྪུཨཱདཱིནི བནྡྷིཏྭཱ གཧཎཀཱལེ ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀཾ. པརིསྶཱཝནཾ ཏེན ཨུདཀཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ནཧཱནཀཱལེ, སེནཱསནཔརིབྷཎྜཀརཎཀཱལེ ཙ ཀཱཡཔརིཧཱརིཀཾ, པཱནཱིཡཔརིསྶཱཝནཀཱལེ ཏེནེཝ ཏིལཏཎྜུལཔུཐུཀཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཁཱདནཀཱལེ ཙ ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨཊྛཔརིཀྑཱརིཀསྶ པརིཀྑཱརམཏྟཱ.

ནཝཔརིཀྑཱརིཀསྶ ¶ པན སེཡྻཾ པཝིསནྟསྶ ཏཏྲཊྛཀཔཙྩཏྠརཎཾ ཝཱ ཀུཉྩིཀཱ ཝཱ ཝཊྚཏི. དསཔརིཀྑཱརིཀསྶ ནིསཱིདནཾ ཝཱ ཙམྨཁཎྜཾ ཝཱ ཝཊྚཏི. ཨེཀཱདསཔརིཀྑཱརིཀསྶ ཀཏྟརཡཊྛི ཝཱ ཏེལནཱལི༹ཀཱ ཝཱ ཝཊྚཏི. དྭཱདསཔརིཀྑཱརིཀསྶ ཚཏྟཾ ཝཱ ཨུཔཱཧནཱ ཝཱ ཝཊྚཏི. ཨེཏེསུ ཙ ཨཊྛཔརིཀྑཱརིཀོཝ སནྟུཊྛོ, ཨིཏརེ ཨསནྟུཊྛཱ, མཧིཙྪཱ མཧཱབྷཱརཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཨེཏེཔི ཧི ཨཔྤིཙྪཱཝ སནྟུཊྛཱཝ ¶ སུབྷརཱཝ སལླཧུཀཝུཏྟིནོཝ. བྷགཝཱ པན ནཡིམཾ སུཏྟཾ ཏེསཾ ཝསེན ཀཐེསི, ཨཊྛཔརིཀྑཱརིཀསྶ ཝསེན ཀཐེསི. སོ ཧི ཁུདྡཀཝཱསིཉྩ སཱུཙིཉྩ པརིསྶཱཝནེ པཀྑིཔིཏྭཱ པཏྟསྶ ཨནྟོ ཋཔེཏྭཱ པཏྟཾ ཨཾསཀཱུཊེ ལགྒེཏྭཱ ཏིཙཱིཝརཾ ཀཱཡཔཊིབདྡྷཾ ཀཏྭཱ ཡེནིཙྪཀཾ སུཁཾ པཀྐམཏི. པཊིནིཝཏྟེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ ནཱམསྶ ན ཧོཏི, ཨིཏི ¶ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ སལླཧུཀཝུཏྟིཏཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ, སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེན ཙཱིཝརེནཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེནཱཏི ཀཱཡཔརིཧརཎམཏྟཀེན. ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀེནཱཏི ཀུཙྪིཔརིཧརཎམཏྟཀེན. སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏཱིཏི ཏཾ ཨཊྛཔརིཀྑཱརམཏྟཀཾ སབྦཾ གཧེཏྭཱ ཀཱཡཔཊིབདྡྷཾ ཀཏྭཱཝ གཙྪཏི, ‘‘མམ ཝིཧཱརོ པརིཝེཎཾ ཨུཔཊྛཱཀོ’’ཏིསྶ སངྒོ ཝཱ བདྡྷོ ཝཱ ན ཧོཏི, སོ ཛིཡཱ མུཏྟོ སརོ ཝིཡ, ཡཱུཐཱ ཨཔཀྐནྟོ མཏྟཧཏྠཱི ཝིཡ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཾ སེནཱསནཾ ཝནསཎྜཾ རུཀྑམཱུལཾ ཝནཔབྦྷཱརཾ པརིབྷུཉྫནྟོ ཨེཀོཝ ཏིཊྛཏི, ཨེཀོཝ ནིསཱིདཏི, སབྦིརིཡཱཔཐེསུ ཨེཀོཝ ཨདུཏིཡོ.

‘‘ཙཱཏུདྡིསོ ཨཔྤཊིགྷོ ཙ ཧོཏི,

སནྟུསྶམཱནོ ཨིཏརཱིཏརེན;

པརིསྶཡཱནཾ སཧིཏཱ ཨཚམྦྷཱི,

ཨེཀོ ཙརེ ཁགྒཝིསཱཎཀཔྤོ’’ཏི. (སུ. ནི. ༤༢);

ཨེཝཾ ཝཎྞིཏཾ ཁགྒཝིསཱཎཀཔྤཏཾ ཨཱཔཛྫཏི.

ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཨུཔམཱཡ སཱདྷེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཀྑཱི སཀུཎོཏི པཀྑཡུཏྟོ སཀུཎོ. ཌེཏཱིཏི ཨུཔྤཏཏི. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – སཀུཎཱ ནཱམ ‘‘ཨསུཀསྨིཾ པདེསེ ¶ རུཀྑོ པརིཔཀྐཕལོ’’ཏི ཉཏྭཱ ནཱནཱདིསཱཧི ཨཱགནྟྭཱ ནཁཔཀྑཏུཎྜཱདཱིཧི ཏསྶ ཕལཱནི ཝིཛ྄ཛྷནྟཱ ཝིདྷུནནྟཱ ཁཱདནྟི. ‘‘ཨིདཾ ཨཛྫཏནཱཡ ཨིདཾ སྭཱཏནཱཡ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནེསཾ ན ཧོཏི. ཕལེ པན ཁཱིཎེ ནེཝ རུཀྑསྶ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེནྟི, ན ཏཏྠ པཏྟཾ ཝཱ ནཁཾ ཝཱ ཏུཎྜཾ ཝཱ ཋཔེནྟི, ཨཐ ཁོ ཏསྨིཾ རུཀྑེ ཨནཔེཀྑོ ཧུཏྭཱ ཡོ ཡཾ དིསཱབྷཱགཾ ཨིཙྪཏི, སོ ཏེན སཔཏྟབྷཱརོཝ – ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ནིསྶངྒོ ¶ ནིརཔེཀྑོཡེཝ པཀྐམཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏཱི’’ཏི. ཨརིཡེནཱཏི ནིདྡོསེན. ཨཛ྄ཛྷཏྟནྟི སཀེ ཨཏྟབྷཱཝེ. ཨནཝཛྫསུཁནྟི ནིདྡོསསུཁཾ.

༢༩༥. སོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱཏི སོ ཨིམིནཱ ཨརིཡེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན རཱུཔཾ པསྶིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. སེསཔདེསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཾ. ཨབྱཱསེཀསུཁནྟི ཀིལེསེཧི ¶ ཨནཝསིཏྟསུཁཾ, ཨཝིཀིཎྞསུཁནྟིཔི ཝུཏྟཾ. ཨིནྡྲིཡསཾཝརསུཁཉྷི དིཊྛཱདཱིསུ དིཊྛམཏྟཱདིཝསེན པཝཏྟཏཱཡ ཨཝིཀིཎྞཾ ཧོཏི. སོ ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེཏི སོ མནཙྪཊྛཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སཾཝརེན སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨིམེསུ ཨབྷིཀྐནྟཔཊིཀྐནྟཱདཱིསུ སཏྟསུ ཋཱནེསུ སཏིསམྤཛཉྙཝསེན སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི. ཏཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སཏིཔཊྛཱནེ ཝུཏྟམེཝ.

༢༩༦. སོ ཨིམིནཱ ཙཱཏིཨཱདིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? ཨརཉྙཝཱསསྶ པཙྩཡསམྤཏྟིཾ དསྶེཏི. ཡསྶ ཧི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ནཏྠི, ཏསྶ ཨརཉྙཝཱསོ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏིརཙྪཱནགཏེཧི ཝཱ ཝནཙརཀེཧི ཝཱ སདྡྷིཾ ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨརཉྙེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ, ‘‘ཀིཾ ཨེཝརཱུཔསྶ པཱཔབྷིཀྑུནོ ཨརཉྙཝཱསེནཱ’’ཏི བྷེརཝསདྡཾ སཱཝེནྟི, ཧཏྠེཧི སཱིསཾ པཧརིཏྭཱ པལཱཡནཱཀཱརཾ ཀརོནྟི. ‘‘ཨསུཀོ བྷིཀྑུ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིདཉྩིདཉྩ པཱཔཀམྨཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཨཡསོ པཏྠརཏི. ཡསྶ པནེཏེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨརཉྙཝཱསོ ཨིཛ྄ཛྷཏི, སོ ཧི ཨཏྟནོ སཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ ཀིཉྩི ཀཱལ༹ཀཾ ཝཱ ཏིལཀཾ ཝཱ ཨཔསྶནྟོ པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྨསནྟོ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི, ཨརཉྙེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ ཝཎྞཾ བྷཱསནྟི, ཨིཏིསྶ ཨུདཀེ པཀྑིཏྟཏེལབིནྡུ ཝིཡ ཡསོ ཝིཏྠཱརིཀོ ཧོཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝིཝིཏྟནྟི སུཉྙཾ ཨཔྤསདྡཾ, ཨཔྤནིགྒྷོསནྟི ཨཏྠོ. ཨེཏདེཝ ཧི སནྡྷཱཡ ཝིབྷངྒེ, ‘‘ཝིཝིཏྟནྟི སནྟིཀེ ཙེཔི སེནཱསནཾ ཧོཏི, ཏཉྩ ཨནཱཀིཎྞཾ གཧཊྛེཧི པབྦཛིཏེཧི, ཏེན ཏཾ ཝིཝིཏྟ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༥༢༦) ཝུཏྟཾ. སེཏི ཙེཝ ཨཱསཏི ཙ ཨེཏྠཱཏི སེནཱསནཾ, མཉྩཔཱིཋཱདཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏེནཱཧ – ‘‘སེནཱསནནྟི མཉྩོཔི སེནཱསནཾ, པཱིཋམྤི བྷིསིཔི བིམྦོཧནམྤི, ཝིཧཱརོཔི ཨཌྜྷཡོགོཔི, པཱསཱདོཔི, ཧམྨིཡམྤི, གུཧཱཔི, ཨཊྚོཔི, མཱལོ༹པི, ལེཎམྤི, ཝེལུ༹གུམྦོཔི ¶ , རུཀྑམཱུལམྤི, མཎྜཔོཔི སེནཱསནཾ, ཡཏྠ ཝཱ པན བྷིཀྑཱུ པཊིཀྐམནྟི, སབྦམེཏཾ སེནཱསན’’ནྟི. ཨཔིཙ ‘‘ཝིཧཱརོ ཨཌྜྷཡོགོ པཱསཱདོ ཧམྨིཡཾ གུཧཱ’’ཏི ཨིདཾ ཝིཧཱརསེནཱསནཾ ནཱམ. ‘‘མཉྩོ པཱིཋཾ, བྷིསི བིམྦོཧན’’ནྟི ཨིདཾ མཉྩཔཱིཋསེནཱསནཾ ནཱམ. ‘‘ཙིམིལིཀཱ, ཙམྨཁཎྜོ, ཏིཎསནྠཱརོ, པཎྞསནྠཱརོ’’ཏི ཨིདཾ སནྠཏསེནཱསནཾ ནཱམ. ‘‘ཡཏྠ ¶ ཝཱ པན བྷིཀྑཱུ པཊིཀྐམནྟཱི’’ཏི ཨིདཾ ཨོཀཱསསེནཱསནཾ ནཱམཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུབྦིདྷཾ སེནཱསནཾ ཧོཏི, ཏཾ སབྦམྤི སེནཱསནགྒཧཎེན གཧིཏམེཝ. ཨིམསྶ པན སཀུཎསདིསསྶ ཙཱཏུདྡིསསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནུཙྪཝིཀཾ དསྶེནྟོ ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨརཉྙནྟི ‘‘ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཨིནྡཁཱིལཱ, སབྦམེཏཾ ཨརཉྙ’’ནྟི ཨིདཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཝསེན ཨཱགཏཾ ཨརཉྙཾ. ‘‘ཨཱརཉྙཀཾ ནཱམ སེནཱསནཾ པཉྩདྷནུསཏིཀཾ པཙྪིམ’’ནྟི (པཱརཱ. ༦༥༤) ཨིདཾ པན ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནུརཱུཔཾ, ཏསྶ ལཀྑཎཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ དྷུཏངྒནིདྡེསེ ཝུཏྟཾ. རུཀྑམཱུལནྟི ཡཾཀིཉྩི སནྡཙྪཱཡཾ ཝིཝིཏྟཾ རཀྑམཱུལཾ. པབྦཏནྟི སེལཾ. ཏཏྠ ཧི ཨུདཀསོཎྜཱིསུ ཨུདཀཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སཱིཏཱཡ རུཀྑཙྪཱཡཱཡ ནིསིནྣསྶ ནཱནཱདིསཱསུ ཁཱཡམཱནཱསུ སཱིཏེན ཝཱཏེན ཝཱིཛིཡམཱནསྶ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི. ཀནྡརནྟི ཀཾ ཝུཙྩཏི ཨུདཀཾ, ཏེན དཱརིཏཾ, ཨུདཀེན བྷིནྣཾ པབྦཏཔྤདེསཾ, ཡཾ ནདཱིཏུམྦནྟིཔི ནདཱིཀུཉྫནྟིཔི ཝདནྟི. ཏཏྠ ཧི རཛཏཔཊྚསདིསཱ ཝཱལིཀཱ ཧོནྟི, མཏྠཀེ མཎིཝིཏཱནཾ ཝིཡ ཝནགཧནཾ, མཎིཀྑནྡྷསདིསཾ ཨུདཀཾ སནྡཏི. ཨེཝརཱུཔཾ ཀནྡརཾ ཨོརུཡ྄ཧ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ གཏྟཱནི སཱིཏཱནི ཀཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ནིསིནྣསྶ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏོ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི. གིརིགུཧནྟི དྭིནྣཾ པབྦཏཱནཾ ཨནྟརཱ, ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཝཱ ཨུམངྒསདིསཾ མཧཱཝིཝརཾ. སུསཱནལཀྑཎཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཾ. ཝནཔཏྠནྟི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨུཔཙཱརཊྛཱནཾ, ཡཏྠ ན ཀསནྟི ན ཝཔནྟི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཝནཔཏྠནྟི དཱུརཱནམེཏཾ སེནཱསནཱནཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟིཨཱདི (ཝིབྷ. ༥༣༡). ཨབྦྷོཀཱསནྟི ¶ ཨཙྪནྣཾ, ཨཱཀངྑམཱནོ པནེཏྠ ཙཱིཝརཀུཊིཾ ཀཏྭཱ ཝསཏི. པལཱལཔུཉྫནྟི པལཱལརཱསིཾ ¶ . མཧཱཔལཱལཔུཉྫཏོ ཧི པལཱལཾ ནིཀྐཌྜྷིཏྭཱ པབྦྷཱརལེཎསདིསེ ཨཱལཡེ ཀརོནྟི, གཙྪགུམྦཱདཱིནམྤི ཨུཔརི པལཱལཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཧེཊྛཱ ནིསིནྣཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

པཙྪཱབྷཏྟནྟི བྷཏྟསྶ པཙྪཏོ. པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོཏི པིཎྜཔཱཏཔརིཡེསནཏོ པཊིཀྐནྟོ. པལླངྐནྟི སམནྟཏོ ཨཱུརུབདྡྷཱསནཾ. ཨཱབྷུཛིཏྭཱཏི བནྡྷིཏྭཱ. ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡཱཏི ཨུཔརིམཾ སརཱིརཾ ཨུཛུཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཊྛཱརས ¶ པིཊྛིཀཎྚཀེ ཀོཊིཡཱ ཀོཊིཾ པཊིཔཱདེཏྭཱ. ཨེཝཉྷི ནིསིནྣསྶ ཙམྨམཾསནཧཱརཱུནི ན པཎམནྟི. ཨཐསྶ ཡཱ ཏེསཾ པཎམནཔཙྩཡཱ ཁཎེ ཁཎེ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏཱསུ ཨནུཔྤཛྫམཱནཱསུ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ན པརིཔཏཏི, ཝུདྡྷིཾ ཕཱཏིཾ ཨུཔགཙྪཏི. པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱཏི ཀམྨཊྛཱནཱབྷིམུཁཾ སཏིཾ ཋཔཡིཏྭཱ, མུཁསམཱིཔེ ཝཱ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནེཝ ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཡཾ སཏི ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི སཱུཔཊྛིཏཱ ནཱསིཀགྒེ ཝཱ མུཁནིམིཏྟེ ཝཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༣༧). ཨཐ ཝཱ ‘‘པརཱིཏི པརིགྒཧཊྛོ, མུཁནྟི ནིཡྻཱནཏྠོ, སཏཱིཏི ཨུཔཊྛཱནཏྠོ, ཏེན ཝུཙྩཏི པརིམུཁཾ སཏི’’ནྟི (པཊི. མ. ༡.༡༦༤) ཨེཝཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནཔེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔོ ‘‘པརིགྒཧིཏནིཡྻཱནསཏིཾ ཀཏྭཱ’’ཏི.

ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ ལོཀེཏི ཨེཏྠ ལུཛྫནཔལུཛྫནཊྛེན པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ ལོཀོ, ཏསྨཱ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ རཱགཾ པཧཱཡ ཀཱམཙྪནྡཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཝིགཏཱབྷིཛ྄ཛྷེནཱཏི ཝིཀྑམྦྷནཝསེན པཧཱིནཏྟཱ ཝིགཏཱབྷིཛ྄ཛྷེན, ན ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསདིསེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཏོ ཙིཏྟཾ པརིམོཙེཏི. ཡཐཱ ནཾ སཱ མུཉྩཏི ཙེཝ, མུཉྩིཏྭཱ ཙ ན པུན གཎྷཱཏི, ཨེཝཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྱཱཔཱདཔདོསཾ པཧཱཡཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བྱཱཔཛྫཏི ཨིམིནཱ ཙིཏྟཾ པཱུཏིཀམྨཱསཱདཡོ ཝིཡ པུརིམཔཀཏིཾ པཛཧཏཱིཏི བྱཱཔཱདོ. ཝིཀཱརཱཔཏྟིཡཱ པདུསྶཏི, པརཾ ཝཱ པདཱུསེཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི པདོསོ. ཨུབྷཡམེཏཾ ཀོདྷསྶེཝཱདྷིཝཙནཾ. ཐིནཾ ཙིཏྟགེལཉྙཾ. མིདྡྷཾ ཙེཏསིཀགེལཉྙཾ. ཐིནཉྩ མིདྡྷཉྩ ཐིནམིདྡྷཾ. ཨཱལོཀསཉྙཱིཏི ¶ རཏྟིམྤི དིཝཱ དིཊྛཨཱལོཀསཉྫཱནནསམཏྠཏཱཡ ཝིགཏནཱིཝརཎཱཡ པརིསུདྡྷཱཡ སཉྙཱཡ ¶ སམནྣཱགཏོ. སཏོ སམྤཛཱནོཏི སཏིཡཱ ཙ ཉཱཎེན ཙ སམནྣཱགཏོ. ཨིདཾ ཨུབྷཡཾ ཨཱལོཀསཉྙཱཡ ཨུཔཀཱརཏྟཱ ཝུཏྟཾ. ཨུདྡྷཙྩཉྩ ཀུཀྐུཙྩཉྩ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ. ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོཏི ཝིཙིཀིཙྪཾ ཏརིཏྭཱ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏོ. ‘‘ཀཐམིདཾ ཀཐམིད’’ནྟི ཨེཝཾ ནཔྤཝཏྟཏཱིཏི ཨཀཐཾཀཐཱི. ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཨནཝཛྫེསུ དྷམྨེསུ. ‘‘ཨིམེ ནུ ཁོ ཀུསལཱ, ཀཐམིམེ ཀུསལཱ’’ཏི ཨེཝཾ ན ཝིཙིཀིཙྪཏི ན ཀངྑཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཨིམེསུ པན ནཱིཝརཎེསུ ¶ ཝཙནཏྠལཀྑཎཱདིབྷེདཏོ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཾ.

༢༩༧. པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེཏི ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨནུཔྤནྣཱཡ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཡ པཉྙཱཡ ཨུཔྤཛྫིཏུཾ ན དེནྟི, ཨུཔྤནྣཱ ཨཔི ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ པཉྩ ཝཱ ཨབྷིཉྙཱ ཨུཙྪིནྡིཏྭཱ པཱཏེནྟི; ཏསྨཱ ‘‘པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཐཱགཏཔདཾ ཨིཏིཔཱིཏི ཨིདམྤི ཏཐཱགཏསྶ ཉཱཎཔདཾ ཉཱཎཝལ༹ཉྫཾ ཉཱཎེན ཨཀྐནྟཊྛཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཐཱགཏནིསེཝིཏནྟི ཏཐཱགཏསྶ ཉཱཎཕཱསུཀཱཡ ནིགྷཾསིཏཊྛཱནཾ. ཏཐཱགཏཱརཉྫིཏནྟི ཏཐཱགཏསྶ ཉཱཎདཱཋཱཡ ཨཱརཉྫིཏཊྛཱནཾ.

༢༩༩. ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཡཐཱསབྷཱཝཾ པཛཱནཱཏི. ནཏྭེཝ ཏཱཝ ཨརིཡསཱཝཀོ ནིཊྛཾ གཏོ ཧོཏཱིཏི ཨིམཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱ བཱཧིརཀེཧིཔི སཱདྷཱརཎཱཏི ན ཏཱཝ ནིཊྛཾ གཏོ ཧོཏི. མགྒཀྑཎེཔི ཨཔརིཡོསིཏཀིཙྩཏཱཡ ན ཏཱཝ ནིཊྛཾ གཏོ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཁོ ནིཊྛཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཔིཙ ཁོ པན མགྒཀྑཎེ མཧཱཧཏྠིཾ པསྶནྟོ ནཱགཝནིཀོ ཝིཡ སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགཝཱཏི ཨིམིནཱ ཨཱཀཱརེན ཏཱིསུ རཏནེསུ ནིཊྛཾ གཙྪཏི. ནིཊྛཾ གཏོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ མགྒཀྑཎེ ནིཊྛཾ གཙྪནྟོ ཨརཧཏྟཕལཀྑཎེ པརིཡོསིཏསབྦཀིཙྩཏཱཡ སབྦཱཀཱརེན ཏཱིསུ རཏནེསུ ནིཊྛཾ གཏོ ཧོཏི. སེསཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹ཧཏྠིཔདོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. མཧཱཧཏྠིཔདོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༠༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱཧཏྠིཔདོཔམསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཛངྒལཱནནྟི པཐཝཱིཏལཙཱརཱིནཾ. པཱཎཱནནྟི སཔཱདཀཔཱཎཱནཾ. པདཛཱཏཱནཱིཏི པདཱནི. སམོདྷཱནཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨོདྷཱནཾ པཀྑེཔཾ གཙྪནྟི. ཨགྒམཀྑཱཡཏཱིཏི སེཊྛཾ ཨཀྑཱཡཏི. ཡདིདཾ མཧནྟཏྟེནཱཏི མཧནྟབྷཱཝེན ཨགྒཾ ཨཀྑཱཡཏི, ན གུཎཝསེནཱཏི ཨཏྠོ. ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱཏི ཡེ ཀེཙི ལོཀིཡཱ ¶ ཝཱ ལོཀུཏྟརཱ ཝཱ ཀུསལཱ དྷམྨཱ. སངྒཧཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཙཏུབྦིདྷོ སངྒཧོ – སཛཱཏིསངྒཧོ, སཉྫཱཏིསངྒཧོ, ཀིརིཡསངྒཧོ, གཎནསངྒཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘སབྦེ ཁཏྟིཡཱ ཨཱགཙྪནྟུ སབྦེ བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཨེཝཾ སམཱནཛཱཏིཝསེན སངྒཧོ སཛཱཏིསངྒཧོ ནཱམ. ‘‘སབྦེ ཀོསལཀཱ སབྦེ མཱགདྷཀཱ’’ཏི ཨེཝཾ སཉྫཱཏིདེསཝསེན སངྒཧོ སཉྫཱཏིསངྒཧོ ནཱམ. ‘‘སབྦེ རཐིཀཱ སབྦེ དྷནུགྒཧཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཀིརིཡཝསེན སངྒཧོ ཀིརིཡསངྒཧོ ནཱམ. ‘‘ཙཀྑཱཡཏནཾ ཀཏམཀྑནྡྷགཎནཾ གཙྪཏཱིཏི? ཙཀྑཱཡཏནཾ རཱུཔཀྑནྡྷགཎནཾ གཙྪཏི. ཧཉྩི ཙཀྑཱཡཏནཾ རཱུཔཀྑནྡྷགཎནཾ གཙྪཏི, ཏེན ཝཏ རེ ཝཏྟབྦེ ཙཀྑཱཡཏནཾ རཱུཔཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏ’’ནྟི (ཀཐཱ. ༤༧༡), ཨཡཾ གཎནསངྒཧོ ནཱམ. ཨིམསྨིམྤི ཋཱནེ ཨཡམེཝ ཨདྷིཔྤེཏོ.

ནནུ ཙ ‘‘ཙཏུནྣཾ ཨརིཡསཙྩཱནཾ ཀཏི ཀུསལཱ ཀཏི ཨཀུསལཱ ཀཏི ཨབྱཱཀཏཱཏི པཉྷསྶ ཝིསྶཛྫནེ སམུདཡསཙྩཾ ཨཀུསལཾ, མགྒསཙྩཾ ཀུསལཾ, ནིརོདྷསཙྩཾ ཨབྱཱཀཏཾ, དུཀྑསཙྩཾ སིཡཱ ཀུསལཾ, སིཡཱ ཨཀུསལཾ, སིཡཱ ཨབྱཱཀཏ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༢༡༦-༢༡༧) ཨཱགཏཏྟཱ ཙཏུབྷཱུམཀམྤི ཀུསལཾ དིཡཌྜྷམེཝ སཙྩཾ བྷཛཏི. ཨཐ ཀསྨཱ མཧཱཐེརོ ཙཏཱུསུ ཨརིཡསཙྩེསུ གཎནཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཱཧཱཏི? སཙྩཱནཾ ཨནྟོགདྷཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི ‘‘སཱདྷིཀམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, དིཡཌྜྷསིཀྑཱཔདསཏཾ ཨནྭདྡྷམཱསཾ ཨུདྡེསཾ ཨཱགཙྪཏི, ཡཏྠ ཨཏྟཀཱམཱ ¶ ཀུལཔུཏྟཱ སིཀྑནྟི. ཏིསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༨༨) ཨེཏྠ སཱདྷིཀམིདཾ དིཡཌྜྷསིཀྑཱཔདསཏཾ ཨེཀཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཝ ཧོཏི, ཏཾ སིཀྑནྟོཔི ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑཏཱིཏི དསྶིཏོ, སིཀྑཱནཾ ཨནྟོགདྷཏྟཱ. ཡཐཱ ཙ ཨེཀསྶ ཧཏྠིཔདསྶ ཙཏཱུསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཨེཀསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ ཨོཏིཎྞཱནིཔི དྭཱིསུ ¶ ཏཱིསུ ཙཏཱུསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཨོཏིཎྞཱནིཔི སིངྒཱལསསམིགཱདཱིནཾ པཱདཱནི ཧཏྠིཔདེ སམོདྷཱནཾ གཏཱནེཝ ཧོནྟི. ཧཏྠིཔདཏོ ཨམུཙྩིཏྭཱ ཏསྶེཝ ཨནྟོགདྷཏྟཱ. ཨེཝམེཝ ཨེཀསྨིམྤི དྭཱིསུཔི ཏཱིསུཔི ཙཏཱུསུཔི སཙྩེསུ གཎནཾ གཏཱ དྷམྨཱ ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ གཎནཾ གཏཱཝ ཧོནྟི; སཙྩཱནཾ ཨནྟོགདྷཏྟཱཏི དིཡཌྜྷསཙྩགཎནཾ གཏེཔི ཀུསལདྷམྨེ ‘‘སབྦེ ཏེ ཙཏཱུསུ ཨརིཡསཙྩེསུ སངྒཧཾ གཙྪནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘དུཀྑེ ཨརིཡསཙྩེ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨུདྡེསཔདེསུ ཙེཝ ཛཱཏིཔི དུཀྑཱཏིཨཱདཱིསུ ནིདྡེསཔདེསུ ཙ ཡཾ ¶ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ. ཀེཝལཾ པནེཏྠ དེསནཱནུཀྐམོཝ ཝེདིཏབྦོ.

༣༠༡. ཡཐཱ ཧི ཚེཀོ ཝིལཱིཝཀཱརོ སུཛཱཏཾ ཝེལུ༹ཾ ལབྷིཏྭཱ ཙཏུདྷཱ ཚེཏྭཱ ཏཏོ ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ གཎྷིཏྭཱ པཉྩདྷཱ བྷིནྡེཡྻ, ཏཏོཔི ཙཏྟཱརོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ གཎྷིཏྭཱ ཕཱལེནྟོ པཉྩ པེསིཡོ ཀརེཡྻ, ཏཏོ ཙཏསྶོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ གཎྷིཏྭཱ ཀུཙྪིབྷཱགཾ པིཊྛིབྷཱགནྟི དྭིདྷཱ ཕཱལེཏྭཱ པིཊྛིབྷཱགཾ ཋཔེཏྭཱ ཀུཙྪིབྷཱགཾ ཨཱདཱཡ ཏཏོ སམུགྒབཱིཛནིཏཱལཝཎྚཱདིནཱནཔྤཀཱརཾ ཝེལུ༹ཝིཀཏིཾ ཀརེཡྻ, སོ པིཊྛིབྷཱགཉྩ ཨིཏརཱ ཙ ཙཏསྶོ པེསིཡོ ཨིཏརེ ཙ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསེ ཨིཏརེ ཙ ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཀམྨཱཡ ན ཨུཔནེསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཨེཀཔྤཧཱརེན པན ཨུཔནེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨནུཔུབྦེན ཨུཔནེསྶཏི. ཨེཝམེཝ ཨཡཾ མཧཱཐེརོཔི ཝིལཱིཝཀཱརོ སུཛཱཏཾ ཝེལུ༹ཾ ལབྷིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསེ ཝིཡ, ཨིམཾ མཧནྟཾ སུཏྟནྟཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཙཏུཨརིཡསཙྩཝསེན མཱཏིཀཾ ཋཔེསི. ཝིལཱིཝཀཱརསྶ ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶ པཉྩདྷཱ ཀརཎཾ ཝིཡ ཐེརསྶ ཏཱིཎི ཨརིཡསཙྩཱནི ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ དུཀྑསཙྩཾ གཧེཏྭཱ བྷཱཛེནྟསྶ ཁནྡྷཝསེན པཉྩདྷཱ ཀརཎཾ. ཏཏོ ཡཐཱ སོ ཝིལཱིཝཀཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསེ ¶ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ བྷཱགཾ གཧེཏྭཱ པཉྩདྷཱ ཕཱལེསི, ཨེཝཾ ཐེརོ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཀྑནྡྷེ ཋཔེཏྭཱ རཱུཔཀྑནྡྷཾ ཝིབྷཛནྟོ ཙཏྟཱརི ཙ མཧཱབྷཱུཏཱནི ཙཏུནྣཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ རཱུཔནྟི པཉྩདྷཱ ཨཀཱསི. ཏཏོ ཡཐཱ སོ ཝིལཱིཝཀཱརོ ཙཏསྶོ པེསིཡོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ གཧེཏྭཱ ཀུཙྪིབྷཱགཾ པིཊྛིབྷཱགནྟི དྭིདྷཱ ཕཱལེསི, ཨེཝཾ ཐེརོ ཨུཔཱདཱཡ རཱུཔཉྩ ཏིསྶོ ཙ དྷཱཏུཡོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཝིབྷཛནྟོ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཝསེན དྭིདྷཱ དསྶེསི. ཡཐཱ སོ ཝིལཱིཝཀཱརོ པིཊྛིབྷཱགཾ ཋཔེཏྭཱ ཀུཙྪིབྷཱགཾ ཨཱདཱཡ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཝིལཱིཝཝིཀཏིཾ ཨཀཱསི, ཨེཝཾ ཐེརོ བཱཧིརཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏིཨཱདིམཱཧ.

ཡཐཱ ¶ པན ཝིལཱིཝཀཱརོ པིཊྛིབྷཱགཉྩ ཨིཏརཱ ཙ ཙཏྟསྶོ པེསིཡོ ཨིཏརེ ཙ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསེ ཨིཏརེ ཙ ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཨནུཔུབྦེན ¶ ཀམྨཱཡ ཨུཔནེསྶཏི, ན ཧི སཀྐཱ ཨེཀཔྤཧཱརེན ཨུཔནེཏུཾ, ཨེཝཾ ཐེརོཔི བཱཧིརཉྩ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཨིཏརཱ ཙ ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོ ཨུཔཱདཱརཱུཔཉྩ ཨིཏརེ ཙ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔིནོ ཁནྡྷེ ཨིཏརཱནི ཙ ཏཱིཎི ཨརིཡསཙྩཱནི ཨནུཔུབྦེན ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེསྶཏི, ན ཧི སཀྐཱ ཨེཀཔྤཧཱརེན དསྶེཏུཾ. ཨཔིཙ རཱཛཔུཏྟཱུཔམཱཡཔི ཨཡཾ ཀམོ ཝིབྷཱཝེཏབྦོ –

ཨེཀོ ཀིར མཧཱརཱཛཱ, ཏསྶ པརོསཧསྶཾ པུཏྟཱ. སོ ཏེསཾ པིལ༹ནྡྷནཔརིཀྑཱརཾ ཙཏཱུསུ པེལཱ༹སུ ཋཔེཏྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟསྶ ཨཔྤེསི – ‘‘ཨིདཾ ཏེ, ཏཱཏ, བྷཱཏིཀཱནཾ པིལ༹ནྡྷནབྷཎྜཾ ཏཐཱརཱུཔེ ཚཎེ སམྤཏྟེ པིལ༹ནྡྷནཾ ནོ དེཧཱིཏི ཡཱཙནྟཱནཾ དདེཡྻཱསཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷུ དེཝཱ’’ཏི སཱརགབྦྷེ པཊིསཱམེསི, ཏཐཱརཱུཔེ ཚཎདིཝསེ རཱཛཔུཏྟཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘པིལ༹ནྡྷནཾ ནོ, ཏཱཏ, དེཐ, ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏཱཏཱ, ཛེཊྛབྷཱཏིཀསྶ ཝོ ཧཏྠེ མཡཱ པིལ༹ནྡྷནཾ ཋཔིཏཾ, ཏཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷཐཱཏི. ཏེ སཱདྷཱུཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཀིར ནོ ཧཏྠེ པིལ༹ནྡྷནབྷཎྜཾ, ཏཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི གབྦྷཾ ཝིཝརིཏྭཱ, ཙཏསྶོ པེལཱ༹ཡོ ནཱིཧརིཏྭཱ ཏིསྶོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཝིཝརིཏྭཱ, ཏཏོ པཉྩ སམུགྒེ ནཱིཧརིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཝིཝརིཏྭཱ, ཏཏོ པཉྩསུ ཀརཎྜེསུ ¶ ནཱིཧརིཏེསུ ཙཏྟཱརོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཝིཝརིཏྭཱ པིདྷཱནཾ པསྶེ ཋཔེཏྭཱ ཏཏོ ཧཏྠཱུཔགཔཱདཱུཔགཱདཱིནི ནཱནཔྤཀཱརཱནི པིལ༹ནྡྷནཱནི ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ཀིཉྩཱཔི ཨིཏརེཧི ཙཏཱུཧི ཀརཎྜེཧི ཨིཏརེཧི ཙཏཱུཧི སམུགྒེཧི ཨིཏརཱཧི ཏཱིཧི པེལཱ༹ཧི ན ཏཱཝ བྷཱཛེཏྭཱ དེཏི, ཨནུཔུབྦེན པན དསྶཏི, ན ཧི སཀྐཱ ཨེཀཔྤཧཱརེན དཱཏུཾ.

ཏཏྠ མཧཱརཱཛཱ ཝིཡ བྷགཝཱ དཊྛབྦོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘རཱཛཱཧམསྨི སེལཱཏི བྷགཝཱ, དྷམྨརཱཛཱ ཨནུཏྟརོ’’ཏི (སུ. ནི. ༥༥༩). ཛེཊྛཔུཏྟོ ཝིཡ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ, ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཡཾ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ, ‘བྷགཝཏོ པུཏྟོ ཨོརསོ མུཁཏོ ཛཱཏོ དྷམྨཛོ དྷམྨནིམྨིཏོ དྷམྨདཱཡཱདོ, ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདོ’ཏི སཱརིཔུཏྟམེཝ ཏཾ སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ, བྷགཝཏོ པུཏྟོ…པེ… ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདོ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༩༧). པརོསཧསྶརཱཛཔུཏྟཱ ཝིཡ བྷིཀྑུསངྒྷོ དཊྛབྦོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘པརོསཧསྶཾ ¶ ¶ བྷིཀྑཱུནཾ, སུགཏཾ པཡིརུཔཱསཏི;

དེསེནྟཾ ཝིརཛཾ དྷམྨཾ, ནིབྦཱནཾ ཨཀུཏོབྷཡ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༢༡༦);

རཉྙོ ཏེསཾ པུཏྟཱནཾ པིལ༹ནྡྷནཾ ཙཏཱུསུ པེལཱ༹སུ པཀྑིཔིཏྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟསྶ ཧཏྠེ ཋཔིཏཀཱལོ ཝིཡ བྷགཝཏོ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ ཧཏྠེ ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནཱཡ ཋཔིཏཀཱལོ, ཏེནེཝཱཧ – ‘‘སཱརིཔུཏྟོ, བྷིཀྑཝེ, པཧོཏི ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི ཝིཏྠཱརེན ཨཱཙིཀྑིཏུཾ དེསེཏུཾ པཉྙཱཔེཏུཾ པཊྛཔེཏུཾ ཝིཝརིཏུཾ ཝིབྷཛིཏུཾ ཨུཏྟཱནཱིཀཱཏུ’’ནྟི (མ. ནི. ༣.༣༧༡). ཏཐཱརཱུཔེ ཁཎེ ཏེསཾ རཱཛཔུཏྟཱནཾ ཏཾ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པིལ༹ནྡྷནཾ ཡཱཙནཀཱལོ ཝིཡ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསམཡེ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨདེསནཱཡ ཡཱཙིཏཀཱལོ. ཨུཔཀཊྛཱཡ ཀིར ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཨིདཾ སུཏྟཾ དེསིཏཾ. རཉྙོ, ‘‘ཏཱཏཱ, ཛེཊྛབྷཱཏིཀསྶ ཝོ ཧཏྠེ མཡཱ པིལ༹ནྡྷནཾ ཋཔིཏཾ ཏཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཀཱལོ ཝིཡ སམྦུདྡྷེནཱཔི, ‘‘སེཝེཐ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ, བྷཛཐ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ. པཎྜིཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨནུགྒཱཧཀཱ སབྲཧྨཙཱརཱིན’’ནྟི ཨེཝཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནོ སནྟིཀེ བྷིཀྑཱུནཾ པེསིཏཀཱལོ.

རཱཛཔུཏྟེཧི རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཛེཊྛབྷཱཏིཀསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པིལ༹ནྡྷནཾ ཡཱཙིཏཀཱལོ ཝིཡ བྷིཀྑཱུཧི སཏྠུཀཐཾ སུཏྭཱ ¶ དྷམྨསེནཱཔཏིཾ ཨུཔསངྐམྨ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཡཱཙིཏཀཱལོ. ཛེཊྛབྷཱཏིཀསྶ གབྦྷཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཙཏསྶོ པེལཱ༹ཡོ ནཱིཧརིཏྭཱ ཋཔནཾ ཝིཡ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ ཨིམཾ སུཏྟནྟཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཙཏུནྣཾ ཨརིཡསཙྩཱནཾ ཝསེན མཱཏིཀཱཡ ཋཔནཾ. ཏིསྶོ པེལཱ༹ཡོ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏོ པཉྩསམུགྒནཱིཧརཎཾ ཝིཡ ཏཱིཎི ཨརིཡསཙྩཱནི ཋཔེཏྭཱ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ ཝིབྷཛནྟསྶ པཉྩཀྑནྡྷདསྶནཾ. ཙཏྟཱརོ སམུགྒེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏོ པཉྩཀརཎྜནཱིཧརཎཾ ཝིཡ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཀྑནྡྷེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ རཱུཔཀྑནྡྷཾ ཝིབྷཛནྟསྶ ཙཏུམཧཱབྷཱུཏཨུཔཱདཱརཱུཔཝསེན པཉྩཀོཊྛཱསདསྶནཾ.

༣༠༢. ཙཏྟཱརོ ཀརཎྜེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཝིཝརིཏྭཱ པིདྷཱནཾ པསྶེ ཋཔེཏྭཱ ཧཏྠཱུཔགཔཱདཱུཔགཱདིཔིལ༹ནྡྷནདཱནཾ ཝིཡ ཏཱིཎི མཧཱབྷཱུཏཱནི ཨུཔཱདཱརཱུཔཉྩ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཝིབྷཛནྟསྶ བཱཧིརཾ ཏཱཝ པིདྷཱནཾ ཝིཡ ཋཔེཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཡ ¶ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ནཱནཱསབྷཱཝཏོ ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི དསྶནཏྠཾ ‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ.

ཏསྶ ¶ པན རཱཛཔུཏྟསྶ ཏེཧི ཙཏཱུཧི ཀརཎྜེཧི ཙཏཱུཧི སམུགྒེཧི ཏཱིཧི ཙ པེལཱ༹ཧི པཙྪཱ ཨནུཔུབྦེན ནཱིཧརིཏྭཱ པིལ༹ནྡྷནདཱནཾ ཝིཡ ཐེརསྶཱཔི ཨིཏརེསཉྩ ཏིཎྞཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནཉྩ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱནཉྩ ཏིཎྞཾ ཨརིཡསཙྩཱནཉྩ པཙྪཱ ཨནུཔུབྦེན བྷཱཛེཏྭཱ དསྶནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཾ པནེཏཾ ‘‘ཀཏམཱ ཙཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟནྟི ཨུབྷཡམྤེཏཾ ནིཡཀཱདྷིཝཙནམེཝ. ཀཀྑལ༹ནྟི ཐདྡྷཾ. ཁརིགཏནྟི ཕརུསཾ. ཨུཔཱདིནྣནྟི ན ཀམྨསམུཊྛཱནམེཝ, ཨཝིསེསེན པན སརཱིརཊྛཀསྶེཏཾ གཧཎཾ. སརཱིརཊྛཀཉྷི ཨུཔཱདིནྣཾ ཝཱ ཧོཏུ, ཨནུཔཱདིནྣཾ ཝཱ, ཨཱདིནྣགཧིཏཔརཱམཊྛཝསེན སབྦཾ ཨུཔཱདིནྣམེཝ ནཱམ. སེཡྻཐིདཾ – ཀེསཱ ལོམཱ…པེ… ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསནྟི ཨིདཾ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཔཐཝཱིདྷཱཏུཝསེན ཏཱཝ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝིབྷཏྟཾ. ཨེཏྠ པན མནསིཀཱརཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཧེཏུཀཱམེན ¶ ཡཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. མཏྠལུངྒཾ པན ན ཨིདྷ པཱལི༹ཨཱརུལ༹ྷཾ. ཏམྤི ཨཱཧརིཏྭཱ, ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཎྞསཎྛཱནཱདིཝསེན ཝཝཏྠཔེཏྭཱ, ‘‘ཨཡམྤི ཨཙེཏནཱ ཨབྱཱཀཏཱ སུཉྙཱ ཐདྡྷཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨེཝཱ’’ཏི མནསི ཀཱཏབྦཾ. ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤཱིཏི ཨིདཾ ཨིཏརེསུ ཏཱིསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཨནུགཏཱཡ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ གཧཎཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི ཡཱ ཙ ཨཡཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ. ཡཱ ཙ བཱཧིརཱཏི ཡཱ ཙ ཝིབྷངྒེ, ‘‘ཨཡོ ལོཧཾ ཏིཔུ སཱིས’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༡༧༣) ནཡེན ཨཱགཏཱ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཐེརེན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ནཱནཱསབྷཱཝཏོ ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི ཝིཏྠཱརེན དསྶིཏཱ, བཱཧིརཱ སངྑེཔེན. ཀསྨཱ? ཡསྨིཉྷི ཋཱནེ སཏྟཱནཾ ཨཱལཡོ ནིཀནྟི པཏྠནཱ པརིཡུཊྛཱནཾ གཧཎཾ པརཱམཱསོ བལཝཱ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏེསཾ ཨཱལཡཱདཱིནཾ ཨུདྡྷརཎཏྠཾ བུདྡྷཱ ཝཱ བུདྡྷསཱཝཀཱ ཝཱ ཝིཏྠཱརཀཐཾ ཀཐེནྟི. ཡཏྠ པན ན བལཝཱ, ཏཏྠ ཀཏྟབྦཀིཙྩཱབྷཱཝཏོ སངྑེཔེན ཀཐེནྟི. ཡཐཱ ཧི ཀསྶཀོ ཁེཏྟཾ ཀསམཱནོ ཡཏྠ མཱུལསནྟཱནཀཱནཾ བལཝཏཱཡ ནངྒལཾ ལགྒཏི, ཏཏྠ གོཎེ ཋཔེཏྭཱ པཾསུཾ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ མཱུལསནྟཱནཀཱནི ཚེཏྭཱ ཚེཏྭཱ ¶ ཨུདྡྷརནྟོ བཧུཾ ཝཱཡཱམཾ ཀརོཏི. ཡཏྠ ཏཱནི ནཏྠི, ཏཏྠ བལཝཾ པཡོགཾ ཀཏྭཱ གོཎེ པིཊྛིཡཾ པཧརམཱནོ ཀསཏིཡེཝ, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ.

པཐཝཱིདྷཱཏུརེཝེསཱཏི དུཝིདྷཱཔེསཱ ཐདྡྷཊྛེན ཀཀྑལ༹ཊྛེན ཕརུསཊྛེན ཨེཀལཀྑཎཱ པཐཝཱིདྷཱཏུཡེཝ ¶ , ཨཱཝུསོཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ བཱཧིརཱཡ སདྡྷིཾ ཡོཛེཏྭཱ དསྶེཏི. ཡསྨཱ བཱཧིརཱཡ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཨཙེཏནཱབྷཱཝོ པཱཀཊོ, ན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཡ, ཏསྨཱ སཱ བཱཧིརཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀསདིསཱ ཨཙེཏནཱཡེཝཱཏི གཎྷནྟསྶ སུཁཔརིགྒཧོ ཧོཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ དནྟེན གོཎེན སདྡྷིཾ ཡོཛིཏོ ཨདནྟོ ཀཏིཔཱཧམེཝ ཝིསཱུཀཱཡཏི ཝིཔྥནྡཏི, ཨཐ ན ཙིརསྶེཝ དམཐཾ ཨུཔེཏི. ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཔི བཱཧིརཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀསདིསཱཏི གཎྷནྟསྶ ཀཏིཔཱཧམེཝ ཨཙེཏནཱབྷཱཝོ ¶ ན ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཐ ན ཙིརེནེཝསྶཱ ཨཙེཏནཱབྷཱཝོ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཏཾ ནེཏཾ མམཱཏི ཏཾ ཨུབྷཡམྤི ན ཨེཏཾ མམ, ན ཨེསོཧམསྨི, ན ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི ཨེཝཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦཾ. ཡཐཱབྷཱུཏནྟི ཡཐཱསབྷཱཝཾ, ཏཉྷི ཨནིཙྩཱདིསབྷཱཝཾ, ཏསྨཱ ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱཏི ཨེཝཾ དཊྛབྦནྟི ཨཏྠོ.

ཧོཏི ཁོ སོ, ཨཱཝུསོཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? བཱཧིརཨཱཔོདྷཱཏུཝསེན བཱཧིརཱཡ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཝིནཱསཾ དསྶེཏྭཱ ཏཏོ ཝིསེསཏརེན ཨུཔཱདིནྣཱཡ སརཱིརཊྛཀཔཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཝིནཱསདསྶནཏྠཾ. པཀུཔྤཏཱིཏི ཨཱཔོསཾཝཊྚཝསེན ཝཌྜྷམཱནཱ ཀུཔྤཏི. ཨནྟརཧིཏཱ ཏསྨིཾ སམཡེ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཧོཏཱིཏི ཏསྨིཾ སམཡེ ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ ཁཱརོདཀེན ཝིལཱིཡམཱནཱ ཨུདཀཱནུགཏཱ ཧུཏྭཱ སབྦཱ པབྦཏཱདིཝསེན སཎྛིཏཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨནྟརཧིཏཱ ཧོཏི. ཝིལཱིཡིཏྭཱ ཨུདཀམེཝ ཧོཏི. ཏཱཝ མཧལླིཀཱཡཱཏི ཏཱཝ མཧནྟཱཡ.

དུཝེ སཏསཧསྶཱནི, ཙཏྟཱརི ནཧུཏཱནི ཙ;

ཨེཏྟཀཾ བཧལཏྟེན, སངྑཱཏཱཡཾ ཝསུནྡྷརཱཏི. –

ཨེཝཾ བཧལཏྟེནེཝ མཧནྟཱཡ, ཝིཏྠཱརཏོ པན ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹པྤམཱཎཱཡ. ཨནིཙྩཏཱཏི ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཏཱ. ཁཡདྷམྨཏཱཏི ཁཡཾ གམནསབྷཱཝཏཱ ¶ . ཝཡདྷམྨཏཱཏི ཝཡཾ གམནསབྷཱཝཏཱ. ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཏཱཏི པཀཏིཝིཛཧནསབྷཱཝཏཱ, ཨིཏི སབྦེཧིཔི ཨིམེཧི པདེཧི ཨནིཙྩལཀྑཎམེཝ ཝུཏྟཾ. ཡཾ པན ཨནིཙྩཾ, ཏཾ དུཀྑཾ. ཡཾ དུཀྑཾ, ཏཾ ཨནཏྟཱཏི ཏཱིཎིཔི ལཀྑཎཱནི ཨཱགཏཱནེཝ ཧོནྟི. མཏྟཊྛཀསྶཱཏི པརིཏྟཊྛིཏིཀསྶ, ཏཏྠ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ པརིཏྟཊྛིཏིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ ཋིཏིཔརིཏྟཏཱཡ ཙ སརསཔརིཏྟཏཱཡ ཙ. ཨཡཉྷི ཨཏཱིཏེ ཙིཏྟཀྑཎེ ཛཱིཝིཏྠ, ན ཛཱིཝཏི, ན ཛཱིཝིསྶཏི. ཨནཱགཏེ ཙིཏྟཀྑཎེ ཛཱིཝིསྶཏི, ན ཛཱིཝཏི, ན ཛཱིཝིཏྠ. པཙྩུཔྤནྣེ ཙིཏྟཀྑཎེ ཛཱིཝཏི ¶ , ན ཛཱིཝིཏྠ, ན ཛཱིཝིསྶཏཱིཏི ཝུཙྩཏི.

‘‘ཛཱིཝིཏཾ ཨཏྟབྷཱཝོ ཙ, སུཁདུཀྑཱ ཙ ཀེཝལཱ;

ཨེཀཙིཏྟསམཱཡུཏྟཱ, ལཧུ སོ ཝཏྟཏེ ཁཎོ’’ཏི. –

ཨིདཾ ¶ ཨེཏསྶེཝ པརིཏྟཊྛིཏིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ ཋིཏིཔརིཏྟཏཱཡ པརིཏྟཊྛིཏིཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨསྶཱསཔསྶཱསཱུཔནིབདྡྷཱདིབྷཱཝེན པནསྶ སརསཔརིཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. སཏྟཱནཉྷི ཨསྶཱསཱུཔནིབདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཾ, པསྶཱསཱུཔནིབདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཾ, ཨསྶཱསཔསྶཱསཱུཔནིབདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཾ, མཧཱབྷཱུཏཱུཔནིབདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཾ, ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརཱུཔནིབདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཾ, ཝིཉྙཱཎཱུཔནིབདྡྷཾ ཛཱིཝིཏནྟི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཾ.

ཏཎྷུཔཱདིནྣསྶཱཏི ཏཎྷཱཡ ཨཱདིནྣགཧིཏཔརཱམཊྛསྶ ཨཧནྟི ཝཱ མམནྟི ཝཱ ཨསྨཱིཏི ཝཱ. ཨཐ ཁྭཱསྶ ནོཏེཝེཏྠ ཧོཏཱིཏི ཨཐ ཁོ ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཝཾ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ པསྶནྟསྶ ཨེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཡ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཨཧནྟི ཝཱཏིཨཱདི ཏིཝིདྷོ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིགྒཱཧོ ནོཏེཝ ཧོཏི, ན ཧོཏིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ཙ ཨཱཔོདྷཱཏུཝསེན, ཨེཝཾ ཏེཛོདྷཱཏུཝཱཡོདྷཱཏུཝསེནཔི བཱཧིརཱཡ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏི. ཨིདྷ པན ཨེཀཾཡེཝ ཨཱགཏཾ. ཨིཏརཱནིཔི ཨཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཱནི.

ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོཏི ཨིདྷ ཏསྶ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀསྶ བྷིཀྑུནོ སོཏདྭཱརེ པརིགྒཧཾ པཊྛཔེནྟོ བལཾ དསྶེཏི. ཨཀྐོསནྟཱིཏི དསཧི ཨཀྐོསཝཏྠཱུཧི ཨཀྐོསནྟི. པརིབྷཱསནྟཱིཏི ཏཡཱ ཨིདཉྩིདཉྩ ཀཏཾ, ཨེཝཉྩ ཨེཝཉྩ ཏཾ ཀརིསྶཱམཱཏི ཝཱཙཱཡ པརིབྷཱསནྟི. རོསེནྟཱིཏི གྷཊྚེནྟི. ཝིཧེསེནྟཱིཏི དུཀྑཱཔེནྟི, སབྦཾ ཝཱཙཱཡ གྷཊྚནམེཝ ཝུཏྟཾ. སོ ཨེཝནྟི སོ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀོ ¶ ཨེཝཾ སམྤཛཱནཱཏི. ཨུཔྤནྣཱ ཁོ མེ ཨཡནྟི སམྤཏིཝཏྟམཱནུཔྤནྣབྷཱཝེན ཙ སམུདཱཙཱརུཔྤནྣབྷཱཝེན ཙ ཨུཔྤནྣཱ. སོཏསམྥསྶཛཱཏི ཨུཔནིསྶཡཝསེན སོཏསམྥསྶཏོ ཛཱཏཱ སོཏདྭཱརཛཝནཝེདནཱ, ཕསྶོ ཨནིཙྩོཏི སོཏསམྥསྶོ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཊྛེན ཨནིཙྩོཏི པསྶཏི. ཝེདནཱདཡོཔི ¶ སོཏསམྥསྶསམྤཡུཏྟཱཝ ཝེདིཏབྦཱ. དྷཱཏཱརམྨཎམེཝཱཏི དྷཱཏུསངྑཱཏམེཝ ཨཱརམྨཎཾ. པཀྑནྡཏཱིཏི ཨོཏརཏི. པསཱིདཏཱིཏི ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ པསཱིདཏི, བྷུམྨཝཙནམེཝ ཝཱ ཨེཏཾ. བྱཉྫནསནྡྷིཝསེན ‘‘དྷཱཏཱརམྨཎམེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ, དྷཱཏཱརམྨཎེཡེཝཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨདྷིམུཙྩཏཱིཏི དྷཱཏུཝསེན ཨེཝནྟི ཨདྷིམོཀྑཾ ལབྷཏི, ན རཛྫཏི, ན དུསྶཏི. ཨཡཉྷི ¶ སོཏདྭཱརམྷི ཨཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ མཱུལཔརིཉྙཱཨཱགནྟུཀཏཱཝཀཱལིཀཝསེན པརིགྒཧཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ སཏིཔཊྛཱནེ སཏིསམྤཛཉྙཔབྦེ ཝུཏྟཱ. སཱ པན ཏཏྠ ཙཀྑུདྭཱརཝསེན ཝུཏྟཱ, ཨིདྷ སོཏདྭཱརཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཀཏཔརིགྒཧསྶ ཧི དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀསྶ བལཝཝིཔསྶཀསྶ སཙེཔི ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨཡོནིསོ ཨཱཝཛྫནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཝོཊྛབྦནཾ པཏྭཱ ཨེཀཾ དྭེ ཝཱརེ ཨཱསེཝནཾ ལབྷིཏྭཱ ཙིཏྟཾ བྷཝངྒམེཝ ཨོཏརཏི, ན རཱགཱདིཝསེན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡཾ ཀོཊིཔྤཏྟོ ཏིཀྑཝིཔསྶཀོ. ཨཔརསྶ རཱགཱདིཝསེན ཨེཀཾ ཝཱརཾ ཛཝནཾ ཛཝཏི, ཛཝནཔརིཡོསཱནེ པན རཱགཱདིཝསེན ཨེཝཾ མེ ཛཝནཾ ཛཝིཏནྟི ཨཱཝཛྫཏོ ཨཱརམྨཎཾ པརིགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི, པུན ཝཱརཾ ཏཐཱ ན ཛཝཏི. ཨཔརསྶ ཨེཀཝཱརཾ ཨེཝཾ ཨཱཝཛྫཏོ པུན དུཏིཡཝཱརཾ རཱགཱདིཝསེན ཛཝནཾ ཛཝཏིཡེཝ, དུཏིཡཝཱརཱཝསཱནེ པན ཨེཝཾ མེ ཛཝནཾ ཛཝིཏནྟི ཨཱཝཛྫཏོ ཨཱརམྨཎཾ པརིགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི, ཏཏིཡཝཱརེ ཏཐཱ ན ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཏྠ པན པཋམོ ཨཏིཏིཀྑོ, ཏཏིཡོ ཨཏིམནྡོ, དུཏིཡསྶ པན ཝསེན ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ, ལཊུཀིཀོཔམེ, ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནེ ཙ ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཝཾ སོཏདྭཱརེ པརིགྒཧིཏཝསེན དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནིཀསྶ བལཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀཱཡདྭཱརེ དཱིཔེནྟོ ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨནིཊྛཱརམྨཎཉྷི པཏྭཱ དྭཱིསུ ཝཱརེསུ ཀིལམཏི སོཏདྭཱརེ ཙ ཀཱཡདྭཱརེ ཙ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནཱམ ཁེཏྟསྶཱམཱི པུརིསོ ཀུདཱལཾ གཧེཏྭཱ ཁེཏྟཾ ¶ ཨནུསཉྩརནྟོ ཡཏྠ ཝཱ ཏཏྠ ཝཱ མཏྟིཀཔིཎྜཾ ཨདཏྭཱ དུབྦལཊྛཱནེསུཡེཝ ཀུདཱལེན བྷཱུམིཾ བྷིནྡིཏྭཱ སཏིཎམཏྟིཀཔིཎྜཾ དེཏི. ཨེཝམེཝ མཧཱཐེརོ ཨནཱགཏེ སིཀྑཱཀཱམཱ པདྷཱནཀམྨིཀཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཨིམེསུ དྭཱརེསུ སཾཝརཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཁིཔྤམེཝ ཛཱཏིཛརཱམརཎསྶ ཨནྟཾ ཀརིསྶནྟཱིཏི ཨིམེསུཡེཝ དྭཱིསུ དྭཱརེསུ གཱལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ སཾཝརཾ དེསེནྟོ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ ¶ སམུདཱཙརནྟཱིཏི ཨུཔཀྐམནྟི. པཱཎིསམྥསྶེནཱཏི ¶ པཱཎིཔྤཧཱརེན, ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཐཱབྷཱུཏོཏི ཏཐཱསབྷཱཝོ. ཡཐཱབྷཱུཏསྨིནྟི ཡཐཱསབྷཱཝེ. ཀམནྟཱིཏི པཝཏྟནྟི. ཨེཝཾ བུདྡྷཾ ཨནུསྶརཏོཏིཨཱདཱིསུ ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནུསྶརནྟོཔི བུདྡྷཾ ཨནུསྶརཏི, ཝུཏྟཾ ཁོ པནེཏཾ བྷགཝཏཱཏི ཨནུསྶརནྟོཔི ཨནུསྶརཏིཡེཝ. སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནུསྶརནྟོཔི དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏི, ཀཀཙཱུཔམོཝཱདཾ ཨནུསྶརནྟོཔི ཨནུསྶརཏིཡེཝ. སུཔྤཊིཔནྣོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནུསྶརནྟོཔི སངྒྷཾ ཨནུསྶརཏི, ཀཀཙོཀནྟནཾ ཨདྷིཝཱསཡམཱནསྶ བྷིཀྑུནོ གུཎཾ ཨནུསྶརམཱནོཔི ཨནུསྶརཏིཡེཝ.

ཨུཔེཀྑཱ ཀུསལནིསྶིཏཱ ན སཎྛཱཏཱིཏི ཨིདྷ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨུཔེཀྑཱ ཀུསལནིསྶིཏཱ སཎྛཱཏཱིཏི ཨིདྷ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ, སཱ པནེསཱ ཀིཉྩཱཔི ཁཱིཎཱསཝསྶ ཨིཊྛཱནིཊྛེསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཨརཛྫནཱདིཝསེན པཝཏྟཏི, ཨཡཾ པན བྷིཀྑུ ཝཱིརིཡབལེན བྷཱཝནཱསིདྡྷིཡཱ ཨཏྟནོ ཝིཔསྶནཾ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱཋཱནེ ཋཔེཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཝ ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ ནཱམ ཛཱཏཱ.

༣༠༣. ཨཱཔོདྷཱཏུནིདྡེསེ ཨཱཔོགཏནྟི སབྦཨཱཔེསུ གཏཾ ཨལླཡཱུསབྷཱཝལཀྑཎཾ. པིཏྟཾ སེམྷནྟིཨཱདཱིསུ པན ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ སདྡྷིཾ བྷཱཝནཱནཡེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཾ. པཀུཔྤཏཱིཏི ཨོགྷཝསེན ཝཌྜྷཏི, སམུདྡཏོ ཝཱ ཨུདཀཾ ཨུཏྟརཏི, ཨཡམསྶ པཱཀཏིཀོ པཀོཔོ, ཨཱཔོསཾཝཊྚཀཱལེ པན ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨུདཀཔཱུརམེཝ ཧོཏི. ཨོགཙྪནྟཱིཏི ཧེཊྛཱ གཙྪནྟི, ཨུདྡྷནེ ཨཱརོཔིཏཨུདཀཾ ཝིཡ ཁཡཾ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎནྟི. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༣༠༤. ཏེཛོདྷཱཏུནིདྡེསེ ¶ ཏེཛོགཏནྟི སབྦཏེཛེསུ གཏཾ ཨུཎྷཏྟལཀྑཎཾ. ཏེཛོ ཨེཝ ཝཱ ཏེཛོབྷཱཝཾ གཏནྟི ཏེཛོགཏཾ. པུརིམེ ཨཱཔོགཏེཔི པཙྪིམེ ཝཱཡོགཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡེན ཙཱཏི ཡེན ཏེཛོགཏེན. ཏསྨིཾ ཀུཔྤིཏེ ཨཡཾ ཀཱཡོ སནྟཔྤཏི, ཨེཀཱཧིཀཛརཱདིབྷཱཝེན ཨུསུམཛཱཏོ ཧོཏི. ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏཱིཏི ཡེན ཨཡཾ ཀཱཡོ ཛཱིརཏི, ཨིནྡྲིཡཝེཀལླཏྟཾ བལཔརིཀྑཡཾ ཝལིཔལིཏཱདིབྷཱཝཉྩ པཱཔུཎཱཏི. ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏཱིཏི ཡེན ཀུཔྤིཏེན ཨཡཾ ཀཱཡོ དཡ྄ཧཏི, སོ ཙ པུགྒལོ དཡ྄ཧཱམི ¶ དཡ྄ཧཱམཱིཏི ཀནྡནྟོ སཏདྷོཏསཔྤིགོསཱིཏཙནྡནཱདིལེཔཉྩ ¶ ཏཱལཝཎྚཝཱཏཉྩ པཙྩཱསཱིསཏི. ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏཱིཏི ཡེན ཏཾ ཨསིཏཾ ཝཱ ཨོདནཱདི, པཱིཏཾ ཝཱ པཱནཀཱདི, ཁཱཡིཏཾ ཝཱ པིཊྛཁཛྫཀཱདི, སཱཡིཏཾ ཝཱ ཨམྦཔཀྐམདྷུཕཱཎིཏཱདི སམྨཱ པརིཔཱཀཾ གཙྪཏི, རསཱདིབྷཱཝེན ཝིཝེཀཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ སདྡྷིཾ བྷཱཝནཱནཡེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཾ.

ཧརིཏནྟནྟི ཧརིཏམེཝ. ཨལླཏིཎཱདིཾ ཨཱགམྨ ནིབྦཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. པནྠནྟནྟི མཧཱམགྒམེཝ. སེལནྟནྟི པབྦཏཾ. ཨུདཀནྟནྟི ཨུདཀཾ. རམཎཱིཡཾ ཝཱ བྷཱུམིབྷཱགནྟི ཏིཎགུམྦཱདིརཧིཏཾ, ཝིཝིཏྟཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ བྷཱུམིབྷཱགཾ. ཨནཱཧཱརཱཏི ནིརཱཧཱརཱ ནིརུཔཱདཱནཱ, ཨཡམྤི པཀཏིཡཱཝ ཏེཛོཝིཀཱརོ ཝུཏྟོ, ཏེཛོསཾཝཊྚཀཱལེ པན ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཚཱརིཀཱམཏྟམྤི ན ཏིཊྛཏི. ནྷཱརུདདྡུལེནཱཏི ཙམྨནིལླེཁནེན. ཨགྒིཾ གཝེསནྟཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ སུཁུམཾ ཨུཔཱདཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨགྒིཾ པརིཡེསནྟི, ཡཾ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཨུསུམཾ ལབྷིཏྭཱ པཛྫལཏི, སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༣༠༥. ཝཱཡོདྷཱཏུནིདྡེསེ ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱཏི ཨུགྒཱརཧིཀྐཱརཱདིཔཝཏྟཀཱ ཨུདྡྷཾ ཨཱརོཧནཝཱཏཱ. ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱཏི ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱདིནཱིཧརཎཀཱ ཨདྷོ ཨོརོཧནཝཱཏཱ. ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱཏི ཨནྟཱནཾ བཧིཝཱཏཱ. ཀོཊྛཱསཡཱ ཝཱཏཱཏི ཨནྟཱནཾ ཨནྟོཝཱཏཱ. ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོཏི དྷམནཱིཛཱལཱནུསཱརེན སཀལསརཱིརེ ཨངྒམངྒཱནི ཨནུསཊཱ སམིཉྫནཔསཱརཎཱདིནིབྦཏྟཀཝཱཏཱ. ཨསྶཱསོཏི ཨནྟོཔཝིསནནཱསིཀཝཱཏོ ¶ . པསྶཱསོཏི བཧིནིཀྑམནནཱསིཀཝཱཏོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ སདྡྷིཾ བྷཱཝནཱནཡེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཾ.

གཱམམྤི ཝཧཏཱིཏི སཀལགཱམམྤི ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཀུརུམཱནཱ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི, ནིགམཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིདྷ ཝཱཡོསཾཝཊྚཀཱལེ ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཝིདྡྷཾསནཝསེན ¶ ཝཱཡོདྷཱཏུཝིཀཱརོ དསྶིཏོ. ཝིདྷཱུཔནེནཱཏི ཨགྒིབཱིཛནཀེན. ཨོསྶཝནེཏི ཚདནགྒེ, ཏེན ཧི ཨུདཀཾ སཝཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ‘‘ཨོསྶཝན’’ནྟི ཝུཙྩཏི. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

༣༠༦. སེཡྻཐཱཔི ¶ , ཨཱཝུསོཏི ཨིདྷ ཀིཾ དསྶེཏི? ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱནཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ནིསྶཏྟབྷཱཝཾ. ཀཊྛནྟི དབྦསམྦྷཱརཾ. ཝལླིནྟི ཨཱབནྡྷནཝལླིཾ. ཏིཎནྟི ཚདནཏིཎཾ. མཏྟིཀནྟི ཨནུལེཔམཏྟིཀཾ. ཨཱཀཱསོ པརིཝཱརིཏོཏི ཨེཏཱནི ཀཊྛཱདཱིནི ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཱཀཱསོ ཋིཏོཏི ཨཏྠོ. ཨགཱརཾཏྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏཱིཏི ཨགཱརནྟི པཎྞཏྟིམཏྟཾ ཧོཏི. ཀཊྛཱདཱིསུ པན ཝིསུཾ ཝིསུཾ རཱསིཀཏེསུ ཀཊྛརཱསིཝལླིརཱསཱིཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཝམེཝ ཨཊྛིཨཱདཱིནི ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏོ ཨཱཀཱསོ, ཏཱནེཝ ཨཊྛིཨཱདཱིནི པཊིཙྩ རཱུཔཾཏྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི, སརཱིརནྟི ཝོཧཱརཾ གཙྪཏི. ཡཐཱ ཀཊྛཱདཱིནི པཊིཙྩ གེཧནྟི སངྑཾ གཏཾ ཨགཱརཾ ཁཏྟིཡགེཧཾ བྲཱཧྨཎགེཧནྟི ཝུཙྩཏི, ཨེཝམིདམྤི ཁཏྟིཡསརཱིརཾ བྲཱཧྨཎསརཱིརནྟི ཝུཙྩཏི, ན ཧེཏྠ ཀོཙི སཏྟོ ཝཱ ཛཱིཝོ ཝཱ ཝིཛྫཏི.

ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཉྩེཝ, ཨཱཝུསོ, ཙཀྑཱུཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརདྡྷཾ? ཧེཊྛཱ ཨུཔཱདཱརཱུཔཾ ཙཏྟཱརོ ཙ ཨརཱུཔིནོ ཁནྡྷཱ ཏཱིཎི ཙ ཨརིཡསཙྩཱནི ན ཀཐིཏཱནི, ཨིདཱནི ཏཱནི ཀཐེཏུཾ ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱཏི. ཏཏྠ ཙཀྑུཾ ཨཔརིབྷིནྣནྟི ཙཀྑུཔསཱདེ ནིརུདྡྷེཔི ཨུཔཧཏེཔི པིཏྟསེམྷལོཧིཏེཧི པལིབུདྡྷེཔི ཙཀྑུ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོཏི, པརིབྷིནྣམེཝ ཧོཏི, ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ པན པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ སམཏྠཾ ཨཔརིབྷིནྣཾ ནཱམ. བཱཧིརཱ ཙ རཱུཔཱཏི བཱཧིརཱ ཙཏུསམུཊྛཱནིཀརཱུཔཱ. ཏཛྫོ སམནྣཱཧཱརོཏི ཏཾ ཙཀྑུཉྩ རཱུཔེ ཙ པཊིཙྩ བྷཝངྒཾ ཨཱཝཊྚེཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནམནསིཀཱརོ, བྷཝངྒཱཝཊྚནསམཏྠཾ ཙཀྑུདྭཱརེ ¶ ཀིརིཡམནོདྷཱཏུཙིཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཏཾ རཱུཔཱནཾ ཨནཱཔཱཐགཏཏྟཱཔི ཨཉྙཱཝིཧིཏསྶཔི ན ཧོཏི, ཏཛྫསྶཱཏི ཏདནུརཱུཔསྶ. ཝིཉྙཱཎབྷཱགསྶཱཏི ཝིཉྙཱཎཀོཊྛཱསསྶ.

ཡཾ ཏཐཱབྷཱུཏསྶཱཏིཨཱདཱིསུ དྭཱརཝསེན ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ¶ དསྶེཏི. ཏཏྠ ཏཐཱབྷཱུཏསྶཱཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན སཧབྷཱུཏསྶ, ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམངྒིནོཏི ཨཏྠོ. རཱུཔནྟི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ ན རཱུཔཛནཀཏྟཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཀྑཎེ ཏིསམུཊྛཱནརཱུཔཾ, ཏདནནྟརཙིཏྟཀྑཎེ ཙཏུསམུཊྛཱནམྤི ལབྦྷཏི. སངྒཧཾ གཙྪཏཱིཏི གཎནཾ གཙྪཏི. ཝེདནཱདཡོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟཱཝ. ཝིཉྙཱཎམྤི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎམེཝ. ཨེཏྠ ཙ སངྑཱརཱཏི ཙེཏནཱཝ ཝུཏྟཱ. སངྒཧོཏི ཨེཀཏོ སངྒཧོ. སནྣིཔཱཏོཏི སམཱགམོ. སམཝཱཡོཏི རཱསི. ཡོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ པསྶཏཱིཏི ཡོ པཙྩཡེ པསྶཏི. སོ དྷམྨཾ པསྶཏཱིཏི སོ པཊིཙྩསམུཔྤནྣདྷམྨེ པསྶཏི, ཚནྡོཏིཨཱདི སབྦཾ ཏཎྷཱཝེཝཙནམེཝ ¶ , ཏཎྷཱ ཧི ཚནྡཀརཎཝསེན ཚནྡོ. ཨཱལཡཀརཎཝསེན ཨཱལཡོ. ཨནུནཡཀརཎཝསེན ཨནུནཡོ. ཨཛ྄ཛྷོགཱཧིཏྭཱ གིལིཏྭཱ གཧནཝསེན ཨཛ྄ཛྷོསཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཚནྡརཱགཝིནཡོ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནནྟི ནིབྦཱནསྶེཝ ཝེཝཙནཾ, ཨིཏི ཏཱིཎི སཙྩཱནི པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱནེཝ མགྒསཙྩཾ ཨཱཧརིཏྭཱ གཧེཏབྦཾ, ཡཱ ཨིམེསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ དིཊྛི སངྐཔྤོ ཝཱཙཱ ཀམྨནྟོ ཨཱཛཱིཝོ ཝཱཡཱམོ སཏི སམཱདྷི བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷོ, ཨཡཾ མགྒོཏི. བཧུཀཏཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྟཱཝཏཱཔི བཧུཾ བྷགཝཏོ སཱསནཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཉྩེཝ, ཨཱཝུསོ, སོཏནྟིཨཱདིཝཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

མནོདྭཱརེ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀོ མནོ ནཱམ བྷཝངྒཙིཏྟཾ. ཏཾ ནིརུདྡྷམྤི ཨཱཝཛྫནཙིཏྟསྶ པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ ཨསམཏྠཾ མནྡཐཱམགཏམེཝ པཝཏྟམཱནམྤི པརིབྷིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨཱཝཛྫནསྶ པན པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ སམཏྠཾ ཨཔརིབྷིནྣཾ ནཱམ. བཱཧིརཱ ཙ དྷམྨཱཏི དྷམྨཱརམྨཎཾ. ནེཝ ཏཱཝ ཏཛྫསྶཱཏི ཨིདཾ བྷཝངྒསམཡེནེཝ ཀཐིཏཾ. དུཏིཡཝཱརོ པགུཎཛ྄ཛྷཱནཔཙྩཝེཀྑཎེན ཝཱ, པགུཎཀམྨཊྛཱནམནསིཀཱརེན ཝཱ, པགུཎབུདྡྷཝཙནསཛ྄ཛྷཱཡཀརཎཱདིནཱ ཝཱ, ཨཉྙཝིཧིཏཀཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟོ. ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ རཱུཔནྟི ཙཏུསམུཊྛཱནམྤི ལབྦྷཏི. མནོཝིཉྙཱཎཉྷི རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེཏི, ཝེདནཱདཡོ མནོཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟཱ ¶ , ཝིཉྙཱཎཾ མནོཝིཉྙཱཎམེཝ. སངྑཱརཱ པནེཏྠ ཕསྶཙེཏནཱཝསེནེཝ ¶ གཧིཏཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི མཧཱཐེརོ ཧེཊྛཱ ཨེཀདེསམེཝ སམྨསནྟོ ཨཱགནྟྭཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཋཏྭཱ ཧེཊྛཱ པརིཧཱིནདེསནཾ སབྦཾ ཏཾཏཾདྭཱརཝསེན བྷཱཛེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ སུཏྟནྟཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཧཏྠིཔདོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. མཧཱསཱརོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༠༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱསཱརོཔམསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཙིརཔཀྐནྟེཏི སངྒྷཾ བྷིནྡིཏྭཱ རུཧིརུཔྤཱདཀམྨཾ ཀཏྭཱ ནཙིརཔཀྐནྟེ སལིངྒེནེཝ པཱཊིཡེཀྐེ ཛཱཏེ.

ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཀུལཔུཏྟོཏི ཀིཉྩཱཔི ཨསུཀཀུལཔུཏྟོཏི ན ནིཡཱམིཏོ, དེཝདཏྟཾཡེཝ པན སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. སོ ཧི ཨསམྦྷིནྣཱཡ མཧཱསམྨཏཔཝེཎིཡཱ ཨོཀྐཱཀཝཾསེ ཛཱཏཏྟཱ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟོ. ཨོཏིཎྞོཏི ཡསྶ ཛཱཏི ཨནྟོ ཨནུཔཝིཊྛཱ, སོ ཛཱཏིཡཱ ཨོཏིཎྞོ ནཱམ. ཛརཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ལཱབྷསཀྐཱརཱདཱིསུཔི ལཱབྷོཏི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ. སཀྐཱརོཏི ཏེསཾཡེཝ སུཀཏབྷཱཝོ. སིལོཀོཏི ཝཎྞབྷཎནཾ. ཨབྷིནིབྦཏྟེཏཱིཏི ཨུཔྤཱདེཏི. ཨཔཉྙཱཏཱཏི དྭིནྣཾ ཛནཱནཾ ཋིཏཊྛཱནེ ན པཉྙཱཡནྟི, གྷཱསཙྪཱདནམཏྟམྤི ན ལབྷནྟི. ཨཔྤེསཀྑཱཏི ཨཔྤཔརིཝཱརཱ, པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ གཙྪནྟཾ ན ལབྷནྟི.

སཱརེན སཱརཀརཎཱིཡནྟི རུཀྑསཱརེན ཀཏྟབྦཾ ཨཀྑཙཀྐཡུགནངྒལཱདིཀཾ ཡཾཀིཉྩི. སཱཁཱཔལཱསཾ ཨགྒཧེསི བྲཧྨཙརིཡསྶཱཏི མགྒཕལསཱརསྶ སཱསནབྲཧྨཙརིཡསྶ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ སཱཁཱཔལཱསཾ ནཱམ, ཏཾ ཨགྒཧེསི. ཏེན ཙ ཝོསཱནཾ ཨཱཔཱདཱིཏི ཏེནེཝ ཙ ཨལམེཏྟཱཝཏཱ སཱརོ མེ པཏྟོཏི ཝོསཱནཾ ཨཱཔནྣོ.

༣༡༠. ཉཱཎདསྶནཾ ཨཱརཱདྷེཏཱིཏི དེཝདཏྟོ པཉྩཱབྷིཉྙོ, དིབྦཙཀྑུ ཙ པཉྩནྣཾ ཨབྷིཉྙཱནཾ མཏྠཀེ ཋིཏཾ, ཏཾ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ‘‘ཉཱཎདསྶན’’ནྟི ཝུཏྟཾ ¶ . ཨཛཱནཾ ཨཔསྶཾ ཝིཧརནྟཱིཏི ¶ ཀིཉྩི སུཁུམཾ རཱུཔཾ ཨཛཱནནྟཱ ཨནྟམསོ པཾསུཔིསཱཙཀམྤི ཨཔསྶནྟཱ ཝིཧརནྟི.

༣༡༡. ཨསམཡཝིམོཀྑཾ ཨཱརཱདྷེཏཱིཏི, ‘‘ཀཏམོ ཨསམཡཝིམོཀྑོ? ཙཏྟཱརོ ཙ ཨརིཡམགྒཱ ཙཏྟཱརི ཙ སཱམཉྙཕལཱནི, ནིབྦཱནཉྩ, ཨཡཾ ཨསམཡཝིམོཀྑོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༢༡༣) ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨེ ཨཱརཱདྷེཏི སམྤཱདེཏི པཊིལབྷཏི. ལོཀིཡསམཱཔཏྟིཡོ ཧི ཨཔྤིཏཔྤིཏཀྑཎེཡེཝ པཙྩནཱིཀདྷམྨེཧི ཝིམུཙྩནྟི, ཏསྨཱ, ‘‘ཀཏམོ སམཡཝིམོཀྑོ? ཙཏྟཱརི ཙ ཛྷཱནཱནི ཙཏསྶོ ཙ ཨརཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཡོ, ཨཡཾ སམཡཝིམོཀྑོ’’ཏི ཨེཝཾ སམཡཝིམོཀྑོཏི ཝུཏྟཱ. ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ པན ཀཱལེན ཀཱལཾ ཝིམུཙྩནྟི, སཀིཾ ཝིམུཏྟཱནི ཧི མགྒཕལཱནི ཝིམུཏྟཱནེཝ ཧོནྟི. ནིབྦཱནཾ སབྦཀིལེསེཧི ཨཙྩནྟཾ ཝིམུཏྟམེཝཱཏི ཨིམེ ནཝ དྷམྨཱ ཨསམཡཝིམོཀྑོཏི ཝུཏྟཱ.

ཨཀུཔྤཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟི. ཨཡམཏྠོ ཨེཏསྶཱཏི ཨེཏདཏྠཾ, ཨརཧཏྟཕལཏྠམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ. ཨཡཾ ཨེཏསྶ ཨཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏཾ སཱརནྟི ཨེཏཾ ཨརཧཏྟཕལཾ བྲཧྨཙརིཡསྶ སཱརཾ. ཨེཏཾ པརིཡོསཱནནྟི ཨེཏཾ ཨརཧཏྟཕལཾ བྲཧྨཙརིཡསྶ པརིཡོསཱནཾ, ཨེསཱ ཀོཊི, ན ཨིཏོ པརཾ པཏྟབྦཾ ཨཏྠཱིཏི ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱསཱརོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཙཱུལ༹སཱརོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༡༢. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹སཱརོཔམསུཏྟཾ. ཏཏྠ པིངྒལཀོཙྪོཏི སོ བྲཱཧྨཎོ པིངྒལདྷཱཏུཀོ. ཀོཙྪོཏི པནསྶ ནཱམཾ, ཏསྨཱ ‘‘པིངྒལཀོཙྪོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. སངྒྷིནོཏིཨཱདཱིསུ པབྦཛིཏསམཱུཧསངྑཱཏོ སངྒྷོ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི སངྒྷིནོ. སྭེཝ གཎོ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི གཎིནོ. ཨཱཙཱརསིཀྑཱཔནཝསེན ཏསྶ གཎསྶ ཨཱཙརིཡཱཏི གཎཱཙརིཡཱ. ཉཱཏཱཏི པཉྙཱཏཱ པཱཀཊཱ. ‘‘ཨཔྤིཙྪཱ སནྟུཊྛཱ, ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ¶ ཝཏྠམྤི ན ནིཝཱསེནྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སམུགྒཏོ ཡསོ ཨེཏེསཾ ¶ ཨཏྠཱིཏི ཡསསྶིནོ. ཏིཏྠཀརཱཏི ལདྡྷིཀརཱ. སཱདྷུསམྨཏཱཏི ཨིམེ སཱདྷུ སུནྡརཱ སཔྤུརིསཱཏི ཨེཝཾ སམྨཏཱ. བཧུཛནསྶཱཏི ཨསྶུཏཝཏོ ཨནྡྷབཱལཔུཐུཛྫནསྶ. ཨིདཱནི ཏེ དསྶེནྟོ སེཡྻཐིདཾ པཱུརཎོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཱུརཎོཏི ཏསྶ སཏྠུཔཊིཉྙསྶ ནཱམཾ. ཀསྶཔོཏི གོཏྟཾ. སོ ཀིར ཨཉྙཏརསྶ ཀུལསྶ ཨེཀཱུནདཱསསཏཾ པཱུརཡམཱནོ ཛཱཏོ, ཏེནསྶ ‘‘པཱུརཎོ’’ཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. མངྒལདཱསཏྟཱ ཙསྶ ‘‘དུཀྐཊ’’ནྟི ཝཏྟཱ ནཏྠི, ཨཀཏཾ ཝཱ ན ཀཏནྟི. ‘‘སོ ཀིམཧམེཏྠ ཝསཱམཱི’’ཏི པལཱཡི. ཨཐསྶ ཙོརཱ ཝཏྠཱནི ཨཙྪིནྡིཾསུ. སོ པཎྞེན ཝཱ ཏིཎེན ཝཱ པཊིཙྪཱདེཏུམྤི ཨཛཱནནྟོ ཛཱཏརཱུཔེནེཝ ཨེཀཾ གཱམཾ པཱཝིསི. མནུསྶཱ ཏཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨཡཾ སམཎོ ཨརཧཱ ཨཔྤིཙྪོ, ནཏྠི ཨིམིནཱ སདིསོ’’ཏི པཱུཝབྷཏྟཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨུཔསངྐམནྟི. སོ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱཊཀཾ ཨནིཝཏྠབྷཱཝེན ཨིདཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱཊཀཾ ལབྷིཏྭཱཔི ན ནིཝཱསེསི, ཏདེཝ པབྦཛྫཾ ཨགྒཧེསི. ཏསྶ སནྟིཀེ ཨཉྙེཔི པཉྩསཏཱ མནུསྶཱ པབྦཛིཾསུ, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘པཱུརཎོ ཀསྶཔོ’’ཏི.

མཀྑལཱིཏི ཏསྶ ནཱམཾ. གོསཱལཱཡ ཛཱཏཏྟཱ གོསཱལོཏི དུཏིཡཾ ནཱམཾ. ཏཾ ཀིར སཀདྡམཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཏེལགྷཊཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཾ, ‘‘ཏཱཏ, མཱ ཁལཱི’’ཏི སཱམིཀོ ཨཱཧ. སོ པམཱདེན ཁལིཏྭཱ པཏིཏྭཱ སཱམིཀསྶ བྷཡེན པལཱཡིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. སཱམིཀོ ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ སཱཊཀཀཎྞེ ཨགྒཧེསི. སོཔི སཱཊཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨཙེལཀོ ཧུཏྭཱ པལཱཡི, སེསཾ པཱུརཎསདིསམེཝ.

ཨཛིཏོཏི ¶ ཏསྶ ནཱམཾ. ཀེསཀམྦལཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཀེསཀམྦལོ. ཨིཏི ནཱམདྭཡཾ སཾསནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཛིཏོ ཀེསཀམྦལོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ཀེསཀམྦལོ ནཱམ མནུསྶཀེསེཧི ཀཏཀམྦལོ, ཏཏོ པཊིཀིཊྛཏརཾ ཝཏྠཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐཱཧ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡཱནི ཀཱནིཙི ཏནྟཱཝུཏཱནཾ ཝཏྠཱནཾ, ཀེསཀམྦལོ ཏེསཾ པཊིཀིཊྛོ ཨཀྑཱཡཏི, ཀེསཀམྦལོ, བྷིཀྑཝེ, སཱིཏེ སཱིཏོ ཨུཎྷེ ཨུཎྷོ དུབྦཎྞོ དུགྒནྡྷོ དུཀྑསམྥསྶོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༣༨).

པཀུདྷོཏི ¶ ཏསྶ ནཱམཾ. ཀཙྩཱཡནོཏི གོཏྟཾ. ཨིཏི ¶ ནཱམགོཏྟཾ སཾསནྡིཏྭཱ, ‘‘པཀུདྷོ ཀཙྩཱཡནོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. སཱིཏུདཀཔཊིཀྑིཏྟཀོ ཨེས, ཝཙྩཾ ཀཏྭཱཔི ཨུདཀཀིཙྩཾ ན ཀརོཏི, ཨུཎྷོདཀཾ ཝཱ ཀཉྫིཡཾ ཝཱ ལབྷིཏྭཱ ཀརོཏི, ནདིཾ ཝཱ མགྒོདཀཾ ཝཱ ཨཏིཀྐམྨ, ‘‘སཱིལཾ མེ བྷིནྣ’’ནྟི ཝཱལིཀཐཱུཔཾ ཀཏྭཱ སཱིལཾ ཨདྷིཊྛཱཡ གཙྪཏི, ཨེཝརཱུཔོ ནིསྶིརིཀལདྡྷིཀོ ཨེས.

སཉྫཡོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. བེལཊྛསྶ པུཏྟོཏི བེལཊྛཔུཏྟོ. ཨམྷཱཀཾ གཎྛནཀིལེསོ པལིབུཛ྄ཛྷནཀིལེསོ ནཏྠི, ཀིལེསགཎྛརཧིཏཱ མཡནྟི ཨེཝཾ ཝཱདིཏཱཡ ལདྡྷནཱམཝསེན ནིགཎྛོ. ནཱཊསྶ པུཏྟོཏི ནཱཊཔུཏྟོ. ཨབྦྷཉྙཾསཱུཏི ཡཐཱ ཏེསཾ པཊིཉྙཱ, ཏཐེཝ ཛཱནིཾསུ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཙེ ནེསཾ སཱ པཊིཉྙཱ ནིཡྻཱནིཀཱ སབྦེ ཨབྦྷཉྙཾསུ. ནོ ཙེ, ན ཨབྦྷཉྙཾསུ. ཏསྨཱ ཀིཾ ཏེསཾ པཊིཉྙཱ ནིཡྻཱནིཀཱ ན ནིཡྻཱནིཀཱཏི, ཨཡམེཏསྶ པཉྷསྶ ཨཏྠོ. ཨཐ བྷགཝཱ ནེསཾ ཨནིཡྻཱནིཀབྷཱཝཀཐནེན ཨཏྠཱབྷཱཝཏོ ཨལནྟི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ པཝེདེནྟོ དྷམྨམེཝ དེསེཏུཾ, དྷམྨཾ, ཏེ བྲཱཧྨཎ, དེསེསྶཱམཱིཏི ཨཱཧ.

༣༢༠. ཏཏྠ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱཏི སཙྪིཀརཎཏྠཾ. ན ཚནྡཾ ཛནེཏཱིཏི ཀཏྟུཀམྱཏཱཚནྡཾ ན ཛནཡཏི. ན ཝཱཡམཏཱིཏི ཝཱཡཱམཾ པརཀྐམཾ ན ཀརོཏི. ཨོལཱིནཝུཏྟིཀོ ཙ ཧོཏཱིཏི ལཱིནཛ྄ཛྷཱསཡོ ཧོཏི. སཱཐལིཀོཏི སིཐིལགྒཱཧཱི, སཱསནཾ སིཐིལཾ ཀཏྭཱ གཎྷཱཏི, དལ༹ྷཾ ན གཎྷཱཏི.

༣༢༣. ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ བྷིཀྑུ, ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏི ཀཐཾ ཨིམེ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིདྷམྨཱ ཉཱཎདསྶནེན ཨུཏྟརིཏརཱ ཛཱཏཱཏི? ནིརོདྷཔཱདཀཏྟཱ. ཧེཊྛཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིདྷམྨཱ ཧི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱ ¶ , ཨིདྷ ནིརོདྷཔཱདཀཱ, ཏསྨཱ ཨུཏྟརིཏརཱ ཛཱཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིདམྤི སུཏྟཾ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ ནིཊྛཔེསི. དེསནཱཝསཱནེ བྲཱཧྨཎོ སརཎེསུ པཏིཊྛིཏོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹སཱརོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. མཧཱཡམཀཝགྒོ

༡. ཙཱུལ༹གོསིངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༢༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹གོསིངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ ནཱཏིཀེ ཝིཧརཏཱིཏི ནཱཏིཀཱ ནཱམ ཨེཀཾ ཏལཱ༹ཀཾ ནིསྶཱཡ དྭིནྣཾ ཙཱུལ༹པིཏིམཧཱཔིཏིཔུཏྟཱནཾ དྭེ གཱམཱ, ཏེསུ ཨེཀསྨིཾ གཱམེ. གིཉྫཀཱཝསཐེཏི ཨིཊྛཀཱམཡེ ཨཱཝསཐེ. ཨེཀསྨིཾ ཀིར སམཡེ བྷགཝཱ མཧཱཛནསངྒཧཾ ཀརོནྟོ ཝཛྫིརཊྛེ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ནཱཏིཀཾ ཨནུཔྤཏྟོ. ནཱཏིཀཝཱསིནོ མནུསྶཱ བྷགཝཏོ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པསནྣཧདཡཱ, ‘‘སཏྠུ ཝསནཊྛཱནཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི མནྟེཏྭཱ ཨིཊྛཀཱཧེཝ བྷིཏྟིསོཔཱནཏྠམྦྷེ ཝཱལ༹རཱུཔཱདཱིནི དསྶེནྟོ པཱསཱདཾ ཀཏྭཱ སུདྷཱཡ ལིམྤིཏྭཱ མཱལཱཀམྨལཏཱཀམྨཱདཱིནི ནིཊྛཱཔེཏྭཱ བྷུམྨཏྠརཎམཉྩཔཱིཋཱདཱིནི པཉྙཔེཏྭཱ སཏྠུ ནིཡྻཱཏེསུཾ. ཨཔརཱཔརཾ པནེཏྠ མནུསྶཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནམཎྜཔཙངྐམཱདཱིནི ཀཱརཡིཾསུ. ཨིཏི སོ ཝིཧཱརོ མཧཱ ཨཧོསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘གིཉྫཀཱཝསཐེ’’ཏི.

གོསིངྒསཱལཝནདཱཡེཏི ཏཏྠ ཨེཀསྶ ཛེཊྛཀརུཀྑསྶ ཁནྡྷཏོ གོསིངྒསཎྛཱནཾ ཧུཏྭཱ ཝིཊཔཾ ཨུཊྛཧི, ཏཾ རུཀྑཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦམྤི ཏཾ ཝནཾ གོསིངྒསཱལཝནནྟི སངྑཾ གཏཾ. དཱཡོཏི ཨཝིསེསེན ཨརཉྙསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཏསྨཱ གོསིངྒསཱལཝནདཱཡེཏི གོསིངྒསཱལཝནཨརཉྙེཏི ཨཏྠོ. ཝིཧརནྟཱིཏི སཱམགྒིརསཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ ཝིཧརནྟི. ཨིམེསཉྷི ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཨུཔརིཔཎྞཱསཀེ པུཐུཛྫནཀཱལོ ཀཐིཏོ, ཨིདྷ ཁཱིཎཱསཝཀཱལོ. ཏདཱ ཧི ཏེ ལདྡྷསྶཱདཱ ལདྡྷཔཏིཊྛཱ ཨདྷིགཏཔཊིསམྦྷིདཱ ཁཱིཎཱསཝཱ ཧུཏྭཱ སཱམགྒིརསཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ ཏཏྠ ཝིཧརིཾསུ. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཡེན གོསིངྒསཱལཝནདཱཡོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི དྷམྨསེནཱཔཏིམཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརེསུ ཝཱ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀེསུ ¶ ཝཱ, ཨནྟམསོ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀཨཱནནྡཏྠེརམྤི ཀཉྩི ཨནཱམནྟེཏྭཱ སཡམེཝ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ ཨནཱིཀཱ ནིསྶཊོ ཧཏྠཱི ཝིཡ, ཡཱུཐཱ ནིསྶཊོ ཀཱལ༹སཱིཧོ ཝིཡ ¶ , ཝཱཏཙྪིནྣོ ཝལཱཧཀོ ཝིཡ ཨེཀཀོཝ ཨུཔསངྐམི. ཀསྨཱ པནེཏྠ བྷགཝཱ སཡཾ ཨགམཱསཱིཏི? ཏཡོ ཀུལཔུཏྟཱ ¶ སཱམགྒིརསཾ ཨནུབྷཝནྟཱ ཝིཧརནྟི, ཏེསཾ པགྒཎྷནཏོ, པཙྪིམཛནཏཾ ཨནུཀམྤནཏོ དྷམྨགརུབྷཱཝཏོ ཙ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཧཾ ཨིམེ ཀུལཔུཏྟེ པགྒཎྷིཏྭཱ ཨུཀྐཾསིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ ནེསཾ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ པགྒཎྷནཏོ ཨགམཱསི. ཨཔརམྤིསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨནཱགཏེ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ སམགྒཝཱསཾ ཝསནྟཱནཾ སནྟིཀཾ སཡཾ གནྟྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཡོ ཀུལཔུཏྟེ པགྒཎྷི, ཀོ ནཱམ སམགྒཝཱསཾ ན ཝསེཡྻཱཏི སམགྒཝཱསཾ ཝསིཏབྦཾ མཉྙམཱནཱ ཁིཔྤམེཝ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨེཝཾ པཙྪིམཛནཏཾ ཨནུཀམྤནཏོཔི ཨགམཱསི. བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ དྷམྨགརུནོ ཧོནྟི, སོ ཙ ནེསཾ དྷམྨགརུབྷཱཝོ རཐཝིནཱིཏེ ཨཱཝིཀཏོཝ. ཨིཏི ཨིམསྨཱ དྷམྨགརུབྷཱཝཏོཔི དྷམྨཾ པགྒཎྷིསྶཱམཱིཏི ཨགམཱསི.

དཱཡཔཱལོཏི ཨརཉྙཔཱལོ. སོ ཏཾ ཨརཉྙཾ ཡཐཱ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཔྤདེསེན མནུསྶཱ པཝིསིཏྭཱ ཏཏྠ པུཔྥཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ནིཡྻཱསཾ ཝཱ དབྦསམྦྷཱརཾ ཝཱ ན ཧརནྟི, ཨེཝཾ ཝཏིཡཱ པརིཀྑིཏྟསྶ ཏསྶ ཨརཉྙསྶ ཡོཛིཏེ དྭཱརེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཾ ཨརཉྙཾ རཀྑཏི, པཱལེཏི. ཏསྨཱ ‘‘དཱཡཔཱལོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཨཏྟཀཱམརཱུཔཱཏི ཨཏྟནོ ཧིཏཾ ཀཱམཡམཱནསབྷཱཝཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརནྟི. ཡོ ཧི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝེཛྫཀམྨདཱུཏཀམྨཔཧིཎགམནཱདཱིནཾ ཝསེན ཨེཀཝཱིསཏིཨནེསནཱཧི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, ཨཡཾ ན ཨཏྟཀཱམརཱུཔོ ནཱམ. ཡོ པན ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀཝཱིསཏིཨནེསནཾ པཧཱཡ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལེ པཏིཊྛཱཡ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ སཔྤཱཡདྷུཏངྒཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཨཱརམྨཎེསུ ཙིཏྟརུཙིཡཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གཱམནྟཾ པཧཱཡ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀུརུམཱནོ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཨཏྟཀཱམོ ནཱམ. ཏེཔི ཏཡོ ཀུལཔུཏྟཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཧེསུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཏྟཀཱམརཱུཔཱ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

མཱ ཏེསཾ ཨཕཱསུམཀཱསཱིཏི ཏེསཾ མཱ ཨཕཱསུཀཾ ཨཀཱསཱིཏི བྷགཝནྟཾ ཝཱརེསི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨིམེ ཀུལཔུཏྟཱ ¶ སམགྒཱ ཝིཧརནྟི, ཨེཀཙྩསྶ ཙ གཏཊྛཱནེ བྷཎྜནཀལཧཝིཝཱདཱ ཝཏྟནྟི, ཏིཁིཎསིངྒོ ཙཎྜགོཎོ ཝིཡ ཨོཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཝིཙརཏི, ཨཐེཀམགྒེན དྭིནྣཾ གམནཾ ན ¶ ཧོཏི, ཀདཱཙི ཨཡམྤི ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཨིམེསཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སམགྒཝཱསཾ ¶ བྷིནྡེཡྻ. པཱསཱདིཀོ ཙ པནེས སུཝཎྞཝཎྞོ སུརསགིདྡྷོ མཉྙེ, གཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཎཱིཏདཱཡཀཱནཾ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཱནཉྩ ཝཎྞཀཐནཱདཱིཧི ཨིམེསཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཨཔྤམཱདཝིཧཱརཾ བྷིནྡེཡྻ. ཝསནཊྛཱནཱནི ཙཱཔི ཨེཏེསཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ནིབདྡྷཱནི པརིཙྪིནྣཱནི ཏིསྶོ ཙ པཎྞསཱལཱ ཏཡོ ཙངྐམཱ ཏཱིཎི དིཝཱཊྛཱནཱནི ཏཱིཎི མཉྩཔཱིཋཱནི. ཨཡཾ པན སམཎོ མཧཱཀཱཡོ ཝུཌྜྷཏརོ མཉྙེ བྷཝིསྶཏི. སོ ཨཀཱལེ ཨིམེ ཀུལཔུཏྟེ སེནཱསནཱ ཝུཊྛཱཔེསྶཏི. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨེཏེསཾ ཨཕཱསུ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏཾ ཨནིཙྪནྟོ, ‘‘མཱ ཏེསཾ ཨཕཱསུཀམཀཱསཱི’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཝཱརེསི.

ཀིཾ པནེས ཛཱནནྟོ ཝཱརེསི, ཨཛཱནནྟོཏི? ཨཛཱནནྟོ. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཏཐཱགཏསྶ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཏོ པཊྛཱཡ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཀམྤནཱདཱིནི པཱཊིཧཱརིཡཱནི པཝཏྟིཾསུ, ཨརཉྙཝཱསིནོ པན དུབྦལམནུསྶཱ སཀམྨཔྤསུཏཱ ཏཱནི སལླཀྑེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཙ ནཱམ ཡདཱ ཨནེཀབྷིཀྑུསཧསྶཔརིཝཱརོ བྱཱམཔྤབྷཱཡ ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནེཧི དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎསིརིཡཱ ཙ བུདྡྷཱནུབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཝིཙརཏི, ཏདཱ ཀོ ཨེསོཏི ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ ཛཱནིཏབྦོ ཧོཏི. ཏདཱ པན བྷགཝཱ སབྦམྤི ཏཾ བུདྡྷཱནུབྷཱཝཾ ཙཱིཝརགབྦྷེན པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཝལཱཧཀགབྦྷེན པཊིཙྪནྣོ པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ སཡམེཝ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན ཨགམཱསི. ཨིཏི ནཾ ཨཛཱནནྟོཝ དཱཡཔཱལོ ནིཝཱརེསི.

ཨེཏདཝོཙཱཏི ཐེརོ ཀིར མཱ སམཎཱཏི དཱཡཔཱལསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱཝ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡཾ ཏཡོ ཛནཱ ཨིདྷ ཝིཧརཱམ, ཨཉྙེ པབྦཛིཏཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨཡཉྩ དཱཡཔཱལོ པབྦཛིཏེན ཝིཡ སདྡྷིཾ ཀཐེཏི, ཀོ ནུ ཁོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དིཝཱཊྛཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ དྭཱརེ ཋཏྭཱ མགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ བྷགཝནྟཾ ཨདྡས. བྷགཝཱཔི ཐེརསྶ སཧ དསྶནེནེཝ སརཱིརོབྷཱསཾ མུཉྩི, ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནཝིརཱཛིཏཱ བྱཱམཔྤབྷཱ པསཱརིཏསུཝཎྞཔཊོ ཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ. ཐེརོ, ‘‘ཨཡཾ དཱཡཔཱལོ ཕཎཀཏཾ ཨཱསིཝིསཾ ¶ གཱིཝཱཡ གཧེཏུཾ ཧཏྠཾ པསཱརེནྟོ ཝིཡ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལེན སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོཝ ན ཛཱནཱཏི, ཨཉྙཏརབྷིཀྑུནཱ ཝིཡ སདྡྷིཾ ཀཐེཏཱི’’ཏི ནིཝཱརེནྟོ ཨེཏཾ, ‘‘མཱ, ཨཱཝུསོ དཱཡཔཱལཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ.

ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ¶ ཀསྨཱ བྷགཝཏོ པཙྩུགྒམནཾ ཨཀཏྭཱ ཨུཔསངྐམི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ¶ – ‘‘མཡཾ ཏཡོ ཛནཱ སམགྒཝཱསཾ ཝསཱམ, སཙཱཧཾ ཨེཀཀོཝ པཙྩུགྒམནཾ ཀརིསྶཱམི, སམགྒཝཱསོ ནཱམ ན བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པིཡམིཏྟེ གཧེཏྭཱཝ པཙྩུགྒམནཾ ཀརིསྶཱམི. ཡཐཱ ཙ བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ པིཡོ, ཨེཝཾ སཧཱཡཱནམྤི མེ པིཡོཏི, ཏེཧི སདྡྷིཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀཱཏུཀཱམོ སཡཾ ཨཀཏྭཱཝ ཨུཔསངྐམི. ཀེཙི པན ཏེསཾ ཐེརཱནཾ པཎྞསཱལདྭཱརེ ཙངྐམནཀོཊིཡཱ བྷགཝཏོ ཨཱགམནམགྒོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཐེརོ ཏེསཾ སཉྙཾ དདམཱནོཝ གཏོཏི. ཨབྷིཀྐམཐཱཏི ཨིཏོ ཨཱགཙྪཐ. པཱདེ པཀྑཱལེསཱིཏི ཝིཀསིཏཔདུམསནྣིབྷེཧི ཛཱལཧཏྠེཧི མཎིཝཎྞཾ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ སུཝཎྞཝཎྞེསུ པིཊྛིཔཱདེསུ ཨུདཀམབྷིསིཉྩིཏྭཱ པཱདེན པཱདཾ གྷཾསནྟོ པཀྑཱལེསི. བུདྡྷཱནཾ ཀཱཡེ རཛོཛལླཾ ནཱམ ན ཨུཔལིམྤཏི, ཀསྨཱ པཀྑཱལེསཱིཏི? སརཱིརསྶ ཨུཏུགྒཧཎཏྠཾ, ཏེསཉྩ ཙིཏྟསམྤཧཾསནཏྠཾ. ཨམྷེཧི ཨབྷིཧཊེན ཨུདཀེན བྷགཝཱ པཱདེ པཀྑཱལེསི, པརིབྷོགཾ ཨཀཱསཱིཏི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ བལཝསོམནསྶཝསེན ཙིཏྟཾ པཱིཎིཏཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ པཀྑཱལེསི. ཨཱཡསྨནྟཾ ཨནུརུདྡྷཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙཱཏི སོ ཀིར ཏེསཾ ཝུཌྜྷཏརོ.

༣༢༦. ཏསྶ སངྒཧེ ཀཏེ སེསཱནཾ ཀཏོཝ ཧོཏཱིཏི ཐེརཉྙེཝ ཨེཏཾ ཀཙྩི ཝོ ཨནུརུདྡྷཱཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ཀཙྩཱིཏི པུཙྪནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཝོཏི སཱམིཝཙནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཀཙྩི ཨནུརུདྡྷཱ ཏུམྷཱཀཾ ཁམནཱིཡཾ, ཨིརིཡཱཔཐོ ཝོ ཁམཏི? ཀཙྩི ཡཱཔནཱིཡཾ, ཀཙྩི ཝོ ཛཱིཝིཏཾ ཡཱཔེཏི གྷཊིཡཏི? ཀཙྩི པིཎྜཀེན ན ཀིལམཐ, ཀཙྩི ཏུམྷཱཀཾ སུལབྷཔིཎྜཾ, སམྤཏྟེ ཝོ དིསྭཱ མནུསྶཱ ཨུལུ༹ངྐཡཱགུཾ ཝཱ ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ ཝཱ དཱཏབྦཾ མཉྙནྟཱིཏི བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟཾ པུཙྪཏི. ཀསྨཱ? པཙྩཡེན ཨཀིལམནྟེན ཧི སཀྐཱ སམཎདྷམྨོ ཀཱཏུཾ, ཝཏྟམེཝ ཝཱ ཨེཏཾ པབྦཛིཏཱནཾ. ཨཐ ¶ ཏེན པཊིཝཙནེ དིནྣེ, ‘‘ཨནུརུདྡྷཱ, ཏུམྷེ རཱཛཔབྦཛིཏཱ མཧཱཔུཉྙཱ, མནུསྶཱ ཏུམྷཱཀཾ ཨརཉྙེ ཝསནྟཱནཾ ཨདཏྭཱ ཀསྶ ཨཉྙསྶ དཱཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི, ཏུམྷེ པན ཨེཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཀིཾ ནུ ཁོ མིགཔོཏཀཱ ཝིཡ ཨཉྙམཉྙཾ སངྒྷཊྚེནྟཱ ཝིཧརཐ, ཨུདཱཧུ སཱམགྒིབྷཱཝོ ཝོ ཨཏྠཱི’’ཏི སཱམགྒིརསཾ པུཙྪནྟོ, ཀཙྩི པན ཝོ, ཨནུརུདྡྷཱ, སམགྒཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཁཱིརོདཀཱིབྷཱུཏཱཏི ཡཐཱ ཁཱིརཉྩ ཨུདཀཉྩ ཨཉྙམཉྙཾ སཾསནྡཏི, ཝིསུཾ ན ཧོཏི, ཨེཀཏྟཾ ཝིཡ ཨུཔེཏི, ཀཙྩི ཨེཝཾ སཱམགྒིཝསེན ཨེཀཏྟཱུཔགཏཙིཏྟུཔྤཱདཱ ¶ ཝིཧརཐཱཏི པུཙྪཏི. པིཡཙཀྑཱུཧཱིཏི མེཏྟཙིཏྟཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨོལོཀནཙཀྑཱུནི པིཡཙཀྑཱུནི ནཱམ. ཀཙྩི ཏཐཱརཱུཔེཧི ཙཀྑཱུཧི ཨཉྙམཉྙཾ སམྤསྶནྟཱ ཝིཧརཐཱཏི པུཙྪཏི. ཏགྒྷཱཏི ཨེཀཾསཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨེཀཾསེན ¶ མཡཾ, བྷནྟེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱ ཀཐཾ པནཱཏི ཨེཏྠ ཡཐཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཀཐནྟི ཀཱརཎཔུཙྪཱ. ཀཐཾ པན ཏུམྷེ ཨེཝཾ ཝིཧརཐ, ཀེན ཀཱརཎེན ཝིཧརཐ, ཏཾ མེ ཀཱརཎཾ བྲཱུཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨནྟི མེཏྟཙིཏྟཝསེན པཝཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ. ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙཱཏི སམྨུཁཱ ཙེཝ པརམྨུཁཱ ཙ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྠ སམྨུཁཱ ཀཱཡཝཙཱིཀམྨཱནི སཧཝཱསེ ལབྦྷནྟི, ཨིཏརཱནི ཝིཔྤཝཱསེ. མནོཀམྨཾ སབྦཏྠ ལབྦྷཏི. ཡཉྷི སཧཝསནྟེསུ ཨེཀེན མཉྩཔཱིཋཾ ཝཱ དཱརུབྷཎྜཾ ཝཱ མཏྟིཀཱབྷཎྜཾ ཝཱ བཧི དུནྣིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏཾ དིསྭཱ ཀེནིདཾ ཝལ༹ཉྫིཏནྟི ཨཝཉྙཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནཱ དུནྣིཀྑིཏྟཾ ཝིཡ གཧེཏྭཱ པཊིསཱམེནྟསྶ པཊིཛགྒིཏབྦཡུཏྟཾ ཝཱ པན ཋཱནཾ པཊིཛགྒནྟསྶ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཀསྨིཾ པཀྐནྟེ ཏེན དུནྣིཀྑིཏྟཾ སེནཱསནཔརིཀྑཱརཾ ཏཐེཝ ནིཀྑིཔནྟསྶ པཊིཛགྒིཏབྦཡུཏྟཊྛཱནཾ ཝཱ པན པཊིཛགྒནྟསྶ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ ཧོཏི. སཧཝསནྟསྶ པན ཏེཧི སདྡྷིཾ མདྷུརཾ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ པཊིསནྠཱརཀཐཾ སཱརཎཱིཡཀཐཾ དྷམྨཱིཀཐཾ སརབྷཉྙཾ སཱཀཙྪཾ པཉྷཔུཙྪནཾ པཉྷཝིསྶཛྫནནྟི ཨེཝམཱདིཀརཎེ ¶ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ ཧོཏི. ཐེརེསུ པན པཀྐནྟེསུ མཡ྄ཧཾ པིཡསཧཱཡོ ནནྡིཡཏྠེརོ ཀིམིལཏྠེརོ ཨེཝཾ སཱིལསམྤནྣོ, ཨེཝཾ ཨཱཙཱརསམྤནྣོཏིཨཱདིགུཎཀཐནཾ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ ཧོཏི. མཡ྄ཧཾ པིཡམིཏྟོ ནནྡིཡཏྠེརོ ཀིམིལཏྠེརོ ཨཝེརོ ཧོཏུ, ཨབྱཱཔཛྫོ སུཁཱི ཧོཏཱུཏི ཨེཝཾ སམནྣཱཧརཏོ པན སམྨུཁཱཔི པརམྨུཁཱཔི མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ཧོཏིཡེཝ.

ནཱནཱ ཧི ཁོ ནོ, བྷནྟེ, ཀཱཡཱཏི ཀཱཡཉྷི པིཊྛཾ ཝིཡ མཏྟིཀཱ ཝིཡ ཙ ཨོམདྡིཏྭཱ ཨེཀཏོ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ. ཨེཀཉྩ པན མཉྙེ ཙིཏྟནྟི ཙིཏྟཾ པན ནོ ཧིཏཊྛེན ནིརནྟརཊྛེན ཨཝིགྒཧཊྛེན སམགྒཊྛེན ཨེཀམེཝཱཏི དསྶེཏི. ཀཐཾ པནེཏཾ སཀཾ ཙིཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིཏརེསཾ ཙིཏྟཝསེན ཝཏྟིཾསཱུཏི? ཨེཀསྶ པཏྟེ མལཾ ཨུཊྛཧཏི, ཨེཀསྶ ཙཱིཝརཾ ཀིལིཊྛཾ ཧོཏི, ཨེཀསྶ པརིབྷཎྜཀམྨཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡསྶ པཏྟེ མལཾ ཨུཊྛིཏཾ, ཏེན མམཱཝུསོ, པཏྟེ མལཾ ཨུཊྛིཏཾ པཙིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟེ ཨིཏརེ མཡ྄ཧཾ ཙཱིཝརཾ ཀིལིཊྛཾ ¶ དྷོཝིཏབྦཾ, མཡ྄ཧཾ པརིབྷཎྜཾ ཀཱཏབྦནྟི ཨཝཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ དཱརཱུནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཚིནྡིཏྭཱ པཏྟཀཊཱཧེ པརིབྷཎྜཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ཙཱིཝརཾ ཝཱ དྷོཝནྟི, པརིབྷཎྜཾ ཝཱ ཀརོནྟི. མམཱཝུསོ, ཙཱིཝརཾ ཀིལིཊྛཾ དྷོཝིཏུཾ ཝཊྚཏི, མམ པཎྞསཱལཱ ཨུཀླཱཔཱ པརིབྷཎྜཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི པཋམཏརཾ ཨཱརོཙིཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༢༧. སཱདྷུ ¶ སཱདྷུ, ཨནུརུདྡྷཱཏི བྷགཝཱ ཧེཊྛཱ ན ཙ མཡཾ, བྷནྟེ, པིཎྜཀེན ཀིལམིམྷཱཏི ཝུཏྟེ ན སཱདྷུཀཱརམདཱསི. ཀསྨཱ? ཨཡཉྷི ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ནཱམ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཔཱཡལོཀེཔི དེཝམནུསྶལོཀེཔི ཨཱཙིཎྞསམཱཙིཎྞོཝ. ཨཡཾ པན ལོཀསནྣིཝཱསོ ཡེབྷུཡྻེན ཝིཝཱདཔཀྑནྡོ, ཨཔཱཡལོཀེ དེཝམནུསྶལོཀེཔི ཨིམེ སཏྟཱ པཊིཝིརུདྡྷཱ ཨེཝ, ཨེཏེསཾ སཱམགྒིཀཱལོ དུལླབྷོ, ཀདཱཙིདེཝ ཧོཏཱིཏི སམགྒཝཱསསྶ དུལླབྷཏྟཱ ཨིདྷ བྷགཝཱ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. ཨིདཱནི ཏེསཾ ཨཔྤམཱདལཀྑཎཾ པུཙྪནྟོ ཀཙྩི ¶ པན ཝོ, ཨནུརུདྡྷཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ པཙྩཏྟཝཙནཾ ཝཱ, ཀཙྩི ཏུམྷེཏི ཨཏྠོ. ཨམྷཱཀནྟི ཨམྷེསུ ཏཱིསུ ཛནེསུ. པིཎྜཱཡ པཊིཀྐམཏཱིཏི གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྩཱགཙྪཏི. ཨཝཀྐཱརཔཱཏིནྟི ཨཏིརེཀཔིཎྜཔཱཏཾ ཨཔནེཏྭཱ ཋཔནཏྠཱཡ ཨེཀཾ སམུགྒཔཱཏིཾ དྷོཝིཏྭཱ ཋཔེཏི.

ཡོ པཙྪཱཏི ཏེ ཀིར ཐེརཱ ན ཨེཀཏོཝ བྷིཀྑཱཙཱརཾ པཝིསནྟི, ཕལསམཱཔཏྟིརཏཱ ཧེཏེ. པཱཏོཝ སརཱིརཔྤཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟཔྤཊིཔཏྟིཾ པཱུརེཏྭཱ སེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ ཀཱལཔརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདནྟི. ཏེསུ ཡོ པཋམཏརཾ ནིསིནྣོ ཨཏྟནོ ཀཱལཔརིཙྪེདཝསེན པཋམཏརཾ ཨུཊྛཱཏི; སོ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཊིནིཝཏྟོ བྷཏྟཀིཙྩཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཛཱནཱཏི – ‘‘དྭེ བྷིཀྑཱུ པཙྪཱ, ཨཧཾ པཋམཏརཾ ཨཱགཏོ’’ཏི. ཨཐ པཏྟཾ པིདཧིཏྭཱ ཨཱསནཔཉྙཱཔནཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཡདི པཏྟེ པཊིཝིསམཏྟམེཝ ཧོཏི, ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫཏི. ཡདི ཨཏིརེཀཾ ཧོཏི, ཨཝཀྐཱརཔཱཏིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ པཱཏིཾ པིདྷཱཡ བྷུཉྫཏི. ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ ཝོདཀཾ ཀཏྭཱ ཐཝིཀཱཡ ཨོསཱཔེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསཏི. དུཏིཡོཔི ཨཱགནྟྭཱཝ ཛཱནཱཏི – ‘‘ཨེཀོ པཋམཾ ཨཱགཏོ, ཨེཀོ པཙྪཏོ’’ཏི. སོ སཙེ པཏྟེ བྷཏྟཾ པམཱཎམེཝ ཧོཏི, བྷུཉྫཏི. སཙེ མནྡཾ, ཨཝཀྐཱརཔཱཏིཏོ གཧེཏྭཱ བྷུཉྫཏི. སཙེ ཨཏིརེཀཾ ¶ ཧོཏི, ཨཝཀྐཱརཔཱཏིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ པམཱཎམེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ པུརིམཏྠེརོ ཝིཡ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསཏི. ཏཏིཡོཔི ཨཱགནྟྭཱཝ ཛཱནཱཏི – ‘‘དྭེ པཋམཾ ཨཱགཏཱ, ཨཧཾ པཙྪཏོ’’ཏི. སོཔི དུཏིཡཏྠེརོ ཝིཡ བྷུཉྫིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ ཝོདཀཾ ཀཏྭཱ ཐཝིཀཱཡ ཨོསཱཔེཏྭཱ ཨཱསནཱནི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཊིསཱམེཏི; པཱནཱིཡགྷཊེ ཝཱ པརིབྷོཛནཱིཡགྷཊེ ཝཱ ཨཝསེསཾ ཨུདཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ གྷཊེ ནིཀུཛྫིཏྭཱ ཨཝཀྐཱརཔཱཏིཡཾ སཙེ ཨཝསེསབྷཏྟཾ ཧོཏི, ཏཾ ཝུཏྟནཡེན ཛཧིཏྭཱ པཱཏིཾ དྷོཝིཏྭཱ པཊིསཱམེཏི; བྷཏྟགྒཾ སམྨཛྫཏི. ཏཏོ ཀཙཝརཾ ཚཌྜེཏྭཱ ¶ སམྨཛྫནིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ¶ ཨུཔཙིཀཱཧི མུཏྟཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསཏི. ཨིདཾ ཐེརཱནཾ བཧིཝིཧཱརེ ཨརཉྙེ བྷཏྟཀིཙྩཀརཎཊྛཱནེ བྷོཛནསཱལཱཡཾ ཝཏྟཾ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ, ‘‘ཡོ པཙྪཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཡོ པསྶཏཱིཏིཨཱདི པན ནེསཾ ཨནྟོཝིཧཱརེ ཝཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཝཙྩགྷཊནྟི ཨཱཙམནཀུམྦྷིཾ. རིཏྟནྟི རིཏྟཀཾ. ཏུཙྪནྟི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨཝིསཡ྄ཧནྟི ཨུཀྑིཔིཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཾ, ཨཏིབྷཱརིཡཾ. ཧཏྠཝིཀཱརེནཱཏི ཧཏྠསཉྙཱཡ. ཏེ ཀིར པཱནཱིཡགྷཊཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཏུཙྪཀཾ གཧེཏྭཱ པོཀྑརཎིཾ གནྟྭཱ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ དྷོཝིཏྭཱ ཨུདཀཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ ཧཏྠཝིཀཱརེན ཨཱམནྟེནྟི, ཨོདིསྶ ཝཱ ཨནོདིསྶ ཝཱ སདྡཾ ན ཀརོནྟི. ཀསྨཱ ཨོདིསྶ སདྡཾ ན ཀརོནྟི? ཏཾ བྷིཀྑུཾ སདྡོ བཱདྷེཡྻཱཏི. ཀསྨཱ ཨནོདིསྶ སདྡཾ ན ཀརོནྟི? ཨནོདིསྶ སདྡེ དིནྣེ, ‘‘ཨཧཾ པུརེ, ཨཧཾ པུརེ’’ཏི དྭེཔི ནིཀྑམེཡྻུཾ, ཏཏོ དྭཱིཧི ཀཏྟབྦཀམྨེ ཏཏིཡསྶ ཀམྨཙྪེདོ བྷཝེཡྻ. སཾཡཏཔདསདྡོ པན ཧུཏྭཱ ཨཔརསྶ བྷིཀྑུནོ དིཝཱཊྛཱནསནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏེན དིཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཧཏྠསཉྙཾ ཀརོཏི, ཏཱཡ སཉྙཱཡ ཨིཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ཏཏོ དྭེ ཛནཱ ཧཏྠེན ཧཏྠཾ སཾསིབྦནྟཱ དྭཱིསུ ཧཏྠེསུ ཋཔེཏྭཱ ཨུཔཊྛཔེནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ – ‘‘ཧཏྠཝིཀཱརེན དུཏིཡཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཧཏྠཝིལངྒྷཀེན ཨུཔཊྛཔེམཱ’’ཏི.

པཉྩཱཧིཀཾ ཁོ པནཱཏི ཙཱཏུདྡསེ པནྣརསེ ཨཊྛམིཡནྟི ཨིདཾ ཏཱཝ པཀཏིདྷམྨསྶཝནམེཝ, ཏཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ པཉྩམེ པཉྩམེ དིཝསེ དྭེ ཐེརཱ ནཱཏིཝིཀཱལེ ནྷཱཡིཏྭཱ ཨནུརུདྡྷཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གཙྪནྟི. ཏཏྠ ཏཡོཔི ནིསཱིདིཏྭཱ ཏིཎྞཾ པིཊཀཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨཉྙམཉྙཾ པཉྷཾ པུཙྪནྟི ¶ , ཨཉྙམཉྙཾ ཝིསྶཛྫེནྟི, ཏེསཾ ཨེཝཾ ཀརོནྟཱནཾཡེཝ ཨརུཎཾ ཨུགྒཙྪཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཐེརེན བྷགཝཏཱ ཨཔྤམཱདལཀྑཎཾ པུཙྪིཏེན པམཱདཊྛཱནེསུཡེཝ ཨཔྤམཱདལཀྑཎཾ ཝིསྶཛྫིཏཾ ཧོཏི. ཨཉྙེསཉྷི བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ པཝིསནཀཱལོ, ནིཀྑམནཀཱལོ, ནིཝཱསནཔརིཝཏྟནཾ, ཙཱིཝརཔཱརུཔནཾ, ཨནྟོགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརཎཾ དྷམྨཀཐནཾ, ཨནུམོདནཾ ¶ , གཱམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཀརཎཾ, པཏྟདྷོཝནཾ, པཏྟཨོསཱཔནཾ, པཏྟཙཱིཝརཔཊིསཱམནནྟི པཔཉྩཀརཎཊྛཱནཱནི ཨེཏཱནི. ཏསྨཱ ཐེརོ ཨམྷཱཀཾ ཨེཏྟཀཾ ཋཱནཾ མུཉྩིཏྭཱ པམཱདཀཱལོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི དསྶེནྟོ པམཱདཊྛཱནེསུཡེཝ ཨཔྤམཱདལཀྑཎཾ ཝིསྶཛྫེསི.

༣༢༨. ཨཐསྶ ¶ བྷགཝཱ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པུཙྪནྟོ པུན ཨཏྠི པན ཝོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨཱཏི མནུསྶདྷམྨཏོ ཨུཏྟརི. ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསོཏི ཨརིཡབྷཱཝཀརཎསམཏྠོ ཉཱཎཝིསེསོ. ཀིཉྷི ནོ སིཡཱ, བྷནྟེཏི ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ནཱདྷིགཏོ བྷཝིསྶཏི, ཨདྷིགཏོཡེཝཱཏི. ཡཱཝ དེཝཱཏི ཡཱཝ ཨེཝ.

༣༢༩. ཨེཝཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདྷིགམེ བྱཱཀཏེ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི པུཙྪནྟོ ཨེཏསྶ པན ཝོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སམཏིཀྐམཱཡཱཏི སམཏིཀྐམཏྠཱཡ. པཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱཏི པཊིཔྤསྶདྡྷཏྠཱཡ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. པཙྪིམཔཉྷེ པན ལོཀུཏྟརཉཱཎདསྶནཝསེན ཨདྷིགཏཾ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ པུཙྪནྟོ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསོཏི ཨཱཧ. ཐེརོཔི པུཙྪཱནུརཱུཔེནེཝ བྱཱཀཱསི. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཝེདཡིཏསུཁཏོ ཨཝེདཡིཏསུཁཾ སནྟཏརཾ པཎཱིཏཏརཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ ཨུཏྟརིཏརཾ ཝཱ པཎཱིཏཏརཾ ཝཱ ན སམནུཔསྶཱམཱཏི ཨཱཧ.

༣༣༠. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི སཱམགྒིརསཱནིསཾསཔྤཊིསཾཡུཏྟཱཡ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ. སབྦེཔི ཏེ ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ པརིནིཊྛིཏཀིཙྩཱ, ཏེན ཏེསཾ པཊིཝེདྷཏྠཱཡ ཀིཉྩི ཀཐེཏབྦཾ ནཏྠི. སཱམགྒིརསེན པན ཨཡཉྩ ཨཡཉྩ ཨཱནིསཾསོཏི སཱམགྒིརསཱནིསཾསམེཝ ནེསཾ བྷགཝཱ ཀཐེསི. བྷགཝནྟཾ ཨནུསཾཡཱཡིཏྭཱཏི ཨནུགནྟྭཱ. ཏེ ཀིར བྷགཝཏོ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཐོཀཾ ¶ ཨགམཾསུ, ཨཐ བྷགཝཱ ཝིཧཱརསྶ པརིཝེཎཔརིཡནྟཾ གཏཀཱལེ, ‘‘ཨཱཧརཐ མེ པཏྟཙཱིཝརཾ, ཏུམྷེ ཨིདྷེཝ ཏིཊྛཐཱ’’ཏི པཀྐཱམི. ཏཏོ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱཏི ཏཏོ ཋིཏཊྛཱནཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ. ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཾ ཨཱཡསྨཏོཏི བྷགཝནྟཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛྫཱདཱིནི ¶ ཨདྷིགནྟྭཱཔི ཨཏྟནོ གུཎཀཐཱཡ ཨཊྚིཡམཱནཱ ཨདྷིགམཔྤིཙྪཏཱཡ ཨཱཧཾསུ. ཨིམཱསཉྩ ཨིམཱསཉྩཱཏི པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱནཾ. ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོཏི ཨཛྫ མེ ཨཱཡསྨནྟོ ལོཀིཡསམཱཔཏྟིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེསུཾ, ཨཛྫ ལོཀུཏྟརཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཙིཏྟེན ཙིཏྟཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཝིདིཏཾ. དེཝཏཱཔི མེཏི, བྷནྟེ ཨནུརུདྡྷ, ཨཛྫ ཨཡྻོ ནནྡིཡཏྠེརོ, ཨཛྫ ཨཡྻོ ཀིམིལཏྠེརོ ཨིམཱཡ ཙ ཨིམཱཡ ཙ སམཱཔཏྟིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེསཱིཏི ཨེཝམཱརོཙེསུནྟི ཨཏྠོ. པཉྷཱབྷིཔུཊྛེནཱཏི ཏམྤི མཡཱ སཡཾ ཝིདིཏནྟི ཝཱ དེཝཏཱཧི ཨཱརོཙིཏནྟི ཝཱ ཨེཏྟཀེནེཝ མུཁཾ མེ སཛྫནྟི ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཨཔུཊྛེནེཝ མེ ན ཀཐིཏཾ. བྷགཝཏཱ པན པཉྷཱབྷིཔུཊྛེན པཉྷཾ ཨབྷིཔུཙྪིཏེན སཏཱ བྱཱཀཏཾ, ཏཏྲ མེ ཀིཾ ན རོཙཐཱཏི ཨཱཧ.

༣༣༡. དཱིགྷོཏི ¶ ‘‘མཎི མཱཎིཝརོ དཱིགྷོ, ཨཐོ སེརཱིསཀོ སཧཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༢༩༣) ཨེཝཾ ཨཱགཏོ ཨཊྛཝཱིསཏིཡཱ ཡཀྑསེནཱཔཏཱིནཾ ཨབྦྷནྟརོ ཨེཀོ དེཝརཱཛཱ. པརཛནོཏི ཏསྶེཝ ཡཀྑསྶ ནཱམཾ. ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི སོ ཀིར ཝེསྶཝཎེན པེསིཏོ ཨེཏཾ ཋཱནཾ གཙྪནྟོ བྷགཝནྟཾ སཡཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ གིཉྫཀཱཝསཐཏོ གོསིངྒསཱལཝནསྶ ཨནྟརེ དིསྭཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ གོསིངྒསཱལཝནེ ཏིཎྞཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སནྟིཀཾ གཙྪཏི. ཨཛྫ མཧཏཱི དྷམྨདེསནཱ བྷཝིསྶཏི. མཡཱཔི ཏསྶཱ དེསནཱཡ བྷཱགིནཱ བྷཝིཏབྦནྟི ཨདིསྶམཱནེན ཀཱཡེན སཏྠུ པདཱནུཔདིཀོ གནྟྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཋཏྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཏྠརི གཙྪནྟེཔི ན གཏོ, – ‘‘ཨིམེ ཐེརཱ ཀིཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི དསྶནཏྠཾ པན ཏཏྠེཝ ཋིཏོ. ཨཐ ཏེ དྭེ ཐེརེ ཨནུརུདྡྷཏྠེརཾ པལིཝེཋེནྟེ དིསྭཱ, – ‘‘ཨིམེ ཐེརཱ བྷགཝནྟཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛྫཱདཡོ སབྦགུཎེ ཨདྷིགནྟྭཱཔི བྷགཝཏོཝ མཙྪརཱཡནྟི, ན སཧནྟི, ཨཏིཝིཡ ནིལཱིཡནྟི པཊིཙྪཱདེནྟི, ན དཱནི ཏེསཾ པཊིཙྪཱདེཏུཾ དསྶཱམི, པཐཝིཏོ ཡཱཝ ¶ བྲཧྨལོཀཱ ཨེཏེསཾ གུཎེ པཀཱསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི.

ལཱབྷཱ ཝཏ, བྷནྟེཏི ཡེ, བྷནྟེ, ཝཛྫིརཊྛཝཱསིནོ བྷགཝནྟཉྩ ཨིམེ ཙ ཏཡོ ཀུལཔུཏྟེ པསྶིཏུཾ ལབྷནྟི, ཝནྡིཏུཾ ལབྷནྟི, དེཡྻདྷམྨཾ དཱཏུཾ ལབྷནྟི, དྷམྨཾ སོཏུཾ ལབྷནྟི, ཏེསཾ ལཱབྷཱ, བྷནྟེ, ཝཛྫཱིནནྟི ཨཏྠོ. སདྡཾ སུཏྭཱཏི ¶ སོ ཀིར ཨཏྟནོ ཡཀྑཱནུབྷཱཝེན མཧནྟཾ སདྡཾ ཀཏྭཱ སཀལཾ ཝཛྫིརཊྛཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟོ ཏཾ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསི. ཏེན ཙསྶ ཏེསུ རུཀྑཔབྦཏཱདཱིསུ ཨདྷིཝཏྠཱ བྷུམྨཱ དེཝཏཱ སདྡཾ ཨསྶོསུཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘སདྡཾ སུཏྭཱ’’ཏི. ཨནུསྶཱཝེསུནྟི མཧནྟཾ སདྡཾ སུཏྭཱ སཱཝེསུཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཏི ཡཱཝ ཨཀནིཊྛབྲཧྨལོཀཱ. ཏཉྩེཔི ཀུལནྟི, ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀུལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨིམེ ཀུལཔུཏྟཱ པབྦཛིཏཱ ཨེཝཾ སཱིལཝནྟོ གུཎཝནྟོ ཨཱཙཱརསམྤནྣཱ ཀལྱཱཎདྷམྨཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཏཉྩེཔི ཀུལཾ ཨེཏེ ཏཡོ ཀུལཔུཏྟེ པསནྣཙིཏྟཾ ཨནུསྶརེཡྻཱཏི ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹གོསིངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. མཧཱགོསིངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༣༢. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱགོསིངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ གོསིངྒསཱལཝནདཱཡེཏི ཨིདཾ ཝསནཊྛཱནདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨཉྙེསུ ཧི སུཏྟེསུ, ‘‘སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ’’ཏི ཨེཝཾ པཋམཾ གོཙརགཱམཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪཱ ཝསནཊྛཱནཾ དསྶེཏི. ཨིམསྨིཾ པན མཧཱགོསིངྒསུཏྟེ བྷགཝཏོ གོཙརགཱམོ ཨནིབནྡྷོ, ཀོཙིདེཝ གོཙརགཱམོ བྷཝིསྶཏི. ཏསྨཱ ཝསནཊྛཱནམེཝ པརིདཱིཔིཏཾ. ཨརཉྙནིདཱནཀཾ ནཱམེཏཾ སུཏྟནྟི. སམྦཧུལེཧཱིཏི བཧུཀེཧི. ཨབྷིཉྙཱཏེཧི ཨབྷིཉྙཱཏེཧཱིཏི སབྦཏྠ ཝིསྶུཏེཧི པཱཀཊེཧི. ཐེརེཧི སཱཝཀེཧི སདྡྷིནྟི པཱཏིམོཀྑསཾཝརཱདཱིཧི ཐིརཀཱརཀེཧེཝ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ ཐེརེཧི, སཝནནྟེ ཛཱཏཏྟཱ སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ. ཨིདཱནི ཏེ ཐེརེ ¶ སརཱུཔཏོ དསྶེནྟོ, ཨཱཡསྨཏཱ ཙ སཱརིཔུཏྟེནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཏྟནོ སཱིལཱདཱིཧི གུཎེཧི བུདྡྷསཱསནེ ཨབྷིཉྙཱཏོ. ཙཀྑུམནྟཱནཾ གགནམཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙནྡོ ཝིཡ, སམུདྡཏཱིརེ ཋིཏཱནཾ ¶ སཱགརོ ཝིཡ ཙ པཱཀཊོ པཉྙཱཏོ. ན ཀེཝལཉྩསྶ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཱགཏགུཎཝསེནེཝ མཧནྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཨིཏོ ཨཉྙེསཾ དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཾ ཨནངྒཎསུཏྟཾ སམྨཱདིཊྛིསུཏྟཾ སཱིཧནཱདསུཏྟཾ རཐཝིནཱིཏཾ མཧཱཧཏྠིཔདོཔམཾ མཧཱཝེདལླཾ ཙཱཏུམསུཏྟཾ དཱིགྷནཁཾ ཨནུཔདསུཏྟཾ སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦསུཏྟཾ སཙྩཝིབྷངྒསུཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཱརིསུདྡྷི སམྤསཱདནཱིཡཾ སངྒཱིཏིསུཏྟཾ དསུཏྟརསུཏྟཾ པཝཱརཎཱསུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༡.༢༡༥ ཨཱདཡོ) སུསིམསུཏྟཾ ཐེརཔཉྷསུཏྟཾ མཧཱནིདྡེསོ པཊིསམྦྷིདཱམགྒོ ཐེརསཱིཧནཱདསུཏྟཾ ཨབྷིནིཀྑམནཾ ཨེཏདགྒནྟི ཨིམེསམྤི སུཏྟཱནཾ ཝསེན ཐེརསྶ མཧནྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏདགྒསྨིཉྷི, ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ མཧཱཔཉྙཱནཾ ཡདིདཾ སཱརིཔུཏྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༨༨-༡༨༩) ཝུཏྟཾ.

མཧཱམོགྒལླཱནོཔི སཱིལཱདིགུཎེཧི ཙེཝ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཱགཏགུཎེཧི ཙ ཐེརོ ཝིཡ ཨབྷིཉྙཱཏོ པཱཀཊོ མཧཱ. ཨཔིཙསྶ ཨནུམཱནསུཏྟཾ, ཙཱུལ༹ཏཎྷཱསངྑཡསུཏྟཾ མཱརཏཛྫནིཡསུཏྟཾ པཱསཱདཀམྤནཾ སཀལཾ ཨིདྡྷིཔཱདསཾཡུཏྟཾ ནནྡོཔནནྡདམནཾ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཀཱལེ དེཝལོཀགམནཾ ཝིམཱནཝཏྠུ པེཏཝཏྠུ ཐེརསྶ ཨབྷིནིཀྑམནཾ ཨེཏདགྒནྟི ཨིམེསམྤི ཝསེན མཧནྟབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ ¶ . ཨེཏདགྒསྨིཉྷི, ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱམོགྒལླཱནོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༠) ཝུཏྟཾ.

མཧཱཀསྶཔོཔི སཱིལཱདིགུཎེཧི ཙེཝ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཱགཏགུཎེཧི ཙ ཐེརོ ཝིཡ ཨབྷིཉྙཱཏོ པཱཀཊོ མཧཱ. ཨཔིཙསྶ ཙཱིཝརཔརིཝཏྟནསུཏྟཾ ཛིཎྞཙཱིཝརསུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༢.༡༥༤ ཨཱདཡོ) ཙནྡོཔམཾ སཀལཾ ཀསྶཔསཾཡུཏྟཾ མཧཱཨརིཡཝཾསསུཏྟཾ ཐེརསྶ ཨབྷིནིཀྑམནཾ ཨེཏདགྒནྟི ཨིམེསམྤི ཝསེན མཧནྟབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏདགྒསྨིཉྷི, ‘‘ཨེཏདགྒཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷུཏཝཱདཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱཀསྶཔོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༡) ཝུཏྟཾ.

ཨནུརུདྡྷཏྠེརོཔི ¶ སཱིལཱདིགུཎེཧི ཙེཝ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཱགཏགུཎེཧི ཙ ཐེརོ ཝིཡ ཨབྷིཉྙཱཏོ པཱཀཊོ མཧཱ. ཨཔིཙསྶ ཙཱུལ༹གོསིངྒསུཏྟཾ ནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཾ ཨནུཏྟརིཡསུཏྟཾ ཨུཔཀྐིལེསསུཏྟཾ ཨནུརུདྡྷསཾཡུཏྟཾ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐསུཏྟཾ ཐེརསྶ ཨབྷིནིཀྑམནཾ ཨེཏདགྒནྟི ཨིམེསམྤི ཝསེན མཧནྟབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏདགྒསྨིཉྷི, ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཡདིདཾ ཨནུརུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༢) ཝུཏྟཾ.

ཨཱཡསྨཏཱ ཙ རེཝཏེནཱཏི ཨེཏྠ པན དྭེ རེཝཏཱ ཁདིརཝནིཡརེཝཏོ ཙ ཀངྑཱརེཝཏོ ཙ. ཏཏྠ ཁདིརཝནིཡརེཝཏོ དྷམྨསེནཱཔཏིཏྠེརསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ, ན སོ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ‘‘ཨཀཔྤིཡོ གུལོ༹, ཨཀཔྤིཡཱ མུགྒཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༧༢) ཨེཝཾ ཀངྑཱབཧུལོ པན ཐེརོ ཨིདྷ རེཝཏོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. སོཔི སཱིལཱདིགུཎེཧི ཙེཝ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཱགཏགུཎེཧི ཙ ཐེརོ ཝིཡ ཨབྷིཉྙཱཏོ པཱཀཊོ མཧཱ. ཨཔིཙསྶ ཨབྷིནིཀྑམནེནཔི ཨེཏདགྒེནཔི མཧནྟབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏདགྒསྨིཉྷི, ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཛྷཱཡཱིནཾ ཡདིདཾ ཀངྑཱརེཝཏོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༠༤) ཝུཏྟཾ.

ཨཱནནྡཏྠེརོཔི སཱིལཱདིགུཎེཧི ཙེཝ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཱགཏགུཎེཧི ཙ ཐེརོ ཝིཡ ཨབྷིཉྙཱཏོ པཱཀཊོ མཧཱ. ཨཔིཙསྶ སེཀྑསུཏྟཾ བཱཧིཏིཀསུཏྟཾ ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡཾ གོཔཀམོགྒལླཱནཾ བཧུདྷཱཏུཀཾ ཙཱུལ༹སུཉྙཏཾ མཧཱསུཉྙཏཾ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏསུཏྟཾ བྷདྡེཀརཏྟཾ མཧཱནིདཱནཾ མཧཱཔརིནིབྦཱནཾ ¶ སུབྷསུཏྟཾ ཙཱུལ༹ནིཡལོཀདྷཱཏུསུཏྟཾ ཨབྷིནིཀྑམནཾ ཨེཏདགྒནྟི ཨིམེསམྤི ཝསེན མཧནྟབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏདགྒསྨིཉྷི, ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༡༩-༢༢༣) ཝུཏྟཾ.

ཨཉྙེཧི ཙ ཨབྷིཉྙཱཏེཧི ཨབྷིཉྙཱཏེཧཱིཏི ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏེཧེཝ, ཨཉྙེཧི ཙ མཧཱགུཎཏཱཡ པཱཀཊེཧི ཨབྷིཉྙཱཏེཧི བཧཱུཧི ¶ ཐེརེཧི སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ བྷགཝཱ གོསིངྒསཱལཝནདཱཡེ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱཡསྨཱ ཧི སཱརིཔུཏྟོ སཡཾ མཧཱཔཉྙོ ཨཉྙེཔི བཧཱུ མཧཱཔཉྙེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཏདཱ དསབལཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཧཱསི. ཨཱཡསྨཱ ¶ མཧཱམོགྒལླཱནོ སཡཾ ཨིདྡྷིམཱ, ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ སཡཾ དྷུཏཝཱདོ, ཨཱཡསྨཱ ཨནུརུདྡྷོ སཡཾ དིབྦཙཀྑུཀོ, ཨཱཡསྨཱ རེཝཏོ སཡཾ ཛྷཱནཱབྷིརཏོ, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སཡཾ བཧུསྶུཏོ ཨཉྙེཔི བཧཱུ བཧུསྶུཏེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཏདཱ དསབལཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཧཱསི, ཨེཝཾ ཏདཱ ཨེཏེ ཙ ཨཉྙེ ཙ ཨབྷིཉྙཱཏཱ མཧཱཐེརཱ ཏིཾསསཧསྶམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ དསབལཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཧརིཾསཱུཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཕལསམཱཔཏྟིཝིཝེཀཏོ ཝུཊྛིཏོ. ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཐེརོ ཀིར པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ པཙྪིམལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ ཝནནྟེ ཀཱིལ༹ནྟསྶ མཏྟཁཏྟིཡསྶ ཀཎྞཏོ པཏམཱནཾ ཀུཎྜལཾ ཝིཡ, སཾཧརིཏྭཱ སམུགྒེ པཀྑིཔམཱནཾ རཏྟཀམྦལཾ ཝིཡ, མཎིནཱགདནྟཏོ པཏམཱནཾ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཝིཡ ཙ ཨཏྠཾ གཙྪམཱནཾ པརིཔུཎྞཔཎྞཱསཡོཛནཾ སཱུརིཡམཎྜལཾ ཨདྡས. ཏདནནྟརཾ པཱཙཱིནལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ ནེམིཡཾ གཧེཏྭཱ པརིཝཏྟཡམཱནཾ རཛཏཙཀྐཾ ཝིཡ, རཛཏཀཱུཊཏོ ནིཀྑམནྟཾ ཁཱིརདྷཱརཱམཎྜཾ ཝིཡ, སཔཀྑེ པཔྥོཊེཏྭཱ གགནཏལེ པཀྑནྡམཱནཾ སེཏཧཾསཾ ཝིཡ ཙ མེགྷཝཎྞཱཡ སམུདྡཀུཙྪིཏོ ཨུགྒནྟྭཱ པཱཙཱིནཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏམཏྠཀེ སསལཀྑཎཔྤཊིམཎྜིཏཾ ཨེཀཱུནཔཎྞཱསཡོཛནཾ ཙནྡམཎྜལཾ ཨདྡས. ཏཏོ སཱལཝནཾ ཨོལོཀེསི. ཏསྨིཉྷི སམཡེ སཱལརུཀྑཱ མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨགྒཱ སབྦཔཱལིཕུལླཱ དུཀཱུལཔཱརུཏཱ ཝིཡ, མུཏྟཱཀལཱཔཝིནདྡྷཱ ཝིཡ ཙ ཝིརོཙིཾསུ. བྷཱུམིཏལཾ པུཔྥསནྠརཔཱུཛཱཡ པཊིམཎྜིཏཾ ཝིཡ, ཏཏྠ ཏཏྠ ནིཔཏནྟེན པུཔྥརེཎུནཱ ལཱཁཱརསེན སིཉྩམཱནཾ ཝིཡ ཙ ཨཧོསི. བྷམརམདྷུཀརགཎཱ ཀུསུམརེཎུམདམཏྟཱ ཨུཔགཱཡམཱནཱ ཝིཡ ཝནནྟརེསུ ཝིཙརནྟི. ཏདཱ ཙ ཨུཔོསཐདིཝསོཝ ཧོཏི. ཨཐ ཐེརོ, ‘‘ཀཱཡ ནུ ཁོ ཨཛྫ རཏིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི, ཨརིཡསཱཝཀཱ ཙ ནཱམ པིཡདྷམྨསྶཝནཱ ཧོནྟི. ཨཐསྶ ¶ ¶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ ཛེཊྛབྷཱཏིཀསྶ དྷམྨསེནཱཔཏིཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨརཏིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེསྶཱམཱི’’ཏི. གཙྪནྟོ པན ཨེཀཀོཝ ཨགནྟྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ པིཡསཧཱཡཾ མཧཱཀསྶཔཏྠེརཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིནྣཊྛཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཙམྨཁཎྜཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ ཏེནུཔསངྐམི.

ཨེཝམཱཝུསོཏི ¶ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོཏི ཐེརོཔི ཡསྨཱ པིཡདྷམྨསྶཝནོཝ ཨརིཡསཱཝཀོ, ཏསྨཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ གཙྪཱཝུསོ, ཏྭཾ, མཡ྄ཧཾ སཱིསཾ ཝཱ རུཛྫཏི པིཊྛི ཝཱཏི ཀིཉྩི ལེསཱཔདེསཾ ཨཀཏྭཱ ཏུཊྛཧདཡོཝ, ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. པཊིསྶུཏྭཱ ཙ ནིསིནྣཊྛཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཙམྨཁཎྜཾ པཔྥོཊེཏྭཱ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨནུབནྡྷི. ཏསྨིཾ སམཡེ དྭེ མཧཱཐེརཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏཱནི དྭེ ཙནྡམཎྜལཱནི ཝིཡ, དྭེ སཱུརིཡམཎྜལཱནི ཝིཡ, དྭེ ཚདྡནྟནཱགརཱཛཱནོ ཝིཡ, དྭེ སཱིཧཱ ཝིཡ, དྭེ བྱགྒྷཱ ཝིཡ ཙ ཝིརོཙིཾསུ. ཨནུརུདྡྷཏྠེརོཔི ཏསྨིཾ སམཡེ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣོ དྭེ མཧཱཐེརེ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ གཙྪནྟེ དིསྭཱ པཙྪིམལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ སཱུརིཡཾ ཝནནྟཾ པཝིསནྟཾ ཝིཡ, པཱཙཱིནལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ ཙནྡཾ ཝནནྟཏོ ཨུགྒཙྪནྟཾ ཝིཡ, སཱལཝནཾ ཨོལོཀེནྟོ སབྦཔཱལིཕུལླམེཝ སཱལཝནཉྩ དིསྭཱ ཨཛྫ ཨུཔོསཐདིཝསོ, ཨིམེ ཙ མེ ཛེཊྛབྷཱཏིཀཱ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ སནྟིཀཾ གཙྪནྟི, མཧནྟེན དྷམྨསྶཝནེན བྷཝིཏབྦཾ, ཨཧམྤི དྷམྨསྶཝནསྶ བྷཱགཱི བྷཝིསྶཱམཱིཏི ནིསིནྣཊྛཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ ཙམྨཁཎྜཾ པཔྥོཊེཏྭཱ མཧཱཐེརཱནཾ པདཱནུཔདིཀོ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཙ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨཱཡསྨཱ ཙ མཧཱཀསྶཔོ ཨཱཡསྨཱ ཙ ཨནུརུདྡྷོ ཡེནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུ’’ཏི. ཨུཔསངྐམིཾསཱུཏི. པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏཱ ཏཡོ ཙནྡཱ ཝིཡ, སཱུརིཡཱ ཝིཡ, སཱིཧཱ ཝིཡ ཙ ཝིརོཙམཱནཱ ཨུཔསངྐམིཾསུ.

༣༣༣. ཨེཝཾ ཨུཔསངྐམནྟེ པན ཏེ མཧཱཐེརེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣོཡེཝ དིསྭཱ, ‘‘ཨཛྫ མཧནྟཾ དྷམྨསྶཝནཾ བྷཝིསྶཏི, མཡཱཔི ཏསྶ བྷཱགིནཱ བྷཝིཏབྦཾ, ན ཁོ པན ཨེཀཀོཝ གམིསྶཱམི, མཡ྄ཧཾ པིཡསཧཱཡམྤི རེཝཏཏྠེརཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི སབྦཾ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ མཧཱཀསྶཔསྶ ཨནུརུདྡྷསྶ ཨུཔསངྐམནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ¶ ཝིཏྠཱརཏོ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི ཏེ དྭེ ཛནཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏཱ དྭེ ཙནྡཱ ཝིཡ, སཱུརིཡཱ ཝིཡ, སཱིཧཱ ཝིཡ ཙ ཝིརོཙམཱནཱ ཨུཔསངྐམིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨདྡསཱ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ’’ཏིཨཱདི ¶ . དིསྭཱན ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི དཱུརཏོཝ དིསྭཱ ཨནུཀྐམེན ཀཐཱཨུཔཙཱརཾ སམྤཏྟམེཏཾ, ‘‘ཨེཏུ ཁོ ཨཱཡསྨཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. རམཎཱིཡཾ, ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ དུཝིདྷཾ རཱམཎེཡྻཀཾ ཝནརཱམཎེཡྻཀཾ པུགྒལརཱམཎེཡྻཀཉྩ. ཏཏྠ ཝནཾ ནཱམ ནཱགསལལ༹སཱལཙམྤཀཱདཱིཧི ¶ སཉྪནྣཾ ཧོཏི བཧལཙྪཱཡཾ པུཔྥཕལཱུཔགཾ ཝིཝིདྷརུཀྑཾ ཨུདཀསམྤནྣཾ གཱམཏོ ནིསྶཊཾ, ཨིདཾ ཝནརཱམཎེཡྻཀཾ ནཱམ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘རམཎཱིཡཱནི ཨརཉྙཱནི, ཡཏྠ ན རམཏཱི ཛནོ;

ཝཱིཏརཱགཱ རམིསྶནྟི, ན ཏེ ཀཱམགཝེསིནོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༩༩);

ཝནཾ པན སཙེཔི ཨུཛྫངྒལེ ཧོཏི ནིརུདཀཾ ཝིརལཙྪཱཡཾ ཀཎྚཀསམཱཀིཎྞཾ, བུདྡྷཱདཡོཔེཏྠ ཨརིཡཱ ཝིཧརནྟི, ཨིདཾ པུགྒལརཱམཎེཡྻཀཾ ནཱམ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘གཱམེ ཝཱ ཡདི ཝཱརཉྙེ, ནིནྣེ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཐལེ;

ཡཏྠ ཨརཧནྟོ ཝིཧརནྟི, ཏཾ བྷཱུམིརཱམཎེཡྻཀ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༩༨);

ཨིདྷ པན ཏཾ དུཝིདྷམྤི ལབྦྷཏི. ཏདཱ ཧི གོསིངྒསཱལཝནཾ སབྦཔཱལིཕུལླཾ ཧོཏི ཀུསུམགནྡྷསུགནྡྷཾ, སདེཝཀེ ཙེཏྠ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཏིཾསསཧསྶམཏྟེཧི ཨབྷིཉྙཱཏབྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཝིཧརཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘རམཎཱིཡཾ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, གོསིངྒསཱལཝན’’ནྟི.

དོསིནཱཏི དོསཱཔགཏཱ, ཨབྦྷཾ མཧིཀཱ དྷཱུམོ རཛོ རཱཧཱུཏི ཨིམེཧི པཉྩཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཝིརཧིཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སབྦཔཱལིཕུལླཱཏི སབྦཏྠ པཱལིཕུལླཱ, མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨགྒཱ ཨཔུཔྥིཏཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠི. དིབྦཱ མཉྙེ གནྡྷཱ སམྤཝནྟཱིཏི དིབྦཱ མནྡཱརཔུཔྥཀོཝིལཱ༹རཔཱརིཙྪཏྟཀཙནྡནཙུཎྞགནྡྷཱ ཝིཡ སམནྟཱ པཝཱཡནྟི, སཀྐསུཡཱསནྟུསིཏནིམྨཱནརཏིཔརནིམྨིཏམཧཱབྲཧྨཱནཾ ཨོཏིཎྞཊྛཱནཾ ཝིཡ ཝཱཡནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཀཐཾརཱུཔེན ¶ , ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡཱཏི ཨཱནནྡཏྠེརོ ཏེསཾ པཉྩནྣཾ ཐེརཱནཾ སངྒྷནཝཀོཝ. ཀསྨཱ ཐེརོ ¶ ཏཾཡེཝ པཋམཾ པུཙྪཏཱིཏི? མམཱཡིཏཏྟཱ. ཏེ ཧི དྭེ ཐེརཱ ཨཉྙམཉྙཾ མམཱཡིཾསུ. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ, ‘‘མཡཱ ཀཏྟབྦཾ སཏྠུ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨཱནནྡཏྠེརཾ མམཱཡི. ཨཱནནྡཏྠེརོ བྷགཝཏོ སཱཝཀཱནཾ ཨགྒོཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརཾ མམཱཡི, ཀུལདཱརཀེ པབྦཱཛེཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷཱཔེསི. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ཏཐེཝ ཨཀཱསི. ཨེཝཾ ཨེཀམེཀེན ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརཾ ¶ དཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཎྷཱཔིཏཱནི པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ པཎཱིཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནིཔི ལབྷིཏྭཱ ཐེརསྶེཝ དེཏི.

ཨེཀོ ཀིར བྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི – ‘‘བུདྡྷརཏནསྶ ཙ སངྒྷརཏནསྶ ཙ པཱུཛཱ པཉྙཱཡཏི, ཀཐཾ ནུ ཁོ དྷམྨརཏནཾ པཱུཛིཏཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི? སོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪི. བྷགཝཱ ཨཱཧ – ‘‘སཙེསི, བྲཱཧྨཎ, དྷམྨརཏནཾ པཱུཛིཏུཀཱམོ, ཨེཀཾ བཧུསྶུཏཾ པཱུཛེཧཱི’’ཏི བཧུསྶུཏཾ, བྷནྟེ, ཨཱཙིཀྑཐཱཏི བྷིཀྑུསངྒྷཾ པུཙྪཏི. སོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བཧུསྶུཏཾ, བྷནྟེ, ཨཱཙིཀྑཐཱཏི ཨཱཧ. ཨཱནནྡཏྠེརོ བྲཱཧྨཎཱཏི. བྲཱཧྨཎོ ཐེརཾ སཧསྶགྒྷནིཀེན ཙཱིཝརེན པཱུཛེསི. ཐེརོ ཏཾ གཧེཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. བྷགཝཱ ‘‘ཀུཏོ, ཨཱནནྡ, ལདྡྷ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨེཀེན, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎེན དིནྣཾ, ཨིདཾ པནཱཧཾ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ དཱཏུཀཱམོཏི. དེཧི, ཨཱནནྡཱཏི. ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟོ, བྷནྟེཏི. ཨཱགཏཀཱལེ དེཧཱིཏི. སིཀྑཱཔདཾ, བྷནྟེ, པཉྙཏྟནྟི. ཀདཱ པན སཱརིཔུཏྟོ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི? དསཱཧམཏྟེན, བྷནྟེཏི. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, ཨཱནནྡ, དསཱཧཔརམཾ ཨཏིརེཀཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏུ’’ནྟི (པཱརཱ. ༤༦༡; མཧཱཝ. ༣༤༧) སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ཏཐེཝ ཡཾཀིཉྩི མནཱཔཾ ལབྷཏི, ཏཾ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ དེཏི. ཨེཝཾ ཏེ ཐེརཱ ཨཉྙམཉྙཾ མམཱཡིཾསུ, ཨིཏི མམཱཡིཏཏྟཱ པཋམཾ པུཙྪི.

ཨཔིཙ ཨནུམཏིཔུཙྪཱ ནཱམེསཱ ཁུདྡཀཏོ པཊྛཱཡ པུཙྪིཏབྦཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ པཋམཾ ཨཱནནྡཾ པུཙྪིསྶཱམི, ཨཱནནྡོ ཨཏྟནོ པཊིབྷཱནཾ བྱཱཀརིསྶཏི. ཏཏོ རེཝཏཾ, ཨནུརུདྡྷཾ, མཧཱཀསྶཔཾ, མཧཱམོགྒལླཱནཾ ¶ པུཙྪིསྶཱམི. མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨཏྟནོ པཊིབྷཱནཾ བྱཱཀརིསྶཏི. ཏཏོ པཉྩཔི ཐེརཱ མཾ པུཙྪིསྶནྟི, ཨཧམྤི ཨཏྟནོ པཊིབྷཱནཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཨཡཾ དྷམྨདེསནཱ སིཁཱཔྤཏྟཱ ཝེཔུལླཔྤཏྟཱ ན བྷཝིསྶཏི, ཨཐ མཡཾ སབྦེཔི དསབལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིསྶཱམ, སཏྠཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན བྱཱཀརིསྶཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨཡཾ དྷམྨདེསནཱ སིཁཱཔྤཏྟཱ ཝེཔུལླཔྤཏྟཱ བྷཝིསྶཏི. ཡཐཱ ཧི ཛནཔདམྷི ¶ ཨུཔྤནྣོ ཨཊྚོ གཱམབྷོཛཀཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏསྨིཾ ནིཙྪིཏུཾ ཨསཀྐོནྟེ ཛནཔདབྷོཛཀཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏསྨིཾ ཨསཀྐོནྟེ མཧཱཝིནིཙྪཡཨམཙྩཾ, ཏསྨིཾ ཨསཀྐོནྟེ ¶ སེནཱཔཏིཾ, ཏསྨིཾ ཨསཀྐོནྟེ ཨུཔརཱཛཾ, ཏསྨིཾ ཝིནིཙྪིཏུཾ ཨསཀྐོནྟེ རཱཛཱནཾ པཱཔུཎཱཏི, རཉྙཱ ཝིནིཙྪིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཊྚོ ཨཔརཱཔརཾ ན སཉྩརཏི, རཱཛཝཙནེནེཝ ཚིཛྫཏི. ཨེཝམེཝཾ ཨཧཉྷི པཋམཾ ཨཱནནྡཾ པུཙྪིསྶཱམི…པེ… ཨཐ མཡཾ སབྦེཔི དསབལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིསྶཱམ, སཏྠཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན བྱཱཀརིསྶཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨཡཾ དྷམྨདེསནཱ སིཁཱཔྤཏྟཱ ཝེཔུལླཔྤཏྟཱ བྷཝིསྶཏི. ཨེཝཾ ཨནུམཏིཔུཙྪཾ པུཙྪནྟོ ཐེརོ པཋམཾ ཨཱནནྡཏྠེརཾ པུཙྪི.

བཧུསྶུཏོ ཧོཏཱིཏི བཧུ ཨསྶ སུཏཾ ཧོཏི, ནཝངྒཾ སཏྠུསཱསནཾ པཱལི༹ཨནུསནྡྷིཔུབྦཱཔརཝསེན ཨུགྒཧིཏཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. སུཏདྷརོཏི སུཏསྶ ཨཱདྷཱརབྷཱུཏོ. ཡསྶ ཧི ཨིཏོ གཧིཏཾ ཨིཏོ པལཱཡཏི, ཚིདྡགྷཊེ ཨུདཀཾ ཝིཡ ན ཏིཊྛཏི, པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨེཀཾ སུཏྟཾ ཝཱ ཛཱཏཀཾ ཝཱ ཀཐེཏུཾ ཝཱ ཝཱཙེཏུཾ ཝཱ ན སཀྐོཏི, ཨཡཾ ན སུཏདྷརོ ནཱམ. ཡསྶ པན ཨུགྒཧིཏཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧིཏཀཱལསདིསམེཝ ཧོཏི, དསཔི ཝཱིསཏིཔི ཝསྶཱནི སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཀརོནྟསྶ ན ནསྶཏི, ཨཡཾ སུཏདྷརོ ནཱམ. སུཏསནྣིཙཡོཏི སུཏསྶ སནྣིཙཡབྷཱུཏོ. ཡཐཱ ཧི སུཏཾ ཧདཡམཉྫཱུསཱཡ སནྣིཙིཏཾ སིལཱཡཾ ལེཁཱ ཝིཡ, སུཝཎྞགྷཊེ པཀྑིཏྟསཱིཧཝསཱ ཝིཡ ཙ ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ སུཏསནྣིཙཡོ ནཱམ. དྷཱཏཱཏི ཋིཏཱ པགུཎཱ. ཨེཀཙྩསྶ ཧི ཨུགྒཧིཏཾ བུདྡྷཝཙནཾ དྷཱཏཾ པགུཎཾ ནིཙྩལིཏཾ ན ཧོཏི, ཨསུཀསུཏྟཾ ཝཱ ཛཱཏཀཾ ཝཱ ཀཐེཧཱིཏི ཝུཏྟེ སཛ྄ཛྷཱཡིཏྭཱ སཾསནྡིཏྭཱ སམནུགྒཱཧིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི ཝདཏི. ཨེཀཙྩསྶ དྷཱཏཾ པགུཎཾ ¶ བྷཝངྒསོཏསདིསཾ ཧོཏི, ཨསུཀསུཏྟཾ ཝཱ ཛཱཏཀཾ ཝཱ ཀཐེཧཱིཏི ཝུཏྟེ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཏམེཝ ཀཐེཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘དྷཱཏཱ’’ཏི.

ཝཙསཱ པརིཙིཏཱཏི སུཏྟདསཀ-ཝགྒདསཀ-པཎྞཱསདསཀཱནཾ ཝསེན ཝཱཙཱཡ སཛ྄ཛྷཱཡིཏཱ. མནསཱནུཔེཀྑིཏཱཏི ཙིཏྟེན ཨནུཔེཀྑིཏཱ, ཡསྶ ཝཱཙཱཡ སཛ྄ཛྷཱཡིཏཾ བུདྡྷཝཙནཾ མནསཱ ཙིནྟེནྟསྶ ཏཏྠ ཏཏྠ པཱཀཊཾ ཧོཏི. མཧཱདཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ ཋིཏསྶ རཱུཔགཏཾ ཝིཡ པཉྙཱཡཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ’’ཏི. དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱཏི ཨཏྠཏོ ཙ ཀཱརཎཏོ ཙ པཉྙཱཡ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. པརིམཎྜལེཧི ¶ པདབྱཉྫནེཧཱིཏི ཨེཏྠ པདམེཝ ཨཏྠསྶ བྱཉྫནཏོ པདབྱཉྫནཾ, ཏཾ ཨཀྑརཔཱརིཔཱུརིཾ ཀཏྭཱ དསཝིདྷབྱཉྫནབུདྡྷིཡོ ཨཔརིཧཱཔེཏྭཱ ཝུཏྟཾ ¶ པརིམཎྜལཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔེཧི པདབྱཉྫནེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ ཡོ བྷིཀྑུ པརིསཏི དྷམྨཾ དེསེནྟོ སུཏྟཾ ཝཱ ཛཱཏཀཾ ཝཱ ནིཀྑཔིཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨུཔཱརམྦྷཀརཾ སུཏྟཾ ཨཱཧརཏི, ཏསྶ ཨུཔམཾ ཀཐེཏི, ཏདཏྠཾ ཨོཧཱརེཏི, ཨེཝམིདཾ གཧེཏྭཱ ཨེཏྠ ཁིཔནྟོ ཨེཀཔསྶེནེཝ པརིཧརནྟོ ཀཱལཾ ཉཏྭཱ ཝུཊྛཧཏི. ནིཀྑིཏྟསུཏྟཾ པན ནིཀྑཏྟམཏྟམེཝ ཧོཏི, ཏསྶ ཀཐཱ ཨཔརིམཎྜལཱ ནཱམ ཧོཏི. ཡོ པན སུཏྟཾ ཝཱ ཛཱཏཀཾ ཝཱ ནིཀྑིཔིཏྭཱ བཧི ཨེཀཔདམྤི ཨགནྟྭཱ པཱལི༹ཡཱ ཨནུསནྡྷིཉྩ པུབྦཱཔརཉྩ ཨམཀྑེནྟོ ཨཱཙརིཡེཧི དིནྣནཡེ ཋཏྭཱ ཏུལིཀཱཡ པརིཙྪིནྡནྟོ ཝིཡ, གམྦྷཱིརམཱཏིཀཱཡ ཨུདཀཾ པེསེནྟོ ཝིཡ, པདཾ ཀོཊྚེནྟོ སིནྡྷཝཱཛཱནཱིཡོ ཝིཡ གཙྪཏི, ཏསྶ ཀཐཱ པརིམཎྜལཱ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔིཾ ཀཐཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘པརིམཎྜལེཧི པདབྱཉྫནེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨནུཔྤབནྡྷེཧཱིཏི ཨེཏྠ ཡོ བྷིཀྑུ དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ སུཏྟཾ ཝཱ ཛཱཏཀཾ ཝཱ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཨཱརདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏུརིཏཏུརིཏོ ཨརཎིཾ མནྠེནྟོ ཝིཡ, ཨུཎྷཁཱདནཱིཡཾ ཁཱདནྟོ ཝིཡ, པཱལི༹ཡཱ ཨནུསནྡྷིཔུབྦཱཔརེསུ གཧིཏཾ གཧིཏམེཝ ཨགྒཧིཏཾ ཨགྒཧིཏམེཝ ཙ ཀཏྭཱ པུརཱཎཔཎྞནྟརེསུ ཙརམཱནཾ གོདྷཾ ཨུཊྛཔེནྟོ ཝིཡ ཏཏྠ ཏཏྠ པཧརནྟོ ཨོསཱཔེནྟོ ཨོཧཱཡ གཙྪཏི. ཡོཔི དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ ¶ ཀཱལེན སཱིགྷཾ ཀཱལེན དནྡྷཾ ཀཱལེན མཧཱསདྡཾ ཀཱལེན ཁུདྡཀསདྡཾ ཀརོཏི. ཡཐཱ པེཏགྒི ཀཱལེན ཛལཏི, ཀཱལེན ནིབྦཱཡཏི, ཨེཝམེཝ ཨིདྷ པེཏགྒིདྷམྨཀཐིཀོ ནཱམ ཧོཏི, པརིསཱཡ ཨུཊྛཱཏུཀཱམཱཡ པུནཔྤུནཾ ཨཱརབྷཏི. ཡོཔི ཀཐེནྟོ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཏྠཱཡཏི, ནིཏྠུནནྟོ ཀནྡནྟོ ཝིཡ ཀཐེཏི, ཨིམེསཾ སབྦེསམྤི ཀཐཱ ཨཔྤབནྡྷཱ ནཱམ ཧོཏི. ཡོ པན སུཏྟཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཨཱཙརིཡེཧི དིནྣནཡེ ཋིཏོ ཨཙྪིནྣདྷཱརཾ ཀཏྭཱ ནདཱིསོཏཾ ཝིཡ པཝཏྟེཏི, ཨཱཀཱསགངྒཏོ བྷསྶམཱནཾ ཨུདཀཾ ཝིཡ ནིརནྟརཾ ཀཐཾ པཝཏྟེཏི, ཏསྶ ཀཐཱ ཨནུཔྤབནྡྷཱ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ¶ ‘‘ཨནུཔྤབནྡྷེཧཱི’’ཏི. ཨནུསཡསམུགྒྷཱཏཱཡཱཏི སཏྟནྣཾ ཨནུསཡཱནཾ སམུགྒྷཱཏཏྠཱཡ. ཨེཝརཱུཔེནཱཏི ཨེཝརཱུཔེན བཧུསྶུཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏཐཱརཱུཔེནེཝ བྷིཀྑུསཏེན བྷིཀྑུསཧསྶེན ཝཱ སངྒྷཱཊིཀཎྞེན ཝཱ སངྒྷཱཊིཀཎྞཾ, པལླངྐེན ཝཱ པལླངྐཾ ཨཱཧཙྩ ནིསིནྣེན གོསིངྒསཱལཝནཾ སོབྷེཡྻ. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༣༣༤. པཊིསལླཱནཾ ཨསྶ ཨཱརཱམོཏི པཊིསལླཱནཱརཱམོ. པཊིསལླཱནེ རཏོཏི པཊིསལླཱནརཏོ.

༣༣༥. སཧསྶཾ ¶ ལོཀཱནནྟི སཧསྶཾ ལོཀདྷཱཏཱུནཾ. ཨེཏྟཀཉྷི ཐེརསྶ དྷུཝསེཝནཾ ཨཱཝཛྫནཔཊིབདྡྷཾ, ཨཱཀངྑམཱནོ པན ཐེརོ ཨནེཀཱནིཔི ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶཱནི ཝོལོཀེཏིཡེཝ. ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏོཏི སཏྟབྷཱུམཀསྶ ཝཱ ནཝབྷཱུམཀསྶ ཝཱ པཱསཱདཝརསྶ ཨུཔརི གཏོ. སཧསྶཾ ནེམིམཎྜལཱནཾ ཝོལོཀེཡྻཱཏི པཱསཱདཔརིཝེཎེ ནཱབྷིཡཱ པཏིཊྛིཏཱནཾ ནེམིཝཊྚིཡཱ ནེམིཝཊྚིཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཱནཾ ནེམིམཎྜལཱནཾ སཧསྶཾ ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨོལོཀེཡྻ, ཏསྶ ནཱབྷིཡོཔི པཱཀཊཱ ཧོནྟི, ཨརཱཔི ཨརནྟརཱནིཔི ནེམིཡོཔི. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ ཨཡམྤི དིབྦཙཀྑུཀོ བྷིཀྑུ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཧསྶཾ ལོཀཱནཾ ཝོལོཀེཏི. ཏསྶ པཱསཱདེ ཋིཏཔུརིསསྶ ཙཀྐནཱབྷིཡོ ཝིཡ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེ སིནེརུསཧསྶཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཨརཱ ཝིཡ དཱིཔཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ཨརནྟརཱནི ཝིཡ དཱིཔཊྛིཏམནུསྶཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. ནེམིཡོ ཝིཡ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི.

༣༣༦. ཨཱརཉྙིཀོཏི སམཱདིཎྞཨརཉྙདྷུཏངྒོ. སེསཔདེསུཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༣༧. ནོ ཙ སཾསཱདེནྟཱིཏི ན ཨོསཱདེནྟི. སཧེཏུཀཉྷི སཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཾ ཝིསྶཛྫིཏུམྤི ཨསཀྐོནྟོ སཾསཱདེཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ན ཀརོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. པཝཏྟིནཱི ཧོཏཱིཏི ནདཱིསོཏོདཀཾ ཝིཡ པཝཏྟཏི.

༣༣༨. ཡཱཡ ¶ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡཱཏི ཡཱཡ ལོཀིཡཱཡ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡཱ, ཡཱཡ ལོཀུཏྟརཱཡ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡཱ.

༣༣༩. སཱདྷུ སཱདྷུ སཱརིཔུཏྟཱཏི ཨཡཾ སཱདྷུཀཱརོ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ དིནྣོ. སཱརིཔུཏྟཏྠེརེན པན སདྡྷིཾ བྷགཝཱ ཨཱལཔཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཡཐཱ ཏཾ ཨཱནནྡོཝཱཏི ཡཐཱ ཨཱནནྡོཝ སམྨཱ བྱཱཀརཎམཱནོ བྱཱཀརེཡྻ, ཨེཝཾ བྱཱཀཏཾ ཨཱནནྡེན ཨཏྟནོ ཨནུཙྪཝིཀམེཝ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔམེཝ བྱཱཀཏནྟི ཨཏྠོ. ཨཱནནྡཏྠེརོ ཧི ཨཏྟནཱཔི བཧུསྶུཏོ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡོཔིསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ སཱསནེ སབྲཧྨཙཱརཱི བཧུསྶུཏཱ བྷཝེཡྻུ’’ནྟི. ཀསྨཱ? བཧུསྶུཏསྶ ཧི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ སཱཝཛྫཱནཝཛྫཾ, གརུཀལཧུཀཾ སཏེཀིཙྪཱཏེཀིཙྪཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. བཧུསྶུཏོ ཨུགྒཧིཏབུདྡྷཝཙནཾ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སཱིལཾ ཀཐིཏཾ, ཨིམསྨིཾ ¶ སམཱདྷི, ཨིམསྨིཾ ཝིཔསྶནཱ, ཨིམསྨིཾ མགྒཕལནིབྦཱནཱནཱིཏི སཱིལསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ སཱིལཾ པཱུརེཏྭཱ, སམཱདྷིསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ སམཱདྷིཾ པཱུརེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱགཏཊྛཱནེ ཝིཔསྶནཱགབྦྷཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཕལཾ སཙྪིཀརོཏི. ཏསྨཱ ཐེརསྶ ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཧོཏི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱཝཛྫནྟཱ སཱིལཱདཱིནཾ ཨཱགཏཊྛཱནེསུ སཱིལཱདཱིནི པརིཔཱུརེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན མགྒཕལནིབྦཱནཱནི སཙྪིཀརེཡྻུ’’ནྟི. སེསཝཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༤༠. ཨཱཡསྨཱ ཧི རེཝཏོ ཛྷཱནཛ྄ཛྷཱསཡོ ཛྷཱནཱབྷིརཏོ, ཏསྨཱསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཀིཀཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ སཙྪིཀརེཡྻུ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི.

༣༤༡. ཨཱཡསྨཱ ¶ ཨནུརུདྡྷོ དིབྦཙཀྑུཀོ, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཨནེཀེསུ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེསུ ཙཝམཱནེ ཙ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཙ སཏྟེ དིསྭཱ ཝཊྚབྷཡེན ཙིཏྟཾ སཾཝེཛེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ སཙྪིཀརེཡྻུ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི.

༣༤༢. ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ དྷུཏཝཱདོ, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ སབྲཧྨཙཱརཱི དྷུཏཝཱདཱ ཧུཏྭཱ དྷུཏངྒཱནུབྷཱཝེན པཙྩཡཏཎྷཾ མིལཱཔེཏྭཱ ཨཔརེཔི ནཱནཔྤཀཱརེ ཀིལེསེ དྷུནིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ སཙྪིཀརེཡྻུ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི.

༣༤༣. ཨཱཡསྨཱ ¶ མཧཱམོགྒལླཱནོ སམཱདྷིཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟོ, སུཁུམཾ པན ཙིཏྟནྟརཾ ཁནྡྷནྟརཾ དྷཱཏྭནྟརཾ ཨཱཡཏནནྟརཾ ཛྷཱནོཀྐནྟིཀཾ ཨཱརམྨཎོཀྐནྟིཀཾ ཨངྒཝཝཏྠཱནཾ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནཾ ཨངྒསངྐནྟི ཨཱརམྨཎསངྐནྟི ཨེཀཏོཝཌྜྷནཾ ཨུབྷཏོཝཌྜྷནནྟི ཨཱབྷིདྷམྨིཀདྷམྨཀཐིཀསྶེཝ པཱཀཊཾ. ཨནཱབྷིདྷམྨིཀོ ཧི དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ – ‘‘ཨཡཾ སཀཝཱདོ ཨཡཾ པརཝཱདོ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི. སཀཝཱདཾ དཱིཔེསྶཱམཱིཏི པརཝཱདཾ དཱིཔེཏི, པརཝཱདཾ དཱིཔེསྶཱམཱིཏི སཀཝཱདཾ དཱིཔེཏི, དྷམྨནྟརཾ ཝིསཾཝཱདེཏི. ཨཱབྷིདྷམྨིཀོ སཀཝཱདཾ སཀཝཱདནིཡཱམེནེཝ ¶ , པརཝཱདཾ པརཝཱདནིཡཱམེནེཝ དཱིཔེཏི, དྷམྨནྟརཾ ན ཝིསཾཝཱདེཏི. ཏསྨཱ ཐེརསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨཱབྷིདྷམྨིཀཱ ཧུཏྭཱ སུཁུམེསུ ཋཱནེསུ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ སཙྪིཀརེཡྻུ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི.

༣༤༤. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ པཉྙཱཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟོ, པཉྙཝཱཡེཝ ཙ ཙིཏྟཾ ཨཏྟནོ ཝསེ ཝཏྟེཏུཾ སཀྐོཏི, ན དུཔྤཉྙོ. དུཔྤཉྙོ ཧི ཨུཔྤནྣསྶ ཙིཏྟསྶ ཝསེ ཝཏྟེཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡིཏྭཱཔི ཀཏིཔཱཧེནེཝ གིཧིབྷཱཝཾ པཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏསྨཱ ཐེརསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨཙིཏྟཝསིཀཱ ཧུཏྭཱ ཙིཏྟཾ ཨཏྟནོ ཝསེ ཝཏྟེཏྭཱ སབྦཱནསྶ ཝིསེཝིཏཝིཔྥནྡིཏཱནི བྷཉྫིཏྭཱ ཨཱིསཀམྤི བཧི ནིཀྑམིཏུཾ ཨདེནྟཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ¶ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ སཙྪིཀརེཡྻུ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི.

༣༤༥. སབྦེསཾ ཝོ, སཱརིཔུཏྟ, སུབྷཱསིཏཾ པརིཡཱཡེནཱཏི སཱརིཔུཏྟ, ཡསྨཱ སངྒྷཱརཱམསྶ ནཱམ བཧུསྶུཏབྷིཀྑཱུཧིཔི སོབྷནཀཱརཎཾ ཨཏྠི, ཛྷཱནཱབྷིརཏེཧིཔི, དིབྦཙཀྑུཀེཧིཔི, དྷུཏཝཱདེཧིཔི, ཨཱབྷིདྷམྨིཀེཧིཔི, ཨཙིཏྟཝསིཀེཧིཔི སོབྷནཀཱརཎཾ ཨཏྠི. ཏསྨཱ སབྦེསཾ ¶ ཝོ སུབྷཱསིཏཾ པརིཡཱཡེན, ཏེན ཏེན ཀཱརཎེན སུབྷཱསིཏམེཝ, ནོ དུབྦྷཱསིཏཾ. ཨཔིཙ མམཔི སུཎཱཐཱཏི ཨཔིཙ མམཔི ཝཙནཾ སུཎཱཐ. ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ པལླངྐཾ བྷིནྡིསྶཱམཱིཏི ན ཏཱཝ ཨཧཾ ཨིམཾ ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ཨཱབྷུཛིཏཾ པལླངྐཾ བྷིནྡིསྶཱམི, ན མོཙེསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཀིར བྷགཝཱ པརིཔཱཀགཏེ ཉཱཎེ རཛྫསིརིཾ པཧཱཡ ཀཏཱབྷིནིཀྑམནོ ཨནུཔུབྦེན བོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ དལ༹ྷསམཱདཱནོ ཧུཏྭཱ ནིསིནྣོ ཏིཎྞཾ མཱརཱནཾ མཏྠཀཾ བྷིནྡིཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཨུནྣཱདེནྟོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི, ཏཾ ཨཏྟནོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཨཔིཙ པཙྪིམཾ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོཔི པཊིཔཏྟིསཱརཾ པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. པསྶཏི ཧི བྷགཝཱ – ‘‘ཨནཱགཏེ ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑིསྶནྟི, ‘བྷགཝཱ མཧཱགོསིངྒསུཏྟཾ ཀཐེནྟོ ཨིདྷ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ པཙྪཱབྷཏྟཾ…པེ… ཨེཝརཱུཔེན ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུནཱ གོསིངྒསཱལཝནཾ སོབྷེཡྻཱཏི ཨཱཧ, མཡཾ བྷགཝཏོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཎྷིསྶཱམཱ’ཏི པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཱཡ དལ༹ྷསམཱདཱནཱ ཧུཏྭཱ ‘ཨརཧཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨིམཾ པལླངྐཾ ན བྷིནྡིསྶཱམཱ’ཏི སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི, ཏེ ཨེཝཾ པཊིཔནྣཱ ཀཏིཔཱཧེནེཝ ¶ ཛཱཏིཛརཱམརཎསྶ ཨནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི, ཨིམཾ པཙྪིམཾ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོ པཊིཔཏྟིསཱརཾ པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨེཝརཱུཔེན ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུནཱ གོསིངྒསཱལཝནཾ སོབྷེཡྻཱཏི, སཱརིཔུཏྟ, ཨེཝརཱུཔེན བྷིཀྑུནཱ ནིཔྤརིཡཱཡེནེཝ གོསིངྒསཱལཝནཾ སོབྷེཡྻཱཏི ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱགོསིངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. མཧཱགོཔཱལཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༤༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱགོཔཱལཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏིསྶོ ཀཐཱ ཨེཀནཱལི༹ཀཱ, ཙཏུརསྶཱ, ནིསིནྣཝཏྟིཀཱཏི. ཏཏྠ པཱལི༹ཾ ཝཏྭཱ ཨེཀེཀཔདསྶ ཨཏྠཀཐནཾ ཨེཀནཱལི༹ཀཱ ནཱམ. ཨཔཎྜིཏཾ གོཔཱལཀཾ དསྶེཏྭཱ, ཨཔཎྜིཏཾ ¶ བྷིཀྑུཾ དསྶེཏྭཱ, པཎྜིཏཾ གོཔཱལཀཾ དསྶེཏྭཱ, པཎྜིཏཾ བྷིཀྑུཾ དསྶེཏྭཱཏི ཙཏུཀྐཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀཐནཾ ཙཏུརསྶཱ ནཱམ. ཨཔཎྜིཏཾ གོཔཱལཀཾ དསྶེཏྭཱ པརིཡོསཱནགམནཾ, ཨཔཎྜིཏཾ བྷིཀྑུཾ དསྶེཏྭཱ པརིཡོསཱནགམནཾ, པཎྜིཏཾ གོཔཱལཀཾ དསྶེཏྭཱ པརིཡོསཱནགམནཾ, པཎྜིཏཾ བྷིཀྑུཾ དསྶེཏྭཱ པརིཡོསཱནགམནནྟི ཨཡཾ ནིསིནྣཝཏྟིཀཱ ནཱམ. ཨཡཾ ཨིདྷ སབྦཱཙརིཡཱནཾ ཨཱཙིཎྞཱ.

ཨེཀཱདསཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧཱིཏི ཨེཀཱདསཧི ཨགུཎཀོཊྛཱསེཧི. གོགཎནྟི གོམཎྜལཾ. པརིཧརིཏུནྟི པརིགྒཧེཏྭཱ ཝིཙརིཏུཾ. ཕཱཏིཾ ཀཱཏུནྟི ཝཌྜྷིཾ ཨཱཔཱདེཏུཾ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ ལོཀེ. ན རཱུཔཉྙཱུ ཧོཏཱིཏི གཎནཏོ ཝཱ ཝཎྞཏོ ཝཱ རཱུཔཾ ན ཛཱནཱཏི. གཎནཏོ ན ཛཱནཱཏི ནཱམ ཨཏྟནོ གུནྣཾ སཏཾ ཝཱ སཧསྶཾ ཝཱཏི སངྑྱཾ ན ཛཱནཱཏི. སོ གཱཝཱིསུ ཧཊཱསུ ཝཱ པལཱཏཱསུ ཝཱ གོགཎཾ གཎེཏྭཱ, ཨཛྫ ཨེཏྟིཀཱ ན དིསྶནྟཱིཏི དྭེ ཏཱིཎི གཱམནྟརཱནི ཝཱ ཨཊཝིཾ ཝཱ ཝིཙརནྟོ ན པརིཡེསཏི, ཨཉྙེསཾ གཱཝཱིསུ ཨཏྟནོ གོགཎཾ པཝིཊྛཱསུཔི གོགཎཾ གཎེཏྭཱ, ‘‘ཨིམཱ ཨེཏྟིཀཱ གཱཝོ ན ཨམྷཱཀ’’ནྟི ཡཊྛིཡཱ པོཐེཏྭཱ ན ནཱིཧརཏི, ཏསྶ ནཊྛཱ གཱཝིཡོ ནཊྛཱཝ ཧོནྟི. པརགཱཝིཡོ གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟཾ གོསཱམིཀཱ དིསྭཱ, ‘‘ཨཡཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨམྷཱཀཾ དྷེནུཾ གཎྷཱཏཱི’’ཏི ཏཛྫེཏྭཱ ཨཏྟནོ གཱཝིཡོ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཏསྶ གོགཎོཔི པརིཧཱཡཏི, པཉྩགོརསཔརིབྷོགཏོཔི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི. ཝཎྞཏོ ན ཛཱནཱཏི ནཱམ – ‘‘ཨེཏྟིཀཱ གཱཝོ སེཏཱ, ཨེཏྟིཀཱ རཏྟཱ, ཨེཏྟིཀཱ ཀཱལཱ༹, ཨེཏྟིཀཱ ཀབརཱ ཨེཏྟིཀཱ ནཱིལཱ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི, སོ གཱཝཱིསུ ཧཊཱསུ ཝཱ…པེ… པཉྩགོརསཔརིབྷོགཏོཔི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ལཀྑཎཀུསལོ ཧོཏཱིཏི གཱཝཱིནཾ སརཱིརེ ཀཏཾ དྷནུསཏྟིསཱུལཱདིབྷེདཾ ལཀྑཎཾ ན ཛཱནཱཏི ¶ , སོ གཱཝཱིསུ ཧཊཱསུ ཝཱ པལཱཏཱསུ ཝཱ ཨཛྫ ཨསུཀལཀྑཎཱ ཙ ཨསུཀལཀྑཎཱ ཙ གཱཝོ ¶ ན དིསྶནྟི…པེ… པཉྩགོརསཔརིབྷོགཏོཔི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཨཱསཱཊིཀཾ ཧཱརེཏཱཏི གུནྣཾ ཁཱཎུཀཎྚཀཱདཱིཧི པཧཊཊྛཱནེསུ ཝཎོ ཧོཏི. ཏཏྠ ནཱིལམཀྑིཀཱ ཨཎྜཀཱནི པཱཏེནྟི, ཏེསཾ ཨཱསཱཊིཀཱཏི ནཱམ. ཏཱནི དཎྜེན ཨཔནེཏྭཱ བྷེསཛྫཾ དཱཏབྦཾ ཧོཏི. བཱལོ ¶ གོཔཱལཀོ ཏཐཱ ན ཀརོཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ན ཨཱསཱཊིཀཾ ཧཱརེཏཱ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏསྶ གུནྣཾ ཝཎཱ ཝཌྜྷནྟི, གམྦྷཱིརཱ ཧོནྟི, པཱཎཀཱ ཀུཙྪིཾ པཝིསནྟི, གཱཝོ གེལཉྙཱབྷིབྷཱུཏཱ ནེཝ ཡཱཝདཏྠཾ ཏིཎཱནི ཁཱདིཏུཾ, ན པཱནཱིཡཾ པཱཏུཾ སཀྐོནྟི. ཏཏྠ གུནྣཾ ཁཱིརཾ ཚིཛྫཏི, གོཎཱནཾ ཛཝོ ཧཱཡཏི, ཨུབྷཡེསཾ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ ཧོཏི. ཨེཝམསྶ གོགཎོཔི པརིཧཱཡཏི, པཉྩགོརསཏོཔི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཝཎཾ པཊིཙྪཱདེཏཱ ཧོཏཱིཏི གུནྣཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཉྫཱཏོ ཝཎོ བྷེསཛྫཾ དཏྭཱ ཝཱཀེན ཝཱ ཙཱིརཀེན ཝཱ བནྡྷིཏྭཱ པཊིཙྪཱདེཏབྦོ ཧོཏི. བཱལོ གོཔཱལཀོ ཏཐཱ ན ཀརོཏི, ཨཐསྶ གུནྣཾ ཝཎེཧི ཡཱུསཱ པགྒྷརནྟི, ཏཱ ཨཉྙམཉྙཾ ནིགྷཾསེནྟི, ཏེན ཨཉྙེསམྤི ཝཎཱ ཛཱཡནྟི. ཨེཝཾ གཱཝོ གེལཉྙཱབྷིབྷཱུཏཱ ནེཝ ཡཱཝདཏྠཾ ཏིཎཱནི ཁཱདིཏུཾ…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན དྷཱུམཾ ཀཏྟཱ ཧོཏཱིཏི ཨནྟོཝསྶེ ཌཾསམཀསཱདཱིནཾ ཨུསྶནྣཀཱལེ གོགཎེ ཝཛཾ པཝིཊྛེ ཏཏྠ ཏཏྠ དྷཱུམོ ཀཱཏབྦོ ཧོཏི, ཨཔཎྜིཏོ གོཔཱལཀོ ཏཾ ན ཀརོཏི. གོགཎོ སབྦརཏྟིཾ ཌཾསཱདཱིཧི ཨུཔདྡུཏོ ནིདྡཾ ཨལབྷིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨརཉྙེ ཏཏྠ ཏཏྠ རུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཱཡཏི, ནེཝ ཡཱཝདཏྠཾ ཏིཎཱནི ཁཱདིཏུཾ…པེ… པཉྩགོརསཔརིབྷོགཏོཔི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཏིཏྠཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཏིཏྠཾ སམནྟི ཝཱ ཝིསམནྟི ཝཱ སགཱཧནྟི ཝཱ ནིགྒཱཧནྟི ཝཱ ན ཛཱནཱཏི, སོ ཨཏིཏྠེན གཱཝིཡོ ཨོཏཱརེཏི. ཏཱསཾ ཝིསམཏིཏྠེ པཱསཱཎཱདཱིནི ཨཀྐམནྟཱིནཾ པཱདཱ བྷིཛྫནྟི, སགཱཧཾ གམྦྷཱིརཾ ཏིཏྠཾ ཨོཏིཎྞཱ ཀུམྦྷཱིལཱདཡོ གཱཧཱ གཎྷནྟི. ཨཛྫ ཨེཏྟིཀཱ གཱཝོ ནཊྛཱ, ཨཛྫ ཨེཏྟིཀཱཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨེཝམསྶ གོགཎོཔི པརིཧཱཡཏི, པཉྩགོརསཏོཔི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ¶ པཱིཏཾ ཛཱནཱཏཱིཏི པཱིཏམྤི ཨཔཱིཏམྤི ན ཛཱནཱཏི. གོཔཱལཀེན ཧི ‘‘ཨིམཱཡ གཱཝིཡཱ པཱིཏཾ, ཨིམཱཡ ན པཱིཏཾ, ཨིམཱཡ པཱནཱིཡཏིཏྠེ ཨོཀཱསོ ལདྡྷོ, ཨིམཱཡ ན ¶ ལདྡྷོ’’ཏི ཨེཝཾ པཱིཏཱཔཱིཏཾ ཛཱནིཏབྦཾ ཧོཏི. ཨཡཾ པན དིཝསབྷཱགཾ ཨརཉྙེ གོགཎཾ རཀྑིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པཱཡེསྶཱམཱིཏི ནདིཾ ཝཱ ¶ ཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི. ཏཏྠ མཧཱཨུསབྷཱ ཙ ཨནུཨུསབྷཱ ཙ བལཝགཱཝིཡོ ཙ དུབྦལཱནི ཙེཝ མཧལླཀཱནི ཙ གོརཱུཔཱནི སིངྒེཧི ཝཱ ཕཱསུཀཱཧི ཝཱ པཧརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨོཀཱསཾ ཀཏྭཱ ཨཱུརུཔྤམཱཎཾ ཨུདཀཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཐཱཀཱམཾ པིཝནྟི. ཨཝསེསཱ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷམཱནཱ ཏཱིརེ ཋཏྭཱ ཀལལམིསྶཀཾ ཨུདཀཾ པིཝནྟི, ཨཔཱིཏཱ ཨེཝ ཝཱ ཧོནྟི. ཨཐ ནེ གོཔཱལཀོ པིཊྛིཡཾ པཧརིཏྭཱ པུན ཨརཉྙཾ པཝེསེཏི, ཏཏྠ ཨཔཱིཏགཱཝིཡོ པིཔཱསཱཡ སུཀྑམཱནཱ ཡཱཝདཏྠཾ ཏིཎཱནི ཁཱདིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཏཏྠ གུནྣཾ ཁཱིརཾ ཚིཛྫཏི, གོཎཱནཾ ཛཝོ ཧཱཡཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཝཱིཐིཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨཡཾ མགྒོ སམོ ཁེམོ, ཨཡཾ ཝིསམོ སཱསངྐོ སཔྤཊིབྷཡོ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི. སོ སམཾ ཁེམཾ མགྒཾ ཝཛྫེཏྭཱ གོགཎཾ ཨིཏརཾ མགྒཾ པཊིཔཱདེཏི, ཏཏྠ གཱཝོ སཱིཧབྱགྒྷཱདཱིནཾ གནྡྷེན ཙོརཔརིསྶཡེན ཝཱ ཨབྷིབྷཱུཏཱ བྷནྟམིགསཔྤཊིབྷཱགཱ གཱིཝཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, ནེཝ ཡཱཝདཏྠཾ ཏིཎཱནི ཁཱདནྟི, ན པཱནཱིཡཾ པིཝནྟི, ཏཏྠ གུནྣཾ ཁཱིརཾ ཚིཛྫཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན གོཙརཀུསལོ ཧོཏཱིཏི གོཔཱལཀེན ཧི གོཙརཀུསལེན བྷཝིཏབྦཾ, པཉྩཱཧིཀཝཱརོ ཝཱ སཏྟཱཧིཀཝཱརོ ཝཱ ཛཱནིཏབྦོ, ཨེཀདིསཱཡ གོགཎཾ ཙཱརེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཏཏྠ ན ཙཱརེཏབྦོ. མཧཏཱ ཧི གོགཎེན ཙིཎྞཊྛཱནཾ བྷེརིཏལཾ ཝིཡ སུདྡྷཾ ཧོཏི ནིཏྟིཎཾ, ཨུདཀམྤི ཨཱལུལཱི༹ཡཏི. ཏསྨཱ པཉྩམེ ཝཱ སཏྟམེ ཝཱ དིཝསེ པུན ཏཏྠ ཙཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨེཏྟཀེན ཧི ཏིཎམྤི པཊིཝིརུཧཏི, ཨུདཀམྤི པསཱིདཏི. ཨཡཾ པན ཨིམཾ པཉྩཱཧིཀཝཱརཾ ཝཱ སཏྟཱཧིཀཝཱརཾ ཝཱ ན ཛཱནཱཏི, དིཝསེ དིཝསེ རཀྑིཏཊྛཱནེཡེཝ རཀྑཏི. ཨཐསྶ གོགཎོ ཧརིཏཏིཎཾ ན ལབྷཏི, སུཀྑཏིཎཾ ཁཱདནྟོ ཀལལམིསྶཀཾ ཨུདཀཾ པིཝཏི, ཏཏྠ གུནྣཾ ཁཱིརཾ ཚིཛྫཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ཨནཝསེསདོཧཱི ཙ ཧོཏཱིཏི པཎྜིཏགོཔཱལཀེན ཡཱཝ ཝཙྪཀསྶ མཾསལོཧིཏཾ སཎྛཱཏི, ཏཱཝ ¶ ཨེཀཾ དྭེ ཐནེ ཋཔེཏྭཱ སཱཝསེསདོཧིནཱ བྷཝིཏབྦཾ. ཨཡཾ ཝཙྪཀསྶ ཀིཉྩི ཨནཝསེསེཏྭཱ དུཧཏི, ཁཱིརཔཀོ ཝཙྪོ ཁཱིརཔིཔཱསཱཡ སུཀྑཏི, སཎྛཱཏུཾ ¶ ཨསཀྐོནྟོ ཀམྤམཱནོ ¶ མཱཏུ པུརཏོ པཏིཏྭཱ ཀཱལངྐརོཏི. མཱཏཱ པུཏྟཀཾ དིསྭཱ, ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟཀོ ཨཏྟནོ མཱཏུཁཱིརཾ པཱཏུམྤི ན ལབྷཏཱི’’ཏི པུཏྟསོཀེན ན ཡཱཝདཏྠཾ ཏིཎཱནི ཁཱདིཏུཾ, ན པཱནཱིཡཾ པཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཐནེསུ ཁཱིརཾ ཚིཛྫཏི. ཨེཝམསྶ གོགཎོཔི པརིཧཱཡཏི, པཉྩགོརསཏོཔི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

གུནྣཾ པིཏུཊྛཱནཾ ཀརོནྟཱིཏི གོཔིཏརོ. གཱཝོ པརིཎཡནྟི ཡཐཱརུཙིཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཱིཏི གོཔརིཎཱཡཀཱ. ན ཨཏིརེཀཔཱུཛཱཡཱཏི པཎྜིཏོ ཧི གོཔཱལཀོ ཨེཝརཱུཔེ ཨུསབྷེ ཨཏིརེཀཔཱུཛཱཡ པཱུཛེཏི, པཎཱིཏཾ གོབྷཏྟཾ དེཏི, གནྡྷཔཉྩངྒུལིཀེཧི མཎྜེཏི, མཱལཾ པིལནྡྷེཏི, སིངྒེ སུཝཎྞརཛཏཀོསཀེ ཙ དྷཱརེཏི, རཏྟིཾ དཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ ཙེལཝིཏཱནསྶ ཧེཊྛཱ སཡཱཔེཏི. ཨཡཾ པན ཏཏོ ཨེཀསཀྐཱརམྤི ན ཀརོཏི, ཨུསབྷཱ ཨཏིརེཀཔཱུཛཾ ཨལབྷམཱནཱ གོགཎཾ ན རཀྑནྟི, པརིསྶཡཾ ན ཝཱརེནྟི. ཨེཝམསྶ གོགཎོ པརིཧཱཡཏི, པཉྩགོརསཏོ པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

༣༤༧. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. ན རཱུཔཉྙཱུ ཧོཏཱིཏི, ‘‘ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནི ཙཏུནྣཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡརཱུཔ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟརཱུཔཾ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི ན ཛཱནཱཏི གཎནཏོ ཝཱ སམུཊྛཱནཏོ ཝཱ. གཎནཏོ ན ཛཱནཱཏི ནཱམ, ‘‘ཙཀྑཱཡཏནཾ, སོཏ-གྷཱན-ཛིཝ྄ཧཱ-ཀཱཡཱཡཏནཾ, རཱུཔ-སདྡ-གནྡྷ-རས-ཕོཊྛབྦཱཡཏནཾ, ཨིཏྠིནྡྲིཡཾ, པུརིསིནྡྲིཡཾ, ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ, ཀཱཡཝིཉྙཏྟི, ཝཙཱིཝིཉྙཏྟི, ཨཱཀཱསདྷཱཏུ, ཨཱཔོདྷཱཏུ, རཱུཔསྶ ལཧུཏཱ, མུདུཏཱ, ཀམྨཉྙཏཱ, ཨུཔཙཡོ, སནྟཏི, ཛརཏཱ, རཱུཔསྶ ཨནིཙྩཏཱ, ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ’’ཏི ཨེཝཾ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱ པཉྩཝཱིསཏི རཱུཔཀོཊྛཱསཱཏི ན ཛཱནཱཏི. སེཡྻཐཱཔི སོ གོཔཱལཀོ གཎནཏོ གུནྣཾ རཱུཔཾ ན ཛཱནཱཏི, ཏཐཱུཔམོ ཨཡཾ བྷིཀྑུ. སོ གཎནཏོ རཱུཔཾ ཨཛཱནནྟོ རཱུཔཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨརཱུཔཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ རཱུཔཱརཱུཔཾ པརིགྒཧེཏྭཱ པཙྩཡཾ སལླཀྑེཏྭཱ ལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སོ ཡཐཱ ཏསྶ གོཔཱལཀསྶ གོགཎོ ན ཝཌྜྷཏི, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ སཱིལསམཱདྷིཝིཔསྶནཱམགྒཕལནིབྦཱནེཧི ན ཝཌྜྷཏི, ཡཐཱ ¶ ཙ སོ གོཔཱལཀོ པཉྩཧི གོརསེཧི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨསེཀྑེན སཱིལཀྑནྡྷེན, ཨསེཀྑེན སམཱདྷི, པཉྙཱ, ཝིམུཏྟི, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེནཱཏི པཉྩཧི དྷམྨཀྑནྡྷེཧི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

སམུཊྛཱནཏོ ¶ ¶ ན ཛཱནཱཏི ནཱམ, ‘‘ཨེཏྟཀཾ རཱུཔཾ ཨེཀསམུཊྛཱནཾ, ཨེཏྟཀཾ དྭིསམུཊྛཱནཾ, ཨེཏྟཀཾ ཏིསམུཊྛཱནཾ, ཨེཏྟཀཾ ཙཏུསམུཊྛཱནཾ, ཨེཏྟཀཾ ན ཀུཏོཙིསམུཊྛཱཏཱི’’ཏི ན ཛཱནཱཏི. སེཡྻཐཱཔི སོ གོཔཱལཀོ ཝཎྞཏོ གུནྣཾ རཱུཔཾ ན ཛཱནཱཏི, ཏཐཱུཔམོ ཨཡཾ བྷིཀྑུ. སོ སམུཊྛཱནཏོ རཱུཔཾ ཨཛཱནནྟོ རཱུཔཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨརཱུཔཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ལཀྑཎཀུསལོ ཧོཏཱིཏི ཀམྨལཀྑཎོ བཱལོ, ཀམྨལཀྑཎོ པཎྜིཏོཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ ཀུསལཱཀུསལཾ ཀམྨཾ པཎྜིཏབཱལལཀྑཎནྟི ན ཛཱནཱཏི. སོ ཨེཝཾ ཨཛཱནནྟོ བཱལེ ཝཛྫེཏྭཱ པཎྜིཏེ ན སེཝཏི, བཱལེ ཝཛྫེཏྭཱ པཎྜིཏེ ཨསེཝནྟོ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ཀུསལཱཀུསལཾ སཱཝཛྫཱནཝཛྫཾ གརུཀལཧུཀཾ སཏེཀིཙྪཨཏེཀིཙྪཾ ཀཱརཎཱཀཱརཎཾ ན ཛཱནཱཏི; ཏཾ ཨཛཱནནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སོ ཡཐཱ ཏསྶ གོཔཱལཀསྶ གོགཎོ ན ཝཌྜྷཏི, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཡཐཱཝུཏྟེཧི སཱིལཱདཱིཧི ན ཝཌྜྷཏི, གོཔཱལཀོ ཝིཡ ཙ པཉྩཧི གོརསེཧི པཉྩཧི དྷམྨཀྑནྡྷེཧི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཨཱསཱཊིཀཾ ཧཱརེཏཱ ཧོཏཱིཏི ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཀཱམཝིཏཀྐཱདིཀེ ན ཝིནོདེཏི, སོ ཨིམཾ ཨཀུསལཝིཏཀྐཾ ཨཱསཱཊིཀཾ ཨཧཱརེཏྭཱ ཝིཏཀྐཝསིཀོ ཧུཏྭཱ ཝིཙརནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི, སོ ཡཐཱ ཏསྶ གོཔཱལཀསྶ…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཝཎཾ པཊིཙྪཱདེཏཱ ཧོཏཱིཏི ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སབྦཱརམྨཎེསུ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟོ ཡཐཱ སོ གོཔཱལཀོ ཝཎཾ ན པཊིཙྪཱདེཏི, ཨེཝཾ སཾཝརཾ ན སམྤཱདེཏི. སོ ཝིཝཊདྭཱརོ ཝིཙརནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན དྷཱུམཾ ཀཏྟཱ ཧོཏཱིཏི སོ གོཔཱལཀོ དྷཱུམཾ ཝིཡ དྷམྨདེསནཱདྷཱུམཾ ན ཀརོཏི, དྷམྨཀཐཾ ཝཱ སརབྷཉྙཾ ཝཱ ཨུཔནིསིནྣཀཐཾ ཝཱ ཨནུམོདནཾ ཝཱ ན ཀརོཏི ¶ . ཏཏོ ནཾ མནུསྶཱ བཧུསྶུཏོ གུཎཝཱཏི ན ཛཱནནྟི, ཏེ གུཎཱགུཎཾ ཨཛཱནནྟཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི སངྒཧཾ ན ཀརོནྟི ¶ . སོ པཙྩཡེཧི ¶ ཀིལམམཱནོ བུདྡྷཝཙནཾ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀཱཏུཾ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ པཱུརེཏུཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཏིཏྠཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཏིཏྠབྷཱུཏེ བཧུསྶུཏབྷིཀྑཱུ ན ཨུཔསངྐམཏི, ཨུཔསངྐམནྟོ, ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, བྱཉྫནཾ ཀཐཾ རོཔེཏབྦཾ, ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཀོ ཨཏྠོ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པཱལི༹ ཀིཾ ཝདེཏི, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཏྠོ ཀིཾ དཱིཔེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ན པརིཔུཙྪཏི ན པརིཔཉྷཏི, ན ཛཱནཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ ཏེ ཨེཝཾ ཨཔརིཔུཙྪཏོ ཨཝིཝཊཉྩེཝ ན ཝིཝརནྟི, བྷཱཛེཏྭཱ ན དསྶེནྟི, ཨནུཏྟཱནཱིཀཏཉྩ ན ཨུཏྟཱནཱིཀརོནྟི, ཨཔཱཀཊཾ ན པཱཀཊཾ ཀརོནྟི. ཨནེཀཝིཧིཏེསུ ཙ ཀངྑཱཋཱནིཡེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཨནེཀཝིདྷཱསུ ཀངྑཱསུ ཨེཀཾ ཀངྑམྤི ན པཊིཝིནོདེནྟི. ཀངྑཱ ཨེཝ ཧི ཀངྑཱཋཱནིཡཱ དྷམྨཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཨེཀཾ ཀངྑམྤི ན ནཱིཧརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སོ ཨེཝཾ བཧུསྶུཏཏིཏྠཾ ཨནུཔསངྐམིཏྭཱ སཀངྑོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཡཐཱ ཙ སོ གོཔཱལཀོ ཏིཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཡམྤི བྷིཀྑུ དྷམྨཏིཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཛཱནནྟོ ཨཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪཏི, ཨབྷིདྷམྨིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ པུཙྪཏི, ཝིནཡདྷརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱུཔཱརཱུཔཔརིཙྪེདཾ པུཙྪཏི. ཏེ ཨཝིསཡེ པུཊྛཱ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, སོ ཨཏྟནཱ སཀངྑོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན པཱིཏཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཡཐཱ སོ གོཔཱལཀོ པཱིཏཱཔཱིཏཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དྷམྨཱུཔསཉྷིཏཾ པཱམོཛྫཾ ན ཛཱནཱཏི ན ལབྷཏི, སཝནམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུཾ ནིསྶཱཡ ཨཱནིསཾསཾ ན ཝིནྡཏི, དྷམྨསྶཝནགྒཾ གནྟྭཱ སཀྐཙྩཾ ན སུཎཱཏི, ནིསིནྣོ ནིདྡཱཡཏི, ཀཐཾ ཀཐེཏི, ཨཉྙཝིཧིཏཀོ ཧོཏི, སོ སཀྐཙྩཾ དྷམྨཾ ཨསུཎནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན ཝཱིཐིཾ ཛཱནཱཏཱིཏི སོ གོཔཱལཀོ མགྒཱམགྒཾ ཝིཡ, – ‘‘ཨཡཾ ལོཀིཡོ ཨཡཾ ལོཀུཏྟརོ’’ཏི ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ན པཛཱནཱཏི. ཨཛཱནནྟོ ལོཀིཡམགྒེ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ ལོཀུཏྟརཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ན སཀྐོཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ན གོཙརཀུསལོ ཧོཏཱིཏི སོ གོཔཱལཀོ པཉྩཱཧིཀཝཱརེ ¶ སཏྟཱཧིཀཝཱརེ ཝིཡ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ ¶ , ‘‘ཨིམེ ལོཀིཡཱ ཨིམེ ལོཀུཏྟརཱ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ན པཛཱནཱཏི. ཨཛཱནནྟོ སུཁུམཊྛཱནེསུ ཨཏྟནོ ¶ ཉཱཎཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ལོཀིཡསཏིཔཊྛཱནེ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ ལོཀུཏྟརཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ན སཀྐོཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ཨནཝསེསདོཧཱི ཙ ཧོཏཱིཏི པཊིགྒཧཎེ མཏྟཾ ཨཛཱནནྟོ ཨནཝསེསཾ དུཧཏི. ནིདྡེསཝཱརེ པནསྶ ཨབྷིཧཊྛུཾ པཝཱརེནྟཱིཏི ཨབྷིཧརིཏྭཱ པཝཱརེནྟི. ཨེཏྠ དྭེ ཨབྷིཧཱརཱ ཝཱཙཱབྷིཧཱརོ ཙ པཙྩཡཱབྷིཧཱརོ ཙ. ཝཱཙཱབྷིཧཱརོ ནཱམ མནུསྶཱ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཝདེཡྻཱཐ, བྷནྟེ, ཡེནཏྠོ’’ཏི པཝཱརེནྟི. པཙྩཡཱབྷིཧཱརོ ནཱམ ཝཏྠཱདཱིནི ཝཱ ཏེལཕཱཎིཏཱདཱིནི ཝཱ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘གཎྷཐ, བྷནྟེ, ཡཱཝཏཀེན ཨཏྠོ’’ཏི ཝདནྟི. ཏཏྲ བྷིཀྑུ མཏྟཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི བྷིཀྑུ ཏེསུ པཙྩཡེསུ པམཱཎཾ ན ཛཱནཱཏི, – ‘‘དཱཡཀསྶ ཝསོ ཝེདིཏབྦོ, དེཡྻདྷམྨསྶ ཝསོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཏྟནོ ཐཱམོ ཝེདིཏབྦོ’’ཏི རཐཝིནཱིཏེ ཝུཏྟནཡེན པམཱཎཡུཏྟཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཡཾ ཨཱཧརནྟི, ཏཾ སབྦཾ གཎྷཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. མནུསྶཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ན པུན ཨབྷིཧརིཏྭཱ པཝཱརེནྟི. སོ པཙྩཡེཧི ཀིལམནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི…པེ… པརིབཱཧིརོ ཧོཏི.

ཏེ ན ཨཏིརེཀཔཱུཛཱཡ པཱུཛེཏཱ ཧོཏཱིཏི སོ གོཔཱལཀོ མཧཱཨུསབྷེ ཝིཡ ཏེ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨིམཱཡ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ མེཏྟཱཡ ཀཱཡཀམྨཱདིཀཱཡ ཨཏིརེཀཔཱུཛཱཡ ན པཱུཛེཏི. ཏཏོ ཐེརཱ, – ‘‘ཨིམེ ཨམྷེསུ གརུཙིཏྟཱིཀཱརཾ ན ཀརོནྟཱི’’ཏི ནཝཀེ བྷིཀྑཱུ དྭཱིཧི སངྒཧེཧི ན སངྒཎྷནྟི, ན ཨཱམིསསངྒཧེན ཙཱིཝརེན ཝཱ པཏྟེན ཝཱ པཏྟཔརིཡཱཔནྣེན ཝཱ ཝསནཊྛཱནེན ཝཱ. ཀིལམནྟེ མིལཱཡནྟེཔི ནཔྤཊིཛགྒནྟི. པཱལི༹ཾ ཝཱ ཨཊྛཀཐཾ ཝཱ དྷམྨཀཐཱབནྡྷཾ ཝཱ གུཡ྄ཧགནྠཾ ཝཱ ན སིཀྑཱཔེནྟི. ནཝཀཱ ཐེརཱནཾ སནྟིཀཱ སབྦསོ ཨིམེ དྭེ སངྒཧེ ཨལབྷམཱནཱ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པཏིཊྛཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཡཐཱ ཏསྶ གོཔཱལཀསྶ གོགཎོ ན ཝཌྜྷཏི, ཨེཝཾ སཱིལཱདཱིནི ན ཝཌྜྷནྟི. ཡཐཱ ཙ སོ གོཔཱལཀོ པཉྩཧི གོརསེཧི པརིབཱཧིརོ ཧོཏི, ཨེཝཾ པཉྩཧི དྷམྨཀྑནྡྷེཧི པརིབཱཧིརཱ ཧོནྟི. སུཀྐཔཀྑོ ཀཎྷཔཀྑེ ཝུཏྟཝིཔལླཱསཝསེན ཡོཛེཏྭཱ ཝེདིཏབྦོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱགོཔཱལཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཙཱུལ༹གོཔཱལཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༥༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹གོཔཱལཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨུཀྐཙེལཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏསྨིཾ ཀིར མཱཔིཡམཱནེ རཏྟིཾ གངྒཱསོཏཏོ མཙྪོ ཐལཾ པཏྟོ. མནུསྶཱ ཙེལཱནི ཏེལཔཱཏིཡཾ ཏེམེཏྭཱ ཨུཀྐཱ ཀཏྭཱ མཙྪཾ གཎྷིཾསུ. ནགརེ ནིཊྛིཏེ ཏསྶ ནཱམཾ ཀརོནྟེ ཨམྷེཧི ནགརཊྛཱནསྶ གཧིཏདིཝསེ ཙེལུཀྐཱཧི མཙྪོ གཧིཏོཏི ཨུཀྐཙེལཱ-ཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཡསྨིཾ ཋཱནེ ནིསིནྣསྶ སབྦཱ གངྒཱ པཱཀཊཱ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡཏི, ཏཱདིསེ ཝཱལིཀུསྶདེ གངྒཱཏིཏྠེ སཱཡནྷསམཡེ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ནིསཱིདིཏྭཱ མཧཱགངྒཾ པརིཔུཎྞཾ སནྡམཱནཾ ཨོལོཀེནྟོ, – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིམཾ གངྒཾ ནིསྶཱཡ ཀོཙི པུབྦེ ཝཌྜྷིཔརིཧཱནིཾ པཏྟོ’’ཏི ཨཱཝཛྫིཏྭཱ, པུབྦེ ཨེཀཾ བཱལགོཔཱལཀཾ ནིསྶཱཡ ཨནེཀསཏསཧསྶཱ གོགཎཱ ཨིམིསྶཱ གངྒཱཡ ཨཱཝཊྚེ པཏིཏྭཱ སམུདྡམེཝ པཝིཊྛཱ, ཨཔརཾ པན པཎྜིཏགོཔཱལཀཾ ནིསྶཱཡ ཨནེཀསཏསཧསྶགོགཎསྶ སོཏྠི ཛཱཏཱ ཝཌྜྷི ཛཱཏཱ ཨཱརོགྱཾ ཛཱཏནྟི ཨདྡས. དིསྭཱ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ནིསྶཱཡ བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི.

མཱགདྷཀོཏི མགདྷརཊྛཝཱསཱི. དུཔྤཉྙཛཱཏིཀོཏི ནིཔྤཉྙསབྷཱཝོ དནྡྷོ མཧཱཛལོ༹. ཨསམཝེཀྑིཏྭཱཏི ཨསལླཀྑེཏྭཱ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ. པཏཱརེསཱིཏི ཏཱརེཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨུཏྟརཾ ཏཱིརཾ སུཝིདེཧཱནནྟི གངྒཱཡ ཨོརིམེ ཏཱིརེ མགདྷརཊྛཾ, པཱརིམེ ཏཱིརེ ཝིདེཧརཊྛཾ, གཱཝོ མགདྷརཊྛཏོ ཝིདེཧརཊྛཾ ནེཏྭཱ རཀྑིསྶཱམཱིཏི ཨུཏྟརཾ ཏཱིརཾ པཏཱརེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨུཏྟརཾ ཏཱིརཾ སུཝིདེཧཱན’’ནྟི. ཨཱམཎྜལིཀཾ ཀརིཏྭཱཏི མཎྜལིཀཾ ཀཏྭཱ. ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཛྫིཾསཱུཏི ཨཝཌྜྷིཾ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎིཾསུ, མཧཱསམུདྡམེཝ པཝིསིཾསུ. ཏེན ཧི གོཔཱལཀེན གཱཝོ ཨོཏཱརེནྟེན གངྒཱཡ ཨོརིམཏཱིརེ སམཏིཏྠཉྩ ¶ ཝིསམཏིཏྠཉྩ ཨོལོཀེཏབྦཾ ཨསྶ, མཛ྄ཛྷེ གངྒཱཡ གུནྣཾ ཝིསྶམཊྛཱནཏྠཾ དྭེ ཏཱིཎི ཝཱལིཀཏྠལཱནི སལླཀྑེཏབྦཱནི ཨསྶུ. ཏཐཱ པཱརིམཏཱིརེ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི ཏིཏྠཱནི, ཨིམསྨཱ ཏིཏྠཱ བྷཊྛཱ ཨིམཾ ཏིཏྠཾ གཎྷིསྶནྟི, ཨིམསྨཱ བྷཊྛཱ ཨིམནྟི. ཨཡཾ པན བཱལགོཔཱལཀོ ཨོརིམཏཱིརེ གུནྣཾ ཨོཏརཎཏིཏྠཾ སམཾ ཝཱ ཝིསམཾ ཝཱ ཨནོལོཀེཏྭཱཝ མཛ྄ཛྷེ ¶ གངྒཱཡ གུནྣཾ ཝིསྶམཊྛཱནཏྠཾ དྭེ ཏཱིཎི ཝཱལིཀཏྠལཱནིཔི ཨསལླཀྑེཏྭཱཝ པརཏཱིརེ ཙཏྟཱརི ¶ པཉྩ ཨུཏྟརཎཏིཏྠཱནི ཨསམཝེཀྑིཏྭཱཝ ཨཏིཏྠེནེཝ གཱཝོ ཨོཏཱརེསི. ཨཐསྶ མཧཱཨུསབྷོ ཛཝནསམྤནྣཏཱཡ ཙེཝ ཐཱམསམྤནྣཏཱཡ ཙ ཏིརིཡཾ གངྒཱཡ སོཏཾ ཚེཏྭཱ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ པཏྭཱ ཚིནྣཏཊཉྩེཝ ཀཎྚཀགུམྦགཧནཉྩ དིསྭཱ, ‘‘དུབྦིནིཝིཊྛམེཏ’’ནྟི ཉཏྭཱ དྷུརགྒ-པཏིཊྛཱནོཀཱསམྤི ཨལབྷིཏྭཱ པཊིནིཝཏྟི. གཱཝོ མཧཱཨུསབྷོ ནིཝཏྟོ མཡམྤི ནིཝཏྟིསྶཱམཱཏི ནིཝཏྟཱ. མཧཏོ གོགཎསྶ ནིཝཏྟཊྛཱནེ ཨུདཀཾ ཚིཛྫིཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ གངྒཱཡ ཨཱཝཊྚཾ ཨུཊྛཔེསི. གོགཎོ ཨཱཝཊྚཾ པཝིསིཏྭཱ སམུདྡམེཝ པཏྟོ. ཨེཀོཔི གོཎོ ཨརོགོ ནཱམ ནཱཧོསི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཏཏྠེཝ ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཛྫིཾསཱུ’’ཏི.

ཨཀུསལཱ ཨིམསྶ ལོཀསྶཱཏི ཨིདྷ ལོཀེ ཁནྡྷདྷཱཏཱཡཏནེསུ ཨཀུསལཱ ཨཚེཀཱ, པརལོཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. མཱརདྷེཡྻཾ ཝུཙྩཏི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱ. ཨམཱརདྷེཡྻཾ ནཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ. མཙྩུདྷེཡྻམྤི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱཝ. ཨམཙྩུདྷེཡྻཾ ནཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ. ཏཏྠ ཨཀུསལཱ ཨཚེཀཱ. ཝཙནཏྠཏོ པན མཱརསྶ དྷེཡྻཾ མཱརདྷེཡྻཾ. དྷེཡྻནྟི ཋཱནཾ ཝཏྠུ ནིཝཱསོ གོཙརོ. མཙྩུདྷེཡྻེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏེསནྟི ཏེསཾ ཨེཝརཱུཔཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ, ཨིམིནཱ ཚ སཏྠཱརོ དསྶིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༣༥༡. ཨེཝཾ ཀཎྷཔཀྑཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ སུཀྐཔཀྑཾ དསྶེནྟོ བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ བལཝགཱཝོཏི དནྟགོཎེ ཙེཝ དྷེནུཡོ ཙ. དམྨགཱཝོཏི དམེཏབྦགོཎེ ཙེཝ ཨཝིཛཱཏགཱཝོ ཙ. ཝཙྪཏརེཏི ཝཙྪབྷཱཝཾ ཏརིཏྭཱ ཋིཏེ བལཝཝཙྪེ. ཝཙྪཀེཏི དྷེནུཔཀེ ཏརུཎཝཙྪཀེ ¶ . ཀིསཱབལཀེཏི ཨཔྤམཾསལོཧིཏེ མནྡཐཱམེ. ཏཱཝདེཝ ཛཱཏཀོཏི ཏཾདིཝསེ ཛཱཏཀོ. མཱཏུགོརཝཀེན ཝུཡ྄ཧམཱནོཏི མཱཏཱ པུརཏོ པུརཏོ ཧུཾཧུནྟི གོརཝཾ ཀཏྭཱ སཉྙཾ དདམཱནཱ ཨུརེན ཨུདཀཾ ཚིནྡམཱནཱ གཙྪཏི, ཝཙྪཀོ ཏཱཡ གོརཝསཉྙཱཡ དྷེནུཡཱ ཝཱ ཨུརེན ཚིནྣོདཀེན གཙྪམཱནོ ‘‘མཱཏུགོརཝཀེན ཝུཡ྄ཧམཱནོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

༣༥༢. མཱརསྶ ¶ སོཏཾ ཚེཏྭཱཏི ཨརཧཏྟམགྒེན མཱརསྶ ཏཎྷཱསོཏཾ ཚེཏྭཱ. པཱརཾ གཏཱཏི མཧཱཨུསབྷཱ ནདཱིཔཱརཾ ཝིཡ སཾསཱརཔཱརཾ ནིབྦཱནཾ གཏཱ. པཱརཾ ཨགམཾསཱུཏི མཧཱཨུསབྷཱནཾ པཱརངྒཏཀྑཎེ གངྒཱཡ སོཏསྶ ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཨཏིཀྐམྨ ཋིཏཱ མཧཱཨུསབྷེ པཱརཾ པཏྟེ དིསྭཱ ཏེསཾ གཏམགྒཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ པཱརཾ ཨགམཾསུ. པཱརཾ གམིསྶནྟཱིཏི ཙཏུམགྒཝཛ྄ཛྷཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ཏཡོ ¶ ཀོཊྛཱསེ ཁེཔེཏྭཱ ཋིཏཱ ཨིདཱནི ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཝསེསཾ ཏཎྷཱསོཏཾ ཚེཏྭཱ བལཝགཱཝོ ཝིཡ ནདཱིཔཱརཾ སཾསཱརཔཱརཾ ནིབྦཱནཾ གམིསྶནྟཱིཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. དྷམྨཱནུསཱརིནོ, སདྡྷཱནུསཱརིནོཏི ཨིམེ དྭེ པཋམམགྒསམངྒིནོ.

ཛཱནཏཱཏི སབྦདྷམྨེ ཛཱནནྟེན བུདྡྷེན. སུཔྤཀཱསིཏོཏི སུཀཐིཏོ. ཝིཝཊནྟི ཝིཝརིཏཾ. ཨམཏདྭཱརནྟི ཨརིཡམགྒོ. ནིབྦཱནཔཏྟིཡཱཏི ཏདཏྠཱཡ ཝིཝཊཾ. ཝིནལཱི༹ཀཏནྟི ཝིགཏམཱནནལ༹ཾ ཀཏཾ. ཁེམཾ པཏྠེཐཱཏི ཀཏྟུཀམྱཏཱཚནྡེན ཨརཧཏྟཾ པཏྠེཐ, ཀཏྟུཀཱམཱ ནིབྦཏྟེཏུཀཱམཱ ཧོཐཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘པཏྟ’ཏྠཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨེཝརཱུཔཾ སཏྠཱརཾ ལབྷིཏྭཱ ཏུམྷེ པཏྟཱཡེཝ ནཱམཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. བྷགཝཱ པན ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹གོཔཱལཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཙཱུལ༹སཙྩཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༥༣. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹སཙྩཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡནྟི མཧཱཝནཾ ནཱམ སཡཾཛཱཏཾ ཨརོཔིམཾ སཔརིཙྪེདཾ མཧནྟཾ ཝནཾ. ཀཔིལཝཏྠུསཱམནྟཱ ¶ པན མཧཱཝནཾ ཧིམཝནྟེན སཧ ཨེཀཱབདྡྷཾ ཨཔརིཙྪེདཾ ཧུཏྭཱ མཧཱསམུདྡཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཾ. ཨིདཾ ཏཱདིསཾ ན ཧོཏི. སཔརིཙྪེདཾ མཧནྟཾ ཝནནྟི མཧཱཝནཾ. ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱ པན མཧཱཝནཾ ནིསྶཱཡ ཀཏེ ཨཱརཱམེ ཀཱུཊཱགཱརཾ ཨནྟོཀཏྭཱ ཧཾསཝཊྚཀཙྪནྣེན ཀཏཱ སབྦཱཀཱརསམྤནྣཱ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ གནྡྷཀུཊི ཝེདིཏབྦཱ.

སཙྩཀོ ¶ ནིགཎྛཔུཏྟོཏི པུབྦེ ཀིར ཨེཀོ ནིགཎྛོ ཙ ནིགཎྛཱི ཙ པཉྩ པཉྩ ཝཱདསཏཱནི ཨུགྒཧེཏྭཱ, ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱཏི ཛམྦུདཱིཔེ ཝིཙརནྟཱ ཝེསཱལིཡཾ སམཱགཏཱ. ལིཙྪཝིརཱཛཱནོ དིསྭཱ, – ‘‘ཏྭཾ ཀོ, ཏྭཾ ཀཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ནིགཎྛོ – ‘‘ཨཧཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱིཏི ཛམྦུདཱིཔེ ཝིཙརཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ནིགཎྛཱིཔི ཏཐཱ ཨཱཧ. ལིཙྪཝིནོ, ‘‘ཨིདྷེཝ ཨཉྙམཉྙཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ནིགཎྛཱི ཨཏྟནཱ ཨུགྒཧིཏཱནི པཉྩཝཱདསཏཱནི པུཙྪི, ནིགཎྛོ ཀཐེསི. ནིགཎྛེན པུཙྪིཏེཔི ནིགཎྛཱི ཀཐེསིཡེཝ. ཨེཀསྶཔི ན ཛཡོ, ན པརཱཛཡོ, ཨུབྷོ སམསམཱཝ ཨཧེསུཾ. ལིཙྪཝིནོ, – ‘‘ཏུམྷེ ཨུབྷོཔི སམསམཱ ཨཱཧིཎྜིཏྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཐ, ཨིདྷེཝ ཝསཐཱ’’ཏི གེཧཾ དཏྭཱ བལིཾ པཊྛཔེསུཾ. ཏེསཾ སཾཝཱསམནྭཱཡ ཙཏསྶོ དྷཱིཏརོ ཛཱཏཱ, – ཨེཀཱ སཙྩཱ ནཱམ, ཨེཀཱ ལོལཱ ནཱམ, ཨེཀཱ པཊཱཙཱརཱ ནཱམ, ཨེཀཱ ཨཱཙཱརཝཏཱི ནཱམ. ཏཱཔི པཎྜིཏཱཝ ཨཧེསུཾ, མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨུགྒཧིཏཱནི པཉྩ པཉྩ ཝཱདསཏཱནི ཨུགྒཧེསུཾ. ཏཱ ཝཡཔཏྟཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཝོཙུཾ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨམྨཱ ཀུལེ དཱརིཀཱ ནཱམ ཧིརཉྙསུཝཎྞཱདཱིནི དཏྭཱ ཀུལགྷརཾ པེསིཏཔུབྦཱ ནཱམ ནཏྠི. ཡོ པན ཨགཱརིཀོ ཏཱསཾ ཝཱདཾ མདྡིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྶ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཧོནྟི. ཡོ པབྦཛིཏོ ཏཱསཾ མདྡིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ པབྦཛནྟི. ཏུམྷེ ཀིཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི? མཡམྤི ཨེཝམེཝ ཀརིསྶཱམཱཏི. ཙཏསྶོཔི པརིབྦཱཛིཀཝེསཾ གཧེཏྭཱ, ‘‘ཨཡཾ ཛམྦུདཱིཔོ ནཱམ ཛམྦུཡཱ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཛམྦུསཱཁཾ གཧེཏྭཱ ཙཱརིཀཾ པཀྐམིཾསུ. ཡཾ གཱམཾ པཱཔུཎནྟི, ཏསྶ དྭཱརེ པཾསུཔུཉྫེ ¶ ཝཱ ཝཱལིཀཔུཉྫེ ཝཱ ཛམྦུདྷཛཾ ཋཔེཏྭཱ, – ‘‘ཡོ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ སཀྐོཏི, སོ ཨིམཾ མདྡཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ གཱམཾ པཝིསནྟི. ཨེཝཾ གཱམེན གཱམཾ ཝིཙརནྟིཡོ སཱཝཏྠིཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ཏཐེཝ གཱམདྭཱརེ ཛམྦུདྷཛཾ ¶ ཋཔེཏྭཱ སམྤཏྟམནུསྶཱནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨནྟོནགརཾ པཝིཊྛཱ.

ཏེན སམཡེན བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཾ ནིསྶཱཡ ཛེཏཝནེ ཝིཧརཏི. ཨཐཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ གིལཱནེ པུཙྪནྟོ ཨཛགྒིཏཊྛཱནཾ ཛགྒནྟོ ཨཏྟནོ ཀིཙྩམཧནྟཏཱཡ ཨཉྙེཧི བྷིཀྑཱུཧི དིཝཱཏརཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ གཱམདྭཱརེ ཛམྦུདྷཛཾ དིསྭཱ, – ‘‘ཀིམིད’’ནྟི དཱརཀེ པུཙྪི. ཏེ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏེན ཧི མདྡཐཱཏི. ན སཀྐོམ, བྷནྟེ, བྷཱཡཱམཱཏི. ‘‘ཀུམཱརཱ ¶ མཱ བྷཱཡཐ, ‘ཀེན ཨམྷཱཀཾ ཛམྦུདྷཛོ མདྡཱཔིཏོ’ཏི ཝུཏྟེ, བུདྡྷསཱཝཀེན སཱརིཔུཏྟཏྠེརེན མདྡཱཔིཏོ, ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཀཱམཱ ཛེཏཝནེ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཐཱཏི ཝདེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཐེརསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཛམྦུདྷཛཾ མདྡིཏྭཱ ཚཌྜེསུཾ. ཐེརོ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏོ. པརིབྦཱཛིཀཱཔི གཱམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ, ‘‘ཨམྷཱཀཾ དྷཛོ ཀེན མདྡཱཔིཏོ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. དཱརཀཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. པརིབྦཱཛིཀཱ པུན གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ ཨེཀེཀཾ ཝཱིཐིཾ གཧེཏྭཱ, – ‘‘བུདྡྷསཱཝཀོ ཀིར སཱརིཔུཏྟོ ནཱམ ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཝཱདཾ ཀརིསྶཏི, སོཏུཀཱམཱ ནིཀྑམཐཱ’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ. མཧཱཛནོ ནིཀྑམི, ཏེན སདྡྷིཾ པརིབྦཱཛིཀཱ ཛེཏཝནཾ ཨགམིཾསུ.

ཐེརོ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནེ མཱཏུགཱམསྶ ཨཱགམནཾ ནཱམ ཨཕཱསུཀ’’ནྟི ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདི. པརིབྦཱཛིཀཱཡོ གནྟྭཱ ཐེརཾ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཏུམྷེཧི ཨམྷཱཀཾ དྷཛོ མདྡཱཔིཏོ’’ཏི? ཨཱམ, མཡཱ མདྡཱཔིཏོཏི. མཡཾ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཝཱདཾ ཀརིསྶཱམཱཏི. སཱདྷུ ཀརོཐ, ཀསྶ པུཙྪཱ ཀསྶ ཝིསྶཛྫནཾ ཧོཏཱུཏི? པུཙྪཱ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ པཏྟཱ, ཏུམྷེ པན མཱཏུགཱམཱ ནཱམ པཋམཾ པུཙྪཐཱཏི ཨཱཧ. ཏཱ ཙཏསྶོཔི ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཋཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟིཀེ ཨུགྒཧིཏཾ ཝཱདསཧསྶཾ པུཙྪིཾསུ. ཐེརོ ཁགྒེན ཀུམུདནཱལ༹ཾ ཚིནྡནྟོ ཝིཡ པུཙྪིཏཾ པུཙྪིཏཾ ནིཛྫཊཾ ནིགྒཎྛིཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསི, ཀཐེཏྭཱ པུན པུཙྪཐཱཏི ཨཱཧ. ཨེཏྟཀམེཝ, བྷནྟེ, མཡཾ ཛཱནཱམཱཏི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེཧི ཝཱདསཧསྶཾ པུཙྪིཏཾ མཡཱ ཀཐིཏཾ, ཨཧཾ པན ཨེཀཾ ཡེཝ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམི, ཏཾ ཏུམྷེ ཀཐེཐཱ’’ཏི. ཏཱ ཐེརསྶ ཝིསཡཾ དིསྭཱ, ‘‘པུཙྪཐ, བྷནྟེ, བྱཱཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ‘‘ཝད, བྷནྟེ, ཛཱནམཱནཱ ¶ བྱཱཀརིསྶཱམཱ’’ཏི པུན ཨཱཧཾསུ.

ཐེརོ ¶ ཨཡཾ པན ཀུལཔུཏྟེ པབྦཱཛེཏྭཱ པཋམཾ སིཀྑཱཔེཏབྦཔཉྷོཏི ཝཏྭཱ, – ‘‘ཨེཀཾ ནཱམ ཀི’’ནྟི པུཙྪི. ཏཱ ནེཝ ཨནྟཾ, ན ཀོཊིཾ ཨདྡསཾསུ. ཐེརོ ཀཐེཐཱཏི ཨཱཧ. ན པསྶཱམ, བྷནྟེཏི. ཏུམྷེཧི ཝཱདསཧསྶཾ པུཙྪིཏཾ མཡཱ ཀཐིཏཾ, མཡ྄ཧཾ ཏུམྷེ ཨེཀཾ པཉྷམྤི ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོཐ, ཨེཝཾ སནྟེ ཀསྶ ཛཡོ ཀསྶ པརཱཛཡོཏི? ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, ཛཡོ, ཨམྷཱཀཾ པརཱཛཡོཏི. ཨིདཱནི ཀིཾ ཀརིསྶཐཱཏི? ཏཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཝུཏྟཝཙནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏུམྷེ མཱཏུགཱམཱ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀེ པབྦཛིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨམྷཱཀཾ པན སཱསནཾ གཧེཏྭཱ ¶ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛཐཱཏི. ཏཱ སཱདྷཱུཏི ཐེརསྶ སཱསནཾ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པབྦཛིཾསུ. པབྦཛིཏཱ ཙ པན ཨཔྤམཏྟཱ ཨཱཏཱཔིནིཡོ ཧུཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ.

ཨཡཾ སཙྩཀོ ཏཱསཾ ཙཏུནྣམྤི ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ. ཏཱཧི ཙཏཱུཧིཔི ཨུཏྟརིཏརཔཉྙོ, མཱཏཱཔིཏཱུནམྤི སནྟིཀཱ ཝཱདསཧསྶཾ, ཏཏོ བཧུཏརཉྩ བཱཧིརསམཡཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཀཏྠཙི ཨགནྟྭཱ རཱཛདཱརཀེ སིཔྤཾ སིཀྑཱཔེནྟོ ཏཏྠེཝ ཝེསཱལིཡཾ ཝསཏི, པཉྙཱཡ ཨཏིཔཱུརིཏཏྟཱ ཀུཙྪི མེ བྷིཛྫེཡྻཱཏི བྷཱིཏོ ཨཡཔཊྚེན ཀུཙྪིཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཙརཏི, ཨིམཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘སཙྩཀོ ནིགཎྛཔུཏྟོ’’ཏི.

བྷསྶཔྤཝཱདཀོཏི བྷསྶཾ ཝུཙྩཏི ཀཐཱམགྒོ, ཏཾ པཝདཏི ཀཐེཏཱིཏི བྷསྶཔྤཝཱདཀོ. པཎྜིཏཝཱདོཏི ཨཧཾ པཎྜིཏོཏི ཨེཝཾ ཝཱདོ. སཱདྷུསམྨཏོ བཧུཛནསྶཱཏི ཡཾ ཡཾ ནཀྑཏྟཙཱརེན ཨཱདིསཏི, ཏཾ ཏཾ ཡེབྷུཡྻེན ཏཐེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཡཾ སཱདྷུལདྡྷིཀོ བྷདྡཀོཏི ཨེཝཾ སམྨཏོ མཧཱཛནསྶ. ཝཱདེན ཝཱདཾ སམཱརདྡྷོཏི ཀཐཱམགྒེན དོསཾ ཨཱརོཔིཏོ. ཨཱཡསྨཱ ཨསྶཛཱིཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཨཱཙརིཡོ ཨསྶཛིཏྠེརོ. ཛངྒྷཱཝིཧཱརཾ ཨནུཙངྐམམཱནོཏི ཏཏོ ཏཏོ ལིཙྪཝིརཱཛགེཧཏོ ཏཾ ཏཾ གེཧཾ གམནཏྠཱཡ ཨནུཙངྐམམཱནོ. ཡེནཱཡསྨཱ ཨསྶཛི ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? སམཡཛཱནནཏྠཾ.

ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཧཾ ‘སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’ཏི ཨཱཧིཎྜཱམི, ‘སམཡཾ པནསྶ ན ཛཱནཱམཱི’ཏི ན ཨཱརོཔེསིཾ. པརསྶ ཧི སམཡཾ ¶ ཉཏྭཱ ཨཱརོཔིཏོ ཝཱདོ སྭཱརོཔིཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཨཡཾ པན སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ པཉྙཱཡཏི ཨསྶཛིཏྠེརོ ¶ ; སོ ཨཏྟནོ སཏྠུ སམཡེ ཀོཝིདོ, ཨེཏཱཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཀཐཾ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨུཔསངྐམི. ཝིནེཏཱིཏི ཀཐཾ ཝིནེཏི, ཀཐཾ སིཀྑཱཔེཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཐེརོ པན ཡསྨཱ དུཀྑནྟི ཝུཏྟེ ཨུཔཱརམྦྷསྶ ཨོཀཱསོ ཧོཏི, མགྒཕལཱནིཔི པརིཡཱཡེན དུཀྑནྟི ཨཱགཏཱནི, ཨཡཉྩ དུཀྑནྟི ཝུཏྟེ ཐེརཾ པུཙྪེཡྻ – ‘‘བྷོ ཨསྶཛི, ཀིམཏྠཾ ཏུམྷེ པབྦཛིཏཱ’’ཏི. ཏཏོ ‘‘མགྒཕལཏྠཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ, – ‘‘ནཡིདཾ, བྷོ ཨསྶཛི, ཏུམྷཱཀཾ སཱསནཾ ནཱམ, མཧཱཨཱགྷཱཏནཾ ནཱམེཏཾ, ནིརཡུསྶདོ ནཱམེས, ནཏྠི ཏུམྷཱཀཾ སུཁཱསཱ, ཨུཊྛཱཡུཊྛཱཡ དུཀྑམེཝ ཛིརཱཔེནྟཱ ཨཱཧིཎྜཐཱ’’ཏི དོསཾ ཨཱརོཔེཡྻ, ཏསྨཱ ¶ པརཝཱདིསྶ པརིཡཱཡཀཐཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཐཱ ཨེས ཨཔྤཏིཊྛོ ཧོཏི, ཨེཝམསྶ ནིཔྤརིཡཱཡཀཐཾ ཀཐེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ, ‘‘རཱུཔཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནིཙྩ’’ནྟི ཨིམཾ ཨནིཙྩཱནཏྟཝསེནེཝ ཀཐཾ ཀཐེཏི. དུསྶུཏནྟི སོཏུཾ ཨཡུཏྟཾ.

༣༥༤. སནྠཱགཱརེཏི རཱཛཀུལཱནཾ ཨཏྠཱནུསཱསནསནྠཱགཱརསཱལཱཡཾ. ཡེན ཏེ ལིཙྪཝཱི ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ སམཡཾ ཨཛཱནནབྷཱཝེན སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ན ཨཱརོཔེསིཾ, ཨིདཱནི པནསྶ མཧཱསཱཝཀེན ཀཐིཏཾ སམཡཾ ཛཱནཱམི, ཨིམེ ཙ མམ ཨནྟེཝཱསིཀཱ པཉྩསཏཱ ལིཙྪཝཱི སནྣིཔཏིཏཱ. ཨེཏེཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྨཱ ཨུཔསངྐམི. ཉཱཏཉྙཏརེནཱཏི ཉཱཏེསུ ཨབྷིཉྙཱཏེསུ པཉྩཝགྒིཡཏྠེརེསུ ཨཉྙཏརེན. པཏིཊྛིཏནྟི ཡཐཱ ཏེན པཏིཊྛིཏཾ. སཙེ ཨེཝཾ པཏིཊྛིསྶཏི, ཨཐ པན ཨཉྙདེཝ ཝཀྑཏི, ཏཏྲ མཡཱ ཀིཾ སཀྐཱ ཀཱཏུནྟི ཨིདཱནེཝ པིཊྛིཾ པརིཝཏྟེནྟོ ཨཱཧ. ཨཱཀཌྜྷེཡྻཱཏི ཨཏྟནོ ཨབྷིམུཁཾ ཀཌྜྷེཡྻ. པརིཀཌྜྷེཡྻཱཏི པུརཏོ པཊིཔཎཱམེཡྻ. སམྤརིཀཌྜྷེཡྻཱཏི ཀཱལེན ཨཱཀཌྜྷེཡྻ, ཀཱལེན པརིཀཌྜྷེཡྻ. སོཎྜིཀཱཀིལཉྫནྟི སུརཱགྷརེ པིཊྛཀིལཉྫཾ. སོཎྜིཀཱདྷུཏྟོཏི སུརཱདྷུཏྟོ. ཝཱལཾ ཀཎྞེ གཧེཏྭཱཏི སུརཱཔརིསྶཱཝནཏྠཝིཀཾ དྷོཝིཏུཀཱམོ ¶ ཀསཊནིདྷུནནཏྠཾ ཨུབྷོསུ ཀཎྞེསུ གཧེཏྭཱ. ཨོདྷུནེཡྻཱཏི ཨདྷོམུཁཾ ཀཏྭཱ དྷུནེཡྻ. ནིདྡྷུནེཡྻཱཏི ཨུདྡྷཾམུཁཾ ཀཏྭཱ དྷུནེཡྻ. ནིཔྥོཊེཡྻཱཏི པུནཔྤུནཾ པཔྥོཊེཡྻ. སཱཎདྷོཝིཀཾ ནཱམཱཏི ཨེཏྠ མནུསྶཱ སཱཎསཱཊཀཀརཎཏྠཾ སཱཎཝཱཀེ གཧེཏྭཱ མུཊྛིཾ མུཊྛིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུདཀེ པཀྑིཔནྟི. ཏེ ཏཏིཡདིཝསེ སུཊྛུ ཀིལིནྣཱ ཧོནྟི. ཨཐ མནུསྶཱ ཨམྦིལཡཱགུསུརཱདཱིནི ཨཱདཱཡ ཏཏྠ གནྟྭཱ སཱཎམུཊྛིཾ གཧེཏྭཱ, དཀྑིཎཏོ ཝཱམཏོ སམྨུཁཱ ཙཱཏི ཏཱིསུ ཕལཀེསུ སཀིཾ དཀྑིཎཕལཀེ, སཀིཾ ཝཱམཕལཀེ, སཀིཾ སམྨུཁཕལཀེ པཧརནྟཱ ཨམྦིལཡཱགུསུརཱདཱིནི བྷུཉྫནྟཱ པིཝནྟཱ ཁཱདནྟཱ ¶ དྷོཝནྟི. མཧནྟཱ ཀཱིལཱ༹ ཧོཏི. རཉྙོ ནཱགོ ཏཾ ཀཱིལ༹ཾ དིསྭཱ གམྦྷཱིརཾ ཨུདཀཾ ཨནུཔཝིསིཏྭཱ སོཎྜཱཡ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ སཀིཾ ཀུམྦྷེ སཀིཾ པིཊྛིཡཾ སཀིཾ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ སཀིཾ ཨནྟརསཏྠིཡཾ པཀྑིཔནྟོ ཀཱིལི༹ཏྠ. ཏདུཔཱདཱཡ ཏཾ ཀཱིལི༹ཏཛཱཏཾ སཱཎདྷོཝིཀཾ ནཱམ ཝུཙྩཏི ¶ , ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘སཱཎདྷོཝིཀཾ ནཱམ ཀཱིལི༹ཏཛཱཏཾ ཀཱིལ༹ཏཱི’’ཏི. ཀིཾ སོ བྷཝམཱནོ སཙྩཀོ ནིགཎྛཔུཏྟོ, ཡོ བྷགཝཏོ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཏཱིཏི ཡོ སཙྩཀོ ནིགཎྛཔུཏྟོ བྷགཝཏོ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཏི, སོ ཀིཾ བྷཝམཱནོ ཀིཾ ཡཀྑོ བྷཝམཱནོ ཨུདཱཧུ ཨིནྡོ, ཨུདཱཧུ བྲཧྨཱ བྷཝམཱནོ བྷགཝཏོ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཏི? ན ཧི སཀྐཱ པཀཏིམནུསྶེན བྷགཝཏོ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུནྟི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༣༥༥. ཏེན ཁོ པན སམཡེནཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ སཙྩཀོ ཨཱརཱམཾ པཱཝིསི, ཏསྨིཾ. ཀིསྨིཾ པན སམཡེ པཱཝིསཱིཏི? མཧཱམཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེ. ཀསྨཱ པན ཏསྨིཾ སམཡེ ཙངྐམནྟཱིཏི? པཎཱིཏབྷོཛནཔཙྩཡསྶ ཐིནམིདྡྷསྶ ཝིནོདནཏྠཾ. དིཝཱཔདྷཱནིཀཱ ཝཱ ཏེ. ཏཱདིསཱནཉྷི པཙྪཱབྷཏྟཾ ཙངྐམིཏྭཱ ནྷཏྭཱ སརཱིརཾ ཨུཏུཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ ནིསཛྫ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི. ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུཏི སོ ཀིར ཀུཧིཾ སམཎོ གོཏམོཏི པརིཝེཎཏོ པརིཝེཎཾ གནྟྭཱ པུཙྪིཏྭཱ པཝིསིསྶཱམཱིཏི ཝིལོཀེནྟོ ཨརཉྙེ ཧཏྠཱི ཝིཡ ཙངྐམེ ཙངྐམམཱནེ པཾསུཀཱུལིཀབྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཏེསཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ, ‘‘ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཀཧཾ ¶ ནུ ཁོ, བྷོཏི ཀཏརསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝཱ མཎྜཔེ ཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨེས, ཨགྒིཝེསྶན, བྷགཝཱཏི ཏདཱ ཀིར བྷགཝཱ པཙྩཱུསཀཱལེ མཧཱཀརུཎཱ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཛཱལཾ པཏྠརིཏྭཱ བོདྷནེཡྻསཏྟཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨདྡས – ‘‘སྭེ སཙྩཀོ ནིགཎྛཔུཏྟོ མཧཏིཾ ལིཙྪཝིཔརིསཾ གཧེཏྭཱ མམ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཀཱམོ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཝེསཱལིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ མཧཱཔརིསཱཡ ནིསཱིདིཏུཾ སུཁཊྛཱནེ ནིསཱིདིསྶཱམཱིཏི གནྡྷཀུཊིཾ ཨཔཝིསིཏྭཱ མཧཱཝནེ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཨཱགཏཱ, སཙྩཀེན པུཊྛཱ དཱུརེ ནིསིནྣཾ བྷགཝནྟཾ དསྶེནྟཱ, ‘‘ཨེས ཨགྒིཝེསྶན བྷགཝཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

མཧཏིཡཱ ལིཙྪཝིཔརིསཱཡ སདྡྷིནྟི ཧེཊྛཱ པཉྩམཏྟེཧི ལིཙྪཝིསཏེཧི པརིཝུཏོཏི ཝུཏྟཾ. ཏེ ¶ ཨེཏསྶ ཨནྟེཝཱསིཀཱཡེཝ, ཨནྟོཝེསཱལིཡཾ པན སཙྩཀོ པཉྩམཏྟཱནི ལིཙྪཝིརཱཛསཏཱནི གཧེཏྭཱ, ‘‘ཝཱདཏྠིཀོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམནྟོ’’ཏི སུཏྭཱ དྭིནྣཾ པཎྜིཏཱནཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ སོསྶཱམཱཏི ¶ ཡེབྷུཡྻེན མནུསྶཱ ནིཀྑནྟཱ, ཨེཝཾ སཱ པརིསཱ མཧཏཱི ཨཔརིཙྪིནྣགཎནཱ ཨཧོསི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱཏི ཨེཏེ ཨུབྷཏོཔཀྑིཀཱ, ཏེ ཨེཝཾ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘སཙེ ནོ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ཙོདེསྶནྟི, ‘ཀསྨཱ ཏུམྷེ སམཎཾ གོཏམཾ ཝནྡིཏྠཱ’ཏི, ཏེསཾ, ‘ཀིཾ ཨཉྫལིམཏྟཀརཎེནཔི ཝནྡིཏཾ ཧོཏཱི’ཏི ཝཀྑཱམ. སཙེ ནོ སམྨཱདིཊྛིཀཱ ཙོདེསྶནྟི, ‘ཀསྨཱ བྷགཝནྟཾ ན ཝནྡིཏྠཱ’ཏི, ‘ཀིཾ སཱིསེན བྷཱུམིཾ པཧརནྟེནེཝ ཝནྡིཏཾ ཧོཏི, ནནུ ཨཉྫལིཀམྨམྤི ཝནྡནཱ ཨེཝཱ’ཏི ཝཀྑཱམཱ’’ཏི. ནཱམ གོཏྟནྟི, བྷོ གོཏམ, ཨཧཾ ཨསུཀསྶ པུཏྟོ དཏྟོ ནཱམ མིཏྟོ ནཱམ ཨིདྷ ཨཱགཏོཏི ཝདནྟཱ ནཱམཾ སཱཝེནྟི ནཱམ. བྷོ གོཏམ, ཨཧཾ ཝཱསིཊྛོ ནཱམ ཀཙྩཱནོ ནཱམ ཨིདྷ ཨཱགཏོཏི ཝདནྟཱ གོཏྟཾ སཱཝེནྟི ནཱམ. ཨེཏེ ཀིར དལིདྡཱ ཛིཎྞཀུལཔུཏྟཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ ནཱམགོཏྟཝསེན པཱཀཊཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི ཨེཝཾ ཨཀཾསུ. ཡེ པན ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ནིསཱིདིཾསུ, ཏེ ཀེརཱཊིཀཱ ཙེཝ ཨནྡྷབཱལཱ ཙ. ཏཏྠ ཀེརཱཊིཀཱ, ‘‘ཨེཀཾ དྭེ ཀཐཱསལླཱཔེ ཀརོནྟོ ཝིསྶཱསིཀོ ཧོཏི, ཨཐ ཝིསྶཱསེ སཏི ¶ ཨེཀཾ དྭེ བྷིཀྑཱ ཨདཱཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ཏཏོ ཨཏྟཱནཾ མོཙེནྟཱ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི. ཨནྡྷབཱལཱ ཨཉྙཱཎཏཱཡེཝ ཨཝཀྑིཏྟམཏྟིཀཱཔིཎྜོ ཝིཡ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ནིསཱིདནྟི.

༣༥༦. ཀིཉྩིདེཝ དེསནྟི ཀཉྩི ཨོཀཱསཾ ཀིཉྩི ཀཱརཎཾ, ཨཐསྶ བྷགཝཱ པཉྷཔུཙྪནེ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེནྟོ ཨཱཧ – པུཙྪ, ཨགྒིཝེསྶན, ཡདཱཀངྑསཱིཏི. ཏསྶཏྠོ – ‘‘པུཙྪ ཡདི ཨཱཀངྑསི, ན མེ པཉྷཝིསྶཛྫནེ བྷཱརོ ཨཏྠི’’. ཨཐ ཝཱ ‘‘པུཙྪ ཡཾ ཨཱཀངྑསི, སབྦཾ ཏེ ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི སབྦཉྙུཔཝཱརཎཾ པཝཱརེསི ཨསཱདྷཱརཎཾ པཙྩེཀབུདྡྷཨགྒསཱཝམཧཱསཱཝཀེཧི. ཏེ ཧི ཡདཱཀངྑསཱིཏི ན ཝདནྟི, སུཏྭཱ ཝེདིསྶཱམཱཏི ཝདནྟི. བུདྡྷཱ པན ‘‘པུཙྪཱཝུསོ, ཡདཱཀངྑསཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༢༣༧) ཝཱ, ‘‘པུཙྪ, མཧཱརཱཛ, ཡདཱཀངྑསཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༦༢) ཝཱ,

‘‘པུཙྪ ཝཱསཝ མཾ པཉྷཾ, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསི;

ཏསྶ ཏསྶེཝ པཉྷསྶ, ཨཧཾ ཨནྟཾ ཀརོམི ཏེ’’ ཨིཏི. (དཱི. ནི. ༢.༣༥༦) ཝཱ,

‘‘ཏེན ¶ ཧི ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, སཀེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ པུཙྪ ཡདཱཀངྑསཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༨༥) ཝཱ,

‘‘བཱཝརིསྶ ¶ ཙ ཏུཡ྄ཧཾ ཝཱ, སབྦེསཾ སབྦསཾསཡཾ;

ཀཏཱཝཀཱསཱ པུཙྪཝ྄ཧོ, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪཐཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༡༠༣༦) ཝཱ,

‘‘པུཙྪ མཾ སབྷིཡ པཉྷཾ, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསི;

ཏསྶ ཏསྶེཝ པཉྷསྶ, ཨཧཾ ཨནྟཾ ཀརོམི ཏེ’’ ཨིཏི. (སུ. ནི. ༥༡༧) ཝཱ –

ཏེསཾ ཏེསཾ ཡཀྑནརིནྡདེཝསམཎབྲཱཧྨཎཔརིབྦཱཛཀཱནཾ སབྦཉྙུཔཝཱརཎཾ པཝཱརེནྟི. ཨནཙྪརིཡཉྩེཏཾ, ཡཾ བྷགཝཱ བུདྡྷབྷཱུམིཾ པཏྭཱ ཨེཏཾ པཝཱརཎཾ པཝཱརེཡྻ. ཡོ བོདྷིསཏྟབྷཱུམིཡཾ པདེསཉཱཎེཔི ཋིཏོ

‘‘ཀོཎྜཉྙ པཉྷཱནི ཝིཡཱཀརོཧི,

ཡཱཙནྟི ཏཾ ཨིསཡོ སཱདྷུརཱུཔཱ;

ཀོཎྜཉྙ ཨེསོ མནུཛེསུ དྷམྨོ,

ཡཾ ཝུདྡྷམཱགཙྪཏི ཨེས བྷཱརོ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༦༠) –

ཨེཝཾ ¶ སཀྐཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཨིསཱིཧི ཡཱཙིཏོ

‘‘ཀཏཱཝཀཱསཱ པུཙྪནྟུ བྷོནྟོ,

ཡཾ ཀིཉྩི པཉྷཾ མནསཱབྷིཔཏྠིཏཾ;

ཨཧཉྷི ཏཾ ཏཾ ཝོ ཝིཡཱཀརིསྶཾ,

ཉཏྭཱ སཡཾ ལོཀམིམཾ པརཉྩཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༦༡);

ཨེཝཾ ¶ སརབྷངྒཀཱལེ, སམྦྷཝཛཱཏཀེ ཙ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝིཙརིཏྭཱ པཉྷཱནཾ ཨནྟཀརཾ ཨདིསྭཱ སུཙིརཏེན བྲཱཧྨཎེན པཉྷཾ པུཊྛོ ཨོཀཱསེ ཀཱརིཏེ, ཛཱཏིཡཱ སཏྟཝསྶོ རཐིཀཱཡཾ པཾསུཾ ཀཱིལ༹ནྟོ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ ནིསིནྣོཝ –

‘‘ཏགྒྷ ཏེ ཨཧམཀྑིསྶཾ, ཡཐཱཔི ཀུསལོ ཏཐཱ;

རཱཛཱ ཙ ཁོ ཏཾ ཛཱནཱཏི, ཡདི ཀཱཧཏི ཝཱ ན ཝཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༦.༡༧༢) –

སབྦཉྙུཔཝཱརཎཾ པཝཱརེསི.

ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ སབྦཉྙུཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏཱཡ ཨཏྟམནོ པཉྷཾ པུཙྪནྟོ, ‘‘ཀཐཾ པན, བྷོ གོཏམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཐསྶ ¶ བྷགཝཱ, ‘‘པསྶཐ, བྷོ, ཨཉྙཾ སཱཝཀེན ཀཐིཏཾ, ཨཉྙཾ སཏྠཱ ཀཐེཏི, ནནུ མཡཱ པཊིཀཙྩེཝ ཝུཏྟཾ, ‘སཙེ ཏཐཱ པཏིཊྛིསྶཏི, ཡཐཱསྶ སཱཝཀེན པཏིཊྛིཏཾ, ཨེཝཱཧཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’ཏི. ཨཡཾ པན ཨཉྙམེཝ ཀཐེཏི, ཏཏྠ ཀིཾ མཡཱ སཀྐཱ ཀཱཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ ནིགཎྛསྶ ཝཙནོཀཱསོ མཱ ཧོཏཱུཏི ཧེཊྛཱ ཨསྶཛིཏྠེརེན ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ ཀཐེནྟོ, ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨགྒིཝེསྶནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨུཔམཱ མཾ, བྷོ གོཏམ, པཊིབྷཱཏཱིཏི, བྷོ གོཏམ, མཡ྄ཧཾ ཨེཀཱ ཨུཔམཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཱཧརཱམི ཏཾ ཨུཔམནྟི ཝདཏི. པཊིབྷཱཏུ ཏཾ, ཨགྒིཝེསྶནཱཏི ཨུཔཊྛཱཏུ ཏེ, ཨགྒིཝེསྶན, ཨཱཧར ཏཾ ཨུཔམཾ ཝིསཏྠོཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙ. བལཀརཎཱིཡཱཏི བཱཧུབལེན ཀཏྟབྦཱ ཀསིཝཱཎིཛྫཱདིཀཱ ཀམྨནྟཱ. རཱུཔཏྟཱཡཾ པུརིསཔུགྒལོཏི རཱུཔཾ ཨཏྟཱ ཨསྶཱཏི རཱུཔཏྟཱ, རཱུཔཾ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ ཋིཏཔུགྒལཾ དཱིཔེཏི. རཱུཔེ པཏིཊྛཱཡཱཏི ཏསྨིཾ ཨཏྟཱཏི གཧིཏརཱུཔེ པཏིཊྛཧིཏྭཱ. པུཉྙཾ ཝཱ ཨཔུཉྙཾ ཝཱ པསཝཏཱིཏི ཀུསལཾ ཝཱ ཨཀུསལཾ ཝཱ པཊིལབྷཏི. ཝེདནཏྟཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམིནཱ ཀིཾ དཱིཔེཏི? ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ པཐཝཱི ཝིཡ པཏིཊྛཱ, ཏེ ཨིམེསུ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ པཏིཊྛཱཡ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཾ ནཱམ ཨཱཡཱུཧནྟི. ཏུམྷེ ཨེཝརཱུཔཾ ཝིཛྫམཱནམེཝ ཨཏྟཱནཾ པཊིསེདྷེནྟོ པཉྩཀྑནྡྷཱ ¶ ཨནཏྟཱཏི དཱིཔེཐཱཏི ཨཏིཝིཡ སཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔམཾ ཨཱཧརི. ཨིམིནཱ ཙ ནིགཎྛེན ཨཱཧཊཨོཔམྨཾ ནིཡཏམེཝ ¶ , སབྦཉྙུབུདྡྷཏོ ཨཉྙོ ཏསྶ ཀཐཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཝཱདེ དོསཾ དཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. དུཝིདྷཱ ཧི པུགྒལཱ བུདྡྷཝེནེཡྻཱ ཙ སཱཝཀཝེནེཡྻཱ ཙ. སཱཝཀཝེནེཡྻེ སཱཝཀཱཔི ཝིནེནྟི བུདྡྷཱཔི. བུདྡྷཝེནེཡྻེ པན སཱཝཀཱ ཝིནེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, བུདྡྷཱཝ ཝིནེནྟི. ཨཡམྤི ནིགཎྛོ བུདྡྷཝེནེཡྻོ, ཏསྨཱ ཨེཏསྶ ཝཱདཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཉྙོ དོསཾ དཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. ཏེནསྶ བྷགཝཱ སཡམེཝ ཝཱདེ དོསདསྶནཏྠཾ ནནུ ཏྭཾ, ཨགྒིཝེསྶནཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཐ ནིགཎྛོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཏིཝིཡ སམཎོ གོཏམོ མམ ཝཱདཾ པཏིཊྛཔེཏི, སཙེ ཨུཔརི ཀོཙི དོསོ བྷཝིསྶཏི, མམཾ ཨེཀཀཾཡེཝ ནིགྒཎྷིསྶཏི. ཧནྡཱཧཾ ཨིམཾ ཝཱདཾ མཧཱཛནསྶཱཔི མཏྠཀེ པཀྑིཔཱམཱི’’ཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ – ཨཧམྤི, བྷོ གོཏམ, ཨེཝཾ ཝདཱམི རཱུཔཾ མེ ཨཏྟཱ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ མེ ཨཏྟཱཏི, ཨཡཉྩ མཧཏཱི ཛནཏཱཏི. བྷགཝཱ པན ནིགཎྛཏོ སཏགུཎེནཔི ¶ སཧསྶགུཎེནཔི སཏསཧསྶགུཎེནཔི ཝཱདཱིཝརཏརོ, ཏསྨཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ནིགཎྛོ ཨཏྟཱནཾ མོཙེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ མཏྠཀེ ཝཱདཾ པཀྑིཔཏི, ནཱསྶ ཨཏྟཱནཾ མོཙེཏུཾ དསྶཱམི, མཧཱཛནཏོ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨེཀཀཾཡེཝ ནཾ ནིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཀིཉྷི ཏེ, ཨགྒིཝེསྶནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ནཱཡཾ ཛནཏཱ མམ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ ཨཱགཏཱ, ཏྭཾཡེཝ སཀལཾ ཝེསཱལིཾ སཾཝཊྚིཏྭཱ མམ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ ཏྭཾ སཀམེཝ ཝཱདཾ ནིཝེཋེཧི, མཱ མཧཱཛནསྶ མཏྠཀེ པཀྑིཔསཱིཏི. སོ པཊིཛཱནནྟོ ཨཧཉྷི, བྷོ གོཏམཱཏིཨཱདིམཱཧ.

༣༥༧. ཨིཏི བྷགཝཱ ནིགཎྛསྶ ཝཱདཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ, ཏེན ཧི, ཨགྒིཝེསྶནཱཏི པུཙྪཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཏེན ཧཱིཏི ཀཱརཎཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཡསྨཱ ཏྭཾ པཉྩཀྑནྡྷེ ཨཏྟཏོ པཊིཛཱནཱསི, ཏསྨཱཏི ཨཏྠོ. སཀསྨིཾ ཝིཛིཏེཏི ཨཏྟནོ རཊྛེ. གྷཱཏེཏཱཡཾ ཝཱ གྷཱཏེཏུནྟི གྷཱཏཱརཧཾ གྷཱཏེཏབྦཡུཏྟཀཾ གྷཱཏེཏུཾ ¶ . ཛཱཔེཏཱཡཾ ཝཱ ཛཱཔེཏུནྟི དྷནཛཱནིརཧཾ ཛཱཔེཏབྦཡུཏྟཾ ཛཱཔེཏུཾ ཛིཎྞདྷནཾ ཀཱཏུཾ. པབྦཱཛེཏཱཡཾ ཝཱ པབྦཱཛེཏུནྟི སཀརཊྛཏོ པབྦཱཛནཱརཧཾ པབྦཱཛེཏུཾ, ནཱིཧརིཏུཾ. ཝཏྟིཏུཉྩ ཨརཧཏཱིཏི ཝཏྟཏི ཙེཝ ཝཏྟིཏུཉྩ ཨརཧཏི. ཝཏྟིཏུཾ ཡུཏྟོཏི དཱིཔེཏི. ཨིཏི ནིགཎྛོ ཨཏྟནོ ཝཱདབྷེདནཏྠཾ ཨཱཧཊཀཱརཎམེཝ ཨཏྟནོ མཱརཎཏྠཱཡ ཨཱཝུདྷཾ ཏིཁིཎཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ ཝིསེསེཏྭཱ དཱིཔེཏི, ཡཐཱ ཏཾ བཱལོ. ཨེཝཾ མེ རཱུཔཾ ཧོཏཱུཏི མམ རཱུཔཾ ཨེཝཾཝིདྷཾ ཧོཏུ, པཱསཱདིཀཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟཾ སུཝཎྞཏོརཎཾ ཝིཡ སུསཛྫིཏཙིཏྟཔཊོ ཝིཡ ཙ མནཱཔདསྶནནྟི. ཨེཝཾ མེ རཱུཔཾ ¶ མཱ ཨཧོསཱིཏི མམ རཱུཔཾ ཨེཝཾཝིདྷཾ མཱ ཧོཏུ, དུབྦཎྞཾ དུསྶཎྛིཏཾ ཝལིཏཔལིཏཾ ཏིལཀསམཱཀིཎྞནྟི.

ཏུཎྷཱི ཨཧོསཱིཏི ནིགཎྛོ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཝིརདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ, ‘‘སམཎོ གོཏམོ མམ ཝཱདཾ བྷིནྡནཏྠཱཡ ཀཱརཎཾ ཨཱཧརི, ཨཧཾ བཱལཏཱཡ ཏམེཝ ཝིསེསེཏྭཱ དཱིཔེསིཾ, ཨིདཱནི ནཊྛོམྷི, སཙེ ཝཏྟཏཱིཏི ཝཀྑཱམི, ཨིམེ རཱཛཱནོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ, ‘ཨགྒིཝེསྶན, ཏྭཾ མམ རཱུཔེ ཝསོ ཝཏྟཏཱིཏི ཝདསི, ཡདི ཏེ རཱུཔེ ཝསོ ཝཏྟཏི, ཀསྨཱ ཏྭཾ ཡཐཱ ཨིམེ ལིཙྪཝིརཱཛཱནོ ¶ ཏཱཝཏིཾསདེཝསདིསེཧི ཨཏྟབྷཱཝེཧི ཝིརོཙནྟི ཨབྷིརཱུཔཱ པཱསཱདིཀཱ, ཨེཝཾ ན ཝིརོཙསཱི’ཏི. སཙེ ན ཝཏྟཏཱིཏི ཝཀྑཱམི, སམཎོ གོཏམོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ, ‘ཨགྒིཝེསྶན, ཏྭཾ པུབྦེ ཝཏྟཏི མེ རཱུཔསྨིཾ ཝསོཏི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི པཊིཀྑིཔསཱི’ཏི ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཏི. ཨིཏི ཝཏྟཏཱིཏི ཝུཏྟེཔི ཨེཀོ དོསོ, ན ཝཏྟཏཱིཏི ཝུཏྟེཔི ཨེཀོ དོསོ’’ཏི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. དུཏིཡམྤི བྷགཝཱ པུཙྪི, དུཏིཡམྤི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཡསྨཱ པན ཡཱཝཏཏིཡཾ བྷགཝཏཱ པུཙྪིཏེ ཨབྱཱཀརོནྟསྶ སཏྟདྷཱ མུདྡྷཱ ཕལཏི, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ སཏྟཱནཾཡེཝ ཨཏྠཱཡ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམཱིནཾ པཱུརིཏཏྟཱ སཏྟེསུ བལཝཨནུདྡཡཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཙྩཀཾ ནིགཎྛཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ཨེཏཾ ‘‘བྱཱཀརོཧཱི དཱནཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ.

ཏཏྠ སཧདྷམྨིཀནྟི སཧེཏུཀཾ སཀཱརཎཾ. ཝཛིརཾ པཱཎིམྷི ཨསྶཱཏི ཝཛིརཔཱཎི. ཡཀྑོཏི ན ཡོ ཝཱ སོ ཝཱ ཡཀྑོ, སཀྐོ དེཝརཱཛཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཱདིཏྟནྟི ¶ ཨགྒིཝཎྞཾ. སམྤཛྫལིཏནྟི སུཊྛུ པཛྫལིཏཾ. སཛོཏིབྷཱུཏནྟི སམནྟཏོ ཛོཏིབྷཱུཏཾ, ཨེཀགྒིཛཱལབྷཱུཏནྟི ཨཏྠོ. ཋིཏོ ཧོཏཱིཏི མཧནྟཾ སཱིསཾ, ཀནྡལམཀུལསདིསཱ དཱཋཱ, བྷཡཱནཀཱནི ཨཀྑིནཱསཱདཱིནཱིཏི ཨེཝཾ ཝིརཱུཔརཱུཔཾ མཱཔེཏྭཱ ཋིཏོ. ཀསྨཱ པནེས ཨཱགཏོཏི? དིཊྛིཝིསྶཛྫཱཔནཏྠཾ. ཨཔིཙ, ‘‘ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན དྷམྨཾ དེསེཡྻཾ, པརེ ཙ མེ ན ཨཱཛཱནེཡྻུ’’ནྟི ཨེཝཾ དྷམྨདེསནཱཡ ཨཔྤོསྶུཀྐབྷཱཝཾ ཨཱཔནྣེ བྷགཝཏི སཀྐོ མཧཱབྲཧྨུནཱ སདྡྷིཾ ཨཱགནྟྭཱ, ‘‘བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཐ, ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཎཱཡ ཨཝཏྟམཱནེ མཡཾ ཝཏྟཱཔེསྶཱམ, ཏུམྷཱཀཾ དྷམྨཙཀྐཾ ཧོཏུ, ཨམྷཱཀཾ ཨཱཎཱཙཀྐ’’ནྟི པཊིཉྙམཀཱསི. ཏསྨཱ ‘‘ཨཛྫ སཙྩཀཾ ཏཱསེཏྭཱ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགཏོ.

བྷགཝཱ ¶ ཙེཝ པསྶཏི, སཙྩཀོ ཙ ནིགཎྛཔུཏྟོཏི ཡདི ཧི ཏཾ ཨཉྙེཔི པསྶེཡྻུཾ. ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨགརུ ཨསྶ, ‘‘སམཎོ གོཏམོ སཙྩཀཾ ཨཏྟནོ ཝཱདེ ཨནོཏརནྟཾ ཉཏྭཱ ཡཀྑཾ ཨཱཝཱཧེཏྭཱ དསྶེསི, ཏཏོ སཙྩཀོ བྷཡེན ཀཐེསཱི’’ཏི ཝདེཡྻུཾ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཙེཝ པསྶཏི སཙྩཀོ ཙ. ཏསྶ ཏཾ དིསྭཱཝ སཀལསརཱིརཏོ སེདཱ མུཙྩིཾསུ, ཨནྟོཀུཙྪི ཝིཔརིཝཏྟམཱནཱ མཧཱརཝཾ རཝི. སོ ‘‘ཨཉྙེཔི ནུ ཁོ པསྶནྟཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ¶ ཀསྶཙི ལོམཧཾསམཏྟམྤི ན ཨདྡས. ཏཏོ – ‘‘ཨིདཾ བྷཡཾ མམེཝ ཨུཔྤནྣཾ. སཙཱཧཾ ཡཀྑོཏི ཝཀྑཱམི, ‘ཀིཾ ཏུཡ྄ཧམེཝ ཨཀྑཱིནི ཨཏྠི, ཏྭམེཝ ཡཀྑཾ པསྶསི, པཋམཾ ཡཀྑཾ ཨདིསྭཱ སམཎེན གོཏམེན ཝཱདསངྒྷཱཊེ ཁིཏྟོཝ ཡཀྑཾ པསྶསཱི’ཏི ཝདེཡྻུ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘ན དཱནི མེ ཨིདྷ ཨཉྙཾ པཊིསརཎཾ ཨཏྠི, ཨཉྙཏྲ སམཎཱ གོཏམཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ, ཨཐ ཁོ སཙྩཀོ ནིགཎྛཔུཏྟོ…པེ… བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ. ཏཱཎཾ གཝེསཱིཏི ཏཱཎནྟི གཝེསམཱནོ. ལེཎཾ གཝེསཱིཏི ལེཎནྟི གཝེསམཱནོ. སརཎཾ གཝེསཱིཏི སརཎནྟི གཝེསམཱནོ. ཨེཏྠ ཙ ཏཱཡཏི རཀྑཏཱིཏི ཏཱཎཾ. ནིལཱིཡནྟི ཨེཏྠཱཏི ལེཎཾ. སརཏཱིཏི སརཎཾ, བྷཡཾ ཧིཾསཏི ཝིདྡྷཾསེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༥༨. མནསི ཀརིཏྭཱཏི མནམྷི ཀཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ. ཨེཝཾ མེ ཝེདནཱ ཧོཏཱུཏི ཀུསལཱཝ ཧོཏུ, སུཁཱཝ ཧོཏུ. ཨེཝཾ མེ སཉྙཱ ཧོཏཱུཏི ཀུསལཱཝ ཧོཏུ, སུཁཱཝ ཧོཏུ, སོམནསྶསམྤཡུཏྟཱཝ ཧོཏཱུཏི. སངྑཱརཝིཉྙཱཎེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. མཱ ཨཧོསཱིཏི ཨེཏྠ པན ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན ཨཏྠོ ¶ ཝེདིཏབྦོ. ཀལླཾ ནཱུཏི ཡུཏྟཾ ནུ. སམནུཔསྶིཏུནྟི ‘‘ཨེཏཾ མམ ཨེསོཧམསྨི ཨེསོ མེ ཨཏྟཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཝསེན པསྶིཏུཾ. ནོ ཧིདཾ, བྷོ གོཏམཱཏི ན ཡུཏྟམེཏཾ, བྷོ གོཏམ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཡཐཱ ནཱམ ཚེཀོ ཨཧིཏུཎྜིཀོ སཔྤདཊྛཝིསཾ ཏེནེཝ སཔྤེན པུན ཌཾསཱཔེཏྭཱ ཨུབྦཱཧེཡྻ, ཨེཝཾ ཏསྶཾཡེཝ པརིསཏི སཙྩཀཾ ནིགཎྛཔུཏྟཾ ཏེནེཝ མུཁེན པཉྩཀྑནྡྷཱ ཨནིཙྩཱ དུཀྑཱ ཨནཏྟཱཏི ཝདཱཔེསི. དུཀྑཾ ཨལླཱིནོཏི ཨིམཾ པཉྩཀྑནྡྷདུཀྑཾ ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨལླཱིནོ. ཨུཔགཏོ ཨཛ྄ཛྷོསིཏོཏིཔི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. དུཀྑཾ ཨེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིསུ པཉྩཀྑནྡྷདུཀྑཾ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིཝསེན སམནུཔསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཛཱནེཡྻཱཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ པརིཏོ ཛཱནེཡྻ. པརིཀྑེཔེཏྭཱཏི ཁཡཾ ཝཡཾ ཨནུཔྤཱདཾ ཨུཔནེཏྭཱ.

༣༥༩. ནཝནྟི ¶ ཏརུཎཾ. ཨཀུཀྐུཀཛཱཏནྟི པུཔྥགྒཧཎཀཱལེ ཨནྟོ ཨངྒུཊྛཔྤམཱཎོ ཨེཀོ གྷནདཎྜཀོ ནིབྦཏྟཏི, ཏེན ཝིརཧིཏནྟི ཨཏྠོ. རིཏྟོཏི སུཉྙོ ཨནྟོསཱརཝིརཧིཏོ. རིཏྟཏྟཱཝ ཏུཙྪོ. ཨཔརདྡྷོཏི པརཱཛིཏོ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེཏི ཨིདཾ བྷགཝཱ ཏསྶ མུཁརབྷཱཝཾ ¶ པཀཱསེཏྭཱ ནིགྒཎྷནྟོ ཨཱཧ. སོ ཀིར པུབྦེ པཱུརཎཱདཡོ ཚ སཏྠཱརོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཏེ ཝིསྶཛྫེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨཐ ནེསཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ མཧནྟཾ ཝིཔྤཀཱརཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ཛཡཾ པཝེདེནྟོ གཙྪཏི. སོ སམྨཱསམྦུདྡྷམྤི ཏཐེཝ ཝིཧེཋེསྶཱམཱིཏི སཉྙཱཡ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ –

‘‘ཨམྦྷོ ཀོ ནཱམ ཡཾ རུཀྑོ, སིནྣཔཏྟོ སཀཎྚཀོ;

ཡཏྠ ཨེཀཔྤཧཱརེན, ཨུཏྟམངྒཾ ཝིབྷིཛྫིཏ’’ནྟི.

ཨཡཾ ཁདིརཾ ཨཱཧཙྩ ཨསཱརཀརུཀྑཔརིཙིཏོ མུདུཏུཎྜསཀུཎོ ཝིཡ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསཱརཾ ཨཱཧཙྩ ཉཱཎཏུཎྜབྷེདཾ པཏྟོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ཐདྡྷབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. ཏདསྶ པརིསམཛ྄ཛྷེ ¶ པཀཱསེནྟོ བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེཏིཨཱདིམཱཧ. ནཏྠི ཨེཏརཧཱིཏི ཨུཔཱདིནྣཀསརཱིརེ སེདོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཏརཧི པན ནཏྠཱིཏི ཝདཏི. སུཝཎྞཝཎྞཾ ཀཱཡཾ ཝིཝརཱིཏི ན སབྦཾ ཀཱཡཾ ཝིཝརི. བུདྡྷཱ ནཱམ གཎྛིཀཾ པཊིམུཉྩིཏྭཱ པཊིཙྪནྣསརཱིརཱ པརིསཏི དྷམྨཾ དེསེནྟི. ཨཐ བྷགཝཱ གལཝཱཊཀསམྨུཁཊྛཱནེ ཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཙཏུརངྒུལམཏྟཾ ཨོཏཱརེསི. ཨོཏཱརིཏམཏྟེ པན ཏསྨིཾ སུཝཎྞཝཎྞཱ རསྨིཡོ པུཉྫཔུཉྫཱ ཧུཏྭཱ སུཝཎྞགྷཊཏོ རཏྟསུཝཎྞརསདྷཱརཱ ཝིཡ, རཏྟཝཎྞཝལཱཧཀཏོ ཝིཛྫུལཏཱ ཝིཡ ཙ ནིཀྑམིཏྭཱ སུཝཎྞམུརཛསདིསཾ མཧཱཁནྡྷཾ ཨུཏྟམསིརཾ པདཀྑིཎཾ ཀུརུམཱནཱ ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡིཾསུ. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨེཝམཀཱསཱིཏི? མཧཱཛནསྶ ཀངྑཱཝིནོདནཏྠཾ. མཧཱཛནོ ཧི སམཎོ གོཏམོ མཡ྄ཧཾ སེདོ ནཏྠཱིཏི ཝདཏི, སཙྩཀསྶ ཏཱཝ ནིགཎྛཔུཏྟསྶ ཡནྟཱརུལ༹ྷསྶ ཝིཡ སེདཱ པགྒྷརནྟི. སམཎོ པན གོཏམོ གྷནདུཔཊྚཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིསིནྣོ, ཨནྟོ སེདསྶ ཨཏྠིཏཱ ཝཱ ནཏྠིཏཱ ཝཱ ཀཐཾ སཀྐཱ ཉཱཏུནྟི ཀངྑཾ ཀརེཡྻ, ཏསྶ ཀངྑཱཝིནོདནཏྠཾ ཨེཝམཀཱསི. མངྐུབྷཱུཏོཏི ནིཏྟེཛབྷཱུཏོ. པཏྟཀྑནྡྷོཏི པཏིཏཀྑནྡྷོ. ཨཔྤཊིབྷཱནོཏི ཨུཏྟརི ཨཔྤསྶནྟོ. ནིསཱིདཱིཏི པཱདངྒུཊྛཀེན བྷཱུམིཾ ཀསམཱནོ ནིསཱིདི.

༣༦༠. དུམྨུཁོཏི ¶ ན ཝིརཱུཔམུཁོ, ཨབྷིརཱུཔོ ཧི སོ པཱསཱདིཀོ. ནཱམཾ པནསྶ ཨེཏཾ. ཨབྷབྦོ ཏཾ པོཀྑརཎིཾ པུན ཨོཏརིཏུནྟི སབྦེསཾ ཨལཱ༹ནཾ ¶ བྷགྒཏྟཱ པཙྪིནྣགམནོ ཨོཏརིཏུཾ ཨབྷབྦོ, ཏཏྠེཝ ཀཱཀཀུལལཱདཱིནཾ བྷཏྟཾ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ཝིསཱུཀཱཡིཀཱནཱིཏི དིཊྛིཝིསཱུཀཱནི. ཝིསེཝིཏཱནཱིཏི དིཊྛིསཉྩརིཏཱནི. ཝིཔྥནྡིཏཱནཱིཏི དིཊྛིཝིཔྥནྡིཏཱནི. ཡདིདཾ ཝཱདཱདྷིཔྤཱཡོཏི ཨེཏྠ ཡདིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ; ཝཱདཱདྷིཔྤཱཡོ ཧུཏྭཱ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཨུཔསངྐམིཏུཾ ཨབྷབྦོ; དྷམྨསྶཝནཱཡ པན ཨུཔསངྐམེཡྻཱཏི དསྶེཏི. དུམྨུཁཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཀསྨཱ ཨཝོཙ ¶ ? དུམྨུཁསྶ ཀིརསྶ ཨུཔམཱཧརཎཀཱལེ སེས ལིཙྪཝིཀུམཱརཱཔི ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཨིམིནཱ ནིགཎྛེན ཨམྷཱཀཾ སིཔྤུགྒཧཎཊྛཱནེ ཙིརཾ ཨཝམཱནོ ཀཏོ, ཨཡཾ དཱནི ཨམིཏྟསྶ པིཊྛིཾ པསྶིཏུཾ ཀཱལོ. མཡམྤི ཨེཀེཀཾ ཨུཔམཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པཱཎིཔྤཧཱརེན པཏིཏཾ མུགྒརེན པོཐེནྟོ ཝིཡ ཏཐཱ ནཾ ཀརིསྶཱམ, ཡཐཱ ན པུན པརིསམཛ྄ཛྷེ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི, ཏེ ཨོཔམྨཱནི ཀརིཏྭཱ དུམྨུཁསྶ ཀཐཱཔརིཡོསཱནཾ ཨཱགམཡམཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ. སཙྩཀོ ཏེསཾ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ, ཨིམེ སབྦེཝ གཱིཝཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨོཊྛེཧི ཙལམཱནེཧི ཋིཏཱ; སཙེ པཙྩེཀཱ ཨུཔམཱ ཧརིཏུཾ ལབྷིསྶནྟི, པུན མཡཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྐཱ བྷཝིསྶཏི, ཧནྡཱཧཾ དུམྨུཁཾ ཨཔསཱདེཏྭཱ ཡཐཱ ཨཉྙསྶ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཐཱཝཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ སམཎཾ གོཏམཾ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི ཏསྨཱ ཨེཏདཝོཙ. ཏཏྠ ཨཱགམེཧཱིཏི ཏིཊྛ, མཱ པུན བྷཎཱཧཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༦༡. ཏིཊྛཏེསཱ, བྷོ གོཏམཱཏི, བྷོ གོཏམ, ཨེསཱ ཨམྷཱཀཉྩེཝ ཨཉྙེསཉྩ པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཝཱཙཱ ཏིཊྛཏུ. ཝིལཱཔཾ ཝིལཔིཏཾ མཉྙེཏི ཨེཏཉྷི ཝཙནཾ ཝིལཔིཏཾ ཝིཡ ཧོཏི, ཝིཔྤལཔིཏམཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ཏིཊྛཏེསཱཏི ཨེཏྠ ཀཐཱཏི ཨཱཧརིཏྭཱ ཝཏྟབྦཱ. ཝཱཙཱཝིལཱཔཾ ཝིལཔིཏཾ མཉྙེཏི ཨེཏྠ པནིདཾ ཝཱཙཱནིཙྪཱརཎཾ ཝིལཔིཏམཏྟཾ མཉྙེ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི པཉྷཾ པུཙྪནྟོ ཀིཏྟཱཝཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝེསཱརཛྫཔཏྟོཏི ཉཱཎཔཏྟོ. ཨཔརཔྤཙྩཡོཏི ཨཔརཔྤཏྟིཡོ. ཨཐསྶ བྷགཝཱ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ ཨིདྷ, ཨགྒིཝེསྶནཱཏིཨཱདིམཱཧ, ཏཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. ཡསྨཱ པནེཏྠ པསྶཏཱིཏི ཝུཏྟཏྟཱ སེཀྑབྷཱུམི དསྶིཏཱ. ཏསྨཱ ཨུཏྟརི ཨསེཀྑབྷཱུམིཾ པུཙྪནྟོ དུཏིཡཾ པཉྷཾ པུཙྪི, ཏམྤིསྶ བྷགཝཱ བྱཱཀཱསི ¶ . ཏཏྠ ¶ དསྶནཱནུཏྟརིཡེནཱཏིཨཱདཱིསུ དསྶནཱནུཏྟརིཡནྟི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ པཉྙཱ. པཊིཔདཱནུཏྟརིཡནྟི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ པཊིཔདཱ. ཝིམུཏྟཱནུཏྟརིཡནྟི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ ཝིམུཏྟི. སུདྡྷལོཀུཏྟརམེཝ ཝཱ གཧེཏྭཱ དསྶནཱནུཏྟརིཡནྟི ཨརཧཏྟམགྒསམྨཱདིཊྛི. པཊིཔདཱནུཏྟརིཡནྟི སེསཱནི མགྒངྒཱནི. ཝིམུཏྟཱནུཏྟརིཡནྟི ཨགྒཕལཝིམུཏྟི. ཁཱིཎཱསཝསྶ ཝཱ ནིབྦཱནདསྶནཾ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ ¶ ནཱམ. མགྒངྒཱནི པཊིཔདཱནུཏྟརིཡཾ. ཨགྒཕལཾ ཝིམུཏྟཱནུཏྟརིཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ. བུདྡྷོ སོ བྷགཝཱཏི སོ བྷགཝཱ སཡམྤི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི བུདྡྷོ. བོདྷཱཡཱཏི པརེསམྤི ཙཏུསཙྩབོདྷཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. དནྟོཏིཨཱདཱིསུ དནྟོཏི ནིབྦིསེཝནོ. དམཐཱཡཱཏི ནིབྦིསེཝནཏྠཱཡ. སནྟོཏི སབྦཀིལེསཝཱུཔསམེན སནྟོ. སམཐཱཡཱཏི ཀིལེསཝཱུཔསམཱཡ. ཏིཎྞོཏི ཙཏུརོགྷཏིཎྞོ. ཏརཎཱཡཱཏི ཙཏུརོགྷཏརཎཱཡ. པརིནིབྦུཏོཏི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦུཏོ. པརིནིབྦཱནཱཡཱཏི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཏྠཱཡ.

༣༦༢. དྷཾསཱིཏི གུཎདྷཾསཀཱ. པགབྦཱཏི ཝཱཙཱཔཱགབྦིཡེན སམནྣཱགཏཱ. ཨཱསཱདེཏབྦནྟི གྷཊྚེཏབྦཾ. ཨཱསཛྫཱཏི གྷཊྚེཏྭཱ. ནཏྭེཝ བྷཝནྟཾ གོཏམནྟི བྷཝནྟཾ གོཏམཾ ཨཱསཛྫ ཀསྶཙི ཨཏྟནོ ཝཱདཾ ཨནུཔཧཏཾ སཀལཾ ཨཱདཱཡ པཀྐམིཏུཾ ཐཱམོ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. ན ཧི བྷགཝཱ ཧཏྠིཨཱདཡོ ཝིཡ ཀསྶཙི ཛཱིཝིཏནྟརཱཡཾ ཀརོཏི. ཨཡཾ པན ནིགཎྛོ ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨུཔམཱ ན བྷགཝཏོ ཨུཀྐཾསནཏྠཾ ཨཱཧརི, ཨཏྟུཀྐཾསནཏྠམེཝ ཨཱཧརི. ཡཐཱ ཧི རཱཛཱ ཀཉྩི པཙྩཏྠིཀཾ གྷཱཏེཏྭཱ ཨེཝཾ ནཱམ སཱུརོ ཨེཝཾ ཐཱམསམྤནྣོ པུརིསོ བྷཝིསྶཏཱིཏི པཙྩཏྠིཀཾ ཐོམེནྟོཔི ཨཏྟཱནམེཝ ཐོམེཏི. ཨེཝམེཝ སོཔི སིཡཱ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཧཏྠིཾ པབྷིནྣནྟིཨཱདཱིཧི བྷགཝནྟཾ ཨུཀྐཾསེནྟོཔི མཡམེཝ སཱུརཱ མཡཾ པཎྜིཏཱ མཡཾ བཧུསྶུཏཱཡེཝ ཨེཝཾ པབྷིནྣཧཏྠིཾ ཝིཡ, ཛལིཏཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཝིཡ, ཕཎཀཏཨཱསཱིཝིསཾ ཝིཡ ཙ ཝཱདཏྠིཀཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨུཔསངྐམིམྷཱཏི ཨཏྟཱནཾཡེཝ ཨུཀྐཾསེཏི. ཨེཝཾ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ནིམནྟཡམཱནོ ཨདྷིཝཱསེཏུ མེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨདྷིཝཱསེཏཱུཏི སམྤཊིཙྪཏུ. སྭཱཏནཱཡཱཏི ཡཾ མེ ཏུམྷེསུ ཀཱརཾ ཀརོཏོ སྭེ བྷཝིསྶཏི པུཉྙཉྩ པཱིཏིཔཱམོཛྫཉྩ, ཏདཏྠཱཡ. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེནཱཏི བྷགཝཱ ¶ ཀཱཡངྒཾ ཝཱ ཝཱཙངྒཾ ཝཱ ཨཙོཔེཏྭཱ ཨབྦྷནྟརེཡེཝ ཁནྟིཾ དྷཱརེནྟོ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན ཨདྷིཝཱསེསི. སཙྩཀསྶ ཨནུགྒཧཀརཎཏྠཾ མནསཱཝ སམྤཊིཙྪཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༣༦༣. ཡམསྶ པཏིརཱུཔཾ མཉྙེཡྻཱཐཱཏི ཏེ ཀིར ལིཙྪཝཱི ཏསྶ པཉྩཐཱལིཔཱཀསཏཱནི ནིཙྩབྷཏྟཾ ¶ ཨཱཧརནྟི ¶ . ཏདེཝ སནྡྷཱཡ ཨེས སྭེ ཏུམྷེ ཡཾ ཨསྶ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཏིརཱུཔཾ ཀཔྤིཡནྟི མཉྙེཡྻཱཐ, ཏཾ ཨཱཧརེཡྻཱཐ; སམཎསྶ ཧི གོཏམསྶ ཏུམྷེ པརིཙཱརཀཱ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ཡུཏྟཱཡུཏྟཾ ཛཱནཱཐཱཏི ཝདཏི. བྷཏྟཱབྷིཧཱརཾ ཨབྷིཧརིཾསཱུཏི ཨབྷིཧརིཏབྦཾ བྷཏྟཾ ཨབྷིཧརིཾསུ. པཎཱིཏེནཱཏི ཨུཏྟམེན. སཧཏྠཱཏི སཧཏྠེན. སནྟཔྤེཏྭཱཏི སུཊྛུ ཏཔྤེཏྭཱ, པརིཔུཎྞཾ སུཧིཏཾ ཡཱཝདཏྠཾ ཀཏྭཱ. སམྤཝཱརེཏྭཱཏི སུཊྛུ པཝཱརེཏྭཱ, ཨལཾ ཨལནྟི ཧཏྠསཉྙཱཡ པཊིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ. བྷུཏྟཱཝིནྟི བྷུཏྟཝནྟཾ. ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིནྟི པཏྟཏོ ཨོནཱིཏཔཱཎིཾ, ཨཔནཱིཏཧཏྠནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ཨོནིཏྟཔཏྟཔཱཎི’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ, ཨོནིཏྟཾ ནཱནཱབྷཱུཏཾ པཏྟཾ པཱཎིཏོ ཨསྶཱཏི ཨོནིཏྟཔཏྟཔཱཎཱི. ཏཾ ཨོནིཏྟཔཏྟཔཱཎིཾ, ཧཏྠེ ཙ པཏྟཉྩ དྷོཝིཏྭཱ ཨེཀམནྟེ པཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ནིསིནྣནྟི ཨཏྠོ. ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱིཏི བྷགཝནྟཾ ཨེཝཾབྷཱུཏཾ ཉཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ ནིསཱིདཱིཏི ཨཏྠོ. པུཉྙཉྩཱཏི ཡཾ ཨིམསྨིཾ དཱནེ པུཉྙཾ, ཨཱཡཏིཾ ཝིཔཱཀཀྑནྡྷཱཏི ཨཏྠོ. པུཉྙམཧཱིཏི ཝིཔཱཀཀྑནྡྷཱནཾཡེཝ པརིཝཱརོ. ཏཾ དཱཡཀཱནཾ སུཁཱཡ ཧོཏཱུཏི ཏཾ ཨིམེསཾ ལིཙྪཝཱིནཾ སུཁཏྠཱཡ ཧོཏུ. ཨིདཾ ཀིར སོ ཨཧཾ པབྦཛིཏོ ནཱམ, པབྦཛིཏེན ཙ ན ཡུཏྟཾ ཨཏྟནོ དཱནཾ ནིཡྻཱཏེཏུནྟི ཏེསཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨཐ བྷགཝཱ ཡསྨཱ ལིཙྪཝཱིཧི སཙྩཀསྶ དིནྣཾ, ན བྷགཝཏོ. སཙྩཀེན པན བྷགཝཏོ དིནྣཾ, ཏསྨཱ ཏམཏྠཾ དཱིཔེནྟོ ཡཾ ཁོ, ཨགྒིཝེསྶནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏི བྷགཝཱ ནིགཎྛསྶ མཏེན ཝིནཱཡེཝ ཨཏྟནོ དིནྣཾ དཀྑིཎཾ ནིགཎྛསྶ ནིཡྻཱཏེསི, སཱ ཙསྶ ཨནཱགཏེ ཝཱསནཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹སཙྩཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. མཧཱསཙྩཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༦༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱསཙྩཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཀཾ སམཡནྟི ཙ ཏེན ཁོ པན སམཡེནཱཏི ཙ པུབྦཎྷསམཡནྟི ཙ ཏཱིཧི པདེཧི ཨེཀོཝ སམཡོ ཝུཏྟོ. བྷིཀྑཱུནཉྷི ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ¶ ཀཏྭཱ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཀཏརཾ གཱམཾ པཝིསིསྶཱམཱཏི ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀེ ཋིཏཀཱལོ ནཱམ ཧོཏི. བྷགཝཱ ཨེཝརཱུཔེ སམཡེ རཏྟདུཔཊྚཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ ཨེཀཾསཾ པཱརུཔིཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམྨ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ གནྡྷཀུཊིཔམུཁེ ཨཊྛཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ, – ‘‘ཨེཀཾ སམཡནྟི ཙ ཏེན ཁོ པན སམཡེནཱཏི ཙ པུབྦཎྷསམཡ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟཾ. པཝིསིཏུཀཱམོཏི པིཎྜཱཡ པཝིསིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཀཏསནྣིཊྛཱནོ. ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམཱིཏི? ཝཱདཱརོཔནཛ྄ཛྷཱསཡེན. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘པུབྦེཔཱཧཾ ཨཔཎྜིཏཏཱཡ སཀལཾ ཝེསཱལིཔརིསཾ གཧེཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ མངྐུ ཛཱཏོ. ཨིདཱནི ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ ཨེཀཀོཝ གནྟྭཱ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམི. ཡདི སམཎཾ གོཏམཾ པརཱཛེཏུཾ སཀྑིསྶཱམི, ཨཏྟནོ ལདྡྷིཾ དཱིཔེཏྭཱ ཛཡཾ ཀརིསྶཱམི. ཡདི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཛཡོ བྷཝིསྶཏི, ཨནྡྷཀཱརེ ནཙྩཾ ཝིཡ ན ཀོཙི ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ནིདྡཱཔཉྷཾ ནཱམ གཧེཏྭཱ ཨིམིནཱ ཝཱདཛ྄ཛྷཱསཡེན ཨུཔསངྐམི.

ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི སཙྩཀསྶ ནིགཎྛཔུཏྟསྶ ཨནུཀམྤཾ པཊིཙྩ. ཐེརསྶ ཀིརསྶ ཨེཝཾ ཨཧོསི – ‘‘བྷགཝཏི མུཧུཏྟཾ ནིསིནྣེ བུདྡྷདསྶནཾ དྷམྨསྶཝནཉྩ ལབྷིསྶཏི. ཏདསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ བྷགཝནྟཾ ཡཱཙིཏྭཱ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ ཙཏུགྒུཎཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིསཱིདཏུ བྷགཝཱཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀཱརཎཾ ཨཱནནྡོ ཝདཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཡཾ པན པཉྷཾ ཨོཝཊྚིཀསཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཨཱགཏོ ཏཾ ཋཔེཏྭཱ པསྶེན ཏཱཝ པརིཧརནྟོ ཨེཏཾ སནྟི, བྷོ གོཏམཱཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ.

༣༦༥. ཕུསནྟི ཧི ཏེ, བྷོ གོཏམཱཏི ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སརཱིརེ ཨུཔྤནྣཾ སཱརཱིརིཀཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཕུསནྟི ལབྷནྟི, ཨནུབྷཝནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱུརུཀྑམྦྷོཏི ཁམྦྷཀཏཨཱུརུབྷཱཝོ, ཨཱུརུཐདྡྷཏཱཏི ¶ ཨཏྠོ. ཝིམྷཡཏྠཝསེན པནེཏྠ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨནཱགཏཝཙནཾ ཀཏཾ. ཀཱཡནྭཡཾ ཧོཏཱིཏི ཀཱཡཱནུགཏཾ ¶ ཧོཏི ཀཱཡསྶ ཝསཝཏྟི. ཀཱཡབྷཱཝནཱཏི ¶ པན ཝིཔསྶནཱ ཝུཙྩཏི, ཏཱཡ ཙིཏྟཝིཀྑེཔཾ པཱཔུཎནྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཨིཏི ནིགཎྛོ ཨསནྟཾ ཨབྷཱུཏཾ ཡཾ ནཏྠི, ཏདེཝཱཧ. ཙིཏྟབྷཱཝནཱཏིཔི སམཐོ ཝུཙྩཏི, སམཱདྷིཡུཏྟསྶ ཙ པུགྒལསྶ ཨཱུརུཀྑམྦྷཱདཡོ ནཱམ ནཏྠི, ཨིཏི ནིགཎྛོ ཨིདཾ ཨབྷཱུཏམེཝ ཨཱཧ. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡཐེཝ ‘བྷཱུཏཔུབྦནྟི ཝཏྭཱ ཨཱུརུཀྑམྦྷོཔི ནཱམ བྷཝིསྶཏཱི’ཏིཨཱདཱིནི ཝདཏོ ཨནཱགཏརཱུཔཾ ན སམེཏི, ཏཐཱ ཨཏྠོཔི ན སམེཏི, ཨསནྟཾ ཨབྷཱུཏཾ ཡཾ ནཏྠི, ཏཾ ཀཐེཏཱི’’ཏི.

ནོ ཀཱཡབྷཱཝནནྟི པཉྩཱཏཔཏཔྤནཱདིཾ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨཡཉྷི ཏེསཾ ཀཱཡབྷཱཝནཱ ནཱམ. ཀིཾ པན སོ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧ? སོ ཀིར དིཝཱདིཝསྶ ཝིཧཱརཾ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྨིཾ ཁོ པན སམཡེ བྷིཀྑཱུ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནེསུ པཊིསལླཱནཾ ཨུཔགཙྪནྟི. སོ ཏེ པཊིསལླཱིནེ དིསྭཱ ཙིཏྟབྷཱཝནཱམཏྟཾ ཨེཏེ ཨནུཡུཉྫནྟི, ཀཱཡབྷཱཝནཱ པནེཏེསཾ ནཏྠཱིཏི མཉྙམཱནོ ཨེཝམཱཧ.

༣༦༦. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ཨནུཡུཉྫནྟོ ཀིནྟི པན ཏེ, ཨགྒིཝེསྶན, ཀཱཡབྷཱཝནཱ སུཏཱཏི ཨཱཧ. སོ ཏཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ སེཡྻཐིདཾ, ནནྡོ ཝཙྪོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནནྡོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཝཙྪོཏི གོཏྟཾ. ཀིསོཏི ནཱམཾ. སཾཀིཙྩོཏི གོཏྟཾ. མཀྑལིགོསཱལོ ཧེཊྛཱ ཨཱགཏོཝ. ཨེཏེཏི ཨེཏེ ཏཡོ ཛནཱ, ཏེ ཀིར ཀིལིཊྛཏཔཱནཾ མཏྠཀཔཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཨུལཱ༹རཱནི ཨུལཱ༹རཱནཱིཏི པཎཱིཏཱནི པཎཱིཏཱནི. གཱཧེནྟི ནཱམཱཏི བལཾ གཎྷཱཔེནྟི ནཱམ. བྲཱུཧེནྟཱིཏི ཝཌྜྷེནྟི. མེདེནྟཱིཏི ཛཱཏམེདཾ ཀརོནྟི. པུརིམཾ པཧཱཡཱཏི པུརིམཾ དུཀྐརཀཱརཾ པཧཱཡ. པཙྪཱ ཨུཔཙིནནྟཱིཏི པཙྪཱ ཨུལཱ༹རཁཱདནཱིཡཱདཱིཧི སནྟཔྤེནྟི, ཝཌྜྷེནྟི. ཨཱཙཡཱཔཙཡོ ཧོཏཱིཏི ཝཌྜྷི ཙ ཨཝཌྜྷི ཙ ཧོཏི, ཨིཏི ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ ཀཱལེན ཝཌྜྷི, ཀཱལེན པརིཧཱནཱིཏི ཝཌྜྷིཔརིཧཱནིམཏྟམེཝ པཉྙཱཡཏི, ཀཱཡབྷཱཝནཱ པན ན པཉྙཱཡཏཱིཏི དཱིཔེཏྭཱ ཙིཏྟབྷཱཝནཾ པུཙྪནྟོ, ‘‘ཀིནྟི པན ཏེ, ཨགྒིཝེསྶན, ཙིཏྟབྷཱཝནཱ སུཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ན སམྤཱཡཱསཱིཏི སམྤཱདེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཡཐཱ ཏཾ བཱལཔུཐུཛྫནོ.

༣༦༧. ཀུཏོ ¶ ¶ པན ཏྭནྟི ཡོ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ དུབྦལཾ ཀཱཡབྷཱཝནཾ ན ཛཱནཱསི? སོ ¶ ཏྭཾ ཀུཏོ སཎྷཾ སུཁུམཾ ཙིཏྟབྷཱཝནཾ ཛཱནིསྶསཱིཏི. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཙོདནཱལཡཏྠེརོ, ‘‘ཨབུདྡྷཝཙནཾ ནཱམེཏཾ པད’’ནྟི བཱིཛནིཾ ཋཔེཏྭཱ པཀྐམིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨཐ ནཾ མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཨཱཧ – ‘‘དིསྶཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྶ ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀསྶ ཀཱཡསྶ ཨཱཙཡོཔི ཨཔཙཡོཔི ཨཱདཱནམྤི ནིཀྑེཔནམྤཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༦༢). ཏཾ སུཏྭཱ སལླཀྑེསི – ‘‘ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱཡཾ པརིགྒཎྷནྟསྶ ཨུཔྤནྣཝིཔསྶནཱ ཨོལཱ༹རིཀཱཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

༣༦༨. སུཁསཱརཱགཱིཏི སུཁསཱརཱགེན སམནྣཱགཏོ. སུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ནིརོདྷཱ ཨུཔྤཛྫཏི དུཀྑཱ ཝེདནཱཏི ན ཨནནྟརཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི, སུཁདུཀྑཱནཉྷི ཨནནྟརཔཙྩཡཏཱ པཊྛཱནེ (པཊྛཱ. ༡.༢.༤༥-༤༦) པཊིསིདྡྷཱ. ཡསྨཱ པན སུཁེ ཨནིརུདྡྷེ དུཀྑཾ ནུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨིདྷ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱིཏི ཁེཔེཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཨུབྷཏོཔཀྑནྟི སུཁཾ ཨེཀཾ པཀྑཾ དུཀྑཾ ཨེཀཾ པཀྑནྟི ཨེཝཾ ཨུབྷཏོཔཀྑཾ ཧུཏྭཱ.

༣༦༩. ཨུཔྤནྣཱཔི སུཁཱ ཝེདནཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, བྷཱཝིཏཏྟཱ ཀཱཡསྶ. ཨུཔྤནྣཱཔི དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, བྷཱཝིཏཏྟཱ ཙིཏྟསྶཱཏི ཨེཏྠ ཀཱཡབྷཱཝནཱ ཝིཔསྶནཱ, ཙིཏྟབྷཱཝནཱ སམཱདྷི. ཝིཔསྶནཱ ཙ སུཁསྶ པཙྩནཱིཀཱ, དུཀྑསྶ ཨཱསནྣཱ. སམཱདྷི དུཀྑསྶ པཙྩནཱིཀོ, སུཁསྶ ཨཱསནྣོ. ཀཐཾ? ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ནིསིནྣསྶ ཧི ཨདྡྷཱནེ གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཏཏྠ ཏཏྠ ཨགྒིཨུཊྛཱནཾ ཝིཡ ཧོཏི, ཀཙྪེཧི སེདཱ མུཙྩནྟི, མཏྠཀཏོ ཨུསུམཝཊྚིཨུཊྛཱནཾ ཝིཡ ཧོཏཱིཏི ཙིཏྟཾ ཧཉྙཏི ཝིཧཉྙཏི ཝིཔྥནྡཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཝིཔསྶནཱ སུཁསྶ པཙྩནཱིཀཱ, དུཀྑསྶ ཨཱསནྣཱ. ཨུཔྤནྣེ པན ཀཱཡིཀེ ཝཱ ཙེཏསིཀེ ཝཱ དུཀྑེ ཏཾ དུཀྑཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔནྣསྶ སམཱཔཏྟིཀྑཎེ དུཀྑཾ དཱུརཱཔགཏཾ ཧོཏི, ཨནཔྤཀཾ སུཁཾ ཨོཀྐམཏི. ཨེཝཾ སམཱདྷི དུཀྑསྶ པཙྩནཱིཀོ, སུཁསྶ ཨཱསནྣོ. ཡཐཱ ཝིཔསྶནཱ སུཁསྶ པཙྩནཱིཀཱ, དུཀྑསྶ ཨཱསནྣཱ, ན ཏཐཱ སམཱདྷི. ཡཐཱ སམཱདྷི དུཀྑསྶ པཙྩནཱིཀོ, སུཁསྶ ཨཱསནྣོ, ན ཙ ཏཐཱ ཝིཔསྶནཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨུཔྤནྣཱཔི སུཁཱ ¶ ཝེདནཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ¶ ཏིཊྛཏི, བྷཱཝིཏཏྟཱ ཀཱཡསྶ. ཨུཔྤནྣཱཔི དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, བྷཱཝིཏཏྟཱ ཙིཏྟསྶཱ’’ཏི.

༣༧༠. ཨཱསཛྫ ¶ ཨུཔནཱིཡཱཏི གུཎེ གྷཊྚེཏྭཱ ཙེཝ ཨུཔནེཏྭཱ ཙ. ཏཾ ཝཏ མེཏི ཏཾ ཝཏ མམ ཙིཏྟཾ.

༣༧༡. ཀིཉྷི ནོ སིཡཱ, ཨགྒིཝེསྶནཱཏི, ཨགྒིཝེསྶན, ཀིཾ ན བྷཝིསྶཏི, བྷཝིསྶཏེཝ, མཱ ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཧི, ཨུཔྤཛྫིཡེཝ མེ སུཁཱཔི དུཀྑཱཔི ཝེདནཱ, ཨུཔྤནྣཱཡ པནསྶཱ ཨཧཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋཱཏུཾ ན དེམི. ཨིདཱནིསྶ ཏམཏྠཾ པཀཱསེཏུཾ ཨུཔརི པསཱདཱཝཧཾ དྷམྨདེསནཾ དེསེཏུཀཱམོ མཱུལཏོ པཊྛཱཡ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨིདྷ མེ, ཨགྒིཝེསྶན, པུབྦེཝ སམྦོདྷཱ…པེ… ཏཏྠེཝ ནིསཱིདིཾ, ཨལམིདཾ པདྷཱནཱཡཱཏི ཨིདཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ པཱསརཱསིསུཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, ཏཏྠ བོདྷིཔལླངྐེ ནིསཛྫཱ, ཨིདྷ དུཀྐརཀཱརིཀཱ.

༣༧༤. ཨལླཀཊྛནྟི ཨལླཾ ཨུདུམྦརཀཊྛཾ. སསྣེཧནྟི སཁཱིརཾ. ཀཱམེཧཱིཏི ཝཏྠུཀཱམེཧི. ཨཝཱུཔཀཊྛཱཏི ཨནཔགཏཱ. ཀཱམཙྪནྡོཏིཨཱདཱིསུ ཀིལེསཀཱམོཝ ཚནྡཀརཎཝསེན ཚནྡོ. སིནེཧཀརཎཝསེན སྣེཧོ. མུཙྪཱཀརཎཝསེན མུཙྪཱ. པིཔཱསཱཀརཎཝསེན པིཔཱསཱ. ཨནུདཧནཝསེན པརིལཱ༹ཧོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨོཔཀྐམིཀཱཏི ཨུཔཀྐམནིབྦཏྟཱ. ཉཱཎཱཡ དསྶནཱཡ ཨནུཏྟརཱཡ སམྦོདྷཱཡཱཏི སབྦཾ ལོཀུཏྟརམགྒཝེཝཙནམེཝ.

ཨིདཾ པནེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨལླཾ སཁཱིརཾ ཨུདུམྦརཀཊྛཾ ཝིཡ ཧི ཀིལེསཀཱམེན ཝཏྠུཀཱམཏོ ཨནིསྶཊཔུགྒལཱ. ཨུདཀེ པཀྑིཏྟབྷཱཝོ ཝིཡ ཀིལེསཀཱམེན ཏིནྟཏཱ; མནྠནེནཱཔི ཨགྒིནོ ཨནབྷིནིབྦཏྟནཾ ཝིཡ ཀིལེསཀཱམེན ཝཏྠུཀཱམཏོ ཨནིསྶཊཱནཾ ཨོཔཀྐམིཀཱཧི ཝེདནཱཧི ལོཀུཏྟརམགྒསྶ ཨནདྷིགམོ. ཨམནྠནེནཱཔི ཨགྒིནོ ཨནབྷིནིབྦཏྟནཾ ཝིཡ ཏེསཾ པུགྒལཱནཾ ཝིནཱཔི ཨོཔཀྐམིཀཱཧི ཝེདནཱཧི ལོཀུཏྟརམགྒསྶ ཨནདྷིགམོ. དུཏིཡཨུཔམཱཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ, པུརིམཱ སཔུཏྟབྷརིཡཔབྦཛྫཱཡ ཨུཔམཱ; པཙྪིམཱ བྲཱཧྨཎདྷམྨིཀཔབྦཛྫཱཡ.

༣༧༦. ཏཏིཡཨུཔམཱཡ ¶ ¶ ཀོལཱ༹པནྟི ཚིནྣསིནེཧཾ ནིརཱཔཾ. ཐལེ ནིཀྑིཏྟནྟི པབྦཏཐལེ ཝཱ བྷཱུམིཐལེ ཝཱ ནིཀྑིཏྟཾ. ཨེཏྠཱཔི ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – སུཀྑཀོལཱ༹པཀཊྛཾ ཝིཡ ཧི ཀིལེསཀཱམེན ཝཏྠུཀཱམཏོ ནིསྶཊཔུགྒལཱ, ཨཱརཀཱ ཨུདཀཱ ཐལེ ནིཀྑིཏྟབྷཱཝོ ཝིཡ ཀིལེསཀཱམེན ¶ ཨཏིནྟཏཱ. མནྠནེནཱཔི ཨགྒིནོ ཨབྷིནིབྦཏྟནཾ ཝིཡ ཀིལེསཀཱམེན ཝཏྠུཀཱམཏོ ནིསྶཊཱནཾ ཨབྦྷོཀཱསིཀནེསཛྫིཀཱདིཝསེན ཨོཔཀྐམིཀཱཧིཔི ཝེདནཱཧི ལོཀུཏྟརམགྒསྶ ཨདྷིགམོ. ཨཉྙསྶ རུཀྑསྶ སུཀྑསཱཁཱཡ སདྡྷིཾ གྷཾསནམཏྟེནེཝ ཨགྒིནོ ཨབྷིནིབྦཏྟནཾ ཝིཡ ཝིནཱཔི ཨོཔཀྐམིཀཱཧི ཝེདནཱཧི སུཁཱཡེཝ པཊིཔདཱཡ ལོཀུཏྟརམགྒསྶ ཨདྷིགམོཏི. ཨཡཾ ཨུཔམཱ བྷགཝཏཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨཱཧཊཱ.

༣༧༧. ཨིདཱནི ཨཏྟནོ དུཀྐརཀཱརིཀཾ དསྶེནྟོ, ཏསྶ མཡ྄ཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཀིཾ པན བྷགཝཱ དུཀྐརཾ ཨཀཏྭཱ བུདྡྷོ བྷཝིཏུཾ ན སམཏྠོཏི? ཀཏྭཱཔི ཨཀཏྭཱཔི སམཏྠོཝ. ཨཐ ཀསྨཱ ཨཀཱསཱིཏི? སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨཏྟནོ པརཀྐམཾ དསྶེསྶཱམི. སོ ཙ མཾ ཝཱིརིཡནིམྨཐནགུཎོ ཧཱསེསྶཏཱིཏི. པཱསཱདེ ནིསིནྣོཡེཝ ཧི པཝེཎིཨཱགཏཾ རཛྫཾ ལབྷིཏྭཱཔི ཁཏྟིཡོ ན ཏཐཱཔམུདིཏོ ཧོཏི, ཡཐཱ བལཀཱཡཾ གཧེཏྭཱ སངྒཱམེ དྭེ ཏཡོ སམྤཧཱརེ དཏྭཱ ཨམིཏྟམཐནཾ ཀཏྭཱ པཏྟརཛྫོ. ཨེཝཾ པཏྟརཛྫསྶ ཧི རཛྫསིརིཾ ཨནུབྷཝནྟསྶ པརིསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ པརཀྐམཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ, ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ ཨསུཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨསུཀཉྩ ཨསུཀཉྩ ཨམིཏྟཾ ཨེཝཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨེཝཾ པཧརིཏྭཱ ཨིམཾ རཛྫསིརིཾ པཏྟོསྨཱི’’ཏི ཙིནྟཡཏོ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཱཔི སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ པརཀྐམཾ དསྶེསྶཱམི, སོ ཧི མཾ པརཀྐམོ ཨཏིཝིཡ ཧཱསེསྶཏི, སོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེསྶཏཱིཏི དུཀྐརམཀཱསི.

ཨཔིཙ པཙྪིམཾ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོཔི ཨཀཱསིཡེཝ, པཙྪིམཱ ཧི ཛནཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱཔི པདྷཱནཾ པདཧིཏྭཱཝ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཏྟོ, ཀིམངྒཾ པན མཡནྟི པདྷཱནཝཱིརིཡཾ ཀཏྟབྦཾ མཉྙིསྶཏི; ཨེཝཾ སནྟེ ཁིཔྤམེཝ ཛཱཏིཛརཱམརཎསྶ ཨནྟཾ ཀརིསྶཏཱིཏི པཙྪིམཾ ཛནཏཾ ཨནུཀམྤམཱནོ ཨཀཱསིཡེཝ.

དནྟེབྷིདནྟམཱདྷཱཡཱཏི ¶ ཧེཊྛཱདནྟེ ཨུཔརིདནྟཾ ཋཔེཏྭཱ. ཙེཏསཱ ཙིཏྟནྟི ཀུསལཙིཏྟེན ཨཀུསལཙིཏྟཾ. ཨབྷིནིགྒཎྷེཡྻནྟི ནིགྒཎྷེཡྻཾ. ཨབྷིནིཔྤཱིལེ༹ཡྻནྟི ¶ ནིཔྤཱིལེ༹ཡྻཾ. ཨབྷིསནྟཱཔེཡྻནྟི ཏཱཔེཏྭཱ ཝཱིརིཡནིམྨཐནཾ ཀརེཡྻཾ. སཱརདྡྷོཏི སདརཐོ. པདྷཱནཱབྷིཏུནྣསྶཱཏི པདྷཱནེན ཨབྷིཏུནྣསྶ, ཝིདྡྷསྶ སཏོཏི ཨཏྠོ.

༣༧༨. ཨཔྤཱཎཀནྟི ¶ ནིརསྶཱསཀཾ. ཀམྨཱརགགྒརིཡཱཏི ཀམྨཱརསྶ གགྒརནཱལི༹ཡཱ. སཱིསཝེདནཱ ཧོནྟཱིཏི ཀུཏོཙི ནིཀྑམིཏུཾ ཨལབྷམཱནེཧི ཝཱཏེཧི སམུཊྛཱཔིཏཱ བལཝཏིཡོ སཱིསཝེདནཱ ཧོནྟི. སཱིསཝེཋཾ དདེཡྻཱཏི སཱིསཝེཋནཾ དདེཡྻ. དེཝཏཱཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ པཎྞསཱལཔརིཝེཎསཱམནྟཱ ཙ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ.

ཏདཱ ཀིར བོདྷིསཏྟསྶ ཨདྷིམཏྟེ ཀཱཡདཱཧེ ཨུཔྤནྣེ མུཙྪཱ ཨུདཔཱདི. སོ ཙངྐམེཝ ནིསིནྣོ ཧུཏྭཱ པཔཏི. ཏཾ དིསྭཱ དེཝཏཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘ཝིཧཱརོཏྭེཝ སོ ཨརཧཏོ’’ཏི, ‘‘ཨརཧནྟོ ནཱམ ཨེཝརཱུཔཱ ཧོནྟི མཏཀསདིསཱ’’ཏི ལདྡྷིཡཱ ཝདནྟི. ཏཏྠ ཡཱ དེཝཏཱ ‘‘ཀཱལངྐཏོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ, ཏཱ གནྟྭཱ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པུཏྟོ ཀཱལངྐཏོ’’ཏི. མམ པུཏྟོ བུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཀཱལངྐཏོ, ནོ ཨཧུཏྭཱཏི? བུདྡྷོ བྷཝིཏུཾ ནཱསཀྑི, པདྷཱནབྷཱུམིཡཾཡེཝ པཏིཏྭཱ ཀཱལངྐཏོཏི. ནཱཧཾ སདྡཧཱམི, མམ པུཏྟསྶ བོདྷིཾ ཨཔཏྭཱ ཀཱལངྐིརིཡཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.

ཨཔརབྷཱགེ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨནུཔྤཏྟསྶ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཾ དཏྭཱ ཨནྟརཱབྷཏྟསམཡེ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི – ཏུམྷཱཀཾ བྷགཝཱ པདྷཱནཀརཎཀཱལེ དེཝཏཱ ཨཱགནྟྭཱ, ‘‘པུཏྟོ ཏེ, མཧཱརཱཛ, ཀཱལངྐཏོ’’ཏི ཨཱཧཾསཱུཏི. ཀིཾ སདྡཧསི མཧཱརཱཛཱཏི? ན བྷགཝཱ སདྡཧིནྟི. ཨིདཱནི, མཧཱརཱཛ, སུཔིནཔྤཊིགྒཧཎཏོ པཊྛཱཡ ཨཙྪརིཡཱནི པསྶནྟོ ཀིཾ སདྡཧིསྶསི? ཨཧམྤི བུདྡྷོ ཛཱཏོ, ཏྭམྤི བུདྡྷཔིཏཱ ཛཱཏོ, པུབྦེ པན མཡ྄ཧཾ ཨཔརིཔཀྐེ ཉཱཎེ བོདྷིཙརིཡཾ ཙརནྟསྶ དྷམྨཔཱལཀུམཱརཀཱལེཔི སིཔྤཾ ཨུགྒཧེཏུཾ གཏསྶ, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པུཏྟོ དྷམྨཔཱལཀུམཱརོ ཀཱལངྐཏོ, ཨིདམསྶ ཨཊྛཱི’’ཏི ¶ ཨེལ༹ཀཊྛིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེསུཾ, ཏདཱཔི ཏུམྷེ, ‘‘མམ པུཏྟསྶ ཨནྟརཱམརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ནཱཧཾ སདྡཧཱམཱི’’ཏི ཨཝོཙུཏྠ, མཧཱརཱཛཱཏི ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ བྷགཝཱ མཧཱདྷམྨཔཱལཛཱཏཀཾ ཀཐེསི.

༣༧༩. མཱ ¶ ཁོ ཏྭཾ མཱརིསཱཏི སམྤིཡཱཡམཱནཱ ཨཱཧཾསུ. དེཝཏཱནཾ ཀིརཱཡཾ པིཡམནཱཔཝོཧཱརོ, ཡདིདཾ མཱརིསཱཏི. ཨཛཛྫིཏནྟི ཨབྷོཛནཾ. ཧལནྟི ཝདཱམཱིཏི ཨལནྟི ཝདཱམི, ཨལཾ ཨིམིནཱ ཨེཝཾ མཱ ཀརིཏྠ, ཡཱཔེསྶཱམཧནྟི ཨེཝཾ པཊིསེདྷེམཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༨༠-༡. མངྒུརཙྪཝཱིཏི ¶ མངྒུརམཙྪཙྪཝི. ཨེཏཱཝ པརམནྟི ཏཱསམྤི ཝེདནཱནམེཏཾཡེཝ པརམཾ, ཨུཏྟམཾ པམཱཎཾ. པིཏུ སཀྐསྶ ཀམྨནྟེ…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏཱཏི རཉྙོ ཀིར ཝཔྤམངྒལདིཝསོ ནཱམ ཧོཏི, ཏདཱ ཨནེཀཔྤཀཱརཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ པཊིཡཱདེནྟི. ནགརཝཱིཐིཡོ སོདྷཱཔེཏྭཱ པུཎྞགྷཊེ ཋཔཱཔེཏྭཱ དྷཛཔཊཱཀཱདཡོ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ སཀལནགརཾ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ ཨལངྐརོནྟི. སབྦེ དཱསཀམྨཀརཱདཡོ ཨཧཏཝཏྠནིཝཏྠཱ གནྡྷམཱལཱདིཔཊིམཎྜིཏཱ རཱཛཀུལེ སནྣིཔཏནྟི. རཉྙོ ཀམྨནྟེ ནངྒལསཏསཧསྶཾ ཡོཛཱིཡཏི. ཏསྨིཾ པན དིཝསེ ཨེཀེན ཨཱུནཾ ཨཊྛསཏཾ ཡོཛེནྟི. སབྦནངྒལཱནི སདྡྷིཾ བལིབདྡརསྨིཡོཏྟེཧི ཛཱཎུསྶོཎིསྶ རཐོ ཝིཡ རཛཏཔརིཀྑིཏྟཱནི ཧོནྟི. རཉྙོ ཨཱལམྦནནངྒལཾ རཏྟསུཝཎྞཔརིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི. བལིབདྡཱནཾ སིངྒཱནིཔི རསྨིཔཏོདཱཔི སུཝཎྞཔརིཀྑིཏྟཱ ཧོནྟི. རཱཛཱ མཧཱཔརིཝཱརེན ནིཀྑམནྟོ པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨགམཱསི.

ཀམྨནྟཊྛཱནེ ཨེཀོ ཛམྦུརུཀྑོ བཧལཔཏྟཔལཱསོ སནྡཙྪཱཡོ ཨཧོསི. ཏསྶ ཧེཊྛཱ ཀུམཱརསྶ སཡནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨུཔརི སུཝཎྞཏཱརཀཁཙིཏཾ ཝིཏཱནཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ སཱཎིཔཱཀཱརེན པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ རཱཛཱ སབྦཱལངྐཱརཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ནངྒལཀརཎཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ རཱཛཱ སུཝཎྞནངྒལཾ གཎྷཱཏི. ཨམཙྩཱ ཨེཀེནཱུནཨཊྛསཏརཛཏནངྒལཱནི གཧེཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཀསནྟི. རཱཛཱ པན ཨོརཏོ པཱརཾ གཙྪཏི, པཱརཏོ ཝཱ ཨོརཾ གཙྪཏི. ཨེཏསྨིཾ ཋཱནེ མཧཱསམྤཏྟི ཧོཏི, བོདྷིསཏྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ དྷཱཏིཡོ རཉྙོ སམྤཏྟིཾ པསྶིསྶཱམཱཏི ཨནྟོསཱཎིཏོ བཧི ནིཀྑནྟཱ. བོདྷིསཏྟོ ¶ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེནྟོ ཀཉྩི ཨདིསྭཱ ཝེགེན ཨུཊྛཱཡ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནེ པརིགྒཧེཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེསི. དྷཱཏིཡོ ཁཛྫབྷོཛྫནྟརེ ཝིཙརམཱནཱ ཐོཀཾ ཙིརཱཡིཾསུ, སེསརུཀྑཱནཾ ¶ ཚཱཡཱ ནིཝཏྟཱ, ཏསྶ པན རུཀྑསྶ པརིམཎྜལཱ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. དྷཱཏིཡོ ཨཡྻཔུཏྟོ ཨེཀཀོཏི ཝེགེན སཱཎིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོ པཝིསམཱནཱ བོདྷིསཏྟཾ སཡནེ པལླངྐེན ནིསིནྣཾ ཏཉྩ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙཡིཾསུ – ‘‘ཀུམཱརོ དེཝ, ཨེཝཾ ནིསིནྣོ ཨཉྙེསཾ རུཀྑཱནཾ ཚཱཡཱ ནིཝཏྟཱ, ཛམྦུརུཀྑསྶ པརིམཎྜལཱ ཋིཏཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཝེགེནཱགནྟྭཱ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨིདཾ ཏེ, ཏཱཏ, དུཏིཡཾ ཝནྡན’’ནྟི པུཏྟཾ ཝནྡི. ཨིདམེཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘པིཏུ སཀྐསྶ ཀམྨནྟེ…པེ… པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏཱ’’ཏི. སིཡཱ ནུ ཁོ ཨེསོ མགྒོ བོདྷཱཡཱཏི བྷཝེཡྻ ནུ ཁོ ཨེཏཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཔཋམཛ྄ཛྷཱནཾ བུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ མགྒོཏི. སཏཱནུསཱརིཝིཉྙཱཎནྟི ¶ ནཡིདཾ བོདྷཱཡ མགྒོ བྷཝིསྶཏི, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཔཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པན བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨེཀཾ དྭེ ཝཱརེ ཨུཔྤནྣསཏིཡཱ ཨནནྟརཾ ཨུཔྤནྣཝིཉྙཱཎཾ སཏཱནུསཱརིཝིཉྙཱཎཾ ནཱམ. ཡཾ ཏཾ སུཁནྟི ཡཾ ཏཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཔཋམཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ.

༣༨༢. པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོནྟཱིཏི པཎྞསཱལཔརིཝེཎསམྨཛྫནཱདིཝཏྟཀརཎེན ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོནྟི. བཱཧུལླིཀོཏི པཙྩཡབཱཧུལླིཀོ. ཨཱཝཏྟོ བཱཧུལླཱཡཱཏི རསགིདྡྷོ ཧུཏྭཱ པཎཱིཏཔིཎྜཔཱཏཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཨཱཝཏྟོ. ནིབྦིཛྫ པཀྐམིཾསཱུཏི ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ དྷམྨནིཡཱམེནེཝ པཀྐནྟཱ བོདྷིསཏྟསྶ སམྦོདྷིཾ པཏྟཀཱལེ ཀཱཡཝིཝེཀསྶ ཨོཀཱསདཱནཏྠཾ དྷམྨཏཱཡ གཏཱ. གཙྪནྟཱ ཙ ཨཉྙཊྛཱནཾ ཨགནྟྭཱ བཱརཱཎསིམེཝ ཨགམཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཏེསུ གཏེསུ ཨདྡྷམཱསཾ ཀཱཡཝིཝེཀཾ ལབྷིཏྭཱ བོདྷིམཎྜེ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསཱིདིཏྭཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི.

༣༨༣. ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏིཨཱདི བྷཡབྷེརཝེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༣༨༧. ཨབྷིཛཱནཱམི ཁོ པནཱཧནྟི ཨཡཾ པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ནིགཎྛོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ སམཎཾ གོཏམཾ ཨེཀཾ པཉྷཾ པུཙྪིཾ. སམཎོ གོཏམོ ‘ཨཔརཱཔི མཾ, ཨགྒིཝེསྶན, ཨཔརཱཔི མཾ, ཨགྒིཝེསྶནཱ’ཏི པརིཡོསཱནཾ ཨདསྶེནྟོ ཀཐེཏིཡེཝ. ཀུཔིཏོ ནུ ཁོ’’ཏི? ཨཐ བྷགཝཱ, ཨགྒིཝེསྶན ¶ , ཏཐཱགཏེ ཨནེཀསཏཱཡ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟེ ཀུཔིཏོ ¶ སམཎོ གོཏམོཏི ཨེཀོཔི ཝཏྟཱ ནཏྠི, པརེསཾ བོདྷནཏྠཱཡ པཊིཝིཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ ཨེཝ ཏཐཱགཏོ དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི དསྶེནྟོ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཱརབྦྷཱཏི སནྡྷཱཡ. ཡཱཝདེཝཱཏི པཡོཛནཝིདྷི པརིཙྪེདནིཡམནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – པརེསཾ ཝིཉྙཱཔནམེཝ ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨདེསནཱཡ པཡོཛནཾ, ཏསྨཱ ན ཨེཀསྶེཝ དེསེཏི, ཡཏྟཀཱ ཝིཉྙཱཏཱརོ ཨཏྠི, སབྦེསཾ དེསེཏཱིཏི. ཏསྨིཾཡེཝ པུརིམསྨིནྟི ཨིམིནཱ ཀིཾ དསྶེཏཱིཏི? སཙྩཀོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ ཨབྷིརཱུཔོ པཱསཱདིཀོ སུཕུསིཏཾ དནྟཱཝརཎཾ, ཛིཝ྄ཧཱ མུདུཀཱ, མདྷུརཾ ཝཱཀྐརཎཾ, པརིསཾ རཉྫེནྟོ མཉྙེ ཝིཙརཏི, ཨནྟོ པནསྶ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ ནཏྠཱི’’ཏི. ཨཐ བྷགཝཱ, ཨགྒིཝེསྶན, ན ཏཐཱགཏོ པརིསཾ རཉྫེནྟོ ཝིཙརཏི, ཙཀྐཝཱལ༹པརིཡནྟཱཡཔི པརིསཱཡ ཏཐཱགཏོ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨསལླཱིནོ ཨནུཔལིཏྟོ ཨེཏྟཀཾ ཨེཀཝིཧཱརཱི, སུཉྙཏཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨནུཡུཏྟོཏི དསྶེཏུཾ ཨེཝམཱཧ.

ཨཛ྄ཛྷཏྟམེཝཱཏི ¶ གོཙརཛ྄ཛྷཏྟམེཝ. སནྣིསཱདེམཱིཏི སནྣིསཱིདཱཔེམི, ཏཐཱགཏོ ཧི ཡསྨིཾ ཁཎེ པརིསཱ སཱདྷུཀཱརཾ དེཏི, ཏསྨིཾ ཁཎེ པུབྦཱབྷོགེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི, སཱདྷུཀཱརསདྡསྶ ནིགྒྷོསེ ཨཝིཙྪིནྣེཡེཝ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཋིཏཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, བུདྡྷཱནཉྷི བྷཝངྒཔརིཝཱསོ ལཧུཀོ ཧོཏཱིཏི ཨསྶཱསཝཱརེ པསྶཱསཝཱརེ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫནྟི. ཡེན སུདཾ ནིཙྩཀཔྤནྟི ཡེན སུཉྙེན ཕལསམཱདྷིནཱ ནིཙྩཀཱལཾ ཝིཧརཱམི, ཏསྨིཾ སམཱདྷིནིམིཏྟེ ཙིཏྟཾ སཎྛཔེམི སམཱདཧཱམཱིཏི དསྶེཏི.

ཨོཀཔྤནིཡམེཏནྟི སདྡཧནིཡམེཏཾ. ཨེཝཾ བྷགཝཏོ ཨེཀགྒཙིཏྟཏཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཏྟནོ ཨོཝཊྚིཀསཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཱནཱིཏཔཉྷཾ པུཙྪནྟོ ཨབྷིཛཱནཱཏི ཁོ པན བྷཝཾ གོཏམོ དིཝཱ སུཔིཏཱཏི ཨཱཧ. ཡཐཱ ཧི སུནཁོ ནཱམ ཨསམྦྷིནྣཁཱིརཔཀྐཔཱཡསཾ སཔྤིནཱ ཡོཛེཏྭཱ ཨུདརཔཱུརཾ བྷོཛིཏོཔི གཱུཐཾ དིསྭཱ ཨཁཱདིཏྭཱ གནྟུཾ ན སཀྐཱ, ཨཁཱདམཱནོ ¶ གྷཱཡིཏྭཱཔི གཙྪཏི, ཨགྷཱཡིཏྭཱཝ གཏསྶ ཀིརསྶ སཱིསཾ རུཛྫཏི; ཨེཝམེཝཾ ཨིམསྶཔི སཏྠཱ ཨསམྦྷིནྣཁཱིརཔཀྐཔཱཡསསདིསཾ ཨབྷིནིཀྑམནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨཱསཝཀྑཡཱ པསཱདནཱིཡཾ དྷམྨདེསནཾ དེསེཏི. ཨེཏསྶ པན ཨེཝརཱུཔཾ དྷམྨདེསནཾ ¶ སུཏྭཱ སཏྠརི པསཱདམཏྟམྤི ན ཨུཔྤནྣཾ, ཏསྨཱ ཨོཝཊྚིཀསཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཱནཱིཏཔཉྷཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱ གནྟུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཐིནམིདྡྷཾ སབྦཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཨརཧཏྟམགྒེནེཝ པཧཱིཡཏི, ཀཱཡདརཐོ པན ཨུཔཱདིནྣཀེཔི ཧོཏི ཨནུཔཱདིནྣཀེཔི. ཏཐཱ ཧི ཀམལུཔྤལཱདཱིནི ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ ཝིཀསནྟི, ཨེཀསྨིཾ མཀུལཱནི ཧོནྟི, སཱཡཾ ཀེསཉྩི རུཀྑཱནམྤི པཏྟཱནི པཏིལཱིཡནྟི, པཱཏོ ཝིཔྥཱརིཀཱནི ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཨུཔཱདིནྣཀསྶ ཀཱཡསྶ དརཐོཡེཝ དརཐཝསེན བྷཝངྒསོཏཉྩ ཨིདྷ ནིདྡཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏཾ ཁཱིཎཱསཝཱནམྤི ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ, ‘‘ཨབྷིཛཱནཱམཧ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. སམྨོཧཝིཧཱརསྨིཾ ཝདནྟཱིཏི སམྨོཧཝིཧཱརོཏི ཝདནྟི.

༣༨༩. ཨཱསཛྫ ཨཱསཛྫཱཏི གྷཊྚེཏྭཱ གྷཊྚེཏྭཱ. ཨུཔནཱིཏེཧཱིཏི ཨུཔནེཏྭཱ ཀཐིཏེཧི. ཝཙནཔྤཐེཧཱིཏི ཝཙནེཧི. ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱཏི ཨལནྟི ཙིཏྟེན སམྤཊིཙྪནྟོ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཝཱཙཱཡཔི པསཾསནྟོ ཨནུམོདིཏྭཱ. བྷགཝཏཱ ཨིམསྶ ནིགཎྛསྶ དྭེ སུཏྟཱནི ཀཐིཏཱནི. པུརིམསུཏྟཾ ཨེཀོ བྷཱཎཝཱརོ, ཨིདཾ དིཡཌྜྷོ, ཨིཏི ཨཌྜྷཏིཡེ བྷཱཎཝཱརེ སུཏྭཱཔི ཨཡཾ ནིགཎྛོ ནེཝ ཨབྷིསམཡཾ པཏྟོ, ན པབྦཛིཏོ, ན སརཎེསུ པཏིཊྛིཏོ. ཀསྨཱ ཨེཏསྶ བྷགཝཱ ¶ དྷམྨཾ དེསེསཱིཏི? ཨནཱགཏེ ཝཱསནཏྠཱཡ. པསྶཏི ཧི བྷགཝཱ, ‘‘ཨིམསྶ ཨིདཱནི ཨུཔནིསྶཡོ ནཏྠི, མཡ྄ཧཾ པན པརིནིབྦཱནཏོ སམདྷིཀཱནཾ དྭིནྣཾ ཝསྶསཏཱནཾ ཨཙྩཡེན ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ སཱསནཾ པཏིཊྛཧིསྶཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སམྤཏྟེ ཀཱལེ པབྦཛིཏྭཱ ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ཨུགྒཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཀཱལ༹བུདྡྷརཀྑིཏོ ནཱམ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨིདཾ དིསྭཱ ཨནཱགཏེ ཝཱསནཏྠཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི.

སོཔི ཏཏྠེཝ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔམྷི སཱསནེ པཏིཊྛིཏེ དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ དཀྑིཎགིརིཝིཧཱརསྶ བྷིཀྑཱཙཱརགཱམེ ཨེཀསྨིཾ ཨམཙྩཀུལེ ནིབྦཏྟོ པབྦཛྫཱསམཏྠཡོབྦནེ པབྦཛིཏྭཱ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ གཎཾ པརིཧརནྟོ ¶ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ པསྶིཏུཾ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཙོདེསྶཱམཱིཏི ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱགཏེན ཏེན སདྡྷིཾ མུཁཾ དཏྭཱ ཀཐཱམཏྟམྤི ན ཨཀཱསི. སོ པཙྩཱུསསམཡེ ཝུཊྛཱཡ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, – ‘‘ཏུམྷེ, བྷནྟེ, མཡི གནྠཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏེ མུཁཾ དཏྭཱ ཀཐཱམཏྟམྤི ན ¶ ཀརིཏྠ, ཀོ མཡ྄ཧཾ དོསོ’’ཏི པུཙྪི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, བུདྡྷརཀྑིཏ ཨེཏྟཀེནེཝ ‘པབྦཛྫཱཀིཙྩཾ མེ མཏྠཀཾ པཏྟ’ནྟི སཉྙཾ ཀརོསཱི’’ཏི. ཀིཾ ཀརོམི, བྷནྟེཏི? གཎཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཏྭཾ པཔཉྩཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཙེཏིཡཔབྦཏཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཧཱིཏི. སོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པུཉྙཝཱ རཱཛཔཱུཛིཏོ ཧུཏྭཱ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཙེཏིཡཔབྦཏཝིཧཱརེ ཝསི.

ཏསྨིཉྷི ཀཱལེ ཏིསྶམཧཱརཱཛཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཙེཏིཡཔབྦཏེ རཱཛལེཎེ ཝསཏི. སོ ཐེརསྶ ཨུཔཊྛཱཀབྷིཀྑུནོ སཉྙཾ ཨདཱསི – ‘‘ཡདཱ མཡ྄ཧཾ ཨཡྻོ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏི, དྷམྨཾ ཝཱ ཀཐེཏི, ཏདཱ མེ སཉྙཾ དདེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཐེརོཔི ཨེཀསྨིཾ དྷམྨསྶཝནདིཝསེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཀཎྚཀཙེཏིཡངྒཎཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཀཱལ༹ཏིམྦརུརུཀྑམཱུལེ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཨེཀོ པིཎྜཔཱཏིཀཏྠེརོ ཀཱལ༹ཀཱརཱམསུཏྟནྟེ པཉྷཾ པུཙྪི. ཐེརོ ནནུ, ཨཱཝུསོ, ཨཛྫ དྷམྨསྶཝནདིཝསོཏི ཨཱཧ. ཨཱམ, བྷནྟེ, དྷམྨསྶཝནདིཝསོཏི. ཏེན ཧི པཱིཋཀཾ ཨཱནེཐ, ཨིདྷེཝ ནིསིནྣཱ དྷམྨསྶཝནཾ ཀརིསྶཱམཱཏི. ཨཐསྶ རུཀྑམཱུལེ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨདཾསུ. ཐེརོ པུབྦགཱཐཱ ཝཏྭཱ ཀཱལ༹ཀཱརཱམསུཏྟཾ ཨཱརབྷི. སོཔིསྶ ཨུཔཊྛཱཀདཧརོ རཉྙོ ¶ སཉྙཾ དཱཔེསི. རཱཛཱ པུབྦགཱཐཱསུ ཨནིཊྛིཏཱསུཡེཝ པཱཔུཎི. པཏྭཱ ཙ ཨཉྙཱཏཀཝེསེནེཝ པརིསནྟེ ཋཏྭཱ ཏིཡཱམརཏྟིཾ ཋིཏཀོཝ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཐེརསྶ, ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱཏི ཝཙནཀཱལེ ¶ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི. ཐེརོ ཉཏྭཱ, ཀདཱ ཨཱགཏོསི, མཧཱརཱཛཱཏི པུཙྪི. པུབྦགཱཐཱ ཨོསཱརཎཀཱལེཡེཝ, བྷནྟེཏི. དུཀྐརཾ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཀཏནྟི. ནཡིདཾ, བྷནྟེ, དུཀྐརཾ, ཡདི པན མེ ཨཡྻསྶ དྷམྨཀཐཾ ཨཱརདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཔདེཔི ཨཉྙཝིཧིཏབྷཱཝོ ཨཧོསི, ཏམྦཔཎྞིདཱིཔསྶ པཏོདཡཊྛིནིཏུདནམཏྟེཔི ཋཱནེ སཱམིབྷཱཝོ ནཱམ མེ མཱ ཧོཏཱུཏི སཔཐམཀཱསི.

ཏསྨིཾ པན སུཏྟེ བུདྡྷགུཎཱ པརིདཱིཔིཏཱ, ཏསྨཱ རཱཛཱ པུཙྪི – ‘‘ཨེཏྟཀཱཝ, བྷནྟེ, བུདྡྷགུཎཱ, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེཔི ཨཏྠཱི’’ཏི. མཡཱ ཀཐིཏཏོ, མཧཱརཱཛ, ཨཀཐིཏམེཝ བཧུ ཨཔྤམཱཎནྟི. ཨུཔམཾ, བྷནྟེ, ཀརོཐཱཏི. ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ ¶ , ཀརཱིསསཧསྶམཏྟེ སཱལིཀྑེཏྟེ ཨེཀསཱལིསཱིསཏོ ཨཝསེསསཱལཱིཡེཝ བཧཱུ, ཨེཝཾ མཡཱ ཀཐིཏགུཎཱ ཨཔྤཱ, ཨཝསེསཱ བཧཱུཏི. ཨཔརམྤི, བྷནྟེ, ཨུཔམཾ ཀརོཐཱཏི. ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, མཧཱགངྒཱཡ ཨོགྷཔུཎྞཱཡ སཱུཙིཔཱསཾ སམྨུཁཾ ཀརེཡྻ, སཱུཙིཔཱསེན གཏཨུདཀཾ ཨཔྤཾ, སེསཾ བཧུ, ཨེཝམེཝ མཡཱ ཀཐིཏགུཎཱ ཨཔྤཱ, ཨཝསེསཱ བཧཱུཏི. ཨཔརམྤི, བྷནྟེ, ཨུཔམཾ ཀརོཐཱཏི. ཨིདྷ, མཧཱརཱཛ, ཙཱཏཀསཀུཎཱ ནཱམ ཨཱཀཱསེ ཀཱིལ༹ནྟཱ ཝིཙརནྟི. ཁུདྡཀཱ སཱ སཀུཎཛཱཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཏསྶ སཀུཎསྶ ཨཱཀཱསེ པཀྑཔསཱརཎཊྛཱནཾ བཧུ, ཨཝསེསོ ཨཱཀཱསོ ཨཔྤོཏི? ཀིཾ, བྷནྟེ, ཝདཐ, ཨཔྤོ ཏསྶ པཀྑཔསཱརཎོཀཱསོ, ཨཝསེསོཝ བཧཱུཏི. ཨེཝམེཝ, མཧཱརཱཛ, ཨཔྤཀཱ མཡཱ བུདྡྷགུཎཱ ཀཐིཏཱ, ཨཝསེསཱ བཧཱུ ཨནནྟཱ ཨཔྤམེཡྻཱཏི. སུཀཐིཏཾ, བྷནྟེ, ཨནནྟཱ བུདྡྷགུཎཱ ཨནནྟེནེཝ ཨཱཀཱསེན ཨུཔམིཏཱ. པསནྣཱ མཡཾ ཨཡྻསྶ, ཨནུཙྪཝིཀཾ པན ཀཱཏུཾ ན སཀྐོམ. ཨཡཾ མེ དུགྒཏཔཎྞཱཀཱརོ ཨིམསྨིཾ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ ཨིམཾ ཏིཡོཛནསཏིཀཾ རཛྫཾ ཨཡྻསྶ དེམཱཏི. ཏུམྷེཧི, མཧཱརཱཛ, ཨཏྟནོ པསནྣཱཀཱརོ ཀཏོ, མཡཾ པན ཨམྷཱཀཾ དིནྣཾ རཛྫཾ ཏུམྷཱཀཾཡེཝ དེམ, དྷམྨེན སམེན རཛྫཾ ཀཱརེཧི མཧཱརཱཛཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱསཙྩཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཙཱུལ༹ཏཎྷཱསངྑཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༩༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹ཏཎྷཱསངྑཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ པུབྦཱརཱམེ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེཏི པུབྦཱརཱམསངྑཱཏེ ཝིཧཱརེ མིགཱརམཱཏུཡཱ པཱསཱདེ. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦཱིཀཐཱཨཏཱིཏེ སཏསཧསྶཀཔྤམཏྠཀེ ཨེཀཱ ཨུཔཱསིཀཱ པདུམུཏྟརཾ བྷགཝནྟཾ ནིམནྟེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སཏསཧསྶཾ དཱནཾ དཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ, ‘‘ཨནཱགཏེ ཏུམྷཱདིསསྶ བུདྡྷསྶ ཨགྒུཔཊྛཱཡིཀཱ ཧོམཱི’’ཏི པཏྠནམཀཱསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝེསུ ཙེཝ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ¶ ཀཱལེ བྷདྡིཡནགརེ མེཎྜཀསེཊྛིཔུཏྟསྶ དྷནཉྫཡསྶ སེཊྛིནོ གཧེ སུམནདེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཛཱཏཀཱལེ ཙསྶཱ ཝིསཱཁཱཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱ ཡདཱ བྷགཝཱ བྷདྡིཡནགརཾ ཨགམཱསི, ཏདཱ པཉྩཧི དཱརིཀཱསཏེཧི སདྡྷིཾ བྷགཝཏོ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ པཋམདསྶནམྷིཡེཝ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ སཱཝཏྠིཡཾ མིགཱརསེཊྛིཔུཏྟསྶ པུཎྞཝཌྜྷནཀུམཱརསྶ གེཧཾ གཏཱ, ཏཏྠ ནཾ མིགཱརསེཊྛི མཱཏིཊྛཱནེ ཋཔེསི, ཏསྨཱ མིགཱརམཱཏཱཏི ཝུཙྩཏི.

པཏིཀུལཾ གཙྪནྟིཡཱ ཙསྶཱ པིཏཱ མཧཱལཏཱཔིལ༹ནྡྷནཾ ནཱམ ཀཱརཱཔེསི. ཏསྨིཾ པིལ༹ནྡྷནེ ཙཏསྶོ ཝཛིརནཱལི༹ཡོ ཨུཔཡོགཾ ཨགམཾསུ, མུཏྟཱནཾ ཨེཀཱདས ནཱལི༹ཡོ, པཝཱལཱ༹ནཾ དྭཱཝཱིསཏི ནཱལི༹ཡོ, མཎཱིནཾ ཏེཏྟིཾས ནཱལི༹ཡོ, ཨིཏི ཨེཏེཧི ཙ ཨཉྙེཧི ཙ སཏྟཝཎྞེཧི རཏནེཧི ནིཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. ཏཾ སཱིསེ པཊིམུཀྐཾ ཡཱཝ པཱདཔིཊྛིཡཱ བྷསྶཏི, པཉྩནྣཾ ཧཏྠཱིནཾ བལཾ དྷཱརཡམཱནཱཝ ནཾ ཨིཏྠཱི དྷཱརེཏུཾ སཀྐོཏི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ དསབལསྶ ཨགྒུཔཊྛཱཡིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏཾ པསཱདྷནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ནཝཧི ཀོཊཱིཧི བྷགཝཏོ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཡམཱནཱ ཀརཱིསམཏྟེ བྷཱུམིབྷཱགེ པཱསཱདཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ ཨུཔརིབྷཱུམིཡཾ པཉྩ གབྦྷསཏཱནི ཧོནྟི, ཧེཊྛཱབྷཱུམིཡཾ པཉྩཱཏི གབྦྷསཧསྶཔྤཊིམཎྜིཏོ ཨཧོསི. སཱ ‘‘སུདྡྷཔཱསཱདོཝ ན སོབྷཏཱི’’ཏི ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ པཉྩ དྭིཀཱུཊགེཧསཏཱནི, པཉྩ ¶ ཙཱུལ༹པཱསཱདསཏཱནི, པཉྩ དཱིགྷསཱལསཏཱནི ཙ ཀཱརཱཔེསི. ཝིཧཱརམཧོ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི ནིཊྛཱནཾ ཨགམཱསི.

མཱཏུགཱམཏྟབྷཱཝེ ¶ ཋིཏཱཡ ཝིསཱཁཱཡ ཝིཡ ཨཉྙིསྶཱ བུདྡྷསཱསནེ དྷནཔརིཙྩཱགོ ནཱམ ནཏྠི, པུརིསཏྟབྷཱཝེ ཋིཏསྶ ཙ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཝིཡ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསཱསནེ དྷནཔརིཙྩཱགོ ནཱམ ནཏྠི. སོ ཧི ཙཏུཔཉྙཱསཀོཊིཡོ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སཱཝཏྠིཡཱ དཀྑིཎབྷཱགེ ཨནུརཱདྷཔུརསྶ མཧཱཝིཧཱརསདིསེ ཋཱནེ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརཾ ནཱམ ཀཱརེསི. ཝིསཱཁཱ, སཱཝཏྠིཡཱ པཱཙཱིནབྷཱགེ ཨུཏྟམདེཝཱིཝིཧཱརསདིསེ ཋཱནེ པུབྦཱརཱམཾ ནཱམ ཀཱརེསི. བྷགཝཱ ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཀུལཱནཾ ཨནུཀམྤཱཡ སཱཝཏྠིཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨིམེསུ དྭཱིསུ ཝིཧཱརེསུ ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསི. ཨེཀཾ ཨནྟོཝསྶཾ ཛེཏཝནེ ཝསཏི, ཨེཀཾ པུབྦཱརཱམེ, ཨེཏསྨིཾ པན སམཡེ བྷགཝཱ པུབྦཱརཱམེ ཝིཧརཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པུབྦཱརཱམེ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེ’’ཏི.

ཀིཏྟཱཝཏཱ ¶ ནུ ཁོ, བྷནྟེཏི ཀིཏྟཀེན ནུ ཁོ, བྷནྟེ. སཾཁིཏྟེན ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཏཎྷཱསངྑཡེ ནིབྦཱནེ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝིམུཏྟཙིཏྟཏཱཡ ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟོ ནཱམ སཾཁིཏྟེན ཀིཏྟཱཝཏཱ ཧོཏི? ཡཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟོ ཧོཏི, ཏཾ མེ ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ པུབྦབྷཱགཔྤཊིཔདཾ སཾཁིཏྟེན དེསེཐཱཏི པུཙྪཏི. ཨཙྩནྟནིཊྛོཏི ཁཡཝཡསངྑཱཏཾ ཨནྟཾ ཨཏཱིཏཱཏི ཨཙྩནྟཱ. ཨཙྩནྟཱ ནིཊྛཱ ཨསྶཱཏི ཨཙྩནྟནིཊྛོ, ཨེཀནྟནིཊྛོ སཏཏནིཊྛོཏི ཨཏྠོ. ཨཙྩནྟཾ ཡོགཀྑེམཱིཏི ཨཙྩནྟཡོགཀྑེམཱི, ནིཙྩཡོགཀྑེམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཙྩནྟཾ བྲཧྨཙཱརཱིཏི ཨཙྩནྟབྲཧྨཙཱརཱི, ནིཙྩབྲཧྨཙཱརཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཙྩནྟཾ པརིཡོསཱནམསྶཱཏི པུརིམནཡེནེཝ ཨཙྩནྟཔརིཡོསཱནོ. སེཊྛོ དེཝམནུསྶཱནནྟི དེཝཱནཉྩ མནུསྶཱནཉྩ སེཊྛོ ཨུཏྟམོ. ཨེཝརཱུཔོ བྷིཀྑུ ཀིཏྟཱཝཏཱ ཧོཏི, ཁིཔྤམེཏསྶ སངྑེཔེནེཝ པཊིཔཏྟིཾ ཀཐེཐཱཏི བྷགཝནྟཾ ཡཱཙཏི. ཀསྨཱ པནེས ཨེཝཾ ཝེགཱཡཏཱིཏི? ཀཱིལ༹ཾ ཨནུབྷཝིཏུཀཱམཏཱཡ.

ཨཡཾ ཀིར ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཙཏཱུཧི མཧཱརཱཛཱུཧི ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨཱརཀྑཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ དེཝསངྒྷེན པརིཝུཏོ ཨཌྜྷཏིཡཱཧི ནཱཊཀཀོཊཱིཧི སདྡྷིཾ ཨེརཱཝཎཾ ¶ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨུཡྻཱནདྭཱརེ ཋིཏོ ཨིམཾ པཉྷཾ སལླཀྑེསི – ‘‘ཀིཏྟཀེན ནུ ཁོ ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ སངྑེཔཏོ ཨཱགམནིཡཔུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ པཉྷོ ཨཏིཝིཡ སསྶིརིཀོ, སཙཱཧཾ ཨིམཾ པཉྷཾ ཨནུགྒཎྷིཏྭཱཝ ཨུཡྻཱནཾ པཝིསིསྶཱམི, ཚདྭཱརིཀེཧི ཨཱརམྨཎེཧི ནིམྨཐིཏོ ན པུན ཨིམཾ པཉྷཾ སལླཀྑེསྶཱམི ¶ , ཏིཊྛཏུ ཏཱཝ ཨུཡྻཱནཀཱིལཱ༹, སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨིམཾ པཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨུགྒཧིཏཔཉྷོ ཨུཡྻཱནེ ཀཱིལི༹སྶཱམཱི’’ཏི ཧཏྠིཀྑནྡྷེ ཨནྟརཧིཏོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པཱཏུརཧོསི. ཏེཔི ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ཨཱརཀྑཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏཊྛཱནེཡེཝ ཋིཏཱ, པརིཙཱརིཀདེཝསངྒྷཱཔི ནཱཊཀཱནིཔི ཨེརཱཝཎོཔི ནཱགརཱཛཱ ཏཏྠེཝ ཨུཡྻཱནདྭཱརེ ཨཊྛཱསི, ཨེཝམེས ཀཱིལ༹ཾ ཨནུབྷཝིཏུཀཱམཏཱཡ ཝེགཱཡནྟོ ཨེཝམཱཧ.

སབྦེ དྷམྨཱ ནཱལཾ ཨབྷིནིཝེསཱཡཱཏི ཨེཏྠ སབྦེ དྷམྨཱ ནཱམ པཉྩཀྑནྡྷཱ དྭཱདསཱཡཏནཱནི ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ. ཏེ སབྦེཔི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན ཨབྷིནིཝེསཱཡ ¶ ནཱལཾ ན པརིཡཏྟཱ ན སམཏྠཱ ན ཡུཏྟཱ, ཀསྨཱ? གཧིཏཱཀཱརེན ཨཏིཊྛནཏོ. ཏེ ཧི ནིཙྩཱཏི གཧིཏཱཔི ཨནིཙྩཱཝ སམྤཛྫནྟི, སུཁཱཏི གཧིཏཱཔི དུཀྑཱཝ སམྤཛྫནྟི, ཨཏྟཱཏི གཧིཏཱཔི ཨནཏྟཱཝ སམྤཛྫནྟི, ཏསྨཱ ནཱལཾ ཨབྷིནིཝེསཱཡ. ཨབྷིཛཱནཱཏཱིཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱཡ ཨབྷིཛཱནཱཏི. པརིཛཱནཱཏཱིཏི ཏཐེཝ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ པརིཛཱནཱཏི. ཡཾཀིཉྩི ཝེདནནྟི ཨནྟམསོ པཉྩཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟམྤི ཡཾཀིཉྩི ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཝེདནཾ ཨནུབྷཝཏི. ཨིམིནཱ བྷགཝཱ སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ ཝེདནཱཝསེན ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨརཱུཔཔརིགྒཧཾ དསྶེཏི. སཙེ པན ཝེདནཱཀམྨཊྛཱནཾ ཧེཊྛཱ ན ཀཐིཏཾ བྷཝེཡྻ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀཐེཏབྦཾ སིཡཱ. ཧེཊྛཱ པན ཀཐིཏཾ, ཏསྨཱ སཏིཔཊྛཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ ཨནིཙྩཾ ཝེདིཏབྦཾ, ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཨནིཙྩནྟི པཉྩཀྑནྡྷཱ, ཏེ ཧི ཨུཔྤཱདཝཡཊྛེན ཨནིཙྩཱ. ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཏི པཉྩཀྑནྡྷཱནཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ དསྶནཉཱཎཾ. ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱིཏི ཏེན ཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ¶ . ཏསྨཱ ‘‘ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨནིཙྩཏོ ཨནུཔསྶནྟོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

ཝིརཱགཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ དྭེ ཝིརཱགཱ ཁཡཝིརཱགོ ཙ ཨཙྩནྟཝིརཱགོ ཙ. ཏཏྠ སངྑཱརཱནཾ ཁཡཝཡཏོ ཨནུཔསྶནཱཔི, ཨཙྩནྟཝིརཱགཾ ནིབྦཱནཾ ཝིརཱགཏོ དསྶནམགྒཉཱཎམྤི ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱ. ཏདུབྷཡསམཱངྒཱིཔུགྒལོ ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི ནཱམ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི’’ཏི, ཝིརཱགཏོ ཨནུཔསྶནྟོཏི ཨཏྠོ. ནིརོདྷཱནུཔསྶིམྷིཔི ཨེསེཝ ནཡོ, ནིརོདྷོཔི ཧི ཁཡནིརོདྷོ ཙ ཨཙྩནྟནིརོདྷོ ཙཱཏི དུཝིདྷོཡེཝ. པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱིཏི ཨེཏྠ པཊིནིསྶགྒོ ཝུཙྩཏི ཝོསྶགྒོ, སོ ཙ པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོ པཀྑནྡནཝོསྶགྒོཏི དུཝིདྷོ ཧོཏི ¶ . ཏཏྠ པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོཏི ཝིཔསྶནཱ, སཱ ཧི ཏདངྒཝསེན ཀིལེསེ ཙ ཁནྡྷེ ཙ ཝོསྶཛྫཏི. པཀྑནྡནཝོསྶགྒོཏི མགྒོ, སོ ཧི ནིབྦཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨཱརམྨཎཏོ པཀྑནྡཏི. དྭཱིཧིཔི ཝཱ ཀཱརཎེཧི ཝོསྶགྒོཡེཝ, སམུཙྪེདཝསེན ཁནྡྷཱནཾ ཀིལེསཱནཉྩ ཝོསྶཛྫནཏོ, ནིབྦཱནཉྩ པཀྑནྡནཏོ. ཏསྨཱ ཀིལེསེ ཙ ཁནྡྷེ ཙ པརིཙྩཛཏཱིཏི པརིཙྩཱགཝོསྶགྒོ, ནིརོདྷེ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏཱིཏི པཀྑནྡནཝོསྶགྒོཏི ཨུབྷཡམྤེཏཾ མགྒེ སམེཏི. ཏདུབྷཡསམངྒཱིཔུགྒལོ ཨིམཱཡ པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ནཱམ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི’’ཏི. ན ཀིཉྩི ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ¶ ཀིཉྩི ཨེཀམྤི སངྑཱརགཏཾ ཏཎྷཱཝསེན ན ཨུཔཱདིཡཏི ན གཎྷཱཏི ན པརཱམསཏི. ཨནུཔཱདིཡཾ ན པརིཏསྶཏཱིཏི ཨགྒཎྷནྟོ ཏཎྷཱཔརིཏསྶནཱཡ ན པརིཏསྶཏི. པཙྩཏྟཉྙེཝ པརིནིབྦཱཡཏཱིཏི སཡམེཝ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦཱཡཏི. ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདིནཱ པནསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱཝ དསྶིཏཱ. ཨིཏི བྷགཝཱ སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ སཾཁིཏྟེན ཁཱིཎཱསཝསྶ པུབྦབྷཱགཔྤཊིཔདཾ པུཙྪིཏོ སལླཧུཀཾ ཀཏྭཱ སཾཁིཏྟེནེཝ ཁིཔྤཾ ཀཐེསི.

༣༩༡. ཨཝིདཱུརེ ནིསིནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨནནྟརེ ཀཱུཊཱགཱརེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨབྷིསམེཙྩཱཏི ཉཱཎེན ཨབྷིསམཱགནྟྭཱ, ཛཱནིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེས ཛཱནིཏྭཱ ཨནུམོདི, ཨུདཱཧུ ¶ ཨཛཱནིཏྭཱ ཝཱཏི. ཀསྨཱ པནསྶ ཨེཝམཧོསཱིཏི? ཐེརོ ཀིར ན བྷགཝཏོ པཉྷཝིསྶཛྫནསདྡཾ ཨསྶོསི, སཀྐསྶ པན དེཝརཉྙོ, ‘‘ཨེཝམེཏཾ བྷགཝཱ ཨེཝམེཏཾ སུགཏཱ’’ཏི ཨནུམོདནསདྡཾ ཨསྶོསི. སཀྐོ ཀིར དེཝརཱཛཱ མཧཏཱ སདྡེན ཨནུམོདི. ཨཐ ཀསྨཱ ན བྷགཝཏོ སདྡཾ ཨསྶོསཱིཏི? ཡཐཱཔརིསཝིཉྙཱཔཀཏྟཱ. བུདྡྷཱནཉྷི དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱནཾ ཨེཀཱབདྡྷཱཡ ཙཀྐཝཱལ༹པརིཡནྟཱཡཔི པརིསཱཡ སདྡོ སུཡྻཏི, པརིཡནྟཾ པན མུཉྩིཏྭཱ ཨངྒུལིམཏྟམྤི བཧིདྡྷཱ ན ནིཙྪརཏི. ཀསྨཱ? ཨེཝརཱུཔཱ མདྷུརཀཐཱ མཱ ནིརཏྠཀཱ ཨགམཱསཱིཏི. ཏདཱ བྷགཝཱ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེ སཏྟརཏནམཡེ ཀཱུཊཱགཱརེ སིརིགབྦྷམྷི ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཏསྶ དཀྑིཎཔསྶེ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝསནཀཱུཊཱགཱརཾ, ཝཱམཔསྶེ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ, ཨནྟརེ ཚིདྡཝིཝརོཀཱསོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཐེརོ ན བྷགཝཏོ སདྡཾ ཨསྶོསི, སཀྐསྶེཝ ཨསྶོསཱིཏི.

པཉྩཧི ¶ ཏཱུརིཡསཏེཧཱིཏི པཉྩངྒིཀཱནཾ ཏཱུརིཡཱནཾ པཉྩཧི སཏེཧི. པཉྩངྒིཀཾ ཏཱུརིཡཾ ནཱམ ཨཱཏཏཾ ཝིཏཏཾ ཨཱཏཏཝིཏཏཾ སུསིརཾ གྷནནྟི ཨིམེཧི པཉྩཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ. ཏཏྠ ཨཱཏཏཾ ནཱམ ཙམྨཔརིཡོནདྡྷེསུ བྷེརིཨཱདཱིསུ ཨེཀཏལཏཱུརིཡཾ. ཝིཏཏཾ ནཱམ ཨུབྷཡཏལཾ. ཨཱཏཏཝིཏཏཾ ནཱམ ཏནྟིབདྡྷཔཎཝཱདི. སུསིརཾ ཝཾསཱདི. གྷནཾ སམྨཱདི. སམཔྤིཏོཏི ཨུཔགཏོ. སམངྒཱིབྷཱུཏོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. པརིཙཱརེཏཱིཏི ཏཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཏཏོ ཏཏོ ཨིནྡྲིཡཱནི ཙཱརེཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – པརིཝཱརེཏྭཱ ཝཛྫམཱནེཧི པཉྩཧི ཏཱུརིཡསཏེཧི སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ དིབྦསམྤཏྟིཾ ¶ ཨནུབྷཝཏཱི. པཊིཔཎཱམེཏྭཱཏི ཨཔནེཏྭཱ, ནིསྶདྡཱནི ཀཱརཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཡཐེཝ ཧི ཨིདཱནི སདྡྷཱ རཱཛཱནོ གརུབྷཱཝནིཡཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨཡྻོ ཨཱགཙྪཏི, མཱ, ཏཱཏཱ, གཱཡཐ, མཱ ཝཱདེཐ, མཱ ནཙྩཐཱ’’ཏི ནཱཊཀཱནི པཊིཝིནེནྟི, སཀྐོཔི ཐེརཾ དིསྭཱ ཨེཝམཀཱསི. ཙིརསྶཾ ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ལོཀེ པཀཏིཡཱ པིཡསམུདཱཧཱརཝཙནཾ ཧོཏི, ལོཀིཡཱ ཧི ཙིརསྶཾ ཨཱགཏམྤི ཨནཱགཏཔུབྦམྤི མནཱཔཛཱཏིཡཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ, – ‘‘ཀུཏོ བྷཝཾ ཨཱགཏོ, ཙིརསྶཾ བྷཝཾ ¶ ཨཱགཏོ, ཀཐཾ ཏེ ཨིདྷཱགམནམགྒོ ཉཱཏོ མགྒམཱུལ༹ྷོསཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟི. ཨཡཾ པན ཨཱགཏཔུབྦཏྟཱཡེཝ ཨེཝམཱཧ. ཐེརོ ཧི ཀཱལེན ཀཱལཾ དེཝཙཱརིཀཾ གཙྪཏིཡེཝ. ཏཏྠ པརིཡཱཡམཀཱསཱིཏི ཝཱརམཀཱསི. ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡཱཏི ཡོ ཨཡཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ ཝཱརོ, ཏཾ, བྷནྟེ, ཙིརསྶམཀཱསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟནྟི ཡོཛནིཀཾ མཎིཔལླངྐཾ པཉྙཔཱཔེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.

༣༩༢. བཧུཀིཙྩཱ བཧུཀརཎཱིཡཱཏི ཨེཏྠ ཡེསཾ བཧཱུནི ཀིཙྩཱནི, ཏེ བཧུཀིཙྩཱ. བཧུཀརཎཱིཡཱཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨཔྤེཝ སཀེན ཀརཎཱིཡེནཱཏི སཀརཎཱིཡམེཝ ཨཔྤཾ མནྡཾ, ན བཧུ, དེཝཱནཾ ཀརཎཱིཡཾ པན བཧུ, པཐཝིཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཀཔྤརུཀྑམཱཏུགཱམཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཨཊྚཱ སཀྐསྶ སནྟིཀེ ཚིཛྫནྟི, ཏསྨཱ ནིཡམེནྟོ ཨཱཧ – ཨཔིཙ དེཝཱནཾཡེཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ ཀརཎཱིཡེནཱཏི. དེཝཱནཉྷི དྷཱིཏཱ ཙ པུཏྟཱ ཙ ཨངྐེ ནིབྦཏྟནྟི, པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཨིཏྠིཡོ སཡནེ ནིབྦཏྟནྟི, ཏཱསཾ མཎྜནཔསཱདྷནཀཱརིཀཱ དེཝདྷཱིཏཱ སཡནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིབྦཏྟནྟི, ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཱ ཨནྟོཝིམཱནེ ནིབྦཏྟནྟི, ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཨཊྚཀརཎཾ ནཏྠི. ཡེ པན སཱིམནྟརེ ནིབྦཏྟནྟི, ཏེ ‘‘མམ སནྟཀཱ ཏཝ སནྟཀཱ’’ཏི ནིཙྪེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨཊྚཾ ཀརོནྟི, སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ པུཙྪནྟི, སོ ཡསྶ ཝིམཱནཾ ཨཱསནྣཏརཾ, ཏསྶ སནྟཀོཏི ཝདཏི. སཙེ དྭེཔི སམཊྛཱནེ ¶ ཧོནྟི, ཡསྶ ཝིམཱནཾ ཨོལོཀེནྟོ ཋིཏོ, ཏསྶ སནྟཀོཏི ཝདཏི. སཙེ ཨེཀམྤི ན ཨོལོཀེཏི, ཏཾ ཨུབྷིནྣཾ ཀལཧུཔཙྪེདནཏྠཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཀརོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ, ‘‘དེཝཱནཾཡེཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ ཀརཎཱིཡེནཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཔིཙསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱིལཱ༹ཀིཙྩམྤི ཀརཎཱིཡམེཝ.

ཡཾ ¶ ནོ ཁིཔྤམེཝ ཨནྟརདྷཱཡཏཱིཏི ཡཾ ཨམྷཱཀཾ སཱིགྷམེཝ ཨནྡྷཀཱརེ རཱུཔགཏཾ ཝིཡ ན དིསྶཏི. ཨིམིནཱ – ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏཾ པཉྷཝིསྶཛྫནཾ ན སལླཀྑེམཱི’’ཏི དཱིཔེཏི. ཐེརོ – ‘‘ཀསྨཱ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཡཀྑོ ཨསལླཀྑཎབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི, པསྶེན པརིཧརཏཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ – ‘‘དེཝཱ ནཱམ མཧཱམཱུལ༹ྷཱ ཧོནྟི. ཚདྭཱརིཀེཧི ཨཱརམྨཎེཧི ནིམྨཐཱིཡམཱནཱ ཨཏྟནོ བྷུཏྟཱབྷུཏྟབྷཱཝམྤི པཱིཏཱཔཱིཏབྷཱཝམྤི ན ཛཱནནྟི, ཨིདྷ ཀཏམེཏྠ པམུསྶནྟཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཀེཙི ¶ པནཱཧུ – ‘‘ཐེརོ ཨེཏསྶ གརུ བྷཱཝནིཡོ, ཏསྨཱ ‘ཨིདཱནེཝ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལསྶ སནྟིཀེ པཉྷཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཨིདཱནེཝ ནཱཊཀཱནཾ ཨནྟརཾ པཝིཊྛོཏི ཨེཝཾ མཾ ཐེརོ ཏཛྫེཡྻཱ’ཏི བྷཡེན ཨེཝམཱཧཱ’’ཏི. ཨེཏཾ པན ཀོཧཉྙཾ ནཱམ ཧོཏི, ན ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཀོཧཉྙཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ མཱུལ༹ྷབྷཱཝེནེཝ ན སལླཀྑེསཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨུཔརི ཀསྨཱ སལླཀྑེསཱིཏི? ཐེརོ ཏསྶ སོམནསྶསཾཝེགཾ ཛནཡིཏྭཱ ཏམཾ ནཱིཧརི, ཏསྨཱ སལླཀྑེསཱིཏི.

ཨིདཱནི སཀྐོ པུབྦེ ཨཏྟནོ ཨེཝཾ བྷཱུཏཀཱརཎཾ ཐེརསྶ ཨཱརོཙེཏུཾ བྷཱུཏཔུབྦནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སམུཔབྱཱུལ༹ྷོཏི སནྣིཔཏིཏོ རཱསིབྷཱུཏོ. ཨསུརཱ པརཱཛིནིཾསཱུཏི ཨསུརཱ པརཱཛཡཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཀདཱ པནེཏེ པརཱཛིཏཱཏི? སཀྐསྶ ནིབྦཏྟཀཱལེ. སཀྐོ ཀིར ཨནནྟརེ ཨཏྟབྷཱཝེ མགདྷརཊྛེ མཙལགཱམེ མགྷོ ནཱམ མཱཎཝོ ཨཧོསི, པཎྜིཏོ བྱཏྟོ, བོདྷིསཏྟཙརིཡཱ ཝིཡསྶ ཙརིཡཱ ཨཧོསི. སོ ཏེཏྟིཾས པུརིསེ གཧེཏྭཱ ཀལྱཱཎམཀཱསི. ཨེཀདིཝསཾ ཨཏྟནོཝ པཉྙཱཡ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ གཱམམཛ྄ཛྷེ མཧཱཛནསྶ སནྣིཔཏིཏཊྛཱནེ ཀཙཝརཾ ཨུབྷཡཏོ ཨཔབྦཧིཏྭཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཨཏིརམཎཱིཡམཀཱསི, པུན ཏཏྠེཝ མཎྜཔཾ ཀཱརེསི, པུན གཙྪནྟེ ཀཱལེ སཱལཾ ཀཱརེསི. གཱམཏོ ཙ ནིཀྑམིཏྭཱ གཱཝུཏམྤི ཨཌྜྷཡོཛནམྤི ཏིགཱཝུཏམྤི ཡོཛནམྤི ཝིཙརིཏྭཱ ཏེཧི སཧཱཡེཧི སདྡྷིཾ ཝིསམཾ སམཾ ཨཀཱསི. ཏེ སབྦེཔི ཨེཀཙྪནྡཱ ཏཏྠ ཏཏྠ སེཏུཡུཏྟཊྛཱནེསུ སེཏུཾ, མཎྜཔསཱལཱཔོཀྑརཎཱིམཱལཱགཙྪརོཔནཱདཱིནཾ ཡུཏྟཊྛཱནེསུ མཎྜཔཱདཱིནི ཀརོནྟཱ བཧུཾ པུཉྙམཀཾསུ ¶ . མགྷོ སཏྟ ཝཏཔདཱནི པཱུརེཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སདྡྷིཾ སཧཱཡེཧི ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི.

ཏསྨིཾ ¶ ཀཱལེ ཨསུརགཎཱ ཏཱཝཏིཾསདེཝལོཀེ པཊིཝསནྟི. སབྦེ ཏེ དེཝཱནཾ སམཱནཱཡུཀཱ སམཱནཝཎྞཱ ཙ ཧོནྟི, ཏེ སཀྐཾ སཔརིསཾ དིསྭཱ ཨདྷུནཱ ནིབྦཏྟཱ ནཝཀདེཝཔུཏྟཱ ཨཱགཏཱཏི མཧཱཔཱནཾ སཛྫཡིཾསུ. སཀྐོ དེཝཔུཏྟཱནཾ སཉྙཾ ¶ ཨདཱསི – ‘‘ཨམྷེཧི ཀུསལཾ ཀརོནྟེཧི ན པརེཧི སདྡྷིཾ སཱདྷཱརཎཾ ཀཏཾ, ཏུམྷེ གཎྜཔཱནཾ མཱ པིཝིཏྠ པཱིཏམཏྟམེཝ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. བཱལཨསུརཱ གཎྜཔཱནཾ པིཝིཏྭཱ མཏྟཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམིཾསུ. སཀྐོ དེཝཱནཾ སཉྙཾ དཏྭཱ ཏེ པཱདེསུ གཱཧཱཔེཏྭཱ སིནེརུཔཱདེ ཁིཔཱཔེསི, སིནེརུསྶ ཧེཊྛིམཏལེ ཨསུརབྷཝནཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཱཝཏིཾསདེཝལོཀཔྤམཱཎམེཝ. ཏཏྠ ཨསུརཱ ཝསནྟི. ཏེསམྤི ཙིཏྟཔཱཊལི ནཱམ རུཀྑོ ཨཏྠི. ཏེ ཏསྶ པུཔྥནཀཱལེ ཛཱནནྟི – ‘‘ནཱཡཾ ཏཱཝཏིཾསཱ, སཀྐེན ཝཉྩིཏཱ མཡ’’ནྟི. ཏེ གཎྷཐ ནནྟི ཝཏྭཱ སིནེརུཾ པརིཧརམཱནཱ དེཝེ ཝུཊྛེ ཝམྨིཀཔཱདཏོ ཝམྨིཀམཀྑིཀཱ ཝིཡ ཨབྷིརུཧིཾསུ. ཏཏྠ ཀཱལེན དེཝཱ ཛིནནྟི, ཀཱལེན ཨསུརཱ. ཡདཱ དེཝཱནཾ ཛཡོ ཧོཏི, ཨསུརེ ཡཱཝ སམུདྡཔིཊྛཱ ཨནུབནྡྷནྟི. ཡདཱ ཨསུརཱནཾ ཛཡོ ཧོཏི, དེཝེ ཡཱཝ ཝེདིཀཔཱདཱ ཨནུབནྡྷནྟི. ཏསྨིཾ པན སངྒཱམེ དེཝཱནཾ ཛཡོ ཨཧོསི, དེཝཱ ཨསུརེ ཡཱཝ སམུདྡཔིཊྛཱ ཨནུབནྡྷིཾསུ. སཀྐོ ཨསུརེ པལཱཔེཏྭཱ པཉྩསུ ཋཱནེསུ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེསི. ཨེཝཾ ཨཱརཀྑཾ དཏྭཱ ཝེདིཀཔཱདེ ཝཛིརཧཏྠཱ ཨིནྡཔཊིམཱཡོ ཋཔེསི. ཨསུརཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཏཱ པཊིམཱཡོ དིསྭཱ, ‘‘སཀྐོ ཨཔྤམཏྟོ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཏཏོཝ ནིཝཏྟནྟི. ཏཏོ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱཏི ཝིཛིཏཊྛཱནཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ. པརིཙཱརིཀཱཡོཏི མཱལཱགནྡྷཱདིཀམྨཀཱརིཀཱཡོ.

༣༩༣. ཝེསྶཝཎོ ཙ མཧཱརཱཛཱཏི སོ ཀིར སཀྐསྶ ཝལླབྷོ, བལཝཝིསྶཱསིཀོ, ཏསྨཱ སཀྐེན སདྡྷིཾ ཨགམཱསི. པུརཀྑཏྭཱཏི པུརཏོ ཀཏྭཱ. པཝིསིཾསཱུཏི པཝིསིཏྭཱ པན ཨུཔཌྜྷཔིཧིཏཱནི དྭཱརཱནི ཀཏྭཱ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཨཊྛཾསུ. ཨིདམྤི, མཱརིས མོགྒལླཱན, པསྶ ཝེཛཡནྟསྶ པཱསཱདསྶ རཱམཎེཡྻཀནྟི, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཨིདམྤི ཝེཛཡནྟསྶ པཱསཱདསྶ རཱམཎེཡྻཀཾ པསྶ, སུཝཎྞཏྠམྦྷེ པསྶ, རཛཏཏྠམྦྷེ མཎིཏྠམྦྷེ པཝཱལ༹ཏྠམྦྷེ ལོཧིཏངྒཏྠམྦྷེ མསཱརགལླཏྠམྦྷེ མུཏྟཏྠམྦྷེ སཏྟརཏནཏྠམྦྷེ, ཏེསཾཡེཝ སུཝཎྞཱདིམཡེ གྷཊཀེ ཝཱལ༹རཱུཔཀཱནི ཙ པསྶཱཏི ¶ ཨེཝཾ ཐམྦྷཔནྟིཡོ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ རཱམཎེཡྻཀཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཡཐཱ ཏཾ པུབྦེཀཏཔུཉྙསྶཱཏི ¶ ཡཐཱ པུབྦེ ཀཏཔུཉྙསྶ ཨུཔབྷོགཊྛཱནེན སོབྷིཏབྦཾ, ཨེཝམེཝཾ སོབྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏིབཱལ༹ྷཾ ¶ ཁོ ཨཡཾ ཡཀྑོ པམཏྟོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྟནོ པཱསཱདེ ནཱཊཀཔརིཝཱརེན སམྤཏྟིཡཱ ཝསེན ཨཏིཝིཡ མཏྟོ.

ཨིདྡྷཱབྷིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑཱསཱིཏི ཨིདྡྷིམཀཱསི. ཨཱཔོཀསིཎཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ པཱསཱདཔཏིཊྛིཏོཀཱསཾ ཨུདཀཾ ཧོཏཱུཏི ཨིདྡྷིཾ ཨདྷིཊྛཱཡ པཱསཱདཀཎྞིཀེ པཱདངྒུཊྛཀེན པཧརི. སོ པཱསཱདོ ཡཐཱ ནཱམ ཨུདཀཔིཊྛེ ཋཔིཏཔཏྟཾ མུཁཝཊྚིཡཾ ཨངྒུལིཡཱ པཧཊཾ ཨཔརཱཔརཾ ཀམྤཏི ཙལཏི ན སནྟིཊྛཏི. ཨེཝམེཝཾ སཾཀམྤི སམྤཀམྤི སམྤཝེདྷི, ཐམྦྷཔིཊྛསངྒྷཱཊཀཎྞིཀགོཔཱནསིཨཱདཱིནི ཀརཀརཱཏི སདྡཾ མུཉྩནྟཱནི པཏིཏུཾ ཝིཡ ཨཱརདྡྷཱནི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སངྐམྤེསི སམྤཀམྤེསི སམྤཝེདྷེསཱི’’ཏི. ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཙིཏྟཛཱཏཱཏི ཨཧོ ཨཙྪརིཡཾ, ཨཧོ ཨབྦྷུཏནྟི ཨེཝཾ སཉྫཱཏཨཙྪརིཡཨབྦྷུཏཱ ཙེཝ སཉྫཱཏཏུཊྛིནོ ཙ ཨཧེསུཾ ཨུཔྤནྣབལཝསོམནསྶཱ. སཾཝིགྒནྟི ཨུབྦིགྒཾ. ལོམཧཊྛཛཱཏནྟི ཛཱཏལོམཧཾསཾ, ཀཉྩནབྷིཏྟིཡཾ ཋཔིཏམཎིནཱགདནྟེཧི ཝིཡ ཨུདྡྷགྒེཧི ལོམེཧི ཨཱཀིཎྞསརཱིརནྟི ཨཏྠོ. ལོམཧཾསོ ཙ ནཱམེས སོམནསྶེནཔི ཧོཏི དོམནསྶེནཔི, ཨིདྷ པན སོམནསྶེན ཛཱཏོ. ཐེརོ ཧི སཀྐསྶ སོམནསྶཝེགེན སཾཝེཛེཏུཾ ཏཾ པཱཊིཧཱརིཡམཀཱསི. ཏསྨཱ སོམནསྶཝེགེན སཾཝིགྒལོམཧཊྛཾ ཝིདིཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

༣༩༤. ཨིདྷཱཧཾ, མཱརིསཱཏི ཨིདཱནིསྶ ཡསྨཱ ཐེརེན སོམནསྶསཾཝེགཾ ཛནཡིཏྭཱ ཏམཾ ཝིནོདིཏཾ, ཏསྨཱ སལླཀྑེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཨེསོ ནུ ཏེ, མཱརིས, སོ བྷགཝཱ སཏྠཱཏི, མཱརིས, ཏྭཾ ཀུཧིཾ གཏོསཱིཏི ཝུཏྟེ མཡ྄ཧཾ སཏྠུ སནྟིཀནྟི ཝདེསི, ཨིམསྨིཾ དེཝལོཀེ ཨེཀཔཱདཀེན ཝིཡ ཏིཊྛསི, ཡཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདེསི, ཨེསོ ནུ ཏེ, མཱརིས, སོ བྷགཝཱ སཏྠཱཏི པུཙྪིཾསུ. སབྲཧྨཙཱརཱི མེ ཨེསོཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཐེརོ ཨནགཱརིཡོ ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ ཨགྒསཱཝཀོ, སཀྐོ ཨགཱརིཡོ, མགྒབྲཧྨཙརིཡཝསེན པནེཏེ སབྲཧྨཙཱརིནོ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཧོ ¶ ནཱུན ཏེ སོ བྷགཝཱ སཏྠཱཏི སབྲཧྨཙཱརཱི ཏཱཝ ཏེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ, སོ པན ཏེ བྷགཝཱ སཏྠཱ ཨཧོ ནཱུན མཧིདྡྷིཀོཏི སཏྠུ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡདསྶནེ ཛཱཏཱབྷིལཱཔཱ ཧུཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ.

༣༩༥. ཉཱཏཉྙཏརསྶཱཏི ¶ པཉྙཱཏཉྙཏརསྶ, སཀྐོ ཧི པཉྙཱཏཱནཾ ཨཉྙཏརོ. སེསཾ སབྦཏྠ པཱཀཊམེཝ, དེསནཾ པན བྷགཝཱ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ ནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹ཏཎྷཱསངྑཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. མཧཱཏཎྷཱསངྑཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༩༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱཏཎྷཱསངྑཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ དིཊྛིགཏནྟི ཨལགདྡཱུཔམསུཏྟེ ལདྡྷིམཏྟཾ དིཊྛིགཏནྟི ཝུཏྟཾ, ཨིདྷ སསྶཏདིཊྛི. སོ ཙ བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ, ཨཡཾ ཨཔྤསྶུཏོ, ཛཱཏཀབྷཱཎཀོ བྷགཝནྟཾ ཛཱཏཀཾ ཀཐེཏྭཱ, ‘‘ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏེན སམཡེན ཝེསྶནྟརོ ཨཧོསིཾ, མཧོསདྷོ, ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ, སེནཀཔཎྜིཏོ, མཧཱཛནཀོ རཱཛཱ ཨཧོསི’’ནྟི སམོདྷཱནེནྟཾ སུཎཱཏི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིམེ རཱུཔཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཝིཉྙཱཎཾ པན ཨིདྷལོཀཏོ པརལོཀཾ, པརལོཀཏོ ཨིམཾ ལོཀཾ སནྡྷཱཝཏི སཾསརཏཱི’’ཏི སསྶཏདསྶནཾ ཨུཔྤནྣཾ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཏདེཝིདཾ ཝིཉྙཱཎཾ སནྡྷཱཝཏི སཾསརཏི ཨནཉྙ’’ནྟི.

སམྨཱསམྦུདྡྷེན པན, ‘‘ཝིཉྙཱཎཾ པཙྩཡསམྦྷཝཾ, སཏི པཙྩཡེ ཨུཔྤཛྫཏི, ཝིནཱ པཙྩཡཾ ནཏྠི ཝིཉྙཱཎསྶ སམྦྷཝོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨཡཾ བྷིཀྑུ བུདྡྷེན ཨཀཐིཏཾ ཀཐེཏི, ཛིནཙཀྐེ པཧཱརཾ དེཏི, ཝེསཱརཛྫཉཱཎཾ པཊིབཱཧཏི, སོཏུཀཱམཾ ཛནཾ ཝིསཾཝཱདེཏི, ཨརིཡཔཐེ ཏིརིཡཾ ནིཔཏིཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ པཊིཔནྣོ. ཡཐཱ ནཱམ རཉྙོ རཛྫེ མཧཱཙོརོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ མཧཱཛནསྶ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝཾ ཛིནསཱསནེ ཙོརོ ¶ ཧུཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཨུཔྤནྣོཏི ཝེདིཏབྦོ. སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུཏི ཛནཔདཝཱསིནོ པིཎྜཔཱཏིཀབྷིཀྑཱུ. ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི ཨཡཾ པརིསཾ ལབྷིཏྭཱ སཱསནམྤི ཨནྟརདྷཱཔེཡྻ, ཡཱཝ པཀྑཾ ན ལབྷཏི, ཏཱཝདེཝ ནཾ དིཊྛིགཏཱ ཝིཝེཙེམཱཏི སུཏསུཏཊྛཱནཏོཡེཝ ཨཊྛཏྭཱ ཨནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཾསུ.

༣༩༨. ཀཏམཾ ཏཾ སཱཏི ཝིཉྙཱཎནྟི སཱཏི ཡཾ ཏྭཾ ཝིཉྙཱཎཾ སནྡྷཱཡ ཝདེསི, ཀཏམཾ ཏཾ ཝིཉྙཱཎནྟི? ཡྭཱཡཾ, བྷནྟེ, ཝདོ ཝེདེཡྻོ ཏཏྲ ཏཏྲ ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཊིསཾཝེདེཏཱིཏི, བྷནྟེ, ཡོ ཨཡཾ ཝདཏི ཝེདཡཏི, ཡོ ཙཱཡཾ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཙྩནུབྷོཏི. ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཝིཉྙཱཎཾ, ཡམཧཾ སནྡྷཱཡ ཝདེམཱིཏི ¶ . ཀསྶ ནུ ཁོ ནཱམཱཏི ¶ ཀསྶ ཁཏྟིཡསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཝེསྶསུདྡགཧཊྛཔབྦཛིཏདེཝམནུསྶཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརསྶ.

༣༩༩. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཀསྨཱ ཨཱམནྟེསི? སཱཏིསྶ ཀིར ཨེཝཾ ཨཧོསི – ‘‘སཏྠཱ མཾ ‘མོགྷཔུརིསོ’ཏི ཝདཏི, ན ཙ མོགྷཔུརིསོཏི ཝུཏྟམཏྟེནེཝ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ ན ཧོཏི. ཨུཔསེནམྤི ཧི ཝངྒནྟཔུཏྟཾ, ‘ཨཏིལཧུཾ ཁོ ཏྭཾ མོགྷཔུརིས བཱཧུལླཱཡ ཨཱཝཏྟོ’ཏི (མཧཱཝ. ༧༥) བྷགཝཱ མོགྷཔུརིསཝཱདེན ཨོཝདི. ཐེརོ ཨཔརབྷཱགེ གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ཚ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪཱཀཱསི. ཨཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཾ ཝཱིརིཡཾ པགྒཎྷིཏྭཱ མགྒཕལཱནི ནིབྦཏྟེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཚིནྣཔཙྩཡོ ཨཡཾ སཱསནེ ཨཝིརུལ༹ྷདྷམྨོཏི དསྶེནྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི. ཨུསྨཱིཀཏོཏིཨཱདི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱདྷིཔྤཱཡམེཝ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱཏི ཨཡམྤི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. སཱཏིསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི – ‘‘བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ ནཏྠཱིཏི ཝདཏི, ཀིཾ སཀྐཱ ཨུཔནིསྶཡེ ཨསཏི ཀཱཏུཾ? ན ཧི ཏཐཱགཏཱ སཨུཔནིསྶཡསྶེཝ དྷམྨཾ དེསེནྟི, ཡསྶ ཀསྶཙི དེསེནྟིཡེཝ. ཨཧཾ བུདྡྷསྶ སནྟིཀཱ སུགཏོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ སགྒསམྤཏྟཱུཔགཾ ཀུསལཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ, ‘‘ནཱཧཾ, མོགྷཔུརིས, ཏུཡ྄ཧཾ ཨོཝཱདཾ ཝཱ ཨནུསཱསནིཾ ཝཱ དེམཱི’’ཏི སུགཏོཝཱདཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེནྟོ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏསྶཏྠོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདཱནི པརིསཱཡ ¶ ལདྡྷིཾ སོདྷེནྟོ, ‘‘ཨིདྷཱཧཾ བྷིཀྑཱུ པཊིཔུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ སབྦམྤི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༤༠༠. ཨིདཱནི ཝིཉྙཱཎསྶ སཔྤཙྩཡབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ཡཾ ཡདེཝ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ མནཉྩ པཊིཙྩ དྷམྨེ ཙཱཏི སཧཱཝཛྫནེན བྷཝངྒམནཉྩ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེ ཙ པཊིཙྩ. ཀཊྛཉྩ པཊིཙྩཱཏིཨཱདི ཨོཔམྨནིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏེན ཀིཾ དཱིཔེཏི? དྭཱརསངྐནྟིཡཱ ཨབྷཱཝཾ. ཡཐཱ ཧི ཀཊྛཾ པཊིཙྩ ཛལམཱནོ ཨགྒི ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡེ སཏིཡེཝ ཛལཏི, ཏསྨིཾ ཨསཏི པཙྩཡཝེཀལླེན ཏཏྠེཝ ¶ ཝཱུཔསམྨཏི, ན སཀལིཀཱདཱིནི སངྐམིཏྭཱ སཀལིཀགྒཱིཏིཨཱདིསངྑྱཾ གཙྪཏི, ཨེཝམེཝ ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩ རཱུཔེ ཙ ཨུཔྤནྣཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཏསྨིཾ དྭཱརེ ཙཀྑུརཱུཔཨཱལོཀམནསིཀཱརསངྑཱཏེ པཙྩཡམྷི སཏིཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨིཾ ཨསཏི པཙྩཡཝེཀལླེན ཏཏྠེཝ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ན སོཏཱདཱིནི སངྐམིཏྭཱ སོཏཝིཉྙཱཎནྟིཨཱདིསངྑྱཾ གཙྪཏི ¶ . ཨེས ནཡོ སབྦཝཱརེསུ. ཨིཏི བྷགཝཱ ནཱཧཾ ཝིཉྙཱཎཔྤཝཏྟེ དྭཱརསངྐནྟིམཏྟམྤི ཝདཱམི, ཨཡཾ པན སཱཏི མོགྷཔུརིསོ བྷཝསངྐནྟིཾ ཝདཏཱིཏི སཱཏིཾ ནིགྒཧེསི.

༤༠༡. ཨེཝཾ ཝིཉྙཱཎསྶ སཔྤཙྩཡབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པན པཉྩནྣམྤི ཁནྡྷཱནཾ སཔྤཙྩཡབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ, བྷཱུཏམིདནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ བྷཱུཏམིདནྟི ཨིདཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ ཛཱཏཾ བྷཱུཏཾ ནིབྦཏྟཾ, ཏུམྷེཔི ཏཾ བྷཱུཏམིདནྟི, བྷིཀྑཝེ, པསྶཐཱཏི. ཏདཱཧཱརསམྦྷཝནྟི ཏཾ པནེཏཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ ཨཱཧཱརསམྦྷཝཾ པཙྩཡསམྦྷཝཾ, སཏི པཙྩཡེ ཨུཔྤཛྫཏི ཨེཝཾ པསྶཐཱཏི པུཙྪཏི. ཏདཱཧཱརནིརོདྷཱཏི ཏསྶ པཙྩཡསྶ ནིརོདྷཱ. བྷཱུཏམིདཾ ནོསྶཱུཏི བྷཱུཏཾ ནུ ཁོ ཨིདཾ, ན ནུ ཁོ བྷཱུཏནྟི. ཏདཱཧཱརསམྦྷཝཾ ནོསྶཱུཏི ཏཾ བྷཱུཏཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ པཙྩཡསམྦྷཝཾ ནུ ཁོ, ན ནུ ཁོཏི. ཏདཱཧཱརནིརོདྷཱཏི ཏསྶ པཙྩཡསྶ ནིརོདྷཱ. ནིརོདྷདྷམྨཾ ནོསྶཱུཏི ཏཾ དྷམྨཾ ནིརོདྷདྷམྨཾ ནུ ཁོ, ན ནུ ཁོཏི. སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོཏི ཨིདཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ ཛཱཏཾ བྷཱུཏཾ ནིབྦཏྟནྟི ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཏོ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ སམྨཱ པསྶནྟསྶ. པཉྙཱཡ སུདིཊྛནྟི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ སུཊྛུ དིཊྛཾ. ཨེཝཾ ཡེ ཡེ ཏཾ པུཙྪཾ སལླཀྑེསུཾ, ཏེསཾ ཏེསཾ པཊིཉྙཾ གཎྷནྟོ པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ སཔྤཙྩཡབྷཱཝཾ དསྶེཏི.

ཨིདཱནི ཡཱཡ པཉྙཱཡ ཏེཧི ཏཾ སཔྤཙྩཡཾ སནིརོདྷཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ སུདིཊྛཾ, ཏཏྠ ནིཏྟཎྷབྷཱཝཾ པུཙྪནྟོ ཨིམཾ ཙེ ཏུམྷེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དིཊྛིནྟི ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛིཾ ¶ . སབྷཱཝདསྶནེན པརིསུདྡྷཾ. པཙྩཡདསྶནེན པརིཡོདཱཏཾ. ཨལླཱིཡེཐཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨལླཱིཡིཏྭཱ ཝིཧརེཡྻཱཐ. ཀེལཱཡེཐཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཀཱིལ༹མཱནཱ ཝིཧརེཡྻཱཐ ¶ . དྷནཱཡེཐཱཏི དྷནཾ ཝིཡ ཨིཙྪནྟཱ གེདྷཾ ཨཱཔཛྫེཡྻཱཐ. མམཱཡེཐཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི མམཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཡྻཱཐ. ནིཏྠརཎཏྠཱཡ ནོ གཧཎཏྠཱཡཱཏི ཡོ སོ མཡཱ ཙཏུརོགྷནིཏྠརཎཏྠཱཡ ཀུལླཱུཔམོ དྷམྨོ དེསིཏོ, ནོ ནིཀནྟིཝསེན གཧཎཏྠཱཡ. ཨཔི ནུ ཏཾ ཏུམྷེ ཨཱཛཱནེཡྻཱཐཱཏི. ཝིཔརིཡཱཡེན སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ.

༤༠༢. ཨིདཱནི ཏེསཾ ཁནྡྷཱནཾ པཙྩཡཾ དསྶེནྟོ, ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརཱཏིཨཱདིམཱཧ, ཏམྤི ཝུཏྟཏྠམེཝ. ཡཐཱ པན ཨེཀོ ཨིམཾ ཛཱནཱསཱིཏི ཝུཏྟོ, ‘‘ན ཀེཝལཾ ཨིམཾ, མཱཏརམྤིསྶ ཛཱནཱམི, མཱཏུ མཱཏརམྤཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཝེཎིཝསེན ཛཱནནྟོ སུཊྛུ ཛཱནཱཏི ནཱམ. ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཱ ན ཀེཝལཾ ཁནྡྷམཏྟམེཝ ཛཱནཱཏི, ཁནྡྷཱནཾ པཙྩཡམྤི ཏེསམྤི པཙྩཡཱནཾ ¶ པཙྩཡནྟི ཨེཝཾ སབྦཔཙྩཡཔརམྤརཾ ཛཱནཱཏི. སོ ཏཾ, བུདྡྷབལཾ དཱིཔེནྟོ ཨིདཱནི པཙྩཡཔརམྤརཾ དསྶེཏུཾ, ཨིམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཝུཏྟཏྠམེཝ. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ…པེ… དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ པན པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀཐཱ ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ བྷཝེཡྻ, སཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ.

༤༠༤. ཨིམསྨིཾ སཏི ཨིདཾ ཧོཏཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཨཝིཛྫཱདིཀེ པཙྩཡེ སཏི ཨིདཾ སངྑཱརཱདིཀཾ ཕལཾ ཧོཏི. ཨིམསྶུཔྤཱདཱ ཨིདཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨིམསྶ ཨཝིཛྫཱདིཀསྶ པཙྩཡསྶ ཨུཔྤཱདཱ ཨིདཾ སངྑཱརཱདིཀཾ ཕལཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཡདིདཾ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ…པེ… སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཝཊྚཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཝིཝཊྚཾ དསྶེནྟོ, ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝཱཏི ཨཝིཛྫཱཡ ཨེཝ ཏུ. ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱཏི ཝིརཱགསངྑཱཏེན མགྒེན ཨསེསནིརོདྷཱ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷཱ. སངྑཱརནིརོདྷོཏི སངྑཱརཱནཾ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ནིརུདྡྷཱནཾ པན སངྑཱརཱནཾ ནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོ ཧོཏི, ཝིཉྙཱཎཱདཱིནཉྩ ནིརོདྷཱ ནཱམརཱུཔཱདཱིནི ནིརུདྡྷཱནིཡེཝ ཧོནྟཱིཏི དསྶེཏུཾ སངྑཱརནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོཏིཨཱདིཾ ཝཏྭཱ ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ¶ ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀེཝལསྶཱཏི སཀལསྶ, སུདྡྷསྶ ཝཱ, སཏྟཝིརཧིཏསྶཱཏི ཨཏྠོ. དུཀྑཀྑནྡྷསྶཱཏི ¶ དུཀྑརཱསིསྶ. ནིརོདྷོ ཧོཏཱིཏི ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི.

༤༠༦. ཨིམསྨིཾ ཨསཏཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

༤༠༧. ཨེཝཾ ཝཊྚཝིཝཊྚཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨིམཾ དྭཱདསངྒཔཙྩཡཝཊྚཾ སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒེན ཛཱནནྟསྶ ཡཱ པཊིདྷཱཝནཱ པཧཱིཡཏི, ཏསྶཱ ཨབྷཱཝཾ པུཙྪནྟོ ཨཔི ནུ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཛཱནནྟཱཏི ཨེཝཾ སཧཝིཔསྶནཱཡ མགྒེན ཛཱནནྟཱ. ཨེཝཾ པསྶནྟཱཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. པུབྦནྟནྟི པུརིམཀོཊྛཱསཾ, ཨཏཱིཏཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནཱིཏི ཨཏྠོ. པཊིདྷཱཝེཡྻཱཐཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན པཊིདྷཱཝེཡྻཱཐ. སེསཾ སབྦཱསཝསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

ཨིདཱནི ནེསཾ ཏཏྠ ནིཙྩལབྷཱཝཾ པུཙྪནྟོ, ཨཔི ནུ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ ཛཱནནྟཱ ཨེཝཾ པསྶནྟཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱཐ, སཏྠཱ ནོ གརཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ གརཱུཏི བྷཱརིཀོ ཨཀཱམཱ ཨནུཝཏྟིཏབྦོ ¶ . སམཎོཏི བུདྡྷསམཎོ. ཨཉྙཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསེཡྻཱཐཱཏི ཨཡཾ སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ ཀིཙྩཾ སཱདྷེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཨཔི ནུ ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ ཨཉྙཾ བཱཧིརཀཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསེཡྻཱཐ. པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནནྟི ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ པུཐཱུནཾ ཏིཏྠིཡསམཎཱནཾ ཙེཝ བྲཱཧྨཎཱནཉྩ. ཝཏཀོཏཱུཧལམངྒལཱནཱིཏི ཝཏསམཱདཱནཱནི ཙ དིཊྛིཀུཏཱུཧལཱནི ཙ དིཊྛསུཏམུཏམངྒལཱནི ཙ. ཏཱནི སཱརཏོ པཙྩཱགཙྪེཡྻཱཐཱཏི ཨེཏཱནི སཱརནྟི ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ པཊིཨཱགཙྪེཡྻཱཐ. ཨེཝཾ ནིསྶཊྛཱནི ཙ པུན གཎྷེཡྻཱཐཱཏི ཨཏྠོ. སཱམཾ ཉཱཏནྟི སཡཾ ཉཱཎེན ཉཱཏཾ. སཱམཾ དིཊྛནྟི སཡཾ པཉྙཱཙཀྑུནཱ དིཊྛཾ. སཱམཾ ཝིདིཏནྟི སཡཾ ཝིབྷཱཝིཏཾ པཱཀཊཾ ཀཏཾ. ཨུཔནཱིཏཱ ཁོ མེ ཏུམྷེཏི མཡཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེ ཨིམིནཱ སནྡིཊྛིཀཱདིསབྷཱཝེན དྷམྨེན ནིབྦཱནཾ ཨུཔནཱིཏཱ, པཱཔིཏཱཏི ཨཏྠོ. སནྡིཊྛིཀོཏིཨཱདཱིནམཏྠོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏོ. ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟནྟི ཨེཏཾ ཝཙནམིདཾ ཏུམྷེཧི སཱམཾ ཉཱཏཱདིབྷཱཝཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༤༠༨. ཏིཎྞཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ནནུ ཧེཊྛཱ ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན དེསནཱ མཏྠཀཾ པཱཔིཏཱཏི? ཨཱམ པཱཔིཏཱ. ཨཡཾ པན པཱཊིཨེཀྐོ ཨནུསནྡྷི ¶ , ‘‘ཨཡཉྷི ལོཀསནྣིཝཱསོ པཊིསནྡྷིསམྨཱུལ༹ྷོ, ཏསྶ སམྨོཧཊྛཱནཾ ¶ ཝིདྡྷཾསེཏྭཱ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཨཔིཙ ཝཊྚམཱུལཾ ཨཝིཛྫཱ, ཝིཝཊྚམཱུལཾ བུདྡྷུཔྤཱདོ, ཨིཏི ཝཊྚམཱུལཾ ཨཝིཛྫཾ ཝིཝཊྚམཱུལཉྩ བུདྡྷུཔྤཱདཾ དསྶེཏྭཱཔི, ‘‘པུན ཨེཀཝཱརཾ ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན དེསནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ སནྣིཔཱཏཱཏི སམོདྷཱནེན པིཎྜབྷཱཝེན. གབྦྷསྶཱཏི གབྦྷེ ནིབྦཏྟནཀསཏྟསྶ. ཨཝཀྐནྟི ཧོཏཱིཏི ནིབྦཏྟི ཧོཏི. ཀཏྠཙི ཧི གབྦྷོཏི མཱཏུཀུཙྪི ཝུཏྟོ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡམེཀརཏྟིཾ པཋམཾ, གབྦྷེ ཝསཏི མཱཎཝོ;

ཨབྦྷུཊྛིཏོཝ སོ ཡཱཏི, ས གཙྪཾ ན ནིཝཏྟཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༣༦༣);

ཀཏྠཙི གབྦྷེ ནིབྦཏྟནསཏྟོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡཐཱ ཁོ, པནཱནནྡ, ཨཉྙཱ ཨིཏྠིཀཱ ནཝ ཝཱ དས ཝཱ མཱསེ གབྦྷཾ ཀུཙྪིནཱ པརིཧརིཏྭཱ ཝིཛཱཡནྟཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༠༥). ཨིདྷ སཏྟོ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘གབྦྷསྶ ཨཝཀྐནྟི ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨིདྷཱཏི ¶ ཨིམསྨིཾ སཏྟལོཀེ. མཱཏཱ ཙ ཨུཏུནཱི ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ ཨུཏུསམཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. མཱཏུགཱམསྶ ཀིར ཡསྨིཾ ཨོཀཱསེ དཱརཀོ ནིབྦཏྟཏི, ཏཏྠ མཧཏཱི ལོཧིཏཔཱིལ༹ཀཱ སཎྛཧིཏྭཱ བྷིཛྫིཏྭཱ པགྒྷརཏི, ཝཏྠུ སུདྡྷཾ ཧོཏི, སུདྡྷེ ཝཏྠུམྷི མཱཏཱཔིཏཱུསུ ཨེཀཝཱརཾ སནྣིཔཏིཏེསུ ཡཱཝ སཏྟ དིཝསཱནི ཁེཏྟམེཝ ཧོཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཧཏྠགྒཱཧཝེཎིགྒཱཧཱདིནཱ ཨངྒཔརཱམསནེནཔི དཱརཀོ ནིབྦཏྟཏིཡེཝ. གནྡྷབྦོཏི ཏཏྲཱུཔགསཏྟོ. པཙྩུཔཊྛིཏོ ཧོཏཱིཏི ན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྣིཔཱཏཾ ཨོལོཀཡམཱནོ སམཱིཔེ ཋིཏོ པཙྩུཔཊྛིཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཀམྨཡནྟཡནྟིཏོ པན ཨེཀོ སཏྟོ ཏསྨིཾ ཨོཀཱསེ ནིབྦཏྟནཀོ ཧོཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. སཾསཡེནཱཏི ‘‘ཨརོགོ ནུ ཁོ བྷཝིསྶཱམི ཨཧཾ ཝཱ, པུཏྟོ ཝཱ མེ’’ཏི ཨེཝཾ མཧནྟེན ཛཱིཝིཏསཾསཡེན. ལོཧིཏཉྷེཏཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཏདཱ ཀིར མཱཏུལོཧིཏཾ ཏཾ ཋཱནཾ སམྤཏྟཾ པུཏྟསིནེཧེན པཎྜརཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཝངྐཀནྟི གཱམདཱརཀཱནཾ ཀཱིལ༹ནཀཾ ཁུདྡཀནངྒལཾ. གྷཊིཀཱ ཝུཙྩཏི དཱིགྷདཎྜེན རསྶདཎྜཀཾ པཧརཎཀཱིལཱ༹. མོཀྑཙིཀནྟི སམྤརིཝཏྟཀཀཱིལཱ༹, ཨཱཀཱསེ ཝཱ དཎྜཀཾ གཧེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ ཝཱ སཱིསཾ ཋཔེཏྭཱ ཧེཊྛུཔརིཡབྷཱཝེན པརིཝཏྟནཀཱིལ༹ནནྟི ¶ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཙིངྒུལཀཾ ཝུཙྩཏི ཏཱལཔཎྞཱདཱིཧི ཀཏཾ ཝཱཏཔྤཧཱརེན པརིབྦྷམནཙཀྐཾ ¶ . པཏྟཱལ༹ྷཀཾ ཝུཙྩཏི པཎྞནཱལི༹ཀཱ, ཏཱཡ ཝཱལིཀཱདཱིནི མིནནྟཱ ཀཱིལ༹ནྟི. རཐཀནྟི ཁུདྡཀརཐཾ. དྷནུཀམྤི ཁུདྡཀདྷནུམེཝ.

༤༠༩. སཱརཛྫཏཱིཏི རཱགཾ ཨུཔྤཱདེཏི. བྱཱཔཛྫཏཱིཏི བྱཱཔཱདཾ ཨུཔྤཱདེཏི. ཨནུཔཊྛིཏཀཱཡསཏཱིཏི ཀཱཡེ སཏི ཀཱཡསཏི, ཏཾ ཨནུཔཊྛཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. པརིཏྟཙེཏསོཏི ཨཀུསལཙིཏྟོ. ཡཏྠསྶ ཏེ པཱཔཀཱཏི ཡསྶཾ ཕལསམཱཔཏྟིཡཾ ཨེཏེ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཏཾ ན ཛཱནཱཏི ནཱདྷིགཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནུརོདྷཝིརོདྷནྟི རཱགཉྩེཝ དོསཉྩ. ཨབྷིནནྡཏཱིཏི ཏཎྷཱཝསེན ཨབྷིནནྡཏི, ཏཎྷཱཝསེནེཝ ཨཧོ སུཁནྟིཨཱདཱིནི ཝདནྟོ ཨབྷིཝདཏི. ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏཱིཏི ཏཎྷཱཨཛ྄ཛྷོསཱནགཧཎེན གིལིཏྭཱ པརིནིཊྛཔེཏྭཱ གཎྷཱཏི. སུཁཾ ཝཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝཱ ཨབྷིནནྡཏུ, དུཀྑཾ ཀཐཾ ཨབྷིནནྡཏཱིཏི? ‘‘ཨཧཾ དུཀྑིཏོ མམ དུཀྑ’’ནྟི གཎྷནྟོ ཨབྷིནནྡཏི ནཱམ. ཨུཔྤཛྫཏི ནནྡཱིཏི ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏདུཔཱདཱནནྟི སཱཝ ཏཎྷཱ གཧཎཊྛེན ཨུཔཱདཱནཾ ནཱམ. ཏསྶ ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ བྷཝོ…པེ… སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི, ཨིདཉྷི བྷགཝཏཱ པུན ཨེཀཝཱརཾ དྭིསནྡྷི ཏིསངྑེཔཾ པཙྩཡཱཀཱརཝཊྚཾ དསྶིཏཾ.

༤༡༠-༤. ཨིདཱནི ¶ ཝིཝཊྚཾ དསྶེཏུཾ ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཔྤམཱཎཙེཏསོཏི ཨཔྤམཱཎཾ ལོཀུཏྟརཾ ཙེཏོ ཨསྶཱཏི ཨཔྤམཱཎཙེཏསོ, མགྒཙིཏྟསམངྒཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིམཾ ཁོ མེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, སཾཁིཏྟེན ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟིཾ དྷཱརེཐཱཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམཾ སཾཁིཏྟེན དེསིཏཾ མཡ྄ཧཾ, ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟིདེསནཾ ཏུམྷེ ནིཙྩཀཱལཾ དྷཱརེཡྻཱཐ མཱ པམཛྫེཡྻཱཐ. དེསནཱ ཧི ཨེཏྠ ཝིམུཏྟིཔཊིལཱབྷཧེཏུཏོ ཝིམུཏྟཱིཏི ཝུཏྟཱ. མཧཱཏཎྷཱཛཱལཏཎྷཱསངྒྷཱཊཔཊིམུཀྐནྟི ཏཎྷཱཝ སཾསིབྦིཏཊྛེན མཧཱཏཎྷཱཛཱལཾ, སངྒྷཊིཏཊྛེན སངྒྷཱཊནྟི ཝུཙྩཏི; ཨིཏི ཨིམསྨིཾ མཧཱཏཎྷཱཛཱལེ ཏཎྷཱསངྒྷཱཊེ ཙ ཨིམཾ སཱཏིཾ བྷིཀྑུཾ ཀེཝཊྚཔུཏྟཾ པཊིམུཀྐཾ དྷཱརེཐ. ཨནུཔཝིཊྛོ ཨནྟོགདྷོཏི ནཾ དྷཱརེཐཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཏཎྷཱསངྑཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. མཧཱཨསྶཔུརསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༡༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱཨསྶཔུརསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨངྒེསཱུཏི ཨངྒཱ ནཱམ ཛཱནཔདིནོ རཱཛཀུམཱརཱ, ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཨེཀོཔི ཛནཔདོ རུལ༹ྷཱིསདྡེན ‘‘ཨངྒཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ ཨངྒེསུ ཛནཔདེ. ཨསྶཔུརཾ ནཱམ ཨངྒཱནཾ ནིགམོཏི ཨསྶཔུརནྟི ནགརནཱམེན ལདྡྷཝོཧཱརོ ཨངྒཱནཾ ཛནཔདསྶ ཨེཀོ ནིགམོ, ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨེཏཾ ‘‘སམཎཱ སམཎཱཏི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཛནོ སཉྫཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནམཝོཙ.

ཀསྨཱ པན ཨེཝཾ ཨཝོཙཱཏི. ཏསྨིཾ ཀིར ནིགམེ མནུསྶཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ བུདྡྷམཱམཀཱ དྷམྨམཱམཀཱ སངྒྷམཱམཀཱ, ཏདཧུཔབྦཛིཏསཱམཎེརམྤི ཝསྶསཏིཀཏྠེརསདིསཾ ཀཏྭཱ པསཾསནྟི; པུབྦཎྷསམཡཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ བཱིཛནངྒལཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཁེཏྟཾ གཙྪནྟཱཔི, ཕརསུཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསནྟཱཔི ཏཱནི ཨུཔཀརཎཱནི ནིཀྑིཔིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིསཱིདནཊྛཱནཾ ཨཱསནསཱལཾ ཝཱ མཎྜཔཾ ཝཱ རུཀྑམཱུལཾ ཝཱ སམྨཛྫིཏྭཱ ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཨརཛཔཱནཱིཡཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི དཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཏཏོ ཏཱནི ཨུཔཀརཎཱནི ཨཱདཱཡ ཁེཏྟཾ ཝཱ ཨརཉྙཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨཱནི ཀརོནྟི, ཀམྨནྟཊྛཱནེཔི ནེསཾ ཨཉྙཱ ཀཐཱ ནཱམ ནཏྠི. ཙཏྟཱརོ མགྒཊྛཱ ཙཏྟཱརོ ཕལཊྛཱཏི ཨཊྛ པུགྒལཱ ཨརིཡསངྒྷོ ནཱམ; ཏེ ‘‘ཨེཝརཱུཔེན སཱིལེན, ཨེཝརཱུཔེན ཨཱཙཱརེན, ཨེཝརཱུཔཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ སམནྣཱགཏཱ ལཛྫིནོ པེསལཱ ཨུལཱ༹རགུཎཱ’’ཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶེཝ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟི. ཀམྨནྟཊྛཱནཏོ ཨཱགནྟྭཱ བྷུཏྟསཱཡམཱསཱ གྷརདྭཱརེ ནིསིནྣཱཔི, སཡནིགྷརཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣཱཔི བྷིཀྑུསངྒྷསྶེཝ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟི. བྷགཝཱ ཏེསཾ མནུསྶཱནཾ ནིཔཙྩཀཱརཾ དིསྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནེ ནིཡོཛེཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ.

ཡེ དྷམྨཱ སམཎཀརཎཱ ཙ བྲཱཧྨཎཀརཎཱ ཙཱཏི ཡེ དྷམྨཱ སམཱདཱཡ པརིཔཱུརིཏཱ སམིཏཔཱཔསམཎཉྩ ¶ བཱཧིཏཔཱཔབྲཱཧྨཎཉྩ ཀརོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, སམཎསྶ སམཎིཡཱནི སམཎཀརཎཱིཡཱནི ¶ . ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱསམཱདཱནཾ, ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱསམཱདཱནཾ ¶ , ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱསམཱདཱན’’ནྟི (ཨ. ནི. ༣.༨༢) ཨེཏྠ པན སམཎེན ཀཏྟབྦདྷམྨཱ ཝུཏྟཱ. ཏེཔི ཙ སམཎཀརཎཱ ཧོནྟིཡེཝ. ཨིདྷ པན ཧིརོཏྟཔྤཱདིཝསེན དེསནཱ ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཨེཝཾ ནོ ཨཡཾ ཨམྷཱཀནྟི ཨེཏྠ ནོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨེཝཾ ཨཡཾ ཨམྷཱཀནྟི ཨཏྠོ. མཧཔྥལཱ མཧཱནིསཾསཱཏི ཨུབྷཡམྤི ཨཏྠཏོ ཨེཀམེཝ. ཨཝཉྫྷཱཏི ཨམོགྷཱ. སཕལཱཏི ཨཡཾ ཏསྶེཝ ཨཏྠོ. ཡསྶཱ ཧི ཕལཾ ནཏྠི, སཱ ཝཉྫྷཱ ནཱམ ཧོཏི. སཨུདྲཡཱཏི སཝཌྜྷི, ཨིདཾ སཕལཏཱཡ ཝེཝཙནཾ. ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ ཏུམྷེཧི སིཀྑིཏབྦཾ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིམིནཱ ཨེཏྟཀེན ཋཱནེན ཧིརོཏྟཔྤཱདཱིནཾ དྷམྨཱནཾ ཝཎྞཾ ཀཐེསི. ཀསྨཱ? ཝཙནཔཐཔཙྪིནྡནཏྠཾ. སཙེ ཧི ཀོཙི ཨཙིརཔབྦཛིཏོ བཱལབྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘བྷགཝཱ ཧིརོཏྟཔྤཱདིདྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཐཱཏི ཝདཏི, ཀོ ནུ ཁོ ཏེསཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟནེ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི? ཏསྶ ཝཙནཔཐཔཙྪིནྡནཏྠཾ. ཨཡཉྩ ཨཱནིསཾསོ, ཨིམེ ཧི དྷམྨཱ སམཱདཱཡ པརིཔཱུརིཏཱ སམིཏཔཱཔསམཎཾ ནཱམ བཱཧིཏཔཱཔབྲཱཧྨཎཾ ནཱམ ཀརོནྟི, ཙཏུཔཙྩཡལཱབྷཾ ཨུཔྤཱདེནྟི, པཙྩཡདཱཡཀཱནཾ མཧཔྥལཏཾ སམྤཱདེནྟི, པབྦཛྫཾ ཨཝཉྫྷཾ སཕལཾ སཨུདྲཡཾ ཀརོནྟཱིཏི ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཝཎྞཀཐཱ སཏིཔཊྛཱནེ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༧༣; མ. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༧༣) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༤༡༦. ཧིརོཏྟཔྤེནཱཏི ‘‘ཡཾ ཧིརཱིཡཏི ཧིརཱིཡིཏབྦེན, ཨོཏྟཔྤཏི ཨོཏྟཔྤིཏབྦེནཱ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༣༡) ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏཱཡ ཧིརིཡཱ ཙེཝ ཨོཏྟཔྤེན ཙ. ཨཔིཙེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟསམུཊྛཱནཱ ཧིརཱི, བཧིདྡྷཱསམུཊྛཱནཾ ཨོཏྟཔྤཾ. ཨཏྟཱདྷིཔཏེཡྻཱ ཧིརཱི, ལོཀཱདྷིཔཏེཡྻཾ ཨོཏྟཔྤཾ. ལཛྫཱསབྷཱཝསཎྛིཏཱ ཧིརཱི, བྷཡསབྷཱཝསཎྛིཏཾ ཨོཏྟཔྤཾ, ཝིཏྠཱརཀཐཱ པནེཏྠ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ. ཨཔིཙ ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ ལོཀཾ པཱལནཏོ ལོཀཔཱལདྷམྨཱ ནཱམཱཏི ཀཐིཏཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘དྭེམེ, བྷིཀྑཝེ, སུཀྐཱ དྷམྨཱ ལོཀཾ པཱལེནྟི. ཀཏམེ དྭེ? ཧིརཱི ཙ ཨོཏྟཔྤཉྩ ¶ . ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྭེ སུཀྐཱ དྷམྨཱ ལོཀཾ པཱལེནྟི. ཨིམེ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྭེ སུཀྐཱ དྷམྨཱ ལོཀཾ ན པཱལེཡྻུཾ, ནཡིདྷ པཉྙཱཡེཐ, ‘མཱཏཱ’ཏི ཝཱ, ‘མཱཏུཙྪཱ’ཏི ཝཱ, ‘མཱཏུལཱནཱི’ཏི ཝཱ, ‘ཨཱཙརིཡབྷརིཡཱ’ཏི ཝཱ, ‘གརཱུནཾ དཱརཱ’ཏི ཝཱ, སམྦྷེདཾ ¶ ལོཀོ ཨགམིསྶ, ཡཐཱ ཨཛེལ༹ཀཱ ཀུཀྐུཊསཱུཀརཱ སོཎསིངྒཱལཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༢.༩). ཨིམེཡེཝ ཛཱཏཀེ ‘‘དེཝདྷམྨཱ’’ཏི ཀཐིཏཱ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཧིརིཨོཏྟཔྤསམྤནྣཱ ¶ , སུཀྐདྷམྨསམཱཧིཏཱ;

སནྟོ སཔྤུརིསཱ ལོཀེ, དེཝདྷམྨཱཏི ཝུཙྩརེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༦);

མཧཱཙུནྡཏྠེརསྶ པན ཀིལེསསལླེཁནཔཊིཔདཱཏི ཀཏྭཱ དསྶིཏཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘པརེ ཨཧིརིཀཱ བྷཝིསྶནྟི, མཡམེཏྠ ཧིརིམནཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོ. པརེ ཨནོཏྟཱཔཱི བྷཝིསྶནྟི, མཡམེཏྠ ཨོཏྟཱཔཱི བྷཝིསྶཱམཱཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༨༣). ཨིམེཝ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ ཨོཝཱདཱུཔསམྤདཱཏི ཀཏྭཱ དསྶིཏཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཏསྨཱ ཏིཧ ཏེ, ཀསྶཔ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ, ཏིབྦཾ མེ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝིསྶཏི ཐེརེསུ ནཝེསུ མཛ྄ཛྷིམེསཱུཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ, ཀསྶཔ, སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༡༥༤). ཨིདྷ པནེཏེ སམཎདྷམྨཱ ནཱམཱཏི དསྶིཏཱ.

ཡསྨཱ པན ཨེཏྟཱཝཏཱ སཱམཉྙཏྠོ མཏྠཀཾ པཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཔརེཔི སམཎཀརཎདྷམྨེ དསྶེཏུཾ སིཡཱ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷཱཀནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཱམཉྙཏྠོཏི སཾཡུཏྟཀེ ཏཱཝ, ‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སཱམཉྙཾ? ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. སེཡྻཐིདཾ, སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱམཉྙཾ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱམཉྙཏྠོ? ཡོ, བྷིཀྑཝེ, རཱགཀྑཡོ དོསཀྑཡོ མོཧཀྑཡོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱམཉྙཏྠོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༦) མགྒོ ‘‘སཱམཉྙ’’ནྟི, ཕལནིབྦཱནཱནི ‘‘སཱམཉྙཏྠོ’’ཏི ཝུཏྟཱནི. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ མགྒམྤི ཕལམྤི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སཱམཉྙཏྠོ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཱརོཙཡཱམཱིཏི ཀཐེམི. པཊིཝེདཡཱམཱིཏི ཛཱནཱཔེམི.

༤༡༧. པརིསུདྡྷོ ནོ ཀཱཡསམཱཙཱརོཏི ཨེཏྠ ཀཱཡསམཱཙཱརོ པརིསུདྡྷོ ཨཔརིསུདྡྷོཏི དུཝིདྷོ. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ པཱཎཾ ¶ ཧནཏི ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏི, ཀཱམེསུ མིཙྪཱ ཙརཏི, ཏསྶ ཀཱཡསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ, ཨཡཾ པན ཀམྨཔཐཝསེནེཝ ཝཱརིཏོ. ཡོ པན པཱཎིནཱ ཝཱ ལེཌྜུནཱ ¶ ཝཱ དཎྜེན ཝཱ སཏྠེན ཝཱ པརཾ པོཐེཏི ཝིཧེཋེཏི, ཏསྶ ཀཱཡསམཱཙཱརོ ¶ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ, ཨཡམྤི སིཀྑཱཔདབདྡྷེནེཝ པཊིཀྑིཏྟོ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨཀཐེཏྭཱ པརམསལླེཁོ ནཱམ ཀཐིཏོ. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ པཱནཱིཡགྷཊེ ཝཱ པཱནཱིཡཾ པིཝནྟཱནཾ, པཏྟེ ཝཱ བྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟཱནཾ ཀཱཀཱནཾ ནིཝཱརཎཝསེན ཧཏྠཾ ཝཱ དཎྜཾ ཝཱ ལེཌྜུཾ ཝཱ ཨུགྒིརཏི, ཏསྶ ཀཱཡསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ. ཝིཔརཱིཏོ པརིསུདྡྷོ ནཱམ. ཨུཏྟཱནོཏི ཨུགྒཏོ པཱཀཊོ. ཝིཝཊོཏི ཨནཱཝཊོ ཨསཉྪནྣོ. ཨུབྷཡེནཱཔི པརིསུདྡྷཏཾཡེཝ དཱིཔེཏི. ན ཙ ཚིདྡཝཱཏི སདཱ ཨེཀསདིསོ ཨནྟརནྟརེ ཚིདྡརཧིཏོ. སཾཝུཏོཏི ཀིལེསཱནཾ དྭཱར པིདཧནེན པིདཧིཏོ, ན ཝཛྫཔཊིཙྪཱདནཏྠཱཡ.

༤༡༨. ཝཙཱིསམཱཙཱརེཔི ཡོ བྷིཀྑུ མུསཱ ཝདཏི, པིསུཎཾ ཀཐེཏི, ཕརུསཾ བྷཱསཏི, སམྥཾ པལཔཏི, ཏསྶ ཝཙཱིསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ. ཨཡཾ པན ཀམྨཔཐཝསེན ཝཱརིཏོ. ཡོ པན གཧཔཏིཀཱཏི ཝཱ དཱསཱཏི ཝཱ པེསྶཱཏི ཝཱ ཨཱདཱིཧི ཁུཾསེནྟོ ཝདཏི, ཏསྶ ཝཙཱིསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ. ཨཡཾ པན སིཀྑཱཔདབདྡྷེནེཝ པཊིཀྑིཏྟོ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨཀཐེཏྭཱ པརམསལླེཁོ ནཱམ ཀཐིཏོ. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ དཧརེན ཝཱ སཱམཎེརེན ཝཱ, ‘‘ཀཙྩི, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ པསྶཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ, སམྦཧུལཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུབྷིཀྑུནིཡོ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཝིཙདིཾསུ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཏེ ཝིཀྐཱཡིཀསཱཀབྷཎྜིཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཧསཱདྷིཔྤཱཡོཔི ཨེཝརཱུཔཾ ཀཐཾ ཀཐེཏི, ཏསྶ ཝཙཱིསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ. ཝིཔརཱིཏོ པརིསུདྡྷོ ནཱམ.

༤༡༩. མནོསམཱཙཱརེ ཡོ བྷིཀྑུ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, ཏསྶ མནོསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ. ཨཡཾ པན ཀམྨཔཐཝསེནེཝ ཝཱརིཏོ. ཡོ པན ཨུཔནིཀྑིཏྟཾ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཱདིཡཏི, ཏསྶ མནོསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ. ཨཡམྤི སིཀྑཱཔདབདྡྷེནེཝ པཊིཀྑིཏྟོ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨཀཐེཏྭཱ པརམསལླེཁོ ནཱམ ཀཐིཏོ. ཡོ པན བྷིཀྑུ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝཱ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ ¶ ¶ ཝཱ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ ཝཱ ཝིཏཀྐེཏི, ཏསྶ མནོསམཱཙཱརོ ཨཔརིསུདྡྷོ. ཝིཔརཱིཏོ པརིསུདྡྷོ ནཱམ.

༤༢༠. ཨཱཛཱིཝསྨིཾ ཡོ བྷིཀྑུ ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཝེཛྫཀམྨཾ པཧིཎགམནཾ གཎྜཕཱལནཾ ཀརོཏི, ཨརུམཀྑནཾ དེཏི, ཏེལཾ པཙཏཱིཏི ཨེཀཝཱིསཏིཨནེསནཱཝསེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི. ཡོ ཝཱ པན ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཏི, ཏསྶ ཨཱཛཱིཝོ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ. ཨཡཾ པན སིཀྑཱཔདབདྡྷེནེཝ པཊིཀྑིཏྟོ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨཀཐེཏྭཱ པརམསལླེཁོ ནཱམ ཀཐིཏོ. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ སཔྤིནཝནཱིཏཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི ལབྷིཏྭཱ, ‘‘སྭེ ཝཱ པུནདིཝསེ ཝཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ¶ སནྣིདྷིཀཱརཀཾ པརིབྷུཉྫཏི, ཡོ ཝཱ པན ནིམྦངྐུརཱདཱིནི དིསྭཱ སཱམཎེརེ ཝདཏི – ‘‘ཨཾངྐུརེ ཁཱདཐཱ’’ཏི, སཱམཎེརཱ ཐེརོ ཁཱདིཏུཀཱམོཏི ཀཔྤིཡཾ ཀཏྭཱ དེནྟི, དཧརེ པན སཱམཎེརེ ཝཱ པཱནཱིཡཾ པིཝཐ, ཨཱཝུསོཏི ཝདཏི, ཏེ ཐེརོ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏུཀཱམོཏི པཱནཱིཡསངྑཾ དྷོཝིཏྭཱ དེནྟི, ཏམྤི པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཨཱཛཱིཝོ ཨཔརིསུདྡྷོ ནཱམ ཧོཏི. ཝིཔརཱིཏོ པརིསུདྡྷོ ནཱམ.

༤༢༢. མཏྟཉྙཱུཏི པརིཡེསནཔཊིགྒཧཎཔརིབྷོགེསུ མཏྟཉྙཱུ, ཡུཏྟཉྙཱུ, པམཱཎཉྙཱུ.

༤༢༣. ཛཱགརིཡམནུཡུཏྟཱཏི རཏྟིནྡིཝཾ ཚ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ ནིདྡཱཡ ཨོཀཱསཾ དཏྭཱ པཉྩ ཀོཊྛཱསེ ཛཱགརིཡམྷི ཡུཏྟཱ པཡུཏྟཱ. སཱིཧསེཡྻནྟི ཨེཏྠ ཀཱམབྷོགིསེཡྻཱ, པེཏསེཡྻཱ, སཱིཧསེཡྻཱ, ཏཐཱགཏསེཡྻཱཏི ཙཏསྶོ སེཡྻཱ. ཏཏྠ ‘‘ཡེབྷུཡྻེན, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམབྷོགཱི སཏྟཱ ཝཱམེན པསྶེན སེནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༦) ཨཡཾ ཀཱམབྷོགིསེཡྻཱ, ཏེསུ ཧི ཡེབྷུཡྻེན དཀྑིཎཔསྶེན སཡཱནོ ནཱམ ནཏྠི.

‘‘ཡེབྷུཡྻེན, བྷིཀྑཝེ, པེཏཱ ཨུཏྟཱནཱ སེནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༦) ཨཡཾ པེཏསེཡྻཱ, པེཏཱ ཧི ཨཔྤམཾསལོཧིཏཏྟཱ ཨཊྛིསངྒྷཱཏཛཊིཏཱ ཨེཀེན པསྶེན སཡིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨུཏྟཱནཱཝ སེནྟི.

‘‘ཡེབྷུཡྻེན ¶ , བྷིཀྑཝེ, སཱིཧོ མིགརཱཛཱ ནངྒུཊྛཾ ཨནྟརསཏྠིམྷི ཨནུཔཀྑིཔིཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སེཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤༦) ཨཡཾ སཱིཧསེཡྻཱ. ཏེཛུསྶདཏྟཱ ཧི སཱིཧོ མིགརཱཛཱ དྭེ པུརིམཔཱདེ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ པཙྪིམཔཱདེ ཨེཀསྨིཾ ཋཔེཏྭཱ ནངྒུཊྛཾ ཨནྟརསཏྠིམྷི པཀྑིཔིཏྭཱ པུརིམཔཱདཔཙྪིམཔཱདནངྒུཊྛཱནཾ ཋིཏོཀཱསཾ སལླཀྑེཏྭཱ དྭིནྣཾ པུརིམཔཱདཱནཾ མཏྠཀེ སཱིསཾ ཋཔེཏྭཱ སཡཏི ¶ . དིཝསམྤི སཡིཏྭཱ པབུཛ྄ཛྷམཱནོ ན ཨུཏྲཱསནྟོ པབུཛ྄ཛྷཏི. སཱིསཾ པན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པུརིམཔཱདཱནཾ ཋིཏོཀཱསཾ སལླཀྑེཏི. སཙེ ཀིཉྩི ཋཱནཾ ཝིཛཧིཏྭཱ ཋིཏཾ ཧོཏི, ‘‘ནཡིདཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཛཱཏིཡཱ, ན སཱུརབྷཱཝསྶ ཙ ཨནུརཱུཔ’’ནྟི ཨནཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཡཏི, ན གོཙརཱཡ པཀྐམཏི. ཨཝིཛཧིཏྭཱ ཋིཏེ པན ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཛཱཏིཡཱ སཱུརབྷཱཝསྶ ཙ ཨནུརཱུཔམིད’’ནྟི ཧཊྛཏུཊྛོ ཨུཊྛཱཡ སཱིཧཝིཛམྦྷིཏཾ ཝིཛམྦྷིཏྭཱ ཀེསརབྷཱརཾ ཝིདྷུནིཏྭཱ ¶ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐམཏི. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསེཡྻཱ པན ཏཐཱགཏསེཡྻཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏཱསུ ཨིདྷ སཱིཧསེཡྻཱ ཨཱགཏཱ. ཨཡཉྷི ཏེཛུསྶདཨིརིཡཱཔཐཏྟཱ ཨུཏྟམསེཡྻཱ ནཱམ. པཱདེ པཱདནྟི དཀྑིཎཔཱདེ ཝཱམཔཱདཾ. ཨཙྩཱདྷཱཡཱཏི ཨཏིཨཱདྷཱཡ ཨཱིསཀཾ ཨཏིཀྐམྨ ཋཔེཏྭཱ, གོཔྥཀེན ཧི གོཔྥཀེ, ཛཱཎུནཱ ཝཱ ཛཱཎུམྷི སངྒྷཊྚིཡམཱནེ ཨབྷིཎྷཾ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ན ཧོཏི, སེཡྻཱ ཨཕཱསུཀཱ ཧོཏི. ཡཐཱ པན ན སངྒྷཊྚེཏི, ཨེཝཾ ཨཏིཀྐམྨ ཋཔིཏེ ཝེདནཱ ནུཔྤཛྫཏི, ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, སེཡྻཱ ཕཱསུཀཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

༤༢༥. ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ ལོཀེཏིཨཱདི ཙཱུལ༹ཧཏྠིཔདེ ཝིཏྠཱརིཏཾ.

༤༢༦. ཡཱ པནཱཡཾ སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེཏི ཨུཔམཱ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཨིཎཾ ཨཱདཱཡཱཏི ཝཌྜྷིཡཱ དྷནཾ གཧེཏྭཱ. བྱནྟཱི ཀརེཡྻཱཏི ཝིགཏནྟཱནི ཀརེཡྻ. ཡཐཱ ཏེསཾ ཀཱཀཎིཀམཏྟོཔི པརིཡནྟོ ནཱམ ནཱཝསིསྶཏི, ཨེཝཾ ཀརེཡྻ, སབྦསོ པཊིནིཡྻཱཏེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏོནིདཱནནྟི ཨཱཎཎྱནིདཱནཾ. སོ ཧི ཨཎཎོམྷཱིཏི ཨཱཝཛྫནྟོ བལཝཔཱམོཛྫཾ ལབྷཏི, བལཝསོམནསྶམདྷིགཙྪཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ལབྷེཐ པཱམོཛྫཾ, ཨདྷིགཙྪེཡྻ སོམནསྶ’’ནྟི.

ཝིསབྷཱགཝེདནུཔྤཏྟིཡཱ ཀཀཙེནེཝ ཙཏུཨིརིཡཱཔཐཾ ཚིནྡནྟོ ཨཱབཱདྷཏཱིཏི ཨཱབཱདྷོ, སྭཱསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨཱབཱདྷིཀོ. ཏཾསམུཊྛཱནེན དུཀྑེན ¶ དུཀྑིཏོ. ཨདྷིམཏྟགིལཱནོཏི བཱལ༹ྷགིལཱནོ. ནཙྪཱདེཡྻཱཏི ཨདྷིམཏྟབྱཱདྷིཔརེཏཏཱཡ ན རུཙྩེཡྻ. བལམཏྟཱཏི བལམེཝ, བལཉྩསྶ ཀཱཡེ ན བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏོནིདཱནནྟི ཨཱརོགྱནིདཱནཾ, ཏསྶ ཧི ཨརོགོམྷཱིཏི ཨཱཝཛྫཡཏོ ཏདུབྷཡཾ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ལབྷེཐ པཱམོཛྫཾ, ཨདྷིགཙྪེཡྻ སོམནསྶ’’ནྟི. ན ¶ ཙསྶ ཀིཉྩི བྷོགཱནཾ ཝཡོཏི ཀཱཀཎིཀམཏྟམྤི བྷོགཱནཾ ཝཡོ ན བྷཝེཡྻ. ཏཏོནིདཱནནྟི བནྡྷནཱམོཀྑནིདཱནཾ, སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ སབྦཔདེསུ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨནཏྟཱདྷཱིནོཏི ན ཨཏྟནི ཨདྷཱིནོ, ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུཾ ན ལབྷཏི. པརཱདྷཱིནོཏི པརེསུ ཨདྷཱིནོ, པརསྶེཝ རུཙིཡཱ པཝཏྟཏི. ན ཡེན ཀཱམཾ གམོཏི ཡེན དིསཱབྷཱགེནསྶ ཀཱམོ ཧོཏི. ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི གམནཱཡ, ཏེན གནྟུཾ ན ལབྷཏི. དཱསབྱཱཏི དཱསབྷཱཝཱ. བྷུཛིསྶོཏི ཨཏྟནོ སནྟཀོ ¶ . ཏཏོནིདཱནནྟི བྷུཛིསྶནིདཱནཾ. ཀནྟཱརདྡྷཱནམགྒནྟི ཀནྟཱརཾ ཨདྡྷཱནམགྒཾ, ནིརུདཀཾ དཱིགྷམགྒནྟི ཨཏྠོ. ཏཏོནིདཱནནྟི ཁེམནྟབྷཱུམིནིདཱནཾ.

ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ ཨཔྤཧཱིནེཏི ཨེཏྠ བྷགཝཱ ཨཔྤཧཱིནཾ ཀཱམཙྪནྡནཱིཝརཎཾ ཨིཎསདིསཾ, སེསཱནི རོགཱདིསདིསཱནི ཀཏྭཱ དསྶེཏི. ཏཏྲཱཡཾ སདིསཏཱ – ཡོ ཧི པརེསཾ ཨིཎཾ གཧེཏྭཱ ཝིནཱསེཏི. སོ ཏེཧི ཨིཎཾ དེཧཱིཏི ཝུཙྩམཱནོཔི ཕརུསཾ ཝུཙྩམཱནོཔི བཛ྄ཛྷམཱནོཔི པཧརིཡམཱནོཔི ཀིཉྩི པཊིབཱཧིཏུཾ ན སཀྐོཏི, སབྦཾ ཏིཏིཀྑཏི, ཏིཏིཀྑཀཱརཎཉྷིསྶ ཏཾ ཨིཎཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཝཾ ཡོ ཡམྷི ཀཱམཙྪནྡེན རཛྫཏི, ཏཎྷཱགཎེན ཏཾ ཝཏྠུཾ གཎྷཱཏི, སོ ཏེན ཕརུསཾ ཝུཙྩམཱནོཔི བཛ྄ཛྷམཱནོཔི པཧརིཡམཱནོཔི སབྦཾ ཏིཏིཀྑཏི. ཏིཏིཀྑཀཱརཎཉྷིསྶ སོ ཀཱམཙྪནྡོ ཧོཏི གྷརསཱམིཀེཧི ཝདྷཱིཡམཱནཱནཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཝིཡཱཏི. ཨེཝཾ ཨིཎཾ ཝིཡ ཀཱམཙྪནྡོ དཊྛབྦོ.

ཡཐཱ པན པིཏྟརོགཱཏུརོ མདྷུསཀྐརཱདཱིསུཔི དིནྣེསུ པིཏྟརོགཱཏུརཏཱཡ ཏེསཾ རསཾ ན ཝིནྡཏི, ཏིཏྟཀཾ ཏིཏྟཀནྟི ཨུགྒིརཏིཡེཝ. ཨེཝམེཝཾ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧིཏཀཱམེཧི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧི ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཨོཝདཱིཡམཱནོ ཨོཝཱདཾ ན གཎྷཱཏི, ‘‘ཨཏི ཝིཡ མེ ཏུམྷེ ཨུཔདྡཝེཐཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ཝིབྦྷམཏི. པིཏྟརོགཱཏུརཏཱཡ སོ པུརིསོ མདྷུསཀྐརཱདིརསཾ ཝིཡ, ཀོདྷཱཏུརཏཱཡ ¶ ཛྷཱནསུཁཱདིབྷེདཾ སཱསནརསཾ ན ཝིནྡཏཱིཏི. ཨེཝཾ རོགོ ཝིཡ བྱཱཔཱདོ དཊྛབྦོ.

ཡཐཱ ¶ པན ནཀྑཏྟདིཝསེ བནྡྷནཱགཱརེ བདྡྷོ པུརིསོ ནཀྑཏྟསྶ ནེཝ ཨཱདིཾ, ན མཛ྄ཛྷཾ, ན པརིཡོསཱནཾ པསྶཏི. སོ དུཏིཡདིཝསེ མུཏྟོ, ‘‘ཨཧོ ཧིཡྻོ ནཀྑཏྟཾ མནཱཔཾ, ཨཧོ ནཙྩཾ, ཨཧོ གཱིཏ’’ནྟིཨཱདཱིནི སུཏྭཱཔི པཊིཝཙནཾ ན དེཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ནཀྑཏྟསྶ ཨནནུབྷཱུཏཏྟཱ. ཨེཝམེཝཾ ¶ ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུཏོ བྷིཀྑུ ཝིཙིཏྟནཡེཔི དྷམྨསྶཝནེ པཝཏྟམཱནེ ནེཝ ཏསྶ ཨཱདིཾ, ན མཛ྄ཛྷཾ, ན པརིཡོསཱནཾ ཛཱནཱཏི. སོ ཨུཊྛིཏེ དྷམྨསྶཝནེ, ‘‘ཨཧོ དྷམྨསྶཝནཾ, ཨཧོ ཀཱརཎཾ, ཨཧོ ཨུཔམཱ’’ཏི དྷམྨསྶཝནསྶ ཝཎྞཾ བྷཎམཱནཱནཾ སུཏྭཱཔི པཊིཝཙནཾ ན དེཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཐིནམིདྡྷཝསེན དྷམྨཀཐཱཡ ཨནནུབྷཱུཏཏྟཱཏི. ཨེཝཾ བནྡྷནཱགཱརཾ ཝིཡ ཐིནམིདྡྷཾ དཊྛབྦཾ.

ཡཐཱ པན ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལ༹ནྟོཔི དཱསོ, ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཨཙྩཱཡིཀཾ ཀརཎཱིཡཾ ཨཏྠི, སཱིགྷཾ, ཏཏྠ གཙྪ, ནོ ཙེ གཙྪསི, ཧཏྠཔཱདཾ ཝཱ ཏེ ཚིནྡཱམི ཀཎྞནཱསཾ ཝཱ’’ཏི ཝུཏྟོ སཱིགྷཾ གཙྪཏིཡེཝ, ནཀྑཏྟསྶ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ ཨནུབྷཝིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཀསྨཱ? པརཱདྷཱིནཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཝིནཡེ ཨཔྤཀཏཉྙུནཱ ཝིཝེཀཏྠཱཡ ཨརཉྙཾ པཝིཊྛེནཱཔི ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཨནྟམསོ ཀཔྤིཡམཾསེཔི ཨཀཔྤིཡམཾསསཉྙཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ ཝིཝེཀཾ པཧཱཡ སཱིལཝིསོདྷནཏྠཾ ཝིནཡདྷརསྶ སནྟིཀེ གནྟབྦཾ ཧོཏི. ཝིཝེཀསུཁཾ ཨནུབྷཝིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཀསྨཱ? ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཱབྷིབྷཱུཏཏཱཡཱཏི, ཨེཝཾ དཱསབྱཾ ཝིཡ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ དཊྚབྦཾ.

ཡཐཱ པན ཀནྟཱརདྡྷཱནམགྒཔཊིཔནྣོ པུརིསོ ཙོརེཧི མནུསྶཱནཾ ཝིལུཏྟོཀཱསཾ པཧཏོཀཱསཉྩ དིསྭཱ དཎྜཀསདྡེནཔི སཀུཎསདྡེནཔི ཙོརཱ ཨཱགཏཱཏི ཨུསྶངྐིཏཔརིསངྐིཏོ ཧོཏི, གཙྪཏིཔི, ཏིཊྛཏིཔི, ནིཝཏྟཏིཔི, གཏཊྛཱནཏོ ཨཱགཏཊྛཱནམེཝ བཧུཏརཾ ཧོཏི. སོ ཀིཙྪེན ཀསིརེན ཁེམནྟབྷཱུམིཾ པཱཔུཎཱཏི ཝཱ, ན ཝཱ པཱཔུཎཱཏི. ཨེཝམེཝཾ ཡསྶ ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏི. སོ ‘‘བུདྡྷོ ནུ ཁོ, ན ནུ ཁོ བུདྡྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཙིཀིཙྪནྟོ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ སདྡྷཱཡ གཎྷིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨསཀྐོནྟོ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ན པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཡཐཱ ¶ ཀནྟཱརདྡྷཱནམགྒེ ‘‘ཙོརཱ ཨཏྠི ནཏྠཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ ཨཱསཔྤནཔརིསཔྤནཾ ཨཔརིཡོགཱཧནཾ ཚམྦྷིཏཏྟ ཙིཏྟསྶ ཨུཔྤཱདེནྟོ ཁེམནྟཔཏྟིཡཱ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོཏི, ཨེཝཾ ཝིཙིཀིཙྪཱཔི ‘‘བུདྡྷོ ནུ ཁོ ན བུདྡྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པུནཔྤུནཾ ཨཱསཔྤནཔརིསཔྤནཾ ཨཔརིཡོགཱཧནཾ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཙིཏྟསྶ ཨུཔྤཱདཡམཱནཱ ཨརིཡབྷཱུམིཔྤཏྟིཡཱ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོཏཱིཏི ཀནྟཱརདྡྷཱནམགྒོ ཝིཡ དཊྛབྦཱ.

ཨིདཱནི ¶ སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཎཎྱནྟི ཨེཏྠ བྷགཝཱ པཧཱིནཀཱམཙྪནྡནཱིཝརཎཾ ཨཱཎཎྱསདིསཾ, སེསཱནི ཨཱརོགྱཱདིསདིསཱནི ཀཏྭཱ དསྶེཏི. ཏཏྲཱཡཾ སདིསཏཱ – ཡཐཱ ཧི པུརིསོ ཨིཎཾ ཨཱདཱཡ ཀམྨནྟེ པཡོཛེཏྭཱ སམིདྡྷཀམྨནྟོ, ‘‘ཨིདཾ ཨིཎཾ ནཱམ པལིབོདྷམཱུལ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ སཝཌྜྷིཀཾ ཨིཎཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ པཎྞཾ ཕཱལཱཔེཡྻ. ཨཐསྶ ཏཏོ པཊྛཱཡ ནེཝ ཀོཙི དཱུཏཾ པེསེཏི, ན པཎྞཾ, སོ ཨིཎསཱམིཀེ དིསྭཱཔི སཙེ ཨིཙྪཏི, ཨཱསནཱ ཨུཊྛཧཏི, ནོ ཙེ, ན ཨུཊྛཧཏི. ཀསྨཱ? ཏེཧི སདྡྷིཾ ནིལླེཔཏཱཡ ཨལགྒཏཱཡ. ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ, ‘‘ཨཡཾ ཀཱམཙྪནྡོ ནཱམ པལིབོདྷམཱུལ’’ནྟི སཏིཔཊྛཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཚ དྷམྨེ བྷཱཝེཏྭཱ ཀཱམཙྪནྡནཱིཝརཎཾ ¶ པཛཧཏི. ཏསྶེཝཾ པཧཱིནཀཱམཙྪནྡསྶ ཡཐཱ ཨིཎམུཏྟསྶ པུརིསསྶ ཨིཎསཱམིཀེ དིསྭཱ ནེཝ བྷཡཾ ན ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཝ པརཝཏྠུམྷི ནེཝ སངྒོ ན བནྡྷོ ཧོཏི. དིབྦཱནིཔི རཱུཔཱནི པསྶཏོ ཀིལེསོ ན སམུདཱཙརཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཱཎཎྱམིཝ ཀཱམཙྪནྡཔྤཧཱནམཱཧ.

ཡཐཱ པན སོ པིཏྟརོགཱཏུརོ པུརིསོ བྷེསཛྫཀིརིཡཱཡ ཏཾ རོགཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ མདྷུསཀྐརཱདཱིནཾ རསཾ ཝིནྡཏི. ཨེཝམེཝཾ བྷིཀྑུ, ‘‘ཨཡཾ བྱཱཔཱདོ ནཱམ ཨནཏྠཀཱརཀོ’’ཏི ཚ དྷམྨེ བྷཱཝེཏྭཱ བྱཱཔཱདནཱིཝརཎཾ པཛཧཏི. སོ ཨེཝཾ པཧཱིནབྱཱཔཱདོ ཡཐཱ པིཏྟརོགཝིམུཏྟོ པུརིསོ མདྷུསཀྐརཱདཱིནི མདྷུརཱནི སམྤིཡཱཡམཱནོ པཊིསེཝཏི. ཨེཝམེཝཾ ཨཱཙཱརཔཎྞཏྟིཨཱདཱིནི སིཀྑཱཔིཡམཱནོ སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནོ སིཀྑཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཱརོགྱམིཝ བྱཱཔཱདཔྤཧཱནམཱཧ.

ཡཐཱ ¶ སོ ནཀྑཏྟདིཝསེ བནྡྷནཱགཱརཾ པཝེསིཏོ པུརིསོ ཨཔརསྨིཾ ནཀྑཏྟདིཝསེ, ‘‘པུབྦེཔི ཨཧཾ པམཱདདོསེན བདྡྷོ ཏཾ ནཀྑཏྟཾ ནཱནུབྷཝཱམི, ཨིདཱནི ཨཔྤམཏྟོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཡཐཱསྶ པཙྩཏྠིཀཱ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷནྟི. ཨེཝཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ ནཀྑཏྟཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ – ‘‘ཨཧོ ནཀྑཏྟཾ ཨཧོ ནཀྑཏྟ’’ནྟི ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི. ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ, ‘‘ཨིདཾ ཐིནམིདྡྷཾ ནཱམ མཧཱཨནཏྠཀར’’ནྟི ཚ དྷམྨེ བྷཱཝེཏྭཱ ཐིནམིདྡྷནཱིཝརཎཾ པཛཧཏི. སོ ཨེཝཾ པཧཱིནཐིནམིདྡྷོ ཡཐཱ བནྡྷནཱ མུཏྟོ པུརིསོ སཏྟཱཧམྤི ནཀྑཏྟསྶ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ ¶ ཨནུབྷཝཏི. ཨེཝམེཝཾ བྷིཀྑུ དྷམྨནཀྑཏྟསྶ ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཾ ཨནུབྷཝནྟོ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ བནྡྷནཱ མོཀྑམིཝ ཐིནམིདྡྷཔྤཧཱནམཱཧ.

ཡཐཱ པན དཱསོ ཀཉྩིདེཝ མིཏྟཾ ཨུཔནིསྶཱཡ སཱམིཀཱནཾ དྷནཾ དཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ བྷུཛིསྶཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཀརེཡྻ. ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ, ‘‘ཨིདཾ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ ནཱམ མཧཱཨནཏྠཀར’’ནྟི ཚ དྷམྨེ བྷཱཝེཏྭཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཛཧཏི. སོ ཨེཝཾ པཧཱིནུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩོ ཡཐཱ བྷུཛིསྶོ པུརིསོ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཀརོཏི. ན ཏཾ ཀོཙི བལཀྐཱརེན ཏཏོ ནིཝཏྟེཏི. ཨེཝམེཝཾ བྷིཀྑུ ཡཐཱསུཁཾ ནེཀྑམྨཔཊིཔདཾ པཊིཔཛྫཏི, ན ནཾ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ ¶ བལཀྐཱརེན ཏཏོ ནིཝཏྟེཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ བྷུཛིསྶཾ ཝིཡ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཔྤཧཱནམཱཧ.

ཡཐཱ བལཝཱ པུརིསོ ཧཏྠསཱརཾ གཧེཏྭཱ སཛྫཱཝུདྷོ སཔརིཝཱརོ ཀནྟཱརཾ པཊིཔཛྫེཡྻ. ཏཾ ཙོརཱ དཱུརཏོཝ དིསྭཱ པལཱཡེཡྻུཾ. སོ སོཏྠིནཱ ཏཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏྭཱ ཁེམནྟཾ པཏྟོ ཧཊྛཏུཊྛོ ཨསྶ. ཨེཝམེཝཾ བྷིཀྑུ, ‘‘ཨཡཾ ཝིཙིཀིཙྪཱ ནཱམ ཨནཏྠཀཱརིཀཱ’’ཏི ཚ དྷམྨེ བྷཱཝེཏྭཱ ཝིཙིཀིཙྪཾ པཛཧཏི. སོ ཨེཝཾ པཧཱིནཝིཙིཀིཙྪོ ཡཐཱ བལཝཱ སཛྫཱཝུདྷོ སཔརིཝཱརོ པུརིསོ ནིབྦྷཡོ ཙོརེ ཏིཎཾ ཝིཡ ཨགཎེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཁེམནྟབྷཱུམིཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨེཝམེཝཾ དུཙྩརིཏཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏྭཱ པརམཁེམནྟབྷཱུམིཾ ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཁེམནྟབྷཱུམིཾ ཝིཡ ཝིཙིཀིཙྪཱཔཧཱནམཱཧ.

༤༢༧. ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟི ཨིམཾ ཀརཛཀཱཡཾ. ཨབྷིསནྡེཏཱིཏི ཏེམེཏི སྣེཧེཏི, སབྦཏྠ པཝཏྟཔཱིཏིསུཁཾ ཀརོཏི. པརིསནྡེཏཱིཏི སམནྟཏོ སནྡེཏི. པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཝཱཡུནཱ བྷསྟཾ ཝིཡ པཱུརེཏི. པརིཔྥརཏཱིཏི སམནྟཏོ ཕུསཏི ¶ . སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶཱཏི ཨསྶ བྷིཀྑུནོ སབྦཀོཊྛཱསཝཏོ ཀཱཡསྶ. ཀིཉྩི ཨུཔཱདིནྣཀསནྟཏིཔཝཏྟིཊྛཱནེ ཚཝིམཾསལོཧིཏཱནུགཏཾ ཨཎུམཏྟམྤི ཋཱནཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནསུཁེན ཨཕུཊྛཾ ནཱམ ན ཧོཏི. དཀྑོཏི ཚེཀོ པཊིབལོ ནྷཱནཱིཡཙུཎྞཱནི ཀཱཏུཉྩེཝ ཡོཛེཏུཉྩ སནྣེཏུཉྩ. ཀཾསཐཱལེཏི ཡེན ཀེནཙི ¶ ལོཧེན ཀཏབྷཱཛནེ. མཏྟིཀབྷཱཛནཾ པན ཐིརཾ ན ཧོཏི, སནྣེནྟསྶ བྷིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ན དསྶེཏི. པརིཔྥོསཀཾ པརིཔྥོསཀནྟི སིཉྩིཏྭཱ སིཉྩིཏྭཱ. སནྣེཡྻཱཏི ཝཱམཧཏྠེན ཀཾསཐཱལཾ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎེན ཧཏྠེན པམཱཎཡུཏྟཾ ཨུདཀཾ སིཉྩིཏྭཱ སིཉྩིཏྭཱ པརིམདྡནྟོ པིཎྜཾ ཀརེཡྻ. སྣེཧཱནུགཏཱཏི ཨུདཀསིནེཧེན ཨནུགཏཱ. སྣེཧཔརེཏཱཏི ཨུདཀསིནེཧེན པརིགཏཱ. སནྟརབཱཧིརཱཏི སདྡྷིཾ ཨནྟོཔདེསེན ཙེཝ བཧིཔདེསེན ཙ, སབྦཏྠཀམེཝ ཨུདཀསིནེཧེན ཕུཊཱཏི ཨཏྠོ. ན ཙ པགྒྷརིཎཱིཏི ན བིནྡུ བིནྡུ ཨུདཀཾ པགྒྷརཏི, སཀྐཱ ཧོཏི ཧཏྠེནཔི དྭཱིཧིཔི ཏཱིཧིཔི ཨངྒུལཱིཧི གཧེཏུཾ ཨོཝཊྚིཀམྤི ཀཱཏུནྟི ཨཏྠོ.

༤༢༨. དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསུཁཨུཔམཱཡཾ ཨུབྦྷིཏོདཀོཏི ཨུབྦྷིནྣཨུདཀོ, ན ཧེཊྛཱ ཨུབྦྷིཛྫིཏྭཱ ཨུགྒཙྪནཨུདཀོ, ཨནྟོཡེཝ པན ཨུབྦྷིཛྫནཨུདཀོཏི ཨཏྠོ. ཨཱཡམུཁནྟི ཨཱགམནམགྒོ. དེཝོཏི ¶ མེགྷོ. ཀཱལེནཀཱལནྟི ཀཱལེ ཀཱལེ, ཨནྭདྡྷམཱསཾ ཝཱ ཨནུདསཱཧཾ ཝཱཏི ཨཏྠོ. དྷཱརནྟི ཝུཊྛིཾ. ནཱནུཔྤཝེཙྪེཡྻཱཏི ན པཝེསེཡྻ, ན ཝསྶེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. སཱིཏཱ ཝཱརིདྷཱརཱ ཨུབྦྷིཛྫིཏྭཱཏི སཱིཏཾ ཝཱརི ཏཾ ཨུདཀརཧདཾ པཱུརཡམཱནཾ ཨུབྦྷིཛྫིཏྭཱ. ཧེཊྛཱ ཨུགྒཙྪནཨུདཀཉྷི ཨུགྒནྟྭཱ ཨུགྒནྟྭཱ བྷིཛྫནྟཾ ཨུདཀཾ ཁོབྷེཏི. ཙཏཱུཧི དིསཱཧི པཝིསནཨུདཀཾ པུརཱཎཔཎྞཏིཎཀཊྛདཎྜཀཱདཱིཧི ཨུདཀཾ ཁོབྷེཏི. ཝུཊྛིཨུདཀཾ དྷཱརཱནིཔཱཏཔུཔྥུལ༹ཀེཧི ཨུདཀཾ ཁོབྷེཏི. སནྣིསིནྣམེཝ པན ཧུཏྭཱ ཨིདྡྷིནིམྨིཏམིཝ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ ཨུདཀཾ ཨིམཾ པདེསཾ ཕརཏི, ཨིམཾ པདེསཾ ན ཕརཏཱིཏི ནཏྠི. ཏེན ཨཕུཊོཀཱསོ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི. ཏཏྠ རཧདོ ཝིཡ ཀརཛཀཱཡོ, ཨུདཀཾ ཝིཡ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༤༢༩. ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསུཁཨུཔམཱཡཾ ¶ ཨུཔྤལཱནི ཨེཏྠ སནྟཱིཏི ཨུཔྤལིནཱི. སེསཔདདྭཡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ སེཏརཏྟནཱིལེསུ ཡཾཀིཉྩི ཨུཔྤལཾ ཨུཔྤལམེཝ, ཨཱུནཀསཏཔཏྟཾ པུཎྜརཱིཀཾ, སཏཔཏྟཾ པདུམཾ. པཏྟནིཡམཾ ཝཱ ཝིནཱཔི སེཏཾ པདུམཾ, རཏྟཾ པུཎྜརཱིཀནྟི ཨཡམེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ. ཨུདཀཱནུགྒཏཱནཱིཏི ཨུདཀཏོ ན ཨུགྒཏཱནི. ཨནྟོནིམུགྒཔོསཱིནཱིཏི ¶ ཨུདཀཏལསྶ ཨནྟོ ནིམུགྒཱནིཡེཝ ཧུཏྭཱ པོསཱིནི, ཝཌྜྷཱིནཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༤༣༠. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསུཁཨུཔམཱཡཾ པརིསུདྡྷེན ཙེཏསཱ པརིཡོདཱཏེནཱཏི ཨེཏྠ ནིརུཔཀྐིལེསཊྛེན པརིསུདྡྷཾ. པབྷསྶརཊྛེན པརིཡོདཱཏཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨོདཱཏེན ཝཏྠེནཱཏི ཨིདཾ ཨུཏུཕརཎཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཀིལིཊྛཝཏྠེན ཧི ཨུཏུཕརཎཾ ན ཧོཏི, ཏངྑཎདྷོཏཔརིསུདྡྷེན ཨུཏུཕརཎཾ བལཝཾ ཧོཏི. ཨིམིསྶཱ ཧི ཨུཔམཱཡ ཝཏྠཾ ཝིཡ ཀརཛཀཱཡོ. ཨུཏུཕརཎཾ ཝིཡ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ. ཏསྨཱ ཡཐཱ སུནྷཱཏསྶ པུརིསསྶ པརིསུདྡྷཾ ཝཏྠཾ སསཱིསཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ སརཱིརཏོ ཨུཏུ སབྦམེཝ ཝཏྠཾ ཕརཏི, ན ཀོཙི ཝཏྠསྶ ཨཕུཊོཀཱསོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསུཁེན བྷིཀྑུནོ ཀརཛཀཱཡསྶ ན ཀོཙི ཨོཀཱསོ ཨཕུཊོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟམེཝ ཝཱ ཝཏྠཾ ཝིཡ, ཏཾསམུཊྛཱནརཱུཔཾ ཨུཏུཕརཎཾ ཝིཡ. ཡཐཱ ཧི ཀཏྠཙི ཨོདཱཏཝཏྠེ ཀཱཡཾ ཨཔྥུསནྟེཔི ཏཾསམུཊྛཱནེན ཨུཏུནཱ སབྦཏྠཀམེཝ ཀཱཡོ ཕུཊྛོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསམུཊྛིཏེན སུཁུམརཱུཔེན སབྦཏྠཀམེཝ བྷིཀྑུནོ ཀརཛཀཱཡོ ཕུཊོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

༤༣༡. པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཨུཔམཱཡཾ ¶ ཏཾདིཝསཾ ཀཏཀིརིཡཱ པཱཀཊཱ ཧོཏཱིཏི ཏཾདིཝསཾ གཏགཱམཏྟཡམེཝ གཧིཏཾ. ཏཏྠ གཱམཏྟཡཾ གཏཔུརིསོ ཝིཡ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎལཱབྷཱི དཊྛབྦོ. ཏཡོ གཱམཱ ཝིཡ ཏཡོ བྷཝཱ དཊྛབྦཱ. ཏསྶ པུརིསསྶ ཏཱིསུ གཱམེསུ ཏཾདིཝསཾ ཀཏཀིརིཡཱཡ ཨཱཝིབྷཱཝོ ཝིཡ པུབྦེནིཝཱསཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནཱིཧརིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཀཏཀིརིཡཱཡ ཨཱཝིབྷཱཝོ དཊྛབྦོ.

༤༣༢. དིབྦཙཀྑུཨུཔམཱཡཾ ¶ དྭེ ཨགཱརཱཏི དྭེ གྷརཱ. སདྭཱརཱཏི སམྨུཁདྭཱརཱ. ཨནུཙངྐམནྟེཏི ཨཔརཱཔརཾ སཉྩརནྟེ. ཨནུཝིཙརནྟེཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཙརནྟེ, ཨིཏོ པན གེཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཏཾ གེཧཾ, ཨེཏསྨཱ ཝཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨིམཾ གེཧཾ པཝིསནཝསེནཔི དཊྛབྦཱ. ཏཏྠ དྭེ ཨགཱརཱ སདྭཱརཱ ཝིཡ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཡོ, ཙཀྑུམཱ ¶ པུརིསོ ཝིཡ དིབྦཙཀྑུཉཱཎལཱབྷཱི, ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ དྭིནྣཾ གེཧཱནཾ ཨནྟརེ ཋཏྭཱ པསྶཏོ དྭེ ཨགཱརེ པཝིསནཀནིཀྑམནཀཔུརིསཱནཾ པཱཀཊཀཱལོ ཝིཡ དིབྦཙཀྑུལཱབྷིནོ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟསྶ ཙཝནཀཨུཔཔཛྫནཀསཏྟཱནཾ པཱཀཊཀཱལོ. ཀིཾ པན ཏེ ཉཱཎསྶ པཱཀཊཱ, པུགྒལསྶཱཏི? ཉཱཎསྶ. ཏསྶ པཱཀཊཏྟཱ པན པུགྒལསྶ པཱཀཊཱཡེཝཱཏི.

༤༣༣. ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎཨུཔམཱཡཾ པབྦཏསངྑེཔེཏི པབྦཏམཏྠཀེ. ཨནཱཝིལོཏི ནིཀྐདྡམོ. སིཔྤིཡོ ཙ སམྦུཀཱ ཙ སིཔྤིསམྦུཀཾ. སཀྑརཱ ཙ ཀཐལཱ ཙ སཀྑརཀཐལཾ. མཙྪཱནཾ གུམྦཱ གྷཊཱཏི མཙྪགུམྦཾ. ཏིཊྛནྟམྤི ཙརནྟམྤཱིཏི ཨེཏྠ སཀྑརཀཐལཾ ཏིཊྛཏིཡེཝ, ཨིཏརཱནི ཙརནྟིཔི ཏིཊྛནྟིཔི. ཡཐཱ པན ཨནྟརནྟརཱ ཋིཏཱསུཔི ནིསིནྣཱསུཔི ཝིཛྫམཱནཱསུཔི, ‘‘ཨེཏཱ གཱཝོ ཙརནྟཱི’’ཏི ཙརནྟིཡོ ཨུཔཱདཱཡ ཨིཏརཱཔི ཙརནྟཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེཝཾ ཏིཊྛནྟམེཝ སཀྑརཀཐལཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨིཏརམྤི དྭཡཾ ཏིཊྛནྟནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིཏརཉྩ དྭཡཾ ཙརནྟཾ ཨུཔཱདཱཡ སཀྑརཀཐལམྤི ཙརནྟནྟི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙཀྑུམཏོ པུརིསསྶ ཏཱིརེ ཋཏྭཱ པསྶཏོ སིཔྤིསམྦུཀཱདཱིནཾ ཝིབྷཱུཏཀཱལོ ཝིཡ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ ཙིཏྟཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཏུནྣཾ སཙྩཱནཾ ཝིབྷཱུཏཀཱལོ དཊྛབྦོ.

༤༣༤. ཨིདཱནི སཏྟཧཱཀཱརེཧི སལིངྒཏོ སགུཎཏོ ཁཱིཎཱསཝསྶ ནཱམཾ གཎྷནྟོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམཎོ ཨིཏིཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམཎོ ¶ ཧོཏཱིཏིཨཱདཱིསུ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ བྷིཀྑུ སམིཏཔཱཔཏྟཱ སམཎོ ཧོཏི. བཱཧིཏཔཱཔཏྟཱ བྲཱཧྨཎོ ཧོཏི. ནྷཱཏཀིལེསཏྟཱ ནྷཱཏཀོ ཧོཏི, དྷོཏཀིལེསཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཙཏུམགྒཉཱཎསངྑཱཏེཧི ཝེདེཧི ཨཀུསལདྷམྨཱནཾ གཏཏྟཱ ཝེདགཱུ ཧོཏི, ཝིདིཏཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནེཝ ཝིདིཏཱསྶ ཧོནྟཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཀིལེསཱནཾ སུཏཏྟཱ སོཏྟིཡོ ཧོཏི, ནིསྶུཏཏྟཱ ¶ ཨཔཧཏཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཀིལེསཱནཾ ཨཱརཀཏྟཱ ཨརིཡོ ཧོཏི, ཧཏཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ཏེཧི ཨཱརཀཏྟཱ ཨརཧཾ ཧོཏི, དཱུརཱིབྷཱུཏཏྟཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབཏྠ པཱཀཊམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཨསྶཔུརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཙཱུལ༹ཨསྶཔུརསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༣༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹ཨསྶཔུརསུཏྟཾ. ཏསྶ དེསནཱཀཱརཎཾ པུརིམསདིསམེཝ. སམཎསཱམཱིཙིཔྤཊིཔདཱཏི སམཎཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀཱ སམཎཱནཾ ཨནུལོམཔྤཊིཔདཱ.

༤༣༦. སམཎམལཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཨེཏེ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ སམཎེ མལིནེ ཀརོནྟི མལགྒཧིཏེ, ཏསྨཱ ‘‘སམཎམལཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེཏེཧི སམཎཱ དུསྶནྟི, པདུསྶནྟི, ཏསྨཱ སམཎདོསཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེཏེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ སམཎེ ཀསཊེ ནིརོཛེ ཀརོནྟི མིལཱཔེནྟི, ཏསྨཱ སམཎཀསཊཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཨཱཔཱཡིཀཱནཾ ཋཱནཱནནྟི ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟཱཔཀཱནཾ ཀཱརཎཱནཾ. དུགྒཏིཝེདནིཡཱནནྟི དུགྒཏིཡཾ ཝིཔཱཀཝེདནཱཡ པཙྩཡཱནཾ. མཏཛཾ ནཱམཱཏི མནུསྶཱ ཏིཁིཎཾ ཨཡཾ ཨཡེན སུགྷཾསིཏྭཱ ཏཾ ཨཡཙུཎྞཾ མཾསེན སདྡྷིཾ མདྡིཏྭཱ ཀོཉྩསཀུཎེ ཁཱདཱཔེནྟི. ཏེ ཨུཙྩཱརཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ མརནྟི. ནོ ཙེ མརནྟི, པཧརིཏྭཱ མཱརེནྟི. ཨཐ ཏེསཾ ཀུཙྪིཾ ཕཱལེཏྭཱ ནཾ ཨུདཀེན དྷོཝིཏྭཱ ཙུཎྞཾ གཧེཏྭཱ མཾསེན སདྡྷིཾ མདྡིཏྭཱ པུན ཁཱདཱཔེནྟཱིཏི ཨེཝཾ སཏྟ ཝཱརེ ཁཱདཱཔེཏྭཱ གཧིཏེན ཨཡཙུཎྞེན ཨཱཝུདྷཾ ཀརོནྟི. སུསིཀྑིཏཱ ཙ ནཾ ཨཡཀཱརཱ བཧུཧཏྠཀམྨམཱུལཾ ལབྷིཏྭཱ ཀརོནྟི. ཏཾ མཏསཀུཎཏོ ཛཱཏཏྟཱ ‘‘མཏཛ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཨཏིཏིཁིཎཾ ཧོཏི. པཱིཏནིསིཏནྟི ཨུདཀཔཱིཏཉྩེཝ སིལཱཡ ཙ སུནིགྷཾསིཏཾ. སངྒྷཱཊིཡཱཏི ཀོསིཡཱ. སམྤཱརུཏནྟི པརིཡོནདྡྷཾ. སམྤལིཝེཋིཏནྟི སམནྟཏོ ཝེཋིཏཾ.

༤༣༧. རཛོཛལླིཀསྶཱཏི ¶ རཛོཛལླདྷཱརིནོ. ཨུདཀོརོཧཀསྶཱཏི དིཝསསྶ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨུདཀཾ ཨོརོཧནྟསྶ. རུཀྑམཱུལིཀསྶཱཏི རུཀྑམཱུལཝཱསིནོ. ཨབྦྷོཀཱསིཀསྶཱཏི ཨབྦྷོཀཱསཝཱསིནོ. ཨུབྦྷཊྛཀསྶཱཏི ཨུདྡྷཾ ཋིཏཀསྶ. པརིཡཱཡབྷཏྟིཀསྶཱཏི མཱསཝཱརེན ཝཱ ཨཌྜྷམཱསཝཱརེན ཝཱ བྷུཉྫནྟསྶ. སབྦམེཏཾ བཱཧིརསམཡེནེཝ ཀཐིཏཾ. ཨིམསྨིཉྷི སཱསནེ ཙཱིཝརདྷརོ བྷིཀྑུ སངྒྷཱཊིཀོཏི ན ཝུཙྩཏི. རཛོཛལླདྷཱརཎཱདིཝཏཱནི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ནཏྠིཡེཝ. བུདྡྷཝཙནསྶ བུདྡྷཝཙནམེཝ ནཱམཾ, ན མནྟཱཏི. རུཀྑམཱུལིཀོ, ཨབྦྷོཀཱསིཀོཏི ཨེཏྟཀཾཡེཝ པན ལབྦྷཏི. ཏམྤི བཱཧིརསམཡེནེཝ ཀཐིཏཾ. ཛཱཏམེཝ ¶ ནནྟི ཏཾདིཝསེ ཛཱཏམཏྟཾཡེཝ ¶ ནཾ. སངྒྷཱཊིཀཾ ཀརེཡྻུནྟི སངྒྷཱཊིཀཾ ཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཙ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ སངྒྷཱཊིཀཾ ཀརེཡྻུཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

༤༣༨. ཝིསུདྡྷམཏྟཱནཾ སམནུཔསྶཏཱིཏི ཨཏྟཱནཾ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཾ པསྶཏི. ཝིསུདྡྷོཏི པན ན ཏཱཝ ཝཏྟབྦོ. པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏཱིཏི ཏུཊྛཱཀཱརོ ཛཱཡཏི. པམུདིཏསྶ པཱིཏཱིཏི ཏུཊྛསྶ སཀལསརཱིརཾ ཁོབྷཡམཱནཱ པཱིཏི ཛཱཡཏི. པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོཏི པཱིཏིསམྤཡུཏྟསྶ པུགྒལསྶ ནཱམཀཱཡོ. པསྶམྦྷཏཱིཏི ཝིགཏདརཐོ ཧོཏི. སུཁཾ ཝེདེཏཱིཏི ཀཱཡིཀམྤི ཙེཏསིཀམྤི སུཁཾ ཝེདིཡཏི. ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏཱིཏི ཨིམིནཱ ནེཀྑམྨསུཁེན སུཁིཏསྶ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, ཨཔྤནཱཔཏྟཾ ཝིཡ ཧོཏི. སོ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱཏི ཧེཊྛཱ ཀིལེསཝསེན ཨཱརདྡྷཱ དེསནཱ པབྦཏེ ཝུཊྛཝུཊྛི ཝིཡ ནདིཾ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱ བྲཧྨཝིཧཱརབྷཱཝནཾ ཨོཏིཎྞཱ. ཏཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, པོཀྑརཎཱིཏི མཧཱསཱིཧནཱདསུཏྟེ མགྒོ པོཀྑརཎིཡཱ ཨུཔམིཏོ, ཨིདྷ སཱསནཾ ཨུཔམིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ སམཎོ ཧོཏཱིཏི སབྦཀིལེསཱནཾ སམིཏཏྟཱ པརམཏྠསམཎོ ཧོཏཱིཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹ཨསྶཔུརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏུཏྠཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཙཱུལ༹ཡམཀཝགྒོ

༡. སཱལེཡྻཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༣༩. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི སཱལེཡྻཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀོསལེསཱུཏི ཀོསལཱ ནཱམ ཛཱནཔདིནོ རཱཛཀུམཱརཱ. ཏེསཾ ནིཝཱསོ ཨེཀོཔི ཛནཔདོ རུལ༹ྷཱིསདྡེན ཀོསལཱཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ ཀོསལེསུ ཛནཔདེ. པོརཱཎཱ པནཱཧུ – ཡསྨཱ པུབྦེ མཧཱཔནཱདཾ རཱཛཀུམཱརཾ ནཱནཱནཱཊཀཱནི དིསྭཱ སིཏམཏྟམྤི ཨཀརོནྟཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཡོ མམ པུཏྟཾ ཧསཱཔེཏི, སབྦཱལངྐཱརེན ནཾ ཨལངྐརོམཱི’’ཏི. ཏཏོ ནངྒལཱནིཔི ཚཌྜེཏྭཱ མཧཱཛནཀཱཡེ སནྣིཔཏིཏེ མནུསྶཱ སཱཏིརེཀཱནི སཏྟཝསྶཱནི ནཱནཱཀཱིལི༹ཀཱཡོ དསྶེཏྭཱ ནཾ ཧསཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཏཏོ ¶ སཀྐོ དེཝནཊཾ པེསེསི. སོ དིབྦནཱཊཀཾ དསྶེཏྭཱ ཧསཱཔེསི. ཨཐ ཏེ མནུསྶཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝསནོཀཱསཱབྷིམུཁཱ པཀྐམིཾསུ. ཏེ པཊིཔཐེ མིཏྟསུཧཛྫཱདཡོ དིསྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀརོནྟཱ, ‘‘ཀཙྩི, བྷོ, ཀུསལཾ, ཀཙྩི, བྷོ, ཀུསལ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཏསྨཱ ཏཾ ‘‘ཀུསལཾ ཀུསལ’’ནྟི ཝཙནཾ ཨུཔཱདཱཡ སོ པདེསོ ཀོསལཱཏི ཝུཙྩཏཱིཏི.

ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོཏི ཨཏུརིཏཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ. མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིནྟི སཏཾ ཝཱ སཧསྶཾ ཝཱ སཏསཧསྶཾ ཝཱཏི ཨེཝཾ ཨཔརིཙྪིནྣེན མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ. བྲཱཧྨཎགཱམོཏི བྲཱཧྨཎཱནཾ སམོསརཎགཱམོཔི བྲཱཧྨཎགཱམོཏི ཝུཙྩཏི བྲཱཧྨཎཱནཾ བྷོགགཱམོཔི. ཨིདྷ སམོསརཎགཱམོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏདཝསརཱིཏི ཏཾ ཨཝསརི, སམྤཏྟོཏི ཨཏྠོ. ཝིཧཱརོ པནེཏྠ ཨནིཡཱམིཏོ; ཏསྨཱ ཏསྶ ཨཝིདཱུརེ བུདྡྷཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀོ ཨེཀོ ཝནསཎྜོ བྷཝིསྶཏི, སཏྠཱ ཏཾ ཝནསཎྜཾ གཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨསྶོསུནྟི སུཎིཾསུ ཨུཔལབྷིཾསུ. སོཏདྭཱརསམྤཏྟཝཙནནིགྒྷོསཱནུསཱརེན ཛཱནིཾསུ. ཁོཏི ཨཝདྷཱརཎཏྠེ པདཔཱུརཎམཏྟེ ཝཱ ནིཔཱཏོ. ཏཏྠ ¶ ཨཝདྷཱརཎཏྠེན ཨསྶོསུཾཡེཝ ¶ , ན ནེསཾ ཀོཙི སཝནནྟརཱཡོ ཨཧོསཱིཏི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པདཔཱུརཎེན བྱཉྫནསིལིཊྛཏཱམཏྟམེཝ.

ཨིདཱནི ཡམཏྠཾ ཨསྶོསུཾ, ཏཾ པཀཱསེཏུཾ སམཎོ ཁལུ, བྷོ, གོཏམོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སམིཏཔཱཔཏྟཱ སམཎོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཁལཱུཏི ཨནུསྶཝནཏྠེ ནིཔཱཏོ. བྷོཏི ཏེསཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱལཔནམཏྟཾ. གོཏམོཏི བྷགཝཏོ གོཏྟཝསེན པརིདཱིཔནཾ. ཏསྨཱ སམཎོ ཁལུ, བྷོ, གོཏམོཏི ཨེཏྠ སམཎོ ཀིར, བྷོ, གོཏམགོཏྟོཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. སཀྱཔུཏྟོཏི ཨིདཾ པན བྷགཝཏོ ཨུཙྩཱཀུལཔརིདཱིཔནཾ. སཀྱཀུལཱ པབྦཛིཏོཏི སདྡྷཱཔབྦཛིཏབྷཱཝདཱིཔནཾ. ཀེནཙི པཱརིཛུཉྙེན ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཔརིཀྑཱིཎཾཡེཝ ཏཾ ཀུལཾ པཧཱཡ སདྡྷཱཔབྦཛིཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏོ པརཾ ཝུཏྟཏྠམེཝ. ཏཾ ཁོ པནཱཏི ཨིཏྠམྦྷཱུཏཱཁྱཱནཏྠེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ, ཏསྶ ཁོ པན བྷོཏོ གོཏམསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཀལྱཱཎོཏི ¶ ཀལྱཱཎགུཎསམནྣཱགཏོ, སེཊྛོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཏྟིསདྡོཏི ཀིཏྟིཡེཝ, ཐུཏིགྷོསོ ཝཱ. ཨབྦྷུགྒཏོཏི སདེཝཀཾ ལོཀཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཨུགྒཏོ. ཀིནྟི? ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི.

ཏཏྲཱཡཾ པདསམྦནྡྷོ – སོ བྷགཝཱ ཨིཏིཔི ཨརཧཾ, ཨིཏིཔི སམྨཱསམྦུདྡྷོ…པེ… ཨིཏིཔི བྷགཝཱཏི. ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཀཱརཎེནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཱརཀཏྟཱ, ཨརཱིནཾ ཨརཱནཉྩ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱདཱིནཾ ཨརཧཏྟཱ, པཱཔཀརཎེ རཧཱབྷཱཝཱཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ ཀཱརཎེཧི སོ བྷགཝཱ ཨརཧནྟི ཝེདིཏབྦོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མཱཏིཀཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ སབྦཱནེཝ ཨེཏཱནི པདཱནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ བུདྡྷཱནུསྶཏིནིདྡེསེ ཝིཏྠཱརིཏཱནཱིཏི ཏཏོ ཏེསཾ ཝིཏྠཱརོ གཧེཏབྦོ.

སཱདྷུ ཁོ པནཱཏི སུནྡརཾ ཁོ པན; ཨཏྠཱཝཧཾ སུཁཱཝཧནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཐཱརཱུཔཱནཾ ཨརཧཏནྟི ཡཐཱརཱུཔོ སོ བྷཝཾ གོཏམོ, ཨེཝརཱུཔཱནཾ ཨནེཀེཧིཔི ཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶེཧི དུལླབྷདསྶནཱནཾ བྱཱམཔྤབྷཱཔརིཀྑིཏྟེཧི ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནརཏནཔཊིམཎྜིཏེཧི དྭཏྟིཾསྨཧཱཔུརིསལཀྑཎཝརེཧི སམཱཀིཎྞམནོརམསརཱིརཱནཾ ཨཏཔྤཀདསྶནཱནཾ ཨཏིམདྷུརདྷམྨནིགྒྷོསཱནཾ, ཡཐཱབྷཱུཏགུཎཱདྷིགམེན ལོཀེ ཨརཧནྟོཏི ལདྡྷསདྡཱནཾ ཨརཧཏཾ. དསྶནཾ ཧོཏཱིཏི པསཱདསོམྨཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ དསྶནམཏྟམྤི སཱདྷུ ཧོཏི. སཙེ པན ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏེན བྲཧྨསྶརེན དྷམྨཾ ¶ ¶ དེསེནྟསྶ ཨེཀཾ པདམྤི སོཏུཾ ལབྷིསྶཱམ, སཱདྷུཏརཾཡེཝ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཀཏྭཱ.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི སབྦཀིཙྩཱནི པཧཱཡ ཏུཊྛམཱནསཱ ཨཱགམཾསུ. ཨེཏདཝོཙུནྟི དུཝིདྷཱ ཧི པུཙྪཱ ཨགཱརིཀཔུཙྪཱ ཨནགཱརིཀཔུཙྪཱ ཙ. ཏཏྠ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཀུསལཾ, ཀིཾ ཨཀུསལ’’ནྟི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨགཱརིཀཔུཙྪཱ ཨཱགཏཱ. ‘‘ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨནགཱརིཀཔུཙྪཱ. ཨིམེ པན ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཾ ཨགཱརིཀཔུཙྪཾ པུཙྪནྟཱ ཨེཏཾ, ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙུཾ. ཏེསཾ བྷགཝཱ ཡཐཱ ན སཀྐོནྟི སལླཀྑེཏུཾ, ཨེཝཾ ¶ སཾཁིཏྟེནེཝ ཏཱཝ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ, ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱཧེཏུ ཁོ གཧཔཏཡོཏིཨཱདིམཱཧ. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཡཐཱ ན སལླཀྑེནྟི, ཨེཝཾ ཝིསྶཛྫེསཱིཏི? པཎྜིཏམཱནིཀཱ ཧི ཏེ; ཨཱདིཏོཝ མཱཏིཀཾ ཨཊྛཔེཏྭཱ ཡཐཱ སལླཀྑེནྟི, ཨེཝཾ ཨཏྠེ ཝིཏྠཱརིཏེ, དེསནཾ ཨུཏྟཱནིཀཱཏི མཉྙནྟཱ ཨཝཛཱནནྟི, མཡམྤི ཀཐེནྟཱ ཨེཝམེཝ ཀཐེཡྻཱམཱཏི ཝཏྟཱརོ བྷཝནྟི. ཏེན ནེསཾ བྷགཝཱ ཡཐཱ ན སཀྐོནྟི སལླཀྑེཏུཾ, ཨེཝཾ སཾཁིཏྟེནེཝ ཏཱཝ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཏཏོ སལླཀྑེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེཧི ཝིཏྠཱརདེསནཾ ཡཱཙིཏོ ཝིཏྠཱརེན དེསེཏུཾ, ཏེན ཧི གཧཔཏཡོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏེན ཧཱིཏི ཀཱརཎཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཡསྨཱ མཾ ཏུམྷེ ཡཱཙཐ, ཏསྨཱཏི ཨཏྠོ.

༤༤༠. ཏིཝིདྷནྟི ཏཱིཧི ཀོཊྛཱསེཧི. ཀཱཡེནཱཏི ཀཱཡདྭཱརེན. ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱཏི ཨདྷམྨཙརིཡསངྑཱཏཱ ཝིསམཙརིཡཱ. ཨཡཾ པནེཏྠ པདཏྠོ, ཨདྷམྨསྶ ཙརིཡཱ ཨདྷམྨཙརིཡཱ, ཨདྷམྨཀརཎནྟི ཨཏྠོ. ཝིསམཱ ཙརིཡཱ, ཝིསམསྶ ཝཱ ཀམྨསྶ ཙརིཡཱཏི ཝིསམཙརིཡཱ. ཨདྷམྨཙརིཡཱ ཙ སཱ ཝིསམཙརིཡཱ ཙཱཏི ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦེསུ ཀཎྷསུཀྐཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ལུདྡོཏི ཀཀྑལོ༹. དཱརུཎོཏི སཱཧསིཀོ. ལོཧིཏཔཱཎཱིཏི པརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟསྶ པཱཎཱི ལོཧིཏེན ལིཔྤནྟི. སཙེཔི ན ལིཔྤནྟི, ཏཐཱཝིདྷོ ལོཧིཏཔཱཎཱིཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཧཏཔྤཧཏེ ནིཝིཊྛོཏི ཧཏེ ཙ པརསྶ པཧཱརདཱནེ ¶ , པཧཏེ ཙ པརམཱརཎེ ནིཝིཊྛོ. ཨདཡཱཔནྣོཏི ནིཀྐརུཎཏཾ ཨཱཔནྣོ.

ཡཾ ཏཾ པརསྶཱཏི ཡཾ ཏཾ པརསྶ སནྟཀཾ. པརཝིཏྟཱུཔཀརཎནྟི ཏསྶེཝ པརསྶ ཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏུཊྛིཛནནཾ ¶ པརིཀྑཱརབྷཎྜཀཾ. གཱམགཏཾ ཝཱཏི ཨནྟོགཱམེ ཝཱ ཋཔིཏཾ. ཨརཉྙགཏཾ ཝཱཏི ཨརཉྙེ རུཀྑགྒཔབྦཏམཏྠཀཱདཱིསུ ཝཱ ཋཔིཏཾ. ཨདིནྣནྟི ཏེཧི པརེཧི ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨདིནྣཾ. ཐེཡྻསངྑཱཏནྟི ཨེཏྠ ཐེནོཏི ཙོརོ. ཐེནསྶ བྷཱཝོ ཐེཡྻཾ, ཨཝཧརཎཙིཏྟསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སངྑཱ སངྑཱཏནྟི ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ, ཀོཊྛཱསསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ‘‘སཉྙཱནིདཱནཱ ཧི པཔཉྩསངྑཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཐེཡྻཉྩ ཏཾ སངྑཱཏཉྩཱཏི ཐེཡྻསངྑཱཏཾ, ཐེཡྻཙིཏྟསངྑཱཏོ ཨེཀོ ཙིཏྟཀོཊྛཱསོཏི ཨཏྠོ ¶ . ཀརཎཏྠེ ཙེཏཾ པཙྩཏྟཝཙནཾ, ཏསྨཱ ཐེཡྻསངྑཱཏེནཱཏི ཨཏྠཏོ དཊྛབྦཾ.

མཱཏུརཀྑིཏཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཾ པིཏརི ནཊྛེ ཝཱ མཏེ ཝཱ གྷཱསཙྪཱདནཱདཱིཧི པཊིཛགྒམཱནཱ, ཝཡཔཏྟཾ ཀུལགྷརེ དསྶཱམཱིཏི མཱཏཱ རཀྑཏི, ཨཡཾ མཱཏུརཀྑིཏཱ ནཱམ. ཨེཏེནུཔཱཡེན པིཏུརཀྑིཏཱདཡོཔི ཝེདིཏབྦཱ. སབྷཱགཀུལཱནི པན ཀུཙྪིགཏེསུཔི གབྦྷེསུ ཀཏིཀཾ ཀརོནྟི – ‘‘སཙེ མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ཧོཏི, ཏུཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱ, ཨཉྙཏྠ གནྟུཾ ན ལབྷིསྶཏི, མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི. ཨེཝཾ གབྦྷེཔི པརིགྒཧིཏཱ སསྶཱམིཀཱ ནཱམ. ‘‘ཡོ ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨིཏྠིཾ གཙྪཏི, ཏསྶ ཨེཏྟཀོ དཎྜོ’’ཏི ཨེཝཾ གཱམཾ ཝཱ གེཧཾ ཝཱ ཝཱིཐིཾ ཝཱ ཨུདྡིསྶ ཋཔིཏདཎྜཱ, པན སཔརིདཎྜཱ ནཱམ. ཨནྟམསོ མཱལཱགུཎཔརིཀྑིཏྟཱཔཱིཏི ཡཱ སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན, ‘‘ཨེསཱ མེ བྷརིཡཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཏསྶཱ ཨུཔརི ཀེནཙི མཱལཱགུཎཾ ཁིཔནྟེན མཱལཱགུཎམཏྟེནཱཔི པརིཀྑིཏྟཱ ཧོཏི. ཏཐཱརཱུཔཱསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཨེཝརཱུཔཱསུ ཨིཏྠཱིསུ སམྨཱདིཊྛིསུཏྟེ ཝུཏྟམིཙྪཱཙཱརལཀྑཎཝསེན ཝཱིཏིཀྐམཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི.

སབྷཱགཏོཏི སབྷཱཡཾ ཋིཏོ. པརིསཱགཏོཏི པརིསཱཡཾ ཋིཏོ. ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོཏི དཱཡཱདཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ. པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོཏི སེནཱིནཾ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ. རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོཏི རཱཛཀུལསྶ མཛ྄ཛྷེ མཧཱཝིནིཙྪཡེ ཋིཏོ ¶ . ཨབྷིནཱིཏོཏི པུཙྪནཏྠཱཡ ནཱིཏོ. སཀྑིཔུཊྛོཏི སཀྑིཾ ཀཏྭཱ པུཙྪིཏོ. ཨེཧམྦྷོ པུརིསཱཏི ཨཱལཔནམེཏཾ. ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱཏི ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱདིཧེཏུ ཝཱ དྷནཧེཏུ ཝཱ. ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱཏི ཨེཏྠ ཨཱམིསནྟི ལཱབྷོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཀིཉྩིཀྑནྟི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཨཔྤམཏྟཀཾ. ཨནྟམསོ ཏིཏྟིརཝཊྚཀསཔྤིཔིཎྜནཝནཱིཏཔིཎྜཱདིམཏྟཀསྶཔི ལཉྫསྶ ཧེཏཱུཏི ཨཏྠོ. སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཛཱནནྟོཡེཝ མུསཱཝཱདཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི.

ཨིམེསཾ ¶ བྷེདཱཡཱཏི ཡེསཾ ཨིཏོཏི ཝུཏྟཱནཾ སནྟིཀེ སུཏཾ ཧོཏི, ཏེསཾ བྷེདཱཡ. ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡཱཏི ཡེསཾ ཨམུཏྲཱཏི ཝུཏྟཱནཾ སནྟིཀེ སུཏཾ ཧོཏི, ཏེསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི སམགྒཱནཾ ཝཱ བྷེདཀཱཏི ཨེཝཾ སམགྒཱནཾ ཝཱ དྭིནྣཾ སཧཱཡཀཱནཾ བྷེདཾ ¶ ཀཏྟཱ. བྷིནྣཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱཏི སུཊྛུ ཀཏཾ ཏཡཱ, ཏཾ པཛཧནྟེན ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཏེ མཧནྟཾ ཨནཏྠཾ ཀརེཡྻཱཏི ཨེཝཾ བྷིནྣཱནཾ པུན ཨསཾསནྡནཱཡ ཨནུཔྤདཱཏཱ ཨུཔཏྠམྦྷེཏཱ ཀཱརཎཾ དསྶེཏཱཏི ཨཏྠོ. ཝགྒོ ཨཱརཱམོ ཨབྷིརཏིཊྛཱནམསྶཱཏི ཝགྒཱརཱམོ. ཝགྒརཏོཏི ཝགྒེསུ རཏོ. ཝགྒེ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ནནྡཏཱིཏི ཝགྒནནྡཱི. ཝགྒཀརཎིཾ ཝཱཙནྟི ཡཱ ཝཱཙཱ སམགྒེཔི སཏྟེ ཝགྒེ ཀརོཏི བྷིནྡཏི, ཏཾ ཀལཧཀཱརཎཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

ཨཎྜཀཱཏི ཡཐཱ སདོསེ རུཀྑེ ཨཎྜཀཱནི ཨུཊྛཧནྟི, ཨེཝཾ སདོསཏཱཡ ཁུཾསནཱཝམྦྷནཱདིཝཙནེཧི ཨཎྜཀཱ ཛཱཏཱ. ཀཀྐསཱཏི པཱུཏིཀཱ. ཡཐཱ ནཱམ པཱུཏིཀརུཀྑོ ཀཀྐསོ ཧོཏི པགྒྷརིཏཙུཎྞོ, ཨེཝཾ ཀཀྐསཱ ཧོཏི, སོཏཾ གྷཾསམཱནཱ ཝིཡ པཝིསཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཀྐསཱ’’ཏི. པརཀཊུཀཱཏི པརེསཾ ཀཊུཀཱ ཨམནཱཔཱ དོསཛནནཱི. པརཱབྷིསཛྫནཱིཏི ཀུཊིལཀཎྚཀསཱཁཱ ཝིཡ མམྨེསུ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པརེསཾ ཨབྷིསཛྫནཱི གནྟུཀཱམཱནམྤི གནྟུཾ ཨདཏྭཱ ལགྒནཀཱརཱི. ཀོདྷསཱམནྟཱཏི ཀོདྷསྶ ཨཱསནྣཱ. ཨསམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱཏི ཨཔྤནཱསམཱདྷིསྶ ཝཱ ཨུཔཙཱརསམཱདྷིསྶ ཝཱ ཨསཾཝཏྟནིཀཱ. ཨིཏི སབྦཱནེཝ ཏཱནི སདོསཝཱཙཱཡ ཝེཝཙནཱནི.

ཨཀཱལཝཱདཱིཏི ཨཀཱལེན ཝཏྟཱ. ཨབྷཱུཏཝཱདཱིཏི ཡཾ ནཏྠི, ཏསྶ ཝཏྟཱ. ཨནཏྠཝཱདཱིཏི ཨཀཱརཎནིསྶིཏཾ ཝཏྟཱ. ཨདྷམྨཝཱདཱིཏི ཨསབྷཱཝཾ ཝཏྟཱ ¶ . ཨཝིནཡཝཱདཱིཏི ཨསཾཝརཝིནཡཔཊིསཾཡུཏྟསྶ ཝཏྟཱ. ཨནིདྷཱནཝཏི ཝཱཙནྟི ཧདཡམཉྫཱུསཱཡཾ ནིདྷེཏུཾ ཨཡུཏྟཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི. ཨཀཱལེནཱཏི ཝཏྟབྦཀཱལསྶ པུབྦེ ཝཱ པཙྪཱ ཝཱ ཨཡུཏྟཀཱལེ ཝཏྟཱ ཧོཏི. ཨནཔདེསནྟི སུཏྟཱཔདེསཝིརཧིཏཾ. ཨཔརིཡནྟཝཏིནྟི ཨཔརིཙྪེདཾ, སུཏྟཾ ཝཱ ཛཱཏཀཾ ཝཱ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶ ཨུཔལབྦྷཾ ཝཱ ཨུཔམཾ ཝཱ ཝཏྠུཾ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ བཱཧིརཀཐཾཡེཝ ཀཐེཏི. ནིཀྑིཏྟཾ ནིཀྑིཏྟམེཝ ཧོཏི. ‘‘སུཏྟཾ ནུ ཁོ ཀཐེཏི ཛཱཏཀཾ ནུ ཁོ, ནསྶ ཨནྟཾ ཝཱ ཀོཊིཾ ཝཱ པསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཡཐཱ ཝཊརུཀྑསཱཁཱནཾ གཏགཏཊྛཱནེ པཱརོཧཱ ཨོཏརནྟི, ཨོཏིཎྞོཏིཎྞཊྛཱནེ སམྤཛྫིཏྭཱ པུན ཝཌྜྷནྟིཡེཝ ¶ . ཨེཝཾ ཨཌྜྷཡོཛནམྤི ཡོཛནམྤི ¶ གཙྪནྟིཡེཝ, གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ པན མཱུལརུཀྑོ ཝིནསྶཏི, པཝེཎིཛཱཏཀཱཝ ཏིཊྛནྟི. ཨེཝམཡམྤི ནིགྲོདྷདྷམྨཀཐིཀོ ནཱམ ཧོཏི; ནིཀྑིཏྟཾ ནིཀྑིཏྟམཏྟམེཝ ཀཏྭཱ པསྶེནེཝ པརིཧརནྟོ གཙྪཏི. ཡོ པན བཧུམྤི བྷཎནྟོ ཨེཏདཏྠམིདཾ ཝུཏྟནྟི ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱནཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྶ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནཏྠསཾཧིཏནྟི ན ཨཏྠནིསྶིཏཾ.

ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཏཱ ཧོཏཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཨོལོཀེཏཱ ཧོཏི. ཨཧོ ཝཏཱཏི པཏྠནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཨོལོཀིཏམཏྟཀེན ཙེཏྠ ཀམྨཔཐབྷེདོ ན ཧོཏི. ཡདཱ པན, ‘‘ཨཧོ ཝཏིདཾ མམ སནྟཀཾ ཨསྶ, ཨཧམེཏྠ ཝསཾ ཝཏྟེཡྻ’’ནྟི ཨཏྟནོ པརིཎཱམེཏི, ཏདཱ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཨཡམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ.

བྱཱཔནྣཙིཏྟོཏི ཝིཔནྣཙིཏྟོ པཱུཏིབྷཱུཏཙིཏྟོ. པདུཊྛམནསངྐཔྤོཏི དོསེན དུཊྛཙིཏྟསངྐཔྤོ. ཧཉྙནྟཱུཏི གྷཱཏིཡནྟཱུ. ཝཛ྄ཛྷནྟཱུཏི ཝདྷཾ པཱཔུཎནྟུ. མཱ ཝཱ ཨཧེསུནྟི ཀིཉྩིཔི མཱ ཨཧེསུཾ. ཨིདྷཱཔི ཀོཔམཏྟཀེན ཀམྨཔཐབྷེདོ ན ཧོཏི. ཧཉྙནྟཱུཏིཨཱདིཙིནྟནེནེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ.

མིཙྪཱདིཊྛིཀོཏི ཨཀུསལདསྶནོ. ཝིཔརཱིཏདསྶནོཏི ཝིཔལླཏྠདསྶནོ. ནཏྠི དིནྣནྟི དིནྣསྶ ཕལཱབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཡིཊྛཾ ཝུཙྩཏི མཧཱཡཱགོ. ཧུཏནྟི པཧེཎཀསཀྐཱརོ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཏམྤི ཨུབྷཡཾ ཕལཱབྷཱཝམེཝ ¶ སནྡྷཱཡ པཊིཀྑིཔཏི. སུཀཏདུཀྐཊཱནནྟི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ, ཀུསལཱཀུསལཱནནྟི ཨཏྠོ. ཕལཾ ཝིཔཱཀོཏི ཡཾ ཕལནྟི ཝཱ ཝིཔཱཀོཏི ཝཱ ཝུཙྩཏི, ཏཾ ནཏྠཱིཏི ཝདཏི. ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོཏི པརལོཀེ ཋིཏསྶ ཨཡཾ ལོཀོ ནཏྠི. ནཏྠི པརོ ལོཀོཏི ཨིདྷ ལོཀེ ཋིཏསྶཔི པརལོཀོ ནཏྠི, སབྦེ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཨུཙྪིཛྫནྟཱིཏི དསྶེཏི. ནཏྠི མཱཏཱ ནཏྠི པིཏཱཏི ཏེསུ སམྨཱཔཊིཔཏྟིམིཙྪཱཔཊིཔཏྟཱིནཾ ཕལཱབྷཱཝཝསེན ཝདཏི. ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱཏི ཙཝིཏྭཱ ཨུཔཔཛྫནཀསཏྟཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཝདཏི. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱིཏི ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ ཨབྷིཝིསིཊྛཱཡ པཉྙཱཡ སཡཾ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ པཝེདེནྟི, ཏེ ནཏྠཱིཏི སབྦཉྙུབུདྡྷཱནཾ ཨབྷཱཝཾ ¶ དཱིཔེཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ དསཝཏྠུཀཱ མིཙྪཱདིཊྛི ཀཐིཏཱ ཧོཏི.

༤༤༡. པཱཎཱཏིཔཱཏཾ ¶ པཧཱཡཱཏིཨཱདཡོ སཏྟ ཀམྨཔཐཱ ཙཱུལ༹ཧཏྠིཔདེ ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ.

༤༤༢. སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻནྟི སཧབྷཱཝཾ ཨུཔགཙྪེཡྻཾ. བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ དེཝཱནནྟི པཋམཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམིདེཝཱནཾ. ཨཱབྷཱནཾ དེཝཱནནྟི ཨཱབྷཱ ནཱམ ཝིསུཾ ནཏྠི, པརིཏྟཱབྷཨཔྤམཱཎཱབྷཨཱབྷསྶརཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པརིཏྟཱབྷཱནནྟིཨཱདི པན ཨེཀཏོ ཨགྒཧེཏྭཱ ཏེསཾཡེཝ བྷེདཏོ གཧཎཾ. པརིཏྟསུབྷཱནནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨཱསཝཀྑཡཾ དསྶེཏྭཱ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཔེསི.

ཨིདྷ ཋཏྭཱ པན དེཝལོཀཱ སམཱནེཏབྦཱ. ཏིསྶནྣཾ ཏཱཝ ཛྷཱནབྷཱུམཱིནཾ ཝསེན ནཝ བྲཧྨལོཀཱ, པཉྩ སུདྡྷཱཝཱསཱ ཙཏཱུཧི ཨཱརཱུཔེཧི སདྡྷིཾ ནཝཱཏི ཨཊྛཱརས, ཝེཧཔྥལེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱུནཝཱིསཏི, ཏེ ཨསཉྙཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱིསཏི བྲཧྨལོཀཱ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཚཧི ཀཱམཱཝཙརེཧི སདྡྷིཾ ཚབྦཱིསཏི དེཝལོཀཱ ནཱམ. ཏེསཾ སབྦེསམྤི བྷགཝཏཱ དསཀུསལཀམྨཔཐེཧི ནིབྦཏྟི དསྶིཏཱ.

ཏཏྠ ཚསུ ཏཱཝ ཀཱམཱཝཙརེསུ ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ ཝིཔཱཀེནེཝ ནིབྦཏྟི ཧོཏི. ཨུཔརིདེཝལོཀཱནཾ པན ཨིམེ ཀམྨཔཐཱ ཨུཔནིསྶཡཝསེན ཀཐིཏཱ ¶ . དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ ཧི སཱིལཾ, སཱིལཝཏོ ཙ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཨིཛ྄ཛྷཏཱིཏི. སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམིཡཾ ནིབྦཏྟཏི; དུཏིཡཱདཱིནི བྷཱཝེཏྭཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམིཨཱདཱིསུ ནིབྦཏྟཏི; རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛིཏོ པཉྩསུ སུདྡྷཱཝཱསེསུ ནིབྦཏྟཏི; རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨརཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཨརཱུཔེསུ ནིབྦཏྟཏི; རཱུཔཱརཱུཔཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨསཉྙབྷཝོ པན བཱཧིརཀཱནཾ ཏཱཔསཔརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱཙིཎྞོཏི ཨིདྷ ན ནིདྡིཊྛོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སཱལེཡྻཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཝེརཉྫཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༤༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཝེརཉྫཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝེརཉྫཀཱཏི ཝེརཉྫཝཱསིནོ. ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེནཱཏི ཀེནཙིདེཝ ཨནིཡམིཏཀིཙྩེན. སེསཾ སབྦཾ པུརིམསུཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཀེཝལཉྷི ཨིདྷ ཨདྷམྨཙཱརཱི ཝིསམཙཱརཱིཏི ཨེཝཾ པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཱ དེསནཱ ཀཏཱ. པུརིམསུཏྟེ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཱཏི ཨཡཾ ཝིསེསོ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝེརཉྫཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. མཧཱཝེདལླསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༤༩. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱཝེདལླསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཱཡསྨཱཏི སགཱརཝསཔྤཏིསྶཝཙནམེཏཾ. མཧཱཀོཊྛིཀོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏོ. དུཔྤཉྙོ དུཔྤཉྙོཏི ཨེཏྠ པཉྙཱཡ དུཊྛཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཔྤཉྙོ ནིཔྤཉྙོཏི ཨཏྠོ. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོཏི ཀཱརཎཔརིཙྪེདཔུཙྪཱ, ཀིཏྟཀེན ནུ ཁོ ཨེཝཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. པུཙྪཱ ཙ ནཱམེསཱ ཨདིཊྛཛོཏནཱཔུཙྪཱ, དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ, ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ, ཨནུམཏིཔུཙྪཱ, ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱཏི པཉྩཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཱསམིདཾ ནཱནཱཀརཎཾ –

ཀཏམཱ ཨདིཊྛཛོཏནཱཔུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ ལཀྑཎཾ ཨཉྙཱཏཾ ཧོཏི ཨདིཊྛཾ ཨཏུལིཏཾ ཨཏཱིརིཏཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཨཝིབྷཱཝིཏཾ, ཏསྶ ཉཱཎཱཡ དསྶནཱཡ ཏུལནཱཡ ཏཱིརཎཱཡ ཝིབྷཱུཏཱཡ ཝིབྷཱཝནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨཡཾ ཨདིཊྛཛོཏནཱཔུཙྪཱ.

ཀཏམཱ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ ལཀྑཎཾ ཉཱཏཾ ཧོཏི དིཊྛཾ ཏུལིཏཾ ཏཱིརིཏཾ ཝིབྷཱུཏཾ ཝིབྷཱཝིཏཾ, ཨཉྙེཧི པཎྜིཏེཧི སདྡྷིཾ སཾསནྡནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨཡཾ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ.

ཀཏམཱ ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ སཾསཡཔཀྑནྡོ ཧོཏི ཝིམཏིཔཀྑནྡོ, དྭེལ༹ྷཀཛཱཏོ, ‘‘ཨེཝཾ ནུ ཁོ, ན ནུ ཁོ, ཀིཾ ནུ ཁོ, ཀཐཾ ནུ ཁོ’’ཏི, སོ ཝིམཏིཙྪེདནཏྠཱཡ ¶ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨཡཾ ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ (མཧཱནི. ༡༥༠; ཙཱུལ༹ནི. པུཎྞཀམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེས ༡༢).

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔཾ ནིཙྩཾ ཝཱ ཨནིཙྩཾ ཝཱཏི? ཨནིཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༡) ཨེཝརཱུཔཱ ཨནུམཏིཾ གཧེཏྭཱ དྷམྨདེསནཱཀཱལེ པུཙྪཱ ཨནུམཏིཔུཙྪཱ ནཱམ.

‘‘ཙཏྟཱརོམེ ¶ , བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནཱ, ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༩༠) ཨེཝརཱུཔཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སཡམེཝ པུཙྪིཏྭཱ སཡམེཝ ཝིསྶཛྫེཏུཀཱམསྶ པུཙྪཱ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ ནཱམ. ཏཱསུ ཨིདྷ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ཐེརོ ཧི ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཡམེཝ པཉྷཾ སམུཊྛཔེཏྭཱ སཡཾ ཝིནིཙྪིནནྟོ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ མཏྠཀཾ པཱཔེསི. ཨེཀཙྩོ ཧི པཉྷཾ སམུཊྛཱཔེཏུཾཡེཝ སཀྐོཏི ན ནིཙྪེཏུཾ; ཨེཀཙྩོ ནིཙྪེཏུཾ སཀྐོཏི ན སམུཊྛཱཔེཏུཾ; ཨེཀཙྩོ ཨུབྷཡམྤི ན སཀྐོཏི; ཨེཀཙྩོ ཨུབྷཡམྤི སཀྐོཏི. ཏེསུ ཐེརོ ཨུབྷཡམྤི སཀྐོཏིཡེཝ. ཀསྨཱ? མཧཱཔཉྙཏཱཡ. མཧཱཔཉྙཾ ནིསྶཱཡ ཧི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ, མཧཱཀཙྩཱནཏྠེརོ, པུཎྞཏྠེརོ, ཀུམཱརཀསྶཔཏྠེརོ, ཨཱནནྡཏྠེརོ, ཨཡམེཝ ཨཱཡསྨཱཏི སམྦཧུལཱ ཐེརཱ ཝིསེསཊྛཱནཾ ཨདྷིགཏཱ. ན ཧི སཀྐཱ ཡཱཡ ཝཱ ཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ¶ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎསྶ མཏྠཀཾ པཱཔུཎིཏུཾ, མཧཱཔཉྙེན པན སཀྐཱཏི མཧཱཔཉྙཏཱཡ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཏཾ ཋཱནཾ ཨདྷིགཏོ. པཉྙཱཡ ཧི ཐེརེན སདིསོ ནཏྠི. ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ མཧཱཔཉྙཱནཾ ཡདིདཾ སཱརིཔུཏྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༨༩).

ཏཐཱ ན སཀྐཱ ཡཱཡ ཝཱ ཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ སམཱནེཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛེཏུཾ, མཧཱཔཉྙེན པན སཀྐཱཏི མཧཱཔཉྙཏཱཡ མཧཱཀཙྩཱནཏྠེརོ ཏཏྠ པཊིབལོ ཛཱཏོ, ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱཀཙྩཱནོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༧).

ཏཐཱ ¶ ན སཀྐཱ ཡཱཡ ཝཱ ཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟེན དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཨཱཧརིཏྭཱ སཏྟ ཝིསུདྡྷིཡོ ཝིབྷཛནྟེན དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏུཾ, མཧཱཔཉྙེན པན སཀྐཱཏི མཧཱཔཉྙཏཱཡ པུཎྞཏྠེརོ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ཙིཏྟབཱིཛནིཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣོ ལཱིལཱ༹ཡནྟོ པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ དྷམྨཾ ཀཐེསི. ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཏདགྒེ ¶ ཋཔེསི – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཡདིདཾ པུཎྞོ མནྟཱཎིཔུཏྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༦).

ཏཐཱ ཡཱཡ ཝཱ ཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ ཨིཏོ ཝཱ ཨེཏྟོ ཝཱ ཨནུཀྐམིཏྭཱ ཡཊྛིཀོཊིཾ གཧེཏྭཱ ཨནྡྷོ ཝིཡ, ཨེཀཔདིཀཾ དཎྜཀསེཏུཾ ཨཱརུལ༹ྷོ ཝིཡ ཙ གཙྪཏི. མཧཱཔཉྙོ པན ཙཏུཔྤདིཀཾ གཱཐཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔམཱ ཙ ཀཱརཎཱནི ཙ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཧེཊྛུཔརིཡཾ ཀརོནྟོ ཀཐེསི. མཧཱཔཉྙཏཱཡ པན ཀུམཱརཀསྶཔཏྠེརོ ཙཏུཔྤདིཀཾ གཱཐཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔམཱ ཙ ཀཱརཎཱནི ཙ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཡོཛེནྟོ ཛཱཏསྶརེ པཉྩཝཎྞཱནི ཀུསུམཱནི ཕུལླཱཔེནྟོ ཝིཡ སིནེརུམཏྠཀེ ཝཊྚིསཧསྶཾ ཏེལཔདཱིཔཾ ཛཱལེནྟོ ཝིཡ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཧེཊྛུཔརིཡཾ ཀརོནྟོ ¶ ཀཐེསི. ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙིཏྟཀཐིཀཱནཾ ཡདིདཾ ཀུམཱརཀསྶཔོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༡༧).

ཏཐཱ ཡཱཡ ཝཱ ཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི ཙཏུཔྤདིཀམྤི གཱཐཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི. མཧཱཔཉྙོ པན ཨེཀཔདེ ཋཏྭཱ པདསཏམྤི པདསཧསྶམྤི གཎྷཱཏི. ཨཱནནྡཏྠེརོ པན མཧཱཔཉྙཏཱཡ ཨེཀཔདུདྡྷཱརེ ཋཏྭཱ སཀིཾཡེཝ སུཏྭཱ པུན ཨཔུཙྪནྟོ སཊྛི པདསཧསྶཱནི པནྣརས གཱཐཱསཧསྶཱནི ཝལླིཡཱ པུཔྥཱནི ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ གཎྷནྟོ ཝིཡ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ གཎྷཱཏི. གཧིཏགཧིཏཾ པཱསཱཎེ ཁཏལེཁཱ ཝིཡ, སུཝཎྞགྷཊེ པཀྑིཏྟསཱིཧཝསཱ ཝིཡ ཙ གཧིཏཱཀཱརེནེཝ ཏིཊྛཏི. ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ གཏིམནྟཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ ¶ , སཏིམནྟཱནཾ, དྷིཏིམནྟཱནཾ, བཧུསྶུཏཱནཾ, ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༡༩-༢༢༣).

ན ཧི སཀྐཱ ཡཱཡ ཝཱ ཏཱཡ ཝཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཙཏུཔཊིསམྦྷིདཱཔབྷེདསྶ མཏྠཀཾ པཱཔུཎིཏུཾ. མཧཱཔཉྙེན པན སཀྐཱཏི མཧཱཔཉྙཏཱཡ མཧཱཀོཊྛིཏཏྠེརོ ཨདྷིགམཔརིཔུཙྪཱསཝནཔུབྦཡོགཱནཾ ཝསེན ཨནནྟནཡུསྶདཾ པཊིསམྦྷིདཱཔབྷེདཾ པཏྟོ. ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱཀོཊྛིཏོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༡༨).

ཨིཏི ¶ ཐེརོ མཧཱཔཉྙཏཱཡ པཉྷཾ སམུཊྛཱཔེཏུམྤི ནིཙྪེཏུམྤཱིཏི ཨུབྷཡམྤི སཀྐོཏི. སོ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཡམེཝ སབྦཔཉྷེ སམུཊྛཔེཏྭཱ སཡཾ ཝིནིཙྪིནནྟོ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ, ‘‘སོབྷནཱ ཝཏ ཨཡཾ དྷམྨདེསནཱ, ཛེཊྛབྷཱཏིཀེན ནཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ སདྡྷིཾ སཾསནྡིསྶཱམི, ཏཏོ ཨཡཾ དྭིནྣམྤི ཨམྷཱཀཾ ཨེཀམཏིཡཱ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡེན ཙ ཋཔིཏཱ ཨཏིགརུཀཱ བྷཝིསྶཏི པཱསཱཎཙྪཏྟསདིསཱ, ཙཏུརོགྷནིཏྠརཎཏྠིཀཱནཾ ཏིཏྠེ ཋཔིཏནཱཝཱ ཝིཡ, མགྒགམནཏྠིཀཱནཾ སཧསྶཡུཏྟཨཱཛཉྙརཐོ ཝིཡ བཧུཔཀཱརཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དིཊྛསཾསནྡནཏྠཾ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཱསུ ཨིདྷ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ’’ཏི.

ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ¶ ཨེཏྠ ཡསྨཱ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ དུཔྤཉྙོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཡམཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨིདཾ དུཀྑནྟི ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ཨིདཾ དུཀྑཾ, ཨེཏྟཀཾ དུཀྑཾ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ ནཏྠཱིཏི དུཀྑསཙྩཾ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཏོ ན པཛཱནཱཏི. ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོཏི ཨིཏོ དུཀྑཾ སམུདེཏཱིཏི པཝཏྟིདུཀྑཔབྷཱཝིཀཱ ཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩནྟི ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཏོ ན པཛཱནཱཏི. ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོཏི ཨིདཾ དུཀྑཾ ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ ཙ ཨིདཾ ནཱམ ཋཱནཾ པཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིབྦཱནཾ ནིརོདྷསཙྩནྟི ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཏོ ན པཛཱནཱཏི. ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ཨཡཾ པཊིཔདཱ དུཀྑནིརོདྷཾ གཙྪཏཱིཏི མགྒསཙྩཾ ཡཱཐཱཝསརསལཀྑཎཏོ ན པཛཱནཱཏཱིཏི. ཨནནྟརཝཱརེཔི ¶ ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སངྑེཔཏོ པནེཏྠ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནིཀོ པུགྒལོ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨཡཉྷི ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི སཝནཏོ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཋཔེཏྭཱ ཏཎྷཾ ཏེབྷཱུམཀཱ དྷམྨཱ དུཀྑསཙྩཾ, ཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིབྦཱནཾ ནིརོདྷསཙྩཾ, དུཀྑསཙྩཾ པརིཛཱནནྟོ སམུདཡསཙྩཾ པཛཧནྟོ ནིརོདྷཔཱཔནོ མགྒོ མགྒསཙྩནྟི ཨེཝཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨབྷིནིཝིསཏི. ཏཏྠ པུརིམཱནི དྭེ སཙྩཱནི ཝཊྚཾ, པཙྪིམཱནི ཝིཝཊྚཾ, ཝཊྚེ ཨབྷིནིཝེསོ ཧོཏི, ནོ ཝིཝཊྚེ, ཏསྨཱ ཨཡཾ ཨབྷིནིཝིསམཱནོ དུཀྑསཙྩེ ཨབྷིནིཝིསཏི.

དུཀྑསཙྩཾ ནཱམ རཱུཔཱདཡོ པཉྩཀྑནྡྷཱཏི ཝཝཏྠཔེཏྭཱ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནཝསེན ཨོཏརིཏྭཱ, ‘‘ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནི ཙཏུནྣཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ རཱུཔཾ རཱུཔ’’ནྟི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏདཱརམྨཎཱ ཝེདནཱ སཉྙཱ སངྑཱརཱ ཝིཉྙཱཎཾ ནཱམནྟི ཨེཝཾ ཡམཀཏཱལཀྑནྡྷཾ བྷིནྡནྟོ ཝིཡ ‘‘དྭེཝ ཨིམེ དྷམྨཱ ¶ ནཱམརཱུཔ’’ནྟི ཝཝཏྠཔེཏི. ཏཾ པནེཏཾ ན ཨཧེཏུཀཾ སཧེཏུཀཾ སཔྤཙྩཡཾ, ཀོ ཙསྶ པཙྩཡོ ཨཝིཛྫཱདཡོ དྷམྨཱཏི ཨེཝཾ པཙྩཡེ ཙེཝ པཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨེ ཙ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ‘‘སབྦེཔི དྷམྨཱ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཊྛེན ཨནིཙྩཱ’’ཏི ཨནིཙྩལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏི, ཏཏོ ཨུདཡཝཡཔྤཊིཔཱིལ༹ནཱཀཱརེན དུཀྑཱ, ཨཝསཝཏྟནཱཀཱརེན ཨནཏྟཱཏི ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཔཊིཔཱཊིཡཱ སམྨསནྟོ ལོཀུཏྟརམགྒཾ པཱཔུཎཱཏི.

མགྒཀྑཎེ ¶ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨེཀཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ཨེཀཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི. དུཀྑཾ པརིཉྙཱཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. སམུདཡཾ པཧཱནཔཊིཝེདྷེན, ནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱཔཊིཝེདྷེན, མགྒཾ བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. དུཀྑཾ པརིཉྙཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི, སམུདཡཾ པཧཱནཱབྷིསམཡེན, ནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱབྷིསམཡེན, མགྒཾ བྷཱཝནཱབྷིསམཡེན ཨབྷིསམེཏི. སོ ཏཱིཎི སཙྩཱནི ཀིཙྩཏོ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ནིརོདྷཾ ཨཱརམྨཎཏོ. ཏསྨིཉྩསྶ ཁཎེ ཨཧཾ དུཀྑཾ པརིཛཱནཱམི, སམུདཡཾ པཛཧཱམི, ནིརོདྷཾ སཙྪིཀརོམི, མགྒཾ བྷཱཝེམཱིཏི ཨཱབྷོགསམནྣཱཧཱརམནསིཀཱརཔཙྩཝེཀྑཎཱ ནཏྠི. ཨེཏསྶ པན པརིགྒཎྷནྟསྶེཝ མགྒོ ¶ ཏཱིསུ སཙྩེསུ པརིཉྙཱདིཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟོཝ ནིརོདྷཾ ཨཱརམྨཎཏོ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི.

ཏསྨཱ པཉྙཝཱཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨེཏྠ ཧེཊྛིམཀོཊིཡཱ སོཏཱཔནྣོ, ཨུཔརིམཀོཊིཡཱ ཁཱིཎཱསཝོ པཉྙཝཱཏི ནིདྡིཊྛོ. ཡོ པན ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ པཱལི༹ཏོ ཙ ཨཏྠཏོ ཙ ཨནུསནྡྷིཏོ ཙ པུབྦཱཔརཏོ ཙ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཧེཊྛུཔརིཡཾ ཀརོནྟོ ཝིཙརཏི, ཨནིཙྩདུཀྑཱནཏྟཝསེན པརིགྒཧམཏྟམྤི ནཏྠི, ཨཡཾ པཉྙཝཱ ནཱམ, དུཔྤཉྙོ ནཱམཱཏི? ཝིཉྙཱཎཙརིཏོ ནཱམེས, པཉྙཝཱཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཨཐ ཡོ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཔཊིཔཱཊིཡཱ སམྨསནྟོ ཨཛྫ ཨཛྫེཝ ཨརཧཏྟནྟི ཙརཏི, ཨཡཾ པཉྙཝཱ ནཱམ, དུཔྤཉྙོ ནཱམཱཏི? བྷཛཱཔིཡམཱནོ པཉྙཝཱཔཀྑཾ བྷཛཏི. སུཏྟེ པན པཊིཝེདྷོཝ ཀཐིཏོ.

ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ཡེན ཝིཉྙཱཎེན སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨེས པཉྙཝཱ ནཱམ ཛཱཏོ, ཏསྶ ཨཱགམནཝིཔསྶནཱ ཝིཉྙཱཎཾ ཀམྨཀཱརཀཙིཏྟཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི. སུཁནྟིཔི ཝིཛཱནཱཏཱིཏི སུཁཝེདནམྤི ཝིཛཱནཱཏི. ཨུཔརིཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམིནཱ ¶ ཐེརོ ‘‘སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༡༡༣; དཱི. ནི. ༢.༣༨༠) ནཡེན ཨཱགཏཝེདནཱཝསེན ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི. ཏསྶཏྠོ སཏིཔཊྛཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

སཾསཊྛཱཏི ¶ ཨེཀུཔྤཱདཱདིལཀྑཎེན སཾཡོགཊྛེན སཾསཊྛཱ, ཨུདཱཧུ ཝིསཾསཊྛཱཏི པུཙྪཏི. ཨེཏྠ ཙ ཐེརོ མགྒཔཉྙཉྩ ཝིཔསྶནཱཝིཉྙཱཎཉྩཱཏི ཨིམེ དྭེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརདྷམྨེ མིསྶེཏྭཱ བྷཱུམནྟརཾ བྷིནྡིཏྭཱ སམཡཾ ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ པུཙྪཏཱིཏི ན ཝེདིཏབྦོ. མགྒཔཉྙཱཡ པན མགྒཝིཉྙཱཎེན, ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཙ ཝིཔསྶནཱཝིཉྙཱཎེནེཝ སདྡྷིཾ སཾསཊྛབྷཱཝཾ པུཙྪཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཐེརོཔིསྶ ཏམེཝཏྠཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ ཨིམེ དྷམྨཱ སཾསཊྛཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ན ཙ ལབྦྷཱ ཨིམེསཾ དྷམྨཱནནྟི ཨིམེསཾ ལོཀིཡམགྒཀྑཎེཔི ལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེཔི ཨེཀཏོ ཨུཔྤནྣཱནཾ དྭིནྣཾ དྷམྨཱནཾ. ཝིནིབྦྷུཛིཏྭཱ ཝིནིབྦྷུཛིཏྭཱཏི ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཀཏྭཱ ཝིནིཝཊྚེཏྭཱ, ཨཱརམྨཎཏོ ཝཱ ཝཏྠུཏོ ཝཱ ཨུཔྤཱདཏོ ཝཱ ནིརོདྷཏོ ཝཱ ནཱནཱཀརཎཾ ¶ དསྶེཏུཾ ན སཀྐཱཏི ཨཏྠོ. ཏེསཾ ཏེསཾ པན དྷམྨཱནཾ ཝིསཡོ ནཱམ ཨཏྠི. ལོཀིཡདྷམྨཾ པཏྭཱ ཧི ཙིཏྟཾ ཛེཊྛཀཾ ཧོཏི པུབྦངྒམཾ, ལོཀུཏྟརཾ པཏྭཱ པཉྙཱ.

སམྨཱསམྦུདྡྷོཔི ཧི ལོཀིཡདྷམྨཾ པུཙྪནྟོ, ‘‘བྷིཀྑུ, ཏྭཾ ཀཏམཾ པཉྙཾ ཨདྷིགཏོ, ཀིཾ པཋམམགྒཔཉྙཾ, ཨུདཱཧུ དུཏིཡ ཏཏིཡ ཙཏུཏྠ མགྒཔཉྙ’’ནྟི ན ཨེཝཾ པུཙྪཏི. ཀིཾ ཕསྶོ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, ཀིཾ ཝེདནོ, ཀིཾ སཉྙོ, ཀིཾ ཙེཏནོཏི ན ཙ པུཙྪཏི, ཙིཏྟཝསེན པན, ‘‘ཀིཉྩིཏྟོ ཏྭཾ, བྷིཀྑཱུ’’ཏི (པཱརཱ. ༡༣༥) པུཙྪཏི. ཀུསལཱཀུསལཾ པཉྙཔེནྟོཔི ‘‘མནོཔུབྦངྒམཱ དྷམྨཱ, མནོསེཊྛཱ མནོམཡཱ’’ཏི (དྷ. པ. ༡, ༢) ཙ, ‘‘ཀཏམེ དྷམྨཱ ཀུསལཱ? ཡསྨིཾ སམཡེ ཀཱམཱཝཙརཾ ཀུསལཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༡) ཙ ཨེཝཾ ཙིཏྟཝསེནེཝ པཉྙཱཔེཏི. ལོཀུཏྟརཾ པུཙྪནྟོ པན ཀིཾ ཕསྶོ ཏྭཾ བྷིཀྑུ, ཀིཾ ཝེདནོ, ཀིཾ སཉྙོ, ཀིཾ ཙེཏནོཏི ན པུཙྪཏི. ཀཏམཱ ཏེ, བྷིཀྑུ, པཉྙཱ ཨདྷིགཏཱ, ཀིཾ པཋམམགྒཔཉྙཱ, ཨུདཱཧུ དུཏིཡཏཏིཡཙཏུཏྠམགྒཔཉྙཱཏི ཨེཝཾ པཉྙཱཝསེནེཝ པུཙྪཏི.

ཨིནྡྲིཡསཾཡུཏྟེཔི ‘‘པཉྩིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨིནྡྲིཡཱནི. ཀཏམཱནི པཉྩ? སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ སཏིནྡྲིཡཾ སམཱདྷིནྡྲིཡཾ པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཀཏྠ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ ¶ སོཏཱཔཏྟིཡངྒེསུ ཨེཏྠ སདྡྷིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ. ཀཏྠ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ སམྨཔྤདྷཱནེསུ ཨེཏྠ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ. ཀཏྠ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཏིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ ཨེཏྠ སཏིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ. ཀཏྠ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ ཛྷཱནེསུ ཨེཏྠ སམཱདྷིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ. ཀཏྠ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཉྙིནྡྲིཡཾ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ ཨརིཡསཙྩེསུ ཨེཏྠ པཉྙིནྡྲིཡཾ ¶ དཊྛབྦ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༥.༤༧༨). ཨེཝཾ སཝིསཡསྨིཾཡེཝ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ དྷམྨཱ ཀཐིཏཱ.

ཡཐཱ ཧི ཙཏྟཱརོ སེཊྛིཔུཏྟཱ རཱཛཱཏི རཱཛཔཉྩམེསུ སཧཱཡེསུ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱཏི ཝཱིཐིཾ ཨོཏིཎྞེསུ ཨེཀསྶ སེཊྛིཔུཏྟསྶ གེཧཾ གཏཀཱལེ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི, གེཧསཱམིཀོཝ, ‘‘ཨིམེསཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ དེཐ, གནྡྷམཱལཱལངྐཱརཱདཱིནི ¶ དེཐཱ’’ཏི གེཧེ ཝིཙཱརེཏི. དུཏིཡསྶ ཏཏིཡསྶ ཙཏུཏྠསྶ གེཧཾ གཏཀཱལེ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི, གེཧསཱམིཀོཝ, ‘‘ཨིམེསཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ དེཐ, གནྡྷམཱལཱལངྐཱརཱདཱིནི དེཐཱ’’ཏི གེཧེ ཝིཙཱརེཏི. ཨཐ སབྦཔཙྪཱ རཉྙོ གེཧཾ གཏཀཱལེ ཀིཉྩཱཔི རཱཛཱ སབྦཏྠ ཨིསྶརོཝ, ཨིམསྨིཾ པན ཀཱལེ ཨཏྟནོ གེཧེཡེཝ, ‘‘ཨིམེསཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ དེཐ, གནྡྷམཱལཱལངྐཱརཱདཱིནི དེཐཱ’’ཏི ཝིཙཱརེཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ སདྡྷཱཔཉྩམཀེསུ ཨིནྡྲིཡེསུ ཏེསུ སཧཱཡེསུ ཨེཀཏོ ཝཱིཐིཾ ཨོཏརནྟེསུ ཝིཡ ཨེཀཱརམྨཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནེསུཔི ཡཐཱ པཋམསྶ གེཧེ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི, གེཧསཱམིཀོཝ ཝིཙཱརེཏི, ཨེཝཾ སོཏཱཔཏྟིཡངྒཱནི པཏྭཱ ཨདྷིམོཀྑལཀྑཎཾ སདྡྷིནྡྲིཡམེཝ ཛེཊྛཀཾ ཧོཏི པུབྦངྒམཾ, སེསཱནི ཏདནྭཡཱནི ཧོནྟི. ཡཐཱ དུཏིཡསྶ གེཧེ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི, གེཧསཱམིཀོཝ ཝིཙཱརེཏི, ཨེཝཾ སམྨཔྤདྷཱནཱནི པཏྭཱ པགྒཧཎལཀྑཎཾ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡམེཝ ཛེཊྛཀཾ ཧོཏི པུབྦངྒམཾ, སེསཱནི ཏདནྭཡཱནི ཧོནྟི. ཡཐཱ ཏཏིཡསྶ གེཧེ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི, གེཧསཱམིཀོཝ ཝིཙཱརེཏི, ཨེཝཾ སཏིཔཊྛཱནཱནི པཏྭཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ སཏིནྡྲིཡམེཝ ཛེཊྛཀཾ ཧོཏི པུབྦངྒམཾ, སེསཱནི ཏདནྭཡཱནི ཧོནྟི. ཡཐཱ ཙཏུཏྠསྶ གེཧེ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི, གེཧསཱམིཀོཝ ཝིཙཱརེཏི, ཨེཝཾ ཛྷཱནཝིམོཀྑེ པཏྭཱ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ སམཱདྷིནྡྲིཡམེཝ ཛེཊྛཀཾ ཧོཏི པུབྦངྒམཾ, སེསཱནི ཏདནྭཡཱནི ཧོནྟི. སབྦཔཙྪཱ རཉྙོ གེཧཾ གཏཀཱལེ པན ཡཐཱ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདནྟི, རཱཛཱཝ གེཧེ ཝིཙཱརེཏི, ཨེཝམེཝ ཨརིཡསཙྩཱནི པཏྭཱ པཛཱནནལཀྑཎཾ པཉྙིནྡྲིཡམེཝ ཛེཊྛཀཾ ཧོཏི པུབྦངྒམཾ, སེསཱནི ཏདནྭཡཱནི ཧོནྟི.

ཨིཏི ¶ པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟཱནཾ ཨགྒེ ཋཔིཏོ མཧཱཀོཊྛིཏཏྠེརོ ལོཀིཡདྷམྨཾ པུཙྪནྟོ ཙིཏྟཾ ཛེཊྛཀཾ ཙིཏྟཾ པུབྦངྒམཾ ཀཏྭཱ པུཙྪི; ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ པུཙྪནྟོ ¶ པཉྙཾ ཛེཊྛཀཾ པཉྙཾ པུབྦངྒམཾ ཀཏྭཱ པུཙྪི. དྷམྨསེནཱཔཏིསཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ཏཐེཝ ཝིསྶཛྫེསཱིཏི.

ཡཾ ཧཱཝུསོ, པཛཱནཱཏཱིཏི ཡཾ ཙཏུསཙྩདྷམྨམིདཾ དུཀྑནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན མགྒཔཉྙཱ པཛཱནཱཏི. ཏཾ ཝིཛཱནཱཏཱིཏི ¶ མགྒཝིཉྙཱཎམྤི ཏཐེཝ ཏཾ ཝིཛཱནཱཏི. ཡཾ ཝིཛཱནཱཏཱིཏི ཡཾ སངྑཱརགཏཾ ཨནིཙྩནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཔསྶནཱཝིཉྙཱཎཾ ཝིཛཱནཱཏི. ཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཔི ཏཐེཝ ཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྨཱ ཨིམེ དྷམྨཱཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཨིམེ དྷམྨཱ. སཾསཊྛཱཏི ཨེཀུཔྤཱདཨེཀནིརོདྷཨེཀཝཏྠུཀཨེཀཱརམྨཎཏཱཡ སཾསཊྛཱ.

པཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱཏི ཨིདཾ མགྒཔཉྙཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཾསམྤཡུཏྟཾ པན ཝིཉྙཱཎཾ ཏཱཡ སདྡྷིཾ བྷཱཝེཏབྦམེཝ ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎཾ པརིཉྙེཡྻནྟི ཨིདཾ ཝིཔསྶནཱཝིཉྙཱཎཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཾསམྤཡུཏྟཱ པན པཉྙཱ ཏེན སདྡྷིཾ པརིཛཱནིཏབྦཱཝ ཧོཏི.

༤༥༠. ཝེདནཱ ཝེདནཱཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ པུཙྪཏི? ཝེདནཱལཀྑཎཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏེབྷཱུམིཀསམྨསནཙཱརཝེདནཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི སལླཀྑེཏབྦཱ. སུཁམྤི ཝེདེཏཱིཏི སུཁཾ ཨཱརམྨཎཾ ཝེདེཏི ཨནུབྷཝཏི. པརཏོ པདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ‘‘རཱུཔཉྩ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟདུཀྑཾ ཨབྷཝིསྶ, དུཀྑཱནུཔཏིཏཾ དུཀྑཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ སུཁེན, ནཡིདཾ སཏྟཱ རཱུཔསྨིཾ སཱརཛྫེཡྻུཾ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, མཧཱལི, རཱུཔཾ སུཁཾ སུཁཱནུཔཏིཏཾ སུཁཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ དུཀྑེན, ཏསྨཱ སཏྟཱ རཱུཔསྨིཾ སཱརཛྫནྟི, སཱརཱགཱ སཾཡུཛྫནྟི, སཾཡོགཱ སཾཀིལིསྶནྟི. ཝེདནཱ ཙ ཧིདཾ… སཉྙཱ… སངྑཱརཱ… ཝིཉྙཱཎཉྩ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟདུཀྑཾ ཨབྷཝིསྶ…པེ… སཾཀིལིསྶནྟཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༧༠) ཨིམིནཱ ཧི མཧཱལིསུཏྟཔརིཡཱཡེན ཨིདྷ ཨཱརམྨཎཾ སུཁཾ དུཀྑཾ ཨདུཀྑམསུཁནྟི ཀཐིཏཾ. ཨཔིཙ པུརིམཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨཔརཱ སུཁཱ ཝེདནཱ ཝེདེཏི; པུརིམཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨཔརཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཝེདེཏི; པུརིམཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨཔརཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ ཝེདེཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཝེདནཱཡེཝ ཧི ཝེདེཏི, ན ཨཉྙོ ཀོཙི ཝེདིཏཱ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟམེཏཾ.

སཉྙཱ ¶ ¶ སཉྙཱཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? སབྦསཉྙཱཡ ལཀྑཎཾ. ཀིཾ སབྦཏྠཀསཉྙཱཡཱཏི? སབྦསཉྙཱཡ ལཀྑཎནྟིཔི ¶ སབྦཏྠཀསཉྙཱཡ ལཀྑཎནྟིཔི ཨེཀམེཝེཏཾ, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏེབྷཱུམིཀསམྨསནཙཱརསཉྙཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི སལླཀྑེཏབྦཱ. ནཱིལཀམྤི སཉྫཱནཱཏཱིཏི ནཱིལཔུཔྥེ ཝཱ ཝཏྠེ ཝཱ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཙཱརཾ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཝཱ པཱཔེནྟོ སཉྫཱནཱཏི. ཨིམསྨིཉྷི ཨཏྠེ པརིཀམྨསཉྙཱཔི ཨུཔཙཱརསཉྙཱཔི ཨཔྤནཱསཉྙཱཔི ཝཊྚཏི. ནཱིལེ ནཱིལནྟི ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཱཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. པཱིཏཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཡཱ ཙཱཝུསོ, ཝེདནཱཏི ཨེཏྠ ཝེདནཱ, སཉྙཱ, ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི གཧེཏྭཱ པཉྙཱ ཀསྨཱ ན གཧིཏཱཏི? ཨསབྦསངྒཱཧིཀཏྟཱ. པཉྙཱཡ ཧི གཧིཏཱཡ པཉྙཱཡ སམྤཡུཏྟཱཝ ཝེདནཱདཡོ ལབྦྷནྟི, ནོ ཝིཔྤཡུཏྟཱ. ཏཾ པན ཨགྒཧེཏྭཱ ཨིམེསུ གཧིཏེསུ པཉྙཱཡ སམྤཡུཏྟཱ ཙ ཝིཔྤཡུཏྟཱ ཙ ཨནྟམསོ དྭེ པཉྩཝིཉྙཱཎདྷམྨཱཔི ལབྦྷནྟི. ཡཐཱ ཧི ཏཡོ པུརིསཱ སུཏྟཾ སུཏྟནྟི ཝདེཡྻུཾ, ཙཏུཏྠོ རཏནཱཝུཏསུཏྟནྟི. ཏེསུ པུརིམཱ ཏཡོ ཏཀྐགཏམྤི པཊྚིཝཊྚཀཱདིགཏམྤི ཡཾཀིཉྩི བཧུཾ སུཏྟཾ ལབྷནྟི ཨནྟམསོ མཀྐཊཀསུཏྟམྤི. རཏནཱཝུཏསུཏྟཾ པརིཡེསནྟོ མནྡཾ ལབྷཏི, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཧེཊྛཏོ ཝཱ པཉྙཱ ཝིཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ སམྤཡོགཾ ལབྷཱཔིཏཱ ཝིསྶཊྛཏྟཱཝ ཨིདྷ ན གཧིཏཱཏི ཝདནྟི. ཡཾ ཧཱཝུསོ, ཝེདེཏཱིཏི ཡཾ ཨཱརམྨཎཾ ཝེདནཱ ཝེདེཏི, སཉྙཱཔི ཏདེཝ སཉྫཱནཱཏི. ཡཾ སཉྫཱནཱཏཱིཏི ཡཾ ཨཱརམྨཎཾ སཉྙཱ སཉྫཱནཱཏི, ཝིཉྙཱཎམྤི ཏདེཝ ཝིཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི སཉྫཱནཱཏི ཝིཛཱནཱཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཨུཔསགྒམཏྟམེཝ ཝིསེསོ. ཛཱནཱཏཱིཏི པདཾ པན ཨཝིསེསོ. ཏསྶཱཔི ཛཱནནཏྠེ ཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ. སཉྙཱ ཧི ནཱིལཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎཾ སཉྫཱནནམཏྟམེཝ, ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ལཀྑཎཔཊིཝེདྷཾ པཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཝིཉྙཱཎཾ ནཱིལཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎཉྩེཝ སཉྫཱནཱཏི, ཨནིཙྩཱདིལཀྑཎཔཊིཝེདྷཉྩ པཱཔེཏི, ཨུསྶཀྐིཏྭཱ པན མགྒཔཱཏུབྷཱཝཾ པཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི. པཉྙཱ ནཱིལཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎམྤི ¶ སཉྫཱནཱཏི, ཨནིཙྩཱདིཝསེན ¶ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷམྤི པཱཔེཏི, ཨུསྶཀྐིཏྭཱ མགྒཔཱཏུབྷཱཝཾ པཱཔེཏུམྤི སཀྐོཏི.

ཡཐཱ ཧི ཧེརཉྙིཀཕལཀེ ཀཧཱཔཎརཱསིམྷི ཀཏེ ཨཛཱཏབུདྡྷི དཱརཀོ གཱམིཀཔུརིསོ མཧཱཧེརཉྙིཀོཏི ¶ ཏཱིསུ ཛནེསུ ཨོལོཀེཏྭཱ ཋིཏེསུ ཨཛཱཏབུདྡྷི དཱརཀོ ཀཧཱཔཎཱནཾ ཙིཏྟཝིཙིཏྟཙཏུརསྶམཎྜལབྷཱཝམེཝ ཛཱནཱཏི, ཨིདཾ མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཾ རཏནསམྨཏནྟི ན ཛཱནཱཏི. གཱམིཀཔུརིསོ ཙིཏྟཱདིབྷཱཝཉྩེཝ ཛཱནཱཏི, མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགརཏནསམྨཏབྷཱཝཉྩ. ‘‘ཨཡཾ ཀཱུཊོ ཨཡཾ ཚེཀོ ཨཡཾ ཀརཏོ ཨཡཾ སཎྷོ’’ཏི པན ན ཛཱནཱཏི. མཧཱཧེརཉྙིཀོ ཙིཏྟཱདིབྷཱཝམྤི རཏནསམྨཏབྷཱཝམྤི ཀཱུཊཱདིབྷཱཝམྤི ཛཱནཱཏི, ཛཱནནྟོ ཙ པན ནཾ རཱུཔཾ དིསྭཱཔི ཛཱནཱཏི, ཨཱཀོཊིཏསྶ སདྡཾ སུཏྭཱཔི, གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱཔི, རསཾ སཱཡིཏྭཱཔི, ཧཏྠེན གརུཀལཧུཀབྷཱཝཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱཔི ཨསུཀགཱམེ ཀཏོཏིཔི ཛཱནཱཏི, ཨསུཀནིགམེ ཨསུཀནགརེ ཨསུཀཔབྦཏཙྪཱཡཱཡ ཨསུཀནདཱིཏཱིརེ ཀཏོཏིཔི, ཨསུཀཱཙརིཡེན ཀཏོཏིཔི ཛཱནཱཏི. ཨེཝམེཝཾ སཉྙཱ ཨཛཱཏབུདྡྷིདཱརཀསྶ ཀཧཱཔཎདསྶནཾ ཝིཡ ནཱིལཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎམཏྟམེཝ སཉྫཱནཱཏི. ཝིཉྙཱཎཾ གཱམིཀཔུརིསསྶ ཀཧཱཔཎདསྶནཾ ཝིཡ ནཱིལཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎམྤི སཉྫཱནཱཏི, ཨནིཙྩཱདིཝསེན ལཀྑཎཔཊིཝེདྷམྤི པཱཔེཏི. པཉྙཱ མཧཱཧེརཉྙིཀསྶ ཀཧཱཔཎདསྶནཾ ཝིཡ ནཱིལཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎམྤི སཉྫཱནཱཏི, ཨནིཙྩཱདིཝསེན ལཀྑཎཔཊིཝེདྷམྤི པཱཔེཏི, ཨུསྶཀྐིཏྭཱ མགྒཔཱཏུབྷཱཝམྤི པཱཔེཏི. སོ པན ནེསཾ ཝིསེསོ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷོ.

ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ ནཱགསེནོ – ‘‘དུཀྐརཾ, མཧཱརཱཛ, བྷགཝཏཱ ཀཏནྟི. ཀིཾ, བྷནྟེ, ནཱགསེན བྷགཝཏཱ དུཀྐརཾ ཀཏནྟི? དུཀྐརཾ, མཧཱརཱཛ, བྷགཝཏཱ ཀཏཾ, ཨིམེསཾ ཨརཱུཔཱིནཾ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨེཀཱརམྨཎེ པཝཏྟམཱནཱནཾ ཝཝཏྠཱནཾ ཨཀྑཱཏཾ, ཨཡཾ ཕསྶོ, ཨཡཾ ཝེདནཱ, ཨཡཾ སཉྙཱ, ཨཡཾ ཙེཏནཱ, ཨིདཾ ཙིཏྟ’’ནྟི (མི. པ. ༢.༧.༡༦). ཡཐཱ ཧི ཏིལཏེལཾ, སཱསཔཏེལཾ, མདྷུཀཏེལཾ, ཨེརཎྜཀཏེལཾ, ཝསཱཏེལནྟི ཨིམཱནི པཉྩ ཏེལཱནི ཨེཀཙཱཊིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ དིཝསཾ ཡམཀམནྠེཧི མནྠེཏྭཱ ཏཏོ ཨིདཾ ཏིལཏེལཾ, ཨིདཾ སཱསཔཏེལནྟི ཨེཀེཀསྶ པཱཊིཡེཀྐཾ ཨུདྡྷརཎཾ ནཱམ དུཀྐརཾ, ཨིདཾ ཏཏོ ¶ དུཀྐརཏརཾ. བྷགཝཱ པན སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ¶ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ དྷམྨིསྶརོ དྷམྨརཱཛཱ ཨིམེསཾ ཨརཱུཔཱིནཾ དྷམྨཱནཾ ཨེཀཱརམྨཎེ པཝཏྟམཱནཱནཾ ཝཝཏྠཱནཾ ཨཀྑཱསི. པཉྩནྣཾ མཧཱནདཱིནཾ སམུདྡཾ པཝིཊྛཊྛཱནེ, ‘‘ཨིདཾ གངྒཱཡ ཨུདཀཾ, ཨིདཾ ཡམུནཱཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ཨུདཀཨུདྡྷརཎེནཱཔི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༤༥༡. ནིསྶཊྛེནཱཏི ནིསྶཊེན པརིཙྩཏྟེན ཝཱ. ཏཏྠ ནིསྶཊེནཱཏི ཨཏྠེ སཏི པཉྩཧི ཨིནྡྲིཡེཧཱིཏི ¶ ནིསྶཀྐཝཙནཾ. པརིཙྩཏྟེནཱཏི ཨཏྠེ སཏི ཀརཎཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – པཉྩཧི ཨིནྡྲིཡེཧི ནིསྶརིཏྭཱ མནོདྭཱརེ པཝཏྟེན པཉྩཧི ཝཱ ཨིནྡྲིཡེཧི ཏསྶ ཝཏྠུབྷཱཝཾ ཨནུཔགམནཏཱཡ པརིཙྩཏྟེནཱཏི. པརིསུདྡྷེནཱཏི ནིརུཔཀྐིལེསེན. མནོཝིཉྙཱཎེནཱཏི རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟེན. ཀིཾ ནེཡྻནྟི ཀིཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ‘‘ཡཾཀིཉྩི ནེཡྻཾ ནཱམ ཨཏྠི དྷམྨ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མཧཱནི. ༦༩) ཧི ཛཱནིཏབྦཾ ནེཡྻནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ནེཡྻནྟི ཀཐཾ རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟེན ཨརཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟི ནེཡྻཱཏི? རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ཋིཏེན ཨརཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ སཀྐཱ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཋིཏསྶ ཧི སཱ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ནེཡྻ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨཐ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཀསྨཱ ན ཝུཏྟནྟི? པཱཊིཡེཀྐཾ ཨབྷིནིཝེསཱབྷཱཝཏོ. ཏཏྠ ཧི ཀལཱཔཏོ ནཡཏོ སམྨསནཾ ལབྦྷཏི, དྷམྨསེནཱཔཏིསདིསསྶཱཔི ཧི བྷིཀྑུནོ པཱཊིཡེཀྐཾ ཨབྷིནིཝེསོ ན ཛཱཡཏི. ཏསྨཱ ཐེརོཔི, ‘‘ཨེཝཾ ཀིརམེ དྷམྨཱ ཨཧུཏྭཱ སམྦྷོནྟི, ཧུཏྭཱ པཊིཝེནྟཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༩༤) ཀལཱཔཏོ ནཡཏོ སམྨསིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསཱིཏི. བྷགཝཱ པན སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ཧཏྠགཏཏྟཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡམྤི པརོཔཉྙཱས དྷམྨེ པཱཊིཡེཀྐཾ ཨཾགུདྡྷཱརེནེཝ ཨུདྡྷརིཏྭཱ, ‘‘ཡཱཝཏཱ སཉྙཱསམཱཔཏྟིཡོ, ཏཱཝཏཱ ཨཉྙཱཔཊིཝེདྷོ’’ཏི ཨཱཧ.

པཉྙཱཙཀྑུནཱ པཛཱནཱཏཱིཏི དསྶནཔརིཎཱཡཀཊྛེན ཙཀྑུབྷཱུཏཱཡ པཉྙཱཡ པཛཱནཱཏི. ཏཏྠ དྭེ པཉྙཱ སམཱདྷིཔཉྙཱ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ ཙ. སམཱདྷིཔཉྙཱཡ ཀིཙྩཏོ ཨསམྨོཧཏོ ཙ པཛཱནཱཏི. ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཨཱརམྨཎཏོ ཛཱནནཾ ཀཐིཏཾ. ཀིམཏྠིཡཱཏི ཀོ ཨེཏིསྶཱ ཨཏྠོ. ཨབྷིཉྙཏྠཱཏིཨཱདཱིསུ ¶ ཨབྷིཉྙེཡྻེ དྷམྨེ ཨབྷིཛཱནཱཏཱིཏི ¶ ཨབྷིཉྙཏྠཱ. པརིཉྙེཡྻེ དྷམྨེ པརིཛཱནཱཏཱིཏི པརིཉྙཏྠཱ. པཧཱཏབྦེ དྷམྨེ པཛཧཏཱིཏི པཧཱནཏྠཱ. སཱ པནེསཱ ལོཀིཡཱཔི ཨབྷིཉྙཏྠཱ ཙ པརིཉྙཏྠཱ ཙ ཝིཀྑམྦྷནཏོ པཧཱནཏྠཱ. ལོཀུཏྟརཱཔི ཨབྷིཉྙཏྠཱ ཙ པརིཉྙཏྠཱ ཙ སམུཙྪེདཏོ པཧཱནཏྠཱ. ཏཏྠ ལོཀིཡཱ ཀིཙྩཏོ ཨསམྨོཧཏོ ཙ པཛཱནཱཏི, ལོཀུཏྟརཱ ཨསམྨོཧཏོ.

༤༥༢. སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཨུཔྤཱདཱཡཱཏི ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛིཡཱ ཙ མགྒསམྨཱདིཊྛིཡཱ ཙ. པརཏོ ཙ གྷོསོཏི སཔྤཱཡདྷམྨསྶཝནཾ. ཡོནིསོ ཙ མནསིཀཱརོཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརོ. ཏཏྠ སཱཝཀེསུ ཨཔི དྷམྨསེནཱཔཏིནོ དྭེ པཙྩཡཱ ལདྡྷུཾ ཝཊྚནྟིཡེཝ. ཐེརོ ཧི ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ¶ ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱཔི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨཎུམཏྟམྤི ཀིལེསཾ པཛཧིཏུཾ ནཱསཀྑི. ‘‘ཡེ དྷམྨཱ ཧེཏུཔྤབྷཝཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༦༠) ཨསྶཛིཏྠེརཏོ ཨིམཾ གཱཐཾ སུཏྭཱཝསྶ པཊིཝེདྷོ ཛཱཏོ. པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ པན སབྦཉྙུབུདྡྷཱནཉྩ པརཏོགྷོསཀམྨཾ ནཏྠི, ཡོནིསོམནསིཀཱརསྨིཾཡེཝ ཋཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉྩ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩ ནིབྦཏྟེནྟི.

ཨནུགྒཧིཏཱཏི ལདྡྷཱུཔཀཱརཱ. སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཨརཧཏྟམགྒསམྨཱདིཊྛི. ཕལཀྑཎེ ནིབྦཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཕལཾ ཨསྶཱཏི ཙེཏོཝིམུཏྟིཕལཱ. ཏདེཝ ཙེཏོཝིམུཏྟིསངྑཱཏཾ ཕལཾ ཨཱནིསཾསོ ཨསྶཱཏི ཙེཏོཝིམུཏྟིཕལཱནིསཾསཱ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ ཙཏུཏྠཕལཔཉྙཱ པཉྙཱཝིམུཏྟི ནཱམ, ཨཝསེསཱ དྷམྨཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སཱིལཱནུགྒཧིཏཱཏིཨཱདཱིསུ སཱིལནྟི ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. སུཏནྟི སཔྤཱཡདྷམྨསྶཝནཾ. སཱཀཙྪཱཏི ཀམྨཊྛཱནེ ཁལནཔཀྑལནཙྪེདནཀཐཱ. སམཐོཏི ཝིཔསྶནཱཔཱདིཀཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ. ཝིཔསྶནཱཏི སཏྟཝིདྷཱ ཨནུཔསྶནཱ. ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཉྷི པཱུརེནྟསྶ, སཔྤཱཡདྷམྨསྶཝནཾ སུཎནྟསྶ, ཀམྨཊྛཱནེ ཁལནཔཀྑལནཾ ཚིནྡནྟསྶ, ཝིཔསྶནཱཔཱདིཀཱསུ ཨཊྛསམཱཔཏྟཱིསུ ཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ, སཏྟཝིདྷཾ ཨནུཔསྶནཾ བྷཱཝེནྟསྶ ཨརཧཏྟམགྒོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཕལཾ དེཏི.

ཡཐཱ ཧི མདྷུརཾ ཨམྦཔཀྐཾ པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཨམྦཔོཏཀསྶ ¶ སམནྟཱ ཨུདཀཀོཊྛཀཾ ཐིརཾ ཀཏྭཱ བནྡྷཏི. གྷཊཾ གཧེཏྭཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩཏི. ཨུདཀསྶ ཨནིཀྑམནཏྠཾ མརིཡཱདཾ ཐིརཾ ཀརོཏི. ཡཱ ཧོཏི ¶ སམཱིཔེ ཝལླི ཝཱ སུཀྑདཎྜཀོ ཝཱ ཀིཔིལླིཀཔུཊོ ཝཱ མཀྐཊཀཛཱལཾ ཝཱ, ཏཾ ཨཔནེཏི. ཁཎིཏྟིཾ གཧེཏྭཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ མཱུལཱནི པརིཁཎཏི. ཨེཝམསྶ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨིམཱནི པཉྩ ཀཱརཎཱནི ཀརོཏོ སོ ཨམྦོ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཕལཾ དེཏི. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. རུཀྑསྶ སམནྟཏོ ཀོཊྛཀབནྡྷནཾ ཝིཡ ཧི སཱིལཾ དཊྛབྦཾ, ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུདཀསིཉྩནཾ ཝིཡ དྷམྨསྶཝནཾ, མརིཡཱདཱཡ ཐིརབྷཱཝཀརཎཾ ཝིཡ སམཐོ, སམཱིཔེ ཝལླིཨཱདཱིནཾ ཧརཎཾ ཝིཡ ཀམྨཊྛཱནེ ཁལནཔཀྑལནཙྪེདནཾ, ཀཱལེན ཀཱལཾ ཁཎིཏྟིཾ གཧེཏྭཱ མཱུལཁཎནཾ ཝིཡ སཏྟནྣཾ ཨནུཔསྶནཱནཾ བྷཱཝནཱ. ཏེཧི པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི ཨནུགྒཧིཏསྶ ཨམྦརུཀྑསྶ མདྷུརཕལདཱནཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིམེཧི པཉྩཧི དྷམྨེཧི ཨནུགྒཧིཏཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཨརཧཏྟཕལདཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༤༥༣. ཀཏི ¶ པནཱཝུསོ, བྷཝཱཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? མཱུལམེཝ གཏོ ཨནུསནྡྷི, དུཔྤཉྙོ ཡེཧི བྷཝེཧི ན ཨུཊྛཱཏི, ཏེ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཏཏྠ ཀཱམབྷཝོཏི ཀཱམབྷཝཱུཔགཾ ཀམྨཾ ཀམྨཱབྷིནིབྦཏྟཱ ཨུཔཱདིནྣཀྑནྡྷཱཔཱིཏི ཨུབྷཡམེཀཏོ ཀཏྭཱ ཀཱམབྷཝོཏི ཨཱཧ. རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱཡཏིནྟི ཨནཱགཏེ. པུནབྦྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟཱིཏི པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི. ཨིདྷ ཝཊྚཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཏཏྲཱཏཏྲཱབྷིནནྡནཱཏི རཱུཔཱབྷིནནྡནཱ སདྡཱབྷིནནྡནཱཏི ཨེཝཾ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨབྷིནནྡནཱ, ཀརཎཝཙནེ ཙེཏཾ པཙྩཏྟཾ. ཏཏྲཏཏྲཱབྷིནནྡནཱཡ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི གམནཾ ཧོཏི, ཨཱགམནཾ ཧོཏི, གམནཱགམནཾ ཧོཏི, ཝཊྚཾ ཝཏྟཏཱིཏི ཝཊྚཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶེསི. ཨིདཱནི ཝིཝཊྚཾ པུཙྪནྟོ ‘‘ཀཐཾ པནཱཝུསོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ ཝིསྶཛྫནེ ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱཏི ཨཝིཛྫཱཡ ཁཡནིརོདྷེན. ཝིཛྫུཔྤཱདཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཱཡ ཨུཔྤཱདེན. ཀིཾ ¶ ཨཝིཛྫཱ པུབྦེ ནིརུདྡྷཱ, ཨཐ ཝིཛྫཱ པུབྦེ ཨུཔྤནྣཱཏི? ཨུབྷཡམེཏཾ ན ཝཏྟབྦཾ. པདཱིཔུཛྫལནེན ཨནྡྷཀཱརཝིགམོ ཝིཡ ཝིཛྫུཔྤཱདེན ཨཝིཛྫཱ ནིརུདྡྷཱཝ ཧོཏི. ཏཎྷཱནིརོདྷཱཏི ཏཎྷཱཡ ཁཡནིརོདྷེན. པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི ན ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟི ན ཧོཏི, གམནཾ ཨཱགམནཾ གམནཱགམནཾ ཨུཔཙྪིཛྫཏི, ཝཊྚཾ ན ཝཏྟཏཱིཏི ཝིཝཊྚཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶེསི.

༤༥༤. ཀཏམཾ པནཱཝུསོཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ བྷིཀྑུ ཀཱལེན ཀཱལཾ ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫཏི. ཏསྶ ནིརོདྷཔཱདཀཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. པཋམཾ ཛྷཱནནྟི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫནཀེན ¶ བྷིཀྑུནཱ ཨངྒཝཝཏྠཱནཾ ཀོཊྛཱསཔརིཙྪེདོ ནཱམ ཛཱནིཏབྦོ, ཨིདཾ ཛྷཱནཾ པཉྩངྒིཀཾ ཙཏུརངྒིཀཾ ཏིཝངྒིཀཾ དུཝངྒིཀནྟི ཨངྒཝཝཏྠཱནཾ ཀོཊྛཱསཔརིཙྪེདཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཝིཏཀྐོཏིཨཱདཱིསུ པན ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎོ ཝིཏཀྐོ, ཨནུམཛྫནལཀྑཎོ ཝིཙཱརོ, ཕརཎལཀྑཎཱ པཱིཏི, སཱཏལཀྑཎཾ སུཁཾ, ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཏི ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཝཏྟནྟི. ཀཏངྒཝིཔྤཧཱིནནྟི ཨིདྷ པན ཀིཾ པུཙྪཏི? ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫནཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔཀཱརཱནུཔཀཱརཱནི ཨངྒཱནི ཛཱནིཏབྦཱནི, ཏཱནི པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི, ཝིསྶཛྫནཾ པནེཏྠ པཱཀཊམེཝ. ཨིཏི ཧེཊྛཱ ནིརོདྷཔཱདཀཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ གཧིཏཾ, ཨུཔརི ཏསྶ ཨནནྟརཔཙྩཡཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཾ པུཙྪིསྶཏི. ཨནྟརཱ པན ཚ སམཱཔཏྟིཡོ སཾཁིཏྟཱ, ནཡཾ ཝཱ དསྶེཏྭཱ ཝིསྶཊྛཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༤༥༥. ཨིདཱནི ¶ ཝིཉྙཱཎནིསྶཡེ པཉྩ པསཱདེ པུཙྪནྟོ པཉྩིམཱནི, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ གོཙརཝིསཡནྟི གོཙརབྷཱུཏཾ ཝིསཡཾ. ཨཉྙམཉྙསྶཱཏི ཙཀྑུ སོཏསྶ སོཏཾ ཝཱ ཙཀྑུསྶཱཏི ཨེཝཾ ཨེཀེཀསྶ གོཙརཝིསཡཾ ན པཙྩནུབྷོཏི. སཙེ ཧི ནཱིལཱདིབྷེདཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ སོཏིནྡྲིཡསྶ ཨུཔནེཡྻ, ‘‘ཨིངྒྷ ཏཱཝ ནཾ ཝཝཏྠཔེཧི ཝིབྷཱཝེཧི, ཀིཾ ནཱམེཏཾ ཨཱརམྨཎ’’ནྟི. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཉྷི ཝིནཱཔི མུཁེན ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨརེ ཨནྡྷབཱལ ¶ , ཝསྶསཏམྤི ཝསྶསཧསྶམྤི པརིདྷཱཝམཱནོ ཨཉྙཏྲ མཡཱ ཀུཧིཾ ཨེཏསྶ ཛཱནནཀཾ ལབྷིསྶསི, ཨཱཧར ནཾ ཙཀྑུཔསཱདེ ཨུཔནེཧི, ཨཧམེཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཛཱནིསྶཱམི, ཡདི ཝཱ ནཱིལཾ ཡདི ཝཱ པཱིཏཀཾ, ན ཧི ཨེསོ ཨཉྙསྶ ཝིསཡོ, མཡ྄ཧེཝེསོ ཝིསཡོ’’ཏི. སེསདྭཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝམེཏཱནི ཨཉྙམཉྙསྶ གོཙརཾ ཝིསཡཾ ན པཙྩནུབྷོནྟི ནཱམ. ཀིཾ པཊིསརཎནྟི ཨེཏེསཾ ཀིཾ པཊིསརཎཾ, ཀིཾ ཨེཏཱནི པཊིསརནྟཱིཏི པུཙྪཏི. མནོ པཊིསརཎནྟི ཛཝནམནོ པཊིསརཎཾ. མནོ ཙ ནེསནྟི མནོདྭཱརིཀཛཝནམནོ ཝཱ པཉྩདྭཱརིཀཛཝནམནོ ཝཱ ཨེཏེསཾ གོཙརཝིསཡཾ རཛྫནཱདིཝསེན ཨནུབྷོཏི. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཉྷི རཱུཔདསྶནམཏྟམེཝ, ཨེཏྠ རཛྫནཾ ཝཱ དུསྶནཾ ཝཱ མུཡ྄ཧནཾ ཝཱ ནཏྠི. ཨེཏསྨིཾ པན དྭཱརེ ཛཝནཾ རཛྫཏི ཝཱ དུསྶཏི ཝཱ མུཡ྄ཧཏི ཝཱ. སོཏཝིཉྙཱཎཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱ – པཉྩ ཀིར དུབྦལབྷོཛཀཱ རཱཛཱནཾ སེཝིཏྭཱ ཀིཙྪེན ཀསིརེན ཨེཀསྨིཾ པཉྩཀུལིཀེ གཱམེ པརིཏྟཀཾ ཨཱཡཾ ལབྷིཾསུ. ཏེསཾ ཏཏྠ ¶ མཙྪབྷཱགོ མཾསབྷཱགོ ཡུཏྟིཀཧཱཔཎོ ཝཱ, བནྡྷཀཧཱཔཎོ ཝཱ, མཱཔཧཱརཀཧཱཔཎོ ཝཱ, ཨཊྛཀཧཱཔཎོ ཝཱ, སོལ༹སཀཧཱཔཎོ ཝཱ, བཱཏྟིཾསཀཧཱཔཎོ ཝཱ, ཙཏུསཊྛིཀཧཱཔཎོ ཝཱ, དཎྜོཏི ཨེཏྟཀམཏྟམེཝ པཱཔུཎཱཏི. སཏཝཏྠུཀཾ པཉྩསཏཝཏྠུཀཾ སཧསྶཝཏྠུཀཾ མཧཱབལིཾ རཱཛཱཝ གཎྷཱཏི. ཏཏྠ པཉྩཀུལིཀགཱམོ ཝིཡ པཉྩ པསཱདཱ དཊྛབྦཱ; པཉྩ དུབྦལབྷོཛཀཱ ཝིཡ པཉྩ ཝིཉྙཱཎཱནི; རཱཛཱ ཝིཡ ཛཝནཾ; དུབྦལབྷོཛཀཱནཾ པརིཏྟཀཾ ཨཱཡཔཱཔུཎནཾ ཝིཡ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདཱིནཾ རཱུཔདསྶནཱདིམཏྟཾ. རཛྫནཱདཱིནི པན ཨེཏེསུ ནཏྠི. རཉྙོ མཧཱབལིགྒཧཎཾ ཝིཡ ཏེསུ དྭཱརེསུ ཛཝནསྶ རཛྫནཱདཱིནི ཝེདིཏབྦཱནི.

༤༥༦. པཉྩིམཱནི, ཨཱཝུསོཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ཨནྟོནིརོདྷསྨིཾ པཉྩ པསཱདེ. ཀིརིཡམཡཔཝཏྟསྨིཉྷི ¶ ཝཏྟམཱནེ ཨརཱུཔདྷམྨཱ པསཱདཱནཾ བལཝཔཙྩཡཱ ཧོནྟི. ཡོ པན ཏཾ པཝཏྟཾ ནིརོདྷེཏྭཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔནྣོ, ཏསྶ ཨནྟོནིརོདྷེ པཉྩ པསཱདཱ ཀིཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛནྟཱིཏི ཨིདཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཨཱཡུཾ པཊིཙྩཱཏི ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛནྟི ¶ . ཨུསྨཾ པཊིཙྩཱཏི ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ཀམྨཛཏེཛཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏི. ཡསྨཱ པན ཀམྨཛཏེཛོཔི ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡེན ཝིནཱ ན ཏིཊྛཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨུསྨཱ ཨཱཡུཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཛྷཱཡཏོཏི ཛལཏོ. ཨཙྩིཾ པཊིཙྩཱཏི ཛཱལསིཁཾ པཊིཙྩ. ཨཱབྷཱ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨཱལོཀོ ནཱམ པཉྙཱཡཏི. ཨཱབྷཾ པཊིཙྩ ཨཙྩཱིཏི ཏཾ ཨཱལོཀཾ པཊིཙྩ ཛཱལསིཁཱ པཉྙཱཡཏི.

ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱཡུ ཨུསྨཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨེཏྠ ཛཱལསིཁཱ ཝིཡ ཀམྨཛཏེཛོ. ཨཱལོཀོ ཝིཡ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. ཛཱལསིཁཱ ཧི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨཱལོཀཾ གཧེཏྭཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི. སཱ ཏེན ཨཏྟནཱ ཛནིཏཨཱལོཀེནེཝ སཡམྤི ཨཎུ ཐཱུལཱ དཱིགྷཱ རསྶཱཏི པཱཀཊཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཛཱལཔཝཏྟིཡཱ ཛནིཏཨཱལོཀེན ཏསྶཱཡེཝ ཛཱལཔཝཏྟིཡཱ པཱཀཊབྷཱཝོ ཝིཡ ཨུསྨཾ པཊིཙྩ ནིབྦཏྟེན ཀམྨཛམཧཱབྷཱུཏསམྦྷཝེན ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡེན ཨུསྨཱཡ ཨནུཔཱལནཾ. ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཉྷི དསཔི ཝསྶཱནི…པེ… ཝསྶསཏམྤི ཀམྨཛཏེཛཔཝཏྟཾ པཱལེཏི. ཨིཏི མཧཱབྷཱུཏཱནི ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནཾ ནིསྶཡཔཙྩཡཱདིཝསེན པཙྩཡཱནི ཧོནྟཱིཏི ཨཱཡུ ཨུསྨཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏི. ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ¶ མཧཱབྷཱུཏཱནི པཱལེཏཱིཏི ཨུསྨཱ ཨཱཡུཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༤༥༧. ཨཱཡུསངྑཱརཱཏི ཨཱཡུམེཝ. ཝེདནིཡཱ དྷམྨཱཏི ཝེདནཱ དྷམྨཱཝ. ཝུཊྛཱནཾ པཉྙཱཡཏཱིཏི སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱནཾ པཉྙཱཡཏི. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ ཨརཱུཔཔཝཏྟེ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ སཉྙཉྩ ཝེདནཉྩ ནིརོདྷེཏྭཱ ནིརོདྷཾ སམཱཔནྣོ, ཏསྶ ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཀཱལཝསེན རཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཔཙྩཡཱ ཨརཱུཔདྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨེཝཾ པན རཱུཔཱརཱུཔཔཝཏྟཾ པཝཏྟཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ཨེཀོ པུརིསོ ཛཱལཱཔཝཏྟེ ཨུཀྑཎྛིཏོ ཨུདཀེན པཧརིཏྭཱ ཛཱལཾ ཨཔྤཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཚཱརིཀཱཡ ཨངྒཱརེ པིདྷཱཡ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདཏི. ཡདཱ པནསྶ པུན ཛཱལཱཡ ཨཏྠོ ཧོཏི, ཚཱརིཀཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨངྒཱརེ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨུཔཱདཱནཾ དཏྭཱ མུཁཝཱཏཾ ཝཱ ཏཱལཝཎྚཝཱཏཾ ཝཱ དདཱཏི. ཨཐ ཛཱལཱཔཝཏྟཾ པུན པཝཏྟཏི. ཨེཝམེཝ ཛཱལཱཔཝཏྟཾ ཝིཡ ཨརཱུཔདྷམྨཱ. པུརིསསྶ ཛཱལཱཔཝཏྟེ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ ཨུདཀཔྤཧཱརེན ཛཱལཾ ཨཔྤཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཚཱརིཀཱཡ ཨངྒཱརེ པིདྷཱཡ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏསྶ ནིསཛྫཱ ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ¶ ཨརཱུཔཔཝཏྟེ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ སཉྙཉྩ ཝེདནཉྩ ནིརོདྷེཏྭཱ ནིརོདྷསམཱཔཛྫནཾ. ཚཱརིཀཱཡ ¶ པིཧིཏཨངྒཱརཱ ཝིཡ རཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. པུརིསསྶ པུན ཛཱལཱཡ ཨཏྠེ སཏི ཚཱརིཀཱཔནཡནཱདཱིནི ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཀཱལཱཔགམནཾ. ཨགྒིཛཱལཱཡ པཝཏྟི ཝིཡ པུན ཨརཱུཔདྷམྨེསུ ཨུཔྤནྣེསུ རཱུཔཱརཱུཔཔཝཏྟི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཱཡུ ཨུསྨཱ ཙ ཝིཉྙཱཎནྟི རཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ, ཀམྨཛཏེཛོདྷཱཏུ, ཙིཏྟནྟི ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཡདཱ ཨིམཾ རཱུཔཀཱཡཾ ཛཧནྟི, ཨཐཱཡཾ ཨཙེཏནཾ ཀཊྛཾ ཝིཡ པཐཝིཡཾ ཚཌྜིཏོ སེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟཉྩེཏཾ –

‘‘ཨཱཡུ ཨུསྨཱ ཙ ཝིཉྙཱཎཾ, ཡདཱ ཀཱཡཾ ཛཧནྟིམཾ;

ཨཔཝིདྡྷོ ཏདཱ སེཏི, པརབྷཏྟཾ ཨཙེཏན’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༣.༩༥);

ཀཱཡསངྑཱརཱཏི ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ. ཝཙཱིསངྑཱརཱཏི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ. ཙིཏྟསངྑཱརཱཏི སཉྙཱཝེདནཱ. ཨཱཡཱུཏི རཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. པརིབྷིནྣཱནཱིཏི ཨུཔཧཏཱནི, ཝིནཊྛཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཀེཙི ‘‘ནིརོདྷསམཱཔནྣསྶ ཙིཏྟསངྑཱརཱཝ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཙིཏྟཾ ཨནིརུདྡྷཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ སཙིཏྟཀཱ ཨཡཾ སམཱཔཏྟཱིཏི ཝདནྟི. ཏེ ཝཏྟབྦཱ – ‘‘ཝཙཱིསངྑཱརཱཔིསྶ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཝཱཙཱ ཨནིརུདྡྷཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནིརོདྷཾ སམཱཔནྣེན དྷམྨམྤི ཀཐེནྟེན སཛ྄ཛྷཱཡམྤི ¶ ཀརོནྟེན ནིསཱིདིཏབྦཾ སིཡཱ. ‘‘ཡོ ཙཱཡཾ མཏོ ཀཱལངྐཏོ, ཏསྶཱཔི ཙིཏྟསངྑཱརཱ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཙིཏྟཾ ཨནིརུདྡྷཾ བྷཝེཡྻ, ཏསྨཱ ཀཱལངྐཏེ མཱཏཱཔིཏརོ ཝཱ ཨརཧནྟེ ཝཱ ཛྷཱཔཡནྟེན ཨནནྟརིཡཀམྨཾ ཀཏཾ བྷཝེཡྻ. ཨིཏི བྱཉྫནེ ཨབྷིནིཝེསཾ ཨཀཏྭཱ ཨཱཙརིཡཱནཾ ནཡེ ཋཏྭཱ ཨཏྠོ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦོ. ཨཏྠོ ཧི པཊིསརཎཾ, ན བྱཉྫནཾ.

ཨིནྡྲིཡཱནི ཝིཔྤསནྣཱནཱིཏི ཀིརིཡམཡཔཝཏྟསྨིཉྷི ཝཏྟམཱནེ བཧིདྡྷཱ ཨཱརམྨཎེསུ པསཱདེ གྷཊྚེནྟེསུ ཨིནྡྲིཡཱནི ཀིལམནྟཱནི ཨུཔཧཏཱནི མཀྑིཏཱནི ཝིཡ ཧོནྟི, ཝཱཏཱདཱིཧི ཨུཊྛིཏེན རཛེན ཙཏུམཧཱཔཐེ ཋཔིཏཨཱདཱསོ ཝིཡ. ཡཐཱ ¶ པན ཐཝིཀཱཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ མཉྫཱུསཱདཱིསུ ཋཔིཏོ ཨཱདཱསོ ཨནྟོཡེཝ ཝིརོཙཏི, ཨེཝཾ ནིརོདྷཾ སམཱཔནྣསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནྟོནིརོདྷེ པཉྩ པསཱདཱ ཨཏིཝིརོཙནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨིནྡྲིཡཱནི ཝིཔྤསནྣཱནཱི’’ཏི.

༤༥༨. ཀཏི ¶ པནཱཝུསོ, པཙྩཡཱཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ནིརོདྷསྶ ཨནནྟརཔཙྩཡཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཝིསྶཛྫནེ པནསྶ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱཏི ཙཏྟཱརོ ཨཔགམནཔཙྩཡཱ ཀཐིཏཱ. ཨནིམིཏྟཱཡཱཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ནིརོདྷཏོ ཝུཊྛཱནཀཕལསམཱཔཏྟིཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཨཝསེསསམཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཉྷི བྷཝངྒེན ཧོཏི, ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱནཾ པན ཝིཔསྶནཱནིསྶནྡཱཡ ཕལསམཱཔཏྟིཡཱཏི ཏམེཝ པུཙྪཏི. སབྦནིམིཏྟཱནནྟི རཱུཔཱདཱིནཾ སབྦཱརམྨཎཱནཾ. ཨནིམིཏྟཱཡ ཙ དྷཱཏུཡཱ མནསིཀཱརོཏི སབྦནིམིཏྟཱཔགཏཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ མནསིཀཱརོ. ཕལསམཱཔཏྟིསཧཛཱཏཾ མནསིཀཱརཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨིཏི ཧེཊྛཱ ནིརོདྷཔཱདཀཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ གཧིཏཾ, ནིརོདྷསྶ ཨནནྟརཔཙྩཡཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ གཧིཏཾ, ཨིདྷ ནིརོདྷཏོ ཝུཊྛཱནཀཕལསམཱཔཏྟི གཧིཏཱཏི.

ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ནིརོདྷཀཐཱ ཀཐེཏབྦཱ ཧོཏི. སཱ, ‘‘དྭཱིཧི བལེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ ཏཡོ ཙ སངྑཱརཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ སོལ༹སཧི ཉཱཎཙརིཡཱཧི ནཝཧི སམཱདྷིཙརིཡཱཧི ཝསཱིབྷཱཝཏཱཔཉྙཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ ཉཱཎ’’ནྟི ཨེཝཾ པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ (པཊི. མ. ༡.༨༣) ཨཱགཏཱ. ཝིསུདྡྷིམགྒེ པནསྶཱ སབྦཱཀཱརེན ཝིནིཙྪཡཀཐཱ ཀཐིཏཱ.

ཨིདཱནི ¶ ཝལཉྫནསམཱཔཏྟིཾ པུཙྪནྟོ ཀཏི པནཱཝུསོ, པཙྩཡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ནིརོདྷཏོ ཧི ཝུཊྛཱནཀཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཋིཏི ནཱམ ན ཧོཏི, ཨེཀཾ དྭེ ཙིཏྟཝཱརམེཝ པཝཏྟིཏྭཱ བྷཝངྒཾ ཨོཏརཏི. ཨཡཉྷི བྷིཀྑུ སཏྟ དིཝསེ ཨརཱུཔཔཝཏྟཾ ནིརོདྷེཏྭཱ ནིསིནྣོ ནིརོདྷཝུཊྛཱནཀཕལསམཱཔཏྟིཡཾ ན ཙིརཾ ཏིཊྛཏི. ཝལཉྫནསམཱཔཏྟིཡཾ པན ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདོཝ པམཱཎཾ. ཏསྨཱ སཱ ཋིཏི ནཱམ ཧོཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨནིམིཏྟཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ ཋིཏིཡཱ’’ཏི. ཏསྶཱ ཙིརཊྛིཏཏྠཾ ཀཏི པཙྩཡཱཏི ཨཏྠོ. ཝིསྶཛྫནེ པནསྶཱ པུབྦེ ཙ ཨབྷིསངྑཱརོཏི ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདོ ཝུཏྟོ. ཝུཊྛཱནཱཡཱཏི ཨིདྷ བྷཝངྒཝུཊྛཱནཾ པུཙྪཏི. ཝིསྶཛྫནེཔིསྶཱ སབྦནིམིཏྟཱནཉྩ ¶ མནསིཀཱརོཏི རཱུཔཱདིནིམིཏྟཝསེན བྷཝངྒསཧཛཱཏམནསིཀཱརོ ཝུཏྟོ.

༤༥༩. ཡཱ ཙཱཡཾ, ཨཱཝུསོཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ཨིདྷ ཨཉྙཾ ཨབྷིནཝཾ ནཱམ ནཏྠི. ཧེཊྛཱ ཀཐིཏདྷམྨེཡེཝ ཨེཀཏོ སམོདྷཱནེཏྭཱ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཀཏྠ པན ཏེ ཀཐིཏཱ? ‘‘ནཱིལམྤི ¶ སཉྫཱནཱཏི པཱིཏཀམྤི, ལོཧིཏཀམྤི, ཨོདཱཏཀམྤི སཉྫཱནཱཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༥༠) ཨེཏསྨིཉྷི ཋཱནེ ཨཔྤམཱཎཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཀཐིཏཱ. ‘‘ནཏྠི ཀིཉྩཱིཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནནྟི ནེཡྻ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༤༥༡) ཨེཏྠ ཨཱཀིཉྩཉྙཾ. ‘‘པཉྙཱཙཀྑུནཱ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༥༡) ཨེཏྠ སུཉྙཏཱ. ‘‘ཀཏི པནཱཝུསོ, པཙྩཡཱ ཨནིམིཏྟཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ ཋིཏིཡཱ ཝུཊྛཱནཱཡཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཨནིམིཏྟཱ. ཨེཝཾ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱཝ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨེཀཏོ སམོདྷཱནེཏྭཱ པུཙྪཏི. ཏཾ པན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨེཏཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ནིདྡིཊྛཱཝཱཏི ཝཏྭཱ ཨཉྙེ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཨེཀནཱམཀཱ ཨཏྠི. ཨེཀོ དྷམྨོ ཙཏུནཱམཀོ ཨཏྠི, ཨེཏཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཀཐཱཔེཏུཾ ཨིདྷ པུཙྪཏཱིཏི ཨཊྛཀཐཱཡཾ སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏཾ. ཏསྶཱ ཝིསྶཛྫནེ ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, ཨཔྤམཱཎཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཕརཎཨཔྤམཱཎཏཱཡ ཨཔྤམཱཎཱ ནཱམ. ཨཡཉྷི ཨཔྤམཱཎེ ཝཱ སཏྟེ ཕརཏི, ཨེཀསྨིམྤི ཝཱ སཏྟེ ཨསེསེཏྭཱ ཕརཏི.

ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཏི ཨཱརམྨཎཀིཉྩནསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱ. ཨཏྟེན ཝཱཏི ཨཏྟ བྷཱཝཔོསཔུགྒལཱདིསངྑཱཏེན ཨཏྟེན སུཉྙཾ. ཨཏྟནིཡེན ཝཱཏི ཙཱིཝརཱདིཔརིཀྑཱརསངྑཱཏེན ཨཏྟནིཡེན སུཉྙཾ. ཨནིམིཏྟཱཏི ¶ རཱགནིམིཏྟཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེནེཝ ཨནིམིཏྟཱ, ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ནཱནཏྠཱ ཙེཝ ནཱནཱབྱཉྫནཱ ཙཱཏི བྱཉྫནམྤི ནེསཾ ནཱནཱ ཨཏྠོཔི. ཏཏྠ བྱཉྫནསྶ ནཱནཏཱ པཱཀཊཱཝ. ཨཏྠོ པན, ཨཔྤམཱཎཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱུམནྟརཏོ མཧགྒཏཱ ཨེཝ ཧོཏི རཱུཔཱཝཙརཱ; ཨཱརམྨཎཏོ སཏྟ པཉྙཏྟིཨཱརམྨཎཱ. ཨཱཀིཉྩཉྙཱ བྷུམྨནྟརཏོ མཧགྒཏཱ ཨརཱུཔཱཝཙརཱ; ཨཱརམྨཎཏོ ན ཝཏྟབྦཱརམྨཎཱ. སུཉྙཏཱ བྷུམྨནྟརཏོ ཀཱམཱཝཙརཱ; ཨཱརམྨཎཏོ སངྑཱརཱརམྨཎཱ. ཝིཔསྶནཱ ཧི ཨེཏྠ སུཉྙཏཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨནིམིཏྟཱ བྷུམྨནྟརཏོ ལོཀུཏྟརཱ; ཨཱརམྨཎཏོ ནིབྦནཱརམྨཎཱ.

རཱགོ ¶ ཁོ, ཨཱཝུསོ, པམཱཎཀརཎོཏིཨཱདཱིསུ ཡཐཱ པབྦཏཔཱདེ པཱུཏིཔཎྞརསཨུདཀཾ ནཱམ ཧོཏི ཀཱལ༹ཝཎྞཾ; ཨོལོཀེནྟཱནཾ བྱཱམསཏགམྦྷཱིརཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཡཊྛིཾ ཝཱ རཛྫུཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ མིནནྟསྶ པིཊྛིཔཱདོཏྠརཎམཏྟམྤི ན ཧོཏི. ཨེཝམེཝཾ ཡཱཝ རཱགཱདཡོ ནུཔྤཛྫནྟི, ཏཱཝ པུགྒལཾ སཉྫཱནིཏུཾ ན སཀྐཱ ཧོནྟི, སོཏཱཔནྣོ ཝིཡ, སཀདཱགཱམཱི ཝིཡ, ཨནཱགཱམཱི ཝིཡ ཙ ཁཱཡཏི. ཡདཱ པནསྶ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏདཱ རཏྟོ དུཊྛོ མཱུལ༹ྷོཏི པཉྙཱཡཏི. ཨིཏི ཨེཏེ ‘‘ཨེཏྟཀོ ཨཡ’’ནྟི པུགྒལསྶ པམཱཎཾ དསྶེནྟོ ཝིཡ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི པམཱཎཀརཎཱ ནཱམ ¶ ཝུཏྟཱ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཔྤམཱཎཱ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡོཏི ཡཏྟཀཱ ཨཔྤམཱཎཱ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡོ. ཀིཏྟཀཱ པན ཏཱ? ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ, ཙཏྟཱརོ མགྒཱ, ཙཏྟཱརི ཙ ཕལཱནཱིཏི དྭཱདས. ཏཏྠ བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཕརཎཨཔྤམཱཎཏཱཡ ཨཔྤམཱཎཱ. སེསཱ པམཱཎཀརཎཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཨཔྤམཱཎཱ. ནིབྦཱནམྤི ཨཔྤམཱཎམེཝ, ཙེཏོཝིམུཏྟི པན ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ན གཧིཏཾ. ཨཀུཔྤཱཏི ཨརཧཏྟཕལཙེཏོཝིམུཏྟི; སཱ ཧི ཏཱསཾ སབྦཛེཊྛིཀཱ, ཏསྨཱ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱིཏི ཝུཏྟཱ. རཱགོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཀིཉྩནོཏི རཱགོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པུགྒལཾ ཀིཉྩཏི མདྡཏི པལིབུནྡྷཏི. ཏསྨཱ ཀིཉྩནོཏི ཝུཏྟོ. མནུསྶཱ ཀིར གོཎེཧི ཁལཾ མདྡཱཔེནྟོ ཀིཉྩེཧི ཀཔིལ, ཀིཉྩེཧི ཀཱལ༹ཀཱཏི ཝདནྟི. ཨེཝཾ མདྡནཏྠོ ཀིཉྩནཏྠོཏི ཝེདིཏབྦོ. དོསམོཧེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱཀིཉྩཉྙཱ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡོ ནཱམ ནཝ དྷམྨཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཉྩ མགྒཕལཱནི ཙ. ཏཏྠ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ¶ ཀིཉྩནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨསྶ ནཏྠཱིཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཾ. མགྒཕལཱནི ཀིཉྩནཱནཾ མདྡནཱནཾ པལིབུནྡྷནཀིལེསཱནཾ ནཏྠིཏཱཡ ཨཱཀིཉྩཉྙཱནི. ནིབྦཱནམྤི ཨཱཀིཉྩཉྙཾ, ཙེཏོཝིམུཏྟི པན ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ན གཧིཏཾ.

རཱགོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ནིམིཏྟཀརཎོཏིཨཱདཱིསུ ཡཐཱ ནཱམ དྭིནྣཾ ཀུལཱནཾ སདིསཱ དྭེ ཝཙྪཀཱ ཧོནྟི. ཡཱཝ ཏེསཾ ལཀྑཎཾ ན ཀཏཾ ཧོཏི, ཏཱཝ ‘‘ཨཡཾ ཨསུཀཀུལསྶ ཝཙྪཀོ, ཨཡཾ ཨསུཀཀུལསྶཱ’’ཏི ན སཀྐཱ ཧོནྟི ཛཱནིཏུཾ. ཡདཱ པན ཏེསཾ སཏྟིསཱུལཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ལཀྑཎཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏདཱ ¶ སཀྐཱ ཧོནྟི ཛཱནིཏུཾ. ཨེཝམེཝ ཡཱཝ པུགྒལསྶ རཱགོ ནུཔྤཛྫཏི, ཏཱཝ ན སཀྐཱ ཧོཏི ཛཱནིཏུཾ ཨརིཡོ ཝཱ པུཐུཛྫནོ ཝཱཏི. རཱགོ པནསྶ ཨུཔྤཛྫམཱནོཝ སརཱགོ ནཱམ ཨཡཾ པུགྒལོཏི སཉྫཱནནནིམིཏྟཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ‘‘ནིམིཏྟཀརཎོ’’ཏི ཝུཏྟོ. དོསམོཧེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨནིམིཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ནཱམ ཏེརས དྷམྨཱ – ཝིཔསྶནཱ, ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤཱ, ཙཏྟཱརོ མགྒཱ, ཙཏྟཱརི ཙ ཕལཱནཱིཏི. ཏཏྠ ཝིཔསྶནཱ ནིཙྩནིམིཏྟཾ སུཁནིམིཏྟཾ ཨཏྟནིམིཏྟཾ ཨུགྒྷཱཊེཏཱིཏི ཨནིམིཏྟཱ ནཱམ. ཙཏྟཱརོ ཨཱརུཔྤཱ རཱུཔནིམིཏྟསྶ ཨབྷཱཝེན ཨནིམིཏྟཱ ནཱམ. མགྒཕལཱནི ནིམིཏྟཀརཎཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཨནིམིཏྟཱནི. ནིབྦཱནམྤི ཨནིམིཏྟམེཝ, ཏཾ པན ཙེཏོཝིམུཏྟི ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ན གཧིཏཾ. ཨཐ ཀསྨཱ སུཉྙཏཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ན གཧིཏཱཏི? སཱ, ‘‘སུཉྙཱ རཱགེནཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ སབྦཏྠ ཨནུཔཝིཊྛཱཝ, ཏསྨཱ ཝིསུཾ ན གཧིཏཱ ¶ . ཨེཀཏྠཱཏི ཨཱརམྨཎཝསེན ཨེཀཏྠཱ. ཨཔྤམཱཎཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཾ སུཉྙཏཾ ཨནིམིཏྟནྟི ཧི སབྦཱནེཏཱནི ནིབྦཱནསྶེཝ ནཱམཱནི. ཨིཏི ཨིམིནཱ པརིཡཱཡེན ཨེཀཏྠཱ. ཨཉྙསྨིཾ པན ཋཱནེ ཨཔྤམཱཎཱ ཧོནྟི, ཨཉྙསྨིཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱ ཨཉྙསྨིཾ སུཉྙཏཱ ཨཉྙསྨིཾ ཨནིམིཏྟཱཏི ཨིམིནཱ པརིཡཱཡེན ནཱནཱབྱཉྫནཱ. ཨིཏི ཐེརོ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཝེདལླསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཙཱུལ༹ཝེདལླསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༦༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹ཝེདལླསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝིསཱཁོ ཨུཔཱསཀོཏི ཝིསཱཁོཏི ཨེཝཾནཱམཀོ ཨུཔཱསཀོ. ཡེན དྷམྨདིནྣཱཏི ཡེན དྷམྨདིནྣཱ ནཱམ བྷིཀྑུནཱི ཏེནུཔསངྐམི. ཀོ པནཱཡཾ ཝིསཱཁོ? ཀཱ དྷམྨདིནྣཱ? ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམཱིཏི? ཝིསཱཁོ ནཱམ དྷམྨདིནྣཱཡ གིཧིཀཱལེ གྷརསཱམིཀོ. སོ ཡདཱ བྷགཝཱ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཝཏྟཝརདྷམྨཙཀྐོ ཡསཱདཡོ ཀུལཔུཏྟེ ཝིནེཏྭཱ ཨུརུཝེལཾ པཏྭཱ ཏཏྠ ཛཊིལསཧསྶཾ ཝིནེཏྭཱ པུརཱཎཛཊིལེཧི ¶ ཁཱིཎཱསཝབྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ བུདྡྷདསྶནཏྠཾ དྭཱདསནཧུཏཱཡ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཨཱགཏསྶ བིམྦིསཱརམཧཱརཱཛསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. ཏདཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཨཱགཏེསུ དྭཱདསནཧུཏེསུ ཨེཀཾ ནཧུཏཾ ཨུཔཱསཀཏྟཾ པཊིཝེདེསི, ཨེཀཱདས ནཧུཏཱནི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ སདྡྷིཾ རཉྙཱ བིམྦིསཱརེན. ཨཡཾ ཨུཔཱསཀོ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ, ཏེཧི སདྡྷིཾ པཋམདསྶནེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ, པུན ཨེཀདིཝསཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ པཏྭཱ, ཏཏོ ཨཔརབྷཱགེཔི ཨེཀདིཝསཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛིཏོ. སོ ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ གེཧཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཡཐཱ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེནྟོ སིཏཾ ཀུརུམཱནོ ཨཱགཙྪཏི, ཨེཝཾ ཨནཱགནྟྭཱ སནྟིནྡྲིཡོ སནྟམཱནསོ ཧུཏྭཱ ཨགམཱསི.

དྷམྨདིནྣཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ཝཱིཐིཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཏསྶ ཨཱགམནཱཀཱརཾ དིསྭཱ, ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཀུརུམཱནཱ སོཔཱནསཱིསེ ཋཏྭཱ ཨོལམྦནཏྠཾ ཧཏྠཾ པསཱརེསི. ཨུཔཱསཀོ ཨཏྟནོ ཧཏྠཾ སམིཉྫེསི. སཱ ‘‘པཱཏརཱསབྷོཛནཀཱལེ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨུཔཱསཀོ པུབྦེ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ བྷུཉྫཏི. ཏཾ དིཝསཾ པན ཏཾ ཨནཔལོཀེཏྭཱ ཡོགཱཝཙརབྷིཀྑུ ཝིཡ ཨེཀཀོཝ བྷུཉྫི. སཱ, ‘‘སཱཡནྷཀཱལེ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨུཔཱསཀོ ཏཾདིཝསཾ སིརིགབྦྷཾ ན པཱཝིསི, ཨཉྙཾ གབྦྷཾ པཊིཛགྒཱཔེཏྭཱ ཀཔྤིཡམཉྩཀཾ པཉྙཔཱཔེཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཨུཔཱསིཀཱ, ‘‘ཀིཾ ནུ ཁྭསྶ བཧིདྡྷཱ པཏྠནཱ ཨཏྠི, ཨུདཱཧུ ཀེནཙིདེཝ པརིབྷེདཀེན བྷིནྣོ, ཨུདཱཧུ མཡ྄ཧེཝ ཀོཙི དོསོ ཨཏྠཱི’’ཏི བལཝདོམནསྶཱ ¶ ¶ ཧུཏྭཱ, ‘‘ཨེཀཾ དྭེ དིཝསེ ཝསིཏཀཱལེ སཀྐཱ ཉཱཏུ’’ནྟི ཏསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི.

ཨུཔཱསཀོ, ‘‘ཀིཾ དྷམྨདིནྣེ ཨཀཱལེ ཨཱགཏཱསཱི’’ཏི པུཙྪི. ཨཱམ ཨཡྻཔུཏྟ, ཨཱགཏཱམྷི, ན ཏྭཾ ཡཐཱ པུརཱཎོ, ཀིཾ ནུ ཏེ བཧིདྡྷཱ པཏྠནཱ ཨཏྠཱིཏི? ནཏྠི དྷམྨདིནྣེཏི. ཨཉྙོ ཀོཙི པརིབྷེདཀོ ཨཏྠཱིཏི? ཨཡམྤི ནཏྠཱིཏི. ཨེཝཾ སནྟེ མཡ྄ཧེཝ ཀོཙི དོསོ བྷཝིསྶཏཱིཏི. ཏུཡ྄ཧམྤི དོསོ ནཏྠཱིཏི. ཨཐ ཀསྨཱ མཡཱ སདྡྷིཾ ཡཐཱ པཀཏིཡཱ ཨཱལཱཔསལླཱཔམཏྟམྤི ན ཀརོཐཱཏི? སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ལོཀུཏྟརདྷམྨོ ནཱམ གརུ བྷཱརིཡོ ན པཀཱསེཏཏབྦོ, སཙེ ཁོ པནཱཧཾ ན ཀཐེསྶཱམི, ཨཡཾ ཧདཡཾ ¶ ཕཱལེཏྭཱ ཨེཏྠེཝ ཀཱལཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶཱནུགྒཧཏྠཱཡ ཀཐེསི – ‘‘དྷམྨདིནྣེ ཨཧཾ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ནཱམ ཨདྷིགཏོ, ཏཾ ཨདྷིགཏསྶ ཨེཝརཱུཔཱ ལོཀིཡཀིརིཡཱ ན ཝཊྚཏི. ཡདི ཏྭཾ ཨིཙྪསི, ཏཝ ཙཏྟཱལཱིས ཀོཊིཡོ མམ ཙཏྟཱལཱིས ཀོཊིཡོཏི ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ ཨཏྠི, ཨེཏྠ ཨིསྶརཱ ཧུཏྭཱ མམ མཱཏིཊྛཱནེ ཝཱ བྷགིནིཊྛཱནེ ཝཱ ཋཏྭཱ ཝས. ཏཡཱ དིནྣེན བྷཏྟཔིཎྜམཏྟཀེན ཨཧཾ ཡཱཔེསྶཱམི. ཨཐེཝཾ ན ཀརོསི, ཨིམེ བྷོགེ གཧེཏྭཱ ཀུལགེཧཾ གཙྪ, ཨཐཱཔི ཏེ བཧིདྡྷཱ པཏྠནཱ ནཏྠི, ཨཧཾ ཏཾ བྷགིནིཊྛཱནེ ཝཱ དྷིཏུཊྛཱནེ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ པོསེསྶཱམཱི’’ཏི.

སཱ ཙིནྟེསི – ‘‘པཀཏིཔུརིསོ ཨེཝཾ ཝཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨདྡྷཱ ཨེཏེན ལོཀུཏྟརཝརདྷམྨོ པཊིཝིདྡྷོ. སོ པན དྷམྨོ ཀིཾ པུརིསེཧེཝ པཊིབུཛ྄ཛྷིཏབྦོ, ཨུདཱཧུ མཱཏུགཱམོཔི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སཀྐོཏཱི’’ཏི ཝིསཱཁཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེསོ དྷམྨོ པུརིསེཧེཝ ལབྷིཏབྦོ, མཱཏུགཱམེནཔི སཀྐཱ ལདྡྷུ’’ནྟི? ཀིཾ ཝདེསི དྷམྨདིནྣེ, ཡེ པཊིཔནྣཀཱ, ཏེ ཨེཏསྶ དཱཡཱདཱ, ཡསྶ ཡསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཨཏྠི, སོ སོ ཨེཏཾ པཊིལབྷཏཱིཏི. ཨེཝཾ སནྟེ མཡ྄ཧཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཐཱཏི. སཱདྷུ བྷདྡེ, ཨཧམྤི ཏཾ ཨེཏསྨིཾཡེཝ མགྒེ ཡོཛེཏུཀཱམོ, མནཾ པན ཏེ ཨཛཱནམཱནོ ན ཀཐེམཱིཏི ཏཱཝདེཝ བིམྦིསཱརསྶ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི.

རཱཛཱ ¶ , ‘‘ཀིཾ, གཧཔཏི, ཨཀཱལེ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. དྷམྨདིནྣཱ, ‘‘མཧཱརཱཛ, པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏཱིཏི. ཀིཾ པནསྶ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱིཏི? ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ནཏྠི, སོཝཎྞསིཝིཀཾ ¶ དེཝ, ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི ནགརཉྩ པཊིཛགྒཱཔེཏུནྟི. རཱཛཱ སོཝཎྞསིཝིཀཾ དཏྭཱ ནགརཾ པཊིཛགྒཱཔེསི. ཝིསཱཁོ དྷམྨདིནྣཾ གནྡྷོདཀེན ནཧཱཔེཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ སོཝཎྞསིཝིཀཱཡ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཉཱཏིགཎེན པརིཝཱརཱཔེཏྭཱ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནོ ནགརཝཱསནཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ, ‘‘དྷམྨདིནྣཾ པབྦཱཛེཐཱཡྻེ’’ཏི ཨཱཧ. བྷིཀྑུནིཡོ ‘‘ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ དོསེ སཧིཏུཾ ཝཊྚཏི གཧཔཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ནཏྠཡྻེ ཀོཙི དོསོ, སདྡྷཱཡ པབྦཛཏཱིཏི. ཨཐེཀཱ བྱཏྟཱ ཐེརཱི ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཀེསེ ཨོཧཱརེཏྭཱ ¶ པབྦཱཛེསི. ཝིསཱཁོ, ‘‘ཨབྷིརམཡྻེ, སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཏསྶཱ པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫི. ཏེནེཝ པལིབུདྡྷཱ སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཐཱཙརིཡ-ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཐེརིཡོ གཧེཏྭཱ ཛནཔདཾ གནྟྭཱ ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཨཱརམྨཎེསུ ཙིཏྟརུཙིཏཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརདྡྷཱ, ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣཏྟཱ པན ནཱཏིཙིརཾ ཀིལམིཏྠ.

ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཧི སཏསཧསྶཀཔྤམཏྠཀེ པདུམུཏྟརོ ནཱམ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུདཔཱདི. ཏདཱ ཨེསཱ ཨེཀསྨིཾ ཀུལེ དཱསཱི ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀེསེ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ སུཛཱཏཏྠེརསྶ ནཱམ ཨགྒསཱཝཀསྶ དཱནཾ དཏྭཱ པཏྠནམཀཱསི. སཱ ཏཱཡ པཏྠནཱབྷིནཱིཧཱརསམྤཏྟིཡཱ ནཱཏིཙིརཾ ཀིལམིཏྠ, ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཡེནཏྠེན སཱསནེ པབྦཛིཏཱ, སོ མཏྠཀཾ པཏྟོ, ཀིཾ མེ ཛནཔདཝཱསེན, མཡ྄ཧཾ ཉཱཏཀཱཔི པུཉྙཱནི ཀརིསྶནྟི, བྷིཀྑུནིསངྒྷོཔི པཙྩཡེཧི ན ཀིལམིསྶཏི, རཱཛགཧཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ གཧེཏྭཱ རཱཛགཧམེཝ ཨགམཱསི. ཝིསཱཁོ, ‘‘དྷམྨདིནྣཱ ཀིར ཨཱགཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ, ‘‘པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཛནཔདཾ གཏཱ, གནྟྭཱཔི ནཙིརསྶེཝ པཙྩཱགཏཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ བྷཝིསྶཏི, གནྟྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི དུཏིཡགམནེན བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ ཨགམཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཝིསཱཁོ ཨུཔཱསཀོ ཡེན དྷམྨདིནྣཱ བྷིཀྑུནཱི ཏེནུཔསངྐམཱི’’ཏི.

ཨེཏདཝོཙཱཏི ¶ ཨེཏཾ སཀྐཱཡོཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཀསྨཱ ཨཝོཙཱཏི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨབྷིརམསི ནཱབྷིརམསི, ཨཡྻེ’’ཏི ཨེཝཾ པུཙྪནཾ ནཱམ ན པཎྜིཏཀིཙྩཾ, པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷེ ཨུཔནེཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམི, པཉྷབྱཱཀརཎེན ཏསྶཱ ཨབྷིརཏིཾ ཝཱ ཨནབྷིརཏིཾ ¶ ཝཱ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི, ཏསྨཱ ཨཝོཙ. ཏཾ སུཏྭཱཝ དྷམྨདིནྣཱ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ སཀཱཡཾ ཝཱ པརཀཱཡཾ ཝཱ ཀུཏོ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི ཝཱ, ཨཉྙཏྠེརིཡོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪཱཏི ཝཱ ཨཝཏྭཱ ཨུཔནིཀྑིཏྟཾ སམྤཊིཙྪམཱནཱ ཝིཡ, ཨེཀཔཱསཀགཎྛིཾ མོཙེནྟཱི ཝིཡ གཧནཊྛཱནེ ཧཏྠིམགྒཾ ནཱིཧརམཱནཱ ཝིཡ ཁགྒམུཁེན ¶ སམུགྒཾ ཝིཝརམཱནཱ ཝིཡ ཙ པཊིསམྦྷིདཱཝིསཡེ ཋཏྭཱ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫམཱནཱ, པཉྩ ཁོ ཨིམེ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཉྩཱཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱཏི ཨུཔཱདཱནཱནཾ པཙྩཡབྷཱུཏཱ ཁནྡྷཱཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེནེཏྠ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཀཐཱ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཱ. སཱ པནེསཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱ ཨེཝཱཏི ཏཏྠ ཝིཏྟཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སཀྐཱཡསམུདཡཱདཱིསུཔི ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཧེཊྛཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝུཏྟམེཝ.

ཨིདཾ པན ཙཏུསཙྩབྱཱཀརཎཾ སུཏྭཱ ཝིསཱཁོ ཐེརིཡཱ ཨབྷིརཏབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. ཡོ ཧི བུདྡྷསཱསནེ ཨུཀྐཎྛིཏོ ཧོཏི ཨནབྷིརཏོ, སོ ཨེཝཾ པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཔཉྷཾ སཎྜཱསེན ཨེཀེཀཾ པལིཏཾ གཎྷནྟོ ཝིཡ, སིནེརུཔཱདཏོ ཝཱལུཀཾ ཨུདྡྷརནྟོ ཝིཡ ཝིསྶཛྫེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཡསྨཱ པན ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ལོཀེ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཝིཡ བུདྡྷསཱསནེ པཱཀཊཱནི, པརིསམཛ྄ཛྷེ གཏོ ཧི བྷགཝཱཔི མཧཱཐེརཱཔི སཙྩཱནེཝ པཀཱསེནྟི; བྷིཀྑུསངྒྷོཔི པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཀུལཔུཏྟེ ཙཏྟཱརི ནཱམ ཀིཾ, ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནཱིཏི པཉྷཾ ཨུགྒཎྷཱཔེཏི. ཨཡཉྩ དྷམྨདིནྣཱ ཨུཔཱཡཀོསལླེ ཋིཏཱ པཎྜིཏཱ བྱཏྟཱ ནཡཾ གཧེཏྭཱ སུཏེནཔི ཀཐེཏུཾ སམཏྠཱ, ཏསྨཱ ‘‘ན སཀྐཱ ཨེཏིསྶཱ ཨེཏྟཱཝཏཱ སཙྩཱནཾ པཊིཝིདྡྷབྷཱཝོ ཉཱཏུཾ, སཙྩཝིནིབྦྷོགཔཉྷབྱཱཀརཎེན སཀྐཱ ཉཱཏུ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱནི དྭེ སཙྩཱནི པཊིནིཝཏྟེཏྭཱ གུལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ གཎྛིཔཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪནྟོ ཏཉྙེཝ ནུ ཁོ, ཨཡྻེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏསྶ ཝིསྶཛྫནེ ན ཁོ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, ཏཉྙེཝ ཨུཔཱདཱནནྟི ཨུཔཱདཱནསྶ སངྑཱརཀྑནྡྷེཀདེསབྷཱཝཏོ ན ཏཾཡེཝ ཨུཔཱདཱནཾ ཏེ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ, ནཱཔི ཨཉྙཏྲ པཉྩཧི ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེཧི ཨུཔཱདཱནཾ. ཡདི ཧི ཏཉྙེཝ ¶ སིཡཱ, རཱུཔཱདིསབྷཱཝམྤི ཨུཔཱདཱནཾ སིཡཱ. ཡདི ཨཉྙཏྲ སིཡཱ, པརསམཡེ ཙིཏྟཝིཔྤཡུཏྟོ ཨནུསཡོ ཝིཡ པཎྞཏྟི ཝིཡ ནིབྦཱནཾ ཝིཡ ཙ ཁནྡྷཝིནིམུཏྟཾ ཝཱ སིཡཱ, ཚཊྛོ ཝཱ ཁནྡྷོ པཉྙཔེཏབྦོ བྷཝེཡྻ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི. ཏསྶཱ ¶ ¶ བྱཱཀརཎཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨདྷིགཏཔཏིཊྛཱ ཨཡ’’ནྟི ཝིསཱཁོ ནིཊྛམགམཱསི. ན ཧི སཀྐཱ ཨཁཱིཎཱསཝེན ཨསམྦདྡྷེན ཨཝིཏྠཱཡནྟེན པདཱིཔསཧསྶཾ ཛཱལེནྟེན ཝིཡ ཨེཝརཱུཔོ གུལ༹ྷོ པཊིཙྪནྣོ ཏིལཀྑཎཱཧཏོ གམྦྷཱིརོ པཉྷོ ཝིསྶཛྫེཏུཾ. ནིཊྛཾ གནྟྭཱ པན, ‘‘ཨཡཾ དྷམྨདིནྣཱ སཱསནེ ལདྡྷཔཏིཊྛཱ ཨདྷིགཏཔཊིསམྦྷིདཱ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟཱ བྷཝམཏྠཀེ ཋིཏཱ མཧཱཁཱིཎཱསཝཱ, སམཏྠཱ མཡ྄ཧཾ པུཙྪིཏཔཉྷཾ ཀཐེཏུཾ, ཨིདཱནི པན ནཾ ཨོཝཏྟིཀསཱརཾ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཾ པུཙྪནྟོ, ཀཐཾ པནཱཡྻེཏིཨཱདིམཱཧ.

༤༦༡. ཏསྶ ཝིསྶཛྫནེ ཨསྶུཏཝཱཏིཨཱདི མཱུལཔརིཡཱཡེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱིཏི, ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི. ཡཾ རཱུཔཾ སོ ཨཧཾ, ཡོ ཨཧཾ ཏཾ རཱུཔནྟི རཱུཔཉྩ ཨཏྟཉྩ ཨདྭཡཾ སམནུཔསྶཏི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཏེལཔྤདཱིཔསྶ ཛྷཱཡཏོ ཡཱ ཨཙྩི སོ ཝཎྞོ, ཡོ ཝཎྞོ སཱ ཨཙྩཱིཏི ཨཙྩིཉྩ ཝཎྞཉྩ ཨདྭཡཾ སམནུཔསྶཏི. ཨེཝམེཝ ཨིདྷེཀཙྩོ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི…པེ… ཨདྭཡཾ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༣༡) ཨེཝཾ རཱུཔཾ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིཔསྶནཱཡ པསྶཏི. རཱུཔཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནནྟི ཨརཱུཔཾ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ ཚཱཡཱཝནྟཾ རུཀྑཾ ཝིཡ ཏཾ ཨཏྟཱནཾ རཱུཔཝནྟཾ སམནུཔསྶཏི. ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔནྟི ཨརཱུཔམེཝ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ པུཔྥསྨིཾ གནྡྷཾ ཝིཡ ཨཏྟནི རཱུཔཾ སམནུཔསྶཏི. རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནནྟི ཨརཱུཔམེཝ ཨཏྟཱཏི གཧེཏྭཱ ཀརཎྜཱཡ མཎིཾ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ རཱུཔསྨིཾ སམནུཔསྶཏི. ཝེདནཾ ཨཏྟཏོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྠ, རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱིཏི སུདྡྷརཱུཔམེཝ ཨཏྟཱཏི ཀཐིཏཾ. རཱུཔཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ, ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ, རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ. ཝེདནཾ ཨཏྟཏོ… སཉྙཾ… སངྑཱརེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱིཏི ཨིམེསུ སཏྟསུ ཋཱནེསུ ¶ ཨརཱུཔཾ ཨཏྟཱཏི ཀཐིཏཾ. ཝེདནཱཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ, ཨཏྟནི ཝཱ ཝེདནཾ, ཝེདནཱཡ ཝཱ ཨཏྟཱནནྟི ཨེཝཾ ཙཏཱུསུ ཁནྡྷེསུ ཏིཎྞཾ ¶ ཏིཎྞཾ ཝསེན དྭཱདསསུ ཋཱནེསུ རཱུཔཱརཱུཔམིསྶཀོ ཨཏྟཱ ཀཐིཏོ. ཏཏྠ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི… ཝེདནཾ… སཉྙཾ… སངྑཱརེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱིཏི ཨིམེསུ པཉྩསུ ཋཱནེསུ ཨུཙྪེདདིཊྛི ཀཐིཏཱ, ཨཝསེསེསུ སསྶཏདིཊྛཱིཏི. ཨེཝམེཏྠ པནྣརས བྷཝདིཊྛིཡོ, པཉྩ ཝིབྷཝདིཊྛིཡོ ཧོནྟི. ན རཱུཔཾ ཨཏྟཏོཏི ཨེཏྠ རཱུཔཾ ཨཏྟཱཏི ན སམནུཔསྶཏི. ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི པན སམནུཔསྶཏི. ན རཱུཔཝནྟཾ ཨཏྟཱནཾ…པེ… ན ཝིཉྙཱཎསྨིཾ ཨཏྟཱནནྟི ཨིམེ ¶ པཉྩཀྑནྡྷེ ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཨཏྟཏོ ན སམནུཔསྶཏི, སབྦཱཀཱརེན པན ཨནིཙྩཱ དུཀྑཱ ཨནཏྟཱཏི སམནུཔསྶཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཐེརིཡཱ, ‘‘ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, སཀྐཱཡདིཊྛི ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུརིམཔཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟིཡཱ ཨེཏྟཀེན གམནཾ ཧོཏི, ཨཱགམནཾ ཧོཏི, གམནཱགམནཾ ཧོཏི, ཝཊྚཾ ཝཏྟཏཱིཏི ཝཊྚཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶིཏཾ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, སཀྐཱཡདིཊྛི ན ཧོཏཱིཏི པཙྪིམཾ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟིཡཱ ཨེཏྟཀེན གམནཾ ན ཧོཏི, ཨཱགམནཾ ན ཧོཏི, གམནཱགམནཾ ན ཧོཏི, ཝཊྚཾ ནཱམ ན ཝཏྟཏཱིཏི ཝིཝཊྚཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶིཏཾ.

༤༦༢. ཀཏམོ པནཱཡྻེ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི ཨཡཾ པཉྷོ ཐེརིཡཱ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏབྦོ བྷཝེཡྻ – ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཏཡཱ ཧེཊྛཱ མགྒོ པུཙྪིཏོ, ཨིདྷ ཀསྨཱ མགྒམེཝ པུཙྪསཱི’’ཏི. སཱ པན ཨཏྟནོ བྱཏྟཏཱཡ པཎྜིཙྩེན ཏསྶ ཨདྷིཔྤཱཡཾ སལླཀྑེསི – ‘‘ཨིམིནཱ ཨུཔཱསཀེན ཧེཊྛཱ པཊིཔཏྟིཝསེན མགྒོ པུཙྪིཏོ བྷཝིསྶཏི, ཨིདྷ པན ཏཾ སངྑཏཱསངྑཏལོཀིཡལོཀུཏྟརསངྒཧིཏཱསངྒཧིཏཝསེན པུཙྪིཏུཀཱམོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨཔྤཊིཔུཙྪིཏྭཱཝ ཡཾ ཡཾ པུཙྪི, ཏཾ ཏཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཏཏྠ སངྑཏོཏི ཙེཏིཏོ ཀཔྤིཏོ པཀཔྤིཏོ ཨཱཡཱུཧིཏོ ཀཏོ ནིབྦཏྟིཏོ སམཱཔཛྫནྟེན སམཱཔཛྫིཏབྦོ. ཏཱིཧི ཙ ཁོ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, ཁནྡྷེཧི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ སངྒཧིཏོཏི ཨེཏྠ ཡསྨཱ མགྒོ སཔྤདེསོ, ཏཡོ ཁནྡྷཱ ནིཔྤདེསཱ, ཏསྨཱ ཨཡཾ སཔྤདེསཏྟཱ ནགརཾ ཝིཡ རཛྫེན ནིཔྤདེསེཧི ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི སངྒཧིཏོ. ཏཏྠ སམྨཱཝཱཙཱདཡོ ཏཡོ སཱིལམེཝ, ཏསྨཱ ཏེ སཛཱཏིཏོ སཱིལཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏཱཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི པཱལི༹ཡཾ སཱིལཀྑནྡྷེཏི བྷུམྨེན ¶ ཝིཡ ནིདྡེསོ ཀཏོ, ཨཏྠོ པན ཀརཎཝསེན ཝེདིཏབྦོ. སམྨཱཝཱཡཱམཱདཱིསུ པན ¶ ཏཱིསུ སམཱདྷི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨཱརམྨཎེ ཨེཀགྒབྷཱཝེན ཨཔྤེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཝཱིརིཡེ པན པགྒཧཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟེ སཏིཡཱ ཙ ཨཔིལཱཔནཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟིཡཱ ལདྡྷཱུཔཀཱརོ ཧུཏྭཱ སཀྐོཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱ – ཡཐཱ ཧི ‘‘ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱ’’ཏི ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛེསུ ཏཱིསུ སཧཱཡེསུ ཨེཀོ སུཔུཔྥིཏཾ ཙམྤཀརུཀྑཾ དིསྭཱ ཧཏྠཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱཔི གཧེཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ. ཨཐསྶ དུཏིཡོ ཨོནམིཏྭཱ པིཊྛིཾ དདེཡྻ, སོ ཏསྶ པིཊྛིཡཾ ཋཏྭཱཔི ཀམྤམཱནོ གཧེཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ ¶ . ཨཐསྶ ཨིཏརོ ཨཾསཀཱུཊཾ ཨུཔནཱམེཡྻ, སོ ཨེཀསྶ པིཊྛིཡཾ ཋཏྭཱ ཨེཀསྶ ཨཾསཀཱུཊཾ ཨོལུབྦྷ ཡཐཱརུཙི པུཔྥཱནི ཨོཙིནིཏྭཱ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལེ༹ཡྻ. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ དཊྛབྦཾ. ཨེཀཏོ ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛཱ ཏཡོ སཧཱཡཀཱ ཝིཡ ཧི ཨེཀཏོ ཛཱཏཱ སམྨཱཝཱཡཱམཱདཡོ ཏཡོ དྷམྨཱ. སུཔུཔྥིཏཙམྤཀོ ཝིཡ ཨཱརམྨཎཾ. ཧཏྠཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱཔི གཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཝིཡ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨཱརམྨཎེ ཨེཀགྒབྷཱཝེན ཨཔྤེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སམཱདྷི. པིཊྛིཾ དཏྭཱ ཨོནཏསཧཱཡོ ཝིཡ ཝཱཡཱམོ. ཨཾསཀཱུཊཾ དཏྭཱ ཋིཏསཧཱཡོ ཝིཡ སཏི. ཡཐཱ ཏེསུ ཨེཀསྶ པིཊྛིཡཾ ཋཏྭཱ ཨེཀསྶ ཨཾསཀཱུཊཾ ཨོལུབྦྷ ཨིཏརོ ཡཐཱརུཙི པུཔྥཾ གཧེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨེཝམེཝཾ ཝཱིརིཡེ པགྒཧཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟེ, སཏིཡཱ ཙ ཨཔིལཱཔནཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟིཡཱ ལདྡྷུཔཀཱརོ སམཱདྷི སཀྐོཏི ཨཱརམྨཎེ ཨེཀགྒབྷཱཝེན ཨཔྤེཏུཾ. ཏསྨཱ སམཱདྷིཡེཝེཏྠ སཛཱཏིཏོ སམཱདྷིཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏོ. ཝཱཡཱམསཏིཡོ པན ཀིརིཡཏོ སངྒཧིཏཱ ཧོནྟི.

སམྨཱདིཊྛིསམྨཱསངྐཔྤེསུཔི པཉྙཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཨཱརམྨཎཾ ནིཙྪེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཝིཏཀྐེ པན ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཨཱཀོཊེཏྭཱ དེནྟེ སཀྐོཏི. ཀཐཾ? ཡཐཱ ཧི ཧེརཉྙིཀོ ཀཧཱཔཎཾ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ སབྦབྷཱགེསུ ཨོལོཀེཏུཀཱམོ སམཱནོཔི ན ཙཀྑུདལེནེཝ པརིཝཏྟེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨངྒུལིཔབྦེཧི པན པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེཏུཾ སཀྐོཏི. ཨེཝམེཝ ན པཉྙཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཨཱརམྨཎཾ ནིཙྪེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎེན ¶ པན ཨཱཧནནཔརིཡཱཧནནརསེན ཝིཏཀྐེན ཨཱཀོཊེནྟེན ཝིཡ པརིཝཏྟེནྟེན ཝིཡ ཙ ཨཱདཱཡཱ དིནྣམེཝ ཝིནིཙྪེཏུཾ སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ¶ ཨིདྷཱཔི སམྨཱདིཊྛིཡེཝ སཛཱཏིཏོ པཉྙཱཀྑནྡྷེན སངྒཧིཏཱ. སམྨཱསངྐཔྤོ པན ཀིརིཡཏོ སངྒཧིཏོ ཧོཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི མགྒོ སངྒཧཾ གཙྪཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཱིཧི ཙ ཁོ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, ཁནྡྷེཧི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ སངྒཧིཏོ’’ཏི.

ཨིདཱནི ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཾ མགྒསམཱདྷིཾ སནིམིཏྟཾ སཔརིཀྑཱརཾ པུཙྪནྟོ, ཀཏམོ པནཱཡྻེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ ཝིསྶཛྫནེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ མགྒཀྑཎེ ཙཏུཀིཙྩསཱདྷནཝསེན ཨུཔྤནྣཱ སཏི, སཱ སམཱདྷིསྶ པཙྩཡཏྠེན ནིམིཏྟཾ. ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ ཙཏུཀིཙྩསཱདྷནཝསེནེཝ ཨུཔྤནྣཾ ཝཱིརིཡཾ, ཏཾ པརིཝཱརཊྛེན པརིཀྑཱརོ ཧོཏི. ཏེསཾཡེཝ དྷམྨཱནནྟི ཏེསཾ མགྒསམྤཡུཏྟདྷམྨཱནཾ. ཨཱསེཝནཱཏིཨཱདཱིསུ ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཱཡེཝ ཨཱསེཝནཱདཡོ ཝུཏྟཱཏི.

ཝིཏཎྜཝཱདཱི ¶ པན, ‘‘ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོ ནཱམ མགྒོ ནཏྠི, ‘ཨེཝཾ བྷཱཝེཡྻ སཏྟ ཝསྶཱནཱི’ཏི ཧི ཝཙནཏོ སཏྟཔི ཝསྶཱནི མགྒབྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཀིལེསཱ པན ལཧུ ཚིཛྫནྟཱ སཏྟཧི ཉཱཎེཧི ཚིཛྫནྟཱི’’ཏི ཝདཏི. སོ ‘‘སུཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨདྡྷཱ ཨཉྙཾ ཨཔསྶནྟོ, ‘‘ཡཱ ཏེསཾཡེཝ དྷམྨཱནཾ ཨཱསེཝནཱ བྷཱཝནཱ བཧུལཱིཀམྨ’’ནྟི ཨིདམེཝ སུཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ, ‘‘ཨཉྙེན ཙིཏྟེན ཨཱསེཝཏི, ཨཉྙེན བྷཱཝེཏི, ཨཉྙེན བཧུལཱིཀརོཏཱི’’ཏི ཝཀྑཏི. ཏཏོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘ཀིཾ པནིདཾ, སུཏྟཾ ནེཡྻཏྠཾ ནཱིཏཏྠ’’ནྟི. ཏཏོ ཝཀྑཏི – ‘‘ནཱིཏཏྠཾ ཡཐཱ སུཏྟཾ ཏཐེཝ ཨཏྠོ’’ཏི. ཏསྶ ཨིདཾ ཨུཏྟརཾ – ཨེཝཾ སནྟེ ཨེཀཾ ཙིཏྟཾ ཨཱསེཝམཱནཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཨཔརམྤི ཨཱསེཝམཱནཾ, ཨཔརམྤི ཨཱསེཝམཱནནྟི ཨེཝཾ དིཝསམྤི ཨཱསེཝནཱཝ བྷཝིསྶཏི, ཀུཏོ བྷཱཝནཱ, ཀུཏོ བཧུལཱིཀམྨཾ? ཨེཀཾ ཝཱ བྷཱཝཡམཱནཾ ཨུཔྤནྣཾ ཨཔརམྤི བྷཱཝཡམཱནཾ ཨཔརམྤི བྷཱཝཡམཱནནྟི ཨེཝཾ དིཝསམྤི བྷཱཝནཱཝ བྷཝིསྶཏི, ཀུཏོ ཨཱསེཝནཱ ཀུཏོ བཧུལཱིཀམྨཾ? ཨེཀཾ ཝཱ བཧུལཱིཀརོནྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཨཔརམྤི བཧུལཱིཀརོནྟཾ, ཨཔརམྤི བཧུལཱིཀརོནྟནྟི ཨེཝཾ དིཝསམྤི ¶ བཧུལཱིཀམྨམེཝ བྷཝིསྶཏི ཀུཏོ ཨཱསེཝནཱ, ཀུཏོ བྷཱཝནཱཏི.

ཨཐ ཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨེཀེན ཙིཏྟེན ཨཱསེཝཏི, དྭཱིཧི བྷཱཝེཏི, ཏཱིཧི བཧུལཱིཀརོཏི. དྭཱིཧི ཝཱ ཨཱསེཝཏི, ཏཱིཧི བྷཱཝེཏི, ཨེཀེན བཧུལཱིཀརོཏི ¶ . ཏཱིཧི ཝཱ ཨཱསེཝཏི, ཨེཀེན བྷཱཝེཏི, དྭཱིཧི བཧུལཱིཀརོཏཱི’’ཏི. སོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘མཱ སུཏྟཾ མེ ལདྡྷནྟི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཨཝཙ. པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟེན ནཱམ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ཝསིཏྭཱ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཏྠརསཾ ཝིདིཏྭཱ ཝཏྟབྦཾ ཧོཏི. ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཱཝ ཨཡཾ ཨཱསེཝནཱ, ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཱ བྷཱཝནཱ, ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཾ བཧུལཱིཀམྨཾ. ཁཡགཱམིལོཀུཏྟརམགྒོ བཧུལཙིཏྟཀྑཎིཀོ ནཱམ ནཏྠི, ‘ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོཡེཝཱ’ཏི སཉྙཱཔེཏབྦོ. སཙེ སཉྫཱནཱཏི, སཉྫཱནཱཏུ, ནོ ཙེ སཉྫཱནཱཏི, གཙྪ པཱཏོཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཱགུཾ པིཝཱཧཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེཏབྦོ.

༤༦༣. ཀཏི པནཱཡྻེ སངྑཱརཱཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ཡེ སངྑཱརེ ནིརོདྷེཏྭཱ ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫཏི, ཏེ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཏེནེཝསྶ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ ཐེརཱི, པུཉྙཱབྷིསངྑཱརཱདཱིསུ ཨནེཀེསུ སངྑཱརེསུ ཝིཛྫམཱནེསུཔི, ཀཱཡསངྑཱརཱདཡོཝ ཨཱཙིཀྑནྟཱི, ཏཡོམེ ¶ , ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཱཡཔཊིབདྡྷཏྟཱ ཀཱཡེན སངྑརཱིཡཏི ཀརཱིཡཏི ནིབྦཏྟཱིཡཏཱིཏི ཀཱཡསངྑཱརོ. ཝཱཙཾ སངྑརོཏི ཀརོཏི ནིབྦཏྟེཏཱིཏི ཝཙཱིསངྑཱརོ. ཙིཏྟཔཊིབདྡྷཏྟཱ ཙིཏྟེན སངྑརཱིཡཏི ཀརཱིཡཏི ནིབྦཏྟཱིཡཏཱིཏི ཙིཏྟསངྑཱརོ. ཀཏམོ པནཱཡྻེཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? ཨིམེ སངྑཱརཱ ཨཉྙམཉྙམིསྶཱ ཨཱལུལི༹ཏཱ ཨཝིབྷཱུཏཱ དུདྡཱིཔནཱ. ཏཐཱ ཧི, ཀཱཡདྭཱརེ ཨཱདཱནགཧཎམུཉྩནཙོཔནཱནི པཱཔེཏྭཱ ཨུཔྤནྣཱ ཨཊྛ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཙེཏནཱ དྭཱདས ཨཀུསལཙེཏནཱཏི ཨེཝཾ ཀུསལཱཀུསལཱ ཝཱིསཏི ཙེཏནཱཔི ཨསྶཱསཔསྶཱསཱཔི ཀཱཡསངྑཱརཱཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི. ཝཙཱིདྭཱརེ ཧནུསཾཙོཔནཾ ཝཙཱིབྷེདཾ པཱཔེཏྭཱ ཨུཔྤནྣཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱཝ ཝཱིསཏི ཙེཏནཱཔི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱཔི ཝཙཱིསངྑཱརོཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི. ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརེསུ ཙོཔནཾ ཨཔཏྟཱ རཧོ ནིསིནྣསྶ ཙིནྟཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ ཀུསལཱཀུསལཱ ཨེཀཱུནཏིཾས ཙེཏནཱཔི སཉྙཱ ཙ ཝེདནཱ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱཔི ཙིཏྟསངྑཱརོཏྭེཝ ཝུཙྩནྟི. ཨེཝཾ ¶ ཨིམེ སངྑཱརཱ ཨཉྙམཉྙམིསྶཱ ཨཱལུལི༹ཏཱ ཨཝིབྷཱུཏཱ དུདྡཱིཔནཱ. ཏེ པཱཀཊེ ཝིབྷཱུཏེ ཀཏྭཱ ཀཐཱཔེསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི.

ཀསྨཱ པནཱཡྻེཏི ཨིདྷ ཀཱཡསངྑཱརཱདིནཱམསྶ པདཏྠཾ པུཙྪཏི. ཏསྶ ཝིསྶཛྫནེ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷཱཏི ཀཱཡནིསྶིཏཱ, ཀཱཡེ སཏི ཧོནྟི, ཨསཏི ¶ ན ཧོནྟི. ཙིཏྟཔྤཊིབདྡྷཱཏི ཙིཏྟནིསྶིཏཱ, ཙིཏྟེ སཏི ཧོནྟི, ཨསཏི ན ཧོནྟི.

༤༦༤. ཨིདཱནི ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེསཱ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཝལཉྫེཏི, ན ཝལཉྫེཏི. ཙིཎྞཝསཱི ཝཱ ཏཏྠ ནོ ཙིཎྞཝསཱིཏི ཛཱནནཏྠཾ པུཙྪནྟོ, ཀཐཾ པནཱཡྻེ, སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷསམཱཔཏྟི ཧོཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ ཝིསྶཛྫནེ སམཱཔཛྫིསྶནྟི ཝཱ སམཱཔཛྫཱམཱིཏི ཝཱ པདདྭཡེན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཀཱལོ ཀཐིཏོ. སམཱཔནྣོཏི པདེན ཨནྟོནིརོདྷོ. ཏཐཱ པུརིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི སཙིཏྟཀཀཱལོ ཀཐིཏོ, པཙྪིམེན ཨཙིཏྟཀཀཱལོ. པུབྦེཝ ཏཐཱ ཙིཏྟཾ བྷཱཝིཏཾ ཧོཏཱིཏི ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཏོ པུབྦེ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདཀཱལེཡེཝ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཙིཏྟཀོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདཙིཏྟཾ བྷཱཝིཏཾ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ ཏཐཏྟཱཡ ཨུཔནེཏཱིཏི ཡཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཙིཏྟཾ, ཏཾ པུགྒལཾ ཏཐཏྟཱཡ ཨཙིཏྟཀབྷཱཝཱཡ ཨུཔནེཏི.

པཋམཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི ཝཙཱིསངྑཱརོཏི སེསསངྑཱརེཧི པཋམཾ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེཡེཝ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏཏོ ཀཱཡསངྑཱརོཏི ¶ ཏཏོ པརཾ ཀཱཡསངྑཱརོ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏཏོ ཙིཏྟསངྑཱརོཏི ཏཏོ པརཾ ཙིཏྟསངྑཱརོ ཨནྟོནིརོདྷེ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཝུཊྛཧིསྶནྟི ཝཱ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི ཝཱ པདདྭཡེན ཨནྟོནིརོདྷཀཱལོ ཀཐིཏོ. ཝུཊྛིཏོཏི པདེན ཕལསམཱཔཏྟིཀཱལོ. ཏཐཱ པུརིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི ཨཙིཏྟཀཀཱལོ ཀཐིཏོ, པཙྪིམེན སཙིཏྟཀཀཱལོ. པུབྦེཝ ཏཐཱ ཙིཏྟཾ བྷཱཝིཏཾ ཧོཏཱིཏི ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཏོ པུབྦེ ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདཀཱལེཡེཝ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཙིཏྟཀོ ཧུཏྭཱ ཏཏོ པརཾ སཙིཏྟཀོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཨདྡྷཱནཔརིཙྪེདཙིཏྟཾ བྷཱཝིཏཾ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ ཏཐཏྟཱཡ ཨུཔནེཏཱིཏི ཡཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཙིཏྟཾ, ཏཾ པུགྒལཾ ཏཐཏྟཱཡ སཙིཏྟཀབྷཱཝཱཡ ཨུཔནེཏི. ཨིཏི ཧེཊྛཱ ནིརོདྷསམཱཔཛྫནཀཱལོ གཧིཏོ, ཨིདྷ ནིརོདྷཏོ ཝུཊྛཱནཀཱལོ.

ཨིདཱནི ¶ ནིརོདྷཀཐཾ ཀཐེཏུཾ ཝཱརོཏི ནིརོདྷཀཐཱ ཀཐེཏབྦཱ སིཡཱ, སཱ པནེསཱ, ‘‘དྭཱིཧི བལེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ ཏཡོ ཙ སངྑཱརཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ སོལ༹སཧི ཉཱཎཙརིཡཱཧི ནཝཧི སམཱདྷིཙརིཡཱཧི ཝསཱིབྷཱཝཏཱཔཉྙཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ ཉཱཎ’’ནྟི མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱ. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཀཐིཏནཡེནེཝ གཧེཏབྦཱ ¶ . ཀོ པནཱཡཾ ནིརོདྷོ ནཱམ? ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ པཊིསངྑཱ ཨཔྤཝཏྟི. ཨཐ ཀིམཏྠམེཏཾ སམཱཔཛྫནྟཱིཏི. སངྑཱརཱནཾ པཝཏྟེ ཨུཀྐཎྛིཏཱ སཏྟཱཧཾ ཨཙིཏྟཀཱ ཧུཏྭཱ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཱམ, དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ ནཱམེཏཾ, ཡདིདཾ ནིརོདྷོཏི ཨེཏདཏྠཾ སམཱཔཛྫནྟི.

པཋམཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙིཏྟསངྑཱརོཏི ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཧནྟསྶ ཧི ཕལསམཱཔཏྟིཙིཏྟཾ པཋམཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾསམྤཡུཏྟཾ སཉྙཉྩ ཝེདནཉྩ སནྡྷཱཡ, ‘‘པཋམཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙིཏྟསངྑཱརོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཀཱཡསངྑཱརོཏི ཏཏོ པརཾ བྷཝངྒསམཡེ ཀཱཡསངྑཱརོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀིཾ པན ཕལསམཱཔཏྟི ཨསྶཱསཔསྶཱསེ ན སམུཊྛཱཔེཏཱིཏི? སམུཊྛཱཔེཏི. ཨིམསྶ པན ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཱ ཕལསམཱཔཏྟི, སཱ ན སམུཊྛཱཔེཏི. ཀིཾ ཝཱ ཨེཏེན ཕལསམཱཔཏྟི པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀཱ ཝཱ ཧོཏུ, དུཏིཡཏཏིཡཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཱ ཝཱ, སནྟཱཡ སམཱཔཏྟིཡཱ ཝུཊྛིཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཨབྦོཧཱརིཀཱ ཧོནྟི. ཏེསཾ ཨབྦོཧཱརིཀབྷཱཝོ སཉྫཱིཝཏྠེརཝཏྠུནཱ ཝེདིཏབྦོ. སཉྫཱིཝཏྠེརསྶ ཧི སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཀིཾསུཀཔུཔྥསདིསེ ཝཱིཏཙྩིཏངྒཱརེ མདྡམཱནསྶ གཙྪཏོ ཙཱིཝརེ ཨཾསུམཏྟམྤི ན ཛྷཱཡི, ཨུསུམཱཀཱརམཏྟམྤི ནཱཧོསི, སམཱཔཏྟིཕལཾ ནཱམེཏནྟི ཝདནྟི. ཨེཝམེཝཾ སནྟཱཡ ¶ སམཱཔཏྟིཡཱ ཝུཊྛིཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཨབྦོཧཱརིཀཱ ཧོནྟཱིཏི བྷཝངྒསམཡེནེཝེཏཾ ཀཐིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏོ ཝཙཱིསངྑཱརོཏི ཏཏོ པརཾ ཀིརིཡམཡཔཝཏྟཝལ༹ཉྫནཀཱལེ ཝཙཱིསངྑཱརོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀིཾ བྷཝངྒཾ ཝིཏཀྐཝིཙཱརེ ན སམུཊྛཱཔེཏཱིཏི? སམུཊྛཱཔེཏི. ཏཾསམུཊྛཱནཱ པན ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ཝཱཙཾ ཨབྷིསངྑཱཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི ¶ ཀིརིཡམཡཔཝཏྟཝལ༹ཉྫནཀཱལེནེཝཏཾ ཀཐིཏཾ. སུཉྙཏོ ཕསྶོཏིཨཱདཡོ སགུཎེནཱཔི ཨཱརམྨཎེནཱཔི ཀཐེཏབྦཱ. སགུཎེན ཏཱཝ སུཉྙཏཱ ནཱམ ཕལསམཱཔཏྟི, ཏཱཡ སཧཛཱཏཾ ཕསྶཾ སནྡྷཱཡ སུཉྙཏོ ཕསྶོཏི ཝུཏྟཾ. ཨནིམིཏྟཱཔཎིཧིཏེསུཔིཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱརམྨཎེན པན ནིབྦཱནཾ རཱགཱདཱིཧི སུཉྙཏྟཱ སུཉྙཾ ནཱམ, རཱགནིམིཏྟཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཱ ཨནིམིཏྟཾ, རཱགདོསམོཧཔྤཎིདྷཱིནཾ ཨབྷཱཝཱ ཨཔྤཎིཧིཏཾ. སུཉྙཏཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣཕལསམཱཔཏྟིཡཾ ཕསྶོ སུཉྙཏོ ནཱམ. ཨནིམིཏྟཱཔཎིཧིཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཔརཱ ¶ ཨཱགམནིཡཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི, སུཉྙཏཱ, ཨནིམིཏྟཱ, ཨཔྤཎིཧིཏཱཏི ཧི ཝིཔསྶནཱཔི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ཡོ བྷིཀྑུ སངྑཱརེ ཨནིཙྩཏོ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨནིཙྩཏོ དིསྭཱ ཨནིཙྩཏོ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཱ ཨནིམིཏྟཱ ནཱམ ཧོཏི. ཡོ དུཀྑཏོ པརིགྒཧེཏྭཱ དུཀྑཏོ དིསྭཱ དུཀྑཏོ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ ཨཔྤཎིཧིཏཱ ནཱམ. ཡོ ཨནཏྟཏོ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨནཏྟཏོ དིསྭཱ ཨནཏྟཏོ ཝུཊྛཱཏི, ཏསྶ སུཉྙཏཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཨནིམིཏྟཝིཔསྶནཱཡ མགྒོ ཨནིམིཏྟོ ནཱམ, ཨནིམིཏྟམགྒསྶ ཕལཾ ཨནིམིཏྟཾ ནཱམ. ཨནིམིཏྟཕལསམཱཔཏྟིསཧཛཱཏེ ཕསྶེ ཕུསནྟེ ཨནིམིཏྟོ ཕསྶོ ཕུསཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཔྤཎིཧིཏསུཉྙཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱགམནིཡེན ཀཐིཏེ པན སུཉྙཏོ ཝཱ ཕསྶོ ཨནིམིཏྟོ ཝཱ ཕསྶོ ཨཔྤཎིཧིཏོ ཝཱ ཕསྶོཏི ཝིཀཔྤོ ཨཱཔཛྫེཡྻ, ཏསྨཱ སགུཎེན ཙེཝ ཨཱརམྨཎེན ཙ ཀཐེཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི ཏཡོ ཕསྶཱ ཕུསནྟཱིཏི སམེཏི.

ཝིཝེཀནིནྣནྟིཨཱདཱིསུ ནིབྦཱནཾ ཝིཝེཀོ ནཱམ, ཏསྨིཾ ཝིཝེཀེ ནིནྣཾ ཨོནཏནྟི ཝིཝེཀནིནྣཾ. ཨཉྙཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཡེན ཝིཝེཀོ, ཏེན ཝངྐཾ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཋིཏནྟི ཝིཝེཀཔོཎཾ. ཡེན ཝིཝེཀོ, ཏེན པཏམཱནཾ ཝིཡ ཋིཏནྟི ཝིཝེཀཔབྦྷཱརཾ.

༤༦༥. ཨིདཱནི ¶ ཡཱ ཝེདནཱ ནིརོདྷེཏྭཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི, ཏཱ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪནྟོ ཀཏི པནཱཡྻེ, ཝེདནཱཏི ཨཱཧ. ཀཱཡིཀཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ པཉྩདྭཱརིཀཾ སུཁཾ ¶ ཀཱཡིཀཾ ནཱམ, མནོདྭཱརིཀཾ ཙེཏསིཀཾ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ སུཁནྟི སབྷཱཝནིདྡེསོ. སཱཏནྟི ཏསྶེཝ མདྷུརབྷཱཝདཱིཔཀཾ ཝེཝཙནཾ. ཝེདཡིཏནྟི ཝེདཡིཏབྷཱཝདཱིཔཀཾ, སབྦཝེདནཱནཾ སཱདྷཱརཎཝཙནཾ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཋིཏིསུཁཱ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཱཏིཨཱདཱིསུ སུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ཨཏྠིབྷཱཝོ སུཁཾ, ནཏྠིབྷཱཝོ དུཀྑཾ. དུཀྑཱཡ ཝེདནཱཡ ཨཏྠིབྷཱཝོ དུཀྑཾ, ནཏྠིབྷཱཝོ སུཁཾ. ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ཛཱནནབྷཱཝོ སུཁཾ, ཨཛཱནནབྷཱཝོ དུཀྑནྟི ཨཏྠོ.

ཀིཾ ཨནུསཡོ ཨནུསེཏཱིཏི ཀཏམོ ཨནུསཡོ ཨནུསེཏི. ཨཔྤཧཱིནཊྛེན སཡིཏོ ཝིཡ ཧོཏཱིཏི ཨནུསཡཔུཙྪཾ པུཙྪཏི. ན ཁོ, ཨཱཝུསོ ¶ ཝིསཱཁ, སབྦཱཡ སུཁཱཡ ཝེདནཱཡ རཱགཱནུསཡོ ཨནུསེཏཱིཏི ན སབྦཱཡ སུཁཱཡ ཝེདནཱཡ རཱགཱནུསཡོ ཨནུསེཏི. ན སབྦཱཡ སུཁཱཡ ཝེདནཱཡ སོ ཨཔྤཧཱིནོ, ན སབྦཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཀིཾ པཧཱཏབྦནྟི ཨཡཾ པཧཱནཔུཙྪཱ ནཱམ.

རཱགཾ ཏེན པཛཧཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨེཀེནེཝ བྱཱཀརཎེན དྭེ པུཙྪཱ ཝིསྶཛྫེསི. ཨིདྷ བྷིཀྑུ རཱགཱནུསཡཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏི, ཛྷཱནཝིཀྑམྦྷིཏཾ རཱགཱནུསཡཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨནཱགཱམིམགྒེན སམུགྒྷཱཏེཏི. སོ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཧཱིནོཔི ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཏྟཱཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནེ ནཱནུསེཏི ནཱམ. ཏེནཱཧ – ‘‘ན ཏཏྠ རཱགཱནུསཡོ ཨནུསེཏཱི’’ཏི. ཏདཱཡཏནནྟི ཏཾ ཨཱཡཏནཾ, པརམསྶཱསབྷཱཝེན པཏིཊྛཱནབྷཱུཏཾ ཨརཧཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨིཏི ཨནུཏྟརེསཱུཏི ཨེཝཾ ཨནུཏྟརཱ ཝིམོཀྑཱཏི ལདྡྷནཱམེ ཨརཧཏྟེ. པིཧཾ ཨུཔཊྛཱཔཡཏོཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེནྟསྶ. ཨུཔྤཛྫཏི པིཧཱཔཙྩཡཱ དོམནསྶནྟི པཏྠནཱཡ པཊྛཔནམཱུལཀཾ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ པནེཏཾ ན པཏྠནཱཡ པཊྛཔནམཱུལཀཾ ཨུཔྤཛྫཏི, པཏྠེཏྭཱ ཨལབྷནྟསྶ པན ཨལཱབྷམཱུལཀཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ, ‘‘ཨུཔྤཛྫཏི པིཧཱཔཙྩཡཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི དོམནསྶཾ ནཱམ ཨེཀནྟེན ཨཀུསལཾ, ཨིདཾ པན སེཝིཏབྦཾ དོམནསྶཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝདནྟི. ཡོགིནོ ཧི ¶ ཏེམཱསིཀཾ ཚམཱསིཀཾ ཝཱ ནཝམཱསིཀཾ ཝཱ པཊིཔདཾ གཎྷནྟི. ཏེསུ ཡོ ཏཾ ཏཾ པཊིཔདཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟོཀཱལཔརིཙྪེདེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཱམཱིཏི གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ན སཀྐོཏི ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཀཱལེན ¶ པཱཔུཎིཏུཾ, ཏསྶ བལཝདོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཱལི༹ནྡིཀཝཱསིམཧཱཕུསྶདེཝཏྠེརསྶ ཝིཡ ཨསྶུདྷཱརཱ པཝཏྟནྟི. ཐེརོ ཀིར ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝསྶཱནི གཏཔཙྩཱགཏཝཏྟཾ པཱུརེསི. ཏསྶ, ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཨརཧཏྟཾ གཎྷིསྶཱམི, ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཝིསུདྡྷིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེསྶཱམཱི’’ཏི མཱནསཾ བནྡྷིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟསྶེཝ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཝསྶཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི. པཝཱརཎཱདིཝསེ ཨཱགཏེ ཐེརསྶ ཨསྶུཔཱཏེན མུཏྟདིཝསོ ནཱམ ནཱཧོསི. ཝཱིསཏིམེ པན ཝསྶེ ཨརཧཏྟཾ པཱཎུཎི.

པཊིགྷཾ ¶ ཏེན པཛཧཏཱིཏི ཨེཏྠ དོམནསྶེནེཝ པཊིགྷཾ པཛཧཏི. ན ཧི པཊིགྷེནེཝ པཊིགྷཔྤཧཱནཾ, དོམནསྶེན ཝཱ དོམནསྶཔྤཧཱནཾ ནཱམ ཨཏྠི. ཨཡཾ པན བྷིཀྑུ ཏེམཱསིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ པཊིཔདཾ གཧེཏྭཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘‘པསྶ བྷིཀྑུ, ཀིཾ ཏུཡ྄ཧཾ སཱིལེན ཧཱིནཊྛཱནཾ ཨཏྠི, ཨུདཱཧུ ཝཱིརིཡེན, ཨུདཱཧུ པཉྙཱཡ, ནནུ ཏེ སཱིལཾ སུཔརིསུདྡྷཾ ཝཱིརིཡཾ སུཔགྒཧིཏཾ པཉྙཱ སཱུརཱ ཧུཏྭཱ ཝཧཏཱི’’ཏི. སོ ཨེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑིཏྭཱ, ‘‘ན དཱནི པུན ཨིམསྶ དོམནསྶསྶ ཨུཔྤཛྫིཏུཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱིརིཡཾ དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ ཨནྟོཏེམཱསེ ཝཱ ཨནྟོཚམཱསེ ཝཱ ཨནྟོནཝམཱསེ ཝཱ ཨནཱགཱམིམགྒེན ཏཾ སམུགྒྷཱཏེཏི. ཨིམིནཱ པརིཡཱཡེན པཊིགྷེནེཝ པཊིགྷཾ, དོམནསྶེནེཝ དོམནསྶཾ པཛཧཏི ནཱམ.

ན ཏཏྠ པཊིགྷཱནུསཡོ ཨནུསེཏཱིཏི ཏཏྠ ཨེཝརཱུཔེ དོམནསྶེ པཊིགྷཱནུསཡོ ནཱནུསེཏི. ན ཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤཛྫཏི, པཧཱིནོཝ ཏཏྠ པཊིགྷཱནུསཡོཏི ཨཏྠོ. ཨཝིཛྫཾ ཏེན པཛཧཏཱིཏི ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨཝིཛྫཱནུསཡཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏི, ཛྷཱནཝིཀྑམྦྷིཏཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟམགྒེན སམུགྒྷཱཏེཏི. སོ ཨརཧཏྟམགྒེན པཧཱིནོཔི ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཏྟཱཝ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ¶ ནཱནུསེཏི ནཱམ. ཏེནཱཧ – ‘‘ན ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ ཨནུསེཏཱི’’ཏི.

༤༦༦. ཨིདཱནི པཊིབྷཱགཔུཙྪཾ པུཙྪནྟོ སུཁཱཡ པནཱཡྻེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ ཝིསྶཛྫནེ ཡསྨཱ སུཁསྶ དུཀྑཾ, དུཀྑསྶ ཙ སུཁཾ པཙྩནཱིཀཾ, ཏསྨཱ དྭཱིསུ ཝེདནཱསུ ཝིསབྷཱགཔཊིབྷཱགོ ཀཐིཏོ. ཨུཔེཀྑཱ པན ཨནྡྷཀཱརཱ ཨཝིབྷཱུཏཱ དུདྡཱིཔནཱ, ཨཝིཛྫཱཔི ཏཱདིསཱཝཱཏི ཏེནེཏྠ སབྷཱགཔཊིབྷཱགོ ཀཐིཏོ. ཡཏྟཀེསུ པན ཋཱནེསུ ཨཝིཛྫཱ ཏམཾ ཀརོཏི, ཏཏྟཀེསུ ¶ ཝིཛྫཱ ཏམཾ ཝིནོདེཏཱིཏི ཝིསབྷཱགཔཊིབྷཱགོ ཀཐིཏོ. ཨཝིཛྫཱཡ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཨུབྷོཔེཏེ དྷམྨཱ ཨནཱསཝཱ ལོཀུཏྟརཱཏི སབྷཱགཔཊིབྷཱགོཝ ཀཐིཏོ. ཝིམུཏྟིཡཱ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཨེཏྠ ཨནཱསཝཊྛེན ལོཀུཏྟརཊྛེན ཨབྱཱཀཏཊྛེན ཙ སབྷཱགཔཊིབྷཱགོཝ ཀཐིཏོ. ཨཙྩཡཱསཱིཏི ཨེཏྠ པཉྷཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ གཏོསཱིཏི ཨཏྠོ. ནཱསཀྑི པཉྷཱནཾ པརིཡནྟཾ གཧེཏུནྟི པཉྷཱནཾ པརིཙྪེདཔམཱཎཾ གཧེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཨཔྤཊིབྷཱགདྷམྨསྶ པཊིབྷཱགཾ པུཙྪི. ནིབྦཱནཾ ནཱམེཏཾ ཨཔྤཊིབྷཱགཾ ¶ , ན སཀྐཱ ནཱིལཾ ཝཱ པཱིཏཀཾ ཝཱཏི ཀེནཙི དྷམྨེན སདྡྷིཾ པཊིབྷཱགཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ. ཏཉྩ ཏྭཾ ཨིམིནཱ ཨདྷིཔྤཱཡེན པུཙྪསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙཱཡཾ ཨུཔཱསཀོ ཡཐཱ ནཱམ སཏྟམེ གྷརེ སལཱཀབྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ གཏོ བྷིཀྑུ སཏྟ གྷརཱནི ཨཏིཀྐམྨ ཨཊྛམསྶ དྭཱརེ ཋིཏོ སབྦཱནིཔི སཏྟ གེཧཱནི ཝིརདྡྷོཝ ན ཨཉྙཱསི, ཨེཝམེཝཾ ཨཔྤཊིབྷཱགདྷམྨསྶ པཊིབྷཱགཾ པུཙྪནྟོ སབྦཱསུཔི སཏྟསུ སཔྤཊིབྷཱགཔུཙྪཱསུ ཝིརདྡྷོཝ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ནིབྦཱནོགདྷནྟི ནིབྦཱནབྦྷནྟརཾ ནིབྦཱནཾ ཨནུཔཝིཊྛཾ. ནིབྦཱནཔརཱཡནནྟི ནིབྦཱནཾ པརཾ ཨཡནམསྶ པརཱ གཏི, ན ཏཏོ པརཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ནིབྦཱནཾ པརིཡོསཱནཾ ཨཝསཱནཾ ཨསྶཱཏི ནིབྦཱནཔརིཡོསཱནཾ.

༤༦༧. པཎྜིཏཱཏི པཎྜིཙྩེན སམནྣཱགཏཱ, དྷཱཏུཀུསལཱ ཨཱཡཏནཀུསལཱ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀུསལཱ ཋཱནཱཊྛཱནཀུསལཱཏི ཨཏྠོ. མཧཱཔཉྙཱཏི མཧནྟེ ཨཏྠེ མཧནྟེ དྷམྨེ མཧནྟཱ ¶ ནིརུཏྟིཡོ མཧནྟཱནི པཊིབྷཱནཱནི པརིགྒཎྷནསམཏྠཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱ. ཡཐཱ ཏཾ དྷམྨདིནྣཱཡཱཏི ཡཐཱ དྷམྨདིནྣཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ བྱཱཀཏཾ, ཨཧམྤི ཏཾ ཨེཝམེཝཾ བྱཱཀརེཡྻནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པན ཨཡཾ སུཏྟནྟོ ཛིནབྷཱསིཏོ ནཱམ ཛཱཏོ, ན སཱཝཀབྷཱསིཏོ. ཡཐཱ ཧི རཱཛཡུཏྟེཧི ལིཁིཏཾ པཎྞཾ ཡཱཝ རཱཛམུདྡིཀཱཡ ན ལཉྪིཏཾ ཧོཏི, ན ཏཱཝ རཱཛཔཎྞནྟི སངྑྱཾ གཙྪཏི; ལཉྪིཏམཏྟཾ པན རཱཛཔཎྞཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏཐཱ, ‘‘ཨཧམྤི ཏཾ ཨེཝམེཝ བྱཱཀརེཡྻ’’ནྟི ཨིམཱཡ ཛིནཝཙནམུདྡིཀཱཡ ལཉྪིཏཏྟཱ ཨཡཾ སུཏྟནྟོ ཨཱཧཙྩཝཙནེན ཛིནབྷཱསིཏོ ནཱམ ཛཱཏོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹ཝེདལླསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཙཱུལ༹དྷམྨསམཱདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༦༨. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹དྷམྨསམཱདཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ དྷམྨསམཱདཱནཱནཱིཏི དྷམྨོཏི གཧིཏགཧཎཱནི. པཙྩུཔྤནྣསུཁནྟི པཙྩུཔྤནྣེ སུཁཾ, ཨཱཡཱུཧནཀྑཎེ སུཁཾ ¶ སུཀརཾ སུཁེན སཀྐཱ པཱུརེཏུཾ. ཨཱཡཏིཾ དུཀྑཝིཔཱཀནྟི ཨནཱགཏེ ཝིཔཱཀཀཱལེ དུཀྑཝིཔཱཀཾ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༤༦༩. ནཏྠི ཀཱམེསུ དོསོཏི ཝཏྠུཀཱམེསུཔི ཀིལེསཀཱམེསུཔི དོསོ ནཏྠི. པཱཏབྱཏཾ ཨཱཔཛྫནྟཱིཏི ཏེ ཝཏྠུཀཱམེསུ ཀིལེསཀཱམེན པཱཏབྱཏཾ པིཝིཏབྦཏཾ, ཡཐཱརུཙི པརིབྷུཉྫིཏབྦཏཾ ཨཱཔཛྫནྟཱིཏི ཨཏྠོ. མོལི༹བདྡྷཱཧཱིཏི མོལི༹ཾ ཀཏྭཱ བདྡྷཀེསཱཧི. པརིབྦཱཛིཀཱཧཱིཏི ཏཱཔསཔརིབྦཱཛིཀཱཧི. ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཨེཝཾ ཝདནྟི. པརིཉྙཾ པཉྙཔེནྟཱིཏི པཧཱནཾ སམཏིཀྐམཾ པཉྙཔེནྟི. མཱལུཝཱསིཔཱཊིཀཱཏི དཱིགྷསཎྛཱནཾ མཱལུཝཱཔཀྐཾ. ཕལེཡྻཱཏི ཨཱཏཔེན སུསྶིཏྭཱ བྷིཛྫེཡྻ. སཱལམཱུལེཏི སཱལརུཀྑསྶ སམཱིཔེ. སནྟཱསཾ ཨཱཔཛྫེཡྻཱཏི ཀསྨཱ ཨཱཔཛྫཏི? བྷཝནཝིནཱསབྷཡཱ. རུཀྑམཱུལེ པཏིཏམཱལུཝཱབཱིཛཏོ ཧི ལཏཱ ¶ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ རུཀྑཾ ཨབྷིརུཧཏི. སཱ མཧཱཔཏྟཱ ཙེཝ ཧོཏི བཧུཔཏྟཱ ཙ, ཀོཝིལཱ༹རཔཏྟསདིསེཧི པཏྟེཧི སམནྣཱགཏཱ. ཨཐ ཏཾ རུཀྑཾ མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཝིནནྡྷམཱནཱ སབྦཝིཊཔཱནི སཉྪཱདེཏྭཱ མཧནྟཾ བྷཱརཾ ཛནེཏྭཱ ཏིཊྛཏི. སཱ ཝཱཏེ ཝཱ ཝཱཡནྟེ དེཝེ ཝཱ ཝསྶནྟེ ཨོགྷནཾ ཛནེཏྭཱ ཏསྶ རུཀྑསྶ སབྦསཱཁཱཔསཱཁཾ བྷཉྫཏི, བྷཱུམིཡཾ ནིཔཱཏེཏི. ཏཏོ ཏསྨིཾ རུཀྑེ པཏིཊྛིཏཝིམཱནཾ བྷིཛྫཏི ནསྶཏི. ཨིཏི སཱ བྷཝནཝིནཱསབྷཡཱ སནྟཱསཾ ཨཱཔཛྫཏི.

ཨཱརཱམདེཝཏཱཏི ཏཏྠ ཏཏྠ པུཔྥཱརཱམཕལཱརཱམེསུ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ. ཝནདེཝཏཱཏི ཨནྡྷཝནསུབྷགཝནཱདཱིསུ ཝནེསུ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ. རུཀྑདེཝཏཱཏི ཨབྷིལཀྑིཏེསུ ནལེ༹རུཔུཙིམནྡཱདཱིསུ རུཀྑེསུ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ. ཨོསདྷིཏིཎཝནཔྤཏཱིསཱུཏི ཧརཱིཏཀཱིཨཱམལཀཱིཨཱདཱིསུ ཨོསདྷཱིསུ ཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདཱིསུ ཏིཎེསུ ཝནཛེཊྛཀེསུ ཙ ཝནཔྤཏིརུཀྑེསུ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ. ཝནཀམྨིཀཱཏི ཝནེ ཀསནལཱཡནདཱརུཨཱཧརཎགོརཀྑཱདཱིསུ ཀེནཙིདེཝ ¶ ཀམྨེན ཝཱ ཝིཙརཀམནུསྶཱ. ཨུདྡྷརེཡྻུནྟི ཁཱདེཡྻུཾ. ཝིལམྦིནཱིཏི ཝཱཏེན པཧཏཔཧཏཊྛཱནེསུ ཀེལི༹ཾ ཀརོནྟཱི ཝིཡ ཝིལམྦནྟཱི. སུཁོ ཨིམིསྶཱཏི ཨེཝརཱུཔཱཡ མཱལུཝཱལཏཱཡ སམྥསྶོཔི སུཁོ, དསྶནམྤི སུཁཾ. ཨཡཾ མེ དཱརཀཱནཾ ཨཱཔཱནམཎྜལཾ བྷཝིསྶཏི, ཀཱིལཱ༹བྷཱུམི བྷཝིསྶཏི, དུཏིཡཾ ¶ མེ ཝིམཱནཾ པཊིལདྡྷནྟི ལཏཱཡ དསྶནེཔི སམྥསྶེཔི སོམནསྶཛཱཏཱ ཨེཝམཱཧ.

ཝིཊབྷིཾ ཀརེཡྻཱཏི སཱཁཱནཾ ཨུཔརི ཚཏྟཱཀཱརེན ཏིཊྛེཡྻ. ཨོགྷནཾ ཛནེཡྻཱཏི ཧེཊྛཱ གྷནཾ ཛནེཡྻ. ཨུཔརི ཨཱརུཡ྄ཧ སཀལཾ རུཀྑཾ པལིཝེཋེཏྭཱ པུན ཧེཊྛཱ བྷསྶམཱནཱ བྷཱུམིཾ གཎྷེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. པདཱལེཡྻཱཏི ཨེཝཾ ཨོགྷནཾ ཀཏྭཱ པུན ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཱུལཱ ཨོཏིཎྞསཱཁཱཧི ཨབྷིརུཧམཱནཱ སབྦསཱཁཱ པལིཝེཋེནྟཱི མཏྠཀཾ པཏྭཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན པུན ཨོརོཧིཏྭཱ ཙ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཙ སཀལརུཀྑཾ སཾསིབྦིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟཱི སབྦསཱཁཱ ཧེཊྛཱ ཀཏྭཱ སཡཾ ཨུཔརི ཋཏྭཱ ¶ ཝཱཏེ ཝཱ ཝཱཡནྟེ དེཝེ ཝཱ ཝསྶནྟེ པདཱལེཡྻ. བྷིནྡེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཁཱཎུམཏྟམེཝ ཏིཊྛེཡྻ, ཏཏྠ ཡཾ སཱཁཊྛཀཝིམཱནཾ ཧོཏི, ཏཾ སཱཁཱསུ བྷིཛྫམཱནཱསུ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ བྷིཛྫིཏྭཱ སབྦསཱཁཱསུ བྷིནྣཱསུ སབྦཾ བྷིཛྫཏི. རུཀྑཊྛཀཝིམཱནཾ པན ཡཱཝ རུཀྑསྶ མཱུལམཏྟམྤི ཏིཊྛཏི, ཏཱཝ ན ནསྶཏི. ཨིདཾ པན ཝིམཱནཾ སཱཁཊྛཀཾ, ཏསྨཱ སབྦསཱཁཱསུ སཾབྷིཛྫམཱནཱསུ བྷིཛྫིཏྠ. དེཝཏཱ པུཏྟཀེ གཧེཏྭཱ ཁཱཎུཀེ ཋིཏཱ པརིདེཝིཏུཾ ཨཱརདྡྷཱ.

༤༧༡. ཏིབྦརཱགཛཱཏིཀོཏི བཧལརཱགསབྷཱཝོ. རཱགཛཾ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏཱིཏི ཏིབྦརཱགཛཱཏིཀཏྟཱ དིཊྛེ དིཊྛེ ཨཱརམྨཎེ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི. ཨཐསྶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ དཎྜཀམྨཾ ཨཱཎཱཔེནྟི. སོ ཨབྷིཀྑཎཾ དཎྜཀམྨཾ ཀརོནྟོ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི, ནཏྭེཝ ཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོཏི. ཏིབྦདོསཛཱཏིཀོཏི ཨཔྤམཏྟིཀེནེཝ ཀུཔྤཏི, དཧརསཱམཎེརེཧི སདྡྷིཾ ཧཏྠཔརཱམཱསཱདཱིནི ཀརོནྟོཝ ཀཐེཏི. སོཔི དཎྜཀམྨཔཙྩཡཱ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི. མོཧཛཱཏིཀོ པན ཨིདྷ ཀཏཾ ཝཱ ཀཏཏོ ཨཀཏཾ ཝཱ ཨཀཏཏོ ན སལླཀྑེཏི, ཏཱནི ཏཱནི ཀིཙྩཱནི ཝིརཱདྷེཏི. སོཔི དཎྜཀམྨཔཙྩཡཱ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི.

༤༧༢. ན ཏིབྦརཱགཛཱཏིཀོཏིཨཱདཱིནི ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦཱནི. ཀསྨཱ པནེཏྠ ཀོཙི ཏིབྦརཱགཱདིཛཱཏིཀོ ཧོཏི, ཀོཙི ན ཏིབྦརཱགཱདིཛཱཏིཀོ? ཀམྨནིཡཱམེན. ཡསྶ ཧི ¶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ལོབྷོ བལཝཱ ཧོཏི, ཨལོབྷོ མནྡོ, ཨདོསཱམོཧཱ བལཝནྟོ, དོསམོཧཱ ¶ མནྡཱ, ཏསྶ མནྡོ ཨལོབྷོ ལོབྷཾ པརིཡཱདཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨདོསཱམོཧཱ པན བལཝནྟོ དོསམོཧེ པརིཡཱདཱཏུཾ སཀྐོནྟི. ཏསྨཱ སོ ཏེན ཀམྨེན དིནྣཔཊིསནྡྷིཝསེན ནིབྦཏྟོ ལུདྡྷོ ཧོཏི, སུཁསཱིལོ ཨཀྐོདྷནོ པཉྙཝཱ ཝཛིརཱུཔམཉཱཎོ.

ཡསྶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ལོབྷདོསཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི, ཨལོབྷཱདོསཱ མནྡཱ, ཨམོཧོ བལཝཱ, མོཧོ མནྡོ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི དུཊྛོ ཙ, པཉྙཝཱ པན ཧོཏི ཝཛིརཱུཔམཉཱཎོ དཏྟཱབྷཡཏྠེརོ ཝིཡ.

ཡསྶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ལོབྷཱདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི, ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི དནྡྷོ ཙ, སུཁསཱིལཀོ ¶ པན ཧོཏི ཨཀྐོདྷནོ.

ཏཐཱ ཡསྶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཏཡོཔི ལོབྷདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི, ཨལོབྷཱདཡོ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི དུཊྛོ ཙ མཱུལ༹ྷོ ཙ.

ཡསྶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨལོབྷདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི, ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨཔྤཀིལེསོ ཧོཏི, དིབྦཱརམྨཎམྤི དིསྭཱ ནིཙྩལོ, དུཊྛོ པན ཧོཏི དནྡྷཔཉྙོ ཙ.

ཡསྶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨལོབྷཱདོསམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི, ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི སུཁསཱིལཀོ ཙ, མཱུལ༹ྷོ པན ཧོཏི.

ཏཐཱ ཡསྶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨལོབྷདོསཱམོཧཱ བལཝནྟོ ཧོནྟི, ཨིཏརེ མནྡཱ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨལུདྡྷོ ཙེཝ ཧོཏི པཉྙཝཱ ཙ, དུཊྛོ པན ཧོཏི ཀོདྷནོ.

ཡསྶ ¶ ¶ པན ཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཏཡོཔི ཨལོབྷཱདཡོ བལཝནྟོ ཧོནྟི, ལོབྷཱདཡོ མནྡཱ, སོ མཧཱསངྒྷརཀྑིཏཏྠེརོ ཝིཡ ཨལུདྡྷོ ཨདུཊྛོ པཉྙཝཱ ཙ ཧོཏི.

སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹དྷམྨསམཱདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. མཧཱདྷམྨསམཱདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༧༣. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏྟནྟི མཧཱདྷམྨསམཱདཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཝཾཀཱམཱཏི ཨེཝཾཨིཙྪཱ. ཨེཝཾཚནྡཱཏི ཨེཝཾཨཛ྄ཛྷཱསཡཱ. ཨེཝཾཨདྷིཔྤཱཡཱཏི ཨེཝཾལདྡྷིཀཱ. ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ ཨནིཊྛཝཌྜྷནེ ཙེཝ ཨིཊྛཔརིཧཱནེ ཙ. བྷགཝཾམཱུལཀཱཏི བྷགཝཱ མཱུལཾ ཨེཏེསནྟི བྷགཝཾམཱུལཀཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨིམེ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ དྷམྨཱ པུབྦེ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨུཔྤཱདིཏཱ, ཏསྨིཾ པརིནིབྦུཏེ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨིམེ དྷམྨེ ཨུཔྤཱདེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཱཧོསི, བྷགཝཏཱ པན ནོ ཨིམེ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདིཏཱ. བྷགཝནྟཉྷི ནིསྶཱཡ མཡཾ ཨིམེ དྷམྨེ ཨཱཛཱནཱམ པཊིཝིཛ྄ཛྷཱམཱཏི ཨེཝཾ བྷགཝཾམཱུལཀཱ ནོ, བྷནྟེ, དྷམྨཱཏི. བྷགཝཾནེཏྟིཀཱཏི བྷགཝཱ ཧི དྷམྨཱནཾ ནེཏཱ ཝིནེཏཱ ཨནུནེཏཱཏི. ཡཐཱསབྷཱཝཏོ ¶ པཱཊིཡེཀྐཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ དསྶིཏཱ དྷམྨཱ བྷགཝཾནེཏྟིཀཱ ནཱམ ཧོནྟི. བྷགཝཾཔཊིསརཎཱཏི ཙཏུབྷཱུམཀཱ དྷམྨཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪམཱནཱ བྷགཝཏི པཊིསརནྟི ནཱམཱཏི བྷགཝཾཔཊིསརཎཱ. པཊིསརནྟཱིཏི ཨོསརནྟི སམོསརནྟི. ཨཔིཙ མཧཱབོདྷིམཎྜེ ནིསིནྣསྶ བྷགཝཏོ པཊིཝེདྷཝསེན ཕསྶོ ཨཱགཙྪཏི, ཨཧཾ བྷགཝཱ ཀིནྣཱམོཏི? ཏྭཾ ཕུསནཊྛེན ཕསྶོ ནཱམ. ཝེདནཱ, སཉྙཱ, སངྑཱརཱ, ཝིཉྙཱཎཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨཧཾ བྷགཝཱ ཀིནྣཱམནྟི? ཏྭཾ ཝིཛཱནནཊྛེན ཝིཉྙཱཎཾ ནཱམཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨཱནཾ ཡཐཱསབྷཱཝཏོ པཱཊིཡེཀྐཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ནཱམཾ གཎྷནྟོ བྷགཝཱ དྷམྨེ པཊིསརཏཱིཏིཔི བྷགཝཾཔཊིསརཎཱ. བྷགཝནྟཉྙེཝ པཊིབྷཱཏཱུཏི བྷགཝཏོཡེཝ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ ཨུཔཊྛཱཏུ, ཏུམྷེཡེཝ ནོ ཀཐེཏྭཱ དེཐཱཏི ཨཏྠོ.

༤༧༤. སེཝིཏབྦེཏི ¶ ནིསྶཡིཏབྦེ. བྷཛིཏབྦེཏི ཨུཔགནྟབྦེ. ཡཐཱ ཏཾ ཨཝིདྡསུནོཏི ཡཐཱ ཨཝིདུནོ བཱལསྶ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནསྶ. ཡཐཱ ཏཾ ཝིདྡསུནོཏི ཡཐཱ ཝིདུནོ མེདྷཱཝིནོ པཎྜིཏསྶ.

༤༧༥. ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨསམཱདཱནནྟི པུརིམསུཏྟེ ཨུཔྤཊིཔཱཊིཨཱཀཱརེན མཱཏིཀཱ ཋཔིཏཱ ¶ , ཨིདྷ པན ཡཐཱདྷམྨརསེནེཝ སཏྠཱ མཱཏིཀཾ ཋཔེསི. ཏཏྠ དྷམྨསམཱདཱནནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ དྷམྨཱནཾ གཧཎཾ.

༤༧༦. ཨཝིཛྫཱགཏོཏི ཨཝིཛྫཱཡ སམནྣཱགཏོ.

༤༧༧. ཝིཛྫཱགཏོཏི ཝིཛྫཱཡ སམནྣཱགཏོ པཉྙཝཱ.

༤༧༨. སཧཱཔི དུཀྑེནཱཏི ཨེཏྠ མིཙྪཱཙཱརོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཨིམེ ཏཱཝ ཏཡོ པུབྦཙེཏནཱཡ ཙ ཨཔརཙེཏནཱཡ ཙཱཏི དྭིནྣཾ ཙེཏནཱནཾ ཝསེན དུཀྑཝེདནཱ ཧོནྟི. སནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ པན སུཁསམྤཡུཏྟཱ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསམྤཡུཏྟཱ ཝཱ ཧོཏི. སེསཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཡོ སཏྟ ཏིསྶནྣམྤི ཙེཏནཱནཾ ཝསེན དུཀྑཝེདནཱ ཧོནྟི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘སཧཱཔི དུཀྑེན སཧཱཔི དོམནསྶེནཱ’’ཏི. དོམནསྶམེཝ ཙེཏྠ དུཀྑནྟི ཝེདིཏབྦཾ. པརིཡེཊྛིཾ ཝཱ ཨཱཔཛྫནྟསྶ པུབྦབྷཱགཔརབྷཱགེསུ ཀཱཡིཀཾ དུཀྑམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ.

༤༧༩. སཧཱཔི ¶ སུཁེནཱཏི ཨེཏྠ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཕརུསཝཱཙཱ བྱཱཔཱདོཏི ཨིམེ ཏཱཝ ཏཡོ པུབྦཙེཏནཱཡ ཙ ཨཔརཙེཏནཱཡ ཙཱཏི དྭིནྣཾ ཙེཏནཱནཾ ཝསེན སུཁཝེདནཱ ཧོནྟི. སནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ པན དུཀྑསམྤཡུཏྟཱཝ ཧོཏི. སེསཱ སཏྟ ཏིསྶནྣམྤི ཙེཏནཱནཾ ཝསེན སུཁཝེདནཱ ཧོནྟིཡེཝ. སཧཱཔི སོམནསྶེནཱཏི སོམནསྶམེཝ ཙེཏྠ སུཁནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཊྛཕོཊྛབྦསམངྒིནོ ཝཱ པུབྦབྷཱགཔརབྷཱགེསུ ཀཱཡིཀཾ སུཁམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ.

༤༨༠. ཏཏིཡདྷམྨསམཱདཱནེ ཨིདྷེཀཙྩོ མཙྪབནྡྷོ ཝཱ ཧོཏི, མཱགཝིཀོ ཝཱ, པཱཎུཔགྷཱཏཾཡེཝ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི. ཏསྶ གརུཊྛཱནིཡོ བྷིཀྑུ ཨཀཱམཀསྶེཝ པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཨཱདཱིནཝཾ, པཱཎཱཏིཔཱཏཝིརཏིཡཱ ཙ ཨཱནིསཾསཾ ཀཐེཏྭཱ སིཀྑཱཔདཾ དེཏི. སོ གཎྷནྟོཔི དུཀྑིཏོ དོམནསྶིཏོཝ ཧུཏྭཱ གཎྷཱཏི. ཨཔརབྷཱགེ ཀཏིཔཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ¶ རཀྑིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོཔི དུཀྑིཏོཝ ཧོཏི, ཏསྶ པུབྦཱཔརཙེཏནཱ དུཀྑསཧགཏཱཝ ཧོནྟི. སནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ པན སུཁསཧགཏཱ ཝཱ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཱ ཝཱཏི ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ ¶ . ཨིཏི པུབྦབྷཱགཔརབྷཱགཙེཏནཱཝ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘སཧཱཔི དུཀྑེན སཧཱཔི དོམནསྶེནཱ’’ཏི. དོམནསྶམེཝ ཙེཏྠ དུཀྑནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༤༨༡. ཙཏུཏྠདྷམྨསམཱདཱནེ དསསུཔི པདེསུ ཏིསྶོཔི པུབྦབྷཱགཱཔརབྷཱགསནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ སུཁསམྤཡུཏྟཱ ཧོནྟིཡེཝ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘སཧཱཔི སུཁེན སཧཱཔི སོམནསྶེནཱ’’ཏི. སོམནསྶམེཝ ཙེཏྠ སུཁནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༤༨༢. ཏིཏྟཀཱལཱབཱུཏི ཏིཏྟཀརསཨལཱབུ. ཝིསེན སཾསཊྛོཏི ཧལཱཧལཝིསེན སམྤཡུཏྟོ མིསྶིཏོ ལུལི༹ཏོ. ནཙྪཱདེསྶཏཱིཏི ན རུཙྩིསྶཏི ན ཏུཊྛིཾ ཀརིསྶཏི. ནིགཙྪསཱིཏི གམིསྶསི. ཨཔྤཊིསངྑཱཡ པིཝེཡྻཱཏི ཏཾ ཨཔྤཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པིཝེཡྻ.

༤༨༣. ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསོཏི ཨཱཔཱནཱིཡསྶ མདྷུརཔཱནཀསྶ བྷརིཏཀཾསོ. ཝཎྞསམྤནྣོཏི པཱནཀཝཎྞཱདཱིཧི སམྤནྣཝཎྞོ, ཀཾསེ པཀྑིཏྟཔཱནཀཝསེན པཱནཀཀཾསོཔི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཚཱདེསྶཏཱིཏི ¶ ཏཉྷི ཧལཱཧལཝིསཾ ཡཏྠ ཡཏྠ པཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཏསྶེཝ རསཾ དེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཚཱདེསྶཏཱི’’ཏི.

༤༨༤. པཱུཏིམུཏྟནྟི མུཏྟམེཝ. ཡཐཱ ཧི མནུསྶབྷཱཝོ སུཝཎྞཝཎྞོ པཱུཏིཀཱཡོཏྭེཝ, ཏདཧུཛཱཏཱཔི གལོཙིལཏཱ པཱུཏིལཏཱཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཏངྑཎཾ གཧིཏཾ ཏརུཎམྤི མུཏྟཾ པཱུཏིམུཏྟམེཝ. ནཱནཱབྷེསཛྫེཧཱིཏི ཧརཱིཏཀཱམལཀཱདཱིཧི ནཱནོསདྷེཧི. སུཁཱི ཨསྶཱཏི ཨརོགོ སུཝཎྞཝཎྞོ སུཁཱི བྷཝེཡྻ.

༤༨༥. དདྷི ཙ མདྷུ ཙཱཏི སུཔརིསུདྡྷཾ དདྷི ཙ སུམདྷུརཾ མདྷུ ཙ. ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སཾསཊྛནྟི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ མིསྶིཏཾ ཨཱལུལི༹ཏཾ. ཏསྶ ཏནྟི ཏསྶ ཏཾ ཙཏུམདྷུརབྷེསཛྫཾ པིཝཏོ རུཙྩེཡྻ. ཨིདཉྩ ཡཾ བྷགནྡརསཾསཊྛཾ ལོཧིཏཾ པཀྑནྡཏི, ན ཏསྶ བྷེསཛྫཾ, ཨཱཧཱརཾ ཐམྦྷེཏྭཱ མགྒཾ ཨཝལཉྫཾ ཀརོཏི. ཡཾ ¶ པན པིཏྟསཾསཊྛཾ ལོཧིཏཾ, ཏསྶེཏཾ བྷེསཛྫཾ སཱིཏལཀིརིཡཱཡ པརིཡཏྟབྷཱུཏཾ.

༤༨༦. ཝིདྡྷེཏི ¶ ཨུབྦིདྡྷེ. མེགྷཝིགམེན དཱུརཱིབྷཱུཏེཏི ཨཏྠོ. ཝིགཏཝལཱཧཀེཏི ཨཔགཏམེགྷེ, དེཝེཏི ཨཱཀཱསེ. ཨཱཀཱསགཏཾ ཏམགཏནྟི ཨཱཀཱསགཏཾ ཏམཾ. པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཔརཔྤཝཱདེཏི པུཐཱུནཾ སམཎབྲཱཧྨཎསངྑཱཏཱནཾ པརེསཾ ཝཱདེ. ཨབྷིཝིཧཙྩཱཏི ཨབྷིཧནྟྭཱ. བྷཱསཏེ ཙ ཏཔཏེ ཙ ཝིརོཙཏེ ཙཱཏི སརདཀཱལེ མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེ ཨཱདིཙྩོཝ ཨོབྷཱསཾ མུཉྩཏི ཏཔཏི ཝིཛྫོཏཏཱིཏི.

ཨིདཾ པན སུཏྟཾ དེཝཏཱནཾ ཨཏིཝིཡ པིཡཾ མནཱཔཾ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – དཀྑིཎདིསཱཡཾ ཀིར ཧཏྠིབྷོགཛནཔདེ སངྒརཝིཧཱརོ ནཱམ ཨཏྠི. ཏསྶ བྷོཛནསཱལདྭཱརེ སངྒརརུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ རཏྟིབྷཱགེ ཨེཀསྶ དཧརསྶ སརབྷཉྙཝསེན ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨོསཱརེནྟསྶ སུཏྭཱ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི. དཧརོ ཀིཾ ཨེསོཏི ཨཱཧ. ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱཏི. ཀསྨིཾ དེཝཏེ པསནྣཱསི, ཀིཾ སདྡེ, ཨུདཱཧུ སུཏྟེཏི? སདྡོ ནཱམ, བྷནྟེ, ཡསྶ ཀསྶཙི ཧོཏིཡེཝ, སུཏྟེ ¶ པསནྣཱམྷི. སཏྠཱརཱ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཐིཏདིཝསེ ཙ ཨཛྫ ཙ ཨེཀབྱཉྫནེཔི ནཱནཾ ནཏྠཱིཏི. ཨསྶོསི ཏྭཾ དེཝཏེ སཏྠཱརཱ ཀཐིཏདིཝསེཏི? ཨཱམ, བྷནྟེ. ཀཏྠ ཋིཏཱ ཨསྶོསཱིཏི? ཛེཏཝནཾ, བྷནྟེ, གཏཱམྷི, མཧེསཀྑཱསུ པན དེཝཏཱསུ ཨཱགཙྪནྟཱིསུ ཏཏྠ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཋཏྭཱ ཨསྶོསིནྟི. ཨེཏྠ ཋིཏཱཡ སཀྐཱ སུཏྠུ སདྡོ སོཏུནྟི? ཏྭཾ པན, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ སདྡཾ སུཎསཱིཏི? ཨཱམ དེཝཏེཏི. དཀྑིཎཀཎྞཔསྶེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཐནཀཱལོ ཝིཡ, བྷནྟེ, ཧོཏཱིཏི. ཀིཾ པན དེཝཏེ སཏྠུ རཱུཔཾ པསྶསཱིཏི? སཏྠཱ མམེཝ ཨོལོཀེཏཱིཏི མཉྙམཱནཱ སཎྛཱཏུཾ ན སཀྐོམི, བྷནྟེཏི. ཝིསེསཾ པན ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྑིཏྠ དེཝཏེཏི. དེཝཏཱ ཏཏྠེཝ ཨནྟརདྷཱཡི. ཏཾ དིཝསཾ ཀིརེས དེཝཔུཏྟོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏོ. ཨེཝམིདཾ སུཏྟཾ དེཝཏཱནཾ པིཡཾ མནཱཔཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱདྷམྨསམཱདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཝཱིམཾསཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༨༧. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཝཱིམཾསཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝཱིམཾསཀེནཱཏི ཏཡོ ཝཱིམཾསཀཱ – ཨཏྠཝཱིམཾསཀོ སངྑཱརཝཱིམཾསཀོ སཏྠུཝཱིམཾསཀོཏི. ཏེསུ, ‘‘པཎྜིཏཱ ཧཱཝུསོ, མནུསྶཱ ཝཱིམཾསཀཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༢) ཨེཏྠ ཨཏྠཝཱིམཾསཀོ ཨཱགཏོ. ‘‘ཡཏོ ཁོ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ དྷཱཏུཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ཨཱཡཏནཀུསལོ ཙ ཧོཏི, པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ཋཱནཱཊྛཱནཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱནནྡ, པཎྜིཏོ བྷིཀྑུ ཝཱིམཾསཀོཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༢༤) ཨེཏྠ སངྑཱརཝཱིམཾསཀོ ཨཱགཏོ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ སཏྠུཝཱིམཾསཀོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཙེཏོཔརིཡཱཡནྟི ཙིཏྟཝཱརཾ ཙིཏྟཔརིཙྪེདཾ. སམནྣེསནཱཏི ཨེསནཱ པརིཡེསནཱ ཨུཔཔརིཀྑཱ. ཨིཏི ཝིཉྙཱཎཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཝིཛཱནནཏྠཱཡ.

༤༨༨. དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཏཐཱགཏོ སམནྣེསིཏབྦོཏི ཨིདྷ ཀལྱཱཎམིཏྟཱུཔནིསྶཡཾ དསྶེཏི. མཧཱ ཧི ཨེས ཀལྱཱཎམིཏྟཱུཔནིསྶཡོ ¶ ནཱམ. ཏསྶ མཧནྟབྷཱཝོ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ – ཨེཀསྨིཾ ཧི སམཡེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨུཔཌྜྷཾ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཧོཏི, ཨུཔཌྜྷཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཱནུབྷཱཝེནཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ནིཙྪེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪི, – ‘‘ཨུཔཌྜྷམིདཾ, བྷནྟེ, བྲཧྨཙརིཡསྶ, ཡདིདཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཀལྱཱཎསཧཱཡཏཱ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐཏཱ’’ཏི. བྷགཝཱ ཨཱཧ – ‘‘མཱ ཧེཝཾ, ཨཱནནྡ, མཱ ཧེཝཾ, ཨཱནནྡ, སཀལམེཝིདཾ, ཨཱནནྡ, བྲཧྨཙརིཡཾ ཡདིདཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཀལྱཱཎསཧཱཡཏཱ, ཀལྱཱཎསམྤཝངྐཏཱ. ཀལྱཱཎམིཏྟསྶེཏཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཱཊིཀངྑཾ ཀལྱཱཎསཧཱཡསྶ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐསྶ, ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེསྶཏི, ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བཧུལཱིཀརིསྶཏི. ཀཐཉྩཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ…པེ… ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏི, ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བཧུལཱིཀརོཏི. ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སམྨཱདིཊྛིཾ བྷཱཝེཏི…པེ… སམྨཱསམཱདྷིཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ…པེ… བཧུལཱིཀརོཏི, ཏདམིནཱཔེཏཾ, ཨཱནནྡ, པརིཡཱཡེན ཝེདིཏབྦཾ. ཡཐཱ སཀལམེཝིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཡདིདཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཀལྱཱཎསཧཱཡཏཱ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐཏཱ. མམཉྷི, ཨཱནནྡ, ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨཱགམྨ ¶ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི. ཛརཱདྷམྨཱ…པེ… སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ ¶ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༢).

བྷིཀྑཱུནཾ བཱཧིརངྒསམྤཏྟིཾ ཀཐེནྟོཔི ཨཱཧ – ‘‘བཱཧིརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒནྟི ཀརིཏྭཱ ནཱཉྙཾ ཨེཀངྒམྤི སམནུཔསྶཱམི, ཡཾ ཨེཝཾ མཧཏོ ཨཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ. ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, བྷིཀྑཝེ, མཧཏོ ཨཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༡༣). མཧཱཙུནྡསྶ ཀིལེསསལླེཁཔཊིཔདཾ ཀཐེནྟོཔི, ‘‘པརེ པཱཔམིཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི, མཡམེཏྠ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི སལླེཁོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༨༣) ཨཱཧ. མེགྷིཡཏྠེརསྶ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནིཡདྷམྨེ ཀཐེནྟོཔི, ‘‘ཨཔརིཔཀྐཱཡ, མེགྷིཡ, ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ པཉྩ དྷམྨཱ པརིཔཱཀཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ པཉྩ? ཨིདྷ, མེགྷིཡ, བྷིཀྑུ ¶ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི’’ཏི (ཨུདཱ. ༣༡) ཀལྱཱཎམིཏྟཱུཔནིསྶཡམེཝ ཝིསེསེསི. པིཡཔུཏྟསྶ རཱཧུལཏྠེརསྶ ཨབྷིཎྷོཝཱདཾ དེནྟོཔི –

‘‘མིཏྟེ བྷཛསྶུ ཀལྱཱཎེ, པནྟཉྩ སཡནཱསནཾ;

ཝིཝིཏྟཾ ཨཔྤནིགྒྷོསཾ, མཏྟཉྙཱུ ཧོཧི བྷོཛནེ.

ཙཱིཝརེ པིཎྜཔཱཏེ ཙ, པཙྩཡེ སཡནཱསནེ;

ཨེཏེསུ ཏཎྷཾ མཱཀཱསི, མཱ ལོཀཾ པུནརཱགམཱི’’ཏི. (སུ. ནི. ༣༤༠, ༣༤༡) –

ཀལྱཱཎམིཏྟཱུཔནིསྶཡམེཝ སབྦཔཋམཾ ཀཐེསི. ཨེཝཾ མཧཱ ཨེས ཀལྱཱཎམིཏྟཱུཔནིསྶཡོ ནཱམ. ཨིདྷཱཔི ཏཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱ དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཏཐཱགཏོ སམནྣེསིཏབྦོཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི. པཎྜིཏོ བྷིཀྑུ དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཏཐཱགཏཾ ཨེསཏུ གཝེསཏཱུཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན བྷགཝཱ ཨཡཾ མཧཱཛཙྩོཏི ཝཱ, ལཀྑཎསམྤནྣོཏི ཝཱ, ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོཏི ཝཱ, ཨབྷིཉྙཱཏོ ཨབྷིལཀྑིཏོཏི ཝཱ, ཨིམཾ ནིསྶཱཡཱཧཾ ཙཱིཝརཱདཡོ པཙྩཡེ ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཝཱ, ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ མཾ ནིསྶཱཡ ཝསནཀིཙྩཾ ¶ ནཏྠི. ཡོ པན ཨེཝཾ སལླཀྑེཏི, ‘‘པཧོཏི མེ ཨེས སཏྠཱ ཧུཏྭཱ སཏྠུཀིཙྩཾ སཱདྷེཏུ’’ནྟི, སོ མཾ བྷཛཏཱུཏི སཱིཧནཱདཾ ནདཏི. བུདྡྷསཱིཧནཱདོ ཀིར ནཱམེས སུཏྟནྟོཏི.

ཨིདཱནི ¶ ཏེ དྭེ དྷམྨེ དསྶེནྟོ ཙཀྑུསོཏཝིཉྙེཡྻེསཱུཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ སཏྠུ ཀཱཡིཀོ སམཱཙཱརོ ཝཱིམཾསཀསྶ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻོ དྷམྨོ ནཱམ. ཝཱཙསིཀོ སམཱཙཱརོ སོཏཝིཉྙེཡྻོ དྷམྨོ ནཱམ. ཨིདཱནི ཏེསུ སམནྣེསིཏབྦཱཀཱརཾ དསྶེནྟོ ཡེ སཾཀིལིཊྛཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཾཀིལིཊྛཱཏི ཀིལེསསམྤཡུཏྟཱ. ཏེ ཙ ན ཙཀྑུསོཏཝིཉྙེཡྻཱ. ཡཐཱ པན ཨུདཀེ ཙལནྟེ ཝཱ པུཔྥུལ༹ཀེ ཝཱ མུཉྩནྟེ ཨནྟོ མཙྪོ ཨཏྠཱིཏི ཝིཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི ཝཱ ཀརོནྟསྶ, མུསཱཝཱདཱདཱིནི ཝཱ བྷཎནྟསྶ ཀཱཡཝཙཱིསམཱཙཱརེ དིསྭཱ ཙ སུཏྭཱ ཙ ཏཾསམུཊྛཱཔཀཙིཏྟཾ སཾཀིལིཊྛནྟི ཝིཉྙཱཡཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སཾཀིལིཊྛཙིཏྟསྶ ཧི ཀཱཡཝཙཱིསམཱཙཱརཱཔི སཾཀིལིཊྛཱཡེཝ ནཱམ. ན ཏེ ཏཐཱགཏསྶ སཾཝིཛྫནྟཱིཏི ན ཏེ ཏཐཱགཏསྶ ཨཏྠི. ན ཨུཔལབྦྷནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ནཏྠིཏཱཡེཝ ཧི ཏེ ན ཨུཔལབྦྷནྟི ན པཊིཙྪནྣཏཱཡ. ཏཐཱ ཧི བྷགཝཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨིམེསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ¶ པཝཱརེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཧནྡ དཱནི, བྷིཀྑཝེ, པཝཱརེམི ཝོ, ན ཙ མེ ཀིཉྩི གརཧཐ ཀཱཡིཀཾ ཝཱ ཝཱཙསིཀཾ ཝཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ མཡཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ ཀིཉྩི གརཧཱམ ཀཱཡིཀཾ ཝཱ ཝཱཙསིཀཾ ཝཱ. བྷགཝཱ ཧི, བྷནྟེ, ཨནུཔྤནྣསྶ མགྒསྶ ཨུཔྤཱདེཏཱ, ཨསཉྫཱཏསྶ མགྒསྶ སཉྫཱནེཏཱ, ཨནཀྑཱཏསྶ མགྒསྶ ཨཀྑཱཏཱ, མགྒཉྙཱུ མགྒཝིདཱུ མགྒཀོཝིདོ. མགྒཱནུགཱ ཙ, བྷནྟེ, ཨེཏརཧི སཱཝཀཱ ཝིཧརནྟི པཙྪཱསམནྣཱགཏཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༢༡༥). ཨེཝཾ པརིསུདྡྷཱ ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡཝཙཱིསམཱཙཱརཱ. ཨུཏྟརོཔི སུདཾ མཱཎཝོ ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརེ ཨནཱརཱདྷནཱིཡཾ ཀིཉྩི པསྶིསྶཱམཱིཏི སཏྟ མཱསེ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ལིཀྑཱམཏྟམྤི ན ཨདྡས. མནུསྶབྷཱུཏོ ཝཱ ཨེས བུདྡྷབྷཱུཏསྶ ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརེ ཀིཾ ཨནཱརཱདྷནཱིཡཾ པསྶིསྶཏི? མཱརོཔི དེཝཔུཏྟོ བོདྷིསཏྟསྶ སཏོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཏོ པཊྛཱཡ ཚབྦསྶཱནི གཝེསམཱནོ ཀིཉྩི ཨནཱརཱདྷནཱིཡཾ ནཱདྡས, ཨནྟམསོ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཏྟམྤི. མཱརོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘སཙསྶ ཝིཏཀྐིཏམཏྟམྤི ཨཀུསལཾ པསྶིསྶཱམི, ཏཏྠེཝ ནཾ མུདྡྷནི པཧརིཏྭཱ པཀྐམིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཚབྦསྶཱནི ཨདིསྭཱ བུདྡྷབྷཱུཏམྤི ཨེཀཾ ཝསྶཾ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཀིཉྩི ཝཛྫཾ ཨཔསྶནྟོ གམནསམཡེ ཝནྡིཏྭཱ –

‘‘མཧཱཝཱིར ¶ ¶ མཧཱཔུཉྙཾ, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;

སབྦཝེརབྷཡཱཏཱིཏཾ, པཱདེ ཝནྡཱམི གོཏམ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༡༥༩) –

གཱཐཾ ཝཏྭཱ གཏོ.

ཝཱིཏིམིསྶཱཏི ཀཱལེ ཀཎྷཱ, ཀཱལེ སུཀྐཱཏི ཨེཝཾ ཝོམིསྶཀཱ. ཝོདཱཏཱཏི པརིསུདྡྷཱ ནིཀྐིལེསཱ. སཾཝིཛྫནྟཱིཏི ཝོདཱཏཱ དྷམྨཱ ཨཏྠི ཨུཔལབྦྷནྟི. ཏཐཱགཏསྶ ཧི པརིསུདྡྷཱ ཀཱཡསམཱཙཱརཱདཡོ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཨརཀྑེཡྻཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? པརིསུདྡྷཀཱཡསམཱཙཱརོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ, ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ, ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི. པརིསུདྡྷཝཙཱིསམཱཙཱརོ… པརིསུདྡྷམནོསམཱཙཱརོ… པརིསུདྡྷཱཛཱིཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ¶ , ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ མིཙྪཱཛཱིཝོ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ, མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༥༨).

ཨིམཾ ཀུསལཾ དྷམྨནྟི ཨིམཾ ཨནཝཛྫཾ ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལཾ. ‘‘ཨཡམཱཡསྨཱ སཏྠཱ ཀིཾ ནུ ཁོ དཱིགྷརཏྟཾ སམཱཔནྣོ ཨཏིཙིརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨིམིནཱ སམནྣཱགཏོ, ཨུདཱཧུ ཨིཏྟརསམཱཔནྣོ ཧིཡྻོ ཝཱ པརེ ཝཱ པརསུཝེ ཝཱ དིཝསེ སམཱཔནྣོ’’ཏི ཨེཝཾ གཝེསཏཱུཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཙྩེན ཧི ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསནྟེན བཧུ མིཙྪཱཛཱིཝཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཾ ཏཏྠ ཀཱལཱཏིཀྐམེ པཉྙཱཡཏི, པཱཀཊཾ ཧོཏི. སོ ཨཉྙཏརཾ པཙྩནྟགཱམཾ ཝཱ སམུདྡཏཱིརཾ ཝཱ གནྟྭཱ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཱརཉྙཀོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཝིཧརཏི. མནུསྶཱ སམྦྷཱཝནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏསྶ པཎཱིཏེ པཙྩཡེ དེནྟི. ཛནཔདཝཱསིནོ བྷིཀྑཱུ ཏསྶ པརིཧཱརཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨཏིདཔྤིཏོ ཝཏཱཡཾ ཨཱཡསྨཱ, ཀོ ནུ ཁོ ཨེསོ’’ཏི པརིགྒཎྷནྟཱ, ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ ཨསུཀཾ ནཱམ མིཙྪཱཛཱིཝཾ ཀཏྭཱ པཀྐནྟབྷིཀྑཱུ’’ཏི ཉཏྭཱ ན སཀྐཱ ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ ཨུཔོསཐོ ཝཱ པཝཱརཎཱ ཝཱ ཀཱཏུནྟི སནྣིཔཏིཏྭཱ དྷམྨེན སམེན ཨུཀྑེཔནཱིཡཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི. ཨེཝརཱུཔཱཡ པཊིཙྪནྣཔཊིཔཏྟིཡཱ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཝཱ ནཏྠིབྷཱཝཾ ཝཱ ཝཱིམཾསཱཔེཏུཾ ཨེཝམཱཧ.

ཨེཝཾ ¶ ཛཱནཱཏཱིཏི དཱིགྷརཏྟཾ སམཱཔནྣོ, ན ཨིཏྟརསམཱཔནྣོཏི ཛཱནཱཏི. ཨནཙྪརིཡཾ ཙེཏཾ. ཡཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨེཏརཧི སབྦཉྙུཏཾ པཏྟསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལཾ ¶ པརིསུདྡྷཾ བྷཝེཡྻ. ཡསྶ བོདྷིསཏྟཀཱལེཔི ཨེཝཾ ཨཧོསི.

ཨཏཱིཏེ ཀིར གནྡྷཱརརཱཛཱ ཙ ཝེདེཧརཱཛཱ ཙ དྭེཔི སཧཱཡཀཱ ཧུཏྭཱ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ རཛྫཱནི པུཏྟཱནཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨརཉྙགཱམཀེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟི. པཙྩནྟོ ནཱམ དུལླབྷལོཎོ ཧོཏི. ཏཏོ ཨལོཎཾ ཡཱགུཾ ལབྷིཏྭཱ ཨེཀིསྶཱཡ སཱལཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ པིཝནྟི. ཨནྟརནྟརེ མནུསྶཱ ལོཎཙུཎྞཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དེནྟི. ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀོ ཝེདེཧིསིསྶ པཎྞེ པཀྑིཔིཏྭཱ ལོཎཙུཎྞཾ ཨདཱསི ¶ . ཝེདེཧིསི གཧེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ གནྡྷཱརིསིསྶ-སནྟིཀེ ཋཔེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཋཔེསི. ཏཏོ ཐོཀཾ པརིབྷུཏྟཱཝསེསཾ དིསྭཱ, ‘‘མཱ ཨིདཾ ནསྶཱི’’ཏི པཎྞེན ཝེཋེཏྭཱ ཏིཎགཧནེ ཋཔེསི. པུན ཨེཀསྨིཾ དིཝསེ ཡཱགུཔཱནཀཱལེ སཏིཾ ཀཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ དིསྭཱ གནྡྷཱརིསིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘ཨིཏོ ཐོཀཾ གཎྷཐ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀུཏོ ཏེ ལདྡྷཾ ཝེདེཧིསཱིཏི? ཏསྨིཾ དིཝསེ པརིབྷུཏྟཱཝསེསཾ ‘‘མཱ ནསྶཱི’’ཏི མཡཱ ཋཔིཏནྟི. གནྡྷཱརིསི གཧེཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨལོཎཀཾཡེཝ ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ ཝེདེཧཾ ཨིསིཾ ཨཝོཙ –

‘‘ཧིཏྭཱ གཱམསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སོལ༹ས;

ཀོཊྛཱགཱརཱནི ཕཱིཏཱནི, སནྣིདྷིཾ དཱནི ཀུབྦསཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༦);

ཝེདེཧིསི ཨཝོཙ – ‘‘ཏུམྷེ རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཨིདཱནི ཀསྨཱ ལོཎཙུཎྞམཏྟསནྣིདྷིཀཱརཎཱ པབྦཛྫཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཾ ན ཀརོཐཱ’’ཏི? ཀིཾ མཡཱ ཀཏཾ ཝེདེཧིསཱིཏི? ཨཐ ནཾ ཨཱཧ –

‘‘ཧིཏྭཱ གནྡྷཱརཝིསཡཾ, པཧཱུཏདྷནདྷཱརིཡཾ;

པསཱསནཏོ ནིཀྑནྟོ, ཨིདྷ དཱནི པསཱསསཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༧);

གནྡྷཱརོ ཨཱཧ –

‘‘དྷམྨཾ ¶ བྷཎཱམི ཝེདེཧ, ཨདྷམྨོ མེ ན རུཙྩཏི;

དྷམྨཾ མེ བྷཎམཱནསྶ, ན པཱཔམུཔལིམྤཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༨);

ཝེདེཧོ ¶ ཨཱཧ –

‘‘ཡེན ཀེནཙི ཝཎྞེན, པརོ ལབྷཏི རུཔྤནཾ;

མཧཏྠིཡམྤི ཙེ ཝཱཙཾ, ན ཏཾ བྷཱསེཡྻ པཎྜིཏོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༩);

གནྡྷཱརོ ཨཱཧ –

‘‘ཀཱམཾ རུཔྤཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, བྷུསཾཝ ཝིཀིརཱིཡཏུ;

དྷམྨཾ མེ བྷཎམཱནསྶ, ན པཱཔམུཔལིམྤཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༨༠);

ཏཏོ ཝེདེཧིསི ཡསྶ སཀཱཔི བུདྡྷི ནཏྠི, ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཝིནཡཾ ན སིཀྑཏི, སོ ཨནྡྷམཧིཾསོ ཝིཡ ཝནེ ཙརཏཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ –

‘‘ནོ ¶ ཙེ ཨསྶ སཀཱ བུདྡྷི, ཝིནཡོ ཝཱ སུསིཀྑིཏོ;

ཝནེ ཨནྡྷམཧིཾསོཝ, ཙརེཡྻ བཧུཀོ ཛནོ.

ཡསྨཱ ཙ པནིདྷེཀཙྩེ, ཨཱཙེརམྷི སུསིཀྑིཏཱ;

ཏསྨཱ ཝིནཱིཏཝིནཡཱ, ཙརནྟི སུསམཱཧིཏཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༨༡-༨༢);

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཝེདེཧིསི ཨཛཱནིཏྭཱ མཡཱ ཀཏནྟི གནྡྷཱརིསིཾ ཁམཱཔེསི. ཏེ ཨུབྷོཔི ཏཔཾ ཙརིཏྭཱ བྲཧྨལོཀཾ ཨགམཾསུ. ཨེཝཾ ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིསཏྟཀཱལེཔི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལཾ པརིསུདྡྷཾ ཨཧོསི.

ཨུཏྟཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཨཡམཱཡསྨཱ བྷིཀྑུ ཡསཔཏྟོཏི ཨཡམཱཡསྨཱ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ བྷིཀྑུ ཉཏྟཾ པཉྙཱཏབྷཱཝཾ ¶ པཱཀཊབྷཱཝཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ནུ ཁོ, སཡཉྩ པརིཝཱརསམྤཏྟིཾ པཏྟོ ནུ ཁོ ནོཏི. ཏེན ཙསྶ པཉྙཱཏཛ྄ཛྷཱཔནྣབྷཱཝེན ཡསསནྣིསྶིཏབྷཱཝེན ཙ ཀིཾ ཨེཀཙྩེ ཨཱདཱིནཝཱ སནྡིསྶནྟི ཨུདཱཧུ ནོཏི ཨེཝཾ སམནྣེསནྟཱུཏི དསྶེཏི. ན ཏཱཝ, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཡཱཝ བྷིཀྑུ ན རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིསུ ཨབྷིཉྙཱཏབྷཱཝཾ ཝཱ པརིཝཱརསམྤཏྟིཾ ཝཱ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི, ཏཱཝ ཨེཀཙྩེ མཱནཱཏིམཱནཱདཡོ ཨཱདཱིནཝཱ ན སཾཝིཛྫནྟི ཨུཔསནྟཱུཔསནྟོ ཝིཡ སོཏཱཔནྣོ ཝིཡ སཀདཱགཱམཱི ཝིཡ ཙ ཝིཧརཏི. ཨརིཡོ ནུ ཁོ པུཐུཛྫནོ ནུ ཁོཏིཔི ཉཱཏུཾ ན སཀྐཱ ཧོཏི.

ཡཏོ ¶ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཡདཱ པན ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཉཱཏོ ཧོཏི པརིཝཱརསམྤནྣོ ཝཱ, ཏདཱ ཏིཎྷེན སིངྒེན གོགཎཾ ཝིཛ྄ཛྷནྟོ དུཊྛགོཎོ ཝིཡ, མིགསངྒྷཾ ཨབྷིམདྡམཱནོ དཱིཔི ཝིཡ ཙ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཨགཱརཝོ ཨསབྷཱགཝུཏྟི ཨགྒཔཱདེན བྷཱུམིཾ ཕུསནྟོ ཝིཡ ཙརཏི. ཨེཀཙྩོ པན ཀུལཔུཏྟོ ཡཐཱ ཡཐཱ ཉཱཏོ ཧོཏི ཡསསྶཱི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཕལབྷཱརབྷརིཏོ ཝིཡ སཱལི སུཊྛུཏརཾ ཨོནམཏི, རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིསུ ཨུཔསངྐམནྟེསུ ཨཀིཉྩནབྷཱཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ སམཎསཉྙཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཚིནྣཝིསཱཎཨུསབྷོ ཝིཡ, ཙཎྜཱལདཱརཀོ ཝིཡ ཙ སོརཏོ ནིཝཱཏོ ནཱིཙཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙེཝ སདེཝཀསྶ ཙ ལོཀསྶ, ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ པཊིཔཛྫཏི. ཨེཝརཱུཔཾ པཊིཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ནཱསྶ ཨིདྷེཀཙྩེ ཨཱདཱིནཝཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཐཱགཏོ པན ཨཊྛསུ ལོཀདྷམྨེསུ ཏཱདཱི, སོ ཧི ལཱབྷེཔི ཏཱདཱི, ཨལཱབྷེཔི ¶ ཏཱདཱི, ཡསེཔི ཏཱདཱི, ཨཡསེཔི ཏཱདཱི, པསཾསཱཡཔི ཏཱདཱི, ནིནྡཱཡཔི ཏཱདཱི, སུཁེཔི ཏཱདཱི, དུཀྑེཔི ཏཱདཱི, ཏསྨཱ སབྦཱཀཱརེན ནཱསྶ ཨིདྷེཀཙྩེ ཨཱདཱིནཝཱ སཾཝིཛྫནྟི. ཨབྷཡཱུཔརཏོཏི ཨབྷཡོ ཧུཏྭཱ ཨུཔརཏོ, ཨཙྩནྟཱུཔརཏོ སཏཏཱུཔརཏོཏི ཨཏྠོ. ན ཝཱ བྷཡེན ཨུཔརཏོཏིཔི ཨབྷཡཱུཔརཏོ. ཙཏྟཱརི ཧི བྷཡཱནི ཀིལེསབྷཡཾ ཝཊྚབྷཡཾ དུགྒཏིབྷཡཾ ཨུཔཝཱདབྷཡནྟི. པུཐུཛྫནོ ཙཏཱུཧིཔི བྷཡེཧི བྷཱཡཏི. སེཀྑཱ ཏཱིཧི, ཏེསཉྷི དུགྒཏིབྷཡཾ པཧཱིནཾ, ཨིཏི སཏྟ སེཀྑཱ བྷཡཱུཔརཏཱ, ཁཱིཎཱསཝོ ཨབྷཡཱུཔརཏོ ནཱམ, ཏསྶ ཧི ཨེཀམྤི བྷཡཾ ནཏྠི. ཀིཾ པརཝཱདབྷཡཾ ནཏྠཱིཏི? ནཏྠི. པརཱནུདྡཡཾ པན པཊིཙྩ, ‘‘མཱདིསཾ ཁཱིཎཱསཝཾ པཊིཙྩ སཏྟཱ མཱ ནསྶནྟཱུ’’ཏི ཨུཔཝཱདཾ རཀྑཏི. མཱུལུཔྤལཝཱཔིཝིཧཱརཝཱསཱི ཡསཏྠེརོ ཝིཡ.

ཐེརོ ¶ ཀིར མཱུལུཔྤལཝཱཔིགཱམཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐསྶ ཨུཔཊྛཱཀཀུལདྭཱརཾ པཏྟསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཐཎྜིལཔཱིཋཀཾ ནིསྶཱཡ ཨཱསནཾ པཉྙཔེསུཾ. ཨམཙྩདྷཱིཏཱཔི ཏཾཡེཝ པཱིཋཀཾ ནིསྶཱཡ པརཏོབྷཱགེ ནཱིཙཏརཾ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨེཀོ ནེཝཱསིཀོ བྷིཀྑུ པཙྪཱ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛོ དྭཱརེ ཋཏྭཱཝ ཨོལོཀེནྟོ ཐེརོ ཨམཙྩདྷཱིཏརཱ སདྡྷིཾ ཨེཀམཉྩེ ནིསིནྣོཏི སལླཀྑེཏྭཱ, ‘‘ཨཡཾ པཾསུཀཱུལིཀོ ཝིཧཱརེཝ ཨུཔསནྟཱུཔསནྟོ ¶ ཝིཡ ཝིཧརཏི, ཨནྟོགཱམེ པན ཨུཔཊྛཱཡིཀཱཧི སདྡྷིཾ ཨེཀམཉྩེ ནིསཱིདཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ, ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཱ དུདྡིཊྛ’’ནྟི པུནཔྤུནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏཐཱསཉྙཱིཝ ཧུཏྭཱ པཀྐཱམི. ཐེརོཔི བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ དྭཱརཾ པིདྷཱཡ ནིསཱིདི. ནེཝཱསིཀོཔི ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཏཾ པཾསུཀཱུལིཀཾ ནིགྒཎྷིཏྭཱ ཝིཧཱརཱ ནིཀྐཌྜྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨསཉྙཏནཱིཧཱརེན ཐེརསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པརིབྷོགགྷཊཏོ ཨུལུངྐེན ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ མཧཱསདྡཾ ཀརོནྟོ པཱདེ དྷོཝི. ཐེརོ, ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཨསཉྙཏཙཱརིཀོ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ སབྦཾ ཉཏྭཱ, ‘‘ཨཡཾ མཡི མནཾ པདོསེཏྭཱ ཨཔཱཡཱུཔགོ མཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཀཎྞིཀཱམཎྜལསམཱིཔེ པལླངྐེན ནིསཱིདི. ནེཝཱསིཀོ དུཊྛཱཀཱརེན གྷཊིཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨནྟོ པཝིཊྛོ ཐེརཾ ཨཔསྶནྟོ, ‘‘ཧེཊྛཱམཉྩཾ པཝིཊྛོ ¶ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེཏྭཱ ཏཏྠཱཔི ཨཔསྶནྟོ ནིཀྑམིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཐེརོ ཨུཀྐཱསི. ཨིཏརོ ཨུདྡྷཾ ཨོལོཀེནྟོ དིསྭཱ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘པཏིརཱུཔཾ ཏེ, ཨཱཝུསོ, པཾསུཀཱུལིཀ ཨེཝཾ ཨཱནུབྷཱཝསམྤནྣསྶ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀམཉྩེ ནིསཱིདིཏུ’’ནྟི. པབྦཛིཏཱ ནཱམ, བྷནྟེ, མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ ན ཨེཀམཉྩེ ནིསཱིདནྟི, ཏུམྷེཧི པན དུདྡིཊྛམེཏནྟི. ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝཱ པརཱནུདྡཡཱཡ ཨུཔཝཱདཾ རཀྑནྟི.

ཁཡཱ རཱགསྶཱཏི རཱགསྶ ཁཡེནེཝ. ཝཱིཏརཱགཏྟཱ ཀཱམེ ན པཊིསེཝཏི, ན པཊིསངྑཱཡ ཝཱརེཏྭཱཏི. ཏཉྩེཏི ཨེཝཾ ཏཐཱགཏསྶ ཀིལེསཔྤཧཱནཾ ཉཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཋིཏནིསིནྣཀཱལཱདཱིསུཔི ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱཔི ཨིཏིཔི སཏྠཱ ཝཱིཏརཱགོ ཝཱིཏདོསོ ཝཱིཏམོཧོ ཝནྟཀིལེསོ པཧཱིནམལོ ཨབྦྷཱ མུཏྟཔུཎྞཙནྡོ ཝིཡ སུཔརིསུདྡྷོཏི ཨེཝཾ ཏཐཱགཏསྶ ཀིལེསཔྤཧཱནེ ཝཎྞཾ ཀཐཡམཱནཾ ཏཾ ཝཱིམཾསཀཾ བྷིཀྑུཾ པརེ ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻུཾ ཙེཏི ཨཏྠོ.

ཨཱཀཱརཱཏི ཀཱརཎཱནི. ཨནྭཡཱཏི ཨནུབུདྡྷིཡོ. སངྒྷེ ཝཱ ཝིཧརནྟོཏི ཨཔྤེཀདཱ ཨཔརིཙྪིནྣགཎནསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཛ྄ཛྷེ ཝིཧརནྟོ. ཨེཀོ ཝཱ ཝིཧརནྟོཏི ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷིཀྑཝེ ¶ , ཨཌྜྷམཱསཾ པཊིསལླཱིཡིཏུནྟི, ཏེམཱསཾ པཊིསལླཱིཡིཏུནྟི ཨེཝཾ པཊིསལླཱནེ ཙེཝ པཱལིལེཡྻཀཝནསཎྜེ ཙ ཨེཀཀོ ཝིཧརནྟོ. སུགཏཱཏི སུཊྛུགཏཱ སུཔྤཊིཔནྣཱ ཀཱརཀཱ ཡུཏྟཔཡུཏྟཱ. ཨེཝརཱུཔཱཔི ཧི ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ཨཏྠི. དུགྒཏཱཏི ¶ དུཊྛུགཏཱ དུཔྤཊིཔནྣཱ ཀཱཡདལ༹ྷིབཧུལཱ ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནཱ. ཨེཝརཱུཔཱཔི ཨེཀཙྩེ ཨཏྠི. གཎམནུསཱསནྟཱིཏི གཎབནྡྷནེན བདྡྷཱ གཎཱརཱམཱ གཎབཧུལིཀཱ ཧུཏྭཱ གཎཾ པརིཧརནྟི. ཨེཝརཱུཔཱཔི ཨེཀཙྩེ ཨཏྠི. ཏེསཾ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཱ གཎཏོ ནིསྶཊཱ ཝིསཾསཊྛཱ ཝིཔྤམུཏྟཝིཧཱརིནོཔི ཨཏྠི.

ཨཱམིསེསུ སནྡིསྶནྟཱིཏི ཨཱམིསགིདྡྷཱ ཨཱམིསཙཀྑུཀཱ ཙཏུཔཙྩཡཨཱམིསཏྠམེཝ ཨཱཧིཎྜམཱནཱ ཨཱམིསེསུ སནྡིསྶམཱནཀབྷིཀྑཱུཔི ཨཏྠི. ཨཱམིསེན ཨནུཔལིཏྟཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ¶ ཝིནིཝཏྟམཱནསཱ ཨབྦྷཱ མུཏྟཙནྡསདིསཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརམཱནཱཔི ཨཏྠི. ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཾ ཏེན ཨཝཛཱནཱཏཱིཏི ཨཡཾ ཨཱཡསྨཱ སཏྠཱ ཏཱཡ ཏཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ ཏཾ ཏཾ པུགྒལཾ ནཱཝཛཱནཱཏི, ཨཡཾ པཊིཔནྣོ ཀཱརཀོ, ཨཡཾ གཎཏོ ནིསྶཊོ ཝིསཾསཊྛོ. ཨཡཾ ཨཱམིསེན ཨནུཔལིཏྟོ པཙྩཡེཧི ཝིནིཝཏྟམཱནསོ ཨབྦྷཱ མུཏྟོ ཙནྡིམཱ ཝིཡཱཏི ཨེཝམསྶ གེཧསིཏཝསེན ཨུསྶཱདནཱཔི ནཏྠི. ཨཡཾ དུཔྤཊིཔནྣོ ཨཀཱརཀོ ཀཱཡདལ༹ྷིབཧུལོ ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནོ, ཨཡཾ གཎབནྡྷནབདྡྷོ, ཨཡཾ ཨཱམིསགིདྡྷོ ལོལོ ཨཱམིསཙཀྑུཀོཏི ཨེཝམསྶ གེཧསིཏཝསེན ཨཔསཱདནཱཔི ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི? ཏཐཱགཏསྶ སཏྟེསུ ཏཱདིབྷཱཝོ ཀཐིཏོ ཧོཏི. ཨཡཉྷི –

‘‘ཝདྷཀསྶ དེཝདཏྟསྶ, ཙོརསྶངྒུལིམཱལིནོ;

དྷནཔཱལེ རཱཧུལེ ཙ, སབྦེསཾ སམཀོ མུནཱི’’ཏི. (མི. པ. ༦.༦.༥);

༤༨༩. ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེཏི ཏེསུ དྭཱིསུ ཝཱིམཾསཀེསུ. ཡོ, ‘‘ཀེ པནཱཡསྨཏོ ཨཱཀཱརཱ’’ཏི པུཙྪཱཡཾ ཨཱགཏོ གཎྛིཝཱིམཾསཀོ ཙ, ཡོ ‘‘ཨབྷཡཱུཔརཏོ ཨཡམཱཡསྨཱ’’ཏི ཨཱགཏོ མཱུལཝཱིམཾསཀོ ཙ. ཏེསུ མཱུལཝཱིམཾསཀེན ཏཐཱགཏོཝ ཨུཏྟརི པཊིཔུཙྪིཏབྦོ. སོ ཧི པུབྦེ པརསྶེཝ ཀཐཱཡ ནིཊྛངྒཏོ. པརོ ཙ ནཱམ ཛཱནིཏྭཱཔི ཀཐེཡྻ ཨཛཱནིཏྭཱཔི. ཨེཝམསྶ ཀཐཱ བྷཱུཏཱཔི ཧོཏི ཨབྷཱུཏཱཔི, ཏསྨཱ པརསྶེཝ ཀཐཱཡ ནིཊྛཾ ཨགནྟྭཱ ཏཏོ ཨུཏྟརི ཏཐཱགཏོཝ པཊིཔུཙྪིཏབྦོཏི ཨཏྠོ.

བྱཱཀརམཱནོཏི ¶ ཨེཏྠ ཡསྨཱ ཏཐཱགཏསྶ མིཙྪཱབྱཱཀརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ སམྨཱ མིཙྪཱཏི ཨཝཏྭཱ བྱཱཀརམཱནོཏྭེཝ ཝུཏྟཾ. ཨེཏཾ པཐོཧམསྨི ¶ ཨེཏཾ གོཙརོཏི ཨེས མཡ྄ཧཾ པཐོ ཨེས གོཙརོཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨེཏཱཔཱཐོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ མཡ྄ཧཾ ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལཾ པརིསུདྡྷཾ, སྭཱཧཾ ཏསྶ པརིསུདྡྷབྷཱཝེན ཝཱིམཾསཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཉཱཎམུཁེ ཨེཏཱཔཱཐོ, ཨེཝཾ ཨཱཔཱཐཾ གཙྪཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནོ ཙ ཏེན ཏམྨཡོཏི ཏེནཔི ཙཱཧཾ པརིསུདྡྷེན སཱིལེན ན ཏམྨཡོ, ན སཏཎྷོ, པརིསུདྡྷསཱིལཏྟཱཝ ནིཏྟཎྷོཧམསྨཱིཏི དཱིཔེཏི.

ཨུཏྟརུཏྟརིཾ ¶ པཎཱིཏཔཎཱིཏནྟི ཨུཏྟརུཏྟརིཾ ཙེཝ པཎཱིཏཏརཉྩ ཀཏྭཱ དེསེཏི. ཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགནྟི ཀཎྷཾ ཙེཝ སུཀྐཉྩ, ཏཉྩ ཁོ སཔྤཊིབྷཱགཾ སཝིཔཀྑཾ ཀཏྭཱ, ཀཎྷཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ སུཀྐནྟི སུཀྐཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཀཎྷནྟི ཨེཝཾ སཔྤཊིབྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཀཎྷསུཀྐཾ དེསེཏི. ཀཎྷཾ དེསེནྟོཔི སཨུསྶཱཧཾ སཝིཔཱཀཾ དེསེཏི, སུཀྐཾ དེསེནྟོཔི སཨུསྶཱཧཾ སཝིཔཱཀཾ དེསེཏི. ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིདྷེཀཙྩཾ དྷམྨཾ དྷམྨེསུ ནིཊྛཾ གཙྪཏཱིཏི ཏསྨིཾ དེསིཏེ དྷམྨེ ཨེཀཙྩཾ པཊིཝེདྷདྷམྨཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཏེན པཊིཝེདྷདྷམྨེན དེསནཱདྷམྨེ ནིཊྛཾ གཙྪཏི. སཏྠརི པསཱིདཏཱིཏི ཨེཝཾ དྷམྨེ ནིཊྛཾ གནྟྭཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ སམྨཱསམྦུདྡྷོ སོ བྷགཝཱཏི སཏྠརི པསཱིདཏི. ཏེན པན བྷགཝཏཱ ཡོ དྷམྨོ ཨཀྑཱཏོ, སོཔི སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ ནིཡྻཱནིཀཏྟཱ. ཡྭཱསྶ ཏཾ དྷམྨཾ པཊིཔནྣོ སངྒྷོ, སོཔི སུཔྤཊིཔནྣོ ཝངྐཱདིདོསརཧིཏཾ པཊིཔདཾ པཊིཔནྣཏྟཱཏི ཨེཝཾ དྷམྨེ སངྒྷེཔི པསཱིདཏི. ཏཉྩེཏི ཏཾ ཨེཝཾ པསནྣཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟཾ བྷིཀྑུཾ.

༤༩༠. ཨིམེཧི ཨཱཀཱརེཧཱིཏི ཨིམེཧི སཏྠུཝཱིམཾསནཀཱརཎེཧི. ཨིམེཧི པདེཧཱིཏི ཨིམེཧི ཨཀྑརསམྤིཎྜནཔདེཧི. ཨིམེཧི བྱཉྫནེཧཱིཏི ཨིམེཧི ཨིདྷ ཝུཏྟེཧི ཨཀྑརེཧི. སདྡྷཱ ནིཝིཊྛཱཏི ཨོཀཔྤནཱ པཏིཊྛིཏཱ. མཱུལཛཱཏཱཏི སོཏཱཔཏྟིམགྒཝསེན སཉྫཱཏམཱུལཱ. སོཏཱཔཏྟིམགྒོ ཧི སདྡྷཱཡ མཱུལཾ ནཱམ. ཨཱཀཱརཝཏཱིཏི ཀཱརཎཾ པརིཡེསིཏྭཱ གཧིཏཏྟཱ སཀཱརཎཱ. དསྶནམཱུལིཀཱཏི སོཏཱཔཏྟིམགྒམཱུལིཀཱ. སོ ཧི དསྶནནྟི ཝུཙྩཏི. དལ༹ྷཱཏི ཐིརཱ. ཨསཾཧཱརིཡཱཏི ཧརིཏུཾ ན སཀྐཱ. སམཎེན ཝཱཏི སམིཏཔཱཔསམཎེན ཝཱ. བྲཱཧྨཎེན ཝཱཏི བཱཧིཏཔཱཔབྲཱཧྨཎེན ཝཱ. དེཝེན ཝཱཏི ཨུཔཔཏྟིདེཝེན ཝཱ. མཱརེན ཝཱཏི ཝསཝཏྟིམཱརེན ¶ ཝཱ, སོཏཱཔནྣསྶ ཧི ཝསཝཏྟིམཱརེནཱཔི སདྡྷཱ ཨསཾཧཱརིཡཱ ཧོཏི སཱུརམྦཊྛསྶ ཝིཡ.

སོ ¶ ཀིར སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ གེཧཾ ཨཱགཏོ. ཨཐ མཱརོ དྭཏྟིཾསཝརལཀྑཎཔྤཊིམཎྜིཏཾ བུདྡྷརཱུཔཾ མཱཔེཏྭཱ ཏསྶ ¶ གྷརདྭཱརེ ཋཏྭཱ – ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སཱསནཾ པཧིཎི. སཱུརོ ཙིནྟེསི, ‘‘ཨཧཾ ཨིདཱནེཝ སཏྠུ སནྟིཀཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཀིཾ ནུ ཁོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཏྠུསཉྙཱཡ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. མཱརོ ཨཱཧ – ‘‘ཡཾ ཏེ མཡཱ, སཱུརམྦཊྛ, རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩནྟི ཀཐིཏཾ, ཏཾ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱཝ སཧསཱ མཡཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཏྭཾ རཱུཔཾ ནིཙྩཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ནིཙྩནྟི གཎྷཱཧཱི’’ཏི. སཱུརོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཡཾ བུདྡྷཱ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ ཨཔཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ ཀིཉྩི ཀཐེཡྻུཾ, ཨདྡྷཱ ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཝིབཱདྷནཏྠཾ མཱརོ ཨཱགཏོ’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཏྭཾ མཱརོཏི ཨཱཧ. སོ མུསཱཝཱདཾ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི, ཨཱམ མཱརོསྨཱིཏི པཊིཛཱནི. ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱིཏི ཝུཏྟེ ཏཝ སདྡྷཱཙཱལནཏྠནྟི ཨཱཧ. ཀཎྷ པཱཔིམ, ཏྭཾ ཏཱཝ ཨེཀཀོ ཏིཊྛ, ཏཱདིསཱནཾ མཱརཱནཾ སཏམྤི སཧསྶམྤི མམ སདྡྷཾ ཙཱལེཏུཾ ཨསམཏྠཾ, མགྒེན ཨཱགཏཱ སདྡྷཱ ནཱམ སིལཱཔཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏསིནེརུ ཝིཡ ཨཙལཱ ཧོཏི, ཀིཾ ཏྭཾ ཨེཏྠཱཏི ཨཙྪརཾ པཧརི. སོ ཋཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི. བྲཧྨུནཱ ཝཱཏི བྲཧྨཀཱཡིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརབྲཧྨུནཱ ཝཱ. ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིནྟི ཨེཏེ སམཎཱདཡོ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙེནཔི ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ ཧརིཏུཾ ན སཀྐཱ. དྷམྨསམནྣེསནཱཏི སབྷཱཝསམནྣེསནཱ. དྷམྨཏཱསུསམནྣིཊྛོཏི དྷམྨཏཱཡ སུསམནྣིཊྛོ, སབྷཱཝེནེཝ སུཊྛུ སམནྣེསིཏོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝཱིམཾསཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཀོསམྦིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༩༡. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཀོསམྦིཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀོསམྦིཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏསྶ ཀིར ནགརསྶ ཨཱརཱམཔོཀྑརཎཱིཨཱདཱིསུ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ ཀོསམྦརུཀྑཱཝ ཨུསྶནྣཱ ཨཧེསུཾ, ཏསྨཱ ཀོསམྦཱིཏི སངྑཾ ཨགམཱསི. ཀུསམྦསྶ ¶ ནཱམ ཨིསིནོ ཨསྶམཏོ ཨཝིདཱུརེ མཱཔིཏཏྟཱཏིཔི ¶ ཨེཀེ. གྷོསིཏཱརཱམེཏི གྷོསིཏསེཊྛིནཱ ཀཱརིཏེ ཨཱརཱམེ.

པུབྦེ ཀིར ཨདྡིལརཊྛཾ ནཱམ ཨཧོསི. ཏཏོ ཀོཏཱུཧལཀོ ནཱམ དལིདྡོ ཚཱཏཀབྷཡེན སཔུཏྟདཱརོ ཀེདཱརཔརིཙྪིནྣཾ སུབྷིཀྑཾ རཊྛཾ གཙྪནྟོ པུཏྟཾ ཝཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཚཌྜེཏྭཱ ཨགམཱསི. མཱཏཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ གཏཱ. ཏེ ཨེཀཾ གོཔཱལཀགཱམཀཾ པཝིསིཾསུ, གོཔཱལཀཱནཉྩ ཏདཱ པཧཏཔཱཡསོ པཊིཡཏྟོ ཧོཏི, ཏཏོ པཱཡསཾ ལབྷིཏྭཱ བྷུཉྫིཾསུ. ཨཐ སོ པུརིསོ པཧཱུཏཔཱཡསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཛིརཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ རཏྟིབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝ སུནཁིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཀུཀྐུརོ ཛཱཏོ. སོ གོཔཱལཀསྶ པིཡོ ཨཧོསི མནཱཔོ, གོཔཱལཀོ ཙ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨུཔཊྛཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷོཔི བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ ཀུཀྐུརསྶ ཨེཀཾ པིཎྜཾ དེཏི. སོ པཙྩེཀབུདྡྷེ སིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ གོཔཱལཀེན སདྡྷིཾ པཎྞསཱལམྤི གཙྪཏི.

སོ གོཔཱལཀེ ཨསནྣིཧིཏེ བྷཏྟཝེལཱཡ སཡམེཝ གནྟྭཱ ཀཱལཱརོཙནཏྠཾ པཎྞསཱལདྭཱརེ བྷུསྶཏི, ཨནྟརཱམགྒེཔི ཙཎྜམིགེ དིསྭཱ བྷུསྶིཏྭཱ པལཱཔེཏི. སོ པཙྩེཀབུདྡྷེ མུདུཀེན ཙིཏྟེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི. ཏཏྲསྶ གྷོསཀདེཝཔུཏྟོཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཧོསི. སོ དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ ཀོསམྦིཡཾ ཨེཀསྨིཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟི. ཏཾ ཨཔུཏྟཀོ སེཊྛི ཏསྶ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དྷནཾ དཏྭཱ པུཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨགྒཧེསི. ཨཐ སོ ཨཏྟནོ པུཏྟེ ཛཱཏེ སཏྟཀྑཏྟུཾ མཱརཱཔེཏུཾ ཨུཔཀྐམི. སོ པུཉྙཝནྟཏཱཡ སཏྟསུཔི ཋཱནེསུ མརཎཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཨེཀཱཡ སེཊྛིདྷཱིཏཱཡ ཝེཡྻཏྟིཡེན ལདྡྷཛཱིཝིཀོ ཨཔརབྷཱགེ པིཏུཨཙྩཡེན སེཊྛིཊྛཱནཾ པཏྭཱ གྷོསིཏསེཊྛི ནཱམ ¶ ཛཱཏོ. ཨཉྙེཔི ཀོསམྦིཡཾ ཀུཀྐུཊསེཊྛི པཱཝཱརིཀསེཊྛཱིཏི དྭེ སེཊྛིནོ སནྟི. ཨིམེཧི སདྡྷིཾ ཏཡོ ཨཧེསུཾ.

ཏེན ¶ ཙ སམཡེན ཏེསཾ སཧཱཡཀཱནཾ སེཊྛཱིནཾ ཀུལཱུཔཀཱ པཉྩསཏཱ ཨིསཡོ པབྦཏཔཱདེ ཝསིཾསུ. ཏེ ཀཱལེན ཀཱལཾ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ མནུསྶཔཐཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཨཐེཀསྨིཾ ཝཱརེ གིམྷསམཡེ མནུསྶཔཐཾ ¶ ཨཱགཙྪནྟཱ ནིརུདཀམཧཱཀནྟཱརཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཀནྟཱརཔརིཡོསཱནེ མཧནྟཾ ནིགྲོདྷརུཀྑཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཡཱདིསོ ཨཡཾ རུཀྑོ, ཨདྡྷཱ ཨེཏྠ མཧེསཀྑཱཡ དེཝཏཱཡ བྷཝིཏབྦཾ, སཱདྷུ ཝཏསྶ, སཙེ ནོ པཱནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ དདེཡྻཱ’’ཏི. དེཝཏཱ ཨིསཱིནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཨིམེསཾ སངྒཧཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཝིཊཔནྟརཏོ ནངྒལསཱིསམཏྟཾ ཨུདཀདྷཱརཾ པཝཏྟེསི. ཨིསིགཎོ རཛཏཀྑནྡྷསདིསཾ ཨུདཀཝཊྚིཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ བྷཱཛནེཧི ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘དེཝཏཱཡ ཨམྷཱཀཾ པརིབྷོགཨུདཀཾ དིནྣཾ, ཨིདཾ པན ཨགཱམཀཾ མཧཱཨརཉྙཾ, སཱདྷུ ཝཏསྶ, སཙེ ནོ ཨཱཧཱརམྤི དདེཡྻཱ’’ཏི. དེཝཏཱ ཨིསཱིནཾ ཨུཔསཾཀཔྤནཝསེན དིབྦཱནི ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི དཏྭཱ སནྟཔྤེསི. ཨིསཡོ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘དེཝཏཱཡ ཨམྷཱཀཾ པརིབྷོགཨུདཀམྤི བྷོཛནམྤི སབྦཾ དིནྣཾ, སཱདྷུ ཝཏསྶ, སཙེ ནོ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཡྻཱ’’ཏི.

དེཝཏཱ ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཀཱཡཾ དསྶེསི. ཏེ ཨཱཧཾསུ – ‘‘དེཝཏེ, མཧཏཱི ཏེ སམྤཏྟི, ཀིཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ ཨདྷིགཏཱསཱི’’ཏི? བྷནྟེ, ནཱཏིམཧནྟཾ པརིཏྟཀཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱཏི. ཨུཔཌྜྷཨུཔོསཐཀམྨཾ ནིསྶཱཡ ཧི དེཝཏཱཡ སཱ སམྤཏྟི ལདྡྷཱ.

ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཀིར གེཧེ ཨཡཾ དེཝཔུཏྟོ ཀམྨཀཱརོ ཨཧོསི. སེཊྛིསྶ ཧི གེཧེ ཨུཔོསཐདིཝསེསུ ཨནྟམསོ དཱསཀམྨཀཱརེ ཨུཔཱདཱཡ སབྦོ ཛནོ ཨུཔོསཐིཀོ ཧོཏི. ཨེཀདིཝསཾ ཨཡཾ ཀམྨཀཱརོ ཨེཀཀོཝ པཱཏོ ཨུཊྛཱཡ ཀམྨནྟཾ གཏོ. མཧཱསེཊྛི ནིཝཱཔཾ ལབྷནམནུསྶེ སལླཀྑེནྟོ ཨེཏསྶེཝེཀསྶ ཨརཉྙཾ གཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨསྶ སཱཡམཱསཏྠཱཡ ནིཝཱཔཾ ཨདཱསི. བྷཏྟཀཱརིཀཱ དཱསཱི ཨེཀསྶེཝ བྷཏྟཾ པཙིཏྭཱ ཨརཉྙཏོ ཨཱགཏསྶ བྷཏྟཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨདཱསི, ཀམྨཀཱརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ གེཧཾ ཨེཀསདྡཾ ཨཧོསི, ཨཛྫ ཨཏིཝིཡ སནྣིསིནྣཾ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི ¶ ? ཏསྶ སཱ ཨཱཙིཀྑི – ‘‘ཨཛྫ ¶ ཨིམསྨིཾ གེཧེ སབྦེ མནུསྶཱ ཨུཔོསཐིཀཱ, མཧཱསེཊྛི ཏུཡ྄ཧེཝེཀསྶ ནིཝཱཔཾ ཨདཱསཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཨམྨཱཏི? ཨཱམ སཱམཱིཏི. ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིནྣསྶ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཧོཏི ན ཧོཏཱིཏི མཧཱསེཊྛིཾ པུཙྪ ཨམྨཱཏི? ཏཱཡ གནྟྭཱ པུཙྪིཏོ མཧཱསེཊྛི ཨཱཧ – ‘‘སཀལཨུཔོསཐཀམྨཾ ན ཧོཏི, ཨུཔཌྜྷཀམྨཾ པན ཧོཏི, ཨུཔོསཐིཀོ ཧོཏཱུ’’ཏི ¶ . ཀམྨཀཱརོ བྷཏྟཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ ཨུཔོསཐིཀོ ཧུཏྭཱ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ནིཔཛྫི. ཏསྶ ཨཱཧཱརཔརིཀྑཱིཎཀཱཡསྶ རཏྟིཾ ཝཱཏོ ཀུཔྤི. སོ པཙྩཱུསསམཡེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཨུཔོསཐཀམྨནིསྶནྡེན མཧཱཝཊྚནིཨཊཝིཡཾ ནིགྲོདྷརུཀྑེ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨིསཱིནཾ ཨཱརོཙེསི.

ཨིསཡོ ཏུམྷེཧི མཡཾ བུདྡྷོ, དྷམྨོ, སངྒྷོཏི ཨསུཏཔུབྦཾ སཱཝིཏཱ, ཨུཔྤནྣོ ནུ ཁོ ལོཀེ བུདྡྷོཏི? ཨཱམ, བྷནྟེ, ཨུཔྤནྣོཏི. ཨིདཱནི ཀུཧིཾ ཝསཏཱིཏི? སཱཝཏྠིཾ ནིསྶཱཡ ཛེཏཝནེ, བྷནྟེཏི. ཨིསཡོ ཏིཊྛཐ ཏཱཝ ཏུམྷེ མཡཾ སཏྠཱརཾ པསྶིསྶཱམཱཏི ཧཊྛཏུཊྛཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀོསམྦིནགརཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ. མཧཱསེཊྛིནོ, ‘‘ཨིསཡོ ཨཱགཏཱ’’ཏི པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ, ‘‘སྭེ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐ, བྷནྟེ’’ཏི ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨིསིགཎསྶ མཧཱདཱནཾ ཨདཾསུ. ཨིསཡོ བྷུཉྫིཏྭཱཝ གཙྪཱམཱཏི ཨཱཔུཙྪིཾསུ. ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཨཉྙསྨིཾ ཀཱལེ ཨེཀམྤི མཱསཾ དྭེཔི ཏཡོཔི ཙཏྟཱརོཔི མཱསེ ཝསིཏྭཱ གཙྪཐ. ཨིམསྨིཾ པན ཝཱརེ ཧིཡྻོ ཨཱགནྟྭཱ ཨཛྫེཝ གཙྪཱམཱཏི ཝདཐ, ཀིམིདནྟི? ཨཱམ གཧཔཏཡོ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ན ཁོ པན སཀྐཱ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ ཝིདིཏུཾ, ཏེན མཡཾ ཏུརིཏཱ གཙྪཱམཱཏི. ཏེན ཧི, བྷནྟེ, མཡམྤི གཙྪཱམ, ཨམྷེཧི སདྡྷིཾཡེཝ གཙྪཐཱཏི. ཏུམྷེ ཨགཱརིཡཱ ནཱམ མཧཱཛཊཱ, ཏིཊྛཐ ཏུམྷེ, མཡཾ པུརེཏརཾ གམིསྶཱམཱཏི ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ དྭེཔི དིཝསཱནི ཨཝསིཏྭཱ ཏུརིཏགམནེནེཝ སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཛེཏཝནཝིཧཱརེ སཏྠུ སནྟིཀམེཝ ཨགམཾསུ. སཏྠུ མདྷུརདྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སབྦེཝ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ.

ཏེཔི ¶ ཏཡོ སེཊྛིནོ པཉྩཧི པཉྩཧི སཀཊསཏེཧི སཔྤིམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི ཙེཝ པཊྚུནྣདུཀཱུལཱདཱིནི ཙ ཨཱདཱཡ ཀོསམྦིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཛེཏཝནསཱམནྟེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཏིཎྞམྤི སཧཱཡཀཱནཾ མདྷུརདྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. ཏེ བལཝསོམནསྶཛཱཏཱ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ ¶ པུནདིཝསེ མཧཱདཱནཾ ཨདཾསུ. པུན ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེཏི ཨེཝཾ ཨཌྜྷམཱསཾ དཱནཾ དཏྭཱ, ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཛནཔདཾ ཨཱགམནཱཡ པཊིཉྙཾ དེཐཱ’’ཏི པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཾསུ. བྷགཝཱ, ‘‘སུཉྙཱགཱརེ ཁོ གཧཔཏཡོ ཏཐཱགཏཱ ཨབྷིརམནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཏྟཱཝཏཱ པཊིཉྙཱ དིནྣཱ ནཱམ ཧོཏཱིཏི གཧཔཏཡོ ¶ སལླཀྑེཏྭཱ དིནྣཱ ནོ བྷགཝཏཱ པཊིཉྙཱཏི དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཋཱནེ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀོསམྦིཾ པཏྭཱ, ‘‘ལོཀེ བུདྡྷོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི ཀཐཡིཾསུ. ཏཡོཔི ཛནཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཱརཱམེ མཧནྟཾ དྷནཔརིཙྩཱགཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཏོ ཝསནཏྠཱཡ ཝིཧཱརེ ཀཱརཱཔཡིཾསུ. ཏཏྠ ཀུཀྐུཊསེཊྛིནཱ ཀཱརིཏོ ཀུཀྐུཊཱརཱམོ ནཱམ ཨཧོསི. པཱཝཱརིཀསེཊྛིནཱ ཨམྦཝནེ ཀཱརིཏོ པཱཝཱརིཀམྦཝནོ ནཱམ ཨཧོསི. གྷོསིཏེན ཀཱརིཏོ གྷོསིཏཱརཱམོ ནཱམ ཨཧོསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘གྷོསིཏསེཊྛིནཱ ཀཱརིཏེ ཨཱརཱམེ’’ཏི.

བྷཎྜནཛཱཏཱཏིཨཱདཱིསུ ཀལཧསྶ པུབྦབྷཱགོ བྷཎྜནཾ ནཱམ, ཏཾ ཛཱཏཾ ཨེཏེསནྟི བྷཎྜནཛཱཏཱ. ཧཏྠཔརཱམཱསཱདིཝསེན མཏྠཀཾ པཏྟོ ཀལཧོ ཛཱཏོ ཨེཏེསནྟི ཀལཧཛཱཏཱ. ཝིརུདྡྷབྷཱུཏཾ ཝཱདནྟི ཝིཝཱདཾ, ཏཾ ཨཱཔནྣཱཏི ཝིཝཱདཱཔནྣཱ. མུཁསཏྟཱིཧཱིཏི ཝཱཙཱསཏྟཱིཧི. ཝིཏུདནྟཱཏི ཝིཛ྄ཛྷནྟཱ. ཏེ ན ཙེཝ ཨཉྙམཉྙཾ སཉྙཱཔེནྟི ན ཙ སཉྙཏྟིཾ ཨུཔེནྟཱིཏི ཏེ ཨཏྠཉྩ ཀཱརཎཉྩ དསྶེཏྭཱ ནེཝ ཨཉྙམཉྙཾ ཛཱནཱཔེནྟི. སཙེཔི སཉྙཱཔེཏུཾ ཨཱརབྷནྟི, ཏཐཱཔི སཉྙཏྟིཾ ན ཨུཔེནྟི, ཛཱནིཏུཾ ན ཨིཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ནིཛ྄ཛྷཏྟིཡཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ ནིཛ྄ཛྷཏྟཱིཏི སཉྙཏྟིཝེཝཙནམེཝེཏཾ. ཀསྨཱ པནེཏེ བྷཎྜནཛཱཏཱ ཨཧེསུནྟི? ཨཔྤམཏྟཀེན ཀཱརཎེན.

དྭེ ཀིར བྷིཀྑཱུ ཨེཀསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསནྟི ཝིནཡདྷརོ ཙ སུཏྟནྟིཀོ ཙ. ཏེསུ སུཏྟནྟིཀོ བྷིཀྑུ ཨེཀདིཝསཾ ¶ ཝཙྩཀུཊིཾ པཝིཊྛོ ཨཱཙམནཨུདཀཱཝསེསཾ བྷཱཛནེ ཋཔེཏྭཱཝ ནིཀྑམི. ཝིནཡདྷརོ པཙྪཱ པཝིཊྛོ ཏཾ ཨུདཀཾ དིསྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪི, ཨཱཝུསོ, ཏཡཱ ཨིདཾ ཨུདཀཾ ཋཔིཏནྟི? ཨཱམ, ཨཱཝུསོཏི. ཏྭམེཏྠ ཨཱཔཏྟིབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསཱིཏི? ཨཱམ ན ཛཱནཱམཱིཏི. ཧོཏི, ཨཱཝུསོ, ཨེཏྠ ཨཱཔཏྟཱིཏི. སཙེ ཧོཏི དེསེསྶཱམཱིཏི. སཙེ པན ཏེ, ཨཱཝུསོ, ཨསཉྩིཙྩ ཨསཏིཡཱ ཀཏཾ, ནཏྠི ཏེ ཨཱཔཏྟཱིཏི. སོ ཏསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨནཱཔཏྟིདིཊྛི ཨཧོསི.

ཝིནཡདྷརོ ¶ ཨཏྟནོ ནིསྶིཏཀཱནཾ, ‘‘ཨཡཾ སུཏྟནྟིཀོ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོཔི ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨཱརོཙེསི. ཏེ ཏསྶ ནིསྶིཏཀེ དིསྭཱ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱཔི ཨཱཔཏྟིབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ ¶ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཡཾ ཝིནཡདྷརོ པུབྦེ ‘ཨནཱཔཏྟཱི’ཏི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ‘ཨཱཔཏྟཱི’ཏི ཝདཏི, མུསཱཝཱདཱི ཨེསོ’’ཏི. ཏེ གནྟྭཱ, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མུསཱཝཱདཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཀལཧཾ ཝཌྜྷཡིཾསུ, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨེཏཾ, ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཀོསམྦིཡཾ བྷིཀྑཱུ བྷཎྜནཛཱཏཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏཉྩ ཁོ ནེཝ པིཡཀམྱཏཱཡ ན བྷེདཱདྷིཔྤཱཡེན, ཨཐ ཁོ ཨཏྠཀཱམཏཱཡ ཧིཏཀཱམཏཱཡ. སཱམགྒིཀཱརཀོ ཀིརེས བྷིཀྑུ, ཏསྨཱསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཡཐཱ ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ཝིཝཱདཾ ཨཱརདྡྷཱ, ན སཀྐཱ མཡཱ, ནཱཔི ཨཉྙེན བྷིཀྑུནཱ སམགྒཱ ཀཱཏུཾ, ཨཔྤེཝ ནཱམ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ བྷགཝཱ སཡཾ ཝཱ གནྟྭཱ, ཨཏྟནོ ཝཱ སནྟིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨེཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཁནྟིམེཏྟཱཔཊིསཾཡུཏྟཾ སཱརཎཱིཡདྷམྨདེསནཾ ཀཐེཏྭཱ སཱམགྒིཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི ཨཏྠཀཱམཏཱཡ ཧིཏཀཱམཏཱཡ གནྟྭཱ ཨཝོཙ.

༤༩༢. ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱཏི ཧེཊྛཱ ཀལཧབྷཎྜནཝསེན དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཚ སཱརཎཱིཡཱ དྷམྨཱ ཨཱགཏཱཏི ཨེཝམིདཾ ཀོསམྦིཡསུཏྟཾ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ གཏཾ ཧོཏི. ཏཏྠ སཱརཎཱིཡཱཏི སརིཏབྦཡུཏྟཱ ཨདྡྷཱནེ ཨཏིཀྐནྟེཔི ན པམུསྶིཏབྦཱ. ཡོ ཏེ དྷམྨེ པཱུརེཏི, ཏཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡཾ ཀརོནྟཱིཏི པིཡཀརཎཱ. གརུཾ ཀརོནྟཱིཏི གརུཀརཎཱ. སངྒཧཱཡཱཏི སངྒཧཎཏྠཱཡ. ཨཝིཝཱདཱཡཱཏི ཨཝིཝཱདནཏྠཱཡ. སཱམགྒིཡཱཏི སམགྒབྷཱཝཏྠཱཡ ¶ . ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡཱཏི ཨེཀཱིབྷཱཝཏྠཱཡ ནིནྣཱནཱཀརཎཱཡ. སཾཝཏྟནྟཱིཏི བྷཝནྟི. མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨནྟི མེཏྟཙིཏྟེན ཀཏྟབྦཾ ཀཱཡཀམྨཾ. ཝཙཱིཀམྨམནོཀམྨེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམཱནི བྷིཀྑཱུནཾ ཝསེན ཨཱགཏཱནི, གིཧཱིསུཔི ལབྦྷནྟིཡེཝ. བྷིཀྑཱུནཉྷི མེཏྟཙིཏྟེན ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀདྷམྨཔཱུརཎཾ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. གིཧཱིནཾ ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཱཡ བོདྷིཝནྡནཏྠཱཡ སངྒྷནིམནྟནཏྠཱཡ གམནཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ པཙྩུགྒམནཾ པཏྟཔཊིགྒཧཎཾ ཨཱསནཔཉྙཱཔནཾ ཨནུགམནནྟི ཨེཝམཱདིཀཾ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ.

བྷིཀྑཱུནཾ ¶ མེཏྟཙིཏྟེན ཨཱཙཱརཔཉྙཏྟིསིཀྑཱཔདཾ, ཀམྨཊྛཱནཀཐནཾ དྷམྨདེསནཱ ཏེཔིཊཀམྤི བུདྡྷཝཙནཾ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ. གིཧཱིནཉྩ, ‘‘ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཱཡ གཙྪཱམ, བོདྷིཝནྡནཏྠཱཡ གཙྪཱམ, དྷམྨསྶཝནཾ ཀརིསྶཱམ, པདཱིཔམཱལཱཔུཔྥཔཱུཛཾ ཀརིསྶཱམ, ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶཱམ, སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི དསྶཱམ, ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དསྶཱམ, ཨཛྫ སངྒྷསྶ ¶ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དསྶཱམ, སངྒྷཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཁཱདནཱིཡཱདཱིནི སཾཝིདཧཐ, ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཐ, པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེཐ, སངྒྷཾ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཨཱནེཐ, པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཚནྡཛཱཏཱ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརོཐཱ’’ཏིཨཱདིཀཐནཀཱལེ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ.

བྷིཀྑཱུནཾ པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟཱདཱིནི ཙ ཀཏྭཱ ཝིཝིཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ, ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ སུཁཱི ཧོནྟུ, ཨཝེརཱ ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷཱ’’ཏི ཙིནྟནཾ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ. གིཧཱིནཾ ‘‘ཨཡྻཱ སུཁཱི ཧོནྟུ, ཨཝེརཱ ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷཱ’’ཏི ཙིནྟནཾ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ.

ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙཱཏི སམྨུཁཱ ཙ པརམྨུཁཱ ཙ. ཏཏྠ ནཝཀཱནཾ ཙཱིཝརཀམྨཱདཱིསུ སཧཱཡབྷཱཝཱུཔགམནཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ཐེརཱནཾ པན པཱདདྷོཝནཝནྡནབཱིཛནདཱནཱདིབྷེདམྤི སབྦཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ཨུབྷཡེཧིཔི དུནྣིཀྑིཏྟཱནཾ དཱརུབྷཎྜཱདཱིནཾ ཏེསུ ཨཝམཉྙཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནཱ ¶ དུནྣིཀྑིཏྟཱནཾ ཝིཡ པཊིསཱམནཾ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. དེཝཏྠེརོ ཏིསྶཏྠེརོཏི ཨེཝཾ པགྒཡ྄ཧ ཝཙནཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ. ཝིཧཱརེ ཨསནྟཾ པན པརིཔུཙྪནྟསྶ, ཀུཧིཾ ཨམྷཱཀཾ དེཝཏྠེརོ, ཨམྷཱཀཾ ཏིསྶཏྠེརོ ཀདཱ ནུ ཁོ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ མམཱཡནཝཙནཾ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ. མེཏྟཱསིནེཧསིནིདྡྷཱནི པན ནཡནཱནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ སུཔྤསནྣེན མུཁེན ཨོལོཀནཾ སམྨུཁཱ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ. དེཝཏྠེརོ, ཏིསྶཏྠེརོ ཨརོགོ ཧོཏུ ཨཔྤཱབཱདྷོཏི སམནྣཱཧརཎཾ པརམྨུཁཱ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ.

ལཱབྷཱཏི ཙཱིཝརཱདཡོ ལདྡྷཔཙྩཡཱ. དྷམྨིཀཱཏི ཀུཧནཱདིབྷེདཾ མིཙྪཱཛཱིཝཾ ཝཛྫེཏྭཱ དྷམྨེན སམེན བྷིཀྑཱཙརིཡཝཏྟེན ཨུཔྤནྣཱ. ཨནྟམསོ པཏྟཔརིཡཱཔནྣམཏྟམྤཱིཏི པཙྪིམཀོཊིཡཱ པཏྟེ པརིཡཱཔནྣཾ པཏྟསྶ ཨནྟོགཏཾ དྭཏྟིཀཊཙྪུབྷིཀྑཱམཏྟམྤི. ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱིཏི ཨེཏྠ དྭེ པཊིཝིབྷཏྟཱནི ¶ ནཱམ ཨཱམིསཔཊིཝིབྷཏྟཾ པུགྒལཔཊིཝིབྷཏྟཉྩ. ཏཏྠ, ‘‘ཨེཏྟཀཾ དསྶཱམི, ཨེཏྟཀཾ ན དསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཙིཏྟེན ཝིབྷཛནཾ ཨཱམིསཔཊིཝིབྷཏྟཾ ནཱམ. ‘‘ཨསུཀསྶ དསྶཱམི, ཨསུཀསྶ ན དསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཙིཏྟེན ཝིབྷཛནཾ པན པུགྒལཔཊིཝིབྷཏྟཾ ནཱམ. ཏདུབྷཡམྤི ཨཀཏྭཱ ཡོ ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟཾ བྷུཉྫཏི, ཨཡཾ ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱི ནཱམ.

སཱིལཝནྟེཧི ¶ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སཱདྷཱརཎབྷོགཱིཏི ཨེཏྠ སཱདྷཱརཎབྷོགིནོ ཨིདཾ ལཀྑཎཾ, ཡཾ ཡཾ པཎཱིཏཾ ལབྦྷཏི, ཏཾ ཏཾ ནེཝ ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ཛིགཱིསནཱམུཁེན གིཧཱིནཾ དེཏི, ན ཨཏྟནཱ པརིབྷུཉྫཏི; པཊིགྒཎྷནྟོཝ སངྒྷེན སཱདྷཱརཎཾ ཧོཏཱུཏི གཧེཏྭཱ གཎྜིཾ པཧརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ སངྒྷསནྟཀཾ ཝིཡ པསྶཏི. ཨིདཾ པན སཱརཎཱིཡདྷམྨཾ ཀོ པཱུརེཏི, ཀོ ན པཱུརེཏཱིཏི? དུསྶཱིལོ ཏཱཝ ན པཱུརེཏི. ན ཧི ཏསྶ སནྟཀཾ སཱིལཝནྟཱ གཎྷནྟི. པརིསུདྡྷསཱིལོ པན ཝཏྟཾ ཨཁཎྜེནྟོ པཱུརེཏི.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྟཾ – ཡོ ཧི ཨོདིསྶཀཾ ཀཏྭཱ མཱཏུ ཝཱ པིཏུ ཝཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིནཾ ཝཱ དེཏི, སོ དཱཏབྦཾ དེཏི, སཱརཎཱིཡདྷམྨོ ¶ པནསྶ ན ཧོཏི, པལིབོདྷཛགྒནཾ ནཱམ ཧོཏི. སཱརཎཱིཡདྷམྨོ ཧི མུཏྟཔལིབོདྷསྶེཝ ཝཊྚཏི, ཏེན པན ཨོདིསྶཀཾ དེནྟེན གིལཱནགིལཱནུཔཊྛཱཀཨཱགནྟུཀགམིཀཱནཉྩེཝ ནཝཔབྦཛིཏསྶ ཙ སངྒྷཱཊིཔཏྟགྒཧཎཾ ཨཛཱནནྟསྶ དཱཏབྦཾ. ཨེཏེསཾ དཏྭཱ ཨཝསེསཾ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ ཐོཀཾ ཐོཀཾ ཨདཏྭཱ ཡོ ཡཏྟཀཾ གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཏཏྟཀཾ དཱཏབྦཾ. ཨཝསིཊྛེ ཨསཏི པུན པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ ཡཾ ཡཾ པཎཱིཏཾ, ཏཾ ཏཾ དཏྭཱ སེསཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ‘‘སཱིལཝནྟེཧཱི’’ཏི ཝཙནཏོ དུསྶཱིལསྶ ཨདཱཏུམྤི ཝཊྚཏི.

ཨཡཾ པན སཱརཎཱིཡདྷམྨོ སུསིཀྑིཏཱཡ པརིསཱཡ སུཔཱུརོ ཧོཏི, ནོ ཨསིཀྑིཏཱཡ པརིསཱཡ. སུསིཀྑིཏཱཡ ཧི པརིསཱཡ ཡོ ཨཉྙཏོ ལབྷཏི, སོ ན གཎྷཱཏི, ཨཉྙཏོ ཨལབྷནྟོཔི པམཱཎཡུཏྟམེཝ གཎྷཱཏི, ན ཨཏིརེཀཾ. ཨཡཉྩ པན སཱརཎཱིཡདྷམྨོ ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ དེནྟསྶཱཔི དྭཱདསཧི ཝསྶེཧི པཱུརཏི, ན ཏཏོ ཨོརཾ. སཙེ ཧི དྭཱདསམེཔི ཝསྶེ སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརཀོ པིཎྜཔཱཏཔཱུརཾ པཏྟཾ ཨཱསནསཱལཱཡཾ ཋཔེཏྭཱ ནཧཱཡིཏུཾ གཙྪཏི, སངྒྷཏྠེརོ ཙ ཀསྶེསོ པཏྟོཏི? སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརཀསྶཱཏི ཝུཏྟེ – ‘‘ཨཱཧརཐ ན’’ནྟི སབྦཾ ¶ པིཎྜཔཱཏཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ ཙ རིཏྟཔཏྟཾ ཋཔེཏི. ཨཐ སོ བྷིཀྑུ རིཏྟཔཏྟཾ དིསྭཱ, ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨསེསེཏྭཱཝ པརིབྷུཉྫིཾསཱུ’’ཏི དོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེཏི, སཱརཎཱིཡདྷམྨོ བྷིཛྫཏི, པུན དྭཱདས ཝསྶཱནི པཱུརེཏབྦོ ¶ ཧོཏི, ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསསདིསོ ཧེས. སཀིཾ ཁཎྜེ ཛཱཏེ པུན པཱུརེཏབྦོཝ. ཡོ པན, ‘‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ, ཡསྶ མེ པཏྟགཏཾ ཨནཱཔུཙྪཱཝ སབྲཧྨཙཱརཱི པརིབྷུཉྫནྟཱི’’ཏི སོམནསྶཾ ཛནེཏི, ཏསྶ པུཎྞོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨེཝཾ པཱུརིཏསཱརཎཱིཡདྷམྨསྶ པན ནེཝ ཨིསྶཱ, ན མཙྪརིཡཾ ཧོཏི, སོ མནུསྶཱནཾ པིཡོ ཧོཏི, སུལབྷཔཙྩཡོ; པཏྟགཏམསྶ དཱིཡམཱནམྤི ན ཁཱིཡཏི, བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཊྛཱནེ ཨགྒབྷཎྜཾ ལབྷཏི, བྷཡེ ཝཱ ཚཱཏཀེ ཝཱ སམྤཏྟེ དེཝཏཱ ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔཛྫནྟི.

ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི – ལེཎགིརིཝཱསཱི ཏིསྶཏྠེརོ ཀིར མཧཱགིརིགཱམཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསཏི. པཉྙཱས མཧཱཐེརཱ ནཱགདཱིཔཾ ¶ ཙེཏིཡཝནྡནཏྠཱཡ གཙྪནྟཱ གིརིགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀིཉྩི ཨལདྡྷཱ ནིཀྑམིཾསུ. ཐེརོ པཝིསནྟོ ཏེ དིསྭཱ པུཙྪི – ‘‘ལདྡྷཾ, བྷནྟེ’’ཏི? ཝིཙརིམྷཱ, ཨཱཝུསོཏི. སོ ཨལདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཡཱཝཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨཱགཙྪཱམི, ཏཱཝ ཨིདྷེཝ ཧོཐཱ’’ཏི. མཡཾ, ཨཱཝུསོ, པཉྙཱས ཛནཱ པཏྟཏེམནམཏྟམྤི ན ལབྷིམྷཱཏི. ནེཝཱསིཀཱ ནཱམ, བྷནྟེ, པཊིབལཱ ཧོནྟི, ཨལབྷནྟཱཔི བྷིཀྑཱཙཱརམགྒསབྷཱཝཾ ཛཱནནྟཱིཏི. ཐེརཱ ཨཱགམིཾསུ. ཐེརོ གཱམཾ པཱཝིསི. དྷུརགེཧེཡེཝ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཁཱིརབྷཏྟཾ སཛྫེཏྭཱ ཐེརཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཋིཏཱ ཐེརསྶ དྭཱརཾ སམྤཏྟསྶེཝ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ཏཾ ཨཱདཱཡ ཐེརཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘གཎྷཐ, བྷནྟེ’’ཏི སངྒྷཏྠེརམཱཧ. ཐེརོ, ‘‘ཨམྷེཧི ཨེཏྟཀེཧི ཀིཉྩི ན ལདྡྷཾ, ཨཡཾ སཱིགྷམེཝ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཀིཾ ནུ ཁོ’’ཏི སེསཱནཾ མུཁཾ ཨོལོཀེསི. ཐེརོ ཨོལོཀནཱཀཱརེནེཝ ཉཏྭཱ – ‘‘དྷམྨེན སམེན ལདྡྷཔིཎྜཔཱཏོ, ནིཀྐུཀྐུཙྩཱ གཎྷཐ བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སབྦེསཾ ཡཱཝདཏྠཾ དཏྭཱ ཨཏྟནཱཔི ཡཱཝདཏྠཾ བྷུཉྫི.

ཨཐ ནཾ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ ཐེརཱ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཀདཱ, ཨཱཝུསོ, ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷཱི’’ཏི? ནཏྠི མེ, བྷནྟེ, ལོཀུཏྟརདྷམྨོཏི. ཛྷཱནལཱབྷཱིསི, ཨཱཝུསོཏི? ཨེཏམྤི མེ, བྷནྟེ, ནཏྠཱིཏི. ནནུ, ཨཱཝུསོ, པཱཊིཧཱརིཡནྟི? སཱརཎཱིཡདྷམྨོ མེ, བྷནྟེ, པཱུརིཏོ, ཏསྶ མེ ¶ དྷམྨསྶ པཱུརིཏཀཱལཏོ ¶ པཊྛཱཡ སཙེཔི བྷིཀྑུསཏསཧསྶཾ ཧོཏི, པཏྟགཏཾ ན ཁཱིཡཏཱིཏི. སཱདྷུ སཱདྷུ, སཔྤུརིས, ཨནུཙྪཝིཀམིདཾ ཏུཡ྄ཧནྟི. ཨིདཾ ཏཱཝ པཏྟགཏཾ ན ཁཱིཡཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝཏྠུ.

ཨཡམེཝ པན ཐེརོ ཙེཏིཡཔབྦཏེ གིརིབྷཎྜམཧཱཔཱུཛཱཡ དཱནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀིཾ ཝརབྷཎྜ’’ནྟི པུཙྪཏི. དྭེ སཱཊཀཱ, བྷནྟེཏི. ཨེཏེ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱིཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨམཙྩོ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི – ‘‘ཨེཀོ དཧརོ ཨེཝཾ ཝདཏཱི’’ཏི. ‘‘དཧརསྶེཝཾ ཙིཏྟཾ, མཧཱཐེརཱནཾ པན སུཁུམསཱཊཀཱ ཝཊྚནྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ, ‘‘མཧཱཐེརཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཋཔེསི. ཏསྶ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏེ དེནྟསྶ མཏྠཀེ ཋཔིཏཱཔི ཏེ སཱཊཀཱ ཧཏྠཾ ནཱརོཧནྟི, ཨཉྙེཝ ཨཱརོཧནྟི. དཧརསྶ དཱནཀཱལེ པན ཧཏྠཾ ཨཱརུལ༹ྷཱ. སོ ¶ ཏསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཨམཙྩསྶ མུཁཾ ཨོལོཀེཏྭཱ དཧརཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དཱནཾ དཏྭཱ སངྒྷཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དཧརསྶ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ, ‘‘ཀདཱ, བྷནྟེ, ཨིམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ པརིཡཱཡེནཔི ཨསནྟཾ ཨཝདནྟོ, ‘‘ནཏྠི མཡ྄ཧཾ, མཧཱརཱཛ, ལོཀུཏྟརདྷམྨོ’’ཏི ཨཱཧ. ནནུ, བྷནྟེ, པུབྦེཝ ཨཝཙུཏྠཱཏི? ཨཱམ, མཧཱརཱཛ, སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརཀོ ཨཧཾ, ཏསྶ མེ དྷམྨསྶ པཱུརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཊྛཱནེ ཨགྒབྷཎྜཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཨནུཙྪཝིཀམིདཾ ཏུམྷཱཀནྟི ཝནྡིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨིདཾ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཊྛཱནེ ཨགྒབྷཎྜཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝཏྠུ.

བྲཱཧྨཎཏིསྶབྷཡེ པན བྷཱཏརགཱམཝཱསིནོ ནཱགཏྠེརིཡཱ ཨནཱརོཙེཏྭཱཝ པལཱཡིཾསུ. ཐེརཱི པཙྩཱུསཀཱལེ, ‘‘ཨཏིཝིཡ ཨཔྤནིགྒྷོསོ གཱམོ, ཨུཔདྷཱརེཐ ཏཱཝཱ’’ཏི དཧརབྷིཀྑུནིཡོ ཨཱཧ. ཏཱ གནྟྭཱ སབྦེསཾ གཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱགམྨ ཐེརིཡཱ ཨཱརོཙེསུཾ. སཱ སུཏྭཱ, ‘‘མཱ ཏུམྷེ ཏེསཾ གཏབྷཱཝཾ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨཏྟནོ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཡོནིསོམནསིཀཱརེསུཡེཝ ཡོགཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ པཱརུཔིཏྭཱ ཨཏྟདྭཱདསམཱ གཱམདྭཱརེ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ ཨཊྛཱསི. རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ དྭཱདསནྣམྤི བྷིཀྑུནཱིནཾ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻེ, ཨཉྙཏྠ མཱ གཙྪཐ, ནིཙྩཾ ཨིདྷེཝ ཨེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརིཡཱ པན ཀནིཊྛབྷཱཏཱ ¶ ནཱགཏྠེརོ ནཱམ ཨཏྠི. སོ, ‘‘མཧནྟཾ བྷཡཾ, ན སཀྐཱ ཨིདྷ ཡཱཔེཏུཾ, པརཏཱིརཾ གམིསྶཱམཱཏི ཨཏྟདྭཱདསམོཝ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཱ ནིཀྑནྟོ ཐེརིཾ དིསྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྷཱཏརགཱམཾ ཨཱགཏོ. ཐེརཱི, ‘‘ཐེརཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཏེསཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ཀིཾ ཨཡྻཱཏི པུཙྪི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. སཱ, ‘‘ཨཛྫ ཨེཀདིཝསཾ ཝིཧཱརེཡེཝ ཝསིཏྭཱ སྭེཝ གམིསྶཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཾསུ.

ཐེརཱི ¶ པུནདིཝསེ རུཀྑམཱུལེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘ཨིམཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ, ‘‘ཝཊྚིསྶཏི ཐེརཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཊྛཱསི. དྷམྨིཀོ ཏཱཏཱ པིཎྜཔཱཏོ ¶ ཀུཀྐུཙྩཾ ཨཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫཐཱཏི. ཝཊྚིསྶཏི ཐེརཱིཏི. སཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཁིཔི, པཏྟོ ཨཱཀཱསེ ཨཊྛཱསི. ཐེརོ, ‘‘སཏྟཏཱལམཏྟེ ཋིཏམྤི བྷིཀྑུནཱིབྷཏྟམེཝ, ཐེརཱིཏི ཝཏྭཱ བྷཡཾ ནཱམ སབྦཀཱལཾ ན ཧོཏི, བྷཡེ ཝཱུཔསནྟེ ཨརིཡཝཾསཾ ཀཐཡམཱནོ, ‘བྷོ པིཎྜཔཱཏིཀ བྷིཀྑུནཱིབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝཱིཏིནཱམཡིཏྠཱ’ཏི ཙིཏྟེན ཨནུཝདིཡམཱནོ སནྠམྦྷེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐ ཐེརིཡོ’’ཏི མགྒཾ ཨཱརུཧི.

རུཀྑདེཝཏཱཔི, ‘‘སཙེ ཐེརོ ཐེརིཡཱ ཧཏྠཏོ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིསྶཏི, ན ནཾ ནིཝཏྟེསྶཱམི, སཙེ པན ན པརིབྷུཉྫིསྶཏི, ནིཝཏྟེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟཡམཱནཱ ཋཏྭཱ ཐེརསྶ གམནཾ དིསྭཱ རུཀྑཱ ཨོརུཡ྄ཧ པཏྟཾ, བྷནྟེ, དེཐཱཏི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཐེརཾ རུཀྑམཱུལཾཡེཝ ཨཱནེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ དྭཱདས བྷིཀྑུནིཡོ, དྭཱདས ཙ བྷིཀྑཱུ སཏྟ ཝསྶཱནི ཨུཔཊྛཧི. ཨིདཾ དེཝཏཱ ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔཛྫནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཝཏྠུ, ཏཏྲ ཧི ཐེརཱི སཱརཎཱིཡདྷམྨཔཱུརིཀཱ ཨཧོསི.

ཨཁཎྜཱནཱིཏིཨཱདཱིསུ ཡསྶ སཏྟསུ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷེསུ ཨཱདིམྷི ཝཱ ཨནྟེ ཝཱ སིཀྑཱཔདཾ བྷིནྣཾ ཧོཏི, ཏསྶ སཱིལཾ པརིཡནྟེ ཚིནྣསཱཊཀོ ཝིཡ ཁཎྜཾ ནཱམ. ཡསྶ པན ཝེམཛ྄ཛྷེ བྷིནྣཾ, ཏསྶ མཛ྄ཛྷེ ཚིདྡསཱཊཀོ ཝིཡ ཚིདྡཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ པན པཊིཔཱཊིཡཱ དྭེ ཏཱིཎི བྷིནྣཱནི, ཏསྶ པིཊྛིཡཾ ཝཱ ཀུཙྪིཡཾ ཝཱ ཨུཊྛིཏེན ཝིསབྷཱགཝཎྞེན ཀཱལ༹རཏྟཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཝཎྞཱ གཱཝཱི ཝིཡ སབལཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ པན ཨནྟརནྟརཱ བྷིནྣཱནི, ཏསྶ ¶ ཨནྟརནྟརཱ ཝིསབྷཱགབིནྡུཙིཏྲཱ གཱཝཱི ཝིཡ ཀམྨཱསཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ པན སབྦེན སབྦཾ ཨབྷིནྣཱནི, ཏསྶ ཏཱནི སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ཏཱནི པནེཏཱནི ཏཎྷཱདཱསབྱཏོ མོཙེཏྭཱ བྷུཛིསྶབྷཱཝཀརཎཏོ བྷུཛིསྶཱནི. བུདྡྷཱདཱིཧི ཝིཉྙཱུཧི པསཏྠཏྟཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི. ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨཔརཱམཊྛཏྟཱ, ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཏྭཾ ཨཱཔནྣཔུབྦོ’’ཏི ཀེནཙི པརཱམཊྛུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏྟཱ ཙ ཨཔརཱམཊྛཱནི. ཨུཔཙཱརསམཱདྷིཾ ཝཱ ཨཔྤནཱསམཱདྷིཾ ཝཱ སཾཝཏྟཡནྟཱིཏི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. སཱིལསཱམཉྙགཏོ ¶ ཝིཧརཏཱིཏི ཏེསུ ཏེསུ དིསཱབྷཱགེསུ ཝིཧརནྟེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སམཱནབྷཱཝཱུཔགཏསཱིལོ ཝིཧརཏི ¶ . སོཏཱཔནྣཱདཱིནཉྷི སཱིལཾ སམུདྡནྟརེཔི དེཝལོཀེཔི ཝསནྟཱནཾ ཨཉྙེསཾ སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ སཱིལེན སམཱནམེཝ ཧོཏི, ནཏྠི མགྒསཱིལེ ནཱནཏྟཾ, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཡཱཡཾ དིཊྛཱིཏི མགྒསམྤཡུཏྟཱ སམྨཱདིཊྛི. ཨརིཡཱཏི ནིདྡོསཱ. ནིཡྻཱཏཱིཏི ནིཡྻཱནིཀཱ. ཏཀྐརསྶཱཏི ཡོ ཏཐཱཀཱརཱི ཧོཏི. དུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི སབྦདུཀྑཀྑཡཏྠཾ. དིཊྛིསཱམཉྙགཏོཏི སམཱནདིཊྛིབྷཱཝཾ ཨུཔགཏོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཨགྒནྟི ཛེཊྛཀཾ. སབྦགོཔཱནསིཡོ སངྒཎྷཱཏཱིཏི སངྒཱཧིཀཾ. སབྦགོཔཱནསཱིནཾ སངྒྷཱཊཾ ཀརོཏཱིཏི སངྒྷཱཊནིཀཾ. སངྒྷཱཊནིཡནྟི ཨཏྠོ. ཡདིདཾ ཀཱུཊནྟི ཡམེཏཾ ཀཱུཊཱགཱརཀཎྞིཀཱསངྑཱཏཾ ཀཱུཊཾ ནཱམ. པཉྩབྷཱུམིཀཱདིཔཱསཱདཱ ཧི ཀཱུཊབདྡྷཱཝ ཏིཊྛནྟི. ཡསྨིཾ པཏིཏེ མཏྟིཀཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦེ པཏནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཡཐཱ ཀཱུཊཾ ཀཱུཊཱགཱརསྶ, ཨེཝཾ ཨིམེསམྤི སཱརཎཱིཡདྷམྨཱནཾ ཡཱ ཨཡཾ ཨརིཡཱ དིཊྛི, སཱ ཨགྒཱ ཙ སངྒཱཧིཀཱ ཙ སངྒྷཱཊནིཡཱ ཙཱཏི དཊྛབྦཱ.

༤༩༣. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཡཱཡཾ དིཊྛཱིཏི ཨེཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཡཱཡཾ སོཏཱཔཏྟིམགྒདིཊྛི ཨརིཡཱ ནིཡྻཱནིཀཱ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི ཝུཏྟཱ, སཱ ཀཐཾ ཀེན ཀཱརཎེན ནིཡྻཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཡུཊྛིཏཙིཏྟོཝ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྟཱཝཏཱཔི པརིཡུཊྛིཏཙིཏྟོཡེཝ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. སུཔྤཎིཧིཏཾ མེ མཱནསནྟི མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟཾ སུཊྛུ ཋཔིཏཾ. སཙྩཱནཾ བོདྷཱཡཱཏི ཙཏུནྣཾ སཙྩཱནཾ བོདྷཏྠཱཡ. ཨརིཡནྟིཨཱདཱིསུ ཏཾ ཉཱཎཾ ཡསྨཱ ཨརིཡཱནཾ ཧོཏི, ན པུཐུཛྫནཱནཾ, ཏསྨཱ ཨརིཡནྟི ཝུཏྟཾ. ཡེསཾ པན ལོཀུཏྟརདྷམྨོཔི ཨཏྠི, ཏེསཾཡེཝ ཧོཏི, ན ¶ ཨཉྙེསཾ, ཏསྨཱ ལོཀུཏྟརནྟི ཝུཏྟཾ. པུཐུཛྫནཱནཾ པན ཨབྷཱཝཏོ ཨསཱདྷཱརཎཾ པུཐུཛྫནེཧཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཝཱརེསུ.

༤༩༤. ལབྷཱམི པཙྩཏྟཾ སམཐནྟི ཨཏྟནོ ཙིཏྟེ སམཐཾ ལབྷཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ནིབྦུཏིཡམྤི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ སམཐོཏི ཨེཀགྒཏཱ. ནིབྦུཏཱིཏི ཀིལེསཝཱུཔསམོ.

༤༩༥. ཏཐཱརཱུཔཱཡ དིཊྛིཡཱཏི ཨེཝརཱུཔཱཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒདིཊྛིཡཱ.

༤༩༦. དྷམྨཏཱཡཱཏི སབྷཱཝེན. དྷམྨཏཱ ཨེསཱཏི སབྷཱཝོ ¶ ཨེས. ཝུཊྛཱནཾ པཉྙཱཡཏཱིཏི སངྒྷཀམྨཝསེན ¶ ཝཱ དེསནཱཡ ཝཱ ཝུཊྛཱནཾ དིསྶཏི. ཨརིཡསཱཝཀོ ཧི ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫནྟོ གརུཀཱཔཏྟཱིསུ ཀུཊིཀཱརསདིསཾ, ལཧུཀཱཔཏྟཱིསུ སཧསེཡྻཱདིསདིསཾ ཨཙིཏྟཀཱཔཏྟིཾཡེཝ ཨཱཔཛྫཏི, ཏམྤི ཨསཉྩིཙྩ, ནོ སཉྩིཙྩ, ཨཱཔནྣཾ ན པཊིཙྪཱདེཏི. ཏསྨཱ ཨཐ ཁོ ནཾ ཁིཔྤམེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. དཧརོཏི ཏརུཎོ. ཀུམཱརོཏི ན མཧལླཀོ. མནྡོཏི ཙཀྑུསོཏཱདཱིནཾ མནྡཏཱཡ མནྡོ. ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོཏི ཨཏིདཧརཏཱཡ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོ, དཀྑིཎེན ཝཱ ཝཱམེན ཝཱ པསྶེན སཡིཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨངྒཱརཾ ཨཀྐམིཏྭཱཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པསཱརིཏེན ཧཏྠེན ཝཱ པཱདེན ཝཱ ཕུསིཏྭཱ. ཨེཝཾ ཕུསནྟཱནཾ པན མནུསྶཱནཾ ན སཱིགྷཾ ཧཏྠོ ཛྷཱཡཏི, ཏཐཱ ཧི ཨེཀཙྩེ ཧཏྠེན ཨངྒཱརཾ གཧེཏྭཱ པརིཝཏྟམཱནཱ དཱུརམྤི གཙྪནྟི. དཧརསྶ པན ཧཏྠཔཱདཱ སུཁུམཱལཱ ཧོནྟི, སོ ཕུཊྛམཏྟེནེཝ དཡ྄ཧམཱནོ ཙིརཱིཏི སདྡཾ ཀརོནྟོ ཁིཔྤཾ པཊིསཾཧརཏི, ཏསྨཱ ཨིདྷ དཧརོཝ དསྶིཏོ. མཧལླཀོ ཙ དཡ྄ཧནྟོཔི ཨདྷིཝཱསེཏི, ཨཡཾ པན ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏསྨཱཔི དཧརོཝ དསྶིཏོ. དེསེཏཱིཏི ཨཱཔཏྟིཔཊིགྒཱཧཀེ སབྷཱགཔུགྒལེ སཏི ཨེཀཾ དིཝསཾ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ ཨནདྷིཝཱསེཏྭཱ རཏྟིཾ ཙཏུརངྒེཔི ཏམེ སབྷཱགབྷིཀྑུནོ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ དེསེཏིཡེཝ.

༤༩༧. ཨུཙྩཱཝཙཱནཱིཏི ཨུཙྩནཱིཙཱནི. ཀིཾ ཀརཎཱིཡཱནཱིཏི ཀིཾ ཀརོམཱིཏི ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ཀཏྟབྦཀམྨཱནི. ཏཏྠ ཨུཙྩཀམྨཾ ནཱམ ཙཱིཝརསྶ ཀརཎཾ རཛནཾ ཙེཏིཡེ སུདྷཱཀམྨཾ ཨུཔོསཐཱགཱརཙེཏིཡགྷརབོདྷིགྷརེསུ ཀཏྟབྦཀམྨནྟི ཨེཝམཱདི. ཨཝཙཀམྨཾ ནཱམ པཱདདྷོཝནམཀྑནཱདིཁུདྡཀཀམྨཾ, ཨཐ ཝཱ ཙེཏིཡེ ¶ སུདྷཱཀམྨཱདི ཨུཙྩཀམྨཾ ནཱམ. ཏཏྠེཝ ཀསཱཝཔཙནཨུདཀཱནཡནཀུཙྪཀརཎ ནིཡྻཱསབནྡྷནཱདི ཨཝཙཀམྨཾ ནཱམ. ཨུསྶུཀྐཾ ཨཱཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨུསྶུཀྐབྷཱཝཾ ཀཏྟབྦཏཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི. ཏིབྦཱཔེཀྑོ ཧོཏཱིཏི བཧལཔཏྠནོ ཧོཏི. ཐམྦཉྩ ¶ ཨཱལུམྤཏཱིཏི ཏིཎཉྩ ཨཱལུམྤམཱནཱ ཁཱདཏི. ཝཙྪཀཉྩ ཨཔཙིནཱཏཱིཏི ཝཙྪཀཉྩ ཨཔལོཀེཏི. ཏརུཎཝཙྪཱ ཧི གཱཝཱི ཨརཉྙེ ཨེཀཏོ ཨཱགཏཾ ཝཙྪཀཾ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ནིཔནྣཾ པཧཱཡ དཱུརཾ ན གཙྪཏི, ཝཙྪཀསྶ ཨཱསནྣཊྛཱནེ ཙརམཱནཱ ཏིཎཾ ཨཱལུམྤིཏྭཱ གཱིཝཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨེཀནྟཾ ཝཙྪཀམེཝ ཙ ཝིལོཀེཏི, ཨེཝམེཝ སོཏཱཔནྣོ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾ ཀརཎཱིཡཱནི ཀརོནྟོ ཏནྣིནྣོ ཧོཏི, ཨསིཐིལཔཱུརཀོ ཏིབྦཙྪནྡོ བཧལཔཏྠནོ ཧུཏྭཱཝ ཀརོཏི.

ཏཏྲིདཾ ¶ ཝཏྠུ – མཧཱཙེཏིཡེ ཀིར སུདྷཱཀམྨེ ཀརིཡམཱནེ ཨེཀོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཀེན ཧཏྠེན སུདྷཱབྷཱཛནཾ, ཨེཀེན ཀུཙྪཾ གཧེཏྭཱ སུདྷཱཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཙེཏིཡངྒཎཾ ཨཱརུལ༹ྷོ. ཨེཀོ ཀཱཡདལ༹ྷིབཧུལོ བྷིཀྑུ གནྟྭཱ ཐེརསྶ སནྟིཀེ ཨཊྛཱསི. ཐེརོ ཨཉྙསྨིཾ སཏི པཔཉྩོ ཧོཏཱིཏི ཏསྨཱ ཋཱནཱ ཨཉྙཾ ཋཱནཾ གཏོ. སོཔི བྷིཀྑུ ཏཏྠེཝ ཨགམཱསི. ཐེརོ པུན ཨཉྙཾ ཋཱནནྟི ཨེཝཾ ཀཏིཔཡཊྛཱནེ ཨཱགཏཾ, – ‘‘སཔྤུརིས མཧནྟཾ ཙེཏིཡངྒཎཾ ཀིཾ ཨཉྙསྨིཾ ཋཱནེ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ན ཨིཏརོ པཀྐཱམཱིཏི.

༤༩༨. བལཏཱཡ སམནྣཱགཏོཏི བལེན སམནྣཱགཏོ. ཨཊྛིཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠིཀབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ, ཨཏྠིཀོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. མནསིཀཏྭཱཏི མནསྨིཾ ཀརིཏྭཱ. སབྦཙེཏསཱ སམནྣཱཧརིཏྭཱཏི ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཝིཀྑེཔཾ ཨཀརོནྟོ སཀལཙིཏྟེན སམནྣཱཧརིཏྭཱ. ཨོཧིཏསོཏོཏི ཋཔིཏསོཏོ. ཨརིཡསཱཝཀཱ ཧི པིཡདྷམྨསྶཝནཱ ཧོནྟི, དྷམྨསྶཝནགྒཾ གནྟྭཱ ནིདྡཱཡམཱནཱ ཝཱ ཡེན ཀེནཙི སདྡྷིཾ སལླཔམཱནཱ ཝཱ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱ ཝཱ ན ནིསཱིདནྟི, ཨཐ ཁོ ཨམཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཝིཡ ཨཏིཏྟཱཝ ཧོནྟི དྷམྨསྶཝནེ, ཨཐ ཨརུཎཾ ཨུགྒཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

༥༠༠. དྷམྨཏཱ ¶ སུསམནྣིཊྛཱ ཧོཏཱིཏི སབྷཱཝོ སུཊྛུ སམནྣེསིཏོ ཧོཏི. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡཱཏི ཀརཎཝཙནཾ ¶ , སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀཏཉཱཎེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ སཏྟངྒསམནྣཱགཏོཏི ཨེཝཾ ཨིམེཧི སཏྟཧི མཧཱཔཙྩཝེཀྑཎཉཱཎེཧི སམནྣཱགཏོ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨཱཙརིཡཱནཾ སམཱནཀཐཱ. ལོཀུཏྟརམགྒོ ཧི བཧུཙིཏྟཀྑཎིཀོ ནཱམ ནཏྠི.

ཝིཏཎྜཝཱདཱི པན ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོ ནཱམ མགྒོ ནཏྠི, ‘‘ཨེཝཾ བྷཱཝེཡྻ སཏྟ ཝསྶཱནཱི’’ཏི ཧི ཝཙནཏོ སཏྟཔི ཝསྶཱནི མགྒབྷཱཝནཱ ཧོནྟི. ཀིལེསཱ པན ལཧུ ཚིཛྫནྟཱ སཏྟཧི ཉཱཎེཧི ཚིཛྫནྟཱིཏི ཝདཏི. སོ སུཏྟཾ ཨཱཧརཱཏི ཝཏྟབྦོ, ཨདྡྷཱ ཨཉྙཾ སུཏྟཾ ཨཔསྶནྟོ, ‘‘ཨིདམསྶ པཋམཾ ཉཱཎཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི, ཨིདམསྶ དུཏིཡཾ ཉཱཎཾ…པེ… ཨིདམསྶ སཏྟམཾ ཉཱཎཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཨིམམེཝ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེསྶཏི. ཏཏོ ཝཏྟབྦོ ཀིཾ པནིདཾ སུཏྟཾ ནེཡྻཏྠཾ ནཱིཏཏྠནྟི. ཏཏོ ཝཀྑཏི – ‘‘ནཱིཏཏྠཏྠཾ, ཡཐཱསུཏྟཾ ཏཐེཝ ཨཏྠོ’’ཏི. སོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘དྷམྨཏཱ སུསམནྣིཊྛཱ ཧོཏི སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཀོ ཨཏྠོ’’ཏི? ཨདྡྷཱ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡཏྠོཏི ཝཀྑཏི. ཏཏོ པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘མགྒསམངྒཱི ¶ ཕལཾ སཙྪིཀརོཏི, ཕལསམངྒཱི’’ཏི. ཛཱནནྟོ, ‘‘ཕལསམངྒཱི སཙྪིཀརོཏཱི’’ཏི ཝཀྑཏི. ཏཏོ ཝཏྟབྦོ, – ‘‘ཨེཝཾ སཏྟངྒསམནྣཱགཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལསམནྣཱགཏོ ཧོཏཱིཏི ཨིདྷ མགྒཾ ཨབྷཱཝེཏྭཱ མཎྜཱུཀོ ཝིཡ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཕལམེཝ གཎྷིསྶཏི. མཱ སུཏྟཾ མེ ལདྡྷནྟི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཨཝཙ. པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟེན ནཱམ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཝསིཏྭཱ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཏྠརསཾ ཝིདིཏྭཱ ཝཏྟབྦཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨིམཱནི སཏྟ ཉཱཎཱནི ཨརིཡསཱཝཀསྶ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཱནེཝ, ལོཀུཏྟརམགྒོ བཧུཙིཏྟཀྑཎིཀོ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོཡེཝཱ’’ཏི སཉྙཱཔེཏབྦོ. སཙེ སཉྫཱནཱཏི སཉྫཱནཱཏུ. ནོ ཙེ སཉྫཱནཱཏི, ‘‘གཙྪ པཱཏོཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཱགུཾ པིཝཱཧཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེཏབྦོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཀོསམྦིཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. བྲཧྨནིམནྟནིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༠༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི བྲཧྨནིམནྟནིཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏནྟི ལཱམཀཱ སསྶཏདིཊྛི. ཨིདཾ ནིཙྩནྟི ཨིདཾ སཧ ཀཱཡེན བྲཧྨཊྛཱནཾ ཨནིཙྩཾ ‘‘ནིཙྩ’’ནྟི ཝདཏི. དྷུཝཱདཱིནི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི. ཏཏྠ དྷུཝནྟི ཐིརཾ. སསྶཏནྟི སདཱ ཝིཛྫམཱནཾ. ཀེཝལནྟི ཨཁཎྜཾ སཀལཾ. ཨཙཝནདྷམྨནྟི ཨཙཝནསབྷཱཝཾ. ཨིདཉྷི ན ཛཱཡཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀོཙི ཛཱཡནཀོ ཝཱ ཛཱིཡནཀོ ཝཱ མཱིཡནཀོ ཝཱ ཙཝནཀོ ཝཱ ཨུཔཔཛྫནཀོ ཝཱ ནཏྠཱིཏི སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཨིཏོ ཙ པནཉྙནྟི ཨིཏོ སཧ ཀཱཡཀཱ བྲཧྨཊྛཱནཱ ཨུཏྟརི ཨཉྙཾ ནིསྶརཎཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨེཝམསྶ ཐཱམགཏཱ སསྶཏདིཊྛི ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏི. ཨེཝཾཝཱདཱི པན སོ ཨུཔརི ཏིསྶོ ཛྷཱནབྷཱུམིཡོ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཙཏྟཱརི ཕལཱནི ནིབྦཱནནྟི སབྦཾ པཊིབཱཧཏི. ཨཝིཛྫཱགཏོཏི ཨཝིཛྫཱཡ གཏོ སམནྣཱགཏོ ཨཉྙཱཎཱི ཨནྡྷཱིབྷཱུཏོ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡོ ནཱམ.

༥༠༢. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མཱརོ པཱཔིམཱཏི མཱརོ ཀཐཾ བྷགཝནྟཾ ཨདྡས? སོ ཀིར ཨཏྟནོ བྷཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ སཏྠཱརཾ ཨཱཝཛྫེཏི – ‘‘ཨཛྫ སམཎོ གོཏམོ ཀཏརསྨིཾ གཱམེ ཝཱ ནིགམེ ཝཱ ཝསཏཱི’’ཏི. ཨིམསྨིཾ པན ཀཱལེ ཨཱཝཛྫནྟོ, ‘‘ཨུཀྐཊྛཾ ནིསྶཱཡ སུབྷགཝནེ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ, ‘‘ཀཏྠ ནུ ཁོ གཏོ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ བྲཧྨལོཀཾ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ, ‘‘སམཎོ གོཏམོ བྲཧྨལོཀཾ གཙྪཏི, ཡཱཝ ཏཏྠ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ བྲཧྨགཎཾ མམ ཝིསཡཱ ནཱཏིཀྐམེཏི, ཏཱཝ གནྟྭཱ དྷམྨདེསནཱཡཾ ཝིཚནྡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སཏྠུ པདཱནུཔདིཀོ གནྟྭཱ བྲཧྨགཎསྶ ཨནྟརེ ཨདིསྶམཱནེན ཀཱཡེན ཨཊྛཱསི. སོ, ‘‘སཏྠཱརཱ བཀབྲཧྨཱ ཨཔསཱདིཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ བྲཧྨུནོ ཨུཔཏྠམྦྷོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མཱརོ པཱཔིམཱ’’ཏི.

བྲཧྨཔཱརིསཛྫཾ ཨནྭཱཝིསིཏྭཱཏི ཨེཀསྶ བྲཧྨཔཱརིསཛྫསྶ སརཱིརཾ པཝིསིཏྭཱ. མཧཱབྲཧྨཱནཾ པན བྲཧྨཔུརོཧིཏཱནཾ ཝཱ ཨནྭཱཝིསིཏུཾ ན སཀྐོཏི. མེཏམཱསདོཏི མཱ ¶ ཨེཏཾ ཨཔསཱདཡིཏྠ. ཨབྷིབྷཱུཏི ¶ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཋིཏོ ཛེཊྛཀོ. ཨནབྷིབྷཱུཏོཏི ཨཉྙེཧི ཨནབྷིབྷཱུཏོ. ཨཉྙདཏྠཱུཏི ཨེཀཾསཝཙནེ ¶ ནིཔཱཏོ. དསྶནཝསེན དསོ, སབྦཾ པསྶཏཱིཏི དཱིཔེཏི. ཝསཝཏྟཱིཏི སབྦཛནཾ ཝསེ ཝཏྟེཏི. ཨིསྶརོཏི ལོཀེ ཨིསྶརོ. ཀཏྟཱ ནིམྨཱཏཱཏི ལོཀསྶ ཀཏྟཱ ཙ ནིམྨཱཏཱ ཙ, པཐཝཱིཧིམཝནྟསིནེརུཙཀྐཝཱལ༹མཧཱསམུདྡཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཙ ཨིམིནཱ ནིམྨིཏཱཏི དཱིཔེཏི.

སེཊྛོ སཛིཏཱཏི ཨཡཾ ལོཀསྶ ཨུཏྟམོ ཙ སཛིཏཱ ཙ. ‘‘ཏྭཾ ཁཏྟིཡོ ནཱམ ཧོཧི, ཏྭཾ བྲཱཧྨཎོ ནཱམ, ཝེསྶོ ནཱམ, སུདྡོ ནཱམ, གཧཊྛོ ནཱམ, པབྦཛིཏོ ནཱམ, ཨནྟམསོ ཨོཊྛོ ཧོཧི, གོཎོ ཧོཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཏྟཱནཾ ཝིསཛྫེཏཱ ཨཡནྟི དསྶེཏི. ཝསཱི པིཏཱ བྷཱུཏབྷབྱཱནནྟི ཨཡཾ ཙིཎྞཝསིཏཱཡ ཝསཱི, ཨཡཾ པིཏཱ བྷཱུཏཱནཉྩ བྷབྱཱནཉྩཱཏི ཝདཏི. ཏཏྠ ཨཎྜཛཛལཱབུཛཱ སཏྟཱ ཨནྟོཨཎྜཀོསེ ཙེཝ ཨནྟོཝཏྠིམྷི ཙ བྷབྱཱ ནཱམ, བཧི ནིཀྑནྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷཱུཏཱ. སཾསེདཛཱ པཋམཙིཏྟཀྑཎེ བྷབྱཱ, དུཏིཡཏོ པཊྛཱཡ བྷཱུཏཱ. ཨོཔཔཱཏིཀཱ པཋམཨིརིཡཱཔཐེ བྷབྱཱ, དུཏིཡཏོ པཊྛཱཡ བྷཱུཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེ སབྦེཔི ཨེཏསྶ པུཏྟཱཏི སཉྙཱཡ, ‘‘པིཏཱ བྷཱུཏབྷབྱཱན’’ནྟི ཨཱཧ.

པཐཝཱིགརཧཀཱཏི ཡཐཱ ཏྭཾ ཨེཏརཧི, ‘‘ཨནིཙྩཱ དུཀྑཱ ཨནཏྟཱ’’ཏི པཐཝིཾ གརཧསི ཛིགུཙྪསི, ཨེཝཾ ཏེཔི པཐཝཱིགརཧཀཱ ཨཧེསུཾ, ན ཀེཝལཾ ཏྭཾཡེཝཱཏི དཱིཔེཏི. ཨཱཔགརཧཀཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཧཱིནེ ཀཱཡེ པཏིཊྛིཏཱཏི ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ ནིབྦཏྟཱ. པཐཝཱིཔསཾསཀཱཏི ཡཐཱ ཏྭཾ གརཧསི, ཨེཝཾ ཨགརཧིཏྭཱ, ‘‘ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ཨཙྪེཛྫཱ ཨབྷེཛྫཱ ཨཀྑཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཐཝཱིཔསཾསཀཱ པཐཝིཡཱ ཝཎྞཝཱདིནོ ཨཧེསུནྟི ཝདཏི. པཐཝཱབྷིནནྡིནོཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན པཐཝིཡཱ ཨབྷིནནྡིནོ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པཎཱིཏེ ཀཱཡེ པཏིཊྛིཏཱཏི བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. ཏཾ ཏཱཧནྟི ཏེན ཀཱརཎེན ཏཾ ཨཧཾ. ཨིངྒྷཱཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨུཔཱཏིཝཏྟིཏྠོཏི ཨཏིཀྐམིཏྠ. ‘‘ཨུཔཱཏིཝཏྟིཏོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. དཎྜེན པཊིཔྤཎཱམེཡྻཱཏི ཙཏུཧཏྠེན མུགྒརདཎྜེན པོཐེཏྭཱ པལཱཔེཡྻ. ནརཀཔཔཱཏེཏི སཏཔོརིསེ མཧཱསོབྦྷེ. ཝིརཱདྷེཡྻཱཏི ¶ ཧཏྠེན གཧཎཡུཏྟེ ཝཱ པཱདེན པཏིཊྛཱནཡུཏྟེ ཝཱ ཋཱནེ གཧཎཔཏིཊྛཱནཱནི ཀཱཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ. ནནུ ཏྭཾ བྷིཀྑུ པསྶསཱིཏི བྷིཀྑུ ནནུ ཏྭཾ ཨིམཾ བྲཧྨཔརིསཾ སནྣིཔཏིཏཾ ཨོབྷཱསམཱནཾ ཝིརོཙམཱནཾ ཛོཏཡམཱནཾ པསྶསཱིཏི བྲཧྨུནོ ཨོཝཱདེ ཋིཏཱནཾ ¶ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝཾ དསྶེཏི. ཨིཏི ཁོ མཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱརོ པཱཔིམཱ བྲཧྨཔརིསཾ ཨུཔནེསཱིཏི, བྷིཀྑཝེ ¶ , མཱརོ པཱཔིམཱ ནནུ ཏྭཾ བྷིཀྑུ པསྶསི བྲཧྨཔརིསཾ ཡསེན ཙ སིརིཡཱ ཙ ཨོབྷཱསམཱནཾ ཝིརོཙམཱནཾ ཛོཏཡམཱནཾ, ཡདི ཏྭམྤི མཧཱབྲཧྨུནོ ཝཙནཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཡདེཝ ཏེ བྲཧྨཱ ཝདཏི, ཏཾ ཀརེཡྻཱསི, ཏྭམྤི ཨེཝམེཝཾ ཡསེན ཙ སིརིཡཱ ཙ ཝིརོཙེཡྻཱསཱིཏི ཨེཝཾ ཝདནྟོ མཾ བྲཧྨཔརིསཾ ཨུཔནེསི ཨུཔསཾཧརི. མཱ ཏྭཾ མཉྙིཏྠོཏི མཱ ཏྭཾ མཉྙི. མཱརོ ཏྭམསི པཱཔིམཱཏི པཱཔིམ ཏྭཾ མཧཱཛནསྶ མཱརཎཏོ མཱརོ ནཱམ, པཱཔཀཾ ལཱམཀཾ མཧཱཛནསྶ ཨཡསཾ ཀརཎཏོ པཱཔིམཱ ནཱམཱཏི ཛཱནཱམི.

༥༠༣. ཀསིཎཾ ཨཱཡུནྟི སཀལཾ ཨཱཡུཾ. ཏེ ཁོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻུནྟི ཏེ ཨེཝཾ མཧནྟེན ཏཔོཀམྨེན སམནྣཱགཏཱ, ཏྭཾ པན པུརིམདིཝསེ ཛཱཏོ, ཀིཾ ཛཱནིསྶསི, ཡསྶ ཏེ ཨཛྫཱཔི མུཁེ ཁཱིརགནྡྷོ ཝཱཡཏཱིཏི གྷཊྚེནྟོ ཝདཏི. པཐཝིཾ ཨཛ྄ཛྷོསིསྶསཱིཏི པཐཝིཾ ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ གིལིཏྭཱ པརིནིཊྛཔེཏྭཱ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛཱིཧི གཎྷིསྶསི. ཨོཔསཱཡིཀོ མེ བྷཝིསྶསཱིཏི མཡ྄ཧཾ སམཱིཔསཡོ བྷཝིསྶསི, མཾ གཙྪནྟཾ ཨནུགཙྪིསྶསི, ཋིཏཾ ཨུཔཏིཊྛིསྶསི, ནིསིནྣཾ ཨུཔནིསཱིདིསྶསི, ནིཔནྣཾ ཨུཔནིཔཛྫིསྶསཱིཏི ཨཏྠོ. ཝཏྠུསཱཡིཀོཏི མམ ཝཏྠུསྨིཾ སཡནཀོ. ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡོ བཱཧིཏེཡྻོཏི མཡཱ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཡཾ ཨིཙྪཱམི, ཏཾ ཀཏྟབྦོ, བཱཧིཏྭཱ ཙ པན ཛཛ྄ཛྷརིཀཱགུམྦཏོཔི ནཱིཙཏརོ ལཀུཎྜཊཀཏརོ ཀཱཏབྦོ བྷཝིསྶསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིམིནཱ ཨེས བྷགཝནྟཾ ཨུཔལཱཔེཏི ཝཱ ཨཔསཱདེཏི ཝཱ. ཨུཔལཱཔེཏི ནཱམ སཙེ ཁོ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, ཏཎྷཱདཱིཧི པཐཝིཾ ཨཛ྄ཛྷོསིསྶསི, ཨོཔསཱཡིཀོ མེ བྷཝིསྶསི, མཡི གཙྪནྟེ གམིསྶསི, ཏིཊྛནྟེ ཋསྶསི, ནིསིནྣེ ནིསཱིདིསྶསི, ནིཔནྣེ ནིཔཛྫིསྶསི, ཨཧཾ ཏཾ སེསཛནཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཝིསྶཱསིཀཾ ཨབྦྷནྟརིཀཾ ¶ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨུཔལཱཔེཏི ནཱམ. སེསཔདེཧི པན ཨཔསཱདེཏི ནཱམ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སཙེ ཏྭཾ པཐཝིཾ ཨཛ྄ཛྷོསིསྶསི, ཝཏྠུསཱཡིཀོ མེ བྷཝིསྶསི, མམ གམནཱདཱིནི ཨཱགམེཏྭཱ གམིསྶསི ཝཱ ཋསྶསི ཝཱ ནིསཱིདིསྶསི ཝཱ ནིཔཛྫིསྶསི ཝཱ, མམ ཝཏྠུསྨིཾ མཡ྄ཧཾ ཨཱརཀྑཾ གཎྷིསྶསི, ཨཧཾ པན ཏཾ ཡཐཱཀཱམཾ ཀརིསྶཱམི བཱཧིཏྭཱ ¶ ཙ ཛཛ྄ཛྷརིཀཱགུམྦཏོཔི ལཀུཎྜཀཏརནྟི ཨེཝཾ ཨཔསཱདེཏི ནཱམ. ཨཡཾ པན བྲཧྨཱ མཱནནིསྶིཏོ, ཏསྨཱ ཨིདྷ ཨཔསཱདནཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨཱཔཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཔིཙ ¶ ཏེ ཨཧཾ བྲཧྨེཏི ཨིདཱནི བྷགཝཱ, ‘‘ཨཡཾ བྲཧྨཱ མཱནནིསྶིཏོ ‘ཨཧཾ ཛཱནཱམཱི’ཏི མཉྙཏི, ཨཏྟནོ ཡསེན སམྨཏྟོ སརཱིརཾ ཕུསིཏུམྤི སམཏྠཾ ཀིཉྩི ན པསྶཏི, ཐོཀཾ ནིགྒཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ གཏིཉྩ པཛཱནཱམཱིཏི ནིཔྥཏྟིཉྩ པཛཱནཱམི. ཛུཏིཉྩཱཏི ཨཱནུབྷཱཝཉྩ པཛཱནཱམི. ཨེཝཾ མཧེསཀྑོཏི ཨེཝཾ མཧཱཡསོ མཧཱཔརིཝཱརོ.

ཡཱཝཏཱ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཧརནྟཱིཏི ཡཏྟཀེ ཋཱནེ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཝིཙརནྟི. དིསཱ བྷནྟི ཝིརོཙནཱཏི དིསཱསུ ཝིརོཙམཱནཱ ཨོབྷཱསནྟི, དིསཱ ཝཱ ཏེཧི ཝིརོཙམཱནཱ ཨོབྷཱསནྟི. ཏཱཝ སཧསྶདྷཱ ལོཀོཏི ཏཏྟཀེན པམཱཎེན སཧསྶདྷཱ ལོཀོ, ཨིམིནཱ ཙཀྐཝཱལེ༹ན སདྡྷིཾ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶནྟི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཏེ ཝཏྟཏེ ཝསོཏི ཨེཏྠ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེ ཏུཡ྄ཧཾ ཝསོ ཝཏྟཏི. པརོཔརཉྩ ཛཱནཱསཱིཏི ཨེཏྠ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེ པརོཔརེ ཨུཙྩནཱིཙེ ཧཱིནཔྤཎཱིཏེ སཏྟེ ཛཱནཱསི. ཨཐོ རཱགཝིརཱགིནནྟི ན ཀེཝལཾ, ‘‘ཨཡཾ ཨིདྡྷོ ཨཡཾ པཀཏིམནུསྶོ’’ཏི པརོཔརཾ, ‘‘ཨཡཾ པན སརཱགོ ཨཡཾ ཝཱིཏརཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ རཱགཝིརཱགིནམྤི ཛནཾ ཛཱནཱསི. ཨིཏྠཾབྷཱཝཉྙཐཱབྷཱཝནྟི ཨིཏྠཾབྷཱཝོཏི ཨིདཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ. ཨཉྙཐཱབྷཱཝོཏི ཨིཏོ སེསཾ ཨེཀཱུནསཧསྶཾ. སཏྟཱནཾ ཨཱགཏིཾ གཏིནྟི ཨེཏྠ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེ པཊིསནྡྷིཝསེན སཏྟཱནཾ ཨཱགཏིཾ, ཙུཏིཝསེན གཏིཾ ཙ ཛཱནཱསི. ཏུཡ྄ཧཾ པན ཨཏིམཧནྟོཧམསྨཱིཏི སཉྙཱ ཧོཏི, སཧསྶིབྲཧྨཱ ནཱམ ཏྭཾ, ཨཉྙེསཾ པན ཏཡཱ ཨུཏྟརི དྭིསཧསྶཱནཾ ཏིསཧསྶཱནཾ ཙཏུསཧསྶཱནཾ པཉྩསཧསྶཱནཾ དསསཧསྶཱནཾ སཏསཧསྶཱནཉྩ བྲཧྨཱནཾ པམཱཎཾ ནཏྠི, ཙཏུཧཏྠཱཡ ¶ པིལོཏིཀཱཡ པཊཔྤམཱཎཾ ཀཱཏུཾ ཝཱཡམནྟོ ཝིཡ མཧནྟོསྨཱིཏི སཉྙཾ ཀརོསཱིཏི ནིགྒཎྷཱཏི.

༥༠༤. ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི ཨིདྷ པཋམཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམིཡཾ ཨུཔཔནྣོ. ཏེན ཏཾ ཏྭཾ ན ཛཱནཱསཱིཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཏཾ ཀཱཡཾ ཏྭཾ ན ཛཱནཱསི. ནེཝ ཏེ སམསམོཏི ¶ ཛཱནིཏབྦཊྛཱནཾ པཏྭཱཔི ཏཡཱ སམསམོ ན ཧོམི. ཨབྷིཉྙཱཡཱཏི ཨཉྙཱཡ. ཀུཏོ ནཱིཙེཡྻནྟི ཏཡཱ ནཱིཙཏརབྷཱཝོ པན མཡ྄ཧཾ ཀུཏོ.

ཧེཊྛཱུཔཔཏྟིཀོ ཀིརེས བྲཧྨཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམིཡཾ ¶ ཝེཧཔྥལབྲཧྨལོཀེ པཉྩཀཔྤསཏིཀཾ ཨཱཡུཾ གཧེཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཧེཊྚཱུཔཔཏྟིཀཾ ཀཏྭཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ པཎཱིཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ སུབྷཀིཎྷབྲཧྨལོཀེ ཙཏུསཊྛིཀཔྤཾ ཨཱཡུཾ གཧེཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏཏྠ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨཱབྷསྶརེསུ ཨཊྛཀཔྤཾ ཨཱཡུཾ གཧེཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏཏྠ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནབྷཱུམིཡཾ ཀཔྤཱཡུཀོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, སོ པཋམཀཱལེ ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཉྩ ནིབྦཏྟཊྛཱནཉྩ ཨཉྙཱསི, ཀཱལེ པན གཙྪནྟེ ཨུབྷཡཾ པམུསྶིཏྭཱ སསྶཏདིཊྛིཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཏེན ནཾ བྷགཝཱ, ‘‘ཏེན ཏཾ ཏྭཾ ན ཛཱནཱསི…པེ… ཀུཏོ ནཱིཙེཡྻ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཨཐ བྲཧྨཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ མཡ྄ཧཾ ཨཱཡུཉྩ ནིབྦཏྟཊྛཱནཉྩ པུབྦེཀཏཀམྨཉྩ ཛཱནཱཏི, ཧནྡ ནཾ པུབྦེ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪཱམཱི’’ཏི སཏྠཱརཾ ཨཏྟནོ པུབྦེཀཏཀམྨཾ པུཙྪི. སཏྠཱ ཀཐེསི.

པུབྦེ ཀིརེས ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ, ‘‘ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎསྶ ཨནྟཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑམྨ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ གངྒཱཏཱིརེ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཛྷཱནརཏིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེཏི. ཏདཱ ཙ ཀཱལེན ཀཱལཾ སཏྠཝཱཧཱ པཉྩཧི སཀཊསཏེཧི མརུཀནྟཱརཾ པཊིཔཛྫནྟི. མརུཀནྟཱརེ པན དིཝཱ ན སཀྐཱ གནྟུཾ, རཏྟིཾ གམནཾ ཧོཏི. ཨཐ པུརིམསཀཊསྶ ཨགྒཡུགེ ཡུཏྟབལིབདྡཱ གཙྪནྟཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཱགཏམགྒཱབྷིམུཁཱཝ ¶ ཨཧེསུཾ. ཨིཏརསཀཊཱནི ཏཐེཝ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨརུཎེ ཨུགྒཏེ ནིཝཏྟིཏབྷཱཝཾ ཛཱནིཾསུ. ཏེསཉྩ ཏདཱ ཀནྟཱརཾ ཨཏིཀྐམནདིཝསོ ཨཧོསི. སབྦཾ དཱརུདཀཾ པརིཀྑཱིཎཾ, ཏསྨཱ, ‘‘ནཏྠི དཱནི ཨམྷཱཀཾ ཛཱིཝིཏ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ གོཎེ ཙཀྐེསུ བནྡྷིཏྭཱ མནུསྶཱ སཀཊཔཙྪཱཡཱཡཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫིཾསུ ¶ . ཏཱཔསོཔི ཀཱལསྶེཝ པཎྞསཱལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པཎྞསཱལདྭཱརེ ནིསིནྣོ གངྒཾ ཨོལོཀཡམཱནོ ཨདྡས གངྒཾ མཧཏཱ ཨུདཀོགྷེན ཝུཡ྄ཧམཱནཾ པཝཏྟིཏམཎིཀྑནྡྷཾ ཝིཡ ཨཱགཙྪནྟིཾ. དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཨེཝརཱུཔསྶ མདྷུརོདཀསྶ ཨལཱབྷེན ཀིལིསྶམཱནཱ སཏྟཱ’’ཏི. སོ ཨེཝཾ ཨཱཝཛྫནྟོ མརུཀནྟཱརེ ཏཾ སཏྠཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨིམེ སཏྟཱ མཱ ནསྶནྟཱུ’’ཏི, ‘‘ཨིཏོ མཧཱ ཨུདཀཀྑནྡྷོ ཚིཛྫིཏྭཱ མརུཀནྟཱརེ སཏྠཱབྷིམུཁོ གཙྪཏཱུ’’ཏི ཨབྷིཉྙཱཙིཏྟེན ཨདྷིཊྛཱསི. སཧཙིཏྟུཔྤཱདེན མཱཏིཀཱརུལ༹ྷཾ ཝིཡ ཨུདཀཾ ཏཏྠ ཨགམཱསི. མནུསྶཱ ཨུདཀསདྡེན ཝུཊྛཱཡ ཨུདཀཾ དིསྭཱ ཧཏྠཏུཊྛཱ ¶ ནྷཱཡིཏྭཱ པིཝིཏྭཱ གོཎེཔི པཱཡེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ ཨགམཾསུ. སཏྠཱ ཏཾ བྲཧྨུནོ པུབྦཀམྨཾ དསྶེནྟོ –

‘‘ཡཾ ཏྭཾ ཨཔཱཡེསི བཧཱུ མནུསྶེ,

པིཔཱསིཏེ གྷམྨནི སམྤརེཏེ;

ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ,

སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༡) –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ.

ཨཔརསྨིཾ སམཡེ ཏཱཔསོ གངྒཱཏཱིརེ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཨཱརཉྙཀཾ གཱམཾ ནིསྶཱཡ ཝསཏི. ཏེན ཙ སམཡེན ཙོརཱ ཏཾ གཱམཾ པཧརིཏྭཱ ཧཏྠསཱརཾ གཧེཏྭཱ གཱཝིཡོ ཙ ཀརམརེ ཙ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. གཱཝོཔི སུནཁཱཔི མནུསྶཱཔི མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝནྟི. ཏཱཔསོ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི ཨཱཝཛྫནྟོ, ‘‘མནུསྶཱནཾ བྷཡཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཉཏྭཱ, ‘‘མཡི པསྶནྟེ ཨིམེ སཏྟཱ མཱ ནསྶནྟཱུ’’ཏི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ ¶ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཨབྷིཉྙཱཙིཏྟེན ཙོརཱནཾ པཊིཔཐེ ཙཏུརངྒིནིསེནཾ མཱཔེསི ཀམྨསཛྫཾ ཨཱགཙྪནྟིཾ. ཙོརཱ དིསྭཱ, ‘‘རཱཛཱ’’ཏི ཏེ མཉྙམཱནཱ ཝིལོཔཾ ཚཌྜེཏྭཱ པཀྐམིཾསུ. ཏཱཔསོ ‘‘ཡཾ ཡསྶ སནྟཀཾ, ཏཾ ཏསྶེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི, ཏཾ ཏཐེཝ ཨཧོསི. མཧཱཛནོ སོཏྠིབྷཱཝཾ པཱཔུཎི. སཏྠཱ ཨིདམྤི ཏསྶ པུབྦཀམྨཾ དསྶེནྟོ –

‘‘ཡཾ ¶ ཨེཎིཀཱུལསྨིཾ ཛནཾ གཧཱིཏཾ,

ཨམོཙཡཱི གཡ྄ཧཀ ནཱིཡམཱནཾ;

ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ,

སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༢) –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ. ཨེཏྠ ཨེཎིཀཱུལསྨིནྟི གངྒཱཏཱིརེ.

པུན ¶ ཨེཀསྨིཾ སམཡེ ཨུཔརིགངྒཱཝཱསིཀཾ ཀུལཾ ཧེཊྛཱགངྒཱཝཱསིཀེན ཀུལེན སདྡྷིཾ མིཏྟསནྠཝཾ ཀཏྭཱ ནཱཝཱསངྒྷཱཊཾ བནྡྷིཏྭཱ བཧུཾ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཉྩེཝ གནྡྷམཱལཱདཱིནི ཙ ཨཱརོཔེཏྭཱ གངྒཱསོཏེན ཨཱགཙྪཏི. མནུསྶཱ ཁཱདམཱནཱ བྷུཉྫམཱནཱ ནཙྩནྟཱ གཱཡནྟཱ དེཝཝིམཱནེན གཙྪནྟཱ ཝིཡ བལཝསོམནསྶཱ ཨཧེསུཾ. གངྒེཡྻཀོ ནཱགོ དིསྭཱ ཀུཔིཏོ, ‘‘ཨིམེ མཡི སཉྙམྤི ན ཀརོནྟི, ཨིདཱནི ནེ སམུདྡམེཝ པཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི མཧནྟཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ དྭིདྷཱ བྷིནྡིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ཕཎཾ ཀཏྭཱ སུསྶཱུཀཱརཾ ཀརོནྟོ ཨཊྛཱསི. མཧཱཛནོ དིསྭཱ བྷཱིཏོ ཝིསྶརམཀཱསི. ཏཱཔསོ པཎྞསཱལཱཡ ནིསིནྣོ སུཏྭཱ, ‘‘ཨིམེ གཱཡནྟཱ ནཙྩནྟཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨིདཱནི པན བྷཡརཝཾ རཝིཾསུ, ཀིཾ ནུ ཁོ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ ནཱགརཱཛཾ དིསྭཱ, ‘‘མཡི པསྶནྟེ ཨིམེ སཏྟཱ མཱ ནསྶནྟཱུ’’ཏི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཝིཛཧིཏྭཱ སུཔཎྞཝཎྞཾ མཱཔེཏྭཱ ནཱགརཱཛསྶ དསྶེསི. ནཱགརཱཛཱ བྷཱིཏོ ཕཎཾ སཾཧརིཏྭཱ ཨུདཀཾ པཝིཊྛོ. མཧཱཛནོ སོཏྠིབྷཱཝཾ པཱཔུཎི. སཏྠཱ ཨིདམྤི ཏསྶ པུབྦཀམྨཾ དསྶེནྟོ –

‘‘གངྒཱཡ སོཏསྨིཾ གཧཱིཏནཱཝཾ,

ལུདྡེན ནཱགེན མནུསྶཀཔྤཱ;

ཨམོཙཡིཏྠ བལསཱ པསཡ྄ཧ,

ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ;

སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༣) –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ.

ཨཔརསྨིཾ ¶ སམཡེ ཨེས ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཀེསཝོ ནཱམ ཏཱཔསོ ཨཧོསི. ཏེན སམཡེན ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ ཀཔྤོ ནཱམ མཱཎཝོ ¶ ཀེསཝསྶ བདྡྷཙརོ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཧུཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཀིཾཀཱརཔཊིསྶཱཝཱི མནཱཔཙཱརཱི བུདྡྷིསམྤནྣོ ཨཏྠཙརོ ཨཧོསི. ཀེསཝོ ཏཾ ཝིནཱ ཝཏྟིཏུཾ ནཱསཀྑི, ཏཾ ནིསྶཱཡེཝ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི. སཏྠཱ ཨིདམྤི ཏསྶ པུབྦཀམྨཾ དསྶེནྟོ –

‘‘ཀཔྤོ ¶ ཙ ཏེ བདྡྷཙརོ ཨཧོསི,

སམྦུདྡྷིམནྟཾ ཝཏིནཾ ཨམཉྙི;

ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ,

སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༤) –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ.

ཨེཝཾ བྲཧྨུནོ ནཱནཏྟབྷཱཝེསུ ཀཏཀམྨཾ སཏྠཱ པཀཱསེསི. སཏྠརི ཀཐེནྟེཡེཝ བྲཧྨཱ སལླཀྑེསི, དཱིཔསཧསྶེ ཨུཛྫལིཏེ རཱུཔཱནི ཝིཡ སབྦཀམྨཱནིསྶ པཱཀཊཱནི ཨཧེསུཾ. སོ པསནྣཙིཏྟོ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཨདྡྷཱ པཛཱནཱསི མམེཏམཱཡུཾ,

ཨཉྙམྤི ཛཱནཱསི ཏཐཱ ཧི བུདྡྷོ;

ཏཐཱ ཧི ཏཱཡཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝོ,

ཨོབྷཱསཡཾ ཏིཊྛཏི བྲཧྨལོཀ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༧.༧༥);

ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཨུཏྟརི ཨསམསམཏཾ པཀཱསེནྟོ པཐཝིཾ ཁོ ཨཧཾ བྲཧྨེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཐཝིཡཱ པཐཝཏྟེན ཨནནུབྷཱུཏནྟི པཐཝིཡཱ པཐཝིསབྷཱཝེན ཨནནུབྷཱུཏཾ ཨཔྤཏྟཾ. ཀིཾ པན ཏནྟི? ནིབྦཱནཾ. ཏཉྷི སབྦསྨཱ སངྑཏཱ ནིསྶཊཏྟཱ པཐཝིསབྷཱཝེན ཨཔྤཏྟཾ ནཱམ. ཏདབྷིཉྙཱཡཱཏི ཏཾ ནིབྦཱནཾ ཛཱནིཏྭཱ སཙྪིཀཏྭཱ. པཐཝིཾ ནཱཔཧོསིནྟི པཐཝིཾ ཏཎྷཱདིཊྛིམཱནགཱཧེཧི ན གཎྷིཾ. ཨཱཔཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝིཏྠཱརོ པན མཱུལཔརིཡཱཡེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

སཙེ ཁོ ཏེ, མཱརིས, སབྦསྶ སབྦཏྟེནཱཏི ཨིདམེཝ བྲཧྨཱ ཨཏྟནོ ཝཱདིཏཱཡ སབྦནྟི ཨཀྑརཾ ནིདྡིསིཏྭཱ ཨཀྑརེ དོསཾ གཎྷནྟོ ཨཱཧ. སཏྠཱ པན སཀྐཱཡཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སབྦ’’ནྟི ཝདཏི, བྲཧྨཱ སབྦསབྦཾ སནྡྷཱཡ. ཏྭཾ ¶ ‘‘སབྦ’’ནྟི ཝདསི, ‘‘སབྦསྶ སབྦཏྟེན ཨནནུབྷཱུཏ’’ནྟི ཝདསི, ཡདི སབྦཾ ཨནནུབྷཱུཏཾ ནཏྠི, ཨཐསྶ ཨནནུབྷཱུཏཾ ཨཏྠི. མཱ ཧེཝ ཏེ རིཏྟཀམེཝ ¶ ཨཧོསི ¶ ཏུཙྪཀམེཝ ཨཧོསཱིཏི ཏུཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ རིཏྟཀཾ མཱ ཧོཏུ, ཏུཙྪཀཾ མཱ ཧོཏཱུཏི སཏྠཱརཾ མུསཱཝཱདེན ནིགྒཎྷཱཏི.

སཏྠཱ པན ཨེཏསྨཱ བྲཧྨུནཱ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན སཏསཧསྶགུཎེན ཝཱདཱིཏརོ, ཏསྨཱ ཨཧཾ སབྦཉྩ ཝཀྑཱམི, ཨནནུབྷཱུཏཉྩ ཝཀྑཱམི, སུཎཱཧི མེཏི ཏསྶ ཝཱདམདྡནཏྠཾ ཀཱརཎཾ ཨཱཧརནྟོ ཝིཉྙཱཎནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎནྟི ཝིཛཱནིཏབྦཾ. ཨནིདསྶནནྟི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨནུཔགམནཏོ ཨནིདསྶནཾ ནཱམ, པདདྭཡེནཔི ནིབྦཱནམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨནནྟནྟི ཏཡིདཾ ཨུཔྤཱདཝཡཨནྟརཧིཏཏྟཱ ཨནནྟཾ ནཱམ. ཝུཏྟམྤི ཧེཏཾ –

‘‘ཨནྟཝནྟཱནི བྷཱུཏཱནི, ཨསམྦྷཱུཏཾ ཨནནྟཀཾ;

བྷཱུཏེ ཨནྟཱནི དིསྶནྟི, བྷཱུཏེ ཨནྟཱ པཀཱསིཏཱ’’ཏི.

སབྦཏོཔབྷནྟི སབྦསོ པབྷཱསམྤནྣཾ. ནིབྦཱནཏོ ཧི ཨཉྙོ དྷམྨོ སཔབྷཏརོ ཝཱ ཛོཏིཝནྟཏརོ ཝཱ པརིསུདྡྷཏརོ ཝཱ པཎྜརཏརོ ཝཱ ནཏྠི. སབྦཏོ ཝཱ ཏཐཱ པབྷཱུཏམེཝ, ན ཀཏྠཙི ནཏྠཱིཏི སབྦཏོཔབྷཾ. པུརཏྠིམདིསཱདཱིསུ ཧི ཨསུཀདིསཱཡ ནཱམ ནིབྦཱནཾ ནཏྠཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨཐ ཝཱ པབྷནྟི ཏིཏྠསྶ ནཱམཾ, སབྦཏོ པབྷམསྶཱཏི སབྦཏོཔབྷཾ. ནིབྦཱནསྶ ཀིར ཡཐཱ མཧཱསམུདྡསྶ ཡཏོ ཡཏོ ཨོཏརིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཏདེཝ ཏིཏྠཾ, ཨཏིཏྠཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨེཝམེཝཾ ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཡེན ཡེན མུཁེན ནིབྦཱནཾ ཨོཏརིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཏདེཝ ཏིཏྠཾ. ནིབྦཱནསྶ ཨཏིཏྠཾ ནཱམ ཀམྨཊྛཱནཾ ནཏྠི. ཏེན ཝུཏྟཾ སབྦཏོཔབྷནྟི. ཏཾ པཐཝིཡཱ པཐཝཏྟེནཱཏི ཏཾ ནིབྦཱནཾ པཐཝིཡཱ པཐཝཱིསབྷཱཝེན ཏཏོ པརེསཾ ཨཱཔཱདཱིནཾ ཨཱཔཱདིསབྷཱཝེན ཙ ཨནནུབྷཱུཏཾ. ཨིཏི ཡཾ ཏུམྷཱདིསཱནཾ ཝིསཡབྷཱུཏཾ སབྦཏེབྷཱུམཀདྷམྨཛཱཏཾ ཏསྶ སབྦཏྟེན ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིདསྶནཾ ཨནནྟཾ སབྦཏོཔཏཾ ཨནནུབྷཱུཏནྟི ཝཱདཾ པཏིཊྛཔེསི.

ཏཏོ ¶ བྲཧྨཱ གཧིཏགཧིཏཾ སཏྠཱརཱ ཝིསྶཛྫཱཔིཏོ ཀིཉྩི གཧེཏབྦཾ ཨདིསྭཱ ལལི༹ཏཀཾ ཀཱཏུཀཱམོ ཧནྡ ཙརཧི ཏེ, མཱརིས, ཨནྟརདྷཱཡཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཨནྟརདྷཱཡཱམཱིཏི ཨདིསྶམཱནཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོམཱིཏི ཨཱཧ. སཙེ ཝིསཧསཱིཏི ཡདི སཀྐོསི མཡ྄ཧཾ ཨནྟརདྷཱཡིཏུཾ, ཨནྟརདྷཱཡསི ¶ , པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརོཧཱིཏི. ནེཝསྶུ མེ སཀྐོཏི ཨནྟརདྷཱཡིཏུནྟི མཡ྄ཧཾ ¶ ཨནྟརདྷཱཡིཏུཾ ནེཝ སཀྐོཏི. ཀིཾ པནེས ཀཱཏུཀཱམོ ཨཧོསཱིཏི? མཱུལཔཊིསནྡྷིཾ གནྟུཀཱམོ ཨཧོསི. བྲཧྨཱནཉྷི མཱུལཔཊིསནྡྷིཀཨཏྟབྷཱཝོ སུཁུམོ, ཨཉྙེསཾ ཨནཱཔཱཐོ, ཨབྷིསངྑཏཀཱཡེནེཝ ཏིཊྛནྟི. སཏྠཱ ཏསྶ མཱུལཔཊིསནྡྷིཾ གནྟུཾ ན ཨདཱསི. མཱུལཔཊིསནྡྷིཾ ཝཱ ཨགནྟྭཱཔི ཡེན ཏམེན ཨཏྟཱནཾ ཨནྟརདྷཱཔེཏྭཱ ཨདིསྶམཱནཀོ བྷཝེཡྻ, སཏྠཱ ཏཾ ཏམཾ ཝིནོདེསི, ཏསྨཱ ཨནྟརདྷཱཡིཏུཾ ནཱསཀྑི. སོ ཨསཀྐོནྟོ ཝིམཱནེ ནིལཱིཡཏི, ཀཔྤརུཀྑེ ནིལཱིཡཏི, ཨུཀྐུཊིཀོ ནིསཱིདཏི. བྲཧྨགཎོ ཀེལི༹མཀཱསི – ‘‘ཨེས ཁོ བཀོ བྲཧྨཱ ཝིམཱནེ ནིལཱིཡཏི, ཀཔྤརུཀྑེ ནིལཱིཡཏི, ཨུཀྐུཊིཀོ ནིསཱིདཏི, བྲཧྨེ ཏྭཾ ཨནྟརཧིཏོམྷཱི’’ཏི སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེསི ནཱམཱཏི. སོ བྲཧྨགཎེན ཨུཔྤཎྜིཏོ མངྐུ ཨཧོསི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏེན བྲཧྨུནཱ, ‘‘ཧནྡ ཙརཧི ཏེ, མཱརིས, ཨནྟརདྷཱཡཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏཾ ཨནྟརདྷཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཾ དིསྭཱ ཨཧཾ ཨེཏདཝོཙཾ. ཨིམཾ གཱཐམབྷཱསིནྟི ཀསྨཱ བྷགཝཱ གཱཐམབྷཱསཱིཏི? སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཏྠིབྷཱཝོ ཝཱ ནཏྠིབྷཱཝོ ཝཱ ཀཐཾ སཀྐཱ ཛཱནིཏུནྟི ཨེཝཾ བྲཧྨགཎསྶ ཝཙནོཀཱསོ མཱ ཧོཏཱུཏི ཨནྟརཧིཏོཝ གཱཐམབྷཱསི.

ཏཏྠ བྷཝེཝཱཧཾ བྷཡཾ དིསྭཱཏི ཨཧཾ བྷཝེ བྷཡཾ དིསྭཱཡེཝ. བྷཝཉྩ ཝིབྷཝེསིནནྟི ཨིམཉྩ ཀཱམབྷཝཱདིཏིཝིདྷམྤི སཏྟབྷཝཾ ཝིབྷཝེསིནཾ ཝིབྷཝཾ གཝེསམཱནཾ པརིཡེསམཱནམྤི པུནཔྤུནཾ བྷཝེཡེཝ དིསྭཱ. བྷཝཾ ནཱབྷིཝདིནྟི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན ཀིཉྩི བྷཝཾ ན ཨབྷིཝདིཾ, ན གཝེསིནྟི ཨཏྠོ. ནནྡིཉྩ ན ཨུཔཱདིཡིནྟི བྷཝཏཎྷཾ ན ཨུཔགཉྪིཾ, ན ཨགྒཧེསིནྟི ཨཏྠོ. ཨིཏི ¶ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ དེསནཱནུསཱརེན ཝིཔསྶནཱགབྦྷཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ དསམཏྟཱནི བྲཧྨསཧསྶཱནི མགྒཕལཱམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ.

ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཙིཏྟཛཱཏཱཏི ཨཙྪརིཡཛཱཏཱ ཨབྦྷུཏཛཱཏཱ ཏུཊྛིཛཱཏཱ ཙ ཨཧེསུཾ. སམཱུལཾ བྷཝཾ ཨུདབྦཧཱིཏི བོདྷིམཎྜེ ཨཏྟནོ ཏཱཡ ཏཱཡ དེསནཱཡ ཨཉྙེསམྤི བཧཱུནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ སམཱུལཀཾ བྷཝཾ ཨུདབྦཧི, ཨུདྡྷརི ཨུཔྤཱཊེསཱིཏི ཨཏྠོ.

༥༠༥. ཏསྨིཾ ¶ པན སམཡེ མཱརོ པཱཔིམཱ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཧུཏྭཱ, ‘‘མཡི ཝིཙརནྟེཡེཝ སམཎེན ¶ གོཏམེན དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ དསམཏྟཱནི བྲཧྨསཧསྶཱནི མམ ཝསཾ ཨཏིཝཏྟིཏཱནཱི’’ཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏཏཱཡ ཨཉྙཏརསྶ བྲཧྨཔཱརིསཛྫསྶ སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཙེ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཨནུབུདྡྷོཏི སཙེ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཨཏྟནཱཝ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨནུབུདྡྷོ. མཱ སཱཝཀེ ཨུཔནེསཱིཏི གིཧིསཱཝཀེ ཝཱ པབྦཛིཏསཱཝཀེ ཝཱ ཏཾ དྷམྨཾ མཱ ཨུཔནཡསི. ཧཱིནེ ཀཱཡེ པཏིཊྛིཏཱཏི ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ པཏིཊྛིཏཱ. པཎཱིཏེ ཀཱཡེ པཏིཊྛིཏཱཏི བྲཧྨལོཀེ པཏིཊྛིཏཱ. ཨིདཾ ཀེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི? བཱཧིརཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏེ ཏཱཔསཔརིབྦཱཛཀེ. ཨནུཔྤནྣེ ཧི བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀུལཔུཏྟཱ ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཀསྶཙི ཀིཉྩི ཨཝིཙཱརེཏྭཱ ཨེཀཙརཱ ཧུཏྭཱ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཾསུ, ཏེ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཨནཀྑཱཏཾ ཀུསལཉྷི མཱརིསཱཏི པརེསཾ ཨནཀྑཱཏཾ ཨནོཝདནཾ དྷམྨཀཐཱཡ ཨཀཐནཾ ཀུསལཾ ཨེཏཾ སེཡྻོ. མཱ པརཾ ཨོཝདཱཧཱིཏི ཀཱལེན མནུསྶལོཀཾ, ཀཱལེན དེཝལོཀཾ, ཀཱལེན བྲཧྨལོཀཾ, ཀཱལེན ནཱགལོཀཾ ཨཱཧིཎྜནྟོ མཱ ཝིཙརི, ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ནིསིནྣོ ཛྷཱནམགྒཕལསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེཧཱིཏི. ཨནཱལཔནཏཱཡཱཏི ཨནུལླཔནཏཱཡ. བྲཧྨུནོ ཙ ཨབྷིནིམནྟནཏཱཡཱཏི བཀབྲཧྨུནོ ཙ ཨིདཉྷི, མཱརིས, ནིཙྩནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན སཧ ཀཱཡཀེན བྲཧྨཊྛཱནེན ནིམནྟནཝཙནེན. ཏསྨཱཏི ཏེན ཀཱརཎེན. ཨིམསྶ ཝེཡྻཱཀརཎསྶ བྲཧྨནིམནྟནིཀཾཏྭེཝ ཨདྷིཝཙནཾ སངྑཱ སམཉྙཱ པཉྙཏྟི ཛཱཏཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བྲཧྨནིམནྟནིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. མཱརཏཛྫནཱིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༠༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཱརཏཛྫནཱིཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀོཊྛམནུཔཝིཊྛོཏི ཀུཙྪིཾ པཝིསིཏྭཱ ཨནྟཱནཾ ཨནྟོ ཨནུཔཝིཊྛོ, པཀྐཱསཡཊྛཱནེ ནིསིནྣོ. གརུགརོ ཝིཡཱཏི གརུཀགརུཀོ ཝིཡ ཐདྡྷོ པཱསཱཎཔུཉྫསདིསོ. མཱསཱཙིཏཾ ¶ མཉྙེཏི མཱསབྷཏྟཾ བྷུཏྟསྶ ཀུཙྪི ཝིཡ མཱསཔཱུརིཏཔསིབྦཀོ ཝིཡ ཏིནྟམཱསོ ཝིཡ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱཏི སཙེ ཨཱཧཱརདོསེན ཨེས གརུབྷཱཝོ, ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམིཏུཾ ན སཔྤཱཡནྟི ཙངྐམཱ ཨོརོཧིཏྭཱ པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ པཀཏིཔཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. པཙྩཏྟཾ ཡོནིསོ མནསཱཀཱསཱིཏི, ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི ཨཱཝཛྫམཱནོ ཨཏྟནོཡེཝ ཨུཔཱཡེན མནསི ཨཀཱསི. སཙེ པན ཐེརོ ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ, ‘‘ཡཾ ཧིཡྻོ ཝཱ པརེ ཝཱ པརསུཝེ ཝཱ པརིབྷུཏྟཾ ཨཝིཔཀྐམཏྠི, ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ཝིསབྷཱགདོསོ, སབྦཾ ཛཱིརཏུ ཕཱསུཀཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཧཏྠེན ཀུཙྪིཾ པརཱམསིསྶ, མཱརོ པཱཔིམཱ ཝིལཱིཡིཏྭཱ ཨགམིསྶ. ཐེརོ པན ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ ཡོནིསོ མནསི ཨཀཱསི. མཱ ཏཐཱགཏཾ ཝིཧེསེསཱིཏི ཡཐཱ ཧི པུཏྟེསུ ཝིཧེསིཏེསུ མཱཏཱཔིཏརོ ཝིཧེསིཏཱཝ ཧོནྟི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཝིཧེསིཏེསུ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཝིཧེསིཏཱཝ, ཛནཔདེ ཝིཧེསིཏེ རཱཛཱ ཝིཧེསིཏོཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏསཱཝཀེ ཝིཧེསིཏེ ཏཐཱགཏོ ཝིཧེསིཏོཝ ཧོཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘མཱ ཏཐཱགཏཾ ཝིཧེསེསཱི’’ཏི.

པཙྩགྒལེ༹ ཨཊྛཱསཱིཏི པཏིཨགྒལེ༹ཝ ཨཊྛཱསི. ཨགྒལ༹ཾ ཝུཙྩཏི ཀཝཱཊཾ, མུཁེན ཨུགྒནྟྭཱ པཎྞསཱལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ བཧིཔཎྞསཱལཱཡ ཀཝཱཊཾ ནིསྶཱཡ ཨཊྛཱསཱིཏི ཨཏྠོ.

༥༠༧. བྷཱུཏཔུབྦཱཧཾ པཱཔིམཱཏི ཀསྨཱ ཨིདཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི? ཐེརོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཱཀཱསཊྛཀདེཝཏཱནཾ ཏཱཝ མནུསྶགནྡྷོ ཡོཛནསཏེ ཋིཏཱནཾ ཨཱབཱདྷཾ ཀརོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘ཡོཛནསཏཾ ཁོ རཱཛཉྙ མནུསྶགནྡྷོ དེཝེ ཨུབྦཱདྷཏཱི’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༤༡༥). ཨཡཾ པན མཱརོ ནཱགརིཀོ པརིཙོཀྑོ མཧེསཀྑོ ཨཱནུབྷཱཝསམྤནྣོ དེཝརཱཛཱ སམཱནོ མམ ཀུཙྪིཡཾ པཝིསིཏྭཱ ཨནྟཱནཾ ཨནྟོ པཀྐཱསཡོཀཱསེ ནིསིནྣོ ཨཏིཝིཡ པདུཊྛོ བྷཝིསྶཏི. ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ¶ ཛེགུཙྪཾ ¶ པཊིཀཱུལཾ ཨོཀཱསཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ སཀྐོནྟསྶ ཀིམཉྙཾ ཨཀརཎཱིཡཾ བྷཝིསྶཏི, ཀིཾ ཨཉྙཾ ལཛྫིསྶཏི, ཏྭཾ མམ ཉཱཏིཀོཏི པན ཝུཏྟེ མུདུབྷཱཝཾ ཨནཱཔཛྫམཱནོ ནཱམ ནཏྠི, ཧནྡསྶ ¶ ཉཱཏིཀོཊིཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མུདུཀེནེཝ ནཾ ཨུཔཱཡེན ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིམཾ དེསནམཱརབྷི.

སོ མེ ཏྭཾ བྷཱགིནེཡྻོ ཧོསཱིཏི སོ ཏྭཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེ མཡ྄ཧཾ བྷཱགིནེཡྻོ ཧོསི. ཨིདཾ པཝེཎིཝསེན ཝུཏྟཾ. དེཝལོཀསྨིཾ པན མཱརསྶ པིཏུ ཝཾསོ པིཏཱམཧསྶ ཝཾསོ རཛྫཾ ཀརོནྟོ ནཱམ ནཏྠི, པུཉྙཝསེན དེཝལོཀེ དེཝརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཙཝཏི. ཨཉྙོ ཨེཀོ ཨཏྟནཱ ཀཏེན ཀམྨེན ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨདྷིཔཏི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཏི. ཨིཏི ཨཡཾ མཱརོཔི ཏདཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པུན ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཏསྨིཾ ཨདྷིཔཏིཊྛཱནེ ནིབྦཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཝིདྷུརོཏི ཝིགཏདྷུརོ, ཨཉྙེཧི སདྡྷིཾ ཨསདིསོཏི ཨཏྠོ. ཨཔྤཀསིརེནཱཏི ཨཔྤདུཀྑེན. པསུཔཱལཀཱཏི ཨཛེལ༹ཀཔཱལཀཱ. པཐཱཝིནོཏི མགྒཔཊིཔནྣཱ. ཀཱཡེ ཨུཔཙིནིཏྭཱཏི སམནྟཏོ ཙིཏཀཾ བནྡྷིཏྭཱ. ཨགྒིཾ དཏྭཱ པཀྐམིཾསཱུཏི ཨེཏྟཀེན སརཱིརཾ པརིཡཱདཱནཾ གམིསྶཏཱིཏི ཙིཏཀསྶ པམཱཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨགྒིཾ དཏྭཱ པཀྐམིཾསུ. ཙིཏཀོ པདཱིཔསིཁཱ ཝིཡ པཛྫལི, ཐེརསྶ ཨུདཀལེཎཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཙཱིཝརཱནི པཔྥོཊེཏྭཱཏི སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཝིགཏདྷཱུམེ ཀིཾསུཀཝཎྞེ ཨངྒཱརེ མདྡམཱནོ ཙཱིཝརཱནི ཝིདྷུནིཏྭཱ. སརཱིརེ པནསྶ ཨུསུམམཏྟམྤི ནཱཧོསི, ཙཱིཝརེསུ ཨཾསུམཏྟམྤི ནཛ྄ཛྷཱཡི, སམཱཔཏྟིཕལཾ ནཱམེཏཾ.

༥༠༨. ཨཀྐོསཐཱཏི དསཧི ཨཀྐོསཝཏྠཱུཧི ཨཀྐོསཐ. པརིབྷཱསཐཱཏི ཝཱཙཱཡ པརིབྷཱསཐ. རོསེཐཱཏི གྷཊྚེཐ. ཝིཧེསེཐཱཏི དུཀྑཱཔེཐ. སབྦམེཏཾ ཝཱཙཱཡ གྷཊྚནསྶེཝ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡཐཱ ཏཾ དཱུསཱི མཱརོཏི ཡཐཱ ཨེཏེསཾ དཱུསཱི མཱརོ. ལབྷེཐ ཨོཏཱརནྟི ལབྷེཐ ཚིདྡཾ, ཀིལེསུཔྤཏྟིཡཱ ཨཱརམྨཎཾ པཙྩཡཾ ལབྷེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. མུཎྜཀཱཏིཨཱདཱིསུ མུཎྜེ མུཎྜཱཏི སམཎེ ཙ སམཎཱཏི ¶ ཝཏྟུཾ ཝཊྚེཡྻ, ཨིམེ པན ཧཱིལེ༹ནྟཱ མུཎྜཀཱ སམཎཀཱཏི ཨཱཧཾསུ. ཨིབྦྷཱཏི གཧཔཏིཀཱ. ཀིཎྷཱཏི ཀཎྷཱ, ཀཱལ༹ཀཱཏི ཨཏྠོ. བནྡྷུཔཱདཱཔཙྩཱཏི ཨེཏྠ བནྡྷཱུཏི བྲཧྨཱ ཨདྷིཔྤེཏོ ¶ . ཏཉྷི བྲཱཧྨཎཱ པིཏཱམཧོཏི ཝོཧརནྟི. པཱདཱནཾ ¶ ཨཔཙྩཱ པཱདཱཔཙྩཱ, བྲཧྨུནོ པིཊྛིཔཱདཏོ ཛཱཏཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེསཾ ཀིར ཨཡཾ ལདྡྷི – ‘‘བྲཱཧྨཎཱ བྲཧྨུནོ མུཁཏོ ནིཀྑནྟཱ, ཁཏྟིཡཱ ཨུརཏོ, ཝེསྶཱ ནཱབྷིཏོ, སུདྡཱ ཛཱཎུཏོ, སམཎཱ པིཊྛིཔཱདཏོ’’ཏི.

ཛྷཱཡིནོསྨཱ ཛྷཱཡིནོསྨཱཏི ཛྷཱཡིནོ མཡཾ ཛྷཱཡིནོ མཡནྟི. མདྷུརཀཛཱཏཱཏི ཨཱལསིཡཛཱཏཱ. ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཙིནྟཡནྟི. པཛ྄ཛྷཱཡནྟཱིཏིཨཱདཱིནི ཨུཔསགྒཝསེན ཝཌྜྷིཏཱནི. མཱུསིཀཾ མགྒཡམཱནོཏི སཱཡཾ གོཙརཏྠཱཡ སུསིརརུཀྑཏོ ནིཀྑནྟཾ རུཀྑསཱཁཱཡ མཱུསིཀཾ པརིཡེསནྟོ. སོ ཀིར ཨུཔསནྟཱུཔསནྟོ ཝིཡ ནིཙྩལོཝ ཏིཊྛཏི, སམྤཏྟཀཱལེ མཱུསིཀཾ སཧསཱ གཎྷཱཏི. ཀོཏྠཱུཏི སིངྒཱལོ, སོཎོཏིཔི ཝདནྟི. སནྡྷིསམལསངྐཊིརེཏི སནྡྷིམྷི ཙ སམལེ ཙ སངྐཊིརེ ཙ. ཏཏྠ སནྡྷི ནཱམ གྷརསནྡྷི. སམལོ ནཱམ གཱུཐནིདྡྷམནཔནཱལི༹. སངྐཊིརཾ ནཱམ སངྐཱརཊྛཱནཾ. ཝཧཙྪིནྣོཏི ཀནྟཱརཏོ ནིཀྑནྟོ ཚིནྣཝཧོ. སནྡྷིསམལསངྐཊིརེཏི སནྡྷིམྷི ཝཱ སམལེ ཝཱ སངྐཊིརེ ཝཱ. སོཔི ཧི བདྡྷགཏྟོ ཝིཡ ནིཙྩལོ ཛྷཱཡཏི.

ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱིཏི སཙེ མཱརོ མནུསྶཱནཾ སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཨེཝཾ ཀརེཡྻ, མནུསྶཱནཾ ཨཀུསལཾ ན བྷཝེཡྻ, མཱརསྶེཝ བྷཝེཡྻ. སརཱིརེ པན ཨནདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཝིསབྷཱགཝཏྠུཾ ཝིཔྤཊིསཱརཱརམྨཎཾ དསྶེཏི, ཏདཱ ཀིར སོ བྷིཀྑཱུ ཁིཔྤཾ གཧེཏྭཱ མཙྪེ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟེ ཝིཡ, ཛཱལཾ གཧེཏྭཱ མཙྪེ གཎྷནྟེ ཝིཡ, ལེཔཡཊྛིཾ ཨོཌྜེཏྭཱ སཀུཎེ བནྡྷནྟེ ཝིཡ, སུནཁེཧི སདྡྷིཾ ཨརཉྙེ མིགཝཾ ཙརནྟེ ཝིཡ, མཱཏུགཱམེ གཧེཏྭཱ ཨཱཔཱནབྷཱུམིཡཾ ནིསིནྣེ ཝིཡ, ནཙྩནྟེ ཝིཡ, གཱཡནྟེ ཝིཡ, བྷིཀྑུནཱིནཾ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནེསུ ཝིསབྷཱགམནུསྶེ ནིསིནྣེ ཝིཡ, ཋིཏེ ཝིཡ ཙ ཀཏྭཱ དསྶེསི. མནུསྶཱ ཨརཉྙགཏཱཔི ཝནགཏཱཔི ཝིཧཱརགཏཱཔི ཝིཔྤཊིསཱརཱརམྨཎཾ པསྶིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཉྙེསཾ ཀཐེནྟི – ‘‘སམཎཱ ¶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨསྶམཎཀཾ ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཀརོནྟི, ཨེཏེསཾ དིནྣེ ཀུཏོ ཀུསལཾ, མཱ ཨེཏེསཾ ཀིཉྩི ཨདཏྠཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཏེ མནུསྶཱ དིཊྛདིཊྛཊྛཱནེ སཱིལཝནྟེ ཨཀྐོསནྟཱ ཨཔུཉྙཾ པསཝིཏྭཱ ཨཔཱཡཔཱུརཀཱ ཨཧེསུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི.

༥༠༩. ཨནྭཱཝིཊྛཱཏི ¶ ཨཱཝཊྚིཏཱ. ཕརིཏྭཱ ཝིཧརིཾསཱུཏི ན ཀེཝལཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ. ཀཀུསནྡྷསྶ པན བྷགཝཏོ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

༥༡༠. ཨཱགཏིཾ ¶ ཝཱ གཏིཾ ཝཱཏི པཊིསནྡྷིཝསེན ཨཱགམནཊྛཱནཾ ཝཱ, ཙུཏིཝསེན གམནཊྛཱནཾ ཝཱ ན ཛཱནཱམི. སིཡཱ ཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟནྟི སོམནསྶཝསེན ཨཉྙཐཏྟཾ བྷཝེཡྻ. སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱིཏི ཨིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཐཱ ཧི པུབྦེ ཝིཔྤཊིསཱརཀརཾ ཨཱརམྨཎཾ དསྶེཏི, ཨེཝམིདྷཱཔི པསཱདཀརཾ. སོ ཀིར ཏདཱ མནུསྶཱནཾ དསྶནཊྛཱནེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཀཱསེ གཙྪནྟེ ཝིཡ, ཋིཏེ ཝིཡ པལླངྐེན ནིསིནྣེ ཝིཡ, ཨཱཀཱསེ སཱུཙིཀམྨཾ ཀརོནྟེ ཝིཡ, པོཏྠཀཾ ཝཱཙེནྟེ ཝིཡ, ཨཱཀཱསེ ཙཱིཝརཾ པསཱརེཏྭཱ ཀཱཡཾ ཨུཏུཾ གཎྷཱཔེནྟེ ཝིཡ, ནཝཔབྦཛིཏེ ཨཱཀཱསེན ཙརནྟེ ཝིཡ, ཏརུཎསཱམཎེརེ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ པུཔྥཱནི ཨོཙིནནྟེ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶེསི. མནུསྶཱ ཨརཉྙགཏཱཔི ཝནགཏཱཔི ཝིཧཱརགཏཱཔི པབྦཛིཏཱནཾ ཏཾ པཊིཔཏྟིཾ དིསྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཉྙེསཾ ཀཐེནྟི – ‘‘བྷིཀྑཱུསུ ཨནྟམསོ སཱམཎེརཱཔི ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝཱ, ཨེཏེསཾ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཏེསཾ དེཐ སཀྐརོཐཱ’’ཏི. ཏཏོ མནུསྶཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི སཀྐརོནྟཱ བཧུཾ པུཉྙཾ ཀཏྭཱ སགྒཔཐཔཱུརཀཱ ཨཧེསུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི.

༥༡༡. ཨེཐ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨསུབྷཱནུཔསྶིནོ ཀཱཡེ ཝིཧརཐཱཏི བྷགཝཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨཱཧིཎྜནྟོ ཨནྟམསོ དྭིནྣམྤི ཏིཎྞམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ –

‘‘ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ མེཐུནདྷམྨསམཱཔཏྟིཡཱ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི ¶ པཏིཝཏྟཏི ན སམྤསཱརིཡཏི, ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ རསཏཎྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི ¶ པཏིཝཏྟཏི ན སམྤསཱརིཡཏི, ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏིསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལོཀཙིཏྲེསུ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི ན སམྤསཱརིཡཏི, ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

ཨནིཙྩསཉྙཱཔརིཙིཏེན ¶ , བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི ན སམྤསཱརིཡཏི, ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༤༩) ཨེཝཾ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེཏྭཱ –

ཨེཐ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨསུབྷཱནུཔསྶཱི ཀཱཡེ ཝིཧརཐ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙིནོ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏིསཉྙིནོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྩཱནུཔསྶིནོཏི. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཀམྨཊྛཱནཱནི ཀཐེསི. ཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སབྦཱསཝེ ཁེཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ, ཨིམཱནིཔི ཙཏྟཱརི ཀམྨཊྛཱནཱནི རཱགསནྟཱནི དོསམོཧསནྟཱནི རཱགཔཊིགྷཱཏཱནི དོསམོཧཔཊིགྷཱཏཱནི ཙཱཏི.

༥༡༢. སཀྑརཾ གཧེཏྭཱཏི ཨནྟོམུཊྛིཡཾ ཏིཊྛནཔམཱཎཾ པཱསཱཎཾ གཧེཏྭཱ. ཨཡཉྷི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེཧི བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཱཔེཏྭཱཔི, བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱནཾ ཝསེན བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨུཔྤཱདཱཔེཏྭཱཔི, ཨོཏཱརཾ ཨལབྷནྟོ ཨིདཱནི སཧཏྠཱ ཨུཔཀྐམིཏུཀཱམོ ཨཉྙཏརསྶ ཀུམཱརསྶ སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཾ པཱསཱཎཾ ཨགྒཧེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘སཀྑརཾ གཧེཏྭཱ’’ཏི.

སཱིསཾ ཝོ བྷིནྡཱིཏི སཱིསཾ བྷིནྡི, མཧཱཙམྨཾ ཚིཛྫིཏྭཱ མཾསཾ དྭེདྷཱ ཨཧོསི. སཀྑརཱ པནསྶ སཱིསཀཊཱཧཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ ཨཊྛིཾ ཨཱཧཙྩེཝ ནིཝཏྟཱ. ནཱགཱཔལོཀིཏཾ ཨཔལོཀེསཱིཏི པཧཱརསདྡཾ སུཏྭཱ ཡཐཱ ནཱམ ཧཏྠིནཱགོ ¶ ཨིཏོ ཝཱ ཨེཏྟོ ཝཱ ཨཔལོཀེཏུཀཱམོ གཱིཝཾ ཨཔརིཝཏྟེཏྭཱ ¶ སཀལསརཱིརེནེཝ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཔལོཀེཏི. ཨེཝཾ སཀལསརཱིརེནེཝ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཔལོཀེསི. ཡཐཱ ཧི མཧཱཛནསྶ ཨཊྛཱིནི ཀོཊིཡཱ ཀོཊིཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཱནི, པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཨངྐུསལགྒཱནི, ན ཨེཝཾ བུདྡྷཱནཾ. བུདྡྷཱནཾ པན སངྑལིཀཱནི ཝིཡ ཨེཀཱབདྡྷཱནི ཧུཏྭཱ ཋིཏཱནི, ཏསྨཱ པཙྪཏོ ཨཔལོཀནཀཱལེ ན སཀྐཱ ཧོཏི གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏུཾ. ཡཐཱ པན ཧཏྠིནཱགོ པཙྪཱབྷཱགཾ ཨཔལོཀེཏུཀཱམོ སཀལསརཱིརེནེཝ པརིཝཏྟཏི, ཨེཝཾ པརིཝཏྟིཏབྦཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཡནྟེན པརིཝཏྟིཏཱ སུཝཎྞཔཊིམཱ ཝིཡ སཀལསརཱིརེནེཝ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཔལོཀེསི ¶ , ཨཔལོཀེཏྭཱ ཋིཏོ པན, ‘‘ན ཝཱཡཾ དཱུསཱི མཱརོ མཏྟམཉྙཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཏྠོ, ཨཡཾ དཱུསཱི མཱརོ པཱཔཾ ཀརོནྟོ ནེཝ པམཱཎཾ ཨཉྙཱསི, པམཱཎཱཏིཀྐནྟམཀཱསཱིཏི.

སཧཱཔལོཀནཱཡཱཏི ཀཀུསནྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཨཔལོཀནེནེཝ སཧ ཏངྑཎཉྙེཝ. ཏམྷཱ ཙ ཋཱནཱ ཙཝཱིཏི ཏམྷཱ ཙ དེཝཊྛཱནཱ ཙུཏོ, མཧཱནིརཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི ཨཏྠོ. ཙཝམཱནོ ཧི ན ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཋིཏོ ཙཝཏི, ཏསྨཱ ཝསཝཏྟིདེཝལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཙུཏོ, ‘‘སཧཱཔལོཀནཱཡཱ’’ཏི ཙ ཝཙནཏོ ན བྷགཝཏོ ཨཔལོཀིཏཏྟཱ ཙུཏོཏི ཝེདིཏབྦོ, ཙུཏིཀཱལདསྶནམཏྟམེཝ ཧེཏཾ. ཨུལཱ༹རེ པན མཧཱསཱཝཀེ ཝིརདྡྷཏྟཱ ཀུདཱརིཡཱ པཧཊཾ ཝིཡསྶ ཨཱཡུ ཏཏྠེཝ ཚིཛྫིཏྭཱ གཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཡོ ནཱམདྷེཡྻཱ ཧོནྟཱིཏི ཏཱིཎི ནཱམཱནི ཧོནྟི. ཚཕསྶཱཡཏནིཀོཏི ཚསུ ཕསྶཱཡཏནེསུ པཱཊིཡེཀྐཱཡ ཝེདནཱཡ པཙྩཡོ.

སངྐུསམཱཧཏོཏི ཨཡསཱུལེཧི སམཱཧཏོ. པཙྩཏྟཝེདནིཡོཏི སཡམེཝ ཝེདནཱཛནཀོ. སངྐུནཱ སངྐུ ཧདཡེ སམཱགཙྪེཡྻཱཏི ཨཡསཱུལེན སདྡྷིཾ ཨཡསཱུལཾ ཧདཡམཛ྄ཛྷེ སམཱགཙྪེཡྻ. ཏསྨིཾ ཀིར ནིརཡེ ཨུཔཔནྣཱནཾ ཏིགཱཝུཏོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི, ཐེརསྶཱཔི ཏཱདིསོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ཧི ནིརཡཔཱལཱ ཏཱལཀྑནྡྷཔམཱཎཱནི ཨཡསཱུལཱནི ཨཱདིཏྟཱནི སམྤཛྫལིཏཱནི སཛོཏིབྷཱུཏཱནི སཡམེཝ གཧེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ནིཝཏྟམཱནཱ, – ‘‘ཨིམིནཱ ཏེ ཋཱནེན ཙིནྟེཏྭཱ ¶ པཱཔཾ ཀཏ’’ནྟི པཱུཝདོཎིཡཾ ¶ པཱུཝཾ ཀོཊྚེནྟོ ཝིཡ ཧདཡམཛ྄ཛྷཾ ཀོཊྚེཏྭཱ, པཎྞཱས ཛནཱ པཱདཱབྷིམུཁཱ པཎྞཱས ཛནཱ སཱིསཱབྷིམུཁཱ ཀོཊྚེཏྭཱ གཙྪནྟི, ཨེཝཾ གཙྪནྟཱ པཉྩཧི ཝསྶསཏེཧི ཨུབྷོ ཨནྟེ པཏྭཱ པུན ནིཝཏྟམཱནཱ པཉྩཧི ཝསྶསཏེཧི ཧདཡམཛ྄ཛྷཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ.

ཝུཊྛཱནིམནྟི ཝིཔཱཀཝུཊྛཱནཝེདནཾ. སཱ ཀིར མཧཱནིརཡེ ཝེདནཱཏོ དུཀྑཏརཱ ཧོཏི, ཡཐཱ ཧི སིནེཧཔཱནསཏྟཱཧཏོ པརིཧཱརསཏྟཱཧཾ དུཀྑཏརཾ, ཨེཝཾ མཧཱནིརཡདུཀྑཏོ ཨུསྶདེ ཝིཔཱཀཝུཊྛཱནཝེདནཱ དུཀྑཏརཱཏི ཝདནྟི. སེཡྻཐཱཔི མཙྪསྶཱཏི པུརིསསཱིསཉྷི ཝཊྚཾ ཧོཏི, སཱུལེན པཧརནྟསྶ པཧཱརོ ཋཱནཾ ན ལབྷཏི པརིགལཏི, མཙྪསཱིསཾ ཨཱཡཏཾ པུཐུལཾ, པཧཱརོ ཋཱནཾ ལབྷཏི ¶ , ཨཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀམྨཀཱརཎཱ སུཀརཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝརཱུཔཾ སཱིསཾ ཧོཏི.

༥༡༣. ཝིདྷུརཾ སཱཝཀམཱསཛྫཱཏི ཝིདྷུརཾ སཱཝཀཾ གྷཊྚཡིཏྭཱ. པཙྩཏྟཝེདནཱཏི སཡམེཝ པཱཊིཡེཀྐཝེདནཱཛནཀཱ. ཨཱིདིསོ ནིརཡོ ཨཱསཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ནིརཡོ དེཝདཱུཏསུཏྟེན དཱིཔེཏབྦོ. ཀཎྷ-དུཀྑཾ ནིགཙྪསཱིཏི ཀཱལ༹ཀ-མཱར, དུཀྑཾ ཝིནྡིསྶསི. མཛ྄ཛྷེ སརསྶཱཏི མཧཱསམུདྡསྶ མཛ྄ཛྷེ ཨུདཀཾ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ ནིབྦཏྟཝིམཱནཱནི ཀཔྤཊྛིཏིཀཱནི ཧོནྟི, ཏེསཾ ཝེལུ༹རིཡསྶ ཝིཡ ཝཎྞོ ཧོཏི, པབྦཏམཏྠཀེ ཛལིཏནལ༹གྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཙ ནེསཾ ཨཙྩིཡོ ཛོཏནྟི, པབྷསྶརཱ པབྷཱསམྤནྣཱ ཧོནྟི, ཏེསུ ཝིམཱནེསུ ནཱིལབྷེདཱདིཝསེན ནཱནཏྟཝཎྞཱ ཨཙྪརཱ ནཙྩནྟི. ཡོ ཨེཏམབྷིཛཱནཱཏཱིཏི ཡོ ཨེཏཾ ཝིམཱནཝཏྠུཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམེཏྠ ཝིམཱནཔེཏཝཏྠུཀེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པཱདངྒུཊྛེན ཀམྤཡཱིཏི ཨིདཾ པཱསཱདཀམྤནསུཏྟེན དཱིཔེཏབྦཾ. ཡོ ཝེཛཡནྟཾ པཱསཱདནྟི ཨིདཾ ཙཱུལ༹ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟིསུཏྟེན དཱིཔེཏབྦཾ. སཀྐཾ སོ པརིཔུཙྪཏཱིཏི ཨིདམྤི ཏེནེཝ དཱིཔེཏབྦཾ. སུདྷམྨཱཡཱབྷིཏོ སབྷནྟི སུདྷམྨསབྷཱཡ སམཱིཔེ, ཨཡཾ པན བྲཧྨལོཀེ སུདྷམྨསབྷཱཝ, ན ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ. སུདྷམྨསབྷཱཝིརཧིཏོ ཧི དེཝལོཀོ ནཱམ ནཏྠི.

བྲཧྨལོཀེ པབྷསྶརནྟི བྲཧྨལོཀེ ¶ མཧཱམོགྒལླཱནམཧཱཀསྶཔཱདཱིཧི སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ ཏསྶ ཏེཛོདྷཱཏུཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ ¶ བྷགཝཏོ ཨོབྷཱསཾ. ཨེཀསྨིཉྷི སམཡེ བྷགཝཱ བྲཧྨལོཀེ སུདྷམྨཱཡ དེཝསབྷཱཡ སནྣིཔཏིཏྭཱ, – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཀོཙི སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ. ཡོ ཨིདྷ ཨཱགནྟུཾ སཀྐུཎེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟེནྟསྶེཝ བྲཧྨགཎསྶ ཙིཏྟམཉྙཱཡ ཏཏྠ གནྟྭཱ བྲཧྨགཎསྶ མཏྠཀེ ནིསིནྣོ ཏེཛོདྷཱཏུཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ མཧཱམོགྒལླཱནཱདཱིནཾ ཨཱགམནཾ ཙིནྟེསི. ཏེཔི གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏེཛོདྷཱཏུཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ པཙྩེཀཾ དིསཱསུ ནིསཱིདིཾསུ, སཀལབྲཧྨལོཀོ ཨེཀོབྷཱསོ ཨཧོསི. སཏྠཱ ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནཾ དྷམྨཾ དེསེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨནེཀཱནི བྲཧྨསཧསྶཱནི མགྒཕལེསུ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏཾ སནྡྷཱཡིམཱ གཱཐཱ ཝུཏྟཱ, སོ པནཱཡམཏྠོ ཨཉྙཏརབྲཧྨསུཏྟེན དཱིཔེཏབྦོ.

ཝིམོཀྑེན ¶ ཨཕསྶཡཱིཏི ཛྷཱནཝིམོཀྑེན ཕུསི. ཝནནྟི ཛམྦུདཱིཔཾ. པུབྦཝིདེཧཱནནྟི པུབྦཝིདེཧཱནཉྩ དཱིཔཾ. ཡེ ཙ བྷཱུམིསཡཱ ནརཱཏི བྷཱུམིསཡཱ ནརཱ ནཱམ ཨཔརགོཡཱནཀཱ ཙ ཨུཏྟརཀུརུཀཱ ཙ. ཏེཔི སབྦེ ཕུསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཾ པན ཨཏྠོ ནནྡོཔནནྡདམནེན དཱིཔེཏབྦོ. ཝཏྠུ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨིདྡྷིཀཐཱཡ ཝིཏྠཱརིཏཾ. ཨཔུཉྙཾ པསཝཱིཏི ཨཔུཉྙཾ པཊིལབྷི. ཨཱསཾ མཱ ཨཀཱསི བྷིཀྑཱུསཱུཏི བྷིཀྑཱུ ཝིཧེསེམཱིཏི ཨེཏཾ ཨཱསཾ མཱ ཨཀཱསི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཱརཏཛྫནཱིཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩམཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

མཱུལཔཎྞཱསཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.