📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ

མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱས-ཨཊྛཀཐཱ

༡. གཧཔཏིཝགྒོ

༡. ཀནྡརཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཀནྡརཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙམྤཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏསྶ ཧི ནགརསྶ ཨཱརཱམཔོཀྑརཎཱིཨཱདཱིསུ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ ཙམྤཀརུཀྑཱཝ ཨུསྶནྣཱ ཨཧེསུཾ, ཏསྨཱ ཙམྤཱཏི སངྑམགམཱསི. གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེཏི ཏསྶ ཙམྤཱནགརསྶ ཨཝིདཱུརེ གགྒརཱཡ ནཱམ རཱཛམཧེསིཡཱ ཁཎིཏཏྟཱ གགྒརཱཏི ལདྡྷཝོཧཱརཱ པོཀྑརཎཱི ཨཏྠི. ཏསྶཱ ཏཱིརེ སམནྟཏོ ནཱིལཱདིཔཉྩཝཎྞཀུསུམཔཊིམཎྜིཏཾ མཧནྟཾ ཙམྤཀཝནཾ. ཏསྨིཾ བྷགཝཱ ཀུསུམགནྡྷསུགནྡྷེ ཙམྤཀཝནེ ཝིཧརཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ’’ཏི ཝུཏྟཾ. མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིནྟི ཨདསྶིཏཔརིཙྪེདེན མཧནྟེན བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ. པེསྶོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོཏི ཧཏྠཱཙརིཡསྶ པུཏྟོ. ཀནྡརཀོ ¶ ཙ པརིབྦཱཛཀོཏི ཀནྡརཀོཏི ཨེཝཾནཱམོ ¶ ཚནྣཔརིབྦཱཛཀོ. ཨབྷིཝཱདེཏྭཱཏི ཚབྦཎྞཱནཾ གྷནབུདྡྷརསྨཱིནཾ ཨནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ པསནྣལཱཁཱརསེ ནིམུཛྫམཱནོ ཝིཡ, སིངྒཱིསུཝཎྞཝཎྞཾ དུསྶཝརཾ པསཱརེཏྭཱ སསཱིསཾ པཱརུཔམཱནོ ཝིཡ, ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཙམྤཀཔུཔྥཱནི སིརསཱ སམྤཊིཙྪནྟོ ཝིཡ, སིནེརུཔཱདཾ ཨུཔགཙྪནྟོ པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ བྷགཝཏོ ཙཀྐལཀྑཎཔཊིམཎྜིཏེ ཨལཏྟཀཝཎྞཕུལླཔདུམསསྶིརིཀེ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱིཏི ཚནིསཛྫདོསཝིརཧིཏེ ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ ནིསཱིདི.

ཏུཎྷཱིབྷཱུ ¶ ཏཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏནྟི ཡཏོ ཡཏོ ཨནུཝིལོཀེཏི, ཏཏོ ཏཏོ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏམེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཧི ཨེཀབྷིཀྑུསྶཱཔི ཧཏྠཀུཀྐུཙྩཾ ཝཱ པཱདཀུཀྐུཙྩཾ ཝཱ ནཏྠི, སབྦེ བྷགཝཏོ ཙེཝ གཱརཝེན ཨཏྟནོ ཙ སིཀྑིཏསིཀྑཏཱཡ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིགཏསལླཱཔཱ ཨནྟམསོ ཨུཀྐཱསིཏསདྡམྤི ཨཀརོནྟཱ སུནིཁཱཏཨིནྡཁཱིལཱ ཝིཡ ནིཝཱཏཊྛཱནེ སནྣིསིནྣཾ མཧཱསམུདྡཨུདཀཾ ཝིཡ ཀཱཡེནཔི ནིཙྩལཱ མནསཱཔི ཨཝིཀྑིཏྟཱ རཏྟཝལཱཧཀཱ ཝིཡ སིནེརུཀཱུཊཾ བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. པརིབྦཱཛཀསྶ ཨེཝཾ སནྣིསིནྣཾ པརིསཾ དིསྭཱ མཧནྟཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི. ཨུཔྤནྣཾ པན ཨནྟོཧདཡསྨིཾཡེཝ སནྣིདཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པིཡསམུདཱཧཱརཾ སམུཊྛཱཔེསི. ཏསྨཱ ཨཙྪརིཡཾ བྷོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨནྡྷསྶ པབྦཏཱརོཧནཾ ཝིཡ ནིཙྩཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨཙྪརིཡཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ སདྡནཡོ. ཨཡཾ པན ཨཊྛཀཐཱནཡོ ¶ , ཨཙྪརཱཡོགྒནྟི ཨཙྪརིཡཾ. ཨཙྪརཾ པཧརིཏུཾ ཡུཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨབྷཱུཏཔུབྦཾ བྷཱུཏནྟི ཨབྦྷུཏཾ. ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཝིམྷཡསྶེཝཱདྷིཝཙནཾ. ཏཾ པནེཏཾ གརཧཨཙྪརིཡཾ, པསཾསཱཨཙྪརིཡནྟི དུཝིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཙྪརིཡཾ མོགྒལླཱན ཨབྦྷུཏཾ མོགྒལླཱན, ཡཱཝ བཱཧཱགཧཎཱཔི ནཱམ སོ མོགྷཔུརིསོ ཨཱགམེསྶཏཱིཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༨༣; ཨ. ནི. ༨.༢༠), ཨིདཾ གརཧཨཙྪརིཡཾ ནཱམ. ‘‘ཨཙྪརིཡཾ ནནྡམཱཏེ ཨབྦྷུཏཾ ནནྡམཱཏེ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི པརིསོདྷེསྶསཱིཏི (ཨ. ནི. ༧.༥༣) ཨིདཾ པསཾསཱཨཙྪརིཡཾ ནཱམ. ཨིདྷཱཔི ཨིདམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ’’ ཨཡཉྷི ཏཾ པསཾསནྟོ ཨེཝམཱཧ.

ཡཱཝཉྩིདནྟི ཨེཏྠ ཨིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཡཱཝཱཏི པམཱཎཔརིཙྪེདོ, ཡཱཝ སམྨཱ པཊིཔཱདིཏོ, ཡཏྟཀེན པམཱཎེན སམྨཱ པཊིཔཱདིཏོ, ན སཀྐཱ ཏསྶ ཝཎྞེ ཝཏྟུཾ, ཨཐ ཁོ ཨཙྪརིཡམེཝེཏཾ ཨབྦྷུཏམེཝེཏནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏཔརམཾཡེཝཱཏི ཨེཝཾ སམྨཱ པཊིཔཱདིཏོ ཨེསོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ¶ ཏསྶཱཔི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརམོཏི ཨེཏཔརམོ, ཏཾ ཨེཏཔརམཾ ཡཐཱ ཨཡཾ པཊིཔཱདིཏོ, ཨེཝཾ པཊིཔཱདིཏཾ ཀཏྭཱ པཊིཔཱདེསུཾ, ན ཨིཏོ བྷིཡྻོཏི ཨཏྠོ. དུཏིཡནཡེ ཨེཝཾ པཊིཔཱདེསྶནྟི, ན ཨིཏོ བྷིཡྻོཏི ཡོཛེཏབྦཾ. ཏཏྠ པཊིཔཱདིཏོཏི ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཝཏྟཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སམྨཱ ཨཔཙྩནཱིཀཔཊིཔཏྟིཡཾ ཡོཛིཏོ. ཨཐ ཀསྨཱ ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ ¶ ཨཏཱིཏཱནཱགཏེ བུདྡྷེ དསྶེཏི, ཀིམསྶ ཏིཡདྡྷཛཱནནཉཱཎཾ ཨཏྠཱིཏི. ནཏྠི, ནཡགྒཱཧེ པན ཋཏྭཱ ¶ ‘‘ཡེནཱཀཱརེན ཨཡཾ བྷིཀྑུསངྒྷོ སནྣིསིནྣོ དནྟོ ཝིནཱིཏོ ཨུཔསནྟོ, ཨཏཱིཏབུདྡྷཱཔི ཨེཏཔརམཾཡེཝ ཀཏྭཱ པཊིཔཛྫཱཔེསུཾ, ཨནཱགཏབུདྡྷཱཔི པཊིཔཛྫཱཔེསྶནྟི, ནཏྠི ཨིཏོ ཨུཏྟརི པཊིཔཱདནཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ ཨནུབུདྡྷིཡཱ ཨེཝམཱཧ.

༢. ཨེཝམེཏཾ ཀནྡརཀཱཏི པཱཊིཨེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. བྷགཝཱ ཀིར ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀནྡརཀ ཏྭཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུཔསནྟོཏི ཝདསི, ཨིམསྶ པན བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨུཔསནྟཀཱརཎཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཨཔཱཀཊཾ, ན ཧི ཏྭཾ སམཏིཾས པཱརམིཡཱ པཱུརེཏྭཱ ཀུསལམཱུལཾ པརིཔཱཙེཏྭཱ བོདྷིཔལླངྐེ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི, མཡཱ པན པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ ཉཱཏཏྠཙརིཡཾ ལོཀཏྠཙརིཡཾ བུདྡྷཏྠཙརིཡཉྩ ཀོཊིཾ པཱཔེཏྭཱ བོདྷིཔལླངྐེ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིདྡྷཾ, མཡ྄ཧཾ ཨེཏེསཾ ཨུཔསནྟཀཱརཎཾ པཱཀཊ’’ནྟི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

སནྟི ཧི ཀནྡརཀཱཏི ཨཡམྤི པཱཊིཨེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. བྷགཝཏོ ཀིར ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ ཨིམཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུཔསནྟོཏི ཝདཏི, ཨཡཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཀཔྤེཏྭཱ པཀཔྤེཏྭཱ ཀུཧཀབྷཱཝེན ཨིརིཡཱཔཐཾ སཎྛཔེནྟོ ཙིཏྟེན ཨནུཔསནྟོ ན ཨུཔསནྟཱཀཱརཾ དསྶེཏི. ཨེཏྠ པན བྷིཀྑུསངྒྷེ པཊིཔདཾ པཱུརཡམཱནཱཔི པཊིཔདཾ པཱུརེཏྭཱ མཏྠཀཾ པཏྭཱ ཋིཏབྷིཀྑཱུཔི ཨཏྠི, ཏཏྠ པཊིཔདཾ པཱུརེཏྭཱ མཏྠཀཾ པཏྟཱ ཨཏྟནཱ པཊིཝིདྡྷགུཎེཧེཝ ཨུཔསནྟཱ, པཊིཔདཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨུཔརིམགྒསྶ ཝིཔསྶནཱཡ ཨུཔསནྟཱ, ཨིཏོ མུཏྟཱ པན ཨཝསེསཱ ཙཏཱུཧི སཏིཔཊྛཱནེཧི ཨུཔསནྟཱ. ཏཾ ནེསཾ ཨུཔསནྟཀཱརཎཾ དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི ‘‘ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཀཱརཎེན ཨཡཾ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨུཔསནྟོ’’ཏི དསྶེཏུཾ ‘‘སནྟི ཧི ཀནྡརཀཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨརཧནྟོ ཁཱིཎཱསཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ མཱུལཔརིཡཱཡསུཏྟཝཎྞནཱཡམེཝ ཝུཏྟཾ. སེཁཔཊིཔདམྤི ཏཏྠེཝ ཝིཏྠཱརིཏཾ. སནྟཏསཱིལཱཏི སཏཏསཱིལཱ ནིརནྟརསཱིལཱ. སནྟཏཝུཏྟིནོཏི ¶ ཏསྶེཝ ¶ ཝེཝཙནཾ, སནྟཏཛཱིཝིཀཱ ཝཱཏིཔི ཨཏྠོ. ཏསྨིཾ སནྟཏསཱིལེ ཋཏྭཱཝ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟི, ན དུསྶཱིལྱཾ མརཎཾ པཱཔུཎནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ནིཔཀཱཏི ནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏཱ པཉྙཝནྟོ. ནིཔཀཝུཏྟིནོཏི པཉྙཱཡ ཝུཏྟིནོ, པཉྙཱཡ ཋཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟི. ཡཐཱ ཨེཀཙྩོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ¶ ཛཱིཝིཏཀཱརཎཱ ཚསུ ཨགོཙརེསུ ཙརཏི, ཝེསིཡཱགོཙརོ ཧོཏི, ཝིདྷཝཐུལླཀུམཱརིཀཔཎྜཀཔཱནཱགཱརབྷིཀྑུནིགོཙརོ ཧོཏི. སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི རཱཛཱུཧི རཱཛམཧཱམཏྟེཧི ཏིཏྠིཡེཧི ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི ཨནནུལོམིཀེན གིཧིསཾསགྒེན (ཝིབྷ. ༥༡༤), ཝེཛྫཀམྨཾ ཀརོཏི, དཱུཏཀམྨཾ ཀརོཏི, པཧིཎཀམྨཾ ཀརོཏི, གཎྜཾ ཕཱལེཏི, ཨརུམཀྑནཾ དེཏི, ཨུདྡྷཾཝིརེཙནཾ དེཏི, ཨདྷོཝིརེཙནཾ དེཏི, ནཏྠུཏེལཾ པཙཏི, པིཝནཏེལཾ པཙཏི, ཝེལུ༹དཱནཾ, པཏྟདཱནཾ, པུཔྥདཱནཾ, ཕལདཱནཾ, སིནཱནདཱནཾ, དནྟཀཊྛདཱནཾ, མུཁོདཀདཱནཾ, ཙུཎྞམཏྟིཀདཱནཾ དེཏི, ཙཱཊུཀམྱཾ ཀརོཏི, མུགྒསཱུཔིཡཾ, པཱརིབྷཊུཾ, ཛངྒྷཔེསནིཡཾ ཀརོཏཱིཏི ཨེཀཝཱིསཏིཝིདྷཱཡ ཨནེསནཱཡ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟོ ཨནིཔཀཝུཏྟི ནཱམ ཧོཏི, ན པཉྙཱཡ ཋཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, ཏཏོ ཀཱལཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ སམཎཡཀྑོ ནཱམ ཧུཏྭཱ ‘‘ཏསྶ སངྒྷཱཊིཔི ཨཱདིཏྟཱ ཧོཏི སམྤཛྫལིཏཱ’’ཏི ཝུཏྟནཡེན མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷོཏི. ཨེཝཾཝིདྷཱ ཨཧུཏྭཱ ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི སིཀྑཱཔདཾ ཨནཏིཀྐམནྟོ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཡཐཱབལཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ¶ རཐཝིནཱིཏཔཊིཔདཾ, མཧཱགོསིངྒཔཊིཔདཾ, མཧཱསུཉྙཏཔཊིཔདཾ, ཨནངྒཎཔཊིཔདཾ, དྷམྨདཱཡཱདཔཊིཔདཾ, ནཱལཀཔཊིཔདཾ, ཏུཝཊྚཀཔཊིཔདཾ, ཙནྡོཔམཔཊིཔདནྟི ཨིམཱནི ཨརིཡཔཊིཔདཱནི པཱུརེནྟོ ཙཏུཔཙྩཡ-སནྟོས-བྷཱཝནཱརཱམ-ཨརིཡཝཾསཔཊིཔཏྟིཡཾ ཀཱཡསཀྑིནོ ཧུཏྭཱ ཨནཱིཀཱ ནིཀྑནྟཧཏྠཱི ཝིཡ ཡཱུཐཱ ཝིསྶཊྛསཱིཧོ ཝིཡ ནིཔཙྪཱབནྡྷམཧཱནཱཝཱ ཝིཡ ཙ གམནཱདཱིསུ ཨེཀཝིཧཱརིནོ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨཛྫཨཛྫེཝ ཨརཧཏྟནྟི པཝཏྟཨུསྶཱཧཱ ཝིཧརནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱཏི ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཊྛཔིཏཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ. སེསཱ སཏིཔཊྛཱནཀཐཱ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ. ཨིདྷ པན ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱ སཏིཔཊྛཱནཱ ཀཐིཏཱ, ཨེཏྟཀེན བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨུཔསནྟཀཱརཎཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

༣. ཡཱཝ སུཔཉྙཏྟཱཏི ཡཱཝ སུཊྛཔིཏཱ སུདེསིཏཱ. མཡམྤི ཧི, བྷནྟེཏི ཨིམིནཱ ཨེས ཨཏྟནོ ¶ ཀཱརཀབྷཱཝཾ དསྶེཏི, བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ ཨུཀྑིཔཏི. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ, མཡམྤི ཧི, བྷནྟེ, གིཧི…པེ… སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱ ཝིཧརཱམ, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པན ཨཡམེཝ ཀསི ཙ བཱིཛཉྩ ཡུགནངྒལཉྩ ཕཱལཔཱཙནཉྩ, ཏསྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ སབྦཀཱལཾ སཏིཔཊྛཱནཔརཱཡཎོ, མཡཾ ¶ པན ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨོཀཱསཾ ལབྷིཏྭཱ ཨེཏཾ མནསིཀཱརཾ ཀརོམ, མཡམྤི ཀཱརཀཱ, ན སབྦསོ ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནཱཡེཝཱཏི. མནུསྶགཧནེཏི ¶ མནུསྶཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡགཧནེན གཧནཏཱ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡསྶཱཔི ནེསཾ ཀིལེསགཧནེན གཧནཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཀསཊསཱཋེཡྻེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ ཨཔརིསུདྡྷཊྛེན ཀསཊཏཱ, ཀེརཱཊིཡཊྛེན སཱཋེཡྻཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. སཏྟཱནཾ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཝཾ གཧནཀསཊཀེརཱཊིཡཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཧིཏཱཧིཏཔཊིཔདཾ ཡཱཝ སུཊྛུ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི. ཡདིདཾ པསཝོཏི ཨེཏྠ སབྦཱཔི ཙཏུཔྤདཛཱཏི པསཝོཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. པཧོམཱིཏི སཀྐོམི. ཡཱཝཏཀེན ཨནྟརེནཱཏི ཡཏྟཀེན ཁཎེན. ཙམྤཾ གཏཱགཏཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ཨསྶམཎྜལཏོ ཡཱཝ ཙམྤཱནགརདྭཱརཱ གམནཉྩ ཨཱགམནཉྩ ཀརིསྶཏི. སཱཋེཡྻཱནཱིཏི སཋཏྟཱནི. ཀཱུཊེཡྻཱནཱིཏི ཀཱུཊཏྟཱནི. ཝངྐེཡྻཱནཱིཏི ཝངྐཏྟཱནི. ཛིམྷེཡྻཱནཱིཏི ཛིམྷཏྟཱནི. པཱཏུཀརིསྶཏཱིཏི པཀཱསེསྶཏི དསྶེསྶཏི. ན ཧི སཀྐཱ ཏེན ཏཱནི ཨེཏྟཀེན ཨནྟརེན དསྶེཏུཾ.

ཏཏྠ ཡསྶ ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཋཱནེ ཋཱཏུཀཱམསྶ སཏོ ཡཾ ཋཱནཾ མནུསྶཱནཾ སཔྤཊིབྷཡཾ, པུརཏོ གནྟྭཱ ཝཉྩེཏྭཱ ཋསྶཱམཱིཏི ན ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཋཱཏུཀཱམཊྛཱནེཡེཝ ནིཁཱཏཏྠམྦྷོ ཝིཡ ཙཏྟཱརོ པཱདེ ནིཙྩལེ ཀཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ སཋོ ནཱམ. ཡསྶ པན ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཋཱནེ ཨཝཙྪིནྡིཏྭཱ ཁནྡྷགཏཾ པཱཏེཏུཀཱམསྶ སཏོ ཡཾ ཋཱནཾ མནུསྶཱནཾ སཔྤཊིབྷཡཾ, པུརཏོ གནྟྭཱ ཝཉྩེཏྭཱ པཱཏེསྶཱམཱིཏི ན ཧོཏི, ཏཏྠེཝ ཨཝཙྪིནྡིཏྭཱ པཱཏེཏི, ཨཡཾ ཀཱུཊོ ནཱམ. ཡསྶ ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཋཱནེ མགྒཱ ཨུཀྐམྨ ནིཝཏྟིཏྭཱ པཊིམགྒཾ ཨཱརོཧིཏུཀཱམསྶ ¶ སཏོ ཡཾ ཋཱནཾ མནུསྶཱནཾ སཔྤཊིབྷཡཾ, པུརཏོ གནྟྭཱ ཝཉྩེཏྭཱ ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ན ཧོཏི, ཏཏྠེཝ མགྒཱ ཨུཀྐམྨ ནིཝཏྟིཏྭཱ པཊིམགྒཾ ཨཱརོཧཏི, ཨཡཾ ཝངྐོ ནཱམ. ཡསྶ པན ཀཱལེན ཝཱམཏོ ཀཱལེན དཀྑིཎཏོ ཀཱལེན ཨུཛུམགྒེནེཝ གནྟུཀཱམསྶ སཏོ ཡཾ ཋཱནཾ མནུསྶཱནཾ སཔྤཊིབྷཡཾ, པུརཏོ གནྟྭཱ ཝཉྩེཏྭཱ ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ན ཧོཏི, ཏཏྠེཝ ཀཱལེན ཝཱམཏོ ཀཱལེན དཀྑིཎཏོ ཀཱལེན ཨུཛུམགྒཾ གཙྪཏི, ཏཐཱ ལཎྜཾ ཝཱ པསྶཱཝཾ ཝཱ ཝིསྶཛྫེཏུཀཱམསྶ སཏོ ཨིདཾ ཋཱནཾ སུསམྨཊྛཾ ཨཱཀིཎྞམནུསྶཾ རམཎཱིཡཾ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱཏུཾ ན ཡུཏྟཾ, པུརཏོ གནྟྭཱ པཊིཙྪནྣཋཱནེ ཀརིསྶཱམཱིཏི ན ཧོཏི, ཏཏྠེཝ ཀརོཏི, ཨཡཾ ཛིམྷོ ནཱམ. ཨིཏི ཨིམཾ ཙཏུབྦིདྷམྤི ¶ ཀིརིཡཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. སབྦཱནི ཏཱནི སཱཋེཡྻཱནི ¶ ཀཱུཊེཡྻཱནི ཝངྐེཡྻཱནི ཛིམྷེཡྻཱནི པཱཏུཀརིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཀརོནྟཱཔི ཏེ སཋཱདཡོ ཏཱནི སཱཋེཡྻཱདཱིནི པཱཏུཀརོནྟི ནཱམ.

ཨེཝཾ པསཱུནཾ ཨུཏྟཱནབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི མནུསྶཱནཾ གཧནབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨམྷཱཀཾ པན, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དཱསཱཏི ཨནྟོཛཱཏཀཱ ཝཱ དྷནཀྐཱིཏཱ ཝཱ ཀརམརཱནཱིཏཱ ཝཱ སཡཾ ཝཱ དཱསབྱཾ ཨུཔགཏཱ. པེསྶཱཏི པེསནཀཱརཀཱ. ཀམྨཀརཱཏི བྷཏྟཝེཏནབྷཏཱ. ཨཉྙཐཱཝ ཀཱཡེནཱཏི ཨཉྙེནེཝཱཀཱརེན ཀཱཡེན སམུདཱཙརནྟི, ཨཉྙེནེཝཱཀཱརེན ཝཱཙཱཡ, ཨཉྙེན ཙ ནེསཾ ཨཱཀཱརེན ཙིཏྟཾ ཋིཏཾ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ཏཏྠ ཡེ སམྨུཁཱ སཱམིཀེ དིསྭཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀརོནྟི, ཧཏྠཏོ བྷཎྜཀཾ གཎྷནྟི, ཨིམཾ ¶ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨིམཾ གཎྷནྟཱ སེསཱནིཔི ཨཱསན-པཉྙཱཔན-ཏཱལཝཎྚབཱིཛན-པཱདདྷོཝནཱདཱིནི སབྦཱནི ཀིཙྩཱནི ཀརོནྟི, པརམྨུཁཀཱལེ པན ཏེལམྤི ཨུཏྟརནྟཾ ན ཨོལོཀེནྟི, སཏགྒྷནཀེཔི སཧསྶགྒྷནཀེཔི ཀམྨེ པརིཧཱཡནྟེ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེཏུམྤི ན ཨིཙྪནྟི, ཨིམེ ཨཉྙཐཱ ཀཱཡེན སམུདཱཙརནྟི ནཱམ. ཡེ པན སམྨུཁཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སཱམི ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ པསཾསནྟི, པརམྨུཁཱ ཨཝཏྟབྦཾ ནཱམ ནཏྠི, ཡཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ ཝདནྟི, ཨིམེ ཨཉྙཐཱ ཝཱཙཱཡ སམུདཱཙརནྟི ནཱམ.

༤. ཙཏྟཱརོམེ པེསྶཔུགྒལཱཏི ཨཡམྤི པཱཊིཨེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨཡཉྷི པེསྶོ ‘‘ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝཾ མནུསྶགཧཎེ ཨེཝཾ མནུསྶཀསཊེ ཨེཝཾ མནུསྶསཱཋེཡྻེ ཝཏྟམཱནེ སཏྟཱནཾ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. པུརིམེ ཙ ཏཡོ པུགྒལཱ ཨཧིཏཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཱ, ཨུཔརི ཙཏུཏྠོ ཧིཏཔཊིཔདཾ, ཨེཝམཧཾ སཏྟཱནཾ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནཱམཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཧེཊྛཱ ཀནྡརཀསྶ ཀཐཱཡ སདྡྷིཾ ཡོཛེཏུམྤི ཝཊྚཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡཱཝཉྩིདཾ བྷོཏཱ གོཏམེན སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཊིཔཱདིཏོ’’ཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ‘‘པུརིམེ ཏཡོ པུགྒལེ པཧཱཡ ཨུཔརི ཙཏུཏྠཔུགྒལསྶ ཧིཏཔཊིཔཏྟིཡཾཡེཝ པཊིཔཱདེམཱི’’ཏི དསྶེནྟོཔི ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. སནྟོཏི ཨིདཾ སཾཝིཛྫམཱནཱཏི པདསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ‘‘སནྟཱ ཧོནྟི སམིཏཱ ཝཱུཔསནྟཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༤༢) ཨེཏྠ ཧི ནིརུདྡྷཱ སནྟཱཏི ཝུཏྟཱ. ‘‘སནྟཱ ཨེཏེ ཝིཧཱརཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝུཙྩནྟཱི’’ཏི ཨེཏྠ (མ. ནི. ༡.༨༢) ནིབྦུཏཱ. ‘‘སནྟོ ཧཝེ སབྦྷི པཝེདཡནྟཱི’’ཏི ཨེཏྠ (ཛཱ. ༢.༢༡.༤༡༣) པཎྜིཏཱ. ཨིདྷ པན ཝིཛྫམཱནཱ ཨུཔལབྦྷམཱནཱཏི ཨཏྠོ.

ཨཏྟནྟཔཱདཱིསུ ¶ ¶ ཨཏྟཱནཾ ཏཔཏི དུཀྑཱཔེཏཱིཏི ཨཏྟནྟཔོ. ཨཏྟནོ ¶ པརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ. པརཾ ཏཔཏི དུཀྑཱཔེཏཱིཏི པརནྟཔོ. པརེསཾ པརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགཾ. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ. ནིཙྪཱཏོཏི ཚཱཏཾ ཝུཙྩཏི ཏཎྷཱ, སཱ ཨསྶ ནཏྠཱིཏི ནིཙྪཱཏོ. སབྦཀིལེསཱནཾ ནིབྦུཏཏྟཱ ནིབྦུཏོ. ཨནྟོ ཏཱཔནཀིལེསཱནཾ ཨབྷཱཝཱ སཱིཏལོ ཛཱཏོཏི སཱིཏིབྷཱུཏོ. ཛྷཱནམགྒཕལནིབྦཱནསུཁཱནི པཊིསཾཝེདེཏཱིཏི སུཁཔཊིསཾཝེདཱི. བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱཏི སེཊྛབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ. ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཏཱིཏི ཙིཏྟཾ སམྤཱདེཏི, པརིཔཱུརེཏི གཎྷཱཏི པསཱདེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༥. དུཀྑཔཊིཀྐཱུལནྟི དུཀྑསྶ པཊིཀཱུལཾ, པཙྩནཱིཀསཎྛིཏཾ དུཀྑཾ ཨཔཏྠཡམཱནནྟི ཨཏྠོ.

༦. པཎྜིཏོཏི ཨིདྷ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི པཎྜིཏོཏི ན ཝཏྟབྦོ, སཏིཔཊྛཱནེསུ པན ཀམྨཾ ཀརོཏཱིཏི པཎྜིཏོཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔཉྙོཏི ཨིདམྤི མཧནྟེ ཨཏྠེ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏིཨཱདིནཱ མཧཱཔཉྙལཀྑཎེན ན ཝཏྟབྦཾ, སཏིཔཊྛཱནཔརིགྒཱཧིཀཱཡ པན པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ མཧཱཔཉྙོཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. མཧཏཱ ཨཏྠེན སཾཡུཏྟོ ཨགམིསྶཱཏི མཧཏཱ ཨཏྠེན སཾཡུཏྟོ ཧུཏྭཱ གཏོ བྷཝེཡྻ, སོཏཱཔཏྟིཕལཾ པཱཔུཎེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན ཡེསཾ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ ཨཏྠི, བུདྡྷཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝེ ཋིཏེཔི ཏེསཾ ཨནྟརཱཡོ ཧོཏཱིཏི. ཨཱམ ཧོཏི, ན པན བུདྡྷེ པཊིཙྩ, ཨཐ ཁོ ཀིརིཡཔརིཧཱནིཡཱ ཝཱ པཱཔམིཏྟཏཱཡ ཝཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀིརིཡཔརིཧཱནིཡཱ ཧོཏི ནཱམ – སཙེ ཧི དྷམྨསེནཱཔཏི དྷནཉྫཱནིསྶ ¶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨཱསཡཾ ཉཏྭཱ དྷམྨཾ ཨདེསཡིསྶཱ, སོ བྲཱཧྨཎོ སོཏཱཔནྣོ ཨབྷཝིསྶཱ, ཨེཝཾ ཏཱཝ ཀིརིཡཔརིཧཱནིཡཱ ཧོཏི. པཱཔམིཏྟཏཱཡ ཧོཏི ནཱམ – སཙེ ཧི ཨཛཱཏསཏྟུ དེཝདཏྟསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ པིཏུགྷཱཏཀམྨཾ ནཱཀརིསྶཱ, སཱམཉྙཕལསུཏྟཀཐིཏདིཝསེཝ སོཏཱཔནྣོ ཨབྷཝིསྶཱ, ཏསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ པིཏུགྷཱཏཀམྨསྶ ཀཏཏྟཱ པན ན ཧོཏི, ཨེཝཾ པཱཔམིཏྟཏཱཡ ཧོཏི. ཨིམསྶཱཔི ཨུཔཱསཀསྶ ཀིརིཡཔརིཧཱནི ཛཱཏཱ, ཨཔརིནིཊྛིཏཱཡ དེསནཱཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པཀྐནྟོ. ཨཔིཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏྟཱཝཏཱཔི པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ མཧཏཱ ཨཏྠེན སཾཡུཏྟོཏི ཀཏརེན མཧནྟེན ཨཏྠེན? དྭཱིཧི ¶ ཨཱནིསཾསེཧི. སོ ཀིར ཨུཔཱསཀོ སངྒྷེ ཙ པསཱདཾ པཊིལབྷི, སཏིཔཊྛཱནཔརིགྒཧཎཏྠཱཡ ཙསྶ ཨབྷིནཝོ ནཡོ ཨུདཔཱདི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘མཧཏཱ ཨཏྠེན སཾཡུཏྟོ’’ཏི. ཀནྡརཀོ པན སངྒྷེ པསཱདམེཝ ¶ པཊིལབྷི. ཨེཏསྶ བྷགཝཱ ཀཱལོཏི ཨེཏསྶ དྷམྨཀྑཱནསྶ, ཙཏུནྣཾ ཝཱ པུགྒལཱནཾ ཝིབྷཛནསྶ ཀཱལོ.

༨. ཨོརབྦྷིཀཱདཱིསུ ཨུརབྦྷཱ ཝུཙྩནྟི ཨེལ༹ཀཱ, ཨུརབྦྷེ ཧནཏཱིཏི ཨོརབྦྷིཀོ. སཱུཀརིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ལུདྡོཏི དཱརུཎོ ཀཀྑལོ༹. མཙྪགྷཱཏཀོཏི མཙྪབནྡྷཀེཝཊྚོ. བནྡྷནཱགཱརིཀོཏི བནྡྷནཱགཱརགོཔཀོ. ཀུརུརཀམྨནྟཱཏི དཱརུཎཀམྨནྟཱ.

༩. མུདྡྷཱཝསིཏྟོཏི ¶ ཁཏྟིཡཱབྷིསེཀེན མུདྡྷནི ཨབྷིསིཏྟོ. པུརཏྠིམེན ནགརསྶཱཏི ནགརཏོ པུརཏྠིམདིསཱཡ. སནྠཱགཱརནྟི ཡཉྙསཱལཾ. ཁརཱཛིནཾ ནིཝཱསེཏྭཱཏི སཁུརཾ ཨཛིནཙམྨཾ ནིཝཱསེཏྭཱ. སཔྤིཏེལེནཱཏི སཔྤིནཱ ཙ ཏེལེན ཙ. ཋཔེཏྭཱ ཧི སཔྤིཾ ཨཝསེསོ ཡོ ཀོཙི སྣེཧོ ཏེལནྟི ཝུཙྩཏི. ཀཎྜཱུཝམཱནོཏི ནཁཱནཾ ཚིནྣཏྟཱ ཀཎྜཱུཝིཏབྦཀཱལེ ཏེན ཀཎྜཱུཝམཱནོ. ཨནནྟརཧིཏཱཡཱཏི ཨསནྠཏཱཡ. སརཱུཔཝཙྪཱཡཱཏི སདིསཝཙྪཱཡ. སཙེ གཱཝཱི སེཏཱ ཧོཏི, ཝཙྪོཔི སེཏཀོཝ. སཙེ གཱཝཱི ཀབརཱ ཝཱ རཏྟཱ ཝཱ, ཝཙྪོཔི ཏཱདིསོ ཝཱཏི ཨེཝཾ སརཱུཔཝཙྪཱཡ. སོ ཨེཝམཱཧཱཏི སོ རཱཛཱ ཨེཝཾ ཝདེཏི. ཝཙྪཏརཱཏི ཏརུཎཝཙྪཀབྷཱཝཾ ཨཏིཀྐནྟཱ བལཝཝཙྪཱ. ཝཙྪཏརཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བརིཧིསཏྠཱཡཱཏི པརིཀྑེཔཀརཎཏྠཱཡ ཙེཝ ཡཉྙབྷཱུམིཡཾ ཨཏྠརཎཏྠཱཡ ཙ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཏྠཱརིཏཏྟཱ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཀནྡརཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨཊྛཀནཱགརསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཨཊྛཀནཱགརསུཏྟཾ. ཏཏྠ བེལུཝགཱམཀེཏི ཝེསཱལིཡཱ དཀྑིཎཔསྶེ ཨཝིདཱུརེ བེལུཝགཱམཀོ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. དསམོཏི ¶ སོ ཧི ཛཱཏིགོཏྟཝསེན ཙེཝ ¶ སཱརཔྤཏྟཀུལགཎནཱཡ ཙ དསམེ ཋཱནེ གཎཱིཡཏི, ཏེནསྶ དསམོཏྭེཝ ནཱམཾ ཛཱཏཾ. ཨཊྛཀནཱགརོཏི ཨཊྛཀནགརཝཱསཱི. ཀུཀྐུཊཱརཱམོཏི ཀུཀྐུཊསེཊྛིནཱ ཀཱརིཏོ ཨཱརཱམོ.

༡༨. ཏེན བྷགཝཏཱ…པེ… ཨཀྑཱཏོཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ, ཡོ སོ བྷགཝཱ སམཏིཾས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཀིལེསེ བྷཉྫིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཏེན བྷགཝཏཱ, ཏེསཾ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱསཡཱནུསཡཾ ཛཱནཏཱ, ཧཏྠཏལེ ཋཔིཏཨཱམལཀཾ ཝིཡ སབྦཾ ཉེཡྻདྷམྨཾ པསྶཏཱ. ཨཔིཙ པུབྦེནིཝཱསཱདཱིཧི ཛཱནཏཱ, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ པསྶཏཱ, ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི ཚཧི ཝཱ པན ཨབྷིཉྙཱཧི ཛཱནཏཱ, སབྦཏྠ ཨཔྤཊིཧཏེན སམནྟཙཀྑུནཱ པསྶཏཱ, སབྦདྷམྨཛཱནནསམཏྠཱཡ པཉྙཱཡ ཛཱནཏཱ, སབྦསཏྟཱནཾ ཙཀྑུཝིསཡཱཏཱིཏཱནི ཏིརོཀུཊྚཱདིགཏཱནིཔི རཱུཔཱནི ཨཏིཝིསུདྡྷེན མཾསཙཀྑུནཱ པསྶཏཱ, ཨཏྟཧིཏསཱདྷིཀཱཡ སམཱདྷིཔདཊྛཱནཱཡ པཊིཝེདྷཔཉྙཱཡ ཛཱནཏཱ, པརཧིཏསཱདྷིཀཱཡ ཀརུཎཱཔདཊྛཱནཱཡ དེསནཱཔཉྙཱཡ པསྶཏཱ, ཨརཱིནཾ ཧཏཏྟཱ པཙྩཡཱདཱིནཉྩ ཨརཧཏྟཱ ཨརཧཏཱ, སམྨཱ སཱམཉྩ སཙྩཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན. ཨནྟརཱཡིཀདྷམྨེ ཝཱ ཛཱནཏཱ, ནིཡྻཱནིཀདྷམྨེ པསྶཏཱ, ཀིལེསཱརཱིནཾ ཧཏཏྟཱ ཨརཧཏཱ, སཱམཾ སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུཝེསཱརཛྫཝསེན ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཐོམིཏེན. ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཀོ དྷམྨོ ཨཀྑཱཏོཏི.

༡༩. ཨབྷིསངྑཏནྟི ཀཏཾ ཨུཔྤཱདིཏཾ. ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏནྟི ཙེཏཡིཏཾ པཀཔྤིཏཾ. སོ ཏཏྠ ཋིཏོཏི སོ ཏསྨིཾ སམཐཝིཔསྶནཱདྷམྨེ ཋིཏོ. དྷམྨརཱགེན དྷམྨནནྡིཡཱཏི པདདྭཡེཧི སམཐཝིཔསྶནཱསུ ཚནྡརཱགོ ཝུཏྟོ. སམཐཝིཔསྶནཱསུ ¶ ཧི སབྦེན སབྦཾ ཚནྡརཱགཾ པརིཡཱདིཡིཏུཾ སཀྐོནྟོ ཨརཧཱ ཧོཏི, ཨསཀྐོནྟོ ཨནཱགཱམཱི ཧོཏི. སོ སམཐཝིཔསྶནཱསུ ཚནྡརཱགསྶ ¶ ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙེཏནཱཡ སུདྡྷཱཝཱསེ ནིབྦཏྟཏི, ཨཡཾ ཨཱཙརིཡཱནཾ སམཱནཀཐཱ.

ཝིཏཎྜཝཱདཱི པནཱཧ ‘‘ཏེནེཝ དྷམྨརཱགེནཱཏི ཝཙནཏོ ཨཀུསལེན སུདྡྷཱཝཱསེ ནིབྦཏྟཏཱི’’ཏི སོ ‘‘སུཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ཨདྡྷཱ ཨཉྙཾ ཨཔསྶནྟོ ཨིདམེཝ ཨཱཧརིསྶཏི, ཏཏོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀིཾ པནིདཾ སུཏྟཾ ནེཡྻཏྠཾ ནཱིཏཏྠ’’ནྟི, ཨདྡྷཱ ནཱིཏཏྠནྟི ཝཀྑཏི. ཏཏོ ཝཏྟབྦོ – ཨེཝཾ སནྟེ ཨནཱགཱམིཕལཏྠིཀེན ¶ སམཐཝིཔསྶནཱསུ ཚནྡརཱགོ ཀཏྟབྦོ བྷཝིསྶཏི, ཚནྡརཱགེ ཨུཔྤཱདིཏེ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཊིཝིདྡྷཾ བྷཝིསྶཏི ‘‘མཱ སུཏྟཾ མེ ལདྡྷ’’ནྟི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ དཱིཔེཧི. པཉྷཾ ཀཐེནྟེན ཧི ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཏྠརསཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཀུསལེན ཧི སགྒེ, ཀུསལེན ཝཱ ཨཔཱཡེ པཊིསནྡྷི ནཱམ ནཏྠི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ལོབྷཛེན ཀམྨེན དོསཛེན ཀམྨེན མོཧཛེན ཀམྨེན དེཝཱ པཉྙཱཡནྟི, མནུསྶཱ པཉྙཱཡནྟི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི སུགཏིཡོ, ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ལོབྷཛེན ཀམྨེན དོསཛེན ཀམྨེན མོཧཛེན ཀམྨེན ནིརཡོ པཉྙཱཡཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནི པཉྙཱཡཏི, པེཏྟིཝིསཡོ པཉྙཱཡཏི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི དུགྒཏིཡོ’’ཏི –

ཨེཝཾ པཉྙཱཔེཏབྦོ. སཙེ སཉྫཱནཱཏི སཉྫཱནཱཏུ, ནོ ཙེ སཉྫཱནཱཏི, ‘‘གཙྪ པཱཏོཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཱགུཾ པིཝཱཧཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེཏབྦོ.

ཡཐཱ ཙ པན ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ, ཨེཝཾ མཧཱམཱལུཀྱོཝཱདེཔི མཧཱསཏིཔཊྛཱནེཔི ཀཱཡགཏཱསཏིསུཏྟེཔི སམཐཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ. ཏཏྠ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ སམཐཝསེན གཙྪཏོཔི ཝིཔསྶནཱཝསེན གཙྪཏོཔི སམཐདྷུརམེཝ དྷུརཾ, མཧཱམཱལུཀྱོཝཱདེ ཝིཔསྶནཱཝ དྷུརཾ, མཧཱསཏིཔཊྛཱནཾ པན ཝིཔསྶནུཏྟརཾ ¶ ནཱམ ཀཐིཏཾ, ཀཱཡགཏཱསཏིསུཏྟཾ སམཐུཏྟརནྟི.

ཨཡཾ ཁོ གཧཔཏི…པེ… ཨེཀདྷམྨོ ཨཀྑཱཏོཏི ཨེཀདྷམྨཾ པུཙྪིཏེན ཨཡམྤི ཨེཀདྷམྨོཏི ཨེཝཾ པུཙྪཱཝསེན ཀཐིཏཏྟཱ ཨེཀཱདསཔི དྷམྨཱ ཨེཀདྷམྨོ ནཱམ ཛཱཏོ. མཧཱསཀུལུདཱཡིསུཏྟསྨིཉྷི ¶ ཨེཀཱུནཝཱིསཏི པབྦཱནི པཊིཔདཱཝསེན ཨེཀདྷམྨོ ནཱམ ཛཱཏཱནི, ཨིདྷ ཨེཀཱདསཔུཙྪཱཝསེན ཨེཀདྷམྨོཏི ཨཱགཏཱནི. ཨམཏུཔྤཏྟིཡཏྠེན ཝཱ སབྦཱནིཔི ཨེཀདྷམྨོཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

༢༡. ནིདྷིམུཁཾ གཝེསནྟོཏི ནིདྷིཾ པརིཡེསནྟོ. སཀིདེཝཱཏི ཨེཀཔཡོགེན. ཀཐཾ པན ཨེཀཔཡོགེནེཝ ཨེཀཱདསནྣཾ ནིདྷཱིནཾ ཨདྷིགམོ ཧོཏཱིཏི. ཨིདྷེཀཙྩོ ཨརཉྙེ ནིདྷིཾ གཝེསམཱནོ ཙརཏི, ཏམེནཾ ཨཉྙཏརོ ཨཏྠཙརཀོ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ བྷོ ཙརསཱི’’ཏི པུཙྪཏི. སོ ‘‘ཛཱིཝིཏཝུཏྟིཾ པརིཡེསཱམཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཨིཏརོ ‘‘ཏེན ཧི སམྨ ཨཱགཙྪ, ཨེཏཾ པཱསཱཎཾ པཝཏྟེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཨུཔརཱུཔརི ཋཔིཏཱ ཝཱ ཀུཙྪིཡཱ ཀུཙྪིཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཱ ཝཱ ཨེཀཱདས ཀུམྦྷིཡོ པསྶེཡྻ, ཨེཝཾ ཨེཀཔཡོགེན ཨེཀཱདསནྣཾ ནིདྷཱིནཾ ཨདྷིགམོ ཧོཏི.

ཨཱཙརིཡདྷནཾ པརིཡེསིསྶནྟཱིཏི ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ཧི ཡསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟི, ཏསྶ སིཔྤུགྒཧཎཏོ པུརེ ཝཱ པཙྪཱ ཝཱ ཨནྟརནྟརེ ཝཱ གེཧཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ དྷནཾ དེནྟི. ཡེསཾ གེཧེ ནཏྠི, ཏེ ཉཱཏིསབྷཱགཏོ པརིཡེསནྟི, ཏཐཱ ཨལབྷམཱནཱ བྷིཀྑམྤི ཙརིཏྭཱ དེནྟིཡེཝ. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཀིམངྒཾ པནཱཧནྟི བཱཧིརཀཱ ཏཱཝ ཨནིཡྻཱནིཀེཔི སཱསནེ སིཔྤམཏྟདཱཡཀསྶ དྷནཾ པརིཡེསནྟི; ཨཧཾ པན ཨེཝཾཝིདྷེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ ཨེཀཱདསཝིདྷཾ ཨམཏུཔྤཏྟིཔཊིཔདཾ དེསེནྟསྶ ཨཱཙརིཡསྶ པཱུཛཾ ཀིཾ ན ཀརིསྶཱམི, ཀརིསྶཱམིཡེཝཱཏི ཝདཏི. པཙྩེཀདུསྶཡུགེན ¶ ཨཙྪཱདེསཱིཏི ཨེཀམེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཀེཀཾ དུསྶཡུགམདཱསཱིཏི ཨཏྠོ. སམུདཱཙཱརཝཙནཾ པནེཏྠ ཨེཝརཱུཔཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཙྪཱདེསཱིཏི ཝུཏྟཾ. པཉྩསཏཝིཧཱརནྟི པཉྩསཏགྒྷནིཀཾ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེསཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཊྛཀནཱགརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. སེཁསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི སེཁསུཏྟཾ. ཏཏྠ ནཝཾ སནྠཱགཱརནྟི ཨདྷུནཱ ཀཱརིཏཾ སནྠཱགཱརཾ, ཨེཀཱ མཧཱསཱལཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཡྻོགཀཱལཱདཱིསུ ཧི རཱཛཱནོ ཏཏྠ ཋཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཱ པུརཏོ གཙྪནྟུ, ཨེཏྟཀཱ པཙྪཱ, ཨེཏྟཀཱ ཨུབྷོཧི པསྶེཧི, ཨེཏྟཀཱ ཧཏྠཱིསུ ཨབྷིརུཧནྟུ, ཨེཏྟཀཱ ཨསྶེསུ, ཨེཏྟཀཱ རཐེསུ ཏིཊྛནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ སནྠཾ ཀརོནྟི, མརིཡཱདཾ བནྡྷནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ཋཱནཾ སནྠཱགཱརནྟི ཝུཙྩཏི. ཨུཡྻོགཊྛཱནཏོ ཙ ཨཱགནྟྭཱ ཡཱཝ གེཧེསུ ཨལླགོམཡཔརིབྷཎྜཱདཱིནི ཀརོནྟི, ཏཱཝ དྭེ ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཏེ རཱཛཱནོ ཏཏྠ སནྠམྦྷནྟཱིཏིཔི སནྠཱགཱརཾ. ཏེསཾ རཱཛཱུནཾ སཧ ཨཏྠཱནུསཱསནཾ ཨགཱརནྟིཔི སནྠཱགཱརཾ གཎརཱཛཱནོ ཧི ཏེ ¶ , ཏསྨཱ ཨུཔྤནྣཀིཙྩཾ ཨེཀསྶ ཝསེན ན ཚིཛྫཏི, སབྦེསཾ ཚནྡོ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ སབྦེ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨནུསཱསནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སཧ ཨཏྠཱནུསཱསནཾ ཨགཱརནྟིཔི སནྠཱགཱར’’ནྟི. ཡསྨཱ པནེཏེ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཀསིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཝཔིཏུ’’ནྟི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན གྷརཱཝཱསཀིཙྩཱནི སམྨནྟཡནྟི, ཏསྨཱ ཚིདྡཱཝཚིདྡཾ ¶ གྷརཱཝཱསཾ ཏཏྠ སནྠརནྟཱིཏིཔི སནྠཱགཱརཾ. ཨཙིརཀཱརིཏཾ ཧོཏཱིཏི ཀཊྛཀམྨ-སིལཱཀམྨ-ཙིཏྟཀམྨཱདིཝསེན སུསཛྫིཏཾ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ ཨདྷུནཱ ནིཊྛཱཔིཏཾ. སམཎེན ཝཱཏི ཨེཏྠ ཡསྨཱ གྷརཝཏྠུཔརིགྒཧཀཱལེཡེཝ དེཝཏཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཎྷནྟི, ཏསྨཱ ‘‘དེཝེན ཝཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ མནུསྶབྷཱུཏེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི སནྠཱགཱརཾ ནིཊྛིཏནྟི སུཏྭཱ ‘‘གཙྪཱམ, ནཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི གནྟྭཱ དྭཱརཀོཊྛཀཏོ པཊྛཱཡ སབྦཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སནྠཱགཱརཾ དེཝཝིམཱནསདིསཾ ཨཏིཝིཡ མནོརམཾ སསྶིརིཀཾ ཀེན པཋམཾ པརིབྷུཏྟཾ ཨམྷཱཀཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ ཨསྶཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིསེཊྛསྶ པཋམཾ དིཡྻམཱནེཔི སཏྠུནོཝ ཨནུཙྪཝིཀཾ, དཀྑིཎེཡྻཝསེན དིཡྻམཱནེཔི སཏྠུནོཝ ཨནུཙྪཝིཀཾ, ཏསྨཱ པཋམཾ སཏྠཱརཾ པརིབྷུཉྫཱཔེསྶཱམ, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱགམནཾ ཀརིསྶཱམ, བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨཱགཏེ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨཱགཏམེཝ བྷཝིསྶཏི, སཏྠཱརཾ ཏིཡཱམརཏྟིཾ ཨམྷཱཀཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐཱཔེསྶཱམ, ཨིཏི ཏཱིཧི རཏནེཧི པརིབྷུཏྟཾ མཡཾ པཙྪཱ པརིབྷུཉྫིསྶཱམ ¶ , ཨེཝཾ ནོ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཾསུ.

ཡེན སནྠཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི ཏཾ དིཝསཾ ཀིར སནྠཱགཱརཾ ཀིཉྩཱཔི རཱཛཀུལཱནཾ དསྶནཏྠཱཡ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ སུསཛྫིཏཾ ཧོཏི སུཔཊིཛགྒིཏཾ, བུདྡྷཱརཧཾ པན ཀཏྭཱ ཨཔྤཉྙཏྟཾ. བུདྡྷཱ ཧི ནཱམ ཨརཉྙཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཨརཉྙཱརཱམཱ ཨནྟོགཱམེ ཝསེཡྻུཾ ཝཱ ནོ ཝཱ, ཏསྨཱ བྷགཝཏོ མནཾ ¶ ཛཱནིཏྭཱཝ པཉྙཱཔེསྶཱམཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཾསུ. ཨིདཱནི པན མནཾ ལབྷིཏྭཱ པཉྙཱཔེཏུཀཱམཱ ཡེན སནྠཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ.

སབྦསནྠརིཾ སནྠཱགཱརཾ སནྠརིཏྭཱཏི ཡཐཱ སབྦམེཝ སནྠཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཾ སནྠརཱཔེཏྭཱ. སབྦཔཋམཾ ཏཱཝ ‘‘གོམཡཾ ནཱམ སབྦམངྒལེསུ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ¶ སུདྷཱཔརིཀམྨཀཏམྤི བྷཱུམིཾ ཨལླགོམཡེན ཨོཔུཉྪཱཔེཏྭཱ པརིསུཀྑབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཡཐཱ ཨཀྐནྟཊྛཱནེ པདཾ ན པཉྙཱཡཏི, ཨེཝཾ ཙཏུཛྫཱཏིཡགནྡྷེཧི ལིམྤཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི ནཱནཱཝཎྞེ ཀཊསཱརཀེ སནྠརིཏྭཱ ཏེསཾ ཨུཔརི མཧཱཔིཊྛིཀཀོཛཝཀེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཧཏྠཏྠརཀ-ཨསྶཏྠརཀ-སཱིཧཏྠརཀ-བྱགྒྷཏྠརཀ-ཙནྡཏྠརཀ-སཱུརིཡཏྠརཀ-ཙིཏྟཏྠརཀཱདཱིཧི ནཱནཱཝཎྞེཧི ཨཏྠརཎེཧི སནྠརིཏབྦཀཡུཏྟཾ སབྦོཀཱསཾ སནྠརཱཔེསུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦསནྠརིཾ སནྠཱགཱརཾ སནྠརིཏྭཱ’’ཏི.

ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱཏི མཛ྄ཛྷཊྛཱནེ ཏཱཝ མངྒལཏྠམྦྷཾ ནིསྶཱཡ མཧཱརཧཾ བུདྡྷཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ ཡཾ ཡཾ མུདུཀཉྩ མནོརམཉྩ པཙྩཏྠརཎཾ, ཏཾ ཏཾ པཙྩཏྠརིཏྭཱ བྷགཝཏོ ལོཧིཏཀཾ མནུཉྙདསྶནཾ ཨུཔདྷཱནཾ ཨུཔདཧིཏྭཱ ཨུཔརི སུཝཎྞརཛཏཏཱརཀཝིཙིཏྟཾ ཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ གནྡྷདཱམཔུཔྥདཱམཔཏྟདཱམཱདཱིཧི པཙྩཏྠརཎེཧི ཨལངྐརིཏྭཱ སམནྟཱ དྭཱདསཧཏྠཊྛཱནེ པུཔྥཛཱལཾ ཀརིཏྭཱ ཏིཾསཧཏྠམཏྟཾ ཋཱནཾ པཊསཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ¶ པཙྪིམབྷིཏྟིཾ ནིསྶཱཡ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པལླངྐཔཱིཋ-ཨཔསྶཡཔཱིཋ-མུཎྜཔཱིཋཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི སེཏཔཙྩཏྠརཎེཧི པཙྩཏྠརཱཔེཏྭཱ པཱཙཱིནབྷིཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ མཧཱཔིཊྛིཀཀོཛཝཀེ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཧཾསལོམཱདིཔཱུརིཏཱནི ཨུཔདྷཱནཱནི ཋཔཱཔེསུཾ ‘‘ཨེཝཾ ཨཀིལམམཱནཱ སབྦརཏྟིཾ དྷམྨཾ སུཎིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ’’ཏི.

ཨུདཀམཎིཀནྟི ¶ མཧཱཀུཙྪིཀཾ ཨུདཀཙཱཊིཾ. ཨུཔཊྛཔེཏྭཱཏི ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཙ ཡཐཱརུཙིཡཱ ཧཏྠེ ཝཱ དྷོཝིསྶནྟི པཱདེ ཝཱ, མུཁཾ ཝཱ ཝིཀྑཱལེསྶནྟཱིཏི ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ མཎིཝཎྞསྶ ཨུདཀསྶ པཱུརཱཔེཏྭཱ ཝཱསཏྠཱཡ ནཱནཱཔུཔྥཱནི ཙེཝ ཨུདཀཝཱསཙུཎྞཱནི ཙ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀདལིཔཎྞེཧི པིདཧིཏྭཱ པཏིཊྛཱཔེསུཾ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ’’ཏི.

ཏེལཔྤདཱིཔཾ ཨཱརོཔེཏྭཱཏི རཛཏསུཝཎྞཱདིམཡདཎྜཱསུ དཱིཔིཀཱསུ ཡོནཀརཱུཔཀིརཱཏརཱུཔཀཱདཱིནཾ ཧཏྠེ ཋཔིཏསུཝཎྞརཛཏཱདིམཡཀཔལླཀཱདཱིསུ ཙ ཏེལཔྤདཱིཔཾ ཛལཡིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི ཨེཏྠ པན ཏེ སཀྱརཱཛཱནོ ན ཀེཝལཾ སནྠཱགཱརམེཝ, ཨཐ ཁོ ཡོཛནཱཝཊྚེ ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ ནགརཝཱིཐིཡོཔི སམྨཛྫཱཔེཏྭཱ དྷཛེ ¶ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ གེཧདྭཱརེསུ པུཎྞགྷཊེ ཙ ཀདལིཡོ ཙ ཋཔཱཔེཏྭཱ སཀལནགརཾ དཱིཔམཱལཱདཱིཧི ཝིཔྤཀིཎྞཏཱརཀཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ‘‘ཁཱིརཔཱཡཀེ དཱརཀེ ཁཱིརཾ པཱཡེཐ, དཧརེ ཀུམཱརེ ལཧུཾ ལཧུཾ བྷོཛེཏྭཱ སཡཱཔེཐ, ཨུཙྩཱསདྡཾ མཱ ཀརིཏྠ, ཨཛྫ ཨེཀརཏྟིཾ སཏྠཱ ཨནྟོགཱམེ ཝསིསྶཏི, བུདྡྷཱ ནཱམ ཨཔྤསདྡཀཱམཱ ཧོནྟཱི’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ སཡཾ དཎྜདཱིཔིཀཱ ཨཱདཱཡ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ.

ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཡེན ནཝཾ སནྠཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི. ‘‘ཡསྶ དཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཀཱལཾ མཉྙཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀིར ཀཱལེ ཨཱརོཙིཏེ བྷགཝཱ ལཱཁཱརསེན ཏིནྟརཏྟཀོཝིལཱ༹རཔུཔྥཝཎྞཾ རཏྟདུཔཊྚཾ ཀཏྟརིཡཱ པདུམཾ ཀནྟནྟོ ཝིཡ སཾཝིདྷཱཡ ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེནྟོ ནིཝཱསེཏྭཱ སུཝཎྞཔཱམངྒེན པདུམཀལཱཔཾ པརིཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཝིཛྫུལླཏཱསསྶིརིཀཾ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ རཏྟཀམྦལེན གཛཀུམྦྷཾ པརིཡོནདྡྷནྟོ ཝིཡ རཏནསཏུབྦེདྷེ སུཝཎྞགྒྷིཀེ པཝཱལ༹ཛཱལཾ ཁིཔམཱནོ ཝིཡ སུཝཎྞཙེཏིཡེ རཏྟཀམྦལཀཉྩུཀཾ པཊིམུཉྩནྟོ ཝིཡ གཙྪནྟཾ པུཎྞཙནྡཾ རཏྟཝཎྞཝལཱཧཀེན པཊིཙྪཱདཡམཱནོ ཝིཡ ཀཉྩནཔབྦཏམཏྠཀེ སུཔཀྐལཱཁཱརསཾ པརིསིཉྩནྟོ ཝིཡ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏམཏྠཀཾ ཝིཛྫུལླཏཱཡ པརིཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཙ སཙཀྐཝཱལ༹སིནེརུཡུགནྡྷརཾ མཧཱཔཐཝིཾ ཙཱལེཏྭཱ གཧིཏཾ ནིགྲོདྷཔལླཝསམཱནཝཎྞཾ རཏྟཝརཔཾསུཀཱུལཾ པཱརུཔིཏྭཱ གནྡྷཀུཊིདྭཱརཏོ ནིཀྑམི ཀཉྩནགུཧཏོ སཱིཧོ ཝིཡ ཨུདཡཔབྦཏཀཱུཊཏོ པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ ཙ. ནིཀྑམིཏྭཱ པན གནྡྷཀུཊིཔམུཁེ ཨཊྛཱསི.

ཨཐསྶ ¶ ཀཱཡཏོ མེགྷམུཁེཧི ཝིཛྫུཀལཱཔཱ ཝིཡ རསྨིཡོ ནིཀྑམིཏྭཱ སུཝཎྞརསདྷཱརཱཔརིསེཀམཉྫརིཔཏྟཔུཔྥཕལཝིཊཔེ ཝིཡ ཨཱརཱམརུཀྑེ ཀརིཾསུ. ཏཱཝདེཝ ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷོ བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེསི. ཏེ པན པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཧེསུཾ ཨཔྤིཙྪཱ སནྟུཊྛཱ པཝིཝིཏྟཱ ཨསཾསཊྛཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ ¶ ཝཏྟཱརོ ཝཙནཀྑམཱ ཙོདཀཱ པཱཔགརཧཱི སཱིལསམྤནྣཱ སམཱདྷིསམྤནྣཱ པཉྙཱཝིམུཏྟིཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤནྣཱཏི. ཏེཧི པརིཝཱརིཏོ བྷགཝཱ རཏྟཀམྦལཔརིཀྑིཏྟོ ཝིཡ སུཝཎྞཀྑནྡྷོ རཏྟཔདུམསཎྜམཛ྄ཛྷགཏཱ ཝིཡ སུཝཎྞནཱཝཱ པཝཱལ༹ཝེདིཀཱཔརིཀྑིཏྟོ ཝིཡ སུཝཎྞཔཱསཱདོ ཝིརོཙིཏྠ. སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱདཡོ མཧཱཐེརཱཔི ནཾ མེགྷཝཎྞཾ པཾསུཀཱུལཾ ¶ པཱརུཔིཏྭཱ མཎིཝམྨཝམྨིཀཱ ཝིཡ མཧཱནཱགཱ པརིཝཱརཡིཾསུ ཝནྟརཱགཱ བྷིནྣཀིལེསཱ ཝིཛཊིཏཛཊཱ ཚིནྣབནྡྷནཱ ཀུལེ ཝཱ གཎེ ཝཱ ཨལགྒཱ.

ཨིཏི བྷགཝཱ སཡཾ ཝཱིཏརཱགོ ཝཱིཏརཱགེཧི, ཝཱིཏདོསོ ཝཱིཏདོསེཧི, ཝཱིཏམོཧོ ཝཱིཏམོཧེཧི, ནིཏྟཎྷོ ནིཏྟཎྷེཧི, ནིཀྐིལེསོ ནིཀྐིལེསེཧི, སཡཾ བུདྡྷོ བཧུསྶུཏབུདྡྷེཧི པརིཝཱརིཏོ, པཏྟཔརིཝཱརིཏཾ ཝིཡ ཀེསརཾ, ཀེསརཔརིཝཱརིཏཱ ཝིཡ ཀཎྞིཀཱ, ཨཊྛནཱགསཧསྶཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ ཚདྡནྟོ ནཱགརཱཛཱ, ནཝུཏིཧཾསསཧསྶཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ དྷཏརཊྛོ ཧཾསརཱཛཱ, སེནངྒཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ ཙཀྐཝཏྟི, མརུགཎཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ, བྲཧྨགཎཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ ཧཱརིཏམཧཱབྲཧྨཱ, ཏཱརཱགཎཔརིཝཱརིཏོ ཝིཡ པུཎྞཙནྡོ, ཨསམེན བུདྡྷཝེསེན ཨཔརིམཱཎེན བུདྡྷཝིལཱསེན ཀཔིལཝཏྠུགམནམགྒཾ པཊིཔཛྫི.

ཨཐསྶ པུརཏྠིམཀཱཡཏོ སུཝཎྞཝཎྞཱ རསྨཱི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨསཱིཏིཧཏྠཊྛཱནཾ ཨགྒཧེསི. པཙྪིམཀཱཡཏོ དཀྑིཎཧཏྠཏོ, ཝཱམཧཏྠཏོ སུཝཎྞཝཎྞཱ རསྨཱི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨསཱིཏིཧཏྠཊྛཱནཾ ཨགྒཧེསི. ཨུཔརི ཀེསནྟཏོ པཊྛཱཡ སབྦཀེསཱཝཏྟེཧི མོརགཱིཝཝཎྞཱ རསྨཱི ཨུཊྛཧིཏྭཱ གགནཏལེ ཨསཱིཏིཧཏྠཊྛཱནཾ ཨགྒཧེསི. ཧེཊྛཱ པཱདཏལེཧི པཝཱལ༹ཝཎྞཱ རསྨཱི ཨུཊྛཧིཏྭཱ གྷནཔཐཝིཡཾ ཨསཱིཏིཧཏྠཊྛཱནཾ ཨགྒཧེསི. ཨེཝཾ སམནྟཱ ཨསཱིཏིཧཏྠམཏྟཾ ཋཱནཾ ཚབྦཎྞཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཝིཛྫོཏམཱནཱ ¶ ཝིཔྥནྡམཱནཱ ཀཉྩནདཎྜདཱིཔིཀཱཧི ནིཙྪརིཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡཛཱལཱ ཝིཡ ཙཱཏུདྡཱིཔིཀམཧཱམེགྷཏོ ནིཀྑནྟཝིཛྫུལླཏཱ ཝིཡ ཝིདྷཱཝིཾསུ. སབྦདིསཱབྷཱགཱ སུཝཎྞཙམྤཀཔུཔྥེཧི ཝིཀིརིཡམཱནཱ ཝིཡ, སུཝཎྞགྷཊཱ ནིཀྑནྟསུཝཎྞརསདྷཱརཱཧི ¶ སིཉྩམཱནཱ ཝིཡ, པསཱརིཏསུཝཎྞཔཊཔརིཀྑིཏྟཱ ཝིཡ, ཝེརམྦྷཝཱཏསམུཊྛིཏཀིཾསུཀཀཎིཀཱརཔུཔྥཙུཎྞསམོཀིཎྞཱ ཝིཡ ཝིཔྤཀིརིཾསུ.

བྷགཝཏོཔི ཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནབྱཱམཔྤབྷཱདྭཏྟིཾསཝརལཀྑཎསམུཛྫལཾ སརཱིརཾ སམུགྒཏཏཱརཀཾ ཝིཡ གགནཏལཾ, ཝིཀསིཏམིཝ པདུམཝནཾ, སབྦཔཱལིཕུལློ ཝིཡ ཡོཛནསཏིཀོ པཱརིཙྪཏྟཀོ, པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔིཏཱནཾ དྭཏྟིཾསཱུཙནྡཱནཾ དྭཏྟིཾསསཱུརིཡཱནཾ དྭཏྟིཾསཙཀྐཝཏྟཱིནཾ དྭཏྟིཾསདེཝརཱཛཱནཾ དྭཏྟིཾསམཧཱབྲཧྨཱནཾ ¶ སིརིཡཱ སིརིཾ ཨབྷིབྷཝམཱནཾ ཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ, ཡཐཱ ཏཾ དསཧི པཱརམཱིཧི དསཧི ཨུཔཔཱརམཱིཧི དསཧི པརམཏྠཔཱརམཱིཧི སུཔཱུརིཏཱཧི སམཏིཾསཔཱརམིཏཱཧི ཨལངྐཏཾ. ཀཔྤསཏསཧསཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི དིནྣདཱནཾ རཀྑིཏསཱིལཾ ཀཏཀལྱཱཎཀམྨཾ ཨེཀསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨོསརིཏྭཱ ཝིཔཱཀཾ དཱཏུཾ ཋཱནཾ ཨལབྷམཱནཾ སམྦཱདྷཔཏྟཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ནཱཝཱསཧསྶབྷཎྜཾ ཨེཀནཱཝཾ ཨཱརོཔནཀཱལོ ཝིཡ, སཀཊསཧསྶབྷཎྜཾ ཨེཀསཀཊཾ ཨཱརོཔནཀཱལོ ཝིཡ, པཉྩཝཱིསཏིཡཱ ནདཱིནཾ ཨོགྷསྶ སམྦྷིཛྫ མུཁདྭཱརེ ཨེཀཏོ རཱསཱིབྷཱུཏཀཱལོ ཝིཡ ཙ ཨཧོསི.

ཨིམཱཡ བུདྡྷསིརིཡཱ ཨོབྷཱསམཱནསྶཱཔི ཙ བྷགཝཏོ པུརཏོ ཨནེཀཱནི དཎྜདཱིཔིཀསཧསྶཱནི ཨུཀྑིཔིཾསུ. ཏཐཱ པཙྪཏོ. ཝཱམཔསྶེ དཀྑིཎཔསྶེ. ཛཱཏིཀུསུམཙམྤཀཝནམལླིཀརཏྟུཔྤལནཱིལུཔྤལམཀུལསིནྡུཝཱརཔུཔྥཱནི ¶ ཙེཝ ནཱིལཔཱིཏཱདིཝཎྞསུགནྡྷགནྡྷཙུཎྞཱནི ཙ ཙཱཏུདྡཱིཔིཀམེགྷཝིསྶཊྛོདཀཝུཊྛིཡོ ཝིཡ ཝིཔྤཀིརིཾསུ. པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡནིགྒྷོསཱ ཙེཝ བུདྡྷདྷམྨསངྒྷགུཎཔྤཊིསཾཡུཏྟཱ ཐུཏིགྷོསཱ ཙ སབྦདིསཱ པཱུརཡིཾསུ. དེཝམནུསྶནཱགསུཔཎྞགནྡྷབྦཡཀྑཱདཱིནཾ ཨཀྑཱིནི ཨམཏཔཱནཾ ཝིཡ ལབྷིཾསུ. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཋཏྭཱ པདསཧསྶེན གམནཝཎྞཾ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཏཏྲིདཾ མུཁམཏྟཾ –

‘‘ཨེཝཾ སབྦངྒསམྤནྣོ, ཀམྤཡནྟོ ཝསུནྡྷརཾ;

ཨཧེཋཡནྟོ པཱཎཱནི, ཡཱཏི ལོཀཝིནཱཡཀོ.

དཀྑིཎཾ པཋམཾ པཱདཾ, ཨུདྡྷརནྟོ ནརཱསབྷོ;

གཙྪནྟོ སིརིསམྤནྣོ, སོབྷཏེ དྭིཔདུཏྟམོ.

གཙྪཏོ ¶ བུདྡྷསེཊྛསྶ, ཧེཊྛཱ པཱདཏལཾ མུདུ;

སམཾ སམྥུསཏེ བྷཱུམིཾ, རཛསཱ ནུཔལིཔྤཏི.

ནིནྣཊྛཱནཾ ཨུནྣམཏི, གཙྪནྟེ ལོཀནཱཡཀེ;

ཨུནྣཏཉྩ སམཾ ཧོཏི, པཐཝཱི ཙ ཨཙེཏནཱ.

པཱསཱཎཱ སཀྑརཱ ཙེཝ, ཀཐལཱ ཁཱཎུཀཎྚཀཱ;

སབྦེ མགྒཱ ཝིཝཛྫནྟི, གཙྪནྟེ ལོཀནཱཡཀེ.

ནཱཏིདཱུརེ ¶ ཨུདྡྷརཏི, ནཙྩཱསནྣེ ཙ ནིཀྑིཔཾ;

ཨགྷཊྚཡནྟོ ནིཡྻཱཏི, ཨུབྷོ ཛཱཎཱུ ཙ གོཔྥཀེ.

ནཱཏིསཱིགྷཾ ¶ པཀྐམཏི, སམྤནྣཙརཎོ མུནི;

ན ཙཱཏིསཎིཀཾ ཡཱཏི, གཙྪམཱནོ སམཱཧིཏོ.

ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཙ ཏིརིཡཾ, དིསཉྩ ཝིདིསཾ ཏཐཱ;

ན པེཀྑམཱནོ སོ ཡཱཏི, ཡུགམཏྟམྷི པེཀྑཏི.

ནཱགཝིཀྐནྟཙཱརོ སོ, གམནེ སོབྷཏེ ཛིནོ;

ཙཱརུཾ གཙྪཏི ལོཀགྒོ, ཧཱསཡནྟོ སདེཝཀེ.

ཨུལུ༹རཱཛཱཝ སོབྷནྟོ, ཙཏུཙཱརཱིཝ ཀེསརཱི;

ཏོསཡནྟོ བཧཱུ སཏྟེ, པུརཾ སེཊྛཾ ཨུཔཱགམཱི’’ཏི.

ཝཎྞཀཱལོ ནཱམ ཀིརེས, ཨེཝཾཝིདྷེསུ ཀཱལེསུ བུདྡྷསྶ སརཱིརཝཎྞེ ཝཱ གུཎཝཎྞེ ཝཱ དྷམྨཀཐིཀསྶ ཐཱམོཡེཝ པམཱཎཾ ཙུཎྞིཡཔདེཧི ཝཱ གཱཐཱབནྡྷེན ཝཱ ཡཏྟཀཾ སཀྐོཏི, ཏཏྟཀཾ ཝཏྟབྦཾ. དུཀྐཐིཏནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨཔྤམཱཎཝཎྞཱ ཧི བུདྡྷཱ, ཏེསཾ བུདྡྷཱཔི ཨནཝསེསཏོ ཝཎྞཾ ¶ ཝཏྟུཾ ཨསམཏྠཱ, པགེཝ ཨིཏརཱ པཛཱཏི. ཨིམིནཱ སིརིཝིལཱསེན ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟཾ སཀྱརཱཛཔུརཾ པཝིསིཏྭཱ བྷགཝཱ པསནྣཙིཏྟེན ཛནེན གནྡྷདྷཱུམཝཱསཙུཎྞཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནོ སནྠཱགཱརཾ པཱཝིསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཡེན ཨེཝཾ སནྠཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམཱི’’ཏི.

བྷགཝནྟཾཡེཝ པུརཀྑཏྭཱཏི བྷགཝནྟཾ པུརཏོ ཀཏྭཱ. ཏཏྠ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཉྩེཝ ཨུཔཱསཀཱནཉྩ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེན ཝོདཀཾ ཀཏྭཱ ཛཱཏིཧིངྒུལཀེན མཛྫིཏྭཱ རཏྟཀམྦལཔལིཝེཋིཏེ ¶ པཱིཋེ ཋཔིཏརཏྟསུཝཎྞགྷནཔཊིམཱ ཝིཡ ཨཏིཝིརོཙིཏྠ. ཨཡཾ པནེཏྠ པོརཱཎཱནཾ ཝཎྞབྷཎནམགྒོ –

‘‘གནྟྭཱན མཎྜལམཱལ༹ཾ, ནཱགཝིཀྐནྟཙརཎོ;

ཨོབྷཱསཡནྟོ ལོཀགྒོ, ནིསཱིདི ཝརམཱསནེ.

ཏསྨིཾ ¶ ནིསིནྣོ ནརདམྨསཱརཐི,

དེཝཱཏིདེཝོ སཏཔུཉྙལཀྑཎོ;

བུདྡྷཱསནེ མཛ྄ཛྷགཏོ ཝིརོཙཏི,

སུཝཎྞནེཀྑཾ ཝིཡ པཎྜུཀམྦལེ.

ནེཀྑཾ ཛམྦོནདསྶེཝ, ནིཀྑིཏྟཾ པཎྜུཀམྦལེ;

ཝིརོཙཏི ཝཱིཏམལོ, མཎིཝེརོཙནོ ཡཐཱ.

མཧཱསཱལོཝ སམྥུལློ, ནེརུརཱཛཱཝལངྐཏོ;

སུཝཎྞཡཱུཔསངྐཱསོ, པདུམོ ཀོཀནདོ ཡཐཱ.

ཛལནྟོ དཱིཔརུཀྑོཝ, པབྦཏགྒེ ཡཐཱ སིཁཱི;

དེཝཱནཾ པཱརིཙྪཏྟོཝ, སབྦཕུལློ ཝིརོཙཐཱ’’ཏི.

ཀཱཔིལཝཏྠཝེ ¶ སཀྱེ བཧུདེཝ རཏྟིཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི ཨེཏྠ དྷམྨཱི ཀཐཱ ནཱམ སནྠཱགཱརཨནུམོདནཔྤཊིསཾཡུཏྟཱ པཀིཎྞཀཀཐཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏདཱ ཧི བྷགཝཱ ཨཱཀཱསགངྒཾ ཨོཏཱརེནྟོ ཝིཡ པཐཝོཛཾ ཨཱཀཌྜྷནྟོ ཝིཡ མཧཱཛམྦུཾ ཁནྡྷེ གཧེཏྭཱ ཙཱལེནྟོ ཝིཡ ཡོཛནིཀཾ མདྷུབྷཎྜཾ ཙཀྐཡནྟེན པཱིལེ༹ཏྭཱ མདྷུཔཱནཾ པཱཡམཱནོ ཝིཡ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱནཾ སཀྱཱནཾ ཧིཏསུཁཱཝཧཾ ¶ པཀིཎྞཀཀཐཾ ཀཐེསི. ‘‘ཨཱཝཱསདཱནཾ ནཱམེཏཾ མཧཱརཱཛ མཧནྟཾ, ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཝཱསོ མཡཱ པརིབྷུཏྟོ བྷིཀྑུསངྒྷེན པརིབྷུཏྟོ མཡཱ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཙ པརིབྷུཏྟོ པན དྷམྨརཏནེན པརིབྷུཏྟོ ཡེཝཱཏི ཏཱིཧི རཏནེཧི པརིབྷུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. ཨཱཝཱསདཱནསྨིཉྷི དིནྣེ སབྦདཱནཾ དིནྣམེཝ ཧོཏི. བྷཱུམཊྛཀཔཎྞསཱལཱཡ ཝཱ སཱཁཱམཎྜཔསྶ ཝཱཔི ཨཱནིསཾསོ ནཱམ པརིཙྪིནྡིཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི ནཱནཱནཡཝིཙིཏྟཾ བཧུཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ –

‘‘སཱིཏཾ ཨུཎྷཾ པཊིཧནྟི, ཏཏོ ཝཱལ༹མིགཱནི ཙ;

སརཱིསཔེ ཙ མཀསེ, སིསིརེ ཙཱཔི ཝུཊྛིཡོ.

ཏཏོ ཝཱཏཱཏཔོ གྷོརོ, སཉྫཱཏོ པཊིཧཉྙཏི;

ལེཎཏྠཉྩ སུཁཏྠཉྩ, ཛྷཱཡིཏུཉྩ ཝིཔསྶིཏུཾ.

ཝིཧཱརདཱནཾ སངྒྷསྶ, ཨགྒཾ བུདྡྷེན ཝཎྞིཏཾ;

ཏསྨཱ ཧི པཎྜིཏོ པོསོ, སམྤསྶཾ ཨཏྠམཏྟནོ.

ཝིཧཱརེ ¶ ཀཱརཡེ རམྨེ, ཝཱསཡེཏྠ བཧུསྶུཏེ;

ཏེསཾ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ.

དདེཡྻ ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ;

ཏེ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟི, སབྦདུཀྑཱཔནཱུདནཾ;

ཡཾ སོ དྷམྨཾ ཨིདྷཉྙཱཡ, པརིནིབྦཱཏི ཨནཱསཝོ’’ཏི. (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༩༥) –

ཨེཝཾ ཨཡམྤི ཨཱཝཱསེ ཨཱནིསཾསོ, ཨཡམྤི ཨཱནིསཾསོཏི བཧུདེཝརཏྟིཾ ཨཏིརེཀཏརཾ དིཡཌྜྷཡཱམཾ ཨཱཝཱསཱནིསཾསཀཐཾ ¶ ཀཐེསི. ཏཏྠ ཨིམཱ གཱཐཱཝ སངྒཧཾ ཨཱརུལ༹ྷཱ, པཀིཎྞཀདྷམྨདེསནཱ པན སངྒཧཾ ན ཨཱརོཧཏི. སནྡསྶེསཱིཏིཨཱདཱིནི ¶ ཝུཏྟཏྠཱནེཝ.

ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི དྷམྨཀཐཾ ཀཐཱཔེཏུཀཱམོ ཛཱནཱཔེསི. ཨཐ ཀསྨཱ སཱརིཔུཏྟམཧཱམོགྒལླཱནམཧཱཀསྶཔཱདཱིསུ ཨསཱིཏིམཧཱཐེརེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ བྷགཝཱ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ བྷཱརམཀཱསཱིཏི. པརིསཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན. ཨཱཡསྨཱ ཧི ཨཱནནྡོ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨགྒོ, པཧོསི པརིམཎྜལེཧི པདབྱཉྫནེཧི མདྷུརདྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏུནྟི སཱཀིཡམཎྜལེ པཱཀཊོ པཉྙཱཏོ. ཏསྶ སཀྱརཱཛཱུཧི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱཔི དྷམྨཀཐཱ སུཏཔུབྦཱ, ཨོརོདྷཱ པན ནེསཾ ན ཡཐཱརུཙིཡཱ ཝིཧཱརཾ གནྟུཾ ལབྷནྟི, ཏེསཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ བྷགཝཱ ཨཔྤཾཡེཝ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིསེཊྛསྶ ཨཱནནྡསྶ བྷཱརཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི. ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན བྷགཝཱ ཏསྶེཝ བྷཱརམཀཱསི.

སེཁོ པཱཊིཔདོཏི པཊིཔནྣཀོ སེཁསམཎོ. སོ ཏུཡ྄ཧཾ པཊིབྷཱཏུ ཨུཔཊྛཱཏུ, ཏསྶ པཊིཔདཾ དེསེཧཱིཏི པཊིཔདཱཡ པུགྒལཾ ནིཡམེཏྭཱ དསྶེཏི. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨིམཾ པཊིཔདཾ ནིཡམེསི? བཧཱུཧི ཀཱརཎེཧི. ཨིམེ ཏཱཝ སཀྱཱ མངྒལསཱལཱཡ མངྒལཾ པཙྩཱསཱིསནྟི ཝཌྜྷིཾ ཨིཙྪནྟི, ཨཡཉྩ སེཁཔཊིཔདཱ མཡ྄ཧཾ སཱསནེ མངྒལཔཊིཔདཱ ཝཌྜྷམཱནཀཔཊིཔདཱཏིཔི ཨིམཾ པཊིཔདཾ ནིཡམེསི. ཏསྶཉྩ པརིསཏི སེཁཱཝ བཧཱུ ནིསིནྣཱ, ཏེ ཨཏྟནཱ པཊིཝིདྡྷཊྛཱནེ ཀཐཱིཡམཱནེ ཨཀིལམནྟཱཝ སལླཀྑེསྶནྟཱིཏིཔི ཨིམཾ པཊིཔདཾ ནིཡམེསི. ཨཱཡསྨཱ ཙ ཨཱནནྡོ སེཁཔཊིསམྦྷིདཱཔཏྟོཝ, སོ ཨཏྟནཱ པཊིཝིདྡྷེ པཙྩཀྑཊྛཱནེ ཀཐེནྟོ ཨཀིལམནྟོ ཝིཉྙཱཔེཏུཾ སཀྑིསྶཏཱིཏིཔི ཨིམཾ པཊིཔདཾ ནིཡམེསི. སེཁཔཊིཔདཱཡ ཙ ཏིསྶོཔི སིཀྑཱ ཨོསཊཱ ¶ , ཏཏྠ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཡ ¶ ཀཐིཏཱཡ སཀལཾ ཝིནཡཔིཊཀཾ ཀཐིཏམེཝ ཧོཏི, ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱཡ ཀཐིཏཱཡ སཀལཾ སུཏྟནྟཔིཊཀཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི, ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཡ ཀཐིཏཱཡ སཀལཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི, ཨཱནནྡོ ཙ བཧུསྶུཏོ ཏིཔིཊཀདྷརོ, སོ པཧོཏི ཏཱིཧི པིཊཀེཧི ཏིསྶོ སིཀྑཱ ཀཐེཏུཾ, ཨེཝཾ ཀཐིཏེ སཀྱཱནཾ མངྒལམེཝ ཝཌྜྷིཡེཝ བྷཝིསྶཏཱིཏིཔི ཨིམཾ པཊིཔདཾ ནིཡམེསི.

པིཊྛི མེ ཨཱགིལཱཡཏཱིཏི ཀསྨཱ ཨཱགིལཱཡཏི? བྷགཝཏོ ཧི ཚབྦསྶཱནི པདྷཱནཾ པདཧནྟསྶ ¶ མཧནྟཾ ཀཱཡདུཀྑཾ ཨཧོསི, ཨཐསྶ ཨཔརབྷཱགེ མཧལླཀཀཱལེ པིཊྛིཝཱཏོ ཨུཔྤཛྫི. ཨཀཱརཎཾ ཝཱ ཨེཏཾ. པཧོཏི ཧི བྷགཝཱ ཨུཔྤནྣཾ ཝེདནཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨེཀམྤི དྭེཔི སཏྟཱཧེ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསཱིདིཏུཾ. སནྠཱགཱརསཱལཾ པན ཙཏཱུཧི ཨིརིཡཱཔཐེཧི པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཨཧོསི, ཏཏྠ པཱདདྷོཝནཊྛཱནཏོ ཡཱཝ དྷམྨཱསནཱ ཨགམཱསི, ཨེཏྟཀེ ཋཱནེ གམནཾ ནིཔྥནྣཾ. དྷམྨཱསནཾ པཏྟོ ཐོཀཾ ཋཏྭཱ ནིསཱིདི, ཨེཏྟཀེ ཋཱནཾ. དིཡཌྜྷཡཱམཾ དྷམྨཱསནེ ནིསཱིདི, ཨེཏྟཀེ ཋཱནེ ནིསཛྫཱ ནིཔྥནྣཱ. ཨིདཱནི དཀྑིཎེན པསྶེན ཐོཀཾ ནིཔནྣེ སཡནཾ ནིཔྥཛྫིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཨིརིཡཱཔཐེཧི པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཨཧོསི. ཨུཔཱདིནྣཀསརཱིརཉྩ ནཱམ ‘‘ནོ ཨཱགིལཱཡཏཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཏསྨཱ ཙིརཾ ནིསཛྫཱཡ སཉྫཱཏཾ ཨཔྤཀམྤི ཨཱགིལཱཡནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.

སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཱཔེཏྭཱཏི སནྠཱགཱརསྶ ཀིར ཨེཀཔསྶེ ཏེ རཱཛཱནོ པཊྚསཱཎིཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཀཔྤིཡམཉྩཀཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཀཔྤིཡཔཙྩཏྠརཎེན ཨཏྠརིཏྭཱ ཨུཔརི སུཝཎྞ-ཏཱརཀ-གནྡྷམཱལཱ-དཱམཔཊིམཎྜིཏཾ ཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ གནྡྷཏེལཔྤདཱིཔཾ ཨཱརོཔཡིཾསུ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ སཏྠཱ དྷམྨཱསནཏོ ¶ ཝུཊྛཱཡ ཐོཀཾ ཝིསྶམནྟོ ཨིདྷ ནིཔཛྫེཡྻ, ཨེཝཾ ནོ ཨིམཾ སནྠཱགཱརཾ བྷགཝཏཱ ཙཏཱུཧི ཨིརིཡཱཔཐེཧི པརིབྷུཏྟཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སཏྠཱཔི ཏདེཝ སནྡྷཱཡ ཏཏྠ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱཏི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཝུཊྛཧིསྶཱམཱིཏི ཝུཊྛཱནསཉྙཾ ཙིཏྟེ ཋཔེཏྭཱ.

༢༣. མཧཱནཱམཾ སཀྐཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི སོ ཀིར ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཏསྶཾ པརིསཏི ཛེཊྛཀོ པཱམོཀྑོ, ཏསྨིཾ སངྒཧིཏེ སེསཔརིསཱ སངྒཧིཏཱཝ ¶ ཧོཏཱིཏི ཐེརོ ཏམེཝ ཨཱམནྟེསི. སཱིལསམྤནྣོཏི སཱིལེན སམྤནྣོ, སམྤནྣསཱིལོ པརིཔུཎྞསཱིལོཏི ཨཏྠོ. སདྡྷམྨེཧཱིཏི སུནྡརདྷམྨེཧི, སཏཾ ཝཱ སཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨེཧི.

༢༤. ཀཐཉྩ མཧཱནཱམཱཏི ཨིམིནཱ ཨེཏྟཀེན ཋཱནེན སེཁཔཊིཔདཱཡ མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཝིཏྠཱརེཏུཀཱམོ ཨེཝམཱཧ. ཏཏྠ སཱིལསམྤནྣོཏིཨཱདཱིནི ‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི.

༢༥. ཀཱཡདུཙྩརིཏེནཱཏིཨཱདཱིསུ ¶ ཨུཔཡོགཏྠེ ཀརཎཝཙནཾ, ཧིརིཡིཏབྦཱནི ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིནི ཧིརིཡཏི ཛིགུཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨོཏྟཔྤནིདྡེསེ ཧེཏྭཏྠེ ཀརཎཝཙནཾ, ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིཧི ཨོཏྟཔྤསྶ ཧེཏུབྷཱུཏེཧི ཨོཏྟཔྤཏི བྷཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཏི པགྒཧིཏཝཱིརིཡོ ཨནོསཀྐིཏམཱནསོ. པཧཱནཱཡཱཏི པཧཱནཏྠཱཡ. ཨུཔསམྤདཱཡཱཏི ¶ པཊིལཱབྷཏྠཱཡ. ཐཱམཝཱཏི ཝཱིརིཡཐཱམེན སམནྣཱགཏོ. དལ༹ྷཔརཀྐམོཏི ཐིརཔརཀྐམོ. ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨནོརོཔིཏདྷུརོ ཨནོསཀྐིཏཝཱིརིཡོ. པརམེནཱཏི ཨུཏྟམེན. སཏིནེཔཀྐེནཱཏི སཏིཡཱ ཙ ནིཔཀབྷཱཝེན ཙ. ཀསྨཱ པན སཏིབྷཱཛནིཡེ པཉྙཱ ཨཱགཏཱཏི? སཏིཡཱ བལཝབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ. པཉྙཱཝིཔྤཡུཏྟཱ ཧི སཏི དུབྦལཱ ཧོཏི, སམྤཡུཏྟཱ བལཝཏཱིཏི.

ཙིརཀཏམྤཱིཏི ཨཏྟནཱ ཝཱ པརེན ཝཱ ཀཱཡེན ཙིརཀཏཾ ཙེཏིཡངྒཎཝཏྟཱདི ཨསཱིཏི མཧཱཝཏྟཔཊིཔཏྟིཔཱུརཎཾ. ཙིརབྷཱསིཏམྤཱིཏི ཨཏྟནཱ ཝཱ པརེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཙིརབྷཱསིཏཾ སཀྐཙྩཾ ཨུདྡིསན-ཨུདྡིསཱཔན-དྷམྨོསཱརཎ-དྷམྨདེསནཱ-ཨུཔནིསིནྣཀཐཱ-ཨནུམོདནིཡཱདིཝསེན པཝཏྟིཏཾ ཝཙཱིཀམྨཾ. སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱཏི ཏསྨིཾ ཀཱཡེན ཙིརཀཏེ ‘‘ཀཱཡོ ནཱམ ཀཱཡཝིཉྙཏྟི, ཙིརབྷཱསིཏེ ཝཱཙཱ ནཱམ ཝཙཱིཝིཉྙཏྟི. ཏདུབྷཡམྤི རཱུཔཾ, ཏཾསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙིཏྟཙེཏསིཀཱ ཨརཱུཔཾ. ཨིཏི ཨིམེ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨཱ ཨེཝཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཨེཝཾ ནིརུདྡྷཱ’’ཏི སརཏི ཙེཝ ཨནུསྶརཏི ཙ, སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. བོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔིཀཱ ཧི སཏི ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏཱཡ སཏིཡཱ ཨེས སཀིམྤི སརཎེན སརིཏཱ, པུནཔྤུནཾ སརཎེན ཨནུསྶརིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱཏི ¶ པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡཝཡགཱམིནིཡཱ ཨུདཡཉྩ ཝཡཉྩ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠཱཡ. ཨརིཡཱཡཱཏི ཝིཀྑམྦྷནཝསེན ཙ སམུཙྪེདཝསེན ཙ ཀིལེསེཧི ཨཱརཀཱ ཋིཏཱཡ པརིསུདྡྷཱཡ. པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོཏི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཙེཝ མགྒཔཉྙཱཡ ཙ སམངྒཱིབྷཱུཏོ. ནིབྦེདྷིཀཱཡཱཏི ¶ སཱཡེཝ ནིབྦིཛ྄ཛྷནཏོ ནིབྦེདྷིཀཱཏི ཝུཙྩཏི, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ མགྒཔཉྙཱཡ སམུཙྪེདཝསེན ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦཾ ཨཔདཱལིཏཔུབྦཾ ལོབྷཀྑནྡྷཾ དོསཀྑནྡྷཾ མོཧཀྑནྡྷཾ ནིབྦིཛ྄ཛྷཏི པདཱལེཏཱིཏི ནིབྦེདྷིཀཱ. ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཏདངྒཝསེན ནིབྦེདྷིཀཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ པཊིལཱབྷསཾཝཏྟནཏོ ཙཱཏི ཝིཔསྶནཱ ‘‘ནིབྦེདྷིཀཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱཏི ཨིདྷཱཔི མགྒཔཉྙཱ ‘‘སམྨཱ ཧེཏུནཱ ནཡེན ཝཊྚདུཀྑཾ ཁེཔཡམཱནཱ གཙྪཏཱིཏི ¶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནཱི ནཱམ. ཝིཔསྶནཱ ཏདངྒཝསེན ཝཊྚདུཀྑཉྩ ཀིལེསདུཀྑཉྩ ཁེཔཡམཱནཱ གཙྪཏཱིཏི དུཀྑཀྑཡགཱམིནཱི. དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ ཝཱ མགྒཔཉྙཱཡ པཊིལཱབྷསཾཝཏྟནཏོ ཨེསཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༦. ཨབྷིཙེཏསིཀཱནནྟི ཨབྷིཙིཏྟཾ སེཊྛཙིཏྟཾ སིཏཱནཾ ནིསྶིཏཱནཾ. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནནྟི ཨཔྤིཏཔྤིཏཀྑཎེ སུཁཔཊིལཱབྷཧེཏཱུནཾ. ནིཀཱམལཱབྷཱིཏི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཛྫིཏཱ. ཨཀིཙྪལཱབྷཱིཏི ནིདུཀྑལཱབྷཱི. ཨཀསིརལཱབྷཱིཏི ཝིཔུལལཱབྷཱི. པགུཎབྷཱཝེན ཨེཀོ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཛྫིཏུཾ སཀྐོཏི, སམཱདྷིཔཱརིཔནྠིཀདྷམྨེ པན ཨཀིལམནྟོ ཝིཀྑམྦྷེཏུཾ ན སཀྐོཏི, སོ ཨཏྟནོ ཨནིཙྪཱཡ ཁིཔྤམེཝ ཝུཊྛཱཏི, ཡཐཱཔརིཙྪེདཝསེན སམཱཔཏྟིཾ ཋཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི ཨཡཾ ཀིཙྪལཱབྷཱི ཀསིརལཱབྷཱི ནཱམ. ཨེཀོ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ ཙ སམཱཔཛྫིཏུཾ སཀྐོཏི, སམཱདྷིཔཱརིཔནྠིཀདྷམྨེ ཙ ཨཀིལམནྟོ ཝིཀྑམྦྷེཏི, སོ ཡཐཱཔརིཙྪེདཝསེནེཝ ཝུཊྛཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཨཡཾ ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི ནཱམ.

༢༧. ཨཡཾ ¶ ཝུཙྩཏི མཧཱནཱམ ཨརིཡསཱཝཀོ སེཁོ པཱཊིཔདོཏི མཧཱནཱམ ཨརིཡསཱཝཀོ སེཁོ པཱཊིཔདོ ཝིཔསྶནཱགབྦྷཱཡ ཝཌྜྷམཱནཀཔཊིཔདཱཡ སམནྣཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི དསྶེཏི. ཨཔུཙྩཎྜཏཱཡཱཏི ཨཔཱུཏིཨཎྜཏཱཡ. བྷབྦོ ཨབྷིནིབྦྷིདཱཡཱཏི ཝིཔསྶནཱདིཉཱཎཔྤབྷེདཱཡ བྷབྦོ. སམྦོདྷཱཡཱཏི ཨརིཡམགྒཱཡ. ཨནུཏྟརསྶ ཡོགཀྑེམསྶཱཏི ཨརཧཏྟཾ ¶ ཨནུཏྟརོ ཡོགཀྑེམོ ནཱམ, ཏདབྷིགམཱཡ བྷབྦོཏི དསྶེཏི. ཡཱ པནཱཡམེཏྠ ཨཏྠདཱིཔནཏྠཾ ཨུཔམཱ ཨཱཧཊཱ, སཱ ཙེཏོཁིལསུཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཀེཝལཉྷི ཏཏྠ ‘‘ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜེསུ ཏིཝིདྷཀིརིཡཀརཎཾ ཝིཡ ཧི ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུསྶོལ༹ྷིཔནྣརསེཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏབྷཱཝོ’’ཏི ཡཾ ཨེཝཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ ཨཱགཏཾ, ཏཾ ཨིདྷ ཨེཝཾ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏཱིཏིཨཱདིཝཙནཏོ ‘‘ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜེསུ ཏིཝིདྷཀིརིཡཀརཎཾ ཝིཡ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ སཱིལསམྤནྣཏཱདཱིཧི པནྣརསེཧི དྷམྨེཧི སམངྒིབྷཱཝོ’’ཏི. ཨེཝཾ ཡོཛེཏྭཱ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

༢༨. ཨིམཾཡེཝ ཨནུཏྟརཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིནྟི ཨིམཾ པཋམཱདིཛ྄ཛྷཱནེཧི ཨསདིསཾ ཨུཏྟམཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ. པཋམཱབྷིནིབྦྷིདཱཏི པཋམོ ཉཱཎབྷེདོ. དུཏིཡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ¶ ནཡོ. ཀུཀྐུཊཙྪཱཔཀོ པན ཨེཀཝཱརཾ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ཨེཀཝཱརཾ ཨཎྜཀོསཏོཏི དྭེ ཝཱརེ ཛཱཡཏི. ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི ཏཱཡོ ཝཱརེ ཛཱཡཏི. པུབྦེནིཝཱསཙྪཱདཀཾ ¶ ཏམཾ ཝིནོདེཏྭཱ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེན པཋམཾ ཛཱཡཏི, སཏྟཱནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཙྪཱདཀཾ ཏམཾ ཝིནོདེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུཉཱཎེན དུཏིཡཾ ཛཱཡཏི, ཙཏུསཙྩཔཊིཙྪཱདཀཾ ཏམཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎེན ཏཏིཡཾ ཛཱཡཏི.

༢༩. ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཙརཎསྨིནྟི ཨིདམྤི སཱིལཾ ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཙརཎཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཙརཎཾ ནཱམ བཧུ ཨནེཀཝིདྷཾ, སཱིལཱདཡོ པནྣརསདྷམྨཱ, ཏཏྠ ཨིདམྤི ཨེཀཾ ཙརཎནྟི ཨཏྠོ. པདཏྠོ པན ཙརཏི ཏེན ཨགཏཔུབྦཾ དིསཾ གཙྪཏཱིཏི ཙརཎཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཝིཛྫཱཡཱཏི ཨིདཾ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཾ ཏསྶ ཝིཛྫཱ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིཛྫཱ ནཱམ བཧུ ཨནེཀཝིདྷཱ, ཝིཔསྶནཉཱཎཱདཱིནི ཨཊྛ ཉཱཎཱནི, ཏཏྠ ཨིདམྤི ཉཱཎཾ ཨེཀཱ ཝིཛྫཱཏིཔི ཨཏྠོ. པདཏྠོ པན ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨེཏཱཡ ཛཱནཱཏཱིཏི ཝིཛྫཱ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཝིཛྫཱསམྤནྣོ ཨིཏིཔཱིཏི ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི ཝིཛྫཱསམྤནྣོ ཨིཏིཔི. ཙརཎསམྤནྣོ ཨིཏིཔཱིཏི པཉྩདསཧི དྷམྨེཧི ཙརཎསམྤནྣོ ཨིཏིཔི. ཏདུབྷཡེན པན ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ ཨིཏིཔཱིཏི.

༣༠. སནངྐུམཱརེནཱཏི ¶ པོརཱཎཀཀུམཱརེན, ཙིརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀུམཱརོཏི པཉྙཱཏེན. སོ ཀིར མནུསྶཔཐེ པཉྩཙཱུལ༹ཀཀུམཱརཀཀཱལེ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ སོ ཨཏྟབྷཱཝོ པིཡོ ཨཧོསི མནཱཔོ, ཏསྨཱ ཏཱདིསེནེཝ ཨཏྟབྷཱཝེན ཙརཏི, ཏེན ནཾ སནངྐུམཱརོཏི སཉྫཱནནྟི. ཛནེཏསྨིནྟི ¶ ཛནིཏསྨིཾ, པཛཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཡེ གོཏྟཔཊིསཱརིནོཏི ཡེ ཛནེཏསྨིཾ གོཏྟཾ པཊིསརནྟི ‘‘ཨཧཾ གོཏམོ, ཨཧཾ ཀསྶཔོ’’ཏི, ཏེསུ ལོཀེ གོཏྟཔཊིསཱརཱིསུ ཁཏྟིཡོ སེཊྛོ. ཨནུམཏཱ བྷགཝཏཱཏི མམ པཉྷབྱཱཀརཎེན སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ དེསིཏཱཏི ཨམྦཊྛསུཏྟེ བུདྡྷེན བྷགཝཏཱ ‘‘ཨཧམྤི, ཨམྦཊྛ, ཨེཝཾ ཝདཱམི –

‘ཁཏྟིཡོ ¶ སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ, ཡེ གོཏྟཔཊིསཱརིནོ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ, སོ སེཊྛོ དེཝམཱནུསེ’ཏི’’. (དཱི. ནི. ༡.༢༧༧) –

ཨེཝཾ བྷཱསནྟེན ཨནུཉྙཱཏཱ ཨནུམོདིཏཱ. སཱདྷུ སཱདྷུ ཨཱནནྡཱཏི, བྷགཝཱ ཀིར ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ནིདྡཾ ཨནོཀྐམནྟོཝ ཨིམཾ སུཏྟཾ སུཏྭཱ ཨཱནནྡེན སེཁཔཊིཔདཱཡ ཀཱུཊཾ གཧིཏནྟི ཉཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པན ཨིདཾ སུཏྟཾ ཛིནབྷཱསིཏཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སེཁསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. པོཏལིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༡. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི པོཏལིཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨངྒུཏྟརཱཔེསཱུཏི ཨངྒཱཡེཝ སོ ཛནཔདོ, མཧིཡཱ པནསྶ ཨུཏྟརེན ཡཱ ཨཱཔོ, ཏཱསཾ ཨཝིདཱུརཏྟཱ ཨུཏྟརཱཔོཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཀཏརམཧིཡཱ ཨུཏྟརེན ཡཱ ཨཱཔོཏི, མཧཱམཧིཡཱ. ཏཏྠཱཡཾ ཨཱཝིབྷཱཝཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར ཛམྦུདཱིཔོ ¶ དསསཧསྶཡོཛནཔརིམཱཎོ. ཏཏྠ ཙ ཙཏུསཧསྶཡོཛནཔྤམཱཎོ པདེསོ ཨུདཀེན ཨཛ྄ཛྷོཏྠཊོ སམུདྡོཏི སངྑཾ གཏོ ¶ . ཏིསཧསྶཡོཛནཔྤམཱཎེ མནུསྶཱ ཝསནྟི. ཏིསཧསྶཡོཛནཔྤམཱཎེ ཧིམཝཱ པཏིཊྛིཏོ ཨུབྦེདྷེན པཉྩཡོཛནསཏིཀོ ཙཏུརཱསཱིཏིཀཱུཊསཧསྶཔཊིམཎྜིཏོ སམནྟཏོ སནྡམཱནཔཉྩསཏནདཱིཝིཙིཏྟོ, ཡཏྠ ཨཱཡཱམཝིཏྠཱརེན ཙེཝ གམྦྷཱིརཏཱཡ ཙ པཎྞཱསཔཎྞཱསཡོཛནཱ དིཡཌྜྷཡོཛནསཏཔརིམཎྜལཱ ཨནོཏཏྟདཧོ ཀཎྞམུཎྜདཧོ རཐཀཱརདཧོ ཚདྡནྟདཧོ ཀུཎཱལདཧོ མནྡཱཀིནཱིདཧོ སཱིཧཔཔཱཏདཧོཏི སཏྟ མཧཱསརཱ པཏིཊྛིཏཱ. ཏེསུ ཨནོཏཏྟདཧོ སུདསྶནཀཱུཊཾ ཙིཏྲཀཱུཊཾ ཀཱལ༹ཀཱུཊཾ གནྡྷམཱདནཀཱུཊཾ ཀེལཱསཀཱུཊནྟི ཨིམེཧི པཉྩཧི པབྦཏེཧི པརིཀྑིཏྟོ.

ཏཏྠ སུདསྶནཀཱུཊཾ སོཝཎྞམཡཾ དྭིཡོཛནསཏུབྦེདྷཾ ཨནྟོཝངྐཾ ཀཱཀམུཁསཎྛཱནཾ ཏམེཝ སརཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཋིཏཾ. ཙིཏྲཀཱུཊཾ སབྦརཏནམཡཾ. ཀཱལ༹ཀཱུཊཾ ཨཉྫནམཡཾ. གནྡྷམཱདནཀཱུཊཾ སཱནུམཡཾ ཨབྦྷནྟརེ མུགྒཝཎྞཾ, མཱུལགནྡྷོ སཱརགནྡྷོ ཕེགྒུགནྡྷོ ཏཙགནྡྷོ པཔཊིཀགནྡྷོ རསགནྡྷོ པཏྟགནྡྷོ པུཔྥགནྡྷོ ཕལགནྡྷོ གནྡྷགནྡྷོཏི ཨིམེཧི དསཧི གནྡྷེཧི ཨུསྶནྣཾ ནཱནཔྤཀཱརཨོསདྷསཉྪནྣཾ, ཀཱལ༹པཀྑཨུཔོསཐདིཝསེ ཨཱདིཏྟམིཝ ཨངྒཱརཾ ཛལནྟཾ ཏིཊྛཏི. ཀེལཱསཀཱུཊཾ རཛཏམཡཾ. སབྦཱནི སུདསྶནེན སམཱནུབྦེདྷསཎྛཱནཱནི, ཏམེཝ སརཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཋིཏཱནི. ཏཱནི སབྦཱནི ¶ དེཝཱནུབྷཱཝེན ནཱགཱནུབྷཱཝེན ཙ ཝསྶནྟི, ནདིཡོ ཙ ཏེསུ སནྡནྟི. ཏཾ སབྦམྤི ཨུདཀཾ ཨནོཏཏྟམེཝ པཝིསཏི. ཙནྡིམསཱུརིཡཱ དཀྑིཎེན ཝཱ ཨུཏྟརེན ཝཱ གཙྪནྟཱ པབྦཏནྟརེན ཏཏྠ ཨོབྷཱསཾ ཀརོནྟི, ཨུཛུཾ གཙྪནྟཱ ན ཀརོནྟི, ཏེནེཝསྶ ཨནོཏཏྟནྟི སངྑཱ ཨུདཔཱདི.

ཏཏྠ ¶ མནོཧརསིལཱཏལཱནི ནིམྨཙྪཀཙྪཔཱནི ཕལིཀསདིསནིམྨལུདཀཱནི ནྷཱནཏིཏྠཱནི སུཔཊིཡཏྟཱནི ཧོནྟི, ཡེསུ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷཁཱིཎཱསཝཱ ཙ ཨིདྡྷིམནྟོ ཙ ཨིསཡོ ནྷཱཡནྟི, དེཝཡཀྑཱདཡོ ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ཀཾ ཀཱིལ༹ནྟི.

ཏསྶ ཙཏཱུསུ པསྶེསུ སཱིཧམུཁཾ ཧཏྠིམུཁཾ ཨསྶམུཁཾ ཨུསབྷམུཁནྟི ཙཏྟཱརི མུཁཱནི ཧོནྟི, ཡེཧི ཙཏསྶོ ནདིཡོ སནྡནྟི. སཱིཧམུཁེན ནིཀྑནྟནདཱིཏཱིརེ སཱིཧཱ བཧུཏརཱ ཧོནྟི. ཧཏྠིམུཁཱདཱིཧི ཧཏྠིཨསྶཨུསབྷཱ. པུརཏྠིམདིསཏོ ནིཀྑནྟནདཱི ཨནོཏཏྟཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨིཏརཱ ཏིསྶོ ནདིཡོ ཨནུཔགམྨ ¶ པཱཙཱིནཧིམཝནྟེནེཝ ཨམནུསྶཔཐཾ གནྟྭཱ མཧཱསམུདྡཾ པཝིསཏི. པཙྪིམདིསཏོ ཙ ཨུཏྟརདིསཏོ ཙ ནིཀྑནྟནདིཡོཔི ཏཐེཝ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཙྪིམཧིམཝནྟེནེཝ ཨུཏྟརཧིམཝནྟེནེཝ ཙ ཨམནུསྶཔཐཾ གནྟྭཱ མཧཱསམུདྡཾ པཝིསནྟི. དཀྑིཎདིསཏོ ནིཀྑནྟནདཱི པན ཏཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ དཀྑིཎེན ཨུཛུཀཾ པཱསཱཎཔིཊྛེནེཝ སཊྛིཡོཛནཱནི གནྟྭཱ པབྦཏཾ པཧརིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ པརིཀྑེཔེན ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཱ ཨུདཀདྷཱརཱ ཙ ཧུཏྭཱ ཨཱཀཱསེན སཊྛིཡོཛནཱནི གནྟྭཱ ཏིཡགྒལེ༹ ནཱམ པཱསཱཎེ པཏིཏཱ, པཱསཱཎོ ཨུདཀདྷཱརཱཝེགེན བྷིནྣོ. ཏཏྠ པཉྙཱསཡོཛནཔྤམཱཎཱ ཏིཡགྒལཱ༹ ནཱམ པོཀྑརཎཱི ཛཱཏཱ, པོཀྑརཎིཡཱ ཀཱུལཾ བྷིནྡིཏྭཱ པཱསཱཎཾ པཝིསིཏྭཱ སཊྛིཡོཛནཱནི གཏཱ. ཏཏོ གྷནཔཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨུམངྒེན སཊྛིཡོཛནཱནི གནྟྭཱ ཝིཉྫྷུཾ ནཱམ ཏིརཙྪཱནཔབྦཏཾ ¶ པཧརིཏྭཱ ཧཏྠཏལེ པཉྩངྒུལིསདིསཱ པཉྩདྷཱརཱ ཧུཏྭཱ པཝཏྟནྟི. སཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨནོཏཏྟཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ གཏཊྛཱནེ ཨཱཝཊྚགངྒཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨུཛུཀཾ པཱསཱཎཔིཊྛེན སཊྛིཡོཛནཱནི གཏཊྛཱནེ ཀཎྷགངྒཱཏི, ཨཱཀཱསེན སཊྛིཡོཛནཱནི གཏཊྛཱནེ ཨཱཀཱསགངྒཱཏི, ཏིཡགྒལ༹པཱསཱཎེ པཉྙཱསཡོཛནོཀཱསེ ཋིཏཱ ཏིཡགྒལ༹པོཀྑརཎཱིཏི, ཀཱུལཾ བྷིནྡིཏྭཱ པཱསཱཎཾ པཝིསིཏྭཱ སཊྛིཡོཛནཱནི གཏཊྛཱནེ བཧལགངྒཱཏི, ཨུམངྒེན སཊྛིཡོཛནཱནི གཏཊྛཱནེ ཨུམངྒགངྒཱཏི ཝུཙྩཏི. ཝིཉྫྷུཾ ནཱམ ཏིརཙྪཱནཔབྦཏཾ པཧརིཏྭཱ པཉྩདྷཱརཱ ཧུཏྭཱ པཝཏྟཊྛཱནེ པན གངྒཱ ཡམུནཱ ཨཙིརཝཏཱི སརབྷཱུ མཧཱིཏི པཉྩདྷཱ སངྑཾ གཏཱ. ཨེཝམེཏཱ པཉྩ མཧཱནདིཡོ ཧིམཝནྟཏོ པབྷཝནྟི. ཏཱསུ ཡཱ ཨཡཾ པཉྩམཱི མཧཱི ནཱམ, སཱ ཨིདྷ མཧཱམཧཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏསྶཱ ཨུཏྟརེན ཡཱ ཨཱཔོ, ཏཱསཾ ཨཝིདཱུརཏྟཱ སོ ཛནཔདོ ཨངྒུཏྟརཱཔོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏསྨིཾ ཨངྒུཏྟརཱཔེསུ ཛནཔདེ.

ཨཱཔཎཾ ¶ ནཱམཱཏི ཏསྨིཾ ཀིར ནིགམེ ཝཱིསཏི ཨཱཔཎམུཁསཧསྶཱནི ཝིབྷཏྟཱནི ཨཧེསུཾ. ཨིཏི སོ ཨཱཔཎཱནཾ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཨཱཔཎནྟྭེཝ སངྑཾ གཏོ. ཏསྶ ཙ ནིགམསྶ ཨཝིདཱུརེ ནདཱིཏཱིརེ གྷནཙྪཱཡོ རམཎཱིཡོ བྷཱུམིབྷཱགོ མཧཱཝནསཎྜོ, ཏསྨིཾ བྷགཝཱ ཝིཧརཏི. ཏེནེཝེཏྠ ཝསནཊྛཱནཾ ན ནིཡཱམིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡེནཉྙཏརོ ཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ¶ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཝསནཊྛཱནཾ པེསེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ ཨུཔསངྐམི པོཏལིཡཾ གཧཔཏིཾ སནྡྷཱཡ. པོཏལིཡོཔི ཁོ གཧཔཏཱིཏི པོཏལིཡོཏི ཨེཝཾནཱམཀོ གཧཔཏི. སམྤནྣནིཝཱསནཔཱཝུརཎོཏི པརིཔུཎྞནིཝཱསནཔཱཝུརཎོ ¶ , ཨེཀཾ དཱིགྷདསཾ སཱཊཀཾ ནིཝཏྠོ ཨེཀཾ པཱརུཏོཏི ཨཏྠོ. ཚཏྟུཔཱཧནཱཧཱིཏི ཚཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔཱཧནཱ ཨཱརུཡ྄ཧཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱསནཱནཱིཏི པལླངྐཔཱིཋཔལཱལཔཱིཋཀཱདཱིནི. ཨནྟམསོ སཱཁཱབྷངྒམྤི ཧི ཨཱསནནྟེཝ ཝུཙྩཏི. གཧཔཏིཝཱདེནཱཏི གཧཔཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཝཙནེན. སམུདཱཙརཏཱིཏི ཝོཧརཏི.

བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཏཏིཡཾ གཧཔཏཱིཏི ཝཙནཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ བྷགཝནྟམེཏཾ ‘‘ཏཡིདཾ, བྷོ, གོཏམཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ནཙྪནྣནྟི ན ཨནུཙྪཝིཀཾ. ནཔྤཏིརཱུཔནྟི ན སཱརུཔྤཾ. ཨཱཀཱརཱཏིཨཱདཱིནི སབྦཱནེཝ ཀཱརཎཝེཝཙནཱནི. དཱིགྷདསཝཏྠདྷཱརཎ-ཀེསམསྶུནཁཋཔནཱདཱིནི ཧི སབྦཱནེཝ གིཧིབྱཉྫནཱནི ཏསྶ གིཧིབྷཱཝཾ པཱཀཊཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཱཀཱརཱ, གིཧིསཎྛཱནེན སཎྛིཏཏྟཱ ལིངྒཱ, གིཧིབྷཱཝསྶ སཉྫཱནནནིམིཏྟཏཱཡ ནིམིཏྟཱཏི ཝུཏྟཱ. ཡཐཱ ཏཾ གཧཔཏིསྶཱཏི ཡཐཱ གཧཔཏིསྶ ཨཱཀཱརལིངྒནིམིཏྟཱ བྷཝེཡྻུཾ, ཏཐེཝ ཏུཡ྄ཧཾ. ཏེན ཏཱཧཾ ཨེཝཾ སམུདཱཙརཱམཱིཏི དསྶེཏི. ཨཐ སོ ཡེན ཀཱརཎེན གཧཔཏིཝཱདཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཏཾ པཀཱསེནྟོ ‘‘ཏཐཱ ཧི པན མེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ནིཡྻཱཏནྟི ནིཡྻཱཏིཏཾ. ཨནོཝཱདཱི ཨནུཔཝཱདཱིཏི ‘‘ཏཱཏཱ, ཀསཐ, ཝཔཐ, ཝཎིཔྤཐཾ པཡོཛེཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཧི ནཡེན ཨོཝདནྟོ ཨོཝཱདཱི ནཱམ ཧོཏི. ‘‘ཏུམྷེ ན ཀསཐ, ན ཝཔཐ, ན ཝཎིཔྤཐཾ པཡོཛེཐ, ཀཐཾ ཛཱིཝིསྶཐ, པུཏྟདཱརཾ ཝཱ བྷརིསྶཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པན ཨུཔཝདནྟོ ཨུཔཝཱདཱི ནཱམ ཧོཏི. ཨཧཾ པན ཨུབྷཡམྤི ཏཾ ན ཀརོམི. ཏེནཱཧཾ ཏཏྠ ཨནོཝཱདཱི ཨནུཔཝཱདཱིཏི དསྶེཏི. གྷཱསཙྪཱདནཔརམོ ¶ ཝིཧརཱམཱིཏི གྷཱསམཏྟཉྩེཝ ཨཙྪཱདནམཏྟཉྩ པརམཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཱམི, ཏཏོ པརཾ ནཏྠི, ན ཙ པཏྠེམཱིཏི དཱིཔེཏི.

༣༢. གིདྡྷིལོབྷོ ¶ པཧཱཏབྦོཏི གེདྷབྷཱུཏོ ལོབྷོ པཧཱཏབྦོ. ཨནིནྡཱརོསནྟི ཨནིནྡཱབྷཱུཏཾ ཨགྷཊྚནཾ. ནིནྡཱརོསོཏི ནིནྡཱགྷཊྚནཱ. ཝོཧཱརསམུཙྪེདཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཝོཧཱརོཏི བྱཝཧཱརཝོཧཱརོཔི པཎྞཏྟིཔི ཝཙནམྤི ཙེཏནཱཔི. ཏཏྠ –

‘‘ཡོ ¶ ཧི ཀོཙི མནུསྶེསུ, ཝོཧཱརཾ ཨུཔཛཱིཝཏི;

ཨེཝཾ ཝཱསེཊྛ ཛཱནཱཧི, ཝཱཎིཛོ སོ ན བྲཱཧྨཎོ’’ཏི. (མ. ནི. ༢.༤༥༧) –

ཨཡཾ བྱཝཧཱརཝོཧཱརོ ནཱམ. ‘‘སངྑཱ སམཉྙཱ པཉྙཏྟི ཝོཧཱརོ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༣༡༣-༡༣༡༥) ཨཡཾ པཎྞཏྟིཝོཧཱརོ ནཱམ. ‘‘ཏཐཱ ཏཐཱ ཝོཧརཏི ཨཔརཱམས’’ནྟི (མ. ནི. ༣.༣༣༢) ཨཡཾ ཝཙནཝོཧཱརོ ནཱམ. ‘‘ཨཊྛ ཨརིཡཝོཧཱརཱ ཨཊྛ ཨནརིཡཝོཧརཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༨.༦༧) ཨཡཾ ཙེཏནཱཝོཧཱརོ ནཱམ, ཨཡམིདྷཱདྷིཔྤེཏོ. ཡསྨཱ ཝཱ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གིཧཱིཏི ཙེཏནཱ ནཏྠི, སམཎོཏི ཙེཏནཱ ཧོཏི. གིཧཱིཏི ཝཙནཾ ནཏྠི, སམཎོཏི ཝཙནཾ ཧོཏི. གིཧཱིཏི པཎྞཏྟི ནཏྠི, སམཎོཏི པཎྞཏྟི ཧོཏི. གིཧཱིཏི བྱཝཧཱརོ ནཏྠི, སམཎོཏི ཝཱ པབྦཛིཏོཏི ཝཱ བྱཝཧཱརོ ཧོཏི. ཏསྨཱ སབྦེཔེཏེ ལབྦྷནྟི.

༣༣. ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱིཏི ཨེཏྠ པཱཎཱཏིཔཱཏོཝ སཾཡོཛནཾ. པཱཎཱཏིཔཱཏསྶེཝ ཧི ཧེཏུ པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ནཱམ ཧོཏི. པཱཎཱཏིཔཱཏཱནཾ པན བཧུཏཱཡ ‘‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཏེསཱཧཾ ¶ སཾཡོཛནཱནནྟི ཏེསཾ ཨཧཾ པཱཎཱཏིཔཱཏབནྡྷནཱནཾ. པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཨིམིནཱ ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏསངྑཱཏེན ཀཱཡིཀསཱིལསཾཝརེན པཧཱནཏྠཱཡ སམུཙྪེདནཏྠཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻཱཏི ཀུནྠཀིཔིལླིཀམྤི ནཱམ ཛཱིཝིཏཱ ཨཝོརོཔནཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པཱཎཱཏིཔཱཏམཏྟཏོཔི ཨོརམིཏུཾ ན སཀྐོམི, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ པབྦཛྫཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ. ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུནྟི ཨེཝརཱུཔེ ནཱམ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པཱཎཱཏིཔཱཏམཏྟཏོཔི ཨོརམིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཀིཾ ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨནུཝིཙྩ ཏུལཡིཏྭཱ པརིཡོགཱཧེཏྭཱ ཨཉྙེཔི ཝིཉྙཱུ པཎྜིཏཱ གརཧེཡྻུཾ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནམེཏཾ ནཱིཝརཎནྟི དསསུ སཾཡོཛནེསུ པཉྩསུ ཙ ནཱིཝརཎེསུ ཨཔརིཡཱཔནྣམྤི ‘‘ཨཊྛ ནཱིཝརཎཱ’’ཏི དེསནཱཝསེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཝཊྚབནྡྷནཊྛེན ཧི ཧིཏཔཊིཙྪཱདནཊྛེན ¶ ཙ སཾཡོཛནནྟིཔི ནཱིཝརཎནྟིཔི ཝུཏྟཾ. ཨཱསཝཱཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཀཱརཎཱ ཨེཀོ ཨཝིཛྫཱསཝོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱཏི ཝིགྷཱཏཱ ཙ པརིལཱ༹ཧཱ ཙ. ཏཏྠ ¶ ཝིགྷཱཏགྒཧཎེན ཀིལེསདུཀྑཉྩ ཝིཔཱཀདུཀྑཉྩ གཧིཏཾ, པརིལཱ༹ཧགྒཧཎེནཔི ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧོ ཙ ཝིཔཱཀཔརིལཱ༹ཧོ ཙ གཧིཏོ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༣༤-༤༠. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡཱཏི ཨིམསྨིཾ པདེ ཨིམིནཱ དིནྣཱདཱནསངྑཱཏེན ཀཱཡིཀསཱིལསཾཝརེན, སཙྩཝཱཙཱསངྑཱཏེན ཝཱཙསིཀསཱིལསཾཝརེན, ཨཔིསུཎཱཝཱཙཱསངྑཱཏེན ཝཱཙསིཀསཱིལསཾཝརེན, ཨགིདྡྷིལོབྷསངྑཱཏེན མཱནསིཀསཱིལསཾཝརེན, ཨནིནྡཱརོསསངྑཱཏེན ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀསཱིལསཾཝརེན ¶ , ཨཀོདྷུཔཱཡཱསསངྑཱཏེན མཱནསིཀསཱིལསཾཝརེན, ཨནཏིམཱནསངྑཱཏེན མཱནསིཀསཱིལསཾཝརེན པཧཱནཏྠཱཡ སམུཙྪེདནཏྠཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཨེཝཾ སབྦཝཱརེསུ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུནྟི ཨིམེསུ པན པདེསུ ཏིཎསལཱཀམྤི ནཱམ ཨུཔཱདཱཡ ཨདིནྣཾ ཨགྒཧཎསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨདིནྣཱདཱནམཏྟཏོཔི ཝིརམིཏུཾ ན སཀྐོམི, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ པབྦཛྫཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ. ཨེཝརཱུཔེ ནཱམ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨདིནྣཱདཱནམཏྟཏོཔི ཨོརམིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཀིཾ ཨིམསྶ པབྦཛྫཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ? ཧསཱཔེཀྑཏཱཡཔི ནཱམ དཝཀམྱཏཱཡ ཝཱ མུསཱཝཱདཾ ཨཀརཎསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ. སབྦཱཀཱརེན པིསུཎཾ ཨཀརཎསཱསནེ ནཱམ པབྦཛིཏྭཱ. ཨཔྤམཏྟཀམྤི གིདྡྷིལོབྷཾ ཨཀརཎསཱསནེ ནཱམ པབྦཛིཏྭཱཔི. ཀཀཙེན ཨངྒེསུ ཨོཀྐནྟིཡམཱནེསུཔི ནཱམ པརེསཾ ནིནྡཱརོསཾ ཨཀརཎསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ. ཚིནྣཁཱཎུཀཎྚཀཱདཱིསུཔི ནཱམ ཀོདྷུཔཱཡཱསཾ ཨཀརཎསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ. ཨདྷིམཱནམཏྟམྤི ནཱམ མཱནཾ ཨཀརཎསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨཏིམཱནམཏྟམྤི པཛཧིཏུཾ ན སཀྐོམི, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ པབྦཛྫཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ. ཨེཝརཱུཔེ ནཱམ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨཏིམཱནམཏྟམྤི པཛཧིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཀིཾ ཨིམསྶ པབྦཛྫཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུནྟི ཨེཝཾ སབྦཝཱརེསུ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨཱསཝཱཏི ཨིམསྨིཾ པན པདེ ཨདིནྣཱདཱནཀཱརཎཱ ཀཱམཱསཝོ ¶ དིཊྛཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོཏི ཏཡོ ¶ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཐཱ མུསཱཝཱདཀཱརཎཱ པིསུཎཱཝཱཙཱཀཱརཎཱ ཙ, གིདྡྷིལོབྷཀཱརཎཱ དིཊྛཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ ¶ ཙ, ནིནྡཱརོསཀཱརཎཱ ཨཝིཛྫཱསཝོཝ, ཏཐཱ ཀོདྷུཔཱཡཱསཀཱརཎཱ, ཨཏིམཱནཀཱརཎཱ བྷཝཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ ཙཱཏི དྭེཝ ཨཱསཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཨཱསཝུཔྤཏྟི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིམེསུ པན ཨཊྛསུཔི ཝཱརེསུ ཨསམྨོཧཏྠཾ པུན ཨཡཾ སངྑེཔཝིནིཙྪཡོ – པུརིམེསུ ཏཱཝ ཙཏཱུསུ ཝིརམིཏུཾ ན སཀྐོམཱིཏི ཝཏྟབྦཾ, པཙྪིམེསུ པཛཧིཏུཾ ན སཀྐོམཱིཏི. པཱཎཱཏིཔཱཏནིནྡཱརོསཀོདྷུཔཱཡཱསེསུ ཙ ཨེཀོ ཨཝིཛྫཱསཝོཝ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནམུསཱཝཱདཔིསུཎཱཝཱཙཱསུ ཀཱམཱསཝོ དིཊྛཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ, གིདྡྷིལོབྷེ དིཊྛཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ, ཨཏིམཱནེ བྷཝཱསཝོ ཨཝིཛྫཱསཝོ, ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏཾ དིནྣཱདཱནཾ ཀཱཡིཀཾ སཱིལཾ, ཨམུསཱ ཨཔིསུཎཾ ཝཱཙསིཀསཱིལཾ, ཋཔེཏྭཱ ཨནིནྡཱརོསཾ སེསཱནི ཏཱིཎི མཱནསིཀསཱིལཱནི. ཡསྨཱ པན ཀཱཡེནཔི གྷཊྚེཏི རོསེཏི ཝཱཙཱཡཔི, ཏསྨཱ ཨནིནྡཱརོསོ དྭེ ཋཱནཱནི ཡཱཏི, ཀཱཡིཀསཱིལམྤི ཧོཏི ཝཱཙསིཀསཱིལམྤི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ? པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཾ. པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལེ ཋིཏསྶ ཙ བྷིཀྑུནོ པཊིསངྑཱཔཧཱནཝསེན གིཧིཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཀཱམཱདཱིནཝཀཐཱཝཎྞནཱ

༤༢. ཝིཏྠཱརདེསནཱཡཾ ཏམེནཾ དཀྑོཏི པདསྶ ཨུཔསུམྦྷེཡྻཱཏི ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཏམེནཾ ཀུཀྐུརཾ ཨུཔསུམྦྷེཡྻ, ཏསྶ སམཱིཔེ ཁིཔེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨཊྛིཀངྐལནྟི ཨུརཊྛིཾ ཝཱ པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཝཱ སཱིསཊྛིཾ ཝཱ. ཏཉྷི ནིམྨཾསཏྟཱ ཀངྐལནྟི ཝུཙྩཏི. སུནིཀྐནྟཾ ¶ ནིཀྐནྟནྟི ཡཐཱ སུནིཀྐནྟཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ནིཀྐནྟཾ ནིལླིཁིཏཾ, ཡདེཏྠ ཨལླཱིནམཾསཾ ཨཏྠི, ཏཾ སབྦཾ ནིལླིཁིཏྭཱ ཨཊྛིམཏྟམེཝ ཀཏནྟི ཨཏྠོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ནིམྨཾས’’ནྟི. ལོཧིཏཾ པན མཀྑིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ལོཧིཏམཀྑིཏ’’ནྟི.

བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱཏི དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀེཧི དུཀྑེཧི བཧུདུཀྑཱ, ཨུཔཱཡཱསསཾཀིལེསེཧི བཧུཔཱཡཱསཱ. ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ནཱནཏྟཱ ནཱནཏྟསིཏཱཏི ཡཱ ཨཡཾ པཉྩཀཱམགུཎཱརམྨཎཝསེན ནཱནཱསབྷཱཝཱ, ཏཱནེཝ ¶ ཙ ཨཱརམྨཎཱནི ནིསྶིཏཏྟཱ ‘‘ནཱནཏྟསིཏཱ’’ཏི ¶ ཝུཙྩཏི པཉྩཀཱམགུཎཱུཔེཀྑཱ, ཏཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ. ཨེཀཏྟཱ ཨེཀཏྟསིཏཱཏི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནུཔེཀྑཱ, སཱ ཧི དིཝསམྤི ཨེཀསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤཛྫནཏོ ཨེཀསབྷཱཝཱ, ཏདེཝ ཨེཀཾ ཨཱརམྨཎཾ ནིསྶིཏཏྟཱ ཨེཀཏྟསིཏཱ ནཱམ. ཡཏྠ སབྦསོ ལོཀཱམིསཱུཔཱདཱནཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཡཏྠ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནུཔེཀྑཱཡཾ ཡཾ ཨུཔེཀྑཾ ཨཱགམྨ ཡཾ པཊིཙྩ སབྦེན སབྦཾ ཨཔརིསེསཱ ལོཀཱམིསསངྑཱཏཱ པཉྩཀཱམགུཎཱམིསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. པཉྩཀཱམགུཎཱམིསཱཏི ཙ ཀཱམགུཎཱརམྨཎཚནྡརཱགཱ, གཧཎཊྛེན ཏེཡེཝ ཙ ཨུཔཱདཱནཱཏིཔི ཝུཏྟཱ. ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཏཾ ལོཀཱམིསཱུཔཱདཱནཱནཾ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནུཔེཀྑམེཝ ཝཌྜྷེཏི.

༤༣. ཨུཌྜཱིཡེཡྻཱཏི ¶ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཙྪེཡྻ. ཨནུཔཏིཏྭཱཏི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ. ཝིཏཙྪེཡྻུནྟི མུཁཏུཎྜཀེན ཌཾསནྟཱ ཏཙྪེཡྻུཾ. ཝིསྶཛྫེཡྻུནྟི མཾསཔེསིཾ ནཁེཧི ཀཌྜྷིཏྭཱ པཱཏེཡྻུཾ.

༤༧. ཡཱནཾ ཝཱ པོརིསེཡྻནྟི པུརིསཱནུཙྪཝིཀཾ ཡཱནཾ. པཝརམཎིཀུཎྜལནྟི ནཱནཔྤཀཱརཾ ཨུཏྟམམཎིཉྩ ཀུཎྜལཉྩ. སཱནི ཧརནྟཱིཏི ཨཏྟནོ བྷཎྜཀཱནི གཎྷནྟི.

༤༨. སམྤནྣཕལནྟི མདྷུརཕལཾ. ཨུཔཔནྣཕལནྟི ཕལཱུཔཔནྣཾ བཧུཕལཾ.

༤༩. ཨནུཏྟརནྟི ཨུཏྟམཾ པབྷསྶརཾ ནིརུཔཀྐིལེསཾ.

༥༠. ཨཱརཀཱ ཨཧཾ, བྷནྟེཏི པཐཝིཏོ ནབྷཾ ཝིཡ སམུདྡསྶ ཨོརིམཏཱིརཏོ པརཏཱིརཾ ཝིཡ ཙ སུཝིདཱུརཝིདཱུརེ ཨཧཾ. ཨནཱཛཱནཱིཡེཏི གིཧིཝོཧཱརསམུཙྪེདནསྶ ཀཱརཎཾ ཨཛཱནནཀེ. ཨཱཛཱནཱིཡབྷོཛནནྟི ཀཱརཎཾ ཛཱནནྟེཧི བྷུཉྫིཏབྦཾ བྷོཛནཾ. ཨནཱཛཱནཱིཡབྷོཛནནྟི ཀཱརཎཾ ཨཛཱནནྟེཧི བྷུཉྫིཏབྦཾ བྷོཛནཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

པོཏལིཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཛཱིཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཛཱིཝཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཛཱིཝཀསྶ ཀོམཱརབྷཙྩསྶ ཨམྦཝནེཏི ཨེཏྠ ཛཱིཝཏཱིཏི ཛཱིཝཀོ. ཀུམཱརེན བྷཏོཏི ཀོམཱརབྷཙྩོ. ཡཐཱཧ ‘‘ཀིཾ ཨེཏཾ བྷཎེ ཀཱཀེཧི སམྤརིཀིཎྞནྟི? དཱརཀོ དེཝཱཏི. ཛཱིཝཏི བྷཎེཏི? ཛཱིཝཏི དེཝཱཏི. ཏེན ཧི བྷཎེ ཏཾ དཱརཀཾ ཨམྷཱཀཾ ཨནྟེཔུརཾ ནེཏྭཱ དྷཱཏཱིནཾ དེཐ པོསེཏུནྟི. ཏསྶ ཛཱིཝཏཱིཏི ཛཱིཝཀོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ, ཀུམཱརེན པོསཱཔིཏོཏི ཀོམཱརབྷཙྩོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསཱུ’’ཏི (མཧཱཝ. ༣༢༨). ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརེན པན ཛཱིཝཀཝཏྠུ ཁནྡྷཀེ ཨཱགཏམེཝ. ཝིནིཙྪཡཀཐཱཔིསྶ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡཊྛཀཐཱཡ ཝུཏྟཱ.

ཨཡཾ པན ཛཱིཝཀོ ཨེཀསྨིཾ སམཡེ བྷགཝཏོ དོསཱབྷིསནྣཾ ཀཱཡཾ ཝིརེཙེཏྭཱ སཱིཝེཡྻཀཾ དུསྶཡུགཾ དཏྭཱ ཝཏྠཱནུམོདནཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡཱ དིཝསསྶ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ གནྟབྦཾ, ཨིདཉྩ ཝེལུ༹ཝནཾ ཨཏིདཱུརེ, མཡ྄ཧཾ ཨུཡྻཱནཾ ཨམྦཝནཾ ཨཱསནྣཏརཾ, ཡཾནཱུནཱཧམེཏྠ བྷགཝཏོ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཡྻ’’ནྟི. སོ ¶ ཏསྨིཾ ཨམྦཝནེ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནལེཎཀུཊིམཎྜཔཱདཱིནི སམྤཱདེཏྭཱ བྷགཝཏོ ཨནུཙྪཝིཀཾ གནྡྷཀུཊིཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨམྦཝནཾ ཨཊྛཱརསཧཏྠུབྦེདྷེན ཏམྦཔཊྚཝཎྞེན པཱཀཱརེན པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཙཱིཝརབྷཏྟེན སནྟཔྤེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ པཱཏེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ནིཡྻཱཏེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཛཱིཝཀསྶ ཀོམཱརབྷཙྩསྶ ཨམྦཝནེ’’ཏི.

ཨཱརབྷནྟཱིཏི གྷཱཏེནྟི. ཨུདྡིསྶཀཏནྟི ཨུདྡིསིཏྭཱ ཀཏཾ. པཊིཙྩཀམྨནྟི ཨཏྟཱནཾ པཊིཙྩ ཀཏཾ. ཨཐ ཝཱ པཊིཙྩཀམྨནྟི ནིམིཏྟཀམྨསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཏཾ པཊིཙྩ ཀམྨམེཏྠ ཨཏྠཱིཏི མཾསཾ ‘‘པཊིཙྩཀམྨ’’ནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི ཡོ ཨེཝརཱུཔཾ མཾསཾ པརིབྷུཉྫཏི, སོཔི ཏསྶ ཀམྨསྶ དཱཡཱདོ ཧོཏི, ཝདྷཀསྶ ཝིཡ ཏསྶཱཔི པཱཎགྷཱཏཀམྨཾ ཧོཏཱིཏི ཏེསཾ ལདྡྷི. དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརོནྟཱིཏི བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཀཱརཎསྶ ཨནུཀཱརཎཾ ཀཐེནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཀཱརཎཾ ནཱམ ཏིཀོཊིཔརིསུདྡྷམཙྪམཾསཔརིབྷོགོ, ཨནུཀཱརཎཾ ནཱམ མཧཱཛནསྶ ཏཐཱ བྱཱཀརཎཾ. ཡསྨཱ པན ¶ བྷགཝཱ ཨུདྡིསྶཀཏཾ ན པརིབྷུཉྫཏི, ཏསྨཱ ནེཝ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཧོཏི, ན ཏིཏྠིཡཱནཾ ཏཐཱ བྱཱཀརཎཾ ¶ ཨནུཀཱརཎཾ. སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོཏི པརེཧི ཝུཏྟཀཱརཎེན སཀཱརཎོ ཧུཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝཱདོ ཝཱ ཨནུཝཱདོ ཝཱ ཝིཉྙཱུཧི གརཧིཏབྦཀཱརཎཾ ཀོཙི ཨཔྤམཏྟཀོཔི ཀིཾ ན ཨཱགཙྪཏི ¶ . ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཀིཾ སབྦཱཀཱརེནཔི ཏུམྷཱཀཾ ཝཱདེ གཱརཡ྄ཧཾ ཀཱརཎཾ ནཏྠཱི’’ཏི. ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟཱིཏི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཨཱཙིཀྑནྟི.

༥༢. ཋཱནེཧཱིཏི ཀཱརཎེཧི. དིཊྛཱདཱིསུ དིཊྛཾ ནཱམ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ མིགམཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ གཡ྄ཧམཱནཾ དིཊྛཾ. སུཏཾ ནཱམ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ མིགམཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ གཧིཏནྟི སུཏཾ. པརིསངྐིཏཾ ནཱམ དིཊྛཔརིསངྐིཏཾ སུཏཔརིསངྐིཏཾ ཏདུབྷཡཝིམུཏྟཔརིསངྐིཏནྟི ཏིཝིདྷཾ ཧོཏི.

ཏཏྲཱཡཾ སབྦསངྒཱཧཀཝིནིཙྪཡོ – ཨིདྷ བྷིཀྑཱུ པསྶནྟི མནུསྶེ ཛཱལཝཱགུརཱདིཧཏྠེ གཱམཏོ ཝཱ ནིཀྑམནྟེ ཨརཉྙེ ཝཱ ཝིཙརནྟེ. དུཏིཡདིཝསེ ཙ ནེསཾ ཏཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ སམཙྪམཾསཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷིཧརནྟི. ཏེ ཏེན དིཊྛེན པརིསངྐནྟི ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ནུ ཁོ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི, ཨིདཾ དིཊྛཔརིསངྐིཏཾ ནཱམ, ཨེཏཾ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨེཝཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ, ཏཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན གཎྷཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཡིདཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ, ཨམྷེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝཱ རཱཛཡུཏྟཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཝཱ ཀཏ’’ནྟི ཝདནྟི, ཀཔྤཏི.

ན ཧེཝ ཁོ བྷིཀྑཱུ པསྶནྟི, ཨཔིཙ སུཎནྟི ‘‘མནུསྶཱ ཀིར ཛཱལཝཱགུརཱདིཧཏྠཱ གཱམཏོ ཝཱ ནིཀྑམནྟི ཨརཉྙེ ཝཱ ཝིཙརནྟཱི’’ཏི. དུཏིཡདིཝསེ ཙ ནེསཾ ཏཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ སམཙྪམཾསཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷིཧརནྟི. ཏེ ཏེན སུཏེན པརིསངྐནྟི ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ནུ ཁོ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི, ཨིདཾ སུཏཔརིསངྐིཏཾ ནཱམ, ཨེཏཾ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨེཝཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ, ཏཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན གཎྷཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཡིདཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ, ཨམྷེཧི ¶ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝཱ རཱཛཡུཏྟཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཝཱ ཀཏ’’ནྟི ཝདནྟི, ཀཔྤཏི.

ན ཧེཝ ཁོ པན པསྶནྟི ན སུཎནྟི, ཨཔིཙ ཏེསཾ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ¶ སམཙྪམཾསཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨབྷིཧརནྟི. ཏེ པརིསངྐནྟི ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ནུ ཁོ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི, ཨིདཾ ཏདུབྷཡཝིམུཏྟཔརིསངྐིཏཾ ནཱམ. ཨེཏམྤི གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨེཝཾ ཨཔརིསངྐིཏཾ, ཏཾ ཝཊྚཏི ¶ . སཙེ པན ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན གཎྷཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཡིདཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ, ཨམྷེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཝཱ རཱཛཡུཏྟཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཝཱ ཀཏཾ, པཝཏྟམཾསཾ ཝཱ ཀཏཾ, ཀཔྤིཡམེཝ ལབྷིཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ སམྤཱདིཏ’’ནྟི ཝདནྟི, ཀཔྤཏི.

མཏཱནཾ པེཏཀིཙྩཏྠཱཡ མངྒལཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཀཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཾ ཡཉྷི བྷིཀྑཱུནཾཡེཝ ཨཏྠཱཡ ཨཀཏཾ, ཡཏྠ ཙ ནིབྦེམཏིཀཱ ཧོནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཀཔྤཏི. སཙེ པན ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ ཨུདྡིསྶ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏེ ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཀཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནནྟི, ཨཉྙེ ཛཱནནྟི. ཡེ ཛཱནནྟི, ཏེསཾ ན ཝཊྚཏི, ཨིཏརེསཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙེ ན ཛཱནནྟི, ཏེཡེཝ ཛཱནནྟི, ཏེསཾཡེཝ ན ཝཊྚཏི, ཨཉྙེསཾ ཝཊྚཏི. ཏེཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཾ’’ཏི ཛཱནནྟི ཨཉྙེཔི ‘‘ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏ’’ནྟི ཛཱནནྟི, སབྦེསམྤི ཏཾ ན ཝཊྚཏི. སབྦེ ན ཛཱནནྟི, སབྦེསཾ ཝཊྚཏི. པཉྩསུ ཧི སཧདྷམྨིཀེསུ ཡསྶ ཀསྶཙི ཝཱ ཨཏྠཱཡ ཨུདྡིསྶ ཀཏཾ སབྦེསཾ ན ཀཔྤཏི.

སཙེ པན ཀོཙི ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཝདྷིཏྭཱ ཏསྶ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དེཏི, སོ ཙེ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཀཏབྷཱཝཾ ཛཱནཾཡེཝ གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྶ བྷིཀྑུནོ དེཏི, སོ ཏསྶ སདྡྷཱཡ པརིབྷུཉྫཏི. ཀསྶཱཔཏྟཱིཏི? དྭིནྣམྤི ཨནཱཔཏྟི. ཡཉྷི ཨུདྡིསྶ ¶ ཀཏཾ, ཏསྶ ཨབྷུཏྟཏཱཡ ཨནཱཔཏྟི, ཨིཏརསྶ ཨཛཱནནཏཱཡ. ཀཔྤིཡམཾསསྶ ཧི པཊིགྒཧཎེ ཨཱཔཏྟི ནཏྠི. ཨུདྡིསྶཀཏཉྩ ཨཛཱནིཏྭཱ བྷུཏྟསྶ པཙྪཱ ཉཏྭཱ ཨཱཔཏྟིདེསནཱཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨཀཔྤིཡམཾསཾ པན ཨཛཱནིཏྭཱ བྷུཏྟེན པཙྪཱ ཉཏྭཱཔི ཨཱཔཏྟི དེསེཏབྦཱ. ཨུདྡིསྶཀཏཉྷི ཉཏྭཱ བྷུཉྫཏོཝ ཨཱཔཏྟི, ཨཀཔྤིཡམཾསཾ ཨཛཱནིཏྭཱ བྷུཏྟསྶཱཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཏསྨཱ ཨཱཔཏྟིབྷཱིརུཀེན རཱུཔཾ སལླཀྑེནྟེནཱཔི པུཙྪིཏྭཱཝ མཾསཾ པཊིགྒཧེཏབྦཾ, པརིབྷོགཀཱལེ པུཙྪིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱིཏི ཝཱ གཧེཏྭཱ པུཙྪིཏྭཱཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཀསྨཱ? དུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ. ཨཙྪམཾསཉྷི སཱུཀརམཾསསདིསཾ ཧོཏི, དཱིཔིམཾསཱདཱིནི ཙ མིགམཾསསདིསཱནི, ཏསྨཱ པུཙྪིཏྭཱ གཧཎམེཝ ཝཊྚཏཱིཏི ཝདནྟི.

ཨདིཊྛནྟི ¶ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཝདྷིཏྭཱ གཡ྄ཧམཱནཾ ཨདིཊྛཾ. ཨསུཏནྟི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཝདྷིཏྭཱ གཧིཏནྟི ཨསུཏཾ. ཨཔརིསངྐིཏནྟི དིཊྛཔརིསངྐིཏཱདིཝསེན ཨཔརིསངྐིཏཾ. པརིབྷོགནྟི ཝདཱམཱིཏི ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི པརིསུདྡྷཾ ཏིཀོཊིཔརིསུདྡྷཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྶ པརིབྷོགོ ཨརཉྙེ ཛཱཏསཱུཔེཡྻསཱཀཔརིབྷོགསདིསོ ཧོཏི, ཏཐཱརཱུཔཾ པརིབྷུཉྫནྟསྶ མེཏྟཱཝིཧཱརིསྶ ¶ བྷིཀྑུནོ དོསོ ཝཱ ཝཛྫཾ ཝཱ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦནྟི ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

༥༣. ཨིདཱནི ཏཱདིསསྶ པརིབྷོགེ མེཏྟཱཝིཧཱརིནོཔི ཨནཝཛྫཏཾ དསྶེཏུཾ ཨིདྷ, ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨནིཡམེཏྭཱ བྷིཀྑཱུཏི ཝུཏྟཾ, ཨཐ ཁོ ཨཏྟཱནམེཝ སནྡྷཱཡ ཨེཏཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. བྷགཝཏཱ ཧི མཧཱཝཙྪགོཏྟསུཏྟེ, ཙངྐཱིསུཏྟེ, ཨིམསྨིཾ སུཏྟེཏི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཨཏྟཱནཾཡེཝ སནྡྷཱཡ དེསནཱ ཀཏཱ. པཎཱིཏེན ¶ པིཎྜཔཱཏེནཱཏི ཧེཊྛཱ ཨནངྒཎསུཏྟེ ཡོ ཀོཙི མཧགྒྷོ པིཎྜཔཱཏོ པཎཱིཏཔིཎྜཔཱཏོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ, ཨིདྷ པན མཾསཱུཔསེཙནོཝ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨགཐིཏོཏི ཏཎྷཱཡ ཨགཐིཏོ. ཨམུཙྪིཏོཏི ཏཎྷཱམུཙྪནཱཡ ཨམུཙྪིཏོ. ཨནཛ྄ཛྷོཔནྣོཏི ན ཨདྷིཨོཔནྣོ, སབྦཾ ཨཱལུམྤིཏྭཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ གིལིཏུཀཱམོ ཀཱཀོ ཝིཡ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱིཏི ཨེཀརཏྟིཝཱསེན ཨུདརཔཊལཾ པཝིསིཏྭཱ ནཝཧི ཝཎམུཁེཧི ནིཀྑམིསྶཏཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱདཱིནཝཾ པསྶནྟོ. ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏཱིཏི ཨིདམཏྠམཱཧཱརཔརིབྷོགོཏི པཉྙཱཡ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི. ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡ ཝཱ ཙེཏེཏཱིཏི ཨཏྟདུཀྑཱཡ ཝཱ ཙིཏེཏི. སུཏམེཏནྟི སུཏཾ མཡཱ ཨེཏཾ པུབྦེ, ཨེཏཾ མཡ྄ཧཾ སཝནམཏྟམེཝཱཏི དསྶེཏི. སཙེ ཁོ ཏེ, ཛཱིཝཀ, ཨིདཾ སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏནྟི, ཛཱིཝཀ, མཧཱབྲཧྨུནཱ ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནེན བྱཱཔཱདཱདཡོ པཧཱིནཱ, ཏེན སོ མེཏྟཱཝིཧཱརཱི མཡ྄ཧཾ སམུཙྪེདཔྤཧཱནེན, སཙེ ཏེ ཨིདཾ སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ, ཨེཝཾ སནྟེ ཏཝ ཨིདཾ ཝཙནཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. སོ སམྤཊིཙྪི.

༥༤. ཨཐསྶ བྷགཝཱ སེསབྲཧྨཝིཧཱརཝསེནཱཔི ཨུཏྟརི དེསནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ‘‘ཨིདྷ, ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༥༥. ཡོ ¶ ཁོ ཛཱིཝཀཱཏི ཨཡཾ པཱཊིཨེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨིམསྨིཉྷི ཋཱནེ བྷགཝཱ དྭཱརཾ ཐཀེཏི, སཏྟཱནུདྡཡཾ དསྶེཏི. སཙེ ཧི ཀསྶཙི ཨེཝམསྶ ‘‘ཨེཀཾ རསཔིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ¶ སགྒསམྤཏྟིཾ པཊིལབྷནྟི, ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ པརཾ མཱརེཏྭཱཔི རསཔིཎྜཔཱཏོཝ དཱཏབྦོ’’ཏི, ཏཾ པཊིསེདྷེནྟོ ‘‘ཡོ ཁོ, ཛཱིཝཀ, ཏཐཱགཏཾ ཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ¶ ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེནཱཏི ཨིམིནཱ ཨཱཎཏྟིམཏྟེནེཝ ཏཱཝ པཋམེན ཀཱརཎེན. གལཔྤཝེདྷཀེནཱཏི ཡོཏྟེན གལེ བནྡྷིཏྭཱ ཀཌྜྷིཏོ གལེན པཝེདྷེནྟེན. ཨཱརབྷིཡམཱནོཏི མཱརིཡམཱནོ. ཨཀཔྤིཡེན ཨཱསཱདེཏཱིཏི ཨཙྪམཾསཾ སཱུཀརམཾསནྟི, དཱིཔིམཾསཾ ཝཱ མིགམཾསནྟི ཁཱདཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཏྭཾ ཀིཾ སམཎོ ནཱམ, ཨཀཔྤིཡམཾསཾ ཏེ ཁཱདིཏ’’ནྟི གྷཊྚེཏི. ཡེ པན དུབྦྷིཀྑཱདཱིསུ ཝཱ བྱཱདྷིནིགྒཧཎཏྠཾ ཝཱ ‘‘ཨཙྪམཾསཾ ནཱམ སཱུཀརམཾསསདིསཾ, དཱིཔིམཾསཾ མིགམཾསསདིས’’ནྟི ཛཱནནྟཱ ‘‘སཱུཀརམཾསཾ ཨིདཾ, མིགམཾསཾ ཨིད’’ནྟི ཝཏྭཱ ཧིཏཛ྄ཛྷཱསཡེན ཁཱདཱཔེནྟི, ན ཏེ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏེསཉྷི བཧུཔུཉྙམེཝ ཧོཏི. ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩཱཏི ཨཡཾ ཨཱགཏཕལོ ཝིཉྙཱཏསཱསནོ དིཊྛསཙྩོ ཨརིཡསཱཝཀོ. ཨིམཾ པན དྷམྨདེསནཾ ཨོགཱཧནྟོ པསཱདཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ དྷམྨཀཐཱཡ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨེཝམཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཛཱིཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཨུཔཱལིསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨུཔཱལིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ནཱལ༹ནྡཱཡནྟི ནཱལནྡཱཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ ཏཾ ནགརཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ. པཱཝཱརིཀམྦཝནེཏི དུསྶཔཱཝཱརིཀསེཊྛིནོ ཨམྦཝནེ. ཏཾ ཀིར ཏསྶ ཨུཡྻཱནཾ ཨཧོསི, སོ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ བྷགཝཏི པསནྣོ ཏསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ ཀུཊིལེཎམཎྜཔཱདིཔཊིམཎྜིཏཾ བྷགཝཏོ ཝིཧཱརཾ ཀཏྭཱ ནིཡྻཱདེསི, སོ ཝིཧཱརོ ཛཱིཝཀམྦཝནཾ ཝིཡ པཱཝཱརིཀམྦཝནནྟེཝ སངྑཾ གཏོ. ཏསྨིཾ པཱཝཱརིཀམྦཝནེ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. དཱིགྷཏཔསྶཱིཏི དཱིགྷཏྟཱ ཨེཝཾལདྡྷནཱམོ. པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོཏི པིཎྜཔཱཏཏོ པཊིཀྐནྟོ. སཱསནེ ཝིཡ ཀིཾ པན བཱཧིརཱཡཏནེ པིཎྜཔཱཏོཏི ཝོཧཱརོ ཨཏྠཱིཏི, ནཏྠི.

པཉྙཔེཏཱིཏི དསྶེཏི ཋཔེཏི. དཎྜཱནི པཉྙཔེཏཱིཏི ཨིདཾ ནིགཎྛསམཡེན པུཙྪནྟོ ཨཱཧ. ཀཱཡདཎྜཾ ཝཙཱིདཎྜཾ མནོདཎྜནྟི ཨེཏྠ པུརིམདཎྜདྭཡཾ ཏེ ཨཙིཏྟཀཾ པཡྻཔེནྟི. ཡཐཱ ཀིར ཝཱཏེ ཝཱཡནྟེ སཱཁཱ ཙལཏི, ཨུདཀཾ ¶ ཙལཏི, ན ཙ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ཨཏྠི, ཨེཝཾ ཀཱཡདཎྜོཔི ཨཙིཏྟཀོཝ ཧོཏི. ཡཐཱ ཙ ཝཱཏེ ཝཱཡནྟེ ཏཱལཔཎྞཱདཱིནི སདྡཾ ཀརོནྟི, ཨུདཀཱནི སདྡཾ ཀརོནྟི ¶ , ན ཙ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ཨཏྠི, ཨེཝཾ ཝཙཱིདཎྜོཔི ཨཙིཏྟཀོཝ ཧོཏཱིཏི ཨིམཾ དཎྜདྭཡཾ ཨཙིཏྟཀཾ པཉྙཔེནྟི. ཙིཏྟཾ པན མནོདཎྜནྟི པཉྙཔེནྟི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཝཙནཾ པཏིཊྛཔེཏུཀཱམོ ‘‘ཀིཾ པན ཏཔསྶཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཀཐཱཝཏྠུསྨིནྟི ཨེཏྠ ཀཐཱཡེཝ ཀཐཱཝཏྠུ. ཀཐཱཡཾ པཏིཊྛཔེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨེཝམཀཱསི? པསྶཏི ཧི བྷགཝཱ ‘‘ཨཡཾ ཨིམཾ ཀཐཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ སཏྠུ མཧཱནིགཎྛསྶ ཨཱརོཙེསྶཏི, ཏཱསཉྩ པརིསཏི, ཨུཔཱལི གཧཔཏི ནིསིནྣོ, སོ ཨིམཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ མམ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ ཨཱགམིསྶཏི, ཏསྶཱཧཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི, སོ ཏིཀྑཏྟུཾ སརཎཾ གམིསྶཏི, ཨཐསྶ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི པཀཱསེསྶཱམི, སོ སཙྩཔཀཱསནཱཝསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིསྶཏི, པརེསཾ སངྒཧཏྠམེཝ ཧི མཡཱ པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ’’ཏི. ཨིམམཏྠཾ པསྶནྟོ ཨེཝམཀཱསི.

༥༧. ཀམྨཱནི ¶ པཉྙཔེསཱིཏི ཨིདཾ ནིགཎྛོ བུདྡྷསམཡེན པུཙྪནྟོ ཨཱཧ. ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མནོཀམྨནྟི ཨེཏྠ ཀཱཡདྭཱརེ ཨཱདཱནགཧཎམུཉྩནཙོཔནཔཏྟཱ ཨཊྛཀཱམཱཝཙརཀུསལཙེཏནཱ དྭཱདསཱཀུསལཙེཏནཱཏི ཝཱིསཏིཙེཏནཱ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ཀཱཡདྭཱརེ ཨཱདཱནཱདཱིནི ཨཔཏྭཱ ཝཙཱིདྭཱརེ ཝཙནབྷེདཾ པཱཔཡམཱནཱ ཨུཔྤནྣཱ ཏཱཡེཝ ཝཱིསཏིཙེཏནཱ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ. ཨུབྷཡདྭཱརེ ཙོཔནཾ ཨཔྤཏྭཱ མནོདྭཱརེ ཨུཔྤནྣཱ ཨེཀཱུནཏིཾསཀུསལཱཀུསལཙེཏནཱ མནོཀམྨཾ ནཱམ. ཨཔིཙ སངྑེཔཏོ ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ནཱམ, ཏིཝིདྷཾ མནོདུཙྩརིཏཾ མནོཀམྨཾ ནཱམ. ཨིམསྨིཉྩ སུཏྟེ ཀམྨཾ དྷུརཾ, ཨནནྟརསུཏྟེ ¶ ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི པུཎྞ ཀམྨཱནི མཡཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདིཏཱནཱི’’ཏི (མ. ནི. ༢.༨༡) ཨེཝམཱགཏེཔི ཙེཏནཱ དྷུརཾ. ཡཏྠ ཀཏྠཙི པཝཏྟཱ ཙེཏནཱ ‘‘ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀ’’ནྟིཨཱདིབྷེདཾ ལབྷཏི. ནིདྡེསཝཱརེ ཙསྶ ‘‘སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཱ ཝུཏྟཱཝ. ཀཱཡདྭཱརེ པཝཏྟཱ པན ཨིདྷ ཀཱཡཀམྨནྟི ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཝཙཱིདྭཱརེ ¶ པཝཏྟཱ ཝཙཱིཀམྨཾ, མནོདྭཱརེ པཝཏྟཱ མནོཀམྨཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཀམྨཾ དྷུརཾ, ཨནནྟརསུཏྟེ ཙེཏནཱ’’ཏི. ཀམྨམྤི ཧི བྷགཝཱ ཀམྨནྟི པཉྙཔེཏི ཡཐཱ ཨིམསྨིཾཡེཝ སུཏྟེ. ཙེཏནམྤི, ཡཐཱཧ – ‘‘ཙེཏནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཾ ཝདཱམི, ཙེཏཡིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༦༣). ཀསྨཱ པན ཙེཏནཱ ཀམྨནྟི ཝུཏྟཱ? ཙེཏནཱམཱུལཀཏྟཱ ཀམྨསྶ.

ཨེཏྠ ཙ ཨཀུསལཾ པཏྭཱ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མཧནྟནྟི ཝདནྟོ ན ཀིལམཏི, ཀུསལཾ པཏྭཱ མནོཀམྨཾ. ཏཐཱ ཧི མཱཏུགྷཱཏཱདཱིནི ཙཏྟཱརི ཀམྨཱནི ཀཱཡེནེཝ ཨུཔཀྐམིཏྭཱ ཀཱཡེནེཝ ཀརོཏི, ནིརཡེ ཀཔྤཊྛིཀསངྒྷབྷེདཀམྨཾ ཝཙཱིདྭཱརེན ཀརོཏི. ཨེཝཾ ཨཀུསལཾ པཏྭཱ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མཧནྟནྟི ཝདནྟོ ན ཀིལམཏི ནཱམ. ཨེཀཱ པན ཛྷཱནཙེཏནཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཀཔྤསཧསྶཱནི སགྒསམྤཏྟིཾ ཨཱཝཧཏི, ཨེཀཱ མགྒཙེཏནཱ སབྦཱཀུསལཾ སམུགྒྷཱཏེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཔེཏི. ཨེཝཾ ཀུསལཾ པཏྭཱ མནོཀམྨཾ མཧནྟནྟི ཝདནྟོ ན ཀིལམཏི ནཱམ. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ བྷགཝཱ ཨཀུསལཾ པཏྭཱ མནོཀམྨཾ མཧཱསཱཝཛྫཾ ཝདམཱནོ ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཾ ཨེཀདྷམྨམྤི སམནུཔསྶཱམི, ཡཾ ཨེཝཾ མཧཱསཱཝཛྫཾ, ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛི. མིཙྪཱདིཊྛིཔརམཱནི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱསཱཝཛྫཱནཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༣༡༠).

ཨིདཱནི ¶ ནིགཎྛོཔི ཏཐཱགཏེན གཏམགྒཾ ¶ པཊིཔཛྫནྟོ ཀིཉྩི ཨཏྠནིཔྥཏྟིཾ ཨཔསྶནྟོཔི ‘‘ཀིཾ པནཱཝུསོ, གོཏམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

༥༨. བཱལཀིནིཡཱཏི ཨུཔཱལིསྶ ཀིར བཱལཀལོཎཀཱརགཱམོ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཏོ ཨཱཡཾ གཧེཏྭཱ མནུསྶཱ ཨཱགཏཱ, སོ ‘‘ཨེཐ བྷཎེ, ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱརཾ མཧཱནིགཎྛཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཱཡ པརིསཱཡ པརིཝུཏོ ཏཏྠ ཨགམཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘བཱལཀིནིཡཱ པརིསཱཡཱ’’ཏི, བཱལཀགཱམཝཱསིནིཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔཱལིཔམུཁཱཡཱཏི ཨུཔཱལིཛེཊྛཀཱཡ. ཨཔིཙ བཱལཀིནིཡཱཏི བཱལཝཏིཡཱ བཱལུསྶནྣཱཡཱཏིཔི ཨཏྠོ. ཨུཔཱལིཔམུཁཱཡཱཏི ཨུཔཱལིགཧཔཏིཡེཝ ཏཏྠ ཐོཀཾ སཔྤཉྙོ, སོ ཏསྶཱ པམུཁོ ཛེཊྛཀོ. ཏེནཱཔི ཝུཏྟཾ ‘‘ཨུཔཱལིཔམུཁཱཡཱ’’ཏི. ཧནྡཱཏི ཝཙསཱཡཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཚཝོཏི ལཱམཀོ. ཨོལཱ༹རིཀསྶཱཏི མཧནྟསྶ ¶ . ཨུཔནིདྷཱཡཱཏི ཨུཔནིཀྑིཔིཏྭཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཀཱཡདཎྜསྶ སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ནུ ཁོ མཧནྟོ, ཨཡཾ མཧནྟོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨོལོཀིཡམཱནོ ཚཝོ མནོདཎྜོ ཀིཾ སོབྷཏི, ཀུཏོ སོབྷིསྶཏི, ན སོབྷཏི, ཨུཔནིཀྑེཔམཏྟམྤི ནཔྤཧོཏཱིཏི དཱིཔེཏི. སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཏཔསྶཱིཏི དཱིགྷཏཔསྶིསྶ སཱདྷུཀཱརཾ དེནྟོ, བྷནྟེཏི ནཱཊཔུཏྟམཱལཔཏི.

༦༠. ན ¶ ཁོ མེཏཾ, བྷནྟེ, རུཙྩཏཱིཏི, བྷནྟེ, ཨེཏཾ མཡ྄ཧཾ ན རུཙྩཏི. མཱཡཱཝཱིཏི མཱཡཱཀཱརོ. ཨཱཝཊྚནིམཱཡནྟི ཨཱཝཊྚེཏྭཱ གཧཎམཱཡཾ. ཨཱཝཊྚེཏཱིཏི ཨཱཝཊྚེཏྭཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཎྷཱཏི. གཙྪ ཏྭཾ གཧཔཏཱིཏི ཀསྨཱ མཧཱནིགཎྛོ གཧཔཏིཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཧིཎཏིཡེཝ? དཱིགྷཏཔསྶཱི པན པཊིབཱཧཏེཝ? མཧཱནིགཎྛེན ཧི བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཾ ནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟེནཔི ན བྷགཝཱ དིཊྛཔུབྦོ. ཡོ ཧི སཏྠུཝཱདཔཊིཉྙོ ཧོཏི, སོ ཏཾ པཊིཉྙཾ ཨཔྤཧཱཡ བུདྡྷདསྶནེ ཨབྷབྦོ. ཏསྨཱ ཨེས བུདྡྷདསྶནསྶ ཨལདྡྷཔུབྦཏྟཱ དསབལསྶ དསྶནསམྤཏྟིཉྩ ནིཡྻཱནིཀཀཐཱབྷཱཝཉྩ ཨཛཱནནྟོ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཧིཎཏེཝ. དཱིགྷཏཔསྶཱི པན ཀཱལེན ཀཱལཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏིཊྛཏིཔི ནིསཱིདཏིཔི པཉྷམྤི པུཙྪཏི, སོ ཏཐཱགཏསྶ དསྶནསམྤཏྟིམྤི ནིཡྻཱནིཀཀཐཱབྷཱཝམྤི ཛཱནཱཏི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ གཧཔཏི པཎྜིཏོ, སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀེ གནྟྭཱ དསྶནེཔི པསཱིདེཡྻ, ནིཡྻཱནིཀཀཐཾ སུཏྭཱཔི པསཱིདེཡྻ. ཏཏོ ན པུན ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱ’’ཏི. ཏསྨཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཊིབཱཧཏེཝ.

ཨབྷིཝཱདེཏྭཱཏི ¶ ཝནྡིཏྭཱ. ཏཐཱགཏཉྷི དིསྭཱ པསནྣཱཔི ཨཔྤསནྣཱཔི ཡེབྷུཡྻེན ཝནྡནྟིཡེཝ, ཨཔྤཀཱ ན ཝནྡནྟི. ཀསྨཱ? ཨཏིཨུཙྩེ ཧི ཀུལེ ཛཱཏོ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོཔི ཝནྡིཏབྦོཡེཝཱཏི. ཨཡཾ པན གཧཔཏི པསནྣཏྟཱཝ ཝནྡི, དསྶནེཡེཝ ཀིར པསནྣོ. ཨཱགམཱ ནུ ཁྭིདྷཱཏི ཨཱགམཱ ནུ ཁོ ཨིདྷ.

༦༡. སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཏཔསྶཱིཏི དཱིགྷཏཔསྶིསྶ སཱདྷུཀཱརཾ དེནྟོ, བྷནྟེཏི, བྷགཝནྟཾ ཨཱལཔཏི. སཙྩེ པཏིཊྛཱཡཱཏི ཐུསརཱསིམྷི ཨཱཀོཊིཏཁཱཎུཀོ ཝིཡ ཨཙལནྟོ ཝཙཱིསཙྩེ པཏིཊྛཧིཏྭཱ. སིཡཱ ¶ ནོཏི བྷཝེཡྻ ཨམྷཱཀཾ.

༦༢. ཨིདྷཱཏི ¶ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ. ཨསྶཱཏི བྷཝེཡྻ. སཱིཏོདཀཔཊིཀྑིཏྟོཏི ནིགཎྛཱ སཏྟསཉྙཱཡ སཱིཏོདཀཾ པཊིཀྑིཔནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. མནོསཏྟཱ ནཱམ དེཝཱཏི མནམྷི སཏྟཱ ལགྒཱ ལགིཏཱ. མནོཔཊིབདྡྷོཏི ཡསྨཱ མནམྷི པཊིབདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཀཱལངྐརོཏི, ཏསྨཱ མནོསཏྟེསུ དེཝེསུ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི དསྶེཏི. ཏསྶ ཧི པིཏྟཛརརོགོ བྷཝིསྶཏི. ཏེནསྶ ཨུཎྷོདཀཾ པིཝིཏུཾ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱདིདྷོཝནཏྠཱཡ ཝཱ གཏྟཔརིསིཉྩནཏྠཱཡ ཝཱ ཨུཔནེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, རོགོ བལཝཏརོ ཧོཏི. སཱིཏོདཀཾ ཝཊྚཏི, རོགཾ ཝཱུཔསམེཏི. ཨཡཾ པན ཨུཎྷོདཀམེཝ པཊིསེཝཏི, ཏཾ ཨལབྷམཱནོ ཨོདནཀཉྫིཀཾ པཊིསེཝཏི. ཙིཏྟེན པན སཱིཏོདཀཾ པཱཏུཀཱམོ ཙ པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཙ ཧོཏི. ཏེནསྶ མནོདཎྜོ ཏཏྠེཝ བྷིཛྫཏི. སོ ཀཱཡདཎྜཾ ཝཙཱིདཎྜཾ རཀྑཱམཱིཏི སཱིཏོདཀཾ པཱཏུཀཱམོ ཝཱ པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཝཱ སཱིཏོདཀམེཝ དེཐཱཏི ཝཏྟུཾ ན ཝིསཧཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ རཀྑིཏཱཔི ཀཱཡདཎྜཝཙཱིདཎྜཱ ཙུཏིཾ ཝཱ པཊིསནྡྷིཾ ཝཱ ཨཱཀཌྜྷིཏུཾ ན སཀྐོནྟི. མནོདཎྜོ པན བྷིནྣོཔི ཙུཏིམྤི པཊིསནྡྷིམྤི ཨཱཀཌྜྷཏིཡེཝ. ཨིཏི ནཾ བྷགཝཱ དུབྦལཀཱཡདཎྜཝཙཱིདཎྜཱ ཚཝཱ ལཱམཀཱ, མནོདཎྜོཝ བལཝཱ མཧནྟོཏི ཝདཱཔེསི.

ཏསྶཔི ཨུཔཱསཀསྶ ཨེཏདཧོསི. ‘‘མུཙྪཱཝསེན ཨསཉྙིབྷཱུཏཱནཉྷི སཏྟཱཧམྤི ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ནཔྤཝཏྟནྟི, ཙིཏྟསནྟཏིཔཝཏྟིམཏྟེནེཝ པན ཏེ མཏཱཏི ན ཝུཙྩནྟི. ཡདཱ ནེསཾ ཙིཏྟཾ ནཔྤཝཏྟཏི, ཏདཱ ‘མཏཱ ཨེཏེ ནཱིཧརིཏྭཱ ཏེ ཛྷཱཔེཐཱ’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫནྟི. ཀཱཡདཎྜོ ནིརཱིཧོ ཨབྱཱཔཱརོ, ཏཐཱ ¶ ཝཙཱིདཎྜོ. ཙིཏྟེནེཝ པན ཏེསཾ ཙུཏིཔི པཊིསནྡྷིཔི ཧོཏི ¶ . ཨིཏིཔི མནོདཎྜོཝ མཧནྟོ. བྷིཛྫིཏྭཱཔི ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཨཱཀཌྜྷནཏོ ཨེསེཝ མཧནྟོ. ཨམྷཱཀཾ པན མཧཱནིགཎྛསྶ ཀཐཱ ཨནིཡྻཱནིཀཱ’’ཏི སལླཀྑེསི. བྷགཝཏོ པན ཝིཙིཏྟཱནི པཉྷཔཊིབྷཱནཱནི སོཏུཀཱམོ ན ཏཱཝ ཨནུཛཱནཱཏི.

ན ཁོ ཏེ སནྡྷིཡཏཱིཏི ན ཁོ ཏེ གྷཊིཡཏི. པུརིམེན ཝཱ པཙྪིམནྟི ‘‘ཀཱཡདཎྜོ མཧནྟོ’’ཏི ཨིམིནཱ པུརིམེན ཝཙནེན ཨིདཱནི ‘‘མནོདཎྜོ མཧནྟོ’’ཏི ཨིདཾ ཝཙནཾ. པཙྪིམེན ཝཱ པུརིམནྟི ཏེན ཝཱ པཙྪིམེན ཨདུཾ པུརིམཝཙནཾ ན གྷཊིཡཏི.

༦༣. ཨིདཱནིསྶ ¶ བྷགཝཱ ཨཉྙཱནིཔི ཀཱརཎཱནི ཨཱཧརནྟོ ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོཏི ན པཱཎམཏིཔཱཏེཏི, ན པཱཎམཏིཔཱཏཡཏི, ན པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏི. ན ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏི, ན ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཱཔེཏི, ན ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏི. ན མུསཱ བྷཎཏི, ན མུསཱ བྷཎཱཔེཏི, ན མུསཱ བྷཎཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏི. ན བྷཱཝིཏམཱསཱིསཏི, ན བྷཱཝིཏམཱསཱིསཱཔེཏི, ན བྷཱཝིཏམཱསཱིསཏོ སམནུཉྙོ ཧོཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཙཏུཀོཊྛཱསེན སཾཝརེན སཾཝུཏོ. ཨེཏྠ ཙ བྷཱཝིཏནྟི པཉྩཀཱམགུཎཱ.

སབྦཝཱརིཝཱརིཏོཏི ཝཱརིཏསབྦཨུདཀོ, པཊིཀྑིཏྟསབྦསཱིཏོདཀོཏི ཨཏྠོ. སོ ཧི སཱིཏོདཀེ སཏྟསཉྙཱི ཧོཏི, ཏསྨཱ ན ཏཾ ཝལཉྫེཏི. ཨཐ ཝཱ སབྦཝཱརིཝཱརིཏོཏི སབྦེན པཱཔཝཱརཎེན ཝཱརིཏཔཱཔོ. སབྦཝཱརིཡུཏྟོཏི སབྦེན པཱཔཝཱརཎེན ¶ ཡུཏྟོ. སབྦཝཱརིདྷུཏོཏི སབྦེན པཱཔཝཱརཎེན དྷུཏཔཱཔོ. སབྦཝཱརིཕུཊོཏི སབྦེན པཱཔཝཱརཎེན ཕུཊོ. ཁུདྡཀེ པཱཎེ སངྒྷཱཏཾ ཨཱཔཱདེཏཱིཏི ཁུདྡཀེ པཱཎེ ཝདྷཾ ཨཱཔཱདེཏི. སོ ཀིར ཨེཀིནྡྲིཡཾ པཱཎཾ དུཝིནྡྲིཡཾ པཱཎནྟི པཉྙཔེཏི. སུཀྑདཎྜཀ-པུརཱཎཔཎྞསཀྑར-ཀཐལཱནིཔི པཱཎོཏེཝ པཉྙཔེཏི. ཏཏྠ ཁུདྡཀཾ ཨུདཀབིནྡུ ཁུདྡཀོ པཱཎོ, མཧནྟཾ མཧནྟོཏི སཉྙཱི ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིསྨིཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཀཏྠ ཀཏརསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ པཉྙཔེཏི. མནོདཎྜསྨིནྟི མནོདཎྜཀོཊྛཱསེ, བྷནྟེཏི. ཨཡཾ པན ཨུཔཱསཀོ བྷཎནྟོཝ སཡམྤི སལླཀྑེསི – ‘‘ཨམྷཱཀཾ མཧཱནིགཎྛོ ‘ཨསཉྩེཏནིཀཾ ཀམྨཾ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ, སཉྩེཏནིཀཾ མཧཱསཱཝཛྫ’ནྟི པཉྙཔེཏྭཱ ཙེཏནཾ མནོདཎྜོཏི པཉྙཔེཏི, ཨནིཡྻཱནིཀཱ ཨེཏསྶ ཀཐཱ, བྷགཝཏོཝ ནིཡྻཱནིཀཱ’’ཏི.

༦༤. ཨིདྡྷཱཏི ¶ སམིདྡྷཱ. ཕཱིཏཱཏི ཨཏིསམིདྡྷཱ སབྦཔཱལིཕུལླཱ ཝིཡ. ཨཱཀིཎྞམནུསྶཱཏི ཛནསམཱཀུལཱ. པཱཎཱཏི ཧཏྠིཨསྶཱདཡོ ཏིརཙྪཱནགཏཱ ཙེཝ ཨིཏྠིཔུརིསདཱརཀཱདཡོ མནུསྶཛཱཏིཀཱ ཙ. ཨེཀཾ མཾསཁལནྟི ཨེཀཾ མཾསརཱསིཾ. པུཉྫནྟི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨིདྡྷིམཱཏི ཨཱནུབྷཱཝསམྤནྣོ. ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོཏི ཙིཏྟེ ཝསཱིབྷཱཝཔྤཏྟོ. བྷསྨཾ ¶ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཚཱརིཀཾ ཀརིསྶཱམི. ཀིཉྷི སོབྷཏི ཨེཀཱ ཚཝཱ ནཱལ༹ནྡཱཏི ཨིདམྤི བྷཎནྟོ སོ གཧཔཏི – ‘‘ཀཱཡཔཡོགེན པཉྙཱསམྤི མནུསྶཱ ཨེཀཾ ནཱལ༹ནྡཾ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨིདྡྷིམཱ པན ཨེཀོ ¶ ཨེཀེནེཝ མནོཔདོསེན བྷསྨཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ. ཨམྷཱཀཾ མཧཱནིགཎྛསྶ ཀཐཱ ཨནིཡྻཱནིཀཱ, བྷགཝཏོཝ ཀཐཱ ནིཡྻཱནིཀཱ’’ཏི སལླཀྑེསི.

༦༥. ཨརཉྙཾ ཨརཉྙབྷཱུཏནྟི ཨགཱམཀཾ ཨརཉྙམེཝ ཧུཏྭཱ ཨརཉྙཾ ཛཱཏཾ. ཨིསཱིནཾ མནོཔདོསེནཱཏི ཨིསཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏེན མནོཔདོསེན ཏཾ མནོཔདོསཾ ཨསཧམཱནཱཧི དེཝཏཱཧི ཏཱནི རཊྛཱནི ཝིནཱསིཏཱནི. ལོཀིཀཱ པན ཨིསཡོ མནཾ པདོསེཏྭཱ ཝིནཱསཡིཾསཱུཏི མཉྙནྟི. ཏསྨཱ ཨིམསྨིཾ ལོཀཝཱདེ ཋཏྭཱཝ ཨིདཾ ཝཱདཱརོཔནཾ ཀཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ དཎྜཀཱིརཉྙཱདཱིནཾ ཨེཝཾ ཨརཉྙབྷཱུཏབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ – སརབྷངྒབོདྷིསཏྟསྶ ཏཱཝ པརིསཱཡ ཨཏིཝེཔུལླཏཾ གཏཱཡ ཀིསཝཙྪོ ནཱམ ཏཱཔསོ མཧཱསཏྟསྶ ཨནྟེཝཱསཱི ཝིཝེཀཝཱསཾ པཏྠཡམཱནོ གཎཾ པཧཱཡ གོདྷཱཝརཱིཏཱིརཏོ ཀལིངྒརཊྛེ དཎྜཀཱིརཉྙོ ཀུམྦྷཔུརཾ ནཱམ ནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ རཱཛུཡྻཱནེ ཝིཝེཀམནུབྲཱུཧཡམཱནོ ཝིཧརཏི. ཏསྶ སེནཱཔཏི ཨུཔཊྛཱཀོ ཧོཏི.

ཏདཱ ཙ ཨེཀཱ གཎིཀཱ རཐཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ པཉྩམཱཏུགཱམསཏཔརིཝཱརཱ ནགརཾ ཨུཔསོབྷཡམཱནཱ ཝིཙརཏི. མཧཱཛནོ ཏམེཝ ཨོལོཀཡམཱནོ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཙརཏི, ནགརཝཱིཐིཡོ ནཔྤཧོནྟི. རཱཛཱ ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཋིཏོ ཏཾ དིསྭཱ ཀཱ ཨེསཱཏི པུཙྪི. ཏུམྷཱཀཾ ནགརསོབྷིནཱི ¶ དེཝཱཏི. སོ ཨུསྶཱུཡམཱནོ ‘‘ཀིཾ ཨེཏཱཡ སོབྷཏི, ནགརཾ སཡཾ སོབྷིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ཋཱནནྟརཾ ཨཙྪིནྡཱཔེསི.

སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཀེནཙི སདྡྷིཾ སནྠཝཾ ཀཏྭཱ ཋཱནནྟརཾ པརིཡེསམཱནཱ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛུཡྻཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ ཨཱལམྦནཕལཀཾ ནིསྶཱཡ པཱསཱཎཕལཀེ ནིསིནྣཾ ཏཱཔསཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ¶ – ‘‘ཀིལིཊྛོ ཝཏཱཡཾ ཏཱཔསོ ཨནཉྫིཏམཎྜིཏོ, དཱཋིཀཱཧི པརུལ༹ྷཱཧི མུཁཾ པིཧིཏཾ, མསྶུནཱ ཨུརཾ པིཧིཏཾ, ཨུབྷོ ཀཙྪཱ པརུལ༹ྷཱ’’ཏི. ཨཐསྶཱ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི – ‘‘ཨཧཾ ཨེཀེན ཀིཙྩེན ཝིཙརཱམི, ཨཡཉྩ མེ ཀཱལ༹ཀཎྞཱི དིཊྛོ, ཨུདཀཾ ཨཱཧརཐ, ཨཀྑཱིནི དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུདཀདནྟཀཊྛཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ དནྟཀཊྛཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏཱཔསསྶ སརཱིརེ པིཎྜཾ པིཎྜཾ ཁེལ༹ཾ པཱཏེཏྭཱ དནྟཀཊྛཾ ཛཊཱམཏྠཀེ ཁིཔིཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ ཨུདཀཾ ཏཱཔསསྶ མཏྠཀསྨིཾཡེཝ སིཉྩིཏྭཱ ¶ – ‘‘ཡེཧི མེ ཨཀྑཱིཧི ཀཱལ༹ཀཎྞཱི དིཊྛོ, ཏཱནི དྷོཏཱནི ཀལིཔཝཱཧིཏོ’’ཏི ནིཀྑནྟཱ.

ཏཾདིཝསཉྩ རཱཛཱ སཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ – ‘‘བྷོ ཀུཧིཾ ནགརསོབྷིནཱི’’ཏི པུཙྪི. ཨིམསྨིཾཡེཝ ནགརེ དེཝཱཏི. པཀཏིཊྛཱནནྟརཾ ཏསྶཱ དེཐཱཏི ཋཱནནྟརཾ དཱཔེསི. སཱ པུབྦེ སུཀཏཀམྨཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷཾ ཋཱནནྟརཾ ཏཱཔསསྶ སརཱིརེ ཁེལ༹པཱཏནེན ལདྡྷནྟི སཉྙམཀཱསི.

ཏཏོ ཀཏིཔཱཧསྶཙྩཡེན རཱཛཱ པུརོཧིཏསྶ ཋཱནནྟརཾ གཎྷི. སོ ནགརསོབྷིནིཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷགིནི ཀིནྟི ཀཏྭཱ ཋཱནནྟརཾ པཊིལབྷཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཀིཾ བྲཱཧྨཎ ཨཉྙཾ ཀཱཏབྦཾ ཨཏྠི, རཱཛུཡྻཱནེ ¶ ཨནཉྫིཏཀཱལ༹ཀཎྞཱི ཀཱུཊཛཊིལོ ཨེཀོ ཨཏྠི, ཏསྶ སརཱིརེ ཁེལ༹ཾ པཱཏེཧི, ཨེཝཾ ཋཱནནྟརཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམི བྷགིནཱི’’ཏི ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏཱཡ ཀཐིཏསདིསམེཝ སབྦཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑམི. རཱཛཱཔི ཏཾདིཝསམེཝ སཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ – ‘‘ཀུཧིཾ, བྷོ, བྲཱཧྨཎོ’’ཏི པུཙྪི. ཨིམསྨིཾཡེཝ ནགརེ དེཝཱཏི. ‘‘ཨམྷེཧི ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ ཀཏཾ, ཏདེཝསྶ ཋཱནནྟརཾ དེཐཱ’’ཏི དཱཔེསི. སོཔི པུཉྙབལེན ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཏཱཔསསྶ སརཱིརེ ཁེལ༹པཱཏནེན ལདྡྷཾ མེ’’ཏི སཉྙམཀཱསི.

ཏཏོ ཀཏིཔཱཧསྶཙྩཡེན རཉྙོ པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. རཱཛཱ པཙྩནྟཾ ཝཱུཔསམེསྶཱམཱིཏི ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ ནིཀྑམི. པུརོཧིཏོ གནྟྭཱ རཉྙོ པུརཏོ ཋཏྭཱ ‘‘ཛཡཏུ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ – ‘‘ཏུམྷེ, མཧཱརཱཛ, ཛཡཏྠཱཡ གཙྪཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཨཱམ བྲཱཧྨཎཱཏི. ཨེཝཾ སནྟེ རཱཛུཡྻཱནེ ཨནཉྫིཏཀཱལ༹ཀཎྞཱི ཨེཀོ ཀཱུཊཛཊིལོ ཝསཏི, ཏསྶ སརཱིརེ ཁེལ༹ཾ པཱཏེཐཱཏི. རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཡཐཱ གཎིཀཱཡ ཙ ཏེན ཙ ཀཏཾ, ཏཐེཝ སབྦཾ ཀཏྭཱ ཨོརོདྷེཔི ཨཱཎཱཔེསི – ‘‘ཨེཏསྶ ཀཱུཊཛཊིལསྶ སརཱིརེ ཁེལ༹ཾ པཱཏེཐཱ’’ཏི. ཏཏོ ཨོརོདྷཱཔི ཨོརོདྷཔཱལཀཱཔི ཏཐེཝ ཨཀཾསུ. ཨཐ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནདྭཱརེ རཀྑཾ ཋཔཱཔེཏྭཱ ‘‘རཉྙཱ སདྡྷིཾ ནིཀྑམནྟཱ ¶ སབྦེ ཏཱཔསསྶ སརཱིརེ ཁེལ༹ཾ ཨཔཱཏེཏྭཱ ནིཀྑམིཏུཾ ན ལབྷནྟཱི’’ཏི ཨཱཎཱཔེསི. ཨཐ སབྦོ བལཀཱཡོ ཙ སེནིཡོ ཙ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཏཱཔསསྶ ཨུཔརི ཁེལ༹ཉྩ དནྟཀཊྛཱནི ཙ མུཁཝིཀྑཱལིཏ ཨུདཀཉྩ པཱཔཡིཾསུ, ཁེལོ༹ ཙ དནྟཀཊྛཱནི ཙ སཀལསརཱིརཾ ཨཝཏྠརིཾསུ.

སེནཱཔཏི ¶ སབྦཔཙྪཱ སུཎིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀིར སཏྠཱརཾ བྷཝནྟཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ སགྒསོཔཱནཾ ཨེཝཾ གྷཊྚཡིཾསཱུ’’ཏི ཨུསུམཛཱཏཧདཡོ མུཁེན ཨསྶསནྟོ ¶ ཝེགེན རཱཛུཡྻཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཐཱ བྱསནཔཏྟཾ ཨིསིཾ དིསྭཱ ཀཙྪཾ བནྡྷིཏྭཱ དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི དནྟཀཊྛཱནི ཨཔཝིཡཱུཧིཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ནྷཱཔེཏྭཱ སབྦཨོསདྷེཧི ཙེཝ ཙཏུཛྫཱཏིགནྡྷེཧི ཙ སརཱིརཾ ཨུབྦཊྚེཏྭཱ སུཁུམསཱཊཀེན པུཉྪིཏྭཱ པུརཏོ ཨཉྫལིཾ ཀཏྭཱ ཋིཏོ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཨཡུཏྟཾ, བྷནྟེ, མནུསྶེཧི ཀཏཾ, ཨེཏེསཾ ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. དེཝཏཱ སེནཱཔཏི ཏིདྷཱ བྷིནྣཱ, ཨེཀཙྩཱ ‘‘རཱཛཱནམེཝ ནཱསེསྶཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨེཀཙྩཱ ‘‘སདྡྷིཾ པརིསཱཡ རཱཛཱན’’ནྟི, ཨེཀཙྩཱ ‘‘རཉྙོ ཝིཛིཏཾ སབྦཾ ནཱསེསྶཱམཱ’’ཏི. ཨིདཾ ཝཏྭཱ པན ཏཱཔསོ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀོཔཾ ཨཀཏྭཱ ལོཀསྶ སནྟིཨུཔཱཡམེཝ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཨཔརཱདྷོ ནཱམ ཧོཏི, ཨཙྩཡཾ པན དེསེཏུཾ ཛཱནནྟསྶ པཱཀཏིཀམེཝ ཧོཏཱི’’ཏི.

སེནཱཔཏི ནཡཾ ལབྷིཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེཧི, མཧཱརཱཛ, ནིརཱཔརཱདྷེ མཧིདྡྷིཀེ ཏཱཔསེ ཨཔརཛ྄ཛྷནྟེཧི བྷཱརིཡཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ, དེཝཏཱ ཀིར ཏིདྷཱ བྷིནྣཱ ཨེཝཾ ཝདནྟཱི’’ཏི སབྦཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ – ‘‘ཁམཱཔིཏེ ཀིར, མཧཱརཱཛ, པཱཀཏིཀཾ ཧོཏི, རཊྛཾ མཱ ནཱསེཐ, ཏཱཔསཾ ཁམཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཨཏྟནི དོསཾ ཀཏཾ དིསྭཱཔི ཨེཝཾ ཝདཏི ‘‘ན ཏཾ ཁམཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི. སེནཱཔཏི ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨནིཙྪནྟམཱཧ – ‘‘ཨཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཏཱཔསསྶ བལཾ ཛཱནཱམི, ན སོ ཨབྷཱུཏཝཱདཱི, ནཱཔི ཀུཔིཏོ, སཏྟཱནུདྡཡེན པན ཨེཝམཱཧ ཁམཱཔེཐ ནཾ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ན ཁམཱཔེམཱིཏི. ཏེན ཧི སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ ཨཉྙསྶ དེཐ, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནེ ན ཝསིསྶཱམཱིཏི. ཏྭཾ ཡེནཀཱམཾ གཙྪ, ཨཧཾ མཡ྄ཧཾ སེནཱཔཏིཾ ལབྷིསྶཱམཱིཏི. ཏཏོ སེནཱཔཏི ཏཱཔསསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ¶ ‘‘ཀཐཾ པཊིཔཛྫཱམི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. སེནཱཔཏི ཡེ ཏེ ཝཙནཾ སུཎནྟི, སབྦེ སཔརིཀྑཱརེ སདྷནེ སདྭིཔདཙཏུཔྤདེ གཧེཏྭཱ སཏྟདིཝསབྦྷནྟརེ བཧི རཛྫསཱིམཾ གཙྪ, དེཝཏཱ ཨཏིཝིཡ ཀུཔིཏཱ དྷུཝཾ རཊྛམྤི ཨརཊྛཾ ཀརིསྶནྟཱིཏི. སེནཱཔཏི ཏཐཱ ཨཀཱསི.

རཱཛཱ ¶ གཏམཏྟོཡེཝ ཨམིཏྟམཐནཾ ཀཏྭཱ ཛནཔདཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཨཱགམྨ ཛཡཁནྡྷཱཝཱརཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ནགརཾ པཊིཛགྒཱཔེཏྭཱ ཨནྟོནགརཾ པཱཝིསི. དེཝཏཱ ¶ པཋམཾཡེཝ ཨུདཀཝུཊྛིཾ པཱཏཡིཾསུ. མཧཱཛནོ ཨཏྟམནོ ཨཧོསི ‘‘ཀཱུཊཛཊིལཾ ཨཔརདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ ཝཌྜྷིཡེཝ, ཨམིཏྟེ ནིམྨཐེསི, ཨཱགཏདིཝསེཡེཝ དེཝོ ཝུཊྛོ’’ཏི. དེཝཏཱ པུན སུམནཔུཔྥཝུཊྛིཾ པཱཏཡིཾསུ, མཧཱཛནོ ཨཏྟམནཏརོ ཨཧོསི. དེཝཏཱ པུན མཱསཀཝུཊྛིཾ པཱཏཡིཾསུ. ཏཏོ ཀཧཱཔཎཝུཊྛིཾ, ཏཏོ ཀཧཱཔཎཏྠཾ ན ནིཀྑམེཡྻུནྟི མཉྙམཱནཱ ཧཏྠཱུཔགཔཱདཱུཔགཱདིཀཏབྷཎྜཝུཊྛིཾ པཱཏེསུཾ. མཧཱཛནོ སཏྟབྷཱུམིཀཔཱསཱདེ ཋིཏོཔི ཨོཏརིཏྭཱ ཨཱབྷརཎཱནི པིལ༹ནྡྷནྟོ ཨཏྟམནོ ཨཧོསི. ‘‘ཨརཧཏི ཝཏ ཀཱུཊཛཊིལཀེ ཁེལ༹པཱཏནཾ, ཏསྶ ཨུཔརི ཁེལ༹པཱཏིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ ཝཌྜྷི ཛཱཏཱ, ཨམིཏྟམཐནཾ ཀཏཾ, ཨཱགཏདིཝསེཡེཝ དེཝོ ཝསྶི, ཏཏོ སུམནཝུཊྛི མཱསཀཝུཊྛི ཀཧཱཔཎཝུཊྛི ཀཏབྷཎྜཝུཊྛཱིཏི ཙཏསྶོ ཝུཊྛིཡོ ཛཱཏཱ’’ཏི ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ རཉྙོ ཀཏཔཱཔེ སམནུཉྙོ ཛཱཏོ.

ཏསྨིཾ སམཡེ དེཝཏཱ ཨེཀཏོདྷཱརཨུབྷཏོདྷཱརཱདཱིནི ནཱནཔྤཀཱརཱནི ཨཱཝུདྷཱནི མཧཱཛནསྶ ཨུཔརི ཕལཀེ ¶ མཾསཾ ཀོཊྚཡམཱནཱ ཝིཡ པཱཏཡིཾསུ. ཏདནནྟརཾ ཝཱིཏཙྩིཀེ ཝཱིཏདྷཱུམེ ཀིཾསུཀཔུཔྥཝཎྞེ ཨངྒཱརེ, ཏདནནྟརཾ ཀཱུཊཱགཱརཔྤམཱཎེ པཱསཱཎེ, ཏདནནྟརཾ ཨནྟོམུཊྛིཡཾ ཨསཎྛཧནིཀཾ སུཁུམཝཱལིཀཾ ཝསྶཱཔཡམཱནཱ ཨསཱིཏིཧཏྠུབྦེདྷཾ ཐལཾ ཨཀཾསུ. རཉྙོ ཝིཛིཏཊྛཱནེ ཀིསཝཙྪཏཱཔསོ སེནཱཔཏི མཱཏུཔོསཀརཱམོཏི ཏཡོཝ མནུསྶབྷཱུཏཱ ཨརོགཱ ཨཧེསུཾ. སེསཱནཾ ཏསྨིཾ ཀམྨེ ཨསམངྒཱིབྷཱུཏཱནཾ ཏིརཙྪཱནཱནཾ པཱནཱིཡཊྛཱནེ པཱནཱིཡཾ ནཱཧོསི, ཏིཎཊྛཱནེ ཏིཎཾ. ཏེ ཡེན པཱནཱིཡཾ ཡེན ཏིཎནྟི གཙྪནྟཱ ཨཔྤཏྟེཡེཝ སཏྟམེ དིཝསེ བཧིརཛྫསཱིམཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏེནཱཧ སརབྷངྒབོདྷིསཏྟོ –

‘‘ཀིསཉྷི ཝཙྪཾ ཨཝཀིརིཡ དཎྜཀཱི,

ཨུཙྪིནྣམཱུལོ སཛནོ སརཊྛོ;

ཀུཀྐུལ༹ནཱམེ ནིརཡམྷི པཙྩཏི,

ཏསྶ ཕུལིངྒཱནི པཏནྟི ཀཱཡེ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༧༠);

ཨེཝཾ ཏཱཝ དཎྜཀཱིརཉྙསྶ ཨརཉྙབྷཱུཏབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཀལིངྒརཊྛེ ¶ ¶ པན ནཱལི༹ཀིརརཉྙེ རཛྫཾ ཀཱརཡམཱནེ ཧིམཝཏི པཉྩསཏཏཱཔསཱ ཨནིཏྠིགནྡྷཱ ཨཛིནཛཊཝཱཀཙཱིརདྷརཱ ཝནམཱུལཕལབྷཀྑཱ ཧུཏྭཱ ཙིརཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཾ མནུསྶཔཐཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀལིངྒརཊྛེ ནཱལི༹ཀིརརཉྙོ ནགརཾ སམྤཏྟཱ. ཏེ ཛཊཱཛིནཝཱཀཙཱིརཱནི ¶ སཎྛཔེཏྭཱ པབྦཛིཏཱནུརཱུཔཾ ཨུཔསམསིརིཾ དསྶཡམཱནཱ ནགརཾ བྷིཀྑཱཡ པཝིསིཾསུ. མནུསྶཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཏཱཔསཔབྦཛིཏེ དིསྭཱ པསནྣཱ ནིསཛྫཊྛཱནཾ སཾཝིདྷཱཡ ཧཏྠཏོ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཨདཾསུ. ཏཱཔསཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱ ཨནུམོདནཾ ཨཀཾསུ. མནུསྶཱ སུཏྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ‘‘ཀུཧིཾ བྷདནྟཱ གཙྪནྟཱི’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ཡཐཱཕཱསུཀཊྛཱནཾ, ཨཱཝུསོཏི. བྷནྟེ, ཨལཾ ཨཉྙཏྠ གམནེན, རཱཛུཡྻཱནེ ཝསཐ, མཡཾ བྷུཏྟཔཱཏརཱསཱ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨཀཐཾ སོསྶཱམཱཏི. ཏཱཔསཱ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ ཨགམཾསུ. ནཱགརཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསཱ སུདྡྷཝཏྠནིཝཏྠཱ ‘‘དྷམྨཀཐཾ སོསྶཱམཱ’’ཏི སངྒྷཱ གཎཱ གཎཱིབྷཱུཏཱ ཨུཡྻཱནཱབྷིམུཁཱ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ ཨུཔརིཔཱསཱདེ ཋིཏོ ཏེ ཏཐཱ གཙྪམཱནེ དིསྭཱ ཨུཔཊྛཱཀཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ ཨེཏེ བྷཎེ ནཱགརཱ སུདྡྷཝཏྠཱ སུདྡྷུཏྟརཱསངྒཱ ཧུཏྭཱ ཨུཡྻཱནཱབྷིམུཁཱ གཙྪནྟི, ཀིམེཏྠ སམཛྫཾ ཝཱ ནཱཊཀཾ ཝཱ ཨཏྠཱི’’ཏི? ནཏྠི དེཝ, ཨེཏེ ཏཱཔསཱནཾ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སོཏུཀཱམཱ གཙྪནྟཱིཏི. ཏེན ཧི བྷཎེ ཨཧམྤི གཙྪིསྶཱམི, མཡཱ སདྡྷིཾ གཙྪནྟཱུཏི. སོ གནྟྭཱ ཏེསཾ ཨཱརོཙེསི – ‘‘རཱཛཱཔི གནྟུཀཱམོ, རཱཛཱནཾ པརིཝཱརེཏྭཱཝ གཙྪཐཱ’’ཏི. ནཱགརཱ པཀཏིཡཱཔི ཨཏྟམནཱ ཏཾ སུཏྭཱ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ ཨསྶདྡྷོ ཨཔྤསནྣོ དུསྶཱིལོ, ཏཱཔསཱ དྷམྨིཀཱ, ཏེ ཨཱགམྨ རཱཛཱཔི དྷམྨིཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཏྟམནཏརཱ ཨཧེསུཾ.

རཱཛཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏེཧི པརིཝཱརིཏོ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཏཱཔསེཧི སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏཱཔསཱ རཱཛཱནཾ དིསྭཱ པརིཀཐཱཡ ཀུསལསྶེཀསྶ ཏཱཔསསྶ ‘‘རཉྙོ དྷམྨཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི སཉྙམདཾསུ, སོ ཏཱཔསོ ¶ པརིསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པཉྩསུ ཝེརེསུ ཨཱདཱིནཝཾ པཉྩསུ ཙ སཱིལེསུ ཨཱནིསཾསཾ ཀཐེནྟོ –

‘‘པཱཎོ ¶ ན ཧནྟབྦོ, ཨདིནྣཾ ནཱདཱཏབྦཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ན ཙརིཏབྦོ, མུསཱ ན བྷཱསིཏབྦཱ, མཛྫཾ ན པཱཏབྦཾ, པཱཎཱཏིཔཱཏོ ནཱམ ནིརཡསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏི ཏིརཙྪཱནཡོནིསཾཝཏྟནིཀོ པེཏྟིཝིསཡསཾཝཏྟནིཀོ, ཏཐཱ ཨདིནྣཱདཱནཱདཱིནི. པཱཎཱཏིཔཱཏོ ནིརཡེ པཙྩིཏྭཱ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཏསྶ ཝིཔཱཀཱཝསེསེན ཨཔྤཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཾ ¶ ཨཔྤབྷོགསཾཝཏྟནིཀཾ, མིཙྪཱཙཱརོ བཧུསཔཏྟསཾཝཏྟནིཀོ, མུསཱཝཱདོ ཨབྷཱུཏབྦྷཀྑཱནསཾཝཏྟནིཀོ, མཛྫཔཱནཾ ཨུམྨཏྟཀབྷཱཝསཾཝཏྟནིཀ’’ནྟི –

པཉྩསུ ཝེརེསུ ཨིམཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཀཐེསི.

རཱཛཱ པཀཏིཡཱཔི ཨསྶདྡྷོ ཨཔྤསནྣོ དུསྶཱིལོ, དུསྶཱིལསྶ ཙ སཱིལཀཐཱ ནཱམ དུཀྐཐཱ, ཀཎྞེ སཱུལཔྤཝེསནཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཏསྨཱ སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ‘ཨེཏེ པགྒཎྷིསྶཱམཱི’ཏི ཨཱགཏོ, ཨིམེ པན མཡ྄ཧཾ ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཾཡེཝ གྷཊྚེནྟཱ ཝིཛ྄ཛྷནྟཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཀཐེནྟི, ཀརིསྶཱམི ནེསཾ ཀཱཏྟབྦ’’ནྟི. སོ དྷམྨཀཐཱཔརིཡོསཱནེ ‘‘ཨཱཙརིཡཱ སྭེ མཡ྄ཧཾ གེཧེ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ནིམནྟེཏྭཱ ཨགམཱསི. སོ དུཏིཡདིཝསེ མཧནྟེ མཧནྟེ ཀོལུ༹མྦེ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ གཱུཐསྶ པཱུརཱཔེཏྭཱ ཀདལིཔཏྟེཧི ནེསཾ མུཁཱནི བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཋཔཱཔེསི, པུན བཧལམདྷུཀཏེལནཱགབལཔིཙྪིལླཱདཱིནཾ ཀཱུཊེ པཱུརེཏྭཱ ནིསྶེཎིམཏྠཀེ ཋཔཱཔེསི, ཏཏྠེཝ ཙ མཧཱམལླེ བདྡྷཀཙྪེ ཧཏྠེཧི མུགྒརེ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཀཱུཊཏཱཔསཱ ཨཏིཝིཡ མཾ ཝིཧེཋཡིཾསུ, ཏེསཾ པཱསཱདཏོ ཨོཏརཎཀཱལེ ¶ ཀཱུཊེཧི པིཙྪིལླཾ སོཔཱནམཏྠཀེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སཱིསེ མུགྒརེཧི པོཐེཏྭཱ གལེ གཧེཏྭཱ སོཔཱནེ ཁིཔཐཱ’’ཏི. སོཔཱནཔཱདམཱུལེ པན ཙཎྜེ ཀུཀྐུརེ བནྡྷཱཔེསི.

ཏཱཔསཱཔི ‘‘སྭེ རཱཛགེཧེ བྷུཉྫིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨོཝདིཾསུ – ‘‘མཱརིསཱ རཱཛགེཧཾ ནཱམ སཱསངྐཾ སཔྤཊིབྷཡཾ, པབྦཛིཏེཧི ནཱམ ཚདྭཱརཱརམྨཎེ སཉྙཏེཧི བྷཝིཏབྦཾ, དིཊྛདིཊྛེ ཨཱརམྨཎེ ནིམིཏྟཾ ན གཧེཏབྦཾ, ཙཀྑུདྭཱརེ སཾཝརོ པཙྩུཔཊྛཔེཏབྦོ’’ཏི.

པུནདིཝསེ ¶ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཝཱཀཙཱིརཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཛིནཙམྨཾ ཨེཀཾསགཏཾ ཀཏྭཱ ཛཊཱཀལཱཔཾ སཎྛཔེཏྭཱ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ རཱཛནིཝེསནཾ ཨབྷིརུལ༹ྷཱ. རཱཛཱ ཨཱརུལ༹ྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གཱུཐཀོལུ༹མྦམུཁཏོ ཀདལིཔཏྟཾ ནཱིཧརཱཔེསི. དུགྒནྡྷོ ཏཱཔསཱནཾ ནཱསཔུཊཾ པཧརིཏྭཱ མཏྠལུངྒཔཱཏནཱཀཱརཔཏྟོ ཨཧོསི. མཧཱཏཱཔསོ རཱཛཱནཾ ཨོལོཀེསི. རཱཛཱ – ‘‘ཨེཏྠ བྷོནྟོ ཡཱཝདཏྠཾ བྷུཉྫནྟུ ཙེཝ ཧརནྟུ ཙ, ཏུམྷཱཀམེཏཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ, ཧིཡྻོ ཨཧཾ ཏུམྷེ པགྒཎྷིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོ, ཏུམྷེ པན མཾཡེཝ གྷཊྚེནྟོ ཝིཛ྄ཛྷནྟཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཀཐཡིཏྠ ¶ , ཏུམྷཱཀམིདཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ, བྷུཉྫཐཱ’’ཏི མཧཱཏཱཔསསྶ ཨུལུངྐེན གཱུཐཾ ཨུཔནཱམེསི. མཧཱཏཱཔསོ དྷཱི དྷཱིཏི ཝདནྟོ པཊིནིཝཏྟི. ‘‘ཨེཏྟཀེནེཝ གཙྪིསྶཐ ཏུམྷེ’’ཏི སོཔཱནེ ཀཱུཊེཧི པིཙྪིལླཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ མལླཱནཾ སཉྙམདཱསི. མལླཱ མུགྒརེཧི སཱིསཱནི པོཐེཏྭཱ གཱིཝཱཡ གཧེཏྭཱ སོཔཱནེ ཁིཔིཾསུ, ཨེཀོཔི སོཔཱནེ པཏིཊྛཱཏུཾ ནཱསཀྑི ¶ , པཝཊྚམཱནཱ སོཔཱནཔཱདམཱུལཾཡེཝ པཱཔུཎིཾསུ. སམྤཏྟེ སམྤཏྟེ ཙཎྜཀུཀྐུརཱ པཊཔཊཱཏི ལུཉྩམཱནཱ ཁཱདིཾསུ. ཡོཔི ནེསཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པལཱཡཏི, སོཔི ཨཱཝཱཊེ པཏཏི, ཏཏྲཱཔི ནཾ ཀུཀྐུརཱ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཁཱདནྟིཡེཝ. ཨིཏི ནེསཾ ཀུཀྐུརཱ ཨཊྛིསངྑལིཀམེཝ ཨཝསེསཡིཾསུ. ཨེཝཾ སོ རཱཛཱ ཏཔསམྤནྣེ པཉྩསཏེ ཏཱཔསེ ཨེཀདིཝསེནེཝ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསི.

ཨཐསྶ རཊྛེ དེཝཏཱ པུརིམནཡེནེཝ པུན ནཝཝུཊྛིཡོ པཱཏེསུཾ. ཏསྶ རཛྫཾ སཊྛིཡོཛནུབྦེདྷེན ཝཱལིཀཐལེན ཨཝཙྪཱདིཡིཏྠ. ཏེནཱཧ སརབྷངྒོ བོདྷིསཏྟོ –

‘‘ཡོ སཉྙཏེ པབྦཛིཏེ ཨཝཉྩཡི,

དྷམྨཾ བྷཎནྟེ སམཎེ ཨདཱུསཀེ;

ཏཾ ནཱལི༹ཀེརཾ སུནཁཱ པརཏྠ,

སངྒམྨ ཁཱདནྟི ཝིཕནྡམཱན’’ནྟི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༧༡);

ཨེཝཾ ཀཱལིངྒཱརཉྙསྶ ཨརཉྙབྷཱུཏབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཏཱིཏེ པན བཱརཱཎསིནགརེ དིཊྛམངྒལིཀཱ ནཱམ ཙཏྟཱལཱིསཀོཊིཝིབྷཝསྶ སེཊྛིནོ ཨེཀཱ དྷཱིཏཱ ཨཧོསི དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ. སཱ རཱུཔབྷོགཀུལསམྤཏྟིསམྤནྣཏཱཡ བཧཱུནཾ པཏྠནཱིཡཱ ཨཧོསི. ཡོ ¶ པནསྶཱ ཝཱརེཡྻཏྠཱཡ པཧིཎཱཏི, ཏཾ ཏཾ དིསྭཱནསྶ ཛཱཏིཡཾ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱདཱིསུ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི དོསཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ‘‘ཀོ ཨེས དུཛྫཱཏོ དུསྶཎྛིཏོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ – ‘‘ནཱིཧརཐ ན’’ནྟི ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔམྤི ནཱམ ཨདྡསཾ, ཨུདཀཾ ཨཱཧརཐ, ཨཀྑཱིནི དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཀྑཱིནི དྷོཝཏི. ཏསྶཱ དིཊྛཾ དིཊྛཾ ཝིཔྤཀཱརཾ པཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེཏཱིཏི ¶ དིཊྛམངྒལིཀཱ ཏྭེཝ སངྑཱ ཨུདཔཱདི, མཱུལནཱམཾ ཨནྟརདྷཱཡི.

སཱ ¶ ཨེཀདིཝསཾ གངྒཱཡ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱིཏི ཏིཏྠཾ སཛྫཱཔེཏྭཱ པཧཱུཏཾ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ སཀཊེསུ པཱུརཱཔེཏྭཱ བཧཱུནི གནྡྷམཱལཱདཱིནི ཨཱདཱཡ པཊིཙྪནྣཡཱནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཉཱཏིགཎཔརིཝུཏཱ གེཧམྷཱ ནིཀྑམི. ཏེན ཙ སམཡེན མཧཱཔུརིསོ ཙཎྜཱལཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟོ བཧིནགརེ ཙམྨགེཧེ ཝསཏི, མཱཏངྒོཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཨཧོསི. སོ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀོ ཧུཏྭཱ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ཨནྟོནགརཾ པཝིསིཏུཀཱམོ ཨེཀཾ ནཱིལཔིལོཏིཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀཾ ཧཏྠེ བནྡྷིཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན པཙྪིཾ, ཨེཀེན གྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨུསྶརཐ ཨཡྻཱ, ཙཎྜཱལོཧ’’ནྟི ཛཱནཱཔནཏྠཾ ཏཾ ཝཱདེནྟོ ནཱིཙཙིཏྟཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ དིཊྛདིཊྛེ མནུསྶེ ནམསྶམཱནོ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ མཧཱཔཐཾ པཊིཔཛྫི.

དིཊྛམངྒལིཀཱ གྷཎྜསདྡཾ སུཏྭཱ སཱཎིཨནྟརེན ཨོལོཀེནྟཱི དཱུརཏོཝ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི པུཙྪི. མཱཏངྒོ ཨཡྻེཏི. ‘‘ཀིཾ ཝཏ, བྷོ, ཨཀུསལཾ ཨཀརམྷ, ཀསྶཱཡཾ ནིསྶནྡོ, ཝིནཱསོ ནུ ཁོ མེ པཙྩུཔཊྛིཏོ, མངྒལཀིཙྩེན ནཱམ གཙྪམཱནཱ ཙཎྜཱལཾ ཨདྡས’’ནྟི སརཱིརཾ ཀམྤེཏྭཱ ཛིགུཙྪམཱནཱ ཁེལ༹ཾ པཱཏེཏྭཱ དྷཱཏིཡོ ཨཱཧ – ‘‘ཝེགེན ཨུདཀཾ ཨཱཧརཐ, ཙཎྜཱལོ དིཊྛོ, ཨཀྑཱིནི ཙེཝ ནཱམ ¶ གཧིཏམུཁཉྩ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི དྷོཝིཏྭཱ རཐཾ ནིཝཏྟཱཔེཏྭཱ སབྦཔཊིཡཱདཱནཾ གེཧཾ པེསེཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧི. སུརཱསོཎྜཱདཡོ ཙེཝ ཏསྶཱ ཨུཔཊྛཱཀམནུསྶཱ ཙ ‘‘ཀུཧིཾ, བྷོ དིཊྛམངྒལིཀཱ, ཨིམཱཡཔི ཝེལཱཡ ནཱགཙྪཏཱི’’ཏི པུཙྪནྟཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ – ‘‘མཧནྟཾ ཝཏ, བྷོ, སུརཱམཾསགནྡྷམཱལཱདིསཀྐཱརཾ ཙཎྜཱལཾ ནིསྶཱཡ ཨནུབྷཝིཏུཾ ན ལབྷིམྷ, གཎྷཐ ཙཎྜཱལ’’ནྟི གཏཊྛཱནཾ གཝེསིཏྭཱ ནིརཱཔརཱདྷཾ མཱཏངྒཔཎྜིཏཾ ཏཛྫིཏྭཱ – ‘‘ཨརེ མཱཏངྒ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨིདཉྩིདཉྩ སཀྐཱརཾ ཨནུབྷཝིཏུཾ ན ལབྷིམྷཱ’’ཏི ཀེསེསུ ¶ གཧེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པཱཏེཏྭཱ ཛཱཎུཀཔྤརཔཱསཱཎཱདཱིཧི ཀོཊྚེཏྭཱ མཏོཏི སཉྙཱཡ པཱདེ གཧེཏྭཱ ཀཌྜྷནྟཱ སངྐཱརཀཱུཊེ ཚཌྜེསུཾ.

མཧཱཔུརིསོ སཉྙཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ པརཱམསིཏྭཱ – ‘‘ཨིདཾ དུཀྑཾ ཀཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཙིནྟེནྟོ – ‘‘ན ཨཉྙཾ ཀཉྩི, དིཊྛམངྒལིཀཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘སཙཱཧཾ པུརིསོ, པཱདེསུ ནཾ ནིཔཱཏེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཝེདྷམཱནོ དིཊྛམངྒལིཀཱཡ ཀུལདྭཱརཾ གནྟྭཱ – ‘‘དིཊྛམངྒལིཀཾ ལབྷནྟོ ཝུཊྛཧིསྶཱམི, ཨལབྷནྟསྶ ཨེཏྠེཝ མརཎ’’ནྟི གེཧངྒཎེ ནིཔཛྫི. ཏེན ཙ སམཡེན ཛམྦུདཱིཔེ ཨཡཾ དྷམྨཏཱ ཧོཏི – ཡསྶ ཙཎྜཱལོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ གབྦྷདྭཱརེ ¶ ནིཔནྣོ མརཏི, ཡེ ཙ ཏསྨིཾ གབྦྷེ ཝསནྟི, སབྦེ ཙཎྜཱལཱ ཧོནྟི. གེཧམཛ྄ཛྷམྷི མཏེ སབྦེ གེཧཝཱསིནོ, དྭཱརམྷི མཏེ ཨུབྷཏོ ཨནནྟརགེཧཝཱསིཀཱ, ཨངྒཎམྷི མཏེ ཨིཏོ སཏྟ ཨིཏོ སཏྟཱཏི ཙུདྡསགེཧཝཱསིནོ སབྦེ ཙཎྜཱལཱ ཧོནྟཱིཏི. བོདྷིསཏྟོ པན ཨངྒཎེ ནིཔཛྫི.

སེཊྛིསྶ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘‘མཱཏངྒོ ཏེ སཱམི གེཧངྒཎེ པཏིཏོ’’ཏི ¶ གཙྪཐ བྷཎེ, ཀིཾ ཀཱརཎཱཏི ཝཏྭཱ ཨེཀམཱསཀཾ དཏྭཱ ཨུཊྛཱཔེཐཱཏི. ཏེ གནྟྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཀིར མཱསཀཾ གཧེཏྭཱ ཨུཊྛཧཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. སོ – ‘‘ནཱཧཾ མཱསཀཏྠཱཡ ནིཔནྣོ, དིཊྛམངྒལིཀཱཡ སྭཱཧཾ ནིཔནྣོ’’ཏི ཨཱཧ. དིཊྛམངྒལིཀཱཡ ཀོ དོསོཏི? ཀིཾ ཏསྶཱ དོསཾ ན པསྶཐ, ནིརཔརཱདྷོ ཨཧཾ ཏསྶཱ མནུསྶེཧི བྱསནཾ པཱཔིཏོ, ཏཾ ལབྷནྟོཝ ཝུཊྛཧིསྶཱམི, ཨལབྷནྟོ ན ཝུཊྛཧིསྶཱམཱིཏི.

ཏེ གནྟྭཱ སེཊྛིསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སེཊྛི དྷཱིཏུ དོསཾ ཉཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ, ཨེཀཾ ཀཧཱཔཎཾ དེཐཱ’’ཏི པེསེཏི. སོ ‘‘ན ཨིཙྪཱམི ཀཧཱཔཎཾ, ཏམེཝ ཨིཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ སེཊྛི ཙ སེཊྛིབྷརིཡཱ ཙ – ‘‘ཨེཀཱཡེཝ ནོ པིཡདྷཱིཏཱ, པཝེཎིཡཱ གྷཊཀོ ཨཉྙོ དཱརཀོཔི ནཏྠཱི’’ཏི སཾཝེགཔྤཏྟཱ – ‘‘གཙྪཐ ཏཱཏཱ, ཀོཙི ཨམྷཱཀཾ ཨསཧནཀོ ཨེཏཾ ཛཱིཝིཏཱཔི ཝོརོཔེཡྻ, ཨེཏསྨིཉྷི མཏེ སབྦེ མཡཾ ནཊྛཱ ཧོམ, ཨཱརཀྑམསྶ གཎྷཐཱ’’ཏི པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ སཾཝིདྷཱཡ ཡཱགུཾ པེསཡིཾསུ, བྷཏྟཾ དྷནཾ པེསཡིཾསུ, ཨེཝཾ སོ སབྦཾ པཊིཀྑིཔི. ཨེཝཾ ཨེཀོ དིཝསོ གཏོ; དྭེ, ཏཡོ, ཙཏྟཱརོ, པཉྩ དིཝསཱ གཏཱ.

ཏཏོ ¶ སཏྟསཏྟགེཧཝཱསིཀཱ ཨུཊྛཱཡ – ‘‘ན སཀྐོམ མཡཾ ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ ཙཎྜཱལཱ བྷཝིཏུཾ, ཨམྷེ མཱ ནཱསེཐ, ཏུམྷཱཀཾ དཱརིཀཾ དཏྭཱ ཨེཏཾ ཨུཊྛཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ སཏམྤི སཧསྶམྤི སཏསཧསྶམྤི པཧིཎིཾསུ, སོ པཊིཀྑིཔཏེཝ. ཨེཝཾ ཚ དིཝསཱ གཏཱ. སཏྟམེ དིཝསེ ཨུབྷཏོ ཙུདྡསགེཧཝཱསིཀཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ – ‘‘ན མཡཾ ཙཎྜཱལཱ བྷཝིཏུཾ སཀྐོམ, ཏུམྷཱཀཾ ཨཀཱམཀཱནམྤི མཡཾ ཨེཏསྶ དཱརིཀཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

མཱཏཱཔིཏརོ སོཀསལླསམཔྤིཏཱ ཝིསཉྙཱི ཧུཏྭཱ སཡནེ ནིཔཏིཾསུ. ཨུབྷཏོ ཙུདྡསགེཧཝཱསིནོ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སུཔུཔྥིཏཀིཾསུཀསཱཁཾ ¶ ཨུཙྪིནྡནྟཱ ཝིཡ ཏསྶཱ སབྦཱབྷརཎཱནི ཨོམུཉྩིཏྭཱ ནཁེཧི སཱིམནྟཾ ཀཏྭཱ ཀེསེ བནྡྷིཏྭཱ ནཱིལསཱཊཀཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ ཧཏྠེ ¶ ནཱིལཔིལོཏིཀཁཎྜཾ ཝེཋེཏྭཱ ཀཎྞེསུ ཏིཔུཔཊྚཀེ པིལ༹ནྡྷཱཔེཏྭཱ ཏཱལཔཎྞཔཙྪིཾ དཏྭཱ པཱསཱདཏོ ཨོཏཱརཱཔེཏྭཱ དྭཱིསུ བཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ – ‘‘ཏཝ སཱམིཀཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཧཱི’’ཏི མཧཱཔུརིསསྶ ཨདཾསུ.

ནཱིལུཔྤལམྤི ཨཏིབྷཱརོཏི ཨནུཀྑིཏྟཔུབྦཱ སུཁུམཱལདཱརིཀཱ ‘‘ཨུཊྛཱཧི སཱམི, གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ ནིཔནྣཀོཝ ཨཱཧ ‘‘ནཱཧཾ ཨུཊྛཧཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ཀིནྟི ཝདཱམཱིཏི. ‘‘ཨུཊྛེཧི ཨཡྻ མཱཏངྒཱ’’ཏི ཨེཝཾ མཾ ཝདཱཧཱིཏི. སཱ ཏཐཱ ཨཝོཙ. ན ཏུཡ྄ཧཾ མནུསྶཱ ཨུཊྛཱནསམཏྠཾ མཾ ཨཀཾསུ, བཱཧཱཡ མཾ གཧེཏྭཱ ཨུཊྛཱཔེཧཱིཏི. སཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཨུཊྛཧནྟོ ཝིཡ པརིཝཊྚེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པཏིཏྭཱ – ‘‘ནཱསིཏཾ, བྷོ, དིཊྛམངྒལིཀཱཡ པཋམཾ མནུསྶེཧི ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ, ཨིདཱནི སཡཾ ཀོཊྚེཏཱི’’ཏི ཝིརཝིཏྠ. སཱ ཀིཾ ཀརོམི ཨཡྻཱཏི? དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི གཧེཏྭཱ ཨུཊྛཱཔེཧཱིཏི. སཱ ཏཐཱ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ གཙྪཱམ སཱམཱིཏི. གཙྪཱ ནཱམ ཨརཉྙེ ཧོནྟི, མཡཾ མནུསྶཱ, ཨཏིཀོཊྚིཏོམྷི ཏུཡ྄ཧཾ མནུསྶེཧི, ན སཀྐོམི པདསཱ གནྟུཾ, པིཊྛིཡཱ མཾ ནེཧཱིཏི. སཱ ཨོནམིཏྭཱ པིཊྛིཾ ཨདཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཨབྷིརུཧི. ཀུཧིཾ ནེམི སཱམཱིཏི? བཧིནགརཾ ནེཧཱིཏི. སཱ པཱཙཱིནདྭཱརཾ གནྟྭཱ – ‘‘ཨིདྷ ཏེ སཱམི ཝསནཊྛཱན’’ནྟི པུཙྪི. ཀཏརཊྛཱནཾ ཨེཏནྟི? པཱཙཱིནདྭཱརཾ སཱམཱིཏི. པཱཙཱིནདྭཱརེ ཙཎྜཱལཔུཏྟཱ ཝསིཏུཾ ན ལབྷནྟཱིཏི ¶ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ཨནཱཙིཀྑིཏྭཱཝ སབྦདྭཱརཱནི ཨཱཧིཎྜཱཔེསི. ཀསྨཱ? བྷཝགྒཔཏྟམསྶཱ ¶ མཱནཾ པཱཏེསྶཱམཱིཏི. མཧཱཛནོ ཨུཀྐུཊྛིམཀཱསི – ‘‘ཋཔེཏྭཱ ཏུམྷཱདིསཾ ཨཉྙོ ཨེཏིསྶཱ མཱནཾ བྷེདཀོ ནཏྠཱི’’ཏི.

སཱ པཙྪིམདྭཱརཾ པཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ཏེ སཱམི ཝསནཊྛཱན’’ནྟི པུཙྪི. ཀཏརཊྛཱནཾ ཨེཏནྟི? པཙྪིམདྭཱརཾ སཱམཱིཏི. ཨིམིནཱ དྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཙམྨགེཧཾ ཨོལོཀེནྟཱི གཙྪཱཏི. སཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཨིདཾ ཙམྨགེཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ སཱམཱི’’ཏི? ཨཱམཱཏི པིཊྛིཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཙམྨགེཧཾ པཱཝིསི.

ཏཏྠ སཏྟཊྛདིཝསེ ཝསནྟོ སབྦཉྙུཏགཝེསནདྷཱིརོ ཨེཏྟཀེསུ དིཝསེསུ ན ཙ ཛཱཏིསམྦྷེདམཀཱསི. ‘‘མཧཱཀུལསྶ དྷཱིཏཱ སཙེ མཾ ནིསྶཱཡ མཧནྟཾ ཡསཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ན ཙམྷཱཧཾ ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ བུདྡྷཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ. ཨེཏིསྶཱ པཱདདྷོཝནཨུདཀེན སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱུནཾ ¶ ཨབྷིསེཀཀིཙྩཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུན ཙིནྟེསི – ‘‘ཨགཱརམཛ྄ཛྷེཝསནྟོ ན སཀྑིསྶཱམི, པབྦཛིཏྭཱ པན སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི. ཙིནྟེཏྭཱ ཏཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘དིཊྛམངྒལིཀེ མཡཾ པུབྦེ ཨེཀཙརཱ ཀམྨཾ ཀཏྭཱཔི ཨཀཏྭཱཔི སཀྐཱ ཛཱིཝིཏུཾ, ཨིདཱནི པན དཱརབྷརཎཾ པཊིཔནྣམྷ, ཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ ན སཀྐཱ ཛཱིཝིཏུཾ, ཏྭཾ ཡཱཝཱཧཾ ཨཱགཙྪཱམི, ཏཱཝ མཱ ཨུཀྐཎྛིཏྠཱ’’ཏི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ སུསཱནཱདཱིསུ ནནྟཀཱནི སངྐཌྜྷིཏྭཱ ནིཝཱསནཔཱརུཔནཾ ཀཏྭཱ སམཎཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀཙརོ ལདྡྷཀཱཡཝིཝེཀོ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ པཉྩ ཨབྷིཉྙཱཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི སཀྐཱ དིཊྛམངྒལིཀཱཡ ཨཝསྶཡེན མཡཱ བྷཝིཏུ’’ནྟི བཱརཱཎསིཨབྷིམུཁོ གནྟྭཱ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཙརམཱནོ དིཊྛམངྒལིཀཱཡ ¶ གེཧཱབྷིམུཁོ ཨགམཱསི.

སཱ ཏཾ དྭཱརེ ཋིཏཾ དིསྭཱ ཨསཉྫཱནནྟཱི – ‘‘ཨཏིཙྪཐ, བྷནྟེ, ཙཎྜཱལཱནཾ ཝསནཊྛཱནམེཏ’’ནྟི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ ཏཏྠེཝ ཨཊྛཱསི. སཱ པུནཔྤུནཾ ཨོལོཀེནྟཱི སཉྫཱནིཏྭཱ ཧཏྠེཧི ཨུརཾ པཧརིཏྭཱ ཝིརཝམཱནཱ པཱདམཱུལེ པཏིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཡདི ཏེ སཱམི ཨེདིསཾ ཙིཏྟཾ ཨཏྠི, ཀསྨཱ མཾ མཧཏཱ ཡསཱ པརིཧཱཔེཏྭཱ ཨནཱཐཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི. ནཱནཔྤཀཱརཾ པརིདེཝཾ པརིདེཝིཏྭཱ ཨཀྑཱིནི པུཉྪམཱནཱ ཨུཊྛཱཡ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟོགེཧེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཨདཱསི. མཧཱཔུརིསོ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘དིཊྛམངྒལིཀེ མཱ སོཙི མཱ པརིདེཝི, ཨཧཾ ཏུཡ྄ཧཾ པཱདདྷོཝནཨུདཀེན སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱུནཾ ཨབྷིསེཀཀིཙྩཾ ཀཱརེཏུཾ སམཏྠོ, ཏྭཾ པན ¶ ཨེཀཾ མམ ཝཙནཾ ཀརོཧི, ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘ན མཡ྄ཧཾ སཱམིཀོ ཙཎྜཱལོ, མཧཱབྲཧྨཱ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀོ’ཏི ཨུགྒྷོསཡམཱནཱ སཀལནགརཾ ཙརཱཧཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ དིཊྛམངྒལིཀཱ – ‘‘པཀཏིཡཱཔི ཨཧཾ སཱམི མུཁདོསེནེཝ བྱསནཾ པཏྟཱ, ན སཀྑིསྶཱམེཝཾ ཝཏྟུ’’ནྟི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ – ‘‘ཀིཾ པན ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ ཨགཱརེ ཝསནྟསྶ ཨལིཀཝཙནཾ སུཏཔུབྦཾ, ཨཧཾ ཏདཱཔི ཨལིཀཾ ན བྷཎཱམི, ཨིདཱནི པབྦཛིཏོ ཀིཾ ཝཀྑཱམི, སཙྩཝཱདཱི པུརིསོ ནཱམཱཧ’’ནྟི ཝཏྭཱ – ‘‘ཨཛྫ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི, ཏྭཾ ‘ཨིཏོ སཏྟཱཧསྶཙྩཡེན ཨུཔོསཐདིཝསེ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀོ མཧཱབྲཧྨཱ ཙནྡམཎྜལཾ བྷིནྡིཏྭཱ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགམིསྶཏཱི’ཏི སཀལནགརེ ཨུགྒྷོསེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི.

སཱ ¶ སདྡཧིཏྭཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ སཱུརཱ ཧུཏྭཱ སཱཡཾཔཱཏཾ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཐཱ ཨུགྒྷོསེསི. མནུསྶཱ པཱཎིནཱ པཱཎིཾ པཧརནྟཱ – ‘‘པསྶཐ, ཨམྷཱཀཾ དིཊྛམངྒལིཀཱ ཙཎྜཱལཔུཏྟཾ མཧཱབྲཧྨཱནཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཧསནྟཱ ཀེལི༹ཾ ཀརོནྟི. སཱ པུནདིཝསེཔི ཏཐེཝ སཱཡཾཔཱཏཾ པཝིསིཏྭཱ – ‘‘ཨིདཱནི ཚཱཧཙྩཡེན, པཉྩཱཧ-ཙཏཱུཧ-ཏཱིཧ-དྭཱིཧ-ཨེཀཱཧཙྩཡེན མཡ྄ཧཾ སཱམིཀོ མཧཱབྲཧྨཱ ཙནྡམཎྜལཾ བྷིནྡིཏྭཱ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི.

བྲཱཧྨཎཱ ¶ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨཡཾ དིཊྛམངྒལིཀཱ ཨཏིསཱུརཱ ཧུཏྭཱ ཀཐེཏི, ཀདཱཙི ཨེཝཾ སིཡཱ, ཨེཐ མཡཾ དིཊྛམངྒལིཀཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ པཊིཛགྒཱམཱ’’ཏི ཙམྨགེཧསྶ བཱཧིརབྷཱགཾ སམནྟཱ ཏཙྪཱཔེཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨོཀིརིཾསུ. སཱཔི ཨུཔོསཐདིཝསེ པཱཏོཝ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀོ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. བྲཱཧྨཎཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨཡཾ བྷོ ན དཱུརཾ ཨཔདིསྶཏི, ཨཛྫ ཀིར མཧཱབྲཧྨཱ ཨཱགམིསྶཏི, ཝསནཊྛཱནཾ སཾཝིདཧཱམཱ’’ཏི ཙམྨགེཧཾ སམཛྫཱཔེཏྭཱ ཧརིཏཱུཔལིཏྟཾ ཨཧཏཝཏྠེཧི པརིཀྑིཔིཏྭཱ མཧཱརཧཾ པལླངྐཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཨུཔརི ཙེལཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ གནྡྷམཱལདཱམཱནི ཨོསཱརཡིཾསུ. ཏེསཾ པཊིཛགྒནྟཱནཾཡེཝ སཱུརིཡོ ཨཏྠཾ གཏོ.

མཧཱཔུརིསོ ཙནྡེ ཨུགྒཏམཏྟེ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཀཱམཱཝཙརཙིཏྟེན པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིདྡྷིཙིཏྟེན དྭཱདསཡོཛནིཀཾ བྲཧྨཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཙནྡཝིམཱནསྶ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ ¶ ཝནནྟཏོ ཨབྦྷུསྶཀྐམཱནཾ ཙནྡཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཙནྡཝིམཱནཾ ཨོཧཱཡ པུརཏོ ཧུཏྭཱ ‘‘མཧཱཛནོ མཾ པསྶཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. མཧཱཛནོ དིསྭཱ – ‘‘སཙྩཾ, བྷོ, དིཊྛམངྒལིཀཱཡ ཝཙནཾ, ཨཱགཙྪནྟཾ མཧཱབྲཧྨཱནཾ པཱུཛེསྶཱམཱ’’ཏི གནྡྷམཱལཾ ཨཱདཱཡ དིཊྛམངྒལིཀཱཡ གྷརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. མཧཱཔུརིསོ མཏྠཀམཏྠཀེན སཏྟཝཱརེ བཱརཱཎསིཾ ཨནུཔརིགནྟྭཱ མཧཱཛནེན དིཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཝིཛཧིཏྭཱ མནུསྶཔྤམཱཎམེཝ མཱཔེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ པསྶནྟསྶེཝ ཙམྨགེཧཾ པཱཝིསི. མཧཱཛནོ དིསྭཱ – ‘‘ཨོཏིཎྞོ ནོ མཧཱབྲཧྨཱ, སཱཎིཾ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ནིཝེསནཾ མཧཱསཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ¶ ཋིཏོ.

མཧཱཔུརིསོཔི སིརིསཡནམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདི. དིཊྛམངྒལིཀཱ སམཱིཔེ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ པུཙྪི ¶ ‘‘ཨུཏུསམཡོ ཏེ དིཊྛམངྒལིཀེ’’ཏི. ཨཱམ ཨཡྻཱཏི. མཡཱ དིནྣཾ པུཏྟཾ གཎྷཱཧཱིཏི ཨངྒུཊྛཀེན ནཱབྷིམཎྜལཾ ཕུསི. ཏསྶཱ པརཱམསནེནེཝ གབྦྷོ པཏིཊྛཱསི. མཧཱཔུརིསོ – ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏེ དིཊྛམངྒལིཀེ པཱདདྷོཝནཨུདཀཾ སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱུནཾ ཨབྷིསེཀོདཀཾ བྷཝིསྶཏི, ཏྭཾ ཏིཊྛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ བྲཧྨཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ པསྶནྟསྶེཝ མཧཱཛནསྶ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཙཎྜམཎྜལམེཝ པཝིཊྛོ. སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ བྲཧྨཔཛཱཔཏཱི ནཱམ ཛཱཏཱ. པཱདདྷོཝནཨུདཀཾ ལབྷནྟོ ནཱམ ནཏྠི.

བྲཱཧྨཎཱ – ‘‘བྲཧྨཔཛཱཔཏིཾ ཨནྟོནགརེ ཝསཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི སུཝཎྞསིཝིཀཱཡ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡཱཝ སཏྟམཀོཊིཡཱ ཨཔརིསུདྡྷཛཱཏིཀསྶ སིཝིཀཾ གཧེཏུཾ ན ཨདཾསུ. སོལ༹ས ཛཱཏིམནྟབྲཱཧྨཎཱ གཎྷིཾསུ. སེསཱ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ – ‘‘ན སཀྐཱ, བྷོ, ཨུཙྪིཊྛགེཧེ བྲཧྨཔཛཱཔཏིཡཱ ཝསིཏུཾ, ཝཏྠུཾ གཧེཏྭཱ གེཧཾ ཀརིསྶཱམ, ཡཱཝ པན ཏཾ ཀརཱིཡཏི, ཏཱཝ མཎྜཔེཝ ཝསཏཱུ’’ཏི མཎྜཔེ ཝསཱཔེསུཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙཀྑུཔཐེ ཋཏྭཱ ཝནྡིཏུཀཱམཱ ཀཧཱཔཎཾ དཏྭཱ ཝནྡིཏུཾ ལབྷནྟི, སཝནཱུཔཙཱརེ ཝནྡིཏུཀཱམཱ སཏཾ དཏྭཱ ལབྷནྟི, ཨཱསནྣེ པཀཏིཀཐཾ སཝནཊྛཱནེ ཝནྡིཏུཀཱམཱ པཉྩསཏཱནི དཏྭཱ ལབྷནྟི, པཱདཔིཊྛིཡཾ སཱིསཾ ཋཔེཏྭཱ ཝནྡིཏུཀཱམཱ སཧསྶཾ དཏྭཱ ལབྷནྟི, པཱདདྷོཝནཨུདཀཾ པཏྠཡམཱནཱ དསསཧསྶཱནི དཏྭཱ ལབྷནྟི. བཧིནགརཏོ ཨནྟོནགརེ ཡཱཝ མཎྜཔཱ ཨཱགཙྪནྟིཡཱ ལདྡྷདྷནཾཡེཝ ཀོཊིསཏམཏྟཾ ཨཧོསི.

སཀལཛམྦུདཱིཔོ ¶ སངྑུབྷི, ཏཏོ སབྦརཱཛཱནོ ‘‘བྲཧྨཔཛཱཔཏིཡཱ པཱདདྷོཝནེན ¶ ཨབྷིསེཀཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི སཏསཧསྶཾ པེསེཏྭཱ ལབྷིཾསུ. མཎྜཔེ ཝསནྟིཡཱ ཨེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. མཧཱཔུརིསཾ པཊིཙྩ ལདྡྷཀུམཱརོ པཱསཱདིཀོ ཨཧོསི ལཀྑཎསམྤནྣོ. མཧཱབྲཧྨུནོ པུཏྟོ ཛཱཏོཏི སཀལ ཛམྦུདཱིཔོ ཨེཀཀོལཱཧལོ ཨཧོསི. ཀུམཱརསྶ ཁཱིརམཎིམཱུལཾ ཧོཏཱུཏི ཏཏོ ཏཏོ ཨཱགཏདྷནཾ ཀོཊིསཧསྶཾ ཨཧོསི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནིཝེསནམྤི ནིཊྛིཏཾ. ཀུམཱརསྶ ནཱམཀརཎཾ ཀརིསྶཱམཱཏི ནིཝེསནཾ སཛྫེཏྭཱ ཀུམཱརཾ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ མཎྜཔེ ཛཱཏཏྟཱ མཎྜབྱོཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

ཀུམཱརོ སུཁེན སཾཝཌྜྷམཱནོ སིཔྤུགྒཧཎཝཡཔཏྟོཏི སཀལཛམྦུདཱིཔེ སིཔྤཛཱནནཀཱ ཏསྶ སནྟིཀེ ཨཱགནྟྭཱ སིཔྤཾ སིཀྑཱཔེནྟི. ཀུམཱརོ མེདྷཱཝཱི པཉྙཝཱ སུཏཾ སུཏཾ མུཏཾ ཨཱཝུཎནྟོ ཝིཡ ¶ གཎྷཱཏི, གཧིཏགཧིཏཾ སུཝཎྞགྷཊེ པཀྑིཏྟཏེལཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏི. ཡཱཝཏཱ ཝཱཙུགྒཏཱ པརིཡཏྟི ཨཏྠི, ཏེན ཨནུགྒཧིཏཱ ནཱམ ནཱཧོསི. བྲཱཧྨཎཱ ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཙརནྟི, སོཔི བྲཱཧྨཎབྷཏྟོ ཨཧོསི. གེཧེ ཨསཱིཏིབྲཱཧྨཎསཧསྶཱནི ནིཙྩབྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟི. གེཧམྤིསྶ སཏྟདྭཱརཀོཊྛཀཾ མཧནྟཾ ཨཧོསི. གེཧེ མངྒལདིཝསེ ཛམྦུདཱིཔཝཱསཱིཧི པེསིཏདྷནཾ ཀོཊིསཧསྶམཏྟཾ ཨཧོསི.

བོདྷིསཏྟོ ཨཱཝཛྫེསི – ‘‘པམཏྟོ ནུ ཁོ ཀུམཱརོ ཨཔྤམཏྟོ’’ཏི. ཨཐསྶ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ – ‘‘བྲཱཧྨཎབྷཏྟོ ཛཱཏོ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི, ཏཾ ན ཛཱནཱཏི, གཙྪཱམི ནཾ དམེམཱི’’ཏི ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ – ‘‘དྭཱརཀོཊྛཀཱ ཨཏིསམྦཱདྷཱ, ན སཀྐཱ ཀོཊྛཀེན པཝིསིཏུ’’ནྟི ཨཱཀཱསེནཱགནྟྭཱ ཨསཱིཏིབྲཱཧྨཎསཧསྶཱནཾ བྷུཉྫནཊྛཱནེ ཨཱཀཱསངྒཎེ ཨོཏརི. མཎྜབྱཀུམཱརོཔི ¶ སུཝཎྞཀཊཙྪུཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཨིདྷ སཱུཔཾ དེཐ ཨིདྷ ཨོདན’’ནྟི པརིཝིསཱཔེནྟོ བོདྷིསཏྟཾ དིསྭཱ དཎྜཀེན གྷཊྚིཏཨཱསིཝིསོ ཝིཡ ཀུཔིཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཀུཏོ ¶ ནུ ཨཱགཙྪསི དུམྨཝཱསཱི,

ཨོཏལླཀོ པཾསུཔིསཱཙཀོཝ;

སངྐཱརཙོལ༹ཾ པཊིམུཉྩ ཀཎྛེ,

ཀོ རེ ཏུཝཾ ཧོསི ཨདཀྑིཎེཡྻོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༡);

ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ཨཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱཝ ཨོཝདནྟོ ཨཱཧ –

‘‘ཨནྣཾ ཏཝེདཾ པཀཏཾ ཡསསྶི,

ཏཾ ཁཛྫརེ བྷུཉྫརེ པིཡྻརེ ཙ;

ཛཱནཱསི མཾ ཏྭཾ པརདཏྟཱུཔཛཱིཝིཾ,

ཨུཏྟིཊྛ པིཎྜཾ ལབྷཏཾ སཔཱཀོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༢);

སོ ནཡིདཾ ཏུམྷཱདིསཱནཾ པཊིཡཏྟནྟི དསྶེནྟོ ཨཱཧ –

‘‘ཨནྣཾ ¶ མམེདཾ པཀཏཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ,

ཨཏྠཏྠིཏཾ སདྡཧཏོ མམེདཾ;

ཨཔེཧི ཨེཏྟོ ཀིམིདྷཊྛིཏོསི,

ན མཱདིསཱ ཏུཡ྄ཧཾ དདནྟི ཛམྨཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༣);

ཨཐ བོདྷིསཏྟོ ‘‘དཱནཾ ནཱམ སགུཎསྶཔི ནིགྒུཎསྶཔི ཡསྶ ཀསྶཙི དཱཏབྦཾ, ཡཐཱ ཧི ནིནྣེཔི ཐལེཔི པཏིཊྛཱཔིཏཾ བཱིཛཾ པཐཝཱིརསཾ ཨཱཔོརསཉྩ ཨཱགམྨ སམྤཛྫཏི, ཨེཝཾ ¶ ནིཔྥལཾ ནཱམ ནཏྠི, སུཁེཏྟེ ཝཔིཏབཱིཛཾ ཝིཡ གུཎཝནྟེ མཧཔྥལཾ ཧོཏཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཐལེ ཙ ནིནྣེ ཙ ཝཔནྟི བཱིཛཾ,

ཨནཱུཔཁེཏྟེ ཕལམཱསམཱནཱ;

ཨེཏཱཡ སདྡྷཱཡ དདཱཧི དཱནཾ,

ཨཔྤེཝ ཨཱརཱདྷཡེ དཀྑིཎེཡྻེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༤);

ཨཐ ཀུམཱརོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ – ‘‘ཀེནིམསྶ མུཎྜཀསྶ པཝེསོ དིནྣོ’’ཏི དྭཱརརཀྑཱདཡོ ཏཛྫེཏྭཱ –

‘‘ཁེཏྟཱནི ¶ མཡ྄ཧཾ ཝིདིཏཱནི ལོཀེ,

ཡེསཱཧཾ བཱིཛཱནི པཏིཊྛཔེམི;

ཡེ བྲཱཧྨཎཱ ཛཱཏིམནྟཱུཔཔནྣཱ,

ཏཱནཱིདྷ ཁེཏྟཱནི སུཔེསལཱནཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༥) –

གཱཐཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཛམྨཾ ཝེཎུཔདརེན པོཐེཏྭཱ གཱིཝཱཡཾ གཧེཏྭཱ སཏྟཔི དྭཱརཀོཊྛཀེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བཧི ནཱིཧརཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ མཧཱཔུརིསོ ཨཱཧ –

‘‘གིརིཾ ནཁེན ཁཎསི, ཨཡོ དནྟེབྷི ཁཱདསི;

ཛཱཏཝེདཾ པདཧསི, ཡོ ཨིསིཾ པརིབྷཱསསཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༩);

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ – ‘‘སཙེ མྱཱཡཾ ཧཏྠེ ཝཱ པཱདེ ཝཱ གཎྷཱཔེཏྭཱ དུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ, བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝེཡྻཱ’’ཏི སཏྟཱནུདྡཡཏཱཡ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ ཨོཏརི. བྷགཝཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཨིདཾ ཝཏྭཱན མཱཏངྒོ, ཨིསི སཙྩཔརཀྐམོ;

ཨནྟལིཀྑསྨིཾ པཀྐཱམི, བྲཱཧྨཎཱནཾ ཨུདིཀྑཏ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༡༠);

ཏཱཝདེཝ ནགརརཀྑིཀདེཝཏཱནཾ ཛེཊྛཀདེཝརཱཛཱ མཎྜབྱསྶ གཱིཝཾ པརིཝཏྟེསི. ཏསྶ མུཁཾ པརིཝཏྟེཏིཏྭཱ ¶ པཙྪཱམུཁཾ ཛཱཏཾ, ཨཀྑཱིནི པརིཝཏྟཱནི, མུཁེན ཁེལ༹ཾ ཝམཏི, སརཱིརཾ ཐདྡྷཾ སཱུལེ ཨཱརོཔིཏཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨསཱིཏིསཧསྶཱ པརིཙཱརཀཡཀྑཱ ཨསཱིཏིབྲཱཧྨཎསཧསྶཱནི ཏཐེཝ ཨཀཾསུ. ཝེགེན གནྟྭཱ བྲཧྨཔཛཱཔཏིཡཱ ཨཱརོཙཡིཾསུ. སཱ ཏརམཱནརཱུཔཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཝིཔྤཀཱརཾ དིསྭཱ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཨཱཝེདྷིཏཾ པིཊྛིཏོ ཨུཏྟམངྒཾ,

བཱཧུཾ པསཱརེཏི ཨཀམྨནེཡྻཾ;

སེཏཱནི ཨཀྑཱིནི ཡཐཱ མཏསྶ,

ཀོ མེ ཨིམཾ པུཏྟམཀཱསི ཨེཝ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༡༡);

ཨཐསྶཱ ¶ ཨཱརོཙེསུཾ –

‘‘ཨིདྷཱགམཱ སམཎོ དུམྨཝཱསཱི,

ཨོཏལླཀོ པཾསུཔིསཱཙཀོཝ,

སངྐཱརཙོལ༹ཾ པཊིམུཉྩ ཀཎྛེ,

སོ ཏེ ཨིམཾ པུཏྟམཀཱསི ཨེཝ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༡༢);

སཱ སུཏྭཱཝ ཨཉྙཱསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཡསདཱཡཀོ ཨཡྻོ ཨནུཀམྤཱཡ པུཏྟསྶ པམཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ཨུཔཊྛཱཀེ པུཙྪི –

‘‘ཀཏམཾ ¶ དིསཾ ཨགམཱ བྷཱུརིཔཉྙོ,

ཨཀྑཱཐ མེ མཱཎཝཱ ཨེཏམཏྠཾ;

གནྟྭཱན ཏཾ པཊིཀརེམུ ཨཙྩཡཾ,

ཨཔྤེཝ ནཾ པུཏྟ ལབྷེམུ ཛཱིཝིཏ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༡༣);

ཏེ ཨཱཧཾསུ –

‘‘ཝེཧཱཡསཾ ཨགམཱ བྷཱུརིཔཉྙོ,

པཐདྡྷུནོ པནྣརསེཝ ཙནྡོ;

ཨཔིཙཱཔི ¶ སོ པུརིམདིསཾ ཨགཙྪི,

སཙྩཔྤཊིཉྙོ ཨིསི སཱདྷུརཱུཔོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༡༤);

མཧཱཔུརིསོཔི ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ ཨོཏིཎྞཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ – ‘‘མཡ྄ཧཾ པདཝལ༹ཉྫཾ ཧཏྠིཨསྶཱདཱིནཾ ཝསེན མཱ ཨནྟརདྷཱཡིཏྠ, དིཊྛམངྒལིཀཱཡེཝ ནཾ པསྶཏུ, མཱ ཨཉྙེ’’ཏི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཡཱཔནམཏྟཾ མིསྶཀོདནཾ གཧེཏྭཱ པཊིཀྐམནསཱལཱཡཾ ནིསིནྣོ བྷུཉྫིཏྭཱ ཐོཀཾ བྷུཏྟཱཝསེསཾ བྷིཀྑཱབྷཱཛནེཡེཝ ཋཔེསི. དིཊྛམངྒལིཀཱཔི པཱསཱདཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཨནྟརཝཱིཐིཾ པཊིཔཛྫམཱནཱ པདཝལ༹ཉྫཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ ཡསདཱཡཀསྶ ཨཡྻསྶ པད’’ནྟི པདཱནུསཱརེནཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, དཱསེན ཀཏཱཔརཱདྷཾ མཡ྄ཧཾ ཁམཐ, ན ཧི ཏུམྷེ ཀོདྷཝསིཀཱ ནཱམ, དེཐ མེ པུཏྟསྶ ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ –

‘‘ཨཱཝེདྷིཏཾ ¶ པིཊྛིཏོ ཨུཏྟམངྒཾ,

བཱཧུཾ པསཱརེཏི ཨཀམྨནེཡྻཾ;

སེཏཱནི ཨཀྑཱིནི ཡཐཱ མཏསྶ,

ཀོ མེ ཨིམཾ པུཏྟམཀཱསི ཨེཝ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡༥.༡༥) –

གཱཐཾ ¶ ཨབྷཱསི. མཧཱཔུརིསོ ཨཱཧ – ‘‘ན མཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀརོམ, པབྦཛིཏཾ པན ཧིཾསནྟེ དིསྭཱ པབྦཛིཏེསུ སགཱརཝཱཧི བྷཱུཏཡཀྑདེཝཏཱཧི ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ཀེཝལཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ མནོཔདོསོ མཱ ཧོཏུ, དེཝཏཱཧི ཀཏཾ ཧོཏུ, སུཁམཱཔཡཱ ¶ , བྷནྟེ, དེཝཏཱ, ཨཔིཙཱཧཾ, བྷནྟེ, ཀཐཾ པཊིཔཛྫཱམཱིཏི. ཏེན ཧི ཨོསདྷཾ ཏེ ཀཐེསྶཱམི, མམ བྷིཀྑཱབྷཱཛནེ བྷུཏྟཱཝསེསཾ བྷཏྟམཏྠི, ཏཏྠ ཐོཀཾ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏྭཱ ཐོཀཾ གཧེཏྭཱ ཏཝ པུཏྟསྶ མུཁེ པཀྑིཔ, ཨཝསེསཾ ཨུདཀཙཱཊིཡཾ ཨཱལོལེ༹ཏྭཱ ཨསཱིཏིཡཱ བྲཱཧྨཎསཧསྶཱནཾ མུཁེ པཀྑིཔཱཏི. སཱ ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ མཧཱཔུརིསཾ ཝནྡིཏྭཱ གནྟྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

མུཁེ པཀྑིཏྟམཏྟེ ཛེཊྛཀདེཝརཱཛཱ – ‘‘སཱམིམྷི སཡཾ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟེ ཨམྷེཧི ན སཀྐཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུ’’ནྟི ཀུམཱརཾ ཝིསྶཛྫེསི. སོཔི ཁིཔིཏྭཱ ཀིཉྩི དུཀྑཾ ཨཔྤཏྟཔུབྦོ ཝིཡ པཀཏིཝཎྞོ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱ ཨཝོཙ – ‘‘པསྶ ཏཱཏ ཏཝ ཀུལུཔཀཱནཾ ཧིརོཏྟཔྤརཧིཏཱནཾ ཝིཔྤཀཱརཾ, སམཎཱ པན ན ཨེཝརཱུཔཱ ཧོནྟི, སམཎེ ཏཱཏ བྷོཛེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཏཏོ སེསཀཾ ཨུདཀཙཱཊིཡཾ ཨཱལུལཱ༹པེཏྭཱ བྲཱཧྨཎཱནཾ མུཁེ པཀྑིཔཱཔེསི. ཡཀྑཱ ཏཱཝདེཝ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ པལཱཡིཾསུ. བྲཱཧྨཎཱ ཁིཔིཏྭཱ ཁིཔིཏྭཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ མུཁེ པཀྑིཏྟནྟི པུཙྪིཾསུ. མཱཏངྒཨིསིསྶ ཨུཙྪིཊྛབྷཏྟནྟི. ཏེ ‘‘ཙཎྜཱལསྶ ཨུཙྪིཊྛཀཾ ཁཱདཱཔིཏམྷཱ, ཨབྲཱཧྨཎཱ དཱནིམྷཱ ཛཱཏཱ, ཨིདཱནི ནོ བྲཱཧྨཎཱ ‘ཨསུདྡྷབྲཱཧྨཎཱ ཨིམེ’ཏི སམྦྷོགཾ ན དསྶནྟཱི’’ཏི ཏཏོ པལཱཡིཏྭཱ མཛ྄ཛྷརཊྛཾ གནྟྭཱ མཛ྄ཛྷརཱཛསྶ ནགརེ ཨགྒཱསནིཀཱ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ མཡནྟི རཱཛགེཧེ བྷུཉྫནྟི.

ཏསྨིཾ སམཡེ བོདྷིསཏྟོ པཱཔནིགྒཧཾ ཀརོནྟོ མཱནཛཱཏིཀེ ནིམྨདཡནྟོ ཝིཙརཏི. ཨཐེཀོ ‘‘ཛཱཏིམནྟཏཱཔསོ ནཱམ མཡཱ སདིསོ ¶ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཉྙེསུ སཉྙམྤི ན ཀརོཏི. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ གངྒཱཏཱིརེ ཝསམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘མཱནནིགྒཧམསྶ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཏྠ ཨགམཱསི ¶ . ཏཾ ཛཱཏིམནྟཏཱཔསོ པུཙྪི – ‘‘ཀིཾ ཛཙྩོ བྷཝ’’ནྟི? ཙཎྜཱལོ ཨཧཾ ཨཱཙརིཡཱཏི. ཨཔེཧི ཙཎྜཱལ ཨཔེཧི ཙཎྜཱལ, ཧེཊྛཱགངྒཱཡ ཝས, མཱ ཨུཔརིགངྒཱཡ ཨུདཀཾ ཨུཙྪིཊྛམཀཱསཱིཏི.

བོདྷིསཏྟོ ¶ – ‘‘སཱདྷུ ཨཱཙརིཡ, ཏུམྷེཧི ཝུཏྟཊྛཱནེ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཧེཊྛཱགངྒཱཡ ཝསནྟོ ‘‘གངྒཱཡ ཨུདཀཾ པཊིསོཏཾ སནྡཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. ཛཱཏིམནྟཏཱཔསོ པཱཏོཝ གངྒཾ ཨོརུཡ྄ཧ ཨུདཀཾ ཨཱཙམཏི, ཛཊཱ དྷོཝཏི. བོདྷིསཏྟོ དནྟཀཊྛཾ ཁཱདནྟོ པིཎྜཾ པིཎྜཾ ཁེལ༹ཾ ཨུདཀེ པཱཏེཏི. དནྟཀཊྛཀུཙྪིཊྛཀམྤི ཏཏྠེཝ པཝཱཧེཏི. ཡཐཱ ཙེ ཏཾ ཨཉྙཏྠ ཨལགྒིཏྭཱ ཏཱཔསསྶེཝ ཛཊཱསུ ལགྒཏི, ཏཐཱ ཨདྷིཊྛཱསི. ཁེལ༹མྤི དནྟཀཊྛམྤི ཏཱཔསསྶ ཛཊཱསུཡེཝ པཏིཊྛཱཏི.

ཏཱཔསོ ཙཎྜཱལསྶིདཾ ཀམྨཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧུཏྭཱ གནྟྭཱ པུཙྪི – ‘‘ཨིདཾ, བྷོ ཙཎྜཱལ, གངྒཱཡ ཨུདཀཾ ཏཡཱ པཊིསོཏགཱམིཀཏ’’ནྟི? ཨཱམ ཨཱཙརིཡ. ཏེན ཧི ཏྭཾ ཧེཊྛཱགངྒཱཡ མཱ ཝས, ཨུཔརིགངྒཱཡ ཝསཱཏི. སཱདྷུ ཨཱཙརིཡ, ཏུམྷེཧི ཝུཏྟཊྛཱནེ ཝསིསྶཱམཱིཏི ཏཏྠ ཝསནྟོ ཨིདྡྷིཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེསི, ཨུདཀཾ ཡཐཱགཏིཀམེཝ ཛཱཏཾ. པུན ཏཱཔསོ ཏདེཝ བྱསནཾ པཱཔུཎི. སོ པུན གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪི, – ‘‘བྷོ ཙཎྜཱལ, ཏྭམིདཾ གངྒཱཡ ཨུདཀཾ ཀཱལེན པཊིསོཏགཱམིཾ ཀཱལེན ཨནུསོཏགཱམིཾ ཀརོསཱི’’ཏི? ཨཱམ ཨཱཙརིཡ. ཙཎྜཱལ, ‘‘ཏྭཾ སུཁཝིཧཱརཱིནཾ པབྦཛིཏཱནཾ སུཁེན ཝསིཏུཾ ན དེསི, སཏྟམེ ཏེ དིཝསེ སཏྟདྷཱ མུདྡྷཱ ཕལཏཱུ’’ཏི. སཱདྷུ ཨཙརིཡ, ཨཧཾ པན སཱུརིཡསྶ ཨུགྒནྟུཾ ན དསྶཱམཱིཏི.

ཨཐ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཏསྶ ཨབྷིསཱཔོ ཨེཏསྶེཝ ཨུཔརི པཏིསྶཏི, རཀྑཱམི ན’’ནྟི སཏྟཱནུདྡཡཏཱཡ པུནདིཝསེ ཨིདྡྷིཡཱ སཱུརིཡསྶ ཨུགྒནྟུཾ ན ཨདཱསི. ཨིདྡྷིམཏོ ཨིདྡྷིཝིསཡོ ¶ ནཱམ ཨཙིནྟེཡྻོ, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨརུཎུགྒཾ ན པཉྙཱཡཏི, རཏྟིནྡིཝཔརིཙྪེདོ ནཏྠི, ཀསིཝཎིཛྫཱདཱིནི ཀམྨཱནི པཡོཛེནྟོ ནཱམ ནཏྠི.

མནུསྶཱ – ‘‘ཡཀྑཱཝཊྚོ ནུ ཁོ ཨཡཾ བྷཱུཏདེཝཊྚོནཱགསུཔཎྞཱཝཊྚོ’’ཏི ཨུཔདྡཝཔྤཏྟཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘རཱཛཀུལཾ ནཱམ མཧཱཔཉྙཾ, ལོཀསྶ ཧིཏཾ ཙིནྟེཏུཾ སཀྐོཏི, ཏཏྠ གཙྪཱམཱ’’ཏི རཱཛཀུལཾ གནྟྭཱ ¶ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ སུཏྭཱ བྷཱིཏོཔི ཨབྷཱིཏཱཀཱརཾ ཀཏྭཱ – ‘‘མཱ ཏཱཏཱ བྷཱཡཐ, ཨིམཾ ཀཱརཎཾ གངྒཱཏཱིརཝཱསཱི ཛཱཏིམནྟཏཱཔསོ ཛཱནིསྶཏི, ཏཾ པུཙྪིཏྭཱ ནིཀྐངྑཱ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཀཏིཔཡེཧེཝ ཨཏྠཙརཀེཧི མནུསྶེཧི སདྡྷིཾ ཏཱཔསཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ཏམཏྠཾ པུཙྪི. ཏཱཔསོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱམ མཧཱརཱཛ, ཨེཀོ ¶ ཙཎྜཱལོ ཨཏྠི, སོ ཨིམཾ གངྒཱཡ ཨུདཀཾ ཀཱལེན ཨནུསོཏགཱམིཾ ཀཱལེན པཏིསོཏགཱམིཾ ཀརོཏི, མཡཱ ཏདཏྠཾ ཀིཉྩི ཀཐིཏཾ ཨཏྠི, ཏཾ པུཙྪཐ, སོ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི.

རཱཛཱ མཱཏངྒཨིསིསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ – ‘‘ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཨརུཎསྶ ཨུགྒནྟུཾ ན དེཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ བྷནྟེཏི? ཛཱཏིམནྟཏཱཔསཀཱརཎཱ, མཧཱརཱཛ, ཛཱཏིམནྟཏཱཔསེན ཨཱགནྟྭཱ མཾ ཝནྡིཏྭཱ ཁམཱཔིཏཀཱལེ དསྶཱམི མཧཱརཱཛཱཏི. རཱཛཱ གནྟྭཱ ‘‘ཨེཐ ཨཱཙརིཡ, ཏཱཔསཾ ཁམཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ནཱཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཙཎྜཱལཾ ཝནྡཱམཱིཏི. མཱ ཨཱཙརིཡ, ཨེཝཾ ཀརོཐ, ཛནཔདསྶ མུཁཾ པསྶཐཱཏི. སོ པུན པཊིཀྑིཔིཡེཝ. རཱཛཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ ‘‘ཨཱཙརིཡོ ཁམཱཔེཏུཾ ན ཨིཙྪིཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཁམཱཔིཏེ ཨཧཾ སཱུརིཡཾ ན མུཉྩཱམཱིཏི. རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ ཁམཱཔེཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨཡཾ ཨཁམཱཔིཏེ སཱུརིཡཾ ན མུཉྩཏི, ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ ཏེན ཏཱཔསེན, ལོཀཾ ཨོལོཀེསྶཱམཱ’’ཏི ‘‘གཙྪཐ, བྷོ, ཏཱཔསསནྟིཀཾ, ཏཾ ཧཏྠེསུ ཙ པཱདེསུ ཙ གཧེཏྭཱ མཱཏངྒཨིསིསྶ པཱདམཱུལེ ནེཏྭཱ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཁམཱཔེཐ ཨེཏསྶ ཛནཔདཱནུདྡཡཏཾ པཊིཙྩཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ རཱཛཔུརིསཱ གནྟྭཱ ཏཾ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨཱནེཏྭཱ མཱཏངྒཨིསིསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཁམཱཔེསུཾ.

ཨཧཾ ནཱམ ཁམིཏབྦཾ ཁམཱམི, ཨཔིཙ ཁོ པན ཨེཏསྶ ཀཐཱ ཨེཏསྶེཝ ཨུཔརི པཏིསྶཏི. མཡཱ སཱུརིཡེ ཝིསྶཛྫིཏེ སཱུརིཡརསྨི ཨེཏསྶ མཏྠཀེ པཏིསྶཏི, ཨཐསྶ སཏྟདྷཱ མུདྡྷཱ ཕལིསྶཏི. ཏཉྩ ཁོ པནེས བྱསནཾ མཱ པཱཔུཎཱཏུ, ཨེཐ ཏུམྷེ ཨེཏཾ གལཔྤམཱཎེ ཨུདཀེ ཨོཏཱརེཏྭཱ མཧནྟཾ མཏྟིཀཱཔིཎྜམསྶ སཱིསེ ཋཔེཐ. ཨཐཱཧཾ སཱུརིཡཾ ཝིསྶཛྫིསྶཱམི. སཱུརིཡརསྨི མཏྟིཀཱཔིཎྜེ པཏིཏྭཱ ཏཾ སཏྟདྷཱ བྷིནྡིསྶཏི. ཨཐེས མཏྟིཀཱཔིཎྜཾ ཚཌྜེཏྭཱ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཨཉྙེན ཏིཏྠེན ཨུཏྟརཏུ, ཨིཏི ནཾ ཝདཐ, ཨེཝམསྶ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱིཏི. ཏེ མནུསྶཱ ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཐཱ ཀཱརེསུཾ. ཏསྶཱཔི ཏཐེཝ སོཏྠི ཛཱཏཱ. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ – ‘‘ཛཱཏི ¶ ནཱམ ཨཀཱརཎཾ, པབྦཛིཏཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ གུཎོཝ ཀཱརཎ’’ནྟི ཛཱཏིགོཏྟམཱནཾ པཧཱཡ ནིམྨདོ ཨཧོསི.

ཨིཏི ཛཱཏིམནྟཏཱཔསེ དམིཏེ མཧཱཛནོ བོདྷིསཏྟསྶ ཐཱམཾ ཨཉྙཱསི, མཧཱཀོལཱཧལཾ ཛཱཏཾ. རཱཛཱ ཨཏྟནོ ནགརཾ གམནཏྠཱཡ བོདྷིསཏྟཾ ཡཱཙི. མཧཱསཏྟོ ¶ པཊིཉྙཾ དཏྭཱ ཏཱནི ཙ ¶ ཨསཱིཏིབྲཱཧྨཎསཧསྶཱནི དམེསྶཱམི, པཊིཉྙཉྩ མོཙེསྶཱམཱིཏི མཛ྄ཛྷརཱཛསྶ ནགརཾ ཨགམཱསི. བྲཱཧྨཎཱ བོདྷིསཏྟཾ དིསྭཱཝ – བྷོ, ‘‘ཨཡཾ སོ, བྷོ མཧཱཙོརོ, ཨཱགཏོ, ཨིདཱནེཝ སབྦེ ཨེཏེ མཡ྄ཧཾ ཨུཙྪིཊྛཀཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨབྲཱཧྨཎཱ ཛཱཏཱཏི ཨམྷེ པཱཀཊེ ཀརིསྶཏི, ཨེཝཾ ནོ ཨིདྷཱཔི ཨཱཝཱསོ ན བྷཝིསྶཏི, པཊིཀཙྩེཝ མཱརེསྶཱམཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ པུན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏུམྷེ, མཧཱརཱཛ, ཨེཏཾ ཙཎྜཱལཔབྦཛིཏཾ མཱ སཱདྷུརཱུཔོཏི མཉྙིཏྠ, ཨེས གརུཀམནྟཾ ཛཱནཱཏི, པཐཝིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨཱཀཱསཾ པཐཝིཾ, དཱུརཾ གཧེཏྭཱ སནྟིཀཾ ཀརོཏི, སནྟིཀཾ དཱུརཾ, གངྒཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨུདྡྷགཱམིནིཾ ཀརོཏི, ཨིཙྪནྟོ པཐཝིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཱཏེཏུཾ མཉྙེ སཀྐོཏི. པརསྶ ཝཱ ཙིཏྟཾ ནཱམ སབྦཀཱལཾ ན སཀྐཱ གཧེཏུཾ, ཨཡཾ ཨིདྷ པཏིཊྛཾ ལབྷནྟོ ཏུམྷཱཀཾ རཛྫམྤི ནཱསེཡྻ, ཛཱིཝིཏནྟརཱཡམྤི ཝཾསུཔཙྪེདམྤི ཀརེཡྻ, ཨམྷཱཀཾ ཝཙནཾ ཀརོཐ, མཧཱརཱཛ, ཨཛྫེཝ ཨིམཾ མཱརེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

རཱཛཱནོ ནཱམ པརཔཏྟིཡཱ ཧོནྟི, ཨིཏི སོ བཧཱུནཾ ཀཐཱཝསེན ནིཊྛཾ གཏོ. བོདྷིསཏྟོ པན ནགརེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨུདཀཕཱསུཀཊྛཱནེ མིསྶཀོདནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ནིརཱཔརཱདྷཏཱཡ ནིརཱསངྐོ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ནིསཱིདི. ཨཏཱིཏེ ཙཏྟཱལཱིས, ཨནཱགཏེ ཙཏྟཱལཱིསཱཏི ཨསཱིཏིཀཔྤེ ཨནུསྶརིཏུཾ སམཏྠཉཱཎསྶ ¶ ཨནཱཝཛྫནཏཱཡ མུཧུཏྟམཏྟཀེ ཀཱལེ སཏི ནཔྤཧོཏི, རཱཛཱ ཨཉྙཾ ཨཛཱནཱཔེཏྭཱ སཡམེཝ གནྟྭཱ ནིརཱཝཛྫནཏཱཡ པམཱདེན ནིསིནྣཾ མཧཱཔུརིསཾ ཨསིནཱ པཧརིཏྭཱ དྭེ བྷཱགེ ཨཀཱསི. ཨིམསྶ རཉྙོ ཝིཛིཏེ ཨཊྛམཾ ལོཧཀཱུཊཝསྶཾ, ནཝམཾ ཀལལཝསྶཾ ཝསྶི. ཨིཏི ཨིམསྶཱཔི རཊྛེ ནཝ ཝུཊྛིཡོ པཏིཏཱ. སོ ཙ རཱཛཱ སཔརིསོ མཧཱནིརཡེ ནིབྦཏྟོ. ཏེནཱཧ སཾཀིཙྩཔཎྜིཏོ –

‘‘ཨུཔཧཙྩ ¶ མནཾ མཛ྄ཛྷོ, མཱཏངྒསྨིཾ ཡསསྶིནེ;

སཔཱརིསཛྫོ ཨུཙྪིནྣོ, མཛ྄ཛྷཱརཉྙཾ ཏདཱ ཨཧཱུཏི’’. (ཛཱ. ༢.༡༩.༩༦) –

ཨེཝཾ མཛ྄ཛྷཱརཉྙསྶ ཨརཉྙབྷཱུཏབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. མཱཏངྒསྶ པན ཨིསིནོ ཝསེན ཏདེཝ མཱཏངྒཱརཉྙནྟི ཝུཏྟཾ.

༦༦. པཉྷཔཊིབྷཱནཱནཱིཏི ¶ པཉྷབྱཱཀརཎཱནི. པཙྩནཱིཀཾ ཀཏབྦནྟི པཙྩནཱིཀཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨམཉྙིསྶནྟི ཝིལོམབྷཱགཾ གཎྷནྟོ ཝིཡ ཨཧོསིནྟི ཨཏྠོ.

༦༧. ཨནུཝིཙྩཀཱརནྟི ཨནུཝིཙཱརེཏྭཱ ཙིནྟེཏྭཱ ཏུལཡིཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ ཀརོཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སཱདྷུ ཧོཏཱིཏི སུནྡརོ ཧོཏི. ཏུམྷཱདིསསྨིཉྷི མཾ དིསྭཱ མཾ སརཎཾ གཙྪནྟེ ནིགཎྛཾ དིསྭཱ ནིགཎྛཾ སརཎཾ གཙྪནྟེ – ‘‘ཀིཾ ཨཡཾ ཨུཔཱལི དིཊྛདིཊྛམེཝ སརཎཾ གཙྪཏཱི’’ཏི? གརཧཱ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྨཱ ཨནུཝིཙྩཀཱརོ ཏུམྷཱདིསཱནཾ སཱདྷཱུཏི དསྶེཏི. པཊཱཀཾ པརིཧརེཡྻུནྟི ཏེ ཀིར ཨེཝརཱུཔཾ སཱཝཀཾ ལབྷིཏྭཱ ¶ – ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ རཱཛཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟོ ཝཱ སེཊྛི ཝཱ ཨམྷཱཀཾ སརཎཾ གཏོ སཱཝཀོ ཛཱཏོ’’ཏི པཊཱཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནགརེ གྷོསེནྟཱ ཨཱཧིཎྜནྟི. ཀསྨཱ? ཨེཝཾ ནོ མཧནྟབྷཱཝོ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཙ, སཙེ ཏསྶ ‘‘ཀིམཧཾ ཨེཏེསཾ སརཎཾ གཏོ’’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏམྤི སོ ‘‘ཨེཏེསཾ མེ སརཎགཏབྷཱཝཾ བཧཱུ ཛཱནནྟི, དུཀྑཾ ཨིདཱནི པཊིནིཝཏྟིཏུ’’ནྟི ཝིནོདེཏྭཱ ན པཊིཀྐམིསྶཏཱིཏི ཙ. ‘‘ཏེནཱཧ པཊཱཀཾ པརིཧརེཡྻུ’’ནྟི.

༦༨. ཨོཔཱནབྷཱུཏནྟི པཊིཡཏྟཨུདཔཱནོ ཝིཡ ཋིཏཾ. ཀུལནྟི ཏཝ ནིཝེསནཾ. དཱཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱསཱིཏི པུབྦེ དསཔི ཝཱིསཏིཔི སཊྛིཔི ཛནེ ཨཱགཏེ དིསྭཱ ནཏྠཱིཏི ཨཝཏྭཱ དེཏི. ཨིདཱནི མཾ སརཎཾ གཏཀཱརཎམཏྟེནཝ མཱ ཨིམེསཾ དེཡྻདྷམྨཾ, ཨུཔཙྪིནྡིཏྠ, སམྤཏྟཱནཉྷི དཱཏབྦམེཝཱཏི ཨོཝདཏི. སུཏམེཏཾ, བྷནྟེཏི ཀུཏོ སུཏཾ? ནིགཎྛཱནཾ སནྟིཀཱ, ཏེ ཀིར ཀུལགྷརེསུ ཨེཝཾ པཀཱསེནྟི – ‘‘མཡཾ ‘ཡསྶ ཀསྶཙི སམྤཏྟསྶ དཱཏབྦ’ནྟི ཝདཱམ, སམཎོ པན གོཏམོ ‘མཡ྄ཧམེཝ དཱནཾ དཱཏབྦཾ…པེ… ན ཨཉྙེསཾ སཱཝཀཱནཾ དིནྣཾ མཧཔྥལ’ནྟི ཝདཏཱི’’ཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨཡཾ གཧཔཏི ‘‘སུཏམེཏ’’ནྟི ཨཱཧ.

༦༩. ཨནུཔུབྦིཾ ¶ ཀཐནྟི དཱནཱནནྟརཾ སཱིལཾ, སཱིལཱནནྟརཾ སགྒཾ, སགྒཱནནྟརཾ མགྒནྟི ཨེཝཾ ཨནུཔཊིཔཱཊིཀཐཾ. ཏཏྠ ¶ དཱནཀཐནྟི ཨིདཾ དཱནཾ ནཱམ སུཁཱནཾ ནིདཱནཾ, སམྤཏྟཱིནཾ མཱུལཾ, བྷོགཱནཾ པཏིཊྛཱ, ཝིསམགཏསྶ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏིཔརཱཡཎཾ, ཨིདྷལོཀཔརལོཀེསུ དཱནསདིསོ ཨཝསྶཡོ པཏིཊྛཱ ཨཱརམྨཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏི པརཱཡཎཾ ནཏྠི. ཨིདཉྷི ཨཝསྶཡཊྛེན རཏནམཡསཱིཧཱསནསདིསཾ, པཏིཊྛཱནཊྛེན མཧཱཔཐཝིསདིསཾ, ཨཱལམྦནཊྛེན ཨཱལམྦནརཛྫུསདིསཾ. ཨིདཉྷི ¶ དུཀྑནིཏྠརཎཊྛེན ནཱཝཱ, སམསྶཱསནཊྛེན སངྒཱམསཱུརོ, བྷཡཔརིཏྟཱཎཊྛེན སུསངྑཏནགརཾ, མཙྪེརམལཱདཱིཧི ཨནུཔལིཏྟཊྛེན པདུམཾ, ཏེསཾ ནིདཧནཊྛེན ཨགྒི, དུརཱསདཊྛེན ཨཱསཱིཝིསོ. ཨསནྟཱསནཊྛེན སཱིཧོ, བལཝནྟཊྛེན ཧཏྠཱི, ཨབྷིམངྒལསམྨཏཊྛེན སེཏཝསབྷོ, ཁེམནྟབྷཱུམིསམྤཱཔནཊྛེན ཝལཱཧཀོ ཨསྶརཱཛཱ. དཱནཾ ནཱམེབྷཾ མཡ྄ཧཾ གཏམགྒོ, མཡ྄ཧེཝེསོ ཝཾསོ, མཡཱ དས པཱརམིཡོ པཱུརེནྟེན ཝེལཱམམཧཱཡཉྙོ, མཧཱགོཝིནྡམཧཱཡཉྙོ མཧཱསུདསྶནམཧཱཡཉྙོ, ཝེསྶནྟརམཧཱཡཉྙོཏི ཨནེཀམཧཱཡཉྙཱ པཝཏྟིཏཱ, སསབྷཱུཏེན ཛལིཏེ ཨགྒིཀྑནྡྷེ ཨཏྟཱནཾ ནིཡྻཱདེནྟེན སམྤཏྟཡཱཙཀཱནཾ ཙིཏྟཾ གཧིཏཾ. དཱནཉྷི ལོཀེ སཀྐསམྤཏྟིཾ དེཏི, མཱརསམྤཏྟིཾ དེཏི, བྲཧྨསམྤཏྟིཾ དེཏི, ཙཀྐཝཏྟིསམྤཏྟིཾ དེཏི, སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ, པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ, ཨབྷིསམྦོདྷིཉཱཎཾ དེཏཱིཏི ཨེཝམཱདིཾ དཱནགུཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཐཾ.

ཡསྨཱ པན དཱནཾ དདནྟོ སཱིལཾ སམཱདཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ཏདནཏརཾ སཱིལཀཐཾ ཀཐེསི. སཱིལཀཐནྟི སཱིལཾ ནཱམེཏཾ ཨཝསྶཡོ པཏིཊྛཱ ཨཱརམྨཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ ¶ གཏི པརཱཡཎཾ, སཱིལཾ ནཱམེཏཾ མམ ཝཾསོ, ཨཧཾ སངྑཔཱལནཱགརཱཛཀཱལེ, བྷཱུརིདཏྟནཱགརཱཛཀཱལེ, ཙམྤེཡྻནཱགརཱཛཀཱལེ, སཱིལཝནཱགརཱཛཀཱལེ, མཱཏུཔོསཀཧཏྠིརཱཛཀཱལེ, ཚདྡནྟཧཏྠིརཱཛཀཱལེཏི ཨནནྟེསུ ཨཏྟབྷཱཝེསུ སཱིལཾ པརིཔཱུརེསིཾ. ཨིདྷལོཀཔརལོཀསམྤཏྟཱིནཉྷི སཱིལསདིསོ ཨཝསྶཡོ, སཱིལསདིསཱ པཏིཊྛཱ, ཨཱརམྨཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ གཏི པརཱཡཎཾ ནཏྠི, སཱིལཱལངྐཱརསདིསོ ཨལངྐཱརོ ནཏྠི, སཱིལཔུཔྥསདིསཾ པུཔྥཾ ནཏྠི, སཱིལགནྡྷསདིསོ གནྡྷོ ནཏྠི. སཱིལཱལངྐཱརེན ཧི ཨལངྐཏཾ སཱིལཀུསུམཔིལ༹ནྡྷནཾ སཱིལགནྡྷཱནུལིཏྟཾ ¶ སདེཝཀོཔི ལོཀོ ཨོལོཀེནྟོ ཏིཏྟིཾ ན གཙྪཏཱིཏི ཨེཝམཱདིཾ སཱིལགུཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཐཾ.

ཨིདཾ པན སཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཨཡཾ སགྒོ ལབྦྷཏཱིཏི དསྶེཏུཾ སཱིལཱནནྟརཾ སགྒཀཐཾ ཀཐེསི. སགྒཀཐནྟི ཨཡཾ སགྒོ ནཱམ ཨིཊྛོ ཀནྟོ མནཱཔོ, ནིཙྩམེཏྠ ཀཱིལཱ༹, ནིཙྩཾ སམྤཏྟིཡོ ལབྦྷནྟི, ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ དེཝཱ ནཝུཏིཝསྶསཏསཧསྶཱནི དིབྦསུཁཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟི, ཏཱཝཏིཾསཱ ཏིསྶོ ཙ ཝསྶཀོཊིཡོ སཊྛི ཙ ཝསྶསཏསཧསྶཱནཱིཏི ཨེཝམཱདིཾ སགྒགུཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཀཐཾ. སགྒསམྤཏྟིཾ ཀཐཡནྟཱནཉྷི བུདྡྷཱནཾ མུཁཾ ནཔྤཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སགྒཀཐཾ ཀཐེཡྻ’’ནྟིཨཱདི (མ. ནི. ༣.༢༥༥).

ཨེཝཾ ¶ སགྒཀཐཱཡ པལོབྷེཏྭཱ པུན ཧཏྠིཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཏསྶ སོཎྜཾ ཚིནྡནྟོ ཝིཡ – ‘‘ཨཡམྤི སགྒོ ཨནིཙྩོ ཨདྡྷུཝོ, ན ཨེཏྠ ཚནྡརཱགོ ཀཱཏབྦོ’’ཏི དསྶནཏྠཾ – ‘‘ཨཔྤསྶཱདཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ བཧུདུཀྑཱ ¶ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱཙི. ༤༡༧; མ. ནི. ༡.༢༣༥) ནཡེན ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ ཀཐེསི. ཏཏྠ ཨཱདཱིནཝོཏི དོསོ. ཨོཀཱརོཏི ཨཝཀཱརོ ལཱམཀབྷཱཝོ. སཾཀིལེསོཏི ཏེཧི སཏྟཱནཾ སཾསཱརེ སཾཀིལིསྶནཾ. ཡཐཱཧ ‘‘ཀིལིསྶནྟི ཝཏ, བྷོ, སཏྟཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༣༥༡).

ཨེཝཾ ཀཱམཱདཱིནཝེན ཏཛྫིཏྭཱ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ པཀཱསེསི. ཀལླཙིཏྟནྟི ཨརོགཙིཏྟཾ. སཱམུཀྐཾསིཀཱཏི སཱམཾ ཨུཀྐཾསིཀཱ ཨཏྟནཱཡེཝ གཧེཏྭཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ གཧིཏཱ, སཡམྦྷཱུཉཱཎེན དིཊྛཱ, ཨསཱདྷཱརཎཱ ཨཉྙེསནྟི ཨཏྠོ. ཀཱ པནེསཱཏི, ཨརིཡསཙྩདེསནཱ? ཏེནེཝཱཧ – ‘‘དུཀྑཾ སམུདཡཾ ནིརོདྷཾ མགྒ’’ནྟི.

ཝིརཛཾ ཝཱིཏམལནྟི རཱགརཛཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝཱ ཝིརཛཾ, རཱགམལཱདཱིནཾ ཝིགཏཏྟཱ ཝཱིཏམལཾ. དྷམྨཙཀྑུནྟི ཨུཔརི བྲཧྨཱཡུསུཏྟེ ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ, ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདེ ཨཱསཝཀྑཡསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཨིདྷ པན སོཏཱཔཏྟིམགྒོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏསྶ ཨུཔྤཏྟིཨཱཀཱརདསྶནཏྠཾ ‘‘ཡཾཀིཉྩི སམུདཡདྷམྨཾ, སབྦཾ ཏཾ ནིརོདྷདྷམྨ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཉྷི ནིརོདྷཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཀིཙྩཝསེན ཨེཝཾ སབྦསངྑཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

དིཊྛོ ¶ ཨརིཡསཙྩདྷམྨོ ཨེཏེནཱཏི དིཊྛདྷམྨོ. ཨེས ནཡོ སེསཔདེསུཔི. ཏིཎྞཱ ¶ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨནེནཱཏི ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ. ཝིགཏཱ ཀཐཾཀཐཱ ཨསྶཱཏི ཝིགཏཀཐཾཀཐོ. ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོཏི ཝེསཱརཛྫཾ པཏྟོ. ཀཏྠ? སཏྠུ སཱསནེ. ནཱསྶ པརོ པཙྩཡོ, ན པརསྶ སདྡྷཱཡ ཨེཏྠ ཝཏྟཏཱིཏི ཨཔརཔྤཙྩཡོ.

༧༠. ཙིཏྟེན སམྤཊིཙྪམཱནོ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ པསཾསམཱནོ ཨནུམོདིཏྭཱ. ཨཱཝརཱམཱིཏི ཐཀེམི པིདཧཱམི. ཨནཱཝཊནྟི ན ཨཱཝརིཏཾ ཝིཝཊཾ ཨུགྒྷཱཊིཏཾ.

༧༡. ཨསྶོསི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱིཏི སོ ཀིར ཏསྶ གཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ – ‘‘པཎྜིཏོ གཧཔཏི ¶ , སམཎོ ཙ གོཏམོ དསྶནསམྤནྣོ ནིཡྻཱནིཀཀཐོ, དསྶནེཔི ཏསྶ པསཱིདིསྶཏི, དྷམྨཀཐཱཡཔི པསཱིདིསྶཏི, པསཱིདིཏྭཱ སརཎཾ གམིསྶཏི, གཏོ ནུ ཁོ སརཎཾ གཧཔཏི ན ཏཱཝ གཏོ’’ཏི ཨོཧིཏསོཏོཝ ཧུཏྭཱ ཝིཙརཏི. ཏསྨཱ པཋམཾཡེཝ ཨསྶོསི.

༧༢. ཏེན ཧི སམྨཱཏི བལཝསོཀེན ཨབྷིབྷཱུཏོ ‘‘ཨེཏྠེཝ ཏིཊྛཱ’’ཏི ཝཙནཾ སུཏྭཱཔི ཨཏྠཾ ཨསལླཀྑེནྟོ དོཝཱརིཀེན སདྡྷིཾ སལླཔཏིཡེཝ.

མཛ྄ཛྷིམཱཡ དྭཱརསཱལཱཡཱནྟི ཡསྶ གྷརསྶ སཏྟ དྭཱརཀོཊྛཀཱ, ཏསྶ སབྦཨབྦྷནྟརཏོ ཝཱ སབྦབཱཧིརཏོ ཝཱ པཊྛཱཡ ཙཏུཏྠདྭཱརཀོཊྛཀོ, ཡསྶ པཉྩ, ཏསྶ ཏཏིཡོ, ཡསྶ ཏཡོ, ཏསྶ དུཏིཡོ དྭཱརཀོཊྛཀོ མཛ྄ཛྷིམདྭཱརསཱལཱ ནཱམ. ཨེཀདྭཱརཀོཊྛཀསྶ པན གྷརསྶ མཛ྄ཛྷཊྛཱནེ མངྒལཏྠམྦྷཾ ནིསྶཱཡ མཛ྄ཛྷིམདྭཱརསཱལཱ. ཏསྶ པན གེཧསྶ སཏྟ དྭཱརཀོཊྛཀཱ, པཉྩཱཏིཔི ཝུཏྟཾ.

༧༣. ཨགྒནྟིཨཱདཱིནི སབྦཱནི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཱནི. ཡཾ སུདནྟི ཨེཏྠ ཡནྟི ཡཾ ནཱཊཔུཏྟཾ. སུདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. པརིགྒཧེཏྭཱཏི ཏེནེཝ ཨུཏྟརཱསངྒེན ཨུདརེ པརིཀྑིཔནྟོ གཧེཏྭཱ. ནིསཱིདཱཔེཏཱིཏི ¶ སཎིཀཾ ཨཱཙརིཡ, སཎིཀཾ ཨཱཙརིཡཱཏི མཧནྟཾ ཏེལགྷཊཾ ཋཔེནྟོ ཝིཡ ནིསཱིདཱཔེཏི. དཏྟོསཱིཏི ཀིཾ ཛལོ༹སི ཛཱཏོཏི ཨཏྠོ. པཊིམུཀྐོཏི སཱིསེ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ¶ གཧིཏོ. ཨཎྜཧཱརཀོཏིཨཱདིཾ དུཊྛུལླཝཙནམྤི སམཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཨཉྙཐཱབྷཱཝེན ཨུཔྤནྣབལཝསོཀཏཱཡ ཨིདཾ ནཱམ བྷཎཱམཱིཏི ཨསལླཀྑེཏྭཱཝ བྷཎཏི.

༧༤. བྷདྡིཀཱ, བྷནྟེ, ཨཱཝཊྚནཱིཏི ནིགཎྛོ མཱཡམེཝ སནྡྷཱཡ ཝདཏི, ཨུཔཱསཀོ ཨཏྟནཱ པཊིཝིདྡྷཾ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ. ཏེན ཧཱིཏི ནིཔཱཏམཏྟམེཏཾ, བྷནྟེ, ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམིཙྩེཝ ཨཏྠོ. ཀཱརཎཝཙནཾ ཝཱ, ཡེན ཀཱརཎེན ཏུམྷཱཀཾ སཱསནཾ ཨནིཡྻཱནིཀཾ, མམ སཏྠུ ནིཡྻཱནིཀཾ, ཏེན ཀཱརཎེན ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༧༥. ཨུཔཝིཛཉྙཱཏི ཝིཛཱཡནཀཱལཾ ཨུཔགཏཱ. མཀྐཊཙྪཱཔཀནྟི མཀྐཊཔོཏཀཾ. ཀིཎིཏྭཱ ཨཱནེཧཱིཏི མཱུལཾ དཏྭཱཝ ཨཱཧར. ཨཱཔཎེསུ ཧི སཝིཉྙཱཎཀམྤི ཨཝིཉྙཱཎཀམྤི མཀྐཊཱདིཀཱིལ༹ནབྷཎྜཀཾ ¶ ཝིཀྐིཎནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཨཱཧ. རཛིཏནྟི བཧལབཧལཾ པཱིཏཱཝལེཔནརངྒཛཱཏཾ གཧེཏྭཱ རཛིཏྭཱ དིནྣཾ ཨིམཾ ཨིཙྪཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱཀོཊིཏཔཙྩཱཀོཊིཏནྟི ཨཱཀོཊིཏཉྩེཝ པརིཝཏྟེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཨཱཀོཊིཏཉྩ. ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛནྟི མཎིཔཱསཱཎེན ཨུབྷོསུ ¶ པསྶེསུ སུཊྛུ ཝིམཊྛཾ གྷཊྚེཏྭཱ ཨུཔྤཱདིཏཙྪཝིཾ.

རངྒཀྑམོ ཧི ཁོཏི སཝིཉྙཱཎཀམྤི ཨཝིཉྙཱཎཀམྤི རངྒཾ པིཝཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ནོ ཨཱཀོཊྚནཀྑམོཏི སཝིཉྙཱཎཀསྶ ཏཱཝ ཨཱཀོཊྚནཕལཀེ ཋཔེཏྭཱ ཀུཙྪིཡཾ ཨཱཀོཊིཏསྶ ཀུཙྪི བྷིཛྫཏི, ཀརཱིསཾ ནིཀྑམཏི. སེསཱི ཨཱཀོཊིཏསྶ སཱིསཾ བྷིཛྫཏི, མཏྟལུངྒཾ ནིཀྑམཏི. ཨཝིཉྙཱཎཀོ ཁཎྜཁཎྜིཏཾ གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ནོ ཝིམཛྫནཀྑམོཏི སཝིཉྙཱཎཀོ མཎིཔཱསཱཎེན ཝིམདྡིཡམཱནོ ནིལློམཏཾ ནིཙྪཝིཏཉྩ ཨཱཔཛྫཏི, ཨཝིཉྙཱཎཀོཔི ཝཙུཎྞཀབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. རངྒཀྑམོ ཧི ཁོ བཱལཱནནྟི བཱལཱནཾ མནྡབུདྡྷཱིནཾ རངྒཀྑམོ, རཱགམཏྟཾ ཛནེཏི, པིཡོ ཧོཏི. པཎྜིཏཱནཾ པན ནིགཎྛཝཱདོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ བྷཱརཏརཱམསཱིཏཱཧརཎཱདི ནིརཏྠཀཀཐཱམགྒོ ཨཔྤིཡོཝ ཧོཏི. ནོ ཨནུཡོགཀྑམོ, ནོ ཝིམཛྫནཀྑམོཏི ཨནུཡོགཾ ཝཱ ཝཱིམཾསཾ ཝཱ ན ཁམཏི, ཐུསེ ཀོཊྚེཏྭཱ ཏཎྜུལཔརིཡེསནཾ ཝིཡ ཀདལིཡཾ སཱརགཝེསནཾ ཝིཡ ཙ རིཏྟཀོ ཏུཙྪཀོཝ ཧོཏི. རངྒཀྑམོ ཙེཝ པཎྜིཏཱནནྟི ¶ ཙཏུསཙྩཀཐཱ ཧི པཎྜིཏཱནཾ པིཡཱ ཧོཏི, ཝསྶསཏམྤི སུཎནྟོ ཏིཏྟིཾ ན གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. བུདྡྷཝཙནཾ པན ཡཐཱ ཡཐཱཔི ཨོགཱཧིསྶཏི མཧཱསམུདྡོ ཝིཡ གམྦྷཱིརམེཝ ཧོཏཱིཏི ‘‘ཨནུཡོགཀྑམོ ཙ ཝིམཛྫནཀྑམོ ཙཱ’’ཏི ཨཱཧ. སུཎོཧི ¶ ཡསྶཱཧཾ སཱཝཀོཏི ཏསྶ གུཎེ སུཎཱཧཱིཏི བྷགཝཏོ ཝཎྞེ ཝཏྟུཾ ཨཱརདྡྷོ.

༧༦. དྷཱིརསྶཱཏི དྷཱིརཾ ཝུཙྩཏི པཎྜིཙྩཾ, ཡཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ…པེ… སམྨཱདིཊྛི, ཏེན སམནྣཱགཏསྶ དྷཱཏུཨཱཡཏནཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཊྛཱནཱཊྛཱནཀུསལསྶ པཎྜིཏསྶཱཧཾ སཱཝཀོ, སོ མཡ྄ཧཾ སཏྠཱཏི ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. པབྷིནྣཁཱིལསྶཱཏི བྷིནྣཔཉྩཙེཏོཁིལསྶ. སབྦཔུཐུཛྫནེ ཝིཛིནིཾསུ ཝིཛིནནྟི ཝིཛིནིསྶནྟི ཝཱཏི ཝིཛཡཱ. ཀེ ཏེ, མཙྩུམཱརཀིལེསམཱརདེཝཔུཏྟམཱརཱཏི? ཏེ ཝིཛིཏཱ ཝིཛཡཱ ཨེཏེནཱཏི ཝིཛིཏཝིཛཡོ. བྷགཝཱ, ཏསྶ ཝིཛིཏཝིཛཡསྶ. ཨནཱིགྷསྶཱཏི ཀིལེསདུཀྑེནཔི ཝིཔཱཀདུཀྑེནཔི ནིདྡུཀྑསྶ. སུསམཙིཏྟསྶཱཏི དེཝདཏྟདྷནཔཱལཀཨངྒུལིམཱལརཱཧུལཐེརཱདཱིསུཔི དེཝམནུསྶེསུ སུཊྛུ སམཙིཏྟསྶ. ཝུདྡྷསཱིལསྶཱཏི ¶ ཝཌྜྷིཏཱཙཱརསྶ. སཱདྷུཔཉྙསྶཱཏི སུནྡརཔཉྙསྶ. ཝེསམནྟརསྶཱཏི རཱགཱདིཝིསམཾ ཏརིཏྭཱ ཝིཏརིཏྭཱ ཋིཏསྶ. ཝིམལསྶཱཏི ཝིགཏརཱགཱདིམལསྶ.

ཏུསིཏསྶཱཏི ཏུཊྛཙིཏྟསྶ. ཝནྟལོཀཱམིསསྶཱཏི ཝནྟཀཱམགུཎསྶ. མུདིཏསྶཱཏི མུདིཏཱཝིཧཱརཝསེན མུདིཏསྶ, པུནརུཏྟམེཝ ཝཱ ཨེཏཾ. པསཱདཝསེན ཧི ཨེཀམྤི གུཎཾ པུནཔྤུནཾ ཝདཏིཡེཝ. ཀཏསམཎསྶཱཏི ¶ ཀཏསཱམཉྙསྶ, སམཎདྷམྨསྶ མཏྠཀཾ པཏྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. མནུཛསྶཱཏི ལོཀཝོཧཱརཝསེན ཨེཀསྶ སཏྟསྶ. ནརསྶཱཏི པུནརུཏྟཾ. ཨཉྙཐཱ ཝུཙྩམཱནེ ཨེཀེཀགཱཐཱཡ དས གུཎཱ ནཔྤཧོནྟི.

ཝེནཡིཀསྶཱཏི སཏྟཱནཾ ཝིནཱཡཀསྶ. རུཙིརདྷམྨསྶཱཏི སུཙིདྷམྨསྶ. པབྷཱསཀསྶཱཏི ཨོབྷཱསཀསྶ. ཝཱིརསྶཱཏི ཝཱིརིཡསམྤནྣསྶ. ནིསབྷསྶཱཏི ཨུསབྷཝསབྷནིསབྷེསུ སབྦཏྠ ཨཔྤཊིསམཊྛེན ནིསབྷསྶ. གམྦྷཱིརསྶཱཏི གམྦྷཱིརགུཎསྶ, གུཎེཧི ཝཱ གམྦྷཱིརསྶ. མོནཔཏྟསྶཱཏི ཉཱཎཔཏྟསྶ. ཝེདསྶཱཏི ཝེདོ ཝུཙྩཏི ཉཱཎཾ, ཏེན སམནྣཱགཏསྶ. དྷམྨཊྛསྶཱཏི དྷམྨེ ཋིཏསྶ. སཾཝུཏཏྟསྶཱཏི པིཧིཏཏྟསྶ.

ནཱགསྶཱཏི ¶ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ནཱགསྶ. པནྟསེནསྶཱཏི པནྟསེནཱསནསྶ. པཊིམནྟཀསྶཱཏི པཊིམནྟནཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏསྶ. མོནསྶཱཏི མོནཾ ཝུཙྩཏི ཉཱཎཾ, ཏེན སམནྣཱགཏསྶ, དྷུཏཀིལེསསྶ ཝཱ. དནྟསྶཱཏི ནིབྦིསེཝནསྶ.

ཨིསིསཏྟམསྶཱཏི ཝིཔསྶིཨཱདཡོ ཚ ཨིསཡོ ཨུཔཱདཱཡ སཏྟམསྶ. བྲཧྨཔཏྟསྶཱཏི ¶ སེཊྛཔཏྟསྶ. ནྷཱཏཀསྶཱཏི ནྷཱཏཀིལེསསྶ. པདཀསྶཱཏི ཨཀྑརཱདཱིནི སམོདྷཱནེཏྭཱ གཱཐཱཔདཀརཎཀུསལསྶ. ཝིདིཏཝེདསྶཱཏི ཝིདིཏཉཱཎསྶ. པུརིནྡདསྶཱཏི སབྦཔཋམཾ དྷམྨདཱནདཱཡཀསྶ. སཀྐསྶཱཏི སམཏྠསྶ. པཏྟིཔཏྟསྶཱཏི ཡེ པཏྟབྦཱ གུཎཱ, ཏེ པཏྟསྶ. ཝེཡྻཱཀརཎསྶཱཏི ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཨཏྠདཱིཔཀསྶ. བྷགཝཏཱ ཧི ཨབྱཱཀཏཾ ནཱམ ཏནྟི པདཾ ནཏྠི སབྦེསཾཡེཝ ཨཏྠོ ཀཐིཏོ.

ཝིཔསྶིསྶཱཏི ¶ ཝིཔསྶནཀསྶ. ཨནབྷིནཏསྶཱཏི ཨནཏསྶ. ནོ ཨཔནཏསྶཱཏི ཨདུཊྛསྶ.

ཨནནུགཏནྟརསྶཱཏི ཀིལེསེ ཨནནུགཏཙིཏྟསྶ. ཨསིཏསྶཱཏི ཨབདྡྷསྶ.

བྷཱུརིཔཉྙསྶཱཏི བྷཱུརི ཝུཙྩཏི པཐཝཱི, ཏཱཡ པཐཝཱིསམཱཡ པཉྙཱཡ ཝིཔུལཱཡ མཧནྟཱཡ ཝིཏྠཏཱཡ སམནྣཱགཏསྶཱཏི ཨཏྠོ. མཧཱཔཉྙསྶཱཏི མཧཱཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏསྶ.

ཨནུཔལིཏྟསྶཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཀིལེསེཧི ཨལིཏྟསྶ. ཨཱཧུནེཡྻསྶཱཏི ཨཱཧུཏིཾ པཊིགྒཧེཏུཾ ཡུཏྟསྶ. ཡཀྑསྶཱཏི ཨཱནུབྷཱཝདསྶནཊྛེན ཨཱདིསྶམཱནཀཊྛེན ཝཱ བྷགཝཱ ཡཀྑོ ནཱམ. ཏེནཱཧ ‘‘ཡཀྑསྶཱ’’ཏི. མཧཏོཏི ¶ མཧནྟསྶ. ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨཱིཏི ཏསྶ ཨེཝཾཝིཝིདྷགུཎསྶ སཏྠུསྶ ཨཧཾ སཱཝཀོཏི. ཨུཔཱསཀསྶ སོབྷཱཔཏྟིམགྒེནེཝ པཊིསམྦྷིདཱ ཨཱགཏཱ. ཨིཏི པཊིསམྦྷིདཱཝིསཡེ ཋཏྭཱ པདསཏེན དསབལསྶ ཀིལེསཔྤཧཱནཝཎྞཾ ཀཐེནྟོ ‘‘ཀསྶ ཏཾ གཧཔཏི སཱཝཀཾ དྷཱརེམཱ’’ཏི པཉྷསྶ ཨཏྠཾ ཝིསྶཛྫེསི.

༧༧. ཀདཱ ¶ སཉྙཱུལ༹ྷཱཏི ཀདཱ སམྤིཎྜིཏཱ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཨིདཱནེཝ སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱགཏོ, ཀདཱནེན ཨེཏེ ཝཎྞཱ སམྤིཎྜིཏཱ’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཝིཙིཏྟཾ མཱལཾ གནྠེཡྻཱཏི སཡམྤི དཀྑཏཱཡ པུཔྥཱནམྤི ནཱནཱཝཎྞཏཱཡ ཨེཀཏོཝཎྚིཀཱདིབྷེདཾ ཝིཙིཏྲམཱལཾ གནྠེཡྻ. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེཏི ཨེཏྠ ནཱནཱཔུཔྥཱནཾ མཧཱཔུཔྥརཱསི ཝིཡ ནཱནཱཝིདྷཱནཾ ཝཎྞཱནཾ བྷགཝཏོ སིནེརུམཏྟོ ཝཎྞརཱསི དཊྛབྦོ. ཚེཀམཱལཱཀཱརོ ཝིཡ ཨུཔཱལི གཧཔཏི. མཱལཱཀཱརསྶ ཝིཙིཏྲམཱལཱགནྠནཾ ཝིཡ གཧཔཏིནོ ཏཐཱགཏསྶ ཝིཙིཏྲཝཎྞགནྠནཾ.

ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཉྪཱིཏི ཏསྶ ཧི བྷགཝཏོ སཀྐཱརཾ ཨསཧམཱནསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨནཏྠིཀོ དཱནི ཨཡཾ གཧཔཏི ཨམྷེཧི, སྭེ པཊྛཱཡ པཎྞཱས སཊྛི ཛནེ གཧེཏྭཱ ཨེཏསྶ གྷརཾ པཝིསིཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ན ལབྷིསྶཱམི, བྷིནྣཱ མེ བྷཏྟཀུམྦྷཱི’’ཏི. ཨཐསྶ ཨུཔཊྛཱཀཝིཔརིཎཱམེན བལཝསོཀོ ཨུཔྤཛྫི. ཨིམེ ཧི སཏྟཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོཝ ཙིནྟཡནྟི. ཏསྶ ¶ ཏསྨིཾ སོཀེ ཨུཔྤནྣེ ཨབྦྷནྟརཾ ཨུཎྷཾ ཨཧོསི, ལོཧིཏཾ ཝིལཱིཡིཏྠ, ཏཾ མཧཱཝཱཏེན སམུདྡྷརིཏཾ ཀུཊེ པཀྑིཏྟརཛནཾ ཝིཡ པཏྟམཏྟཾ མུཁཏོ ཨུགྒཉྪི. ནིདྷཱནགཏལོཧིཏཾ ཝམིཏྭཱ པན ཨཔྤཀཱ སཏྟཱ ཛཱིཝིཏུཾ སཀྐོནྟི. ནིགཎྛོ ཏཏྠེཝ ཛཱཎུནཱ པཏིཏོ, ཨཐ ནཾ པཱཊངྐིཡཱ བཧིནགརཾ ¶ ནཱིཧརིཏྭཱ མཉྩཀསིཝིཀཱཡ གཧེཏྭཱ པཱཝཾ ཨགམཾསུ, སོ ན ཙིརསྶེཝ པཱཝཱཡཾ ཀཱལམཀཱསི. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཨུགྒྷཱཊིཏཉྙཱུཔུགྒལསྶ ཝསེན དྷམྨདེསནཱ པརིནིཊྛིཏཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨུཔཱལིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཀུཀྐུརཝཏིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༨. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཀུཀྐུརཝཏིཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀོལིཡེསཱུཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཛནཔདེ. སོ ཧི ཨེཀོཔི ཀོལནགརེ པཏིཊྛིཏཱནཾ ཀོལིཡཱནཾ རཱཛཀུམཱརཱནཾ ནིཝཱསཊྛཱནཏྟཱ ཨེཝཾ ཝུཙྩཏི. ཏསྨིཾ ཀོལིཡེསུ ཛནཔདེ. ཧལིདྡཝསནནྟི ཏསྶ ཀིར ནིགམསྶ མཱཔིཏཀཱལེ པཱིཏཀཝཏྠནིཝཏྠཱ ¶ མནུསྶཱ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹ཾསུ. ཏེ ནཀྑཏྟཀཱིལཱ༹ཝསཱནེ ནིགམསྶ ནཱམཾ ཨཱརོཔེནྟཱ ཧལིདྡཝསནནྟི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིཧཱརོ པནེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ན ནིཡཱམིཏོ, ཏཐཱཔི བུདྡྷཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀེ སེནཱསནེཡེཝ ཝིཧཱསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. གོཝཏིཀོཏི སམཱདིནྣགོཝཏོ, སཱིསེ སིངྒཱནི ཋཔེཏྭཱ ནངྒུཊྛཾ བནྡྷིཏྭཱ གཱཝཱིཧི སདྡྷིཾ ཏིཎཱནི ཁཱདནྟོ ཝིཡ ཙརཏི. ཨཙེལོཏི ནགྒོ ནིཙྩེལོ. སེནིཡོཏི ཏསྶ ནཱམཾ.

ཀུཀྐུརཝཏིཀོཏི སམཱདིནྣཀུཀྐུརཝཏོ, སབྦཾ སུནཁཀིརིཡཾ ཀརོཏི. ཨུབྷོཔེཏེ སཧཔཾསུཀཱིལི༹ཀཱ སཧཱཡཀཱ. ཀུཀྐུརོཝ པལིཀུཛྫིཏྭཱཏི སུནཁོ ནཱམ སཱམིཀསྶ སནྟིཀེ ནིསཱིདནྟོ དྭཱིཧི པཱདེཧི བྷཱུམིཡཾ ཝིལེཁིཏྭཱ ཀུཀྐུརཀཱུཛིཏཾ ¶ ཀཱུཛནྟོ ནིསཱིདཏི, ཨཡམྤི ‘‘ཀུཀྐུརཀིརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདིཏྭཱ དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི བྷཱུམིཡཾ ཝིལེཁིཏྭཱ སཱིསཾ ཝིདྷུནནྟོ ‘བྷཱུ བྷཱུ’ཏི ཀཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ སམིཉྫིཏྭཱ སུནཁོ ཝིཡ ནིསཱིདི. ཚམཱནིཀྑིཏྟནྟི བྷཱུམིཡཾ ཋཔིཏཾ. སམཏྟཾ སམཱདིནྣནྟི པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ གཧིཏཾ. ཀཱ གཏཱིཏི ཀཱ ནིཔྥཏྟི. ཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡོཏི ཨབྷིསམྤརཱཡམྷི ཀཏྠ ནིབྦཏྟི. ཨལནྟི ཏསྶ ཨཔྤིཡཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཡཱཝཏཏིཡཾ པཊིབཱཧཏི. ཀུཀྐུརཝཏནྟི ཀུཀྐུརཝཏསམཱདཱནཾ.

༧༩. བྷཱཝེཏཱིཏི ཝཌྜྷེཏི. པརིཔུཎྞནྟི ཨནཱུནཾ. ཨབྦོཀིཎྞནྟི ནིརནྟརཾ. ཀུཀྐུརསཱིལནྟི ཀུཀྐུརཱཙཱརཾ. ཀུཀྐུརཙིཏྟནྟི ‘‘ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཀུཀྐུརེཧི ཀཱཏབྦཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཙིཏྟཾ. ཀུཀྐུརཱཀཔྤནྟི ཀུཀྐུརཱནཾ གམནཱཀཱརོ ཨཏྠི, ཏིཊྛནཱཀཱརོ ཨཏྠི, ནིསཱིདནཱཀཱརོ ཨཏྠི, སཡནཱཀཱརོ ཨཏྠི, ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀརཎཱཀཱརོ ཨཏྠི, ཨཉྙེ ཀུཀྐུརེ དིསྭཱ དནྟེ ཝིཝརིཏྭཱ གམནཱཀཱརོ ཨཏྠི, ཨཡཾ ཀུཀྐུརཱཀཔྤོ ནཱམ, ཏཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཏྠོ ¶ . ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེནཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཧཾ ཨིམིནཱ ཨཱཙཱརེན ཝཱ ཝཏསམཱདཱནེན ཝཱ དུཀྐརཏཔཙརཎེན ཝཱ མེཐུནཝིརཏིབྲཧྨཙརིཡེན ཝཱཏི ཨཏྠོ. དེཝོཏི སཀྐསུཡཱམཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ. དེཝཉྙཏརོཏི ¶ ཏེསཾ དུཏིཡཏཏིཡཊྛཱནཱདཱིསུ ཨཉྙཏརདེཝོ. མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཨདེཝལོཀགཱམིམགྒམེཝ དེཝལོཀགཱམིམགྒོཏི གཧེཏྭཱ ཨུཔྤནྣཏཱཡ སཱ ཨསྶ ¶ མིཙྪཱདིཊྛི ནཱམ ཧོཏི. ཨཉྙཏརཾ གཏིཾ ཝདཱམཱིཏི ཏསྶ ཧི ནིརཡཏོ ཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཏོ ཝཱ ཨཉྙཱ གཏི ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སམྤཛྫམཱནནྟི དིཊྛིཡཱ ཨསམྨིསྶཾ ཧུཏྭཱ ནིཔཛྫམཱནཾ.

ནཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏཾ རོདཱམི, ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧཱཏི ཡཾ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ, ཨཧམེཏཾ བྷགཝཏོ བྱཱཀརཎཾ ན རོདཱམི ན པརིདེཝཱམི, ན ཨནུཏྠུནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ སཀམྨཀཝསེནེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ, ན ཨསྶུམུཉྩནམཏྟེན.

‘‘མཏཾ ཝཱ ཨམྨ རོདནྟི, ཡོ ཝཱ ཛཱིཝཾ ན དིསྶཏི;

ཛཱིཝནྟཾ ཨམྨ པསྶནྟཱི, ཀསྨཱ མཾ ཨམྨ རོདསཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༢༣༩) –

ཨཡཉྩེཏྠ པཡོགོ. ཨཔིཙ མེ ཨིདཾ, བྷནྟེཏི ཨཔིཙ ཁོ མེ ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀུཀྐུརཝཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ སམཱདིནྣཾ, ཏསྨིཾ སམྤཛྫནྟེཔི ཝུདྡྷི ནཏྠི, ཝིཔཛྫནྟེཔི. ཨིཏི ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ མཡཱ ཀཏཀམྨཾ མོགྷཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཨཏྟནོ ཝིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ རོདཱམི, བྷནྟེཏི.

༨༠. གོཝཏནྟིཨཱདཱིནི ཀུཀྐུརཝཏཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. གཝཱཀཔྤནྟི གོཨཱཀཔྤཾ. སེསཾ ཀུཀྐུརཱཀཔྤེ ཝུཏྟསདིསམེཝ. ཡཐཱ པན ཏཏྠ ཨཉྙེ ཀུཀྐུརེ དིསྭཱ དནྟེ ཝིཝརིཏྭཱ གམནཱཀཱརོ, ཨེཝམིདྷ ཨཉྙེ གཱཝོ དིསྭཱ ཀཎྞེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གམནཱཀཱརོ ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝ.

༨༡. ཙཏྟཱརིམཱནི ¶ པུཎྞ ཀམྨཱནཱིཏི ཀསྨཱ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི? ཨཡཉྷི དེསནཱ ཨེཀཙྩཀམྨཀིརིཡཝསེན ཨཱགཏཱ, ཨིམསྨིཉྩ ཀམྨཙཏུཀྐེ ཀཐིཏེ ཨིམེསཾ ཀིརིཡཱ པཱཀཊཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཨཔིཙ ཨིམཾ ཀམྨཙཏུཀྐམེཝ དེསིཡམཱནཾ ཨིམེ སཉྫཱནིསྶནྟི ¶ , ཏཏོ ཨེཀོ སརཎཾ གམིསྶཏི, ཨེཀོ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏཱིཏི ཨཡམེཝ ཨེཏེསཾ སཔྤཱཡཱཏི ཉཏྭཱཔི ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ ཀཎྷནྟི ཀཱལ༹ཀཾ དསཨཀུསལཀམྨཔཐཀམྨཾ. ཀཎྷཝིཔཱཀནྟི ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟནཏོ ཀཱལ༹ཀཝིཔཱཀཾ. སུཀྐནྟི པཎྜརཾ དསཀུསལཀམྨཔཐཀམྨཾ. སུཀྐཝིཔཱཀནྟི སགྒེ ནིབྦཏྟནཏོ པཎྜརཝིཔཱཀཾ. ཀཎྷསུཀྐནྟི ཝོམིསྶཀཀམྨཾ. ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀནྟི སུཁདུཀྑཝིཔཱཀཾ. མིསྶཀཀམྨཉྷི ཀཏྭཱ ¶ ཨཀུསལེན ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ མངྒལཧཏྠིཊྛཱནཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣོ ཀུསལེན པཝཏྟེ སུཁཾ ཝེདིཡཏི. ཀུསལེན རཱཛཀུལེཔི ནིབྦཏྟོ ཨཀུསལེན པཝཏྟེ དུཀྑཾ ཝེདིཡཏི. ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐནྟི ཀམྨཀྑཡཀརཾ ཙཏུམགྒཙེཏནཱཀམྨཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏཉྷི ཡདི ཀཎྷཾ བྷཝེཡྻ, ཀཎྷཝིཔཱཀཾ དདེཡྻ. ཡདི སུཀྐཾ བྷཝེཡྻ, སུཀྐཝིཔཱཀཾ དདེཡྻ. ཨུབྷཡཝིཔཱཀསྶ པན ཨདཱནཏོ ཨཀཎྷཱསུཀྐཝིཔཱཀཏྟཱ ‘‘ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨུདྡེསེ ཨཏྠོ.

ནིདྡེསེ པན སབྱཱབཛ྄ཛྷནྟི སདུཀྑཾ. ཀཱཡསངྑཱརཱདཱིསུ ཀཱཡདྭཱརེ གཧཎཱདིཝསེན ཙོཔནཔྤཏྟཱ དྭཱདས ¶ ཨཀུསལཙེཏནཱ སབྱཱབཛ྄ཛྷཀཱཡསངྑཱརོ ནཱམ. ཝཙཱིདྭཱརེ ཧནུསཉྩོཔནཝསེན ཝཙཱིབྷེདཔཝཏྟིཀཱ ཏཱཡེཝ དྭཱདས ཝཙཱིསངྑཱརོ ནཱམ. ཨུབྷཡཙོཔནཾ ཨཔྤཏྟཱ རཧོ ཙིནྟཡནྟསྶ མནོདྭཱརེ པཝཏྟཱ མནོསངྑཱརོ ནཱམ. ཨིཏི ཏཱིསུཔི དྭཱརེསུ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདིབྷེདཱ ཨཀུསལཙེཏནཱཝ སངྑཱརཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམསྨིཉྷི སུཏྟེ ཙེཏནཱ དྷུརཾ, ཨུཔཱལིསུཏྟེ ཀམྨཾ. ཨབྷིསངྑརིཏྭཱཏི སངྐཌྜྷིཏྭཱ, པིཎྜཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ལོཀནྟི སདུཀྑཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི. སབྱཱབཛ྄ཛྷཱ ཕསྶཱ ཕུསནྟཱིཏི སདུཀྑཱ ཝིཔཱཀཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཀནྟདུཀྑནྟི ནིརནྟརདུཀྑཾ. བྷཱུཏཱཏི ཧེཏྭཏྠེ ནིསྶཀྐཝཙནཾ, བྷཱུཏཀམྨཏོ བྷཱུཏསྶ སཏྟསྶ ཨུཔྤཏྟི ཧོཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ སཏྟཱ ཀརོནྟི, ཏཐཱབྷཱུཏེན ཀམྨེན ཀམྨསབྷཱགཝསེན ཏེསཾ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི. ཨེཏྠ ཙ ཏེནཱཏི ཀམྨེན ཝིཡ ཝུཏྟཱ, ཨུཔཔཏྟི ཙ ནཱམ ཝིཔཱཀེན ཧོཏི. ཡསྨཱ པན ཝིཔཱཀསྶ ཀམྨཾ ཧེཏུ, ཏསྨཱ ཏེན མཱུལཧེཏུབྷཱུཏེན ཀམྨེན ནིབྦཏྟཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཕསྶཱ ཕུསནྟཱིཏི ཡེན ཀམྨཝིཔཱཀེན ནིབྦཏྟོ, ཏཾཀམྨཝིཔཱཀཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཀམྨདཱཡཱདཱཏི ཀམྨདཱཡཛྫཱ ཀམྨམེཝ ནེསཾ དཱཡཛྫཾ སནྟཀནྟི ཝདཱམི.

ཨབྱཱབཛ྄ཛྷནྟི ¶ ནིདྡུཀྑཾ ¶ . ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཀཱཡདྭཱརེ པཝཏྟཱ ཨཊྛ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཙེཏནཱ ཀཱཡསངྑཱརོ ནཱམ. ཏཱཡེཝ ཝཙཱིདྭཱརེ པཝཏྟཱ ཝཙཱིསངྑཱརོ ནཱམ. མནོདྭཱརེ པཝཏྟཱ ཏཱཡེཝ ཨཊྛ, ཏིསྶོ ཙ ཧེཊྛིམཛྷཱནཙེཏནཱ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམནོསངྑཱརོ ནཱམ. ཛྷཱནཙེཏནཱ ཏཱཝ ཧོཏུ, ཀཱམཱཝཙརཱ ཀིནྟི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམནོསངྑཱརོ ནཱམ ཛཱཏཱཏི. ཀསིཎསཛྫནཀཱལེ ¶ ཙ ཀསིཎཱསེཝནཀཱལེ ཙ ལབྦྷནྟི. ཀཱམཱཝཙརཙེཏནཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཙེཏནཱཡ གྷཊིཏཱ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙེཏནཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཙེཏནཱཡ གྷཊིཏཱ. ཨིཏི ཏཱིསུཔི དྭཱརེསུ ཀཱཡསུཙརིཏཱདིབྷེདཱ ཀུསལཙེཏནཱཝ སངྑཱརཱཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏིཡཝཱརོ ཨུབྷཡམིསྶཀཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱཏིཨཱདཱིསུ མནུསྶཱནཾ ཏཱཝ ཀཱལེན སུཁཾ ཀཱལེན དུཀྑཾ པཱཀཊམེཝ, དེཝེསུ པན བྷུམྨདེཝཏཱནཾ, ཝིནིཔཱཏིཀེསུ ཝེམཱནིཀཔེཏཱནཾ ཀཱལེན སུཁཾ ཀཱལེན དུཀྑཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཧཏྠིཨཱདཱིསུ ཏིརཙྪཱནེསུཔི ལབྦྷཏིཡེཝ.

ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཏཱིསུ ཀམྨེསུ. ཏསྶ པཧཱནཱཡ ཡཱ ཙེཏནཱཏི ཏསྶ པཧཱནཏྠཱཡ མགྒཙེཏནཱ. ཀམྨཾ པཏྭཱཝ མགྒཙེཏནཱཡ ཨཉྙོ པཎྜརཏརོ དྷམྨོ ནཱམ ནཏྠི. ཨིདཾ པན ཀམྨཙཏུཀྐཾ པཏྭཱ དྭཱདས ཨཀུསལཙེཏནཱ ཀཎྷཱ ནཱམ, ཏེབྷཱུམཀཀུསལཙེཏནཱ སུཀྐཱ ནཱམ, མགྒཙེཏནཱ ཨཀཎྷཱ ཨསུཀྐཱཏི ཨཱགཏཱ.

༨༢. ‘‘ལབྷེཡྻཱཧཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཨིདཾ སོ ‘‘ཙིརཾ ཝཏ མེ ཨནིཡྻཱནིཀཔཀྑེ ཡོཛེཏྭཱ ཨཏྟཱ ཀིལམིཏོ, ‘སུཀྑནདཱིཏཱིརེ ནྷཱཡིསྶཱམཱི’ཏི སམྤརིཝཏྟེནྟེན ཝིཡ ཐུསེ ཀོཊྚེནྟེན ཝིཡ ཙ ན ཀོཙི ཨཏྠོ ནིཔྥཱདིཏོ, ཧནྡཱཧཾ ཨཏྟཱནཾ ཡོགེ ཡོཛེམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ. ཨཐ ¶ བྷགཝཱ ཡོནེན ཁནྡྷཀེ ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསོ པཉྙཏྟོ, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ སཱམཎེརབྷཱུམིཡཾ ཋིཏོ – ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑཱམི ཨུཔསམྤདཾ, སྭཱཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༨༦) ནཡེན སམཱདིཡིཏྭཱ པརིཝསཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཡོ ཁོ, སེནིཡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ པབྦཛྫནྟི ཝཙནསིལིཊྛཏཱཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ. ཨཔརིཝསིཏྭཱཡེཝ ཧི པབྦཛྫཾ ལབྷཏི. ཨུཔསམྤདཏྠིཀེན པན ནཱཏིཀཱལེན གཱམཔྤཝེསནཱདཱིནི ཨཊྛ ཝཏྟཱནི པཱུརེནྟེན པརིཝསིཏབྦཾ ¶ . ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱཏི ཨཊྛཝཏྟཔཱུརཎེན ཏུཊྛཙིཏྟཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེས ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསོ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡཊྛཀཐཱཡ པབྦཛྫཁནྡྷཀཝཎྞནཱཡཾ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༨༦) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ ¶ . ཨཔིཙ མེཏྠཱཏི ཨཔིཙ མེ ཨེཏྠ. པུགྒལཝེམཏྟཏཱ ཝིདིཏཱཏི པུགྒལནཱནཏྟཾ ཝིདིཏཾ. ཨཡཾ པུགྒལོ པརིཝཱསཱརཧོ, ཨཡཾ ན པརིཝཱསཱརཧོཏི ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ པཱཀཊནྟི དསྶེཏི.

ཏཏོ སེནིཡོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧོ ཨཙྪརིཡཾ བུདྡྷསཱསནཾ, ཡཏྠ ཨེཝཾ གྷཾསིཏྭཱ ཀོཊྚེཏྭཱ ཡུཏྟམེཝ གཎྷནྟི, ཨཡུཏྟཾ ཚཌྜེནྟཱི’’ཏི. ཏཏོ སུཊྛུཏརཾ པབྦཛྫཱཡ སཉྫཱཏུསྶཱཧོ སཙེ, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཐ བྷགཝཱ ཏསྶ ཏིབྦཙྪནྡཏཾ ཝིདིཏྭཱ ན སེནིཡོ པརིཝཱསཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, སེནིཡཾ ནྷཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨཱནེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཏཾ པབྦཱཛེཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨཱནཡི. བྷགཝཱ གཎེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨལཏྠ ཁོ ཨཙེལོ སེནིཡོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ ཨལཏྠ ཨུཔསམྤད’’ནྟི.

ཨཙིརཱུཔསམྤནྣོཏི ¶ ཨུཔསམྤནྣོ ཧུཏྭཱ ནཙིརམེཝ. ཝཱུཔཀཊྛོཏི ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེཧི ཀཱཡེན ཙ ཙིཏྟེན ཙ ཝཱུཔཀཊྛོ. ཨཔྤམཏྟོཏི ཀམྨཊྛཱནེ སཏིཾ ཨཝིཛཧནྟོ. ཨཱཏཱཔཱིཏི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསངྑཱཏེན ཝཱིརིཡཱཏཱཔེན ཨཱཏཱཔཱི. པཧིཏཏྟོཏི ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑཏཱཡ པེསིཏཏྟོ ཝིསྶཊྛཨཏྟབྷཱཝོ. ཡསྶཏྠཱཡཱཏི ཡསྶ ཨཏྠཱཡ. ཀུལཔུཏྟཱཏི ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟཱ. སམྨདེཝཱཏི ཧེཏུནཱཝ ཀཱརཎེནེཝ. ཏདནུཏྟརནྟི ཏཾ ཨནུཏྟརཾ. བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནབྷཱུཏཾ ཨརཧཏྟཕལཾ. ཏསྶ ཧི ཨཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ པབྦཛནྟི. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱཏི ཨཏྟནཱཡེཝ པཉྙཱཡ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ, ཨཔརཔྤཙྩཡཾ ཉཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསཱིཏི པཱཔུཎིཏྭཱ སམྤཱདེཏྭཱ ཝིཧཱསི. ཨེཝཾ ཝིཧརནྟོཝ ཁཱིཎཱ ཛཱཏི…པེ… ཨབྦྷཉྙཱསི.

ཨེཝམསྶ ¶ པཙྩཝེཀྑཎབྷཱུམིཾ དསྶེཏྭཱ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེནེཝ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེཏུཾ ‘‘ཨཉྙཏརོ ཁོ པནཱཡསྨཱ སེནིཡོ ཨརཧཏཾ ཨཧོསཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཉྙཏརོཏི ཨེཀོ. ཨརཧཏནྟི ཨརཧནྟཱནཾ, བྷགཝཏོ སཱཝཀཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ ཨབྦྷནྟརོ ཨཧོསཱིཏི ཨཡམེཝཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཀུཀྐུརཝཏིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཨབྷཡརཱཛཀུམཱརསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨབྷཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨབྷཡོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. རཱཛཀུམཱརོཏི བིམྦིསཱརསྶ ཨོརསཔུཏྟོ. ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཧཱིཏི དོསཾ ཨཱརོཔེཧི. ནེརཡིཀོཏི ནིརཡེ ནིབྦཏྟཀོ. ཀཔྤཊྛོཏི ཀཔྤཊྛིཏིཀོ. ཨཏེཀིཙྪོཏི བུདྡྷསཧསྶེནཱཔི ཏིཀིཙྪིཏུཾ ན སཀྐཱ. ཨུགྒིལིཏུནྟི དྭེ ཨནྟེ མོཙེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨུགྒིལིཏུཾ བཧི ནཱིཧརིཏུཾ ན སཀྑིཏི. ཨོགིལིཏུནྟི པུཙྪཱཡ དོསཾ དཏྭཱ ཧཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨོགིལིཏུཾ ཨནྟོ པཝེསེཏུཾ ན སཀྑིཏི.

ཨེཝཾ, བྷནྟེཏི ནིགཎྛོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ མཡ྄ཧཾ སཱཝཀེ བྷིནྡིཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཧནྡཱཧཾ ཨེཀཾ པཉྷཾ ཨབྷིསངྑརོམི, ཡཾ པུཊྛོ སམཎོ གོཏམོ ཨུཀྐུཊིཀོ ཧུཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨུཊྛཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི. སོ ཨབྷཡསྶ གེཧཱ ནཱིཧཊབྷཏྟོ སིནིདྡྷབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟོ བཧཱུ པཉྷེ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ – ‘‘ཨེཏྠ སམཎོ གོཏམོ ཨིམཾ ནཱམ དོསཾ དསྶེསྶཏི, ཨེཏྠ ཨིམཾ ནཱམཱ’’ཏི སབྦེ པཧཱཡ ཙཱཏུམཱསམཏྠཀེ ཨིམཾ པཉྷཾ ཨདྡས. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིམསྶ པཉྷསྶ པུཙྪཱཡ ཝཱ ཝིསྶཛྫནེ ཝཱ ན སཀྐཱ དོསོ དཱཏུཾ, ཨོཝཊྚིཀསཱརོ ཨཡཾ, ཀོ ནུ ཁོ ཨིམཾ གཧེཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ‘‘ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ པཎྜིཏོ, སོ སཀྑིསྶཏཱིཏི ཏཾ ཨུགྒཎྷཱཔེམཱི’’ཏི ནིཊྛཾ གནྟྭཱ ཨུགྒཎྷཱཔེསི. སོ ཝཱདཛ྄ཛྷཱསཡཏཱཡ ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪནྟོ ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ,’’ཏི ཨཱཧ.

༨༤. ཨཀཱལོ ¶ ཁོ ཨཛྫཱཏི ཨཡཾ པཉྷོ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི ཨབྷིསངྑཏོ, ཏཏྠ ཨིདཾ གཧེཏྭཱ ཨིདཾ ཝིསྶཛྫིཡམཱནེ དིཝསབྷཱགོ ནཔྤཧོསྶཏཱིཏི མཉྙནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི. སོ དཱནཱིཏི སྭེ དཱནི. ཨཏྟཙཏུཏྠོཏི ཀསྨཱ བཧཱུཧི སདྡྷིཾ ན ནིམནྟེསི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘བཧཱུསུ ནིསིནྣེསུ ཐོཀཾ དཏྭཱ ཝདནྟསྶ ཨཉྙཾ སུཏྟཾ ཨཉྙཾ ཀཱརཎཾ ཨཉྙཾ ཏཐཱརཱུཔཾ ཝཏྠུཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེསྶཏི, ཨེཝཾ སནྟེ ཀལཧོ ཝཱ ཀོལཱཧལམེཝ ཝཱ བྷཝིསྶཏི. ཨཐཱཔི ཨེཀཀཾཡེཝ ནིམནྟེསྶཱམི, ཨེཝམྤི མེ གརཧཱ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི ‘ཡཱཝམཙྪརཱི ཝཱཡཾ ཨབྷཡོ, བྷགཝནྟཾ དིཝསེ དིཝསེ བྷིཀྑཱུནཾ སཏེནཔི སཧསྶེནཔི སདྡྷིཾ ཙརནྟཾ དིསྭཱཔི ཨེཀཀཾཡེཝ ¶ ¶ ནིམནྟེསཱི’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ པན དོསོ ན བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཔརེཧི ཏཱིཧི སདྡྷིཾ ཨཏྟཙཏུཏྠཾ ནིམནྟེསི.

༨༥. ན ཁྭེཏྠ, རཱཛཀུམཱར, ཨེཀཾསེནཱཏི ན ཁོ, རཱཛཀུམཱར, ཨེཏྠ པཉྷེ ཨེཀཾསེན ཝིསྶཛྫནཾ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔཉྷི ཝཱཙཾ ཏཐཱགཏོ བྷཱསེཡྻཱཔི ན བྷཱསེཡྻཱཔི. བྷཱསིཏཔཙྩཡེན ཨཏྠཾ པསྶནྟོ བྷཱསེཡྻ, ཨཔསྶནྟོ ན བྷཱསེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི བྷགཝཱ མཧཱནིགཎྛེན ཙཏཱུཧི མཱསེཧི ཨབྷིསངྑཏཾ པཉྷཾ ཨསནིཔཱཏེན པབྦཏཀཱུཊཾ ཝིཡ ཨེཀཝཙནེནེཝ སཾཙུཎྞེསི. ཨནསྶུཾ ནིགཎྛཱཏི ནཊྛཱ ནིགཎྛཱ.

༨༦. ཨངྐེ ནིསིནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨཱུརཱུསུ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ལེསཝཱདིནོ ཧི ཝཱདཾ པཊྛཔེནྟཱ ཀིཉྩིདེཝ ཕལཾ ཝཱ པུཔྥཾ ཝཱ པོཏྠཀཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདནྟི. ཏེ ཨཏྟནོ ཛཡེ སཏི པརཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟི, པརསྶ ཛཡེ སཏི ཕལཾ ཁཱདནྟཱ ཝིཡ པུཔྥཾ ¶ གྷཱཡནྟཱ ཝིཡ པོཏྠཀཾ ཝཱཙེནྟཱ ཝིཡ ཝིཀྑེཔཾ དསྶེནྟི. ཨཡཾ པན ཙིནྟེསི – ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨེས ཨོསཊསངྒཱམོ པརཝཱདམདྡནོ. སཙེ མེ ཛཡོ བྷཝིསྶཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ བྷཝིསྶཏི, དཱརཀཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ རོདཱཔེསྶཱམི. ཏཏོ པསྶཐ, བྷོ, ཨཡཾ དཱརཀོ རོདཏི, ཨུཊྛཧཐ ཏཱཝ, པཙྪཱཔི ཛཱནིསྶཱམཱ’’ཏི ཏསྨཱ དཱརཀཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདི. བྷགཝཱ པན རཱཛཀུམཱརཏོ སཧསྶགུཎེནཔི སཏསཧསྶགུཎེནཔི ཝཱདཱིཝརཏརོ, ‘‘ཨིམམེཝསྶ དཱརཀཾ ཨུཔམཾ ཀཏྭཱ ཝཱདཾ བྷིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི རཱཛཀུམཱརཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ མུཁེ ཨཱཧརེཡྻཱཏི མུཁེ ཋཔེཡྻ. ཨཱཧརེཡྻསྶཱཧནྟི ཨཔནེཡྻཾ ཨསྶ ཨཧཾ. ཨཱདིཀེནེཝཱཏི པཋམཔཡོགེནེཝ. ཨབྷཱུཏནྟི ཨབྷཱུཏཏྠཾ. ཨཏཙྪནྟི ན ཏཙྪཾ. ཨནཏྠསཾཧིཏནྟི ན ཨཏྠསཾཧིཏཾ ན ཝཌྜྷིནིསྶིཏཾ. ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱཏི ནེཝ པིཡཱ ན མནཱཔཱ. ཨིམིནཱ ནཡེནེཝ སབྦཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཏཏྠ ཨཔྤིཡཔཀྑེ པཋམཝཱཙཱ ཨཙོརཾཡེཝ ཙོརོཏི, ཨདཱསཾཡེཝ དཱསོཏི, ཨདུཔྤཡུཏྟཾཡེཝ དུཔྤཡུཏྟོཏི པཝཏྟཱ. ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ བྷཱསཏི. དུཏིཡཝཱཙཱ ཙོརཾཡེཝ ཙོརོ ཨཡནྟིཨཱདིཝསེན པཝཏྟཱ. ཏམྤི ¶ ཏཐཱགཏོ ན བྷཱསཏི. ཏཏིཡཝཱཙཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨཀཏཔུཉྙཏཱཡ དུགྒཏོ དུབྦཎྞོ ཨཔྤེསཀྑོ ¶ , ཨིདྷ ཋཏྭཱཔི པུན པུཉྙཾ ན ཀརོསི, དུཏིཡཙིཏྟཝཱརེ ཀཐཾ ཙཏཱུཧི ཨཔཱཡེཧི ན མུཙྩིསྶསཱི’’ཏི ཨེཝཾ མཧཱཛནསྶ ཨཏྠཔུརེཀྑཱརེན ¶ དྷམྨཔུརེཀྑཱརེན ཨནུསཱསནཱིཔུརེཀྑཱརེན ཙ ཝཏྟབྦཝཱཙཱ. ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོཏི ཏསྨིཾ ཏཏིཡབྱཱཀརཎེ ཏསྶཱ ཝཱཙཱཡ བྱཱཀརཎཏྠཱཡ ཏཐཱགཏོ ཀཱལཉྙཱུ ཧོཏི, མཧཱཛནསྶ ཨཱདཱནཀཱལཾ གཧཎཀཱལཾ ཛཱནིཏྭཱཝ བྱཱཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

པིཡཔཀྑེ པཋམཝཱཙཱ ཨཊྛཱནིཡཀཐཱ ནཱམ. སཱ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ – ཨེཝཾ ཀིར གཱམཝཱསིམཧལླཀཾ ནགརཾ ཨཱགནྟྭཱ པཱནཱགཱརེ པིཝནྟཾ ཝཉྩེཏུཀཱམཱ སམྦཧུལཱ དྷུཏྟཱ པཱིཏཊྛཱནེ ཋཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སུརཾ པིཝནྟཱ ‘‘ཨིམསྶ ནིཝཱསནཔཱཝུརཎམྤི ཧཏྠེ བྷཎྜཀམྤི སབྦཾ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ – ‘‘ཨེཀེཀཾ ཨཏྟཔཙྩཀྑཀཐཾ ཀཐེམ, ཡོ ‘ཨབྷཱུཏ’ནྟི ཀཐེསི, ཀཐིཏཾ ཝཱ ན སདྡཧཏི, ཏཾ དཱསཾ ཀཏྭཱ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏམྤི མཧལླཀཾ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཏུམྷཱཀམྤི ཏཱཏ རུཙྩཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཧོཏུ ཏཱཏཱཏི.

ཨེཀོ དྷུཏྟོ ཨཱཧ – མཡ྄ཧཾ, བྷོ མཱཏུ, མཡི ཀུཙྪིགཏེ ཀཔིཊྛཕལདོཧལོ ཨཧོསི. སཱ ཨཉྙཾ ཀཔིཊྛཧཱརཀཾ ཨལབྦྷམཱནཱ མཾཡེཝ པེསེསི. ཨཧཾ གནྟྭཱ རུཀྑཾ ཨབྷིརུཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ པཱདེ གཧེཏྭཱ མུགྒརཾ ཝིཡ རུཀྑསྶ ཨུཔརི ཁིཔིཾ; ཨཐ སཱཁཏོ སཱཁཾ ཝིཙརནྟོ ཕལཱནི གཧེཏྭཱ ཨོཏརིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ གྷརཾ གནྟྭཱ ནིསྶེཎིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨོརུཡ྄ཧ མཱཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཕལཱནི མཱཏུཡཱ ཨདཱསིཾ; ཏཱནི པན མཧནྟཱནི ཧོནྟི ཙཱཊིཔྤམཱཎཱནི. ཏཏོ མེ མཱཏརཱ ཨེཀཱསནེ ནིསིནྣཱཡ སམསཊྛིཕལཱནི ¶ ཁཱདིཏཱནི. མཡཱ ཨེཀུཙྪངྒེན ཨཱནཱིཏཕལེསུ སེསཀཱནི ཀུལསནྟཀེ གཱམེ ཁུདྡཀམཧལླཀཱནཾ ཨཧེསུཾ. ཨམྷཱཀཾ གྷརཾ སོལ༹སཧཏྠཾ, སེསཔརིཀྑཱརབྷཎྜཀཾ ཨཔནེཏྭཱ ཀཔིཊྛཕལེཧེཝ ཡཱཝ ཚདནཾ པཱུརིཏཾ. ཏཏོ ཨཏིརེཀཱནི གཧེཏྭཱ གེཧདྭཱརེ རཱསིཾ ཨཀཾསུ. སོ ཨསཱིཏིཧཏྠུབྦེདྷོ པབྦཏོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཀིཾ ཨཱིདིསཾ, བྷོ སཀྐཱ, སདྡཧིཏུནྟི?

གཱམིཀམཧལླཀོ ¶ ཏུཎྷཱི ནིསཱིདིཏྭཱ སབྦེསཾ ཀཐཱཔརིཡོསཱནེ པུཙྪིཏོ ཨཱཧ – ‘‘ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི ཏཱཏཱ, མཧནྟཾ རཊྛཾ, རཊྛམཧནྟཏཱཡ སཀྐཱ སདྡཧིཏུ’’ནྟི. ཡཐཱ ཙ ཏེན, ཨེཝཾ སེསེཧིཔི ཏཐཱརཱུཔཱསུ ནིཀྐཱརཎཀཐཱསུ ཀཐིཏཱསུ ཨཱཧ – མཡ྄ཧམྤི ཏཱཏཱ སུཎཱཐ, ན ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཀུལཱནི, ཨམྷཱཀམྤི ཀུལཾ མཧཱཀུལཾ, ཨམྷཱཀཾ པན ཨཝསེསཁེཏྟེཧི ཀཔྤཱསཁེཏྟཾ མཧནྟཏརཾ ¶ . ཏསྶ ཨནེཀཀརཱིསསཏསྶ ཀཔྤཱསཁེཏྟསྶ མཛ྄ཛྷེ ཨེཀོ ཀཔྤཱསརུཀྑོ མཧཱ ཨསཱིཏིཧཏྠུབྦེདྷོ ཨཧོསི. ཏསྶ པཉྩ སཱཁཱ, ཏཱསུ ཨཝསེསསཱཁཱ ཕལཾ ན གཎྷིཾསུ, པཱཙཱིནསཱཁཱཡ ཨེཀམེཝ མཧཱཙཱཊིམཏྟཾ ཕལཾ ཨཧོསི. ཏསྶ ཚ ཨཾསིཡོ, ཚསུ ཨཾསཱིསུ ཚ ཀཔྤཱསཔིཎྜིཡོ པུཔྥིཏཱ. ཨཧཾ མསྶུཾ ཀཱརེཏྭཱ ནྷཱཏཝིལིཏྟོ ཁེཏྟཾ གནྟྭཱ ཏཱ ཀཔྤཱསཔིཎྜིཡོ པུཔྥིཏཱ དིསྭཱ ཋིཏཀོཝ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ གཎྷིཾ. ཏཱ ཀཔྤཱསཔིཎྜིཡོ ཐཱམསམྤནྣཱ ཚ དཱསཱ ཨཧེསུཾ. ཏེ སབྦེ མཾ ཨེཀཀཾ ཨོཧཱཡ པལཱཏཱ. ཨེཏྟཀེ ཨདྡྷཱནེ ཏེ ན པསྶཱམི, ཨཛྫ དིཊྛཱ, ཏུམྷེ ཏེ ཚ ཛནཱ. ཏྭཾ ནནྡོ ནཱམ, ཏྭཾ པུཎྞོ ནཱམ, ཏྭཾ ཝཌྜྷམཱནོ ནཱམ, ཏྭཾ ཙིཏྟོ ནཱམ ཏྭཾ མངྒལོ ནཱམ, ཏྭཾ པོཊྛིཡོ ནཱམཱཏི ཝཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ནིསིནྣཀེཡེཝ ཙཱུལཱ༹སུ གཧེཏྭཱ ¶ ཨཊྛཱསི. ཏེ ‘‘ན མཡཾ དཱསཱ’’ཏིཔི ཝཏྟུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཨཐ ནེ ཀཌྜྷནྟོ ཝིནིཙྪཡཾ ནེཏྭཱ ལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱསེ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫི. ཨེཝརཱུཔིཾ ཀཐཾ ཏཐཱགཏོ ན བྷཱསཏི.

དུཏིཡཝཱཙཱ ཨཱམིསཧེཏུཙཱཊུཀམྱཏཱདིཝསེན ནཱནཔྤཀཱརཱ པརེསཾ ཐོམནཝཱཙཱ ཙེཝ, ཙོརཀཐཾ རཱཛཀཐནྟི ཨཱདིནཡཔྤཝཏྟཱ ཏིརཙྪཱནཀཐཱ ཙ. ཏམྤི ཏཐཱགཏོ ན བྷཱསཏི. ཏཏིཡཝཱཙཱ ཨརིཡསཙྩསནྣིསྶིཏཀཐཱ, ཡཾ ཝསྶསཏམྤི སུཎནྟཱ པཎྜིཏཱ ནེཝ ཏིཏྟིཾ གཙྪནྟི. ཨིཏི ཏཐཱགཏོ ནེཝ སབྦམྤི ཨཔྤིཡཝཱཙཾ བྷཱསཏི ན པིཡཝཱཙཾ. ཏཏིཡཾ ཏཏིཡམེཝ པན བྷཱསིཏབྦཀཱལཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ བྷཱསཏི. ཏཏྠ ཏཏིཡཾ ཨཔྤིཡཝཱཙཾ སནྡྷཱཡ ཧེཊྛཱ དཧརཀུམཱརཨུཔམཱ ཨཱགཏཱཏི ཝེདིཏབྦཾ.

༨༧. ཨུདཱཧུ ཋཱནསོཝེཏནྟི ཨུདཱཧུ ཋཱནུཔྤཏྟིཀཉཱཎེན ཏངྑཎཾཡེཝ ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨུཔཊྛཱཏཱིཏི པུཙྪཏི. སཉྙཱཏོཏི ཉཱཏོ པཉྙཱཏོ པཱཀཊོ. དྷམྨདྷཱཏཱུཏི དྷམྨསབྷཱཝོ. སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ ¶ . ཏཾ བྷགཝཏཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ, ཧཏྠགཏཾ བྷགཝཏོ. ཏསྨཱ སོ ཡཾ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཏཾ སབྦཾ ཋཱནསོཝ པཊིབྷཱཏཱིཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨཡཾ པན དྷམྨདེསནཱ ནེཡྻཔུགྒལཝསེན པརིནིཊྛིཏཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨབྷཡརཱཛཀུམཱརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. བཧུཝེདནཱིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༨. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི བཧུཝེདནཱིཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏཱིཏི པཉྩཀངྒོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཝཱསིཕརསུནིཁཱདནདཎྜམུགྒརཀཱལ༹སུཏྟནཱལི༹སངྑཱཏེཧི ཝཱ ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ སོ པཉྩངྒོཏི པཉྙཱཏོ. ཐཔཏཱིཏི ཝཌྜྷཀཱིཛེཊྛཀོ. ཨུདཱཡཱིཏི པཎྜིཏཨུདཱཡིཏྠེརོ.

༨༩. པརིཡཱཡནྟི ཀཱརཎཾ. དྭེཔཱནནྡཱཏི དྭེཔི, ཨཱནནྡ. པརིཡཱཡེནཱཏི ཀཱརཎེན. ཨེཏྠ ཙ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝསེན དྭེ ཝེདིཏབྦཱ. སུཁཱདིཝསེན ཏིསྶོ, ཨིནྡྲིཡཝསེན སུཁིནྡྲིཡཱདིཀཱ པཉྩ, དྭཱརཝསེན ཙཀྑུསམྥསྶཛཱདིཀཱ ཚ, ཨུཔཝིཙཱརཝསེན ‘‘ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ སོམནསྶཊྛཱནིཡཾ རཱུཔཾ ཨུཔཝིཙརཏཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ ཨཊྛཱརས, ཚ གེཧསྶིཏཱནི སོམནསྶཱནི, ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི སོམནསྶཱནི, ཚ གེཧསྶིཏཱནི དོམནསྶཱནི, ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི དོམནསྶཱནི, ཚ གེཧསྶིཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱཏི ཨེཝཾ ཚཏྟིཾས, ཏཱ ཨཏཱིཏེ ཚཏྟིཾས, ཨནཱགཏེ ཚཏྟིཾས, པཙྩུཔྤནྣེ ཚཏྟིཾསཱཏི ཨེཝཾ ཨཊྛཝེདནཱསཏཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༩༠. པཉྩ ཁོ ཨིམེ, ཨཱནནྡ, ཀཱམགུཎཱཏི ཨཡཾ པཱཊིཨེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ན ཀེཝལམྤི དྭེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱ བྷགཝཏཱ པཉྙཏྟཱ, པརིཡཱཡེན ཨེཀཱཔི ཝེདནཱ ཀཐིཏཱ. ཏཾ དསྶེནྟོ པཉྩཀངྒསྶ ¶ ཐཔཏིནོ ཝཱདཾ ཨུཔཏྠམྦྷེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཨབྷིཀྐནྟཏརནྟི སུནྡརཏརཾ. པཎཱིཏཏརནྟི ཨཏཔྤཀཏརཾ. ཨེཏྠ ཙ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ, སཱཔི སནྟཊྛེན པཎཱིཏཊྛེན ཙ སུཁནྟི ཝུཏྟཱ. ཚ གེཧསྶིཏཱནི སུཁནྟི ཝུཏྟཱནི. ནིརོདྷོ ཨཝེདཡིཏསུཁཝསེན ¶ སུཁཾ ནཱམ ཛཱཏོ. པཉྩཀཱམགུཎཝསེན ཧི ཨཊྛསམཱཔཏྟིཝསེན ཙ ཨུཔྤནྣཾ ཝེདཡིཏསུཁཾ ནཱམ. ནིརོདྷོ ཨཝེདཡིཏསུཁཾ ནཱམ. ཨིཏི ཝེདཡིཏསུཁཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨཝེདཡིཏསུཁཾ ཝཱ, ཏཾ ནིདྡུཀྑབྷཱཝསངྑཱཏེན སུཁཊྛེན ཨེཀནྟསུཁམེཝ ཛཱཏཾ.

༩༡. ཡཏྠ ¶ ཡཏྠཱཏི ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཋཱནེ. སུཁཾ ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཝེདཡིཏསུཁཾ ཝཱ ཨཝེདཡིཏསུཁཾ ཝཱ ཨུཔལབྦྷཏི. ཏཾ ཏཾ ཏཐཱགཏོ སུཁསྨིཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཏཾ སབྦཾ ཏཐཱགཏོ ནིདྡུཀྑབྷཱཝཾ སུཁསྨིཾཡེཝ པཉྙཔེཏཱིཏི. ཨིདྷ བྷགཝཱ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སཱིསཾ ཀཏྭཱ ནེཡྻཔུགྒལཝསེན ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེནེཝ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བཧུཝེདནཱིཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཨཔཎྞཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༢. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཨཔཎྞཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙཱརིཀནྟི ཨཏུརིཏཙཱརིཀཾ.

༩༣. ཨཏྠི པན ཝོ གཧཔཏཡོཏི ཀསྨཱ ཨཱཧ? སོ ཀིར གཱམོ ཨཊཝིདྭཱརེ ནིཝིཊྛོ. ནཱནཱཝིདྷཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ དིཝསཾ མགྒཾ ¶ གནྟྭཱ སཱཡཾ ཏཾ གཱམཾ ཝཱསཏྠཱཡ ཨུཔེནྟི, ཏེསཾ ཏེ མནུསྶཱ མཉྩཔཱིཋཱནི པཏྠརིཏྭཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ པཱདེ མཀྑེཏྭཱ ཀཔྤིཡཔཱནཀཱནི དཏྭཱ པུནདིཝསེ ནིམནྟེཏྭཱ དཱནཾ དེནྟི. ཏེ པསནྣཙིཏྟཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ སམྨནྟཡམཱནཱ ཨེཝཾ ཝདནྟི ‘‘ཨཏྠི པན ཝོ གཧཔཏཡོ ཀིཉྩི དསྶནཾ གཧིཏ’’ནྟི? ནཏྠི, བྷནྟེཏི. ‘‘གཧཔཏཡོ ཝིནཱ དསྶནེན ལོཀོ ན ནིཡྻཱཏི, ཨེཀཾ དསྶནཾ རུཙྩིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི, ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི དསྶནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐནྟཱ. ཨཔརདིཝསེ ཨཉྙེ ཨཱགཏཱ. ཏེཔི ཏཐེཝ པུཙྪིཾསུ. ཏེ ཏེསཾ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, པུརིམེསུ དིཝསེསུ ཏུམྷཱདིསཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཨམྷེ ཨིདཾ དསྶནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ གཏཱ’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ. ‘‘ཏེ བཱལཱ ཀིཾ ཛཱནནྟི? ‘ཨུཙྪིཛྫཏི ཨཡཾ ལོཀོ’ཏི ཨུཙྪེདདསྶནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཏེཔི ཨུཙྪེདདསྶནཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ པཀྐནྟཱ. ཨེཏེནུཔཱཡེན ཨཉྙེ ཨེཀཙྩསསྶཏཾ, ཨཉྙེ ཨནྟཱནནྟཾ ¶ , ཨཉྙེ ཨམརཱཝིཀྑེཔནྟི ཨེཝཾ དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ ཨུགྒཎྷཱཔེསུཾ. ཏེ པན ཨེཀདིཊྛིཡམྤི པཏིཊྛཱཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. སབྦཔཙྪཱ བྷགཝཱ ཨགམཱསི. སོ ཏེསཾ ཧིཏཏྠཱཡ པུཙྪནྟོ ‘‘ཨཏྠི པན ཝོ གཧཔཏཡོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཱཀཱརཝཏཱིཏི ཀཱརཎཝཏཱི སཧེཏུཀཱ. ཨཔཎྞཀོཏི ཨཝིརདྡྷོ ཨདྭེཛ྄ཛྷགཱམཱི ཨེཀཾསགཱཧིཀོ.

༩༤. ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདི དསཝཏྠུཀཱ མིཙྪཱདིཊྛི ཧེཊྛཱ སཱལེཡྻཀསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏཱ. ཏཐཱ ཏབྦིཔཙྩནཱིཀབྷཱུཏཱ སམྨཱདིཊྛི.

༩༥. ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསནྟི ཡོ ནེསཾ ཨཀུསལཏོ ནིཀྑནྟབྷཱཝེ ཨཱནིསཾསོ, ཡོ ཙ ཝོདཱནཔཀྑོ ཝིསུདྡྷིཔཀྑོ, ཏཾ ན པསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟཱིཏི ¶ ཨབྷཱུཏདྷམྨསཉྙཱཔནཱ ¶ . ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏཱིཏི ཋཔེཏྭཱ མཾ ཀོ ཨཉྙོ ཨཏྟནོ དསྶནཾ པརེ གཎྷཱཔེཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྑིཔཏི. པརཾ ཝམྦྷེཏཱིཏི ཨེཏྟཀེསུ ཛནེསུ ཨེཀོཔི ཨཏྟནོ དསྶནཾ པརེ གཎྷཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཨེཝཾ པརཾ ཧེཊྛཱ ཁིཔཏི. པུབྦེཝ ཁོ པནཱཏི པུབྦེ མིཙྪཱདསྶནཾ གཎྷནྟསྶེཝ སུསཱིལྱཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, དུསྶཱིལབྷཱཝོ པཙྩུཔཊྛིཏོ. ཨེཝམསྶིམེཏི ཨེཝཾ ཨསྶ ཨིམེ མིཙྪཱདིཊྛིཨཱདཡོ སཏྟ. ཨཔརཱཔརཾ ཨུཔྤཛྫནཝསེན པན ཏེཡེཝ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ནཱམ.

ཏཏྲཱཏི ཏཱསུ ཏེསཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ལདྡྷཱིསུ. ཀལིགྒཧོཏི པརཱཛཡགྒཱཧོ. དུསྶམཏྟོ སམཱདིནྣོཏི དུགྒཧིཏོ དུཔྤརཱམཊྛོ. ཨེཀཾསཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨེཀནྟཾ ཨེཀཀོཊྛཱསཾ སཀཝཱདམེཝ ཕརིཏྭཱ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ‘‘སཙེ ཁོ ནཏྠི པརོ ལོཀོ’’ཏི ཨེཝཾ སནྟེཡེཝ སོཏྠིབྷཱཝཱཝཧོ ཧོཏི. རིཉྩཏཱིཏི ཝཛྫེཏི.

༩༦. སདྡྷམྨསཉྙཏྟཱིཏི བྷཱུཏདྷམྨསཉྙཱཔནཱ.

ཀཊགྒཧོཏི ཛཡགྒཱཧོ. སུསམཏྟོ སམཱདིནྣོཏི སུགྒཧིཏོ སུཔརཱམཊྛོ. ཨུབྷཡཾསཾ ¶ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨུབྷཡནྟཾ ཨུབྷཡཀོཊྛཱསཾ སཀཝཱདཾ པརཝཱདཉྩ ཕརིཏྭཱ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཏིཊྛཏི ‘‘སཙེ ཁོ ཨཏྠི པརོ ལོཀོ’’ཏི ཨེཝཾ སནྟེཔི ‘‘སཙེ ཁོ ནཏྠི པརོ ལོཀོ’’ཏི ཨེཝཾ སནྟེཔི སོཏྠིབྷཱཝཱཝཧོ ཧོཏི. པརཏོཔི ཨེཀཾསཨུབྷཡཾསེསུ ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༩༧. ཀརོཏོཏི ¶ སཧཏྠཱ ཀརོནྟསྶ. ཀཱརཡཏོཏི ཨཱཎཏྟིཡཱ ཀཱརེནྟསྶ. ཚིནྡཏོཏི པརེསཾ ཧཏྠཱདཱིནི ཚིནྡནྟསྶ. པཙཏོཏི དཎྜེན པཱིལེ༹ནྟསྶ ཝཱ ཏཛྫེནྟསྶ ཝཱ. སོཙཡཏོཏི པརསྶ བྷཎྜཧརཎཱདཱིཧི སོཀཾ སཡཾ ཀརོནྟསྶཔི པརེཧི ཀཱརེནྟསྶཔི. ཀིལམཏོཏི ཨཱཧཱརཱུཔཙྪེད-བནྡྷནཱགཱརཔྤཝེསནཱདཱིཧི སཡཾ ཀིལམནྟསྶཱཔི པརེཧི ཀིལམཱཔེནྟསྶཱཔི. ཕནྡཏོ ཕནྡཱཔཡཏོཏི པརཾ ཕནྡནྟཾ ཕནྡནཀཱལེ སཡམྤི ཕནྡཏོ པརམྤི ཕནྡཱཔཡཏོ. པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོཏི པཱཎཾ ཧནནྟསྶཔི ཧནཱཔེནྟསྶཔི. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཀརཎཀཱརཱཔནཝསེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

སནྡྷིནྟི ¶ གྷརསནྡྷིཾ. ནིལློཔནྟི མཧཱཝིལོཔཾ. ཨེཀཱགཱརིཀནྟི ཨེཀམེཝ གྷརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིལུམྤནཾ. པརིཔནྠེ ¶ ཏིཊྛཏོཏི ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ཨཙྪིནྡནཏྠཾ མགྒེ ཏིཊྛཏོ. ཀརོཏོ ན ཀརཱིཡཏི པཱཔནྟི ཡཾཀིཉྩི པཱཔཾ ཀརོམཱིཏི སཉྙཱཡ ཀརོཏོཔི པཱཔཾ ན ཀརཱིཡཏི, ནཏྠི པཱཔཾ. སཏྟཱ པན ཀརོམཱཏི ཨེཝཾསཉྙིནོ ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཁུརཔརིཡནྟེནཱཏི ཁུརནེམིནཱ, ཁུརདྷཱརསདིསཔརིཡནྟེན ཝཱ. ཨེཀཾ མཾསཁལནྟི ཨེཀཾ མཾསརཱསིཾ. པུཉྫནྟི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཏཏོནིདཱནནྟི ཨེཀམཾསཁལཀརཎནིདཱནཾ. དཀྑིཎཏཱིརེ མནུསྶཱ ཀཀྑལཱ༹ དཱརུཎཱ, ཏེ སནྡྷཱཡ ཧནནྟོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨུཏྟརཏཱིརེ སདྡྷཱ ཧོནྟི པསནྣཱ བུདྡྷམཱམཀཱ དྷམྨམཱམཀཱ སངྒྷམཱམཀཱ, ཏེ སནྡྷཱཡ དདནྟོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཡཛནྟོཏི མཧཱཡཱགཾ ཀརོནྟོ. དམེནཱཏི ཨིནྡྲིཡདམེན ཨུཔོསཐཀམྨེན. སཾཡམེནཱཏི སཱིལསཾཡམེན. སཙྩཝཛྫེནཱཏི སཙྩཝཙནེན. ཨཱགམོཏི ཨཱགམནཾ, པཝཏྟཱིཏི ཨཏྠོ. སབྦཐཱཔི པཱཔཔུཉྙཱནཾ ཀིརིཡམེཝ པཊིཀྑིཔནྟི. སུཀྐཔཀྑོཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. སེསམེཏྠ པུརིམཝཱརེ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

༡༠༠. ནཏྠི ཧེཏུ ནཏྠི པཙྩཡོཏི ཨེཏྠ པཙྩཡོ ཧེཏུཝེཝཙནཾ. ཨུབྷཡེནཱཔི ཝིཛྫམཱནཀམེཝ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདིསཾཀིལེསཔཙྩཡཾ ཀཱཡསུཙརིཏཱདིཝིསུདྡྷིཔཙྩཡཾ པཊིཀྑིཔནྟི. ནཏྠི ¶ བལཾ, ནཏྠི ཝཱིརིཡཾ, ནཏྠི པུརིསཐཱམོ, ནཏྠི པུརིསཔརཀྐམོཏི སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསིཏུཾ ཝཱ ཝིསུཛ྄ཛྷིཏུཾ ཝཱ ¶ བལཾ ཝཱ ཝཱིརིཡཾ ཝཱ པུརིསེན ཀཱཏབྦོ ནཱམ པུརིསཐཱམོ ཝཱ པུརིསཔརཀྐམོ ཝཱ ནཏྠི.

སབྦེ སཏྟཱཏི ཨོཊྛགོཎགདྲབྷཱདཡོ ཨནཝསེསེ ནིདསྶེནྟི. སབྦེ པཱཎཱཏི ཨེཀིནྡྲིཡོ པཱཎོ དྭིནྡྲིཡོ པཱཎོཏི ཨཱདིཝསེན ཝདནྟི. སབྦེ བྷཱུཏཱཏི ཨཎྜཀོསཝཏྠིཀོསེསུ བྷཱུཏེ སནྡྷཱཡ ཝདནྟི. སབྦེ ཛཱིཝཱཏི སཱལིཡཝགོདྷུམཱདཡོ སནྡྷཱཡ ཝདནྟི. ཏེསུ ཧེཏེ ཝིརུཧནབྷཱཝེན ཛཱིཝསཉྙིནོ. ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱཏི ཏེསཾ ཨཏྟནོ ཝསོ ཝཱ བལཾ ཝཱ ཝཱིརིཡཾ ཝཱ ནཏྠི. ནིཡཏིསངྒཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱཏི ཨེཏྠ ནིཡཏཱིཏི ནིཡཏཏཱ. སངྒཏཱིཏི ཚནྣཾ ཨབྷིཛཱཏཱིནཾ ཏཏྠ ཏཏྠ གམནཾ. བྷཱཝོཏི སབྷཱཝོཡེཝ. ཨེཝཾ ནིཡཏིཡཱ ཙ སངྒཏིཡཱ ཙ བྷཱཝེན ཙ པརིཎཏཱ ནཱནཔྤཀཱརཏཾ པཏྟཱ. ཡེན ཧི ཡཐཱ བྷཝིཏབྦཾ, སོ ཏཐེཝ བྷཝཏི. ཡེན ནོ ¶ བྷཝིཏབྦཾ, སོ ན བྷཝཏཱིཏི དསྶེནྟི. ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསཱུཏི ཚསུ ཨེཝ ཨབྷིཛཱཏཱིསུ ཋཏྭཱ སུཁཉྩ དུཀྑཉྩ པཊིསཾཝེདེནྟི, ཨཉྙཱ སུཁདུཀྑབྷཱུམི ནཏྠཱིཏི དསྶེནྟི.

ཏཏྠ ཚ ཨབྷིཛཱཏིཡོ ¶ ནཱམ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏི ནཱིལཱབྷིཛཱཏི ལོཧིཏཱབྷིཛཱཏི ཧལིདྡཱབྷིཛཱཏི སུཀྐཱབྷིཛཱཏི པརམསུཀྐཱབྷིཛཱཏཱིཏི. ཏཏྠ སཱཀུཎིཀོ སཱུཀརིཀོ ལུདྡོ མཙྪགྷཱཏཀོ ཙོརོ ཙོརགྷཱཏཀོ, ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཀུརཱུརཀམྨནྟཱ, ཨཡཾ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏི ནཱམ. བྷིཀྑཱུ ནཱིལཱབྷིཛཱཏཱིཏི ཝདནྟི. ཏེ ཀིར ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཀཎྚཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཁཱདནྟི. ‘‘བྷིཀྑཱུ ཙ ཀཎྚཀཝུཏྟིནོ’’ཏི ཨཡཉྷི ནེསཾ པཱལི༹ཡེཝ. ཨཐ ཝཱ ཀཎྚཀཝུཏྟིཀཱ ཨེཝཾ ནཱམ ཨེཀེ པབྦཛིཏཱཏི ཝདནྟི. ‘‘སམཎཀཎྚཀཝུཏྟིཀཱ’’ཏིཔི ཧི ནེསཾ པཱལི༹. ལོཧིཏཱབྷིཛཱཏི ནཱམ ནིགཎྛཱ ཨེཀསཱཊཀཱཏི ཝདནྟི. ཨིམེ ཀིར པུརིམེཧི དྭཱིཧི པཎྜརཏརཱ. གིཧཱི ཨཙེལཀསཱཝཀཱ ཧལིདྡཱབྷིཛཱཏཱིཏི ཝདནྟི. ཨིཏི ཨཏྟནོ པཙྩཡདཱཡཀེ ནིགཎྛེཧིཔི ཛེཊྛཀཏརེ ཀརོནྟི. ནནྡོ, ཝཙྪོ, སངྐིཙྩོ, ཨཡཾ སུཀྐཱབྷིཛཱཏཱིཏི ཝདནྟི. ཏེ ཀིར པུརིམེཧི ཙཏཱུཧི པཎྜརཏརཱ. ཨཱཛཱིཝཀེ པན པརམསུཀྐཱབྷིཛཱཏཱིཏི ཝདནྟི. ཏེ ཀིར སབྦེཧི པཎྜརཏརཱ.

ཏཏྠ ¶ སབྦེ སཏྟཱ པཋམཾ སཱཀུཎིཀཱདཡོཝ ཧོནྟི, ཏཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷམཱནཱ སཀྱསམཎཱ ཧོནྟི, ཏཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷམཱནཱ ནིགཎྛཱ, ཏཏོ ཨཱཛཱིཝཀསཱཝཀཱ, ཏཏོ ནནྡཱདཡོ, ཏཏོ ཨཱཛཱིཝཀཱཏི ཨཡམེཏེསཾ ལདྡྷི. སུཀྐཔཀྑོ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀེན ཝེདིཏབྦོ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམཝཱརེ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ཨིམཱསུ པན ཏཱིསུ དིཊྛཱིསུ ནཏྠིཀདིཊྛི ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧཏི, ཨཀིརིཡདིཊྛི ཀམྨཾ པཊིབཱཧཏི, ཨཧེཏུཀདིཊྛི ཨུབྷཡམྤི པཊིབཱཧཏི. ཏཏྠ ཀམྨཾ པཊིབཱཧནྟེནཱཔི ཝིཔཱཀོ པཊིབཱཧིཏོ ཧོཏི, ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧནྟེནཱཔི ཀམྨཾ པཊིབཱཧིཏཾ. ཨིཏི སབྦེཔེཏེ ¶ ཨཏྠཏོ ཨུབྷཡཔཊིབཱཧཀཱ ནཏྠིཀཝཱདཱ ཙེཝ ཨཧེཏུཀཝཱདཱ ཨཀིརིཡཝཱདཱ ཙ ཧོནྟི. ཡེ པན ཏེསཾ ལདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ རཏྟིཊྛཱནེ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣཱ སཛ྄ཛྷཱཡནྟི ཝཱིམཾསནྟི, ཏེསཾ – ‘‘ནཏྠི དིནྣཾ ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ཀརོཏོ ན ཀརིཡཏི པཱཔཾ, ནཏྠི ཧེཏུ ནཏྠི པཙྩཡོ’’ཏི ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ མིཙྪཱསཏི སནྟིཊྛཏི ¶ , ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཛཝནཱནི ཛཝནྟི, པཋམཛཝནེ སཏེཀིཙྪཱ ཧོནྟི, ཏཐཱ དུཏིཡཱདཱིསུ. སཏྟམེ བུདྡྷཱནམྤི ཨཏེཀིཙྪཱ ཨནིཝཏྟིནོ ཨརིཊྛཀཎྚཀསདིསཱ.

ཏཏྠ ཀོཙི ཨེཀཾ དསྶནཾ ཨོཀྐམཏི, ཀོཙི དྭེ, ཀོཙི ཏཱིཎིཔི, ཨེཀསྨིཾ ཨོཀྐནྟེཔི དྭཱིསུ ཏཱིསུ ཨོཀྐནྟེསུཔི ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཀོཝ ཧོཏི, པཏྟོ སགྒམགྒཱཝརཎཉྩེཝ མོཀྑམགྒཱཝརཎཉྩ, ཨབྷབྦོ ཏསྶ ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨནནྟརཾ སགྒམྤི གནྟུཾ, པགེཝ མོཀྑཾ. ཝཊྚཁཱཎུ ནཱམེས སཏྟོ པཐཝཱིགོཔཀོ. ཀིཾ པནེས ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ནིཡཏོ ཧོཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙསྨིམྤཱིཏི? ཨེཀསྨིཉྙེཝ ནིཡཏོ, ཨཱསེཝནཝསེན པན བྷཝནྟརེཔི ཏཾ ཏཾ དིཊྛིཾ རོཙེཏིཡེཝ. ཨེཝརཱུཔསྶ ཧི ཡེབྷུཡྻེན བྷཝཏོ ཝུཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠི.

ཏསྨཱ ཨཀལྱཱཎཛནཾ, ཨཱསཱིཝིསམིཝོརགཾ;

ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཡྻ, བྷཱུཏིཀཱམོ ཝིཙཀྑཎོཏི.

༡༠༣. ནཏྠི སབྦསོ ཨཱརུཔྤཱཏི ཨརཱུཔབྲཧྨལོཀོ ནཱམ སབྦཱཀཱརེན ནཏྠི. མནོམཡཱཏི ཛྷཱནཙིཏྟམཡཱ. སཉྙཱམཡཱཏི ཨརཱུཔཛ྄ཛྷཱནསཉྙཱཡ སཉྙཱམཡཱ. རཱུཔཱནཾཡེཝ ནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ ལཱབྷཱི ཝཱ ཧོཏི ཏཀྐཱི ཝཱ. ལཱབྷཱི ནཱམ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི. ཏསྶ རཱུཔཱཝཙརེ ཀངྑཱ ནཏྠི, ཨརཱུཔཱཝཙརལོཀེ ཨཏྠི ¶ . སོ – ‘‘ཨཧཾ ཨཱརུཔྤཱ ཨཏྠཱིཏི ཝདནྟཱནམྤི ¶ ནཏྠཱིཏི ཝདནྟཱནམྤི སུཎཱམི, ཨཏྠི ནཏྠཱིཏི པན ན ཛཱནཱམི. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེསྶཱམི. སཙེ ཨཱརུཔྤཱ ཨཏྠི, ཏཏྠ ནིབྦཏྟིསྶཱམི, སཙེ ནཏྠི, རཱུཔཱཝཙརབྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིསྶཱམི. ཨེཝཾ མེ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ ཨཔཎྞཀོཝ ཨཝིརདྡྷོཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཐཱ པཊིཔཛྫཏི. ཏཀྐཱི པན ཨཔྤཊིལདྡྷཛ྄ཛྷཱནོ, ཏསྶཱཔི རཱུཔཛ྄ཛྷཱནེ ཀངྑཱ ནཏྠི, ཨརཱུཔལོཀེ པན ཨཏྠི. སོ – ‘‘ཨཧཾ ཨཱརུཔྤཱ ཨཏྠཱིཏི ཝདནྟཱནམྤི ནཏྠཱིཏི ཝདནྟཱནམྤི སུཎཱམི, ཨཏྠི ནཏྠཱིཏི པན ན ཛཱནཱམི. ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏཾ པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེསྶཱམི. སཙེ ཨཱརུཔྤཱ ཨཏྠི, ཏཏྠ ནིབྦཏྟིསྶཱམི. སཙེ ནཏྠི, རཱུཔཱཝཙརབྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིསྶཱམི. ཨེཝཾ མེ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ ཨཔཎྞཀོཝ ཨཝིརདྡྷོཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཐཱ པཊིཔཛྫཏི.

༡༠༤. བྷཝནིརོདྷོཏི ¶ ནིབྦཱནཾ. སཱརཱགཱཡ སནྟིཀེཏི རཱགཝསེན ཝཊྚེ རཛྫནསྶ སནྟིཀེ. སཾཡོགཱཡཱཏི ཏཎྷཱཝསེན སཾཡོཛནཏྠཱཡ. ཨབྷིནནྡནཱཡཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན ཨབྷིནནྡནཱཡ. པཊིཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨཡམྤི ལཱབྷཱི ཝཱ ཧོཏི ཏཀྐཱི ཝཱ. ལཱབྷཱི ནཱམ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི. ཏསྶ ཨཱརུཔྤེ ཀངྑཱ ནཏྠི, ནིབྦཱནེ ཨཏྠི. སོ – ‘‘ཨཧཾ ནིརོདྷོ ཨཏྠཱིཏིཔི ནཏྠཱིཏིཔི སུཎཱམི, སཡཾ ན ཛཱནཱམི. སམཱཔཏྟིཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེསྶཱམི. སཙེ ནིརོདྷོ བྷཝིསྶཏི, ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམི. ནོ ཙེ བྷཝིསྶཏི, ཨཱརུཔྤེ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཔཛྫཏི. ཏཀྐཱི པན ཨེཀསམཱཔཏྟིཡཱཔི ན ལཱབྷཱི, ཨཱརུཔྤེ པནསྶ ཀངྑཱ ནཏྠི, བྷཝནིརོདྷེ ཨཏྠི. སོ – ‘‘ཨཧཾ ནིརོདྷོ ཨཏྠཱིཏིཔི ནཏྠཱིཏིཔི སུཎཱམི, སཡཾ ན ཛཱནཱམི, ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ སམཱཔཏྟིཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེསྶཱམི. སཙེ ནིརོདྷོ བྷཝིསྶཏི, ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམི. ནོ ཙེ བྷཝིསྶཏི, ཨཱརུཔྤེ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཔཛྫཏི. ཨེཏྠཱཧ ¶ – ‘‘ཨཏྠི དིནྣནྟིཨཱདཱིནི ཏཱཝ ཨཔཎྞཀཱནི བྷཝནྟུ, ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདཱིནི པན ཀཐཾ ཨཔཎྞཀཱནཱི’’ཏི. གཧཎཝསེན. ཏཱནི ཧི ཨཔཎྞཀཾ ཨཔཎྞཀནྟི ཨེཝཾ གཧིཏཏྟཱ ཨཔཎྞཀཱནི ནཱམ ཛཱཏཱནི.

༡༠༥. ཙཏྟཱརོམེཏི ¶ ཨཡཾ པཱཊིཨེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ནཏྠིཀཝཱདོ, ཨཧེཏུཀཝཱདོ ཨཀིརིཡཝཱདོ, ཨཱརུཔྤཱ ནཏྠི ནིརོདྷོ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾཝཱདིནོ ཙ དྭེཏི ཨིམེ པཉྩ པུགྒལཱ ཧེཊྛཱ ཏཡོ པུགྒལཱཝ ཧོནྟི. ཨཏྠིཀཝཱདཱདཡོ པཉྩ ཨེཀོ ཙཏུཏྠཔུགྒལོཝ ཧོཏི. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ བྷགཝཱ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ སབྦཾ ཨཏྠཏོ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཔཎྞཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཋམཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. བྷིཀྑུཝགྒོ

༡. ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༠༧. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨམྦལཊྛིཀཱཡཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཝེལུ༹ཝནཝིཧཱརསྶ པཙྩནྟེ པདྷཱནགྷརསངྑེཔེ ཝིཝེཀཀཱམཱནཾ ཝསནཏྠཱཡ ཀཏེ ཨམྦལཊྛིཀཱཏི ཨེཝཾནཱམཀེ པཱསཱདེ པཝིཝེཀཾ བྲཱུཧཡནྟོ ཝིཧརཏི. ཀཎྚཀོ ནཱམ ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏིཁིཎོཝ ཧོཏི, ཨེཝམེཝཾ ཨཡམྤི ཨཱཡསྨཱ སཏྟཝསྶིཀསཱམཎེརཀཱལེཡེཝ པཝིཝེཀཾ བྲཱུཧཡམཱནོ ཏཏྠ ཝིཧཱསི. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ. ཨཱསནནྟི པཀཏིཔཉྙཏྟམེཝེཏྠ ཨཱསནཾ ཨཏྠི, ཏཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཋཔེསི. ཨུདཀཱདྷཱནེཏི ¶ ཨུདཀབྷཱཛནེ. ‘‘ཨུདཀཊྛཱནེ’’ཏིཔི པཱཋོ.

ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཨོཝཱདདཱནཏྠཾ ཨཱམནྟེསི. བྷགཝཏཱ ཧི རཱཧུལཏྠེརསྶ སམྦཧུལཱ དྷམྨདེསནཱ ཀཏཱ. སཱམཎེརཔཉྷཾ ཐེརསྶེཝ ཝུཏྟཾ. ཏཐཱ རཱཧུལསཾཡུཏྟཾ མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདསུཏྟམིདཾ ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟནྟི.

ཨཡཉྷི ཨཱཡསྨཱ སཏྟཝསྶིཀཀཱལེ བྷགཝནྟཾ ཙཱིཝརཀཎྞེ གཧེཏྭཱ ‘‘དཱཡཛྫཾ མེ སམཎ དེཧཱི’’ཏི དཱཡཛྫཾ ཡཱཙམཱནོ བྷགཝཏཱ དྷམྨསེནཱཔཏིསཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ པབྦཱཛིཏོ. ཨཐ བྷགཝཱ དཧརཀུམཱརཱ ནཱམ ཡུཏྟཱཡུཏྟཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟི, ཨོཝཱདམསྶ དེམཱིཏི རཱཧུལཀུམཱརཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘སཱམཎེརེན ནཱམ, རཱཧུལ, ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏྭཾ ཀཐཡམཱནོ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཐཾ ཀཐེཡྻཱསཱི’’ཏི སབྦབུདྡྷེཧི ཨཝིཛཧིཏཾ དསཔུཙྪཾ པཉྩཔཎྞཱསཝིསྶཛྫནཾ – ‘‘ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ དྭེ པཉྷཱ…པེ… དས པཉྷཱ དས ཨུདྡེསཱ དས ¶ ཝེཡྻཱཀརཎཱཏི. ཨེཀཾ ནཱམ ཀིཾ? སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ…པེ… དས ནཱམ ཀིཾ? དསཧངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཨརཧཱཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཁུ. པཱ. ༤.༡༠) ཨིམཾ སཱམཎེརཔཉྷཾ ཀཐེསི. པུན ཙིནྟེསི ‘‘དཧརཀུམཱརཱ ནཱམ པིཡམུསཱཝཱདཱ ཧོནྟི, ཨདིཊྛམེཝ ¶ དིཊྛཾ ཨམྷེཧི, དིཊྛམེཝ ན དིཊྛཾ ཨམྷེཧཱིཏི ཝདནྟི ཨོཝཱདམསྶ དེམཱི’’ཏི ཨཀྑཱིཧི ཨོལོཀེཏྭཱཔི སུཁསཉྫཱནནཏྠཾ པཋམམེཝ ཙཏསྶོ ཨུདཀཱདྷཱནཱུཔམཱཡོ ¶ , ཏཏོ དྭེ ཧཏྠིཨུཔམཱཡོ ཨེཀཾ ཨཱདཱསཱུཔམཉྩ དསྶེཏྭཱ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཀཐེསི. ཙཏཱུསུ པན པཙྩཡེསུ ཏཎྷཱཝིཝཊྚནཾ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ ཀལྱཱཎམིཏྟུཔནིསྶཡསྶ མཧནྟབྷཱཝཉྩ དསྶེཏྭཱ རཱཧུལསུཏྟཾ (སུ. ནི. རཱཧུལསུཏྟ) ཀཐེསི. ཨཱགཏཱགཏཊྛཱནེ བྷཝེསུ ཚནྡརཱགོ ན ཀཏྟབྦོཏི དསྶེཏུཾ རཱཧུལསཾཡུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༢.༡༨༨ ཨཱདཡོ) ཀཐེསི. ‘‘ཨཧཾ སོབྷཱམི, མམ ཝཎྞཱཡཏནཾ པསནྣ’’ནྟི ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ གེཧསྶིཏཚནྡརཱགོ ན ཀཏྟབྦོཏི མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ཀཐེསི.

ཏཏྠ རཱཧུལསུཏྟཾ ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཀཱལེ ཝུཏྟནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ཏཉྷི ཨབྷིཎྷོཝཱདཝསེན ཝུཏྟཾ. རཱཧུལསཾཡུཏྟཾ སཏྟཝསྶིཀཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨཝསྶིཀབྷིཀྑུཀཱལཱ ཝུཏྟཾ. མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ཨཊྛཱརས ཝསྶསཱམཎེརཀཱལེ ཝུཏྟཾ. ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ཨཝསྶིཀབྷིཀྑུཀཱལེ ཝུཏྟཾ. ཀུམཱརཀཔཉྷཉྩ ཨིདཉྩ ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ སཏྟཝསྶིཀསཱམཎེརཀཱལེ ཝུཏྟཾ. ཏེསུ རཱཧུལསུཏྟཾ ཨབྷིཎྷོཝཱདཏྠཾ, རཱཧུལསཾཡུཏྟཾ, ཐེརསྶ ཝིཔསྶནཱགབྦྷགཧཎཏྠཾ, མཧཱརཱཧུལོཝཱདཾ གེཧསྶིཏཚནྡརཱགཝིནོདནཏྠཾ, ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདཾ ཐེརསྶ པཉྩདས-ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡ-དྷམྨཔརིཔཱཀཀཱལེ ཨརཧཏྟགཱཧཱཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨིདཉྩ ¶ པན སནྡྷཱཡ རཱཧུལཏྠེརོ བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ ཀཐེནྟོ ཨིདམཱཧ –

‘‘ཀིཀཱིཝ བཱིཛཾ རཀྑེཡྻ, ཙཱམརཱི ཝཱལམུཏྟམཾ;

ནིཔཀོ སཱིལསམྤནྣོ, མམཾ རཀྑི ཏཐཱགཏོ’’ཏི. (ཨཔ. ༡.༢.༨༣);

སཱམཎེརཔཉྷཾ ཨཡུཏྟཝཙནཔཧཱནཏྠཾ, ཨིདཾ ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ སམྤཛཱནམུསཱཝཱདསྶ ཨཀརཎཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ¶ པསྶསི ནོཏི པསྶསི ནུ. པརིཏྟནྟི ཐོཀཾ. སཱམཉྙནྟི སམཎདྷམྨོ. ནིཀྐུཛྫིཏྭཱཏི ཨདྷོམུཁཾ ཀཏྭཱ. ཨུཀྐུཛྫིཏྭཱཏི ཨུཏྟཱནཾ ཀཏྭཱ.

༡༠༨. སེཡྻཐཱཔི, རཱཧུལ, རཉྙོ ནཱགོཏི ཨཡཾ ཨུཔམཱ སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ སཾཝརརཧིཏསྶ ཨོཔམྨདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཨཱིསཱདནྟོཏི རཐཱིསཱསདིསདནྟོ ¶ . ཨུརུལ༹ྷཝཱཏི ཨབྷིཝཌྜྷིཏོ ཨཱརོཧསམྤནྣོ. ཨབྷིཛཱཏོཏི སུཛཱཏོ ཛཱཏིསམྤནྣོ. སངྒཱམཱཝཙརོཏི སངྒཱམཾ ཨོཏིཎྞཔུབྦོ. ཀམྨཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཱགཏཱགཏེ པཝཊྚེནྟོ གྷཱཏེཏི. པུརཏྠིམཀཱཡཱདཱིསུ པན པུརཏྠིམཀཱཡེན ཏཱཝ པཊིསེནཱཡ ཕལཀཀོཊྛཀམུཎྜཔཱཀཱརཱདཡོ པཱཏེཏི, ཏཐཱ པཙྪིམཀཱཡེན. སཱིསེན ཀམྨཾ ནཱམ ནིཡམེཏྭཱ ཨེཏཾ པདེསཾ མདྡིསྶཱམཱིཏི ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེཏི, ཨེཏྟཀེན སཏམྤི སཧསྶམྤི དྭེདྷཱ བྷིཛྫཏི. ཀཎྞེཧི ཀམྨཾ ནཱམ ཨཱགཏཱགཏེ སརེ ཀཎྞེཧི པཧརིཏྭཱ པཱཏནཾ. དནྟེཧི ཀམྨཾ ནཱམ པཊིཧཏྠིཨསྶཧཏྠཱརོཧཨསྶཱརོཧཔདཱདཱིནཾ ཝིཛ྄ཛྷནཾ. ནངྒུཊྛེན ཀམྨཾ ¶ ནཱམ ནངྒུཊྛེ བནྡྷཱཡ དཱིགྷཱསིལཊྛིཡཱ ཝཱ ཨཡམུསལེན ཝཱ ཚེདནབྷེདནཾ. རཀྑཏེཝ སོཎྜནྟི སོཎྜཾ པན མུཁེ པཀྑིཔིཏྭཱ རཀྑཏི.

ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ ཏསྶ ཧཏྠིནོ ཀརཎེ. ཨཔརིཙྩཏྟནྟི ཨནིསྶཊྛཾ, པརེསཾ ཛཡཾ ཨམྷཱཀཉྩ པརཱཛཡཾ པསྶཱིཏི མཉྙཏི. སོཎྜཱཡཔི ཀམྨཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཡམུགྒརཾ ཝཱ ཁདིརམུསལཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ སམནྟཱ ཨཊྛཱརསཧཏྠཊྛཱནཾ མདྡཏི. པརིཙྩཏྟནྟི ཝིསྶཊྛཾ, ཨིདཱནི ཧཏྠིཡོདྷཱདཱིསུ ན ཀུཏོཙི བྷཱཡཏི, ཨམྷཱཀཾ ཛཡཾ པརེསཉྩ པརཱཛཡཾ པསྶཱིཏི མཉྙཏི. ནཱཧཾ ཏསྶ ཀིཉྩི པཱཔནྟི ཏསྶ དུཀྐཊཱདིཨཱཔཏྟིཝཱིཏིཀྐམེ ཝཱ མཱཏུགྷཱཏཀཱདིཀམྨེསུ ཝཱ ཀིཉྩི པཱཔཾ ཨཀཏྟབྦཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཏིཧ ཏེཏི ཡསྨཱ སམྤཛཱནམུསཱཝཱདིནོ ཨཀཏྟབྦཾ པཱཔཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏཡཱ ཧསཱཡཔི དཝཀམྱཏཱཡཔི མུསཱ ན བྷཎིསྶཱམཱིཏི སིཀྑིཏབྦཾ. པཙྩཝེཀྑཎཏྠོཏི ཨོལོཀནཏྠོ, ཡཾ མུཁེ ཝཛྫཾ ཧོཏི, ཏསྶ དསྶནཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱཏི ཨོལོཀེཏྭཱ ཨོལོཀེཏྭཱ.

༡༠༩. སསཀྐཾ ན ཀརཎཱིཡནྟི ཨེཀཾསེནེཝ ན ཀཱཏབྦཾ. པཊིསཾཧརེཡྻཱསཱིཏི ནིཝཏྟེཡྻཱསི མཱ ཀརེཡྻཱསི. ཨནུཔདཛྫེཡྻཱསཱིཏི ཨནུཔདེཡྻཱསི ཨུཔཏྠམྦྷེཡྻཱསི པུནཔྤུནཾ ཀརེཡྻཱསི. ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑཱིཏི རཏྟིཉྩ དིཝཉྩ སིཀྑམཱནོ.

༡༡༡. ཨཊྚཱིཡིཏབྦནྟི ¶ ¶ ཨཊྚེན པཱིལི༹ཏེན བྷཝིཏབྦཾ. ཧརཱཡིཏབྦནྟི ལཛྫིཏབྦཾ. ཛིགུཙྪིཏབྦནྟི གཱུཐཾ དིསྭཱ ཝིཡ ཛིགུཙྪཱ ཨུཔྤཱདེཏབྦཱ. མནོཀམྨསྶ པན ཨདེསནཱཝཏྠུཀཏྟཱ ཨིདྷ དེསེཏབྦནྟི ན ཝུཏྟཾ. ཀིཏྟཀེ པན ཋཱནེ ཀཱཡཀམྨཝཙཱིཀམྨཱནི ¶ སོདྷེཏབྦཱནི, ཀིཏྟཀེ མནོཀམྨནྟི. ཀཱཡཀམྨཝཙཱིཀམྨཱནི ཏཱཝ ཨེཀསྨིཾ པུརེབྷཏྟེཡེཝ སོདྷེཏབྦཱནི. བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣེན ཧི པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ ‘‘ཨརུཎུགྒམནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ནིསཛྫཱ ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཨིམསྨིཾ ཨནྟརེ པརེསཾ ཨཔྤིཡཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཱ ཝཙཱིཀམྨཾ ཝཱ’’ཏི. སཙེ ཨཏྠཱིཏི ཛཱནཱཏི, དེསནཱཡུཏྟཾ དེསེཏབྦཾ, ཨཱཝིཀརཎཡུཏྟཾ ཨཱཝིཀཱཏབྦཾ. སཙེ ནཏྠི, ཏེནེཝ པཱིཏིཔཱམོཛྫེན ཝིཧཱཏབྦཾ. མནོཀམྨཾ པན ཨེཏསྨིཾ པིཎྜཔཱཏཔརིཡེསནཊྛཱནེ སོདྷེཏབྦཾ. ཀཐཾ? ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཨཛྫ པིཎྜཔཱཏཔརིཡེསནཊྛཱནེ རཱུཔཱདཱིསུ ཚནྡོ ཝཱ རཱགོ ཝཱ པཊིགྷཾ ཝཱ’’ཏི? སཙེ ཨཏྠི, ‘‘པུན ན ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟེནེཝ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ. སཙེ ནཏྠི, ཏེནེཝ པཱིཏིཔཱམོཛྫེན ཝིཧཱཏབྦཾ.

༡༡༢. སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱཏི བུདྡྷཱ ཝཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཱ ཝཱ. ཏསྨཱཏིཧཱཏི ཡསྨཱ ཨཏཱིཏེཔི ཨེཝཾ པརིསོདྷེསུཾ, ཨནཱགཏེཔི པརིསོདྷེསྶནྟི, ཨེཏརཧིཔི པརིསོདྷེནྟི, ཏསྨཱ ཏུམྷེཧིཔི ཏེསཾ ཨནུསིཀྑནྟེཧི ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨིམཾ པན དེསནཾ བྷགཝཱ ཡཱཝ བྷཝགྒཱ ཨུསྶིཏསྶ རཏནརཱསིནོ ཡོཛནིཡམཎིཀྑནྡྷེན ཀཱུཊཾ གཎྷནྟོ ཝིཡ ནེཡྻཔུགྒལཝསེན པརིནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷཱིཏི དསྶནཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ གམནཾ ཨབྦོཙྪིནྣཾ ཀཏྭཱ པཙྪཏོ པཙྪཏོ ཨིརིཡཱཔཐཱནུབནྡྷནེན ཨནུབནྡྷི. ཏདཱ ཧི བྷགཝཱ པདེ པདཾ ནིཀྑིཔནྟོ ཝིལཱསིཏགམནེན པུརཏོ པུརཏོ གཙྪཏི, རཱཧུལཏྠེརོ དསབལསྶ པདཱནུཔདིཀོ ཧུཏྭཱ པཙྪཏོ པཙྪཏོ.

ཏཏྠ བྷགཝཱ སུཔུཔྥིཏསཱལཝནམཛ྄ཛྷགཏོ སུབྷཱུམིཨོཏརཎཏྠཱཡ ནིཀྑནྟམཏྟཝརཝཱརཎོ ཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ ཝརཝཱརཎསྶ པཙྪཏོ ¶ ནིཀྑནྟགཛཔོཏཀོ ཝིཡ. བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡེ མཎིགུཧཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ གོཙརཾ པཊིཔནྣོ ཀེསརསཱིཧོ ཝིཡ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ སཱིཧམིགརཱཛཱནཾ ཨནུབནྡྷནྟོ ནིཀྑནྟསཱིཧཔོཏཀོ ཝིཡ. བྷགཝཱ མཎིཔབྦཏསསྶིརིཀཝནསཎྜཏོ དཱཋབལོ མཧཱབྱགྒྷོ ཝིཡ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ བྱགྒྷརཱཛཱནཾ ཨནུབནྡྷབྱགྒྷཔོཏཀོ ཝིཡ. བྷགཝཱ སིམྦལིདཱཡཏོ ནིཀྑནྟསུཔཎྞརཱཛཱ ཝིཡ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ སུཔཎྞརཱཛསྶ པཙྪཏོ ནིཀྑནྟསུཔཎྞཔོཏཀོ ཝིཡ. བྷགཝཱ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏཏོ གགནཏལཾ པཀྑནྡསུཝཎྞཧཾསརཱཛཱ ཝིཡ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ ཧཾསཱདྷིཔཏིཾ ཨནུཔཀྑནྡཧཾསཔོཏཀོ ཝིཡ. བྷགཝཱ ¶ མཧཱསརཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱལ༹ྷཱ སུཝཎྞམཧཱནཱཝཱ ཝིཡ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ སུཝཎྞནཱཝཾ པཙྪཱ ཨནུབནྡྷནཱཝཱཔོཏཀོ ཝིཡ. བྷགཝཱ ཙཀྐརཏནཱནུབྷཱཝེན གགནཏལེ སམྤཡཱཏཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ ཝིཡ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ རཱཛཱནཾ ཨནུསམྤཡཱཏཔརིཎཱཡཀརཏནཾ ཝིཡ. བྷགཝཱ ཝིགཏཝལཱཧཀཾ ནབྷཾ པཊིཔནྣཏཱརཀརཱཛཱ ཝིཡ, རཱཧུལབྷདྡོ ཙ ཏཱརཀཱདྷིཔཏིནོ ཨནུམགྒཔཊིཔནྣཱ པརིསུདྡྷཨོསདྷིཏཱརཀཱ ཝིཡ.

བྷགཝཱཔི མཧཱསམྨཏཔཝེཎིཡཾ ཨོཀྐཱཀརཱཛཝཾསེ ཛཱཏོ, རཱཧུལབྷདྡོཔི. བྷགཝཱཔི སངྑེ པཀྑིཏྟཁཱིརསདིསོ སུཔརིསུདྡྷཛཱཏིཁཏྟིཡཀུལེ ཛཱཏོ, རཱཧུལབྷདྡོཔི. བྷགཝཱཔི རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏོ, རཱཧུལབྷདྡོཔི. བྷགཝཏོཔི སརཱིརཾ དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཔཊིམཎྜིཏཾ དེཝནགརེསུ སམུསྶིཏརཏནཏོརཎཾ ཝིཡ སབྦཔཱལིཕུལློ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཝིཡ ཙ ཨཏིམནོཧརཎཾ, རཱཧུལབྷདྡསྶཱཔི. ཨིཏི དྭེཔི ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣཱ, དྭེཔི རཱཛཔབྦཛིཏཱ, དྭེཔི ཁཏྟིཡསུཁུམཱལཱ, དྭེཔི ¶ སུཝཎྞཝཎྞཱ, དྭེཔི ལཀྑཎསམྤནྣཱ ཨེཀམགྒཾ པཊིཔནྣཱ པཊིཔཱཊིཡཱ གཙྪནྟཱནཾ དྭིནྣཾ ཙནྡམཎྜལཱནཾ དྭིནྣཾ སཱུརིཡམཎྜལཱནཾ དྭིནྣཾ སཀྐསུཡཱམསནྟུསིཏསུནིམྨིཏཝསཝཏྟིམཧཱབྲཧྨཱདཱིནཾ སིརིཡཱ སིརིཾ ཨབྷིབྷཝམཱནཱ ཝིཡ ཝིརོཙིཾསུ.

ཏཏྲཱཡསྨཱ རཱཧུལོ བྷགཝཏོ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གཙྪནྟོཝ པཱདཏལཏོ ཡཱཝ ཨུཔརི ཀེསནྟཱ ཏཐཱགཏཾ ཨཱལོཀེསི. སོ བྷགཝཏོ བུདྡྷཝེསཝིལཱསཾ དིསྭཱ ‘‘སོབྷཏི བྷགཝཱ དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཝིཙིཏྟསརཱིརོ བྱཱམཔྤབྷཱཔརིཀྑིཏྟཏཱཡ ཝིཔྤཀིཎྞསུཝཎྞཙུཎྞམཛ྄ཛྷགཏོ ཝིཡ, ཝིཛྫུལཏཱཔརིཀྑིཏྟོ ¶ ཀནཀཔབྦཏོ ཝིཡ, ཡནྟསུཏྟསམཱཀཌྜྷིཏརཏནཝིཙིཏྟཾ སུཝཎྞཨགྒྷིཀཾ ཝིཡ, རཏྟཔཾསུཀཱུལཙཱིཝརཔཊིཙྪནྣོཔི རཏྟཀམྦལཔརིཀྑིཏྟཀནཀཔབྦཏོ ཝིཡ, པཝཱལ༹ལཏཱཔཊིམཎྜིཏཾ སུཝཎྞཨགྒྷིཀཾ ཝིཡ ¶ , ཙཱིནཔིཊྛཙུཎྞཔཱུཛིཏཾ སུཝཎྞཙེཏིཡཾ ཝིཡ, ལཱཁཱརསཱནུལིཏྟོ ཀནཀཡཱུཔོ ཝིཡ, རཏྟཝལཱཧཀནྟརཏོ ཏངྑཎབྦྷུགྒཏཔུཎྞཙནྡོ ཝིཡ, ཨཧོ སམཏིཾསཔཱརམིཏཱནུབྷཱཝསཛྫིཏསྶ ཨཏྟབྷཱཝསྶ སིརཱིསམྤཏྟཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏཏོ ཨཏྟཱནམྤི ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཨཧམྤི སོབྷཱམི. སཙེ བྷགཝཱ ཙཏཱུསུ མཧཱདཱིཔེསུ ཙཀྐཝཏྟིརཛྫཾ ཨཀརིསྶཱ, མཡ྄ཧཾ པརིཎཱཡཀཊྛཱནནྟརཾ ཨདསྶཱ. ཨེཝཾ སནྟེ ཨཏིཝིཡ ཛམྦུདཱིཔཏལཾ ཨསོབྷིསྶཱ’’ཏི ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ གེཧསྶིཏཾ ཚནྡརཱགཾ ཨུཔྤཱདེསི.

བྷགཝཱཔི པུརཏོ གཙྪནྟོཝ ཙིནྟེསི – ‘‘པརིཔུཎྞཙྪཝིམཾསལོཧིཏོ དཱནི རཱཧུལསྶ ཨཏྟབྷཱཝོ. རཛནཱིཡེསུ རཱུཔཱརམྨཎཱདཱིསུ ཧི ཙིཏྟསྶ པཀྑནྡནཀཱལོ ཛཱཏོ, ཀིཾ བཧུལཏཱཡ ནུ ཁོ རཱཧུལོ ཝཱིཏིནཱམེཏཱི’’ཏི. ཨཐ སཧཱཝཛྫནེནེཝ པསནྣཨུདཀེ མཙྪཾ ཝིཡ, པརིསུདྡྷེ ཨཱདཱསམཎྜལེ མུཁནིམིཏྟཾ ཝིཡ ཙ ཏསྶ ཏཾ ཙིཏྟུཔྤཱདཾ ཨདྡས. དིསྭཱཝ – ‘‘ཨཡཾ རཱཧུལོ མཡ྄ཧཾ ཨཏྲཛོ ཧུཏྭཱ མམ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟོ ‘ཨཧཾ སོབྷཱམི, མཡ྄ཧཾ ཝཎྞཱཡཏནཾ པསནྣ’ནྟི ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ གེཧསྶིཏཚནྡརཱགཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨཏིཏྠེ པཀྑནྡོ ཨུཔྤཐཾ པཊིཔནྣོ ཨགོཙརེ ཙརཏི, དིསཱམཱུལ༹ྷཨདྡྷིཀོ ཝིཡ ཨགནྟབྦཾ དིསཾ གཙྪཏི. ཨཡཾ ཁོ པནསྶ ཀིལེསོ ཨབྦྷནྟརེ ཝཌྜྷནྟོ ཨཏྟཏྠམྤི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པསྶིཏུཾ ན དསྶཏི, པརཏྠམྤི, ཨུབྷཡཏྠམྤི. ཏཏོ ནིརཡེཔི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷཱཔེསྶཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཡམྤི, པེཏྟིཝིསཡེཔི, ཨསུརཀཱཡེཔི, སམྦཱདྷེཔི མཱཏུཀུཙྪིསྨིནྟི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརཝཊྚེ པརིཔཱཏེསྶཏི. ཨཡཉྷི –

ཨནཏྠཛནནོ ¶ ¶ ལོབྷོ, ལོབྷོ ཙིཏྟཔྤཀོཔནོ;

བྷཡམནྟརཏོ ཛཱཏཾ, ཏཾ ཛནོ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི.

ལུདྡྷོ ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, ལུདྡྷོ དྷམྨཾ ན པསྶཏི;

ཨནྡྷཏམཾ ཏདཱ ཧོཏི, ཡཾ ལོབྷོ སཧཏེ ནརཾ. (ཨིཏིཝུ. ༨༨) –

ཡཐཱ ཁོ པན ཨནེཀརཏནཔཱུརཱ མཧཱནཱཝཱ བྷིནྣཕལཀནྟརེན ཨུདཀཾ ཨཱདིཡམཱནཱ མུཧུཏྟམྤི ན ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦཱ ཧོཏི, ཝེགེནསྶཱ ཝིཝརཾ པིདཧིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨེཝམེཝཾ ཨཡམྤི ན ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦོ. ཡཱཝསྶ ཨཡཾ ཀིལེསོ ཨབྦྷནྟརེ སཱིལརཏནཱདཱིནི ན ཝིནཱསེཏི, ཏཱཝདེཝ ནཾ ནིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡམཀཱསི. ཨེཝརཱུཔེསུ པན ཋཱནེསུ བུདྡྷཱནཾ ནཱགཝིལོཀནཾ ¶ ནཱམ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡནྟེན པརིཝཏྟིཏསུཝཎྞཔཊིམཱ ཝིཡ སཀལཀཱཡེནེཝ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཋིཏོ རཱཧུལབྷདྡཾ ཨཱམནྟེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཔལོཀེཏྭཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཡཾཀིཉྩི རཱུཔནྟིཨཱདཱིནི སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཁནྡྷནིདྡེསེ ཝིཏྠཱརིཏཱནི. ནེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིནི མཧཱཧཏྠིཔདོཔམེ ཝུཏྟཱནི. རཱུཔམེཝ ནུ ཁོ བྷགཝཱཏི ཀསྨཱ པུཙྪཏི? ཏསྶ ཀིར – ‘‘སབྦཾ རཱུཔཾ ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི ན མེསོ ཨཏྟཱ’’ཏི སུཏྭཱ – ‘‘བྷགཝཱ སབྦཾ རཱུཔཾ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཨེཝཾ དཊྛབྦནྟི ཝདཏི, ཝེདནཱདཱིསུ ནུ ཁོ ཀཐཾ པཊིཔཛྫིཏབྦ’’ནྟི ནཡོ ཨུདཔཱདི. ཏསྨཱ ཏསྨིཾ ནཡེ ཋིཏོ པུཙྪཏི. ནཡཀུསལོ ཧེས ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ, ཨིདཾ ན ཀཏྟབྦནྟི ¶ ཝུཏྟེ ཨིདམྤི ན ཀཏྟབྦཾ ཨིདམྤི ན ཀཏྟབྦམེཝཱཏི ནཡསཏེནཔི ནཡསཧསྶེནཔི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. ཨིདཾ ཀཏྟབྦནྟི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སིཀྑཱཀཱམོ ཧི ཨཡཾ ཨཱཡསྨཱ, པཱཏོཝ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ པཏྠམཏྟཾ ཝཱལིཀཾ ཨོཀིརཏི – ‘‘ཨཛྫ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སནྟིཀཱ མཡ྄ཧཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྟིཀཱ ཨེཏྟཀཾ ཨོཝཱདཾ ཨེཏྟཀཾ པརིབྷཱསཾ ལབྷཱམཱི’’ཏི. སམྨཱསམྦུདྡྷོཔི ནཾ ཨེཏདགྒེ ཋཔེནྟོ – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱཀཱམཱནཾ ཡདིདཾ རཱཧུལོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༠༩) སིཀྑཱཡམེཝ ཨགྒཾ ཀཏྭཱ ཋཔེསི. སོཔི ཨཱཡསྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཏམེཝ སཱིཧནཱདཾ ནདི –

‘‘སབྦམེཏཾ ¶ ཨབྷིཉྙཱཡ, དྷམྨརཱཛཱ པིཏཱ མམ;

སམྨུཁཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ, ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི མཾ.

སིཀྑཱཀཱམཱནཧཾ ཨགྒོ, དྷམྨརཱཛེན ཐོམིཏོ;

སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནཉྩ, སཧཱཡོ པཝརོ མམ.

དྷམྨརཱཛཱ པིཏཱ མཡ྄ཧཾ, དྷམྨཱརཀྑོ ཙ པེཏྟིཡོ;

སཱརིཔུཏྟོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ, སབྦཾ མེ ཛིནསཱསན’’ནྟི.

ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཡསྨཱ ན ཀེཝལཾ རཱུཔམེཝ, ཝེདནཱདཡོཔི ཨེཝཾ དཊྛབྦཱ, ཏསྨཱ རཱུཔམྤི རཱཧུལཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཀོ ནཛྫཱཏི ཀོ ནུ ཨཛྫ. ཐེརསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ མཡ྄ཧཾ ཨཏྟབྷཱཝནིསྶིཏཾ ཚནྡརཱགཾ ཉཏྭཱ ‘སམཎེན ནཱམ ཨེཝརཱུཔོ ཝིཏཀྐོ ན ཝིཏཀྐིཏབྦོ’ཏི ནེཝ པརིཡཱཡེན ཀཐཾ ཀཐེསི, གཙྪ བྷིཀྑུ རཱཧུལཾ ཝདེཧི ¶ ‘མཱ པུན ཨེཝརཱུཔཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེསཱི’ཏི ན དཱུཏཾ པེསེསི. མཾ སམྨུཀྑེ ཋཏྭཱཡེཝ པན སབྷཎྜཀཾ ཙོརཾ ཙཱུལཱ༹ཡ གཎྷནྟོ ཝིཡ སམྨུཁཱ སུགཏོཝཱདཾ ཨདཱསི. སུགཏོཝཱདོ ཙ ནཱམ ཨསངྑེཡྻེཧིཔི ཀཔྤེཧི དུལླབྷོ. ཨེཝརཱུཔསྶ བུདྡྷསྶ སམྨུཁཱ ཨོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ ཀོ ནུ ¶ ཝིཉྙཱུ པཎྜིཏཛཱཏིཀོ ཨཛྫ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐེས ཨཱཡསྨཱ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ པཧཱཡ ཡསྨིཾ ནིསིནྣཊྛཱནེ ཋིཏེན ཨོཝཱདོ ལདྡྷོ, ཏཏོཝ པཊིནིཝཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. བྷགཝཱཔི ཏཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ནིཝཏྟམཱནཾ དིསྭཱ ན ཨེཝམཱཧ – ‘‘མཱ ནིཝཏྟ ཏཱཝ, རཱཧུལ, བྷིཀྑཱཙཱརཀཱལོ ཏེ’’ཏི. ཀསྨཱ? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཛྫ ཏཱཝ ཀཱཡགཏཱསཏིཨམཏབྷོཛནཾ བྷུཉྫཏཱུ’’ཏི.

ཨདྡསཱ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོཏི བྷགཝཏི གཏེ པཙྪཱ གཙྪནྟོ ཨདྡས. ཨེཏསྶ ཀིརཱཡསྨཏོ ཨེཀཀསྶ ཝིཧརཏོ ཨཉྙཾ ཝཏྟཾ, བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ཝིཧརཏོ ཨཉྙཾ. ཡདཱ ཧི དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨེཀཱཀིནོ ཝསནྟི, ཏདཱ པཱཏོཝ སེནཱསནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ སནྣིསིནྣཱ ཨཏྟནོ ཙིཏྟརུཙིཡཱ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪནྟི. བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ཝིཧརནྟཱ པན ཐེརཱ ཨེཝཾ ན ཀརོནྟི. ཏདཱ ཧི བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ པཋམཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪཏི. ཏསྨིཾ གཏེ ཐེརོ ཨཏྟནོ སེནཱསནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ – ‘‘བཧཱུནཾ ཝསནཊྛཱནེ ནཱམ སབྦེཝ པཱསཱདིཀཾ ¶ ཀཱཏུཾ སཀྐོནྟི ཝཱ, ན ཝཱ སཀྐོནྟཱི’’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨསམྨཊྛཾ ཋཱནཾ སམྨཛྫཏི. སཙེ ཀཙཝརོ ཨཚཌྜིཏོ ཧོཏི, ཏཾ ཚཌྜེཏི. པཱནཱིཡཊྛཔེཏབྦཊྛཱནམྷི པཱནཱིཡཀཱུཊེ ཨསཏི པཱནཱིཡགྷཊཾ ཋཔེཏི. གིལཱནཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏུམྷཱཀཾ ཀིཾ ཨཱཧརཱམི, ཀིཾ ཝོ ཨིཙྪིཏབྦ’’ནྟི? པུཙྪཏི. ཨཝསྶིཀདཧརཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ – ‘‘ཨབྷིརམཐ, ཨཱཝུསོ, མཱ ཨུཀྐཎྛིཏྠ, པཊིཔཏྟིསཱརཀཾ བུདྡྷསཱསན’’ནྟི ཨོཝདཏི. ཨེཝཾ ཀཏྭཱ སབྦཔཙྪཱ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཙྪཏི. ཡཐཱ ¶ ཧི ཙཀྐཝཏྟི ཀུཧིཉྩི གནྟུཀཱམོ སེནཱཡ པརིཝཱརིཏོ པཋམཾ ནིཀྑམཏི, པརིཎཱཡཀརཏནཾ སེནངྒཱནི སཾཝིདྷཱཡ པཙྪཱ ནིཀྑམཏི, ཨེཝཾ སདྡྷམྨཙཀྐཝཏྟི བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ པཋམཾ ནིཀྑམཏི, ཏསྶ བྷགཝཏོ པརིཎཱཡཀརཏནབྷཱུཏོ དྷམྨསེནཱཔཏི ཨིམཾ ཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སབྦཔཙྪཱ ནིཀྑམཏི. སོ ཨེཝཾ ནིཀྑནྟོ ཏསྨིཾ དིཝསེ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣཾ རཱཧུལབྷདྡཾ ཨདྡས. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཙྪཱ གཙྪནྟོ ཨདྡསཱ’’ཏི.

ཨཐ ¶ ཀསྨཱ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཾ ནིཡོཛེསི? ནིསཛྫཱནུཙྪཝིཀཏྟཱ. ཐེརོ ཀིར ‘‘ཨེཏསྶ བྷགཝཏཱ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐིཏ’’ནྟི ཨནཱཝཛྫིཏྭཱཝ ཡེནཱཀཱརེན ཨཡཾ ཨཙལོ ཨནོབདྡྷོ ཧུཏྭཱ ནིསིནྣོ, ཨིདམསྶ ཨེཏིསྶཱ ནིསཛྫཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཏཏྠ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིནྟི ཨསྶཱསཔསྶཱསེ པརིགྒཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཧཱིཏི དསྶེཏི.

མཧཔྥལཱ ཧོཏཱིཏི ཀཱིཝམཧཔྥལཱ ཧོཏི? ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ ཨནུཡུཏྟོ ཨེཀཱསནེ ནིསིནྣོཝ སབྦཱསཝེ ཁེཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟོ མརཎཀཱལེ སམསཱིསཱི ཧོཏི, ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟོ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ དྷམྨཀཐིཀདེཝཔུཏྟསྶ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏཏོ ཝིརདྡྷོ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷུཔྤཱདེ པཙྩེཀབོདྷིཾ སཙྪིཀརོཏི, ཏཾ ཨསཙྪིཀརོནྟོ བུདྡྷཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝེ བཱཧིཡཏྠེརཱདཡོ ཝིཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙོ ཧོཏི, ཨེཝཾ མཧཔྥལཱ. མཧཱནིསཾསཱཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨཱནཱཔཱནསྶཏཱི ¶ ཡསྶ, པརིཔུཎྞཱ སུབྷཱཝིཏཱ;

ཨནུཔུབྦཾ པརིཙིཏཱ, ཡཐཱ བུདྡྷེན དེསིཏཱ;

སོམཾ ལོཀཾ པབྷཱསེཏི, ཨབྦྷཱ མུཏྟོཝ ཙནྡིམཱ’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༥༤༨; པཊི. མ. ༡.༡.༦༠) –

ཨིམཾ ¶ མཧཔྥལཏཾ སམྤསྶམཱནོ ཐེརོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཏཏྠ ནིཡོཛེཏི.

ཨིཏི བྷགཝཱ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ, ཐེརོ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིནྟི ཨུབྷོཔི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ གཏཱ, རཱཧུལབྷདྡོ ཝིཧཱརེཡེཝ ཨོཧཱིནོ. བྷགཝཱ ཏསྶ ཨོཧཱིནབྷཱཝཾ ཛཱནནྟོཔི ནེཝ ཨཏྟནཱ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨགམཱསི, ན ཨཱནནྡཏྠེརསྶ ཧཏྠེ པེསེསི, ན པསེནདིམཧཱརཱཛཨནཱཐཔིཎྜིཀཱདཱིནཾ སཉྙཾ ཨདཱསི. སཉྙཱམཏྟཀཉྷི ལབྷིཏྭཱ ཏེ ཀཱཛབྷཏྟཾ ཨབྷིཧརེཡྻུཾ. ཡཐཱ ཙ བྷགཝཱ, ཨེཝཾ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ན ཀིཉྩི ཨཀཱསི. རཱཧུལཏྠེརོ ནིརཱཧཱརོ ཚིནྣབྷཏྟོ ཨཧོསི. ཏསྶ པནཱཡསྨཏོ – ‘‘བྷགཝཱ མཾ ཝིཧཱརེ ཨོཧཱིནཾ ཛཱནནྟོཔི ཨཏྟནཱ ལདྡྷཔིཎྜཔཱཏཾ ནཱཔི སཡཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ན ཨཉྙསྶ ཧཏྠེ པཧིཎི ¶ , ན མནུསྶཱནཾ སཉྙཾ ཨདཱསི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོཔི མེ ཨོཧཱིནབྷཱཝཾ ཛཱནནྟོ ཏཐེཝ ན ཀིཉྩི ཨཀཱསཱི’’ཏི ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤནྣཾ, ཀུཏོ ཏཔྤཙྩཡཱ ཨོམཱནཾ ཝཱ ཨཏིམཱནཾ ཝཱ ཛནེསྶཏི. བྷགཝཏཱ པན ཨཱཙིཀྑིཏཀམྨཊྛཱནམེཝ པུརེབྷཏྟམྤི པཙྪཱབྷཏྟམྤི – ‘‘ཨིཏིཔི རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ, ཨིཏིཔི དུཀྑཾ, ཨིཏིཔི ཨསུབྷཾ, ཨིཏིཔི ཨནཏྟཱ’’ཏི ཨགྒིཾ ཨབྷིམཏྠེནྟོ ཝིཡ ནིརནྟརཾ མནསིཀཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ བྷཱཝེཧཱིཏི ཝུཏྟོ ¶ , ཏསྶ ཝཙནཾ ན ཀརིསྶཱམི. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཉྷི ཝཙནཾ ཨཀརོནྟོ དུབྦཙོ ནཱམ ཧོཏི. ‘དུབྦཙོ རཱཧུལོ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶཔི ཝཙནཾ ན ཀརོཏཱི’ཏི ཙ གརཧུཔྤཏྟིཏོ ཀཀྑལ༹ཏརཱ པཱིལཱ༹ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི བྷཱཝནཱཝིདྷཱནཾ པུཙྪིཏུཀཱམོ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༡༡༤. ཏཏྠ པཊིསལླཱནཱཏི ཨེཀཱིབྷཱཝཏོ. ཡཾཀིཉྩི རཱཧུལཱཏི ཀསྨཱ? བྷགཝཱ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ པུཊྛོ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏཱིཏི. རཱུཔེ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཏྠཾ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘རཱཧུལསྶ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ ཚནྡརཱགོ ཨུཔྤནྣོ, ཧེཊྛཱ ཙསྶ སངྑེཔེན རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཨིདཱནིསྶཱཔི དྭིཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི ཨཏྟབྷཱཝཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ ཝིསངྑརིཏྭཱ ཏཾནིསྶིཏཾ ཚནྡརཱགཾ ཨནུཔྤཏྟིདྷམྨཏཾ ཨཱཔཱདེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ཨཱཀཱསདྷཱཏུཾ ཀསྨཱ ཝིཏྠཱརེསཱིཏི? ཨུཔཱདཱརཱུཔདསྶནཏྠཾ. ཧེཊྛཱ ཧི ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནེཝ ཀཐིཏཱནི, ན ཨུཔཱདཱརཱུཔཾ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ མུཁེན ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཱཀཱསདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེསི. ཨཔིཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀེན ཨཱཀཱསེན པརིཙྪིནྣརཱུཔམྤི པཱཀཊཾ ཧོཏི.

ཨཱཀཱསེན ¶ པརིཙྪིནྣཾ, རཱུཔཾ ཡཱཏི ཝིབྷཱུཏཏཾ;

ཏསྶེཝཾ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཾ, ཏཾ པཀཱསེསི ནཱཡཀོ.

ཨེཏྠ ¶ པན པུརིམཱསུ ཏཱཝ ཙཏཱུསུ དྷཱཏཱུསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ མཧཱཧཏྠིཔདོཔམེ ཝུཏྟམེཝ.

༡༡༨. ཨཱཀཱསདྷཱཏུཡཾ ཨཱཀཱསགཏནྟི ཨཱཀཱསབྷཱཝཾ གཏཾ. ཨུཔཱདིནྣནྟིཨཱདིནྣཾ གཧིཏཾ པརཱམཊྛཾ, སརཱིརཊྛཀནྟི ཨཏྠོ. ཀཎྞཙྪིདྡནྟི མཾསལོཧིཏཱདཱིཧི ཨསམྥུཊྛཀཎྞཝིཝརཾ. ནཱསཙྪིདྡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡེན ¶ ཙཱཏི ཡེན ཚིདྡེན. ཨཛ྄ཛྷོཧརཏཱིཏི ཨནྟོ པཝེསེཏི, ཛིཝ྄ཧཱབནྡྷནཏོ ཧི ཡཱཝ ཨུདརཔཊལཱ མནུསྶཱནཾ ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལཾ ཚིདྡཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡཏྠ ཙཱཏི ཡསྨིཾ ཨོཀཱསེ. སནྟིཊྛཏཱིཏི པཏིཊྛཱཏི. མནུསྶཱནཉྷི མཧནྟཾ པཊཔརིསྶཱཝནམཏྟཉྩ ཨུདརཔཊལཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨདྷོབྷཱགཾ ནིཀྑམཏཱིཏི ཡེན ཧེཊྛཱ ནིཀྑམཏི. དྭཏྟིཾསཧཏྠམཏྟཾ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཋཱནེསུ ཝངྐཾ ཨནྟཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤཱིཏི ཨིམིནཱ སུཁུམསུཁུམཾ ཙམྨམཾསཱདིཨནྟརགཏཉྩེཝ ལོམཀཱུཔབྷཱཝེན ཙ ཋིཏཾ ཨཱཀཱསཾ དསྶེཏི. སེསམེཏྠཱཔི པཐཝཱིདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༡༡༩. ཨིདཱནིསྶ ཏཱདིབྷཱཝལཀྑཎཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ པཐཝཱིསམནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨིཊྛཱནིཊྛེསུ ཧི ཨརཛྫནྟོ ཨདུསྶནྟོ ཏཱདཱི ནཱམ ཧོཏི. མནཱཔཱམནཱཔཱཏི ¶ ཨེཏྠ ཨཊྛ ལོབྷསཧགཏཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ མནཱཔཱ ནཱམ, དྭེ དོམནསྶཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཨམནཱཔཱ ནཱམ. ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟཱིཏི ཨེཏེ ཕསྶཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཏཝ ཙིཏྟཾ ཨནྟོམུཊྛིགཏཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ པརིཡཱདཱཡ གཧེཏྭཱ ཋཱཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི ‘‘ཨཧཾ སོབྷཱམི, མཡ྄ཧཾ ཝཎྞཱཡཏནཾ པསནྣ’’ནྟི པུན ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ ཚནྡརཱགོ ནུཔྤཛྫིསྶཏི. གཱུཐགཏནྟིཨཱདཱིསུ གཱུཐམེཝ གཱུཐགཏཾ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ.

ན ཀཏྠཙི པཏིཊྛིཏོཏི པཐཝཱིཔབྦཏརུཀྑཱདཱིསུ ཨེཀསྨིམྤི ན པཏིཊྛིཏོ, ཡདི ཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏོ བྷཝེཡྻ, པཐཝིཡཱ བྷིཛྫམཱནཱཡ སཧེཝ བྷིཛྫེཡྻ, པབྦཏེ པཏམཱནེ སཧེཝ པཏེཡྻ, རུཀྑེ ཚིཛྫམཱནེ སཧེཝ ཚིཛྫེཡྻ.

༡༢༠. མེཏྟཾ ¶ རཱཧུལཱཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཏཱདིབྷཱཝསྶ ཀཱརཎདསྶནཏྠཾ. ཧེཊྛཱ ཧི ཏཱདིབྷཱཝལཀྑཎཾ དསྶིཏཾ, ན ཙ སཀྐཱ ཨཧཾ ཏཱདཱི ཧོམཱིཏི ཨཀཱརཎཱ བྷཝིཏུཾ, ནཔི ‘‘ཨཧཾ ཨུཙྩཱཀུལཔྤསུཏོ བཧུསྶུཏོ ལཱབྷཱི, མཾ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོ བྷཛནྟི, ཨཧཾ ཏཱདཱི ཧོམཱི’’ཏི ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི ཀོཙི ཏཱདཱི ནཱམ ཧོཏི, མེཏྟཱདིབྷཱཝནཱཡ པན ཧོཏཱིཏི ཏཱདིབྷཱཝསྶ ཀཱརཎདསྶནཏྠཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ ¶ བྷཱཝཡཏོཏི ཨུཔཙཱརཾ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཝཱ པཱཔེནྟསྶ. ཡོ བྱཱཔཱདོཏི ཡོ སཏྟེ ཀོཔོ, སོ པཧཱིཡིསྶཏི. ཝིཧེསཱཏི པཱཎིཨཱདཱིཧི སཏྟཱནཾ ཝིཧིཾསནཾ. ཨརཏཱིཏི པནྟསེནཱསནེསུ ཙེཝ ཨདྷིཀུསལདྷམྨེསུ ཙ ཨུཀྐཎྛིཏཏཱ. པཊིགྷོཏི ཡཏྠ ཀཏྠཙི སཏྟེསུ སངྑཱརེསུ ཙ པཊིཧཉྙནཀིལེསོ. ཨསུབྷནྟི ¶ ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདཱིསུ ཨུཔཙཱརཔྤནཾ. ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདཱིསུ ཨསུབྷབྷཱཝནཱ ཙ ནཱམེསཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱཝ. རཱགོཏི པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགོ. ཨནིཙྩསཉྙནྟི ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ སཧཛཱཏསཉྙཾ. ཝིཔསྶནཱ ཨེཝ ཝཱ ཨེསཱ ཨསཉྙཱཔི སཉྙཱསཱིསེན སཉྙཱཏི ཝུཏྟཱ. ཨསྨིམཱནོཏི རཱུཔཱདཱིསུ ཨསྨཱིཏི མཱནོ.

༡༢༡. ཨིདཱནི ཐེརེན པུཙྪིཏཾ པཉྷཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིདཾ ཀམྨཊྛཱནཉྩ ཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཙ པཱལི༹ཨཏྠོ ཙ སདྡྷིཾ ཨཱནིསཾསཀཐཱཡ སབྦོ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨནུསྶཏིནིདྡེསེ ཝིཏྠཱརིཏོཡེཝ. ཨིམཾ དེསནཾ བྷགཝཱ ནེཡྻཔུགྒལཝསེནེཝ པརིནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཱཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༢. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མཱལུཀྱསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཱལུཀྱཔུཏྟསྶཱཏི ཨེཝཾནཱམཀསྶ ཐེརསྶ. ཋཔིཏཱནི པཊིཀྑིཏྟཱནཱིཏི དིཊྛིགཏཱནི ནཱམ ན བྱཱཀཱཏབྦཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཋཔིཏཱནི ཙེཝ པཊིཀྑིཏྟཱནི ཙ. ཏཐཱགཏོཏི སཏྟོ. ཏཾ མེ ན རུཙྩཏཱིཏི ཏཾ ཨབྱཱཀརཎཾ མཡ྄ཧཾ ན རུཙྩཏི. སིཀྑཾ ¶ པཙྩཀྑཱཡཱཏི སིཀྑཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ.

༡༢༥. ཀོ སནྟོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསཱིཏི ཡཱཙཀོ ཝཱ ཧི ཡཱཙིཏཀཾ པཙྩཱཙིཀྑེཡྻ, ཡཱཙིཏཀོ ཝཱ ཡཱཙཀཾ. ཏྭཾ ནེཝ ཡཱཙཀོ ན ཡཱཙིཏཀོ, སོ དཱནི ཏྭཾ ཀོ སནྟོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༢༦. ཝིདྡྷོ ¶ ཨསྶཱཏི པརསེནཱཡ ཋིཏེན ཝིདྡྷོ བྷཝེཡྻ. གཱལ༹ྷཔལེཔནེནཱཏི བཧལལེཔནེན. བྷིསཀྐནྟི ཝེཛྫཾ. སལླཀཏྟནྟི སལླཀནྟནཾ སལླཀནྟིཡསུཏྟཝཱཙཀཾ. ཨཀྐསྶཱཏི ཨཀྐཝཱཀེ གཧེཏྭཱ ཛིཡཾ ཀརོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཀྐསྶཱ’’ཏི. སཎྷསྶཱཏི ཝེཎུཝིལཱིཝསྶ. མརུཝཱཁཱིརཔཎྞཱིནམྤི ཝཱཀེཧིཡེཝ ཀརོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཡདི ཝཱ མརུཝཱཡ ཡདི ཝཱ ཁཱིརཔཎྞིནོཏི. གཙྪནྟི པབྦཏགཙྪནདཱིགཙྪཱདཱིསུ ཛཱཏཾ. རོཔིམནྟི རོཔེཏྭཱ ཝཌྜྷིཏཾ སརཝནཏོ སརཾ གཧེཏྭཱ ཀཏཾ. སིཐིལཧནུནོཏི ཨེཝཾནཱམཀསྶ པཀྑིནོ. བྷེརཝསྶཱཏི ཀཱལ༹སཱིཧསྶ. སེམྷཱརསྶཱཏི མཀྐཊསྶ. ཨེཝཾ ནོཏི ཨེཏཱཡ དིཊྛིཡཱ སཏི ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༢༧. ཨཏྠེཝ ཛཱཏཱིཏི ཨེཏཱཡ དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོཝ ནཏྠི, ཛཱཏི པན ཨཏྠིཡེཝ. ཏཐཱ ཛརཱམརཎཱདཱིནཱིཏི དསྶེཏི. ཡེསཱཧནྟི ཡེསཾ ཨཧཾ. ནིགྷཱཏནྟི ཨུཔགྷཱཏཾ ཝིནཱསཾ. མམ སཱཝཀཱ ཧི ཨེཏེསུ ནིབྦིནྣཱ ཨིདྷེཝ ནིབྦཱནཾ པཱཔུཎནྟཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༡༢༨. ཏསྨཱཏིཧཱཏི ¶ ཡསྨཱ ཨབྱཱཀཏམེཏཾ, ཙཏུསཙྩམེཝ མཡཱ བྱཱཀཏཾ, ཏསྨཱཏི ཨཏྠོ. ན ཧེཏཾ མཱལུཀྱཔུཏྟ ཨཏྠསཾཧིཏནྟི ཨེཏཾ དིཊྛིགཏཾ ཝཱ ཨེཏཾ བྱཱཀརཎཾ ཝཱ ཀཱརཎནིསྶིཏཾ ¶ ན ཧོཏི. ན ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀནྟི བྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདིམཏྟམྤི པུབྦབྷཱགསཱིལམཏྟམྤི ན ཧོཏི. ན ནིབྦིདཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཝཊྚེ ནིབྦིནྡནཏྠཱཡ ཝཱ ཝིརཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ ཝཱ ཝཊྚནིརོདྷཱཡ ཝཱ རཱགཱདིཝཱུཔསམནཏྠཱཡ ཝཱ ཨབྷིཉྙེཡྻེ དྷམྨེ ཨབྷིཛཱནནཏྠཱཡ ཝཱ ཙཏུམགྒསངྑཱཏསམྦོདྷཏྠཱཡ ཝཱ ཨསངྑཏནིབྦཱནསཙྪིཀིརིཡཏྠཱཡ ཝཱ ན ཧོཏི. ཨེཏཾ ཧཱིཏི ཨེཏཾ ཙཏུསཙྩབྱཱཀརཎཾ. ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀནྟི བྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདིབྷཱུཏཾ པུབྦཔདཊྛཱནཾ. སེསཾ ཝུཏྟཔཊིཝིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམམྤི དེསནཾ བྷགཝཱ ནེཡྻཔུགྒལཝསེན ནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. མཧཱམཱལུཀྱསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༩. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱམཱལུཀྱསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཱིཏི ཧེཊྛཱ ཀོཊྛཱསིཀཱནི ཀཱམབྷཝེ ནིབྦཏྟིསཾཝཏྟནིཀཱནི. སཾཡོཛནཱནཱིཏི བནྡྷནཱནི. ཀསྶ ¶ ཁོ ནཱམཱཏི ཀསྶ དེཝསྶ ཝཱ མནུསྶསྶ ཝཱ དེསིཏཱནི དྷཱརེསི, ཀིཾ ཏྭམེཝེཀོ ཨསྶོསི, ན ཨཉྙོ ཀོཙཱིཏི? ཨནུསེཏཱིཏི ཨཔྤཧཱིནཏཱཡ ཨནུསེཏི. ཨནུསཡམཱནོ སཾཡོཛནཾ ནཱམ ཧོཏི.

ཨེཏྠ ཙ བྷགཝཏཱ སཾཡོཛནཾ པུཙྪིཏཾ, ཐེརེནཔི སཾཡོཛནམེཝ བྱཱཀཏཾ. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏསྶ ཝཱདེ བྷགཝཏཱ དོསོ ཨཱརོཔིཏོ. སོ ཀསྨཱཏི ཙེ? ཐེརསྶ ཏཐཱལདྡྷིཀཏྟཱ. ཨཡཉྷི ཏསྶ ལདྡྷི ‘‘སམུདཱཙཱརཀྑཎེཡེཝ ཀིལེསེཧི སཾཡུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཨིཏརསྨིཾ ཁཎེ ཨསཾཡུཏྟོ’’ཏི. ཏེནསྶ བྷགཝཏཱ དོསོ ཨཱརོཔིཏོ. ཨཐཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཙིནྟེསི – ‘‘བྷགཝཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱིཏི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡེཝ ཨཡཾ དྷམྨདེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ, སཱ ཨིམིནཱ ཨཔཎྜིཏེན བྷིཀྑུནཱ ཝིསཾཝཱདིཏཱ. ཧནྡཱཧཾ བྷགཝནྟཾ ཡཱཙིཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨེཝམཀཱསི. ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ སཀྐཱཡདིཊྛིཔརིཡུཊྛིཏེནཱཏི སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ གཧིཏེན ཨབྷིབྷཱུཏེན. སཀྐཱཡདིཊྛིཔརེཏེནཱཏི སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ཨནུགཏེན. ནིསྶརཎནྟི དིཊྛིནིསྶརཎཾ ནཱམ ནིབྦཱནཾ, ཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཨཔྤཊིཝིནཱིཏཱཏི ཨཝིནོདིཏཱ ཨནཱིཧཊཱ. ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནནྟི ཧེཊྛཱབྷཱགིཡསཾཡོཛནཾ ནཱམ ཧོཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སུཀྐཔཀྑོ ཨུཏྟཱནཏྠོཡེཝ. ‘‘སཱནུསཡཱ པཧཱིཡཏཱི’’ཏི ཝཙནཏོ པནེཏྠ ཨེཀཙྩེ ‘‘ཨཉྙཾ སཾཡོཛནཾ ཨཉྙོ ཨནུསཡོ’’ཏི ཝདནྟི. ‘‘ཡཐཱ ཧི སབྱཉྫནཾ བྷཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟེ བྷཏྟཏོ ཨཉྙཾ བྱཉྫནཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ‘‘སཱནུསཡཱ’’ཏི ཝཙནཏོ པརིཡུཊྛཱནསཀྐཱཡདིཊྛིཏོ ཨཉྙེན ཨནུསཡེན བྷཝིཏབྦནྟི ཏེསཾ ལདྡྷི. ཏེ ‘‘སསཱིསཾ པཱརུཔིཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ¶ པཊིཀྑིཔིཏབྦཱ. ན ཧི སཱིསཏོ ཨཉྙོ པུརིསོ ཨཏྠི. ཨཐཱཔི སིཡཱ – ‘‘ཡདི ཏདེཝ སཾཡོཛནཾ སོ ཨནུསཡོ, ཨེཝཾ སནྟེ བྷགཝཏཱ ཐེརསྶ ¶ ཏརུཎཱུཔམོ ཨུཔཱརམྦྷོ དུཨཱརོཔིཏོ ཧོཏཱི’’ཏི. ན དུཨཱརོཔིཏོ, ཀསྨཱ? ཨེཝཾལདྡྷིཀཏྟཱཏི ¶ ཝིཏྠཱརིཏམེཏཾ. ཏསྨཱ སོཡེཝ ཀིལེསོ བནྡྷནཊྛེན སཾཡོཛནཾ, ཨཔྤཧཱིནཊྛེན ཨནུསཡོཏི ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཏཱ ‘‘སཱནུསཡཱ པཧཱིཡཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༡༣༢. ཏཙཾ ཚེཏྭཱཏིཨཱདཱིསུ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཏཙཙྪེདོ ཝིཡ ཧི སམཱཔཏྟི དཊྛབྦཱ, ཕེགྒུཙྪེདོ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱ, སཱརཙྪེདོ ཝིཡ མགྒོ. པཊིཔདཱ པན ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱཝ ཝཊྚཏི. ཨེཝམེཏེ དཊྛབྦཱཏི ཨེཝརཱུཔཱ པུགྒལཱ ཨེཝཾ དཊྛབྦཱ.

༡༣༣. ཨུཔདྷིཝིཝེཀཱཏི ཨུཔདྷིཝིཝེཀེན. ཨིམིནཱ པཉྩཀཱམགུཎཝིཝེཀོ ཀཐིཏོ. ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཏི ཨིམིནཱ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཀཱཡདུཊྛུལླཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱཏི ཨིམིནཱ ཀཱཡཱལསིཡཔཊིཔྤསྶདྡྷི ཀཐིཏཱ. ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏི ཨུཔདྷིཝིཝེཀེན ཀཱམེཧི ཝིནཱ ཧུཏྭཱ. ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧཱིཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནེན ཀཱཡདུཊྛུལླཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ ཙ ཨཀུསལེཧི ཝིནཱ ཧུཏྭཱ. ཡདེཝ ཏཏྠ ཧོཏཱིཏི ཡཾ ཏཏྠ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཀྑཎེཡེཝ སམཱཔཏྟིསམུཊྛིཏཉྩ རཱུཔཱདིདྷམྨཛཱཏཾ ཧོཏི. ཏེ ¶ དྷམྨེཏི ཏེ རཱུཔགཏནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟེ རཱུཔཱདཡོ དྷམྨེ. ཨནིཙྩཏོཏི ན ནིཙྩཏོ. དུཀྑཏོཏི ན སུཁཏོ. རོགཏོཏིཨཱདཱིསུ ཨཱབཱདྷཊྛེན རོགཏོ, ཨནྟོདོསཊྛེན གཎྜཏོ, ཨནུཔཝིདྡྷཊྛེན དུཀྑཛནནཊྛེན ཙ སལླཏོ, དུཀྑཊྛེན ཨགྷཏོ, རོགཊྛེན ཨཱབཱདྷཏོ, ཨསཀཊྛེན པརཏོ, པལུཛྫནཊྛེན པལོཀཏོ, ནིསྶཏྟཊྛེན སུཉྙཏོ, ན ཨཏྟཊྛེན ཨནཏྟཏོ. ཏཏྠ ཨནིཙྩཏོ, པལོཀཏོཏི དྭཱིཧི པདེཧི ཨནིཙྩལཀྑཎཾ ཀཐིཏཾ, དུཀྑཏོཏིཨཱདཱིཧི ཚཧི དུཀྑལཀྑཎཾ, པརཏོ སུཉྙཏོ ཨནཏྟཏོཏི ཏཱིཧི ཨནཏྟལཀྑཎཾ.

སོ ཏེཧི དྷམྨེཧཱིཏི སོ ཏེཧི ཨེཝཾ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ དིཊྛེཧི ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ པཉྩཀྑནྡྷདྷམྨེཧི. ཙིཏྟཾ པཊིཝཱཔེཏཱིཏི ཙིཏྟཾ པཊིསཾཧརཏི མོཙེཏི ཨཔནེཏི. ཨུཔསཾཧརཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཙིཏྟཾ ཏཱཝ སཝནཝསེན ¶ ཐུཏིཝསེན པརིཡཏྟིཝསེན པཉྙཏྟིཝསེན ཙ ཨེཏཾ སནྟཾ ནིབྦཱནནྟི ཨེཝཾ ཨསངྑཏཱཡ ཨམཏཱཡ དྷཱཏུཡཱ ཨུཔསཾཧརཏི. མགྒཙིཏྟཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརམྨཎཀརཎཝསེནེཝ ཨེཏཾ སནྟམེཏཾ པཎཱིཏནྟི ན ཨེཝཾ ཝདཏི, ཨིམིནཱ པན ཨཱཀཱརེན ཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. སོ ཏཏྠ ཋིཏོཏི ཏཱཡ ཏིལཀྑཎཱརམྨཎཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཋིཏོ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨནུཀྐམེན ཙཏྟཱརོ མགྒེ བྷཱཝེཏྭཱ པཱཔུཎཱཏི ¶ . ཏེནེཝ དྷམྨརཱགེནཱཏི སམཐཝིཔསྶནཱདྷམྨེ ཚནྡརཱགེན. སམཐཝིཔསྶནཱསུ ཧི སབྦསོ ཚནྡརཱགཾ པརིཡཱདཱཏུཾ སཀྐོནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨསཀྐོནྟོ ཨནཱགཱམཱི ཧོཏི.

ཡདེཝ ¶ ཏཏྠ ཧོཏི ཝེདནཱགཏནྟི ཨིདྷ པན རཱུཔཾ ན གཧིཏཾ. ཀསྨཱ? སམཏིཀྐནྟཏྟཱ. ཨཡཉྷི ཧེཊྛཱ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ རཱུཔཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨརཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔནྣོཏི སམཐཝསེནཔིནེན རཱུཔཾ ཨཏིཀྐནྟཾ, ཧེཊྛཱ རཱུཔཾ སམྨདེཝ སམྨསིཏྭཱ ཏཾ ཨཏིཀྐམྨ ཨིདཱནི ཨརཱུཔཾ སམྨསཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཝསེནཔིནེན རཱུཔཾ ཨཏིཀྐནྟཾ. ཨརཱུཔེ པན སབྦསོཔི རཱུཔཾ ནཏྠཱིཏི ཏཾ སནྡྷཱཡཔི ཨིདྷ རཱུཔཾ ན གཧིཏཾ.

ཨཐ ཀིཉྩརཧཱིཏི ཀིཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི? སམཐཝསེན གཙྪཏོ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ དྷུརཾ ཧོཏི, སོ ཙེཏོཝིམུཏྟོ ནཱམ. ཝིཔསྶནཱཝསེན གཙྪཏོ པཉྙཱ དྷུརཾ ཧོཏི, སོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ནཱམཱཏི ཨེཏྠ ཐེརསྶ ཀངྑཱ ནཏྠི. ཨཡཾ སབྷཱཝདྷམྨོཡེཝ, སམཐཝསེནེཝ པན གཙྪནྟེསུ ཨེཀོ ཙེཏོཝིམུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཀོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ. ཝིཔསྶནཱཝསེན གཙྪནྟེསུཔི ཨེཀོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཀོ ཙེཏོཝིམུཏྟོཏི ཨེཏྠ ཀིཾ ཀཱརཎནྟི པུཙྪཏི.

ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟཏཾ ཝདཱམཱིཏི ཨིནྡྲིཡནཱནཏྟཏཾ ཝདཱམི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ན ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, དས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི, ཏེན ཏེ ཨེཏཾ ཨཔཱཀཊཾ. ཨཧཾ པན པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾ, ཏེན མེ ཨེཏཾ པཱཀཊཾ. ཨེཏྠ ཧི ཨིནྡྲིཡནཱནཏྟཏཱ ཀཱརཎཾ. སམཐཝསེནེཝ ཧི གཙྪནྟེསུ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ དྷུརཾ ཧོཏི, སོ ཙེཏོཝིམུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཀསྶ པཉྙཱ དྷུརཾ ཧོཏི, སོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. ཝིཔསྶནཱཝསེནེཝ ཙ གཙྪནྟེསུ ཨེཀསྶ པཉྙཱ དྷུརཾ ཧོཏི, སོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ¶ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཀསྶ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ དྷུརཾ ཧོཏི, སོ ཙེཏོཝིམུཏྟོ ནཱམ ¶ ཧོཏི. དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ སམཐཝིཔསྶནཱདྷུརེན ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ. ཏེསུ དྷམྨསེནཱཔཏི པཉྙཱཝིམུཏྟོ ཛཱཏོ, མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ ཙེཏོཝིམུཏྟོ. ཨིཏི ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟམེཏྠ ཀཱརཎནྟི ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱམཱལུཀྱསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. བྷདྡཱལིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༤. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི བྷདྡཱལིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཀཱསནབྷོཛནནྟི ཨེཀསྨིཾ པུརེབྷཏྟེ ཨསནབྷོཛནཾ, བྷུཉྫིཏབྦབྷཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨཔྤཱབཱདྷཏནྟིཨཱདཱིནི ཀཀཙོཔམེ ཝིཏྠཱརིཏཱནི. ན ཨུསྶཧཱམཱིཏི ན སཀྐོམི. སིཡཱ ཀུཀྐུཙྩཾ སིཡཱ ཝིཔྤཊིསཱརོཏི ཨེཝཾ བྷུཉྫནྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུཾ སཀྑིསྶཱམི ནུ ཁོ, ན ནུ ཁོཏི ཨིཏི མེ ཝིཔྤཊིསཱརཀུཀྐུཙྩཾ བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀདེསཾ བྷུཉྫིཏྭཱཏི པོརཱཎཀཏྠེརཱ ཀིར པཏྟེ བྷཏྟཾ པཀྑིཔིཏྭཱ སཔྤིམྷི དིནྣེ སཔྤིནཱ ཨུཎྷམེཝ ཐོཀཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཧཏྠེ དྷོཝིཏྭཱ ཨཝསེསཾ བཧི ནཱིཧརིཏྭཱ ཚཱཡཱུདཀཕཱསུཀེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟི. ཨེཏཾ སནྡྷཱཡ སཏྠཱ ཨཱཧ. བྷདྡཱལི, པན ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ སཀིཾ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དིནྣཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ པུན པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨོདནསྶ པཱུརེཏྭཱ ལདྡྷཾ ¶ བཧི ནཱིཧརིཏྭཱ ཚཱཡཱུདཀཕཱསུཀེ ཋཱནེ བྷུཉྫེཡྻ, ཨིཏི ཨེཝཾ ཝཊྚེཡྻ, ཨིཏརཐཱ ཀོ སཀྐོཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ན ཨུསྶཧཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཨཡཾ ཀིར ཨཏཱིཏེ ཨནནྟརཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཀཱཀཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི. ཀཱཀཱ ཙ ནཱམ མཧཱཚཱཏཀཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཚཱཏཀཏྠེརོ ནཱམ ཨཧོསི. ཏསྶ པན ཝིརཝནྟསྶེཝ བྷགཝཱ ཏཾ མདྡིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ – ‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ ཝིཀཱལེ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ ཁཱདེཡྻ ཝཱ བྷུཉྫེཡྻ ཝཱ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༢༤༨) སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ, བྷདྡཱལི,…པེ… ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསཱིཏི.

ཡཐཱ ¶ ཏནྟི ཡཐཱ ཨཉྙོཔི སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི ཨེཀཝིཧཱརེཔི ཝསནྟོ སཏྠུ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ན དདེཡྻ, ཏཐེཝ ན ཨདཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ནེཝ བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨགམཱསི, ན དྷམྨདེསནཊྛཱནཾ ན ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀཾ, ན ཨེཀཾ བྷིཀྑཱཙཱརམགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཡསྨིཾ ཀུལེ བྷགཝཱ ནིསཱིདཏི, ཏསྶ དྭཱརེཔི ན ཨཊྛཱསི. སཙསྶ ཝསནཊྛཱནཾ བྷགཝཱ གཙྪཏི, སོ པུརེཏརམེཝ ཉཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཏི. སདྡྷཱཔབྦཛིཏོ ཀིརེས ཀུལཔུཏྟོ པརིསུདྡྷསཱིལོ. ཏེནསྶ ན ཨཉྙོ ཝིཏཀྐོ ཨཧོསི, – ‘‘མཡཱ ནཱམ ཨུདརཀཱརཎཱ བྷགཝཏོ སིཀྑཱཔདཔཉྙཱཔནཾ པཊིབཱཧིཏཾ, ཨནནུཙྪཝིཀཾ ¶ མེ ཀཏ’’ནྟི ཨཡམེཝ ཝིཏཀྐོ ཨཧོསི. ཏསྨཱ ཨེཀཝིཧཱརེ ཝསནྟོཔི ལཛྫཱཡ སཏྠུ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ནཱདཱསི.

༡༣༥. ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟཱིཏི མནུསྶཱ བྷགཝཏོ ཙཱིཝརསཱཊཀཾ ཨདཾསུ, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཀརོནྟི. ཨེཏཾ དོསཀནྟི ཨེཏཾ ཨོཀཱསམེཏཾ ཨཔརཱདྷཾ, སཏྠུ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེནྟསྶ པཊིབཱཧིཏཀཱརཎཾ སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧཱིཏི ཨཏྠོ. དུཀྐརཏརནྟི ¶ ཝསྶཉྷི ཝསིཏྭཱ དིསཱཔཀྐནྟེ བྷིཀྑཱུ ཀུཧིཾ ཝསིཏྠཱཏི པུཙྪནྟི, ཏེཧི ཛེཏཝནེ ཝསིམྷཱཏི ཝུཏྟེ, ‘‘ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾ ཨནྟོཝསྶེ ཀཏརཾ ཛཱཏཀཾ ཀཐེསི, ཀཏརཾ སུཏྟནྟཾ, ཀཏརཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསཱི’’ཏི པུཙྪིཏཱརོ ཧོནྟི. ཏཏོ ‘‘ཝིཀཱལབྷོཛནསིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི, བྷདྡཱལི, ནཱམ ནཾ ཨེཀོ ཐེརོ པཊིབཱཧཱི’’ཏི ཝཀྑནྟི. ཏཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ – ‘‘བྷགཝཏོཔི ནཱམ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེནྟསྶ པཊིབཱཧིཏཾ ཨཡུཏྟཾ ཨཀཱརཎ’’ནྟི ཝདནྟི. ཨེཝཾ ཏེ ཨཡཾ དོསོ མཧཱཛནནྟརེ པཱཀཊོ ཧུཏྭཱ དུཔྤཊིཀཱརཏཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱིཏི མཉྙམཱནཱ ཨེཝམཱཧཾསུ. ཨཔིཙ ཨཉྙེཔི བྷིཀྑཱུ པཝཱརེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགམིསྶནྟི. ཨཐ ཏྭཾ ‘‘ཨེཐཱཝུསོ, མམ སཏྠཱརཾ ཁམཱཔེནྟསྶ སཧཱཡཱ ཧོཐཱ’’ཏི སངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེསྶསི. ཏཏྠ ཨཱགནྟུཀཱ པུཙྪིསྶནྟི, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཀིཾ ཨིམིནཱཔི བྷིཀྑུནཱ ཀཏ’’ནྟི. ཏཏོ ཨེཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘བྷཱརིཡཾ ཀཏཾ བྷིཀྑུནཱ, དསབལཾ ནཱམ པཊིབཱཧིསྶཏཱིཏི ཨཡུཏྟམེཏ’’ནྟི ཝཀྑནྟི. ཨེཝམྤི ཏེ ཨཡཾ ཨཔརཱདྷོ མཧཱཛནནྟརེ པཱཀཊོ ཧུཏྭཱ དུཔྤཊིཀཱརཏཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱིཏི མཉྙམཱནཱཔི ཨེཝམཱཧཾསུ. ཨཐ ཝཱ བྷགཝཱ པཝཱརེཏྭཱ ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏི, ཨཐ ཏྭཾ གཏགཏཊྛཱནེ བྷགཝཏོ ཁམཱཔནཏྠཱཡ སངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེསྶསི. ཏཏྲ དིསཱཝཱསིནོ ¶ བྷིཀྑཱུ པུཙྪིསྶནྟི, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཀིཾ ཨིམིནཱ བྷིཀྑུནཱ ཀཏ’’ནྟི…པེ… དུཔྤཊིཀཱརཏཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱིཏི མཉྙམཱནཱཔི ཨེཝམཱཧཾསུ.

ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨཔྤཏིརཱུཔཾ མཡཱ ཀཏཾ, བྷགཝཱ པན མཧནྟེཔི ཨགུཎེ ཨལགྒིཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨཙྩཡཾ པཊིགྒཎྷིསྶཏཱིཏི མཉྙམཱནོ ཨེཏཾ ‘‘ཨཙྩཡོ མཾ, བྷནྟེ,’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ¶ ཨཙྩཡོཏི ཨཔརཱདྷོ. མཾ ཨཙྩགམཱཏི མཾ ཨཏིཀྐམྨ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ པཝཏྟོ. པཊིགྒཎྷཱཏཱུཏི ཁམཏུ. ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཱཡཱཏི ཨནཱགཏེ སཾཝརཎཏྠཱཡ, པུན ཨེཝརཱུཔསྶ ཨཔརཱདྷསྶ དོསསྶ ཁལིཏསྶ ཨཀརཎཏྠཱཡ. ཏགྒྷཱཏི ཨེཀཾསེན. སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལཱིཏི, བྷདྡཱལི, ཏཡཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ ཨཏྠི, ཏམྤི ཏེ ན པཊིཝིདྡྷཾ ན སལླཀྑིཏནྟི དསྶེཏི.

༡༣༦. ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཏིཨཱདཱིསུ ¶ དྷམྨཱནུསཱརཱི, སདྡྷཱནུསཱརཱིཏི དྭེ ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཱ མགྒསམངྒིཔུགྒལཱ. ཨེཏེ པན སཏྟཔི ཨརིཡཔུགྒལེ བྷགཝཏཱཔི ཨེཝཾ ཨཱཎཱཔེཏུཾ ན ཡུཏྟཾ, བྷགཝཏཱ ཨཱཎཏྟེ ཏེསམྤི ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ ན ཡུཏྟཾ. ཨཊྛཱནཔརིཀཔྤཝསེན པན ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ སུཝཙབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ¶ བྷདྡཱལིཏྠེརསྶ ཙ དུབྦཙབྷཱཝདསྶནཏྠམེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨཔི ནུ ཏྭཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཏི དེསནཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? བྷདྡཱལིསྶ ནིགྒཧཎཏྠཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – བྷདྡཱལི, ཨིམེ སཏྟ ཨརིཡཔུགྒལཱ ལོཀེ དཀྑིཎེཡྻཱ མམ སཱསནེ སཱམིནོ, མཡི སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེནྟེ པཊིབཱཧིཏབྦཡུཏྟེ ཀཱརཎེ སཏི ཨེཏེསཾ པཊིབཱཧིཏུཾ ཡུཏྟཾ. ཏྭཾ པན མམ སཱསནཏོ བཱཧིརཀོ, མཡི སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེནྟེ ཏུཡ྄ཧཾ པཊིབཱཧིཏུཾ ན ཡུཏྟནྟི.

རིཏྟོ ཏུཙྪོཏི ཨནྟོ ཨརིཡགུཎཱནཾ ཨབྷཱཝེན རིཏྟཀོ ཏུཙྪཀོ, ཨིསྶརཝཙནེ ཀིཉྩི ན ཧོཏི. ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀརོསཱིཏི ཡཐཱ དྷམྨོ ཋིཏོ, ཏཐེཝ ཀརོསི, ཁམཱཔེསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཾ ཏེ མཡཾ པཊིགྒཎྷཱམཱཏི ཏཾ ཏཝ ཨཔརཱདྷཾ མཡཾ ཁམཱམ. ཝུཌྜྷི ཧེསཱ, བྷདྡཱལི, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེཏི ཨེསཱ, བྷདྡཱལི, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ ཝུཌྜྷི ནཱམ. ཀཏམཱ? ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ དིསྭཱ ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀརིཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཱཔཛྫནཱ. དེསནཾ པན པུགྒལཱདྷིཊྛཱནཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཡོ ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ དིསྭཱ ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀརོཏི, ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

༡༣༧. སཏྠཱཔི ¶ ཨུཔཝདཏཱིཏི ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརཝཱསཱི ཨསུཀསྶ ཐེརསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཨསུཀསྶ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨིཏྠནྣཱམོ ནཱམ བྷིཀྑུ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨརཉྙཾ པཝིཊྛོ’’ཏི སུཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ ཏསྶ ཨརཉྙཝཱསེན, ཡོ མཡ྄ཧཾ པན སཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔཝདཏི, སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ, ཨཔིཙེཏྠ དེཝཏཱ ན ཀེཝལཾ ཨུཔཝདནྟི, བྷེརཝཱརམྨཎཾ དསྶེཏྭཱ པལཱཡནཱཀཱརམྤི ཀརོནྟི. ཨཏྟནཱཔི ཨཏྟཱནནྟི སཱིལཾ ཨཱཝཛྫནྟསྶ སཾཀིལིཊྛཊྛཱནཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཙིཏྟཾ ཝིདྷཱཝཏི, ན ཀམྨཊྛཱནཾ ཨལླཱིཡཏི. སོ ‘‘ཀིཾ མཱདིསསྶ ཨརཉྙཝཱསེནཱ’’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཨུཊྛཱཡ པཀྐམཏི. ཨཏྟཱཔི ཨཏྟཱནཾ ཨུཔཝདིཏོཏི ཨཏྟནཱཔི ¶ ཨཏྟཱ ཨུཔཝདིཏོ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. སུཀྐཔཀྑོ ཝུཏྟཔཙྩནཱིཀནཡེན ཝེདིཏབྦོ. སོ ¶ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏིཨཱདི ཨེཝཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༡༤༠. པསཡ྄ཧ པསཡ྄ཧ ཀཱརཎཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཔྤམཏྟཀེཔི དོསེ ནིགྒཧེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཀཱརེནྟི. ནོ ཏཐཱཏི མཧནྟེཔི ཨཔརཱདྷེ ཡཐཱ ཨིཏརཾ, ཨེཝཾ པསཡ྄ཧ ན ཀཱརེནྟི. སོ ཀིར, ‘‘ཨཱཝུསོ, བྷདྡཱལི, མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཧི སཏྠཱརཾ ཁམཱཔེཧཱི’’ཏི བྷིཀྑུསངྒྷཏོཔི, ཀཉྩི བྷིཀྑུཾ པེསེཏྭཱ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ, ‘‘བྷདྡཱལི, མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཏྠུསནྟིཀཱཔི ཨནུགྒཧཾ པཙྩཱསཱིསཏི. ཏཏོ ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷེནཱཔི ན སམསྶཱསིཏོ, སཏྠཱརཱཔཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.

ཨཐ བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷོཔི སཏྠཱཔི ཨོཝདིཏབྦཡུཏྟམེཝ ཨོཝདཏི, ན ཨིཏརནྟི དསྶེཏུཾ ཨིདྷ, བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཉྙེནཱཉྙནྟིཨཱདཱིནི ཨནུམཱནསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏཱནི. ན སམྨཱ ཝཏྟཏཱིཏི སམྨཱ ཝཏྟམྤི ན ཝཏྟཏི. ན ལོམཾ པཱཏེཏཱིཏི ཨནུལོམཝཏྟེ ན ཝཏྟཏི, ཝིལོམམེཝ གཎྷཱཏི. ན ནིཏྠཱརཾ ཝཏྟཏཱིཏི ནིཏྠཱརཎཀཝཏྟམྷི ན ཝཏྟཏི, ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཏྠཾ ཏུརིཏཏུརིཏོ ཚནྡཛཱཏོ ན ཧོཏི. ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ ཏསྶ དུབྦཙཀརཎེ. ཨབྷིཎྷཱཔཏྟིཀོཏི ནིརནྟརཱཔཏྟིཀོ. ཨཱཔཏྟིབཧུལོཏི སཱཔཏྟིཀཀཱལོཝསྶ བཧུ, སུདྡྷོ ནིརཱཔཏྟིཀཀཱལོ ཨཔྤོཏི ཨཏྠོ. ན ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམྨཏཱིཏི ཁིཔྤཾ ན ཝཱུཔསམྨཏི, དཱིགྷསུཏྟཾ ཧོཏི. ཝིནཡདྷརཱ ¶ པཱདདྷོཝནཀཱལེ ཨཱགཏཾ ¶ ‘‘གཙྪཱཝུསོ, ཝཏྟཝེལཱ’’ཏི ཝདནྟི. པུན ཀཱལཾ མཉྙིཏྭཱ ཨཱགཏཾ ‘‘གཙྪཱཝུསོ, ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཧཱརཝེལཱ, གཙྪཱཝུསོ, སཱམཎེརཱདཱིནཾ ཨུདྡེསདཱནཝེལཱ, ཨམྷཱཀཾ ནྷཱནཝེལཱ, ཐེརཱུཔཊྛཱནཝེལཱ, མུཁདྷོཝནཝེལཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ དིཝསབྷཱགེཔི རཏྟིབྷཱགེཔི ཨཱགཏཾ ཨུཡྻོཛེནྟིཡེཝ. ‘‘ཀཱཡ ཝེལཱཡ, བྷནྟེ, ཨོཀཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘གཙྪཱཝུསོ, ཏྭཾ ཨིམམེཝ ཋཱནཾ ཛཱནཱསི, ཨསུཀོ ནཱམ ཝིནཡདྷརཏྠེརོ སིནེཧཔཱནཾ པིཝཏི, ཨསུཀོ ཝིརེཙནཾ ཀཱརེཏི, ཀསྨཱ ཏུརིཏོསཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ དཱིགྷསུཏྟམེཝ ཀརོནྟི.

༡༤༡. ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམྨཏཱིཏི ལཧུཾ ཝཱུཔསམྨཏི, ན དཱིགྷསུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུསྶུཀྐཱཔནྣཱ བྷིཀྑཱུ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨཡཾ སུབྦཙོ བྷིཀྑུ, ཛནཔདཝཱསིནོ ནཱམ གཱམནྟསེནཱསནེ ཝསནཊྛཱནནིསཛྫནཱདཱིནི ¶ ན ཕཱསུཀཱནི ཧོནྟི, བྷིཀྑཱཙཱརོཔི དུཀྑོ ཧོཏི, སཱིགྷམསྶ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེམཱ’’ཏི སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ སུདྡྷནྟེ པཏིཊྛཱཔེནྟི.

༡༤༢. ཨདྷིཙྩཱཔཏྟིཀོཏི ཀདཱཙི ཀདཱཙི ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོ ཀིཉྩཱཔི ལཛྫཱི ཧོཏི པཀཏཏྟོ, དུབྦཙཏྟཱ པནསྶ བྷིཀྑཱུ ཏཐེཝ པཊིཔཛྫནྟི.

༡༤༤. སདྡྷཱམཏྟཀེན ཝཧཏི པེམམཏྟཀེནཱཏི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ གེཧསྶིཏསདྡྷཱཡ ཨཔྤམཏྟཀེན གེཧསྶིཏཔེམེན ཡཱཔེཏི. པཊིསནྡྷིགྒཧཎསདིསཱ ཧི ཨཡཾ པབྦཛྫཱ ནཱམ, ནཝཔབྦཛིཏོ པབྦཛྫཱཡ གུཎཾ ཨཛཱནནྟོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ པེམམཏྟེན ཡཱཔེཏི, ཏསྨཱ ཨེཝརཱུཔཱ སངྒཎྷིཏབྦཱ. ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཧི སངྒཧཾ ལབྷིཏྭཱ པབྦཛྫཱཡ ཋིཏཱ ཨབྷིཉྙཱཔཏྟཱ མཧཱསམཎཱ བྷཝིསྶནྟི. ཨེཏྟཀེན ཀཐཱམགྒེན ‘‘ཨོཝདིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨོཝདནྟི, ན ཨིཏར’’ནྟི ཨིམམེཝ བྷགཝཏཱ དསྶིཏཾ.

༡༤༥. ཨཉྙཱཡ ¶ སཎྛཧིཾསཱུཏི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ. སཏྟེསུ ཧཱཡམཱནེསཱུཏི པཊིཔཏྟིཡཱ ཧཱཡམཱནཱཡ སཏྟཱ ཧཱཡནྟི ནཱམ. སདྡྷམྨེ ཨནྟརདྷཱཡམཱནེཏི པཊིཔཏྟིསདྡྷམྨེ ཨནྟརདྷཱཡམཱནེ. པཊིཔཏྟིསདྡྷམྨོཔི ཧི པཊིཔཏྟིཔཱུརཀེསུ སཏྟེསུ ཨསཏི ཨནྟརདྷཱཡཏི ནཱམ ¶ . ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱཏི ཨཱསཝཱ ཏིཊྛནྟི ཨེཏེསཱུཏི ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ. ཡེསུ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཱ པརཱུཔཝཱདཝིཔྤཊིསཱརཝདྷབནྡྷནཱདཡོ ཙེཝ ཨཔཱཡདུཀྑཝིསེསབྷཱུཏཱ ཙ ཨཱསཝཱ ཏིཊྛནྟིཡེཝ. ཡསྨཱ ནེསཾ ཏེ ཀཱརཎཾ ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ ཝཱིཏིཀྐམདྷམྨཱ ཡཱཝ ན སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི, ན ཏཱཝ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཡོཛནཱ.

ཨེཝཾ ཨཀཱལཾ དསྶེཏྭཱ པུན ཀཱལཾ དསྶེཏུཾ ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷདྡཱལཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཏོཏི ཡདཱ, ཡསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ ཝཱ ཨེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – ཡསྨིཾ ཀཱལེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱཏི སངྑཾ གཏཱ ཝཱིཏིཀྐམདོསཱ སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི, ཏདཱ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏི. ཀསྨཱ? ཏེསཾཡེཝ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡདྷམྨསངྑཱཏཱནཾ ཝཱིཏིཀྐམདོསཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

ཨེཝཾ ¶ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཏྟིཾ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཡཱ ཨཀཱལཾ, ཨུཔྤཏྟིཉྩ ཀཱལནྟི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཏྟིཀཱལཉྩ ཨུཔྤཏྟིཀཱལཉྩ དསྶེཏུཾ ‘‘ན ཏཱཝ, བྷདྡཱལི, ཨིདྷེཀཙྩེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ མཧཏྟནྟི མཧནྟབྷཱཝཾ. སངྒྷོ ཧི ཡཱཝ ན ཐེརནཝམཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཝསེན མཧཏྟཾ པཏྟོ ཧོཏི, ཏཱཝ སེནཱསནཱནི པཧོནྟི, སཱསནེ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ¶ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. མཧཏྟཾ པཏྟེ པན ཏེ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨཐ སཏྠཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏི. ཏཏྠ མཧཏྟཾ པཏྟེ སངྒྷེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཱནི –

‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ ཨནུཔསམྤནྣེན ཨུཏྟརིདྭིརཏྟཏིརཏྟཾ སཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཡྻ པཱཙིཏྟིཡཾ (པཱཙི. ༥༡). ཡཱ པན བྷིཀྑུནཱི ཨནུཝསྶཾ ཝུཊྛཱཔེཡྻ པཱཙིཏྟིཡཾ (པཱཙི. ༡༡༧༡). ཡཱ པན བྷིཀྑུནཱི ཨེཀཝསྶཾ དྭེ ཝུཊྛཱཔེཡྻ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༡༡༧༥).

ཨིམིནཱ ནཡེན ཝེདིཏབྦཱནི.

ལཱབྷགྒནྟི ལཱབྷསྶ ཨགྒཾ. སངྒྷོ ཧི ཡཱཝ ན ལཱབྷགྒཔཏྟོ ཧོཏི, ན ཏཱཝ ལཱབྷཾ པཊིཙྩ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. པཏྟེ པན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨཐ སཏྠཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏི –

‘‘ཡོ ¶ པན བྷིཀྑུ ཨཙེལཀསྶ ཝཱ པརིབྦཱཛཀསྶ ཝཱ པརིབྦཱཛིཀཱཡ ཝཱ སཧཏྠཱ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ དདེཡྻ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༢༧༠).

ཨིདཉྷི ལཱབྷགྒཔཏྟེ སངྒྷེ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ.

ཡསགྒནྟི ཡསསྶ ཨགྒཾ. སངྒྷོ ཧི ཡཱཝ ན ཡསགྒཔཏྟོ ཧོཏི, ན ཏཱཝ ཡསཾ པཊིཙྩ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. པཏྟེ པན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨཐ སཏྠཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏི ‘‘སུརཱམེརཡཔཱནེ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༣༢༧). ཨིདཉྷི ཡསགྒཔཏྟེ སངྒྷེ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ.

བཱཧུསཙྩནྟི ¶ བཧུསྶུཏབྷཱཝཾ. སངྒྷོ ཧི ཡཱཝ ན བཱཧུསཙྩཔཏྟོ ཧོཏི, ན ཏཱཝ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. བཱཧུསཙྩཔཏྟེ པན ཡསྨཱ ཨེཀཾ ནིཀཱཡཾ དྭེ ནིཀཱཡེ པཉྩཔི ནིཀཱཡེ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཡོནིསོ ཨུམྨུཛྫམཱནཱ ¶ པུགྒལཱ རསེན རསཾ སཾསནྡེཏྭཱ ཨུདྡྷམྨཾ ཨུབྦིནཡཾ སཏྠུ སཱསནཾ དཱིཔེནྟི, ཨཐ སཏྠཱ – ‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ཏཐཱཧཾ བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱམི (པཱཙི. ༤༡༨)…པེ… སམཎུདྡེསོཔི ཙེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱཙི. ༤༢༩) ནཡེན སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏི.

རཏྟཉྙུཏཾ པཏྟོཏི ཨེཏྠ རཏྟིཡོ ཛཱནནྟཱིཏི རཏྟཉྙཱུ. ཨཏྟནོ པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ བཧཱུ རཏྟིཡོ ཛཱནནྟི, ཙིརཔབྦཛིཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. རཏྟཉྙཱུནཾ བྷཱཝཾ རཏྟཉྙུཏཾ. ཏཏྲ རཏྟཉྙུཏཾ པཏྟེ སངྒྷེ ཨུཔསེནཾ ཝངྒནྟཔུཏྟཾ ཨཱརབྦྷ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. སོ ཧཱཡསྨཱ ཨཱུནདསཝསྶེ བྷིཀྑཱུ ཨུཔསམྤཱདེནྟེ དིསྭཱ ཨེཀཝསྶོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཨུཔསམྤཱདེསི. ཨཐ བྷགཝཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི – ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱུནདསཝསྶེན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཡོ ཨུཔསམྤཱདེཡྻ ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༧༥). ཨེཝཾ པཉྙཏྟེ སིཀྑཱཔདེ པུན བྷིཀྑཱུ ‘‘དསཝསྶམྷཱ དསཝསྶམྷཱ’’ཏི བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨུཔསམྤཱདེནྟི. ཨཐ བྷགཝཱ ཨཔརམྤི སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི – ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, བཱལེན ཨབྱཏྟེན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཡོ ཨུཔསམྤཱདེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན དསཝསྶེན ཝཱ ཨཏིརེཀདསཝསྶེན ཝཱ ཨུཔསམྤཱདེཏུ’’ནྟི. ཨིཏི རཏྟཉྙུཏཾ པཏྟཀཱལེ དྭེ སིཀྑཱཔདཱནི པཉྙཏྟཱནི.

༡༤༦. ཨཱཛཱནཱིཡསུསཱུཔམཾ ¶ ¶ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ དེསེསིནྟི ཏརུཎཱཛཱནཱིཡཨུཔམཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསཡིཾ. ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ ཨསརཎེ. ན ཁོ, བྷདྡཱལི, ཨེསེཝ ཧེཏཱུཏི ན ཨེས སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱིབྷཱཝོཡེཝ ཨེཀོ ཧེཏུ.

༡༤༧. མུཁཱདྷཱནེ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏཱིཏི ཁལཱིནབནྡྷཱདཱིཧི མུཁཊྛཔནེ སཱདྷུཀཾ གཱིཝཾ པགྒཎྷཱཔེཏུཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏི. ཝིསཱུཀཱཡིཏཱནཱིཏིཨཱདཱིཧི ཝིསེཝནཱཙཱརཾ ཀཐེསི. སབྦཱནེཝ ཧེཏཱནི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཱནི. ཏསྨིཾ ཋཱནེཏི ཏསྨིཾ ཝིསེཝནཱཙཱརེ. པརིནིབྦཱཡཏཱིཏི ནིབྦིསེཝནོ ཧོཏི, ཏཾ ཝིསེཝནཾ ཛཧཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡུགཱདྷཱནེཏི ཡུགཊྛཔནེ ཡུགསྶ སཱདྷུཀཾ གཧཎཏྠཾ.

ཨནུཀྐམེཏི ¶ ཙཏྟཱརོཔི པཱདེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨུཀྑིཔནེ ཙ ནིཀྑིཔནེ ཙ. པརསེནཱཡ ཧི ཨཱཝཱཊེ ཋཏྭཱ ཨསིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟསྶ ཨསྶསྶ པཱདེ ཚིནྡནྟི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཨེས ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཙཏྟཱརོཔི པཱདེ ཨུཀྑིཔིསྶཏཱིཏི རཛྫུབནྡྷནཝིདྷཱནེན ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཀརོནྟི. མཎྜལེཏི ཡཐཱ ཨསྶེ ནིསིནྣོཡེཝ བྷཱུམིཡཾ པཏིཏཾ ཨཱཝུདྷཾ གཧེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨེཝཾ ཀརཎཏྠཾ མཎྜལེ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏི. ཁུརཀཱསེཏི ¶ ཨགྒགྒཁུརེཧི པཐཝཱིཀམནེ. རཏྟིཾ ཨོཀྐནྟཀརཎསྨིཉྷི ཡཐཱ པདསདྡོ ན སུཡྻཏི, ཏདཏྠཾ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ སཉྙཾ དཏྭཱ ཨགྒགྒཁུརེཧིཡེཝ གམནཾ སིཀྑཱཔེནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཛཝེཏི སཱིགྷཝཱཧནེ. ‘‘དྷཱཝེ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨཏྟནོ པརཱཛཡེ སཏི པལཱཡནཏྠཾ, པརཾ པལཱཡནྟཾ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ གཧཎཏྠཉྩ ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏི. དཝཏྟེཏི དཝཏྟཱཡ, ཡུདྡྷཀཱལསྨིཉྷི ཧཏྠཱིསུ ཝཱ ཀོཉྩནཱདཾ ཀརོནྟེསུ ཨསྶེསུ ཝཱ ཧསནྟེསུ རཐེསུ ཝཱ ནིགྷོསནྟེསུ ཡོདྷེསུ ཝཱ ཨུཀྐུཊྛིཾ ཀརོནྟེསུ ཏསྶ རཝསྶ ཨབྷཱཡིཏྭཱ པརསེནཔཝེསནཏྠཾ ཨཡཾ ཀཱརཎཱ ཀརཱིཡཏི.

རཱཛགུཎེཏི རཉྙཱ ཛཱནིཏབྦགུཎེ. ཀཱུཊཀཎྞརཉྙོ ཀིར གུལ༹ཝཎྞོ ནཱམ ཨསྶོ ཨཧོསི. རཱཛཱ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཙེཏིཡཔབྦཏཾ གམིསྶཱམཱིཏི ¶ ཀལམྦནདཱིཏཱིརཾ སམྤཏྟོ. ཨསྶོ ཏཱིརེ ཋཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, རཱཛཱ ཨསྶཱཙརིཡཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ – ‘‘ཨཧོ ཏཡཱ ཨསྶོ སིཀྑཱཔིཏོ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏུཾ ན ཨིཙྪཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཙརིཡོ – ‘‘སུསིཀྑཱཔིཏོ དེཝ ཨསྶོ, ཨེཝམསྶ ཧི ཙིཏྟཾ ‘སཙཱཧཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརིསྶཱམི, ཝཱལཾ ཏེམིསྶཏི, ཝཱལེ ཏིནྟེ རཉྙོ ཨངྒེ ཨུདཀཾ པཱཏེཡྻཱ’ཏི ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀཾ སརཱིརེ ཨུདཀཔཱཏནབྷཡེན ན ཨོཏརཏི, ཝཱལཾ གཎྷཱཔེཐཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏཐཱ ཀཱརེསི. ཨསྶོ ཝེགེན ཨོཏརིཏྭཱ པཱརཾ གཏོ. ཨེཏདཏྠཾ ཨཡཾ ཀཱརཎཱ ཀརཱིཡཏི. རཱཛཝཾསེཏི ཨསྶརཱཛཝཾསེ. ཝཾསོ ཙེསོ ཨསྶརཱཛཱནཾ, ཏཐཱརཱུཔེན པཧཱརེན ཚིནྣབྷིནྣསརཱིརཱཔི ཨསྶཱརོཧཾ པརསེནཱཡ ཨཔཱཏེཏྭཱ བཧི ནཱིཧརནྟིཡེཝ. ཨེཏདཏྠཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨུཏྟམེ ཛཝེཏི ཛཝསམྤཏྟིཡཾ, ཡཐཱ ཨུཏྟམཛཝོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུཏྟམེ ཧཡེཏི ཨུཏྟམཧཡབྷཱཝེ, ཡཐཱ ཨུཏྟམཧཡོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ པཀཏིཡཱ ཨུཏྟམཧཡོཝ ཨུཏྟམཧཡཀཱརཎཾ ཨརཧཏི, ན ཨཉྙོ. ཨུཏྟམཧཡཀཱརཎཱཡ ཨེཝ ཙ ཧཡོ ཨུཏྟམཛཝཾ པཊིཔཛྫཏི, ན ཨཉྙོཏི.

ཏཏྲིདཾ ¶ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར རཱཛཱ ཨེཀཾ སིནྡྷཝཔོཏཀཾ ལབྷིཏྭཱ སིནྡྷཝབྷཱཝཾ ཨཛཱནིཏྭཱཝ ཨིམཾ སིཀྑཱཔེཧཱིཏི ཨཱཙརིཡསྶ ཨདཱསི. ཨཱཙརིཡོཔི ཏསྶ སིནྡྷཝབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོ ཏཾ མཱསཁཱདཀགྷོཊཀཱནཾ ཀཱརཎཱསུ ཨུཔནེཏི. སོ ཨཏྟནོ ཨནནུཙྪཝིཀཏྟཱ ཀཱརཎཾ ན པཊིཔཛྫཏི. སོ ཏཾ དམེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཀཱུཊསྶོ ཨཡཾ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝིསྶཛྫཱཔེསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ ཨསྶཱཙརིཡཔུབྦཀོ དཧརོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ བྷཎྜཀཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟོ ཏཾ པརིཁཱཔིཊྛེ ཙརནྟཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨནགྒྷོ, བྷནྟེ, སིནྡྷཝཔོཏཀོ’’ཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀཐེསི. སཙེ རཱཛཱ ཛཱནེཡྻ, མངྒལསྶཾ ནཾ ཀརེཡྻཱཏི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཀོ, ཏཱཏ, རཱཛཱ ཨཔྤེཝ ནཱམ བུདྡྷསཱསནེ པསཱིདེཡྻ རཉྙོ ཀཐེཧཱི’’ཏི. སོ གནྟྭཱ, – ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨནགྒྷོ སིནྡྷཝཔོཏཀོ ཨཏྠཱི’’ཏི ¶ ཀཐེསི. ཏཡཱ དིཊྛོ ¶ , ཏཱཏཱཏི? ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱཏི. ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱིཏི? ཏུམྷཱཀཾ བྷུཉྫནཀསུཝཎྞཐཱལེ ཏུམྷཱཀཾ བྷུཉྫནཀབྷཏྟཾ ཏུམྷཱཀཾ པིཝནཀརསོ ཏུམྷཱཀཾ གནྡྷཱ ཏུམྷཱཀཾ མཱལཱཏི. རཱཛཱ སབྦཾ དཱཔེསི. དཧརོ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨགམཱསི.

ཨསྶོ གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱཝ ‘‘མཡ྄ཧཾ གུཎཛཱནནཀཨཱཙརིཡོ ཨཏྠི མཉྙེ’’ཏི སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. དཧརོ གནྟྭཱ ‘‘བྷཏྟཾ བྷུཉྫཱ’’ཏི ཨཙྪརཾ པཧརི. ཨསྶོ ཨཱགནྟྭཱ སུཝཎྞཐཱལེ བྷཏྟཾ བྷུཉྫི, རསཾ པིཝི. ཨཐ ནཾ གནྡྷེཧི ཝིལིམྤིཏྭཱ རཱཛཔིལ༹ནྡྷནཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ‘‘པུརཏོ པུརཏོ གཙྪཱ’’ཏི ཨཙྪརཾ པཧརི. སོ དཧརསྶ པུརཏོ པུརཏོ གནྟྭཱ མངྒལསྶཊྛཱནེ ཨཊྛཱསི. དཧརོ – ‘‘ཨཡཾ ཏེ, མཧཱརཱཛ, ཨནགྒྷོ སིནྡྷཝཔོཏཀོ, ཨིམིནཱཝ ནཾ ནིཡཱམེན ཀཏིཔཱཧཾ པཊིཛགྒཱཔེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནིཀྑམི.

ཨཐ ཀཏིཔཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ཨཱགནྟྭཱ ཨསྶསྶ ཨཱནུབྷཱཝཾ པསྶིསྶསི, མཧཱརཱཛཱཏི. སཱདྷུ ཨཱཙརིཡ ཀུཧིཾ ཋཏྭཱ པསྶཱམཱཏི? ཨུཡྻཱནཾ གཙྪ, མཧཱརཱཛཱཏི. རཱཛཱ ཨསྶཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨགམཱསི. དཧརོ ཨཙྪརཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཏཾ རུཀྑཾ ཨནུཔརིཡཱཧཱི’’ཏི ཨསྶསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཨསྶོ པཀྑནྡིཏྭཱ རུཀྑཾ ཨནུཔརིགནྟྭཱ ཨཱགཏོ. རཱཛཱ ནེཝ གཙྪནྟཾ ན ཨཱགཙྪནྟཾ ཨདྡས. དིཊྛོ ཏེ, མཧཱརཱཛཱཏི? ན དིཊྛོ, ཏཱཏཱཏི. ཝལཉྫཀདཎྜཾ ཨེཏཾ རུཀྑཾ ནིསྶཱཡ ཋཔེཐཱཏི ཝཏྭཱ ཨཙྪརཾ པཧརི ‘‘ཝལཉྫཀདཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི. ཨསྶོ པཀྑནྡིཏྭཱ མུཁེན གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ. དིཊྛཾ, མཧཱརཱཛཱཏི. དིཊྛཾ, ཏཱཏཱཏི.

པུན ¶ ཨཙྪརཾ པཧརི ‘‘ཨུཡྻཱནསྶ པཱཀཱརམཏྠཀེན ཙརིཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི. ཨསྶོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. དིཊྛོ, མཧཱརཱཛཱཏི. ན དིཊྛོ, ཏཱཏཱཏི. རཏྟཀམྦལཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨསྶསྶ པཱདེ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཏཐེཝ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཨསྶོ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ པཱཀཱརམཏྠཀེན ཨནུཔརིཡཱཡི. བལཝཏཱ པུརིསེན ཨཱཝིཉྪནཨལཱཏགྒིསིཁཱ ¶ ཝིཡ ཨུཡྻཱནཔཱཀཱརམཏྠཀེ པཉྙཱཡིཏྠ. ཨསྶོ གནྟྭཱ སམཱིཔེ ཋིཏོ. དིཊྛཾ, མཧཱརཱཛཱཏི. དིཊྛཾ, ཏཱཏཱཏི. མངྒལཔོཀྑརཎིཔཱཀཱརམཏྠཀེ ཨནུཔརིཡཱཧཱིཏི སཉྙཾ ཨདཱསི.

པུན ‘‘པོཀྑརཎིཾ ཨོཏརིཏྭཱ པདུམཔཏྟེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརཱཧཱི’’ཏི སཉྙཾ ཨདཱསི. པོཀྑརཎིཾ ཨོཏརིཏྭཱ སབྦཔདུམཔཏྟེ ཙརིཏྭཱ ཨགམཱསི, ཨེཀཾ པཏྟམྤི ¶ ཨནཀྐནྟཾ ཝཱ ཕཱལིཏཾ ཝཱ ཚིནྡིཏཾ ཝཱ ཁཎྜིཏཾ ཝཱ ནཱཧོསི. དིཊྛཾ, མཧཱརཱཛཱཏི. དིཊྛཾ, ཏཱཏཱཏི. ཨཙྪརཾ པཧརིཏྭཱ ཏཾ ཧཏྠཏལཾ ཨུཔནཱམེསི. དྷཱཏཱུཔཏྠདྡྷོ ལངྒྷིཏྭཱ ཧཏྠཏལེ ཨཊྛཱསི. དིཊྛཾ, མཧཱརཱཛཱཏི? དིཊྛཾ, ཏཱཏཱཏི. ཨེཝཾ ཨུཏྟམཧཡོ ཨེཝ ཨུཏྟམཀཱརཎཱཡ ཨུཏྟམཛཝཾ པཊིཔཛྫཏི.

ཨུཏྟམེ སཱཁལྱེཏི མུདུཝཱཙཱཡ. མུདུཝཱཙཱཡ ཧི, ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ མཱ ཙིནྟཡི, རཉྙོ མངྒལསྶོ བྷཝིསྶསི, རཱཛབྷོཛནཱདཱིནི ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཨུཏྟམཧཡཀཱརཎཾ ཀཱརེཏབྦོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨུཏྟམེ སཱཁལྱེ’’ཏི. རཱཛབྷོགྒོཏི རཉྙོ ཨུཔབྷོགོ. རཉྙོ ཨངྒནྟེཝ སངྑཾ གཙྪཏཱིཏི ཡཏྠ ཀཏྠཙི གཙྪནྟེན ཧཏྠཾ ཝིཡ པཱདཾ ཝིཡ ཨནོཧཱཡེཝ གནྟབྦཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨངྒནྟི སངྑཾ གཙྪཏི, ཙཏཱུསུ ཝཱ སེནངྒེསུ ཨེཀཾ ཨངྒཾ ཧོཏི.

ཨསེཁཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱཏི ཨརཧཏྟཕལསམྨཱདིཊྛིཡཱ. སམྨཱསངྐཔྤཱདཡོཔི ཏཾསམྤཡུཏྟཱཝ. སམྨཱཉཱཎཾ པུབྦེ ཝུཏྟསམྨཱདིཊྛིཡེཝ. ཋཔེཏྭཱ པན ཨཊྛ ¶ ཕལངྒཱནི སེསཱ དྷམྨཱ ཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨཡཾ པན དེསནཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཔུགྒལསྶ ཝསེན ཨརཧཏྟནིཀཱུཊཾ གཧེཏྭཱ ནིཊྛཱཔིཏཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བྷདྡཱལིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ལཊུཀིཀོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༨. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ལཊུཀིཀོཔམསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཡེན སོ ཝནསཎྜོཏི ཨཡམྤི མཧཱཨུདཱཡིཏྠེརོ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾཡེཝ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏྭཱ སདྡྷིཾ པཊིཀྐམི. ཏསྨཱ ཡེན སོ བྷགཝཏཱ ཨུཔསངྐམནྟོ ཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཔཧཏྟཱཏི ཨཔཧཱརཀོ. ཨུཔཧཏྟཱཏི ཨུཔཧཱརཀོ. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏོ.

༡༤༩. ཡཾ ¶ བྷགཝཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ བྷགཝཱ. ཨིངྒྷཱཏི ཨཱཎཏྟིཡཾ ནིཔཱཏོ. ཨཉྙཐཏྟནྟི ཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟཾ. ཏཉྩ ཁོ ན བྷགཝནྟཾ པཊིཙྩ, ཨེཝརཱུཔཾ པན པཎཱིཏབྷོཛནཾ ཨལབྷནྟཱ ཀཐཾ ཡཱཔེསྶཱམཱཏི ཨེཝཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ པཊིཙྩ ཨཧོསཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. བྷཱུཏཔུབྦནྟི ཨིམིནཱ རཏྟིབྷོཛནསྶ པཎཱིཏབྷཱཝཾ དསྶེཏི. སཱུཔེཡྻནྟི ¶ སཱུཔེན ཨུཔནེཏབྦཾ མཙྪམཾསཀལཱི༹རཱདི. སམགྒཱ བྷུཉྫིསྶཱམཱཏི ཨེཀཏོ བྷུཉྫིསྶཱམ. སངྑཏིཡོཏི ཨབྷིསངྑཱརིཀཁཱདནཱིཡཱནི. སབྦཱ ཏཱ རཏྟིནྟི སབྦཱ ཏཱ སངྑཏིཡོ རཏྟིཾཡེཝ ཧོནྟི, དིཝཱ པན ཨཔྤཱ པརིཏྟཱ ཐོཀིཀཱ ཧོནྟཱིཏི. མནུསྶཱ ཧི དིཝཱ ཡཱགུཀཉྫིཡཱདཱིཧི ཡཱཔེཏྭཱཔི རཏྟིཾ ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱཔཎཱིཏམེཝ བྷུཉྫནྟི.

པུན བྷཱུཏཔུབྦནྟི ཨིམིནཱ རཏྟི ཝིཀཱལབྷོཛནེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏི. ཏཏྠ ཨནྡྷཀཱརཏིམིསཱཡནྟི བཧལནྡྷཀཱརེ. མཱཎཝེཧཱིཏི ཙོརེཧི. ཀཏཀམྨེཧཱིཏི ཀཏཙོརཀམྨེཧི. ཙོརཱ ཀིར ཀཏཀམྨཱ ཡཾ ནེསཾ དེཝཏཾ ཨཱཡཱཙིཏྭཱ ཀམྨཾ ནིཔྥནྣཾ, ཏསྶ ཨུཔཧཱརཏྠཱཡ མནུསྶེ མཱརེཏྭཱ གལལོཧིཏཱདཱིནི གཎྷནྟི. ཏེ ཨཉྙེསུ མནུསྶེསུ མཱརིཡམཱནེསུ ཀོལཱཧལཱ ཨུཔྤཛྫིསྶནྟི, པབྦཛིཏཾ པརིཡེསནྟོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི མཉྙམཱནཱ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ མཱརེནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཀཏཀམྨེཧཱིཏི ཨཊཝིཏོ གཱམཾ ཨཱགམནཀཱལེ ཀམྨནིཔྥནྣཏྠཾ པུརེཏརཾ བལིཀམྨཾ ཀཱཏུཀཱམེཧི. ཨསདྡྷམྨེན ནིམནྟེཏཱིཏི ‘‘ཨེཧི བྷིཀྑུ ཨཛྫེཀརཏྟིཾ ཨིདྷེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨིདྷ ཝསིཏྭཱ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ སྭེ གམིསྶསཱི’’ཏི མེཐུནདྷམྨེན ནིམནྟེཏི.

པུན བྷཱུཏཔུབྦནྟི ཨིམིནཱ ཨཏྟནཱ དིཊྛཀཱརཎཾ ཀཐེཏི. ཝིཛྫནྟརིཀཱཡཱཏི ¶ ཝིཛྫུཝིཛྫོཏནཀྑཎེ ¶ . ཝིསྶརམཀཱསཱིཏི མཧཱསདྡམཀཱསི. ཨབྷུམྨེཏི བྷཱུ’ཏི ཝཌྜྷི, ཨབྷཱུ’ཏི ཨཝཌྜྷི, ཝིནཱསོ མཡ྄ཧནྟི ཨཏྠོ. པིསཱཙོ ཝཏ མནྟི པིསཱཙོ མཾ ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏོ ཝཏ. ཨཱཏུམཱརཱི མཱཏུམཱརཱིཏི ཨེཏྠ ཨཱཏཱུཏི པིཏཱ, མཱཏཱུཏི མཱཏཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡསྶ པིཏཱ ཝཱ མཱཏཱ ཝཱ ཨཏྠི, ཏཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཀོཏི ཡཐཱ ཏཐཱ ཝཱ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཡཾཀིཉྩི ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ དཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ སཡཱཔེནྟི. སོ ཨེཝཾ རཏྟིཾ པིཎྜཱཡ ན ཙརཏི. ཏུཡ྄ཧཾ པན མཱཏཱཔིཏརོ མཏཱ མཉྙེ, ཏེན ཨེཝཾ ཙརསཱིཏི.

༡༥༠. ཨེཝམེཝཱཏི ¶ ཨེཝམེཝ ཀིཉྩི ཨཱནིསཾསཾ ཨཔསྶནྟཱ ནིཀྐཱརཎེནེཝ. ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི གརཧནྟོ ཨཱཧ. ཏཏྠ ཨཱཧཾསཱུཏི ཝདནྟི. ཀིཾ པནིམསྶཱཏི ཨིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ ཧེཏུ ཀིཾ ཝཏྟབྦཾ ནཱམ, ནནུ ཨཔསྶནྟེན ཝིཡ ཨསུཎནྟེན ཝིཡ བྷཝིཏབྦནྟི. ཨོརམཏྟཀསྶཱཏི པརིཏྟམཏྟཀསྶ. ཨདྷིསལླིཁཏེཝཱཡནྟི ཨཡཾ སམཎོ ནཝནཱིཏཾ པིསནྟོ ཝིཡ པདུམནཱལ༹སུཏྟཾ ཀཀཙེན ཨོཀྐནྟནྟོ ཝིཡ ཨཏིསལླེཁཏི, ཨཏིཝཱཡཱམཾ ཀརོཏི. སིཀྑཱཀཱམཱཏི སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱདཡོ ཝིཡ སིཀྑཱཀཱམཱ, ཏེསུ ཙ ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཔེནྟི. ཏེསཉྷི ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘སཙེ ¶ ཨེཏེ ‘ཨཔྤམཏྟཀམེཏཾ, ཧརཐ བྷགཝཱ’ཏི ཝདེཡྻུཾ, ཀིཾ སཏྠཱ ན ཧརེཡྻ. ཨེཝཾ པན ཨཝཏྭཱ བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ‘ཨེཝཾ བྷགཝཱ, སཱདྷུ བྷགཝཱ, པཉྙཔེཐ བྷགཝཱ’ཏི ཨཏིརེཀཏརཾ ཨུསྶཱཧཾ པཊིལབྷནྟཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཏེསུ ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཔེནྟི.

ཏེསནྟི ཏེསཾ ཨེཀཙྩཱནཾ མོགྷཔུརིསཱནཾ. ཏནྟི ཏཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ པཧཱཏབྦཾ. ཐཱུལོ ཀལིངྒརོཏི གལེ བདྡྷཾ མཧཱཀཊྛཾ ཝིཡ ཧོཏི. ལཊུཀིཀཱ སཀུཎིཀཱཏི ཙཱཏཀསཀུཎིཀཱ. སཱ ཀིར རཝསཏཾ རཝིཏྭཱ ནཙྩསཏཾ ནཙྩིཏྭཱ སཀིཾ གོཙརཾ གཎྷཱཏི. ཨཱཀཱསཏོ བྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛིཏཾ པན ནཾ དིསྭཱ ཝཙྪཔཱལཀཱདཡོ ཀཱིལ༹ནཏྠཾ པཱུཏིལཏཱཡ བནྡྷནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཱགམེཏཱིཏི ཨུཔེཏི. ཏཉྷི ཏསྶཱཏི ཏཾ པཱུཏིལཏཱབནྡྷནཾ ཏསྶཱ ཨཔྤསརཱིརཏཱཡ ཙེཝ ཨཔྤཐཱམཏཱཡ ཙ བལཝབནྡྷནཾ ནཱམ, མཧནྟཾ ནཱལི༹ཀེརརཛྫུ ཝིཡ དུཙྪིཛྫཾ ཧོཏི. ཏེསནྟི ཏེསཾ མོགྷཔུརིསཱནཾ སདྡྷཱམནྡཏཱཡ ཙ པཉྙཱམནྡཏཱཡ ཙ བལཝཾ བནྡྷནཾ ནཱམ, དུཀྐཊཝཏྠུམཏྟཀམྤི མཧནྟཾ པཱརཱཛིཀཝཏྠུ ཝིཡ དུཔྤཛཧཾ ཧོཏི.

༡༥༡. སུཀྐཔཀྑེ པཧཱཏབྦསྶཱཏི ཀིཾ ཨིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ པཧཱཏབྦསྶ ཧེཏུ བྷགཝཏཱ ¶ ཝཏྟབྦཾ ཨཏྠི, ཡསྶ ནོ བྷགཝཱ པཧཱནམཱཧ. ནནུ ཨེཝཾ བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱཔི པཧཱཏབྦམེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔྤོསྶུཀྐཱཏི ཨནུསྶུཀྐཱ. པནྣལོམཱཏི ¶ པཏིཏལོམཱ, ན ཏསྶ པཧཱཏབྦབྷཡེན ཨུདྡྷགྒལོམཱ. པརདཏྟཝུཏྟཱཏི པརེཧི དིནྣཝུཏྟིནོ, པརཏོ ལདྡྷེན ཡཱཔེནྟཱཏི ཨཏྠོ. མིགབྷཱུཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརནྟཱིཏི ཨཔཙྩཱསཱིསནཔཀྑེ ¶ ཋིཏཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརནྟི. མིགོ ཧི པཧཱརཾ ལབྷིཏྭཱ མནུསྶཱཝཱསཾ གནྟྭཱ བྷེསཛྫཾ ཝཱ ཝཎཏེལཾ ཝཱ ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཀཏྭཱ པཧཱརཾ ལབྷིཏྭཱཝ ཨགཱམཀཾ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ པཧཊཊྛཱནཾ ཧེཊྛཱ ཀཏྭཱ ནིཔཏིཏྭཱ ཕཱསུབྷཱུཏཀཱལེ ཨུཊྛཱཡ གཙྪཏི. ཨེཝཾ མིགཱ ཨཔཙྩཱསཱིསནཔཀྑེ ཋིཏཱ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘མིགབྷཱུཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི. ཏཉྷི ཏསྶཱཏི ཏཾ ཝརཏྟབནྡྷནཾ ཏསྶ ཧཏྠིནཱགསྶ མཧཱསརཱིརཏཱཡ ཙེཝ མཧཱཐཱམཏཱཡ ཙ དུབྦལབནྡྷནཾ ནཱམ. པཱུཏིལཏཱ ཝིཡ སུཚིཛྫཾ ཧོཏི. ཏེསཾ ཏནྟི ཏེསཾ ཏཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སདྡྷཱམཧནྟཏཱཡ ཙ པཉྙཱམཧནྟཏཱཡ ཙ མཧནྟཾ པཱརཱཛིཀཝཏྠུཔི དུཀྐཊཝཏྠུམཏྟཀཾ ཝིཡ སུཔྤཛཧཾ ཧོཏི.

༡༥༢. དལིདྡོཏི དཱལིདྡིཡེན སམནྣཱགཏོ. ཨསྶཀོཏི ནིསྶཀོ. ཨནཱལ༹ྷིཡོཏི ཨནཌྜྷོ. ཨགཱརཀནྟི ཁུདྡཀགེཧཾ. ཨོལུགྒཝིལུགྒནྟི ཡསྶ གེཧཡཊྛིཡོ པིཊྛིཝཾསཏོ མུཙྩིཏྭཱ མཎྜལེ ལགྒཱ, མཎྜལཏོ མུཙྩིཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ ལགྒཱ. ཀཱཀཱཏིདཱཡིནྟི ཡཏྠ ཀིཉྩིདེཝ བྷུཉྫིསྶཱམཱཏི ཨནྟོ ནིསིནྣཀཱལེ ཝིསུཾ དྭཱརཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏཏོ ཏཏོ ཀཱཀཱ ¶ པཝིསིཏྭཱ པརིཝཱརེནྟི. སཱུརཀཱཀཱ ཧི པལཱཡནཀཱལེ ཙ ཡཐཱསམྨུཁཊྛཱནེནེཝ ནིཀྑམིཏྭཱ པལཱཡནྟི. ནཔརམརཱུཔནྟི ན པུཉྙཝནྟཱནཾ གེཧཾ ཝིཡ ཨུཏྟམརཱུཔཾ. ཁཊོཔིཀཱཏི ཝིལཱིཝམཉྩཀོ. ཨོལུགྒཝིལུགྒཱཏི ཨོཎཏུཎྞཏཱ. དྷཉྙསམཝཱཔཀནྟི དྷཉྙཉྩ སམཝཱཔཀཉྩ. ཏཏྠ དྷཉྙཾ ནཱམ ཀུདྲཱུསཀོ. སམཝཱཔཀནྟི ལཱབུབཱིཛཀུམྦྷཎྜབཱིཛཀཱདི བཱིཛཛཱཏཾ. ནཔརམརཱུཔནྟི ཡཐཱ པུཉྙཝནྟཱནཾ གནྡྷསཱལིབཱིཛཱདི པརིསུདྡྷཾ བཱིཛཾ, ན ཨེཝརཱུཔཾ. ཛཱཡིཀཱཏི ཀཔཎཛཱཡཱ. ནཔརམརཱུཔཱཏི པཙྪིསཱིསཱ ལམྦཏྠནཱི མཧོདརཱ པིསཱཙཱ ཝིཡ བཱིབྷཙྪཱ. སཱམཉྙནྟི སམཎབྷཱཝོ. སོ ཝཏསྶཾ, ཡོཧནྟི སོ ཝཏཱཧཾ པུརིསོ ནཱམ ཨསྶཾ, ཡོ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ པབྦཛེཡྻནྟི.

སོ ན སཀྐུཎེཡྻཱཏི སོ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱཔི གེཧཾ གནྟྭཱ – ‘‘པབྦཛྫཱ ནཱམ ལཱབྷགརུཀཱ དུཀྐརཱ དུརཱསདཱ, སཏྟཔི ཨཊྛཔི གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཡཐཱདྷོཏེནེཝ པཏྟེན ཨཱགནྟབྦམྤི ཧོཏི ¶ , ཨེཝཾ ཡཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ¶ མེ པུན ཨཱགཏསྶ ཝསནཊྛཱནཾ ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཏིཎཝལླིདབྦསམྦྷཱརཱ ནཱམ དུསྶམོདྷཱནིཡཱ, ཀིནྟི ཀརོམཱི’’ཏི ཝཱིམཾསཏི. ཨཐསྶ ཏཾ ཨགཱརཀཾ ཝེཛཡནྟཔཱསཱདོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨཐསྶ ཁཊོཔིཀཾ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘མཡི གཏེ ཨིམཾ ཝིསངྑརིཏྭཱ ཨུདྡྷནཱལཱཏཾ ཀརིསྶནྟི, པུན ཨཊྚནིཔཱདཝིལཱིཝཱདཱིནི ལདྡྷབྦཱནི ཧོནྟི, ཀིནྟི ¶ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏི. ཨཐསྶ སཱ སིརིསཡནཾ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏཏོ དྷཉྙཀུམྦྷིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘མཡི གཏེ ཨཡཾ གྷརཎཱི ཨིམཾ དྷཉྙཾ ཏེན ཏེན སདྡྷིཾ བྷུཉྫིསྶཏི. པུན ཨཱགཏེན ཛཱིཝིཏཝུཏྟི ནཱམ ལདྡྷབྦཱ ཧོཏི, ཀིནྟི ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏི. ཨཐསྶ སཱ ཨཌྜྷཏེལ༹སཱནི ཀོཊྛཱགཱརསཏཱནི ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏཏོ མཱཏུགཱམཾ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘མཡི གཏེ ཨིམཾ ཧཏྠིགོཔཀོ ཝཱ ཨསྶགོཔཀོ ཝཱ ཡོ ཀོཙི པལོབྷེསྶཏི, པུན ཨཱགཏེན བྷཏྟཔཱཙིཀཱ ནཱམ ལདྡྷབྦཱ ཧོཏི, ཀིནྟི ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏི. ཨཐསྶ སཱ རཱུཔིནཱི དེཝཱི ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སོ ན སཀྐུཎེཡྻཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༡༥༣. ནིཀྑགཎཱནནྟི སུཝཎྞནིཀྑསཏཱནཾ. ཙཡོཏི སནྟཱནཏོ ཀཏསནྣིཙཡོ. དྷཉྙགཎཱནནྟི དྷཉྙསཀཊསཏཱནཾ.

༡༥༤. ཙཏྟཱརོམེ, ཨུདཱཡི, པུགྒལཱཏི ཨིདྷ ཀིཾ དསྶེཏི? ཧེཊྛཱ ‘‘ཏེ ཏཉྩེཝ པཛཧནྟི, ཏེ ཏཉྩེཝ ནཔྤཛཧནྟཱི’’ཏི པཛཧནཀཱ ཙ ཨཔྤཛཧནཀཱ ཙ རཱསིཝསེན དསྶིཏཱ, ན པཱཊིཡེཀྐཾ ཝིབྷཏྟཱ. ཨིདཱནི ཡཐཱ ནཱམ དབྦསམྦྷཱརཏྠཾ གཏོ པུརིསོ པཊིཔཱཊིཡཱ རུཀྑེ ཚིནྡིཏྭཱ པུན ནིཝཏྟིཏྭཱ ཝངྐཉྩ པཧཱཡ ཀམྨེ ཨུཔནེཏབྦཡུཏྟཀམེཝ གཎྷཱཏི, ཨེཝམེཝ ཨཔྤཛཧནཀེ ཚཌྜེཏྭཱ ཨབྦོཧཱརིཀེ ཀཏྭཱ པཛཧནཀཔུགྒལཱ ཙཏྟཱརོ ཧོནྟཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡཱཏི ཁནྡྷུཔདྷིཀིལེསུཔདྷིཨབྷིསངྑཱརུཔདྷིཀཱམགུཎཱུཔདྷཱིཏི ཨིམེསཾ ཨུཔདྷཱིནཾ པཧཱནཱཡ. ཨུཔདྷིཔཊིསཾཡུཏྟཱཏི ཨུཔདྷིཨནུདྷཱཝནཀཱ. སརསངྐཔྤཱཏི ཨེཏྠ སརནྟི དྷཱཝནྟཱིཏི སརཱ. སངྐཔྤེནྟཱིཏི ¶ སངྐཔྤཱ. པདདྭཡེནཔི ཝིཏཀྐཱཡེཝ ཝུཏྟཱ. སམུདཱཙརནྟཱིཏི ཨབྷིབྷཝནྟི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཝཏྟནྟི. སཾཡུཏྟོཏི ཀིལེསེཧི སཾཡུཏྟོ. ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟཏཱཏི ཨིནྡྲིཡནཱནཏྟཏཱ ¶ . ཀདཱཙི ཀརཧཙཱིཏི བཧུཀཱལཾ ཝཱིཏིཝཏྟེཏྭཱ. སཏིསམྨོསཱཏི སཏིསམྨོསེན. ནིཔཱཏོཏི ཨཡོཀཊཱཧམྷི ¶ པཏནཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ‘‘ནཔྤཛཧཏི, པཛཧཏི, ཁིཔྤཾ པཛཧཏཱི’’ཏི ཏཡོ རཱསཡོ དསྶིཏཱ. ཏེསུ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ནཔྤཛཧནྟི ནཱམ, ཙཏྟཱརོ པཛཧནྟི ནཱམ, ཙཏྟཱརོ ཁིཔྤཾ པཛཧནྟི ནཱམ.

ཏཏྠ པུཐུཛྫནོ སོཏཱཔནྣོ སཀདཱགཱམཱི ཨནཱགཱམཱིཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ནཔྤཛཧནྟི ནཱམ. པུཐུཛྫནཱདཡོ ཏཱཝ མཱ པཛཧནྟུ, ཨནཱགཱམཱི ཀཐཾ ན པཛཧཏཱིཏི? སོཔི ཧི ཡཱཝདེཝསྶ བྷཝལོབྷོ ཨཏྠི, ཏཱཝ ཨཧོསུཁཾ ཨཧོསུཁནྟི ཨབྷིནནྡཏི. ཏསྨཱ ནཔྤཛཧཏི ནཱམ. ཨེཏེཡེཝ པན ཙཏྟཱརོ ཛནཱ པཛཧནྟི ནཱམ. སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཏཱཝ པཛཧནྟུ, པུཐུཛྫནོ ཀཐཾ པཛཧཏཱིཏི? ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོ ཧི སཏིསམྨོསེན སཧསཱ ཀིལེསེ ཨུཔྤནྣེ ‘‘མཱདིསསྶ ནཱམ བྷིཀྑུནོ ཀིལེསོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི སཾཝེགཾ ཀཏྭཱ ཝཱིརིཡཾ པགྒཡ྄ཧ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ མགྒེན ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཏེཏི. ཨིཏི སོ པཛཧཏི ནཱམ. ཏེཡེཝ ཙཏྟཱརོ ཁིཔྤཾ པཛཧནྟི ནཱམ. ཏཏྠ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ, མཧཱཧཏྠིཔདོཔམེ (མ. ནི. ༡.༢༨༨ ཨཱདཡོ), ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནེཏི (མ. ནི. ༣.༤༥༣ ཨཱདཡོ) ཨིམེསུ སུཏྟེསུ ཀིཉྩཱཔི ཏཏིཡཝཱརོ གཧིཏོ, པཉྷོ པན དུཏིཡཝཱརེནེཝ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨུཔདྷི ¶ དུཀྑསྶ མཱུལནྟི ཨེཏྠ པཉྩ ཁནྡྷཱ ཨུཔདྷི ནཱམ. ཏཾ དུཀྑསྶ མཱུལནྟི ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཀིལེསུཔདྷིནཱ ནིརུཔདྷི ཧོཏི, ནིགྒཧཎོ ནིཏཎྷོཏི ཨཏྠོ. ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཝིམུཏྟོཏི ཏཎྷཀྑཡེ ནིབྦཱནེ ཨཱརམྨཎཏོ ཝིམུཏྟོ.

༡༥༥. ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ པུགྒལེ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ པཛཧནྟི, ཏེ ‘‘ཨིམེ ནཱམ ཨེཏྟཀེ ཀིལེསེ པཛཧནྟི’’. ཡེ ནཔྤཛཧནྟི, ཏེཔི ‘‘ཨིམེ ནཱམ ཨེཏྟཀེ ཀིལེསེ ནཔྤཛཧནྟཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ པཉྩ ཁོ ཨིམེ ཨུདཱཡི ཀཱམགུཎཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ མིལ༹ྷསུཁནྟི ཨསུཙིསུཁཾ. ཨནརིཡསུཁནྟི ཨནརིཡེཧི སེཝིཏསུཁཾ. བྷཱཡིཏབྦནྟི ཨེཏསྶ སུཁསྶ པཊིལཱབྷཏོཔི ཝིཔཱཀཏོཔི བྷཱཡིཏབྦཾ. ནེཀྑམྨསུཁནྟི ཀཱམཏོ ནིཀྑནྟསུཁཾ. པཝིཝེཀསུཁནྟི གཎཏོཔི ཀིལེསཏོཔི པཝིཝིཏྟསུཁཾ. ཨུཔསམསུཁནྟི རཱགཱདིཝཱུཔསམཏྠཱཡ སུཁཾ. སམྦོདྷསུཁནྟི མགྒསངྑཱཏསྶ སམྦོདྷསྶ ནིབྦཏྟནཏྠཱཡ ¶ སུཁཾ. ན བྷཱཡིཏབྦནྟི ཨེཏསྶ སུཁསྶ པཊིལཱབྷཏོཔི ཝིཔཱཀཏོཔི ན བྷཱཡིཏབྦཾ, བྷཱཝེཏབྦམེཝེཏཾ.

༡༥༦. ཨིཉྫིཏསྨིཾ ¶ ཝདཱམཱིཏི ཨིཉྫནཾ ཙལནཾ ཕནྡནནྟི ཝདཱམི. ཀིཉྩ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིནྟི ཀིཉྩ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏཾ. ཨིདཾ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིནྟི ཡེ ཨེཏེ ཨནིརུདྡྷཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ, ཨིདཾ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏཾ. དུཏིཡཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནིཉྫིཏསྨིཾ ཝདཱམཱིཏི ཨིདཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨནིཉྫནཾ ཨཙལནཾ ནིཔྥནྡནནྟི ཝདཱམི.

ཨནལནྟི ཝདཱམཱིཏི ཨཀཏྟབྦཨཱལཡནྟི ཝདཱམི, ཏཎྷཱལཡོ ¶ ཨེཏྠ ན ཨུཔྤཱདེཏབྦོཏི དསྶེཏི. ཨཐ ཝཱ ཨནལཾ ཨཔརིཡཏྟཾ, ན ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨལམེཏནྟི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཱཏབྦནྟི ཝདཱམི. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསྶཱཔཱིཏི ཨེཝརཱུཔཱཡཔི སནྟཱཡ སམཱཔཏྟིཡཱ པཧཱནམེཝ ཝདཱམི. ཨཎུཾ ཝཱ ཐཱུལཾ ཝཱཏི ཁུདྡཀཾ ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ ཝཱ མཧཱསཱཝཛྫཾ ཝཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. དེསནཱ པན ནེཡྻཔུགྒལསྶ ཝསེན ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེནེཝ ནིཊྛཱཔིཏཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ལཊུཀིཀོཔམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཙཱཏུམསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱཏུམསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙཱཏུམཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ གཱམེ. པཉྩམཏྟཱནི བྷིཀྑུསཏཱནཱིཏི ཨདྷུནཱ པབྦཛིཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཉྩ སཏཱནི. ཐེརཱ ཀིར ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཨིམེ ཀུལཔུཏྟཱ དསབལཾ ཨདིསྭཱཝ པབྦཛིཏཱ, ཨེཏེསཾ བྷགཝནྟཾ དསྶེསྶཱམ, བྷགཝཏོ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཡཐཱཨུཔནིསྶཡེན པཏིཊྛཧིསྶནྟཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱ. པཊིསམྨོདམཱནཱཏི ‘‘ཀཙྩཱཝུསོ, ཁམནཱིཡ’’ནྟིཨཱདིཾ པཊིསནྠཱརཀཐཾ ཀུརུམཱནཱ. སེནཱསནཱནི པཉྙཱཔཡམཱནཱཏི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཝསནཊྛཱནཱནི པུཙྪིཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི ¶ ཝིཝརིཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཀཊསཱརཀཱདཱིནི ནཱིཧརིཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ ཡཐཱཊྛཱནེ སཎྛཱཔཡམཱནཱ. པཏྟཙཱིཝརཱནི པཊིསཱམཡམཱནཱཏི, བྷནྟེ, ཨིདཾ ¶ མེ པཏྟཾ ཋཔེཐ, ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ, ཨིདཾ ཐཱལཀཾ, ཨིདཾ ཨུདཀཏུམྦཾ, ཨིམཾ ཀཏྟརཡཊྛིནྟི ཨེཝཾ སམཎཔརིཀྑཱརེ སངྒོཔཡམཱནཱ.

ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨུགྒཏཏྟཱ ཨུཙྩཾ, པཏྠཊཏྟཱ མཧནྟཾ ཨཝིནིབྦྷོགསདྡཾ ཀརོནྟཱ. ཀེཝཊྚཱ མཉྙེ མཙྪཝིལོཔེཏི ཀེཝཊྚཱནཾ མཙྪཔཙྪིཋཔིཏཊྛཱནེ མཧཱཛནོ སནྣིཔཏིཏྭཱ – ‘‘ཨིདྷ ཨཉྙཾ ཨེཀཾ མཙྪཾ དེཧི, ཨེཀཾ མཙྪཕཱལཾ དེཧི, ཨེཏསྶ ཏེ མཧཱ དིནྣོ, མཡ྄ཧཾ ཁུདྡཀོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཙྩཱསདྡཾ མཧཱསདྡཾ ཀརོནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. མཙྪགཧཎཏྠཾ ཛཱལེ པཀྑིཏྟེཔི ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཀེཝཊྚཱ ཙེཝ ཨཉྙེ ཙ ‘‘པཝིཊྛོ ན པཝིཊྛོ, གཧིཏོ ན གཧིཏོ’’ཏི མཧཱསདྡཾ ཀརོནྟི. ཏམྤི སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. པཎཱམེམཱིཏི ནཱིཧརཱམི. ན ཝོ མམ སནྟིཀེ ཝཏྠབྦནྟི ཏུམྷེ མཱདིསསྶ བུདྡྷསྶ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཝཾ མཧཱསདྡཾ ཀརོཐ, ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཝསནྟཱ ཀིཾ ནཱམ སཱརུཔྤཾ ཀརིསྶཐ, ཏུམྷཱདིསཱནཾ མམ སནྟིཀེ ཝསནཀིཙྩཾ ནཏྠཱིཏི དཱིཔེཏི. ཏེསུ ཨེཀབྷིཀྑུཔི ‘‘བྷགཝཱ ཏུམྷེ མཧཱསདྡམཏྟཀེན ཨམྷེ པཎཱམེཐཱ’’ཏི ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ནཱསཀྑི, སབྦེ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪནྟཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ,’’ཏི ཝཏྭཱ ནིཀྑམིཾསུ. ཨེཝཾ པན ཏེསཾ ཨཧོསི ‘‘མཡཾ སཏྠཱརཾ པསྶིསྶཱམ, དྷམྨཀཐཾ སོསྶཱམ, སཏྠུ སནྟིཀེ ཝསིསྶཱམཱཏི ¶ ཨཱགཏཱ. ཨེཝརཱུཔསྶ པན གརུནོ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱསདྡཾ ཀརིམྷཱ, ཨམྷཱཀམེཝ དོསོཡཾ, པཎཱམིཏམྷཱ, ན ནོ ལདྡྷཾ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཝཏྠུཾ, ན ¶ སུཝཎྞཝཎྞསརཱིརཾ ཨོལོཀེཏུཾ, ན མདྷུརསྶརེན དྷམྨཾ སོཏུ’’ནྟི. ཏེ བལཝདོམནསྶཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ པཀྐམིཾསུ.

༡༥༨. ཏེནུཔསངྐམིཾསཱུཏི ཏེ ཀིར སཀྱཱ ཨཱགམནསམཡེཔི ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏཏྠེཝ ནིསིནྣཱ པསྶིཾསུ. ཨཐ ནེསཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏེ བྷིཀྑཱུ པཝིསིཏྭཱཝ པཊིནིཝཏྟཱ, ཛཱནིསྶཱམ ཏཾ ཀཱརཎ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ. ཧནྡཱཏི ཝཝསྶགྒཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཀཧཾ པན ཏུམྷེཏི ཏུམྷེ ཨིདཱནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཀཧཾ གཙྪཐ, ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ ཀོཙི ཨུཔདྡཝོ, ཨུདཱཧུ དསབལསྶཱཏི? ཏེསཾ པན བྷིཀྑཱུནཾ, – ‘‘ཨཱཝུསོ, མཡཾ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨཱགཏཱ, དིཊྛོ ནོ བྷགཝཱ, ཨིདཱནི ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཝཙནཔརིཧཱརོ ཨཏྠི, ཨེཝརཱུཔཾ པན ལེསཀཔྤཾ ¶ ཨཀཏྭཱ ཡཐཱབྷཱུཏམེཝ ཨཱརོཙེཏྭཱ བྷགཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུསངྒྷོ པཎཱམིཏོཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ པན རཱཛཱནོ སཱསནེ དྷུརཝཧཱ, ཏསྨཱ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘དྭཱིཧི ཨགྒསཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ པཉྩསུ བྷིཀྑུསཏེསུ གཙྪནྟེསུ བྷགཝཏོ པཱདམཱུལཾ ཝིགཙྪིསྶཏི, ཨིམེསཾ ནིཝཏྟནཱཀཱརཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཏེན ཧཱཡསྨནྟོཏིཨཱདིམཱཧཾསུ. ཏེསུཔི ¶ བྷིཀྑཱུསུ ‘‘མཡཾ མཧཱསདྡམཏྟཀེན པཎཱམིཏཱ, ན མཡཾ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ པབྦཛིཏཱ’’ཏི ཨེཀབྷིཀྑུཔི པཊིཔྥརིཏོ ནཱམ ནཱཧོསི, སབྦེ པན སམཀཾཡེཝ, ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ,’’ཏི སམྤཊིཙྪིཾསུ.

༡༥༩. ཨབྷིནནྡཏཱུཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱགམནཾ ཨིཙྪནྟོ ཨབྷིནནྡཏུ. ཨབྷིཝདཏཱུཏི ཨེཏུ བྷིཀྑུསངྒྷོཏི ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེནྟོ ཨབྷིཝདཏུ. ཨནུགྒཧིཏོཏི ཨཱམིསཱནུགྒཧེན ཙ དྷམྨཱནུགྒཧེན ཙ ཨནུགྒཧིཏོ. ཨཉྙཐཏྟནྟི དསབལསྶ དསྶནཾ ན ལབྷཱམཱཏི པསཱདཉྙཐཏྟཾ བྷཝེཡྻ. ཝིཔརིཎཱམོཏི པསཱདཉྙཐཏྟེན ཝིབྦྷམནྟཱནཾ ཝིཔརིཎཱམཉྙཐཏྟཾ བྷཝེཡྻ. བཱིཛཱནཾ ཏརུཎཱནནྟི ཏརུཎསསྶཱནཾ. སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟནྟི ཨུདཀཝཱརཀཱལེ ཨུདཀཾ ཨལབྷནྟཱནཾ མིལཱཏབྷཱཝེན ཨཉྙཐཏྟཾ བྷཝེཡྻ, སུསྶིཏྭཱ མིལཱཏབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫནེན ཝིཔརིཎཱམོ བྷཝེཡྻ. ཝཙྪཀསྶ པན ཁཱིརཔིཔཱསཱཡ སུསྶནཾ ཨཉྙཐཏྟཾ ནཱམ, སུསྶིཏྭཱ ཀཱལཀིརིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ ནཱམ.

༡༦༠. པསཱདིཏོ བྷགཝཱཏི ཐེརོ ཀིར ཏཏྠ ནིསིནྣོཝ དིབྦཙཀྑུནཱ བྲཧྨཱནཾ ཨཱགཏཾ ཨདྡས ¶ , དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཙ ཨཱཡཱཙནསདྡཾ སུཎི, ཙེཏོཔརིཡཉཱཎེན བྷགཝཏོ པསནྣབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. ཏསྨཱ – ‘‘ཀཉྩི བྷིཀྑུཾ པེསེཏྭཱ པཀྐོསིཡམཱནཱནཾ གམནཾ ནཱམ ན ཕཱསུཀཾ, ཡཱཝ སཏྠཱ ན པེསེཏི, ཏཱཝདེཝ གམིསྶཱམཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ ཨེཝམཱཧ. ཨཔྤོསྶུཀྐོཏི ཨཉྙེསུ ཀིཙྩེསུ ཨནུསྶུཀྐོ ཧུཏྭཱ. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརནྟི ཕལསམཱཔཏྟིཝིཧཱརཾ ཨནུཡུཏྟོ མཉྙེ བྷགཝཱ ཝིཧརིཏུཀཱམོ, སོ ཨིདཱནི ཡཐཱརུཙིཡཱ ཝིཧརིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ མེ ཨཧོསཱིཏི ཝདཏི. མཡམྤི ¶ དཱནཱིཏི མཡཾ པརཾ ཨོཝདམཱནཱ ཝིཧཱརཏོ ནིཀྐཌྜྷིཏཱ, ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ པརོཝཱདེན. ཨིདཱནི མཡམྤི དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརེནེཝ ཝིཧརིསྶཱམཱཏི དཱིཔེཏི. ཐེརོ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཝིརདྡྷོ ཨཏྟནོ བྷཱརབྷཱཝཾ ན ཨཉྙཱསི. ཨཡཉྷི བྷིཀྑུསངྒྷོ དྭིནྣམྤི མཧཱཐེརཱནཾ བྷཱརོ, ཏེན ¶ ནཾ པཊིསེདྷེནྟོ བྷགཝཱ ཨཱགམེཧཱིཏིཨཱདིམཱཧ. མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ པན ཨཏྟནོ བྷཱརབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. ཏེནསྶ བྷགཝཱ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི.

༡༦༡. ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི. ཡོ ཏཱནི ཨབྷཱིཏོ ཧོཏི, སོ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པཏིཊྛཱཏུཾ སཀྐོཏི. ཨིཏརོ པན ན སཀྐོཏཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨུདཀོརོཧནྟེཏི ཨུདཀཾ ཨོརོཧནྟེ པུགྒལེ. ཀུམྦྷཱིལབྷཡནྟི སུཾསུམཱརབྷཡཾ. སུསུཀཱབྷཡནྟི ཙཎྜམཙྪབྷཡཾ.

༡༦༢. ཀོདྷུཔཱཡཱསསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཡཐཱ ཧི བཱཧིརཾ ཨུདཀཾ ཨོཏིཎྞོ ཨཱུམཱིསུ ཨོསཱིདིཏྭཱ མརཏི, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཀོདྷུཔཱཡཱསེ ཨོསཱིདིཏྭཱ ཝིབྦྷམཏི. ཏསྨཱ ཀོདྷུཔཱཡཱསོ ‘‘ཨཱུམིབྷཡ’’ནྟི ཝུཏྟོ.

༡༦༣. ཨོདརིཀཏྟསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཡཐཱ ཧི བཱཧིརཾ ཨུདཀཾ ཨོཏིཎྞོ ཀུམྦྷཱིལེན ཁཱདིཏོ མརཏི, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཨོདརིཀཏྟེན ཁཱདིཏོ ཝིབྦྷམཏི. ཏསྨཱ ཨོདརིཀཏྟཾ ‘‘ཀུམྦྷཱིལབྷཡ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

༡༦༤. ཨརཀྑིཏེནེཝ ཀཱཡེནཱཏི སཱིསཔྤཙཱལཀཱདིཀརཎེན ཨརཀྑིཏཀཱཡོ ཧུཏྭཱ. ཨརཀྑིཏཱཡ ཝཱཙཱཡཱཏི དུཊྛུལླབྷཱསནཱདིཝསེན ཨརཀྑིཏཝཱཙོ ཧུཏྭཱ. ཨནུཔཊྛིཏཱཡ ¶ སཏིཡཱཏི ཀཱཡགཏཱསཏིཾ ཨནུཔཊྛཱཔེཏྭཱ. ཨསཾཝུཏེཧཱིཏི ཨཔིཧིཏེཧི. པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཡཐཱ ¶ ཧི བཱཧིརཾ ཨུདཀཾ ཨོཏིཎྞོ ཨཱཝཊྚེ ནིམུཛྫིཏྭཱ མརཏི, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏོ པཉྩཀཱམགུཎཱཝཊྚེ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཝིབྦྷམཏི. ཏསྨཱ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ‘‘ཨཱཝཊྚབྷཡ’’ནྟི ཝུཏྟཱ.

༡༦༥. ཨནུདྡྷཾསེཏཱིཏི ཀིལམེཏི མིལཱཔེཏི. རཱགཱནུདྡྷཾསེནཱཏི རཱགཱནུདྡྷཾསིཏེན. མཱཏུགཱམསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཡཐཱ ཧི བཱཧིརཾ ཨུདཀཾ ཨོཏིཎྞོ ཙཎྜམཙྪཾ ཨཱགམྨ ལདྡྷཔྤཧཱརོ མརཏི, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ མཱཏུགཱམཾ ཨཱགམྨ ཨུཔྤནྣཀཱམརཱགོ ཝིབྦྷམཏི. ཏསྨཱ མཱཏུགཱམོ ‘‘སུསུཀཱབྷཡ’’ནྟི ཝུཏྟོ.

ཨིམཱནི ¶ པན ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི བྷཱཡིཏྭཱ ཡཐཱ ཨུདཀཾ ཨནོརོཧནྟསྶ ཨུདཀཾ ནིསྶཱཡ ཨཱནིསཾསོ ནཏྠི, ཨུདཀཔིཔཱསཱཡ པིཔཱསིཏོ ཙ ཧོཏི རཛོཛལླེན ཀིལིཊྛསརཱིརོ ཙ, ཨེཝམེཝཾ ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི བྷཱཡིཏྭཱ སཱསནེ ཨཔབྦཛནྟསྶཱཔི ཨིམཾ སཱསནཾ ནིསྶཱཡ ཨཱནིསཾསོ ནཏྠི, ཏཎྷཱཔིཔཱསཱཡ པིཔཱསིཏོ ཙ ཧོཏི ཀིལེསརཛེན སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ཙ. ཡཐཱ པན ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི ཨབྷཱཡིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨོརོཧནྟསྶ ཝུཏྟཔྤཀཱརོ ཨཱནིསཾསོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨིམཱནི ཨབྷཱཡིཏྭཱ སཱསནེ པབྦཛིཏསྶཱཔི ཝུཏྟཔྤཀཱརོ ཨཱནིསཾསོ ཧོཏི. ཐེརོ པནཱཧ – ‘‘ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི བྷཱཡིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨནོཏརནྟོ སོཏཾ ཚིནྡིཏྭཱ པརཏཱིརཾ པཱཔུཎིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨབྷཱཡིཏྭཱ ཨོཏརནྟོ སཀྐོཏི, ཨེཝམེཝཾ བྷཱཡིཏྭཱ སཱསནེ ཨཔབྦཛནྟོཔི ཏཎྷཱསོཏཾ ¶ ཚིནྡིཏྭཱ ནིབྦཱནཔཱརཾ དཊྛུཾ ན སཀྐོཏི, ཨབྷཱཡིཏྭཱ པབྦཛནྟོ པན སཀྐོཏཱི’’ཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨཡཾ པན དེསནཱ ནེཡྻཔུགྒལསྶ ཝསེན ནིཊྛཱཔིཏཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱཏུམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༦. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ ནལ༹ཀཔཱནེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ གཱམེ. པུབྦེ ཀིར ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ ཝཱནརཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟོ, མཧཱཀཱཡོ ཀཔིརཱཛཱ ཨནེཀཝཱནརསཧསྶཔརིཝུཏོ པབྦཏཔཱདེ ཝིཙརཏི. པཉྙཝཱ ཁོ པན ཧོཏི མཧཱཔུཉྙོ. སོ པརིསཾ ཨེཝཾ ཨོཝདཏི – ‘‘ཨིམསྨིཾ པབྦཏཔཱདེ ཏཱཏཱ, ཝིསཕལཱནི ནཱམ ཧོནྟི, ཨམནུསྶཔརིགྒཧིཏཱ པོཀྑརཎིཡོ ནཱམ ཧོནྟི, ཏུམྷེ པུབྦེ ཁཱདིཏཔུབྦཱནེཝ ཕལཱནི ཁཱདཐ, པཱིཏཔུབྦཱནེཝ པཱནཱིཡཱནི ཙ པིཝཐ, ཨེཏྠ ཝོ མཾ པཊིཔུཙྪིཏབྦཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨཁཱདིཏཔུབྦཱནི པན ཕལཱནི ཨཔཱིཏཔུབྦཱནི ཙ པཱནཱིཡཱནི མཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱ མཱ ཁཱདིཏྠ མཱ པིཝིཏྠཱ’’ཏི.

ཏེ ¶ ཨེཀདིཝསཾ ཙརམཱནཱ ཨཉྙཾ པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ པཱནཱིཡཾ ཨོལོཀེནྟཱ ཨེཀཾ ཨམནུསྶཔརིགྒཧིཏཾ པོཀྑརཎིཾ དིསྭཱ སཧསཱ ཨཔིཝིཏྭཱ སམནྟཱ པརིཝཱརེཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏཱཏཱ པཱནཱིཡཾ ན པིཝཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏུམྷཱཀཾ ¶ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེམཱཏི. སཱདྷུ ཏཱཏཱཏི སམནྟཱ པདཾ པརིཡེསམཱནོ ཨོཏིཎྞཔདཾཡེཝ ཨདྡས, ན ཨུཏྟིཎྞཔདཾ, དིསྭཱ སཔརིསྶཡཱཏི ཨཉྙཱསི. ཏཱཝདེཝ ཙ ཏཏྠ ཨབྷིནིབྦཏྟཨམནུསྶོ ཨུདཀཾ དྭེདྷཱ ཀཏྭཱ ཨུཊྛཱསི སེཏམུཁོ ནཱིལཀུཙྪི རཏྟཧཏྠཔཱདོ མཧཱདཱཋིཀོ ཝངྐདཱཋོ ཝིརཱུཔོ བཱིབྷཙྪོ ཨུདཀརཀྑསོ. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཀསྨཱ པཱནཱིཡཾ ན པིཝཐ, མདྷུརཾ ཨུདཀཾ པིཝཐ, ཀིཾ ཏུམྷེ ཨེཏསྶ ཝཙནཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི? མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾ ཨིདྷ ཨདྷིཝཏྠོ ཨམནུསྶོ’’ཏི? ཨཱམཱཧནྟི. ཏྭཾ ཨིདྷ ཨོཏིཎྞེ ལབྷསཱིཏི? ཨཱམ ལབྷཱམི, ཏུམྷེ པན སབྦེ ཁཱདིསྶཱམཱིཏི. ན སཀྑིསྶསི, ཡཀྑཱཏི. པཱནཱིཡཾ པན པིཝིསྶཐཱཏི? ཨཱམ པིཝིསྶཱམཱཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཨེཀོཔི ཝོ ན མུཙྩིསྶཏཱིཏི. པཱནཱིཡཉྩ པིཝིསྶཱམ, ན ཙ ཏེ ཝསཾ གམིསྶཱམཱཏི ཨེཀནལ༹ཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཀོཊིཡཾ གཧེཏྭཱ དྷམི, སབྦོ ཨེཀཙྪིདྡོ ཨཧོསི, ཏཱིརེ ནིསཱིདིཏྭཱཝ པཱནཱིཡཾ པིཝི, སེསཝཱནརཱནཾ པཱཊིཡེཀྐེ ནལེ༹ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ¶ དྷམིཏྭཱ ཨདཱསི. སབྦེ ཡཀྑསྶ པསྶནྟསྶེཝ པཱནཱིཡཾ པིཝིཾསུ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘དིསྭཱ པདམནུཏྟིཎྞཾ, དིསྭཱནོ’ ཏརིཏཾ པདཾ;

ནལེ༹ན ཝཱརིཾ པིསྶཱམ, ནེཝ མཾ ཏྭཾ ཝདྷིསྶསཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༢༠);

ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨཛྫདིཝསཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ནལཱ༹ ཨེཀཙྪིདྡཱཝ ཧོནྟི. ཨིམིནཱ ཧི སདྡྷིཾ ཨིམསྨིཾ ཀཔྤེ ཙཏྟཱརི ཀཔྤཊྛིཡཔཱཊིཧཱརིཡཱནི ནཱམ – ཙནྡེ སསབིམྦཾ ¶ , ཝཊྚཀཛཱཏཀམྷི སཙྩཀིརིཡཊྛཱནེ ཨགྒིསྶ གམནུཔཙྪེདོ, གྷཊིཀཱརཀུམྦྷཀཱརསྶ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཝསནཊྛཱནེ དེཝསྶ ཨཝསྶནཾ, ཏསྶཱ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ ནལཱ༹ནཾ ཨེཀཙྪིདྡབྷཱཝོཏི. ཨིཏི སཱ པོཀྑརཎཱི ནལེ༹ན པཱནཱིཡསྶ པཱིཏཏྟཱ ནལ༹ཀཔཱནཱཏི ནཱམཾ ལབྷི. ཨཔརབྷཱགེ ཏཾ པོཀྑརཎིཾ ནིསྶཱཡ གཱམོ པཏིཊྛཱསི, ཏསྶཱཔི ནལ༹ཀཔཱནནྟེཝ ནཱམཾ ཛཱཏཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ནལ༹ཀཔཱནེ’’ཏི. པལཱསཝནེཏི ཀིཾསུཀཝནེ.

༡༦༧. ཏགྒྷ ¶ མཡཾ, བྷནྟེཏི ཨེཀཾསེནེཝ མཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིརཏཱ. ཨཉྙེཔི ཡེ ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ ཨབྷིརམནྟི, ཏེ ཨམྷེཧི སདིསཱཝ ཧུཏྭཱ ཨབྷིརམནྟཱིཏི དཱིཔེནྟི.

ནེཝ རཱཛཱབྷིནཱིཏཱཏིཨཱདཱིསུ ཨེཀོ རཉྙོ ཨཔརཱདྷཾ ཀཏྭཱ པལཱཡཏི. རཱཛཱ ཀུཧིཾ, བྷོ, ཨསུཀོཏི? པལཱཏོ དེཝཱཏི. པལཱཏཊྛཱནེཔི མེ ན མུཙྩིསྶཏི, སཙེ པན པབྦཛེཡྻ, མུཙྩེཡྻཱཏི ཝདཏི. ཏསྶ ཀོཙིདེཝ སུཧདོ གནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཏྭཾ སཙེ ཛཱིཝིཏུམིཙྪསི, པབྦཛཱཧཱིཏི. སོ པབྦཛིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཾ རཀྑམཱནོ ཙརཏི. ཨཡཾ རཱཛཱབྷིནཱིཏོ ནཱམ.

ཨེཀོ པན ཙོརཱནཾ མཱུལཾ ཚིནྡནྟོ ཙརཏི. ཙོརཱ སུཏྭཱ ‘‘པུརིསཱནཾ ཨཏྠིཀབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, ཛཱནཱཔེསྶཱམ ན’’ནྟི ཝདནྟི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ པལཱཡཏི. ཙོརཱ པལཱཏོཏི སུཏྭཱ ‘‘པལཱཏཊྛཱནེཔི ནོ ན མུཙྩིསྶཏི, སཙེ པན པབྦཛེཡྻ, མུཙྩེཡྻཱ’’ཏི ཝདནྟི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ པབྦཛཏི. ཨཡཾ ཙོརཱབྷིནཱིཏོ ནཱམ.

ཨེཀོ ¶ པན བཧུཾ ཨིཎཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏེན ཨིཎེན ཨཊྚོ པཱིལི༹ཏོ ཏམྷཱ གཱམཱ པལཱཡཏི. ཨིཎསཱམིཀཱ སུཏྭཱ ‘‘པལཱཏཊྛཱནེཔི ནོ ན མུཙྩིསྶཏི, སཙེ པན པབྦཛེཡྻ, མུཙྩེཡྻཱ’’ཏི ཝདནྟི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ པབྦཛཏི. ཨཡཾ ཨིཎཊྚོ ནཱམ.

རཱཛབྷཡཱདཱིནཾ ¶ པན ཨཉྙཏརེན བྷཡེན བྷཱིཏོ ཨཊྚོ ཨཱཏུརོ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏོ བྷཡཊྚོ ནཱམ. དུབྦྷིཀྑཱདཱིསུ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པབྦཛིཏོ ཨཱཛཱིཝིཀཱཔཀཏོ ནཱམ, ཨཱཛཱིཝིཀཱཡ པཀཏོ ཨབྷིབྷཱུཏོཏི ཨཏྠོ. ཨིམེསུ པན ཨེཀོཔི ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི པབྦཛིཏོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ནེཝ རཱཛཱབྷིནཱིཏོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཝིཝེཀནྟི ཝིཝིཙྩ ཝིཝིཏྟོ ཧུཏྭཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ ཀཱམེཧི ཙ ཨཀུསལདྷམྨེཧི ཙ ཝིཝིཏྟེན པཋམདུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསངྑཱཏཾ པཱིཏིསུཁཾ ཨདྷིགནྟབྦཾ, སཙེ ཏཾ ཝིཝིཙྩ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི པཱིཏིསུཁཾ ནཱདྷིགཙྪཏི, ཨཉྙཾ ཝཱ ཨུཔརི དྭིནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཙཏུནྣཉྩ མགྒཱནཾ ཝསེན སནྟཏརཾ སུཁཾ ནཱདྷིགཙྪཏི, ཏསྶ ཨིམེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟཱིཏི. ཏཏྠ ཨརཏཱིཏི ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨུཀྐཎྛིཏཏཱ. ཏནྡཱིཏི ཨཱལསིཡབྷཱཝོ. ཨེཝཾ ཡོ པབྦཛིཏྭཱ པབྦཛིཏཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྶ ཨིམེ སཏྟ པཱཔདྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ¶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡནྟཱིཏི དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྶ ཏེ དྷམྨཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི, སོཡེཝ སམཎཀིཙྩམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི པུན ཝིཝེཀཾ ཨནུརུདྡྷཱ…པེ… ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཏོ སནྟཏརནྟི ཨཱཧ.

ཨེཝཾ ཀཎྷཔཀྑཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེནེཝ ནཡེན སུཀྐཔཀྑཾ དསྶེཏུཾ པུན ཝིཝེཀནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

༡༦༨. སངྑཱཡཱཏི ཛཱནིཏྭཱ. ཨེཀནྟི ¶ ཨེཀཙྩཾ. པཊིསེཝཏཱིཏི སེཝིཏབྦཡུཏྟཀཾ སེཝཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨུཔཔཏྟཱིསུ བྱཱཀརོཏཱིཏི སཔྤཊིསནྡྷིཀེ ཏཱཝ བྱཱཀརོཏུ, ཨཔྤཊིསནྡྷིཀེ ཀཐཾ བྱཱཀརོཏཱིཏི. ཨཔྤཊིསནྡྷིཀསྶ པུན བྷཝེ པཊིསནྡྷི ནཏྠཱིཏི ཝདནྟོ ཨུཔཔཏྟཱིསུ བྱཱཀརོཏི ནཱམ.

ཛནཀུཧནཏྠནྟི ¶ ཛནཝིམྷཱཔནཏྠཾ. ཛནལཔནཏྠནྟི མཧཱཛནསྶ ཨུཔལཱཔནཏྠཾ. ན ཨིཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨེཝཾ མཾ མཧཱཛནོ ཛཱནིསྶཏི, ཨེཝཾ མེ མཧཱཛནསྶ ཨནྟརེ ཀིཏྟིསདྡོ ཨུགྒཙྪིསྶཏཱིཏི ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ན བྱཱཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུལཱ༹རཝེདཱཏི མཧནྟཏུཊྛིནོ.

༡༦༩. སོ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱཏི སོ པརིནིབྦུཏོ ཨཱཡསྨཱ ཨིམསྶ ཋིཏསྶ ཨཱཡསྨཏོ. ཨེཝཾསཱིལོཏིཨཱདཱིསུ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱཝ སཱིལཱདཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾདྷམྨོཏི ཨེཏྠ པན སམཱདྷིཔཀྑིཀཱ དྷམྨཱ དྷམྨཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏཱིཏི ཏེན བྷིཀྑུནཱ པཱུརིཏཔཊིཔཏྟིཾ པཱུརེནྟསྶ ཨརཧཏྟཕལཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཝིཧཱརེན ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི, ཨརཧཏྟཾ པཏྟུམསཀྐོནྟསྶ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརཡམཱནསྶ ཙརཏོཔི ཕཱསུཝིཧཱརོཡེཝ ནཱམ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. གོལིཡཱནིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི གོལིཡཱནིསུཏྟཾ. ཏཏྠ པདསམཱཙཱརོཏི དུབྦལསམཱཙཱརོ ཨོལཱ༹རིཀཱཙཱརོ, པཙྩཡེསུ སཱཔེཀྑོ མཧཱརཀྑིཏཏྠེརོ ¶ ཝིཡ. ཏཾ ཀིར ཨུཔཊྛཱཀཀུལེ ནིསིནྣཾ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཱཧ ‘‘ཨསུཀཏྠེརསྶ མེ, བྷནྟེ, ཙཱིཝརཾ དིནྣ’’ནྟི. སཱདྷུ ཏེ ཀཏཾ ཏཾཡེཝ ཏཀྐེཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ ཙཱིཝརཾ དེནྟེནཱཏི. ཏུམྷཱཀམྤི, བྷནྟེ, དསྶཱམཱིཏི. སཱདྷུ ཀརིསྶསི ཏཾཡེཝ ཏཀྐེནྟསྶཱཏི ཨཱཧ. ཨཡམྤི ཨེཝརཱུཔོ ཨོལཱ༹རིཀཱཙཱརོ ཨཧོསི. སཔྤཏིསྶེནཱཏི སཛེཊྛཀེན, ན ཨཏྟཱནཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརིཏབྦཾ. སེརིཝིཧཱརེནཱཏི སཙྪནྡཝིཧཱརེན ནིརངྐུསཝིཧཱརེན.

ནཱནཱུཔཁཛྫཱཏི ན ཨནུཔཁཛྫ ན ཨནུཔཝིསིཏྭཱ. ཏཏྠ ཡོ དྭཱིསུ མཧཱཐེརེསུ ཨུབྷཏོ ནིསིནྣེསུ ཏེ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ཙཱིཝརེན ཝཱ ཛཱཎུནཱ ཝཱ གྷཊྚེནྟོ ནིསཱིདཏི, ཨཡཾ ཨནུཔཁཛྫ ནིསཱིདཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ པན ཨཏྟནོ པཏྟཨཱསནསནྟིཀེ ཋཏྭཱ ནིསཱིདཱཝུསོཏི ཝུཏྟེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. སཙེ ན ཝདནྟི, ནིསཱིདཱམི, བྷནྟེཏི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ ཨཱཔུཙྪིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ནིསཱིདཱཏི ཝུཏྟེཔི ཨཝུཏྟེཔི ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ན པཊིབཱཧིསྶཱམཱིཏི ཨེཏྠ ཡོ ཨཏྟནོ པཏྟཱསནཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ནཝཀཱནཾ པཱཔུཎནཊྛཱནེ ནིསཱིདཏི, ཨཡཾ ནཝེ བྷིཀྑཱུ ¶ ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི ནཱམ. ཏསྨིཉྷི ཏཐཱ ནིསིནྣེ ནཝཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ནིསཱིདིཏུཾ ན དེཏཱི’’ཏི ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ ཏིཊྛནྟི ཝཱ ཨཱསནཾ ཝཱ པརིཡེསནྟཱ ཨཱཧིཎྜནྟི. ཏསྨཱ ཨཏྟནོ པཏྟཱསནེཡེཝ ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ན པཊིབཱཧཏི ནཱམ.

ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀམྤི དྷམྨནྟི ཨབྷིསམཱཙཱརིཀཾ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིམཏྟམྤི. ནཱཏིཀཱལེནཱཏི ན ཨཏིཔཱཏོ པཝིསིཏབྦཾ, ན ཨཏིདིཝཱ པཊིཀྐམིཏབྦཾ, བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾཡེཝ པཝིསིཏབྦཉྩ ནིཀྑམིཏབྦཉྩ. ཨཏིཔཱཏོ པཝིསིཏྭཱ ཨཏིདིཝཱ ནིཀྑམནྟསྶ ཧི ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཝཏྟཱདཱིནི པརིཧཱཡནྟི. ཀཱལསྶེཝ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ མཀྐཊཀསུཏྟཱནི ཚིནྡནྟེན ཨུསྶཱཝབིནྡཱུ ནིཔཱཏེནྟེན གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཱགུཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཡཱཝ བྷིཀྑཱཀཱལཱ ཨནྟོགཱམེཡེཝ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟེན ནིསཱིདིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ དིཝཱ ནིཀྑམྨ ¶ བྷིཀྑཱུནཾ པཱདདྷོཝནཝེལཱཡ ཝིཧཱརཾ པཙྩཱགནྟབྦཾ ཧོཏི. ན པུརེབྷཏྟཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཀུལེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏབྦནྟི ‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ ནིམནྟིཏོ སབྷཏྟོ སམཱནོ སནྟཾ བྷིཀྑུཾ ཨནཱཔུཙྪཱ པུརེབྷཏྟཾ ཝཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཱ ཀུལེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ, ཨཉྙཏྲ སམཡཱ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༢༩༩) ཨིམཾ སིཀྑཱཔདཾ རཀྑནྟེན ཏསྶ ¶ ཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཾ པུརེབྷཏྟཉྩ པཙྪཱབྷཏྟཉྩ ཙཱརིཏྟཾ ན ཨཱཔཛྫིཏབྦཾ. ཨུདྡྷཏོ ཧོཏི ཙཔལོཏི ཨུདྡྷཙྩཔཀཏིཀོ ཙེཝ ཧོཏི ཙཱིཝརམཎྜན-པཏྟམཎྜན-སེནཱསནམཎྜནཱ ཨིམསྶ ཝཱ པཱུཏིཀཱཡསྶ ཀེལཱཡནཱ མཎྜནཱཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེན ཙ ཏརུཎདཱརཀཱཝཙཱཔལྱེན སམནྣཱགཏོ.

པཉྙཝཏཱ ¶ བྷཝིཏབྦནྟི ཙཱིཝརཀམྨཱདཱིསུ ཨིཏིཀཏྟབྦེསུ ཨུཔཱཡཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེཏི ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀེ ཙེཝ ཝིནཡཔིཊཀེ ཙ པཱལི༹ཝསེན ཙེཝ ཨཊྛཀཐཱཝསེན ཙ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ. སབྦནྟིམེན ཧི པརིཙྪེདེན ཨབྷིདྷམྨེ དུཀཏིཀམཱཏིཀཱཧི སདྡྷིཾ དྷམྨཧདཡཝིབྷངྒཾ ཝིནཱ ན ཝཊྚཏི. ཝིནཡེ པན ཀམྨཱཀམྨཝིནིཙྪཡེན སདྡྷིཾ སུཝིནིཙྪིཏཱནི དྭེ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིནཱ ན ཝཊྚཏི.

ཨཱརུཔྤཱཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨཊྛཔི སམཱཔཏྟིཡོ ཝུཏྟཱ ཧོནྟི. ཏཱ པན སབྦེན སབྦཾ ཨསཀྐོནྟེན སཏྟསུཔི ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ, ཚསུཔི…པེ… པཉྩསུཔི. སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ཨེཀཾ ཀསིཎེ པརིཀམྨཀམྨཊྛཱནཾ པགུཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཝིཙརིཏབྦཾ, ཨེཏྟཀཾ ཝིནཱ ན ཝཊྚཏི. ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨེཏི ཨིམིནཱ སབྦེཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨེ དསྶེཏི. ཏསྨཱ ཨརཧནྟེན ཧུཏྭཱ ཝིཧཱཏབྦཾ, ཨརཧཏྟཾ ཨནབྷིསམྦྷུཎནྟེན ཨནཱགཱམིཕལེ སཀདཱགཱམིཕལེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ ཝཱ པཏིཊྛཱཏབྦཾ. སབྦནྟིམེན པརིཡཱཡེན ཨེཀཾ ཝིཔསྶནཱམུཁཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ པགུཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཝིཙརིཏབྦཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨིམཾ པན དེསནཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ནེཡྻཔུགྒལསྶ ཝསེན ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཝཏྟཏོ པཊྛཱཡ ཨནུཔུབྦེན ཨརཧཏྟཾ པཱཔེཏྭཱ ནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

གོལིཡཱནིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཀཱིཊཱགིརིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཀཱིཊཱགིརིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀཱསཱིསཱུཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཛནཔདེ. ཨེཐ ཏུམྷེཔི, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཐ ཏུམྷེཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ པཉྩ ཨཱནིསཾསེ ¶ སམྤསྶམཱནཱ ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཐ. ཨིཏི བྷགཝཱ རཏྟིཾ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ, དིཝཱ ཝིཀཱལབྷོཛནནྟི ཨིམཱནི དྭེ བྷོཛནཱནི ཨེཀཔྤཧཱརེན ཨཛཧཱཔེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ སམཡེ དིཝཱ ཝིཀཱལབྷོཛནམེཝ ཛཧཱཔེསི, པུན ཀཱལཾ ཨཏིནཱམེཏྭཱ རཏྟིཾ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ ཛཧཱཔེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཀསྨཱ? ཨིམཱནི ཧི དྭེ བྷོཛནཱནི ཝཏྟམཱནཱནི ཝཊྚེ ཨཱཙིཎྞཱནི སམཱཙིཎྞཱནི ནདིཾ ཨོཏིཎྞཨུདཀཾ ཝིཡ ཨནུཔཀྑནྡཱནི, ནིཝཱཏེསུ ཙ གྷརེསུ སུབྷོཛནཱནི བྷུཉྫིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏཱ སུཁུམཱལཱ ཀུལཔུཏྟཱ དྭེ བྷོཛནཱནི ཨེཀཔྤཧཱརེན པཛཧནྟཱ ཀིལམནྟི. ཏསྨཱ ཨེཀཔྤཧཱརེན ཨཛཧཱཔེཏྭཱ བྷདྡཱལིསུཏྟེ དིཝཱ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ ཛཧཱཔེསི, ཨིདྷ རཏྟིཾ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ. ཛཧཱཔེནྟོ པན ན ཏཛྫིཏྭཱ ཝཱ ནིགྒཎྷིཏྭཱ ཝཱ, ཏེསཾ པཧཱནཔཙྩཡཱ པན ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནིསྶཐཱཏི ཨེཝཾ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེཏྭཱཝ ཛཧཱཔེསི. ཀཱིཊཱགིརཱིཏི ཏསྶ ནིགམསྶ ནཱམཾ.

༡༧༥. ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱཏི ཨསྶཛི ཙ པུནབྦསུཀོ ཙ ཚསུ ཚབྦགྒིཡེསུ དྭེ གཎཱཙརིཡཱ. པཎྜུཀོ ལོཧིཏཀོ མེཏྟིཡོ བྷུམྨཛཀོ ¶ ཨསྶཛི པུནབྦསུཀོཏི ཨིམེ ཚ ཛནཱ ཚབྦགྒིཡཱ ནཱམ. ཏེསུ པཎྜུཀལོཧིཏཀཱ ཨཏྟནོ པརིསཾ གཧེཏྭཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝསནྟི, མེཏྟིཡབྷུམྨཛཀཱ རཱཛགཧེ, ཨིམེ དྭེ ཛནཱ ཀཱིཊཱགིརིསྨིཾ ཨཱཝཱསིཀཱ ཧོནྟི. ཨཱཝཱསིཀཱཏི ནིབདྡྷཝཱསིནོ, ཏཾནིབནྡྷཱ ཨཀཏཾ སེནཱསནཾ ཀརོནྟི, ཛིཎྞཾ པཊིསངྑརོནྟི, ཀཏེ ཨིསྶརཱ ཧོནྟི. ཀཱལིཀནྟི ཨནཱགཏེ ཀཱལེ པཏྟབྦཾ ཨཱནིསཾསཾ.

༡༧༨. མཡཱ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདྷ ཀིཾ དསྶེཏི? བྷིཀྑཝེ, དིཝསསྶ ཏཡོ ཝཱརེ བྷུཉྫིཏྭཱ སུཁཝེདནཾཡེཝ ཨུཔྤཱདེནྟོ ན ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཀིཙྩཀཱརཱི ནཱམ ཧོཏི, ཨེཏྟཀཱ པན ཝེདནཱ སེཝིཏབྦཱ, ཨེཏྟཀཱ ན སེཝིཏབྦཱཏི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཝེདནཾ པཛཧཐཱཏི ཨིདཉྩ གེཧསྶིཏསོམནསྶཝསེན ཝུཏྟཾ, ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཐཱཏི ཨིདཉྩ ནེཀྑམྨསིཏསོམནསྶཝསེན ¶ . ཨིཏོ པརེསུཔི དྭཱིསུ ཝཱརེསུ གེཧསྶིཏནེཀྑམྨསིཏཱནཾཡེཝ དོམནསྶཱནཉྩ ཨུཔེཀྑཱནཉྩ ཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༨༡. ཨེཝཾ སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦཝེདནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེསཾ ཨཔྤམཱདེན ཀིཙྩཾ ཀཏྟབྦཾ, ཡེསཉྩ ན ཀཏྟབྦཾ, ཏེ དསྶེཏུཾ ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ ¶ , སབྦེསཾཡེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཏཾ ཏེསཾ ཨཔྤམཱདེནཱཏི ཏེསཾ ཡཾ ཨཔྤམཱདེན ཀཏྟབྦཾ, ཏཾ ཀཏཾ. ཨནུལོམིཀཱནཱིཏི པཊིཔཏྟིཨནུལོམཱནི ཀམྨཊྛཱནསཔྤཱཡཱནི, ཡཏྠ ཝསནྟེན སཀྐཱ ཧོནྟི མགྒཕལཱནི པཱཔུཎིཏུཾ. ཨིནྡྲིཡཱནི ¶ སམནྣཱནཡམཱནཱཏི སདྡྷཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི སམཱནཾ ཀུརུམཱནཱ.

༡༨༢. སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱཏི ཨིདྷ ཀིཾ དསྶེཏི? ཡེསཾ ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡཾ ནཏྠི, ཏེ དྭེ ཧོནྟི. ཡེསཾ ཨཏྠི, ཏེ པཉྩཱཏི ཨེཝཾ སབྦེཔི ཨིམེ སཏྟ པུགྒལཱ ཧོནྟཱིཏི ཨིམམཏྠཾ དསྶེཏི.

ཏཏྠ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོཏི དྭཱིཧི བྷཱགེཧི ཝིམུཏྟོ. ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔཀཱཡཏོ ཝིམུཏྟོ, མགྒེན ནཱམཀཱཡཏོ. སོ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀེཀཏོ ཝུཊྛཱཡ སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱནཾ ཙཏུནྣཾ, ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཨནཱགཱམིནོ ཙ ཝསེན པཉྩཝིདྷོ ཧོཏི. པཱལི༹ པནེཏྠ – ‘‘ཀཏམོ ཙ པུགྒལོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟཱི’’ཏི (པུ. པ. ༢༠༨) ཨེཝཾ ཨབྷིདྷམྨེ ཨཊྛཝིམོཀྑལཱབྷིནོ ཝསེན ཨཱགཏཱ.

པཉྙཱཝིམུཏྟོཏི པཉྙཱཡ ཝིམུཏྟོ. སོ སུཀྑཝིཔསྶཀོ, ཙཏཱུཧི ཛྷཱནེཧི ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ ཙཏྟཱརོ ཙཱཏི ཨིམེསཾ ཝསེན པཉྩཝིདྷོཝ ཧོཏི. པཱལི༹ པནེཏྠ ཨཊྛཝིམོཀྑཔཊིཀྑེཔཝསེནེཝ ཨཱགཏཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ན ཧེཝ ཁོ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ’’ཏི.

ཕུཊྛནྟཾ ¶ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཀཱཡསཀྑཱི. ཡོ ཛྷཱནཕསྶཾ པཋམཾ ཕུསཏི, པཙྪཱ ནིརོདྷཾ ནིབྦཱནཾ ¶ སཙྪིཀརོཏི, སོ སོཏཱཔཏྟིཕལཊྛཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཊྛཱ ཚབྦིདྷོ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཀཱཡསཀྑཱི’’ཏི.

དིཊྛནྟཾ ¶ པཏྟོཏི དིཊྛིཔྤཏྟོ. ཏཏྲིདཾ སངྑེཔལཀྑཎཾ – དུཀྑཱ སངྑཱརཱ, སུཁོ ནིརོདྷོཏི ཉཱཏཾ ཧོཏི དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ ཕུསིཏཾ པཉྙཱཡཱཏི དིཊྛིཔྤཏྟོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེསོཔི ཀཱཡསཀྑི ཝིཡ ཚབྦིདྷོ ཧོཏི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི…པེ… ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ པཉྙཱཡ ཝོདིཊྛཱ ཧོནྟི ཝོཙརིཏཱ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ དིཊྛིཔྤཏྟོ’’ཏི (པུ. པ. ༢༠༨).

སདྡྷཱཝིམུཏྟོཏི སདྡྷཱཡ ཝིམུཏྟོ. སོཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཚབྦིདྷོ ཧོཏི. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨིདཾ དུཀྑནྟི – ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི…པེ… ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ¶ . ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ པཉྙཱཡ ཝོདིཊྛཱ ཧོནྟི ཝོཙརིཏཱ…པེ… ནོ ཙ ཁོ ཡཐཱ དིཊྛིཔྤཏྟསྶ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ’’ཏི (པུ. པ. ༢༠༨). ཨེཏེསུ ཧི སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒཀྑཎེ སདྡཧནྟསྶ ཝིཡ ཨོཀཔྤེནྟསྶ ཝིཡ ཨདྷིམུཙྩནྟསྶ ཝིཡ ཙ ཀིལེསཀྑཡོ ཧོཏི, དིཊྛིཔྤཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒཀྑཎེ ཀིལེསཙྪེདཀཉཱཎཾ ཨདནྡྷཾ ཏིཁིཎཾ སཱུརཾ ཧུཏྭཱ ཝཧཏི. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནཱམ ནཱཏིཏིཁིཎེན ཨསིནཱ ཀདལིཾ ཚིནྡནྟསྶ ཚིནྣཊྛཱནཾ ན མཊྛཾ ཧོཏི, ཨསི ན སཱིགྷཾ ཝཧཏི, སདྡོ སུཡྻཏི, བལཝཏརོ ཝཱཡཱམོ ཀཱཏབྦོ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔཱ སདྡྷཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒབྷཱཝནཱ. ཡཐཱ པན ནིསིཏཨསིནཱ ཀདལིཾ ཚིནྡནྟསྶ ཚིནྣཊྛཱནཾ མཊྛཾ ཧོཏི, ཨསི སཱིགྷཾ ཝཧཏི, སདྡོ ན སུཡྻཏི, བལཝཝཱཡཱམཀིཙྩཾ ན ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔཱ པཉྙཱཝིམུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགམགྒབྷཱཝནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏཱིཏི དྷམྨཱནུསཱརཱི. དྷམྨོཏི པཉྙཱ, པཉྙཱཔུབྦངྒམཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཏྠོ. སདྡྷཱནུསཱརིམྷི ཙ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨུབྷོ པནེཏེ སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛཱཡེཝ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཡསྶ ¶ པུགྒལསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣསྶ པཉྙིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི, པཉྙཱཝཱཧིཾ པཉྙཱཔུབྦངྒམཾ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏི ¶ . ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱི’’ཏི (པུ. པ. ༢༠༨). ཏཐཱ – ‘‘ཡསྶ པུགྒལསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣསྶ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ ཧོཏི, སདྡྷཱཝཱཧིཾ སདྡྷཱཔུབྦངྒམཾ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱི’’ཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ ¶ པནེསཱ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟཱདིཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ པཉྙཱབྷཱཝནཱདྷིཀཱརེ ཝུཏྟཱ. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཱ པནེསཱ ཨེཏེསཾ ཝིབྷཱགདསྶནཏྠཾ ཨིདྷ པཱལི༹ ཨཱགཏཱ, ཏཏྠ ཡསྨཱ རཱུཔསམཱཔཏྟིཡཱ ཝིནཱ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨཱརུཔྤཱཏི ཝུཏྟེཔི ཨཊྛ ཝིམོཀྑཱ ཝུཏྟཱཝ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱཏི སཧཛཱཏནཱམཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ. པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱཏི པཉྙཱཡ ཙ ཨེཏསྶ ཨརིཡསཙྩདྷམྨེ དིསྭཱ. ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱཏི པཋམམགྒཱདཱིཧི པཧཱཏབྦཱ ཨེཀདེསཨཱསཝཱ. ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱཏི ཏཐཱགཏེན པཝེདིཏཱ ཙཏུསཙྩདྷམྨཱ. པཉྙཱཡ ཝོདིཊྛཱ ཧོནྟཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སཱིལཾ ཀཐིཏཾ, ཨིམསྨིཾ སམཱདྷི, ཨིམསྨིཾ ཝིཔསྶནཱ, ཨིམསྨིཾ མགྒོ, ཨིམསྨིཾ ཕལནྟི ཨེཝཾ ཨཏྠེན ཨཏྠེ ཀཱརཎེན ཀཱརཎེ ཙིཎྞཙརིཏཏྟཱ མགྒཔཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཝོཙརིཏཱཏི ཝིཙརིཏཱ. སདྡྷཱ ནིཝིཊྛཱ ཧོཏཱིཏི ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ པཏིཊྛིཏཱ ཧོཏི. མཏྟསོ ནིཛ྄ཛྷཱནཾ ཁམནྟཱིཏི མཏྟཱཡ ཨོལོཀནཾ ཁམནྟི. སདྡྷཱམཏྟནྟི སདྡྷཱཡེཝ, ཨིཏརཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ ¶

ཨིཏི ཨིམེསུ ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡེསུ པུགྒལེསུ ཏཡོ པཊིཝིདྡྷམགྒཕལཱ སེཁཱ. ཏེསུ ཨནུལོམསེནཱསནཾ སེཝམཱནཱ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནཱ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནཱ ཨནུཔུབྦེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷནྟི. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཡཐཱཋིཏོཝ པཱལི༹ཨཏྠོ. ཨཝསཱནེ པན དྭེ སོཏཱཔཏྟིམགྒསམངྒིནོ. ཏེཧི ཏསྶ མགྒསྶ ཨནུལོམསེནཱསནཾ སེཝིཏཾ, ཀལྱཱཎམིཏྟཱ བྷཛིཏཱ, ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཱིཏཱནི. ཨུཔརི པན ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཨཏྠཱཡ སེཝམཱནཱ བྷཛམཱནཱ སམནྣཱནཡམཱནཱ ཨནུཔུབྦེན ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱིཏི ཨཡམེཏྠ པཱལི༹ཨཏྠོ.

ཝིཏཎྜཝཱདཱི པན ཨིམམེཝ པཱལི༹ཾ གཧེཏྭཱ – ‘‘ལོཀུཏྟརམགྒོ ན ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོ, བཧུཙིཏྟཀྑཎིཀོ’’ཏི ཝདཏི. སོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘ཡདི ཨཉྙེན ཙིཏྟེན སེནཱསནཾ པཊིསེཝཏི, ཨཉྙེན ¶ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛཏི, ཨཉྙེན ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནེཏི, ཨཉྙཾ མགྒཙིཏྟནྟི སནྡྷཱཡ ཏྭཾ ‘ན ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀོ མགྒོ, བཧུཙིཏྟཀྑཎིཀོ’ཏི ཝདསི, ཨེཝཾ སནྟེ སེནཱསནཾ སེཝམཱནོ ནཱིལོབྷཱསཾ པབྦཏཾ པསྶཏི, ཝནཾ པསྶཏི, མིགཔཀྑཱིནཾ ¶ སདྡཾ སུཎཱཏི, པུཔྥཕལཱནཾ གནྡྷཾ གྷཱཡཏི, པཱནཱིཡཾ པིཝནྟོ རསཾ སཱཡཏི, ནིསཱིདནྟོ ནིཔཛྫནྟོ ཕསྶཾ ཕུསཏི. ཨེཝཾ ཏེ པཉྩཝིཉྙཱཎསམངྒཱིཔི ལོཀུཏྟརདྷམྨསམངྒཱིཡེཝ བྷཝིསྶཏི. སཙེ པནེཏཾ སམྤཊིཙྪསི, སཏྠཱརཱ སདྡྷིཾ པཊིཝིརུཛ྄ཛྷསི. སཏྠཱརཱ ཧི པཉྩཝིཉྙཱཎཀཱཡཱ ཨེཀནྟཾ ཨབྱཱཀཏཱཝ ཝུཏྟཱ, ཏཾསམངྒིསྶ ཀུསལཱཀུསལཾ པཊིཀྑིཏྟཾ, ལོཀུཏྟརམགྒོ ཙ ཨེཀནྟཀུསལོ. ཏསྨཱ པཛཧེཏཾ ཝཱད’’ནྟི པཉྙཔེཏབྦོ. སཙེ པཉྙཏྟིཾ ན ཨུཔགཙྪཏི, ‘‘གཙྪ པཱཏོཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཱགུཾ པིཝཱཧཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེཏབྦོ.

༡༨༣. ནཱཧཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཀེནེཝཱཏི ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, པཋམམེཝ མཎྜཱུཀསྶ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གམནཾ ཝིཡ ཨཉྙཱརཱདྷནཾ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱནཾ ན ཝདཱམི. ཨནུཔུབྦསིཀྑཱཏི ཀརཎཏྠེ པཙྩཏྟཝཙནཾ. པརཏོ པདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སདྡྷཱཛཱཏོཏི ཨོཀཔྤནིཡསདྡྷཱཡ ཛཱཏསདྡྷོ. ཨུཔསངྐམཏཱིཏི གརཱུནཾ སམཱིཔཾ གཙྪཏི. པཡིརུཔཱསཏཱིཏི སནྟིཀེ ནིསཱིདཏི. དྷཱརེཏཱིཏི སཱདྷུཀཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེཏི. ཚནྡོ ཛཱཡཏཱིཏི ཀཏྟུཀམྱཏཱཀུསལཙྪནྡོ ཛཱཡཏི. ཨུསྶཧཏཱིཏི ཝཱིརིཡཾ ཀརོཏི. ཏུལེཏཱིཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཏུལཡཏི. ཏུལཡིཏྭཱ པདཧཏཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱིརཎཝིཔསྶནཱཡ ཏུལཡནྟོ མགྒཔདྷཱནཾ པདཧཏི. པཧིཏཏྟོཏི པེསིཏཙིཏྟོ. ཀཱཡེན ཙེཝ པརམསཙྩནྟི ནཱམཀཱཡེན ནིབྦཱནསཙྩཾ སཙྪིཀརོཏི. པཉྙཱཡ ཙཱཏི ནཱམཀཱཡསམྤཡུཏྟཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི པསྶཏི.

ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཏེ སཏྠུ ཨཱགམནཾ སུཏྭཱ པཙྩུགྒམནམཏྟམྤི ན ཨཀཾསུ, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཙརིཡཾ གརཧནྟོ སཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱ ནཱཧོསཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀཱིཝདཱུརེཝིམེཏི ཀིཏྟཀཾ དཱུརེ ཋཱནེ. ཡོཛནསཏམྤི ཡོཛནསཧསྶམྤི ཨཔཀྐནྟཱཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ན པན ཀིཉྩི ཨཱཧ. ཙཏུཔྤདཾ ཝེཡྻཱཀརཎནྟི ཙཏུསཙྩབྱཱཀརཎཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

༡༨༤. ཡསྶུདྡིཊྛསྶཱཏི ཡསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ. ཡོཔི ¶ སོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྠཱཏི བཱཧིརཀསཏྠཱརཾ དསྶེཏི. ཨེཝརཱུཔཱིཏི ཨེཝཾཛཱཏིཀཱ. པཎོཔཎཝིཡཱཏི པཎཝིཡཱ ཙ ཨོཔཎཝིཡཱ ཙ ¶ . ན ཨུཔེཏཱིཏི ན ཧོཏི. ཀཡཝིཀྐཡཀཱལེ ཝིཡ ཨགྒྷཝཌྜྷནཧཱཔནཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ གོཎོ ¶ ཀིཾ ཨགྒྷཏི, ཝཱིསཏི ཨགྒྷཏཱིཏི བྷཎནྟོ པཎཏི ནཱམ. ན ཝཱིསཏི ཨགྒྷཏི, དས ཨགྒྷཏཱིཏི བྷཎནྟོ ཨོཔཎཏི ནཱམ. ཨིདཾ པཊིསེདྷེནྟོ ཨཱཧ ‘‘པཎོཔཎཝིཡཱ ན ཨུཔེཏཱི’’ཏི. ཨིདཱནི ཏཾ པཎོཔཎཝིཡཾ དསྶེཏུཾ ཨེཝཉྩ ནོ ཨསྶ, ཨཐ ནཾ ཀརེཡྻཱམ, ན ཙ ནོ ཨེཝམསྶ, ན ནཾ ཀརེཡྻཱམཱཏི ཨཱཧ.

ཀིཾ པན, བྷིཀྑཝེཏི, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ སབྦསོ ཨཱམིསེཧི ཝིསཾསཊྛོ ཝིཧརཏི, ཨེཝཾ ཝིསཾསཊྛསྶ སཏྠུནོ ཨེཝརཱུཔཱ པཎོཔཎཝིཡཱ ཀིཾ ཡུཛྫིསྶཏི? པརིཡོགཱཧིཡ ཝཏྟཏོཏི པརིཡོགཱཧིཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གཧེཏྭཱ ཝཏྟནྟསྶ. ཨཡམནུདྷམྨོཏི ཨཡཾ སབྷཱཝོ. ཛཱནཱཏི བྷགཝཱ, ནཱཧཾ ཛཱནཱམཱིཏི བྷགཝཱ ཨེཀཱསནབྷོཛནེ ཨཱནིསཾསཾ ཛཱནཱཏི, ཨཧཾ ན ཛཱནཱམཱིཏི མཡི སདྡྷཱཡ དིཝསསྶ ཏཡོ ཝཱརེ བྷོཛནཾ པཧཱཡ ཨེཀཱསནབྷོཛནཾ བྷུཉྫཏི. རུལ༹ཧནཱིཡནྟི རོཧནཱིཡཾ. ཨོཛཝནྟནྟི སིནེཧཝནྟཾ. ཀཱམཾ ཏཙོ ཙཱཏི ཨིམིནཱ ཙཏུརངྒཝཱིརིཡཾ དསྶེཏི. ཨེཏྠ ཧི ཏཙོ ཨེཀཾ ཨངྒཾ, ནྷཱརུ ཨེཀཾ, ཨཊྛི ཨེཀཾ, མཾསལོཧིཏཾ ཨེཀནྟི ཨེཝཾ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ ཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ ན ཝུཊྛཧིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ པཊིཔཛྫཏཱིཏི ¶ དསྶེཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. དེསནཾ པན བྷགཝཱ ནེཡྻཔུགྒལསྶ ཝསེན ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན ནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཀཱིཊཱགིརིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དུཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. པརིབྦཱཛཀཝགྒོ

༡. ཏེཝིཛྫཝཙྪསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཏེཝིཛྫཝཙྪསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཀཔུཎྜརཱིཀེཏི པུཎྜརཱིཀོ ཝུཙྩཏི སེཏམྦརུཀྑོ, སོ ཏསྨིཾ ཨཱརཱམེ ཨེཀོ པུཎྜརཱིཀོ ཨཏྠཱིཏི ཨེཀཔུཎྜརཱིཀོ. ཨེཏདཧོསཱིཏི ཏཏྠ པཝིསིཏུཀཱམཏཱཡ ཨཧོསི. ཙིརསྶཾ ཁོ, བྷནྟེཏི པཀཏིཡཱ ཨཱགཏཔུབྦཏཾ ཨུཔཱདཱཡ. དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨནྟི ཨིདྷ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ དྷམྨོ ནཱམ, མཧཱཛནསྶ བྱཱཀརཎཾ ཨནུདྷམྨོ ནཱམ. སེསཾ ཛཱིཝཀསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༥༡ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟནཡམེཝ. ན མེ ཏེཏི ཨནནུཉྙཱཡ ཋཏྭཱ ཨནུཉྙམྤི པཊིཀྑིཔཏི. ‘‘སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱི ཨཔརིསེསཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཧི ཨིདཾ ཨནུཛཱནིཏབྦཾ སིཡཱ, – ‘‘ཙརཏོ ཙ མེ…པེ… པཙྩུཔཊྛིཏ’’ནྟི ཨིདཾ པན ནཱནུཛཱནིཏབྦཾ. སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ཧི ཨཱཝཛྫིཏྭཱ པཛཱནཱཏི. ཏསྨཱ ཨནནུཉྙཱཡ ཋཏྭཱ ཨནུཉྙམྤི པཊིཀྑིཔནྟོ ཨེཝམཱཧ.

༡༨༦. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཏི ཨེཏྠ སཀིཾ ཁཱིཎཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ པུན ཁེཔེཏབྦཱབྷཱཝཱ ཡཱཝདེཝཱཏི ན ཝུཏྟཾ. པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེན ཙེཏྠ བྷགཝཱ ཨཏཱིཏཛཱནནགུཎཾ དསྶེཏི, དིབྦཙཀྑུཉཱཎེན ¶ པཙྩུཔྤནྣཛཱནནགུཎཾ, ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎེན ལོཀུཏྟརགུཎནྟི. ཨིཏི ཨིམཱཧི ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི སཀལབུདྡྷགུཎེ སཾཁིཔིཏྭཱ ཀཐེསི.

གིཧིསཾཡོཛནནྟི གིཧིབནྡྷནཾ གིཧིཔརིཀྑཱརེསུ ནིཀནྟིཾ. ནཏྠི ཁོ ཝཙྪཱཏི གིཧིསཾཡོཛནཾ ཨཔྤཧཱཡ དུཀྑསྶནྟཀརོ ནཱམ ནཏྠི. ཡེཔི ཧི སནྟཏིམཧཱམཏྟོ ཨུགྒསེནོ སེཊྛིཔུཏྟོ ཝཱིཏསོཀདཱརཀོཏི གིཧིལིངྒེ ཋིཏཱཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, ཏེཔི མགྒེན སབྦསངྑཱརེསུ ནིཀནྟིཾ ¶ སུཀྑཱཔེཏྭཱ པཏྟཱ. ཏཾ པཏྭཱ པན ན ཏེན ལིངྒེན ཨཊྛཾསུ, གིཧིལིངྒཾ ནཱམེཏཾ ཧཱིནཾ, ཨུཏྟམགུཎཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཋིཏོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏཾདིཝསམེཝ པབྦཛཏི ཝཱ པརིནིབྦཱཏི ཝཱ. བྷཱུམདེཝཏཱ པན ཏིཊྛནྟི. ཀསྨཱ? ནིལཱིཡནོཀཱསསྶ ཨཏྠིཏཱཡ. སེསཀཱམབྷཝེ མནུསྶེསུ སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཏཡོ ཏིཊྛནྟི, ཀཱམཱཝཙརདེཝེསུ ¶ སོཏཱཔནྣཱ སཀདཱགཱམིནོ ཙ, ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཱ པནེཏྠ ན ཏིཊྛནྟི. ཀསྨཱ? ཏཉྷི ཋཱནཾ ལལི༹ཏཛནསྶ ཨཱཝཱསོ, ནཏྠི ཏཏྠ ཏེསཾ པཝིཝེཀཱརཧཾ པཊིཙྪནྣཊྛཱནཉྩ. ཨིཏི ཏཏྠ ཁཱིཎཱསཝོ པརིནིབྦཱཏི, ཨནཱགཱམཱི ཙཝིཏྭཱ སུདྡྷཱཝཱསེ ནིབྦཏྟཏི. ཀཱམཱཝཙརདེཝཏོ ཨུཔརི པན ཙཏྟཱརོཔི ཨརིཡཱ ཏིཊྛནྟི.

སོཔཱསི ཀམྨཝཱདཱིཏི སོཔི ཀམྨཝཱདཱི ཨཧོསི, ཀིརིཡམྤི ན པཊིབཱཧིཏྠ. ཏཉྷི ཨེཀནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ ཨཏྟཱནཾཡེཝ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏི. ཏདཱ ཀིར མཧཱསཏྟོ པཱསཎྜཔརིགྒཎྷནཏྠཾ པབྦཛིཏོ ཏསྶཔི པཱསཎྜསྶ ནིཔྥལབྷཱཝཾ ¶ ཛཱནིཏྭཱ ཝཱིརིཡཾ ན ཧཱཔེསི, ཀིརིཡཝཱདཱི ཧུཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཏེཝིཛྫཝཙྪསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨགྒིཝཙྪསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི ཨགྒིཝཙྪསུཏྟཾ. ཏཏྠ ན ཁོ ཨཧནྟི པཋམཝཱརེ ནཱཧཾ སསྶཏདིཊྛིཀོཏི ཝདཏི, དུཏིཡེ ནཱཧཾ ཨུཙྪེདདིཊྛིཀོཏི. ཨེཝཾ ཨནྟཱནནྟིཀཱདིཝསེན སབྦཝཱརེསུ པཊིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ. ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ པནེཏྠ ཨེཀཙྩསསྶཏཝཱདོ. ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ ཨམརཱཝིཀྑེཔོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༨༩. སདུཀྑནྟི ཀིལེསདུཀྑེན ཙེཝ ཝིཔཱཀདུཀྑེན ཙ སདུཀྑཾ. སཝིགྷཱཏནྟི ཏེསཾཡེཝ དྭིནྣཾ ཝསེན སཨུཔགྷཱཏཀཾ. སཨུཔཱཡཱསནྟི ཏེསཾཡེཝ ཝསེན སཨུཔཱཡཱསཾ. སཔརིལཱ༹ཧནྟི ཏེསཾཡེཝ ཝསེན སཔརིལཱ༹ཧཾ.

ཀིཉྩི དིཊྛིགཏནྟི ཀཱཙི ཨེཀཱ དིཊྛིཔི རུཙྩིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ གཧིཏཱ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. ཨཔནཱིཏནྟི ནཱིཧཊཾ ཨཔཝིདྡྷཾ. དིཊྛནྟི པཉྙཱཡ དིཊྛཾ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡཝཡཾ ཨདྡས, ཏསྨཱ. སབྦམཉྙིཏཱནནྟི ¶ སབྦེསཾ ཏིཎྞམྤི ཏཎྷཱདིཊྛིམཱནམཉྙིཏཱནཾ. མཐིཏཱནནྟི ཏེསཾཡེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨིདཱནི ཏཱནི ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེནྟོ སབྦཨཧཾཀཱར-མམཾཀཱར-མཱནཱནུསཡཱནནྟི ཨཱཧ. ཨེཏྠ ¶ ཧི ཨཧཾཀཱརོ དིཊྛི, མམཾཀཱརོ ཏཎྷཱ, མཱནཱནུསཡོ མཱནོ. ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོཏི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨནུཔཱདིཡིཏྭཱ ཝིམུཏྟོ.

༡༩༠. ན ཨུཔེཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ན ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཨནུཛཱནིཏབྦཾ སིཡཱ. ཡསྨཱ པན ཨེཝཾ ཝུཏྟེ སོ པརིབྦཱཛཀོ ཨུཙྪེདཾ གཎྷེཡྻ, ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི པན སསྶཏམེཝ, ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཨེཀཙྩསསྶཏཾ, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཨམརཱཝིཀྑེཔཾ, ཏསྨཱ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཡཾ ཨཔྤཏིཊྛོ ཨནཱལམྦོ ཧོཏུ, སུཁཔཝེསནཊྛཱནཾ མཱ ལབྷཏཱུ’’ཏི ཨནནུཉྙཱཡ ཋཏྭཱ ཨནུཉྙམྤི པཊིཀྑིཔི. ཨལནྟི སམཏྠཾ པརིཡཏྟཾ ¶ . དྷམྨོཏི པཙྩཡཱཀཱརདྷམྨོ. ཨཉྙཏྲཡོགེནཱཏི ཨཉྙཏྠ པཡོགེན. ཨཉྙཏྲཱཙརིཡཀེནཱཏི པཙྩཡཱཀཱརཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ ཨཉྙེསཾ ཨཱཙརིཡཱནཾ སནྟིཀེ ཝསནྟེན.

༡༩༡. ཏེན ཧི ཝཙྪཱཏི ཡསྨཱ ཏྭཾ སམྨོཧམཱཔཱདིནྟི ཝདསི, ཏསྨཱ ཏཾཡེཝེཏྠ པཊིཔུཙྪིསྶཱམི. ཨནཱཧཱརོ ¶ ནིབྦུཏོཏི ཨཔྤཙྩཡོ ནིབྦུཏོ.

༡༩༢. ཡེན རཱུཔེནཱཏི ཡེན རཱུཔེན སཏྟསངྑཱཏཾ ཏཐཱགཏཾ རཱུཔཱིཏི པཉྙཱཔེཡྻ. གམྦྷཱིརོཏི གུཎགམྦྷཱིརོ. ཨཔྤམེཡྻོཏི པམཱཎཾ གཎྷིཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻོ. དུཔྤརིཡོགཱལ༹ྷོཏི དུཨོགཱཧོ དུཛྫཱནོ. སེཡྻཐཱཔི མཧཱསམུདྡོཏི ཡཐཱ མཧཱསམུདྡོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ དུཛྫཱནོ, ཨེཝམེཝ ཁཱིཎཱསཝོཔི. ཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏིཨཱདི སབྦཾ ན ཡུཛྫཏི. ཀཐཾ? ཡཐཱ པརིནིབྦུཏཾ ཨགྒིཾ ཨཱརབྦྷ པུརཏྠིམཾ དིསཾ གཏོཏིཨཱདི སབྦཾ ན ཡུཛྫཏི, ཨེཝཾ.

ཨནིཙྩཏཱཏི ཨནིཙྩཏཱཡ. སཱརེ པཏིཊྛིཏནྟི ལོཀུཏྟརདྷམྨསཱརེ པཏིཊྛིཏཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨགྒིཝཙྪསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. མཧཱཝཙྪསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༩༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱཝཙྪསུཏྟཾ. ཏཏྠ སཧཀཐཱིཏི སདྡྷིཾཝཱདོ, བཧུཾ མཡཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཀཐིཏཔུབྦནྟི ཀཐཾ སཱརེཏི མེཏྟིཾ གྷཊེཏི. པུརིམཱནི ཧི དྭེ སུཏྟཱནི ཨེཏསྶེཝ ཀཐིཏཱནི, སཾཡུཏྟཀེ ཨབྱཱཀཏསཾཡུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༤.༤༡༦ ཨཱདཡོ) ནཱམ ཨེཏསྶེཝ ཀཐིཏཾ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, སསྶཏོ ལོཀོ ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི ¶ ཨབྱཱཀཏམེཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨེཀུཏྟརནིཀཱཡེཔི ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ ཀཐིཏཾ ཨཏྠིཡེཝ. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སམྨཱསམྦུདྡྷོཔི ཏསྶ ཨཱགཏཱགཏསྶ སངྒཧཾ ཀཏྭཱ ཨོཀཱསམཀཱསིཡེཝ. ཀསྨཱ? ཨཡཉྷི སསྶཏདིཊྛིཀོ, སསྶཏདིཊྛིཀཱ ཙ སཱིགྷཾ ལདྡྷིཾ ན ཝིསྶཛྫེནྟི, ཝསཱཏེལམཀྑིཏཔིལོཏིཀཱ ཝིཡ ཙིརེན སུཛ྄ཛྷནྟི. པསྶཏི ཙ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ ཀཱལེ གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ལདྡྷིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ མམ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཚ ཨབྷིཉྙཱཡོ སཙྪིཀཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཏསཱཝཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཏསྶ ཨཱགཏཱགཏསྶ སངྒཧཾ ཀཏྭཱ ཨོཀཱསམཀཱསིཡེཝ. ཨིདཾ པནསྶ པཙྪིམགམནཾ. སོ ཧི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཏརཎཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨཏརཎཾ ཝཱ, ཡཊྛིཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཨུདཀེ པཏམཱནོ ཝིཡ སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པབྦཛིསྶཱམཱིཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏོ. ཏསྨཱ དྷམྨདེསནཾ ཡཱཙནྟོ སཱདྷུ མེ བྷཝཾ གོཏམོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ བྷགཝཱ མཱུལཝསེན སཾཁིཏྟདེསནཾ, ཀམྨཔཐཝསེན ཝིཏྠཱརདེསནཾ དེསེསི. མཱུལཝསེན ཙེཏྠ ཨཏིསཾཁིཏྟཱ དེསནཱ, ཀམྨཔཐཝསེན སཾཁིཏྟཱ ཝིཏྠཱརསདིསཱ. བུདྡྷཱནཾ པན ནིཔྤརིཡཱཡེན ཝིཏྠཱརདེསནཱ ནཱམ ནཏྠི. ཙཏུཝཱིསཏིསམནྟཔཊྛཱནམྤི ཧི སཏྟཔཀརཎེ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀེ ཙ སབྦཾ སཾཁིཏྟམེཝ. ཏསྨཱ མཱུལཝསེནཱཔི ཀམྨཔཐཝསེནཱཔི སཾཁིཏྟམེཝ དེསེསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༩༤. ཏཏྠ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལནྟིཨཱདཱིསུ པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟདྷམྨཱ ཀཱམཱཝཙརཱ, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཏཡོ ཙཏུབྷཱུམིཀཱཔི ཝཊྚནྟི.

ཡཏོ ¶ ཁོ, ཝཙྪ, བྷིཀྑུནོཏི ཀིཉྩཱཔི ཨནིཡམེཏྭཱ ཝུཏྟཾ, ཡཐཱ པན ཛཱིཝཀསུཏྟེ ཙ ཙངྐཱིསུཏྟེ ཙ, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཙ ཨཏྟཱནམེཝ སནྡྷཱཡེཏཾ བྷགཝཏཱ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༡༩༥. ཨཏྠི ¶ ¶ པནཱཏི ཀིཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི? ཨཡཾ ཀིརསྶ ལདྡྷི – ‘‘ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ སཱསནེ སཏྠཱཝ ཨརཧཱ ཧོཏི, སཱཝཀོ པན ཨརཧཏྟཾ པཏྟུཾ སམཏྠོ ནཏྠི. སམཎོ ཙ གོཏམོ ‘ཡཏོ ཁོ, ཝཙྪ, བྷིཀྑུནོ’ཏི ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཀཐེནྟོ ཝིཡ ཀཐེཏི, ཨཏྠི ནུ ཁོ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ ཨརཧཏྟཔྤཏྟོ’’ཏི. ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪིསྶཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཏཏྠ ཏིཊྛཏཱུཏི བྷཝཾ ཏཱཝ གོཏམོ ཏིཊྛཏུ, བྷཝཉྷི ལོཀེ པཱཀཊོ ཨརཧཱཏི ཨཏྠོ. ཏསྨིཾ བྱཱཀཏེ ཨུཏྟརི བྷིཀྑུནཱིཨཱདཱིནཾ ཝསེན པཉྷཾ པུཙྪི, བྷགཝཱཔིསྶ བྱཱཀཱསི.

༡༩༦. ཨཱརཱདྷཀོཏི སམྤཱདཀོ པརིཔཱུརཀོ.

༡༩༧. སེཁཱཡ ཝིཛྫཱཡ པཏྟབྦནྟི ཧེཊྛིམཕལཏྟཡཾ པཏྟབྦཾ. ཏཾ སབྦཾ མཡཱ ཨནུཔྤཏྟནྟི ཝདཏི. ཝིཏཎྜཝཱདཱི པནཱཧ – ‘‘ཀཏམེ དྷམྨཱ སེཀྑཱ? ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཨཔརིཡཱཔནྣཱ ཧེཊྛིམཱནི ཙ ཏཱིཎི སཱམཉྙཕལཱནཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༡༠༢༣) ཝཙནཏོ ཨརཧཏྟམགྒོཔི ཨནེན པཏྟོཡེཝ. ཕལཾ པན ཨཔཏྟཾ, ཏསྶ པཏྟིཡཱ ཨུཏྟརི ཡོགཾ ཀཐཱཔེཏཱིཏི. སོ ཨེཝཾ སཉྙཱཔེཏབྦོ –

‘‘ཡོ ¶ ཝེ ཀིལེསཱནི པཧཱཡ པཉྩ,

པརིཔུཎྞསེཁོ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ;

ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ སམཱཧིཏིནྡྲིཡོ,

ས ཝེ ཋིཏཏྟོཏི ནརོ པཝུཙྩཏཱི’’ཏི. (ཨ. ནི. ༤.༥);

ཨནཱགཱམིཔུགྒལོ ཧི ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞསེཁོ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སེཁཱཡ ཝིཛྫཱཡ པཏྟབྦ’’ནྟི ཨཱཧ. མགྒསྶ པན ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཏྟཱ ཏཏྠ ཋིཏསྶ པུཙྪཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨིམིནཱ སུཏྟེན མགྒོཔི བཧུཙིཏྟཀྑཎིཀོ ཧོཏཱུཏི ཙེ. ཨེཏཾ ན བུདྡྷཝཙནཾ, ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཙ ཨཏྠོ ཝིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྨཱ ཨནཱགཱམིཕལེ ཋཏྭཱ ཨརཧཏྟམགྒསྶ ཝིཔསྶནཾ ཀཐཱཔེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨཱ པནསྶ ན ཀེཝལཾ སུདྡྷཨརཧཏྟསྶེཝ ཨུཔནིསྶཡོ, ཚནྣམྤི ཨབྷིཉྙཱནཾ ཨུཔནིསྶཡོ ཨཏྠི, ཏསྨཱ བྷགཝཱ – ‘‘ཨེཝམཡཾ སམཐེ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ པཉྩ ཨབྷིཉྙཱ ནིབྦཏྟེསྶཏི ¶ , ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏི. ཨེཝཾ ཚལ༹བྷིཉྙོ མཧཱསཱཝཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཝིཔསྶནཱམཏྟཾ ཨཀཐེཏྭཱ སམཐཝིཔསྶནཱ ཨཱཙིཀྑི.

༡༩༨. སཏི ¶ སཏིཨཱཡཏནེཏི སཏི སཏིཀཱརཎེ. ཀིཉྩེཏྠ ཀཱརཎཾ? ཨབྷིཉྙཱ ཝཱ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ ཨཝསཱནེ པན ཨརཧཏྟཾ ཝཱ ཀཱརཎཾ ཨརཧཏྟསྶ ཝིཔསྶནཱ ཝཱཏི ཝེདིཏབྦཾ.

༢༠༠. པརིཙིཎྞོ མེ བྷགཝཱཏི སཏྟ ཧི སེཁཱ བྷགཝནྟཾ པརིཙརནྟི ནཱམ, ཁཱིཎཱསཝེན བྷགཝཱ པརིཙིཎྞོ ཧོཏི. ཨིཏི སངྑེཔེན ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀརོནྟོ ཐེརོ ཨེཝམཱཧ. ཏེ པན བྷིཀྑཱུ ཏམཏྠཾ ན ཛཱནིཾསུ, ཨཛཱནནྟཱཝ ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ. བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ. དེཝཏཱཏི ཏེསཾ གུཎཱནཾ ལཱབྷཱི དེཝཏཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཝཙྪསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. དཱིགྷནཁསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི དཱིགྷནཁསུཏྟཾ. ཏཏྠ སཱུཀརཁཏཱཡནྟི སཱུཀརཁཏཱཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ལེཎེ. ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིར ཏཾ ལེཎཾ ཨེཀསྨིཾ བུདྡྷནྟརེ པཐཝིཡཱ ཝཌྜྷམཱནཱཡ ཨནྟོབྷཱུམིགཏཾ ཛཱཏཾ. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ སཱུཀརོ ཏསྶ ཚདནཔརིཡནྟསམཱིཔེ པཾསུཾ ཁཎི. དེཝེ ཝུཊྚེ པཾསུདྷོཏོ ཚདནཔརིཡནྟོ པཱཀཊོ ཨཧོསི. ཨེཀོ ཝནཙརཀོ དིསྭཱ – ‘‘པུབྦེ སཱིལཝནྟེཧི པརིབྷུཏྟལེཎེན བྷཝིཏབྦཾ, པཊིཛགྒིསྶཱམི ན’’ནྟི སམནྟཏོ པཾསུཾ ཨཔནེཏྭཱ ལེཎཾ སོདྷེཏྭཱ ཀུཊྚཔརིཀྑེཔཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཾ ཡོཛེཏྭཱ སུཔརིནིཊྛིཏ-སུདྷཱཀམྨཙིཏྟཀམྨརཛཏཔཊྚསདིསཱཡ ཝཱལུཀཱཡ སནྠཏཔརིཝེཎཾ ལེཎཾ ཀཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ བྷགཝཏོ ཝསནཏྠཱཡ ཨདཱསི. ལེཎཾ གམྦྷཱིརཾ ཨཧོསི ཨོཏརིཏྭཱ ཨབྷིརུཧིཏབྦཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

དཱིགྷནཁོཏི ཏསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ ནཱམཾ. ཨུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? སོ ཀིར ཐེརེ ཨཌྜྷམཱསཔབྦཛིཏེ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ མཱཏུལོ ཨཉྙཾ པཱསཎྜཾ གནྟྭཱ ན ཙིརཾ ཏིཊྛཏི, ཨིདཱནི པནསྶ སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀཾ གཏསྶ ཨཌྜྷམཱསོ ཛཱཏོ. པཝཏྟིམྤིསྶ ན སུཎཱམི, ཨོཛཝནྟཾ ¶ ནུ ཁོ སཱསནཾ, ཛཱནིསྶཱམི ན’’ནྟི གནྟུཀཱམོ ཛཱཏོ. ཏསྨཱ ཨུཔསངྐམི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོཏི ཏསྨིཾ ཀིར སམཡེ ཐེརོ བྷགཝནྟཾ བཱིཛཡམཱནོ ཋིཏོ ཧོཏི, པརིབྦཱཛཀོ མཱཏུལེ ¶ ཧིརོཏྟཔྤེན ཋིཏཀོཝ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ’’ཏི.

སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱིཏི སབྦཱ མེ ཨུཔཔཏྟིཡོ ནཀྑམནྟི, པཊིསནྡྷིཡོ ནཀྑམནྟཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཝདཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱནེན ‘‘ཨུཙྪེདཝཱདོཧམསྨཱི’’ཏི དཱིཔིཏཾ ཧོཏི. བྷགཝཱ པནསྶ ཨདྷིཔྤཱཡཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཀྑརེ ཏཱཝ དོསཾ དསྶེནྟོ ཡཱཔི ཁོ ཏེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེསཱཔི ཏེ དིཊྛི ནཀྑམཏཱིཏི ཨེསཱཔི ཏེ པཋམཾ རུཙྩིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ གཧིཏདིཊྛི ནཀྑམཏཱིཏི. ཨེསཱ ཙེ མེ, བྷོ གོཏམ, དིཊྛི ཁམེཡྻཱཏི མཡ྄ཧཉྷི སབྦཾ ནཀྑམཏཱིཏི དིཊྛི, ཏསྶ མཡ྄ཧཾ ཡཱ ཨེསཱ སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱིཏི དིཊྛི, ཨེསཱ མེ ཁམེཡྻ. ཡཾ ཏཾ ‘‘སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏམྤིསྶ ཏཱདིསམེཝ. ཡཐཱ སབྦགཧཎེན གཧིཏཱཔི ཨཡཾ དིཊྛི ཁམཏི, ཨེཝམེཝཾ ཏམྤི ཁམེཡྻ ¶ . ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝཱདེ ཨཱརོཔིཏཾ དོསཾ ཉཏྭཱ ཏཾ པརིཧརཱམཱིཏི སཉྙཱཡ ཝདཏི, ཨཏྠཏོ པནསྶ ‘‘ཨེསཱ དིཊྛི ན མེ ཁམཏཱི’’ཏི ཨཱཔཛྫཏི. ཡསྶ པནེསཱ ན ཁམཏི ན རུཙྩཏི, ཏསྶཱཡཾ ཏཱཡ དིཊྛིཡཱ སབྦཾ མེ ན ཁམཏཱིཏི དིཊྛི རུཙིཏཾ. ཏེན ཧི དིཊྛིཨཀྑམེན ཨརུཙིཏེན བྷཝིཏབྦནྟི སབྦཾ ཁམཏཱིཏི རུཙྩཏཱིཏི ཨཱཔཛྫཏི. ན པནེས ཏཾ སམྤཊིཙྪཏི, ཀེཝལཾ ཏསྶཱཔི ཨུཙྪེདདིཊྛིཡཱ ཨུཙྪེདམེཝ གཎྷཱཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ཨཏོ ཁོ ཏེ, ཨགྒིཝེསྶན,…པེ… ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡནྟཱིཏི. ཏཏྠ ཨཏོཏི པཛཧནཀེསུ ནིསྶཀྐཾ, ཡེ པཛཧནྟི, ཏེཧི ཡེ ནཔྤཛཧནྟཱིཏི ཝུཙྩིཡནྟི, ཏེཝ བཧུཏརཱཏི ཨཏྠོ. བཧཱུ ཧི བཧུཏརཱཏི ཨེཏྠ ཧིཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ, བཧཱུ བཧུཏརཱཏི ཨཏྠོ. པརཏོ ¶ ཏནཱུ ཧི ཏནུཏརཱཏི པདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡེ ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཡེ ཨེཝཾ ཝདནྟི. ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ ནཔྤཛཧནྟི, ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡནྟཱིཏི མཱུལདསྶནཾ ནཔྤཛཧནྟི, ཨཔརདསྶནཾ ཨུཔཱདིཡནྟི.

ཨེཏྠ ཙ སསྶཏཾ གཧེཏྭཱ ཏམྤི ཨཔྤཧཱཡ ཨུཙྪེདཾ ཝཱ ཨེཀཙྩསསྶཏཾ ཝཱ གཧེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨུཙྪེདམྤི གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨཔྤཧཱཡ སསྶཏཾ ཝཱ ཨེཀཙྩསསྶཏཾ ཝཱ ན སཀྐཱ གཧེཏུཾ, ཨེཀཙྩསསྶཏམྤི གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨཔྤཧཱཡ སསྶཏཾ ཝཱ ཨུཙྪེདཾ ཝཱ ན སཀྐཱ གཧེཏུཾ. མཱུལསསྶཏཾ པན ཨཔྤཧཱཡ ¶ ཨཉྙཾ སསྶཏམེཝ སཀྐཱ གཧེཏུཾ. ཀཐཾ? ཨེཀསྨིཉྷི སམཡེ ‘‘རཱུཔཾ སསྶཏ’’ནྟི གཧེཏྭཱ ཨཔརསྨིཾ སམཡེ ‘‘ན སུདྡྷརཱུཔམེཝ སསྶཏཾ, ཝེདནཱཔི སསྶཏཱ, ཝིཉྙཱཎམྤི སསྶཏ’’ནྟི གཎྷཱཏི. ཨུཙྪེདེཔི ཨེཀཙྩསསྶཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཐཱ ཙ ཁནྡྷེསུ, ཨེཝཾ ཨཱཡཏནེསུཔི ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ ནཔྤཛཧནྟི, ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡནྟཱི’’ཏི.

དུཏིཡཝཱརེ ཨཏོཏི ཨཔྤཛཧནཀེསུ ནིསྶཀྐཾ, ཡེ ནཔྤཛཧནྟི, ཏེཧི, ཡེ པཛཧནྟཱིཏི ཝུཙྩིཡནྟི, ཏེཝ ཏནུཏརཱ ཨཔྤཏརཱཏི ཨཏྠོ. ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ པཛཧནྟི, ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ན ཨུཔཱདིཡནྟཱིཏི ཏཉྩ མཱུལདསྶནཾ པཛཧནྟི, ཨཉྙཉྩ དསྶནཾ ན གཎྷནྟི. ཀཐཾ? ཨེཀསྨིཉྷི སམཡེ ‘‘རཱུཔཾ སསྶཏ’’ནྟི གཧེཏྭཱ ཨཔརསྨིཾ སམཡེ ཏཏྠ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ‘‘ཨོལཱ༹རིཀམེཏཾ མཡ྄ཧཾ དསྶན’’ནྟི པཛཧཏི ‘‘ན ཀེཝལཉྩ རཱུཔཾ སསྶཏནྟི དསྶནམེཝ ཨོལཱ༹རིཀཾ, ཝེདནཱཔི སསྶཏཱ…པེ… ཝིཉྙཱཎམྤི སསྶཏནྟི དསྶནཾ ཨོལཱ༹རིཀམེཝཱ’’ཏི ཝིསྶཛྫེཏི ¶ . ཨུཙྪེདེཔི ཨེཀཙྩསསྶཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཐཱ ཙ ཁནྡྷེསུ, ཨེཝཾ ཨཱཡཏནེསུཔི ཡོཛེཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཏཉྩ མཱུལདསྶནཾ པཛཧནྟི, ཨཉྙཉྩ དསྶནཾ ན གཎྷནྟི.

སནྟགྒིཝེསྶནཱཏི ¶ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཨཡཾ ཨུཙྪེདལདྡྷིཀོ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཾ ནིགཱུཧཏི, ཏསྶཱ པན ལདྡྷིཡཱ ཝཎྞེ ཝུཙྩམཱནེ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཾ པཱཏུཀརིསྶཏཱིཏི ཏིསྶོ ལདྡྷིཡོ ཨེཀཏོ དསྶེཏྭཱ ཝིབྷཛིཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

སཱརཱགཱཡ སནྟིཀེཏིཨཱདཱིསུ རཱགཝསེན ཝཊྚེ རཛྫནསྶ ཨཱསནྣཱ ཏཎྷཱདིཊྛིསཾཡོཛནེན ཝཊྚསཾཡོཛནསྶ སནྟིཀེ. ཨབྷིནནྡནཱཡཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེནེཝ གིལིཏྭཱ པརིཡཱདིཡནསྶ གཧཎསྶ ཙ ཨཱསནྣཱཏི ཨཏྠོ. ཨསཱརཱགཱཡ སནྟིཀེཏིཨཱདཱིསུ ཝཊྚེ ཨརཛྫནསྶ ཨཱསནྣཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ སསྶཏདསྶནཾ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ དནྡྷཝིརཱགཾ, ཨུཙྪེདདསྶནཾ མཧཱསཱཝཛྫཾ ཁིཔྤཝིརཱགཾ. ཀཐཾ? སསྶཏཝཱདཱི ཧི ཨིདྷལོཀཾ པརལོཀཉྩ ཨཏྠཱིཏི ཛཱནཱཏི, སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཕལཾ ཨཏྠཱིཏི ཛཱནཱཏི, ཀུསལཾ ཀརོཏི, ཨཀུསལཾ ཀརོནྟོ བྷཱཡཏི, ཝཊྚཾ ཨསྶཱདེཏི, ཨབྷིནནྡཏི. བུདྡྷཱནཾ ¶ ཝཱ བུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཝཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏོ སཱིགྷཾ ལདྡྷིཾ ཛཧིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ སསྶཏདསྶནཾ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ དནྡྷཝིརཱགནྟི ཝུཙྩཏི. ཨུཙྪེདཝཱདཱི པན ཨིདྷལོཀཔརལོཀཾ ཨཏྠཱིཏི ཛཱནཱཏི, སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཕལཾ ཨཏྠཱིཏི ཛཱནཱཏི, ཀུསལཾ ན ཀརོཏི, ཨཀུསལཾ ཀརོནྟོ ན བྷཱཡཏི, ཝཊྚཾ ན ཨསྶཱདེཏི, ནཱབྷིནནྡཏི, བུདྡྷཱནཾ ཝཱ བུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཝཱ སམྨུཁཱིབྷཱཝེ སཱིགྷཾ དསྶནཾ པཛཧཏི. པཱརམིཡོ པཱུརེཏུཾ སཀྐོནྟོ བུདྡྷོ ཧུཏྭཱ, ཨསཀྐོནྟོ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཀཏྭཱ སཱཝཀོ ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡཏི. ཏསྨཱ ཨུཙྪེདདསྶནཾ མཧཱསཱཝཛྫཾ ཁིཔྤཝིརཱགནྟི ཝུཙྩཏི.

༢༠༢. སོ པན པརིབྦཱཛཀོ ཨེཏམཏྠཾ ¶ ཨསལླཀྑེཏྭཱ – ‘‘མཡ྄ཧཾ དསྶནཾ སཾཝཎྞེཏི པསཾསཏི, ཨདྡྷཱ མེ སུནྡརཾ དསྶན’’ནྟི སལླཀྑེཏྭཱ ཨུཀྐཾསེཏི མེ བྷཝནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ ཀཉྫིཡེནེཝ ཏིཏྟཀཱལཱབུ, ཨུཙྪེདདསྶནེནེཝ པཱུརིཏོ, སོ ¶ ཡཐཱ ཀཉྫིཡཾ ཨཔྤཧཱཡ ན སཀྐཱ ལཱབུམྷི ཏེལཕཱཎིཏཱདཱིནི པཀྑིཔིཏུཾ, པཀྑིཏྟཱནིཔི ན གཎྷཱཏི, ཨེཝམེཝཾ ཏཾ ལདྡྷིཾ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ མགྒཕལཱནཾ ལཱབྷཱཡ, ཏསྨཱ ལདྡྷིཾ ཛཧཱཔནཏྠཾ ཏཏྲགྒིཝེསྶནཱཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ. ཝིགྒཧོཏི ཀལཧོ. ཨེཝམེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཝིགྒཧཱདིཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཾ ཧོཏི. སོ ཧི པརིབྦཱཛཀོ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ ཝིགྒཧཱདིནཱ’’ཏི ཏཾ ཨུཙྪེདདསྶནཾ པཛཧཏི.

༢༠༥. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཝམིཏཀཉྫིཡེ ལཱབུམྷི སཔྤིཕཱཎིཏཱདཱིནི པཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཧདཡེ ཨམཏོསདྷཾ པཱུརེསྶཱམཱིཏི ཝིཔསྶནཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨཡཾ ཁོ པན, ཨགྒིཝེསྶན, ཀཱཡོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ ཝམྨིཀསུཏྟེ ཝུཏྟོ. ཨནིཙྩཏོཏིཨཱདཱིནིཔི ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ཡོ ཀཱཡསྨིཾ ཀཱཡཚནྡོཏི ཡཱ ཀཱཡསྨིཾ ཏཎྷཱ. སྣེཧོཏི ཏཎྷཱསྣེཧོཝ. ཀཱཡནྭཡཏཱཏི ཀཱཡཱནུགམནབྷཱཝོ, ཀཱཡཾ ཨནུགཙྪནཀཀིལེསོཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ དསྶེནྟོ ཏིསྶོ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. པུན ཏཱསཾཡེཝ ཝེདནཱནཾ ཨསམྨིསྶབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཡསྨིཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སམཡེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ ¶ ¶ – ཡསྨིཾ སམཡེ སུཁཱདཱིསུ ཨེཀཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཉྙཱ ཝེདནཱ ཨཏྟནོ ཝཱརཾ ཝཱ ཨོཀཱསཾ ཝཱ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནིསིནྣཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨཐ ཁོ ཨནུཔྤནྣཱཝ ཧོནྟི བྷིནྣཨུདཀཔུཔྥུལཱ༹ ཝིཡ ཙ ཨནྟརཧིཏཱ ཝཱ. སུཁཱཔི ཁོཏིཨཱདི ཏཱསཾ ཝེདནཱནཾ ཙུཎྞཝིཙུཎྞབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

ན ཀེནཙི སཾཝདཏཱིཏི ཏསྶཏཾ གཧེཏྭཱ ‘‘སསྶཏཝཱདཱི ཨཧ’’ནྟི ཨུཙྪེདཝཱདིནཱཔི སདྡྷིཾ ན སཾཝདཏི, ཏམེཝ གཧེཏྭཱ ‘‘སསྶཏཝཱདཱི ཨཧ’’ནྟི ཨེཀཙྩསསྶཏཝཱདིནཱ སདྡྷིཾ ན ཝིཝདཏི. ཨེཝཾ ཏཡོཔི ཝཱདཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཡོཛེཏབྦཱ. ཡཉྩ ལོཀེ ཝུཏྟནྟི ཡཾ ལོཀེ ཀཐིཏཾ ཝོཧརིཏཾ, ཏེན ཝོཧརཏི ཨཔརཱམསནྟོ ཀིཉྩི དྷམྨཾ པརཱམཱསགྒཱཧེན ཨགྒཎྷནྟོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡོ ཧོཏི བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཀཏཱཝཱི,

ཁཱིཎཱསཝོ ཨནྟིམདེཧདྷཱརཱི;

ཨཧཾ ¶ ཝདཱམཱིཏིཔི སོ ཝདེཡྻ,

མམཾ ཝདནྟཱིཏིཔི སོ ཝདེཡྻ;

ལོཀེ སམཉྙཾ ཀུསལོ ཝིདིཏྭཱ,

ཝོཧཱརམཏྟེན སོ ཝོཧརེཡྻཱ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༢༥);

ཨཔརམྤི ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨིམཱ ཁོ ཙིཏྟ ལོཀསམཉྙཱ ལོཀནིརུཏྟིཡོ ལོཀཝོཧཱརཱ ལོཀཔཉྙཏྟིཡོ, ཡཱཧི ཏཐཱགཏོ ཝོཧརཏི ཨཔརཱམས’’ནྟི (དཱི. ནི. ༡.༤༤༠).

༢༠༦. ཨབྷིཉྙཱཔཧཱནམཱཧཱཏི སསྶཏཱདཱིསུ ཏེསཾ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ སསྶཏཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཛཱནིཏྭཱ སསྶཏསྶ པཧཱནམཱཧ, ཨུཙྪེདཾ, ཨེཀཙྩསསྶཏཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཨེཀཙྩསསྶཏསྶ པཧཱནཾ ཝདཏི. རཱུཔཾ ཨབྷིཉྙཱཡ རཱུཔསྶ པཧཱནཾ ཝདཏཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེནེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

པཊིསཉྩིཀྑཏོཏི ¶ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ. ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཱིཏི ཨནུཔྤཱདནིརོདྷེན ནིརུདྡྷེཧི ཨཱསཝེཧི ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེས པརསྶ ཝཌྜྷིཏཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཁུདཾ ཝིནོདེནྟོ ཝིཡ པརསྶ ¶ ཨཱརདྡྷཱཡ དྷམྨདེསནཱཡ ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཉྩེཝ པཏྟོ, སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎསྶ ཙ མཏྠཀཾ, སོལ༹ས ཙ པཉྙཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋིཏོ. དཱིགྷནཁོ པན སོཏཱཔཏྟིཕལཾ པཏྭཱ སརཎེསུ པཏིཊྛིཏོ.

བྷགཝཱ པན ཨིམཾ དེསནཾ སཱུརིཡེ དྷརམཱནེཡེཝ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཝེལུ༹ཝནཾ གནྟྭཱ སཱཝཀསནྣིཔཱཏམཀཱསི, ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏོ སནྣིཔཱཏོ ཨཧོསི. ཏཏྲིམཱནི ཨངྒཱནི – མཱགྷནཀྑཏྟེན ཡུཏྟོ པུཎྞམཨུཔོསཐདིཝསོ, ཀེནཙི ཨནཱམནྟིཏཱནི ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོཡེཝ དྷམྨཏཱཡ སནྣིཔཏིཏཱནི ཨཌྜྷཏེལསཱནི བྷིཀྑུསཏཱནི, ཏེསུ ཨེཀོཔི པུཐུཛྫནོ ཝཱ སོཏཱཔནྣ-སཀདཱགཱམི-ཨནཱགཱམི-སུཀྑཝིཔསྶཀ-ཨརཧནྟེསུ ཝཱ ཨཉྙཏརོ ནཏྠི, སབྦེ ཚལ༹བྷིཉྙཱཝ, ཨེཀོཔི ཙེཏྠ སཏྠཀེན ཀེསེ ཚིནྡིཏྭཱ པབྦཛིཏོ ནཱམ ནཏྠི, སབྦེ ཨེཧིབྷིཀྑུནོཡེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དཱིགྷནཁསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. མཱགཎྜིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མཱགཎྜིཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨགྱཱགཱརེཏི ཨགྒིཧོམསཱལཡཾ. ཏིཎསནྠཱརཀེཏི དྭེ མཱགཎྜིཡཱ མཱཏུལོ ཙ བྷཱགིནེཡྻོ ཙ. ཏེསུ མཱཏུལོ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ, བྷཱགིནེཡྻོཔི ¶ སཨུཔནིསྶཡོ ནཙིརསྶེཝ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ རམཎཱིཡཾ དེཝགབྦྷསདིསཾ གནྡྷཀུཊིཾ པཧཱཡ ཏཏྠ ཚཱརིཀཏིཎཀཙཝརཱདཱིཧི ཨུཀླཱཔེ ཨགྱཱགཱརེ ཏིཎསནྠཱརཀཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ པརསངྒཧཀརཎཏྠཾ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསིཏྠ. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ན ཀེཝལཾ ཏཾདིཝསམེཝ, ཡསྨཱ པན ཏཾ ཨགྱཱགཱརཾ གཱམཱུཔཙཱརེ དཱརཀདཱརིཀཱཧི ཨོཀིཎྞཾ ཨཝིཝིཏྟཾ, ཏསྨཱ བྷགཝཱ ནིཙྩཀཱལམྤི དིཝསབྷཱགཾ ཏསྨིཾ ཝནསཎྜེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ སཱཡཾ ཝཱསཏྠཱཡ ཏཏྠ ཨུཔགཙྪཏི.

ཨདྡསཱ ¶ ཁོ…པེ… ཏིཎསནྠཱརཀཾ པཉྙཏྟནྟི བྷགཝཱ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཏིཎསནྠཱརཀཾ སངྒྷརིཏྭཱ སཉྙཱཎཾ ཀཏྭཱ གཙྪཏི, ཏཾདིཝསཾ པན པཉྙཔེཏྭཱཝ ཨགམཱསི. ཀསྨཱ? ཏདཱ ཧི པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཨོལོཀེཏྭཱཝ ཨདྡས – ‘‘ཨཛྫ མཱགཎྜིཡོ ཨིདྷཱགནྟྭཱ ཨིམཾ ཏིཎསནྠཱརཀཾ དིསྭཱ བྷཱརདྭཱཛེན སདྡྷིཾ ཏིཎསནྠཱརཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐཱསལླཱཔཾ ཀརིསྶཏི, ཨཐཱཧཾ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི, སོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ མམ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶཏི. པརེསཾ སངྒཧཀརཎཏྠམེཝ ཧི མཡཱ པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ’’ཏི ཏིཎསནྠཱརཀཾ པཉྙཔེཏྭཱཝ ཨགམཱསི.

སམཎསེཡྻཱནུརཱུཔཾ མཉྙེཏི ཨིམཾ ཏིཎསནྠཱརཀཾ ‘‘སམཎསྶ ཨནུཙྪཝིཀཱ སེཡྻཱ’’ཏི མཉྙཱམི. ན ཙ ཨསཉྙཏསམཎསྶ ནིཝུཏྠཊྛཱནམེཏཾ. ཏཐཱཧེཏྠ ཧཏྠེན ཨཱཀཌྜྷིཏཊྛཱནཾ ཝཱ པཱདེན ཨཱཀཌྜྷིཏཊྛཱནཾ ཝཱ སཱིསེན པཧཊཊྛཱནཾ ཝཱ ན པཉྙཱཡཏི, ཨནཱཀུལོ ཨནཱཀིཎྞོ ཨབྷིནྣོ ¶ ཚེཀེན ཙིཏྟཀཱརེན ཏཱུལིཀཱཡ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ པཉྙཏྟོ ཝིཡ. སཉྙཏསམཎསྶ ཝསིཏཊྛཱནཾ, ཀསྶ བྷོ ཝསིཏཊྛཱནནྟི པུཙྪཏི. བྷཱུནཧུནོཏི ཧཏཝཌྜྷིནོ མརིཡཱདཀཱརཀསྶ. ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧ? ཚསུ དྭཱརེསུ ཝཌྜྷིཔཉྙཱཔནལདྡྷིཀཏྟཱ. ཨཡཉྷི ཏསྶ ལདྡྷི – ཙཀྑུ བྲཱུཧེཏབྦཾ ཝཌྜྷེཏབྦཾ, ཨདིཊྛཾ དཀྑིཏབྦཾ, དིཊྛཾ སམཏིཀྐམིཏབྦཾ. སོཏཾ བྲཱུཧེཏབྦཾ ཝཌྜྷེཏབྦཾ, ཨསུཏཾ ¶ སོཏབྦཾ, སུཏཾ སམཏིཀྐམིཏབྦཾ. གྷཱནཾ བྲཱུཧེཏབྦཾ ཝཌྜྷེཏབྦཾ, ཨགྷཱཡིཏཾ གྷཱཡིཏབྦཾ, གྷཱཡིཏཾ སམཏིཀྐམིཏབྦཾ. ཛིཝ྄ཧཱ བྲཱུཧེཏབྦཱ ཝཌྜྷེཏབྦཱ, ཨསྶཱཡིཏཾ སཱཡིཏབྦཾ, སཱཡིཏཾ སམཏིཀྐམིཏབྦཾ. ཀཱཡོ བྲཱུཧེཏབྦོ ཝཌྜྷེཏབྦོ, ཨཕུཊྛཾ ཕུསིཏབྦཾ, ཕུཊྛཾ སམཏིཀྐམིཏབྦཾ. མནོ བྲཱུཧེཏབྦོ ཝཌྜྷེཏབྦོ, ཨཝིཉྙཱཏཾ ཝིཛཱནིཏབྦཾ, ཝིཉྙཱཏཾ སམཏིཀྐམིཏབྦཾ. ཨེཝཾ སོ ཚསུ དྭཱརེསུ ཝཌྜྷིཾ པཉྙཔེཏི. བྷགཝཱ པན –

‘‘ཙཀྑུནཱ སཾཝརོ སཱདྷུ, སཱདྷུ སོཏེན སཾཝརོ;

གྷཱནེན སཾཝརོ སཱདྷུ, སཱདྷུ ཛིཝ྄ཧཱཡ སཾཝརོ.

ཀཱཡེན སཾཝརོ སཱདྷུ, སཱདྷུ ཝཱཙཱཡ སཾཝརོ;

མནསཱ སཾཝརོ སཱདྷུ, སཱདྷུ སབྦཏྠ སཾཝརོ;

སབྦཏྠ སཾཝུཏོ བྷིཀྑུ, སབྦདུཀྑཱ པམུཙྩཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༣༦༠-༣༦༡) –

ཚསུ ¶ དྭཱརེསུ སཾཝརཾ པཉྙཔེཏི. ཏསྨཱ སོ ‘‘ཝཌྜྷིཧཏོ སམཎོ གོཏམོ མརིཡཱདཀཱརཀོ’’ཏི མཉྙམཱནོ ‘‘བྷཱུནཧུནོ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨརིཡེ ཉཱཡེ དྷམྨེ ཀུསལེཏི པརིསུདྡྷེ ཀཱརཎདྷམྨེ ཨནཝཛྫེ. ཨིམིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? ཨེཝརཱུཔསྶ ནཱམ ཨུགྒཏསྶ པཉྙཱཏསྶ ཡསསྶིནོ ཨུཔརི ཝཱཙཾ བྷཱསམཱནེན ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ མུཁེ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ བྷཱསིཏབྦོ ¶ ཧོཏི. ཏསྨཱ མཱ སཧསཱ ཨབྷཱསི, མུཁེ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཧཱིཏི དསྶེཏི. ཨེཝཉྷི ནོ སུཏྟེ ཨོཙརཏཱིཏི ཡསྨཱ ཨམྷཱཀཾ སུཏྟེ ཨེཝཾ ཨཱགཙྪཏི, ན མཡཾ མུཁཱརུལ༹ྷིཙྪཱམཏྟཾ ཝདཱམ, སུཏྟེ ཙ ནཱམ ཨཱགཏཾ ཝདམཱནཱ ཀསྶ བྷཱཡེཡྻཱམ, ཏསྨཱ སམྨུཁཱཔི ནཾ ཝདེཡྻཱམཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔྤོསྶུཀྐོཏི མམ རཀྑནཏྠཱཡ ཨནུསྶུཀྐོ ཨཝཱཝཊོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟོཝ ནཾ ཝདེཡྻཱཏི མཡཱ ཝུཏྟོཝ ཧུཏྭཱ ཨཔུཙྪིཏོཝ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཨམྦཛམྦཱུཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཝིཡ ཨཔཱུརཡམཱནོ མཡཱ ཀཐིཏནིཡཱམེན བྷཝཾ བྷཱརདྭཱཛོ ཝདེཡྻ, ཝདསྶཱུཏི ཨཏྠོ.

༢༠༨. ཨསྶོསི ¶ ཁོཏི སཏྠཱ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ མཱགཎྜིཡཾ ཏཏྠ ཨཱགཏཾ ཨདྡས, དྭིནྣཾ ཛནཱནཾ བྷཱསམཱནཱནཾ དིབྦསོཏེན སདྡམྤི ཨསྶོསི. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཝུཊྛིཏོ. སཾཝིགྒོཏི པཱིཏིསཾཝེགེན སཾཝིགྒོ ཙལིཏོ ཀམྤིཏོ. ཏསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི – ‘‘ནེཝ མཱགཎྜིཡེན སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨཱརོཙིཏཾ, ན མཡཱ. ཨམྷེ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙོ ཨེཏྠ ཏཏིཡོཔི ནཏྠི, སུཏོ བྷཝིསྶཏི ཨམྷཱཀཾ སདྡོ ཏིཁིཎསོཏེན པུརིསེནཱ’’ཏི. ཨཐསྶ ཨབྦྷནྟརེ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནཝནཝུཏིལོམཀཱུཔསཧསྶཱནི ཨུདྡྷགྒཱནི ཨཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སཾཝིགྒོ ལོམཧཊྛཛཱཏོ’’ཏི. ཨཐ ¶ ཁོ མཱགཎྜིཡོ པརིབྦཱཛཀོཏི པརིབྦཱཛཀསྶ པབྷིནྣམུཁཾ ཝིཡ བཱིཛཾ པརིཔཱཀགཏཾ ཉཱཎཾ, ཏསྨཱ སནྣིསཱིདིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཱཧིཎྜམཱནོ པུན སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨཐ ཁོ མཱགཎྜིཡོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༢༠༩. སཏྠཱ – ‘‘ཨེཝཾ ཀིར ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, མཾ ཨཝཙཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱཝ ཙཀྑུཾ ཁོ, མཱགཎྜིཡཱཏི པརིབྦཱཛཀསྶ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཝསནཊྛཱནཊྛེན ¶ རཱུཔཾ ཙཀྑུསྶ ཨཱརཱམོཏི ཙཀྑུ རཱུཔཱརཱམཾ. རཱུཔེ རཏནྟི རཱུཔརཏཾ. རཱུཔེན ཙཀྑུ ཨཱམོདིཏཾ པམོདིཏནྟི རཱུཔསམུདིཏཾ. དནྟནྟི ནིབྦིསེཝནཾ. གུཏྟནྟི གོཔིཏཾ. རཀྑིཏནྟི ཋཔིཏརཀྑཾ. སཾཝུཏནྟི པིཧིཏཾ. སཾཝརཱཡཱཏི པིདྷཱནཏྠཱཡ.

༢༡༠. པརིཙཱརིཏཔུབྦོཏི ཨབྷིརམིཏཔུབྦོ. རཱུཔཔརིལཱ༹ཧནྟི རཱུཔཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤཛྫནཔརིལཱ༹ཧཾ. ཨིམསྶ པན ཏེ, མཱགཎྜིཡ, ཀིམསྶ ཝཙནཱིཡནྟི ཨིམསྶ རཱུཔཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཏཡཱ ཀིཾ ཝཙནཾ ཝཏྟབྦཾ ཨསྶ, ཝུཌྜྷིཧཏོ མརིཡཱདཀཱརཀོཏི ཨིདཾ ཝཏྟབྦཾ, ན ཝཏྟབྦནྟི པུཙྪཏི. ན ཀིཉྩི, བྷོ གོཏམཱཏི, བྷོ གོཏམ, ཀིཉྩི ཝཏྟབྦཾ ནཏྠི. སེསདྭཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༡༡. ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཏཡཱ པཉྩཀྑནྡྷེ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀིཉྩི ཝཏྟབྦཾ ནཏྠི, ཨཧཉྩ པཉྩཀྑནྡྷེ པརིགྒཧེཏྭཱ ¶ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ, ཏསྨཱ ཨཧམྤི ཏེ ན ཀིཉྩི ཝཏྟབྦོཏི དསྶེཏུཾ ཨཧཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ མཱགཎྜིཡཱཏི གིཧིཀཱལེ ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ཏཏྠ ཝསྶིཀོཏིཨཱདཱིསུ ཡཏྠ སུཁཾ ཧོཏི ཝསྶཀཱལེ ¶ ཝསིཏུཾ, ཨཡཾ ཝསྶིཀོ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝཙནཏྠོ – ཝསྶཾ ཝཱསོ ཝསྶཾ, ཝསྶཾ ཨརཧཏཱིཏི ཝསྶིཀོ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཏྠ ཝསྶིཀོ པཱསཱདོ ནཱཏིཨུཙྩོ ཧོཏི ནཱཏིནཱིཙོ, དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནིཔིསྶ ནཱཏིཏནཱུནི ནཱཏིབཧཱུནི, བྷཱུམཏྠརཎཔཙྩཏྠརཎཁཛྫབྷོཛྫཱནིཔེཏྠ མིསྶཀཱནེཝ ཝཊྚནྟི. ཧེམནྟིཀེ ཐམྦྷཱཔི བྷིཏྟིཡོཔི ནཱིཙཱ ཧོནྟི, དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི ཏནུཀཱནི སུཁུམཙྪིདྡཱནི. ཨུཎྷཔཝེསནཏྠཱཡ བྷིཏྟིནིཡཱུཧཱནི ནཱིཧརཱིཡནྟི. བྷཱུམཏྠརཎཔཙྩཏྠརཎནིཝཱསནཔཱརུཔནཱནི པནེཏྠ ཨུཎྷཝཱིརིཡཱནི ཀམྦལཱདཱིནི ཝཊྚནྟི. ཁཛྫབྷོཛྫཾ སིནིདྡྷཾ ཀཊུཀསནྣིསྶིཏཉྩ. གིམྷིཀེ ཐམྦྷཱཔི བྷིཏྟིཡོཔི ཨུཙྩཱ ཧོནྟི. དྭཱརཝཱཏཔཱནཱནི པནེཏྠ བཧཱུནི ཝིཔུལཛཱལཱནི བྷཝནྟི. བྷཱུམཏྠརཎཱདཱིནི དུཀཱུལམཡཱནི ཝཊྚནྟི, ཁཛྫབྷོཛྫཱནི མདྷུརརསསཱིཏཝཱིརིཡཱནི. ཝཱཏཔཱནསམཱིཔེསུ ཙེཏྠ ནཝ ཙཱཊིཡོ ཋཔེཏྭཱ ཨུདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ནཱིལུཔྤལཱདཱིཧི སཉྪཱདེནྟི. ཏེསུ ཏེསུ པདེསེསུ ཨུདཀཡནྟཱནི ¶ ཀརོནྟི, ཡེཧི དེཝེ ཝསྶནྟེ ཝིཡ ཨུདཀདྷཱརཱ ནིཀྑམནྟི.

བོདྷིསཏྟསྶ པན ཨཊྛསཏསུཝཎྞགྷཊེ ཙ རཛཏགྷཊེ ཙ གནྡྷོདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ནཱིལུཔྤལགཙྪཀེ ཀཏྭཱ སཡནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋཔཡིཾསུ. མཧནྟེསུ ལོཧཀཊཱཧེསུ ¶ གནྡྷཀལལཾ པཱུརེཏྭཱ ནཱིལུཔྤལཔདུམཔུཎྜརཱིཀཱནི རོཔེཏྭཱ ཨུཏུགྒཧཎཏྠཱཡ ཏཏྠ ཏཏྠ ཋཔེསུཾ. སཱུརིཡརསྨཱིཧི པུཔྥཱནི པུཔྥནྟི. ནཱནཱཝིདྷཱ བྷམརགཎཱ པཱསཱདཾ པཝིསིཏྭཱ པུཔྥེསུ རསཾ གཎྷནྟཱ ཝིཙརནྟི. པཱསཱདོ ཨཏིསུགནྡྷོ ཧོཏི. ཡམཀབྷིཏྟིཡཱ ཨནྟརེ ལོཧནཱལི༹ཾ ཋཔེཏྭཱ ནཝབྷཱུམིཀཔཱསཱདསྶ ཨུཔརི ཨཱཀཱསངྒཎེ རཏནམཎྜཔམཏྠཀེ སུཁུམཙྪིདྡཀཾ ཛཱལཾ བདྡྷཾ ཨཧོསི. ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ སུཀྑམཧིཾསཙམྨཾ པསཱརེཏི. བོདྷིསཏྟསྶ ཨུདཀཀཱིལ༹ནཝེལཱཡ མཧིཾསཙམྨེ པཱསཱཎགུལེ༹ ཁིཔནྟི, མེགྷཐནིཏསདྡོ ཝིཡ ཧོཏི. ཧེཊྛཱ ཡནྟཾ པརིཝཏྟེནྟི, ཨུདཀཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཛཱལམཏྠཀེ པཏཏི, ཝསྶཔཏནསལིལཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ནཱིལཔཊཾ ནིཝཱསེཏི, ནཱིལཔཊཾ པཱརུཔཏི, ནཱིལཔསཱདྷནཾ པསཱདྷེཏི. པརིཝཱརཱཔིསྶ ཙཏྟཱལཱིསནཱཊཀསཧསྶཱནི ནཱིལཝཏྠཱབྷརཎཱནེཝ ནཱིལཝིལེཔནཱནི ཧུཏྭཱ མཧཱཔུརིསཾ པརིཝཱརེཏྭཱ རཏནམཎྜཔཾ གཙྪནྟི. དིཝསབྷཱགཾ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ སཱིཏལཾ ཨུཏུསུཁཾ ཨནུབྷོཏི.

པཱསཱདསྶ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཙཏྟཱརོ སརཱ ཧོནྟི. དིཝཱཀཱལེ ནཱནཱཝཎྞསཀུཎགཎཱ པཱཙཱིནསརཏོ ¶ ཝུཊྛཱཡ ཝིརཝམཱནཱ པཱསཱདམཏྠཀེན པཙྪིམསརཾ གཙྪནྟི. པཙྪིམསརཏོ ཝུཊྛཱཡ པཱཙཱིནསརཾ, ཨུཏྟརསརཏོ དཀྑིཎསརཾ, དཀྑིཎསརཏོ ཨུཏྟརསརཾ གཙྪནྟི, ཨནྟརཝསྶསམཡོ ཝིཡ ཧོཏི. ཧེམནྟིཀཔཱསཱདོ པན པཉྩབྷཱུམིཀོ ཨཧོསི, ཝསྶིཀཔཱསཱདོ སཏྟབྷཱུམིཀོ.

ནིཔྤུརིསེཧཱིཏི པུརིསཝིརཧིཏེཧི. ན ཀེཝལཉྩེཏྠ ཏཱུརིཡཱནེཝ ནིཔྤུརིསཱནི, སབྦཊྛཱནཱནིཔི ནིཔྤུརིསཱནེཝ ¶ . དོཝཱརིཀཱཔི ཨིཏྠིཡོཝ, ནྷཱཔནཱདིཔརིཀམྨཀརཱཔི ཨིཏྠིཡོཝ. རཱཛཱ ཀིར – ‘‘ཏཐཱརཱུཔཾ ཨིསྶརིཡསུཁསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནསྶ པུརིསཾ དིསྭཱ པརིསངྐཱ ཨུཔྤཛྫཏི, སཱ མེ པུཏྟསྶ ¶ མཱ ཨཧོསཱི’’ཏི སབྦཀིཙྩེསུ ཨིཏྠིཡོཝ ཋཔེསི. ཏཱཡ རཏིཡཱ རམམཱནོཏི ཨིདཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཕལསམཱཔཏྟིརཏིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

༢༡༢. གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱཏི ཨེཏྠ ཡསྨཱ ཁཏྟིཡཱནཾ སེཏཙྪཏྟསྨིཾཡེཝ པཏྠནཱ ཧོཏི, མཧཱ ཙ ནེསཾ པཔཉྩོ, བྲཱཧྨཎཱ མནྟེཧི ཨཏིཏྟཱ མནྟེ གཝེསནྟཱ ཝིཙརནྟི, གཧཔཏིནོ པན མུདྡཱགཎནམཏྟཾ ཨུགྒཧིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སམྤཏྟིཾཡེཝ ཨནུབྷཝནྟི, ཏསྨཱ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎེ ཨགྒཧེཏྭཱ ‘‘གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཝཊྚེཡྻཱཏི མཱནུསཀཀཱམཧེཏུ ཨཱཝཊྚོ བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཀྐནྟཏརཱཏི ཝིསིཊྛཏརཱ. པཎཱིཏཏརཱཏི ཨཏཔྤཀཏརཱ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཀུསགྒེནུདཀམཱདཱཡ, སམུདྡེ ཨུདཀཾ མིནེ;

ཨེཝཾ མཱནུསཀཱ ཀཱམཱ, དིབྦཀཱམཱན སནྟིཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༡.༣༨༩) –

སམདྷིགཡ྄ཧ ཏིཊྛཏཱིཏི དིབྦསུཁཾ གཎྷིཏྭཱ ཏཏོ ཝིསིཊྛཏརཱ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི.

ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ པནེཏྠ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – གཧཔཏིསྶ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམངྒཱིབྷཱུཏཀཱལོ ཝིཡ བོདྷིསཏྟསྶ ཏཱིསུ པཱསཱདེསུ ཙཏྟཱལཱིསསཧསྶཨིཏྠིམཛ྄ཛྷེ མོདནཀཱལོ, ཏསྶ སུཙརིཏཾ པཱུརེཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཀཱལོ ཝིཡ བོདྷིསཏྟསྶ ཨབྷིནིཀྑམནཾ ཀཏྭཱ བོདྷིཔལླངྐེ སབྦཉྙུཏཾ པཊིཝིདྡྷཀཱལོ ¶ , ཏསྶ ནནྡནཝནེ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནཀཱལོ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཕལསམཱཔཏྟིརཏིཡཱ ཝཱིཏིཝཏྟནཀཱལོ, ཏསྶ མཱནུསཀཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ¶ ཨཔཏྠནཀཱལོ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཕལསམཱཔཏྟིརཏིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེནྟསྶ ཧཱིནཛནསུཁསྶ ཨཔཏྠནཀཱལོཏི.

༢༡༣. སུཁཱིཏི པཋམཾ དུཀྑིཏོ པཙྪཱ སུཁིཏོ ཨསྶ. སེརཱིཏི པཋམཾ ཝེཛྫདུཏིཡཀོ པཙྪཱ སེརཱི ཨེཀཀོ བྷཝེཡྻ. སཡཾཝསཱིཏི པཋམཾ ཝེཛྫསྶ ཝསེ ཝཏྟམཱནོ ཝེཛྫེན ནིསཱིདཱཏི ཝུཏྟེ ནིསཱིདི, ནིཔཛྫཱཏི ཝུཏྟེ ནིཔཛྫི, བྷུཉྫཱཏི ཝུཏྟེ བྷུཉྫི, པིཝཱཏི ཝུཏྟེ པིཝི, པཙྪཱ སཡཾཝསཱི ཛཱཏོ. ཡེན ཀཱམཾ ¶ གམོཏི པཋམཾ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཊྛཱནཾ གནྟུཾ ནཱལཏྠ, པཙྪཱ རོགེ ཝཱུཔསནྟེ ཝནདསྶན-གིརིདསྶན-པབྦཏདསྶནཱདཱིསུཔི ཡེནཀཱམཾ གམོ ཛཱཏོ, ཡཏྠ ཡཏྠེཝ གནྟུཾ ཨིཙྪཏི, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ གཙྪེཡྻ.

ཨེཏྠཱཔི ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – པུརིསསྶ ཀུཊྛིཀཱལོ ཝིཡ ཧི བོདྷིསཏྟསྶ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནཀཱལོ, ཨངྒཱརཀཔལླཾ ཝིཡ ཨེཀཾ ཀཱམཝཏྠུ, དྭེ ཀཔལླཱནི ཝིཡ དྭེ ཝཏྠཱུནི, སཀྐསྶ པན དེཝརཉྙོ ཨཌྜྷཏེཡྻཀོཊིཡཱནི ཨངྒཱརཀཔལླཱནི ཝིཡ ཨཌྜྷཏིཡནཱཊཀཀོཊིཡོ, ནཁེཧི ཝཎམུཁཱནི ཏཙྪེཏྭཱ ཨངྒཱརཀཔལླེ པརིཏཱཔནཾ ཝིཡ ཝཏྠུཔཊིསེཝནཾ, བྷེསཛྫཾ ཨཱགམྨ ཨརོགཀཱལོ ཝིཡ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ ནིཀྑམྨ བུདྡྷབྷཱུཏཀཱལེ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཕལསམཱཔཏྟིརཏིཡཱ ཝཱིཏིཝཏྟནཀཱལོ, ཨཉྙཾ ཀུཊྛིཔུརིསཾ དིསྭཱ ཨཔཏྠནཀཱལོ ཝིཡ ཏཱཡ རཏིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེནྟསྶ ཧཱིནཛནརཏིཡཱ ཨཔཏྠནཀཱལོཏི.

༢༡༤. ཨུཔཧཏིནྡྲིཡོཏི ¶ ཀིམིརཀུཊྛེན ནཱམ ཨུཔཧཏཀཱཡཔྤསཱདོ. ཨུཔཧཏིནྡྲིཡཱཏི ཨུཔཧཏཔཉྙིནྡྲིཡཱ. ཏེ ཡཐཱ སོ ཨུཔཧཏཀཱཡིནྡྲིཡོ ཀུཊྛཱི དུཀྑསམྥསྶསྨིཾཡེཝ ཨགྒིསྨིཾ སུཁམིཏི ཝིཔརཱིཏསཉྙཾ པཙྩལཏྠ, ཨེཝཾ པཉྙིནྡྲིཡསྶ ཨུཔཧཏཏྟཱ དུཀྑསམྥསྶེསྭེཝ ཀཱམེསུ སུཁམིཏི ཝིཔརཱིཏསཉྙཾ པཙྩལཏྠུཾ.

༢༡༥. ཨསུཙིཏརཱནི ཙེཝཱཏིཨཱདཱིསུ པཀཏིཡཱཝ ཏཱནི ཨསུཙཱིནི ཙ དུགྒནྡྷཱནི ཙ པཱུཏཱིནི ཙ, ཨིདཱནི པན ཨསུཙིཏརཱནི ཙེཝ དུགྒནྡྷཏརཱནི ཙ པཱུཏིཏརཱནི ཙ ཧོནྟི. ཀཱཙཱིཏི ཏསྶ ཧི པརིཏཱཔེནྟསྶ ཙ ཀཎྜཱུཝནྟསྶ ཙ པཱཎཀཱ ཨནྟོ པཝིསནྟི, དུཊྛལོཧིཏདུཊྛཔུབྦཱ པགྒྷརནྟི. ཨེཝམསྶ ཀཱཙི ཨསྶཱདམཏྟཱ ཧོཏི.

ཨཱརོགྱཔརམཱཏི ¶ གཱཐཱཡ ཡེ ཀེཙི དྷནལཱབྷཱ ཝཱ ཡསལཱབྷཱ ཝཱ པུཏྟལཱབྷཱ ཝཱ ཨཏྠི, ཨཱརོགྱཾ ཏེསཾ པརམཾ ཨུཏྟམཾ, ནཏྠི ཏཏོ ཨུཏྟརིཏརོ ལཱབྷོཏི, ཨཱརོགྱཔརམཱ ལཱབྷཱ. ཡཾཀིཉྩི ཛྷཱནསུཁཾ ཝཱ མགྒསུཁཾ ཝཱ ཕལསུཁཾ ཝཱ ཨཏྠི, ནིབྦཱནཾ ཏཏྠ པརམཾ, ནཏྠི ཏཏོ ཨུཏྟརིཏརཾ སུཁནྟི ནིབྦཱནཾ པརམཾ སུཁཾ. ཨཊྛངྒིཀོ མགྒཱནནྟི པུབྦབྷཱགམགྒཱནཾ པུབྦབྷཱགགམནེནེཝ ཨམཏགཱམཱིནཾ ཨཊྛངྒིཀོ ཁེམོ, ནཏྠི ཏཏོ ཁེམཏརོ ¶ ཨཉྙོ མགྒོ. ཨཐ ཝཱ ཁེམཾ ཨམཏགཱམིནནྟི ཨེཏྠ ཁེམནྟིཔི ཨམཏནྟིཔི ནིབྦཱནསྶེཝ ནཱམཾ. ཡཱཝཏཱ པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱ པརཔྤཝཱདཱ ཁེམགཱམིནོ ཙ ཨམཏགཱམིནོ ཙཱཏི ལདྡྷིཝསེན གཧིཏཱ, སབྦེསཾ ཏེསཾ ཁེམཨམཏགཱམཱིནཾ མགྒཱནཾ ཨཊྛངྒིཀོ པརམོ ཨུཏྟམོཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

༢༡༦. ཨཱཙརིཡཔཱཙརིཡཱནནྟི ཨཱཙརིཡཱནཉྩེཝ ཨཱཙརིཡཱཙརིཡཱནཉྩ. སམེཏཱིཏི ¶ ཨེཀནཱལི༹ཡཱ མིཏཾ ཝིཡ ཨེཀཏུལཱཡ ཏུལིཏཾ ཝིཡ སདིསཾ ཧོཏི ནིནྣཱནཱཀརཎཾ. ཨནོམཛྫཏཱིཏི པཱཎིཾ ཧེཊྛཱ ཨོཏཱརེནྟོ མཛྫཏི – ‘‘ཨིདཾ ཏཾ, བྷོ གོཏམ, ཨཱརོགྱཾ, ཨིདཾ ཏཾ ནིབྦཱན’’ནྟི ཀཱལེན སཱིསཾ ཀཱལེན ཨུརཾ པརིམཛྫནྟོ ཨེཝམཱཧ.

༢༡༧. ཚེཀནྟི སམྤནྣཾ. སཱཧུལི༹ཙཱིརེནཱཏི ཀཱལ༹ཀེཧི ཨེལ༹ཀལོམེཧི ཀཏཐཱུལཙཱིརེན. སངྐཱརཙོལ༹ཀེནཱཏིཔི ཝདནྟི. ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཡྻཱཏི ཀཱལེན དསཱཡ ཀཱལེན ཨནྟེ ཀཱལེན མཛ྄ཛྷེ པརིམཛྫནྟོ ནིཙྪཱརེཡྻ, ཝདེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. པུབྦཀེཧེསཱཏི པུབྦཀེཧི ཨེསཱ. ཝིཔསྶཱིཔི ཧི བྷགཝཱ…པེ… ཀསྶཔོཔི བྷགཝཱ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི, ‘‘ཨཏྠནིསྶིཏགཱཐཱ’’ཏི མཧཱཛནོ ཨུགྒཎྷི. སཏྠརི པརིནིབྦུཏེ ཨཔརབྷཱགེ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨནྟརཾ པཝིཊྛཱ. ཏེ པོཏྠཀགཏཾ ཀཏྭཱ པདདྭཡམེཝ རཀྑིཏུཾ སཀྑིཾསུ. ཏེནཱཧ – སཱ ཨེཏརཧི ཨནུཔུབྦེན པུཐུཛྫནགཱཐཱཏི.

༢༡༨. རོགོཝ བྷཱུཏོཏི རོགབྷཱུཏོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨརིཡཾ ཙཀྑུནྟི པརིསུདྡྷཾ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཉྩེཝ མགྒཉཱཎཉྩ. པཧོཏཱིཏི སམཏྠོ. བྷེསཛྫཾ ཀརེཡྻཱཏི ཨུདྡྷཾཝིརེཙནཾ ཨདྷོཝིརེཙནཾ ཨཉྫནཉྩཱཏི བྷེསཛྫཾ ཀརེཡྻ.

༢༡༩. ན ཙཀྑཱུནི ཨུཔྤཱདེཡྻཱཏི ཡསྶ ཧི ཨནྟརཱ པིཏྟསེམྷཱདིཔལིཝེཋེན ¶ ཙཀྑུཔསཱདོ ¶ ཨུཔཧཏོ ཧོཏི, སོ ཚེཀཾ ཝེཛྫཾ ཨཱགམྨ སཔྤཱཡབྷེསཛྫཾ སེཝནྟོ ཙཀྑཱུནི ཨུཔྤཱདེཏི ནཱམ. ཛཙྩནྡྷསྶ པན ¶ མཱཏུཀུཙྪིཡཾཡེཝ ཝིནཊྛཱནི, ཏསྨཱ སོ ན ལབྷཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ན ཙཀྑཱུནི ཨུཔྤཱདེཡྻཱ’’ཏི.

༢༢༠. དུཏིཡཝཱརེ ཛཙྩནྡྷོཏི ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པིཏྟཱདིཔལིཝེཋེན ཨནྡྷོ. ཨམུསྨིནྟི ཏསྨིཾ པུབྦེ ཝུཏྟེ. ཨམིཏྟཏོཔི དཧེཡྻཱཏི ཨམིཏྟོ མེ ཨཡནྟི ཨེཝཾ ཨམིཏྟཏོ ཋཔེཡྻ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམིནཱ ཙིཏྟེནཱཏི ཝཊྚེ ཨནུགཏཙིཏྟེན. ཏསྶ མེ ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱཏི ཨེཀསནྡྷི དྭིསངྑེཔོ པཙྩཡཱཀཱརོ ཀཐིཏོ, ཝཊྚཾ ཝིབྷཱཝིཏཾ.

༢༢༡. དྷམྨཱནུདྷམྨནྟི དྷམྨསྶ ཨནུདྷམྨཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ པཊིཔདཾ. ཨིམེ རོགཱ གཎྜཱ སལླཱཏི པཉྩཀྑནྡྷེ དསྶེཏི. ཨུཔཱདཱནནིརོདྷཱཏི ཝིཝཊྚཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཱགཎྜིཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. སནྡཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༣. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི སནྡཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ པིལཀྑགུཧཱཡནྟི ཏསྶཱ གུཧཱཡ དྭཱརེ པིལཀྑརུཀྑོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ པིལཀྑགུཧཱཏྭེཝ སངྑཾ གཏཱ. པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཝིཝེཀཏོ ཝུཊྛིཏོ. དེཝཀཏསོབྦྷོཏི ཝསྶོདཀེནེཝ ཏིནྣཊྛཱནེ ཛཱཏོ མཧཱཨུདཀརཧདོ. གུཧཱདསྶནཱཡཱཏི ཨེཏྠ གུཧཱཏི པཾསུགུཧཱ. སཱ ཨུནྣམེ ¶ ཨུདཀམུཏྟཊྛཱནེ ཨཧོསི, ཨེཀཏོ ཨུམངྒཾ ཀཏྭཱ ཁཱཎུཀེ ཙ པཾསུཉྩ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨནྟོ ཐམྦྷེ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ མཏྠཀེ པདརཙྪནྣགེཧསངྑེཔེན ཀཏཱ, ཏཏྠ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཝསནྟི. སཱ ཝསྶཱནེ ཨུདཀཔུཎྞཱ ཏིཊྛཏི, ནིདཱགྷེ ཏཏྠ ཝསནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘གུཧཱདསྶནཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཝིཧཱརདསྶནཏྠཉྷི ཨནམཏགྒིཡཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ སམུདྡཔབྦཏདསྶནཏྠཾ ཝཱཔི གནྟུཾ ཝཊྚཏཱིཏི.

ཨུནྣཱདིནིཡཱཏི ¶ ཨུཙྩཾ ནདམཱནཱཡ. ཨེཝཾ ནདམཱནཱཡ ཙསྶཱ ཨུདྡྷངྒམནཝསེན ཨུཙྩོ, དིསཱསུ པཏྠཊཝསེན མཧཱསདྡོཏི ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡོ, ཏཱཡ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱཡ. ཏེསཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ ཀཏྟབྦཾ ནཱམ ཙེཏིཡཝཏྟཾ ཝཱ བོདྷིཝཏྟཾ ཝཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ཝཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝཱ ནཏྠི. ཏེན ཏེ པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ བཱལཱཏཔེ ནིསིནྣཱ, སཱཡཾ ཝཱ ཀཐཱཡ ཕཱསུཀཏྠཱཡ སནྣིཔཏིཏཱ ‘‘ཨིམསྶ ཧཏྠོ སོབྷཎོ ཨིམསྶ པཱདོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙསྶ ཧཏྠཔཱདཱདཱིནི ཝཱ ཨཱརབྦྷ ཨིཏྠིཔུརིསདཱརཀདཱརིཀཱཝཎྞེ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཀཱམསྶཱདབྷཝསྶཱདཱདིཝཏྠུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན རཱཛཀཐཱདིཨནེཀཝིདྷཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟི. སཱ ཧི ཨནིཡྻཱནིཀཏྟཱ སགྒམོཀྑམགྒཱནཾ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏཱ ཀཐཱཏི ཏིརཙྪཱནཀཐཱ. ཏཏྠ རཱཛཱནཾ ཨཱརབྦྷ ‘‘མཧཱསམྨཏོ མནྡྷཱཏཱ དྷམྨཱསོཀོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟཱ ཀཐཱ རཱཛཀཐཱ. ཨེས ནཡོ ཙོརཀཐཱདཱིསུ.

ཏེསུ ‘‘ཨསུཀོ རཱཛཱ ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ’’ཏིཨཱདིནཱ ¶ ནཡེན གེཧསྶིཏཀཐཱཝ ཏིརཙྪཱནཀཐཱ ཧོཏི. ‘‘སོཔི ནཱམ ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝོ ཁཡཾ གཏོ’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱ པན ཀམྨཊྛཱནབྷཱཝེ ཏིཊྛཏི. ཙོརེསུཔི ‘‘མཱུལདེཝོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ, མེགྷམཱལོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ’’ཏི ཏེསཾ ¶ ཀམྨཾ པཊིཙྩ ཨཧོ སཱུརཱཏི གེཧསྶིཏཀཐཱཝ ཏིརཙྪཱནཀཐཱ. ཡུདྡྷེཔི བྷཱརཏཡུདྡྷཱདཱིསུ ‘‘ཨསུཀེན ཨསུཀོ ཨེཝཾ མཱརིཏོ ཨེཝཾ ཝིདྡྷོ’’ཏི ཀཱམསྶཱདཝསེནེཝ ཀཐཱ ཏིརཙྪཱནཀཐཱ. ‘‘ཏེཔི ནཱམ ཁཡཾ གཏཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱ པན སབྦཏྠ ཀཐཱ ཀམྨཊྛཱནམེཝ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཨནྣཱདཱིསུ ‘‘ཨེཝཾ ཝཎྞཝནྟཾ གནྡྷཝནྟཾ རསཝནྟཾ ཕསྶསམྤནྣཾ ཁཱདིམྷ བྷུཉྫིམྷ པིཝིམྷ པརིབྷུཉྫིམྷཱ’’ཏི ཀཱམསྶཱདཝསེན ཀཐེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སཱཏྠཀཾ པན ཀཏྭཱ – ‘‘པུབྦེ ཨེཝཾ ཝཎྞཱདིསམྤནྣཾ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ སཡནཾ མཱལཾ གནྡྷཾ སཱིལཝནྟཱནཾ ཨདམྷ, ཙེཏིཡེ པཱུཛཾ ཨཀརིམྷཱ’’ཏི ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཉཱཏིཀཐཱདཱིསུཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀཱ སཱུརཱ སམཏྠཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘པུབྦེ མཡཾ ཨེཝཾ ཝིཙིཏྲེཧི ཡཱནེཧི ཙརིམྷཱ’’ཏི ཝཱ ཨསྶཱདཝསེན ཝཏྟུཾ ན ཝཊྚཏི, སཱཏྠཀཾ པན ཀཏྭཱ ‘‘ཏེཔི ནོ ཉཱཏཀཱ ཁཡཾ གཏཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘པུབྦེ མཡཾ ཨེཝརཱུཔཱ ཨུཔཱཧནཱ སངྒྷསྶ ཨདམྷཱ’’ཏི ཝཱ ཀཐེཏབྦཱ. གཱམཀཐཱཔི སུནིཝིཊྛདུནྣིཝིཊྛསུབྷིཀྑདུབྦྷིཀྑཱདིཝསེན ཝཱ ‘‘ཨསུཀགཱམཝཱསིནོ སཱུརཱ སམཏྠཱ’’ཏི ཝཱ ཨེཝཾ ཨསྶཱདཝསེན ན ཝཊྚཏི, སཱཏྠཀཾ པན ཀཏྭཱ སདྡྷཱ པསནྣཱཏི ¶ ཝཱ ཁཡཝཡཾ གཏཱཏི ཝཱ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ནིགམནགརཛནཔདཀཐཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏྠིཀཐཱཔི ཝཎྞསཎྛཱནཱདཱིནི པཊིཙྩ ཨསྶཱདཝསེན ན ཝཊྚཏི, སདྡྷཱ པསནྣཱ ཁཡཾ གཏཱཏི ཨེཝམེཝ ཝཊྚཏི. སཱུརཀཐཱཔི ¶ ནནྡིམིཏྟོ ནཱམ ཡོདྷོ སཱུརོ ཨཧོསཱིཏི ཨསྶཱདཝསེནེཝ ན ཝཊྚཏི, སདྡྷོ པསནྣོ ཨཧོསི ཁཡཾ གཏོཏི ཨེཝམེཝ ཝཊྚཏི. ཝིསིཁཱཀཐཱཔི ཨསུཀཱ ཝིསིཁཱ སུནིཝིཊྛཱ དུནྣིཝིཊྛཱ སཱུརཱ སམཏྠཱཏི ཨསྶཱདཝསེནེཝ ན ཝཊྚཏི, སདྡྷཱ པསནྣཱ ཁཡཾ གཏཱ ཨིཙྩེཝཾ ཝཊྚཏི.

ཀུམྦྷཊྛཱནཀཐཱཏི ཀུམྦྷཊྛཱནཨུདཀཏིཏྠཀཐཱ ཝཱ ཝུཙྩཏི ཀུམྦྷདཱསིཀཐཱ ཝཱ. སཱཔི ‘‘པཱསཱདིཀཱ ནཙྩིཏུཾ གཱཡིཏུཾ ཚེཀཱ’’ཏི ཨསྶཱདཝསེན ན ཝཊྚཏི, སདྡྷཱ པསནྣཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེནེཝ ཝཊྚཏི. པུབྦཔེཏཀཐཱཏི ཨཏཱིཏཉཱཏིཀཐཱ. ཏཏྠ ཝཏྟམཱནཉཱཏིཀཐཱསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ.

ནཱནཏྟཀཐཱཏི པུརིམཔཙྪིམཀཐཱཝིམུཏྟཱ ཨཝསེསཱ ནཱནཱསབྷཱཝཱ ནིརཏྠཀཀཐཱ. ལོཀཀྑཱཡིཀཱཏི ¶ ཨཡཾ ལོཀོ ཀེན ནིམྨིཏོ, ཨསུཀེན ནཱམ ནིམྨིཏོ, ཀཱཀཱ སེཏཱ ཨཊྛཱིནཾ སེཏཏྟཱ, བཀཱ རཏྟཱ ལོཧིཏསྶ རཏྟཏྟཱཏི ཨེཝམཱདིཀཱ ལོཀཱཡཏཝིཏཎྜསལླཱཔཀཐཱ.

སམུདྡཀྑཱཡིཀཱ ནཱམ ཀསྨཱ སམུདྡོ སཱགརོ, སཱགརདེཝེན ཁཎིཏཏྟཱ སཱགརོ, ཁཏོ མེཏི ཧཏྠམུདྡཱཡ ནིཝེདིཏཏྟཱ སམུདྡོཏི ཨེཝམཱདིཀཱ ནིརཏྠཀཱ སམུདྡཀྑཱཡིཀཀཐཱ. ཨིཏི བྷཝོ, ཨིཏི ཨབྷཝོཏི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ནིརཏྠཀཀཱརཎཾ ཝཏྭཱ པཝཏྟིཏཀཐཱ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཱ. ཨེཏྠ ཙ བྷཝོཏི སསྶཏཾ, ཨབྷཝོཏི ཨུཙྪེདཾ. བྷཝོཏི ཝཌྜྷི, ཨབྷཝོཏི ¶ ཧཱནི. བྷཝོཏི ཀཱམསུཁཾ, ཨབྷཝོཏི ཨཏྟཀིལམཐོ. ཨིཏི ཨིམཱཡ ཚབྦིདྷཱཡ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཱཡ སདྡྷིཾ བཱཏྟིཾསཏིརཙྪཱནཀཐཱ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝརཱུཔིཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟིཡཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི.

ཏཏོ སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེ པརིབྦཱཛཀེ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཨིམེ པརིབྦཱཛཀཱ ཨཏིཝིཡ ཨཉྙམཉྙཾ ཨགཱརཝཱ ཨཔྤཏིསྶཱ, མཡཉྩ སམཎསྶ ¶ གོཏམསྶ པཱཏུབྷཱཝཏོ པཊྛཱཡ སཱུརིཡུགྒམནེ ཁཛྫོཔནཀཱུཔམཱ ཛཱཏཱ, ལཱབྷསཀྐཱརོཔི ནོ པརིཧཱིནོ. སཙེ པན ཨིམཾ ཋཱནཾ སམཎོ གོཏམོ གོཏམསཱཝཀོ ཝཱ གིཧིཨུཔཊྛཱཀོཔི ཝཱསྶ ཨཱགཙྪེཡྻ, ཨཏིཝིཡ ལཛྫནཱིཡཾ བྷཝིསྶཏི. པརིསདོསོ ཁོ པན པརིསཛེཊྛཀསྶེཝ ཨུཔརི ཨཱརོཧཏཱི’’ཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིལོཀེནྟོ ཐེརཾ ཨདྡས. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨདྡསཱ ཁོ སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ…པེ… ཏུཎྷཱི ཨཧེསུནྟི.

ཏཏྠ སཎྛཔེསཱིཏི སིཀྑཱཔེསི, ཝཛྫམསྶཱ པཊིཙྪཱདེསི. ཡཐཱ སུཊྛཔིཏཱ ཧོཏི, ཏཐཱ ནཾ ཋཔེསི. ཡཐཱ ནཱམ པརིསམཛ྄ཛྷཾ པཝིསནྟོ པུརིསོ ཝཛྫཔཊིཙྪཱདནཏྠཾ ནིཝཱསནཾ སཎྛཔེཏི, པཱརུཔནཾ སཎྛཔེཏི, རཛོཀིཎྞཊྛཱནཾ པུཉྪཏི, ཨེཝམསྶཱ ཝཛྫཔཊིཙྪཱདནཏྠཾ ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ’’ཏི སིཀྑཱཔེནྟོ ཡཐཱ སུཊྛཔིཏཱ ཧོཏི, ཏཐཱ ནཾ ཋཔེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཔྤསདྡཀཱམཱཏི ཨཔྤསདྡཾ ཨིཙྪནྟི, ཨེཀཀཱ ནིསཱིདནྟི, ཨེཀཀཱ ཏིཊྛནྟི, ན གཎསངྒཎིཀཱཡ ཡཱཔེནྟི. ཨཔྤསདྡཝིནཱིཏཱཏི ཨཔྤསདྡེན ནིརཝེན བུདྡྷེན ཝིནཱིཏཱ. ཨཔྤསདྡསྶ ¶ ཝཎྞཝཱདིནོཏི ཡཾ ཋཱནཾ ཨཔྤསདྡཾ ནིསྶདྡཾ. ཏསྶ ཝཎྞཝཱདིནོ. ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱཏི ཨིདྷཱགནྟབྦཾ མཉྙེཡྻ.

ཀསྨཱ པནེས ཐེརསྶ ཨུཔསངྐམནཾ པཙྩཱསཱིསཏཱིཏི. ཨཏྟནོ ཝུདྡྷིཾ པཏྠཡམཱནོ. པརིབྦཱཛཀཱ ¶ ཀིར བུདྡྷེསུ ཝཱ བུདྡྷསཱཝཀེསུ ཝཱ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏེསུ – ‘‘ཨཛྫ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ སམཎོ གོཏམོ ཨཱགཏོ, སཱརིཔུཏྟོ ཨཱགཏོ, ན ཁོ པནེཏེ ཡསྶ ཝཱ ཏསྶ ཝཱ སནྟིཀཾ གཙྪནྟི, པསྶཐ ཨམྷཱཀཾ ཨུཏྟམབྷཱཝ’’ནྟི ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ སནྟིཀེ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྑིཔནྟི ཨུཙྩེ ཋཱནེ ཋཔེནྟི. བྷགཝཏོཔི ཨུཔཊྛཱཀེ གཎྷིཏུཾ ཝཱཡམནྟི. ཏེ ཀིར བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱཀེ དིསྭཱ ཨེཝཾ ཝདནྟི – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སཏྠཱ བྷཝཾ གོཏམོཔི གོཏམསྶ སཱཝཀཱཔི ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪནྟི, མཡཾ ཨཉྙམཉྙཾ སམགྒཱ. ཏུམྷེ པན ཨམྷེ ཨཀྑཱིཧི པསྶིཏུཾ ན ཨིཙྪཐ, སཱམཱིཙིཀམྨཾ ན ཀརོཐ, ཀིཾ ཝོ ཨམྷེཧི ཨཔརདྡྷ’’ནྟི. ཨཔྤེཀཙྩེ མནུསྶཱ – ‘‘བུདྡྷཱཔི ཨེཏེསཾ སནྟིཀཾ གཙྪནྟི, ཀིཾ ཨམྷཱཀ’’ནྟི ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏེ དིསྭཱ ནཔྤམཛྫནྟི. ཏུཎྷཱི ཨཧེསུནྟི སནྡཀཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསྶདྡཱ ནིསཱིདིཾསུ.

༢༢༤. སྭཱགཏཾ བྷོཏོ ཨཱནནྡསྶཱཏི སུཨཱགམནཾ བྷོཏོ ཨཱནནྡསྶ. བྷཝནྟེ ཧི ནོ ཨཱགཏེ ཨཱནནྡོ ཧོཏི, གཏེ སོཀོཏི ¶ དཱིཔེཏི. ཙིརསྶཾ ཁོཏི པིཡསམུདཱཙཱརཝཙནམེཏཾ. ཐེརོ པན ཀཱལེན ཀཱལཾ པརིབྦཱཛཀཱརཱམཾ ཙཱརིཀཏྠཱཡ གཙྪཏཱིཏི པུརིམགམནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ན མཱནཏྠདྡྷོ ཧུཏྭཱ ནིསཱིདི, ཨཏྟནོ པན ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཡ ཏཾ ཨཱསནཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཐེརཾ ཨཱསནེན ནིམནྟེནྟོ ནིསཱིདཏུ བྷཝཾ ཨཱནནྡོ, ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟནྟི ཨཱཧ.

ཨནྟརཱཀཐཱ ¶ ཝིཔྤཀཏཱཏི ནིསིནྣཱནཾ ཝོ ཨཱརམྦྷཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མམཱགམནཾ ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ ཀཱ ནཱམ ཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ, མམཱགམནཔཙྩཡཱ ཀཏམཱ ཀཐཱ པརིཡནྟཾ ན གཏཱཏི པུཙྪཏི.

ཨཐ པརིབྦཱཛཀོ ‘‘ནིརཏྠཀཀཐཱཝ ཨེསཱ ནིསྶཱརཱ ཝཊྚསནྣིསྶིཏཱ, ན ཏུམྷཱཀཾ པུརཏོ ཝཏྟབྦཏཾ ཨརཧཏཱི’’ཏི དཱིཔེནྟོ ཏིཊྛཏེསཱ, བྷོཏིཨཱདིམཱཧ. ནེསཱ བྷོཏོཏི སཙེ བྷཝཾ སོཏུཀཱམོ བྷཝིསྶཏི, པཙྪཱཔེསཱ ཀཐཱ ན དུལླབྷཱ བྷཝིསྶཏི, ཨམྷཱཀཾ པནིམཱཡ ཨཏྠོ ནཏྠི. བྷོཏོ པན ཨཱགམནཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཉྙདེཝ སུཀཱརཎཾ ཀཐཾ སོཏུཀཱམམྷཱཏི དཱིཔེཏི. ཏཏོ དྷམྨདེསནཾ ཡཱཙནྟོ སཱདྷུ ཝཏ བྷཝནྟཾ ཡེ ཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཱཙརིཡཀེཏི ཨཱཙརིཡསམཡེ. ཨནསྶཱསིཀཱནཱིཏི ཨསྶཱསཝིརཧིཏཱནི. སསཀྐནྟི ཨེཀཾསཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨེཀཾསེནེཝ ¶ ན ཝསེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻཱཏི ན སམྤཱདེཡྻ, ན པརིཔཱུརེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལནྟི ཀཱརཎབྷཱུཏཾ ཨནཝཛྫཊྛེན ཀུསལཾ དྷམྨཾ.

༢༢༥. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ ལོཀེ. ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདཱིནི སཱལེཡྻཀསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༤༤༠) ཝུཏྟཱནི. ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོཏི ཙཏུམཧཱབྷཱུཏམཡོ. པཐཝཱི པཐཝཱིཀཱཡནྟི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ བཱཧིརཔཐཝཱིདྷཱཏུཾ. ཨནུཔེཏཱིཏི ¶ ཨནུཡཱཏི. ཨནུཔགཙྪཏཱིཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ, ཨནུགཙྪཏཱིཏིཔི ཨཏྠོ, ཨུབྷཡེནཱཔི ཨུཔེཏི ཨུཔགཙྪཏཱིཏི དསྶེཏི. ཨཱཔཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིནྡྲིཡཱནཱིཏི མནཙྪཊྛཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡནྟི. ཨཱསནྡིཔཉྩམཱཏི ནིཔནྣམཉྩེན པཉྩམཱ, མཉྩོ ཙེཝ, ཙཏྟཱརོ མཉྩཔཱདེ གཧེཏྭཱ ཋིཏཱ ཙཏྟཱརོ པུརིསཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཡཱཝཱལཱ༹ཧནཱཏི ཡཱཝ སུསཱནཱ. པདཱནཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝཾ སཱིལཝཱ ཨཧོསི, ཨེཝཾ དུསྶཱིལོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟཱནི ¶ གུཎཔདཱནི. སརཱིརམེཝ ཝཱ ཨེཏྠ པདཱནཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཀཱཔོཏཀཱནཱིཏི ཀཔོཏཀཝཎྞཱནི, པཱརཱཝཏཔཀྑཝཎྞཱནཱིཏི ཨཏྠོ.

བྷསྶནྟཱཏི བྷསྨནྟཱ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱལི༹. ཨཱཧུཏིཡོཏི ཡཾ པཧེཎཀསཀྐཱརཱདིབྷེདཾ དིནྣདཱནཾ, སབྦཾ ཏཾ ཚཱརིཀཱཝསཱནམེཝ ཧོཏི, ན ཏཏོ པརཾ ཕལདཱཡཀཾ ཧུཏྭཱ གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. དཏྟུཔཉྙཏྟནྟི དཏྟཱུཧི བཱལམནུསྶེཧི པཉྙཏྟཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – བཱལེཧི ཨབུདྡྷཱིཧི པཉྙཏྟམིདཾ དཱནཾ, ན པཎྜིཏེཧི. བཱལཱ དེནྟི, པཎྜིཏཱ གཎྷནྟཱིཏི དསྶེཏི. ཨཏྠིཀཝཱདནྟི ཨཏྠི དིནྣཾ དིནྣཕལནྟི ཨིམཾ ཨཏྠིཀཝཱདཾཡེཝ ཝདནྟི ཏེསཾ ཏུཙྪཾ ཝཙནཾ མུསཱཝིལཱཔོ. བཱལེ ¶ ཙ པཎྜིཏེ ཙཱཏི བཱལཱ ཙ པཎྜིཏཱ ཙ.

ཨཀཏེན མེ ཨེཏྠ ཀཏནྟི མཡ྄ཧཾ ཨཀཏེནེཝ སམཎཀམྨེན ཨེཏྠ ཨེཏསྶ སམཡེ ཀམྨཾ ཀཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨཝུསིཏེནེཝ བྲཧྨཙརིཡེན ཝུསིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཏྠཱཏི ཨེཏསྨིཾ སམཎདྷམྨེ. སམསམཱཏི ཨཏིཝིཡ སམཱ, སམེན ཝཱ གུཎེན སམཱ. སཱམཉྙཾ པཏྟཱཏི སམཱནབྷཱཝཾ པཏྟཱ.

༢༢༦. ཀརཏོཏིཨཱདཱིནི ཨཔཎྞཀསུཏྟེ ཝུཏྟཱནི. ཏཐཱ ནཏྠི ཧེཏཱུཏིཨཱདཱིནི.

༢༢༨. ཙཏུཏྠབྲཧྨཙརིཡཝཱསེ ¶ ཨཀཊཱཏི ཨཀཏཱ. ཨཀཊཝིདྷཱཏི ཨཀཏཝིདྷཱནཱ, ཨེཝཾ ཀརོཧཱིཏི ཀེནཙི ཀཱརཱཔིཏཱ ན ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནིམྨིཏཱཏི ཨིདྡྷིཡཱཔི ན ནིམྨིཏཱ. ཨནིམྨཱཏཱཏི ཨནིམྨཱཔིཏཱ. ཀེཙི ཨནིམྨིཏབྦཱཏི པདཾ ཝདནྟི, ཏཾ ནེཝ པཱལི༹ཡཾ, ན ཨཊྛཀཐཱཡཾ སནྡིསྶཏི. ཝཉྫྷཱཏི ཝཉྫྷཔསུཝཉྫྷཏཱལཱདཡོ ཝིཡ ཨཕལཱ, ཀསྶཙི ཨཛནཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན པཐཝཱིཀཱཡཱདཱིནཾ རཱུཔཱདིཛནཀབྷཱཝཾ པཊིཀྑིཔཏི. པབྦཏཀཱུཊཱ ཝིཡ ཋིཏཱཏི ཀཱུཊཊྛཱ. ཨཱིསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏཱཏི མུཉྫེ ཨཱིསིཀཱ ཝིཡ ཋིཏཱ. ཏཏྲཱཡམདྷིཔྤཱཡོ – ཡམིདཾ ཛཱཡཏཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཏཾ མུཉྫཏོ ཨཱིསིཀཱ ཝིཡ ཝིཛྫམཱནམེཝ ནིཀྑམཏཱིཏི. ‘‘ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏཱ’’ཏིཔི ¶ པཱཋོ, སུནིཁཱཏོ ཨེསིཀཏྠམྦྷོ ནིཙྩལོ ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ ཋིཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨུབྷཡེནཔི ཏེསཾ ཝིནཱསཱབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. ན ཨིཉྫནྟཱིཏི ཨེསིཀཏྠམྦྷོ ཝིཡ ཋིཏཏྟཱ ན ཙལནྟི. ན ཝིཔརིཎཱམེནྟཱིཏི པཀཏིཾ ན ཛཧནྟི. ན ཨཉྙམཉྙཾ བྱཱབཱདྷེནྟཱིཏི ཨཉྙམཉྙཾ ན ཨུཔཧནནྟི. ནཱལནྟི ན སམཏྠཱ.

པཐཝཱིཀཱཡོཏིཨཱདཱིསུ ¶ པཐཝཱིཡེཝ པཐཝཱིཀཱཡོ, པཐཝཱིསམཱུཧོ ཝཱ. ཏཏྠཱཏི ཏེསུ ཛཱིཝསཏྟམེསུ ཀཱཡེསུ. ནཏྠི ཧནྟཱ ཝཱཏི ཧནྟུཾ ཝཱ གྷཱཏེཏུཾ ཝཱ སོཏུཾ ཝཱ སཱཝེཏུཾ ཝཱ ཛཱནིཏུཾ ཝཱ ཛཱནཱཔེཏུཾ ཝཱ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི དཱིཔེཏི. སཏྟནྣཾཏྭེཝ ཀཱཡཱནནྟི ཡཐཱ མུགྒརཱསིཨཱདཱིསུ པཧཊཾ སཏྠཾ མུགྒརཱསིཨཱདཱིནཾ ཨནྟརེན པཝིསཏི, ཨེཝཾ སཏྟནྣཾ ཀཱཡཱནཾ ཨནྟརེན ཚིདྡེན ཝིཝརེན སཏྠཾ པཝིསཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨཧཾ ཨིམཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེམཱི’’ཏི ཀེཝལཾ སཉྙཱམཏྟམེཝ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. ཡོནིཔམུཁསཏསཧསྶཱནཱིཏི པམུཁཡོནཱིནཾ ¶ ཨུཏྟམཡོནཱིནཾ ཙུདྡསསཏསཧསྶཱནི ཨཉྙཱནི ཙ སཊྛིསཏཱནི ཨཉྙཱནི ཙ ཚསཏཱནི. པཉྩ ཙ ཀམྨུནོ སཏཱནཱིཏི པཉྩ ཀམྨསཏཱནི ཙ, ཀེཝལཾ ཏཀྐམཏྟཀེན ནིརཏྠཀཾ དིཊྛིཾ དཱིཔེཏི. པཉྩ ཙ ཀམྨཱནི ཏཱིཎི ཙ ཀམྨཱནཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀེཙི པནཱཧུ པཉྩ ཀམྨཱནཱིཏི པཉྩིནྡྲིཡཝསེན བྷཎཏི. ཏཱིཎཱིཏི ཀཱཡཀམྨཱདིཝསེནཱཏི. ཀམྨེ ཙ ཨཌྜྷཀམྨེ ཙཱཏི ཨེཏྠ པནསྶ ཀཱཡཀམྨཉྩ ཝཙཱིཀམྨཉྩ ཀམྨནྟི ལདྡྷི, མནོཀམྨཾ ཨུཔཌྜྷཀམྨནྟི. དྭཊྛིཔཊིཔདཱཏི དྭཱསཊྛི པཊིཔདཱཏི ཝདཏི. དྭཊྛནྟརཀཔྤཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཙཏུསཊྛི ཨནྟརཀཔྤཱ ནཱམ ཧོནྟི, ཨཡཾ པན ཨཉྙེ དྭེ ཨཛཱནནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཚལཱ༹བྷིཛཱཏིཡོ ཨཔཎྞཀསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏཱ.

ཨཊྛ པུརིསབྷཱུམིཡོཏི མནྡབྷཱུམི ཁིཌྜཱབྷཱུམི ཝཱིམཾསཀབྷཱུམི ཨུཛུགཏབྷཱུམི སེཀྑབྷཱུམི སམཎབྷཱུམི ¶ ཛིནབྷཱུམི པནྣབྷཱུམཱིཏི ཨིམཱ ཨཊྛ པུརིསབྷཱུམིཡོཏི ཝདཏི. ཏཏྠ ཛཱཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ སཏྟདིཝསེ སམྦཱདྷཊྛཱནཏོ ནིཀྑནྟཏྟཱ སཏྟཱ མནྡཱ ཧོནྟི མོམཱུཧཱ. ཨཡཾ མནྡབྷཱུམཱིཏི ཝདཏི. ཡེ པན དུགྒཏིཏོ ཨཱགཏཱ ཧོནྟི, ཏེ ཨབྷིཎྷཾ རོདནྟི ཙེཝ ཝིརཝནྟི ¶ ཙ. སུགཏིཏོ ཨཱགཏཱ ཏཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཧསནྟི. ཨཡཾ ཁིཌྜཱབྷཱུམི ནཱམ. མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཧཏྠཾ ཝཱ པཱདཾ ཝཱ མཉྩཾ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པདནིཀྑིཔནཾ ཝཱིམཾསཀབྷཱུམི ནཱམ. པདསཱཝ གནྟུཾ སམཏྠཀཱལོ ཨུཛུགཏབྷཱུམི ནཱམ. སིཔྤཱནཾ སིཀྑནཀཱལོ སེཀྑབྷཱུམི ནཱམ. གྷརཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛནཀཱལོ སམཎབྷཱུམི ནཱམ. ཨཱཙརིཡཾ སེཝིཏྭཱ ཛཱནནཀཱལོ ཛིནབྷཱུམི ནཱམ. བྷིཀྑུ ཙ པནྣཀོ ཛིནོ ན ཀིཉྩི ཨཱཧཱཏི ཨེཝཾ ཨལཱབྷིཾ སམཎཾ པནྣབྷཱུམཱིཏི ཝདཏི.

ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ¶ ཨཱཛཱིཝསཏེཏི ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ཨཱཛཱིཝཝུཏྟིསཏཱནི. པརིབྦཱཛཀསཏེཏི པརིབྦཱཛཀཔབྦཛྫསཏཱནི. ནཱགཱཝཱསསཏེཏི ནཱགམཎྜལསཏཱནི. ཝཱིསེ ཨིནྡྲིཡསཏེཏི ཝཱིས ཨིནྡྲིཡསཏཱནི. ཏིཾསེ ནིརཡསཏེཏི ཏིཾས ནིརཡསཏཱནི. རཛོདྷཱཏུཡོཏི རཛཨོཀིརཎཊྛཱནཱནི. ཧཏྠཔིཊྛིཔཱདཔིཊྛཱདཱིནི སནྡྷཱཡ ཝདཏི. སཏྟ སཉྙཱིགབྦྷཱཏི ཨོཊྛགོཎགདྲབྷཨཛཔསུམིགམཧིཾསེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཨསཉྙཱིགབྦྷཱཏི སཱལིཡཝགོདྷུམམུགྒཀངྒུཝརཀཀུདྲཱུསཀེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ནིགཎྛིགབྦྷཱཏི ནིགཎྛིམྷི ཛཱཏགབྦྷཱ, ཨུཙྪུཝེལུ༹ནལཱ༹དཡོ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. སཏྟ དེཝཱཏི བཧཱུ དེཝཱ, སོ པན སཏྟཱཏི ཝདཏི. མཱནུསཱཔི ¶ ཨནནྟཱ, སོ སཏྟཱཏི ཝདཏི. སཏྟ པིསཱཙཱཏི པིསཱཙཱ མཧནྟཱ, སཏྟཱཏི ཝདཏི.

སརཱཏི མཧཱསརཱ. ཀཎྞམུཎྜ-རཐཀཱར-ཨནོཏཏྟ-སཱིཧཔཔཱཏཀུལི༹ར-མུཙལིནྡ-ཀུཎཱལདཧེ གཧེཏྭཱ ཝདཏི. པཝུཊཱཏི གཎྛིཀཱ. པཔཱཏཱཏི མཧཱཔཔཱཏཱ. པཔཱཏསཏཱནཱིཏི ཁུདྡཀཔཔཱཏསཏཱནི. སུཔིནཱཏི མཧཱསུཔིནཱ. སུཔིནསཏཱནཱིཏི ཁུདྡཀསུཔིནསཏཱནི. མཧཱཀཔྤིནོཏི མཧཱཀཔྤཱནཾ. ཨེཏྠ ཨེཀམྷཱ སརཱ ཝསྶསཏེ ཝསྶསཏེ ཀུསགྒེན ཨེཀཾ ཨུདཀབིནྡུཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ སཏྟཀྑཏྟུཾ ཏམྷི སརེ ནིརུདཀེ ཀཏེ ཨེཀོ མཧཱཀཔྤོཏི ཝདཏི. ཨེཝརཱུཔཱནཾ མཧཱཀཔྤཱནཾ ཙཏུརཱསཱིཏིསཏསཧསྶཱནི ཁེཔེཏྭཱ བཱལཱ ཙ པཎྜིཏཱ ཙ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཡམསྶ ལདྡྷི. པཎྜིཏོཔི ཀིར ཨནྟརཱ སུཛ྄ཛྷིཏུཾ ན སཀྐོཏི, བཱལོཔི ཏཏོ ཨུདྡྷཾ ན གཙྪཏི.

སཱིལེནཱཏི ¶ ཨཙེལཀསཱིལེན ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི. ཝཏེནཱཏི ཏཱདིསེན ཝཏེན. ཏཔེནཱཏི ཏཔོཀམྨེན. ཨཔརིཔཀྐཾ པརིཔཱཙེཏི ནཱམ ཡོ ‘‘ཨཧཾ པཎྜིཏོ’’ཏི ཨནྟརཱ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. པརིཔཀྐཾ ¶ ཕུསྶ ཕུསྶ བྱནྟིཾ ཀརོཏི ནཱམ ཡོ ‘‘ཨཧཾ བཱལོ’’ཏི ཝུཏྟཔརིམཱཎཾ ཀཱལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཡཱཏི. ཧེཝཾ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾ ནཏྠི. ཏཉྷི ཨུབྷཡམྤི ན སཀྐཱ ཀཱཏུནྟི དཱིཔེཏི. དོཎམིཏེཏི དོཎེན མིཏཾ ཝིཡ. སུཁདུཀྑེཏི སུཁདུཀྑཾ. པརིཡནྟཀཏེཏི ཝུཏྟཔརིམཱཎེན ཀཱལེན ཀཏཔརིཡནྟོ. ནཏྠི ཧཱཡནཝཌྜྷནེཏི ནཏྠི ཧཱཡནཝཌྜྷནཱནི. ན སཾསཱརོ པཎྜིཏསྶ ཧཱཡཏི, ན བཱལསྶ ཝཌྜྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུཀྐཾསཱཝཀཾསེཏི ཨུཀྐཾསཱཝཀཾསཱ, ཧཱཔནཝཌྜྷནཱནམེཝེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཨིདཱནི ཏམཏྠཾ ཨུཔམཱཡ སཱདྷེནྟོ ¶ སེཡྻཐཱཔི ནཱམཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སུཏྟགུལེ༹ཏི ཝེཋེཏྭཱ ཀཏསུཏྟགུལ༹ཾ. ནིབྦེཋིཡམཱནམེཝ པལེཏཱིཏི པབྦཏེ ཝཱ རུཀྑགྒེ ཝཱ ཋཏྭཱ ཁིཏྟཾ སུཏྟཔམཱཎེན ནིབྦེཋིཡམཱནཾ གཙྪཏི, སུཏྟེ ཁཱིཎེ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི ན གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཝུཏྟཀཱལཏོ ཨུདྡྷཾ ན གཙྪཏཱིཏི དསྶེཏི.

༢༢༩. ཀིམིདནྟི ཀིམིདཾ ཏཝ ཨཉྙཱཎཾ, ཀིཾ སབྦཉྙུ ནཱམ ཏྭནྟི ཨེཝཾ པུཊྛོ སམཱནོ ནིཡཏིཝཱདེ པཀྑིཔནྟོ སུཉྙཾ མེ ཨགཱརནྟིཨཱདིམཱཧ.

༢༣༠. ཨནུསྶཝིཀོ ཧོཏཱིཏི ཨནུསྶཝནིསྶིཏོ ཧོཏི. ཨནུསྶཝསཙྩོཏི སཝནཾ སཙྩཏོ གཧེཏྭཱ ཋིཏོ. པིཊཀསམྤདཱཡཱཏི ཝགྒཔཎྞཱསཀཱཡ པིཊཀགནྠསམྤཏྟིཡཱ.

༢༣༢. མནྡོཏི མནྡཔཉྙོ. མོམཱུཧོཏི ཨཏིམཱུལ༹ྷོ. ཝཱཙཱཝིཀྑེཔཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཝཱཙཱཡ ཝིཀྑེཔཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཀཱིདིསཾ? ཨམརཱཝིཀྑེཔཾ, ཨཔརིཡནྟཝིཀྑེཔནྟི ཨཏྠོ. ཨཐ ¶ ཝཱ ཨམརཱ ནཱམ མཙྪཛཱཏི. སཱ ཨུམྨུཛྫནནིམྨུཛྫནཱདིཝསེན ཨུདཀེ སནྡྷཱཝམཱནཱ གཧེཏུཾ ན སཀྐཱཏི ཨེཝམེཝ ཨཡམྤི ཝཱདོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སནྡྷཱཝཏི, གཱཧཾ ན ཨུཔགཙྪཏཱིཏི ཨམརཱཝིཀྑེཔོཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾ ཨམརཱཝིཀྑེཔཾ.

ཨེཝནྟིཔི མེ ནོཏིཨཱདཱིསུ ཨིདཾ ཀུསལནྟི པུཊྛོ ‘‘ཨེཝནྟིཔི མེ ནོ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ཀིཾ ཨཀུསལནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཏཐཱཏིཔི མེ ནོ’’ཏི ཝདཏི, ཀིཾ ཨུབྷཡཏོ ཨཉྙཐཱཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཉྙཐཱཏིཔི མེ ནོ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ཏིཝིདྷེནཱཔི ན ཧོཏཱིཏི ཏེ ལདྡྷཱིཏི ཝུཏྟེ ‘‘ནོཏིཔི མེ ¶ ནོ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ཀིཾ ནོ ནོཏི ཏེ ལདྡྷཱིཏི ཝུཏྟེ ‘‘ནོ ནོཏིཔི མེ ནོ’’ཏི ཝིཀྑེཔམཱཔཛྫཏི, ཨེཀསྨིམྤི པཀྑེ ན ཏིཊྛཏི. ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏཱིཏི ཨཏྟནོཔི ཨེས སཏྠཱ ཨཝསྶཡོ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོཏི, མཡ྄ཧཾ ཀིཾ སཀྑིསྶཏཱིཏི ནིབྦིནྡིཏྭཱ པཀྐམཏི. པུརིམེསུཔི ཨནསྶཱསིཀེསུ ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༣༤. སནྣིདྷིཀཱརཀཾ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུནྟི ཡཐཱ པུབྦེ གིཧིབྷཱུཏོ སནྣིདྷིཾ ཀཏྭཱ ཝཏྠུཀཱམེ པརིབྷུཉྫཏི, ཨེཝཾ ཏིལཏཎྜུལསཔྤིནཝནཱིཏཱདཱིནི སནྣིདྷིཾ ཀཏྭཱ ཨིདཱནི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨབྷབྦོཏི ཨཏྠོ. ནནུ ཙ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཝསནཊྛཱནེ ¶ ཏིལཏཎྜུལཱདཡོ པཉྙཱཡནྟཱིཏི. ནོ ན པཉྙཱཡནྟི, ན པནེས ཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཋཔེཏི, ཨཕཱསུཀཔབྦཛིཏཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཋཔེཏི. ཨནཱགཱམིསྶ ¶ ཀཐནྟི. ཏསྶཱཔི པཉྩ ཀཱམགུཎཱ སབྦསོཝ པཧཱིནཱ, དྷམྨེན པན ལདྡྷཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི.

༢༣༦. པུཏྟམཏཱཡ པུཏྟཱཏི སོ ཀིར ཨིམཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨཱཛཱིཝཀཱ མཏཱ ནཱམཱཏི སཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཨཱཛཱིཝཀཱ མཏཱ ནཱམ, ཏེསཾ མཱཏཱ པུཏྟམཏཱ ཧོཏི, ཨིཏི ཨཱཛཱིཝཀཱ པུཏྟམཏཱཡ པུཏྟཱ ནཱམ ཧོནྟི. སམཎེ གོཏམེཏི སམཎེ གོཏམེ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཏྠི, ཨཉྙཏྠ ནཏྠཱིཏི དཱིཔེཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སནྡཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. མཧཱསཀུལུདཱཡིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མཧཱསཀུལུདཱཡིསུཏྟཾ. ཏཏྠ མོརནིཝཱཔེཏི ཏསྨིཾ ཋཱནེ མོརཱནཾ ཨབྷཡཾ གྷོསེཏྭཱ བྷོཛནཾ ཨདཾསུ. ཏསྨཱ ཏཾ ཋཱནཾ མོརནིཝཱཔོཏི སངྑཾ གཏཾ. ཨནྣབྷཱརོཏི ཨེཀསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ ནཱམཾ. ཏཐཱ ཝརདྷརོཏི. ཨཉྙེ ཙཱཏི ན ཀེཝལཾ ཨིམེ ཏཡོ, ཨཉྙེཔི ཨབྷིཉྙཱཏཱ བཧཱུ པརིབྦཱཛཀཱ. ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདཱིཏི ཨིདྷ ཨཔྤསདྡཝིནཱིཏོཏི ཨཝཏྭཱཝ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. ཀསྨཱ? ན ཧི བྷགཝཱ ཨཉྙེན ཝིནཱིཏོཏི.

༢༣༨. པུརིམཱནཱིཏི ཧིཡྻོདིཝསཾ ཨུཔཱདཱཡ པུརིམཱནི ནཱམ ཧོནྟི, ཏཏོ པརཾ པུརིམཏརཱནི. ཀུཏཱུཧལསཱལཱཡནྟི ཀུཏཱུཧལསཱལཱ ནཱམ པཙྩེཀསཱལཱ ནཏྠི, ཡཏྠ པན ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ནཱནཱཝིདྷཾ ཀཐཾ པཝཏྟེནྟི, སཱ བཧཱུནཾ – ‘‘ཨཡཾ ཀིཾ ཝདཏི ¶ , ཨཡཾ ཀིཾ ཝདཏཱི’’ཏི ཀུཏཱུཧལུཔྤཏྟིཊྛཱནཏོ ‘‘ཀུཏཱུཧལསཱལཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཀོཏཱུཧལསཱལཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ལཱབྷཱཏི ཡེ ཨེཝརཱུཔེ སམཎབྲཱཧྨཎེ དཊྛུཾ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཾ ¶ དྷམྨཀཐཾ ཝཱ ནེསཾ སོཏུཾ ལབྷནྟི, ཏེསཾ ཨངྒམགདྷཱནཾ ཨིམེ ལཱབྷཱཏི ཨཏྠོ.

སངྒྷིནོཏིཨཱདཱིསུ པབྦཛིཏསམཱུཧསངྑཱཏོ སངྒྷོ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི སངྒྷིནོ. སྭེཝ གཎོ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི གཎིནོ. ཨཱཙཱརསིཀྑཱཔནཝསེན ཏསྶ གཎསྶ ཨཱཙརིཡཱཏི གཎཱཙརིཡཱ. ཉཱཏཱཏི པཉྙཱཏཱ པཱཀཊཱ. ཡཐཱབྷུཙྩགུཎེཧི ཙེཝ ཨཡཐཱབྷཱུཏགུཎེཧི ཙ སམུགྒཏོ ཡསོ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི ཡསསྶིནོ. པཱུརཎཱདཱིནཉྷི ‘‘ཨཔྤིཙྪོ སནྟུཊྛོ, ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ཝཏྠམྤི ན ནིཝཱསེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཡསོ སམུགྒཏོ, ཏཐཱགཏསྶ ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཡཐཱབྷཱུཏགུཎེཧི. ཏིཏྠཀརཱཏི ལདྡྷིཀརཱ. སཱདྷུསམྨཏཱཏི ཨིམེ སཱདྷཱུ སུནྡརཱ སཔྤུརིསཱཏི ཨེཝཾ སམྨཏཱ. བཧུཛནསྶཱཏི ཨསྶུཏཝཏོ ཙེཝ ཨནྡྷབཱལཔུཐུཛྫནསྶ ཝིབྷཱཝིནོ ཙ པཎྜིཏཛནསྶ. ཏཏྠ ཏིཏྠིཡཱ བཱལཛནསྶ ཨེཝཾ སམྨཏཱ, ཏཐཱགཏོ པཎྜིཏཛནསྶ. ཨིམིནཱ ནཡེན པཱུརཎོ ཀསྶཔོ སངྒྷཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. བྷགཝཱ པན ཡསྨཱ ཨཊྛཏིཾས ཨཱརམྨཎཱནི ཝིབྷཛནྟོ བཧཱུནི ནིབྦཱནཨོཏརཎཏིཏྠཱནི ཨཀཱསི, ཏསྨཱ ‘‘ཏིཏྠཀརོ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

ཀསྨཱ ¶ པནེཏེ སབྦེཔི ཏཏྠ ཨོསཊཱཏི? ཨུཔཊྛཱཀརཀྑཎཏྠཉྩེཝ ལཱབྷསཀྐཱརཏྠཉྩ. ཏེསཉྷི ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ སམཎཾ གོཏམཾ སརཎཾ གཙྪེཡྻུཾ, ཏེ ཙ རཀྑིསྶཱམ. སམཎསྶ ཙ གོཏམསྶ ཨུཔཊྛཱཀེ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟེ དིསྭཱ ཨམྷཱཀམྤི ཨུཔཊྛཱཀཱ ཨམྷཱཀཾ ¶ སཀྐཱརཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཡཏྠ ཡཏྠ བྷགཝཱ ཨོསརཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ སབྦེ ཨོསརནྟི.

༢༣༩. ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱཏི ཝཱདེ དོསཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ. ཨཔཀྐནྟཱཏི, ཨཔགཏཱ, ཀེཙི དིསཾ པཀྐནྟཱ, ཀེཙི གིཧིབྷཱཝཾ པཏྟཱ, ཀེཙི ཨིམཾ སཱསནཾ ཨཱགཏཱ. སཧིཏཾ མེཏི མཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ སཧིཏཾ སིལིཊྛཾ, ཨཏྠཡུཏྟཾ ཀཱརཎཡུཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨསཧིཏཾ ཏེཏི ཏུཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ ཨསཧིཏཾ. ཨདྷིཙིཎྞཾ ཏེ ཝིཔརཱཝཏྟནྟི ཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ དཱིགྷརཏྟཱཙིཎྞཝསེན སུཔྤགུཎཾ, ཏཾ མཡ྄ཧཾ ཨེཀཝཙནེནེཝ ཝིཔརཱཝཏྟཾ ཝིཔརིཝཏྟིཏྭཱ ཋིཏཾ, ན ཀིཉྩི ཛཱཏནྟི ཨཏྠོ. ཨཱརོཔིཏོ ཏེ ཝཱདོཏི མཡཱ ཏཝ ཝཱདེ དོསོ ¶ ཨཱརོཔིཏོ. ཙར ཝཱདཔྤམོཀྑཱཡཱཏི དོསམོཙནཏྠཾ ཙར ཝིཙར, ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ སིཀྑཱཏི ཨཏྠོ. ནིབྦེཋེཧི ཝཱ སཙེ པཧོསཱིཏི ཨཐ སཡཾ པཧོསི, ཨིདཱནེཝ ནིབྦེཋེཧི. དྷམྨཀྐོསེནཱཏི སབྷཱཝཀྐོསེན.

༢༤༠. ཏཾ ནོ སོསྶཱམཱཏི ཏཾ ཨམྷཱཀཾ དེསིཏཾ དྷམྨཾ སུཎིསྶཱམ. ཁུདྡམདྷུནྟི ཁུདྡཀམཀྑིཀཱཧི ཀཏཾ དཎྜཀམདྷུཾ. ཨནེལཀནྟི ནིདྡོསཾ ཨཔགཏམཙྪིཀཎྜཀཾ. པཱིལེ༹ཡྻཱཏི དདེཡྻ. པཙྩཱསཱིསམཱནརཱུཔོཏི པཱུརེཏྭཱ ནུ ཁོ ནོ བྷོཛནཾ དསྶཏཱིཏི བྷཱཛནཧཏྠོ པཙྩཱསཱིསམཱནོ པཙྩུཔཊྛིཏོ ཨསྶ. སམྤཡོཛེཏྭཱཏི ¶ ཨཔྤམཏྟཀཾ ཝིཝཱདཾ ཀཏྭཱ.

༢༤༡. ཨིཏརཱིཏརེནཱཏི ལཱམཀལཱམཀེན. པཝིཝིཏྟོཏི ཨིདཾ པརིབྦཱཛཀོ ཀཱཡཝིཝེཀམཏྟཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི, བྷགཝཱ པན ཏཱིཧི ཝིཝེཀེཧི ཝིཝིཏྟོཝ.

༢༤༢. ཀོསཀཱཧཱརཱཔཱིཏི དཱནཔཏཱིནཾ གྷརེ ཨགྒབྷིཀྑཱཋཔནཏྠཾ ཁུདྡཀསརཱཝཱ ཧོནྟི, དཱནཔཏིནོ ཨགྒབྷཏྟཾ ཝཱ ཏཏྠ ཋཔེཏྭཱ བྷུཉྫནྟི, པབྦཛིཏེ སམྤཏྟེ ཏཾ བྷཏྟཾ ཏསྶ དེནྟི. ཏཾ སརཱཝཀཾ ཀོསཀོཏི ཝུཙྩཏི. ཏསྨཱ ཡེ ཙ ཨེཀེནེཝ བྷཏྟཀོསཀེན ཡཱཔེནྟི, ཏེ ཀོསཀཱཧཱརཱཏི. བེལུཝཱཧཱརཱཏི བེལུཝམཏྟབྷཏྟཱཧཱརཱ. སམཏིཏྟིཀནྟི ཨོཊྛཝཊྚིཡཱ ཧེཊྛིམལེཁཱསམཾ ¶ . ཨིམིནཱ དྷམྨེནཱཏི ཨིམིནཱ ཨཔྤཱཧཱརཏཱདྷམྨེན. ཨེཏྠ པན སབྦཱཀཱརེནེཝ བྷགཝཱ ཨནཔྤཱཧཱརོཏི ན ཝཏྟབྦོ. པདྷཱནབྷཱུམིཡཾ ཚབྦསྶཱནི ཨཔྤཱཧཱརོཝ ཨཧོསི, ཝེརཉྫཱཡཾ ཏཡོ མཱསེ པཏྠོདནེནེཝ ཡཱཔེསི པཱལིལེཡྻཀཝནསཎྜེ ཏཡོ མཱསེ བྷིསམུལཱ༹ལེཧེཝ ཡཱཔེསི. ཨིདྷ ¶ པན ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏི – ‘‘ཨཧཾ ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ ཨཔྤཱཧཱརོ ཨཧོསིཾ, མཡ྄ཧཾ པན སཱཝཀཱ དྷུཏངྒསམཱདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛཱིཝཾ དྷུཏངྒཾ ན བྷིནྡནྟཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཡདི ཏེ ཨིམིནཱ དྷམྨེན སཀྐརེཡྻུཾ, མཡཱ ཧི ཏེ ཝིསེསཏརཱ. ཨཉྙོ ཙེཝ པན དྷམྨོ ཨཏྠི, ཡེན མཾ ཏེ སཀྐརོནྟཱིཏི དསྶེཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

པཾསུཀཱུལིཀཱཏི ¶ སམཱདིནྣཔཾསུཀཱུལིཀངྒཱ. ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱཏི སཏྠསུཏྟལཱུཁཱནི ཙཱིཝརཱནི དྷཱརཡམཱནཱ. ནནྟཀཱནཱིཏི ཨནྟཝིརཧིཏཱནི ཝཏྠཁཎྜཱནི, ཡདི ཧི ནེསཾ ཨནྟོ བྷཝེཡྻ, པིལོཏིཀཱཏི སངྑཾ གཙྪེཡྻུཾ. ཨུཙྩིནིཏྭཱཏི ཕཱལེཏྭཱ དུབྦལཊྛཱནཾ པཧཱཡ ཐིརཊྛཱནམེཝ གཧེཏྭཱ. ཨལཱབུལོམསཱནཱིཏི ཨལཱབུལོམསདིསསུཏྟཱནི སུཁུམཱནཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ སཏྠཱ ཙཱིཝརསནྟོསེན ཨསནྟུཊྛོཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཨཏིམུཏྟཀསུསཱནཏོ ཧིསྶ པུཎྞདཱསིཡཱ པཱརུཔིཏྭཱ པཱཏིཏསཱཎཔཾསུཀཱུལཾ གཧཎདིཝསེ ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ མཧཱཔཐཝཱི ཨཀམྤི. ཨིདྷ པན ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏི – ‘‘ཨཧཾ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ པཾསུཀཱུལཾ གཎྷིཾ, མཡ྄ཧཾ པན སཱཝཀཱ དྷུཏངྒསམཱདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛཱིཝཾ དྷུཏངྒཾ ན བྷིནྡནྟཱི’’ཏི.

པིཎྜཔཱཏིཀཱཏི ¶ ཨཏིརེཀལཱབྷཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ སམཱདིནྣཔིཎྜཔཱཏིཀངྒཱ. སཔདཱནཙཱརིནོཏི ལོལུཔྤཙཱརཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ སམཱདིནྣསཔདཱནཙཱརཱ. ཨུཉྪཱསཀེ ཝཏེ རཏཱཏི ཨུཉྪཱཙརིཡསངྑཱཏེ བྷིཀྑཱུནཾ པཀཏིཝཏེ རཏཱ, ཨུཙྩནཱིཙགྷརདྭཱརཊྛཱཡིནོ ཧུཏྭཱ ཀབརམིསྶཀཾ བྷཏྟཾ སཾཧརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནྟརགྷརནྟི བྲཧྨཱཡུསུཏྟེ ཨུམྨཱརཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟརགྷརཾ, ཨིདྷ ཨིནྡཁཱིལཏོ པཊྛཱཡ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ སཏྠཱ པིཎྜཔཱཏསནྟོསེན ཨསནྟུཊྛོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨཔྤཱཧཱརཏཱཡ ཝུཏྟནིཡཱམེནེཝ པན སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨིདྷ པན ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏི – ‘‘ཨཧཾ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ནིམནྟནཾ ན སཱདཡིཾ, མཡ྄ཧཾ པན སཱཝཀཱ དྷུཏངྒསམཱདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛཱིཝཾ དྷུཏངྒཾ ན བྷིནྡནྟཱི’’ཏི.

རུཀྑམཱུལིཀཱཏི ཚནྣཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ སམཱདིནྣརུཀྑམཱུལིཀངྒཱ. ཨབྦྷོཀཱསིཀཱཏི ཚནྣཉྩ རུཀྑམཱུལཉྩ ¶ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ སམཱདིནྣཨབྦྷོཀཱསིཀངྒཱ. ཨཊྛམཱསེཏི ཧེམནྟགིམྷིཀེ མཱསེ. ཨནྟོཝསྶེ པན ཙཱིཝརཱནུགྒཧཏྠཾ ཚནྣཾ པཝིསནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ སཏྠཱ སེནཱསནསནྟོསེན ཨསནྟུཊྛོཏི ན ཝཏྟབྦོ, སེནཱསནསནྟོསོ ¶ པནསྶ ཚབྦསྶིཀམཧཱཔདྷཱནེན ཙ པཱལིལེཡྻཀཝནསཎྜེན ཙ དཱིཔེཏབྦོ. ཨིདྷ པན ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏི – ‘‘ཨཧཾ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ཚནྣཾ ན པཱཝིསིཾ, མཡ྄ཧཾ པན སཱཝཀཱ དྷུཏངྒསམཱདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛཱིཝཾ དྷུཏངྒཾ ན བྷིནྡནྟཱི’’ཏི.

ཨཱརཉྙིཀཱཏི ¶ གཱམནྟསེནཱསནཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ སམཱདིནྣཨཱརཉྙིཀངྒཱ. སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨོསརནྟཱིཏི ཨབདྡྷསཱིམཱཡ ཀཐིཏཾ, བདྡྷསཱིམཱཡཾ པན ཝསནྟཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེཡེཝ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ སཏྠཱ ནོ པཝིཝིཏྟོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཌྜྷམཱསཾ པཊིསལླིཡིཏུ’’ནྟི (པཱརཱ. ༡༦༢; ༥༦༥) ཨེཝཉྷིསྶ པཝིཝེཀོ པཉྙཱཡཏི. ཨིདྷ པན ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏི ‘‘ཨཧཾ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཏཐཱརཱུཔེ ཀཱལེ པཊིསལླིཡིཾ, མཡ྄ཧཾ པན སཱཝཀཱ དྷུཏངྒསམཱདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛཱིཝཾ དྷུཏངྒཾ ན བྷིནྡནྟཱི’’ཏི. མམཾ སཱཝཀཱཏི མཾ སཱཝཀཱ.

༢༤༤. སནིདཱནནྟི སཔྤཙྩཡཾ. ཀིཾ པན ཨཔྤཙྩཡཾ ནིབྦཱནཾ ན དེསེཏཱིཏི. ནོ ན དེསེཏི, སཧེཏུཀཾ པན ཏཾ དེསནཾ ཀཏྭཱ དེསེཏི, ནོ ཨཧེཏུཀནྟི. སཔྤཱཊིཧཱརིཡནྟི པུརིམསྶེཝེཏཾ ཝེཝཙནཾ, སཀཱརཎནྟི ཨཏྠོ. ཏཾ ཝཏཱཏི ཨེཏྠ ཝཏཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ.

༢༤༥. ཨནཱགཏཾ ཝཱདཔཐནྟི ཨཛྫ ཋཔེཏྭཱ སྭེ ཝཱ པུནདིཝསེ ཝཱ ཨཌྜྷམཱསེ ཝཱ མཱསེ ཝཱ སཾཝཙྪརེ ཝཱ ཏསྶ ཏསྶ པཉྷསྶ ཨུཔརི ཨཱགམནཝཱདཔཐཾ. ན ¶ དཀྑཏཱིཏི ཡཐཱ སཙྩཀོ ནིགཎྛོ ཨཏྟནོ ནིགྒཧཎཏྠཾ ཨཱགཏཀཱརཎཾ ཝིསེསེཏྭཱ ཝདནྟོ ན ཨདྡས, ཨེཝཾ ན དཀྑཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སཧདྷམྨེནཱཏི སཀཱརཎེན. ཨནྟརནྟརཱ ཀཐཾ ཨོཔཱཏེཡྻུནྟི མམ ཀཐཱཝཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཨནྟརནྟརེ ཨཏྟནོ ཀཐཾ པཝེསེཡྻུནྟི ཨཏྠོ. ན ཁོ པནཱཧཾ, ཨུདཱཡཱིཏི, ཨུདཱཡི, ཨཧཾ ཨམྦཊྛསོཎདཎྜཀཱུཊདནྟསཙྩཀནིགཎྛཱདཱིཧི སདྡྷིཾ མཧཱཝཱདེ ཝཏྟམཱནེཔི – ‘‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཨེཀསཱཝཀོཔི ཨུཔམཾ ཝཱ ཀཱརཎཾ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ དདེཡྻཱ’’ཏི ཨེཝཾ སཱཝཀེསུ ཨནུསཱསནིཾ ན པཙྩཱསཱིསཱམི. མམཡེཝཱཏི ཨེཝརཱུཔེསུ ཋཱནེསུ སཱཝཀཱ མམཡེཝ ཨནུསཱསནིཾ ཨོཝཱདཾ པཙྩཱསཱིསནྟི.

༢༤༦. ཏེསཱཧཾ ¶ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེམཱིཏི ཏེསཾ ཨཧཾ ཏསྶ པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཙིཏྟཾ གཎྷཱམི སམྤཱདེམི པརིཔཱུརེམི, ཨཉྙཾ པུཊྛོ ཨཉྙཾ ན བྱཱཀརོམི, ཨམྦཾ པུཊྛོ ལབུཛཾ ཝིཡ ལབུཛཾ ཝཱ པུཊྛོ ཨམྦཾ ཝིཡ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨདྷིསཱིལེ སམྦྷཱཝེནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ བུདྡྷསཱིལཾ ནཱམ ཀཐིཏཾ, ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེ ཉཱཎདསྶནེ ¶ སམྦྷཱཝེནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ, ‘‘ཨདྷིཔཉྙཱཡ སམྦྷཱཝེནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ ཋཱནུཔྤཏྟིཀཔཉྙཱ, ‘‘ཡེན དུཀྑེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཊྛཱནེ སཙྩབྱཱཀརཎཔཉྙཱ. ཏཏྠ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩ སཙྩབྱཱཀརཎཔཉྙཉྩ ཋཔེཏྭཱ ¶ ཨཝསེསཱ པཉྙཱ ཨདྷིཔཉྙཾ བྷཛཏི.

༢༤༧. ཨིདཱནི ཏེསཾ ཏེསཾ ཝིསེསཱདྷིགམཱནཾ པཊིཔདཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ པུན ཙཔརཾ ཨུདཱཡཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱཏི ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནསངྑཱཏཉྩེཝ ཨབྷིཉྙཱཔཱརམཱིསངྑཱཏཉྩ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ.

སམྨཔྤདྷཱནེཏི ཨུཔཱཡཔདྷཱནེ. ཚནྡཾ ཛནེཏཱིཏི ཀཏྟུཀམྱཏཱཀུསལཙྪནྡཾ ཛནེཏི. ཝཱཡམཏཱིཏི ཝཱཡཱམཾ ཀརོཏི. ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི ཝཱིརིཡཾ པཝཏྟེཏི. ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏཱིཏི ཙིཏྟཾ ཨུཀྑིཔཏི. པདཧཏཱིཏི ཨུཔཱཡཔདྷཱནཾ ཀརོཏི. བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱཏི ཝཌྜྷིཡཱ པརིཔཱུརཎཏྠཾ. ཨཔིཙེཏྠ – ‘‘ཡཱ ཋིཏི, སོ ཨསམྨོསོ…པེ… ཡཾ ཝེཔུལླཾ, སཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༤༠༦) ཨེཝཾ པུརིམཾ པུརིམསྶ པཙྪིམཾ པཙྪིམསྶ ཨཏྠོཏིཔི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིམེཧི པན སམྨཔྤདྷཱནེཧི ཀིཾ ཀཐིཏཾ? ཀསྶཔསཾཡུཏྟཔརིཡཱཡེན སཱཝཀསྶ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ ཀཐིཏཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཏཏྠ –

‘‘ཙཏྟཱརོམེ ¶ , ཨཱཝུསོ, སམྨཔྤདྷཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ, ཨནུཔྤནྣཱ མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏི. ཨུཔྤནྣཱ མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིཡམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏི. ཨནུཔྤནྣཱ མེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནུཔྤཛྫམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏི. ཨུཔྤནྣཱ མེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༡༤༥).

ཨེཏྠ ¶ ཙ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱཏི ལོབྷཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ. ཨནུཔྤནྣཱ ཀུསལཱ དྷམྨཱཏི སམཐཝིཔསྶནཱ ཙེཝ མགྒོ ཙ, ཨུཔྤནྣཱ ཀུསལཱ ནཱམ སམཐཝིཔསྶནཱཝ. མགྒོ པན སཀིཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནོ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟནཀོ ¶ ནཱམ ནཏྠི. སོ ཧི ཕལསྶ པཙྩཡཾ དཏྭཱཝ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. པུརིམསྨིམྤི ཝཱ སམཐཝིཔསྶནཱཝ གཧེཏབྦཱཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ པན ན ཡུཏྟཾ.

ཏཏྠ ‘‘ཨུཔྤནྣཱ སམཐཝིཔསྶནཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི ཨཏྠསྶ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠམིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ཁཱིཎཱསཝཏྠེརོ ‘‘མཧཱཙེཏིཡཉྩ མཧཱབོདྷིཉྩ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི སམཱཔཏྟིལཱབྷིནཱ བྷཎྜགཱཧཀསཱམཎེརེན སདྡྷིཾ ཛནཔདཏོ མཧཱཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝིཧཱརཔརིཝེཎཾ པཱཝིསི. སཱཡནྷསམཡེ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷེ ཙེཏིཡཾ ཝནྡམཱནེ ཙེཏིཡཾ ཝནྡནཏྠཱཡ ན ནིཀྑམི. ཀསྨཱ? ཁཱིཎཱསཝཱནཉྷི ཏཱིསུ རཏནེསུ མཧནྟཾ གཱརཝཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཝནྡིཏྭཱ པཊིཀྐམནྟེ མནུསྶཱནཾ སཱཡམཱསབྷུཏྟཝེལཱཡཾ སཱམཎེརམྤི ཨཛཱནཱཔེཏྭཱ ‘‘ཙེཏིཡཾ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཀོཝ ནིཀྑམི. སཱམཎེརོ ¶ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཐེརོ ཨཝེལཱཡ ཨེཀཀོཝ གཙྪཏི, ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པདཱནུཔདིཀོ ནིཀྑམི. ཐེརོ ཨནཱཝཛྫནེན ཏསྶ ཨཱགམནཾ ཨཛཱནནྟོ དཀྑིཎདྭཱརེན ཙེཏིཡངྒཎཾ ཨཱརུཧི. སཱམཎེརོཔི ཨནུཔདཾཡེཝ ཨཱརུལ༹ྷོ.

མཧཱཐེརོ མཧཱཙེཏིཡཾ ཨུལློཀེཏྭཱ བུདྡྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ གཧེཏྭཱ སབྦཾ ཙེཏསོ སམནྣཱཧརིཏྭཱ ཧཊྛཔཧཊྛོ ཙེཏིཡཾ ཝནྡཏི. སཱམཎེརོ ཐེརསྶ ཝནྡནཱཀཱརཾ དིསྭཱ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མེ ཨཏིཝིཡ པསནྣཙིཏྟོ ཝནྡཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ པུཔྥཱནི ལབྷིཏྭཱ པཱུཛཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཐེརོ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ སིརསི ཨཉྫལིཾ ཋཔེཏྭཱ མཧཱཙེཏིཡཾ ཨུལློཀེཏྭཱ ཋིཏོ. སཱམཎེརོ ཨུཀྐཱསིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེསི. ཐེརོ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཀདཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ཏུམྷཱཀཾ ཙེཏིཡཾ ཝནྡནཀཱལེ, བྷནྟེ. ཨཏིཝིཡ པསནྣཱ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྠ ཀིཾ ནུ ཁོ པུཔྥཱནི ལབྷིཏྭཱ པཱུཛེཡྻཱཐཱཏི? ཨཱམ སཱམཎེར ཨིམསྨིཾ ཙེཏིཡེ ཝིཡ ཨཉྙཏྲ ཨེཏྟཀཾ དྷཱཏཱུནཾ ནིདྷཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཝརཱུཔཾ ཨསདིསཾ མཧཱཐཱུཔཾ པུཔྥཱནི ལབྷིཏྭཱ ཀོ ན པཱུཛེཡྻཱཏི. ཏེན ཧི, བྷནྟེ, ཨདྷིཝཱསེཐ, ཨཱཧརིསྶཱམཱིཏི ཏཱཝདེཝ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨིདྡྷིཡཱ ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཔུཔྥཱནི པརིསྶཱཝནཾ པཱུརེཏྭཱ མཧཱཐེརེ དཀྑིཎམུཁཏོ པཙྪིམཾ མུཁཾ ཨསམྤཏྟེཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ པུཔྥཔརིསྶཱཝནཾ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘པཱུཛེཐ, བྷནྟེ,’’ཏི ཨཱཧ ¶ . ཐེརོ ‘‘ཨཏིམནྡཱནི ནོ སཱམཎེར པུཔྥཱནཱི’’ཏི ཨཱཧ. གཙྪཐ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ གུཎེ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ པཱུཛེཐཱཏི.

ཐེརོ ¶ པཙྪིམམུཁནིསྶིཏེན སོཔཱཎེན ཨཱརུཡ྄ཧ ཀུཙྪིཝེདིཀཱབྷཱུམིཡཾ ¶ པུཔྥཔཱུཛཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཝེདིཀཱབྷཱུམིཡཾ པརིཔུཎྞཱནི པུཔྥཱནི པཏིཏྭཱ དུཏིཡབྷཱུམིཡཾ ཛཎྞུཔམཱཎེན ཨོདྷིནཱ པཱུརཡིཾསུ. ཏཏོ ཨོཏརིཏྭཱ པཱདཔིཊྛིཀཔནྟིཾ པཱུཛེསི. སཱཔི པརིཔཱུརི. པརིཔུཎྞབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཧེཊྛིམཏལེ ཝིཀིརནྟོ ཨགམཱསི. སབྦཾ ཙེཏིཡངྒཎཾ པརིཔཱུརི. ཏསྨིཾ པརིཔུཎྞེ ‘‘སཱམཎེར པུཔྥཱནི ན ཁཱིཡནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. པརིསྶཱཝནཾ, བྷནྟེ, ཨདྷོམུཁཾ ཀརོཐཱཏི. ཨདྷོམུཁཾ ཀཏྭཱ ཙཱལེསི, ཏདཱ པུཔྥཱནི ཁཱིཎཱནི. པརིསྶཱཝནཾ སཱམཎེརསྶ དཏྭཱ སདྡྷིཾ ཧཏྠིཔཱཀཱརེན ཙེཏིཡཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝནྡིཏྭཱ པརིཝེཎཾ གཙྪནྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཡཱཝ མཧིདྡྷིཀོ ཝཏཱཡཾ སཱམཎེརོ, སཀྑིསྶཏི ནུ ཁོ ཨིམཾ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝཾ རཀྑིཏུ’’ནྟི. ཏཏོ ‘‘ན སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི དིསྭཱ སཱམཎེརམཱཧ – ‘‘སཱམཎེར ཏྭཾ ཨིདཱནི མཧིདྡྷིཀོ, ཨེཝརཱུཔཾ པན ཨིདྡྷིཾ ནཱསེཏྭཱ པཙྪིམཀཱལེ ཀཱཎཔེསཀཱརིཡཱ ཧཏྠེན མདྡིཏཀཉྫིཡཾ པིཝིསྶསཱི’’ཏི. དཧརཀབྷཱཝསྶ ནཱམེས དོསོཡཾ, སོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀཐཱཡཾ སཾཝིཛྫིཏྭཱ – ‘‘ཀམྨཊྛཱནཾ མེ, བྷནྟེ, ཨཱཙིཀྑཐཱ’’ཏི ན ཡཱཙི, ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཀིཾ ཝདཏཱིཏི ཏཾ པན ཨསུཎནྟོ ཝིཡ ཨགམཱསི.

ཐེརོ མཧཱཙེཏིཡཉྩ མཧཱབོདྷིཉྩ ཝནྡིཏྭཱ སཱམཎེརཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀུཊེལི༹ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. སཱམཎེརོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པདཱནུཔདིཀོ ཧུཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཾ ན གཙྪཏི, ‘‘ཀཏརཾ གཱམཾ པཝིསཐ, བྷནྟེ,’’ཏི ¶ པུཙྪིཏྭཱ པན ‘‘ཨིདཱནི མེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ གཱམདྭཱརཾ པཏྟོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཙ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཐེརསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི. ཐེརོ སབྦཀཱལཾ ཨོཝདཏི – ‘‘སཱམཎེར མཱ ཨེཝམཀཱསི, པུཐུཛྫནིདྡྷི ནཱམ ཙལཱ ཨནིབདྡྷཱ, ཨསཔྤཱཡཾ རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཀེནེཝ བྷིཛྫཏི, སནྟཱཡ སམཱཔཏྟིཡཱ པརིཧཱིནཱཡ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ སནྠམྦྷིཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི. སཱམཎེརོ ‘‘ཀིཾ ཀཐེཏི མཡ྄ཧཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ’’ཏི སོཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཏཐེཝ ཀརོཏི. ཐེརོ ཨནུཔུབྦེན ཙེཏིཡཝནྡནཾ ཀརོནྟོ ཀམྨུབིནྡུཝིཧཱརཾ ནཱམ གཏོ. ཏཏྠ ཝསནྟེཔི ཐེརེ སཱམཎེརོ ཏཐེཝ ཀརོཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ ¶ ཨེཀཱ པེསཀཱརདྷཱིཏཱ ཨབྷིརཱུཔཱ པཋམཝཡེ ཋིཏཱ ཀམྨབིནྡུགཱམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པདུམསྶརཾ ཨོརུཡ྄ཧ གཱཡམཱནཱ པུཔྥཱནི བྷཉྫཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ སཱམཎེརོ པདུམསྶརམཏྠཀེན གཙྪཏི, གཙྪནྟོ པན སིལེསིཀཱཡ ཀཱཎམཙྪིཀཱ ཝིཡ ཏསྶཱ གཱིཏསདྡེ བཛ྄ཛྷི. ཏཱཝདེཝསྶ ཨིདྡྷི ཨནྟརཧིཏཱ, ཚིནྣཔཀྑཀཱཀོ ཝིཡ ཨཧོསི. སནྟསམཱཔཏྟིབལེན པན ཏཏྠེཝ ཨུདཀཔིཊྛེ ཨཔཏིཏྭཱ སིམྦལིཏཱུལཾ ཝིཡ པཏམཱནཾ ཨནུཔུབྦེན པདུམསརཏཱིརེ ཨཊྛཱསི. སོ ཝེགེན གནྟྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ ནིཝཏྟི. མཧཱཐེརོ ‘‘པགེཝེཏཾ མཡཱ དིཊྛཾ, ནིཝཱརིཡམཱནོཔི ན ནིཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི.

སཱམཎེརོ གནྟྭཱ པདུམསརཏཱིརེ ཨཊྛཱསི ཏསྶཱ པཙྩུཏྟརཎཾ ཨཱགམཡམཱནོ. སཱཔི སཱམཎེརཾ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟཉྩ པུན ཨཱགནྟྭཱ ཋིཏཉྩ དིསྭཱ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨེས མཾ ནིསྶཱཡ ཨུཀྐཎྛིཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘པཊིཀྐམ སཱམཎེརཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ པཊིཀྐམི. ཨིཏརཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ སཱཊཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ,’’ཏི པུཙྪི. སོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. སཱ བཧཱུཧི ཀཱརཎེཧི གྷརཱཝཱསེ ཨཱདཱིནཝཾ བྲཧྨཙརིཡཝཱསེ ཨཱནིསཾསཉྩ དསྶེཏྭཱ ¶ ཨོཝདམཱནཱཔི ཏསྶ ཨུཀྐཎྛཾ ཝིནོདེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི – ‘‘ཨཡཾ མམ ཀཱརཎཱ ཨེཝརཱུཔཱཡ ཨིདྡྷིཡཱ པརིཧཱིནོ, ན དཱནི ཡུཏྟཾ པརིཙྩཛིཏུ’’ནྟི ཨིདྷེཝ ཏིཊྛཱཏི ཝཏྭཱ གྷརཾ གནྟྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེཔི ཨཱགནྟྭཱ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཨོཝདམཱནཱ ཝཙནཾ ཨགྒཎྷནྟཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏྭཾ ཨམྷེ ཨུཙྩཀུལཱཏི སལླཀྑེསི, མཡཾ པེསཀཱརཱ. སཀྑིསྶསི པེསཀཱརཀམྨཾ ཀཱཏུ’’ནྟི སཱམཎེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨུཔཱསཀ གིཧིབྷཱུཏོ ནཱམ པེསཀཱརཀམྨཾ ཝཱ ཀརེཡྻ ནལ༹ཀཱརཀམྨཾ ཝཱ, ཀིཾ ཨིམིནཱ སཱཊཀམཏྟེན ལོབྷཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. པེསཀཱརོ ཨུདརེ བདྡྷསཱཊཀཾ དཏྭཱ གྷརཾ ནེཏྭཱ དྷཱིཏརཾ ཨདཱསི.

སོ པེསཀཱརཀམྨཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པེསཀཱརེཧི སདྡྷིཾ སཱལཱཡ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨཉྙེསཾ ཨིཏྠིཡོ པཱཏོཝ བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཨཱཧརིཾསུ, ཏསྶ བྷརིཡཱ ན ཏཱཝ ཨཱགཙྪཏི. སོ ཨིཏརེསུ ཀམྨཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བྷུཉྫམཱནེསུ ཏསརཾ ཝཊྚེནྟོ ནིསཱིདི. སཱ པཙྪཱ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སོ ‘‘ཨཏིཙིརེན ¶ ཨཱགཏཱསཱི’’ཏི ཏཛྫེསི. མཱཏུགཱམོ ཙ ནཱམ ཨཔི ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱནཾ ཨཏྟནི པཊིབདྡྷཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ དཱསཾ ཝིཡ སལླཀྑེཏི. ཏསྨཱ སཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཉྙེསཾ གྷརེ དཱརུཔཎྞལོཎཱདཱིནི སནྣིཧིཏཱནི, བཱཧིརཏོ ཨཱཧརིཏྭཱ དཱཡཀཱ པེསནཏཀཱརཀཱཔི ཨཏྠི, ཨཧཾ པན ¶ ཨེཀིཀཱཝ, ཏྭམྤི མཡ྄ཧཾ གྷརེ ཨིདཾ ཨཏྠི ཨིདཾ ནཏྠཱིཏི ན ཛཱནཱསི. སཙེ ཨིཙྪསི, བྷུཉྫ, ནོ ཙེ ཨིཙྪསི, མཱ བྷུཉྫཱ’’ཏི. སོ ‘‘ན ཀེཝལཉྩ ཨུསྶཱུརེ བྷཏྟཾ ཨཱཧརསི, ཝཱཙཱཡཔི མཾ གྷཊྚེསཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཉྙཾ པཧརཎཾ ཨཔསྶནྟོ ཏམེཝ ཏསརདཎྜཀཾ ¶ ཏསརཏོ ལུཉྩིཏྭཱ ཁིཔི. སཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨཱིསཀཾ པརིཝཏྟི. ཏསརདཎྜཀསྶ ཙ ཀོཊི ནཱམ ཏིཁིཎཱ ཧོཏི, སཱ ཏསྶཱ པརིཝཏྟམཱནཱཡ ཨཀྑིཀོཊིཡཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི ཝེགེན ཨཀྑིཾ ཨགྒཧེསི, བྷིནྣཊྛཱནཏོ ལོཧིཏཾ པགྒྷརཏི. སོ ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཝཙནཾ ཨནུསྶརི – ‘‘ཨིདཾ སནྡྷཱཡ མཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ‘ཨནཱགཏེ ཀཱལེ ཀཱཎཔེསཀཱརིཡཱ ཧཏྠེཧི མདྡིཏཀཉྫིཡཾ པིཝིསྶསཱི’ཏི ཨཱཧ, ཨིདཾ ཐེརེན དིཊྛཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཧོ དཱིགྷདསྶཱི ཨཡྻོ’’ཏི མཧཱསདྡེན རོདིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཏམེནཾ ཨཉྙེ – ‘‘ཨལཾ, ཨཱཝུསོ, མཱ རོདི, ཨཀྑི ནཱམ བྷིནྣཾ ན སཀྐཱ རོདནེན པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. སོ ‘‘ནཱཧམེཏམཏྠཾ རོདཱམི, ཨཔིཙ ཁོ ཨིམཾ སནྡྷཱཡ རོདཱམཱི’’ཏི སབྦཾ པཊིཔཱཊིཡཱ ཀཐེསི. ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཱ སམཐཝིཔསྶནཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟནྟི.

ཨཔརམྤི ཝཏྠུ – ཏིཾསམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ ཀལྱཱཎིམཧཱཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊཝིམགྒེན མཧཱམགྒཾ ཨོཏརམཱནཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཛྷཱམཁེཏྟེ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཾ ཨེཀཾ མནུསྶཾ ཨདྡསཾསུ. ཏསྶ སརཱིརཾ མསིམཀྑིཏཾ ཝིཡ ཨཧོསི. མསིམཀྑིཏཾཡེཝ ཨེཀཾ ཀཱསཱཝཾ ཀཙྪཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ ནིཝཏྠཾ, ཨོལོཀིཡམཱནོ ཛྷཱམཁཱཎུཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི. སོ དིཝསབྷཱགེ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཛ྄ཛྷཱཡམཱནཱནཾ དཱརཱུནཾ ཀལཱཔཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པིཊྛིཡཾ ཝིཔྤཀིཎྞེཧི ཀེསེཧི ཀུམྨགྒེན ཨཱགནྟྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ སམྨུཁེ ཨཊྛཱསི. སཱམཎེརཱ དིསྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ, – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏུཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཏུཡ྄ཧཾ མཧཱཔིཏཱ ¶ ཏུཡ྄ཧཾ མཱཏུལོ’’ཏི ཧསམཱནཱ གནྟྭཱ ‘‘ཀོནཱམོ ཏྭཾ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི ནཱམཾ པུཙྪིཾསུ. སོ ནཱམཾ པུཙྪིཏོ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧུཏྭཱ དཱརུཀལཱཔཾ ཚཌྜེཏྭཱ ¶ ཝཏྠཾ སཾཝིདྷཱཡ ནིཝཱསེཏྭཱ མཧཱཐེརེ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཏིཊྛཐ ཏཱཝ, བྷནྟེ,’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱཐེརཱ ཨཊྛཾསུ.

དཧརསཱམཎེརཱ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱཐེརཱནཾ སམྨུཁཱཔི པརིཧཱསཾ ཀརོནྟི. ཨུཔཱསཀོ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ མཾ པསྶིཏྭཱ པརིཧསཐ, ཨེཏྟཀེནེཝ མཏྠཀཾ པཏྟམྷཱཏི མཱ སལླཀྑེཐ. ཨཧམྤི པུབྦེ ཏུམྷཱདིསོཝ སམཎོ ཨཧོསིཾ. ཏུམྷཱཀཾ པན ཙིཏྟེཀགྒཏཱམཏྟཀམྤི ནཏྠི, ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ¶ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ ཨཧོསིཾ, ཨཱཀཱསཾ གཧེཏྭཱ པཐཝིཾ ཀརོམི, པཐཝིཾ ཨཱཀཱསཾ. དཱུརཾ གཎྷིཏྭཱ སནྟིཀཾ ཀརོམི, སནྟིཀཾ དཱུརཾ. ཙཀྐཝཱལ༹སཏསཧསྶཾ ཁཎེན ཝིནིཝིཛ྄ཛྷཱམི. ཧཏྠེ མེ པསྶཐ, ཨིདཱནི མཀྐཊཧཏྠསདིསཱ, ཨཧཾ ཨིམེཧེཝ ཧཏྠེཧི ཨིདྷ ནིསིནྣོཝ ཙནྡིམསཱུརིཡེ པརཱམསིཾ. ཨིམེསཾཡེཝ པཱདཱནཾ ཙནྡིམསཱུརིཡེ པཱདཀཐལིཀཾ ཀཏྭཱ ནིསཱིདིཾ. ཨེཝརཱུཔཱ མེ ཨིདྡྷི པམཱདེན ཨནྟརཧིཏཱ, ཏུམྷེ མཱ པམཛྫིཏྠ. པམཱདེན ཧི ཨེཝརཱུཔཾ བྱསནཾ པཱཔུཎནྟི. ཨཔྤམཏྟཱ ཝིཧརནྟཱ ཛཱཏིཛརཱམརཎསྶ ཨནྟཾ ཀརོནྟི. ཏསྨཱ ཏུམྷེ མཉྙེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐ, བྷནྟེ,’’ཏི ཏཛྫེཏྭཱ ཨོཝཱདམདཱསི. ཏེ ཏསྶ ཀཐེནྟསྶེཝ སཾཝེགཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཝིཔསྶམཱནཱ ཏིཾསཛནཱ ཏཏྠེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསཱུཏི. ཨེཝམྤི ཨུཔྤནྣཱ སམཐཝིཔསྶནཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནནྟི ཙེཏྠ ‘‘ཨནུཔྤནྣོ ཝཱ ཀཱམཱསཝོ ¶ ན ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནནྟི ཨེཏྠ པན ཙཏུབྦིདྷཾ ཨུཔྤནྣཾ ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཾ བྷུཏྭཱཝིགཏུཔྤནྣཾ, ཨོཀཱསཀཏུཔྤནྣཾ, བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣནྟི. ཏཏྠ ཡེ ཀིལེསཱ ཝིཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཱདཱདིསམངྒིནོ, ཨིདཾ ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཾ ནཱམ. ཀམྨེ པན ཛཝིཏེ ཨཱརམྨཎརསཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ནིརུདྡྷཝིཔཱཀོ བྷུཏྭཱ ཝིགཏཾ ནཱམ. ཀམྨཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷཾ བྷཝིཏྭཱ ཝིགཏཾ ནཱམ. ཏདུབྷཡམྤི བྷུཏྭཱཝིགཏུཔྤནྣནྟི སངྑཾ གཙྪཏི. ཀུསལཱཀུསལཾ ཀམྨཾ ཨཉྙསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཔཱཀསྶ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨེཝཾ ཀཏེ ཨོཀཱསེ ཝིཔཱཀོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨོཀཱསཀརཎཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔྤནྣོཏི སངྑཾ གཙྪཏི. ཨིདཾ ཨོཀཱསཀཏུཔྤནྣཾ ནཱམ. པཉྩཀྑནྡྷཱ པན ཝིཔསྶནཱཡ བྷཱུམི ནཱམ. ཏེ ཨཏཱིཏཱདིབྷེདཱ ཧོནྟི. ཏེསུ ཨནུསཡིཏཀིལེསཱ པན ཨཏཱིཏཱ ཝཱ ཨནཱགཏཱ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཱ ཝཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཨཏཱིཏཁནྡྷེསུ ཨནུསཡིཏཱཔི ཧི ཨཔྤཧཱིནཱཝ ཧོནྟི, ཨནཱགཏཁནྡྷེསུ, པཙྩུཔྤནྣཁནྡྷེསུ ¶ ཨནུསཡིཏཱཔི ཨཔྤཧཱིནཱཝ ཧོནྟི. ཨིདཾ བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣཾ ནཱམ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ – ‘‘ཏཱསུ ཏཱསུ བྷཱུམཱིསུ ཨསམུགྒྷཱཏིཏཀིལེསཱ བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣཱཏི སངྑཾ གཙྪནྟཱི’’ཏི.

ཨཔརམྤི ཙཏུབྦིདྷཾ ཨུཔྤནྣཾ སམུདཱཙཱརུཔྤནྣཾ, ཨཱརམྨཎཱདྷིགཧིཏུཔྤནྣཾ, ཨཝིཀྑམྦྷིཏུཔྤནྣཾ ཨསམུགྒྷཱཏིཏུཔྤནྣནྟི. ཏཏྠ སམྤཏི ཝཏྟམཱནཾཡེཝ སམུདཱཙཱརུཔྤནྣཾ ནཱམ. སཀིཾ ཙཀྑཱུནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨཱརམྨཎེ ནིམིཏྟེ གཧིཏེ ཨནུསྶརིཏཱནུསྶརིཏཀྑཎེ ཀིལེསཱ ¶ ནུཔྤཛྫིསྶནྟཱིཏི ན ¶ ཝཏྟབྦཱ. ཀསྨཱ? ཨཱརམྨཎསྶ ཨདྷིགཧིཏཏྟཱ. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ཁཱིརརུཀྑསྶ ཀུཋཱརིཡཱ ཨཱཧཏཱཧཏཊྛཱནེ ཁཱིརཾ ན ནིཀྑམིསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཝཾ. ཨིདཾ ཨཱརམྨཎཱདྷིགཧིཏུཔྤནྣཾ ནཱམ. སམཱཔཏྟིཡཱ ཨཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཀིལེསཱ པན ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེ ནུཔྤཛྫིསྶནྟཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཀསྨཱ? ཨཝིཀྑམྦྷིཏཏྟཱ. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ སཙེ ཁཱིརརུཀྑེ ཀུཋཱརིཡཱ ཨཱཧནེཡྻུཾ, ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེ ཁཱིརཾ ན ནིཀྑམེཡྻཱཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཝཾ. ཨིདཾ ཨཝིཀྑམྦྷིཏུཔྤནྣཾ ནཱམ. མགྒེན ཨསམུགྒྷཱཏིཏཀིལེསཱ པན བྷཝགྒེ ནིབྦཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨིདཾ ཨསམུགྒྷཱཏིཏུཔྤནྣཾ ནཱམ.

ཨིམེསུ ཨུཔྤནྣེསུ ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཾ བྷུཏྭཱཝིགཏུཔྤནྣཾ ཨོཀཱསཀཏུཔྤནྣཾ སམུདཱཙཱརུཔྤནྣནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ ཨུཔྤནྣཾ ན མགྒཝཛ྄ཛྷཾ, བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣཾ ཨཱརམྨཎཱདྷིགཧིཏུཔྤནྣཾ ཨཝིཀྑམྦྷིཏུཔྤནྣཾ ཨསམུགྒྷཱཏིཏུཔྤནྣནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ མགྒཝཛ྄ཛྷཾ. མགྒོ ཧི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨེཏེ ཀིལེསེ པཛཧཏི. སོ ཡེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེ ཨཏཱིཏཱ ཝཱ ཨནཱགཏཱ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཱ ཝཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཧཉྩི ཨཏཱིཏེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེན ཧི ཁཱིཎཾ ཁེཔེཏི, ནིརུདྡྷཾ ནིརོདྷེཏི, ཝིགཏཾ ཝིགམེཏི ཨཏྠངྒཏཾ ཨཏྠངྒམེཏི. ཨཏཱིཏཾ ཡཾ ནཏྠི, ཏཾ པཛཧཏི. ཧཉྩི ཨནཱགཏེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེན ཧི ཨཛཱཏཾ པཛཧཏི, ཨནིབྦཏྟཾ, ཨནུཔྤནྣཾ, ཨཔཱཏུབྷཱུཏཾ པཛཧཏི. ཨནཱགཏཾ ཡཾ ནཏྠི, ཏཾ པཛཧཏི, ཧཉྩི པཙྩུཔྤནྣེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེན ཧི རཏྟོ རཱགཾ པཛཧཏི ¶ , དུཊྛོ དོསཾ, མཱུལ༹ྷོ མོཧཾ, ཝིནིབདྡྷོ མཱནཾ, པརཱམཊྛོ དིཊྛིཾ, ཝིཀྑེཔགཏོ ཨུདྡྷཙྩཾ, ཨནིཊྛངྒཏོ ཝིཙིཀིཙྪཾ, ཐཱམགཏོ ཨནུསཡཾ པཛཧཏི. ཀཎྷསུཀྐདྷམྨཱ ཡུགནདྡྷཱ སམམེཝ ཝཏྟནྟི. སཾཀིལེསིཀཱ མགྒབྷཱཝནཱ ཧོཏི…པེ… ཏེན ཧི ནཏྠི མགྒབྷཱཝནཱ, ནཏྠི ཕལསཙྪིཀིརིཡཱ, ནཏྠི ཀིལེསཔྤཧཱནཾ, ནཏྠི དྷམྨཱབྷིསམཡོཏི. ཨཏྠི ¶ མགྒབྷཱཝནཱ…པེ… ཨཏྠི དྷམྨཱབྷིསམཡོཏི. ཡཐཱ ཀཐཾ ཝིཡ, སེཡྻཐཱཔི ཏརུཎོ རུཀྑོ ཨཛཱཏཕལོ…པེ… ཨཔཱཏུབྷཱུཏཱཡེཝ ན པཱཏུབྷཝནྟཱི’’ཏི.

ཨིཏི པཱལི༹ཡཾ ཨཛཱཏཕལརུཀྑོ ཨཱགཏོ, ཛཱཏཕལརུཀྑེན པན དཱིཔེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཧི སཕལོ ཏརུཎམྦརུཀྑོ, ཏསྶ ཕལཱནི མནུསྶཱ པརིབྷུཉྫེཡྻུཾ, སེསཱནི པཱཏེཏྭཱ པཙྪིཡོ པཱུརེཡྻུཾ ¶ . ཨཐཉྙོ པུརིསོ ཏཾ ཕརསུནཱ ཚིནྡེཡྻ, ཏེནསྶ ནེཝ ཨཏཱིཏཱནི ཕལཱནི ནཱསིཏཱནི ཧོནྟི, ན ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནི ནཱསིཏཱནི. ཨཏཱིཏཱནི ཧི མནུསྶེཧི པརིབྷུཏྟཱནི, ཨནཱགཏཱནི ཨནིབྦཏྟཱནི, ན སཀྐཱ ནཱསེཏུཾ. ཡསྨིཾ པན སམཡེ སོ ཚིནྣོ, ཏདཱ ཕལཱནིཡེཝ ནཏྠཱིཏི པཙྩུཔྤནྣཱནིཔི ཨནཱསིཏཱནི. སཙེ པན རུཀྑོ ཨཙྪིནྣོ, ཨཐསྶ པཐཝཱིརསཉྩ ཨཱཔོརསཉྩ ཨཱགམྨ ཡཱནི ཕལཱནི ནིབྦཏྟེཡྻུཾ, ཏཱནི ནཱསིཏཱནི ཧོནྟི. ཏཱནི ཧི ཨཛཱཏཱནེཝ ན ཛཱཡནྟི, ཨནིབྦཏྟཱནེཝ ན ནིབྦཏྟནྟི, ཨཔཱཏུབྷཱུཏཱནེཝ ན པཱཏུབྷཝནྟི, ཨེཝམེཝ མགྒོ ནཱཔི ཨཏཱིཏཱདིབྷེདེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ནཱཔི ན པཛཧཏི. ཡེསཉྷི ཀིལེསཱནཾ མགྒེན ཁནྡྷེསུ ཨཔརིཉྙཱཏེསུ ཨུཔྤཏྟི སིཡཱ, མགྒེན ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཁནྡྷཱནཾ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཏེ ཀིལེསཱ ཨཛཱཏཱཝ ན ཛཱཡནྟི, ཨནིབྦཏྟཱཝ ན ནིབྦཏྟནྟི, ཨཔཱཏུབྷཱུཏཱཝ ན པཱཏུབྷཝནྟི, ཏརུཎཔུཏྟཱཡ ཨིཏྠིཡཱ པུན ཨཝིཛཱཡནཏྠཾ, བྱཱདྷིཏཱནཾ ¶ རོགཝཱུཔསམནཏྠཾ པཱིཏབྷེསཛྫེཧི ཙཱཔི ཨཡམཏྠོ ཝིབྷཱཝེཏབྦོ. ཨེཝཾ མགྒོ ཡེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེ ཨཏཱིཏཱ ཝཱ ཨནཱགཏཱ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཱ ཝཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ན ཙ མགྒོ ཀིལེསེ ན པཛཧཏི. ཡེ པན མགྒོ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱན’’ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ན ཀེཝལཉྩ མགྒོ ཀིལེསེཡེཝ པཛཧཏི, ཀིལེསཱནཾ པན ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ཡེ ཙ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨུཔཱདིནྣཀཀྑནྡྷཱ, ཏེཔི པཛཧཏིཡེཝ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘སོཏཱཔཏྟིམགྒཉཱཎེན ཨབྷིསངྑཱརཝིཉྙཱཎསྶ ནིརོདྷེན སཏྟ བྷཝེ ཋཔེཏྭཱ ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཡེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ, ཨེཏྠེཏེ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ནི. ༦) ཝིཏྠཱརོ. ཨིཏི མགྒོ ཨུཔཱདིནྣཨནུཔཱདིནྣཏོ ཝུཊྛཱཏི. བྷཝཝསེན པན སོཏཱཔཏྟིམགྒོ ཨཔཱཡབྷཝཏོ ཝུཊྛཱཏི, སཀདཱགཱམིམགྒོ སུགཏིབྷཝེཀདེསཏོ, ཨནཱགཱམིམགྒོ སུགཏིཀཱམབྷཝཏོ, ཨརཧཏྟམགྒོ ¶ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝཏོ ཝུཊྛཱཏི. སབྦབྷཝེཧི ཝུཊྛཱཏིཡེཝཱཏིཔི ཝདནྟི.

ཨཐ མགྒཀྑཎེ ཀཐཾ ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ བྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཀཐཾ ཝཱ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཋིཏིཡཱཏི. མགྒཔྤཝཏྟིཡཱཡེཝ. མགྒོ ཧི པཝཏྟམཱནོ པུབྦེ ཨནུཔྤནྣཔུབྦཏྟཱ ཨནུཔྤནྣོ ནཱམ ཝུཙྩཏི. ཨནཱགཏཔུབྦཉྷི ཋཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨནནུབྷཱུཏཔུབྦཾ ཝཱ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཝཏྟཱརོ བྷཝནྟི ‘‘ཨནཱགཏཊྛཱནཾ ཨཱགཏམྷཱ, ཨནནུབྷཱུཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝཱམཱ’’ཏི. ཡཱ ཙསྶ པཝཏྟི, ཨཡམེཝ ཋིཏི ནཱམཱཏི ཋིཏིཡཱ བྷཱཝེཏཱིཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

ཨིདྡྷིཔཱདེསུ ¶ ¶ སངྑེཔཀཐཱ ཙེཏོཁིལསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༡༨༥ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟཱ. ཨུཔསམམཱནཾ གཙྪཏི, ཀིལེསཱུཔསམཏྠཾ ཝཱ གཙྪཏཱིཏི ཨུཔསམགཱམཱི. སམྦུཛ྄ཛྷམཱནཱ གཙྪཏི, མགྒསམྦོདྷཏྠཱཡ ཝཱ གཙྪཏཱིཏི སམྦོདྷགཱམཱི.

ཝིཝེཀནིསྶིཏཱདཱིནི སབྦཱསཝསཾཝརེ ཝུཏྟཱནི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནཱཡཾ བོདྷིཔཀྑིཡཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ.

༢༤༨. ཝིམོཀྑཀཐཱཡཾ ཝིམོཀྑེཏི ཀེནཊྛེན ཝིམོཀྑཱ, ཨདྷིམུཙྩནཊྛེན. ཀོ པནཱཡཾ ཨདྷིམུཙྩནཊྛོ ནཱམ? པཙྩནཱིཀདྷམྨེཧི ཙ སུཊྛུ མུཙྩནཊྛོ, ཨཱརམྨཎེ ཙ ཨབྷིརཏིཝསེན སུཊྛུ མུཙྩནཊྛོ, པིཏུཨངྐེ ཝིསྶཊྛངྒཔཙྩངྒསྶ དཱརཀསྶ སཡནཾ ཝིཡ ཨནིགྒཧིཏབྷཱཝེན ནིརཱསངྐཏཱཡ ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཡཾ པནཏྠོ པཙྪིམཝིམོཀྑེ ནཏྠི, པུརིམེསུ སབྦེསུ ཨཏྠི. རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟཀེསཱདཱིསུ ནཱིལཀསིཎཱདིཝསེན ཨུཔྤཱདིཏཾ རཱུཔཛ྄ཛྷཱནཾ རཱུཔཾ, ཏདསྶ ཨཏྠཱིཏི རཱུཔཱི. བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི བཧིདྡྷཱཔི ནཱིལཀསིཎཱདཱིནི རཱུཔཱནི ཛྷཱནཙཀྑུནཱ པསྶཏི. ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟ ¶ བཧིདྡྷཱཝཏྠུཀེསུ ཀསིཎེསུ ཨུཔྤཱདིཏཛ྄ཛྷཱནསྶ པུགྒལསྶ ཙཏྟཱརིཔི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི.

ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ན རཱུཔསཉྙཱི, ཨཏྟནོ ཀེསཱདཱིསུ ཨནུཔྤཱདིཏརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ བཧིདྡྷཱ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ བཧིདྡྷཱཝ ཨུཔྤཱདིཏཛ྄ཛྷཱནསྶ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི. སུབྷནྟེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཨིམིནཱ སུཝིསུདྡྷེསུ ནཱིལཱདཱིསུ ཝཎྞཀསིཎེསུ ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོཨཔྤནཱཡཾ སུབྷནྟི ¶ ཨཱབྷོགོ ནཏྠི, ཡོ པན སུཝིསུདྡྷཾ སུབྷཀསིཎཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཏི, སོ ཡསྨཱ སུབྷནྟི ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ དེསནཱ ཀཏཱ. པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ པན ‘‘ཀཐཾ སུབྷནྟེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝིམོཀྑོ. ཨིདྷ བྷིཀྑུ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི…པེ… མེཏྟཱཡ བྷཱཝིཏཏྟཱ སཏྟཱ ཨཔྤཊིཀཱུལཱ ཧོནྟི. ཀརུཎཱསཧགཏེན, མུདིཏཱསཧགཏེན, ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱཡ བྷཱཝིཏཏྟཱ སཏྟཱ ཨཔྤཊིཀཱུལཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སུབྷནྟེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝིམོཀྑོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༢༡༢) ཝུཏྟཾ.

སབྦསོ ¶ རཱུཔསཉྙཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ. ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཝིམོཀྑོཏི ཨཡཾ ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ སབྦསོ ¶ ཝིསྶཊྛཏྟཱ ཝིམུཏྟཏྟཱ ཨཊྛམོ ཨུཏྟམོ ཝིམོཀྑོ ནཱམ.

༢༤༩. ཨབྷིབྷཱཡཏནཀཐཱཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནཱིཏི ཨབྷིབྷཝནཀཱརཎཱནི. ཀིཾ ཨབྷིབྷཝནྟི? པཙྩནཱིཀདྷམྨེཔི ཨཱརམྨཎཱནིཔི. ཏཱནི ཧི པཊིཔཀྑབྷཱཝེན པཙྩནཱིཀདྷམྨེ ཨབྷིབྷཝནྟི, པུགྒལསྶ ཉཱཎུཏྟརིཏཱཡ ཨཱརམྨཎཱནི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱིཏིཨཱདཱིསུ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔེ པརིཀམྨཝསེན ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ནཱམ ཧོཏི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཉྩ ནཱིལཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཀེསེ ཝཱ པིཏྟེ ཝཱ ཨཀྑིཏཱརཀཱཡ ཝཱ ཀརོཏི, པཱིཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ མེདེ ཝཱ ཚཝིཡཱ ཝཱ ཧཏྠཏལཔཱདཏལེསུ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ པཱིཏཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི, ལོཧིཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ མཾསེ ཝཱ ལོཧིཏེ ཝཱ ཛིཝ྄ཧཱཡ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ རཏྟཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི, ཨོདཱཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨཊྛིམྷི ཝཱ དནྟེ ཝཱ ནཁེ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ སེཏཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི. ཏཾ པན སུནཱིལཾ སུཔཱིཏཀཾ སུལོཧིཏཀཾ སུཨོདཱཏཾ ན ཧོཏི, ཨསུཝིསུདྡྷམེཝ ཧོཏི.

ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཡསྶེཏཾ པརིཀམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, ནིམིཏྟཾ པན བཧིདྡྷཱ, སོ ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པརིཀམྨསྶ བཧིདྡྷཱ ཙ ཨཔྤནཱཡ ཝསེན – ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. པརིཏྟཱནཱིཏི ཨཝཌྜྷིཏཱནི. སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནཱིཏི སུཝཎྞཱནི ཝཱ ཧོནྟུ དུབྦཎྞཱནི ཝཱ, པརིཏྟཝསེནེཝ ཨིདམབྷིབྷཱཡཏནཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཱནི ¶ ¶ ཨབྷིབྷུཡྻཱཏི ཡཐཱ ནཱམ སམྤནྣགཧཎིཀོ ཀཊཙྪུམཏྟཾ བྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཀིམེཏྠ བྷུཉྫིཏབྦཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཨེཀཀབལ༹མེཝ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝཾ ཉཱཎུཏྟརིཀོ པུགྒལོ ཝིསདཉཱཎོ – ‘‘ཀིམེཏྠ པརིཏྟཀེ ཨཱརམྨཎེ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ ཨཏྠི, ནཱཡཾ མམ བྷཱརོ’’ཏི ཏཱནི རཱུཔཱནི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སམཱཔཛྫཏི, སཧ ནིམིཏྟུཔྤཱདེནེཝེཏྠ ཨཔྤནཾ པཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཱནཱམི པསྶཱམཱིཏི ཨིམིནཱ པནསྶ ཨཱབྷོགོ ཀཐིཏོ, སོ ཙ ཁོ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ, ན ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ. ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏཱིཏི ཨཱབྷོགསཉྙཱཡཔི ཛྷཱནསཉྙཱཡཔི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨབྷིབྷཝསཉྙཱ ཧིསྶ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ ཨཏྠི, ཨཱབྷོགསཉྙཱ པན སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶེཝ.

ཨཔྤམཱཎཱནཱིཏི ཝཌྜྷིཏཔྤམཱཎཱནི, མཧནྟཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིབྷུཡྻཱཏི ཨེཏྠ པན ཡཐཱ མཧགྒྷསོ ¶ པུརིསོ ཨེཀཾ བྷཏྟཝཌྜྷིཏཀཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཱཔི ཧོཏུ, ཨཉྙཱཔི ཧོཏུ, ཀིམེསཱ མཡ྄ཧཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ན མཧནྟཏོ པསྶཏི, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཏྟརོ པུགྒལོ ཝིསདཉཱཎོ ‘‘ཀིམེཏྠ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ, ནཡིདཾ ཨཔྤམཱཎཾ, ན མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཀརཎེ བྷཱརོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཏཱནི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སམཱཔཛྫཏི, སཧ ནིམིཏྟུཔྤཱདེནེཝེཏྠ ཨཔྤནཾ པཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱིཏི ཨལཱབྷིཏཱཡ ཝཱ ཨནཏྠིཀཏཱཡ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔེ པརིཀམྨསཉྙཱཝིརཧིཏོ. ཨེཀོ ¶ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཡསྶ པརིཀམྨམྤི ནིམིཏྟམྤི བཧིདྡྷཱཝ ཨུཔྤནྣཾ, སོ ཨེཝཾ བཧིདྡྷཱ པརིཀམྨསྶ ཙེཝ ཨཔྤནཱཡ ཙ ཝསེན – ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. སེསམེཏྠ ཙཏུཏྠཱབྷིབྷཱཡཏནེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨིམེསུ པན ཙཏཱུསུ པརིཏྟཾ ཝིཏཀྐཙརིཏཝསེན ཨཱགཏཾ, ཨཔྤམཱཎཾ མོཧཙརིཏཝསེན, སུཝཎྞཾ དོསཙརིཏཝསེན, དུབྦཎྞཾ རཱགཙརིཏཝསེན. ཨེཏེསཉྷི ཨེཏཱནི སཔྤཱཡཱནི. སཱ ཙ ནེསཾ སཔྤཱཡཏཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེཙརིཡནིདྡེསེ ཝུཏྟཱ.

པཉྩམཨབྷིབྷཱཡཏནཱདཱིསུ ནཱིལཱནཱིཏི སབྦསངྒཱཧིཀཝསེན ཝུཏྟཾ. ནཱིལཝཎྞཱནཱིཏི ཝཎྞཝསེན. ནཱིལནིདསྶནཱནཱིཏི ནིདསྶནཝསེན. ཨཔཉྙཱཡམཱནཝིཝརཱནི ཨསམྦྷིནྣཝཎྞཱནི ཨེཀནཱིལཱནེཝ ཧུཏྭཱ དིསྶནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ¶ ཧོཏི. ནཱིལནིབྷཱསཱནཱིཏི ཨིདཾ པན ཨོབྷཱསཝསེན ཝུཏྟཾ, ནཱིལོབྷཱསཱནི ནཱིལཔབྷཱཡུཏྟཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ནེསཾ སུཝིསུདྡྷཏཾ དསྶེཏི. ཝིསུདྡྷཝཎྞཝསེནེཝ ཧི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི ཝུཏྟཱནི. ཨུམཱཔུཔྥནྟི ཨེཏཉྷི པུཔྥཾ སིནིདྡྷཾ མུདུཾ དིསྶམཱནམྤི ནཱིལམེཝ ཧོཏི. གིརིཀཎྞིཀཔུཔྥཱདཱིནི པན དིསྶམཱནཱནི སེཏདྷཱཏུཀཱནི ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཨིདམེཝ གཧིཏཾ, ན ཏཱནི. བཱརཱཎསེཡྻཀནྟི བཱརཱཎསིཡཾ བྷཝཾ. ཏཏྠ ཀིར ཀཔྤཱསོཔི མུདུ, སུཏྟཀནྟིཀཱཡོཔི ཏནྟཝཱཡཱཔི ཚེཀཱ, ཨུདཀམྤི སུཙི སིནིདྡྷཾ, ཏསྨཱ ཝཏྠཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ཧོཏི, དྭཱིསུ པསྶེསུ མཊྛཾ མུདུ སིནིདྡྷཾ ཁཱཡཏི. པཱིཏཱནཱིཏིཨཱདཱིསུ ¶ ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ‘‘ནཱིལཀསིཎཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ནཱིལསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི པུཔྥསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠསྨིཾ ཝཱ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ ཝཱ’’ཏིཨཱདིཀཾ པནེཏྠ ཀསིཎཀརཎཉྩེཝ པརིཀམྨཉྩ ཨཔྤནཱཝིདྷཱནཉྩ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརཏོ ཝུཏྟམེཝ.

ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱཏི ཨིཏོ པུབྦེསུ སཏིཔཊྛཱནཱདཱིསུ ཏེ དྷམྨེ བྷཱཝེཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟཱཝ ¶ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ནཱམ ཧོནྟི, ཨིམེསུ པན ཨཊྛསུ ཨབྷིབྷཱཡཏནེསུ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝཱཡེཝ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ནཱམ.

༢༥༠. ཀསིཎཀཐཱཡཾ སཀལཊྛེན ཀསིཎཱནི, ཏདཱརམྨཎཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཁེཏྟཊྛེན ཨདྷིཊྛཱནཊྛེན ཝཱ ཨཱཡཏནཱནི. ཨུདྡྷནྟི ཨུཔརི གགནཏལཱབྷིམུཁཾ. ཨདྷོཏི ཧེཊྛཱ བྷཱུམིཏལཱབྷིམུཁཾ. ཏིརིཡནྟི ཁེཏྟམཎྜལམིཝ སམནྟཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ. ཨེཀཙྩོ ཧི ཨུདྡྷམེཝ ཀསིཎཾ ཝཌྜྷེཏི, ཨེཀཙྩོ ཨདྷོ, ཨེཀཙྩོ སམནྟཏོ. ཏེན ཏེན ཀཱརཎེན ཨེཝཾ པསཱརེཏི ཨཱལོཀམིཝ རཱུཔདསྶནཀཱམོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾཨདྷོཏིརིཡ’’ནྟི. ཨདྭཡནྟི དིསཱཨནུདིསཱསུ ཨདྭཡཾ. ཨིདཾ པན ཨེཀསྶ ཨཉྙབྷཱཝཱནུཔགམནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཧི ཨུདཀཾ པཝིཊྛསྶ སབྦདིསཱསུ ཨུདཀམེཝ ¶ ཧོཏི ཨནཉྙཾ, ཨེཝམེཝཾ པཐཝཱིཀསིཎཾ པཐཝཱིཀསིཎམེཝ ཧོཏི, ནཏྠི ཏསྶ ཨཉྙོ ཀསིཎསམྦྷེདོཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཔྤམཱཎནྟི ཨིདཾ ཏསྶ ཏསྶ ཕརཎཨཔྤམཱཎཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཉྷི ཙེཏསཱ ཕརནྟོ སཀལམེཝ ཕརཏི, ཨཡམསྶ ཨཱདི, ཨིདཾ མཛ྄ཛྷནྟི པམཱཎཾ གཎྷཱཏཱིཏི. ཝིཉྙཱཎཀསིཎནྟི ཙེཏྠ ¶ ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསེ པཝཏྟཾ ཝིཉྙཱཎཾ. ཏཏྠ ཀསིཎཝསེན ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསེ, ཀསིཎུགྒྷཱཊིམཱཀཱསཝསེན ཏཏྠ པཝཏྟཝིཉྙཱཎེ ཨུདྡྷཾཨདྷོཏིརིཡཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱནཡེན པནེཏཱནི པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིནི ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱནེཝ. ཨིདྷཱཔི ཙིཎྞཝསིབྷཱཝེནེཝ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཐཱ ཨིཏོ ཨནནྟརེསུ ཙཏཱུསུ ཛྷཱནེསུ. ཡཾ པནེཏྠ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ མཧཱཨསྶཔུརསུཏྟེ ཝུཏྟམེཝ.

༢༥༢. ཝིཔསྶནཱཉཱཎེ པན རཱུཔཱིཏིཨཱདཱིནམཏྠོ ཝུཏྟོཡེཝ. ཨེཏྠ སིཏམེཏྠ པཊིབདྡྷནྟི ཨེཏྠ ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀེ ཀཱཡེ ནིསྶིཏཉྩ པཊིབདྡྷཉྩ. སུབྷོཏི སུནྡརོ. ཛཱཏིམཱཏི སུཔརིསུདྡྷཨཱཀརསམུཊྛིཏོ. སུཔརིཀམྨཀཏོཏི སུཊྛུ ཀཏཔརིཀམྨོ ཨཔནཱིཏཔཱསཱཎསཀྑརོ. ཨཙྪོཏི ཏནུཙྪཝི. ཝིཔྤསནྣོཏི སུཊྛུ ཝིཔྤསནྣོ. སབྦཱཀཱརསམྤནྣོཏི དྷོཝན ཝེདྷནཱདཱིཧི སབྦེཧི ཨཱཀཱརེཧི སམྤནྣོ. ནཱིལནྟིཨཱདཱིཧི ¶ ཝཎྞསམྤཏྟིཾ དསྶེཏི. ཏཱདིསཉྷི ཨཱཝུཏཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨེཝཾ ཨུཔམཱསཾསནྡནཾ ཝེདིཏབྦཾ – མཎི ཝིཡ ཧི ཀརཛཀཱཡོ. ཨཱཝུཏསུཏྟཾ ¶ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ. ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱལཱབྷཱི བྷིཀྑུ. ཧཏྠེ ཀརིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑཏོ ‘‘ཨཡཾ ཁོ མཎཱི’’ཏི མཎིནོ ཨཱཝིབྷཱུཏཀཱལོ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ ཨབྷིནཱིཧརིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀཀཱཡསྶ ཨཱཝིབྷཱུཏཀཱལོ. ‘‘ཏཏྲིདཾ སུཏྟཾ ཨཱཝུཏ’’ནྟི སུཏྟསྶ ཨཱཝིབྷཱུཏཀཱལོ ཝིཡ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ ཨབྷིནཱིཧརིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ བྷིཀྑུནོ ཏདཱརམྨཎཱནཾ ཕསྶཔཉྩམཀཱནཾ ཝཱ སབྦཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ ཝཱ ཝིཔསྶནཱཉཱཎསྶེཝ ཝཱ ཨཱཝིབྷཱུཏཀཱལོཏི.

ཀིཾ པནེཏཾ ཉཱཎསྶ ཨཱཝིབྷཱུཏཾ, པུགྒལསྶཱཏི. ཉཱཎསྶ, ཏསྶ པན ཨཱཝིབྷཱཝཏྟཱ པུགྒལསྶ ཨཱཝིབྷཱུཏཱཝ ཧོནྟི. ཨིདཉྩ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ མགྒསྶ ཨནནྟརཾ, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡསྨཱ ཨབྷིཉྙཱཝཱརེ ཨཱརདྡྷེ ཨེཏསྶ ཨནྟརཱཝཱརོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨིདྷེཝ དསྶིཏཾ. ཡསྨཱ ཙ ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཨཀཏསམྨསནསྶ དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ བྷེརཝསདྡཾ སུཎནྟོ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཡཱ བྷེརཝེ ཁནྡྷེ ཨནུསྶརཏོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ བྷེརཝརཱུཔཾ ¶ པསྶཏོ བྷཡསནྟཱསོ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཀཏསམྨསནསྶ, ཏསྨཱ ཨབྷིཉྙཱཔཏྟསྶ བྷཡཝིནོདཀཧེཏུསམྤཱདནཏྠམྤི ཨིདཾ ཨིདྷེཝ དསྶིཏཾ. ཨིདྷཱཔི ཨརཧཏྟཝསེནེཝ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༢༥༣. མནོམཡིདྡྷིཡཾ ¶ ཙིཎྞཝསིཏཱཡ. ཏཏྠ མནོམཡནྟི མནེན ནིབྦཏྟཾ. སབྦངྒཔཙྩངྒིནྟི སབྦེཧི ཨངྒེཧི ཙ པཙྩངྒེཧི ཙ སམནྣཱགཏཾ. ཨཧཱིནིནྡྲིཡནྟི སཎྛཱནཝསེན ཨཝིཀལིནྡྲིཡཾ. ཨིདྡྷིམཏཱ ནིམྨིཏརཱུཔཉྷི སཙེ ཨིདྡྷིམཱ ཨོདཱཏོ, ཏམྤི ཨོདཱཏཾ. སཙེ ཨཝིདྡྷཀཎྞོ, ཏམྤི ཨཝིདྡྷཀཎྞནྟི ཨེཝཾ སབྦཱཀཱརེཧི ཏེན སདིསམེཝ ཧོཏི. མུཉྫམྷཱ ཨཱིསིཀནྟིཨཱདི ཨུཔམཏྟཡམྤི ཏཾ སདིསབྷཱཝདསྶནཏྠམེཝ ཝུཏྟཾ. མུཉྫསདིསཱ ཨེཝ ཧི ཏསྶ ཨནྟོ ཨཱིསིཀཱ ཧོཏི. ཀོསསདིསོཡེཝ ཨསི, ཝཊྚཱཡ ཀོསིཡཱ ཝཊྚཾ ཨསིམེཝ པཀྑིཔནྟི, པཏྠཊཱཡ པཏྠཊཾ.

ཀརཎྜཱཏི ཨིདམྤི ཨཧིཀཉྩུཀསྶ ནཱམཾ, ན ཝིལཱིཝཀརཎྜཀསྶ. ཨཧིཀཉྩུཀོ ཧི ཨཧིནཱ སདིསོཝ ཧོཏི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘པུརིསོ ཨཧིཾ ཀརཎྜཱ ཨུདྡྷརེཡྻཱ’’ཏི ཧཏྠེན ཨུདྡྷརམཱནོ ཝིཡ དསྶིཏོ, ཨཐ ཁོ ཙིཏྟེནེཝསྶ ཨུདྡྷརཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཉྷི ཨཧི ནཱམ སཛཱཏིཡཾ ¶ ཋིཏོ, ཀཊྛནྟརཾ ཝཱ རུཀྑནྟརཾ ཝཱ ནིསྶཱཡ, ཏཙཏོ སརཱིརནིཀྐཌྜྷནཔཡོགསངྑཱཏེན ཐཱམེན, སརཱིརཾ ཁཱདམཱནཾ ཝིཡ པུརཱཎཏཙཾ ཛིགུཙྪནྟོཏི ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི སཡམེཝ ཀཉྩུཀཾ ཛཧཱཏི, ན སཀྐཱ ཏཏོ ཨཉྙེན ཨུདྡྷརིཏུཾ. ཏསྨཱ ཙིཏྟེན ཨུདྡྷརཎཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི མུཉྫཱདིསདིསཾ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ སརཱིརཾ, ཨཱིསིཀཱདིསདིསཾ ནིམྨིཏརཱུཔནྟི ཨིདམེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ. ནིམྨཱནཝིདྷཱནཾ ¶ པནེཏྠ པརཏོ ཙ ཨིདྡྷིཝིདྷཱདིཔཉྩཨབྷིཉྙཱཀཐཱ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱཏི ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨུཔམཱམཏྟམེཝ ཧི ཨིདྷ ཨདྷིཀཾ.

ཏཏྠ ཚེཀཀུམྦྷཀཱརཱདཡོ ཝིཡ ཨིདྡྷིཝིདྷཉཱཎལཱབྷཱི བྷིཀྑུ དཊྛབྦོ. སུཔརིཀམྨཀཏམཏྟིཀཱདཡོ ཝིཡ ཨིདྡྷིཝིདྷཉཱཎཾ དཊྛབྦཾ. ཨིཙྪིཏིཙྪིཏབྷཱཛནཝིཀཏིཨཱདིཀརཎཾ ཝིཡ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཀུབྦནཾ དཊྛབྦཾ. ཨིདྷཱཔི ཙིཎྞཝསིཏཱཝསེནེཝ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཐཱ ཨིཏོ པརཱསུ ཙཏཱུསུ ཨབྷིཉྙཱསུ.

༢༥༥. ཏཏྠ ¶ དིབྦསོཏདྷཱཏུཨུཔམཱཡཾ སངྑདྷམོཏི སངྑདྷམཀོ. ཨཔྤཀསིརེནེཝཱཏི ནིདྡུཀྑེནེཝ. ཝིཉྙཱཔེཡྻཱཏི ཛཱནཱཔེཡྻ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཙཱཏུདྡིསཱ ཝིཉྙཱཔེནྟེ སངྑདྷམཀེ ‘‘སངྑསདྡོ ཨཡ’’ནྟི ཝཝཏྠཱཔེནྟཱནཾ སཏྟཱནཾ ཏསྶ སངྑསདྡསྶ ཨཱཝིབྷཱུཏཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ དཱུརསནྟིཀབྷེདཱནཾ དིབྦཱནཉྩེཝ མཱནུསཀཱནཉྩ སདྡཱནཾ ཨཱཝིབྷཱུཏཀཱལོ དཊྛབྦོ.

༢༥༦. ཙེཏོཔརིཡཉཱཎ-ཨུཔམཱཡཾ དཧརོཏི ཏརུཎོ. ཡུཝཱཏི ཡོབྦནེན སམནྣཱགཏོ. མཎྜནཀཛཱཏིཀོཏི ཡུཝཱཔི སམཱནོ ན ཨལསིཡོ ཀིལིཊྛཝཏྠསརཱིརོ, ཨཐ ཁོ མཎྜནཀཔཀཏིཀོ, དིཝསསྶ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ ནྷཱཡིཏྭཱ སུདྡྷཝཏྠ-པརིདཧན-ཨལངྐཱརཀརཎསཱིལོཏི ཨཏྠོ. སཀཎིཀནྟི ¶ ཀཱལ༹ཏིལཀཝངྐ-མུཁདཱུསིཔཱིལ༹ཀཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརེན སདོསཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ ཏསྶ མུཁནིམིཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོ མུཁདོསོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནཱིཧརིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ བྷིཀྑུནོ པརེསཾ སོལ༹སཝིདྷཾ ཙིཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. པུབྦེནིཝཱསཨུཔམཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ མཧཱཨསྶཔུརེ ཝུཏྟམེཝ.

༢༥༩. ཨཡཾ ཁོ ཨུདཱཡི པཉྩམོ དྷམྨོཏི ཨེཀཱུནཝཱིསཏི པབྦཱནི པཊིཔདཱཝསེན ཨེཀཾ དྷམྨཾ ¶ ཀཏྭཱ པཉྩམོ དྷམྨོཏི ཝུཏྟོ. ཡཐཱ ཧི ཨཊྛཀནཱགརསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༡༧ ཨཱདཡོ) ཨེཀཱདས པབྦཱནི པུཙྪཱཝསེན ཨེཀདྷམྨོ ཀཏོ, ཨེཝམིདྷ ཨེཀཱུནཝཱིསཏི པབྦཱནི པཊིཔདཱཝསེན ཨེཀོ དྷམྨོ ཀཏོཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨིམེསུ ཙ པན ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པབྦེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཊྛསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཝིཔསྶནཱཉཱཎེ ཙ ཨཱསཝཀྑཡཉཱཎེ ཙ ཨརཧཏྟཝསེན ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, སེསེསུ ཙིཎྞཝསིབྷཱཝཝསེན. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱསཀུལུདཱཡིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. སམཎམུཎྜིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༦༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི སམཎམུཎྜིཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨུགྒཱཧམཱནོཏི ཏསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ ནཱམཾ. སུམནོཏི པཀཏིནཱམཾ. ཀིཉྩི ཀིཉྩི པན ཨུགྒཧིཏུཾ ཨུགྒཱཧེཏུཾ སམཏྠཏཱཡ ཨུགྒཱཧམཱནོཏི ནཾ སཉྫཱནནྟི. སམཡཾ ¶ པཝདནྟི ཨེཏྠཱཏི སམཡཔྤཝཱདཀཾ. ཏསྨིཾ ཀིར ཋཱནེ ཙངྐཱིཏཱརུཀྑཔོཀྑརསཱཏིཔྤབྷུཏཡོ བྲཱཧྨཎཱ ནིགཎྛཱཙེལཀཔརིབྦཱཛཀཱདཡོ ཙ པབྦཛིཏཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སམཡཾ པཝདནྟི ཀཐེནྟི དཱིཔེནྟི, ཏསྨཱ སོ ཨཱརཱམོ སམཡཔྤཝཱདཀོཏི ཝུཙྩཏི. སྭེཝ ཏིནྡུཀཱཙཱིརསངྑཱཏཱཡ ཏིམྦརཱུསཀརུཀྑཔནྟིཡཱ པརིཀྑིཏྟཏྟཱ ཏིནྡུཀཱཙཱིརཾ. ཡསྨཱ པནེཏྠ པཋམཾ ཨེཀཱ སཱལཱ ཨཧོསི, པཙྪཱ མཧཱཔུཉྙཾ པོཊྛཔཱདཔརིབྦཱཛཀཾ ནིསྶཱཡ བཧཱུ སཱལཱ ཀཏཱ, ཏསྨཱ ཏམེཝ ཨེཀཾ སཱལཾ ཨུཔཱདཱཡ ལདྡྷནཱམཝསེན ཨེཀསཱལཀོཏི ཝུཙྩཏི. མལླིཀཱཡ པན པསེནདིརཉྙོ དེཝིཡཱ ཨུཡྻཱནབྷཱུཏོ སོ པུཔྥཕལསཉྪནྣོ ཨཱརཱམོཏི ཀཏྭཱ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམོཏི སངྑཾ གཏོ. ཏསྨིཾ སམཡཔྤཝཱདཀེ ཏིནྡུཀཱཙཱིརེ ཨེཀསཱལཀེ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམེ. པཊིཝསཏཱིཏི ཝཱསཕཱསུཏཱཡ ཝསཏི. དིཝཱ དིཝསྶཱཏི དིཝསསྶ དིཝཱ ནཱམ མཛ྄ཛྷནྷཱཏིཀྐམོ, ཏསྨིཾ དིཝསསྶཔི དིཝཱབྷཱུཏེ ཨཏིཀྐནྟམཏྟེ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ནིཀྑམཱིཏི ཨཏྠོ. པཊིསལླཱིནོཏི ཏཏོ ཏཏོ རཱུཔཱདིགོཙརཏོ ཙིཏྟཾ པཊིསཾཧརིཏྭཱ ལཱིནོ, ཛྷཱནརཏིསེཝནཝསེན ཨེཀཱིབྷཱཝཾ གཏོ. མནོབྷཱཝནཱིཡཱནནྟི མནཝཌྜྷནཀཱནཾ, ཡེ ¶ ཨཱཝཛྫཏོ མནསིཀརོཏོ ཙིཏྟཾ ཝིནཱིཝརཎཾ ཧོཏི ཨུནྣམཏི ཝཌྜྷཏི. ཡཱཝཏཱཏི ཡཏྟཀཱ. ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོཏི ཨཡཾ ཏེསཾ ཨབྦྷནྟརོ ཨེཀོ སཱཝཀོ. ཨཔྤེཝ ནཱམཱཏི ཏསྶ ཨུཔསངྐམནཾ པཏྠཡམཱནོ ཨཱཧ. པཏྠནཱཀཱརཎཾ པན སནྡཀསུཏྟེ ཝུཏྟམེཝ.

༢༦༡. ཨེཏདཝོཙཱཏི དནྡཔཉྙོ ཨཡཾ གཧཔཏི, དྷམྨཀཐཱཡ ནཾ སངྒཎྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱཝཀཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི མཉྙམཱནོ ཨེཏཾ ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ པཉྙཔེམཱིཏི དསྶེམི ཋཔེམི. སམྤནྣཀུསལནྟི པརིཔུཎྞཀུསལཾ. པརམཀུསལནྟི ཨུཏྟམཀུསལཾ. ཨཡོཛ྄ཛྷནྟི ཝཱདཡུདྡྷེན ཡུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙཱལེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཾ ཨཙལཾ ནིཀྐམྤཾ ཐིརཾ. ན ¶ ཀརོཏཱིཏི ཨཀརཎམཏྟམེཝ ¶ ཝདཏི, ཨེཏྠ པན སཾཝརཔྤཧཱནཾ ཝཱ པཊིསེཝནཔྤཧཱནཾ ཝཱ ན ཝདཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ནེཝ ཨབྷིནནྡཱིཏི ཏིཏྠིཡཱ ནཱམ ཛཱནིཏྭཱཔི ཨཛཱནིཏྭཱཔི ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཝདནྟཱིཏི མཉྙམཱནོ ནཱབྷིནནྡི. ན པཊིཀྐོསཱིཏི སཱསནསྶ ཨནུལོམཾ ཝིཡ པསནྣཱཀཱརཾ ཝིཡ ཝདཏཱིཏི མཉྙམཱནོ ན པཊིསེདྷེཏི.

༢༦༢. ཡཐཱ ཨུགྒཱཧམཱནསྶཱཏི ཡཐཱ ཏསྶ ཝཙནཾ, ཨེཝཾ སནྟེ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོ ཀུམཱརོ ཨཡོཛ྄ཛྷསམཎོ ཐིརསམཎོ བྷཝིསྶཏི, མཡཾ པན ཨེཝཾ ན ཝདཱམཱཏི དཱིཔེཏི. ཀཱཡོཏིཔི ན ཧོཏཱིཏི སཀཀཱཡོ པརཀཱཡོཏིཔི ཝིསེསཉཱཎཾ ན ཧོཏི. ཨཉྙཏྲ ¶ ཕནྡིཏམཏྟཱཏི པཙྩཏྠརཎེ ཝལིསམྥསྶེན ཝཱ མངྒུལདཊྛེན ཝཱ ཀཱཡཕནྡནམཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཀཱཡེན ཀརཎཀམྨཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏམྤི ཙ ཀིལེསསཧགཏཙིཏྟེནེཝ ཧོཏི. ཝཱཙཱཏིཔི ན ཧོཏཱིཏི མིཙྪཱཝཱཙཱ སམྨཱཝཱཙཱཏིཔི ནཱནཏྟཾ ན ཧོཏི. རོདིཏམཏྟཱཏི ཛིགྷཙྪཱཔིཔཱསཱཔརེཏསྶ པན རོདིཏམཏྟཾ ཧོཏི. ཏམྤི ཀིལེསསཧགཏཙིཏྟེནེཝ. སངྐཔྤོཏི མིཙྪཱསངྐཔྤོ སམྨཱསངྐཔྤོཏིཔི ནཱནཏྟཾ ན ཧོཏི. ཝིཀཱུཛིཏམཏྟཱཏི ཝིཀཱུཛིཏམཏྟཾ རོདནཧསིཏམཏྟཾ ཧོཏི. དཧརཀུམཱརཀཱནཉྷི ཙིཏྟཾ ཨཏཱིཏཱརམྨཎཾ པཝཏྟཏི, ནིརཡཏོ ཨཱགཏཱ ནིརཡདུཀྑཾ སརིཏྭཱ རོདནྟི, དེཝལོཀཏོ ཨཱགཏཱ ཧསནྟི, ཏམྤི ཀིལེསསཧགཏཙིཏྟེནེཝ ཧོཏི. ཨཱཛཱིཝོཏི མིཙྪཱཛཱིཝོ སམྨཱཛཱིཝོཏིཔི ནཱནཏྟཾ ན ཧོཏི. ཨཉྙཏྲ མཱཏུཐཉྙཱཏི ཐཉྙཙོརདཱརཀཱ ནཱམ ཧོནྟི, མཱཏརི ཁཱིརཾ པཱཡནྟིཡཱ ཨཔིཝིཏྭཱ ཨཉྙཝིཧིཏཀཱལེ པིཊྛིཔསྶེན ཨཱགནྟྭཱ ཐཉྙཾ པིཝནྟི. ཨེཏྟཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙོ མིཙྪཱཛཱིཝོ ནཏྠི. ཨཡམྤི ཀིལེསསཧགཏཙིཏྟེནེཝ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི.

༢༦༣. ཨེཝཾ པརིབྦཱཛཀཝཱདཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཱནི སཡཾ སེཀྑབྷཱུམིཡཾ མཱཏིཀཾ ཋཔེནྟོ ཙཏཱུཧི ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སམདྷིགཡ྄ཧ ཏིཊྛཏཱིཏི ཝིསེསེཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ན ¶ ཀཱཡེན པཱཔ ཀམྨནྟིཨཱདཱིསུ ན ཀེཝལཾ ཨཀརཎམཏྟམེཝ, བྷགཝཱ པན ཨེཏྠ སཾཝརཔྤཧཱནཔཊིསངྑཱ པཉྙཔེཏི. ཏཾ ¶ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ན ཙེཝ སམྤནྣཀུསལནྟིཨཱདི པན ཁཱིཎཱསཝཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

ཨིདཱནི ¶ ཨསེཀྑབྷཱུམིཡཾ མཱཏིཀཾ ཋཔེནྟོ དསཧི ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏཱིཎི པདཱནི ནིསྶཱཡ དྭེ པཋམཙཏུཀྐཱ ཋཔིཏཱ, ཨེཀཾ པདཾ ནིསྶཱཡ དྭེ པཙྪིམཙཏུཀྐཱ. ཨཡཾ སེཀྑབྷཱུམིཡཾ མཱཏིཀཱ.

༢༦༤. ཨིདཱནི ཏཾ ཝིབྷཛནྟོ ཀཏམེ ཙ ཐཔཏི ཨཀུསལསཱིལཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སརཱགནྟི ཨཊྛཝིདྷཾ ལོབྷསཧགཏཙིཏྟཾ. སདོསནྟི པཊིགྷསམྤཡུཏྟཙིཏྟདྭཡཾ. སམོཧནྟི ཝིཙིཀིཙྪུདྡྷཙྩསཧགཏཙིཏྟདྭཡམྤི ཝཊྚཏི, སབྦཱཀུསལཙིཏྟཱནིཔི. མོཧོ སབྦཱཀུསལེ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཧི ཝུཏྟཾ. ཨིཏོསམུཊྛཱནཱཏི ཨིཏོ སརཱགཱདིཙིཏྟཏོ སམུཊྛཱནཾ ཨུཔྤཏྟི ཨེཏེསནྟི ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ.

ཀུཧིནྟི ཀཏརཾ ཋཱནཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཏྠེཏེཏི སོཏཱཔཏྟིཕལེ བྷུམྨཾ. པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཱིལཉྷི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི, ཏཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ཨཀུསལསཱིལཾ ཨསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཨཀུསལསཱིལནྟི ཙ དུསྶཱིལསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཀུསལཱནཾ སཱིལཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཨེཏྠ ཡཱཝ སོཏཱཔཏྟིམགྒཱ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ ཧོཏི, ཕལཔཏྟེ པན ཏེ ནིརོདྷིཏཱ ནཱམ ཧོནྟི.

༢༦༥. ཝཱིཏརཱགནྟིཨཱདཱིཧི ¶ ཨཊྛཝིདྷཾ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཙིཏྟམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨེཏེན ཧི ཀུསལསཱིལཾ སམུཊྛཱཏི.

སཱིལཝཱ ཧོཏཱིཏི སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི གུཎསམྤནྣོ ཙ. ནོ ཙ སཱིལམཡོཏི ཨལམེཏྟཱཝཏཱ, ནཏྠི ཨིཏོ ཀིཉྩི ཨུཏྟརི ཀརཎཱིཡནྟི ཨེཝཾ སཱིལམཡོ ན ཧོཏི. ཡཏྠསྶ ཏེཏི ཨརཧཏྟཕལེ བྷུམྨཾ. ཨརཧཏྟཕལཉྷི པཏྭཱ ཨཀུསལསཱིལཾ ཨསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི.

ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཨེཏྠ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ ཧོཏི, ཕལཔཏྟེ པན ཏེ ནིརོདྷིཏཱ ནཱམ ཧོནྟི.

༢༦༦. ཀཱམསཉྙཱདཱིསུ ¶ ཀཱམསཉྙཱ ཨཊྛལོབྷསཧགཏཙིཏྟསཧཛཱཏཱ, ཨིཏརཱ དྭེ དོམནསྶསཧགཏཙིཏྟདྭཡེན སཧཛཱཏཱ.

པཋམཾ ¶ ཛྷཱནནྟི ཨནཱགཱམིཕལཔཋམཛ྄ཛྷཱནཾ. ཨེཏྠེཏེཏི ཨནཱགཱམིཕལེ བྷུམྨཾ. ཨནཱགཱམིཕལཉྷི པཏྭཱ ཨཀུསལསངྐཔྤཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི.

ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཨེཏྠ ཡཱཝ ཨནཱགཱམིམགྒཱ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ ཧོཏི, ཕལཔཏྟེ པན ཏེ ནིརོདྷིཏཱ ནཱམ ཧོནྟི. ནེཀྑམྨསཉྙཱདཡོ ཧི ཏིསྶོཔི ཨཊྛཀཱམཱཝཙརཀུསལསཧཛཱཏསཉྙཱཝ.

༢༦༧. ཨེཏྠེཏེཏི ཨརཧཏྟཕལེ བྷུམྨཾ. དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནིཀཾ ཨརཧཏྟཕལཉྷི པཱཔུཎིཏྭཱ ཀུསལསངྐཔྤཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོཏི ཨེཏྠ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ ཧོཏི, ཕལཔཏྟེ པན ཏེ ནིརོདྷིཏཱ ནཱམ ཧོནྟི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སམཎམུཎྜིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཙཱུལ༹སཀུལུདཱཡིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༧༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹སཀུལུདཱཡིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཡདཱ པན, བྷནྟེ, བྷགཝཱཏི ཨིདཾ པརིབྦཱཛཀོ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཀཱམོ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཱཡ སཱལཡབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ.

༢༧༡. ཏཾཡེཝེཏྠ པཊིབྷཱཏཱུཏི སཙེ དྷམྨཾ སོཏུཀཱམོ, ཏུཡ྄ཧེཝེཏྠ ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ ཨུཔཊྛཱཏུ. ཡཐཱ མཾ པཊིབྷཱསེཡྻཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན མམ དྷམྨདེསནཱ ཨུཔཊྛཧེཡྻ, ཨེཏེན ཧི ཀཱརཎེན ཀཐཱཡ སམུཊྛིཏཱཡ སུཁཾ དྷམྨཾ དེསེཏུནྟི དཱིཔེཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེཏི སོ ཀིར ཏཾ དིསྭཱ – ‘‘སཙེ བྷགཝཱ ཨིདྷ ཨབྷཝིསྶཱ, ཨཡམེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོཏི དཱིཔསཧསྶཾ ཝིཡ ཨུཛྫལཱཔེཏྭཱ ཨཛྫ མེ པཱཀཊཾ ཨཀརིསྶཱ’’ཏི དསབལཾཡེཝ ཨནུསྶརི. ཏསྨཱ ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཧོ ནཱུནཱཏི ཨནུསྶརཎཏྠེ ནིཔཱཏདྭཡཾ. ཏེན ཏསྶ བྷགཝནྟཾ ཨནུསྶརནྟསྶ ཨེཏདཧོསི ‘‘ཨཧོ ནཱུན བྷགཝཱ ཨཧོ ནཱུན སུགཏོ’’ཏི. ཡོ ཨིམེསནྟི ཡོ ཨིམེསཾ དྷམྨཱནཾ. སུཀུསལོཏི སུཊྛུ ¶ ཀུསལོ ནིཔུཎོ ཚེཀོ. སོ བྷགཝཱ ཨཧོ ནཱུན ཀཐེཡྻ, སོ སུགཏོ ཨཧོ ནཱུན ཀཐེཡྻ, ཏསྶ ཧི བྷགཝཏོ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎསྶ ཨནེཀཱནི ཀཔྤཀོཊིསཧསྶཱནི ཨེཀངྒཎཱནི པཱཀཊཱནཱིཏི, ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཏསྶ ཝཱཧཾ པུབྦནྟཾ ཨཱརབྦྷཱཏི ཡོ ཧི ལཱབྷཱི ཧོཏི, སོ ‘‘པུབྦེ ཏྭཾ ཁཏྟིཡོ ཨཧོསི, བྲཱཧྨཎོ ཨཧོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཛཱནནྟོ ¶ སཀྐཙྩཾ སུསྶཱུསཏི. ཨལཱབྷཱི པན – ‘‘ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཱིསཀམྤམེཏྟམེཝ དསྶེཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཏསྶ ཝཱཧཾ པུབྦནྟཾ ཨཱརབྦྷ པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཡྻ’’ནྟི.

སོ ཝཱ མཾ ཨཔརནྟནྟི དིབྦཙཀྑུལཱབྷིནོ ཧི ཨནཱགཏཾསཉཱཎཾ ཨིཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨིཏརཾ པུབྦེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

དྷམྨཾ ¶ ཏེ དེསེསྶཱམཱིཏི ཨཡཾ ཀིར ཨཏཱིཏེ དེསིཡམཱནེཔི ན བུཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨནཱགཏེ དེསིཡམཱནེཔི ན བུཛ྄ཛྷིསྶཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ སཎྷསུཁུམཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ དེསེཏུཀཱམོ ཨེཝམཱཧ. ཀིཾ པན ཏཾ བུཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི? ཨེཏཾ པགེཝ ན བུཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨནཱགཏེ པནསྶ ཝཱསནཱཡ པཙྩཡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི དིསྭཱ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ.

པཾསུཔིསཱཙཀནྟི ཨསུཙིཊྛཱནེ ནིབྦཏྟཔིསཱཙཾ. སོ ཧི ཨེཀཾ མཱུལཾ གཧེཏྭཱ ཨདིསྶམཱནཀཱཡོ ཧོཏི. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀཱ ཀིར ཡཀྑིནཱི དྭེ དཱརཀེ ཐཱུཔཱརཱམདྭཱརེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཱཧཱརཔརིཡེསནཏྠཾ ནགརཾ གཏཱ. དཱརཀཱ ཨེཀཾ པིཎྜཔཱཏིཀཏྠེརཾ དིསྭཱ ཨཱཧཾསུ, – ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ མཱཏཱ ཨནྟོ ནགརཾ པཝིཊྛཱ, ཏསྶཱ ཝདེཡྻཱཐ ‘ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ལདྡྷཀཾ, གཧེཏྭཱ སཱིགྷཾ གཙྪ, དཱརཀཱ ཏེ ཛིགྷཙྪིཏཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོནྟཱི’’’ཏི. ཏམཧཾ ཀཐཾ པསྶིསྶཱམཱིཏི? ཨིདཾ, བྷནྟེ, གཎྷཐཱཏི ཨེཀཾ མཱུལཁཎྜཾ ཨདཾསུ. ཐེརསྶ ཨནེཀཱནི ཡཀྑསཧསྶཱནི པཉྙཱཡིཾསུ, སོ དཱརཀེཧི དིནྣསཉྙཱཎེན ཏཾ ཡཀྑིནིཾ ཨདྡས ཝིརཱུཔཾ བཱིབྷཙྪཾ ཀེཝལཾ ཝཱིཐིཡཾ གབྦྷམལཾ པཙྩཱསཱིསམཱནཾ. དིསྭཱ ཏམཏྠཾ ཀཐེསི ¶ . ཀཐཾ མཾ ཏྭཾ པསྶསཱིཏི ཝུཏྟེ མཱུལཁཎྜཾ དསྶེསི, སཱ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཎྷི. ཨེཝཾ པཾསུཔིསཱཙཀཱ ཨེཀཾ མཱུལཾ གཧེཏྭཱ ཨདིསྶམཱནཀཱཡཱ ཧོནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེས ‘‘པཾསུཔིསཱཙཀམྤི ¶ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ན པཀྑཱཡཏཱིཏི ན དིསྶཏི ན ཨུཔཊྛཱཏི.

༢༧༢. དཱིགྷཱཔི ཁོ ཏེ ཨེསཱཏི ཨུདཱཡི ཨེསཱ ཏཝ ཝཱཙཱ དཱིགྷཱཔི བྷཝེཡྻ, ཨེཝཾ ཝདནྟསྶ ཝསྶསཏམྤི ཝསྶསཧསྶམྤི པཝཏྟེཡྻ, ན ཙ ཨཏྠཾ དཱིཔེཡྻཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཔྤཱཊིཧཱིརཀཏནྟི ཨནིཡྻཱནིཀཾ ཨམཱུལཀཾ ནིརཏྠཀཾ སམྤཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི ཏཾ ཝཎྞཾ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཎྜུཀམྦལེ ནིཀྑིཏྟོཏི ཝིསབྷཱགཝཎྞེ རཏྟཀམྦལེ ཋཔིཏོ. ཨེཝཾཝཎྞོ ཨཏྟཱ ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ སོ སུབྷཀིཎྷདེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཀྑནྡྷེ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ མཏཀཱལེ ཨཏྟཱ སུབྷཀིཎྷདེཝལོཀེ ཁནྡྷཱ ཝིཡ ཛོཏེཏཱི’’ཏི ཝདཏི.

༢༧༣. ཨཡཾ ¶ ཨིམེསཾ ཨུབྷིནྣནྟི སོ ཀིར ཡསྨཱ མཎིསྶ བཧི ཨཱབྷཱ ན ནིཙྪརཏི, ཁཛྫོཔནཀསྶ ཨངྒུལདྭངྒུལཙཏུརངྒུལམཏྟཾ ནིཙྪརཏི, མཧཱཁཛྫོཔནཀསྶ པན ཁལ༹མཎྜལམཏྟམྤི ནིཙྪརཏིཡེཝ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

ཝིདྡྷེཏི ཨུབྦིདྡྷེ, མེགྷཝིགམེན དཱུརཱིབྷཱུཏེཏི ཨཏྠོ. ཝིགཏཝལཱཧཀེཏི ཨཔགཏམེགྷེ. དེཝེཏི ཨཱཀཱསེ. ཨོསདྷིཏཱརཀཱཏི ¶ སུཀྐཏཱརཀཱ. སཱ ཧི ཡསྨཱ ཏསྶཱ ཨུདཡཏོ པཊྛཱཡ ཏེན སཉྙཱཎེན ཨོསདྷཱནི གཎྷནྟིཔི པིཝནྟིཔི, ཏསྨཱ ‘‘ཨོསདྷིཏཱརཀཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨབྷིདོ ཨཌྜྷརཏྟསམཡནྟི ཨབྷིནྣེ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ. ཨིམིནཱ གགནམཛ྄ཛྷེ ཋིཏཙནྡཾ དསྶེཏི. ཨབྷིདོ མཛ྄ཛྷནྷིཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཏོ ཁོཏི ཡེ ཨནུབྷོནྟི, ཏེཧི བཧུཏརཱ, བཧཱུ ཙེཝ བཧུཏརཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱབྷཱ ནཱནུབྷོནྟཱིཏི ཨོབྷཱསཾ ན ཝལ༹ཉྫནྟི, ཨཏྟནོ སརཱིརོབྷཱསེནེཝ ཨཱལོཀཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརནྟི.

༢༧༤. ཨིདཱནི ཡསྨཱ སོ ‘‘ཨེཀནྟསུཁཾ ལོཀཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིནྣོ, པུཙྪཱམཱུལ༹ྷོ པན ཛཱཏོ, ཏསྨཱ ནཾ བྷགཝཱ ཏཾ པུཙྪཾ སརཱཔེནྟོ ཀིཾ པན, ཨུདཱཡི, ཨཏྠི ཨེཀནྟསུཁོ ལོཀོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ¶ ཨཱཀཱརཝཏཱིཏི ཀཱརཎཝཏཱི. ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པན ཏཔོགུཎནྟི ཨཙེལཀཔཱལི༹ཾ སནྡྷཱཡཱཧ, སུརཱཔཱནཝིརཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༧༥. ཀཏམཱ པན སཱ, བྷནྟེ, ཨཱཀཱརཝཏཱི པཊིཔདཱ ཨེཀནྟསུཁསྶཱཏི ཀསྨཱ པུཙྪཏི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘མཡཾ སཏྟཱནཾ ཨེཀནྟསུཁཾ ཝདཱམ, པཊིཔདཾ པན ཀཱལེན སུཁཾ ཀཱལེན དུཀྑཾ ཝདཱམ. ཨེཀནྟསུཁསྶ ཁོ པན ཨཏྟནོ པཊིཔདཱཡཔི ཨེཀནྟསུཁཱཡ བྷཝིཏབྦཾ. ཨམྷཱཀཾ ཀཐཱ ཨནིཡྻཱནིཀཱ, སཏྠུ ཀཐཱཝ ནིཡྻཱནིཀཱ’’ཏི. ཨིདཱནི སཏྠཱརཾཡེཝ པུཙྪིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི ཏསྨཱ པུཙྪཏི.

ཨེཏྠ ¶ མཡཾ ཨནསྶཱམཱཏི ཨེཏསྨིཾ ཀཱརཎེ མཡཾ ཨནསྶཱམ. ཀསྨཱ པན ཨེཝམཱཧཾསུ? ཏེ ཀིར པུབྦེ པཉྩསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སུབྷཀིཎྷེསུ ནིབྦཏྟནྟཱིཏི ཛཱནནྟི, གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ པན ཀཱལེ ¶ ཀསིཎཔརིཀམྨམྤི ན ཛཱནིཾསུ, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནམྤི ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. པཉྩ པུབྦབྷཱགདྷམྨེ པན ‘‘ཨཱཀཱརཝཏཱི པཊིཔདཱ’’ཏི ཨུགྒཧེཏྭཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ‘‘ཨེཀནྟསུཁོ ལོཀོ’’ཏི ཨུགྒཎྷིཾསུ. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧཾསུ. ཨུཏྟརིཏརནྟི ཨིཏོ པཉྩཧི དྷམྨེཧི ཨུཏྟརིཏརཾ པཊིཔདཾ ཝཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཏོ ཨུཏྟརིཏརཾ ཨེཀནྟསུཁཾ ལོཀཾ ཝཱ ན ཛཱནཱམཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཔྤསདྡེ ཀཏྭཱཏི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ མཧཱསདྡཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརདྡྷེ ནིསྶདྡེ ཀཏྭཱ.

༢༧༦. སཙྪིཀིརིཡཱཧེཏཱུཏི ཨེཏྠ དྭེ སཙྪིཀིརིཡཱ པཊིལཱབྷསཙྪིཀིརིཡཱ ཙ པཙྩཀྑསཙྪིཀིརིཡཱ ཙ. ཏཏྠ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སུབྷཀིཎྷལོཀེ ཏེསཾ དེཝཱནཾ སམཱནཱཡུཝཎྞོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཏི, ཨཡཾ པཊིལཱབྷསཙྪིཀིརིཡཱ ནཱམ. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནེན སུབྷཀིཎྷལོཀཾ གནྟྭཱ ཏེཧི དེཝེཧི སདྡྷིཾ སནྟིཊྛཏི སལླཔཏི སཱཀཙྪཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨཡཾ པཙྩཀྑསཙྪིཀིརིཡཱ ནཱམ. ཏཱསཾ དྭིནྣམྤི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཨཱཀཱརཝཏཱི པཊིཔདཱ ནཱམ. ཏཉྷི ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ནེཝ སཀྐཱ སུབྷཀིཎྷལོཀེ ནིབྦཏྟིཏུཾ, ན ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ. ཨིཏི དུཝིདྷམྤེཏཾ སཙྪིཀིརིཡཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཨེཏསྶ ནཱུན, བྷནྟེ, ཨེཀནྟསུཁསྶ ལོཀསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཧེཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ.

༢༧༧. ཨུདཉྩནིཀོཏི ¶ ཨུདཀཝཱརཀོ. ཨནྟརཱཡམཀཱསཱིཏི ཡཐཱ པབྦཛྫཾ ན ལབྷཏི, ཨེཝཾ ཨུཔདྡུཏམཀཱསི ཡཐཱ ཏཾ ཨུཔནིསྶཡཝིཔནྣཾ. ཨཡཾ ཀིར ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ པབྦཛིཏྭཱ སམཎདྷམྨམཀཱསི. ཨཐསྶ ཨེཀོ སཧཱཡཀོ བྷིཀྑུ སཱསནེ ཨནབྷིརཏོ, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཝིབྦྷམིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཨཱརོཙེསི. སོ ཏསྶ པཏྟཙཱིཝརེ ལོབྷཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ གིཧིབྷཱཝཱཡ ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི. ཨིཏརོ ཏསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ ཝིབྦྷམི. ཏེནསྶ ཀམྨུནཱ ཨིདཱནི བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ པབྦཛྫཱཡ ཨནྟརཱཡོ ཛཱཏོ. བྷགཝཏཱ པནསྶ པུརིམསུཏྟཾ ཨཏིརེཀབྷཱཎཝཱརམཏྟཾ, ཨིདཾ བྷཱཎཝཱརམཏྟནྟི ཨེཏྟཀཱཡ ཏནྟིཡཱ དྷམྨོ ཀཐིཏོ, ཨེཀདེསནཱཡཔི མགྒཕལཔཊིཝེདྷོ ན ཛཱཏོ, ཨནཱགཏེ པནསྶ པཙྩཡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨནཱགཏེ པཙྩཡབྷཱཝཉྩསྶ དིསྭཱ བྷགཝཱ དྷརམཱནོ ཨེཀཾ བྷིཀྑུམྤི མེཏྟཱཝིཧཱརིམྷི ཨེཏདགྒེ ན ཋཔེསི. པསྶཏི ཧི བྷགཝཱ – ‘‘ཨནཱགཏེ ཨཡཾ མམ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ མེཏྟཱཝིཧཱརཱིནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

སོ བྷགཝཏི པརིནིབྦུཏེ དྷམྨཱསོཀརཱཛཀཱལེ པཱཊལིཔུཏྟེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཔྤཏྟོ ¶ ཨསྶགུཏྟཏྠེརོ ནཱམ ཧུཏྭཱ མེཏྟཱཝིཧཱརཱིནཾ ཨགྒོ ཨཧོསི. ཐེརསྶ མེཏྟཱནུབྷཱཝེན ཏིརཙྪཱནགཏཱཔི མེཏྟཙིཏྟཾ པཊིལབྷིཾསུ, ཐེརོ སཀལཛམྦུདཱིཔེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨོཝཱདཱཙརིཡོ ཧུཏྭཱ ཝཏྟནིསེནཱསནེ ཨཱཝསི, ཏིཾསཡོཛནམཏྟཱ ཨཊཝཱི ཨེཀཾ པདྷཱནགྷརཾ ཨཧོསི. ཐེརོ ཨཱཀཱསེ ཙམྨཁཎྜཾ པཏྠརིཏྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ བྷིཀྑཱཙཱརམྤི ཨགནྟྭཱ ཝིཧཱརེ ནིསིནྣོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི, མནུསྶཱ ཝིཧཱརམེཝ གནྟྭཱ དཱནམདཾསུ. དྷམྨཱསོཀརཱཛཱ ཐེརསྶ གུཎཾ སུཏྭཱ དཊྛུཀཱམོ ཏིཀྑཏྟུཾ པཧིཎི. ཐེརོ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨོཝཱདཾ དམྨཱིཏི ཨེཀཝཱརམྤི ན གཏོཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹སཀུལུདཱཡིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཝེཁནསསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༧༨. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཝེཁནསསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝེཁནསོཏི ཨཡཾ ཀིར སཀུལུདཱཡིསྶ ཨཱཙརིཡོ, སོ ‘‘སཀུལུདཱཡཱི པརིབྦཱཛཀོ པརམཝཎྞཔཉྷེ པརཱཛིཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘མཡཱ སོ སཱདྷུཀཾ ཨུགྒཧཱཔིཏོ, ཏེནཱཔི སཱདྷུཀཾ ཨུགྒཧིཏཾ, ཀཐཾ ནུ ཁོ པརཱཛིཏོ, ཧནྡཱཧཾ སཡཾ གནྟྭཱ སམཎཾ གོཏམཾ པརམཝཎྞཔཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི རཱཛགཧཏོ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནཾ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ ཡེན བྷགཝཱ, ཏེནུཔསངྐམི, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པན ཋིཏཀོཝ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི. ཏཏྠ པུརིམསདིསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༨༠. པཉྩ ཁོ ཨིམེཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཨགཱརིཡོཔི ཨེཀཙྩོ ཀཱམགརུཀོ ཀཱམཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨེཀཙྩོ ནེཀྑམྨགརུཀོ ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི. པབྦཛིཏོཔི ཙ ཨེཀཙྩོ ཀཱམགརུཀོ ཀཱམཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨེཀཙྩོ ནེཀྑམྨགརུཀོ ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི. ཨཡཾ པན ཀཱམགརུཀོ ཀཱམཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི. སོ ཨིམཱཡ ཀཐཱཡ ཀཐིཡམཱནཱཡ ཨཏྟནོ ཀཱམཱདྷིམུཏྟཏྟཾ སལླཀྑེསྶཏི, ཨེཝམསྶཱཡཾ དེསནཱ སཔྤཱཡཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཀཱམགྒསུཁནྟི ནིབྦཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ.

༢༨༡. པཱཔིཏོ ¶ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཛཱནནབྷཱཝཾ པཱཔིཏོ བྷཝིསྶཏི. ནཱམཀཾཡེཝ སམྤཛྫཏཱིཏི ནིརཏྠཀཝཙནམཏྟམེཝ སམྤཛྫཏི. ཏིཊྛཏུ པུབྦནྟོ ཏིཊྛཏུ ཨཔརནྟོཏི ཡསྨཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཨཏཱིཏཀཐཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཾ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎཾ ནཏྠི, ཨནཱགཏཀཐཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཾ དིབྦཙཀྑུཉཱཎཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཏིཊྛཏཱུཏི ཨཱཧ. སུཏྟབནྡྷནེཧཱིཏི སུཏྟམཡབནྡྷནེཧི. ཏསྶ ཧི ཨཱརཀྑཏྠཱཡ ཧཏྠཔཱདེསུ ཙེཝ གཱིཝཱཡ ཙ སུཏྟཀཱནི བནྡྷནྟི. ཏཱནི སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. མཧལླཀཀཱལེ པནསྶ ཏཱནི སཡཾ ཝཱ པཱུཏཱིནི ཧུཏྭཱ མུཉྩནྟི, ཚིནྡིཏྭཱ ཝཱ ཧརནྟི.

ཨེཝམེཝ ¶ ཁོཏི ཨིམིནཱ ཨིདཾ དསྶེཏི – དཧརསྶ ཀུམཱརསྶ སུཏྟབནྡྷནཱནཾ ཨཛཱནནཀཱལོ ཝིཡ ཨཝིཛྫཱཡ པུརིམཱཡ ཀོཊིཡཱ ཨཛཱནནཾ, ན ཧི སཀྐཱ ཨཝིཛྫཱཡ པུརིམཀོཊི ཉཱཏུཾ, མོཙནཀཱལེ ཛཱནནསདིསཾ པན ¶ ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཝིཛྫཱབནྡྷནསྶ པམོཀྑོ ཛཱཏོཏི ཛཱནནཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཝེཁནསསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. རཱཛཝགྒོ

༡. གྷཊིཀཱརསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༨༢. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི གྷཊིཀཱརསུཏྟཾ. ཏཏྠ སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི མཧཱམགྒེན གཙྪནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྷཱུམིཔྤདེསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མཡཱ ཙརིཡཾ ཙརམཱནེན ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ནིཝུཏྠཔུབྦ’’ནྟི ཨཱཝཛྫནྟོ ཨདྡས ¶ – ‘‘ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཝེགལི༹ངྒཾ ནཱམ གཱམནིགམོ ཨཧོསི, ཨཧཾ ཏདཱ ཛོཏིཔཱལོ ནཱམ མཱཎཝོ ཨཧོསིཾ, མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ གྷཊིཀཱརོ ནཱམ ཀུམྦྷཀཱརོ ཨཧོསི, ཏེན སདྡྷིཾ མཡཱ ཨིདྷ ཨེཀཾ སུཀཱརཎཾ ཀཏཾ, ཏཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཔཱཀཊཾ པཊིཙྪནྣཾ, ཧནྡ ནཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པཱཀཊཾ ཀརོམཱི’’ཏི མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ པདེསེ ཋིཏཀོཝ སིཏཔཱཏུཀམྨམཀཱསི, ཨགྒགྒདནྟེ དསྶེཏྭཱ མནྡཧསིཏཾ ཧསི. ཡཐཱ ཧི ལོཀིཡམནུསྶཱ ཨུརཾ པཧརནྟཱ – ‘‘ཀུཧཾ ཀུཧ’’ནྟི ཧསནྟི, ན ཨེཝཾ བུདྡྷཱ, བུདྡྷཱནཾ པན ཧསིཏཾ ཧཊྛཔཧཊྛཱཀཱརམཏྟམེཝ ཧོཏི.

ཧསིཏཉྩ ནཱམེཏཾ ཏེརསཧི སོམནསྶསཧགཏཙིཏྟེཧི ཧོཏི. ཏཏྠ ལོཀིཡམཧཱཛནོ ཨཀུསལཏོ ཙཏཱུཧི, ཀཱམཱཝཙརཀུསལཏོ ཙཏཱུཧཱིཏི ཨཊྛཧི ཙིཏྟེཧི ཧསཏི, སེཀྑཱ ཨཀུསལཏོ དིཊྛིསམྤཡུཏྟཱནི དྭེ ཨཔནེཏྭཱ ཚཧི ཙིཏྟེཧི ཧསནྟི, ཁཱིཎཱསཝཱ ཙཏཱུཧི སཧེཏུཀཀིརིཡཙིཏྟེཧི ཨེཀེན ཨཧེཏུཀཀིརིཡཙིཏྟེནཱཏི པཉྩཧི ཙིཏྟེཧི ཧསནྟི. ཏེསུཔི བལཝཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ དྭཱིཧི ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེཧི ཧསནྟི, དུབྦལཱརམྨཎེ དུཧེཏུཀཙིཏྟདྭཡེན ཙ ཨཧེཏུཀཙིཏྟེན ཙཱཏི ཏཱིཧི ཙིཏྟེཧི ཧསནྟི. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཀིརིཡཱཧེཏུཀམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུསོམནསྶསཧགཏཙིཏྟཾ བྷགཝཏོ ཧཊྛཔཧཊྛཱཀཱརམཏྟཾ ཧསིཏཾ ཨུཔྤཱདེསི.

ཏཾ ¶ པནེཏཾ ཧསིཏཾ ཨེཝཾ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཐེརསྶ པཱཀཊཾ ཨཧོསི. ཀཐཾ? ཏཐཱརཱུཔེ ཧི ཀཱལེ ཏཐཱགཏསྶ ཙཏཱུཧི དཱཋཱཧི ཙཏུདྡཱིཔིཀམཧཱམེགྷམུཁཏོ སཏེརཏཱཝིཛྫུལཏཱ ཝིཡ ཝིརོཙམཱནཱ མཧཱཏཱལཀྑནྡྷཔམཱཎཱ རསྨིཝཊྚིཡོ ¶ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིསཝརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ¶ དཱཋགྒེསུཡེཝ ཨནྟརདྷཱཡནྟི. ཏེན སཉྙཱཎེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཙྪཏོ གཙྪམཱནོཔི སིཏཔཱཏུབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི.

བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི – ‘‘ཨེཏྠ ཀིར ཀསྶཔོ བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨོཝདི, ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནཾ ཨཀཱསི, བྷགཝཏོཔི ཨེཏྠ ནིསཱིདིཏུཾ རུཙིཾ ཨུཔྤཱདེསྶཱམི, ཨེཝམཡཾ བྷཱུམིབྷཱགོ དྭཱིཧི བུདྡྷེཧི པརིབྷུཏྟོ བྷཝིསྶཏི, མཧཱཛནོ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ ཙེཏིཡཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ པརིཙརནྟོ སགྒམགྒཔརཱཡཎོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘ཏེན ཧི, བྷནྟེ,’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ.

༢༨༣. མུཎྜཀེན སམཎཀེནཱཏི མུཎྜཾ མུཎྜོཏི, སམཎཾ ཝཱ སམཎོཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཨཡཾ པན ཨཔརིཔཀྐཉཱཎཏྟཱ བྲཱཧྨཎཀུལེ ཨུགྒཧིཏཝོཧཱརཝསེནེཝ ཧཱིལེ༹ནྟོ ཨེཝམཱཧ. སོཏྟིསིནཱནིནྟི སིནཱནཏྠཱཡ ཀཏསོཏྟིཾ. སོཏྟི ནཱམ ཀུརུཝིནྡཔཱསཱཎཙུཎྞཱནི ལཱཁཱཡ བནྡྷིཏྭཱ ཀཏགུལི༹ཀཀལཱཔཀཱ ཝུཙྩཏི, ཡཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཚབྦགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ ཀུརུཝིནྡཀསུཏྟིཡཱ ནཧཱཡནྟཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༤༣) ཝུཏྟཾ. ཏཾ ཨུབྷོསུ ཨནྟེསུ གཧེཏྭཱ སརཱིརཾ གྷཾསནྟི. ཨེཝཾ སམྨཱཏི ཡཐཱ ཨེཏརཧིཔི མནུསྶཱ ‘‘ཙེཏིཡཝནྡནཱཡ གཙྪཱམ, དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ཨུསྶཱཧཾ ན ཀརོནྟི, ‘‘ནཊསམཛྫཱདིདསྶནཏྠཱཡ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ པན ཨེཀཝཙནེནེཝ སམྤཊིཙྪནྟི, ཏཐེཝ ¶ སིནྷཱཡིཏུནྟི ཝུཏྟེ ཨེཀཝཙནེན སམྤཊིཙྪནྟོ ཨེཝམཱཧ.

༢༨༤. ཛོཏིཔཱལཾ མཱཎཝཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཨེཀཔསྶེ ཨརིཡཔརིཧཱརེན པཋམཏརཾ ནྷཱཡིཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཋིཏོ ཏསྶ མཧནྟེན ཨིསྶརིཡཔརིཧཱརེན ནྷཱཡནྟསྶ ནྷཱནཔརིཡོསཱནཾ ཨཱགམེཏྭཱ ཏཾ ནིཝཏྠནིཝཱསནཾ ཀེསེ ཝོདཀེ ཀུརུམཱནཾ ཨཱམནྟེསི. ཨཡནྟི ཨཱསནྣཏྟཱ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ཨོཝཊྚིཀཾ ཝིནིཝཊྛེཏྭཱཏི ནཱགབལོ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཔེཧི སམྨཱ’’ཏི ཨཱིསཀཾ པརིཝཏྟམཱནོཝ ཏེན གཧིཏགཧཎཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཀེསེསུ པརཱམསིཏྭཱ ཨེཏདཝོཙཱཏི སོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ¶ ཛོཏིཔཱལོ པཉྙཝཱ, སཀིཾ དསྶནཾ ལབྷམཱནོ ཏཐཱགཏསྶ དསྶནེཔི པསཱིདིསྶཏི, དྷམྨཀཐཱཡཔི པསཱིདིསྶཏི, པསནྣོ ཙ པསནྣཱཀཱརཾ ཀཱཏུཾ སཀྑིསྶཏི, མིཏྟཱ ནཱམ ཨེཏདཏྠཾ ཧོནྟི, ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ མམ སཧཱཡཾ གཧེཏྭཱ དསབལསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ནཾ ཀེསེསུ པརཱམསིཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ.

ཨིཏྟརཛཙྩོཏི ¶ ཨཉྙཛཱཏིཀོ, མཡཱ སདྡྷིཾ ཨསམཱནཛཱཏིཀོ, ལཱམཀཛཱཏིཀོཏི ཨཏྠོ. ན ཝཏིདནྟི ཨིདཾ ཨམྷཱཀཾ གམནཾ ན ཝཏ ཨོརཀཾ བྷཝིསྶཏི ན ཁུདྡཀཾ, མཧནྟཾ བྷཝིསྶཏི. ཨཡཉྷི ན ཨཏྟནོ ཐཱམེན གཎྷི, སཏྠུ ཐཱམེན གཎྷཱིཏི གཧཎསྨིཾཡེཝ ནིཊྛཾ ཨགམཱསི. ཡཱཝཏཱདོཧིཔཱིཏི ཨེཏྠ དོཀཱརཧིཀཱརཔིཀཱརཱ ནིཔཱཏཱ, ཡཱཝཏུཔརིམནྟི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཝཱཙཱཡ ཨཱལཔནཾ ཨོཝཊྚིཀཱཡ གཧཎཉྩ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཡཱཝ ཀེསགྒཧཎམྤི ཏཏྠ གམནཏྠཾ པཡོགོ ཀཏྟབྦོ’’ཏི.

༢༨༥. དྷམྨིཡཱ ¶ ཀཐཱཡཱཏི ཨིདྷ སཏིཔཊིལཱབྷཏྠཱཡ པུབྦེནིཝཱསཔཊིསཾཡུཏྟཱ དྷམྨཱི ཀཐཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏསྶ ཧི བྷགཝཱ, – ‘‘ཛོཏིཔཱལ, ཏྭཾ ན ལཱམཀཊྛཱནཾ ཨོཏིཎྞསཏྟོ, མཧཱབོདྷིཔལླངྐེ པན སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཏྠེཏྭཱ ཨོཏིཎྞོསི, ཏཱདིསསྶ ནཱམ པམཱདཝིཧཱརོ ན ཡུཏྟོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཏིཔཊིལཱབྷཱཡ དྷམྨཾ ཀཐེསི. པརསམུདྡཝཱསཱིཐེརཱ པན ཝདནྟི – ‘‘ཛོཏིཔཱལ, ཡཐཱ ཨཧཾ དསཔཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝཱིསཏིསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ལོཀེ ཝིཙརཱམི, ཨེཝམེཝཾ ཏྭམྤི དསཔཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ སམཎགཎཔརིཝཱརོ ལོཀེ ཝིཙརིསྶསི. ཨེཝརཱུཔེན ནཱམ ཏཡཱ པམཱདཾ ཨཱཔཛྫིཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ཡཐཱསྶ པབྦཛྫཱཡ ཙིཏྟཾ ནམཏི, ཨེཝཾ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ ཀཐེསཱིཏི.

༢༨༦. ཨལཏྠ ཁོ, ཨཱནནྡ,…པེ… པབྦཛྫཾ ཨལཏྠ ཨུཔསམྤདནྟི པབྦཛིཏྭཱ ཀིམཀཱསི? ཡཾ བོདྷིསཏྟེཧི ཀཏྟབྦཾ. བོདྷིསཏྟཱ ཧི བུདྡྷཱནཾ སམྨུཁེ པབྦཛནྟི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ པན ཨིཏྟརསཏྟཱ ཝིཡ པཏིཏསིངྒཱ ན ཧོནྟི, ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལེ པན སུཔཏིཊྛཱཡ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཏེརས དྷུཏངྒཱནི སམཱདཱཡ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གཏཔཙྩཱགཏཝཏྟཾ པཱུརཡམཱནཱ ¶ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཡཱཝ ཨནུལོམཉཱཎཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛནྟི, མགྒཕལཏྠཾ ཝཱཡཱམཾ ན ཀརོནྟི. ཛོཏིཔཱལོཔི ཏཐེཝ ཨཀཱསི.

༢༨༧. ཨཌྜྷམཱསུཔསམྤནྣེཏི ཀུལདཱརཀཉྷི པབྦཱཛེཏྭཱ ཨཌྜྷམཱསམྤི ཨཝསིཏྭཱ གཏེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སོཀོ ན ¶ ཝཱུཔསམྨཏི, སོཔི པཏྟཙཱིཝརགྒཧཎཾ ¶ ན ཛཱནཱཏི, དཧརབྷིཀྑུསཱམཎེརེཧི སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཐེརེཧི སདྡྷིཾ སིནེཧོ ན པཏིཊྛཱཏི, གཏགཏཊྛཱནེ ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཏྟཀཾ པན ཀཱལཾ ནིཝཱསེ སཏི མཱཏཱཔིཏརོ པསྶིཏུཾ ལབྷནྟི. ཏེན ཏེསཾ སོཀོ ཏནུབྷཱཝཾ གཙྪཏི, པཏྟཙཱིཝརགྒཧཎཾ ཛཱནཱཏི, སཱམཎེརདཧརབྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ཛཱཡཏི, ཐེརེཧི སདྡྷིཾ སིནེཧོ པཏིཊྛཱཏི, གཏགཏཊྛཱནེ ཨབྷིརམཏི, ན ཨུཀྐཎྛཏི. ཏསྨཱ ཨེཏྟཀཾ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨཌྜྷམཱསཾ ཝསིཏྭཱ པཀྐཱམི.

པཎྜུཔུཊཀསྶ སཱལིནོཏི པུཊཀེ ཀཏྭཱ སུཀྑཱཔིཏསྶ རཏྟསཱལིནོ. ཏསྶ ཀིར སཱལིནོ ཝཔྤཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཡཾ པརིཧཱརོ – ཀེདཱརཱ སུཔརིཀམྨཀཏཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ བཱིཛཱནི པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ གནྡྷོདཀེན སིཉྩིཾསུ, ཝཔྤཀཱལེ ཝིཏཱནཾ ཝིཡ ཨུཔརི ཝཏྠཀིལཉྫཾ བནྡྷིཏྭཱ པརིཔཀྐཀཱལེ ཝཱིཧིསཱིསཱནི ཚིནྡིཏྭཱ མུཊྛིམཏྟེ པུཊཀེ ཀཏྭཱ ཡོཏྟབདྡྷེ ཝེཧཱསཾཡེཝ སུཀྑཱཔེཏྭཱ གནྡྷཙུཎྞཱནི ཨཏྠརིཏྭཱ ཀོཊྛཀེསུ པཱུརེཏྭཱ ཏཏིཡེ ཝསྶེ ཝིཝརིཾསུ. ཨེཝཾ ཏིཝསྶཾ པརིཝུཏྠསྶ སུགནྡྷརཏྟསཱལིནོ ཨཔགཏཀཱལ༹ཀེ སུཔརིསུདྡྷེ ཏཎྜུལེ གཧེཏྭཱ ཁཛྫཀཝིཀཏིམྤི བྷཏྟམྤི པཊིཡཱདིཡིཾསུ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ པཎཱིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ…པེ… ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེསཱིཏི.

༢༨༨. ཨདྷིཝུཊྛོ མེཏི ཀིཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི? ཝེགལི༹ངྒཏོ ¶ ནིཀྑམནཀཱལེ གྷཊིཀཱརོ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཝསྶཱཝཱསཾ ཝསནཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ ཨགྒཧེསི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཨཧུདེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཧུ དོམནསྶནྟི ཏེམཱསཾ དཱནཾ དཱཏུཾ, དྷམྨཉྩ སོཏུཾ, ཨིམིནཱ ཙ ནིཡཱམེན ཝཱིསཏི བྷིཀྑུསཧསྶཱནི པཊིཛགྒིཏུཾ ནཱལཏྠནྟི ཨལཱབྷཾ ཨཱརབྦྷ ཙིཏྟཉྙཐཏྟཾ ཙིཏྟདོམནསྶཾ ཨཧོསི, ན ཏཐཱགཏཾ ཨཱརབྦྷ. ཀསྨཱ? སོཏཱཔནྣཏྟཱ. སོ ཀིར པུབྦེ བྲཱཧྨཎབྷཏྟོ ཨཧོསི. ཨཐེཀསྨིཾ སམཡེ པཙྩནྟེ ཀུཔིཏེ ཝཱུཔསམནཏྠཾ གཙྪནྟོ ཨུརཙྪདཾ ནཱམ དྷཱིཏརམཱཧ – ‘‘ཨམྨ ཨམྷཱཀཾ དེཝེ མཱ པམཛྫཱི’’ཏི. བྲཱཧྨཎཱ ཏཾ རཱཛདྷཱིཏརཾ དིསྭཱ ཝིསཉྙིནོ ཨཧེསུཾ. ཀེ ཨིམེ ཙཱཏི ¶ ཝུཏྟེ ཏུམྷཱཀཾ བྷཱུམིདེཝཱཏི. བྷཱུམིདེཝཱ ནཱམ ཨེཝརཱུཔཱ ཧོནྟཱིཏི ནིཊྛུབྷིཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཝཱིཐིཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཋིཏཱ ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཨགྒསཱཝཀཾ དིསྭཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ¶ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ཨནུམོདནཾ སུཎམཱནཱཡེཝ སོཏཱཔནྣཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཉྙེཔི བྷིཀྑཱུ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ ཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑུསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ ཨིསིཔཏནེ ཝསཏཱི’’ཏི ཙ སུཏྭཱ ནིམནྟེཏྭཱ དཱནཾ ཨདཱསི.

རཱཛཱ པཙྩནྟཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཨཱགཏོ. ཨཐ ནཾ པཋམཏརམེཝ བྲཱཧྨཎཱ ཨཱགནྟྭཱ དྷཱིཏུ ཨཝཎྞཾ ཝཏྭཱ པརིབྷིནྡིཾསུ. རཱཛཱ པན དྷཱིཏུ ཛཱཏཀཱལེཡེཝ ཝརཾ ཨདཱསི. ཏསྶཱ ‘‘སཏྟ དིཝསཱནི རཛྫཾ དཱཏབྦ’’ནྟི ཝརཾ གཎྷིཾསུ. ཨཐསྶཱ རཱཛཱ སཏྟ དིཝསཱནི རཛྫཾ ནིཡྻཱཏེསི. སཱ སཏྠཱརཾ བྷོཛཡམཱནཱ རཱཛཱནཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ བཧིསཱཎིཡཾ ནིསཱིདཱཔེསི. རཱཛཱ སཏྠུ ཨནུམོདནཾ སུཏྭཱཝ སོཏཱཔནྣོ ཛཱཏོ. སོཏཱཔནྣསྶ ཙ ནཱམ ཏཐཱགཏཾ ཨཱརབྦྷ ཨཱགྷཱཏོ ནཏྠི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ན ཏཐཱགཏཾ ཨཱརབྦྷཱ’’ཏི.

ཡཾ ཨིཙྪཏི ཏཾ ཧརཏཱུཏི སོ ཀིར བྷཱཛནཱནི པཙིཏྭཱ ཀཡཝིཀྐཡཾ ¶ ན ཀརོཏི, ཨེཝཾ པན ཝཏྭཱ དཱརུཏྠཱཡ ཝཱ མཏྟིཀཏྠཱཡ ཝཱ པལཱལཏྠཱཡ ཝཱ ཨརཉྙཾ གཙྪཏི. མཧཱཛནཱ ‘‘གྷཊིཀཱརེན བྷཱཛནཱནི པཀྐཱནཱི’’ཏི སུཏྭཱ པརིསུདྡྷཏཎྜུལལོཎདདྷིཏེལཕཱཎིཏཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟི. སཙེ བྷཱཛནཾ མཧགྒྷཾ ཧོཏི, མཱུལཾ ཨཔྤཾ, ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ དཏྭཱ གཎྷཱམཱཏི ཏཾ ན གཎྷནྟི. དྷམྨིཀོ ཝཱཎིཛོ མཱཏཱཔིཏརོ པཊིཛགྒཏི, སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨུཔཊྛཧཏི, བཧུ ནོ ཨཀུསལཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི པུན གནྟྭཱ མཱུལཾ ཨཱཧརནྟི. སཙེ པན བྷཱཛནཾ ཨཔྤགྒྷཾ ཧོཏི, ཨཱབྷཏཾ མཱུལཾ བཧུ, དྷམྨིཀོ ཝཱཎིཛོ, ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཡཐཱབྷཏཾ གྷརསཱམིཀཱ ཝིཡ སཱདྷུཀཾ པཊིསཱམེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཨེཝཾགུཎོ པན ཀསྨཱ ན པབྦཛཏཱིཏི. རཉྙོ ཝཙནཔཐཾ པཙྪིནྡནྟོ ཨནྡྷེ ཛིཎྞེ མཱཏཱཔིཏརོ པོསེཏཱིཏི ཨཱཧ.

༢༨༩. ཀོ ནུ ཁོཏི ཀུཧིཾ ནུ ཁོ. ཀུམྦྷིཡཱཏི ཨུཀྑལིཏོ. པརིཡོགཱཏི སཱུཔབྷཱཛནཏོ. པརིབྷུཉྫཱཏི བྷུཉྫ. ཀསྨཱ པནེཏེ ཨེཝཾ ཝདནྟི? གྷཊིཀཱརོ ཀིར བྷཏྟཾ པཙིཏྭཱ སཱུཔཾ སམྤཱདེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ བྷོཛེཏྭཱ སཡམྤི བྷུཉྫིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཝཌྜྷམཱནཀཾ བྷཏྟསཱུཔཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨཱདྷཱརཀཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སཉྙཾ ¶ དཏྭཱ ཨརཉྙཾ གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདནྟི. ཨབྷིཝིསྶཏྠོཏི ¶ ཨཏིཝིསྶཏྠོ. པཱིཏིསུཁཾ ¶ ན ཝིཛཧཏཱིཏི ན ནིརནྟརཾ ཝིཛཧཏི, ཨཐ ཁོ རཏྟིབྷཱགེ ཝཱ དིཝསབྷཱགེ ཝཱ གཱམེ ཝཱ ཨརཉྙེ ཝཱ ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཁཎེ – ‘‘སདེཝཀེ ནཱམ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ མཡ྄ཧཾ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ སཧཏྠེན ཨཱམིསཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, ལཱབྷཱ ཝཏ མེ’’ཏི ཨནུསྶརཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཁཎེ པཉྩཝཎྞཱ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ.

༢༩༠. ཀལོ༹པིཡཱཏི པཙྪིཏོ. ཀིཾ པན བྷགཝཱ ཨེཝམཀཱསཱིཏི. པཙྩཡོ དྷམྨིཀོ, བྷིཀྑཱུནཾ པཏྟེ བྷཏྟསདིསོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཀཱསི. སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཔི ཙ སཱཝཀཱནཾཡེཝ ཧོཏི, བུདྡྷཱནཾ སིཀྑཱཔདཝེལཱ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐཱ ཧི རཉྙོ ཨུཡྻཱནེ པུཔྥཕལཱནི ཧོནྟི, ཨཉྙེསཾ ཏཱནི གཎྷནྟཱནཾ ནིགྒཧཾ ཀརོནྟི, རཱཛཱ ཡཐཱརུཙིཡཱ པརིབྷུཉྫཏི, ཨེཝཾསམྤདམེཏཾ. པརསམུདྡཝཱསཱིཐེརཱ པན ‘‘དེཝཏཱ ཀིར པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨདཾསཱུ’’ཏི ཝདནྟི.

༢༩༡. ཧརཐ, བྷནྟེ, ཧརཐ བྷདྲམུཁཱཏི ཨམྷཱཀཾ པུཏྟོ ‘‘ཀུཧིཾ གཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ – ‘‘དསབལསྶ སནྟིཀ’’ནྟི ཝདཏི, ཀུཧིཾ ནུ ཁོ གཙྪཏི, སཏྠུ ཝསནཊྛཱནསྶ ཨོཝསྶཀབྷཱཝམྤི ན ཛཱནཱཏཱིཏི པུཏྟེ ཨཔརཱདྷསཉྙིནོ གཧཎེ ཏུཊྛཙིཏྟཱ ཨེཝམཱཧཾསུ.

ཏེམཱསཾ ཨཱཀཱསཙྪདནཾ ཨཊྛཱསཱིཏི བྷགཝཱ ཀིར ཙཏུནྣཾ ཝསྶིཀཱནཾ མཱསཱནཾ ཨེཀཾ མཱསཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཏིཎཾ ཨཱཧརཱཔེསི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཡཾ པནེཏྠ པདཏྠོ – ཨཱཀཱསཾ ཚདནམསྶཱཏི ཨཱཀཱསཙྪདནཾ. ན དེཝོཏིཝསྶཱིཏི ཀེཝལཾ ནཱཏིཝསྶི, ཡཐཱ པནེཏྠ ¶ པཀཏིཡཱ ཙ ནིབྦཀོསསྶ ཨུདཀཔཱཏཊྛཱནབྦྷནྟརེ ཨེཀམྤི ཨུདཀབིནྡུ ནཱཏིཝསྶི, ཨེཝཾ གྷནཚདནགེཧབྦྷནྟརེ ཝིཡ ན ཝཱཏཱཏཔཱཔི ཨཱབཱདྷཾ ཨཀཾསུ, པཀཏིཡཱ ཨུཏུཕརཎམེཝ ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ ཏསྨིཾ ནིགམེ ཚཌྜིཏེཔི ཏཾ ཋཱནཾ ཨནོཝསྶཀམེཝ ཨཧོསི. མནུསྶཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཏཏྠ སཱཊཀེ ཋཔེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟི. ཡཱཝ ཀཔྤུཊྛཱནཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཏཱདིསམེཝ བྷཝིསྶཏི. ཏཉྩ ཁོ པན ན ཏཐཱགཏསྶ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝེན, ཏེསཾཡེཝ པན གུཎསམྤཏྟིཡཱ. ཏེསཉྷི – ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཀཏྠ ན ལབྷེཡྻ, ཨམྷཱཀཾ ནཱམ དྭིནྣཾ ཨནྡྷཀཱནཾ ནིཝེསནཾ ཨུཏྟིཎཾ ཀཱརེསཱི’’ཏི ན ཏཔྤཙྩཡཱ དོམནསྶཾ ཨུདཔཱདི – ‘‘སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ ཨམྷཱཀཾ ¶ ནིཝེསནཱ ཏིཎཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཾ ཚཱདཱཔེསཱི’’ཏི པན ཏེསཾ ཨནཔྤཀཾ ¶ བལཝསོམནསྶཾ ཨུདཔཱདི. ཨིཏི ཏེསཾཡེཝ གུཎསམྤཏྟིཡཱ ཨིདཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཛཱཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༢༩༢. ཏཎྜུལཝཱཧསཏཱནཱིཏི ཨེཏྠ དྭེ སཀཊཱནི ཨེཀོ ཝཱཧོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏདུཔིཡཉྩ སཱུཔེཡྻནྟི སཱུཔཏྠཱཡ ཏདནུརཱུཔཾ ཏེལཕཱཎིཏཱདིཾ. ཝཱིསཏིབྷིཀྑུསཧསྶསྶ ཏེམཱསཏྠཱཡ བྷཏྟཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཀིར སཉྙཱཡ རཱཛཱ ཨེཏྟཀཾ པེསེསི. ཨལཾ མེ རཉྙོཝ ཧོཏཱུཏི ཀསྨཱ པཊིཀྑིཔི? ཨདྷིགཏཨཔྤིཙྪཏཱཡ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ནཱཧཾ རཉྙཱ དིཊྛཔུབྦོ, ཀཐཾ ནུ ཁོ པེསེསཱི’’ཏི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཏྠཱ བཱརཱཎསིཾ གཏོ, ཨདྡྷཱ སོ རཉྙོ ཝསྶཱཝཱསཾ ཡཱཙིཡམཱནོ མཡ྄ཧཾ པཊིཉྙཱཏབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ མམ གུཎཀཐཾ ཀཐེསི, གུཎཀཐཱཡ ལདྡྷལཱབྷོ པན ནཊེན ནཙྩིཏྭཱ ལདྡྷཾ ཝིཡ ¶ གཱཡཀེན གཱཡིཏྭཱ ལདྡྷཾ ཝིཡ ཙ ཧོཏི. ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱ, ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣེན མཱཏཱཔིཏཱུནམྤི སམྨཱསམྦུདྡྷསྶཔི ཨུཔཊྛཱནཾ སཀྐཱ ཀཱཏུ’’ནྟི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

གྷཊིཀཱརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. རཊྛཔཱལསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༩༣. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི རཊྛཔཱལསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཐུལླཀོཊྛིཀནྟི ཐུལླཀོཊྛཾ པརིཔུཎྞཀོཊྛཱགཱརཾ. སོ ཀིར ཛནཔདོ ནིཙྩསསྶོ སདཱ བཱིཛབྷཎྜཾ ནིཀྑམཏི, ཁལབྷཎྜཾ པཝིསཏི. ཏེན ཏསྨིཾ ནིགམེ ཀོཊྛཱ ནིཙྩཔཱུརཱཝ ཧོནྟི. ཏསྨཱ སོ ཐུལླཀོཊྛིཀནྟེཝ སངྑཾ གཏོ.

༢༩༤. རཊྛཔཱལོཏི ཀསྨཱ རཊྛཔཱལོ? བྷིནྣཾ རཊྛཾ སནྡྷཱརེཏུཾ པཱལེཏུཾ སམཏྠོཏི རཊྛཔཱལོ. ཀདཱ པནསྶེཏཾ ནཱམཾ ཨུཔྤནྣནྟི. པདུམུཏྟརསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ. ཨིཏོ ཧི པུབྦེ སཏསཧསྶཀཔྤམཏྠཀེ ཝསྶསཏསཧསྶཱཡུཀེསུ མནུསྶེསུ པདུམུཏྟརོ ནཱམ སཏྠཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ ¶ ལོཀཧིཏཱཡ ཙཱརིཀཾ ཙརི, ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘ནགརཾ ཧཾསཝཏཱི ནཱམ, ཨཱནནྡོ ནཱམ ཁཏྟིཡོ;

སུཛཱཏཱ ནཱམ ཛནིཀཱ, པདུམུཏྟརསྶ སཏྠུནོ’’ཏི. (བུ. ཝཾ. ༡༢.༡༩);

པདུམུཏྟརེ པན ཨནུཔྤནྣེ ཨེཝ ཧཾསཝཏིཡཱ དྭེ ཀུཊུམྦིཀཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ ཀཔཎདྡྷིཀཡཱཙཀཱདཱིནཾ དཱནཾ པཊྛཔཡིཾསུ. ཏདཱ པབྦཏཝཱསིནོ པཉྩསཏཱ ཏཱཔསཱ ཧཾསཝཏིཾ ཨནུཔྤཏྟཱ. ཏེ དྭེཔི ཛནཱ ཏཱཔསགཎཾ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ ¶ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཏཱཔསཱ ཀིཉྩིཀཱལཾ ཝསིཏྭཱ པབྦཏཔཱདམེཝ གཏཱ. དྭེ སངྒྷཏྠེརཱ ཨོཧཱིཡིཾསུ. ཏདཱ ཏེསཾ ཏེ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཀཾསུ. ཏཱཔསེསུ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟེསུ ཨེཀོ སཀྐབྷཝནསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེསི, ཨེཀོ བྷཱུམིནྡྷརནཱགརཱཛབྷཝནསྶ.

ཀུཊུམྦིཀེསུ ཨེཀོ སཀྐབྷཝནཾ པཏྠནཾ ཀཏྭཱ སཀྐོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, ཨེཀོ ནཱགབྷཝནེ པཱལིཏནཱགརཱཛཱ ནཱམ. ཏཾ སཀྐོ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ ནཱགཡོནིཡཾ ཨབྷིརམསཱིཏི པུཙྪི. སོ ནཱབྷིརམཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཏེན ཧི པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ དཱནཾ དཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ¶ ཋཱནེ པཏྠནཾ ཀརོཧི, ཨུབྷོ སུཁཾ ཝསིསྶཱམཱཏི. ནཱགརཱཛཱ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརསྶ བྷགཝཏོ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དདམཱནོ པདུམུཏྟརསྶ དསབལསྶ པུཏྟཾ ཨུཔརེཝཏཾ ནཱམ སཱམཎེརཾ དིསྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ དིབྦཝཏྠཱནི དཏྭཱ སཱམཎེརསྶ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. བྷགཝཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཨནཱགཏེ གོཏམསྶ ནཱམ བུདྡྷསྶ པུཏྟོ རཱཧུལཀུམཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དིསྭཱ ‘‘སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ཏེ པཏྠནཱ’’ཏི ཀཐེསི. ནཱགརཱཛཱ ཏམཏྠཾ སཀྐསྶ ཀཐེསི. སཀྐོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཐེཝ སཏྟཱཧཾ དཱནཾ དཏྭཱ བྷིནྣཾ རཊྛཾ སནྡྷཱརེཏུཾ པཱལེཏུཾ སམཏྠཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཾ རཊྛཔཱལཾ ནཱམ ཀུལཔུཏྟཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨཧམྤི ཨནཱགཏེ ལོཀསྨིཾ ཏུམྷཱདིསེ བུདྡྷེ ཨུཔྤནྣེ བྷིནྣཾ རཊྛཾ སནྡྷཱརེཏུཾ པཱལེཏུཾ སམཏྠཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཡཾ ཀུལཔུཏྟོ ཝིཡ སདྡྷཱཔབྦཛིཏོ རཊྛཔཱལོ ནཱམ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནམཀཱསི. སཏྠཱ སམིཛ྄ཛྷནཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘སརཱཛིཀཾ ¶ ¶ ཙཱཏུཝཎྞཾ, པོསེཏུཾ ཡཾ པཧོསྶཏི;

རཊྛཔཱལཀུལཾ ནཱམ, ཏཏྠ ཛཱཡིསྶཏེ ཨཡ’’ནྟི. –

ཨེཝཾ པདུམུཏྟརསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ ཏསྶེཏཾ ནཱམཾ ཨུཔྤནྣནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨེཏདཧོསཱིཏི ཀིཾ ཨཧོསི? ཡཐཱ ཡཐཱ ཁོཏིཨཱདི. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཀཐཱ – ཨཧཾ ཁོ ཡེན ཡེན ཀཱརཎེན བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱམི, ཏེན ཏེན མེ ཨུཔཔརིཀྑཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཡདེཏཾ སིཀྑཏྟཡབྲཧྨཙརིཡཾ ཨེཀདིཝསམྤི ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ ཙརིཏབྦཾ, ཨེཀདིཝསམྤི ཙ ཀིལེསམལེན ཨམལཱིནཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིསུདྡྷཾ, སངྑལིཁིཏཾ ཝིལིཁིཏསངྑསདིསཾ དྷོཏསངྑསཔྤཊིབྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཙརིཏབྦཾ, ནཡིདཾ སུཀརཾ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟེན ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ…པེ… ཙརིཏུཾ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀེསཉྩ མསྶུཉྩ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡརསཔཱིཏཏཱཡ ཀཱསཱཡཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛེཡྻ’’ནྟི.

ཨཙིརཔཀྐནྟེསུ ཐུལླཀོཊྛིཀེསུ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེསུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི རཊྛཔཱལོ ཨནུཊྛིཏེསུ ¶ ཏེསུ ན བྷགཝནྟཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཀསྨཱ? ཏཏྠསྶ ¶ བཧཱུ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ མིཏྟཱམཙྩཱ སནྟི, ཏེ – ‘‘ཏྭཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨེཀཔུཏྟཀོ, ན ལབྦྷཱ ཏཡཱ པབྦཛིཏུ’’ནྟི བཱཧཱཡམྤི གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷེཡྻུཾ, ཏཏོ པབྦཛྫཱཡ ཨནྟརཱཡོ བྷཝིསྶཏཱིཏི སཧེཝ པརིསཱཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཐོཀཾ གནྟྭཱ པུན ཀེནཙི སརཱིརཀིཙྩལེསེན ནིཝཏྟིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམྨ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ རཊྛཔཱལོ ཀུལཔུཏྟོ ཨཙིརཔཀྐནྟེསུ ཐུལླཀོཊྛིཀེསུ…པེ… པབྦཱཛེཏུ མཾ བྷགཝཱ’’ཏི. བྷགཝཱ པན ཡསྨཱ རཱཧུལཀུམཱརསྶ པབྦཛིཏཏོ པབྷུཏི མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནནུཉྙཱཏཾ པུཏྟཾ ན པབྦཱཛེཏི, ཏསྨཱ ནཾ པུཙྪི ཨནུཉྙཱཏོསི པན ཏྭཾ, རཊྛཔཱལ, མཱཏཱཔིཏཱུཧི…པེ… པབྦཛྫཱཡཱཏི.

༢༩༥. ཨམྨཏཱཏཱཏི ཨེཏྠ ཨམྨཱཏི མཱཏརཾ ཨཱལཔཏི, ཏཱཏཱཏི པིཏརཾ. ཨེཀཔུཏྟཀོཏི ཨེཀོཝ པུཏྟཀོ, ཨཉྙོ ཀོཙི ཛེཊྛོ ཝཱ ཀནིཊྛོ ཝཱ ནཏྠི. ཨེཏྠ ཙ ཨེཀཔུཏྟོཏི ཝཏྟབྦེ ཨནུཀམྤཱཝསེན ཨེཀཔུཏྟཀོཏི ཝུཏྟཾ. པིཡོཏི པཱིཏིཛནཀོ. མནཱཔོཏི མནཝཌྜྷནཀོ. སུཁེདྷིཏོཏི ¶ སུཁེན ཨེདྷིཏོ, སུཁསཾཝཌྜྷིཏོཏི ཨཏྠོ. སུཁཔརིབྷཏོཏི སུཁེན པརིབྷཏོ, ཛཱཏཀཱལཏོ པབྷུཏི དྷཱཏཱིཧི ཨངྐཏོ ཨངྐཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དྷཱརིཡམཱནོ ཨསྶཀརཐཀཱདཱིཧི བཱལཀཱིལ༹ནཀེཧི ཀཱིལ༹ཡམཱནོ སཱདུརསབྷོཛནཾ བྷོཛཡམཱནོ སུཁེན པརིཧཊོ. ན ཏྭཾ, ཏཱཏ རཊྛཔཱལ, ཀསྶཙི དུཀྑསྶ ཛཱནཱསཱིཏི ཏྭཾ ¶ , ཏཱཏ རཊྛཔཱལ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀལབྷཱགཾ དུཀྑསྶ ན ཛཱནཱསི ན སརསཱིཏི ཨཏྠོ. མརཎེནཔི ཏེ མཡཾ ཨཀཱམཀཱ ཝིནཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི སཙེཔི ཏཝ ཨམྷེསུ ཛཱིཝམཱནེསུ མརཎཾ བྷཝེཡྻ, ཏེན ཏེ མརཎེནཔི མཡཾ ཨཀཱམཀཱ ཨནིཙྪཀཱ ན ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཝིནཱ བྷཝིསྶཱམ, ཏཡཱ ཝིཡོགཾ པཱཔུཎིསྶཱམཱཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན མཡཾ ཏནྟི ཨེཝཾ སནྟེ ཀིཾ པན ཀིཾ ནཱམ ཏཾ ཀཱརཎཾ, ཡེན མཡཾ ཏཾ ཛཱིཝནྟཾ ཨནུཛཱནིསྶཱམ. ཨཐ ཝཱ ཀིཾ པན མཡཾ ཏནྟི ཀེན པན ཀཱརཎེན མཡཾ ཏཾ ཛཱིཝནྟཾ ཨནུཛཱནིསྶཱམཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

༢༩༦. ཏཏྠེཝཱཏི ཡཏྠ ནཾ ཋིཏཾ མཱཏཱཔིཏརོ ནཱནུཛཱནིཾསུ, ཏཏྠེཝ ཋཱནེ. ཨནནྟརཧིཏཱཡཱཏི ཀེནཙི ཨཏྠརཎེན ཨནཏྠཏཱཡ. པརིཙཱརེཧཱིཏི གནྡྷབྦནཊནཱཊཀཱདཱིནི པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ཏཏྠ སཧཱཡཀེཧི སདྡྷིཾ ཡཐཱསུཁཾ ཨིནྡྲིཡཱནི ཙཱརེཧི སཉྩཱརེཧི, ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨུཔནེཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ པརིཙཱརེཧཱིཏི གནྡྷབྦནཊནཱཊཀཱདཱིནི པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ སཧཱཡཀེཧི སདྡྷིཾ ¶ ལལ༹ ཨུཔལལ༹ རམ, ཀཱིལ༹སྶཱུཏིཔི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཱམེ པརིབྷུཉྫནྟོཏི ཨཏྟནོ པུཏྟདཱརེཧི སདྡྷིཾ བྷོགེ བྷུཉྫནྟོ. པུཉྙཱནི ཀརོནྟོཏི བུདྡྷཉྩ དྷམྨཉྩ སངྒྷཉྩ ཨཱརབྦྷ དཱནཔྤདཱནཱདཱིནི སུགཏིམགྒསཾསོདྷཀཱནི ཀུསལཀམྨཱནི ཀརོནྟོ. ཏུཎྷཱི ཨཧོསཱིཏི ཀཐཱནུཔྤབནྡྷཝིཙྪེདནཏྠཾ ནིརཱལཱཔསལླཱཔོ ཨཧོསི.

ཨཐསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཏིཀྑཏྟུཾ ¶ ཝཏྭཱ པཊིཝཙནམྤི ཨལབྷམཱནཱ སཧཱཡཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེས ཝོ སཧཱཡཀོ པབྦཛིཏུཀཱམོ, ནིཝཱརེཐ ན’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཏེཔི ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨཝོཙུཾ, ཏེསམྤི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ཨཐ ཁོ རཊྛཔཱལསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ སཧཱཡཀཱ…པེ… ཏུཎྷཱི ཨཧོསཱིཏི. ཨཐསྶ སཧཱཡཀཱནཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྭཱ ཨེཏདཧོསི – ‘‘སཙེ ཨཡཾ པབྦཛྫཾ ཨལབྷམཱནོ མརིསྶཏི, ན ཀོཙི གུཎོ ¶ ལབྦྷཏི. པབྦཛིཏཾ པན ནཾ མཱཏཱཔིཏརོཔི ཀཱལེན ཀཱལཾ པསྶིསྶནྟི, མཡམྤི པསྶིསྶཱམ, པབྦཛྫཱཔི ཙ ནཱམེསཱ བྷཱརིཡཱ, དིཝསེ དིཝསེ མཏྟིཀཱཔཏྟཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ, ཨེཀསེཡྻཾ ཨེཀབྷཏྟཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཏིདུཀྐརཾ, ཨཡཉྩ སུཁུམཱལོ ནཱགརིཀཛཱཏིཡོ, སོ ཏཾ ཙརིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པུན ཨིདྷེཝ ཨཱགམིསྶཏི, ཧནྡསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཨནུཛཱནཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. མཱཏཱཔིཏརོཔི ནཾ ‘‘པབྦཛིཏེན ཙ པན ཏེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨུདྡསྶེཏབྦཱ’’ཏི ཨིམཾ ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ ཨནུཛཱནིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ རཊྛཔཱལསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ སཧཱཡཀཱ ཡེན རཊྛཔཱལསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ མཱཏཱཔིཏརོ…པེ… ཨནུཉྙཱཏོསི མཱཏཱཔིཏཱུཧི…པེ… ཨུདྡསྶེཏབྦཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཨུདྡསྶེཏབྦཱཏི ཨུདྡྷཾ དསྶེཏབྦཱ, ཡཐཱ ཏཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ པསྶནྟི, ཨེཝཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏབྦཱ.

༢༩༩. བལཾ གཧེཏྭཱཏི སཔྤཱཡབྷོཛནཱནི བྷུཉྫནྟོ ཨུཙྪཱདནཱདཱིཧི ཙ ཀཱཡཾ པརིཧརནྟོ ཀཱཡབལཾ ཛནེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ ཨསྶུམུཁཾ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི…པེ… པབྦཱཛེཏུ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱཏི. བྷགཝཱ སམཱིཔེ ཋིཏཾ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ¶ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏེན ཧི བྷིཀྑུ རཊྛཔཱལཾ པབྦཱཛེཧི ཙེཝ ཨུཔསམྤཱདེཧི ཙཱ’’ཏི. སཱདྷུ, བྷནྟེཏི ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ པཊིསྶུཏྭཱ རཊྛཔཱལཾ ཀུལཔུཏྟཾ ཛིནདཏྟིཡཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ལདྡྷཱ པབྦཱཛེསི ཙེཝ ཨུཔསམྤཱདེསི ཙ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨལཏྠ ཁོ རཊྛཔཱལོ ཀུལཔུཏྟོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ, ཨལཏྠ ཨུཔསམྤད’’ནྟི.

པཧིཏཏྟོ ¶ ཝིཧརནྟོཏི དྭཱདས སཾཝཙྪརཱནི ཨེཝཾ ཝིཧརནྟོ. ནེཡྻཔུགྒལོ ཧི ཨཡམཱཡསྨཱ, ཏསྨཱ པུཉྙཝཱ ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོཔི སམཱནོ ‘‘ཨཛྫ ཨཛྫེཝ ཨརཧཏྟ’’ནྟི སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོཔི དྭཱདསམེ ཝསྶེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི མཡ྄ཧཾ མཱཏཱཔིཏརོ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནམཱནཱ – ‘‘ཏཡཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨམྷཱཀཾ དསྶནཾ དཱཏབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨནུཛཱནིཾསུ, དུཀྐརཀཱརིཀཱ ཁོ པན མཱཏཱཔིཏརོ, ཨཧཉྩ ཡེནཛ྄ཛྷཱསཡེན པབྦཛིཏོ, སོ མེ མཏྠཀཾ པཏྟོ, ཨིདཱནི བྷགཝནྟཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ¶ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དསྶེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཔུཙྪིཏུཀཱམོ ཨུཔསངྐམི. མནསཱཀཱསཱིཏི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ རཊྛཔཱལེ གཏེ ཀོཙི ཨུཔདྡཝོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མནསི ཨཀཱསི. ཏཏོ ‘‘བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘སཀྑིསྶཏི ནུ ཁོ རཊྛཔཱལོ ཏཾ མདྡིཏུ’’ནྟི ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ ཨརཧཏྟསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ཡཐཱ བྷགཝཱ ཨཉྙཱསི…པེ… ཀཱལཾ མཉྙསཱིཏི.

མིགཙཱིརེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཨུཡྻཱནེ. ཏཉྷི རཉྙཱ – ‘‘ཨཀཱལེ སམྤཏྟཔབྦཛིཏཱནཾ དིནྣམེཝ ཨིདཾ, ཡཐཱསུཁཾ པརིབྷུཉྫནྟཱུ’’ཏི ཨེཝམནུཉྙཱཏམེཝ ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཐེརོ – ‘‘མམ ཨཱགཏབྷཱཝཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཱརོཙེསྶཱམི, ཏེ མེ པཱདདྷོཝནཨུཎྷོདཀཔཱདམཀྑནཏེལཱདཱིནི ¶ པེསིསྶནྟཱི’’ཏི ཙིཏྟམྤི ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུཡྻཱནམེཝ པཱཝིསི. པིཎྜཱཡ པཱཝིསཱིཏི དུཏིཡདིཝསེ པཱཝིསི.

མཛ྄ཛྷིམཱཡཱཏི སཏྟདྭཱརཀོཊྛཀསྶ གྷརསྶ མཛ྄ཛྷིམེ དྭཱརཀོཊྛཀེ. ཨུལླིཁཱཔེཏཱིཏི ཀཔྤཀེན ཀེསེ པཧརཱཔེཏི. ཨེཏདཝོཙཱཏི – ‘‘ཨིམེ སམཎཀཱ ཨམྷཱཀཾ པིཡཔུཏྟཀཾ པབྦཱཛེཏྭཱ ཙོརཱནཾ ཧཏྠེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཡ ཨེཀདིཝསམྤི ན དསྶཱཔེནྟི, ཨེཝཾ ཕརུསཀཱརཀཱ ཨེཏེ པུན ཨིམཾ ཋཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙནྟི, ཨེཏྟོཝ ནིཀཌྜྷིཏབྦཱ ཨེཏེ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘ཨིམེཧི མུཎྜཀེཧཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཉཱཏིདཱསཱིཏི ཉཱཏཀཱནཾ དཱསཱི. ཨཱབྷིདོསིཀནྟི པཱརིཝཱསིཀཾ ཨེཀརཏྟཱཏིཀྐནྟཾ པཱུཏིབྷཱུཏཾ. ཏཏྠཱཡཾ པདཏྠོ – པཱུཏིབྷཱཝདོསེན ཨབྷིབྷཱུཏོཏི ཨབྷིདོསོ, ཨབྷིདོསོཝ ཨཱབྷིདོསིཀོ. ཨེཀརཏྟཱཏིཀྐནྟསྶེཝ ནཱམསཉྙཱ ཨེསཱ ཡདིདཾ ཨཱབྷིདོསིཀོཏི, ཏཾ ཨཱབྷིདོསིཀཾ. ཀུམྨཱསནྟི ཡཝཀུམྨཱསཾ. ཚཌྜེཏུཀཱམཱ ཧོཏཱིཏི ཡསྨཱ ཨནྟམསོ དཱསཀམྨཀཱརཱནཾ གོརཱུཔཱནམྤི ཨཔརིབྷོགཱརཧོ, ཏསྨཱ ནཾ ཀཙཝརཾ ཝིཡ བཧི ཚཌྜེཏུཀཱམཱ ¶ ཧོཏི. སཙེཏནྟི སཙེ ཨེཏཾ. བྷགིནཱིཏི ཨརིཡཝོཧཱརེན ཨཏྟནོ དྷཱཏིཾ ཉཱཏིདཱསིཾ ཨཱལཔཏི. ཚཌྜནཱིཡདྷམྨནྟི ཚཌྜེཏབྦསབྷཱཝཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘བྷགིནི ཨེཏཾ སཙེ བཧི ཚཌྜནཱིཡདྷམྨཾ ནིསྶཊྛཔརིགྒཧཾ, ཨིདྷ མེ པཏྟེ ཨཱཀིརཱཧཱི’’ཏི. ཀིཾ པན ཨེཝཾ ཝཏྟུཾ ལབྦྷཏི ¶ , ཝིཉྙཏྟི ཝཱ པཡུཏྟཝཱཙཱ ཝཱ ན ཧོཏཱིཏི. ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ནིསྶཊྛཔརིགྒཧཏྟཱ. ཡཉྷི ཚཌྜནཱིཡདྷམྨཾ ནིསྶཊྛཔརིགྒཧཾ, ཡཏྠ སཱམིཀཱ ཨནཱལཡཱ ཧོནྟི, ཏཾ སབྦཾ ‘‘དེཐ ཨཱཧརཐ ¶ ཨཱཀིརཐཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཏེནེཝ ཧི ཨཡམཱཡསྨཱ ཨགྒཨརིཡཝཾསིཀོ སམཱནོཔི ཨེཝམཱཧ.

ཧཏྠཱནནྟི བྷིཀྑཱགཧཎཏྠཾ པཏྟཾ ཨུཔནཱམཡཏོ མཎིབནྡྷཏོ པབྷུཏི དྭིནྣམྤི ཧཏྠཱནཾ. པཱདཱནནྟི ནིཝཱསནནྟཏོ པཊྛཱཡ དྭིནྣམྤི པཱདཱནཾ. སརསྶཱཏི སཙེ ཏཾ བྷགིནཱིཏི ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརཡཏོ སརསྶ ཙ. ནིམིཏྟཾ ཨགྒཧེསཱིཏི ཧཏྠཔིཊྛིཨཱདཱིནི ཨོལོཀཡམཱནཱ – ‘‘པུཏྟསྶ མེ རཊྛཔཱལསྶ ཝིཡ སུཝཎྞཀཙྪཔཔིཊྛིསདིསཱ ཨིམཱ ཧཏྠཔཱདཔིཊྛིཡོ, ཧརིཏཱལཝཊྚིཡོ ཝིཡ སུཝཊྚིཏཱ ཨངྒུལིཡོ, མདྷུརོ སརོ’’ཏི གིཧིཀཱལེ སལླཀྑིཏཔུབྦཾ ཨཱཀཱརཾ ཨགྒཧེསི སཉྫཱནི སལླཀྑེསི. ཏསྶ ཧཱཡསྨཏོ དྭཱདསཝསྶཱནི ཨརཉྙཱཝཱསཉྩེཝ པིཎྜིཡཱལོཔབྷོཛནཉྩ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཨཉྙཱདིསོ སརཱིརཝཎྞོ ཨཧོསི, ཏེན ནཾ སཱ ཉཱཏིདཱསཱི དིསྭཱཝ ན སཉྫཱནི, ནིམིཏྟཾ པན ཨགྒཧེསཱིཏི.

༣༠༠. རཊྛཔཱལསྶ མཱཏརཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཐེརསྶ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི སཎྛཱཔེཏྭཱ ཐཉྙཾ པཱཡེཏྭཱ སཾཝཌྜྷིཏདྷཱཏཱིཔི སམཱནཱ པབྦཛིཏྭཱ མཧཱཁཱིཎཱསཝབྷཱཝཔྤཏྟེན སཱམིཔུཏྟེན སདྡྷིཾ – ‘‘ཏྭཾ ནུ ཁོ, མེ བྷནྟེ, པུཏྟོ རཊྛཔཱལོ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཝཏྟུཾ ཨཝིསཧནྟཱི ཝེགེན གྷརཾ པཝིསིཏྭཱ རཊྛཔཱལསྶ མཱཏརཾ ཨེཏདཝོཙ. ཡགྒྷེཏི ཨཱརོཙནཏྠེ ནིཔཱཏོ. སཙེ ¶ ཛེ སཙྩནྟི ཨེཏྠ ཛེཏི ཨཱལཔནེ ནིཔཱཏོ. ཨེཝཉྷི ཏསྨིཾ དེསེ དཱསིཛནཾ ཨཱལཔནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཏྭཉྷི, བྷོཏི དཱསི, སཙེ སཙྩཾ བྷཎསཱི’’ཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? མཧཱཀུལེ ཨིཏྠིཡོ བཧི ནིཀྑམནྟཱ གརཧཾ པཱཔུཎནྟི, ཨིདཉྩ ཨཙྩཱཡིཀཀིཙྩཾ, སེཊྛིསྶ ནཾ ཨཱརོཙེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏི. ཏསྨཱ ཨུཔསངྐམི. ཨཉྙཏརཾ ཀུཊྚམཱུལནྟི ཏསྨིཾ ཀིར དེསེ དཱནཔཏཱིནཾ གྷརེསུ སཱལཱ ཧོནྟི, ཨཱསནཱནི ཙེཏྠ པཉྙཏྟཱནི ཧོནྟི, ཨུཔཊྛཱཔིཏཾ ཨུདཀཀཉྫིཡཾ. ཏཏྠ པབྦཛིཏཱ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟི ¶ . སཙེ ཨིཙྪནྟི, དཱནཔཏཱིནམྤི སནྟཀཾ གཎྷནྟི. ཏསྨཱ ཏམྤི ཨཉྙཏརསྶ ཀུལསྶ ཨཱིདིསཱཡ སཱལཱཡ ཨཉྙཏརཾ ཀུཊྚམཱུལནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ན ཧི པབྦཛིཏཱ ཀཔཎམནུསྶཱ ཝིཡ ཨསཱརུཔྤེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟཱིཏི.

ཨཏྠི ¶ ནཱམ ཏཱཏཱཏི ཨེཏྠ ཨཏྠཱིཏི ཝིཛྫམཱནཏྠེ, ནཱམཱཏི པུཙྪནཏྠེ མཉྙནཏྠེ ཝཱ ནིཔཱཏོ. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཏྠི ནུ ཁོ, ཏཱཏ རཊྛཔཱལ, ཨམྷཱཀཾ དྷནཾ, ནནུ མཡཾ ནིདྡྷནཱཏི ཝཏྟབྦཱ, ཡེསཾ ནོ ཏྭཾ ཨཱིདིསེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཱབྷིདོསིཀཾ ཀུམྨཱསཾ པརིབྷུཉྫིསྶསི. ཏཐཱ ཨཏྠི ནུ ཁོ, ཏཱཏ རཊྛཔཱལ, ཨམྷཱཀཾ ཛཱིཝིཏཾ, ནནུ མཡཾ མཏཱཏི ཝཏྟབྦཱ, ཡེསཾ ནོ ཏྭཾ ཨཱིདིསེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཱབྷིདོསིཀཾ ཀུམྨཱསཾ པརིབྷུཉྫིསྶསི. ཏཐཱ ཨཏྠི མཉྙེ, ཏཱཏ རཊྛཔཱལ, ཏཝ ཨབྦྷནྟརེ སཱསནཾ ནིསྶཱཡ པཊིལདྡྷོ སམཎགུཎོ, ཡཾ ཏྭཾ སུབྷོཛནརསསཾཝཌྜྷིཏོཔི ཨིམཾ ཛིགུཙྪནེཡྻཾ ཨཱབྷིདོསིཀཾ ཀུམྨཱསཾ ཨམཏམིཝ ནིབྦིཀཱརོ པརིབྷུཉྫིསྶསཱིཏི. སོ པན གཧཔཏི དུཀྑཱབྷིཏུནྣཏཱཡ ཨེཏམཏྠཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟུམསཀྐོནྟོ – ‘‘ཨཏྠི ནཱམ, ཏཱཏ རཊྛཔཱལ, ཨཱབྷིདོསིཀཾ ཀུམྨཱསཾ པརིབྷུཉྫིསྶསཱི’’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཨཝཙ. ཨཀྑརཙིནྟཀཱ པནེཏྠ ཨིདཾ ལཀྑཎཾ ཝདནྟི – ཨནོཀཔྤནཱམརིསནཏྠཝསེནེཏཾ ¶ ཨཏྠིསདྡེ ཨུཔཔདེ ‘‘པརིབྷུཉྫིསྶསཱི’’ཏི ཨནཱགཏཝཙནཾ ཀཏཾ. ཏསྶཱཡམཏྠོ – ‘‘ཨཏྠི ནཱམ…པེ… པརིབྷུཉྫིསྶསི, ཨིདཾ པཙྩཀྑམྤི ཨཧཾ ན སདྡཧཱམི ན མརིསཡཱམཱི’’ཏི. ཨིདཾ ཨེཏྟཀཾ ཝཙནཾ གཧཔཏི ཐེརསྶ པཏྟམུཁཝཊྚིཡཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏཀོཝ ཀཐེསི. ཐེརོཔི པིཏརི པཏྟམུཁཝཊྚིཡཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏེཡེཝ ཏཾ པཱུཏིཀུམྨཱསཾ པརིབྷུཉྫི སུནཁཝནྟསདིསཾ པཱུཏིཀུཀྐུཊཎྜམིཝ བྷིནྣཊྛཱནེ པཱུཏིཀཾ ཝཱཡནྟཾ. པུཐུཛྫནེན ཀིར ཏཐཱརཱུཔཾ ཀུམྨཱསཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན སཀྐཱ. ཐེརོ པན ཨརིཡིདྡྷིཡཾ ཋཏྭཱ དིབྦོཛཾ ཨམཏརསཾ པརིབྷུཉྫམཱནོ ཝིཡ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ དྷམཀརཎེན ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ པཏྟཉྩ མུཁཉྩ ཧཏྠཔཱདེ ཙ དྷོཝིཏྭཱ ཀུཏོ ནོ གཧཔཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཀུཏོ ནོཏི ཀུཏོ ནུ. ནེཝ དཱནནྟི དེཡྻདྷམྨཝསེན ནེཝ དཱནཾ ཨལཏྠམྷ. ན པཙྩཀྑཱནནྟི ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏ རཊྛཔཱལ, ཀཙྩི ཏེ ཁམནཱིཡཾ, ཀཙྩིསི ཨཔྤཀིལམཐེན ཨཱགཏོ, ན ཏཱཝ ཏཱཏ གེཧེ བྷཏྟཾ སམྤཱདིཡཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཊིསནྠཱརཝསེན པཙྩཀྑཱནམྤི ན ཨལཏྠམྷ. ཀསྨཱ པན ཐེརོ ཨེཝམཱཧ? པིཏུ ཨནུགྒཧེན. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཡཐཱ ཨེས མཾ ཝདཏི ¶ , ཨཉྙེཔི པབྦཛིཏེ ཨེཝཾ ཝདཏི མཉྙེ. བུདྡྷསཱསནེ ཙ པཏྟནྟརེ པདུམཾ ཝིཡ བྷསྨཱཚནྣོ ཨགྒི ཝིཡ ཕེགྒུཔཊིཙྪནྣོ ཙནྡནསཱརོ ཝིཡ སུཏྟིཀཱཔཊིཙྪནྣཾ མུཏྟརཏནཾ ཝིཡ ཝལཱཧཀཔཊིཙྪནྣོ ¶ ཙནྡིམཱ ཝིཡ མཱདིསཱནཾ ¶ པཊིཙྪནྣགུཎཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟོ ནཏྠི, ཏེསུཔི ན ཨེཝརཱུཔཾ ཝཙནཾ པཝཏྟེསྶཏི, སཾཝརེ ཋསྶཏཱི’’ཏི ཨནུགྒཧེན ཨེཝམཱཧ.

ཨེཧི ཏཱཏཱཏི ཏཱཏ ཏུཡ྄ཧཾ གྷརཾ མཱ ཧོཏུ, ཨེཧི གྷརཾ གམིསྶཱམཱཏི ཝདཏི. ཨལནྟི ཐེརོ ཨུཀྐཊྛཨེཀཱསནིཀཏཱཡ པཊིཀྑིཔནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨདྷིཝཱསེསཱིཏི ཐེརོ པན པཀཏིཡཱ ཨུཀྐཊྛསཔདཱནཙཱརིཀོ སྭཱཏནཱཡབྷིཀྑཾ ནཱམ ནཱདྷིཝཱསེཏི, མཱཏུ ཨནུགྒཧེན པན ཨདྷིཝཱསེསི. མཱཏུ ཀིརསྶ ཐེརཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ མཧཱསོཀོ ཨུཔྤཛྫི, རོདནེནེཝ པཀྐཀྑི ཝིཡ ཛཱཏཱ, ཏསྨཱ ཐེརོ ‘‘སཙཱཧཾ ཏཾ ཨཔསྶིཏྭཱ གམིསྶཱམི, ཧདཡམྤིསྶཱ ཕཱལེཡྻཱ’’ཏི ཨནུགྒཧེན ཨདྷིཝཱསེསི. ཀཱརཱཔེཏྭཱཏི ཨེཀཾ ཧིརཉྙསྶ, ཨེཀཾ སུཝཎྞསྶཱཏི དྭེ པུཉྫེ ཀཱརཱཔེཏྭཱ. ཀཱིཝམཧནྟཱ པན པུཉྫཱ ཨཧེསུནྟི. ཡཐཱ ཨོརཏོ ཋིཏོ པུརིསོ པཱརཏོ ཋིཏཾ མཛ྄ཛྷིམཔྤམཱཎཾ པུརིསཾ ན པསྶཏི, ཨེཝཾམཧནྟཱ.

༣༠༡. ཨིདཾ ཏེ ཏཱཏཱཏི ཀཧཱཔཎཔུཉྫཉྩ སུཝཎྞཔུཉྫཉྩ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. མཏྟིཀནྟི མཱཏིཏོ ཨཱགཏཾ, ཨིདཾ ཏེ མཱཏཱམཧིཡཱ མཱཏུ ཨིམཾ གེཧཾ ཨཱགཙྪནྟིཡཱ གནྡྷམཱལཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ དིནྣཾ དྷནནྟི ཨཏྠོ. ཨཉྙཾ པེཏྟིཀཾ ཨཉྙཾ པིཏཱམཧནྟི ཡཾ པན ཏེ པིཏུ ཙ པིཏཱམཧཱནཉྩ སནྟཀཾ, ཏཾ ཨཉྙཾཡེཝ, ནིཧིཏཉྩ པཡུཏྟཉྩ ཨཏིཝིཡ བཧུ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘པིཏཱམཧ’’ནྟི ཏདྡྷིཏལོཔཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ‘‘པེཏཱམཧ’’ནྟི ཝཱ པཱཋོ. སཀྐཱ ¶ ཏཏོནིདཱནནྟི དྷནཧེཏུ དྷནཔཙྩཡཱ. ཏཾ ཏཾ དྷནཾ རཀྑནྟསྶ ཙ རཱཛཱདཱིནཾ ཝསེན དྷནཔརིཀྑཡཾ པཱཔུཎནྟསྶ ཀསྶཙི ཨུཔྤཛྫམཱནསོཀཱདཡོ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ སེཊྛི གཧཔཏི – ‘‘ཨཧཾ ཨིམཾ ཨུཔྤབྦཱཛེསྶཱམཱིཏི ཨཱནེསིཾ, སོ དཱནི མེ དྷམྨཀཐཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརདྡྷོ, ཨཡཾ ན མེ ཝཙནཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨུཊྛཱཡ གནྟྭཱ ཨསྶ ཨོརོདྷཱནཾ དྭཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཨཡཾ ཝོ སཱམིཀོ, གཙྪཐ ཡཾ ཀིཉྩི ཀཏྭཱ ནཾ གཎྷིཏུཾ ཝཱཡམཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. སུཝཡེ ཋིཏཱ ནཱཊཀིཏྠིཡོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཐེརཾ པརིཝཱརཡིཾསུ ¶ , ཏཱསུ དྭེ ཛེཊྛཀིཏྠིཡོ སནྡྷཱཡ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. པཙྩེཀཾ པཱདེསུ གཧེཏྭཱཏི ཨེཀེཀམྷི པཱདེ ནཾ གཧེཏྭཱ.

ཀཱིདིསཱ ¶ ནཱམ ཏཱ ཨཡྻཔུཏྟ ཨཙྪརཱཡོཏི ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧཾསུ? ཏདཱ ཀིར སམྦཧུལེ ཁཏྟིཡཀུམཱརེཔི བྲཱཧྨཎཀུམཱརེཔི སེཊྛིཔུཏྟེཔི མཧཱསམྤཏྟིཡོ པཧཱཡ པབྦཛནྟེ དིསྭཱ པབྦཛྫཱགུཎཾ ཨཛཱནནྟཱ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེནྟི ‘‘ཀསྨཱ ཨེཏེ པབྦཛནྟཱི’’ཏི. ཨཐཉྙེ ཝདནྟི ‘‘དེཝཙྪརཱདེཝནཱཊཀཱནཾ ཀཱརཎཱ’’ཏི. སཱ ཀཐཱ ཝིཏྠཱརིཀཱ ཨཧོསི. ཏཾ གཧེཏྭཱ སབྦཱ ཨེཝམཱཧཾསུ. ཨཐ ཐེརོ པཊིཀྑིཔནྟོ ན ཁོ མཡཾ བྷགིནཱིཏིཨཱདིམཱཧ. སམུདཱཙརཏཱིཏི ¶ ཝོཧརཏི ཝདཏི. ཏཏྠེཝ མུཙྪིཏཱ པཔཏིཾསཱུཏི ཏཾ བྷགིནིཝཱདེན སམུདཱཙརནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཾ ཨཛྫ ཨཱགམིསྶཏི, ཨཛྫ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི དྭཱདས ཝསྶཱནི བཧི ན ནིཀྑནྟཱ, ཨེཏཾ ནིསྶཱཡ ནོ དཱརཀཱ ན ལདྡྷཱ, ཡེསཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ཛཱིཝེཡྻཱམ, ཨིཏོ ཙམྷཱ པརིཧཱིནཱ ཨཉྙཏོ ཙ. ཨཡཾ ལོཀོ ནཱམ ཨཏྟནོཝ ཙིནྟེསི, ཏསྨཱ ཏཱཔི ‘‘ཨིདཱནི མཡཾ ཨནཱཐཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཨཏྟནོཝ ཙིནྟཡམཱནཱ – ‘‘ཨནཏྠིཀོ དཱནི ཨམྷེཧི ཨཡཾ, སོ ཨམྷེ པཛཱཔཏིཡོ སམཱནཱ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀམཱཏུཀུཙྪིཡཱ སཡིཏདཱརིཀཱ ཝིཡ མཉྙཏཱི’’ཏི སམུཔྤནྣབལཝསོཀཱ ཧུཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ པདེསེ མུཙྪིཏཱ པཔཏིཾསུ, པཏིཏཱཏི ཨཏྠོ.

མཱ ནོ ཝིཧེཋེཐཱཏི མཱ ཨམྷེ དྷནཾ དསྶེཏྭཱ མཱཏུགཱམེ ཙ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཝིཧེཋཡིཏྠ, ཝིཧེསཱ ཧེསཱ པབྦཛིཏཱནནྟི. ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧ? མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨནུགྒཧེན. སོ ཀིར སེཊྛི – ‘‘པབྦཛིཏལིངྒཾ ནཱམ ཀིལིཊྛཾ, པབྦཛྫཱཝེསཾ ཧཱརེཏྭཱ ནྷཱཡིཏྭཱ ཏཡོ ཛནཱ ཨེཀཏོ བྷུཉྫིསྶཱམཱ’’ཏི མཉྙམཱནོ ཐེརསྶ བྷིཀྑཾ ན དེཏི. ཐེརོ – ‘‘མཱདིསསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཨཱཧཱརནྟརཱཡཾ ཀཏྭཱ ཨེཏེ བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝེཡྻུ’’ནྟི ཏེསཾ ཨནུགྒཧེན ཨེཝམཱཧ.

༣༠༢. གཱཐཱ ཨབྷཱསཱིཏི གཱཐཱཡོ ཨབྷཱསི. ཏཏྠ པསྶཱཏི སནྟིཀེ ཋིཏཛནཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཙིཏྟནྟི ཙིཏྟཝིཙིཏྟཾ. བིམྦནྟི ཨཏྟབྷཱཝཾ. ཨརུཀཱཡནྟི ¶ ནཝནྣཾ ཝཎམུཁཱནཾ ཝསེན ཝཎཀཱཡཾ. སམུསྶིཏནྟི ཏཱིཎི ཨཊྛིསཏཱནི ནཝཧི ནྷཱརུསཏེཧི བནྡྷིཏྭཱ ནཝཧི མཾསཔེསིསཏེཧི ལིམྤིཏྭཱ སམནྟཏོ ཨུསྶིཏཾ. ཨཱཏུརནྟི ཛརཱཏུརཏཱཡ རོགཱཏུརཏཱཡ ཀིལེསཱཏུརཏཱཡ ཙ ནིཙྩཱཏུརཾ. བཧུསངྐཔྤནྟི པརེསཾ ཨུཔྤནྣཔཏྠནཱསངྐཔྤེཧི བཧུསངྐཔྤཾ ¶ . ཨིཏྠཱིནཉྷི ཀཱཡེ པུརིསཱནཾ སངྐཔྤཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏེསཾ ཀཱཡེ ཨིཏྠཱིནཾ. སུསཱནེ ཚཌྜིཏཀལེ༹ཝརབྷཱུཏམྤི ཙེཏཾ ཀཱཀཀུལལཱདཡོ པཏྠཡནྟིཡེཝཱཏི བཧུསངྐཔྤོ ནཱམ ཧོཏི. ཡསྶ ནཏྠི ¶ དྷུཝཾ ཋིཏཱིཏི ཡསྶ ཀཱཡསྶ མཱཡཱམརཱིཙིཕེཎཔིཎྜ ཨུདཀཔུཔྥུལཱ༹དཱིནཾ ཝིཡ ཨེཀཾསེནེཝ ཋིཏི ནཱམ ནཏྠི, བྷིཛྫནདྷམྨཏཱཝ ནིཡཏཱ.

ཏཙེན ཨོནདྡྷནྟི ཨལླམནུསྶཙམྨེན ཨོནདྡྷཾ. སཧ ཝཏྠེབྷི སོབྷཏཱིཏི གནྡྷཱདཱིཧི མཎིཀུཎྜལེཧི ཙ ཙིཏྟཀཏམྤི རཱུཔཾ ཝཏྠེཧི སཧེཝ སོབྷཏི, ཝིནཱ ཝཏྠེཧི ཛེགུཙྪཾ ཧོཏི ཨནོལོཀནཀྑམཾ.

ཨལཏྟཀཀཏཱཏི ཨལཏྟཀེན རཉྫིཏཱ. ཙུཎྞཀམཀྑིཏནྟི སཱསཔཀཀྐེན མུཁཔཱིལ༹ཀཱདཱིནི ནཱིཧརིཏྭཱ ལོཎམཏྟིཀཱཡ དུཊྛལོཧིཏཾ ཝིལིཡཱཔེཏྭཱ ཏིལཔིཊྛེན ལོཧིཏཾ པསཱདེཏྭཱ ཧལིདྡིཡཱ ཝཎྞཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཙུཎྞཀགཎྜིཀཱཡ མུཁཾ པཧརནྟི, ཏེནེས ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨཊྛཱཔདཀཏཱཏི ¶ རསོདཀེན མཀྑིཏྭཱ ནལཱཊཔརིཡནྟེ ཨཱཝཏྟནཔརིཝཏྟེ ཀཏྭཱ ཨཊྛཔདཀརཙནཱཡ རཙིཏཱ. ཨཉྫནཱིཏི ཨཉྫནནཱལི༹ཀཱ.

ཨོདཧཱིཏི ཋཔེསི. པཱསནྟི ཝཱཀརཱཛཱལཾ. ནཱསདཱཏི ན གྷཊྚཡི. ནིཝཱཔནྟི ནིཝཱཔསུཏྟེ ཝུཏྟནིཝཱཔཏིཎསདིསབྷོཛནཾ. ཀནྡནྟེཏི ཝིརཝམཱནེ པརིདེཝམཱནེ. ཨིམཱཡ ཧི གཱཐཱཡ ཐེརོ མཱཏཱཔིཏརོ མིགལུདྡཀེ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶེསི, ཨཝསེསཉཱཏཀེ མིགལུདྡཀཔརིསཾ ཝིཡ, ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ ཝཱཀརཱཛཱལཾ ཝིཡ, ཨཏྟནཱ བྷུཏྟབྷོཛནཾ ནིཝཱཔཏིཎཾ ཝིཡ, ཨཏྟཱནཾ མཧཱམིགཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶེསི. ཡཐཱ ཧི མཧཱམིགོ ཡཱཝདཏྠཾ ནིཝཱཔཏིཎཾ ཁཱདིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ གཱིཝཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ དིསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ནཱམ ཋཱནཾ གཏསྶ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མིགལུདྡཀཱནཾ པརིདེཝནྟཱནཾཡེཝ ཝཱཀརཾ ཨགྷཊྚཡམཱནོཝ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གྷནཙྪཱཡསྶ ཚཏྟསྶ ཝིཡ གུམྦསྶ ཧེཊྛཱ མནྡམནྡེན ཝཱཏེན བཱིཛཡམཱནོ ཨཱགཏམགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏིཊྛཏི, ཨེཝམེཝ ཐེརོ ཨིམཱ གཱཐཱ བྷཱསིཏྭཱ ཨཱཀཱསེནེཝ གནྟྭཱ མིགཙཱིརེ པཙྩུཔཊྛཱསི.

ཀསྨཱ པན ཐེརོ ཨཱཀཱསེན གཏོཏི. པིཏཱ ཀིརསྶ སེཊྛི སཏྟསུ དྭཱརཀོཊྛཀེསུ ཨགྒལ༹ཾ ¶ དཱཔེཏྭཱ མལླེ ཨཱཎཱཔེསི – ‘‘སཙེ ནིཀྑམིཏྭཱ ¶ གཙྪཏི ¶ , ཧཏྠཔཱདེསུ ནཾ གཧེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཧརིཏྭཱ གིཧིཝེསཾ གཎྷཱཔེཐཱ’’ཏི. ཏསྨཱ ཐེརོ – ‘‘ཨེཏེ མཱདིསཾ མཧཱཁཱིཎཱསཝཾ ཧཏྠེ ཝཱ པཱདེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨཔུཉྙཾ པསཝེཡྻུཾ, ཏཾ ནེསཾ མཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཨགམཱསི. པརསམུདྡཝཱསིཏྠེརཱནཾ པན – ‘‘ཋིཏཀོཝ ཨིམཱ གཱཐཱ བྷཱསིཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ རཉྙོ ཀོརབྱསྶ མིགཙཱིརེ པཙྩུཔཊྛཱསཱི’’ཏི ཨཡཾ ཝཱཙནཱམགྒོཡེཝ.

༣༠༣. མིགཝོཏི ཏསྶ ཨུཡྻཱནཔཱལསྶ ནཱམཾ. སོདྷེནྟོཏི ཨུཡྻཱནམགྒཾ སམཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨནྟོཨུཡྻཱནེ ཏཙྪིཏབྦཡུཏྟཊྛཱནཱནི ཏཙྪཱཔེནྟོ སམྨཛྫིཏབྦཡུཏྟཱནི ཋཱནཱནི སམྨཛྫཱཔེནྟོ ཝཱལུཀཱཨོཀིརཎ-པུཔྥཝིཀིརཎ-པུཎྞགྷཊཊྛཔན-ཀདལིཀྑནྡྷཋཔནཱདཱིནི ཙ ཀརོནྟོཏི ཨཏྠོ. ཡེན རཱཛཱ ཀོརབྱོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ སདཱ ཨིམསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེསི, པསྶིཏུཀཱམོ ཨེཏཾ, ཨཱགཏབྷཱཝཾ པནསྶ ན ཛཱནཱཏི, མཧཱ ཁོ པནཱཡཾ པཎྞཱཀཱརོ, གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཡེན རཱཛཱ ཀོརབྱོ ཏེནུཔསངྐམི.

ཀིཏྟཡམཱནོ ཨཧོསཱིཏི སོ ཀིར རཱཛཱ ཐེརཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ བལམཛ྄ཛྷེཔི ནཱཊཀམཛ྄ཛྷེཔི – ‘‘དུཀྐརཾ ཀཏཾ ཀུལཔུཏྟེན ཏཱཝ མཧནྟཾ སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ པུནནིཝཏྟིཏྭཱ ཨནཔལོཀེནྟེནཱ’’ཏི གུཎཾ ཀཐེསི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཡཾ ཨེཝམཱཧ. ཝིསྶཛྫེཐཱཏི ¶ ཝཏྭཱཏི ཨོརོདྷམཧཱམཏྟབལཀཱཡཱདཱིསུ ཡསྶ ཡཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ, ཏསྶ ཏཾ དཱཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨུསྶཊཱཡ ཨུསྶཊཱཡཱཏི ཨུསྶིཏཱཡ ཨུསྶིཏཱཡ, མཧཱམཏྟམཧཱརཊྛིཀཱདཱིནཾ ཝསེན ཨུགྒཏུགྒཏམེཝ པརིསཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔསངྐམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ བྷཝཾ རཊྛཔཱལོ ཧཏྠཏྠརེ ནིསཱིདཏཱུཏི ཧཏྠཏྠརོ ཏནུཀོ བཧལཔུཔྥཱདིགུཎཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠཏོ ཨབྷིལཀྑིཏོ ཧོཏི, ཏཱདིསེ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ན ཡུཏྟནྟི མཉྙམཱནོ ཨེཝམཱཧ.

༣༠༤. པཱརིཛུཉྙཱནཱིཏི པཱརིཛུཉྙབྷཱཝཱ པརིཀྑཡཱ. ཛིཎྞོཏི ཛརཱཛིཎྞོ. ཝུཌྜྷོཏི ཝཡོཝུཌྜྷོ. མཧལླཀོཏི ཛཱཏིམཧལླཀོ. ཨདྡྷགཏོཏི ཨདྡྷཱནཾ ཨཏིཀྐནྟོ. ཝཡོཨནུཔྤཏྟོཏི པཙྪིམཝཡཾ ཨནུཔྤཏྟོ. པབྦཛཏཱིཏི དྷུརཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑཱུ ཝནྡིཏྭཱ, – ‘‘བྷནྟེ, མཡཱ དཧརཀཱལེ ¶ བཧུཾ ཀུསལཾ ཀཏཾ, ཨིདཱནི མཧལླཀོམྷི, མཧལླཀསྶ ཙེསཱ པབྦཛྫཱ ནཱམ, ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཨཔྤཧརིཏཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིསྶཱམི, པབྦཱཛེཐ མཾ, བྷནྟེ,’’ཏི ཀཱརུཉྙཾ ཨུཔྤཱདེནྟོ ¶ ཡཱཙཏི, ཐེརཱ ཨནུཀམྤཱཡ པབྦཱཛེནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. དུཏིཡཝཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཔྤཱབཱདྷོཏི ཨརོགོ. ཨཔྤཱཏངྐོཏི ¶ ནིདྡུཀྑོ. སམཝེཔཱཀིནིཡཱཏི སམཝིཔཱཙནིཡཱ. གཧཎིཡཱཏི ཀམྨཛཏེཛོདྷཱཏུཡཱ. ཏཏྠ ཡསྶ བྷུཏྟབྷུཏྟོ ཨཱཧཱརོ ཛཱིརཏི, ཡསྶ ཝཱ པན པུཊབྷཏྟཾ ཝིཡ ཏཐེཝ ཏིཊྛཏི, ཨུབྷོཔེཏེ ན སམཝེཔཱཀིནིཡཱ གཧཎིཡཱ སམནྣཱགཏཱ. ཡསྶ པན བྷུཏྟཀཱལེ བྷཏྟཙྪནྡོ ཨུཔྤཛྫཏེཝ, ཨཡཾ སམཝེཔཱཀིནིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཙྩུཎྷཱཡཱཏི ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཙྩུཎྷཱཡ. ཨནུཔུབྦེནཱཏི རཱཛཱནོ ཝཱ ཧརནྟཱིཏིཨཱདིནཱ ཨནུཀྐམེན. དུཏིཡཝཱརེ རཱཛབྷཡཙོརབྷཡཚཱཏཀབྷཡཱདིནཱ ཨནུཀྐམེན.

༣༠༥. དྷམྨུདྡེསཱ ཨུདྡིཊྛཱཏི དྷམྨནིདྡེསཱ ཨུདྡིཊྛཱ. ཨུཔནིཡྻཏཱིཏི ཛརཱམརཎསནྟིཀཾ གཙྪཏི, ཨཱཡུཀྑཡེན ཝཱ ཏཏྠ ནིཡྻཏི. ཨདྡྷུཝོཏི དྷུཝཊྛཱནཝིརཧིཏོ. ཨཏཱཎོཏི ཏཱཡིཏུཾ སམཏྠེན ཝིརཧིཏོ. ཨནབྷིསྶརོཏི ཨསརཎོ ཨབྷིསརིཏྭཱ ཨབྷིགནྟྭཱ ཨསྶཱསེཏུཾ སམཏྠེན ཝིརཧིཏོ. ཨསྶཀོཏི ནིསྶཀོ སཀབྷཎྜཝིརཧིཏོ. སབྦཾ པཧཱཡ གམནཱིཡནྟི སཀབྷཎྜནྟི སལླཀྑིཏཾ སབྦཾ པཧཱཡ ལོཀེན གནྟབྦཾ. ཏཎྷཱདཱསོཏི ཏཎྷཱཡ དཱསོ.

༣༠༦. ཧཏྠིསྨིནྟི ཧཏྠིསིཔྤེ. ཀཏཱཝཱིཏི ¶ ཀཏཀརཎཱིཡོ, སིཀྑིཏསིཀྑོ པགུཎསིཔྤོཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཱུརུབལཱིཏི ཨཱུརུབལསམྤནྣོ. ཡསྶ ཧི ཕལཀཉྩ ཨཱཝུདྷཉྩ གཧེཏྭཱ པརསེནཾ པཝིསིཏྭཱ ཨབྷིནྣཾ བྷིནྡཏོ བྷིནྣཾ སནྡྷཱརཡཏོ པརཧཏྠགཏཾ རཛྫཾ ཨཱཧརིཏུཾ ཨཱུརུབལཾ ཨཏྠི, ཨཡཾ ཨཱུརུབལཱི ནཱམ. བཱཧུབལཱིཏི བཱཧུབལསམྤནྣོ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ. ཨལམཏྟོཏི སམཏྠཨཏྟབྷཱཝོ.

པརིཡོདྷཱཡ ཝཏྟིསྶནྟཱིཏི ཨུཔྤནྣཾ ཨུཔྤདྡཝཾ ཨོདྷཱཡ ཨཝཏྠརིཏྭཱ ཝཏྟིསྶནྟཱིཏི སལླཀྑེཏྭཱ གཧིཏཱ.

སཾཝིཛྫཏི ¶ ཁོ, བྷོ རཊྛཔཱལ, ཨིམསྨིཾ རཱཛཀུལེ པཧཱུཏཾ ཧིརཉྙསུཝཎྞནྟི ཨིདཾ སོ རཱཛཱ ཨུཔརི དྷམྨུདྡེསསྶ ཀཱརཎཾ ཨཱཧརནྟོ ཨཱཧ.

ཨཐཱཔརཾ ¶ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨེཏཾ ‘‘པསྶཱམི ལོཀེ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙཏུནྣཾ དྷམྨུདྡེསཱནཾ ཨནུགཱིཏིཾ ཨཝོཙ.

༣༠༧. ཏཏྠ བྷིཡྻོཝ ཀཱམེ ཨབྷིཔཏྠཡནྟཱིཏི ཨེཀཾ ལབྷིཏྭཱ དྭེ པཏྠཡནྟི, དྭེ ལབྷིཏྭཱ ཙཏྟཱརོཏི ཨེཝཾ ཨུཏྟརུཏྟརི ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེ པཏྠཡནྟིཡེཝ.

པསཡ྄ཧཱཏི སཔཏྟགཎཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ. སསཱགརནྟནྟི སདྡྷིཾ སཱགརནྟེན. ཨོརཾ སམུདྡསྶཱཏི ཡཾ སམུདྡསྶ ཨོརཏོ སཀརཊྛཾ, ཏེན ཨཏིཏྟརཱུཔོཏི ཨཏྠོ. ན ཧཏྠཱིཏི ན ཧི ཨཏྠི.

ཨཧོ ཝཏཱ ནོཏི ཨཧོ ཝཏ ནུ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨམརཱཏི ¶ ཙཱཧཱུཏི ཨམརཾ ཨིཏི ཙ ཨཱཧུ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ མཏཾ ཉཱཏཱི པརིཝཱརེཏྭཱ ཀནྡནྟི, ཏཾ – ‘‘ཨཧོ ཝཏ ཨམྷཱཀཾ བྷཱཏཱ མཏོ, པུཏྟོ མཏོ’’ཏིཨཱདཱིནིཔི ཝདནྟི.

ཕུསནྟི ཕསྶནྟི མརཎཕསྶཾ ཕུསནྟི. ཏཐེཝ ཕུཊྛོཏི ཡཐཱ བཱལོ, དྷཱིརོཔི ཏཐེཝ མརཎཕསྶེན ཕུཊྛོ, ཨཕུཊྛོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཡཾ པན ཝིསེསོ. བཱལོ ཙ བཱལྱཱ ཝདྷིཏོཝ སེཏཱིཏི བཱལོ བཱལབྷཱཝེན མརཎཕསྶཾ ཨཱགམྨ ཝདྷིཏོཝ སེཏི ཨབྷིཧཏོཝ སཡཏི. ཨཀཏཾ ཝཏ མེ ཀལྱཱཎནྟིཨཱདིཝིཔྤཊིསཱརཝསེན ཙལཏི ཝེདྷཏི ཝིཔྥནྡཏི. དྷཱིརོ ཙ ན ཝེདྷཏཱིཏི དྷཱིརོ སུགཏིནིམིཏྟཾ པསྶནྟོ ན ཝེདྷཏི ན ཙལཏི.

ཡཱཡ ཝོསཱནཾ ཨིདྷཱདྷིགཙྪཏཱིཏི ཡཱཡ པཉྙཱཡ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ སབྦཀིཙྩཝོསཱནཾ ཨརཧཏྟཾ ཨདྷིགཙྪཏི, སཱཝ དྷནཏོ ཨུཏྟམཏརཱ. ཨབྱོསིཏཏྟཱཏི ཨཔརིཡོསིཏཏྟཱ, ཨརཧཏྟཔཏྟིཡཱ, ཨབྷཱཝེནཱཏི ཨཏྠོ. བྷཝཱབྷཝེསཱུཏི ཧཱིནཔྤཎཱིཏེསུ བྷཝེསུ.

ཨུཔེཏི གབྦྷཉྩ པརཉྩ ལོཀནྟི ཏེསུ པཱཔཾ ཀརོནྟེསུ ཡོ ཀོཙི སཏྟོ པརམྤརཱཡ སཾསཱརཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ གབྦྷཉྩ པརཉྩ ལོཀཾ ཨུཔེཏི. ཏསྶཔྤཔཉྙོཏི ཏསྶ ཏཱདིསསྶ ཨཔྤཔཉྙསྶ ཨཉྙོ ཨཔྤཔཉྙོ ཨབྷིསདྡཧནྟོ.

སཀམྨུནཱ ¶ ¶ ཧཉྙཏཱིཏི ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཝསེན ‘‘ཀསཱཧིཔི ཏཱལེཏཱི’’ཏིཨཱདཱིཧི ཀམྨཀཱརཎཱཧི ཧཉྙཏི. པེཙྩ པརམྷི ལོཀེཏི ཨིཏོ གནྟྭཱ པརམྷི ཨཔཱཡལོཀེ.

ཝིརཱུཔརཱུཔེནཱཏི ¶ ཝིཝིདྷརཱུཔེན, ནཱནཱསབྷཱཝེནཱཏི ཨཏྠོ. ཀཱམགུཎེསཱུཏི དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀེསུ སབྦཀཱམགུཎེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ. དཧརཱཏི ཨནྟམསོ ཀལལམཏྟབྷཱཝཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏརུཎཱ. ཝུཌྜྷཱཏི ཝསྶསཏཱཏིཀྐནྟཱ. ཨཔཎྞཀཾ སཱམཉྙམེཝ སེཡྻོཏི ཨཝིརུདྡྷཾ ཨདྭཛ྄ཛྷགཱམིཾ ཨེཀནྟནིཡྻཱནིཀཾ སཱམཉྙམེཝ ‘‘སེཡྻོ, ཨུཏྟརིཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩཱ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ པབྦཛིཏོསྨི མཧཱརཱཛཱཏི. ཏསྨཱ ཡཾ ཏྭཾ ཝདསི – ‘‘ཀིཾ དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ’’ཏི, ཨིདཾ དིསྭཱ ཙ སུཏྭཱ ཙ པབྦཛིཏོསྨཱིཏི མཾ དྷཱརེཧཱིཏི དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

རཊྛཔཱལསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. མགྷདེཝསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༠༨. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མགྷདེཝསུཏྟཾ. ཏཏྠ མགྷདེཝཨམྦཝནེཏི པུབྦེ མགྷདེཝོ ནཱམ རཱཛཱ ཏཾ ཨམྦཝནཾ རོཔེསི. ཏེསུ རུཀྑེསུ པལུཛྫམཱནེསུ ཨཔརབྷཱགེ ཨཉྙེཔི རཱཛཱནོ རོཔེསུཾཡེཝ. ཏཾ པན པཋམཝོཧཱརཝསེན མགྷདེཝམྦཝནནྟེཝ སངྑཾ གཏཾ. སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི སཱཡནྷསམཡེ ཝིཧཱརཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ རམཎཱིཡཾ བྷཱུམིབྷཱགཾ དིསྭཱ – ‘‘ཝསིཏཔུབྦཾ ནུ ཁོ མེ ཨིམསྨིཾ ཨོཀཱསེ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ – ‘‘པུབྦེ ཨཧཾ མགྷདེཝོ ནཱམ རཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཨིམཾ ཨམྦཝནཾ རོཔེསིཾ, ཨེཏྠེཝ ¶ པབྦཛིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཾ. ཏཾ ཁོ པནེཏཾ ཀཱརཎཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཔཱཀཊཾ, པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨགྒགྒདནྟེ དསྶེནྟོ སིཏཾ པཱཏུ ཨཀཱསི.

དྷམྨོ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི དྷམྨིཀོ. དྷམྨེན རཱཛཱ ཛཱཏོཏི དྷམྨརཱཛཱ. དྷམྨེ ཋིཏོཏི དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨེ ཋིཏོ. དྷམྨཾ ཙརཏཱིཏི སམཾ ཙརཏི ¶ . ཏཏྲ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེསཱུཏི ཡོཔི སོ པུབྦརཱཛཱུཧི བྲཱཧྨཎཱནཾ དིནྣཔརིཧཱརོ, ཏཾ ཨཧཱཔེཏྭཱ པཀཏིནིཡཱམེནེཝ ཨདཱསི, ཏཐཱ གཧཔཏིཀཱནཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. པཀྑསྶཱཏི ཨིམིནཱ པཱཊིཧཱརིཀཔཀྑོཔི སངྒཧིཏོ. ཨཊྛམཱིཨུཔོསཐསྶ ཧི པཙྩུགྒམནཱནུགྒམནཝསེན སཏྟམིཡཉྩ ནཝམིཡཉྩ, ཙཱཏུདྡསཔནྣརསཱནཾ པཙྩུགྒམནཱནུགྒམནཝསེན ཏེརསིཡཉྩ པཱཊིཔདེ ཙཱཏི ཨིམེ དིཝསཱ པཱཊིཧཱརིཀཔཀྑཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེསུཔི ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསི.

༣༠༩. དེཝདཱུཏཱཏི དེཝོཏི མཙྩུ, ཏསྶ དཱུཏཱཏི དེཝདཱུཏཱ. སིརསྨིཉྷི པལིཏེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ མཙྩུརཱཛསྶ སནྟིཀེ ཋིཏོ ཝིཡ ཧོཏི, ཏསྨཱ པལིཏཱནི མཙྩུདེཝསྶ དཱུཏཱཏི ཝུཙྩནྟི. དེཝཱ ཝིཡ དཱུཏཱཏིཔི དེཝདཱུཏཱ. ཡཐཱ ཧི ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཱཡ དེཝཏཱཡ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨསུཀདིཝསེ མརིསྶཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ ཏཐེཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ སིརསྨིཾ པལིཏེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ དེཝཏཱབྱཱཀརཎསདིསམེཝ ¶ ཧོཏི. ཏསྨཱ པལིཏཱནི དེཝསདིསཱ དཱུཏཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཝིསུདྡྷིདེཝཱནཾ དཱུཏཱཏིཔི དེཝདཱུཏཱ. སབྦབོདྷིསཏྟཱ ཧི ཛིཎྞབྱཱདྷིཏམཏཔབྦཛིཏེ དིསྭཱཝ སཾཝེགམཱཔཛྫིཏྭཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛནྟི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཛིཎྞཉྩ ¶ དིསྭཱ དུཁིཏཉྩ བྱཱདྷིཏཾ,

མཏཉྩ དིསྭཱ གཏམཱཡུསངྑཡཾ;

ཀཱསཱཡཝཏྠཾ པབྦཛིཏཉྩ དིསྭཱ,

ཏསྨཱ ཨཧཾ པབྦཛིཏོམྷི རཱཛཱ’’ཏི.

ཨིམིནཱ པརིཡཱཡེན པལིཏཱནི ཝིསུདྡྷིདེཝཱནཾ དཱུཏཏྟཱ དེཝདཱུཏཱཏི ཝུཙྩནྟི.

ཀཔྤཀསྶ གཱམཝརཾ དཏྭཱཏི སཏསཧསྶུཊྛཱནཀཾ ཛེཊྛཀགཱམཾ དཏྭཱ. ཀསྨཱ ཨདཱསི? སཾཝིགྒམཱནསཏྟཱ. ཏསྶ ཧི ཨཉྫལིསྨིཾ ཋཔིཏཱནི པལིཏཱནི དིསྭཱཝ སཾཝེགོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཉྙཱནི ཙཏུརཱསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱནི ཨཱཡུ ཨཏྠི, ཨེཝཾ སནྟེཔི མཙྩུརཱཛསྶ སནྟིཀེ ཋིཏཾ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ མཉྙམཱནོ སཾཝིགྒོ པབྦཛྫཾ རོཙེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘སིརེ ¶ དིསྭཱན པལིཏཾ, མགྷདེཝོ དིསམྤཏི;

སཾཝེགཾ ཨལབྷཱི དྷཱིརོ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡཱི’’ཏི.

ཨཔརམྤི ཝུཏྟཾ –

‘‘ཨུཏྟམངྒརུཧཱ མཡ྄ཧཾ, ཨིམེ ཛཱཏཱ ཝཡོཧརཱ;

པཱཏུབྷཱུཏཱ དེཝདཱུཏཱ, པབྦཛྫཱསམཡོ མམཱ’’ཏི.

པུརིསཡུགེཏི ཝཾསསམྦྷཝེ པུརིསེ. ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱཏི ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛནྟཱཔི ཧི པཋམཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ པབྦཛནྟི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཝཌྜྷིཏེ ཀེསེ བནྡྷིཏྭཱ ཛཊཱཀལཱཔདྷརཱ ཧུཏྭཱ ཝིཙརནྟི. བོདྷིསཏྟོཔི ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛི. པབྦཛིཏོ པན ཨནེསནཾ ¶ ཨནནུཡུཉྫིཏྭཱ རཱཛགེཧཏོ ཨཱཧཊབྷིཀྑཱཡ ཡཱཔེནྟོ བྲཧྨཝིཧཱརཾ བྷཱཝེསི. ཏསྨཱ སོ མེཏྟཱསཧགཏེནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཀུམཱརཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱིལཱི༹ཏི ཨངྐེན ཨངྐཾ པརིཧརིཡམཱནོ ཀཱིལི༹. མཱལཱཀལཱཔཾ ཝིཡ ཧི ནཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱཝ ¶ ཝིཙརིཾསུ. རཉྙོ མགྷདེཝསྶ པུཏྟོ…པེ… པབྦཛཱིཏི ཨིམསྶ པབྦཛིཏདིཝསེ པཉྩ མངྒལཱནི ཨཧེསུཾ. མགྷདེཝརཉྙོ མཏཀབྷཏྟཾ, ཏསྶ རཉྙོ པབྦཛིཏམངྒལཾ, ཏསྶ པུཏྟསྶ ཚཏྟུསྶཱཔནམངྒལཾ, ཏསྶ པུཏྟསྶ ཨུཔརཛྫམངྒལཾ, ཏསྶ པུཏྟསྶ ནཱམཀརཎམངྒལནྟི ཨེཀསྨིཾཡེཝ སམཡེ པཉྩ མངྒལཱནི ཨཧེསུཾ, སཀལཛམྦུདཱིཔཏལེ ཨུནྣངྒལམཧོསི.

༣༡༡. པུཏྟཔཔུཏྟཀཱཏི པུཏྟཱ ཙ པུཏྟཔུཏྟཱ ཙཱཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱ ཏསྶ པརམྤརཱ. པཙྪིམཀོ ཨཧོསཱིཏི པབྦཛྫཱཔཙྪིམཀོ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ ཀིར བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ – ‘‘པཝཏྟཏི ནུ ཁོ ཏཾ མཡཱ མནུསྶལོཀེ ནིཧཏཾ ཀལྱཱཎཝཏྟ’’ནྟི ཨཱཝཛྫནྟོ ཨདྡས – ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ པཝཏྟཏི, ཨིདཱནི ན པཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི. ན ཁོ པནཱཧཾ མཡ྄ཧཾ པཝེཎིཡཱ ཨུཙྪིཛྫིཏུཾ དསྶཱམཱིཏི ཨཏྟནོ ཝཾསེ ཛཱཏརཉྙོཡེཝ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝཾསསྶ ནེམིཾ གྷཊེནྟོ ཝིཡ ནིབྦཏྟོ, ཏེནེཝསྶ ནིམཱིཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཨིཏི སོ པབྦཛིཏརཱཛཱུནཾ ¶ སབྦཔཙྪིམཀོ ཧུཏྭཱ པབྦཛིཏོཏི པབྦཛྫཱཔཙྪིམཀོ ཨཧོསི. གུཎེཧི པན ཨཏིརེཀཏརོ. ཏསྶ ཧི སབྦརཱཛཱུཧི ཨཏིརེཀཏརཱ དྭེ གུཎཱ ཨཧེསུཾ ¶ . ཙཏཱུསུ དྭཱརེསུ སཏསཧསྶཾ སཏསཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དེཝསིཀཾ དཱནཾ ཨདཱསི, ཨནུཔོསཐིཀསྶ ཙ དསྶནཾ ནིཝཱརེསི. ཨནུཔོསཐིཀེསུ ཧི རཱཛཱནཾ པསྶིསྶཱམཱཏི གཏེསུ དོཝཱརིཀོ པུཙྪཏི ‘‘ཏུམྷེ ཨུཔོསཐིཀཱ ནོ ཝཱ’’ཏི. ཡེ ཨནུཔོསཐིཀཱ ཧོནྟི, ཏེ ནིཝཱརེཏི ‘‘ཨནུཔོསཐིཀཱནཾ རཱཛཱ དསྶནཾ ན དེཏཱི’’ཏི. ‘‘མཡཾ ཛནཔདཝཱསིནོ ཀཱལེ བྷོཛནཾ ཀུཧིཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏིཔི ཏཏྠ ཝཙནོཀཱསོ ནཏྠི. ཙཏཱུསུ ཧི དྭཱརེསུ རཱཛངྒཎེ ཙ ཨནེཀཱནི བྷཏྟཙཱཊིསཧསྶཱནི པཊིཡཏྟཱནེཝ ཧོནྟི. ཏསྨཱ མཧཱཛནོ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཊྛཱནེ མསྶུཾ ཀཱརེཏྭཱ ནྷཱཡིཏྭཱ ཝཏྠཱནི པརིཝཏྟེཏྭཱ ཡཐཱརུཙིཏཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ རཉྙོ གེཧདྭཱརཾ གཙྪཏི. དོཝཱརིཀེན ‘‘ཨུཔོསཐིཀཱ ཏུམྷེ’’ཏི པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཱ ‘‘ཨཱམ ཨཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཏེན ཧི ཨཱགཙྪཐཱཏི པཝེསེཏྭཱ རཉྙོ དསྶེཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི དྭཱིཧི གུཎེཧི ཨཏིརེཀཏརོ ཨཧོསི.

༣༡༢. དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནནྟི ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟདེཝཱནཾ. ཏེ ཀིར དེཝཱ ཝིདེཧརཊྛེ མིཐིལནགརཝཱསིནོ རཉྙོ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ནིབྦཏྟཱ རཉྙོ གུཎཀཐཾ ཀཐེནྟི. ཏེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱན’’ནྟི.

ནིསིནྣོ ¶ ཧོཏཱིཏི པཱསཱདཝརསྶ ཨུཔརིགཏོ དཱནཉྩ སཱིལཉྩ ཨུཔཔརིཀྑམཱནོ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘དཱནཾ ནུ ཁོ མཧནྟཾ ཨུདཱཧུ སཱིལཾ, ཡདི དཱནཾ མཧནྟཾ, ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ དཱནམེཝ དསྶཱམི. ཨཐ སཱིལཾ, སཱིལམེཝ པཱུརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྶ ‘‘ཨིདཾ མཧནྟཾ ཨིདཾ མཧནྟ’’ནྟི ནིཙྪིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶེཝ སཀྐོ གནྟྭཱ པུརཏོ པཱཏུརཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཐ ཁོ, ཨཱནནྡ,…པེ… སམྨུཁེ པཱཏུརཧོསཱིཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘རཉྙོ ཀངྑཱ ཨུཔྤནྣཱ, ཏསྶ ཀངྑཙྪེདནཏྠཾ པཉྷཉྩ ཀཐེསྶཱམི, ཨིདྷཱགམནཏྠཱཡ པཊིཉྙཉྩ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ . ཏསྨཱ གནྟྭཱ སམྨུཁེ པཱཏུརཧོསི. རཱཛཱ ཨདིཊྛཔུབྦཾ རཱུཔཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ ཨཧོསི ལོམཧཊྛཛཱཏོ. ཨཐ ནཾ སཀྐོ – ‘‘མཱ བྷཱཡི, མཧཱརཱཛ, ཝིསྶཏྠོ པཉྷཾ པུཙྪ, ཀངྑཾ ཏེ པཊིཝིནོདེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ.

རཱཛཱ ¶ –

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ མཧཱརཱཛ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

དཱནཾ ཝཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝཱ, ཀཏམཾ སུ མཧཔྥལ’’ནྟི. –

པཉྷཾ པུཙྪི. སཀྐོ – ‘‘དཱནཾ ནཱམ ཀིཾ, སཱིལམེཝ གུཎཝིསིཊྛཏཱཡ མཧནྟཾ. ཨཧཉྷི པུབྦེ, མཧཱརཱཛ, དསཝསྶསཧསྶཱནི དསནྣཾ ཛཊིལསཧསྶཱནཾ དཱནཾ དཏྭཱ པེཏྟིཝིསཡཏོ ན མུཏྟོ, སཱིལཝནྟཱ པན མཡ྄ཧཾ དཱནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཝོཙ –

‘‘ཧཱིནེན བྲཧྨཙརིཡེན, ཁཏྟིཡེ ཨུཔཔཛྫཏི;

མཛ྄ཛྷིམེན ཙ དེཝཏྟཾ, ཨུཏྟམེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི.

ན ཧེཏེ སུལབྷཱ ཀཱཡཱ, ཡཱཙཡོགེན ཀེནཙི;

ཡེ ཀཱཡེ ཨུཔཔཛྫནྟི, ཨནཱགཱརཱ ཏཔསྶིནོ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༤༢༩-༤༣༠);

ཨེཝཾ ¶ རཉྙོ ཀངྑཾ ཝིནོདེཏྭཱ དེཝལོཀགམནཱཡ པཊིཉྙཱགཧཎཏྠཾ ལཱབྷཱ ཏེ མཧཱརཱཛཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཝིཀམྤམཱནོཏི ཨབྷཱཡམཱནོ. ཨདྷིཝཱསེསཱིཏི ཨཧཾ མཧཱཛནཾ ཀུསལཾ སམཱདཔེམི, པུཉྙཝནྟཱནཾ པན ཝསནཊྛཱནཾ དིསྭཱ ཨཱགཏེན མནུསྶཔཐེ སུཁཾ ཀཐེཏུཾ ཧོཏཱིཏི ཨདྷིཝཱསེསི.

༣༡༣. ཨེཝཾ བྷདྡནྟཝཱཏི ཨེཝཾ ཧོཏུ བྷདྡཀཾ ཏཝ ཝཙནནྟི ཝཏྭཱ. ཡོཛེཏྭཱཏི ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཡུགེ སཧསྶཨསྶཱཛཱནཱིཡེ ¶ ཡོཛེཏྭཱ. ཏེསཾ པན པཱཊིཡེཀྐཾ ཡོཛནཀིཙྩཾ ནཏྠི, མནཾ ཨཱགམྨ ཡུཏྟཱཡེཝ ཧོནྟི. སོ པན དིབྦརཐོ དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀོ ཧོཏི, ནདྡྷིཏོ པཊྛཱཡ རཐསཱིསཾ པཉྙཱསཡོཛནཱནི, ཨཀྑབནྡྷོ པཎྞཱསཡོཛནཱནི, ཨཀྑབནྡྷཏོ པཊྛཱཡ པཙྪཱབྷཱགོ པཎྞཱསཡོཛནཱནི, སབྦོ སཏྟཝཎྞརཏནམཡོ. དེཝལོཀོ ནཱམ ཨུདྡྷཾ, མནུསྶལོཀོ ཨདྷོ, ཏསྨཱ ཧེཊྛཱམུཁཾ རཐཾ པེསེསཱིཏི ན སལླཀྑེཏབྦཾ. ཡཐཱ པན པཀཏིམགྒཾ པེསེཏི, ཨེཝམེཝ མནུསྶཱནཾ སཱཡམཱསབྷཏྟེ ནིཊྛིཏེ ཙནྡེན སདྡྷིཾ ཡུགནདྡྷཾ ཀཏྭཱ པེསེསི, ཡམཀཙནྡཱ ཨུཊྛིཏཱ ཝིཡ ཨཧེསུཾ. མཧཱཛནོ དིསྭཱ ‘‘ཡམཀཙནྡཱ ཨུགྒཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱགཙྪནྟེ ཨཱགཙྪནྟེ ན ཡམཀཙནྡཱ, ཨེཀཾ ཝིམཱནཾ, ན ཝིམཱནཾ, ཨེཀོ རཐོཏི. རཐོཔི ཨཱགཙྪནྟོ ཨཱགཙྪནྟོ ¶ པཀཏིརཐཔྤམཱཎོཝ, ཨསྶཱཔི པཀཏིཨསྶཔྤམཱཎཱཝ ཨཧེསུཾ. ཨེཝཾ རཐཾ ཨཱཧརིཏྭཱ རཉྙོ པཱསཱདཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཱཙཱིནསཱིཧཔཉྫརཊྛཱནེ རཐཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨཱགཏམགྒཱབྷིམུཁཾ ཀཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརེ ཋཏྭཱཝ ཨཱརོཧནསཛྫཾ ཋཔེསི.

ཨབྷིརུཧ མཧཱརཱཛཱཏི རཱཛཱ – ‘‘དིབྦཡཱནཾ མེ ལདྡྷ’’ནྟི ན ཏཱཝདེཝ ཨབྷིརུཧི, ནཱགརཱནཾ པན ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི ‘‘པསྶཐ ཏཱཏཱ, ཡཾ མེ སཀྐེན དེཝརཉྙཱ དིབྦརཐོ པེསིཏོ, སོ ཙ ཁོ ན ཛཱཏིགོཏྟཾ ཝཱ ཀུལཔྤདེསཾ ཝཱ པཊིཙྩ པེསིཏོ, མཡ྄ཧཾ ¶ པན སཱིལཱཙཱརགུཎེ པསཱིདིཏྭཱ པེསིཏོ. སཙེ ཏུམྷེཔི སཱིལཾ རཀྑིསྶཐ, ཏུམྷཱཀམྤི པེསེསྶཏི, ཨེཝཾ རཀྑིཏུཾ ཡུཏྟཾ ནཱམེཏཾ སཱིལཾ. ནཱཧཾ དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ ཙིརཱཡིསྶཱམི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི མཧཱཛནཾ ཨོཝདིཏྭཱ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ རཐཾ ཨབྷིརུཧི. ཏཏོ མཱཏལི སངྒཱཧཀོ ‘‘ཨཧམྤི མཧཱརཱཛསྶ མམཱནུཙྪཝིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཀཱསམྷི དྭེ མགྒེ དསྶེཏྭཱ ཨཔིཙ མཧཱརཱཛཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམེནཱཏི, མཧཱརཱཛ, ཨིམེསུ མགྒེསུ ཨེཀོ ནིརཡཾ གཙྪཏི, ཨེཀོ དེཝལོཀཾ, ཏེསུ ཏཾ ཀཏམེན ནེམི. ཡེནཱཏི ཡེན མགྒེན གནྟྭཱ ཡཏྠ པཱཔཀམྨནྟཱ པཱཔཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཊིསཾཝེདིཡནྟི, ཏཾ ཋཱནཾ སཀྐཱ ཧོཏི པསྶིཏུནྟི ཨཏྠོ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཛཱཏཀེཔི –

‘‘ཀེན ཏཾ ནེམི མགྒེན, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི;

ཡེན ཝཱ པཱཔཀམྨནྟཱ, པུཉྙཀམྨཱ ཙ ཡེ ནརཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༤༥༠) –

གཱཐཱཡ ཨཡམེཝཏྠོ. ཏེནེཝཱཧ –

‘‘ནིརཡེ ཏཱཝ པསྶཱམི, ཨཱཝཱསེ པཱཔཀམྨིནཾ;

ཋཱནཱནི ལུདྡཀམྨཱནཾ, དུསྶཱིལཱནཉྩ ཡཱ གཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༤༥༡);

ཨུབྷཡེནེཝ མཾ མཱཏལི ནེཧཱིཏི མཱཏལི དྭཱིཧི མགྒེཧི མཾ ནེཧི, ཨཧཾ ནིརཡཾ པསྶིཏུཀཱམོ དེཝལོཀམྤཱིཏི. པཋམཾ ཀཏམེན ནེམཱིཏི. པཋམཾ ནིརཡམགྒེན ནེཧཱིཏི. ཏཏོ མཱཏལི ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན རཱཛཱནཾ པཉྩདས མཧཱནིརཡེ དསྶེསི. ཝིཏྠཱརཀཐཱ པནེཏྠ –

‘‘དསྶེསི ¶ ¶ མཱཏལི རཉྙོ, དུགྒཾ ཝེཏརཎིཾ ནདིཾ;

ཀུཐིཏཾ ཁཱརསཾཡུཏྟཾ, ཏཏྟཾ ཨགྒིསིཁཱུཔམ’’ནྟི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༤༥༢) –

ཛཱཏཀེ ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཱ. ནིརཡཾ དསྶེཏྭཱ རཐཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ དེཝལོཀཱབྷིམུཁཾ གནྟྭཱ བཱིརཎཱིདེཝདྷཱིཏཱཡ སོཎདིནྣདེཝཔུཏྟསྶ གཎདེཝཔུཏྟཱནཉྩ ཝིམཱནཱནི དསྶེནྟོ དེཝལོཀཾ ནེསི. ཏཏྲཱཔི ཝིཏྠཱརཀཐཱ –

‘‘ཡདི ཏེ སུཏཱ བཱིརཎཱི ཛཱིཝལོཀེ,

ཨཱམཱཡདཱསཱི ཨཧུ བྲཱཧྨཎསྶ;

སཱ པཏྟཀཱལེ ཨཏིཐིཾ ཝིདིཏྭཱ,

མཱཏཱཝ ¶ པུཏྟཾ སཀིམཱབྷིནནྡཱི;

སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ,

སཱ ཝིམཱནསྨི མོདཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༥༠༧) –

ཛཱཏཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ གཙྪཏོ པན ཏསྶ རཐནེམི ཝཊྚིཡཱ ཙིཏྟཀཱུཊདྭཱརཀོཊྛཀསྶ ཨུམྨཱརེ པཧཏམཏྟེཝ དེཝནགརེ ཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི. སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཨེཀཀཾཡེཝ ཨོཧཱཡ དེཝསངྒྷོ མཧཱསཏྟཾ པཙྩུགྒམནམཀཱསི, ཏཾ དེཝཏཱནཾ ཨཱདརཾ དིསྭཱ སཀྐོ ཙིཏྟཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ – ‘‘ཨབྷིརམ, མཧཱརཱཛ, དེཝེསུ དེཝཱནུབྷཱཝེནཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ཨཛྫ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ དེཝགཎཾ ཨཏྟནོ ཨབྷིམུཁམཀཱསི. སཙེ ཨེཀཾ དྭེ དིཝསེ ཝསིསྶཏི, ན མཾ དེཝཱ ཨོལོཀེསྶནྟཱི’’ཏི. སོ ཨུསཱུཡམཱནོ, ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏུཡ྄ཧཾ ཨིམསྨིཾ དེཝལོཀེ ཝསིཏུཾ པུཉྙཾ ནཏྠི, ཨཉྙེསཾ པུཉྙེན ཝསཱཧཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཨདྷིཔྤཱཡེན ཨེཝམཱཧ. བོདྷིསཏྟོ – ‘‘ནཱསཀྑི ཛརསཀྐོ མནཾ སནྡྷཱརེཏུཾ, པརཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷཾ ཁོ པན ཡཱཙིཏྭཱ ལདྡྷབྷཎྜཀཾ ¶ ཝིཡ ཧོཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔནྟོ ཨལཾ མཱརིསཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཛཱཏཀེཔི ཝུཏྟཾ –

‘‘ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ ཡཱནཾ, ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ དྷནཾ;

ཨེཝཾསམྤདམེཝེ ཏཾ, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ;

ན ཙཱཧམེཏམིཙྪཱམི, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༥༨༥-༥༨༦) –

སབྦཾ ¶ ཝཏྟབྦཾ. བོདྷིསཏྟོ པན མནུསྶཏྟབྷཱཝེན ཀཏིཝཱརེ དེཝལོཀཾ གཏོཏི. ཙཏྟཱརོ – མནྡྷཱཏུརཱཛཀཱལེ སཱདྷིནརཱཛཀཱལེ གུཏྟིལཝཱིཎཱཝཱདཀཀཱལེ ནིམིམཧཱརཱཛཀཱལེཏི. སོ མནྡྷཱཏུཀཱལེ དེཝལོཀེ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཀཱལཾ ཝསི, ཏསྨིཉྷི ཝསམཱནེཡེཝ ཚཏྟིཾས སཀྐཱ ཙཝིཾསུ. སཱདྷིནརཱཛཀཱལེ སཏྟཱཧཾ ཝསི, མནུསྶགཎནཱཡ སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཧོནྟི. གུཏྟིལཝཱིཎཱཝཱདཀཀཱལེ ཙ ནིམིརཱཛཀཱལེ ཙ མུཧུཏྟམཏྟཾ ཝསི, མནུསྶགཎནཱཡ སཏྟ དིཝསཱནི ཧོནྟི.

༣༡༤. ཏཏྠེཝ ¶ མིཐིལཾ པཊིནེསཱིཏི པཊིནེཏྭཱ པཀཏིསིརིགབྦྷེཡེཝ པཏིཊྛཱཔེསི.

༣༡༥. ཀལཱ༹རཛནཀོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཀལཱ༹རདནྟཏཱཡ པན ཀལཱ༹རཛནཀོཏི ཝུཏྟོ. ན སོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཱིཏི ཨེཏྟཀམཏྟམེཝ ན ཨཀཱསི, སེསཾ སབྦཾ པཱཀཏིཀམེཝ ཨཧོསི.

༣༡༦. སམུཙྪེདོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཀལྱཱཎཝཏྟཾ ཀོ སམུཙྪིནྡཏི, ཀེན སམུཙྪིནྣཾ, ཀོ པཝཏྟེཏི, ཀེན པཝཏྟིཏཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ ཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ སཱིལཝཱ བྷིཀྑུ ¶ ‘‘ན སཀྐཱ མཡཱ ཨརཧཏྟཾ ལདྡྷུ’’ནྟི ཝཱིརིཡཾ ཨཀརོནྟོ སམུཙྪིནྡཏི. དུསྶཱིལེན སམུཙྪིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. སཏྟ སེཁཱ པཝཏྟེནྟི. ཁཱིཎཱསཝེན པཝཏྟིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མགྷདེཝསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. མདྷུརསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༡༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི མདྷུརསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཧཱཀཙྩཱནོཏི གིཧིཀཱལེ ཨུཛྫེནིཀརཉྙོ པུརོཧིཏཔུཏྟོ ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ པཱསཱདིཀོ སུཝཎྞཝཎྞོ ཙ. མདྷུརཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. གུནྡཱཝནེཏི ཀཎྷཀགུནྡཱཝནེ ¶ . ཨཝནྟིཔུཏྟོཏི ཨཝནྟིརཊྛེ རཉྙོ དྷཱིཏཱཡ པུཏྟོ. ཝུདྡྷོ ཙེཝ ཨརཧཱ ཙཱཏི དཧརཾ ཨརཧནྟམྤི ན ཏཐཱ སམྦྷཱཝེནྟི ཡཐཱ མཧལླཀཾ, ཐེརོ པན ཝུདྡྷོ ཙེཝ ཨཧོསི ཨརཧཱ ཙ. བྲཱཧྨཎཱ, བྷོ ཀཙྩཱནཱཏི སོ ཀིར རཱཛཱ བྲཱཧྨཎལདྡྷིཀོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. བྲཱཧྨཎོཝ སེཊྛོ ཝཎྞོཏིཨཱདཱིསུ ཛཱཏིགོཏྟཱདཱིནཾ པཉྙཱཔནཊྛཱནེ བྲཱཧྨཎཱཝ སེཊྛཱཏི དསྶེཏི. ཧཱིནོ ཨཉྙོ ཝཎྞོཏི ཨིཏརེ ཏཡོ ཝཎྞཱ ཧཱིནཱ ལཱམཀཱཏི ཝདཏི. སུཀྐོཏི ¶ པཎྜརོ. ཀཎྷོཏི ཀཱལ༹ཀོ. སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཛཱཏིགོཏྟཱདིཔཉྙཱཔནཊྛཱནེསུ སུཛ྄ཛྷནྟི. བྲཧྨུནོ པུཏྟཱཏི མཧཱབྲཧྨུནོ པུཏྟཱ. ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱཏི ཨུརེ ཝསིཏྭཱ མུཁཏོ ནིཀྑནྟཱ, ཨུརེ ཀཏྭཱ སཾཝདྡྷིཏཱཏི ཝཱ ཨོརསཱ. བྲཧྨཛཱཏི བྲཧྨཏོ ནིབྦཏྟཱ. བྲཧྨནིམྨིཏཱཏི བྲཧྨུནཱ ནིམྨིཏཱ. བྲཧྨདཱཡཱདཱཏི བྲཧྨུནོ དཱཡཱདཱ. གྷོསོཡེཝ ཁོ ཨེསོཏི ཝོཧཱརམཏྟམེཝེཏཾ.

༣༡༨. ཨིཛ྄ཛྷེཡྻཱཏི སམིཛ྄ཛྷེཡྻ, ཡཏྟཀཱནི དྷནཱདཱིནི པཏྠེཡྻ, ཏཏྟཀེཧིསྶ མནོརཐོ པཱུརེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཁཏྟིཡོཔིསྶཱསྶཱཏི ཁཏྟིཡོཔི ཨསྶ ཨིསྶརིཡསམྤཏྟསྶ པུབྦུཊྛཱཡཱི ཨསྶ. ནེསཾ ཨེཏྠ ཀིཉྩཱིཏི ན ཨེཏེསཾ ཨེཏྠ ཀིཉྩི.

༣༢༢. ཨཱསནེན ཝཱ ནིམནྟེཡྻཱམཱཏི ནིསིནྣཱསནཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨིདྷ ནིསཱིདཱཏི ཝདེཡྻཱམ. ཨབྷིནིམནྟེཡྻཱམཔི ནནྟི ཨབྷིཧརིཏྭཱ ཏཾ ནིམནྟེཡྻཱམ. ཏཏྠ དུཝིདྷོ ཨབྷིཧཱརོ ཝཱཙཱཡ ཙེཝ ཀཱཡེན ཙ. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ མམཾ ཙཱིཝརཱདཱིཧི ཝདེཡྻཱཐ ཡེནཏྠོ’’ཏི ཝདནྟོ ཧི ཝཱཙཱཡ ཨབྷིཧརིཏྭཱ ནིམནྟེཏི ནཱམ. ཙཱིཝརཱདིཝེཀལླཾ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཏཱནི དེནྟོ པན ཀཱཡེན ཨབྷིཧརིཏྭཱ ནིམནྟེཏི ནཱམ. ཏདུབྷཡམྤི ¶ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨབྷིནིམནྟེཡྻཱམཔི ན’’ནྟི ཨཱཧ. རཀྑཱཝརཎགུཏྟིནྟི རཀྑཱསངྑཱཏཉྩེཝ ཨཱཝརཎསངྑཱཏཉྩ ¶ གུཏྟིཾ. ཡཱ པནེསཱ ཨཱཝུདྷཧཏྠེ པུརིསེ ཋཔེནྟེན རཀྑཱ, སཱ དྷམྨིཀཱ ནཱམ སཾཝིཧིཏཱ ན ཧོཏི. ཡཐཱ པན ཨཝེལཱཡ ཀཊྛཧཱརིཀཱཔཎྞཧཱརིཀཱདཡོ ཝིཧཱརཾ ན པཝིསནྟི, མིགལུདྡཀཱདཡོ ཝིཧཱརསཱིམཱཡ མིགེ ཝཱ མཙྪེ ཝཱ ན གཎྷནྟི, ཨེཝཾ སཾཝིདཧནྟེན དྷམྨིཀཱ ནཱམ སཾཝིཧིཏཱ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘དྷམྨིཀ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ¶ སནྟེཏི ཨེཝཾ ཙཏུནྣམྤི ཝཎྞཱནཾ པབྦཛིཏཱནཾ པབྦཛིཏསཀྐཱརེན སམེ སམཱནེ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མདྷུརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. བོདྷིརཱཛཀུམཱརསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༢༤. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏནྟི བོདྷིརཱཛཀུམཱརསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀོཀནདོཏི ཀོཀནདཾ ཝུཙྩཏི པདུམཾ. སོ ཙ མངྒལཔཱསཱདོ ཨོལོཀནཀཔདུམཾ དསྶེཏྭཱ ཀཏོ, ཏསྨཱ ཀོཀནདོཏི སངྑཾ ལབྷི.

༣༢༥. ཡཱཝ པཙྪིམསོཔཱནཀལེ༹ཝརཱཏི ཨེཏྠ པཙྪིམསོཔཱནཀལེ༹ཝརནྟི པཋམཾ སོཔཱནཕལཀཾ ཝུཏྟཾ. ཨདྡསཱ ¶ ཁོཏི ཨོལོཀནཏྠཾཡེཝ དྭཱརཀོཊྛཀེ ཋིཏོ ཨདྡས. བྷགཝཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསཱིཏི ‘‘ཀིསྶ ནུ ཁོ ཨཏྠཱཡ རཱཛཀུམཱརེན ཨཡཾ མཧཱསཀྐཱརོ ཀཏོ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ པུཏྟཔཏྠནཱཡ ཀཏབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. སོ ཧི རཱཛཀུམཱརོ ཨཔུཏྟཀོ, སུཏཉྩཱནེན ཨཧོསི – ‘‘བུདྡྷཱནཾ ཀིར ཨདྷིཀཱརཾ ཀཏྭཱ མནསཱ ཨིཙྪིཏཾ ལབྷནྟཱི’’ཏི. སོ – ‘‘སཙཱཧཾ པུཏྟཾ ལབྷིསྶཱམི, སམྨཱསམྦུདྡྷོ མམ ཙེལཔྤཊིཀཾ ཨཀྐམིསྶཏི. ནོ ཙེ ལབྷིསྶཱམི, ན ཨཀྐམིསྶཏཱི’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ སནྠརཱཔེསི. ཨཐ བྷགཝཱ ‘‘ནིབྦཏྟིསྶཏི ནུ ཁོ ཨེཏསྶ པུཏྟོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ‘‘ན ནིབྦཏྟིསྶཏཱི’’ཏི ཨདྡས.

པུབྦེ ཀིར སོ ཨེཀསྨིཾ དཱིཔེ ཝསམཱནོ སམཙྪནྡེན སཀུཎཔོཏཀེ ཁཱདི. སཙསྶ མཱཏུགཱམོ ཨཉྙོཝ བྷཝེཡྻ, པུཏྟཾ ལབྷེཡྻ. ཨུབྷོཧི པན སམཱནཙྪནྡེཧི ཧུཏྭཱ པཱཔཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏེནསྶ པུཏྟོ ན ནིབྦཏྟིསྶཏཱིཏི ཨཉྙཱསི. དུསྶེ པན ཨཀྐནྟེ – ‘‘བུདྡྷཱནཾ ཨདྷིཀཱརཾ ཀཏྭཱ པཏྠིཏཔཏྠིཏཾ ལབྷནྟཱིཏི ལོཀེ ཨནུསྶཝོ, མཡཱ ཙ མཧཱཨབྷིནཱིཧཱརོ ཀཏོ, ན ཙ པུཏྟཾ ལབྷཱམི, ཏུཙྪཾ ཨིདཾ ཝཙན’’ནྟི མིཙྪཱགཧཎཾ གཎྷེཡྻ. ཏིཏྠིཡཱཔི – ‘‘ནཏྠི སམཎཱནཾ ཨཀཏྟབྦཾ ནཱམ, ཙེལཔྤཊིཀཾ མདྡནྟཱ ཨཱཧིཎྜནྟཱི’’ཏི ཨུཛ྄ཛྷཱཡེཡྻུཾ ¶ . ཨེཏརཧི ཙ ཨཀྐམནྟེསུ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ པརཙིཏྟཝིདུནོ, ཏེ བྷབྦཾ ཛཱནིཏྭཱ ཨཀྐམིསྶནྟི, ཨབྷབྦཾ ཛཱནིཏྭཱ ན ཨཀྐམིསྶནྟི. ཨནཱགཏེ པན ཨུཔནིསྶཡོ མནྡོ བྷཝིསྶཏི, ཨནཱགཏཾ ན ཛཱནིསྶནྟི. ཏེསུ ཨཀྐམནྟེསུ སཙེ པཏྠིཏཾ ཨིཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ ¶ . ནོ ཙེ ཨིཛ྄ཛྷིསྶཏི, – ‘‘པུབྦེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཀཏྭཱ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཾ ལབྷནྟི, ཏཾ ཨིདཱནི ན ལབྷནྟི ¶ . ཏེཡེཝ མཉྙེ བྷིཀྑཱུ པཊིཔཏྟིཔཱུརཀཱ ཨཧེསུཾ, ཨིམེ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརེཏུཾ ན སཀྐོནྟཱི’’ཏི མནུསྶཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ ཨཀྐམིཏུཾ ཨནིཙྪནྟོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཙེལཔྤཊིཀཱ ཨཀྐམིཏབྦཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༨). མངྒལཏྠཱཡ པཉྙཏྟཾ ཨནཀྐམནྟེསུ པན ཨཀྐམནཏྠཱཡ ཨནུཔཉྙཏྟིཾ ཋཔེསི – ‘‘གིཧཱི, བྷིཀྑཝེ, མངྒལིཀཱ, ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, གིཧཱིནཾ མངྒལཏྠཱཡཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༦༨).

༣༢༦. པཙྪིམཾ ཛནཏཾ ཏཐཱགཏོ ཨནུཀམྤཏཱིཏི ཨིདཾ ཐེརོ ཝུཏྟེསུ ཀཱརཎེསུ ཏཏིཡཾ ཀཱརཎཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ན ཁོ སུཁེན སུཁནྟི ཀསྨཱ ཨཱཧ? ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགསཉྙཱི ཧུཏྭཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ན ཨཀྐམི, ཏསྨཱ ཨཧམྤི སཏྠཱརཱ སམཱནཙྪནྡོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི མཉྙམཱནོ ཨེཝམཱཧ.

༣༢༧. སོ ཁོ ཨཧནྟིཨཱདི ‘‘ཡཱཝ རཏྟིཡཱ པཙྪིམེ ཡཱམེ’’ཏི ཏཱཝ མཧཱསཙྩཀེ (མ. ནི. ༡.༣༦༤ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏོ པརཾ ཡཱཝ པཉྩཝགྒིཡཱནཾ ཨཱསཝཀྑཡཱ པཱསརཱསིསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༢༧༢ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

༣༤༣. ཨངྐུསགཡ྄ཧེ སིཔྤེཏི ཨངྐུསགཧཎསིཔྤེ. ཀུསལོ ཨཧནྟི ཚེཀོ ཨཧཾ. ཀསྶ ¶ པནཱཡཾ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱིཏི? པིཏུ སནྟིཀེ, པིཏཱཔིསྶ པིཏུ སནྟིཀེཝ ཨུགྒཎྷི. ཀོསམྦིཡཾ ཀིར པརནྟཔརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི. རཱཛམཧེསཱི གརུབྷཱརཱ ཨཱཀཱསཏལེ རཉྙཱ སདྡྷིཾ བཱལཱཏཔཾ ཏཔྤམཱནཱ རཏྟཀམྦལཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིསིནྣཱ ཧོཏི, ཨེཀོ ཧཏྠིལིངྒསཀུཎོ ‘‘མཾསཔེསཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. སཱ ‘‘ཚཌྜེཡྻ མ’’ནྟི བྷཡེན ནིསྶདྡཱ ཨཧོསི, སོ ཏཾ པབྦཏཔཱདེ རུཀྑཝིཊཔེ ཋཔེསི. སཱ པཱཎིསྶརཾ ཀརོནྟཱི མཧཱསདྡམཀཱསི. སཀུཎོ ¶ པལཱཡི, ཏསྶཱ ཏཏྠེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. ཏིཡཱམརཏྟིཾ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཀམྦལཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏཏོ ཙ ཨཝིདཱུརེ ཏཱཔསོ ཝསཏི. སོ ཏསྶཱ སདྡེན ཨརུཎེ ཨུགྒཏེ རུཀྑམཱུལཾ ཨཱགཏོ ཛཱཏིཾ པུཙྪིཏྭཱ ནིསྶེཎིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ནེཏྭཱ ཡཱགུཾ པཱཡེསི. དཱརཀསྶ མེགྷཨུཏུཉྩ པབྦཏཨུཏུཉྩ གཧེཏྭཱ ཛཱཏཏྟཱ ཨུདེནོཏི ནཱམཾ ཨཀཱསི. ཏཱཔསོ ཕལཱཕལཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ དྭེཔི ཛནེ པོསེསི.

སཱ ¶ ཨེཀདིཝསཾ ཏཱཔསསྶ ཨཱགམནཝེལཱཡ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཨིཏྠིཀུཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཏཱཔསཾ སཱིལབྷེདཾ ཨཱཔཱདེསི. ཏེསཾ ཨེཀཏོ ཝསནྟཱནཾ ཀཱལེ གཙྪནྟེ པརནྟཔརཱཛཱ ཀཱལཾ ཨཀཱསི. ཏཱཔསོ རཏྟིབྷཱགེ ནཀྑཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ རཉྙོ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ – ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ རཱཛཱ མཏོ, པུཏྟོ ཏེ ཀིཾ ཨིདྷ ཝསིཏུཾ ཨིཙྪཏི, ཨུདཱཧུ པེཏྟིཀེ རཛྫེ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏུ’’ནྟི པུཙྪི. སཱ པུཏྟསྶ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏུཀཱམཏཉྩསྶ ཉཏྭཱ ཏཱཔསསྶ ཨཱརོཙེསི. ཏཱཔསོ ཙ ཧཏྠིགནྠསིཔྤཾ ཛཱནཱཏི, ཀུཏོནེན ལདྡྷཾ? སཀྐསྶ ¶ སནྟིཀཱ. པུབྦེ ཀིརསྶ སཀྐོ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀེན ཀིལམཐཱ’’ཏི པུཙྪི. སོ ‘‘ཧཏྠིཔརིསྶཡོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཱརོཙེསི. ཏསྶ སཀྐོ ཧཏྠིགནྠཉྩེཝ ཝཱིཎཀཉྩ དཏྭཱ ‘‘པལཱཔེཏུཀཱམཏཱཡ སཏི ཨིམཾ ཏནྟིཾ ཝཱདེཏྭཱ ཨིམཾ སིལོཀཾ ཝདེཡྻཱཐ, པཀྐོསིཏུཀཱམཏཱཡ སཏི ཨིམཾ སིལོཀཾ ཝདེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཱཔསོ ཏཾ སིཔྤཾ ཀུམཱརསྶ ཨདཱསི. སོ ཨེཀཾ ཝཊརུཀྑཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཧཏྠཱིསུ ཨཱགཏེསུ ཏནྟིཾ ཝཱདེཏྭཱ སིལོཀཾ ཝདཏི, ཧཏྠཱི བྷཱིཏཱ པལཱཡིཾསུ.

སོ སིཔྤསྶ ཨཱནུབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུནདིཝསེ པཀྐོསནསིཔྤཾ པཡོཛེསི. ཛེཊྛཀཧཏྠཱི ཨཱགནྟྭཱ ཁནྡྷཾ ཨུཔནཱམེསི. སོ ཏསྶ ཁནྡྷགཏོ ཡུདྡྷསམཏྠེ ཏརུཎཧཏྠཱི ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཀམྦལཉྩ མུདྡིཀཉྩ གཧེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑནྟོ ཨནུཔུབྦེན ཏཾ ཏཾ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ – ‘‘ཨཧཾ རཉྙོ པུཏྟོ, སམྤཏྟིཾ ཨཏྠིཀཱ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི ཛནསངྒཧཾ ཀཏྭཱ ནགརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ – ‘‘ཨཧཾ རཉྙོ པུཏྟོ, མཡ྄ཧཾ ཚཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཨསདྡཧནྟཱནཾ ཀམྦལཉྩ མུདྡིཀཉྩ དསྶེཏྭཱ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེསི. སོ ཧཏྠིཝིཏྟཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ སུནྡརོ ཧཏྠཱི ཨཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེ གནྟྭཱ གཎྷཱཏི. ཙཎྜཔཛྫོཏོ ¶ ‘‘ཏསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཊྛཧཏྠིཾ པཡོཛེཏྭཱ ཏསྶ ཨནྟོ ཡོདྷེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཏཾ ཧཏྠིཾ གཧཎཏྠཱཡ ཨཱགཏཾ གཎྷིཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ གཧཎཏྠཱཡ དྷཱིཏརཾ ཨུཡྻོཛེསི. སོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སཾཝཱསཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརཾཡེཝ ཨགམཱསི. ཏསྶཱ ཀུཙྪིཡཾ ཨུཔྤནྣོ ཨཡཾ བོདྷིརཱཛཀུམཱརོ ཨཏྟནོ པིཏུ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷི.

༣༤༤. པདྷཱནིཡངྒཱནཱིཏི པདྷཱནཾ ཝུཙྩཏི པདཧནབྷཱཝོ, པདྷཱནམསྶ ཨཏྠཱིཏི པདྷཱནིཡོ. པདྷཱནིཡསྶ བྷིཀྑུནོ ཨངྒཱནཱིཏི པདྷཱནིཡངྒཱནི. སདྡྷོཏི སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏོ. སཱ པནེསཱ ¶ ཨཱགམནསདྡྷཱ ¶ ཨདྷིགམསདྡྷཱ ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ པསཱདསདྡྷཱཏི ཙཏུབྦིདྷཱ. ཏཏྠ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱནཾ སདྡྷཱ ཨབྷིནཱིཧཱརཏོ པཊྛཱཡ ཨཱགཏཏྟཱ ཨཱགམནསདྡྷཱ ནཱམ. ཨརིཡསཱཝཀཱནཾ པཊིཝེདྷེན ཨདྷིགཏཏྟཱ ཨདྷིགམསདྡྷཱ ནཱམ. བུདྡྷོ དྷམྨོ སངྒྷོཏི ཝུཏྟེ ཨཙལབྷཱཝེན ཨོཀཔྤནཾ ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ ནཱམ. པསཱདུཔྤཏྟི པསཱདསདྡྷཱ ནཱམ, ཨིདྷ པན ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. བོདྷིནྟི ཙཏུམགྒཉཱཎཾ. ཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི སདྡཧཏི, དེསནཱསཱིསམེཝ ཙེཏཾ, ཨིམིནཱ པན ཨངྒེན ཏཱིསུཔི རཏནེསུ སདྡྷཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཡསྶ ཧི བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདོ བལཝཱ, ཏསྶ པདྷཱནཾ ཝཱིརིཡཾ ཨིཛ྄ཛྷཏི.

ཨཔྤཱབཱདྷོཏི ཨརོགོ. ཨཔྤཱཏངྐོཏི ནིདྡུཀྑོ. སམཝེཔཱཀིནིཡཱཏི སམཝིཔཱཙནིཡཱ. གཧཎིཡཱཏི ཀམྨཛཏེཛོདྷཱཏུཡཱ. ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཱཙྩུཎྷཱཡཱཏི ཨཏིསཱིཏགཧཎིཀོ ཧི སཱིཏབྷཱིརཱུ ཧོཏི, ཨཙྩུཎྷགཧཎིཀོ ཨུཎྷབྷཱིརཱུ, ཏེསཾ པདྷཱནཾ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི. མཛ྄ཛྷིམགཧཎིཀསྶ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏེནཱཧ ‘‘མཛ྄ཛྷིམཱཡ པདྷཱནཀྑམཱཡཱ’’ཏི. ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྟཱཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཏྟནོ ཨགུཎཾ པཀཱསེཏཱ. ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱཏི ཨུདཡཉྩ ཨཏྠཉྩ གནྟུཾ པརིཙྪིནྡིཏུཾ སམཏྠཱཡ, ཨེཏེན པཉྙཱསལཀྑཎཔརིགྒཱཧིཀཾ ཨུདཡབྦཡཉཱཎཾ ཝུཏྟཾ. ཨརིཡཱཡཱཏི པརིསུདྡྷཱཡ. ནིབྦེདྷིཀཱཡཱཏི ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦེ ལོབྷཀྑནྡྷཱདཡོ ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠཱཡ. སམྨཱདུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱཏི ¶ ཏདངྒཝསེན ཀིལེསཱནཾ པཧཱིནཏྟཱ ཡཾ དུཀྑཾ ཁཱིཡཏི, ཏསྶ དུཀྑསྶ ཁཡགཱམིནིཡཱ. ཨིཏི སབྦེཧིཔི ཨིམེཧི པདེཧི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཝ ཀཐིཏཱ. དུཔྤཉྙསྶ ཧི པདྷཱནཾ ན ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཨིམཱནི ཙ པཉྩ པདྷཱནིཡངྒཱནི ལོཀིཡཱནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི.

༣༤༥. སཱཡམནུསིཊྛོ ¶ པཱཏོ ཝིསེསཾ ཨདྷིགམིསྶཏཱིཏི ཨཏྠངྒཏེ སཱུརིཡེ ཨནུསིཊྛོ ཨརུཎུགྒམནེ ཝིསེསཾ ཨདྷིགམིསྶཏི. པཱཏམནུསིཊྛོ སཱཡནྟི ཨརུཎུགྒམནེ ཨནུསིཊྛོ སཱུརིཡཏྠངྒམནཝེལཱཡཾ. ཨཡཉྩ པན དེསནཱ ནེཡྻཔུགྒལཝསེན ཝུཏྟཱ. དནྡྷཔཉྙོ ཧི ནེཡྻཔུགྒལོ སཏྟཧི དིཝསེཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏིཀྑཔཉྙོ ཨེཀདིཝསེན, སེསདིཝསེ མཛ྄ཛྷིམཔཉྙཱཝསེན ཝེདིཏབྦཾ. ཨཧོ བུདྡྷོ ཨཧོ དྷམྨོ ཨཧོ དྷམྨསྶ སྭཱཀྑཱཏཏཱཏི ཡསྨཱ བུདྡྷདྷམྨཱནཾ ཨུལཱ༹རཏཱཡ དྷམྨསྶ ཙ སྭཱཀྑཱཏཏཱཡ པཱཏོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ སཱཡཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏསྨཱ པསཾསནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཝིམྷཡཏྠེ ནིཔཱཏོ.

༣༤༦. ཀུཙྪིམཏཱིཏི ¶ ཨཱཔནྣསཏྟཱ. ཡོ མེ ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཀུཙྪིགཏོཏི ཀིཾ པནེཝཾ སརཎཾ གཧིཏཾ ཧོཏཱིཏི. ན ཧོཏི. ཨཙིཏྟཀསརཎགམནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཱརཀྑོ པནསྶ པཙྩུཔཊྛིཏོཝ ཧོཏི. ཨཐ ནཾ ཡདཱ མཧལླཀཀཱལེ མཱཏཱཔིཏརོ, – ‘‘ཏཱཏ, ཀུཙྪིགཏམེཝ ཏཾ སརཎཾ གཎྷཱཔཡིམྷཱ’’ཏི སཱརེནྟི, སོ ཙ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ སརཎཾ གཏོ ཨུཔཱསཀོ’’ཏི སཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཏདཱ སརཎཾ གཧིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བོདྷིརཱཛཀུམཱརསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཨངྒུལིམཱལསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༤༧. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏནྟི ཨངྒུལིམཱལསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨངྒུལཱིནཾ མཱལཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཀསྨཱ དྷཱརེཏི? ཨཱཙརིཡཝཙནེན. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ –

ཨཡཾ ཀིར ཀོསལརཉྙོ པུརོཧིཏསྶ མནྟཱཎིཡཱ ནཱམ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ ཨགྒཧེསི. བྲཱཧྨཎིཡཱ རཏྟིབྷཱགེ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. ཏསྶ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནཀཱལེ སཀལནགརེ ཨཱཝུདྷཱནི པཛྫལིཾསུ, རཉྙོ མངྒལསཀུནྟོཔི སིརིསཡནེ ཋཔིཏཱ ཨསིལཊྛིཔི ¶ པཛྫལི. བྲཱཧྨཎོ ནིཀྑམིཏྭཱ ནཀྑཏྟཾ ཨོལོཀེནྟོ ཙོརནཀྑཏྟེན ཛཱཏོཏི རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སུཁསེཡྻབྷཱཝཾ པུཙྪི.

རཱཛཱ ‘‘ཀུཏོ, མེ ཨཱཙརིཡ, སུཁསེཡྻཱ? མཡ྄ཧཾ མངྒལཱཝུདྷཾ པཛྫལི, རཛྫསྶ ཝཱ ཛཱིཝིཏསྶ ཝཱ ཨནྟརཱཡོ བྷཝིསྶཏི མཉྙེ’’ཏི. མཱ བྷཱཡི, མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཾ གྷརེ ཀུམཱརོ ཛཱཏོ, ཏསྶཱནུབྷཱཝེན ན ཀེཝལཾ ཏུཡ྄ཧཾ ནིཝེསནེ, སཀལནགརེཔི ཨཱཝུདྷཱནི པཛྫལིཏཱནཱིཏི. ཀིཾ བྷཝིསྶཏི ཨཱཙརིཡཱཏི? ཙོརོ བྷཝིསྶཏི མཧཱརཱཛཱཏི. ཀིཾ ཨེཀཙོརཀོ, ཨུདཱཧུ རཛྫདཱུསཀོ ཙོརོཏི? ཨེཀཙོརཀོ དེཝཱཏི. ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ཙ པན རཉྙོ མནཾ གཎྷིཏུཀཱམོ ཨཱཧ – ‘‘མཱརེཐ ནཾ དེཝཱ’’ཏི. ཨེཀཙོརཀོ སམཱནོ ཀིཾ ཀརིསྶཏི? ཀརཱིསསཧསྶཁེཏྟེ ཨེཀསཱལིསཱིསཾ ཝིཡ ཧོཏི, པཊིཛགྒཐ ནནྟི. ཏསྶ ནཱམགྒཧཎཾ གཎྷནྟཱ སཡནེ ཋཔིཏམངྒལཨསིལཊྛི, ཚདནེ ཋཔིཏཱ སརཱ, ཀཔྤཱསཔིཙུམྷི ¶ ཋཔིཏཾ ཏཱལཝཎྚཀརཎསཏྠཀནྟི ཨེཏེ པཛྫལནྟཱ ཀིཉྩི ན ཧིཾསིཾསུ, ཏསྨཱ ཨཧིཾསཀོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏཾ སིཔྤུགྒཧཎཀཱལེ ཏཀྐསཱིལཾ པེསཡིཾསུ.

སོ དྷམྨནྟེཝཱསིཀོ ཧུཏྭཱ སིཔྤཾ པཊྛཔེསི. ཝཏྟསམྤནྣོ ཀིཾཀཱརཔཊིསྶཱཝཱི མནཱཔཙཱརཱི པིཡཝཱདཱི ཨཧོསི. སེསཨནྟེཝཱསིཀཱ བཱཧིརཀཱ ཨཧེསུཾ. ཏེ – ‘‘ཨཧིཾསཀམཱཎཝཀསྶ ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཡཾ ན པཉྙཱཡཱམ, ཀཐཾ ནཾ བྷིནྡེཡྻཱམཱ’’ཏི? ནིསཱིདིཏྭཱ མནྟཡནྟཱ ¶ – ‘‘སབྦེཧི ཨཏིརེཀཔཉྙཏྟཱ དུཔྤཉྙོཏི. ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ, ཝཏྟསམྤནྣཏྟཱ དུབྦཏྟོཏི. ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ, ཛཱཏིསམྤནྣཏྟཱ དུཛྫཱཏོཏི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ, ཀིནྟི ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི? ཏཏོ ཨེཀཾ ཁརམནྟཾ མནྟཡིཾསུ ‘‘ཨཱཙརིཡསྶ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ ནཾ བྷིནྡིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཡོ རཱསཱི ཧུཏྭཱ པཋམཾ ཨེཀཙྩེ ཨཱཙརིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. ཀིཾ ཏཱཏཱཏི? ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཨེཀཱ ཀཐཱ སུཡྻཏཱིཏི. ཀིཾ ཏཱཏཱཏི? ཨཧིཾསཀམཱཎཝོ ཏུམྷཱཀཾ ཨནྟརེ དུབྦྷཏཱིཏི མཉྙཱམཱཏི. ཨཱཙརིཡོ སནྟཛྫེཏྭཱ – ‘‘གཙྪཐ ཝསལཱ, མཱ མེ པུཏྟཾ མཡ྄ཧཾ ཨནྟརེ པརིབྷིནྡཐཱ’’ཏི ནིཊྛུབྷི. ཏཏོ ཨིཏརེ, ཨཐ ཨིཏརེཧི ཏཡོཔི ཀོཊྛཱསཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏཐེཝ ཝཏྭཱ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨསདྡཧནྟཱ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

ཨཱཙརིཡོ ¶ སིནེཧེན ཝདནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨཏྠི མཉྙེ སནྠཝོ’’ཏི པརིབྷིཛྫིཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘གྷཱཏེམི ན’’ནྟི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ གྷཱཏེསྶཱམི ‘དིསཱཔཱམོཀྑོ ཨཱཙརིཡོ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ སིཔྤུགྒཧཎཏྠཾ ཨཱགཏེ མཱཎཝཀེ དོསཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏཱི’ཏི. པུན ཀོཙི སིཔྤུགྒཧཎཏྠཾ ན ཨཱགམིསྶཏི, ཨེཝཾ མེ ལཱབྷོ པརིཧཱཡིསྶཏི, ཨཐ ¶ ནཾ སིཔྤསྶ པརིཡོསཱནུཔཙཱརོཏི ཝཏྭཱ ཛངྒྷསཧསྶཾ གྷཱཏེཧཱིཏི ཝཀྑཱམི. ཨཝསྶཾ ཨེཏྠ ཨེཀོ ཨུཊྛཱཡ ཏཾ གྷཱཏེསྶཏཱི’’ཏི.

ཨཐ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨེཧི ཏཱཏ ཛངྒྷསཧསྶཾ གྷཱཏེཧི, ཨེཝཾ ཏེ སིཔྤསྶ ཨུཔཙཱརོ ཀཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. མཡཾ ཨཧིཾསཀཀུལེ ཛཱཏཱ, ན སཀྐཱ ཨཱཙརིཡཱཏི. ཨལདྡྷུཔཙཱརཾ སིཔྤཾ ཕལཾ ན དེཏི ཏཱཏཱཏི. སོ པཉྩཱཝུདྷཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊཝིཾ པཝིཊྛོ. ཨཊཝིཾ པཝིསནཊྛཱནེཔི ཨཊཝིམཛ྄ཛྷེཔི ཨཊཝིཏོ ནིཀ�