📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ

མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱསཔཱལི༹

༡. གཧཔཏིཝགྒོ

༡. ཀནྡརཀསུཏྟཾ

༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཙམྤཱཡཾ ཝིཧརཏི གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ. ཨཐ ཁོ པེསྶོ [པེཡོ (ཀ.)] ཙ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ ཀནྡརཀོ ཙ པརིབྦཱཛཀོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཀནྡརཀོ པན པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ [སཱརཱཎཱིཡཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ པཱི.)] ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཁོ ཀནྡརཀོ པརིབྦཱཛཀོ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ ¶ , བྷོ གོཏམ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷོ གོཏམ, ཡཱཝཉྩིདཾ བྷོཏཱ གོཏམེན ¶ སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཊིཔཱདིཏོ! ཡེཔི ཏེ, བྷོ གོཏམ, ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཏེཔི བྷགཝནྟོ ཨེཏཔརམཾཡེཝ སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཊིཔཱདེསུཾ – སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི བྷོཏཱ གོཏམེན སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཊིཔཱདིཏོ. ཡེཔི ཏེ, བྷོ གོཏམ, བྷཝིསྶནྟི ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཏེཔི བྷགཝནྟོ ཨེཏཔརམཾཡེཝ སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཊིཔཱདེསྶནྟི – སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི བྷོཏཱ གོཏམེན སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཊིཔཱདིཏོ’’ཏི.

༢. ‘‘ཨེཝམེཏཾ ¶ , ཀནྡརཀ, ཨེཝམེཏཾ, ཀནྡརཀ. ཡེཔི ཏེ, ཀནྡརཀ, ཨཧེསུཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཏེཔི བྷགཝནྟོ ཨེཏཔརམཾཡེཝ སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཊིཔཱདེསུཾ – སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི མཡཱ སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཊིཔཱདིཏོ. ཡེཔི ཏེ, ཀནྡརཀ, བྷཝིསྶནྟི ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཏེཔི བྷགཝནྟོ ཨེཏཔརམཾཡེཝ སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཊིཔཱདེསྶནྟི – སེཡྻཐཱཔི ཨེཏརཧི མཡཱ སམྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཊིཔཱདིཏོ.

‘‘སནྟི ཧི, ཀནྡརཀ, བྷིཀྑཱུ ཨིམསྨིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨརཧནྟོ ཁཱིཎཱསཝཱ ཝུསིཏཝནྟོ ཀཏཀརཎཱིཡཱ ཨོཧིཏབྷཱརཱ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནཱ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟཱ. སནྟི ཧི, ཀནྡརཀ, བྷིཀྑཱུ ཨིམསྨིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེ སེཀྑཱ སནྟཏསཱིལཱ སནྟཏཝུཏྟིནོ ནིཔཀཱ ནིཔཀཝུཏྟིནོ; ཏེ ཙཏཱུསུ [ནིཔཀཝུཏྟིནོ ཙཏཱུསུ (སཱི.)] སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱ [སུཔཊྛིཏཙིཏྟཱ (སཱི. པཱི. ཀ.)] ཝིཧརནྟི. ཀཏམེསུ ཙཏཱུསུ? ཨིདྷ, ཀནྡརཀ, བྷིཀྑུ ¶ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ¶ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶ’’ནྟི.

༣. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ! ཡཱཝ སུཔཉྙཏྟཱ ཙིམེ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ [སོཀཔརིདྡཝཱནཾ (སཱི. པཱི.)] སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. མཡམྤི ཧི, བྷནྟེ, གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ ¶ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱ ཝིཧརཱམ. ཨིདྷ མཡཾ, བྷནྟེ, ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཱམ ཨཱཏཱཔིནོ སམྤཛཱནཱ སཏིམནྟོ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཱམ ཨཱཏཱཔིནོ སམྤཛཱནཱ སཏིམནྟོ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; ཙིཏྟེ ¶ ཙིཏྟཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཱམ ཨཱཏཱཔིནོ སམྤཛཱནཱ སཏིམནྟོ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཱམ ཨཱཏཱཔིནོ སམྤཛཱནཱ སཏིམནྟོ, ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ! ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝཾ མནུསྶགཧནེ ཨེཝཾ མནུསྶཀསཊེ ཨེཝཾ མནུསྶསཱཋེཡྻེ ¶ ཝཏྟམཱནེ སཏྟཱནཾ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནཱཏི. གཧནཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡདིདཾ མནུསྶཱ; ཨུཏྟཱནཀཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡདིདཾ པསཝོ. ཨཧཉྷི, བྷནྟེ, པཧོམི ཧཏྠིདམྨཾ སཱརེཏུཾ. ཡཱཝཏཀེན ཨནྟརེན ཙམྤཾ གཏཱགཏཾ ཀརིསྶཏི སབྦཱནི ཏཱནི སཱཋེཡྻཱནི ཀཱུཊེཡྻཱནི ཝངྐེཡྻཱནི ཛིམྷེཡྻཱནི པཱཏུཀརིསྶཏི. ཨམྷཱཀཾ པན, བྷནྟེ, དཱསཱཏི ཝཱ པེསྶཱཏི ཝཱ ཀམྨཀརཱཏི ཝཱ ཨཉྙཐཱཝ ཀཱཡེན སམུདཱཙརནྟི ཨཉྙཐཱཝ ཝཱཙཱཡ ཨཉྙཐཱཝ ནེསཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི. ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ! ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝཾ མནུསྶགཧནེ ཨེཝཾ མནུསྶཀསཊེ ཨེཝཾ མནུསྶསཱཋེཡྻེ ཝཏྟམཱནེ སཏྟཱནཾ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནཱཏི. གཧནཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡདིདཾ མནུསྶཱ; ཨུཏྟཱནཀཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡདིདཾ པསཝོ’’ཏི.

༤. ‘‘ཨེཝམེཏཾ, པེསྶ, ཨེཝམེཏཾ, པེསྶ. གཧནཉྷེཏཾ ¶ , པེསྶ, ཡདིདཾ མནུསྶཱ; ཨུཏྟཱནཀཉྷེཏཾ, པེསྶ, ཡདིདཾ པསཝོ. ཙཏྟཱརོམེ, པེསྶ, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ, པེསྶ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཧོཏི ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ; ཨིདྷ པན, པེསྶ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ པརནྟཔོ ཧོཏི པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ; ཨིདྷ པན, པེསྶ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཧོཏི ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ¶ ; ཨིདྷ པན, པེསྶ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ཧོཏི ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. སོ ཨནཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ [སཱིཏིབྷཱུཏོ (སཱི. པཱི. ཀ.)] སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི. ཨིམེསཾ, པེསྶ, ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཀཏམོ ཏེ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཏཱི’’ཏི?

‘‘ཡྭཱཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, ཨཡཾ མེ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ¶ ནཱརཱདྷེཏི. ཡོཔཱཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ པརནྟཔོ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ¶ , ཨཡམྤི མེ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ནཱརཱདྷེཏི. ཡོཔཱཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, ཨཡམྤི མེ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ནཱརཱདྷེཏི. ཡོ ཙ ཁོ ཨཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, སོ ཨནཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི – ཨཡམེཝ [ཨཡཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མེ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཏཱི’’ཏི.

༥. ‘‘ཀསྨཱ པན ཏེ, པེསྶ, ཨིམེ ཏཡོ པུགྒལཱ ཙིཏྟཾ ནཱརཱདྷེནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཡྭཱཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ སོ ཨཏྟཱནཾ སུཁཀཱམཾ དུཀྑཔཊིཀྐཱུལཾ ཨཱཏཱཔེཏི པརིཏཱཔེཏི – ཨིམིནཱ མེ ཨཡཾ པུགྒལོ ¶ ཙིཏྟཾ ནཱརཱདྷེཏི. ཡོཔཱཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ པརནྟཔོ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ སོ པརཾ སུཁཀཱམཾ དུཀྑཔཊིཀྐཱུལཾ ཨཱཏཱཔེཏི པརིཏཱཔེཏི – ཨིམིནཱ མེ ཨཡཾ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ནཱརཱདྷེཏི. ཡོཔཱཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ སོ ཨཏྟཱནཉྩ པརཉྩ སུཁཀཱམཾ དུཀྑཔཊིཀྐཱུལཾ [སུཁཀཱམེ དུཀྑཔཊིཀྐཱུལེ (སཱི. པཱི.)] ཨཱཏཱཔེཏི པརིཏཱཔེཏི – ཨིམིནཱ མེ ཨཡཾ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ནཱརཱདྷེཏི. ཡོ ཙ ¶ ཁོ ཨཡཾ, བྷནྟེ, པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ སོ ཨནཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ [ཝིཧརཏི. ཨིམིནཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཝིཧརཏི; སོ ཨཏྟཱནཉྩ པརཉྩ སུཁཀཱམཾ དུཀྑཔཊིཀྐཱུལཾ ནེཝ ཨཱཏཱཔེཏི ན པརིཏཱཔེཏི – ཨིམིནཱ [ཝིཧརཏི. ཨིམིནཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མེ ཨཡཾ པུགྒལོ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཏི. ཧནྡ, ཙ དཱནི མཡཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམ; བཧུཀིཙྩཱ མཡཾ བཧུཀརཎཱིཡཱ’’ཏི. ‘‘ཡསྶདཱནི ཏྭཾ, པེསྶ, ཀཱལཾ མཉྙསཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

༦. ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ཨཙིརཔཀྐནྟེ པེསྶེ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པཎྜིཏོ, བྷིཀྑཝེ, པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ; མཧཱཔཉྙོ, བྷིཀྑཝེ, པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ. སཙེ, བྷིཀྑཝེ, པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ མུཧུཏྟཾ ནིསཱིདེཡྻ ཡཱཝསྶཱཧཾ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པུགྒལེ ཝིཏྠཱརེན ཝིབྷཛིསྶཱམི [ཝིབྷཛཱམི (སཱི. པཱི.)], མཧཏཱ ཨཏྠེན སཾཡུཏྟོ ཨབྷཝིསྶ. ཨཔི ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ¶ པེསྶོ ཧཏྠཱརོཧཔུཏྟོ མཧཏཱ ཨཏྠེན སཾཡུཏྟོ’’ཏི. ‘‘ཨེཏསྶ, བྷགཝཱ, ཀཱལོ, ཨེཏསྶ, སུགཏ, ཀཱལོ, ཡཾ ¶ བྷགཝཱ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པུགྒལེ ཝིཏྠཱརེན ཝིབྷཛེཡྻ. བྷགཝཏོ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, བྷིཀྑཝེ, སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༧. ‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཙེལཀོ ཧོཏི མུཏྟཱཙཱརོ ཧཏྠཱཔལེཁནོ [ཧཏྠཱཝལེཁནོ (སྱཱ. ཀཾ.)] ནཨེཧིབྷདྡནྟིཀོ ནཏིཊྛབྷདྡནྟིཀོ [ནཨེཧིབྷདནྟིཀོ, ནཏིཊྛབྷདནྟིཀོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]; ནཱབྷིཧཊཾ ན ཨུདྡིསྶཀཏཾ ན ནིམནྟནཾ སཱདིཡཏི; སོ ན ཀུམྦྷིམུཁཱ པཊིགྒཎྷཱཏི ན ཀལོ༹པིམུཁཱ [ཁལོ༹པིམུཁོ (སཱི.)] པཊིགྒཎྷཱཏི ན ཨེལ༹ཀམནྟརཾ ན དཎྜམནྟརཾ ན མུསལམནྟརཾ ན དྭིནྣཾ བྷུཉྫམཱནཱནཾ ན གབྦྷིནིཡཱ ན པཱཡམཱནཱཡ ན པུརིསནྟརགཏཱཡ ན སངྐིཏྟཱིསུ ན ཡཏྠ སཱ ཨུཔཊྛིཏོ ཧོཏི ན ཡཏྠ མཀྑིཀཱ སཎྜསཎྜཙཱརིནཱི; ན མཙྪཾ ན མཾསཾ ན སུརཾ ན མེརཡཾ ན ཐུསོདཀཾ པིཝཏི. སོ ཨེཀཱགཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི ཨེཀཱལོཔིཀོ, དྭཱགཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི དྭཱལོཔིཀོ…པེ… སཏྟཱགཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི སཏྟཱལོཔིཀོ; ཨེཀིསྶཱཔི དཏྟིཡཱ ཡཱཔེཏི, དྭཱིཧིཔི དཏྟཱིཧི ཡཱཔེཏི…པེ… སཏྟཧིཔི དཏྟཱིཧི ཡཱཔེཏི; ཨེཀཱཧིཀམྤི ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི, དྭཱིཧིཀམྤི ¶ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི…པེ… སཏྟཱཧིཀམྤི ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི – ཨིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཨཌྜྷམཱསིཀཾ པརིཡཱཡབྷཏྟབྷོཛནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི. སོ ¶ སཱཀབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, སཱམཱཀབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ནཱིཝཱརབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, དདྡུལབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཧཊབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཀཎབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཨཱཙཱམབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, པིཉྙཱཀབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, ཏིཎབྷཀྑོ ཝཱ ཧོཏི, གོམཡབྷཀྑོ ཝཱ ¶ ཧོཏི; ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཡཱཔེཏི པཝཏྟཕལབྷོཛཱི. སོ སཱཎཱནིཔི དྷཱརེཏི, མསཱཎཱནིཔི དྷཱརེཏི, ཚཝདུསྶཱནིཔི དྷཱརེཏི, པཾསུཀཱུལཱནིཔི དྷཱརེཏི, ཏིརཱིཊཱནིཔི དྷཱརེཏི, ཨཛིནམྤི དྷཱརེཏི, ཨཛིནཀྑིཔམྤི དྷཱརེཏི, ཀུསཙཱིརམྤི དྷཱརེཏི, ཝཱཀཙཱིརམྤི དྷཱརེཏི, ཕལཀཙཱིརམྤི དྷཱརེཏི, ཀེསཀམྦལམྤི དྷཱརེཏི, ཝཱལ༹ཀམྦལམྤི དྷཱརེཏི, ཨུལཱུཀཔཀྑམྤི དྷཱརེཏི; ཀེསམསྶུལོཙཀོཔི ཧོཏི, ཀེསམསྶུལོཙནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, ཨུབྦྷཊྛཀོཔི ཧོཏི ཨཱསནཔཊིཀྑིཏྟོ, ཨུཀྐུཊིཀོཔི ཧོཏི ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནམནུཡུཏྟོ, ཀཎྚཀཱཔསྶཡིཀོཔི ཧོཏི ཀཎྚཀཱཔསྶཡེ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི [པསྶ མ. ནི. ༡.༡༥༥ མཧཱསཱིཧནཱདསུཏྟེ]; སཱཡཏཏིཡཀམྤི ཨུདཀོརོཧནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི – ཨིཏི ¶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཀཱཡསྶ ཨཱཏཱཔནཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ.

༨. ‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ པརནྟཔོ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨོརབྦྷིཀོ ཧོཏི སཱུཀརིཀོ སཱཀུཎིཀོ མཱགཝིཀོ ལུདྡོ མཙྪགྷཱཏཀོ ཙོརོ ཙོརགྷཱཏཀོ གོགྷཱཏཀོ བནྡྷནཱགཱརིཀོ ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཀུརཱུརཀམྨནྟཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ པརནྟཔོ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ.

༩. ‘‘ཀཏམོ ¶ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ རཱཛཱ ཝཱ ཧོཏི ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱཝསིཏྟོ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ མཧཱསཱལོ. སོ པུརཏྠིམེན ནགརསྶ ནཝཾ སནྠཱགཱརཾ [སནྡྷཱགཱརཾ (ཊཱིཀཱ)] ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཁརཱཛིནཾ ནིཝཱསེཏྭཱ སཔྤིཏེལེན ཀཱཡཾ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ མགཝིསཱཎེན པིཊྛིཾ ཀཎྜུཝམཱནོ ནཝཾ སནྠཱགཱརཾ པཝིསཏི སདྡྷིཾ མཧེསིཡཱ བྲཱཧྨཎེན ཙ པུརོཧིཏེན. སོ ཏཏྠ ཨནནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཧརིཏུཔལིཏྟཱཡ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི. ཨེཀིསྶཱཡ གཱཝིཡཱ སརཱུཔཝཙྪཱཡ ཡཾ ཨེཀསྨིཾ ཐནེ ཁཱིརཾ ཧོཏི ¶ ཏེན རཱཛཱ ཡཱཔེཏི, ཡཾ དུཏིཡསྨིཾ ཐནེ ཁཱིརཾ ཧོཏི ཏེན མཧེསཱི ཡཱཔེཏི, ཡཾ ཏཏིཡསྨིཾ ཐནེ ཁཱིརཾ ཧོཏི ཏེན བྲཱཧྨཎོ པུརོཧིཏོ ཡཱཔེཏི ¶ , ཡཾ ཙཏུཏྠསྨིཾ ཐནེ ཁཱིརཾ ཧོཏི ཏེན ཨགྒིཾ ཛུཧཏི, ཨཝསེསེན ཝཙྪཀོ ཡཱཔེཏི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨེཏྟཀཱ ཨུསབྷཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཝཙྪཏརཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཝཙྪཏརིཡོ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཨཛཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཨུརབྦྷཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, (ཨེཏྟཀཱ ཨསྶཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ) [( ) ནཏྠི སཱི. པཱི. པོཏྠཀེསུ], ཨེཏྟཀཱ རུཀྑཱ ཚིཛྫནྟུ ཡཱུཔཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ དབྦྷཱ ལཱུཡནྟུ བརིཧིསཏྠཱཡཱ’ཏི [པརིཧིཾ སཏྠཱཡ (ཀ.)]. ཡེཔིསྶ ཏེ ཧོནྟི དཱསཱཏི ཝཱ པེསྶཱཏི ཝཱ ཀམྨཀརཱཏི ཝཱ ཏེཔི དཎྜཏཛྫིཏཱ ¶ བྷཡཏཛྫིཏཱ ཨསྶུམུཁཱ རུདམཱནཱ པརིཀམྨཱནི ཀརོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ.

༡༠. ‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, སོ ཨནཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ ¶ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ. སོ ཨིམཾ ལོཀཾ སདེཝཀཾ སམཱརཀཾ སབྲཧྨཀཾ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ པཛཾ སདེཝམནུསྶཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེཏི. སོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ, ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི. ཏཾ དྷམྨཾ སུཎཱཏི གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝཱ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ. སོ ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཏཐཱགཏེ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི. སོ ཏེན སདྡྷཱཔཊིལཱབྷེན སམནྣཱགཏོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོ རཛཱཔཐོ, ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ. ནཡིདཾ སུཀརཾ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱ ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ ཨེཀནྟཔརིསུདྡྷཾ སངྑལིཁིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛེཡྻ’ནྟི ¶ . སོ ཨཔརེན སམཡེན ཨཔྤཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ པཧཱཡ, མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ པཧཱཡ, ཨཔྤཾ ¶ ཝཱ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ ¶ , མཧནྟཾ ཝཱ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ, ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ, ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི.

༡༡. ‘‘སོ ཨེཝཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱསཱཛཱིཝསམཱཔནྣོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ, ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི དིནྣཱདཱཡཱི དིནྣཔཱཊིཀངྑཱི, ཨཐེནེན སུཙིབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི. ཨབྲཧྨཙརིཡཾ པཧཱཡ བྲཧྨཙཱརཱི ཧོཏི ཨཱརཱཙཱརཱི ཝིརཏོ མེཐུནཱ གཱམདྷམྨཱ. མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི སཙྩཝཱདཱི སཙྩསནྡྷོ ཐེཏོ པཙྩཡིཀོ ཨཝིསཾཝཱདཀོ ལོཀསྶ. པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨིཏོ སུཏྭཱ ན ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ན ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ – ཨིཏི བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱ སཧིཏཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ སམགྒཱརཱམོ སམགྒརཏོ སམགྒནནྡཱི སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི. ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི. སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཀཱལཝཱདཱི བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ¶ ཝིནཡཝཱདཱི, ནིདྷཱནཝཏིཾ ¶ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཀཱལེན སཱཔདེསཾ པརིཡནྟཝཏིཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ. སོ བཱིཛགཱམབྷཱུཏགཱམསམཱརམྦྷཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨེཀབྷཏྟིཀོ ཧོཏི རཏྟཱུཔརཏོ ཝིརཏོ ཝིཀཱལབྷོཛནཱ; ནཙྩགཱིཏཝཱདིཏཝིསཱུཀདསྶནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནདྷཱརཎམཎྜནཝིབྷཱུསནཊྛཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཨུཙྩཱསཡནམཧཱསཡནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཛཱཏརཱུཔརཛཏཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཨཱམཀདྷཉྙཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཨཱམཀམཾསཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཨིཏྠིཀུམཱརིཀཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; དཱསིདཱསཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཨཛེལ༹ཀཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཀུཀྐུཊསཱུཀརཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཧཏྠིགཝསྶཝལ༹ཝཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཁེཏྟཝཏྠུཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; དཱུཏེཡྻཔཧིཎགམནཱནུཡོགཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཀཡཝིཀྐཡཱ པཊིཝིརཏོ ¶ ཧོཏི; ཏུལཱཀཱུཊཀཾསཀཱུཊམཱནཀཱུཊཱ པཊིཝིརཏོ ¶ ཧོཏི; ཨུཀྐོཊནཝཉྩནནིཀཏིསཱཙིཡོགཱ [སཱཝིཡོགཱ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.) སཱཙི ཀུཊིལཔརིཡཱཡོ] པཊིཝིརཏོ ཧོཏི; ཚེདནཝདྷབནྡྷནཝིཔརཱམོསཨཱལོཔསཧསཱཀཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི [པསྶ མ. ནི. ༡.༢༩༣ ཙཱུལ༹ཧཏྠིཔདོཔམེ].

‘‘སོ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེན ཙཱིཝརེན ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀེན པིཎྜཔཱཏེན. སོ ཡེན ཡེནེཝ པཀྐམཏི, སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པཀྑཱི སཀུཎོ ཡེན ཡེནེཝ ཌེཏི, སཔཏྟབྷཱརོཝ ཌེཏི; ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེན ཙཱིཝརེན ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀེན པིཎྜཔཱཏེན. སོ ཡེན ཡེནེཝ པཀྐམཏི, སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏི ¶ . སོ ཨིམིནཱ ཨརིཡེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨནཝཛྫསུཁཾ པཊིསཾཝེདེཏི.

༡༢. ‘‘སོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི, རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ…པེ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ…པེ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ…པེ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ མནིནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི, རཀྑཏི མནིནྡྲིཡཾ, མནིནྡྲིཡེ ¶ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོ ཨིམིནཱ ཨརིཡེན ཨིནྡྲིཡསཾཝརེན སམནྣཱགཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨབྱཱསེཀསུཁཾ པཊིསཾཝེདེཏི.

‘‘སོ ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, ཨཱལོཀིཏེ ཝིལོཀིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, སམིཉྫིཏེ པསཱརིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, ཨསིཏེ པཱིཏེ ཁཱཡིཏེ སཱཡིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀམྨེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, གཏེ ཋིཏེ ནིསིནྣེ སུཏྟེ ཛཱགརིཏེ བྷཱསིཏེ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི.

༡༣. ‘‘སོ ¶ ཨིམིནཱ ཙ ཨརིཡེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ, (ཨིམཱཡ ཙ ཨརིཡཱཡ སནྟུཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ,) [པསྶ མ. ནི. ༡.༢༩༦ ཙཱུལ༹ཧཏྠིཔདོཔམེ] ཨིམིནཱ ཙ ཨརིཡེན ཨིནྡྲིཡསཾཝརེན སམནྣཱགཏོ, ཨིམིནཱ ཙ ཨརིཡེན སཏིསམྤཛཉྙེན ¶ སམནྣཱགཏོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལཾ པབྦཏཾ ཀནྡརཾ གིརིགུཧཾ སུསཱནཾ ཝནཔཏྠཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ པལཱལཔུཉྫཾ. སོ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ནིསཱིདཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ. སོ ¶ ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ ལོཀེ པཧཱཡ ཝིགཏཱབྷིཛ྄ཛྷེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི, བྱཱཔཱདཔདོསཾ པཧཱཡ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཝིཧརཏི སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི, བྱཱཔཱདཔདོསཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི; ཐཱིནམིདྡྷཾ པཧཱཡ ཝིགཏཐཱིནམིདྡྷོ ཝིཧརཏི ཨཱལོཀསཉྙཱི སཏོ སམྤཛཱནོ, ཐཱིནམིདྡྷཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི; ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱཡ ཨནུདྡྷཏོ ཝིཧརཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི; ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཡ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ཝིཧརཏི ཨཀཐཾཀཐཱི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི.

‘‘སོ ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ, ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ སམཱདྷིཛཾ པཱིཏིསུཁཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏི སཏོ ཙ སམྤཛཱནོ སུཁཉྩ ཀཱཡེན པཊིསཾཝེདེཏི, ཡཾ ཏཾ ཨརིཡཱ ཨཱཙིཀྑནྟི – ‘ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱི’ཏི ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི ¶ ; སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ¶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི.

༡༤. ‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ¶ ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ – ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, ¶ སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི.

༡༥. ‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ¶ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ; ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི. ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི.

༡༦. ‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ¶ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ‘ཨིདཾ དུཀྑ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘ཨིམེ ཨཱསཝཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘ཨཡཾ ཨཱསཝསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ¶ . ‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ ¶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོ ཀཱམཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, བྷཝཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཝིཛྫཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ, ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ¶ . སོ ཨཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ཀནྡརཀསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ པཋམཾ.

༢. ཨཊྛཀནཱགརསུཏྟཾ

༡༧. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི བེལུཝགཱམཀེ [ཝེལུ༹ཝགཱམཀེ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)]. ཏེན ཁོ པན སམཡེན དསམོ གཧཔཏི ཨཊྛཀནཱགརོ པཱཊལིཔུཏྟཾ ཨནུཔྤཏྟོ ཧོཏི ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན. ཨཐ ཁོ དསམོ གཧཔཏི ཨཊྛཀནཱགརོ ཡེན ཀུཀྐུཊཱརཱམོ ཡེན ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ དསམོ གཧཔཏི ཨཊྛཀནཱགརོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨེཏརཧི ཝིཧརཏི? དསྶནཀཱམཱ ཧི མཡཾ ཏཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡ’’ནྟི. ‘‘ཨེསོ, གཧཔཏི, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི བེལུཝགཱམཀེ’’ཏི. ཨཐ ཁོ དསམོ གཧཔཏི ཨཊྛཀནཱགརོ པཱཊལིཔུཏྟེ ཏཾ ཀརཎཱིཡཾ ཏཱིརེཏྭཱ ཡེན ཝེསཱལཱི ཡེན བེལུཝགཱམཀོ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

༡༨. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ དསམོ གཧཔཏི ཨཊྛཀནཱགརོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, ཏེན བྷགཝཏཱ ¶ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨེཀདྷམྨོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨཱཏཱཔིནོ པཧིཏཏྟསྶ ཝིཧརཏོ ཨཝིམུཏྟཉྩེཝ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཔརིཀྑཱིཎཱ ཙ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི ¶ , ཨནནུཔྤཏྟཉྩ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི?

‘‘ཨཏྠི ཁོ, གཧཔཏི, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨེཀདྷམྨོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ ¶ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨཱཏཱཔིནོ པཧིཏཏྟསྶ ཝིཧརཏོ ཨཝིམུཏྟཉྩེཝ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཔརིཀྑཱིཎཱ ཙ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི, ཨནནུཔྤཏྟཉྩ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི.

‘‘ཀཏམོ པན, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨེཀདྷམྨོ ¶ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨཱཏཱཔིནོ པཧིཏཏྟསྶ ཝིཧརཏོ ཨཝིམུཏྟཉྩེཝ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཔརིཀྑཱིཎཱ ཙ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི, ཨནནུཔྤཏྟཉྩ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི?

༡༩. ‘‘ཨིདྷ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨིདམྤི པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ ཏདནིཙྩཾ ནིརོདྷདྷམྨ’ནྟི པཛཱནཱཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཱཔུཎཱཏི. ནོ ཙེ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏེནེཝ དྷམྨརཱགེན ཏཱཡ དྷམྨནནྡིཡཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཧོཏི ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡམྤི ཁོ, གཧཔཏི, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨེཀདྷམྨོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨཱཏཱཔིནོ པཧིཏཏྟསྶ ¶ ཝིཧརཏོ ཨཝིམུཏྟཉྩེཝ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཔརིཀྑཱིཎཱ ཙ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི, ཨནནུཔྤཏྟཉྩ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

༢༠. ‘‘པུན ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨིདམྤི ཁོ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ… ¶ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

‘‘པུན ¶ ¶ ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ¶ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨིདམྤི ཁོ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ…པེ… ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ ¶ …པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨིདམྤི ཁོ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ… ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི, ཏཐཱ དུཏིཡཾ, ཏཐཱ ཏཏིཡཾ, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ [ཙཏུཏྠིཾ (སཱི. པཱི.)]. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱབཛ྄ཛྷེན [ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷེན (སཱི. སྱཱ. པཱི.), ཨབྱཱཔཛྫེན (ཀ.) ཨངྒུཏྟརཏིཀནིཔཱཏཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟི ཨབྷིསངྑཏཱ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ ཏདནིཙྩཾ ནིརོདྷདྷམྨ’ནྟི པཛཱནཱཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ…པེ… ¶ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི, ཏཐཱ དུཏིཡཾ, ཏཐཱ ཏཏིཡཾ, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱབཛ྄ཛྷེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ ཨུཔེཀྑཱཙེཏོཝིམུཏྟི ཨབྷིསངྑཏཱ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ ཏདནིཙྩཾ ནིརོདྷདྷམྨ’ནྟི ¶ པཛཱནཱཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ… ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟི ཨབྷིསངྑཏཱ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ ཏདནིཙྩཾ ¶ ནིརོདྷདྷམྨ’ནྟི པཛཱནཱཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟི ཨབྷིསངྑཏཱ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ ཏདནིཙྩཾ ནིརོདྷདྷམྨ’ནྟི པཛཱནཱཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟི ཨབྷིསངྑཏཱ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི ཨབྷིསངྑཏཾ ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏཾ ཏདནིཙྩཾ ནིརོདྷདྷམྨ’ནྟི པཛཱནཱཏི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཱཔུཎཱཏི. ནོ ཙེ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏེནེཝ དྷམྨརཱགེན ཏཱཡ དྷམྨནནྡིཡཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཧོཏི ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡམྤི ཁོ, གཧཔཏི, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨེཀདྷམྨོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཏྟསྶ ཨཱཏཱཔིནོ པཧིཏཏྟསྶ ཝིཧརཏོ ཨཝིམུཏྟཉྩེཝ ¶ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཔརིཀྑཱིཎཱ ཙ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི, ཨནནུཔྤཏྟཉྩ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཔཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི.

༢༡. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, དསམོ གཧཔཏི ཨཊྛཀནཱགརོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, པུརིསོ ཨེཀཾཝ ནིདྷིམུཁཾ གཝེསནྟོ སཀིདེཝ ཨེཀཱདས ནིདྷིམུཁཱནི ¶ ¶ ཨདྷིགཙྪེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨམཏདྭཱརཾ གཝེསནྟོ སཀིདེཝ [སཀིཾ དེཝ (ཀ.)] ཨེཀཱདས ཨམཏདྭཱརཱནི ཨལཏྠཾ བྷཱཝནཱཡ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, པུརིསསྶ ཨགཱརཾ ཨེཀཱདསདྭཱརཾ, སོ ཏསྨིཾ ཨགཱརེ ཨཱདིཏྟེ ཨེཀམེཀེནཔི དྭཱརེན སཀྐུཎེཡྻ ¶ ཨཏྟཱནཾ སོཏྠིཾ ཀཱཏུཾ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིམེསཾ ཨེཀཱདསནྣཾ ཨམཏདྭཱརཱནཾ ཨེཀམེཀེནཔི ཨམཏདྭཱརེན སཀྐུཎིསྶཱམི ཨཏྟཱནཾ སོཏྠིཾ ཀཱཏུཾ. ཨིམེཧི ནཱམ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཱཙརིཡདྷནཾ པརིཡེསིསྶནྟི, ཀིམངྒཾ [ཀིཾ (སཱི. པཱི.)] པནཱཧཾ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ པཱུཛཾ ན ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ! ཨཐ ཁོ དསམོ གཧཔཏི ཨཊྛཀནཱགརོ པཱཊལིཔུཏྟཀཉྩ ཝེསཱལིཀཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན སཧཏྠཱ སནྟཔྤེསི སམྤཝཱརེསི, ཨེཀམེཀཉྩ བྷིཀྑུཾ པཙྩེཀཾ དུསྶཡུགེན ཨཙྪཱདེསི, ཨཱཡསྨནྟཉྩ ཨཱནནྡཾ ཏིཙཱིཝརེན ཨཙྪཱདེསི, ཨཱཡསྨཏོ ཙ ཨཱནནྡསྶ པཉྩསཏཝིཧཱརཾ ཀཱརཱཔེསཱིཏི.

ཨཊྛཀནཱགརསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ དུཏིཡཾ.

༣. སེཁསུཏྟཾ

༢༢. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཀྐེསུ ཝིཧརཏི ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ ནིགྲོདྷཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཀཱཔིལཝཏྠཝཱནཾ [ཀཔིལཝཏྠུཝཱསཱིནཾ (ཀ.)] སཀྱཱནཾ ནཝཾ སནྠཱགཱརཾ ཨཙིརཀཱརིཏཾ ཧོཏི ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ [ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཏྠཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ མནུསྶབྷཱུཏེན. ཨཐ ཁོ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱ སཀྱཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱ སཀྱཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཀཱཔིལཝཏྠཝཱནཾ སཀྱཱནཾ ནཝཾ སནྠཱགཱརཾ ཨཙིརཀཱརིཏཾ [ཨཙིརཀཱརིཏཾ ཧོཏི (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཨནཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཾ སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ མནུསྶབྷཱུཏེན. ཏཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པཋམཾ པརིབྷུཉྫཏུ. བྷགཝཏཱ པཋམཾ པརིབྷུཏྟཾ པཙྪཱ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱ སཀྱཱ པརིབྷུཉྫིསྶནྟི. ཏདསྶ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱནཾ སཀྱཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི ¶ . ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན. ཨཐ ཁོ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱ སཀྱཱ བྷགཝཏོ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཡེན ནཝཾ སནྠཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སབྦསནྠརིཾ སནྠཱགཱརཾ [སབྦསནྠརིཾ སནྠཏཾ (ཀ.)] སནྠརིཏྭཱ ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཨུདཀམཎིཀཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཏེལཔྤདཱིཔཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ¶ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱ སཀྱཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘སབྦསནྠརིཾ སནྠཏཾ, བྷནྟེ, སནྠཱགཱརཾ, ཨཱསནཱནི པཉྙཏྟཱནི, ཨུདཀམཎིཀོ ཨུཔཊྛཱཔིཏོ, ཏེལཔྤདཱིཔོ ཨཱརོཔིཏོ. ཡསྶདཱནི, བྷནྟེ ¶ , བྷགཝཱ ཀཱལཾ མཉྙཏཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཡེན སནྠཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ སནྠཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཾ ཐམྦྷཾ ནིསྶཱཡ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ནིསཱིདི. བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ཁོ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ སནྠཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པཙྪིམཾ བྷིཏྟིཾ ནིསྶཱཡ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ནིསཱིདི, བྷགཝནྟཾཡེཝ པུརཀྑཏྭཱ. ཀཱཔིལཝཏྠཝཱཔི ཁོ སཀྱཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ སནྠཱགཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པུརཏྠིམཾ བྷིཏྟིཾ ནིསྶཱཡ པཙྪིམཱབྷིམུཁཱ ནིསཱིདིཾསུ, བྷགཝནྟཾཡེཝ པུརཀྑཏྭཱ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཀཱཔིལཝཏྠཝེ སཀྱེ བཧུདེཝ རཏྟིཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པཊིབྷཱཏུ ཏཾ, ཨཱནནྡ, ཀཱཔིལཝཏྠཝཱནཾ སཀྱཱནཾ སེཁོ པཱཊིཔདོ [པཊིཔདོ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)]. པིཊྛི ¶ མེ ཨཱགིལཱཡཏི; ཏམཧཾ ཨཱཡམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཙཏུགྒུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེསི, པཱདེ པཱདཾ ཨཙྩཱདྷཱཡ, སཏོ སམྤཛཱནོ, ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱ.

༢༣. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ མཧཱནཱམཾ སཀྐཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིདྷ ¶ , མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ ཧོཏི, བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཧོཏི, ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ ཧོཏི, སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི.

༢༤. ‘‘ཀཐཉྩ, མཧཱནཱམ ¶ , ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི? ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཨེཝཾ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ ཧོཏི? ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ ¶ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི, རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ…པེ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ…པེ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ…པེ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ མནིནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི, རཀྑཏི མནིནྡྲིཡཾ, མནིནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི ¶ . ཨེཝཾ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཧོཏི? ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏི – ‘ནེཝ དཝཱཡ ན མདཱཡ ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡ; ཡཱཝདེཝ ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ ཋིཏིཡཱ ཡཱཔནཱཡ ཝིཧིཾསཱུཔརཏིཡཱ བྲཧྨཙརིཡཱནུགྒཧཱཡ ¶ . ཨིཏི པུརཱཎཉྩ ཝེདནཾ པཊིཧངྑཱམི, ནཝཉྩ ཝེདནཾ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམི, ཡཱཏྲཱ ཙ མེ བྷཝིསྶཏི ཨནཝཛྫཏཱ ཙ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཙཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ ཧོཏི? ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ དིཝསཾ ཙངྐམེན ནིསཛྫཱཡ ཨཱཝརཎཱིཡེཧི དྷམྨེཧི ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི, རཏྟིཡཱ པཋམཾ ཡཱམཾ ཙངྐམེན ནིསཛྫཱཡ ཨཱཝརཎཱིཡེཧི དྷམྨེཧི ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི, རཏྟིཡཱ མཛ྄ཛྷིམཾ ཡཱམཾ དཀྑིཎེན པསྶེན སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, པཱདེ པཱདཾ ཨཙྩཱདྷཱཡ, སཏོ སམྤཛཱནོ, ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱ, རཏྟིཡཱ པཙྪིམཾ ཡཱམཾ པཙྩུཊྛཱཡ ཙངྐམེན ནིསཛྫཱཡ ཨཱཝརཎཱིཡེཧི དྷམྨེཧི ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. ཨེཝཾ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ ཧོཏི.

༢༥. ‘‘ཀཐཉྩ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ¶ སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི? ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སདྡྷོ ཧོཏི, སདྡཧཏི ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཾ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ ¶ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཧིརིམཱ ཧོཏི, ཧིརཱིཡཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཧིརཱིཡཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ¶ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཨོཏྟཔྤཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ. ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཱ སབྱཉྫནཱ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ [བཧཱུ སུཏཱ (?)] ཧོནྟི དྷཱཏཱ [དྷཏཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. སཏིམཱ ཧོཏི, པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ, ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. པཉྙཝཱ ཧོཏི, ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཨེཝཾ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

༢༦. ‘‘ཀཐཉྩ ¶ , མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི? ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ¶ ཝིཧརཏི; ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི.

༢༧. ‘‘ཡཏོ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཾ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ ཧོཏི, ཨེཝཾ སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ¶ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སེཁོ པཱཊིཔདོ ཨཔུཙྩཎྜཏཱཡ ¶ སམཱཔནྣོ, བྷབྦོ ཨབྷིནིབྦྷིདཱཡ, བྷབྦོ སམྦོདྷཱཡ, བྷབྦོ ཨནུཏྟརསྶ ཡོགཀྑེམསྶ ཨདྷིགམཱཡ. སེཡྻཐཱཔི, མཧཱནཱམ, ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜཱནི ཨཊྛ ཝཱ དས ཝཱ དྭཱདས ཝཱ ཏཱནཱསྶུ ཀུཀྐུཊིཡཱ སམྨཱ ཨདྷིསཡིཏཱནི སམྨཱ པརིསེདིཏཱནི སམྨཱ པརིབྷཱཝིཏཱནི, ཀིཉྩཱཔི ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ ན ¶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏིམེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ པཱདནཁསིཁཱཡ ཝཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཨཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིབྦྷིཛྫེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ བྷབྦཱཝ ཏེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ པཱདནཁསིཁཱཡ ཝཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཨཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིབྦྷིཛྫིཏུཾ. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཡཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཾ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ ཧོཏི, ཨེཝཾ སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སེཁོ པཱཊིཔདོ ཨཔུཙྩཎྜཏཱཡ སམཱཔནྣོ ¶ , བྷབྦོ ཨབྷིནིབྦྷིདཱཡ, བྷབྦོ སམྦོདྷཱཡ, བྷབྦོ ཨནུཏྟརསྶ ཡོགཀྑེམསྶ ཨདྷིགམཱཡ.

༢༨. ‘‘ས ཁོ སོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིམཾཡེཝ ཨནུཏྟརཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱགམྨ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, ཨཡམསྶ པཋམཱབྷིནིབྦྷིདཱ ཧོཏི ཀུཀྐུཊཙྪཱཔཀསྶེཝ ཨཎྜཀོསམྷཱ.

‘‘ས ཁོ སོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིམཾཡེ ཨནུཏྟརཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱགམྨ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི, ཨཡམསྶ དུཏིཡཱབྷིནིབྦྷིདཱ ཧོཏི ཀུཀྐུཊཙྪཱཔཀསྶེཝ ཨཎྜཀོསམྷཱ.

‘‘ས ཁོ སོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིམཾཡེཝ ཨནུཏྟརཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱགམྨ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ¶ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ¶ ཝིཧརཏི, ཨཡམསྶ ཏཏིཡཱབྷིནིབྦྷིདཱ ཧོཏི ཀུཀྐུཊཙྪཱཔཀསྶེཝ ཨཎྜཀོསམྷཱ.

༢༩. ‘‘ཡམྤི ¶ [ཡམྤི ཁོ (ཀ.)], མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཙརཎསྨིཾ; ཡམྤི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ ཧོཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཙརཎསྨིཾ; ཡམྤི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཧོཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཙརཎསྨིཾ; ཡམྤི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ ཧོཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཙརཎསྨིཾ; ཡམྤི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཙརཎསྨིཾ; ཡམྤི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཙརཎསྨིཾ.

‘‘ཡཉྩ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ ¶ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཝིཛྫཱཡ; ཡམྤི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཝིཛྫཱཡ. ཡམྤི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨིདམྤིསྶ ཧོཏི ཝིཛྫཱཡ.

‘‘ཨཡཾ ¶ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཛྫཱསམྤནྣོ ཨིཏིཔི ཙརཎསམྤནྣོ ཨིཏིཔི ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ ཨིཏིཔི.

༣༠. ‘‘བྲཧྨུནཱཔེསཱ, མཧཱནཱམ, སནངྐུམཱརེན གཱཐཱ བྷཱསིཏཱ –

‘ཁཏྟིཡོ སེཊྛོ ཛནེཏསྨིཾ, ཡེ གོཏྟཔཊིསཱརིནོ;

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ, སོ སེཊྛོ དེཝམཱནུསེ’ཏི.

‘‘སཱ ཁོ པནེསཱ, མཧཱནཱམ, བྲཧྨུནཱ སནངྐུམཱརེན གཱཐཱ སུགཱིཏཱ ནོ དུགྒཱིཏཱ, སུབྷཱསིཏཱ ནོ དུབྦྷཱསིཏཱ, ཨཏྠསཾཧིཏཱ ནོ ཨནཏྠསཾཧིཏཱ, ཨནུམཏཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི.

ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, ཨཱནནྡ, སཱདྷུ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཀཱཔིལཝཏྠཝཱནཾ སཀྱཱནཾ སེཁཾ པཱཊིཔདཾ ཨབྷཱསཱི’’ཏི.

ཨིདམཝོཙཱཡསྨཱ ¶ ཨཱནནྡོ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཏྟམནཱ ཀཱཔིལཝཏྠཝཱ སཀྱཱ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

སེཁསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཏཏིཡཾ.

༤. པོཏལིཡསུཏྟཾ

༣༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཨངྒུཏྟརཱཔེསུ ཝིཧརཏི ཨཱཔཎཾ ནཱམ ཨངྒུཏྟརཱཔཱནཾ ནིགམོ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨཱཔཎཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཱཔཎེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེནཉྙཏརོ ཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཏཾ ཝནསཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ [ཨཛ྄ཛྷོགཧེཏྭཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.), ཨཛ྄ཛྷོགཱཧིཏྭཱ (པཱི. ཀ.)] ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. པོཏལིཡོཔི ཁོ གཧཔཏི སམྤནྣནིཝཱསནཔཱཝུརཎོ [པཱཔུརཎོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.)] ཚཏྟུཔཱཧནཱཧི [ཚཏྟུཔཱཧནོ (ཀ.)] ཛངྒྷཱཝིཧཱརཾ ཨནུཙངྐམམཱནོ ཨནུཝིཙརམཱནོ ཡེན སོ ཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཾ ཝནསཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཾ ཁོ པོཏལིཡཾ གཧཔཏིཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཾཝིཛྫནྟི ཁོ, གཧཔཏི, ཨཱསནཱནི; སཙེ ཨཱཀངྑསི ནིསཱིདཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, པོཏལིཡོ གཧཔཏི ‘‘གཧཔཏིཝཱདེན མཾ སམཎོ གོཏམོ སམུདཱཙརཏཱི’’ཏི ཀུཔིཏོ ཨནཏྟམནོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. དུཏིཡམྤི ཁོ བྷགཝཱ…པེ… ¶ ཏཏིཡམྤི ཁོ བྷགཝཱ པོཏལིཡཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཾཝིཛྫནྟི ཁོ, གཧཔཏི, ཨཱསནཱནི; སཙེ ཨཱཀངྑསི ནིསཱིདཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, པོཏལིཡོ གཧཔཏི གཧཔཏིཝཱདེན མཾ སམཎོ གོཏམོ སམུདཱཙརཏཱི’’ཏི ཀུཔིཏོ ཨནཏྟམནོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏཡིདཾ, བྷོ ¶ གོཏམ, ནཙྪནྣཾ, ཏཡིདཾ ནཔྤཏིརཱུཔཾ, ཡཾ མཾ ཏྭཾ གཧཔཏིཝཱདེན སམུདཱཙརསཱི’’ཏི. ‘‘ཏེ ཧི ཏེ, གཧཔཏི, ཨཱཀཱརཱ, ཏེ ལིངྒཱ ¶ , ཏེ ནིམིཏྟཱ ཡཐཱ ཏཾ གཧཔཏིསྶཱ’’ཏི. ‘‘ཏཐཱ ཧི པན མེ, བྷོ གོཏམ, སབྦེ ཀམྨནྟཱ པཊིཀྑིཏྟཱ, སབྦེ ཝོཧཱརཱ སམུཙྪིནྣཱ’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏེ, གཧཔཏི, སབྦེ ཀམྨནྟཱ པཊིཀྑིཏྟཱ, སབྦེ ཝོཧཱརཱ སམུཙྪིནྣཱ’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ མེ, བྷོ གོཏམ, ཡཾ ཨཧོསི དྷནཾ ཝཱ དྷཉྙཾ ཝཱ རཛཏཾ ཝཱ ཛཱཏརཱུཔཾ ཝཱ སབྦཾ ཏཾ པུཏྟཱནཾ དཱཡཛྫཾ ནིཡྻཱཏཾ, ཏཏྠཱཧཾ ཨནོཝཱདཱི ཨནུཔཝཱདཱི གྷཱསཙྪཱདནཔརམོ ཝིཧརཱམི. ཨེཝཾ ཁོ མེ [ཨེཝཉྩ མེ (སྱཱ.), ཨེཝཾ མེ (ཀ.)], བྷོ གོཏམ, སབྦེ ཀམྨནྟཱ པཊིཀྑིཏྟཱ, སབྦེ ཝོཧཱརཱ སམུཙྪིནྣཱ’’ཏི. ‘‘ཨཉྙཐཱ ཁོ ཏྭཾ, གཧཔཏི, ཝོཧཱརསམུཙྪེདཾ ཝདསི, ཨཉྙཐཱ ཙ པན ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཧོཏི? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ ¶ , བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ¶ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, གཧཔཏི, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ པོཏལིཡོ གཧཔཏི བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི.

༣༢. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཊྛ ཁོ ཨིམེ, གཧཔཏི, དྷམྨཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝོཧཱརསམུཙྪེདཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཨཊྛ? ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏཾ ནིསྶཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏོ པཧཱཏབྦོ; དིནྣཱདཱནཾ ནིསྶཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཏབྦཾ; སཙྩཝཱཙཾ [སཙྩཾ ཝཱཙཾ (སྱཱ.)] ནིསྶཱཡ མུསཱཝཱདོ པཧཱཏབྦོ; ཨཔིསུཎཾ ཝཱཙཾ ནིསྶཱཡ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ པཧཱཏབྦཱ; ཨགིདྡྷིལོབྷཾ ནིསྶཱཡ གིདྡྷིལོབྷོ པཧཱཏབྦོ; ཨནིནྡཱརོསཾ ནིསྶཱཡ ནིནྡཱརོསོ པཧཱཏབྦོ; ཨཀྐོདྷཱུཔཱཡཱསཾ ནིསྶཱཡ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསོ པཧཱཏབྦོ; ཨནཏིམཱནཾ ནིསྶཱཡ ཨཏིམཱནོ པཧཱཏབྦོ. ཨིམེ ཁོ, གཧཔཏི, ཨཊྛ དྷམྨཱ སཾཁིཏྟེན ཝུཏྟཱ, ཝིཏྠཱརེན ཨཝིབྷཏྟཱ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝོཧཱརསམུཙྪེདཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཡེ མེ [ཡེ མེ པན (སྱཱ. ཀ.)], བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨཊྛ དྷམྨཱ སཾཁིཏྟེན ཝུཏྟཱ, ཝིཏྠཱརེན ཨཝིབྷཏྟཱ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝོཧཱརསམུཙྪེདཱཡ སཾཝཏྟནྟི, སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨིམེ ཨཊྛ དྷམྨེ ཝིཏྠཱརེན [ཝིཏྠཱརེཏྭཱ (ཀ.)] ཝིབྷཛཏུ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, གཧཔཏི, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ པོཏལིཡོ གཧཔཏི བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༣༣. ‘‘‘ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏཾ ¶ ¶ ནིསྶཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏོ པཧཱཏབྦོ’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ ¶ ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ [ཨཧཉྩེ (?)] ཁོ པན པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ, ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ [ཨནུཝིཙྩ ཝིཉྙཱུ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] གརཧེཡྻུཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ པཱཎཱཏིཔཱཏོ. ཡེ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏསྶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏཾ ནིསྶཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏོ པཧཱཏབྦོ’ཏི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༣༤. ‘‘‘དིནྣཱདཱནཾ ¶ ནིསྶཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཏབྦ’ནྟི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ ཨདིནྣཱདཱནཔཙྩཡཱ, ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ ཨདིནྣཱདཱནཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ ཨདིནྣཱདཱནཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ ཨདིནྣཱདཱནཾ. ཡེ ཙ ཨདིནྣཱདཱནཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ཨདིནྣཱདཱནཱ ¶ པཊིཝིརཏསྶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘དིནྣཱདཱནཾ ནིསྶཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཏབྦ’ནྟི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༣༥. ‘‘‘སཙྩཝཱཙཾ ནིསྶཱཡ མུསཱཝཱདོ པཧཱཏབྦོ’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ མུསཱཝཱདཱི ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན མུསཱཝཱདཱི ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ མུསཱཝཱདཔཙྩཡཱ, ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ མུསཱཝཱདཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ མུསཱཝཱདཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ ¶ མུསཱཝཱདོ ¶ . ཡེ ཙ མུསཱཝཱདཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏསྶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘སཙྩཝཱཙཾ ནིསྶཱཡ མུསཱཝཱདོ པཧཱཏབྦོ’ཏི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༣༦. ‘‘‘ཨཔིསུཎཾ ཝཱཙཾ ནིསྶཱཡ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ པཧཱཏབྦཱ’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ པིསུཎཝཱཙོ ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན པིསུཎཝཱཙོ ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ པིསུཎཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ¶ , ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ པིསུཎཝཱཙཱཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ པིསུཎཝཱཙཱཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ. ཡེ ཙ པིསུཎཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, པིསུཎཱཡ ¶ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏསྶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘ཨཔིསུཎཾ ཝཱཙཾ ནིསྶཱཡ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ པཧཱཏབྦཱ’ཏི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༣༧. ‘‘‘ཨགིདྡྷིལོབྷཾ ནིསྶཱཡ གིདྡྷིལོབྷོ པཧཱཏབྦོ’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ གིདྡྷིལོབྷཱི ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན གིདྡྷིལོབྷཱི ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ གིདྡྷིལོབྷཔཙྩཡཱ, ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ གིདྡྷིལོབྷཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ གིདྡྷིལོབྷཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ གིདྡྷིལོབྷོ. ཡེ ཙ གིདྡྷིལོབྷཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, གིདྡྷིལོབྷཱ པཊིཝིརཏསྶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘ཨགིདྡྷིལོབྷཾ ནིསྶཱཡ གིདྡྷིལོབྷོ པཧཱཏབྦོ’ཏི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༣༨. ‘‘‘ཨནིནྡཱརོསཾ ནིསྶཱཡ ནིནྡཱརོསོ པཧཱཏབྦོ’ཏི ཨིཏི ཁོ ¶ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ ནིནྡཱརོསཱི ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ ¶ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ ¶ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན ནིནྡཱརོསཱི ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ ནིནྡཱརོསཔཙྩཡཱ, ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ ནིནྡཱརོསཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ ནིནྡཱརོསཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ ནིནྡཱརོསོ. ཡེ ཙ ནིནྡཱརོསཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཨནིནྡཱརོསིསྶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘ཨནིནྡཱརོསཾ ནིསྶཱཡ ནིནྡཱརོསོ པཧཱཏབྦོ’ཏི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༣༩. ‘‘‘ཨཀྐོདྷཱུཔཱཡཱསཾ ནིསྶཱཡ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསོ པཧཱཏབྦོ’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསཱི ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན ཀོདྷཱུཔཱཡཱསཱི ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསཔཙྩཡཱ ¶ , ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསོ. ཡེ ཙ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཨཀྐོདྷཱུཔཱཡཱསིསྶ ¶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘ཨཀྐོདྷཱུཔཱཡཱསཾ ནིསྶཱཡ ཀོདྷཱུཔཱཡཱསོ པཧཱཏབྦོ’ཏི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༤༠. ‘‘‘ཨནཏིམཱནཾ ནིསྶཱཡ ཨཏིམཱནོ པཧཱཏབྦོ’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡེསཾ ཁོ ཨཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཧེཏུ ཨཏིམཱནཱི ཨསྶཾ, ཏེསཱཧཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ པཊིཔནྣོ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན ཨཏིམཱནཱི ཨསྶཾ, ཨཏྟཱཔི མཾ ཨུཔཝདེཡྻ ཨཏིམཱནཔཙྩཡཱ, ཨནུཝིཙྩཱཔི མཾ ཝིཉྙཱུ གརཧེཡྻུཾ ཨཏིམཱནཔཙྩཡཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ ཨཏིམཱནཔཙྩཡཱ. ཨེཏདེཝ ཁོ པན སཾཡོཛནཾ ཨེཏཾ ནཱིཝརཎཾ ཡདིདཾ ཨཏིམཱནོ. ཡེ ཙ ཨཏིམཱནཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཨནཏིམཱནིསྶ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི’. ‘ཨནཏིམཱནཾ ནིསྶཱཡ ཨཏིམཱནོ པཧཱཏབྦོ’ཏི – ཨིཏི ཡནྟཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

༤༡. ‘‘ཨིམེ ¶ ¶ ཁོ, གཧཔཏི, ཨཊྛ དྷམྨཱ སཾཁིཏྟེན ཝུཏྟཱ, ཝིཏྠཱརེན ཝིབྷཏྟཱ [ཨཝིབྷཏྟཱ (སྱཱ. ཀ.)], ཡེ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝོཧཱརསམུཙྪེདཱཡ སཾཝཏྟནྟི; ན ཏྭེཝ ཏཱཝ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སབྦེན སབྦཾ སབྦཐཱ སབྦཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སབྦེན སབྦཾ སབྦཐཱ སབྦཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཧོཏི? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ¶ ཝིནཡེ སབྦེན སབྦཾ སབྦཐཱ སབྦཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, གཧཔཏི, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ པོཏལིཡོ གཧཔཏི བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

ཀཱམཱདཱིནཝཀཐཱ

༤༢. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , གཧཔཏི, ཀུཀྐུརོ ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱཔརེཏོ གོགྷཱཏཀསཱུནཾ པཙྩུཔཊྛིཏོ ཨསྶ. ཏམེནཾ དཀྑོ གོགྷཱཏཀོ ཝཱ གོགྷཱཏཀནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཨཊྛིཀངྐལཾ སུནིཀྐནྟཾ ནིཀྐནྟཾ ནིམྨཾསཾ ལོཧིཏམཀྑིཏཾ ཨུཔསུམྦྷེཡྻ [ཨུཔཙྪུབྷེཡྻ (སཱི. པཱི.), ཨུཔཙྪཱུབྷེཡྻ (སྱཱ. ཀཾ.), ཨུཔཙྩུམྦྷེཡྻ (ཀ.)]. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཨཔི ནུ ཁོ སོ ཀུཀྐུརོ ཨམུཾ ཨཊྛིཀངྐལཾ སུནིཀྐནྟཾ ནིཀྐནྟཾ ནིམྨཾསཾ ལོཧིཏམཀྑིཏཾ པལེཧནྟོ ཛིགྷཙྪཱདུབྦལྱཾ པཊིཝིནེཡྻཱ’’ཏི?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ’’?

‘‘ཨདུཉྷི, བྷནྟེ, ཨཊྛིཀངྐལཾ སུནིཀྐནྟཾ ནིཀྐནྟཾ ནིམྨཾསཾ ལོཧིཏམཀྑིཏཾ. ཡཱཝདེཝ པན སོ ཀུཀྐུརོ ཀིལམཐསྶ ཝིགྷཱཏསྶ བྷཱགཱི ཨསྶཱཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཊྛིཀངྐལཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ [བཧཱུཔཱཡཱསཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’ཏི. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ནཱནཏྟཱ ནཱནཏྟསིཏཱ ཏཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ, ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ཨེཀཏྟཱ ཨེཀཏྟསིཏཱ ཡཏྠ སབྦསོ ལོཀཱམིསཱུཔཱདཱནཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི.

༤༣. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, གཧཔཏི, གིཛ྄ཛྷོ ཝཱ ཀངྐོ ཝཱ ཀུལལོ ཝཱ མཾསཔེསིཾ ¶ ཨཱདཱཡ ཨུཌྜཱིཡེཡྻ [ཨུཌྜཡེཡྻ (སྱཱ. པཱི.)]. ཏམེནཾ གིཛ྄ཛྷཱཔི ཀངྐཱཔི ཀུལལཱཔི ཨནུཔཏིཏྭཱ ¶ ཨནུཔཏིཏྭཱ ཝིཏཙྪེཡྻུཾ ཝིསྶཛྫེཡྻུཾ [ཝིརཱཛེཡྻུཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, སཙེ སོ གིཛ྄ཛྷོ ཝཱ ཀངྐོ ཝཱ ཀུལལོ ཝཱ ཏཾ མཾསཔེསིཾ ན ཁིཔྤམེཝ པཊིནིསྶཛྫེཡྻ, སོ ཏཏོནིདཱནཾ མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑ’’ནྟི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨེཝམེཝ ¶ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘མཾསཔེསཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’ཏི. ཨེཝམེཏཾ ¶ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ནཱནཏྟཱ ནཱནཏྟསིཏཱ ཏཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ཨེཀཏྟཱ ཨེཀཏྟསིཏཱ ཡཏྠ སབྦསོ ལོཀཱམིསཱུཔཱདཱནཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི.

༤༤. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, གཧཔཏི, པུརིསོ ཨཱདིཏྟཾ ཏིཎུཀྐཾ ཨཱདཱཡ པཊིཝཱཏཾ གཙྪེཡྻ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, སཙེ སོ པུརིསོ ཏཾ ཨཱདིཏྟཾ ཏིཎུཀྐཾ ན ཁིཔྤམེཝ པཊིནིསྶཛྫེཡྻ ཏསྶ སཱ ཨཱདིཏྟཱ ཏིཎུཀྐཱ ཧཏྠཾ ཝཱ དཧེཡྻ བཱཧུཾ ཝཱ དཧེཡྻ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ ཨངྒཔཙྩངྒཾ [དཧེཡྻ. ཨཉྙཏརཾ ཝཱ ཨངྒཔཙྩངྒ (སཱི. པཱི.)] དཧེཡྻ, སོ ཏཏོནིདཱནཾ མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑ’’ནྟི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཏིཎུཀྐཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’ཏི. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ…པེ… ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི.

༤༥. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , གཧཔཏི, ཨངྒཱརཀཱསུ སཱདྷིཀཔོརིསཱ, པཱུརཱ ཨངྒཱརཱནཾ ཝཱིཏཙྩིཀཱནཾ ཝཱིཏདྷཱུམཱནཾ. ཨཐ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཛཱིཝིཏུཀཱམོ ཨམརིཏུཀཱམོ སུཁཀཱམོ དུཀྑཔྤཊིཀྐཱུལོ. ཏམེནཾ དྭེ བལཝནྟོ པུརིསཱ ནཱནཱབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཨུཔཀཌྜྷེཡྻུཾ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཨཔི ནུ སོ པུརིསོ ཨིཏིཙིཏིཙེཝ ཀཱཡཾ སནྣཱམེཡྻཱ’’ཏི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ’’?

‘‘ཝིདིཏཉྷི ¶ , བྷནྟེ, ཏསྶ པུརིསསྶ ཨིམཉྩཱཧཾ ཨངྒཱརཀཱསུཾ པཔཏིསྶཱམི, ཏཏོནིདཱནཾ མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪིསྶཱམི མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑ’’ནྟི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’ཏི. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ…པེ… ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི.

༤༦. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , གཧཔཏི, པུརིསོ སུཔིནཀཾ པསྶེཡྻ ཨཱརཱམརཱམཎེཡྻཀཾ ཝནརཱམཎེཡྻཀཾ བྷཱུམིརཱམཎེཡྻཀཾ པོཀྑརཎིརཱམཎེཡྻཀཾ. སོ པཊིབུདྡྷོ ན ཀིཉྩི པཊིཔསྶེཡྻ [པསྶེཡྻ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཨེཝམེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སུཔིནཀཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’ཏི…པེ… ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི.

༤༧. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, གཧཔཏི, པུརིསོ ཡཱཙིཏཀཾ བྷོགཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཡཱནཾ ¶ ཝཱ [ཡཱནཾ (སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] པོརིསེཡྻཾ [པོརོསེཡྻཾ (སཱི. པཱི. ཀ.), ཨོརོཔེཡྻ (སྱཱ. ཀཾ.)] པཝརམཎིཀུཎྜལཾ. སོ ཏེཧི ཡཱཙིཏཀེཧི བྷོགེཧི པུརཀྑཏོ པརིཝུཏོ ¶ ཨནྟརཱཔཎཾ པཊིཔཛྫེཡྻ. ཏམེནཾ ཛནོ དིསྭཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘བྷོགཱི ཝཏ, བྷོ, པུརིསོ, ཨེཝཾ ཀིར བྷོགིནོ བྷོགཱནི བྷུཉྫནྟཱི’ཏི. ཏམེནཾ སཱམིཀཱ ཡཏྠ ཡཏྠེཝ པསྶེཡྻུཾ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ སཱནི ཧརེཡྻུཾ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཨལཾ ནུ ཁོ ཏསྶ པུརིསསྶ ཨཉྙཐཏྟཱཡཱ’’ཏི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ’’?

‘‘སཱམིནོ ཧི, བྷནྟེ, སཱནི ཧརནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡཱཙིཏཀཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’ཏི…པེ… ¶ ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི.

༤༨. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, གཧཔཏི, གཱམསྶ ཝཱ ནིགམསྶ ཝཱ ཨཝིདཱུརེ ཏིབྦོ ཝནསཎྜོ. ཏཏྲསྶ རུཀྑོ སམྤནྣཕལོ ཙ ཨུཔཔནྣཕལོ [ཨུཔྤནྣཕལོ (སྱཱ.)] ཙ, ན ཙསྶུ ཀཱནིཙི ཕལཱནི བྷཱུམིཡཾ པཏིཏཱནི. ཨཐ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཕལཏྠིཀོ ཕལགཝེསཱི ཕལཔརིཡེསནཾ ཙརམཱནོ. སོ ཏཾ ཝནསཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཏཾ རུཀྑཾ པསྶེཡྻ སམྤནྣཕལཉྩ ཨུཔཔནྣཕལཉྩ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ རུཀྑོ སམྤནྣཕལོ ཙ ཨུཔཔནྣཕལོ ཙ, ནཏྠི ཙ ཀཱནིཙི ཕལཱནི བྷཱུམིཡཾ པཏིཏཱནི. ཛཱནཱམི ཁོ པནཱཧཾ རུཀྑཾ ཨཱརོཧིཏུཾ [ཨཱརུཧིཏུཾ (སཱི.)]. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ རུཀྑཾ ཨཱརོཧིཏྭཱ ཡཱཝདཏྠཉྩ ཁཱདེཡྻཾ ཨུཙྪངྒཉྩ པཱུརེཡྻ’ནྟི. སོ ཏཾ རུཀྑཾ ཨཱརོཧིཏྭཱ ཡཱཝདཏྠཉྩ ཁཱདེཡྻ ཨུཙྪངྒཉྩ པཱུརེཡྻ. ཨཐ ¶ དུཏིཡོ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཕལཏྠིཀོ ཕལགཝེསཱི ཕལཔརིཡེསནཾ ཙརམཱནོ ཏིཎྷཾ ཀུཋཱརིཾ [ཀུདྷཱརིཾ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཨཱདཱཡ. སོ ཏཾ ཝནསཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ¶ ཏཾ རུཀྑཾ པསྶེཡྻ སམྤནྣཕལཉྩ ཨུཔཔནྣཕལཉྩ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ རུཀྑོ སམྤནྣཕལོ ཙ ཨུཔཔནྣཕལོ ཙ, ནཏྠི ཙ ཀཱནིཙི ཕལཱནི བྷཱུམིཡཾ པཏིཏཱནི. ན ཁོ པནཱཧཾ ཛཱནཱམི རུཀྑཾ ཨཱརོཧིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ རུཀྑཾ མཱུལཏོ ཚེཏྭཱ ཡཱཝདཏྠཉྩ ཁཱདེཡྻཾ ཨུཙྪངྒཉྩ པཱུརེཡྻ’ནྟི. སོ ཏཾ རུཀྑཾ མཱུལཏོཝ ཚིནྡེཡྻ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཨམུཀོ [ཨསུ (སཱི. པཱི.)] ཡོ སོ པུརིསོ པཋམཾ རུཀྑཾ ཨཱརཱུལ༹ྷོ སཙེ སོ ན ཁིཔྤམེཝ ཨོརོཧེཡྻ ཏསྶ སོ རུཀྑོ པཔཏནྟོ ཧཏྠཾ ཝཱ བྷཉྫེཡྻ པཱདཾ ཝཱ བྷཉྫེཡྻ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ ཨངྒཔཙྩངྒཾ བྷཉྫེཡྻ, སོ ཏཏོནིདཱནཾ ¶ མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑ’’ནྟི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘རུཀྑཕལཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ’ཏི. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ནཱནཏྟཱ ནཱནཏྟསིཏཱ ཏཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱ ཨེཀཏྟཱ ཨེཀཏྟསིཏཱ ཡཏྠ སབྦསོ ལོཀཱམིསཱུཔཱདཱནཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ཏམེཝཱུཔེཀྑཾ བྷཱཝེཏི.

༤༩. ‘‘ས ¶ ཁོ སོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིམཾཡེཝ ཨནུཏྟརཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱགམྨ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ ¶ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི.

‘‘ས ཁོ སོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིམཾཡེཝ ཨནུཏྟརཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱགམྨ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི.

‘‘ས ཁོ སོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིམཾཡེཝ ཨནུཏྟརཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱགམྨ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སབྦེན སབྦཾ སབྦཐཱ སབྦཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཧོཏི.

༥༠. ‘‘ཏཾ ¶ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སབྦེན སབྦཾ སབྦཐཱ སབྦཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ ཧོཏི, ཨཔི ནུ ཏྭཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདཾ ཨཏྟནི སམནུཔསྶསཱི’’ཏི? ‘‘ཀོ ཙཱཧཾ, བྷནྟེ, ཀོ ཙ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སབྦེན སབྦཾ སབྦཐཱ སབྦཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདོ! ཨཱརཀཱ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སབྦེན སབྦཾ སབྦཐཱ སབྦཾ ཝོཧཱརསམུཙྪེདཱ. མཡཉྷི, བྷནྟེ, པུབྦེ ཨཉྙཏིཏྠིཡེ པརིབྦཱཛཀེ ཨནཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨཱཛཱནཱིཡཱཏི ཨམཉྙིམྷ, ཨནཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཾ བྷོཛིམྷ, ཨནཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨཱཛཱནཱིཡཋཱནེ ཋཔིམྷ; བྷིཀྑཱུ པན མཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨནཱཛཱནཱིཡཱཏི ཨམཉྙིམྷ, ཨཱཛཱནཱིཡེཝ ¶ སམཱནེ ཨནཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཾ བྷོཛིམྷ, ཨཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨནཱཛཱནཱིཡཋཱནེ ཋཔིམྷ; ཨིདཱནི པན མཡཾ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡེ ¶ པརིབྦཱཛཀེ ཨནཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨནཱཛཱནཱིཡཱཏི ཛཱནིསྶཱམ, ཨནཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨནཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཾ བྷོཛེསྶཱམ, ཨནཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨནཱཛཱནཱིཡཋཱནེ ཋཔེསྶཱམ. བྷིཀྑཱུ པན མཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨཱཛཱནཱིཡཱཏི ཛཱནིསྶཱམ ཨཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཾ བྷོཛེསྶཱམ, ཨཱཛཱནཱིཡེཝ སམཱནེ ཨཱཛཱནཱིཡཋཱནེ ཋཔེསྶཱམ. ཨཛནེསི ཝཏ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སམཎེསུ སམཎཔྤེམཾ, སམཎེསུ སམཎཔྤསཱདཾ, སམཎེསུ སམཎགཱརཝཾ. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ ¶ ! སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཝཱ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, པཊིཙྪནྣཾ ཝཱ ཝིཝརེཡྻ, མཱུལ༹ྷསྶ ཝཱ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨནྡྷཀཱརེ ཝཱ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ, ཙཀྑུམནྟོ རཱུཔཱནི དཀྑནྟཱིཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨོ པཀཱསིཏོ. ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

པོཏལིཡསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཛཱིཝཀསུཏྟཾ

༥༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཛཱིཝཀསྶ ཀོམཱརབྷཙྩསྶ ཨམྦཝནེ. ཨཐ ཁོ ཛཱིཝཀོ ཀོམཱརབྷཙྩོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི ¶ . ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཛཱིཝཀོ ཀོམཱརབྷཙྩོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘སམཎཾ གོཏམཾ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཨཱརབྷནྟི [ཨཱརམྦྷནྟི (ཀ.)], ཏཾ སམཎོ གོཏམོ ཛཱནཾ ཨུདྡིསྶཀཏཾ [ཨུདྡིསྶཀཊཾ (སཱི. པཱི.)] མཾསཾ པརིབྷུཉྫཏི པཊིཙྩཀམྨ’ནྟི. ཡེ ཏེ, བྷནྟེ, ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘སམཎཾ གོཏམཾ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཨཱརབྷནྟི, ཏཾ སམཎོ གོཏམོ ཛཱནཾ ཨུདྡིསྶཀཏཾ མཾསཾ པརིབྷུཉྫཏི པཊིཙྩཀམྨ’ནྟི, ཀཙྩི ཏེ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ ཝུཏྟཝཱདིནོ, ན ཙ བྷགཝནྟཾ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟི, དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརོནྟི, ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོ གཱརཡ྄ཧཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི?

༥༢. ‘‘ཡེ ¶ ཏེ, ཛཱིཝཀ, ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘སམཎཾ གོཏམཾ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཨཱརབྷནྟི, ཏཾ སམཎོ གོཏམོ ཛཱནཾ ཨུདྡིསྶཀཏཾ མཾསཾ པརིབྷུཉྫཏི པཊིཙྩཀམྨ’ནྟི ན མེ ཏེ ཝུཏྟཝཱདིནོ, ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟི ཙ མཾ ཏེ ཨསཏཱ ཨབྷཱུཏེན. ཏཱིཧི ཁོ ཨཧཾ, ཛཱིཝཀ, ཋཱནེཧི མཾསཾ ཨཔརིབྷོགནྟི ཝདཱམི. དིཊྛཾ, སུཏཾ, པརིསངྐིཏཾ – ཨིམེཧི ཁོ ཨཧཾ, ཛཱིཝཀ ¶ , ཏཱིཧི ཋཱནེཧི མཾསཾ ཨཔརིབྷོགནྟི ཝདཱམི. ཏཱིཧི ཁོ ཨཧཾ, ཛཱིཝཀ, ཋཱནེཧི མཾསཾ པརིབྷོགནྟི ཝདཱམི. ཨདིཊྛཾ, ཨསུཏཾ, ཨཔརིསངྐིཏཾ – ཨིམེཧི ཁོ ཨཧཾ, ཛཱིཝཀ, ཏཱིཧི ཋཱནེཧི མཾསཾ པརིབྷོགནྟི ཝདཱམི.

༥༣. ‘‘ཨིདྷ, ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑུ ཨཉྙཏརཾ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི. སོ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི, ཏཐཱ དུཏིཡཾ, ཏཐཱ ཏཏིཡཾ, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱབཛ྄ཛྷེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏམེནཾ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སྭཱཏནཱཡ བྷཏྟེན ནིམནྟེཏི. ཨཱཀངྑམཱནོཝ [ཨཱཀངྑམཱནོ (སྱཱ. ཀཾ.)], ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑུ ཨདྷིཝཱསེཏི ¶ . སོ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན ཏསྶ གཧཔཏིསྶ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ ཝཱ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམཏི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདཏི. ཏམེནཾ སོ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ པཎཱིཏེན པིཎྜཔཱཏེན པརིཝིསཏི. ཏསྶ ན ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘སཱདྷུ ཝཏ མཱཡཾ [མཾ + ཨཡཾ = མཱཡཾ] གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ པཎཱིཏེན པིཎྜཔཱཏེན ¶ པརིཝིསེཡྻཱཏི! ཨཧོ ཝཏ མཱཡཾ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨཱཡཏིམྤི ཨེཝརཱུཔེན པཎཱིཏེན པིཎྜཔཱཏེན པརིཝིསེཡྻཱ’ཏི – ཨེཝམྤིསྶ ན ཧོཏི. སོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨགཐིཏོ [ཨགདྷིཏོ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷོཔནྣོ [ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཛཱིཝཀ ¶ , ཨཔི ནུ སོ བྷིཀྑུ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡ ཝཱ ཙེཏེཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡ ཝཱ ཙེཏེཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡ ཝཱ ཙེཏེཏཱི’’ཏི?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ནནུ སོ, ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑུ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨནཝཛྫཾཡེཝ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏཱི’’ཏི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ. སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘བྲཧྨཱ མེཏྟཱཝིཧཱརཱི’ཏི. ཏཾ མེ ཨིདཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཀྑིདིཊྛོ; བྷགཝཱ ཧི, བྷནྟེ, མེཏྟཱཝིཧཱརཱི’’ཏི. ‘‘ཡེན ཁོ, ཛཱིཝཀ, རཱགེན ཡེན དོསེན ¶ ཡེན མོཧེན བྱཱཔཱདཝཱ ཨསྶ སོ རཱགོ སོ དོསོ སོ མོཧོ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ [ཨནབྷཱཝཀཏོ (སཱི. པཱི.), ཨནབྷཱཝཾགཏོ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ. སཙེ ཁོ ཏེ, ཛཱིཝཀ, ཨིདཾ སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ ཨནུཛཱནཱམི ཏེ ཨེཏ’’ནྟི. ‘‘ཨེཏདེཝ ཁོ པན མེ, བྷནྟེ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ’’ [བྷཱསིཏནྟི (སྱཱ.)].

༥༤. ‘‘ཨིདྷ, ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑུ ཨཉྙཏརཾ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི. སོ ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི, ཏཐཱ དུཏིཡཾ, ཏཐཱ ཏཏིཡཾ, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱབཛ྄ཛྷེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི. ཏམེནཾ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སྭཱཏནཱཡ བྷཏྟེན ནིམནྟེཏི. ཨཱཀངྑམཱནོཝ, ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑུ ཨདྷིཝཱསེཏི. སོ ¶ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ¶ ཡེན གཧཔཏིསྶ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ ཝཱ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམཏི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདཏི. ཏམེནཾ སོ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ པཎཱིཏེན པིཎྜཔཱཏེན པརིཝིསཏི. ཏསྶ ན ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘སཱདྷུ ཝཏ མཱཡཾ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ པཎཱིཏེན པིཎྜཔཱཏེན པརིཝིསེཡྻཱཏི! ཨཧོ ཝཏ མཱཡཾ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨཱཡཏིམྤི ¶ ཨེཝརཱུཔེན པཎཱིཏེན པིཎྜཔཱཏེན པརིཝིསེཡྻཱ’ཏི – ཨེཝམྤིསྶ ན ཧོཏི. སོ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨགཐིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷོཔནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཛཱིཝཀ, ཨཔི ནུ སོ བྷིཀྑུ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡ ཝཱ ཙེཏེཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡ ཝཱ ཙེཏེཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡ ཝཱ ཙེཏེཏཱི’’ཏི?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ནནུ སོ, ཛཱིཝཀ, བྷིཀྑུ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨནཝཛྫཾཡེཝ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏཱི’’ཏི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ. སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘བྲཧྨཱ ཨུཔེཀྑཱཝིཧཱརཱི’ཏི. ཏཾ མེ ཨིདཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཀྑིདིཊྛོ; བྷགཝཱ ཧི, བྷནྟེ, ཨུཔེཀྑཱཝིཧཱརཱི’’ཏི. ‘‘ཡེན ཁོ, ཛཱིཝཀ, རཱགེན ཡེན དོསེན ཡེན མོཧེན ཝིཧེསཝཱ ཨསྶ ཨརཏིཝཱ ཨསྶ པཊིགྷཝཱ ཨསྶ སོ རཱགོ སོ དོསོ སོ མོཧོ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ. སཙེ ཁོ ཏེ, ཛཱིཝཀ, ཨིདཾ སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ, ཨནུཛཱནཱམི ཏེ ¶ ཨེཏ’’ནྟི. ‘‘ཨེཏདེཝ ཁོ པན མེ, བྷནྟེ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ’’.

༥༥. ‘‘ཡོ ¶ ཁོ, ཛཱིཝཀ, ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཨཱརབྷཏི སོ པཉྩཧི ཋཱནེཧི བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཡམྤི སོ, གཧཔཏི, ཨེཝམཱཧ – ‘གཙྪཐ, ཨམུཀཾ ནཱམ པཱཎཾ ཨཱནེཐཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཡམྤི སོ པཱཎོ གལཔྤཝེཋཀེན [གལཔྤཝེདྷཀེན (བཧཱུསུ)] ཨཱནཱིཡམཱནོ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཡམྤི སོ ཨེཝམཱཧ – ‘གཙྪཐ ཨིམཾ པཱཎཾ ཨཱརབྷཐཱ’ཏི, ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཡམྤི སོ པཱཎོ ཨཱརབྷིཡམཱནོ དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི ¶ , ཨིམིནཱ ཙཏུཏྠེན ཋཱནེན བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཡམྤི སོ ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡེན ཨཱསཱདེཏི, ཨིམིནཱ པཉྩམེན ཋཱནེན བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཡོ ཁོ, ཛཱིཝཀ, ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ ཨུདྡིསྶ པཱཎཾ ཨཱརབྷཏི སོ ཨིམེཧི པཉྩཧི ཋཱནེཧི བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཛཱིཝཀོ ཀོམཱརབྷཙྩོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ! ཀཔྤིཡཾ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེནྟི ¶ ; ཨནཝཛྫཾ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེནྟི. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ…པེ… ¶ ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

ཛཱིཝཀསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ པཉྩམཾ.

༦. ཨུཔཱལིསུཏྟཾ

༥༦. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ནཱལ༹ནྡཱཡཾ ཝིཧརཏི པཱཝཱརིཀམྦཝནེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ [ནཱཐཔུཏྟོ (སཱི.), ནཱཏཔུཏྟོ (པཱི.)] ནཱལ༹ནྡཱཡཾ པཊིཝསཏི མཧཏིཡཱ ནིགཎྛཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ. ཨཐ ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ནཱལ༹ནྡཱཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེན པཱཝཱརིཀམྦཝནཾ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཾ ཁོ དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཾཝིཛྫནྟི ཁོ, ཏཔསྶི [དཱིགྷཏཔསྶི (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)], ཨཱསནཱནི; སཙེ ཨཱཀངྑསི ནིསཱིདཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ཨཉྙཏརཾ ནཱིཙཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏི པན, ཏཔསྶི, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཀམྨཱནི པཉྙཔེཏི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ’’ཏི?

‘‘ན ཁོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཨཱཙིཎྞཾ ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ ‘ཀམྨཾ, ཀམྨ’ནྟི པཉྙཔེཏུཾ; ‘དཎྜཾ, དཎྜ’ནྟི ཁོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཨཱཙིཎྞཾ ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ པཉྙཔེཏུ’’ནྟི.

‘‘ཀཏི པན, ཏཔསྶི, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ དཎྜཱནི པཉྙཔེཏི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ’’ཏི?

‘‘ཏཱིཎི ཁོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ནིགཎྛོ ¶ ནཱཊཔུཏྟོ དཎྜཱནི པཉྙཔེཏི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཀཱཡདཎྜཾ, ཝཙཱིདཎྜཾ, མནོདཎྜ’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, ཏཔསྶི, ཨཉྙདེཝ ཀཱཡདཎྜཾ, ཨཉྙཾ ཝཙཱིདཎྜཾ, ཨཉྙཾ མནོདཎྜ’’ནྟི?

‘‘ཨཉྙདེཝ ¶ , ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཀཱཡདཎྜཾ, ཨཉྙཾ ཝཙཱིདཎྜཾ, ཨཉྙཾ མནོདཎྜ’’ནྟི.

‘‘ཨིམེསཾ པན, ཏཔསྶི, ཏིཎྞཾ དཎྜཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིབྷཏྟཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིསིཊྛཱནཾ ཀཏམཾ དཎྜཾ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ མཧཱསཱཝཛྫཏརཾ པཉྙཔེཏི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ ¶ , ཡདི ཝཱ ཀཱཡདཎྜཾ, ཡདི ཝཱ ཝཙཱིདཎྜཾ, ཡདི ཝཱ མནོདཎྜ’’ནྟི?

‘‘ཨིམེསཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཏིཎྞཾ དཎྜཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིབྷཏྟཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིསིཊྛཱནཾ ཀཱཡདཎྜཾ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ མཧཱསཱཝཛྫཏརཾ པཉྙཔེཏི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིདཎྜཾ, ནོ ཏཐཱ མནོདཎྜ’’ནྟི.

‘‘ཀཱཡདཎྜནྟི, ཏཔསྶི, ཝདེསི’’?

‘‘ཀཱཡདཎྜནྟི, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཝདཱམི’’.

‘‘ཀཱཡདཎྜནྟི, ཏཔསྶི, ཝདེསི’’?

‘‘ཀཱཡདཎྜནྟི, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཝདཱམི’’.

‘‘ཀཱཡདཎྜནྟི, ཏཔསྶི, ཝདེསི’’?

‘‘ཀཱཡདཎྜནྟི, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཝདཱམཱི’’ཏི.

ཨིཏིཧ བྷགཝཱ དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ ཨིམསྨིཾ ཀཐཱཝཏྠུསྨིཾ ཡཱཝཏཏིཡཀཾ པཏིཊྛཱཔེསི.

༥༧. ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏྭཾ པནཱཝུསོ གོཏམ, ཀཏི དཎྜཱནི པཉྙཔེསི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ¶ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ’’ཏི?

‘‘ན ¶ ཁོ, ཏཔསྶི, ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏསྶ ‘དཎྜཾ, དཎྜ’ནྟི པཉྙཔེཏུཾ; ‘ཀམྨཾ, ཀམྨ’ནྟི ཁོ, ཏཔསྶི, ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏསྶ པཉྙཔེཏུ’’ནྟི?

‘‘ཏྭཾ པནཱཝུསོ གོཏམ, ཀཏི ཀམྨཱནི པཉྙཔེསི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ’’ཏི?

‘‘ཏཱིཎི ཁོ ཨཧཾ, ཏཔསྶི, ཀམྨཱནི པཉྙཔེམི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, སེཡྻཐིདཾ – ཀཱཡཀམྨཾ, ཝཙཱིཀམྨཾ, མནོཀམྨ’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པནཱཝུསོ གོཏམ, ཨཉྙདེཝ ཀཱཡཀམྨཾ, ཨཉྙཾ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཨཉྙཾ མནོཀམྨ’’ནྟི?

‘‘ཨཉྙདེཝ, ཏཔསྶི, ཀཱཡཀམྨཾ, ཨཉྙཾ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཨཉྙཾ མནོཀམྨ’’ནྟི.

‘‘ཨིམེསཾ པནཱཝུསོ གོཏམ, ཏིཎྞཾ ཀམྨཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིབྷཏྟཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིསིཊྛཱནཾ ཀཏམཾ ཀམྨཾ མཧཱསཱཝཛྫཏརཾ པཉྙཔེསི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ཡདི ཝཱ ཀཱཡཀམྨཾ, ཡདི ཝཱ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཡདི ཝཱ མནོཀམྨ’’ནྟི?

‘‘ཨིམེསཾ ཁོ ཨཧཾ, ཏཔསྶི, ཏིཎྞཾ ཀམྨཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིབྷཏྟཱནཾ ཨེཝཾ པཊིཝིསིཊྛཱནཾ མནོཀམྨཾ མཧཱསཱཝཛྫཏརཾ པཉྙཔེམི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཀཱཡཀམྨཾ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིཀམྨ’’ནྟི.

‘‘མནོཀམྨནྟི, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཝདེསི’’?

‘‘མནོཀམྨནྟི, ཏཔསྶི, ཝདཱམི’’.

‘‘མནོཀམྨནྟི, ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཝདེསི’’?

‘‘མནོཀམྨནྟི, ཏཔསྶི, ཝདཱམི’’.

‘‘མནོཀམྨནྟི ¶ , ཨཱཝུསོ གོཏམ, ཝདེསི’’?

‘‘མནོཀམྨནྟི, ཏཔསྶི, ཝདཱམཱི’’ཏི.

ཨིཏིཧ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ བྷགཝནྟཾ ཨིམསྨིཾ ཀཐཱཝཏྠུསྨིཾ ཡཱཝཏཏིཡཀཾ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ¶ ཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི.

༥༨. ཏེན ¶ ཁོ པན སམཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ མཧཏིཡཱ གིཧིཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི བཱལཀིནིཡཱ པརིསཱཡ ཨུཔཱལིཔམུཁཱཡ. ཨདྡསཱ ཁོ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ; དིསྭཱན དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཧནྡ, ཀུཏོ ནུ ཏྭཾ, ཏཔསྶི, ཨཱགཙྪསི དིཝཱ དིཝསྶཱ’’ཏི? ‘‘ཨིཏོ ཧི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཱགཙྪཱམི སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀཱ’’ཏི. ‘‘ཨཧུ པན ཏེ, ཏཔསྶི, སམཎེན གོཏམེན སདྡྷིཾ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི ¶ ? ‘‘ཨཧུ ཁོ མེ, བྷནྟེ, སམཎེན གོཏམེན སདྡྷིཾ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏེ, ཏཔསྶི, ཨཧུ སམཎེན གོཏམེན སདྡྷིཾ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི? ཨཐ ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ ཏཾ སབྦཾ ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ ཨཱརོཙེསི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, ཏཔསྶི! ཡཐཱ ཏཾ སུཏཝཏཱ སཱཝཀེན སམྨདེཝ སཏྠུསཱསནཾ ཨཱཛཱནནྟེན ཨེཝམེཝ དཱིགྷཏཔསྶིནཱ ནིགཎྛེན སམཎསྶ གོཏམསྶ བྱཱཀཏཾ. ཀིཉྷི སོབྷཏི ཚཝོ མནོདཎྜོ ཨིམསྶ ཨེཝཾ ཨོལཱ༹རིཀསྶ ཀཱཡདཎྜསྶ ཨུཔནིདྷཱཡ! ཨཐ ཁོ ཀཱཡདཎྜོཝ མཧཱསཱཝཛྫཏརོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིདཎྜོ, ནོ ཏཐཱ མནོདཎྜོ’’ཏི.

༥༩. ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, ཨུཔཱལི གཧཔཏི ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷནྟེ དཱིགྷཏཔསྶཱི [ཏཔསྶཱི (སཱི. པཱི.)]! ཡཐཱ ཏཾ སུཏཝཏཱ སཱཝཀེན སམྨདེཝ སཏྠུསཱསནཾ ཨཱཛཱནནྟེན ཨེཝམེཝཾ བྷདནྟེན ཏཔསྶིནཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ བྱཱཀཏཾ. ཀིཉྷི སོབྷཏི ཚཝོ མནོདཎྜོ ཨིམསྶ ཨེཝཾ ཨོལཱ༹རིཀསྶ ཀཱཡདཎྜསྶ ཨུཔནིདྷཱཡ! ཨཐ ཁོ ཀཱཡདཎྜོཝ མཧཱསཱཝཛྫཏརོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིདཎྜོ, ནོ ཏཐཱ མནོདཎྜོ. ཧནྡ ¶ ཙཱཧཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨིམསྨིཾ ཀཐཱཝཏྠུསྨིཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམི. སཙེ མེ སམཎོ གོཏམོ ཏཐཱ པཏིཊྛཧིསྶཏི ཡཐཱ བྷདནྟེན ཏཔསྶིནཱ པཏིཊྛཱཔིཏཾ; སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ དཱིགྷལོམིཀཾ ཨེལ༹ཀཾ ལོམེསུ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷེཡྻ པརིཀཌྜྷེཡྻ སམྤརིཀཌྜྷེཡྻ, ཨེཝམེཝཱཧཾ སམཎཾ གོཏམཾ ཝཱདེན ཝཱདཾ ཨཱཀཌྜྷིསྶཱམི པརིཀཌྜྷིསྶཱམི སམྤརིཀཌྜྷིསྶཱམི ¶ . སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ སོཎྜིཀཱཀམྨཀཱརོ མཧནྟཾ སོཎྜིཀཱཀིལཉྫཾ གམྦྷཱིརེ ཨུདཀརཧདེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཎྞེ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷེཡྻ པརིཀཌྜྷེཡྻ སམྤརིཀཌྜྷེཡྻ, ཨེཝམེཝཱཧཾ སམཎཾ གོཏམཾ ཝཱདེན ཝཱདཾ ཨཱཀཌྜྷིསྶཱམི པརིཀཌྜྷིསྶཱམི སམྤརིཀཌྜྷིསྶཱམི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ སོཎྜིཀཱདྷུཏྟོ ཝཱལཾ [ཐཱལཾ (ཀ.)] ཀཎྞེ གཧེཏྭཱ ཨོདྷུནེཡྻ ནིདྡྷུནེཡྻ ནིཔྥོཊེཡྻ [ནིཙྪཱདེཡྻ (སཱི. པཱི. ཀ.), ནིཙྩོཊེཡྻ (ཀ.), ནིཔྤོཋེཡྻ (སྱཱ. ཀཾ.)], ཨེཝམེཝཱཧཾ སམཎཾ གོཏམཾ ཝཱདེན ཝཱདཾ ཨོདྷུནིསྶཱམི ¶ ནིདྡྷུནིསྶཱམི ནིཔྥོཊེསྶཱམི ¶ . སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཀུཉྫརོ སཊྛིཧཱཡནོ གམྦྷཱིརཾ པོཀྑརཎིཾ ཨོགཱཧེཏྭཱ སཱཎདྷོཝིཀཾ ནཱམ ཀཱིལི༹ཏཛཱཏཾ ཀཱིལ༹ཏི, ཨེཝམེཝཱཧཾ སམཎཾ གོཏམཾ སཱཎདྷོཝིཀཾ མཉྙེ ཀཱིལི༹ཏཛཱཏཾ ཀཱིལི༹སྶཱམི. ཧནྡ ཙཱཧཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨིམསྨིཾ ཀཐཱཝཏྠུསྨིཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, གཧཔཏི, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨིམསྨིཾ ཀཐཱཝཏྠུསྨིཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཧི. ཨཧཾ ཝཱ ཧི, གཧཔཏི, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཡྻཾ, དཱིགྷཏཔསྶཱི ཝཱ ནིགཎྛོ, ཏྭཾ ཝཱ’’ཏི.

༦༠. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ མེཏཾ, བྷནྟེ, རུཙྩཏི ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཡྻ. སམཎོ ཧི, བྷནྟེ, གོཏམོ མཱཡཱཝཱི ཨཱཝཊྚནིཾ མཱཡཾ ཛཱནཱཏི ཡཱཡ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ སཱཝཀེ ཨཱཝཊྚེཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཊྛཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཏཔསྶི, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻ. ཋཱནཉྩ ཁོ ཨེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ སམཎོ གོཏམོ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻ. གཙྪ, ཏྭཾ, གཧཔཏི, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨིམསྨིཾ ཀཐཱཝཏྠུསྨིཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཧི. ཨཧཾ ཝཱ ཧི, གཧཔཏི, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཡྻཾ, དཱིགྷཏཔསྶཱི ཝཱ ནིགཎྛོ, ཏྭཾ ཝཱ’’ཏི. དུཏིཡམྤི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི…པེ… ཏཏིཡམྤི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ མེཏཾ, བྷནྟེ, རུཙྩཏི ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ¶ ཨཱརོཔེཡྻ. སམཎོ ཧི, བྷནྟེ, གོཏམོ མཱཡཱཝཱི ཨཱཝཊྚནིཾ མཱཡཾ ཛཱནཱཏི ཡཱཡ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ སཱཝཀེ ཨཱཝཊྚེཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཊྛཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཏཔསྶི ¶ , ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ¶ ཨུཔགཙྪེཡྻ. ཋཱནཉྩ ཁོ ཨེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ སམཎོ གོཏམོ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻ. གཙྪ ཏྭཾ, གཧཔཏི, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨིམསྨིཾ ཀཐཱཝཏྠུསྨིཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཧི. ཨཧཾ ཝཱ ཧི, གཧཔཏི, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཡྻཾ, དཱིགྷཏཔསྶཱི ཝཱ ནིགཎྛོ, ཏྭཾ ཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨུཔཱལི གཧཔཏི ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ¶ ཡེན པཱཝཱརིཀམྦཝནཾ ཡེན ¶ བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨུཔཱལི གཧཔཏི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཱགམཱ ནུ ཁྭིདྷ, བྷནྟེ, དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ’’ཏི?

‘‘ཨཱགམཱ ཁྭིདྷ, གཧཔཏི, དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ’’ཏི.

‘‘ཨཧུ ཁོ པན ཏེ, བྷནྟེ, དཱིགྷཏཔསྶིནཱ ནིགཎྛེན སདྡྷིཾ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི?

‘‘ཨཧུ ཁོ མེ, གཧཔཏི, དཱིགྷཏཔསྶིནཱ ནིགཎྛེན སདྡྷིཾ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི.

‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏེ, བྷནྟེ, ཨཧུ དཱིགྷཏཔསྶིནཱ ནིགཎྛེན སདྡྷིཾ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི?

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི དཱིགྷཏཔསྶིནཱ ནིགཎྛེན སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ ཏཾ སབྦཾ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ ཨཱརོཙེསི.

༦༡. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨུཔཱལི གཧཔཏི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷནྟེ ཏཔསྶཱི! ཡཐཱ ཏཾ སུཏཝཏཱ སཱཝཀེན སམྨདེཝ སཏྠུསཱསནཾ ཨཱཛཱནནྟེན ཨེཝམེཝཾ དཱིགྷཏཔསྶིནཱ ནིགཎྛེན བྷགཝཏོ བྱཱཀཏཾ. ཀིཉྷི སོབྷཏི ཚཝོ མནོདཎྜོ ཨིམསྶ ཨེཝཾ ཨོལཱ༹རིཀསྶ ཀཱཡདཎྜསྶ ཨུཔནིདྷཱཡ? ཨཐ ཁོ ཀཱཡདཎྜོཝ མཧཱསཱཝཛྫཏརོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ¶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིདཎྜོ, ནོ ཏཐཱ མནོདཎྜོ’’ཏི. ‘‘སཙེ ཁོ ཏྭཾ, གཧཔཏི, སཙྩེ པཏིཊྛཱཡ མནྟེཡྻཱསི སིཡཱ ནོ ཨེཏྠ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི. ‘‘སཙྩེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཏིཊྛཱཡ མནྟེསྶཱམི; ཧོཏུ ནོ ཨེཏྠ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི.

༦༢. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཨིདྷསྶ ནིགཎྛོ ཨཱབཱདྷིཀོ དུཀྑིཏོ ¶ བཱལ༹ྷགིལཱནོ སཱིཏོདཀཔཊིཀྑིཏྟོ ཨུཎྷོདཀཔཊིསེཝཱི. སོ སཱིཏོདཀཾ ཨལབྷམཱནོ ཀཱལངྐརེཡྻ. ཨིམསྶ པན, གཧཔཏི, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཀཏྠཱུཔཔཏྟིཾ པཉྙཔེཏཱི’’ཏི?

‘‘ཨཏྠི, བྷནྟེ, མནོསཏྟཱ ནཱམ དེཝཱ ཏཏྠ སོ ཨུཔཔཛྫཏི’’.

‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ’’?

‘‘ཨསུ ཧི, བྷནྟེ ¶ , མནོཔཊིབདྡྷོ ཀཱལངྐརོཏཱི’’ཏི.

‘‘མནསི ཀརོཧི, གཧཔཏི [གཧཔཏི གཧཔཏི མནསི ཀརོཧི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.), གཧཔཏི མནསི ཀརོཧི (ཀ.), གཧཔཏི གཧཔཏི (པཱི.)], མནསི ཀརིཏྭཱ ཁོ, གཧཔཏི, བྱཱཀརོཧི. ན ཁོ ཏེ སནྡྷིཡཏི པུརིམེན ཝཱ པཙྪིམཾ, པཙྪིམེན ཝཱ པུརིམཾ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེསཱ ཝཱཙཱ – ‘སཙྩེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཏིཊྛཱཡ མནྟེསྶཱམི, ཧོཏུ ནོ ཨེཏྠ ཀཐཱསལླཱཔོ’’’ཏི. ‘‘ཀིཉྩཱཔི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ, ཨཐ ཁོ ཀཱཡདཎྜོཝ མཧཱསཱཝཛྫཏརོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིདཎྜོ, ནོ ཏཐཱ མནོདཎྜོ’’ཏི.

༦༣. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི ¶ , ཨིདྷསྶ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཙཱཏུཡཱམསཾཝརསཾཝུཏོ སབྦཝཱརིཝཱརིཏོ སབྦཝཱརིཡུཏྟོ སབྦཝཱརིདྷུཏོ སབྦཝཱརིཕུཊོ. སོ ཨབྷིཀྐམནྟོ པཊིཀྐམནྟོ བཧཱུ ཁུདྡཀེ པཱཎེ སངྒྷཱཏཾ ཨཱཔཱདེཏི. ཨིམསྶ པན, གཧཔཏི, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཀཾ ཝིཔཱཀཾ པཉྙཔེཏཱི’’ཏི?

‘‘ཨསཉྩེཏནིཀཾ, བྷནྟེ, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ནོ མཧཱསཱཝཛྫཾ པཉྙཔེཏཱི’’ཏི.

‘‘སཙེ ¶ པན, གཧཔཏི, ཙེཏེཏཱི’’ཏི?

‘‘མཧཱསཱཝཛྫཾ, བྷནྟེ, ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཙེཏནཾ པན, གཧཔཏི, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཀིསྨིཾ པཉྙཔེཏཱི’’ཏི?

‘‘མནོདཎྜསྨིཾ, བྷནྟེ’’ཏི.

‘‘མནསི ཀརོཧི, གཧཔཏི ¶ , མནསི ཀརིཏྭཱ ཁོ, གཧཔཏི, བྱཱཀརོཧི. ན ཁོ ཏེ སནྡྷིཡཏི པུརིམེན ཝཱ པཙྪིམཾ, པཙྪིམེན ཝཱ པུརིམཾ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེསཱ ཝཱཙཱ – ‘སཙྩེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཏིཊྛཱཡ མནྟེསྶཱམི; ཧོཏུ ནོ ཨེཏྠ ཀཐཱསལླཱཔོ’’’ཏི. ‘‘ཀིཉྩཱཔི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ, ཨཐ ཁོ ཀཱཡདཎྜོཝ མཧཱསཱཝཛྫཏརོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིདཎྜོ, ནོ ཏཐཱ མནོདཎྜོ’’ཏི.

༦༤. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཨཡཾ ནཱལ༹ནྡཱ ཨིདྡྷཱ ཙེཝ ཕཱིཏཱ ཙ བཧུཛནཱ ཨཱཀིཎྞམནུསྶཱ’’ཏི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ, ཨཡཾ ནཱལ༹ནྡཱ ཨིདྡྷཱ ཙེཝ ཕཱིཏཱ ཙ བཧུཛནཱ ཨཱཀིཎྞམནུསྶཱ’’ཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཨིདྷ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཨུཀྑིཏྟཱསིཀོ. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨཧཾ ཡཱཝཏིཀཱ ཨིམིསྶཱ ནཱལ༹ནྡཱཡ པཱཎཱ ཏེ ཨེཀེན ཁཎེན ཨེཀེན མུཧུཏྟེན ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, པཧོཏི ནུ ཁོ སོ པུརིསོ ཡཱཝཏིཀཱ ཨིམིསྶཱ ནཱལ༹ནྡཱཡ པཱཎཱ ཏེ ཨེཀེན ཁཎེན ཨེཀེན མུཧུཏྟེན ¶ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀཱཏུ’’ནྟི?

‘‘དསཔི, བྷནྟེ, པུརིསཱ, ཝཱིསམྤི, བྷནྟེ, པུརིསཱ, ཏིཾསམྤི, བྷནྟེ, པུརིསཱ, ཙཏྟཱརཱིསམྤི, བྷནྟེ, པུརིསཱ, པཉྙཱསམྤི, བྷནྟེ, པུརིསཱ ནཔྤཧོནྟི ཡཱཝཏིཀཱ ཨིམིསྶཱ ནཱལ༹ནྡཱཡ པཱཎཱ ཏེ ཨེཀེན ཁཎེན ཨེཀེན མུཧུཏྟེན ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀཱཏུཾ. ཀིཉྷི སོབྷཏི ཨེཀོ ཚཝོ པུརིསོ’’ཏི!

‘‘ཏཾ ¶ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི ¶ , ཨིདྷ ཨཱགཙྪེཡྻ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨིདྡྷིམཱ ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨཧཾ ཨིམཾ ནཱལ༹ནྡཾ ཨེཀེན མནོཔདོསེན བྷསྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, པཧོཏི ནུ ཁོ སོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨིདྡྷིམཱ ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ ཨིམཾ ནཱལ༹ནྡཾ ཨེཀེན མནོཔདོསེན བྷསྨཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ¶ ?

‘‘དསཔི, བྷནྟེ, ནཱལ༹ནྡཱ, ཝཱིསམྤི ནཱལ༹ནྡཱ, ཏིཾསམྤི ནཱལ༹ནྡཱ, ཙཏྟཱརཱིསམྤི ནཱལ༹ནྡཱ, པཉྙཱསམྤི ནཱལ༹ནྡཱ པཧོཏི སོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨིདྡྷིམཱ ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ ཨེཀེན མནོཔདོསེན བྷསྨཾ ཀཱཏུཾ. ཀིཉྷི སོབྷཏི ཨེཀཱ ཚཝཱ ནཱལ༹ནྡཱ’’ཏི!

‘‘མནསི ཀརོཧི, གཧཔཏི, མནསི ཀརིཏྭཱ ཁོ, གཧཔཏི, བྱཱཀརོཧི. ན ཁོ ཏེ སནྡྷིཡཏི པུརིམེན ཝཱ པཙྪིམཾ, པཙྪིམེན ཝཱ པུརིམཾ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེསཱ ཝཱཙཱ – ‘སཙྩེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཏིཊྛཱཡ མནྟེསྶཱམི; ཧོཏུ ནོ ཨེཏྠ ཀཐཱསལླཱཔོ’’’ཏི.

‘‘ཀིཉྩཱཔི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ, ཨཐ ཁོ ཀཱཡདཎྜོཝ མཧཱསཱཝཛྫཏརོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིདཎྜོ, ནོ ཏཐཱ མནོདཎྜོ’’ཏི.

༦༥. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, སུཏཾ ཏེ དཎྜཀཱིརཉྙཾ [དཎྜཀཱརཉྙཾ (སཱི. པཱི.)] ཀཱལིངྒཱརཉྙཾ མཛ྄ཛྷཱརཉྙཾ [མེཛ྄ཛྷཱརཉྙཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མཱཏངྒཱརཉྙཾ ཨརཉྙཾ ཨརཉྙབྷཱུཏ’’ནྟི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ, སུཏཾ མེ དཎྜཀཱིརཉྙཾ ཀཱལིངྒཱརཉྙཾ མཛ྄ཛྷཱརཉྙཾ མཱཏངྒཱརཉྙཾ ཨརཉྙཾ ཨརཉྙབྷཱུཏ’’ནྟི.

‘‘ཏཾ ¶ ཀིཾ མཉྙསི, གཧཔཏི, ཀིནྟི ཏེ སུཏཾ ཀེན ཏཾ དཎྜཀཱིརཉྙཾ ཀཱལིངྒཱརཉྙཾ མཛ྄ཛྷཱརཉྙཾ མཱཏངྒཱརཉྙཾ ཨརཉྙཾ ཨརཉྙབྷཱུཏ’’ནྟི?

‘‘སུཏཾ ¶ མེཏཾ, བྷནྟེ, ཨིསཱིནཾ མནོཔདོསེན ཏཾ དཎྜཀཱིརཉྙཾ ཀཱལིངྒཱརཉྙཾ མཛ྄ཛྷཱརཉྙཾ མཱཏངྒཱརཉྙཾ ཨརཉྙཾ ཨརཉྙབྷཱུཏ’’ནྟི.

‘‘མནསི ཀརོཧི, གཧཔཏི, མནསི ཀརིཏྭཱ ཁོ, གཧཔཏི, བྱཱཀརོཧི. ན ཁོ ཏེ སནྡྷིཡཏི པུརིམེན ཝཱ པཙྪིམཾ, པཙྪིམེན ཝཱ པུརིམཾ. བྷཱསིཏཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེསཱ ཝཱཙཱ – ‘སཙྩེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཏིཊྛཱཡ མནྟེསྶཱམི; ཧོཏུ ནོ ཨེཏྠ ཀཐཱསལླཱཔོ’’’ཏི.

༦༦. ‘‘པུརིམེནེཝཱཧཾ ¶ , བྷནྟེ, ཨོཔམྨེན བྷགཝཏོ ཨཏྟམནོ ཨབྷིརདྡྷོ. ཨཔི ཙཱཧཾ ཨིམཱནི བྷགཝཏོ ཝིཙིཏྲཱནི པཉྷཔཊིབྷཱནཱནི སོཏུཀཱམོ, ཨེཝཱཧཾ བྷགཝནྟཾ པཙྩནཱིཀཾ ཀཱཏབྦཾ ཨམཉྙིསྶཾ. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ! སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཝཱ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, པཊིཙྪནྣཾ ཝཱ ཝིཝརེཡྻ, མཱུལ༹ྷསྶ ཝཱ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨནྡྷཀཱརེ ཝཱ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ – ཙཀྑུམནྟོ རཱུཔཱནི དཀྑནྟཱིཏི; ཨེཝམེཝཾ བྷགཝཏཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨོ པཀཱསིཏོ. ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ ¶ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

༦༧. ‘‘ཨནུཝིཙྩཀཱརཾ ཁོ, གཧཔཏི, ཀརོཧི, ཨནུཝིཙྩཀཱརོ ཏུམྷཱདིསཱནཾ ¶ ཉཱཏམནུསྶཱནཾ སཱདྷུ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨིམིནཱཔཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཨཏྟམནོ ཨབྷིརདྡྷོ ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨནུཝིཙྩཀཱརཾ ཁོ, གཧཔཏི, ཀརོཧི, ཨནུཝིཙྩཀཱརོ ཏུམྷཱདིསཱནཾ ཉཱཏམནུསྶཱནཾ སཱདྷུ ཧོཏཱི’ཏི. མཉྷི, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ སཱཝཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ནཱལ༹ནྡཾ པཊཱཀཾ པརིཧརེཡྻུཾ – ‘ཨུཔཱལི ཨམྷཱཀཾ གཧཔཏི སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ’ཏི. ཨཐ ཙ པན མཾ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨནུཝིཙྩཀཱརཾ ཁོ, གཧཔཏི, ཀརོཧི, ཨནུཝིཙྩཀཱརོ ཏུམྷཱདིསཱནཾ ཉཱཏམནུསྶཱནཾ སཱདྷུ ཧོཏཱི’ཏི. ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, དུཏིཡམྤི བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

༦༨. ‘‘དཱིགྷརཏྟཾ ཁོ ཏེ, གཧཔཏི, ནིགཎྛཱནཾ ཨོཔཱནབྷཱུཏཾ ཀུལཾ ཡེན ནེསཾ ཨུཔགཏཱནཾ པིཎྜཀཾ དཱཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱསཱི’’ཏི. ‘‘ཨིམིནཱཔཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཨཏྟམནོ ¶ ཨབྷིརདྡྷོ ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ – ‘དཱིགྷརཏྟཾ ཁོ ཏེ, གཧཔཏི, ནིགཎྛཱནཾ ཨོཔཱནབྷཱུཏཾ ཀུལཾ ཡེན ནེསཾ ཨུཔགཏཱནཾ པིཎྜཀཾ དཱཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱསཱི’ཏི. སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ, སམཎོ གོཏམོ ཨེཝམཱཧ – ‘མཡ྄ཧམེཝ དཱནཾ དཱཏབྦཾ, ནཱཉྙེསཾ དཱནཾ དཱཏབྦཾ; མཡ྄ཧམེཝ སཱཝཀཱནཾ དཱནཾ དཱཏབྦཾ, ནཱཉྙེསཾ སཱཝཀཱནཾ དཱནཾ དཱཏབྦཾ; མཡ྄ཧམེཝ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, ནཱཉྙེསཾ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ; མཡ྄ཧམེཝ སཱཝཀཱནཾ ¶ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, ནཱཉྙེསཾ སཱཝཀཱནཾ དིནྣཾ མཧཔྥལ’ནྟི. ཨཐ ཙ པན མཾ བྷགཝཱ ནིགཎྛེསུཔི དཱནེ སམཱདཔེཏི. ཨཔི ཙ, བྷནྟེ, མཡམེཏྠ ཀཱལཾ ཛཱནིསྶཱམ. ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, ཏཏིཡམྤི བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

༦༩. ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ ཨནུཔུབྦིཾ ཀཐཾ [ཨཱནུཔུབྦཱིཀཐཾ (སཱི.), ཨཱནུཔུབྦིཀཐཾ (པཱི.), ཨནུཔུབྦིཀཐཾ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཀཐེསི, སེཡྻཐིདཾ – དཱནཀཐཾ སཱིལཀཐཾ སགྒཀཐཾ, ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ, ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ པཀཱསེསི. ཡདཱ བྷགཝཱ ཨཉྙཱསི ཨུཔཱལིཾ གཧཔཏིཾ ཀལླཙིཏྟཾ ¶ མུདུཙིཏྟཾ ཝིནཱིཝརཎཙིཏྟཾ ཨུདགྒཙིཏྟཾ པསནྣཙིཏྟཾ, ཨཐ ཡཱ བུདྡྷཱནཾ སཱམུཀྐཾསིཀཱ དྷམྨདེསནཱ ཏཾ པཀཱསེསི – དུཀྑཾ, སམུདཡཾ, ནིརོདྷཾ, མགྒཾ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ སུདྡྷཾ ཝཏྠཾ ཨཔགཏཀཱལ༹ཀཾ སམྨདེཝ རཛནཾ པཊིགྒཎྷེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ ཏསྨིཾཡེཝ ཨཱསནེ ཝིརཛཾ ཝཱིཏམལཾ དྷམྨཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི – ‘ཡཾ ཀིཉྩི སམུདཡདྷམྨཾ སབྦཾ ཏཾ ནིརོདྷདྷམྨ’ནྟི. ཨཐ ཁོ ཨུཔཱལི གཧཔཏི དིཊྛདྷམྨོ པཏྟདྷམྨོ ཝིདིཏདྷམྨོ པརིཡོགཱལ༹ྷདྷམྨོ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ཝིགཏཀཐཾཀཐོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཨཔརཔྤཙྩཡོ སཏྠུསཱསནེ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཧནྡ ཙ དཱནི མཡཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམ, བཧུཀིཙྩཱ མཡཾ བཧུཀརཎཱིཡཱ’’ཏི. ‘‘ཡསྶདཱནི ཏྭཾ, གཧཔཏི, ཀཱལཾ མཉྙསཱི’’ཏི.

༧༠. ཨཐ ཁོ ཨུཔཱལི གཧཔཏི བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ¶ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཡེན སཀཾ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དོཝཱརིཀཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཛྫཏགྒེ, སམྨ དོཝཱརིཀ, ཨཱཝརཱམི དྭཱརཾ ནིགཎྛཱནཾ ནིགཎྛཱིནཾ, ཨནཱཝཊཾ དྭཱརཾ བྷགཝཏོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ. སཙེ ཀོཙི ནིགཎྛོ ཨཱགཙྪཏི ཏམེནཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱསི – ‘ཏིཊྛ, བྷནྟེ, མཱ པཱཝིསི. ཨཛྫཏགྒེ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ. ཨཱཝཊཾ དྭཱརཾ ནིགཎྛཱནཾ ནིགཎྛཱིནཾ, ཨནཱཝཊཾ དྭཱརཾ བྷགཝཏོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ ¶ . སཙེ ཏེ, བྷནྟེ, པིཎྜཀེན ཨཏྠོ, ཨེཏྠེཝ ཏིཊྛ, ཨེཏྠེཝ ཏེ ཨཱཧརིསྶནྟཱི’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ དོཝཱརིཀོ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ པཙྩསྶོསི.

༧༡. ཨསྶོསི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ – ‘‘ཨུཔཱལི ཀིར གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ’’ཏི. ཨཐ ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ, ཨུཔཱལི ཀིར གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ’’ཏི. ‘‘ཨཊྛཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཏཔསྶི ¶ , ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻ. ཋཱནཉྩ ཁོ ཨེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ སམཎོ གོཏམོ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻཱ’’ཏི ¶ . དུཏིཡམྤི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ…པེ… ཏཏིཡམྤི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ ¶ …པེ… ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཧནྡཱཧཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམི ཡཱཝ ཛཱནཱམི ཡདི ཝཱ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ ཡདི ཝཱ ནོ’’ཏི. ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, ཏཔསྶི, ཛཱནཱཧི ཡདི ཝཱ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ ཡདི ཝཱ ནོ’’ཏི.

༧༢. ཨཐ ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ཡེན ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི. ཨདྡསཱ ཁོ དོཝཱརིཀོ དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན དཱིགྷཏཔསྶིཾ ནིགཎྛཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏིཊྛ, བྷནྟེ, མཱ པཱཝིསི. ཨཛྫཏགྒེ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ. ཨཱཝཊཾ དྭཱརཾ ནིགཎྛཱནཾ ནིགཎྛཱིནཾ, ཨནཱཝཊཾ དྭཱརཾ བྷགཝཏོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ ¶ . སཙེ ཏེ, བྷནྟེ, པིཎྜཀེན ཨཏྠོ, ཨེཏྠེཝ ཏིཊྛ, ཨེཏྠེཝ ཏེ ཨཱཧརིསྶནྟཱི’’ཏི. ‘‘ན མེ, ཨཱཝུསོ, པིཎྜཀེན ཨཏྠོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏོ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཙྩཾཡེཝ ཁོ, བྷནྟེ, ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ. ཨེཏཾ ཁོ ཏེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ནཱལཏྠཾ ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, རུཙྩཏི ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཡྻ. སམཎོ ཧི, བྷནྟེ, གོཏམོ མཱཡཱཝཱི ཨཱཝཊྚནིཾ མཱཡཾ ཛཱནཱཏི ཡཱཡ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ སཱཝཀེ ཨཱཝཊྚེཏཱིཏི. ཨཱཝཊྚོ ཁོ ཏེ, བྷནྟེ, ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎེན གོཏམེན ཨཱཝཊྚནིཡཱ མཱཡཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཨཊྛཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཏཔསྶི, ཨནཝཀཱསོ ¶ ཡཾ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻ. ཋཱནཉྩ ཁོ ཨེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ སམཎོ གོཏམོ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻཱ’’ཏི. དུཏིཡམྤི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཙྩཾཡེཝ, བྷནྟེ…པེ… ¶ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻཱ’’ཏི. ཏཏིཡམྤི ཁོ དཱིགྷཏཔསྶཱི ནིགཎྛོ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཙྩཾཡེཝ ཁོ, བྷནྟེ…པེ… ¶ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཙྪེཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཧནྡ ཙཱཧཾ ¶ , ཏཔསྶི, གཙྪཱམི ཡཱཝ ཙཱཧཾ སཱམཾཡེཝ ཛཱནཱམི ཡདི ཝཱ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ ཡདི ཝཱ ནོ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ མཧཏིཡཱ ནིགཎྛཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཡེན ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི. ཨདྡསཱ ཁོ དོཝཱརིཀོ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏིཊྛ, བྷནྟེ, མཱ པཱཝིསི. ཨཛྫཏགྒེ ཨུཔཱལི གཧཔཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཏྟཾ ཨུཔགཏོ. ཨཱཝཊཾ དྭཱརཾ ནིགཎྛཱནཾ ནིགཎྛཱིནཾ, ཨནཱཝཊཾ དྭཱརཾ བྷགཝཏོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ. སཙེ ཏེ, བྷནྟེ, པིཎྜཀེན ཨཏྠོ, ཨེཏྠེཝ ཏིཊྛ, ཨེཏྠེཝ ཏེ ཨཱཧརིསྶནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, སམྨ དོཝཱརིཀ, ཡེན ཨུཔཱལི གཧཔཏི ཏེནུཔསངྐམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨུཔཱལིཾ གཧཔཏིཾ ཨེཝཾ ཝདེཧི – ‘ནིགཎྛོ, བྷནྟེ, ནཱཊཔུཏྟོ མཧཏིཡཱ ནིགཎྛཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ བཧིདྭཱརཀོཊྛཀེ ཋིཏོ; སོ ཏེ དསྶནཀཱམོ’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ དོཝཱརིཀོ ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན ཨུཔཱལི གཧཔཏི ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨུཔཱལིཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ནིགཎྛོ, བྷནྟེ, ནཱཊཔུཏྟོ མཧཏིཡཱ ནིགཎྛཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ¶ བཧིདྭཱརཀོཊྛཀེ ཋིཏོ; སོ ཏེ དསྶནཀཱམོ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, སམྨ དོཝཱརིཀ, མཛ྄ཛྷིམཱཡ དྭཱརསཱལཱཡ ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ དོཝཱརིཀོ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ པཊིསྶུཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཱཡ དྭཱརསཱལཱཡ ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཡེན ཨུཔཱལི གཧཔཏི ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨུཔཱལིཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘པཉྙཏྟཱནི ཁོ, བྷནྟེ, མཛ྄ཛྷིམཱཡ དྭཱརསཱལཱཡ ཨཱསནཱནི. ཡསྶདཱནི ཀཱལཾ མཉྙསཱི’’ཏི.

༧༣. ཨཐ ཁོ ཨུཔཱལི གཧཔཏི ཡེན མཛ྄ཛྷིམཱ ¶ དྭཱརསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཡཾ ཏཏྠ ཨཱསནཾ ཨགྒཉྩ སེཊྛཉྩ ཨུཏྟམཉྩ པཎཱིཏཉྩ ཏཏྠ སཱམཾ ནིསཱིདིཏྭཱ དོཝཱརིཀཾ ཨཱམནྟེསི ¶ – ‘‘ཏེན ཧི, སམྨ དོཝཱརིཀ, ཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཝཾ ཝདེཧི – ‘ཨུཔཱལི, བྷནྟེ, གཧཔཏི ཨེཝམཱཧ – པཝིས ཀིར, བྷནྟེ, སཙེ ཨཱཀངྑསཱི’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ དོཝཱརིཀོ ཨུཔཱལིསྶ གཧཔཏིསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨུཔཱལི, བྷནྟེ, གཧཔཏི ཨེཝམཱཧ – ‘པཝིས ཀིར, བྷནྟེ, སཙེ ཨཱཀངྑསཱི’’’ཏི. ཨཐ ¶ ཁོ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ མཧཏིཡཱ ནིགཎྛཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཡེན མཛ྄ཛྷིམཱ དྭཱརསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི. ཨཐ ཁོ ཨུཔཱལི གཧཔཏི – ཡཾ སུདཾ པུབྦེ ཡཏོ པསྶཏི ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱན ཏཏོ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཡཾ ཏཏྠ ཨཱསནཾ ཨགྒཉྩ སེཊྛཉྩ ཨུཏྟམཉྩ པཎཱིཏཉྩ ཏཾ ཨུཏྟརཱསངྒེན ¶ སམྨཛྫིཏྭཱ [པམཛྫིཏྭཱ (སཱི. པཱི.)] པརིགྒཧེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏི སོ – དཱནི ཡཾ ཏཏྠ ཨཱསནཾ ཨགྒཉྩ སེཊྛཉྩ ཨུཏྟམཉྩ པཎཱིཏཉྩ ཏཏྠ སཱམཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཾཝིཛྫནྟི ཁོ, བྷནྟེ, ཨཱསནཱནི; སཙེ ཨཱཀངྑསི, ནིསཱིདཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཨུཔཱལིཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨུམྨཏྟོསི ཏྭཾ, གཧཔཏི, དཏྟོསི ཏྭཾ, གཧཔཏི! ‘གཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’ཏི གནྟྭཱ མཧཏཱསི ཝཱདསངྒྷཱཊེན པཊིམུཀྐོ ཨཱགཏོ. སེཡྻཐཱཔི, གཧཔཏི, པུརིསོ ཨཎྜཧཱརཀོ གནྟྭཱ ཨུབྦྷཏེཧི ཨཎྜེཧི ཨཱགཙྪེཡྻ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན གཧཔཏི པུརིསོ ཨཀྑིཀཧཱརཀོ གནྟྭཱ ཨུབྦྷཏེཧི ཨཀྑཱིཧི ཨཱགཙྪེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, གཧཔཏི, ‘གཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’ཏི གནྟྭཱ མཧཏཱསི ཝཱདསངྒྷཱཊེན པཊིམུཀྐོ ཨཱགཏོ. ཨཱཝཊྚོསི ཁོ ཏྭཾ, གཧཔཏི, སམཎེན གོཏམེན ཨཱཝཊྚནིཡཱ མཱཡཱཡཱ’’ཏི.

༧༤. ‘‘བྷདྡིཀཱ, བྷནྟེ, ཨཱཝཊྚནཱི མཱཡཱ; ཀལྱཱཎཱི, བྷནྟེ, ཨཱཝཊྚནཱི མཱཡཱ; པིཡཱ མེ, བྷནྟེ, ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ཨིམཱཡ ཨཱཝཊྚནིཡཱ ཨཱཝཊྚེཡྻུཾ; པིཡཱནམྤི མེ ཨསྶ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ; སབྦེ ཙེཔི, བྷནྟེ, ཁཏྟིཡཱ ཨིམཱཡ ཨཱཝཊྚནིཡཱ ཨཱཝཊྚེཡྻུཾ; སབྦེསཱནམྤིསྶ ཁཏྟིཡཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ ¶ སུཁཱཡ; སབྦེ ཙེཔི, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ…པེ… ཝེསྶཱ…པེ… སུདྡཱ ཨིམཱཡ ཨཱཝཊྚནིཡཱ ཨཱཝཊྚེཡྻུཾ; སབྦེསཱནམྤིསྶ སུདྡཱནཾ ¶ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ; སདེཝཀོ ཙེཔི, བྷནྟེ, ལོཀོ སམཱརཀོ སབྲཧྨཀོ སསྶམཎབྲཱཧྨཎཱི པཛཱ སདེཝམནུསྶཱ ཨིམཱཡ ཨཱཝཊྚནིཡཱ ཨཱཝཊྚེཡྻུཾ; སདེཝཀསྶཔིསྶ ལོཀསྶ སམཱརཀསྶ སབྲཧྨཀསྶ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ ¶ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱཏི. ཏེན ཧི, བྷནྟེ, ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམི. ཨུཔམཱཡ པིདྷེཀཙྩེ ཝིཉྙཱུ པུརིསཱ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནནྟི.

༧༥. ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ ¶ , བྷནྟེ, ཨཉྙཏརསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཛིཎྞསྶ ཝུཌྜྷསྶ མཧལླཀསྶ དཧརཱ མཱཎཝིཀཱ པཛཱཔཏཱི ཨཧོསི གབྦྷིནཱི ཨུཔཝིཛཉྙཱ. ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, སཱ མཱཎཝིཀཱ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘གཙྪ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱཔཎཱ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ ཀིཎིཏྭཱ ཨཱནེཧི, ཡོ མེ ཀུམཱརཀསྶ ཀཱིལཱ༹པནཀོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, སོ བྲཱཧྨཎོ ཏཾ མཱཎཝིཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨཱགམེཧི ཏཱཝ, བྷོཏི, ཡཱཝ ཝིཛཱཡཏི. སཙེ ཏྭཾ, བྷོཏི, ཀུམཱརཀཾ ཝིཛཱཡིསྶསི, ཏསྶཱ ཏེ ཨཧཾ ཨཱཔཎཱ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ ཀིཎིཏྭཱ ཨཱནེསྶཱམི, ཡོ ཏེ ཀུམཱརཀསྶ ཀཱིལཱ༹པནཀོ བྷཝིསྶཏི. སཙེ པན ཏྭཾ, བྷོཏི, ཀུམཱརིཀཾ ཝིཛཱཡིསྶསི, ཏསྶཱ ཏེ ཨཧཾ ཨཱཔཎཱ མཀྐཊཙྪཱཔིཀཾ ཀིཎིཏྭཱ ཨཱནེསྶཱམི, ཡཱ ཏེ ཀུམཱརིཀཱཡ ཀཱིལཱ༹པནིཀཱ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. དུཏིཡམྤི ཁོ, བྷནྟེ, སཱ མཱཎཝིཀཱ…པེ… ¶ ཏཏིཡམྤི ཁོ, བྷནྟེ, སཱ མཱཎཝིཀཱ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘གཙྪ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱཔཎཱ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ ཀིཎིཏྭཱ ཨཱནེཧི, ཡོ མེ ཀུམཱརཀསྶ ཀཱིལཱ༹པནཀོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, སོ བྲཱཧྨཎོ ཏསྶཱ མཱཎཝིཀཱཡ སཱརཏྟོ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཨཱཔཎཱ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ ཀིཎིཏྭཱ ཨཱནེཏྭཱ ཏཾ མཱཎཝིཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨཡཾ ཏེ, བྷོཏི, ཨཱཔཎཱ མཀྐཊཙྪཱཔཀོ ¶ ཀིཎིཏྭཱ ཨཱནཱིཏོ, ཡོ ཏེ ཀུམཱརཀསྶ ཀཱིལཱ༹པནཀོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷནྟེ, སཱ མཱཎཝིཀཱ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘གཙྪ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིམཾ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ ཨཱདཱཡ ཡེན རཏྟཔཱཎི རཛཏཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཏྟཔཱཎིཾ རཛཀཔུཏྟཾ ཨེཝཾ ཝདེཧི – ཨིཙྪཱམཧཾ, སམྨ རཏྟཔཱཎི, ཨིམཾ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ པཱིཏཱཝལེཔནཾ ནཱམ རངྒཛཱཏཾ རཛིཏཾ ཨཱཀོཊིཏཔཙྩཱཀོཊིཏཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛ’ནྟི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, སོ བྲཱཧྨཎོ ཏསྶཱ མཱཎཝིཀཱཡ སཱརཏྟོ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཏཾ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ ཨཱདཱཡ ཡེན རཏྟཔཱཎི ¶ རཛཀཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཏྟཔཱཎིཾ རཛཀཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨིཙྪཱམཧཾ, སམྨ རཏྟཔཱཎི, ཨིམཾ མཀྐཊཙྪཱཔཀཾ པཱིཏཱཝལེཔནཾ ནཱམ རངྒཛཱཏཾ རཛིཏཾ ཨཱཀོཊིཏཔཙྩཱཀོཊིཏཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷནྟེ, རཏྟཔཱཎི རཛཀཔུཏྟོ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨཡཾ ཁོ ཏེ, མཀྐཊཙྪཱཔཀོ རངྒཀྑམོ ཧི ཁོ, ནོ ཨཱཀོཊནཀྑམོ ¶ , ནོ ཝིམཛྫནཀྑམོ’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེ, བཱལཱནཾ ནིགཎྛཱནཾ ཝཱདོ རངྒཀྑམོ ¶ ཧི ཁོ བཱལཱནཾ ནོ པཎྜིཏཱནཾ, ནོ ཨནུཡོགཀྑམོ, ནོ ཝིམཛྫནཀྑམོ. ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, སོ བྲཱཧྨཎོ ཨཔརེན སམཡེན ནཝཾ དུསྶཡུགཾ ཨཱདཱཡ ཡེན རཏྟཔཱཎི རཛཀཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཏྟཔཱཎིཾ རཛཀཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨིཙྪཱམཧཾ, སམྨ རཏྟཔཱཎི, ཨིམཾ ནཝཾ དུསྶཡུགཾ པཱིཏཱཝལེཔནཾ ནཱམ རངྒཛཱཏཾ རཛིཏཾ ཨཱཀོཊིཏཔཙྩཱཀོཊིཏཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷནྟེ, རཏྟཔཱཎི རཛཀཔུཏྟོ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨིདཾ ཁོ ཏེ, བྷནྟེ, ནཝཾ དུསྶཡུགཾ རངྒཀྑམཉྩེཝ ཨཱཀོཊནཀྑམཉྩ ཝིམཛྫནཀྑམཉྩཱ’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེ, ཏསྶ བྷགཝཏོ ཝཱདོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ རངྒཀྑམོ ཙེཝ པཎྜིཏཱནཾ ནོ བཱལཱནཾ, ཨནུཡོགཀྑམོ ཙ ཝིམཛྫནཀྑམོ ཙཱ’’ཏི.

‘‘སརཱཛིཀཱ ཁོ, གཧཔཏི, པརིསཱ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨུཔཱལི གཧཔཏི ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ སཱཝཀོ’ཏི. ཀསྶ ཏཾ, གཧཔཏི, སཱཝཀཾ དྷཱརེམཱ’’ཏི? ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, ཨུཔཱལི གཧཔཏི ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནཉྫལིཾ ¶ པཎཱམེཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏེན ཧི, བྷནྟེ, སུཎོཧི ཡསྶཱཧཾ སཱཝཀོ’’ཏི –

༧༦.

‘‘དྷཱིརསྶ ཝིགཏམོཧསྶ, པབྷིནྣཁཱིལསྶ ཝིཛིཏཝིཛཡསྶ;

ཨནཱིགྷསྶ སུསམཙིཏྟསྶ, ཝུདྡྷསཱིལསྶ སཱདྷུཔཉྙསྶ;

ཝེསམནྟརསྶ [ཝེསྶནྟརསྶ (སཱི. པཱི.)] ཝིམལསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘ཨཀཐཾཀཐིསྶ ཏུསིཏསྶ, ཝནྟལོཀཱམིསསྶ མུདིཏསྶ;

ཀཏསམཎསྶ མནུཛསྶ, ཨནྟིམསཱརཱིརསྶ ནརསྶ;

ཨནོཔམསྶ ཝིརཛསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘ཨསཾསཡསྶ ཀུསལསྶ, ཝེནཡིཀསྶ སཱརཐིཝརསྶ;

ཨནུཏྟརསྶ རུཙིརདྷམྨསྶ, ནིཀྐངྑསྶ པབྷཱསཀསྶ [པབྷཱསཀརསྶ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)];

མཱནཙྪིདསྶ ཝཱིརསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘ནིསབྷསྶ ¶ ཨཔྤམེཡྻསྶ, གམྦྷཱིརསྶ མོནཔཏྟསྶ;

ཁེམངྐརསྶ ཝེདསྶ, དྷམྨཊྛསྶ སཾཝུཏཏྟསྶ;

སངྒཱཏིགསྶ མུཏྟསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘ནཱགསྶ ¶ པནྟསེནསྶ, ཁཱིཎསཾཡོཛནསྶ མུཏྟསྶ;

པཊིམནྟཀསྶ [པཊིམནྟསྶ (ཀ.)] དྷོནསྶ, པནྣདྷཛསྶ ཝཱིཏརཱགསྶ;

དནྟསྶ ནིཔྤཔཉྩསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘ཨིསིསཏྟམསྶ ཨཀུཧསྶ, ཏེཝིཛྫསྶ བྲཧྨཔཏྟསྶ;

ནྷཱཏཀསྶ [ནཧཱཏཀསྶ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པདཀསྶ, པསྶདྡྷསྶ ཝིདིཏཝེདསྶ;

པུརིནྡདསྶ སཀྐསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘ཨརིཡསྶ བྷཱཝིཏཏྟསྶ, པཏྟིཔཏྟསྶ ཝེཡྻཱཀརཎསྶ;

སཏིམཏོ ཝིཔསྶིསྶ, ཨནབྷིནཏསྶ ནོ ཨཔནཏསྶ;

ཨནེཛསྶ ཝསིཔྤཏྟསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི ¶ .

‘‘སམུགྒཏསྶ [སམྨགྒཏསྶ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཛྷཱཡིསྶ, ཨནནུགཏནྟརསྶ སུདྡྷསྶ;

ཨསིཏསྶ ཧིཏསྶ [ཨཔྤཧཱིནསྶ (སཱི. པཱི.), ཨཔྤབྷཱིཏསྶ (སྱཱ.)], པཝིཝིཏྟསྶ ཨགྒཔྤཏྟསྶ;

ཏིཎྞསྶ ཏཱརཡནྟསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘སནྟསྶ བྷཱུརིཔཉྙསྶ, མཧཱཔཉྙསྶ ཝཱིཏལོབྷསྶ;

ཏཐཱགཏསྶ སུགཏསྶ, ཨཔྤཊིཔུགྒལསྶ ཨསམསྶ;

ཝིསཱརདསྶ ནིཔུཎསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨི.

‘‘ཏཎྷཙྪིདསྶ བུདྡྷསྶ, ཝཱིཏདྷཱུམསྶ ཨནུཔལིཏྟསྶ;

ཨཱཧུནེཡྻསྶ ཡཀྑསྶ, ཨུཏྟམཔུགྒལསྶ ཨཏུལསྶ;

མཧཏོ ཡསགྒཔཏྟསྶ, བྷགཝཏོ ཏསྶ སཱཝཀོཧམསྨཱི’’ཏི.

༧༧. ‘‘ཀདཱ ¶ སཉྙཱུལ༹ྷཱ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨིམེ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཎྞཱ’’ཏི? ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, ནཱནཱཔུཔྥཱནཾ མཧཱཔུཔྥརཱསི ¶ , ཏམེནཾ དཀྑོ མཱལཱཀཱརོ ཝཱ མཱལཱཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཝིཙིཏྟཾ མཱལཾ གནྠེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེ, སོ བྷགཝཱ ཨནེཀཝཎྞོ ཨནེཀསཏཝཎྞོ. ཀོ ཧི, བྷནྟེ, ཝཎྞཱརཧསྶ ཝཎྞཾ ན ཀརིསྶཏཱི’’ཏི? ཨཐ ཁོ ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ བྷགཝཏོ སཀྐཱརཾ ཨསཧམཱནསྶ ཏཏྠེཝ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཙྪཱིཏི [ཨུགྒཉྪི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)].

ཨུཔཱལིསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཚཊྛཾ.

༧. ཀུཀྐུརཝཏིཀསུཏྟཾ

༧༨. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོལིཡེསུ ཝིཧརཏི ཧལིདྡཝསནཾ ནཱམ ཀོལིཡཱནཾ ནིགམོ. ཨཐ ཁོ པུཎྞོ ཙ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ ཨཙེལོ ཙ སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཙེལོ པན སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཀུཀྐུརོཝ པལིཀུཛྫིཏྭཱ [པལིཀུཎྛིཏྭཱ (སྱཱ. ཀཾ.), པལིགུཎྛིཏྭཱ (ཀ.)] ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཡཾ ¶ , བྷནྟེ, ཨཙེལོ སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ དུཀྐརཀཱརཀོ ཚམཱནིཀྑིཏྟཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫཏི. ཏསྶ ཏཾ ཀུཀྐུརཝཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ. ཏསྶ ཀཱ གཏི, ཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡོ’’ཏི? ‘‘ཨལཾ, པུཎྞ, ཏིཊྛཏེཏཾ; མཱ མཾ ཨེཏཾ པུཙྪཱི’’ཏི. དུཏིཡམྤི ཁོ པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ…པེ… ཏཏིཡམྤི ཁོ པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཨཙེལོ སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ དུཀྐརཀཱརཀོ ཚམཱནིཀྑིཏྟཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫཏི. ཏསྶ ཏཾ ཀུཀྐུརཝཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ. ཏསྶ ཀཱ གཏི, ཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡོ’’ཏི?

༧༩. ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ ཏེ ཨཧཾ, པུཎྞ, ན ལབྷཱམི. ཨལཾ, པུཎྞ, ཏིཊྛཏེཏཾ; མཱ མཾ ཨེཏཾ པུཙྪཱིཏི; ཨཔི ཙ ཏྱཱཧཾ བྱཱཀརིསྶཱམི. ཨིདྷ, པུཎྞ, ཨེཀཙྩོ ཀུཀྐུརཝཏཾ བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, ཀུཀྐུརསཱིལཾ བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, ཀུཀྐུརཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ¶ , ཀུཀྐུརཱཀཔྤཾ བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ. སོ ཀུཀྐུརཝཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, ཀུཀྐུརསཱིལཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, ཀུཀྐུརཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, ཀུཀྐུརཱཀཔྤཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཀུཀྐུརཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སཙེ ཁོ པནསྶ ཨེཝཾདིཊྛི ཧོཏི – ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི, སཱསྶ [སཱཡཾ (ཀ.)] ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛི. མིཙྪཱདིཊྛིསྶ [མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ (སཱི.)] ཁོ ཨཧཾ, པུཎྞ, དྭིནྣཾ གཏཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ གཏིཾ ཝདཱམི ¶ – ནིརཡཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཝཱ. ཨིཏི ཁོ, པུཎྞ, སམྤཛྫམཱནཾ ¶ ཀུཀྐུརཝཏཾ ཀུཀྐུརཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔནེཏི, ཝིཔཛྫམཱནཾ ནིརཡ’’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཙེལོ སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ པརོདི, ཨསྶཱུནི པཝཏྟེསི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུཎྞཾ ཀོལིཡཔུཏྟཾ གོཝཏིཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏཾ ¶ ཁོ ཏེ ཨཧཾ, པུཎྞ, ནཱལཏྠཾ. ཨལཾ, པུཎྞ, ཏིཊྛཏེཏཾ; མཱ མཾ ཨེཏཾ པུཙྪཱི’’ཏི. ‘‘ནཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏཾ རོདཱམི ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ; ཨཔི ཙ མེ ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀུཀྐུརཝཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ. ཨཡཾ, བྷནྟེ, པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ. ཏསྶ ཏཾ གོཝཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ. ཏསྶ ཀཱ གཏི, ཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡོ’’ཏི? ‘‘ཨལཾ, སེནིཡ, ཏིཊྛཏེཏཾ; མཱ མཾ ཨེཏཾ པུཙྪཱི’’ཏི. དུཏིཡམྤི ཁོ ཨཙེལོ སེནིཡོ…པེ… ཏཏིཡམྤི ཁོ ཨཙེལོ སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ. ཏསྶ ཏཾ གོཝཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ. ཏསྶ ཀཱ གཏི, ཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡོ’’ཏི?

༨༠. ‘‘ཨདྡྷཱ ཁོ ཏེ ཨཧཾ, སེནིཡ, ན ལབྷཱམི. ཨལཾ, སེནིཡ, ཏིཊྛཏེཏཾ; མཱ མཾ ཨེཏཾ པུཙྪཱིཏི; ཨཔི ཙ ཏྱཱཧཾ བྱཱཀརིསྶཱམི. ཨིདྷ, སེནིཡ, ཨེཀཙྩོ གོཝཏཾ བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, གོསཱིལཾ བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, གོཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, གཝཱཀཔྤཾ [གྭཱཀཔྤཾ (ཀ.)] བྷཱཝེཏི པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ. སོ གོཝཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, གོསཱིལཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, གོཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ, གཝཱཀཔྤཾ བྷཱཝེཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ གུནྣཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སཙེ ཁོ ¶ པནསྶ ཨེཝཾདིཊྛི ཧོཏི – ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི ¶ , སཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛི. མིཙྪཱདིཊྛིསྶ ཁོ ཨཧཾ, སེནིཡ, དྭིནྣཾ གཏཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ གཏིཾ ཝདཱམི – ནིརཡཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཝཱ. ཨིཏི ཁོ, སེནིཡ, སམྤཛྫམཱནཾ གོཝཏཾ གུནྣཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔནེཏི, ཝིཔཛྫམཱནཾ ནིརཡ’’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ པརོདི, ཨསྶཱུནི པཝཏྟེསི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཙེལཾ སེནིཡཾ ཀུཀྐུརཝཏིཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏཾ ཁོ ཏེ ཨཧཾ, སེནིཡ ¶ , ནཱལཏྠཾ. ཨལཾ, སེནིཡ, ཏིཊྛཏེཏཾ; མཱ མཾ ¶ ཨེཏཾ པུཙྪཱི’’ཏི. ‘‘ནཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏཾ རོདཱམི ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ; ཨཔི ཙ མེ ཨིདཾ, བྷནྟེ, གོཝཏཾ དཱིགྷརཏྟཾ སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ. ཨེཝཾ པསནྣོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི; པཧོཏི བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཡཐཱ ཨཧཾ ཙེཝིམཾ གོཝཏཾ པཛཧེཡྻཾ, ཨཡཉྩེཝ ཨཙེལོ སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ ཏཾ ཀུཀྐུརཝཏཾ པཛཧེཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, པུཎྞ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༨༡. ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, པུཎྞ, ཀམྨཱནི མཡཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདིཏཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ཨཏྠི, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ; ཨཏྠི, པུཎྞ, ཀམྨཾ སུཀྐཾ སུཀྐཝིཔཱཀཾ; ཨཏྠི, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ; ཨཏྠི, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ, ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏི ¶ .

‘‘ཀཏམཉྩ, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ? ཨིདྷ, པུཎྞ, ཨེཀཙྩོ སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ [སབྱཱཔཛ྄ཛྷཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.)] ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཝཙཱིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ མནོསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི. སོ སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ, སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཝཙཱིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ, སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ མནོསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ, སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏམེནཾ སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཾ སམཱནཾ སབྱཱབཛ྄ཛྷཱ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. སོ སབྱཱབཛ྄ཛྷེཧི ཕསྶེཧི ཕུཊྛོ སམཱནོ སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི ཨེཀནྟདུཀྑཾ, སེཡྻཐཱཔི སཏྟཱ ནེརཡིཀཱ ¶ . ཨིཏི ཁོ, པུཎྞ, བྷཱུཏཱ བྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི; ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏི, ཨུཔཔནྣམེནཾ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཝཾཔཱཧཾ, པུཎྞ, ‘ཀམྨདཱཡཱདཱ སཏྟཱ’ཏི ཝདཱམི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, པུཎྞ, ཀམྨཾ སུཀྐཾ སུཀྐཝིཔཱཀཾ? ཨིདྷ, པུཎྞ, ཨེཀཙྩོ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཝཙཱིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ མནོསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི. སོ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ, ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཝཙཱིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ, ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ མནོསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏམེནཾ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཾ ¶ སམཱནཾ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཱ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. སོ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷེཧི ཕསྶེཧི ཕུཊྛོ ¶ སམཱནོ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི ཨེཀནྟསུཁཾ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ སུབྷཀིཎྷཱ. ཨིཏི ཁོ ¶ , པུཎྞ, བྷཱུཏཱ བྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི; ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏི, ཨུཔཔནྣམེནཾ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཝཾཔཱཧཾ, པུཎྞ, ‘ཀམྨདཱཡཱདཱ སཏྟཱ’ཏི ཝདཱམི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, པུཎྞ, ཀམྨཾ སུཀྐཾ སུཀྐཝིཔཱཀཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ? ཨིདྷ, པུཎྞ, ཨེཀཙྩོ སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཝཙཱིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི མནོསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི. སོ སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ, སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཝཙཱིསངྑཱརཾ ཨབྷིངྑརིཏྭཱ, སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི མནོསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏམེནཾ སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཾ སམཱནཾ སབྱཱབཛ྄ཛྷཱཔི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཱཔི ཕསྶཱ ཕུསནྟི. སོ སབྱཱབཛ྄ཛྷེཧིཔི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷེཧིཔི ཕསྶེཧི ཕུཊྛོ སམཱནོ སབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཨབྱཱབཛ྄ཛྷམྤི ཝེདནཾ ཝེདེཏི ཝོཀིཎྞསུཁདུཀྑཾ, སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱ ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱ ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱ. ཨིཏི ཁོ, པུཎྞ, བྷཱུཏཱ བྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི; ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏི. ཨུཔཔནྣམེནཾ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཝཾཔཱཧཾ, པུཎྞ, ‘ཀམྨདཱཡཱདཱ སཏྟཱ’ཏི ཝདཱམི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ ¶ , པུཎྞ, ཀམྨཾ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ, ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏི? ཏཏྲ, པུཎྞ, ཡམིདཾ ¶ ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ ཏསྶ པཧཱནཱཡ ཡཱ ཙེཏནཱ, ཡམིདཾ [ཡམྤིདཾ (སཱི. པཱི.)] ཀམྨཾ སུཀྐཾ སུཀྐཝིཔཱཀཾ ཏསྶ པཧཱནཱཡ ཡཱ ཙེཏནཱ, ཡམིདཾ [ཡམྤིདཾ (སཱི. པཱི.)] ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཏསྶ པཧཱནཱཡ ཡཱ ཙེཏནཱ – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, པུཎྞ, ཀམྨཾ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ, ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི. ཨིམཱནི ཁོ, པུཎྞ, ཙཏྟཱརི ཀམྨཱནི མཡཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདིཏཱནཱི’’ཏི.

༨༢. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, པུཎྞོ ཀོལིཡཔུཏྟོ གོཝཏིཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ! སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ ¶ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. ཨཙེལོ ¶ པན སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ! སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ…པེ… པཀཱསིཏོ. ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ལབྷེཡྻཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ, ལབྷེཡྻཾ ཨུཔསམྤད’’ནྟི. ‘‘ཡོ ཁོ, སེནིཡ ¶ , ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑཏི པབྦཛྫཾ, ཨཱཀངྑཏི ཨུཔསམྤདཾ སོ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསཏི. ཙཏུནྣཾ མཱསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟི, ཨུཔསམྤཱདེནྟི བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡ. ཨཔི ཙ མེཏྠ པུགྒལཝེམཏྟཏཱ ཝིདིཏཱ’’ཏི.

‘‘སཙེ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑནྟཱ པབྦཛྫཾ ཨཱཀངྑནྟཱ ཨུཔསམྤདཾ ཏེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསནྟི ཙཏུནྣཾ མཱསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟི ཨུཔསམྤཱདེནྟི བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡ, ཨཧཾ ཙཏྟཱརི ཝསྶཱནི པརིཝསིསྶཱམི. ཙཏུནྣཾ ཝསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟུ, ཨུཔསམྤཱདེནྟུ བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡཱ’’ཏི. ཨལཏྠ ཁོ ཨཙེལོ སེནིཡོ ཀུཀྐུརཝཏིཀོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ, ཨལཏྠ ཨུཔསམྤདཾ. ཨཙིརཱུཔསམྤནྣོ ཁོ པནཱཡསྨཱ སེནིཡོ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ¶ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ནཙིརསྶེཝ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཉྙཏརོ ཁོ པནཱཡསྨཱ སེནིཡོ ཨརཧཏཾ ཨཧོསཱིཏི.

ཀུཀྐུརཝཏིཀསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ སཏྟམཾ.

༨. ཨབྷཡརཱཛཀུམཱརསུཏྟཾ

༨༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཨཐ ཁོ ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ ཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨབྷཡཾ རཱཛཀུམཱརཾ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, རཱཛཀུམཱར, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ¶ ཨཱརོཔེཧི. ཨེཝཾ ཏེ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪིསྶཏི – ‘ཨབྷཡེན རཱཛཀུམཱརེན སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀསྶ ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝསྶ ཝཱདོ ཨཱརོཔིཏོ’’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པནཱཧཾ, བྷནྟེ, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀསྶ ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, རཱཛཀུམཱར, ཡེན སམཎོ གོཏམོ ཏེནུཔསངྐམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སམཎཾ གོཏམཾ ཨེཝཾ ཝདེཧི – ‘བྷཱསེཡྻ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ’ཏི? སཙེ ཏེ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརོཏི – ‘བྷཱསེཡྻ, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ’ཏི, ཏམེནཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱསི – ‘ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཏེ, བྷནྟེ, པུཐུཛྫནེན ནཱནཱཀརཎཾ? པུཐུཛྫནོཔི ཧི ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསེཡྻ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ’ཏི. སཙེ ¶ པན ཏེ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརོཏི – ‘ན, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསེཡྻ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ¶ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ’ཏི, ཏམེནཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱསི – ‘ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཏེ, བྷནྟེ, དེཝདཏྟོ བྱཱཀཏོ – ‘‘ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོ, ནེརཡིཀོ དེཝདཏྟོ, ཀཔྤཊྛོ དེཝདཏྟོ, ཨཏེཀིཙྪོ དེཝདཏྟོ’’ཏི? ཏཱཡ ཙ པན ཏེ ཝཱཙཱཡ དེཝདཏྟོ ཀུཔིཏོ ཨཧོསི ཨནཏྟམནོ’ཏི. ཨིམཾ ཁོ ཏེ, རཱཛཀུམཱར, སམཎོ གོཏམོ ཨུབྷཏོཀོཊིཀཾ པཉྷཾ པུཊྛོ སམཱནོ ནེཝ སཀྑིཏི ཨུགྒིལིཏུཾ ན སཀྑིཏི ཨོགིལིཏུཾ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པུརིསསྶ ཨཡོསིངྒྷཱཊཀཾ ཀཎྛེ ཝིལགྒཾ, སོ ནེཝ སཀྐུཎེཡྻ ཨུགྒིལིཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ ཨོགིལིཏུཾ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཏེ, རཱཛཀུམཱར, སམཎོ གོཏམོ ཨིམཾ ཨུབྷཏོཀོཊིཀཾ པཉྷཾ པུཊྛོ སམཱནོ ནེཝ སཀྑིཏི ཨུགྒིལིཏུཾ ན སཀྑིཏི ཨོགིལིཏུ’’ནྟི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

༨༤. ཨེཀམནྟཾ ¶ ནིསིནྣསྶ ཁོ ཨབྷཡསྶ རཱཛཀུམཱརསྶ སཱུརིཡཾ [སུརིཡཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨུལློཀེཏྭཱ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཨཛྫ བྷགཝཏོ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ ¶ . སྭེ དཱནཱཧཾ སཀེ ནིཝེསནེ བྷགཝཏོ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨདྷིཝཱསེཏུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སྭཱཏནཱཡ ཨཏྟཙཏུཏྠོ བྷཏྟ’’ནྟི. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན. ཨཐ ¶ ཁོ ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ བྷགཝཏོ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན ཨབྷཡསྶ རཱཛཀུམཱརསྶ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨཐ ཁོ ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ བྷགཝནྟཾ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན སཧཏྠཱ སནྟཔྤེསི སམྤཝཱརེསི. ཨཐ ཁོ ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ བྷགཝནྟཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ ཨཉྙཏརཾ ནཱིཙཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

༨༥. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘བྷཱསེཡྻ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ’’ཏི? ‘‘ན ཁྭེཏྠ, རཱཛཀུམཱར, ཨེཀཾསེནཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཏྠ, བྷནྟེ, ཨནསྶུཾ ནིགཎྛཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན ཏྭཾ, རཱཛཀུམཱར, ཨེཝཾ ཝདེསི – ‘ཨེཏྠ ¶ , བྷནྟེ, ཨནསྶུཾ ནིགཎྛཱ’’’ཏི? ‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, ཡེན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ མཾ, བྷནྟེ, ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེཧི ཏྭཾ, རཱཛཀུམཱར, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཧི. ཨེཝཾ ཏེ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪིསྶཏི – ཨབྷཡེན རཱཛཀུམཱརེན སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀསྶ ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝསྶ ཝཱདོ ཨཱརོཔིཏོ’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཧཾ, བྷནྟེ, ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཡཐཱ ཀཐཾ པནཱཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀསྶ ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’ཏི? ‘ཨེཧི ཏྭཾ, རཱཛཀུམཱར, ཡེན སམཎོ གོཏམོ ཏེནུཔསངྐམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སམཎཾ གོཏམཾ ཨེཝཾ ཝདེཧི – བྷཱསེཡྻ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱཏི? སཙེ ཏེ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརོཏི – བྷཱསེཡྻ, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱཏི, ཏམེནཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱསི – ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཏེ, བྷནྟེ, པུཐུཛྫནེན ནཱནཱཀརཎཾ? པུཐུཛྫནོཔི ཧི ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསེཡྻ ¶ ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱཏི. སཙེ པན ཏེ སམཎོ གོཏམོ ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརོཏི – ན, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏོ ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསེཡྻ ཡཱ སཱ ¶ ཝཱཙཱ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱཏི, ཏམེནཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱསི – ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཏེ, བྷནྟེ, དེཝདཏྟོ བྱཱཀཏོ – ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོ, ནེརཡིཀོ དེཝདཏྟོ, ཀཔྤཊྛོ དེཝདཏྟོ, ཨཏེཀིཙྪོ དེཝདཏྟོཏི? ཏཱཡ ཙ པན ཏེ ཝཱཙཱཡ དེཝདཏྟོ ཀུཔིཏོ ཨཧོསི ཨནཏྟམནོཏི. ཨིམཾ ཁོ ཏེ, རཱཛཀུམཱར, སམཎོ གོཏམོ ཨུབྷཏོཀོཊིཀཾ པཉྷཾ པུཊྛོ སམཱནོ ¶ ནེཝ སཀྑིཏི ཨུགྒིལིཏུཾ ན སཀྑིཏི ཨོགིལིཏུཾ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པུརིསསྶ ཨཡོསིངྒྷཱཊཀཾ ཀཎྛེ ཝིལགྒཾ, སོ ནེཝ སཀྐུཎེཡྻ ཨུགྒིལིཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ ཨོགིལིཏུཾ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཏེ, རཱཛཀུམཱར, སམཎོ གོཏམོ ཨིམཾ ཨུབྷཏོཀོཊིཀཾ པཉྷཾ པུཊྛོ སམཱནོ ནེཝ སཀྑིཏི ཨུགྒིལིཏུཾ ན སཀྑིཏི ཨོགིལིཏུ’’’ནྟི.

༨༦. ཏེན ཁོ པན སམཡེན དཧརོ ཀུམཱརོ མནྡོ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོ ཨབྷཡསྶ རཱཛཀུམཱརསྶ ཨངྐེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨབྷཡཾ རཱཛཀུམཱརཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏཾ ཀིཾ ¶ མཉྙསི, རཱཛཀུམཱར, སཙཱཡཾ ཀུམཱརོ ཏུཡ྄ཧཾ ཝཱ པམཱདམནྭཱཡ དྷཱཏིཡཱ ཝཱ པམཱདམནྭཱཡ ཀཊྛཾ ཝཱ ཀཋལཾ [ཀཐལཾ (ཀ.)] ཝཱ མུཁེ ཨཱཧརེཡྻ, ཀིནྟི ནཾ ཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱཧརེཡྻསྶཱཧཾ, བྷནྟེ. སཙེ, བྷནྟེ, ན སཀྐུཎེཡྻཾ ཨཱདིཀེནེཝ ཨཱཧཏྟུཾ [ཨཱཧརིཏུཾ (སྱཱ. ཀཾ.)], ཝཱམེན ཧཏྠེན སཱིསཾ པརིགྒཧེཏྭཱ [པགྒཧེཏྭཱ (སཱི.)] དཀྑིཎེན ཧཏྠེན ཝངྐངྒུལིཾ ཀརིཏྭཱ སལོཧིཏམྤི ཨཱཧརེཡྻཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏྠི མེ, བྷནྟེ, ཀུམཱརེ ཨནུཀམྤཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, རཱཛཀུམཱར, ཡཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ སཱ ཙ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ, ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི. ཡམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ སཱ ཙ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ, ཏམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ན བྷཱསཏི. ཡཉྩ ཁོ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ སཱ ཙ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ, ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོ ཧོཏི ཏསྶཱ ཝཱཙཱཡ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡ. ཡཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ¶ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ སཱ ཙ པརེསཾ པིཡཱ མནཱཔཱ, ན ཏཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི. ཡམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ སཱ ཙ པརེསཾ པིཡཱ མནཱཔཱ ཏམྤི ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ན བྷཱསཏི. ཡཉྩ ཏཐཱགཏོ ཝཱཙཾ ཛཱནཱཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ སཱ ¶ ཙ པརེསཾ པིཡཱ མནཱཔཱ, ཏཏྲ ཀཱལཉྙཱུ ཏཐཱགཏོ ཧོཏི ཏསྶཱ ཝཱཙཱཡ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏྠི, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏསྶ སཏྟེསུ ཨནུཀམྤཱ’’ཏི.

༨༧. ‘‘ཡེམེ, བྷནྟེ, ཁཏྟིཡཔཎྜིཏཱཔི བྲཱཧྨཎཔཎྜིཏཱཔི གཧཔཏིཔཎྜིཏཱཔི སམཎཔཎྜིཏཱཔི པཉྷཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪནྟི, པུབྦེཝ ནུ ཁོ, ཨེཏཾ, བྷནྟེ ¶ , བྷགཝཏོ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐིཏཾ ཧོཏི ‘ཡེ མཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ པུཙྪིསྶནྟི ཏེསཱཧཾ ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱི’ཏི, ཨུདཱཧུ ཋཱནསོཝེཏཾ ཏཐཱགཏཾ པཊིབྷཱཏཱི’’ཏི?

‘‘ཏེན ཧི, རཱཛཀུམཱར, ཏཉྙེཝེཏྠ པཊིཔུཙྪིསྶཱམི, ཡཐཱ ཏེ ཁམེཡྻ ཏཐཱ ནཾ བྱཱཀརེཡྻཱསི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, རཱཛཀུམཱར, ཀུསལོ ཏྭཾ རཐསྶ ཨངྒཔཙྩངྒཱན’’ནྟི?

‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ, ཀུསལོ ཨཧཾ རཐསྶ ཨངྒཔཙྩངྒཱན’’ནྟི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, རཱཛཀུམཱར, ཡེ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻུཾ – ‘ཀིཾ ནཱམིདཾ རཐསྶ ཨངྒཔཙྩངྒ’ནྟི? པུབྦེཝ ནུ ཁོ ཏེ ཨེཏཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐིཏཾ ¶ ཨསྶ ‘ཡེ མཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ པུཙྪིསྶནྟི ཏེསཱཧཾ ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨེཝཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱི’ཏི, ཨུདཱཧུ ཋཱནསོཝེཏཾ པཊིབྷཱསེཡྻཱ’’ཏི?

‘‘ཨཧཉྷི, བྷནྟེ, རཐིཀོ སཉྙཱཏོ ཀུསལོ རཐསྶ ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ. སབྦཱནི མེ རཐསྶ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི སུཝིདིཏཱནི. ཋཱནསོཝེཏཾ མཾ པཊིབྷཱསེཡྻཱ’’ཏི ¶ .

‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, རཱཛཀུམཱར, ཡེ ཏེ ཁཏྟིཡཔཎྜིཏཱཔི བྲཱཧྨཎཔཎྜིཏཱཔི གཧཔཏིཔཎྜིཏཱཔི སམཎཔཎྜིཏཱཔི པཉྷཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪནྟི, ཋཱནསོཝེཏཾ ཏཐཱགཏཾ པཊིབྷཱཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? སཱ ཧི, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨདྷཱཏུ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ ཡསྶཱ དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ ཋཱནསོཝེཏཾ ཏཐཱགཏཾ པཊིབྷཱཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ…པེ… ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

ཨབྷཡརཱཛཀུམཱརསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཨཊྛམཾ.

༩. བཧུཝེདནཱིཡསུཏྟཾ

༨༨. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཡེནཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ ཨུདཱཡི, ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི? ‘‘ཏིསྶོ ཁོ, ཐཔཏི [གཧཔཏི (སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ. སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ – ཨིམཱ ¶ ཁོ, ཐཔཏི, ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, བྷནྟེ ཨུདཱཡི, ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ; དྭེ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ. ཡཱཡཾ, བྷནྟེ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ སནྟསྨིཾ ཨེསཱ པཎཱིཏེ སུཁེ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི. དུཏིཡམྤི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི པཉྩཀངྒཾ ཐཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, གཧཔཏི, དྭེ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ; ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ. སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ – ཨིམཱ ཁོ, ཐཔཏི, ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི. དུཏིཡམྤི ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, བྷནྟེ ཨུདཱཡི, ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ; དྭེ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ. ཡཱཡཾ, བྷནྟེ ¶ , ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ སནྟསྨིཾ ཨེསཱ པཎཱིཏེ སུཁེ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི. ཏཏིཡམྤི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི པཉྩཀངྒཾ ཐཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, ཐཔཏི, དྭེ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ; ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ. སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ – ཨིམཱ ཁོ, ཐཔཏི, ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི. ཏཏིཡམྤི ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, བྷནྟེ ཨུདཱཡི, ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ, དྭེ ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ. ཡཱཡཾ, བྷནྟེ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ སནྟསྨིཾ ཨེསཱ པཎཱིཏེ སུཁེ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ’’ཏི. ནེཝ ཁོ སཀྑི ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི པཉྩཀངྒཾ ཐཔཏིཾ སཉྙཱཔེཏུཾ ན པནཱསཀྑི པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ སཉྙཱཔེཏུཾ.

༨༩. ཨསྶོསི ¶ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཱཡསྨཏོ ཨུདཱཡིསྶ པཉྩཀངྒེན ཐཔཏིནཱ སདྡྷིཾ ཨིམཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ¶ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི ཨཱཡསྨཏོ ཨུདཱཡིསྶ པཉྩཀངྒེན ཐཔཏིནཱ སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སནྟཉྙེཝ ཁོ, ཨཱནནྡ, པརིཡཱཡཾ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཨུདཱཡིསྶ ནཱབྦྷནུམོདི, སནྟཉྙེཝ ¶ ཙ པན པརིཡཱཡཾ ཨུདཱཡཱི པཉྩཀངྒསྶ ཐཔཏིསྶ ནཱབྦྷནུམོདི. དྭེཔཱནནྡ, ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ པརིཡཱཡེན ¶ , ཏིསྶོཔི ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ པརིཡཱཡེན, པཉྩཔི ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ པརིཡཱཡེན, ཚཔི ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ པརིཡཱཡེན, ཨཊྛཱརསཔི ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ པརིཡཱཡེན, ཚཏྟིཾསཔི ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ པརིཡཱཡེན, ཨཊྛསཏམྤི ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ མཡཱ པརིཡཱཡེན. ཨེཝཾ པརིཡཱཡདེསིཏོ ཁོ, ཨཱནནྡ, མཡཱ དྷམྨོ. ཨེཝཾ པརིཡཱཡདེསིཏེ ཁོ, ཨཱནནྡ, མཡཱ དྷམྨེ ཡེ ཨཉྙམཉྙསྶ སུབྷཱསིཏཾ སུལཔིཏཾ ན སམནུཛཱནིསྶནྟི ན སམནུམཉྙིསྶནྟི ན སམནུམོདིསྶནྟི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ – བྷཎྜནཛཱཏཱ ཀལཧཛཱཏཱ ཝིཝཱདཱཔནྣཱ ཨཉྙམཉྙཾ མུཁསཏྟཱིཧི ཝིཏུདནྟཱ ཝིཧརིསྶནྟི. ཨེཝཾ པརིཡཱཡདེསིཏོ ཁོ, ཨཱནནྡ, མཡཱ དྷམྨོ. ཨེཝཾ པརིཡཱཡདེསིཏེ ཁོ, ཨཱནནྡ, མཡཱ དྷམྨེ ཡེ ཨཉྙམཉྙསྶ སུབྷཱསིཏཾ སུལཔིཏཾ སམནུཛཱནིསྶནྟི སམནུམཉྙིསྶནྟི སམནུམོདིསྶནྟི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ – སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ ཨཝིཝདམཱནཱ ཁཱིརོདཀཱིབྷཱུཏཱ ཨཉྙམཉྙཾ པིཡཙཀྑཱུཧི སམྤསྶནྟཱ ཝིཧརིསྶནྟི’’.

༩༠. ‘‘པཉྩ ཁོ ཨིམེ, ཨཱནནྡ, ཀཱམགུཎཱ. ཀཏམེ པཉྩ? ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ…པེ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ…པེ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ ¶ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ – ཨིམེ ཁོ, ཨཱནནྡ, པཉྩ ཀཱམགུཎཱ. ཡཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨིམེ པཉྩ ཀཱམགུཎེ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམསུཁཾ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨེཏཔརམཾ སཏྟཱ སུཁཾ སོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི, ཨིདམསྶ ནཱནུཛཱནཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏྠཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ ¶ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི ¶ . ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨེཏཔརམཾ སཏྟཱ སུཁཾ སོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི, ཨིདམསྶ ནཱནུཛཱནཱམི. ཏཾ ¶ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏྠཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ…པེ…. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ…པེ…. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ…པེ…. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ ¶ ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ, པཊིགྷསཉྙཱནཾ ¶ ཨཏྠངྒམཱ, ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ…པེ…. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ…པེ…. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ¶ ¶ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ…པེ…. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

‘‘ཡོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨེཏཔརམཾ སཏྟཱ སུཁཾ སོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི, ཨིདམསྶ ནཱནུཛཱནཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏྠཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ. ཀཏམཉྩཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ¶ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨེཏམྷཱ སུཁཱ ཨཉྙཾ སུཁཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརཉྩ པཎཱིཏཏརཉྩ.

༩༡. ‘‘ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, ཨཱནནྡ, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ ¶ – ‘སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ སམཎོ གོཏམོ ཨཱཧ; ཏཉྩ སུཁསྨིཾ པཉྙཔེཏི. ཏཡིདཾ ཀིཾསུ, ཏཡིདཾ ཀཐཾསཱུ’ཏི? ཨེཝཾཝཱདིནོ, ཨཱནནྡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ན ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སུཁཾཡེཝ ཝེདནཾ སནྡྷཱཡ སུཁསྨིཾ པཉྙཔེཏི; ཨཔི ཙ, ཨཱཝུསོ, ཡཏྠ ཡཏྠ སུཁཾ ཨུཔལབྦྷཏི ཡཧིཾ ཡཧིཾ ཏཾ ཏཾ ཏཐཱགཏོ སུཁསྨིཾ པཉྙཔེཏཱི’’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

བཧུཝེདནཱིཡསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ནཝམཾ.

༡༠. ཨཔཎྞཀསུཏྟཾ

༩༢. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཡེན སཱལཱ ནཱམ ཀོསལཱནཾ བྲཱཧྨཎགཱམོ ཏདཝསརི. ཨསྶོསུཾ ཁོ སཱལེཡྻཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ – ‘‘སམཎོ ཁལུ བྷོ གོཏམོ སཀྱཔུཏྟོ སཀྱཀུལཱ པབྦཛིཏོ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ མཧཏཱ ¶ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ སཱལཾ ¶ ཨནུཔྤཏྟོ. ཏཾ ཁོ པན བྷཝནྟཾ གོཏམཾ ཨེཝཾ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཏོ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. སོ ཨིམཾ ལོཀཾ སདེཝཀཾ སམཱརཀཾ སབྲཧྨཀཾ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ པཛཾ སདེཝམནུསྶཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེཏི. སོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ, ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི. སཱདྷུ ཁོ པན ཏཐཱརཱུཔཱནཾ ཨརཧཏཾ དསྶནཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ སཱལེཡྻཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཔྤེཀཙྩེ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ; སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ¶ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ནཱམགོཏྟཾ སཱཝེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཔྤེཀཙྩེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ.

༩༣. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣེ ཁོ སཱལེཡྻཀེ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཏྠི པན ཝོ, གཧཔཏཡོ, ཀོཙི མནཱཔོ སཏྠཱ ཡསྨིཾ ཝོ ཨཱཀཱརཝཏཱི སདྡྷཱ པཊིལདྡྷཱ’’ཏི? ‘‘ནཏྠི ཁོ ནོ, བྷནྟེ, ཀོཙི མནཱཔོ སཏྠཱ ཡསྨིཾ ནོ ཨཱཀཱརཝཏཱི སདྡྷཱ པཊིལདྡྷཱ’’ཏི. ‘‘མནཱཔཾ ཝོ, གཧཔཏཡོ, སཏྠཱརཾ ཨལབྷནྟེཧི ཨཡཾ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ སམཱདཱཡ ཝཏྟིཏབྦོ. ཨཔཎྞཀོ ཧི, གཧཔཏཡོ, དྷམྨོ སམཏྟོ སམཱདིནྣོ, སོ ཝོ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ. ཀཏམོ ཙ, གཧཔཏཡོ, ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ’’?

༩༤. ‘‘སནྟི ¶ , གཧཔཏཡོ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ; ནཏྠི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ [སུཀཊདུཀྐཊཱནཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོ ལོཀོ; ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ; ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ; ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ [སམགྒཏཱ (ཀ.)] སམྨཱ པཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཏེསཾཡེཝ ཁོ, གཧཔཏཡོ, སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ¶ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ¶ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ. ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ, ཨཏྠི ཡིཊྛཾ, ཨཏྠི ཧུཏཾ; ཨཏྠི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ; ཨཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ཨཏྠི པརོ ལོཀོ; ཨཏྠི མཱཏཱ, ཨཏྠི པིཏཱ; ཨཏྠི སཏྟཱ ¶ ཨོཔཔཱཏིཀཱ; ཨཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱ པཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, གཧཔཏཡོ – ‘ནནུམེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ’’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

༩༥. ‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ…པེ… ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ? ཡམིདཾ [ཡདིདཾ (ཀ.)] ཀཱཡསུཙརིཏཾ, ཝཙཱིསུཙརིཏཾ, མནོསུཙརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ [ཨབྷིནིབྦཛྫེཏྭཱ (སྱཱ. ཀཾ.), ཨབྷིནིབྦིཛྫིཏྭཱ (ཀ.)] ཡམིདཾ [ཡདིདཾ (ཀ.)] ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, མནོདུཙྩརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཨཀུསལེ དྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན ཧི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པསྶནྟི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ ཝོདཱནཔཀྑཾ. སནྟཾཡེཝ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ནཏྠི པརོ ལོཀོ’ ཏིསྶ དིཊྛི ཧོཏི; སཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ནཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི སངྐཔྤེཏི; སྭཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱསངྐཔྤོ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ནཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི; སཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱཝཱཙཱ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ནཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི ཨཱཧ; ཡེ ཏེ ཨརཧནྟོ པརལོཀཝིདུནོ ཏེསམཡཾ པཙྩནཱིཀཾ ཀརོཏི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ནཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི པརཾ ¶ སཉྙཱཔེཏི [པཉྙཱཔེཏི (ཀ.)]; སཱསྶ ཧོཏི ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟི [ཨསྶདྡྷམྨཔཉྙཏྟི (ཀ.)]. ཏཱཡ ཙ པན ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟིཡཱ ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི, པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨིཏི པུབྦེཝ ཁོ པནསྶ སུསཱིལྱཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, དུསྶཱིལྱཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ཨཡཉྩ མིཙྪཱདིཊྛི མིཙྪཱསངྐཔྤོ མིཙྪཱཝཱཙཱ ཨརིཡཱནཾ པཙྩནཱིཀཏཱ ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟི ཨཏྟུཀྐཾསནཱ པརཝམྦྷནཱ. ཨེཝམསྶིམེ [ཨེཝཾ’སི’མེ’ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ.

‘‘ཏཏྲ ¶ ¶ ¶ , གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སཙེ ཁོ ནཏྠི པརོ ལོཀོ ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སོཏྠིམཏྟཱནཾ ཀརིསྶཏི; སཙེ ཁོ ཨཏྠི པརོ ལོཀོ ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱམཾ ཁོ པན མཱཧུ པརོ ལོཀོ, ཧོཏུ ནེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ; ཨཐ ཙ པནཱཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ གཱརཡ྄ཧོ – དུསྶཱིལོ པུརིསཔུགྒལོ མིཙྪཱདིཊྛི ནཏྠིཀཝཱདོ’ཏི. སཙེ ཁོ ཨཏྠེཝ པརོ ལོཀོ, ཨེཝཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨུབྷཡཏྠ ཀལིགྒཧོ – ཡཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ གཱརཡ྄ཧོ, ཡཉྩ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ དུསྶམཏྟོ སམཱདིནྣོ, ཨེཀཾསཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, རིཉྩཏི ཀུསལཾ ཋཱནཾ.

༩༦. ‘‘ཏཏྲ ¶ , གཧཔཏཡོ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ…པེ… ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ? ཡམིདཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, མནོདུཙྩརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡམིདཾ ཀཱཡསུཙརིཏཾ, ཝཙཱིསུཙརིཏཾ, མནོསུཙརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཀུསལེ དྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? པསྶནྟི ཧི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ ཝོདཱནཔཀྑཾ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ཨཏྠི པརོ ལོཀོ’ ཏིསྶ དིཊྛི ཧོཏི; སཱསྶ ཧོཏི སམྨཱདིཊྛི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ཨཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི སངྐཔྤེཏི; སྭཱསྶ ཧོཏི སམྨཱསངྐཔྤོ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ཨཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི; སཱསྶ ཧོཏི སམྨཱཝཱཙཱ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ཨཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི ཨཱཧ; ཡེ ཏེ ཨརཧནྟོ པརལོཀཝིདུནོ ཏེསམཡཾ ན པཙྩནཱིཀཾ ཀརོཏི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན པརཾ ལོཀཾ ‘ཨཏྠི པརོ ལོཀོ’ཏི པརཾ ¶ སཉྙཱཔེཏི; སཱསྶ ཧོཏི སདྡྷམྨསཉྙཏྟི. ཏཱཡ ཙ པན སདྡྷམྨསཉྙཏྟིཡཱ ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏི, ན པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨིཏི པུབྦེཝ ཁོ པནསྶ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, སུསཱིལྱཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ཨཡཉྩ སམྨཱདིཊྛི སམྨཱསངྐཔྤོ སམྨཱཝཱཙཱ ཨརིཡཱནཾ ཨཔཙྩནཱིཀཏཱ སདྡྷམྨསཉྙཏྟི ཨནཏྟུཀྐཾསནཱ ¶ ¶ ཨཔརཝམྦྷནཱ. ཨེཝམསྶིམེ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སཙེ ཁོ ཨཏྠི པརོ ལོཀོ ¶ , ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱམཾ ཁོ པན མཱཧུ པརོ ལོཀོ, ཧོཏུ ནེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ; ཨཐ ཙ པནཱཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ པཱསཾསོ – སཱིལཝཱ པུརིསཔུགྒལོ སམྨཱདིཊྛི ཨཏྠིཀཝཱདོ’ཏི. སཙེ ཁོ ཨཏྠེཝ པརོ ལོཀོ, ཨེཝཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨུབྷཡཏྠ ཀཊགྒཧོ – ཡཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ པཱསཾསོ, ཡཉྩ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ སུསམཏྟོ སམཱདིནྣོ, ཨུབྷཡཾསཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, རིཉྩཏི ཨཀུསལཾ ཋཱནཾ.

༩༧. ‘‘སནྟི, གཧཔཏཡོ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཀརོཏོ ཀཱརཡཏོ, ཚིནྡཏོ ཚེདཱཔཡཏོ, པཙཏོ པཱཙཱཔཡཏོ, སོཙཡཏོ སོཙཱཔཡཏོ, ཀིལམཏོ ཀིལམཱཔཡཏོ, ཕནྡཏོ ཕནྡཱཔཡཏོ, པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ [པཱཎམཏིམཱཔཡཏོ (སཱི. པཱི.), པཱཎམཏིཔཱཏཱཔཡཏོ (སྱཱ. ཀཾ.), པཱཎམཏིཔཱཔཡཏོ (ཀ.)], ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ, སནྡྷིཾ ཚིནྡཏོ, ནིལློཔཾ ཧརཏོ, ཨེཀཱགཱརིཀཾ ཀརོཏོ, པརིཔནྠེ ཏིཊྛཏོ, པརདཱརཾ གཙྪཏོ, མུསཱ ¶ བྷཎཏོ; ཀརོཏོ ན ཀརཱིཡཏི པཱཔཾ. ཁུརཔརིཡནྟེན ཙེཔི ཙཀྐེན ཡོ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱ པཱཎེ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀརེཡྻ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. དཀྑིཎཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ ཧནནྟོ གྷཱཏེནྟོ, ཚིནྡནྟོ ཚེདཱཔེནྟོ, པཙནྟོ པཱཙེནྟོ; ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. ཨུཏྟརཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ དདནྟོ དཱཔེནྟོ, ཡཛནྟོ ཡཛཱཔེནྟོ; ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པུཉྙཾ, ནཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ. དཱནེན དམེན སཾཡམེན སཙྩཝཛྫེན [སཙྩཝཱཙེན (ཀ.)] ནཏྠི པུཉྙཾ, ནཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ’ཏི. ཏེསཾཡེཝ ཁོ, གཧཔཏཡོ, སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ ¶ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཀརོཏོ ཀཱརཡཏོ, ཚིནྡཏོ ཚེདཱཔཡཏོ, པཙཏོ པཱཙཱཔཡཏོ, སོཙཡཏོ ¶ སོཙཱཔཡཏོ, ཀིལམཏོ ཀིལམཱཔཡཏོ, ཕནྡཏོ ཕནྡཱཔཡཏོ, པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ, ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ, སནྡྷིཾ ཚིནྡཏོ, ནིལློཔཾ ཧརཏོ, ཨེཀཱགཱརིཀཾ ཀརོཏོ, པརིཔནྠེ ཏིཊྛཏོ, པརདཱརཾ གཙྪཏོ, མུསཱ བྷཎཏོ; ཀརོཏོ ཀརཱིཡཏི པཱཔཾ. ཁུརཔརིཡནྟེན ཙེཔི ཙཀྐེན ཡོ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱ པཱཎེ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀརེཡྻ, ཨཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ཨཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. དཀྑིཎཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ ཧནནྟོ གྷཱཏེནྟོ, ཚིནྡནྟོ ཚེདཱཔེནྟོ, པཙནྟོ པཱཙེནྟོ; ཨཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ཨཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. ཨུཏྟརཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ དདནྟོ དཱཔེནྟོ, ཡཛནྟོ ¶ ཡཛཱཔེནྟོ; ཨཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པུཉྙཾ, ཨཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ. དཱནེན ¶ དམེན སཾཡམེན སཙྩཝཛྫེན ཨཏྠི པུཉྙཾ, ཨཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, གཧཔཏཡོ, ནནུམེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

༩༨. ‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཀརོཏོ ཀཱརཡཏོ, ཚིནྡཏོ ཚེདཱཔཡཏོ, པཙཏོ པཱཙཱཔཡཏོ, སོཙཡཏོ སོཙཱཔཡཏོ, ཀིལམཏོ ཀིལམཱཔཡཏོ, ཕནྡཏོ ཕནྡཱཔཡཏོ, པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ, ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ, སནྡྷིཾ ཚིནྡཏོ, ནིལློཔཾ ཧརཏོ, ཨེཀཱགཱརིཀཾ ཀརོཏོ, པརིཔནྠེ ཏིཊྛཏོ, པརདཱརཾ གཙྪཏོ, མུསཱ བྷཎཏོ; ཀརོཏོ ན ཀརཱིཡཏི པཱཔཾ. ཁུརཔརིཡནྟེན ཙེཔི ཙཀྐེན ཡོ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱ པཱཎེ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀརེཡྻ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. དཀྑིཎཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ ཧནནྟོ གྷཱཏེནྟོ…པེ… དཱནེན དམེན སཾཡམེན སཙྩཝཛྫེན ནཏྠི པུཉྙཾ, ནཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ’ཏི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ? ཡམིདཾ ཀཱཡསུཙརིཏཾ, ཝཙཱིསུཙརིཏཾ, མནོསུཙརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡམིདཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, མནོདུཙྩརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཨཀུསལེ དྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན ཧི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པསྶནྟི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནེཀྑམྨེ ¶ ཨཱནིསཾསཾ ཝོདཱནཔཀྑཾ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ནཏྠི ཀིརིཡཱ’ ཏིསྶ དིཊྛི ཧོཏི; སཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ནཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི སངྐཔྤེཏི; སྭཱསྶ ཧོཏི ¶ མིཙྪཱསངྐཔྤོ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ནཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི; སཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱཝཱཙཱ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ནཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི ཨཱཧ, ཡེ ཏེ ཨརཧནྟོ ཀིརིཡཝཱདཱ ཏེསམཡཾ པཙྩནཱིཀཾ ཀརོཏི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ནཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི པརཾ སཉྙཱཔེཏི; སཱསྶ ཧོཏི ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟི. ཏཱཡ ཙ པན ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟིཡཱ ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི, པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨིཏི པུབྦེཝ ཁོ པནསྶ སུསཱིལྱཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, དུསྶཱིལྱཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ཨཡཉྩ ¶ མིཙྪཱདིཊྛི མིཙྪཱསངྐཔྤོ མིཙྪཱཝཱཙཱ ཨརིཡཱནཾ པཙྩནཱིཀཏཱ ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟི ཨཏྟུཀྐཾསནཱ པརཝམྦྷནཱ. ཨེཝམསྶིམེ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སཙེ ཁོ ནཏྠི ཀིརིཡཱ, ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སོཏྠིམཏྟཱནཾ ཀརིསྶཏི; སཙེ ཁོ ཨཏྠི ཀིརིཡཱ ཨེཝམཡཾ ¶ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱམཾ ཁོ པན མཱཧུ ཀིརིཡཱ, ཧོཏུ ནེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ; ཨཐ ཙ པནཱཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ གཱརཡ྄ཧོ – དུསྶཱིལོ པུརིསཔུགྒལོ ¶ མིཙྪཱདིཊྛི ཨཀིརིཡཝཱདོ’ཏི. སཙེ ཁོ ཨཏྠེཝ ཀིརིཡཱ, ཨེཝཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨུབྷཡཏྠ ཀལིགྒཧོ – ཡཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ གཱརཡ྄ཧོ, ཡཉྩ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ དུསྶམཏྟོ སམཱདིནྣོ, ཨེཀཾསཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, རིཉྩཏི ཀུསལཾ ཋཱནཾ.

༩༩. ‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཀརོཏོ ཀཱརཡཏོ, ཚིནྡཏོ ཚེདཱཔཡཏོ, པཙཏོ པཱཙཱཔཡཏོ, སོཙཡཏོ སོཙཱཔཡཏོ, ཀིལམཏོ ཀིལམཱཔཡཏོ, ཕནྡཏོ ཕནྡཱཔཡཏོ, པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ, ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ, སནྡྷིཾ ཚིནྡཏོ, ནིལློཔཾ ཧརཏོ, ཨེཀཱགཱརིཀཾ ཀརོཏོ, པརིཔནྠེ ཏིཊྛཏོ, པརདཱརཾ གཙྪཏོ, མུསཱ བྷཎཏོ; ཀརོཏོ ཀརཱིཡཏི པཱཔཾ. ཁུརཔརིཡནྟེན ཙེཔི ཙཀྐེན ཡོ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱ པཱཎེ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀརེཡྻ, ཨཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ཨཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. དཀྑིཎཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ ཧནནྟོ གྷཱཏེནྟོ, ཚིནྡནྟོ ¶ ཚེདཱཔེནྟོ, པཙནྟོ པཱཙེནྟོ, ཨཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ཨཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. ཨུཏྟརཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ དདནྟོ དཱཔེནྟོ, ཡཛནྟོ ཡཛཱཔེནྟོ, ཨཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པུཉྙཾ, ཨཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ. དཱནེན དམེན སཾཡམེན སཙྩཝཛྫེན ཨཏྠི པུཉྙཾ, ཨཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ’ཏི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ? ཡམིདཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ ¶ , མནོདུཙྩརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡམིདཾ ཀཱཡསུཙརིཏཾ, ཝཙཱིསུཙརིཏཾ, མནོསུཙརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཀུསལེ དྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? པསྶནྟི ཧི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ ཝོདཱནཔཀྑཾ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ཨཏྠི ཀིརིཡཱ’ ཏིསྶ དིཊྛི ཧོཏི; སཱསྶ ཧོཏི སམྨཱདིཊྛི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ཨཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི སངྐཔྤེཏི; སྭཱསྶ ཧོཏི སམྨཱསངྐཔྤོ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ཨཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི; སཱསྶ ཧོཏི སམྨཱཝཱཙཱ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ཨཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི ཨཱཧ; ཡེ ཏེ ཨརཧནྟོ ཀིརིཡཝཱདཱ ཏེསམཡཾ ན པཙྩནཱིཀཾ ཀརོཏི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཀིརིཡཾ ‘ཨཏྠི ཀིརིཡཱ’ཏི པརཾ སཉྙཱཔེཏི; སཱསྶ ¶ ཧོཏི སདྡྷམྨསཉྙཏྟི. ཏཱཡ ¶ ཙ པན སདྡྷམྨསཉྙཏྟིཡཱ ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏི, ན པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨིཏི པུབྦེཝ ཁོ པནསྶ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, སུསཱིལྱཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ཨཡཉྩ སམྨཱདིཊྛི སམྨཱསངྐཔྤོ སམྨཱཝཱཙཱ ཨརིཡཱནཾ ཨཔཙྩནཱིཀཏཱ སདྡྷམྨསཉྙཏྟི ཨནཏྟུཀྐཾསནཱ ཨཔརཝམྦྷནཱ. ཨེཝམསྶིམེ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སཙེ ཁོ ཨཏྠི ཀིརིཡཱ, ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱམཾ ཁོ པན མཱཧུ ¶ ཀིརིཡཱ, ཧོཏུ ནེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ; ཨཐ ཙ པནཱཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ པཱསཾསོ – སཱིལཝཱ པུརིསཔུགྒལོ སམྨཱདིཊྛི ཀིརིཡཝཱདོ’ཏི. སཙེ ཁོ ཨཏྠེཝ ཀིརིཡཱ, ཨེཝཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨུབྷཡཏྠ ཀཊགྒཧོ – ཡཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ པཱསཾསོ, ཡཉྩ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ སུསམཏྟོ སམཱདིནྣོ, ཨུབྷཡཾསཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, རིཉྩཏི ཨཀུསལཾ ཋཱནཾ.

༡༠༠. ‘‘སནྟི ¶ , གཧཔཏཡོ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི ཧེཏུ, ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི. ནཏྠི ཧེཏུ, ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི. ནཏྠི བལཾ, ནཏྠི ཝཱིརིཡཾ [ཝིརིཡཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], ནཏྠི པུརིསཐཱམོ, ནཏྠི པུརིསཔརཀྐམོ; སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ ནིཡཏིསཾགཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི. ཏེསཾཡེཝ ཁོ, གཧཔཏཡོ, སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ. ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཏྠི ཧེཏུ, ཨཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི. ཨཏྠི ཧེཏུ, ཨཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི. ཨཏྠི བལཾ, ཨཏྠི ཝཱིརིཡཾ, ཨཏྠི ¶ པུརིསཐཱམོ, ཨཏྠི པུརིསཔརཀྐམོ; ན སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ [ཨཏྠི པུརིསཔརཀྐམོ, སབྦེ སཏྟཱ… སཝསཱ སབལཱ སཝཱིརིཡཱ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ནིཡཏིསཾགཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, གཧཔཏཡོ, ནནུམེ ¶ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ’ཏི? ‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’.

༡༠༡. ‘‘ཏཏྲ ¶ , གཧཔཏཡོ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི ཧེཏུ, ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི. ནཏྠི ཧེཏུ, ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི. ནཏྠི བལཾ, ནཏྠི ཝཱིརིཡཾ, ནཏྠི པུརིསཐཱམོ, ནཏྠི པུརིསཔརཀྐམོ; སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ ནིཡཏིསཾགཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ? ཡམིདཾ ཀཱཡསུཙརིཏཾ, ཝཙཱིསུཙརིཏཾ, མནོསུཙརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡམིདཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, མནོདུཙྩརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཨཀུསལེ དྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན ཧི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པསྶནྟི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ ཝོདཱནཔཀྑཾ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ནཏྠི ¶ ཧེཏཱུ’ ཏིསྶ དིཊྛི ཧོཏི; སཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ནཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི སངྐཔྤེཏི ¶ ; སྭཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱསངྐཔྤོ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ནཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི; སཱསྶ ཧོཏི མིཙྪཱཝཱཙཱ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ནཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི ཨཱཧ; ཡེ ཏེ ཨརཧནྟོ ཧེཏུཝཱདཱ ཏེསམཡཾ པཙྩནཱིཀཾ ཀརོཏི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ནཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི པརཾ སཉྙཱཔེཏི; སཱསྶ ཧོཏི ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟི. ཏཱཡ ཙ པན ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟིཡཱ ཨཏྟཱནུཀྐཾསེཏི, པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨིཏི པུབྦེཝ ཁོ པནསྶ སུསཱིལྱཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, དུསྶཱིལྱཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ཨཡཉྩ མིཙྪཱདིཊྛི མིཙྪཱསངྐཔྤོ མིཙྪཱཝཱཙཱ ཨརིཡཱནཾ པཙྩནཱིཀཏཱ ཨསདྡྷམྨསཉྙཏྟི ཨཏྟཱནུཀྐཾསནཱ པརཝམྦྷནཱ. ཨེཝམསྶིམེ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སཙེ ཁོ ནཏྠི ཧེཏུ, ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སོཏྠིམཏྟཱནཾ ཀརིསྶཏི; སཙེ ཁོ ཨཏྠི ཧེཏུ, ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱམཾ ཁོ པན མཱཧུ ཧེཏུ, ཧོཏུ ནེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ; ཨཐ ཙ པནཱཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ གཱརཡ྄ཧོ – དུསྶཱིལོ པུརིསཔུགྒལོ མིཙྪཱདིཊྛི ཨཧེཏུཀཝཱདོ’ཏི. སཙེ ཁོ ཨཏྠེཝ ཧེཏུ, ཨེཝཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨུབྷཡཏྠ ཀལིགྒཧོ ¶ – ཡཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ གཱརཡ྄ཧོ, ཡཉྩ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ¶ པརཾ ¶ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ དུསྶམཏྟོ སམཱདིནྣོ, ཨེཀཾསཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, རིཉྩཏི ཀུསལཾ ཋཱནཾ.

༡༠༢. ‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨཏྠི ཧེཏུ, ཨཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི. ཨཏྠི ཧེཏུ, ཨཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི. ཨཏྠི བལཾ, ཨཏྠི ཝཱིརིཡཾ, ཨཏྠི པུརིསཐཱམོ, ཨཏྠི པུརིསཔརཀྐམོ; ན སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ ནིཡཏིསཾགཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི ཏེསམེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ? ཡམིདཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, མནོདུཙྩརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ¶ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཡམིདཾ ཀཱཡསུཙརིཏཾ, ཝཙཱིསུཙརིཏཾ, མནོསུཙརིཏཾ – ཨིམེ ཏཡོ ཀུསལེ དྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? པསྶནྟི ཧི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཾ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ ཝོདཱནཔཀྑཾ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ཨཏྠི ཧེཏཱུ’ ཏིསྶ དིཊྛི ཧོཏི; སཱསྶ ཧོཏི སམྨཱདིཊྛི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ཨཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི སངྐཔྤེཏི; སྭཱསྶ ཧོཏི སམྨཱསངྐཔྤོ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ཨཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི; སཱསྶ ཧོཏི སམྨཱཝཱཙཱ. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ¶ ‘ཨཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི ཨཱཧ, ཡེ ཏེ ཨརཧནྟོ ཧེཏུཝཱདཱ ཏེསམཡཾ ན པཙྩནཱིཀཾ ཀརོཏི. སནྟཾཡེཝ ཁོ པན ཧེཏུཾ ‘ཨཏྠི ཧེཏཱུ’ཏི པརཾ སཉྙཱཔེཏི; སཱསྶ ཧོཏི སདྡྷམྨསཉྙཏྟི. ཏཱཡ ཙ པན སདྡྷམྨསཉྙཏྟིཡཱ ནེཝཏྟཱནུཀྐཾསེཏི, ན པརཾ ཝམྦྷེཏི. ཨིཏི པུབྦེཝ ཁོ པནསྶ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, སུསཱིལྱཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ཨཡཉྩ སམྨཱདིཊྛི སམྨཱསངྐཔྤོ སམྨཱཝཱཙཱ ཨརིཡཱནཾ ཨཔཙྩནཱིཀཏཱ སདྡྷམྨསཉྙཏྟི ཨནཏྟུཀྐཾསནཱ ཨཔརཝམྦྷནཱ. ཨེཝམསྶིམེ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སཙེ ཁོ ཨཏྠི ཧེཏུ, ཨེཝམཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཀཱམཾ ཁོ པན མཱཧུ ཧེཏུ, ཧོཏུ ནེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ; ཨཐ ཙ པནཱཡཾ བྷཝཾ པུརིསཔུགྒལོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ པཱསཾསོ – སཱིལཝཱ པུརིསཔུགྒལོ སམྨཱདིཊྛི ཧེཏུཝཱདོ’ཏི. སཙེ ཁོ ཨཏྠི ཧེཏུ ¶ , ཨེཝཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ པུརིསཔུགྒལསྶ ཨུབྷཡཏྠ ཀཊགྒཧོ ¶ – ཡཉྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཉྙཱུནཾ པཱསཾསོ, ཡཉྩ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི. ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨཔཎྞཀོ དྷམྨོ སུསམཏྟོ སམཱདིནྣོ, ཨུབྷཡཾསཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, རིཉྩཏི ཨཀུསལཾ ཋཱནཾ.

༡༠༣. ‘‘སནྟི, གཧཔཏཡོ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ ¶ – ‘ནཏྠི སབྦསོ ཨཱརུཔྤཱ’ཏི. ཏེསཾཡེཝ ཁོ, གཧཔཏཡོ, སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ. ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཏྠི སབྦསོ ཨཱརུཔྤཱ’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, གཧཔཏཡོ, ནནུམེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཏཏྲ ¶ , གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི སབྦསོ ཨཱརུཔྤཱ’ཏི, ཨིདཾ མེ ཨདིཊྛཾ; ཡེཔི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨཏྠི སབྦསོ ཨཱརུཔྤཱ’ཏི, ཨིདཾ མེ ཨཝིདིཏཾ. ཨཧཉྩེཝ [ཨཧཉྩེ (?)] ཁོ པན ཨཛཱནནྟོ ཨཔསྶནྟོ ཨེཀཾསེན ཨཱདཱཡ ཝོཧརེཡྻཾ – ཨིདམེཝ སཙྩཾ, མོགྷམཉྙནྟི, ན མེཏཾ ཨསྶ པཏིརཱུཔཾ. ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི སབྦསོ ཨཱརུཔྤཱ’ཏི, སཙེ ཏེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི – ཡེ ཏེ དེཝཱ རཱུཔིནོ མནོམཡཱ, ཨཔཎྞཀཾ མེ ཏཏྲཱུཔཔཏྟི བྷཝིསྶཏི. ཡེ པན ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨཏྠི སབྦསོ ཨཱརུཔྤཱ’ཏི, སཙེ ཏེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི – ཡེ ཏེ དེཝཱ ཨརཱུཔིནོ སཉྙཱམཡཱ, ཨཔཎྞཀཾ མེ ཏཏྲཱུཔཔཏྟི བྷཝིསྶཏི. དིསྶནྟི ཁོ པན རཱུཔཱདྷིཀརཎཾ [རཱུཔཀཱརཎཱ (ཀ.)] དཎྜཱདཱན-སཏྠཱདཱན-ཀལཧ-ཝིགྒཧ-ཝིཝཱད-ཏུཝཾཏུཝཾ-པེསུཉྙ-མུསཱཝཱདཱ. ‘ནཏྠི ཁོ པནེཏཾ སབྦསོ ཨརཱུཔེ’’’ཏི. སོ ཨིཏི ¶ པཊིསངྑཱཡ རཱུཔཱནཾཡེཝ ནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི.

༡༠༤. ‘‘སནྟི, གཧཔཏཡོ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི སབྦསོ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི. ཏེསཾཡེཝ ཁོ, གཧཔཏཡོ, སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ. ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཏྠི སབྦསོ ¶ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, གཧཔཏཡོ, ནནུམེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨུཛུཝིཔཙྩནཱིཀཝཱདཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏཡོ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི སབྦསོ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི, ཨིདཾ མེ ཨདིཊྛཾ; ཡེཔི ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ¶ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨཏྠི སབྦསོ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི, ཨིདཾ མེ ཨཝིདིཏཾ. ཨཧཉྩེཝ ཁོ པན ཨཛཱནནྟོ ཨཔསྶནྟོ ཨེཀཾསེན ཨཱདཱཡ ཝོཧརེཡྻཾ – ཨིདམེཝ སཙྩཾ, མོགྷམཉྙནྟི, ན མེཏཾ ཨསྶ པཏིརཱུཔཾ. ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི སབྦསོ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི, སཙེ ཏེསཾ བྷཝཏཾ ¶ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི – ཡེ ཏེ དེཝཱ ཨརཱུཔིནོ སཉྙཱམཡཱ ཨཔཎྞཀཾ མེ ཏཏྲཱུཔཔཏྟི བྷཝིསྶཏི. ཡེ པན ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨཏྠི སབྦསོ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི, སཙེ ཏེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི – ཡཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམི ¶ . ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ནཏྠི སབྦསོ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི, ཏེསམཡཾ དིཊྛི སཱརཱགཱཡ [སརཱགཱཡ (སྱཱ. ཀཾ.)] སནྟིཀེ, སཾཡོགཱཡ སནྟིཀེ, ཨབྷིནནྡནཱཡ སནྟིཀེ, ཨཛ྄ཛྷོསཱནཱཡ སནྟིཀེ, ཨུཔཱདཱནཱཡ སནྟིཀེ. ཡེ པན ཏེ བྷོནྟོ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨཏྠི སབྦསོ བྷཝནིརོདྷོ’ཏི, ཏེསམཡཾ དིཊྛི ཨསཱརཱགཱཡ སནྟིཀེ, ཨསཾཡོགཱཡ སནྟིཀེ, ཨནབྷིནནྡནཱཡ སནྟིཀེ, ཨནཛ྄ཛྷོསཱནཱཡ སནྟིཀེ, ཨནུཔཱདཱནཱཡ སནྟིཀེ’’’ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ བྷཝཱནཾཡེཝ ནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི.

༡༠༥. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, གཧཔཏཡོ, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཧོཏི ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ པརནྟཔོ ཧོཏི པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཧོཏི ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ. ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ཧོཏི ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ; སོ ཨནཏྟནྟཔོ ¶ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི.

༡༠༦. ‘‘ཀཏམོ ཙ, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ¶ ? ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨཙེལཀོ ཧོཏི མུཏྟཱཙཱརོ ཧཏྠཱཔལེཁནོ…པེ… [ཝིཏྠཱརོ མ. ནི. ༢.༦-༧ ཀནྡརཀསུཏྟེ] ཨིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཀཱཡསྶ ཨཱཏཱཔནཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ.

‘‘ཀཏམོ ¶ ¶ ཙ, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ པརནྟཔོ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ? ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨོརབྦྷིཀོ ཧོཏི སཱུཀརིཀོ…པེ… ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཀུརཱུརཀམྨནྟཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ པརནྟཔོ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ? ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ རཱཛཱ ཝཱ ཧོཏི ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱཝསིཏྟོ…པེ… ཏེཔི དཎྜཏཛྫིཏཱ བྷཡཏཛྫིཏཱ ཨསྶུམུཁཱ རུདམཱནཱ པརིཀམྨཱནི ཀརོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ ཨཏྟནྟཔོ ཙ ཨཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ པརནྟཔོ ཙ པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ; སོ ཨནཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི? ཨིདྷ, གཧཔཏཡོ, ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ…པེ… སོ ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ¶ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ སམཱདྷིཛཾ པཱིཏིསུཁཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི.

‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ ¶ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ སཏྟཱནཾ ¶ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ¶ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ‘ཨིདཾ དུཀྑ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི…པེ… ‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི ¶ པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོ ཀཱམཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, བྷཝཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཝིཛྫཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, གཧཔཏཡོ, པུགྒལོ ནེཝཏྟནྟཔོ ནཱཏྟཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ ན པརནྟཔོ ན པརཔརིཏཱཔནཱནུཡོགམནུཡུཏྟོ; སོ ཨནཏྟནྟཔོ ཨཔརནྟཔོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏཱིབྷཱུཏོ སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི བྲཧྨབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, སཱལེཡྻཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ! སེཡྻཐཱཔི, བྷོ གོཏམ, ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཝཱ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, པཊིཙྪནྣཾ ཝཱ ཝིཝརེཡྻ, མཱུལ༹ྷསྶ ཝཱ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨནྡྷཀཱརེ ཝཱ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ ‘ཙཀྑུམནྟོ རཱུཔཱནི དཀྑནྟཱི’ཏི; ཨེཝམེཝཾ བྷོཏཱ གོཏམེན ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨོ པཀཱསིཏོ. ཨེཏེ མཡཾ བྷཝནྟཾ གོཏམཾ སརཎཾ གཙྪཱམ དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ཨུཔཱསཀེ ནོ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏེ’’ཏི.

ཨཔཎྞཀསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ དསམཾ.

གཧཔཏིཝགྒོ ནིཊྛིཏོ པཋམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཀནྡརནཱགརསེཁཝཏོ ¶ ཙ, པོཏལིཡོ པུན ཛཱིཝཀབྷཙྩོ;

ཨུཔཱལིདམཐོ ཀུཀྐུརཨབྷཡོ, བཧུཝེདནཱིཡཱཔཎྞཀཏོ དསམོ.

༢. བྷིཀྑུཝགྒོ

༡. ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ

༡༠༧. ¶ ¶ ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ ཨམྦལཊྛིཀཱཡཾ ཝིཧརཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན ཨམྦལཊྛིཀཱ ཡེནཱཡསྨཱ རཱཧུལོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨདྡསཱ ཁོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ བྷགཝནྟཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེསི, ཨུདཀཉྩ པཱདཱནཾ. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ནིསཛྫ པཱདེ པཀྑཱལེསི. ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ རཱཧུལོ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

༡༠༨. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པརིཏྟཾ ཨུདཀཱཝསེསཾ ཨུདཀཱདྷཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པསྶསི ནོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨིམཾ པརིཏྟཾ ཨུདཀཱཝསེསཾ ཨུདཀཱདྷཱནེ ཋཔིཏ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝཾ པརིཏྟཀཾ ཁོ, རཱཧུལ, ཏེསཾ སཱམཉྙཾ ཡེསཾ ནཏྠི སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ ལཛྫཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པརིཏྟཾ ཨུདཀཱཝསེསཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པསྶསི ནོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པརིཏྟཾ ཨུདཀཱཝསེསཾ ཚཌྜིཏ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝཾ ཚཌྜིཏཾ ཁོ, རཱཧུལ, ཏེསཾ སཱམཉྙཾ ཡེསཾ ནཏྠི སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ ལཛྫཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ¶ ཏཾ ཨུདཀཱདྷཱནཾ ནིཀྐུཛྫིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པསྶསི ནོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨིམཾ ཨུདཀཱདྷཱནཾ ནིཀྐུཛྫིཏ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝཾ ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཁོ, རཱཧུལ, ཏེསཾ སཱམཉྙཾ ཡེསཾ ནཏྠི སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ ལཛྫཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏཾ ཨུདཀཱདྷཱནཾ ཨུཀྐུཛྫིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པསྶསི ནོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨིམཾ ཨུདཀཱདྷཱནཾ རིཏྟཾ ཏུཙྪ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝཾ རིཏྟཾ ཏུཙྪཾ ཁོ, རཱཧུལ, ཏེསཾ སཱམཉྙཾ ཡེསཾ ནཏྠི ¶ སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ ལཛྫཱཏི. སེཡྻཐཱཔི, རཱཧུལ, རཉྙོ ནཱགོ ཨཱིསཱདནྟོ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ [ཨུབྦཱུལ༹ྷཝཱ (སཱི. པཱི.)] ཨབྷིཛཱཏོ སངྒཱམཱཝཙརོ སངྒཱམགཏོ པུརིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི, པཙྪིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི, པུརིམེནཔི ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརོཏི, པཙྪིམེནཔི ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརོཏི, སཱིསེནཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཀཎྞེཧིཔི ¶ ཀམྨཾ ཀརོཏི, དནྟེཧིཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, ནངྒུཊྛེནཔི ཀམྨཾ ¶ ཀརོཏི; རཀྑཏེཝ སོཎྜཾ. ཏཏྠ ཧཏྠཱརོཧསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ རཉྙོ ནཱགོ ཨཱིསཱདནྟོ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ ཨབྷིཛཱཏོ སངྒཱམཱཝཙརོ སངྒཱམགཏོ པུརིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི, པཙྪིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི…པེ… ནངྒུཊྛེནཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི; རཀྑཏེཝ སོཎྜཾ ¶ . ཨཔརིཙྩཏྟཾ ཁོ རཉྙོ ནཱགསྶ ཛཱིཝིཏ’ནྟི. ཡཏོ ཁོ, རཱཧུལ, རཉྙོ ནཱགོ ཨཱིསཱདནྟོ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ ཨབྷིཛཱཏོ སངྒཱམཱཝཙརོ སངྒཱམགཏོ པུརིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི, པཙྪིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི…པེ… ནངྒུཊྛེནཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོཎྜཱཡཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏཏྠ ཧཏྠཱརོཧསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ རཉྙོ ནཱགོ ཨཱིསཱདནྟོ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ ཨབྷིཛཱཏོ སངྒཱམཱཝཙརོ སངྒཱམགཏོ པུརིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི, པཙྪིམེཧིཔི པཱདེཧི ཀམྨཾ ཀརོཏི, པུརིམེནཔི ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརོཏི, པཙྪིམེནཔི ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརོཏི, སཱིསེནཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཀཎྞེཧིཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, དནྟེཧིཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, ནངྒུཊྛེནཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོཎྜཱཡཔི ཀམྨཾ ཀརོཏི. པརིཙྩཏྟཾ ཁོ རཉྙོ ནཱགསྶ ཛཱིཝིཏཾ. ནཏྠི དཱནི ཀིཉྩི རཉྙོ ནཱགསྶ ཨཀརཎཱིཡ’ནྟི. ཨེཝམེཝ ཁོ, རཱཧུལ, ཡསྶ ཀསྶཙི སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ ནཏྠི ལཛྫཱ, ནཱཧཾ ཏསྶ ཀིཉྩི པཱཔཾ ཨཀརཎཱིཡནྟི ཝདཱམི. ཏསྨཱཏིཧ ཏེ, རཱཧུལ, ‘ཧསྶཱཔི ན མུསཱ བྷཎིསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, སིཀྑིཏབྦཾ.

༡༠༩. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, རཱཧུལ, ཀིམཏྠིཡོ ཨཱདཱསོ’’ཏི? ‘‘པཙྩཝེཀྑཎཏྠོ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀཏྟབྦཾ, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀཏྟབྦཾ, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ མནསཱ ཀམྨཾ ཀཏྟབྦཾ. ཡདེཝ ¶ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨཧོསི, ཏདེཝ ཏེ ཀཱཡཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ [དུཀྑུནྡྲཡཾ, དུཀྑུདཡཾ (ཀ.)] དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི ¶ སཾཝཏྟེཡྻ, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི ¶ སཾཝཏྟེཡྻ – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, ཀཱཡེན ཀམྨཾ སསཀྐཾ ན ཀརཎཱིཡཾ [སཾསཀྐཾ ན ཙ ཀརཎཱིཡཾ (ཀ.)]. སཙེ ¶ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘ཀརོནྟེནཔི ཏེ, རཱཧུལ, ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཏདེཝ ཏེ ཀཱཡཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི ¶ སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, པཊིསཾཧརེཡྻཱསི ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱཡཀམྨཾ. སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི ¶ སཾཝཏྟཏི, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨནུཔདཛྫེཡྻཱསི ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱཡཀམྨཾ.

‘‘ཀཏྭཱཔི ཏེ, རཱཧུལ, ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཏདེཝ ཏེ ཀཱཡཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི [སཾཝཏྟི (པཱི.)], པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ ཁོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ, ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, ཀཱཡཀམྨཾ སཏྠརི ཝཱ ཝིཉྙཱུསུ ཝཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ¶ དེསེཏབྦཾ, ཝིཝརིཏབྦཾ, ཨུཏྟཱནཱིཀཱཏབྦཾ; དེསེཏྭཱ ཝིཝརིཏྭཱ ཨུཏྟཱནཱིཀཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཾ ¶ ཨཱཔཛྫིཏབྦཾ ¶ . སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཀཱཡེན ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ཨིདཾ མེ ཀཱཡཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཀུསལཾ ཨིདཾ ཀཱཡཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཏེནེཝ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཱིཏིཔཱམོཛྫེན ཝིཧརེཡྻཱསི ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑཱི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ.

༡༡༠. ‘‘ཡདེཝ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨཧོསི, ཏདེཝ ཏེ ཝཙཱིཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ སསཀྐཾ ན ཀརཎཱིཡཾ. སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘ཀརོནྟེནཔི, རཱཧུལ, ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཏདེཝ ཏེ ཝཙཱིཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི ¶ སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, པཊིསཾཧརེཡྻཱསི ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨེཝརཱུཔཾ ཝཙཱིཀམྨཾ. སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ¶ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན ¶ ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི ¶ – ཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨནུཔདཛྫེཡྻཱསི, ཏྭཾ རཱཧུལ, ཨེཝརཱུཔཾ ཝཙཱིཀམྨཾ.

‘‘ཀཏྭཱཔི ཏེ, རཱཧུལ, ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཏདེཝ ཏེ ཝཙཱིཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི [སཾཝཏྟི (སཱི. པཱི.)], པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ ཁོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, ཝཙཱིཀམྨཾ སཏྠརི ཝཱ ཝིཉྙཱུསུ ཝཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ དེསེཏབྦཾ, ཝིཝརིཏབྦཾ, ཨུཏྟཱནཱིཀཏྟབྦཾ ¶ ; དེསེཏྭཱ ཝིཝརིཏྭཱ ཨུཏྟཱནཱིཀཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ ཝཱཙཱཡ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ཨིདཾ མེ ཝཙཱིཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཀུསལཾ ཨིདཾ ཝཙཱིཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཏེནེཝ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཱིཏིཔཱམོཛྫེན ཝིཧརེཡྻཱསི ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑཱི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ.

༡༡༡. ‘‘ཡདེཝ ཏྭཾ, རཱཧུལ, མནསཱ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨཧོསི, ཏདེཝ ཏེ མནོཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, མནསཱ ཀམྨཾ སསཀྐཾ ན ཀརཎཱིཡཾ. སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ¶ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི ¶ སཾཝཏྟེཡྻ, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟེཡྻ – ཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ ¶ སུཁུདྲཡཾ ¶ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ, རཱཧུལ, མནསཱ ཀམྨཾ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘ཀརོནྟེནཔི ཏེ, རཱཧུལ, མནསཱ ཀམྨཾ ཏདེཝ ཏེ མནོཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, པཊིསཾཧརེཡྻཱསི ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨེཝརཱུཔཾ མནོཀམྨཾ. སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཀརོམི ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨནུཔདཛྫེཡྻཱསི ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨེཝརཱུཔཾ མནོཀམྨཾ.

‘‘ཀཏྭཱཔི ཏེ, རཱཧུལ, མནསཱ ཀམྨཾ ཏདེཝ ཏེ མནོཀམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི [སཾཝཏྟི (སཱི. པཱི.)], པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི? སཙེ ཁོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ¶ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཨཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀ’ནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ པན [ཨེཝརཱུཔེ (སཱི. པཱི.), ཨེཝརཱུཔེ པན (སྱཱ. ཀཾ.)] ཏེ, རཱཧུལ, མནོཀམྨཾ [མནོཀམྨེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨཊྚཱིཡིཏབྦཾ ཧརཱཡིཏབྦཾ ཛིགུཙྪིཏབྦཾ; ཨཊྚཱིཡིཏྭཱ ཧརཱཡིཏྭཱ ཛིགུཙྪིཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ པན ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཡཾ ཁོ ཨཧཾ ཨིདཾ མནསཱ ཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ ¶ ཨིདཾ མེ མནོཀམྨཾ ནེཝཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན པརབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི, ན ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཔི སཾཝཏྟཏི – ཀུསལཾ ཨིདཾ མནོཀམྨཾ སུཁུདྲཡཾ སུཁཝིཔཱཀ’ནྟི, ཏེནེཝ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཱིཏིཔཱམོཛྫེན ཝིཧརེཡྻཱསི ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑཱི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ.

༡༡༢. ‘‘ཡེ ¶ ¶ ཧི ཀེཙི, རཱཧུལ, ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཀཱཡཀམྨཾ པརིསོདྷེསུཾ, ཝཙཱིཀམྨཾ པརིསོདྷེསུཾ, མནོཀམྨཾ པརིསོདྷེསུཾ, སབྦེ ཏེ ཨེཝམེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀཱཡཀམྨཾ པརིསོདྷེསུཾ, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཝཙཱིཀམྨཾ པརིསོདྷེསུཾ, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ མནོཀམྨཾ པརིསོདྷེསུཾ. ཡེཔི ཧི ཀེཙི, རཱཧུལ, ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཀཱཡཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶནྟི, ཝཙཱིཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶནྟི, མནོཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶནྟི, སབྦེ ཏེ ཨེཝམེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀཱཡཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶནྟི, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཝཙཱིཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶནྟི ¶ , པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ མནོཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶནྟི. ཡེཔི ཧི ཀེཙི, རཱཧུལ, ཨེཏརཧི སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཀཱཡཀམྨཾ པརིསོདྷེནྟི, ཝཙཱིཀམྨཾ པརིསོདྷེནྟི, མནོཀམྨཾ པརིསོདྷེནྟི, སབྦེ ཏེ ཨེཝམེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀཱཡཀམྨཾ པརིསོདྷེནྟི, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཝཙཱིཀམྨཾ པརིསོདྷེནྟི, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ མནོཀམྨཾ པརིསོདྷེནྟི. ཏསྨཱཏིཧ, རཱཧུལ, ‘པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀཱཡཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶཱམི, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཝཙཱིཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶཱམི, པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ མནོཀམྨཾ པརིསོདྷེསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

ཨམྦལཊྛིཀརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ པཋམཾ.

༢. མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ

༡༡༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ ¶ རཱཧུལོ པུབྦཎྷསམཡཾ ¶ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ བྷགཝནྟཾ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི, རཱཧུལ, རཱུཔཾ – ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཝཱ སུཁུམཾ ཝཱ ཧཱིནཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ ཡཾ དཱུརེ སནྟིཀེ ཝཱ – སབྦཾ རཱུཔཾ ‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦ’’ནྟི. ‘‘རཱུཔམེཝ ནུ ཁོ, བྷགཝཱ, རཱུཔམེཝ ནུ ཁོ, སུགཏཱ’’ཏི? ‘‘རཱུཔམྤི, རཱཧུལ, ཝེདནཱཔི, རཱཧུལ, སཉྙཱཔི, རཱཧུལ, སངྑཱརཱཔི, རཱཧུལ, ཝིཉྙཱཎམྤི, རཱཧུལཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ ‘‘ཀོ ནཛྫ [ཀོ ནུཛྫ (སྱཱ. ཀཾ.)] བྷགཝཏཱ སམྨུཁཱ ཨོཝཱདེན ཨོཝདིཏོ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིསྶཏཱི’’ཏི ཏཏོ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ. ཨདྡསཱ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣཾ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ¶ . དིསྭཱན ཨཱཡསྨནྟཾ རཱཧུལཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, རཱཧུལ, བྷཱཝནཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ’’ཏི.

༡༡༤. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཐཾ བྷཱཝིཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཀཐཾ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ’’ཏི? ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཀེསཱ ལོམཱ ནཁཱ དནྟཱ ཏཙོ མཾསཾ ནྷཱརུ [ནཧཱརུ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨཊྛི ཨཊྛིམིཉྫཾ ཝཀྐཾ ཧདཡཾ ཡཀནཾ ཀིལོམཀཾ པིཧཀཾ པཔྥཱསཾ ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ, ཡཾ ¶ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཁརིགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ [པཋཝཱིདྷཱཏུ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ, པཐཝཱིདྷཱཏུརེཝེསཱ. ཏཾ ‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི – ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦཾ. ཨེཝམེཏཾ ¶ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ནིབྦིནྡཏི, པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི’’.

༡༡༥. ‘‘ཀཏམཱ ¶ ཙ, རཱཧུལ, ཨཱཔོདྷཱཏུ? ཨཱཔོདྷཱཏུ སིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, སིཡཱ བཱཧིརཱ. ཀཏམཱ ཙ, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ ¶ ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, སེཡྻཐིདཾ – པིཏྟཾ སེམྷཾ པུབྦོ ལོཧིཏཾ སེདོ མེདོ ཨསྶུ ཝསཱ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱ ལསིཀཱ མུཏྟཾ, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ. ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ ཨཱཔོདྷཱཏུརེཝེསཱ. ཏཾ ‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི – ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦཾ. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ ནིབྦིནྡཏི, ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི.

༡༡༦. ‘‘ཀཏམཱ ཙ, རཱཧུལ, ཏེཛོདྷཱཏུ? ཏེཛོདྷཱཏུ སིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, སིཡཱ བཱཧིརཱ. ཀཏམཱ ཙ, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཏེཛོ ཏེཛོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཡེན ཙ སནྟཔྤཏི ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏི ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏི ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏི, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཏེཛོ ཏེཛོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏུ. ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏུ ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ ཏེཛོདྷཱཏུ ཏེཛོདྷཱཏུརེཝེསཱ. ཏཾ ‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི – ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦཾ. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ནིབྦིནྡཏི, ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི.

༡༡༧. ‘‘ཀཏམཱ ¶ ཙ, རཱཧུལ, ཝཱཡོདྷཱཏུ? ཝཱཡོདྷཱཏུ སིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, སིཡཱ བཱཧིརཱ. ཀཏམཱ ཙ, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཝཱཡོ ཝཱཡོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱ, ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱ, ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱ, ཀོཊྛཱསཡཱ [ཀོཊྛསཡཱ (སཱི. པཱི.)] ཝཱཏཱ ¶ , ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱ, ཨསྶཱསོ པསྶཱསོ, ཨིཏི ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཝཱཡོ ཝཱཡོགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ. ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཝཱཡོདྷཱཏུརེཝེསཱ. ཏཾ ‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི ¶ , ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི – ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ ¶ དཊྛབྦཾ. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ནིབྦིནྡཏི, ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི.

༡༡༨. ‘‘ཀཏམཱ ཙ, རཱཧུལ, ཨཱཀཱསདྷཱཏུ? ཨཱཀཱསདྷཱཏུ སིཡཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ, སིཡཱ བཱཧིརཱ. ཀཏམཱ ཙ, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཀཱསདྷཱཏུ? ཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཀཱསཾ ཨཱཀཱསགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཀཎྞཙྪིདྡཾ ནཱསཙྪིདྡཾ མུཁདྭཱརཾ, ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏི, ཡཏྠ ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སནྟིཊྛཏི, ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ ཨདྷོབྷཱགཾ [ཨདྷོབྷཱགཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ནིཀྑམཏི, ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཀིཉྩི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཱཀཱསཾ ཨཱཀཱསགཏཾ, ཨགྷཾ ཨགྷགཏཾ, ཝིཝརཾ ཝིཝརགཏཾ, ཨསམྥུཊྛཾ, མཾསལོཧིཏེཧི ཨུཔཱདིནྣཾ ¶ [ཨཱཀཱསགཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ (སཱི. པཱི.)] – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, རཱཧུལ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཀཱསདྷཱཏུ. ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཀཱསདྷཱཏུ ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ ཨཱཀཱསདྷཱཏུ ཨཱཀཱསདྷཱཏུརེཝེསཱ. ཏཾ ‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི – ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦཾ. ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཨཱཀཱསདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ནིབྦིནྡཏི, ཨཱཀཱསདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི.

༡༡༩. ‘‘པཐཝཱིསམཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. པཐཝཱིསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི. སེཡྻཐཱཔི, རཱཧུལ, པཐཝིཡཱ སུཙིམྤི ནིཀྑིཔནྟི, ཨསུཙིམྤི ནིཀྑིཔནྟི, གཱུཐགཏམྤི ནིཀྑིཔནྟི, མུཏྟགཏམྤི ནིཀྑིཔནྟི, ཁེལ༹གཏམྤི ནིཀྑིཔནྟི, པུབྦགཏམྤི ནིཀྑིཔནྟི, ལོཧིཏགཏམྤི ནིཀྑིཔནྟི, ན ཙ ཏེན པཐཝཱི ཨཊྚཱིཡཏི ཝཱ ཧརཱཡཏི ཝཱ ཛིགུཙྪཏི ཝཱ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, པཐཝཱིསམཾ བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. པཐཝཱིསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི.

‘‘ཨཱཔོསམཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨཱཔོསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི. སེཡྻཐཱཔི, རཱཧུལ, ཨཱཔསྨིཾ སུཙིམྤི ¶ དྷོཝནྟི, ཨསུཙིམྤི དྷོཝནྟི, གཱུཐགཏམྤི དྷོཝནྟི, མུཏྟགཏམྤི དྷོཝནྟི, ཁེལ༹གཏམྤི དྷོཝནྟི, པུབྦགཏམྤི དྷོཝནྟི, ལོཧིཏགཏམྤི དྷོཝནྟི, ན ཙ ¶ ཏེན ཨཱཔོ ཨཊྚཱིཡཏི ¶ ཝཱ ཧརཱཡཏི ཝཱ ཛིགུཙྪཏི ཝཱ; ཨེཝམེཝ ཁོ ¶ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨཱཔོསམཾ བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨཱཔོསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི.

‘‘ཏེཛོསམཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཏེཛོསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི. སེཡྻཐཱཔི, རཱཧུལ, ཏེཛོ སུཙིམྤི དཧཏི, ཨསུཙིམྤི དཧཏི, གཱུཐགཏམྤི དཧཏི, མུཏྟགཏམྤི དཧཏི, ཁེལ༹གཏམྤི དཧཏི, པུབྦགཏམྤི དཧཏི, ལོཧིཏགཏམྤི དཧཏི, ན ཙ ཏེན ཏེཛོ ཨཊྚཱིཡཏི ཝཱ ཧརཱཡཏི ཝཱ ཛིགུཙྪཏི ཝཱ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཏེཛོསམཾ བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཏེཛོསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི.

‘‘ཝཱཡོསམཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཝཱཡོསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི. སེཡྻཐཱཔི, རཱཧུལ, ཝཱཡོ སུཙིམྤི ཨུཔཝཱཡཏི, ཨསུཙིམྤི ཨུཔཝཱཡཏི, གཱུཐགཏམྤི ཨུཔཝཱཡཏི, མུཏྟགཏམྤི ཨུཔཝཱཡཏི, ཁེལ༹གཏམྤི ཨུཔཝཱཡཏི, པུབྦགཏམྤི ཨུཔཝཱཡཏི, ལོཧིཏགཏམྤི ཨུཔཝཱཡཏི, ན ཙ ཏེན ཝཱཡོ ཨཊྚཱིཡཏི ཝཱ ཧརཱཡཏི ཝཱ ཛིགུཙྪཏི ཝཱ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཝཱཡོསམཾ བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཝཱཡོསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ¶ ཋསྶནྟི.

‘‘ཨཱཀཱསསམཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨཱཀཱསསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི. སེཡྻཐཱཔི, རཱཧུལ, ཨཱཀཱསོ ན ཀཏྠཙི པཏིཊྛིཏོ; ཨེཝམེཝ ཁོ ཏྭཾ, རཱཧུལ, ཨཱཀཱསསམཾ བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨཱཀཱསསམཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤནྣཱ མནཱཔཱམནཱཔཱ ཕསྶཱ ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི.

༡༢༠. ‘‘མེཏྟཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. མེཏྟཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཡོ བྱཱཔཱདོ ¶ སོ པཧཱིཡིསྶཏི. ཀརུཎཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཀརུཎཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཡཱ ཝིཧེསཱ སཱ པཧཱིཡིསྶཏི. མུདིཏཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. མུདིཏཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཡཱ ཨརཏི སཱ པཧཱིཡིསྶཏི. ཨུཔེཀྑཾ ¶ , རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨུཔེཀྑཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཡོ པཊིགྷོ སོ པཧཱིཡིསྶཏི. ཨསུབྷཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨསུབྷཉྷི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཡོ རཱགོ སོ པཧཱིཡིསྶཏི. ཨནིཙྩསཉྙཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨནིཙྩསཉྙཉྷི ¶ ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝཡཏོ ཡོ ཨསྨིམཱནོ སོ པཧཱིཡིསྶཏི.

༡༢༡. ‘‘ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཾ, རཱཧུལ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཧི. ཨཱནཱཔཱནསྶཏི ཧི ཏེ, རཱཧུལ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ. ཀཐཾ བྷཱཝིཏཱ ཙ, རཱཧུལ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཀཐཾ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ¶ ? ཨིདྷ, རཱཧུལ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ནིསཱིདཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ. སོ སཏོཝ ཨསྶསཏི སཏོཝ [སཏོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] པསྶསཏི.

‘‘དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ ‘དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི, དཱིགྷཾ ཝཱ པསྶསནྟོ ‘དཱིགྷཾ པསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི; རསྶཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ ‘རསྶཾ ཨསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི, རསྶཾ ཝཱ པསྶསནྟོ ‘རསྶཾ པསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི. ‘སབྦཀཱཡཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘སབྦཀཱཡཔྤཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི.

‘‘‘པཱིཏིཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘པཱིཏིཔྤཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘སུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཙིཏྟསངྑཱརཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཙིཏྟསངྑཱརཔྤཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘པསྶམྦྷཡཾ ཙིཏྟསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘པསྶམྦྷཡཾ ཙིཏྟསངྑཱརཾ པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི.

‘‘‘ཙིཏྟཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཙིཏྟཔྤཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི ¶ ; ‘ཨབྷིཔྤམོདཡཾ ཙིཏྟཾ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཨབྷིཔྤམོདཡཾ ཙིཏྟཾ པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘སམཱདཧཾ ཙིཏྟཾ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘སམཱདཧཾ ཙིཏྟཾ པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཝིམོཙཡཾ ཙིཏྟཾ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཝིམོཙཡཾ ཙིཏྟཾ པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི.

‘‘‘ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ¶ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི ¶ སིཀྑཏི; ‘ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི; ‘པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི.

‘‘ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཱ ཁོ, རཱཧུལ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ. ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཱཡ, རཱཧུལ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཡཱ, ཨེཝཾ ¶ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡེཔི ཏེ ཙརིམཀཱ ཨསྶཱསཱ ཏེཔི ཝིདིཏཱཝ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ནོ ཨཝིདིཏཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ རཱཧུལོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ དུཏིཡཾ.

༣. ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཾ

༡༢༢. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ མཱལུཀྱཔུཏྟསྶ [མཱལུངྐྱཔུཏྟསྶ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཡཱནིམཱནི དིཊྛིགཏཱནི བྷགཝཏཱ ཨབྱཱཀཏཱནི ཋཔིཏཱནི པཊིཀྑིཏྟཱནི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏིཔི, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏིཔི, ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏིཔི, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏིཔི, ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟིཔི, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟིཔི, ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི, ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི, ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི – ཏཱནི མེ བྷགཝཱ ན བྱཱཀརོཏི. ཡཱནི མེ བྷགཝཱ ན བྱཱཀརོཏི ཏཾ མེ ན རུཙྩཏི, ཏཾ མེ ནཀྑམཏི. སོཧཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪིསྶཱམི. སཙེ མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརིསྶཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ – ཨེཝཱཧཾ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ¶ ཙརིསྶཱམི; ནོ ཙེ མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརིསྶཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ ¶ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ – ཨེཝཱཧཾ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིསྶཱམཱི’’ཏི.

༡༢༣. ཨཐ ¶ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཱལུཀྱཔུཏྟོ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཱལུཀྱཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

༡༢༤. ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ཡཱནིམཱནི དིཊྛིགཏཱནི བྷགཝཏཱ ཨབྱཱཀཏཱནི ཋཔིཏཱནི པཊིཀྑིཏྟཱནི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏིཔི, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏིཔི…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི – ཏཱནི མེ བྷགཝཱ ན བྱཱཀརོཏི. ཡཱནི མེ བྷགཝཱ ན བྱཱཀརོཏི ཏཾ མེ ¶ ན རུཙྩཏི, ཏཾ མེ ནཀྑམཏི. སོཧཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪིསྶཱམི. སཙེ མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརིསྶཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ…པེ… ¶ ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ – ཨེཝཱཧཾ བྷགཝཏི, བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི. ནོ ཙེ མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརིསྶཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ – ཨེཝཱཧཾ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིསྶཱམཱིཏི. སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི, ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ; སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ. ནོ ཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ཨཛཱནཏོ ཁོ པན ཨཔསྶཏོ ཨེཏདེཝ ཨུཛུཀཾ ཧོཏི ཡདིདཾ – ‘ན ཛཱནཱམི, ན པསྶཱམཱི’ཏི. སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ; སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ. ནོ ཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ཨཛཱནཏོ ཁོ པན ཨཔསྶཏོ ཨེཏདེཝ ¶ ཨུཛུཀཾ ཧོཏི ཡདིདཾ – ‘ན ཛཱནཱམི, ན པསྶཱམཱི’ཏི. སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི, ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ; སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ. ནོ ཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ཨཛཱནཏོ ཁོ པན ཨཔསྶཏོ ཨེཏདེཝ ཨུཛུཀཾ ཧོཏི ཡདིདཾ – ‘ན ¶ ཛཱནཱམི, ན པསྶཱམཱི’ཏི. སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི མེ བྷགཝཱ ¶ བྱཱཀརོཏུ; སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ. ནོ ཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ཨཛཱནཏོ ཁོ པན ཨཔསྶཏོ ཨེཏདེཝ ཨུཛུཀཾ ཧོཏི ཡདིདཾ – ‘ན ཛཱནཱམི ན པསྶཱམཱི’ཏི. སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ; སཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི མེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏུ. ནོ ཙེ བྷགཝཱ ཛཱནཱཏི – ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ¶ ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ཨཛཱནཏོ ཁོ པན ཨཔསྶཏོ ཨེཏདེཝ ཨུཛུཀཾ ཧོཏི ཡདིདཾ – ‘ན ཛཱནཱམི, ན པསྶཱམཱི’’’ཏི.

༡༢༥. ‘‘ཀིཾ ནུ [ཀིཾ ནུ ཁོ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཏཱཧཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཨེཝཾ ཨཝཙཾ – ‘ཨེཧི ཏྭཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙར, ཨཧཾ ཏེ བྱཱཀརིསྶཱམི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ན ཧོཏི ¶ ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཏྭཾ ཝཱ པན མཾ ཨེཝཾ ཨཝཙ – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི ¶ , བྷགཝཱ མེ བྱཱཀརིསྶཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨིཏི ཀིར, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ནེཝཱཧཾ ཏཾ ཝདཱམི – ཨེཧི ཏྭཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙར, ཨཧཾ ཏེ བྱཱཀརིསྶཱམི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱཏི ཝཱ’ཏི; ནཔི ཀིར མཾ ཏྭཾ ཝདེསི – ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི, བྷགཝཱ མེ བྱཱཀརིསྶཏི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ’’ཏི. ཨེཝཾ སནྟེ, མོགྷཔུརིས, ཀོ སནྟོ ཀཾ པཙྩཱཙིཀྑསི?

༡༢༦. ‘‘ཡོ ཁོ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི ཡཱཝ མེ བྷགཝཱ ན བྱཱཀརིསྶཏི – ‘‘སསྶཏོ ལོཀོ’’ཏི ཝཱ, ‘‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’’ཏི ཝཱ…པེ… ¶ ‘‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’’ཏི ཝཱཏི, ཨབྱཱཀཏམེཝ ¶ ཏཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཏཐཱགཏེན ཨསྶ, ཨཐ སོ པུགྒལོ ཀཱལཾ ཀརེཡྻ. སེཡྻཐཱཔི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, པུརིསོ སལླེན ཝིདྡྷོ ཨསྶ སཝིསེན གཱལ༹ྷཔལེཔནེན. ཏསྶ མིཏྟཱམཙྩཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ བྷིསཀྐཾ སལླཀཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཡྻུཾ. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ ¶ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ པུརིསཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཁཏྟིཡོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཝེསྶོ ཝཱ སུདྡོ ཝཱ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ པུརིསཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨིཏི ཝཱ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ པུརིསཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, དཱིགྷོ ཝཱ རསྶོ ཝཱ མཛ྄ཛྷིམོ ཝཱ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ པུརིསཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཀཱལོ༹ ཝཱ སཱམོ ཝཱ མངྒུརཙྪཝཱི ཝཱ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ པུརིསཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཨམུཀསྨིཾ གཱམེ ¶ ཝཱ ནིགམེ ཝཱ ནགརེ ཝཱ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ དྷནུཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཡདི ཝཱ ཙཱཔོ ཡདི ཝཱ ཀོདཎྜོ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ ཛིཡཾ ཛཱནཱམི ཡཱཡམྷི ཝིདྡྷོ ¶ , ཡདི ཝཱ ཨཀྐསྶ ཡདི ཝཱ སཎྷསྶ [སཎྛསྶ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཡདི ཝཱ ནྷཱརུསྶ ཡདི ཝཱ མརུཝཱཡ ཡདི ཝཱ ཁཱིརཔཎྞིནོ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ ཀཎྜཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཡདི ཝཱ གཙྪཾ ཡདི ཝཱ རོཔིམ’ནྟི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ ཀཎྜཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཡསྶ པཏྟེཧི ཝཱཛིཏཾ [ཝཱཁིཏྟཾ (ཀ.)] ཡདི ཝཱ གིཛ྄ཛྷསྶ ཡདི ཝཱ ཀངྐསྶ ཡདི ཝཱ ཀུལལསྶ ཡདི ཝཱ མོརསྶ ཡདི ཝཱ སིཐིལཧནུནོ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ ཀཎྜཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཡསྶ ནྷཱརུནཱ པརིཀྑིཏྟཾ ཡདི ཝཱ གཝསྶ ཡདི ཝཱ མཧིཾསསྶ ཡདི ཝཱ བྷེརཝསྶ [རོརུཝསྶ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཡདི ཝཱ སེམྷཱརསྶཱ’ཏི; སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ སལླཾ ཨཱཧརིསྶཱམི ཡཱཝ ན ཏཾ སལླཾ ཛཱནཱམི ཡེནམྷི ཝིདྡྷོ, ཡདི ཝཱ སལླཾ ཡདི ཝཱ ཁུརཔྤཾ ཡདི ཝཱ ཝེཀཎྜཾ ཡདི ཝཱ ནཱརཱཙཾ ཡདི ཝཱ ཝཙྪདནྟཾ ཡདི ཝཱ ཀརཝཱིརཔཏྟ’ནྟི ¶ – ཨཉྙཱཏམེཝ ཏཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཏེན པུརིསེན ཨསྶ, ཨཐ སོ པུརིསོ ཀཱལཾ ཀརེཡྻ. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཡོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན ཏཱཝཱཧཾ བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི ཡཱཝ མེ བྷགཝཱ ན བྱཱཀརིསྶཏི – ‘‘སསྶཏོ ལོཀོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’’ཏི ¶ ཝཱ…པེ… ‘‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’’ཏི ཝཱཏི – ཨབྱཱཀཏམེཝ ཏཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཏཐཱགཏེན ཨསྶ, ཨཐ སོ པུགྒལོ ཀཱལངྐརེཡྻ.

༡༢༧. ‘‘‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི ¶ , ཨེཝཾ ‘ནོ ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝམྤི ‘ནོ སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ དིཊྛིཡཱ སཏི ཨཏྠེཝ ཛཱཏི, ཨཏྠི ཛརཱ, ཨཏྠི མརཎཾ, སནྟི སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ; ཡེསཱཧཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིགྷཱཏཾ པཉྙཔེམི ¶ . ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝཾ ‘ནོ ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝམྤི ‘ནོ ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ དིཊྛིཡཱ སཏི ཨཏྠེཝ ཛཱཏི, ཨཏྠི ཛརཱ, ཨཏྠི མརཎཾ, སནྟི སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ; ཡེསཱཧཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིགྷཱཏཾ པཉྙཔེམི. ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ¶ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝཾ ‘ནོ ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝམྤི ‘ནོ ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ དིཊྛིཡཱ སཏི ཨཏྠེཝ ཛཱཏི…པེ… ནིགྷཱཏཾ པཉྙཔེམི. ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝཾ ‘ནོ ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝམྤི ‘ནོ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི, ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ དིཊྛིཡཱ སཏི ཨཏྠེཝ ཛཱཏི…པེ… ¶ ཡེསཱཧཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིགྷཱཏཾ པཉྙཔེམི. ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝཾ ‘ནོ ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨབྷཝིསྶཱཏི, ཨེཝམྤི ‘ནོ ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དིཊྛིཡཱ སཏི, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ དིཊྛིཡཱ སཏི ཨཏྠེཝ ཛཱཏི…པེ… ཡེསཱཧཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིགྷཱཏཾ པཉྙཔེམི.

༡༢༨. ‘‘ཏསྨཱཏིཧ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཨབྱཱཀཏཉྩ མེ ཨབྱཱཀཏཏོ ¶ དྷཱརེཐ; བྱཱཀཏཉྩ མེ བྱཱཀཏཏོ དྷཱརེཐ. ཀིཉྩ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ? ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི ¶ – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ ¶ མརཎཱ’ཏི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ; ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི – མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ. ཀསྨཱ ཙེཏཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ? ན ཧེཏཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཨཏྠསཾཧིཏཾ ན ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ ན [ནེཏཾ (སཱི.)] ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏསྨཱ ཏཾ མཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ. ཀིཉྩ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡཱ བྱཱཀཏཾ? ‘ཨིདཾ དུཀྑ’ནྟི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡཱ བྱཱཀཏཾ; ‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’ཏི – མཡཱ བྱཱཀཏཾ; ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’ཏི – མཡཱ བྱཱཀཏཾ; ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི – མཡཱ བྱཱཀཏཾ. ཀསྨཱ ཙེཏཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, མཡཱ བྱཱཀཏཾ? ཨེཏཉྷི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཨཏྠསཾཧིཏཾ ཨེཏཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཾ ནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏསྨཱ ཏཾ མཡཱ བྱཱཀཏཾ. ཏསྨཱཏིཧ, མཱལུཀྱཔུཏྟ ¶ , ཨབྱཱཀཏཉྩ མེ ¶ ཨབྱཱཀཏཏོ དྷཱརེཐ; བྱཱཀཏཉྩ མེ བྱཱཀཏཏོ དྷཱརེཐཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ མཱལུཀྱཔུཏྟོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

ཙཱུལ༹མཱལུཀྱསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཏཏིཡཾ.

༤. མཧཱམཱལུཀྱསུཏྟཾ

༡༢༩. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘དྷཱརེཐ ནོ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ དེསིཏཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི?

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཱཡསྨཱ མཱལུཀྱཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧཾ ཁོ, བྷནྟེ, དྷཱརེམི བྷགཝཏཱ དེསིཏཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏྭཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, དྷཱརེསི མཡཱ དེསིཏཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི? ‘‘སཀྐཱཡདིཊྛིཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ ¶ སཾཡོཛནཾ དེསིཏཾ དྷཱརེམི; ཝིཙིཀིཙྪཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ དེསིཏཾ དྷཱརེམི; སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ དེསིཏཾ དྷཱརེམི; ཀཱམཙྪནྡཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ དེསིཏཾ དྷཱརེམི; བྱཱཔཱདཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ དེསིཏཾ དྷཱརེམི. ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, དྷཱརེམི བྷགཝཏཱ དེསིཏཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི.

‘‘ཀསྶ ཁོ ནཱམ ཏྭཾ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཨིམཱནི ཨེཝཾ པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི དེསིཏཱནི དྷཱརེསི? ནནུ, མཱལུཀྱཔུཏྟ ¶ , ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨིམིནཱ ཏརུཎཱུཔམེན ཨུཔཱརམྦྷེན ཨུཔཱརམྦྷིསྶནྟི? དཧརསྶ ཧི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ སཀྐཱཡོཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ ¶ པནསྶ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི སཀྐཱཡདིཊྛི? ཨནུསེཏྭེཝསྶ [ཨནུསེཏི ཏྭེཝསྶ (སཱི. པཱི.)] སཀྐཱཡདིཊྛཱནུསཡོ. དཧརསྶ ཧི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ དྷམྨཱཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པནསྶ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི དྷམྨེསུ ཝིཙིཀིཙྪཱ? ཨནུསེཏྭེཝསྶ ཝིཙིཀིཙྪཱནུསཡོ. དཧརསྶ ཧི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ སཱིལཱཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པནསྶ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི སཱིལེསུ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ? ཨནུསེཏྭེཝསྶ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཱནུསཡོ ¶ . དཧརསྶ ཧི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ ཀཱམཱཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པནསྶ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི ཀཱམེསུ ཀཱམཙྪནྡོ? ཨནུསེཏྭེཝསྶ ཀཱམརཱགཱནུསཡོ. དཧརསྶ ཧི, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ སཏྟཱཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པནསྶ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི སཏྟེསུ བྱཱཔཱདོ? ཨནུསེཏྭེཝསྶ བྱཱཔཱདཱནུསཡོ. ནནུ, མཱལུཀྱཔུཏྟ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨིམིནཱ ཏརུཎཱུཔམེན ཨུཔཱརམྦྷེན ཨུཔཱརམྦྷིསྶནྟཱི’’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏསྶ, བྷགཝཱ, ཀཱལོ, ཨེཏསྶ, སུགཏ, ཀཱལོ ཡཾ བྷགཝཱ པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི དེསེཡྻ. བྷགཝཏོ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧཱནནྡ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ¶ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༡༣༠. ‘‘ཨིདྷཱནནྡ ¶ , ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོ ཨརིཡདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོ, སཔྤུརིསཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི སཔྤུརིསདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོ སཔྤུརིསདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོ སཀྐཱཡདིཊྛིཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི སཀྐཱཡདིཊྛིཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣཱཡ ཙ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཏསྶ སཱ སཀྐཱཡདིཊྛི ཐཱམགཏཱ ཨཔྤཊིཝིནཱིཏཱ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ. ཝིཙིཀིཙྪཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཙིཀིཙྪཱཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣཱཡ ཙ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཏསྶ སཱ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཐཱམགཏཱ ཨཔྤཊིཝིནཱིཏཱ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ. སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣསྶ ཙ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ ཐཱམགཏོ ཨཔྤཊིཝིནཱིཏོ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ. ཀཱམརཱགཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཀཱམརཱགཔརེཏེན ¶ ; ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ ཀཱམརཱགོ ཐཱམགཏོ ཨཔྤཊིཝིནཱིཏོ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ. བྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི བྱཱཔཱདཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣསྶ ཙ བྱཱཔཱདསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ བྱཱཔཱདོ ཐཱམགཏོ ཨཔྤཊིཝིནཱིཏོ ཨོརམྦྷཱགིཡཾ སཾཡོཛནཾ.

༡༣༡. ‘‘སུཏཝཱ ཙ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨརིཡསཱཝཀོ ¶ ཨརིཡཱནཾ དསྶཱཝཱི ཨརིཡདྷམྨསྶ ཀོཝིདོ ¶ ཨརིཡདྷམྨེ སུཝིནཱིཏོ, སཔྤུརིསཱནཾ དསྶཱཝཱི སཔྤུརིསདྷམྨསྶ ཀོཝིདོ སཔྤུརིསདྷམྨེ སུཝིནཱིཏོ ན སཀྐཱཡདིཊྛིཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ན སཀྐཱཡདིཊྛིཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣཱཡ ཙ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ སཱ སཀྐཱཡདིཊྛི སཱནུསཡཱ པཧཱིཡཏི. ན ཝིཙིཀིཙྪཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ན ཝིཙིཀིཙྪཱཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣཱཡ ཙ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ སཱ ཝིཙིཀིཙྪཱ སཱནུསཡཱ པཧཱིཡཏི. ན སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ན སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣསྶ ཙ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ སཱནུསཡོ པཧཱིཡཏི. ན ཀཱམརཱགཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ན ཀཱམརཱགཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ ཀཱམརཱགོ སཱནུསཡོ པཧཱིཡཏི ¶ . ན བྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ན བྱཱཔཱདཔརེཏེན; ཨུཔྤནྣསྶ ཙ བྱཱཔཱདསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ བྱཱཔཱདོ སཱནུསཡོ པཧཱིཡཏི.

༡༣༢. ‘‘ཡོ, ཨཱནནྡ, མགྒོ ཡཱ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཾ མགྒཾ ཏཾ པཊིཔདཾ ཨནཱགམྨ པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི ཉསྶཏི ཝཱ དཀྑཏི ཝཱ པཛཧིསྶཏི ཝཱཏི – ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, མཧཏོ རུཀྑསྶ ཏིཊྛཏོ ¶ སཱརཝཏོ ཏཙཾ ཨཙྪེཏྭཱ ཕེགྒུཾ ཨཙྪེཏྭཱ སཱརཙྪེདོ བྷཝིསྶཏཱིཏི – ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཡོ མགྒོ ཡཱ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཾ མགྒཾ ཏཾ པཊིཔདཾ ཨནཱགམྨ པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི ཉསྶཏི ཝཱ དཀྑཏི ཝཱ པཛཧིསྶཏི ཝཱཏི – ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘ཡོ ཙ ཁོ, ཨཱནནྡ, མགྒོ ཡཱ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཾ ¶ མགྒཾ ཏཾ པཊིཔདཾ ཨཱགམྨ པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི ཉསྶཏི ཝཱ དཀྑཏི ཝཱ པཛཧིསྶཏི ཝཱཏི – ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, མཧཏོ རུཀྑསྶ ཏིཊྛཏོ སཱརཝཏོ ཏཙཾ ཚེཏྭཱ ཕེགྒུཾ ཚེཏྭཱ སཱརཙྪེདོ བྷཝིསྶཏཱིཏི – ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཡོ མགྒོ ཡཱ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཾ མགྒཾ ཏཾ པཊིཔདཾ ཨཱགམྨ པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི ཉསྶཏི ཝཱ དཀྑཏི ཝཱ པཛཧིསྶཏི ཝཱཏི – ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, གངྒཱ ནདཱི པཱུརཱ ཨུདཀསྶ སམཏིཏྟིཀཱ ¶ ཀཱཀཔེཡྻཱ. ཨཐ དུབྦལཀོ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ – ‘ཨཧཾ ཨིམིསྶཱ གངྒཱཡ ནདིཡཱ ཏིརིཡཾ བཱཧཱཡ སོཏཾ ཚེཏྭཱ སོཏྠིནཱ པཱརཾ གཙྪིསྶཱམཱི’ཏི [གཙྪཱམཱིཏི (སཱི. པཱི.)]; སོ ན སཀྐུཎེཡྻ གངྒཱཡ ནདིཡཱ ཏིརིཡཾ བཱཧཱཡ སོཏཾ ཚེཏྭཱ སོཏྠིནཱ པཱརཾ གནྟུཾ. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཡེསཾ ཀེསཉྩི [ཡསྶ ཀསྶཙི (སབྦཏྠ)] སཀྐཱཡནིརོདྷཱཡ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི ནཔྤསཱིདཏི ན སནྟིཊྛཏི ན ཝིམུཙྩཏི; སེཡྻཐཱཔི ¶ སོ དུབྦལཀོ པུརིསོ ཨེཝམེཏེ དཊྛབྦཱ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, གངྒཱ ནདཱི པཱུརཱ ཨུདཀསྶ སམཏིཏྟིཀཱ ཀཱཀཔེཡྻཱ. ཨཐ བལཝཱ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ – ‘ཨཧཾ ཨིམིསྶཱ གངྒཱཡ ནདིཡཱ ཏིརིཡཾ བཱཧཱཡ ¶ སོཏཾ ཚེཏྭཱ སོཏྠིནཱ པཱརཾ གཙྪིསྶཱམཱི’ཏི; སོ སཀྐུཎེཡྻ གངྒཱཡ ནདིཡཱ ཏིརིཡཾ བཱཧཱཡ སོཏཾ ཚེཏྭཱ སོཏྠིནཱ པཱརཾ གནྟུཾ. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཡེསཾ ཀེསཉྩི སཀྐཱཡནིརོདྷཱཡ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི པསཱིདཏི སནྟིཊྛཏི ཝིམུཙྩཏི; སེཡྻཐཱཔི སོ བལཝཱ པུརིསོ ཨེཝམེཏེ དཊྛབྦཱ.

༡༣༣. ‘‘ཀཏམོ ཙཱནནྡ, མགྒོ, ཀཏམཱ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨུཔདྷིཝིཝེཀཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱ སབྦསོ ཀཱཡདུཊྛུལླཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཡདེཝ ཏཏྠ ཧོཏི རཱུཔགཏཾ ཝེདནཱགཏཾ སཉྙཱགཏཾ སངྑཱརགཏཾ ཝིཉྙཱཎགཏཾ ཏེ དྷམྨེ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ རོགཏོ གཎྜཏོ སལླཏོ ཨགྷཏོ ཨཱབཱདྷཏོ པརཏོ པལོཀཏོ སུཉྙཏོ ཨནཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི. སོ ཏེཧི དྷམྨེཧི ཙིཏྟཾ པཊིཝཱཔེཏི [པཊིཔཱཔེཏི (སྱཱ.), པཏིཊྛཱཔེཏི (ཀ.)]. སོ ཏེཧི དྷམྨེཧི ཙིཏྟཾ པཊིཝཱཔེཏྭཱ ཨམཏཱཡ དྷཱཏུཡཱ ¶ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི – ‘ཨེཏཾ སནྟཾ ཨེཏཾ པཎཱིཏཾ ཡདིདཾ སབྦསངྑཱརསམཐོ སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ¶ ཏཎྷཱཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱན’ནྟི. སོ ཏཏྠ ཋིཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཱཔུཎཱཏི; ནོ ཙེ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཱཔུཎཱཏི ཏེནེཝ དྷམྨརཱགེན ཏཱཡ དྷམྨནནྡིཡཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཧོཏི, ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི, ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, མགྒོ ཨཡཾ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… ¶ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི… ¶ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཡདེཝ ཏཏྠ ཧོཏི རཱུཔགཏཾ ཝེདནཱགཏཾ སཉྙཱགཏཾ སངྑཱརགཏཾ ཝིཉྙཱཎགཏཾ… ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, མགྒོ ཨཡཾ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཡདེཝ ཏཏྠ ཧོཏི ཝེདནཱགཏཾ ¶ སཉྙཱགཏཾ སངྑཱརགཏཾ ཝིཉྙཱཎགཏཾ…པེ… ¶ ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, མགྒོ ཨཡཾ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཡདེཝ ཏཏྠ ཧོཏི ཝེདནཱགཏཾ སཉྙཱགཏཾ སངྑཱརགཏཾ ཝིཉྙཱཎགཏཾ…པེ… ¶ ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, མགྒོ ཨཡཾ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཡདེཝ ཏཏྠ ཧོཏི ཝེདནཱགཏཾ སཉྙཱགཏཾ སངྑཱརགཏཾ ཝིཉྙཱཎགཏཾ…པེ… ¶ ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨཡམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, མགྒོ ཨཡཾ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡཱ’’ཏི.

‘‘ཨེསོ ཙེ, བྷནྟེ, མགྒོ ཨེསཱ པཊིཔདཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཨིདྷེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ཙེཏོཝིམུཏྟིནོ ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ པཉྙཱཝིམུཏྟིནོ’’ཏི? ‘‘ཨེཏྠ ཁོ པནེསཱཧཾ [ཨེཏྠ ཁོ ཏེསཱཧཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], ཨཱནནྡ, ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟཏཾ ཝདཱམཱི’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

མཧཱམཱལུཀྱསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཙཏུཏྠཾ.

༥. བྷདྡཱལིསུཏྟཾ

༡༣༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཱསནབྷོཛནཾ བྷུཉྫཱམི; ཨེཀཱསནབྷོཛནཾ ཁོ, ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷུཉྫམཱནོ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནཱམི ¶ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཨེཐ, ཏུམྷེཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཱསནབྷོཛནཾ བྷུཉྫཐ; ཨེཀཱསནབྷོཛནཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེཔི བྷུཉྫམཱནཱ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནིསྶཐ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧཾ ཁོ, བྷནྟེ, ན ཨུསྶཧཱམི ཨེཀཱསནབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏུཾ; ཨེཀཱསནབྷོཛནཉྷི མེ, བྷནྟེ, བྷུཉྫཏོ སིཡཱ ཀུཀྐུཙྩཾ, སིཡཱ ཝིཔྤཊིསཱརོ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, ཡཏྠ ནིམནྟིཏོ ཨསྶསི ཏཏྠ ཨེཀདེསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨེཀདེསཾ ནཱིཧརིཏྭཱཔི བྷུཉྫེཡྻཱསི. ཨེཝམྤི ཁོ ¶ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, བྷུཉྫམཱནོ ཨེཀཱསནོ ཡཱཔེསྶསཱི’’ཏི [བྷུཉྫམཱནོ ཡཱཔེསྶསཱིཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ‘‘ཨེཝམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ན ཨུསྶཧཱམི བྷུཉྫིཏུཾ; ཨེཝམྤི ཧི མེ, བྷནྟེ, བྷུཉྫཏོ སིཡཱ ཀུཀྐུཙྩཾ, སིཡཱ ཝིཔྤཊིསཱརོ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི བྷགཝཏཱ སིཀྑཱཔདེ པཉྙཱཔིཡམཱནེ བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཀྑཾ སམཱདིཡམཱནེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསི. ཨཐ ¶ ཁོ ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི སབྦཾ ཏཾ ཏེམཱསཾ ན བྷགཝཏོ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨདཱསི, ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི.

༡༣༥. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟི – ནིཊྛིཏཙཱིཝརོ བྷགཝཱ ཏེམཱསཙྩཡེན ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏཱིཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟཾ བྷདྡཱལིཾ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨིདཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ བྷདྡཱལི, བྷགཝཏོ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརཱིཡཏི [ཀརཎཱིཡཾ (ཀ.)]. ནིཊྛིཏཙཱིཝརོ བྷགཝཱ ཏེམཱསཙྩཡེན ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏི. ཨིངྒྷཱཝུསོ བྷདྡཱལི, ཨེཏཾ དོསཀཾ སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི, མཱ ཏེ པཙྪཱ དུཀྐརཏརཾ ཨཧོསཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ¶ བྷདྡཱལི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྩཡོ མཾ, བྷནྟེ, ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡོཧཾ བྷགཝཏཱ སིཀྑཱཔདེ པཉྙཱཔིཡམཱནེ བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཀྑཾ སམཱདིཡམཱནེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསིཾ. ཏསྶ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ པཊིགྒཎྷཱཏུ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཱཡཱ’’ཏི.

‘‘ཏགྒྷ ¶ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, ཨཙྩཡོ ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ¶ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡཾ ཏྭཾ མཡཱ སིཀྑཱཔདེ པཉྙཱཔིཡམཱནེ བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཀྑཾ སམཱདིཡམཱནེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསི. སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི – ‘བྷགཝཱ ཁོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི, བྷགཝཱཔི མཾ ཛཱནིསྶཏི – བྷདྡཱལི ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི. ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི. སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི – ‘སམྦཧུལཱ ཁོ ¶ བྷིཀྑུ སཱཝཏྠིཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགཏཱ, ཏེཔི མཾ ཛཱནིསྶནྟི – བྷདྡཱལི ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི. ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི. སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི – ‘སམྦཧུལཱ ཁོ བྷིཀྑུནིཡོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགཏཱ, ཏཱཔི མཾ ཛཱནིསྶནྟི – བྷདྡཱལི ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི. ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི. སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི – ‘སམྦཧུལཱ ཁོ ཨུཔཱསཀཱ སཱཝཏྠིཡཾ པཊིཝསནྟི, ཏེཔི མཾ ཛཱནིསྶནྟི – བྷདྡཱལི ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི. ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི. སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི – ‘སམྦཧུལཱ ཁོ ཨུཔཱསིཀཱ སཱཝཏྠིཡཾ པཊིཝསནྟི, ཏཱཔི མཾ ཛཱནིསྶནྟི – བྷདྡཱལི ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི. ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི ¶ , སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི. སམཡོཔི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི – ‘སམྦཧུལཱ ཁོ ནཱནཱཏིཏྠིཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགཏཱ, ཏེཔི མཾ ཛཱནིསྶནྟི – བྷདྡཱལི ནཱམ བྷིཀྑུ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ ཐེརཉྙཏརོ བྷིཀྑུ སཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི. ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསཱི’’ཏི.

‘‘ཨཙྩཡོ ¶ མཾ, བྷནྟེ, ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡོཧཾ བྷགཝཏཱ སིཀྑཱཔདེ པཉྙཱཔིཡམཱནེ བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཀྑཾ སམཱདིཡམཱནེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསིཾ. ཏསྶ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ པཊིགྒཎྷཱཏུ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཏགྒྷ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, ཨཙྩཡོ ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡཾ ཏྭཾ མཡཱ སིཀྑཱཔདེ ¶ པཉྙཱཔིཡམཱནེ བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཀྑཾ སམཱདིཡམཱནེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསི’’.

༡༣༦. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, བྷདྡཱལི, ཨིདྷསྶ བྷིཀྑུ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ, ཏམཧཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཾ – ‘ཨེཧི མེ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, པངྐེ སངྐམོ ཧོཧཱི’ཏི, ཨཔི ནུ ཁོ སོ སངྐམེཡྻ ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀཱཡཾ སནྣཱམེཡྻ, ‘ནོ’ཏི ཝཱ ཝདེཡྻཱ’’ཏི?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, བྷདྡཱལི, ཨིདྷསྶ བྷིཀྑུ པཉྙཱཝིམུཏྟོ… ཀཱཡསཀྑི… དིཊྛིཔྤཏྟོ… སདྡྷཱཝིམུཏྟོ… དྷམྨཱནུསཱརཱི… སདྡྷཱནུསཱརཱི, ཏམཧཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཾ – ‘ཨེཧི མེ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, པངྐེ སངྐམོ ཧོཧཱི’ཏི, ཨཔི ནུ ཁོ སོ སངྐམེཡྻ ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀཱཡཾ སནྣཱམེཡྻ, ‘ནོ’ཏི ཝཱ ཝདེཡྻཱ’’ཏི?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ ¶ མཉྙསི, བྷདྡཱལི, ཨཔི ནུ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, ཏསྨིཾ སམཡེ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ཝཱ ཧོསི པཉྙཱཝིམུཏྟོ ¶ ཝཱ ཀཱཡསཀྑི ཝཱ དིཊྛིཔྤཏྟོ ཝཱ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ ཝཱ དྷམྨཱནུསཱརཱི ཝཱ སདྡྷཱནུསཱརཱི ཝཱ’’ཏི?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ནནུ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, ཏསྨིཾ སམཡེ རིཏྟོ ཏུཙྪོ ཨཔརདྡྷོ’’ཏི?

‘‘ཨེཝཾ ¶ , བྷནྟེ. ཨཙྩཡོ མཾ, བྷནྟེ, ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡོཧཾ བྷགཝཏཱ སིཀྑཱཔདེ པཉྙཱཔིཡམཱནེ བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཀྑཾ སམཱདིཡམཱནེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསིཾ. ཏསྶ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ པཊིགྒཎྷཱཏུ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཏགྒྷ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, ཨཙྩཡོ ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, ཡཾ ཏྭཾ མཡཱ སིཀྑཱཔདེ པཉྙཱཔིཡམཱནེ བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཀྑཾ སམཱདིཡམཱནེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེསི. ཡཏོ ཙ ཁོ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ དིསྭཱ ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀརོསི, ཏཾ ཏེ མཡཾ པཊིགྒཎྷཱམ. ཝུདྡྷིཧེསཱ, བྷདྡཱལི, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཡོ ཨཙྩཡཾ ཨཙྩཡཏོ དིསྭཱ ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀརོཏི, ཨཱཡཏིཾ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི’’.

༡༣༧. ‘‘ཨིདྷ, བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛེཡྻཾ ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལཾ པབྦཏཾ ཀནྡརཾ གིརིགུཧཾ སུསཱནཾ ཝནཔཏྠཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ ¶ པལཱལཔུཉྫཾ. ཨཔྤེཝ ནཱམཱཧཾ ཨུཏྟརི [ཨུཏྟརིཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མནུསྶདྷམྨཱ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀརེཡྻ’ནྟི. སོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལཾ པབྦཏཾ ¶ ཀནྡརཾ གིརིགུཧཾ སུསཱནཾ ཝནཔཏྠཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ པལཱལཔུཉྫཾ. ཏསྶ ཏཐཱཝཱུཔཀཊྛསྶ ཝིཧརཏོ སཏྠཱཔི ཨུཔཝདཏི, ཨནུཝིཙྩཔི ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨུཔཝདནྟི, དེཝཏཱཔི ཨུཔཝདནྟི, ཨཏྟཱཔི ཨཏྟཱནཾ ཨུཔཝདཏི. སོ སཏྠཱརཱཔི ཨུཔཝདིཏོ, ཨནུཝིཙྩཔི ཝིཉྙཱུཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨུཔཝདིཏོ, དེཝཏཱཧིཔི ཨུཔཝདིཏོ, ཨཏྟནཱཔི ཨཏྟཱནཾ ཨུཔཝདིཏོ ན ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨཱ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀརོཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརིསྶ.

༡༣༨. ‘‘ཨིདྷ པན, བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོ བྷིཀྑུ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛེཡྻཾ ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལཾ པབྦཏཾ ཀནྡརཾ གིརིགུཧཾ སུསཱནཾ ཝནཔཏྠཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ ¶ པལཱལཔུཉྫཾ. ཨཔྤེཝ ནཱམཱཧཾ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨཱ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀརེཡྻ’ནྟི. སོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལཾ པབྦཏཾ ཀནྡརཾ གིརིགུཧཾ སུསཱནཾ ཝནཔཏྠཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ པལཱལཔུཉྫཾ. ཏསྶ ཏཐཱཝཱུཔཀཊྛསྶ ཝིཧརཏོ སཏྠཱཔི ན ཨུཔཝདཏི, ཨནུཝིཙྩཔི ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ན ཨུཔཝདནྟི, དེཝཏཱཔི ན ཨུཔཝདནྟི, ཨཏྟཱཔི ཨཏྟཱནཾ ན ཨུཔཝདཏི. སོ སཏྠཱརཱཔི ཨནུཔཝདིཏོ ¶ , ཨནུཝིཙྩཔི ཝིཉྙཱུཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨནུཔཝདིཏོ, དེཝཏཱཧིཔི ཨནུཔཝདིཏོ, ཨཏྟནཱཔི ཨཏྟཱནཾ ཨནུཔཝདིཏོ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨཱ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀརོཏི. སོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ¶ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརིསྶ.

༡༣༩. ‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ སམཱདྷིཛཾ པཱིཏིསུཁཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརིསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏི, སཏོ ཙ སམྤཛཱནོ སུཁཉྩ ཀཱཡེན པཊིསཾཝེདེཏི, ཡཾ ཏཾ ཨརིཡཱ ཨཱཙིཀྑནྟི – ‘ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱི’ཏི ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ¶ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརིསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརིསྶ.

‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ¶ ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརིསྶ.

‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ¶ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ…པེ… ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ; ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ…པེ… སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརིསྶ.

‘‘སོ ¶ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ‘ཨིདཾ དུཀྑ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; ‘ཨིམེ ཨཱསཝཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ ¶ ཨཱསཝསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོ ཀཱམཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, བྷཝཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཝིཛྫཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ ¶ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི ཡཐཱ ཏཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ པརིཔཱུརཀཱརིསྶཱ’’ཏི.

༡༤༠. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ, ཀོ པཙྩཡོ ཡེན མིདྷེཀཙྩཾ བྷིཀྑུཾ པསཡ྄ཧ པསཡ྄ཧ [པཝཡ྄ཧ པཝཡ྄ཧ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཀཱརཎཾ ཀརོནྟི? ཀོ པན, བྷནྟེ, ཧེཏུ, ཀོ པཙྩཡོ ཡེན མིདྷེཀཙྩཾ བྷིཀྑུཾ ནོ ཏཐཱ པསཡ྄ཧ པསཡ྄ཧ ཀཱརཎཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཨབྷིཎྷཱཔཏྟིཀོ ཧོཏི ཨཱཔཏྟིབཧུལོ. སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ཨཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ཨཔནཱམེཏི, ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, ན སམྨཱ ཝཏྟཏི, ན ལོམཾ པཱཏེཏི, ན ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ཨཏྟམནོ ཧོཏི ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ནཱཧ. ཏཏྲ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ¶ ཨབྷིཎྷཱཔཏྟིཀོ ཨཱཔཏྟིབཧུལོ. སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ཨཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ཨཔནཱམེཏི, ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, ན སམྨཱ ཝཏྟཏི, ན ལོམཾ པཱཏེཏི, ན ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ཨཏྟམནོ ཧོཏི ¶ ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ནཱཧ. སཱདྷུ ཝཏཱཡསྨནྟོ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑཐ ཡཐཱསྶིདཾ [ཡཐཡིདཾ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཨདྷིཀརཎཾ ན ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམེཡྻཱཏི. ཏསྶ ཁོ ཨེཝཾ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑཱུ ¶ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑནྟི ཡཐཱསྶིདཾ ཨདྷིཀརཎཾ ན ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམྨཏི.

༡༤༡. ‘‘ཨིདྷ པན, བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཨབྷིཎྷཱཔཏྟིཀོ ཧོཏི ཨཱཔཏྟིབཧུལོ. སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ནཱཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ན ཨཔནཱམེཏི, ན ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, སམྨཱ ཝཏྟཏི, ལོམཾ པཱཏེཏི, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ཨཏྟམནོ ¶ ཧོཏི ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྲ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཎྷཱཔཏྟིཀོ ཨཱཔཏྟིབཧུལོ. སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ནཱཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ན ཨཔནཱམེཏི, ན ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, སམྨཱ ཝཏྟཏི, ལོམཾ པཱཏེཏི, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ཨཏྟམནོ ཧོཏི ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཱཧ. སཱདྷུ ཝཏཱཡསྨནྟོ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑཐ ཡཐཱསྶིདཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམེཡྻཱཏི. ཏསྶ ཁོ ཨེཝཾ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑཱུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑནྟི ཡཐཱསྶིདཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམྨཏི.

༡༤༢. ‘‘ཨིདྷ, བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཨདྷིཙྩཱཔཏྟིཀོ ཧོཏི ཨནཱཔཏྟིབཧུལོ. སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ཨཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ཨཔནཱམེཏི, ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, ན སམྨཱ ཝཏྟཏི, ན ལོམཾ པཱཏེཏི, ན ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ཨཏྟམནོ ཧོཏི ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ནཱཧ. ཏཏྲ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨདྷིཙྩཱཔཏྟིཀོ ཨནཱཔཏྟིབཧུལོ ¶ . སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ཨཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ཨཔནཱམེཏི, ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, ན སམྨཱ ཝཏྟཏི, ན ལོམཾ པཱཏེཏི, ན ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ཨཏྟམནོ ཧོཏི ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ནཱཧ. སཱདྷུ ཝཏཱཡསྨནྟོ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑཐ ཡཐཱསྶིདཾ ¶ ཨདྷིཀརཎཾ ན ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམེཡྻཱཏི. ཏསྶ ཁོ ཨེཝཾ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑཱུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑནྟི ཡཐཱསྶིདཾ ཨདྷིཀརཎཾ ¶ ན ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམྨཏི.

༡༤༣. ‘‘ཨིདྷ པན, བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོ བྷིཀྑུ ཨདྷིཙྩཱཔཏྟིཀོ ཧོཏི ཨནཱཔཏྟིབཧུལོ. སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ནཱཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, ན བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ཨཔནཱམེཏི, ན ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, སམྨཱ ཝཏྟཏི, ལོམཾ པཱཏེཏི, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ཨཏྟམནོ ཧོཏི ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྲ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨདྷིཙྩཱཔཏྟིཀོ ཨནཱཔཏྟིབཧུལོ. སོ བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ ནཱཉྙེནཉྙཾ པཊིཙརཏི, ན བཧིདྡྷཱ ཀཐཾ ཨཔནཱམེཏི, ན ཀོཔཉྩ དོསཉྩ ཨཔྤཙྩཡཉྩ པཱཏུཀརོཏི, སམྨཱ ཝཏྟཏི, ལོམཾ པཱཏེཏི, ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟཏི, ‘ཡེན སངྒྷོ ¶ ཨཏྟམནོ ཧོཏི ཏཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཱཧ. སཱདྷུ ཝཏཱཡསྨནྟོ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑཐ ཡཐཱསྶིདཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམེཡྻཱཏི. ཏསྶ ཁོ ཨེཝཾ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑཱུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཨུཔཔརིཀྑནྟི ཡཐཱསྶིདཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཁིཔྤམེཝ ཝཱུཔསམྨཏི.

༡༤༤. ‘‘ཨིདྷ ¶ , བྷདྡཱལི, ཨེཀཙྩོ བྷིཀྑུ སདྡྷཱམཏྟཀེན ཝཧཏི པེམམཏྟཀེན. ཏཏྲ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སདྡྷཱམཏྟཀེན ཝཧཏི པེམམཏྟཀེན. སཙེ མཡཾ ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ པསཡ྄ཧ པསཡ྄ཧ ཀཱརཎཾ ཀརིསྶཱམ – མཱ ཡམྤིསྶ ཏཾ སདྡྷཱམཏྟཀཾ པེམམཏྟཀཾ ཏམྷཱཔི པརིཧཱཡཱི’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷདྡཱལི, པུརིསསྶ ཨེཀཾ ཙཀྑུཾ, ཏསྶ མིཏྟཱམཙྩཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ཏཾ ཨེཀཾ ཙཀྑུཾ རཀྑེཡྻུཾ – ‘མཱ ཡམྤིསྶ ཏཾ ཨེཀཾ ཙཀྑུཾ ཏམྷཱཔི པརིཧཱཡཱི’ཏི; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷདྡཱལི, ཨིདྷེཀཙྩོ བྷིཀྑུ སདྡྷཱམཏྟཀེན ཝཧཏི པེམམཏྟཀེན. ཏཏྲ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སདྡྷཱམཏྟཀེན ཝཧཏི པེམམཏྟཀེན. སཙེ མཡཾ ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ པསཡ྄ཧ པསཡ྄ཧ ཀཱརཎཾ ཀརིསྶཱམ – མཱ ཡམྤིསྶ ཏཾ སདྡྷཱམཏྟཀཾ པེམམཏྟཀཾ ཏམྷཱཔི པརིཧཱཡཱི’ཏི. ཨཡཾ ཁོ, བྷདྡཱལི, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན མིདྷེཀཙྩཾ བྷིཀྑུཾ པསཡ྄ཧ པསཡ྄ཧ ཀཱརཎཾ ཀརོནྟི. ཨཡཾ པན, བྷདྡཱལི, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ, ཡེན མིདྷེཀཙྩཾ བྷིཀྑུཾ ནོ ཏཐཱ པསཡ྄ཧ པསཡ྄ཧ ཀཱརཎཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི.

༡༤༥. ‘‘‘ཀོ ¶ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ, ཀོ པཙྩཡོ ཡེན པུབྦེ ཨཔྤཏརཱནི ¶ ཙེཝ སིཀྑཱཔདཱནི ཨཧེསུཾ བཧུཏརཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཨཉྙཱཡ སཎྛཧིཾསུ? ཀོ པན, བྷནྟེ, ཧེཏུ, ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཨེཏརཧི བཧུཏརཱནི ཙེཝ སིཀྑཱཔདཱནི ཧོནྟི ཨཔྤཏརཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཨཉྙཱཡ སཎྛཧནྟཱི’ཏི? ‘‘ཨེཝམེཏཾ, བྷདྡཱལི, ཧོཏི སཏྟེསུ ཧཱཡམཱནེསུ, སདྡྷམྨེ ¶ ཨནྟརདྷཱཡམཱནེ, བཧུཏརཱནི ཙེཝ སིཀྑཱཔདཱནི ཧོནྟི ཨཔྤཏརཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཨཉྙཱཡ སཎྛཧནྟཱིཏི. ན ཏཱཝ, བྷདྡཱལི, སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེཏི ཡཱཝ ན ཨིདྷེཀཙྩེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི. ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷདྡཱལི, ཨིདྷེཀཙྩེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི, ཨཐ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེཏི ཏེསཾཡེཝ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ན ཏཱཝ, བྷདྡཱལི, ཨིདྷེཀཙྩེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི ཡཱཝ ན སངྒྷོ མཧཏྟཾ པཏྟོ ཧོཏི. ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷདྡཱལི, སངྒྷོ མཧཏྟཾ པཏྟོ ཧོཏི, ཨཐ ཨིདྷེཀཙྩེ ¶ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི. ཨཐ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེཏི ཏེསཾཡེཝ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ན ཏཱཝ, བྷདྡཱལི, ཨིདྷེཀཙྩེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི ཡཱཝ ན སངྒྷོ ལཱབྷགྒཾ པཏྟོ ཧོཏི, ཡསགྒཾ པཏྟོ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩཾ པཏྟོ ཧོཏི, རཏྟཉྙུཏཾ པཏྟོ ཧོཏི. ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷདྡཱལི, སངྒྷོ རཏྟཉྙུཏཾ པཏྟོ ཧོཏི, ཨཐ ཨིདྷེཀཙྩེ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱ དྷམྨཱ སངྒྷེ པཱཏུབྷཝནྟི, ཨཐ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེཏི ཏེསཾཡེཝ ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

༡༤༦. ‘‘ཨཔྤཀཱ ཁོ ཏུམྷེ, བྷདྡཱལི, ཏེན སམཡེན ཨཧུཝཏྠ ཡདཱ ཝོ ཨཧཾ ཨཱཛཱནཱིཡསུསཱུཔམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ དེསེསིཾ. ཏཾ སརསི [སརསི ཏྭཾ (སཱི. པཱི.), སརསི ཏཾ (?)] བྷདྡཱལཱི’’ཏི ¶ ?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཏྲ, བྷདྡཱལི, ཀཾ ཧེཏུཾ པཙྩེསཱི’’ཏི?

‘‘སོ ཧི ནཱུནཱཧཾ, བྷནྟེ, དཱིགྷརཏྟཾ སཏྠུསཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི ཨཧོསི’’ནྟི.

‘‘ན ཁོ, བྷདྡཱལི, ཨེསེཝ ཧེཏུ, ཨེས པཙྩཡོ. ཨཔི ཙ མེ ཏྭཾ, བྷདྡཱལི, དཱིགྷརཏྟཾ ཙེཏསཱ ¶ ཙེཏོཔརིཙྩ ཝིདིཏོ – ‘ན ཙཱཡཾ མོགྷཔུརིསོ མཡཱ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ ཨཊྛིཾ ཀཏྭཱ མནསི ཀཏྭཱ སབྦཙེཏསོ [སབྦཾ ཙེཏསོ (ཀ.)] སམནྣཱཧརིཏྭཱ ཨོཧིཏསོཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏཱི’ཏི. ཨཔི ཙ ཏེ ཨཧཾ, བྷདྡཱལི, ཨཱཛཱནཱིཡསུསཱུཔམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི ¶ ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༡༤༧. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷདྡཱལི, དཀྑོ ཨསྶདམཀོ བྷདྲཾ ཨསྶཱཛཱནཱིཡཾ ལབྷིཏྭཱ པཋམེནེཝ མུཁཱདྷཱནེ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏི. ཏསྶ མུཁཱདྷཱནེ ཀཱརཎཾ ཀཱརིཡམཱནསྶ ཧོནྟིཡེཝ ཝིསཱུཀཱཡིཏཱནི ཝིསེཝིཏཱནི ཝིཔྥནྡིཏཱནི ཀཱནིཙི ཀཱནིཙི, ཡཐཱ ཏཾ ཨཀཱརིཏཔུབྦཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརིཡམཱནསྶ. སོ ཨབྷིཎྷཀཱརཎཱ ཨནུཔུབྦཀཱརཎཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིནིབྦཱཡཏི. ཡཏོ ཁོ, བྷདྡཱལི, བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ ཨབྷིཎྷཀཱརཎཱ ཨནུཔུབྦཀཱརཎཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིནིབྦུཏོ ཧོཏི, ཏམེནཾ ཨསྶདམཀོ ཨུཏྟརི ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏི ཡུགཱདྷཱནེ. ཏསྶ ཡུགཱདྷཱནེ ཀཱརཎཾ ཀཱརིཡམཱནསྶ ཧོནྟིཡེཝ ཝིསཱུཀཱཡིཏཱནི ཝིསེཝིཏཱནི ཝིཔྥནྡིཏཱནི ཀཱནིཙི ཀཱནིཙི, ཡཐཱ ཏཾ ཨཀཱརིཏཔུབྦཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརིཡམཱནསྶ. སོ ཨབྷིཎྷཀཱརཎཱ ཨནུཔུབྦཀཱརཎཱ ཏསྨིཾ ¶ ཋཱནེ པརིནིབྦཱཡཏི ¶ . ཡཏོ ཁོ, བྷདྡཱལི, བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ ཨབྷིཎྷཀཱརཎཱ ཨནུཔུབྦཀཱརཎཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིནིབྦུཏོ ཧོཏི, ཏམེནཾ ཨསྶདམཀོ ཨུཏྟརི ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏི ཨནུཀྐམེ མཎྜལེ ཁུརཀཱསེ [ཁུརཀཱཡེ (སཱི. པཱི.)] དྷཱཝེ དཝཏྟེ [རཝཏྠེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] རཱཛགུཎེ རཱཛཝཾསེ ཨུཏྟམེ ཛཝེ ཨུཏྟམེ ཧཡེ ཨུཏྟམེ སཱཁལྱེ. ཏསྶ ཨུཏྟམེ ཛཝེ ཨུཏྟམེ ཧཡེ ཨུཏྟམེ སཱཁལྱེ ཀཱརཎཾ ཀཱརིཡམཱནསྶ ཧོནྟིཡེཝ ཝིསཱུཀཱཡིཏཱནི ཝིསེཝིཏཱནི ཝིཔྥནྡིཏཱནི ཀཱནིཙི ཀཱནིཙི, ཡཐཱ ཏཾ ཨཀཱརིཏཔུབྦཾ ཀཱརཎཾ ཀཱརིཡམཱནསྶ. སོ ཨབྷིཎྷཀཱརཎཱ ཨནུཔུབྦཀཱརཎཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིནིབྦཱཡཏི. ཡཏོ ཁོ, བྷདྡཱལི, བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ ཨབྷིཎྷཀཱརཎཱ ཨནུཔུབྦཀཱརཎཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིནིབྦུཏོ ཧོཏི, ཏམེནཾ ཨསྶདམཀོ ཨུཏྟརི ཝཎྞིཡཉྩ པཱཎིཡཉྩ [ཝལིཡཉྩ (སཱི. པཱི.), བལིཡཉྩ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨནུཔྤཝེཙྪཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷདྡཱལི, དསཧངྒེཧི སམནྣཱགཏོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ རཱཛཱརཧོ ཧོཏི རཱཛབྷོགྒོ རཉྙོ ཨངྒནྟེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི.

‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷདྡཱལི, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷ, བྷདྡཱལི, བྷིཀྑུ ཨསེཁཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱསངྐཔྤེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁཱཡ ¶ སམྨཱཝཱཙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཨཱཛཱིཝེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཝཱཡཱམེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི ¶ , ཨསེཁཱཡ སམྨཱསཏིཡཱ ¶ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱསམཱདྷིནཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁཱཡ སམྨཱཝིམུཏྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷདྡཱལི, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ བྷདྡཱལི བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

བྷདྡཱལིསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ པཉྩམཾ.

༦. ལཊུཀིཀོཔམསུཏྟཾ

༡༤༨. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཨངྒུཏྟརཱཔེསུ ཝིཧརཏི ཨཱཔཎཾ ནཱམ ཨངྒུཏྟརཱཔཱནཾ ནིགམོ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨཱཔཎཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཱཔཎེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེནཉྙཏརོ ཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཏཾ ཝནསཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ ཨུདཱཡཱི པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨཱཔཎཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཱཔཎེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེན སོ ཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཏཾ ཝནསཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ ཨུདཱཡིསྶ རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘‘བཧཱུནཾ [བཧུནྣཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.) ཨེཝམཱིདིསེ ཨཝིཉྙཱཎཀཔྤཀརཎེ] ཝཏ ནོ བྷགཝཱ དུཀྑདྷམྨཱནཾ ཨཔཧཏྟཱ, བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ སུཁདྷམྨཱནཾ ཨུཔཧཏྟཱ; བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཔཧཏྟཱ, བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔཧཏྟཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི ¶ .

༡༤༩. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ ¶ – ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ དུཀྑདྷམྨཱནཾ ཨཔཧཏྟཱ, བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ སུཁདྷམྨཱནཾ ཨུཔཧཏྟཱ; བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཔཧཏྟཱ, བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔཧཏྟཱ’ཏི. མཡཉྷི, བྷནྟེ, པུབྦེ སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫཱམ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ. ཨཧུ ཁོ སོ, བྷནྟེ, སམཡོ ཡཾ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘ཨིངྒྷ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏཾ དིཝཱཝིཀཱལབྷོཛནཾ པཛཧཐཱ’ཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨཧུདེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ, ཨཧུདེཝ [ཨཧུ (སཱི. པཱི.)] དོམནསྶཾ – ‘ཡམྤི ནོ སདྡྷཱ གཧཔཏིཀཱ དིཝཱ ཝིཀཱལེ པཎཱིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ དེནྟི ཏསྶཔི ནོ བྷགཝཱ པཧཱནམཱཧ, ཏསྶཔི ནོ སུགཏོ པཊིནིསྶགྒམཱཧཱ’ཏི. ཏེ ¶ མཡཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི པེམཉྩ གཱརཝཉྩ ཧིརིཉྩ ཨོཏྟཔྤཉྩ སམྤསྶམཱནཱ ¶ ཨེཝཾ ཏཾ དིཝཱཝིཀཱལབྷོཛནཾ པཛཧིམྷཱ. ཏེ མཡཾ, བྷནྟེ, སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫཱམ པཱཏོ ཙ. ཨཧུ ཁོ སོ, བྷནྟེ, སམཡོ ཡཾ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘ཨིངྒྷ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏཾ རཏྟིཾཝིཀཱལབྷོཛནཾ པཛཧཐཱ’ཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨཧུདེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཧུདེཝ དོམནསྶཾ – ‘ཡམྤི ནོ ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ བྷཏྟཱནཾ པཎཱིཏསངྑཱཏཏརཾ ཏསྶཔི ནོ བྷགཝཱ པཧཱནམཱཧ, ཏསྶཔི ནོ སུགཏོ པཊིནིསྶགྒམཱཧཱ’ཏི. བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏརོ པུརིསོ དིཝཱ སཱུཔེཡྻཾ ལབྷིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ཧནྡ ཙ ཨིམཾ ནིཀྑིཔཐ, སཱཡཾ སབྦེཝ སམགྒཱ ¶ བྷུཉྫིསྶཱམཱ’ཏི. ཡཱ ཀཱཙི, བྷནྟེ, སངྑཏིཡོ སབྦཱ ཏཱ རཏྟིཾ, ཨཔྤཱ དིཝཱ. ཏེ མཡཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི པེམཉྩ གཱརཝཉྩ ཧིརིཉྩ ཨོཏྟཔྤཉྩ སམྤསྶམཱནཱ ཨེཝཾ ཏཾ རཏྟིཾཝིཀཱལབྷོཛནཾ པཛཧིམྷཱ. བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུ རཏྟནྡྷཀཱརཏིམིསཱཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཱ ཙནྡནིཀམྤི པཝིསནྟི, ཨོལིགལླེཔི པཔཏནྟི, ཀཎྚཀཱཝཱཊམྤི [ཀཎྚཀཝཏྟམྤི (སཱི. པཱི.), ཀཎྚཀརཱཛིམྤི (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨཱརོཧནྟི, སུཏྟམྤི གཱཝིཾ ཨཱརོཧནྟི, མཱཎཝེཧིཔི སམཱགཙྪནྟི ཀཏཀམྨེཧིཔི ཨཀཏཀམྨེཧིཔི, མཱཏུགཱམོཔི ཏེ [ཏེན (ཀ.)] ཨསདྡྷམྨེན ནིམནྟེཏི. བྷཱུཏཔུབྦཱཧཾ, བྷནྟེ, རཏྟནྡྷཀཱརཏིམིསཱཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརཱམི. ཨདྡསཱ ཁོ མཾ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི ཝིཛྫནྟརིཀཱཡ བྷཱཛནཾ དྷོཝནྟཱི. དིསྭཱ མཾ བྷཱིཏཱ ཝིསྶརམཀཱསི – ‘ཨབྷུམྨེ [ཨབྦྷུམྨེ (སཱི. པཱི.)] པིསཱཙོ ཝཏ མ’ནྟི! ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏཾ ཨིཏྠིཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ནཱཧཾ, བྷགིནི, པིསཱཙོ; བྷིཀྑུ པིཎྜཱཡ ¶ ཋིཏོ’ཏི. ‘བྷིཀྑུསྶ ཨཱཏུམཱརཱི, བྷིཀྑུསྶ མཱཏུམཱརཱི [ཋིཏོ’ཏི. བྷིཀྑུསྶ ཨཱཏུམཱཏུམཱརཱི (ཀ.)]! ཝརཾ ཏེ, བྷིཀྑུ, ཏིཎྷེན གོཝིཀནྟནེན ཀུཙྪི པརིཀནྟོ, ན ཏྭེཝ ཝརཾ ཡཾ [ན ཏྭེཝ ཡཱ (སཱི. པཱི.)] རཏྟནྡྷཀཱརཏིམིསཱཡཾ ཀུཙྪིཧེཏུ པིཎྜཱཡ ཙརསཱི’ཏི [ཙརསཱཏི (སཱི. པཱི.)]. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཏདནུསྶརཏོ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ དུཀྑདྷམྨཱནཾ ཨཔཧཏྟཱ, བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ སུཁདྷམྨཱནཾ ཨུཔཧཏྟཱ; བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཔཧཏྟཱ, བཧཱུནཾ ཝཏ ནོ བྷགཝཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔཧཏྟཱ’’’ཏི.

༡༥༠. ‘‘ཨེཝམེཝ པནུདཱཡི, ཨིདྷེཀཙྩེ མོགྷཔུརིསཱ ‘ཨིདཾ པཛཧཐཱ’ཏི མཡཱ ¶ ཝུཙྩམཱནཱ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཀིཾ པནིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ ཨོརམཏྟཀསྶ ཨདྷིསལླིཁཏེཝཱཡཾ སམཎོ’ཏི. ཏེ ཏཉྩེཝ ནཔྤཛཧནྟི, མཡི ¶ ཙ ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟི. ཡེ ཙ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཱཀཱམཱ ཏེསཾ ཏཾ, ཨུདཱཡི, ཧོཏི བལཝཾ བནྡྷནཾ, དལ༹ྷཾ བནྡྷནཾ, ཐིརཾ བནྡྷནཾ, ཨཔཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཐཱུལོ, ཀལིངྒརོ – སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, ལཊུཀིཀཱ སཀུཎིཀཱ པཱུཏིལཏཱཡ བནྡྷནེན བདྡྷཱ ཏཏྠེཝ ཝདྷཾ ཝཱ བནྡྷཾ ཝཱ མརཎཾ ཝཱ ཨཱགམེཏི. ཡོ ནུ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཡེན སཱ ལཊུཀིཀཱ སཀུཎིཀཱ པཱུཏིལཏཱཡ བནྡྷནེན བདྡྷཱ ཏཏྠེཝ ཝདྷཾ ཝཱ བནྡྷཾ ཝཱ མརཎཾ ཝཱ ཨཱགམེཏི, ཏཉྷི ཏསྶཱ ཨབལཾ བནྡྷནཾ ¶ , དུབྦལཾ བནྡྷནཾ, པཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཨསཱརཀཾ བནྡྷན’ནྟི; སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨུདཱཡི, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཡེན སཱ, བྷནྟེ, ལཊུཀིཀཱ སཀུཎིཀཱ པཱུཏིལཏཱཡ བནྡྷནེན བདྡྷཱ ཏཏྠེཝ ཝདྷཾ ཝཱ བནྡྷཾ ཝཱ མརཎཾ ཝཱ ཨཱགམེཏི, ཏཉྷི ཏསྶཱ བལཝཾ བནྡྷནཾ, དལ༹ྷཾ བནྡྷནཾ, ཐིརཾ བནྡྷནཾ ཨཔཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཐཱུལོ, ཀལིངྒརོ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨིདྷེཀཙྩེ མོགྷཔུརིསཱ ‘ཨིདཾ པཛཧཐཱ’ཏི མཡཱ ཝུཙྩམཱནཱ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཀིཾ པནིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ ཨོརམཏྟཀསྶ ཨདྷིསལླིཁཏེཝཱཡཾ སམཎོ’ཏི? ཏེ ཏཉྩེཝ ནཔྤཛཧནྟི, མཡི ཙ ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟི. ཡེ ཙ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཱཀཱམཱ ཏེསཾ ཏཾ, ཨུདཱཡི, ཧོཏི བལཝཾ བནྡྷནཾ, དལ༹ྷཾ བནྡྷནཾ, ཐིརཾ བནྡྷནཾ, ཨཔཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཐཱུལོ, ཀལིངྒརོ’’.

༡༥༡. ‘‘ཨིདྷ ¶ པནུདཱཡི, ཨེཀཙྩེ ཀུལཔུཏྟཱ ‘ཨིདཾ པཛཧཐཱ’ཏི མཡཱ ¶ ཝུཙྩམཱནཱ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཀིཾ པནིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ ཨོརམཏྟཀསྶ པཧཱཏབྦསྶ ཡསྶ ནོ བྷགཝཱ པཧཱནམཱཧ, ཡསྶ ནོ སུགཏོ པཊིནིསྶགྒམཱཧཱ’ཏི? ཏེ ཏཉྩེཝ པཛཧནྟི, མཡི ཙ ན ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟི. ཡེ ཙ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཱཀཱམཱ ཏེ ཏཾ པཧཱཡ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ པནྣལོམཱ པརདཏྟཝུཏྟཱ [པརདཝུཏྟཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མིགབྷཱུཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརནྟི. ཏེསཾ ཏཾ, ཨུདཱཡི, ཧོཏི ཨབལཾ བནྡྷནཾ, དུབྦལཾ བནྡྷནཾ, པཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཨསཱརཀཾ བནྡྷནཾ – སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, རཉྙོ ནཱགོ ཨཱིསཱདནྟོ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ ཨབྷིཛཱཏོ སངྒཱམཱཝཙརོ དལ༹ྷེཧི ཝརཏྟེཧི བནྡྷནེཧི བདྡྷོ ཨཱིསཀཾཡེཝ ཀཱཡཾ སནྣཱམེཏྭཱ ཏཱནི བནྡྷནཱནི སཾཚིནྡིཏྭཱ སཾཔདཱལེཏྭཱ ཡེན ཀཱམཾ པཀྐམཏི. ཡོ ནུ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཡེཧི སོ རཉྙོ ནཱགོ ཨཱིསཱདནྟོ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ ཨབྷིཛཱཏོ སངྒཱམཱཝཙརོ དལ༹ྷེཧི ཝརཏྟེཧི བནྡྷནེཧི བདྡྷོ ཨཱིསཀཾཡེཝ ཀཱཡཾ སནྣཱམེཏྭཱ ཏཱནི བནྡྷནཱནི སཾཚིནྡིཏྭཱ སཾཔདཱལེཏྭཱ ཡེན ཀཱམཾ པཀྐམཏི, ཏཉྷི ཏསྶ བལཝཾ བནྡྷནཾ, དལ༹ྷཾ བནྡྷནཾ, ཐིརཾ བནྡྷནཾ, ཨཔཱུཏིཀཾ ¶ བནྡྷནཾ, ཐཱུལོ, ཀལིངྒརོ’ཏི; སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨུདཱཡི, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཡེཧི སོ, བྷནྟེ, རཉྙོ ནཱགོ ཨཱིསཱདནྟོ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ ཨབྷིཛཱཏོ སངྒཱམཱཝཙརོ དལ༹ྷེཧི ཝརཏྟེཧི བནྡྷནེཧི བདྡྷོ ཨཱིསཀཾཡེཝ ཀཱཡཾ སནྣཱམེཏྭཱ ཏཱནི བནྡྷནཱནི སཾཚིནྡིཏྭཱ ¶ སཾཔདཱལེཏྭཱ ཡེན ཀཱམཾ པཀྐམཏི, ཏཉྷི ཏསྶ ཨབལཾ བནྡྷནཾ…པེ… ཨསཱརཀཾ བནྡྷན’’ནྟི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨིདྷེཀཙྩེ ཀུལཔུཏྟཱ ‘ཨིདཾ པཛཧཐཱ’ཏི མཡཱ ཝུཙྩམཱནཱ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཀིཾ པནིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ ཨོརམཏྟཀསྶ པཧཱཏབྦསྶ ཡསྶ ནོ བྷགཝཱ པཧཱནམཱཧ, ཡསྶ ནོ སུགཏོ པཊིནིསྶགྒམཱཧཱ’ཏི? ཏེ ཏཉྩེཝ པཛཧནྟི, མཡི ཙ ན ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟི. ཡེ ཙ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཱཀཱམཱ ཏེ ཏཾ ¶ པཧཱཡ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ པནྣལོམཱ པརདཏྟཝུཏྟཱ མིགབྷཱུཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརནྟི. ཏེསཾ ཏཾ, ཨུདཱཡི, ཧོཏི ཨབལཾ བནྡྷནཾ, དུབྦལཾ བནྡྷནཾ, པཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཨསཱརཀཾ བནྡྷནཾ’’.

༡༥༢. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, པུརིསོ དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཡོ; ཏསྶ’སྶ ཨེཀཾ ཨགཱརཀཾ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ཀཱཀཱཏིདཱཡིཾ [ཀཱཀཱཏིཌཱཡིཾ (?)] ནཔརམརཱུཔཾ, ཨེཀཱ ཁཊོཔིཀཱ [ཀལོ༹པིཀཱ (ཀ.)] ཨོལུགྒཝིལུགྒཱ ནཔརམརཱུཔཱ, ཨེཀིསྶཱ ཀུམྦྷིཡཱ ¶ དྷཉྙསམཝཱཔཀཾ ནཔརམརཱུཔཾ, ཨེཀཱ ཛཱཡིཀཱ ནཔརམརཱུཔཱ. སོ ཨཱརཱམགཏཾ བྷིཀྑུཾ པསྶེཡྻ སུདྷོཏཧཏྠཔཱདཾ མནུཉྙཾ བྷོཛནཾ བྷུཏྟཱཝིཾ སཱིཏཱཡ ཚཱཡཱཡ ནིསིནྣཾ ཨདྷིཙིཏྟེ ཡུཏྟཾ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘སུཁཾ ཝཏ, བྷོ, སཱམཉྙཾ, ཨཱརོགྱཾ ཝཏ, བྷོ, སཱམཉྙཾ! སོ ཝཏསྶཾ [སོ ཝཏསྶ (ཀ.)] ཡོཧཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛེཡྻ’ནྟི. སོ ན སཀྐུཎེཡྻ ཨེཀཾ ཨགཱརཀཾ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ཀཱཀཱཏིདཱཡིཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀཾ ཁཊོཔིཀཾ ¶ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀིསྶཱ ཀུམྦྷིཡཱ དྷཉྙསམཝཱཔཀཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀཾ ཛཱཡིཀཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏུཾ. ཡོ ནུ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཡེཧི སོ པུརིསོ བནྡྷནེཧི བདྡྷོ ན སཀྐོཏི ཨེཀཾ ཨགཱརཀཾ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ཀཱཀཱཏིདཱཡིཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀཾ ཁཊོཔིཀཾ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀིསྶཱ ཀུམྦྷིཡཱ དྷཉྙསམཝཱཔཀཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀཾ ཛཱཡིཀཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ ཀེསམསྶུཾ ¶ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏུཾ; ཏཉྷི ཏསྶ ཨབལཾ བནྡྷནཾ, དུབྦལཾ བནྡྷནཾ, པཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཨསཱརཀཾ བནྡྷན’ནྟི; སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨུདཱཡི, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཡེཧི སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ བནྡྷནེཧི བདྡྷོ, ན སཀྐོཏི ཨེཀཾ ཨགཱརཀཾ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ཀཱཀཱཏིདཱཡིཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀཾ ཁཊོཔིཀཾ ཨོལུགྒཝིལུགྒཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀིསྶཱ ཀུམྦྷིཡཱ དྷཉྙསམཝཱཔཀཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ, ཨེཀཾ ཛཱཡིཀཾ ནཔརམརཱུཔཾ པཧཱཡ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏུཾ; ཏཉྷི ཏསྶ བལཝཾ བནྡྷནཾ, དལ༹ྷཾ བནྡྷནཾ, ཐིརཾ བནྡྷནཾ, ཨཔཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཐཱུལོ, ཀལིངྒརོ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨིདྷེཀཙྩེ མོགྷཔུརིསཱ ‘ཨིདཾ པཛཧཐཱ’ཏི མཡཱ ཝུཙྩམཱནཱ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཀིཾ པནིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ ཨོརམཏྟཀསྶ ¶ ཨདྷིསལླིཁཏེཝཱཡཾ སམཎོ’ཏི? ཏེ ཏཉྩེཝ ནཔྤཛཧནྟི, མཡི ཙ ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟི. ཡེ ཙ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཱཀཱམཱ ཏེསཾ ཏཾ, ཨུདཱཡི, ཧོཏི བལཝཾ བནྡྷནཾ, དལ༹ྷཾ བནྡྷནཾ, ཐིརཾ བནྡྷནཾ, ཨཔཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཐཱུལོ, ཀལིངྒརོ’’.

༡༥༣. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , ཨུདཱཡི, གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨཌྜྷོ མཧདྡྷནོ ¶ མཧཱབྷོགོ, ནེཀཱནཾ ནིཀྑགཎཱནཾ ཙཡོ, ནེཀཱནཾ དྷཉྙགཎཱནཾ ཙཡོ, ནེཀཱནཾ ཁེཏྟགཎཱནཾ ཙཡོ, ནེཀཱནཾ ཝཏྠུགཎཱནཾ ཙཡོ, ནེཀཱནཾ བྷརིཡགཎཱནཾ ཙཡོ, ནེཀཱནཾ དཱསགཎཱནཾ ཙཡོ, ནེཀཱནཾ དཱསིགཎཱནཾ ཙཡོ; སོ ཨཱརཱམགཏཾ བྷིཀྑུཾ པསྶེཡྻ སུདྷོཏཧཏྠཔཱདཾ མནུཉྙཾ བྷོཛནཾ བྷུཏྟཱཝིཾ སཱིཏཱཡ ཚཱཡཱཡ ནིསིནྣཾ ཨདྷིཙིཏྟེ ཡུཏྟཾ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘སུཁཾ ཝཏ, བྷོ, སཱམཉྙཾ, ཨཱརོགྱཾ ཝཏ, བྷོ, སཱམཉྙཾ! སོ ཝཏསྶཾ ཡོཧཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛེཡྻ’ནྟི. སོ སཀྐུཎེཡྻ ནེཀཱནི ནིཀྑགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དྷཉྙགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི ཁེཏྟགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི ཝཏྠུགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི བྷརིཡགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དཱསགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དཱསིགཎཱནི པཧཱཡ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏུཾ. ཡོ ནུ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཡེཧི སོ གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ བནྡྷནེཧི བདྡྷོ, སཀྐོཏི ནེཀཱནི ནིཀྑགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དྷཉྙགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི ¶ ཁེཏྟགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི ཝཏྠུགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི བྷརིཡགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དཱསགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དཱསིགཎཱནི པཧཱཡ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏུཾ, ཏཉྷི ཏསྶ བལཝཾ བནྡྷནཾ, དལ༹ྷཾ བནྡྷནཾ, ཐིརཾ བནྡྷནཾ, ཨཔཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཐཱུལོ, ཀལིངྒརོ’ཏི; སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨུདཱཡི, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཡེཧི སོ, བྷནྟེ, གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ བནྡྷནེཧི བདྡྷོ, སཀྐོཏི ནེཀཱནི ནིཀྑགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དྷཉྙགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི ¶ ཁེཏྟགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི ཝཏྠུགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི བྷརིཡགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དཱསགཎཱནི པཧཱཡ, ནེཀཱནི དཱསིགཎཱནི པཧཱཡ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏུཾ; ཏཉྷི ཏསྶ ཨབལཾ བནྡྷནཾ, དུབྦལཾ བནྡྷནཾ, པཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཨསཱརཀཾ བནྡྷན’’ནྟི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨིདྷེཀཙྩེ ཀུལཔུཏྟཱ ‘ཨིདཾ པཛཧཐཱ’ཏི མཡཱ ཝུཙྩམཱནཱ ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཀིཾ པནིམསྶ ཨཔྤམཏྟཀསྶ ཨོརམཏྟཀསྶ པཧཱཏབྦསྶ ཡསྶ ནོ བྷགཝཱ པཧཱནམཱཧ ཡསྶ, ནོ སུགཏོ པཊིནིསྶགྒམཱཧཱ’ཏི? ཏེ ཏཉྩེཝ པཛཧནྟི, མཡི ཙ ན ཨཔྤཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟི. ཡེ ཙ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཱཀཱམཱ ཏེ ཏཾ པཧཱཡ ¶ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ པནྣལོམཱ པརདཏྟཝུཏྟཱ མིགབྷཱུཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརནྟི. ཏེསཾ ཏཾ, ཨུདཱཡི, ཧོཏི ཨབལཾ བནྡྷནཾ, དུབྦལཾ བནྡྷནཾ, པཱུཏིཀཾ བནྡྷནཾ, ཨསཱརཀཾ བནྡྷནཾ’’.

༡༥༤. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ ¶ , ཨུདཱཡི, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ ¶ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷུདཱཡི, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ. ཏམེནཾ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣཾ ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ ཨུཔདྷིཔཊིསཾཡུཏྟཱ སརསངྐཔྤཱ སམུདཱཙརནྟི. སོ ཏེ ཨདྷིཝཱསེཏི, ནཔྤཛཧཏི, ན ཝིནོདེཏི, ན བྱནྟཱིཀརོཏི, ན ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, པུགྒལཾ ‘སཾཡུཏྟོ’ཏི ཝདཱམི ནོ ‘ཝིསཾཡུཏྟོ’. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟཏཱ ཧི མེ, ཨུདཱཡི, ཨིམསྨིཾ པུགྒལེ ཝིདིཏཱ.

‘‘ཨིདྷ པནུདཱཡི, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ. ཏམེནཾ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣཾ ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ ཨུཔདྷིཔཊིསཾཡུཏྟཱ སརསངྐཔྤཱ སམུདཱཙརནྟི. སོ ཏེ ནཱདྷིཝཱསེཏི, པཛཧཏི, ཝིནོདེཏི, བྱནྟཱིཀརོཏི, ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨིམམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི ¶ , པུགྒལཾ ‘སཾཡུཏྟོ’ཏི ཝདཱམི ནོ ‘ཝིསཾཡུཏྟོ’. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟཏཱ ཧི མེ, ཨུདཱཡི, ཨིམསྨིཾ པུགྒལེ ཝིདིཏཱ.

‘‘ཨིདྷ པནུདཱཡི, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ. ཏམེནཾ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣཾ ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ ཀདཱཙི ཀརཧཙི སཏིསམྨོསཱ ཨུཔདྷིཔཊིསཾཡུཏྟཱ སརསངྐཔྤཱ སམུདཱཙརནྟི; དནྡྷོ, ཨུདཱཡི, སཏུཔྤཱདོ. ཨཐ ཁོ ནཾ ཁིཔྤམེཝ པཛཧཏི, ཝིནོདེཏི, བྱནྟཱིཀརོཏི, ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, པུརིསོ དིཝསཾསནྟཏྟེ [དིཝསསནྟཏྟེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨཡོཀཊཱཧེ དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ ཨུདཀཕུསིཏཱནི ནིཔཱཏེཡྻ; དནྡྷོ, ཨུདཱཡི, ཨུདཀཕུསིཏཱནཾ ནིཔཱཏོ. ཨཐ ཁོ ནཾ ཁིཔྤམེཝ པརིཀྑཡཾ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪེཡྻ. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨིདྷེཀཙྩོ ¶ པུགྒལོ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ. ཏམེནཾ ཨུཔདྷིཔཧཱནཱཡ པཊིཔནྣཾ ཨུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཱཡ ཀདཱཙི ཀརཧཙི སཏིསམྨོསཱ ཨུཔདྷིཔཊིསཾཡུཏྟཱ སརསངྐཔྤཱ སམུདཱཙརནྟི; དནྡྷོ, ཨུདཱཡི, སཏུཔྤཱདོ. ཨཐ ཁོ ནཾ ཁིཔྤམེཝ པཛཧཏི, ཝིནོདེཏི, བྱནྟཱིཀརོཏི, ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨིམམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, པུགྒལཾ ‘སཾཡུཏྟོ’ཏི ཝདཱམི ནོ ‘ཝིསཾཡུཏྟོ’. ཏཾ ¶ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟཏཱ ཧི མེ, ཨུདཱཡི, ཨིམསྨིཾ པུགྒལེ ཝིདིཏཱ.

‘‘ཨིདྷ པནུདཱཡི, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ‘ཨུཔདྷི དུཀྑསྶ མཱུལ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ནིརུཔདྷི ཧོཏི, ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཝིམུཏྟོ. ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, པུགྒལཾ ‘ཝིསཾཡུཏྟོ’ཏི ཝདཱམི ནོ ‘སཾཡུཏྟོ’ཏི ¶ . ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིནྡྲིཡཝེམཏྟཏཱ ཧི མེ, ཨུདཱཡི, ཨིམསྨིཾ པུགྒལེ ཝིདིཏཱ. ཨིམེ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ.

༡༥༥. ‘‘པཉྩ ཁོ ཨིམེ, ཨུདཱཡི, ཀཱམགུཎཱ. ཀཏམེ པཉྩ? ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ. ཨིམེ ཁོ, ཨུདཱཡི, པཉྩ ཀཱམགུཎཱ. ཡཾ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨིམེ པཉྩ ཀཱམགུཎེ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམསུཁཾ མིལ༹ྷསུཁཾ [མཱིལ༹ྷསུཁཾ (སཱི. པཱི.)] པུཐུཛྫནསུཁཾ ཨནརིཡསུཁཾ, ན སེཝིཏབྦཾ, ན བྷཱཝེཏབྦཾ, ན བཧུལཱིཀཱཏབྦཾ; ‘བྷཱཡིཏབྦཾ ¶ ཨེཏསྶ སུཁསྶཱ’ཏི ཝདཱམི.

༡༥༦. ‘‘ཨིདྷུདཱཡི ¶ , བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ནེཀྑམྨསུཁཾ པཝིཝེཀསུཁཾ ཨུཔསམསུཁཾ སམྦོདྷསུཁཾ, ཨཱསེཝིཏབྦཾ, བྷཱཝེཏབྦཾ, བཧུལཱིཀཱཏབྦཾ; ‘ན བྷཱཡིཏབྦཾ ཨེཏསྶ སུཁསྶཱ’ཏི ཝདཱམི.

‘‘ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཨིདཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ཨིཉྫིཏསྨིཾ ཝདཱམི. ཀིཉྩ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིཾ? ཡདེཝ ཏཏྠ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ཨནིརུདྡྷཱ ཧོནྟི ཨིདཾ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིཾ. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ཨིཉྫིཏསྨིཾ ཝདཱམི. ཀིཉྩ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིཾ? ཡདེཝ ཏཏྠ པཱིཏིསུཁཾ ཨནིརུདྡྷཾ ཧོཏི ཨིདཾ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིཾ. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ¶ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ཨིཉྫིཏསྨིཾ ཝདཱམི. ཀིཉྩ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིཾ? ཡདེཝ ཏཏྠ ཨུཔེཀྑཱསུཁཾ ¶ ཨནིརུདྡྷཾ ཧོཏི ཨིདཾ ཏཏྠ ཨིཉྫིཏསྨིཾ. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཨིདཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ཨནིཉྫིཏསྨིཾ ཝདཱམི.

‘‘ཨིདྷུདཱཡི ¶ , བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཨིདཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ¶ ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ ¶ ; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ¶ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ¶ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ; ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ‘ཨནལ’ནྟི ཝདཱམི, ‘པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི, ‘སམཏིཀྐམཐཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀོ ཙ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ? ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཏསྶ སམཏིཀྐམོ; ཨིཏི ཁོ ཨཧཾ, ཨུདཱཡི, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསྶཔི པཧཱནཾ ཝདཱམི. པསྶསི ནོ ཏྭཾ, ཨུདཱཡི, ཏཾ སཾཡོཛནཾ ཨཎུཾ ཝཱ ཐཱུལཾ ཝཱ ཡསྶཱཧཾ ནོ པཧཱནཾ ཝདཱམཱི’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

ལཊུཀིཀོཔམསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཚཊྛཾ.

༧. ཙཱཏུམསུཏྟཾ

༡༥༧. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཙཱཏུམཱཡཾ ཝིཧརཏི ཨཱམལཀཱིཝནེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁཱནི པཉྩམཏྟཱནི བྷིཀྑུསཏཱནི ཙཱཏུམཾ ཨནུཔྤཏྟཱནི ཧོནྟི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཏེ ཙ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ནེཝཱསིཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཊིསམྨོདམཱནཱ སེནཱསནཱནི པཉྙཱཔཡམཱནཱ པཏྟཙཱིཝརཱནི པཊིསཱམཡམཱནཱ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀེ པནེཏེ, ཨཱནནྡ, ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ, ཀེཝཊྚཱ མཉྙེ མཙྪཝིལོཔེ’’ཏི? ‘‘ཨེཏཱནི, བྷནྟེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁཱནི པཉྩམཏྟཱནི བྷིཀྑུསཏཱནི ཙཱཏུམཾ ¶ ཨནུཔྤཏྟཱནི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཏེ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ནེཝཱསིཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཊིསམྨོདམཱནཱ སེནཱསནཱནི པཉྙཱཔཡམཱནཱ པཏྟཙཱིཝརཱནི པཊིསཱམཡམཱནཱ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ’’ཏི. ‘‘ཏེནཧཱནནྡ, མམ ཝཙནེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཧི – ‘སཏྠཱ ཨཱཡསྨནྟེ ཨཱམནྟེཏཱི’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཏྠཱ ཨཱཡསྨནྟེ ཨཱམནྟེཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ¶ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣེ ཁོ ཏེ ¶ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ, ཀེཝཊྚཱ མཉྙེ མཙྪཝིལོཔེ’’ཏི? ‘‘ཨིམཱནི, བྷནྟེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁཱནི པཉྩམཏྟཱནི བྷིཀྑུསཏཱནི ཙཱཏུམཾ ཨནུཔྤཏྟཱནི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཏེམེ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ནེཝཱསིཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཊིསམྨོདམཱནཱ སེནཱསནཱནི པཉྙཱཔཡམཱནཱ པཏྟཙཱིཝརཱནི པཊིསཱམཡམཱནཱ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ’’ཏི. ‘‘གཙྪཐ, བྷིཀྑཝེ, པཎཱམེམི ཝོ, ན ཝོ མམ སནྟིཀེ ཝཏྠབྦ’’ནྟི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཊིསྶུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ སེནཱསནཾ སཾསཱམེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ པཀྐམིཾསུ.

༡༥༨. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཙཱཏུམེཡྻཀཱ སཀྱཱ སནྠཱགཱརེ [སནྡྷཱགཱརེ (ཀ.)] སནྣིཔཏིཏཱ ཧོནྟི ཀེནཙིདེཝ ¶ ཀརཎཱིཡེན. ཨདྡསཾསུ ཁོ ཙཱཏུམེཡྻཀཱ སཀྱཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟེ; དིསྭཱན ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཧནྡ, ཀཧཾ པན ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ གཙྪཐཱ’’ཏི? ‘‘བྷགཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུསངྒྷོ པཎཱམིཏོ’’ཏི. ‘‘ཏེནཧཱཡསྨནྟོ མུཧུཏྟཾ ནིསཱིདཐ, ཨཔྤེཝ ནཱམ མཡཾ སཀྐུཎེཡྻཱམ བྷགཝནྟཾ པསཱདེཏུ’’ནྟི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཙཱཏུམེཡྻཀཱནཾ སཀྱཱནཾ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཐ ཁོ ཙཱཏུམེཡྻཀཱ སཀྱཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ¶ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཙཱཏུམེཡྻཀཱ སཀྱཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨབྷིནནྡཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ; ཨབྷིཝདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ ¶ , བྷགཝཏཱ པུབྦེ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨནུགྒཧིཏོ, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཨེཏརཧི ཨནུགྒཎྷཱཏུ བྷིཀྑུསངྒྷཾ. སནྟེཏྠ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུ ནཝཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ ཨདྷུནཱགཏཱ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ. ཏེསཾ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨལབྷནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, བཱིཛཱནཾ ཏརུཎཱནཾ ཨུདཀཾ ཨལབྷནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེ, སནྟེཏྠ བྷིཀྑཱུ ¶ ནཝཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ ཨདྷུནཱགཏཱ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ, ཏེསཾ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨལབྷནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, ཝཙྪསྶ ཏརུཎསྶ མཱཏརཾ ཨཔསྶནྟསྶ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེ, སནྟེཏྠ བྷིཀྑཱུ ནཝཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ ཨདྷུནཱགཏཱ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ, ཏེསཾ བྷགཝནྟཾ ཨཔསྶནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ. ཨབྷིནནྡཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ; ཨབྷིཝདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ པུབྦེ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨནུགྒཧིཏོ; ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཨེཏརཧི ཨནུགྒཎྷཱཏུ བྷིཀྑུསངྒྷ’’ནྟི.

༡༥༩. ཨཐ ཁོ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི བྷགཝཏོ ཙེཏསཱ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡ – སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ [སམྨིཉྫིཏཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝ – བྲཧྨལོཀེ ¶ ཨནྟརཧིཏོ བྷགཝཏོ པུརཏོ པཱཏུརཧོསི. ཨཐ ཁོ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིནནྡཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ; ཨབྷིཝདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ པུབྦེ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨནུགྒཧིཏོ; ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཨེཏརཧི ཨནུགྒཎྷཱཏུ བྷིཀྑུསངྒྷཾ. སནྟེཏྠ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུ ནཝཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ ཨདྷུནཱགཏཱ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ, ཏེསཾ བྷགཝནྟཾ ¶ དསྶནཱཡ ཨལབྷནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, བཱིཛཱནཾ ཏརུཎཱནཾ ཨུདཀཾ ཨལབྷནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེ, སནྟེཏྠ བྷིཀྑཱུ ནཝཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ ཨདྷུནཱགཏཱ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ, ཏེསཾ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨལབྷནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ. སེཡྻཐཱཔི བྷནྟེ, ཝཙྪསྶ ཏརུཎསྶ མཱཏརཾ ཨཔསྶནྟསྶ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ; ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷནྟེ, སནྟེཏྠ བྷིཀྑཱུ ནཝཱ ¶ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ ཨདྷུནཱགཏཱ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ, ཏེསཾ བྷགཝནྟཾ ཨཔསྶནྟཱནཾ སིཡཱ ཨཉྙཐཏྟཾ, སིཡཱ ཝིཔརིཎཱམོ. ཨབྷིནནྡཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ; ཨབྷིཝདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ པུབྦེ བྷིཀྑུསངྒྷོ ¶ ཨནུགྒཧིཏོ; ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཨེཏརཧི ཨནུགྒཎྷཱཏུ བྷིཀྑུསངྒྷ’’ནྟི.

༡༦༠. ཨསཀྑིཾསུ ཁོ ཙཱཏུམེཡྻཀཱ ཙ སཀྱཱ བྲཧྨཱ ཙ སཧམྤཏི བྷགཝནྟཾ པསཱདེཏུཾ བཱིཛཱུཔམེན ཙ ཏརུཎཱུཔམེན ཙ. ཨཐ ¶ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨུཊྛེཐཱཝུསོ, གཎྷཐ པཏྟཙཱིཝརཾ. པསཱདིཏོ བྷགཝཱ ཙཱཏུམེཡྻཀེཧི ཙ སཀྱེཧི བྲཧྨུནཱ ཙ སཧམྤཏིནཱ བཱིཛཱུཔམེན ཙ ཏརུཎཱུཔམེན ཙཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིནྟི ཏེ, སཱརིཔུཏྟ, ཨཧོསི མཡཱ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཎཱམིཏེ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨཧོསི – ‘བྷགཝཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཎཱམིཏོ. ཨཔྤོསྶུཀྐོ དཱནི བྷགཝཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརིསྶཏི, མཡམྤི དཱནི ཨཔྤོསྶུཀྐཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརིསྶཱམཱ’’’ཏི. ‘‘ཨཱགམེཧི ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨཱགམེཧི ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱར’’ནྟི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀིནྟི ཏེ, མོགྒལླཱན, ཨཧོསི མཡཱ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཎཱམིཏེ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨཧོསི – ‘བྷགཝཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ པཎཱམིཏོ. ཨཔྤོསྶུཀྐོ དཱནི བྷགཝཱ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརིསྶཏི, ཨཧཉྩ དཱནི ཨཱཡསྨཱ ཙ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཧརིསྶཱམཱ’’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, མོགྒལླཱན! ཨཧཾ ཝཱ ཧི, མོགྒལླཱན ¶ , བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཧརེཡྻཾ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ ཝཱ’’ཏི.

༡༦༡. ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, བྷཡཱནི ཨུདཀོརོཧནྟེ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ཨཱུམིབྷཡཾ [ཨུམྨཱིབྷཡཾ (སྱཱ. ཀཾ.)], ཀུམྦྷཱིལབྷཡཾ, ཨཱཝཊྚབྷཡཾ, སུསུཀཱབྷཡཾ – ཨིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི ཨུདཀོརོཧནྟེ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱནི. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརིམཱནི བྷཡཱནི ¶ ཨིདྷེཀཙྩེ པུགྒལེ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏེ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱནི. ཀཏམཱནི ¶ ཙཏྟཱརི? ཨཱུམིབྷཡཾ, ཀུམྦྷཱིལབྷཡཾ, ཨཱཝཊྚབྷཡཾ, སུསུཀཱབྷཡཾ.

༡༦༢. ‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱུམིབྷཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཀུལཔུཏྟོ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ ཧོཏི – ‘ཨོཏིཎྞོམྷི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི དུཀྑོཏིཎྞོ དུཀྑཔརེཏོ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨིམསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ པཉྙཱཡེཐཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཏཐཱ པབྦཛིཏཾ སམཱནཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨོཝདནྟི, ཨནུསཱསནྟི – ‘ཨེཝཾ ཏེ ཨབྷིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པཊིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ ཨཱལོཀིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ ཝིལོཀིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ སམིཉྫིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པསཱརིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརཾ དྷཱརེཏབྦ’ནྟི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘མཡཾ ཁོ པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏཱ སམཱནཱ ཨཉྙེ ཨོཝདཱམ, ཨནུསཱསཱམ [ཨོཝདཱམཔི ཨནུསཱསཱམཔི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཨིམེ པནམྷཱཀཾ པུཏྟམཏྟཱ མཉྙེ, ནཏྟམཏྟཱ མཉྙེ, ཨམྷེ [ཨེཝཾ (ཀ.)] ཨོཝདིཏབྦཾ ¶ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟཱི’ཏི. སོ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱུམིབྷཡསྶ བྷཱིཏོ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟོ. ‘ཨཱུམིབྷཡ’ནྟི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཀོདྷུཔཱཡཱསསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

༡༦༣. ‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཀུམྦྷཱིལབྷཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཀུལཔུཏྟོ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ ཧོཏི – ‘ཨོཏིཎྞོམྷི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི དུཀྑོཏིཎྞོ དུཀྑཔརེཏོ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨིམསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ པཉྙཱཡེཐཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཏཐཱ པབྦཛིཏཾ སམཱནཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨོཝདནྟི ཨནུསཱསནྟི – ‘ཨིདཾ ཏེ ཁཱདིཏབྦཾ, ཨིདཾ ཏེ ན ཁཱདིཏབྦཾ; ཨིདཾ ཏེ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཨིདཾ ཏེ ན བྷུཉྫིཏབྦཾ; ཨིདཾ ཏེ སཱཡིཏབྦཾ, ཨིདཾ ཏེ ན སཱཡིཏབྦཾ; ཨིདཾ ཏེ པཱཏབྦཾ, ཨིདཾ ཏེ ན པཱཏབྦཾ; ཀཔྤིཡཾ ཏེ ཁཱདིཏབྦཾ, ཨཀཔྤིཡཾ ཏེ ན ཁཱདིཏབྦཾ; ཀཔྤིཡཾ ཏེ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཨཀཔྤིཡཾ ཏེ ན བྷུཉྫིཏབྦཾ; ཀཔྤིཡཾ ཏེ སཱཡིཏབྦཾ, ཨཀཔྤིཡཾ ཏེ ན སཱཡིཏབྦཾ ¶ ; ཀཔྤིཡཾ ཏེ པཱཏབྦཾ, ཨཀཔྤིཡཾ ཏེ ན པཱཏབྦཾ; ཀཱལེ ཏེ ཁཱདིཏབྦཾ, ཝིཀཱལེ ཏེ ན ཁཱདིཏབྦཾ; ཀཱལེ ཏེ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཝིཀཱལེ ཏེ ¶ ན བྷུཉྫིཏབྦཾ; ཀཱལེ ཏེ སཱཡིཏབྦཾ, ཝིཀཱལེ ཏེ ན སཱཡིཏབྦཾ; ཀཱལེ ཏེ པཱཏབྦཾ, ཝིཀཱལེ ཏེ ན པཱཏབྦ’ནྟི. ཏསྶ ཨེཝཾ ¶ ཧོཏི – ‘མཡཾ ཁོ པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏཱ སམཱནཱ ཡཾ ཨིཙྪཱམ ཏཾ ཁཱདཱམ, ཡཾ ན ཨིཙྪཱམ ན ཏཾ ཁཱདཱམ; ཡཾ ཨིཙྪཱམ ཏཾ བྷུཉྫཱམ, ཡཾ ¶ ན ཨིཙྪཱམ ན ཏཾ བྷུཉྫཱམ; ཡཾ ཨིཙྪཱམ ཏཾ སཱཡཱམ, ཡཾ ན ཨིཙྪཱམ ན ཏཾ སཱཡཱམ; ཡཾ ཨིཙྪཱམ ཏཾ པིཝཱམ [པིཔཱམ (སཱི. པཱི.)], ཡཾ ན ཨིཙྪཱམ ན ཏཾ པིཝཱམ; ཀཔྤིཡམྤི ཁཱདཱམ, ཨཀཔྤིཡམྤི ཁཱདཱམ; ཀཔྤིཡམྤི བྷུཉྫཱམ, ཨཀཔྤིཡམྤི བྷུཉྫཱམ; ཀཔྤིཡམྤི སཱཡཱམ, ཨཀཔྤིཡམྤི སཱཡཱམ; ཀཔྤིཡམྤི པིཝཱམ, ཨཀཔྤིཡམྤི པིཝཱམ; ཀཱལེཔི ཁཱདཱམ, ཝིཀཱལེཔི ཁཱདཱམ; ཀཱལེཔི བྷུཉྫཱམ ཝིཀཱལེཔི བྷུཉྫཱམ; ཀཱལེཔི སཱཡཱམ, ཝིཀཱལེཔི སཱཡཱམ; ཀཱལེཔི པིཝཱམ, ཝིཀཱལེཔི པིཝཱམ. ཡམྤི ནོ སདྡྷཱ གཧཔཏིཀཱ དིཝཱ ཝིཀཱལེ པཎཱིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ དེནྟི ཏཏྠཔིམེ མུཁཱཝརཎཾ མཉྙེ ཀརོནྟཱི’ཏི. སོ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀུམྦྷཱིལབྷཡསྶ བྷཱིཏོ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟོ. ‘ཀུམྦྷཱིལབྷཡ’ནྟི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨོདརིཀཏྟསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

༡༦༤. ‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཝཊྚབྷཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཀུལཔུཏྟོ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ ཧོཏི – ‘ཨོཏིཎྞོམྷི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི དུཀྑོཏིཎྞོ དུཀྑཔརེཏོ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨིམསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ པཉྙཱཡེཐཱ’ཏི. སོ ཨེཝཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི. ཨརཀྑིཏེནེཝ ཀཱཡེན ཨརཀྑིཏཱཡ ¶ ཝཱཙཱཡ ཨནུཔཊྛིཏཱཡ སཏིཡཱ ཨསཾཝུཏེཧི ཨིནྡྲིཡེཧི སོ ཏཏྠ པསྶཏི གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒཱིབྷཱུཏཾ པརིཙཱརཡམཱནཾ [པརིཙཱརིཡམཱནཾ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)]. ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘མཡཾ ཁོ པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏཱ སམཱནཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཱ སམངྒཱིབྷཱུཏཱ པརིཙཱརིམྷཱ. སཾཝིཛྫནྟི ཁོ པན མེ ཀུལེ [སཾཝིཛྫནྟི ཁོ ཀུལེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] བྷོགཱ. སཀྐཱ བྷོགེ ཙ བྷུཉྫིཏུཾ པུཉྙཱནི ཙ ཀཱཏུ’ནྟི. སོ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཝཊྚབྷཡསྶ བྷཱིཏོ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟོ. ‘ཨཱཝཊྚབྷཡ’ནྟི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

༡༦༥. ‘‘ཀཏམཉྩ ¶ ¶ , བྷིཀྑཝེ, སུསུཀཱབྷཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ¶ ཀུལཔུཏྟོ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ ཧོཏི – ‘ཨོཏིཎྞོམྷི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི དུཀྑོཏིཎྞོ དུཀྑཔརེཏོ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨིམསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ པཉྙཱཡེཐཱ’ཏི. སོ ཨེཝཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི. ཨརཀྑིཏེནེཝ ཀཱཡེན ཨརཀྑིཏཱཡ ཝཱཙཱཡ ཨནུཔཊྛིཏཱཡ སཏིཡཱ ཨསཾཝུཏེཧི ཨིནྡྲིཡེཧི སོ ཏཏྠ པསྶཏི མཱཏུགཱམཾ དུནྣིཝཏྠཾ ཝཱ དུཔྤཱརུཏཾ ཝཱ. ཏསྶ མཱཏུགཱམཾ དིསྭཱ དུནྣིཝཏྠཾ ཝཱ དུཔྤཱརུཏཾ ཝཱ རཱགོ ཙིཏྟཾ ཨནུདྡྷཾསེཏི. སོ རཱགཱནུདྡྷཾསེན [ཨནུདྡྷསྟེན (སཱི. པཱི.)] ཙིཏྟེན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི ¶ . ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུསུཀཱབྷཡསྶ བྷཱིཏོ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟོ. ‘སུསུཀཱབྷཡ’ནྟི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མཱཏུགཱམསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི, ཨིདྷེཀཙྩེ པུགྒལེ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏེ པཱཊིཀངྑིཏབྦཱནཱི’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ཙཱཏུམསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ སཏྟམཾ.

༨. ནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཾ

༡༦༦. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསལེསུ ཝིཧརཏི ནལ༹ཀཔཱནེ པལཱསཝནེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཀུལཔུཏྟཱ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ ཧོནྟི – ཨཱཡསྨཱ ཙ ཨནུརུདྡྷོ, ཨཱཡསྨཱ ཙ བྷདྡིཡོ [ནནྡིཡོ (སཱི. པཱི.) ཝིནཡེ ཙ མ. ནི. ༡ ཙཱུལ༹གོསིངྒེ ཙ], ཨཱཡསྨཱ ཙ ཀིམིལོ [ཀིམྦིལོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], ཨཱཡསྨཱ ཙ བྷགུ, ཨཱཡསྨཱ ཙ ཀོཎྜཉྙོ [ཀུཎྜདྷཱནོ (སཱི. པཱི.)], ཨཱཡསྨཱ ཙ རེཝཏོ, ཨཱཡསྨཱ ཙ ཨཱནནྡོ, ཨཉྙེ ཙ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཀུལཔུཏྟཱ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ¶ ཨབྦྷོཀཱསེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏེ ཀུལཔུཏྟེ ¶ ཨཱརབྦྷ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཡེ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཀུལཔུཏྟཱ མམཾ ཨུདྡིསྶ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ, ཀཙྩི ཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨབྷིརཏཱ བྲཧྨཙརིཡེ’’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. དུཏིཡམྤི ཁོ བྷགཝཱ ཏེ ཀུལཔུཏྟེ ཨཱརབྦྷ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཡེ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཀུལཔུཏྟཱ མམཾ ཨུདྡིསྶ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ, ཀཙྩི ཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨབྷིརཏཱ བྲཧྨཙརིཡེ’’ཏི? དུཏིཡམྤི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཏཏིཡམྤི ཁོ བྷགཝཱ ཏེ ཀུལཔུཏྟེ ཨཱརབྦྷ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཡེ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཀུལཔུཏྟཱ མམཾ ཨུདྡིསྶ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ ¶ , ཀཙྩི ཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨབྷིརཏཱ བྲཧྨཙརིཡེ’’ཏི? ཏཏིཡམྤི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

༡༦༧. ཨཐ ཁོ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཏེ ཀུལཔུཏྟེ པུཙྪེཡྻ’’ནྟི! ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨནུརུདྡྷཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཙྩི ཏུམྷེ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཨབྷིརཏཱ བྲཧྨཙརིཡེ’’ཏི? ‘‘ཏགྒྷ མཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིརཏཱ བྲཧྨཙརིཡེ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, ཨནུརུདྡྷཱ! ཨེཏཾ ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཏུམྷཱཀཾ པཏིརཱུཔཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱནཾ ཡཾ ཏུམྷེ ཨབྷིརམེཡྻཱཐ བྲཧྨཙརིཡེ. ཡེན ཏུམྷེ ཨནུརུདྡྷཱ, བྷདྲེན ཡོབྦནེན སམནྣཱགཏཱ པཋམེན ཝཡསཱ སུསུཀཱལ༹ཀེསཱ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫེཡྻཱཐ ཏེན ཏུམྷེ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷདྲེནཔི ཡོབྦནེན སམནྣཱགཏཱ པཋམེན ཝཡསཱ སུསུཀཱལ༹ཀེསཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ. ཏེ ཙ ཁོ པན ཏུམྷེ, ཨནུརུདྡྷཱ, ནེཝ རཱཛཱབྷིནཱིཏཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ, ན ཙོརཱབྷིནཱིཏཱ ཨགཱརསྨཱ ¶ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ, ན ཨིཎཊྚཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ, ན བྷཡཊྚཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ, ནཱཛཱིཝིཀཱཔཀཏཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ. ཨཔི ཙ ཁོམྷི ཨོཏིཎྞོ ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི, དུཀྑོཏིཎྞོ དུཀྑཔརེཏོ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨིམསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ཨནྟཀིརིཡཱ པཉྙཱཡེཐཱཏི – ནནུ ཏུམྷེ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཨེཝཾ སདྡྷཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝཾ ¶ པབྦཛིཏེན ཙ པན, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀུལཔུཏྟེན ཀིམསྶ ཀརཎཱིཡཾ? ཝིཝེཀཾ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀཱམེཧི ཝིཝེཀཾ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི པཱིཏིསུཁཾ ནཱདྷིགཙྪཏི ཨཉྙཾ ཝཱ [ཨཉྙཾ ཙ (ཀ.)] ཏཏོ སནྟཏརཾ, ཏསྶ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཔི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, བྱཱཔཱདོཔི ཙིཏྟཾ ¶ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཐཱིནམིདྡྷམྤི [ཐཱིནམིདྡྷམྤི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩམྤི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱཔི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཨརཏཱིཔི ¶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཏནྡཱིཔི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི. ཝིཝེཀཾ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀཱམེཧི ཝིཝེཀཾ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི པཱིཏིསུཁཾ ནཱདྷིགཙྪཏི ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཏོ སནྟཏརཾ’’.

‘‘ཝིཝེཀཾ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀཱམེཧི ཝིཝེཀཾ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི པཱིཏིསུཁཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཏོ སནྟཏརཾ, ཏསྶ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཔི ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, བྱཱཔཱདོཔི ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཐཱིནམིདྡྷམྤི ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩམྤི ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱཔི ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཨརཏཱིཔི ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཏནྡཱིཔི ཙིཏྟཾ ན པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི. ཝིཝེཀཾ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀཱམེཧི ཝིཝེཀཾ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི པཱིཏིསུཁཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཏོ སནྟཏརཾ.

༡༦༨. ‘‘ཀིནྟི ཝོ, ཨནུརུདྡྷཱ, མཡི ཧོཏི – ‘ཡེ ཨཱསཝཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ [པོནོབྷཝིཀཱ (སཱི. པཱི.)] སདརཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ, ཨཔྤཧཱིནཱ ཏེ ཏཐཱགཏསྶ; ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏཱི’’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ¶ ནོ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཡེ ཨཱསཝཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ སདརཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ, ཨཔྤཧཱིནཱ ཏེ ཏཐཱགཏསྶ; ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ནོ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི ཧོཏི – ‘ཡེ ཨཱསཝཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ ¶ སདརཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ, པཧཱིནཱ ཏེ ཏཐཱགཏསྶ; ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏཱི’’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, ཨནུརུདྡྷཱ! ཏཐཱགཏསྶ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཡེ ཨཱསཝཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ སདརཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ, པཧཱིནཱ ཏེ ཨུཙྪིནྣམཱུལཱ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱ ཨནབྷཱཝཾཀཏཱ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཱ. སེཡྻཐཱཔི, ཨནུརུདྡྷཱ, ཏཱལོ མཏྠཀཙྪིནྣོ ཨབྷབྦོ པུནཝིརཱུལ༹ྷིཡཱ; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ ¶ , ཏཐཱགཏསྶ ཡེ ཨཱསཝཱ སཾཀིལེསིཀཱ པོནོབྦྷཝིཀཱ སདརཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎིཡཱ, པཧཱིནཱ ཏེ ཨུཙྪིནྣམཱུལཱ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱ ཨནབྷཱཝཾཀཏཱ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཱ; ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏི’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀཾ ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ ཏཐཱགཏོ སཱཝཀེ ཨབྦྷཏཱིཏེ ཀཱལངྐཏེ ཨུཔཔཏྟཱིསུ བྱཱཀརོཏི – ‘ཨསུ ཨམུཏྲ ཨུཔཔནྣོ; ཨསུ ཨམུཏྲ ཨུཔཔནྣོ’’’ཏི? ‘‘བྷགཝཾམཱུལཀཱ ¶ ནོ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷགཝཾནེཏྟིཀཱ བྷགཝཾཔཊིསརཎཱ. སཱདྷུ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾཡེཝ པཊིབྷཱཏུ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ. བྷགཝཏོ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི ¶ . ‘‘ན ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཏཐཱགཏོ ཛནཀུཧནཏྠཾ ན ཛནལཔནཏྠཾ ན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཱནིསཾསཏྠཾ ན ‘ཨིཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’ཏི སཱཝཀེ ཨབྦྷཏཱིཏེ ཀཱལངྐཏེ ཨུཔཔཏྟཱིསུ བྱཱཀརོཏི – ‘ཨསུ ཨམུཏྲ ཨུཔཔནྣོ, ཨསུ ཨམུཏྲ ཨུཔཔནྣོ’ཏི. སནྟི ཙ ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀུལཔུཏྟཱ སདྡྷཱ ཨུལཱ༹རཝེདཱ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫཱ. ཏེ ཏཾ སུཏྭཱ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརནྟི. ཏེསཾ ཏཾ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ’’.

༡༦༩. ‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཀཱལངྐཏོ [ཀཱལཀཏོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]; སོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ཨཉྙཱཡ སཎྛཧཱི’ཏི. སོ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱ སཱམཾ དིཊྛོ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏོ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཔཉྙོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིཧཱརཱི སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིམུཏྟོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སོ ཏསྶ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟོ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནོ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ ¶ , བྷིཀྑུ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཀཱལངྐཏོ; སོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ’ཏི. སོ ¶ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱ སཱམཾ དིཊྛོ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏོ ཝཱ ¶ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ…པེ… ཨེཝཾཔཉྙོ… ཨེཝཾཝིཧཱརཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སོ ཏསྶ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟོ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནོ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཀཱལངྐཏོ; སོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི. སོ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱ སཱམཾ དིཊྛོ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏོ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ…པེ… ཨེཝཾཔཉྙོ… ཨེཝཾཝིཧཱརཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སོ ཏསྶ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟོ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ¶ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནོ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑུ ཀཱལངྐཏོ; སོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ’ཏི. སོ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱ སཱམཾ དིཊྛོ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏོ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ…པེ… ཨེཝཾཔཉྙོ… ཨེཝཾཝིཧཱརཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ¶ ཨིཏིཔཱི’ཏི. སོ ཏསྶ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟོ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནོ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

༡༧༠. ‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནཱི སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམཱ བྷིཀྑུནཱི ཀཱལངྐཏཱ; སཱ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཱ – ཨཉྙཱཡ སཎྛཧཱི’ཏི. སཱ ཁོ པནསྶཱ བྷགིནཱི སཱམཾ དིཊྛཱ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏཱ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི ¶ , ཨེཝཾཔཉྙཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིཧཱརིནཱི སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སཱ ཏསྶཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟཱི ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནིཡཱ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ ¶ , བྷིཀྑུནཱི སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམཱ བྷིཀྑུནཱི ཀཱལངྐཏཱ; སཱ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཱ – པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡིནཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨཱ ཏསྨཱ ལོཀཱ’ཏི. སཱ ཁོ པནསྶཱ བྷགིནཱི སཱམཾ དིཊྛཱ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏཱ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ…པེ… ཨེཝཾཔཉྙཱ… ཨེཝཾཝིཧཱརིནཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སཱ ཏསྶཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟཱི ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ¶ ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནིཡཱ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནཱི སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམཱ བྷིཀྑུནཱི ཀཱལངྐཏཱ; སཱ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཱ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམིནཱི སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི. སཱ ཁོ པནསྶཱ བྷགིནཱི སཱམཾ དིཊྛཱ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏཱ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ…པེ… ཨེཝཾཔཉྙཱ… ཨེཝཾཝིཧཱརིནཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སཱ ཏསྶཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟཱི ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནིཡཱ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནཱི སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམཱ བྷིཀྑུནཱི ཀཱལངྐཏཱ; སཱ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཱ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’ཏི ¶ . སཱ ཁོ པནསྶཱ བྷགིནཱི སཱམཾ དིཊྛཱ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏཱ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ… ཨེཝཾཔཉྙཱ… ཨེཝཾཝིཧཱརིནཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སཱ ཏསྶཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟཱི ¶ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, བྷིཀྑུནིཡཱ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

༡༧༡. ‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསཀོ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ ཨུཔཱསཀོ ཀཱལངྐཏོ; སོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ¶ ལོཀཱ’ཏི. སོ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱ སཱམཾ དིཊྛོ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏོ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ ¶ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཔཉྙོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིཧཱརཱི སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིམུཏྟོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སོ ཏསྶ སདྡྷཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟོ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསཀསྶ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསཀོ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ ཨུཔཱསཀོ ཀཱལངྐཏོ; སོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི. སོ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱ སཱམཾ དིཊྛོ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏོ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ… ཨེཝཾཔཉྙོ… ཨེཝཾཝིཧཱརཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སོ ཏསྶ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟོ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསཀསྶ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསཀོ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམོ ཨུཔཱསཀོ ཀཱལངྐཏོ; སོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ’ཏི. སོ ཁོ པནསྶ ཨཱཡསྨཱ སཱམཾ དིཊྛོ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏོ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨོ…པེ… ¶ ཨེཝཾཔཉྙོ… ཨེཝཾཝིཧཱརཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟོ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སོ ཏསྶ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟོ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ ཨུཔཱསཀསྶ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

༡༧༢. ‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ ¶ , ཨུཔཱསིཀཱ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཀཱལངྐཏཱ; སཱ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཱ – པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡིནཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨཱ ཏསྨཱ ལོཀཱ’ཏི. སཱ ཁོ པནསྶཱ བྷགིནཱི སཱམཾ དིཊྛཱ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏཱ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ… ཨེཝཾཔཉྙཱ… ཨེཝཾཝིཧཱརིནཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ ¶ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སཱ ཏསྶཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟཱི ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ¶ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསིཀཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསིཀཱ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཀཱལངྐཏཱ; སཱ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཱ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམིནཱི སཀིདེཝ ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱི’ཏི. སཱ ཁོ པནསྶཱ བྷགིནཱི སཱམཾ དིཊྛཱ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏཱ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ… ཨེཝཾཔཉྙཱ… ཨེཝཾཝིཧཱརིནཱི… ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སཱ ཏསྶཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟཱི ཏདཏྠཱཡ ¶ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསིཀཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷཱནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསིཀཱ སུཎཱཏི – ‘ཨིཏྠནྣཱམཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཀཱལངྐཏཱ; སཱ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏཱ – ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’ཏི. སཱ ཁོ པནསྶཱ བྷགིནཱི སཱམཾ དིཊྛཱ ཝཱ ཧོཏི ཨནུསྶཝསྶུཏཱ ཝཱ – ‘ཨེཝཾསཱིལཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾདྷམྨཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཔཉྙཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིཧཱརིནཱི སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔི, ཨེཝཾཝིམུཏྟཱ སཱ བྷགིནཱི ཨཧོསི ཨིཏིཔཱི’ཏི. སཱ ཏསྶཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརནྟཱི ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཨུཔཱསིཀཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཨིཏི ¶ ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཏཐཱགཏོ ན ཛནཀུཧནཏྠཾ ན ཛནལཔནཏྠཾ ན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཱནིསཾསཏྠཾ ན ‘ཨིཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’ཏི སཱཝཀེ ཨབྦྷཏཱིཏེ ཀཱལངྐཏེ ཨུཔཔཏྟཱིསུ བྱཱཀརོཏི – ‘ཨསུ ཨམུཏྲ ཨུཔཔནྣོ, ཨསུ ཨམུཏྲ ཨུཔཔནྣོ’ཏི. སནྟི ཙ ཁོ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཀུལཔུཏྟཱ སདྡྷཱ ཨུལཱ༹རཝེདཱ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫཱ. ཏེ ཏཾ སུཏྭཱ ཏདཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔསཾཧརནྟི. ཏེསཾ ཏཾ, ཨནུརུདྡྷཱ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཨཱཡསྨཱ ཨནུརུདྡྷོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

ནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཨཊྛམཾ.

༩. གོལིཡཱནིསུཏྟཾ

༡༧༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན གོལིཡཱནི [གུལིསྶཱནི (སཱི. པཱི.), གོལིསྶཱནི (སྱཱ. ཀཾ.)] ནཱམ བྷིཀྑུ ཨཱརཉྙིཀོ [ཨཱརཉྙཀོ (སབྦཏྠ)] པདསམཱཙཱརོ [པདརསམཱཙཱརོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨོསཊོ ཧོཏི ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ གོལིཡཱནིཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི –

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན སབྲཧྨཙཱརཱིསུ སགཱརཝེན བྷཝིཏབྦཾ སཔྤཏིསྶེན. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨགཱརཝོ ཧོཏི ཨཔྤཏིསྶོ, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན, ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨགཱརཝོ ཧོཏི ཨཔྤཏིསྶོ’ཏི – ཏསྶ [ཨཔྤཏིསྶོཏིསྶ (སཱི. པཱི.)] བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན སབྲཧྨཙཱརཱིསུ སགཱརཝེན བྷཝིཏབྦཾ སཔྤཏིསྶེན.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨཱསནཀུསལེན བྷཝིཏབྦཾ – ‘ཨིཏི ཐེརེ ཙ བྷིཀྑཱུ ནཱནུཔཁཛྫ ནིསཱིདིསྶཱམི ནཝེ ཙ བྷིཀྑཱུ ན ཨཱསནེན པཊིབཱཧིསྶཱམཱི’ཏི. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ ¶ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ ན ཨཱསནཀུསལོ ཧོཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན, ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཱསནཀུསལོ ན ཧོཏཱི’ཏི [ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀམྤི དྷམྨཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨཱསནཀུསལེན བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀོཔི དྷམྨོ ཛཱནིཏབྦོ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀམྤི དྷམྨཾ ན ཛཱནཱཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀམྤི དྷམྨཾ ¶ ན ཛཱནཱཏཱི’ཏི ¶ – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀོཔི དྷམྨོ ཛཱནིཏབྦོ [ཨཡཾ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཏཏིཡཝཱརོ སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི. པོཏྠཀེསུ ན དིསྶཏི].

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ནཱཏིཀཱལེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ ནཱཏིདིཝཱ [ན དིཝཱ (སྱཱ. ཀཾ. པཱི. ཀ.)] པཊིཀྐམིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ ཨཏིཀཱལེན གཱམཾ པཝིསཏི ཨཏིདིཝཱ པཊིཀྐམཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཏིཀཱལེན གཱམཾ པཝིསཏི ཨཏིདིཝཱ པཊིཀྐམཏཱི’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ནཱཏིཀཱལེན གཱམོ པཝིསིཏབྦོ, ནཱཏིདིཝཱ པཊིཀྐམིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ན ¶ པུརེབྷཏྟཾ ¶ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཀུལེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ པུརེབྷཏྟཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཀུལེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཨཡཾ ནཱུནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཝིཧརཏོ ཝིཀཱལཙརིཡཱ བཧུལཱིཀཏཱ, ཏམེནཾ སངྒྷགཏམྤི སམུདཱཙརཏཱི’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ན པུརེབྷཏྟཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཀུལེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨནུདྡྷཏེན བྷཝིཏབྦཾ ཨཙཔལེན. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ ཨུདྡྷཏོ ཧོཏི ཙཔལོ, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཨིདཾ ནཱུནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཝིཧརཏོ ཨུདྡྷཙྩཾ ཙཱཔལྱཾ བཧུལཱིཀཏཾ, ཏམེནཾ སངྒྷགཏམྤི སམུདཱཙརཏཱི’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨནུདྡྷཏེན བྷཝིཏབྦཾ ཨཙཔལེན.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨམུཁརེན བྷཝིཏབྦཾ ཨཝིཀིཎྞཝཱཙེན. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ མུཁརོ ཧོཏི ¶ ཝིཀིཎྞཝཱཙོ, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ མུཁརོ ཝིཀིཎྞཝཱཙོ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ¶ ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན ཨམུཁརེན བྷཝིཏབྦཾ ཨཝིཀིཎྞཝཱཙེན.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན སུཝཙེན [སུབྦཙེན (སཱི. ཀ.)] བྷཝིཏབྦཾ ཀལྱཱཎམིཏྟེན. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ སངྒྷགཏོ སངྒྷེ ཝིཧརནྟོ དུབྦཙོ ཧོཏི པཱཔམིཏྟོ, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ དུབྦཙོ པཱཔམིཏྟོ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷགཏེན སངྒྷེ ཝིཧརནྟེན སུཝཙེན བྷཝིཏབྦཾ ཀལྱཱཎམིཏྟེན.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརེན བྷཝིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརོ ཧོཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ¶ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརོ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརེན བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ བྷོཛནེ མཏྟཉྙུནཱ བྷཝིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙཱུ ཧོཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙཱུ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ བྷོཛནེ མཏྟཉྙུནཱ ¶ བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟེན བྷཝིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཛཱགརིཡཾ ཨནནུཡུཏྟོ ཧོཏི, ཏསྶ ¶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཛཱགརིཡཾ ཨནནུཡུཏྟོ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟེན བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུནཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེན བྷཝིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཀུསཱིཏོ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེན བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིནཱ བྷཝིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ མུཊྛསྶཏཱི ཧོཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ མུཊྛསྶཏཱི’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིནཱ བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སམཱཧིཏེན བྷཝིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཨསམཱཧིཏོ ཧོཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ¶ ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨསམཱཧིཏོ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ སམཱཧིཏེན བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ པཉྙཝཏཱ བྷཝིཏབྦཾ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ དུཔྤཉྙོ ཧོཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ ¶ . ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ དུཔྤཉྙོ’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ པཉྙཝཏཱ བྷཝིཏབྦཾ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ. སནྟཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ པཉྷཾ པུཙྪིཏཱརོ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ པཉྷཾ པུཊྛོ ན སམྤཱཡཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ པཉྷཾ པུཊྛོ ན སམྤཱཡཏཱི’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ¶ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ ¶ , བྷིཀྑུནཱ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏཏྠ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ. སནྟཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏཏྠ པཉྷཾ པུཙྪིཏཱརོ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏཏྠ པཉྷཾ པུཊྛོ ན སམྤཱཡཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏཏྠ པཉྷཾ པུཊྛོ ན སམྤཱཡཏཱི’ཏི – ཏསྶ ¶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏཏྠ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ.

‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨེ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ. སནྟཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨེ པཉྷཾ པུཙྪིཏཱརོ. སཙེ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརཉྙིཀོ བྷིཀྑུ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨེ པཉྷཾ པུཊྛོ ན སམྤཱཡཏི, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ‘ཀིཾ པནིམསྶཱཡསྨཏོ ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨེཀསྶཱརཉྙེ སེརིཝིཧཱརེན ཡོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཡསྶཏྠཱཡ པབྦཛིཏོ ཏམཏྠཾ ན ཛཱནཱཏཱི’ཏི – ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨེ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ [མཧཱམོགྒལཱནོ (ཀ.)] ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཱརཉྙིཀེནེཝ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུནཱ ཨིམེ དྷམྨཱ སམཱདཱཡ ཝཏྟིཏབྦཱ ཨུདཱཧུ གཱམནྟཝིཧཱརིནཱཔཱི’’ཏི ¶ ? ‘‘ཨཱརཉྙིཀེནཱཔི ཁོ, ཨཱཝུསོ མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུནཱ ཨིམེ དྷམྨཱ སམཱདཱཡ ཝཏྟིཏབྦཱ པགེཝ གཱམནྟཝིཧཱརིནཱ’’ཏི.

གོལིཡཱནིསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ནཝམཾ.

༡༠. ཀཱིཊཱགིརིསུཏྟཾ

༡༧༤. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀཱསཱིསུ ཙཱརིཀཾ ཙརཏི མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ [རཏྟིབྷོཛནཾ (ཀ.)] བྷུཉྫཱམི. ཨཉྙཏྲ ཁོ པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫམཱནོ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནཱམི ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཨེཐ, ཏུམྷེཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཐ. ཨཉྙཏྲ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེཔི རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫམཱནཱ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནིསྶཐ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཀཱསཱིསུ ཨནུཔུབྦེན ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཡེན ཀཱིཊཱགིརི ནཱམ ཀཱསཱིནཾ ནིགམོ ཏདཝསརི. ཏཏྲ སུདཾ བྷགཝཱ ཀཱིཊཱགིརིསྨིཾ ཝིཧརཏི ཀཱསཱིནཾ ནིགམེ.

༡༧༥. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ ནཱམ བྷིཀྑཱུ ཀཱིཊཱགིརིསྨིཾ ཨཱཝཱསིཀཱ ཧོནྟི. ཨཐ ཁོ སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ ཡེན ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘བྷགཝཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཏི བྷིཀྑུསངྒྷོ ཙ. ཨཉྙཏྲ ཁོ པནཱཝུསོ, རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫམཱནཱ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནནྟི ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ¶ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཨེཐ, ཏུམྷེཔི, ཨཱཝུསོ, ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཐ. ཨཉྙཏྲ ཁོ པནཱཝུསོ, ཏུམྷེཔི རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫམཱནཱ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནིསྶཐ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩཱ’’ཏི ¶ . ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘མཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫཱམ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ. ཏེ མཡཾ སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫམཱནཱ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནཱམ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཏེ མཡཾ ཀིཾ སནྡིཊྛིཀཾ ཧིཏྭཱ ཀཱལིཀཾ ཨནུདྷཱཝིསྶཱམ? སཱཡཉྩེཝ མཡཾ བྷུཉྫིསྶཱམ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ’’ཏི.

ཡཏོ ¶ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ནཱསཀྑིཾསུ ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀེ བྷིཀྑཱུ སཉྙཱཔེཏུཾ, ཨཐ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ¶ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨིདྷ མཡཾ, བྷནྟེ, ཡེན ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམིམྷ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙུམྷ – ‘བྷགཝཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཏི བྷིཀྑུསངྒྷོ ཙ; ཨཉྙཏྲ ཁོ པནཱཝུསོ, རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫམཱནཱ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནནྟི ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཨེཐ, ཏུམྷེཔི, ཨཱཝུསོ ¶ , ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཐ. ཨཉྙཏྲ ཁོ པནཱཝུསོ, ཏུམྷེཔི རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫམཱནཱ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནིསྶཐ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷནྟེ, ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨམྷེ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘མཡཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫཱམ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ. ཏེ མཡཾ སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫམཱནཱ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནཱམ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཏེ མཡཾ ཀིཾ སནྡིཊྛིཀཾ ཧིཏྭཱ ཀཱལིཀཾ ཨནུདྷཱཝིསྶཱམ? སཱཡཉྩེཝ མཡཾ བྷུཉྫིསྶཱམ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ’ཏི. ཡཏོ ཁོ མཡཾ, བྷནྟེ, ནཱསཀྑིམྷ ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀེ བྷིཀྑཱུ སཉྙཱཔེཏུཾ, ཨཐ མཡཾ ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེམཱ’’ཏི.

༡༧༦. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, མམ ཝཙནེན ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཧི – ‘སཏྠཱ ཨཱཡསྨནྟེ ཨཱམནྟེཏཱི’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཏྠཱ ཨཱཡསྨནྟེ ཨཱམནྟེཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣེ ཁོ ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཙྩཾ ཀིར, བྷིཀྑཝེ, སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ ཏུམྷེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘བྷགཝཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཏི བྷིཀྑུསངྒྷོ ཙ. ཨཉྙཏྲ ཁོ པནཱཝུསོ, རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫམཱནཱ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནནྟི ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཨེཐ, ཏུམྷེཔི, ཨཱཝུསོ, ཨཉྙཏྲེཝ རཏྟིབྷོཛནཱ བྷུཉྫཐ. ཨཉྙཏྲ ཁོ པནཱཝུསོ, ཏུམྷེཔི རཏྟིབྷོཛནཱ ¶ བྷུཉྫམཱནཱ ¶ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནིསྶཐ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ¶ ཀིར [ཀིཾ ནུ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཝཾ ཨཝཙུཏྠ – ‘མཡཾ ཁོ པནཱཝུསོ, སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫཱམ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ. ཏེ མཡཾ སཱཡཉྩེཝ བྷུཉྫམཱནཱ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ ཨཔྤཱབཱདྷཏཉྩ སཉྫཱནཱམ ཨཔྤཱཏངྐཏཉྩ ལཧུཊྛཱནཉྩ བལཉྩ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ. ཏེ མཡཾ ཀིཾ སནྡིཊྛིཀཾ ཧིཏྭཱ ཀཱལིཀཾ ཨནུདྷཱཝིསྶཱམ? སཱཡཉྩེཝ མཡཾ བྷུཉྫིསྶཱམ པཱཏོ ཙ དིཝཱ ཙ ཝིཀཱལེ’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

༡༧༧. ‘‘ཀིཾ ནུ མེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱཐ ཡཾ ཀིཉྩཱཡཾ པུརིསཔུགྒལོ པཊིསཾཝེདེཏི སུཁཾ ཝཱ དུཀྑཾ ཝཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝཱ ཏསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ནནུ མེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱཐ ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨིདྷ པནེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ¶ , ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨིདྷ པནེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨིདྷ པནེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

༡༧༨. ‘‘སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! མཡཱ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཾ ཨབྷཝིསྶ ཨདིཊྛཾ ཨཝིདིཏཾ ཨསཙྪིཀཏཾ ཨཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝཱཧཾ ཨཛཱནནྟོ ‘ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ པཛཧཐཱ’ཏི ཝདེཡྻཾ; ཨཔི ནུ མེ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པཏིརཱུཔཾ ཨབྷཝིསྶཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡསྨཱ ཙ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཉཱཏཾ དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ ཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ¶ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཏསྨཱཧཾ ‘ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི. མཡཱ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཾ ཨབྷཝིསྶ ཨདིཊྛཾ ཨཝིདིཏཾ ཨསཙྪིཀཏཾ ¶ ཨཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ¶ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ ¶ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝཱཧཾ ཨཛཱནནྟོ ‘ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཐཱ’ཏི ཝདེཡྻཾ; ཨཔི ནུ མེ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པཏིརཱུཔཾ ཨབྷཝིསྶཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡསྨཱ ཙ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཉཱཏཾ དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ ཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཏསྨཱཧཾ ‘ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ཝེདནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཐཱ’ཏི ཝདཱམི.

༡༧༩. ‘‘མཡཱ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཾ ཨབྷཝིསྶ ཨདིཊྛཾ ཨཝིདིཏཾ ཨསཙྪིཀཏཾ ཨཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝཱཧཾ ཨཛཱནནྟོ ‘ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ པཛཧཐཱ’ཏི ཝདེཡྻཾ; ཨཔི ནུ མེ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པཏིརཱུཔཾ ཨབྷཝིསྶཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡསྨཱ ཙ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཉཱཏཾ དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ ཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཏསྨཱཧཾ ‘ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི. མཡཱ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཾ ཨབྷཝིསྶ ཨདིཊྛཾ ཨཝིདིཏཾ ཨསཙྪིཀཏཾ ཨཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝཱཧཾ ཨཛཱནནྟོ ‘ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཐཱ’ཏི ཝདེཡྻཾ; ཨཔི ནུ མེ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པཏིརཱུཔཾ ཨབྷཝིསྶཱ’’ཏི ¶ ? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡསྨཱ ཙ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཉཱཏཾ དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ ཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཏསྨཱཧཾ ‘ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཐཱ’ཏི ཝདཱམི.

༡༨༠. ‘‘མཡཱ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཾ ཨབྷཝིསྶ ཨདིཊྛཾ ཨཝིདིཏཾ ཨསཙྪིཀཏཾ ཨཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝཱཧཾ ཨཛཱནནྟོ ‘ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ པཛཧཐཱ’ཏི ཝདེཡྻཾ; ཨཔི ནུ མེ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པཏིརཱུཔཾ ཨབྷཝིསྶཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡསྨཱ ཙ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཉཱཏཾ དིཊྛཾ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ ཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ ¶ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཏསྨཱཧཾ ‘ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ པཛཧཐཱ’ཏི ཝདཱམི’’. མཡཱ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཾ ཨབྷཝིསྶ ཨདིཊྛཾ ཨཝིདིཏཾ ཨསཙྪིཀཏཾ ཨཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ ¶ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝཱཧཾ ཨཛཱནནྟོ ‘ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཐཱ’ཏི ཝདེཡྻཾ; ཨཔི ནུ མེ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པཏིརཱུཔཾ ཨབྷཝིསྶཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡསྨཱ ཙ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཉཱཏཾ དིཊྛཾ ¶ ཝིདིཏཾ སཙྪིཀཏཾ ཕསྶིཏཾ པཉྙཱཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཏསྨཱཧཾ ‘ཨེཝརཱུཔཾ ¶ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཐཱ’ཏི ཝདཱམི.

༡༨༡. ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦེསཾཡེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི; ན པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦེསཾཡེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ‘ན ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཡེ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨརཧནྟོ ཁཱིཎཱསཝཱ ཝུསིཏཝནྟོ ཀཏཀརཎཱིཡཱ ཨོཧིཏབྷཱརཱ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནཱ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟཱ, ཏཐཱརཱུཔཱནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ ‘ན ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཀཏཾ ཏེསཾ ཨཔྤམཱདེན. ཨབྷབྦཱ ཏེ པམཛྫིཏུཾ. ཡེ ཙ ཁོ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ སེཀྑཱ ཨཔྤཏྟམཱནསཱ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ པཏྠཡམཱནཱ ཝིཧརནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཔྤེཝ ནཱམིམེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནཱ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནཱ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནཱ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻུནྟི! ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཔྤམཱདཕལཾ སམྤསྶམཱནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི.

༡༨༢. ‘‘སཏྟིམེ ¶ , བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ, པཉྙཱཝིམུཏྟོ, ཀཱཡསཀྑི, དིཊྛིཔྤཏྟོ, སདྡྷཱཝིམུཏྟོ, དྷམྨཱནུསཱརཱི, སདྡྷཱནུསཱརཱི.

‘‘ཀཏམོ ¶ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ [ཕསྶིཏྭཱ (སཱི. པཱི.)] ཝིཧརཏི པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ¶ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ‘ན ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཀཏཾ ཏསྶ ཨཔྤམཱདེན. ཨབྷབྦོ སོ པམཛྫིཏུཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ པཉྙཱཝིམུཏྟོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ན ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ¶ པཉྙཱཝིམུཏྟོ. ཨིམསྶཔི ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ‘ན ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཀཏཾ ཏསྶ ཨཔྤམཱདེན. ཨབྷབྦོ སོ པམཛྫིཏུཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཀཱཡསཀྑི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ¶ ཏེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཀཱཡསཀྑི. ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱཏི! ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཱདཕལཾ སམྤསྶམཱནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ དིཊྛིཔྤཏྟོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ན ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི, ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ པཉྙཱཡ ཝོདིཊྛཱ ཧོནྟི ཝོཙརིཏཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ དིཊྛིཔྤཏྟོ. ཨིམསྶཔི ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ¶ ཧེཏུ? ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ ¶ ¶ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱཏི! ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཱདཕལཾ སམྤསྶམཱནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ. ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ན ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི, ཏཐཱགཏེ ཙསྶ སདྡྷཱ ནིཝིཊྛཱ ཧོཏི མཱུལཛཱཏཱ པཏིཊྛིཏཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ སདྡྷཱཝིམུཏྟོ. ཨིམསྶཔི ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི ¶ པཊིསེཝམཱནོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱཏི! ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཱདཕལཾ སམྤསྶམཱནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ན ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ [དིསྭཱ ཨཱསཝཱ ཨཔརིཀྑཱིཎཱ (སཱི. པཱི.)] ཧོནྟི, ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཱ ཙསྶ ¶ དྷམྨཱ པཉྙཱཡ མཏྟསོ ནིཛ྄ཛྷཱནཾ ཁམནྟི, ཨཔི ཙསྶ ཨིམེ དྷམྨཱ ཧོནྟི, སེཡྻཐིདཾ – སདྡྷིནྡྲིཡཾ, ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ, སཏིནྡྲིཡཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ དྷམྨཱནུསཱརཱི. ཨིམསྶཔི ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱཏི ¶ ! ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཱདཕལཾ སམྤསྶམཱནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཀཏམོ ¶ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ན ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ [དིསྭཱ ཨཱསཝཱ ཨཔརིཀྑཱིཎཱ (སཱི. པཱི.)] ཧོནྟི, ཏཐཱགཏེ ཙསྶ སདྡྷཱམཏྟཾ ཧོཏི པེམམཏྟཾ, ཨཔི ཙསྶ ཨིམེ དྷམྨཱ ཧོནྟི, སེཡྻཐིདཾ – སདྡྷིནྡྲིཡཾ, ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ, སཏིནྡྲིཡཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ སདྡྷཱནུསཱརཱི. ཨིམསྶཔི ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནོ ¶ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱཏི! ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔྤམཱདཕལཾ སམྤསྶམཱནོ ‘ཨཔྤམཱདེན ཀརཎཱིཡ’ནྟི ཝདཱམི.

༡༨༣. ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཀེནེཝ ཨཉྙཱརཱདྷནཾ ཝདཱམི; ཨཔི ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔུབྦསིཀྑཱ ཨནུཔུབྦཀིརིཡཱ ཨནུཔུབྦཔཊིཔདཱ ¶ ཨཉྙཱརཱདྷནཱ ཧོཏི. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔུབྦསིཀྑཱ ཨནུཔུབྦཀིརིཡཱ ཨནུཔུབྦཔཊིཔདཱ ཨཉྙཱརཱདྷནཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱཛཱཏོ ཨུཔསངྐམཏི, ཨུཔསངྐམནྟོ པཡིརུཔཱསཏི, པཡིརུཔཱསནྟོ སོཏཾ ཨོདཧཏི, ཨོཧིཏསོཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, སུཏྭཱ དྷམྨཾ དྷཱརེཏི, དྷཏཱནཾ [དྷཱཏཱནཾ (ཀ.)] དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑཏི, ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑཏོ དྷམྨཱ ནིཛ྄ཛྷཱནཾ ཁམནྟི, དྷམྨནིཛ྄ཛྷཱནཀྑནྟིཡཱ སཏི ཚནྡོ ཛཱཡཏི, ཚནྡཛཱཏོ ཨུསྶཧཏི, ཨུསྶཱཧེཏྭཱ ཏུལེཏི, ཏུལཡིཏྭཱ པདཧཏི, པཧིཏཏྟོ སམཱནོ ཀཱཡེན ཙེཝ པརམསཙྩཾ སཙྪིཀརོཏི, པཉྙཱཡ ཙ ནཾ ཨཏིཝིཛ྄ཛྷ པསྶཏི. སཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱ ནཱཧོསི; ཏམྤི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔསངྐམནཾ ནཱཧོསི; སཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, པཡིརུཔཱསནཱ ནཱཧོསི; ཏམྤི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, སོཏཱཝདྷཱནཾ ནཱཧོསི ¶ ; ཏམྤི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨསྶཝནཾ ནཱཧོསི; སཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨདྷཱརཎཱ ནཱཧོསི; སཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠཱུཔཔརིཀྑཱ ནཱཧོསི; སཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨནིཛ྄ཛྷཱནཀྑནྟི ¶ ནཱཧོསི; སོཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, ཚནྡོ ནཱཧོསི; སོཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, ཨུསྶཱཧོ ནཱཧོསི; སཱཔི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, ཏུལནཱ ནཱཧོསི; ཏམྤི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, པདྷཱནཾ ནཱཧོསི. ཝིཔྤཊིཔནྣཱཏྠ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཔཊིཔནྣཱཏྠ, བྷིཀྑཝེ. ཀཱིཝ དཱུརེཝིམེ, བྷིཀྑཝེ, མོགྷཔུརིསཱ ཨཔཀྐནྟཱ ཨིམམྷཱ དྷམྨཝིནཡཱ.

༡༨༤. ‘‘ཨཏྠི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཙཏུཔྤདཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ ཡསྶུདྡིཊྛསྶ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ནཙིརསྶེཝ པཉྙཱཡཏྠཾ ཨཱཛཱནེཡྻ. ཨུདྡིསིསྶཱམི ཝོ [ཨུདྡིཊྛསྶཱཔི (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཨཱཛཱནིསྶཐ མེ ཏ’’ནྟི? ‘‘ཀེ ཙ མཡཾ, བྷནྟེ, ཀེ ཙ དྷམྨསྶ ཨཉྙཱཏཱརོ’’ཏི? ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྠཱ ཨཱམིསགརུ ཨཱམིསདཱཡཱདོ ཨཱམིསེཧི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི ཏསྶ པཱཡཾ ཨེཝརཱུཔཱི པཎོཔཎཝིཡཱ ན ཨུཔེཏི – ‘ཨེཝཉྩ ནོ ཨསྶ ཨཐ ནཾ ཀརེཡྻཱམ, ན ཙ ནོ ཨེཝམསྶ ན ནཾ ཀརེཡྻཱམཱ’ཏི, ཀིཾ པན, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ སབྦསོ ཨཱམིསེཧི ཝིསཾསཊྛོ ཝིཧརཏི. སདྡྷསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀསྶ སཏྠུསཱསནེ པརིཡོགཱཧིཡ [པརིཡོགཱཡ (སཱི. པཱི. ཀ.), པརིཡོགཡ྄ཧ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཝཏྟཏོ ཨཡམནུདྷམྨོ ཧོཏི – ‘སཏྠཱ བྷགཝཱ, སཱཝཀོཧམསྨི; ཛཱནཱཏི བྷགཝཱ, ནཱཧཾ ཛཱནཱམཱི’ཏི. སདྡྷསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀསྶ སཏྠུསཱསནེ པརིཡོགཱཧིཡ ཝཏྟཏོ རུལ༹ྷནཱིཡཾ [རུམྷནིཡཾ (སཱི. པཱི.)] སཏྠུསཱསནཾ ཧོཏི ཨོཛཝནྟཾ. སདྡྷསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀསྶ སཏྠུསཱསནེ པརིཡོགཱཧིཡ ¶ ཝཏྟཏོ ཨཡམནུདྷམྨོ ཧོཏི – ‘ཀཱམཾ ཏཙོ ཙ ནྷཱརུ ཙ ཨཊྛི ཙ ཨཝསིསྶཏུ, སརཱིརེ ཨུཔསུསྶཏུ [ཨུཔསུསྶཏུ སརཱིརེ (སཱི.), སརཱིརེ ཨཝསུསྶཏུ (ཀ.)] མཾསལོཧིཏཾ, ཡཾ ¶ ཏཾ པུརིསཐཱམེན པུརིསཝཱིརིཡེན པུརིསཔརཀྐམེན པཏྟབྦཾ ན ཏཾ ཨཔཱཔུཎིཏྭཱ ཝཱིརིཡསྶ སཎྛཱནཾ [སནྠཱནཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. སདྡྷསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀསྶ སཏྠུསཱསནེ པརིཡོགཱཧིཡ ཝཏྟཏོ དྭིནྣཾ ཕལཱནཾ ཨཉྙཏརཾ ཕལཾ པཱཊིཀངྑཾ – དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨཉྙཱ, སཏི ཝཱ ཨུཔཱདིསེསེ ཨནཱགཱམིཏཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ ¶ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

ཀཱིཊཱགིརིསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ དསམཾ.

བྷིཀྑུཝགྒོ ནིཊྛིཏོ དུཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཀུཉྫར-རཱཧུལ-སསྶཏལོཀོ, མཱལུཀྱཔུཏྟོ ཙ བྷདྡཱལི-ནཱམོ;

ཁུདྡ-དིཛཱཐ-སཧམྤཏིཡཱཙཾ, ནཱལ༹ཀ-རཉྙིཀིཊཱགིརིནཱམོ.

༣. པརིབྦཱཛཀཝགྒོ

༡. ཏེཝིཛྫཝཙྪསུཏྟཾ

༡༨༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ ཨེཀཔུཎྜརཱིཀེ པརིབྦཱཛཀཱརཱམེ པཊིཝསཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཝེསཱལིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ ཝེསཱལིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ; ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨེཀཔུཎྜརཱིཀོ པརིབྦཱཛཀཱརཱམོ ཡེན ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཡེན ཨེཀཔུཎྜརཱིཀོ པརིབྦཱཛཀཱརཱམོ ཡེན ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨདྡསཱ ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ. སྭཱགཏཾ [སཱགཏཾ (སཱི. པཱི.)], བྷནྟེ, བྷགཝཏོ. ཙིརསྶཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ནིསཱིདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ཝཙྪགོཏྟོཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཉྙཏརཾ ¶ ནཱིཙཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ¶ ནིསིནྣོ ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘སམཎོ གོཏམོ སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱི, ཨཔརིསེ+སཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཙརཏོ ཙ མེ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏ’ནྟི. ཡེ ཏེ, བྷནྟེ, ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘སམཎོ གོཏམོ སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱི, ཨཔརིསེསཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཙརཏོ ཙ མེ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏ’ནྟི, ཀཙྩི ཏེ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ ཝུཏྟཝཱདིནོ, ན ཙ བྷགཝནྟཾ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟི, དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརོནྟི, ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོ གཱརཡ྄ཧཾ ¶ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི? ‘‘ཡེ ཏེ, ཝཙྪ, ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘སམཎོ གོཏམོ སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱི, ཨཔརིསེསཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཙརཏོ ཙ མེ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏ’ནྟི, ན མེ ཏེ ཝུཏྟཝཱདིནོ, ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟི ཙ པན མཾ ཨསཏཱ ཨབྷཱུཏེནཱ’’ཏི.

༡༨༦. ‘‘ཀཐཾ ¶ བྱཱཀརམཱནཱ པན མཡཾ, བྷནྟེ, ཝུཏྟཝཱདིནོ ཙེཝ བྷགཝཏོ ཨསྶཱམ, ན ཙ བྷགཝནྟཾ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑེཡྻཱམ, དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརེཡྻཱམ, ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོ གཱརཡ྄ཧཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱ’’ཏི?

‘‘‘ཏེཝིཛྫོ སམཎོ གོཏམོ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ, བྱཱཀརམཱནོ ཝུཏྟཝཱདཱི ཙེཝ མེ ཨསྶ, ན ཙ མཾ ¶ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑེཡྻ, དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརེཡྻ, ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོ གཱརཡ྄ཧཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪེཡྻ. ཨཧཉྷི, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑཱམི ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཱམི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཱམི. ཨཧཉྷི, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑཱམི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཱམི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱམི. ཨཧཉྷི, ཝཙྪ, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཱམི.

‘‘‘ཏེཝིཛྫོ སམཎོ གོཏམོ’ཏི ¶ ཁོ, ཝཙྪ, བྱཱཀརམཱནོ ཝུཏྟཝཱདཱི ཙེཝ མེ ཨསྶ, ན ཙ མཾ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑེཡྻ, དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརེཡྻ, ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོ གཱརཡ྄ཧཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཀོཙི གིཧཱི གིཧིསཾཡོཛནཾ ཨཔྤཧཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཀྑསྶནྟཀརོ’’ཏི? ‘‘ནཏྠི ཁོ, ཝཙྪ, ཀོཙི གིཧཱི གིཧིསཾཡོཛནཾ ཨཔྤཧཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཀྑསྶནྟཀརོ’’ཏི.

‘‘ཨཏྠི ¶ པན, བྷོ གོཏམ, ཀོཙི གིཧཱི གིཧིསཾཡོཛནཾ ཨཔྤཧཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སགྒཱུཔགོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, ཝཙྪ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ སཏཱནི ན ¶ ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི, ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡེ གིཧཱི གིཧིསཾཡོཛནཾ ཨཔྤཧཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སགྒཱུཔགཱ’’ཏི [‘‘ཨཏྠི ཁོ ཝཙྪ ཀོཙི གིཧཱི གིཧིསཾཡོཛནཾ ཨཔྤཧཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སགྒཱུཔགོཏི’’. (ཀ.)].

‘‘ཨཏྠི ¶ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཀོཙི ཨཱཛཱིཝཀོ [ཨཱཛཱིཝིཀོ (ཀ.)] ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཀྑསྶནྟཀརོ’’ཏི? ‘‘ནཏྠི ཁོ, ཝཙྪ, ཀོཙི ཨཱཛཱིཝཀོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཀྑསྶནྟཀརོ’’ཏི.

‘‘ཨཏྠི པན, བྷོ གོཏམ, ཀོཙི ཨཱཛཱིཝཀོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སགྒཱུཔགོ’’ཏི? ‘‘ཨིཏོ ཁོ སོ, ཝཙྪ, ཨེཀནཝུཏོ ཀཔྤོ [ཨིཏོ ཀོ ཝཙྪ ཨེཀནཝུཏེ ཀཔྤེ (ཀ.)] ཡམཧཾ ཨནུསྶརཱམི, ནཱབྷིཛཱནཱམི ཀཉྩི ཨཱཛཱིཝཀཾ སགྒཱུཔགཾ ཨཉྙཏྲ ཨེཀེན; སོཔཱསི ཀམྨཝཱདཱི ཀིརིཡཝཱདཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ, བྷོ གོཏམ, སུཉྙཾ ཨདུཾ ཏིཏྠཱཡཏནཾ ཨནྟམསོ སགྒཱུཔགེནཔཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, ཝཙྪ, སུཉྙཾ ཨདུཾ ཏིཏྠཱཡཏནཾ ཨནྟམསོ སགྒཱུཔགེནཔཱི’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

ཏེཝིཛྫཝཙྪསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ པཋམཾ.

༢. ཨགྒིཝཙྪསུཏྟཾ

༡༨༧. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི [ཨེཝཾདིཊྛཱི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ ¶ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི ¶ བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི ¶ ? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

༡༨༨. ‘‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ¶ ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི [མོགྷམཉྙནྟཱིཏི ཝདེསི (སཱི.), མོགྷམཉྙནྟི ཨིཏི ཝདེསི (?)]. ‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ ¶ , ཨེཝཾདིཊྛི – ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ཨནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ཨནནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ཨནནྟཝཱ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི.

‘‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ ¶ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝཾ གོཏམོ’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཁོ ¶ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾདིཊྛི – ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི.

‘‘ཀིཾ པན བྷོ གོཏམོ ཨཱདཱིནཝཾ སམྤསྶམཱནོ ཨེཝཾ ཨིམཱནི སབྦསོ དིཊྛིགཏཱནི ཨནུཔགཏོ’’ཏི?

༡༨༩. ‘‘‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ, དིཊྛིགཏམེཏཾ དིཊྛིགཧནཾ དིཊྛིཀནྟཱརོ [དིཊྛིཀནྟཱརཾ (སཱི. པཱི.)] དིཊྛིཝིསཱུཀཾ དིཊྛིཝིཔྥནྡིཏཾ དིཊྛིསཾཡོཛནཾ སདུཀྑཾ སཝིགྷཱཏཾ སཨུཔཱཡཱསཾ སཔརིལཱ༹ཧཾ, ན ནིབྦིདཱཡ ན ¶ ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི ¶ . ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ…པེ… ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ…པེ… ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ…པེ… ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི ཁོ, ཝཙྪ…པེ… ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི ཁོ, ཝཙྪ…པེ… ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ ¶ …པེ… ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ…པེ… ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, ཝཙྪ, དིཊྛིགཏམེཏཾ དིཊྛིགཧནཾ དིཊྛིཀནྟཱརོ དིཊྛིཝིསཱུཀཾ དིཊྛིཝིཔྥནྡིཏཾ དིཊྛིསཾཡོཛནཾ སདུཀྑཾ སཝིགྷཱཏཾ སཨུཔཱཡཱསཾ སཔརིལཱ༹ཧཾ, ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཨཱདཱིནཝཾ སམྤསྶམཱནོ ཨེཝཾ ཨིམཱནི སབྦསོ དིཊྛིགཏཱནི ཨནུཔགཏོ’’ཏི.

‘‘ཨཏྠི པན བྷོཏོ གོཏམསྶ ཀིཉྩི དིཊྛིགཏ’’ནྟི? ‘‘དིཊྛིགཏནྟི ཁོ, ཝཙྪ, ཨཔནཱིཏམེཏཾ ཏཐཱགཏསྶ. དིཊྛཉྷེཏཾ, ཝཙྪ, ཏཐཱགཏེན – ‘ཨིཏི རཱུཔཾ, ཨིཏི རཱུཔསྶ སམུདཡོ, ཨིཏི རཱུཔསྶ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི ཝེདནཱ, ཨིཏི ཝེདནཱཡ སམུདཡོ, ཨིཏི ཝེདནཱཡ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི སཉྙཱ, ཨིཏི སཉྙཱཡ སམུདཡོ, ཨིཏི སཉྙཱཡ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི སངྑཱརཱ, ཨིཏི སངྑཱརཱནཾ སམུདཡོ, ཨིཏི སངྑཱརཱནཾ ཨཏྠངྒམོ; ཨིཏི ཝིཉྙཱཎཾ, ཨིཏི ཝིཉྙཱཎསྶ སམུདཡོ, ཨིཏི ཝིཉྙཱཎསྶ ཨཏྠངྒམོ’ཏི. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ སབྦམཉྙིཏཱནཾ སབྦམཐིཏཱནཾ སབྦཨཧཾཀཱརམམཾཀཱརམཱནཱནུསཡཱནཾ ཁཡཱ ཝིརཱགཱ ¶ ནིརོདྷཱ ཙཱགཱ པཊིནིསྶགྒཱ ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོཏི ཝདཱམཱི’’ཏི.

༡༩༠. ‘‘ཨེཝཾ ¶ ཝིམུཏྟཙིཏྟོ པན, བྷོ གོཏམ, བྷིཀྑུ ཀུཧིཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏི’’. ‘‘ཏེན ཧི, བྷོ གོཏམ, ན ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི? ‘‘ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏི’’. ‘‘ཏེན ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏི’’. ‘‘ཏེན ཧི, བྷོ གོཏམ, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི? ‘‘ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏི’’.

‘‘‘ཨེཝཾ ¶ ཝིམུཏྟཙིཏྟོ པན, བྷོ གོཏམ, བྷིཀྑུ ཀུཧིཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏཱི’ཏི ཝདེསི. ‘ཏེན ཧི, བྷོ གོཏམ, ན ཨུཔཔཛྫཏཱི’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏཱི’ཏི ཝདེསི. ‘ཏེན ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱི’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏཱི’ཏི ཝདེསི. ‘ཏེན ཧི, བྷོ གོཏམ, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱི’ཏི ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ¶ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ན ཨུཔེཏཱི’ཏི ཝདེསི. ཨེཏྠཱཧཾ, བྷོ གོཏམ, ཨཉྙཱཎམཱཔཱདིཾ, ཨེཏྠ སམྨོཧམཱཔཱདིཾ. ཡཱཔི མེ ཨེསཱ བྷོཏོ གོཏམསྶ པུརིམེན ཀཐཱསལླཱཔེན ཨཧུ པསཱདམཏྟཱ ¶ སཱཔི མེ ཨེཏརཧི ཨནྟརཧིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨལཉྷི ཏེ, ཝཙྪ, ཨཉྙཱཎཱཡ, ཨལཾ སམྨོཧཱཡ. གམྦྷཱིརོ ཧཱཡཾ, ཝཙྪ, དྷམྨོ དུདྡསོ དུརནུབོདྷོ སནྟོ པཎཱིཏོ ཨཏཀྐཱཝཙརོ ནིཔུཎོ པཎྜིཏཝེདནཱིཡོ. སོ ཏཡཱ དུཛྫཱནོ ཨཉྙདིཊྛིཀེན ཨཉྙཁནྟིཀེན ཨཉྙརུཙིཀེན ཨཉྙཏྲཡོགེན [ཨཉྙཏྲཱཡོགེན (དཱི. ནི. ༡.༤༢༠)] ཨཉྙཏྲཱཙརིཡཀེན’’ [ཨཉྙཏྠཱཙརིཡཀེན (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)].

༡༩༡. ‘‘ཏེན ཧི, ཝཙྪ, ཏཉྙེཝེཏྠ པཊིཔུཙྪིསྶཱམི; ཡཐཱ ཏེ ཁམེཡྻ ཏཐཱ ནཾ བྱཱཀརེཡྻཱསི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཝཙྪ, སཙེ ཏེ པུརཏོ ཨགྒི ཛལེཡྻ, ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ – ‘ཨཡཾ མེ པུརཏོ ཨགྒི ཛལཏཱི’’’ཏི? ‘‘སཙེ མེ, བྷོ གོཏམ, པུརཏོ ཨགྒི ཛལེཡྻ, ཛཱནེཡྻཱཧཾ – ‘ཨཡཾ མེ པུརཏོ ཨགྒི ཛལཏཱི’’’ཏི.

‘‘སཙེ པན ཏཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻ – ‘ཡོ ཏེ ཨཡཾ པུརཏོ ཨགྒི ཛལཏི ཨཡཾ ཨགྒི ཀིཾ པཊིཙྩ ཛལཏཱི’ཏི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཀིནྟི བྱཱཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི? ‘‘སཙེ མཾ, བྷོ གོཏམ, ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻ – ‘ཡོ ཏེ ཨཡཾ པུརཏོ ཨགྒི ཛལཏི ཨཡཾ ཨགྒི ཀིཾ པཊིཙྩ ཛལཏཱི’ཏི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཨཧཾ, བྷོ གོཏམ, ཨེཝཾ བྱཱཀརེཡྻཾ ¶ – ‘ཡོ མེ ཨཡཾ པུརཏོ ཨགྒི ཛལཏི ཨཡཾ ཨགྒི ཏིཎཀཊྛུཔཱདཱནཾ པཊིཙྩ ཛལཏཱི’’’ཏི.

‘‘སཙེ ཏེ, ཝཙྪ, པུརཏོ སོ ཨགྒི ནིབྦཱཡེཡྻ, ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ – ‘ཨཡཾ མེ པུརཏོ ཨགྒི ནིབྦུཏོ’’’ཏི? ‘‘སཙེ མེ, བྷོ གོཏམ, པུརཏོ སོ ཨགྒི ནིབྦཱཡེཡྻ, ཛཱནེཡྻཱཧཾ – ‘ཨཡཾ མེ པུརཏོ ཨགྒི ནིབྦུཏོ’’’ཏི.

‘‘སཙེ ¶ པན ཏཾ, ཝཙྪ, ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻ – ‘ཡོ ཏེ ཨཡཾ པུརཏོ ཨགྒི ནིབྦུཏོ སོ ཨགྒི ཨིཏོ ཀཏམཾ ¶ དིསཾ གཏོ – པུརཏྠིམཾ ཝཱ དཀྑིཎཾ ཝཱ པཙྪིམཾ ཝཱ ཨུཏྟརཾ ཝཱ’ཏི, ཨེཝཾ པུཊྛོ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཀིནྟི བྱཱཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི? ‘‘ན ཨུཔེཏི, བྷོ གོཏམ, ཡཉྷི སོ, བྷོ གོཏམ, ཨགྒི ཏིཎཀཊྛུཔཱདཱནཾ པཊིཙྩ ཨཛལི [ཛལཏི (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཏསྶ ཙ པརིཡཱདཱནཱ ཨཉྙསྶ ཙ ཨནུཔཧཱརཱ ཨནཱཧཱརོ ནིབྦུཏོ ཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏཱི’’ཏི.

༡༩༢. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, ཝཙྪ, ཡེན རཱུཔེན ཏཐཱགཏཾ པཉྙཱཔཡམཱནོ པཉྙཱཔེཡྻ ཏཾ རཱུཔཾ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནཾ ཨུཙྪིནྣམཱུལཾ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཾ ཨནབྷཱཝཾཀཏཾ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཾ. རཱུཔསངྑཡཝིམུཏྟོ [རཱུཔསངྑཱཝིམུཏྟོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.) ཨེཝཾ ཝེདནཱསངྑཡཱདཱིསུཔི] ཁོ, ཝཙྪ, ཏཐཱགཏོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ དུཔྤརིཡོགཱལ༹ྷོ – སེཡྻཐཱཔི མཧཱསམུདྡོ. ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ཨུཔཔཛྫཏི ¶ ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི.

‘‘ཡཱཡ ཝེདནཱཡ ཏཐཱགཏཾ པཉྙཱཔཡམཱནོ པཉྙཱཔེཡྻ སཱ ཝེདནཱ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནཱ ཨུཙྪིནྣམཱུལཱ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱ ཨནབྷཱཝཾཀཏཱ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཱ. ཝེདནཱསངྑཡཝིམུཏྟོ ཁོ, ཝཙྪ, ཏཐཱགཏོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ དུཔྤརིཡོགཱལ༹ྷོ – སེཡྻཐཱཔི མཧཱསམུདྡོ. ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི.

‘‘ཡཱཡ སཉྙཱཡ ཏཐཱགཏཾ པཉྙཱཔཡམཱནོ པཉྙཱཔེཡྻ སཱ སཉྙཱ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནཱ ¶ ཨུཙྪིནྣམཱུལཱ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱ ཨནབྷཱཝཾཀཏཱ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཱ. སཉྙཱསངྑཡཝིམུཏྟོ ཁོ, ཝཙྪ, ཏཐཱགཏོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ དུཔྤརིཡོགཱལ༹ྷོ – སེཡྻཐཱཔི མཧཱསམུདྡོ. ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ¶ ན ཨུཔེཏི, ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི.

‘‘ཡེཧི སངྑཱརེཧི ཏཐཱགཏཾ པཉྙཱཔཡམཱནོ པཉྙཱཔེཡྻ ཏེ སངྑཱརཱ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནཱ ཨུཙྪིནྣམཱུལཱ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱ ཨནབྷཱཝཾཀཏཱ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཱ. སངྑཱརསངྑཡཝིམུཏྟོ ཁོ, ཝཙྪ, ཏཐཱགཏོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ དུཔྤརིཡོགཱལ༹ྷོ – སེཡྻཐཱཔི མཧཱསམུདྡོ. ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི ¶ , ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི.

‘‘ཡེན ཝིཉྙཱཎེན ཏཐཱགཏཾ པཉྙཱཔཡམཱནོ པཉྙཱཔེཡྻ ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནཾ ཨུཙྪིནྣམཱུལཾ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཾ ཨནབྷཱཝཾཀཏཾ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཾ. ཝིཉྙཱཎསངྑཡཝིམུཏྟོ ཁོ, ཝཙྪ, ཏཐཱགཏོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ དུཔྤརིཡོགཱལ༹ྷོ – སེཡྻཐཱཔི མཧཱསམུདྡོ. ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ཨུཔཔཛྫཏི ཙ ན ཙ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི, ནེཝ ཨུཔཔཛྫཏི ན ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཨུཔེཏི’’.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷོ གོཏམ, གཱམསྶ ཝཱ ནིགམསྶ ཝཱ ཨཝིདཱུརེ ¶ མཧཱསཱལརུཀྑོ. ཏསྶ ཨནིཙྩཏཱ སཱཁཱཔལཱསཱ པལུཛྫེཡྻུཾ [སཱཁཱཔལཱསཾ པལུཛྫེཡྻ], ཏཙཔཔཊིཀཱ པལུཛྫེཡྻུཾ, ཕེགྒཱུ པལུཛྫེཡྻུཾ [ཕེགྒུ པལུཛྫེཡྻ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]; སོ ཨཔརེན སམཡེན ཨཔགཏསཱཁཱཔལཱསོ ཨཔགཏཏཙཔཔཊིཀོ ཨཔགཏཕེགྒུཀོ སུདྡྷོ ཨསྶ, སཱརེ པཏིཊྛིཏོ; ཨེཝམེཝ བྷོཏོ གོཏམསྶ པཱཝཙནཾ ཨཔགཏསཱཁཱཔལཱསཾ ཨཔགཏཏཙཔཔཊིཀཾ ཨཔགཏཕེགྒུཀཾ སུདྡྷཾ, སཱརེ པཏིཊྛིཏཾ. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ¶ ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

ཨགྒིཝཙྪསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ དུཏིཡཾ.

༣. མཧཱཝཙྪསུཏྟཾ

༡༩༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཨཐ ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ ཡེན བྷགཝཱ ¶ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘དཱིགྷརཏྟཱཧཾ བྷོཏཱ གོཏམེན སཧཀཐཱི. སཱདྷུ མེ བྷཝཾ གོཏམོ སཾཁིཏྟེན ཀུསལཱཀུསལཾ དེསེཏཱུ’’ཏི. ‘‘སཾཁིཏྟེནཔི ཁོ ཏེ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཀུསལཱཀུསལཾ དེསེཡྻཾ, ཝིཏྠཱརེནཔི ཁོ ཏེ ཨཧཾ, ཝཙྪ, ཀུསལཱཀུསལཾ དེསེཡྻཾ; ཨཔི ཙ ཏེ ཨཧཾ, ཝཙྪ, སཾཁིཏྟེན ཀུསལཱཀུསལཾ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’ཏི ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༡༩༤. ‘‘ལོབྷོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཨལོབྷོ ཀུསལཾ; དོསོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཨདོསོ ཀུསལཾ; མོཧོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཨམོཧོ ཀུསལཾ. ཨིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨཀུསལཱ, ཏཡོ དྷམྨཱ ཀུསལཱ.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལཾ; ཨདིནྣཱདཱནཾ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལཾ; ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལཾ; མུསཱཝཱདོ ¶ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལཾ; པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ ¶ , པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི ཀུསལཾ; ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི ཀུསལཾ; སམྥཔྤལཱཔོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི ཀུསལཾ; ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཀུསལཾ; བྱཱཔཱདོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ, ཨབྱཱཔཱདོ ཀུསལཾ; མིཙྪཱདིཊྛི ཁོ, ཝཙྪ, ཨཀུསལཾ སམྨཱདིཊྛི ཀུསལཾ. ཨིཏི ཁོ, ཝཙྪ, ཨིམེ དས དྷམྨཱ ཨཀུསལཱ, དས དྷམྨཱ ཀུསལཱ.

‘‘ཡཏོ ¶ ཁོ, ཝཙྪ, བྷིཀྑུནོ ཏཎྷཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི ཨུཙྪིནྣམཱུལཱ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱ ཨནབྷཱཝཾཀཏཱ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཱ, སོ ཧོཏི བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ’’ཏི.

༡༩༥. ‘‘ཏིཊྛཏུ བྷཝཾ གོཏམོ. ཨཏྠི པན ཏེ བྷོཏོ གོཏམསྶ ཨེཀབྷིཀྑུཔི སཱཝཀོ ཡོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ [སཱཝཀོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.) ཨེཝམུཔརིཔི] ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ¶ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, ཝཙྪ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ སཏཱནི ན ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི, ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡེ བྷིཀྑཱུ མམ སཱཝཀཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཏིཊྛཏུ བྷཝཾ གོཏམོ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑཱུ. ཨཏྠི པན བྷོཏོ གོཏམསྶ ཨེཀཱ བྷིཀྑུནཱིཔི སཱཝིཀཱ ཡཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ¶ ཝིཧརཏཱི’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, ཝཙྪ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ སཏཱནི ན ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི, ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡཱ བྷིཀྑུནིཡོ མམ སཱཝིཀཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཏིཊྛཏུ བྷཝཾ གོཏམོ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑཱུ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑུནིཡོ. ཨཏྠི པན བྷོཏོ གོཏམསྶ ཨེཀུཔཱསཀོཔི སཱཝཀོ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནོ བྲཧྨཙཱརཱི ཡོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, ཝཙྪ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ སཏཱནི ན ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི, ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡེ ཨུཔཱསཀཱ མམ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ¶ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡིནོ ཨནཱཝཏྟིདྷམྨཱ ཏསྨཱ ལོཀཱ’’ཏི.

‘‘ཏིཊྛཏུ ¶ བྷཝཾ གོཏམོ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑཱུ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑུནིཡོ, ཏིཊྛནྟུ ཨུཔཱསཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ. ཨཏྠི པན བྷོཏོ གོཏམསྶ ཨེཀུཔཱསཀོཔི སཱཝཀོ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནོ ཀཱམབྷོགཱི སཱསནཀརོ ཨོཝཱདཔྤཊིཀརོ ཡོ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ཝིགཏཀཐཾཀཐོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཨཔརཔྤཙྩཡོ སཏྠུསཱསནེ ཝིཧརཏཱི’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, ཝཙྪ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ སཏཱནི ན ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི ¶ , ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡེ ཨུཔཱསཀཱ མམ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ སཱསནཀརཱ ཨོཝཱདཔྤཊིཀརཱ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪཱ ཝིགཏཀཐཾཀཐཱ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟཱ ཨཔརཔྤཙྩཡཱ སཏྠུསཱསནེ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཏིཊྛཏུ ¶ བྷཝཾ གོཏམོ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑཱུ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑུནིཡོ, ཏིཊྛནྟུ ཨུཔཱསཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ, ཏིཊྛནྟུ ཨུཔཱསཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ. ཨཏྠི པན བྷོཏོ གོཏམསྶ ཨེཀུཔཱསིཀཱཔི སཱཝིཀཱ གིཧིནཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནཱི ཡཱ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡིནཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨཱ ཏསྨཱ ལོཀཱ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, ཝཙྪ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ སཏཱནི ན ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི, ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡཱ ཨུཔཱསིཀཱ མམ སཱཝིཀཱ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡིནིཡོ ཨནཱཝཏྟིདྷམྨཱ ཏསྨཱ ལོཀཱ’’ཏི.

‘‘ཏིཊྛཏུ བྷཝཾ གོཏམོ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑཱུ, ཏིཊྛནྟུ བྷིཀྑུནིཡོ, ཏིཊྛནྟུ ཨུཔཱསཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ, ཏིཊྛནྟུ ཨུཔཱསཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ, ཏིཊྛནྟུ ཨུཔཱསིཀཱ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ. ཨཏྠི པན བྷོཏོ གོཏམསྶ ཨེཀུཔཱསིཀཱཔི སཱཝིཀཱ གིཧིནཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནཱི སཱསནཀརཱ ཨོཝཱདཔྤཊིཀརཱ ཡཱ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪཱ ཝིགཏཀཐཾཀཐཱ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟཱ ཨཔརཔྤཙྩཡཱ སཏྠུསཱསནེ ཝིཧརཏཱི’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, ཝཙྪ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ ¶ སཏཱནི ན ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི, ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡཱ ཨུཔཱསིཀཱ མམ སཱཝིཀཱ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནིཡོ སཱསནཀརཱ ཨོཝཱདཔྤཊིཀརཱ ཏིཎྞཝིཙྪིཀིཙྪཱ ཝིགཏཀཐཾཀཐཱ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟཱ ཨཔརཔྤཙྩཡཱ སཏྠུསཱསནེ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

༡༩༦. ‘‘སཙེ ¶ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཾཡེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ ཨབྷཝིསྶ, ནོ ཙ ཁོ བྷིཀྑཱུ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ ¶ ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཨབྷཝིསྶ ཏེནངྒེན. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཏེནངྒེན.

‘‘སཙེ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ ཨབྷཝིསྶ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ནོ ཙ ཁོ བྷིཀྑུནིཡོ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཨབྷཝིསྶ ཏེནངྒེན. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ, བྷིཀྑཱུ ¶ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཏེནངྒེན.

‘‘སཙེ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ ཨབྷཝིསྶ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ནོ ཙ ཁོ ཨུཔཱསཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཨབྷཝིསྶ ཏེནངྒེན. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ¶ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཏེནངྒེན.

‘‘སཙེ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ ཨབྷཝིསྶ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ནོ ཙ ཁོ ཨུཔཱསཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཨབྷཝིསྶ ཏེནངྒེན. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཏེནངྒེན.

‘‘སཙེ ¶ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ ཨབྷཝིསྶ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ནོ ཙ ཁོ ཨུཔཱསིཀཱ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ ¶ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཨབྷཝིསྶ ཏེནངྒེན. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ¶ , ཨུཔཱསིཀཱ ཙ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ¶ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ ཨཱརཱདྷིཀཱ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཏེནངྒེན.

‘‘སཙེ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ ཨབྷཝིསྶ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ཨུཔཱསིཀཱ ཙ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ, ནོ ཙ ཁོ ཨུཔཱསིཀཱ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནིཡོ ཨཱརཱདྷིཀཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཔརིཔཱུརཾ ཨབྷཝིསྶ ཏེནངྒེན. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨིམཾ དྷམྨཾ བྷཝཉྩེཝ གོཏམོ ཨཱརཱདྷཀོ, བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཱརཱདྷཀཱ, བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཨཱརཱདྷིཀཱ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ, ཨུཔཱསཀཱ ཙ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནོ ཨཱརཱདྷཀཱ, ཨུཔཱསིཀཱ ཙ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ བྲཧྨཙཱརིནིཡོ ཨཱརཱདྷིཀཱ, ཨུཔཱསིཀཱ ཙ གིཧིནིཡོ ཨོདཱཏཝསནཱ ཀཱམབྷོགིནིཡོ ཨཱརཱདྷིཀཱ; ཨེཝམིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཏེནངྒེན.

༡༩༧. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷོ གོཏམ, གངྒཱ ནདཱི སམུདྡནིནྣཱ སམུདྡཔོཎཱ སམུདྡཔབྦྷཱརཱ སམུདྡཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི, ཨེཝམེཝཱཡཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ པརིསཱ སགཧཊྛཔབྦཛིཏཱ ནིབྦཱནནིནྣཱ ནིབྦཱནཔོཎཱ ནིབྦཱནཔབྦྷཱརཱ ནིབྦཱནཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ¶ ཨེསཱཧཾ བྷཝནྟཾ གོཏམཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ལབྷེཡྻཱཧཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ, ལབྷེཡྻཾ ཨུཔསམྤད’’ནྟི ¶ . ‘‘ཡོ ཁོ, ཝཙྪ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑཏི ¶ པབྦཛྫཾ, ཨཱཀངྑཏི ཨུཔསམྤདཾ, སོ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསཏི. ཙཏུནྣཾ མཱསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟི ཨུཔསམྤཱདེནྟི བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡ; ཨཔི ཙ མེཏྠ པུགྒལཝེམཏྟཏཱ ཝིདིཏཱ’’ཏི. ‘‘སཙེ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑནྟཱ པབྦཛྫཾ, ཨཱཀངྑནྟཱ ཨུཔསམྤདཾ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསནྟི, ཙཏུནྣཾ མཱསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟི ཨུཔསམྤཱདེནྟི བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡ; ཨཧཾ ཙཏྟཱརི ཝསྶཱནི པརིཝསིསྶཱམི. ཙཏུནྣཾ ཝསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟུ ཨུཔསམྤཱདེནྟུ བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡཱ’’ཏི. ཨལཏྠ ཁོ ཝཙྪགོཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ ཨལཏྠ ཨུཔསམྤདཾ.

ཨཙིརཱུཔསམྤནྣོ ¶ ཁོ པནཱཡསྨཱ ཝཙྪགོཏྟོ ཨདྡྷམཱསཱུཔསམྤནྣོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཝཙྪགོཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡཱཝཏཀཾ, བྷནྟེ, སེཁེན ཉཱཎེན སེཁཱཡ ¶ ཝིཛྫཱཡ པཏྟབྦཾ, ཨནུཔྤཏྟཾ ཏཾ མཡཱ; ཨུཏྟརི ཙ མེ [ཨུཏྟརིཾ མེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཏྭཾ, ཝཙྪ, དྭེ དྷམྨེ ཨུཏྟརི བྷཱཝེཧི – སམཐཉྩ ཝིཔསྶནཉྩ. ཨིམེ ཁོ ཏེ, ཝཙྪ, དྭེ དྷམྨཱ ཨུཏྟརི བྷཱཝིཏཱ – སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ – ཨནེཀདྷཱཏུཔཊིཝེདྷཱཡ སཾཝཏྟིསྶནྟི.

༡༩༨. ‘‘སོ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ [ཡཱཝདེ (པཱི.)] ཨཱཀངྑིསྶསི – ‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷཝེཡྻཾ – ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཨསྶཾ, བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཨསྶཾ; ཨཱཝིབྷཱཝཾ, ཏིརོབྷཱཝཾ; ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནོ གཙྪེཡྻཾ, སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ; པཐཝིཡཱཔི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརེཡྻཾ, སེཡྻཐཱཔི ཨུདཀེ; ཨུདཀེཔི ཨབྷིཛྫམཱནེ གཙྪེཡྻཾ, སེཡྻཐཱཔི པཐཝིཡཾ; ཨཱཀཱསེཔི པལླངྐེན ཀམེཡྻཾ, སེཡྻཐཱཔི པཀྑཱི སཀུཎོ; ཨིམེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ པཱཎིནཱ པརིམསེཡྻཾ, པརིམཛྫེཡྻཾ; ཡཱཝབྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེཡྻ’ནྟི, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིསྶསི, སཏི སཏིཨཱཡཏནེ.

‘‘སོ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑིསྶསི – ‘དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ¶ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ¶ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎེཡྻཾ – དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ, ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙཱ’ཏི, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིསྶསི, སཏི སཏིཨཱཡཏནེ.

‘‘སོ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑིསྶསི – ‘པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནེཡྻཾ – སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སརཱགཾ ¶ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཝཱིཏརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝཱིཏརཱགཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ; སདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སདོསཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཝཱིཏདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝཱིཏདོསཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ; སམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སམོཧཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཝཱིཏམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝཱིཏམོཧཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ; སཾཁིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སཾཁིཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཝིཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝིཀྑིཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ; མཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ མཧགྒཏཾ ¶ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཨམཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨམཧགྒཏཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ; སཨུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སཨུཏྟརཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཨནུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨནུཏྟརཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ; སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སམཱཧིཏཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨསམཱཧིཏཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ; ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻཾ, ཨཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནེཡྻ’ནྟི, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིསྶསི, སཏི སཏིཨཱཡཏནེ.

‘‘སོ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑིསྶསི – ‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརེཡྻཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི; ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ – ཨམུཏྲཱསིཾ ¶ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི; ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརེཡྻ’ནྟི, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིསྶསི, སཏི སཏིཨཱཡཏནེ.

‘‘སོ ¶ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑིསྶསི – ‘དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶེཡྻཾ ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ ¶ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནེཡྻཾ – ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ; ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱཏི; ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ ¶ པསྶེཡྻཾ ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ¶ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནེཡྻ’ནྟི, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིསྶསི, སཏི སཏིཨཱཡཏནེ.

‘‘སོ ཏྭཾ, ཝཙྪ, ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑིསྶསི – ‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིསྶསི, སཏི སཏིཨཱཡཏནེ’’ཏི.

༡༩༩. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཝཙྪགོཏྟོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཝཙྪགོཏྟོ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ནཙིརསྶེཝ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཉྙཏརོ ཁོ པནཱཡསྨཱ ཝཙྪགོཏྟོ ཨརཧཏཾ ཨཧོསི.

༢༠༠. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ གཙྪནྟི. ཨདྡསཱ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཝཙྪགོཏྟོ ཏེ བྷིཀྑཱུ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟེ. དིསྭཱན ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ ¶ – ‘‘ཧནྡ! ཀཧཾ པན ཏུམྷེ ཨཱཡསྨནྟོ གཙྪཐཱ’’ཏི? ‘‘བྷགཝནྟཾ ཁོ མཡཾ, ཨཱཝུསོ, དསྶནཱཡ གཙྪཱམཱ’’ཏི ¶ . ‘‘ཏེནཧཱཡསྨནྟོ མམ ཝཙནེན བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཐ, ཨེཝཉྩ ཝདེཐ – ‘ཝཙྪགོཏྟོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏི, ཨེཝཉྩ ཝདེཏི – པརིཙིཎྞོ མེ བྷགཝཱ, པརིཙིཎྞོ མེ སུགཏོ’’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ¶ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ ཝཙྪགོཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཐ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨཱཡསྨཱ, བྷནྟེ, ཝཙྪགོཏྟོ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏི, ཨེཝཉྩ ཝདེཏི – ‘པརིཙིཎྞོ མེ བྷགཝཱ, པརིཙིཎྞོ མེ སུགཏོ’’’ཏི. ‘‘པུབྦེཝ མེ, བྷིཀྑཝེ, ཝཙྪགོཏྟོ བྷིཀྑུ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ – ‘ཏེཝིཛྫོ ཝཙྪགོཏྟོ ¶ བྷིཀྑུ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ’ཏི. དེཝཏཱཔི མེ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘ཏེཝིཛྫོ, བྷནྟེ, ཝཙྪགོཏྟོ བྷིཀྑུ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ’’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

མཧཱཝཙྪསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཏཏིཡཾ.

༤. དཱིགྷནཁསུཏྟཾ

༢༠༡. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ སཱུཀརཁཏཱཡཾ. ཨཐ ཁོ དཱིགྷནཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཁོ དཱིགྷནཁོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧཉྷི, བྷོ གོཏམ, ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – ‘སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱི’’’ཏི. ‘‘ཡཱཔི ཁོ ཏེ ཨེསཱ, ཨགྒིཝེསྶན, དིཊྛི – ‘སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི, ཨེསཱཔི ཏེ དིཊྛི ནཀྑམཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨེསཱ ཙེ [ཨེསཱཔི (ཀ.)] མེ, བྷོ གོཏམ, དིཊྛི ཁམེཡྻ, ཏཾཔསྶ ཏཱདིསམེཝ, ཏཾཔསྶ ¶ ཏཱདིསམེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨཏོ ཁོ ཏེ, ཨགྒིཝེསྶན, བཧཱུ ཧི བཧུཏརཱ ལོཀསྨིཾ ཡེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཏཾཔསྶ ཏཱདིསམེཝ, ཏཾཔསྶ ཏཱདིསམེཝཱ’ཏི. ཏེ ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ ནཔྤཛཧནྟི ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡནྟི. ཨཏོ ཁོ ཏེ, ཨགྒིཝེསྶན, ཏནཱུ ཧི ཏནུཏརཱ ལོཀསྨིཾ ཡེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཏཾཔསྶ ཏཱདིསམེཝ, ཏཾཔསྶ ཏཱདིསམེཝཱ’ཏི. ཏེ ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ པཛཧནྟི ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ན ཨུཔཱདིཡནྟི. སནྟགྒིཝེསྶན, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སབྦཾ མེ ཁམཏཱི’ཏི; སནྟགྒིཝེསྶན, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི; སནྟགྒིཝེསྶན ¶ , ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨེཀཙྩཾ མེ ཁམཏི, ཨེཀཙྩཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི. ཏཏྲགྒིཝེསྶན, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སབྦཾ མེ ཁམཏཱི’ཏི ཏེསམཡཾ དིཊྛི སཱརཱགཱཡ སནྟིཀེ, སཉྙོགཱཡ སནྟིཀེ, ཨབྷིནནྡནཱཡ སནྟིཀེ ཨཛ྄ཛྷོསཱནཱཡ སནྟིཀེ ¶ ཨུཔཱདཱནཱཡ སནྟིཀེ; ཏཏྲགྒིཝེསྶན ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི ཏེསམཡཾ དིཊྛི ཨསཱརཱགཱཡ སནྟིཀེ, ཨསཉྙོགཱཡ སནྟིཀེ, ཨནབྷིནནྡནཱཡ སནྟིཀེ, ཨནཛ྄ཛྷོསཱནཱཡ སནྟིཀེ, ཨནུཔཱདཱནཱཡ སནྟིཀེ’’ཏི.

༢༠༢. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, དཱིགྷནཁོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨུཀྐཾསེཏི [ཨུཀྐཾསཏི (སཱི. པཱི. ཀ.)] མེ བྷཝཾ གོཏམོ དིཊྛིགཏཾ, སམུཀྐཾསེཏི [སམྤཧཾསཏི (ཀ.)] མེ བྷཝཾ གོཏམོ དིཊྛིགཏ’’ནྟི. ‘‘ཏཏྲགྒིཝེསྶན, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨེཀཙྩཾ མེ ཁམཏི, ཨེཀཙྩཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི. ཡཱ ¶ ཧི ཏེསཾ ཁམཏི སཱཡཾ དིཊྛི སཱརཱགཱཡ སནྟིཀེ, སཉྙོགཱཡ སནྟིཀེ, ཨབྷིནནྡནཱཡ སནྟིཀེ, ཨཛ྄ཛྷོསཱནཱཡ སནྟིཀེ, ཨུཔཱདཱནཱཡ སནྟིཀེ; ཡཱ ཧི ཏེསཾ ནཀྑམཏི སཱཡཾ དིཊྛི ཨསཱརཱགཱཡ སནྟིཀེ, ཨསཉྙོགཱཡ སནྟིཀེ, ཨནབྷིནནྡནཱཡ སནྟིཀེ, ཨནཛ྄ཛྷོསཱནཱཡ སནྟིཀེ, ཨནུཔཱདཱནཱཡ སནྟིཀེ. ཏཏྲགྒིཝེསྶན, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སབྦཾ མེ ཁམཏཱི’ཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི ¶ – ‘ཡཱ ཁོ མེ ཨཡཾ དིཊྛི – སབྦཾ མེ ཁམཏཱིཏི, ཨིམཉྩེ ཨཧཾ དིཊྛིཾ ཐཱམསཱ པརཱམཱསཱ ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརེཡྻཾ – ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི; དྭཱིཧི མེ ཨསྶ ཝིགྒཧོ – ཡོ ཙཱཡཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ¶ ཨེཝཾདིཊྛི – སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱིཏི, ཡོ ཙཱཡཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – ཨེཀཙྩཾ མེ ཁམཏི, ཨེཀཙྩཾ མེ ནཀྑམཏཱིཏི – ཨིམེཧི ཨསྶ དྭཱིཧི ཝིགྒཧོ. ཨིཏི ཝིགྒཧེ སཏི ཝིཝཱདོ, ཝིཝཱདེ སཏི ཝིགྷཱཏོ, ཝིགྷཱཏེ སཏི ཝིཧེསཱ’. ཨིཏི སོ ཝིགྒཧཉྩ ཝིཝཱདཉྩ ཝིགྷཱཏཉྩ ཝིཧེསཉྩ ཨཏྟནི སམྤསྶམཱནོ ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ པཛཧཏི ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ན ཨུཔཱདིཡཏི. ཨེཝམེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཊིནིསྶགྒོ ཧོཏི.

༢༠༣. ‘‘ཏཏྲགྒིཝེསྶན, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡཱ ཁོ མེ ཨཡཾ དིཊྛི – སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི, ཨིམཉྩེ ཨཧཾ དིཊྛིཾ ཐཱམསཱ པརཱམཱསཱ ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརེཡྻཾ – ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི; དྭཱིཧི མེ ཨསྶ ཝིགྒཧོ – ཡོ ཙཱཡཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི ¶ – སབྦཾ མེ ཁམཏཱིཏི, ཡོ ཙཱཡཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – ཨེཀཙྩཾ མེ ཁམཏི ཨེཀཙྩཾ མེ ནཀྑམཏཱིཏི – ཨིམེཧི ཨསྶ དྭཱིཧི ཝིགྒཧོ. ཨིཏི ཝིགྒཧེ སཏི ཝིཝཱདོ, ཝིཝཱདེ སཏི ཝིགྷཱཏོ, ཝིགྷཱཏེ སཏི ཝིཧེསཱ’. ཨིཏི སོ ཝིགྒཧཉྩ ཝིཝཱདཉྩ ¶ ཝིགྷཱཏཉྩ ཝིཧེསཉྩ ཨཏྟནི སམྤསྶམཱནོ ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ པཛཧཏི ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ན ཨུཔཱདིཡཏི. ཨེཝམེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཊིནིསྶགྒོ ཧོཏི.

༢༠༤. ‘‘ཏཏྲགྒིཝེསྶན, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ – ‘ཨེཀཙྩཾ མེ ཁམཏི, ཨེཀཙྩཾ མེ ནཀྑམཏཱི’ཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཡཱ ཁོ མེ ¶ ཨཡཾ དིཊྛི – ཨེཀཙྩཾ མེ ཁམཏི, ཨེཀཙྩཾ མེ ནཀྑམཏཱིཏི, ཨིམཉྩེ ཨཧཾ དིཊྛིཾ ཐཱམསཱ པརཱམཱསཱ ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརེཡྻཾ – ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི; དྭཱིཧི མེ ཨསྶ ཝིགྒཧོ – ཡོ ཙཱཡཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – སབྦཾ མེ ཁམཏཱིཏི, ཡོ ཙཱཡཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – སབྦཾ མེ ནཀྑམཏཱིཏི – ཨིམེཧི ཨསྶ དྭཱིཧི ཝིགྒཧོ. ཨིཏི ཝིགྒཧེ སཏི ཝིཝཱདོ, ཝིཝཱདེ སཏི ཝིགྷཱཏོ, ཝིགྷཱཏེ སཏི ཝིཧེསཱ’. ཨིཏི སོ ཝིགྒཧཉྩ ཝིཝཱདཉྩ ཝིགྷཱཏཉྩ ཝིཧེསཉྩ ཨཏྟནི སམྤསྶམཱནོ ཏཉྩེཝ དིཊྛིཾ པཛཧཏི ཨཉྙཉྩ དིཊྛིཾ ན ཨུཔཱདིཡཏི. ཨེཝམེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཧཱནཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཏཱསཾ དིཊྛཱིནཾ པཊིནིསྶགྒོ ཧོཏི.

༢༠༥. ‘‘ཨཡཾ ¶ ཁོ པནགྒིཝེསྶན, ཀཱཡོ རཱུཔཱི ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོ [ཙཱཏུམྨཧཱབྷཱུཏིཀོ (སཱི. སྱཱ.)] མཱཏཱཔེཏྟིཀསམྦྷཝོ ཨོདནཀུམྨཱསུཔཙཡོ ཨནིཙྩུཙྪཱདནཔརིམདྡནབྷེདནཝིདྡྷཾསནདྷམྨོ, ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ རོགཏོ གཎྜཏོ སལླཏོ ཨགྷཏོ ཨཱབཱདྷཏོ པརཏོ པལོཀཏོ སུཉྙཏོ ཨནཏྟཏོ སམནུཔསྶིཏབྦོ ¶ . ཏསྶིམཾ ཀཱཡཾ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ རོགཏོ གཎྜཏོ སལླཏོ ཨགྷཏོ ཨཱབཱདྷཏོ པརཏོ པལོཀཏོ སུཉྙཏོ ཨནཏྟཏོ སམནུཔསྶཏོ ཡོ ཀཱཡསྨིཾ ཀཱཡཚནྡོ ཀཱཡསྣེཧོ ཀཱཡནྭཡཏཱ སཱ པཧཱིཡཏི.

‘‘ཏིསྶོ ཁོ ཨིམཱ, ཨགྒིཝེསྶན, ཝེདནཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ. ཡསྨིཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སམཡེ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི ¶ , ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ན ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི; སུཁཾཡེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཡསྨིཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སམཡེ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ན ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི; དུཀྑཾཡེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. ཡསྨིཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སམཡེ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི, ན དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདེཏི; ཨདུཀྑམསུཁཾཡེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ ཝེདནཾ ཝེདེཏི. སུཁཱཔི ཁོ, ཨགྒིཝེསྶན, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ སངྑཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ ཁཡདྷམྨཱ ཝཡདྷམྨཱ ཝིརཱགདྷམྨཱ ནིརོདྷདྷམྨཱ; དུཀྑཱཔི ཁོ, ཨགྒིཝེསྶན, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ སངྑཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ ཁཡདྷམྨཱ ཝཡདྷམྨཱ ཝིརཱགདྷམྨཱ ནིརོདྷདྷམྨཱ; ཨདུཀྑམསུཁཱཔི ཁོ, ཨགྒིཝེསྶན, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ སངྑཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ ཁཡདྷམྨཱ ཝཡདྷམྨཱ ཝིརཱགདྷམྨཱ ནིརོདྷདྷམྨཱ. ཨེཝཾ པསྶཾ, ཨགྒིཝེསྶན, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ སུཁཱཡཔི ཝེདནཱཡ ནིབྦིནྡཏི, དུཀྑཱཡཔི ཝེདནཱཡ ནིབྦིནྡཏི, ཨདུཀྑམསུཁཱཡཔི ཝེདནཱཡ ¶ ནིབྦིནྡཏི ¶ ; ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫཏི, ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ, ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཁོ, ཨགྒིཝེསྶན, བྷིཀྑུ ན ཀེནཙི སཾཝདཏི, ན ཀེནཙི ཝིཝདཏི, ཡཉྩ ལོཀེ ཝུཏྟཾ ཏེན ཝོཧརཏི, ཨཔརཱམས’’ནྟི.

༢༠༦. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པིཊྛིཏོ ¶ ཋིཏོ ཧོཏི བྷགཝནྟཾ བཱིཛཡམཱནོ [ཝཱིཛཡམཱནོ (སཱི. པཱི.)]. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཏེསཾ ཏེསཾ ཀིར ནོ བྷགཝཱ དྷམྨཱནཾ ཨབྷིཉྙཱ པཧཱནམཱཧ, ཏེསཾ ཏེསཾ ཀིར ནོ སུགཏོ དྷམྨཱནཾ ཨབྷིཉྙཱ པཊིནིསྶགྒམཱཧཱ’’ཏི. ཨིཏི ཧིདཾ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཊིསཉྩིཀྑཏོ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི. དཱིགྷནཁསྶ པན པརིབྦཱཛཀསྶ ཝིརཛཾ ཝཱིཏམལཾ དྷམྨཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི སམུདཡདྷམྨཾ སབྦཾ ཏཾ ནིརོདྷདྷམྨ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ དཱིགྷནཁོ པརིབྦཱཛཀོ དིཊྛདྷམྨོ པཏྟདྷམྨོ ཝིདིཏདྷམྨོ པརིཡོགཱལ༹ྷདྷམྨོ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ཝིགཏཀཐཾཀཐོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཨཔརཔྤཙྩཡོ སཏྠུསཱསནེ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ! སེཡྻཐཱཔི, བྷོ གོཏམ, ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཝཱ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, པཊིཙྪནྣཾ ཝཱ ཝིཝརེཡྻ, མཱུལ༹ྷསྶ ཝཱ མགྒཾ ¶ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨནྡྷཀཱརེ ཝཱ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ – ཙཀྑུམནྟོ རཱུཔཱནི དཀྑནྟཱིཏི – ཨེཝམེཝ ཁོ བྷོཏཱ གོཏམེན ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ¶ དྷམྨོ པཀཱསིཏོ. ཨེསཱཧཾ བྷཝནྟཾ གོཏམཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ. ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི.

དཱིགྷནཁསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཙཏུཏྠཾ.

༥. མཱགཎྜིཡསུཏྟཾ

༢༠༧. ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏི ཀམྨཱསདྷམྨཾ ནཱམ ཀུརཱུནཾ ནིགམོ, བྷཱརདྭཱཛགོཏྟསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨགྱཱགཱརེ ཏིཎསནྠཱརཀེ [ཏིཎསནྠརཀེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཀམྨཱསདྷམྨཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཀམྨཱསདྷམྨཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེན ཨཉྙཏརོ ཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཏཾ ཝནསཎྜཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ¶ ཁོ མཱགཎྜིཡོ [མཱགནྡིཡོ (སཱི. པཱི.)] པརིབྦཱཛཀོ ཛངྒྷཱཝིཧཱརཾ ཨནུཙངྐམམཱནོ ཨནུཝིཙརམཱནོ ཡེན བྷཱརདྭཱཛགོཏྟསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨགྱཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམི. ཨདྡསཱ ཁོ མཱགཎྜིཡོ པརིབྦཱཛཀོ བྷཱརདྭཱཛགོཏྟསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨགྱཱགཱརེ ཏིཎསནྠཱརཀཾ པཉྙཏྟཾ. དིསྭཱན བྷཱརདྭཱཛགོཏྟཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀསྶ ནྭཡཾ བྷོཏོ བྷཱརདྭཱཛསྶ ཨགྱཱགཱརེ ཏིཎསནྠཱརཀོ པཉྙཏྟོ, སམཎསེཡྻཱནུརཱུཔཾ [སམཎསེཡྻཱརཱུཔཾ (སཱི. པཱི.)] མཉྙེ’’ཏི? ‘‘ཨཏྠི, བྷོ མཱགཎྜིཡ, སམཎོ གོཏམོ སཀྱཔུཏྟོ སཀྱཀུལཱ པབྦཛིཏོ. ཏཾ ཁོ པན བྷཝནྟཾ གོཏམཾ ཨེཝཾ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཏོ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི ¶ སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཏསྶེསཱ བྷོཏོ གོཏམསྶ སེཡྻཱ པཉྙཏྟཱ’’ཏི. ‘‘དུདྡིཊྛཾ ཝཏ, བྷོ བྷཱརདྭཱཛ, ཨདྡསཱམ; དུདྡིཊྛཾ ཝཏ, བྷོ བྷཱརདྭཱཛ, ཨདྡསཱམ! ཡེ མཡཾ ཏསྶ བྷོཏོ གོཏམསྶ བྷཱུནཧུནོ [བྷཱུནཧནསྶ (སྱཱ. ཀཾ.)] སེཡྻཾ ཨདྡསཱམཱ’’ཏི. ‘‘རཀྑསྶེཏཾ, མཱགཎྜིཡ, ཝཱཙཾ; རཀྑསྶེཏཾ ¶ , མཱགཎྜིཡ, ཝཱཙཾ. བཧཱུ ཧི ཏསྶ བྷོཏོ གོཏམསྶ ཁཏྟིཡཔཎྜིཏཱཔི བྲཱཧྨཎཔཎྜིཏཱཔི གཧཔཏིཔཎྜིཏཱཔི སམཎཔཎྜིཏཱཔི ཨབྷིཔྤསནྣཱ ཝིནཱིཏཱ ཨརིཡེ ཉཱཡེ དྷམྨེ ཀུསལེ’’ཏི. ‘‘སམྨུཁཱ ཙེཔི མཡཾ, བྷོ བྷཱརདྭཱཛ, ཏཾ བྷཝནྟཾ གོཏམཾ པསྶེཡྻཱམ, སམྨུཁཱཔི ནཾ ཝདེཡྻཱམ – ‘བྷཱུནཧུ [བྷཱུནཧནོ (སྱཱ. ཀཾ.)] སམཎོ གོཏམོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ནོ སུཏྟེ ཨོཙརཏཱི’’ཏི. ‘‘སཙེ ཏཾ བྷོཏོ མཱགཎྜིཡསྶ ཨགརུ ཨཱརོཙེཡྻཱམི ཏཾ [ཨཱརོཙེཡྻམེཏཾ (སཱི. པཱི.), ཨཱརོཙེསྶཱམི ཏསྶ (སྱཱ. ཀཾ.)] སམཎསྶ གོཏམསྶཱ’’ཏི. ‘‘ཨཔྤོསྶུཀྐོ བྷཝཾ བྷཱརདྭཱཛོ ཝུཏྟོཝ ནཾ ཝདེཡྻཱ’’ཏི.

༢༠༨. ཨསྶོསི ཁོ བྷགཝཱ དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ བྷཱརདྭཱཛགོཏྟསྶ ¶ བྲཱཧྨཎསྶ མཱགཎྜིཡེན པརིབྦཱཛཀེན སདྡྷིཾ ཨིམཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན བྷཱརདྭཱཛགོཏྟསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨགྱཱགཱརཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཏིཎསནྠཱརཀེ. ཨཐ ཁོ བྷཱརདྭཱཛགོཏྟོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ¶ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ བྷཱརདྭཱཛགོཏྟཾ བྲཱཧྨཎཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧུ པན ཏེ, བྷཱརདྭཱཛ, མཱགཎྜིཡེན པརིབྦཱཛཀེན སདྡྷིཾ ¶ ཨིམཾཡེཝ ཏིཎསནྠཱརཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀོཙིདེཝ ཀཐཱསལླཱཔོ’’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷཱརདྭཱཛགོཏྟོ བྲཱཧྨཎོ སཾཝིགྒོ ལོམཧཊྛཛཱཏོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏདེཝ ཁོ པན མཡཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ ཨཱརོཙེཏུཀཱམཱ. ཨཐ ཙ པན བྷཝཾ གོཏམོ ཨནཀྑཱཏཾཡེཝ ཨཀྑཱསཱི’’ཏི. ཨཡཉྩ ཧི [ཨཡཉྩ ཧིདཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] བྷགཝཏོ བྷཱརདྭཱཛགོཏྟེན བྲཱཧྨཎེན སདྡྷིཾ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ མཱགཎྜིཡོ པརིབྦཱཛཀོ ཛངྒྷཱཝིཧཱརཾ ཨནུཙངྐམམཱནོ ཨནུཝིཙརམཱནོ ཡེན བྷཱརདྭཱཛགོཏྟསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨགྱཱགཱརཾ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ མཱགཎྜིཡཾ པརིབྦཱཛཀཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༢༠༩. ‘‘ཙཀྑུཾ ¶ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, རཱུཔཱརཱམཾ རཱུཔརཏཾ རཱུཔསམྨུདིཏཾ. ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ དནྟཾ གུཏྟཾ རཀྑིཏཾ སཾཝུཏཾ, ཏསྶ ཙ སཾཝརཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨིདཾ ནུ ཏེ ཨེཏཾ, མཱགཎྜིཡ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ – ‘བྷཱུནཧུ སམཎོ གོཏམོ’’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ ཁོ པན མེ, བྷོ གོཏམ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ – ‘བྷཱུནཧུ སམཎོ གོཏམོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ནོ སུཏྟེ ཨོཙརཏཱི’’ཏི. ‘‘སོཏཾ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, སདྡཱརཱམཾ…པེ… གྷཱནཾ ¶ ཁོ, མཱགཎྜིཡ གནྡྷཱརཱམཾ… ཛིཝ྄ཧཱ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, རསཱརཱམཱ རསརཏཱ རསསམྨུདིཏཱ. སཱ ཏཐཱགཏསྶ དནྟཱ གུཏྟཱ རཀྑིཏཱ སཾཝུཏཱ, ཏསྶཱ ཙ སཾཝརཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨིདཾ ནུ ཏེ ཨེཏཾ, མཱགཎྜིཡ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ – ‘བྷཱུནཧུ སམཎོ གོཏམོ’’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ ཁོ པན མེ, བྷོ གོཏམ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ – ‘བྷཱུནཧུ སམཎོ གོཏམོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ནོ སུཏྟེ ཨོཙརཏཱི’’ཏི. ‘‘ཀཱཡོ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཕོཊྛབྦཱརཱམོ ཕོཊྛབྦརཏོ…པེ… མནོ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, དྷམྨཱརཱམོ དྷམྨརཏོ དྷམྨསམྨུདིཏོ. སོ ཏཐཱགཏསྶ དནྟོ གུཏྟོ རཀྑིཏོ སཾཝུཏོ, ཏསྶ ཙ སཾཝརཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨིདཾ ནུ ཏེ ཨེཏཾ, མཱགཎྜིཡ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ – ‘བྷཱུནཧུ སམཎོ གོཏམོ’’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ ཁོ པན མེ, བྷོ ¶ གོཏམ, སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ – ‘བྷཱུནཧུ སམཎོ གོཏམོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨེཝཉྷི ནོ སུཏྟེ ཨོཙརཏཱི’’ཏི.

༢༡༠. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩོ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེཧི ¶ རཱུཔེཧི པརིཙཱརིཏཔུབྦོ ཨསྶ ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི, སོ ཨཔརེན སམཡེན རཱུཔཱནཾཡེཝ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིདིཏྭཱ རཱུཔཏཎྷཾ པཧཱཡ རཱུཔཔརིལཱ༹ཧཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཝིཧརེཡྻ. ཨིམསྶ པན ཏེ, མཱགཎྜིཡ, ཀིམསྶ ཝཙནཱིཡ’’’ནྟི? ‘‘ན ཀིཉྩི, བྷོ གོཏམ’’. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ – ‘ཨིདྷེཀཙྩོ སོཏཝིཉྙེཡྻེཧི སདྡེཧི…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻེཧི ¶ གནྡྷེཧི… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻེཧི རསེཧི… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻེཧི ཕོཊྛབྦེཧི པརིཙཱརིཏཔུབྦོ ཨསྶ ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི, སོ ཨཔརེན སམཡེན ཕོཊྛབྦཱནཾཡེཝ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཕོཊྛབྦཏཎྷཾ པཧཱཡ ཕོཊྛབྦཔརིལཱ༹ཧཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཝིཧརེཡྻ. ཨིམསྶ པན ཏེ, མཱགཎྜིཡ, ཀིམསྶ ཝཙནཱིཡ’’’ནྟི? ‘‘ན ཀིཉྩི, བྷོ གོཏམ’’.

༢༡༡. ‘‘ཨཧཾ ¶ ཁོ པན, མཱགཎྜིཡ, པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏོ སམཱནོ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེསིཾ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེཧི རཱུཔེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི, སོཏཝིཉྙེཡྻེཧི སདྡེཧི…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻེཧི གནྡྷེཧི… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻེཧི རསེཧི… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻེཧི ཕོཊྛབྦེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, མཱགཎྜིཡ, ཏཡོ པཱསཱདཱ ཨཧེསུཾ – ཨེཀོ ཝསྶིཀོ, ཨེཀོ ཧེམནྟིཀོ, ཨེཀོ གིམྷིཀོ. སོ ཁོ ཨཧཾ, མཱགཎྜིཡ, ཝསྶིཀེ པཱསཱདེ ཝསྶིཀེ ཙཏྟཱརོ [ཝསྶིཀེ པཱསཱདེ ཙཏྟཱརོ (སྱཱ. ཀཾ.)] མཱསེ ནིཔྤུརིསེཧི ཏཱུརིཡེཧི [ཏུརིཡེཧི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] པརིཙཱརཡམཱནོ [པརིཙཱརིཡམཱནོ (སབྦཏྠ)] ན ཧེཊྛཱཔཱསཱདཾ ཨོརོཧཱམི. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱམཱནཾཡེཝ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཀཱམཏཎྷཾ པཧཱཡ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསོ ¶ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཝིཧརཱམི. སོ ཨཉྙེ སཏྟེ པསྶཱམི ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགེ ཀཱམཏཎྷཱཧི ཁཛྫམཱནེ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧེན པརིཌཡ྄ཧམཱནེ ཀཱམེ པཊིསེཝནྟེ. སོ ཏེསཾ ན པིཧེམི, ན ཏཏྠ ཨབྷིརམཱམི ¶ . ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཱཧཡཾ, མཱགཎྜིཡ, རཏི, ཨཉྙཏྲེཝ ཀཱམེཧི ཨཉྙཏྲ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི – ཨཔི དིབྦཾ སུཁཾ ¶ སམདྷིགཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – ཏཱཡ རཏིཡཱ རམམཱནོ ཧཱིནསྶ ན པིཧེམི, ན ཏཏྠ ཨབྷིརམཱམི.

༢༡༢. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, མཱགཎྜིཡ, གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨཌྜྷོ མཧདྡྷནོ མཧཱབྷོགོ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེཡྻ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེཧི རཱུཔེཧི…པེ… ཕོཊྛབྦེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི. སོ ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ སཧབྱཏཾ. སོ ཏཏྠ ནནྡནེ ཝནེ ཨཙྪརཱསངྒྷཔརིཝུཏོ དིབྦེཧི པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེཡྻ. སོ པསྶེཡྻ གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒཱིབྷཱུཏཾ པརིཙཱརཡམཱནཾ.

‘‘ཏཾ ¶ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ, ཨཔི ནུ སོ དེཝཔུཏྟོ ནནྡནེ ཝནེ ཨཙྪརཱསངྒྷཔརིཝུཏོ དིབྦེཧི པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི ¶ སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརཡམཱནོ ཨམུསྶ གཧཔཏིསྶ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ ཝཱ པིཧེཡྻ, མཱནུསཀཱནཾ ཝཱ པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནཾ མཱནུསཀེཧི ཝཱ ཀཱམེཧི ཨཱཝཊྚེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧིདཾ, བྷོ གོཏམ’’. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? མཱནུསཀེཧི, བྷོ གོཏམ, ཀཱམེཧི དིབྦཀཱམཱ ཨབྷིཀྐནྟཏརཱ ཙ པཎཱིཏཏརཱ ཙཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ ཨཧཾ, མཱགཎྜིཡ, པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏོ སམཱནོ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེསིཾ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེཧི རཱུཔེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི, སོཏཝིཉྙེཡྻེཧི སདྡེཧི…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻེཧི གནྡྷེཧི… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻེཧི རསེཧི… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻེཧི ཕོཊྛབྦེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱམཱནཾཡེཝ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཀཱམཏཎྷཾ པཧཱཡ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཝིཧརཱམི. སོ ཨཉྙེ སཏྟེ པསྶཱམི ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགེ ཀཱམཏཎྷཱཧི ཁཛྫམཱནེ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧེན པརིཌཡ྄ཧམཱནེ ¶ ཀཱམེ པཊིསེཝནྟེ, སོ ཏེསཾ ན པིཧེམི, ན ཏཏྠ ཨབྷིརམཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཱཧཡཾ, མཱགཎྜིཡ, རཏི ཨཉྙཏྲེཝ ཀཱམེཧི ཨཉྙཏྲ ཨཀུསལེཧི ¶ དྷམྨེཧི – ཨཔི དིབྦཾ སུཁཾ སམདྷིགཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – ཏཱཡ རཏིཡཱ རམམཱནོ ཧཱིནསྶ ན པིཧེམི, ན ཏཏྠ ཨབྷིརམཱམི.

༢༡༣. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , མཱགཎྜིཡ, ཀུཊྛཱི པུརིསོ ཨརུགཏྟོ པཀྐགཏྟོ ཀིམཱིཧི ཁཛྫམཱནོ ནཁེཧི ཝཎམུཁཱནི ཝིཔྤཏཙྪམཱནོ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ ཀཱཡཾ པརིཏཱཔེཡྻ. ཏསྶ མིཏྟཱམཙྩཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ བྷིསཀྐཾ སལླཀཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཡྻུཾ. ཏསྶ སོ བྷིསཀྐོ སལླཀཏྟོ བྷེསཛྫཾ ཀརེཡྻ. སོ ཏཾ བྷེསཛྫཾ ཨཱགམྨ ཀུཊྛེཧི པརིམུཙྩེཡྻ, ཨརོགོ ཨསྶ སུཁཱི སེརཱི སཡཾཝསཱི ཡེན ཀཱམཾ གམོ. སོ ཨཉྙཾ ཀུཊྛིཾ པུརིསཾ པསྶེཡྻ ཨརུགཏྟཾ པཀྐགཏྟཾ ཀིམཱིཧི ཁཛྫམཱནཾ ནཁེཧི ཝཎམུཁཱནི ཝིཔྤཏཙྪམཱནཾ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ ཀཱཡཾ པརིཏཱཔེནྟཾ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ, ཨཔི ནུ སོ པུརིསོ ཨམུསྶ ཀུཊྛིསྶ པུརིསསྶ པིཧེཡྻ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ ཝཱ བྷེསཛྫཾ པཊིསེཝནཱཡ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ¶ ཧིདཾ, བྷོ གོཏམ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? རོགེ ཧི, བྷོ གོཏམ, སཏི བྷེསཛྫེན ཀརཎཱིཡཾ ཧོཏི, རོགེ ཨསཏི ན བྷེསཛྫེན ཀརཎཱིཡཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ ཨཧཾ, མཱགཎྜིཡ, པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏོ སམཱནོ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེསིཾ, ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེཧི རཱུཔེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི, སོཏཝིཉྙེཡྻེཧི སདྡེཧི…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻེཧི གནྡྷེཧི… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻེཧི རསེཧི… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻེཧི ཕོཊྛབྦེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱམཱནཾཡེཝ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཀཱམཏཎྷཾ པཧཱཡ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧཾ ¶ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཝིཧརཱམི. སོ ཨཉྙེ སཏྟེ པསྶཱམི ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགེ ཀཱམཏཎྷཱཧི ཁཛྫམཱནེ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧེན པརིཌཡ྄ཧམཱནེ ཀཱམེ པཊིསེཝནྟེ. སོ ཏེསཾ ན པིཧེམི, ན ཏཏྠ ཨབྷིརམཱམི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཱཧཡཾ, མཱགཎྜིཡ, རཏི, ཨཉྙཏྲེཝ ཀཱམེཧི ཨཉྙཏྲ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི – ཨཔི དིབྦཾ སུཁཾ སམདྷིགཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – ཏཱཡ རཏིཡཱ རམམཱནོ ཧཱིནསྶ ན པིཧེམི, ན ཏཏྠ ཨབྷིརམཱམི.

༢༡༤. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , མཱགཎྜིཡ, ཀུཊྛཱི པུརིསོ ཨརུགཏྟོ པཀྐགཏྟོ ཀིམཱིཧི ཁཛྫམཱནོ ནཁེཧི ཝཎམུཁཱནི ཝིཔྤཏཙྪམཱནོ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ ཀཱཡཾ པརིཏཱཔེཡྻ. ཏསྶ མིཏྟཱམཙྩཱ ¶ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ བྷིསཀྐཾ སལླཀཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཡྻུཾ. ཏསྶ སོ བྷིསཀྐོ སལླཀཏྟོ བྷེསཛྫཾ ཀརེཡྻ. སོ ཏཾ བྷེསཛྫཾ ཨཱགམྨ ཀུཊྛེཧི པརིམུཙྩེཡྻ, ཨརོགོ ཨསྶ སུཁཱི སེརཱི སཡཾཝསཱི ཡེན ཀཱམཾ གམོ. ཏམེནཾ དྭེ བལཝནྟོ པུརིསཱ ནཱནཱབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཨུཔཀཌྜྷེཡྻུཾ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ, ཨཔི ནུ སོ པུརིསོ ཨིཏི ཙིཏིཙེཝ ཀཱཡཾ སནྣཱམེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ གོཏམ’’. ‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ’’? ‘‘ཨསུ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨགྒི དུཀྑསམྥསྶོ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔོ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧོ ཙཱ’’ཏི. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ, ཨིདཱནེཝ ནུ ཁོ སོ ཨགྒི དུཀྑསམྥསྶོ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔོ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧོ ཙ ཨུདཱཧུ པུབྦེཔི སོ ཨགྒི དུཀྑསམྥསྶོ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔོ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧོ ཙཱ’’ཏི ¶ ? ‘‘ཨིདཱནི ཙེཝ, བྷོ གོཏམ, སོ ཨགྒི དུཀྑསམྥསྶོ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔོ ¶ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧོ ཙ, པུབྦེཔི སོ ཨགྒི དུཀྑསམྥསྶོ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔོ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧོ ཙ. ཨསུ ཙ [ཨསུ ཧི ཙ (སཱི. པཱི.)], བྷོ གོཏམ, ཀུཊྛཱི པུརིསོ ཨརུགཏྟོ པཀྐགཏྟོ ཀིམཱིཧི ཁཛྫམཱནོ ནཁེཧི ཝཎམུཁཱནི ཝིཔྤཏཙྪམཱནོ ཨུཔཧཏིནྡྲིཡོ དུཀྑསམྥསྶེཡེཝ ཨགྒིསྨིཾ སུཁམིཏི ཝིཔརཱིཏསཉྙཾ པཙྩལཏྠཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཨཏཱིཏམྤི ཨདྡྷཱནཾ ཀཱམཱ དུཀྑསམྥསྶཱ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔཱ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧཱ ཙ, ཨནཱགཏམྤི ཨདྡྷཱནཾ ཀཱམཱ དུཀྑསམྥསྶཱ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔཱ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧཱ ཙ, ཨེཏརཧིཔི པཙྩུཔྤནྣཾ ཨདྡྷཱནཾ ཀཱམཱ དུཀྑསམྥསྶཱ ཙེཝ མཧཱབྷིཏཱཔཱ ཙ མཧཱཔརིལཱ༹ཧཱ ཙ. ཨིམེ ཙ, མཱགཎྜིཡ, སཏྟཱ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགཱ ཀཱམཏཎྷཱཧི ཁཛྫམཱནཱ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧེན པརིཌཡ྄ཧམཱནཱ ཨུཔཧཏིནྡྲིཡཱ དུཀྑསམྥསྶེསུཡེཝ ཀཱམེསུ སུཁམིཏི ཝིཔརཱིཏསཉྙཾ པཙྩལཏྠུཾ.

༢༡༥. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, མཱགཎྜིཡ, ཀུཊྛཱི པུརིསོ ཨརུགཏྟོ པཀྐགཏྟོ ཀིམཱིཧི ཁཛྫམཱནོ ནཁེཧི ཝཎམུཁཱནི ཝིཔྤཏཙྪམཱནོ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ ཀཱཡཾ པརིཏཱཔེཏི. ཡཐཱ ཡཐཱ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཨསུ ཀུཊྛཱི པུརིསོ ཨརུགཏྟོ པཀྐགཏྟོ ཀིམཱིཧི ཁཛྫམཱནོ ནཁེཧི ཝཎམུཁཱནི ཝིཔྤཏཙྪམཱནོ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ ཀཱཡཾ པརིཏཱཔེཏི ཏཐཱ ཏཐཱ’སྶ [ཏཐཱ ཏཐཱ ཏསྶེཝ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཏཱནི ཝཎམུཁཱནི ཨསུཙིཏརཱནི ¶ ཙེཝ ཧོནྟི དུགྒནྡྷཏརཱནི ཙ པཱུཏིཀཏརཱནི ཙ ¶ , ཧོཏི ཙེཝ ཀཱཙི སཱཏམཏྟཱ ཨསྶཱདམཏྟཱ – ཡདིདཾ ཝཎམུཁཱནཾ ཀཎྜཱུཝནཧེཏུ; ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, སཏྟཱ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགཱ ¶ ཀཱམཏཎྷཱཧི ཁཛྫམཱནཱ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧེན ཙ པརིཌཡ྄ཧམཱནཱ ཀཱམེ པཊིསེཝནྟི. ཡཐཱ ཡཐཱ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, སཏྟཱ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགཱ ཀཱམཏཎྷཱཧི ཁཛྫམཱནཱ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧེན ཙ པརིཌཡ྄ཧམཱནཱ ཀཱམེ པཊིསེཝནྟི ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཀཱམཏཎྷཱ ཙེཝ པཝཌྜྷཏི, ཀཱམཔརིལཱ༹ཧེན ཙ པརིཌཡ྄ཧནྟི, ཧོཏི ཙེཝ སཱཏམཏྟཱ ཨསྶཱདམཏྟཱ – ཡདིདཾ པཉྩཀཱམགུཎེ པཊིཙྩ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ, ཨཔི ནུ ཏེ དིཊྛོ ཝཱ སུཏོ ཝཱ རཱཛཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟོ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརཡམཱནོ ཀཱམཏཎྷཾ ཨཔྤཧཱཡ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧཾ ཨཔྤཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཝིཧཱསི ཝཱ ཝིཧརཏི ཝཱ ཝིཧརིསྶཏི ཝཱ’’ཏི ¶ ? ‘‘ནོ ཧིདཾ, བྷོ གོཏམ’’. ‘‘སཱདྷུ, མཱགཎྜིཡ! མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, མཱགཎྜིཡ, ནེཝ དིཊྛཾ ན སུཏཾ རཱཛཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟོ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒཱིབྷཱུཏོ པརིཙཱརཡམཱནོ ཀཱམཏཎྷཾ ཨཔྤཧཱཡ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧཾ ཨཔྤཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ ཝིཧཱསི ཝཱ ཝིཧརཏི ཝཱ ཝིཧརིསྶཏི ཝཱ. ཨཐ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཡེ ཧི ཀེཙི སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཝིགཏཔིཔཱསཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟཱ ཝིཧཱསུཾ ཝཱ ཝིཧརནྟི ཝཱ ཝིཧརིསྶནྟི ཝཱ སབྦེ ཏེ ཀཱམཱནཾཡེཝ སམུདཡཉྩ ¶ ཨཏྠངྒམཉྩ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཀཱམཏཎྷཾ པཧཱཡ ཀཱམཔརིལཱ༹ཧཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཝིགཏཔིཔཱསཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟཱ ཝིཧཱསུཾ ཝཱ ཝིཧརནྟི ཝཱ ཝིཧརིསྶནྟི ཝཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏཱཡཾ ཝེལཱཡཾ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི –

‘‘ཨཱརོགྱཔརམཱ ལཱབྷཱ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ སུཁཾ;

ཨཊྛངྒིཀོ ཙ མགྒཱནཾ, ཁེམཾ ཨམཏགཱམིན’’ནྟི.

༢༡༦. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, མཱགཎྜིཡོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷོ གོཏམ! ཡཱཝ སུབྷཱསིཏཾ ཙིདཾ བྷོཏཱ གོཏམེན – ‘ཨཱརོགྱཔརམཱ ¶ ལཱབྷཱ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ སུཁ’ནྟི. མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྷོ གོཏམ, སུཏཾ པུབྦཀཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱཙརིཡཔཱཙརིཡཱནཾ བྷཱསམཱནཱནཾ – ‘ཨཱརོགྱཔརམཱ ལཱབྷཱ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ སུཁ’ནྟི; ཏཡིདཾ, བྷོ གོཏམ, སམེཏཱི’’ཏི. ‘‘ཡཾ པན ཏེ ཨེཏཾ, མཱགཎྜིཡ, སུཏཾ པུབྦཀཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ¶ ཨཱཙརིཡཔཱཙརིཡཱནཾ བྷཱསམཱནཱནཾ – ‘ཨཱརོགྱཔརམཱ ལཱབྷཱ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ སུཁ’ནྟི, ཀཏམཾ ཏཾ ཨཱརོགྱཾ, ཀཏམཾ ཏཾ ནིབྦཱན’’ནྟི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, མཱགཎྜིཡོ པརིབྦཱཛཀོ སཀཱནེཝ སུདཾ གཏྟཱནི པཱཎིནཱ ཨནོམཛྫཏི – ‘‘ཨིདནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨཱརོགྱཾ, ཨིདནྟཾ ནིབྦཱནཾ. ཨཧཉྷི, བྷོ གོཏམ, ཨེཏརཧི ཨརོགོ སུཁཱི, ན མཾ ཀིཉྩི ཨཱབཱདྷཏཱི’’ཏི.

༢༡༧. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, མཱགཎྜིཡ, ཛཙྩནྡྷོ པུརིསོ; སོ ན པསྶེཡྻ ¶ ཀཎྷསུཀྐཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ནཱིལཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ པཱིཏཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ལོཧིཏཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ མཉྫིཊྛཀཱནི [མཉྫེཊྛིཀཱནི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.), མཉྫེཊྛཀཱནི (ཀ.)] རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ སམཝིསམཾ, ན པསྶེཡྻ ཏཱརཀརཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ཙནྡིམསཱུརིཡེ. སོ སུཎེཡྻ ཙཀྑུམཏོ བྷཱསམཱནསྶ – ‘ཚེཀཾ ཝཏ, བྷོ ¶ , ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི! སོ ཨོདཱཏཔརིཡེསནཾ ཙརེཡྻ. ཏམེནཾ ཨཉྙཏརོ པུརིསོ ཏེལམལིཀཏེན སཱཧུལི༹ཙཱིརེན [ཏེལམསིཀཏེན སཱཧུལ༹ཙཱིཝརེན (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཝཉྩེཡྻ – ‘ཨིདཾ ཏེ, ཨམྦྷོ པུརིས, ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི. སོ ཏཾ པཊིགྒཎྷེཡྻ, པཊིགྒཧེཏྭཱ པཱརུཔེཡྻ, པཱརུཔེཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཡྻ – ‘ཚེཀཾ ཝཏ, བྷོ, ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི!

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ, ཨཔི ནུ སོ ཛཙྩནྡྷོ པུརིསོ ཛཱནནྟོ པསྶནྟོ ཨམུཾ ཏེལམལིཀཏཾ སཱཧུལི༹ཙཱིརཾ པཊིགྒཎྷེཡྻ, པཊིགྒཧེཏྭཱ པཱརུཔེཡྻ, པཱརུཔེཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཡྻ – ‘ཚེཀཾ ཝཏ, བྷོ, ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི ཨུདཱཧུ ཙཀྑུམཏོ སདྡྷཱཡཱ’’ཏི? ‘‘ཨཛཱནནྟོ ཧི, བྷོ གོཏམ, ཨཔསྶནྟོ སོ ཛཙྩནྡྷོ པུརིསོ ཨམུཾ ཏེལམལིཀཏཾ སཱཧུལི༹ཙཱིརཾ པཊིགྒཎྷེཡྻ, པཊིགྒཧེཏྭཱ པཱརུཔེཡྻ, པཱརུཔེཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཡྻ – ‘ཚེཀཾ ¶ ཝཏ, བྷོ, ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི, ཙཀྑུམཏོ སདྡྷཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨནྡྷཱ ཨཙཀྑུཀཱ ཨཛཱནནྟཱ ཨཱརོགྱཾ, ཨཔསྶནྟཱ ནིབྦཱནཾ ¶ , ཨཐ ཙ པནིམཾ གཱཐཾ བྷཱསནྟི – ‘ཨཱརོགྱཔརམཱ ལཱབྷཱ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ སུཁ’ནྟི. པུབྦཀེཧེསཱ, མཱགཎྜིཡ, ཨརཧནྟེཧི སམྨཱསམྦུདྡྷེཧི གཱཐཱ བྷཱསིཏཱ –

‘ཨཱརོགྱཔརམཱ ¶ ལཱབྷཱ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ སུཁཾ;

ཨཊྛངྒིཀོ ཙ མགྒཱནཾ, ཁེམཾ ཨམཏགཱམིན’ནྟི.

༢༡༨. ‘‘སཱ ཨེཏརཧི ཨནུཔུབྦེན པུཐུཛྫནགཱཐཱ [པུཐུཛྫནགཏཱ (སཱི. པཱི.)]. ཨཡཾ ཁོ པན, མཱགཎྜིཡ, ཀཱཡོ རོགབྷཱུཏོ གཎྜབྷཱུཏོ སལླབྷཱུཏོ ཨགྷབྷཱུཏོ ཨཱབཱདྷབྷཱུཏོ, སོ ཏྭཾ ཨིམཾ ཀཱཡཾ རོགབྷཱུཏཾ གཎྜབྷཱུཏཾ སལླབྷཱུཏཾ ཨགྷབྷཱུཏཾ ཨཱབཱདྷབྷཱུཏཾ – ‘ཨིདནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨཱརོགྱཾ, ཨིདནྟཾ ནིབྦཱན’ནྟི ཝདེསི. ཏཉྷི ཏེ, མཱགཎྜིཡ, ཨརིཡཾ ཙཀྑུཾ ནཏྠི ཡེན ཏྭཾ ཨརིཡེན ཙཀྑུནཱ ཨཱརོགྱཾ ཛཱནེཡྻཱསི, ནིབྦཱནཾ པསྶེཡྻཱསཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ པསནྣོ ཨཧཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ! པཧོཏི མེ བྷཝཾ གོཏམོ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཡཐཱཧཾ ཨཱརོགྱཾ ཛཱནེཡྻཾ, ནིབྦཱནཾ པསྶེཡྻ’’ནྟི.

༢༡༩. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ , མཱགཎྜིཡ, ཛཙྩནྡྷོ པུརིསོ; སོ ན པསྶེཡྻ ཀཎྷསུཀྐཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ནཱིལཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ པཱིཏཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ལོཧིཏཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ མཉྫིཊྛཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ སམཝིསམཾ, ན པསྶེཡྻ ཏཱརཀརཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ཙནྡིམསཱུརིཡེ. ཏསྶ མིཏྟཱམཙྩཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ བྷིསཀྐཾ སལླཀཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཡྻུཾ. ཏསྶ སོ བྷིསཀྐོ སལླཀཏྟོ བྷེསཛྫཾ ཀརེཡྻ. སོ ཏཾ བྷེསཛྫཾ ཨཱགམྨ ན ཙཀྑཱུནི ཨུཔྤཱདེཡྻ, ན ¶ ཙཀྑཱུནི ཝིསོདྷེཡྻ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, མཱགཎྜིཡ, ནནུ སོ ཝེཛྫོ ཡཱཝདེཝ ཀིལམཐསྶ ཝིགྷཱཏསྶ བྷཱགཱི ཨསྶཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ གོཏམ’’. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཨཧཉྩེ ཏེ དྷམྨཾ དེསེཡྻཾ – ‘ཨིདནྟཾ ཨཱརོགྱཾ, ཨིདནྟཾ ནིབྦཱན’ནྟི, སོ ཏྭཾ ཨཱརོགྱཾ ན ཛཱནེཡྻཱསི, ནིབྦཱནཾ ན པསྶེཡྻཱསི. སོ མམསྶ ཀིལམཐོ, སཱ མམསྶ ཝིཧེསཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ ¶ པསནྣོ ཨཧཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ. པཧོཏི མེ བྷཝཾ གོཏམོ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཡཐཱཧཾ ཨཱརོགྱཾ ཛཱནེཡྻཾ, ནིབྦཱནཾ པསྶེཡྻ’’ནྟི.

༢༢༠. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, མཱགཎྜིཡ, ཛཙྩནྡྷོ པུརིསོ; སོ ན པསྶེཡྻ ཀཎྷསུཀྐཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ནཱིལཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ པཱིཏཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ལོཧིཏཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ མཉྫིཊྛཀཱནི རཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ སམཝིསམཾ, ན པསྶེཡྻ ཏཱརཀརཱུཔཱནི, ན པསྶེཡྻ ཙནྡིམསཱུརིཡེ. སོ སུཎེཡྻ ཙཀྑུམཏོ བྷཱསམཱནསྶ – ‘ཚེཀཾ ཝཏ, བྷོ, ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི! སོ ཨོདཱཏཔརིཡེསནཾ ཙརེཡྻ. ཏམེནཾ ཨཉྙཏརོ ¶ པུརིསོ ཏེལམལིཀཏེན སཱཧུལི༹ཙཱིརེན ཝཉྩེཡྻ – ‘ཨིདཾ ཏེ, ཨམྦྷོ པུརིས, ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི. སོ ཏཾ པཊིགྒཎྷེཡྻ, པཊིགྒཧེཏྭཱ པཱརུཔེཡྻ. ཏསྶ མིཏྟཱམཙྩཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ བྷིསཀྐཾ སལླཀཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཡྻུཾ. ཏསྶ སོ བྷིསཀྐོ སལླཀཏྟོ བྷེསཛྫཾ ཀརེཡྻ – ཨུདྡྷཾཝིརེཙནཾ ཨདྷོཝིརེཙནཾ ཨཉྫནཾ པཙྩཉྫནཾ ནཏྠུཀམྨཾ. སོ ཏཾ བྷེསཛྫཾ ¶ ཨཱགམྨ ཙཀྑཱུནི ཨུཔྤཱདེཡྻ, ཙཀྑཱུནི ཝིསོདྷེཡྻ. ཏསྶ སཧ ཙཀྑུཔྤཱདཱ ཡོ ཨམུསྨིཾ ཏེལམལིཀཏེ སཱཧུལི༹ཙཱིརེ ཚནྡརཱགོ སོ པཧཱིཡེཐ. ཏཉྩ ནཾ པུརིསཾ ཨམིཏྟཏོཔི དཧེཡྻ, པཙྩཏྠིཀཏོཔི དཧེཡྻ, ཨཔི ཙ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏབྦཾ མཉྙེཡྻ – ‘དཱིགྷརཏྟཾ ཝཏ, བྷོ, ཨཧཾ ཨིམིནཱ པུརིསེན ཏེལམལིཀཏེན སཱཧུལི༹ཙཱིརེན ནིཀཏོ ཝཉྩིཏོ པལུདྡྷོ – ཨིདཾ ཏེ, ཨམྦྷོ པུརིས, ཨོདཱཏཾ ཝཏྠཾ ¶ ཨབྷིརཱུཔཾ ནིམྨལཾ སུཙཱི’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཨཧཉྩེ ཏེ དྷམྨཾ དེསེཡྻཾ – ‘ཨིདནྟཾ ཨཱརོགྱཾ, ཨིདནྟཾ ནིབྦཱན’ནྟི. སོ ཏྭཾ ཨཱརོགྱཾ ཛཱནེཡྻཱསི, ནིབྦཱནཾ པསྶེཡྻཱསི. ཏསྶ ཏེ སཧ ཙཀྑུཔྤཱདཱ ཡོ པཉྩསུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ ཚནྡརཱགོ སོ པཧཱིཡེཐ; ཨཔི ཙ ཏེ ཨེཝམསྶ – ‘དཱིགྷརཏྟཾ ཝཏ, བྷོ, ཨཧཾ ཨིམིནཱ ཙིཏྟེན ནིཀཏོ ཝཉྩིཏོ པལུདྡྷོ [པལདྡྷོ (སཱི. པཱི.)]. ཨཧཉྷི རཱུཔཾཡེཝ ཨུཔཱདིཡམཱནོ ཨུཔཱདིཡིཾ, ཝེདནཾཡེཝ ཨུཔཱདིཡམཱནོ ཨུཔཱདིཡིཾ, སཉྙཾཡེཝ ཨུཔཱདིཡམཱནོ ཨུཔཱདིཡིཾ, སངྑཱརེཡེཝ ཨུཔཱདིཡམཱནོ ཨུཔཱདིཡིཾ, ཝིཉྙཱཎཾཡེཝ ཨུཔཱདིཡམཱནོ ཨུཔཱདིཡིཾ. ཏསྶ མེ ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ བྷཝོ, བྷཝཔཙྩཡཱ ཛཱཏི, ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ ¶ སམྦྷཝནྟི; ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱི’’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ པསནྣོ ཨཧཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ! པཧོཏི མེ བྷཝཾ གོཏམོ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཡཐཱཧཾ ཨིམམྷཱ ཨཱསནཱ ཨནནྡྷོ ཝུཊྛཧེཡྻ’’ནྟི.

༢༢༡. ‘‘ཏེན ཧི ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, སཔྤུརིསེ བྷཛེཡྻཱསི. ཡཏོ ཁོ ¶ ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, སཔྤུརིསེ བྷཛིསྶསི ཏཏོ ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, སདྡྷམྨཾ སོསྶསི; ཡཏོ ཁོ ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, སདྡྷམྨཾ སོསྶསི ཏཏོ ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, དྷམྨཱནུདྷམྨཾ པཊིཔཛྫིསྶསི; ཡཏོ ཁོ ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, དྷམྨཱནུདྷམྨཾ པཊིཔཛྫིསྶསི ཏཏོ ཏྭཾ, མཱགཎྜིཡ, སཱམཾཡེཝ ཉསྶསི, སཱམཾ དཀྑིསྶསི – ཨིམེ རོགཱ གཎྜཱ སལླཱ; ཨིདྷ རོགཱ གཎྜཱ སལླཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཏསྶ མེ ཨུཔཱདཱནནིརོདྷཱ བྷཝནིརོདྷོ, བྷཝནིརོདྷཱ ཛཱཏིནིརོདྷོ, ཛཱཏིནིརོདྷཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི; ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི.

༢༢༢. ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ, མཱགཎྜིཡོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ! སེཡྻཐཱཔི, བྷོ གོཏམ, ནིཀྐུཛྫིཏཾ ཝཱ ཨུཀྐུཛྫེཡྻ, པཊིཙྪནྣཾ ཝཱ ཝིཝརེཡྻ, མཱུལ༹ྷསྶ ཝཱ མགྒཾ ཨཱཙིཀྑེཡྻ, ཨནྡྷཀཱརེ ཝཱ ཏེལཔཛྫོཏཾ དྷཱརེཡྻ – ཙཀྑུམནྟོ རཱུཔཱནི དཀྑནྟཱིཏི; ཨེཝམེཝཾ བྷོཏཱ གོཏམེན ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨོ པཀཱསིཏོ. ཨེསཱཧཾ བྷཝནྟཾ གོཏམཾ སརཎཾ གཙྪཱམི དྷམྨཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ ¶ . ལབྷེཡྻཱཧཾ བྷོཏོ གོཏམསྶ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ, ལབྷེཡྻཾ ཨུཔསམྤད’’ནྟི. ‘‘ཡོ ཁོ, མཱགཎྜིཡ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑཏི པབྦཛྫཾ, ཨཱཀངྑཏི ཨུཔསམྤདཾ, སོ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསཏི; ཙཏུནྣཾ མཱསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟི ¶ , ཨུཔསམྤཱདེནྟི བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡ. ཨཔི ཙ མེཏྠ པུགྒལཝེམཏྟཏཱ ཝིདིཏཱ’’ཏི. ‘‘སཙེ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑནྟཱ པབྦཛྫཾ, ཨཱཀངྑནྟཱ ཨུཔསམྤདཾ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསནྟི, ཙཏུནྣཾ མཱསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟི ཨུཔསམྤཱདེནྟི བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡ; ཨཧཾ ཙཏྟཱརི ཝསྶཱནི པརིཝསིསྶཱམི, ཙཏུནྣཾ ཝསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པབྦཱཛེནྟུ, ཨུཔསམྤཱདེནྟུ བྷིཀྑུབྷཱཝཱཡཱ’’ཏི ¶ . ཨལཏྠ ཁོ མཱགཎྜིཡོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ, ཨལཏྠ ཨུཔསམྤདཾ. ཨཙིརཱུཔསམྤནྣོ ཁོ པནཱཡསྨཱ མཱགཎྜིཡོ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ནཙིརསྶེཝ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཉྙཏརོ ཁོ པནཱཡསྨཱ མཱགཎྜིཡོ ཨརཧཏཾ ཨཧོསཱིཏི.

མཱགཎྜིཡསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ པཉྩམཾ.

༦. སནྡཀསུཏྟཾ

༢༢༣. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསམྦིཡཾ ཝིཧརཏི གྷོསིཏཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ པིལཀྑགུཧཱཡཾ པཊིཝསཏི མཧཏིཡཱ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ པཉྩམཏྟེཧི པརིབྦཱཛཀསཏེཧི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཡཱམཱཝུསོ, ཡེན དེཝཀཏསོབྦྷོ ཏེནུཔསངྐམིསྶཱམ གུཧཱདསྶནཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སམྦཧུལེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཡེན དེཝཀཏསོབྦྷོ ཏེནུཔསངྐམི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ མཧཏིཡཱ ¶ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི ཨུནྣཱདིནིཡཱ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱཡ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟིཡཱ, སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ མཧཱམཏྟཀཐཾ སེནཱཀཐཾ བྷཡཀཐཾ ཡུདྡྷཀཐཾ ཨནྣཀཐཾ པཱནཀཐཾ ཝཏྠཀཐཾ སཡནཀཐཾ མཱལཱཀཐཾ གནྡྷཀཐཾ ཉཱཏིཀཐཾ ཡཱནཀཐཾ གཱམཀཐཾ ནིགམཀཐཾ ནགརཀཐཾ ཛནཔདཀཐཾ ཨིཏྠིཀཐཾ སཱུརཀཐཾ ཝིསིཁཱཀཐཾ ཀུམྦྷཊྛཱནཀཐཾ པུབྦཔེཏཀཐཾ ནཱནཏྟཀཐཾ ལོཀཀྑཱཡིཀཾ སམུདྡཀྑཱཡིཀཾ ¶ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱ. ཨདྡསཱ ཁོ སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན སཀཾ པརིསཾ སཎྛཱཔེསི ¶ – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ, མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ; ཨཡཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ ཨཱགཙྪཏི སམཎོ ཨཱནནྡོ. ཡཱཝཏཱ ཁོ པན སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ ཀོསམྦིཡཾ པཊིཝསནྟི, ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ སམཎོ ཨཱནནྡོ. ཨཔྤསདྡཀཱམཱ ཁོ པན ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཔྤསདྡཝིནཱིཏཱ ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདིནོ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ པརིསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

༢༢༤. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨཐ ཁོ སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏུ ཁོ བྷཝཾ ཨཱནནྡོ, སྭཱགཏཾ བྷོཏོ ཨཱནནྡསྶ. ཙིརསྶཾ ཁོ བྷཝཾ ཨཱནནྡོ ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ནིསཱིདཏུ བྷཝཾ ཨཱནནྡོ, ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ནིསཱིདི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ¶ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. སནྡཀོཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཉྙཏརཾ ནཱིཙཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ སནྡཀཾ པརིབྦཱཛཀཾ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཱཡནུཏྠ, སནྡཀ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ, ཀཱ ཙ པན ཝོ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ’’ཏི? ‘‘ཏིཊྛཏེསཱ, བྷོ ཨཱནནྡ, ཀཐཱ ཡཱཡ མཡཾ ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ. ནེསཱ བྷོཏོ ཨཱནནྡསྶ ཀཐཱ དུལླབྷཱ བྷཝིསྶཏི པཙྪཱཔི སཝནཱཡ. སཱདྷུ ཝཏ བྷཝནྟཾཡེཝ ཨཱནནྡཾ པཊིབྷཱཏུ སཀེ ཨཱཙརིཡཀེ དྷམྨཱིཀཐཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, སནྡཀ, སུཎཱཧི ¶ , སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ བྷོ’’ཏི ཁོ སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ པཙྩསྶོསི. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཙཏྟཱརོམེ ¶ , སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསཱ ཨཀྑཱཏཱ ཙཏྟཱརི ཙ ཨནསྶཱསིཀཱནི བྲཧྨཙརིཡཱནི ཨཀྑཱཏཱནི, ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ [ཝསནྟོ ཝཱ (སཱི. པཱི.) ཨེཝམུཔརིཔི ཨནཱརཱདྷནཔཀྑེ] ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལ’’ནྟི. ‘‘ཀཏམེ པན ཏེ, བྷོ ཨཱནནྡ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསཱ ཨཀྑཱཏཱ, ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ ¶ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལ’’ནྟི?

༢༢༥. ‘‘ཨིདྷ, སནྡཀ, ཨེཀཙྩོ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཧོཏི ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ, ནཏྠི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོལོཀོ, ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟི. ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོ ཨཡཾ པུརིསོ ཡདཱ ཀཱལངྐརོཏི, པཐཝཱི པཐཝཱིཀཱཡཾ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི, ཨཱཔོ ཨཱཔོཀཱཡཾ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི, ཏེཛོ ཏེཛོཀཱཡཾ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི, ཝཱཡོ ཝཱཡོཀཱཡཾ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི ¶ , ཨཱཀཱསཾ ཨིནྡྲིཡཱནི སངྐམནྟི. ཨཱསནྡིཔཉྩམཱ པུརིསཱ མཏཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟི, ཡཱཝཱལཱ༹ཧནཱ པདཱནི པཉྙཱཡནྟི. ཀཱཔོཏཀཱནི ཨཊྛཱིནི བྷཝནྟི. བྷསྶནྟཱ ཨཱཧུཏིཡོ; དཏྟུཔཉྙཏྟཾ ཡདིདཾ དཱནཾ. ཏེསཾ ཏུཙྪཱ མུསཱ ཝིལཱཔོ ཡེ ཀེཙི ཨཏྠིཀཝཱདཾ ཝདནྟི. བཱལེ ཙ པཎྜིཏེ ཙ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨུཙྪིཛྫནྟི ཝིནསྶནྟི ན ཧོནྟི པརཾ མརཎཱ’ཏི.

‘‘ཏཏྲ ¶ , སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ, ནཏྠི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོལོཀོ, ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟི. ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོ ཨཡཾ པུརིསོ ཡདཱ ཀཱལངྐརོཏི, པཐཝཱི པཐཝཱིཀཱཡཾ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི, ཨཱཔོ ཨཱཔོཀཱཡཾ ¶ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི, ཏེཛོ ཏེཛོཀཱཡཾ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི, ཝཱཡོ ཝཱཡོཀཱཡཾ ཨནུཔེཏི ཨནུཔགཙྪཏི, ཨཱཀཱསཾ ཨིནྡྲིཡཱནི སངྐམནྟི. ཨཱསནྡིཔཉྩམཱ པུརིསཱ མཏཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟི, ཡཱཝཱལཱ༹ཧནཱ པདཱནི པཉྙཱཡནྟི. ཀཱཔོཏཀཱནི ཨཊྛཱིནི བྷཝནྟི. བྷསྶནྟཱ ཨཱཧུཏིཡོ; དཏྟུཔཉྙཏྟཾ ཡདིདཾ དཱནཾ. ཏེསཾ ཏུཙྪཱ མུསཱ ཝིལཱཔོ ཡེ ཀེཙི ཨཏྠིཀཝཱདཾ ཝདནྟི. བཱལེ ཙ པཎྜིཏེ ཙ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨུཙྪིཛྫནྟི ¶ ཝིནསྶནྟི ན ཧོནྟི པརཾ མརཎཱ’ཏི. སཙེ ཨིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཨཀཏེན མེ ཨེཏྠ ཀཏཾ, ཨཝུསིཏེན མེ ཨེཏྠ ཝུསིཏཾ. ཨུབྷོཔི མཡཾ ཨེཏྠ སམསམཱ སཱམཉྙཾ པཏྟཱ, ཡོ ཙཱཧཾ ན ཝདཱམི ‘ཨུབྷོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨུཙྪིཛྫིསྶཱམ, ཝིནསྶིསྶཱམ, ན བྷཝིསྶཱམ པརཾ མརཎཱ’ཏི. ཨཏིརེཀཾ ཁོ པནིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ ནགྒིཡཾ མུཎྜིཡཾ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཾ ཀེསམསྶུལོཙནཾ ཡོཧཾ པུཏྟསམྦཱདྷསཡནཾ [པུཏྟསམྦཱདྷཝསནཾ (སཱི.)] ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ ཀཱསིཀཙནྡནཾ པཙྩནུབྷོནྟོ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ དྷཱརེནྟོ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཱདིཡནྟོ ཨིམིནཱ བྷོཏཱ སཏྠཱརཱ སམསམགཏིཀོ བྷཝིསྶཱམི. ཨབྷིསམྤརཱཡཾ སོཧཾ ཀིཾ ཛཱནནྟོ ཀིཾ པསྶནྟོ ཨིམསྨིཾ སཏྠརི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི? ‘སོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཡ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི [ནིབྦིཛྫཱཔཀྐམཏི (སཱི.)]. ཨཡཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན པཋམོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ¶ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

༢༢༦. ‘‘པུན ཙཔརཾ, སནྡཀ, ཨིདྷེཀཙྩོ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཧོཏི ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཀརོཏོ ཀཱརཡཏོ ཚིནྡཏོ ཚེདཱཔཡཏོ པཙཏོ པཱཙཱཔཡཏོ སོཙཡཏོ སོཙཱཔཡཏོ ཀིལམཏོ ཀིལམཱཔཡཏོ ཕནྡཏོ ཕནྡཱཔཡཏོ པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ སནྡྷིཾ ཚིནྡཏོ ནིལློཔཾ ཧརཏོ ཨེཀཱགཱརིཀཾ ཀརོཏོ པརིཔནྠེ ཏིཊྛཏོ པརདཱརཾ གཙྪཏོ མུསཱ བྷཎཏོ ¶ ཀརོཏོ ན ¶ ཀརཱིཡཏི པཱཔཾ. ཁུརཔརིཡནྟེན ཙེཔི ཙཀྐེན ཡོ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱ པཱཎེ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀརེཡྻ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. དཀྑིཎཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ ཧནནྟོ གྷཱཏེནྟོ ཚིནྡནྟོ ཚེདཱཔེནྟོ པཙནྟོ པཙཱཔེནྟོ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི ¶ པཱཔསྶ ཨཱགམོ. ཨུཏྟརཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ དདནྟོ དཱཔེནྟོ ཡཛནྟོ ཡཛཱཔེནྟོ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པུཉྙཾ, ནཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ. དཱནེན དམེན སཾཡམེན སཙྩཝཛྫེན ནཏྠི པུཉྙཾ, ནཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ’ཏི.

‘‘ཏཏྲ, སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – ཀརོཏོ ཀཱརཡཏོ ཚིནྡཏོ ཚེདཱཔཡཏོ པཙཏོ པཱཙཱཔཡཏོ སོཙཏོ སོཙཱཔཡཏོ ཀིལམཏོ ཀིལམཱཔཡཏོ ཕནྡཏོ ཕནྡཱཔཡཏོ པཱཎམཏིཔཱཏཡཏོ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ སནྡྷིཾ ཚིནྡཏོ ནིལློཔཾ ཧརཏོ ཨེཀཱགཱརིཀཾ ཀརོཏོ པརིཔནྠེ ཏིཊྛཏོ པརདཱརཾ གཙྪཏོ མུསཱ བྷཎཏོ ཀརོཏོ ན ཀརཱིཡཏི པཱཔཾ ཁུརཔརིཡནྟེན ཙེཔི ཙཀྐེན ཡོ ཨིམིསྶཱ པཐཝིཡཱ པཱཎེ ཨེཀཾ མཾསཁལཾ ཨེཀཾ མཾསཔུཉྫཾ ཀརེཡྻ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. དཀྑིཎཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གཙྪེཡྻ ཧནནྟོ གྷཱཏེནྟོ ཚིནྡནྟོ ཚེདཱཔེནྟོ པཙནྟོ པཙཱཔེནྟོ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ. ཨུཏྟརཉྩེཔི གངྒཱཡ ཏཱིརཾ ¶ གཙྪེཡྻ དདནྟོ དཱཔེནྟོ ཡཛནྟོ ཡཛཱཔེནྟོ, ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པུཉྙཾ, ནཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ. དཱནེན དམེན སཾཡམེན སཙྩཝཛྫེན ནཏྠི པུཉྙཾ, ནཏྠི པུཉྙསྶ ཨཱགམོ’ཏི. སཙེ ཨིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཨཀཏེན མེ ཨེཏྠ ཀཏཾ, ཨཝུསིཏེན མེ ཨེཏྠ ཝུསིཏཾ. ཨུབྷོཔི མཡཾ ཨེཏྠ སམསམཱ སཱམཉྙཾ པཏྟཱ, ཡོ ཙཱཧཾ ན ཝདཱམི ‘ཨུབྷིནྣཾ ཀུརུཏཾ ན ཀརཱིཡཏི པཱཔ’ནྟི. ཨཏིརེཀཾ ཁོ པནིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ ནགྒིཡཾ མུཎྜིཡཾ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཾ ཀེསམསྶུལོཙནཾ ཡོཧཾ པུཏྟསམྦཱདྷསཡནཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ ཀཱསིཀཙནྡནཾ པཙྩནུབྷོནྟོ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ དྷཱརེནྟོ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཱདིཡནྟོ ཨིམིནཱ བྷོཏཱ སཏྠཱརཱ སམསམགཏིཀོ བྷཝིསྶཱམི. ཨབྷིསམྤརཱཡཾ སོཧཾ ཀིཾ ཛཱནནྟོ ཀིཾ པསྶནྟོ ཨིམསྨིཾ སཏྠརི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི? ‘སོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཡ’ནྟི ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི. ཨཡཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན དུཏིཡོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

༢༢༧. ‘‘པུན ཙཔརཾ, སནྡཀ, ཨིདྷེཀཙྩོ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཧོཏི ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ནཏྠི ཧེཏུ, ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ¶ སཾཀིལིསྶནྟི; ནཏྠི ཧེཏུ, ནཏྠི པཙྩཡོ ¶ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི; ནཏྠི བལཾ, ནཏྠི ¶ ཝཱིརིཡཾ, ནཏྠི པུརིསཐཱམོ ¶ , ནཏྠི པུརིསཔརཀྐམོ; སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ ནིཡཏིསངྒཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི.

‘‘ཏཏྲ, སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – ནཏྠི ཧེཏུ, ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ, ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི. ནཏྠི ཧེཏུ ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ, ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི. ནཏྠི བལཾ, ནཏྠི ཝཱིརིཡཾ, ནཏྠི པུརིསཐཱམོ, ནཏྠི པུརིསཔརཀྐམོ, སབྦེ སཏྟཱ སབྦེ པཱཎཱ སབྦེ བྷཱུཏཱ སབྦེ ཛཱིཝཱ ཨཝསཱ ཨབལཱ ཨཝཱིརིཡཱ ནིཡཏིསངྒཏིབྷཱཝཔརིཎཏཱ ཚསྭེཝཱབྷིཛཱཏཱིསུ སུཁདུཀྑཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི’ཏི. སཙེ ཨིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཨཀཏེན མེ ཨེཏྠ ཀཏཾ, ཨཝུསིཏེན མེ ཨེཏྠ ཝུསིཏཾ. ཨུབྷོཔི མཡཾ ཨེཏྠ སམསམཱ སཱམཉྙཾ པཏྟཱ, ཡོ ཙཱཧཾ ན ཝདཱམི ‘ཨུབྷོ ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ ཝིསུཛ྄ཛྷིསྶཱམཱ’ཏི. ཨཏིརེཀཾ ཁོ པནིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ ནགྒིཡཾ མུཎྜིཡཾ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཾ ཀེསམསྶུལོཙནཾ ཡོཧཾ པུཏྟསམྦཱདྷསཡནཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ ཀཱསིཀཙནྡནཾ པཙྩནུབྷོནྟོ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ དྷཱརེནྟོ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཱདིཡནྟོ ཨིམིནཱ བྷོཏཱ སཏྠཱརཱ སམསམགཏིཀོ བྷཝིསྶཱམི. ཨབྷིསམྤརཱཡཾ སོཧཾ ཀིཾ ཛཱནནྟོ ཀིཾ པསྶནྟོ ཨིམསྨིཾ སཏྠརི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི? ‘སོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཡ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཏསྨཱ ¶ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི. ཨཡཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཏཏིཡོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

༢༢༨. ‘‘པུན ཙཔརཾ, སནྡཀ, ཨིདྷེཀཙྩོ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཧོཏི ཨེཝཾདིཊྛི – ‘སཏྟིམེ ཀཱཡཱ ཨཀཊཱ ཨཀཊཝིདྷཱ ཨནིམྨིཏཱ ཨནིམྨཱཏཱ ཝཉྫྷཱ ཀཱུཊཊྛཱ ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏཱ, ཏེ ན ཨིཉྫནྟི ན ཝིཔརིཎམནྟི ན ཨཉྙམཉྙཾ བྱཱབཱདྷེནྟི ནཱལཾ ཨཉྙམཉྙསྶ སུཁཱཡ ཝཱ དུཀྑཱཡ ཝཱ སུཁདུཀྑཱཡ ཝཱ. ཀཏམེ སཏྟ? པཐཝཱིཀཱཡོ ཨཱཔོཀཱཡོ ཏེཛོཀཱཡོ ཝཱཡོཀཱཡོ སུཁེ དུཀྑེ ཛཱིཝེ སཏྟམེ – ཨིམེ སཏྟཀཱཡཱ ཨཀཊཱ ཨཀཊཝིདྷཱ ཨནིམྨིཏཱ ¶ ཨནིམྨཱཏཱ ¶ ཝཉྫྷཱ ཀཱུཊཊྛཱ ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏཱ. ཏེ ན ཨིཉྫནྟི ན ཝིཔརིཎམནྟི ན ཨཉྙམཉྙཾ བྱཱབཱདྷེནྟི. ནཱལཾ ཨཉྙམཉྙསྶ སུཁཱཡ ཝཱ དུཀྑཱཡ ཝཱ སུཁདུཀྑཱཡ ཝཱ. ཏཏྠ ནཏྠི ཧནྟཱ ཝཱ གྷཱཏེཏཱ ཝཱ སོཏཱ ཝཱ སཱཝེཏཱ ཝཱ ཝིཉྙཱཏཱ ཝཱ ཝིཉྙཱཔེཏཱ ཝཱ. ཡོཔི ཏིཎྷེན སཏྠེན སཱིསཾ ཚིནྡཏི, ན ཀོཙི ཀཉྩི [ཀིཉྩི (ཀ.)] ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏི. སཏྟནྣཾཏྭེཝ ཀཱཡཱནམནྟརེན སཏྠཾ ཝིཝརམནུཔཏཏི. ཙུདྡས ཁོ པནིམཱནི ཡོནིཔམུཁསཏསཧསྶཱནི སཊྛི ཙ སཏཱནི ཚ ཙ སཏཱནི པཉྩ ཙ ཀམྨུནོ སཏཱནི པཉྩ ཙ ཀམྨཱནི ཏཱིཎི ¶ ཙ ཀམྨཱནི, ཀམྨེ ཙ ཨཌྜྷཀམྨེ ཙ, དྭཊྛིཔཊིཔདཱ, དྭཊྛནྟརཀཔྤཱ, ཚལཱ༹བྷིཛཱཏིཡོ, ཨཊྛ པུརིསབྷཱུམིཡོ, ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ཨཱཛཱིཝཀསཏེ, ཨེཀཱུནཔཉྙཱས པརིབྦཱཛཀསཏེ, ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ¶ ནཱགཱཝཱསསཏེ, ཝཱིསེ ཨིནྡྲིཡསཏེ, ཏིཾསེ ནིརཡསཏེ, ཚཏྟིཾས རཛོདྷཱཏུཡོ, སཏྟ སཉྙཱིགབྦྷཱ, སཏྟ ཨསཉྙཱིགབྦྷཱ, སཏྟ ནིགཎྛིགབྦྷཱ, སཏྟ དེཝཱ, སཏྟ མཱནུསཱ, སཏྟ པེསཱཙཱ, སཏྟ སརཱ, སཏྟ པཝུཊཱ, སཏྟ པཔཱཏཱ, སཏྟ པཔཱཏསཏཱནི, སཏྟ སུཔིནཱ, སཏྟ སུཔིནསཏཱནི, ཙུལླཱསཱིཏི [ཙཱུལཱ༹སཱིཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མཧཱཀཔྤིནོ [མཧཱཀཔྤུནོ (སཱི. པཱི.)] སཏསཧསྶཱནི, ཡཱནི བཱལེ ཙ པཎྜིཏེ ཙ སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟི. ཏཏྠ ནཏྠི ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ ཨཔརིཔཀྐཾ ཝཱ ཀམྨཾ པརིཔཱཙེསྶཱམི, པརིཔཀྐཾ ཝཱ ཀམྨཾ ཕུསྶ ཕུསྶ བྱནྟིཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཧེཝཾ ནཏྠི དོཎམིཏེ སུཁདུཀྑེ པརིཡནྟཀཏེ སཾསཱརེ, ནཏྠི ཧཱཡནཝཌྜྷནེ, ནཏྠི ཨུཀྐཾསཱཝཀཾསེ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ སུཏྟགུལེ༹ ཁིཏྟེ ནིབྦེཋིཡམཱནམེཝ པལེཏི, ཨེཝམེཝ བཱལེ ཙ པཎྜིཏེ ཙ སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’ཏི.

‘‘ཏཏྲ, སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – སཏྟིམེ ཀཱཡཱ ཨཀཊཱ ཨཀཊཝིདྷཱ ཨནིམྨིཏཱ ཨནིམྨཱཏཱ ཝཉྫྷཱ ཀཱུཊཊྛཱ ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏཱ. ཏེ ན ཨིཉྫནྟི ན ཝིཔརིཎམནྟི ན ཨཉྙམཉྙཾ བྱཱབཱདྷེནྟི. ནཱལཾ ཨཉྙམཉྙསྶ སུཁཱཡ ཝཱ དུཀྑཱཡ ཝཱ སུཁདུཀྑཱཡ ཝཱ. ཀཏམེ སཏྟ ¶ ? པཐཝཱིཀཱཡོ ཨཱཔོཀཱཡོ ཏེཛོཀཱཡོ ཝཱཡོཀཱཡོ སུཁེ དུཀྑེ ཛཱིཝེ སཏྟམེ – ཨིམེ སཏྟ ཀཱཡཱ ཨཀཊཱ ཨཀཊཝིདྷཱ ཨནིམྨིཏཱ ཨནིམྨཱཏཱ ཝཉྫྷཱ ཀཱུཊཊྛཱ ཨེསིཀཊྛཱཡིཊྛིཏཱ. ཏེ ན ཨིཉྫནྟི ན ཝིཔརིཎམནྟི ན ཨཉྙམཉྙཾ བྱཱབཱདྷེནྟི. ནཱལཾ ཨཉྙམཉྙསྶ སུཁཱཡ ཝཱ དུཀྑཱཡ ཝཱ སུཁདུཀྑཱཡ ཝཱ. ཏཏྠ ནཏྠི ཧནྟཱ ཝཱ ¶ གྷཱཏེཏཱ ཝཱ སོཏཱ ཝཱ སཱཝེཏཱ ཝཱ ཝིཉྙཱཏཱ ཝཱ ཝིཉྙཱཔེཏཱ ཝཱ. ཡོཔི ཏིཎྷེན སཏྠེན སཱིསཾ ཚིནྡཏི, ན ཀོཙི ཀཉྩི ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏི ¶ . སཏྟནྣཾཏྭེཝ ཀཱཡཱནམནྟརེན སཏྠཾ ཝིཝརམནུཔཏཏི. ཙུདྡས ཁོ པནིམཱནི ཡོནིཔམུཁསཏསཧསྶཱནི སཊྛི ཙ སཏཱནི ཚ ཙ སཏཱནི པཉྩ ཙ ཀམྨུནོ སཏཱནི པཉྩ ཙ ཀམྨཱནི ཏཱིཎི ཙ ཀམྨཱནི, ཀམྨེ ཙ ཨཌྜྷཀམྨེ ཙ, དྭཊྛིཔཊིཔདཱ, དྭཊྛནྟརཀཔྤཱ, ཚལཱ༹བྷིཛཱཏིཡོ, ཨཊྛ པུརིསབྷཱུམིཡོ, ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ཨཱཛཱིཝཀསཏེ, ཨེཀཱུནཔཉྙཱས པརིབྦཱཛཀསཏེ, ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ནཱགཱཝཱསསཏེ, ཝཱིསེ ཨིནྡྲིཡསཏེ, ཏིཾསེ ནིརཡསཏེ, ཚཏྟིཾས རཛོདྷཱཏུཡོ, སཏྟ སཉྙཱིགབྦྷཱ, སཏྟ ཨསཉྙཱིགབྦྷཱ, སཏྟ ནིགཎྛིགབྦྷཱ, སཏྟ དེཝཱ, སཏྟ མཱནུསཱ, སཏྟ པེསཱཙཱ, སཏྟ སརཱ, སཏྟ པཝུཊཱ, སཏྟ པཔཱཏཱ, སཏྟ པཔཱཏསཏཱནི, སཏྟ སུཔིནཱ, སཏྟ སུཔིནསཏཱནི, ཙུལླཱསཱིཏི མཧཱཀཔྤིནོ སཏསཧསྶཱནི, ཡཱནི བཱལེ ཙ པཎྜིཏེ ཙ སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟི. ཏཏྠ ནཏྠི ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ ཨཔརིཔཀྐཾ ¶ ཝཱ ཀམྨཾ པརིཔཱཙེསྶཱམི, པརིཔཀྐཾ ཝཱ ཀམྨཾ ཕུསྶ ཕུསྶ བྱནྟིཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི, ཧེཝཾ ནཏྠི དོཎམིཏེ སུཁདུཀྑེ པརིཡནྟཀཏེ སཾསཱརེ, ནཏྠི ཧཱཡནཝཌྜྷནེ, ནཏྠི ཨུཀྐཾསཱཝཀཾསེ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ སུཏྟགུལེ༹ ཁིཏྟེ ནིབྦེཋིཡམཱནམེཝ པལེཏི, ཨེཝམེཝ བཱལེ ཙ པཎྜིཏེ ཙ སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’ཏི. སཙེ པན ཨིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ སཙྩཾ ཝཙནཾ, ཨཀཏེན མེ ཨེཏྠ ཀཏཾ, ཨཝུསིཏེན མེ ཨེཏྠ ཝུསིཏཾ. ཨུབྷོཔི མཡཾ ཨེཏྠ སམསམཱ སཱམཉྙཾ པཏྟཱ, ཡོ ཙཱཧཾ ན ཝདཱམི. ‘ཨུབྷོ སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཱམཱ’ཏི. ཨཏིརེཀཾ ཁོ པནིམསྶ བྷོཏོ སཏྠུནོ ནགྒིཡཾ མུཎྜིཡཾ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཾ ཀེསམསྶུལོཙནཾ ཡོཧཾ པུཏྟསམྦཱདྷསཡནཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ ཀཱསིཀཙནྡནཾ པཙྩནུབྷོནྟོ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ དྷཱརེནྟོ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཱདིཡནྟོ ཨིམིནཱ བྷོཏཱ སཏྠཱརཱ སམསམགཏིཀོ བྷཝིསྶཱམི. ཨབྷིསམྤརཱཡཾ སོཧཾ ཀིཾ ཛཱནནྟོ ཀིཾ པསྶནྟོ ཨིམསྨིཾ སཏྠརི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམི? ‘སོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཡ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི. ཨཡཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏུཏྠོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨཀྑཱཏོ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘ཨིམེ ¶ ཁོ ཏེ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསཱ ¶ ཨཀྑཱཏཱ ཡཏྠ ¶ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལ’’ནྟི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ ¶ , བྷོ ཨཱནནྡ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷོ ཨཱནནྡ! ཡཱཝཉྩིདཾ ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརོ ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཝ སམཱནཱ ‘ཨབྲཧྨཙརིཡཝཱསཱ’ཏི ཨཀྑཱཏཱ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལནྟི. ཀཏམཱནི པན ཏཱནི, བྷོ ཨཱནནྡ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརི ཨནསྶཱསིཀཱནི བྲཧྨཙརིཡཱནི ཨཀྑཱཏཱནི ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལ’’ནྟི?

༢༢༩. ‘‘ཨིདྷ, སནྡཀ, ཨེཀཙྩོ སཏྠཱ སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱི ཨཔརིསེསཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཙརཏོ ཙ མེ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏ’ནྟི. སོ སུཉྙམྤི ཨགཱརཾ པཝིསཏི, པིཎྜམྤི ན ལབྷཏི, ཀུཀྐུརོཔི ཌཾསཏི, ཙཎྜེནཔི ཧཏྠིནཱ སམཱགཙྪཏི, ཙཎྜེནཔི ཨསྶེན སམཱགཙྪཏི, ཙཎྜེནཔི གོཎེན སམཱགཙྪཏི, ཨིཏྠིཡཱཔི པུརིསསྶཔི ནཱམམྤི གོཏྟམྤི པུཙྪཏི, གཱམསྶཔི ནིགམསྶཔི ནཱམམྤི མགྒམྤི པུཙྪཏི. སོ ‘ཀིམིད’ནྟི པུཊྛོ སམཱནོ ‘སུཉྙཾ མེ ཨགཱརཾ པཝིསིཏབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེན པཱཝིསིཾ; ‘པིཎྜམྤི ཨལདྡྷབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེན ནཱལཏྠཾ ¶ ; ‘ཀུཀྐུརེན ཌཾསིཏབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེནམྷི [ཏེན (ཀ.), ཏེནཱསིཾ (?)] དཊྛོ; ‘ཙཎྜེན ཧཏྠིནཱ སམཱགནྟབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེན སམཱགམིཾ; ‘ཙཎྜེན ཨསྶེན སམཱགནྟབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེན སམཱགམིཾ; ‘ཙཎྜེན གོཎེན སམཱགནྟབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེན སམཱགམིཾ; ‘ཨིཏྠིཡཱཔི པུརིསསྶཔི ནཱམམྤི གོཏྟམྤི པུཙྪིཏབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེན པུཙྪིཾ; ‘གཱམསྶཔི ནིགམསྶཔི ནཱམམྤི མགྒམྤི པུཙྪིཏབྦཾ ཨཧོསི’, ཏེན པུཙྪིནྟི. ཏཏྲ, སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱི ཨཔརིསེསཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཊིཛཱནཱཏི…པེ… ¶ ‘གཱམསྶཔི ནིགམསྶཔི ནཱམམྤི མགྒམྤི པུཙྪིཏབྦཾ ཨཧོསི, ཏེན པུཙྪི’ནྟི ¶ . སོ ‘ཨནསྶཱསིཀཾ ཨིདཾ བྲཧྨཙརིཡ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི. ཨིདཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན པཋམཾ ཨནསྶཱསིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཀྑཱཏཾ ¶ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

༢༣༠. ‘‘པུན ཙཔརཾ, སནྡཀ, ཨིདྷེཀཙྩོ སཏྠཱ ཨནུསྶཝིཀོ ཧོཏི ཨནུསྶཝསཙྩོ. སོ ཨནུསྶཝེན ཨིཏིཧིཏིཧཔརམྤརཱཡ པིཊཀསམྤདཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨནུསྶཝིཀསྶ ཁོ པན, སནྡཀ ¶ , སཏྠུནོ ཨནུསྶཝསཙྩསྶ སུསྶུཏམྤི ཧོཏི དུསྶུཏམྤི ཧོཏི ཏཐཱཔི ཧོཏི ཨཉྙཐཱཔི ཧོཏི. ཏཏྲ, སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ ཨནུསྶཝིཀོ ཨནུསྶཝསཙྩོ སོ ཨནུསྶཝེན ཨིཏིཧིཏིཧཔརམྤརཱཡ པིཊཀསམྤདཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨནུསྶཝིཀསྶ ཁོ པན སཏྠུནོ ཨནུསྶཝསཙྩསྶ སུསྶུཏམྤི ཧོཏི དུསྶུཏམྤི ཧོཏི ཏཐཱཔི ཧོཏི ཨཉྙཐཱཔི ཧོཏི’. སོ ‘ཨནསྶཱསིཀཾ ཨིདཾ བྲཧྨཙརིཡ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི. ཨིདཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན དུཏིཡཾ ཨནསྶཱསིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཀྑཱཏཾ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

༢༣༡. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, སནྡཀ, ཨིདྷེཀཙྩོ སཏྠཱ ཏཀྐཱི ཧོཏི ཝཱིམཾསཱི. སོ ཏཀྐཔརིཡཱཧཏཾ ཝཱིམཾསཱནུཙརིཏཾ སཡཾཔཊིབྷཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏཀྐིསྶ ཁོ པན, སནྡཀ, སཏྠུནོ ཝཱིམཾསིསྶ སུཏཀྐིཏམྤི ཧོཏི དུཏྟཀྐིཏམྤི ཧོཏི ཏཐཱཔི ཧོཏི ཨཉྙཐཱཔི ཧོཏི. ཏཏྲ, སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ ཏཀྐཱི ཝཱིམཾསཱི. སོ ཏཀྐཔརིཡཱཧཏཾ ཝཱིམཾསཱནུཙརིཏཾ སཡཾཔཊིབྷཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏཀྐིསྶ ཁོ པན སཏྠུནོ ཝཱིམཾསིསྶ སུཏཀྐིཏམྤི ཧོཏི དུཏྟཀྐིཏམྤི ཧོཏི ཏཐཱཔི ཧོཏི ཨཉྙཐཱཔི ཧོཏི’. སོ ‘ཨནསྶཱསིཀཾ ཨིདཾ བྲཧྨཙརིཡ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི. ཨིདཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཏཏིཡཾ ཨནསྶཱསིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཀྑཱཏཾ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

༢༣༢. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, སནྡཀ, ཨིདྷེཀཙྩོ སཏྠཱ མནྡོ ཧོཏི མོམཱུཧོ. སོ མནྡཏྟཱ མོམཱུཧཏྟཱ ཏཏྠ ཏཏྠ [ཏཐཱ ཏཐཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] པཉྷཾ པུཊྛོ ¶ སམཱནོ ཝཱཙཱཝིཀྑེཔཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨམརཱཝིཀྑེཔཾ – ‘ཨེཝནྟིཔི [ཨེཝམྤི (སཱི. པཱི.)] མེ ནོ, ཏཐཱཏིཔི [ཏཐཱཔི (སཱི. པཱི.)] མེ ནོ, ཨཉྙཐཱཏིཔི [ཨཉྙཐཱཔི (སཱི. པཱི.) ( ) སབྦཏྠ ནཏྠི] མེ ནོ, ནོཏིཔི མེ ནོ, ནོ ནོཏིཔི མེ ནོ’ཏི. ཏཏྲ, སནྡཀ, ཝིཉྙཱུ པུརིསོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ སཏྠཱ མནྡོ མོམཱུཧོ. སོ མནྡཏྟཱ མོམཱུཧཏྟཱ ཏཏྠ ཏཏྠ པཉྷཾ པུཊྛོ སམཱནོ ཝཱཙཱཝིཀྑེཔཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨམརཱཝིཀྑེཔཾ ¶ – ཨེཝནྟིཔི མེ ནོ, ཏཐཱཏིཔི མེ ནོ, ཨཉྙཐཱཏིཔི མེ ནོ, ནོཏིཔི མེ ནོ, ནོ ནོཏིཔི མེ ནོ’ཏི. སོ ‘ཨནསྶཱསིཀཾ ཨིདཾ བྲཧྨཙརིཡ’ནྟི – ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ¶ ཏསྨཱ བྲཧྨཙརིཡཱ ནིབྦིཛྫ པཀྐམཏི. ཨིདཾ ཁོ, སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏུཏྠཾ ཨནསྶཱསིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨཀྑཱཏཾ ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘ཨིམཱནི ཁོ, (ཏཱནི སནྡཀ, ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརི ཨནསྶཱསིཀཱནི བྲཧྨཙརིཡཱནི ཨཀྑཱཏཱནི ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལ’’ནྟི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷོ ཨཱནནྡ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷོ ཨཱནནྡ! ཡཱཝཉྩིདཾ ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཙཏྟཱརི ཨནསྶཱསིཀཱནེཝ བྲཧྨཙརིཡཱནི ཨནསྶཱསིཀཱནི བྲཧྨཙརིཡཱནཱིཏི ཨཀྑཱཏཱནི ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ནཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ. སོ པན, བྷོ ཨཱནནྡ, སཏྠཱ ཀིཾ ཝཱདཱི ཀིཾ ཨཀྑཱཡཱི ཡཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལ’’ནྟི.

༢༣༣. ‘‘ཨིདྷ, སནྡཀ, ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ…པེ… [ཝིཏྠཱརོ མ. ནི. ༢.༩-༡༠ ཀནྡརཀསུཏྟེ] སོ ཨིམེ ¶ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི ¶ དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡསྨིཾ ཁོ [ཡསྨིཾ ཁོ པན (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)], སནྡཀ, སཏྠརི སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུལཱ༹རཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཏཏྠ ¶ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, སནྡཀ, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ... དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡསྨིཾ ཁོ, སནྡཀ, སཏྠརི སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུལཱ༹རཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, སནྡཀ, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཙ ཝིཧརཏི…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡསྨིཾ ཁོ, སནྡཀ, སཏྠརི སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུལཱ༹རཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, སནྡཀ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡསྨིཾ ཁོ, སནྡཀ, སཏྠརི སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུལཱ༹རཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ¶ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཡསྨིཾ ཁོ, སནྡཀ, སཏྠརི སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུལཱ༹རཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཡསྨིཾ ཁོ, སནྡཀ, སཏྠརི སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུལཱ༹རཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏི ¶ ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལཾ.

‘‘སོ ཨེཝཾ སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨནངྒཎེ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསེ མུདུབྷཱུཏེ ཀམྨནིཡེ ཋིཏེ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟེ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེཏི. སོ ‘ཨིདཾ དུཀྑ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; ‘ཨིམེ ཨཱསཝཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ ཨཱསཝསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ¶ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི ¶ པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ ཨེཝཾ ཛཱནཏོ ཨེཝཾ པསྶཏོ ཀཱམཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, བྷཝཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ཨཝིཛྫཱསཝཱཔི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཝིམུཏྟསྨིཾ ཝིམུཏྟམིཏི ཉཱཎཾ ཧོཏི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཡསྨིཾ ཁོ, སནྡཀ, སཏྠརི སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུལཱ༹རཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཏཏྠ ཝིཉྙཱུ པུརིསོ སསཀྐཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝསེཡྻ, ཝསནྟོ ཙ ཨཱརཱདྷེཡྻ ཉཱཡཾ དྷམྨཾ ཀུསལ’’ནྟི.

༢༣༤. ‘‘ཡོ པན སོ, བྷོ ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ པརིབྷུཉྫེཡྻ ¶ སོ ཀཱམེ’’ཏི? ‘‘ཡོ སོ, སནྡཀ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ ཨབྷབྦོ སོ པཉྩཊྛཱནཱནི ཨཛ྄ཛྷཱཙརིཏུཾ. ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སཉྩིཙྩ པཱཎཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ, ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏུཾ, ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝེཏུཾ, ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏུཾ, ཨབྷབྦོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ སནྣིདྷིཀཱརཀཾ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ, སེཡྻཐཱཔི པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏོ. ཡོ སོ, སནྡཀ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ ཨབྷབྦོ སོ ¶ ཨིམཱནི པཉྩཊྛཱནཱནི ཨཛ྄ཛྷཱཙརིཏུ’’ནྟི.

༢༣༥. ‘‘ཡོ ¶ པན སོ, བྷོ ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ ཏསྶ ཙརཏོ ཙེཝ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’’’ཏི? ‘‘ཏེན ཧི, སནྡཀ, ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམི; ཨུཔམཱཡཔིདྷེཀཙྩེ ཝིཉྙཱུ པུརིསཱ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནནྟི. སེཡྻཐཱཔི, སནྡཀ, པུརིསསྶ ཧཏྠཔཱདཱ ཚིནྣཱ; ཏསྶ ཙརཏོ ཙེཝ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ (ཛཱནཱཏི – ‘ཚིནྣཱ མེ ཧཏྠཔཱདཱ’ཏི, ཨུདཱཧུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཛཱནཱཏི – ‘ཚིནྣཱ མེ ཧཏྠཔཱདཱ’’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, བྷོ ཨཱནནྡ, སོ པུརིསོ སཏཏཾ སམིཏཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཚིནྣཱ མེ ཧཏྠཔཱདཱ’ ཏི.) [(ཚིནྣཱཝ ཧཏྠཔཱདཱ,) (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨཔི ཙ ཁོ པན ནཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཛཱནཱཏི – ‘ཚིནྣཱ མེ ཧཏྠཔཱདཱ’’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, སནྡཀ, ཡོ སོ ¶ བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ ཏསྶ ཙརཏོ ཙེཝ ཏིཊྛཏོ ཙ སུཏྟསྶ ཙ ཛཱགརསྶ ཙ སཏཏཾ སམིཏཾ (ཉཱཎདསྶནཾ ན པཙྩུཔཊྛིཏཾ – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི;) [(ཁཱིཎཱཝ ཨཱསཝཱ,) (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨཔི ཙ ཁོ པན ནཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’’’ཏི.

༢༣༦. ‘‘ཀཱིཝབཧུཀཱ པན, བྷོ ཨཱནནྡ, ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ནིཡྻཱཏཱརོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, སནྡཀ, ཨེཀཾཡེཝ སཏཾ ན དྭེ སཏཱནི ན ཏཱིཎི སཏཱནི ན ཙཏྟཱརི སཏཱནི ན པཉྩ སཏཱནི, ཨཐ ཁོ བྷིཡྻོཝ ཡེ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ནིཡྻཱཏཱརོ’’ཏི. ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷོ ཨཱནནྡ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷོ ཨཱནནྡ! ན ཙ ནཱམ སདྷམྨོཀྐཾསནཱ བྷཝིསྶཏི, ན ¶ པརདྷམྨཝམྦྷནཱ, ཨཱཡཏནེ ཙ དྷམྨདེསནཱ ཏཱཝ བཧུཀཱ ¶ ཙ ནིཡྻཱཏཱརོ པཉྙཱཡིསྶནྟི. ཨིམེ པནཱཛཱིཝཀཱ པུཏྟམཏཱཡ པུཏྟཱ ཨཏྟཱནཉྩེཝ ཨུཀྐཾསེནྟི, པརེ ཙ ཝམྦྷེནྟི ཏཡོ ཙེཝ ནིཡྻཱཏཱརོ པཉྙཔེནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ནནྡཾ ཝཙྪཾ, ཀིསཾ སཾཀིཙྩཾ, མཀྑལིཾ གོསཱལ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ སཀཾ པརིསཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཙརནྟུ བྷོནྟོ སམཎེ གོཏམེ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ. ན དཱནི སུཀརཾ ཨམྷེཧི ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེ པརིཙྩཛིཏུ’’ནྟི. ཨིཏི ཧིདཾ སནྡཀོ པརིབྦཱཛཀོ སཀཾ པརིསཾ ཨུཡྻོཛེསི བྷགཝཏི བྲཧྨཙརིཡེཏི.

སནྡཀསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ ཚཊྛཾ.

༧. མཧཱསཀུལུདཱཡིསུཏྟཾ

༢༣༧. ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ པརིབྦཱཛཀཱ མོརནིཝཱཔེ པརིབྦཱཛཀཱརཱམེ པཊིཝསནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ཨནྣབྷཱརོ ཝརདྷརོ སཀུལུདཱཡཱི ཙ པརིབྦཱཛཀོ ཨཉྙེ ཙ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ པརིབྦཱཛཀཱ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ རཱཛགཧཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན མོརནིཝཱཔོ པརིབྦཱཛཀཱརཱམོ ཡེན སཀུལུདཱཡཱི པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཡེན མོརནིཝཱཔོ པརིབྦཱཛཀཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སཀུལུདཱཡཱི པརིབྦཱཛཀོ མཧཏིཡཱ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི ཨུནྣཱདིནིཡཱ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱཡ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟིཡཱ, སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ མཧཱམཏྟཀཐཾ སེནཱཀཐཾ བྷཡཀཐཾ ཡུདྡྷཀཐཾ ཨནྣཀཐཾ པཱནཀཐཾ ཝཏྠཀཐཾ སཡནཀཐཾ མཱལཱཀཐཾ གནྡྷཀཐཾ ཉཱཏིཀཐཾ ཡཱནཀཐཾ གཱམཀཐཾ ནིགམཀཐཾ ནགརཀཐཾ ཛནཔདཀཐཾ ཨིཏྠིཀཐཾ སཱུརཀཐཾ ཝིསིཁཱཀཐཾ ཀུམྦྷཊྛཱནཀཐཾ པུབྦཔེཏཀཐཾ ¶ ནཱནཏྟཀཐཾ ལོཀཀྑཱཡིཀཾ སམུདྡཀྑཱཡིཀཾ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ¶ ཨིཏི ཝཱ. ཨདྡསཱ ཁོ སཀུལུདཱཡཱི པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན སཀཾ པརིསཾ སཎྛཱཔེཏི – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ; མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ. ཨཡཾ སམཎོ གོཏམོ ཨཱགཙྪཏི; ཨཔྤསདྡཀཱམོ ཁོ པན སོ ཨཱཡསྨཱ ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ པརིསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཡེན སཀུལུདཱཡཱི པརིབྦཱཛཀོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨཐ ཁོ སཀུལུདཱཡཱི པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ. སྭཱགཏཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ. ཙིརསྶཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ནིསཱིདཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ; ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. སཀུལུདཱཡཱིཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཉྙཏརཾ ནཱིཙཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ སཀུལུདཱཡིཾ པརིབྦཱཛཀཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

༢༣༨. ‘‘ཀཱཡནུཏྠ ¶ ¶ , ཨུདཱཡི, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ, ཀཱ ཙ པན ཝོ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ’’ཏི? ‘‘ཏིཊྛཏེསཱ, བྷནྟེ, ཀཐཱ ཡཱཡ མཡཾ ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ. ནེསཱ, བྷནྟེ, ཀཐཱ བྷགཝཏོ དུལླབྷཱ བྷཝིསྶཏི པཙྪཱཔི སཝནཱཡ. པུརིམཱནི, བྷནྟེ, དིཝསཱནི པུརིམཏརཱནི ནཱནཱཏིཏྠིཡཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཀུཏཱུཧལསཱལཱཡཾ སནྣིསིནྣཱནཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཨཡམནྟརཱཀཐཱ ¶ ཨུདཔཱདི – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ, བྷོ, ཨངྒམགདྷཱནཾ, སུལདྡྷལཱབྷཱ ཝཏ, བྷོ, ཨངྒམགདྷཱནཾ! ཏཏྲིམེ [ཡཏྠིམེ (སཱི.)] སམཎབྲཱཧྨཎཱ སངྒྷིནོ གཎིནོ གཎཱཙརིཡཱ ཉཱཏཱ ཡསསྶིནོ ཏིཏྠཀརཱ སཱདྷུསམྨཏཱ བཧུཛནསྶ རཱཛགཧཾ ཝསྶཱཝཱསཾ ཨོསཊཱ. ཨཡམྤི ཁོ པཱུརཎོ ཀསྶཔོ སངྒྷཱི ཙེཝ གཎཱི ཙ གཎཱཙརིཡོ ཙ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི ཏིཏྠཀརོ སཱདྷུསམྨཏོ བཧུཛནསྶ; སོཔི རཱཛགཧཾ ཝསྶཱཝཱསཾ ཨོསཊོ. ཨཡམྤི ཁོ མཀྑལི གོསཱལོ…པེ… ཨཛིཏོ ཀེསཀམྦལོ… པཀུདྷོ ཀཙྩཱཡནོ… སཉྫཡོ བེལཊྛཔུཏྟོ… ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ སངྒྷཱི ཙེཝ གཎཱི ཙ གཎཱཙརིཡོ ཙ ཉཱཏོ ¶ ཡསསྶཱི ཏིཏྠཀརོ སཱདྷུསམྨཏོ བཧུཛནསྶ; སོཔི རཱཛགཧཾ ཝསྶཱཝཱསཾ ཨོསཊོ. ཨཡམྤི ཁོ སམཎོ གོཏམོ སངྒྷཱི ཙེཝ གཎཱི ཙ གཎཱཙརིཡོ ཙ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི ཏིཏྠཀརོ སཱདྷུསམྨཏོ བཧུཛནསྶ; སོཔི རཱཛགཧཾ ཝསྶཱཝཱསཾ ཨོསཊོ. ཀོ ནུ ཁོ ཨིམེསཾ བྷཝཏཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སངྒྷཱིནཾ གཎཱིནཾ གཎཱཙརིཡཱནཾ ཉཱཏཱནཾ ཡསསྶཱིནཾ ཏིཏྠཀརཱནཾ སཱདྷུསམྨཏཱནཾ བཧུཛནསྶ སཱཝཀཱནཾ སཀྐཏོ གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ, ཀཉྩ པན སཱཝཀཱ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ [གརུཀཏྭཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱི’’’ཏི?

༢༣༩. ‘‘ཏཏྲེཀཙྩེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཡཾ ཁོ པཱུརཎོ ཀསྶཔོ སངྒྷཱི ཙེཝ གཎཱི ཙ གཎཱཙརིཡོ ཙ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི ཏིཏྠཀརོ སཱདྷུསམྨཏོ བཧུཛནསྶ; སོ ཙ ཁོ སཱཝཀཱནཾ ན སཀྐཏོ ན གརུཀཏོ ན མཱནིཏོ ན ¶ པཱུཛིཏོ, ན ཙ པན པཱུརཎཾ ཀསྶཔཾ སཱཝཀཱ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. བྷཱུཏཔུབྦཾ པཱུརཎོ ཀསྶཔོ ཨནེཀསཏཱཡ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏཏྲཉྙཏརོ པཱུརཎསྶ ཀསྶཔསྶ སཱཝཀོ སདྡམཀཱསི – ‘‘མཱ བྷོནྟོ པཱུརཎཾ ཀསྶཔཾ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪིཏྠ; ནེསོ ཨེཏཾ ཛཱནཱཏི; མཡམེཏཾ ཛཱནཱམ, ཨམྷེ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪཐ; མཡམེཏཾ བྷཝནྟཱནཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. བྷཱུཏཔུབྦཾ པཱུརཎོ ཀསྶཔོ ¶ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟོ ན ལབྷཏི – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ, མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ. ནེཏེ, བྷཝནྟེ, པུཙྪནྟི, ཨམྷེ ཨེཏེ པུཙྪནྟི; མཡམེཏེསཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. བཧཱུ ཁོ པན པཱུརཎསྶ ཀསྶཔསྶ སཱཝཀཱ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཔཀྐནྟཱ – ‘‘ན ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱསི, ཨཧཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱམི ¶ , ཀིཾ ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནིསྶསི? མིཙྪཱཔཊིཔནྣོ ཏྭམསི, ཨཧམསྨི སམྨཱཔཊིཔནྣོ, སཧིཏཾ མེ, ཨསཧིཏཾ ཏེ, པུརེཝཙནཱིཡཾ པཙྪཱ ཨཝཙ, པཙྪཱཝཙནཱིཡཾ པུརེ ཨཝཙ, ཨདྷིཙིཎྞཾ ཏེ ཝིཔརཱཝཏྟཾ, ཨཱརོཔིཏོ ཏེ ཝཱདོ, ནིགྒཧིཏོསི, ཙར ཝཱདཔྤམོཀྑཱཡ, ནིབྦེཋེཧི ཝཱ སཙེ པཧོསཱི’’ཏི. ཨིཏི པཱུརཎོ ཀསྶཔོ སཱཝཀཱནཾ ན སཀྐཏོ ན གརུཀཏོ ན མཱནིཏོ ན པཱུཛིཏོ, ན ཙ པན པཱུརཎཾ ཀསྶཔཾ སཱཝཀཱ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. ཨཀྐུཊྛོ ཙ པན པཱུརཎོ ཀསྶཔོ དྷམྨཀྐོསེནཱ’’’ཏི.

‘‘ཨེཀཙྩེ ¶ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཡམྤི ཁོ མཀྑལི གོསཱལོ…པེ… ཨཛིཏོ ཀེསཀམྦལོ… པཀུདྷོ ཀཙྩཱཡནོ… སཉྫཡོ ¶ བེལཊྛཔུཏྟོ… ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ སངྒྷཱི ཙེཝ གཎཱི ཙ གཎཱཙརིཡོ ཙ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི ཏིཏྠཀརོ སཱདྷུསམྨཏོ བཧུཛནསྶ; སོ ཙ ཁོ སཱཝཀཱནཾ ན སཀྐཏོ ན གརུཀཏོ ན མཱནིཏོ ན པཱུཛིཏོ, ན ཙ པན ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. བྷཱུཏཔུབྦཾ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཨནེཀསཏཱཡ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏཏྲཉྙཏརོ ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ སཱཝཀོ སདྡམཀཱསི – མཱ བྷོནྟོ ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪིཏྠ; ནེསོ ཨེཏཾ ཛཱནཱཏི; མཡམེཏཾ ཛཱནཱམ, ཨམྷེ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪཐ; མཡམེཏཾ བྷཝནྟཱནཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱཏི. བྷཱུཏཔུབྦཾ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟོ ན ལབྷཏི – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ, མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ. ནེཏེ བྷཝནྟེ པུཙྪནྟི, ཨམྷེ ཨེཏེ པུཙྪནྟི; མཡམེཏེསཾ བྱཱཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. བཧཱུ ཁོ པན ནིགཎྛསྶ ནཱཊཔུཏྟསྶ སཱཝཀཱ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཔཀྐནྟཱ – ‘‘ན ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱསི, ཨཧཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱམི. ཀིཾ ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནིསྶསི? མིཙྪཱཔཊིཔནྣོ ཏྭམསི. ཨཧམསྨི སམྨཱཔཊིཔནྣོ. སཧིཏཾ མེ ཨསཧིཏཾ ཏེ, པུརེཝཙནཱིཡཾ པཙྪཱ ཨཝཙ, པཙྪཱཝཙནཱིཡཾ པུརེ ཨཝཙ, ཨདྷིཙིཎྞཾ ཏེ ཝིཔརཱཝཏྟཾ, ཨཱརོཔིཏོ ཏེ ཝཱདོ, ནིགྒཧིཏོསི, ཙར ཝཱདཔྤམོཀྑཱཡ, ནིབྦེཋེཧི ¶ ཝཱ སཙེ པཧོསཱི’’ཏི. ཨིཏི ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ སཱཝཀཱནཾ ན སཀྐཏོ ན གརུཀཏོ ན མཱནིཏོ ན པཱུཛིཏོ, ན ཙ པན ནིགཎྛཾ ནཱཊཔུཏྟཾ ¶ སཱཝཀཱ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. ཨཀྐུཊྛོ ཙ པན ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ དྷམྨཀྐོསེནཱ’’’ཏི.

༢༤༠. ‘‘ཨེཀཙྩེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཡམྤི ཁོ སམཎོ གོཏམོ སངྒྷཱི ཙེཝ གཎཱི ཙ གཎཱཙརིཡོ ¶ ཙ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི ཏིཏྠཀརོ སཱདྷུསམྨཏོ བཧུཛནསྶ; སོ ཙ ཁོ སཱཝཀཱནཾ སཀྐཏོ གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ, སམཎཉྩ པན གོཏམཾ སཱཝཀཱ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. བྷཱུཏཔུབྦཾ སམཎོ གོཏམོ ཨནེཀསཏཱཡ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཏཏྲཉྙཏརོ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ ཨུཀྐཱསི. ཏམེནཱཉྙཏརོ སབྲཧྨཙཱརཱི ཛཎྞུཀེན [ཛཎྞུཀེ (སཱི.)] གྷཊྚེསི – ‘‘ཨཔྤསདྡོ ཨཱཡསྨཱ ¶ ཧོཏུ, མཱཡསྨཱ སདྡམཀཱསི, སཏྠཱ ནོ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེསཱི’’ཏི. ཡསྨིཾ སམཡེ སམཎོ གོཏམོ ཨནེཀསཏཱཡ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱནཾ ཁིཔིཏསདྡོ ཝཱ ཧོཏི ཨུཀྐཱསིཏསདྡོ ཝཱ. ཏམེནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ པཙྩཱསཱིསམཱནརཱུཔོ [པཙྩཱསིཾ སམཱནརཱུཔོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] པཙྩུཔཊྛིཏོ ཧོཏི – ‘‘ཡཾ ནོ བྷགཝཱ དྷམྨཾ བྷཱསིསྶཏི ཏཾ ནོ སོསྶཱམཱ’’ཏི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པུརིསོ ཙཱཏུམྨཧཱཔཐེ ཁུདྡམདྷུཾ [ཁུདྡཾ མདྷུཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨནེལཀཾ པཱིལེ༹ཡྻ [ཨུཔྤཱིལེ༹ཡྻ (སཱི.)]. ཏམེནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ པཙྩཱསཱིསམཱནརཱུཔོ པཙྩུཔཊྛིཏོ ཨསྶ. ཨེཝམེཝ ཡསྨིཾ སམཡེ སམཎོ གོཏམོ ཨནེཀསཏཱཡ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ནེཝ ཏསྨིཾ སམཡེ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱནཾ ཁིཔིཏསདྡོ ཝཱ ཧོཏི ཨུཀྐཱསིཏསདྡོ ཝཱ. ཏམེནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ པཙྩཱསཱིསམཱནརཱུཔོ པཙྩུཔཊྛིཏོ ཧོཏི ¶ – ‘‘ཡཾ ནོ བྷགཝཱ དྷམྨཾ བྷཱསིསྶཏི ཏཾ ནོ སོསྶཱམཱ’’ཏི. ཡེཔི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སམྤཡོཛེཏྭཱ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟནྟི ཏེཔི སཏྠུ ཙེཝ ཝཎྞཝཱདིནོ ཧོནྟི, དྷམྨསྶ ཙ ཝཎྞཝཱདིནོ ཧོནྟི, སངྒྷསྶ ཙ ཝཎྞཝཱདིནོ ཧོནྟི, ཨཏྟགརཧིནོཡེཝ ཧོནྟི ཨནཉྙགརཧིནོ, ‘‘མཡམེཝམྷཱ ཨལཀྑིཀཱ མཡཾ ཨཔྤཔུཉྙཱ ཏེ མཡཾ ཨེཝཾ སྭཱཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ པབྦཛིཏྭཱ ནཱསཀྑིམྷཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ¶ པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུ’’ནྟི. ཏེ ཨཱརཱམིཀབྷཱུཏཱ ཝཱ ཨུཔཱསཀབྷཱུཏཱ ཝཱ པཉྩསིཀྑཱཔདེ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟི. ཨིཏི སམཎོ གོཏམོ སཱཝཀཱནཾ སཀྐཏོ གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ, སམཎཉྩ པན གོཏམཾ སཱཝཀཱ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱི’’’ཏི.

༢༤༡. ‘‘ཀཏི པན ཏྭཾ, ཨུདཱཡི, མཡི དྷམྨེ སམནུཔསྶསི, ཡེཧི མམཾ [མམ (སབྦཏྠ)] སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི [གརུཀརོནྟི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི? ‘‘པཉྩ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི དྷམྨེ སམནུཔསྶཱམི ཡེཧི བྷགཝནྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. ཀཏམེ པཉྩ? བྷགཝཱ ཧི, བྷནྟེ, ཨཔྤཱཧཱརོ, ཨཔྤཱཧཱརཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཔྤཱཧཱརོ, ཨཔྤཱཧཱརཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི ¶ པཋམཾ དྷམྨཾ སམནུཔསྶཱམི ཡེན བྷགཝནྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ¶ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེན, ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེན, ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི དུཏིཡཾ དྷམྨཾ སམནུཔསྶཱམི ཡེན བྷགཝནྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརེན པིཎྜཔཱཏེན, ཨིཏརཱིཏརཔིཎྜཔཱཏསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརེན པིཎྜཔཱཏེན, ཨིཏརཱིཏརཔིཎྜཔཱཏསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི ཏཏིཡཾ དྷམྨཾ སམནུཔསྶཱམི ཡེན བྷགཝནྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརེན སེནཱསནེན, ཨིཏརཱིཏརསེནཱསནསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརེན སེནཱསནེན, ཨིཏརཱིཏརསེནཱསནསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨིམཾ ¶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི ཙཏུཏྠཾ དྷམྨཾ སམནུཔསྶཱམི ཡེན བྷགཝནྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པཝིཝིཏྟོ, པཝིཝེཀསྶ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི ¶ . ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པཝིཝིཏྟོ, པཝིཝེཀསྶ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨིམཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི པཉྩམཾ དྷམྨཾ སམནུཔསྶཱམི ཡེན བྷགཝནྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

‘‘ཨིམེ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏི པཉྩ དྷམྨེ སམནུཔསྶཱམི ཡེཧི བྷགཝནྟཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི ¶ གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

༢༤༢. ‘‘‘ཨཔྤཱཧཱརོ སམཎོ གོཏམོ, ཨཔྤཱཧཱརཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, སནྟི ཁོ པན མེ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ ཀོསཀཱཧཱརཱཔི ཨཌྜྷཀོསཀཱཧཱརཱཔི བེལུཝཱཧཱརཱཔི ཨཌྜྷབེལུཝཱཧཱརཱཔི. ཨཧཾ ¶ ཁོ པན, ཨུདཱཡི, ཨཔྤེཀདཱ ཨིམིནཱ པཏྟེན སམཏིཏྟིཀམྤི བྷུཉྫཱམི བྷིཡྻོཔི བྷུཉྫཱམི. ‘ཨཔྤཱཧཱརོ སམཎོ གོཏམོ, ཨཔྤཱཧཱརཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, ཡེ ཏེ, ཨུདཱཡི, མམ སཱཝཀཱ ཀོསཀཱཧཱརཱཔི ཨཌྜྷཀོསཀཱཧཱརཱཔི བེལུཝཱཧཱརཱཔི ཨཌྜྷབེལུཝཱཧཱརཱཔི ན མཾ ཏེ ཨིམིནཱ དྷམྨེན སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ.

‘‘‘སནྟུཊྛོ སམཎོ གོཏམོ ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེན, ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ¶ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, སནྟི ཁོ པན མེ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ པཾསུཀཱུལིཀཱ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱ ཏེ སུསཱནཱ ཝཱ སངྐཱརཀཱུཊཱ ཝཱ པཱཔཎིཀཱ ཝཱ ནནྟཀཱནི [པཱཔཎིཀཱནི ཝཱ ནནྟཀཱནི ཝཱ (སཱི.)] ཨུཙྩིནིཏྭཱ [ཨུཙྪིནྡིཏྭཱ (ཀ.)] སངྒྷཱཊིཾ ཀརིཏྭཱ དྷཱརེནྟི. ཨཧཾ ཁོ པནུདཱཡི, ཨཔྤེཀདཱ གཧཔཏིཙཱིཝརཱནི དྷཱརེམི ¶ དལ༹ྷཱནི སཏྠལཱུཁཱནི ཨལཱབུལོམསཱནི. ‘སནྟུཊྛོ སམཎོ གོཏམོ ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེན, ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, ཡེ ཏེ, ཨུདཱཡི, མམ སཱཝཀཱ པཾསུཀཱུལིཀཱ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱ ཏེ སུསཱནཱ ཝཱ སངྐཱརཀཱུཊཱ ཝཱ པཱཔཎིཀཱ ཝཱ ནནྟཀཱནི ཨུཙྩིནིཏྭཱ སངྒྷཱཊིཾ ཀརིཏྭཱ དྷཱརེནྟི, ན མཾ ཏེ ཨིམིནཱ དྷམྨེན སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ.

‘‘‘སནྟུཊྛོ སམཎོ གོཏམོ ཨིཏརཱིཏརེན པིཎྜཔཱཏེན, ཨིཏརཱིཏརཔིཎྜཔཱཏསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ ¶ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, སནྟི ཁོ པན མེ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱ སཔདཱནཙཱརིནོ ཨུཉྪཱསཀེ ཝཏེ རཏཱ, ཏེ ཨནྟརགྷརཾ པཝིཊྛཱ སམཱནཱ ཨཱསནེནཔི ནིམནྟིཡམཱནཱ ན སཱདིཡནྟི. ཨཧཾ ཁོ པནུདཱཡི, ཨཔྤེཀདཱ ནིམནྟནེཔི [ནིམནྟནསྶཱཔི (ཀ.)] བྷུཉྫཱམི སཱལཱིནཾ ཨོདནཾ ཝིཙིཏཀཱལ༹ཀཾ ¶ ¶ ཨནེཀསཱུཔཾ ཨནེཀབྱཉྫནཾ. ‘སནྟུཊྛོ སམཎོ གོཏམོ ཨིཏརཱིཏརེན པིཎྜཔཱཏེན, ཨིཏརཱིཏརཔིཎྜཔཱཏསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, ཡེ ཏེ, ཨུདཱཡི, མམ སཱཝཀཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱ སཔདཱནཙཱརིནོ ཨུཉྪཱསཀེ ཝཏེ རཏཱ ཏེ ཨནྟརགྷརཾ པཝིཊྛཱ སམཱནཱ ཨཱསནེནཔི ནིམནྟིཡམཱནཱ ན སཱདིཡནྟི, ན མཾ ཏེ ཨིམིནཱ དྷམྨེན སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ.

‘‘‘སནྟུཊྛོ སམཎོ གོཏམོ ཨིཏརཱིཏརེན སེནཱསནེན, ཨིཏརཱིཏརསེནཱསནསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, སནྟི ཁོ པན མེ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ རུཀྑམཱུལིཀཱ ཨབྦྷོཀཱསིཀཱ, ཏེ ཨཊྛམཱསེ ཚནྣཾ ན ཨུཔེནྟི. ཨཧཾ ཁོ པནུདཱཡི, ཨཔྤེཀདཱ ཀཱུཊཱགཱརེསུཔི ཝིཧརཱམི ཨུལླིཏྟཱཝལིཏྟེསུ ནིཝཱཏེསུ ཕུསིཏགྒལེ༹སུ [ཕུསྶིཏགྒལེ༹སུ (སཱི. པཱི.)] པིཧིཏཝཱཏཔཱནེསུ. ‘སནྟུཊྛོ སམཎོ གོཏམོ ཨིཏརཱིཏརེན ¶ སེནཱསནེན, ཨིཏརཱིཏརསེནཱསནསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, ཡེ ཏེ, ཨུདཱཡི, མམ སཱཝཀཱ རུཀྑམཱུལིཀཱ ཨབྦྷོཀཱསིཀཱ ཏེ ཨཊྛམཱསེ ཚནྣཾ ན ཨུཔེནྟི, ན མཾ ཏེ ཨིམིནཱ དྷམྨེན སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ ¶ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ.

‘‘‘པཝིཝིཏྟོ སམཎོ གོཏམོ, པཝིཝེཀསྶ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, སནྟི ཁོ པན མེ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ ཨཱརཉྙིཀཱ པནྟསེནཱསནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཝིཧརནྟི, ཏེ ཨནྭདྡྷམཱསཾ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨོསརནྟི པཱཏིམོཀྑུདྡེསཱཡ. ཨཧཾ ཁོ པནུདཱཡི, ཨཔྤེཀདཱ ཨཱཀིཎྞོ ཝིཧརཱམི བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑུནཱིཧི ¶ ཨུཔཱསཀེཧི ཨུཔཱསིཀཱཧི རཉྙཱ རཱཛམཧཱམཏྟེཧི ཏིཏྠིཡེཧི ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི. ‘པཝིཝིཏྟོ སམཎོ གོཏམོ, པཝིཝེཀསྶ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི’ཏི, ཨིཏི ཙེ ¶ མཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀཱ སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ, ཡེ ཏེ, ཨུདཱཡི, མམ སཱཝཀཱ ཨཱརཉྙཀཱ པནྟསེནཱསནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཝིཧརནྟི ཏེ ཨནྭདྡྷམཱསཾ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨོསརནྟི པཱཏིམོཀྑུདྡེསཱཡ, ན མཾ ཏེ ཨིམིནཱ དྷམྨེན སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུཾ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརེཡྻུཾ.

‘‘ཨིཏི ཁོ, ཨུདཱཡི, ན མམཾ སཱཝཀཱ ཨིམེཧི པཉྩཧི དྷམྨེཧི སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

༢༤༣. ‘‘ཨཏྠི ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཉྙེ ཙ པཉྩ དྷམྨཱ ཡེཧི པཉྩཧི དྷམྨེཧི མམཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི ¶ , སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. ཀཏམེ པཉྩ? ཨིདྷུདཱཡི, མམཾ སཱཝཀཱ ཨདྷིསཱིལེ སམྦྷཱཝེནྟི – ‘སཱིལཝཱ སམཎོ གོཏམོ པརམེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ’ཏི. ཡམྤུདཱཡི [ཡམུདཱཡི (སྱཱ. ཀ.)], མམཾ སཱཝཀཱ ཨདྷིསཱིལེ སམྦྷཱཝེནྟི – ‘སཱིལཝཱ སམཎོ གོཏམོ པརམེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ’ཏི, ཨཡཾ ཁོ, ཨུདཱཡི ¶ , པཋམོ དྷམྨོ ཡེན མམཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

༢༤༤. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, མམཾ སཱཝཀཱ ཨབྷིཀྐནྟེ ཉཱཎདསྶནེ སམྦྷཱཝེནྟི – ‘ཛཱནཾཡེཝཱཧ སམཎོ གོཏམོ – ཛཱནཱམཱིཏི, པསྶཾཡེཝཱཧ སམཎོ གོཏམོ – པསྶཱམཱིཏི; ཨབྷིཉྙཱཡ སམཎོ གོཏམོ དྷམྨཾ དེསེཏི ནོ ཨནབྷིཉྙཱཡ; སནིདཱནཾ སམཎོ གོཏམོ དྷམྨཾ དེསེཏི ནོ ཨནིདཱནཾ; སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ སམཎོ གོཏམོ དྷམྨཾ དེསེཏི ནོ ཨཔྤཱཊིཧཱརིཡ’ནྟི. ཡམྤུདཱཡི, མམཾ སཱཝཀཱ ཨབྷིཀྐནྟེ ཉཱཎདསྶནེ སམྦྷཱཝེནྟི – ‘ཛཱནཾཡེཝཱཧ སམཎོ གོཏམོ – ཛཱནཱམཱིཏི, པསྶཾཡེཝཱཧ སམཎོ གོཏམོ – པསྶཱམཱིཏི; ཨབྷིཉྙཱཡ སམཎོ གོཏམོ དྷམྨཾ དེསེཏི ནོ ཨནབྷིཉྙཱཡ; སནིདཱནཾ སམཎོ གོཏམོ དྷམྨཾ དེསེཏི ནོ ཨནིདཱནཾ; སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ སམཎོ གོཏམོ དྷམྨཾ དེསེཏི ནོ ཨཔྤཱཊིཧཱརིཡ’ནྟི, ཨཡཾ ཁོ, ཨུདཱཡི, དུཏིཡོ དྷམྨོ ཡེན མམཾ སཱཝཀཱ ¶ ¶ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

༢༤༥. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, མམཾ སཱཝཀཱ ཨདྷིཔཉྙཱཡ སམྦྷཱཝེནྟི – ‘པཉྙཝཱ སམཎོ གོཏམོ པརམེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ; ཏཾ ཝཏ ཨནཱགཏཾ ཝཱདཔཐཾ ན དཀྑཏི, ཨུཔྤནྣཾ ཝཱ པརཔྤཝཱདཾ ན སཧདྷམྨེན སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཎྷིསྶཏཱིཏི – ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི’. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུདཱཡི, ཨཔི ནུ མེ སཱཝཀཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟཱ ཨེཝཾ པསྶནྟཱ ཨནྟརནྟརཱ ཀཐཾ ཨོཔཱཏེཡྻུ’’ནྟི?

‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ན ཁོ པནཱཧཾ, ཨུདཱཡི, སཱཝཀེསུ ཨནུསཱསནིཾ པཙྩཱསཱིསཱམི [པཙྩཱསིཾསཱམི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]; ཨཉྙདཏྠུ མམཡེཝ སཱཝཀཱ ཨནུསཱསནིཾ པཙྩཱསཱིསནྟི.

‘‘ཡམྤུདཱཡི, མམཾ སཱཝཀཱ ཨདྷིཔཉྙཱཡ སམྦྷཱཝེནྟི – ‘པཉྙཝཱ སམཎོ གོཏམོ པརམེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ; ཏཾ ཝཏ ཨནཱགཏཾ ཝཱདཔཐཾ ན དཀྑཏི, ཨུཔྤནྣཾ ཝཱ པརཔྤཝཱདཾ ན སཧདྷམྨེན ནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཎྷིསྶཏཱིཏི – ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི’. ཨཡཾ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཏཏིཡོ དྷམྨོ ཡེན མམཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

༢༤༦. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, མམ སཱཝཀཱ ཡེན དུཀྑེན དུཀྑོཏིཎྞཱ དུཀྑཔརེཏཱ ཏེ མཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཙྪནྟི, ཏེསཱཧཾ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི, ཏེསཱཧཾ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེམི པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན; ཏེ མཾ དུཀྑསམུདཡཾ… དུཀྑནིརོདྷཾ… དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཙྪནྟི, ཏེསཱཧཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི ¶ , ཏེསཱཧཾ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེམི པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན. ཡམྤུདཱཡི, མམ སཱཝཀཱ ཡེན དུཀྑེན དུཀྑོཏིཎྞཱ དུཀྑཔརེཏཱ ཏེ མཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཙྪནྟི, ཏེསཱཧཾ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི, ཏེསཱཧཾ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེམི པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན. ཏེ མཾ དུཀྑསམུདཡཾ ¶ … དུཀྑནིརོདྷཾ… དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཙྪནྟི. ཏེསཱཧཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཨརིཡསཙྩཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོམི. ཏེསཱཧཾ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེམི པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན. ཨཡཾ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཙཏུཏྠོ དྷམྨོ ཡེན ¶ མམཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

༢༤༧. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ; ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནེ བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི ¶ , བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡམཏི, ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི, ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི, པདཧཏི; ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡམཏི, ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི, ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི, པདཧཏི; ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡམཏི, ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི, ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི, པདཧཏི; ཨུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཨསམྨོསཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ ཚནྡཾ ཛནེཏི, ཝཱཡམཏི, ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི, ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི, པདཧཏི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདེ བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཚནྡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི, ཝཱིརིཡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི, ཙིཏྟསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི, ཝཱིམཾསཱསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ པཉྩིནྡྲིཡཱནི བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི ¶ , བྷིཀྑུ སདྡྷིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏི ཨུཔསམགཱམིཾ སམྦོདྷགཱམིཾ; ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏི…པེ… སཏིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏི… སམཱདྷིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏི… པཉྙིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏི ¶ ཨུཔསམགཱམིཾ སམྦོདྷགཱམིཾ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ པཉྩ བལཱནི བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སདྡྷཱབལཾ བྷཱཝེཏི ཨུཔསམགཱམིཾ སམྦོདྷགཱམིཾ; ཝཱིརིཡབལཾ བྷཱཝེཏི…པེ… སཏིབལཾ བྷཱཝེཏི… སམཱདྷིབལཾ བྷཱཝེཏི… པཉྙཱབལཾ བྷཱཝེཏི ཨུཔསམགཱམིཾ སམྦོདྷགཱམིཾ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒེ བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ; དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི…པེ… ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ སམྨཱདིཊྛིཾ བྷཱཝེཏི, སམྨཱསངྐཔྤཾ བྷཱཝེཏི, སམྨཱཝཱཙཾ བྷཱཝེཏི ¶ , སམྨཱཀམྨནྟཾ བྷཱཝེཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝཾ བྷཱཝེཏི, སམྨཱཝཱཡཱམཾ བྷཱཝེཏི, སམྨཱསཏིཾ ¶ བྷཱཝེཏི, སམྨཱསམཱདྷིཾ བྷཱཝེཏི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༤༨. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨཊྛ ཝིམོཀྑེ བྷཱཝེནྟི. རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏི, ཨཡཾ པཋམོ ཝིམོཀྑོ; ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི, ཨཡཾ དུཏིཡོ ཝིམོཀྑོ; སུབྷནྟེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཏཏིཡོ ཝིམོཀྑོ; སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ ¶ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ ཝིམོཀྑོ; སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ པཉྩམོ ཝིམོཀྑོ; སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཚཊྛོ ཝིམོཀྑོ; སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ སཏྟམོ ཝིམོཀྑོ; སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨཡཾ ཨཊྛམོ ཝིམོཀྑོ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༤༩. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ ¶ མེ སཱཝཀཱ ཨཊྛ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི བྷཱཝེནྟི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི. ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི, པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཋམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི. ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི, པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི. ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི, པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི. ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི, པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ¶ ¶ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨུམཱཔུཔྥཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི. ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི, པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཉྩམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ ¶ .

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཾ ¶ པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི. ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི, པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི. ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི, པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾ སཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ སཏྟམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨོསདྷིཏཱརཀཱ ཨོདཱཏཱ ཨོདཱཏཝཎྞཱ ཨོདཱཏནིདསྶནཱ ཨོདཱཏནིབྷཱསཱ, སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ཨོདཱཏཾ ཨོདཱཏཝཎྞཾ ཨོདཱཏནིདསྶནཾ ཨོདཱཏནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི ¶ ¶ . ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི ¶ , པསྶཱམཱི’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༠. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ དས ཀསིཎཱཡཏནཱནི བྷཱཝེནྟི. པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ; ཨཱཔོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི…པེ… ཏེཛོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝཱཡོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ནཱིལཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… པཱིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ལོཧིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨོདཱཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨཱཀཱསཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ¶ … ཝིཉྙཱཎཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༡. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི བྷཱཝེནྟི. ཨིདྷུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཝིཝེཀཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨབྷིསནྡེཏི པརིསནྡེཏི པརིཔཱུརེཏི པརིཔྥརཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ ཝིཝེཀཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, དཀྑོ ནྷཱཔཀོ [ནཧཱཔཀོ (སཱི. པཱི.)] ཝཱ ནྷཱཔཀནྟེཝཱསཱི ¶ ཝཱ ཀཾསཐཱལེ ནྷཱནཱིཡཙུཎྞཱནི [ནཧཱནཱིཡཙུཎྞཱནི (སཱི. པཱི.)] ཨཱཀིརིཏྭཱ ཨུདཀེན པརིཔྥོསཀཾ པརིཔྥོསཀཾ སནྣེཡྻ, སཱཡཾ ནྷཱནཱིཡཔིཎྜི [སཱསྶ ནཧཱནཱིཡཔིཎྜཱི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.)] སྣེཧཱནུགཏཱ སྣེཧཔརེཏོ སནྟརབཱཧིརཱ ཕུཊཱ སྣེཧེན ན ཙ པགྒྷརིཎཱི; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཝིཝེཀཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨབྷིསནྡེཏི པརིསནྡེཏི པརིཔཱུརེཏི པརིཔྥརཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ ཝིཝེཀཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ སམཱདྷིཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨབྷིསནྡེཏི པརིསནྡེཏི པརིཔཱུརེཏི པརིཔྥརཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ སམཱདྷིཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི ¶ . སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, ཨུདཀརཧདོ གམྦྷཱིརོ ཨུབྦྷིདོདཀོ [ཨུབྦྷིཏོདཀོ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)]. ཏསྶ ནེཝསྶ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཨུདཀསྶ ཨཱཡམུཁཾ ¶ , ན པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ ཨུདཀསྶ ཨཱཡམུཁཾ, ན ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཨུདཀསྶ ཨཱཡམུཁཾ, ན དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ ཨུདཀསྶ ¶ ཨཱཡམུཁཾ, དེཝོ ཙ ན ཀཱལེན ཀཱལཾ སམྨཱ དྷཱརཾ ཨནུཔྤཝེཙྪེཡྻ; ཨཐ ཁོ ཏམྷཱཝ ཨུདཀརཧདཱ སཱིཏཱ ཝཱརིདྷཱརཱ ཨུབྦྷིཛྫིཏྭཱ ཏམེཝ ཨུདཀརཧདཾ སཱིཏེན ཝཱརིནཱ ཨབྷིསནྡེཡྻ པརིསནྡེཡྻ པརིཔཱུརེཡྻ པརིཔྥརེཡྻ, ནཱསྶ [ན ནེསཾ (སཱི.)] ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཨུདཀརཧདསྶ སཱིཏེན ཝཱརིནཱ ཨཔྥུཊཾ ཨསྶ. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ སམཱདྷིཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨབྷིསནྡེཏི པརིསནྡེཏི པརིཔཱུརེཏི པརིཔྥརཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ¶ ཀཱཡསྶ སམཱདྷིཛེན པཱིཏིསུཁེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ནིཔྤཱིཏིཀེན སུཁེན ཨབྷིསནྡེཏི པརིསནྡེཏི པརིཔཱུརེཏི པརིཔྥརཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ ནིཔྤཱིཏིཀེན སུཁེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, ཨུཔྤལིནིཡཾ ཝཱ པདུམིནིཡཾ ཝཱ པུཎྜརཱིཀིནིཡཾ ཝཱ ཨཔྤེཀཙྩཱནི ཨུཔྤལཱནི ཝཱ པདུམཱནི ཝཱ པུཎྜརཱིཀཱནི ཝཱ ཨུདཀེ ཛཱཏཱནི ཨུདཀེ སཾཝཌྜྷཱནི ཨུདཀཱནུགྒཏཱནི ཨནྟོ ནིམུགྒཔོསཱིནི, ཏཱནི ཡཱཝ ཙགྒཱ ཡཱཝ ཙ མཱུལཱ སཱིཏེན ཝཱརིནཱ ཨབྷིསནྣཱནི པརིསནྣཱནི པརིཔཱུརཱནི པརིཔྥུཊཱནི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏཾ, ཨུཔྤལཱནཾ ཝཱ པདུམཱནཾ ཝཱ པུཎྜརཱིཀཱནཾ ཝཱ སཱིཏེན ཝཱརིནཱ ཨཔྥུཊཾ ཨསྶ; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ནིཔྤཱིཏིཀེན སུཁེན ཨབྷིསནྡེཏི པརིསནྡེཏི པརིཔཱུརེཏི པརིཔྥརཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ ནིཔྤཱིཏིཀེན སུཁེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ པརིསུདྡྷེན ཙེཏསཱ པརིཡོདཱཏེན ཕརིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ པརིསུདྡྷེན ཙེཏསཱ པརིཡོདཱཏེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, པུརིསོ ཨོདཱཏེན ཝཏྠེན སསཱིསཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨསྶ, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ ཨོདཱཏེན ཝཏྠེན ¶ ཨཔྥུཊཾ ཨསྶ; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ¶ པརིསུདྡྷེན ཙེཏསཱ པརིཡོདཱཏེན ཕརིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ནཱསྶ ཀིཉྩི སབྦཱཝཏོ ཀཱཡསྶ པརིསུདྡྷེན ¶ ཙེཏསཱ པརིཡོདཱཏེན ཨཔྥུཊཾ ཧོཏི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༢. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨེཝཾ པཛཱནནྟི – ‘ཨཡཾ ཁོ མེ ཀཱཡོ རཱུཔཱི ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོ མཱཏཱཔེཏྟིཀསམྦྷཝོ ཨོདནཀུམྨཱསཱུཔཙཡོ ཨནིཙྩུཙྪཱདནཔརིམདྡནབྷེདནཝིདྡྷཾསནདྷམྨོ; ཨིདཉྩ པན མེ ཝིཉྙཱཎཾ ཨེཏྠ སིཏཾ ཨེཏྠ པཊིབདྡྷཾ’. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, མཎི ཝེལུ༹རིཡོ སུབྷོ ཛཱཏིམཱ ཨཊྛཾསོ སུཔརིཀམྨཀཏོ ཨཙྪོ ཝིཔྤསནྣོ སབྦཱཀཱརསམྤནྣོ; ཏཏྲིདཾ སུཏྟཾ ཨཱཝུཏཾ ནཱིལཾ ཝཱ པཱིཏཾ ཝཱ ལོཧིཏཾ ཝཱ ཨོདཱཏཾ ཝཱ པཎྜུསུཏྟཾ ཝཱ. ཏམེནཾ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཧཏྠེ ཀརིཏྭཱ པཙྩཝེཀྑེཡྻ – ‘ཨཡཾ ཁོ མཎི ཝེལུ༹རིཡོ སུབྷོ ཛཱཏིམཱ ཨཊྛཾསོ སུཔརིཀམྨཀཏོ ཨཙྪོ ཝིཔྤསནྣོ སབྦཱཀཱརསམྤནྣོ; ཏཏྲིདཾ སུཏྟཾ ཨཱཝུཏཾ ནཱིལཾ ཝཱ པཱིཏཾ ཝཱ ལོཧིཏཾ ཝཱ ཨོདཱཏཾ ཝཱ པཎྜུསུཏྟཾ ཝཱ’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨེཝཾ པཛཱནནྟི – ‘ཨཡཾ ཁོ མེ ཀཱཡོ རཱུཔཱི ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀོ མཱཏཱཔེཏྟིཀསམྦྷཝོ ཨོདནཀུམྨཱསཱུཔཙཡོ ཨནིཙྩུཙྪཱདནཔརིམདྡནབྷེདནཝིདྡྷཾསནདྷམྨོ; ཨིདཉྩ ¶ པན མེ ཝིཉྙཱཎཾ ཨེཏྠ སིཏཾ ཨེཏྠ པཊིབདྡྷ’ནྟི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༣. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨིམམྷཱ ཀཱཡཱ ཨཉྙཾ ཀཱཡཾ ཨབྷིནིམྨིནནྟི རཱུཔིཾ མནོམཡཾ སབྦངྒཔཙྩངྒིཾ ཨཧཱིནིནྡྲིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, པུརིསོ མུཉྫམྷཱ ཨཱིསིཀཾ པབྦཱཧེཡྻ; ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ མུཉྫོ, ཨཡཾ ཨཱིསིཀཱ; ཨཉྙོ མུཉྫོ, ཨཉྙཱ ཨཱིསིཀཱ; མུཉྫམྷཱཏྭེཝ ཨཱིསིཀཱ པབྦཱལ༹ྷཱ’ཏི. སེཡྻཐཱ ཝཱ པནུདཱཡི, པུརིསོ ཨསིཾ ཀོསིཡཱ པབྦཱཧེཡྻ; ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཨསི, ཨཡཾ ཀོསི; ཨཉྙོ ཨསི ཨཉྙཱ ཀོསི; ཀོསིཡཱཏྭེཝ ཨསི པབྦཱལ༹ྷོ’ཏི. སེཡྻཐཱ ཝཱ, པནུདཱཡི ¶ , པུརིསོ ཨཧིཾ ཀརཎྜཱ ཨུདྡྷརེཡྻ; ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཨཧི, ཨཡཾ ཀརཎྜོ; ཨཉྙོ ¶ ཨཧི, ཨཉྙོ ཀརཎྜོ; ཀརཎྜཱཏྭེཝ ཨཧི ཨུབྦྷཏོ’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨིམམྷཱ ཀཱཡཱ ཨཉྙཾ ཀཱཡཾ ¶ ཨབྷིནིམྨིནནྟི རཱུཔིཾ མནོམཡཾ སབྦངྒཔཙྩངྒིཾ ཨཧཱིནིནྡྲིཡཾ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༤. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷོནྟི – ཨེཀོཔི ¶ ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོནྟི, བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཧོཏི; ཨཱཝིབྷཱཝཾ, ཏིརོབྷཱཝཾ; ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནཱ གཙྪནྟི, སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ; པཐཝིཡཱཔི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོནྟི, སེཡྻཐཱཔི ཨུདཀེ; ཨུདཀེཔི ཨབྷིཛྫམཱནེ [ཨབྷིཛྫམཱནཱ (ཀ.)] གཙྪནྟི, སེཡྻཐཱཔི པཐཝིཡཾ; ཨཱཀཱསེཔི པལླངྐེན ཀམནྟི, སེཡྻཐཱཔི པཀྑཱི སཀུཎོ; ཨིམེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ པཱཎིནཱ པརིམསནྟི པརིམཛྫནྟི, ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེནྟི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, དཀྑོ ཀུམྦྷཀཱརོ ཝཱ ཀུམྦྷཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ སུཔརིཀམྨཀཏཱཡ མཏྟིཀཱཡ ཡཾ ཡདེཝ བྷཱཛནཝིཀཏིཾ ཨཱཀངྑེཡྻ ཏཾ ཏདེཝ ཀརེཡྻ ཨབྷིནིཔྥཱདེཡྻ; སེཡྻཐཱ ཝཱ པནུདཱཡི, དཀྑོ དནྟཀཱརོ ཝཱ དནྟཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ སུཔརིཀམྨཀཏསྨིཾ དནྟསྨིཾ ཡཾ ཡདེཝ དནྟཝིཀཏིཾ ཨཱཀངྑེཡྻ ཏཾ ཏདེཝ ཀརེཡྻ ཨབྷིནིཔྥཱདེཡྻ; སེཡྻཐཱ ཝཱ པནུདཱཡི, དཀྑོ སུཝཎྞཀཱརོ ཝཱ སུཝཎྞཀཱརནྟེཝཱསཱི ཝཱ སུཔརིཀམྨཀཏསྨིཾ སུཝཎྞསྨིཾ ཡཾ ཡདེཝ སུཝཎྞཝིཀཏིཾ ཨཱཀངྑེཡྻ ཏཾ ཏདེཝ ཀརེཡྻ ཨབྷིནིཔྥཱདེཡྻ. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷོནྟི – ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོནྟི, བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཧོཏི; ཨཱཝིབྷཱཝཾ, ཏིརོབྷཱཝཾ; ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནཱ གཙྪནྟི, སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ; པཐཝིཡཱཔི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོནྟི, སེཡྻཐཱཔི ཨུདཀེ; ཨུདཀེཔི ཨབྷིཛྫམཱནེ གཙྪནྟི ¶ , སེཡྻཐཱཔི པཐཝིཡཾ; ཨཱཀཱསེཔི པལླངྐེན ཀམནྟི, སེཡྻཐཱཔི པཀྑཱི ¶ སཀུཎོ; ཨིམེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ པཱཎིནཱ པརིམསནྟི པརིམཛྫནྟི, ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ¶ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༥. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎནྟི – དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ, ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙ. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, བལཝཱ སངྑདྷམོ ཨཔྤཀསིརེནེཝ ཙཱཏུདྡིསཱ ཝིཉྙཱཔེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ ¶ མེ སཱཝཀཱ དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎནྟི – དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ, ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙ. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༦. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནནྟི – སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སརཱགཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཝཱིཏརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཝཱིཏརཱགཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི; སདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སདོསཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཝཱིཏདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཝཱིཏདོསཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི; སམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སམོཧཾ ཙིཏྟ’ནྟི ¶ པཛཱནནྟི, ཝཱིཏམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཝཱིཏམོཧཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི; སཾཁིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སངྑིཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཝིཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཝིཀྑིཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི; མཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘མཧགྒཏཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཨམཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨམཧགྒཏཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི; སཨུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སཨུཏྟརཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཨནུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨནུཏྟརཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི; སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སམཱཧིཏཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨསམཱཧིཏཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི; ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཨཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ དཧརོ ཡུཝཱ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཨཱདཱསེ ཝཱ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨཙྪེ ཝཱ ཨུདཀཔཏྟེ སཀཾ མུཁནིམིཏྟཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སཀཎིཀཾ ཝཱ ‘སཀཎིཀ’ནྟི [སཀཎིཀངྒཾ ཝཱ སཀཎིཀངྒནྟི (སཱི.)] ཛཱནེཡྻ ¶ , ཨཀཎིཀཾ ཝཱ ‘ཨཀཎིཀ’ནྟི [ཨཀཎིཀངྒཾ ཝཱ ཨཀཎིཀངྒནྟི (སཱི.)] ཛཱནེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནནྟི – སརཱགཾ ¶ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སརཱགཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི, ཝཱིཏརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ…པེ… སདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝཱིཏདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝཱིཏམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སངྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝིཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… མཧགྒཏཾ ཝཱ ¶ ཙིཏྟཾ… ཨམཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སཨུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨནུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནནྟི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༧. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ¶ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི, ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ – ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, པུརིསོ སཀམྷཱ གཱམཱ ཨཉྙཾ གཱམཾ གཙྪེཡྻ, ཏམྷཱཔི གཱམཱ ཨཉྙཾ གཱམཾ གཙྪེཡྻ; སོ ཏམྷཱ གཱམཱ སཀཾཡེཝ གཱམཾ པཙྩཱགཙྪེཡྻ; ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཧཾ ཁོ སཀམྷཱ གཱམཱ ཨཉྙཾ གཱམཾ ¶ ཨགཙྪིཾ, ཏཏྲ ཨེཝཾ ཨཊྛཱསིཾ ཨེཝཾ ནིསཱིདིཾ ཨེཝཾ ཨབྷཱསིཾ ཨེཝཾ ཏུཎྷཱི ཨཧོསིཾ; ཏམྷཱཔི གཱམཱ ཨམུཾ གཱམཾ ཨགཙྪིཾ, ཏཏྲཱཔི ཨེཝཾ ཨཊྛཱསིཾ ¶ ཨེཝཾ ནིསཱིདིཾ ཨེཝཾ ཨབྷཱསིཾ ཨེཝཾ ཏུཎྷཱི ཨཧོསིཾ, སོམྷི ཏམྷཱ གཱམཱ སཀཾཡེཝ གཱམཾ པཙྩཱགཏོ’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟི. ཏཏྲ ཙ པན མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༨. ‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ ¶ པསྶནྟི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནནྟི – ‘ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ; ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ¶ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི. ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶནྟི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ ¶ སཏྟེ པཛཱནནྟི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, དྭེ ཨགཱརཱ སདྭཱརཱ [སནྣདྭཱརཱ (ཀ.)]. ཏཏྲ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ པསྶེཡྻ མནུསྶེ གེཧཾ པཝིསནྟེཔི ནིཀྑམནྟེཔི ཨནུཙངྐམནྟེཔི ཨནུཝིཙརནྟེཔི; ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶནྟི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནནྟི…པེ… ཏཏྲ ཙ པ མེ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

༢༥༩. ‘‘པུན ¶ ཙཔརཾ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མེ སཱཝཀཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟི. སེཡྻཐཱཔི, ཨུདཱཡི, པབྦཏསངྑེཔེ ཨུདཀརཧདོ ཨཙྪོ ཝིཔྤསནྣོ ཨནཱཝིལོ, ཏཏྠ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཏཱིརེ ཋིཏོ པསྶེཡྻ སིཔྤིསམྦུཀམྤི [སིཔྤིཀསམྦུཀམྤི (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] སཀྑརཀཋལམྤི མཙྪགུམྦམྤི ཙརནྟམྤི ཏིཊྛནྟམྤི. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨུདཀརཧདོ ཨཙྪོ ཝིཔྤསནྣོ ཨནཱཝིལོ, ཏཏྲིམེ སིཔྤིསམྦུཀཱཔི སཀྑརཀཋལཱཔི མཙྪགུམྦཱཔི ཙརནྟིཔི ཏིཊྛནྟིཔཱི’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨཀྑཱཏཱ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཊིཔདཱ, ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ ¶ མེ སཱཝཀཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟི. ཏཏྲ ཙ པན མེ ¶ སཱཝཀཱ བཧཱུ ཨབྷིཉྙཱཝོསཱནཔཱརམིཔྤཏྟཱ ཝིཧརནྟི. ཨཡཾ ཁོ, ཨུདཱཡི, པཉྩམོ དྷམྨོ ཡེན མམ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཨུདཱཡི, པཉྩ དྷམྨཱ ཡེཧི མམཾ སཱཝཀཱ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནོ སཀུལུདཱཡཱི པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡཱིཏི.

མཧཱསཀུལུདཱཡིསུཏྟཾ ནིཊྛིཏཾ སཏྟམཾ.

༨. སམཎམུཎྜིཀསུཏྟཾ

༢༦༠. ཨེཝཾ ¶ ¶ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ [སམཎམཎྜིཀཱཔུཏྟོ (སཱི. པཱི.)] སམཡཔྤཝཱདཀེ ཏིནྡུཀཱཙཱིརེ ཨེཀསཱལཀེ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམེ པཊིཝསཏི ¶ མཧཏིཡཱ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ པཉྩམཏྟེཧི པརིབྦཱཛཀསཏེཧི. ཨཐ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི སཱཝཏྠིཡཱ ནིཀྑམི དིཝཱ དིཝསྶ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཨཐ ཁོ པཉྩཀངྒསྶ ཐཔཏིསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ; པཊིསལླཱིནོ བྷགཝཱ. མནོབྷཱཝནིཡཱནམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ཨསམཡོ དསྶནཱཡ; པཊིསལླཱིནཱ མནོབྷཱཝནིཡཱ བྷིཀྑཱུ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན སམཡཔྤཝཱདཀོ ཏིནྡུཀཱཙཱིརོ ཨེཀསཱལཀོ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམོ ཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཡེན སམཡཔྤཝཱདཀོ ཏིནྡུཀཱཙཱིརོ ཨེཀསཱལཀོ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམོ ཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ མཧཏིཡཱ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི ཨུནྣཱདིནིཡཱ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱཡ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟིཡཱ, སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ མཧཱམཏྟཀཐཾ སེནཱཀཐཾ བྷཡཀཐཾ ¶ ཡུདྡྷཀཐཾ ¶ ཨནྣཀཐཾ པཱནཀཐཾ ཝཏྠཀཐཾ སཡནཀཐཾ མཱལཱཀཐཾ གནྡྷཀཐཾ ཉཱཏིཀཐཾ ཡཱནཀཐཾ གཱམཀཐཾ ནིགམཀཐཾ ནགརཀཐཾ ཛནཔདཀཐཾ ཨིཏྠིཀཐཾ སཱུརཀཐཾ ཝིསིཁཱཀཐཾ ཀུམྦྷཊྛཱནཀཐཾ པུབྦཔེཏཀཐཾ ནཱནཏྟཀཐཾ ལོཀཀྑཱཡིཀཾ སམུདྡཀྑཱཡིཀཾ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱ.

ཨདྡསཱ ཁོ ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ པཉྩཀངྒཾ ཐཔཏིཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན སཀཾ པརིསཾ སཎྛཱཔེསི – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ, མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ; ཨཡཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ ཨཱགཙྪཏི པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི. ཡཱཝཏཱ ཁོ པན སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ སཱཝཏྠིཡཾ པཊིཝསནྟི ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ ¶ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི. ཨཔྤསདྡཀཱམཱ ཁོ པན ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཔྤསདྡཝིནཱིཏཱ ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདིནོ; ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ པརིསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

༢༦༡. ཨཐ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨུགྒཱཧམཱནེན པརིབྦཱཛཀེན སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟེན སདྡྷིཾ སམྨོདི ¶ . སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ པཉྩཀངྒཾ ཐཔཏིཾ ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ ཨཧཾ, གཧཔཏི, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཾ པུརིསཔུགྒལཾ པཉྙཔེམི སམྤནྣཀུསལཾ པརམཀུསལཾ ¶ ཨུཏྟམཔཏྟིཔཏྟཾ སམཎཾ ཨཡོཛ྄ཛྷཾ. ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ན ཀཱཡེན པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི, ན པཱཔཀཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ན པཱཔཀཾ སངྐཔྤཾ སངྐཔྤེཏི, ན པཱཔཀཾ ཨཱཛཱིཝཾ ཨཱཛཱིཝཏི – ཨིམེཧི ཁོ ཨཧཾ, གཧཔཏི, ཙཏཱུཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཾ པུརིསཔུགྒལཾ པཉྙཔེམི སམྤནྣཀུསལཾ པརམཀུསལཾ ཨུཏྟམཔཏྟིཔཏྟཾ སམཎཾ ཨཡོཛ྄ཛྷ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཨུགྒཱཧམཱནསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟསྶ བྷཱསིཏཾ ནེཝ ཨབྷིནནྡི ནཔྤཊིཀྐོསི. ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི – ‘‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ པཉྩཀངྒོ ཐཔཏི ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི ཨུགྒཱཧམཱནེན ¶ པརིབྦཱཛཀེན སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི.

༢༦༢. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷགཝཱ པཉྩཀངྒཾ ཐཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ ཁོ, ཐཔཏི, དཧརོ ཀུམཱརོ མནྡོ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོ སམྤནྣཀུསལོ བྷཝིསྶཏི པརམཀུསལོ ཨུཏྟམཔཏྟིཔཏྟོ སམཎོ ཨཡོཛ྄ཛྷོ, ཡཐཱ ཨུགྒཱཧམཱནསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟསྶ ཝཙནཾ. དཧརསྶ ཧི, ཐཔཏི, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ ཀཱཡོཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པན ཀཱཡེན པཱཔཀམྨཾ ཀརིསྶཏི, ཨཉྙཏྲ ཕནྡིཏམཏྟཱ! དཧརསྶ ཧི, ཐཔཏི, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ ¶ ཝཱཙཱཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པན པཱཔཀཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིསྶཏི, ཨཉྙཏྲ རོདིཏམཏྟཱ ¶ ! དཧརསྶ ཧི, ཐཔཏི, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ སངྐཔྤོཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པན པཱཔཀཾ སངྐཔྤཾ སངྐཔྤིསྶཏི, ཨཉྙཏྲ ཝིཀཱུཛིཏམཏྟཱ [ཝིཀུཛྫིཏམཏྟཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]! དཧརསྶ ཧི, ཐཔཏི, ཀུམཱརསྶ མནྡསྶ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀསྶ ཨཱཛཱིཝོཏིཔི ན ཧོཏི, ཀུཏོ པན པཱཔཀཾ ¶ ཨཱཛཱིཝཾ ཨཱཛཱིཝིསྶཏི, ཨཉྙཏྲ མཱཏུཐཉྙཱ! ཨེཝཾ སནྟེ ཁོ, ཐཔཏི, དཧརོ ཀུམཱརོ མནྡོ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོ སམྤནྣཀུསལོ བྷཝིསྶཏི པརམཀུསལོ ཨུཏྟམཔཏྟིཔཏྟོ སམཎོ ཨཡོཛ྄ཛྷོ, ཡཐཱ ཨུགྒཱཧམཱནསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟསྶ ཝཙནཾ.

༢༦༣. ‘‘ཙཏཱུཧི ཁོ ཨཧཾ, ཐཔཏི, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཾ པུརིསཔུགྒལཾ པཉྙཔེམི ན ཙེཝ སམྤནྣཀུསལཾ ན པརམཀུསལཾ ན ཨུཏྟམཔཏྟིཔཏྟཾ སམཎཾ ཨཡོཛ྄ཛྷཾ, ཨཔི ཙིམཾ དཧརཾ ཀུམཱརཾ མནྡཾ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀཾ སམདྷིགཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི. ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི? ཨིདྷ, ཐཔཏི, ན ཀཱཡེན པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི, ན པཱཔཀཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ན པཱཔཀཾ སངྐཔྤཾ སངྐཔྤེཏི, ན པཱཔཀཾ ཨཱཛཱིཝཾ ཨཱཛཱིཝཏི – ཨིམེཧི ཁོ ཨཧཾ, ཐཔཏི, ཙཏཱུཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཾ པུརིསཔུགྒལཾ པཉྙཔེམི ན ཙེཝ སམྤནྣཀུསལཾ ན པརམཀུསལཾ ན ཨུཏྟམཔཏྟིཔཏྟཾ སམཎཾ ཨཡོཛ྄ཛྷཾ, ཨཔི ཙིམཾ དཧརཾ ཀུམཱརཾ མནྡཾ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀཾ སམདྷིགཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི.

‘‘དསཧི ¶ ཁོ ཨཧཾ, ཐཔཏི, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཾ པུརིསཔུགྒལཾ པཉྙཔེམི སམྤནྣཀུསལཾ པརམཀུསལཾ ཨུཏྟམཔཏྟིཔཏྟཾ སམཎཾ ཨཡོཛ྄ཛྷཾ. ཨིམེ ཨཀུསལཱ སཱིལཱ; ཏམཧཾ [ཀཧཾ (སཱི.), ཏཧཾ (པཱི.)], ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ ཨཀུསལཱ ¶ སཱིལཱ; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིདྷ ཨཀུསལཱ སཱིལཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཨཀུསལཱནཾ སཱིལཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཨིམེ ཀུསལཱ སཱིལཱ; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ ཀུསལཱ སཱིལཱ; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིདྷ ཀུསལཱ སཱིལཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཀུསལཱནཾ སཱིལཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཨིམེ ཨཀུསལཱ སངྐཔྤཱ; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ ཨཀུསལཱ སངྐཔྤཱ ¶ ; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིདྷ ཨཀུསལཱ ¶ སངྐཔྤཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཨཀུསལཱནཾ སངྐཔྤཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཨིམེ ཀུསལཱ སངྐཔྤཱ; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ ཀུསལཱ སངྐཔྤཱ ¶ ; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨིདྷ ཀུསལཱ སངྐཔྤཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཀུསལཱནཾ སངྐཔྤཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི; ཏམཧཾ, ཐཔཏི, ཝེདིཏབྦནྟི ཝདཱམི.

༢༦༤. ‘‘ཀཏམེ ཙ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སཱིལཱ? ཨཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ, ཨཀུསལཾ ཝཙཱིཀམྨཾ, པཱཔཀོ ཨཱཛཱིཝོ – ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སཱིལཱ.

‘‘ཨིམེ ཙ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སཱིལཱ ཀིཾསམུཊྛཱནཱ? སམུཊྛཱནམྤི ནེསཾ ཝུཏྟཾ. ‘ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཀཏམཾ ཙིཏྟཾ? ཙིཏྟམྤི ཧི བཧུཾ ཨནེཀཝིདྷཾ ནཱནཔྤཀཱརཀཾ. ཡཾ ཙིཏྟཾ སརཱགཾ སདོསཾ སམོཧཾ, ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ ཨཀུསལཱ སཱིལཱ.

‘‘ཨིམེ ཙ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སཱིལཱ ཀུཧིཾ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི? ནིརོདྷོཔི ནེསཾ ཝུཏྟོ. ཨིདྷ, ཐཔཏི, བྷིཀྑུ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ ཀཱཡསུཙརིཏཾ ¶ བྷཱཝེཏི, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏི, མནོདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ མནོསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏི, མིཙྪཱཛཱིཝཾ པཧཱཡ སམྨཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཏཾ ཀཔྤེཏི – ཨེཏྠེཏེ ཨཀུསལཱ སཱིལཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི.

‘‘ཀཐཾ པཊིཔནྣོ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱནཾ སཱིལཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཐཔཏི, བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི; ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི; ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི; ཨུཔྤནྣཱནཾ ¶ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཨསམྨོསཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ ཚནྡཾ ཛནེཏི ¶ ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ¶ ཁོ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱནཾ སཱིལཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི.

༢༦༥. ‘‘ཀཏམེ ཙ, ཐཔཏི, ཀུསལཱ སཱིལཱ? ཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ, ཀུསལཾ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཨཱཛཱིཝཔརིསུདྡྷམྤི ཁོ ཨཧཾ, ཐཔཏི, སཱིལསྨིཾ ཝདཱམི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, ཐཔཏི, ཀུསལཱ སཱིལཱ.

‘‘ཨིམེ ཙ, ཐཔཏི, ཀུསལཱ སཱིལཱ ཀིཾསམུཊྛཱནཱ? སམུཊྛཱནམྤི ནེསཾ ཝུཏྟཾ. ‘ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཀཏམཾ ཙིཏྟཾ? ཙིཏྟམྤི ཧི བཧུཾ ཨནེཀཝིདྷཾ ནཱནཔྤཀཱརཀཾ. ཡཾ ཙིཏྟཾ ཝཱིཏརཱགཾ ཝཱིཏདོསཾ ཝཱིཏམོཧཾ, ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ ཀུསལཱ སཱིལཱ.

‘‘ཨིམེ ཙ, ཐཔཏི, ཀུསལཱ སཱིལཱ ཀུཧིཾ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི? ནིརོདྷོཔི ནེསཾ ཝུཏྟོ. ཨིདྷ, ཐཔཏི, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི ནོ ཙ སཱིལམཡོ, ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; ཡཏྠསྶ ཏེ ཀུསལཱ སཱིལཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི.

‘‘ཀཐཾ པཊིཔནྣོ ཙ, ཐཔཏི, ཀུསལཱནཾ སཱིལཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཐཔཏི, བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི ¶ ; ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ…པེ… ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ…པེ… ཨུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ¶ ཋིཏིཡཱ ཨསམྨོསཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཁོ, ཐཔཏི, ཀུསལཱནཾ སཱིལཱནཾ ནིརོདྷཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི.

༢༦༦. ‘‘ཀཏམེ ཙ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སངྐཔྤཱ? ཀཱམསངྐཔྤོ, བྱཱཔཱདསངྐཔྤོ, ཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ – ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སངྐཔྤཱ.

‘‘ཨིམེ ཙ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སངྐཔྤཱ ཀིཾསམུཊྛཱནཱ? སམུཊྛཱནམྤི ནེསཾ ཝུཏྟཾ. ‘སཉྙཱསམུཊྛཱནཱ’ཏིསྶ ¶ ཝཙནཱིཡཾ. ཀཏམཱ སཉྙཱ? སཉྙཱཔི ཧི བཧཱུ ཨནེཀཝིདྷཱ ནཱནཔྤཀཱརཀཱ. ཀཱམསཉྙཱ, བྱཱཔཱདསཉྙཱ, ཝིཧིཾསཱསཉྙཱ – ཨིཏོསམུཊྛཱནཱ ཨཀུསལཱ སངྐཔྤཱ.

‘‘ཨིམེ ཙ, ཐཔཏི, ཨཀུསལཱ སངྐཔྤཱ ཀུཧིཾ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི? ནིརོདྷོ