📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ

ཨུཔརིཔཎྞཱས-ཨཊྛཀཐཱ

༡. དེཝདཧཝགྒོ

༡. དེཝདཧསུཏྟཝཎྞནཱ

༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི དེཝདཧསུཏྟཾ. ཏཏྠ དེཝདཧཾ ནཱམཱཏི དེཝཱ ཝུཙྩནྟི རཱཛཱནོ, ཏཏྠ ཙ སཀྱརཱཛཱུནཾ མངྒལཔོཀྑརཎཱི ཨཧོསི པཱསཱདིཀཱ ཨཱརཀྑསམྤནྣཱ, སཱ དེཝཱནཾ དཧཏྟཱ ‘‘དེཝདཧ’’ནྟི པཉྙཱཡིཏྠ. ཏདུཔཱདཱཡ སོཔི ནིགམོ དེཝདཧནྟྭེཝ སངྑཾ གཏོ. བྷགཝཱ ཏཾ ནིགམཾ ནིསྶཱཡ ལུམྦིནིཝནེ ཝིཧརཏི. སབྦཾ ཏཾ པུབྦེཀཏཧེཏཱུཏི པུབྦེ ཀཏཀམྨཔཙྩཡཱ. ཨིམིནཱ ཀམྨཝེདནཉྩ ཀིརིཡཝེདནཉྩ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨེཀཾ ཝིཔཱཀཝེདནམེཝ སམྤཊིཙྪནྟཱིཏི དསྶེཏི. ཨེཝཾ ཝཱདིནོ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱཏི ཨིམིནཱ པུབྦེ ཨནིཡམེཏྭཱ ཝུཏྟཾ ནིཡམེཏྭཱ དསྶེཏི.

ཨཧུཝམྷེཝ མཡནྟི ཨིདཾ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨཛཱནནབྷཱཝཾ ཛཱནནྟོཝ ཀེཝལཾ ཀལིསཱསནཾ ཨཱརོཔེཏུཀཱམོ པུཙྪཏི. ཡེ ཧི ‘‘མཡཾ ཨཧུཝམྷཱ’’ཏིཔི ན ཛཱནནྟི, ཏེ ཀཐཾ ཀམྨསྶ ཀཏབྷཱཝཾ ཝཱ ཨཀཏབྷཱཝཾ ཝཱ ཛཱནིསྶནྟི. ཨུཏྟརིཔུཙྪཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢. ཨེཝཾ སནྟེཏི ཙཱུལ༹དུཀྑཀྑནྡྷེ (མ. ནི. ༡.༡༧༩-༡༨༠) མཧཱནིགཎྛསྶ ཝཙནེ སཙྩེ སནྟེཏི ཨཏྠོ, ཨིདྷ པན ཨེཏྟཀསྶ ཋཱནསྶ ཏུམྷཱཀཾ ཨཛཱནནབྷཱཝེ སནྟེཏི ཨཏྠོ. ན ཀལླནྟི ན ཡུཏྟཾ.

༣. གཱལ༹ྷཱུཔལེཔནེནཱཏི བཧལཱུཔལེཔནེན, པུནཔྤུནཾ ཝིསརཉྫིཏེན, ན པན ཁལིཡཱ ལིཏྟེན ཝིཡ. ཨེསནིཡཱཏི ཨེསནིསལཱཀཱཡ ཨནྟམསོ ནནྟཀཝཊྚིཡཱཔི. ཨེསེཡྻཱཏི གམྦྷཱིརཾ ཝཱ ཨུཏྟཱནཾ ཝཱཏི ཝཱིམཾསེཡྻ. ཨགདངྒཱརནྟི ཛྷཱམཧརཱིཏཀསྶ ཝཱ ཨཱམལཀསྶ ཝཱ ཙུཎྞཾ. ཨོདཧེཡྻཱཏི པཀྑིཔེཡྻ. ཨརོགོཏིཨཱདི མཱགཎྜིཡསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༢༡༣) ཝུཏྟམེཝ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ, སལླེན ཝིདྡྷསྶ ཧི ཝིདྡྷཀཱལེ ཝེདནཱཡ པཱཀཊཀཱལོ ཝིཡ ཨིམེསཾ ‘‘མཡཾ པུབྦེ ཨཧུཝམྷཱ ཝཱ ནོ ཝཱ, པཱཔཀམྨཾ ཨཀརམྷཱ ཝཱ ནོ ཝཱ, ཨེཝརཱུཔཾ ཝཱ པཱཔཾ ཀརམྷཱ’’ཏི ཛཱནནཀཱལོ སིཡཱ. ཝཎམུཁསྶ པརིཀནྟནཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཀཱལེསུ ཝེདནཱཡ པཱཀཊཀཱལོ ཝིཡ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཝཱ ནོ དུཀྑཾ ནིཛྫིཎྞཾ, ཨེཏྟཀེ ཝཱ ནིཛྫིཎྞེ སབྦམེཝ དུཀྑཾ ནིཛྫིཎྞཾ བྷཝིསྶཏི, སུདྡྷནྟེ པཏིཊྛིཏཱ ནཱམ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཛཱནནཀཱལོ སིཡཱ. ཨཔརབྷཱགེ ཕཱསུབྷཱཝཛཱནནཀཱལོ ཝིཡ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ ཛཱནནཀཱལོ སིཡཱ. ཨེཝམེཏྠ ཨེཀཱཡ ཨུཔམཱཡ ཏཡོ ཨཏྠཱ, ཙཏཱུཧི ཨུཔམཱཧི ཨེཀོ ཨཏྠོ པརིདཱིཔིཏོ.

༤. ཨིམེ པན ཏཏོ ཨེཀམྤི ན ཛཱནནྟི, ཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏེ སལླེ ཨཝིདྡྷོཝ ‘‘ཝིདྡྷོསི མཡཱ’’ཏི པཙྩཏྠིཀསྶ ཝཙནཔྤམཱཎེནེཝ ‘‘ཝིདྡྷོསྨཱི’’ཏི སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ དུཀྑཔྤཏྟཔུརིསོ ཝིཡ ཀེཝལཾ མཧཱནིགཎྛསྶ ཝཙནཔྤམཱཎེན སབྦམེཏཾ སདྡཧནྟཱ ཨེཝཾ སལློཔམཱཡ བྷགཝཏཱ ནིགྒཧིཏཱ པཙྩཱཧརིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཡཐཱ ནཱམ དུབྦལོ སུནཁོ མིགཾ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ སཱམིཀསྶ ཨབྷིམུཁཾ ཀརིཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨོསཀྐཏི, ཨེཝཾ མཧཱནིགཎྛསྶ མཏྠཀེ ཝཱདཾ པཀྑིཔནྟཱ ནིགཎྛོ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདཱིམཱཧཾསུ.

༥. ཨཐ ནེ བྷགཝཱ སཱཙརིཡཀེ ནིགྒཎྷནྟོ པཉྩ ཁོ ཨིམེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྲཱཡསྨནྟཱནནྟི ཏེསུ པཉྩསུ དྷམྨེསུ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ. ཀཱ ཨཏཱིཏཾསེ སཏྠརི སདྡྷཱཏི ཨཏཱིཏཾསཝཱདིམྷི སཏྠརི ཀཱ སདྡྷཱ. ཡཱ ཨཏཱིཏཝཱདཾ སདྡཧནྟཱནཾ ཏུམྷཱཀཾ མཧཱནིགཎྛསྶ སདྡྷཱ, སཱ ཀཏམཱ? ཀིཾ བྷཱུཏཏྠཱ ཨབྷཱུཏཏྠཱ, བྷཱུཏཝིཔཱཀཱ ཨབྷཱུཏཝིཔཱཀཱཏི པུཙྪཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཧདྷམྨིཀནྟི སཧེཏུཀཾ སཀཱརཎཾ. ཝཱདཔཊིཧཱརནྟི པཙྩཱགམནཀཝཱདཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏེསཾ ‘‘ཨཔནེཐ སདྡྷཾ, སབྦདུབྦལཱ ཨེསཱ’’ཏི སདྡྷཱཚེདཀཝཱདཾ ནཱམ དསྶེཏི.

༦. ཨཝིཛྫཱ ཨཉྙཱཎཱཏི ཨཝིཛྫཱཡ ཨཉྙཱཎེན. སམྨོཧཱཏི སམྨོཧེན. ཝིཔཙྩེཐཱཏི ཝིཔརཱིཏཏོ སདྡཧཐ, ཝིཔལླཱསགྒཱཧཾ ཝཱ གཎྷཐཱཏི ཨཏྠོ.

༧. དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡནྟི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀདཱཡཀཾ. ཨུཔཀྐམེནཱཏི པཡོགེན. པདྷཱནེནཱཏི ཝཱིརིཡེན. སམྤརཱཡཝེདནཱིཡནྟི དུཏིཡེ ཝཱ ཏཏིཡེ ཝཱ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀདཱཡཀཾ. སུཁཝེདནཱིཡནྟི ཨིཊྛཱརམྨཎཝིཔཱཀདཱཡཀཾ ཀུསལཀམྨཾ. ཝིཔརཱིཏཾ དུཀྑཝེདནཱིཡཾ. པརིཔཀྐཝེདནཱིཡནྟི པརིཔཀྐེ ནིཔྥནྣེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝེདནཱིཡཾ, དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡསྶེཝེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཔརིཔཀྐཝེདནཱིཡནྟི ཨཔརིཔཀྐེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝེདནཱིཡཾ, སམྤརཱཡཝེདནཱིཡསྶེཝེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨཡམེཏྠ ཝིསེསོ – ཡཾ པཋམཝཡེ ཀཏཾ པཋམཝཡེ ཝཱ མཛ྄ཛྷིམཝཡེ ཝཱ པཙྪིམཝཡེ ཝཱ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, མཛ྄ཛྷིམཝཡེ ཀཏཾ མཛ྄ཛྷིམཝཡེ ཝཱ པཙྪིམཝཡེ ཝཱ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, པཙྪིམཝཡེ ཀཏཾ ཏཏྠེཝ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, ཏཾ དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཾ ནཱམ. ཡཾ པན སཏྟདིཝསབྦྷནྟརེ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, ཏཾ པརིཔཀྐཝེདནཱིཡཾ ནཱམ. ཏཾ ཀུསལམྤི ཧོཏི ཨཀུསལམྤི.

ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི – པུཎྞོ ནཱམ ཀིར དུགྒཏམནུསྶོ རཱཛགཧེ སུམནསེཊྛིཾ ནིསྶཱཡ ཝསཏི. ཏམེནཾ ཨེཀདིཝསཾ ནགརམྷི ནཀྑཏྟེ སངྒྷུཊྛེ སེཊྛི ཨཱཧ – ‘‘སཙེ ཨཛྫ ཀསིསྶསི, དྭེ ཙ གོཎེ ནངྒལཉྩ ལབྷིསྶསི. ཀིཾ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶསི, ཀསིསྶསཱི’’ཏི. ཀིཾ མེ ནཀྑཏྟེན, ཀསིསྶཱམཱིཏི? ཏེན ཧི ཡེ གོཎེ ཨིཙྪསི, ཏེ གཧེཏྭཱ ཀསཱཧཱིཏི. སོ ཀསིཏུཾ གཏོ. ཏཾ དིཝསཾ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཀསྶ སངྒཧཾ ཀརོམཱི’’ཏི? ཨཱཝཛྫནྟོ པུཎྞཾ དིསྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ ཏསྶ ཀསནཊྛཱནཾ གཏོ. པུཎྞོ ཀསིཾ ཋཔེཏྭཱ ཐེརསྶ དནྟཀཊྛཾ དཏྭཱ མུཁོདཀཾ ཨདཱསི. ཐེརོ སརཱིརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ ཀམྨནྟསྶ ཨཝིདཱུརེ ནིསཱིདི བྷཏྟཱབྷིཧཱརཾ ཨོལོཀེནྟོ. ཨཐསྶ བྷརིཡཾ བྷཏྟཾ ཨཱཧརནྟིཾ དིསྭཱ ཨནྟརཱམགྒེཡེཝ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསི.

སཱ སཱམིཀསྶ ཨཱཧཊབྷཏྟཾ ཐེརསྶ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ པུན གནྟྭཱ ཨཉྙཾ བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ དིཝཱ ཨགམཱསི. པུཎྞོ ཨེཀཝཱརཾ ཀསིཏྭཱ ནིསཱིདི. སཱཔི བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཱི ཨཱཧ – ‘‘སཱམི པཱཏོཝ ཏེ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཡིཏྠ, ཨནྟརཱམགྒེ པན སཱརིཔུཏྟཏྠེརཾ དིསྭཱ ཏཾ ཏསྶ དཏྭཱ ཨཉྙཾ པཙིཏྭཱ ཨཱཧརནྟིཡཱ མེ ཨུསྶཱུརོ ཛཱཏོ, མཱ ཀུཛ྄ཛྷི སཱམཱི’’ཏི. བྷདྡཀཾ ཏེ བྷདྡེ ཀཏཾ, མཡཱ ཐེརསྶ པཱཏོཝ དནྟཀཊྛཉྩ མུཁོདཀཉྩ དིནྣཾ, ཨམྷཱཀཾཡེཝཱནེན པིཎྜཔཱཏོཔི པརིབྷུཏྟོ, ཨཛྫ ཐེརེན ཀཏསམཎདྷམྨསྶ མཡཾ བྷཱགིནོ ཛཱཏཱཏི ཙིཏྟཾ པསཱདེསི. ཨེཀཝཱརཾ ཀསིཏཊྛཱནཾ སུཝཎྞམེཝ ཨཧོསི. སོ བྷུཉྫིཏྭཱ ཀསིཏཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟོ ཝིཛྫོཏམཱནཾ དིསྭཱ ཨུཊྛཱཡ ཡཊྛིཡཱ པཧརིཏྭཱ རཏྟསུཝཎྞབྷཱཝཾ ཛཱནིཏྭཱ ‘‘རཉྙོ ཨཀཐེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཏཾ སབྦཾ སཀཊེཧི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ རཱཛངྒཎེ རཱསིཾ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཀསྶིམསྨིཾ ནགརེ ཨེཏྟཀཾ སུཝཎྞཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. ཀསྶཙི ནཏྠཱིཏི ཙ ཝུཏྟེ སེཊྛིཊྛཱནམསྶ ཨདཱསི. སོ པུཎྞསེཊྛི ནཱམ ཛཱཏོ.

ཨཔརམྤི ཝཏྠུ – ཏསྨིཾཡེཝ རཱཛགཧེ ཀཱལ༹ཝེལི༹ཡོ ནཱམ དུགྒཏོ ཨཏྠི. ཏསྶ བྷརིཡཱ པཎྞམྦིལཡཱགུཾ པཙི. མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཀསྶ སངྒཧཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ ཏཾ དིསྭཱ གནྟྭཱ གེཧདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. སཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སབྦཾ ཏཏྠ པཀྑིཔིཏྭཱ ཐེརསྶ ཨདཱསི, ཐེརོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠུ ཨུཔནཱམེསི. སཏྠཱ ཨཏྟནོ ཡཱཔནམཏྟཾ གཎྷི, སེསཾ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ པཧོསི. ཀཱལ༹ཝལི༹ཡོཔི ཏཾ ཋཱནཾ པཏྟོ ཙཱུལ༹ཀཾ ལབྷི. མཧཱཀསྶཔོ སཏྠཱརཾ ཀཱལ༹ཝལི༹ཡསྶ ཝིཔཱཀཾ པུཙྪི. སཏྠཱ ‘‘ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ སེཊྛིཙྪཏྟཾ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀཱལ༹ཝལི༹ཡོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ གནྟྭཱ བྷརིཡཱཡ ཨཱརོཙེསི.

ཏདཱ ཙ རཱཛཱ ནགརཾ ཨནུསཉྩརནྟོ བཧིནགརེ ཛཱིཝསཱུལེ ནིསིནྣཾ པུརིསཾ ཨདྡས. པུརིསོ རཱཛཱནཾ དིསྭཱ ཨུཙྩཱསདྡཾ ཨཀཱསི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ མེ བྷུཉྫནབྷཏྟཾ པཧིཎཐ དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘པེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སཱཡམཱསབྷཏྟེ ཨུཔནཱིཏེ སརིཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཧརིཏུཾ སམཏྠཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ, ནགརེ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ ཙཱརེསུཾ. ཏཏིཡཝཱརེ ཀཱལ༹ཝལི༹ཡསྶ བྷརིཡཱ ཨགྒཧེསི. ཨཐ ནཾ རཉྙོ དསྶེསུཾ, སཱ པུརིསཝེསཾ གཧེཏྭཱ པཉྩཱཝུདྷསནྣདྡྷཱ བྷཏྟཔཱཏིཾ གཧེཏྭཱ ནགརཱ ནིཀྑམི. བཧིནགརེ ཏཱལེ ཨདྷིཝཏྠོ དཱིགྷཏཱལོ ནཱམ ཡཀྑོ ཏཾ རུཀྑམཱུལེན གཙྪནྟིཾ དིསྭཱ ‘‘ཏིཊྛ ཏིཊྛ བྷཀྑོསི མེ’’ཏི ཨཱཧ. ནཱཧཾ ཏཝ བྷཀྑོ, རཱཛདཱུཏོ ཨཧནྟི. ཀཏྠ གཙྪསཱིཏི. ཛཱིཝསཱུལེ ནིསིནྣསྶ པུརིསསྶ སནྟིཀནྟི. མམཔི ཨེཀཾ སཱསནཾ ཧརིཏུཾ སཀྑིསྶསཱིཏི. ཨཱམ སཀྑིསྶཱམཱིཏི. ‘‘དཱིགྷཏཱལསྶ བྷརིཡཱ སུམནདེཝརཱཛདྷཱིཏཱ ཀཱལཱི༹ པུཏྟཾ ཝིཛཱཏཱ’’ཏི ཨཱརོཙེཡྻཱསི. ཨིམསྨིཾ ཏཱལམཱུལེ སཏྟ ནིདྷིཀུམྦྷིཡོ ཨཏྠི, ཏཱ ཏྭཾ གཎྷེཡྻཱསཱིཏི. སཱ ‘‘དཱིགྷཏཱལསྶ བྷརིཡཱ སུམནདེཝརཱཛདྷཱིཏཱ ཀཱལཱི༹ པུཏྟཾ ཝིཛཱཏཱ’’ཏི ཨུགྒྷོསེནྟཱི ཨགམཱསི.

སུམནདེཝོ ཡཀྑསམཱགམེ ནིསིནྣོ སུཏྭཱ ‘‘ཨེཀོ མནུསྶོ ཨམྷཱཀཾ པིཡཔཝཏྟིཾ ཨཱཧརཏི, པཀྐོསཐ ན’’ནྟི སཱསནཾ སུཏྭཱ པསནྣོ ‘‘ཨིམསྶ རུཀྑསྶ པརིམཎྜལཙྪཱཡཱཡ ཕརཎཊྛཱནེ ནིདྷིཀུམྦྷིཡོ ཏུཡ྄ཧཾ དམྨཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཛཱིཝསཱུལེ ནིསིནྣཔུརིསོ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ མུཁཔུཉྪནཀཱལེ ཨིཏྠིཕསྶོཏི ཉཏྭཱ ཙཱུལཱ༹ཡ ཌཾསི, སཱ ཨསིནཱ ཨཏྟནོ ཙཱུལ༹ཾ ཚིནྡིཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾཡེཝ གཏཱ. རཱཛཱ བྷཏྟབྷོཛིཏབྷཱཝོ ཀཐཾ ཛཱནིཏབྦོཏི? ཙཱུལ༹སཉྙཱཡཱཏི ཝཏྭཱ རཉྙོ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཏཾ དྷནཾ ཨཱཧརཱཔེསི. རཱཛཱ ཨཉྙསྶ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི. ནཏྠི དེཝཱཏི. རཱཛཱ ཏསྶཱ པཏིཾ ཏསྨིཾ ནགརེ དྷནསེཊྛིཾ ཨཀཱསི. མལླིཀཱཡཔི དེཝིཡཱ ཝཏྠུ ཀཐེཏབྦཾ. ཨིམཱནི ཏཱཝ ཀུསལཀམྨེ ཝཏྠཱུནི.

ནནྡམཱཎཝཀོ པན ཨུཔྤལཝཎྞཱཡ ཐེརིཡཱ ཝིཔྤཊིཔཛྫི, ཏསྶ མཉྩཏོ ཨུཊྛཱཡ ནིཀྑམིཏྭཱ གཙྪནྟསྶ མཧཱཔཐཝཱི བྷིཛྫིཏྭཱ ཨོཀཱསམདཱསི, ཏཏྠེཝ མཧཱནརཀཾ པཝིཊྛོ. ནནྡོཔི གོགྷཱཏཀོ པཎྞཱས ཝསྶཱནི གོགྷཱཏཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ བྷོཛནཀཱལེ མཾསཾ ཨལབྷནྟོ ཨེཀསྶ ཛཱིཝམཱནཀགོཎསྶ ཛིཝ྄ཧཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨངྒཱརེསུ པཙཱཔེཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཨཐསྶ ཛིཝ྄ཧཱ མཱུལེ ཚིཛྫིཏྭཱ བྷཏྟཔཱཏིཡཾཡེཝ པཏིཏཱ, སོ ཝིརཝནྟོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟི. ནནྡོཔི ཡཀྑོ ཨཉྙེན ཡཀྑེན སདྡྷིཾ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཾ ནཝོརོཔིཏེཧི ཀེསེཧི རཏྟིབྷཱགེ ཨབྦྷོཀཱསེ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ སཱིསེ པཧརིཏུཀཱམོ ཨིཏརསྶ ཡཀྑསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཏེན ཝཱརིཡམཱནོཔི པཧཱརཾ དཏྭཱ ཌཡ྄ཧཱམི ཌཡ྄ཧཱམཱིཏི ཝིརཝནྟོ ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ བྷཱུམིཾ པཝིསིཏྭཱ མཧཱནིརཡེ ནིབྦཏྟོཏི ཨིམཱནི ཨཀུསལཀམྨེ ཝཏྠཱུནི.

ཡཾ པན ཨནྟམསོ མརཎསནྟིཀེཔི ཀཏཾ ཀམྨཾ བྷཝནྟརེ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, ཏཾ སབྦཾ སམྤརཱཡཝེདནཱིཡཾ ནཱམ. ཏཏྠ ཡོ ཨཔརིཧཱིནསྶ ཛྷཱནསྶ ཝིཔཱཀོ ནིབྦཏྟིསྶཏི, སོ ཨིདྷ ནིབྦཏྟིཏཝིཔཱཀོཏི ཝུཏྟོ. ཏསྶ མཱུལབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ ནེཝ དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཾ ན སམྤརཱཡཝེདནཱིཡནྟི, ན ཝིཙཱརིཏཾ, ཀིཉྩཱཔི ན ཝིཙཱརིཏཾ, སམྤརཱཡཝེདནཱིཡམེཝ པནེཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡོ པཋམམགྒཱདཱིནཾ བྷཝནྟརེ ཕལསམཱཔཏྟིཝིཔཱཀོ, སོ ཨིདྷ ནིབྦཏྟིཏགུཎོཏྭེཝ ཝུཏྟོ. ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ, མགྒཀམྨཾ པན པརིཔཀྐཝེདནཱིཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ. མགྒཙེཏནཱཡེཝ ཧི སབྦལཧུཾ ཕལདཱཡིཀཱ ཨནནྟརཕལཏྟཱཏི.

༨. བཧུཝེདནཱིཡནྟི སཉྙཱབྷཝཱུཔགཾ. ཨཔྤཝེདནཱིཡནྟི ཨསཉྙཱབྷཝཱུཔགཾ. སཝེདནཱིཡནྟི སཝིཔཱཀཾ ཀམྨཾ. ཨཝེདནཱིཡནྟི ཨཝིཔཱཀཾ ཀམྨཾ. ཨེཝཾ སནྟེཏི ཨིམེསཾ དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཱདཱིནཾ ཀམྨཱནཾ ཨུཔཀྐམེན སམྤརཱཡཝེདནཱིཡཱདི བྷཱཝཀཱརཎསྶ ཨལཱབྷེ སཏི. ཨཕལོཏི ནིཔྥལོ ནིརཏྠཀོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པཡོགསྶ ཨཕལཏཾ དསྶེཏྭཱ པདྷཱནཙྪེདཀཝཱདོ ནཱམ དསྶིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. སཧདྷམྨིཀཱ ཝཱདཱནུཝཱདཱཏི པརེཧི ཝུཏྟཀཱརཎེན སཀཱརཎཱ ཧུཏྭཱ ནིགཎྛཱནཾ ཝཱདཱ ཙ ཨནུཝཱདཱ ཙ. གཱརཡ྄ཧཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪནྟཱིཏི ཝིཉྙཱུཧི གརཧིཏབྦཾ ཀཱརཎཾ ཨཱགཙྪནྟི. ‘‘ཝཱདཱནུཔྤཏྟཱ གཱརཡ྄ཧཊྛཱནཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཏསྶཏྠོ – པརེཧི ཝུཏྟེན ཀཱརཎེན སཀཱརཎཱ ནིགཎྛཱནཾ ཝཱདཾ ཨནུཔྤཏྟཱ ཏཾ ཝཱདཾ སོསེནྟཱ མིལཱཔེནྟཱ དུཀྐཊཀམྨཀཱརིནོཏིཨཱདཡོ དས གཱརཡ྄ཧཊྛཱནཱ ཨཱགཙྪནྟི.

༩. སངྒཏིབྷཱཝཧེཏཱུཏི ནིཡཏིབྷཱཝཀཱརཎཱ. པཱཔསངྒཏིཀཱཏི པཱཔནིཡཏིནོ. ཨབྷིཛཱཏིཧེཏཱུཏི ཚལ༹བྷིཛཱཏིཧེཏུ.

༡༠. ཨེཝཾ ནིགཎྛཱནཾ ཨུཔཀྐམསྶ ཨཕལཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ ཨུཔཀྐམསྶ ཝཱིརིཡསྶ ཙ སཕལཏཾ དསྶེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨནདྡྷབྷཱུཏནྟི ཨནདྷིབྷཱུཏཾ. དུཀྑེན ཨནདྷིབྷཱུཏོ ནཱམ མནུསྶཏྟབྷཱཝོ ཝུཙྩཏི, ན ཏཾ ཨདྡྷབྷཱཝེཏི ནཱབྷིབྷཝཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏམྤི ནཱནཔྤཀཱརཱཡ དུཀྐརཀཱརིཀཱཡ པཡོཛེནྟོ དུཀྑེན ཨདྡྷབྷཱཝེཏི ནཱམ. ཡེ པན སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨཱརཉྙཀཱ ཝཱ ཧོནྟི རུཀྑམཱུལིཀཱདཡོ ཝཱ, ཏེ དུཀྑེན ན ཨདྡྷབྷཱཝེནྟི ནཱམ. ནིཡྻཱནིཀསཱསནསྨིཉྷི ཝཱིརིཡཾ སམྨཱཝཱཡཱམོ ནཱམ ཧོཏི.

ཐེརོ པནཱཧ – ཡོ ཨིསྶརཀུལེ ནིབྦཏྟོ སཏྟཝསྶིཀོ ཧུཏྭཱ ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟོ པིཏུཨངྐེ ནིསིནྣོ གྷརེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣེན བྷིཀྑུསངྒྷེན ཨནུམོདནཱཡ ཀརིཡམཱནཱཡ ཏིསྶོ སམྤཏྟིཡོ དསྶེཏྭཱ སཙྩེསུ པཀཱསིཏེསུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཝཱ ‘‘པབྦཛིསྶསི ཏཱཏཱ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཨཱམ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནྷཱཔེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ནཱིཏོ ཏཙཔཉྩཀཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཀེསེསུ ཨོཧཱརིཡམཱནེསུ ཁུརགྒེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ནཝཔབྦཛིཏོ ཝཱ པན མནོསིལཱཏེལམཀྑིཏེན སཱིསེན པུནདིཝསེ མཱཏཱཔིཏཱུཧི པེསིཏཾ ཀཱཛབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝིཧཱརེ ནིསིནྣོཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡཾ ན དུཀྑེན ཨཏྟཱནཾ ཨདྡྷབྷཱཝེཏི ནཱམ. ཨཡཾ པན ཨུཀྐཊྛསཀྐཱརོ. ཡོ དཱསིཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟོ ཨནྟམསོ རཛཏམུདྡིཀམྤི པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ གོརཀཔིཡངྒུམཏྟེནཱཔི སརཱིརཾ ཝིལིམྤེཏྭཱ ‘‘པབྦཱཛེཐ ན’’ནྟི ནཱིཏོ ཁུརགྒེ ཝཱ པུནདིཝསེ ཝཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡམྤི ན ཨནདྡྷབྷཱུཏཾ ཨཏྟཱནཾ དུཀྑེན ཨདྡྷབྷཱཝེཏི ནཱམ.

དྷམྨིཀཾ སུཁཾ ནཱམ སངྒྷཏོ ཝཱ གཎཏོ ཝཱ ཨུཔྤནྣཾ ཙཏུཔཙྩཡསུཁཾ. ཨནདྷིམུཙྪིཏོཏི ཏཎྷཱམུཙྪནཱཡ ཨམུཙྪིཏོ. དྷམྨིཀཉྷི སུཁཾ ན པརིཙྩཛཱམཱིཏི ན ཏཏྠ གེདྷོ ཀཱཏབྦོ. སངྒྷཏོ ཧི ཨུཔྤནྣཾ སལཱཀབྷཏྟཾ ཝཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཝཱ ‘‘ཨིདམཏྠཾ ཨེཏ’’ནྟི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟརེ པརིབྷུཉྫནྟོ པཏྟནྟརེ པདུམཾ ཝིཡ སཱིལསམཱདྷིཝིཔསྶནཱམགྒཕལེཧི ཝཌྜྷཏི. ཨིམསྶཱཏི པཙྩུཔྤནྣཱནཾ པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ མཱུལབྷཱུཏསྶ. དུཀྑནིདཱནསྶཱཏི ཏཎྷཱཡ. སཱ ཧི པཉྩཀྑནྡྷདུཀྑསྶ ནིདཱནཾ. སངྑཱརཾ པདཧཏོཏི སམྤཡོགཝཱིརིཡཾ ཀརོནྟསྶ. ཝིརཱགོ ཧོཏཱིཏི མགྒེན ཝིརཱགོ ཧོཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘སངྑཱརཔདྷཱནེན མེ ཨིམསྶ དུཀྑནིདཱནསྶ ཝིརཱགོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨིམིནཱ སུཁཱཔཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ ཀཐིཏཱ. དུཏིཡཝཱརེན ཏསྶ སམྤཡོགཝཱིརིཡསྶ མཛ྄ཛྷཏྟཏཱཀཱརོ ཀཐིཏོ. སོ ཡསྶ ཧི ཁྭཱསྶཱཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ – སོ པུགྒལོ ཡསྶ དུཀྑནིདཱནསྶ སངྑཱརཔདྷཱནེན ཝིརཱགོ ཧོཏི, སངྑཱརཾ ཏཏྠ པདཧཏི, མགྒཔདྷཱནེན པདཧཏི. ཡསྶ པན དུཀྑནིདཱནསྶ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏོ ཨུཔེཀྑཾ བྷཱཝེནྟསྶ ཝིརཱགོ ཧོཏི, ཨུཔེཀྑཾ ཏཏྠ བྷཱཝེཏི, མགྒབྷཱཝནཱཡ བྷཱཝེཏི. ཏསྶཱཏི ཏསྶ པུགྒལསྶ.

༡༡. པཊིབདྡྷཙིཏྟོཏི ཚནྡརཱགེན བདྡྷཙིཏྟོ. ཏིབྦཙྪནྡོཏི བཧལཙྪནྡོ. ཏིབྦཱཔེཀྑོཏི བཧལཔཏྠནོ. སནྟིཊྛནྟིནྟི ཨེཀཏོ ཏིཊྛནྟིཾ. སཉྫགྒྷནྟིནྟི མཧཱཧསིཏཾ ཧསམཱནཾ. སཾཧསནྟིནྟི སིཏཾ ཀུརུམཱནཾ.

ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨཝིབྷཱཝནཾ – ཨེཀོ ཧི པུརིསོ ཨེཀིསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ སཱརཏྟོ གྷཱསཙྪཱདནམཱལཱལངྐཱརཱདཱིནི དཏྭཱ གྷརེ ཝཱསེཏི. སཱ ཏཾ ཨཏིཙརིཏྭཱ ཨཉྙཾ སེཝཏི. སོ ‘‘ནཱུན ཨཧཾ ཨསྶཱ ཨནུརཱུཔཾ སཀྐཱརཾ ན ཀརོམཱི’’ཏི སཀྐཱརཾ ཝཌྜྷེསི. སཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཨཏིཙརཏིཡེཝ. སོ – ‘‘ཨཡཾ སཀྐརིཡམཱནཱཔི ཨཏིཙརཏེཝ, གྷརེ མེ ཝསམཱནཱ ཨནཏྠམྤི ཀརེཡྻ, ནཱིཧརཱམི ན’’ནྟི པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨལཾཝཙནཱིཡཾ ཀཏྭཱ ‘‘མཱ པུན གེཧཾ པཱཝིསཱི’’ཏི ཝིསྶཛྫེསི. སཱ ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཏེན སདྡྷིཾ སནྠཝཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ནཊནཙྩཀཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ཝིཙརཏི. ཏསྶ པུརིསསྶ ཏཾ དིསྭཱ ནེཝ ཨུཔྤཛྫཏི དོམནསྶཾ, སོམནསྶཾ པན ཨུཔྤཛྫཏི.

ཏཏྠ པུརིསསྶ ཨིཏྠིཡཱ སཱརཏྟཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨཱལཡོ. གྷཱསཙྪཱདནཱདཱིནི དཏྭཱ གྷརེ ཝསཱཔནཀཱལོ ཝིཡ ཨཏྟབྷཱཝསྶ པཊིཛགྒནཀཱལོ. ཏསྶཱ ཨཏིཙརཎཀཱལོ ཝིཡ ཛགྒིཡམཱནསྶེཝ ཨཏྟབྷཱཝསྶ པིཏྟཔཀོཔཱདཱིནཾ ཝསེན སཱབཱདྷཏཱ. ‘‘ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཾ སཀྐཱརཾ ཨལབྷནྟཱི ཨཏིཙརཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ སཀྐཱརཝཌྜྷནཾ ཝིཡ ‘‘བྷེསཛྫཾ ཨལབྷནྟོ ཨེཝཾ ཧོཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ བྷེསཛྫཀརཎཀཱལོ. སཀྐཱརེ ཝཌྜྷིཏེཔི པུན ཨཏིཙརཎཾ ཝིཡ པིཏྟཱདཱིསུ ཨེཀསྶ བྷེསཛྫེ ཀརིཡམཱནེ སེསཱནཾ པཀོཔཝསེན པུན སཱབཱདྷཏཱ. པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨལཾཝཙནཱིཡཾ ཀཏྭཱ གེཧཱ ནིཀྐཌྜྷནཾ ཝིཡ ‘‘ཨིདཱནི ཏེ ནཱཧཾ དཱསོ ན ཀམྨཀརོ, ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཏཾཡེཝ ཨུཔཊྛཧནྟོ ཝིཙརིཾ, ཀོ མེ ཏཡཱ ཨཏྠོ, ཚིཛྫ ཝཱ བྷིཛྫ ཝཱ’’ཏི ཏསྨིཾ ཨནཔེཀྑཏཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཝཱིརིཡཾ ཐིརཾ ཀཏྭཱ མགྒེན ཀིལེསསམུགྒྷཱཏནཾ. ནཊནཙྩཀཱདཱིཧི ནཙྩམཱནཾ ཝིཙརནྟིཾ དིསྭཱ ཡཐཱ ཏསྶ པུརིསསྶ དོམནསྶཾ ན ཨུཔྤཛྫཏི, སོམནསྶམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟསྶ པིཏྟཔཀོཔཱདཱིནཾ ཝསེན ཨཱབཱདྷིཀཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ དིསྭཱ དོམནསྶཾ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ‘‘མུཙྩིསྶཱམི ཝཏ ཁནྡྷཔརིཧཱརདུཀྑཏོ’’ཏི སོམནསྶམེཝ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. ཨཡཾ པན ཨུཔམཱ ‘‘པཊིབདྡྷཙིཏྟསྶ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཔྤཊིབདྡྷཙིཏྟསྶ ནཏྠེཏནྟི ཉཏྭཱ ཨིཏྠིཡཱ ཚནྡརཱགཾ པཛཧཏི, ཨེཝམཡཾ བྷིཀྑུ སངྑཱརཾ ཝཱ པདཧནྟསྶ ཨུཔེཀྑཾ ཝཱ བྷཱཝེནྟསྶ དུཀྑནིདཱནཾ པཧཱིཡཏི, ནོ ཨཉྙཐཱཏི ཉཏྭཱ ཏདུབྷཡཾ སམྤཱདེནྟོ དུཀྑནིདཱནཾ པཛཧཏཱི’’ཏི ཨེཏམཏྠཾ ཝིབྷཱཝེཏུཾ ཨཱགཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༢. ཡཐཱ སུཁཾ ཁོ མེ ཝིཧརཏོཏི ཡེན སུཁེན ཝིཧརིཏུཾ ཨིཙྪཱམི ཏེན, མེ ཝིཧརཏོ. པདཧཏོཏི པེསེནྟསྶ. ཨེཏྠ ཙ ཡསྶ སུཁཱ པཊིཔདཱ ཨསཔྤཱཡཱ, སུཁུམཙཱིཝརཱནི དྷཱརེནྟསྶ པཱསཱདིཀེ སེནཱསནེ ཝསནྟསྶ ཙིཏྟཾ ཝིཀྑིཔཏི, དུཀྑཱ པཊིཔདཱ སཔྤཱཡཱ, ཚིནྣབྷིནྣཱནི ཐཱུལཙཱིཝརཱནི དྷཱརེནྟསྶ སུསཱནརུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཝསནྟསྶ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ, ཨུསུཀཱརོ ཝིཡ ཧི ཛཱཏིཛརཱམརཎབྷཱིཏོ ཡོགཱི དཊྛབྦོ, ཝངྐཀུཊིལཛིམྷཏེཛནཾ ཝིཡ ཝངྐཀུཊིལཛིམྷཙིཏྟཾ, དྭེ ཨལཱཏཱ ཝིཡ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡཾ, ཏེཛནཾ ཨུཛུཾ ཀརོནྟསྶ ཀཉྫིཀཏེལཾ ཝིཡ སདྡྷཱ, ནམནདཎྜཀོ ཝིཡ ལོཀུཏྟརམགྒོ, ཨུསྶུཀཱརསྶ ཝངྐཀུཊིལཛིམྷཏེཛནཾ ཀཉྫིཀཏེལེན སིནེཧེཏྭཱ ཨལཱཏེསུ ཏཱཔེཏྭཱ ནམནདཎྜཀེན ཨུཛུཀརཎཾ ཝིཡ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཝངྐཀུཊིལཛིམྷཙིཏྟཾ སདྡྷཱཡ སིནེཧེཏྭཱ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡེན ཏཱཔེཏྭཱ ལོཀུཏྟརམགྒེན ཨུཛུཀརཎཾ, ཨུསུཀཱརསྶེཝ ཨེཝཾ ཨུཛུཀཏེན ཏེཛནེན སཔཏྟཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ སམྤཏྟིཨནུབྷཝནཾ ཝིཡ ཨིམསྶ ཡོགིནོ ཏཐཱ ཨུཛུཀཏེན ཙིཏྟེན ཀིལེསགཎཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཱསཱདིཀེ སེནཱསནེ ནིརོདྷཝརཏལགཏསྶ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཱནུབྷཝནཾ དཊྛབྦཾ. ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ སུཁཱཔཊིཔདཱཁིཔྤཱབྷིཉྙབྷིཀྑུནོ, དུཀྑཱཔཊིཔདཱདནྡྷཱབྷིཉྙབྷིཀྑུནོ ཙ པཊིཔཏྟིཡོ ཀཐིཏཱ, ཨིཏརེསཾ དྭིནྣཾ ན ཀཐིཏཱ, ཏཱ ཀཐེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཨིམཱསུ ཝཱ དྭཱིསུ ཀཐིཏཱསུ ཨིཏརཱཔི ཀཐིཏཱཝ ཧོནྟི, ཨཱགམནཱིཡཔཊིཔདཱ པན ན ཀཐིཏཱ, ཏཾ ཀཐེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. སཧཱགམནཱིཡཱཔི ཝཱ པཊིཔདཱ ཀཐིཏཱཝ, ཨདསྶིཏཾ པན ཨེཀཾ བུདྡྷུཔྤཱདཾ དསྶེཏྭཱ ཨེཀསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ ནིཀྑམནདེསནཾ ཨརཧཏྟེན ཝིནིཝཊྚེསྶཱམཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དེཝདཧསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. པཉྩཏྟཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི པཉྩཏྟཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཀེཏི ཨེཀཙྩེ. སམཎབྲཱཧྨཎཱཏི པརིབྦཛུཔགཏབྷཱཝེན སམཎཱ ཛཱཏིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ, ལོཀེན ཝཱ སམཎཱཏི ཙ བྲཱཧྨཎཱཏི ཙ ཨེཝཾ སམྨཏཱ. ཨཔརནྟཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཝིཀཔྤེཏྭཱ གཎྷནྟཱིཏི ཨཔརནྟཀཔྤིཀཱ. ཨཔརནྟཀཔྤོ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏིཔི ཨཔརནྟཀཔྤིཀཱ. ཨེཏྠ ཙ ཨནྟོཏི ‘‘སཀྐཱཡོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཀོ ཨནྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༦.༦༡) ཝིཡ ཨིདྷ ཀོཊྛཱསོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཀཔྤོཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཡོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘ཀཔྤོཏི ཨུདྡཱནཏོ དྭེ ཀཔྤཱ ཏཎྷཱཀཔྤོ ཙ དིཊྛིཀཔྤོ ཙཱ’’ཏི. ཏསྨཱ ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན ཨནཱགཏཾ ཁནྡྷཀོཊྛཱསཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཋིཏཱཏི ཨཔརནྟཀཔྤིཀཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཏེསཾ ཨེཝཾ ཨཔརནྟཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཋིཏཱནཾ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫནཝསེན ཨཔརནྟམེཝ ཨནུགཏཱ དིཊྛཱིཏི ཨཔརནྟཱནུདིཊྛིནོ. ཏེ ཨེཝཾདིཊྛིནོ ཏཾ ཨཔརནྟཾ ཨཱརབྦྷ ཨཱགམྨ པཊིཙྩ ཨཉྙམྤི ཛནཾ དིཊྛིགཏིཀཾ ཀརོནྟཱ ཨནེཀཝིཧིཏཱནི ཨདྷིཝུཏྟིཔདཱནི ཨབྷིཝདནྟི. ཨནེཀཝིཧིཏཱནཱིཏི ཨནེཀཝིདྷཱནི. ཨདྷིཝུཏྟིཔདཱནཱིཏི ཨདྷིཝཙནཔདཱནི. ཨཐ ཝཱ བྷཱུཏམཏྠཾ ཨདྷིབྷཝིཏྭཱ ཡཐཱསབྷཱཝཏོ ཨགྒཧེཏྭཱ ཝཏྟནཏོ ཨདྷིཝུཏྟིཡོཏི དིཊྛིཡོ ཝུཙྩནྟི, ཨདྷིཝུཏྟཱིནཾ པདཱནི ཨདྷིཝུཏྟིཔདཱནི, དིཊྛིདཱིཔཀཱནི ཝཙནཱནཱིཏི ཨཏྠོ.

སཉྙཱིཏི སཉྙཱསམངྒཱི. ཨརོགོཏི ནིཙྩོ. ཨིཏྠེཀེཏི ཨིཏྠཾ ཨེཀེ, ཨེཝམེཀེཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ སོལ༹ས སཉྙཱིཝཱདཱ ཀཐིཏཱ, ཨསཉྙཱིཏི ཨིམིནཱ ཨཊྛ ཨསཉྙཱིཝཱདཱ, ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིཏི ཨིམིནཱ ཨཊྛ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིཝཱདཱ, སཏོ ཝཱ པན སཏྟསྶཱཏི ཨིམིནཱ སཏྟ ཨུཙྪེདཝཱདཱ. ཏཏྠ སཏོཏི ཝིཛྫམཱནསྶ. ཨུཙྪེདནྟི ཨུཔཙྪེདཾ. ཝིནཱསནྟི ཨདསྶནཾ. ཝིབྷཝནྟི བྷཝཝིགམཾ. སབྦཱནེཏཱནི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཱནེཝ. དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ ཝཱཏི ཨིམིནཱ པཉྩ དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཝཱདཱ ཀཐིཏཱ. ཏཏྠ དིཊྛདྷམྨོཏི པཙྩཀྑདྷམྨོ ཝུཙྩཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ པཊིལདྡྷཨཏྟབྷཱཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. དིཊྛདྷམྨེ ནིབྦཱནཾ དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ, ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ དུཀྑཝཱུཔསམནྟི ཨཏྠོ. སནྟཾ ཝཱཏི སཉྙཱིཏིཨཱདིཝསེན ཏཱིཧཱཀཱརེཧི སནྟཾ. ཏཱིཎི ཧོནྟཱིཏི སཉྙཱི ཨཏྟཱཏིཨཱདཱིནི སནྟཨཏྟཝསེན ཨེཀཾ, ཨིཏརཱནི དྭེཏི ཨེཝཾ ཏཱིཎི.

༢༢. རཱུཔིཾ ཝཱཏི ཀརཛརཱུཔེན ཝཱ ཀསིཎརཱུཔེན ཝཱ རཱུཔིཾ. ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཀསིཎརཱུཔཾ ཨཏྟཱཏི གཎྷཱཏི, ཏཀྐཱི ཨུབྷོཔི རཱུཔཱནི གཎྷཱཏིཡེཝ. ཨརཱུཔིནྟི ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིནིམིཏྟཾ ཝཱ, ཋཔེཏྭཱ སཉྙཱཀྑནྡྷཾ སེསཨརཱུཔདྷམྨེ ཝཱ ཨཏྟཱཏི པཉྙཔེནྟཱ ལཱབྷིནོཔི ཏཀྐིཀཱཔི ཨེཝཾ པཉྙཔེནྟི. ཏཏིཡདིཊྛི པན མིསྶཀགཱཧཝསེན པཝཏྟཱ, ཙཏུཏྠཱ ཏཀྐགཱཧེནེཝ. དུཏིཡཙཏུཀྐེ པཋམདིཊྛི སམཱཔནྣཀཝཱརེན ཀཐིཏཱ, དུཏིཡདིཊྛི ཨསམཱཔནྣཀཝཱརེན, ཏཏིཡདིཊྛི སུཔྤམཏྟེན ཝཱ སརཱཝམཏྟེན ཝཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཝསེན, ཙཏུཏྠདིཊྛི ཝིཔུལཀསིཎཝསེན ཀཐིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏཾ ཝཱ པནེཀེསཾ ཨུཔཱཏིཝཏྟཏནྟི སཉྙཱིཏིཔདེན སངྑེཔཏོ ཝུཏྟཾ སཉྙཱསཏྟཀཾ ཨཏིཀྐནྟཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨཔརེ ཨཊྛཀནྟི ཝདནྟི. ཏདུབྷཡཾ པརཏོ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – ཀེཙི ཧི ཨེཏཱ སཏྟ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ སཉྙཱ སམཏིཀྐམིཏུཾ སཀྐོནྟི, ཀེཙི པན ན སཀྐོནྟི. ཏཏྠ ཡེ སཀྐོནྟི, ཏེཝ གཧིཏཱ. ཏེསཾ པན ཨེཀེསཾ ཨུཔཱཏིཝཏྟཏཾ ཨཏིཀྐམིཏུཾ སཀྐོནྟཱནཾ ཡཐཱཔི ནཱམ གངྒཾ ཨུཏྟིཎྞེསུ མནུསྶེསུ ཨེཀོ དཱིགྷཝཱཔིཾ གནྟྭཱ ཏིཊྛེཡྻ, ཨེཀོ ཏཏོ པརཾ མཧཱགཱམཾ; ཨེཝམེཝ ཨེཀེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨཔྤམཱཎཾ ཨཱནེཉྫནྟི ཝཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, ཨེཀེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ. ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཏཱཝ དསྶེཏུཾ ཝིཉྙཱཎཀསིཎམེཀེཏི ཝུཏྟཾ. པརཏོ ‘‘ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནམེཀེ’’ཏི ཝཀྑཏི. ཏཡིདནྟི ཏཾ ཨིདཾ དིཊྛིགཏཉྩ དིཊྛིཔཙྩཡཉྩ དིཊྛཱརམྨཎཉྩ. ཏཐཱགཏོ ཨབྷིཛཱནཱཏཱིཏི. ཨིམིནཱ པཙྩཡེན ཨིདཾ ནཱམ དསྶནཾ གཧིཏནྟི ཨབྷིཝིསིཊྛེན ཉཱཎེན ཛཱནཱཏི.

ཨིདཱནི ཏདེཝ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཡེ ཁོ ཏེ བྷོནྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཡཱ ཝཱ པན ཨེཏཱསཾ སཉྙཱནནྟི ཡཱ ཝཱ པན ཨེཏཱསཾ ‘‘ཡདི རཱུཔསཉྙཱན’’ནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟསཉྙཱནཾ. པརིསུདྡྷཱཏི ནིརུཔཀྐིལེསཱ. པརམཱཏི ཨུཏྟམཱ. ཨགྒཱཏི སེཊྛཱ. ཨནུཏྟརིཡཱ ཨཀྑཱཡཏཱིཏི ཨསདིསཱ ཀཐཱིཡཏི. ཡདི རཱུཔསཉྙཱནནྟི ཨིམིནཱ ཙཏསྶོ རཱུཔཱཝཙརསཉྙཱ ཀཐིཏཱ. ཡདི ཨརཱུཔསཉྙཱནནྟི ཨིམིནཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱ. ཨིཏརེཧི པན དྭཱིཧི པདེཧི སམཱཔནྣཀཝཱརོ ཙ ཨསམཱཔནྣཀཝཱརོ ཙ ཀཐིཏོཏི ཨེཝམེཏཱ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཊྛ, ཨཏྠཏོ པན སཏྟ སཉྙཱ ཧོནྟི. སམཱཔནྣཀཝཱརོ ཧི པུརིམཱཧི ཚཧིསངྒཧིཏོཡེཝ. ཏཡིདཾ སངྑཏནྟི ཏཾ ཨིདཾ སབྦམྤི སཉྙཱགཏཾ སདྡྷིཾ དིཊྛིགཏེན སངྑཏཾ པཙྩཡེཧི སམཱགནྟྭཱ ཀཏཾ. ཨོལཱ༹རིཀནྟི སངྑཏཏྟཱཝ ཨོལཱ༹རིཀཾ. ཨཏྠི ཁོ པན སངྑཱརཱནཾ ནིརོདྷོཏི ཨེཏེསཾ པན སངྑཏནྟི ཝུཏྟཱནཾ སངྑཱརཱནཾ ནིརོདྷསངྑཱཏཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ ཨཏྠི. ཨཏྠེཏནྟི ཨིཏི ཝིདིཏྭཱཏི ཏཾ ཁོ པན ནིབྦཱནཾ ‘‘ཨཏྠི ཨེཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ. ཏསྶ ནིསྶརཎདསྶཱཝཱིཏི ཏསྶ སངྑཏསྶ ནིསྶརཎདསྶཱི ནིབྦཱནདསྶཱི. ཏཐཱགཏོ ཏདུཔཱཏིཝཏྟོཏི ཏཾ སངྑཏཾ ཨཏིཀྐནྟོ སམཏིཀྐནྟོཏི ཨཏྠོ.

༢༣. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཨཊྛསུ ཨསཉྙཱིཝཱདེསུ. རཱུཔིཾ ཝཱཏིཨཱདཱིནི སཉྙཱིཝཱདེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཨཡཉྩ ཡསྨཱ ཨསཉྙཱིཝཱདོ, ཏསྨཱ ཨིདྷ དུཏིཡཙཏུཀྐཾ ན ཝུཏྟཾ. པཊིཀྐོསནྟཱིཏི པཊིབཱཧནྟི པཊིསེདྷེནྟི. སཉྙཱ རོགོཏིཨཱདཱིསུ ཨཱབཱདྷཊྛེན རོགོ, སདོསཊྛེན གཎྜོ, ཨནུཔཝིཊྛཊྛེན སལླཾ. ཨཱགཏིཾ ཝཱ གཏིཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ པཊིསནྡྷིཝསེན ཨཱགཏིཾ, ཙུཏིཝསེན གཏིཾ, ཙཝནཝསེན ཙུཏིཾ, ཨུཔཔཛྫནཝསེན ཨུཔཔཏྟིཾ, པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ ཝཌྜྷནཝསེན ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ. ཀཱམཉྩ ཙཏུཝོཀཱརབྷཝེ རཱུཔཾ ཝིནཱཔི ཝིཉྙཱཎསྶ པཝཏྟི ཨཏྠི, སེསེ པན ཏཡོ ཁནྡྷེ ཝིནཱ ནཏྠི. ཨཡཾ པན པཉྷོ པཉྩཝོཀཱརབྷཝཝསེན ཀཐིཏོ. པཉྩཝོཀཱརེ ཧི ཨེཏྟཀེ ཁནྡྷེ ཝིནཱ ཝིཉྙཱཎསྶ པཝཏྟི ནཱམ ནཏྠི. ཝིཏཎྜཝཱདཱི པནེཏྠ ‘‘ཨཉྙཏྲ རཱུཔཱཏིཨཱདིཝཙནཏོ ཨརཱུཔབྷཝེཔི རཱུཔཾ, ཨསཉྙཱབྷཝེ ཙ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྠི, ཏཐཱ ནིརོདྷསམཱཔནྣསྶཱ’’ཏི ཝདཏི. སོ ཝཏྟབྦོ – བྱཉྫནཙྪཱཡཱཡ ཙེ ཨཏྠཾ པཊིབཱཧསི, ཨཱགཏིཾ ཝཱཏིཨཱདིཝཙནཏོ ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ པཀྑིདྭིཔདཙཏུཔྤདཱ ཝིཡ ཨུཔྤཏིཏྭཱཔི གཙྪཏི, པདསཱཔི གཙྪཏི, གོཝིསཱཎཝལླིཨཱདཱིནི ཝིཡ ཙ ཝཌྜྷཏཱིཏི ཨཱཔཛྫཏི. ཡེ ཙ བྷགཝཏཱ ཨནེཀསཏེསུ སུཏྟེསུ ཏཡོ བྷཝཱ ཝུཏྟཱ, ཏེ ཨརཱུཔབྷཝསྶ ཨབྷཱཝཱ དྭེཝ ཨཱཔཛྫནྟི. ཏསྨཱ མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, ཡཐཱ ཝུཏྟམཏྠཾ དྷཱརེཧཱིཏི.

༢༤. ཏཏྲཱཏི ཨཊྛསུ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིཝཱདེསུ བྷུམྨཾ. ཨིདྷཱཔི རཱུཔིཾ ཝཱཏིཨཱདཱིནི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཨསཉྙཱ སམྨོཧོཏི ནིསྶཉྙབྷཱཝོ ནཱམེས སམྨོཧཊྛཱནཾ. ཡོ ཧི ཀིཉྩི ན ཛཱནཱཏི, ཏཾ ཨསཉྙཱི ཨེསོཏི ཝདནྟི. དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏབྦསངྑཱརམཏྟེནཱཏི དིཊྛཝིཉྙཱཏབྦམཏྟེན སུཏཝིཉྙཱཏབྦམཏྟེན མུཏཝིཉྙཱཏབྦམཏྟེན. ཨེཏྠ ཙ ཝིཛཱནཱཏཱིཏི ཝིཉྙཱཏབྦཾ, དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏབྦམཏྟེན པཉྩདྭཱརིཀསཉྙཱཔཝཏྟིམཏྟེནཱཏི ཨཡཉྷི ཨེཏྠ ཨཏྠོ. སངྑཱརམཏྟེནཱཏི ཨོལཱ༹རིཀསངྑཱརཔཝཏྟིམཏྟེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏསྶ ཨཱཡཏནསྶཱཏི ཨེཏསྶ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསྶ. ཨུཔསམྤདནྟི པཊིལཱབྷཾ. བྱསནཾ ཧེཏནྟི ཝིནཱསོ ཧེས, ཝུཊྛཱནཾ ཧེཏནྟི ཨཏྠོ. པཉྩདྭཱརིཀསཉྙཱཔཝཏྟཉྷི ཨོལཱ༹རིཀསངྑཱརཔཝཏྟཾ ཝཱ ཨཔྤཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏཾ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ. ཏསྶ པན པཝཏྟེན ཏཏོ ཝུཊྛཱནཾ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. སངྑཱརསམཱཔཏྟིཔཏྟབྦམཀྑཱཡཏཱིཏི ཨོལཱ༹རིཀསངྑཱརཔཝཏྟིཡཱ པཏྟབྦནྟི ན ཨཀྑཱཡཏི. སངྑཱརཱཝསེསསམཱཔཏྟིཔཏྟབྦནྟི སངྑཱརཱནཾཡེཝ ཨཝསེསཱ བྷཱཝནཱཝསེན སབྦསུཁུམབྷཱཝཾ པཏྟཱ སངྑཱརཱ, ཏེསཾ པཝཏྟིཡཱ ཨེཏཾ པཏྟབྦནྟི ཨཏྠོ. ཨེཝརཱུཔེསུ ཧི སངྑཱརེསུ པཝཏྟེསུ ཨེཏཾ པཏྟབྦཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཡིདནྟི ཏཾ ཨིདཾ ཨེཏཾ སུཁུམམྤི སམཱནཾ སངྑཏཾ སངྑཏཏྟཱ ཙ ཨོལཱ༹རིཀཾ.

༢༥. ཏཏྲཱཏི སཏྟསུ ཨུཙྪེདཝཱདེསུ བྷུམྨཾ. ཨུདྡྷཾ སརནྟི ཨུདྡྷཾ ཝུཙྩཏི ཨནཱགཏསཾསཱརཝཱདོ, ཨནཱགཏཾ སཾསཱརཝཱདཾ སརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱསཏྟིཾཡེཝ ཨབྷིཝདནྟི ལགྒནཀཾཡེཝ ཝདནྟི. ‘‘ཨཱསཏྟ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཏཎྷཾཡེཝ ཝདནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི པེཙྩ བྷཝིསྶཱམཱཏི ཨེཝཾ པེཙྩ བྷཝིསྶཱམ. ཁཏྟིཡཱ བྷཝིསྶཱམ, བྲཱཧྨཎཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི ཨེཝམེཏྠ ནཡོ ནེཏབྦོ. ཝཱཎིཛཱུཔམཱ མཉྙེཏི ཝཱཎིཛཱུཔམཱ ཝིཡ ཝཱཎིཛཔཊིབྷཱགཱ ཝཱཎིཛསདིསཱ མཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཧནྟི. སཀྐཱཡབྷཡཱཏི སཀྐཱཡསྶ བྷཡཱ. ཏེ ཧི ཡཐེཝ ‘‘ཙཏྟཱརོ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨབྷཡསྶ བྷཱཡནྟི. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? གཎྜུཔྤཱདོ ཁོ, མཧཱརཱཛ, བྷཡཱ པཐཝིཾ ན ཁཱདཏི ‘མཱ པཐཝཱི ཁིཡཱི’ཏི, ཀོནྟོ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨེཀཔཱདེན ཏིཊྛཏི ‘མཱ པཐཝཱི ཨོསཱིདཱི’ཏི, ཀིཀཱི ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨུཏྟཱནཱ སེཏི ‘མཱ ཨམྦྷཱ ཨུནྡྲིཡཱི’ཏི, བྲཱཧྨཎདྷམྨིཀོ ཁོ, མཧཱརཱཛ, བྲཧྨཙརིཡཾ ན ཙརཏི ‘མཱ ལོཀོ ཨུཙྪིཛྫཱི’ཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨབྷཡསྶ བྷཱཡནྟི, ཨེཝཾ སཀྐཱཡསྶ བྷཱཡནྟི’’. སཀྐཱཡཔརིཛེགུཙྪཱཏི ཏམེཝ ཏེབྷཱུམཀསངྑཱཏཾ སཀྐཱཡཾ པརིཛིགུཙྪམཱནཱ. སཱ གདྡུལབདྡྷོཏི དཎྜཀེ རཛྫུཾ པཝེསེཏྭཱ བདྡྷསུནཁོ. ཨེཝམེཝིམེཏི ཨེཏྠ དལ༹ྷཏྠམྦྷོ ཝིཡ ཁཱིལོ ཝིཡ ཙ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨསངྑཱཏོ སཀྐཱཡོ དཊྛབྦོ, སཱ ཝིཡ དིཊྛིགཏིཀོ, དཎྜཀོ ཝིཡ དིཊྛི, རཛྫུ ཝིཡ ཏཎྷཱ, གདྡུལེན བནྡྷིཏྭཱ ཐམྦྷེ ཝཱ ཁཱིལེ ཝཱ ཨུཔནིབདྡྷསུནཁསྶ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཚིནྡིཏྭཱ གནྟུཾ ཨསམཏྠསྶ ཨནུཔརིདྷཱཝནཾ ཝིཡ དིཊྛིགཏིཀསྶ དིཊྛིདཎྜཀེ པཝེསིཏཱཡ ཏཎྷཱརཛྫུཡཱ བནྡྷིཏྭཱ སཀྐཱཡེ ཨུཔནིབདྡྷསྶ ཨནུཔརིདྷཱཝནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༦. ཨིམཱནེཝ པཉྩཱཡཏནཱནཱིཏི ཨིམཱནེཝ པཉྩ ཀཱརཎཱནི. ཨིཏི མཱཏིཀཾ ཋཔེནྟེནཔི པཉྩེཝ ཋཔིཏཱནི, ནིགམེནྟེནཔི པཉྩེཝ ནིགམིཏཱནི, བྷཱཛེནྟེན པན ཙཏྟཱརི བྷཱཛིཏཱནི. དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ ཀུཧིཾ པཝིཊྛནྟི. ཨེཀཏྟནཱནཏྟཝསེན དྭཱིསུ པདེསུ པཝིཊྛནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༢༧. ཨེཝཉྩ ཙཏུཙཏྟཱལཱིས ཨཔརནྟཀཔྤིཀེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཊྛཱརས པུབྦནྟཀཔྤིཀེ དསྶེཏུཾ སནྟི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཏཱིཏཀོཊྛཱསསངྑཱཏཾ པུབྦནྟཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཝིཀཔྤེཏྭཱ གཎྷནྟཱིཏི པུབྦནྟཀཔྤིཀཱ. པུབྦནྟཀཔྤོ ཝཱ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི པུབྦནྟཀཔྤིཀཱ. ཨེཝཾ སེསམྤི པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙཱཏི རཱུཔཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཨཏྟཱཏི ཙ ལོཀོཏི ཙ གཧེཏྭཱ སསྶཏོ ཨམརོ ནིཙྩོ དྷུཝོཏི ཨབྷིཝདནྟི. ཡཐཱཧ ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཱ ཙེཝ ལོཀོ ཙ སསྶཏོ ཙཱཏི ཨཏྟཱནཉྩ ལོཀཉྩ པཉྙཔེནྟཱི’’ཏི ཝིཏྠཱརོ. ཨསསྶཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ པཋམཝཱདེན ཙཏྟཱརོ སསྶཏཝཱདཱ ཝུཏྟཱ, དུཏིཡཝཱདེན སཏྟ ཨུཙྪེདཝཱདཱ.

ནནུ ཙེཏེ ཧེཊྛཱ ཨཱགཏཱ, ཨིདྷ ཀསྨཱ པུན གཧིཏཱཏི. ཧེཊྛཱ ཏཏྠ ཏཏྠ མཏོ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཨུཙྪིཛྫཏཱིཏི དསྶནཏྠཾ ཨཱགཏཱ. ཨིདྷ པན པུབྦེནིཝཱསལཱབྷཱི དིཊྛིགཏིཀོ ཨཏཱིཏཾ པསྶཏི, ན ཨནཱགཏཾ, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘‘པུབྦནྟཏོ ཨཱགཏོ ཨཏྟཱ ཨིདྷེཝ ཨུཙྪིཛྫཏི, ཨིཏོ པརཾ ན གཙྪཏཱི’’ཏི ཨིམསྶཏྠསྶ དསྶནཏྠཾ གཧིཏཱ. ཏཏིཡཝཱདེན ཙཏྟཱརོ ཨེཀཙྩསསྶཏཝཱདཱ ཝུཏྟཱ, ཙཏུཏྠཝཱདེན ཙཏྟཱརོ ཨམརཱཝིཀྑེཔིཀཱ ཝུཏྟཱ. ཨནྟཝཱཏི སཔརིཡནྟོ པརིཙྪིནྣོ པརིཝཊུམོ. ཨཝཌྜྷིཏཀསིཎསྶ ཏཾ ཀསིཎཾ ཨཏྟཱཏི ཙ ལོཀོཏི ཙ གཧེཏྭཱ ཨེཝཾ ཧོཏི. དུཏིཡཝཱདོ ཝཌྜྷིཏཀསིཎསྶ ཝསེན ཝུཏྟོ, ཏཏིཡཝཱདོ ཏིརིཡཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨུདྡྷམདྷོ ཨཝཌྜྷིཏཀསིཎསྶ, ཙཏུཏྠཝཱདོ ཏཀྐིཝསེན ཝུཏྟོ. ཨནནྟརཙཏུཀྐཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཀནྟསུཁཱིཏི ནིརནྟརསུཁཱི. ཨཡཾ དིཊྛི ལཱབྷཱིཛཱཏིསྶརཏཀྐཱིནཾ ཝསེན ཨུཔྤཛྫཏི. ལཱབྷིནོ ཧི པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེན ཁཏྟིཡཱདིཀུལེ ཨེཀནྟསུཁམེཝ ཨཏྟནོ ཛཱཏིཾ ཨནུསྶརནྟསྶ ཨེཝཾ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཐཱ ཛཱཏིསྶརསྶ པཙྩུཔྤནྣཾ སུཁམནུབྷཝཏོ ཨཏཱིཏཱསུ སཏྟསུ ཛཱཏཱིསུ ཏཱདིསམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨནུསྶརནྟསྶ. ཏཀྐིསྶ པན ཨིདྷ སུཁསམངྒིནོ ‘‘ཨཏཱིཏེཔཱཧཾ ཨེཝམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི ཏཀྐེནེཝ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨེཀནྟདུཀྑཱིཏི ཨཡཾ དིཊྛི ལཱབྷིནོ ནུཔྤཛྫཏི. སོ ཧི ཨེཀནྟེནེཝ ཨིདྷ ཛྷཱནསུཁེན སུཁཱི ཧོཏི. ཨིདྷ དུཀྑེན ཕུཊྛསྶ པན ཛཱཏིསྶརསྶ ཏཀྐིསྶེཝ ཙ སཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏིཡཱ ཨིདྷ ཝོཀིཎྞསུཁདུཀྑཱནཾ སབྦེསམྤི ཏེསཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཱ དིཊྛི. ལཱབྷིནོ ཧི ཨིདཱནི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཨདུཀྑམསུཁསྶ, པུབྦེ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀམེཝ བྲཧྨལོཀཾ ཨནུསྶརནྟསྶ. ཛཱཏིསྶརསྶཱཔི པཙྩུཔྤནྣེ མཛ྄ཛྷཏྟསྶ, ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱུཏཊྛཱནམེཝ ཨནུསྶརནྟསྶ, ཏཀྐིནོཔི པཙྩུཔྤནྣེ མཛ྄ཛྷཏྟསྶ, ཨཏཱིཏེཔི ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཏཀྐེནེཝ གཎྷནྟསྶ ཨེསཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙཏྟཱརོ སསྶཏཝཱདཱ, ཙཏྟཱརོ ཨེཀཙྩསསྶཏིཀཱ, ཙཏྟཱརོ ཨནྟཱནནྟིཀཱ, ཙཏྟཱརོ ཨམརཱཝིཀྑེཔིཀཱ, དྭེ ཨདྷིཙྩ-སམུཔྤནྣིཀཱཏི ཨཊྛཱརསཔི པུབྦནྟཀཔྤིཀཱ ཀཐིཏཱ ཧོནྟི.

༢༨. ཨིདཱནི དིཊྛུདྡྷཱརཾ ཨུདྡྷརནྟོ ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཙྩཏྟཾཡེཝ ཉཱཎནྟི པཙྩཀྑཉཱཎཾ. པརིསུདྡྷནྟི ནིརུཔཀྐིལེསཾ. པརིཡོདཱཏནྟི པབྷསྶརཾ. སབྦཔདེཧི ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾཡེཝ ཀཐིཏཾ. སདྡྷཱདཡོ ཧི པཉྩ དྷམྨཱ བཱཧིརསམཡསྨིམྤི ཧོནྟི, ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ སཱསནསྨིཾཡེཝ. ཏཏྠ ཉཱཎབྷཱགམཏྟམེཝ པརིཡོདཔེནྟཱིཏི མཡམིདཾ ཛཱནཱམཱཏི ཨེཝཾ ཏཏྠ ཉཱཎཀོཊྛཱསཾ ཨོཏཱརེནྟིཡེཝ. ཨུཔཱདཱནམཀྑཱཡཏཱིཏི ན ཏཾ ཉཱཎཾ, མིཙྪཱདསྶནཾ ནཱམེཏཾ, ཏསྨཱ ཏདཔི ཏེསཾ བྷཝནྟཱནཾ དིཊྛུཔཱདཱནཾ ཨཀྑཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཐཱཔི ཏཾ ཛཱནནམཏྟལཀྑཎཏྟཱ ཉཱཎབྷཱགམཏྟམེཝ, ཏཐཱཔི ཏསྶ དསྶནསྶ ཨནུཔཱཏིཝཏྟནཏོ ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཏོ ཙ ཨུཔཱདཱནམེཝ. ཏདུཔཱཏིཝཏྟོཏི ཏཾ དིཊྛིཾ ཨཏིཀྐནྟོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙཏྟཱརོ སསྶཏཝཱདཱ, ཙཏྟཱརོ ཨེཀཙྩསསྶཏིཀཱ, ཙཏྟཱརོ ཨནྟཱནནྟིཀཱ, ཙཏྟཱརོ ཨམརཱཝིཀྑེཔིཀཱ, དྭེ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣིཀཱ, སོལ༹ས སཉྙཱིཝཱདཱ, ཨཊྛ ཨསཉྙཱིཝཱདཱ, ཨཊྛ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིཝཱདཱ, སཏྟ ཨུཙྪེདཝཱདཱ, པཉྩ དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཝཱདཱཏི བྲཧྨཛཱལེ ཨཱགཏཱ དྭཱསཊྛིཔི དིཊྛིཡོ ཀཐིཏཱ ཧོནྟི. བྲཧྨཛཱལེ པན ཀཐིཏེ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཀཐིཏམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨིདྷ ཏཏོ ཨཏིརེཀཱཡ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ཨཱགཏཏྟཱ. ཨིམསྨིཾ པན ཀཐིཏེ བྲཧྨཛཱལཾ ཀཐིཏམེཝ ཧོཏི.

༣༠. ཨིདཱནི ཨིམཱ དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ སཀྐཱཡདིཊྛིཔམུཁེནེཝ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཊིནིསྶགྒཱཏི པརིཙྩཱགེན. ཀཱམསཾཡོཛནཱནཾ ཨནདྷིཊྛཱནཱཏི པཉྩཀཱམགུཎཏཎྷཱནཾ ནིསྶཊྛཏྟཱ. པཝིཝེཀཾ པཱིཏིནྟི སཔྤཱིཏིཀཛ྄ཛྷཱནདྭཡཔཱིཏིཾ. ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཛྷཱནནིརོདྷེན ནིརུཛ྄ཛྷཏི. སམཱཔཏྟིཏོ པན ཝུཊྛིཏསྶ ནིརུདྡྷཱ ནཱམ ཧོཏི. ཡཐེཝ ཧི ‘‘ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཝེདནཱཡ ནིརོདྷཱ ཨུཔྤཛྫཏི ནིརཱམིསཾ སུཁཾ, ནིརཱམིསསུཁསྶ ནིརོདྷཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ’’ཏི ཨེཏྠ ན ཨཡམཏྠོ ཧོཏི – ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནནིརོདྷཱ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱིཏི. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ – ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏི, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏཱིཏི, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨུཔྤཛྫཏི དོམནསྶནྟི ཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཔརིཡཱདཱནཀདོམནསྶཾ. སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏཙིཏྟསྶ པན ཀམྨནཱིཡབྷཱཝོ ཀཐིཏོ.

པཝིཝེཀཱ པཱིཏཱིཏི སཱ ཨེཝ ཛྷཱནདྭཡཔཱིཏི. ཡཾ ཚཱཡཱ ཛཧཏཱིཏི ཡཾ ཋཱནཾ ཚཱཡཱ ཛཧཏི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཚཱཡཱ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཨཱཏཔོ ནཏྠི. ཡསྨིཾ ཨཱཏཔོ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཚཱཡཱ ནཏྠཱིཏི.

༣༡. ནིརཱམིསཾ སུཁནྟི ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནསུཁཾ.

༣༢. ཨདུཀྑམསུཁནྟི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཝེདནཾ.

༣༣. ཨནུཔཱདཱནོཧམསྨཱིཏི ནིགྒཧཎོ ཨཧམསྨི. ནིབྦཱནསཔྤཱཡནྟི ནིབྦཱནསྶ སཔྤཱཡཾ ཨུཔཀཱརབྷཱུཏཾ. ནནུ ཙ མགྒདསྶནཾ ནཱམ སབྦཏྠ ནིཀནྟིཡཱ སུཀྑཱཔིཏཱཡ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀཐམེཏཾ ནིབྦཱནསྶ ཨུཔཀཱརཔཊིཔདཱ ནཱམ ཛཱཏནྟི, སབྦཏྠ ཨནུཔཱདིཡནཝསེན ཨགྒཎྷནཝསེན ཨུཔཀཱརཔཊིཔདཱ ནཱམ ཛཱཏཾ. ཨབྷིཝདཏཱིཏི ཨབྷིམཱནེན ཨུཔཝདཏི. པུབྦནྟཱནུདིཊྛིནྟི ཨཊྛཱརསཝིདྷམྤི པུབྦནྟཱནུདིཊྛིཾ. ཨཔརནྟཱནུདིཊྛིནྟི ཙཏུཙཏྟཱརཱིསཝིདྷམྤི ཨཔརནྟཱནུདིཊྛིཾ. ཨུཔཱདཱནམཀྑཱཡཏཱིཏི ཨཧམསྨཱིཏི གཧཎསྶ སཀྐཱཡདིཊྛིཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ དིཊྛུཔཱདཱནཾ ཨཀྑཱཡཏི.

སནྟིཝརཔདནྟི ཝཱུཔསནྟཀིལེསཏྟཱ སནྟཾ ཨུཏྟམཔདཾ. ཚནྣཾ ཕསྶཱཡཏནཱནནྟི བྷགཝཏཱ ‘‘ཡཏྠ ཙཀྑུ ཙ ནིརུཛ྄ཛྷཏི རཱུཔསཉྙཱ ཙ ནིརུཛ྄ཛྷཏི སོ ཨཱཡཏནོ ཝེདིཏབྦོ’’ཏི ཨེཏྠ དྭིནྣཾ ཨཱཡཏནཱནཾ པཊིཀྑེཔེན ནིབྦཱནཾ དསྶིཏཾ.

‘‘ཡཏྠ ཨཱཔོ ཙ པཐཝཱི, ཏེཛོ ཝཱཡོ ན གཱདྷཏི;

ཨཏོ སརཱ ནིཝཏྟནྟི, ཨེཏྠ ཝཊྚཾ ན ཝཏྟཏི;

ཨེཏྠ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ, ཨསེསཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༢༧) –

ཨེཏྠ པན སངྑཱརཔཊིཀྑེཔེན ནིབྦཱནཾ དསྶིཏཾ.

‘‘ཀཏྠ ཨཱཔོ ཙ པཐཝཱི, ཏེཛོ ཝཱཡོ ན གཱདྷཏི;

ཀཏྠ དཱིགྷཉྩ རསྶཉྩ, ཨཎུཾ ཐཱུལཾ སུབྷཱསུབྷཾ;

ཀཏྠ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ, ཨསེསཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (དཱི. ནི. ༡.༤༩༨);

ཏཏྲ ཝེཡྻཱཀརཎཾ བྷཝཏི –

‘‘ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིདསྶནཾ, ཨནནྟཾ སབྦཏོ པབྷ’’ནྟི –

ཨེཏྠ སངྑཱརཔཊིཀྑེཔེན ནིབྦཱནཾ དསྶིཏཾ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཚཨཱཡཏནཔཊིཀྑེཔེན དསྶིཏཾ. ཨཉྙཏྠ ཙ ཨནུཔཱདཱཝིམོཀྑོཏི ནིབྦཱནམེཝ དསྶིཏཾ, ཨིདྷ པན ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

པཉྩཏྟཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཀིནྟིསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཀིནྟིསུཏྟཾ. ཏཏྠ པིསིནཱརཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ མཎྜལཔདེསེ. བལིཧརཎེཏི ཏསྨིཾ ཝནསཎྜེ བྷཱུཏཱནཾ བལིཾ ཨཱཧརནྟི, ཏསྨཱ སོ བལིཧརཎནྟི ཝུཏྟོ. ཙཱིཝརཧེཏཱུཏི ཙཱིཝརཀཱརཎཱ, ཙཱིཝརཾ པཙྩཱསཱིསམཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཧེཏཱུཏི ཨེཝཾ ཨིམཾ དེསནཱམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུཾ ནིསྶཱཡ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ བྷཝེ སུཁཾ ཝེདིསྶཱམཱིཏི དྷམྨཾ དེསེཏཱིཏི ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨེཝཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༥. ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱཏིཨཱདཡོ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཝ ཀཐིཏཱ. ཏཏྠཱཏི ཏེསུ སཏྟཏིཾསཱཡ དྷམྨེསུ. སིཡཾསཱུཏི བྷཝེཡྻུཾ. ཨབྷིདྷམྨེཏི ཝིསིཊྛེ དྷམྨེ, ཨིམེསུ སཏྟཏིཾསབོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེསཱུཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲ ཙེཏི ཨིདམྤི བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེསྭེཝ བྷུམྨཾ. ཨཏྠཏོ ཙེཝ ནཱནཾ བྱཉྫནཏོ ཙཱཏི ཨེཏྠ ‘‘ཀཱཡོཝ སཏིཔཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝ སཏིཔཊྛཱན’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཏྠཏོ ནཱནཾ ཧོཏི, ‘‘སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན བྱཉྫནཏོ ནཱནཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏདམིནཱཔཱིཏི ཏཾ ཏུམྷེ ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཛཱནཱཐཱཏི ཨཏྠཉྩ བྱཉྫནཉྩ སམཱནེཏྭཱ ཨཐསྶ ཙ ཨཉྙཐཱ གཧིཏབྷཱཝོ བྱཉྫནསྶ ཙ མིཙྪཱ རོཔིཏབྷཱཝོ དསྶེཏབྦོ. ཡོ དྷམྨོ ཡོ ཝིནཡོཏི ཨེཏྠ ཨཏྠཉྩ བྱཉྫནཉྩ ཝིཉྙཱཔནཀཱརཎམེཝ དྷམྨོ ཙ ཝིནཡོ ཙ.

༣༧. ཨཏྠཏོ ཧི ཁོ སམེཏཱིཏི སཏིཡེཝ སཏིཔཊྛཱནནྟི གཧིཏཱ. བྱཉྫནཏོ ནཱནནྟི ཀེཝལཾ བྱཉྫནམེཝ སཏིཔཊྛཱནོཏི ཝཱ སཏིཔཊྛཱནཱཏི ཝཱ མིཙྪཱ རོཔེཐ. ཨཔྤམཏྟཀཾ ཁོཏི སུཏྟནྟཾ པཏྭཱ བྱཉྫནཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ ནཱམ ཧོཏི. པརིཏྟམཏྟཾ དྷནིཏཾ ཀཏྭཱ རོཔིཏེཔི ཧི ནིབྦུཏིཾ པཏྟུཾ སཀྐཱ ཧོཏི.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཝིཛཡཱརཱམཝིཧཱརཝཱསཱི ཀིརེཀོ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརོ དྭིནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ སུཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ – ‘‘སམུདྡྷོ སམུདྡྷོཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ བྷཱསཏཱི’’ཏི དྷནིཏཾ ཀཏྭཱ ཨཱཧ. ཨེཀོ བྷིཀྑུ ‘‘སམུདྡྷོ ནཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཝུསོ, སམུདྡྷོཏི ཝུཏྟེཔི སམུདྡོཏི ཝུཏྟེཔི མཡཾ ལོཎསཱགརམེཝ ཛཱནཱམ, ཏུམྷེ པན ནོ ཨཏྠགཝེསཀཱ, བྱཉྫནགཝེསཀཱ, གཙྪཐ མཧཱཝིཧཱརེ པགུཎབྱཉྫནཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ བྱཉྫནཾ སོདྷཱཔེཐཱཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཀཐེཏྭཱཝ ཨུཊྛཱཔེསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ མཧཱཝིཧཱརེ བྷེརིཾ པཧརཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙཏཱུསུ མགྒེསུ པཉྷཾ ཀཐེཏྭཱཝ པརིནིབྦུཏོ. ཨེཝཾ སུཏྟནྟཾ པཏྭཱ བྱཉྫནཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ ནཱམ ཧོཏི.

ཝིནཡཾ པན པཏྭཱ ནོ ཨཔྤམཏྟཀཾ. སཱམཎེརཔབྦཛྫཱཔི ཧི ཨུབྷཏོསུདྡྷིཏོ ཝཊྚཏི, ཨུཔསམྤདཱདིཀམྨཱནིཔི སིཐིལཱདཱིནཾ དྷནིཏཱདིཀརཎམཏྟེནེཝ ཀུཔྤནྟི. ཨིདྷ པན སུཏྟནྟབྱཉྫནཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༣༨. ཨཐ ཙཏུཏྠཝཱརེ ཝིཝཱདོ ཀསྨཱ? སཉྙཱཡ ཝིཝཱདོ. ‘‘ཨཧཾ སཏིམེཝ སཏིཔཊྛཱནཾ ཝདཱམི, ཨཡཾ ‘ཀཱཡོ སཏིཔཊྛཱན’ནྟི ཝདཏཱི’’ཏི ཧི ནེསཾ སཉྙཱ ཧོཏི. བྱཉྫནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༩. ན ཙོདནཱཡ ཏརིཏབྦནྟི ན ཙོདནཏྠཱཡ ཝེགཱཡིཏབྦཾ. ཨེཀཙྩོ ཧི པུགྒལོ ‘‘ནལཱཊེ ཏེ སཱསཔམཏྟཱ པིལ༹ཀཱ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ནལཱཊེ སཱསཔམཏྟཾ པིལ༹ཀཾ པསྶསི, ཨཏྟནོ ནལཱཊེ ཏཱལཔཀྐམཏྟཾ མཧཱགཎྜཾ ན པསྶསཱི’’ཏི ཝདཏི. ཏསྨཱ པུགྒལོ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦོ. ཨདལ༹ྷདིཊྛཱིཏི ཨནཱདཱནདིཊྛཱི སུཾསུམཱརཾ ཧདཡེ པཀྑིཔནྟོ ཝིཡ དལ༹ྷཾ ན གཎྷཱཏི.

ཨུཔགྷཱཏོཏི ཙཎྜབྷཱཝེན ཝཎགྷཊྚིཏསྶ ཝིཡ དུཀྑུཔྤཏྟི. སུཔྤཊིནིསྶགྒཱིཏི ‘‘ཀིཾ ནཱམ ཨཧཾ ཨཱཔནྣོ, ཀདཱ ཨཱཔནྣོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏྭཾ ཨཱཔནྣོ, ཏཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཔནྣོ’’ཏི ཝཱ ཨེཀཾ དྭེ ཝཱརེ ཝཏྭཱཔི ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཨསུཀདིཝསེ ནཱམ, བྷནྟེ, ཨཱཔནྣཏྠ, སཎིཀཾ ཨནུསྶརཐཱ’’ཏི སརིཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ཝིསྶཛྫེཏི. ཝིཧེསཱཏི བཧུཾ ཨཏྠཉྩ ཀཱརཎཉྩ ཨཱཧརནྟསྶ ཀཱཡཙིཏྟཀིལམཐོ. སཀྐོམཱིཏི ཨེཝརཱུཔོ ཧི པུགྒལོ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣཏྠ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཀདཱ ཀིསྨིཾ ཝཏྠུསྨི’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཨསུཀདིཝསེ ཨསུཀསྨིཾ ཝཏྠུསྨི’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ན སརཱམི, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘སཎིཀཾ, བྷནྟེ, སརཐཱ’’ཏི བཧུཾ ཝཏྭཱ སཱརིཏོ སརིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏི. ཏེནཱཧ ‘‘སཀྐོམཱི’’ཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨུཔེཀྑཱ ནཱཏིམཉྙིཏབྦཱཏི ཨུཔེཀྑཱ ན ཨཏིཀྐམིཏབྦཱ, ཀཏྟབྦཱ ཛནེཏབྦཱཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཧི ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ ཋིཏཀཾཡེཝ པསྶཱཝཾ ཀརོནྟཾ དིསྭཱཔི ‘‘ནནུ, ཨཱཝུསོ, ནིསཱིདིཏབྦ’’ནྟི ཝདཏི, སོ ཨུཔེཀྑཾ ཨཏིམཉྙཏི ནཱམ.

༤༠. ཝཙཱིསཾཧཱརོཏི ཝཙནསཉྩཱརོ. ཨིམེཧི ཀཐིཏཾ ཨམཱུསཾ ཨནྟརཾ པཝེསེཡྻ, ཏུམྷེ ཨིམེཧི ཨིདཉྩིདཉྩ ཝུཏྟཱཏི ཨམཱུཧི ཀཐིཏཾ ཨིམེསཾ ཨནྟརཾ པཝེསེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. དིཊྛིཔལཱ༹སོཏིཨཱདཱིཧི ཙིཏྟསྶ ཨནཱརཱདྷནིཡབྷཱཝོ ཀཐིཏོ. ཏཾ ཛཱནམཱནོ སམཱནོ གརཧེཡྻཱཏི ཏཾ སཏྠཱ ཛཱནམཱནོ སམཱནོ ནིནྡེཡྻ ཨམྷེཏི. ཨེཏཾ པནཱཝུསོ, དྷམྨནྟི ཨེཏཾ ཀལཧབྷཎྜནདྷམྨཾ.

ཏཉྩེཏི ཏཾ སཉྙཏྟིཀཱརཀཾ བྷིཀྑུཾ. ཨེཝཾ བྱཱཀརེཡྻཱཏི མཡཱ ཨེཏེ སུདྡྷནྟེ པཏིཊྛཱཔིཏཱཏི ཨཝཏྭཱ ཡེན ཀཱརཎེན སཉྙཏྟི ཀཏཱ, ཏདེཝ དསྶེནྟོ ཨེཝཾ བྱཱཀརེཡྻ. ཏཱཧཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱཏི ཨེཏྠ དྷམྨོཏི སཱརཎཱིཡདྷམྨོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ན ཙེཝ ཨཏྟཱནནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘བྲཧྨལོཀཔྤམཱཎོ ཧེས ཨགྒི ཨུཊྛཱསི, ཀོ ཨེཏམཉྙཏྲ མཡཱ ནིབྦཱཔེཏུཾ སམཏྠོ’’ཏི ཧི ཝདནྟོ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསེཏི ནཱམ. ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཛནཱ ཝིཙརནྟི, ཨོཀཱསོ ལདྡྷུཾ ན སཀྐཱ, ཨེཀོཔི ཨེཏྟཀམཏྟཾ ནིབྦཱཔེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདམཱནོ པརཾ ཝམྦྷེཏི ནཱམ. ཏདུབྷཡམྤེས ན ཀརོཏི. དྷམྨོ པནེཏྠ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ བྱཱཀརཎཾ, ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཉྙཏྟིཀརཎཾ ཨནུདྷམྨོ, ཏདེཝ བྱཱཀརོཏི ནཱམ. ན ཙ ཀོཙི སཧདྷམྨིཀོཏི ཨཉྙོ ཙསྶ ཀོཙི སཧེཏུཀོ པརེཧི ཝུཏྟོ ཝཱདོ ཝཱ ཨནུཝཱདོ ཝཱ གརཧིཏབྦབྷཱཝཾ ཨཱགཙྪནྟོ ནཱམ ནཏྠི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཀིནྟིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. སཱམགཱམསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སཱམགཱམསུཏྟཾ. ཏཏྠ སཱམགཱམེཏི སཱམཱཀཱནཾ ཨུསྶནྣཏྟཱ ཨེཝཾལདྡྷནཱམེ གཱམེ. ཨདྷུནཱ ཀཱལངྐཏོཏི སམྤཏི ཀཱལཾ ཀཏོ. དྭེདྷིཀཛཱཏཱཏི དྭེཛ྄ཛྷཛཱཏཱ དྭེབྷཱགཛཱཏཱ. བྷཎྜནཱདཱིསུ བྷཎྜནཾ པུབྦབྷཱགཀལཧོ, ཏཾ དཎྜཱདཱནཱདིཝསེན པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམཝསེན ཙ ཝདྡྷིཏཾ ཀལཧོ, ‘‘ན ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཨཱཛཱནཱསཱི’’ཏིཨཱདིཀཾ ཝིརུདྡྷཝཙནཾ ཝིཝཱདོ. ཝིཏུདནྟཱཏི ཝིཏུཛྫནྟཱ. སཧིཏཾ མེཏི མམ ཝཙནཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ. ཨདྷིཙིཎྞཾ ཏེ ཝིཔརཱཝཏྟནྟི ཡཾ ཏཝ ཨདྷིཙིཎྞཾ ཙིརཀཱལསེཝནཝསེན པགུཎཾ, ཏཾ མམ ཝཱདཾ ཨཱགམྨ ནིཝཏྟཾ. ཨཱརོཔིཏོ ཏེ ཝཱདོཏི ཏུཡ྄ཧཾ ཨུཔརི མཡཱ དོསོ ཨཱརོཔིཏོ. ཙར ཝཱདཔྤམོཀྑཱཡཱཏི བྷཏྟཔུཊཾ ཨཱདཱཡ ཏཾ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝཱདཔྤམོཀྑཏྠཱཡ ཨུཏྟརི པརིཡེསམཱནོ ཙར. ནིབྦེཋེཧི ཝཱཏི ཨཐ མཡཱ ཨཱརོཔིཏཝཱདཏོ ཨཏྟཱནཾ མོཙེཧི. སཙེ པཧོསཱིཏི སཙེ སཀྐོསི. ཝདྷོཡེཝཱཏི མརཎམེཝ.

ནཱཊཔུཏྟིཡེསཱུཏི ནཱཊཔུཏྟསྶ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ. ནིབྦིནྣརཱུཔཱཏི ཨུཀྐཎྛིཏསབྷཱཝཱ, ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནི ན ཀརོནྟི. ཝིརཏྟརཱུཔཱཏི ཝིགཏཔེམཱ. པཊིཝཱནརཱུཔཱཏི ཏེསཾ ནིཔཙྩཀིརིཡཏོ ནིཝཏྟསབྷཱཝཱ. ཡཐཱ ཏནྟི ཡཐཱ ཙ དུརཀྑཱཏཱདིསབྷཱཝེ དྷམྨཝིནཡེ ནིབྦིནྣཝིརཏྟཔཊིཝཱནརཱུཔེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཏཐེཝ ཛཱཏཱཏི ཨཏྠོ. དུརཀྑཱཏེཏི དུཀྐཐིཏེ. དུཔྤཝེདིཏེཏི དུཝིཉྙཱཔིཏེ. ཨནུཔསམསཾཝཏྟནིཀེཏི རཱགཱདཱིནཾ ཨུཔསམཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠོ. བྷིནྣཐཱུཔེཏི བྷིནྣཔཏིཊྛེ. ཨེཏྠ ཧི ནཱཊཔུཏྟོཝ ནེསཾ པཏིཊྛེན ཐཱུཔོ, སོ པན བྷིནྣོ མཏོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བྷིནྣཐཱུཔེ’’ཏི. ཨཔྤཊིསརཎེཏི ཏསྶེཝ ཨབྷཱཝེན པཊིསརཎཝིརཧིཏེ.

ནནུ ཙཱཡཾ ནཱཊཔུཏྟོ ནཱལ༹ནྡཝཱསིཀོ, སོ ཀསྨཱ པཱཝཱཡཾ ཀཱལཾཀཏོཏི. སོ ཀིར ཨུཔཱལིནཱ གཧཔཏིནཱ པཊིཝིདྡྷསཙྩེན དསཧི གཱཐཱཧི བྷཱསིཏེ བུདྡྷགུཎེ སུཏྭཱ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ ཚཌྜེསི. ཨཐ ནཾ ཨཕཱསུཀཾ གཧེཏྭཱ པཱཝཾ ཨགམཾསུ, སོ ཏཏྠ ཀཱལམཀཱསི. ཀཱལཾ ཀུརུམཱནོ ཙ ‘‘མམ ལདྡྷི ཨནིཡྻཱནིཀཱ སཱརརཧིཏཱ, མཡཾ ཏཱཝ ནཊྛཱ, ཨཝསེསཛནོ མཱ ཨཔཱཡཔཱུརཀོ ཨཧོསི. སཙེ པནཱཧཾ ‘མམ སཱསནཾ ཨནིཡྻཱནིཀ’ནྟི ཝཀྑཱམི, ན སདྡཧིསྶནྟི. ཡཾནཱུནཱཧཾ དྭེཔི ཛནེ ན ཨེཀནཱིཧཱརེན ཨུགྒཎྷཱཔེཡྻཾ, ཏེ མམཙྩཡེན ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝདིསྶནྟི. སཏྠཱ ཏཾ ཝིཝཱདཾ པཊིཙྩ ཨེཀཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསྶཏི, ཏཏོ ཏེ སཱསནསྶ མཧནྟབྷཱཝཾ ཛཱཏིསྶནྟཱི’’ཏི.

ཨཐ ནཾ ཨེཀོ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ དུབྦལཱ, མཡ྄ཧཾ ཨིམསྨིཾ དྷམྨེ སཱརཾ ཨཱཙིཀྑཐ ཨཱཙརིཡཔྤམཱཎ’’ནྟི. ཨཱཝུསོ, ཏྭཾ མམཙྩཡེན སསྶཏནྟི གཎྷེཡྻཱསཱིཏི. ཨཔརོཔི ཏཾ ཨུཔསངྐམི, ཏཾ ཨུཙྪེདཾ གཎྷཱཔེསི. ཨེཝཾ དྭེཔི ཛནེ ཨེཀལདྡྷིཀེ ཨཀཏྭཱ བཧཱུ ནཱནཱནཱིཧཱརེན ཨུགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. ཏེ ཏསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཀསྶཱཝུསོ, ཨཱཙརིཡོ སཱརམཱཙིཀྑཱི’’ཏི? ཨེཀོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ མཡ྄ཧནྟི ཨཱཧ. ཀིཾ ཨཱཙིཀྑཱིཏི? སསྶཏནྟི. ཨཔརོ ཏཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ མཡ྄ཧཾ སཱརཾ ཨཱཙིཀྑཱིཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སབྦེ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱརཾ ཨཱཙིཀྑི, ཨཧཾ ཛེཊྛཀོ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝཱདཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཀྐོསེ ཙེཝ པརིབྷཱསེ ཙ ཧཏྠཔཱདཔཧཱརཱདཱིནི ཙ པཝཏྟེཏྭཱ ཨེཀམགྒེན དྭེ ཨགཙྪནྟཱ ནཱནཱདིསཱསུ པཀྐམིཾསུ, ཨེཀཙྩེ གིཧཱི ཨཧེསུཾ.

བྷགཝཏོ པན དྷརམཱནཀཱལེཔི བྷིཀྑུསངྒྷེ ཝིཝཱདོ ན ཨུཔྤཛྫི. སཏྠཱ ཧི ཏེསཾ ཝིཝཱདཀཱརཎེ ཨུཔྤནྣམཏྟེཡེཝ སཡཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཏེ ཝཱ བྷིཀྑཱུ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཁནྟི མེཏྟཱ པཊིསངྑཱ ཨཝིཧིཾསཱ སཱརཎཱིཡདྷམྨེསུ ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ ཀཐེཏྭཱ ཝིཝཱདཾ ཝཱུཔསམེཏི. ཨེཝཾ དྷརམཱནོཔི སངྒྷསྶ པཏིཊྛཱཝ ཨཧོསི. པརིནིབྦཱཡམཱནོཔི ཨཝིཝཱདཀཱརཎཾ ཀཏྭཱཝ པརིནིབྦཱཡི. བྷགཝཏཱ ཧི སུཏྟེ དེསིཏཱ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ (ཨ. ནི. ༤.༡༨༠; དཱི. ནི. ༢.༡༨༧) ཡཱཝཛྫདིཝསཱ བྷིཀྑཱུནཾ པཏིཊྛཱ ཙ ཨཝསྶཡོ ཙ. ཏཐཱ ཁནྡྷཀེ དེསིཏཱ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ (མཧཱཝ. ༣༠༥) སུཏྟེ ཝུཏྟཱནི ཙཏྟཱརི པཉྷབྱཱཀརཎཱནི (ཨ. ནི. ༤.༤༢) ཙ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཡོ ཝོ མཡཱ, ཨཱནནྡ, དྷམྨོ ཙ ཝིནཡོ ཙ དེསིཏོ པཉྙཏྟོ, སོ ཝོ མམཙྩཡེན སཏྠཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༡༦).

༤༢. ཨཐ ཁོ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོཏི ཨཡཾ ཐེརོ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ. ཏཾ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔསམྤནྣཀཱལེ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོཏི སམུདཱཙརིཏྭཱ ཐེརཀཱལེཔི ཏཐེཝ སམུདཱཙརིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ’’ཏི. ཨུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? ནཱཊཔུཏྟེ ཀིར ཀཱལཾཀཏེ ཛམྦུདཱིཔེ མནུསྶཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀཐཾ པཝཏྟཡིཾསུ – ‘‘ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཨེཀོ སཏྠཱཏི པཉྙཱཡིཏྠ, ཏསྶ ཀཱལཀིརིཡཱཡ སཱཝཀཱནཾ ཨེཝརཱུཔོ ཝིཝཱདོ ཛཱཏོ, སམཎོ པན གོཏམོ ཛམྦུདཱིཔེ ཙནྡོ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ པཱཀཊོཡེཝ, ཀཱིདིསོ ནུ ཁོ སམཎེ གོཏམེ པརིནིབྦུཏེ སཱཝཀཱནཾ ཝིཝཱདོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཐེརོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ དསབལསྶ ཨཱརོཙེསྶཱམི, སཏྠཱ ཙ ཨེཏཾ ཨཏྠུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ དེསནཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི. སོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡེན སཱམགཱམོ, ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨུཛུམེཝ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨགནྟྭཱ ཡེནསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མེ མཧཱཔཉྙོ, སོ ཨིམཾ སཱསནཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེསྶཏི, ཨཐ སཏྠཱ ཏདནུརཱུཔཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཏཱི’’ཏི. ཀཐཱཔཱབྷཏནྟི ཀཐཱམཱུལཾ, མཱུལཉྷི པཱབྷཏནྟི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཨཔྤཀེནཔི མེདྷཱཝཱི, པཱབྷཏེན ཝིཙཀྑཎོ;

སམུཊྛཱཔེཏི ཨཏྟཱནཾ, ཨཎུཾ ཨགྒིཾཝ སནྡྷམ’’ནྟི. (ཛཱ. ༢.༡.༤);

དསྶནཱཡཱཏི དསྶནཏྠཱཡ. ཀིཾ པནིམིནཱ བྷགཝཱ ན དིཊྛཔུབྦོཏི? ནོ ན དིཊྛཔུབྦོ, ཨཡཉྷི ཨཱཡསྨཱ དིཝཱ ནཝ ཝཱརེ རཏྟིཾ ནཝ ཝཱརེཏི ཨེཀཱཧཾ ཨཊྛཱརས ཝཱརེ ཨུཔཊྛཱནམེཝ གཙྪཏི. དིཝསསྶ པན སཏཀྑཏྟུཾ ཝཱ སཧསྶཀྑཏྟུཾ ཝཱ གནྟུཀཱམོ སམཱནོཔི ན ཨཀཱརཎཱ གཙྪཏི, ཨེཀཾ པཉྷུདྡྷཱརཾ གཧེཏྭཱཝ གཙྪཏི. སོ ཏཾདིཝསཾ ཏེན གནྟུཀཱམོ ཨེཝམཱཧ.

ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ དེཝམནུསྶཱནནྟི ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨུཔྤནྣོ ཝིཝཱདོ ཀཐཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟཏི? ཀོསམྦཀཀྑནྡྷཀེ (མཧཱཝ. ༤༥༡) ཝིཡ ཧི དྭཱིསུ བྷིཀྑཱུསུ ཝིཝཱདཾ ཨཱཔནྣེསུ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཏེསཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཝིཝདནྟི, ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ གཎྷནྟོ བྷིཀྑུནིསངྒྷོ ཝིཝདཏི, ཏཏོ ཏེསཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཝིཝདནྟི, ཨཐ མནུསྶཱནཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ ཧོནྟི. ཏཏྠ དྷམྨཝཱདཱིནཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ དྷམྨཝཱདིནིཡོ ཧོནྟི, ཨདྷམྨཝཱདཱིནཾ ཨདྷམྨཝཱདིནིཡོ ཧོནྟི. ཏཏོ ཏཱསཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱནཾ མིཏྟཱ བྷུམྨདེཝཏཱ བྷིཛྫནྟི. ཨེཝཾ པརམྤརཱཡ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ཋཔེཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀེ སབྦེ དེཝམནུསྶཱ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ ཧོནྟི. དྷམྨཝཱདཱིཧི པན ཨདྷམྨཝཱདིནོཝ བཧུཏརཱ ཧོནྟི, ཏཏོ ཡཾ བཧཱུཧི གཧིཏཾ, ཏཾ གཎྷནྟི. དྷམྨཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བཧུཏརཱཝ ཨདྷམྨཾ གཎྷནྟི. ཏེ ཨདྷམྨཾ པཱུརེཏྭཱ ཝིཧརནྟཱ ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟནྟི. ཨེཝཾ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨུཔྤནྣོ ཝིཝཱདོ བཧཱུནཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཧོཏི.

༤༣. ཨབྷིཉྙཱ དེསིཏཱཏི མཧཱབོདྷིམཱུལེ ནིསིནྣེན པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ པཝེདིཏཱ. པཏིསྶཡམཱནརཱུཔཱ ཝིཧརནྟཱིཏི ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟི. བྷགཝཏོ ཨཙྩཡེནཱཏི ཨེཏརཧི བྷགཝནྟཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི, ཏུམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, ཨུགྒཏེཛཏཱཡ དུརཱསདཏཱཡ ཝིཝཱདཾ ཛནེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, བྷགཝཏོ པན ཨཙྩཡེན ཝིཝཱདཾ ཛནེཡྻུནྟི ཝདཏི. ཡཏྠ པན ཏཾ ཝིཝཱདཾ ཛནེཡྻུཾ, ཏཾ དསྶེནྟོ ཨཛ྄ཛྷཱཛཱིཝེ ཝཱ ཨདྷིཔཱཏིམོཀྑེ ཝཱཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཨཛ྄ཛྷཱཛཱིཝེཏི ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨཱཛཱིཝཀཱརཎཱ – ‘‘བྷིཀྑུ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨུལླཔཏི ཨཱཔཏྟི པཱརཱཛིཀསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (པརི. ༢༨༧) ནཡེན པརིཝཱརེ པཉྙཏྟཱནི ཚ སིཀྑཱཔདཱནི, ཏཱནི ཋཔེཏྭཱ སེསཱནི སབྦསིཀྑཱཔདཱནི ཨདྷིཔཱཏིམོཀྑཾ ནཱམ. ཨཔྤམཏྟཀོ སོ ཨཱནནྡཱཏི ཨཛ྄ཛྷཱཛཱིཝཾ ཨདྷིཔཱཏིམོཀྑཉྩ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཝིཝཱདོ ནཱམ ཡསྨཱ པརསྶ ཀཐཱཡཔི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡཔི སལླཀྑེཏྭཱ སུཔྤཛཧོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟཀོ’’ཏི ཝུཏྟོ.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཨིདྷེཀཙྩོ ‘‘ན སཀྐཱ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨནུལླཔནྟེན ཀིཉྩི ལདྡྷུ’’ནྟིཨཱདཱིནི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཛཱིཝཧེཏུ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཝཱ ཨུལླཔཏི སཉྩརིཏྟཾ ཝཱ ཨཱཔཛྫཏི, ཡོ ཏེ ཝིཧཱརེ ཝསཏི, སོ བྷིཀྑུ ཨརཧཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཱམནྟཛཔྤནཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཨགིལཱནོ ཝཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ པཎཱིཏབྷོཛནཱནི ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཏི, བྷིཀྑུནཱི ཝཱ པན ཏཱནི ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ པཱཊིདེསནཱིཡཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཡོ ཀོཙི དུཀྐཊཝཏྠུཀཾ ཡཾཀིཉྩི སཱུཔོདནཝིཉྙཏྟིམེཝ ཝཱ ཀརོཏི, ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པན པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོནྟོ ཝིཧརཏི, ཏམེནཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཝཾ སཉྫཱནནྟི – ‘‘ཀིཾ ཨིམསྶ ཨིམིནཱ ལཱབྷེན ལདྡྷེན, ཡོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ མིཙྪཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི, པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོཏཱི’’ཏི. ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡཔིསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཀིསྶ མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱ ལཱབྷེན, ཡྭཱཧཾ ཨེཝཾ སྭཱཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ པབྦཛིཏྭཱ མིཙྪཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེམི, པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོམཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཏཏོ ཨོརམཏི. ཨེཝཾ པརསྶ ཀཐཱཡཔི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡཔི སལླཀྑེཏྭཱ སུཔྤཛཧོ ཧོཏི. ཏེན བྷགཝཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟཀོ’’ཏི ཨཱཧ.

མགྒེ ཝཱ ཧི, ཨཱནནྡ, པཊིཔདཱཡ ཝཱཏི ལོཀུཏྟརམགྒཾ པཏྭཱ ཝིཝཱདོ ནཱམ སབྦསོ ཝཱུཔསམྨཏི, ནཏྠི ཨདྷིགཏམགྒཱནཾ ཝིཝཱདོ. པུབྦབྷཱགམགྒཾ པན པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཉྩ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཨེཝཾ བྷིཀྑུཾ མནུསྶཱ ལོཀུཏྟརདྷམྨེ སམྦྷཱཝེནྟི. སོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏེ པུཙྪཏི ‘‘ཀིཾ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི. མནསིཀཱཏབྦཀམྨཊྛཱནཾ པུཙྪིཏུཾ, བྷནྟེཏི. ནིསཱིདཐ, ཁཎེནེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔེཏུཾ སམཏྠཀམྨཊྛཱནཀཐཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱིཏི ཝཏྭཱ ཝདཏི – ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣོ མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ མནསི ཀརོཏི, ཏསྶ ཏཾ མནསིཀརོཏོ ཨོབྷཱསོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཡཾ པཋམམགྒོ ནཱམ. སོ དུཏིཡཾ ཨོབྷཱསཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏི, དུཏིཡམགྒོ ཨདྷིགཏོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཏིཡཉྩ ཙཏུཏྠཉྩ. ཨེཏྟཱཝཏཱ མགྒཔྤཏྟོ ཙེཝ ཕལཔྤཏྟོ ཙ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨཐ ཏེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨཁཱིཎཱསཝོ ནཱམ ཨེཝཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨདྡྷཱཡཾ ཁཱིཎཱསཝོ’’ཏི ནིཊྛཾ གཙྪནྟི.

སོ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀརོཏི. སམནྟཱ བྷིཀྑཱཙཱརགཱམེཧི མནུསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ པུཙྪནྟི ‘‘ཀེནཙི, བྷནྟེ, ཐེརོ པཉྷཾ པུཙྪིཏོ’’ཏི. ཨུཔཱསཀཱ པུབྦེཝ ཐེརེན པཉྷོ ཀཐིཏོ ཨམྷཱཀནྟི. ཏེ པུཔྥམཎྜཔཾ པུཔྥཀཱུཊཱགཱརཾ སཛྫེཏྭཱ སུཝཎྞེན ཨཀྑིཔིདྷཱནམུཁཔིདྷཱནཱདིཾ ཀརིཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ སཱདྷུཀཱིལི༹ཀཾ ཀཱིལེ༹ཏྭཱ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཨཊྛཱིནི ཨཱདཱཡ ཙེཏིཡཾ ཀརོནྟི. ཨཉྙེ ཨཱགནྟུཀཱ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ‘‘མཧཱཐེརཾ པསྶིསྶཱམ, ཀཧཾ, ཨཱཝུསོ, མཧཱཐེརོ’’ཏི པུཙྪནྟི. པརིནིབྦུཏོ, བྷནྟེཏི. དུཀྐརཾ, ཨཱཝུསོ, ཐེརེན ཀཏཾ མགྒཕལཱནི ནིབྦཏྟེནྟེན, པཉྷཾ པུཙྪིཏྠ, ཨཱཝུསོཏི. བྷིཀྑཱུནཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན ཀཐེསི, བྷནྟེཏི. ན ཨེསོ, ཨཱཝུསོ, མགྒོ, ཝིཔསྶནུཔཀྐིལེསོ ནཱམེས, ན ཏུམྷེ ཛཱནིཏྠ, པུཐུཛྫནོ, ཨཱཝུསོ, ཐེརོཏི. ཏེ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ‘‘སཀལཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑཱཙཱརགཱམེསུ མནུསྶཱ ཙ ན ཛཱནནྟི, ཏུམྷེཡེཝ ཛཱནཱཐ. ཀཏརམགྒེན ཏུམྷེ ཨཱགཏཱ, ཀིཾ ཝོ ཝིཧཱརདྭཱརེ ཙེཏིཡཾ ན དིཊྛ’’ནྟི. ཨེཝཾཝཱདཱིནཾ པན བྷིཀྑཱུནཾ སཏཾ ཝཱ, ཧོཏུ སཧསྶཾ ཝཱ, ཡཱཝ ཏཾ ལདྡྷིཾ ནཔྤཛཧནྟི, སགྒོཔི མགྒོཔི ཝཱརིཏོཡེཝ.

ཨཔརོཔི ཏཱདིསོཝ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ ཨེཝཾ ཀཐེཏི – ཙིཏྟེནེཝ ཏཱིསུ ཨུདྡྷནེསུ ཏཱིཎི ཀཔལླཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཨགྒིཾ ཀཏྭཱ ཙིཏྟེནེཝ ཨཏྟནོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཀཔལླེསུ པཀྑིཔིཏྭཱ ཙིཏྟེནེཝ དཎྜཀེན པརིཝཏྟེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ བྷཛྫིཏབྦཾ, ཡཱ ཛྷཱཡམཱནེ ཚཱརིཀཱ ཧོཏི, སཱ མུཁཝཱཏེན པལཱསེཏབྦཱ. ཨེཏྟཀེན དྷཱུཏཔཱཔོ ནཱམེས སམཎོ ཧོཏི. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

ཨཔརོ ཨེཝཾ ཀཐེཏི – ཙིཏྟེནེཝ མཧཱཙཱཊིཾ ཋཔེཏྭཱ མཏྠུཾ ཡོཛེཏྭཱ ཙིཏྟེནེཝ ཨཏྟནོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཏཏྠ པཀྑིཔིཏྭཱ མཏྠུཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ མནྠིཏབྦཾ. མཐིཡམཱནཾ ཝིལཱིཡཏི, ཝིལཱིནེ ཨུཔརི ཕེཎོ ཨུགྒཙྪཏི. སོ ཕེཎོ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝོ ཨམཏཾ པརིབྷུཏྟཾ ནཱམ བྷཝིསྶཏི. ཨིཏོ པརཾ ‘‘ཨཐ ཏེ བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདི སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

༤༤. ཨིདཱནི ཡོ ཨེཝཾ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏསྶ མཱུལཾ དསྶེནྟོ ཚཡིམཱནཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨགཱརཝོཏི གཱརཝཝིརཧིཏོ. ཨཔྤཏིསྶོཏི ཨཔྤཏིསྶཡོ ཨནཱིཙཝུཏྟི. ཨེཏྠ པན ཡོ བྷིཀྑུ སཏྠརི དྷརམཱནེ ཏཱིསུ ཀཱལེསུ ཨུཔཊྛཱནཾ ན ཡཱཏི, སཏྠརི ཨནུཔཱཧནེ ཙངྐམནྟེ སཨུཔཱཧནོ ཙངྐམཏི, ནཱིཙེ ཙངྐམེ ཙངྐམནྟེ ཨུཙྩེ ཙངྐམེ ཙངྐམཏི, ཧེཊྛཱ ཝསནྟེ ཨུཔརི ཝསཏི, སཏྠུ དསྶནཊྛཱནེ ཨུབྷོ ཨཾསེ པཱརུཔཏི, ཚཏྟཾ དྷཱརེཏི, ཨུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏི, ནྷཱནཏིཏྠེ ཨུཙྩཱརཾ ཝཱ པསྶཱཝཾ ཝཱ ཀརོཏི, པརིནིབྦུཏེ ཝཱ པན ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏུཾ ན གཙྪཏི, ཙེཏིཡསྶ པཉྙཱཡནཊྛཱནེ སཏྠུདསྶནཊྛཱནེ ཝུཏྟཾ སབྦཾ ཀརོཏི, ཨཉྙེཧི ཙ བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཀརོསི, ན ཨིདཾ ཝཊྚཏི, སམྨཱསབུདྡྷསྶ ནཱམ ལཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏཱུཎྷཱི ཧོཏི, ཀིཾ བུདྡྷོ བུདྡྷོཏི ཝདསཱི’’ཏི བྷཎཏི, ཨཡཾ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ནཱམ.

ཡོ པན དྷམྨསྶཝནེ སངྒྷུཊྛེ སཀྐཙྩཾ ན གཙྪཏི, སཀྐཙྩཾ དྷམྨཾ ན སུཎཱཏི, ནིདྡཱཡཏི ཝཱ སལླཔེནྟོ ཝཱ ནིསཱིདཏི, སཀྐཙྩཾ ན གཎྷཱཏི ན དྷཱརེཏི, ‘‘ཀིཾ དྷམྨེ ཨགཱརཝཾ ཀརོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏུཎྷཱི ཧོཏི, དྷམྨོ དྷམྨོཏི ཝདསི, ཀིཾ དྷམྨོ ནཱམཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨཡཾ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ནཱམ.

ཡོ པན ཐེརེན བྷིཀྑུནཱ ཨནཛ྄ཛྷིཊྛོ དྷམྨཾ དེསེཏི, ནིསཱིདཏི པཉྷཾ ཀཐེཏི, ཝུཌྜྷེ བྷིཀྑཱུ གྷཊྚེནྟོ གཙྪཏི, ཏིཊྛཏི ནིསཱིདཏི, དུསྶཔལླཏྠིཀཾ ཝཱ ཧཏྠཔལླཏྠིཀཾ ཝཱ ཀརོཏི, སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨུབྷོ ཨཾསེ པཱརུཔཏི, ཚཏྟུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏི, ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ལཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘ཏུཎྷཱི ཧོཏི, སངྒྷོ སངྒྷོཏི ཝདསི, ཀིཾ སངྒྷོ, མིགསངྒྷོ ཨཛསངྒྷོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདཏི, ཨཡཾ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ནཱམ. ཨེཀབྷིཀྑུསྨིམྤི ཧི ཨགཱརཝེ ཀཏེ སངྒྷེ ཀཏོཡེཝ ཧོཏི. ཏིསྶོ སིཀྑཱ པན ཨཔརིཔཱུརཡམཱནོཝ སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི ནཱམ.

ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱཏི ཨཏྟནི ཝཱ ཨཏྟནོ པརིསཱཡ ཝཱ. བཱཧིདྡྷཱཏི པརསྨིཾ ཝཱ པརསྶ པརིསཱཡ ཝཱ.

༤༦. ཨིདཱནི ཨཡཾ ཚ ཋཱནཱནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཝིཝཱདོ ཝཌྜྷནྟོ ཡཱནི ཨདྷིཀརཎཱནི པཱཔུཎཱཏི, ཏཱནི དསྶེཏུཾ ཙཏྟཱརིམཱནཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཝཱུཔསམནཏྠཱཡ པཝཏྟམཱནེཧི སམཐེཧི ཨདྷིཀཱཏབྦཱནཱིཏི ཨདྷིཀརཎཱནི. ཝིཝཱདོཝ ཨདྷིཀརཎཾ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིདཱནི ཨིམཱནིཔི ཙཏྟཱརི ཨདྷིཀརཎཱནི པཏྭཱ ཨུཔརི ཝཌྜྷེནྟོ སོ ཝིཝཱདོ ཡེཧི སམཐེཧི ཝཱུཔསམྨཏི, ཏེསཾ དསྶནཏྠཾ སཏྟ ཁོ པནིམེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨདྷིཀརཎཱནི སམེནྟི ཝཱུཔསམེནྟཱིཏི ཨདྷིཀརཎསམཐཱ. ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱནནྟི ཨུཔྤནྣཱནཾ ཨུཔྤནྣཱནཾ. ཨདྷིཀརཎཱནནྟི ཨེཏེསཾ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ. སམཐཱཡ ཝཱུཔསམཱཡཱཏི སམནཏྠཉྩེཝ ཝཱུཔསམནཏྠཉྩ. སམྨུཁཱཝིནཡོ དཱཏབྦོ…པེ… ཏིཎཝཏྠཱརཀོཏི ཨིམེ སཏྟ སམཐཱ དཱཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ – ཨདྷིཀརཎེསུ ཏཱཝ དྷམྨོཏི ཝཱ ཨདྷམྨོཏི ཝཱཏི ཨཊྛཱརསཧི ཝཏྠཱུཧི ཝིཝདནྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཡོ ཝིཝཱདོ, ཨིདཾ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ. སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཨཱཙཱརདིཊྛིཨཱཛཱིཝཝིཔཏྟིཡཱ ཝཱ ཨནུཝདནྟཱནཾ ཡོ ཨནུཝཱདོ ཨུཔཝདནཱ ཙེཝ ཙོདནཱ ཙ, ཨིདཾ ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ. མཱཏིཀཱཡཾ ཨཱགཏཱ པཉྩ ཝིབྷངྒེ དྭེཏི སཏྟ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ. ཡཾ སངྒྷསྶ ཨཔལོཀནཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ ཀམྨཱནཾ ཀརཎཾ, ཨིདཾ ཀིཙྩཱདྷིཀརཎཾ ནཱམ.

ཏཏྠ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ དྭཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཙ. སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ སམྨམཱནཾ ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨུཔྤནྣཾ, ཏསྨིཾཡེཝ ཝཱ, ཨཉྙཏྠ ཝཱུཔསམེཏུཾ གཙྪནྟཱནཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཝཱ, ཡཏྠ གནྟྭཱ སངྒྷསྶ ནིཡྻཱཏིཏཾ, ཏཏྠ སངྒྷེན ཝཱ གཎེན ཝཱ ཝཱུཔསམེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེ ཏཏྠེཝ ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨཏཔུགྒལེཧི ཝཱ ཝིནིཙྪིཏཾ སམྨཏི. ཨེཝཾ སམྨམཱནེ པན ཏསྨིཾ ཡཱ སངྒྷསམྨུཁཏཱ དྷམྨསམྨུཁཏཱ, ཝིནཡསམྨུཁཏཱ, པུགྒལསམྨུཁཏཱ, ཨཡཾ སམྨུཁཱཝིནཡོ ནཱམ.

ཏཏྠ ཙ ཀཱརཀསངྒྷསྶ སཱམགྒིཝསེན སམྨུཁཱིབྷཱཝོ སངྒྷསམྨུཁཏཱ. སམེཏབྦསྶ ཝཏྠུནོ བྷཱུཏཏཱ དྷམྨསམྨུཁཏཱ. ཡཐཱ ཏཾ སམེཏབྦཾ, ཏཐེཝ སམནཾ ཝིནཡསམྨུཁཏཱ. ཡོ ཙ ཝིཝདཏི, ཡེན ཙ ཝིཝདཏི, ཏེསཾ ཨུབྷིནྣཾ ཨཏྟཔཙྩཏྠིཀཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝོ པུགྒལསམྨུཁཏཱ. ཨུབྦཱཧིཀཱཡ ཝཱུཔསམེ པནེཏྠ སངྒྷསམྨུཁཏཱ པརིཧཱཡཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ སམྨཏི.

སཙེ པནེཝམྤི ན སམྨཏི, ཨཐ ནཾ ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨཏཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘ན མཡཾ སཀྐོམ ཝཱུཔསམེཏུ’’ནྟི སངྒྷསྶེཝ ནིཡྻཱཏེནྟི. ཏཏོ སངྒྷོ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ བྷིཀྑུཾ སལཱཀགྒཱཧཀཾ སམྨནྣིཏྭཱ ཏེན གུལ༹ྷཀཝིཝཊཀསཀཎྞཛཔྤཀེསུ ཏཱིསུ སལཱཀགྒཱཧེསུ ཨཉྙཏརཝསེན སལཱཀཾ གཱཧེཏྭཱ སནྣིཔཏིཏཔརིསཱཡ དྷམྨཝཱདཱིནཾ ཡེབྷུཡྻཏཱཡ ཡཐཱ ཏེ དྷམྨཝཱདིནོ ཝདནྟི, ཨེཝཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཨདྷིཀརཎཾ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ སམྨུཁཱཝིནཡོ ཝུཏྟནཡོ ཨེཝ. ཡཾ པན ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཀམྨསྶ ཀརཎཾ, ཨཡཾ ཡེབྷུཡྻསིཀཱ ནཱམ. ཨེཝཾ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ དྭཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི.

ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ཙཏཱུཧི སམཐེཧི སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ སཏིཝིནཡེན ཙ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡེན ཙ ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཡ ཙ. སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ སམྨམཱནཾ ཡོ ཙ ཨནུཝདཏི, ཡཉྩ ཨནུཝདཏི, ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, སཙེ ཀཱཙི ཨཱཔཏྟི ནཏྠི, ཨུབྷོ ཁམཱཔེཏྭཱ, སཙེ ཨཏྠི, ཨཡཾ ནཱམེཏྠ ཨཱཔཏྟཱིཏི ཨེཝཾ ཝིནིཙྪིཏཾ ཝཱུཔསམྨཏི. ཏཏྠ སམྨུཁཱཝིནཡལཀྑཎཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཡདཱ པན ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨམཱུལིཀཱཡ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ ཨནུདྡྷཾསིཏསྶ སཏིཝིནཡཾ ཡཱཙམཱནསྶ སངྒྷོ ཉཏྟིཙཏུཏྠེན ཀམྨེན སཏིཝིནཡཾ དེཏི, ཏདཱ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ སཏིཝིནཡེན ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. དིནྣེ པན སཏིཝིནཡེ པུན ཏསྨིཾ པུགྒལེ ཀསྶཙི ཨནུཝཱདོ ན རུཧཏི.

ཡདཱ ཨུམྨཏྟཀོ བྷིཀྑུ ཨུམྨཱདཝསེན ཀཏེ ཨསྶཱམཎཀེ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརེ ‘‘སརཏཱཡསྨཱ ཨེཝརཱུཔིཾ ཨཱཔཏྟི’’ནྟི བྷིཀྑཱུཧི ཝུཙྩམཱནོ – ‘‘ཨུམྨཏྟཀེན མེ, ཨཱཝུསོ, ཨེཏཾ ཀཏཾ, ནཱཧཾ ཏཾ སརཱམཱི’’ཏི བྷཎནྟོཔི བྷིཀྑཱུཧི ཙོདིཡམཱནོཝ པུན ཨཙོདནཏྠཱཡ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཾ ཡཱཙཏི, སངྒྷོ ཙསྶ ཉཏྟིཙཏུཏྠེན ཀམྨེན ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཾ དེཏི, ཏདཱ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡེན ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. དིནྣེ པན ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡེ པུན ཏསྨིཾ པུགྒལེ ཀསྶཙི ཏཔྤཙྩཡཱ ཨནུཝཱདོ ན རུཧཏི.

ཡདཱ པན པཱརཱཛིཀེན ཝཱ པཱརཱཛིཀསཱམནྟེན ཝཱ ཙོདིཡམཱནསྶ ཨཉྙེནཱཉྙཾ པཊིཙརཏོ པཱཔུསྶནྣཏཱཡ པཱཔིཡསྶ པུགྒལསྶ – ‘‘སཙཱཡཾ ཨཙྪིནྣམཱུལོ བྷཝིསྶཏི, སམྨཱ ཝཏྟིཏྭཱ ཨོསཱརཎཾ ལབྷིསྶཏི, སཙེ ཚིནྣམཱུལོ, ཨཡམེཝསྶ ནཱསནཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ སངྒྷོ ཉཏྟིཙཏུཏྠེན ཀམྨེན ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཾ ཀརོཏི, ཏདཱ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཏསྶ པཱཔིཡསིཀཱཡ ཙ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ཙཏཱུཧི སམཐེཧི སམྨཏི.

ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཏཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ པཊིཉྙཱཏཀརཎེན ཙ ཏིཎཝཏྠཱརཀེན ཙ. ཏསྶ སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ ཝཱུཔསམོ ནཏྠི. ཡདཱ པན ཨེཀསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀེ སངྒྷགཎམཛ྄ཛྷེསུ ཝཱ བྷིཀྑུ ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ དེསེཏི, ཏདཱ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ པཊིཉྙཱཏཀརཎེན ཙ ཝཱུཔསམྨཏི. ཏཏྠ སམྨུཁཱཝིནཡོ ཏཱཝ ཡོ ཙ དེསེཏི, ཡསྶ ཙ དེསེཏི, ཏེསཾ སམྨུཁཏཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. པུགྒལསྶ ཙ གཎསྶ ཙ དེསནཱཀཱལེ སངྒྷསམྨུཁཏཱ པརིཧཱཡཏི. ཡཾ པནེཏྠ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཔནྣོ’’ཏི ཙ, ཨཱམ ‘‘པསྶཱམཱི’’ཏི ཙ པཊིཉྙཱཏཱཡ ‘‘ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཀརཎཾ, ཏཾ པཊིཉྙཱཏཀརཎཾ ནཱམ. སངྒྷཱདིསེསེ པརིཝཱསཱདིཡཱཙནཱ པཊིཉྙཱ, པརིཝཱསཱདཱིནཾ དཱནཾ པཊིཉྙཱཏཀརཎཾ ནཱམ.

དྭེཔཀྑཛཱཏཱ པན བྷཎྜནཀཱརཀཱ བྷིཀྑཱུ བཧུཾ ཨསྶཱམཎཀཾ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ ཙརིཏྭཱ པུན ལཛྫིདྷམྨེ ཨུཔྤནྣེ ‘‘སཙེ མཡཾ ཨིམཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཨཉྙམཉྙཾ ཀཱརེསྶཱམ, སིཡཱཔི ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཀཀྑལ༹ཏྟཱཡ སཾཝཏྟེཡྻཱ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཀཱརཱཔནེ དོསཾ དིསྭཱ ཡདཱ ཏིཎཝཏྠཱརཀཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏདཱ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཏིཎཝཏྠཱརཀེན ཙ སམྨཏི. ཏཏྲ ཧི ཡཏྟཀཱ ཧཏྠཔཱསུཔགཏཱ ‘‘ན མེ ཏཾ ཁམཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛཱཝིཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ ‘‘དུཀྐཊཾ ཀམྨཾ པུན ཀཱཏབྦཾ ཀམྨ’’ནྟི ན ཨུཀྐོཊེནྟི, ནིདྡམྤི ཨོཀྐནྟཱ ཧོནྟི, སབྦེསམྤི ཋཔེཏྭཱ ཐུལླཝཛྫཉྩ གིཧིཔཊིསཾཡུཏྟཉྩ སབྦཱཔཏྟིཡོ ཝུཊྛཧནྟི. ཨེཝཾ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཏཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི. ཀིཙྩཱདྷིཀརཎཾ ཨེཀེན སམཐེན སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ.

ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཨདྷིཀརཎཱནི ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཨིམེཧི སཏྟཧི སམཐེཧི སམྨནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱནཾ ཨདྷིཀརཎཱནཾ སམཐཱཡ ཝཱུཔསམཱཡ སམྨུཁཱཝིནཡོ དཱཏབྦོ…པེ… ཏིཎཝཏྠཱརཀོ’’ཏི. ཨཡམེཏྠ ཝིནིཙྪཡནཡོ, ཝིཏྠཱརོ པན སམཐཀྑནྡྷཀེ (ཙཱུལ༹ཝ. ༡༨༥) ཨཱགཏོཡེཝ. ཝིནིཙྪཡོཔིསྶ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝུཏྟོ.

༤༧. ཡོ པནཱཡཾ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ‘‘ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑཱུ ཝིཝདནྟཱི’’ཏིཨཱདིཀོ ཝིཏྠཱརོ ཝུཏྟོ, སོ ཨེཏེན ནཡེན སངྑེཔཏོཝ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ དྷམྨོཏིཨཱདཱིསུ སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཏཱཝ དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ དྷམྨོ, ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཨདྷམྨོ. ཏཐཱ ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཧེཊྛཱ ཨཱགཏཱ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ, ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ ཏཡོ སམྨཔྤདྷཱནཱ ཏཡོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ ཚ ཨིནྡྲིཡཱནི ཚ བལཱནི ཨཊྛ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ནཝངྒིཀོ མགྒོ ཙཱཏི, ཙཏྟཱརོ ཨུཔཱདཱནཱ པཉྩ ནཱིཝརཎཱནཱིཏིཨཱདཡོ སངྐལིཊྛདྷམྨཱ ཙཱཏི ཨཡཾ ཨདྷམྨོ.

ཏཏྠ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀཾ ཨདྷམྨཀོཊྛཱསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི ཀརིསྶཱམ, ཨེཝཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡཀུལཾ ནིཡྻཱནིཀཾ བྷཝིསྶཏི, མཡཉྩ ལོཀེ པཱཀཊཱ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཾ ཨདྷམྨཾ ‘‘དྷམྨོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐེནྟཱ དྷམྨོཏི ཝིཝདནྟི. ཏཏྠེཝ དྷམྨཀོཊྛཱསེསུ ཨེཀཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨདྷམྨོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐེནྟཱ ཨདྷམྨོཏི ཝིཝདནྟི.

ཝིནཡཔརིཡཱཡེན པན བྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཙོདེཏྭཱ སཱརེཏྭཱ ཡཐཱཔཊིཉྙཱཡ ཀཱཏབྦཀམྨཾ དྷམྨོ ནཱམ, ཨབྷཱུཏེན པན ཝཏྠུནཱ ཨཙོདེཏྭཱ ཨསཱརེཏྭཱ ཨཔཊིཉྙཱཡ ཀཏབྦཀམྨཾ ཨདྷམྨོ ནཱམ. ཏེསུཔི ཨདྷམྨཾ ‘‘དྷམྨོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐེནྟཱ དྷམྨོཏི ཝིཝདནྟི, ‘‘ཨདྷམྨོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐེནྟཱ ཨདྷམྨོཏི ཝིཝདནྟི.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན པན རཱགཝིནཡོ དོསཝིནཡོ མོཧཝིནཡོ སཾཝརོ པཧཱནཾ པཊིསངྑཱཏི ཨཡཾ ཝིནཡོ ནཱམ, རཱགཱདཱིནཾ ཨཝིནཡོ ཨསཾཝརོ ཨཔྤཧཱནཾ ཨཔྤཊིསངྑཱཏི ཨཡཾ ཨཝིནཡོ ནཱམ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཝཏྠུསམྤཏྟི ཉཏྟིསམྤཏྟི ཨནུསཱཝནསམྤཏྟི སཱིམསམྤཏི པརིསསམྤཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཝིནཡོ ནཱམ, ཝཏྠུཝིཔཏྟི…པེ… པརིསཝིཔཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཨཝིནཡོ ནཱམ. ཏེསུཔི ཡཾཀིཉྩི ཨཝིནཡཾ ‘‘ཝིནཡོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐེནྟཱ ཝིནཡོཏི ཝིཝདནྟི, ཝིནཡཾ ཨཝིནཡོཏི ཀཐེནྟཱ ཨཝིནཡོཏི ཝིཝདནྟི.

དྷམྨནེཏྟི སམནུམཛྫིཏབྦཱཏི དྷམྨརཛྫུ ཨནུམཛྫིཏབྦཱ ཉཱཎེན གྷཾསིཏབྦཱ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཱ. སཱ པནེསཱ དྷམྨནེཏྟི ‘‘ཨིཏི ཁོ ཝཙྪ ཨིམེ དས དྷམྨཱ ཨཀུསལཱ དས དྷམྨཱ ཀུསལཱ’’ཏི ཨེཝཾ མཧཱཝཙྪགོཏྟསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༡༩༤) ཨཱགཏཱཏི ཝུཏྟཱ. སཱ ཨེཝ ཝཱ ཧོཏུ, ཡོ ཝཱ ཨིདྷ དྷམྨོཏི ཙ ཝིནཡོ ཙ ཝུཏྟོ. ཡཐཱ ཏཏྠ སམེཏཱིཏི ཡཐཱ ཏཱཡ དྷམྨནེཏྟིཡཱ སམེཏི, ‘‘དྷམྨོ དྷམྨོཝ ཧོཏི, ཨདྷམྨོ ཨདྷམྨོཝ, ཝིནཡོ ཝིནཡོཝ ཧོཏི, ཨཝིནཡོ ཨཝིནཡོཝ’’. ཏཐཱ ཏནྟི ཨེཝཾ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེཏབྦཾ. ཨེཀཙྩཱནཾ ཨདྷིཀརཎཱནནྟི ཨིདྷ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎམེཝ དསྶིཏཾ, སམྨུཁཱཝིནཡོ པན ན ཀིསྨིཉྩི ཨདྷིཀརཎེ ན ལབྦྷཏི.

༤༨. ཏཾ པནེཏཾ ཡསྨཱ དྭཱིཧི སམཐེཧི སམྨཏི སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཙ, ཏསྨཱ ཧེཊྛཱ མཱཏིཀཱཡ ཋཔིཏཱནུཀྐམེན ཨིདཱནི སཏིཝིནཡསྶ ཝཱརེ པཏྟེཔི ཏཾ ཨཝཏྭཱ ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཡེཝ ཏཱཝ དུཏིཡསམཐཾ དསྶེནྟོ ཀཐཉྩཱནནྡ, ཡེབྷུཡྻསིཀཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ བཧུཏརཱཏི ཨནྟམསོ དྭཱིཧི ཏཱིཧིཔི ཨཏིརེཀཏརཱ. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༤༩. ཨིདཱནི ཧེཊྛཱ ཨཝིཏྠཱརིཏཾ སཏིཝིནཡཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝིཏྠཱརིཏཱཝསེསསམཐེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཝིཏྠཱརེཏུཾ ཀཐཉྩཱནནྡ, སཏིཝིནཡོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཱརཱཛིཀསཱམནྟེན ཝཱཏི དྭེ སཱམནྟཱནི ཁནྡྷསཱམནྟཉྩ ཨཱཔཏྟིསཱམནྟཉྩ. ཏཏྠ པཱརཱཛིཀཱཔཏྟིཀྑནྡྷོ སངྒྷཱདིསེསཱཔཏྟིཀྑནྡྷོ ཐུལླཙྩཡ-པཱཙིཏྟིཡ-པཱཊིདེསནཱིཡ-དུཀྐཊ-དུབྦྷཱསིཏཱཔཏྟིཀྑནྡྷོཏི ཨེཝཾ པུརིམསྶ པཙྪིམཁནྡྷཾ ཁནྡྷསཱམནྟཾ ནཱམ ཧོཏི. པཋམཔཱརཱཛིཀསྶ པན པུབྦབྷཱགེ དུཀྐཊཾ, སེསཱནཾ ཐུལླཙྩཡནྟི ཨིདཾ ཨཱཔཏྟིསཱམནྟཾ ནཱམ. ཏཏྠ ཁནྡྷསཱམནྟེ པཱརཱཛིཀསཱམནྟཾ གརུཀཱཔཏྟི ནཱམ ཧོཏི. སརཏཱཡསྨཱཏི སརཏུ ཨཱཡསྨཱ. ཨེཀཙྩཱནཾ ཨདྷིཀརཎཱནནྟི ཨིདྷ ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎམེཝ དསྶིཏཾ.

༥༠. བྷཱསིཏཔརིཀྐནྟནྟི ཝཱཙཱཡ བྷཱསིཏཾ ཀཱཡེན ཙ པརིཀྐནྟཾ, པརཀྐམིཏྭཱ ཀཏནྟི ཨཏྠོ. ཨེཀཙྩཱནནྟི ཨིདྷཱཔི ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. པཊིཉྙཱཏཀརཎེ ‘‘ཨེཀཙྩཱན’’ནྟི ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ དསྶིཏཾ.

༥༢. དཝཱཏི སཧསཱ. རཝཱཏི ཨཉྙཾ བྷཎིཏུཀཱམེན ཨཉྙཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱ ཧོཏཱིཏི ཏསྶཔུགྒལསྶ པཱཔུསྶནྣཏཱ པཱཔིཡསིཀཱ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀམྨསྶ ཝཏྠུ དསྶིཏཾ. ཨེཝརཱུཔསྶ ཧི པུགྒལསྶ ཀམྨཾ ཀཱཏྟབྦཾ. ཀམྨེན ཧི ཨདྷིཀརཎསྶ ཝཱུཔསམོ ཧོཏི, ན པུགྒལསྶ པཱཔུསྶནྣཏཱཡ. ཨིདྷཱཔི ཙ ཨནུཝཱདཱདྷིཀརཎམེཝ ཨདྷིཀརཎནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༥༣. ཀཐཉྩཱནནྡ, ཏིཎཝཏྠཱརཀོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཀམྨཾ ཏིཎཝཏྠཱརཀསདིསཏྟཱ ཏིཎཝཏྠཱརཀོཏི ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཧི གཱུཐཾ ཝཱ མུཏྟཾ ཝཱ གྷཊྚིཡམཱནཾ དུགྒནྡྷཏཱཡ བཱདྷཏི, ཏིཎེཧི ཨཝཏྠརིཏྭཱ སུཔྤཊིཙྪཱདིཏསྶ པནསྶ སོ གནྡྷོ ན བཱདྷཏི, ཨེཝམེཝ ཡཾ ཨདྷིཀརཎཾ མཱུལཱནུམཱུལཾ གནྟྭཱ ཝཱུཔསམིཡམཱནཾ ཀཀྑལ༹ཏྟཱཡ ཝཱལ༹ཏྟཱཡ བྷེདཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཏཾ ཨིམིནཱ ཀམྨེན ཝཱུཔསནྟཾ གཱུཐཾ ཝིཡ ཏིཎཝཏྠཱརཀེན པཊིཙྪནྣཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ ཀམྨཾ ཏིཎཝཏྠཱརཀསདིསཏྟཱ ཏིཎཝཏྠཱརཀོཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྶ ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑཱུནཾ བྷཎྜནཛཱཏཱནནྟིཨཱདིཝཙནེན ཨཱཀཱརམཏྟམེཝ དསྶིཏཾ, ཁནྡྷཀེ ཨཱགཏཱཡེཝ པནེཏྠ ཀམྨཝཱཙཱ པམཱཎཾ. ཋཔེཏྭཱ ཐུལླཝཛྫཾ ཋཔེཏྭཱ གིཧིཔཊིསཾཡུཏྟནྟི. ཨེཏྠ པན ཐུལླཝཛྫནྟི ཐཱུལླཝཛྫཾ པཱརཱཛིཀཉྩེཝ སངྒྷཱདིསེསཉྩ. གིཧིཔཊིསཾཡུཏྟནྟི གིཧཱིནཾ ཧཱིནེན ཁུཾསནཝམྦྷནདྷམྨིཀཔཊིསྶཝེསུ ཨཱཔནྣཱ ཨཱཔཏྟི. ཨདྷིཀརཎཱནནྟི ཨིདྷ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎམེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཀིཙྩཱདྷིཀརཎསྶ པན ཝསེན ཨིདྷ ན ཀིཉྩི ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩཱཔི ན ཝུཏྟཾ, སམྨུཁཱཝིནཡེནེཝ པནསྶ ཝཱུཔསམོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

༥༤. ཚཡིམེ, ཨཱནནྡ, དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱཏི ཧེཊྛཱ ཀལཧཝསེན སུཏྟཾ ཨཱརདྡྷཾ, ཨུཔརི སཱརཎཱིཡདྷམྨཱ ཨཱགཏཱ. ཨིཏི ཡཐཱནུསནྡྷིནཱཝ དེསནཱ གཏཱ ཧོཏི. ཧེཊྛཱ ཀོསམྦིཡསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༤༩༨-༥༠༠) པན སོཏཱཔཏྟིམགྒསམྨཱདིཊྛི ཀཐིཏཱ, ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ སོཏཱཔཏྟིཕལསམྨཱདིཊྛི ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཎུནྟི ཨཔྤསཱཝཛྫཾ. ཐཱུལནྟི མཧཱསཱཝཛྫཾ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སཱམགཱམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. སུནཀྑཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སུནཀྑཏྟསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཉྙཱཏི ཨརཧཏྟཾ. བྱཱཀཏཱཏི ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི པདེཧི ཀཐིཏཱ. ཨདྷིམཱནེནཱཏི ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙིནོ, ཨནདྷིགཏེ ཨདྷིགཏསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ ཨདྷིགཏཾ ཨམྷེཧཱིཏི མཱནེན བྱཱཀརིཾསུ.

༥༦. ཨེཝཉྩེཏྠ སུནཀྑཏྟ ཏཐཱགཏསྶ ཧོཏཱིཏི སུནཀྑཏྟ ཨེཏྠ ཨེཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཉྷབྱཱཀརཎེ – ‘‘ཨིདཾ ཋཱནཾ ཨེཏེསཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཨནྡྷཀཱརཾ, ཏེནིམེ ཨནདྷིགཏེ ཨདྷིགཏསཉྙིནོ, ཧནྡ ནེསཾ ཝིསོདྷེཏྭཱ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེམཱི’’ཏི, ཨེཝཉྩ ཏཐཱགཏསྶ ཧོཏི. ཨཐ ཙ པནིདྷེཀཙྩེ…པེ… ཏསྶཔི ཧོཏི ཨཉྙཐཏྟནྟི བྷགཝཱ པཊིཔནྣཀཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཡཏྠ པན ཨིཙྪཱཙཱརེ ཋིཏཱ ཨེཀཙྩེ མོགྷཔུརིསཱ ཧོནྟི, ཏཏྲ བྷགཝཱ པསྶཏི – ‘‘ཨིམེ ཨིམཾ པཉྷཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཛཱནིཏྭཱཝ ཛཱནནྟཱ ཝིཡ ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ གཱམནིགམཱདཱིསུ ཝིསེཝམཱནཱ ཝིཙརིསྶནྟི, ཏཾ ནེསཾ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡཱ’’ཏི ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨིཙྪཱཙཱརེ ཋིཏཱནཾ ཀཱརཎཱ པཊིཔནྣཀཱནམྤི ཨཏྠཱཡ ‘‘དྷམྨཾ དེསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔྤནྣསྶ ཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཱབྷཱཝོ ཧོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༥༨. ལོཀཱམིསཱདྷིམུཏྟོཏི ཝཊྚཱམིས-ཀཱམཱམིས-ལོཀཱམིསབྷཱུཏེསུ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཨདྷིམུཏྟོ ཏནྣིནྣོ ཏགྒརུཀོ ཏཔྤབྦྷཱརོ. ཏཔྤཏིརཱུཔཱིཏི ཀཱམགུཎསབྷཱགཱ. ཨཱནེཉྫཔཊིསཾཡུཏྟཱཡཱཏི ཨཱནེཉྫསམཱཔཏྟིཔཊིསཾཡུཏྟཱཡ. སཾསེཡྻཱཏི ཀཐེཡྻ. ཨཱནེཉྫསཾཡོཛནེན ཧི ཁོ ཝིསཾཡུཏྟོཏི ཨཱནེཉྫསམཱཔཏྟིསཾཡོཛནེན ཝིསཾསཊྛོ. ལོཀཱམིསཱདྷིམུཏྟོཏི ཨེཝརཱུཔོ ཧི ལཱུཁཙཱིཝརདྷརོ མཏྟིཀཱཔཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཨཏྟནོ སདིསེཧི ཀཏིཔཡེཧི སདྡྷིཾ པཙྩནྟཛནཔདཾ གཙྪཏི, གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཀཱལེ མནུསྶཱ དིསྭཱ ‘‘མཧཱཔཾསུཀུལིཀཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི ཡཱགུབྷཏྟཱདཱིནི སམྤཱདེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ དཱནཾ དེནྟི, བྷཏྟཀིཙྩེ ནིཊྛིཏེ ཨནུམོདནཾ སུཏྭཱ – ‘‘སྭེཔི, བྷནྟེ, ཨིདྷེཝ པིཎྜཱཡ པཝིསཐཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨལཾ ཨུཔཱསཀཱ, ཨཛྫཱཔི ཝོ བཧཱུནཾ དིནྣནྟི. ཏེན ཧི, བྷནྟེ, ཨནྟོཝསྶཾ ཨིདྷ ཝསེཡྻཱཐཱཏི ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཝིཧཱརམགྒཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟི. ཏཏྠ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིསཱམེནྟི. སཱཡཾ ཨེཀོ ཨཱཝཱསིཀོ ཏེ བྷིཀྑཱུ པུཙྪཏི ‘‘ཀཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྠཱ’’ཏི? ཨསུཀགཱམེཏི. བྷིཀྑཱསམྤནྣཱཏི? ཨཱམ ཨེཝརཱུཔཱ ནཱམ མནུསྶཱནཾ སདྡྷཱ ཧོཏི. ‘‘ཨཛྫེཝ ནུ ཁོ ཨེཏེ ཨེདིསཱ, ནིཙྩམྤི ཨེདིསཱ’’ཏི? སདྡྷཱ ཏེ མནུསྶཱ ནིཙྩམྤི ཨེདིསཱ, ཏེ ནིསྶཱཡེཝ ཨཡཾ ཝིཧཱརོ ཝཌྜྷཏཱིཏི. ཏཏོ ཏེ པཾསུཀུལིཀཱ པུནཔྤུནཾ ཏེསཾ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟི, དིཝསཱཝསེསཾ ཀཐེཏྭཱ རཏྟིམྤི ཀཐེནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨིཙྪཱཙཱརེ ཋིཏསྶ སཱིསཾ ནིཀྑནྟཾ ཧོཏི ཨུདརཾ ཕཱལིཏཾ. ཨེཝཾ ལོཀཱམིསཱདྷིམུཏྟོ ཝེདིཏབྦོ.

༥༩. ཨིདཱནི ཨཱནེཉྫསམཱཔཏྟིལཱབྷིཾ ཨདྷིམཱནིཀཾ དསྶེནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནེཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨཱནེཉྫཱདྷིམུཏྟསྶཱཏི ཀིལེསསིཉྩནཝིརཧིཏཱསུ ཧེཊྛིམཱསུ ཚསུ སམཱཔཏྟཱིསུ ཨདྷིམུཏྟསྶ ཏནྣིནྣསྶ ཏགྒརུནོ ཏཔྤབྦྷཱརསྶ. སེ པཝུཏྟེཏི ཏཾ པཝུཏྟཾ. ཚ སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཧི ཨདྷིམཱནིཀསྶ པཉྩཀཱམགུཎཱམིསབནྡྷནཱ པཏིཏཔཎྜུཔལཱསོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༦༠. ཨིདཱནི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟི ལཱབྷིནོ ཨདྷིམཱནིཀསྶ ནིགྷཾསཾ དསྶེཏུཾ ཋཱནཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དྭེདྷཱ བྷིནྣཱཏི མཛ྄ཛྷེ བྷིནྣཱ. ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཱཏི ཁུདྡཀཱ མུཊྛིཔཱསཱཎམཏྟཱ ཛཏུནཱ ཝཱ སིལེསེན ཝཱ ཨལླཱིཡཱཔེཏྭཱ པཊིསནྡྷཱཏུཾ སཀྐཱ. མཧནྟཾ པན ཀུཊཱགཱརཔྤམཱཎཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. སེ བྷིནྣེཏི ཏཾ བྷིནྣཾ. ཨུཔརི སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཧི ཧེཊྛཱསམཱཔཏྟི དྭེདྷཱབྷིནྣཱ སེལཱ ཝིཡ ཧོཏི, ཏཾ སམཱཔཛྫིསྶཱམཱིཏི ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༦༡. ཨིདཱནི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནལཱབྷིནོ ཨདྷིམཱནིཀསྶ ཙ ནིགྷཾསཾ དསྶེནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སེ ཝནྟེཏི ཏཾ ཝནྟཾ. ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཧི ཧེཊྛཱསམཱཔཏྟིཡོ ཝནྟསདིསཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, པུན སམཱཔཛྫིསྶཱམཱིཏི ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༦༢. ཨིདཱནི ཁཱིཎཱསཝསྶ ནིགྷཾསཾ དསྶེནྟོ ཋཱནཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སེ ཨུཙྪིནྣམཱུལེཏི སོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ. ཨུཔརི སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཧི ཧེཊྛཱསམཱཔཏྟི མཱུལཙྪིནྣཏཱལོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི, ཏཾ སམཱཔཛྫིསྶཱམཱིཏི ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༦༣. ཋཱནཾ ཁོ པནཱཏི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཧེཊྛཱ ཧི སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཨདྷིམཱནིཀསྶཔི ཁཱིཎཱསཝསྶཔི ནིགྷཾསོ ཀཐིཏོ, སུཀྑཝིཔསྶཀསྶ པན ཨདྷིམཱནིཀསྶཔི ཁཱིཎཱསཝསྶཔི ན ཀཐིཏོ. ཏེསཾ དྭིནྣམྤི ནིགྷཾསཾ དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཾ པན པཊིཀྑིཏྟཾ. སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཧི ཨདྷིམཱནིཀསྶ ནིགྷཾསེ ཀཐིཏེ སུཀྑཝིཔསྶཀསྶཔི ཨདྷིམཱནིཀསྶ ཀཐིཏོཝ ཧོཏི, སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཙ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀཐིཏེ སུཀྑཝིཔསྶཀཁཱིཎཱསཝསྶ ཀཐིཏོཝ ཧོཏི. ཨེཏེསཾ པན དྭིནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཾ ཀཐེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ སིཡཱ – པུཐུཛྫནསྶ ཏཱཝ ཨཱརམྨཎཾ ཨསཔྤཱཡཾ ཧོཏུ, ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀཐཾ ཨསཔྤཱཡནྟི. ཡདགྒེན པུཐུཛྫནསྶ ཨསཔྤཱཡཾ, ཏདགྒེན ཁཱིཎཱསཝསྶཱཔི ཨསཔྤཱཡམེཝ. ཝིསཾ ནཱམ ཛཱནིཏྭཱ ཁཱདིཏམྤི ཨཛཱནིཏྭཱ ཁཱདིཏམྤི ཝིསམེཝ. ན ཧི ཁཱིཎཱསཝེནཔི ‘‘ཨཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ’’ཏི ཨསཾཝུཏེན བྷཝིཏབྦཾ. ཁཱིཎཱསཝེནཔི ཡུཏྟཔཡུཏྟེནེཝ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༦༤. ཏཏྠ སམཎེནཱཏི བུདྡྷསམཎེན. ཚནྡརཱགབྱཱཔཱདེནཱཏི སོ ཨཝིཛྫཱསངྑཱཏོ ཝིསདོསོ ཚནྡརཱགེན ཙ བྱཱཔཱདེན ཙ རུཔྤཏི ཀུཔྤཏི. ཨསཔྤཱཡཱནཱིཏི ཨཝཌྜྷིཀརཱནི ཨཱརམྨཎཱནི. ཨནུདྡྷཾསེཡྻཱཏི སོསེཡྻ མིལཱཔེཡྻ. སཨུཔཱདིསེསནྟི སགཧཎསེསཾ, ཨུཔཱདིཏབྦཾ གཎྷིཏབྦཾ ཨིདྷ ཨུཔཱདཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཨནལཉྩ ཏེ ཨནྟརཱཡཱཡཱཏི ཛཱིཝིཏནྟརཱཡཾ ཏེ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠཾ. རཛོསཱུཀནྟི རཛོ ཙ ཝཱིཧིསུཀཱདི ཙ སཱུཀཾ. ཨསུ ཙ ཝིསདོསོཏི སོ ཙ ཝིསདོསོ. ཏདུབྷཡེནཱཏི ཡཱ སཱ ཨསཔྤཱཡཀིརིཡཱ ཙ ཡོ ཝིསདོསོ ཙ, ཏེན ཨུབྷཡེན. པུཐུཏྟནྟི མཧནྟབྷཱཝཾ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ སཨུཔཱདཱནསལླུདྡྷཱརོ ཝིཡ ཨཔྤཧཱིནོ ཨཝིཛྫཱཝིསདོསོ དཊྛབྦོ, ཨསཔྤཱཡཀིརིཡཱཡ ཋིཏབྷཱཝོ ཝིཡ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨསཾཝུཏཀཱལོ, ཏདུབྷཡེན ཝཎེ པུཐུཏྟཾ གཏེ མརཎཾ ཝིཡ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟནཾ, མརཎམཏྟཾ དུཀྑཾ ཝིཡ ཨཉྙཏརཱཡ གརུཀཱཡ སཾཀིལིཊྛཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཔཛྫནཾ དཊྛབྦཾ. སུཀྐཔཀྑེཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༦༥. སཏིཡཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟི ཨེཏྠ སཏི པཉྙཱགཏིཀཱ. ལོཀིཀཱཡ པཉྙཱཡ ལོཀིཀཱ ཧོཏི, ལོཀུཏྟརཱཡ ལོཀུཏྟརཱ. ཨརིཡཱཡེཏཾ པཉྙཱཡཱཏི པརིསུདྡྷཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ.

ཨིདཱནི ཁཱིཎཱསཝསྶ བལཾ དསྶེནྟོ སོ ཝཏཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཾཝུཏཀཱརཱིཏི པིཧིཏཀཱརཱི. ཨིཏི ཝིདིཏྭཱ ནིརུཔདྷཱིཏི ཨེཝཾ ཛཱནིཏྭཱ ཀིལེསུཔདྷིཔཧཱནཱ ནིརུཔདྷི ཧོཏི, ནིརུཔཱདཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཝིམུཏྟོཏི ཨུཔདྷཱིནཾ སངྑཡབྷཱུཏེ ནིབྦཱནེ ཨཱརམྨཎཏོ ཝིམུཏྟོ. ཨུཔདྷིསྨིནྟི ཀཱམུཔདྷིསྨིཾ. ཀཱཡཾ ཨུཔསཾཧརིསྶཏཱིཏི ཀཱཡཾ ཨལླཱིཡཱཔེསྶཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏཎྷཀྑཡེ ནིབྦཱནེ ཨཱརམྨཎཏོ ཝིམུཏྟོ ཁཱིཎཱསཝོ པཉྩ ཀཱམགུཎེ སེཝིཏུཾ, ཀཱཡཾ ཝཱ ཨུཔསཾཧརིསྶཏི ཙིཏྟཾ ཝཱ ཨུཔྤཱདེསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སུནཀྑཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨནིཙྩཱཏི ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཊྛེན ཨནིཙྩཱ. ཀཱམཱཏི ཝཏྠུཀཱམཱཔི ཀིལེསཀཱམཱཔི. ཏུཙྪཱཏི ནིཙྩསཱརདྷུཝསཱརཨཏྟསཱརཝིརཧིཏཏྟཱ རིཏྟཱ, ན པན ནཏྠཱིཏི གཧེཏབྦཱ. ན ཧི ཏུཙྪམུཊྛཱིཏི ཝུཏྟེ མུཊྛི ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡསྶ པན ཨབྦྷནྟརེ ཀིཉྩི ནཏྠི, སོ ཝུཙྩཏི ཏུཙྪོ. མུསཱཏི ནཱསནཀཱ. མོསདྷམྨཱཏི ནསྶནསབྷཱཝཱ, ཁེཏྟཾ ཝིཡ ཝཏྠུ ཝིཡ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ ཝིཡ ཙ ན པཉྙཱཡིཏྠ, ཀཏིཔཱཧེནེཝ སུཔིནཀེ དིཊྛཱ ཝིཡ ནསྶནྟི ན པཉྙཱཡནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘མོསདྷམྨཱ’’ཏི, མཱཡཱཀཏམེཏནྟི ཡཐཱ མཱཡཱཡ ཨུདཀཾ མཎཱིཏི ཀཏྭཱ དསྶིཏཾ, བདརིཔཎྞཾ ཀཧཱཔཎོཏི ཀཏྭཱ དསྶིཏཾ, ཨཉྙཾ ཝཱ པན ཨེཝརཱུཔཾ དསྶནཱུཔཙཱརེ ཋིཏསྶེཝ ཏཐཱ པཉྙཱཡཏི, ཨུཔཙཱརཱཏིཀྐམཏོ པཊྛཱཡ པཱཀཏིཀམེཝ པཉྙཱཡཏི. ཨེཝཾ ཀཱམཱཔི ཨིཏྟརཔཙྩུཔཊྛཱནཊྛེན ‘‘མཱཡཱཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟཱ. ཡཐཱ ཙ མཱཡཱཀཱརོ ཨུདཀཱདཱིནི མཎིཨཱདཱིནཾ ཝསེན དསྶེནྟོ ཝཉྩེཏི, ཨེཝཾ ཀཱམཱཔི ཨནིཙྩཱདཱིནི ནིཙྩཱདིསབྷཱཝཾ དསྶེནྟཱ ཝཉྩེནྟཱིཏི ཝཉྩནཀཊྛེནཔི ‘‘མཱཡཱཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟཱ. བཱལལཱཔནནྟི མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ, མཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱ, མཡ྄ཧཾ ཧིརཉྙཾ མཡ྄ཧཾ སུཝཎྞནྟི ཨེཝཾ བཱལཱནཾ ལཱཔནཏོ བཱལལཱཔནཾ. དིཊྛདྷམྨིཀཱ ཀཱམཱཏི མཱནུསཀཱ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ. སམྤརཱཡིཀཱཏི ཏེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱ. དིཊྛདྷམྨིཀཱ. ཀཱམསཉྙཱཏི མཱནུསཀེ ཀཱམེ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣསཉྙཱ. ཨུབྷཡམེཏཾ མཱརདྷེཡྻནྟི ཨེཏེ ཀཱམཱ ཙ ཀཱམསཉྙཱ ཙ ཨུབྷཡམྤི མཱརདྷེཡྻཾ. ཡེཧི ཨུབྷཡམེཏཾ གཧིཏཾ, ཏེསཉྷི ཨུཔརི མཱརོ ཝསཾ ཝཏྟེཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨུབྷཡམེཏཾ མཱརདྷེཡྻ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

མཱརསྶེས ཝིསཡོཏིཨཱདཱིསུཔི ཡཐཱ ཙོལ༹སྶ ཝིསཡོ ཙོལ༹ཝིསཡོ, པཎྜསྶ ཝིསཡོ པཎྜཝིསཡོ, སཾཝརཱནཾ ཝིསཡོ སཾཝརཝིསཡོཏི པཝཏྟནཊྛཱནཾ ཝིསཡོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཡེཧི ཨེཏེ ཀཱམཱ གཧིཏཱ, ཏེསཾ ཨུཔརི མཱརོ ཝསཾ ཝཏྟེཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ མཱརསྶེས ཝིསཡོཏི ཝུཏྟཾ. པཉྩ པན ཀཱམགུཎེ ནིཝཱཔབཱིཛཾ ཝིཡ ཝིཔྤཀིརནྟོ མཱརོ གཙྪཏི. ཡེཧི པན ཏེ གཧིཏཱ, ཏེསཾ ཨུཔརི མཱརོ ཝསཾ ཝཏྟེཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ མཱརསྶེས ནིཝཱཔོཏི ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཙ ཡཏྠ ཧཏྠིཨཱདཡོ ཝསཾ ཝཏྟེནྟི, སོ ཧཏྠིགོཙརོ ཨསྶགོཙརོ ཨཛགོཙརོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཡེཧི ཨེཏེ ཀཱམཱ གཧིཏཱ, ཏེསུ མཱརོ ཝསཾ ཝཏྟེཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ མཱརསྶེས གོཙརོཏི ཝུཏྟཾ.

ཨེཏྠཱཏི ཨེཏེསུ ཀཱམེསུ. མཱནསཱཏི ཙིཏྟསམྦྷཱུཏཱ. ཏཏྠ སིཡཱ – དུཝིདྷེ ཏཱཝ ཀཱམེ ཨཱརབྦྷ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱནལཀྑཎཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཀརཎུཏྟརིཡལཀྑཎོ སཱརམྦྷོ ཙ ཨུཔྤཛྫཏུ, བྱཱཔཱདོ ཀཐཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི? མམཱཡིཏེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨཙྪིནྣེཔི སོཙནྟི, ཨཙྪིཛྫནྟེཔི སོཙནྟི, ཨཙྪིནྣསངྐིནོཔི སོཙནྟི, ཡོ ཨེཝརཱུཔོ ཙིཏྟསྶ ཨཱགྷཱཏོཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེཝ ཨརིཡསཱཝཀསྶཱཏི ཏེ ཨརིཡསཱཝཀསྶ. ཝཀཱརོ ཨཱགམསནྡྷིམཏྟཾ ཧོཏི. ཨིདྷ མནུསིཀྑཏོཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ སིཀྑནྟསྶ ཏེ ཏཡོཔི ཀིལེསཱ ཨནྟརཱཡཀརཱ ཧོནྟི. ཨབྷིབྷུཡྻ ལོཀནྟི ཀཱམལོཀཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ. ཨདྷིཊྛཱཡ མནསཱཏི ཛྷཱནཱརམྨཎཙིཏྟེན ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ. ཨཔརིཏྟནྟི ཀཱམཱཝཙརཙིཏྟཾ པརིཏྟཾ ནཱམ, ཏསྶ པཊིཀྑེཔེན མཧགྒཏཾ ཨཔརིཏྟཾ ནཱམ. པམཱཎནྟིཔི ཀཱམཱཝཙརམེཝ, རཱུཔཱཝཙརཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཾ ཨཔྤམཱཎཾ. སུབྷཱཝིཏནྟི པན ཨེཏཾ ཀཱམཱཝཙརཱདཱིནཾ ནཱམཾ ན ཧོཏི, ལོཀུཏྟརསྶེཝེཏཾ ནཱམཾ. ཏསྨཱ ཨེཏསྶ ཝསེན ཨཔརིཏྟཾ ཨཔྤམཱཎཾ སུབྷཱཝིཏནྟི སབྦཾ ལོཀུཏྟརམེཝ ཝཊྚཏི.

ཏབྦཧུལཝིཧཱརིནོཏི ཀཱམཔཊིབཱཧནེན ཏམེཝ པཊིཔདཾ བཧུལཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ. ཨཱཡཏནེ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏཱིཏི ཀཱརཎེ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི. ཀིཾ པནེཏྠ ཀཱརཎཾ? ཨརཧཏྟཾ ཝཱ, ཨརཧཏྟསྶ ཝིཔསྶནཾ ཝཱ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསྶ ཨུཔཙཱརཾ ཝཱ. སམྤསཱདེ སཏཱིཏི ཨེཏྠ དུཝིདྷོ སམྤསཱདོ ཨདྷིམོཀྑསམྤསཱདོ ཙ པཊིལཱབྷསམྤསཱདོ ཙ. ཨརཧཏྟསྶ ཧི ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཝིཧརཏོ མཧཱབྷཱུཏཱདཱིསུ ཨུཔཊྛཧནྟེསུ ཡེནིམེ ནཱིཧཱརེན མཧཱབྷཱུཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཨུཔཱདཱརཱུཔཱ ཨུཔཊྛཧནྟི ནཱམརཱུཔཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, པཙྩཡཱ སབྦཐཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ལཀྑཎཱརམྨཎཱ ཝིཔསྶནཱ ཨུཔཊྛཧཏི, ཨཛྫེཝ ཨརཧཏྟཾ གཎྷིསྶཱམཱིཏི ཨཔྤཊིལདྡྷེཡེཝ ཨཱསཱ སནྟིཊྛཏི, ཨདྷིམོཀྑཾ པཊིལབྷཏི. ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏྠཱཡ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ ནཱིཝརཎཝིཀྑམྦྷནཱདཱིནི སམནུཔསྶཏོ ཡེནིམེ ནཱིཧཱརེན ནཱིཝརཎཱ ཝིཀྑམྦྷནྟི, ཀིལེསཱ སནྣིསཱིདནྟི, སཏི སནྟིཊྛཏི, སངྑཱརགཏཾ ཝཱ ཝིབྷཱུཏཾ པཱཀཊཾ ཧུཏྭཱ དིབྦཙཀྑུཀསྶ པརལོཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི, ཙིཏྟུཔྤཱདོ ལེཔཔིཎྜེ ལགྒམཱནོ ཝིཡ ཨུཔཙཱརེན སམཱདྷིཡཏི, ཨཛྫེཝ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེསྶཱམཱིཏི ཨཔཊིལདྡྷེཡེཝ ཨཱསཱ སནྟིཊྛཏི, ཨདྷིམོཀྑཾ པཊིལབྷཏི. ཨཡཾ ཨདྷིམོཀྑསམྤསཱདོ ནཱམ. ཏསྨིཾ སམྤསཱདེ སཏི. ཡོ པན ཨརཧཏྟཾ ཝཱ པཊིལབྷཏི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཝིཔྤསནྣཾ ཧོཏིཡེཝ. ཨིདྷ པན ‘‘ཨཱཡཏནེ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཨརཧཏྟཝིཔསྶནཱཡ ཙེཝ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཱུཔཙཱརསྶ ཙ པཊིལཱབྷོ པཊིལཱབྷསམྤསཱདོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཝིཔསྶནཱ ཧི པཉྙཱཡ ཨདྷིམུཙྩནསྶ ཀཱརཎཾ, ཨུཔཙཱརཾ ཨཱནེཉྫསམཱཔཏྟིཡཱ.

ཨེཏརཧི ཝཱ ཨཱནེཉྫཾ སམཱཔཛྫཏི. པཉྙཱཡ ཝཱ ཨདྷིམུཙྩཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨེཏརཧི ཝཱ པཉྙཱཡ ཨདྷིམུཙྩཏི, ཨཱནེཉྫཾ ཝཱ སམཱཔཛྫཏཱིཏི ཨེཝཾ པདཔརིཝཏྟནཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏསྨིཾ སམྤསཱདེ སཏི ཨེཏརཧི ཝཱ པཉྙཱཡ ཨདྷིམུཙྩཏི, ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཾ ཨནབྷིསམྦྷུཎནྟོ ཨཱནེཉྫཾ ཝཱ སམཱཔཛྫཏི, ཨཐ ཝཱ པཉྙཱཡ ཝཱ ཨདྷིམུཙྩཏཱིཏི ཨརཧཏྟམགྒཾ བྷཱཝེཏི, ཏཾ ཨནབྷིསམྦྷུཎནྟོ ཨཱནེཉྫཾ ཝཱ སམཱཔཛྫཏི. ཨརཧཏྟམགྒཾ བྷཱཝེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨེཏརཧི ཙཏུསཙྩཾ ཝཱ སཙྪིཀརོཏི. ཏཾ ཨནབྷིསམྦྷུཎནྟོ ཨཱནེཉྫཾ ཝཱ སམཱཔཛྫཏཱིཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསྶ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྶ ནཱིཝརཎཱ ཝིཀྑམྦྷནྟི, སཏི སནྟིཊྛཏི, ཨུཔཙཱརེན ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. སོ རཱུཔཱརཱུཔཾ པརིགཎྷཱཏི, པཙྩཡཾ པརིགྒཎྷཱཏི, ལཀྑཎཱརམྨཎིཀཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཝཏྠཔེཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨུཔཙཱརེན མེ ཛྷཱནཾ ཝིསེསབྷཱགིཡཾ བྷཝེཡྻ, ཏིཊྛཏུ ཝིསེསབྷཱགིཡཏཱ, ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ ནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀརོཏི. ཨེཏྟཀེནསྶ ཀིཙྩཾ ཀཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པན ཏཏོ ཨོསཀྐིཏམཱནསོ ཨནྟརཱ ན ཏིཊྛཏི, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏིཡེཝ. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ པུརིསོ ‘‘ཝནམཧིཾསཾ གྷཱཏེསྶཱམཱི’’ཏི སཏྟིཾ གཧེཏྭཱ ཨནུབནྡྷནྟོ སཙེ ཏཾ གྷཱཏེཏི, སཀལགཱམཝཱསིནོ ཏོསེསྶཏི, ཨསཀྐོནྟོ པན ཨནྟརཱམགྒེ སསགོདྷཱདཡོ ཁུདྡཀམིགེ གྷཱཏེཏྭཱ ཀཱཛཾ པཱུརེཏྭཱ ཨེཏིཡེཝ.

ཏཏྠ པུརིསསྶ སཏྟིཾ གཧེཏྭཱ ཝནམཧིཾསཱནུབནྡྷནཾ ཝིཡ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསྶ པརིཀམྨཀརཎཾ, ཝནམཧིཾསགྷཱཏནཾ ཝིཡ – ‘‘ནཱིཝརཎཝིཀྑམྦྷནཱདཱིནི སམནུཔསྶཏོ ཝིསེསབྷཱགིཡཾ བྷཝེཡྻ, ཏིཊྛཏུ ཝིསེསབྷཱགིཡཏཱ, ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ ནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟསྶ སཙྪིཀརཎཾ, མཧིཾསཾ གྷཱཏེཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ཨནྟརཱམགྒེ སསགོདྷཱདཡོ ཁུདྡཀམིགེ གྷཱཏེཏྭཱ ཀཱཛཾ པཱུརེཏྭཱ གམནཾ ཝིཡ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ, ཏཏོ ཨོསཀྐིཏྭཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསམཱཔཛྫནཾ ཝེདིཏབྦཾ. མགྒབྷཱཝནཱ ཙཏུསཙྩསཙྪིཀིརིཡཱཡོཛནཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིདཱནི ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ནིབྦཏྟཊྛཱནཾ དསྶེནྟོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡནྟི ཡེན ཀཱརཎེན ཏཾ སཾཝཏྟནིཀཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨསྶ ཨཱནེཉྫཱུཔགཾ, ཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཏཾསཾཝཏྟནིཀནྟི ཏསྶ བྷིཀྑུནོ སཾཝཏྟནིཀཾ. ཡེན ཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎེན སོ བྷིཀྑུ སཾཝཏྟཏི ནིབྦཏྟཏི, ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ. ཨཱནེཉྫཱུཔགནྟི ཀུསལཱནེཉྫསབྷཱཝཱུཔགཏཾ ཨསྶ, ཏཱདིསམེཝ བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཀེཙི ཀུསལཝིཉྙཱཎཾ ཝདནྟི. ཡཾ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ སཾཝཏྟནིཀཾ ཨུཔཔཏྟིཧེཏུབྷཱུཏཾ ཀུསལཝིཉྙཱཎཾ ཨཱནེཉྫཱུཔགཏཾ ཨསྶ, ཝིཔཱཀཀཱལེཔི ཏནྣཱམཀམེཝ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ. སོ པནཱཡམཏྠོ – ‘‘པུཉྙཾ ཙེ སངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, པུཉྙཱུཔགཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎཾ. ཨཔུཉྙཾ ཙེ སངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑཱརོཏི, ཨཔུཉྙུཔགཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎཾ. ཨཱནེཉྫཾ ཙེ སངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི, ཨཱནེཉྫཱུཔགཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༥༡) ཨིམིནཱ ནཡེན ཝེདིཏབྦོ. ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡཱཏི ཨཱནེཉྫསྶ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསྶ སཔྤཱཡཱ. ན ཀེཝལཉྩ སཱ ཨཱནེཉྫསྶེཝ, ཨུཔརི ཨརཧཏྟསྶཱཔི སཔྤཱཡཱཝ ཨུཔཀཱརབྷཱུཏཱཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ པཋམཀཨཱནེཉྫེ སམཱདྷིཝསེན ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ.

༦༧. ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ པཏྭཱ ཨེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑཏི. ཨཡཉྷི བྷིཀྑུ ཧེཊྛིམེན བྷིཀྑུནཱ པཉྙཝནྟཏརོ ཏསྶ ཙ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟནོ ཙཱཏི དྭིནྣམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམྨསཏི. ཏབྦཧུལཝིཧཱརིནོཏི རཱུཔཔཊིབཱཧནེན ཏམེཝ པཊིཔདཾ བཧུལཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ. ཨཱནེཉྫཾ སམཱཔཛྫཏཱིཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏཱནཱནེཉྫཾ སམཱཔཛྫཏི. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ. ཡཐཱ ཙ ཨིདྷ, ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཝིསེསམཏྟམེཝ པན ཝཀྑཱམ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ དུཏིཡཨཱནེཉྫེ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ, ‘‘ཡཾཀིཉྩི རཱུཔ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝིཔསྶནཱམགྒཾ དསྶེནྟེན ཀཐིཏཱཏི ཨཏྠོ.

ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ པཏྭཱ ཨེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑཏི. ཨཡཉྷི ཧེཊྛཱ དྭཱིཧི བྷིཀྑཱུཧི པཉྙཝནྟཏརོ ཏེསཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྟནོ ཙཱཏི ཏིཎྞམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམྨསཏི. ཨུབྷཡམེཏཾ ཨནིཙྩནྟི ཨེཏྠ ཨཊྛ ཨེཀེཀཀོཊྛཱསཱ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཝསེན པན སངྑིཔིཏྭཱ ཨུབྷཡནྟི ཝུཏྟཾ. ནཱལཾ ཨབྷིནནྡིཏུནྟི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན ཨབྷིནནྡིཏུཾ ན ཡུཏྟཾ. སེསཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏབྦཧུལཝིཧཱརིནོཏི ཀཱམཔཊིབཱཧནེན ཙ རཱུཔཔཊིབཱཧནེན ཙ ཏམེཝ པཊིཔདཾ བཧུལཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ. ཨཱནེཉྫཾ སམཱཔཛྫཏཱིཏི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱནེཉྫཾ སམཱཔཛྫཏི. ཨིམསྨིཾ ཏཏིཡཨཱནེཉྫེ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ.

༦༨. ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ པཏྭཱ ཨེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑཏི. ཨཡཉྷི ཧེཊྛཱ ཏཱིཧི བྷིཀྑཱུཧི པཉྙཝནྟཏརོ ཏེསཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྟནོ ཙཱཏི ཙཏུནྣམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམྨསཏི. ཡཏྠེཏཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཡཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ པཏྭཱ ཨེཏཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱ སབྦསཉྙཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཏཾ སནྟཾ ཨེཏཾ པཎཱིཏནྟི ཨེཏཾ ཨངྒསནྟཏཱཡ ཨཱརམྨཎསནྟཏཱཡ ཙ སནྟཾ, ཨཏཔྤཀཊྛེན པཎཱིཏཾ. ཏབྦཧུལཝིཧཱརིནོཏི ཏཱསཾ སཉྙཱནཾ པཊིབཱཧནེན ཏམེཝ པཊིཔདཾ བཧུལཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ. ཨིམསྨིཾ པཋམཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ སམཱདྷིཝསེན ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ.

ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནམེཝ པཏྭཱ ཨེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑཏི. ཨཡཉྷི ཧེཊྛཱ ཙཏཱུཧི བྷིཀྑཱུཧི པཉྙཝནྟཏརོ ཏེསཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྟནོ ཙཱཏི པཉྩནྣམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམྨསཏི. ཨཏྟེན ཝཱ ཨཏྟནིཡེན ཝཱཏི ཨཧཾ མམཱཏི གཧེཏབྦེན སུཉྙཾ ཏུཙྪཾ རིཏྟཾ. ཨེཝམེཏྠ དྭིཀོཊིཀཱ སུཉྙཏཱ དསྶིཏཱ. ཏབྦཧུལཝིཧཱརིནོཏི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཔཊིཔདཉྩ ཨིམཉྩ སུཉྙཏཔཊིཔདཾ བཧུལཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ. ཨིམསྨིཾ དུཏིཡཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ.

༧༠. ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནམེཝ པཏྭཱ ཨེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑཏི. ཨཡཉྷི ཧེཊྛཱ པཉྩཧི བྷིཀྑཱུཧི པཉྙཝནྟཏརོ ཏེསཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྟནོ ཙཱཏི ཚནྣམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམྨསཏི. ནཱཧཾ ཀྭཙནི ཀསྶཙི ཀིཉྩནཏསྨིཾ, ན ཙ མམ ཀྭཙནི ཀིསྨིཉྩི ཀིཉྩནཾ ནཏྠཱིཏི ཨེཏྠ པན ཙཏུཀོཊིཀཱ སུཉྙཏཱ ཀཐིཏཱ. ཀཐཾ? ཨཡཉྷི ནཱཧཾ ཀྭཙནཱིཏི ཀྭཙི ཨཏྟཱནཾ ན པསྶཏི, ཀསྶཙི ཀིཉྩནཏསྨིནྟི ཨཏྟནོ ཨཏྟཱནཾ ཀསྶཙི པརསྶ ཀིཉྩནབྷཱཝེ ཨུཔནེཏབྦཾ ན པསྶཏི, ཨཏྟནོ བྷཱཏིཊྛཱནེ བྷཱཏརཾ སཧཱཡཊྛཱནེ སཧཱཡཾ པརིཀྑཱརཊྛཱནེ ཝཱ པརིཀྑཱརཾ མཉྙིཏྭཱ ཨུཔགནྟྭཱ ཨུཔནེཏབྦཾ ན པསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ན ཙ མམ ཀྭཙནཱིཏི ཨེཏྠ མམ – སདྡཾ ཏཱཝ ཋཔེཏྭཱ ན ཙ ཀྭཙནི པརསྶ ཙ ཨཏྟཱནཾ ཀྭཙི ན པསྶཏཱིཏི ཨཡམཏྠོ. ཨིདཱནི མམ – སདྡཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མམ ཀིསྨིཉྩི ཀིཉྩནཾ ནཏྠཱིཏི སོ པརསྶ ཨཏྟཱ མམ ཀིསྨིཉྩི ཀིཉྩནབྷཱཝེ ཨཏྠཱིཏི ན པསྶཏི. ཨཏྟནོ བྷཱཏིཊྛཱནེ བྷཱཏརཾ སཧཱཡཊྛཱནེ སཧཱཡཾ པརིཀྑཱརཊྛཱནེ ཝཱ པརིཀྑཱརནྟི ཀིསྨིཉྩི ཋཱནེ པརསྶ ཨཏྟཱནཾ ཨིམིནཱ ཀིཉྩནབྷཱཝེན ཨུཔནེཏབྦཾ ན པསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམཡཾ ཡསྨཱ ནེཝ ཀཏྠཙི ཨཏྟཱནཾ པསྶཏི, ན ཏཾ པརསྶ ཀིཉྩནབྷཱཝེ ཨུཔནེཏབྦཾ པསྶཏི, ན པརསྶ ཨཏྟཱནཾ པསྶཏི, ན པརསྶ ཨཏྟཱནཾ ཨཏྟནོ ཀིཉྩནབྷཱཝེ ཨུཔནེཏབྦཾ པསྶཏི, ཏསྨཱ ཨཡཾ སུཉྙཏཱ ཙཏུཀོཊིཀཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏབྦཧུལཝིཧཱརིནོཏི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཔྤཊིཔདཾ ཨིམཾ ཙཏུཀོཊིསུཉྙཏཉྩ བཧུལཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ. ཨིམསྨིཾ ཏཏིཡཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེཔི ཝིཔསྶནཱཝསེནེཝ ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ.

ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏཱིཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ པཏྭཱ ཨེཝཾ པཊིསཉྩིཀྑཏི. ཨཡཉྷི ཧེཊྛཱ ཚཧི བྷིཀྑཱུཧི པཉྙཝནྟཏརོ ཏེསཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྟནོ ཙཱཏི སཏྟནྣམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམྨསཏི. ཡཏྠེཏཱ ཨཔརིསེསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཡཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ པཏྭཱ ཨེཏྠ ཨེཏཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱ སབྦསཉྙཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཏབྦཧུལཝིཧཱརིནོཏི ཏཱསཾ སཉྙཱནཾ པཊིབཱཧནེན ཏམེཝ པཊིཔདཾ བཧུལཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརནྟསྶ. ཨིམསྨིཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ སམཱདྷིཝསེན ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ.

༧༡. ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱཏི སཙེ མཡ྄ཧཾ པུབྦེ པཉྩཝིདྷཾ ཀམྨཝཊྚཾ ན ཨཱཡཱུཧིཏཾ ཨསྶ, ཡཾ མེ ཨིདཾ ཨེཏརཧི ཨེཝཾ པཉྩཝིདྷཾ ཝིཔཱཀཝཊྚཾ ཨེཏཾ མེ ན སིཡཱ ནཔྤཝཏྟེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ན བྷཝིསྶཏཱིཏི སཙེ ཨེཏརཧི པཉྩཝིདྷཾ ཀམྨཝཊྚཾ ཨཱཡཱུཧིཏཾ ན བྷཝིསྶཏི. ན མེ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཏསྨིཾ ཨསཏི ཨནཱགཏེ མེ པཉྩཝིདྷཾ ཝིཔཱཀཝཊྚཾ ན བྷཝིསྶཏི. ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ ཏཾ པཛཧཱམཱིཏི ཡཾ ཨཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ ཨེཏརཧི ཁནྡྷཔཉྩཀཾ, ཏཾ པཛཧཱམི. ཨེཝཾ ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏཱིཏི སོ བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཾ ལབྷཏཱིཏི ཨཏྠོ.

པརིནིབྦཱཡེཡྻ ནུ ཁོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ན ཝཱ པརིནིབྦཱཡེཡྻཱཏི ཀིཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏསྶ ཨརཧཏྟམྤི ཨོསཀྐནཱཔི པཊིཔདཱཔི པཊིསནྡྷིཔི ཀཐིཏཱ, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི པཱདཀཱནི ཀཏྭཱ ཋིཏཱནཾ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏསྶ ན ཀིཉྩི ཀཐིཏཾ, ཏཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཨཔེཏྠཱཏི ཨཔི ཨེཏྠ. སོ ཏཾ ཨུཔེཀྑཾ ཨབྷིནནྡཏཱིཏི སོ ཏཾ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཾ ཏཎྷཱདིཊྛིཨབྷིནནྡནཱཧི ཨབྷིནནྡཏི. སེསཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏནྣིསྶིཏཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎནྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཔསྶནཱནིསྶིཏཾ ཧོཏི. ཏདུཔཱདཱནནྟི ཡཾ ནིཀནྟིཝིཉྙཱཎཾ, ཏཾ ཏསྶ ཨུཔཱདཱནཾ ནཱམ གཧཎཾ ནཱམ ཧོཏི. སཨུཔཱདཱནོཏི སགཧཎོ. ན པརིནིབྦཱཡཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཡ སཱལཡོ བྷིཀྑུ མམ སཱསནེ ན པརིནིབྦཱཡཏི. ཡོ པན ཝིཧཱརཔརིཝེཎཨུཔཊྛཱཀཱདཱིསུ སཱལཡོ, ཏསྨིཾ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. ཀཧཾ པནཱཏི? ཀཏྠ པན? ཨུཔཱདིཡམཱནོ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷམཱནོ གཎྷཱཏི. ཨུཔཱདཱནསེཊྛཾ ཀིར སོ, བྷནྟེཏི, བྷནྟེ, སོ ཀིར བྷིཀྑུ གཧེཏབྦཊྛཱནཾ སེཊྛཾ ཨུཏྟམཾ བྷཝཾ ཨུཔཱདིཡཏི, སེཊྛབྷཝེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཊིསནྡྷི ཀཐིཏཱ. ཨིདཱནིསྶ ཨརཧཏྟཾ ཀཐེཏུཾ ཨིདྷཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

༧༣. ནིསྶཱཡ ནིསྶཱཡཱཏི ཏཾ ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ ནིསྶཱཡ. ཨོགྷསྶ ནིཏྠརཎཱ ཨཀྑཱཏཱཏི ཨོགྷཏརཎཾ ཀཐིཏཾ, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏབྷིཀྑུནོ ཨོགྷནིཏྠརཎཱ ཀཐིཏཱ…པེ… ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏབྷིཀྑུནོ ཨོགྷནིཏྠརཎཱ ཀཐིཏཱཏི ཝདཏི.

ཀཏམོ པན, བྷནྟེ, ཨརིཡོ ཝིམོཀྑོཏི ཨིདྷ ཀིཾ པུཙྪཏི? སམཱཔཏྟིཾ ཏཱཝ པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷནྟོ བྷིཀྑུ ནཱཝཾ ཝཱ ཨུལུ༹མྤཱདཱིནི ཝཱ ནིསྶཱཡ མཧོགྷཾ ཏརིཏྭཱ པཱརཾ གཙྪནྟོ ཝིཡ ན ཀིལམཏི. སུཀྑཝིཔསྶཀོ པན པཀིཎྞཀསངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷནྟོ བཱཧུབལེན སོཏཾ ཚིནྡིཏྭཱ པཱརཾ གཙྪནྟོ ཝིཡ ཀིལམཏི. ཨིཏི ཨིམསྶ སུཀྑཝིཔསྶཀསྶ ཨརཧཏྟཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཨརིཡསཱཝཀོཏི སུཀྑཝིཔསྶཀོ ཨརིཡསཱཝཀོ. ཨཡཉྷི ཧེཊྛཱ ཨཊྛཧི བྷིཀྑཱུཧི པཉྙཝནྟཏརོ ཏེསཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྟནོ ཙཱཏི ནཝནྣམྤི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སམྨསཏི. ཨེས སཀྐཱཡོ ཡཱཝཏཱ སཀྐཱཡོཏི ཡཏྟཀོ ཏེབྷཱུམཀཝཊྚསངྑཱཏོ སཀྐཱཡོ ནཱམ ཨཏྠི, སབྦོཔི སོ ཨེས སཀྐཱཡོ, ན ཨིཏོ པརཾ སཀྐཱཡོ ཨཏྠཱིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི.

ཨེཏཾ ཨམཏཾ ཡདིདཾ ཨནུཔཱདཱ ཙིཏྟསྶ ཝིམོཀྑོཏི ཡོ པནེས ཙིཏྟསྶ ཨནུཔཱདཱཝིམོཀྑོ ནཱམ, ཨེཏཾ ཨམཏཾ ཨེཏཾ སནྟཾ ཨེཏཾ པཎཱིཏནྟི པཊིསཉྩིཀྑཏི. ཨཉྙཏྠ ཙ ‘‘ཨནུཔཱདཱ ཙིཏྟསྶ ཝིམོཀྑོ’’ཏི ནིབྦཱནཾ ཝུཙྩཏི. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ སུཀྑཝིཔསྶཀསྶ ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ.

ཀེཝལཾ པན ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ སཏྟསུ ཋཱནེསུ ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ, ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ པཊིསནྡྷི, ནཝསུ ཋཱནེསུ ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཏཱཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ, པཊིསནྡྷི ཀཐིཏཱ, ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏཾ, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ, ཏཐཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ པན པདཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཋིཏཱནཾ ཏིཎྞཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ, པཊིསནྡྷི ཀཐིཏཱ, ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏཾ. ཏཐཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏསྶ བྷིཀྑུནོ. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏསྶ པན ཨོསཀྐནཱ ནཏྠི, པཊིསནྡྷི པན ཨརཧཏྟཉྩ ཀཐིཏཾ. སུཀྑཝིཔསྶཀསྶ ཨརཧཏྟམེཝ ཀཐིཏནྟི. ཨེཝཾ སཏྟསུ ཋཱནེསུ ཨོསཀྐནཱ ཀཐིཏཱ, ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ པཊིསནྡྷི, ནཝསུ ཋཱནེསུ ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམཉྩ པན སཏྟསུ ཋཱནེསུ ཨོསཀྐནཾ ཨཊྛསུ པཊིསནྡྷིཾ ནཝསུ ཨརཧཏྟཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཀཐེནྟེན ཨིམཾ ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡསུཏྟཾ སུཀཐིཏཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. གཎཀམོགྒལླཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི གཎཀམོགྒལླཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཡཱཝ པཙྪིམསོཔཱནཀལེ༹ཝརཱཏི ཡཱཝ པཋམསོཔཱནཕལཀཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ སཏྟབྷཱུམིཀོ པཱསཱདོ ན སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, ཝཏྠུཾ སོདྷེཏྭཱ ཐམྦྷུསྶཱཔནཏོ པཊྛཱཡ པན ཡཱཝ ཙིཏྟཀམྨཀརཎཱ ཨནུཔུབྦཀིརིཡཱ ཙེཏྠ པཉྙཱཡཏཱིཏི དསྶེཏི. ཡདིདཾ ཨཛ྄ཛྷེནེཏི ཏཡོཔི ཝེདཱ ན སཀྐཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ ཨདྷཱིཡིཏུཾ, ཨེཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷེནེཔི པན ཨནུཔུབྦཀིརིཡཱཝ པཉྙཱཡཏཱིཏི དསྶེཏི. ཨིསྶཏྠེཏི ཨཱཝུདྷཝིཛྫཱཡཔི ཨེཀདིཝསེནེཝ ཝཱལཝེདྷི ནཱམ ན སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, ཋཱནསམྤཱདནམུཊྛིཀརཎཱདཱིཧི པན ཨེཏྠཱཔི ཨནུཔུབྦཀིརིཡཱ པཉྙཱཡཏཱིཏི དསྶེཏི. སངྑཱནེཏི གཎནཱཡ. ཏཏྠ ཨནུཔུབྦཀིརིཡཾ ཨཏྟནཱཝ དསྶེནྟོ ཨེཝཾ གཎཱཔེམཱཏིཨཱདིམཱཧ.

༧༥. སེཡྻཐཱཔི བྲཱཧྨཎཱཏི ཨིདྷ བྷགཝཱ ཡསྨཱ བཱཧིརསམཡེ ཡཐཱ ཡཐཱ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཀེརཱཊིཀཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཨཏྟནོ སཱསནཾ བཱཧིརསམཡེན ཨནུཔམེཏྭཱ བྷདྲཨསྶཱཛཱནཱིཡེན ཨུཔམེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. བྷདྲོ ཧི ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ ཡསྨིཾ ཀཱརཎེ དམིཏོ ཧོཏི, ཏཾ ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི ནཱཏིཀྐམཏི. ཨེཝམེཝ སཱསནེ སམྨཱཔཊིཔནྣོ ཀུལཔུཏྟོ སཱིལཝེལཾ ནཱཏིཀྐམཏི. མུཁཱདྷཱནེཏི མུཁཊྛཔནེ.

༧༦. སཏིསམྤཛཉྙཱཡ ཙཱཏི སཏིསམྤཛཉྙཱཧི སམངྒིབྷཱཝཏྠཱཡ. དྭེ ཧི ཁཱིཎཱསཝཱ སཏཏཝིཧཱརཱི ཙ ནོསཏཏཝིཧཱརཱི ཙ. ཏཏྠ སཏཏཝིཧཱརཱི ཡཾཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀཏྭཱཔི ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏུཾ སཀྐོཏི, ནོ སཏཏཝིཧཱརཱི པན ཨཔྤམཏྟཀེཔི ཀིཙྩེ ཀིཙྩཔྤསུཏོ ཧུཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏུཾ ན སཀྐོཏི.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ཁཱིཎཱསཝཏྠེརོ ཁཱིཎཱསཝསཱམཎེརཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙཝཱསཾ གཏོ, ཏཏྠ མཧཱཐེརསྶ སེནཱསནཾ པཏྟཾ, སཱམཎེརསྶ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏཾ ཝིཏཀྐེནྟོ ཐེརོ ཨེཀདིཝསམྤི ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏུཾ ནཱསཀྑི. སཱམཎེརོ པན ཏེམཱསཾ ཕལསམཱཔཏྟིརཏིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ‘‘སཔྤཱཡོ, བྷནྟེ, ཨརཉྙཝཱསོ ཛཱཏོ’’ཏི ཐེརཾ པུཙྪི. ཐེརོ ‘‘ན ཛཱཏོ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨིཏི ཡོ ཨེཝརཱུཔོ ཁཱིཎཱསཝོ, སོ ཨིམེ དྷམྨེ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཝཛྫིཏྭཱཝ སམཱཔཛྫིཏུཾ སཀྑིསྶཏཱིཏི དསྶེནྟོ ‘‘སཏིསམྤཛཉྙཱཡ ཙཱ’’ཏི ཨཱཧ.

༧༨. ཡེམེ, བྷོ གོཏམཱཏི ཏཐཱགཏེ ཀིར ཀཐཡནྟེཝ བྲཱཧྨཎསྶ ‘‘ཨིམེ པུགྒལཱ ན ཨཱརཱདྷེནྟི, ཨིམེ ཨཱརཱདྷེནྟཱི’’ཏི ནཡོ ཨུདཔཱདི, ཏཾ དསྶེནྟོ ཨེཝཾ ཝཏྟུམཱརདྡྷོ.

པརམཛྫདྷམྨེསཱུཏི ཨཛྫདྷམྨཱ ནཱམ ཚསཏྠཱརདྷམྨཱ, ཏེསུ གོཏམཝཱདོཝ, པརམོ ཨུཏྟམོཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

གཎཀམོགྒལླཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. གོཔཀམོགྒལླཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི གོཔཀམོགྒལླཱནསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཙིརཔརིནིབྦུཏེ བྷགཝཏཱིཏི བྷགཝཏི ཨཙིརཔརིནིབྦུཏེ, དྷཱཏུབྷཱཛནཱིཡཾ ཀཏྭཱ དྷམྨསངྒཱིཏིཾ ཀཱཏུཾ རཱཛགཧཾ ཨཱགཏཀཱལེ. རཉྙོ པཛྫོཏསྶ ཨཱསངྐམཱནོཏི ཙཎྜཔཛྫོཏོ ནཱམེས རཱཛཱ བིམྦིསཱརམཧཱརཱཛསྶ སཧཱཡོ ཨཧོསི, ཛཱིཝཀཾ པེསེཏྭཱ བྷེསཛྫཀཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པན དལ༹ྷམིཏྟོཝ ཛཱཏོ, སོ ‘‘ཨཛཱཏསཏྟུནཱ དེཝདཏྟསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ པིཏཱ གྷཱཏིཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘མམ པིཡམིཏྟཾ གྷཱཏེཏྭཱ ཨེས རཛྫཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི མཉྙཏི, མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ སཧཱཡཱནཾ ཨཏྠིཀབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི པརིསཏི ཝཱཙཾ ཨབྷཱསི. ཏཾ སུཏྭཱ ཏསྶ ཨཱསངྐཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘རཉྙོ པཛྫོཏསྶ ཨཱསངྐམཱནོ’’ཏི. ཀམྨནྟོཏི བཧིནགརེ ནགརཔཊིསངྑཱརཱཔནཏྠཱཡ ཀམྨནྟཊྛཱནཾ.

ཨུཔསངྐམཱིཏི མཡཾ དྷམྨཝིནཡསངྒཱིཏིཾ ཀཱརེསྶཱམཱཏི ཝིཙརཱམ, ཨཡཉྩ མཧེསཀྑོ རཱཛཝལླབྷོ སངྒཧེ ཀཏེ ཝེལུ༹ཝནསྶ ཨཱརཀྑཾ ཀརེཡྻཱཏི མཉྙམཱནོ ཨུཔསངྐམི. ཏེཧི དྷམྨེཧཱིཏི ཏེཧི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎདྷམྨེཧི. སབྦེན སབྦནྟི སབྦཱཀཱརེན སབྦཾ. སབྦཐཱ སབྦནྟི སབྦཀོཊྛཱསེཧི སབྦཾ. ཀིཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི? ཚ ཧི སཏྠཱརོ པཋམཏརཾ ཨཔྤཉྙཱཏཀུལེཧི ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏཱ, ཏེ ཏཐཱགཏེ དྷརམཱནེཡེཝ ཀཱལཾཀཏཱ, སཱཝཀཱཔི ནེསཾ ཨཔྤཉྙཱཏཀུལེཧེཝ པབྦཛིཏཱ. ཏེ ཏེསཾ ཨཙྩཡེན མཧཱཝིཝཱདཾ ཨཀཾསུ. སམཎོ པན གོཏམོ མཧཱཀུལཱ པབྦཛིཏོ, ཏསྶ ཨཙྩཡེན སཱཝཀཱནཾ མཧཱཝིཝཱདོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཡཾ ཀཐཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ པཏྠརམཱནཱ ཨུདཔཱདི. སམྨཱསམྦུདྡྷེ ཙ དྷརནྟེ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཝཱདོ ནཱཧོསི. ཡོཔི ཨཧོསི, སོཔི ཏཏྠེཝ ཝཱུཔསམིཏོ. པརིནིབྦུཏཀཱལེ པནསྶ – ‘‘ཨཊྛསཊྛིཡོཛནསཏསཧསྶུབྦེདྷཾ སིནེརུཾ ཨཔཝཱཧིཏུཾ སམཏྠསྶ ཝཱཏསྶ པུརཏོ པུརཱཎཔཎྞཾ ཀིཾ ཋསྶཏི, དས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཏྟསྶ སཏྠུ ཨལཛྫམཱནོ མཙྩུརཱཛཱ ཀསྶ ལཛྫིསྶཏཱི’’ཏི མཧཱསཾཝེགཾ ཛནེཏྭཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ བྷིཀྑཱུ སམགྒཱ ཛཱཏཱ ཨཏིཝིཡ ཨུཔསནྟུཔསནྟཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏནྟི ཨིདཾ པུཙྪཱམཱིཏི པུཙྪཏི. ཨནུསཉྙཱཡམཱནོཏི ཨནུསཉྫཱཡམཱནོ, ཀཏཱཀཏཾ ཛནནྟོཏི ཨཏྠོ. ཨནུཝིཙརམཱནོ ཝཱ.

༨༠. ཨཏྠི ནུ ཁོཏི ཨཡམྤི ཧེཊྛིམཔུཙྪམེཝ པུཙྪཏི. ཨཔྤཊིསརཎེཏི ཨཔྤཊིསརཎེ དྷམྨཝིནཡེ. ཀོ ཧེཏུ སཱམགྒིཡཱཏི ཏུམྷཱཀཾ སམགྒབྷཱཝསྶ ཀོ ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ. དྷམྨཔྤཊིསརཎཱཏི དྷམྨོ ཨམྷཱཀཾ པཊིསརཎཾ, དྷམྨོ ཨཝསྶཡོཏི དཱིཔེཏི.

༨༡. པཝཏྟཏཱིཏི པགུཎཾ ཧུཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི. ཨཱཔཏྟི ཧོཏི ཝཱིཏིཀྐམོཏི ཨུབྷཡམེཏཾ བུདྡྷསྶ ཨཱཎཱཏིཀྐམནམེཝ. ཡཐཱདྷམྨཾ ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཀཱརེམཱཏི ཡཐཱ དྷམྨོ ཙ ཨནུསིཊྛི ཙ ཋིཏཱ, ཨེཝཾ ཀཱརེམཱཏི ཨཏྠོ.

ན ཀིར ནོ བྷཝནྟོ ཀཱརེནྟི དྷམྨོ ནོ ཀཱརེཏཱིཏི པདདྭཡེཔི ནོ ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨེཝཾ སནྟེ ན ཀིར བྷཝནྟོ ཀཱརེནྟི, དྷམྨོཝ ཀཱརེཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

༨༣. ཏགྒྷཱཏི ཨེཀཾསེ ནིཔཱཏོ. ཀཧཾ པན བྷཝཾ ཨཱནནྡོཏི ཀིཾ ཐེརསྶ ཝེལུ༹ཝནེ ཝསནབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི? ཛཱནཱཏི. ཝེལུ༹ཝནསྶ པན ཨནེན ཨཱརཀྑཱ དིནྣཱ, ཏསྨཱ ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསཱཔེཏུཀཱམོ པུཙྪཏི. ཀསྨཱ པན ཏེན ཏཏྠ ཨཱརཀྑཱ དིནྣཱ? སོ ཀིར ཨེཀདིཝསཾ མཧཱཀཙྩཱཡནཏྠེརཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཱ ཨོཏརནྟཾ དིསྭཱ – ‘‘མཀྐཊོ ཝིཡ ཨེསོ’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ – ‘‘སཙེ ཁམཱཔེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ཁམཱཔེཏི, ཨིམསྨིཾ ཝེལུ༹ཝནེ གོནངྒལམཀྐཊོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ – ‘‘སམཎསྶ གོཏམསྶ ཀཐཱཡ དྭེདྷཱབྷཱཝོ ནཱམ ནཏྠི, པཙྪཱ མེ མཀྐཊབྷཱུཏཀཱལེ གོཙརཊྛཱནཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཝེལུ༹ཝནེ ནཱནཱཝིདྷེ རུཀྑེ རོཔེཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ ཨདཱསི. ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ མཀྐཊོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ‘‘ཝསྶཀཱརཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱགནྟྭཱ སམཱིཔེ ཨཊྛཱསི. ཏགྒྷཱཏི སབྦཝཱརེསུ ཨེཀཾསཝཙནེཡེཝ ནིཔཱཏོ. ཏགྒྷ, བྷོ ཨཱནནྡཱཏི ཨེཝཾ ཐེརེན པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨཏྟནོ ཨུཀྐཾསིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཧམྤི ཐེརཾ ཨུཀྐཾསིསྶཱམཱིཏི ཨེཝམཱཧ.

༨༤. ན ཙ ཁོ, བྲཱཧྨཎཱཏི ཐེརོ ཀིར ཙིནྟེསི ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཝཎྞིཏཛ྄ཛྷཱནམྤི ཨཏྠི, ཨཝཎྞིཏཛ྄ཛྷཱནམྤི ཨཏྠི, ཨཡཾ པན བྲཱཧྨཎོ སབྦམེཝ ཝཎྞེཏཱིཏི པཉྷཾ ཝིསཾཝཱདེཏི, ན ཁོ པན སཀྐཱ ཨིམསྶ མུཁཾ ཨུལློཀེཏུཾ ན པིཎྜཔཱཏཾ རཀྑིཏུཾ, པཉྷཾ ཨུཛུཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཨིདཾ ཝཏྟུཾ ཨཱརདྡྷཾ. ཨནྟརཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨབྦྷནྟརཾ ཀརིཏྭཱ. ཨེཝརཱུཔཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, སོ བྷགཝཱ ཛྷཱནཾ ཝཎྞེསཱིཏི ཨིདྷ སབྦསངྒཱཧཀཛ྄ཛྷཱནཾ ནཱམ ཀཐིཏཾ.

ཡཾ ནོ མཡནྟི ཨཡཾ ཀིར བྲཱཧྨཎོ ཝསྶཀཱརབྲཱཧྨཎཾ ཨུསཱུཡཏི, ཏེན པུཙྪིཏཔཉྷསྶ ཨཀཐནཾ པཙྩཱསཱིསམཱནོ ཀཐིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཝསྶཀཱརེན པུཙྪིཏཾ པཉྷཾ པུནཔྤུནཾ ཏསྶ ནཱམཾ གཎྷནྟོ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེསི, མཡཱ པུཙྪིཏཔཉྷཾ པན ཡཊྛིཀོཊིཡཱ ཨུཔྤཱིལེ༹ནྟོ ཝིཡ ཨེཀདེསམེཝ ཀཐེསཱི’’ཏི ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

གོཔཀམོགྒལླཱནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. མཧཱཔུཎྞམསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱཔུཎྞམསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏདཧཱུཏི ཏསྨིཾ ཨཧུ, ཏསྨིཾ དིཝསེཏི ཨཏྠོ. ཨུཔཝསནྟི ཨེཏྠཱཏི ཨུཔོསཐོ. ཨུཔཝསནྟཱིཏི སཱིལེན ཝཱ ཨནསནེན ཝཱ ཨུཔེཏཱ ཧུཏྭཱ ཝསནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠུདྡྷཱརོ – ‘‘ཨཱཡཱམ, ཨཱཝུསོ, ཀཔྤིན, ཨུཔོསཐཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཧི པཱཏིམོཀྑུདྡེསོ ཨུཔོསཐོ. ‘‘ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏོ ཁོ ཝིསཱཁེ ཨུཔོསཐོ ཨུཔཝུཏྠོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༨.༥༣) སཱིལཾ. ‘‘སུདྡྷསྶ ཝེ སདཱ ཕགྒུ, སུདྡྷསྶུཔོསཐོ སདཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༧༩) ཨུཔཝཱསོ. ‘‘ཨུཔོསཐོ ནཱམ ནཱགརཱཛཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༢༤༦) པཉྙཏྟི. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཏདཧུཔོསཐེ སབྷིཀྑུཀཱ ཨཱཝཱསཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མཧཱཝ. ༡༨༡) ཨུཔཝསིཏབྦདིཝསོ. ཨིདྷཱཔི སོཡེཝ ཨདྷིཔྤེཏོ. སོ པནེས ཨཊྛམཱིཙཱཏུདྡསཱིཔནྣརསཱིབྷེདེན ཏིཝིདྷོ. ཏསྨཱ སེསདྭཡནིཝཱརཎཏྠཾ པནྣརསེཏི ཝུཏྟཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨུཔཝསནྟི ཨེཏྠཱཏི ཨུཔོསཐོ’’ཏི. མཱསཔུཎྞཏཱཡ པུཎྞཱ སཾཔུཎྞཱཏི པུཎྞཱ. མཱ-ཨིཏི ཙནྡོ ཝུཙྩཏི, སོ ཨེཏྠ པུཎྞོཏི པུཎྞམཱ. ཨེཝཾ པུཎྞཱཡ པུཎྞམཱཡཱཏི ཨིམསྨིཾ པདདྭཡེ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

དེསནྟི ཀཱརཎཾ. ཏེན ཧི ཏྭཾ བྷིཀྑུ སཀེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ པུཙྪཱཏི ཀསྨཱ བྷགཝཱ ཋིཏསྶ ཨཀཐེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེསཱིཏི. ཨཡཾ ཀིར བྷིཀྑུ སཊྛིམཏྟཱནཾ པདྷཱནིཡབྷིཀྑཱུནཾ སངྒྷཏྠེརོ སཊྛི བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝསཏི, ཏེ ཏསྶ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ གྷཊེནྟི ཝཱཡམནྟི. མཧཱབྷཱུཏཱནི པརིགྒཎྷནྟི ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི, ནཱམརཱུཔཔཙྩཡལཀྑཎཱརམྨཎིཀཝིཔསྶནཾ པརིགྒཎྷནྟི. ཨཐ ནེ ཨཱཙརིཡུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣེ ཐེརོ མཧཱབྷཱུཏཔརིགྒཧཱདཱིནི པུཙྪཏི. ཏེ སབྦཾ ཀཐེནྟི, མགྒཕལཔཉྷཾ པུཙྪིཏཱ པན ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨཐ ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘མམ སནྟིཀེ ཨེཏེསཾ ཨོཝཱདསྶ པརིཧཱནི ནཏྠི, ཨིམེ ཙ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ ཝིཧརནྟི. ཀུཀྐུཊསྶ པཱནཱིཡཔིཝནཀཱལམཏྟམྤི ནེསཾ པམཱདཀིརིཡཱ ནཏྠི. ཨེཝཾ སནྟེཔི མགྒཕལཱནི ནིབྦཏྟེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨཧཾ ཨིམེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ན ཛཱནཱམི, བུདྡྷཝེནེཡྻཱ ཨེཏེ བྷཝིསྶནྟི, གཧེཏྭཱ ནེ སཏྠུ སནྟིཀཾ གཙྪཱམི, ཨཐ ནེསཾ སཏྠཱ ཙརིཡཝསེན དྷམྨཾ དེསེསྶཏཱི’’ཏི, ཏེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ.

སཏྠཱཔི སཱཡནྷསམཡེ ཨཱནནྡཏྠེརེན ཨུཔནཱིཏཾ ཨུདཀཾ ཨཱདཱཡ སརཱིརཾ ཨུཏུཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདཔརིཝེཎེ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདི, བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསཱིདི.

ཏསྨིཾ སམཡེ སཱུརིཡོ ཨཏྠངྒམེཏི, ཙནྡོ ཨུགྒཙྪཏི, མཛ྄ཛྷཊྛཱནེ ཙ བྷགཝཱ ནིསིནྣོ. ཙནྡསྶ པབྷཱ ནཏྠི, སཱུརིཡསྶ པབྷཱ ནཏྠི, ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ པབྷཾ མཀྑེཏྭཱ ཚབྦཎྞཱ ཡམཀབུདྡྷརསྨིཡོ ཝིཛྫོཏམཱནཱ པུཉྫཱ པུཉྫཱ ཧུཏྭཱ དིསཱཝིདིསཱསུ དྷཱཝནྟཱིཏི སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཝཎྞབྷཱུམི ནཱམེསཱ, དྷམྨཀཐིཀསྶེཝེཏྠ ཐཱམོ པམཱཎཾ, ཡཏྟཀཾ སཀྐོཏི, ཏཏྟཀཾ ཀཐེཏབྦཾ. དུཀྐཐིཏནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨེཝཾ སནྣིསིནྣཱཡ པརིསཱཡ ཐེརོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ སཏྠཱརཾ པཉྷསྶ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེསི. ཏཏོ བྷགཝཱ – ‘‘སཙེ ཨིམསྨིཾ ཋིཏཀེ པུཙྪནྟེ ‘ཨཱཙརིཡོ ནོ ཨུཊྛིཏོ’ཏི སེསབྷིཀྑཱུ ཨུཊྛཧིསྶནྟི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏེ ཨགཱརཝོ ཀཏོ བྷཝིསྶཏི. ཨཐ ནིསིནྣཱཝ པུཙྪིསྶནྟི, ཨཱཙརིཡེ ཨགཱརཝོ ཀཏོ བྷཝིསྶཏི, ཨེཀགྒཱ ཧུཏྭཱ དྷམྨདེསནཾ པཊིཙྪིཏུཾ ན སཀྐུཎིསྶནྟི. ཨཱཙརིཡེ པན ནིསིནྣེ ཏེཔི ནིསཱིདིསྶནྟི. ཏཏོ ཨེཀགྒཱ དྷམྨདེསནཾ པཊིཙྪིཏུཾ སཀྐུཎིསྶནྟཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན བྷགཝཱ ཋིཏསྶ ཨཀཐེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏཱིཏི.

ཨིམེ ནུ ཁོ, བྷནྟེཏི ཝིམཏིཔུཙྪཱ ཝིཡ ཀཐིཏཱ. ཐེརོ པན པཉྩཀྑནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ, ནཏྠི ཨེཏསྶ ཝིམཏི. ཛཱནནྟེནཔི པན ཨཛཱནནྟེན ཝིཡ ཧུཏྭཱ པུཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཧི ཛཱནནྟོ ཝིཡ པུཙྪཏི, ‘‘ཛཱནཱཏི ཨཡ’’ནྟི ཏསྶ ཏསྶ ཝིསྶཛྫེནྟོ ཨེཀདེསམེཝ ཀཐེཏི. ཨཛཱནནྟེན ཝིཡ པུཙྪིཏེ པན ཀཐེནྟོ ཨིཏོ ཙ ཨེཏྟོ ཙ ཀཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཀཐེཏི. ཀོཙི པན ཨཛཱནནྟོཔི ཛཱནནྟོ ཝིཡ པུཙྪཏི. ཐེརོ ཨེཝརཱུཔཾ ཝཙནཾ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཛཱནནྟོཡེཝ པན ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ པུཙྪཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཚནྡམཱུལཀཱཏི ཏཎྷཱམཱུལཀཱ. ཨེཝཾརཱུཔོ སིཡནྟི སཙེ ཨོདཱཏོ ཧོཏུཀཱམོ, ཧརིཏཱལཝཎྞོ ཝཱ མནོསིལཱཝཎྞོ ཝཱ སིཡནྟི པཏྠེཏི. སཙེ ཀཱལོ༹ ཧོཏུཀཱམོ, ནཱིལུཔྤལཝཎྞོ ཝཱ ཨཉྫནཝཎྞོ ཝཱ ཨཏསཱིཔུཔྥཝཎྞོ ཝཱ སིཡནྟི པཏྠེཏི. ཨེཝཾཝེདནོཏི ཀུསལཝེདནོ ཝཱ སུཁཝེདནོ ཝཱ སིཡནྟི པཏྠེཏི. སཉྙཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡསྨཱ པན ཨཏཱིཏེ པཏྠནཱ ནཱམ ནཏྠི, པཏྠེནྟེནཱཔི ཙ ན སཀྐཱ ཏཾ ལདྡྷུཾ, པཙྩུཔྤནྣེཔི ན ཧོཏི, ན ཧི ཨོདཱཏོ ཀཱལ༹བྷཱཝཾ པཏྠེཏྭཱ པཙྩུཔྤནྣེ ཀཱལོ༹ ཧོཏི, ན ཀཱལོ༹ ཝཱ ཨོདཱཏོ, དཱིགྷོ ཝཱ རསྶོ, རསྶོ ཝཱ དཱིགྷོ, དཱནཾ པན དཏྭཱ སཱིལཾ ཝཱ སམཱདིཡིཏྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཁཏྟིཡོ ཝཱ ཧོམི བྲཱཧྨཎོ ཝཱ’’ཏི པཏྠེནྟསྶ པཏྠནཱ སམིཛ྄ཛྷཏི. ཏསྨཱ ཨནཱགཏམེཝ གཧིཏཾ.

ཁནྡྷཱདྷིཝཙནནྟི ཁནྡྷཱནཾ ཁནྡྷཔཎྞཏྟི ཀིཏྟཀེན ཧོཏཱིཏི པུཙྪཏི.

མཧཱབྷཱུཏཱ ཧེཏཱུཏི ‘‘ཏཡོ ཀུསལཧེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡༤༤༡) ཧི ཧེཏུཧེཏུ ཝུཏྟོ. ཨཝིཛྫཱ པུཉྙཱབྷིསངྑཱརཱདཱིནཾ སཱདྷཱརཎཏྟཱ སཱདྷཱརཎཧེཏུ. ཀུསལཱཀུསལཾ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིཔཱཀདཱནེ ཨུཏྟམཧེཏུ. ཨིདྷ པཙྩཡཧེཏུ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏཏྠ པཐཝཱིདྷཱཏུ མཧཱབྷཱུཏཾ ཨིཏརེསཾ ཏིཎྞཾ བྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔསྶ ཙ པཉྙཱཔནཱཡ དསྶནཏྠཱཡ ཧེཏུ ཙེཝ པཙྩཡོ ཙ. ཨེཝཾ སེསེསུཔི ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཕསྶོཏི ‘‘ཕུཊྛོ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདེཏི, ཕུཊྛོ སཉྫཱནཱཏི, ཕུཊྛོ ཙེཏེཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༩༣) ཝཙནཏོ ཕསྶོ ཏིཎྞཾ ཁནྡྷཱནཾ པཉྙཱཔནཱཡ ཧེཏུ ཙེཝ པཙྩཡོ ཙ. ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷསྶཱཏི ཨེཏྠ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎེན ཏཱཝ སདྡྷིཾ གབྦྷསེཡྻཀཱནཾ ཨུཔརིམཔརིཙྪེདེན སམཏིཾས རཱུཔཱནི སམྤཡུཏྟཱ ཙ ཏཡོ ཁནྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཾ ནཱམརཱུཔཾ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎསྶ པཉྙཱཔནཱཡ ཧེཏུ ཙེཝ པཙྩཡོ ཙ. ཙཀྑུདྭཱརེ ཙཀྑུཔསཱདོ ཙེཝ རཱུཔཱརམྨཎཉྩ རཱུཔཾ, སམྤཡུཏྟཱ ཏཡོ ཁནྡྷཱ ནཱམཾ. ཏཾ ནཱམརཱུཔཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ པཉྙཱཔནཱཡ ཧེཏུ ཙེཝ པཙྩཡོ ཙ. ཨེསེཝ ནཡོ སེསཝིཉྙཱཎེསུ.

༨༧. ཀཐཾ པན, བྷནྟེཏི ཨིདཾ ཀིཏྟཀེན ནུ ཁོཏི ཝཊྚཾ པུཙྪནྟོ ཨེཝམཱཧ. སཀྐཱཡདིཊྛི ན ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ ཝིཝཊྚཾ པུཙྪནྟོ ཨེཝམཱཧ.

༨༨. ཨཡཾ རཱུཔེ ཨསྶཱདོཏི ཨིམིནཱ པརིཉྙཱཔཊིཝེདྷོ ཙེཝ དུཀྑསཙྩཉྩ ཀཐིཏཾ. ཨཡཾ རཱུཔེ ཨཱདཱིནཝོཏི ཨིམིནཱ པཧཱནཔཊིཝེདྷོ ཙེཝ སམུདཡསཙྩཉྩ. ཨིདཾ རཱུཔེ ནིསྶརཎནྟི ཨིམིནཱ སཙྪིཀིརིཡཱཔཊིཝེདྷོ ཙེཝ ནིརོདྷསཙྩཉྩ. ཡེ ཨིམེསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ སམྨཱདིཊྛིཨཱདཡོ དྷམྨཱ, ཨཡཾ བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷོ མགྒསཙྩཾ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༨༩. བཧིདྡྷཱཏི པརསྶ སཝིཉྙཱཎཀེ ཀཱཡེ. སབྦནིམིཏྟེསཱུཏི ཨིམིནཱ པན ཨནིནྡྲིཡབདྡྷམྤི སངྒཎྷཱཏི. ‘‘སཝིཉྙཱཎཀེ ཀཱཡེ’’ཏི ཝཙནེན ཝཱ ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀཱཡོ གཧིཏོཝ, བཧིདྡྷཱ ཙ སབྦནིམིཏྟགྒཧཎེན ཨནིནྡྲིཡབདྡྷཾ གཎྷཱཏི.

༩༠. ཨནཏྟཀཏཱནཱིཏི ཨནཏྟནི ཋཏྭཱ ཀཏཱནི. ཀམཏྟཱནཾ ཕུསིསྶནྟཱིཏི ཀཏརསྨིཾ ཨཏྟནི ཋཏྭཱ ཝིཔཱཀཾ དསྶེནྟཱིཏི སསྶཏདསྶནཾ ཨོཀྐམནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཏཎྷཱདྷིཔཏེཡྻེནཱཏི ཏཎྷཱཛེཊྛཀེན. ཏཏྲ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཏེསུ དྷམྨེསུ. སཊྛིམཏྟཱནནྟི ཨིམེ བྷིཀྑཱུ པཀཏིཀམྨཊྛཱནཾ ཛཧིཏྭཱ ཨཉྙཾ ནཝཀམྨཊྛཱནཾ སམྨསནྟཱ པལླངྐཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཨཱསནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཔུཎྞམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཙཱུལ༹པུཎྞམསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹པུཎྞམསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏནྟི ཡཾ ཡཾ དིསཾ ཨནུཝིལོཀེཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏམེཝ. ཨནུཝིལོཀེཏྭཱཏི པཉྩཔསཱདཔཊིམཎྜིཏཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཏཏོ ཏཏོ ཝིལོཀེཏྭཱ ཨནྟམསོ ཧཏྠཀུཀྐུཙྩཔཱདཀུཀྐུཙྩཱནམྤི ཨབྷཱཝཾ དིསྭཱ. ཨསཔྤུརིསོཏི པཱཔཔུརིསོ. ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེཏི ཡསྨཱ ཨནྡྷོ ཨནྡྷཾ ཝིཡ སོ ཏཾ ཛཱནིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧཾསུ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཨིཏོ པརེསུཔི ཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨསྶདྡྷསམནྣཱགཏོཏི པཱཔདྷམྨསམནྣཱགཏོ. ཨསཔྤུརིསབྷཏྟཱིཏི ཨསཔྤུརིསསེཝནོ. ཨསཔྤུརིསཙིནྟཱིཏི ཨསཔྤུརིསཙིནྟཱཡ ཙིནྟཀོ. ཨསཔྤུརིསམནྟཱིཏི ཨསཔྤུརིསམནྟནཾ མནྟེཏཱ. ཨསཔྤུརིསཝཱཙོཏི ཨསཔྤུརིསཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ. ཨསཔྤུརིསཀམྨནྟོཏི ཨསཔྤུརིསཀམྨཱནཾ ཀཏྟཱ. ཨསཔྤུརིསདིཊྛཱིཏི ཨསཔྤུརིསདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ཨསཔྤུརིསདཱནནྟི ཨསཔྤུརིསེཧི དཱཏབྦཾ དཱནཾ. ཏྱཱསྶ མིཏྟཱཏི ཏེ ཨསྶ མིཏྟཱ. ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི ཙེཏེཏཱིཏི པཱཎཾ ཧནིསྶཱམི, ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡིསྶཱམི, མིཙྪཱ ཙརིསྶཱམི, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ དུཀྑཏྠཱཡ ཙིནྟེཏི. པརབྱཱབཱདྷཱཡཱཏི ཡཐཱ ཨསུཀོ ཨསུཀཾ པཱཎཾ ཧནྟི, ཨསུཀསྶ སནྟཀཾ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏི, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཏི, ཨེཝཾ ནཾ ཨཱཎཱཔེསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ པརསྶ དུཀྑཏྠཱཡ ཙིནྟེཏི. ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡཱཏི ཨཧཾ ཨསུཀཉྩ ཨསུཀཉྩ གཧེཏྭཱ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཨུབྷཡདུཀྑཏྠཱཡ ཙིནྟེཏཱིཏི.

ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡཔི མནྟེཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཧཾ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶཱམཱིཏི མནྟེནྟོ ཨཏྟབྱཱབཱདྷཱཡ མནྟེཏི ནཱམ. ཨསུཀཾ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཔེསྶཱམཱིཏི མནྟེནྟོ པརབྱཱབཱདྷཱཡ མནྟེཏི ནཱམ. ཨཉྙེན སདྡྷིཾ – ‘‘མཡཾ ཨུབྷོཔི ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶཱམཱ’’ཏི མནྟེནྟོ ཨུབྷཡབྱཱབཱདྷཱཡ མནྟེཏི ནཱམ.

ཨསཀྐཙྩཾ དཱནཾ དེཏཱིཏི དེཡྻདྷམྨམྤི པུགྒལམྤི ན སཀྐརོཏི. དེཡྻདྷམྨཾ ན སཀྐརོཏི ནཱམ ཨུཏྟཎྜུལཱདིདོསསམནྣཱགཏཾ ཨཱཧཱརཾ དེཏི, ན པསནྣཾ ཀརོཏི. པུགྒལཾ ན སཀྐརོཏི ནཱམ ནིསཱིདནཊྛཱནཾ ཨསམྨཛྫིཏྭཱ ཡཏྠ ཝཱ ཏཏྠ ཝཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཨཱདྷཱརཀཾ ཋཔེཏྭཱ དཱནཾ དེཏི. ཨསཧཏྠཱཏི ཨཏྟནོ ཧཏྠེན, ན དེཏི, དཱསཀམྨཀཱརཱདཱིཧི དཱཔེཏི. ཨཙིཏྟིཀཏྭཱཏི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན དེཡྻདྷམྨེཔི པུགྒལེཔི ན ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཀཏྭཱ དེཏི. ཨཔཝིདྡྷནྟི ཚཌྜེཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཝམྨིཀེ ཨུརགཾ པཀྑིཔནྟོ ཝིཡ དེཏི. ཨནཱགམནདིཊྛིཀོཏི ནོ ཕལཔཱཊིཀངྑཱི ཧུཏྭཱ དེཏི.

ཏཏྠ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན དཱནཾ དཏྭཱ ནིརཡེ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡཾ པན ཏེན པཱཔལདྡྷིཀཱཡ མིཙྪཱདསྶནཾ གཧིཏཾ, ཏཱཡ མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ནིརཡེ ཨུཔཔཛྫཏི. སུཀྐཔཀྑོ ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦོ. དེཝམཧཏྟཏཱཏི ཚཀཱམཱཝཙརདེཝཱ. མནུསྶམཧཏྟཏཱཏི ཏིཎྞཾ ཀུལཱནཾ སམྤཏྟི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨིདཾ པན སུཏྟཾ སུདྡྷཝཊྚཝསེནེཝ ཀཐིཏནྟི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹པུཎྞམསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཋམཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨནུཔདཝགྒོ

༡. ཨནུཔདསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨནུཔདསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨེཏཾ (པཊི. མ. ༣.༤) ‘‘པཎྜིཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དྷམྨསེནཱཔཏིསཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ གུཎཀཐཾ ཨཝོཙ. ཀསྨཱ? ཨཝསེསཏྠེརེསུ ཧི མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ ཨིདྡྷིམཱཏི གུཎོ པཱཀཊོ, མཧཱཀསྶཔསྶ དྷུཏཝཱདོཏི, ཨནུརུདྡྷཏྠེརསྶ དིབྦཙཀྑུཀོཏི, ཨུཔཱལིཏྠེརསྶ ཝིནཡདྷརོཏི, རེཝཏཏྠེརསྶ ཛྷཱཡཱི ཛྷཱནཱབྷིརཏོཏི, ཨཱནནྡཏྠེརསྶ བཧུསྶུཏོཏི. ཨེཝཾ ཏེསཾ ཏེསཾ ཐེརཱནཾ ཏེ ཏེ གུཎཱ པཱཀཊཱ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ པན ཨཔཱཀཊཱ. ཀསྨཱ? པཉྙཝཏོ ཧི གུཎཱ ན སཀྐཱ ཨཀཐིཏཱ ཛཱནིཏུཾ. ཨིཏི བྷགཝཱ ‘‘སཱརིཔུཏྟསྶ གུཎེ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི སབྷཱགཔརིསཱཡ སནྣིཔཱཏཾ ཨཱགམེསི. ཝིསབྷཱགཔུགྒལཱནཉྷི སནྟིཀེ ཝཎྞཾ ཀཐེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏེ ཝཎྞེ ཀཐིཡམཱནེ ཨཝཎྞམེཝ ཀཐེནྟི. ཨིམསྨིཾ པན དིཝསེ ཐེརསྶ སབྷཱགཔརིསཱ སནྣིཔཏི, ཏསྶཱ སནྣིཔཏིཏབྷཱཝཾ དིསྭཱ སཏྠཱ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟོ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ པཎྜིཏོཏི དྷཱཏུཀུསལཏཱ ཨཱཡཏནཀུསལཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀུསལཏཱ ཋཱནཱཊྛཱནཀུསལཏཱཏི ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི པཎྜིཏོ. མཧཱཔཉྙོཏིཨཱདཱིསུ མཧཱཔཉྙཱདཱིཧི སམནྣཱགཏོཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྲིདཾ མཧཱཔཉྙཱདཱིནཾ ནཱནཏྟཾ – ཏཏྠ ཀཏམཱ མཧཱཔཉྙཱ? མཧནྟེ སཱིལཀྑནྡྷེ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ, མཧནྟེ སམཱདྷིཀྑནྡྷེ, པཉྙཱཀྑནྡྷེ, ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེ, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ, མཧནྟཱནི ཋཱནཱཊྛཱནཱནི, མཧནྟཱ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡོ, མཧནྟཱནི ཨརིཡསཙྩཱནི, མཧནྟེ སཏིཔཊྛཱནེ, སམྨཔྤདྷཱནེ, ཨིདྡྷིཔཱདེ, མཧནྟཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི, བལཱནི, བོཛ྄ཛྷངྒཱནི, མཧནྟེ ཨརིཡམགྒེ, མཧནྟཱནི སཱམཉྙཕལཱནི, མཧནྟཱ ཨབྷིཉྙཱཡོ, མཧནྟཾ པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ པུཐུཔཉྙཱ, པུཐུ ནཱནཱཁནྡྷེསུ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི པུཐུཔཉྙཱ. པུཐུ ནཱནཱདྷཱཏཱུསུ, པུཐུ ནཱནཱཨཱཡཏནེསུ, པུཐུ ནཱནཱཨཏྠེསུ, པུཐུ ནཱནཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདེསུ, པུཐུ ནཱནཱསུཉྙཏམནུཔལབྦྷེསུ, པུཐུ ནཱནཱཨཏྠེསུ, དྷམྨེསུ, ནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེསུ, པུཐུ ནཱནཱསཱིལཀྑནྡྷེསུ, པུཐུ ནཱནཱསམཱདྷི-པཉྙཱ-ཝིམུཏྟི-ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེསུ, པུཐུ ནཱནཱཋཱནཱཊྛཱནེསུ, པུཐུ ནཱནཱཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིསུ, པུཐུ ནཱནཱཨརིཡསཙྩེསུ, པུཐུ ནཱནཱསཏིཔཊྛཱནེསུ, སམྨཔྤདྷཱནེསུ, ཨིདྡྷིཔཱདེསུ, ཨིནྡྲིཡེསུ, བལེསུ, བོཛ྄ཛྷངྒེསུ, པུཐུ ནཱནཱཨརིཡམགྒེསུ, སཱམཉྙཕལེསུ, ཨབྷིཉྙཱསུ, པུཐུ ནཱནཱཛནསཱདྷཱརཎེ དྷམྨེ སམཏིཀྐམྨ པརམཏྠེ ནིབྦཱནེ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི པུཐུཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ཧཱསཔཉྙཱ, ཨིདྷེཀཙྩོ ཧཱསབཧུལོ ཝེདབཧུལོ ཏུཊྛིབཧུལོ པཱམོཛྫབཧུལོ སཱིལཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཾ, ཛཱགརིཡཱནུཡོགཾ, སཱིལཀྑནྡྷཾ, སམཱདྷིཀྑནྡྷཾ, པཉྙཱཀྑནྡྷཾ, ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷཾ, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷཾ པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ. ཧཱསབཧུལོ པཱམོཛྫབཧུལོ ཋཱནཱཊྛཱནཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ཧཱསབཧུལོ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡོ པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ, ཧཱསབཧུལོ ཨརིཡསཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. སཏིཔཊྛཱནེ, སམྨཔྤདྷཱནེ, ཨིདྡྷིཔཱདེ, ཨིནྡྲིཡཱནི, བལཱནི, བོཛ྄ཛྷངྒཱནི, ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ, ཧཱསབཧུལོ སཱམཉྙཕལཱནི སཙྪིཀརོཏི, ཨབྷིཉྙཱཡོ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ, ཧཱསབཧུལོ ཝེདཏུཊྛིཔཱམོཛྫབཧུལོ པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ཛཝནཔཉྙཱ, ཡཾཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ…པེ… ཡཾ དཱུརེ སནྟིཀེ ཝཱ, སབྦཾ རཱུཔཾ ཨནིཙྩཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. དུཀྑཏོ ཁིཔྤཾ… ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. ཡཱ ཀཱཙི ཝེདནཱ…པེ… ཡཾཀིཉྩི ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ…པེ… སབྦཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. ཙཀྑུ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཾ ཁཡཊྛེན, དུཀྑཾ བྷཡཊྛེན, ཨནཏྟཱ ཨསཱརཀཊྛེནཱཏི ཏུལཡིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝཡིཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ རཱུཔནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. ཝེདནཱ, སཉྙཱ, སངྑཱརཱ, ཝིཉྙཱཎཾ, ཙཀྑུ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཾ ཁཡཊྛེན…པེ… ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ. ཙཀྑུ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཾ སངྑཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཁཡདྷམྨཾ ཝཡདྷམྨཾ ཝིརཱགདྷམྨཾ ནིརོདྷདྷམྨནྟི ཏུལཡིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝཡིཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ཏིཀྑཔཉྙཱ, ཁིཔྤཾ ཀིལེསེ ཚིནྡཏཱིཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ. ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཨུཔྤནྣཾ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ, ཨུཔྤནྣཾ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ, ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ, ཨུཔྤནྣཾ རཱགཾ, དོསཾ, མོཧཾ, ཀོདྷཾ, ཨུཔནཱཧཾ, མཀྑཾ, པལཱ༹སཾ, ཨིསྶཾ, མཙྪརིཡཾ, མཱཡཾ, སཱཋེཡྻཾ, ཐམྦྷཾ, སཱརམྦྷཾ, མཱནཾ, ཨཏིམཱནཾ, མདཾ, པམཱདཾ, སབྦེ ཀིལེསེ, སབྦེ དུཙྩརིཏེ, སབྦེ ཨབྷིསངྑཱརེ, སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨེ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟཱིཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏཱིཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ. ཨེཀསྨིཾ ཨཱསནེ ཙཏྟཱརོ ཨརིཡམགྒཱ, ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི, ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱཡོ, ཚ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོ ཨདྷིགཏཱ ཧོནྟི སཙྪིཀཏཱ པསྶིཏཱ པཉྙཱཡཱཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ.

ཀཏམཱ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ, ཨིདྷེཀཙྩོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨུབྦེགབཧུལོ ཧོཏི ཨུཏྟཱསབཧུལོ ཨུཀྐཎྛནབཧུལོ ཨརཏིབཧུལོ ཨནབྷིརཏིབཧུལོ བཧིམུཁོ ན རམཏི སབྦསངྑཱརེསུ, ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦཾ ཨཔྤདཱལིཏཔུབྦཾ ལོབྷཀྑནྡྷཾ ནིབྦིཛ྄ཛྷཏི པདཱལེཏཱིཏི ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ. ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦཾ ཨཔྤདཱལིཏཔུབྦཾ དོསཀྑནྡྷཾ, མོཧཀྑནྡྷཾ, ཀོདྷཾ, ཨུཔནཱཧཾ…པེ… སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨེ ནིབྦིཛ྄ཛྷཏི པདཱལེཏཱིཏི ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ.

ཨནུཔདདྷམྨཝིཔསྶནནྟི སམཱཔཏྟིཝསེན ཝཱ ཛྷཱནངྒཝསེན ཝཱ ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ དྷམྨཝིཔསྶནཾ ཝིཔསྶཏི, ཨེཝཾ ཝིཔསྶནྟོ ཨདྡྷམཱསེན ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ པན སཏྟཧི དིཝསེཧི. ཨེཝཾ སནྟེཔི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ མཧཱཔཉྙཝནྟཏརོ. མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ ཧི སཱཝཀཱནཾ སམྨསནཙཱརཾ ཡཊྛིཀོཊིཡཱ ཨུཔྤཱིལེ༹ནྟོ ཝིཡ ཨེཀདེསམེཝ སམྨསནྟོ སཏྟ དིཝསེ ཝཱཡམིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཋཔེཏྭཱ བུདྡྷཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཉྩ སམྨསནཙཱརཾ སཱཝཀཱནཾ སམྨསནཙཱརཾ ནིཔྤདེསཾ སམྨསི. ཨེཝཾ སམྨསནྟོ ཨདྡྷམཱསཾ ཝཱཡམི. ཨརཧཏྟཉྩ ཀིར པཏྭཱ ཨཉྙཱསི – ‘‘ཋཔེཏྭཱ བུདྡྷེ ཙ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཙ ཨཉྙོ སཱཝཀོ ནཱམ པཉྙཱཡ མཡཱ པཏྟབྦཾ པཏྟུཾ སམཏྠོ ནཱམ ན བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཡཐཱ ཧི པུརིསོ ཝེལུ༹ཡཊྛིཾ གཎྷིསྶཱམཱིཏི མཧཱཛཊཾ ཝེལུ༹ཾ དིསྭཱ ཛཊཾ ཚིནྡནྟསྶ པཔཉྩོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨནྟརེན ཧཏྠཾ པཝེསེཏྭཱ སམྤཏྟམེཝ ཡཊྛིཾ མཱུལེ ཙ ཨགྒེ ཙ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཱདཱཡ པཀྐམེཡྻ, སོ ཀིཉྩཱཔི པཋམཏརཾ གཙྪཏི, ཡཊྛིཾ པན སཱརཾ ཝཱ ཨུཛུཾ ཝཱ ན ལབྷཏི. ཨཔརོ ཙ ཏཐཱརཱུཔམེཝ ཝེཎུཾ དིསྭཱ ‘‘སཙེ སམྤཏྟཾ ཡཊྛིཾ གཎྷིསྶཱམི, སཱརཾ ཝཱ ཨུཛུཾ ཝཱ ན ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཙྪཾ བནྡྷིཏྭཱ མཧནྟེན སཏྠེན ཝེཎུཛཊཾ ཚིནྡིཏྭཱ སཱརཱ ཙེཝ ཨུཛཱུ ཙ ཡཊྛིཡོ ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཨཱདཱཡ པཀྐམེཡྻ. ཨཡཾ ཀིཉྩཱཔི པཙྪཱ གཙྪཏི, ཡཊྛིཡོ པན སཱརཱ ཙེཝ ཨུཛཱུ ཙ ལབྷཏི. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཐེརཱནཾ པདྷཱནཾ.

ཨེཝཾ པན ཨདྡྷམཱསཾ ཝཱཡམིཏྭཱ དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ སཱུཀརཁཏལེཎདྭཱརེ བྷཱགིནེཡྻསྶ དཱིགྷནཁཔརིབྦཱཛཀསྶ ཝེདནཱཔརིགྒཧསུཏྟནྟེ དེསིཡམཱནེ དསབལཾ བཱིཛཡམཱནོ ཋིཏོ དེསནཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ པབྦཛིཏདིཝསཏོ པནྣརསམེ དིཝསེ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎསྶ མཏྠཀཾ པཏྭཱ སཏྟསཊྛི ཉཱཎཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ སོལ༹སཝིདྷཾ པཉྙཾ ཨནུཔྤཏྟོ.

ཏཏྲིདཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟསྶ ཨནུཔདདྷམྨཝིཔསྶནཱཡཱཏི ཡཱ ཨནུཔདདྷམྨཝིཔསྶནཾ ཝིཔསྶཏཱིཏི ཨནུཔདདྷམྨཝིཔསྶནཱ ཝུཏྟཱ, ཏཏྲ ཨནུཔདདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨིདཾ ཧོཏི. ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ ཏཾ ཏཾ ཝིཔསྶནཱཀོཊྛཱསཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༩༤. པཋམེ ཛྷཱནེཏི ཡེ པཋམེ ཛྷཱནེ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ དྷམྨཱ. ཏྱཱསྶཱཏི ཏེ ཨསྶ. ཨནུཔདཝཝཏྠིཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝཝཏྠིཏཱ པརིཙྪིནྣཱ ཉཱཏཱ ཝིདིཏཱ ཧོནྟི. ཀཐཾ? ཐེརོ ཧི ཏེ དྷམྨེ ཨོལོཀེནྟོ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎོ ཝིཏཀྐོ ཝཏྟཏཱིཏི ཛཱནཱཏི. ཏཐཱ ཨནུམཛྫནལཀྑཎོ ཝིཙཱརོ, ཕརཎལཀྑཎཱ པཱིཏི, སཱཏལཀྑཎཾ སུཁཾ, ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ, ཕུསནལཀྑཎོ ཕསྶོ ཝེདཡིཏལཀྑཎཱ ཝེདནཱ, སཉྫཱནནལཀྑཎཱ སཉྙཱ, ཙེཏཡིཏལཀྑཎཱ ཙེཏནཱ, ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ ཝིཉྙཱཎཾ, ཀཏྟུཀམྱཏཱལཀྑཎོ ཚནྡོ, ཨདྷིམོཀྑལཀྑཎོ ཨདྷིམོཀྑོ, པགྒཱཧལཀྑཎཾ ཝཱིརིཡཾ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཱ སཏི, མཛ྄ཛྷཏྟལཀྑཎཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཨནུནཡམནསིཀཱརལཀྑཎོ མནསིཀཱརོ ཝཏྟཏཱིཏི ཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཛཱནཾ ཨབྷིནིརོཔནཊྛེན ཝིཏཀྐཾ སབྷཱཝཏོ ཝཝཏྠཔེཏི…པེ… ཨནུནཡམནསིཀཱརཎཊྛེན མནསིཀཱརཾ སབྷཱཝབྷཱཝཏོ ཝཝཏྠཔེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཏྱཱསྶ དྷམྨཱ ཨནུཔདཝཝཏྠིཏཱ ཧོནྟཱི’’ཏི.

ཝིདིཏཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝིདིཏཱ པཱཀཊཱཝ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟཱིཏི ཏིཊྛམཱནཱཔི ཝིདིཏཱ པཱཀཊཱཝ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟཱིཏི ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱཔི ཝིདིཏཱ པཱཀཊཱཝ ཧུཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཏྠ པན ཏཾཉཱཎཏཱ ཙེཝ ཉཱཎབཧུཏཱ ཙ མོཙེཏབྦཱ. ཡཐཱ ཧི ཏེནེཝ ཨངྒུལགྒེན ཏཾ ཨངྒུལགྒཾ ན སཀྐཱ ཕུསིཏུཾ, ཨེཝམེཝ ཏེནེཝ ཙིཏྟེན ཏསྶ ཙིཏྟསྶ ཨུཔྤཱདོ ཝཱ ཋིཏི ཝཱ བྷངྒོ ཝཱ ན སཀྐཱ ཛཱནིཏུནྟི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཏཾཉཱཎཏཱ མོཙེཏབྦཱ. ཡདི པན དྭེ ཙིཏྟཱནི ཨེཀཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཨེཀེན ཙིཏྟེན ཨེཀསྶ ཨུཔྤཱདོ ཝཱ ཋིཏི ཝཱ བྷངྒོ ཝཱ སཀྐཱ བྷཝེཡྻ ཛཱནིཏུཾ. དྭེ པན ཕསྶཱ ཝཱ ཝེདནཱ ཝཱ སཉྙཱ ཝཱ ཙེཏནཱ ཝཱ ཙིཏྟཱནི ཝཱ ཨེཀཏོ ཨུཔྤཛྫནཀཱནི ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀེཀམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཉཱཎབཧུཏཱ མོཙེཏབྦཱ. ཨེཝཾ སནྟེ ཀཐཾ? མཧཱཐེརསྶ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ སོལ༹ས དྷམྨཱ ཝིདིཏཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟཱིཏི. ཝཏྠཱརམྨཎཱནཾ པརིགྒཧིཏཏཱཡ. ཐེརེན ཧི ཝཏྠུ ཙེཝ ཨཱརམྨཎཉྩ པརིགྒཧིཏཾ, ཏེནསྶ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཾ ཨཱཝཛྫནྟསྶ ཨུཔྤཱདོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཋཱནཾ ཨཱཝཛྫནྟསྶ ཋཱནཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, བྷེདཾ ཨཱཝཛྫནྟསྶ བྷེདོ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཝིདིཏཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟཱི’’ཏི. ཨཧུཏྭཱ སམྦྷོནྟཱིཏི ཨིམིནཱ ཨུདཡཾ པསྶཏི. ཧུཏྭཱ པཊིཝེནྟཱིཏི ཨིམིནཱ ཝཡཾ པསྶཏི.

ཨནུཔཱཡོཏི རཱགཝསེན ཨནུཔགམནོ ཧུཏྭཱ. ཨནཔཱཡོཏི པཊིགྷཝསེན ཨནཔགཏོ. ཨནིསྶིཏོཏི ཏཎྷཱདིཊྛིནིསྶཡེཧི ཨནིསྶིཏོ. ཨཔྤཊིབདྡྷོཏི ཚནྡརཱགེན ཨབདྡྷོ. ཝིཔྤམུཏྟོཏི ཀཱམརཱགཏོ ཝིཔྤམུཏྟོ. ཝིསཾཡུཏྟོཏི ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི སབྦཀིལེསེཧི ཝཱ ཝིསཾཡུཏྟོ. ཝིམརིཡཱདཱིཀཏེནཱཏི ནིམྨརིཡཱདཱིཀཏེན. ཙེཏསཱཏི ཨེཝཾཝིདྷེན ཙིཏྟེན ཝིཧརཏི.

ཏཏྠ དྭེ མརིཡཱདཱ ཀིལེསམརིཡཱདཱ ཙ ཨཱརམྨཎམརིཡཱདཱ ཙ. སཙེ ཧིསྶ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ པཝཏྟེ སོལ༹ས དྷམྨེ ཨཱརབྦྷ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཀིལེསམརིཡཱདཱ ཏེན ཀཏཱ བྷཝེཡྻ, ཏེསུ པནསྶ ཨེཀོཔི ན ཨུཔྤནྣོཏི ཀིལེསམརིཡཱདཱ ནཏྠི. སཙེ པནསྶ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ པཝཏྟེ སོལ༹ས དྷམྨེ ཨཱཝཛྫནྟསྶ ཨེཀཙྩེ ཨཱཔཱཐཾ ནཱགཙྪེཡྻུཾ. ཨེཝམསྶ ཨཱརམྨཎམརིཡཱདཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཏེ པནསྶ སོལ༹ས དྷམྨེ ཨཱཝཛྫནྟསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨནཱགཏདྷམྨོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨཱརམྨཎམརིཡཱདཱཔི ནཏྠི.

ཨཔརཱཔི དྭེ མརིཡཱདཱ ཝིཀྑམྦྷནམརིཡཱདཱ ཙ སམུཙྪེདམརིཡཱདཱ ཙ. ཏཱསུ སམུཙྪེདམརིཡཱདཱ ཨུཔརི ཨཱགམིསྶཏི, ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ཝིཀྑམྦྷནམརིཡཱདཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏསྶ ཝིཀྑམྦྷིཏཔཙྩནཱིཀཏྟཱ ནཏྠཱིཏི ཝིམརིཡཱདིཀཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི.

ཨུཏྟརི ནིསྶརཎནྟི ཨིཏོ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ. ཨཉྙེསུ ཙ སུཏྟེསུ ‘‘ཨུཏྟརི ནིསྶརཎ’’ནྟི ནིབྦཱནཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདྷ པན ཨནནྟརོ ཝིསེསོ ཨདྷིཔྤེཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏབྦཧུལཱིཀཱརཱཏི ཏསྶ པཛཱནནསྶ བཧུལཱིཀརཎེན. ཨཏྠིཏྭེཝསྶ ཧོཏཱིཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ཨཏྠཱིཏིཡེཝ དལ༹ྷཏརཾ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སེསཝཱརེསུཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

དུཏིཡཝཱརེ པན སམྤསཱདནཊྛེན སམྤསཱདོ. སབྷཱཝཏོ ཝཝཏྠཔེཏི.

ཙཏུཏྠཝཱརེ ཨུཔེཀྑཱཏི སུཁཊྛཱནེ ཝེདནུཔེཀྑཱཝ. པསྶདྡྷཏྟཱ ཙེཏསོ ཨནཱབྷོགོཏི ཡོ སོ ‘‘ཡདེཝ ཏཏྠ སུཁ’’ནྟི ཙེཏསོ ཨཱབྷོགོ, ཨེཏེནེཏཾ ཨོལཱ༹རིཀམཀྑཱཡཏཱིཏི ཨེཝཾ པསྶདྡྷཏྟཱ ཙེཏསོ ཨནཱབྷོགོ ཝུཏྟོ, ཏསྶ ཨབྷཱཝཱཏི ཨཏྠོ. སཏིཔཱརིསུདྡྷཱིཏི པརིསུདྡྷཱསཏིཡེཝ. ཨུཔེཀྑཱཔི པཱརིསུདྡྷིཨུཔེཀྑཱ.

༩༥. སཏོ ཝུཊྛཧཏཱིཏི སཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཉཱཎེན སམྤཛཱནོ ཧུཏྭཱ ཝུཊྛཱཏི. ཏེ དྷམྨེ སམནུཔསྶཏཱིཏི ཡསྨཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ བུདྡྷཱནཾཡེཝ ཨནུཔདདྷམྨཝིཔསྶནཱ ཧོཏི, ན སཱཝཀཱནཾ, ཏསྨཱ ཨེཏྠ ཀལཱཔཝིཔསྶནཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟཱིཏི མགྒཔཉྙཱཡ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི དིསྭཱ ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ ཧོནྟི. སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ སམཐཝིཔསྶནཾ ཡུགནདྡྷཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཝཱརོཔི ཨཏྠི, ནིརོདྷསམཱཔཏྟིསམཱཔནྣཝཱརོཔི. ཨརཧཏྟཾ པཏྟཝཱརོ ཨིདྷ གཧིཏོ, ནིརོདྷཾ པན ཙིཎྞཝསིཏཱཡ ཨཔརཱཔརཾ སམཱཔཛྫིསྶཏཱིཏི ཝདནྟི.

ཏཏྠསྶ ཡསྨིཾ ཀཱལེ ནིརོདྷསམཱཔཏྟི སཱིསཾ ཧོཏི, ནིརོདྷསྶ ཝཱརོ ཨཱགཙྪཏི, ཕལསམཱཔཏྟི གཱུལ༹ྷཱ ཧོཏི. ཡསྨིཾ ཀཱལེ ཕལསམཱཔཏྟི སཱིསཾ ཧོཏི, ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཝཱརོ ཨཱགཙྪཏི, ནིརོདྷསམཱཔཏྟི གཱུལ༹ྷཱ ཧོཏི. ཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ ཐེརཱ པན ཝདནྟི ‘‘སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ སམཐཝིཔསྶནཾ ཡུགནདྡྷཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪིཀཏྭཱ ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫི, ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ’’ཏི. ཏེ དྷམྨེཏི ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ པཝཏྟེ ཏིསམུཊྛཱནིཀརཱུཔདྷམྨེ, ཧེཊྛཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཾ པཝཏྟདྷམྨེ ཝཱ. ཏེཔི ཧི ཨིམསྨིཾ ཝཱརེ ཝིཔསྶིཏབྦདྷམྨཱཝ, ཏསྨཱ ཏེ ཝཱ ཝིཔསྶཏཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིདཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༩༧. ཝསིཔྤཏོཏི ཙིཎྞཝསིཏཾ པཏྟོ. པཱརམིཔྤཏྟོཏི ནིཔྥཏྟིཾ པཏྟོ. ཨོརསོཏིཨཱདཱིསུ ཐེརོ བྷགཝཏོ ཨུརེ ནིབྦཏྟསདྡཾ སུཏྭཱ ཛཱཏོཏི ཨོརསོ, མུཁེན པབྷཱཝིཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཛཱཏོཏི མུཁཏོ ཛཱཏོ, དྷམྨེན པན ཛཱཏཏྟཱ ནིམྨིཏཏྟཱ དྷམྨཛོ དྷམྨནིམྨིཏོ, དྷམྨདཱཡསྶ ཨཱདིཡནཏོ དྷམྨདཱཡཱདོ, ཨཱམིསདཱཡསྶ ཨནཱདིཡནཏོ ནོ ཨཱམིསདཱཡཱདོཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨནུཔདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཚབྦིསོདྷནསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༨. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཚབྦིསོདྷནསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨེཀེནཱཔི པདེན ཨཉྙཱ བྱཱཀཏཱཝ ཧོཏི, དྭཱིཧིཔི. ཨིདྷ པན ཙཏཱུཧི པདེཧི ཨཉྙབྱཱཀརཎཾ ཨཱགཏཾ. དིཊྛེ དིཊྛཝཱདིཏཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཱཡ ཙེཏནཱཡ དིཊྛེ དིཊྛཾ མེཏི ཝདཏི, སཱ དིཊྛེ དིཊྛཝཱདིཏཱ ནཱམ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡམནུདྷམྨོཏི ཨཡཾ སབྷཱཝོ. ཨབྷིནནྡིཏབྦནྟི ན ཀེཝལཾ ཨབྷིནནྡིཏབྦཾ, པརིནིབྦུཏསྶ པནསྶ སབྦོཔི ཁཱིཎཱསཝསྶ སཀྐཱརོ ཀཱཏབྦོ. ཨུཏྟརིཾ པཉྷོཏི སཙེ པནསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཨསནྟུཊྛཱ ཧོཐ, ཨུཏྟརིམྤི ཨཡཾ པཉྷོ པུཙྪིཏབྦོཏི དསྶེཏི. ཨིཏོ པརེསུཔི ཏཱིསུ ཝཱརེསུ ཨཡམེཝ ནཡོ.

༩༩. ཨབལནྟི དུབྦལཾ. ཝིརཱགུནནྟི ཝིགཙྪནསབྷཱཝཾ. ཨནསྶཱསིཀནྟི ཨསྶཱསཝིརཧིཏཾ. ཨུཔཱཡཱུཔཱདཱནཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཎྷཱདིཊྛིཡོ ཧི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེ ཨུཔེནྟཱིཏི ཨུཔཱཡཱ, ཨུཔཱདིཡནྟཱིཏི ཨུཔཱདཱནཱ. ཙེཏསོ ཨདིཊྛཱནཱབྷིནིཝེསཱནུསཡཱཏིཔི ཏཱསཾཡེཝ ནཱམཾ. ཙིཏྟཉྷི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི སཀྐཱཡདྷམྨེསུ ཏིཊྛཏི ཨདྷིཏིཊྛཏཱིཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཡོ ཙེཏསོ ཨདྷིཊྛཱནཱ, ཏཱཧི ཏཾ ཨབྷིནིཝིསཏཱིཏི ཨབྷིནིཝེསཱ, ཏཱཧིཡེཝ ཏཾ ཨནུསེཏཱིཏི ཨནུསཡཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཁཡཱ ཝིརཱགཱཏིཨཱདཱིསུ ཁཡེན ཝིརཱགེནཱཏི ཨཏྠོ. སབྦཱནི ཙེཏཱནི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཱནེཝ.

༡༠༠. པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི པཏིཊྛཱནདྷཱཏུ. ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི ཨཱབནྡྷནདྷཱཏུ. ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི པརིཔཱཙནདྷཱཏུ. ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཝིཏྠམྦྷནདྷཱཏུ. ཨཱཀཱསདྷཱཏཱུཏི ཨསམྥུཊྛདྷཱཏུ. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཏི ཝིཛཱནནདྷཱཏུ. ན ཨནཏྟཏོ ཨུཔགཙྪིནྟི ཨཧཾ ཨཏྟཱཏི ཨཏྟཀོཊྛཱསེན ན ཨུཔགམིཾ. ན ཙ པཐཝཱིདྷཱཏུནིསྶིཏནྟི པཐཝཱིདྷཱཏུནིསྶིཏཱ སེསདྷཱཏུཡོ ཙ ཨུཔཱདཱརཱུཔཉྩ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱ ཙ. ཏེཔི ཧི ནིསྶིཏཝཏྠུརཱུཔཱནཾ པཐཝཱིདྷཱཏུནིསྶིཏཏྟཱ ཨེཀེན པརིཡཱཡེན པཐཝཱིདྷཱཏུནིསྶིཏཱཝ. ཏསྨཱ ‘‘ན ཙ པཐཝཱིདྷཱཏུནིསྶིཏ’’ནྟི ཝདནྟོ སེསརཱུཔཱརཱུཔདྷམྨེཔི ཨཏྟཏོ ན ཨུཔགཙྪིནྟི ཝདཏི. ཨཱཀཱསདྷཱཏུནིསྶིཏཔདེ པན ཨཝིནིབྦྷོགཝསེན སབྦམྤི བྷཱུཏུཔཱདཱརཱུཔཾ ཨཱཀཱསདྷཱཏུནིསྶིཏཾ ནཱམ, ཏཐཱ ཏཾནིསྶིཏརཱུཔཝཏྠུཀཱ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱ. ཨེཝཾ ཨིདྷཱཔི རཱུཔཱརཱུཔཾ གཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུནིསྶིཏཔདེ པན སཧཛཱཏཱ ཏཡོ ཁནྡྷཱ ཙིཏྟསམུཊྛཱནརཱུཔཉྩ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུནིསྶིཏནྟི རཱུཔཱརཱུཔཾ གཧིཏམེཝ ཧོཏི.

༡༠༡. རཱུཔེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཝིཉྙཱཏབྦེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཨེཏྠ ཡཾ ཨཏཱིཏེ ཙཀྑུདྭཱརསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིརུདྡྷཾ, ཡཉྩ ཨནཱགཏེ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཡམྤི ཨེཏརཧི ཨཱགནྟྭཱ ནིརུདྡྷཾ, ཏཾ སབྦཾ རཱུཔཾ ནཱམ. ཡཾ པན ཨཏཱིཏེཔི ཨཱཔཱཐཾ ཨནཱགནྟྭཱ ནིརུདྡྷཾ, ཨནཱགཏེཔི ཨནཱགནྟྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨེཏརཧིཔི ཨནཱགནྟྭཱ ནིརུདྡྷཾ, ཏཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཝིཉྙཱཏབྦདྷམྨེསུ སངྒཧིཏནྟི ཝུཏྟེ ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ དྭིདྷཱ ཀརོཐ, ཨུཔརི ཚནྡོཝཱརེ ཀིནྟི ཀརིསྶཐ, ནཡིདཾ ལབྦྷཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཏཱིསུ ཀཱལེསུ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཏཾ ཝཱ ཨནཱགཏཾ ཝཱ སབྦམྤི ཏཾ རཱུཔམེཝ, ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟཱ པན ཏཡོ ཁནྡྷཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཝིཉྙཱཏབྦདྷམྨཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ ‘‘ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ ཝིཉྙཱཏབྦེསུ དྷམྨེསཱུ’’ཏི. ཚནྡོཏི ཏཎྷཱཚནྡོ. རཱགོཏི སྭེཝ རཛྫནཝསེན རཱགོ. ནནྡཱིཏི སྭེཝ ཨབྷིནནྡནཝསེན ནནྡཱི. ཏཎྷཱཏི སྭེཝ ཏཎྷཱཡནཝསེན ཏཎྷཱ. སེསདྭཱརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༠༢. ཨཧངྐཱརམམངྐཱརམཱནཱནུསཡཱཏི ཨེཏྠ ཨཧངྐཱརོ མཱནོ, མམངྐཱརོ ཏཎྷཱ, སྭེཝ མཱནཱནུསཡོ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཉཱཎཱཡཱཏི ཨིདཾ པུབྦེནིཝཱསཾ དིབྦཙཀྑུཉྩ ཨཝཏྭཱ ཀསྨཱ ཝུཏྟཾ? བྷིཀྑཱུ ལོཀིཡདྷམྨཾ ན པུཙྪནྟི, ལོཀུཏྟརམེཝ པུཙྪནྟི, ཏསྨཱ པུཙྪིཏཔཉྷཾཡེཝ ཀཐེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨེཀཝིསྶཛྫིཏསུཏྟཾ ནཱམེཏཾ, ཚབྦིསོདྷནནྟིཔིསྶ ནཱམཾ. ཨེཏྠ ཧི ཙཏྟཱརོ ཝོཧཱརཱ པཉྩ ཁནྡྷཱ ཚ དྷཱཏུཡོ ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནི ཨཱཡཏནཱནི ཨཏྟནོ སཝིཉྙཱཎཀཀཱཡོ པརེསཾ སཝིཉྙཱཎཀཀཱཡོཏི ཨིམེ ཚ ཀོཊྛཱསཱ ཝིསུདྡྷཱ, ཏསྨཱ ‘‘ཚབྦིསོདྷནིཡ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. པརསམུདྡཝཱསིཏྠེརཱ པན ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཝིཉྙཱཎཀཀཱཡཾ ཨེཀམེཝ ཀཏྭཱ ཙཏཱུཧི ཨཱཧཱརེཧི སདྡྷིནྟི ཚ ཀོཊྛཱསེ ཝདནྟི.

ཨིམེ པན ཚ ཀོཊྛཱསཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀིནྟི ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀདཱ ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀཏྠ ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀཏམེ ཏེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ, ཀཏམེསཾ ཏྭཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱི’’ཏི (པཱརཱ. ༡༩༨) ཨེཝཾ ཝིནཡནིདྡེསཔརིཡཱཡེན སོདྷེཏབྦཱ.

ཨེཏྠ ཧི ཀིཾ ཏེ ཨདྷིགཏནྟི ཨདྷིགམཔུཙྪཱ, ཛྷཱནཝིམོཀྑཱདཱིསུ སོཏཱཔཏྟིམགྒཱདཱིསུ ཝཱ ཀིཾ ཏཡཱ ཨདྷིགཏཾ. ཀིནྟི ཏེ ཨདྷིགཏནྟི ཨུཔཱཡཔུཙྪཱ. ཨཡཉྷི ཨེཏྠཱདྷིཔྤཱཡོ – ཀིཾ ཏཡཱ ཨནིཙྩལཀྑཎཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིགཏཾ, དུཀྑཱནཏྟལཀྑཎེསུ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ, ཀིཾ ཝཱ སམཱདྷིཝསེན ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ, ཨུདཱཧུ ཝིཔསྶནཱཝསེན, ཏཐཱ ཀིཾ རཱུཔེ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ, ཨུདཱཧུ ཨརཱུཔེ, ཀིཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱ, ཨུདཱཧུ བཧིདྡྷཱཏི. ཀདཱ ཏེ ཨདྷིགཏནྟི ཀཱལཔུཙྪཱ, པུབྦཎྷམཛ྄ཛྷནྷིཀཱདཱིསུ ཀཏརསྨིཾ ཀཱལེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཀཏྠ ཏེ ཨདྷིགཏནྟི ཨོཀཱསཔུཙྪཱ, ཀིསྨིཾ ཨོཀཱསེ, ཀིཾ རཏྟིཊྛཱནེ དིཝཱཊྛཱནེ རུཀྑམཱུལེ མཎྜཔེ ཀཏརསྨིཾ ཝཱ ཝིཧཱརེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཏམེ ཏེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱཏི པཧཱིནཀིལེསེ པུཙྪཏི, ཀཏརམགྒཝཛ྄ཛྷཱ ཏཝ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཀཏམེསཾ ཏྭཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱིཏི པཊིལདྡྷདྷམྨཔུཙྪཱ, པཋམམགྒཱདཱིསུ ཀཏམེསཾ ཏྭཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏསྨཱ ཨིདཱནི ཙེཔི ཀོཙི བྷིཀྑུ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱདྷིགམཾ བྱཱཀརེཡྻ, ན སོ ཨེཏྟཱཝཏཱཝ སཀྐཱཏབྦོ. ཨིམེསུ པན ཚསུ ཋཱནེསུ སོདྷནཏྠཾ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨདྷིགཏཾ, ཀིཾ ཛྷཱནཾ ཨུདཱཧུ ཝིམོཀྑཱདཱིསུ ཨཉྙཏར’’ནྟི? ཡོ ཧི ཡེན ཨདྷིགཏོ དྷམྨོ, སོ ཏསྶ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀིནྟི ཏེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦོ. ཨནིཙྩལཀྑཎཱདཱིསུ ཀིཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ, ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཝཱ ཨཱརམྨཎེསུ རཱུཔཱརཱུཔཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱདིབྷེདེསུ ཝཱ དྷམྨེསུ ཀེན མུཁེན ཨབྷིནིཝིསིཏྭཱཏི? ཡོ ཧི ཡསྶཱབྷིནིཝེསོ, སོ ཏསྶ པཱཀཊོ ཧོཏི.

སཙེ པན ‘‘ཨཡཾ ནཱམ མེ ཨབྷིནིཝེསོ, ཨེཝཾ མཡཱ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀདཱ ཏེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ པུབྦཎྷེ, ཨུདཱཧུ མཛ྄ཛྷནྷིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀཱལེ’’ཏི? སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཀཱལོ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨམུཀསྨིཾ ནཱམ མེ ཀཱལེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀཏྠ ཏེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ དིཝཱཊྛཱནེ, ཨུདཱཧུ རཏྟིཊྛཱནཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨོཀཱསེ’’ཏི? སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏོཀཱསོ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨམུཀསྨིཾ ནཱམ མེ ཨོཀཱསེ ཨདྷིགཏ’’ནྟི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀཏམེ ཏེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ པཋམམགྒཝཛ྄ཛྷཱ, ཨུདཱཧུ དུཏིཡཱདིམགྒཝཛ྄ཛྷཱ’’ཏི? སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏམགྒེན པཧཱིནཀིལེསཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི.

སཙེ ‘‘ཨིམེ ནཱམ མེ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏོ ‘‘ཀཏམེསཾ ཏྭཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱི’’ཏི པུཙྪིཏབྦོ, ‘‘ཀིཾ སོཏཱཔཏྟིམགྒསྶ, ཨུདཱཧུ སཀདཱགཱམིམགྒཱདཱིསུ ཨཉྙཏརསྶཱ’’ཏི? སབྦེསཉྷི ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏདྷམྨོ པཱཀཊོ ཧོཏི. སཙེ ‘‘ཨིམེསཾ ནཱམཱཧཾ དྷམྨཱནཾ ལཱབྷཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱཔིསྶ ཝཙནཾ ན སདྡྷཱཏབྦཾ. བཧུསྶུཏཱ ཧི ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཀུསལཱ བྷིཀྑཱུ ཨིམཱནི ཚ ཋཱནཱནི སོདྷེཏུཾ སཀྐོནྟི. ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱགམནཔཊིཔདཱ སོདྷེཏབྦཱ, ཡདི ཨཱགམནཔཊིཔདཱ ན སུཛ྄ཛྷཏི, ‘‘ཨིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ ནཱམ ན ལབྦྷནྟཱི’’ཏི ཨཔནེཏབྦོ.

ཡདི པནསྶ ཨཱགམནཔཊིཔདཱ སུཛ྄ཛྷཏི, ‘‘དཱིགྷརཏྟཾ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ ཨཔྤམཏྟོ ཛཱགརིཡམནུཡུཏྟོ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཨལགྒོ ཨཱཀཱསེ པཱཎིསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི པཉྙཱཡཏི, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ བྱཱཀརཎཾ པཊིཔདཱཡ སདྡྷིཾ སཾསནྡཏི སམེཏི. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གངྒོདཀཾ ཡམུནོདཀེན སདྡྷིཾ སཾསནྡཏི སམེཏི, ཨེཝམེཝ སུཔཉྙཏྟཱ ཏེན བྷགཝཏཱ སཱཝཀཱནཾ ནིབྦཱནགཱམིནཱི པཊིཔདཱ སཾསནྡཏི སམེཏི ནིབྦཱནཉྩ པཊིཔདཱ ཙཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༩༦) ཝུཏྟསདིསཾ ཧོཏི.

ཨཔིཙ ཁོ ཨེཏྟཀེནཱཔི སཀྐཱརོ ན ཀཱཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཨེཀཙྩསྶ ཧི པུཐུཛྫནསྶཱཔི སཏོ ཁཱིཎཱསཝཔཊིཔཏྟིསདིསཱ པཊིཔདཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ སོ བྷིཀྑུ ཏེཧི ཏེཧི ཨུཔཱཡེཧི ཨུཏྟཱསེཏབྦོ. ཁཱིཎཱསཝསྶ ནཱམ ཨསནིཡཱཔི མཏྠཀེ པཏམཱནཱཡ བྷཡཾ ཝཱ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཝཱ ལོམཧཾསོ ཝཱ ན ཧོཏི, པུཐུཛྫནསྶ ཨཔྤམཏྟཀེནཱཔི ཧོཏི.

ཏཏྲིམཱནི ཝཏྠཱུནི – དཱིགྷབྷཱཎཀཨབྷཡཏྠེརོ ཀིར ཨེཀཾ པིཎྜཔཱཏིཀཾ པརིགྒཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ དཧརསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. སོ ཏཾ ནྷཱཡམཱནཾ ཀལྱཱཎཱིནདཱིམུཁདྭཱརེ ནིམུཛྫིཏྭཱ པཱདེ ཨགྒཧེསི. པིཎྜཔཱཏིཀོ ཀུམྦྷཱིལོཏི སཉྙཱཡ མཧཱསདྡམཀཱསི, ཏདཱ ནཾ པུཐུཛྫནོཏི སཉྫཱནིཾསུ. ཙནྡམུཁཏིསྶརཱཛཀཱལེ པན མཧཱཝིཧཱརེ སངྒྷཏྠེརོ ཁཱིཎཱསཝོ དུབྦལཙཀྑུཀོ ཝིཧཱརེཡེཝ ཨཙྪི. རཱཛཱ ཐེརཾ པརིགྒཎྷིསྶཱམཱིཏི བྷིཀྑཱུསུ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གཏེསུ ཨཔྤསདྡོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཔྤོ ཝིཡ པཱདེ ཨགྒཧེསི. ཐེརོ སིལཱཐམྦྷོ ཝིཡ ནིཙྩལོ ཧུཏྭཱ ཀོ ཨེཏྠཱཏི ཨཱཧ? ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏིསྶོཏི. སུགནྡྷཾ ཝཱཡསི ནོ ཏིསྶཱཏི? ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷཡཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.

ཨེཀཙྩོ པན པུཐུཛྫནོཔི ཨཏིསཱུརོ ཧོཏི ནིབྦྷཡོ. སོ རཉྫནཱིཡེན ཨཱརམྨཎེན པརིགྒཎྷིཏབྦོ. ཝསབྷརཱཛཱཔི ཧི ཨེཀཾ ཐེརཾ པརིགྒཎྷམཱནོ གྷརེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀེ བདརསཱལ༹ཝཾ མདྡམཱནོ ནིསཱིདི. མཧཱཐེརསྶ ཁེལོ༹ ཙལི, ཏཏོ ཐེརསྶ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ ཨཱཝིབྷཱུཏོ. ཁཱིཎཱསཝསྶ ཧི རསཏཎྷཱ ནཱམ སུཔྤཧཱིནཱ, དིབྦེསུཔི རསེསུ ནིཀནྟི ནཱམ ན ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨིམེཧི ཨུཔཱཡེཧི པརིགྒཧེཏྭཱ སཙསྶ བྷཡཾ ཝཱ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཝཱ ལོམཧཾསོ ཝཱ རསཏཎྷཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཏྭཾ ཨརཧཱཏི ཨཔནེཏབྦོ. སཙེ པན ཨབྷཱིརཱུ ཨཙྪམྦྷཱི ཨནུཏྲཱསཱི ཧུཏྭཱ སཱིཧོ ཝིཡ ནིསཱིདཏི, དིབྦཱརམྨཎེཔི ནིཀནྟིཾ ན ཛནེཏི. ཨཡཾ བྷིཀྑུ སམྤནྣཝེཡྻཱཀརཎོ སམནྟཱ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིཧི པེསིཏཾ སཀྐཱརཾ ཨརཧཏཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཚབྦིསོདྷནསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. སཔྤུརིསདྷམྨསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༠༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སཔྤུརིསདྷམྨསུཏྟཾ. ཏཏྠ སཔྤུརིསདྷམྨནྟི སཔྤུརིསཱནཾ དྷམྨཾ. ཨསཔྤུརིསདྷམྨནྟི པཱཔཔུརིསཱནཾ དྷམྨཾ. ཨེཝཾ མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱཔི པུན ཡཐཱ ནཱམ མགྒཀུསལོ པུརིསོ ཝཱམཾ མུཉྩིཏྭཱ དཀྑིཎཾ གཎྷཱཏི. པཋམཾ མུཉྩིཏབྦཾ ཀཐེཏི, ཨེཝཾ པཧཱཏབྦཾ དྷམྨཾ པཋམཾ དེསེནྟོ ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསདྷམྨོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུཙྩཱཀུལཱཏི ཁཏྟིཡཀུལཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཀུལཱ ཝཱ. ཨེཏདེཝ ཧི ཀུལདྭཡཾ ‘‘ཨུཙྩཱཀུལ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. སོ ཏཏྠ པུཛྫོཏི སོ བྷིཀྑུ ཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ པཱུཛཱརཧོ. ཨནྟརཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨབྦྷནྟརཾ ཀཏྭཱ.

མཧཱཀུལཱཏི ཁཏྟིཡཀུལཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཀུལཱ ཝཱ ཝེསྶཀུལཱ ཝཱ. ཨིདམེཝ ཧི ཀུལཏྟཡཾ ‘‘མཧཱཀུལ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. མཧཱབྷོགཀུལཱཏི མཧནྟེཧི བྷོགེཧི སམནྣཱགཏཱ ཀུལཱ. ཨུལཱ༹རབྷོགཀུལཱཏི ཨུལཱ༹རེཧི པཎཱིཏེཧི བྷོགེཧི སམྤནྣཀུལཱ. ཨིམསྨིཾ པདདྭཡེ ཙཏྟཱརིཔི ཀུལཱནི ལབྦྷནྟི. ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཀུལེ ཛཱཏོ ཧི པུཉྙབལེཧི མཧཱབྷོགོཔི ཨུལཱ༹རབྷོགོཔི ཧོཏིཡེཝ.

༡༠༦. ཡསསྶཱིཏི པརིཝཱརསམྤནྣོ. ཨཔྤཉྙཱཏཱཏི རཏྟིཾ ཁིཏྟསརཱ ཝིཡ སངྒྷམཛ྄ཛྷཱདཱིསུ ན པཉྙཱཡནྟི. ཨཔྤེསཀྑཱཏི ཨཔྤཔརིཝཱརཱ.

༡༠༧. ཨཱརཉྙིཀོཏི སམཱདིནྣཨཱརཉྙིཀདྷུཏངྒོ. སེསདྷུཏངྒེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམསྨིཉྩ སུཏྟེ པཱལི༹ཡཾ ནཝེཝ དྷུཏངྒཱནི ཨཱགཏཱནི, ཝིཏྠཱརེན པནེཏཱནི ཏེརས ཧོནྟི. ཏེསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ དྷུཏངྒནིདྡེསེ ཝུཏྟམེཝ.

༡༠༨. ཨཏམྨཡཏཱཏི ཏམྨཡཏཱ ཝུཙྩཏི ཏཎྷཱ, ནིཏྟཎྷཱཏི ཨཏྠོ. ཨཏམྨཡཏཉྙེཝ ཨནྟརཾ ཀརིཏྭཱཏི ནིཏྟཎྷཏཾཡེཝ ཀཱརཎཾ ཀཏྭཱ ཨབྦྷནྟརཾ ཝཱ ཀཏྭཱ, ཙིཏྟེ ཨུཔྤཱདེཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

ནིརོདྷཝཱརེ ཡསྨཱ ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝཱཝ ཏཾ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫནྟི, པུཐུཛྫནསྶ སཱ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨསཔྤུརིསཝཱརོ པརིཧཱིནོ. ན ཀཉྩི མཉྙཏཱིཏི ཀཉྩི པུགྒལཾ ཏཱིཧི མཉྙནཱཧི ན མཉྙཏི. ན ཀུཧིཉྩི མཉྙཏཱིཏི ཀིསྨིཉྩི ཨོཀཱསེ ན མཉྙཏི. ན ཀེནཙི མཉྙཏཱིཏི ཀེནཙི ཝཏྠུནཱཔི ཏཾ པུགྒལཾ ན མཉྙཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སཔྤུརིསདྷམྨསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༠༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏཉྩ ཨཉྙམཉྙཾ ཀཱཡསམཱཙཱརནྟི ཨཉྙཾ སེཝིཏབྦཾ ཀཱཡསམཱཙཱརཾ, ཨཉྙཾ ཨསེཝིཏབྦཾ ཝདཱམི, སེཝིཏབྦམེཝ ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཨསེཝིཏབྦནྟི, ཨསེཝིཏབྦཾ ཝཱ སེཝིཏབྦནྟི ཙ ན ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཝཙཱིསམཱཙཱརཱདཱིསུ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི བྷགཝཱ སཏྟཧི པདེཧི མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཝིབྷཛིཏྭཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི. ཀསྨཱ? སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཨོཀཱསཀརཎཏྠཾ.

༡༡༣. མནོསམཱཙཱརེ མིཙྪཱདིཊྛིསམྨཱདིཊྛིཡོ དིཊྛིཔཊིལཱབྷཝསེན ཝིསུཾ ཨངྒཾ ཧུཏྭཱ ཋིཏཱཏི ན གཧིཏཱ.

༡༡༤. ཙིཏྟུཔྤཱདེ ཨཀམྨཔཐཔྤཏྟཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༡༥. སཉྙཱཔཊིལཱབྷཝཱརེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱསཧགཏཱཡ སཉྙཱཡཱཏིཨཱདཱིནི ཀཱམསཉྙཱདཱིནཾ དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི.

༡༡༧. སབྱཱབཛ྄ཛྷནྟི སདུཀྑཾ. ཨཔརིནིཊྛིཏབྷཱཝཱཡཱཏི བྷཝཱནཾ ཨཔརིནིཊྛིཏབྷཱཝཱཡ. ཨེཏྠ ཙ སབྱཱབཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝཱ ནཱམ ཙཏྟཱརོ ཧོནྟི. པུཐུཛྫནོཔི ཧི ཡོ ཏེནཏྟབྷཱཝེན བྷཝཾ པརིནིཊྛཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྶ པཊིསནྡྷིཏོ པཊྛཱཡ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཙ པརིཧཱཡནྟི, སདུཀྑམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི ནཱམ. ཏཐཱ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིནོ. པུཐུཛྫནཱདཡོ ཏཱཝ ཧོནྟུ, ཨནཱགཱམཱི ཀཐཾ སབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, ཀཐཉྩསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱིཏི. ཨནཱགཱམཱིཔི ཧི སུདྡྷཱཝཱསེ ནིབྦཏྟོ ཨུཡྻཱནཝིམཱནཀཔྤརུཀྑེ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཧོ སུཁཾ ཨཧོ སུཁ’’ནྟི ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏི, ཨནཱགཱམིནོ བྷཝལོབྷོ བྷཝཏཎྷཱ ཨཔྤཧཱིནཱཝ ཧོནྟི, ཏསྶ ཨཔྤཧཱིནཏཎྷཏཱཡ ཨཀུསལཱ ཝཌྜྷནྟི ནཱམ, ཀུསལཱ པརིཧཱཡནྟི ནཱམ, སདུཀྑམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི, ཨཔརིནིཊྛིཏབྷཝོཡེཝ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨབྱཱབཛ྄ཛྷནྟི ཨདུཀྑཾ. ཨཡམྤི ཙཏུནྣཾ ཛནཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཡོ ཧི པུཐུཛྫནོཔི ཏེནཏྟབྷཱཝེན བྷཝཾ པརིནིཊྛཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི, པུན པཊིསནྡྷིཾ ན གཎྷཱཏི, ཏསྶ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཏོ པཊྛཱཡ ཨཀུསལཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱཡེཝ ཝཌྜྷནྟི, ཨདུཀྑམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིབྦཏྟེཏི, པརིནིཊྛིཏབྷཝོཡེཝ ནཱམ ཧོཏི. ཏཐཱ སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིནོ. སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཏཱཝ ཧོནྟུ, པུཐུཛྫནོ ཀཐཾ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཨཏྟབྷཱཝཾ ནིབྦཏྟེཏི, ཀཐཉྩསྶ ཨཀུསལཔརིཧཱནིཨཱདཱིནི ཧོནྟཱིཏི. པུཐུཛྫནོཔི པཙྪིམབྷཝིཀོ ཏེནཏྟབྷཱཝེན བྷཝཾ པརིནིཊྛཱཔེཏུཾ སམཏྠོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨངྒུལིམཱལསྶ ཝིཡ ཨེཀེནཱུནཔཱཎསཧསྶཾ གྷཱཏེནྟསྶཱཔི ཨཏྟབྷཱཝོ ཨབྱཱབཛ྄ཛྷོཡེཝ ནཱམ, བྷཝཾ པརིནིཊྛཱཔེཏིཡེཝ ནཱམ. ཨཀུསལམེཝ ཧཱཡཏི, ཝིཔསྶནམེཝ གབྦྷཾ གཎྷཱཔེཏི ནཱམ.

༡༡༩. ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻནྟིཨཱདཱིསུ ཡསྨཱ ཨེཀཙྩསྶ ཏསྨིཾཡེཝ རཱུཔེ རཱགཱདཡོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨབྷིནནྡཏི ཨསྶཱདེཏི, ཨབྷིནནྡནྟོ ཨསྶཱདེནྟོ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨེཀཙྩསྶ ནུཔྤཛྫནྟི, ནིབྦིནྡཏི ཝིརཛྫཏི, ནིབྦིནྡནྟོ ཝིརཛྫནྟོ ནིབྦུཏིཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཏཉྩ ཨཉྙམཉྙ’’ནྟི ན ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནེཡྻུནྟི ཨེཏྠ ཀེ བྷགཝཏོ ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནནྟི, ཀེ ན ཨཱཛཱནནྟཱིཏི? ཡེ ཏཱཝ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ པཱལི༹ཉྩ ཨཊྛཀཐཉྩ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཏཀྐརཱ ན ཧོནྟི, ཡཐཱཝུཏྟཾ ཨནུལོམཔཊིཔདཾ ན པཊིཔཛྫནྟི, ཏེ ན ཨཱཛཱནནྟི ནཱམ. ཡེ པན ཏཀྐརཱ ཧོནྟི, ཡཐཱཝུཏྟཾ ཨནུལོམཔཊིཔདཾ པཊིཔཛྫནྟི, ཏེ ཨཱཛཱནནྟི ནཱམ. ཨེཝཾ སནྟེཔི སཔཊིསནྡྷིཀཱནཾ ཏཱཝ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ ཧོཏུ, ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཱནཾ ཀཐཾ ཧོཏཱིཏི. ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཱ ཨནུཔཱདཱནཱ ཝིཡ ཛཱཏཝེདཱ པརིནིབྦཱཡནྟི, ཀཔྤསཏསཧསྶཱནམྤི ཨཙྩཡེན ཏེསཾ པུན དུཀྑཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨིཏི ཨེཀཾསེན ཏེསཾཡེཝ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ ཧོཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སེཝིཏབྦཱསེཝིཏབྦསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. བཧུདྷཱཏུཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི བཧུདྷཱཏུཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ བྷཡཱནཱིཏིཨཱདཱིསུ བྷཡནྟི ཙིཏྟུཏྲཱསོ. ཨུཔདྡཝོཏི ཨནེཀགྒཏཱཀཱརོ. ཨུཔསགྒོཏི ཨུཔསཊྛཱཀཱརོ ཏཏྠ ཏཏྠ ལགྒནཱཀཱརོ. ཏེསཾ ཨེཝཾ ནཱནཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ – པབྦཏཱདིཝིསམནིསྶིཏཱ ཙོརཱ ཛནཔདཝཱསཱིནཾ པེསེནྟི ‘‘མཡཾ ཨསུཀདིཝསེ ནཱམ ཏུམྷཱཀཾ གཱམཾ པཧརིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷཡཾ སནྟཱསཾ ཨཱཔཛྫནྟི. ཨཡཾ ཙིཏྟུཏྲཱསོ ནཱམ. ‘‘ཨིདྷ ནོ ཙོརཱ ཀུཔིཏཱ ཨནཏྠམྤི ཨཱཝཧེཡྻུ’’ནྟི ཧཏྠསཱརཾ གཧེཏྭཱ དྭིཔདཙཏུཔྤདེཧི སདྡྷིཾ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཱུམིཡཾ ནིཔཛྫནྟི, ཌཾསམཀསཱདཱིཧི ཁཛྫམཱནཱ གུམྦནྟརཱནི པཝིསནྟི, ཁཱཎུཀཎྚཀེ མདྡནྟི. ཏེསཾ ཨེཝཾ ཝིཙརནྟཱནཾ ཝིཀྑིཏྟབྷཱཝོ ཨནེཀགྒཏཱཀཱརོ ནཱམ. ཏཏོ ཙོརེསུ ཡཐཱཝུཏྟེ དིཝསེ ཨནཱགཙྪནྟེསུ ‘‘ཏུཙྪཀསཱསནཾ ཏཾ བྷཝིསྶཏི, གཱམཾ པཝིསིསྶཱམཱ’’ཏི སཔརིཀྑཱརཱ གཱམཾ པཝིསནྟི, ཨཐ ཏེསཾ པཝིཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གཱམཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དྭཱརེ ཨགྒིཾ དཏྭཱ མནུསྶེ གྷཱཏེཏྭཱ ཙོརཱ སབྦཾ ཝིབྷཝཾ ཝིལུམྤེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཏེསུ གྷཱཏིཏཱཝསེསཱ ཨགྒིཾ ནིབྦཱཔེཏྭཱ ཀོཊྛཙྪཱཡབྷིཏྟིཙྪཱཡཱདཱིསུ ཏཏྠ ཏཏྠ ལགྒིཏྭཱ ནིསཱིདནྟི ནཊྛཾ ཨནུསོཙམཱནཱ. ཨཡཾ ཨུཔསཊྛཱཀཱརོ ལགྒནཱཀཱརོ ནཱམ.

ནལཱ༹གཱརཱཏི ནལེ༹ཧི པརིཙྪནྣཱ ཨགཱརཱ, སེསསམྦྷཱརཱ པནེཏྠ རུཀྑམཡཱ ཧོནྟི. ཏིཎཱགཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བཱལཏོ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི བཱལམེཝ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤཛྫནྟི. བཱལོ ཧི ཨཔཎྜིཏཔུརིསོ རཛྫཾ ཝཱ ཨུཔརཛྫཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ པན མཧནྟཾ ཋཱནཾ པཏྠེནྟོ ཀཏིཔཡེ ཨཏྟནཱ སདིསེ ཝིདྷཝཱཔུཏྟེ མཧཱདྷུཏྟེ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨེཐ ཨཧཾ ཏུམྷེ ཨིསྶརེ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཏགཧནཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཨནྟནྟེ གཱམེ པཧརནྟོ དཱམརིཀབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ནིགམེཔི ཛནཔདེཔི པཧརཏི, མནུསྶཱ གེཧཱནི ཚཌྜེཏྭཱ ཁེམནྟཊྛཱནཾ པཏྠཡམཱནཱ པཀྐམནྟི, ཏེ ནིསྶཱཡ ཝསནྟཱ བྷིཀྑཱུཔི བྷིཀྑུནིཡོཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཱནི པཧཱཡ པཀྐམནྟི. གཏགཏཊྛཱནེ བྷིཀྑཱཔི སེནཱསནམྤི དུལླབྷཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཙཏུནྣཾ པརིསཱནཾ བྷཡཾ ཨཱགཏམེཝ ཧོཏི. པབྦཛིཏེསུཔི དྭེ བཱལཱ བྷིཀྑཱུ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝཱདཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཙོདནཾ ཨཱརབྷནྟི. ཨིཏི ཀོསམྦིཝཱསིཀཱནཾ ཝིཡ མཧཱཀལཧོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཙཏུནྣཾ པརིསཱནཾ བྷཡཾ ཨཱགཏམེཝ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཡཱནི ཀཱནིཙི བྷཡཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, སབྦཱནི ཏཱནི བཱལཏོ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཨེཏདཝོཙཱཏི བྷགཝཏཱ དྷམྨདེསནཱ མཏྠཀཾ ཨཔཱཔེཏྭཱཝ ནིཊྛཱཔིཏཱ. ཡཾནཱུནཱཧཾ དསབལཾ པུཙྪིཏྭཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེནེཝསྶ དེསནཱཡ པཱརིཔཱུརིཾ ཀརེཡྻནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨཝོཙ.

༡༢༥. ཨཊྛཱརསསུ དྷཱཏཱུསུ ཨཌྜྷེཀཱདསདྷཱཏུཡོ རཱུཔཔརིགྒཧོ, ཨཌྜྷཊྛམཀདྷཱཏུཡོ ཨརཱུཔཔརིགྒཧོཏི རཱུཔཱརཱུཔཔརིགྒཧོཝ ཀཐིཏོ. སབྦཱཔི ཁནྡྷཝསེན པཉྩཀྑནྡྷཱ ཧོནྟི. པཉྩཔི ཁནྡྷཱ དུཀྑསཙྩཾ, ཏེསཾ སམུཊྛཱཔིཀཱ ཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ, ནིརོདྷཔཛཱནནཱ པཊིཔདཱ མགྒསཙྩཾ. ཨིཏི ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནཾ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགྒམནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏཾ ཧོཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཱ དྷཱཏུཡོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱཝ. ཛཱནཱཏི པསྶཏཱིཏི སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒོ ཝུཏྟོ.

པཐཝཱིདྷཱཏུཨཱདཡོ སཝིཉྙཱཎཀཀཱཡཾ སུཉྙཏོ ནིསྶཏྟཏོ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཱ. ཏཱཔི པུརིམཱཧི ཨཊྛཱརསཧི དྷཱཏཱུཧི པཱུརེཏབྦཱ. པཱུརེནྟེན ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ པཱུརེཏབྦཱ. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ཧེསཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདིཝསེན ཚབྦིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ པརིགྒཧིཏཱཡ ཏསྶཱ ཝཏྠུ ཙཀྑུདྷཱཏུ, ཨཱརམྨཎཾ རཱུཔདྷཱཏཱུཏི དྭེ དྷཱཏུཡོ པརིགྒཧིཏཱཝ ཧོནྟི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ པན པརིགྒཧིཏཱཡ ཏསྶཱ པུརིམཔཙྪིམཝསེན མནོདྷཱཏུ, ཨཱརམྨཎཝསེན དྷམྨདྷཱཏཱུཏི དྭེ དྷཱཏུཡོ པརིགྒཧིཏཱཝ ཧོནྟི. ཨིཏི ཨིམཱསུ ཨཊྛཱརསསུ དྷཱཏཱུསུ ཨཌྜྷེཀཱདསདྷཱཏུཡོ རཱུཔཔརིགྒཧོཏི པུརིམནཡེནེཝ ཨིདམྤི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགྒམནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

སུཁདྷཱཏཱུཏིཨཱདཱིསུ སུཁཉྩ ཏཾ ནིསྶཏྟསུཉྙཏཊྛེན དྷཱཏུ ཙཱཏི སུཁདྷཱཏུ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱ ཙཏསྶོ དྷཱཏུཡོ སཔྤཊིཔཀྑཝསེན གཧིཏཱ, པཙྪིམཱ དྭེ སརིཀྑཀཝསེན. ཨཝིབྷཱུཏབྷཱཝེན ཧི ཨུཔེཀྑཱདྷཱཏུ ཨཝིཛྫཱདྷཱཏུཡཱ སརིཀྑཱ. ཨེཏྠ ཙ སུཁདུཀྑདྷཱཏཱུསུ པརིགྒཧིཏཱསུ ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ པརིགྒཧིཏཱཝ ཧོཏི, སེསཱསུ པརིགྒཧིཏཱསུ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ པརིགྒཧིཏཱཝ ཧོཏི. ཨིམཱཔི ཚ དྷཱཏུཡོ ཧེཊྛཱ ཨཊྛཱརསཧིཡེཝ པཱུརེཏབྦཱ. པཱུརེནྟེན ཨུཔེཀྑཱདྷཱཏུཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ པཱུརེཏབྦཱ. ཨིཏི ཨིམཱསུ ཨཊྛཱརསསུ དྷཱཏཱུསུ ཨཌྜྷེཀཱདསདྷཱཏུཡོ རཱུཔཔརིགྒཧོཏི པུརིམནཡེནེཝ ཨིདམྤི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགྒམནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

ཀཱམདྷཱཏུཨཱདཱིནཾ དྭེདྷཱཝིཏཀྐེ (མ. ནི. ༡.༢༠༦) ཀཱམཝིཏཀྐཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨབྷིདྷམྨེཔི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀཱམདྷཱཏུ, ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༡༨༢) ནཡེནེཝ ཨེཏཱསཾ ཝིཏྠཱརོ ཨཱགཏོཡེཝ. ཨིམཱཔི ཚ དྷཱཏུཡོ ཧེཊྛཱ ཨཊྛཱརསཧིཡེཝ པཱུརེཏབྦཱ. པཱུརེནྟེན ཀཱམདྷཱཏུཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ པཱུརེཏབྦཱ. ཨིཏི ཨིམཱསུ ཨཊྛཱརསསུ དྷཱཏཱུསུ ཨཌྜྷེཀཱདསདྷཱཏུཡོ རཱུཔཔརིགྒཧོཏི པུརིམནཡེནེཝ ཨིདམྤི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགྒམནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

ཀཱམདྷཱཏུཨཱདཱིསུ པཉྩ ཀཱམཱཝཙརཀྑནྡྷཱ ཀཱམདྷཱཏུ ནཱམ, པཉྩ རཱུཔཱཝཙརཀྑནྡྷཱ རཱུཔདྷཱཏུ ནཱམ, ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཱཝཙརཀྑནྡྷཱ ཨརཱུཔདྷཱཏུ ནཱམ. ཨབྷིདྷམྨེ པན ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀཱམདྷཱཏུ, ཧེཊྛཏོ ཨཝཱིཙིནིརཡཾ པརིཡནྟཾ ཀརིཏྭཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༡༨༢) ནཡེན ཨེཏཱསཾ ཝིཏྠཱརོ ཨཱགཏོཡེཝ. ཨིམཱཔི ཏིསྶོ དྷཱཏུཡོ ཧེཊྛཱ ཨཊྛཱརསཧིཡེཝ པཱུརེཏབྦཱ. པཱུརེནྟེན ཀཱམདྷཱཏུཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ པཱུརེཏབྦཱ. ཨིཏི ཨིམཱསུ ཨཊྛཱརསསུ དྷཱཏཱུསུ ཨཌྜྷེཀཱདསདྷཱཏུཡོ རཱུཔཔརིགྒཧོཏི པུརིམནཡེནེཝ ཨིདམྤི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགྒམནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

སངྑཏཱཏི པཙྩཡེཧི སམཱགནྟྭཱ ཀཏཱ, པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ན སངྑཏཱ ཨསངྑཏཱ. ནིབྦཱནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིམཱཔི དྭེ དྷཱཏུཡོ ཧེཊྛཱ ཨཊྛཱརསཧིཡེཝ པཱུརེཏབྦཱ. པཱུརེནྟེན སངྑཏདྷཱཏུཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ པཱུརེཏབྦཱ. ཨིཏི ཨིམཱསུ ཨཊྛཱརསསུ དྷཱཏཱུསུ ཨཌྜྷེཀཱདསདྷཱཏུཡོ རཱུཔཔརིགྒཧོཏི པུརིམནཡེནེཝ ཨིདམྤི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིགྒམནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐིཏཾ ཧོཏི.

༡༢༦. ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཙ བཱཧིརཱནི ཙ. ཨེཏྠ ཧི ཙཀྑུཨཱདཱིནི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཚ, རཱུཔཱདཱིནི བཱཧིརཱནི ཚ. ཨིདྷཱཔི ཛཱནཱཏི པསྶཏཱིཏི སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒོ ཀཐིཏོ.

ཨིམསྨིཾ སཏི ཨིདནྟིཨཱདི མཧཱཏཎྷཱསངྑཡེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

༡༢༧. ཨཊྛཱནནྟི ཧེཏུཔཊིཀྑེཔོ. ཨནཝཀཱསོཏི པཙྩཡཔཊིཀྑེཔོ. ཨུབྷཡེནཱཔི ཀཱརཎམེཝ པཊིཀྑིཔཏི. ཀཱརཎཉྷི ཏདཱཡཏྟཝུཏྟིཏཱཡ ཨཏྟནོ ཕལསྶ ཋཱནནྟི ཙ ཨཝཀཱསོཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ཡནྟི ཡེན ཀཱརཎེན. དིཊྛིསམྤནྣོཏི མགྒདིཊྛིཡཱ སམྤནྣོ སོཏཱཔནྣོ ཨརིཡསཱཝཀོ. ཀཉྩི སངྑཱརནྟི ཙཏུབྷཱུམཀེསུ སངྑཏསངྑཱརེསུ ཀཉྩི ཨེཀསངྑཱརམྤི. ནིཙྩཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻཱཏི ནིཙྩོཏི གཎྷེཡྻ. ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ནཏྠི ན ཨུཔལབྦྷཏི. ཡཾ པུཐུཛྫནོཏི ཡེན ཀཱརཎེན པུཐུཛྫནོ. ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཏྠི. སསྶཏདིཊྛིཡཱ ཧི སོ ཏེབྷཱུམཀེསུ སངྑཏསངྑཱརེསུ ཀཉྩི སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ གཎྷེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཙཏུཏྠབྷཱུམཀསངྑཱརཱ པན ཏེཛུསྶདཏྟཱ དིཝསཾ སནྟཏྟོ ཨཡོགུལོ༹ ཝིཡ མཀྑིཀཱནཾ དིཊྛིཡཱ ཝཱ ཨཉྙེསཾ ཝཱ ཨཀུསལཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ན ཧོནྟི. ཨིམིནཱ ནཡེན ཀཉྩི སངྑཱརཾ སུཁཏོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

སུཁཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻཱཏི ‘‘ཨེཀནྟསུཁཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི ཨརོགོ པརཾ མརཎཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༡, ༢༢) ཨེཝཾ ཨཏྟདིཊྛིཝསེན སུཁཏོ གཱཧཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. དིཊྛིཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན པན ཨརིཡསཱཝཀོ པརིལཱ༹ཧཱབྷིབྷཱུཏོ པརིལཱ༹ཧཝཱུཔསམཏྠཾ མཏྟཧཏྠིཾ པརིཏྟཱསིཏོ ཝིཡ, ཙོཀྑབྲཱཧྨཎོ ཝིཡ ཙ གཱུཐཾ ཀཉྩི སངྑཱརཾ སུཁཏོ ཨུཔགཙྪཏི. ཨཏྟཝཱརེ ཀསིཎཱདིཔཎྞཏྟིསངྒཧཏྠཾ སངྑཱརནྟི ཨཝཏྭཱ ཀཉྩི དྷམྨནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིདྷཱཔི ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཙཏུབྷཱུམཀཝསེན ཝེདིཏབྦོ, པུཐུཛྫནསྶ ཏེབྷཱུམཀཝསེན. སབྦཝཱརེསུ ཨརིཡསཱཝཀསྶཱཔི ཏེབྷཱུམཀཝསེནེཝ པརིཙྪེདོ ཝཊྚཏི. ཡཾ ཡཉྷི པུཐུཛྫནོ གཎྷཱཏི, ཏཏོ ཏཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ གཱཧཾ ཝིནིཝེཋེཏི. པུཐུཛྫནོ ཧི ཡཾ ཡཾ ནིཙྩཾ སུཁཾ ཨཏྟཱཏི གཎྷཱཏི, ཏཾ ཏཾ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི གཎྷནྟོ ཏཾ གཱཧཾ ཝིནིཝེཋེཏི.

༡༢༨. མཱཏརནྟིཨཱདཱིསུ ཛནིཀཱཝ མཱཏཱ, ཛནཀོ པིཏཱ, མནུསྶབྷཱུཏོཝ ཁཱིཎཱསཝོ ཨརཧཱཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཀིཾ པན ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཉྙཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻཱཏི? ཨེཏམྤི ཨཊྛཱནཾ. སཙེཔི ཧི བྷཝནྟརགཏཾ ཨརིཡསཱཝཀཾ ཨཏྟནོ ཨརིཡབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟམྤི ཀོཙི ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཨིམཾ ཀུནྠཀིཔིལླིཀཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷེ ཙཀྐཝཏྟིརཛྫཾ པཊིཔཛྫཱཧཱི’’ཏི, ནེཝ སོ ཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ. ཨཐཱཔི ནཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘སཙེ ཨིམཾ ན གྷཱཏེསྶསི, སཱིསཾ ཏེ ཚིནྡིསྶཱམཱ’’ཏི. སཱིསམེཝསྶ ཚིནྡེཡྻ, ན ཙ སོ ཏཾ གྷཱཏེཡྻ. པུཐུཛྫནབྷཱཝསྶ པན མཧཱསཱཝཛྫབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཙ བལདཱིཔནཏྠམེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སཱཝཛྫོ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ པུཐུཛྫནོ མཱཏུགྷཱཏཱདཱིནིཔི ཨཱནནྟརིཡཱནི ཀརིསྶཏི. མཧཱབལོ ཙ ཨརིཡསཱཝཀོ, ཡོ ཨེཏཱནི ཀམྨཱནི ན ཀརོཏཱིཏི.

དུཊྛཙིཏྟོཏི ཝདྷཀཙིཏྟེན པདུཊྛཙིཏྟོ. ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻཱཏི ཛཱིཝམཱནཀསརཱིརེ ཁུདྡཀམཀྑིཀཱཡ པིཝནམཏྟམྤི ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ. སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻཱཏི སམཱནསཾཝཱསཀཾ སམཱནསཱིམཱཡ ཋིཏཾ པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘པཉྩཧུཔཱལི ཨཱཀཱརེཧི སངྒྷོ བྷིཛྫཏི. ཀམྨེན ཨུདྡེསེན ཝོཧརནྟོ ཨནུསྶཱཝནེན སལཱཀགྒཱཧེནཱ’’ཏི (པརི. ༤༥༨).

ཏཏྠ ཀམྨེནཱཏི ཨཔལོཀནཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཀམྨེསུ ཨཉྙཏརེན ཀམྨེན. ཨུདྡེསེནཱཏི པཉྩསུ པཱཏིམོཀྑུདྡེསེསུ ཨཉྙཏརེན ཨུདྡེསེན. ཝོཧརནྟོཏི ཀཐཡནྟོ, ཏཱཧི ཏཱཧི ཨུཔྤཏྟཱིཧི ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏིཨཱདཱིནི ཨཊྛཱརས བྷེདཀརཝཏྠཱུནི དཱིཔེནྟོ. ཨནུསྶཱཝནེནཱཏི ནནུ ཏུམྷེ ཛཱནཱཐ མཡ྄ཧཾ ཨུཙྩཱཀུལཱ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ བཧུསྶུཏབྷཱཝཉྩ, མཱདིསོ ནཱམ ཨུདྡྷམྨཾ ཨུབྦིནཡཾ སཏྠུསཱསནཾ གཱཧེཡྻཱཏི ཙིཏྟམྤི ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཏུམྷཱཀཾ ཡུཏྟཾ, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཨཝཱིཙི ནཱིལུཔྤལཝནཾ ཝིཡ སཱིཏལོ, ཀིཾ ཨཧཾ ཨཔཱཡཏོ ན བྷཱཡཱམཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀཎྞམཱུལེ ཝཙཱིབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཨནུསྶཱཝནེན. སལཱཀགྒཱཧེནཱཏི ཨེཝཾ ཨནུསྶཱཝེཏྭཱ ཏེསཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔཏྠམྦྷེཏྭཱ ཨནིཝཏྟིདྷམྨེ ཀཏྭཱ ‘‘གཎྷཐ ཨིམཾ སལཱཀ’’ནྟི སལཱཀགྒཱཧེན.

ཨེཏྠ ཙ ཀམྨམེཝ ཨུདྡེསོ ཝཱ པམཱཎཾ, ཝོཧཱརཱནུསྶཱཝནསལཱཀགྒཱཧཱ པན པུབྦབྷཱགཱ. ཨཊྛཱརསཝཏྠུདཱིཔནཝསེན ཧི ཝོཧརནྟེན ཏཏྠ རུཙིཛནནཏྠཾ ཨནུསྶཱཝེཏྭཱ སལཱཀཱཡ གཱཧིཏཱཡཔི ཨབྷིནྣོཝ ཧོཏི སངྒྷོ. ཡདཱ པན ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཨཏིརེཀཱ ཝཱ སལཱཀཾ གཱཧེཏྭཱ ཨཱཝེཎིཀཾ ཀམྨཾ ཝཱ ཨུདྡེསཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཏདཱ སངྒྷོ བྷིནྣོ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝཾ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ མཱཏུགྷཱཏཱདཱིནི པཉྩ ཨཱནནྟརིཡཀམྨཱནི དསྶིཏཱནི ཧོནྟི, ཡཱནི པུཐུཛྫནོ ཀརོཏི, ན ཨརིཡསཱཝཀོ, ཏེསཾ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཾ –

ཀམྨཏོ དྭཱརཏོ ཙེཝ, ཀཔྤཊྛིཏིཡཏོ ཏཐཱ;

པཱཀསཱདྷཱརཎཱདཱིཧི, ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

ཏཏྠ ཀམྨཏོ ཏཱཝ – ཨེཏྠ ཧི མནུསྶབྷཱུཏསྶེཝ མནུསྶབྷཱུཏཾ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ ཝཱ ཨཔི པརིཝཏྟལིངྒཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟསྶ ཀམྨཾ ཨཱནནྟརིཡཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིསྶཱམཱིཏི སཀལཙཀྐཝཱལ༹ཾ མཧཱཙེཏིཡཔྤམཱཎེཧི ཀཉྩནཐཱུཔེཧི པཱུརེཏྭཱཔི སཀལཙཀྐཝཱལ༹ཾ པཱུརེཏྭཱ ནིསིནྣབྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱཔི བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སངྒྷཱཊིཀཎྞཾ ཨམུཉྩནྟོ ཝིཙརིཏྭཱཔི ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡམེཝ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ པན སཡཾ མནུསྶབྷཱུཏོ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏཾ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ ཝཱ, སཡཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏོ མནུསྶབྷཱུཏཾ, ཏིརཙྪཱནོཡེཝ ཝཱ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏི, ཏསྶ ཀམྨཾ ཨཱནནྟརིཡཾ ན ཧོཏི, བྷཱརིཡཾ པན ཧོཏི, ཨཱནནྟརིཡཾ ཨཱཧཙྩེཝ ཏིཊྛཏི. མནུསྶཛཱཏིཀཱནཾ པན ཝསེན ཨཡཾ པཉྷོ ཀཐིཏོ.

ཏཏྠ ཨེལ༹ཀཙཏུཀྐཾ སངྒཱམཙཏུཀྐཾ ཙོརཙཏུཀྐཉྩ ཀཐེཏབྦཾ. ཨེལ༹ཀཾ མཱརེམཱིཏི ཨབྷིསནྡྷིནཱཔི ཧི ཨེལ༹ཀཊྛཱནེ ཋིཏཾ མནུསྶོ མནུསྶབྷཱུཏཾ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ ཝཱ མཱརེནྟོ ཨཱནནྟརིཡཾ ཕུསཏི. ཨེལ༹ཀཱབྷིསནྡྷིནཱ པན མཱཏཱཔིཏཱཨབྷིསནྡྷིནཱ ཝཱ ཨེལ༹ཀཾ མཱརེནྟོ ཨཱནནྟརིཡཾ ན ཕུསཏི. མཱཏཱཔིཏཱཨབྷིསནྡྷིནཱ མཱཏཱཔིཏརོ མཱརེནྟོ ཕུསཏེཝ. ཨེསེཝ ནཡོ ཨིཏརསྨིམྤི ཙཏུཀྐདྭཡེ. ཡཐཱ ཙ མཱཏཱཔིཏཱུསུ, ཨེཝཾ ཨརཧནྟེཔི ཨེཏཱནི ཙཏུཀྐཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

མནུསྶཨརཧནྟམེཝ མཱརེཏྭཱ ཨཱནནྟརིཡཾ ཕུསཏི, ན ཡཀྑབྷཱུཏཾ. ཀམྨཾ པན བྷཱརིཡཾ, ཨཱནནྟརིཡསདིསམེཝ. མནུསྶཨརཧནྟསྶ ཙ པུཐུཛྫནཀཱལེཡེཝ སཏྠཔྤཧཱརེ ཝཱ ཝིསེ ཝཱ དིནྣེཔི ཡདི སོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏེནེཝ མརཏི, ཨརཧནྟགྷཱཏོ ཧོཏིཡེཝ. ཡཾ པན པུཐུཛྫནཀཱལེ དིནྣཾ དཱནཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, པུཐུཛྫནསྶེཝ དིནྣཾ ཧོཏི. སེསཨརིཡཔུགྒལེ མཱརེནྟསྶ ཨཱནནྟརིཡཾ ནཏྠི. ཀམྨཾ པན བྷཱརིཡཾ, ཨཱནནྟརིཡསདིསམེཝ.

ལོཧིཏུཔྤཱདེ ཏཐཱགཏསྶ ཨབྷེཛྫཀཱཡཏཱཡ པརཱུཔཀྐམེན ཙམྨཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ལོཧིཏཔགྒྷརཎཾ ནཱམ ནཏྠི. སརཱིརསྶ པན ཨནྟོཡེཝ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ལོཧིཏཾ སམོསརཏི. དེཝདཏྟེན པཝིདྡྷསིལཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ གཏཱ སཀལིཀཱཔི ཏཐཱགཏསྶ པཱདནྟཾ པཧརི, ཕརསུནཱ པཧཊོ ཝིཡ པཱདོ ཨནྟོལོཧིཏོཡེཝ ཨཧོསི. ཏཐཱ ཀརོནྟསྶ ཨཱནནྟརིཡཾ ཧོཏི. ཛཱིཝཀོ པན ཏཐཱགཏསྶ རུཙིཡཱ སཏྠཀེན ཙམྨཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཏམྷཱ ཋཱནཱ དུཊྛལོཧིཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཕཱསུམཀཱསི, ཏཐཱ ཀརོནྟསྶ པུཉྙཀམྨམེཝ ཧོཏི.

ཨཐ ཡེ ཙ པརིནིབྦུཏེ ཏཐཱགཏེ ཙེཏིཡཾ བྷིནྡནྟི, བོདྷིཾ ཚིནྡནྟི དྷཱཏུམྷི ཨུཔཀྐམནྟི, ཏེསཾ ཀིཾ ཧོཏཱིཏི? བྷཱརིཡཾ ཀམྨཾ ཧོཏི ཨཱནནྟརིཡསདིསཾ. སདྷཱཏུཀཾ པན ཐཱུཔཾ ཝཱ པཊིམཾ ཝཱ བཱདྷམཱནཾ བོདྷིསཱཁཾ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེཔི ཏཏྠ ནིལཱིནཱ སཀུཎཱ ཙེཏིཡེ ཝཙྩཾ པཱཏེནྟི, ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. པརིབྷོགཙེཏིཡཏོ ཧི སརཱིརཙེཏིཡཾ མཧནྟཏརཾ. ཙེཏིཡཝཏྠུཾ བྷིནྡིཏྭཱ གཙྪནྟཾ བོདྷིམཱུལམྤི ཚིནྡིཏྭཱ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱ པན བོདྷིསཱཁཱ བོདྷིགྷརཾ བཱདྷཏི, ཏཾ གེཧརཀྑཎཏྠཾ ཚིནྡིཏུཾ ན ལབྷཏི, བོདྷིཨཏྠཉྷི གེཧཾ, ན གེཧཏྠཱཡ བོདྷི. ཨཱསནགྷརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡསྨིཾ པན ཨཱསནགྷརེ དྷཱཏུ ནིཧིཏཱ ཧོཏི, ཏསྶ རཀྑཎཏྠཱཡ བོདྷིསཱཁཾ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏི. བོདྷིཛགྒནཏྠཾ ཨོཛོཧརཎསཱཁཾ ཝཱ པཱུཏིཊྛཱནཾ ཝཱ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ, བྷགཝཏོ སརཱིརཔཊིཛགྒནེ ཝིཡ པུཉྙམྤི ཧོཏི.

སངྒྷབྷེདེ སཱིམཊྛཀསངྒྷེ ཨསནྣིཔཏིཏེ ཝིསུཾ པརིསཾ གཧེཏྭཱ ཀཏཝོཧཱརཱནུསྶཱཝན-སལཱཀགྒཱཧསྶ ཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟསྶ, ཨུདྡེསཾ ཝཱ ཨུདྡིསནྟསྶ བྷེདོ ཙ ཧོཏི ཨཱནནྟརིཡཀམྨཉྩ. སམགྒསཉྙཱཡ པན ཝཊྚཏཱིཏི ཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ བྷེདོཝ ཧོཏི, ན ཨཱནནྟརིཡཀམྨཾ, ཏཐཱ ནཝཏོ ཨཱུནཔརིསཱཡཾ. སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ནཝནྣཾ ཛནཱནཾ ཡོ སངྒྷཾ བྷིནྡཏི, ཏསྶ ཨཱནནྟརིཡཀམྨཾ ཧོཏི. ཨནུཝཏྟཀཱནཾ ཨདྷམྨཝཱདཱིནཾ མཧཱསཱཝཛྫཀམྨཾ. དྷམྨཝཱདིནོ པན ཨནཝཛྫཱ.

ཏཏྠ ནཝནྣམེཝ སངྒྷབྷེདེ ཨིདཾ སུཏྟཾ – ‘‘ཨེཀཏོ ཨུཔཱལི ཙཏྟཱརོ ཧོནྟི, ཨེཀཏོ ཙཏྟཱརོ, ནཝམོ ཨནུསྶཱཝེཏི, སལཱཀཾ གཱཧེཏི ‘ཨཡཾ དྷམྨོ ཨཡཾ ཝིནཡོ ཨིདཾ སཏྠུསཱསནཾ, ཨིདཾ གཎྷཐ, ཨིམཾ རོཙེཐཱ’ཏི, ཨེཝཾ ཁོ, ཨུཔཱལི, སངྒྷརཱཛི ཙེཝ ཧོཏི སངྒྷབྷེདོ ཙ. ནཝནྣཾ ཝཱ, ཨུཔཱལི, ཨཏིརེཀནཝནྣཾ ཝཱ སངྒྷརཱཛི ཙེཝ ཧོཏི སངྒྷབྷེདོ ཙཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༡). ཨེཏེསུ པན པཉྩསུ སངྒྷབྷེདོ ཝཙཱིཀམྨཾ, སེསཱནི ཀཱཡཀམྨཱནཱིཏི. ཨེཝཾ ཀམྨཏོ ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

དྭཱརཏོཏི སབྦཱནེཝ ཙེཏཱནི ཀཱཡདྭཱརཏོཔི ཝཙཱིདྭཱརཏོཔི སམུཊྛཧནྟི. པུརིམཱནི པནེཏྠ ཙཏྟཱརི ཨཱཎཏྟིཀཝིཛྫཱམཡཔཡོགཝསེན ཝཙཱིདྭཱརཏོ སམུཊྛཧིཏྭཱཔི ཀཱཡདྭཱརམེཝ པཱུརེནྟི, སངྒྷབྷེདོ ཧཏྠམུདྡཱཡ བྷེདཾ ཀརོནྟསྶ ཀཱཡདྭཱརཏོ སམུཊྛཧིཏྭཱཔི ཝཙཱིདྭཱརམེཝ པཱུརེཏཱིཏི. ཨེཝམེཏྠ དྭཱརཏོཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

ཀཔྤཊྛིཏིཡཏོཏི སངྒྷབྷེདོཡེཝ ཙེཏྠ ཀཔྤཊྛིཏིཡོ. སཎྛཧནྟེ ཧི ཀཔྤེ ཀཔྤཝེམཛ྄ཛྷེ ཝཱ སངྒྷབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤཝིནཱསེཡེཝ མུཙྩཏི. སཙེཔི ཧི སྭེཝ ཀཔྤོ ཝིནསྶིསྶཏཱིཏི ཨཛྫ སངྒྷབྷེདཾ ཀརོཏི, སྭེཝ མུཙྩཏི, ཨེཀདིཝསམེཝ ནིརཡེ པཙྩཏི. ཨེཝཾ ཀརཎཾ པན ནཏྠི. སེསཱནི ཙཏྟཱརི ཀམྨཱནི ཨཱནནྟརིཡཱནེཝ ཧོནྟི, ན ཀཔྤཊྛིཏིཡཱནཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཀཔྤཊྛིཏིཡཏོཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

པཱཀཏོཏི ཡེན ཙ པཉྩཔེ’ཏཱནི ཀམྨཱནི ཀཏཱནི ཧོནྟི, ཏསྶ སངྒྷབྷེདོཡེཝ པཊིསནྡྷིཝསེན ཝིཔཙྩཏི, སེསཱནི ‘‘ཨཧོསིཀམྨཾ, ནཱཧོསི ཀམྨཝིཔཱཀོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ སངྑྱཾ གཙྪནྟི. སངྒྷསྶ བྷེདཱབྷཱཝེ ལོཧིཏུཔྤཱདོ, ཏདབྷཱཝེ ཨརཧནྟགྷཱཏོ, ཏདབྷཱཝེ ཙ སཙེ པིཏཱ སཱིལཝཱ ཧོཏི, མཱཏཱ དུསྶཱིལཱ, ནོ ཝཱ ཏཐཱ སཱིལཝཏཱི, པིཏུགྷཱཏོ པཊིསནྡྷིཝསེན ཝིཔཙྩཏི. སཙེ མཱཏཱཔིཏུགྷཱཏོ, དྭཱིསུཔི སཱིལེན ཝཱ དུསྶཱིལེན ཝཱ སམཱནེསུ མཱཏུགྷཱཏོཝ པཊིསནྡྷིཝསེན ཝིཔཙྩཏི. མཱཏཱ ཧི དུཀྐརཀཱརིནཱི བཧཱུཔཀཱརཱ ཙ པུཏྟཱནནྟི ཨེཝམེཏྠ པཱཀཏོཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

སཱདྷཱརཎཱདཱིཧཱིཏི པུརིམཱནི ཙཏྟཱརི སབྦེསམྤི གཧཊྛཔབྦཛིཏཱནཾ སཱདྷཱརཎཱནི. སངྒྷབྷེདོ པན ‘‘ན ཁོ, ཨུཔཱལི བྷིཀྑུནཱི, སངྒྷཾ བྷིནྡཏི, ན སིཀྑམཱནཱ, ན སཱམཎེརོ, ན སཱམཎེརཱི, ན ཨུཔཱསཀོ, ན ཨུཔཱསིཀཱ སངྒྷཾ བྷིནྡཏི, བྷིཀྑུ ཁོ, ཨུཔཱལི, པཀཏཏྟོ སམཱནསཾཝཱསཀོ སམཱནསཱིམཱཡཾ ཋིཏོ སངྒྷཾ བྷིནྡཏཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༡) ཝཙནཏོ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ བྷིཀྑུནོཝ ཧོཏི, ན ཨཉྙསྶ, ཏསྨཱ ཨསཱདྷཱརཎོ. ཨཱདིསདྡེན སབྦེཔི ཏེ དུཀྑཝེདནཱསཧགཏཱ དོསམོཧསམྤཡུཏྟཱ ཙཱཏི ཨེཝམེཏྠ སཱདྷཱརཎཱདཱིཧིཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

ཨཉྙཾ སཏྠཱརནྟི ‘‘ཨཡཾ མེ སཏྠཱ སཏྠུཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠོ’’ཏི བྷཝནྟརེཔི ཨཉྙཾ ཏིཏྠཀརཾ ‘‘ཨཡཾ མེ སཏྠཱ’’ཏི ཨེཝཾ གཎྷེཡྻ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༢༩. ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱཏི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཡཱ. ཏཱིཎི ཧི ཁེཏྟཱནི ཛཱཏིཁེཏྟཾ ཨཱཎཱཁེཏྟཾ ཝིསཡཁེཏྟཾ. ཏཏྠ ཛཱཏིཁེཏྟཾ ནཱམ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ. སཱ ཧི ཏཐཱགཏསྶ མཱཏུཀུཙྪིཨོཀྐམནཀཱལེ ནིཀྑམནཀཱལེ སམྦོདྷིཀཱལེ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནེ ཨཱཡུསངྑཱརོསྶཛྫནེ པརིནིབྦཱནེ ཙ ཀམྤཏི. ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ པན ཨཱཎཱཁེཏྟཾ ནཱམ. ཨཱཊཱནཱཊིཡམོརཔརིཏྟདྷཛགྒཔརིཏྟརཏནཔརིཏྟཱདཱིནཉྷི ཨེཏྠ ཨཱཎཱ ཝཏྟཏི. ཝིསཡཁེཏྟསྶ པན པརིམཱཎཾ ནཏྠི. བུདྡྷཱནཉྷི ‘‘ཡཱཝཏཀཾ ཉཱཎཾ ཏཱཝཏཀཾ ནེཡྻཾ, ཡཱཝཏཀཾ ནེཡྻཾ ཏཱཝཏཀཾ ཉཱཎཾ, ཉཱཎཔརིཡནྟིཀཾ ནེཡྻཾ ནེཡྻཔརིཡནྟིཀཾ ཉཱཎ’’ནྟི (པཊི. མ. ༣.༥) ཝཙནཏོ ཨཝིསཡོ ནཱམ ནཏྠི.

ཨིམེསུ པན ཏཱིསུ ཁེཏྟེསུ ཋཔེཏྭཱ ཨིམཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨཉྙསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི སུཏྟཾ ནཏྠི, ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི པན ཨཏྠི. ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ཝིནཡཔིཊཀཾ སུཏྟནྟཔིཊཀཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ, ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ སངྒཱིཏི, ཡསཏྠེརསྶ སངྒཱིཏི, མོགྒལིཔུཏྟཏིསྶཏྠེརསྶ སངྒཱིཏཱིཏི. ཨིམཱ ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ ཨཱརུལ༹ྷེ ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ཨིམཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི སུཏྟཾ ནཏྠི, ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི པན ཨཏྠི.

ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམནྟི ཨཔུརེ ཨཔཙྪཱ. ཨེཀཏོ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, པུརེ ཝཱ པཙྪཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཧི བོདྷིཔལླངྐེ བོདྷིཾ ཨཔྤཏྭཱ ན ཨུཊྛཧིསྶཱམཱིཏི ནིསིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཾ, ཏཱཝ པུབྦེཏི ན ཝེདིཏབྦཾ. བོདྷིསཏྟསྶ ཧི པཊིསནྡྷིགྒཧཎེན དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཀམྤནེནེཝ ཁེཏྟཔརིགྒཧོ ཀཏོ, ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ནིཝཱརིཏཱཝ ཧོཏི. པརིནིབྦཱནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སཱསཔམཏྟཱ དྷཱཏུ ཏིཊྛཏི, ཏཱཝ པཙྪཱཏི ན ཝེདིཏབྦཾ. དྷཱཏཱུསུ ཧི ཋིཏཱསུ བུདྡྷཱ ཋིཏཱཝ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཨེཏྠནྟརེ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ནིཝཱརིཏཱཝ ཧོཏི. དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནེ པན ཛཱཏེ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ན ནིཝཱརིཏཱ.

ཏཱིཎི ཧི ཨནྟརདྷཱནཱནི ནཱམ པརིཡཏྟིཨནྟརདྷཱནཾ, པཊིཝེདྷཨནྟརདྷཱནཾ, པཊིཔཏྟིཨནྟརདྷཱནནྟི. ཏཏྠ པརིཡཏྟཱིཏི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི. པཊིཝེདྷོཏི སཙྩཔཊིཝེདྷོ. པཊིཔཏྟཱིཏི པཊིཔདཱ. ཏཏྠ པཊིཝེདྷོ ཙ པཊིཔཏྟི ཙ ཧོཏིཔི ན ཧོཏིཔི. ཨེཀསྨིཉྷི ཀཱལེ པཊིཝེདྷདྷརཱ བྷིཀྑཱུ བཧཱུ ཧོནྟི, ཨེསོ བྷིཀྑུ པུཐུཛྫནོཏི ཨངྒུལིཾ པསཱརེཏྭཱ དསྶེཏབྦོ ཧོཏི. ཨིམསྨིཾཡེཝ དཱིཔེ ཨེཀཝཱརེ པུཐུཛྫནབྷིཀྑུ ནཱམ ནཱཧོསི. པཊིཔཏྟིཔཱུརིཀཱཔི ཀདཱཙི བཧཱུ ཧོནྟི ཀདཱཙི ཨཔྤཱ. ཨིཏི པཊིཝེདྷོ ཙ པཊིཔཏྟི ཙ ཧོཏིཔི ན ཧོཏིཔི, སཱསནཊྛིཏིཡཱ པན པརིཡཏྟི པམཱཎཾ.

པཎྜིཏོ ཧི ཏེཔིཊཀཾ སུཏྭཱ དྭེཔི པཱུརེཏི. ཡཐཱ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ ཨཱལཱ༹རསྶ སནྟིཀེ པཉྩཱབྷིཉྙཱ སཏྟ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ པརིཀམྨཾ པུཙྪི, སོ ན ཛཱནཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཨུདཀསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨདྷིགཏཾ ཝིསེསཾ སཾསནྡེཏྭཱ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསྶ པརིཀམྨཾ པུཙྪི, སོ ཨཱཙིཀྑི, ཏསྶ ཝཙནསམནནྟརམེཝ མཧཱསཏྟོ ཏཾ སམྤཱདེསི, ཨེཝམེཝ པཉྙཝཱ བྷིཀྑུ པརིཡཏྟིཾ སུཏྭཱ དྭེཔི པཱུརེཏི. ཏསྨཱ པརིཡཏྟིཡཱ ཋིཏཱཡ སཱསནཾ ཋིཏཾ ཧོཏི.

ཡདཱ པན སཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏདཱ པཋམཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ནསྶཏི. ཏཏྠ པཊྛཱནཾ སབྦཔཋམཾ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཨནུཀྐམེན པཙྪཱ དྷམྨསངྒཧོ, ཏསྨིཾ ཨནྟརཧིཏེ ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ པིཊཀེསུ ཋིཏེསུ སཱསནཾ ཋིཏམེཝ ཧོཏི. ཏཏྠ སུཏྟནྟཔིཊཀེ ཨནྟརདྷཱཡམཱནེ པཋམཾ ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡོ ཨེཀཱདསཀཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨེཀཀཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏདནནྟརཾ སཾཡུཏྟནིཀཱཡོ ཙཀྐཔེཡྻཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨོགྷཏརཎཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏདནནྟརཾ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡོ ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཱུལཔརིཡཱཡཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏདནནྟརཾ དཱིགྷནིཀཱཡོ དསུཏྟརཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ བྲཧྨཛཱལཱ ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཨེཀིསྶཱཔི དྭིནྣམྤི གཱཐཱནཾ པུཙྪཱ ཨདྡྷཱནཾ གཙྪཏི, སཱསནཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི སབྷིཡཔུཙྪཱ (སུ. ནི. སབྷིཡསུཏྟཾ) ཝིཡ ཨཱལ༹ཝཀཔུཙྪཱ (སུ. ནི. ཨཱལ༹ཝཀསུཏྟཾ; སཾ. ནི. ༡.༢༤༦) ཝིཡ ཙ. ཨེཏཱ ཀིར ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལིཀཱ ཨནྟརཱ སཱསནཾ དྷཱརེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ.

དྭཱིསུ པན པིཊཀེསུ ཨནྟརཧིཏེསུཔི ཝིནཡཔིཊཀེ ཋིཏེ སཱསནཾ ཏིཊྛཏི, པརིཝཱརཁནྡྷཀེསུ ཨནྟརཧིཏེསུ ཨུབྷཏོཝིབྷངྒེ ཋིཏེ ཋིཏམེཝ ཧོཏི. ཨུབྷཏོཝིབྷངྒེ ཨནྟརཧིཏེ མཱཏིཀཱཡ ཋིཏཱཡཔི ཋིཏམེཝ ཧོཏི. མཱཏིཀཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ པཱཏིམོཀྑཔབྦཛྫཨུཔསམྤདཱསུ ཋིཏཱསུ སཱསནཾ ཏིཊྛཏི. ལིངྒམདྡྷཱནཾ གཙྪཏི, སེཏཝཏྠསམཎཝཾསོ པན ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཱསནཾ དྷཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི. པཙྪིམཀསྶ པན སཙྩཔཊིཝེདྷཏོ པཙྪིམཀསྶ སཱིལབྷེདཏོ ཙ པཊྛཱཡ སཱསནཾ ཨོསཀྐིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ན ཝཱརིཏཱཏི.

ཏཱིཎི པརིནིབྦཱནཱནི ནཱམ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཾ ཁནྡྷཔརིནིབྦཱནཾ དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནནྟི. ཏཏྠ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཾ བོདྷིཔལླངྐེ ཨཧོསི, ཁནྡྷཔརིནིབྦཱནཾ ཀུསིནཱརཱཡཾ, དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནཾ ཨནཱགཏེ བྷཝིསྶཏི. སཱསནསྶ ཀིར ཨོསཀྐནཀཱལེ ཨིམསྨིཾ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ དྷཱཏུཡོ སནྣིཔཏིཏྭཱ མཧཱཙེཏིཡཾ གམིསྶནྟི, མཧཱཙེཏིཡཏོ ནཱགདཱིཔེ རཱཛཱཡཏནཙེཏིཡཾ, ཏཏོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐཾ གམིསྶནྟི, ནཱགབྷཝནཏོཔི དེཝལོཀཏོཔི བྲཧྨལོཀཏོཔི དྷཱཏུཡོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐམེཝ གམིསྶནྟི. སཱསཔམཏྟཱཔི དྷཱཏུ ཨནྟརཱ ན ནསྶིསྶཏི. སབྦཱ དྷཱཏུཡོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐེ རཱསིབྷཱུཏཱ སུཝཎྞཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཨེཀགྒྷནཱ ཧུཏྭཱ ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེསྶནྟི, ཏཱ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཕརིསྶནྟི.

ཏཏོ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ དེཝཏཱ ཡོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ སཏྠཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨཛྫ སཱསནཾ ཨོསཀྐཏི, པཙྪིམདསྶནཾ དཱནི ཨིདཾ ཨམྷཱཀ’’ནྟི དསབལསྶ པརིནིབྦུཏདིཝསཏོ མཧནྟཏརཾ ཀཱརུཉྙཾ ཀརིསྶནྟི. ཋཔེཏྭཱ ཨནཱགཱམིཁཱིཎཱསཝེ ཨཝསེསཱ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. དྷཱཏཱུསུ ཏེཛོདྷཱཏུ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ཨུགྒཙྪིསྶཏི, སཱསཔམཏྟཱཡཔི དྷཱཏུཡཱ སཏི ཨེཀཛཱལཱཝ བྷཝིསྶཏི, དྷཱཏཱུསུ པརིཡཱདཱནཾ གཏཱསུ པཙྪིཛྫིསྶཏི. ཨེཝཾ མཧནྟཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ དྷཱཏཱུསུ ཨནྟརཧིཏཱསུ སཱསནཾ ཨནྟརཧིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཡཱཝ ཨེཝཾ ན ཨནནྟརདྷཱཡཏི, ཏཱཝ ཨཙརིམཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻུནྟི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

ཀསྨཱ པན ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི. ཨནཙྪརིཡཏྟཱ. བུདྡྷཱ ཧི ཨཙྪརིཡམནུསྶཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨེཀཔུགྒལོ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི ཨཙྪརིཡམནུསྶོ, ཀཏམོ ཨེཀཔུགྒལོ, ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༧༡-༡༧༤).

ཡདི ཙ དྭེ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ སོལ༹ས ཝཱ ཨེཀཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ན ཨཙྪརིཡཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཨེཀསྨིཉྷི ཝིཧཱརེ དྭིནྣཾ ཙེཏིཡཱནམྤི ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུལཱ༹རོ ན ཧོཏི བྷིཀྑཱུཔི བཧུཏཱཡ ན ཨཙྪརིཡཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝཾ བུདྡྷཱཔི བྷཝེཡྻུཾ. ཏསྨཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི.

དེསནཱཡ ཙ ཝིསེསཱབྷཱཝཏོ. ཡཉྷི སཏིཔཊྛཱནཱདིབྷེདཾ དྷམྨཾ ཨེཀོ དེསེཏི, ཨཉྙེན ཨུཔྤཛྫིཏྭཱཔི སོཝ དེསེཏབྦོ སིཡཱ. ཏཏོ ན ཨཙྪརིཡོ སིཡཱ, ཨེཀསྨིཾ པན དྷམྨཾ དེསེནྟེ དེསནཱཔི ཨཙྪརིཡཱ ཧོཏི.

ཝིཝཱདཱབྷཱཝཏོ ཙ. བཧཱུསུ ཙ བུདྡྷེསུ ཨུཔྤཛྫནྟེསུ བཧཱུནཾ ཨཱཙརིཡཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཝིཡ ‘‘ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ པཱསཱདིཀོ, ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ མདྷུརསྶརོ ལཱབྷཱི པུཉྙཝཱ’’ཏི ཝིཝདེཡྻུཾ, ཏསྨཱཔི ཨེཝཾ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨཔིཙེཏཾ ཀཱརཎཾ མིལིནྡརཉྙཱ པུཊྛེན ནཱགསེནཏྠེརེན ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཝུཏྟཉྷི (མི. པ. ༥.༡.༡) –

‘‘ཏཏྠ, བྷནྟེ ནཱགསེན, བྷཱསིཏམྤེཏཾ བྷགཝཏཱ ‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ དྭེ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’ཏི. དེསེནྟཱ ཙ, བྷནྟེ ནཱགསེན, སབྦེཔི ཏཐཱགཏཱ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེ དེསེནྟི, ཀཐཡམཱནཱ ཙ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི ཀཐེནྟི, སིཀྑཱཔེནྟཱ ཙ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ སིཀྑཱཔེནྟི, ཨནུསཱསམཱནཱ ཙ ཨཔྤམཱདཔཊིཔཏྟིཡཾ ཨནུསཱསནྟི. ཡདི, བྷནྟེ ནཱགསེན, སབྦེསམྤི ཏཐཱགཏཱནཾ ཨེཀཱ དེསནཱ ཨེཀཱ ཀཐཱ ཨེཀཱ སིཀྑཱ ཨེཀཱ ཨནུསིཊྛི, ཀེན ཀཱརཎེན དྭེ ཏཐཱགཏཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི? ཨེཀེནཔི ཏཱཝ བུདྡྷུཔྤཱདེན ཨཡཾ ལོཀོ ཨོབྷཱསཛཱཏོ. ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ བྷཝེཡྻ, དྭིནྣཾ པབྷཱཡ ཨཡཾ ལོཀོ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཨོབྷཱསཛཱཏོ བྷཝེཡྻ. ཨོཝདམཱནཱ ཙ དྭེ ཏཐཱགཏཱ སུཁཾ ཨོཝདེཡྻུཾ, ཨནུསཱསམཱནཱ ཙ སུཁཾ ཨནུསཱསེཡྻུཾ, ཏཏྠ མེ ཀཱརཎཾ བྲཱུཧི, ཡཐཱཧཾ ནིསྶཾསཡོ བྷཝེཡྻནྟི.

ཨཡཾ མཧཱརཱཛ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི, ཨེཀསྶེཝ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ དྷཱརེཏི, ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ནཱཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ དྷཱརེཡྻ, ཙལེཡྻ ཀམྤེཡྻ ནམེཡྻ ཨོནམེཡྻ ཝིནམེཡྻ ཝིཀིརེཡྻ ཝིདྷམེཡྻ ཝིདྡྷཾསེཡྻ, ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ.

ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, ནཱཝཱ ཨེཀཔུརིསསནྡྷཱརཎཱི བྷཝེཡྻ. ཨེཀསྨིཾ པུརིསེ ཨབྷིརཱུལ༹ྷེ སཱ ནཱཝཱ སམུཔཱདིཀཱ བྷཝེཡྻ. ཨཐ དུཏིཡོ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཏཱདིསོ ཨཱཡུནཱ ཝཎྞེན ཝཡེན པམཱཎེན ཀིསཐཱུལེན སབྦངྒཔཙྩངྒེན, སོ ཏཾ ནཱཝཾ ཨབྷིརཱུཧེཡྻ. ཨཔིནུ སཱ མཧཱརཱཛ, ནཱཝཱ དྭིནྣམྤི དྷཱརེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, ཙལེཡྻ ཀམྤེཡྻ ནམེཡྻ ཨོནམེཡྻ ཝིནམེཡྻ ཝིཀིརེཡྻ ཝིདྷམེཡྻ ཝིདྡྷཾསེཡྻ, ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ, ཨོསཱིདེཡྻ ཨུདཀེཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི, ཨེཀསྶེཝ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ དྷཱརེཏི, ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ནཱཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ དྷཱརེཡྻ, ཙལེཡྻ…པེ… ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ.

ཡཐཱ ཝཱ པན མཧཱརཱཛ པུརིསོ ཡཱཝདཏྠཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫེཡྻ ཚཱདེནྟཾ ཡཱཝཀཎྛམབྷིཔཱུརཡིཏྭཱ, སོ དྷཱཏོ པཱིཎིཏོ པརིཔུཎྞོ ནིརནྟརོ ཏནྡིཀཏོ ཨནོནམིཏདཎྜཛཱཏོ པུནདེཝ ཏཏྟཀཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫེཡྻ, ཨཔིནུ ཁོ, མཧཱརཱཛ, པུརིསོ སུཁིཏོ བྷཝེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, སཀིཾ བྷུཏྟོཝ མརེཡྻཱཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི …པེ… ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻཱཏི.

ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ ནཱགསེན, ཨཏིདྷམྨབྷཱརེན པཐཝཱི ཙལཏཱིཏི? ཨིདྷ, མཧཱརཱཛ, དྭེ སཀཊཱ རཏནཔརིཔཱུརིཏཱ བྷཝེཡྻུཾ ཡཱཝ མུཁསམཱ. ཨེཀསྨཱ སཀཊཏོ རཏནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ སཀཊེ ཨཱཀིརེཡྻུཾ, ཨཔིནུ ཁོ ཏཾ, མཧཱརཱཛ, སཀཊཾ དྭིནྣམྤི སཀཊཱནཾ རཏནཾ དྷཱརེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, ནཱབྷིཔི ཏསྶ ཕལེཡྻ, ཨརཱཔི ཏསྶ བྷིཛྫེཡྻུཾ, ནེམིཔི ཏསྶ ཨོཔཏེཡྻ, ཨཀྑོཔི ཏསྶ བྷིཛྫེཡྻཱཏི. ཀིཾ ནུ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཏིརཏནབྷཱརེན སཀཊཾ བྷིཛྫཏཱིཏི? ཨཱམ, བྷནྟེཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཏིདྷམྨབྷཱརེན པཐཝཱི ཙལཏཱིཏི.

ཨཔིཙ མཧཱརཱཛ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ བུདྡྷབལཔརིདཱིཔནཱཡ ཨོསཱརིཏཾ, ཨཉྙམྤི ཏཏྠ ཨབྷིརཱུཔཾ ཀཱརཎཾ སུཎོཧི, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི. ཡདི, མཧཱརཱཛ, དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏེསཾ པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ བུདྡྷོ ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ’’ཏི ཨུབྷཏོཔཀྑཛཱཏཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, དྭིནྣཾ བལཝཱམཙྩཱནཾ པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ‘ཏུམྷཱཀཾ ཨམཙྩོ ཨམྷཱཀཾ ཨམཙྩོ’ཏི ཨུབྷཏོཔཀྑཛཱཏཱ ཧོནྟི, ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཡདི, དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏེསཾ པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ‘ཏུམྷཱཀཾ བུདྡྷོ ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ’ཏི ཨུབྷཏོཔཀྑཛཱཏཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཨིདཾ ཏཱཝ, མཧཱརཱཛ, ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི.

ཨཔརམྤི, མཧཱརཱཛ, ཨུཏྟརིཾ ཀཱརཎཾ སུཎོཧི, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི. ཡདི, མཧཱརཱཛ, དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཨགྒོ བུདྡྷོཏི ཡཾ ཝཙནཾ, ཏཾ མིཙྪཱ བྷཝེཡྻ. ཛེཊྛོ བུདྡྷོཏི ཡཾ ཝཙནཾ, ཏཾ མིཙྪཱ བྷཝེཡྻ. སེཊྛོ བུདྡྷོཏི, ཝིསིཊྛོ བུདྡྷོཏི, ཨུཏྟམོ བུདྡྷོཏི, པཝརོ བུདྡྷོཏི, ཨསམོ བུདྡྷོཏི, ཨསམསམོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིསམོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིབྷཱགོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིཔུགྒལོ བུདྡྷོཏི ཡཾ ཝཙནཾ, ཏཾ མིཙྪཱ བྷཝེཡྻ. ཨིདམྤི ཁོ ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ཀཱརཎཾ ཨཏྠཏོ སམྤཊིཙྪ, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ནུཔྤཛྫནྟི.

ཨཔིཙ ཁོ མཧཱརཱཛ བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ སབྷཱཝཔཀཏི ཨེསཱ, ཡཾ ཨེཀོཡེཝ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀསྨཱ ཀཱརཎཱ? མཧནྟཏཱཡ སབྦཉྙུབུདྡྷགུཎཱནཾ. ཨཉྙམྤི མཧཱརཱཛ ཡཾ ལོཀེ མཧནྟཾ, ཏཾ ཨེཀཾཡེཝ ཧོཏི. པཐཝཱི, མཧཱརཱཛ, མཧནྟཱི, སཱ ཨེཀཱཡེཝ. སཱགརོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. སིནེརུ གིརིརཱཛཱ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. ཨཱཀཱསོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. སཀྐོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. མཱརོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. བྲཧྨཱ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ ལོཀསྨིཾ. ཡཏྠ ཏེ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏྠ ཨཉྙསྶ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི. ཏསྨཱ, མཧཱརཱཛ, ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨེཀོཡེཝ ལོཀསྨིཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. སུཀཐིཏོ, བྷནྟེ ནཱགསེན, པཉྷོ ཨོཔམྨེཧི ཀཱརཎེཧཱི’’ཏི.

ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹. ཧེཊྛཱ ཨིམིནཱཝ པདེན དསཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶཱནི གཧིཏཱནི ཏཱནིཔི, ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ནེཝ པརིཙྪིནྡིཏུཾ ཝཊྚནྟི. བུདྡྷཱ ཧི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཙཀྐཝཱལེ༹ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤཛྫནཊྛཱནེ པན ཝཱརིཏེ ཨིཏོ ཨཉྙེསུ ཙཀྐཝཱལེ༹སུ ནུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝཱརིཏམེཝ ཧོཏི.

ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམནྟི ཨེཏྠ ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝཏོ པུབྦེ པུབྦཾ, ཏསྶེཝ ཨནྟརདྷཱནཏོ པཙྪཱ ཙརིམཾ. ཏཏྠ དྭིདྷཱ ཙཀྐརཏནསྶ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏི, ཙཀྐཝཏྟིནོ ཀཱལཾཀིརིཡཏོ ཝཱ པབྦཛྫཱཡ ཝཱ. ཨནྟརདྷཱཡམཱནཉྩ པན ཏཾ ཀཱལཾཀིརིཡཏོ ཝཱ པབྦཛྫཏོ ཝཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏཏོ པརཾ ཙཀྐཝཏྟིནོ པཱཏུབྷཱཝོ ཨཝཱརིཏོ.

ཀསྨཱ པན ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ དྭེ ཙཀྐཝཏྟིནོ ནུཔྤཛྫནྟཱིཏི. ཝིཝཱདུཔཙྪེདཏོ ཨཙྪརིཡབྷཱཝཏོ ཙཀྐརཏནསྶ མཧཱནུབྷཱཝཏོ ཙ. དྭཱིསུ ཧི ཨུཔྤཛྫནྟེསུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ མཧནྟོ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ མཧནྟོ’’ཏི ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཨེཀསྨིཾ དཱིཔེ ཙཀྐཝཏྟཱིཏི ཙ ཨེཀསྨིཾ དཱིཔེ ཙཀྐཝཏྟཱིཏི ཙ ཨནཙྪརིཡཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཡོ ཙཱཡཾ ཙཀྐརཏནསྶ དྭིསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརེསུ ཙཏཱུསུ མཧཱདཱིཔེསུ ཨིསྶརིཡཱནུཔྤདཱནསམཏྠོ མཧཱནུབྷཱཝོ, སོ པརིཧཱཡེཐ. ཨིཏི ཝིཝཱདུཔཙྪེདཏོ ཨཙྪརིཡབྷཱཝཏོ ཙཀྐརཏནསྶ མཧཱནུབྷཱཝཏོ ཙ ན ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ དྭེ ཨུཔྤཛྫནྟི.

༡༣༠. ཡཾ ཨིཏྠཱི ཨསྶ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཨེཏྠ ཏིཊྛཏུ ཏཱཝ སབྦཉྙུགུཎེ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ལོཀུཏྟཱརཎསམཏྠོ བུདྡྷབྷཱཝོ, པཎིདྷཱནམཏྟམྤི ཨིཏྠིཡཱ ན སམྤཛྫཏི.

མནུསྶཏྟཾ ལིངྒསམྤཏྟི, ཧེཏུ སཏྠཱརདསྶནཾ;

པབྦཛྫཱ གུཎསམྤཏྟི, ཨདྷིཀཱརོ ཙ ཚནྡཏཱ;

ཨཊྛདྷམྨསམོདྷཱནཱ, ཨབྷིནཱིཧཱརོ སམིཛ྄ཛྷཏཱིཏི. (བུ. ཝཾ. ༢.༥༩) –

ཨིམཱནི ཧི པཎིདྷཱནསམྤཏྟིཀཱརཎཱནི. ཨིཏི པཎིདྷཱནམྤི སམྤཱདེཏུཾ ཨསམཏྠཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཀུཏོ བུདྡྷབྷཱཝོཏི ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨིཏྠཱི ཨསྶ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོ ཙ པུཉྙུསྶཡོ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིབྦཏྟེཏཱིཏི པུརིསོཝ ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ.

ཡཾ ཨིཏྠཱི རཱཛཱ ཨསྶ ཙཀྐཝཏྟཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཡསྨཱ ཨིཏྠིཡཱ ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧཏཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ལཀྑཎཱནི ན པརིཔཱུརེནྟི, ཨིཏྠིརཏནཱབྷཱཝེན སཏྟརཏནསམངྒིཏཱ ན སམྤཛྫཏི, སབྦམནུསྶེཧི ཙ ཨདྷིཀོ ཨཏྟབྷཱཝོ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨིཏྠཱི རཱཛཱ ཨསྶ ཙཀྐཝཏྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཡསྨཱ ཙ སཀྐཏྟཱདཱིནི ཏཱིཎི ཋཱནཱནི ཨུཏྟམཱནི, ཨིཏྠིལིངྒཉྩ ཧཱིནཾ, ཏསྨཱ ཏསྶཱ སཀྐཏྟཱདཱིནིཔི པཊིསིདྡྷཱནི.

ནནུ ཙ ཡཐཱ ཨིཏྠིལིངྒཾ, ཨེཝཾ པུརིསལིངྒམྤི བྲཧྨལོཀེ ནཏྠི? ཏསྨཱ ‘‘ཡཾ པུརིསོ བྲཧྨཏྟཾ ཀརེཡྻ, ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏིཔི ན ཝཏྟབྦཾ སིཡཱཏི. ནོ ན ཝཏྟབྦཾ. ཀསྨཱ? ཨིདྷ པུརིསསྶ ཏཏྠ ནིབྦཏྟནཏོ. བྲཧྨཏྟནྟི ཧི མཧཱབྲཧྨཏྟཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨིཏྠཱི ཙ ཨིདྷ ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ བྲཧྨཔཱརིསཛྫཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི, ན མཧཱབྲཧྨཱནཾ, པུརིསོ པན ཏཏྠ ན ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦོ. སམཱནེཔི ཙེཏྠ ཨུབྷཡལིངྒཱབྷཱཝེ པུརིསསཎྛཱནཱཝ བྲཧྨཱནོ, ན ཨིཏྠིསཎྛཱནཱ, ཏསྨཱ སུཝུཏྟམེཝེཏཾ.

༡༣༡. ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཐཱ ནིམྦབཱིཛཀོསཱཏཀཱིབཱིཛཱདཱིནི མདྷུརཕལཾ ན ནིབྦཏྟེནྟི, ཨསཱཏཾ ཨམདྷུརམེཝ ནིབྦཏྟེནྟི, ཨེཝཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིནི མདྷུརཝིཔཱཀཾ ན ནིབྦཏྟེནྟི, ཨམདྷུརམེཝ ཝིཔཱཀཾ ནིབྦཏྟེནྟི. ཡཐཱ ཙ ཨུཙྪུབཱིཛསཱལིབཱིཛཱདཱིནི མདྷུརཾ སཱདུརསམེཝ ཕལཾ ནིབྦཏྟེནྟི, ན ཨསཱཏཾ ཀཊུཀཾ, ཨེཝཾ ཀཱཡསུཙརིཏཱདཱིནི མདྷུརམེཝ ཝིཔཱཀཾ ནིབྦཏྟེནྟི, ན ཨམདྷུརཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡཱདིསཾ ཝཔཏེ བཱིཛཾ, ཏཱདིསཾ ཧརཏེ ཕལཾ;

ཀལྱཱཎཀཱརཱི ཀལྱཱཎཾ, པཱཔཀཱརཱི ཙ པཱཔཀ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༢༥༦);

ཏསྨཱ ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཀཱཡདུཙྩརིཏསམངྒཱིཏིཨཱདཱིསུ སམངྒཱིཏི པཉྩཝིདྷཱ སམངྒིཏཱ ཨཱཡཱུཧནསམངྒིཏཱ ཙེཏནཱསམངྒིཏཱ ཀམྨསམངྒིཏཱ ཝིཔཱཀསམངྒིཏཱ, ཨུཔཊྛཱནསམངྒིཏཱཏི. ཏཏྠ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨཱཡཱུཧནསམངྒིཏཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏཐཱ ཙེཏནཱསམངྒིཏཱ. ཡཱཝ པན ཨརཧཏྟཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ སབྦེཔི སཏྟཱ པུབྦེ ཨུཔཙིཏཾ ཝིཔཱཀཱརཧཾ ཀམྨཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཀམྨསམངྒིནོ’’ཏི ཝུཙྩནྟི, ཨེསཱ ཀམྨསམངྒིཏཱ. ཝིཔཱཀསམངྒིཏཱ ཝིཔཱཀཀྑཎེཡེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཱཝ པན སཏྟཱ ཨརཧཏྟཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ ནེསཾ ཏཏོ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ནིརཡེ ཏཱཝ ཨུཔྤཛྫམཱནཱནཾ ཨགྒིཛཱལལོཧཀུམྦྷིཨཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེཧི ནིརཡོ, གབྦྷསེཡྻཀཏྟཾ ཨཱཔཛྫམཱནཱནཾ མཱཏུཀུཙྪི, དེཝེསུ ཨུཔྤཛྫམཱནཱནཾ ཀཔྤརུཀྑཝིམཱནཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེཧི དེཝལོཀོཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤཏྟིནིམིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨིཏི ནེསཾ ཨིམིནཱ ཨུཔྤཏྟིནིམིཏྟཨུཔཊྛཱནེན ཨཔརིམུཏྟཏཱ ཨུཔཊྛཱནསམངྒིཏཱ ནཱམ. སཱ ཙལཏི སེསཱ ནིཙྩལཱ. ནིརཡེ ཧི ཨུཔཊྛིཏེཔི དེཝལོཀོ ཨུཔཊྛཱཏི, དེཝལོཀེ ཨུཔཊྛིཏེཔི ནིརཡོ ཨུཔཊྛཱཏི, མནུསྶལོཀེ ཨུཔཊྛིཏེཔི ཏིརཙྪཱནཡོནི ཨུཔཊྛཱཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཱ ཙ ཨུཔཊྛིཏཱཡཔི མནུསྶལོཀོ ཨུཔཊྛཱཏིཡེཝ.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – སོཎགིརིཔཱདེ ཀིར ཨཙེལཝིཧཱརེ སོཎཏྠེརོ ནཱམ ཨེཀོ དྷམྨཀཐིཀོ, ཏསྶ པིཏཱ སུནཁཛཱིཝིཀོ ཨཧོསི. ཐེརོ ཏཾ པཊིབཱཧནྟོཔི སཾཝརེ ཋཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘མཱ ནསྶི ཛརཀོ’’ཏི མཧལླཀཀཱལེ ཨཀཱམཀཾ པབྦཱཛེསི. ཏསྶ གིལཱནསེཡྻཱཡ ནིཔནྣསྶ ནིརཡོ ཨུཔཊྛཱཏི, སོཎགིརིཔཱདཏོ མཧནྟཱ མཧནྟཱ སུནཁཱ ཨཱགནྟྭཱ ཁཱདིཏུཀཱམཱ ཝིཡ སམྤརིཝཱརེསུཾ. སོ མཧཱབྷཡབྷཱིཏོ – ‘‘ཝཱརེཧི, ཏཱཏ སོཎ, ཝཱརེཧི, ཏཱཏ སོཎཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ མཧཱཐེརཱཏི. ན པསྶསི ཏཱཏཱཏི ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. སོཎཏྠེརོ – ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ མཱདིསསྶ པིཏཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟིསྶཏི, པཏིཊྛཱ’སྶ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི སཱམཎེརེཧི ནཱནཱཔུཔྥཱནི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎེསུ ཏལསནྠརཎཔཱུཛཾ ཨཱསནཔཱུཛཉྩ ཀཱརེཏྭཱ པིཏརཾ མཉྩེན ཙེཏིཡངྒཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཉྩེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཨཡཾ མཧཱཐེར-པཱུཛཱ ཏུམྷཱཀཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཱ ‘ཨཡཾ མེ བྷགཝཱ དུགྒཏཔཎྞཱཀཱརོ’ཏི ཝཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཙིཏྟཾ པསཱདེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ མཧཱཐེརོ པཱུཛཾ དིསྭཱ ཏཐཱ ཀརོནྟོ ཙིཏྟཾ པསཱདེསི, ཏཱཝདེཝསྶ དེཝལོཀོ ཨུཔཊྛཱསི, ནནྡནཝན-ཙིཏྟལཏཱཝན-མིསྶཀཝན-ཕཱརུསཀཝནཝིམཱནཱནི ཙེཝ ནཱཊཀཱནི ཙ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱནི ཝིཡ ཨཧེསུཾ. སོ ‘‘ཨཔེཐ ཨཔེཐ སོཎཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀིམིདཾ ཐེརཱཏི? ཨེཏཱ ཏེ, ཏཱཏ, མཱཏརོ ཨཱགཙྪནྟཱིཏི. ཐེརོ ‘‘སགྒོ ཨུཔཊྛིཏོ མཧཱཐེརསྶཱ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨེཝཾ ཨུཔཊྛཱནསམངྒིཏཱ ཙལཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏཱསུ སམངྒིཏཱསུ ཨིདྷ ཨཱཡཱུཧནཙེཏནཱཀམྨསམངྒིཏཱཝསེན ཀཱཡདུཙྩརིཏསམངྒཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༡༣༢. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོཏི ‘‘ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཝུཏྟེ ཐེརོ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སབྦསུཏྟཾ སམནྣཱཧརིཏྭཱ ཨེཝཾ སསྶིརིཀཾ ཀཏྭཱ དེསིཏསུཏྟསྶ ནཱམ བྷགཝཏཱ ནཱམཾ ན གཧིཏཾ. ཧནྡསྶ ནཱམཾ གཎྷཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ.

ཏསྨཱ ཏིཧ ཏྭནྟིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ –

ཨཱནནྡ, ཡསྨཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཔརིཡཱཡེ ‘‘ཨཊྛཱརས ཁོ ཨིམཱ, ཨཱནནྡ, དྷཱཏུཡོ, ཚ ཨིམཱ, ཨཱནནྡ, དྷཱཏུཡོ’’ཏི ཨེཝཾ བཧུདྷཱཏུཡོ ཝིབྷཏྟཱ, ཏསྨཱ ཏིཧ ཏྭཾ ཨིམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ བཧུདྷཱཏུཀོཏིཔི ནཾ དྷཱརེཧི. ཡསྨཱ པནེཏྠ དྷཱཏུཨཱཡཏནཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཊྛཱནཱཊྛཱནཝསེན ཙཏྟཱརོ པརིཝཊྚཱ ཀཐིཏཱ, ཏསྨཱ ཙཏུཔརིཝཊྚོཏིཔི ནཾ དྷཱརེཧི. ཡསྨཱ ཙ ཨཱདཱསཾ ཨོལོཀེནྟསྶ མུཁནིམིཏྟཾ ཝིཡ ཨིམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ ཨོལོཀེནྟསྶ ཨེཏེ དྷཱཏུཨཱདཡོ ཨཏྠཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ དྷམྨཱདཱསོཏིཔི ནཾ དྷཱརེཧི. ཡསྨཱ ཙ ཡཐཱ ནཱམ པརསེནམདྡནཱ ཡོདྷཱ སངྒཱམཏཱུརིཡཾ པགྒཧེཏྭཱ པརསེནཾ པཝིསིཏྭཱ སཔཏྟེ མདྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཡཾ གཎྷནྟི, ཨེཝམེཝ ཀིལེསསེནམདྡནཱ ཡོགིནོ ཨིདྷ ཝུཏྟཝསེན ཝིཔསྶནཾ པགྒཧེཏྭཱ ཀིལེསེ མདྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨརཧཏྟཛཡཾ གཎྷནྟི, ཏསྨཱ ཨམཏདུནྡུབྷཱིཏིཔི ནཾ དྷཱརེཧི. ཡསྨཱ ཙ ཡཐཱ སངྒཱམཡོདྷཱ པཉྩཱཝུདྷཾ གཧེཏྭཱ པརསེནཾ ཝིདྡྷཾསེཏྭཱ ཛཡཾ གཎྷནྟི, ཨེཝཾ ཡོགིནོཔི ཨིདྷ ཝུཏྟཾ ཝིཔསྶནཱཝུདྷཾ གཧེཏྭཱ ཀིལེསསེནཾ ཝིདྡྷཾསེཏྭཱ ཨརཧཏྟཛཡཾ གཎྷནྟི. ཏསྨཱ ཨནུཏྟརོ སངྒཱམཝིཛཡོཏིཔི ནཾ དྷཱརེཧཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བཧུདྷཱཏུཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཨིསིགིལིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨིསིགིལིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཉྙཱཝ སམཉྙཱ ཨཧོསཱིཏི ཨིསིགིལིསྶ ཨིསིགིལཱིཏི སམཉྙཱཡ ཨུཔྤནྣཀཱལེ ཝེབྷཱརོ ན ཝེབྷཱརོཏི པཉྙཱཡིཏྠ, ཨཉྙཱཡེཝསྶ སམཉྙཱ ཨཧོསི. ཨཉྙཱ པཉྙཏྟཱིཏི ཨིདཾ པུརིམཔདསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏདཱ ཀིར བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡེ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡསྨིཾ ཋཱནེ ནིསིནྣཱནཾ པཉྩ པབྦཏཱ པཉྙཱཡནྟི, ཏཏྠ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨིམེ པཉྩ པབྦཏེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱཙིཀྑི. ཏཏྠ ན བྷགཝཏོ པབྦཏེཧི ཨཏྠོ ཨཏྠི, ཨིཏི ཨིམེསུ པན པབྦཏེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ ཀཐིཡམཱནེསུ ཨིསིགིལིསྶ ཨིསིགིལིབྷཱཝོ ཀཐེཏབྦོ ཧོཏི. ཏསྨིཾ ཀཐིཡམཱནེ པདུམཝཏིཡཱ པུཏྟཱནཾ པཉྩསཏཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ནཱམཱནི ཙེཝ པདུམཝཏིཡཱ ཙ པཏྠནཱ ཀཐེཏབྦཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི བྷགཝཱ ཨིམཾ པཉྩ པབྦཏཔཊིཔཱཊིཾ ཨཱཙིཀྑི.

པཝིསནྟཱ དིསྶནྟི པཝིཊྛཱ ན དིསྶནྟཱིཏི ཡཐཱཕཱསུཀཊྛཱནེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱ ཨཱགནྟྭཱ ཙེཏིཡགབྦྷེ ཡམཀམཧཱདྭཱརཾ ཝིཝརནྟཱ ཝིཡ ཏཾ པབྦཏཾ དྭེདྷཱ ཀཏྭཱ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཱནི མཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ ཝསིཾསུ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨིམེ ཨིསཱིཏི ཨིམེ པཙྩེཀབུདྡྷཨིསཱི.

ཀདཱ པན ཏེ ཏཏྠ ཝསིཾསུ? ཨཏཱིཏེ ཀིར ཨནུཔྤནྣེ ཏཐཱགཏེ བཱརཱཎསིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཨེཀསྨིཾ གཱམཀེ ཨེཀཱ ཀུལདྷཱིཏཱ ཁེཏྟཾ རཀྑམཱནཱ ཨེཀསྶ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཉྩཧི ལཱཛཱསཏེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཾ པདུམཔུཔྥཾ དཏྭཱ པཉྩ པུཏྟསཏཱནི པཏྠེསི. ཏསྨིཾཡེཝ ཙ ཁཎེ པཉྩསཏཱ མིགལུདྡཀཱ མདྷུརམཾསཾ དཏྭཱ ‘‘ཨེཏིསྶཱ པུཏྟཱ བྷཝེཡྻཱམཱ’’ཏི པཏྠཡིཾསུ. སཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ, ཏཏོ ཙུཏཱ ཛཱཏསྶརེ པདུམགབྦྷེ ནིབྦཏྟི. ཏམེཀོ ཏཱཔསོ དིསྭཱ པཊིཛགྒི, ཏསྶཱ ཝིཙརནྟིཡཱཝ པཱདུདྡྷཱརེ པཱདུདྡྷཱརེ བྷཱུམིཏོ པདུམཱནི ཨུཊྛཧནྟི. ཨེཀོ ཝནཙརཀོ དིསྭཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ནཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཾ ཨཀཱསི, ཏསྶཱ གབྦྷོ སཎྛཱསི. མཧཱཔདུམཀུམཱརོ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ཝསི, སེསཱ གབྦྷམལཾ ནིསྶཱ ནིབྦཏྟཱ. ཝཡཔྤཏྟཱ ཨུཡྻཱནེ པདུམསྶརེ ཀཱིལ༹ནྟཱ ཨེཀེཀསྨིཾ པདུམེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཁཡཝཡཾ པཊྛཔེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟཡིཾསུ. ཨཡཾ ཏེསཾ བྱཱཀརཎགཱཐཱ ཨཧོསི –

‘‘སརོརུཧཾ པདུམཔལཱསཔཏྟཛཾ, སུཔུཔྥིཏཾ བྷམརགཎཱནུཙིཎྞཾ;

ཨནིཙྩཏཱཡུཔགཏཾ ཝིདིཏྭཱ, ཨེཀོ ཙརེ ཁགྒཝིསཱཎཀཔྤོ’’ཏི.

ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཏེ ཏཏྠ ཝསིཾསུ, ཏདཱ ཙསྶ པབྦཏསྶ ཨིསིགིལཱིཏི སམཉྙཱ ཨུདཔཱདི.

༡༣༥. ཡེ སཏྟསཱརཱཏི ཨརིཊྛོ ཨུཔརིཊྛོ ཏགརསིཁཱི ཡསསྶཱི སུདསྶནོ པིཡདསྶཱི གནྡྷཱརོ པིཎྜོལོ ཨུཔཱསབྷོ ནཱིཏོ ཏཐོ སུཏཝཱ བྷཱཝིཏཏྟོཏི ཏེརསནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ནཱམཱནི ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེསཉྩ ཨཉྙེསཉྩ གཱཐཱབནྡྷེན ནཱམཱནི ཨཱཙིཀྑནྟོ ཡེ སཏྟསཱརཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཏྟསཱརཱཏི སཏྟཱནཾ སཱརབྷཱུཏཱ. ཨནཱིགྷཱཏི ནིདྡུཀྑཱ. ནིརཱསཱཏི ནིཏྟཎྷཱ.

དྭེ ཛཱལིནོཏི ཙཱུལ༹ཛཱལི མཧཱཛཱལཱིཏི དྭེ ཛཱལིནཱམཀཱ. སནྟཙིཏྟོཏི ཨིདམྤི ཨེཀསྶ ནཱམམེཝ. པསྶི ཛཧི ཨུཔདྷིདུཀྑམཱུལནྟི ཨེཏྠ པསྶི ནཱམ སོ པཙྩེཀབུདྡྷོ, དུཀྑསྶ པན མཱུལཾ ཨུཔདྷིཾ ཛཧཱིཏི ཨཡམསྶ ཐུཏི. ཨཔརཱཛིཏོཏིཔི ཨེཀསྶ ནཱམམེཝ.

སཏྠཱ པཝཏྟཱ སརབྷངྒོ ལོམཧཾསོ ཨུཙྩངྒམཱཡོཏི ཨིམེ པཉྩ ཛནཱ. ཨསིཏོ ཨནཱསཝོ མནོམཡོཏི ཨིམེཔི ཏཡོ ཛནཱ. མཱནཙྪིདོ ཙ བནྡྷུམཱཏི བནྡྷུམཱ ནཱམ ཨེཀོ, མཱནསྶ པན ཚིནྣཏྟཱ མཱནཙྪིདོཏི ཝུཏྟོ. ཏདཱདྷིམུཏྟོཏིཔི ནཱམམེཝ.

ཀེཏུམྦྷརཱགོ ཙ མཱཏངྒོ ཨརིཡོཏི ཨིམེ ཏཡོ ཛནཱ. ཨཐཙྩུཏོཏི ཨཐ ཨཙྩུཏོ. ཨཙྩུཏགཱམབྱཱམངྐོཏི ཨིམེ དྭེ ཛནཱ. ཁེམཱབྷིརཏོ ཙ སོརཏོཏི ཨིམེ དྭེཡེཝ.

སཡ྄ཧོ ཨནོམནིཀྐམོཏི སཡ྄ཧོ ནཱམ སོ བུདྡྷོ, ཨནོམཝཱིརིཡཏྟཱ པན ཨནོམནིཀྐམོཏི ཝུཏྟོ. ཨཱནནྡོ ནནྡོ ཨུཔནནྡོ དྭཱདསཱཏི ཙཏྟཱརོ ཨཱནནྡཱ, ཙཏྟཱརོ ནནྡཱ ཙཏྟཱརོ ཨུཔནནྡཱཏི ཨེཝཾ དྭཱདས. བྷཱརདྭཱཛོ ཨནྟིམདེཧདྷཱརཱིཏི བྷཱརདྭཱཛོ ནཱམ སོ བུདྡྷོ. ཨནྟིམདེཧདྷཱརཱིཏི ཐུཏི.

ཏཎྷཙྪིདོཏི སིཁརིསྶཱཡཾ ཐུཏི. ཝཱིཏརཱགོཏི མངྒལསྶ ཐུཏི. ཨུསབྷཙྪིདཱ ཛཱལིནིཾ དུཀྑམཱུལནྟི ཨུསབྷོ ནཱམ སོ བུདྡྷོ དུཀྑམཱུལབྷཱུཏཾ ཛཱལིནིཾ ཨཙྪིདཱཏི ཨཏྠོ. སནྟཾ པདཾ ཨཛ྄ཛྷགམོཔནཱིཏོཏི ཨུཔནཱིཏོ ནཱམ སོ བུདྡྷོ སནྟཾ པདཾ ཨཛ྄ཛྷགམཱ. ཝཱིཏརཱགོཏིཔི ཨེཀསྶ ནཱམམེཝ. སུཝིམུཏྟཙིཏྟོཏི ཨཡཾ ཀཎྷསྶ ཐུཏི.

ཨེཏེ ཙ ཨཉྙེ ཙཱཏི ཨེཏེ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱ ཙ པཱལི༹ཡཾ ཨནཱགཏཱ ཨཉྙེ ཙ ཨེཏེསཾ ཨེཀནཱམཀཱཡེཝ. ཨིམེསུ ཧི པཉྩསུ པཙྩེཀབུདྡྷསཏེསུ དྭེཔི ཏཡོཔི དསཔི དྭཱདསཔི ཨཱནནྡཱདཡོ ཝིཡ ཨེཀནཱམཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨིཏི པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏནཱམེཧེཝ སབྦེསཾ ནཱམཱནི ཝུཏྟཱནི ཧོནྟཱིཏི ཨིཏོ པརཾ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཨཝཏྭཱ ‘‘ཨེཏེ ཙ ཨཉྙེ ཙཱ’’ཏི ཨཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨིསིགིལིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. མཧཱཙཏྟཱརཱིསཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱཙཏྟཱརཱིསཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨརིཡནྟི ནིདྡོསཾ ལོཀུཏྟརཾ, ནིདྡོསཉྷི ‘‘ཨརིཡ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. སམྨཱསམཱདྷིནྟི མགྒསམཱདྷིཾ. སཨུཔནིསནྟི སཔཙྩཡཾ. སཔརིཀྑཱརནྟི སཔརིཝཱརཾ.

པརིཀྑཏཱཏི པརིཝཱརིཏཱ. སམྨཱདིཊྛི པུབྦངྒམཱ ཧོཏཱིཏི དྭིདྷཱ སམྨཱདིཊྛི པུབྦངྒམཱ ཧོཏི པུརེཙཱརིཀཱ ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི ཙ མགྒསམྨཱདིཊྛི ཙ. ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི ཏེབྷཱུམཀསངྑཱརེ ཨནིཙྩཱདིཝསེན པརིཝཱིམཾསཏི; མགྒསམྨཱདིཊྛི པན པརིཝཱིམཾསནཔརིཡོསཱནེ བྷཱུམིལདྡྷཾ ཝཊྚཾ སམུགྒྷཱཊཡམཱནཱ ཝཱུཔསམཡམཱནཱ སཱིཏུདཀགྷཊསཧསྶཾ མཏྠཀེ ཨཱསིཉྩམཱནཱ ཝིཡ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ ཧི ཁེཏྟཾ ཀུརུམཱནོ ཀསྶཀོ པཋམཾ ཨརཉྙེ རུཀྑེ ཚིནྡཏི, པཙྪཱ ཨགྒིཾ དེཏི, སོ ཨགྒི པཋམཾ ཚིནྣེ རུཀྑེ ཨནཝསེསེ ཛྷཱཔེཏི, ཨེཝམེཝ ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི པཋམཾ ཨནིཙྩཱདིཝསེན སངྑཱརེ ཝཱིམཾསཏི, མགྒསམྨཱདིཊྛི ཏཱཡ ཝཱིམཾསནཏྠཾ སངྑཱརེ པུན ཨཔྤཝཏྟིཝསེན སམུགྒྷཱཊཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, སཱ དུཝིདྷཱཔི ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ.

མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི པཛཱནཱཏཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཨཱརམྨཎཏོ པཛཱནཱཏི, སམྨཱདིཊྛིཾ ཀིཙྩཏོ ཨསམྨོཧཏོ པཛཱནཱཏི. སཱསྶ ཧོཏི སམྨཱདིཊྛཱིཏི སཱ ཨེཝཾ པཛཱནནཱ ཨསྶ སམྨཱདིཊྛི ནཱམ ཧོཏི.

དྭཱཡཾ ཝདཱམཱིཏི དྭཡཾ ཝདཱམི, དུཝིདྷཀོཊྛཱསཾ ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ. པུཉྙབྷཱགིཡཱཏི པུཉྙཀོཊྛཱསབྷཱུཏཱ. ཨུཔདྷིཝེཔཀྐཱཏི ཨུཔདྷིསངྑཱཏསྶ ཝིཔཱཀསྶ དཱཡིཀཱ.

པཉྙཱ པཉྙིནྡྲིཡནྟིཨཱདཱིསུ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨམཏདྭཱརཾ པཉྙཔེཏི དསྶེཏཱིཏི པཉྙཱ. ཏསྨིཾ ཨཏྠེ ཨིནྡཏྟཾ ཀརོཏཱིཏི པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཨཝིཛྫཱཡ ན ཀམྤཏཱིཏི པཉྙཱབལཾ. བོཛ྄ཛྷངྒཔྤཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཙཏུསཙྩདྷམྨེ ཝིཙིནཱཏཱིཏི དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. མགྒསམྤཏྟིཡཱ པསཊྛཱ སོབྷནཱ དིཊྛཱིཏི སམྨཱདིཊྛི. ཨརིཡམགྒསྶ ཨངྒནྟི མགྒངྒཾ. སོཏི སོ བྷིཀྑུ. པཧཱནཱཡཱཏི པཛཧནཏྠཱཡ. ཨུཔསམྤདཱཡཱཏི པཊིལཱབྷཏྠཱཡ. སམྨཱཝཱཡཱམོཏི ནིཡྻཱནིཀོ ཀུསལཝཱཡཱམོ. སཏོཏི སཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ. ཨནུཔརིདྷཱཝནྟི ཨནུཔརིཝཏྟནྟཱིཏི སཧཛཱཏཱ ཙ པུརེཛཱཏཱ ཙ ཧུཏྭཱ པརིཝཱརེནྟི. ཨེཏྠ ཧི སམྨཱཝཱཡཱམོ ཙ སམྨཱསཏི ཙ ལོཀུཏྟརསམྨཱདིཊྛིཾ སཧཛཱཏཱ པརིཝཱརེནྟི རཱཛཱནཾ ཝིཡ ཨེཀརཐེ ཋིཏཱ ཨསིགྒཱཧཚཏྟགྒཱཧཱ. ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི པན པུརེཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ པརིཝཱརེཏི རཐསྶ པུརཏོ པཏྟིཀཱདཡོ ཝིཡ. དུཏིཡཔབྦཏོ པཊྛཱཡ པན སམྨཱསངྐཔྤཱདཱིནཾ ཏཡོཔི སཧཛཱཏཔརིཝཱརཱཝ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༣༧. མིཙྪཱསངྐཔྤོཏི པཛཱནཱཏཱིཏི མིཙྪཱསངྐཔྤཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ལཀྑཎཔཊིཝེདྷེན ཨཱརམྨཎཏོ པཛཱནཱཏི སམྨཱསངྐཔྤཾ ཀིཙྩཏོ ཨསམྨོཧཏོ པཛཱནཱཏི. ཨིཏོ ཨཔརེསུ སམྨཱཝཱཙཱདཱིསུཔི ཨེཝམེཝ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཀཱམསངྐཔྤཱདཡོ དྭེདྷཱཝིཏཀྐསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༢༠༦) ཝུཏྟཱཡེཝ.

ཏཀྐོཏིཨཱདཱིསུ ཏཀྐནཝསེན ཏཀྐོ. སྭེཝ ཙ ཨུཔསགྒེན པདཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཝིཏཀྐོཏི ཝུཏྟོ, སྭེཝ སངྐཔྤནཝསེན སངྐཔྤོ. ཨེཀགྒོ ཧུཏྭཱ ཨཱརམྨཎེ ཨཔྤེཏཱིཏི ཨཔྤནཱ. ཨུཔསགྒེན པན པདཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ བྱཔྤནཱཏི ཝུཏྟཾ. ཙེཏསོ ཨབྷིནིརོཔནཱཏི ཙིཏྟསྶ ཨབྷིནིརོཔནཱ. ཝིཏཀྐསྨིཉྷི སཏི ཝིཏཀྐོ ཨཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིརོཔེཏི ཝིཏཀྐེ པན ཨསཏི ཨཏྟནོཡེཝ དྷམྨཏཱཡ ཙིཏྟཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨབྷིརུཧཏི ཛཱཏིསམྤནྣོ ཨབྷིཉྙཱཏཔུརིསོ ཝིཡ རཱཛགེཧཾ. ཨནབྷིཉྙཱཏསྶ ཧི པཊིཧཱརེན ཝཱ དོཝཱརིཀེན ཝཱ ཨཏྠོ ཧོཏི, ཨབྷིཉྙཱཏཾ ཛཱཏིསམྤནྣཾ སབྦེ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱ ཛཱནནྟཱིཏི ཨཏྟནོཝ དྷམྨཏཱཡ ནིཀྑམཏི ཙེཝ པཝིསཏི ཙ, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝཱཙཾ སངྑརོཏཱིཏི ཝཙཱིསངྑཱརོ. ཨེཏྠ ཙ ལོཀིཡཝིཏཀྐོ ཝཱཙཾ སངྑརོཏི, ན ལོཀུཏྟརོ. ཀིཉྩཱཔི ན སངྑརོཏི, ཝཙཱིསངྑཱརོཏྭེཝ ཙ པནསྶ ནཱམཾ ཧོཏི. སམྨཱསངྐཔྤཾ ཨནུཔརིདྷཱཝནྟཱིཏི ལོཀུཏྟརསམྨཱསངྐཔྤཾ པརིཝཱརེནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཏཡོཔི ནེཀྑམྨསངྐཔྤཱདཡོ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱཙིཏྟེསུ ལབྦྷནྟི, མགྒཀྑཎེ པན ཏིཎྞམྤི ཀཱམསངྐཔྤཱདཱིནཉྩ པདཙྪེདཾ སམུགྒྷཱཏཾ ཀརོནྟོ མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནོ ཨེཀོཝ སམྨཱསངྐཔྤོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནེཀྑམྨསངྐཔྤཱདིཝསེན ཏཱིཎི ནཱམཱནི ལབྷཏི. པརཏོ སམྨཱཝཱཙཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༣༨. མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱིཏིཨཱདཱིསུ ཝིརཏིཔི ཙེཏནཱཔི ཝཊྚཏི. ཨཱརཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེཧི ཨཱརཀཱ རམཏཱིཏི ཨཱརཏི. ཝིནཱ ཏེཧི རམཏཱིཏི ཝིརཏི. ཏཏོ ཏཏོ པཊིནིཝཏྟཱཝ ཧུཏྭཱ ཏེཧི ཝིནཱ རམཏཱིཏི པཊིཝིརཏི. ཨུཔསགྒཝསེན ཝཱ པདཾ ཝཌྜྷིཏཾ, སབྦམིདཾ ཨོརམནབྷཱཝསྶེཝ ཨདྷིཝཙནཾ. ཝེརཾ མཎཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི ཝེརམཎི. ཨིདམྤི ཨོརམནསྶེཝ ཝེཝཙནཾ.

༡༣༩. པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཙེཏནཱ ཝིརཏཱིཏི ཨུབྷཡམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ.

༡༤༠. ཀུཧནཱཏིཨཱདཱིསུ ཏིཝིདྷེན ཀུཧནཝཏྠུནཱ ལོཀཾ ཨེཏཱཡ ཀུཧཡནྟི ཝིམྷཱཔཡནྟཱིཏི ཀུཧནཱ. ལཱབྷསཀྐཱརཏྠིཀཱ ཧུཏྭཱ ཨེཏཱཡ ལཔནྟཱིཏི ལཔནཱ. ནིམིཏྟཾ སཱིལམེཏེསནྟི ནེམིཏྟིཀཱ, ཏེསཾ བྷཱཝོ ནེམིཏྟིཀཏཱ. ནིཔྤེསོ སཱིལམེཏེསནྟི ནིཔྤེསིཀཱ, ཏེསཾ བྷཱཝོ ནིཔྤེསིཀཏཱ. ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནྟི མགྒནྟི པརིཡེསནྟཱིཏི ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཱ, ཏེསཾ བྷཱཝོ ལཱབྷེན ལཱབྷཾ ནིཛིགཱིསནཏཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརེན པནེཏཱ ཀུཧནཱདིཀཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སཱིལནིདྡེསེཡེཝ པཱལི༹ཉྩ ཨཊྛཀཐཉྩ ཨཱཧརིཏྭཱ པཀཱསིཏཱ. མིཙྪཱཨཱཛཱིཝསྶ པཧཱནཱཡཱཏི ཨེཏྠ ན ཀེཝལཾ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏོཝ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, ཨཱཛཱིཝཧེཏུ པན པཝཏྟིཏཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཡོ སཏྟཀམྨཔཐཙེཏནཱཔི མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོཝ. ཏཱསཾཡེཝ སཏྟནྣཾ ཙེཏནཱནཾ པདཔཙྪེདཾ སམུགྒྷཱཏཾ ཀུརུམཱནཾ མགྒངྒཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨུཔྤནྣཱ ཝིརཏི སམྨཱཨཱཛཱིཝོ ནཱམ.

༡༤༡. སམྨཱདིཊྛིསྶཱཏི མགྒསམྨཱདིཊྛིཡཾ ཋིཏསྶ པུགྒལསྶ. སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏཱིཏི མགྒསམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི, ཕལསམྨཱདིཊྛིསྶཔི ཕལསམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སམྨཱཉཱཎསྶ སམྨཱཝིམུཏྟཱིཏི ཨེཏྠ པན མགྒསམྨཱསམཱདྷིམྷི ཋིཏསྶ མགྒཔཙྩཝེཀྑཎཾ སམྨཱཉཱཎཾ པཧོཏི, ཕལསམྨཱསམཱདྷིམྷི ཋིཏསྶ ཕལཔཙྩཝེཀྑཎཾ སམྨཱཉཱཎཾ པཧོཏི. མགྒཔཙྩཝེཀྑཎསམྨཱཉཱཎེ ཙ ཋིཏསྶ མགྒསམྨཱཝིམུཏྟི པཧོཏི, ཕལཔཙྩཝེཀྑཎསམྨཱཉཱཎེ ཋིཏསྶ ཕལསམྨཱཝིམུཏྟི པཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཋཔེཏྭཱ ཨཊྛ ཕལངྒཱནི སམྨཱཉཱཎཾ པཙྩཝེཀྑཎཾ ཀཏྭཱ སམྨཱཝིམུཏྟིཾ ཕལཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ.

༡༤༢. སམྨཱདིཊྛིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛི ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཝསེསནིཀཱཡབྷཱཎཀཱ ཕལཾ ཀཐིཏནྟི ཝདནྟི, མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཱ པན དསནྣཾ ནིཛྫརཝཏྠཱུནཾ ཨཱགཏཊྛཱནེ མགྒོ ཀཐིཏོཏི ཝདནྟི. ཏཏྠ དསྶནཊྛེན སམྨཱདིཊྛི ཝེདིཏབྦཱ, ཝིདིཏཀརཎཊྛེན སམྨཱཉཱཎཾ, ཏདདྷིམུཏྟཊྛེན སམྨཱཝིམུཏྟི.

ཝཱིསཏི ཀུསལཔཀྑཱཏི སམྨཱདིཊྛིཨཱདཡོ དས, ‘‘སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ དསཱཏི ཨེཝཾ ཝཱིསཏི ཀུསལཔཀྑཱ ཧོནྟི. ཝཱིསཏི ཨཀུསལཔཀྑཱཏི ‘‘མིཙྪཱདིཊྛི ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ མིཙྪཱདིཊྛིཨཱདཡོ དས, ‘‘ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝུཏྟཱ དས ཙཱཏི ཨེཝཾ ཝཱིསཏི ཨཀུསལཔཀྑཱ ཝེདིཏབྦཱ. མཧཱཙཏྟཱརཱིསཀོཏི མཧཱཝིཔཱཀདཱནེན མཧནྟཱནཾ ཀུསལཔཀྑིཀཱནཉྩེཝ ཨཀུསལཔཀྑིཀཱནཉྩ ཙཏྟཱརཱིསཱཡ དྷམྨཱནཾ པཀཱསིཏཏྟཱ མཧཱཙཏྟཱརཱིསཀོཏི.

ཨིམསྨིཉྩ པན སུཏྟེ པཉྩ སམྨཱདིཊྛིཡོ ཀཐིཏཱ ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི ཀམྨསྶཀཏཱསམྨཱདིཊྛི མགྒསམྨཱདིཊྛི ཕལསམྨཱདིཊྛི པཙྩཝེཀྑཎཱསམྨཱདིཊྛཱིཏི. ཏཏྠ ‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཾ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི ནཱམ. ‘‘ཨཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ ཀམྨསྶཀཏཱསམྨཱདིཊྛི ནཱམ. ‘‘སམྨཱདིཊྛིསྶ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ པན མགྒསམྨཱདིཊྛི ཕལསམྨཱདིཊྛཱིཏི དྭེཔི ཀཐིཏཱ. ‘‘སམྨཱཉཱཎཾ པཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཏྠ པན པཙྩཝེཀྑཎཱསམྨཱདིཊྛི ཀཐིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༤༣. སམྨཱདིཊྛིཾ ཙེ བྷཝཾ གརཧཏཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛི ནཱམཱཡཾ སོབྷནཱཏི ཝདནྟོཔི སམྨཱདིཊྛི ནཱམཱཡཾ ན སོབྷནཱཏི ཝདནྟོཔི སམྨཱདིཊྛིཾ གརཧཏི ནཱམ. ཨོཀྐལཱཏི ཨོཀྐལཛནཔདཝཱསིནོ. ཝསྶབྷཉྙཱཏི ཝསྶོ ཙ བྷཉྙོ ཙཱཏི དྭེ ཛནཱ. ཨཧེཏུཝཱདཱཏི ནཏྠི ཧེཏུ ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱཏི ཨེཝམཱདིཝཱདིནོ. ཨཀིརིཡཝཱདཱཏི ཀརོཏོ ན ཀརཱིཡཏི པཱཔནྟི ཨེཝཾ ཀིརིཡཔཊིཀྑེཔཝཱདིནོ. ནཏྠིཀཝཱདཱཏི ནཏྠི དིནྣནྟིཨཱདིཝཱདིནོ. ཏེ ཨིམེསུ ཏཱིསུཔི དསྶནེསུ ཨོཀྐནྟནིཡཱམཱ ཨཧེསུཾ. ཀཐཾ པནེཏེསུ ནིཡཱམོ ཧོཏཱིཏི. ཡོ ཧི ཨེཝརཱུཔཾ ལདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣོ སཛ྄ཛྷཱཡཏི ཝཱིམཾསཏི, ཏསྶ ‘‘ནཏྠི ཧེཏུ ནཏྠི པཙྩཡོ ཀརོཏོ ན ཀརཱིཡཏི པཱཔཾ, ནཏྠི དིནྣཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨུཙྪིཛྫཏཱི’’ཏི ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ མིཙྪཱསཏི སནྟིཊྛཏི, ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི, ཛཝནཱནི ཛཝནྟི. པཋམཛཝནེ སཏེཀིཙྪོ ཧོཏི, ཏཐཱ དུཏིཡཱདཱིསུ. སཏྟམེ བུདྡྷཱནམྤི ཨཏེཀིཙྪོ ཨནིཝཏྟཱི ཨརིཊྛཀཎྜཀསདིསོ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཀོཙི ཨེཀཾ དསྶནཾ ཨོཀྐམཏི, ཀོཙི དྭེ, ཀོཙི ཏཱིཎིཔི, ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཀོཝ ཧོཏི, པཏྟོ སགྒམགྒཱཝརཎཉྩེཝ མོཀྑམགྒཱཝརཎཉྩ. ཨབྷབྦོ ཏསྶ ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨནནྟརཾ སགྒམྤི གནྟུཾ, པགེཝ མོཀྑཾ, ཝཊྚཁཱཎུ ནཱམེས སཏྟོ པཐཝཱིགོཔཀོ, ཡེབྷུཡྻེན ཨེཝརཱུཔསྶ བྷཝཏོ ཝུཊྛཱནཾ ནཏྠི. ཝསྶབྷཉྙཱཔི ཨེདིསཱ ཨཧེསུཾ. ནིནྡཱབྱཱརོསཨུཔཱརམྦྷབྷཡཱཏི ཨཏྟནོ ནིནྡཱབྷཡེན གྷཊྚནབྷཡེན ཨུཔཝཱདབྷཡེན ཙཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཙཏྟཱརཱིསཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཉྙེཧི ཙཱཏི ཋཔེཏྭཱ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏེ དས ཐེརེ ཨཉྙེཧིཔི ཨབྷིཉྙཱཏེཧི བཧཱུཧི སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ. ཏདཱ ཀིར མཧཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨཧོསི ཨཔརིཙྪིནྣགཎནོ.

ཨོཝདནྟི ཨནུསཱསནྟཱིཏི ཨཱམིསསངྒཧེན དྷམྨསངྒཧེན ཙཱཏི དྭཱིཧི སངྒཧེཧི སངྒཎྷིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནོཝཱདཱནུསཱསནཱིཧི ཨོཝདནྟི ཙ ཨནུསཱསནྟི ཙ. ཏེ ཙཱཏི ཙཀཱརོ ཨཱགམསནྡྷིམཏྟཾ. ཨུལཱ༹རཾ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསཾ ཛཱནནྟཱིཏི སཱིལཔརིཔཱུརཎཱདིཏོ པུབྦཝིསེསཏོ ཨུལཱ༹རཏརཾ ཨཔརཾ ཀསིཎཔརིཀམྨཱདིཝིསེསཾ ཛཱནནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༤༥. ཨཱརདྡྷོཏི ཏུཊྛོ. ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱཏི ཨཔྤཏྟསྶ ཨརཧཏྟསྶ པཱཔུཎནཏྠཾ. སེསཔདདྭཡེཔི ཨཡམེཝ ཨཏྠོ. ཀོམུདིཾ ཙཱཏུམཱསིནིནྟི པཙྪིམཀཏྟིཀཙཱཏུམཱསཔུཎྞམཾ. སཱ ཧི ཀུམུདཱནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཀོམུདཱི, ཙཏུནྣཾ ཝསྶིཀཱནཾ མཱསཱནཾ པརིཡོསཱནཏྟཱ ཙཱཏུམཱསིནཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཱགམེསྶཱམཱིཏི ཨུདིཀྑིསྶཱམི, ཨཛྫ ཨཔཝཱརེཏྭཱ ཡཱཝ སཱ ཨཱགཙྪཏི, ཏཱཝ ཀཏྠཙི ཨགནྟྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི བྷིཀྑཱུནཾ པཝཱརཎསངྒཧཾ ཨནུཛཱནནྟོ ཨེཝམཱཧ.

པཝཱརཎསངྒཧོ ནཱམ ཉཏྟིདུཏིཡེན ཀམྨེན དིཡྻཏི ཀསྶ པནེས དིཡྻཏི, ཀསྶ ན དིཡྻཏཱིཏི. ཨཀཱརཀསྶ ཏཱཝ བཱལཔུཐུཛྫནསྶ ན དིཡྻཏི, ཏཐཱ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀསྶ ཙེཝ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཙ. ཡསྶ པན སམཐོ ཝཱ ཏརུཎོ ཧོཏི ཝིཔསྶནཱ ཝཱ, ཏསྶ དིཡྻཏི. བྷགཝཱཔི ཏདཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ པརིཝཱིམཾསནྟོ སམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཏརུཎབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ – ‘‘མཡི ཨཛྫ པཝཱརེནྟེ དིསཱསུ ཝསྶཾཝུཊྛཱ བྷིཀྑཱུ ཨིདྷ ཨོསརིསྶནྟི. ཏཏོ ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ཝུཌྜྷཏརེཧི བྷིཀྑཱུཧི སེནཱསནེ གཧིཏེ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. སཙེཔི ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཱམི, ཨིམེསཾ ཝསནཊྛཱནཾ དུལླབྷམེཝ བྷཝིསྶཏི. མཡི པན ཨཔཝཱརེནྟེ བྷིཀྑཱུཔི ཨིམཾ སཱཝཏྠིཾ ན ཨོསརིསྶནྟི, ཨཧམྤི ཙཱརིཀཾ ན པཀྐམིསྶཱམི, ཨེཝཾ ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཔལིབུདྡྷཾ བྷཝིསྶཏི. ཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེ ཕཱསུ ཝིཧརནྟཱ སམཐཝིཔསྶནཱ ཐཱམཛཱཏཱ ཀཏྭཱ ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ སཀྑིསྶནྟཱི’’ཏི སོ ཏཾདིཝསཾ ཨཔཝཱརེཏྭཱ ཀཏྟིཀཔུཎྞམཱཡཾ པཝཱརེསྶཱམཱིཏི བྷིཀྑཱུནཾ པཝཱརཎསངྒཧཾ ཨནུཛཱནི. པཝཱརཎསངྒཧསྨིཉྷི ལདྡྷེ ཡསྶ ནིསྶཡཔཊིཔནྣསྶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ པཀྐམནྟི, སོཔི ‘‘སཙེ པཏིརཱུཔོ ནིསྶཡདཱཡཀོ ཨཱགམིསྶཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཡཱཝ གིམྷཱནཾ པཙྪིམམཱསཱ ཝསིཏུཾ ལབྷཏི. སཙེཔི སཊྛིཝསྶཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, ཏསྶ སེནཱསནཾ གཧེཏུཾ ན ལབྷནྟི. ཨཡཉྩ པན པཝཱརཎསངྒཧོ ཨེཀསྶ དིནྣོཔི སབྦེསཾ དིནྣོཡེཝ ཧོཏི.

སཱཝཏྠིཾ ཨོསརནྟཱིཏི བྷགཝཏཱ པཝཱརཎསངྒཧོ དིནྣོཏི སུཏསུཏཊྛཱནེཡེཝ ཡཐཱསབྷཱཝེན ཨེཀཾ མཱསཾ ཝསིཏྭཱ ཀཏྟིཀཔུཎྞམཱཡ ཨུཔོསཐཾ ཀཏྭཱ ཨོསརནྟེ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. པུབྦེནཱཔརནྟི ཨིདྷ ཏརུཎསམཐཝིཔསྶནཱསུ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ སམཐཝིཔསྶནཱ ཐཱམཛཱཏཱ ཨཀཾསུ, ཨཡཾ པུབྦེ ཝིསེསོ ནཱམ. ཏཏོ སམཱཧིཏེན ཙིཏྟེན སངྑཱརེ སམྨསིཏྭཱ ཀེཙི སོཏཱཔཏྟིཕལཾ…པེ… ཀེཙི ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀརིཾསུ. ཨཡཾ ཨཔརོ ཨུལཱ༹རོ ཝིསེསོ ནཱམ.

༡༤༦. ཨལནྟི ཡུཏྟཾ. ཡོཛནགཎནཱནཱིཏི ཨེཀཾ ཡོཛནཾ ཡོཛནམེཝ, དསཔི ཡོཛནཱནི ཡོཛནཱནེཝ, ཏཏོ ཨུདྡྷཾ ཡོཛནགཎནཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིདྷ པན ཡོཛནསཏམྤི ཡོཛནསཧསྶམྤི ཨདྷིཔྤེཏཾ. པུཊོསེནཱཔཱིཏི པུཊོསཾ ཝུཙྩཏི པཱཐེཡྻཾ. ཏཾ པཱཐེཡྻཾ གཧེཏྭཱཔི ཨུཔསངྐམིཏུཾ ཡུཏྟམེཝཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘པུཊཾསེནཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ – པུཊོ ཨཾསེ ཨསྶཱཏི པུཊཾསོ, ཏེན པུཊཾསེན, ཨཾསེ པཱཐེཡྻཔུཊཾ ཝཧནྟེནཱཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༡༤༧. ཨིདཱནི ཨེཝརཱུཔེཧི ཙརཎེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨེཏྠ བྷིཀྑཱུ ཨཏྠཱིཏི དསྶེཏུཾ སནྟི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནནྟིཨཱདཱིནི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨབྷིནིཝིཊྛཀམྨཊྛཱནདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱནི. ཏཏྠ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ ཀཐིཏཱ. ཏཏྲ ཧི ཡེ བྷིཀྑཱུ ཏསྨིཾ ཁཎེ མགྒཾ བྷཱཝེནྟི, ཏེསཾ ལོཀུཏྟརཱ ཧོནྟི. ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཱནཾ ལོཀིཡཱ. ཨནིཙྩསཉྙཱབྷཱཝནཱནུཡོགནྟི ཨེཏྠ སཉྙཱསཱིསེན ཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཨཱནཱཔཱནཀམྨཊྛཱནཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛཱཝ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ, ཏསྨཱ སེསཀམྨཊྛཱནཱནི སངྑེཔེན ཀཐེཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཀམྨཊྛཱནཾ ཝིཏྠཱརེན ཀཐེནྟོ ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིདཾ པན ཨཱནཱཔཱནཀམྨཊྛཱནཾ སབྦཱཀཱརེན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཾ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝསྶ པཱལི༹ཏྠོ ཙ བྷཱཝནཱནཡོ ཙ ཝེདིཏབྦོ.

༡༤༩. ཀཱཡཉྙཏརནྟི པཐཝཱིཀཱཡཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཀཱཡེསུ ཨཉྙཏརཾ ཝདཱམི, ཝཱཡོ ཀཱཡཾ ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ རཱུཔཱཡཏནཾ…པེ… ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོཏི པཉྩཝཱིསཏི རཱུཔཀོཊྛཱསཱ རཱུཔཀཱཡོ ནཱམ. ཏེསུ ཨཱནཱཔཱནཾ ཕོཊྛབྦཱཡཏནེ སངྒཧིཏཏྟཱ ཀཱཡཉྙཏརཾ ཧོཏི, ཏསྨཱཔི ཨེཝམཱཧ. ཏསྨཱཏིཧཱཏི ཡསྨཱ ཙཏཱུསུ ཀཱཡེསུ ཨཉྙཏརཾ ཝཱཡོཀཱཡཾ, པཉྩཝཱིསཏིརཱུཔཀོཊྛཱསེ ཝཱ རཱུཔཀཱཡེ ཨཉྙཏརཾ ཨཱནཱཔཱནཾ ཨནུཔསྶཏི, ཏསྨཱ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝེདནཱཉྙཏརནྟི ཏཱིསུ ཝེདནཱསུ ཨཉྙཏརཾ, སུཁཝེདནཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. སཱདྷུཀཾ མནསིཀཱརནྟི པཱིཏིཔཊིསཾཝེདིཏཱདིཝསེན ཨུཔྤནྣཾ སུནྡརམནསིཀཱརཾ. ཀིཾ པན མནསིཀཱརོ སུཁཝེདནཱ ཧོཏཱིཏི. ན ཧོཏི, དེསནཱསཱིསཾ པནེཏཾ. ཡཐེཝ ཧི ‘‘ཨནིཙྩསཉྙཱབྷཱཝནཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ’’ཏི ཨེཏྠ སཉྙཱནཱམེན པཉྙཱ ཝུཏྟཱ, ཨེཝམིདྷཱཔི མནསིཀཱརནཱམེན ཝེདནཱ ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏསྨིཾ ཙཏུཀྐེ པཋམཔདེ པཱིཏིསཱིསེན ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ, དུཏིཡཔདེ སུཁནྟི སརཱུཔེནེཝ ཝུཏྟཱ. ཙིཏྟསངྑཱརཔདདྭཡེ ‘‘སཉྙཱ ཙ ཝེདནཱ ཙ ཙེཏསིཀཱ, ཨེཏེ དྷམྨཱ ཙིཏྟཔཊིབདྡྷཱ ཙིཏྟསངྑཱརཱ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༧༤) ཝཙནཏོ ‘‘ཝིཏཀྐཝིཙཱརེ ཋཔེཏྭཱ སབྦེཔི ཙིཏྟསམྤཡུཏྟཀཱ དྷམྨཱ ཙིཏྟསངྑཱརེ སངྒཧིཏཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཙིཏྟསངྑཱརནཱམེན ཝེདནཱ ཝུཏྟཱ. ཏཾ སབྦཾ མནསིཀཱརནཱམེན སངྒཧེཏྭཱ ཨིདྷ ‘‘སཱདྷུཀཾ མནསིཀཱར’’ནྟི ཨཱཧ.

ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡསྨཱ ཨེསཱ ཝེདནཱ ཨཱརམྨཎཾ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཝེདནཱནུཔསྶནཱ ན ཡུཛྫཏཱིཏི. ནོ ན ཡུཛྫཏི, སཏིཔཊྛཱནཝཎྞནཱཡམྤི ཧི ‘‘ཏཾཏཾསུཁཱདཱིནཾ ཝཏྠུཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝེདནཱཝ ཝེདཡཏི, ཏཾ པན ཝེདནཱཔཝཏྟིཾ ཨུཔཱདཱཡ ‘ཨཧཾ ཝེདཡཱམཱི’ཏི ཝོཧཱརམཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨཔིཙ པཱིཏིཔཊིསཾཝེདཱིཏིཨཱདཱིནཾ ཨཏྠཝཎྞནཱཡམེཏསྶ པརིཧཱརོ ཝུཏྟོཡེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ –

‘‘དྭཱིཧཱཀཱརེཧི པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི ཨཱརམྨཎཏོ ཙ ཨསམྨོཧཏོ ཙ. ཀཐཾ ཨཱརམྨཎཏོ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི? སཔྤཱིཏིཀེ དྭེ ཛྷཱནེ སམཱཔཛྫཏི, ཏསྶ སམཱཔཏྟིཀྑཎེ ཛྷཱནཔཊིལཱབྷེན ཨཱརམྨཎཏོ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི ཨཱརམྨཎསྶ པཊིསཾཝིདིཏཏྟཱ. ཀཐཾ ཨསམྨོཧཏོ (པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི)? སཔྤཱིཏིཀེ དྭེ ཛྷཱནེ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཛྷཱནསམྤཡུཏྟཾ པཱིཏིཾ ཁཡཏོ ཝཡཏོ སམྨསཏི, ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷཱ ཨསམྨོཧཏོ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཡཾ ‘དཱིགྷཾ ཨསྶཱསཝསེན ཙིཏྟསྶ ཨེཀགྒཏཾ ཨཝིཀྑེཔཾ པཛཱནཏོ སཏི ཨུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, ཏཱཡ སཏིཡཱ, ཏེན ཉཱཎེན སཱ པཱིཏི པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏཱི’ཏི. ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཨཝསེསཔདཱནིཔི ཨཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཱནཱི’’ཏི.

ཨིཏི ཡཐེཝ ཛྷཱནཔཊིལཱབྷེན ཨཱརམྨཎཏོ པཱིཏིསུཁཙིཏྟསངྑཱརཱ པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཨིམིནཱཔི ཛྷཱནསམྤཡུཏྟེན ཝེདནཱསངྑཱཏམནསིཀཱརཔཊིལཱབྷེན ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱ པཊིསཾཝིདིཏཱ ཧོཏི. ཏསྨཱ སུཝུཏྟམེཏཾ ཧོཏི ‘‘ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཏསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, མུཊྛསྶཏིསྶ ཨསམྤཛཱནསྶཱཏི ཨེཏྠ ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ – ཡསྨཱ ཙིཏྟཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟོ བྷིཀྑུ ཀིཉྩཱཔི ཨསྶཱསཔསྶཱསནིམིཏྟཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, ཏསྶ པན ཙིཏྟསྶ ཨཱརམྨཎེ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ པཝཏྟནཏོ ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱིཡེཝ ནཱམེས ཧོཏི. ན ཧི མུཊྛསྶཏིསྶ ཨསམྤཛཱནསྶ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིབྷཱཝནཱ ཨཏྠི. ཏསྨཱ ཨཱརམྨཎཏོ ཙིཏྟཔཊིསཾཝིདིཏཱདིཝསེན ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི ཏསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཝིཧརཏཱིཏི. སོ ཡཾ ཏཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱནཾ པཧཱནཾ, ཏཾ པཉྙཱཡ དིསྭཱ སཱདྷུཀཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཀཱམཙྪནྡནཱིཝརཎཾ, དོམནསྶཝསེན བྱཱཔཱདནཱིཝརཎཾ དསྶིཏཾ. ཨིདཉྷི ཙཏུཀྐཾ ཝིཔསྶནཱཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ, དྷམྨཱནུཔསྶནཱ ཙ ནཱིཝརཎཔབྦཱདིཝསེན ཚབྦིདྷཱ ཧོཏི, ཏསྶཱ ནཱིཝརཎཔབྦཾ ཨཱདི, ཏསྶཔི ཨིདཾ ནཱིཝརཎདྭཡཾ ཨཱདི, ཨིཏི དྷམྨཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱདིཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱན’’ནྟི ཨཱཧ. པཧཱནནྟི ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ ནིཙྩསཉྙཾ པཛཧཏཱིཏི ཨེཝཾ པཧཱནཀརཉཱཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏཾ པཉྙཱཡ དིསྭཱཏི ཏཾ ཨནིཙྩཝིརཱགནིརོདྷཔཊིནིསྶགྒཱཉཱཎསངྑཱཏཾ པཧཱནཉཱཎཾ ཨཔརཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ, ཏམྤི ཨཔརཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཝིཔསྶནཱཔརམྤརཾ དསྶེཏི. ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཡཉྩ སམཐཔཊིཔནྣཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཡཉྩ ཨེཀཏོ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏཱིཏི དྭིདྷཱ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི ནཱམ. ཏཏྠ སཧཛཱཏཱནམྤི ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཱ ཧོཏི ཨཱརམྨཎསྶཔི ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཱ, ཨིདྷ ཨཱརམྨཎཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེཏི ཡསྨཱ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཝཏྟོ ན ཀེཝལཾ ནཱིཝརཎཱདིདྷམྨེ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶསཱིསེན པན ཝུཏྟཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཉཱཎམྤི པཉྙཱཡ དིསྭཱ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཏསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ.

༡༥༠. པཝིཙིནཏཱིཏི ཨནིཙྩཱདིཝསེན པཝིཙིནཏི. ཨིཏརཾ པདདྭཡཾ ཨེཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ནིརཱམིསཱཏི ནིཀྐིལེསཱ. པསྶམྦྷཏཱིཏི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀདརཐཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ ཀཱཡོཔི ཙིཏྟམྤི པསྶམྦྷཏི. སམཱདྷིཡཏཱིཏི སམྨཱ ཋཔིཡཏི, ཨཔྤནཱཔཏྟཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏཱ ཧོཏཱིཏི སཧཛཱཏཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཱཡ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏཱ ཧོཏི.

ཨེཝཾ ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཔརིགྒཱཧཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཏསྨིཾ ཀཱཡེ སཏི སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, སཏིཡཱ སམྤཡུཏྟཾ ཉཱཎཾ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཏཾསམྤཡུཏྟམེཝ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡཾ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པཱིཏི, པསྶདྡྷི, ཙིཏྟེཀགྒཏཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཨིམེསཾ ཚནྣཾ སམྦོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ཨནོསཀྐནཨནཏིཝཏྟནསངྑཱཏོ མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརོ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ. ཡཐེཝ ཧི སམཔྤཝཏྟེསུ ཨསྶེསུ སཱརཐིནོ ‘‘ཨཡཾ ཨོལཱིཡཏཱི’’ཏི ཏུདནཾ ཝཱ, ‘‘ཨཡཾ ཨཏིདྷཱཝཏཱི’’ཏི ཨཱཀཌྜྷནཾ ཝཱ ནཏྠི, ཀེཝལཾ ཨེཝཾ པསྶམཱནསྶ ཋིཏཱཀཱརོཝ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམེསཾ ཚནྣཾ སམྦོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ཨནོསཀྐནཨནཏིཝཏྟནསངྑཱཏོ མཛ྄ཛྷཏྟཱཀཱརོ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ? ཨེཀཙིཏྟཀྑཎིཀཱ ནཱནཱརསལཀྑཎཱ ཝིཔསྶནཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཱ ནཱམ ཀཐིཏཱ.

༡༥༢. ཝིཝེཀནིསྶིཏནྟིཨཱདཱིནི ཝུཏྟཏྠཱནེཝ. ཨེཏྠ པན ཨཱནཱཔཱནཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི ལོཀིཡཱ ཧོཏི, ལོཀིཡཱ ཨཱནཱཔཱནཱ ལོཀིཡསཏིཔཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེནྟི, ལོཀིཡཱ སཏིཔཊྛཱནཱ ལོཀུཏྟརབོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟི, ལོཀུཏྟརཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཕལནིབྦཱནཾ པརིཔཱུརེནྟི. ཨིཏི ལོཀིཡསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ ལོཀིཡཾ ཀཐིཏཾ, ལོཀུཏྟརསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ ལོཀུཏྟརཾ ཀཐིཏནྟི. ཐེརོ པནཱཧ ‘‘ཨཉྙཏྠ ཨེཝཾ ཧོཏི, ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ལོཀུཏྟརཾ ཨུཔརི ཨཱགཏཾ, ལོཀིཡཱ ཨཱནཱཔཱནཱ ལོཀིཡསཏིཔཊྛཱནེ པརིཔཱུརེནྟི, ལོཀིཡཱ སཏིཔཊྛཱནཱ ལོཀིཡེ བོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟི, ལོཀིཡཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ལོཀུཏྟརཾ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཕལནིབྦཱནཾ པརིཔཱུརེནྟི, ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཔདེན ཧི ཨིདྷ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཕལནིབྦཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏ’’ནྟི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཱནཱཔཱནསྶཏིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཀཱཡགཏཱསཏིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༣-༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཀཱཡགཏཱསཏིསུཏྟཾ. ཏཏྠ གེཧསིཏཱཏི པཉྩཀཱམགུཎནིསྶིཏཱ. སརསངྐཔྤཱཏི དྷཱཝནསངྐཔྤཱ. སརནྟཱིཏི ཧི སརཱ, དྷཱཝནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཛ྄ཛྷཏྟམེཝཱཏི གོཙརཛ྄ཛྷཏྟསྨིཾཡེཝ. ཀཱཡགཏཱསཏིནྟི ཀཱཡཔརིགྒཱཧིཀམྤི ཀཱཡཱརམྨཎམྤི སཏིཾ. ཀཱཡཔརིགྒཱཧིཀནྟི ཝུཏྟེ སམཐོ ཀཐིཏོ ཧོཏི, ཀཱཡཱརམྨཎནྟི ཝུཏྟེ ཝིཔསྶནཱ. ཨུབྷཡེན སམཐཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ ཧོནྟི.

པུན ཙཔརཾ…པེ… ཨེཝམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡགཏཱསཏིཾ བྷཱཝེཏཱིཏི སཏིཔཊྛཱནེ ཙུདྡསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ.

༡༥༦. ཨནྟོགདྷཱཝཱསྶཱཏི ཏསྶ བྷིཀྑུནོ བྷཱཝནཱཡ ཨབྦྷནྟརགཏཱཝ ཧོནྟི. ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱཏི ཨེཏྠ སམྤཡོགཝསེན ཝིཛྫཾ བྷཛནྟཱིཏི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ. ཝིཛྫཱབྷཱགེ ཝིཛྫཱཀོཊྛཱསེ ཝཏྟནྟཱིཏིཔི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ. ཏཏྠ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ, མནོམཡིདྡྷི, ཚ ཨབྷིཉྙཱཏི ཨཊྛ ཝིཛྫཱ. པུརིམེན ཨཏྠེན ཏཱཧི སམྤཡུཏྟདྷམྨཱཔི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ. པཙྪིམེན ཨཏྠེན ཏཱསུ ཡཱ ཀཱཙི ཨེཀཱ ཝིཛྫཱ ཝིཛྫཱ, སེསཱ ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱཏི ཨེཝཾ ཝིཛྫཱཔི ཝིཛྫཱཡ སམྤཡུཏྟཱ དྷམྨཱཔི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱཏེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཙེཏསཱ ཕུཊོཏི ཨེཏྠ དུཝིདྷཾ ཕརཎཾ ཨཱཔོཕརཎཉྩ, དིབྦཙཀྑུཕརཎཉྩ, ཏཏྠ ཨཱཔོཀསིཎཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨཱཔེན ཕརཎཾ ཨཱཔོཕརཎཾ ནཱམ. ཨེཝཾ ཕུཊེཔི མཧཱསམུདྡེ སབྦཱ སམུདྡངྒམཱ ཀུནྣདིཡོ ཨནྟོགདྷཱཝ ཧོནྟི, ཨཱལོཀཾ པན ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ སཀལསམུདྡསྶ དསྶནཾ དིབྦཙཀྑུཕརཎཾ ནཱམ. ཨེཝཾ ཕརཎེཔི མཧཱསམུདྡེ སབྦཱ སམུདྡངྒམཱ ཀུནྣདིཡོ ཨནྟོགདྷཱཝ ཧོནྟི.

ཨོཏཱརནྟི ཝིཝརཾ ཚིདྡཾ. ཨཱརམྨཎནྟི ཀིལེསུཔྤཏྟིཔཙྩཡཾ. ལབྷེཐ ཨོཏཱརནྟི ལབྷེཡྻ པཝེསནཾ, ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཡཱཝ པརིཡོསཱནཱ གཙྪེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ནིཀྑེཔནནྟི ནིཀྑིཔནཊྛཱནཾ.

༡༥༧. ཨེཝཾ ཨབྷཱཝིཏཀཱཡགཏཱསཏིཾ པུགྒལཾ ཨལླམཏྟིཀཔུཉྫཱདཱིཧི ཨུཔམེཏྭཱ ཨིདཱནི བྷཱཝིཏཀཱཡགཏཱསཏིཾ སཱརཕལཀཱདཱིཧི ཨུཔམེཏུཾ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨགྒལ༹ཕལཀནྟི ཀཝཱཊཾ.

༡༥༨. ཀཱཀཔེཡྻོཏི མུཁཝཊྚིཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཱཀེན གཱིཝཾ ཨནཱམེཏྭཱཝ པཱཏབྦོ. ཨབྷིཉྙཱསཙྪིཀརཎཱིཡསྶཱཏི ཨབྷིཉྙཱཡ སཙྪིཀཱཏབྦསྶ. སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི པཙྩཀྑབྷཱཝཾ པཱཔུཎཱཏི. སཏི སཏི ཨཱཡཏནེཏི སཏིསཏི ཀཱརཎེ. ཀིཾ པནེཏྠ ཀཱརཎནྟི? ཨབྷིཉྙཱཝ ཀཱརཎཾ. ཨཱལི༹བནྡྷཱཏི མརིཡཱདབདྡྷཱ.

ཡཱནཱིཀཏཱཡཱཏི ཡུཏྟཡཱནཾ ཝིཡ ཀཏཱཡ. ཝཏྠུཀཏཱཡཱཏི པཏིཊྛཱཀཏཱཡ. ཨནུཊྛིཏཱཡཱཏི ཨནུཔྤཝཏྟིཏཱཡ. པརིཙིཏཱཡཱཏི པརིཙཡཀཏཱཡ. སུསམཱརདྡྷཱཡཱཏི སུཊྛུ སམཱརདྡྷཱཡ སུསམྤགྒཧིཏཱཡ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཀཱཡགཏཱསཏིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. སངྑཱརུཔཔཏྟིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༠. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སངྑཱརུཔཔཏྟིསུཏྟཾ. ཏཏྠ སངྑཱརུཔཔཏྟིནྟི སངྑཱརཱནཾཡེཝ ཨུཔཔཏྟིཾ, ན སཏྟསྶ, ན པོསསྶ, པུཉྙཱབྷིསངྑཱརེན ཝཱ བྷཝཱུཔགཀྑནྡྷཱནཾ ཨུཔཔཏྟིཾ.

༡༦༡. སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏོཏི སདྡྷཱདཡོ པཉྩ དྷམྨཱ ལོཀིཀཱ ཝཊྚནྟི. དཧཏཱིཏི ཋཔེཏི. ཨདྷིཊྛཱཏཱིཏི པཏིཊྛཱཔེཏི. སངྑཱརཱ ཙ ཝིཧཱརཱ ཙཱཏི སཧ པཏྠནཱཡ སདྡྷཱདཡོཝ པཉྩ དྷམྨཱ. ཏཏྲུཔཔཏྟིཡཱཏི ཏསྨིཾ ཋཱནེ ནིབྦཏྟནཏྠཱཡ. ཨཡཾ མགྒོ ཨཡཾ པཊིཔདཱཏི སཧ པཏྠནཱཡ པཉྩ དྷམྨཱཝ. ཡསྶ ཧི པཉྩ དྷམྨཱ ཨཏྠི, ན པཏྠནཱ, ཏསྶ གཏི ཨནིབདྡྷཱ. ཡསྶ པཏྠནཱ ཨཏྠི, ན པཉྩ དྷམྨཱ, ཏསྶཔི ཨནིབདྡྷཱ. ཡེསཾ ཨུབྷཡཾ ཨཏྠི, ཏེསཾ གཏི ནིབདྡྷཱ. ཡཐཱ ཧི ཨཱཀཱསེ ཁིཏྟདཎྜོ ཨགྒེན ཝཱ མཛ྄ཛྷེན ཝཱ མཱུལེན ཝཱ ནིཔཏིསྶཏཱིཏི ནིཡམོ ནཏྠི, ཨེཝཾ སཏྟཱནཾ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཾ ཨནིཡཏཾ. ཏསྨཱ ཀུསལཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ པཏྠནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༦༥. ཨཱམཎྜནྟི ཨཱམལཀཾ. ཡཐཱ ཏཾ པརིསུདྡྷཙཀྑུསྶ པུརིསསྶ སབྦསོཝ པཱཀཊཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏསྶ བྲཧྨུནོ སདྡྷིཾ ཏཏྠ ནིབྦཏྟསཏྟེཧི སཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

༡༦༧. སུབྷོཏི སུནྡརོ. ཛཱཏིམཱཏི ཨཱཀརསམྤནྣོ. སུཔརིཀམྨཀཏོཏི དྷོཝནཱདཱིཧི སུཊྛུཀཏཔརིཀམྨོ. པཎྜུཀམྦལེ ནིཀྑིཏྟོཏི རཏྟཀམྦལེ ཋཔིཏོ.

༡༦༨. སཏསཧསྶོཏི ལོཀདྷཱཏུསཏསཧསྶམྷི ཨཱལོཀཕརཎབྲཧྨཱ. ནིཀྑནྟི ནིཀྑེན ཀཏཾ པིལ༹ནྡྷནཾ, ནིཀྑཾ ནཱམ པཉྩསུཝཎྞཾ, ཨཱུནཀནིཀྑེན ཀཏཾ པསཱདྷནཉྷི གྷཊྚནམཛྫནཀྑམཾ ན ཧོཏི, ཨཏིརེཀེན ཀཏཾ གྷཊྚནམཛྫནཾ ཁམཏི, ཝཎྞཝནྟཾ པན ན ཧོཏི, ཕརུསདྷཱཏུཀཾ ཁཱཡཏི. ནིཀྑེན ཀཏཾ གྷཊྚནམཛྫནཉྩེཝ ཁམཏི, ཝཎྞཝནྟཉྩ ཧོཏི. ཛམྦོནདནྟི ཛམྦུནདིཡཾ ནིབྦཏྟཾ. མཧཱཛམྦུརུཀྑསྶ ཧི ཨེཀེཀཱ སཱཁཱ པཎྞཱས པཎྞཱས ཡོཛནཱནི ཝཌྜྷིཏཱ, ཏཱསུ མཧནྟཱ ནདིཡོ སནྡནྟི, ཏཱསཾ ནདཱིནཾ ཨུབྷཡཏཱིརེསུ ཛམྦུཔཀྐཱནཾ པཏིཏཊྛཱནེ སུཝཎྞངྐུརཱ ཨུཊྛཧནྟི, ཏེ ནདཱིཛལེན ཝུཡ྄ཧམཱནཱ ཨནུཔུབྦེན མཧཱསམུདྡཾ པཝིསནྟི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཛམྦོནདནྟི ཝུཏྟཾ. དཀྑཀམྨཱརཔུཏྟཨུཀྐཱམུཁསུཀུསལསམྤཧཊྛནྟི དཀྑེན སུཀུསལེན ཀམྨཱརཔུཏྟེན ཨུཀྐཱམུཁེ པཙིཏྭཱ སམྤཧཊྛཾ. ཨུཀྐཱམུཁེཏི ཨུདྡྷནེ. སམྤཧཊྛནྟི དྷོཏགྷཊྚིཏམཛྫིཏཾ. ཝཏྠོཔམེ (མ. ནི. ༡.༧༥-༧༦) ཙ དྷཱཏུཝིབྷངྒེ (མ. ནི. ༣.༣༥༧-༣༦༠) ཙ པིཎྜསོདྷནཾ ཝུཏྟཾ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཀཏབྷཎྜསོདྷནཾ ཝུཏྟཾ.

ཡཾ པན སབྦཝཱརེསུ ཕརིཏྭཱ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ, ཏཏྠ པཉྩཝིདྷཾ ཕརཎཾ ཙེཏོཕརཎཾ ཀསིཎཕརཎཾ དིབྦཙཀྑུཕརཎཾ ཨཱལོཀཕརཎཾ སརཱིརཕརཎནྟི. ཏཏྠ ཙེཏོཕརཎཾ ནཱམ ལོཀདྷཱཏུསཧསྶེ སཏྟཱནཾ ཙིཏྟཛཱནནཾ. ཀསིཎཕརཎཾ ནཱམ ལོཀདྷཱཏུསཧསྶེ ཀསིཎཔཏྠརཎཾ. དིབྦཙཀྑུཕརཎཾ ནཱམ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ སཧསྶལོཀདྷཱཏུདསྶནཾ. ཨཱལོཀཕརཎམྤི ཨེཏདེཝ. སརཱིརཕརཎཾ ནཱམ ལོཀདྷཱཏུསཧསྶེ སརཱིརཔབྷཱཡ པཏྠརཎཾ. སབྦཏྠ ཨིམཱནི པཉྩ ཕརཎཱནི ཨཝིནཱསེནྟེན ཀཐེཏབྦནྟི.

ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘མཎིཨོཔམྨེ ཀསིཎཕརཎཾ ཝིཡ ནིཀྑོཔམྨེ སརཱིརཕརཎཾ ཝིཡ དིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྶ ཝཱདཾ ཝིཡ ཨཊྛཀཐཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི པཊིཀྑིཏྭཱ སརཱིརཕརཎཾ ན སབྦཀཱལིཀཾ, ཙཏྟཱརིམཱནི ཕརཎཱནི ཨཝིནཱསེཏྭཱཝ ཀཐེཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ. ཨདྷིམུཙྩཏཱིཏི པདཾ ཕརཎཔདསྶེཝ ཝེཝཙནཾ, ཨཐ ཝཱ ཕརཏཱིཏི པཏྠརཏི. ཨདྷིམུཙྩཏཱིཏི ཛཱནཱཏི.

༡༦༩. ཨཱབྷཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཱབྷཱདཡོ ནཱམ པཱཊིཡེཀྐཱ དེཝཱ ནཏྠི, ཏཡོ པརིཏྟཱབྷཱདཡོ དེཝཱ ཨཱབྷཱ ནཱམ, པརིཏྟཱསུབྷཱདཡོ ཙ. སུབྷཀིཎྷཱདཡོ ཙ སུབྷཱ ནཱམ. ཝེཧཔྥལཱདིཝཱརཱ པཱཀཊཱཡེཝ.

ཨིམེ ཏཱཝ པཉྩ དྷམྨེ བྷཱཝེཏྭཱ ཀཱམཱཝཙརེསུ ནིབྦཏྟཏུ. བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཾ པན ཨཱསཝཀྑཡཉྩ ཀཐཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི? ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ སཱིལཾ, སོ ཨིམསྨིཾ སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཱ ཏཱ སམཱཔཏྟིཡོ བྷཱཝེཏྭཱ རཱུཔཱིབྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཏི, ཨརཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨརཱུཔཱིབྲཧྨལོཀེ, སམཱཔཏྟིཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪིཀཏྭཱ པཉྩསུ སུདྡྷཱཝཱསེསུ ནིབྦཏྟཏི. ཨུཔརིམགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨཱསཝཀྑཡཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སངྑཱརུཔཔཏྟིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དུཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. སུཉྙཏཝགྒོ

༡. ཙཱུལ༹སུཉྙཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹སུཉྙཏསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཀམིདནྟི ཐེརོ ཀིར བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཀཱལཔརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ སུཉྙཏཱཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣོ ཡཐཱཔརིཙྪེདེན ཝུཊྛཱསི. ཨཐསྶ སངྑཱརཱ སུཉྙཏོ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. སོ སུཉྙཏཱཀཐཾ སོཏུཀཱམོ ཛཱཏོ. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ན ཁོ པན སཀྐཱ དྷུརེན དྷུརཾ པཧརནྟེན ཝིཡ གནྟྭཱ ‘སུཉྙཏཱཀཐཾ མེ, བྷནྟེ, ཀཐེཐཱ’ཏི བྷགཝནྟཾ ཝཏྟུཾ, ཧནྡཱཧཾ ཡཾ མེ བྷགཝཱ ནགརཀཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀཐཾ ཀཐེསི, ཏཾ སཱརེམི, ཨེཝཾ མེ བྷགཝཱ སུཉྙཏཱཀཐཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི དསབལཾ སཱརེནྟོ ཨེཀམིདནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟམེཝ. ཀཙྩིམེཏཾ, བྷནྟེཏི ཐེརོ ཨེཀཔདེ ཋཏྭཱ སཊྛིཔདསཧསྶཱནི ཨུགྒཧེཏྭཱ དྷཱརེཏུཾ སམཏྠོ, ཀིཾ སོ ‘‘སུཉྙཏཱཝིཧཱརེནཱ’’ཏི ཨེཀཾ པདཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, སོཏུཀཱམེན པན ཛཱནནྟེན ཝིཡ པུཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཝིཏྠཱརིཡམཱནཾ སུཉྙཏཱཀཐཾ སོཏུཀཱམོ ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ ཨེཝམཱཧ. ཨེཀོ ཨཛཱནནྟོཔི ཛཱནནྟོ ཝིཡ ཧོཏི, ཐེརོ ཨེཝརཱུཔཾ ཀོཧཉྙཾ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཨཏྟནོ ཛཱནནཊྛཱནེཔི བྷགཝཏོ ཨཔཙིཏིཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཀཙྩིམེཏ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ.

པུབྦེཔཱིཏི པཋམབོདྷིཡཾ ནགརཀཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཎཀཱལེཔི. ཨེཏརཧིཔཱིཏི ཨིདཱནིཔི. ཨེཝཾ པན ཝཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཱནནྡོ སུཉྙཏཱཀཐཾ སོཏུཀཱམོ, ཨེཀོ པན སོཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཨུགྒཧེཏུཾ, ཨེཀོ སོཏུམྤི ཨུགྒཧེཏུམྤི སཀྐོཏི, ན ཀཐེཏུཾ, ཨཱནནྡོ པན སོཏུམྤི སཀྐོཏི ཨུགྒཧེཏུམྤི ཀཐེཏུམྤི, (ཀཐེམིསྶ) སུཉྙཏཱཀཐ’’ནྟི. ཨིཏི ཏཾ ཀཐེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སུཉྙོ ཧཏྠིགཝཱསྶཝལ༹ཝེནཱཏི ཏཏྠ ཀཊྛརཱུཔཔོཏྠཀརཱུཔཙིཏྟརཱུཔཝསེན ཀཏཱ ཧཏྠིཨཱདཡོ ཨཏྠི, ཝེསྶཝཎམནྡྷཱཏཱདཱིནཾ ཋིཏཊྛཱནེ ཙིཏྟཀམྨཝསེན ཀཏམྤི, རཏནཔརིཀྑཏཱནཾ ཝཱཏཔཱནདྭཱརབནྡྷམཉྩཔཱིཋཱདཱིནཾ ཝསེན སཎྛིཏམྤི, ཛིཎྞཔཊིསངྑརཎཏྠཾ ཋཔིཏམྤི ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ ཨཏྠི, ཀཊྛརཱུཔཱདིཝསེན ཀཏཱ དྷམྨསཝནཔཉྷཔུཙྪནཱདིཝསེན ཨཱགཙྪནྟཱ ཙ ཨིཏྠིཔུརིསཱཔི ཨཏྠི, ཏསྨཱ ན སོ ཏེཧི སུཉྙོ. ཨིནྡྲིཡབདྡྷཱནཾ སཝིཉྙཱཎཀཱནཾ ཧཏྠིཨཱདཱིནཾ, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ པརིབྷུཉྫིཏབྦསྶ ཛཱཏརཱུཔརཛཏསྶ, ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསནྟཱནཾ ཨིཏྠིཔུརིསཱནཉྩ ཨབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཊིཙྩཱཏི བྷིཀྑཱུསུ ཧི པིཎྜཱཡ པཝིཊྛེསུཔི ཝིཧཱརབྷཏྟཾ སཱདིཡནྟེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཙེཝ གིལཱནགིལཱནུཔཊྛཱཀཨུདྡེསཙཱིཝརཀམྨཔསུཏཱདཱིཧི ཙ བྷིཀྑཱུཧི སོ ཨསུཉྙོཝ ཧོཏི, ཨིཏི ནིཙྩམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཨེཀཏྟནྟི ཨེཀབྷཱཝཾ, ཨེཀཾ ཨསུཉྙཏཾ ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀོ ཨསུཉྙབྷཱཝོ ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨམནསིཀརིཏྭཱཏི ཙིཏྟེ ཨཀཏྭཱ ཨནཱཝཛྫིཏྭཱ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏྭཱ. གཱམསཉྙནྟི གཱམོཏི པཝཏྟཝསེན ཝཱ ཀིལེསཝསེན ཝཱ ཨུཔྤནྣཾ གཱམསཉྙཾ. མནུསྶསཉྙཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨརཉྙསཉྙཾ པཊིཙྩ མནསི ཀརོཏི ཨེཀཏྟནྟི ཨིདཾ ཨརཉྙཾ, ཨཡཾ རུཀྑོ, ཨཡཾ པབྦཏོ, ཨཡཾ ནཱིལོབྷཱསོ ཝནསཎྜོཏི ཨེཝཾ ཨེཀཾ ཨརཉྙཾཡེཝ པཊིཙྩ ཨརཉྙསཉྙཾ མནསི ཀརོཏི. པཀྑནྡཏཱིཏི ཨོཏརཏི. ཨདྷིམུཙྩཏཱིཏི ཨེཝནྟི ཨདྷིམུཙྩཏི. ཡེ ཨསྶུ དརཐཱཏི ཡེ ཙ པཝཏྟདརཐཱ ཝཱ ཀིལེསདརཐཱ ཝཱ གཱམསཉྙཾ པཊིཙྩ བྷཝེཡྻུཾ, ཏེ ཨིདྷ ཨརཉྙསཉྙཱཡ ན སནྟི. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཏྠི ཙེཝཱཡནྟི ཨཡཾ པན ཨེཀཾ ཨརཉྙསཉྙཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ པཝཏྟདརཐམཏྟཱ ཨཏྠི.

ཡཉྷི ཁོ ཏཏྠ ན ཧོཏཱིཏི ཡཾ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེ ཧཏྠིཨཱདཡོ ཝིཡ ཨིམིསྶཱ ཨརཉྙསཉྙཱཡ གཱམསཉྙཱམནུསྶསཉྙཱཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནཾ པཝཏྟདརཐཀིལེསདརཐཛཱཏཾ, ཏཾ ན ཧོཏི. ཡཾ པན ཏཏྠ ཨཝསིཊྛནྟི ཡཾ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཝིཡ ཏཏྠ ཨརཉྙསཉྙཱཡ པཝཏྟདརཐམཏྟཾ ཨཝསིཊྛཾ ཧོཏི. ཏཾ སནྟམིདཾ ཨཏྠཱིཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཏཾ ཝིཛྫམཱནམེཝ ‘‘ཨཏྠི ཨིད’’ནྟི པཛཱནཱཏི, སུཉྙཏཱཝཀྐནྟཱིཏི སུཉྙཏཱནིབྦཏྟི.

༡༧༧. ཨམནསིཀརིཏྭཱ མནུསྶསཉྙནྟི ཨིདྷ གཱམསཉྙཾ ན གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘མནུསྶསཉྙཱཡ གཱམསཉྙཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ, ཨརཉྙསཉྙཱཡ མནུསྶསཉྙཾ, པཐཝཱིསཉྙཱཡ ཨརཉྙསཉྙཾ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱཡ པཐཝཱིསཉྙཾ…པེ… ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཱཡ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཾ, ཝིཔསྶནཱཡ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཾ, མགྒེན ཝིཔསྶནཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཨཙྩནྟསུཉྙཏཾ ནཱམ དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ པཐཝཱིསཉྙནྟི ཀསྨཱ ཨརཉྙསཉྙཾ པཧཱཡ པཐཝཱིསཉྙཾ མནསི ཀརོཏི? ཨརཉྙསཉྙཱཡ ཝིསེསཱནདྷིགམནཏོ. ཡཐཱ ཧི པུརིསསྶ རམཎཱིཡཾ ཁེཏྟཊྛཱནཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨིདྷ ཝུཏྟཱ སཱལིཨཱདཡོ སུཊྛུ སམྤཛྫིསྶནྟི, མཧཱལཱབྷཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི སཏྟཀྑཏྟུམྤི ཁེཏྟཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟསྶ སཱལིཨཱདཡོ ན སམྤཛྫནྟེཝ, སཙེ པན ཏཾ ཋཱནཾ ཝིཧཏཁཱཎུཀཀཎྚཀཾ ཀཏྭཱ ཀསིཏྭཱ ཝཔཏི, ཨེཝཾ སནྟེ སམྤཛྫནྟི, ཨེཝམེཝ – ‘‘ཨིདཾ ཨརཉྙཾ, ཨཡཾ རུཀྑོ, ཨཡཾ པབྦཏོ, ཨཡཾ ནཱིལོབྷཱསོ ཝནསཎྜོ’’ཏི སཙེཔི སཏྟཀྑཏྟུཾ ཨརཉྙསཉྙཾ མནསི ཀརོཏི, ནེཝཱུཔཙཱརཾ ན སམཱདྷིཾ པཱཔུཎཱཏི, པཐཝཱིསཉྙཱཡ པནསྶ དྷུཝསེཝནཾ ཀམྨཊྛཱནཾ པཐཝཱིཀསིཎཾ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཔདཊྛཱནམྤི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཀྐཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ. ཏསྨཱ ཨརཉྙསཉྙཾ པཧཱཡ པཐཝཱིསཉྙཾ མནསི ཀརོཏི. པཊིཙྩཱཏི པཊིཙྩ སམྦྷཱུཏཾ.

ཨིདཱནི ཡསྨིཾ པཐཝཱིཀསིཎེ སོ པཐཝཱིསཉྙཱི ཧོཏི, ཏསྶ ཨོཔམྨདསྶནཏྠཾ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུསབྷསྶ ཨེཏནྟི ཨཱསབྷཾ. ཨཉྙེསཾ པན གུནྣཾ གཎྜཱཔི ཧོནྟི པཧཱརཱཔི. ཏེསཉྷི ཙམྨཾ པསཱརིཡམཱནཾ ནིབྦལིཀཾ ན ཧོཏི, ཨུསབྷསྶ ལཀྑཎསམྤནྣཏཱཡ ཏེ དོསཱ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཏསྶ ཙམྨཾ གཧིཏཾ. སངྐུསཏེནཱཏི ཁིལསཏེན. སུཝིཧཏནྟི པསཱརེཏྭཱ སུཊྛུ ཝིཧཏཾ. ཨཱུནཀསཏསངྐུཝིཧཏཉྷི ནིབྦལིཀཾ ན ཧོཏི, སངྐུསཏེན ཝིཧཏཾ བྷེརིཏལཾ ཝིཡ ནིབྦལིཀཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨུཀྐཱུལཝིཀྐཱུལནྟི ཨུཙྩནཱིཙཾ ཐལཊྛཱནཾ ནིནྣཊྛཱནཾ. ནདཱིཝིདུགྒནྟི ནདིཡོ ཙེཝ དུགྒམཊྛཱནཉྩ. པཐཝཱིསཉྙཾ པཊིཙྩ མནསི ཀརོཏི ཨེཀཏྟནྟི ཀསིཎཔཐཝིཡཾཡེཝ པཊིཙྩ སམྦྷཱུཏཾ ཨེཀཾ སཉྙཾ མནསི ཀརོཏི. དརཐམཏྟཱཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ སབྦཝཱརེསུ པཝཏྟདརཐཝསེན དརཐམཏྟཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༨༢. ཨནིམིཏྟཾ ཙེཏོསམཱདྷིནྟི ཝིཔསྶནཱཙིཏྟསམཱདྷིཾ. སོ ཧི ནིཙྩནིམིཏྟཱདིཝིརཧིཏོ ཨནིམིཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟི ཝིཔསྶནཱཡ ཝཏྠུཾ དསྶེཏི. ཏཏྠ ཨིམམེཝཱཏི ཨིམཾ ཨེཝ ཙཏུམཧཱབྷཱུཏིཀཾ. སལཱ༹ཡཏནིཀནྟི སལཱ༹ཡཏནཔཊིསཾཡུཏྟཾ. ཛཱིཝིཏཔཙྩཡཱཏི ཡཱཝ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱནཾ པཝཏྟི, ཏཱཝ ཛཱིཝིཏཔཙྩཡཱ པཝཏྟདརཐམཏྟཱ ཨཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༡༨༣. པུན ཨནིམིཏྟནྟི ཝིཔསྶནཱཡ པཊིཝིཔསྶནཾ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཀཱམཱསཝཾ པཊིཙྩཱཏི ཀཱམཱསཝཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫནཔཝཏྟདརཐཱ ཨིདྷ ན སནྟི, ཨརིཡམགྒེ ཙེཝ ཨརིཡཕལེ ཙ ནཏྠཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིམམེཝ ཀཱཡནྟི ཨིམཾ ཨུཔཱདིསེསདརཐདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨིཏི མནུསྶསཉྙཱཡ གཱམསཉྙཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ…པེ… མགྒེན ཝིཔསྶནཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཨཙྩནྟསུཉྙཏཱ ནཱམ དསྶིཏཱ ཧོཏི.

༡༨༤. པརིསུདྡྷནྟི ནིརུཔཀྐིལེསཾ. ཨནུཏྟརནྟི ཨུཏྟརཝིརཧིཏཾ སབྦསེཊྛཾ. སུཉྙཏནྟི སུཉྙཏཕལསམཱཔཏྟིཾ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨཏཱིཏེཔི, བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀསངྑཱཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ. ཨནཱགཏེཔི, ཨེཏརཧིཔི བུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀསངྑཱཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨིམཾཡེཝ པརིསུདྡྷཾ པརམཾ ཨནུཏྟརཾ སུཉྙཏཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཾསུ ཝིཧརིསྶནྟི ཝིཧརནྟི ཙ, ཏསྨཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹སུཉྙཏསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. མཧཱསུཉྙཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱསུཉྙཏསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀཱལ༹ཁེམཀསྶཱཏི ཚཝིཝཎྞེན སོ ཀཱལོ༹, ཁེམཀོཏི པནསྶ ནཱམཾ. ཝིཧཱརོཏི ཏསྨིཾཡེཝ ནིགྲོདྷཱརཱམེ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ པཱཀཱརེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརཀོཊྛཀཾ མཱཔེཏྭཱ ཧཾསཝཊྚཀཱདིསེནཱསནཱནི ཙེཝ མཎྜལམཱལ༹བྷོཛནསཱལཱདཱིནི ཙ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཀཏོ ཝིཧཱརོ. སམྦཧུལཱནི སེནཱསནཱནཱིཏི མཉྩོ པཱིཋཾ བྷིསིབིམྦོཧནཾ ཏཊྚིཀཱ ཙམྨཁཎྜོ ཏིཎསནྠཱརོ པཎྞསནྠཱརོ པལཱལསནྠཱརོཏིཨཱདཱིནི པཉྙཏྟཱནི ཧོནྟི, མཉྩེན མཉྩཾ…པེ… པལཱལསནྠཱརེནེཝ པལཱལསནྠཱརཾ ཨཱཧཙྩ ཋཔིཏཱནི, གཎབྷིཀྑཱུནཾ ཝསནཊྛཱནསདིསཾ ཨཧོསི.

སམྦཧུལཱ ནུ ཁོཏི བྷགཝཏོ བོདྷིཔལླངྐེཡེཝ སབྦཀིལེསཱནཾ སམུགྒྷཱཊིཏཏྟཱ སཾསཡོ ནཱམ ནཏྠི, ཝིཏཀྐཔུབྦབྷཱགཱ པུཙྪཱ, ཝིཏཀྐཔུབྦབྷཱགེ ཙཱཡཾ ནུཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ. པཱཊིམཏྠཀཾ གཙྪནྟེ ཨཝིནིཙྪིཏོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཨིཏོ ཀིར པུབྦེ བྷགཝཏཱ དས དྭཱདས བྷིཀྑཱུ ཨེཀཊྛཱནེ ཝསནྟཱ ན དིཊྛཔུབྦཱ.

ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – གཎཝཱསོ ནཱམཱཡཾ ཝཊྚེ ཨཱཙིཎྞསམཱཙིཎྞོ ནདཱིཨོཏིཎྞཨུདཀསདིསོ, ནིརཡཏིརཙྪཱནཡོནིཔེཏྟིཝིསཡཱསུརཀཱཡེསུཔི, མནུསྶལོཀ-དེཝལོཀབྲཧྨལོཀེསུཔི གཎཝཱསོཝ ཨཱཙིཎྞོ. དསཡོཛནསཧསྶོ ཧི ནིརཡོ ཏིཔུཙུཎྞབྷརིཏཱ ནཱལི༹ ཝིཡ སཏྟེཧི ནིརནྟརོ, པཉྩཝིདྷབནྡྷནཀམྨཀཱརཎཀརཎཊྛཱནེ སཏྟཱནཾ པམཱཎཾ ཝཱ པརིཙྪེདོ ཝཱ ནཏྠི, ཏཐཱ ཝཱསཱིཧི ཏཙྪནཱདིཋཱནེསུ, ཨིཏི གཎབྷཱུཏཱཝ པཙྩནྟི. ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ཨེཀསྨིཾ ཝམྨིཀེ ཨུཔསིཀཱནཾ པམཱཎཾ ཝཱ པརིཙྪེདོ ཝཱ ནཏྠི, ཏཐཱ ཨེཀེཀབིལཱདཱིསུཔི ཀིཔིལླིཀཱདཱིནཾ. ཏིརཙྪཱནཡོནིཡམྤི གཎཝཱསོཝ. པེཏནགརཱནི ཙ གཱཝུཏིཀཱནི ཨཌྜྷཡོཛནིཀཱནིཔི པེཏབྷརིཏཱནི ཧོནྟི. ཨེཝཾ པེཏྟིཝིསཡེཔི གཎཝཱསོཝ. ཨསུརབྷཝནཾ དསཡོཛནསཧསྶཾ ཀཎྞེ པཀྑིཏྟསཱུཙིཡཱ ཀཎྞབིལཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཨིཏི ཨསུརཀཱཡེཔི གཎཝཱསོཝ. མནུསྶལོཀེ སཱཝཏྠིཡཾ སཏྟཔཎྞཱས ཀུལསཏསཧསྶཱནི, རཱཛགཧེ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཨཊྛཱརས མནུསྶཀོཊིཡོ ཝསིཾསུ. ཨེཝཾ ཨཉྙེསུཔི ཋཱནེསཱུཏི མནུསྶལོཀེཔི གཎཝཱསོཝ. བྷུམྨདེཝཏཱ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀབྲཧྨལོཀེསུཔི གཎཝཱསོཝ. ཨེཀེཀསྶ ཧི དེཝཔུཏྟསྶ ཨཌྜྷཏིཡཱ ནཱཊཀཀོཊིཡོ ཧོནྟི, ནཝཔི ཀོཊིཡོ ཧོནྟི, ཨེཀཊྛཱནེ དསསཧསྶཱཔི བྲཧྨཱནོ ཝསནྟི.

ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡཱ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི གཎཝཱསཝིདྡྷཾསནཏྠཾ དས པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ, ཨིམེ ཙ བྷིཀྑཱུ ཨིཏོ པཊྛཱཡེཝ གཎཾ བནྡྷིཏྭཱ གཎཱབྷིརཏཱ ཛཱཏཱ ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི. སོ དྷམྨསཾཝེགཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པུན ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ ‘ཨེཀཊྛཱནེ དྭཱིཧི བྷིཀྑཱུཧི ན ཝསིཏབྦ’ནྟི སཀྐཱ བྷཝེཡྻ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏུཾ, སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེཡྻཾ, ན ཁོ པནེཏཾ སཀྐཱ. ཧནྡཱཧཾ མཧཱསུཉྙཏཱཔཊིཔཏྟིཾ ནཱམ སུཏྟནྟཾ དེསེམི, ཡཾ སིཀྑཱཀཱམཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟི ཝིཡ ནགརདྭཱརེ ནིཀྑིཏྟསབྦཀཱཡིཀཨཱདཱསོ ཝིཡ ཙ བྷཝིསྶཏི. ཏཏོ ཡཐཱ ནཱམེཀསྨིཾ ཨཱདཱསེ ཁཏྟིཡཱདཡོ ཨཏྟནོ ཝཛྫཾ དིསྭཱ ཏཾ པཧཱཡ ཨནཝཛྫཱ ཧོནྟི, ཨེཝམེཝཾ མཡི པརིནིབྦུཏེཔི པཉྩཝསྶསཧསྶཱནི ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ གཎཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱབྷིརཏཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཝཊྚདུཀྑསྶ ཨནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. བྷགཝཏོ ཙ མནོརཐཾ པཱུརེནྟཱ ཝིཡ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ གཎཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཝཊྚདུཀྑཾ ཁེཔེཏྭཱ པརིནིབྦུཏཱ ཀུལཔུཏྟཱ གཎནཔཐཾ ཝཱིཏིཝཏྟཱ. ཝཱལིཀཔིཊྛིཝིཧཱརེཔི ཧི ཨཱབྷིདྷམྨིཀཨབྷཡཏྠེརོ ནཱམ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསམཡེ སམྦཧུལེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨིམཾ སུཏྟཾ སཉྫྷཱཡིཏྭཱ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨེཝཾ ཀཱརེཏི, མཡཾ ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ སབྦེཔི ཨནྟོཝསྶེ གཎཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱབྷིརཏཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. གཎབྷེདནཾ ནཱམ ཨིདཾ སུཏྟནྟི.

༡༨༦. གྷཊཱཡཱཏི ཨེཝཾནཱམཀསྶ སཀྐསྶ. ཝིཧཱརེཏི ཨཡམྤི ཝིཧཱརོ ནིགྲོདྷཱརཱམསྶེཝ ཨེཀདེསེ ཀཱལ༹ཁེམཀསྶ ཝིཧཱརོ ཝིཡ ཀཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཙཱིཝརཀམྨནྟི ཛིཎྞམལིནཱནཾ ཨགྒལ༹ཊྛཱནུཔྤཱདནདྷོཝནཱདཱིཧི ཀཏཔརིབྷཎྜམྤི, ཙཱིཝརཏྠཱཡ ཨུཔྤནྣཝཏྠཱནཾ ཝིཙཱརཎསིབྦནཱདཱིཧི ཨཀཏཾ སཾཝིདྷཱནམྤི ཝཊྚཏི, ཨིདྷ པན ཨཀཏཾ སཾཝིདྷཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. མནུསྶཱ ཧི ཨཱནནྡཏྠེརསྶ ཙཱིཝརསཱཊཀེ ཨདཾསུ. ཏསྨཱ ཐེརོ སམྦཧུལེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཨཀཱསི. ཏེཔི བྷིཀྑཱུ པཱཏོཝ སཱུཙིཔཱསཀསྶ པཉྙཱཡནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ནིསིནྣཱ ཨཔཉྙཱཡནཀཱལེ ཨུཊྛཧནྟི. སཱུཙིཀམྨེ ནིཊྛིཏེཡེཝ སེནཱསནཱནི སཾཝིདཧིསྶཱམཱཏི ན སཾཝིདཧིཾསུ. ཙཱིཝརཀཱརསམཡོ ནོཏི ཐེརོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཨདྡྷཱ ཨེཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ན པཊིསཱམིཏཱནི སེནཱསནཱནི, བྷགཝཏཱ ཙ དིཊྛཱནི བྷཝིསྶནྟི. ཨིཏི ཨནཏྟམནོ སཏྠཱ སུཊྛུ ནིགྒཧེཏུཀཱམོ, ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔཏྠམྦྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི; ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ‘‘ན, བྷནྟེ, ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཱརཱམཱ ཨེཝ, ཙཱིཝརཀིཙྩཝསེན པན ཨེཝཾ ཝསནྟཱི’’ཏི.

ན ཁོ, ཨཱནནྡཱཏི, ཨཱནནྡ, ཀམྨསམཡོ ཝཱ ཧོཏུ ཨཀམྨསམཡོ ཝཱ, ཙཱིཝརཀཱརསམཡོ ཝཱ ཧོཏུ ཨཙཱིཝརཀཱརསམཡོ ཝཱ, ཨཐ ཁོ སངྒཎིཀཱརཱམོ བྷིཀྑུ ན སོབྷཏིཡེཝ. མཱ ཏྭཾ ཨནུཔཏྠམྦྷཊྛཱནེ ཨུཔཏྠམྦྷོ ཨཧོསཱིཏི. ཏཏྠ སངྒཎིཀཱཏི སཀཔརིསསམོདྷཱནཾ. གཎོཏི ནཱནཱཛནསམོདྷཱནཾ. ཨིཏི སངྒཎིཀཱརཱམོ ཝཱ ཧོཏུ གཎཱརཱམོ ཝཱ, སབྦཐཱཔི གཎབཱཧུལླཱབྷིརཏོ གཎབནྡྷནབདྡྷོ བྷིཀྑུ ན སོབྷཏི. པཙྪཱབྷཏྟེ པན དིཝཱཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ སུདྷོཏཧཏྠཔཱདོ མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཱརཱམཏམནུཡུཏྟོ བྷིཀྑུ བུདྡྷསཱསནེ སོབྷཏི. ནེཀྑམྨསུཁནྟི ཀཱམཏོ ནིཀྑནྟསྶ སུཁཾ. པཝིཝེཀསུཁམྤི ཀཱམཔཝིཝེཀསུཁམེཝ. རཱགཱདཱིནཾ པན ཝཱུཔསམཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི ཨུཔསམསུཁཾ. མགྒསམྦོདྷཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི སམྦོདྷིསུཁཾ. ནིཀཱམལཱབྷཱིཏི ཀཱམལཱབྷཱི ཨིཙྪིཏལཱབྷཱི. ཨཀིཙྪལཱབྷཱིཏི ཨདུཀྑལཱབྷཱི. ཨཀསིརལཱབྷཱིཏི ཝིཔུལལཱབྷཱི.

སཱམཱཡིཀནྟི ཨཔྤིཏཔྤིཏསམཡེ ཀིལེསེཧི ཝིམུཏྟཾ. ཀནྟནྟི མནཱཔཾ. ཙེཏོཝིམུཏྟིནྟི རཱུཔཱརཱུཔཱཝཙརཙིཏྟཝིམུཏྟིཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཙཏྟཱརི ཙ ཛྷཱནཱནི ཙཏསྶོ ཙ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡོ, ཨཡཾ སཱམཱཡིཀོ ཝིམོཀྑོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༢༡༣). ཨསཱམཱཡིཀནྟི ན སམཡཝསེན ཀིལེསེཧི ཝིམུཏྟཾ, ཨཐ ཁོ ཨཙྩནྟཝིམུཏྟཾ ལོཀུཏྟརཾ ཝུཏྟཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘ཙཏྟཱརོ ཙ ཨརིཡམགྒཱ ཙཏྟཱརི ཙ སཱམཉྙཕལཱནི, ཨཡཾ ཨསཱམཱཡིཀོ ཝིམོཀྑོ’’ཏི. ཨཀུཔྤནྟི ཀིལེསེཧི ཨཀོཔེཏབྦཾ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏི? སངྒཎིཀཱརཱམོ བྷིཀྑུ གཎབནྡྷནབདྡྷོ ནེཝ ལོཀིཡགུཎཾ, ན ཙ ལོཀུཏྟརགུཎཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ སཀྐོཏི, གཎཾ ཝིནོདེཏྭཱ པན ཨེཀཱབྷིརཏོ སཀྐོཏི. ཏཐཱ ཧི ཝིཔསྶཱི བོདྷིསཏྟོ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པབྦཛིཏསཧསྶེཧི པརིཝུཏོ སཏྟ ཝསྶཱནི ཝིཙརནྟོ སབྦཉྙུགུཎཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑི, གཎཾ ཝིནོདེཏྭཱ སཏྟདིཝསེ ཨེཀཱིབྷཱཝཱབྷིརཏོ བོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སབྦཉྙུགུཎཾ ནིབྦཏྟེསི. ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ པཉྩཝགྒིཡེཧི སདྡྷིཾ ཚབྦསྶཱནི ཝིཙརནྟོ སབྦཉྙུགུཎཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཏེསུ པཀྐནྟེསུ ཨེཀཱིབྷཱཝཱབྷིརཏོ བོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སབྦཉྙུགུཎཾ ནིབྦཏྟེསི.

ཨེཝཾ སངྒཎིཀཱརཱམསྶ གུཎཱདྷིགམཱབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི དོསུཔྤཏྟིཾ དསྶེནྟོ ནཱཧཾ ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ རཱུཔནྟི སརཱིརཾ. ཡཏྠ རཏྟསྶཱཏི ཡསྨིཾ རཱུཔེ རཱགཝསེན རཏྟསྶ. ན ཨུཔྤཛྫེཡྻུནྟི ཡསྨིཾ རཱུཔེ རཏྟསྶ ན ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏཾ རཱུཔཾ ན སམནུཔསྶཱམི, ཨཐ ཁོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱནཾ དསབལསཱཝཀཏྟུཔགམནསངྑཱཏེན ཨཉྙཐཱབྷཱཝེན སཉྩཡསྶ ཝིཡ, ཨུཔཱལིགཧཔཏིནོ ཨཉྙཐཱབྷཱཝེན ནཱཊཔུཏྟསྶ ཝིཡ, པིཡཛཱཏིཀསུཏྟེ སེཊྛིཨཱདཱིནཾ ཝིཡ ཙ ཨུཔྤཛྫནྟིཡེཝ.

༡༨༧. ཨཡཾ ཁོ པནཱནནྡཱཏི ཀོ ཨནུསནྡྷི? སཙེ ཧི ཀོཙི དུབྦུདྡྷཱི ནཝཔབྦཛིཏོ ཝདེཡྻ – ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཁེཏྟཾ པཝིཊྛཱ གཱཝིཡོ ཝིཡ ཨམྷེཡེཝ གཎཏོ ནཱིཧརཏི, ཨེཀཱིབྷཱཝེ ནིཡོཛེཏི, སཡཾ པན རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིཧི པརིཝུཏོ ཝིཧརཏཱི’’ཏི, ཏསྶ ཝཙནོཀཱསུཔཙྪེདནཏྠཾ – ‘‘ཙཀྐཝཱལ༹པརིཡནྟཱཡ པརིསཱཡ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོཔི ཏཐཱགཏོ ཨེཀཀོཝཱ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ སབྦནིམིཏྟཱནནྟི རཱུཔཱདཱིནཾ སངྑནིམིཏྟཱནཾ. ཨཛ྄ཛྷཏྟནྟི ཝིསཡཛ྄ཛྷཏྟཾ. སུཉྙཏནྟི སུཉྙཏཕལསམཱཔཏྟིཾ. ཏཏྲ ཙེཏི ཨུཔཡོགཏྠེ བྷུམྨཾ, ཏཾ ཙེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པུན ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ. ཝིཝེཀནིནྣེནཱཏི ནིབྦཱནནིནྣེན. བྱནྟཱིབྷཱུཏེནཱཏི ཨཱསཝཊྛཱནཱིཡདྷམྨེཧི ཝིགཏནྟེན ནིསྶཊེན ཝིསཾཡུཏྟེན. ཨུཡྻོཛནིཀཔཊིསཾཡུཏྟནྟི གཙྪཐ ཏུམྷེཏི ཨེཝཾ ཨུཡྻོཛནིཀེན ཝཙནེན པཊིསཾཡུཏྟཾ.

ཀཱཡ པན ཝེལཱཡ བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཀཐེཏི? པཙྪཱབྷཏྟཀིཙྩཝེལཱཡ, ཝཱ པུརིམཡཱམཀིཙྩཝེལཱཡ ཝཱ. བྷགཝཱ ཧི པཙྪཱབྷཏྟེ གནྡྷཀུཊིཡཾ སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ པརིསཱ སནྣིཔཏནྟི. ཨཐ བྷགཝཱ ཀཱལཾ ཝིདིཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ བུདྡྷཱསནཝརགཏོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ བྷེསཛྫཏེལཔཱཀཾ གཎྷནྟོ ཝིཡ ཀཱལཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཝིཝེཀནིནྣེན ཙིཏྟེན པརིསཾ ཨུཡྻོཛེཏི. པུརིམཡཱམེཔི ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱ ཁོ ཝཱསེཊྛཱ རཏྟི, ཡསྶ དཱནི ཀཱལཾ མཉྙཐཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༢༩༩) ཨེཝཾ ཨུཡྻོཛེཏི. བུདྡྷཱནཉྷི བོདྷིཔཏྟིཏོ པཊྛཱཡ དྭེ པཉྩཝིཉྙཱཎཱནིཔི ནིབྦཱནནིནྣཱནེཝ. ཏསྨཱཏིཧཱནནྡཱཏི ཡསྨཱ སུཉྙཏཱཝིཧཱརོ སནྟོ པཎཱིཏོ, ཏསྨཱ.

༡༨༨. ཨཛ྄ཛྷཏྟམེཝཱཏི གོཙརཛ྄ཛྷཏྟམེཝ. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སུཉྙཏནྟི ཨིདྷ ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟཾ, ཨཏྟནོ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ནིསྶིཏནྟི ཨཏྠོ. སམྤཛཱནོ ཧོཏཱིཏི ཀམྨཊྛཱནསྶ ཨསམྤཛྫནབྷཱཝཛཱནནེན སམྤཛཱནོ. བཧིདྡྷཱཏི པརསྶ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ. ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱཏི ཀཱལེན ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀཱལེན བཧིདྡྷཱ. ཨཱནེཉྫནྟི ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ བྷཝིསྶཱམཱཏི ཨཱནེཉྫཾ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཾ མནསི ཀརོཏི.

ཏསྨིཾཡེཝ པུརིམསྨིནྟི པཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨཔགུཎཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཧི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སུཉྙཏཾ མནསིཀརོཏོ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ན པཀྑནྡཏི. ཏཏོ ‘‘པརསྶ སནྟཱནེ ནུ ཁོ ཀཐ’’ནྟི བཧིདྡྷཱ མནསི ཀརོཏི, ཏཏྠཔི ན པཀྑནྡཏི. ཏཏོ – ‘‘ཀཱལེན ཨཏྟནོ སནྟཱནེ, ཀཱལེན པརསྶ སནྟཱནེ ནུ ཁོ ཀཐ’’ནྟི ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ མནསི ཀརོཏི, ཏཏྠཔི ན པཀྑནྡཏི. ཏཏོ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ཧོཏུཀཱམོ ‘‘ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡཾ ནུ ཁོ ཀཐ’’ནྟི ཨཱནེཉྫཾ མནསི ཀརོཏི, ཏཏྠཔི ན པཀྑནྡཏི. ཨིདཱནི – ‘‘ན མེ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏཱིཏི ཝིསྶཊྛཝཱིརིཡེན ཨུཔཊྛཱཀཱདཱིནཾ པཙྪཏོ ན ཙརིཏབྦཾ, པཱདཀཛ྄ཛྷཱནམེཝ པན སཱདྷུཀཾ པུནཔྤུནཾ མནསིཀཱཏབྦཾ. ཨེཝམསྶ རུཀྑེ ཚིནྡཏོ ཕརསུམྷི ཨཝཧནྟེ པུན ནིསིཏཾ ཀཱརེཏྭཱ ཚིནྡནྟསྶ ཚིཛྫེསུ ཕརསུ ཝིཡ ཀམྨཊྛཱནེ མནསིཀཱརོ ཝཧཏཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ ཏསྨིཾཡེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིདཱནིསྶ ཨེཝཾ པཊིཔནྣསྶ ཡཾ ཡཾ མནསི ཀརོཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ མནསིཀཱརོ སམྤཛྫཏཱིཏི དསྶེནྟོ པཀྑནྡཏཱིཏི ཨཱཧ.

༡༨༩. ཨིམིནཱ ཝིཧཱརེནཱཏི ཨིམིནཱ སམཐཝིཔསྶནཱཝིཧཱརེན. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོཏི ཨིཏི ཙངྐམནྟོཔི ཏསྨིཾ ཀམྨཊྛཱནེ སམྤཛྫམཱནེ ‘‘སམྤཛྫཏི མེ ཀམྨཊྛཱན’’ནྟི ཛཱནནེན སམྤཛཱནོ ཧོཏི. སཡཏཱིཏི ནིཔཛྫཏི. ཨེཏྠ ཀཉྩི ཀཱལཾ ཙངྐམིཏྭཱ – ‘‘ཨིདཱནི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཙངྐམིཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨིརིཡཱཔཐཾ ཨཧཱཔེཏྭཱ ཋཱཏབྦཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཝཱརེསུ. ན ཀཐེསྶཱམཱིཏི, ཨིཏིཧ ཏཏྠཱཏི ཨེཝཾ ན ཀཐེསྶཱམཱིཏི ཛཱནནེན ཏཏྠ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི.

པུན དུཏིཡཝཱརེ ཨེཝརཱུཔིཾ ཀཐཾ ཀཐེསྶཱམཱིཏི ཛཱནནེན སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ སམཐཝིཔསྶནཱ ཏརུཎཱཝ, ཏཱསཾ ཨནུརཀྑཎཏྠཾ –

‘‘ཨཱཝཱསོ གོཙརོ བྷསྶཾ, པུགྒལོ ཨཐ བྷོཛནཾ;

ཨུཏུ ཨིརིཡཱཔཐོ ཙེཝ, སཔྤཱཡོ སེཝིཏབྦཀོ’’ཏི.

སཏྟ སཔྤཱཡཱནི ཨིཙྪིཏབྦཱནི. ཏེསཾ དསྶནཏྠམིདཾ ཝུཏྟཾ. ཝིཏཀྐཝཱརེསུ ཨཝིཏཀྐནསྶ ཙ ཝིཏཀྐནསྶ ཙ ཛཱནནེན སམྤཛཱནཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༡༩༠. ཨིཏི ཝིཏཀྐཔཧཱནེན དྭེ མགྒེ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཏིཡམགྒསྶ ཝིཔསྶནཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ པཉྩ ཁོ ཨིམེ, ཨཱནནྡ, ཀཱམགུཎཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཱཡཏནེཏི ཏེསུཡེཝ ཀཱམགུཎེསུ ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཀིལེསུཔྤཏྟིཀཱརཎེ. སམུདཱཙཱརོཏི སམུདཱཙརཎཏོ ཨཔྤཧཱིནཀིལེསོ. ཨེཝཾ སནྟནྟི ཨེཝཾ ཝིཛྫམཱནམེཝ. སམྤཛཱནོཏི ཀམྨཊྛཱནསྶ ཨསམྤཏྟིཛཱནནེན སམྤཛཱནོ. དུཏིཡཝཱརེ ཨེཝཾ སནྟམེཏནྟི ཨེཝཾ སནྟེ ཨེཏཾ. སམྤཛཱནོཏི ཀམྨཊྛཱནསམྤཏྟིཛཱནནེན སམྤཛཱནོ. ཨཡཉྷི ‘‘པཧཱིནོ ནུ ཁོ མེ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཚནྡརཱགོ ནོ’’ཏི པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨཔཧཱིནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཝཱིརིཡཾ པགྒཧེཏྭཱ ཏཾ ཨནཱགཱམིམགྒེན སམུགྒྷཱཊེཏི, ཏཏོ མགྒཱནནྟརཾ ཕལཾ, ཕལཏོ ཝུཊྛཱཡ པཙྩཝེཀྑམཱནོ པཧཱིནབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྶ ཛཱནནེན ‘‘སམྤཛཱནོ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

༡༩༡. ཨིདཱནི ཨརཧཏྟམགྒསྶ ཝིཔསྶནཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ པཉྩ ཁོ ཨིམེ, ཨཱནནྡ, ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སོ པཧཱིཡཏཱིཏི རཱུཔེ ཨསྨཱིཏི མཱནོ ཨསྨཱིཏི ཚནྡོ ཨསྨཱིཏི ཨནུསཡོ པཧཱིཡཏི. ཏཐཱ ཝེདནཱདཱིསུ སམྤཛཱནཏཱ ཝུཏྟནཱཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིམེ ཁོ ཏེ, ཨཱནནྡ, དྷམྨཱཏི ཧེཊྛཱ ཀཐིཏེ སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཕལདྷམྨེ སནྡྷཱཡཱཧ. ཀུསལཱཡཏིཀཱཏི ཀུསལཏོ ཨཱགཏཱ. ཀུསལཱ ཧི ཀུསལཱཔི ཧོནྟི ཀུསལཱཡཏིཀཱཔི, སེཡྻཐིདཾ, པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཀུསལཾ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ཀུསལཉྩེཝ ཀུསལཱཡཏིཀཉྩ…པེ… ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཀུསལཾ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཀུསལཉྩེཝ ཀུསལཱཡཏིཀཉྩ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཀུསལཾ, སོཏཱཔཏྟིམགྒོ ཀུསལོ ཙེཝ ཀུསལཱཡཏིཀོ ཙ…པེ… ཨནཱགཱམིམགྒོ ཀུསལོ, ཨརཧཏྟམགྒོ ཀུསལོ ཙེཝ ཀུསལཱཡཏིཀོ ཙ. ཏཐཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཀུསལཾ, ཏཾསམྤཡུཏྟཀཱ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཙེཝ ཀུསལཱཡཏིཀཱ ཙ…པེ… ཨརཧཏྟམགྒོ ཀུསལོ, ཏཾསམྤཡུཏྟཀཱ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཙེཝ ཀུསལཱཡཏིཀཱ ཙ.

ཨརིཡཱཏི ནིཀྐིལེསཱ ཝིསུདྡྷཱ. ལོཀུཏྟརཱཏི ལོཀེ ཨུཏྟརཱ ཝིསིཊྛཱ. ཨནཝཀྐནྟཱ པཱཔིམཏཱཏི པཱཔིམནྟེན མཱརེན ཨནོཀྐནྟཱ. ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ ཙིཏྟཾ མཱརོ ན པསྶཏི, ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཨཱརམྨཎཾ ནིསྶཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཛཱཏིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨནཝཀྐནྟཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཏཾ ཀིཾ མཉྙསཱིཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱཧ? གཎེཔི ཨེཀོ ཨཱནིསཾསོ ཨཏྠི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨིདམཱཧ. ཨནུབནྡྷིཏུནྟི ཨནུགཙྪིཏུཾ པརིཙརིཏུཾ.

ན ཁོ, ཨཱནནྡཱཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི བྷགཝཏཱ – ‘‘སུཏཱཝུདྷོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི, སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི, སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༧.༦༧) བཧུསྶུཏོ པཉྩཱཝུདྷསམྤནྣོ ཡོདྷོ ཝིཡ ཀཏོ. ཡསྨཱ པན སོ སུཏཔརིཡཏྟིཾ ཨུགྒཧེཏྭཱཔི ཏདནུཙྪཝིཀཾ ཨནུལོམཔཊིཔདཾ ན པཊིཔཛྫཏི, ན ཏསྶ ཏཾ ཨཱཝུདྷཾ ཧོཏི. ཡོ པཊིཔཛྫཏི, ཏསྶེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཨེཏདཏྠཾ ཨནུབནྡྷིཏུཾ ནཱརཧཏཱིཏི དསྶེནྟོ ན ཁོ, ཨཱནནྡཱཏི ཨཱཧ.

ཨིདཱནི ཡདཏྠཾ ཨནུབནྡྷིཏབྦོ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཡཱ ཙ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཨཱགཏཱནི. ‘‘ཨིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཀཐཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡཝསེན ཨཱགཏཱནི, ‘‘ཡདིདཾ སུཏྟཾ གེཡྻ’’ནྟི ཨེཏྠ སུཏཔརིཡཏྟིཝསེན ཨཱགཏཱནི, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པརིཔཱུརཎཝསེན ཨཱགཏཱནི. ཏསྨཱ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཀཐེནྟེན ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཋཏྭཱ ཀཐེཏབྦཱནི.

ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨེཀཙྩསྶ ཨེཀཀསྶ ཝིཧརཏོཔི ཨཏྠོ ན སམྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨེཀཱིབྷཱཝེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེནྟོ ཨེཝཾ སནྟེ ཁོ, ཨཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨེཝཾ སནྟེཏི ཨེཝཾ ཨེཀཱིབྷཱཝེ སནྟེ.

༡༩༣. སཏྠཱཏི བཱཧིརཀོ ཏིཏྠཀརསཏྠཱ. ཨནྭཱཝཏྟནྟཱིཏི ཨནུཨཱཝཏྟནྟི ཨུཔསངྐམནྟི. མུཙྪཾ ཀཱམཡཏཱིཏི མུཙྪནཏཎྷཾ པཏྠེཏི, པཝཏྟེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱཙརིཡཱུཔདྡཝེནཱཏི ཨབྦྷནྟརེ ཨུཔྤནྣེན ཀིལེསཱུཔདྡཝེན ཨཱཙརིཡསྶུཔདྡཝོ. སེསུཔདྡཝེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཝདྷིཾསུ ནནྟི མཱརཡིཾསུ ནཾ. ཨེཏེན ཧི གུཎམརཎཾ ཀཐིཏཾ.

ཝིནིཔཱཏཱཡཱཏི སུཊྛུ ནིཔཏནཱཡ. ཀསྨཱ པན བྲཧྨཙཱརུཔདྡཝོཝ – ‘‘དུཀྑཝིཔཱཀཏརོ ཙ ཀཊུཀཝིཔཱཀཏརོ ཙ ཝིནིཔཱཏཱཡ ཙ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོཏི. བཱཧིརཔབྦཛྫཱ ཧི ཨཔྤལཱབྷཱ, ཏཏྠ མཧནྟོ ནིབྦཏྟེཏབྦགུཎོ ནཏྠི, ཨཊྛསམཱཔཏྟིཔཉྩཱབྷིཉྙཱམཏྟཀམེཝ ཧོཏི. ཨིཏི ཡཐཱ གདྲབྷཔིཊྛིཏོ པཏིཏསྶ མཧནྟཾ དུཀྑཾ ན ཧོཏི, སརཱིརསྶ པཾསུམཀྑནམཏྟམེཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ བཱཧིརསམཡེ ལོཀིཡགུཎམཏྟཏོཝ པརིཧཱཡཏི, ཏེན པུརིམཾ ཨུཔདྡཝདྭཡཾ ན ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. སཱསནེ པན པབྦཛྫཱ མཧཱལཱབྷཱ, ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཙཏྟཱརི ཕལཱནི ནིབྦཱནནྟི མཧནྟཱ ཨདྷིགནྟབྦགུཎཱ. ཨིཏི ཡཐཱ ཨུབྷཏོ སུཛཱཏོ ཁཏྟིཡཀུམཱརོ ཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏོ ནགརཾ ཨནུསཉྩརནྟོ ཧཏྠིཀྑནྡྷཏོ པཏིཏོ མཧཱདུཀྑཾ ནིགཙྪཏི, ཨེཝཾ སཱསནཏོ པརིཧཱཡམཱནོ ནཝཧི ལོཀུཏྟརགུཎེཧི པརིཧཱཡཏི. ཏེནཱཡཾ བྲཧྨཙཱརུཔདྡཝོ ཨེཝཾ ཝུཏྟོ.

༡༩༦. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ སེསུཔདྡཝེཧི བྲཧྨཙཱརུཔདྡཝོ དུཀྑཝིཔཱཀཏརོ, ཡསྨཱ ཝཱ སཔཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཝཱིཏིཀྐམནྟོ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟཏི, མིཏྟཔཊིཔཏྟི ཧིཏཱཡ, ཏསྨཱ. ཨེཝཾ ཨུཔརིམེནཔི ཧེཊྛིམེནཔི ཨཏྠེན ཡོཛེཏབྦཾ. མིཏྟཝཏཱཡཱཏི མིཏྟཔཊིཔཏྟིཡཱ. སཔཏྟཝཏཱཡཱཏི ཝེརཔཊིཔཏྟིཡཱ.

ཝོཀྐམྨ ཙ སཏྠུསཱསནཱཏི དུཀྐཊདུབྦྷཱསིཏམཏྟམྤི ཧི སཉྩིཙྩ ཝཱིཏིཀྐམནྟོ ཝོཀྐམྨ ཝཏྟཏི ནཱམ. ཏདེཝ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟོ ན ཝོཀྐམྨ ཝཏྟཏི ནཱམ.

ན ཝོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱ པརཀྐམིསྶཱམཱིཏི ཨཧཾ ཏུམྷེསུ ཏཐཱ ན པཊིཔཛྫིསྶཱམི. ཨཱམཀེཏི ཨཔཀྐེ. ཨཱམཀམཏྟེཏི ཨཱམཀེ ནཱཏིསུཀྑེ བྷཱཛནེ. ཀུམྦྷཀཱརོ ཧི ཨཱམཀཾ ནཱཏིསུཀྑཾ ཨཔཀྐཾ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི སཎྷིཀཾ གཎྷཱཏི ‘‘མཱ བྷིཛྫཏཱུ’’ཏི. ཨིཏི ཡཐཱ ཀུམྦྷཀཱརོ ཏཏྠ པཊིཔཛྫཏི, ནཱཧཾ ཏུམྷེསུ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིསྶཱམི. ནིགྒཡ྄ཧ ནིགྒཡ྄ཧཱཏི སཀིཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཏུཎྷཱི ན བྷཝིསྶཱམི, ནིགྒཎྷིཏྭཱ ནིགྒཎྷིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཨོཝདིསྶཱམི ཨནུསཱསིསྶཱམི. པཝཡ྄ཧ པཝཡ྄ཧཱཏི དོསེ པཝཱཧེཏྭཱ པཝཱཧེཏྭཱ. ཡཐཱ པཀྐབྷཱཛནེསུ ཀུམྦྷཀཱརོ བྷིནྣཚིནྣཛཛྫརཱནི པཝཱཧེཏྭཱ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སུཔཀྐཱནེཝ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཨཱཀོཊེཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཨེཝམེཝ ཨཧམྤི པཝཱཧེཏྭཱ པཝཱཧེཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཨོཝདིསྶཱམི ཨནུསཱསིསྶཱམི. ཡོ སཱརོ སོ ཋསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཝོ མཡཱ ཨོཝདིཡམཱནཱནཾ ཡོ མགྒཕལསཱརོ, སོ ཋསྶཏི. ཨཔིཙ ལོཀིཡགུཎཱཔི ཨིདྷ སཱརོཏྭེཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱསུཉྙཏསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཨཙྪརིཡཨབྦྷུཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༩༧. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨཙྪརིཡཨབྦྷུཏསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཨཙྪརིཡཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཡོ ནཱམ ཏཐཱགཏོཏི ཨཏྠོ. ཚིནྣཔཔཉྩེཏི ཨེཏྠ པཔཉྩཱ ནཱམ ཏཎྷཱ མཱནོ དིཊྛཱིཏི ཨིམེ ཏཡོ ཀིལེསཱ. ཚིནྣཝཊུམེཏི ཨེཏྠ ཝཊུམནྟི ཀུསལཱཀུསལཀམྨཝཊྚཾ ཝུཙྩཏི. པརིཡཱདིནྣཝཊྚེཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. སབྦདུཀྑཝཱིཏིཝཏྟེཏི སབྦཾ ཝིཔཱཀཝཊྚསངྑཱཏཾ དུཀྑཾ ཝཱིཏིཝཏྟེ. ཨནུསྶརིསྶཏཱིཏི ཨིདཾ ཡཏྲཱཏི ནིཔཱཏཝསེན ཨནཱགཏཝཙནཾ, ཨཏྠོ པནེཏྠ ཨཏཱིཏཝསེན ཝེདིཏབྦོ. བྷགཝཱ ཧི ཏེ བུདྡྷེ ཨནུསྶརི, ན ཨིདཱནི ཨནུསྶརིསྶཏི. ཨེཝཾཛཙྩཱཏི ཝིཔསྶཱིཨཱདཡོ ཁཏྟིཡཛཙྩཱ, ཀཀུསནྡྷཱདཡོ བྲཱཧྨཎཛཙྩཱཏི. ཨེཝཾགོཏྟཱཏི ཝིཔསྶཱིཨཱདཡོ ཀོཎྜཉྙགོཏྟཱ, ཀཀུསནྡྷཱདཡོ ཀསྶཔགོཏྟཱཏི. ཨེཝཾསཱིལཱཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརསཱིལེན ཨེཝཾསཱིལཱ. ཨེཝཾདྷམྨཱཏི ཨེཏྠ སམཱདྷིཔཀྑཱ དྷམྨཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ལོཀིཡལོཀུཏྟརེན སམཱདྷིནཱ ཨེཝཾསམཱདྷིནོཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾཔཉྙཱཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཔཉྙཱཡ ཨེཝཾཔཉྙཱ. ཨེཝཾཝིཧཱརཱིཏི ཨེཏྠ པན ཧེཊྛཱ སམཱདྷིཔཀྑཱནཾ དྷམྨཱནཾ གཧིཏཏྟཱ ཝིཧཱརོ གཧིཏོཝ, པུན ཀསྨཱ གཧིཏམེཝ གཎྷཱཏཱིཏི ཙེ, ན ཨིདཾ གཧིཏམེཝ. ཨིདཉྷི ནིརོདྷསམཱཔཏྟིདཱིཔནཏྠཾ, ཏསྨཱ ཨེཝཾནིརོདྷསམཱཔཏྟིཝིཧཱརཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

ཨེཝཾཝིམུཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཝིཀྑམྦྷནཝིམུཏྟི ཏདངྒཝིམུཏྟི སམུཙྪེདཝིམུཏྟི པཊིཔྤསྶདྡྷིཝིམུཏྟི ནིསྶརཎཝིམུཏྟཱིཏི པཉྩཝིདྷཱ ཝིམུཏྟིཡོ. ཏཏྠ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ སཡཾ ཝིཀྑམྦྷིཏེཧི ནཱིཝརཎཱདཱིཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཝིཀྑམྦྷནཝིམུཏྟཱིཏི སངྑཾ གཙྪནྟི. ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱདིཀཱ སཏྟ ཨནུཔསྶནཱ སཡཾ ཏསྶ ཏསྶ པཙྩནཱིཀངྒཝསེན པརིཙཏྟཱཧི ནིཙྩསཉྙཱདཱིཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ ཏདངྒཝིམུཏྟཱིཏི སངྑཾ གཙྪནྟི. ཙཏྟཱརོ ཨརིཡམགྒཱ སཡཾ སམུཙྪིནྣེཧི ཀིལེསེཧི ཝིམུཏྟཏྟཱ སམུཙྪེདཝིམུཏྟཱིཏི སངྑཾ གཙྪནྟི. ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི མགྒཱནུབྷཱཝེན ཀིལེསཱནཾ པཊིཔྤསྶདྡྷནྟེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ པཊིཔྤསྶདྡྷིཝིམུཏྟཱིཏི སངྑཾ གཙྪནྟི. ནིབྦཱནཾ སབྦཀིལེསེཧི ནིསྶཊཏྟཱ ཨཔགཏཏྟཱ དཱུརེ ཋིཏཏྟཱ ནིསྶརཎཝིམུཏྟཱིཏི སངྑཾ གཏཾ. ཨིཏི ཨིམཱསཾ པཉྩནྣཾ ཝིམུཏྟཱིནཾ ཝསེན ཨེཝཾཝིམུཏྟཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༡༩༩. ཏསྨཱཏིཧཱཏི ཡསྨཱ ཏྭཾ ‘‘ཏཐཱགཏཱ ཨཙྪརིཡཱ’’ཏི ཝདསི, ཏསྨཱ ཏཾ བྷིཡྻོསོ མཏྟཱཡ པཊིབྷནྟུ ཏཐཱགཏསྶ ཨཙྪརིཡཱ ཨབྦྷུཏདྷམྨཱཏི. སཏོ སམྤཛཱནོཏི ཨེཏྠ དྭེསམྤཛཉྙཱནི མནུསྶལོཀེ དེཝལོཀེ ཙ. ཏཏྠ ཝེསྶནྟརཛཱཏཀེ བྲཱཧྨཎསྶ དྭེ པུཏྟེ དཏྭཱ པུནདིཝསེ སཀྐསྶ དེཝིཾ དཏྭཱ སཀྐེན པསཱིདིཏྭཱ དིནྣེ ཨཊྛ ཝརེ གཎྷནྟོ –

‘‘ཨིཏོ ཝིམུཙྩམཱནཱཧཾ, སགྒགཱམཱི ཝིསེསགཱུ;

ཨནིཝཏྟཱི ཏཏོ ཨསྶཾ, ཨཊྛམེཏཾ ཝརཾ ཝརེ’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༢༣༠༠) –

ཨེཝཾ ཏུསིཏབྷཝནེ མེ པཊིསནྡྷི ཧོཏཱུཏི ཝརཾ ཨགྒཧེསི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏུསིཏབྷཝནེ ཨུཔྤཛྫིསྶཱམཱིཏི ཛཱནཱཏི, ཨིདཾ མནུསྶལོཀེ སམྤཛཉྙཾ. ཝེསྶནྟརཏྟབྷཱཝཏོ པན ཙུཏོ པུན ཏུསིཏབྷཝནེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ནིབྦཏྟོསྨཱིཏི ཨཉྙཱསི, ཨིདཾ དེཝལོཀེ སམྤཛཉྙཾ.

ཀིཾ པན སེསདེཝཏཱ ན ཛཱནནྟཱིཏི? ནོ ན ཛཱནནྟི. ཏཱ པན ཨུཡྻཱནཝིམཱནཀཔྤརུཀྑེ ཨོལོཀེཏྭཱ དེཝནཱཊཀེཧི ཏཱུརིཡསདྡེན པབོདྷིཏཱ ‘‘མཱརིས ཨཡཾ དེཝལོཀོ ཏུམྷེ ཨིདྷ ནིབྦཏྟཱ’’ཏི སཱརིཏཱ ཛཱནནྟི. བོདྷིསཏྟོ པཋམཛཝནཝཱརེ ན ཛཱནཱཏི, དུཏིཡཛཝནཏོ པཊྛཱཡ ཛཱནཱཏི. ཨིཙྩསྶ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཛཱནནཾ ཧོཏི.

ཨཊྛཱསཱིཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨཉྙེཔི དེཝཱ ཏཏྠ ཋིཏཱ ཋིཏམྷཱཏི ཛཱནནྟི, ཏེ པན ཚསུ དྭཱརེསུ བལཝཏཱ ཨིཊྛཱརམྨཎེན ཨབྷིབྷུཡྻམཱནཱ སཏིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཏྟནོ བྷུཏྟཔཱིཏབྷཱཝམྤི ཨཛཱནནྟཱ ཨཱཧཱརཱུཔཙྪེདེན ཀཱལཾ ཀརོནྟི. བོདྷིསཏྟསྶ ཀིཾ ཏཐཱརཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ནཏྠཱིཏི? ནོ ནཏྠི. སོ ཧི སེསདེཝེ དསཧི ཋཱནེཧི ཨདྷིགྒཎྷཱཏི, ཨཱརམྨཎེན པན ཨཏྟཱནཾ མདྡིཏུཾ ན དེཏི, ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སཏོ སམྤཛཱནོ, ཨཱནནྡ, བོདྷིསཏྟོ ཏུསིཏེ ཀཱཡེ ཨཊྛཱསཱི’’ཏི.

༢༠༠. ཡཱཝཏཱཡུཀནྟི སེསཏྟབྷཱཝེསུ ཀིཾ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ན ཏིཊྛཏྟཱིཏི? ཨཱམ ན ཏིཊྛཏི. ཨཉྙདཱ ཧི དཱིགྷཱཡུཀདེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ ཏཏྠ པཱརམིཡོ ན སཀྐཱ པཱུརེཏུནྟི ཨཀྑཱིནི ནིམཱིལེཏྭཱ ཨདྷིམུཏྟིཀཱལཾཀིརིཡཾ ནཱམ ཀཏྭཱ མནུསྶལོཀེ ནིབྦཏྟཏི. ཨཡཾ ཀཱལངྐིརིཡཱ ཨཉྙེསཾ ན ཧོཏི. ཏདཱ པན ཨདིནྣདཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨརཀྑིཏསཱིལཾ ནཱམ ནཏྠི, སབྦཔཱརམཱིནཾ པཱུརིཏཏྟཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཨཊྛཱསི.

སཏོ སམྤཛཱནོ ཏུསིཏཱ ཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ སབྦཔཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཨཊྛཱསི. དེཝཏཱནཾ པན – ‘‘མནུསྶགཎནཱཝསེན ཨིདཱནི སཏྟཧི དིཝསེཧི ཙུཏི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པཉྩ པུབྦནིམིཏྟཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི – མཱལཱ མིལཱཡནྟི, ཝཏྠཱནི ཀིལིསྶནྟི, ཀཙྪེཧི སེདཱ མུཙྩནྟི, ཀཱཡེ དུབྦཎྞིཡཾ ཨོཀྐམཏི, དེཝོ དེཝཱསནེ ན སཎྛཱཏི.

ཏཏྠ མཱལཱཏི པཊིསནྡྷིགྒཧཎདིཝསེ པིལ༹ནྡྷནམཱལཱ. ཏཱ ཀིར སཊྛིསཏསཧསྶཱདྷིཀཱ སཏྟཔཎྞཱས-ཝསྶཀོཊིཡོ ཨམིལཱཡིཏྭཱ ཏདཱ མིལཱཡནྟི. ཝཏྠེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྟཀཾ པན ཀཱལཾ དེཝཱནཾ ནེཝ སཱིཏཾ ན ཨུཎྷཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀཱལེ སརཱིརཏོ བིནྡུབིནྡུཝསེན སེདཱ མུཙྩནྟི. ཨེཏྟཀཉྩ ཀཱལཾ ཏེསཾ སརཱིརེ ཁཎྜིཙྩཔཱལིཙྩཱདིཝསེན ཝིཝཎྞཏཱ ན པཉྙཱཡཏི, དེཝདྷཱིཏཱ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཱ ཝིཡ, དེཝཔུཏྟཱ ཝཱིསཏིཝསྶུདྡེསིཀཱ ཝིཡ ཁཱཡནྟི. མརཎཀཱལེ པན ནེསཾ ཀིལནྟརཱུཔོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི. ཨེཏྟཀཉྩ ནེསཾ ཀཱལཾ དེཝལོཀེ ཨུཀྐཎྛིཏཱ ནཱམ ནཏྠི, མརཎཀཱལེ པན ནིསྶསནྟི ཝིཛམྦྷནྟི, སཀེ ཨཱསནེ ནཱབྷིརམནྟི.

ཨིམཱནི པན པུབྦནིམིཏྟཱནི, ཡཐཱ ལོཀེ མཧཱཔུཉྙཱནཾ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིནཾཡེཝ ཨུཀྐཱཔཱཏབྷཱུམིཙཱལཙནྡགྒཱཧཱདཱིནི ནིམིཏྟཱནི པཉྙཱཡནྟི, ན སབྦེསཾ, ཨེཝམེཝ མཧེསཀྑཱནཾ དེཝཏཱནཾཡེཝ པཉྙཱཡནྟི, ན སབྦེསཾ. ཡཐཱ ཙ མནུསྶེསུ པུབྦནིམིཏྟཱནི ནཀྑཏྟཔཱཋཀཱདཡོཝ ཛཱནནྟི, ན སབྦེ, ཨེཝམེཝ ཏཱནིཔི སབྦེ དེཝཱ ན ཛཱནནྟི, པཎྜིཏཱ ཨེཝ པན ཛཱནནྟི. ཏཏྠ ཡེ ཙ མནྡེན ཀུསལཀམྨེན ནིབྦཏྟཱ དེཝཔུཏྟཱ, ཏེ ཏེསུ ཨུཔྤནྣེསུ – ‘‘ཨིདཱནི ཀོ ཛཱནཱཏི, ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱ’’ཏི བྷཱཡནྟི. ཡེ མཧཱཔུཉྙཱ, ཏེ – ‘‘ཨམྷེཧི དིནྣཾ དཱནཾ རཀྑིཏཾ སཱིལཾ བྷཱཝིཏཾ བྷཱཝནཾ ཨཱགམྨ ཨུཔརིདེཝལོཀེསུ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ན བྷཱཡནྟི. བོདྷིསཏྟོཔི ཏཱནི པུབྦནིམིཏྟཱནི དིསྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨནནྟརེ ཨཏྟབྷཱཝེ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ན བྷཱཡི. ཨཐསྶ ཏེསུ ནིམིཏྟེསུ པཱཏུབྷཱུཏེསུ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ – ‘‘མཱརིས ཏུམྷེཧི དས པཱརམིཡོ པཱུརེནྟེཧི ན སཀྐསམྤཏྟིཾ ན མཱརབྲཧྨཙཀྐཝཏྟིསམྤཏྟིཾ པཏྠེནྟེཧི པཱུརིཏཱ, ལོཀནིཏྠརཎཏྠཱཡ པན བུདྡྷཏྟཾ པཏྠཡམཱནེཧི པཱུརིཏཱ. སོ ཝོ ཨིདཱནི ཀཱལོ མཱརིས བུདྡྷཏྟཱཡ, སམཡོ མཱརིས བུདྡྷཏྟཱཡཱ’’ཏི ཡཱཙནྟི.

ཨཐ མཧཱསཏྟོ དེཝཏཱནཾ པཊིཉྙཾ ཨདཏྭཱཝ ཀཱལདཱིཔདེསཀུལཛནེཏྟིཨཱཡུཔརིཙྪེདཝསེན པཉྩམཧཱཝིལོཀནཾ ནཱམ ཝིལོཀེསི. ཏཏྠ ‘‘ཀཱལོ ནུ ཁོ, ན ཀཱལོ’’ཏི པཋམཾ ཀཱལཾ ཝིལོཀེསི. ཏཏྠ ཝསྶསཏསཧསྶཏོ ཨུདྡྷཾ ཝཌྜྷིཏཨཱཡུཀཱལོ ཀཱལོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཏདཱ ཧི སཏྟཱནཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཱནི ན པཉྙཱཡནྟི, བུདྡྷཱནཉྩ དྷམྨདེསནཱ ནཱམ ཏིལཀྑཎམུཏྟཱ ནཏྠི, ཏེསཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཀཐེནྟཱནཾ ‘‘ཀིཾ ནཱམེཏཾ ཀཐེནྟཱི’’ཏི ནེཝ སོཏུཾ ན སདྡྷཱཏུཾ མཉྙནྟི, ཏཏོ ཨབྷིསམཡོ ན ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཨསཏི ཨནིཡྻཱནིཀཾ སཱསནཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ སོ ཨཀཱལོ. ཝསྶསཏཏོ ཨཱུནཨཱཡུཀཱལོཔི ཀཱལོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཏདཱ ཧི སཏྟཱ ཨུསྶནྣཀིལེསཱ ཧོནྟི, ཨུསྶནྣཀིལེསཱནཉྩ དིནྣོཝཱདོ ཨོཝཱདཊྛཱནེ ན ཏིཊྛཏི. ཨུདཀེ དཎྜརཱཛི ཝིཡ ཁིཔྤཾ ཝིགཙྪཏི. ཏསྨཱ སོཔི ཨཀཱལོ. སཏསཧསྶཏོ པན པཊྛཱཡ ཧེཊྛཱ ཝསྶསཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུདྡྷཾ ཨཱཡུཀཱལོ ཀཱལོ ནཱམ. ཏདཱ ཙ ཝསྶསཏཀཱལོ ཧོཏི. ཨཐ མཧཱསཏྟོ ‘‘ནིབྦཏྟིཏབྦཀཱལོ’’ཏི ཀཱལཾ པསྶི.

ཏཏོ དཱིཔཾ ཝིལོཀེནྟོ སཔརིཝཱརེ ཙཏྟཱརོ དཱིཔེ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཏཱིསུ དཱིཔེསུ བུདྡྷཱ ན ནིབྦཏྟནྟི, ཛམྦུདཱིཔེཡེཝ ནིབྦཏྟནྟཱི’’ཏི དཱིཔཾ པསྶི.

ཏཏོ – ‘‘ཛམྦུདཱིཔོ ནཱམ མཧཱ, དསཡོཛནསཧསྶཔརིམཱཎོ, ཀཏརསྨིཾ ནུ ཁོ པདེསེ བུདྡྷཱ ནིབྦཏྟནྟཱི’’ཏི དེསཾ ཝིལོཀེནྟོ མཛ྄ཛྷིམདེསཾ པསྶི. མཛ྄ཛྷིམདེསོ ནཱམ ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ གཛངྒལཾ ནཱམ ནིགམོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིནཡེ (མཧཱཝ. ༢༥༩) ཝུཏྟོཝ. སོ པན ཨཱཡཱམཏོ ཏཱིཎི ཡོཛནསཏཱནི. ཝིཏྠཱརཏོ ཨཌྜྷཏིཡཱནི, པརིཀྑེཔཏོ ནཝཡོཛནསཏཱནཱིཏི. ཨེཏསྨིཉྷི པདེསེ ཙཏྟཱརི ཨཊྛ སོལ༹ས ཝཱ ཨསངྑྱེཡྻཱནི, ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི, ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ, ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱདཡོ མཧཱསཱཝཀཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཙཏུནྣཾ མཧཱདཱིཔཱནཾ དྭིསཧསྶཱནཾ པརིཏྟདཱིཔཱནཉྩ ཨིསྶརིཡཱདྷིཔཙྩཀཱརཀཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱནོ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨཉྙེ ཙ མཧེསཀྑཱ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎགཧཔཏིམཧཱསཱལཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨིདཉྩེཏྠ ཀཔིལཝཏྠུ ནཱམ ནགརཾ, ཏཏྠ མཡཱ ནིབྦཏྟིཏབྦནྟི ནིཊྛམགམཱསི.

ཏཏོ ཀུལཾ ཝིལོཀེནྟོ – ‘‘བུདྡྷཱ ནཱམ ལོཀསམྨཏེ ཀུལེ ནིབྦཏྟནྟི, ཨིདཱནི ཙ ཁཏྟིཡཀུལཾ ལོཀསམྨཏཾ, ཏཏྠ ནིབྦཏྟིསྶཱམི, སུདྡྷོདནོ ནཱམ རཱཛཱ མེ པིཏཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀུལཾ པསྶི.

ཏཏོ མཱཏརཾ ཝིལོཀེནྟོ – ‘‘བུདྡྷམཱཏཱ ནཱམ ལོལཱ སུརཱདྷུཏྟཱ ན ཧོཏི, ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པཱུརིཏཔཱརམཱི ཛཱཏིཏོ པཊྛཱཡ ཨཁཎྜཔཉྩསཱིལཱ ཧོཏི, ཨཡཉྩ མཧཱམཱཡཱ ནཱམ དེཝཱི ཨེདིསཱ. ཨཡཾ མེ མཱཏཱ བྷཝིསྶཏི. ཀིཏྟཀཾ པནསྶཱ ཨཱཡཱུ’’ཏི ཨཱཝཛྫནྟོ – ‘‘དསནྣཾ མཱསཱནཾ ཨུཔརི སཏྟ དིཝསཱནཱི’’ཏི པསྶི.

ཨིཏི ཨིམཾ པཉྩམཧཱཝིལོཀནཾ ཝིལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཀཱལོ མེ མཱརིསཱ བུདྡྷབྷཱཝཱཡཱ’’ཏི དེཝཏཱནཾ སངྒཧཾ ཀརོནྟོ པཊིཉྙཾ དཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ ཏུམྷེ’’ཏི ཏཱ དེཝཏཱ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཏུསིཏདེཝཏཱཧི པརིཝུཏོ ཏུསིཏཔུརེ ནནྡནཝནཾ པཱཝིསི. སབྦདེཝལོཀེསུ ཧི ནནྡནཝནཾ ཨཏྠིཡེཝ. ཏཏྠ ནཾ དེཝཏཱ – ‘‘ཨིཏོ ཙུཏོ སུགཏིཾ གཙྪ, ཨིཏོ ཙུཏོ སུགཏིཾ གཙྪཱ’’ཏི པུབྦེཀཏཀུསལཀམྨོཀཱསཾ སཱརཡམཱནཱ ཝིཙརནྟི. སོ ཨེཝཾ དེཝཏཱཧི ཀུསལཾ སཱརཡམཱནཱཧི པརིཝུཏོ ཏཏྠ ཝིཙརནྟོཝ ཙཝི.

ཨེཝཾ ཙུཏོ ཙཝཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི, ཙུཏིཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི. པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱཔི པཊིསནྡྷིཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨིམསྨིཾ མེ ཋཱནེ པཊིསནྡྷི གཧིཏཱཏི ཨེཝཾ པན ཛཱནཱཏི. ཀེཙི པན ཐེརཱ ‘‘ཨཱཝཛྫནཔརིཡཱཡོ ནཱམ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, དུཏིཡཏཏིཡཙིཏྟཝཱརེཡེཝ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏིཔིཊཀམཧཱསཱིཝཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘མཧཱསཏྟཱནཾ པཊིསནྡྷི ན ཨཉྙེསཾ པཊིསནྡྷིསདིསཱ, ཀོཊིཔྤཏྟཾ ཏེསཾ སཏིསམྤཛཉྙཾ. ཡསྨཱ པན ཏེནེཝ ཙིཏྟེན ཏཾ ཙིཏྟཾ ཉཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏསྨཱ ཙུཏིཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི. ཙུཏིཀྑཎེཔི ཙཝཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི, པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱཔི པཊིསནྡྷིཙིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ པཊིསནྡྷི གཧིཏཱཏི པཛཱནཱཏི, ཏསྨིཾ ཀཱལེ དསསཧསྶཱི ཀམྤཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སཏོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམནྟོ པན ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པཊིསནྡྷིཙིཏྟེསུ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགསྶ སོམནསྶ-སཧགཏ-ཉཱཎསམྤཡུཏྟ-ཨསངྑཱརིཀ-ཀུསལཙིཏྟསྶ སདིསམཧཱཝིཔཱཀཙིཏྟེན པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. མཧཱསཱིཝཏྠེརོ པན ‘‘ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེནཱ’’ཏི ཨཱཧ.

པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟོ པན ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱཡཾ ཨུཏྟརཱསཱལ༹ྷནཀྑཏྟེན ཨགྒཧེསི. ཏདཱ ཀིར མཧཱམཱཡཱ པུརེ པུཎྞམཱཡ སཏྟམདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཝིགཏསུརཱཔཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིབྷཱུསནསམྤནྣཾ ནཀྑཏྟཀཱིལ༹ཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ སཏྟམེ དིཝསེ པཱཏོ ཝུཊྛཱཡ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཡིཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཝིབྷཱུསིཏཱ ཝརབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ སིརཱིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ སིརཱིསཡནེ ནིཔནྣཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམམཱནཱ ཨིདཾ སུཔིནཾ ཨདྡས – ‘‘ཙཏྟཱརོ ཀིར ནཾ མཧཱརཱཛཱནོ སཡནེནེཝ སདྡྷིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨནོཏཏྟདཧཾ ནེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ. ཨཐ ནེསཾ དེཝིཡོ ཨཱགནྟྭཱ མནུསྶམལཧརཎཏྠཾ ནྷཱཔེཏྭཱ དིབྦཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ གནྡྷེཧི ཝིལིམྤེཏྭཱ དིབྦཔུཔྥཱནི པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཏཏོ ཨཝིདཱུརེ རཛཏཔབྦཏོ, ཏསྶ ཨནྟོ ཀནཀཝིམཱནཾ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ པཱཙཱིནཏོ སཱིསཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. ཨཐ བོདྷིསཏྟོ སེཏཝརཝཱརཎོ ཧུཏྭཱ ཏཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀོ སུཝཎྞཔབྦཏོ, ཏཏྠ ཙརིཏྭཱ ཏཏོ ཨོརུཡ྄ཧ རཛཏཔབྦཏཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཨུཏྟརདིསཏོ ཨཱགམྨ ཀནཀཝིམཱནཾ པཝིསིཏྭཱ མཱཏརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ དཀྑིཎཔསྶཾ ཕཱལེཏྭཱ ཀུཙྪིཾ པཝིཊྛསདིསོ ཨཧོསི.

ཨཐ པབུདྡྷཱ དེཝཱི ཏཾ སུཔིནཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ པབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ ཙཏུསཊྛིམཏྟེ བྲཱཧྨཎཔཱམོཀྑེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཧརིཏཱུཔལིཏྟཱཡ ལཱཛཱདཱིཧི ཀཏམངྒལསཀྐཱརཱཡ བྷཱུམིཡཱ མཧཱརཧཱནི ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣཱནཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ སཔྤིམདྷུསཀྐརཱབྷིསངྑཱརསྶ ཝརཔཱཡཱསསྶ སུཝཎྞརཛཏཔཱཏིཡོ པཱུརེཏྭཱ སུཝཎྞརཛཏཔཱཏཱིཏིཧེཝ པཊིཀུཛྫིཏྭཱ ཨདཱསི, ཨཉྙེཧི ཙ ཨཧཏཝཏྠཀཔིལགཱཝཱིདཱནཱདཱིཧི ཏེ སནྟཔྤེསི. ཨཐ ནེསཾ སབྦཀཱམསནྟཔྤིཏཱནཾ སུཔིནཾ ཨཱརོཙཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪི. བྲཱཧྨཎཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘མཱ ཙིནྟཡི མཧཱརཱཛ, དེཝིཡཱ ཏེ ཀུཙྪིམྷི གབྦྷོ པཏིཊྛིཏོ, སོ ཙ ཁོ པུརིསགབྦྷོ, ན ཨིཏྠིགབྦྷོ, པུཏྟོ ཏེ བྷཝིསྶཏི. སོ སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶཏི, རཱཛཱ བྷཝིསྶཏི ཙཀྐཝཏྟཱི. སཙེ ཨགཱརཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིསྶཏི, བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏི ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ’’ཏི. ཨེཝཾ སཏོ སམྤཛཱནོ བོདྷིསཏྟོ ཏུསིཏཀཱཡཱ ཙཝིཏྭཱ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི.

ཏཏྠ སཏོ སམྤཛཱནོཏི ཨིམིནཱ ཙཏུཏྠཱཡ གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡཱ ཨོཀྐམཏཱིཏི དསྶེཏི. ཙཏསྶོ ཧི གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡོ.

‘‘ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷནྟེ, གབྦྷཱཝཀྐནྟིཡོ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཨེཀཙྩོ ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ པཋམཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ དུཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, ཨསམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ ཏཏིཡཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟི.

པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏི, སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཋཱཏི, སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིམྷཱ ནིཀྑམཏི, ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱ གབྦྷཱཝཀྐནྟཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༤༧).

ཨེཏཱསུ པཋམཱ ལོཀིཡམནུསྶཱནཾ ཧོཏི, དུཏིཡཱ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀཱནཾ, ཏཏིཡཱ དྭིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ པཙྩེཀབོདྷིསཏྟཱནཉྩ. ཏེ ཀིར ཀམྨཛཝཱཏེཧི ཨུདྡྷཾཔཱདཱ ཨདྷོསིརཱ ཨནེཀསཏཔོརིསེ པཔཱཏེ ཝིཡ ཡོནིམུཁེ ཏཱལ༹ཙྪིགྒལེན ཧཏྠཱི ཝིཡ ཨཏིཝིཡ སམྦཱདྷེན ཡོནིམུཁེན ནིཀྑམམཱནཱ ཨནནྟཾ དུཀྑཾ པཱཔུཎནྟི. ཏེན ནེསཾ ‘‘མཡཾ ནིཀྑམཱམཱ’’ཏི སམྤཛཱནཏཱ ན ཧོཏི. ཙཏུཏྠཱ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱནཾ. ཏེ ཧི མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟཱཔི ཛཱནནྟི, ཏཏྠ ཝསནྟཱཔི ཛཱནནྟི. ནིཀྑམནཀཱལེཔི ནེསཾ ཀམྨཛཝཱཏཱ ཨུདྡྷཾཔཱདེ ཨདྷོསིརེ ཀཏྭཱ ཁིཔིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, དྭེ ཧཏྠེ པསཱརེཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཋིཏཀཱཝ ནིཀྑམནྟི.

༢༠༡. མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐམཏཱིཏི ཨེཏྠ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐནྟོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨོཀྐནྟེ ཧི ཏསྨིཾ ཨེཝཾ ཧོཏི, ན ཨོཀྐམམཱནེ. ཨཔྤམཱཎོཏི བུདྡྷཔྤམཱཎོ, ཝིཔུལོཏི ཨཏྠོ. ཨུལཱ༹རོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. དེཝཱནུབྷཱཝནྟི ཨེཏྠ དེཝཱནཾ ཨཡམཱནུབྷཱཝོ – ནིཝཏྠཝཏྠསྶ པབྷཱ དྭཱདས ཡོཛནཱནི ཕརཏི, ཏཐཱ སརཱིརསྶ, ཏཐཱ ཨལངྐཱརསྶ, ཏཐཱ ཝིམཱནསྶ, ཏཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

ལོཀནྟརིཀཱཏི ཏིཎྞཾ ཏིཎྞཾ ཙཀྐཝཱལཱ༹ནཾ ཨནྟརཱ ཨེཀེཀོ ལོཀནྟརིཀཱ ཧོཏི, ཏིཎྞཾ སཀཊཙཀྐཱནཾ པཏྟཱནཾ ཝཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱཧཙྩ ཋཔིཏཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཨོཀཱསོ ཝིཡ. སོ པན ལོཀནྟརིཀནིརཡོ པརིམཱཎཏོ ཨཊྛཡོཛནསཧསྶོ ཧོཏི. ཨགྷཱཏི ནིཙྩཝིཝཊཱ. ཨསཾཝུཏཱཏི ཧེཊྛཱཔི ཨཔྤཏིཊྛཱ. ཨནྡྷཀཱརཱཏི ཏམབྷཱུཏཱ. ཨནྡྷཀཱརཏིམིསཱཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎུཔྤཏྟིནིཝཱརཎཏོ ཨནྡྷབྷཱཝཀརཎཏིམིསེན སམནྣཱགཏཱ. ཏཏྠ ཀིར ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ ན ཛཱཡཏི. ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀཱཏི ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཀིར ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཏཱིསུ དཱིཔེསུ པཉྙཱཡནྟི, ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀཱ. ཨེཀེཀཱཡ དིསཱཡ ནཝནཝཡོཛནསཏསཧསྶཱནི ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམིཏྭཱ ཨཱལོཀཾ དསྶེནྟི, ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝཱ. ཨཱབྷཱཡ ནཱནུབྷོནྟཱིཏི ཨཏྟནོ པབྷཱཡ ནཔྤཧོནྟི. ཏེ ཀིར ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏསྶ ཝེམཛ྄ཛྷེན ཙརནྟི, ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཉྩ ཨཏིཀྐམྨ ལོཀནྟརིཀནིརཡོ, ཏསྨཱ ཏེ ཏཏྠ ཨཱབྷཱཡ ནཔྤཧོནྟི.

ཡེཔི ཏཏྠ སཏྟཱཏི ཡེཔི ཏསྨིཾ ལོཀནྟརམཧཱནིརཡེ སཏྟཱ ཨུཔཔནྣཱ. ཀིཾ པན ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏེ ཏཏྠ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི? བྷཱརིཡཾ དཱརུཎཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཉྩ ཨུཔརི ཨཔརཱདྷཾ ཨཉྙཉྩ དིཝསེ དིཝསེ པཱཎཝདྷཱདིསཱཧསིཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ ཨབྷཡཙོརནཱགཙོརཱདཡོ ཝིཡ. ཏེསཾ ཨཏྟབྷཱཝོ ཏིགཱཝུཏིཀོ ཧོཏི, ཝགྒུལཱིནཾ ཝིཡ དཱིགྷནཁཱ ཧོནྟི. ཏེ རུཀྑེ ཝགྒུལིཡོ ཝིཡ ནཁེཧི ཙཀྐཝཱལ༹པཱདེ ལགྒནྟི. ཡདཱ པན སཾསཔྤནྟཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཧཏྠཔཱསཾ གཏཱ ཧོནྟི, ཨཐ ‘‘བྷཀྑོ ནོ ལདྡྷོ’’ཏི མཉྙམཱནཱ ཏཏྠ ཝཱཝཊཱ ཝིཔརིཝཏྟིཏྭཱ ལོཀསནྡྷཱརཀཨུདཀེ པཏནྟི. ཝཱཏེ པཧརནྟེ མདྷུཀཕལཱནི ཝིཡ ཚིཛྫིཏྭཱ ཨུདཀེ པཏནྟི. པཏིཏམཏྟཱ ཙ ཨཙྩནྟཁཱརེ ཨུདཀེ པིཊྛཔིཎྜི ཝིཡ ཝིལཱིཡནྟི.

ཨཉྙེཔི ཀིར བྷོ སནྟི སཏྟཱཏི – ‘‘ཡཐཱ མཡཾ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝཱམ, ཨེཝཾ ཨཉྙེཔི ཀིར སཏྟཱ ཨིདཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣཱ’’ཏི ཏཾ དིཝསཾ པསྶནྟི. ཨཡཾ པན ཨོབྷཱསོ ཨེཀཡཱགུཔཱནམཏྟམྤི ན ཏིཊྛཏི, ཡཱཝཏཱ ནིདྡཱཡིཏྭཱ པབུདྡྷོ ཨཱརམྨཎཾ ཝིབྷཱཝེཏི, ཏཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཧོཏི. དཱིགྷབྷཱཎཀཱ པན ‘‘ཨཙྪརཱསངྒྷཱཊམཏྟམེཝ ཝིཛྫུབྷཱསོ ཝིཡ ནིཙྪརིཏྭཱ ཀིཾ ཨིདནྟི བྷཎནྟཱནཾཡེཝ ཨནྟརདྷཱཡཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. སངྐམྤཏཱིཏི སམནྟཏོ ཀམྤཏི. ཨིཏརདྭཡཾ པུརིམཔསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. པུན ཨཔྤམཱཎོ ཙཱཏིཨཱདི ནིགམནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

༢༠༢. ཙཏྟཱརོ དེཝཔུཏྟཱ ཙཏུདྡིསཾ ཨཱརཀྑཱཡ ཨུཔགཙྪནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཙཏྟཱརོཏི ཙཏུནྣཾ མཧཱརཱཛཱུནཾ ཝསེན ཝུཏྟཾ, དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ པན ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ ཀཏྭཱ ཙཏྟཱལཱིསདསསཧསྶཱ ཧོནྟི. ཏཏྠ ཨིམསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ མཧཱརཱཛཱནོ ཁགྒཧཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨཱརཀྑཎཏྠཱཡ ཨུཔགནྟྭཱ སིརཱིགབྦྷཾ པཝིཊྛཱ, ཨིཏརེ གབྦྷདྭཱརཏོ པཊྛཱཡ ཨཝརུདྡྷཔཾསུཔིསཱཙཀཱདིཡཀྑགཎེ པཊིཀྐམཱཔེཏྭཱ ཡཱཝ ཙཀྐཝཱལཱ༹ ཨཱརཀྑཾ གཎྷིཾསུ.

ཀིམཏྠཾ པནཱཡཾ རཀྑཱ ཨཱགཏཱ? ནནུ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཀལལཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཙེཔི ཀོཊིསཏསཧསྶཱ མཱརཱ ཀོཊིསཏསཧསྶཾ སིནེརུཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཝཱ བོདྷིསཏྟམཱཏུཡཱ ཝཱ ཨནྟརཱཡཀརཎཏྠཾ ཨཱགཙྪེཡྻུཾ, སབྦེ ཨནྟརཱཝ ཨནྟརདྷཱཡེཡྻུཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ བྷགཝཏཱ རུཧིརུཔྤཱདཝཏྠུསྨིཾ – ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ པརཱུཔཀྐམེན ཏཐཱགཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ. ཨནུཔཀྐམེན, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏཱ པརིནིབྦཱཡནྟི. གཙྪཐ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱཝིཧཱརཾ, ཨརཀྑིཡཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༤༡). ཨེཝམེཏཾ, ན པརཱུཔཀྐམེན ཏེསཾ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ ཨཏྠི. སནྟི ཁོ པན ཨམནུསྶཱ ཝིརཱུཔཱ དུདྡསིཀཱ, བྷེརཝརུཔཱ པཀྑིནོ, ཡེསཾ རཱུཔཾ དིསྭཱ སདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟམཱཏུ བྷཡཾ ཝཱ སནྟཱསོ ཝཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ཏེསཾ ནིཝཱརཎཏྠཱཡ རཀྑཾ ཨགྒཧེསུཾ. ཨཔིཙ ཁོ བོདྷིསཏྟསྶ པུཉྙཏེཛེན སཉྫཱཏགཱརཝཱ ཨཏྟནོ གཱརཝཙོདིཏཱཔི ཏེ ཨེཝམཀཾསུ.

ཀིཾ པན ཏེ ཨནྟོགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཋིཏཱ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ བོདྷིསཏྟམཱཏུཡཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟི ན དསྶེནྟཱིཏི? ནཧཱནམཎྜནབྷོཛནཱདིསརཱིརཀིཙྩཀཱལེ ན དསྶེནྟི, སིརཱིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཝརསཡནེ ནིཔནྣཀཱལེ པན དསྶེནྟི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨམནུསྶདསྶནཾ ནཱམ མནུསྶཱནཾ སཔྤཊིབྷཡཾ ཧོཏི, བོདྷིསཏྟམཱཏཱ པན ཨཏྟནོ ཙེཝ པུཏྟསྶ ཙ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ཏེ དིསྭཱ ན བྷཱཡཏི, པཀཏིཨནྟེཔུརཔཱལཀེསུ ཝིཡ ཨསྶཱ ཏེསུ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

༢༠༣. པཀཏིཡཱ སཱིལཝཏཱིཏི སབྷཱཝེནེཝ སཱིལསམྤནྣཱ. ཨནུཔྤནྣེ ཀིར བུདྡྷེ མནུསྶཱ ཏཱཔསཔརིབྦཱཛཀཱནཾ སནྟིཀེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ སཱིལཾ གཎྷནྟི, བོདྷིསཏྟམཱཏཱཔི ཀཱལདེཝིལསྶ ཨིསིནོ སནྟིཀེ གཎྷཱཏི. བོདྷིསཏྟེ པན ཀུཙྪིགཏེ ཨཉྙསྶ པཱདམཱུལེ ནིསཱིདིཏུཾ ནཱམ ན སཀྐཱ, སམཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ གཧིཏསཱིལམྤི ཨཝཉྙཱ ཀཱརཎམཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ སཡམེཝ སཱིལཾ ཨགྒཧེསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

པུརིསེསཱུཏི བོདྷིསཏྟསྶ པིཏརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཀེསུཙི མནུསྶེསུ པུརིསཱདྷིཔྤཱཡཙིཏྟཾ ནུཔྤཛྫཏི. ཏཉྩ ཁོ བོདྷིསཏྟེ གཱརཝེན, ན པཧཱིནཀིལེསཏཱཡ. བོདྷིསཏྟམཱཏུ རཱུཔཾ པན སུཀུསལཱཔི སིཔྤིཀཱ པོཏྠཀམྨཱདཱིསུཔི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཏཾ དིསྭཱ པུརིསསྶ རཱགོ ནུཔྤཛྫཏཱིཏི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ. སཙེ པན ཏཾ རཏྟཙིཏྟོ ཨུཔསངྐམིཏུཀཱམོ ཧོཏི, པཱདཱ ན ཝཧནྟི, དིབྦསངྑལིཀཱ ཝིཡ བཛ྄ཛྷནྟི. ཏསྨཱ ‘‘ཨནཏིཀྐམནཱིཡཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནནྟི པུབྦེ ‘‘ཀཱམགུཎཱུཔསཾཧིཏ’’ནྟི པུརིསཱདྷིཔྤཱཡཝསེན ཝཏྠུཔཊིཀྑེཔོ ཀཐིཏོ, ཨིདྷ ཨཱརམྨཎཔྤཊིལཱབྷོ དསྶིཏོ. ཏདཱ ཀིར ‘‘དེཝིཡཱ ཨེཝརཱུཔོ པུཏྟོ ཀུཙྪིསྨིཾ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི, སུཏྭཱ སམནྟཏོ རཱཛཱནོ མཧགྒྷཨཱབྷརཎཏཱུརིཡཱདིཝསེན པཉྩདྭཱརཱརམྨཎཝཏྠུབྷཱུཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ པེསེནྟི, བོདྷིསཏྟསྶ ཙ བོདྷིསཏྟམཱཏུཡཱ ཙ ཀཏཀམྨསྶ ཨུསྶནྣཏྟཱ ལཱབྷསཀྐཱརསྶ པམཱཎཔརིཙྪེདོ ནཱམ ནཏྠི.

༢༠༤. ཨཀིལནྟཀཱཡཱཏི ཡཐཱ ཨཉྙཱ ཨིཏྠིཡོ གབྦྷབྷཱརེན ཀིལམནྟི, ཧཏྠཔཱདཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདཱིནི པཱཔུཎནྟི, ན ཨེཝཾ ཏསྶཱ ཀོཙི ཀིལམཐོ ཨཧོསི. ཏིརོཀུཙྪིགཏནྟི ཨནྟོཀུཙྪིགཏཾ. ཀལལཱདིཀཱལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཉྫཱཏཨངྒཔཙྩངྒཾ ཨཧཱིནིནྡྲིཡབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཾཡེཝ པསྶཏི. ཀིམཏྠཾ པསྶཏི? སུཁཝཱསཏྠཾ. ཡཐེཝ ཧི མཱཏཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ནིསིནྣཱ ཝཱ ནིཔནྣཱ ཝཱ ‘‘ཧཏྠཾ ཝཱ པཱདཾ ཝཱ ཨོལམྦནྟཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཎྛཔེསྶཱམཱི’’ཏི སུཁཝཱསཏྠཾ པུཏྟཾ ཨོལོཀེཏི, ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟམཱཏཱཔི ཡཾ ཏཾ མཱཏུ ཨུཊྛཱནགམནཔརིཝཏྟནནིསཛྫཱདཱིསུ ཨུཎྷསཱིཏལོཎིཀཏིཏྟཀཀཊུཀཱཧཱརཨཛ྄ཛྷོཧརཎཀཱལེསུ ཙ གབྦྷསྶ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཏཾ པུཏྟསྶཱཏི སུཁཝཱསཏྠཾ བོདྷིསཏྟཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣཾ བོདྷིསཏྟཾ པསྶཏི. ཡཐཱ ཧི ཨཉྙེ ཨནྟོཀུཙྪིགཏཱ པཀྐཱསཡཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཨཱམཱསཡཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདརཔཊལཾ པིཊྛིཏོ ཀཏྭཱ པིཊྛིཀཎྚཀཾ ནིསྶཱཡ ཨུཀྐུཊིཀཱ དྭཱིསུ མུཊྛཱིསུ ཧནུཀཾ ཋཔེཏྭཱ དེཝེ ཝསྶནྟེ རུཀྑསུསིརེ མཀྐཊཱ ཝིཡ ནིསཱིདནྟི, ན ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ. བོདྷིསཏྟོ པན པིཊྛིཀཎྚཀཾ པིཊྛིཏོ ཀཏྭཱ དྷམྨཱསནེ དྷམྨཀཐིཀོ ཝིཡ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ནིསཱིདཏི. པུབྦེ ཀཏཀམྨཾ པནསྶཱ ཝཏྠུཾ སོདྷེཏི, སུདྡྷེ ཝཏྠུམྷི སུཁུམཙྪཝིལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏི. ཨཐ ནཾ ཀུཙྪིགཏཾ ཏཙོ པཊིཙྪཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨོལོཀེནྟིཡཱ བཧི ཋིཏོ ཝིཡ པཉྙཱཡཏི. ཏམཏྠཾ ཨུཔམཱཡ ཝིབྷཱཝེནྟོ སེཡྻཐཱཔཱིཏིཨཱདིམཱཧ. བོདྷིསཏྟོ པན ཨནྟོཀུཙྪིགཏོ མཱཏརཾ ན པསྶཏི. ན ཧི ཨནྟོཀུཙྪིཡཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

༢༠༥. ཀཱལཾ ཀརོཏཱིཏི ན ཝིཛཱཏབྷཱཝཔཙྩཡཱ, ཨཱཡུཔརིཀྑཡེནེཝ. བོདྷིསཏྟེན ཝསིཏཊྛཱནཉྷི ཙེཏིཡཀུཊིསདིསཾ ཧོཏི ཨཉྙེསཾ ཨཔརིབྷོགཾ, ན ཙ སཀྐཱ བོདྷིསཏྟམཱཏརཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེཏུནྟི ཏཏྟཀཾཡེཝ བོདྷིསཏྟམཱཏུ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏདཱ ཀཱལཾ ཀརོཏི. ཀཏརསྨིཾ པན ཝཡེ ཀཱལཾ ཀརོཏཱིཏི? མཛ྄ཛྷིམཝཡེ. པཋམཝཡསྨིཉྷི སཏྟཱནཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཚནྡརཱགོ བལཝཱ ཧོཏི, ཏེན ཏདཱ སཉྫཱཏགབྦྷཱ ཨིཏྠཱི ཏཾ གབྦྷཾ ཨནུརཀྑིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, གབྦྷོ བཧྭཱབཱདྷོ ཧོཏི. མཛ྄ཛྷིམཝཡསྶ པན དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཨཏིཀྐམྨ ཏཏིཡཀོཊྛཱསེ ཝཏྠུཾ ཝིསདཾ ཧོཏི, ཝིསདེ ཝཏྠུམྷི ནིབྦཏྟཱ དཱརཀཱ ཨརོགཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱ བོདྷིསཏྟམཱཏཱཔི པཋམཝཡེ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཝཡསྶ ཏཏིཡཀོཊྛཱསེ ཝིཛཱཡིཏྭཱ ཀཱལཾ ཀརོཏི.

ནཝ ཝཱ དས ཝཱཏི ཨེཏྠ ཝཱ-སདྡེན ཝིཀཔྤནཝསེན སཏྟ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ ཨེཀཱདས ཝཱ དྭཱདས ཝཱཏི ཨེཝམཱདཱིནམྤི སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ སཏྟམཱསཛཱཏོ ཛཱིཝཏི, སཱིཏུཎྷཀྑམོ པན ན ཧོཏི. ཨཊྛམཱསཛཱཏོ ན ཛཱིཝཏི, སེསཱ ཛཱིཝནྟི.

ཋིཏཱཝཱཏི ཋིཏཱཝ ཧུཏྭཱ. མཧཱམཱཡཱཔི དེཝཱི ཨུཔཝིཛཉྙཱ ཉཱཏིཀུལགྷརཾ གམིསྶཱམཱིཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཀཔིལཝཏྠུཏོ དེཝདཧནགརགཱམིམགྒཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ དེཝིཾ སུཝཎྞསིཝིཀཱཡ ནིསཱིདཱཔེསི. སཀལནགརཝཱསིནོ སཀྱཱ པརིཝཱརེཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནཱ དེཝིཾ གཧེཏྭཱ པཱཡིཾསུ. སཱ དེཝདཧནགརསྶ ཨཝིདཱུརེ ལུམྦིནིསཱལཝནུཡྻཱནཾ དིསྭཱ ཨུཡྻཱནཝིཙརཎཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ རཉྙོ སཉྙཾ ཨདཱསི. རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཾ པཊིཛགྒཱཔེཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ སཾཝིདཧཱཔེསི. དེཝིཡཱ ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛམཏྟཱཡ ཀཱཡདུབྦལྱཾ ཨཧོསི, ཨཐསྶཱ མངྒལསཱལམཱུལེ སིརཱིསཡནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ སཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔིཾསུ. སཱ ཨནྟོསཱཎིཾ པཝིསིཏྭཱ སཱལསཱཁཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ ཏཱཝདེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི.

དེཝཱ ནཾ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟཱིཏི ཁཱིཎཱསཝཱ སུདྡྷཱཝཱསབྲཧྨཱནོ པཊིགྒཎྷནྟི. ཀཐཾ? སཱུཏིཝེསཾ གཎྷིཏྭཱཏི ཨེཀེ. ཏཾ པན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ཏདཱ བོདྷིསཏྟམཱཏཱ སུཝཎྞཁཙིཏཾ ཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ མཙྪཀྑིསདིསཾ དུཀཱུལཔཊཾ ཡཱཝ པཱདནྟཱཝ པཱརུཔིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ སལླཧུཀཾ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི དྷམྨཀརཎཏོ ཨུདཀནིཀྑམནསདིསཾ. ཨཐ ཏེ པཀཏིབྲཧྨཝེསེནེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཋམཾ སུཝཎྞཛཱལེན པཊིགྒཧེསུཾ. ཏེསཾ ཧཏྠཏོ མནུསྶཱ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེན པཊིགྒཧེསུཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དེཝཱ ནཾ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟི པཙྪཱ མནུསྶཱ’’ཏི.

༢༠༦. ཙཏྟཱརོ ནཾ དེཝཔུཏྟཱཏི ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ. པཊིགྒཧེཏྭཱཏི ཨཛིནཔྤཝེཎིཡཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ. མཧེསཀྑོཏི མཧཱཏེཛོ མཧཱཡསོ ལཀྑཎསམྤནྣོཏི ཨཏྠོ.

ཝིསདོཝ ནིཀྑམཏཱིཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ སཏྟཱ ཡོནིམགྒེ ལགྒནྟཱ བྷགྒཝིབྷགྒཱ ནིཀྑམནྟི, ན ཨེཝཾ ནིཀྑམཏི, ཨལགྒོ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུདེནཱཏི ཨུདཀེན. ཀེནཙི ཨསུཙིནཱཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ སཏྟཱ ཀམྨཛཝཱཏེཧི ཨུདྡྷཾཔཱདཱ ཨདྷོསིརཱ ཡོནིམགྒེ པཀྑིཏྟཱ སཏཔོརིསནརཀཔཔཱཏཾ པཏནྟཱ ཝིཡ ཏཱལ༹ཙྪིདྡེན ནིཀྐཌྜྷིཡམཱནཱ ཧཏྠཱི ཝིཡ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟཱ ནཱནཱཨསུཙིམཀྑིཏཱཝ ནིཀྑམནྟི, ན ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ. བོདྷིསཏྟཉྷི ཀམྨཛཝཱཏཱ ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨདྷོསིརཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. སོ དྷམྨཱསནཏོ ཨོཏརནྟོ དྷམྨཀཐིཀོ ཝིཡ ནིསྶེཎིཏོ ཨོཏརནྟོ པུརིསོ ཝིཡ ཙ དྭེ ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙ པསཱརེཏྭཱ ཋིཏཀོཝ མཱཏུཀུཙྪིསམྦྷཝེན ཀེནཙི ཨསུཙིནཱ ཨམཀྑིཏོཝ ནིཀྑམཏི.

ཨུདཀསྶ དྷཱརཱཏི ཨུདཀཝཊྚིཡོ. ཏཱསུ སཱིཏཱ སུཝཎྞཀཊཱཧེ པཏཏི, ཨུཎྷཱ རཛཏཀཊཱཧེ. ཨིདཉྩ པཐཝཱིཏལེ ཀེནཙི ཨསུཙིནཱ ཨསམྨིསྶཾ ཏེསཾ པཱནཱིཡཔརིབྷོཛནཱིཡཨུདཀཉྩེཝ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཾ ཀཱིལ༹ནཨུདཀཉྩ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཨཉྙསྶ པན སུཝཎྞརཛཏགྷཊེཧི ཨཱཧརིཡམཱནཨུདཀསྶ ཙེཝ ཧཾསཝཊྚཀཱདིཔོཀྑརཎིགཏསྶ ཙ ཨུདཀསྶ པརིཙྪེདོ ནཏྠི.

༢༠༧. སམྤཏིཛཱཏོཏི མུཧུཏྟཛཱཏོ. པཱལི༹ཡཾ པན མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟམཏྟོ ཝིཡ དསྶིཏོ, ན པན ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ནིཀྑནྟམཏྟཉྷི ཏཾ པཋམཾ བྲཧྨཱནོ སུཝཎྞཛཱལེན པཊིགྒཎྷིཾསུ, ཏེསཾ ཧཏྠཏོ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ མངྒལསམྨཏཱཡ སུཁསམྥསྶཱཡ ཨཛིནཔྤཝེཎིཡཱ, ཏེསཾ ཧཏྠཏོ མནུསྶཱ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེན, མནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ མུཙྩིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏོ.

སེཏམྷི ཚཏྟེ ཨནུདྷཱརིཡམཱནེཏི དིབྦསེཏཙྪཏྟེ ཨནུདྷཱརིཡམཱནེ. ཨེཏྠ ཙ ཚཏྟསྶ པརིཝཱརཱནི ཁགྒཱདཱིནི པཉྩ རཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནིཔི ཨཱགཏཱནེཝ. པཱལི༹ཡཾ པན རཱཛགམནེ རཱཛཱ ཝིཡ ཚཏྟམེཝ ཝུཏྟཾ. ཏེསུ ཚཏྟམེཝ པཉྙཱཡཏི, ན ཚཏྟགྒཱཧཀཱ. ཏཐཱ ཁགྒ-ཏཱལཝཎྚ-མོརཧཏྠཀ-ཝཱལ༹བཱིཛནི-ཨུཎྷཱིསམཏྟཱཡེཝ པཉྙཱཡནྟི, ན ཏེསཾ གཱཧཀཱ. སབྦཱནི ཀིར ཏཱནི ཨདིསྶམཱནརཱུཔཱ དེཝཏཱ གཎྷིཾསུ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨནེཀསཱཁཉྩ སཧསྶམཎྜལཾ,

ཚཏྟཾ མརཱུ དྷཱརཡུམནྟལིཀྑེ;

སུཝཎྞདཎྜཱ ཝིཔཏནྟི ཙཱམརཱ,

ན དིསྶརེ ཙཱམརཚཏྟགཱཧཀཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༦༩༣);

སབྦཱ ཙ དིསཱཏི ཨིདཾ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརཱུཔརི ཋིཏསྶ ཝིཡ སབྦདིསཱནུཝིལོཀནཾ ཝུཏྟཾ, ན ཁོ པནེཝཾ དཊྛབྦཾ. མཧཱསཏྟོ ཧི མནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ མུཙྩིཏྭཱ པུརཏྠིམདིསཾ ཨོལོཀེསི, ཨནེཀཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶཱནི ཨེཀངྒཎཱནི ཨཧེསུཾ. ཏཏྠ དེཝམནུསྶཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནཱ – ‘‘མཧཱཔུརིས ཨིདྷ ཏུམྷེཧི སདིསོཔི ནཏྠི, ཀུཏོ ཨུཏྟརིཏརོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨེཝཾ ཙཏསྶོ དིསཱ, ཙཏསྶོ ཨནུདིསཱ, ཧེཊྛཱ, ཨུཔརཱིཏི དསཔི དིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནཱ སདིསཾ ཨདིསྭཱ ཨཡཾ ཨུཏྟརཱ དིསཱཏི སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན ཨགམཱསཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཱསབྷིནྟི ཨུཏྟམཾ. ཨགྒོཏི གུཎེཧི སབྦཔཋམོ. ཨིཏརཱནི དྭེ པདཱནི ཨེཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི. ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོཏི པདདྭཡེན ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ པཏྟབྦཾ ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀཱསི.

ཨེཏྠ ཙ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱནཾ ཙཏུཨིདྡྷིཔཱདཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨུཏྟརཱབྷིམུཁབྷཱཝོ མཧཱཛནཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ གམནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སཏྟཔདགམནཾ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒརཏནཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, དིབྦསེཏཙྪཏྟདྷཱརཎཾ ཝིམུཏྟིཙྪཏྟཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, པཉྩརཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནི པཉྩཧི ཝིམུཏྟཱིཧི ཝིམུཙྩནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, དིསཱནུཝིལོཀནཾ ཨནཱཝརཎཉཱཎཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨཱསབྷཱིཝཱཙཱབྷཱསནཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡདྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ‘‘ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏཱི’’ཏི སཱིཧནཱདོ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱནསྶ པུབྦནིམིཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམེ ཝཱརཱ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱ, སམྦཧུལཝཱརོ པན ཨཱགཏོ, ཨཱཧརིཏྭཱ དཱིཔེཏབྦོ.

མཧཱཔུརིསསྶ ཧི ཛཱཏདིཝསེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤི. དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུམྷི དེཝཏཱ ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ སནྣིཔཏིཾསུ. པཋམཾ དེཝཱ པཊིགྒཧིཾསུ, པཙྪཱ མནུསྶཱ. ཏནྟིབདྡྷཱ ཝཱིཎཱ ཙམྨབདྡྷཱ བྷེརིཡོ ཙ ཀེནཙི ཨཝཱདིཏཱ སཡམེཝ ཝཛྫིཾསུ, མནུསྶཱནཾ ཨནྡུབནྡྷནཱདཱིནི ཁཎྜཱཁཎྜཾ བྷིཛྫིཾསུ. སབྦརོགཱ ཨམྦིལེན དྷོཏཏམྦམལཾ ཝིཡ ཝིགཙྪིཾསུ, ཛཙྩནྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶིཾསུ. ཛཙྩབདྷིརཱ སདྡཾ སུཎིཾསུ, པཱིཋསཔྤཱི ཛཝནསམྤནྣཱ ཨཧེསུཾ, ཛཱཏིཛལཱ༹ནམྤི ཨེལ༹མཱུགཱནཾ སཏི པཏིཊྛཱསི, ཝིདེསེ པཀྑནྡནཱཝཱ སུཔཊྚནཾ པཱཔུཎིཾསུ, ཨཱཀཱསཊྛཀབྷཱུམཊྛཀརཏནཱནི སཀཏེཛོབྷཱསིཏཱནི ཨཧེསུཾ, ཝེརིནོ མེཏྟཙིཏྟཾ པཊིལབྷིཾསུ, ཨཝཱིཙིམྷི ཨགྒི ནིབྦཱཡི. ལོཀནྟརེ ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི, ནདཱིསུ ཛལཾ ན པཝཏྟི, མཧཱསམུདྡེསུ མདྷུརསདིསཾ ཨུདཀཾ ཨཧོསི, ཝཱཏོ ན ཝཱཡི, ཨཱཀཱསཔབྦཏརུཀྑགཏཱ སཀུཎཱ བྷསྶིཏྭཱ པཐཝཱིགཏཱ ཨཧེསུཾ, ཙནྡོ ཨཏིརོཙི, སཱུརིཡོ ན ཨུཎྷོ ན སཱིཏལོ ནིམྨལོ ཨུཏུསམྤནྣོ ཨཧོསི, དེཝཏཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིམཱནདྭཱརེ ཋཏྭཱ ཨཔྥོཊནསེལ༹ནཙེལུཀྑེཔཱདཱིཧི མཧཱཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཾསུ, ཙཱཏུདྡཱིཔིཀམཧཱམེགྷོ ཝསྶི, མཧཱཛནཾ ནེཝ ཁུདཱ ན པིཔཱསཱ པཱིལེ༹སི, དྭཱརཀཝཱཊཱནི སཡམེཝ ཝིཝརིཾསུ, པུཔྥཱུཔགཕལཱུཔགཱ རུཀྑཱ པུཔྥཕལཱནི གཎྷིཾསུ, དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨེཀདྡྷཛམཱལཱ ཨཧོསཱིཏི.

ཏཏྲཱཔིསྶ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཀམྤོ སབྦཉྙུཏཉཱཎཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, དེཝཏཱནཾ ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ སནྣིཔཱཏོ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཀཱལེ ཨེཀཔྤཧཱརེན སནྣིཔཏིཏྭཱ དྷམྨཔཊིགྒཎྷནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, པཋམཾ དེཝཏཱནཾ པཊིགྒཧཎཾ ཙཏུནྣཾ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ པཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. པཙྪཱ མནུསྶཱནཾ པཊིགྒཧཎཾ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔཛ྄ཛྷཱནཱནཾ པཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཏནྟིབདྡྷཝཱིཎཱནཾ སཡཾ ཝཛྫནཾ ཨནུཔུབྦཝིཧཱརཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཙམྨབདྡྷབྷེརཱིནཾ ཝཛྫནཾ མཧཏིཡཱ དྷམྨབྷེརིཡཱ ཨནུསྶཱཝནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨནྡུབནྡྷནཱདཱིནཾ ཚེདོ ཨསྨིམཱནསམུཙྪེདསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སབྦརོགཝིགམོ སབྦཀིལེསཝིགམསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཛཙྩནྡྷཱནཾ རཱུཔདསྶནཾ དིབྦཙཀྑུཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཛཙྩབདྷིརཱནཾ སདྡསྶཝནཾ དིབྦསོཏདྷཱཏུཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, པཱིཋསཔྤཱིནཾ ཛཝནསམྤདཱ ཙཏུཨིདྡྷིཔཱདཱདྷིགམསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཛལཱ༹ནཾ སཏིཔཏིཊྛཱནཾ ཙཏུསཏིཔཊྛཱནཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཝིདེསཔཀྑནྡནཱཝཱནཾ སུཔཊྚནསམྤཱཔུཎནཾ ཙཏུཔཊིསམྦྷིདཱདྷིགམསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, རཏནཱནཾ སཀཏེཛོབྷཱསིཏཏྟཾ ཡཾ ལོཀསྶ དྷམྨོབྷཱསཾ དསྶེསྶཏི ཏསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ.

ཝེརཱིནཾ མེཏྟཙིཏྟཔཊིལཱབྷོ ཙཏུབྲཧྨཝིཧཱརཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨཝཱིཙིམྷི ཨགྒིནིབྦཱནཾ ཨེཀཱདསཨགྒིནིབྦཱནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ལོཀནྟརཱལོཀོ ཨཝིཛྫནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམིཏྭཱ ཉཱཎཱལོཀདསྶནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, མཧཱསམུདྡསྶ མདྷུརཏཱ ནིབྦཱནརསེན ཨེཀརསབྷཱཝསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཝཱཏསྶ ཨཝཱཡནཾ དྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏབྷིནྡནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སཀུཎཱནཾ པཐཝཱིགམནཾ མཧཱཛནསྶ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱ པཱཎེཧི སརཎགམནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཙནྡསྶ ཨཏིཝིརོཙནཾ བཧུཛནཀནྟཏཱཡ པུབྦནིམིཏྟཾ, སཱུརིཡསྶ ཨུཎྷསཱིཏཝིཝཛྫནཨུཏུསུཁཏཱ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁུཔྤཏྟིཡཱ པུབྦནིམིཏྟཾ, དེཝཏཱནཾ ཝིམཱནདྭཱརེསུ ཨཔྥོཊནཱདཱིཧི ཀཱིལ༹ནཾ བུདྡྷབྷཱཝཾ པཏྭཱ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཙཱཏུདྡཱིཔིཀམཧཱམེགྷཝསྶནཾ མཧཏོ དྷམྨམེགྷཝསྶནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཁུདཱཔཱིལ༹ནསྶ ཨབྷཱཝོ ཀཱཡགཏཱསཏིཨམཏཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, པིཔཱསཱཔཱིལ༹ནསྶ ཨབྷཱཝོ ཝིམུཏྟིསུཁེན སུཁིཏབྷཱཝསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, དྭཱརཀཝཱཊཱནཾ སཡམེཝ ཝིཝརཎཾ ཨཊྛངྒིཀམགྒདྭཱརཝིཝརཎསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, རུཀྑཱནཾ པུཔྥཕལགཧཎཾ ཝིམུཏྟིཔུཔྥེཧི པུཔྥིཏསྶ ཙ སཱམཉྙཕལབྷཱརབྷརིཏབྷཱཝསྶ ཙ པུབྦནིམིཏྟཾ, དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཡཱ ཨེཀདྡྷཛམཱལཏཱ ཨརིཡདྡྷཛམཱལཱམཱལིཏཱཡ པུབྦནིམིཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ སམྦཧུལཝཱརོ ནཱམ.

ཨེཏྠ པཉྷེ པུཙྪནྟི – ‘‘ཡདཱ མཧཱཔུརིསོ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ གནྟྭཱ ཨཱསབྷིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ཏདཱ ཀིཾ པཐཝིཡཱ གཏོ, ཨུདཱཧུ ཨཱཀཱསེན? དིསྶམཱནོ གཏོ, ཨུདཱཧུ ཨདིསྶམཱནོ? ཨཙེལཀོ གཏོ, ཨུདཱཧུ ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟོ? དཧརོ ཧུཏྭཱ གཏོ, ཨུདཱཧུ མཧལླཀོ? པཙྪཱཔི ཀིཾ ཏཱདིསོཝ ཨཧོསི, ཨུདཱཧུ པུན བཱལདཱརཀོ’’ཏི? ཨཡཾ པན པཉྷོ ཧེཊྛཱ ལོཧཔཱསཱདེ སངྒྷསནྣིཔཱཏེ ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརེན ཝིསྶཛྫིཏོཝ. ཐེརོ ཀིརེཏྠ ནིཡཏི པུབྦེཀཏཀམྨ-ཨིསྶརནིམྨཱནཝཱདཝསེན ཏཾ ཏཾ བཧུཾ ཝཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི – ‘‘མཧཱཔུརིསོ པཐཝིཡཾ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན ཨཱཀཱསེ གཙྪནྟོ ཝིཡ ཨཧོསི. དིསྶམཱནོ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན ཨདིསྶམཱནོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨཙེལཀོ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟོཝ ཨུཔཊྛཱསི. དཧརོཝ གཏོ, མཧཱཛནསྶ པན སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀོ ཝིཡ ཨཧོསི. པཙྪཱ པན བཱལདཱརཀོཝ ཨཧོསི, ན ཏཱདིསོ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ པརིསཱ ཙསྶ ‘‘བུདྡྷེན ཝིཡ ཧུཏྭཱ བྷོ ཐེརེན པཉྷོ ཀཐིཏོ’’ཏི ཨཏྟམནཱ ཨཧོསི. ལོཀནྟརིཀཝཱརོ ཝུཏྟནཡོ ཨེཝ.

ཝིདིཏཱཏི པཱཀཊཱ ཧུཏྭཱ. ཡཐཱ ཧི སཱཝཀཱ ནཧཱནམུཁདྷོཝནཁཱདནཔིཝནཱདིཀཱལེ ཨནོཀཱསགཏེ ཨཏཱིཏསངྑཱརེ ནིཔྤདེསེ སམྨསིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨོཀཱསཔཏྟཡེཝ སམྨསནྟི, ན ཨེཝཾ བུདྡྷཱ. བུདྡྷཱ ཧི སཏྟདིཝསབྦྷནྟརེ ཝཝཏྠིཏསངྑཱརེ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སམྨསིཏྭཱ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱཝ ཝིསྶཛྫེནྟི, ཏེསཾ ཨཝིཔསྶིཏདྷམྨོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ཝིདིཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཙྪརིཡཨབྦྷུཏསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. བཱཀུལསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི བཱཀུལསུཏྟཾ. ཏཏྠ བཱཀུལོཏི ཡཐཱ དྭཱཝཱིསཏི དྭཏྟིཾསཱཏིཨཱདིམྷི ཝཏྟབྦེ བཱཝཱིསཏི བཱཏྟིཾསཱཏིཨཱདཱིནི ཝུཙྩནྟི, ཨེཝམེཝ དྭིཀུལོཏི ཝཏྟབྦེ བཱཀུལོཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྶ ཧི ཐེརསྶ དྭེ ཀུལཱནི ཨཧེསུཾ. སོ ཀིར དེཝལོཀོ ཙཝིཏྭཱ ཀོསམྦིནགརེ ནཱམ མཧཱསེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟོ, ཏམེནཾ པཉྩམེ དིཝསེ སཱིསཾ ནྷཱཔེཏྭཱ གངྒཱཀཱིལ༹ཾ ཨཀཾསུ. དྷཱཏིཡཱ དཱརཀཾ ཨུདཀེ ནིམུཛྫནུམྨུཛྫནཝསེན ཀཱིལཱ༹པེནྟིཡཱ ཨེཀོ མཙྪོ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘བྷཀྑོ མེ ཨཡ’’ནྟི མཉྙམཱནོ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨུཔགཏོ. དྷཱཏཱི དཱརཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཏཱ. མཙྪོ ཏཾ གིལི. པུཉྙཝཱ སཏྟོ དུཀྑཾ ན པཱཔུཎི, སཡནགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔནྣོ ཝིཡ ཨཧོསི. མཙྪོ དཱརཀསྶ ཏེཛེན ཏཏྟཀཔལླཾ གིལིཏྭཱ དཡ྄ཧམཱནོ ཝིཡ ཝེགེན ཏིཾསཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ བཱརཱཎསིནགརཝཱསིནོ མཙྪབནྡྷསྶ ཛཱལཾ པཱཝིསི, མཧཱམཙྪཱ ནཱམ ཛཱལབདྡྷཱ པཧརིཡམཱནཱ མརནྟི. ཨཡཾ པན དཱརཀསྶ ཏེཛེན ཛཱལཏོ ནཱིཧཊམཏྟོཝ མཏོ. མཙྪབནྡྷཱ ཙ མཧནྟཾ མཙྪཾ ལབྷིཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ ཝིཀྐིཎནྟི. ཏཾ པན དཱརཀསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཕཱལེཏྭཱ སཀལམེཝ ཀཱཛེན ཧརིཏྭཱ སཧསྶེན དེམཱཏི ཝདནྟཱ ནགརེ ཝིཙརིཾསུ. ཀོཙི ན གཎྷཱཏི.

ཏསྨིཾ པན ནགརེ ཨཔུཏྟཀཾ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝཾ སེཊྛིཀུལཾ ཨཏྠི, ཏསྶ དྭཱརམཱུལཾ པཏྭཱ ‘‘ཀིཾ གཧེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ཀཧཱཔཎནྟི ཨཱཧཾསུ. ཏེཧི ཀཧཱཔཎཾ དཏྭཱ གཧིཏོ. སེཊྛིབྷརིཡཱཔི ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ མཙྪེ ན ཀེལཱཡཏི, ཏཾ དིཝསཾ པན མཙྪཾ ཕལཀེ ཋཔེཏྭཱ སཡམེཝ ཕཱལེསི. མཙྪཉྩ ནཱམ ཀུཙྪིཏོ ཕཱལེནྟི, སཱ པན པིཊྛིཏོ ཕཱལེནྟཱི མཙྪཀུཙྪིཡཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ དཱརཀཾ དིསྭཱ – ‘‘མཙྪཀུཙྪིཡཾ མེ པུཏྟོ ལདྡྷོ’’ཏི ནཱདཾ ནདིཏྭཱ དཱརཀཾ ཨཱདཱཡ སཱམིཀསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སེཊྛི ཏཱཝདེཝ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ དཱརཀཾ ཨཱདཱཡ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ – ‘‘མཙྪཀུཙྪིཡཾ མེ དེཝ དཱརཀོ ལདྡྷོ, ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཨཱཧ. པུཉྙཝཱ ཨེས, ཡོ མཙྪཀུཙྪིཡཾ ཨརོགོ ཝསི, པོསེཧི ནནྟི.

ཨསྶོསི ཁོ ཨིཏརཾ ཀུལཾ – ‘‘བཱརཱཎསིཡཾ ཀིར ཨེཀཾ སེཊྛིཀུལཾ མཙྪཀུཙྪིཡཾ དཱརཀཾ ལབྷཏཱི’’ཏི, ཏེ ཏཏྠ ཨགམཾསུ. ཨཐསྶ མཱཏཱ དཱརཀཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཀཱིལཱ༹པིཡམཱནཾ དིསྭཱཝ ‘‘མནཱཔོ ཝཏཱཡཾ དཱརཀོ’’ཏི གནྟྭཱ པཝཏིཾ ཨཱཙིཀྑི. ཨིཏརཱ མཡ྄ཧཾ པུཏྟོཏིཨཱདིམཱཧ. ཀཧཾ ཏེ ལདྡྷོཏི? མཙྪཀུཙྪིཡནྟི. ནོ ཏུཡ྄ཧཾ པུཏྟོ, མཡ྄ཧཾ པུཏྟོཏི. ཀཧཾ ཏེ ལདྡྷོཏི? མཡཱ དསམཱསེ ཀུཙྪིཡཱ དྷཱརིཏོ, ཨཐ ནཾ ནདིཡཱ ཀཱིལཱ༹པིཡམཱནཾ མཙྪོ གིལཱིཏི. ཏུཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ཨཉྙེན མཙྪེན གིལིཏོ བྷཝིསྶཏི, ཨཡཾ པན མཡཱ མཙྪཀུཙྪིཡཾ ལདྡྷོཏི, ཨུབྷོཔི རཱཛཀུལཾ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཡཾ དས མཱསེ ཀུཙྪིཡཱ དྷཱརིཏཏྟཱ ཨམཱཏཱ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, མཙྪཾ གཎྷནྟཱཔི ཝཀྐཡཀནཱདཱིནི བཧི ཀཏྭཱ གཎྷནྟཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི མཙྪཀུཙྪིཡཾ ལདྡྷཏྟཱ ཨཡམྤི ཨམཱཏཱ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, དཱརཀོ ཨུབྷིནྣམྤི ཀུལཱནཾ དཱཡཱདོ ཧོཏུ, ཨུབྷོཔི ནཾ ཛགྒཐཱ’’ཏི ཨུབྷོཔི ཛགྒིཾསུ.

ཝིཉྙུཏཾ པཏྟསྶ དྭཱིསུཔི ནགརེསུ པཱསཱདཾ ཀཱརེཏྭཱ ནཱཊཀཱནི པཙྩུཔཊྛཱཔེསུཾ. ཨེཀེཀསྨིཾ ནགརེ ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝསཏི, ཨེཀསྨིཾ ནགརེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝུཊྛསྶ སངྒྷཱཊནཱཝཱཡ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ ནཾ སདྡྷིཾ ནཱཊཀཱཧི ཨཱརོཔེནྟི. སོ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཨིཏརཾ ནགརཾ གཙྪཏི. ཏཾནགརཝཱསིནོ ནཱཊཀཱནི ཨུཔཌྜྷམགྒཾ ཨགམཾསུ. ཏེ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཱསཱདཾ ནཡནྟི. ཨིཏརཱནི ནཱཊཀཱནི ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརམེཝ གཙྪནྟི. ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝསིཏྭཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན པུན ཨིཏརཾ ནགརཾ གཙྪཏི. ཨེཝམསྶ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟསྶ ཨསཱིཏི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཱནི.

ཨཐ བྷགཝཱ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ བཱརཱཎསིཾ པཏྟོ. སོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏོ. པབྦཛིཏྭཱ སཏྟཱཧམེཝ པུཐུཛྫནོ ཨཧོསི, ཨཊྛམེ པན སོ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི ཨེཝམསྶ དྭེ ཀུལཱནི ཨཧེསུཾ. ཏསྨཱ བཱཀུལོཏི སངྑཾ ཨགམཱསཱིཏི.

པུརཱཎགིཧིསཧཱཡོཏི པུབྦེ གིཧིཀཱལེ སཧཱཡོ. ཨཡམྤི དཱིགྷཱཡུཀོཝ ཐེརཾ པབྦཛིཏཾ པསྶིཏུཾ གཙྪནྟོ ཨསཱིཏིམེ ཝསྶེ གཏོ. མེཐུནོ དྷམྨོཏི བཱལོ ནགྒསམཎཀོ བཱལཔུཙྪཾ པུཙྪཏི, ན སཱསནཝཙནཾ, ཨིདཱནི ཐེརེན དིནྣནཡེ ཋིཏོ ཨིམེཧི པན ཏེཏི པུཙྪི.

༢༡༠. ཡཾཔཱཡསྨཱཏིཨཱདཱིནི པདཱནི སབྦཝཱརེསུ དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ནིཡམེཏྭཱ ཋཔིཏཱནི. ཏཏྠ སཉྙཱ ཨུཔྤནྣམཏྟཱཝ, ཝིཏཀྐོ ཀམྨཔཐབྷེདཀོཏི. ཐེརོ པནཱཧ – ‘‘ཀསྨཱ ཝིསུཾ ཀརོཐ, ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཀམྨཔཐབྷེདཀམེཝཱ’’ཏི.

༢༡༡. གཧཔཏིཙཱིཝརནྟི ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཙཱིཝརཾ. སཏྠེནཱཏི པིཔྥལཀེན. སཱུཙིཡཱཏི སཱུཙིཾ གཧེཏྭཱ སིབྦིཏབྷཱཝཾ ན སརཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཐིནེ ཙཱིཝརནྟི ཀཐིནཙཱིཝརཾ, ཀཐིནཙཱིཝརམྤི ཧི ཝསྶཱཝཱསིཀགཏིཀམེཝ. ཏསྨཱ ཏཏྠ ‘‘སིབྦིཏཱ ནཱབྷིཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཏྟཀཾ པནསྶ ཀཱལཾ གཧཔཏིཙཱིཝརཾ ཨསཱདིཡནྟསྶ ཚིནྡནསིབྦནཱདཱིནི ཨཀརོནྟསྶ ཀུཏོ ཙཱིཝརཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. དྭཱིཧི ནགརེཧི. ཐེརོ ཧི མཧཱཡསསྶཱི, ཏསྶ པུཏྟདྷཱིཏརོ ནཏྟཔནཏྟཀཱ སུཁུམསཱཊཀེཧི ཙཱིཝརཱནི ཀཱརེཏྭཱ རཛཱཔེཏྭཱ སམུགྒེ པཀྑིཔིཏྭཱ པཧིཎནྟི. ཐེརསྶ ནྷཱནཀཱལེ ནྷཱནཀོཊྛཀེ ཋཔེནྟི. ཐེརོ ཏཱནི ནིཝཱསེཏི ཙེཝ པཱརུཔཏི ཙ, པུརཱཎཙཱིཝརཱནི སམྤཏྟཔབྦཛིཏཱནཾ དེཏི. ཐེརོ ཏཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ཙ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ ནཝཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ཀིཉྩི ཨཱཡཱུཧནཀམྨཾ ནཏྠི. ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདཏི. ཙཏཱུསུ མཱསེསུ པཏྟེསུ ལོམཀིལིཊྛཱནི ཧོནྟི, ཨཐསྶ པུན ཏེནེཝ ནིཡཱམེན པཧིཎིཏྭཱ དེནྟི. ཨཌྜྷམཱསེ ཨཌྜྷམཱསེ པརིཝཏྟཏཱིཏིཔི ཝདནྟིཡེཝ.

ཨནཙྪརིཡཉྩེཏཾ ཐེརསྶ མཧཱཔུཉྙསྶ མཧཱབྷིཉྙསྶ སཏསཧསྶཀཔྤེ པཱུརིཏཔཱརམིསྶ, ཨསོཀདྷམྨརཉྙོ ཀུལཱུཔཀོ ནིགྲོདྷཏྠེརོ དིཝསསྶ ནིཀྑཏྟུཾ ཙཱིཝརཾ པརིཝཏྟེསི. ཏསྶ ཧི ཏིཙཱིཝརཾ ཧཏྠིཀྑནྡྷེ ཋཔེཏྭཱ པཉྩཧི ཙ གནྡྷསམུགྒསཏེཧི པཉྩཧི ཙ མཱལཱསམུགྒསཏེཧི སདྡྷིཾ པཱཏོཝ ཨཱཧརིཡིཏྠ, ཏཐཱ དིཝཱ ཙེཝ སཱཡཉྩ. རཱཛཱ ཀིར དིཝསསྶ ནིཀྑཏྟུཾ སཱཊཀེ པརིཝཏྟེནྟོ ‘‘ཐེརསྶ ཙཱིཝརཾ ནཱིཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ ནཱིཏ’’ནྟི སུཏྭཱཝ པརིཝཏྟེསི. ཐེརོཔི ན བྷཎྜིཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེསི, སམྤཏྟསབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨདཱསི. ཏདཱ ཀིར ཛམྦུདཱིཔེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཡེབྷུཡྻེན ནིགྲོདྷསྶེཝ སནྟཀཾ ཙཱིཝརཾ ཨཧོསི.

ཨཧོ ཝཏ མཾ ཀོཙི ནིམནྟེཡྻཱཏི ཀིཾ པན ཙིཏྟསྶ ཨནུཔྤཱདནཾ བྷཱརིཡཾ, ཨུཔྤནྣསྶ པཧཱནནྟི. ཙིཏྟཾ ནཱམ ལཧུཀཔརིཝཏྟཾ, ཏསྨཱ ཨནུཔྤཱདནཾ བྷཱརིཡཾ, ཨུཔྤནྣསྶ པཧཱནམྤི བྷཱརིཡམེཝ. ཨནྟརགྷརེཏི མཧཱསཀུལུདཱཡིསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༢༣༧) ཨིནྡཁཱིལཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟརགྷརཾ ནཱམ ཨིདྷ ནིམྦོདཀཔཏནཊྛཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཀུཏོ པནསྶ བྷིཀྑཱ ཨུཔྤཛྫིཏྠཱཏི. ཐེརོ དྭཱིསུ ནགརེསུ ཨབྷིཉྙཱཏོ, གེཧདྭཱརཾ ཨཱགཏསྶེཝསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ནཱནཱརསབྷོཛནསྶ པཱུརེཏྭཱ དེནྟི. སོ ལདྡྷཊྛཱནཏོ ནིཝཏྟཏི, བྷཏྟཀིཙྩཀརཎཊྛཱནཾ པནསྶ ནིབདྡྷམེཝ ཨཧོསི. ཨནུབྱཉྫནསོཏི ཐེརེན ཀིར རཱུཔེ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ མཱཏུགཱམོ ན ཨོལོཀིཏཔུབྦོ. མཱཏུགཱམསྶ དྷམྨནྟི མཱཏུགཱམསྶ ཚཔྤཉྩཝཱཙཱཧི དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཝཊྚཏི, པཉྷཾ པུཊྛེན གཱཐཱསཧསྶམྤི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཐེརོ པན ཀཔྤིཡམེཝ ན ཨཀཱསི. ཡེབྷུཡྻེན ཧི ཀུལཱུཔཀཐེརཱནམེཏཾ ཀམྨཾ ཧོཏི. བྷིཀྑུནུཔསྶཡནྟི བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ. ཏཾ པན གིལཱནཔུཙྪཀེན གནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཐེརོ པན ཀཔྤིཡམེཝ ན ཨཀཱསི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཙུཎྞེནཱཏི ཀོསམྦཙུཎྞཱདིནཱ. གཏྟཔརིཀམྨེཏི སརཱིརསམྦཱཧནཀམྨེ. ཝིཙཱརིཏཱཏི པཡོཛཡིཏཱ. གདྡཱུཧནམཏྟནྟི གཱཝིཾ ཐནེ གཧེཏྭཱ ཨེཀཾ ཁཱིརབིནྡུཾ དཱུཧནཀཱལམཏྟམྤི.

ཀེན པན ཀཱརཎེན ཐེརོ ནིརཱབཱདྷོ ཨཧོསི. པདུམུཏྟརེ ཀིར བྷགཝཏི སཏསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརེ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནེ ཧིམཝཏི ཝིསརུཀྑཱ པུཔྥིཾསུ. བྷིཀྑུསཏསཧསྶཱནམྤི ཏིཎཔུཔྥཀརོགོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཐེརོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨིདྡྷིམཱ ཏཱཔསོ ཧོཏི, སོ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ དིསྭཱ ཨོཏརིཏྭཱ རོགཾ པུཙྪིཏྭཱ ཧིམཝནྟཏོ ཨོསདྷཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨུཔསིངྒྷནམཏྟེནེཝ རོགོ ཝཱུཔསམི. ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེཔི པཋམཝཔྤདིཝསེ ཝཔྤཾ ཋཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརིབྷོགཾ ཨགྒིསཱལཉྩེཝ ཝཙྩཀུཊིཉྩ ཀཱརེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ བྷེསཛྫཝཏྟཾ ནིབནྡྷི, ཨིམིནཱ ཀམྨེན ནིརཱབཱདྷོ ཨཧོསི. ཨུཀྐཊྛནེསཛྫིཀོ པནེས ཨུཀྐཊྛཱརཉྙཀོ ཙ ཏསྨཱ ‘‘ནཱབྷིཛཱནཱམི ཨཔསྶེནཀཾ ཨཔསྶཡིཏཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

སརཎོཏི སཀིལེསོ. ཨཉྙཱ ཨུདཔཱདཱིཏི ཨནུཔསམྤནྣསྶ ཨཉྙཾ བྱཱཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཐེརོ ཀསྨཱ བྱཱཀཱསི? ན ཐེརོ ཨཧཾ ཨརཧཱཏི ཨཱཧ, ཨཉྙཱ ཨུདཔཱདཱིཏི པནཱཧ. ཨཔིཙ ཐེརོ ཨརཧཱཏི པཱཀཊོ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

༢༡༢. པབྦཛྫནྟི ཐེརོ སཡཾ ནེཝ པབྦཱཛེསི, ན ཨུཔསམྤཱདེསི ཨཉྙེཧི པན བྷིཀྑཱུཧི ཨེཝཾ ཀཱརཱཔེསི. ཨཝཱཔུརཎཾ ཨཱདཱཡཱཏི ཀུཉྩིཀཾ གཧེཏྭཱ.

ནིསིནྣཀོཝ པརིནིབྦཱཡཱིཏི ཨཧཾ དྷརམཱནོཔི ན ཨཉྙསྶ བྷིཀྑུསྶ བྷཱརོ ཨཧོསིཾ, པརིནིབྦུཏསྶཱཔི མེ སརཱིརཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པལིབོདྷོ མཱ ཨཧོསཱིཏི ཏེཛོདྷཱཏུཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. སརཱིརཏོ ཛཱལཱ ཨུཊྛཧི, ཚཝིམཾསལོཧིཏཾ སཔྤི ཝིཡ ཛྷཱཡམཱནཾ པརིཀྑཡཾ གཏཾ, སུམནམཀུལསདིསཱ དྷཱཏུཡོཝ ཨཝསེསིཾསུ. སེསཾ སབྦཏྠ པཱཀཊམེཝ. ཨིདཾ པན སུཏྟཾ དུཏིཡསངྒཧེ སངྒཱིཏནྟི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བཱཀུལསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. དནྟབྷཱུམིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི དནྟབྷཱུམིསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨརཉྙཀུཊིཀཱཡནྟི ཏསྶེཝ ཝེལུ༹ཝནསྶ ཨེཀསྨིཾ ཝིཝིཏྟཊྛཱནེ པདྷཱནཀམྨིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏསེནཱསནེ. རཱཛཀུམཱརོཏི བིམྦིསཱརསྶ པུཏྟོ ཨོརསཀོ.

ཕུསེཡྻཱཏི ལབྷེཡྻ. ཨེཀགྒཏནྟི ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ སམཱཔཏྟིཾ ནཱམ ལབྷཏི, ཛྷཱནཾ ནཱམ ལབྷཏཱིཏི ཨིདཾ མཡཱ སུཏནྟི ཝདཏི. ཀིལམཐོཏི ཀཱཡཀིལམཐོ. ཝིཧེསཱཏི སྭེཝ ཀིལམཐོ ཝུཏྟོ. ཡཐཱསཀེ ཏིཊྛེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྟནོ ཨཛཱནནཀོཊྛཱསེཡེཝ ཏིཊྛེཡྻཱསཱིཏི.

༢༡༤. དེསེསཱིཏི ཙིཏྟེཀགྒཏཾ ནཱམ ཨེཝཾ ལབྷཏི, སམཱཔཏྟིཾ ཨེཝཾ ནིབྦཏྟེཏཱིཏི ཨཔྤནཱཨུཔཙཱརཾ པཱཔེཏྭཱ ཨེཀཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཐེསི. པཝེདེཏྭཱཏི པཀཱསེཏྭཱ.

ནེཀྑམྨེན ཉཱཏབྦནྟི ཀཱམཏོ ནིསྶཊགུཎེན ཉཱཏབྦཾ. ཀཱམཏོ ནིསྶཊགུཎེ ཋིཏེན པུགྒལེན ཨེཀགྒཾ ནཱམ ཛཱནིཏབྦནྟི ཨདྷིཔྤཱཡེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. སེསཱནི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི. ཀཱམེ པརིབྷུཉྫནྟོཏི དུཝིདྷེཔི ཀཱམེ བྷུཉྫམཱནོ.

༢༡༥. ཧཏྠིདམྨཱ ཝཱ ཨསྶདམྨཱ ཝཱ གོདམྨཱ ཝཱཏི ཨེཏྠ ཨདནྟཧཏྠིདམྨཱདཡོ ཝིཡ ཙིཏྟེཀགྒརཧིཏཱ པུགྒལཱ དཊྛབྦཱ. དནྟཧཏྠིཨཱདཡོ ཝིཡ ཙིཏྟེཀགྒསམྤནྣཱ. ཡཐཱ ཨདནྟཧཏྠིདམྨཱདཡོ ཀཱུཊཱཀཱརཾ ཨཀཏྭཱ དྷུརཾ ཨཚཌྜེཏྭཱ དནྟགམནཾ ཝཱ གནྟུཾ, དནྟེཧི ཝཱ པཏྟབྦཾ བྷཱུམིཾ པཱཔུཎིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨེཝམེཝ ཙིཏྟེཀགྒརཧིཏཱ སམྤནྣཙིཏྟེཀགྒེཧི ནིབྦཏྟིཏགུཎཾ ཝཱ ནིབྦཏྟེཏུཾ པཏྟབྷཱུམིཾ ཝཱ པཱཔུཎིཏུཾ ན སཀྐོནྟི.

༢༡༦. ཧཏྠཝིལངྒྷཀེནཱཏི ཧཏྠེན ཧཏྠཾ གཧེཏྭཱ.

དཊྛེཡྻནྟི པསྶིཏབྦཡུཏྟཀཾ. ཨཱཝུཏོཏི ཨཱཝརིཏོ. ནིཝུཏོཏི ནིཝཱརིཏོ. ཨོཕུཊོཏི ཨོནདྡྷོ.

༢༡༧. ནཱགཝནིཀནྟི ཧཏྠིཔདོཔམེ (མ. ནི. ༡.༢༨༨ ཨཱདཡོ) ནཱགཝནཙརཀོ པུརིསོ ‘‘ནཱགཝནིཀོ’’ཏི ཝུཏྟོ, ཨིདྷ ཧཏྠིསིཀྑཱཡ ཀུསལོ ཧཏྠིཾ གཧེཏུཾ སམཏྠོ. ཨཏིཔསྶིཏྭཱཏི དིསྭཱ. ཨེཏྠགེདྷཱཏི ཨེཏསྨིཾ པཝཏྟགེདྷཱ. སརསངྐཔྤཱནནྟི དྷཱཝནསངྐཔྤཱནཾ. མནུསྶཀནྟེསུ སཱིལེསུ སམཱདཔནཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཡདཱ ནཱགོ ཨིཏྠིཔུརིསེཧི ཀུམཱརཀུམཱརིཀཱཧི སོཎྜཱདཱིསུ གཧེཏྭཱ ཨུཔཀེལ༹ཡམཱནོ ཝིཀཱརཾ ན ཀརོཏི སུཁཱཡཏི, ཏདཱནེན མནུསྶཀནྟཱནི སཱིལཱནི སམཱདིནྣཱནི ནཱམ ཧོནྟི.

པེམནཱིཡཱཏི ཏཱཏ རཱཛཱ ཏེ པསནྣོ མངྒལཧཏྠིཊྛཱནེཝ ཋཔེསྶཏི, རཱཛཱརཧཱནི བྷོཛནཱདཱིནི ལབྷིསྶསཱིཏི ཨེཝརཱུཔཱི ནཱགེཧི པིཡཱཔིཏབྦཱ ཀཐཱ. སུསྶཱུསཏཱིཏི ཏཾ པེམནཱིཡཀཐཾ སོཏུཀཱམོ ཧོཏི. ཏིཎགྷཱསོདཀནྟི ཏིཎགྷཱསཉྩེཝ ཨུདཀཉྩ, ཏིཎགྷཱསནྟི གྷཱསིཏབྦཾ ཏིཎཾ, ཁཱདིཏབྦནྟི ཨཏྠོ.

པཎཝོཏི ཌིཎྜིམོ. སབྦཝངྐདོསནིཧིཏནིནྣཱིཏཀསཱཝོཏི ནིཧིཏསབྦཝངྐདོསོ ཙེཝ ཨཔནཱིཏཀསཱཝོ ཙ. ཨངྒནྟེཝ སངྑཾ གཙྪཏཱིཏི ཨངྒསམོ ཧོཏི.

༢༡༩. གེཧསིཏསཱིལཱནནྟི པཉྩཀཱམགུཎནིསྶིཏསཱིལཱནཾ. ཉཱཡསྶཱཏི ཨཊྛངྒིཀམགྒསྶ.

༢༢༢. ཨདནྟམརཎཾ མཧལླཀོ རཉྙོ ནཱགོ ཀཱལངྐཏོཏི རཉྙོ མཧལླཀོ ནཱགོ ཨདནྟམརཎཾ མཏོ ཀཱལཾ ཀཏོ ཧོཏི, ཨདནྟམརཎཾ ཀཱལཾཀིརིཡཾ ནཱམ ཀརིཡཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དནྟབྷཱུམིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. བྷཱུམིཛསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི བྷཱུམིཛསུཏྟཾ. ཏཏྠ བྷཱུམིཛོཏི ཨཡཾ ཐེརོ ཛཡསེནརཱཛཀུམཱརསྶ མཱཏུལོ. ཨཱསཉྩ ཨནཱསཉྩཱཏི ཀཱལེན ཨཱསཾ ཀཱལེན ཨནཱསཾ. སཀེན ཐཱལིཔཱཀེནཱཏི པཀཏིཔཝཏྟཱཡ བྷིཀྑཱཡ ཨཏྟནོ ནིཊྛིཏབྷཏྟཏོཔི བྷཏྟེན པརིཝིསི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བྷཱུམིཛསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཨནུརུདྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༠. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨནུརུདྡྷསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི ཏསྶ ཨུཔཱསཀསྶ ཨཕཱསུཀཀཱལོ ཨཧོསི, ཏདཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ. ཨཔཎྞཀནྟི ཨཝིརཱདྷིཏཾ. ཨེཀཏྠཱཏི ཨཔྤམཱཎཱཏི ཝཱ མཧགྒཏཱཏི ཝཱ ཛྷཱནམེཝ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡེཝ ཨེཝཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨིམཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ.

༢༣༡. ཡཱཝཏཱ ཨེཀཾ རུཀྑམཱུལཾ མཧགྒཏནྟི ཕརིཏྭཱ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཀརུཀྑམཱུལཔམཱཎཊྛཱནཾ ཀསིཎནིམིཏྟེན ཨོཏྠརིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཀསིཎནིམིཏྟེ མཧགྒཏཛ྄ཛྷཱནཾ ཕརིཏྭཱ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཝིཧརཏི. མཧགྒཏནྟི པནསྶ ཨཱབྷོགོ ནཏྠི, ཀེཝལཾ མཧགྒཏཛ྄ཛྷཱནཔཝཏྟིཝསེན པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨིམིནཱ ཁོ ཨེཏཾ གཧཔཏི པརིཡཱཡེནཱཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན. ཨེཏྠ ཧི ཨཔྤམཱཎཱཏི ཝུཏྟཱནཾ བྲཧྨཝིཧཱརཱནཾ ནིམིཏྟཾ ན ཝཌྜྷཏི, ཨུགྒྷཱཊནཾ ན ཛཱཡཏི, ཏཱནི ཛྷཱནཱནི ཨབྷིཉྙཱནཾ ཝཱ ནིརོདྷསྶ ཝཱ པཱདཀཱནི ན ཧོནྟི, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱནི པན ཝཊྚཔཱདཀཱནི བྷཝོཀྐམནཱནི ཙ ཧོནྟི. ‘‘མཧགྒཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཱནཾ པན ཀསིཎཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ནིམིཏྟཾ ཝཌྜྷཏི, ཨུགྒྷཱཊནཾ ཛཱཡཏི, སམཏིཀྐམཱ ཧོནྟི, ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཱནི ནིརོདྷཔཱདཀཱནི ཝཊྚཔཱདཀཱནི བྷཝོཀྐམནཱནི ཙ ཧོནྟི. ཨེཝམིམེ དྷམྨཱ ནཱནཏྠཱ, ཨཔྤམཱཎཱ མཧགྒཏཱཏི ཨེཝཾ ནཱནཱབྱཉྫནཱ ཙ.

༢༣༢. ཨིདཱནི མཧགྒཏསམཱཔཏྟིཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ བྷཝཱུཔཔཏྟིཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ ཙཏསྶོ ཁོ ཨིམཱཏིཨཱདིམཱཧ. པརིཏྟཱབྷཱཏི ཕརིཏྭཱ ཛཱནནྟསྶ ཨཡམཱབྷོགོ ཨཏྠི, པརིཏྟཱབྷེསུ པན དེཝེསུ ནིབྦཏྟིཀཱརཎཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝེནྟོ ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. པརིཏྟཱབྷཱ སིཡཱ སཾཀིལིཊྛཱབྷཱ ཧོནྟི སིཡཱ པརིསུདྡྷཱབྷཱ, ཨཔྤམཱཎཱབྷཱ སིཡཱ སཾཀིལིཊྛཱབྷཱ ཧོནྟི སིཡཱ པརིསུདྡྷཱབྷཱ. ཀཐཾ? སུཔྤམཏྟེ ཝཱ སརཱཝམཏྟེ ཝཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨཱཙིཎྞཝསིབྷཱཝོ པཙྩནཱིཀདྷམྨཱནཾ སུཊྛུ ཨཔརིསོདྷིཏཏྟཱ དུབྦལམེཝ སམཱཔཏྟིཾ ཝལ༹ཉྫིཏྭཱ ཨཔྤགུཎཛ྄ཛྷཱནེ ཋིཏོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ པརིཏྟཱབྷེསུ ནིབྦཏྟཏི, ཝཎྞོ པནསྶ པརིཏྟོ ཙེཝ ཧོཏི སཾཀིལིཊྛོ ཙ. པཉྩཧི པནཱཀཱརེཧི ཨཱཙིཎྞཝསིབྷཱཝོ པཙྩནཱིཀདྷམྨཱནཾ སུཊྛུ པརིསོདྷིཏཏྟཱ སུཝིསུདྡྷཾ སམཱཔཏྟིཾ ཝལ༹ཉྫིཏྭཱ པགུཎཛ྄ཛྷཱནེ ཋིཏོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ པརིཏྟཱབྷེསུ ནིབྦཏྟཏི, ཝཎྞོ པནསྶ པརིཏྟོ ཙེཝ ཧོཏི པརིསུདྡྷོ ཙ. ཨེཝཾ པརིཏྟཱབྷཱ སིཡཱ སཾཀིལིཊྛཱབྷཱ ཧོནྟི སིཡཱ པརིསུདྡྷཱབྷཱ. ཀསིཎེ པན ཝིཔུལཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཨཱཙིཎྞཝསིབྷཱཝོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨཔྤམཱཎཱབྷཱ སིཡཱ སཾཀིལིཊྛཱབྷཱ ཧོནྟི སིཡཱ པརིསུདྡྷཱབྷཱཏི.

ཝཎྞནཱནཏྟནྟི སརཱིརཝཎྞསྶ ནཱནཏྟཾ. ནོ ཙ ཨཱབྷཱནཱནཏྟནྟི ཨཱལོཀེ ནཱནཏྟཾ ན པཉྙཱཡཏི. ཨཙྩིནཱནཏྟནྟི དཱིགྷརསྶཨཎུཐཱུལཝསེན ཨཙྩིཡཱ ནཱནཏྟཾ.

ཡཏྠ ཡཏྠཱཏི ཨུཡྻཱནཝིམཱནཀཔྤརུཀྑནདཱིཏཱིརཔོཀྑརཎཱིཏཱིརེསུ ཡཏྠ ཡཏྠ. ཨབྷིནིཝིསནྟཱིཏི ཝསནྟི. ཨབྷིརམནྟཱིཏི རམནྟི ན ཨུཀྐཎྛནྟི. ཀཱཛེནཱཏི ཡཱགུབྷཏྟཏེལཕཱཎིཏམཙྪམཾསཀཱཛེསུ ཡེན ཀེནཙི ཀཱཛེན. ‘‘ཀཱཙེནཱཏི’’པི པཱཋོ, ཨཡམེཝ ཨཏྠོ. པིཊཀེནཱཏི པཙྪིཡཱ. ཏཏྠ ཏཏྠེཝཱཏི སཔྤིམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནཾ སུལབྷཊྛཱནཏོ ལོཎཔཱུཏིམཙྪཱདཱིནཾ ཨུསྶནྣཊྛཱནཾ ནཱིཏཱ ‘‘པུབྦེ ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཕཱསུཀཾ, ཏཏྠ སུཁཾ ཝསིམྷཱ, ཨིདྷ ལོཎཾ ཝཱ ནོ བཱདྷཏི པཱུཏིམཙྪགནྡྷོ ཝཱ སཱིསརོགཾ ཨུཔྤཱདེཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ རམནྟི.

༢༣༤. ཨཱབྷཱཏི ཨཱབྷཱསམྤནྣཱ. ཏདངྒེནཱཏི ཏསྶཱ བྷཝཱུཔཔཏྟིཡཱ ཨངྒེན, བྷཝཱུཔཔཏྟིཀཱརཎེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཱནི ཏཾ ཀཱརཎཾ པུཙྪནྟོ ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཀཱཡདུཊྛུལླནྟི ཀཱཡཱལསིཡབྷཱཝོ. ཛྷཱཡཏོཏི ཛལཏོ.

༢༣༥. དཱིགྷརཏྟཾ ཁོ མེཏི ཐེརོ ཀིར པཱརམིཡོ པཱུརེནྟོ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ནིརནྟརཾ ཏཱིཎི ཨཏྟབྷཱཝསཏཱནི བྲཧྨལོཀེ པཊིལབྷི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཨཱཧ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨཝོཀིཎྞཾ ཏཱིཎི སཏཾ, ཡཾ པབྦཛིཾ ཨིསིཔབྦཛྫཾ;

ཨསངྑཏཾ གཝེསནྟོ, པུབྦེ སཉྩརིཏཾ མམ’’ནྟི.

སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨནུརུདྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཨུཔཀྐིལེསསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨུཔཀྐིལེསསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཏདཝོཙཱཏི ནེཝ བྷེདཱདྷིཔྤཱཡེན ན པིཡཀམྱཏཱཡ, ཨཐ ཁྭཱསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ མམ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ན ཨོརམིསྶནྟི, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ ཧིཏཱནུཀམྤཀཱ, ཨདྡྷཱ ནེསཾ བྷགཝཱ ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ ཀཐེསྶཏི, ཏཾ སུཏྭཱ ཨེཏེ ཨོརམིསྶནྟི, ཏཏོ ཏེསཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཏཾ ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིཝཙནམཝོཙ. མཱ བྷཎྜནནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཨཀཏྠཱ’’ཏི པཱཋསེསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘མཱ བྷཎྜནཾ ཨཀཏྠཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཉྙཏརོཏི སོ ཀིར བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ ཨཏྠཀཱམོ, ཨཡཾ ཀིརསྶ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏཱ སཏྠུ ཝཙནཾ ན གཎྷནྟི, མཱ བྷགཝཱ ཨེཏེ ཨོཝདནྟོ ཀིལམཱི’’ཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

པིཎྜཱཡ པཱཝིསཱིཏི ན ཀེཝལཾ པཱཝིསི, ཡེནཔི ཛནེན ན དིཊྛོ, སོ མཾ པསྶཏཱུཏིཔི ཨདྷིཊྛཱསི. ཀིམཏྠཾ ཨདྷིཊྛཱསཱིཏི? ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ དམནཏྠཾ. བྷགཝཱ ཧི ཏདཱ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ ‘‘པུཐུསདྡོ སམཛནོ’’ཏིཨཱདིགཱཐཱ བྷཱསིཏྭཱ ཀོསམྦིཏོ བཱལཀལོཎཀཱརགཱམཾ གཏོ. ཏཏོ པཱཙཱིནཝཾསདཱཡཾ, ཏཏོ པཱལིལེཡྻཀཝནསཎྜཾ གནྟྭཱ པཱལིལེཡྻཧཏྠིནཱགེན ཨུཔཊྛཧིཡམཱནོ ཏེམཱསཾ ཝསི. ནགརཝཱསིནོཔི – ‘‘སཏྠཱ ཝིཧཱརཾ གཏོ, གཙྪཱམ དྷམྨསྶཝནཱཡཱ’’ཏི གནྡྷཔུཔྥཧཏྠཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀཧཾ, བྷནྟེ, སཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ‘‘ཀཧཾ ཏུམྷེ སཏྠཱརཾ དཀྑཐ, སཏྠཱ ‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ སམགྒེ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི ཨཱགཏོ, སམགྒེ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ནིཀྑམིཏྭཱ གཏོ’’ཏི. ‘‘མཡཾ སཏམྤི སཧསྶམྤི དཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨཱནེཏུཾ ན སཀྐོམ, སོ ནོ ཨཡཱཙིཏོ སཡམེཝ ཨཱགཏོ, མཡཾ ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ནིསྶཱཡ སཏྠུ སམྨུཁཱ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཾ ན ལབྷིམྷཱ. ཨིམེ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏཱ, ཏསྨིམྤི སཱམགྒིཾ ཀརོནྟེ སམགྒཱ ན ཛཱཏཱ, ཀསྶཱཉྙསྶ ཝཙནཾ ཀརིསྶནྟི. ཨལཾ ན ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱ དཱཏབྦཱ’’ཏི སཀལནགརེ དཎྜཾ ཋཔཡིཾསུ. ཏེ པུནདིཝསེ སཀལནགརཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀཊཙྪུམཏྟམྤི བྷིཀྑཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཱགམཾསུ. ཨུཔཱསཀཱཔི ཏེ པུན ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཡཱཝ སཏྠཱརཾ ན ཁམཱཔེཐ, ཏཱཝ ཝོ ཏམེཝ དཎྜཀམྨ’’ནྟི. ཏེ ‘‘སཏྠཱརཾ ཁམཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཡཾ ཨནུཔྤཏྟེ ཏཏྠ ཨགམཾསུ. སཏྠཱ ཏེསཾ ཨཊྛཱརས བྷེདཀརཝཏྠཱུནི དེསེསཱིཏི ཨཡམེཏྠ པཱལི༹མུཏྟཀཀཐཱ.

༢༣༧. ཨིདཱནི པུཐུསདྡོཏིཨཱདིགཱཐཱསུ པུཐུ མཧཱསདྡོ ཨསྶཱཏི པུཐུསདྡོ. སམཛནོཏི སམཱནོ ཨེཀསདིསོ ཛནོ, སབྦོཝཱཡཾ བྷཎྜནཀཱརཀཛནོ སམནྟཏོ སདྡནིཙྪརཎེན པུཐུསདྡོ ཙེཝ སདིསོ ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ན བཱལོ ཀོཙི མཉྙཐཱཏི ཏཏྲ ཀོཙི ཨེཀོཔི ཨཧཾ བཱལོཏི ན མཉྙཏི, སབྦེཔི པཎྜིཏམཱནིནོཡེཝ. ནཱཉྙཾ བྷིཡྻོ ཨམཉྙརུནྟི ཀོཙི ཨེཀོཔི ཨཧཾ བཱལོཏི ན ཙ མཉྙི, བྷིཡྻོ ཙ སངྒྷསྨིཾ བྷིཛྫམཱནེ ཨཉྙམྤི ཨེཀཾ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀཱརཎཱ སངྒྷོ བྷིཛྫཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཀཱརཎཾ ན མཉྙཱིཏི ཨཏྠོ.

པརིམུཊྛཱཏི མུཊྛསྶཏིནོ. ཝཱཙཱགོཙརབྷཱཎིནོཏི རཱཀཱརསྶ རསྶཱདེསོ ཀཏོ; ཝཱཙཱགོཙརཱཝ, ན སཏིཔཊྛཱནགོཙརཱ, བྷཱཎིནོ ཙ, ཀཐཾ བྷཱཎིནོ? ཡཱཝིཙྪནྟི མུཁཱཡཱམཾ, ཡཱཝ མུཁཾ པསཱརེཏུཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཱཝ པསཱརེཏྭཱ བྷཱཎིནོ, ཨེཀོཔི སངྒྷགཱརཝེན མུཁསངྐོཙནཾ ན ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡེན ནཱིཏཱཏི ཡེན ཀལཧེན ཨིམཾ ནིལླཛྫབྷཱཝཾ ནཱིཏཱ. ན ཏཾ ཝིདཱུ ན ཏཾ ཛཱནནྟི ‘‘ཨེཝཾ སཱདཱིནཝོ ཨཡ’’ནྟི.

ཡེ ཙ ཏཾ ཨུཔནཡ྄ཧནྟཱིཏི ཏཾ ཨཀྐོཙྪི མནྟིཨཱདིཀཾ ཨཱཀཱརཾ ཡེ ཨུཔནཡ྄ཧནྟི. སནནྟནོཏི པོརཱཎོ.

པརེཏི པཎྜིཏེ ཋཔེཏྭཱ ཏཏོ ཨཉྙེ བྷཎྜནཀཱརཀཱ པརེ ནཱམ. ཏེ ཨེཏྠ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱ ‘‘མཡཾ ཡམཱམསེ ཨུཔཡམཱམ ནསྶཱམ སཏཏཾ སམིཏཾ མཙྩུསནྟིཀཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ན ཛཱནནྟི. ཡེ ཙ ཏཏྠ ཝིཛཱནནྟཱིཏི ཡེ ཙ ཏཏྠ པཎྜིཏཱ ‘‘མཡཾ མཙྩུནོ སམཱིཔཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝིཛཱནནྟི. ཏཏོ སམྨནྟི མེདྷགཱཏི ཨེཝཉྷི ཏེ ཛཱནནྟཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ མེདྷགཱནཾ ཀལཧཱནཾ ཝཱུཔསམཱཡ པཊིཔཛྫནྟི.

ཨཊྛིཙྪིནྣཱཏི ཨཡཾ གཱཐཱ ཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༩.༡༦) ཨཱགཏཱ, བྲཧྨདཏྟཉྩ དཱིགྷཱཝུཀུམཱརཉྩ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཱ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཏེསམྤི ཏཐཱ པཝཏྟཝེརཱནཾ ཧོཏི སངྒཏི, ཀསྨཱ ཏུམྷཱཀཾ ན ཧོཏི, ཡེསཾ ཝོ ནེཝ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཊྛཱིནི ཚིནྣཱནི, ན པཱཎཱ ཧཊཱ ན གཝཱསྶདྷནཱནི ཧཊཱནཱིཏི.

སཙེ ལབྷེཐཱཏིཨཱདིགཱཐཱ པཎྜིཏསཧཱཡསྶ ཙ བཱལསཧཱཡསྶ ཙ ཝཎྞཱཝཎྞདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. ཨབྷིབྷུཡྻ སབྦཱནི པརིསྶཡཱནཱིཏི པཱཀཊཔརིསྶཡེ ཙ པཊིཙྪནྣཔརིསྶཡེ ཙ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨཏྟམནོ སཏིམཱ ཙརེཡྻཱཏི.

རཱཛཱཝ རཊྛཾ ཝིཛིཏནྟི ཡཐཱ ཨཏྟནོ ཝིཛིཏརཊྛཾ མཧཱཛནཀརཱཛཱ ཙ ཨརིནྡམམཧཱརཱཛཱ ཙ པཧཱཡ ཨེཀཀཱ ཝིཙརིཾསུ, ཨེཝཾ ཝིཙརེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. མཱཏངྒརཉྙེཝ ནཱགོཏི མཱཏངྒོ ཨརཉྙེ ནཱགོཝ. མཱཏངྒོཏི ཧཏྠི ཝུཙྩཏི. ནཱགོཏི མཧནྟཱདྷིཝཙནམེཏཾ. ཡཐཱ ཧི མཱཏུཔོསཀོ མཱཏངྒནཱགོ ཨརཉྙེ ཨེཀོ ཙརི, ན ཙ པཱཔཱནི ཨཀཱསི, ཡཐཱ ཙ པཱལིལེཡྻཀོ, ཨེཝཾ ཨེཀོ ཙརེ, ན ཙ པཱཔཱནི ཀཡིརཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༢༣༨. བཱལཀལོཎཀཱརགཱམོཏི ཨུཔཱལིགཧཔཏིསྶ བྷོགགཱམོ. ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? གཎེ ཀིརསྶ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཨེཀཝིཧཱརིཾ བྷིཀྑུཾ པསྶིཏུཀཱམཏཱ ཨུདཔཱདི, ཏསྨཱ སཱིཏཱདཱིཧི པཱིལི༹ཏོ ཨུཎྷཱདཱིནི པཏྠཡམཱནོ ཝིཡ ཨུཔསངྐམི. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི ཨེཀཱིབྷཱཝེ ཨཱནིསཾསཔྤཊིསཾཡུཏྟཱཡ. ཡེན པཱཙཱིནཝཾསདཱཡོ, ཏཏྠ ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? ཀལཧཀཱརཀེ ཀིརསྶ དིཊྛཱདཱིནཝཏྟཱ སམགྒཝཱསིནོ བྷིཀྑཱུ པསྶིཏུཀཱམཏཱ ཨུདཔཱདི, ཏསྨཱ སཱིཏཱདཱིཧི པཱིལི༹ཏོ ཨུཎྷཱདཱིནི པཏྠཡམཱནོ ཝིཡ ཏཏྠ ཨུཔསངྐམི. ཨཱཡསྨཱ ཙ ཨནུརུདྡྷོཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ.

༢༤༡. ཨཏྠི པན ཝོཏི པཙྪིམཔུཙྪཱཡ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ པུཙྪེཡྻ. སོ པན ཐེརཱནཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏཾ པུཙྪིཏུཾ ན ཡུཏྟནྟི པརིཀམྨོབྷཱསཾ པུཙྪཏི. ཨོབྷཱསཉྩེཝ སཉྫཱནཱམཱཏི པརིཀམྨོབྷཱསཾ སཉྫཱནཱམ. དསྶནཉྩ རཱུཔཱནནྟི དིབྦཙཀྑུནཱ རཱུཔདསྶནཉྩ སཉྫཱནཱམ. ཏཉྩ ནིམིཏྟཾ ནཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཱམཱཏི ཏཉྩ ཀཱརཎཾ ན ཛཱནཱམ, ཡེན ནོ ཨོབྷཱསོ ཙ རཱུཔདསྶནཉྩ ཨནྟརདྷཱཡཏི.

ཏཾ ཁོ པན ཝོ ཨནུརུདྡྷཱ ནིམིཏྟཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏབྦནྟི ཏཾ ཝོ ཀཱརཎཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཨཧམྤི སུདནྟི ཨནུརུདྡྷཱ ཏུམྷེ ཀིཾ ན ཨཱལུ༹ལེསྶནྟི, ཨཧམྤི ཨིམེཧི ཨེཀཱདསཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཨཱལུ༹ལིཏཔུབྦོཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཝིཙིཀིཙྪཱ ཁོ མེཏིཨཱདཱིསུ མཧཱསཏྟསྶ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ ནཱནཱཝིདྷཱནི རཱུཔཱནི དིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཁོ ཀི’’ནྟི ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུདཔཱདི. སམཱདྷི ཙཝཱིཏི པརིཀམྨསམཱདྷི ཙཝི. ཨོབྷཱསོཏི པརིཀམྨོབྷཱསོཔི ཨནྟརདྷཱཡི, དིབྦཙཀྑུནཱཔི རཱུཔཾ ན པསྶི. ཨམནསིཀཱརོཏི རཱུཔཱནི པསྶཏོ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིདཱནི ཀིཉྩི ན མནསིཀརིསྶཱམཱིཏི ཨམནསིཀཱརོ ཨུདཔཱདི.

ཐིནམིདྡྷནྟི ཀིཉྩི ཨམནསིཀརོནྟསྶ ཐིནམིདྡྷཾ ཨུདཔཱདི.

ཚམྦྷིཏཏྟནྟི ཧིམཝནྟཱབྷིམུཁཾ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དཱནཝརཀྑསཨཛགརཱདཡོ ཨདྡས, ཨཐསྶ ཚམྦྷིཏཏྟཾ ཨུདཔཱདི.

ཨུཔྤིལནྟི ‘‘མཡཱ དིཊྛབྷཡཾ པཀཏིཡཱ ཨོལོཀིཡམཱནཾ ནཏྠི. ཨདིཊྛེ ཀིཾ ནཱམ བྷཡ’’ནྟི ཙིནྟཡཏོ ཨུཔྤིལཱཝིཏཏྟཾ ཨུདཔཱདི. སཀིདེཝཱཏི ཨེཀཔཡོགེནེཝ པཉྩ ནིདྷིཀུམྦྷིཡོཔི པསྶེཡྻ.

དུཊྛུལླནྟི མཡཱ ཝཱིརིཡཾ གཱལ༹ྷཾ པགྒཧིཏཾ, ཏེན མེ ཨུཔྤིལཾ ཨུཔྤནྣནྟི ཝཱིརིཡཾ སིཐིལམཀཱསི, ཏཏོ ཀཱཡདརཐོ ཀཱཡདུཊྛུལླཾ ཀཱཡཱལསིཡཾ ཨུདཔཱདི.

ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡནྟི མམ ཝཱིརིཡཾ སིཐིལཾ ཀརོཏོ དུཊྛུལླཾ ཨུཔྤནྣནྟི པུན ཝཱིརིཡཾ པགྒཎྷཏོ ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡཾ ཨུདཔཱདི. པཏམེཡྻཱཏི མརེཡྻ.

ཨཏིལཱིནཝཱིརིཡནྟི མམ ཝཱིརིཡཾ པགྒཎྷཏོ ཨེཝཾ ཛཱཏནྟི པུན ཝཱིརིཡཾ སིཐིལཾ ཀརོཏོ ཨཏིལཱིནཝཱིརིཡཾ ཨུདཔཱདི.

ཨབྷིཛཔྤཱཏི དེཝལོཀཱབྷིམུཁཾ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དེཝསངྒྷཾ པསྶཏོ ཏཎྷཱ ཨུདཔཱདི.

ནཱནཏྟསཉྙཱཏི མཡ྄ཧཾ ཨེཀཛཱཏིཀཾ རཱུཔཾ མནསིཀརོནྟསྶ ཨབྷིཛཔྤཱ ཨུཔྤནྣཱ, ནཱནཱཝིདྷརཱུཔཾ མནསི ཀརིསྶཱམཱིཏི ཀཱལེན དེཝལོཀཱབྷིམུཁཾ ཀཱལེན མནུསྶལོཀཱབྷིམུཁཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ནཱནཱཝིདྷཱནི རཱུཔཱནི མནསིཀརོཏོ ནཱནཏྟསཉྙཱ ཨུདཔཱདི.

ཨཏིནིཛ྄ཛྷཱཡིཏཏྟནྟི མཡ྄ཧཾ ནཱནཱཝིདྷཱནི རཱུཔཱནི མནསིཀརོནྟསྶ ནཱནཏྟསཉྙཱ ཨུདཔཱདི, ཨིཊྛཾ ཝཱ ཨནིཊྛཾ ཝཱ ཨེཀཛཱཏིཀམེཝ མནསི ཀརིསྶཱམཱིཏི ཏཐཱ མནསིཀརོཏོ ཨཏིནིཛ྄ཛྷཱཡིཏཏྟཾ རཱུཔཱནཾ ཨུདཔཱདི.

༢༤༣. ཨོབྷཱསནིམིཏྟཾ མནསི ཀརོམཱིཏི པརིཀམྨོབྷཱསམེཝ མནསི ཀརོམི. ན ཙ རཱུཔཱནི པསྶཱམཱིཏི དིབྦཙཀྑུནཱ རཱུཔཱནི ན པསྶཱམི. རཱུཔནིམིཏྟཾ མནསི ཀརོམཱིཏི དིབྦཙཀྑུནཱ ཝིསཡརཱུཔམེཝ མནསི ཀརོམི.

པརིཏྟཉྩེཝ ཨོབྷཱསནྟི པརིཏྟཀཊྛཱནེ ཨོབྷཱསཾ. པརིཏྟཱནི ཙ རཱུཔཱནཱིཏི པརིཏྟཀཊྛཱནེ རཱུཔཱནི. ཝིཔརིཡཱཡེན དུཏིཡཝཱརོ ཝེདིཏབྦོ. པརིཏྟོ སམཱདྷཱིཏི པརིཏྟཀོ པརིཀམྨོབྷཱསོ, ཨོབྷཱསཔརིཏྟཏཉྷི སནྡྷཱཡ ཨིདྷ པརིཀམྨསམཱདྷི ‘‘པརིཏྟོ’’ཏི ཝུཏྟོ. པརིཏྟཾ མེ ཏསྨིཾ སམཡེཏི ཏསྨིཾ སམཡེ དིབྦཙཀྑུཔི པརིཏྟཀཾ ཧོཏི. ཨཔྤམཱཎཝཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༤༥. ཨཝིཏཀྐམྤི ཝིཙཱརམཏྟནྟི པཉྩཀནཡེ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཾ. ཨཝིཏཀྐམྤི ཨཝིཙཱརནྟི ཙཏུཀྐནཡེཔི པཉྩཀནཡེཔི ཛྷཱནཏྟཡསམཱདྷིཾ. སཔྤཱིཏིཀནྟི དུཀཏིཀཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཾ. ནིཔྤཱིཏིཀནྟི དུཀཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཾ. སཱཏསཧགཏནྟི ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཾ. ཨུཔེཀྑཱསཧགཏནྟི ཙཏུཀྐནཡེ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཾ པཉྩཀནཡེ པཉྩམཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིཾ.

ཀདཱ པན བྷགཝཱ ཨིམཾ ཏིཝིདྷཾ སམཱདྷིཾ བྷཱཝེཏི? མཧཱབོདྷིམཱུལེ ནིསིནྣོ པཙྪིམཡཱམེ. བྷགཝཏོ ཧི པཋམམགྒོ པཋམཛ྄ཛྷཱནིཀོ ཨཧོསི, དུཏིཡཱདཡོ དུཏིཡཏཏིཡཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནིཀཱ. པཉྩཀནཡེ པཉྩམཛ྄ཛྷཱནསྶ མགྒོ ནཏྠཱིཏི སོ ལོཀིཡོ ཨཧོསཱིཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨུཔཀྐིལེསསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཾ. ཏཏྠ བཱལལཀྑཎཱནཱིཏི བཱལོ ཨཡནྟི ཨེཏེཧི ལཀྑིཡཏི ཉཱཡཏཱིཏི བཱལལཀྑཎཱནི. ཏཱནེཝ ཏསྶ སཉྫཱནནཀཱརཎཱནཱིཏི བཱལནིམིཏྟཱནི. བཱལསྶ ཨཔདཱནཱནཱིཏི བཱལཱཔདཱནཱནི. དུཙྩིནྟིཏཙིནྟཱིཏི ཙིནྟཡནྟོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདམིཙྪཱདསྶནཝསེན དུཙྩིནྟིཏམེཝ ཙིནྟེཏི. དུབྦྷཱསིཏབྷཱསཱིཏི བྷཱསམཱནོཔི མུསཱཝཱདཱདིབྷེདཾ དུབྦྷཱསིཏམེཝ བྷཱསཏི. དུཀྐཊཀམྨཀཱརཱིཏི ཀརོནྟོཔི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཝསེན དུཀྐཊཀམྨམེཝ ཀརོཏི. ཏཏྲ ཙེཏི ཡཏྠ ནིསིནྣོ, ཏསྶཾ པརིསཏི. ཏཛྫཾ ཏསྶཱརུཔྤནྟི ཏཛྫཱཏིཀཾ ཏདནུཙྪཝིཀཾ, པཉྩནྣཾ ཝེརཱནཾ དིཊྛདྷམྨཀསམྤརཱཡིཀཨཱདཱིནཝཔྤཊིསཾཡུཏྟནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏཏྲཱཏི ཏཱཡ ཀཐཱཡ ཀཙྪམཱནཱཡ. བཱལནྟིཨཱདཱིནི སཱམིཨཏྠེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ.

༢༤༨. ཨོལམྦནྟཱིཏི ཨུཔཊྛཧནྟི. སེསཔདདྭཡཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ, ཨོལམྦནཱདིཨཱཀཱརེན ཧི ཏཱནི ཨུཔཊྛཧནྟི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. པཐཝིཡཱ ཨོལམྦནྟཱིཏི པཐཝིཏལེ པཏྠརནྟི. སེསཔདདྭཡཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. པཏྠརཎཱཀཱརོཡེཝ ཧེས. ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, བཱལསྶཱཏི ཏསྨིཾ ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེ ཨཱཔཱཐགཏེ བཱལསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི.

༢༤༩. ཨེཏདཝོཙཱཏི ཨནུསནྡྷིཀུསལོ བྷིཀྑུ ‘‘ནིརཡསྶ ཨུཔམཱ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི ན བྷགཝཱ ཝདཏི, ‘‘ན སུཀརཱ’’ཏི པན ཝདཏི, ན སུཀརཾ པན སཀྐཱ ཧོཏི ཀཱཏུཾ, ཧནྡཱཧཾ དསབལཾ ཨུཔམཾ ཀཱརཱཔེམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘སཀྐཱ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཧནེཡྻུནྟི ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གམནཝསེན ཡཐཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ དྭེ པཧཱརཱ ནིཔཏནྟི, ཨེཝཾ ཧནེཡྻུཾ. ཏེནསྶ དྭེ ཝཎམུཁསཏཱནི ཧོནྟི. ཨིཏོ ཨུཏྟརིཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༥༠. པཱཎིམཏྟནྟི ཨནྟོམུཊྛིཡཾ ཋཔནམཏྟཾ. སངྑམྤི ན ཨུཔེཏཱིཏི གཎནམཏྟམྤི ན གཙྪཏི. ཀལབྷཱགམྤཱིཏི སཏིམཾ ཀལཾ སཧསྶིམཾ ཀལཾ སཏསཧསྶིམཾ ཝཱ ཀལཾ ཨུཔགཙྪཏཱིཏིཔི ཝཏྟབྦཏཾ ན ཨུཔེཏི. ཨུཔནིདྷམྤཱིཏི ཨུཔནིཀྑེཔནམཏྟམྤི ན ཨུཔེཏི, ཨོལོཀེནྟསྶ ཨོལོཀིཏམཏྟམྤི ནཏྠི. ཏཏྟཾ ཨཡོཁིལནྟི ཏིགཱཝུཏཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ སམྤཛྫལིཏཱཡ ལོཧཔཐཝིཡཱ ཨུཏྟཱནཀཾ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཏསྶ དཀྑིཎཧཏྠེ ཏཱལཔྤམཱཎཾ ཨཡསཱུལཾ པཝེསེནྟི, ཏཐཱ ཝཱམཧཏྠཱདཱིསུ. ཡཐཱ ཙ ཨུཏྟཱནཀཾ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ, ཨེཝཾ ཨུརེནཔི དཀྑིཎཔསྶེནཔི ཝཱམཔསྶེནཔི ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཏཾ ཀམྨཀཱརཎཾ ཀརོནྟིཡེཝ. སཾཝེསེཏྭཱཏི སམྤཛྫལིཏཱཡ ལོཧཔཐཝིཡཱ ཏིགཱཝུཏཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ. ཀུཋཱརཱིཧཱིཏི མཧཏཱིཧི གེཧསྶ ཨེཀཔཀྑཚདནམཏྟཱཧི ཀུཋཱརཱིཧི ཏཙྪནྟི. ལོཧིཏཾ ནདཱི ཧུཏྭཱ སནྡཏི, ལོཧཔཐཝིཏོ ཛཱལཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཏཙྪིཏཊྛཱནཾ གཎྷནྟི. མཧཱདུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཙྪནྟཱ པན སུཏྟཱཧཏཾ ཀརིཏྭཱ དཱརཱུ ཝིཡ ཨཊྛཾསམྤི ཚལ༹ཾསམྤི ཀརོནྟི. ཝཱསཱིཧཱིཏི མཧཱསུཔྤཔམཱཎཱཧི ཝཱསཱིཧི. ཏཱཧི ཏཙྪནྟཱ ཏཙཏོ ཡཱཝ ཨཊྛཱིནི སཎིཀཾ ཏཙྪནྟི, ཏཙྪིཏཾ ཏཙྪིཏཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཧོཏི. རཐེ ཡོཛེཏྭཱཏི སདྡྷིཾ ཡུགཡོཏྟཔཉྩརཙཀྐཀུབྦརཔཱཙནེཧི སབྦཏོ སམྤཛྫལིཏེ རཐེ ཡོཛེཏྭཱ. མཧནྟནྟི མཧཱཀཱུཊཱགཱརཔྤམཱཎཾ. ཨཱརོཔེནྟཱིཏི སམྤཛྫལིཏེཧི ཨཡམུགྒརེཧི པོཐེནྟཱ ཨཱརོཔེནྟི. སཀིམྤི ཨུདྡྷནྟི སུཔཀྐུཐིཏཱཡ ཨུཀྑལིཡཱ པཀྑིཏྟཏཎྜུལཱ ཝིཡ ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཉྩ གཙྪཏི.

བྷཱགསོ མིཏོཏི བྷཱགེ ཋཔེཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ ཝིབྷཏྟོ. པརིཡནྟོཏི པརིཀྑིཏྟོ. ཨཡསཱཏི ཨུཔརི ཨཡཔཊྚེན ཚཱདིཏོ.

སམནྟཱ ཡོཛནསཏཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨེཝཾ ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཡཐཱ སམནྟཱ ཡོཛནསཏེ ཋཱནེ ཋཏྭཱ ཨོལོཀེནྟསྶ ཨཀྑཱིནི ཡམཀགོལ༹ཀཱ ཝིཡ ནིཀྑམནྟི.

ན སུཀརཱ ཨཀྑཱནེན པཱཔུཎིཏུནྟི ནིརཡོ ནཱམ ཨེཝམྤི དུཀྑོ ཨེཝམྤི དུཀྑོཏི ཝསྶསཏཾ ཝསྶསཧསྶཾ ཀཐེནྟེནཱཔི མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན སུཀརཱཏི ཨཏྠོ.

༢༥༡. དནྟུལླེཧཀནྟི དནྟེཧི ཨུལླེཧིཏྭཱ, ལུཉྩིཏྭཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. རསཱདོཏི རསགེདྷེན པརིབྷུཏྟརསོ.

༢༥༢. ཨཉྙམཉྙཁཱདིཀཱཏི ཨཉྙམཉྙཁཱདནཾ.

དུབྦཎྞོཏི དུརཱུཔོ. དུདྡསིཀོཏི དཱརཀཱནཾ བྷཡཱཔནཏྠཾ ཀཏཡཀྑོ ཝིཡ དུདྡསོ. ཨོཀོཊིམཀོཏི ལཀུཎྜཀོ པཝིཊྛགཱིཝོ མཧོདརོ. ཀཱཎོཏི ཨེཀཀྑིཀཱཎོ ཝཱ ཨུབྷཡཀྑིཀཱཎོ ཝཱ. ཀུཎཱིཏི ཨེཀཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ ཨུབྷཡཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ. པཀྑཧཏོཏི པཱིཋསཔྤཱི. སོ ཀཱཡེནཱཏི ཨིདམསྶ དུཀྑཱནུཔབནྡྷདསྶནཏྠཾ ཨཱརདྡྷཾ.

ཀལིགྒཧེནཱཏི པརཱཛཡེན. ཨདྷིབནྡྷཾ ནིགཙྪེཡྻཱཏི ཡསྨཱ བཧུཾ ཛིཏོ སབྦསཱཔཏེཡྻམྤིསྶ ནཔྤཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཏྟནཱཔི བནྡྷཾ ནིགཙྪེཡྻ. ཀེཝལཱ པརིཔཱུརཱ བཱལབྷཱུམཱིཏི བཱལོ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པཱུརེཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི, ཏཏྠ པཀྐཱཝསེསེན མནུསྶཏྟཾ ཨཱགཏོ པཉྩསུ ནཱིཙཀུལེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པུན ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པཱུརེཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏཱིཏི ཨཡཾ སཀལཱ པརིཔུཎྞཱ བཱལབྷཱུམི.

༢༥༣. པཎྜིཏལཀྑཎཱནཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. སུཙིནྟིཏཙིནྟཱིཏིཨཱདཱིནི ཙེཏྠ མནོསུཙརིཏཱདཱིནཾ ཝསེན ཡོཛེཏབྦཱནི.

ཙཀྐརཏནཝཎྞནཱ

༢༥༦. སཱིསཾ ནྷཱཏསྶཱཏི སཱིསེན སདྡྷིཾ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཏསྶ. ཨུཔོསཐིཀསྶཱཏི སམཱདིནྣཨུཔོསཐངྒསྶ. ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏསྶཱཏི པཱསཱདཝརསྶ ཨུཔརི གཏསྶ སུབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ པཱསཱདཝརསྶ ཨུཔརི མཧཱཏལེ སིརཱིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ སཱིལཱནི ཨཱཝཛྫནྟསྶ. ཏདཱ ཀིར རཱཛཱ པཱཏོཝ སཏསཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ པུནཔི སོལ༹སཧི གནྡྷོདཀགྷཊེཧི སཱིསཾ ནྷཱཡིཏྭཱ ཀཏཔཱཏརཱསོ སུདྡྷཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཨེཀཾསཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརིཔཱསཱདསྶ སིརཱིསཡནེ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨཏྟནོ དཱནམཡཔུཉྙསམུདཡཾ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ནིསཱིདཏི, ཨཡཾ སབྦཙཀྐཝཏྟཱིནཾ དྷམྨཏཱ.

ཏེསཾ ཏཾ ཨཱཝཛྫནྟཱནཾཡེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརཔུཉྙཀམྨཔཙྩཡཾ ཨུཏུསམུཊྛཱནཾ ནཱིལམཎིསངྒྷཱཊསདིསཾ པཱཙཱིནསམུདྡཛལཏལཾ ཚིནྡམཱནཾ ཝིཡ ཨཱཀཱསཾ ཨལངྐུརུམཱནཾ ཝིཡ དིབྦཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. ཏཡིདཾ དིབྦཱནུབྷཱཝཡུཏྟཏྟཱ དིབྦནྟི ཝུཏྟཾ. སཧསྶཾ ཨསྶ ཨརཱནནྟི སཧསྶཱརཾ. སཧ ནེམིཡཱ སཧ ནཱབྷིཡཱ ཙཱཏི སནེམིཀཾ སནཱབྷིཀཾ. སབྦེཧི ཨཱཀཱརེཧི པརིཔཱུརནྟི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ.

ཏཏྠ ཙཀྐཉྩ ཏཾ རཏིཛནནཊྛེན རཏནཉྩཱཏི ཙཀྐརཏནཾ. ཡཱཡ པན ཏཾ ནཱབྷིཡཱ ‘‘སནཱབྷིཀ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, སཱ ཨིནྡནཱིལམཎིམཡཱ ཧོཏི. མཛ྄ཛྷེ པནསྶཱ རཛཏམཡཱ པནཱལི༹, ཡཱཡ སུདྡྷསིནིདྡྷདནྟཔནྟིཡཱ ཧསམཱནཾ ཝིཡ ཝིརོཙཏི. མཛ྄ཛྷེ ཚིདྡེན ཝིཡ ཙནྡམཎྜལེན ཨུབྷོསུཔི བཱཧིརནྟེསུ རཛཏཔཊྚེན ཀཏཔརིཀྑེཔོ ཧོཏི. ཏེསུ པནསྶཱ ནཱབྷིཔནཱལི༹ པརིཀྑེཔཔཊྚེསུ ཡུཏྟཊྛཱནེ པརིཙྪེདལེཁཱ སུཝིབྷཏྟཱཝ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨཡཾ ཏཱཝསྶ ནཱབྷིཡཱ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ཡེཧི པན ཏཾ ཨརེཧི ‘‘སཧསྶཱར’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏེ སཏྟརཏནམཡཱ སཱུརིཡརསྨིཡོ ཝིཡ པབྷཱསམྤནྣཱ ཧོནྟི. ཏེསམྤི གྷཊམཎིཀཔརིཙྪེདལེཁཱདཱིནི སུཝིབྷཏྟཱནེཝ པཉྙཱཡནྟི. ཨཡམསྶ ཨརཱནཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ཡཱཡ པན ཏཾ ནེམིཡཱ སཧ ‘‘སནེམིཀ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, སཱ བཱལསཱུརིཡརསྨིཀལཱཔསིརིཾ ཨཝཧསམཱནཱ ཝིཡ སུརཏྟསུདྡྷསིནིདྡྷཔཝཱལ༹མཡཱ ཧོཏི. སནྡྷཱིསུ པནསྶཱ སཉྫྷཱརཱགསསྶིརིཀརཏྟཛམྦོནདཔཊྚཱ ཝཊྚཔརིཙྪེདལེཁཱ ཙ སུཝིབྷཏྟཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨཡམསྶ ནེམིཡཱ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ནེམིམཎྜལཔིཊྛིཡཾ པནསྶ དསནྣཾ དསནྣཾ ཨརཱནམནྟརེ དྷམནཝཾསོ ཝིཡ ཨནྟོསུསིརོ ཚིདྡམཎྜལཙིཏྟོ ཝཱཏགཱཧཱི པཝཱལ༹དཎྜོ ཧོཏི, ཡསྶ ཝཱཏེན པཧརིཏསྶ སུཀུསལསམནྣཱཧཏསྶ པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡསྶ ཝིཡ སདྡོ ཝགྒུ ཙ རཛནཱིཡོ ཙ ཀམནཱིཡོ ཙ ཧོཏི. ཏསྶ ཁོ པན པཝཱལ༹དཎྜསྶ ཨུཔརི སེཏཙྪཏྟཾ, ཨུབྷོསུ པསྶེསུ སམོསརིཏཀུསུམདཱམཔནྟིཡོཏི ཨེཝཾ སམོསརིཏཀུསུམདཱམཔནྟིསཏདྭཡཔརིཝཱརེན སེཏཙྪཏྟསཏདྷཱརིནཱ པཝཱལ༹དཎྜསཏེན སམུཔསོབྷིཏནེམིཔརིཀྑེཔསྶ དྭིནྣམྤི ནཱབྷིཔནཱལཱི༹ནཾ ཨནྟོ དྭེ སཱིཧམུཁཱནི ཧོནྟི, ཡེཧི ཏཱལཀྑནྡྷཔྤམཱཎཱ པུཎྞཙནྡཀིརཎཀལཱཔསསྶིརིཀཱ ཏརུཎརཝིསམཱནརཏྟཀམྦལགེཎྜུཀཔརིཡནྟཱ ཨཱཀཱསགངྒཱགཏིསོབྷཾ ཨབྷིབྷཝམཱནཱ ཝིཡ དྭེ མུཏྟཀལཱཔཱ ཨོལམྦནྟི, ཡེཧི ཙཀྐརཏནེན སདྡྷིཾ ཨཱཀཱསེ སམྤརིཝཏྟམཱནེཧི ཏཱིཎི ཙཀྐཱནི ཨེཀཏོ པརིཝཏྟནྟཱནི ཝིཡ ཁཱཡནྟི. ཨཡམསྶ སབྦསོ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཏཱ.

ཏཾ པནེཏཾ ཨེཝཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརཾ པཀཏིཡཱ སཱཡམཱསབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརེ པཉྙཏྟཱསནེསུ ནིསཱིདིཏྭཱ པཝཏྟཀཐཱསལླཱཔེསུ མནུསྶེསུ ཝཱིཐིཙཏུཀྐཱདཱིསུ ཀཱིལ༹མཱནེ དཱརཀཛནེ ནཱཏིཨུཙྩེན ནཱཏིནཱིཙེན ཝནསཎྜམཏྠཀཱསནྣེན ཨཱཀཱསཔྤདེསེན ཨུཔསོབྷཡམཱནཾ ཝིཡ རུཀྑསཱཁགྒཱནི, དྭཱདསཡོཛནཏོ པཊྛཱཡ སུཡྻམཱནེན མདྷུརསྶརེན སཏྟཱནཾ སོཏཱནི ཨོདྷཱཔཡམཱནཾ ཡོཛནཏོ པཊྛཱཡ ནཱནཔྤབྷཱསམུདཡསམུཛྫལེན ཝཎྞེན ནཡནཱནི སམཱཀཌྜྷནྟཾ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝཾ ཨུགྒྷོསཡནྟཾ ཝིཡ རཱཛདྷཱནིཨབྷིམུཁཾ ཨཱགཙྪཏི.

ཨཐ ཏསྶ ཙཀྐརཏནསྶ སདྡསྶཝནེནེཝ ‘‘ཀུཏོ ནུ ཁོ, ཀསྶ ནུ ཁོ ཨཡཾ སདྡོ’’ཏི ཨཱཝཛྫིཏཧདཡཱནཾ པུརཏྠིམདིསཾ ཨོལོཀཡམཱནཱནཾ ཏེསཾ མནུསྶཱནཾ ཨཉྙཏརོ ཨཉྙཏརཾ ཨེཝམཱཧ – ‘‘པསྶ བྷོ ཨཙྪརིཡཾ, ཨཡཾ པུཎྞཙནྡོ པུབྦེ ཨེཀོ ཨུགྒཙྪཏི, ཨཛྫ པན ཨཏྟདུཏིཡོ ཨུགྒཏོ, ཨེཏཉྷི རཱཛཧཾསམིཐུནཾ ཝིཡ པུཎྞཙནྡམིཐུནཾ པུབྦཱཔརིཡེན གགནཏལཾ ཨབྷིལངྒྷཏཱི’’ཏི. ཏམཉྙོ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ ཀཐེསི སམྨ ཀཧཾ ནཱམ ཏཡཱ དྭེ པུཎྞཙནྡཱ ཨེཀཏོ ཨུགྒཙྪནྟཱ དིཊྛཔུབྦཱ, ནནུ ཨེས ཏཔནཱིཡརཾསིདྷཱརོ པིཉྪརཀིརཎོ དིཝཱཀརོ ཨུགྒཏོ’’ཏི. ཏམཉྙོ སིཏཾ ཀཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཀིཾ ཨུམྨཏྟོསི, ནནུ ཁོ ཨིདཱནིམེཝ དིཝཱཀརོ ཨཏྠངྒཏོ, སོ ཀཐཾ ཨིམཾ པུཎྞཙནྡཾ ཨནུབནྡྷམཱནོ ཨུགྒཙྪིསྶཏི, ཨདྡྷཱ པནེཏཾ ཨནེཀརཏནཔྤབྷཱསམུཛྫལཾ ཨེཀསྶ པུཉྙཝཏོ ཝིམཱནཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏེ སབྦེཔི ཨཔསཱདཡནྟཱ ཨཉྙེ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘ཀིཾ བཧུཾ ཝིཔྤལཔཐ, ནེཝེས པུཎྞཙནྡོ, ན སཱུརིཡོ ན དེཝཝིམཱནཾ. ན ཧེཏེསཾ ཨེཝརཱུཔཱ སིརིསམྤཏྟི ཨཏྠི, ཙཀྐརཏནེན པནེཏེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི.

ཨེཝཾ པཝཏྟསལླཱཔསྶེཝ ཏསྶ ཛནསྶ ཙནྡམཎྜལཾ ཨོཧཱཡ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨབྷིམུཁཾ ཧོཏི. ཏཏོ ཏེཧི ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ ཨིདཾ ནིབྦཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟེ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘‘ན ཀསྶཙི ཨཉྙསྶ, ནནུ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ པཱུརིཏཙཀྐཝཏྟིཝཏྟོ, ཏསྶེཏཾ ནིབྦཏྟ’’ནྟི. ཨཐ སོ ཙ མཧཱཛནོ, ཡོ ཙ ཨཉྙོ པསྶཏི, སབྦོ ཙཀྐརཏནམེཝ ཨནུགཙྪཏི. ཏམྤི ཙཀྐརཏནཾ རཉྙོཡེཝ ཨཏྠཱཡ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཱཔེཏུཀཱམཾ ཝིཡ སཏྟཀྑཏྟུཾ པཱཀཱརམཏྠཀེནེཝ ནགརཾ ཨནུསཾཡཱཡིཏྭཱ རཉྙོ ཨནྟེཔུརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨནྟེཔུརསྶ ཨུཏྟརསཱིཧཔཉྫརཨཱསནྣེ ཋཱནེ ཡཐཱ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི སུཁེན སཀྐཱ ཧོཏི པཱུཛེཏུཾ, ཨེཝཾ ཨཀྑཱཧཏཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏི.

ཨེཝཾ ཋིཏསྶ པནསྶ ཝཱཏཔཱནཙྪིདྡཱདཱིཧི པཝིསིཏྭཱ ནཱནཱཝིརཱགརཏནཔྤབྷཱསམུཛྫལཾ ཨནྟོ པཱསཱདཾ ཨལངྐུརུམཱནཾ པབྷཱསམཱུཧཾ དིསྭཱ དསྶནཏྠཱཡ སཉྫཱཏཱབྷིལཱསོ རཱཛཱ ཧོཏི. པརིཛནོཔིསྶ པིཡཝཙནཔཱབྷཏེན ཨཱགནྟྭཱ ཏམཏྠཾ ནིཝེདེཏི. ཨཐ རཱཛཱ བལཝཔཱིཏིཔཱམོཛྫཕུཊསརཱིརོ པལླངྐཾ མོཙེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ སཱིཧཔཉྫརསམཱིཔཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ དིསྭཱ ‘‘སུཏཾ ཁོ པན མེཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ཙིནྟནཾ ཙིནྟེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དིསྭཱན རཉྙོ ཁཏྟིཡསྶ…པེ… ཨསྶཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི’’ཏི. ཏཏྠ སོ ཧོཏི རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱིཏི ཀིཏྟཱཝཏཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཧོཏི? ཨེཀངྒུལདྭངྒུལམཏྟམྤི ཙཀྐརཏནེ ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པཝཏྟེ.

ཨིདཱནི ཏསྶ པཝཏྟཱཔནཏྠཾ ཡཾ ཀཱཏབྦཾ ཏཾ དསྶེནྟོ ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུཊྛཱཡཱསནཱཏི ནིསིནྣཱསནཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཙཀྐརཏནསམཱིཔཾ ཨཱགནྟྭཱ. བྷིངྐཱརཾ གཧེཏྭཱཏི ཧཏྠིསོཎྜསདིསཔནཱལི༹ཾ སུཝཎྞབྷིངྐཱརཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱམཧཏྠེན ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ. པཝཏྟཏུ བྷཝཾ ཙཀྐརཏནཾ, ཨབྷིཝིཛིནཱཏུ བྷཝཾ ཙཀྐརཏནནྟི. ཨནྭདེཝ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡཱཏི སབྦཙཀྐཝཏྟཱིནཉྷི ཨུདཀེན ཨབྷིསིཉྩིཏྭཱ ‘‘ཨབྷིཝིཛཱནཱཏུ བྷཝཾ ཙཀྐརཏན’’ནྟི ཝཙནསམནནྟརམེཝ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཙཀྐརཏནཾ པཝཏྟཏི, ཡསྶ པཝཏྟིསམཀཱལམེཝ སོ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ནཱམ ཧོཏི.

པཝཏྟེ པན ཙཀྐརཏནེ ཏཾ ཨནུབནྡྷམཱནོཝ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཡཱནཝརཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, ཨཐསྶ ཚཏྟཙཱམརཱདིཧཏྠོ པརིཛནོ ཙེཝ ཨནྟེཔུརཛནོ ཙ. ཏཏོ ནཱནཔྤཀཱརཀཉྩུཀཀཝཙཱདིསནྣཱཧཝིབྷཱུསིཏེན ཝིཝིདྷཱཧརཎཔྤབྷཱསམུཛྫལིཏེན སམུསྶིཏདྡྷཛཔཊཱཀཔཊིམཎྜིཏེན ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ བལཀཱཡེན སདྡྷིཾ ཨུཔརཱཛསེནཱཔཏི པབྷཱུཏཡོཔི ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ རཱཛཱནམེཝ པརིཝཱརེནྟི. རཱཛཡུཏྟཱ པན ཛནསངྒཧཏྠཾ ནགརཝཱིཐཱིསུ བྷེརིཡོ ཙརཱཔེནྟི ‘‘ཏཱཏཱ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ ཙཀྐརཏནཾ ནིབྦཏྟཾ, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔེན མཎྜིཏཔྤསཱདྷིཏཱ སནྣིཔཏཐཱ’’ཏི. མཧཱཛནོ པན པཀཏིཡཱ ཙཀྐརཏནསདྡེནེཝ སབྦཀིཙྩཱནི པཧཱཡ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནི ཨཱདཱཡ སནྣིཔཏིཏོཝ, སོཔི སབྦོ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ རཱཛཱནམེཝ པརིཝཱརེཏི. ཡསྶ ཡསྶ ཧི རཉྙཱ སདྡྷིཾ གནྟུཀཱམཏཱ ཨུཔྤཛྫཏི, སོ སོ ཨཱཀཱསགཏོཝ ཧོཏི. ཨེཝཾ དྭཱདསཡོཛནཱཡཱམཝིཏྠཱརཱ པརིསཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨེཀཔུརིསོཔི ཚིནྣབྷིནྣསརཱིརོ ཝཱ ཀིལིཊྛཝཏྠོ ཝཱ ནཏྠི. སུཙིཔརིཝཱརོ ཧི རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི. ཙཀྐཝཏྟིཔརིསཱ ནཱམ ཝིཛྫཱདྷརཔརིསཱ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ གཙྪམཱནཱ ཨིནྡནཱིལམཎིཏལེ ཝིཔྤཀིཎྞརཏནསདིསཱ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨནྭདེཝ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡཱ’’ཏི.

ཏམྤི ཙཀྐརཏནཾ རུཀྑགྒཱནཾ ཨུཔརཱུཔརི ནཱཏིཨུཙྩེན གགནཔདེསེན པཝཏྟཏི, ཡཐཱ རུཀྑཱནཾ པུཔྥཕལཔལླཝེཧི ཨཏྠིཀཱ ཏཱནི སུཁེན གཧེཏུཾ སཀྐོནྟི, བྷཱུམིཡཾ ཋིཏཱ ‘‘ཨེས རཱཛཱ, ཨེས ཨུཔརཱཛཱ, ཨེས སེནཱཔཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏུཾ སཀྐོནྟི. ཋཱནཱདཱིསུཔི ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཡོ ཡེན ཨིཙྪཏི, སོ ཏེནེཝ གཙྪཏི. ཙིཏྟཀམྨཱདིསིཔྤཔསུཏཱ ཙེཏྠ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ ཀརོནྟཱཡེཝ གཙྪནྟི. ཡཐེཝ ཧི བྷཱུམིཡཾ, ཏཐཱ ནེསཾ སབྦཀིཙྩཱནི ཨཱཀཱསེ ཨིཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཝཾ ཙཀྐཝཏྟིཔརིསཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཝཱམཔསྶེན སིནེརུཾ པཧཱཡ སམུདྡསྶ ཨུཔརིབྷཱགེན ཨཊྛཡོཛནསཧསྶཔྤམཱཎཾ པུབྦཝིདེཧཾ གཙྪཏི.

ཏཏྠ ཡོ ཝིནིབྦེདྷེན དྭཱདསཡོཛནཱཡ པརིཀྑེཔཏོ ཚཏྟིཾསཡོཛནཔརིསཱཡ སནྣིཝེསཀྑམོ སུལབྷཱཧཱརཱུཔཀརཎོ ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣོ སུཙིསམཏལོ རམཎཱིཡོ བྷཱུམིབྷཱགོ, ཏསྶ ཨུཔརིབྷཱགེ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨཱཀཱསེ ཨཀྑཱཧཏཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏི. ཨཐ ཏེན སཉྙཱཎེན སོ མཧཱཛནོ ཨོཏརིཏྭཱ ཡཐཱརུཙི ནྷཱནབྷོཛནཱདཱིནི སབྦཀིཙྩཱནི ཀརོནྟོ ཝཱསཾ ཀཔྤེཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡསྨིཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པདེསེ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ པཏིཊྛཱཏི, ཏཏྠ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཝཱསཾ ཨུཔེཏི སདྡྷིཾ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝཱསཾ ཨུཔགཏེ ཙཀྐཝཏྟིམྷི ཡེ ཏཏྠ རཱཛཱནོ, ཏེ ‘‘པརཙཀྐཾ ཨཱགཏ’’ནྟི སུཏྭཱཔི ན བལཀཱཡཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཡུདྡྷསཛྫཱ ཧོནྟི. ཙཀྐརཏནསྶ ཨུཔྤཏྟིསམནནྟརམེཝ ནཏྠི སོ སཏྟོ ནཱམ, ཡོ པཙྩཏྠིཀསཉྙཱཡ རཱཛཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཨཱཝུདྷཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ཝིསཧེཡྻ. ཨཡམནུབྷཱཝོ ཙཀྐརཏནསྶ.

ཙཀྐཱནུབྷཱཝེན ཧི ཏསྶ རཉྙོ,

ཨརཱི ཨསེསཱ དམཐཾ ཨུཔེནྟི;

ཨརིནྡམཾ ནཱམ ནརཱདྷིཔསྶ,

ཏེནེཝ ཏཾ ཝུཙྩཏི ཏསྶ ཙཀྐཾ.

ཏསྨཱ སབྦེཔི ཏེ རཱཛཱནོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཛྫསིརིཝིབྷཝཱནུརཱུཔཾ པཱབྷཏཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ རཱཛཱནཾ ཨུཔགམྨ ཨོནཏསིརཱ ཨཏྟནོ མོལི༹ཡམཎིཔྤབྷཱབྷིསེཀེནསྶ པཱདཔཱུཛཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཨེཧི ཁོ མཧཱརཱཛཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཝཙནེཧི ཏསྶ ཀིངྐཱརཔྤཊིསྶཱཝིཏཾ ཨཱཔཛྫནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པུརཏྠིམཱཡ…པེ… ཨནུསཱས མཧཱརཱཛཱཏི.

ཏཏྠ སྭཱགཏནྟི སུཨཱགམནཾ. ཨེཀསྨིཉྷི ཨཱགཏེ སོཙནྟི, གཏེ ནནྡནྟི. ཨེཀསྨིཾ ཨཱགཏེ ནནྡནྟི, གཏེ སོཙནྟི. ཏཱདིསོ ཏྭཾ ཨཱགཏནནྡནོ གམནསོཙནོ, ཏསྨཱ ཏཝ ཨཱགམནཾ སུཨཱགམནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ པན ཙཀྐཝཏྟཱི ནཱཔི ‘‘ཨེཏྟཀཾ ནཱམ མེ ཨནུཝསྶཾ བལིཾ ཨུཔཀཔྤེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ནཱཔི ཨཉྙསྶ བྷོགཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཉྙསྶ དེཏི. ཨཏྟནོ པན དྷམྨརཱཛབྷཱཝསྶ ཨནུརཱུཔཱཡ པཉྙཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ པེམནཱིཡེན མཉྫུནཱ སརེན ‘‘པསྶཐ ཏཱཏཱ, པཱཎཱཏིཔཱཏོ ནཱམེས ཨཱསེཝིཏོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ནིརཡསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ‘‘པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ’’ཏིཨཱདིཀཾ ཨོཝཱདཾ དེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཨེཝམཱཧ པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ…པེ… ཡཐཱབྷུཏྟཉྩ བྷུཉྫཐཱཏི.

ཀིཾ པན སབྦེཔི རཉྙོ ཨིམཾ ཨོཝཱདཾ གཎྷནྟཱིཏི. བུདྡྷསྶཔི ཏཱཝ སབྦེ ན གཎྷནྟི, རཉྙོ ཀིཾ གཎྷིསྶནྟི. ཏསྨཱ ཡེ པཎྜིཏཱ ཝིབྷཱཝིནོ, ཏེ གཎྷནྟི. སབྦེ པན ཨནུཡནྟཱ བྷཝནྟི. ཏསྨཱ ‘‘ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཐ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨེཝཾ པུབྦཝིདེཧཝཱསཱིནཾ ཨོཝཱདེ དིནྣེ ཀཏཔཱཏརཱསེ ཙཀྐཝཏྟཱིབལེན ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པུརཏྠིམཾ སམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧཏི. ཡཐཱ ཡཐཱ ཙ ཏཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཨགདགནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ སཾཁིཏྟཕཎོ ནཱགརཱཛཱ ཝིཡ སཾཁིཏྟཨཱུམིཝིཔྥཱརཾ ཧུཏྭཱ ཨོགཙྪམཱནཾ མཧཱསམུདྡསལིལཾ ཡོཛནམཏྟཾ ཨོགནྟྭཱ ཨནྟོསམུདྡེ ཝེལུ༹རིཡབྷིཏྟི ཝིཡ ཏིཊྛཏི. ཏངྑཎཉྙེཝ ཙ ཏསྶ རཉྙོ པུཉྙསིརིཾ དཊྛུཀཱམཱནི ཝིཡ མཧཱསམུདྡཏལེ ཝིཔྤཀིཎྞཱནི ནཱནཱརཏནཱནི ཏཏོ ཏཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པདེསཾ པཱུརཡནྟི. ཨཐ སཱ རཱཛཔརིསཱ ཏཾ ནཱནཱརཏནཔརིཔཱུརཾ མཧཱསམུདྡཏལཾ དིསྭཱ ཡཐཱརུཙི ཨུཙྪངྒཱདཱིཧི ཨཱདིཡཏི, ཡཐཱརུཙི ཨཱདིནྣརཏནཱཡ པན པརིསཱཡ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ པཊིནིཝཏྟཏི. པཊིནིཝཏྟམཱནེ ཙ ཏསྨིཾ པརིསཱ ཨགྒཏོ ཧོཏི, མཛ྄ཛྷེ རཱཛཱ, ཨནྟེ ཙཀྐརཏནཾ. ཏམྤི ཛལནིདྷིཛལཾ པལོབྷིཡམཱནམིཝ ཙཀྐརཏནསིརིཡཱ, ཨསཧམཱནམིཝ ཙ ཏེན ཝིཡོགཾ, ནེམིམཎྜལཔརིཡནྟཾ ཨབྷིཧནནྟཾ ནིརནྟརམེཝ ཨུཔགཙྪཏི.

༢༥༧. ཨེཝཾ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི པུརཏྠིམསམུདྡཔརིཡནྟཾ པུབྦཝིདེཧཾ ཨབྷིཝིཛིནིཏྭཱ དཀྑིཎསམུདྡཔརིཡནྟཾ ཛམྦུདཱིཔཾ ཝིཛེཏུཀཱམོ ཙཀྐརཏནདེསིཏེན མགྒེན དཀྑིཎསམུདྡཱབྷིམུཁོ གཙྪཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཐ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐརཏནཾ པུརཏྠིམསམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ དཀྑིཎཾ དིསཾ པཝཏྟཏཱིཏི. ཨེཝཾ པཝཏྟམཱནསྶ པན ཏསྶ པཝཏྟནཝིདྷཱནཾ སེནཱསནྣིཝེསོ པཊིརཱཛགམནཾ ཏེསཾ ཨནུསཱསནིཔྤདཱནཾ དཀྑིཎསམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧནཾ སམུདྡསལིལསྶ ཨོགཙྪནཾ རཏནཱདཱནནྟི སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིཛིནིཏྭཱ པན ཏཾ དསསཧསྶཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཛམྦུདཱིཔཾ དཀྑིཎསམུདྡཏོཔི པཙྩུཏྟརིཏྭཱ སཏྟཡོཛནསཧསྶཔྤམཱཎཾ ཨཔརགོཡཱནཾ ཝིཛེཏུཾ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ གནྟྭཱ ཏམྤི སམུདྡཔརིཡནྟཾ ཏཐེཝ ཨབྷིཝིཛིནིཏྭཱ པཙྪིམསམུདྡཏོཔི པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨཊྛཡོཛནསཧསྶཔྤམཱཎཾ ཨུཏྟརཀུརུཾ ཝིཛེཏུཾ ཏཐེཝ གནྟྭཱ ཏམྤི སམུདྡཔརིཡནྟཾ ཏཐེཝ ཨབྷིཝིཛིཡ ཨུཏྟརསམུདྡཏོཔི པཙྩུཏྟརཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ རཉྙཱ ཙཀྐཝཏྟིནཱ ཙཱཏུརནྟཱཡ པཐཝིཡཱ ཨཱདྷིཔཙྩཾ ཨདྷིགཏཾ ཧོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝིཛིཏཝིཛཡོ ཨཏྟནོ རཛྫསིརིསམྤཏྟིདསྶནཏྠཾ སཔརིསོ ཨུདྡྷཾ གགནཏལཾ ཨབྷིལངྒྷིཏྭཱ སུཝིཀསིཏཔདུམུཔྤལཔུཎྜརཱིཀཝནཝིཙིཏྟེ ཙཏྟཱརོ ཛཱཏསྶརེ ཝིཡ པཉྩསཏཔཉྩསཏཔརིཏྟདཱིཔཔརིཝཱརེ ཙཏྟཱརོ མཧཱདཱིཔེ ཨོལོཀེཏྭཱ ཙཀྐརཏནདེསིཏེནེཝ མགྒེན ཡཐཱནུཀྐམཾ ཨཏྟནོ རཱཛདྷཱནིམེཝ པཙྩཱགཙྪཏི. ཨཐ ཏཾ ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟེཔུརདྭཱརཾ སོབྷཡམཱནཾ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི.

ཨེཝཾ པཏིཊྛིཏེ པན ཏསྨིཾ ཙཀྐརཏནེ རཱཛནྟེཔུརེ ཨུཀྐཱཧི ཝཱ དཱིཔིཀཱཧི ཝཱ ཀིཉྩི ཀརཎཱིཡཾ ན ཧོཏི, ཙཀྐརཏནོབྷཱསོཡེཝ རཏྟིཾ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམཏི. ཡེ ཙ པན རཏྟིཾ ཨནྡྷཀཱརཏྠིཀཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨནྡྷཀཱརམེཝ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ དཀྑིཎསམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ…པེ… ཨེཝརཱུཔཾ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱིཏི.

ཧཏྠིརཏནཝཎྞནཱ

༢༥༨. ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཙཀྐརཏནསྶ པནསྶ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨམཙྩཱ པཀཏིམངྒལཧཏྠིཊྛཱནཾ སུཙིབྷཱུམིབྷཱགཾ ཀཱརེཏྭཱ ཧརིཙནྡནཱདཱིཧི སུརབྷིགནྡྷེཧི ཨུཔལིམྤཱཔེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝིཙིཏྟཝཎྞསུརབྷིཀུསུམསམཱཀིཎྞཾ ཨུཔརི སུཝཎྞཏཱརཀཱནཾ ཨནྟརནྟརཱ སམོསརིཏམནུཉྙ-ཀུསུམདཱམཔྤཊིམཎྜིཏཝིཏཱནཾ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔསྶ ནཱམ དེཝ ཧཏྠིརཏནསྶ ཨཱགམནཾ ཙིནྟེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི. སོ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཱནི སམཱདཱཡ ཏཾ པུཉྙསམྤཏྟིཾ ཨཱཝཛྫནྟོ ནིསཱིདཏི, ཨཐསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝཙོདིཏོ ཚདྡནྟཀུལཱ ཝཱ ཨུཔོསཐཀུལཱ ཝཱ ཏཾ སཀྐཱརཝིསེསཾ ཨནུབྷཝིཏུཀཱམོ ཏརུཎརཝིམཎྜལཱབྷིརཏྟཙརཎ-གཱིཝམུཁཔྤཊིམཎྜིཏཝིསུདྡྷསེཏསརཱིརོ སཏྟཔྤཏིཊྛོ སུསཎྛིཏངྒཔཙྩངྒསནྣིཝེསོ ཝིཀསིཏརཏྟ-པདུམཙཱརུཔོཀྑརོ ཨིདྡྷིམཱ ཡོགཱི ཝིཡ ཝེཧཱསཾ གམནསམཏྠོ མནོསིལཱཙུཎྞརཉྫིཏཔརིཡནྟོ ཝིཡ རཛཏཔབྦཏོ ཧཏྠིསེཊྛོ ཏསྨིཾ པདེསེ པཏིཊྛཱཏི. སོ ཚདྡནྟཀུལཱ ཨཱགཙྪནྟོ སབྦཀནིཊྛོ ཨཱགཙྪཏི, ཨུཔོསཐཀུལཱ སབྦཛེཊྛོ. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘ཨུཔོསཐོ ནཱགརཱཛཱ’’ ཨིཙྩེཝ ཨཱགཙྪཏི. སྭཱཡཾ པཱུརིཏཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཱནཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ སུཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཙིནྟཡནྟཱནཾ ཨཱགཙྪཏི, ན ཨིཏརེསཾ. སཡམེཝ པཀཏིམངྒལཧཏྠིཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ མངྒལཧཏྠིཾ ཨཔནེཏྭཱ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ནཱགརཱཛཱཏི.

ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ པན ཏཾ ཧཏྠིརཏནཾ དིསྭཱ ཧཏྠིགོཔཀཱདཡོ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཝེགེན གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེནྟི. རཱཛཱ ཏུརིཏཏུརིཏཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟོ ‘‘བྷདྡཀཾ ཝཏ བྷོ ཧཏྠིཡཱནཾ, སཙེ དམཐཾ ཨུཔེཡྻཱ’’ཏི ཙིནྟཡནྟོ ཧཏྠཾ པསཱརེཏི. ཨཐ སོ གྷརདྷེནུཝཙྪཀོ ཝིཡ ཀཎྞེ ཨོལམྦེཏྭཱ སཱུརཏབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམཏི, རཱཛཱ ཏཾ ཨབྷིརུཧིཏུཀཱམོ ཧོཏི. ཨཐསྶ པརིཛནཱ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ ཏཾ ཧཏྠིརཏནཾ སོཝཎྞདྡྷཛཾ སོཝཎྞཱལངྐཱརཾ ཧེམཛཱལཔཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནེནྟི. རཱཛཱ ཏཾ ཨནིསཱིདཱཔེཏྭཱཝ སཏྟརཏནམཡཱཡ ནིསྶེཎིཡཱ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཨཱཀཱསཾ གམནནིནྣཙིཏྟོ ཧོཏི. ཏསྶ སཧ ཙིཏྟུཔྤཱདེནེཝ སོ ཧཏྠིརཱཛཱ རཱཛཧཾསོ ཝིཡ ཨིནྡནཱིལམཎིཔྤབྷཱཛཱལནཱིལགགནཏལཾ ཨབྷིལངྒྷཏི, ཏཏོ ཙཀྐཙཱརིཀཱཡ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཀལརཱཛཔརིསཱ. ཨིཏི སཔརིསོ རཱཛཱ ཨནྟོཔཱཏརཱསེཡེཝ སཀལཔཐཝིཾ ཨནུསཾཡཱཡིཏྭཱ རཱཛདྷཱནིཾ པཙྩཱགཙྪཏི, ཨེཝཾ མཧིདྡྷིཀཾ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཧཏྠིརཏནཾ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ དིསྭཱན རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ…པེ… ཨེཝརཱུཔཾ ཧཏྠིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱིཏི.

ཨསྶརཏནཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཧཏྠིརཏནསྶ པན ཙཀྐཝཏྟིནོ པརིསཱ པཀཏིམངྒལཨསྶཊྛཱནཾ སུཙིསམཏལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ ཙ པུརིམནཡེནེཝ རཉྙོ ཏསྶ ཨཱགམནཙིནྟནཏྠཾ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེནྟི. སོ པུརིམནཡེནེཝ ཀཏདཱནསཀྐཱརོ སམཱདིནྣསཱིལོཝ པཱསཱདཏལེ ནིསིནྣོ པུཉྙསམྤཏྟིཾ སམནུསྶརཏི, ཨཐསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝཙོདིཏོ སིནྡྷཝཀུལཏོ ཝིཛྫུལླཏཱཝིནདྡྷསརདཀཱལསེཏཝལཱཧཀརཱསིསསྶིརིཀོ རཏྟཔཱདོ རཏྟཏུཎྜོ ཙནྡཔྤབྷཱཔུཉྫསདིསསུདྡྷསིནིདྡྷགྷནསངྒྷཱཏསརཱིརོ ཀཱཀགཱིཝཱ ཝིཡ ཨིནྡནཱིལམཎི ཝིཡ ཙ ཀཱལ༹ཝཎྞེན སཱིསེན སམནྣཱགཏཏྟཱ ཀཱལ༹སཱིསོ སུཊྛུ ཀཔྤེཏྭཱ ཋཔིཏེཧི ཝིཡ མུཉྫསདིསེཧི སཎྷཝཊྚཨུཛུགཏིགཏེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ མུཉྫཀེསོ ཝེཧཱསངྒམོ ཝལཱཧཀོ ནཱམ ཨསྶརཱཛཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པཏིཊྛཱཏི. སེསཾ སབྦཾ ཧཏྠིརཏནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཝརཱུཔཾ ཨསྶརཏནཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཱ པུན ཙཔརནྟིཨཱདིམཱཧ.

མཎིརཏནཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཨསྶརཏནསྶ པན རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཙཏུཧཏྠཱཡཱམཾ སཀཊནཱབྷིསམཔྤམཱཎཾ ཨུབྷོསུ ཨནྟེསུ ཀཎྞིཀཔརིཡནྟཏོ ཝིནིགྒཏསུཔརིསུདྡྷམུཏྟཱཀལཱཔེཧི དྭཱིཧི ཀཉྩནཔདུམེཧི ཨལངྐཏཾ ཙཏུརཱསཱིཏིམཎིསཧསྶཔརིཝཱརཾ ཏཱརཱགཎཔརིཝུཏསྶ པུཎྞཙནྡསྶ སིརིཾ པཊིཔྥརམཱནཾ ཝིཡ ཝེཔུལླཔབྦཏཏོ མཎིརཏནཾ ཨཱགཙྪཏི. ཏསྶེཝཾ ཨཱགཏསྶ མུཏྟཱཛཱལཀེ ཋཔེཏྭཱ ཝེལུ༹པརམྤརཱཡ སཊྛིཧཏྠཔྤམཱཎཾ ཨཱཀཱསཾ ཨཱརོཔིཏསྶ རཏྟིབྷཱགེ སམནྟཱ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཨོཀཱསཾ ཨཱབྷཱ ཕརཏི, ཡཱཡ སབྦོ སོ ཨོཀཱསོ ཨརུཎུགྒམནཝེལཱ ཝིཡ སཉྫཱཏཱལོཀོ ཧོཏི. ཏཏོ ཀསྶཀཱ ཀསིཀམྨཾ, ཝཱཎིཛཱ ཨཱཔཎུགྒྷཱཊནཾ, ཏེ ཏེ ཙ སིཔྤིནོ ཏཾ ཏཾ ཀམྨནྟཾ པཡོཛེནྟི དིཝཱཏི མཉྙམཱནཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ…པེ… མཎིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱིཏི.

ཨིཏྠིརཏནཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏམཎིརཏནསྶ པན ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཝིསཡསུཁཝིསེསཀཱརཎཾ ཨིཏྠིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. མདྡརཱཛཀུལཏོ ཝཱ ཧིསྶ ཨགྒམཧེསིཾ ཨཱནེནྟི, ཨུཏྟརཀུརུཏོ ཝཱ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན སཡཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨཝསེསཱ པནསྶཱ སམྤཏྟི ‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨིཏྠིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི ཨབྷིརཱུཔཱ དསྶནཱིཡཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཱལི༹ཡཾཡེཝ ཨཱགཏཱ.

ཏཏྠ སཎྛཱནཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཨདྷིཀཾ རཱུཔཾ ཨསྶཱཏི ཨབྷིརཱུཔཱ. དིསྶམཱནཱ ཙ ཙཀྑཱུནི པཱིཎཡཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙཾ ཀིཙྩཝིཀྑེཔཾ ཧིཏྭཱཔི དཊྛབྦཱཏི དསྶནཱིཡཱ. དིསྶམཱནཱ ཙ སོམནསྶཝསེན ཙིཏྟཾ པསཱདེཏཱིཏི པཱསཱདིཀཱ. པརམཱཡཱཏི ཨེཝཾ པསཱདཱཝཧཏྟཱ ཨུཏྟམཱཡ. ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡཱཏི ཝཎྞསུནྡརཏཱཡ. སམནྣཱགཏཱཏི ཨུཔེཏཱ. ཨབྷིརཱུཔཱ ཝཱ ཡསྨཱ ནཱཏིདཱིགྷཱ ནཱཏིརསྶཱ དསྶནཱིཡཱ ཡསྨཱ ནཱཏིཀིསཱ ནཱཏིཐཱུལཱ, པཱསཱདིཀཱ ཡསྨཱ ནཱཏིཀཱལི༹ཀཱ ནཙྩོདཱཏཱ. པརམཱཡ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཡསྨཱ ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསཾ ཝཎྞཾ ཨཔྤཏྟཱ དིབྦཝཎྞཾ. མནུསྶཱནཉྷི ཝཎྞཱབྷཱ བཧི ན ནིཙྪརཏི, དེཝཱནཾ ཨཏིདཱུརཾ ནིཙྪརཏི, ཏསྶཱ པན དྭཱདསཧཏྠཔྤམཱཎཾ པདེསཾ སརཱིརཱབྷཱ ཨོབྷཱསེཏི.

ནཱཏིདཱིགྷཱདཱིསུ ཙསྶཱ པཋམཡུགལེ༹ན ཨཱརོཧསམྤཏྟི, དུཏིཡཡུགལེ༹ན པརིཎཱཧསམྤཏྟི, ཏཏིཡཡུགལེ༹ན ཝཎྞསམྤཏྟི ཝུཏྟཱ. ཚཧི ཝཱཔི ཨེཏེཧི ཀཱཡཝིཔཏྟིཡཱ ཨབྷཱཝོ, ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསཾ ཝཎྞནྟི ཨིམིནཱ ཀཱཡསམྤཏྟི ཝུཏྟཱ.

ཏཱུལཔིཙུནོ ཝཱ ཀཔྤཱསཔིཙུནོ ཝཱཏི སཔྤིམཎྜེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔིཏསྶ སཏཝིཧཏསྶ ཏཱུལཔིཙུནོ ཝཱ སཏཝིཧཏསྶ ཀཔྤཱསཔིཙུནོ ཝཱ ཀཱཡསམྥསྶོ ཧོཏི. སཱིཏེཏི རཉྙོ སཱིཏཀཱལེ. ཨུཎྷེཏི རཉྙོ ཨུཎྷཀཱལེ. ཙནྡནགནྡྷོཏི ནིཙྩཀཱལམེཝ སུཔིསིཏསྶ ཨབྷིནཝསྶ ཙཏུཛྫཱཏིསམཱཡོཛིཏསྶ ཧརིཙནྡནསྶ གནྡྷོ ཀཱཡཏོ ཝཱཡཏི. ཨུཔྤལགནྡྷོཏི ཧསིཏཀཐིཏཀཱལེསུ མུཁཏོ ནིཀྑནྟོ ཏངྑཎཾ ཝིཀསིཏསྶེཝ ནཱིལུཔྤལསྶ ཨཏིསུརབྷིགནྡྷོ ཝཱཡཏི.

ཨེཝཾ རཱུཔསམྥསྶགནྡྷསམྤཏྟིཡུཏྟཱཡ པནསྶཱ སརཱིརསམྤཏྟིཡཱ ཨནུརཱུཔཾ ཨཱཙཱརཾ དསྶེཏུཾ ཏཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ རཱཛཱནཾ དིསྭཱ ནིསིནྣཱསནཏོ ཨགྒིདཌྜྷཱ ཝིཡ པཋམམེཝ ཨུཊྛཱཏཱིཏི པུབྦུཊྛཱཡིནཱི. ཏསྨིཾ ནིསིནྣེ ཏསྶ རཉྙོ ཏཱལཝཎྚེན བཱིཛནཱདིཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ནིཔཏཏི ནིསཱིདཏཱིཏི པཙྪཱནིཔཱཏིནཱི. ཀིཾ ཀརོམི དེཝཱཏི ཏསྶ ཀིཾཀཱརཾ པཊིསྶཱཝེཏཱིཏི ཀིཾཀཱརཔཊིསྶཱཝིནཱི. རཉྙོ མནཱཔམེཝ ཙརཏི ཀརོཏཱིཏི མནཱཔཙཱརིནཱི. ཡཾ རཉྙོ པིཡཾ, ཏདེཝ ཝདཏཱིཏི པིཡཝཱདིནཱི.

ཨིདཱནི སྭཱསྶཱ ཨཱཙཱརོ བྷཱཝསུདྡྷིཡཱ ཨེཝ, ན སཱཋེཡྻེནཱཏི དསྶེཏུཾ ཏཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནོ ཨཏིཙརཏཱིཏི ན ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཙརཏི, ཨཉྙཾ པུརིསཾ ཙིཏྟེནཔི ན པཏྠེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡེ ཏསྶཱ ཨཱདིམྷི ‘‘ཨབྷིརཱུཔཱ’’ཏིཨཱདཡོ ཨནྟེ ‘‘པུབྦུཊྛཱཡིནཱི’’ཏིཨཱདཡོ གུཎཱ ཝུཏྟཱ, ཏེ པཀཏིགུཎཱ ཨེཝ ‘‘ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསཾ ཝཎྞ’’ནྟིཨཱདཡོ པན ཙཀྐཝཏྟིནོ པུཉྙཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝཏོ པཊྛཱཡ པུརིམཀམྨཱནུབྷཱཝེན ནིབྦཏྟནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨབྷིརཱུཔཏཱདིཀཱཔི ཝཱ ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝཏོ པཊྛཱཡ སབྦཱཀཱརཔཱརིཔཱུརཱ ཛཱཏཱ. ཏེནཱཧ ཨེཝརཱུཔཾ ཨིཏྠིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱིཏི.

གཧཔཏིརཏནཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏཨིཏྠིརཏནསྶ པན རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ དྷནཀརཎཱིཡཱནཾ ཀིཙྩཱནཾ ཡཐཱསུཁཔྤཝཏྟནཏྠཾ གཧཔཏིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. སོ པཀཏིཡཱཝ མཧཱབྷོགོ མཧཱབྷོགཀུལེ ཛཱཏོ རཉྙོ དྷནརཱསིཝཌྜྷཀོ སེཊྛི གཧཔཏི ཧོཏི, ཙཀྐརཏནཱནུབྷཱཝསཧིཏཾ པནསྶ ཀམྨཝིཔཱཀཛཾ དིབྦཙཀྑུ པཱཏུབྷཝཏི, ཡེན ཨནྟོཔཐཝིཡཾ ཡོཛནབྦྷནྟརེ ནིདྷིཾ པསྶཏི. སོ ཏཾ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཏུཊྛཧདཡོ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ དྷནེན པཝཱརེཏྭཱ སབྦཱནི དྷནཀརཎཱིཡཱནི སམྤཱདེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨེཝརཱུཔཾ གཧཔཏིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱིཏི.

པརིཎཱཡཀརཏནཝཎྞནཱ

ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏགཧཔཏིརཏནསྶ པན རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ སབྦཀིཙྩསཾཝིདྷཱནསམཏྠཾ པརིཎཱཡཀརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏི. སོ རཉྙོ ཛེཊྛཔུཏྟོཝ ཧོཏི. པཀཏིཡཱ ཨེཝ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི, རཉྙོ པུཉྙཱནུབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ པནསྶ ཨཏྟནོ ཀམྨཱནུབྷཱཝེན པརཙིཏྟཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡེན དྭཱདསཡོཛནཱཡ རཱཛཔརིསཱཡ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ རཉྙོ ཨཧིཏེ ཧིཏེ ཙ ཝཝཏྠཔེཏུཾ སམཏྠོ ཧོཏི. སོཔི ཏཾ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཏུཊྛཧདཡོ རཱཛཱནཾ སབྦཀིཙྩཱནུསཱསནེན པཝཱརེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ པུན ཙཔརཾ…པེ… པརིཎཱཡཀརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱིཏི. ཏཏྠ ཋཔེཏབྦཾ ཋཔེཏུནྟི ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནནྟརེ ཋཔེཏབྦཾ ཋཔེཏུཾ.

༢༥༩. སམཝེཔཱཀིནིཡཱཏིཨཱདི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམེཝ.

༢༦༠. ཀཊགྒཧེནཱཏི ཛཡགྒཱཧེན. མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷནྟི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ སཏསཧསྶཱནི. ཀེཝལཱ པརིཔཱུརཱ པཎྜིཏབྷཱུམཱིཏི པཎྜིཏོ ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པཱུརེཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཏི, ཏཏོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཀུལརཱུཔབྷོགསམྤཏྟིཡཾ ནིབྦཏྟཏི, ཏཏྠ ཋིཏོ ཏཱིཎི ཙ སུཙརིཏཱནི པཱུརེཏྭཱ པུན སགྒེ ནིབྦཏྟཏཱིཏི ཨཡཾ སཀལཱ པརིཔུཎྞཱ པཎྜིཏབྷཱུམི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. དེཝདཱུཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༦༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི དེཝདཱུཏསུཏྟཾ. ཏཏྠ དྭེ ཨགཱརཱཏིཨཱདི ཨསྶཔུརསུཏྟེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

༢༦༢. ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱཏི བྷགཝཱ ཀཏྠཙི ནིརཡཏོ པཊྛཱཡ དེསནཾ དེཝལོཀེན ཨོསཱཔེཏི, ཀཏྠཙི དེཝལོཀཏོ པཊྛཱཡ ནིརཡེན ཨོསཱཔེཏི. སཙེ སགྒསམྤཏྟིཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ནིརཡདུཀྑཾ ཨེཀདེསཏོ ཀཐེཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིདུཀྑཾ པེཏྟིཝིསཡདུཀྑཾ མནུསྶལོཀསམྤཏྟིཾ ཨེཀདེསཏོ ཀཐེཏི, སགྒསམྤཏྟིམེཝ ཝིཏྠཱརེཏི. སཙེ ནིརཡདུཀྑཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧོཏི, དེཝལོཀམནུསྶལོཀེསུ སམྤཏྟིཾ ཏིརཙྪཱནཡོནིཔེཏྟིཝིསཡེསུ ཙ དུཀྑཾ ཨེཀདེསཏོ ཀཐེཏི, ནིརཡདུཀྑམེཝ ཝིཏྠཱརེཏི. སོ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ནིརཡདུཀྑཾ ཝིཏྠཱརེཏུཀཱམོ, ཏསྨཱ དེཝལོཀཏོ པཊྛཱཡ དེསནཾ ནིརཡེན ཨོསཱཔེཏི. དེཝལོཀམནུསྶལོཀསམྤཏྟིཡོ ཏིརཙྪཱནཡོནིཔེཏྟིཝིསཡདུཀྑཱནི ཙ ཨེཀདེསཏོ ཀཐེཏྭཱ ནིརཡདུཀྑམེཝ ཝིཏྠཱརེན ཀཐེཏུཾ ཏམེནཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིརཡཔཱལཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ‘‘ནིརཡཔཱལཱ ནཱམ ནཏྠི, ཡནྟརཱུཔཾ ཝིཡ ཀམྨམེཝ ཀཱརཎཾ ཀཱརེཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏེསཾ ཏཾ ‘‘ཨཏྠི ནིརཡེ ནིརཡཔཱལཱཏི, ཨཱམནྟཱ, ཨཏྠི ཙ ཀཱརཎིཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ (ཀཐཱ. ༨༦༦) པཊིསེདྷིཏམེཝ. ཡཐཱ ཧི མནུསྶལོཀེ ཀམྨཀཱརཎཀཱརཀཱ ཨཏྠི, ཨེཝམེཝ ནིརཡེ ནིརཡཔཱལཱ ཨཏྠཱིཏི. ཡམསྶ རཉྙོཏི ཡམརཱཛཱ ནཱམ ཝེམཱནིཀཔེཏརཱཛཱ, ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ དིབྦཝིམཱནེ དིབྦཀཔྤརུཀྑདིབྦཨུཡྻཱནདིབྦནཱཊཀཱདིསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཏི, ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ ཀམྨཝིཔཱཀཾ, དྷམྨིཀོ རཱཛཱ. ན ཙེས ཨེཀོཝ ཧོཏི, ཙཏཱུསུ པན དྭཱརེསུ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ཧོནྟི. ནཱདྡསནྟི ཨཏྟནོ སནྟིཀེ པེསིཏསྶ ཀསྶཙི དེཝདཱུཏསྶ ཨབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝཾ ཝདཏི. ཨཐ ནཾ ཡམོ ‘‘ནཱཡཾ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ སལླཀྑེཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ སལླཀྑཱཔེཏུཀཱམོ ཨམྦྷོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཛཱཏིདྷམྨོཏི ཛཱཏིསབྷཱཝོ, ཨཔརིམུཏྟོ ཛཱཏིཡཱ, ཛཱཏི ནཱམ མཡ྄ཧཾ ཨབྦྷནྟརེཡེཝ ཨཏྠཱིཏི. པརཏོ ཛརཱདྷམྨོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༢༦༣. པཋམཾ དེཝདཱུཏཾ སམནུཡུཉྫིཏྭཱཏི ཨེཏྠ དཧརཀུམཱརོ ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝདཏི ནཱམ ‘‘པསྶཐ, བྷོ, མཡ྄ཧམྤི ཏུམྷཱཀཾ ཝིཡ ཧཏྠཔཱདཱ ཨཏྠི, སཀེ པནམྷི མུཏྟཀརཱིསེ པལིཔནྣོ, ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ནྷཱཡིཏུཾ ན སཀྐོམི, ཨཧཾ ཀིལིཊྛགཏྟོམྷི, ནྷཱཔེཐ མནྟི ཝཏྟུམྤི ན སཀྐོམི, ཛཱཏིཏོམྷི ཨཔརིམུཏྟཏཱཡ ཨེདིསོ ཛཱཏོ. ན ཁོ པནཱཧམེཝ, ཏུམྷེཔི ཛཱཏིཏོ ཨཔརིམུཏྟཱཝ. ཡཐེཝ ཧི མཡ྄ཧཾ, ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀམྤི ཛཱཏི ཨཱགམིསྶཏི, ཨིཏི ཏསྶཱ པུརེ ཨཱགམནཱཝ ཀལྱཱཎཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེནེས དེཝདཱུཏོ ནཱམ ཛཱཏོ, ཝཙནཏྠོ པན མགྷདེཝསུཏྟེ ཝུཏྟོཝ.

དུཏིཡཾ དེཝདཱུཏནྟི ཨེཏྠཱཔི ཛརཱཛིཎྞསཏྟོ ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝདཏི ནཱམ – ‘‘པསྶཐ, བྷོ, ཨཧམྤི ཏུམྷེ ཝིཡ ཏརུཎོ ཨཧོསིཾ ཨཱུརུབལབཱཧུབལཛཝནསམྤནྣོ, ཏསྶ མེ ཏཱ བལཛཝནསམྤཏྟིཡོ ཨནྟརཧིཏཱ, ཝིཛྫམཱནཱཔི མེ ཧཏྠཔཱདཱ ཧཏྠཔཱདཀིཙྩཾ ན ཀརོནྟི, ཛརཱཡམྷི ཨཔརིམུཏྟཏཱཡ ཨེདིསོ ཛཱཏོ. ན ཁོ པནཱཧམེཝ, ཏུམྷེཔི ཛརཱཡ ཨཔརིམུཏྟཱཝ. ཡཐེཝ ཧི མཡ྄ཧཾ, ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀམྤི ཛརཱ ཨཱགམིསྶཏི, ཨིཏི ཏསྶཱ པུརེ ཨཱགམནཱཝ ཀལྱཱཎཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེནེས དེཝདཱུཏོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏཏིཡཾ དེཝདཱུཏནྟི ཨེཏྠཱཔི གིལཱནསཏྟོ ཨཏྠཏོ ཨེཝ ཝདཏི ནཱམ – ‘‘པསྶཐ, བྷོ, ཨཧམྤི ཏུམྷེ ཝིཡ ནིརོགོ ཨཧོསིཾ, སོམྷི ཨེཏརཧི བྱཱདྷིནཱ ཨབྷིཧཏོ སཀེ མུཏྟཀརཱིསེ པལིཔནྣོ, ཨུཊྛཱཏུམྤི ན སཀྐོམི, ཝིཛྫམཱནཱཔི མེ ཧཏྠཔཱདཱ ཧཏྠཔཱདཀིཙྩཾ ན ཀརོནྟི, བྱཱདྷིཏོམྷི ཨཔརིམུཏྟཏཱཡ ཨེདིསོ ཛཱཏོ. ན ཁོ པནཱཧམེཝ, ཏུམྷེཔི བྱཱདྷིཏོ ཨཔརིམུཏྟཱཝ. ཡཐེཝ ཧི མཡ྄ཧཾ, ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀཾ བྱཱདྷི ཨཱགམིསྶཏི, ཨིཏི ཏསྶ པུརེ ཨཱགམནཱཝ ཀལྱཱཎཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེནེས དེཝདཱུཏོ ནཱམ ཛཱཏོ.

༢༦༥. ཙཏུཏྠཾ དེཝདཱུཏནྟི ཨེཏྠ པན ཀམྨཀཱརཎཱ ཝཱ དེཝདཱུཏཱཏི ཀཱཏབྦཱ ཀམྨཀཱརཎིཀཱ ཝཱ. ཏཏྠ པན ཀམྨཀཱརཎཔཀྑེ བཱཏྟིཾས ཏཱཝ ཀམྨཀཱརཎཱ ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝདནྟི ནཱམ – ‘‘མཡཾ ནིབྦཏྟམཱནཱ ན རུཀྑེ ཝཱ པཱསཱཎེ ཝཱ ནིབྦཏྟཱམ, ཏུམྷཱདིསཱནཾ སརཱིརེ ནིབྦཏྟཱམ, ཨིཏི ཨམྷཱཀཾ པུརེ ནིབྦཏྟིཏོཝ ཀལྱཱཎཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེནེཏེ དེཝདཱུཏཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. ཀམྨཀཱརཎིཀཱཔི ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝདནྟི ནཱམ – ‘‘མཡཾ དྭཏྟིཾས ཀམྨཀཱརཎཱ ཀརོནྟཱ ན རུཀྑཱདཱིསུ ཀརོམ, ཏུམྷཱདིསེསུ སཏྟེསུཡེཝ ཀརོམ, ཨིཏི ཨམྷཱཀཾ ཏུམྷེསུ པུརེ ཀམྨཀཱརཎཱཀརཎཏོཝ ཀལྱཱཎཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེནེཏེཔི དེཝདཱུཏཱ ནཱམ ཛཱཏཱ.

༢༦༦. པཉྩམཾ དེཝདཱུཏནྟི ཨེཏྠ མཏཀསཏྟོ ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝདཏི ནཱམ – ‘‘པསྶཐ བྷོ མཾ ཨཱམཀསུསཱནེ ཚཌྜིཏཾ ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདིབྷཱཝཾ པཏྟཾ, མརཎཏོམྷི ཨཔརིམུཏྟཏཱཡ ཨེདིསོ ཛཱཏོ. ན ཁོ པནཱཧམེཝ, ཏུམྷེཔི མརཎཏོ ཨཔརིམུཏྟཱཝ. ཡཐེཝ ཧི མཡ྄ཧཾ, ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀམྤི མརཎཾ ཨཱགམིསྶཏི, ཨིཏི ཏསྶ པུརེ ཨཱགམནཱཝ ཀལྱཱཎཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེནེས དེཝདཱུཏོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཨིམཾ པན དེཝདཱུཏཱནུཡོགཾ ཀོ ལབྷཏི, ཀོ ན ལབྷཏཱིཏི? ཡེན ཏཱཝ བཧུཾ པཱཔཾ ཀཏཾ, སོ གནྟྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏིཡེཝ. ཡེན པན པརིཏྟཾ པཱཔཀམྨཾ ཀཏཾ, སོ ལབྷཏི. ཡཐཱ ཧི སབྷཎྜཾ ཙོརཾ གཧེཏྭཱ ཀཏྟབྦམེཝ ཀརོནྟི, ན ཝིནིཙྪིནནྟི. ཨནུཝིཛྫིཏྭཱ གཧིཏཾ པན ཝིནིཙྪཡཊྛཱནཾ ནཡནྟི, སོ ཝིནིཙྪཡཾ ལབྷཏི. ཨེཝཾསམྤདམེཏཾ. པརིཏྟཔཱཔཀམྨཱ ཧི ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡཔི སརནྟི, སཱརིཡམཱནཱཔི སརནྟི.

ཏཏྠ དཱིགྷཛཡནྟདམིལོ༹ ནཱམ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ སརི. སོ ཀིར དམིལོ༹ སུམནགིརིཝིཧཱརེ ཨཱཀཱསཙེཏིཡཾ རཏྟཔཊེན པཱུཛེསི. ཨཐ ནིརཡེ ཨུསྶདསཱམནྟེ ནིབྦཏྟོ ཨགྒིཛཱལསདྡཾ སུཏྭཱཝ ཨཏྟནོ པཱུཛིཏཔཊཾ ཨནུསྶརི, སོ གནྟྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟོ. ཨཔརོཔི པུཏྟསྶ དཧརབྷིཀྑུནོ ཁལིསཱཊཀཾ དེནྟོ པཱདམཱུལེ ཋཔེསི, མརཎཀཱལམྷི པཊཔཊཱཏི སདྡེ ནིམིཏྟཾ གཎྷི, སོཔི ཨུསྶདསཱམནྟེ ནིབྦཏྟོ ཛཱལསདྡེན ཏཾ སཱཊཀཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཀུསལཾ ཀམྨཾ སརིཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཏཱིཏི.

ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨསརནྟེ པན པཉྩ དེཝདཱུཏེ པུཙྪཏི. ཏཏྠ ཀོཙི པཋམེན དེཝདཱུཏེན སརཏི, ཀོཙི དུཏིཡཱདཱིཧི. ཡོ པན པཉྩཧིཔི ན སརཏི, ཏཾ ཡམོ རཱཛཱ སཡཾ སཱརེཏི. ཨེཀོ ཀིར ཨམཙྩོ སུམནཔུཔྥཀུམྦྷེན མཧཱཙེཏིཡཾ པཱུཛེཏྭཱ ཡམསྶ པཏྟིཾ ཨདཱསི, ཏཾ ཨཀུསལཀམྨེན ནིརཡེ ནིབྦཏྟཾ ཡམསྶ སནྟིཀཾ ནཡིཾསུ. ཏསྨིཾ པཉྩཧིཔི དེཝདཱུཏེཧི ཀུསལེ ཨསརནྟེ ཡམོ སཡཾ ཨོལོཀེནྟོ དིསྭཱ – ‘‘ནནུ ཏྭཾ མཧཱཙེཏིཡཾ སུམནཔུཔྥཀུམྦྷེན པཱུཛེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ པཏྟིཾ ཨདཱསཱི’’ཏི སཱརེསི, སོ ཏསྨིཾ ཀཱལེ སརིཏྭཱ དེཝལོཀཾ གཏོ. ཡམོ པན སཡཾ ཨོལོཀེཏྭཱཔི ཨཔསྶནྟོ – ‘‘མཧཱདུཀྑཾ ནཱམ ཨནུབྷཝིསྶཏི ཨཡཾ སཏྟོ’’ཏི ཏུཎྷཱི ཧོཏི.

༢༦༧. མཧཱནིརཡེཏི ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡམྷི. ཀིཾ པནསྶ པམཱཎཾ? ཨབྦྷནྟརཾ ཨཱཡཱམེན ཙ ཝིཏྠཱརེན ཙ ཡོཛནསཏཾ ཧོཏི. ལོཧཔཐཝཱི ལོཧཚདནཾ ཨེཀེཀཱ ཙ བྷིཏྟི ནཝནཝཡོཛནིཀཱ ཧོཏི. པུརཏྠིམཱཡ བྷིཏྟིཡཱ ཨཙྩི ཨུཊྛིཏཱ པཙྪིམཾ བྷིཏྟིཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པརཏོ ཡོཛནསཏཾ གཙྪཏི. སེསདིསཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི ཛཱལཔརིཡནྟཝསེན ཨཱཡཱམཝིཏྠཱརཏོ ཨཊྛཱརསཡོཛནཱདྷིཀཱནི ཏཱིཎི ཡོཛནསཏཱནི, པརིཀྑེཔཏོ པན ནཝཡོཛནསཏཱནི ཙཏུཔཎྞཱསཡོཛནཱནི, སམནྟཱ པན ཨུསྶདེཧི སདྡྷིཾ དསཡོཛནསཧསྶཾ ཧོཏི.

༢༦༨. ཨུབྦྷཏཾ ཏཱདིསམེཝ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཀྐནྟཔདཾ ཡཱཝ ཨཊྛིཏོ དལ༹ྷཾ ཨུདྡྷརིཏུམེཝ ན སཀྐཱ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ – ཧེཊྛཏོ པཊྛཱཡ ཌཡ྄ཧཏི, ཨུཔརིཏོ པཊྛཱཡ ཛྷཱཡཏི, ཨིཏི ཨཀྐམནཀཱལེ ཌཡ྄ཧམཱནཾ པཉྙཱཡཏི, ཨུདྡྷརཎཀཱལེ ཏཱདིསམེཝ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. བཧུསམྤཏྟོཏི བཧཱུནི ཝསྶསཏཝསྶསཧསྶཱནི སམྤཏྟོ.

ཀསྨཱ པནེས ནརཀོ ཨཝཱིཙཱིཏི སངྑཾ གཏོཏི. ཝཱིཙི ནཱམ ཨནྟརཾ ཝུཙྩཏི, ཏཏྠ ཙ ཨགྒིཛཱལཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནཾ ཝཱ དུཀྑསྶ ཝཱ ཨནྟརཾ ནཏྠི. ཏསྨཱ སོ ཨཝཱིཙཱིཏི སངྑཾ གཏོཏི. ཏསྶ ཧི པུརཏྠིམབྷིཏྟིཏོ ཛཱལཱ ཨུཊྛིཏཱ སཾསིབྦམཱནཱ ཡོཛནསཏཾ གནྟྭཱ པཙྪིམབྷིཏྟིཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པརཏོ ཡོཛནསཏཾ གཙྪཏི. སེསདིསཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིམེསཾ ཚནྣཾ ཛཱལཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ནིབྦཏྟོ དེཝདཏྟོ, ཏསྶ ཡོཛནསཏཔྤམཱཎོ ཨཏྟབྷཱཝོ, དྭེ པཱདཱ ཡཱཝ གོཔྥཀཱ ལོཧཔཐཝིཾ པཝིཊྛཱ, དྭེ ཧཏྠཱ ཡཱཝ མཎིབནྡྷཱ ལོཧབྷིཏྟིཡོ པཝིཊྛཱ, སཱིསཾ ཡཱཝ བྷམུཀཊྛིཏོ ལོཧཚདནེ པཝིཊྛཾ, ཨདྷོབྷཱགེན ཨེཀཾ ལོཧསཱུལཾ པཝིསིཏྭཱ ཀཱཡཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནྟཾ ཚདནེ པཝིཊྛཾ, པཱཙཱིནབྷིཏྟིཏོ ནིཀྑནྟསཱུལཾ ཧདཡཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཙྪིམབྷིཏྟིཾ པཝིཊྛཾ, ཨུཏྟརབྷིཏྟིཏོ ནིཀྑནྟསཱུལཾ ཕཱསུཀཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ དཀྑིཎབྷིཏྟིཾ པཝིཊྛཾ. ནིཙྩལེ ཏཐཱགཏམྷི ཨཔརདྡྷཏྟཱ ནིཙྩལོཝ ཧུཏྭཱ པཙྩཏཱིཏི ཀམྨསརིཀྑཏཱཡ ཨེདིསོ ཛཱཏོ. ཨེཝཾ ཛཱལཱནཾ ནིརནྟརཏཱཡ ཨཝཱིཙི ནཱམ.

ཨབྦྷནྟརེ པནསྶ ཡོཛནསཏིཀེ ཋཱནེ ནཱལི༹ཡཾ ཀོཊྚེཏྭཱ པཱུརིཏཔིཊྛཾ ཝིཡ སཏྟཱ ནིརནྟརཱ, ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སཏྟོ ཨཏྠི, ཨིམསྨིཾ ནཏྠཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ, གཙྪནྟཱནཾ ཋིཏཱནཾ ནིསིནྣཱནཾ ནིཔནྣཱནཾ ཨནྟོ ནཏྠི, གཙྪནྟེ ཝཱ ཋིཏེ ཝཱ ནིསིནྣེ ཝཱ ནིཔནྣེ ཝཱ ཨཉྙམཉྙཾ ན བཱདྷནྟི. ཨེཝཾ སཏྟཱནཾ ནིརནྟརཏཱཡ ཨཝཱིཙི.

ཀཱཡདྭཱརེ པན ཚ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཱནི ཙིཏྟཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཀཾ དུཀྑསཧགཏཾ. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡཐཱ ཛིཝ྄ཧགྒེ ཚ མདྷུབིནྡཱུནི ཋཔེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཏམྦལོཧབིནྡུམྷི ཋཔིཏེ ཨནུདཧནབལཝཏཱཡ ཏདེཝ པཉྙཱཡཏི, ཨིཏརཱནི ཨབྦོཧཱརིཀཱནི ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཨནུདཧནབལཝཏཱཡ དུཀྑམེཝེཏྠ ནིརནྟརཾ, ཨིཏརཱནི ཨབྦོཧཱརིཀཱནཱིཏི. ཨེཝཾ དུཀྑསྶ ནིརནྟརཏཱཡ ཨཝཱིཙི.

༢༦༩. མཧནྟོཏི ཡོཛནསཏིཀོ. སོ ཏཏྠ པཏཏཱིཏི ཨེཀོ པཱདོ མཧཱནིརཡེ ཧོཏི, ཨེཀོ གཱུཐནིརཡེ ནིཔཏཏི. སཱུཙིམུཁཱཏི སཱུཙིསདིསམུཁཱ, ཏེ ཧཏྠིགཱིཝཔྤམཱཎཱ ཨེཀདོཎིཀནཱཝཱཔྤམཱཎཱ ཝཱ ཧོནྟི.

ཀུཀྐུལནིརཡོཏི ཡོཛནསཏཔྤམཱཎོཝ ཨནྟོ ཀཱུཊཱགཱརམཏྟཝིཏཙྩིཏཨངྒཱརཔུཎྞོ ཨཱདིཏྟཚཱརིཀནིརཡོ, ཡཏྠ པཏིཏཔཏིཏཱ ཀུདྲཱུསཀརཱསིམྷི ཁིཏྟཕཱལཝཱསིསིལཱདཱིནི ཝིཡ ཧེཊྛིམཏལམེཝ གཎྷནྟི.

ཨཱརོཔེནྟཱིཏི ཨཡདཎྜེཧི པོཐེནྟཱ ཨཱརོཔེནྟི. ཏེསཾ ཨཱརོཧནཀཱལེ ཏེ ཀཎྚཀཱ ཨདྷོམུཁཱ ཧོནྟི, ཨོརོཧནཀཱལེ ཨུདྡྷཾམུཁཱ.

ཝཱཏེརིཏཱནཱིཏི ཀམྨམཡེན ཝཱཏེན ཙལིཏཱནི. ཧཏྠམྤི ཚིནྡནྟཱིཏི ཕལཀེ མཾསཾ ཝིཡ ཀོཊྚཡམཱནཱནི ཚིནྡནྟི. སཙེ ཨུཊྛཱཡ པལཱཡཏི, ཨཡོཔཱཀཱརོ སམུཊྛཧིཏྭཱ པརིཀྑིཔཏི, ཧེཊྛཱ ཁུརདྷཱརཱ སམུཊྛཱཏི.

ཁཱརོདཀཱ ནདཱིཏི ཝེཏརཎཱི ནཱམ ཏམྦལོཧནདཱི. ཏཏྠ ཨཡོམཡཱནི ཁརཝཱལིཀ-པོཀྑརཔཏྟཱནི, ཧེཊྛཱ ཁུརདྷཱརཱ ཨུབྷོསུ ཏཱིརེསུ ཝེཏྟལཏཱ ཙ ཀུསཏིཎཱནི ཙ. སོ ཏཏྠ དུཀྑཱ ཏིབྦཱ ཁརཱཏི སོ ཏཏྠ ཨུདྡྷཉྩ ཨདྷོ ཙ ཝུཡ྄ཧམཱནོ པོཀྑརཔཏྟེསུ ཚིཛྫཏི. སིངྒྷཱཊཀསཎྛཱནཱཡ ཁརཝཱལིཀཱཡ ཀཎྚཀེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཡཏི, ཁུརདྷཱརཱཧི ཕཱལིཡཏི, ཨུབྷོསུ ཏཱིརེསུ ཀུསཏིཎེཧི ཝིལེཁཏི, ཝེཏྟལཏཱཧི ཨཱཀཌྜྷིཡཏི, ཏིཀྑསཏྟཱིཧི ཕཱལིཡཏི.

༢༧༠. ཏཏྟེན ཨཡོསངྐུནཱཏི ཏེན ཛིགཙྪིཏོམྷཱིཏི ཝུཏྟེ མཧནྟཾ ལོཧཔཙྪིཾ ལོཧགུལཱ༹ནཾ པཱུརེཏྭཱ ཏཾ ཨུཔགཙྪནྟི, སོ ལོཧགུལ༹བྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དནྟེ སམྥུསེཏི, ཨཐསྶ ཏེ ཏཏྟེན ཨཡོསངྐུནཱ མུཁཾ ཝིཝརནྟི, ཏམྦལོཧདྷཱརེཧི མཧནྟེན ལོཧཀཊཱཧེན ཏམྦལོཧཾ ཨུཔནེཏྭཱ ཨེཝམེཝཾ ཀརོནྟི. པུན མཧཱནིརཡེཏི ཨེཝཾ པཉྩཝིདྷབནྡྷནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཏམྦལོཧཔཱནཱ ཏམྦལོཧཔཱནཏོ པཊྛཱཡ པུན པཉྩཝིདྷབནྡྷནཱདཱིནི ཀཱརེཏྭཱ མཧཱནིརཡེ པཀྑིཔནྟི. ཏཏྠ ཀོཙི པཉྩཝིདྷབནྡྷནེནེཝ མུཙྩཏི, ཀོཙི དུཏིཡེན, ཀོཙི ཏཏིཡེན, ཀོཙི ཏམྦལོཧཔཱནེན མུཙྩཏི, ཀམྨེ པན ཨཔརིཀྑཱིཎེ པུན མཧཱནིརཡེ པཀྑིཔནྟི.

ཨིདཾ པན སུཏྟཾ གཎྷནྟོ ཨེཀོ དཧརབྷིཀྑུ, – ‘‘བྷནྟེ, ཨེཏྟཀཾ དུཀྑམནུབྷཝིཏསཏྟཾ པུནཔི མཧཱནིརཡེ པཀྑིཔནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱམ, ཨཱཝུསོ, ཀམྨེ ཨཔརིཀྑཱིཎེ པུནཔྤུནཾ ཨེཝཾ ཀརོནྟཱིཏི. ཏིཊྛཏུ, བྷནྟེ, ཨུདྡེསོ, ཀམྨཊྛཱནམེཝ ཀཐེཐཱཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ ཨཱགམྨ ཨུདྡེསཾ ཨགྒཧེསི. ཨཉྙེསམྤི ཨིམསྨིཾ པདེསེ ཨུདྡེསཾ ཋཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱནཾ གཎནཱ ནཏྠི. སབྦབུདྡྷཱནཉྩེཏཾ སུཏྟཾ ཨཝིཛཧིཏམེཝ ཧོཏི.

༢༧༡. ཧཱིནཀཱཡཱུཔགཱཏི ཧཱིནཀཱཡཾ ཨུཔགཏཱ ཧུཏྭཱ. ཨུཔཱདཱནེཏི ཏཎྷཱདིཊྛིགཧཎེ. ཛཱཏིམརཎསམྦྷཝེཏི ཛཱཏིཡཱ ཙ མརཎསྶ ཙ ཀཱརཎབྷཱུཏེ. ཨནུཔཱདཱཏི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཨནུཔཱདིཡིཏྭཱ. ཛཱཏིམརཎསངྑཡེཏི ཛཱཏིམརཎསངྑཡསངྑཱཏེ ནིབྦཱནེ ཝིམུཙྩནྟི.

དིཊྛདྷམྨཱབྷིནིབྦུཏཱཏི དིཊྛདྷམྨེ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ སབྦཀིལེསནིབྦཱནེན ནིབྦུཏཱ. སབྦདུཀྑཾ ཨུཔཙྩགུནྟི སབྦདུཀྑཱཏིཀྐནྟཱ ནཱམ ཧོནྟི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དེཝདཱུཏསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཝིབྷངྒཝགྒོ

༡. བྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༧༢. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི བྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཾ. ཏཏྠ བྷདྡེཀརཏྟསྶཱཏི ཝིཔསྶནཱནུཡོགསམནྣཱགཏཏྟཱ བྷདྡཀསྶ ཨེཀརཏྟསྶ. ཨུདྡེསནྟི མཱཏིཀཾ. ཝིབྷངྒནྟི ཝིཏྠཱརབྷཱཛནཱིཡཾ.

ཨཏཱིཏནྟི ཨཏཱིཏེ པཉྩཀྑནྡྷེ. ནཱནྭཱགམེཡྻཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ནཱནུགཙྪེཡྻ. ནཔྤཊིཀངྑེཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ན པཏྠེཡྻ. ཡདཏཱིཏནྟི ཨིདམེཏྠ ཀཱརཎཝཙནཾ. ཡསྨཱ ཡཾ ཨཏཱིཏཾ, ཏཾ པཧཱིནཾ ནིརུདྡྷཾ ཨཏྠངྒཏཾ, ཏསྨཱ ཏཾ པུན ནཱནུགཙྪེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ ཡཾ ཨནཱགཏཾ, ཏཾ ཨཔྤཏྟཾ ཨཛཱཏཾ ཨནིབྦཏྟཾ, ཏསྨཱ ཏམྤི ན པཏྠེཡྻ.

ཏཏྠ ཏཏྠཱཏི པཙྩུཔྤནྣམྤི དྷམྨཾ ཡཏྠ ཡཏྠེཝ ཨུཔྤནྣོ, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཙ ནཾ ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱདཱིཧི སཏྟཧི ཨནུཔསྶནཱཧི ཡོ ཝིཔསྶཏི ཨརཉྙཱདཱིསུ ཝཱ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཝིཔསྶཏི. ཨསཾཧཱིརཾ ཨསཾཀུཔྤནྟི ཨིདཾ ཝིཔསྶནཱཔཊིཝིཔསྶནཱདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཝིཔསྶནཱ ཧི རཱགཱདཱིཧི ན སཾཧཱིརཏི ན སཾཀུཔྤཏཱིཏི ཨསཾཧཱིརཾ ཨསཾཀུཔྤཾ, ཏཾ ཨནུབྲཱུཧཡེ ཝཌྜྷེཡྻ, པཊིཝིཔསྶེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ནིབྦཱནཾ རཱགཱདཱིཧི ན སཾཧཱིརཏི ན སཾཀུཔྤཏཱིཏི ཨསཾཧཱིརཾ ཨསཾཀུཔྤཾ. ཏཾ ཝིདྭཱ པཎྜིཏོ བྷིཀྑུ ཨནུབྲཱུཧཡེ, པུནཔྤུནཾ ཏདཱརམྨཎཾ ཏཾ ཏཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེནྟོ ཝཌྜྷེཡྻཱཏི ཨཏྠོ.

ཏསྶ པན ཨནུབྲཱུཧནྟསྶ ཨཏྠཱཡ – ཨཛྫེཝ ཀིཙྩམཱཏཔྤནྟི ཀིལེསཱནཾ ཨཱཏཱཔནཔརིཏཱཔནེན ཨཱཏཔྤནྟི ལདྡྷནཱམཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཛྫེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཀོ ཛཉྙཱ མརཎཾ སུཝེཏི སྭེ ཛཱིཝིཏཾ ཝཱ མརཎཾ ཝཱ ཀོ ཛཱནཱཏི. ཨཛྫེཝ དཱནཾ ཝཱ དསྶཱམི, སཱིལཾ ཝཱ རཀྑིསྶཱམི, ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པན ཀུསལཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཧི ‘‘ཨཛྫ ཏཱཝ པཔཉྩོ ཨཏྠི, སྭེ ཝཱ པུནདིཝསེ ཝཱ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཛྫེཝ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཝཱིརིཡཾ ཀཱཏབྦནྟི དསྶེཏི. མཧཱསེནེནཱཏི ཨགྒིཝིསསཏྠཱདཱིནི ཨནེཀཱནི མརཎཀཱརཎཱནི ཏསྶ སེནཱ, ཏཱཡ མཧཏིཡཱ སེནཱཡ ཝསེན མཧཱསེནེན ཨེཝརཱུཔེན མཙྩུནཱ སདྡྷིཾ ‘‘ཀཏིཔཱཧཾ ཏཱཝ ཨཱགམེཧི ཡཱཝཱཧཾ བུདྡྷཔཱུཛཱདིཾ ཨཏྟནོ ཨཝསྶཡཀམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི. ཨེཝཾ མིཏྟསནྠཝཱཀཱརསངྑཱཏོ ཝཱ, ‘‘ཨིདཾ སཏཾ ཝཱ སཧསྶཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཨཱགམེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ལཉྫཱནུཔྤདཱནསངྑཱཏོ ཝཱ, ‘‘ཨིམིནཱཧཾ བལརཱསིནཱ པཊིབཱཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ བལརཱསིསངྑཱཏོ ཝཱ སངྒརོ ནཏྠི. སངྒརོཏི ཧི མིཏྟསནྠཝཱཀཱརལཉྫཱནུཔྤདཱནབལརཱསཱིནཾ ནཱམཾ, ཏསྨཱ ཨཡམཏྠོ ཝུཏྟོ.

ཨཏནྡིཏནྟི ཨནལསཾ ཨུཊྛཱཧཀཾ. ཨེཝཾ པཊིཔནྣཏྟཱ བྷདྡོ ཨེཀརཏྟོ ཨསྶཱཏི བྷདྡེཀརཏྟོ. ཨིཏི ཏཾ ཨེཝཾ པཊིཔནྣཔུགྒལཾ ‘‘བྷདྡེཀརཏྟོ ཨཡ’’ནྟི. རཱགཱདཱིནཾ སནྟཏཱཡ སནྟོ བུདྡྷམུནི ཨཱཙིཀྑཏི.

༢༧༣. ཨེཝཾརཱུཔོཏིཨཱདཱིསུ ཀཱལོ༹པི སམཱནོ ཨིནྡནཱིལམཎིཝཎྞོ ཨཧོསིནྟི ཨེཝཾ མནུཉྙརཱུཔཝསེནེཝ ཨེཝཾརཱུཔོ ཨཧོསིཾ. ཀུསལསུཁསོམནསྶཝེདནཱཝསེནེཝ ཨེཝཾཝེདནོ. ཏཾསམྤཡུཏྟཱནཾཡེཝ སཉྙཱདཱིནཾ ཝསེན ཨེཝཾསཉྙོ ཨེཝཾསངྑཱརོ ཨེཝཾཝིཉྙཱཎོ ཨཧོསིཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནནྟི.

ཏཏྠ ནནྡིཾ སམནྭཱནེཏཱིཏི ཏེསུ རཱུཔཱདཱིསུ ཏཎྷཾ སམནྭཱནེཏི ཨནུཔཝཏྟེཏི. ཧཱིནརཱུཔཱདིཝསེན པན ཨེཝཾརཱུཔོ ཨཧོསིཾ…པེ… ཨེཝཾཝིཉྙཱཎོ ཨཧོསིནྟི ན མཉྙཏི.

ནནྡིཾ ན སམནྭཱནེཏཱིཏི ཏཎྷཾ ཝཱ ཏཎྷཱསམྤཡུཏྟདིཊྛིཾ ཝཱ ནཱནུཔཝཏྟཡཏི.

༢༧༤. ཨེཝཾརཱུཔོ སིཡནྟིཨཱདཱིསུཔི ཏཾམནུཉྙརཱུཔཱདིཝསེནེཝ ཏཎྷཱདིཊྛིཔཝཏྟསངྑཱཏཱ ནནྡིསམནྭཱནཡནཱཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༢༧༥. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པཙྩུཔྤནྣེསུ དྷམྨེསུ སཾཧཱིརཏཱིཏི ཨིདཾ ‘‘པཙྩུཔྤནྣཉྩ ཡོ དྷམྨཾ, ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཔསྶཏི. ཨསཾཧཱིརཾ ཨསཾཀུཔྤ’’ནྟི ཨུདྡེསསྶ ནིདྡེསཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཀཱམཉྩེཏྠ ‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པཙྩུཔྤནྣཾ དྷམྨཾ ན ཝིཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདི ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཡསྨཱ པན ཨསཾཧཱིརཱཏི ཙ ཨསཾཀུཔྤཱཏི ཙ ཝིཔསྶནཱ ཝུཏྟཱ, ཏསྨཱ ཏསྶཱ ཨེཝ ཨབྷཱཝཉྩ བྷཱཝཉྩ དསྶེཏུཾ སཾཧཱིརཏཱིཏི མཱཏིཀཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཝིཏྠཱརོ ཝུཏྟོ. ཏཏྠ སཾཧཱིརཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཡ ཨབྷཱཝཏོ ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨཱཀཌྜྷིཡཏི. ན སཾཧཱིརཏཱིཏི ཝིཔསྶནཱཡ བྷཱཝེན ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ནཱཀཌྜྷིཡཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

བྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨཱནནྡབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༧༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨཱནནྡབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཾ. ཏཏྠ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏོ. ཀོ ནུ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཛཱནནྟོཝ ཀཐཱསམུཊྛཱཔནཏྠཾ པུཙྪི.

༢༧༨. སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི ཐེརསྶ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. སཱདྷུ ཁོ ཏྭནྟི པརིམཎྜལེཧི པདབྱཉྫནེཧི པརིསུདྡྷེཧི ཀཐིཏཏྟཱ དེསནཾ པསཾསནྟོ ཨཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨཱནནྡབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. མཧཱཀཙྩཱནབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༧༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱཀཙྩཱནབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏཔོདཱརཱམེཏི ཏཏྟོདཀསྶ རཧདསྶ ཝསེན ཨེཝཾལདྡྷནཱམེ ཨཱརཱམེ. ཝེབྷཱརཔབྦཏསྶ ཀིར ཧེཊྛཱ བྷཱུམཊྛཀནཱགཱནཾ པཉྩཡོཛནསཏིཀཾ ནཱགབྷཝནཾ དེཝལོཀསདིསཾ མཎིམཡེན ཏལེན ཨཱརཱམཨུཡྻཱནེཧི ཙ སམནྣཱགཏཾ, ཏཏྠ ནཱགཱནཾ ཀཱིལ༹ནཊྛཱནེ མཧཱཨུདཀརཧདོ, ཏཏོ ཏཔོདཱ ནཱམ ནདཱི སནྡཏི ཀུཐིཏཱ ཨུཎྷོདཀཱ. ཀསྨཱ པནེསཱ ཨེདིསཱ ཛཱཏཱ? རཱཛགཧཾ ཀིར པརིཝཱརེཏྭཱ མཧཱ པེཏལོཀོ, ཏཏྠ དྭིནྣཾ མཧཱལོཧཀུམྦྷིནིརཡཱནཾ ཨནྟརེན ཨཡཾ ཏཔོདཱ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྨཱ སཱ ཀུཐིཏཱ སནྡཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཡཏཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཔོདཱ སནྡཏི, སོ དཧོ ཨཙྪོདཀོ སཱིཏོདཀོ སཱཏོདཀོ སེཏོདཀོ སུཔྤཏིཏྠོ རམཎཱིཡོ པཧཱུཏམཙྪཀཙྪཔོ, ཙཀྐམཏྟཱནི ཙ པདུམཱནི པུཔྥནྟི. ཨཔིཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཔོདཱ དྭིནྣཾ མཧཱནིརཡཱནཾ ཨནྟརིཀཱཡ ཨཱགཙྪཏི, ཏེནཱཡཾ ཏཔོདཱ ཀུཐིཏཱ སནྡཏཱི’’ཏི (པཱརཱ. ༢༣༡). ཨིམསྶ པན ཨཱརཱམསྶ ཨབྷིསམྨུཁཊྛཱནེ ཏཏོ མཧཱཨུདཀརཧདོ ཛཱཏོ, ཏསྶ ནཱམཝསེནཱཡཾ ཝིཧཱརོ ཏཔོདཱརཱམོཏི ཝུཙྩཏི.

༢༨༠. སམིདྡྷཱིཏི ཏསྶ ཀིར ཐེརསྶ ཨཏྟབྷཱཝོ སམིདྡྷོ ཨབྷིརཱུཔོ པཱསཱདིཀོ, ཏསྨཱ སམིདྡྷིཏྭེཝ སངྑཾ གཏོ. ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀོཏི མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདི པུབྦབྷཱགཔྤཊིཔཏྟིབྷཱུཏོ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱཏི མདྷུཔིཎྜིཀསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༡༩༩ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

༢༨༢. ཨིཏི མེ ཙཀྑུནྟི ཨིམསྨིཾ ཀིར སུཏྟེ བྷགཝཱ དྭཱདསཱཡཏནཝསེནེཝ མཱཏིཀཾ ཋཔེསི. ཐེརོཔི ‘‘བྷགཝཏཱ ཧེཊྛཱ དྭཱིསུ, ཨུཔརི ཙཏུཏྠེ ཙཱཏི ཨིམེསུ ཏཱིསུ སུཏྟེསུ པཉྩཀྑནྡྷཝསེན མཱཏིཀཱ ཙ ཝིབྷངྒོ ཙ ཀཏོ, ཨིདྷ པན དྭཱདསཱཡཏནཝསེནེཝ ཝིབྷཛནཏྠཾ མཱཏིཀཱ ཋཔིཏཱ’’ཏི ནཡཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཨིམཾ པན ནཡཾ ལབྷནྟེན ཐེརེན བྷཱརིཡཾ ཀཏཾ, ཨཔདེ པདཾ དསྶིཏཾ, ཨཱཀཱསེ པདཾ ཀཏཾ, ཏེན ནཾ བྷགཝཱ ཨིམམེཝ སུཏྟཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱཀཙྩཱནོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༧) ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི. ཨེཏྠ པན ཙཀྑཱུཏི ཙཀྑུཔསཱདོ. རཱུཔཱཏི ཙཏུསམུཊྛཱནིཀརཱུཔཱ. ཨིམིནཱ ནཡེན སེསཱཡཏནཱནིཔི ཝེདིཏབྦཱནི. ཝིཉྙཱཎནྟི ནིཀནྟིཝིཉྙཱཎཾ. ཏདབྷིནནྡཏཱིཏི ཏཾ ཙཀྑུཉྩེཝ རཱུཔཉྩ ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན ཨབྷིནནྡཏི. ཨནྭཱགམེཏཱིཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ཨནུགཙྪཏི.

ཨིཏི མེ མནོ ཨཧོསི ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨིཏི དྷམྨཱཏི ཨེཏྠ པན མནོཏི བྷཝངྒཙིཏྟཾ. དྷམྨཱཏི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱརམྨཎཾ.

༢༨༣. པཎིདཧཏཱིཏི པཏྠནཱཝསེན ཋཔེསི. པཎིདྷཱནཔཙྩཡཱཏི པཏྠནཱཊྛཔནཀཱརཎཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཀཙྩཱནབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ལོམསཀངྒིཡབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༨༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ལོམསཀངྒིཡབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཾ. ཏཏྠ ལོམསཀངྒིཡོཏི ཨངྒཐེརོ ཀིར ནཱམེས, ཀཱཡསྶ པན ཨཱིསཀལོམསཱཀཱརཏཱཡ ལོམསཀངྒིཡོཏི པཱཀཊོ ཛཱཏོ. ཙནྡནོ དེཝཔུཏྟོཏི ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ ཀིརེས ཙནྡནོ ནཱམ ཨུཔཱསཀོ ཨཌྜྷོ མཧདྡྷནོ ཏཱིཎི རཏནཱནི ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི པཱུཛེཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ, པུརིམནཱམེན ཙནྡནོ དེཝཔུཏྟོཏྭེཝ སངྑཾ གཏོ. པཎྜུཀམྦལསིལཱཡནྟི རཏྟཀམྦལསིལཱཡཾ. ཏསྶཱ ཀིར རཏྟཀམྦལསྶེཝ ཛཡསུམནཔུཔྥརཱསི ཝིཡ ཝཎྞོ, ཏསྨཱ ‘‘པཎྜུཀམྦལསིལཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཀདཱ པན ཏཏྠ བྷགཝཱ ཝིཧཱསཱིཏི? བོདྷིཔཏྟིཏོ སཏྟམེ སཾཝཙྪརེ སཱཝཏྠིཡཾ ཨཱསཱལ༹ྷཱིམཱསཔུཎྞམཱཡ དྭཱདསཡོཛནཱཡ པརིསཱཡ མཛ྄ཛྷེ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཀཎྜམྦམཱུལེ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨདེསནཱཡ མཧཱཛནཾ མཧཱཝིདུགྒཏོ ཨུདྡྷརིཏྭཱ བུདྡྷཱ ནཱམ ཡསྨཱ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ མནུསྶཔཐེ ན ཝསནྟི, ཏསྨཱ པསྶམཱནསྶེཝ ཏསྶ ཛནསྶ པདཝཱིཀྐམཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ པཱརིཙྪཏྟཀམཱུལེ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགཏོ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཝིཧཱསི.

ཏཏྲ བྷགཝཱཏི ཏཏྲ ཝིཧརནྟོ བྷགཝཱ ཡེབྷུཡྻེན དསཧི ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེཧི སནྣིཔཏིཏཱཧི དེཝཏཱཧི པརིཝུཏོ མཱཏརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ཀཐེནྟོ གམྦྷཱིརཾ ནིཔུཎཾ ཏིལཀྑཎཱཧཏཾ རཱུཔཱརཱུཔཔརིཙྪེདཀཐཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱནཾ དེཝཱནཾ སཾཝེགཛནནཏྠཾ ཨནྟརནྟརཱ བྷདྡེཀརཏྟསྶ ཨུདྡེསཉྩ ཝིབྷངྒཉྩ ཨབྷཱསི. ཏཏྲཱཡཾ དེཝཔུཏྟོ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ སདྡྷིཾ ཝིབྷངྒེན ཨུགྒཎྷི, དེཝཏྟསྶ པན པམཱདཱདྷིཊྛཱནཏྟཱ དིབྦེཧི ཨཱརམྨཎེཧི ནིཔྤཱིལི༹ཡམཱནོ ཨནུཔུབྦེན སུཏྟཾ སམྨུཊྛོ གཱཐཱམཏྟམེཝ དྷཱརེསི. ཏེནཱཧ ‘‘ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ བྷིཀྑུ དྷཱརེམི བྷདྡེཀརཏྟིཡོ གཱཐཱ’’ཏི.

ཨུགྒཎྷཱཧི ཏྭནྟིཨཱདཱིསུ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ནིསཱིདིཏྭཱ སུཎནྟོ ཨུགྒཎྷཱཏི ནཱམ, ཝཱཙཱཡ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟོ པརིཡཱཔུཎཱཏི ནཱམ, ཨཉྙེསཾ ཝཱཙེནྟོ དྷཱརེཏི ནཱམ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ལོམསཀངྒིཡབྷདྡེཀརཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཙཱུལ༹ཀམྨཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༨༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཙཱུལ༹ཀམྨཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ སུབྷོཏི སོ ཀིར དསྶནཱིཡོ ཨཧོསི པཱསཱདིཀོ, ཏེནསྶ ཨངྒསུབྷཏཱཡ སུབྷོཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. མཱཎཝོཏི པན ཏཾ ཏརུཎཀཱལེ ཝོཧརིཾསུ, སོ མཧལླཀཀཱལེཔི ཏེནེཝ ཝོཧཱརེན ཝོཧརིཡཏི. ཏོདེཡྻཔུཏྟོཏི ཏོདེཡྻསྶ ནཱམ པསེནདིརཉྙོ པུརོཧིཏབྲཱཧྨཎསྶ པུཏྟོ. སོ ཀིར སཱཝཏྠིཡཱ ཨཝིདཱུརེ ཏུདིགཱམོ ནཱམ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨདྷིཔཏིཏྟཱ ཏོདེཡྻོཏི སངྑཾ གཏོ. མཧཱདྷནོ པན ཧོཏི སཏྟཱསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝོ པརམམཙྪརཱི, ‘‘དདཏོ བྷོགཱནཾ ཨཔརིཀྑཡོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཀསྶཙི ཀིཉྩི ན དེཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨཉྫནཱནཾ ཁཡཾ དིསྭཱ, ཝམྨིཀཱནཉྩ སཉྩཡཾ;

མདྷཱུནཉྩ སམཱཧཱརཾ, པཎྜིཏོ གྷརམཱཝསེ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཨདཱནམེཝ སིཀྑཱཔེསི. དྷུརཝིཧཱརེ ཝསཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཡཱགུཨུལུ༹ངྒམཏྟཾ ཝཱ བྷཏྟཀཊཙྪུམཏྟཾ ཝཱ ཨདཏྭཱ དྷནལོབྷེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ གྷརེ སུནཁོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ. སུབྷོ ཏཾ སུནཁཾ ཨཏིཝིཡ པིཡཱཡཏི, ཨཏྟནོ བྷུཉྫནཀབྷཏྟཾཡེཝ བྷོཛེཏི, ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝརསཡནེ སཡཱཔེཏི. ཨཐ བྷགཝཱ ཨེཀདིཝསཾ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཏཾ སུནཁཾ དིསྭཱ – ‘‘ཏོདེཡྻབྲཱཧྨཎོ དྷནལོབྷེན ཨཏྟནོཝ གྷརེ སུནཁོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, ཨཛྫ མཡི སུབྷསྶ གྷརཾ གཏེ མཾ དིསྭཱ སུནཁོ བྷུཀྐཱརཾ ཀརིསྶཏི, ཨཐསྶཱཧཾ ཨེཀཾ ཝཙནཾ ཝཀྑཱམི, སོ ‘ཛཱནཱཏི མཾ སམཎོ གོཏམོ’ཏི གནྟྭཱ ཨུདྡྷནཊྛཱནེ ནིཔཛྫིསྶཏི. ཏཏོནིདཱནཾ སུབྷསྶ མཡཱ སདྡྷིཾ ཨེཀོ ཀཐཱསལླཱཔོ བྷཝིསྶཏི, སོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སརཎེསུ པཏིཊྛཧིསྶཏི, སུནཁོ པན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟིསྶཏཱི’’ཏི ཨིམཾ མཱཎཝསྶ སརཎེསུ པཏིཊྛཱནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ བྷགཝཱ ཏཾ དིཝསཾ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཀོཝ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཀྑནྟེ མཱཎཝེ ཏཾ གྷརཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི.

སུནཁོ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ བྷུཀྐཱརཾ ཀརོནྟོ བྷགཝཏོ སམཱིཔཾ གཏོ. ཏཏོ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏོདེཡྻ ཏྭཾ པུབྦེཔི མཾ བྷོ བྷོཏི པརིབྷཝིཏྭཱ སུནཁོ ཛཱཏོ, ཨིདཱནིཔི བྷུཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཝཱིཙིཾ གམིསྶསཱི’’ཏི. སུནཁོ ཏཾ སུཏྭཱ – ‘‘ཛཱནཱཏི མཾ སམཎོ གོཏམོ’’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧུཏྭཱ གཱིཝཾ ཨོནཱམེཏྭཱ ཨུདྡྷནནྟརེ ཚཱརིཀཱཡཾ ནིཔནྣོ. མནུསྶཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཡནེ སཡཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. སུབྷོ ཨཱགནྟྭཱ – ‘‘ཀེནཱཡཾ སུནཁོ སཡནཱ ཨོརོཔིཏོ’’ཏི ཨཱཧ. མནུསྶཱ ན ཀེནཙཱིཏི ཝཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསུཾ. མཱཎཝོ སུཏྭཱ – ‘‘མམ པིཏཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ, ཏོདེཡྻོ ནཱམ སུནཁོ ནཏྠི. སམཎོ པན གོཏམོ པིཏརཾ སུནཁཾ ཀརོཏི, ཡཾཀིཉྩི ཨེས མུཁཱརུལ༹ྷཾ བྷཱསཏཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ མུསཱཝཱདེན ནིགྒཧེཏུཀཱམོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ པུཙྪི.

བྷགཝཱཔི ཏསྶ ཏཐེཝ ཝཏྭཱ ཨཝིསཾཝཱདནཏྠཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཏྠི པན ཏེ མཱཎཝ པིཏརཱ ཨནཀྑཱཏཾ དྷན’’ནྟི. ཨཏྠི, བྷོ གོཏམ, སཏསཧསྶགྒྷནིཀཱ སུཝཎྞམཱལཱ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཱ སུཝཎྞཔཱདུཀཱ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཱ སུཝཎྞཔཱཏི སཏསཧསྶཉྩ ཀཧཱཔཎནྟི. གཙྪ ཏཾ སུནཁཾ ཨཔྤོདཀཔཱཡཱསཾ བྷོཛཱཔེཏྭཱ སཡནེ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཱིསཀཾ ནིདྡཾ ཨོཀྐནྟཀཱལེ པུཙྪ, སབྦཾ ཏེ ཨཱཙིཀྑིསྶཏི. ཨཐ ནཾ ཛཱནེཡྻཱསི ‘‘པིཏཱ མེ ཨེསོ’’ཏི. མཱཎཝོ – ‘‘སཙེ སཙྩཾ བྷཝིསྶཏི, དྷནཾ ལཙྪཱམི, ནོ ཙེ, སམཎཾ གོཏམཾ མུསཱཝཱདེན ནིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི དྭཱིཧིཔི ཀཱརཎེཧི ཏུཊྛོ གནྟྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སུནཁོ – ‘‘ཉཱཏོམྷི ཨིམིནཱ’’ཏི རོདིཏྭཱ ཧུཾ ཧུནྟི ཀརོནྟོ དྷནནིདྷཱནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པཱདེན པཐཝིཾ ཁཎིཏྭཱ སཉྙཾ ཨདཱསི, མཱཎཝོ དྷནཾ གཧེཏྭཱ – ‘‘བྷཝཔཊིཙྪནྣཾ ནཱམ ཨེཝཾ སུཁུམཾ པཊིསནྡྷིཨནྟརཾ པཱཀཊཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ, ཨདྡྷཱ ཨེས སབྦཉྙཱུ’’ཏི བྷགཝཏི པསནྣཙིཏྟོ ཙུདྡས པཉྷེ ཨབྷིསངྑརི. ཨངྒཝིཛྫཱཔཱཋཀོ ཀིརེས, ཏེནསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིདཾ དྷམྨཔཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ སམཎཾ གོཏམཾ པཉྷེ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི དུཏིཡགམནེན ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི, ཏེན པུཊྛཔཉྷེ པན བྷགཝཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཝིསྶཛྫེནྟོ ཀམྨསྶཀཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཀམྨཾ ཨེཏེསཾ སཀཾ ཨཏྟནོ བྷཎྜཀནྟི ཀམྨསྶཀཱ. ཀམྨསྶ དཱཡཱདཱཏི ཀམྨདཱཡཱདཱ, ཀམྨཾ ཨེཏེསཾ དཱཡཛྫཾ བྷཎྜཀནྟི ཨཏྠོ. ཀམྨཾ ཨེཏེསཾ ཡོནི ཀཱརཎནྟི ཀམྨཡོནཱི. ཀམྨཾ ཨེཏེསཾ བནྡྷཱུཏི ཀམྨབནྡྷཱུ, ཀམྨཉཱཏཀཱཏི ཨཏྠོ. ཀམྨཾ ཨེཏེསཾ པཊིསརཎཾ པཏིཊྛཱཏི ཀམྨཔཊིསརཎཱ. ཡདིདཾ ཧཱིནཔྤཎཱིཏཏཱཡཱཏི ཡཾ ཨིདཾ ‘‘ཏྭཾ ཧཱིནོ བྷཝ, ཏྭཾ པཎཱིཏོ, ཏྭཾ ཨཔྤཱཡུཀོ, ཏྭཾ དཱིགྷཱཡུཀོ…པེ… ཏྭཾ དུཔྤཉྙོ བྷཝ, ཏྭཾ པཉྙཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཧཱིནཔྤཎཱིཏཏཱཡ ཝིབྷཛནཾ, ཏཾ ན ཨཉྙོ ཀོཙི ཀརོཏི, ཀམྨམེཝ ཨེཝཾ སཏྟེ ཝིབྷཛཏཱིཏི ཨཏྠོ. ན མཱཎཝོ ཀཐིཏསྶ ཨཏྠཾ སཉྫཱནཱསི, གྷནདུསྶཔཊྚེནསྶ མུཁཾ བནྡྷིཏྭཱ མདྷུརཾ པུརཏོ ཋཔིཏཾ ཝིཡ ཨཧོསི. མཱནནིསྶིཏོ ཀིརེས པཎྜིཏམཱནཱི, ཨཏྟནཱ སམཾ ན པསྶཏི. ཨཐསྶ ‘‘ཀིཾ སམཎོ གོཏམོ ཀཐེཏི, ཡམཧཾ ཛཱནཱམི, ཏདེཝ ཀཐེཏཱིཏི ཨཡཾ མཱནོ མཱ ཨཧོསཱི’’ཏི མཱནབྷཉྫནཏྠཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨཱདིཏོཝ དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསྶཱམི, ཏཏོ ‘ནཱཧཾ བྷོ གོཏམ ཛཱནཱམི, ཝིཏྠཱརེན མེ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཀཐེཐཱ’ཏི མཾ ཡཱཙིསྶཏི, ཨཐསྶཱཧཾ ཡཱཙིཏཀཱལེ ཀཐེསྶཱམི, ཨེཝཉྩསྶ སཱཏྠཀཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དུཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསི.

ཨིདཱནི སོ ཨཏྟནོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷབྷཱཝཾ པཀཱསེནྟོ ན ཁོ ཨཧནྟིཨཱདིམཱཧ.

༢༩༠. སམཏྟེནཱཏི པརིཔུཎྞེན. སམཱདིནྣེནཱཏི གཧིཏེན པརཱམཊྛེན. ཨཔྤཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀཱ ཨེསཱ, མཱཎཝ, པཊིཔདཱ ཡདིདཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱིཏི ཡཾ ཨིདཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཀམྨཾ, ཨེསཱ ཨཔྤཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀཱ པཊིཔདཱཏི.

ཀཐཾ པནེསཱ ཨཔྤཱཡུཀཏཾ ཀརོཏི? ཙཏྟཱརི ཧི ཀམྨཱནི ཨུཔཔཱིལ༹ཀཾ ཨུཔཙྪེདཀཾ ཛནཀཾ ཨུཔཏྠམྦྷཀནྟི. བལཝཀམྨེན ཧི ནིབྦཏྟཾ པཝཏྟེ ཨུཔཔཱིལ༹ཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝདཏི ནཱམ – ‘‘སཙཱཧཾ པཋམཏརཾ ཛཱནེཡྻཾ, ན ཏེ ཨིདྷ ནིབྦཏྟིཏུཾ དདེཡྻཾ, ཙཏཱུསུཡེཝ ཏཾ ཨཔཱཡེསུ ནིབྦཏྟཱཔེཡྻཾ. ཧོཏུ, ཏྭཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནིབྦཏྟ, ཨཧཾ ཨུཔཔཱིལ༹ཀཀམྨཾ ནཱམ ཏཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ ནིརོཛཾ ནིཡཱུསཾ ཀསཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཾ ཏཱདིསཾ ཀརོཏི. ཀིཾ ཀརོཏི? པརིསྶཡཾ ཨུཔནེཏི, བྷོགེ ཝིནཱསེཏི.

ཏཏྠ དཱརཀསྶ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཱཏུ ཨསྶཱདོ ཝཱ སུཁཾ ཝཱ ན ཧོཏི, མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པཱིལཱ༹ཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ པརིསྶཡཾ ཨུཔནེཏི. དཱརཀསྶ པན མཱཏུཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གེཧེ བྷོགཱ ཨུདཀཾ པཏྭཱ ལོཎཾ ཝིཡ རཱཛཱདཱིནཾ ཝསེན ནསྶནྟི, ཀུམྦྷདོཧནདྷེནུཡོ ཁཱིརཾ ན དེནྟི, སཱུརཏཱ གོཎཱ ཙཎྜཱ ཧོནྟི, ཀཱཎཱ ཧོནྟི, ཁུཛྫཱ ཧོནྟི, གོམཎྜལེ རོགོ པཏཏི, དཱསཱདཡོ ཝཙནཾ ན ཀརོནྟི, ཝཱཔིཏཾ སསྶཾ ན ཛཱཡཏི, གེཧགཏཾ གེཧེ, ཨརཉྙགཏཾ ཨརཉྙེ ནསྶཏི, ཨནུཔུབྦེན གྷཱསཙྪཱདནམཏྟཾ དུལླབྷཾ ཧོཏི, གབྦྷཔརིཧཱརོ ན ཧོཏི, ཝིཛཱཏཀཱལེ མཱཏུཐཉྙཾ ཚིཛྫཏི, དཱརཀོ པརིཧཱརཾ ཨལབྷནྟོ པཱིལི༹ཏོ ནིརོཛོ ནིཡཱུསོ ཀསཊོ ཧོཏི, ཨིདཾ ཨུཔཔཱིལ༹ཀཀམྨཾ ནཱམ.

དཱིགྷཱཡུཀཀམྨེན པན ནིབྦཏྟསྶ ཨུཔཙྪེདཀཀམྨཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཡུཾ ཚིནྡཏི. ཡཐཱ ཧི པུརིསོ ཨཊྛུསབྷགམནཾ ཀཏྭཱ སརཾ ཁིཔེཡྻ ཏམཉྙོ དྷནུཏོ ཝིམུཏྟམཏྟཾ མུགྒརེན པཧརིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཱཏེཡྻ, ཨེཝཾ དཱིགྷཱཡུཀཀམྨེན ནིབྦཏྟསྶ ཨུཔཙྪེདཀཀམྨཾ ཨཱཡུཾ ཚིནྡཏི. ཀིཾ ཀརོཏི? ཙོརཱནཾ ཨཊཝིཾ པཝེསེཏི, ཝཱལ༹མཙྪོདཀཾ ཨོཏཱརེཏི, ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པན སཔརིསྶཡཊྛཱནཾ ཨུཔནེཏི, ཨིདཾ ཨུཔཙྪེདཀཀམྨཾ ནཱམ, ‘‘ཨུཔགྷཱཏཀ’’ནྟིཔི ཨེཏསྶེཝ ནཱམཾ.

པཊིསནྡྷིནིབྦཏྟཀཾ པན ཀམྨཾ ཛནཀཀམྨཾ ནཱམ. ཨཔྤབྷོགཀུལཱདཱིསུ ནིབྦཏྟསྶ བྷོགསམྤདཱདིཀརཎེན ཨུཔཏྠམྦྷཀཀམྨཾ ཨུཔཏྠམྦྷཀཀམྨཾ ནཱམ.

ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ པུརིམཱནི དྭེ ཨཀུསལཱནེཝ, ཛནཀཾ ཀུསལམྤི ཨཀུསལམྤི, ཨུཔཏྠམྦྷཀཾ ཀུསལམེཝ. ཏཏྠ པཱཎཱཏིཔཱཏཀམྨཾ ཨུཔཙྪེདཀཀམྨེན ཨཔྤཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀཾ ཧོཏི. པཱཎཱཏིཔཱཏིནཱ ཝཱ ཀཏཾ ཀུསལཀམྨཾ ཨུལཱ༹རཾ ན ཧོཏི, དཱིགྷཱཡུཀཔཊིསནྡྷིཾ ཛནེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨེཝཾ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཨཔྤཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏི. པཊིསནྡྷིམེཝ ཝཱ ནིཡཱམེཏྭཱ ཨཔྤཱཡུཀཾ ཀརོཏི, སནྣིཊྛཱནཙེཏནཱཡ ཝཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི, པུབྦཱཔརཙེཏནཱཧི ཝུཏྟནཡེན ཨཔྤཱཡུཀོ ཧོཏི.

དཱིགྷཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀཱ ཨེསཱ མཱཎཝ པཊིཔདཱཏི ཨེཏྠ པརིཏྟཀམྨེནཔི ནིབྦཏྟཾ པཝཏྟེ ཨེཏཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏིཀམྨཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྠཏོ ཨེཝཾ ཝདཏི ནཱམ – ‘‘སཙཱཧཾ པཋམཏརཾ ཛཱནེཡྻཾ, ན ཏེ ཨིདྷ ནིབྦཏྟིཏུཾ དདེཡྻཾ, དེཝལོཀེཡེཝ ཏཾ ནིབྦཏྟཱཔེཡྻཾ. ཧོཏུ, ཏྭཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནིབྦཏྟི, ཨཧཾ ཨུཔཏྠམྦྷཀཀམྨཾ ནཱམ ཐམྦྷཾ ཏེ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔཏྠམྦྷཾ ཀརོཏི. ཀིཾ ཀརོཏི? པརིསྶཡཾ ནཱསེཏི, བྷོགེ ཨུཔྤཱདེཏི.

ཏཏྠ དཱརཀསྶ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སུཁམེཝ སཱཏམེཝ ཧོཏི. ཡེཔི པཀཏིཡཱ མནུསྶཱམནུསྶཔརིསྶཡཱ ཧོནྟི, ཏེ སབྦེ ཨཔགཙྪནྟི. ཨེཝཾ པརིསྶཡཾ ནཱསེཏི. དཱརཀསྶ པན མཱཏུཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གེཧེ བྷོགཱནཾ པམཱཎཾ ན ཧོཏི, ནིདྷིཀུམྦྷིཡོ པུརཏོཔི པཙྪཏོཔི གེཧཾ པཝཊྚམཱནཱ པཝིསནྟི. མཱཏཱཔིཏརོ པརེཧི ཋཔིཏདྷནསྶཱཔི སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪནྟི. དྷེནུཡོ བཧུཁཱིརཱ ཧོནྟི, གོཎཱ སུཁསཱིལཱ ཧོནྟི, ཝཔྤཊྛཱནེ སསྶཱནི སམྤཛྫནྟི. ཝཌྜྷིཡཱ ཝཱ སམྤཡུཏྟཾ, ཏཱཝཀཱལིཀཾ ཝཱ དིནྣཾ དྷནཾ ཨཙོདིཏཱ སཡམེཝ ཨཱཧརིཏྭཱ དེནྟི, དཱསཱདཡོ སུཝཙཱ ཧོནྟི, ཀམྨནྟཱ ན པརིཧཱཡནྟི. དཱརཀོ གབྦྷཏོ པཊྛཱཡ པརིཧཱརཾ ལབྷཏི, ཀོམཱརིཀཝེཛྫཱ སནྣིཧིཏཱཝ ཧོནྟི. གཧཔཏིཀུལེ ཛཱཏོ སེཊྛིཊྛཱནཾ, ཨམཙྩཀུལཱདཱིསུ ཛཱཏོ སེནཱཔཏིཊྛཱནཱདཱིནི ལབྷཏི. ཨེཝཾ བྷོགེ ཨུཔྤཱདེཏི. སོ ཨཔརིསྶཡོ སབྷོགོ ཙིརཾ ཛཱིཝཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏཀམྨཾ དཱིགྷཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀཾ ཧོཏི.

ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏིནཱ ཝཱ ཀཏཾ ཨཉྙམྤི ཀུསལཾ ཨུལཱ༹རཾ ཧོཏི, དཱིགྷཱཡུཀཔཊིསནྡྷིཾ ཛནེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨེཝམྤི དཱིགྷཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀཾ ཧོཏི. པཊིསནྡྷིམེཝ ཝཱ ནིཡཱམེཏྭཱ དཱིགྷཱཡུཀཾ ཀརོཏི. སནྣིཊྛཱནཙེཏནཱཡ ཝཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཏི, པུབྦཱཔརཙེཏནཱཧི ཝུཏྟནཡེན དཱིགྷཱཡུཀོ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔཉྷཝིསྶཛྫནེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཝིཧེཋནཀམྨཱདཱིནིཔི ཧི པཝཏྟེ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྠཏོ ཏཐེཝ ཝདམཱནཱནི ཝིཡ ཨུཔཔཱིལ༹ནེན ནིབྦྷོགཏཾ ཨཱཔཱདེཏྭཱ པཊིཛགྒནཾ ཨལབྷནྟསྶ རོགུཔྤཱདནཱདཱིཧི ཝཱ, ཝིཧེཋཀཱདཱིཧི ཀཏསྶ ཀུསལསྶ ཨནུལཱ༹རཏཱཡ ཝཱ, ཨཱདིཏོཝ པཊིསནྡྷིནིཡཱམནེན ཝཱ, ཝུཏྟནཡེནེཝ པུབྦཱཔརཙེཏནཱཝསེན ཝཱ བཧྭཱབཱདྷཏཱདཱིནི ཀརོནྟི, ཨཔཱཎཱཏིཔཱཏོ ཝིཡ ཙ ཨཝིཧེཋནཱདཱིནིཔི ཨཔྤཱབཱདྷཏཱདཱིནཱིཏི.

༢༩༣. ཨེཏྠ པན ཨིསྶཱམནཀོཏི ཨིསྶཱསམྤཡུཏྟཙིཏྟོ. ཨུཔདུསྶཏཱིཏི ཨིསྶཱཝསེནེཝ ཨུཔཀྐོསནྟོ དུསྶཏི. ཨིསྶཾ བནྡྷཏཱིཏི ཡཝཀལཱཔཾ བནྡྷནྟོ ཝིཡ ཡཐཱ ན ནསྶཏི ཨེཝཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝིཡ ཋཔེཏི. ཨཔྤེསཀྑོཏི ཨཔྤཔརིཝཱརོ, རཏྟིཾ ཁིཏྟོ ཝིཡ སརོ ན པཉྙཱཡཏི, ཨུཙྪིཊྛཧཏྠོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུདཀདཱཡཀམྤི ན ལབྷཏི.

༢༩༤. ན དཱཏཱ ཧོཏཱིཏི མཙྪརིཡཝསེན ན དཱཏཱ ཧོཏི. ཏེན ཀམྨེནཱཏི ཏེན མཙྪརིཡཀམྨེན.

༢༩༥. ཨབྷིཝཱདེཏབྦནྟི ཨབྷིཝཱདནཱརཧཾ བུདྡྷཾ ཝཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཝཱ ཨརིཡསཱཝཀཾ ཝཱ. པཙྩུཊྛཱཏབྦཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམསྨིཾ པན པཉྷཝིསྶཛྫནེ ཨུཔཔཱིལ༹ཀཨུཔཏྠམྦྷཀཀམྨཱནི ན གཧེཏབྦཱནི. ན ཧི པཝཏྟེ ནཱིཙཀུལིནཾ ཝཱ ཨུཙྩཱཀུལིནཾ ཝཱ སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, པཊིསནྡྷིམེཝ པན ནིཡཱམེཏྭཱ ནཱིཙཀུལིཡཾ ཀམྨཾ ནཱིཙཀུལེ ནིབྦཏྟེཏི, ཨུཙྩཱཀུལིཡཾ ཀམྨཾ ཨུཙྩཱཀུལེ.

༢༩༦. ན པརིཔུཙྪིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨཔརིཔུཙྪནེན ནིརཡེ ན ནིབྦཏྟཏི. ཨཔརིཔུཙྪཀོ པན ‘‘ཨིདཾ ཀཱཏབྦཾ, ཨིདཾ ན ཀཱཏབྦ’’ནྟི ན ཛཱནཱཏི, ཨཛཱནནྟོ ཀཱཏབྦཾ ན ཀརོཏི, ཨཀཱཏབྦཾ ཀརོཏི. ཏེན ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི, ཨིཏརོ སགྒེ. ཨིཏི ཁོ, མཱཎཝ…པེ… ཡདིདཾ ཧཱིནཔྤཎཱིཏཏཱཡཱཏི སཏྠཱ དེསནཾ ཡཐཱནུསནྡྷིཾ པཱཔེསི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཙཱུལ༹ཀམྨཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སུབྷསུཏྟནྟིཔི ཝུཙྩཏི.

༦. མཧཱཀམྨཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༩༨. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱཀམྨཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ མོགྷནྟི ཏུཙྪཾ ཨཕལཾ. སཙྩནྟི ཏཐཾ བྷཱུཏཾ. ཨིདཉྩ ཨེཏེན ན སམྨུཁཱ སུཏཾ, ཨུཔཱལིསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༥༦) པན – ‘‘མནོཀམྨཾ མཧཱསཱཝཛྫཏརཾ པཉྙཔེམི པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ, ནོ ཏཐཱ ཀཱཡཀམྨཾ ནོ ཏཐཱ ཝཙཱིཀམྨ’’ནྟི བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཾ ཨཏྠི, སཱ ཀཐཱ ཏིཏྠིཡཱནཾ ཨནྟརེ པཱཀཊཱ ཛཱཏཱ, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨེས ཝདཏི. ཨཏྠི ཙ སཱ སམཱཔཏྟཱིཏི ཨིདཾ – ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ, བྷོ, ཨབྷིསཉྙཱནིརོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི པོཊྛཔཱདསུཏྟེ (དཱི. ནི. ༡.༤༠༦ ཨཱདཡོ) ཨུཔྤནྣཾ ཨབྷིསཉྙཱནིརོདྷཀཐཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ན ཀིཉྩི ཝེདིཡཏཱིཏི ཨེཀཝེདནམྤི ན ཝེདིཡཏི. ཨཏྠི ཙ ཁོཏི ཐེརོ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ཨནུཛཱནཱཏི. པརིརཀྑིཏབྦནྟི གརཧཏོ མོཙནེན རཀྑིཏབྦཾ. སཉྩེཏནཱ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི སཉྩེཏནིཀཾ, སཱབྷིསནྡྷིཀཾ སཉྩེཏནིཀཀམྨཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. དུཀྑཾ སོཏི ཐེརོ ‘‘ཨཀུསལམེཝ སནྡྷཱཡ པརིབྦཱཛཀོ པུཙྪཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཨེཝཾ ཝདཏི.

དསྶནམྤི ཁོ ཨཧནྟི བྷགཝཱ ཙཏུརངྒེཔི ཨནྡྷཀཱརེ སམནྟཱ ཡོཛནཊྛཱནེ ཏིལམཏྟམྤི སངྑཱརཾ མཾསཙཀྑུནཱཝ པསྶཏི, ཨཡཉྩ པརིབྦཱཛཀོ ན དཱུརེ གཱཝུཏམཏྟབྦྷནྟརེ ཝསཏི, ཀསྨཱ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧཱཏི? སམཱགམདསྶནཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ.

༢༩༩. ཨུདཱཡཱིཏི ལཱལུདཱཡཱི. ཏཾ དུཀྑསྨིནྟི སབྦཾ ཏཾ དུཀྑམེཝ. ཨིཏི ཨིམཾ ཝཊྚདུཀྑཾ ཀིལེསདུཀྑཾ སངྑཱརདུཀྑཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སཙེ བྷཱསིཏཾ བྷཝེཡྻ བྷགཝཱ’’ཏི པུཙྪཏི.

༣༠༠. ཨུམྨངྒནྟི པཉྷཱཨུམྨངྒཾ. ཨུམྨུཛྫམཱནོཏི སཱིསཾ ནཱིཧརམཱནོ. ཨཡོནིསོ ཨུམྨུཛྫིསྶཏཱིཏི ཨནུཔཱཡེན སཱིསཾ ནཱིཧརིསྶཏི. ཨིདཉྩ པན བྷགཝཱ ཛཱནནྟོ ནེཝ དིབྦཙཀྑུནཱ ན ཙེཏོཔརིཡཉཱཎེན ན སབྦཉྙུཏཉཱཎེན ཛཱནི, ཨདྷིཔྤཱཡེནེཝ པན ཨཉྙཱསི. ཀཐེནྟསྶ ཧི ཨདྷིཔྤཱཡོ ནཱམ སུཝིཛཱནོ ཧོཏི, ཀཐེཏུཀཱམོ གཱིཝཾ པགྒཎྷཱཏི, ཧནུཀཾ ཙཱལེཏི, མུཁམསྶ ཕནྡཏི, སནྣིསཱིདིཏུཾ ན སཀྐོཏི. བྷགཝཱ ཏསྶ ཏཾ ཨཱཀཱརཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨུདཱཡཱི སནྣིསཱིདིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཡཾ ཨབྷཱུཏཾ, ཏདེཝ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེཏྭཱཝ ཨཉྙཱསི. ཨཱདིཾ ཡེཝཱཏིཨཱདིམྷིཡེཝ. ཏིསྶོ ཝེདནཱཏི ‘‘ཀིཾ སོ ཝེདིཡཏཱི’’ཏི? པུཙྪནྟེན ‘‘ཏིསྶོ ཝེདནཱ པུཙྪཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱཝ ཏིསྶོ ཝེདནཱ པུཙྪིཏཱ. སུཁཝེདནིཡནྟི སུཁཝེདནཱཡ པཙྩཡབྷཱུཏཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཏོ སོམནསྶསཧགཏཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཙཏསྶོ ཙེཏནཱ, ཧེཊྛཱ ཏིཀཛ྄ཛྷཱནཙེཏནཱཏི ཨེཝཾ པཊིསནྡྷིཔཝཏྟེསུ སུཁཝེདནཱཡ ཛནནཏོ སུཁཝེདནིཡཾ ཀམྨཾ ནཱམ. ཀཱམཱཝཙརཉྩེཏྠ པཊིསནྡྷིཡཾཡེཝ ཨེཀནྟེན སུཁཾ ཛནེཏི, པཝཏྟེ ཨིཊྛམཛ྄ཛྷཏྟཱརམྨཎེ ཨདུཀྑམསུཁམྤི.

ཨཀུསལཙེཏནཱ པཊིསནྡྷིཔཝཏྟེསུ དུཀྑསྶེཝ ཛནནཏོ དུཀྑཝེདནིཡཾ ཀམྨཾ ནཱམ. ཀཱཡདྭཱརེ པཝཏྟེཡེཝ ཙེཏཾ ཨེཀནྟེན དུཀྑཾ ཛནེཏི, ཨཉྙཏྠ ཨདུཀྑམསུཁམྤི, སཱ པན ཝེདནཱ ཨནིཊྛཱནིཊྛམཛ྄ཛྷཏྟེསུཡེཝ ཨཱརམྨཎེསུ ཨུཔྤཛྫནཏོ དུཀྑཱཏྭེཝ སངྑཾ གཏཱ.

ཀཱམཱཝཙརཀུསལཏོ པན ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ ཙཏསྶོ ཙེཏནཱ, རཱུཔཱཝཙརཀུསལཏོ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙེཏནཱཏི ཨེཝཾ པཊིསནྡྷིཔཝཏྟེསུ ཏཏིཡཝེདནཱཡ ཛནནཏོ ཨདུཀྑམསུཁཝེདནིཡཾ ཀམྨཾ ནཱམ. ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཱཝཙརཾ པཊིསནྡྷིཡཾཡེཝ ཨེཀནྟེན ཨདུཀྑམསུཁཾ ཛནེཏི, པཝཏྟེ ཨིཊྛཱརམྨཎེ སུཁམྤི. ཨཔིཙ སུཁཝེདནིཡཀམྨཾ པཊིསནྡྷིཔཝཏྟིཝསེན ཝཊྚཏི, ཏཐཱ ཨདུཀྑམསུཁཝེདནིཡཾ, དུཀྑཝེདནིཡཾ པཝཏྟིཝསེནེཝ ཝཊྚཏི. ཨེཏསྶ པན ཝསེན སབྦཾ པཝཏྟིཝསེནེཝ ཝཊྚཏི.

ཨེཏསྶ བྷགཝཱཏི ཐེརོ ཏཐཱགཏེན མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཀཐནཏྠཾ ཨཱལཡོ དསྶིཏོ, ཏཐཱགཏཾ ཡཱཙིཏྭཱ མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཉཱཎཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨནུསནྡྷིཀུསལཏཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཏཏྠ མཧཱཀམྨཝིབྷངྒནྟི མཧཱཀམྨཝིབྷཛནཾ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ…པེ… ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ…པེ… ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ཨིདཾ ན མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཉཱཎབྷཱཛནཾ, མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཉཱཎབྷཱཛནཏྠཱཡ པན མཱཏིཀཱཊྛཔནཾ.

༣༠༡. ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱཏི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨིདཉྷི བྷགཝཱ – ‘‘དིབྦཙཀྑུཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨིདཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨིམཾ པཙྩཡཾ ལབྷིཏྭཱ ཨིདཾ དསྶནཾ གཎྷནྟཱི’’ཏི པཀཱསནཏྠཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཱཏཔྤནྟིཨཱདཱིནི པཉྩཔི ཝཱིརིཡསྶེཝ ནཱམཱནི. ཙེཏོསམཱདྷིནྟི དིབྦཙཀྑུསམཱདྷིཾ. པསྶཏཱིཏི ‘‘སོ སཏྟོ ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ པསྶཏི. ཡེ ཨཉྙཐཱཏི ཡེ ‘‘དསནྣཾ ཀུསལཱནཾ ཀམྨཔཐཱནཾ པཱུརིཏཏྟཱ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི ཛཱནནྟི, མིཙྪཱ ཏེསཾ ཉཱཎནྟི ཝདཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཝིདིཏནྟི པཱཀཊཾ. ཐཱམསཱཏི དིཊྛིཐཱམེན. པརཱམཱསཱཏི དིཊྛིཔརཱམཱསེན. ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརཏཱིཏི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཨཱདིཡིཏྭཱ ཝོཧརཏི.

༣༠༢. ཏཏྲཱནནྡཱཏི ཨིདམྤི ན མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཉཱཎསྶ བྷཱཛནཾ, ཨཐ ཁྭཱསྶ མཱཏིཀཱཊྛཔནམེཝ. ཨེཏྠ པན ཨེཏེསཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཝཙནེ ཨེཏྟཀཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཨེཏྟཀཱ ཨནནུཉྙཱཏཱཏི ཨིདཾ དསྶིཏཾ. ཏཏྠ ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཙཏཱུསུ སམཎབྲཱཧྨཎེསུ. ཨིདམསྶཱཏི ཨིདཾ ཝཙནཾ ཨསྶ. ཨཉྙཐཱཏི ཨཉྙེནཱཀཱརེན. ཨིཏི ཨིམེསཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཝཱདེ དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཏཱིསུ ཨནནུཉྙཱཏཱཏི ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨནུཉྙཱ ནཱནུཉྙཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༣༠༣. ཨེཝཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཝཙནེ ཨནུཉྙཱ ཙ ཨནནུཉྙཱ ཙ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཉཱཎཾ ཝིབྷཛནྟོ ཏཏྲཱནནྡ, ཡྭཱཡཾ པུགྒལོཏིཨཱདིམཱཧ.

པུབྦེ ཝཱསྶ ཏཾ ཀཏཾ ཧོཏཱིཏི ཡཾ ཨིམིནཱ དིབྦཙཀྑུཀེན ཀམྨཾ ཀརོནྟོ དིཊྛོ, ཏཏོ པུབྦེ ཀཏཾ. པུབྦེ ཀཏེནཔི ཧི ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི, པཙྪཱ ཀཏེནཔི ནིབྦཏྟཏི, མརཎཀཱལེ ཝཱ པན – ‘‘ཁནྡོ སེཊྛོ སིཝོ སེཊྛོ, པིཏཱམཧོ སེཊྛོ, ཨིསྶརཱདཱིཧི ཝཱ ལོཀོ ཝིསཊྛོ’’ཏིཨཱདིནཱ མིཙྪཱདསྶནེནཔི ནིབྦཏྟཏེཝ. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཡཾ ཏཏྠ དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཾ ཧོཏི, ཏསྶ དིཊྛེཝ དྷམྨེ, ཡཾ ཨུཔཔཛྫཝེདནཱིཡཾ, ཏསྶ ཨུཔཔཛྫིཏྭཱ, ཡཾ ཨཔརཱཔརིཡཝེདནཱིཡཾ, ཏསྶ ཨཔརསྨིཾ པརིཡཱཡེ ཝིཔཱཀཾ པཊིསཾཝེདེཏི.

ཨིཏི ཨཡཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨེཀཾ ཀམྨརཱསིཾ ཨེཀཉྩ ཝིཔཱཀརཱསིཾ ཨདྡས, སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨིམིནཱ ཨདིཊྛེ ཏཡོ ཀམྨརཱསཱི, དྭེ ཙ ཝིཔཱཀརཱསཱི ཨདྡས. ཨིམིནཱ པན དིཊྛེ ཨདིཊྛེ ཙ ཙཏྟཱརོ ཀམྨརཱསཱི ཏཡོ ཙ ཝིཔཱཀརཱསཱི ཨདྡས. ཨིམཱནི སཏྟ ཋཱནཱནི ཛཱནནཉཱཎཾ ཏཐཱགཏསྶ མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཉཱཎཾ ནཱམ. དུཏིཡཝཱརེ དིབྦཙཀྑུཀེན ཀིཉྩི ན དིཊྛཾ, ཏཐཱགཏེན པན ཏཡོ ཀམྨརཱསཱི, དྭེ ཙ ཝིཔཱཀརཱསཱི དིཊྛཱཏི. ཨིམཱནིཔི པཉྩ པཙྩཏྟཊྛཱནཱནི ཛཱནནཉཱཎཾ ཏཐཱགཏསྶ མཧཱཀམྨཝིབྷངྒཉཱཎཾ ནཱམ. སེསཝཱརདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨབྷབྦནྟི བྷཱུཏཝིརཧིཏཾ ཨཀུསལཾ. ཨབྷབྦཱབྷཱསནྟི ཨབྷབྦཾ ཨཱབྷཱསཏི ཨབྷིབྷཝཏི པཊིབཱཧཏཱིཏི ཨཏྠོ. བཧུཀསྨིཉྷི ཨཀུསལཀམྨེ ཨཱཡཱུཧིཏེ བལཝཀམྨཾ དུབྦལཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཔཱཀསྶ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི ཨིདཾ ཨབྷབྦཉྩེཝ ཨབྷབྦཱབྷཱསཉྩ. ཀུསལཾ པན ཨཱཡཱུཧིཏྭཱ ཨཱསནྣེ ཨཀུསལཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཀུསལསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཔཱཀསྶ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨིདཾ ཨབྷབྦཾ བྷབྦཱབྷཱསཾ. བཧུམྷི ཀུསལེ ཨཱཡཱུཧིཏེཔི བལཝཀམྨཾ དུབྦལཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཔཱཀསྶ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨིདཾ བྷབྦཉྩེཝ བྷབྦཱབྷཱསཉྩ. ཨཀུསལཾ པན ཨཱཡཱུཧིཏྭཱ ཨཱསནྣེ ཀུསལཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨཀུསལསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཔཱཀསྶ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨིདཾ བྷབྦཾ ཨབྷབྦཱབྷཱསཾ.

ཨཔིཙ ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེནཔེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཨབྷབྦཏོ ཨཱབྷཱསཏི ཨུཔཊྛཱཏཱིཏི ཨབྷབྦཱབྷཱསཾ. ཏཏྠ ‘‘ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨིདྷ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ ཝུཏྟཱ, ཏེསུ པཋམསྶ ཀམྨཾ ཨབྷབྦཾ ཨབྷབྦཱབྷཱསཾ, ཏཉྷི ཨཀུསལཏྟཱ ཨབྷབྦཾ, ཏསྶ ཙ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏྟཱ ཏཏྠ ནིབྦཏྟིཀཱརཎབྷཱུཏཾ ཨཀུསལཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. དུཏིཡསྶ ཀམྨཾ ཨབྷབྦཾ བྷབྦཱབྷཱསཾ, ཏཉྷི ཨཀུསལཏྟཱ ཨབྷབྦཾ. ཏསྶ པན སགྒེ ནིབྦཏྟཏྟཱ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ སགྒེ ནིབྦཏྟིཀཱརཎབྷཱུཏཾ ཀུསལཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨིཏརསྨིམྤི ཀམྨདྭཡེ ཨེསེཝ ནཡོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱཀམྨཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. སལཱ༹ཡཏནཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༠༤. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སལཱ༹ཡཏནཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝེདིཏབྦཱནཱིཏི སཧཝིཔསྶནེན མགྒེན ཛཱནིཏབྦཱནི. མནོཔཝིཙཱརཱཏི ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ. ཝིཏཀྐུཔྤཱདཀཉྷི མནོ ཨིདྷ མནོཏི ཨདྷིཔྤེཏཾ, མནསྶ ཨུཔཝིཙཱརཱཏི མནོཔཝིཙཱརཱ. སཏྟཔདཱཏི ཝཊྚཝིཝཊྚནིསྶིཏཱནཾ སཏྟཱནཾ པདཱ. ཨེཏྠ ཧི ཨཊྛཱརས ཝཊྚཔདཱ ནཱམ, ཨཊྛཱརས ཝིཝཊྚཔདཱ ནཱམ, ཏེཔི སཧཝིཔསྶནེན མགྒེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཡོགྒཱཙརིཡཱནནྟི ཧཏྠིཡོགྒཱདིཨཱཙཱརསིཀྑཱཔཀཱནཾ, དམེཏབྦདམཀཱནནྟི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝིབྷངྒེཡེཝ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི. ཨཡམུདྡེསོཏི ཨིདཾ མཱཏིཀཱཊྛཔནཾ.

༣༠༥. ཙཀྑཱཡཏནཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱནི. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎནྟི ཀུསལཱཀུསལཝིཔཱཀཏོ དྭེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱནི. སེསཔསཱདཝིཉྙཱཎེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམཱནི པན དས ཋཔེཏྭཱ སེསཾ ཨིདྷ མནོཝིཉྙཱཎཾ ནཱམ.

ཙཀྑུསམྥསྶོཏི ཙཀྑུམྷི སམྥསྶོ. ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟསམྥསྶསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན རཱུཔཾ དིསྭཱ. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠ. སོམནསྶཊྛཱནིཡནྟི སོམནསྶསྶ ཨཱརམྨཎཝསེན ཀཱརཎབྷཱུཏཾ. ཨུཔཝིཙརཏཱིཏི ཏཏྠ ཝིཙཱརཔཝཏྟནེན ཨུཔཝིཙརཏི, ཝིཏཀྐོ ཏཾསམྤཡུཏྟོ ཙཱཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཊྛཱརས ཝིཏཀྐཝིཙཱརསངྑཱཏཱ མནོཔཝིཙཱརཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཚ སོམནསྶཱུཔཝིཙཱརཱཏི ཨེཏྠ པན སོམནསྶེན སདྡྷིཾ ཨུཔཝིཙརནྟཱིཏི སོམནསྶཱུཔཝིཙཱརཱ. སེསཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༠༦. གེཧསིཏཱནཱིཏི ཀཱམགུཎནིསྶིཏཱནི. ནེཀྑམྨསིཏཱནཱིཏི ཝིཔསྶནཱནིསྶིཏཱནི. ཨིཊྛཱནནྟི པརིཡེསིཏཱནཾ. ཀནྟཱནནྟི ཀཱམིཏཱནཾ. མནོརམཱནནྟི མནོ ཨེཏེསུ རམཏཱིཏི མནོརམཱནི, ཏེསཾ མནོརམཱནཾ. ལོཀཱམིསཔཊིསཾཡུཏྟཱནནྟི ཏཎྷཱཔཊིསཾཡུཏྟཱནཾ. ཨཏཱིཏནྟི པཊིལདྡྷཾ. པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཱཝ ཨཱརབྦྷ སོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏུ, ཨཏཱིཏེ ཀཐཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. ཨཏཱིཏེཔི – ‘‘ཡཐཱཧཾ ཨེཏརཧི ཨིཊྛཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝཱམི, ཨེཝཾ པུབྦེཔི ཨནུབྷཝི’’ནྟི ཨནུསྶརནྟསྶ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨནིཙྩཏནྟི ཨནིཙྩཱཀཱརཾ. ཝིཔརིཎཱམཝིརཱགནིརོདྷནྟི པཀཏིཝིཛཧནེན ཝིཔརིཎཱམཾ, ཝིགཙྪནེན ཝིརཱགཾ, ནིརུཛ྄ཛྷནེན ནིརོདྷཾ. སམྨཔཉྙཱཡཱཏི ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ནེཀྑམྨསིཏཾ སོམནསྶནྟི ཨིདཾ རཉྙོ ཝིཡ ཨཏྟནོ སིརིསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེནྟསྶ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ནིསིནྣསྶ སངྑཱརཱནཾ བྷེདཾ པསྶཏོ སངྑཱརགཏམྷི ཏིཀྑེ སཱུརེ ཝིཔསྶནཱཉཱཎེ ཝཧནྟེ ཨུཔྤནྣསོམནསྶཾ ‘‘ནེཀྑམྨསིཏཾ སོམནསྶ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘སུཉྙཱགཱརཾ པཝིཊྛསྶ, སནྟཙིཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ;

ཨམཱནུསཱི རཏཱི ཧོཏི, སམྨཱ དྷམྨཾ ཝིཔསྶཏོ.

ཡཏོ ཡཏོ སམྨསཏི, ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཾ;

ལབྷཏཱི པཱིཏིཔཱམོཛྫཾ, ཨམཏནྟཾ ཝིཛཱནཏ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༣༧༣-༣༧༤);

ཨིམཱནཱིཏི ཨིམཱནི ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ནིསིནྣསྶ ཨུཔྤནྣཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི སོམནསྶཱནི.

༣༠༧. ཨཏཱིཏནྟི པཙྩུཔྤནྣཾ ཏཱཝ པཏྠེཏྭཱ ཨལབྷནྟསྶ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏུ, ཨཏཱིཏེ ཀཐཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. ཨཏཱིཏེཔི ‘‘ཡཐཱཧཾ ཨེཏརཧི ཨིཊྛཱརམྨཎཾ པཏྠེཏྭཱ ན ལབྷཱམི, ཨེཝཾ པུབྦེཔི པཏྠེཏྭཱ ན ལབྷི’’ནྟི ཨནུསྶརནྟསྶ བལཝདོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨནུཏྟརེསུ ཝིམོཀྑེསཱུཏི ཨནུཏྟརཝིམོཀྑོ ནཱམ ཨརཧཏྟཾ, ཨརཧཏྟེ པཏྠནཾ པཊྛཔེནྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱཡཏནནྟི ཨརཧཏྟཱཡཏནཾ. པིཧཾ ཨུཔཊྛཱཔཡཏོཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེནྟསྶ. ཏཾ པནེཏཾ པཏྠནཾ པཊྛཔེནྟསྶ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིཏི པཏྠནཱམཱུལཀཏྟཱ ‘‘པིཧཾ ཨུཔཊྛཱཔཡཏོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨིམཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི དོམནསྶཱནཱིཏི ཨིམཱནི ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨརཧཏྟེ པིཧཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཏདདྷིགམཱཡ ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཝིཔསྶནཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ – ‘‘ཨིམམྤི པཀྑཾ ཨིམམྤི མཱསཾ ཨིམམྤི སཾཝཙྪརཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ ནཱསཀྑི’’ནྟི ཨནུསོཙཏོ གཱམནྟཔབྦྷཱརཝཱསིམཧཱསཱིཝཏྠེརསྶ ཝིཡ ཨསྶུདྷཱརཱཔཝཏྟནཝསེན ཨུཔྤནྣདོམནསྶཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏདོམནསྶཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཝཏྠུ པན སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ སཀྐཔཉྷཝཎྞནཱཡཾ (དཱི. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༦༡) ཝིཏྠཱརིཏཾ, ཨིཙྪནྟེན ཏཏོ གཧེཏབྦཾ.

༣༠༨. ཨུཔྤཛྫཏི ཨུཔེཀྑཱཏི ཨེཏྠ ཨུཔེཀྑཱ ནཱམ ཨཉྙཱཎུཔེཁཱ. ཨནོདྷིཛིནསྶཱཏི ཀིལེསོདྷིཾ ཛིནིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ ཁཱིཎཱསཝོ ཨོདྷིཛིནོ ནཱམ, ཏསྨཱ ཨཁཱིཎཱསཝསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨཝིཔཱཀཛིནསྶཱཏི ཨེཏྠཔི ཨཱཡཏིཾ ཝིཔཱཀཾ ཛིནིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ ཁཱིཎཱསཝོཝ ཝིཔཱཀཛིནོ ནཱམ, ཏསྨཱ ཨཁཱིཎཱསཝསྶེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝིནོཏིཨཱདཱིནཝཏོ ཨུཔདྡཝཏོ ཨཔསྶནྟསྶ. ཨིམཱ ཚ གེཧསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱཏི ཨིམཱ ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ གུལ༹པིཎྜཀེ ནིལཱིནམཀྑིཀཱ ཝིཡ རཱུཔཱདཱིནི ཨནཏིཝཏྟམཱནཱ ཏཏྠ ལགྒཱ ལགྒིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤནྣཱ ཨུཔེཀྑཱ ཚ གེཧསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

རཱུཔཾ སཱ ཨཏིཝཏྟཏཱིཏི རཱུཔཾ སཱ ཨནཏིཀྐམཏི, ཏཏྠ ནིཀནྟིཝསེན ན ཏིཊྛཏི. ཨིམཱ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱཏི ཨིམཱ ཨེཝཾ ཚསུ དྭཱརེསུ ཨིཊྛཱདིཨཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨིཊྛེ ཨརཛྫནྟསྶ, ཨནིཊྛེ ཨདུསྶནྟསྶ, ཨསམཔེཀྑནེ ཨསམྨུཡ྄ཧནྟསྶ, ཨུཔྤནྣཝིཔསྶནཱ-ཉཱཎསམྤཡུཏྟཱ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༣༠༩. ཏཏྲ ཨིདཾ ནིསྶཱཡ ཨིདཾ པཛཧཐཱཏི ཏེསུ ཚཏྟིཾསསཏྟཔདེསུ ཨཊྛཱརས ནིསྶཱཡ ཨཊྛཱརས པཛཧཐཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནེཝ – ‘‘ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, ཡཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ནིསྶཱཡ ཨཱགམྨཱཏི པཝཏྟནཝསེན ནིསྶཱཡ ཙེཝ ཨཱགམྨ ཙ. ཨེཝམེཏེསཾ སམཏིཀྐམོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ནེཀྑམྨསིཏཱནཾ པཝཏྟནེན གེཧསིཏཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི ནཱམ ཧོནྟི.

ཨེཝཾ སརིཀྑཀེནེཝ སརིཀྑཀཾ ཛཧཱཔེཏྭཱ ཨིདཱནི བལཝཏཱ དུབྦལཾ ཛཧཱཔེནྟོ – ‘‘ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, ཡཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི སོམནསྶཱནཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཝཾ ནེཀྑམྨསིཏསོམནསྶེཧི ནེཀྑམྨསིཏདོམནསྶཱནི, ནེཀྑམྨསིཏཨུཔེཀྑཱཧི ཙ ནེཀྑམྨསིཏསོམནསྶཱནི ཛཧཱཔེནྟེན བལཝཏཱ དུབྦལཔྤཧཱནཾ ཀཐིཏཾ.

ཨེཏྠ པན ཋཏྭཱ ཨུཔེཀྑཱཀཐཱ ཝེདིཏབྦཱ – ཨཊྛསུ ཧི སམཱཔཏྟཱིསུ པཋམཱདཱིནི ཙ ཏཱིཎི ཛྷཱནཱནི, སུདྡྷསངྑཱརེ ཙ པཱདཀེ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརདྡྷཱནཾ ཙཏུནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ པུབྦབྷཱགཝིཔསྶནཱ སོམནསྶསཧགཏཱ ཝཱ ཧོཏི ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཱ ཝཱ, ཝུཊྛཱནགཱམིནཱི པན སོམནསྶསཧགཏཱཝ. ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནི པཱདཀཱནི ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརདྡྷཱནཾ པཉྩནྣཾ པུབྦབྷཱགཝིཔསྶནཱ པུརིམསདིསཱཝ. ཝུཊྛཱནགཱམིནཱི པན ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཱ ཧོཏི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ – ‘‘ཡཱ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱ ཨུཔེཀྑཱ, ཏཱ ནིསྶཱཡ ཏཱ ཨཱགམྨ, ཡཱནི ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི སོམནསྶཱནི, ཏཱནི པཛཧཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ན ཀེཝལཉྩ ཨེཝཾཔཊིཔནྣསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱཡ ཝེདནཱཝིསེསོཝ ཧོཏི, ཨརིཡམགྒེཔི པན ཛྷཱནངྒབོཛ྄ཛྷངྒམགྒངྒཱནམྤི ཝིསེསོ ཧོཏི.

ཀོ པནེཏཾ ཝིསེསཾ ནིཡམེཏི? ཀེཙི ཏཱཝ ཐེརཱ ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ ནིཡམེཏཱིཏི ཝདནྟི, ཀེཙི ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱརམྨཎབྷཱུཏཱ ཁནྡྷཱ ནིཡམེནྟཱིཏི ཝདནྟི, ཀེཙི པུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཡམེཏཱིཏི ཝདནྟི. ཏེསམྤི ཝཱདེ ཨཡམེཝ པུབྦབྷཱགེ ཝུཊྛཱནགཱམིནཱིཝིཔསྶནཱ ནིཡམེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཝིནིཙྪཡཀཐཱ པནེཏྠ ཝིསུདྡྷིམགྒེ སངྑཱརུཔེཀྑཱནིདྡེསེ ཝུཏྟཱཝ.

༣༡༠. ནཱནཏྟཱཏི ནཱནཱ བཧཱུ ཨནེཀཔྤཀཱརཱ. ནཱནཏྟསིཏཱཏི ནཱནཱརམྨཎནིསྶིཏཱ. ཨེཀཏྟཱཏི ཨེཀཱ. ཨེཀཏྟསིཏཱཏི ཨེཀཱརམྨཎནིསྶིཏཱ. ཀཏམཱ པནཱཡཾ ཨུཔེཀྑཱཏི? ཧེཊྛཱ ཏཱཝ ཨཉྙཱཎུཔེཀྑཱ ཝུཏྟཱ, ཨུཔརི ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱ ཝཀྑཏི, ཨིདྷ སམཐཨུཔེཀྑཱ, ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱཏི དྭེ ཨུཔེཀྑཱ གཧིཏཱ.

ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨཉྙཱཝ རཱུཔེསུ ཨུཔེཀྑཱ, ཨཉྙཱཝ སདྡཱདཱིསུ, ན ཧི ཡཱ རཱུཔེ ཨུཔེཀྑཱ, སཱ སདྡཱདཱིསུ ཧོཏི. རཱུཔེ ཨུཔེཀྑཱ ཙ རཱུཔམེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, ན སདྡཱདཡོ. རཱུཔེ ཨུཔེཀྑཱབྷཱཝཉྩ ཨཉྙཱ སམཐཨུཔེཀྑཱ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཉྙཱ ཨཱཔོཀསིཎཱདཱིནི. ཏསྨཱ ནཱནཏྟཾ ནཱནཏྟསིཏཾ ཝིབྷཛནྟོ ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཱ རཱུཔེསཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཡསྨཱ པན དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱནི ཝཱ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱདཱིནི ཝཱ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཨེཀཏྟཾ ཨེཀཏྟསིཏཾ ཝིབྷཛནྟོ ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནིསྶིཏཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཨུཔེཀྑཱ སམྤཡུཏྟཝསེན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནིསྶིཏཱ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཁནྡྷེ ཝིཔསྶནྟསྶ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱ ཨཱརམྨཎཝསེན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནནིསྶིཏཱ. སེསཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཾ པཛཧཐཱཏི ཨེཏྠ ཨརཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཨུཔེཀྑཱཡ རཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཨུཔེཀྑཾ པཛཧཱཔེཏི, ཨརཱུཔཱཝཙརཝིཔསྶནུཔེཀྑཱཡ རཱུཔཱཝཙརཝིཔསྶནུཔེཀྑཾ.

ཨཏམྨཡཏནྟི ཨེཏྠ ཏམྨཡཏཱ ནཱམ ཏཎྷཱ, ཏསྶཱ པརིཡཱདཱནཏོ ཝུཊྛཱནགཱམིནཱིཝིཔསྶནཱ ཨཏམྨཡཏཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾ པཛཧཐཱཏི ཨིདྷ ཝུཊྛཱནགཱམིནཱིཝིཔསྶནཱཡ ཨརཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཨུཔེཀྑཉྩ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཉྩ པཛཧཱཔེཏི.

༣༡༡. ཡདརིཡོཏི ཡེ སཏིཔཊྛཱནེ ཨརིཡོ སམྨཱསམྦུདྡྷོ སེཝཏི. ཏཏྠ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ སཏིཾ པཊྛཔེནྟོ སཏིཔཊྛཱནེ སེཝཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ན སུསྶཱུསནྟཱིཏི སདྡཧིཏྭཱ སོཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི. ན ཨཉྙཱཏི ཛཱནནཏྠཱཡ ཙིཏྟཾ ན ཨུཔཊྛཔེནྟི. ཝོཀྐམྨཱཏི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ. སཏྠུ སཱསནཱཏི སཏྠུ ཨོཝཱདཾ གཧེཏབྦཾ པཱུརེཏབྦཾ ན མཉྙནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ན ཙ ཨཏྟམནོཏི ན སཀམནོ. ཨེཏྠ ཙ གེཧསིཏདོམནསྶཝསེན ཨཔྤཏཱིཏོ ཧོཏཱིཏི ན ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ, ཨཔྤཊིཔནྣཀེསུ པན ཨཏྟམནཏཱཀཱརཎསྶ ཨབྷཱཝེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨནཝསྶུཏོཏི པཊིགྷཨཝསྶཝེན ཨནཝསྶུཏོ. སཏོ སམྤཛཱནོཏི སཏིཡཱ ཙ ཉཱཎེན ཙ སམནྣཱགཏོ. ཨུཔེཀྑཀོཏི ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱཡ ཨུཔེཀྑཀོ. ཨཏྟམནོཏི ཨིདྷཱཔི གེཧསིཏསོམནསྶཝསེན ཨུཔྤིལཱཝིཏོཏི ན ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ, པཊིཔནྣཀེསུ པན ཨནཏྟམནཏཱཀཱརཎསྶ ཨབྷཱཝེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨནཝསྶུཏོཏི རཱགཱཝསྶཝེན ཨནཝསྶུཏོ.

༣༡༢. སཱརིཏོཏི དམིཏོ. ཨེཀམེཝ དིསཾ དྷཱཝཏཱིཏི ཨནིཝཏྟིཏྭཱ དྷཱཝནྟོ ཨེཀཾཡེཝ དིསཾ དྷཱཝཏི, ནིཝཏྟིཏྭཱ པན ཨཔརཾ དྷཱཝིཏུཾ སཀྐོཏི. ཨཊྛ དིསཱ ཝིདྷཱཝཏཱིཏི ཨེཀཔལླངྐེན ནིསིནྣོ ཀཱཡེན ཨནིཝཏྟིཏྭཱཝ ཝིམོཀྑཝསེན ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨཊྛ དིསཱ ཝིདྷཱཝཏི, པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ཝཱ དཀྑིཎཱདཱིསུ ཨཉྙཏརདིསཱབྷིམུཁོ ཝཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ སམཱཔཛྫཏིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སལཱ༹ཡཏནཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཨུདྡེསཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༡༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨུདྡེསཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨུདྡེསཝིབྷངྒནྟི ཨུདྡེསཉྩ ཝིབྷངྒཉྩ, མཱཏིཀཉྩ ཝིབྷཛནཉྩཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཔཔརིཀྑེཡྻཱཏི ཏུལེཡྻ ཏཱིརེཡྻ པརིགྒཎྷེཡྻ པརིཙྪིནྡེཡྻ. བཧིདྡྷཱཏི བཧིདྡྷཱཨཱརམྨཎེསུ. ཨཝིཀྑིཏྟཾ ཨཝིསཊནྟི ནིཀནྟིཝསེན ཨཱརམྨཎེ ཏིཊྛམཱནཾ ཝིཀྑིཏྟཾ ཝིསཊཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏཾ པཊིསེདྷེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨསཎྛིཏནྟི གོཙརཛ྄ཛྷཏྟེ ནིཀནྟིཝསེན ཨསཎྛིཏཾ. ཨནུཔཱདཱཡ ན པརིཏསྶེཡྻཱཏི ཨནུཔཱདིཡིཏྭཱ ཨགྒཧེཏྭཱ ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ན པརིཏསྶེཡྻ. ཡཐཱ ཝིཉྙཱཎཾ བཧིདྡྷཱ ཨཝིཀྑིཏྟཾ ཨཝིསཊཾ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨསཎྛིཏཾ ཨནུཔཱདཱཡ ན པརིཏསྶེཡྻ, ཨེཝཾ བྷིཀྑུ ཨུཔཔརིཀྑེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཛཱཏིཛརཱམརཎདུཀྑསམུདཡསམྦྷཝོཏི ཛཱཏིཛརཱམརཎསྶ ཙེཝ ཨཝསེསསྶ ཙ དུཀྑསྶ ནིབྦཏྟི ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༡༦. རཱུཔནིམིཏྟཱནུསཱརཱིཏི རཱུཔནིམིཏྟཾ ཨནུསྶརཏི ཨནུདྷཱཝཏཱིཏི རཱུཔནིམིཏྟཱནུསཱརཱི.

༣༡༨. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨསཎྛིཏནྟི ནིཀནྟིཝསེན ཨསཎྛིཏཾ. ནིཀནྟིཝསེན ཧི ཨཏིཊྛམཱནཾ ཧཱནབྷཱགིཡཾ ན ཧོཏི, ཝིསེསབྷཱགིཡམེཝ ཧོཏི.

༣༢༠. ཨནུཔཱདཱ པརིཏསྶནཱཏི སཏྠཱརཱ ཁནྡྷིཡཝགྒེ ‘‘ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨནུཔཱདཱཨཔརིཏསྶནཉྩཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༧) ཨེཝཾ གཧེཏྭཱ པརིཏསྶནཱ, ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཨཔརིཏསྶནཱ ཙ ཀཐིཏཱ, ཏཾ མཧཱཐེརོ ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནམེཝ ཨནུཔཱདཱཔརིཏསྶནནྟི ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཀཐཾ པནེསཱ ཨནུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱ ཧོཏཱིཏི. ཨུཔཱདཱཏབྦསྶ ཨབྷཱཝཏོ. ཡདི ཧི ཀོཙི སངྑཱརོ ནིཙྩོ ཝཱ དྷུཝོ ཝཱ ཨཏྟཱ ཝཱ ཨཏྟནིཡོ ཝཱཏི གཧེཏབྦཡུཏྟཀོ ཨབྷཝིསྶ, ཨཡཾ པརིཏསྶནཱ ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱཝ ཨསྶ. ཡསྨཱ པན ཨེཝཾ ཨུཔཱདཱཏབྦོ སངྑཱརོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ རཱུཔཾ ཨཏྟཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན རཱུཔཱདཡོ ཨུཔཱདིནྣཱཔི ཨནུཔཱདིནྣཱཝ ཧོནྟི. ཨེཝམེསཱ དིཊྛིཝསེན ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱཔི སམཱནཱ ཨཏྠཏོ ཨནུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱཡེཝ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཉྙཐཱ ཧོཏཱིཏི པརིཝཏྟཏི པཀཏིཛཧནེན ནསྶཏི, རཱུཔཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟཱིཏི ‘‘མམ རཱུཔཾ ཝིཔརིཎཏ’’ནྟི ཝཱ, ‘‘ཡཾ ཨཧུ, ཏཾ ཝཏ མེ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཱ ཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༢༤༢) ནཡེན ཀམྨཝིཉྙཱཎཾ རཱུཔསྶ བྷེདཱནུཔརིཝཏྟི ཧོཏི. ཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟཛཱཏི ཝིཔརིཎཱམསྶ ཨནུཔརིཝཏྟནཏོ ཝིཔརིཎཱམཱརམྨཎཙིཏྟཏོ ཛཱཏཱ. པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱཏི ཏཎྷཱཔརིཏསྶནཱ ཙ ཨཀུསལདྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙ. ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟཱིཏི ཀུསལཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ གཧེཏྭཱ ཁེཔེཏྭཱ ཏིཊྛནྟི. ཨུཏྟཱསཝཱཏི བྷཡཏཱསེནཔི སཨུཏྟཱསོ ཏཎྷཱཏཱསེནཔི སཨུཏྟཱསོ. ཝིགྷཱཏཝཱཏི སཝིགྷཱཏོ སདུཀྑོ. ཨཔེཀྑཝཱཏི སཱལཡོ སསིནེཧོ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨནུཔཱདཱ པརིཏསྶནཱ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ མཎིཀརཎྜཀསཉྙཱཡ ཏུཙྪཀརཎྜཀཾ གཧེཏྭཱ ཏསྨིཾ ནཊྛེ པཙྪཱ ཝིགྷཱཏཾ ཨཱཔཛྫནྟསྶ ཝིཡ པཙྪཱ ཨགྒཧེཏྭཱ པརིཏསྶནཱ ཧོཏི.

༣༢༡. ན ཙ རཱུཔཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟཱིཏི ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀམྨཝིཉྙཱཎམེཝ ནཏྠི, ཏསྨཱ རཱུཔབྷེདཱནུཔརིཝཏྟི ན ཧོཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨུདྡེསཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཨརཎཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༢༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨརཎཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ ནེཝུསྶཱདེཡྻ ན ཨཔསཱདེཡྻཱཏི གེཧསིཏཝསེན ཀཉྩི པུགྒལཾ ནེཝ ཨུཀྑིཔེཡྻ ན ཨཝཀྑིཔེཡྻ. དྷམྨམེཝ དེསེཡྻཱཏི སབྷཱཝམེཝ ཀཐེཡྻ. སུཁཝིནིཙྪཡནྟི ཝིནིཙྪིཏསུཁཾ. རཧོ ཝཱདནྟི པརམྨུཁཱ ཨཝཎྞཾ, པིསུཎཝཱཙནྟི ཨཏྠོ. སམྨུཁཱ ན ཁཱིཎནྟི སམྨུཁཱཔི ཁཱིཎཾ ཨཱཀིཎྞཾ སཾཀིལིཊྛཾ ཝཱཙཾ ན བྷཎེཡྻ. ནཱབྷིནིཝེསེཡྻཱཏི ན ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཝོཧརེཡྻ. སམཉྙནྟི ལོཀསམཉྙཾ ལོཀཔཎྞཏྟིཾ. ནཱཏིདྷཱཝེཡྻཱཏི ནཱཏིཀྐམེཡྻ.

༣༢༤. ཀཱམཔཊིསནྡྷིསུཁིནོཏི ཀཱམཔཊིསནྡྷིནཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེན སུཁེན སུཁིཏསྶ. སདུཀྑོཏི ཝིཔཱཀདུཀྑེན སཾཀིལེསདུཀྑེནཔི སདུཀྑོ. སཨུཔགྷཱཏོཏི ཝིཔཱཀཱུཔགྷཱཏཀིལེསཱུཔགྷཱཏེཧེཝ སཨུཔགྷཱཏོ. ཏཐཱ སཔརིལཱ༹ཧོ. མིཙྪཱཔཊིཔདཱཏི ཨཡཱཐཱཝཔཊིཔདཱ ཨཀུསལཔཊིཔདཱ.

༣༢༦. ཨིཏྠེཀེ ཨཔསཱདེཏཱིཏི ཨེཝཾ གེཧསིཏཝསེན ཨེཀཙྩེ པུགྒལེ ཨཔསཱདེཏི. ཨུསྶཱདནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བྷཝསཾཡོཛནནྟི བྷཝབནྡྷནཾ, ཏཎྷཱཡེཏཾ ནཱམཾ.

སུབྷཱུཏིཏྠེརོ ཀིར ཨིམཾ ཙཏུཀྐཾ ནིསྶཱཡ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. བྷགཝཏོ ཧི དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ པུགྒལཱནཾ ཨུསྶཱདནཱཨཔསཱདནཱ པཉྙཱཡནྟི, ཏཐཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཱདཱིནཾ. སུབྷཱུཏིཏྠེརསྶ པན དྷམྨདེསནཱཡ ‘‘ཨཡཾ པུགྒལོ ཨཔྤཊིཔནྣཀོ ཨནཱརཱདྷཀོ’’ཏི ཝཱ, ‘‘ཨཡཾ སཱིལཝཱ གུཎཝཱ ལཛྫིཔེསལོ ཨཱཙཱརསམྤནྣོ’’ཏི ཝཱ ནཏྠི, དྷམྨདེསནཱཡ པནསྶ ‘‘ཨཡཾ མིཙྪཱཔཊིཔདཱ, ཨཡཾ སམྨཱཔཊིཔདཱ’’ཏྭེཝ པཉྙཱཡཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨརཎཝིཧཱརཱིནཾ ཡདིདཾ སུབྷཱུཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

༣༢༩. ཀཱལཉྙཱུ ཨསྶཱཏི ཨསམྤཏྟེ ཙ ཨཏིཀྐནྟེ ཙ ཀཱལེ ཨཀཐེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཝུཙྩམཱནཾ མཧཱཛནོ གཎྷིསྶཏཱི’’ཏི ཡུཏྟཔཏྟཀཱལཾ ཉཏྭཱཝ པརམྨུཁཱ ཨཝཎྞཾ བྷཱསེཡྻ. ཁཱིཎཝཱདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༣༠. ཨུཔཧཉྙཏཱིཏི གྷཱཏིཡཏི. སརོཔི ཨུཔཧཉྙཏཱིཏི སདྡོཔི བྷིཛྫཏི. ཨཱཏུརཱིཡཏཱིཏི ཨཱཏུརོ ཧོཏི གེལཉྙཔྤཏྟོ སཱབཱདྷོ. ཨཝིསྶཊྛནྟི ཝིསྶཊྛཾ ཨཔལིབུདྡྷཾ ན ཧོཏི.

༣༣༡. ཏདེཝཱཏི ཏཾཡེཝ བྷཱཛནཾ. ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརཏཱིཏི པཏྟནྟི སཉྫཱནནཛནཔདཾ གནྟྭཱ ‘‘པཏྟཾ ཨཱཧརཐ དྷོཝཐཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཨནྡྷབཱལཔུཐུཛྫནོ, ནཡིདཾ པཏྟཾ, པཱཏི ནམེསཱ, ཨེཝཾ ཝདཱཧཱི’’ཏི ཨབྷིནིཝིསྶ ཝོཧརཏི. ཨེཝཾ སབྦཔདེཧི ཡོཛེཏབྦཾ. ཨཏིསཱརོཏི ཨཏིདྷཱཝནཾ.

༣༣༢. ཏཐཱ ཏཐཱ ཝོཧརཏི ཨཔརཱམསནྟི ཨམྷཱཀཾ ཛནཔདེ བྷཱཛནཾ པཱཏཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཨིམེ པན ནཾ པཏྟནྟི ཝདནྟཱིཏི ཏཏོ པཊྛཱཡ ཛནཔདཝོཧཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ པཏྟཾ པཏྟནྟེཝ ཨཔརཱམསནྟོ ཝོཧརཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༣༣. ཨིདཱནི མརིཡཱདབྷཱཛནཱིཡཾ ཀརོནྟོ ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སརཎོཏི སརཛོ སཀིལེསོ. ཨརཎོཏི ཨརཛོ ནིཀྐིལེསོ. སུབྷཱུཏི ཙ པན, བྷིཀྑཝེཏི ཨཡཾ ཐེརོ དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཨེཏདགྒཾ ཨཱརུལ༹ྷོ ‘‘ཨརཎཝིཧཱརཱིནཾ ཡདིདཾ སུབྷཱུཏི, དཀྑིཎེཡྻཱནཾ ཡདིདཾ སུབྷཱུཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༠༢).

དྷམྨསེནཱཔཏི ཀིར ཝཏྠུཾ སོདྷེཏི, སུབྷཱུཏིཏྠེརོ དཀྑིཎཾ སོདྷེཏི. ཏཐཱ ཧི དྷམྨསེནཱཔཏི པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ གེཧདྭཱརེ ཋིཏོ ཡཱཝ བྷིཀྑཾ ཨཱཧརནྟི, ཏཱཝ པུབྦབྷཱགེ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫཏི, ནིརོདྷཱ ཝུཊྛཱཡ དེཡྻདྷམྨཾ པཊིགྒཎྷཱཏི. སུབྷཱུཏིཏྠེརོ ཙ ཏཐེཝ མེཏྟཱཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཏི, མེཏྟཱཛྷཱནཱ ཝུཊྛཱཡ དེཡྻདྷམྨཾ པཊིགྒཎྷཱཏི. ཨེཝཾ པན ཀཱཏུཾ སཀྐཱཏི. ཨཱམ སཀྐཱ, ནེཝ ཨཙྪརིཡཉྩེཏཾ, ཡཾ མཧཱབྷིཉྙཔྤཏྟཱ སཱཝཀཱ ཨེཝཾ ཀརེཡྻུཾ. ཨིམསྨིམྤི ཧི ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ པོརཱཎཀརཱཛཀཱལེ པིངྒལབུདྡྷརཀྑིཏཏྠེརོ ནཱམ ཨུཏྟརགཱམཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧཱསི. ཏཏྠ སཏྟ ཀུལསཏཱནི ཧོནྟི, ཨེཀམྤི ཏཾ ཀུལདྭཱརཾ ནཏྠི, ཡཏྠ ཐེརོ སམཱཔཏྟིཾ ན སམཱཔཛྫི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨརཎཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. དྷཱཏུཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༤༢. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི དྷཱཏུཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཙཱརིཀནྟི ཏུརིཏགམནཙཱརིཀཾ. སཙེ ཏེ བྷགྒཝ ཨགརཱུཏི སཙེ ཏུཡ྄ཧཾ བྷཱརིཡཾ ཨཕཱསུཀཾ ཀིཉྩི ནཏྠི. སཙེ སོ ཨནུཛཱནཱཏཱིཏི བྷགྒཝསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི – ‘‘པབྦཛིཏཱ ནཱམ ནཱནཱཨཛ྄ཛྷཱསཡཱ, ཨེཀོ གཎཱབྷིརཏོ ཧོཏི, ཨེཀོ ཨེཀཱབྷིརཏོ. སཙེ སོ ཨེཀཱབྷིརཏོ བྷཝིསྶཏི, ‘ཨཱཝུསོ, མཱ པཱཝིསི, མཡཱ སཱལཱ ལདྡྷཱ’ཏི ཝཀྑཏི. སཙེ ཨཡཾ ཨེཀཱབྷིརཏོ བྷཝིསྶཏི, ‘ཨཱཝུསོ, ནིཀྑམ, མཡཱ སཱལཱ ལདྡྷཱ’ཏི ཝཀྑཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཨཧཾ ཨུབྷིནྣཾ ཝིཝཱདཀཱརེཏཱ ནཱམ བྷཝིསྶཱམི, དིནྣཾ ནཱམ དིནྣམེཝ ཝཊྚཏི, ཀཏཾ ཀཏམེཝཱ’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.

ཀུལཔུཏྟོཏི ཛཱཏིཀུལཔུཏྟོཔི ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟོཔི. ཝཱསཱུཔགཏོཏི ཝཱསཾ ཨུཔགཏོ. ཀུཏོ ཨཱགནྟྭཱཏི? ཏཀྐསཱིལནགརཏོ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – མཛ྄ཛྷིམཔྤདེསེ ཀིར རཱཛགཧནགརེ བིམྦིསཱརེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ པཙྩནྟེ ཏཀྐསཱིལནགརེ པུཀྐུསཱཏི རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཨཐ ཏཀྐསཱིལཏོ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཝཱཎིཛཱ རཱཛགཧཾ ཨཱགཏཱ པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨདྡསཾསུ. རཱཛཱ ཏེ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏེ ‘‘ཀཏྠཝཱསིནོ ཏུམྷེ’’ཏི པུཙྪི. ཏཀྐསཱིལཝཱསིནོ དེཝཱཏི. ཨཐ ནེ རཱཛཱ ཛནཔདསྶ ཁེམསུབྷིཀྑཏཱདཱིནི ནགརསྶ ཙ པཝཏྟིཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཀོ ནཱམ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱ’’ཏི པུཙྪི. པུཀྐུསཱཏི ནཱམ དེཝཱཏི. དྷམྨིཀོཏི? ཨཱམ དེཝ དྷམྨིཀོ. ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི ཛནཾ སངྒཎྷཱཏི, ལོཀསྶ མཱཏཱཔིཏིཊྛཱནེ ཋིཏོ, ཨངྒེ ནིཔནྣདཱརཀཾ ཝིཡ ཛནཾ ཏོསེཏཱིཏི. ཀཏརསྨིཾ ཝཡེ ཝཏྟཏཱིཏི? ཨཐསྶ ཝཡཾ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. ཝཡེསུཔི བིམྦིསཱརེན སམཝཡོ ཛཱཏོ. ཨཐ ཏེ རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏཱ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱ དྷམྨིཀོ, ཝཡེན ཙ མེ སམཱནོ, སཀྐུཎེཡྻཱཐ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱནཾ མམ མིཏྟཾ ཀཱཏུ’’ནྟི. སཀྐོམ དེཝཱཏི. རཱཛཱ ཏེསཾ སུངྐཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ གེཧཉྩ དཱཔེཏྭཱ – ‘‘གཙྪཐ བྷཎྜཾ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ གམནཀཱལེ མཾ དིསྭཱ གཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཏཐཱ ཀཏྭཱ གམནཀཱལེ རཱཛཱནཾ ཨདྡསཾསུ. ‘‘གཙྪཐ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱནཾ མམ ཝཙནེན པུནཔྤུནཾ ཨཱརོགྱཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘རཱཛཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཾ ཨིཙྪཏཱི’ཏི ཝདཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏེ སཱདྷཱུཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ གནྟྭཱ བྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཀཧཾ བྷཎེ ཏུམྷེ ཨེཏྟཀེ ཨིམེ དིཝསེ ན དིསྶཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏེ སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ – ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ, ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ མཡཱ མཛ྄ཛྷིམཔྤདེསེ རཱཛཱ མིཏྟོ ལདྡྷོ’’ཏི ཨཏྟམནོ ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ རཱཛགཧཝཱསིནོཔི ཝཱཎིཛཱ ཏཀྐསཱིལཾ ཨགམཾསུ. ཏེ པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏེ པུཀྐུསཱཏི རཱཛཱ ‘‘ཀུཏོ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘རཱཛགཧཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ ནགརཏོ ཨཱགཏཱ ཏུམྷེ’’ཏི. ཨཱམ དེཝཱཏི. ཨཱརོགྱཾ མེ སཧཱཡསྶཱཏི ཨཱརོགྱཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཡེ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ ནགརཏོ ཛངྒྷསཏྠེན ཝཱ སཀཊསཏྠེན ཝཱ ཝཱཎིཛཱ ཨཱགཙྪནྟི, སབྦེསཾ མམ ཝིསཡཾ པཝིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝསནགེཧཱནི, རཱཛཀོཊྛཱགཱརཏོ ནིཝཱཔཉྩ དེནྟུ, སུངྐཾ ཝིསྶཛྫེནྟུ, ཀིཉྩི ཨུཔདྡཝཾ མཱ ཀརོནྟཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. བིམྦིསཱརོཔི ཨཏྟནོ ནགརེ ཏཐེཝ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི.

ཨཐ བིམྦིསཱརོ པུཀྐུསཱཏིསྶ པཎྞཾ པཧིཎི – ‘‘པཙྩནྟདེསེ ནཱམ མཎིམུཏྟཱདཱིནི རཏནཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, ཡཾ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ རཛྫེ དསྶནཱིཡཾ ཝཱ སཝནཱིཡཾ ཝཱ རཏནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏྠ མེ མཱ མཙྪརཱཡཏཱུ’’ཏི. པུཀྐུསཱཏིཔི – ‘‘མཛ྄ཛྷིམདེསོ ནཱམ མཧཱཛནཔདོ, ཡཾ ཏཏྠ ཨེཝརཱུཔཾ རཏནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏྠ མེ སཧཱཡོ མཱ མཙྪརཱཡཏཱུ’’ཏི པཊིཔཎྞཾ པཧིཎི. ཨེཝཾ ཏེ གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཨཉྙམཉྙཾ ཨདིསྭཱཔི དལ༹ྷམིཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

ཨེཝཾ ཏེསཾ ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ ཝསནྟཱནཾ པཋམཏརཾ པུཀྐུསཱཏིསྶ པཎྞཱཀཱརོ ཨུཔྤཛྫི. རཱཛཱ ཀིར ཨཊྛ པཉྩཝཎྞེ ཨནགྒྷཀམྦལེ ལབྷི. སོ – ‘‘ཨཏིསུནྡརཱ ཨིམེ ཀམྦལཱ, ཨཧཾ སཧཱཡསྶ པེསིསྶཱམཱི’’ཏི ལཱཁཱགུལ༹མཏྟེ ཨཊྛ སཱརཀརཎྜཀེ ལིཁཱཔེཏྭཱ ཏེསུ ཏེ ཀམྦལེ པཀྑིཔིཏྭཱ ལཱཁཱཡ ཝཊྚཱཔེཏྭཱ སེཏཝཏྠེན ཝེཋེཏྭཱ སམུགྒེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝཏྠེན ཝེཋེཏྭཱ རཱཛམུདྡིཀཱཡ ལཉྪེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ དེཐཱ’’ཏི ཨམཙྩེ པེསེསི. སཱསནཉྩ ཨདཱསི – ‘‘ཨཡཾ པཎྞཱཀཱརོ ནགརམཛ྄ཛྷེ ཨམཙྩཱདིཔརིཝུཏེན དཊྛབྦོ’’ཏི. ཏེ གནྟྭཱ བིམྦིསཱརསྶ ཨདཾསུ.

སོ སཱསནཾ སུཏྭཱ ཨམཙྩཱདཡོ སནྣིཔཏནྟཱུཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ནགརམཛ྄ཛྷེ ཨམཙྩཱདིཔརིཝུཏོ སེཏཙྪཏྟེན དྷཱརིཡམཱནེན པལླངྐཝརེ ནིསིནྣོ ལཉྪནཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཝཏྠཾ ཨཔནེཏྭཱ སམུགྒཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨནྟོ བྷཎྜིཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ལཱཁཱགུལེ༹ དིསྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ པུཀྐུསཱཏི ‘ཛུཏཝིཏྟཀོ མེ སཧཱཡོ’ཏི མཉྙམཱནོ མཉྙེ ཨིམཾ པཎྞཱཀཱརཾ པཧིཎཱི’’ཏི ཨེཀཾ གུལ༹ཾ གཧེཏྭཱ ཧཏྠེན ཝཊྚེཏྭཱ ཏུལཡནྟོཝ ཨནྟོ དུསྶབྷཎྜིཀཾ ཨཏྠཱིཏི ཨཉྙཱསི. ཨཐ ནཾ པལླངྐཔཱདེ པཧརིཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ལཱཁཱ པརིཔཏི, སོ ནཁེན ཀརཎྜཀཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨནྟོ ཀམྦལརཏནཾ དིསྭཱ ཨིཏརེཔི ཝིཝརཱཔེསི, སབྦེཔི ཀམྦལཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐ ནེ པཏྠརཱཔེསི, ཏེ ཝཎྞསམྤནྣཱ ཕསྶསམྤནྣཱ དཱིགྷཏོ སོལ༹སཧཏྠཱ ཏིརིཡཾ ཨཊྛཧཏྠཱ ཨཧེསུཾ. མཧཱཛནོ དིསྭཱ ཨངྒུལིཡོ པོཋེསི, ཙེལུཀྑེཔཾ ཨཀཱསི, – ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ ཨདིཊྛསཧཱཡོ པུཀྐུསཱཏི ཨདིསྭཱཝ ཨེཝརཱུཔཾ པཎྞཱཀཱརཾ པེསེསི, ཡུཏྟཾ ཨེཝརཱུཔཾ མིཏྟཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ཨཏྟམནོ ཨཧོསི. རཱཛཱ ཨེཀམེཀཾ ཀམྦལཾ ཨགྒྷཱཔེསི, སབྦེ ཨནགྒྷཱ ཨཧེསུཾ. ཏེསུ ཙཏྟཱརོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པེསེསི, ཙཏྟཱརོ ཨཏྟནོ གྷརེ ཨཀཱསི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘པཙྪཱ པེསེནྟེན པཋམཾ པེསིཏཔཎྞཱཀཱརཏོ ཨཏིརེཀཾ པེསེཏུཾ ཝཊྚཏི, སཧཱཡེན ཙ མེ ཨནགྒྷོ པཎྞཱཀཱརོ པེསིཏོ, ཀིཾ ནུ ཁོ པེསེམཱི’’ཏི?

ཀིཾ པན རཱཛགཧེ ཏཏོ ཨདྷིཀཾ རཏནཾ ནཏྠཱིཏི? ནོ ནཏྠི, མཧཱཔུཉྙོ རཱཛཱ, ཨཔིཙ ཁོ པནསྶ སོཏཱཔནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཋཔེཏྭཱ ཏཱིཎི རཏནཱནི ཨཉྙཾ རཏནཾ སོམནསྶཾ ཛནེཏུཾ སམཏྠཾ ནཱམ ནཏྠི. སོ རཏནཾ ཝིཙིནིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ – རཏནཾ ནཱམ སཝིཉྙཱཎཀཾ ཨཝིཉྙཱཎཀནྟི དུཝིདྷཾ. ཏཏྠ ཨཝིཉྙཱཎཀཾ སུཝཎྞརཛཏཱདི, སཝིཉྙཱཎཀཾ ཨིནྡྲིཡབདྡྷཾ. ཨཝིཉྙཱཎཀཾ སཝིཉྙཱཎཀསྶེཝ ཨལངྐཱརཱདིཝསེན པརིབྷོགཾ ཧོཏི, ཨིཏི ཨིམེསུ དྭཱིསུ རཏནེསུ སཝིཉྙཱཎཀཾ སེཊྛཾ. སཝིཉྙཱཎཀམྤི དུཝིདྷཾ ཏིརཙྪཱནརཏནཾ མནུསྶརཏནནྟི. ཏཏྠ ཏིརཙྪཱནརཏནཾ ཧཏྠིཨསྶརཏནཾ, ཏམྤི མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཏྠམེཝ ནིབྦཏྟཏི, ཨིཏི ཨིམེསུཔི དྭཱིསུ མནུསྶརཏནཾ སེཊྛཾ. མནུསྶརཏནམྤི དུཝིདྷཾ ཨིཏྠིརཏནཾ པུརིསརཏནནྟི. ཏཏྠ ཙཀྐཝཏྟིནོ རཉྙོ ཨུཔྤནྣཾ ཨིཏྠིརཏནམྤི པུརིསསྶེཝ ཨུཔབྷོགཾ. ཨིཏི ཨིམེསུཔི དྭཱིསུ པུརིསརཏནམེཝ སེཊྛཾ.

པུརིསརཏནམྤི དུཝིདྷཾ ཨགཱརིཡརཏནཾ ཨནགཱརིཡརཏནཉྩ. ཏཏྠ ཨགཱརིཡརཏནེསུཔི ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ ཨཛྫ པབྦཛིཏསཱམཎེརཾ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡཏི, ཨིཏི ཨིམེསུཔི དྭཱིསུ ཨནགཱརིཡརཏནམེཝ སེཊྛཾ. ཨནགཱརིཡརཏནམྤི དུཝིདྷཾ སེཀྑརཏནཉྩ ཨསེཀྑརཏནཉྩ. ཏཏྠ སཏསཧསྶམྤི སེཀྑཱནཾ ཨསེཀྑསྶ པདེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཨིཏི ཨིམེསུཔི དྭཱིསུ ཨསེཀྑརཏནམེཝ སེཊྛཾ. ཏམྤི དུཝིདྷཾ བུདྡྷརཏནཾ སཱཝཀརཏནནྟི. ཏཏྠ སཏསཧསྶམྤི སཱཝཀརཏནཱནཾ བུདྡྷརཏནསྶ པདེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཨིཏི ཨིམེསུཔི དྭཱིསཱུ བུདྡྷརཏནམེཝ སེཊྛཾ.

བུདྡྷརཏནམྤི དུཝིདྷཾ པཙྩེཀབུདྡྷརཏནཾ སབྦཉྙུབུདྡྷརཏནནྟི. ཏཏྠ སཏསཧསྶམྤི པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ སབྦཉྙུབུདྡྷསྶ པདེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཨིཏི ཨིམེསུཔི དྭཱིསུ སབྦཉྙུབུདྡྷརཏནཾཡེཝ སེཊྛཾ. སདེཝཀསྨིཉྷི ལོཀེ བུདྡྷརཏནསམཾ རཏནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཨསདིསམེཝ རཏནཾ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ པེསེསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཀྐསཱིལཝཱསིནོ པུཙྪི – ‘‘ཏཱཏཱ ཏུམྷཱཀཾ ཛནཔདེ བུདྡྷོ དྷམྨོ སངྒྷོཏི ཨིམཱནི ཏཱིཎི རཏནཱནི དིསྶནྟཱི’’ཏི. གྷོསོཔི སོ མཧཱརཱཛ ཏཱཝ ཏཏྠ ནཏྠི, དསྶནཾ པན ཀུཏོཏི.

‘‘སུནྡརཾ ཏཱཏཱ’’ཏི རཱཛཱ ཏུཊྛོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཀྐཱ བྷཝེཡྻ ཛནསངྒཧཏྠཱཡ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ ཝསནཊྛཱནཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ པེསེཏུཾ, བུདྡྷཱ པན པཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ ན ཨརུཎཾ ཨུཊྛཔེནྟི. ཏསྨཱ སཏྠཱརཱ གནྟུཾ ན སཀྐཱ. སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱདཡོ མཧཱསཱཝཀེ པེསེཏུཾ སཀྐཱ བྷཝེཡྻ. མཡཱ པན ‘ཐེརཱ པཙྩནྟེ ཝསནྟཱི’ཏི སུཏྭཱཔི མནུསྶེ པེསེཏྭཱ ཏེ ཨཏྟནོ སམཱིཔཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏུམེཝ ཡུཏྟཾ. ཏསྨཱ ན ཐེརེཧིཔི སཀྐཱ གནྟུཾ. ཡེན པནཱཀཱརེན སཱསནེ པེསིཏེ སཏྠཱ ཙ མཧཱསཱཝཀཱ ཙ གཏཱ ཝིཡ ཧོནྟི, ཏེནཱཀཱརེན སཱསནཾ པཧིཎིསྶཱམཱི’’ཏི. ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏུརཏནཱཡཱམཾ ཝིདཏྠིམཏྟཔུཐུལཾ ནཱཏིཏནུཾ ནཱཏིབཧལཾ སུཝཎྞཔཊྚཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཏྠ ཨཛྫ ཨཀྑརཱནི ལིཁིསྶཱམཱི’’ཏི. པཱཏོཝ སཱིསཾ ནྷཱཡིཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཨཔནཱིཏགནྡྷམཱལཱབྷརཎོ སུཝཎྞསརཀེན ཛཱཏིཧིངྒུལིཀཾ ཨཱདཱཡ ཧེཊྛཏོ པཊྛཱཡ དྭཱརཱནི པིདཧནྟོ པཱསཱདམཱརུཡ྄ཧ པུབྦདིསཱམུཁཾ སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨཱཀཱསཏལེ ནིསཱིདིཏྭཱ སུཝཎྞཔཊྚེ ཨཀྑརཱནི ལིཁནྟོ – ‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི. བུདྡྷགུཎེ ཏཱཝ ཨེཀདེསེན ལིཁི.

ཏཏོ ‘‘ཨེཝཾ དས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ ཏུསིཏབྷཝནཏོ ཙཝིཏྭཱ མཱཏུཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ཨེཝཾ ལོཀཝིཝརཎཾ ཨཧོསི, མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ཝསམཱནེ ཨིདཾ ནཱམ ཨཧོསི, ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསམཱནེ ཨིདཾ ནཱམ ཨཧོསི, ཨེཝཾ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑནྟོ ཨེཝཾ མཧཱཔདྷཱནཾ པདཧི. ཨེཝཾ དུཀྐརཀཱརིཀཾ ཀཏྭཱ མཧཱབོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསིནྣོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟསྶ ཨེཝཾ ལོཀཝིཝརཎཾ ཨཧོསི. སདེཝཀེ ལོཀེ ཨཉྙཾ ཨེཝརཱུཔཾ རཏནཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.

ཡཾཀིཉྩི ཝིཏྟཾ ཨིདྷ ཝཱ ཧུརཾ ཝཱ,

སགྒེསུ ཝཱ ཡཾ རཏནཾ པཎཱིཏཾ;

ན ནོ སམཾ ཨཏྠི ཏཐཱགཏེན,

ཨིདམྤི བུདྡྷེ རཏནཾ པཎཱིཏཾ;

ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏཱུ’’ཏི. (ཁུ. པཱ. ༦.༣; སུ. ནི. ༢༢༦) –

ཨེཝཾ ཨེཀདེསེན བུདྡྷགུཎེཔི ལིཁིཏྭཱ དུཏིཡཾ དྷམྨརཏནཾ ཐོམེནྟོ – ‘‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ…པེ… པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི. ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ…པེ… ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ’’ཏི. ‘‘སཏྠཱརཱ དེསིཏདྷམྨོ ནཱམ ཨེཝརཱུཔོ ཙ ཨེཝརཱུཔོ ཙཱ’’ཏི སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡེ ཨེཀདེསེན ལིཁིཏྭཱ –

‘‘ཡཾ བུདྡྷསེཊྛོ པརིཝཎྞཡཱི སུཙིཾ,

སམཱདྷིམཱནནྟརིཀཉྙམཱཧུ;

སམཱདྷིནཱ ཏེན སམོ ན ཝིཛྫཏི,

ཨིདམྤི དྷམྨེ རཏནཾ པཎཱིཏཾ;

ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏཱུ’’ཏི. (ཁུ. པཱ. ༦.༥; སུ. ནི. ༢༢༨) –

ཨེཝཾ ཨེཀདེསེན དྷམྨགུཎེ ལིཁིཏྭཱ ཏཏིཡཾ སངྒྷརཏནཾ ཐོམེནྟོ – ‘‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ…པེ… པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ‘‘ཀུལཔུཏྟཱ ནཱམ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཨེཝཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛནྟི, ཀེཙི སེཏཙྪཏྟཾ པཧཱཡ པབྦཛནྟི, ཀེཙི ཨུཔརཛྫཾ, ཀེཙི སེནཱཔཏིཊྛཱནཱདཱིནི པཧཱཡ པབྦཛནྟི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ པན ཨིམཉྩ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརེནྟཱི’’ཏི ཙཱུལ༹སཱིལམཛ྄ཛྷིམསཱིལམཧཱསཱིལཱདཱིནི ཨེཀདེསེན ལིཁིཏྭཱ ཚདྭཱརསཾཝརཾ སཏིསམྤཛཉྙཾ ཙཏུཔཙྩཡསནྟོསཾ ནཝཝིདྷཾ སེནཱསནཾ, ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཾ པརིཀམྨཾ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱ ཨཊྛཏིཾས ཀམྨཊྛཱནཱནི ཡཱཝ ཨཱསཝཀྑཡཱ ཨེཀདེསེན ལིཁི, སོལ༹སཝིདྷཾ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ ཝིཏྠཱརེནེཝ ལིཁིཏྭཱ ‘‘སཏྠུ སཱཝཀསངྒྷོ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེཧི ཙ གུཎེཧི སམནྣཱགཏོ.

ཡེ པུགྒལཱ ཨཊྛསཏཾ པསཊྛཱ,

ཙཏྟཱརི ཨེཏཱནི ཡུགཱནི ཧོནྟི;

ཏེ དཀྑིཎེཡྻཱ སུགཏསྶ སཱཝཀཱ,

ཨེཏེསུ དིནྣཱནི མཧཔྥལཱནི;

ཨིདམྤི སངྒྷེ རཏནཾ པཎཱིཏཾ,

ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏཱུ’’ཏི. (ཁུ. པཱ. ༦.༦; སུ. ནི. ༢༢༩) –

ཨེཝཾ ཨེཀདེསེན སངྒྷགུཎེ ལིཁིཏྭཱ – ‘‘བྷགཝཏོ སཱསནཾ སྭཱཀྑཱཏཾ ནིཡྻཱནིཀཾ, སཙེ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ སཀྐོཏི, ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛཏཱུ’’ཏི ལིཁིཏྭཱ སུཝཎྞཔཊྚཾ སཾཧརིཏྭཱ སུཁུམཀམྦལེན ཝེཋེཏྭཱ སཱརསམུགྒེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཏཾ སམུགྒཾ སུཝཎྞམཡེ, སུཝཎྞམཡཾ, རཛཏམཡེ རཛཏམཡཾ མཎིམཡེ, མཎིམཡཾ པཝཱལ༹མཡེ, པཝཱལ༹མཡཾ ལོཧིཏངྐམཡེ, ལོཧིཏངྐམཡཾ མསཱརགལླམཡེ, མསཱརགལླམཡཾ ཕལིཀམཡེ, ཕལིཀམཡཾ དནྟམཡེ, དནྟམཡཾ སབྦརཏནམཡེ, སབྦརཏནམཡཾ ཀིལཉྫམཡེ, ཀིལཉྫམཡཾ སམུགྒཾ སཱརཀརཎྜཀེ ཋཔེསི.

པུན སཱརཀརཎྜཀཾ སུཝཎྞཀརཎྜཀེཏི པུརིམནཡེནེཝ ཧརིཏྭཱ སབྦརཏནམཡཾ ཀརཎྜཀཾ ཀིལཉྫམཡེ ཀརཎྜཀེ ཋཔེསི. ཏཏོ ཀིལཉྫམཡཾ ཀརཎྜཀཾ སཱརམཡཔེལཱ༹ཡཱཏི པུན ཝུཏྟནཡེནེཝ ཧརིཏྭཱ སབྦརཏནམཡཾ པེལ༹ཾ ཀིལཉྫམཡཔེལཱ༹ཡ ཋཔེཏྭཱ བཧི ཝཏྠེན ཝེཋེཏྭཱ རཱཛམུདྡིཀཱཡ ལཉྪེཏྭཱ ཨམཙྩེ ཨཱཎཱཔེསི – ‘‘མམ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནེ མགྒཾ ཨལངྐཱརཱཔེཐ མགྒོ ཨཊྛུསབྷཝིཏྠཏོ ཧོཏུ, ཙཏུཨུསབྷཊྛཱནཾ སོདྷིཏམཏྟཀམེཝ ཧོཏུ, མཛ྄ཛྷེ ཙཏུཨུསབྷཾ རཱཛཱནུབྷཱཝེན པཊིཡཱདེཐཱ’’ཏི. ཏཏོ མངྒལཧཏྠིཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ ཏསྶ ཨུཔརི པལླངྐཾ པཉྙཔེཏྭཱ སེཏཙྪཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ནགརཝཱིཐིཡོ སིཏྟསམྨཊྛཱ སམུསྶིཏདྡྷཛཔཊཱཀཱ ཀདལིཔུཎྞགྷཊགནྡྷདྷཱུམཔུཔྥཱདཱིཧི སུཔྤཊིམཎྜིཏཱ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིསཡཔྤདེསེ ཨེཝརཱུཔཾ པཱུཛཾ ཀཱརེནྟཱུ’’ཏི ཨནྟརབྷོགིཀཱནཾ ཛཝནདཱུཏེ པེསེཏྭཱ སཡཾ སབྦཱལངྐཱརེན ཨལངྐརིཏྭཱ – ‘‘སབྦཏཱལཱ༹ཝཙརསམྨིསྶབལཀཱཡཔརིཝུཏོ པཎྞཱཀཱརཾ པེསེམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝིསཡཔརིཡནྟཾ གནྟྭཱ ཨམཙྩསྶ མུཁསཱསནཾ ཨདཱསི – ‘‘ཏཱཏ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ པུཀྐུསཱཏི ཨིམཾ པཎྞཱཀཱརཾ པཊིཙྪནྟོ ཨོརོདྷམཛ྄ཛྷེ ཨཔཊིཙྪིཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ པཊིཙྪཏཱུ’’ཏི. ཨེཝཾ སཱསནཾ དཏྭཱ པཙྩནྟདེསཾ སཏྠཱ གཙྪཏཱིཏི པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ནིཝཏྟི. ཨནྟརབྷོགིཀཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན མགྒཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ པཎྞཱཀཱརཾ ནཡིཾསུ.

པུཀྐུསཱཏིཔི ཨཏྟནོ རཛྫསཱིམཏོ པཊྛཱཡ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན མགྒཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ ནགརཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ པཎྞཱཀཱརསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཨཀཱསི. པཎྞཱཀཱརོ ཏཀྐསཱིལཾ པཱཔུཎནྟོ ཨུཔོསཐདིཝསེ པཱཔུཎི, པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ གཏཨམཙྩོཔི རཉྙོ ཝུཏྟསཱསནཾ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཏཾ སུཏྭཱ པཎྞཱཀཱརེན སདྡྷིཾ ཨཱགཏཱནཾ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ པཎྞཱཀཱརཾ ཨཱདཱཡ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ‘‘མཱ ཨིདྷ ཀོཙི པཝིསཏཱུ’’ཏི དྭཱརེ ཨཱརཀྑཾ ཀཱརེཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ པཎྞཱཀཱརཾ ཨུཙྩཱསནེ ཋཔེཏྭཱ སཡཾ ནཱིཙཱསནེ ནིསིནྣོ ལཉྪནཾ བྷིནྡིཏྭཱ ནིཝཱསནཾ ཨཔནེཏྭཱ ཀིལཉྫཔེལ༹ཏོ པཊྛཱཡ ཨནུཔུབྦེན ཝིཝརནྟོ སཱརམཡཾ སམུགྒཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཧཱཔརིཧཱརོ ནཱཡཾ ཨཉྙསྶ རཏནསྶ བྷཝིསྶཏི, ཨདྡྷཱ མཛ྄ཛྷིམདེསེ སོཏབྦཡུཏྟཀཾ རཏནཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི. ཨཐ ཏཾ སམུགྒཾ ཝིཝརིཏྭཱ རཱཛལཉྪནཾ བྷིནྡིཏྭཱ སུཁུམཀམྦལཾ ཨུབྷཏོ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ སུཝཎྞཔཊྚཾ ཨདྡས.

སོ ཏཾ པསཱརེཏྭཱ – ‘‘མནཱཔཱནི ཝཏ ཨཀྑརཱནི སམསཱིསཱནི སམཔནྟཱིནི ཙཏུརསྶཱནཱི’’ཏིཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝཱཙེཏུཾ ཨཱརབྷི. ཏསྶ – ‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི བུདྡྷགུཎེ ཝཱཙེནྟསྶ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི, ནཝནཝུཏིལོམཀཱུཔསཧསྶཱནི ཨུདྡྷགྒལོམཱནི ཨཧེསུཾ. ཨཏྟནོ ཋིཏབྷཱཝཾ ཝཱ ནིསིནྣབྷཱཝཾ ཝཱ ན ཛཱནཱཏི. ཨཐསྶ – ‘‘ཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶེཧིཔི ཨེཏཾ དུལླབྷསཱསནཾ སཧཱཡཾ ནིསྶཱཡ སོཏུཾ ལབྷཱམཱི’’ཏི བྷིཡྻོ བལཝཔཱིཏི ཨུདཔཱདི. སོ ཧི ཨུཔརི ཝཱཙེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཡཱཝ པཱིཏིཝེགཔསྶདྡྷིཡཱ ནིསཱིདིཏྭཱ པརཏོ – ‘‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ’’ཏི དྷམྨགུཎེ ཨཱརབྷི. ཏཏྲཱཔིསྶ ཏཐེཝ ཨཧོསི. སོ པུན ཡཱཝ པཱིཏིཝེགཔསྶདྡྷིཡཱ ནིསཱིདིཏྭཱ པརཏོ ‘‘སུཔྤཊིཔནྣོ’’ཏི སངྒྷགུཎེ ཨཱརབྷི. ཏཏྲཱཔིསྶ ཏཐེཝ ཨཧོསི. ཨཐ སབྦཔརིཡནྟེ ཨཱནཱཔཱནསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱཙེཏྭཱ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ནིབྦཏྟེསི, སོ ཛྷཱནསུཁེནེཝ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཨཉྙོ ཀོཙི དཊྛུཾ ན ལབྷཏི, ཨེཀོཝ ཙཱུལུ༹པཊྛཱཀོ པཝིསཏི. ཨེཝཾ ཨདྡྷམཱསམཏྟཾ ཝཱིཏིནཱམེསི.

ནཱགརཱ རཱཛངྒཎེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨུཀྐུཊྛིཾ ཨཀཾསུ ‘‘པཎྞཱཀཱརཾ པཊིཙྪིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ བལདསྶནཾ ཝཱ ནཱཊཀདསྶནཾ ཝཱ ནཏྠི, ཝིནིཙྪཡདཱནཾ ནཏྠི, རཱཛཱ སཧཱཡེན པཧིཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཡསྶིཙྪཏི ཏསྶ དསྶེཏུ, རཱཛཱནོ ནཱམ ཨེཀཙྩསྶ པཎྞཱཀཱརཝསེནཔི ཝཉྩེཏྭཱ རཛྫཾ ཨཏྟནོ ཀཱཏུཾ ཝཱཡམནྟི. ཀིཾ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ ཀརོཏཱི’’ཏི? རཱཛཱ ཨུཀྐུཊྛིསདྡཾ སུཏྭཱ – ‘‘རཛྫཾ ནུ ཁོ དྷཱརེམི, ཨུདཱཧུ སཏྠཱར’’ནྟི ཙིནྟེསི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘རཛྫཀཱརིཏཨཏྟབྷཱཝོ ནཱམ ནེཝ གཎཀེན, ན གཎཀམཧཱམཏྟེན གཎེཏུཾ སཀྐོ. སཏྠུསཱསནཾ དྷཱརེསྶཱམཱི’’ཏི སཡནེ ཋཔིཏཾ ཨསིཾ གཧེཏྭཱ ཀེསེ ཚིནྡིཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ – ‘‘ཨེཏཾ གཧེཏྭཱ རཛྫཾ ཀཱརེཐཱ’’ཏི སདྡྷིཾ ཙཱུལཱ༹མཎིནཱ ཀེསཀལཱཔཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ པཱཏེསི, མཧཱཛནོ ཏཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ – ‘‘སཧཱཡཀསནྟིཀཱ ལདྡྷཔཎྞཱཀཱརཱ ནཱམ རཱཛཱནོ ཏུམྷཱདིསཱ ཧོནྟི དེཝཱ’’ཏི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཝིརཝི. རཉྙོཔི དྭངྒུལམཏྟཾ ཀེསམསྶུ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟསྶ པབྦཛྫཱསདིསམེཝ ཀིར ཛཱཏཾ.

ཏཏོ ཙཱུལུ༹པཊྛཱཀཾ པེསེཏྭཱ ཨནྟརཱཔཎཱ དྭེ ཀཱསཱཡཝཏྠཱནི མཏྟིཀཱཔཏྟཉྩ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཡེ ལོཀེ ཨརཧནྟོ, ཏེ ཨུདྡིསྶ མཡ྄ཧཾ པབྦཛྫཱ’’ཏི སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསྶ ཨེཀཾ ཀཱསཱཝཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཏྟཾ ཝཱམཨཾསཀཱུཊེ ཀཏྭཱ ཀཏྟརདཎྜཾ གཧེཏྭཱ – ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ མེ པབྦཛྫཱ ནོ ཝཱ’’ཏི མཧཱཏལེ ཀཏིཔཡཝཱརེ ཨཔརཱཔརཾ ཙངྐམིཏྭཱ – ‘‘སོབྷཏི མེ པབྦཛྫཱ’’ཏི དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ པཱསཱདཱ ཨོཏརི. ཨོཏརནྟཾ པན ནཾ ཏཱིསུ དྭཱརེསུ ཋིཏནཱཊཀཱདཱིནི དིསྭཱཔི ན སཉྫཱནིཾསུ. ‘‘ཨེཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏུཾ ཨཱགཏོ’’ཏི ཀིར ཙིནྟཡིཾསུ. ཨུཔརིཔཱསཱདཾ པན ཨཱརུཡ྄ཧ རཉྙོ ཋིཏནིསིནྣཊྛཱནཱནི དིསྭཱ རཱཛཱ གཏོཏི ཉཏྭཱ སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ཨོསཱིདམཱནཱཡ ནཱཝཱཡ ཛནོ ཝིཡ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཝིརཝིཾསུ. ཀུལཔུཏྟཾ བྷཱུམིཏལཾ ཨོཏིཎྞམཏྟཾ ཨཊྛཱརསསེནིཡོ སབྦེ ནཱགརཱ བལཀཱཡཱ ཙ པརིཝཱརེཏྭཱ མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝིཾསུ. ཨམཙྩཱཔི ཏཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘དེཝ མཛ྄ཛྷིམདེསརཱཛཱནོ ནཱམ བཧུམཱཡཱ, སཱསནཾ པེསེཏྭཱ བུདྡྷརཏནཾ ནཱམ ལོཀེ ཨུཔྤནྣཾ ཝཱ ནོ ཝཱཏི ཉཏྭཱ གམིསྶཐ, ནིཝཏྟཐ དེཝཱ’’ཏི. སདྡཧཱམཧཾ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡཀསྶ, ཏསྶ མཡཱ སདྡྷིཾ དྭེཛ྄ཛྷཝཙནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏིཊྛཐ ཏུམྷེཏི. ཏེ ཨནུགཙྪནྟིཡེཝ.

ཀུལཔུཏྟོ ཀཏྟརདཎྜེན ལེཁཾ ཀཏྭཱ – ‘‘ཨིདཾ རཛྫཾ ཀསྶཱ’’ཏི ཨཱཧ? ཏུམྷཱཀཾ དེཝཱཏི. ཡོ ཨིམཾ ལེཁཾ ཨནྟརཾ ཀརོཏི, རཱཛཱཎཱཡ ཀཱརེཏབྦོཏི. མཧཱཛནཀཛཱཏཀེ བོདྷིསཏྟེན ཀཏལེཁཾ སཱིཝལིདེཝཱི ཨནྟརཾ ཀཱཏུཾ ཨཝིསཧནྟཱི ཝིཝཏྟམཱནཱ ཨགམཱསི. ཏསྶཱ གཏམགྒེན མཧཱཛནོ ཨགམཱསི. ཏཾ པན ལེཁཾ མཧཱཛནོ ཨནྟརཾ ཀཱཏུཾ ན ཝིསཧི, ལེཁཾ ཨུསྶཱིསཀཾ ཀཏྭཱ ཝིཝཏྟམཱནཱ ཝིརཝིཾསུ. ཀུལཔུཏྟོ ‘‘ཨཡཾ མེ གཏཊྛཱནེ དནྟཀཊྛཾ ཝཱ མུཁོདཀཾ ཝཱ དསྶཏཱི’’ཏི ཨནྟམསོ ཨེཀཙེཊཀམྤི ཨགྒཧེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ‘‘མམ སཏྠཱ ཙ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀཀོཝ པབྦཛིཏོ’’ཏི ཨེཀཀོཝ ཨགམཱསི. ‘‘སཏྠུ ལཛྫཱམཱི’’ཏི ཙ – ‘‘སཏྠཱ ཀིར མེ པབྦཛིཏྭཱ ཡཱནཾ ནཱརུལ༹ྷོ’’ཏི ཙ ཨནྟམསོ ཨེཀཔཊལིཀམྤི ཨུཔཱཧནཾ ནཱརུཧི, པཎྞཙྪཏྟཀམྤི ན དྷཱརེསི. མཧཱཛནོ རུཀྑཔཱཀཱརཊྚཱལཀཱདཱིནི ཨཱརུཡ྄ཧ ཨེས ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ གཙྪཏཱིཏི ཨོལོཀེསི. ཀུལཔུཏྟོ – ‘‘དཱུརཾ གནྟབྦཾ, ན སཀྐཱ ཨེཀེན མགྒོ ནིཏྠརིཏུ’’ནྟི ཨེཀཾ སཏྠཝཱཧཾ ཨནུབནྡྷི. སུཁུམཱལསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ ཀཋིནཏཏྟཱཡ པཐཝིཡཱ གཚནྟསྶ པཱདཏལེསུ ཕོཊཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ བྷིཛྫནྟི, དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. སཏྠཝཱཧེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ནིསིནྣེ ཀུལཔུཏྟོ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདཏི. ནིསིནྣཊྛཱནེ པཱདཔརིཀམྨཾ ཝཱ པིཊྛིཔརིཀམྨཾ ཝཱ ཀཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི, ཀུལཔུཏྟོ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ མགྒདརཐཀིལམཐཔརིལཱ༹ཧཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཛྷཱནརཏིཡཱ ཝཱིཏིནཱམེཏི.

པུནདིཝསེ ཨུཊྛིཏེ ཨརུཎེ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ པུན སཏྠཝཱཧཾ ཨནུབནྡྷཏི. པཱཏརཱསཀཱལེ ཀུལཔུཏྟསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ དེནྟི. ཏཾ ཨུཏྟཎྜུལམྤི ཧོཏི ཀིལིནྣམྤི སམསཀྑརམྤི ཨལོཎཱཏིལོཎམྤི, ཀུལཔུཏྟོ པཝིསནཊྛཱནཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨམཏཾ ཝིཡ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨེཏེན ནིཡཱམེན ཨཊྛཧི ཨཱུནཀཱནི དྭེ ཡོཛནསཏཱནི གཏོ. ཛེཏཝནདྭཱརཀོཊྛཀསྶ པན སམཱིཔེན གཙྪནྟོཔི – ‘‘ཀཧཾ སཏྠཱ ཝསཏཱི’’ཏི ནཱཔུཙྪི. ཀསྨཱ? སཏྠུགཱརཝེན ཙེཝ རཉྙོ པེསིཏསཱསནཝསེན ཙ. རཉྙོ ཧི – ‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི སཏྠཱརཾ རཱཛགཧེ ཨུཔྤནྣཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ སཱསནཾ པེསིཏཾ, ཏསྨཱ ནཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནམཏྟཾ མགྒཾ ཨཏིཀྐནྟོ. སོ སཱུརིཡཏྠངྒམནཝེལཱཡ རཱཛགཧཾ པཏྭཱ སཏྠཱ ཀཧཾ ཝསཏཱིཏི པུཙྪི. ཀུཏོ ནུ, བྷནྟེ, ཨཱགཏོཏི? ཨིཏོ ཨུཏྟརཏོཏི. སཏྠཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཨཱགཏམགྒེ ཨིཏོ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནམཏྟེ སཱཝཏྠི ནཱམ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཝསཏཱིཏི. ཀུལཔུཏྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིདཱནི ཨཀཱལོ ན སཀྐཱ གནྟུཾ, ཨཛྫ ཨིདྷེཝ ཝསིཏྭཱ སྭེ སཏྠུ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ – ‘‘ཝིཀཱལེ སམྤཏྟཔབྦཛིཏཱ ཀཧཾ ཝསནྟཱི’’ཏི པུཙྪི. ཨིམཱཡ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡ, བྷནྟེཏི. ཨཐ སོ ཏཾ ཀུམྦྷཀཱརཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཏཏྠ ཝཱསཏྠཱཡ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདི.

བྷགཝཱཔི ཏཾདིཝསཾ པཙྩཱུསཀཱལེ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ པུཀྐུསཱཏིཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཀུལཔུཏྟོ སཧཱཡེན པེསིཏཾ སཱསནམཏྟཀཾ ཝཱཙེཏྭཱ ཨཏིརེཀཏིཡོཛནསཏིཀཾ མཧཱརཛྫཾ པཧཱཡ མཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏྭཱ ཨཊྛཧི ཨཱུནཀཱནི དྭེ ཡོཛནསཏཱནི ཨཏིཀྐམྨ རཱཛགཧཾ པཱཔུཎིསྶཏི, མཡི ཨགཙྪནྟེ པན ཏཱིཎི སཱམཉྙཕལཱནི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨེཀརཏྟིཝཱསེན ཨནཱཐཀཱལཀིརིཡཾ ཀརིསྶཏི, མཡི པན གཏེ ཏཱིཎི སཱམཉྙཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཏི. ཛནསངྒཧཏྠཱཡེཝ པན མཡཱ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརིཏཱ, ཀརིསྶཱམི ཏསྶ སངྒཧ’’ནྟི པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔྤཊིཀྐནྟོ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ མུཧུཏྟཾ ཨཏྟདརཐཀིལམཐཾ པཊིཔསྶམྦྷེཏྭཱ – ‘‘ཀུལཔུཏྟོ མཡི གཱརཝེན དུཀྐརཾ ཨཀཱསི, ཨཏིརེཀཡོཛནསཏཾ རཛྫཾ པཧཱཡ ཨནྟམསོ མུཁདྷོཝནདཱཡཀམྤི ཙེཊཀཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ ནིཀྑནྟོ’’ཏི སཱརིཔུཏྟམཧཱམོགྒལླཱནཱདཱིསུ ཀཉྩི ཨནཱམནྟེཏྭཱ སཡམེཝ ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ ནིཀྑནྟོ. གཙྪནྟོ ཙ ནེཝ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏི, ན པཐཝིཾ སཾཁིཔི, – ‘‘ཀུལཔུཏྟོ མམ ལཛྫམཱནོ ཧཏྠིཨསྶརཐསུཝཎྞསིཝིཀཱདཱིསུ ཨེཀཡཱནེཔི ཨནིསཱིདིཏྭཱ ཨནྟམསོ ཨེཀཔཊལིཀཾ ཨུཔཱཧནམྤི ཨནཱརུཡ྄ཧ པཎྞཙྪཏྟཀམྤི ཨགྒཧེཏྭཱ ནིཀྑནྟོ, མཡཱཔི པདསཱཝ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པན ཙིནྟེཏྭཱ པདསཱཝ ཨགམཱསི.

སོ ཨསཱིཏི ཨནུབྱཉྫནཱནི བྱཱམཔྤབྷཱ བཱཏྟིཾས མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནཱིཏི ཨིམཾ བུདྡྷསིརིཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཝལཱཧཀཔཊིཙྪནྣོ པུཎྞཙནྡོ ཝིཡ ཨཉྙཏརབྷིཀྑུཝེསེན གཙྪནྟོ ཨེཀཔཙྪཱབྷཏྟེནེཝ པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཡོཛནཱནི ཨཏིཀྐམྨ སཱུརིཡཏྠངྒམལཱིཝེལཱཡ ཀུལཔུཏྟེ པཝིཊྛམཏྟེཡེཝ ཏཾ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཾ པཱཔུཎི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན, པུཀྐུསཱཏི, ནཱམ ཀུལཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ སདྡྷཱཡ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ, སོ ཏསྨིཾ ཀུམྦྷཀཱརཱཝེསནེ པཋམཾ ཝཱསཱུཔགཏོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ གནྟྭཱཔི པན བྷགཝཱ – ‘‘ཨཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི པསཡ྄ཧ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཾ ཨཔཝིསིཏྭཱ དྭཱརེ ཋིཏོཝ ཀུལཔུཏྟཾ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེནྟོ སཙེ ཏེ བྷིཀྑཱུཏིཨཱདིམཱཧ. ཨུརུནྡནྟི ཝིཝིཏྟཾ ཨསམྦཱདྷཾ. ཝིཧརཏཱཡསྨཱ ཡཐཱསུཁནྟི ཡེན ཡེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཕཱསུ ཧོཏི, ཏེན ཏེན ཡཐཱསུཁཾ ཨཱཡསྨཱ ཝིཧརཏཱུཏི ཨོཀཱསཾ ཨཀཱསི. ཨཏིརེཀཏིཡོཛནསཏཉྷི རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏོ ཀུལཔུཏྟོ པརསྶ ཚཌྜིཏཔཏིཏཾ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཾ ཀིཾ ཨཉྙསྶ སབྲཧྨཙཱརིནོ མཙྪརཱཡིསྶཏི. ཨེཀཙྩེ པན མོགྷཔུརིསཱ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨཱཝཱསམཙྪརིཡཱདཱིཧི ཨབྷིབྷཱུཏཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེ མཡ྄ཧཾ ཀུཊི མཡ྄ཧཾ པརིཝེཎནྟི ཨཉྙེསཾ ཨཝཱསཱཡ པརཀྐམནྟི. ནིསཱིདཱིཏི ཨཙྩནྟསུཁུམཱལོ ལོཀནཱཐོ དེཝཝིམཱནསདིསཾ གནྡྷཀུཊིཾ པཧཱཡ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཔྤཀིཎྞཚཱརིཀཱཡ བྷིནྣབྷཱཛནཏིཎཔལཱསཀུཀྐུཊསཱུཀརཝཙྩཱདིསཾཀིལིཊྛཱཡ སངྐཱརཊྛཱནསདིསཱཡ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡ ཏིཎསནྠཱརཾ སནྠརིཏྭཱ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ པཉྙཔེཏྭཱ དེཝཝིམཱནསདིསཾ དིབྦགནྡྷསུགནྡྷཾ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདནྟོ ཝིཡ ནིསཱིདི.

ཨིཏི བྷགཝཱཔི ཨསམྦྷིནྣམཧཱསམྨཏཝཾསེ ཨུཔྤནྣོ, ཀུལཔུཏྟོཔི ཁཏྟིཡགབྦྷེ ཝཌྜྷིཏོ. བྷགཝཱཔི ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ, ཀུལཔུཏྟོཔི ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ. བྷགཝཱཔི རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏོ, ཀུལཔུཏྟོཔི. བྷགཝཱཔི སུཝཎྞཝཎྞོ, ཀུལཔུཏྟོཔི. བྷགཝཱཔི སམཱཔཏྟིལཱབྷཱི, ཀུལཔུཏྟོཔི. ཨིཏི དྭེཔི ཁཏྟིཡཱ དྭེཔི ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣཱ དྭེཔི རཱཛཔབྦཛིཏཱ དྭེཔི སུཝཎྞཝཎྞཱ དྭེཔི སམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣཱཏི ཏེཧི ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱ ཨཏིཝིཡ སོབྷཏི, དྭཱིཧི སཱིཧཱདཱིཧི པཝིཊྛགུཧཱདཱིཧི ཨཱཧརིཏྭཱ དཱིཔེཏབྦཾ. ཏེསུ པན དྭཱིསུ བྷགཝཱ – ‘‘སུཁུམཱལོ ཨཧཾ པརམསུཁུམཱལོ ཨེཀཔཙྪཱབྷཏྟེན པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཡོཛནཱནི ཨཱགཏོ, མུཧུཏྟཾ ཏཱཝ སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏྭཱ མགྒདརཐཾ པཊིཔསྶམྦྷེམཱི’’ཏི ཙིཏྟམྤི ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ནིསཱིདནྟོཝ ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫི. ཀུལཔུཏྟོཔི – ‘‘དྭཱནཝུཏིཡོཛནསཏཾ ཨཱགཏོམྷི, མུཧུཏྟཾ ཏཱཝ ནིཔཛྫིཏྭཱ མགྒདརཐཾ ཝིནོདེམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ནིསཱིདམཱནོཝ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བཧུདེཝ རཏྟིནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ནནུ ཙ བྷགཝཱ ཀུལཔུཏྟསྶ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོ, ཀསྨཱ ན དེསེསཱིཏི? ཀུལཔུཏྟསྶ མགྒདརཐོ ཨཔྤཊིཔསྶདྡྷོ, ན སཀྑིསྶཏི དྷམྨདེསནཾ སམྤཊིཙྪིཏུཾ, སོ ཏཱཝསྶ པཊིཔསྶམྦྷཏཱུཏི ན དེསེསི. ཨཔརེ – ‘‘རཱཛགཧཾ ནཱམ ཨཱཀིཎྞམནུསྶཾ ཨཝིཝིཏྟཾ དསཧི སདྡེཧི, སོ སདྡོ དིཡཌྜྷཡཱམམཏྟེན སནྣིསཱིདཏི, ཏཾ ཨཱགམེནྟོ ན དེསེསཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏཾ ཨཀཱརཎཾ, བྲཧྨལོཀཔྤམཱཎམྤི ཧི སདྡཾ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཝཱུཔསམེཏུཾ སཀྐོཏི, མགྒདརཐཝཱུཔསམཾ ཨཱགམེནྟོཡེཝ པན ན དེསེསི.

ཏཏྠ བཧུདེཝ རཏྟིནྟི དིཡཌྜྷཡཱམམཏྟཾ. ཨེཏདཧོསཱིཏི བྷགཝཱ ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ སུཝཎྞཝིམཱནེ མཎིསཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརནྟོ ཝིཡ པཉྩཔསཱདཔྤཊིམཎྜིཏཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀེསི, ཨཐསྶ ཧཏྠཀུཀྐུཙྩཔཱདཀུཀྐུཙྩསཱིསཀམྤནཝིརཧིཏཾ སུནིཁཱཏཨིནྡཁཱིལཾ ཝིཡ ནིཙྩལཾ ཨཝིབྦྷནྟཾ སུཝཎྞཔཊིམཾ ཝིཡ ནིསིནྣཾ ཀུལཔུཏྟཾ དིསྭཱ ཨེཏཾ – ‘‘པཱསཱདིཀཾ ཁོ’’ཏིཨཱདི ཨཧོསི. ཏཏྠ པཱསཱདིཀནྟི པསཱདཱཝཧཾ. བྷཱཝནཔུཾསཀཾ པནེཏཾ, པཱསཱདིཀེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཨིརིཡཏི. ཡཐཱ ཨིརིཡཏོ ཨིརིཡཱཔཐོ པཱསཱདིཀོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨིརིཡཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཙཏཱུསུ ཧི ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཏཡོ ཨིརིཡཱཔཐཱ ན སོབྷནྟི. གཙྪནྟསྶ ཧི བྷིཀྑུནོ ཧཏྠཱ ཙལནྟི, པཱདཱ ཙལནྟི, སཱིསཾ ཙལཏི, ཋིཏསྶ ཀཱཡོ ཐདྡྷོ ཧོཏི, ནིཔནྣསྶཱཔི ཨིརིཡཱཔཐོ ཨམནཱཔོ ཧོཏི, པཙྪཱབྷཏྟེ པན དིཝཱཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཙམྨཁཎྜཾ པཉྙཔེཏྭཱ སུདྷོཏཧཏྠཔཱདསྶ ཙཏུསནྡྷིཀཔལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིཔནྣསྶེཝ ཨིརིཡཱཔཐོ སོབྷཏི. ཨཡཉྩ ཀུལཔུཏྟོ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨིཏིསྶ ཨིརིཡཱཔཐེནེཝ པསནྣོ བྷགཝཱ – ‘‘པཱསཱདིཀཾ ཁོ’’ཏི པརིཝིཏཀྐེསི.

ཡཾནཱུནཱཧཾ པུཙྪེཡྻནྟི ཀསྨཱ པུཙྪཏི? ཀིཾ བྷགཝཱ ཨཏྟཱནཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི? ནོ ན ཛཱནཱཏི, ཨཔུཙྪིཏེ པན ཀཐཱ ན པཏིཊྛཱཏི, ཨཔཏིཊྛིཏཱཡ ཀཐཱཡ ཀཐཱ ན སཉྫཱཡཏཱིཏི ཀཐཱཔཏིཊྛཱཔནཏྠཾ པུཙྪི.

དིསྭཱ ཙ པན ཛཱནེཡྻཱསཱིཏི ཏཐཱགཏཾ བུདྡྷསིརིཡཱ ཝིརོཙནྟཾ ཨཡཾ བུདྡྷོཏི སབྦེ ཛཱནནྟི. ཨནཙྪརིཡམེཏཾ ཛཱནནཾ, བུདྡྷསིརིཾ པན པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨཉྙཏརཔིཎྜཔཱཏིཀཝེསེན ཙརནྟོ དུཛྫཱནོ ཧོཏི. ཨིཙྩཱཡསྨཱ, པུཀྐུསཱཏི, ‘‘ན ཛཱནེཡྻ’’ནྟི སབྷཱཝམེཝ ཀཐེཏི. ཏཐཱ ཧི ནཾ ཨེཀཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡ ནིསིནྣམྤི ན ཛཱནཱཏི.

ཨེཏདཧོསཱིཏི མགྒདརཐསྶ ཝཱུཔསམབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཧོསི. ཨེཝམཱཝུསོཏི ཀུལཔུཏྟོ སཧཱཡེན པེསིཏཾ སཱསནམཏྟཾ ཝཱཙེཏྭཱ རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛམཱནོ – ‘‘དསབལསྶ མདྷུརདྷམྨདེསནཾ སོཏུཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི. པབྦཛིཏོ, པབྦཛིཏྭཱ ཨེཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱགཙྪནྟོ – ‘‘དྷམྨཾ ཏེ བྷིཀྑུ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི པདམཏྟསྶ ཝཏྟཱརཾ ནཱལཏྠ, སོ ‘‘དྷམྨཾ ཏེ བྷིཀྑུ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ ཀིཾ སཀྐཙྩཾ ན སུཎིསྶཏི. པིཔཱསིཏསོཎྜོ ཝིཡ ཧི པིཔཱསིཏཧཏྠཱི ཝིཡ ཙཱཡཾ, ཏསྨཱ སཀྐཙྩཾ སཝནཾ པཊིཛཱནནྟོ ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ.

༣༤༣. ཚདྷཱཏུརོ ཨཡནྟི བྷགཝཱ ཀུལཔུཏྟསྶ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ ཨཀཐེཏྭཱ ཨཱདིཏོཝ ཨརཧཏྟསྶ པདཊྛཱནབྷཱུཏཾ ཨཙྩནྟསུཉྙཏཾ ཝིཔསྶནཱལཀྑཎམེཝ ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཡསྶ ཧི པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ ཨཔརིསུདྡྷཱ ཧོཏི, ཏསྶ པཋམམེཝ སཱིལསཾཝརཾ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཾ བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཾ ཛཱགརིཡཱནུཡོགཾ སཏྟ སདྡྷམྨེ ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནཱིཏི ཨིམཾ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ ཨཱཙིཀྑཏི. ཡསྶ པནེསཱ པརིསུདྡྷཱ, ཏསྶ ཏཾ ཨཀཐེཏྭཱ ཨརཧཏྟསྶ པདཊྛཱནབྷཱུཏཾ ཝིཔསྶནམེཝ ཨཱཙིཀྑཏི. ཀུལཔུཏྟསྶ ཙ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ པརིསུདྡྷཱ. ཏཐཱ ཧི ཨནེན སཱསནཾ ཝཱཙེཏྭཱ པཱསཱདཝརགཏེནེཝ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟིཏཾ, ཡདསྶ དྭཱནཝུཏིཡོཛནསབྷཾ ཨཱགཙྪནྟསྶ ཡཱནཀིཙྩཾ སཱདྷེསི, སཱམཎེརསཱིལམྤིསྶ པརིཔུཎྞཾ. ཏསྨཱ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ ཨཀཐེཏྭཱ ཨརཧཏྟསྶ པདཊྛཱནབྷཱུཏཾ ཨཙྩནྟསུཉྙཏཾ ཝིཔསྶནཱལཀྑཎམེཝསྶ ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ.

ཏཏྠ ཚདྷཱཏུརོཏི དྷཱཏུཡོ ཝིཛྫམཱནཱ, པུརིསོ ཨཝིཛྫམཱནོ. བྷགཝཱ ཧི ཀཏྠཙི ཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཾ དསྶེཏི, ཀཏྠཙི ཨཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནཾ, ཀཏྠཙི ཝིཛྫམཱནེན ཝིཛྫམཱནཾ, ཀཏྠཙི ཨཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནནྟི སབྦཱསཝེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨིདྷ པན ཝིཛྫམཱནེན ཨཝིཛྫམཱནཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. སཙེ ཧི བྷགཝཱ པུརིསོཏི པཎྞཏྟིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དྷཱཏུཡོ ཨིཙྩེཝ ཝཏྭཱ ཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཡྻ, ཀུལཔུཏྟོ སནྡེཧཾ ཀརེཡྻ, སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ, དེསནཾ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ ཨནུཔུབྦེན པུརིསོཏི པཎྞཏྟིཾ པཧཱཡ ‘‘སཏྟོཏི ཝཱ པུརིསོཏི ཝཱ པུགྒལོཏི ཝཱ པཎྞཏྟིམཏྟམེཝ, པརམཏྠཏོ སཏྟོ ནཱམ ནཏྠི, དྷཱཏུམཏྟེཡེཝ ཙིཏྟཾ ཋཔཱཔེཏྭཱ ཏཱིཎི ཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨནངྒཎསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༥༧ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟབྷཱསནྟརཀུསལོ ཏཱཡ ཏཱཡ བྷཱསཱཡ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱཔེནྟོ ཨཱཙརིཡོ ཝིཡ ཨེཝམཱཧ.

ཏཏྠ ཚ དྷཱཏུཡོ ཨསྶཱཏི ཚདྷཱཏུརོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ ཏྭཾ པུརིསོཏི སཉྫཱནཱསི, སོ ཚདྷཱཏུཀོ, ན ཙེཏྠ པརམཏྠཏོ པུརིསོ ཨཏྠི, པུརིསོཏི པན པཎྞཏྟིམཏྟམེཝཱཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙཏུརཱདྷིཊྛཱནོཏི ཨེཏྠ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཝུཙྩཏི པཏིཊྛཱ, ཙཏུཔཏིཊྛཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སྭཱཡཾ བྷིཀྑུ པུརིསོ ཚདྷཱཏུརོ ཚཕསྶཱཡཏནོ ཨཊྛཱརསམནོཔཝིཙཱརོ, སོ ཨེཏྟོཝ ཝིཝཊྚིཏྭཱ ཨུཏྟམསིདྡྷིབྷཱུཏཾ ཨརཧཏྟཾ གཎྷམཱནོ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ པཏིཊྛཱཡ གཎྷཱཏཱིཏི ཙཏུརཱདྷིཊྛཱནོཏི. ཡཏྠ ཋིཏནྟི ཡེསུ ཨདྷིཊྛཱནེསུ པཏིཊྛིཏཾ. མཉྙསྶ ཝཱ ནཔྤཝཏྟནྟཱིཏི མཉྙསྶ ཝཱ མཱནསྶ ཝཱ ནཔྤཝཏྟནྟི. མུནི སནྟོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཁཱིཎཱསཝམུནི ཨུཔསནྟོ ནིབྦུཏོཏི ཝུཙྩཏི. པཉྙཾ ནཔྤམཛྫེཡྻཱཏི ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཱཡ པཊིཝིཛ྄ཛྷནཏྠཾ ཨཱདིཏོཝ སམཱདྷིཝིཔསྶནཱཔཉྙཾ ནཔྤམཛྫེཡྻ. སཙྩམནུརཀྑེཡྻཱཏི པརམཏྠསཙྩསྶ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཏྠཾ ཨཱདིཏོཝ ཝཙཱིསཙྩཾ རཀྑེཡྻ. ཙཱགམནུབྲཱུཧེཡྻཱཏི ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསཔརིཙྩཱགཀརཎཏྠཾ ཨཱདིཏོཝ ཀིལེསཔརིཙྩཱགཾ བྲཱུཧེཡྻ. སནྟིམེཝ སོ སིཀྑེཡྻཱཏི ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསཝཱུཔསམནཏྠཾ ཨཱདིཏོཝ ཀིལེསཝཱུཔསམནཾ སིཀྑེཡྻ. ཨིཏི པཉྙཱདྷིཊྛཱནཱདཱིནཾ ཨདྷིགམཏྠཱཡ ཨིམཱནི སམཐཝིཔསྶནཱཔཉྙཱདཱིནི པུབྦབྷཱགཱདྷིཊྛཱནཱནི ཝུཏྟཱནི.

༣༤༥. ཕསྶཱཡཏནནྟི ཕསྶསྶ ཨཱཡཏནཾ, ཨཱཀརོཏི ཨཏྠོ. པཉྙཱདྷིཊྛཱནནྟིཨཱདཱིནི པུབྦེ ཝུཏྟཱནཾ ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཱདཱིནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦཱནི.

༣༤༨. ཨིདཱནི ནིཀྑིཏྟམཱཏིཀཱཝསེན ‘‘ཡཏྠ ཋིཏཾ མཉྙསྶ ཝཱ ནཔྤཝཏྟནྟཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ བྷཝེཡྻ, ཨརཧཏྟེ པན པཏྟེ པུན ‘‘པཉྙཾ ནཔྤམཛྫེཡྻཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨིཏི བྷགཝཱ མཱཏིཀཾ ཨུཔྤཊིཔཱཊིདྷཱཏུཀཾ ཋཔེཏྭཱཔི ཡཐཱདྷམྨཝསེནེཝ ཝིབྷངྒཾ ཝིབྷཛནྟོ པཉྙཾ ནཔྤམཛྫེཡྻཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀོ པཉྙཾ པམཛྫཏི, ཀོ ནཔྤམཛྫཏི? ཡོ ཏཱཝ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝེཛྫཀམྨཱདིཝསེན ཨེཀཝཱིསཏིཝིདྷཱཡ ཨནེསནཱཡ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟོ པབྦཛྫཱནུརཱུཔེན ཙིཏྟུཔྤཱདཾ ཋཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨཡཾ པཉྙཾ པམཛྫཏི ནཱམ. ཡོ པན སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ སཔྤཱཡཾ དྷུཏངྒཾ སམཱདཱཡ ཙིཏྟརུཙིཏཾ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ ནིསྶཱཡ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ པཏྭཱ ཨཛྫེཝ ཨརཧཏྟནྟི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཝིཙརཏི, ཨཡཾ པཉྙཾ ནཔྤམཛྫཏི ནཱམ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནཝསེན ཨེས པཉྙཱཡ ཨཔྤམཱདོ ཝུཏྟོ. དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནེ པནེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཧེཊྛཱ ཧཏྠིཔདོཔམསུཏྟཱདཱིསུ ཝུཏྟམེཝ.

༣༥༤. ཨཐཱཔརཾ ཝིཉྙཱཎཾཡེཝ ཨཝསིསྶཏཱིཏི ཨཡམྤེཏྠ པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཧེཊྛཏོ ཧི རཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐིཏཾ, ཨིདཱནི ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནཾ ཝེདནཱཝསེན ནིབྦཏྟེཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཡཾ ཝཱ པནེཏཾ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ པཐཝཱིདྷཱཏུཨཱདཱིསུ ཨཱགམནིཡཝིཔསྶནཱཝསེན ཀམྨཀཱརཀཝིཉྙཱཎཾ, ཏཾ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཝསེན བྷཱཛེཏྭཱ དསྶེནྟོཔི ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཝསིསྶཏཱིཏི ཀིམཏྠཱཡ ཨཝསིསྶཏི? སཏྠུ ཀཐནཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟསྶ ཙ པཊིཝིཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ ཨཝསིསྶཏི. པརིསུདྡྷནྟི ནིརུཔཀྐིལེསཾ. པརིཡོདཱཏནྟི པབྷསྶརཾ. སུཁནྟིཔི ཝིཛཱནཱཏཱིཏི སུཁཝེདནཾ ཝེདཡམཱནོ སུཁཝེདནཾ ཝེདཡཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི. སེསཔདདྭཡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པནཱཡཾ ཝེདནཱཀཐཱ ཧེཊྛཱ ན ཀཐིཏཱ བྷཝེཡྻ, ཨིདྷ ཋཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚེཡྻ. སཏིཔཊྛཱནེ པནེསཱ ཀཐིཏཱཝཱཏི ཏཏྠ ཀཐིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སུཁཝེདནིཡནྟི ཨེཝམཱདི པཙྩཡཝསེན ཨུདཡཏྠངྒམནདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སུཁཝེདནིཡནྟི སུཁཝེདནཱཡ པཙྩཡབྷཱུཏཾ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༦༠. ཨུཔེཀྑཱཡེཝ ཨཝསིསྶཏཱིཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི ཡཐཱ ནཱམ ཚེཀེན མཎིཀཱརཱཙརིཡེན ཝཛིརསཱུཙིཡཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙམྨཁཎྜེ པཱཏེཏྭཱ པཱཏེཏྭཱ དིནྣམུཏྟཾ ཨནྟེཝཱསིཀོ གཧེཏྭཱ གཧེཏྭཱ སུཏྟགཏཾ ཀརོནྟོ མུཏྟོལམྦཀམུཏྟཛཱལཱདཱིནི ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཏཱ ཀཐེཏྭཱ ཀཐེཏྭཱ དིནྣཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཡཾ ཀུལཔུཏྟོ མནསིཀརོནྟོ མནསིཀརོནྟོ པགུཎཾ ཨཀཱསཱིཏི རཱུཔཀམྨཊྛཱནམྤིསྶ ཨརཱུཔཀམྨཊྛཱནམྤི པགུཎཾ ཛཱཏཾ, ཨཐ བྷགཝཱ ‘‘ཨཐཱཔརཾ ཨུཔེཀྑཱཡེཝ ཨཝསིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཀིམཏྠཾ པན ཨཝསིསྶཏཱིཏི? སཏྠུ ཀཐནཏྠཾ. ཀུལཔུཏྟསྶ པཊིཝིཛ྄ཛྷནཏྠནྟིཔི ཝདནྟི, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ. ཀུལཔུཏྟེན ཧི སཧཱཡསྶ སཱསནཾ ཝཱཙེཏྭཱ པཱསཱདཏལེ ཋིཏེནེཝ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟིཏཾ, ཡདསྶ ཨེཏྟཀཾ མགྒཾ ཨཱགཙྪནྟསྶ ཡཱནཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི. སཏྠུ ཀཐནཏྠཾཡེཝ ཨཝསིསྶཏི. ཨིམསྨིཉྷི ཋཱནེ སཏྠཱ ཀུལཔུཏྟསྶ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེ ཝཎྞཾ ཀཐེསི. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘བྷིཀྑུ པགུཎཾ ཏཝ ཨིདཾ རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱན’’ནྟི. པརིསུདྡྷཱཏིཨཱདི ཏསྶཱཡེཝ ཨུཔེཀྑཱཡ ཝཎྞབྷཎནཾ. ཨུཀྐཾ བནྡྷེཡྻཱཏི ཨངྒཱརཀཔལླཾ སཛྫེཡྻ. ཨཱལིམྤེཡྻཱཏི ཏཏྠ ཨངྒཱརེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨགྒིཾ དཏྭཱ ནཱལི༹ཀཱཡ དྷམེནྟོ ཨགྒིཾ ཛཱལེཡྻ. ཨུཀྐཱམུཁེ པཀྑིཔེཡྻཱཏི ཨངྒཱརེ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ ཨངྒཱརམཏྠཀེ ཝཱ ཋཔེཡྻ, ཏཏྟཀེ ཝཱ པཀྑིཔེཡྻ. ནཱིཧཊནྟི ནཱིཧཊདོསཾ. ནིནྣཱིཏཀསཱཝནྟི ཨཔནཱིཏཀསཱཝཾ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཡཐཱ ཏཾ སུཝཎྞཾ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཱཡ པིལ༹ནྡྷནཝིཀཏིཡཱ སཾཝཏྟཏི, ཨེཝམེཝ ཨཡཾ ཏཱཝ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནུཔེཀྑཱ ཝིཔསྶནཱ ཨབྷིཉྙཱ ནིརོདྷོ བྷཝོཀྐནྟཱིཏི ཨིམེསུ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶཏྠཱཡ ཧོཏཱིཏི ཝཎྞཾ ཀཐེསི.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾ རཱུཔཱཝཙརཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཏྠཾ ཨཝཎྞཾ ཨཀཐེཏྭཱ ཝཎྞཾ ཀཐེསཱིཏི. ཀུལཔུཏྟསྶ ཧི ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཔརིཡུཊྛཱནཾ བལཝཾ. སཙེ ཨཝཎྞཾ ཀཐེཡྻ, – ‘‘མཡ྄ཧཾ པབྦཛིཏྭཱ དྭཱནཝུཏིཡོཛནསཏཾ ཨཱགཙྪནྟསྶ ཨིམཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ ཡཱནཀིཙྩཾ སཱདྷེསི, ཨཧཾ ཨེཏྟཀཾ མགྒཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཛྷཱནསུཁེན ཛྷཱནརཏིཡཱ ཨཱགཏོ, ཨེཝརཱུཔསྶ ནཱམ པཎཱིཏདྷམྨསྶ ཨཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཛཱནཾ ནུ ཁོ ཀཐེཏི ཨཛཱན’’ནྟི ཀུལཔུཏྟོ སཾསཡཾ སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ, ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཝཎྞཾ ཀཐེསི.

༣༦༡. ཏདནུདྷམྨནྟི ཨེཏྠ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཾ དྷམྨོ ནཱམ, ཏཾ ཨནུགཏཏྟཱ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཾ ཨནུདྷམྨོཏི ཝུཏྟཾ. ཝིཔཱཀཛ྄ཛྷཱནཾ ཝཱ དྷམྨོ, ཀུསལཛ྄ཛྷཱནཾ ཨནུདྷམྨོ. ཏདུཔཱདཱནཱཏི ཏགྒཧཎཱ. ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནནྟི ཝཱིསཏིཀཔྤསཧསྶཱནི. ཝིཔཱཀཝསེན ཧེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨིཏོ ཨུཏྟརིམྤི ཨེསེཝ ནཡོ.

༣༦༢. ཨེཝཾ ཙཏཱུཧི ཝཱརེཧི ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶེཝ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེནྟོ སོ ཨེཝཾ པཛཱནཱཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སངྑཏམེཏནྟི ཀིཉྩཱཔི ཨེཏྠ ཝཱིསཏིཀཔྤསཧསྶཱནི ཨཱཡུ ཨཏྠི, ཨེཏཾ པན སངྑཏཾ པཀཔྤིཏཾ ཨཱཡཱུཧིཏཾ, ཀརོནྟེན ཀརཱིཡཏི, ཨནིཙྩཾ ཨདྷུཝཾ ཨསསྶཏཾ ཏཱཝཀཱལིཀཾ, ཙཝནཔརིབྷེདནཝིདྡྷཾསནདྷམྨཾ, ཛཱཏིཡཱ ཨནུགཏཾ, ཛརཱཡ ཨནུསཊཾ, མརཎེན ཨབྦྷཱཧཏཾ, དུཀྑེ པཏིཊྛིཏཾ, ཨཏཱཎཾ ཨལེཎཾ ཨསརཎཾ ཨསརཎཱིབྷཱུཏནྟི. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིདཱནི ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ གཎྷནྟོ སོ ནེཝ ཏཾ ཨབྷིསངྑརོཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཡཐཱ ཧི ཚེཀོ བྷིསཀྐོ ཝིསཝིཀཱརཾ དིསྭཱ ཝམནཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝིསཾ ཋཱནཏོ ཙཱཝེཏྭཱ ཨུཔརི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཁནྡྷཾ ཝཱ སཱིསཾ ཝཱ གཧེཏུཾ ཨདཏྭཱ ཝིསཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཱཏེཡྻ, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཀུལཔུཏྟསྶ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེ ཝཎྞཾ ཀཐེསི. ཏཾ སུཏྭཱ ཀུལཔུཏྟོ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདཱཡ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེ པཏྠནཾ ཋཔེསི.

བྷགཝཱ ཏཾ ཉཏྭཱ ཏཾ ཨསམྤཏྟསྶ ཨཔྤཊིལདྡྷསྶེཝ བྷིཀྑུནོ ‘‘ཨཏྠེསཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱདཱིསུ སམྤཏྟི ནཱམ. ཏེསཉྷི པཋམབྲཧྨལོཀེ ཝཱིསཏིཀཔྤསཧསྶཱནི ཨཱཡུ, དུཏིཡེ ཙཏྟཱལཱིསཾ, ཏཏིཡེ སཊྛི, ཙཏུཏྠེ ཙཏུརཱསཱིཏི ཀཔྤསཧསྶཱནི ཨཱཡུ. ཏཾ པན ཨནིཙྩཾ ཨདྷུཝཾ ཨསསྶཏཾ ཏཱཝཀཱལིཀཾ, ཙཝནཔརིབྷེདནཝིདྡྷཾསནདྷམྨཾ, ཛཱཏིཡཱ ཨནུགཏཾ, ཛརཱཡ ཨནུསཊཾ, མརཎེན ཨབྦྷཱཧཏཾ, དུཀྑེ པཏིཊྛིཏཾ, ཨཏཱཎཾ ཨལེཎཾ ཨསརཎཾ ཨསརཎཱིབྷཱུཏཾ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཏཏྠ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱཔི པུཐུཛྫནཀཱལཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ པུན ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ པཏིཏབྦ’’ནྟི སབྦམེཏཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨེཀཔདེནེཝ ‘‘སངྑཏམེཏ’’ནྟི ཀཐེསི. ཀུལཔུཏྟོ ཏཾ སུཏྭཱ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཾ པརིཡཱདིཡི, བྷགཝཱ ཏསྶ རཱུཔཱཝཙརཱརཱུཔཱཝཙརེསུ ནིཀནྟིཡཱ པརིཡཱདིནྣབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊཾ གཎྷནྟོ ‘‘སོ ནེཝ ཏཾ ཨབྷིསངྑརོཏཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཡཐཱ ཝཱ པནེཀོ མཧཱཡོདྷོ ཨེཀཾ རཱཛཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ སཏསཧསྶུཊྛཱནཀཾ གཱམཝརཾ ལབྷེཡྻ, པུན རཱཛཱ ཏསྶཱནུབྷཱཝཾ སརིཏྭཱ – ‘‘མཧཱནུབྷཱཝོ ཡོདྷོ, ཨཔྤཀཾ ཏེན ལདྡྷ’’ནྟི – ‘‘ནཱཡཾ ཏཱཏ གཱམོ ཏུཡ྄ཧཾ ཨནུཙྪཝིཀོ, ཨཉྙཾ ཙཏུསཏསཧསྶུཊྛཱནཀཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི དདེཡྻ སོ སཱདྷུ དེཝཱཏི ཏཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨིཏརཾ གཱམཾ གཎྷེཡྻ. རཱཛཱ ཨསམྤཏྟམེཝ ཙ ནཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ – ‘‘ཀིཾ ཏེ ཏེན, ཨཧིཝཱཏརོགོ ཨེཏྠ ཨུཔྤཛྫཏི? ཨསུཀསྨིཾ པན ཋཱནེ མཧནྟཾ ནགརཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ ཀཱརེཧཱི’’ཏི པཧིཎེཡྻ, སོ ཏཐཱ ཀརེཡྻ.

ཏཏྠ རཱཛཱ ཝིཡ སམྨཱསམྦུདྡྷོ དཊྛབྦོ, མཧཱཡོདྷོ ཝིཡ པུཀྐུསཱཏི ཀུལཔུཏྟོ, པཋམལདྡྷགཱམོ ཝིཡ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ, ཏཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨིཏརཾ གཱམཾ གཎྷཱཧཱིཏི ཝུཏྟཀཱལོ ཝིཡ ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ནིཀནྟིཔརིཡཱདཱནཾ ཀཏྭཱ ཨཱརུཔྤཀཐནཾ, ཏཾ གཱམཾ ཨསམྤཏྟམེཝ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཏེན, ཨཧིཝཱཏརོགོ ཨེཏྠ ཨུཔྤཛྫཏི? ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ ནགརཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ ཀཱརེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཀཱལོ ཝིཡ ཨརཱུཔེ སངྑཏམེཏནྟི ཨཱདཱིནཝཀཐནེན ཨཔྤཏྟཱསུཡེཝ ཏཱསུ སམཱཔཏྟཱིསུ པཏྠནཾ ནིཝཏྠཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཱགཧཎཾ.

ཏཏྠ ནེཝ ཨབྷིསངྑརོཏཱིཏི ནཱཡཱུཧཏི ན རཱསིཾ ཀརོཏི. ན ཨབྷིསཉྩེཏཡཏཱིཏི ན ཀཔྤེཏི. བྷཝཱཡ ཝཱ ཝིབྷཝཱཡ ཝཱཏི ཝུདྡྷིཡཱ ཝཱ པརིཧཱནིཡཱ ཝཱ, སསྶཏུཙྪེདཝསེནཔི ཡོཛེཏབྦཾ. ན ཀིཉྩི ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ལོཀེ རཱུཔཱདཱིསུ ཀིཉྩི ཨེཀདྷམྨམྤི ཏཎྷཱཡ ན གཎྷཱཏི, ན པརཱམསཏི. ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱཏཱིཏི བྷགཝཱ ཨཏྟནོ བུདྡྷཝིསཡེ ཋཏྭཱ དེསནཱཡ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊཾ གཎྷི. ཀུལཔུཏྟོ པན ཨཏྟནོ ཡཐོཔནིསྶཡེན ཏཱིཎི སཱམཉྙཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཡཐཱ ནཱམ རཱཛཱ སུཝཎྞབྷཱཛནེན ནཱནཱརསབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟོ ཨཏྟནོ པམཱཎེན པིཎྜཾ ཝཊྚེཏྭཱ ཨངྐེ ནིསིནྣེན རཱཛཀུམཱརེན པིཎྜམྷི ཨཱལཡེ དསྶིཏེ ཏཾ པིཎྜཾ ཨུཔནཱམེཡྻ, ཀུམཱརོ ཨཏྟནོ མུཁཔྤམཱཎེནེཝ ཀབལ༹ཾ ཀརེཡྻ, སེསཾ རཱཛཱ སཡཾ ཝཱ བྷུཉྫེཡྻ, པཱཏིཡཾ ཝཱ པཀྑིཔེཡྻ, ཨེཝཾ དྷམྨརཱཛཱ ཏཐཱགཏོ ཨཏྟནོ པམཱཎེན ཨརཧཏྟནིཀཱུཊཾ གཎྷནྟོ དེསནཾ དེསེསི, ཀུལཔུཏྟོ ཨཏྟནོ ཡཐོཔནིསྶཡེན ཏཱིཎི སཱམཉྙཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷི.

ཨིཏོ པུབྦེ པནསྶ ཁནྡྷཱ དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཨཙྩནྟསུཉྙཏཾ ཏིལཀྑཎཱཧཏཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟསྶ ནེཝ ཀངྑཱ, ན ཝིམཏི, ནཱཔི – ‘‘ཨེཝཾ ཀིར ཏཾ, ཨེཝཾ མེ ཨཱཙརིཡེན ཝུཏྟ’’ནྟི ཨིཏི ཀིར ན དནྡྷཱཡིཏཏྟཾ ན ཝིཏྠཱཡིཏཏྟཾ ཨཏྠི. ཨེཀཙྩེསུ ཙ ཀིར ཋཱནེསུ བུདྡྷཱ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན ཝིཙརནྟི, སམྨཱསམྦུདྡྷོ ནུ ཁོ ཨེསོཏི ཨཧུདེཝ སཾསཡོ, ཨཧུ ཝིམཏི. ཡཏོ ཨནེན ཨནཱགཱམིཕལཾ པཊིཝིདྡྷཾ, ཨཐ ཨཡཾ མེ སཏྠཱཏི ནིཊྛཾ གཏོ. ཡདི ཨེཝཾ ཀསྨཱ ཨཙྩཡཾ ན དེསེསཱིཏི. ཨོཀཱསཱབྷཱཝཏོ. བྷགཝཱ ཧི ཡཐཱནིཀྑིཏྟཱཡ མཱཏིཀཱཡ ཨཙྪིནྣདྷཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཱཀཱསགངྒཾ ཨོཏཱརེནྟོ ཝིཡ དེསནཾ དེསེསིཡེཝ.

༣༦༣. སོཏི ཨརཧཱ. ཨནཛ྄ཛྷོསིཏཱཏི གིལིཏྭཱ པརིནིཊྛཱཔེཏྭཱ གཧེཏུཾ ན ཡུཏྠཱཏི པཛཱནཱཏི. ཨནབྷིནནྡིཏཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེན ཨབྷིནནྡིཏུཾ ན ཡུཏྟཱཏི པཛཱནཱཏི.

༣༦༤. ཝིསཾཡུཏྟོ ནཾ ཝེདེཏཱིཏི སཙེ ཧིསྶ སུཁཝེདནཾ ཨཱརབྦྷ རཱགཱནུསཡོ, དུཀྑཝེདནཾ ཨཱརབྦྷ པཊིགྷཱནུསཡོ, ཨིཏརཾ ཨཱརབྦྷ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སཾཡུཏྟོ ཝེདིཡེཡྻ ནཱམ. ཨནུཔྤཛྫནཏོ པན ཝིསཾཡུཏྟོ ནཾ ཝེདེཏི ནིསྶཊོ ཝིཔྤམུཏྟོ. ཀཱཡཔརིཡནྟིཀནྟི ཀཱཡཀོཊིཀཾ. ཡཱཝ ཀཱཡཔཝཏྟཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ཨནུཔྤཛྫནཝེདནནྟི ཨཏྠོ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནབྷིནནྡིཏཱནི སཱིཏཱིབྷཝིསྶནྟཱིཏི དྭཱདསསུ ཨཱཡཏནེསུ ཀིལེསཱནཾ ཝིསེཝནསྶ ནཏྠིཏཱཡ ཨནབྷིནནྡིཏཱནི ཧུཏྭཱ ཨིདྷ དྭཱདསསུཡེཝ ཨཱཡཏནེསུ ནིརུཛ྄ཛྷིསྶནྟི. ཀིལེསཱ ཧི ནིབྦཱནཾ ཨཱགམྨ ནིརུདྡྷཱཔི ཡཏྠ ནཏྠི, ཏཏྠ ནིརུདྡྷཱཏི ཝུཙྩནྟི. སྭཱཡམཏྠོ – ‘‘ཨེཏྠེསཱ ཏཎྷཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི སམུདཡཔཉྷེན དཱིཔེཏབྦོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ནིབྦཱནཾ ཨཱགམྨ སཱིཏིབྷཱུཏཱནིཔི ཨིདྷེཝ སཱིཏཱིབྷཝིསྶནྟཱིཏི ཨཱཧ. ནནུ ཙ ཨིདྷ ཝེདཡིཏཱནི ཝུཏྟཱནི, ན ཀིལེསཱཏི. ཝེདཡིཏཱནིཔི ཀིལེསཱབྷཱཝེནེཝ སཱིཏཱིབྷཝནྟི. ཨིཏརཐཱ ནེསཾ སཱིཏིབྷཱཝོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི སུཝུཏྟམེཏཾ.

༣༦༥. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཡཐཱ ཧི ཨེཀོ པུརིསོ ཏེལཔདཱིཔསྶ ཛྷཱཡཏོ ཏེལེ ཁཱིཎེ ཏེལཾ ཨཱསིཉྩཏི, ཝཊྚིཡཱ ཁཱིཎཱཡ ཝཊྚིཾ པཀྑིཔཏི, ཨེཝཾ དཱིཔསིཁཱཡ ཨནུཔཙྪེདོཝ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ པུཐུཛྫནོ ཨེཀསྨིཾ བྷཝེ ཋིཏོ ཀུསལཱཀུསལཾ ཀརོཏི, སོ ཏེན སུགཏིཡཉྩ ཨཔཱཡེསུ ཙ ནིབྦཏྟཏིཡེཝ, ཨེཝཾ ཝེདནཱནཾ ཨནུཔཙྪེདོཝ ཧོཏི. ཡཐཱ པནེཀོ དཱིཔསིཁཱཡ ཨུཀྐཎྛིཏོ – ‘‘ཨིམཾ པུརིསཾ ཨཱགམྨ དཱིཔསིཁཱ ན ཨུཔཙྪིཛྫཏཱི’’ཏི ནིལཱིནོ ཏསྶ པུརིསསྶ སཱིསཾ ཚིནྡེཡྻ, ཨེཝཾ ཝཊྚིཡཱ ཙ ཏེལསྶ ཙ ཨནུཔཧཱརཱ དཱིཔསིཁཱ ཨནཱཧཱརཱ ནིབྦཱཡཏི, ཨེཝམེཝ ཝཊྚེ ཨུཀྐཎྛིཏོ ཡོགཱཝཙརོ ཨརཧཏྟམགྒེན ཀུསལཱཀུསལཾ སམུཙྪིནྡཏི, ཏསྶ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པུན ཝེདཡིཏཱནི ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི.

ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨཱདིམྷི སམཱདྷིཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཧི ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཱ ཨུཏྟརིཏརཱ, ཏསྨཱ. ཨེཝཾ སམནྣཱགཏོཏི ཨིམིནཱ ཨུཏྟམེན ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཱདྷིཊྛཱནེན སམནྣཱགཏོ. སབྦདུཀྑཀྑཡེ ཉཱཎཾ ནཱམ ཨརཧཏྟམགྒེ ཉཱཎཾ, ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཨརཧཏྟཕལེ ཉཱཎཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏེནེཝཱཧ ཏསྶ སཱ ཝིམུཏྟི སཙྩེ ཋིཏཱ ཨཀུཔྤཱ ཧོཏཱིཏི.

༣༦༦. ཨེཏྠ ཧི ཝིམུཏྟཱིཏི ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟི, སཙྩནྟི པརམཏྠསཙྩཾ ནིབྦཱནཾ. ཨིཏི ཨཀུཔྤཱརམྨཎཀརཎེན ཨཀུཔྤཱཏི ཝུཏྟཱ. མུསཱཏི ཝིཏཐཾ. མོསདྷམྨནྟི ནསྶནསབྷཱཝཾ. ཏཾ སཙྩནྟི ཏཾ ཨཝིཏཐཾ སབྷཱཝོ. ཨམོསདྷམྨནྟི ཨནསྶནསབྷཱཝཾ.

ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨཱདིཏོ སམཐཝིཔསྶནཱཝསེན ཝཙཱིསཙྩཏོ དུཀྑསཙྩསམུདཡསཙྩེཧི ཙ པརམཏྠསཙྩཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨུཏྟརིཏརཾ, ཏསྨཱ. ཨེཝཾ སམནྣཱགཏོཏི ཨིམིནཱ ཨུཏྟམེན པརམཏྠསཙྩཱདྷིཊྛཱནེན སམནྣཱགཏོ.

༣༦༧. པུབྦེཏི པུཐུཛྫནཀཱལེ. ཨུཔདྷཱི ཧོནྟཱིཏི ཁནྡྷཱུཔདྷི ཀིལེསཱུཔདྷི ཨབྷིསངྑཱརཱུཔདྷི པཉྩཀཱམགུཎཱུཔདྷཱིཏི ཨིམེ ཨུཔདྷཡོ ཧོནྟི. སམཏྟཱ སམཱདིནྣཱཏི པརིཔཱུརཱ གཧིཏཱ པརམཊྛཱ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨཱདིཏོ སམཐཝིཔསྶནཱཝསེན ཀིལེསཔརིཙྩཱགཏོ, སོཏཱཔཏྟིམགྒཱདཱིཧི ཙ ཀིལེསཔརིཙྩཱགཏོ ཨརཧཏྟམགྒེནེཝ ཀིལེསཔརིཙྩཱགོ ཨུཏྟརིཏརོ, ཏསྨཱ. ཨེཝཾ སམནྣཱགཏོཏི ཨིམིནཱ ཨུཏྟམེན ཙཱགཱདྷིཊྛཱནེན སམནྣཱགཏོ.

༣༦༨. ཨཱགྷཱཏོཏིཨཱདཱིསུ ཨཱགྷཱཏཀརཎཝསེན ཨཱགྷཱཏོ, བྱཱཔཛྫནཝསེན བྱཱཔཱདོ, སམྤདུསྶནཝསེན སམྤདོསོཏི ཏཱིཧི པདེཧི དོསཱཀུསལམཱུལམེཝ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨཱདིཏོ སམཐཝིཔསྶནཱཝསེན ཀིལེསཝཱུཔསམཏོ, སོཏཱཔཏྟིམགྒཱདཱིཧི ཀིལེསཝཱུཔསམཏོ ཙ ཨརཧཏྟམགྒེནེཝ ཀིལེསཝཱུཔསམོ ཨུཏྟརིཏརོ, ཏསྨཱ. ཨེཝཾ སམནྣཱགཏོཏི ཨིམིནཱ ཨུཏྟམེན ཨུཔསམཱདྷིཊྛཱནེན སམནྣཱགཏོ.

༣༦༩. མཉྙིཏམེཏནྟི ཏཎྷཱམཉྙིཏཾ མཱནམཉྙིཏཾ དིཊྛིམཉྙིཏནྟི ཏིཝིདྷམྤི ཝཊྚཏི. ཨཡམཧམསྨཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨཡམཧནྟི ཨེཀཾ ཏཎྷཱམཉྙིཏམེཝ ཝཊྚཏི. རོགོཏིཨཱདཱིསུ ཨཱབཱདྷཊྛེན རོགོ, ཨནྟོདོསཊྛེན གཎྜོ, ཨནུཔཝིཊྛཊྛེན སལླཾ. མུནི སནྟོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཁཱིཎཱསཝམུནི སནྟོ ནིབྦུཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཏྠ ཋིཏནྟི ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཋིཏཾ. སཾཁིཏྟེནཱཏི བུདྡྷཱནཾ ཀིར སབྦཱཔི དྷམྨདེསནཱ སཾཁིཏྟཱཝ, ཝིཏྠཱརདེསནཱ ནཱམ ནཏྠི, སམནྟཔཊྛཱནཀཐཱཔི སཾཁིཏྟཱཡེཝ. ཨིཏི བྷགཝཱ དེསནཾ ཡཐཱནུསནྡྷིཾ པཱཔེསི. ཨུགྒྷཱཊིཏཉྙཱུཏིཨཱདཱིསུ པན ཙཏཱུསུ པུགྒལེསུ པུཀྐུསཱཏི ཀུལཔུཏྟོ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ, ཨིཏི ཝིཔཉྩིཏཉྙུཝསེན བྷགཝཱ ཨིམཾ དྷཱཏུཝིབྷངྒསུཏྟཾ ཀཐེསི.

༣༧༠. ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, པརིཔུཎྞཾ པཏྟཙཱིཝརནྟི ཀསྨཱ ཀུལཔུཏྟསྶ ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརཾ ན ནིབྦཏྟནྟི. པུབྦེ ཨཊྛནྣཾ པརིཀྑཱརཱནཾ ཨདིནྣཏྟཱ. ཀུལཔུཏྟོ ཧི དིནྣདཱནོ ཀཏཱབྷིནཱིཧཱརོ, ན དིནྣཏྟཱཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརཾ པན པཙྪིམབྷཝིཀཱནཾཡེཝ ནིབྦཏྟཏི, ཨཡཉྩ པུནཔཊིསནྡྷིཀོ, ཏསྨཱ ན ནིབྦཏྟནྟི. ཨཐ བྷགཝཱ སཡཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཀསྨཱ ན ཨུཔསམྤཱདེསཱིཏི. ཨོཀཱསཱབྷཱཝཏོ. ཀུལཔུཏྟསྶ ཨཱཡུ པརིཀྑཱིཎཾ, སུདྡྷཱཝཱསིཀོ ཨནཱགཱམཱི མཧཱབྲཧྨཱ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཏསྨཱ སཡཾ ན པརིཡེསི.

པཏྟཙཱིཝརཔརིཡེསནཾ པཀྐཱམཱིཏི ཀཱཡ ཝེལཱཡ པཀྐཱམི? ཨུཊྛིཏེ ཨརུཎེ. བྷགཝཏོ ཀིར དྷམྨདེསནཱཔརིནིཊྛཱནཉྩ ཨརུཎུཊྛཱནཉྩ རསྨིཝིསྶཛྫནཉྩ ཨེཀཀྑཎེ ཨཧོསི. བྷགཝཱ ཀིར དེསནཾ ནིཊྛཔེཏྭཱཝ ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫི, སཀལཀུམྦྷཀཱརནིཝེསནཾ ཨེཀཔཛྫོཏཾ ཨཧོསི, ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ཛཱལཛཱལཱ པུཉྫཔུཉྫཱ ཧུཏྭཱ ཝིདྷཱཝནྟིཡོ སབྦདིསཱབྷཱགེ སུཝཎྞཔཊཔརིཡོནདྡྷེ ཝིཡ ཙ ནཱནཱཝཎྞཀུསུམརཏནཝིསརསམུཛྫལེ ཝིཡ ཙ ཨཀཾསུ. བྷགཝཱ ‘‘ནགརཝཱསིནོ མཾ པསྶནྟཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. ནགརཝཱསིནོ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱཝ ‘‘སཏྠཱ ཀིར ཨཱགཏོ, ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡ ཀིར ནིསིནྣོ’’ཏི ཨཉྙམཉྙསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ.

རཱཛཱ ཨཱགནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཀཱཡ ཝེལཱཡ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. ཧིཡྻོ སཱུརིཡཏྠངྒམནཝེལཱཡ མཧཱརཱཛཱཏི. ཀེན ཀམྨེན བྷགཝཱཏི? ཏུམྷཱཀཾ སཧཱཡོ པུཀྐུསཱཏི རཱཛཱ ཏུམྷེཧི པཧིཏཾ སཱསནཾ སུཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ མཾ ཨུདྡིསྶ ཨཱགཙྪནྟོ སཱཝཏྠིཾ ཨཏིཀྐམྨ པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཡོཛནཱནི ཨཱགནྟྭཱ ཨིམཾ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདི, ཨཧཾ ཏསྶ སངྒཧཏྠཾ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསིཾ, ཀུལཔུཏྟོ ཏཱིཎི ཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷི མཧཱརཱཛཱཏི. ཨིདཱནི ཀཧཾ, བྷནྟེཏི? ཨུཔསམྤདཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨཔརིཔུཎྞཔཏྟཙཱིཝརཏཱཡ པཏྟཙཱིཝརཔརིཡེསནཏྠཾ གཏོ མཧཱརཱཛཱཏི. རཱཛཱ ཀུལཔུཏྟསྶ གཏདིསཱབྷཱགེན ཨགམཱསི. བྷགཝཱཔི ཨཱཀཱསེནཱགནྟྭཱ ཛེཏཝནགནྡྷཀུཊིམྷིཡེཝ པཱཏུརཧོསི.

ཀུལཔུཏྟོཔི པཏྟཙཱིཝརཾ པརིཡེསམཱནོ ནེཝ བིམྦིསཱརརཉྙོ ན ཏཀྐསཱིལཀཱནཾ ཛངྒྷཝཱཎིཛཱནཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ན ཁོ མེ ཀུཀྐུཊསྶ ཝིཡ ཏཏྠ ཏཏྠ མནཱཔཱམནཱཔམེཝ ཝིཙིནིཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ པརིཡེསིཏུཾ ཡུཏྟཾ, མཧནྟཾ ནགརཾ ཝཛྫིཏྭཱ ཨུདཀཏིཏྠསུསཱནསངྐཱརཊྛཱནཨནྟརཝཱིཐཱིསུ པརིཡེསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ སངྐཱརཀཱུཊེསུ ཏཱཝ པིལོཏིཀཾ པརིཡེསིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ.

ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསཱིཏི ཨེཏསྨིཾ སངྐཱརཀཱུཊེ པིལོཏིཀཾ ཨོལོཀེནྟཾ ཝིབྦྷནྟཱ ཏརུཎཝཙྪཱ གཱཝཱི ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ སིངྒེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གྷཱཏེསི. ཚཱཏཀཛ྄ཛྷཏྟོ ཀུལཔུཏྟོ ཨཱཀཱསེཡེཝ ཨཱཡུཀྑཡཾ པཏྭཱ པཏིཏོ. སངྐཱརཊྛཱནེ ཨདྷོམུཁཊྛཔིཏཱ སུཝཎྞཔཊིམཱ ཝིཡ ཨཧོསི, ཀཱལངྐཏོ ཙ པན ཨཝིཧཱབྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟི, ནིབྦཏྟམཏྟོཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཝིཧཱབྲཧྨལོཀེ ཀིར ནིབྦཏྟམཏྟཱཝ སཏྟ ཛནཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨཝིཧཾ ཨུཔཔནྣཱསེ, ཝིམུཏྟཱ སཏྟ བྷིཀྑཝོ;

རཱགདོསཔརིཀྑཱིཎཱ, ཏིཎྞཱ ལོཀེ ཝིསཏྟིཀཾ.

ཀེ ཙ ཏེ ཨཏརུཾ པངྐཾ, མཙྩུདྷེཡྻཾ སུདུཏྟརཾ;

ཀེ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, དིབྦཡོགཾ ཨུཔཙྩགུཾ.

ཨུཔཀོ པལགཎྜོ ཙ, པུཀྐུསཱཏི ཙ ཏེ ཏཡོ;

བྷདྡིཡོ ཁཎྜདེཝོ ཙ, བཱཧུརགྒི ཙ སིངྒིཡོ;

ཏེ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, དིབྦཡོགཾ ཨུཔཙྩགུ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༥༠, ༡༠༥);

བིམྦིསཱརོཔི ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ མཡཱ པེསིཏསཱསནམཏྟཾ ཝཱཙེཏྭཱ ཧཏྠགཏཾ རཛྫཾ པཧཱཡ ཨེཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨཱགཏོ, དུཀྐརཾ ཀཏཾ ཀུལཔུཏྟེན, པབྦཛིཏསཀྐཱརེན ཏཾ སཀྐརིསྶཱམཱི’’ཏི ‘‘པརིཡེསཐ མེ སཧཱཡཀ’’ནྟི ཏཏྠ ཏཏྠ པེསེསི. པེསིཏཱ ཏཾ ཨདྡསཾསུ སངྐཱརཊྛཱནེ པཏིཏཾ, དིསྭཱ ཨཱགམྨ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ གནྟྭཱ ཀུལཔུཏྟཾ དིསྭཱ – ‘‘ན ཝཏ, བྷོ, ལབྷིམྷཱ སཧཱཡཀསྶ སཀྐཱརཾ ཀཱཏུཾ, ཨནཱཐོ མེ ཛཱཏོ སཧཱཡཀོ’’ཏི. པརིདེཝིཏྭཱ ཀུལཔུཏྟཾ མཉྩཀེན གཎྷཱཔེཏྭཱ ཡུཏྟོཀཱསེ ཋཔེཏྭཱ ཨནུཔསམྤནྣསྶ སཀྐཱརཾ ཀཱཏུཾ ཛཱནནཱབྷཱཝེན ནྷཱཔཀཀཔྤཀཱདཡོ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཀུལཔུཏྟཾ སཱིསཾ ནྷཱཔེཏྭཱ སུདྡྷཝཏྠཱནི ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ རཱཛཝེསེན ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ སོཝཎྞསིཝིཀཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སབྦཏཱལཱ༹ཝཙརགནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཾ ཀརོནྟོ ནགརཱ ནཱིཧརིཏྭཱ བཧཱུཧི གནྡྷཀཊྛེཧི མཧཱཙིཏཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ཀུལཔུཏྟསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ དྷཱཏུཡོ ཨཱདཱཡ ཙེཏིཡཾ པཏིཊྛཔེསི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དྷཱཏུཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. སཙྩཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༧༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི སཙྩཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཱཙིཀྑནཱཏི ཨིདཾ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ ནཱམ…པེ… ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཨརིཡསཙྩཾ ནཱམཱཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཔིཙེཏྠ པཉྙཱཔནཱ ནཱམ དུཀྑསཙྩཱདཱིནཾ ཋཔནཱ. ཨཱསནཾ ཋཔེནྟོ ཧི ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. པཊྛཔནཱཏི པཉྙཱཔནཱ. ཝིཝརཎཱཏི ཝིཝཊཀརཎཱ. ཝིབྷཛནཱཏི ཝིབྷཱགཀིརིཡཱ. ཨུཏྟཱནཱིཀམྨནྟི པཱཀཊབྷཱཝཀརཎཾ.

ཨནུགྒཱཧཀཱཏི ཨཱམིསསངྒཧེན དྷམྨསངྒཧེནཱཏི དྭཱིཧིཔི སངྒཧེཧི ཨནུགྒཱཧཀཱ. ཛནེཏཱཏི ཛནིཀཱ མཱཏཱ. ཨཱཔཱདེཏཱཏི པོསེཏཱ. པོསིཀམཱཏཱ ཝིཡ མོགྒལླཱནོཏི དཱིཔེཏི. ཛནིཀམཱཏཱ ཧི ནཝ ཝཱ དས ཝཱ མཱསེ ལོཎམྦིལཱདཱིནི པརིཧརམཱནཱ ཀུཙྪིཡཱ དཱརཀཾ དྷཱརེཏྭཱ ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟཾ པོསིཀམཱཏརཾ དྷཱཏིཾ པཊིཙྪཱཔེཏི. སཱ ཁཱིརནཝནཱིཏཱདཱིཧི དཱརཀཾ པོསེཏྭཱ ཝཌྜྷེཏི, སོ ཝུདྡྷིམཱགམྨ ཡཐཱསུཁཾ ཝིཙརཏི. ཨེཝམེཝ སཱརིཔུཏྟོ ཨཏྟནོ ཝཱ པརེསཾ ཝཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏེ དྭཱིཧི སངྒཧེཧི སངྒཎྷནྟོ གིལཱནེ པཊིཛགྒནྟོ ཀམྨཊྛཱནེ ཡོཛེཏྭཱ སོཏཱཔནྣབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཔཱཡབྷཡེཧི ཝུཊྛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ – ‘‘ཨིདཱནི པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརེན ཨུཔརིམགྒེ ནིབྦཏྟེསྶནྟཱི’’ཏི ཏེསུ ཨནཔེཀྑོ ཧུཏྭཱ ཨཉྙེ ནཝེ ནཝེ ཨོཝདཏི. མཧཱམོགྒལླཱནོཔི ཨཏྟནོ ཝཱ པརེསཾ ཝཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏེ ཏཐེཝ སངྒཎྷིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནེ ཡོཛེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཏཱིཎི ཕལཱནི པཏྟེསུཔི ཨནཔེཀྑཏཾ ན ཨཱཔཛྫཏི. ཀསྨཱ? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཧོཏི – ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཔྤམཏྟཀོཔི གཱུཐོ དུགྒནྡྷོ ཧོཏི…པེ… ཨཔྤམཏྟཀམྤི མུཏྟཾ… ཁེལོ༹… པུབྦོ… ལོཧིཏཾ དུགྒནྡྷཾ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔྤམཏྟཀམྤི བྷཝཾ ན ཝཎྞེམི ཨནྟམསོ ཨཙྪརཱསངྒྷཏམཏྟམྤཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༣༢༠-༣༢༡). ཏསྨཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ ཏེསུ ཨནཔེཀྑཏཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟེསུཡེཝ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཛནེཏཱ ཨེཝཾ སཱརིཔུཏྟོ. སེཡྻཐཱཔི ཛཱཏསྶ ཨཱཔཱདེཏཱ, ཨེཝཾ མོགྒལླཱནོ. སཱརིཔུཏྟོ, བྷིཀྑཝེ, སོཏཱཔཏྟིཕལེ ཝིནེཏི, མོགྒལླཱནོ ཨུཏྟམཏྠེ’’ཏི. པཧོཏཱིཏི སཀྐོཏི.

དུཀྑེ ཉཱཎནྟི སཝནསམྨསནཔཊིཝེདྷཉཱཎཾ, ཏཐཱ དུཀྑསམུདཡེ. དུཀྑནིརོདྷེ སཝནཔཊིཝེདྷཉཱཎནྟི ཝཊྚཏི, ཏཐཱ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ. ནེཀྑམྨསངྐཔྤཱདཱིསུ ཀཱམཔཙྩནཱིཀཊྛེན, ཀཱམཏོ ནིསྶཊབྷཱཝེན ཝཱ, ཀཱམཾ སམྨསནྟསྶ ཨུཔྤནྣོཏི ཝཱ, ཀཱམཔདགྷཱཏཾ ཀཱམཝཱུཔསམཾ ཀརོནྟོ ཨུཔྤནྣོཏི ཝཱ, ཀཱམཝིཝིཏྟནྟེ ཨུཔྤནྣོཏི ཝཱ ནེཀྑམྨསངྐཔྤོ. སེསཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སབྦེཔི ཙེཏེ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱཙིཏྟེསུ, མགྒཀྑཎེ ཨེཀཙིཏྟེ ལབྦྷནྟི. ཏཏྲ ཧི མིཙྪཱསངྐཔྤཙེཏནཱཡ སམུགྒྷཱཏཀོ ཨེཀོཝ སངྐཔྤོ ལབྦྷཏི, ན ནཱནཱ ལབྦྷཏི. སམྨཱཝཱཙཱདཡོཔི པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱཙིཏྟེསུ, ཝུཏྟནཡེནེཝ མགྒཀྑཎེ ཨེཀཙིཏྟེ ལབྦྷནྟི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརེན པན སཙྩཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཙ སམྨཱདིཊྛིསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༨༩ ཨཱདཡོ) ཙ ཝུཏྟཱཡེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

སཙྩཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. དཀྑིཎཱཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༧༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི དཀྑིཎཱཝིབྷངྒསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཧཱཔཛཱཔཏི གོཏམཱིཏི གོཏམཱིཏི གོཏྟཾ. ནཱམཀརཎདིཝསེ པནསྶཱ ལདྡྷསཀྐཱརཱ བྲཱཧྨཎཱ ལཀྑཎསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ – ‘‘སཙེ ཨཡཾ དྷཱིཏརཾ ལབྷིསྶཏི, ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི བྷཝིསྶཏི. སཙེ པུཏྟཾ ལབྷིསྶཏི, ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨུབྷཡཐཱཔི མཧཏཱིཡེཝསྶཱ པཛཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརིཾསུ. ཨཐསྶཱ མཧཱཔཛཱཔཏཱིཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཨིདྷ པན གོཏྟེན སདྡྷིཾ སཾསནྡིཏྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཏི ཝུཏྟཾ. ནཝནྟི ཨཧཏཾ. སཱམཾ ཝཱཡིཏནྟི ན སཧཏྠེནེཝ ཝཱཡིཏཾ, ཨེཀདིཝསཾ པན དྷཱཏིགཎཔརིཝུཏཱ སིཔྤིཀཱནཾ ཝཱཡནཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝེམཀོཊིཾ གཧེཏྭཱ ཝཱཡནཱཀཱརཾ ཨཀཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཀདཱ པན གོཏམིཡཱ བྷགཝཏོ དུསྶཡུགཾ དཱཏུཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣནྟི. ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཋམགམནེན ཀཔིལཔུརཾ ཨཱགཏཀཱལེ. ཏདཱ ཧི པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཾ སཏྠཱརཾ གཧེཏྭཱ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ སཀཾ ནིཝེསནཾ པཝེསེསི, ཨཐ བྷགཝཏོ རཱུཔསོབྷགྒཾ དིསྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི ཙིནྟེསི – ‘‘སོབྷཏི ཝཏ མེ པུཏྟསྶ ཨཏྟབྷཱཝོ’’ཏི. ཨཐསྶཱ བལཝསོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘མམ པུཏྟསྶ ཨེཀཱུནཏིཾས ཝསྶཱནི ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟསྶ ཨནྟམསོ མོཙཕལམཏྟམྤི མཡཱ དིནྣཀམེཝ ཨཧོསི, ཨིདཱནིཔིསྶ ཙཱིཝརསཱཊཀཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨིམསྨིཾ ཁོ པན རཱཛགེཧེ བཧཱུནི མཧགྒྷཱནི ཝཏྠཱནི ཨཏྠི, ཏཱནི མཾ ན ཏོསེནྟི, སཧཏྠཱ ཀཏམེཝ མཾ ཏོསེཏི, སཧཏྠཱ ཀཏྭཱ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི.

ཨཐནྟརཱཔཎཱ ཀཔྤཱསཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ སཧཏྠེནེཝ པིསིཏྭཱ པོཐེཏྭཱ སུཁུམསུཏྟཾ ཀནྟིཏྭཱ ཨནྟོཝཏྠུསྨིཾཡེཝ སཱལཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ སིཔྤིཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སིཔྤིཀཱནཾ ཨཏྟནོ པརིབྷོགཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡམེཝ དཏྭཱ ཝཱཡཱཔེསི, ཀཱལཱནུཀཱལཉྩ དྷཱཏིགཎཔརིཝུཏཱ གནྟྭཱ ཝེམཀོཊིཾ ཨགྒཧེསི. ནིཊྛིཏཀཱལེ སིཔྤིཀཱནཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ དུསྶཡུགཾ གནྡྷསམུགྒེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱསཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ – ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶ ཙཱིཝརསཱཊཀཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ མགྒཾ པཊིཡཱདཱཔེསི, ཝཱིཐིཡོ སམྨཛྫིཏྭཱ པུཎྞགྷཊེ ཋཔེཏྭཱ དྷཛཔཊཱཀཱ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ རཱཛགྷརདྭཱརཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ནིགྲོདྷཱརཱམཱ མགྒཾ པཊིཡཱདཱཔེཏྭཱ པུཔྥཱབྷིཀིཎྞཾ ཨཀཾསུ. མཧཱཔཛཱཔཏིཔི སབྦཱལངྐཱརཾ ཨལངྐརིཏྭཱ དྷཱཏིགཎཔརིཝུཏཱ སམུགྒཾ སཱིསེ ཋཔེཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨིདཾ མེ, བྷནྟེ, ནཝཾ དུསྶཡུགནྟིཨཱདིམཱཧ.

དུཏིཡམྤི ཁོཏི ‘‘སངྒྷེ གོཏམི དེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ – ‘‘པཧོམཧཾ, བྷནྟེ, དུསྶཀོཊྛཱགཱརཏོ བྷིཀྑུསཏསྶཱཔི བྷིཀྑུསཧསྶསྶཱཔི བྷིཀྑུསཏསཧསྶསྶཱཔི ཙཱིཝརདུསྶཱནི དཱཏུཾ, ཨིདཾ པན མེ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ སཱམཾ ཀནྟཾ སཱམཾ ཝཱཡིཏཾ, ཏཾ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པཊིགྒཎྷཱཏཱུ’’ཏི ནིམནྟཡམཱནཱ ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙི, བྷགཝཱཔི པཊིཀྑིཔིཡེཝ.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨཏྟནོ དིཡྻམཱནཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དཱཔེཏཱིཏི? མཱཏརི ཨནུཀམྤཱཡ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨིམིསྶཱ མཾ ཨཱརབྦྷ པུབྦཙེཏནཱ མུཉྩཙེཏནཱ པརཙེཏནཱཏི ཏིསྶོ ཙེཏནཱ ཨུཔྤནྣཱ, བྷིཀྑུསངྒྷམྤིསྶཱ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤཛྫནྟུ, ཨེཝམསྶཱ ཚ ཙེཏནཱ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ པཝཏྟིསྶནྟཱི’’ཏི. ཝིཏཎྜཝཱདཱི པནཱཧ – ‘‘སངྒྷེ དིནྣཾ མཧཔྥལནྟི ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟ’’ནྟི. སོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ སཏྠུ དིནྣཏོ སངྒྷེ དིནྣཾ མཧཔྥལཏརཾ ཝདསཱི’’ཏི ཨཱམ ཝདཱམཱིཏི. སུཏྟཾ ཨཱཧརཱཏི. སངྒྷེ གོཏམི དེཧི, སངྒྷེ ཏེ དིནྣེ ཨཧཉྩེཝ པཱུཛིཏོ བྷཝིསྶཱམི སངྒྷོ ཙཱཏི. ཀིཾ པནསྶ སུཏྟསྶ ཨཡམེཝ ཨཏྠོཏི? ཨཱམ ཨཡམེཝཱཏི. ཡདི ཨེཝཾ ‘‘ཏེན ཧཱནནྡ, ཝིགྷཱསཱདཱནཾ པཱུཝཾ དེཧཱི’’ཏི ཙ (པཱཙི. ༢༦༩) ‘‘ཏེན ཧི ཏྭ, ཀཙྩཱན, ཝིགྷཱསཱདཱནཾ གུལ༹ཾ དེཧཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༨༤) ཙ ཝཙནཏོ ཝིགྷཱསཱདཱནཾ དིནྣཾ མཧཔྥལཏརཉྩ བྷཝེཡྻ. ཨེཝམྤི ཧི ‘‘སཏྠཱ ཨཏྟནོ དིཡྻམཱནཾ དཱཔེཏཱི’’ཏི. རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོཔི ཨཏྟནོ ཨཱགཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཧཏྠིགོཔཀཱདཱིནཾ དཱཔེནྟི, ཏེ རཱཛཱདཱིཧི མཧནྟཏརཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཏསྨཱ མཱ ཨེཝཾ གཎྷ –

‘‘ནཡིམསྨིཾ ལོཀེ པརསྨིཾ ཝཱ པན,

བུདྡྷེན སེཊྛོ སདིསོ ཝཱ ཝིཛྫཏི;

ཡམཱཧུནེཡྻཱནམགྒཏཾ གཏོ,

པུཉྙཏྠིཀཱནཾ ཝིཔུལཕལེསིན’’ནྟི. –

ཝཙནཏོ ཧི སཏྠཱརཱ ཨུཏྟརིཏརོ དཀྑིཎེཡྻོ ནཱམ ནཏྠི. ཨེཝམསྶཱ ཚ ཙེཏནཱ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ བྷཝིསྶནྟཱིཏི སནྡྷཱཡ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ སངྒྷསྶ དཱཔེསི.

པཙྪིམཱཡ ཛནཏཱཡ སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརཛནནཏྠཾ ཙཱཔི ཨེཝམཱཧ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཧཾ ན ཙིརཊྛིཏིཀོ, མཡ྄ཧཾ པན སཱསནཾ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཏིཊྛཧིསྶཏི, པཙྪིམཱ ཛནཏཱ སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཛནེཏཱུ’’ཏི ཡཱཝཏཏིཡཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ སངྒྷསྶ དཱཔེསི. ཨེཝཉྷི སཏི – ‘‘སཏྠཱ ཨཏྟནོ དིཡྻམཱནམྤི སངྒྷསྶ དཱཔེསི, སངྒྷོ ནཱམ དཀྑིཎེཡྻོ’’ཏི པཙྪིམཱ ཛནཏཱ སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དཱཏབྦེ མཉྙིསྶཏི, སངྒྷོ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨཀིལམནྟོ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརིསྶཏི. ཨེཝཾ མམ སཱསནཾ པཉྩ ཝསྶསཧསྶཱནི ཋསྶཏཱིཏི. ‘‘པཊིགྒཎྷཱཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ’’ཏི ཝཙནཏོཔི ཙེཏཾ ཝེདིཏབྦཾ ‘‘སཏྠཱརཱ ཨུཏྟརིཏརོ དཀྑིཎེཡྻོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི. ན ཧི ཨཱནནྡཏྠེརསྶ མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ ཨཱགྷཱཏོ ཝཱ ཝེརཾ ཝཱ ཨཏྠི. ན ཐེརོ – ‘‘ཏསྶཱ དཀྑིཎཱ མཱ མཧཔྥལཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཨིཙྪཏི. པཎྜིཏོ ཧི ཐེརོ བཧུསྶུཏོ སེཀྑཔཊིསམྦྷིདཱཔཏྟོ, སོ སཏྠུ དིནྣསྶ མཧཔྥལབྷཱཝེ སམྤསྶམཱནོཝ པཊིགྒཎྷཱཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱཏི གཧཎཏྠཾ ཡཱཙི.

པུན ཝིཏཎྜཝཱདཱི ཨཱཧ – ‘‘སངྒྷེ ཏེ དིནྣེ ཨཧཉྩེཝ པཱུཛིཏོ བྷཝིསྶཱམི སངྒྷོ ཙཱ’’ཏི ཝཙནཏོ སཏྠཱ སངྒྷཔརིཡཱཔནྣོ ཝཱཏི. སོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘ཛཱནཱསི པན ཏྭཾ ཀཏི སརཎཱནི, ཀཏི ཨཝེཙྩཔྤསཱདཱ’’ཏི ཛཱནནྟོ ཏཱིཎཱིཏི ཝཀྑཏི, ཏཏོ ཝཏྟབྦོ – ཏཝ ལདྡྷིཡཱ སཏྠུ སངྒྷཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ དྭེཡེཝ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སནྟེ ཙ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེཧི ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི པབྦཛྫཾ ཨུཔསམྤད’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤) ཨེཝཾ ཨནུཉྙཱཏཱ པབྦཛྫཱཔི ཨུཔསམྤདཱཔི ན རུཧཏི. ཏཏོ ཏྭཾ ནེཝ པབྦཛིཏོ ཨསི, ན གིཧི. སམྨཱསམྦུདྡྷེ ཙ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣེ བྷིཀྑཱུ ཨུཔོསཐམྤི པཝཱརཎམྤི སངྒྷཀམྨཱནིཔི ཀརོནྟི, ཏཱནི སཏྠུ སངྒྷཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ ཀུཔྤཱནི བྷཝེཡྻུཾ, ན ཙ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ན ཝཏྟབྦམེཏཾ ‘‘སཏྠཱ སངྒྷཔརིཡཱཔནྣོ’’ཏི.

༣༧༧. ཨཱཔཱདིཀཱཏི སཾཝཌྜྷིཀཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཧཏྠཔཱདེསུ ཧཏྠཔཱདཀིཙྩཾ ཨསཱདྷེནྟེསུ ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཊིཛགྒིཀཱཏི ཨཏྠོ. པོསིཀཱཏི དིཝསསྶ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ ནྷཱཔེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ པཱཡེཏྭཱ ཏུམྷེ པོསེསི. ཐཉྙཾ པཱཡེསཱིཏི ནནྡཀུམཱརོ ཀིར བོདྷིསཏྟཏོ ཀཏིཔཱཧེནེཝ དཧརོ, ཏསྨིཾ ཛཱཏེ མཧཱཔཛཱཔཏི ཨཏྟནོ པུཏྟཾ དྷཱཏཱིནཾ དཏྭཱ སཡཾ བོདྷིསཏྟསྶ དྷཱཏིཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨཏྟནོ ཐཉྙཾ པཱཡེསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཐེརོ ཨེཝམཱཧ. ཨིཏི མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ བཧཱུཔཀཱརཏཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཐཱགཏསྶ བཧཱུཔཀཱརཏཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཱཔི, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ བྷགཝནྟཾ, བྷནྟེ, ཨཱགམྨཱཏི བྷགཝནྟཾ པཊིཙྩ ནིསྶཱཡ སནྡྷཱཡ.

༣༧༨. ཨཐ བྷགཝཱ དྭཱིསུ ཨུཔཀཱརེསུ ཨཏིརེཀཏརཾ ཨནུམོདནྟོ ཨེཝམེཏནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཾ ཧཱནནྡ, པུགྒལོ པུགྒལཾ ཨཱགམྨཱཏི ཡཾ ཨཱཙརིཡཔུགྒལཾ ཨནྟེཝཱསིཀཔུགྒལོ ཨཱགམྨ. ཨིམསྶཱནནྡ, པུགྒལསྶ ཨིམིནཱ པུགྒལེནཱཏི ཨིམསྶ ཨཱཙརིཡཔུགྒལསྶ ཨིམིནཱ ཨནྟེཝཱསིཀཔུགྒལེན. ན སུཔྤཊིཀཱརཾ ཝདཱམཱིཏི པཙྩཱུཔཀཱརཾ ན སུཀརཾ ཝདཱམི, ཨབྷིཝཱདནཱདཱིསུ ཨཱཙརིཡཾ དིསྭཱ ཨབྷིཝཱདནཀརཎཾ ཨབྷིཝཱདནཾ ནཱམ. ཡསྨིཾ ཝཱ དིསཱབྷཱགེ ཨཱཙརིཡོ ཝསཏི, ཨིརིཡཱཔཐེ ཝཱ ཀཔྤེནྟོ ཏདབྷིམུཁོ ཝནྡིཏྭཱ གཙྪཏི, ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདཏི, ཝནྡིཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, ཨཱཙརིཡཾ པན དཱུརཏོཝ དིསྭཱ པཙྩུཊྛཱཡ པཙྩུགྒམནཀརཎཾ པཙྩུཊྛཱནཾ ནཱམ. ཨཱཙརིཡཾ པན དིསྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ སཱིསེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ནམསྶཏི, ཡསྨིཾ ཝཱ དིསཱབྷཱགེ སོ ཝསཏི, ཏདབྷིམུཁོཔི ཏཐེཝ ནམསྶཏི, གཙྪནྟོཔི ཋིཏོཔི ནིསིནྣོཔི ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ནམསྶཏིཡེཝཱཏི ཨིདཾ ཨཉྫལིཀམྨཾ ནཱམ. ཨནུཙྪཝིཀཀམྨསྶ པན ཀརཎཾ སཱམཱིཙིཀམྨཾ ནཱམ. ཙཱིཝརཱདཱིསུ ཙཱིཝརཾ དེནྟོ ན ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ དེཏི, མཧགྒྷཾ སཏམཱུལིཀམྤི པཉྩསཏམཱུལིཀམྤི སཧསྶམཱུལིཀམྤི དེཏིཡེཝ. པིཎྜཔཱཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀིཾ བཧུནཱ, ཙཏཱུཧི པཎཱིཏཔཙྩཡེཧི ཙཀྐཝཱལ༹ནྟརཾ པཱུརེཏྭཱ སིནེརུཔབྦཏེན ཀཱུཊཾ གཧེཏྭཱ དེནྟོཔི ཨཱཙརིཡསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀིརིཡཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏིཡེཝ.

༣༧༩. ཙུདྡས ཁོ པནིམཱཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཨིདཾ སུཏྟཾ པཱཊིཔུགྒལིཀཾ དཀྑིཎཾ ཨཱརབྦྷ སམུཊྛིཏཾ. ཨཱནནྡཏྠེརོཔི ‘‘པཊིགྒཎྷཱཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ’’ཏི པཱཊིཔུགྒལིཀདཀྑིཎཾཡེཝ སམཱདཔེཏི, ཙུདྡསསུ ཙ ཋཱནེསུ དིནྣདཱནཾ པཱཊིཔུགྒལིཀཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཨཡཾ པཋམཱཏི ཨཡཾ དཀྑིཎཱ གུཎཝསེནཔི པཋམཱ ཛེཊྛཀཝསེནཔི. ཨཡཉྷི པཋམཱ ཨགྒཱ ཛེཊྛིཀཱ, ཨིམིསྶཱ དཀྑིཎཱཡ པམཱཎཾ ནཱམ ནཏྠི. དུཏིཡཏཏིཡཱཔི པརམདཀྑིཎཱཡེཝ, སེསཱ པརམདཀྑིཎབྷཱཝཾ ན པཱཔུཎནྟི. བཱཧིརཀེ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགེཏི ཀམྨཝཱདིཀིརིཡཝཱདིམྷི ལོཀིཡཔཉྩཱབྷིཉྙེ. པུཐུཛྫནསཱིལཝནྟེཏི པུཐུཛྫནསཱིལཝཱ ནཱམ གོསཱིལདྷཱཏུཀོ ཧོཏི, ཨསཋོ ཨམཱཡཱཝཱི པརཾ ཨཔཱིལེ༹ཏྭཱ དྷམྨེན སམེན ཀསིཡཱ ཝཱ ཝཎིཛྫཱཡ ཝཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏཱ. པུཐུཛྫནདུསྶཱིལེཏི པུཐུཛྫནདུསྶཱིལཱ ནཱམ ཀེཝཊྚམཙྪབནྡྷཱདཡོ པརཾ པཱིལཱ༹ཡ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏཱ.

ཨིདཱནི པཱཊིཔུགྒལིཀདཀྑིཎཱཡ ཝིཔཱཀཾ པརིཙྪིནྡནྟོ ཏཏྲཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏིརཙྪཱནགཏེཏི ཡཾ གུཎཝསེན ཨུཔཀཱརཝསེན པོསནཏྠཾ དིནྣཾ, ཨིདཾ ན གཧིཏཾ. ཡམྤི ཨཱལོཔཨཌྜྷཨཱལོཔམཏྟཾ དིནྣཾ, ཏམྤི ན གཧིཏཾ. ཡཾ པན སུནཁསཱུཀརཀུཀྐུཊཀཱཀཱདཱིསུ ཡསྶ ཀསྶཙི སམྤཏྟསྶ ཕལཾ པཊིཀངྑིཏྭཱ ཡཱཝདཏྠཾ དིནྣཾ, ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཏིརཙྪཱནགཏེ དཱནཾ དཏྭཱ’’ཏི. སཏགུཎཱཏི སཏཱནིསཾསཱ. པཱཊིཀངྑིཏབྦཱཏི ཨིཙྪིཏབྦཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཡཾ དཀྑིཎཱ ཨཱཡུསཏཾ ཝཎྞསཏཾ སུཁསཏཾ བལསཏཾ པཊིབྷཱནསཏནྟི པཉྩ ཨཱནིསཾསསཏཱནི དེཏི, ཨཏྟབྷཱཝསཏེ ཨཱཡུཾ དེཏི, ཝཎྞཾ, སུཁཾ, བལཾ, པཊིབྷཱནཾ དེཏི, ནིཔྤརིཏསཾ ཀརོཏི. བྷཝསཏེཔི ཝུཏྟེ ཨཡམེཝ ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཏྠ ནཡོ ནེཏབྦོ.

སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣེཏི ཨེཏྠ ཧེཊྛིམཀོཊིཡཱ ཏིསརཎཾ གཏོ ཨུཔཱསཀོཔི སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ, ཏསྨིཾ དིནྣདཱནམྤི ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨཔྤམེཡྻཾ. པཉྩསཱིལེ པཏིཊྛིཏསྶ ཏཏོ ཨུཏྟརི མཧཔྥལཾ, དསསཱིལེ པཏིཊྛིཏསྶ ཏཏོ ཨུཏྟརི, ཏདཧུཔབྦཛིཏསྶ སཱམཎེརསྶ ཏཏོ ཨུཏྟརི, ཨུཔསམྤནྣབྷིཀྑུནོ ཏཏོ ཨུཏྟརི, ཨུཔསམྤནྣསྶེཝ ཝཏྟསམྤནྣསྶ ཏཏོ ཨུཏྟརི, ཝིཔསྶཀསྶ ཏཏོ ཨུཏྟརི, ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀསྶ ཏཏོ ཨུཏྟརི, ཨུཏྟམཀོཊིཡཱ པན མགྒསམངྒཱི སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ ནཱམ. ཨེཏསྶ དིནྣདཱནཾ ཏཏོ ཨུཏྟརི མཧཔྥལམེཝ.

ཀིཾ པན མགྒསམངྒིསྶ སཀྐཱ དཱནཾ དཱཏུནྟི? ཨཱམ སཀྐཱ. ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོ ཧི པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི, ཏསྶ གེཧདྭཱརེ ཋིཏསྶ ཧཏྠཏོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ པཀྑིཔནྟི. ཏསྨིཾ ཁཎེ བྷིཀྑུནོ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཨིདཾ དཱནཾ མགྒསམངྒིནོ དིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ པནེས ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསིནྣོ ཧོཏི, མནུསྶཱ གནྟྭཱ པཏྟེ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ ཋཔེནྟི, ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏསྶ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཨིདམྤི དཱནཾ མགྒསམངྒིནོ དིནྣཾ ནཱམ. ཨཐ ཝཱ པནསྶ ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨཱསནསཱལཱཡ ཝཱ ནིསིནྣསྶ ཨུཔཱསཀཱ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཨཏྟནོ གྷརཾ གནྟྭཱ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ པཀྑིཔནྟི, ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏསྶ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཨིདམྤི དཱནཾ མགྒསམངྒིནོ དིནྣཾ ནཱམ. ཏཏྠ སོཎྜིཡཾ ཨུདཀསྶ ཝིཡ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣེ དིནྣདཱནསྶ ཨསངྑྱེཡྻཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཱསུ ཏཱསུ མཧཱནདཱིསུ མཧཱསམུདྡེ ཙ ཨུདཀསྶ ཝིཡ སོཏཱཔནྣཱདཱིསུ དིནྣདཱནསྶ ཨུཏྟརིཏརཝསེན ཨསངྑྱེཡྻཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. པཐཝིཡཱ ཁཡམཎྜལམཏྟེ པདེསེ པཾསུཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ མཧཱཔཐཝིཡཱ པཾསུནོ ཨཔྤམེཡྻཏཱཡཔི ཨཡམཏྠོ དཱིཔེཏབྦོ.

༣༨༠. སཏྟ ཁོ པནིམཱཏི ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ‘‘སངྒྷེ གོཏམི དེཧི, སངྒྷེ ཏེ དིནྣེ ཨཧཉྩེཝ པཱུཛིཏོ བྷཝིསྶཱམི སངྒྷོ ཙཱ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ, ཏཏྠ སཏྟསུ ཋཱནེསུ དིནྣདཱནཾ སངྒྷེ དིནྣཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ བུདྡྷཔྤམུཁེ ཨུབྷཏོསངྒྷེཏི ཨེཀཏོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཨེཀཏོ བྷིཀྑུནིསངྒྷོ, སཏྠཱ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ བུདྡྷཔྤམུཁོ ཨུབྷཏོསངྒྷོ ནཱམ. ཨཡཾ པཋམཱཏི ཨིམཱཡ དཀྑིཎཱཡ སམཔྤམཱཎཱ དཀྑིཎཱ ནཱམ ནཏྠི. དུཏིཡདཀྑིཎཱདཡོ པན ཨེཏཾ པརམདཀྑིཎཾ ན པཱཔུཎནྟི.

ཀིཾ པན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དཱནཾ དཱཏུཾ སཀྐཱཏི? སཀྐཱ. ཀཐཾ? ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ ཧི པམུཁེ སདྷཱཏུཀཾ པཊིམཾ ཨཱསནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱདྷཱརཀཾ ཋཔེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ སཏྠུ པཋམཾ དཏྭཱ ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དཱཏབྦཾ, ཨེཝཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དཱནཾ དིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡཾ སཏྠུ དིནྣཾ, ཏཾ ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? ཡོ སཏྠཱརཾ པཊིཛགྒཏི ཝཏྟསམྤནྣོ བྷིཀྑུ, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. པིཏུསནྟཀཉྷི པུཏྟསྶ པཱཔུཎཱཏི, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དཱཏུམྤི ཝཊྚཏི, སཔྤིཏེལཱནི པན གཧེཏྭཱ དཱིཔཱ ཛལིཏབྦཱ, སཱཊཀཾ གཧེཏྭཱ པཊཱཀཱ ཨཱརོཔེཏབྦཱཏི. བྷིཀྑུསངྒྷེཏི ཨཔརིཙྪིནྣཀམཧཱབྷིཀྑུསངྒྷེ. བྷིཀྑུནིསངྒྷེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

གོཏྲབྷུནོཏི གོཏྟམཏྟཀམེཝ ཨནུབྷཝམཱནཱ, ནཱམམཏྟསམཎཱཏི ཨཏྠོ. ཀཱསཱཝཀཎྛཱཏི ཀཱསཱཝཀཎྛནཱམཀཱ. ཏེ ཀིར ཨེཀཾ ཀཱསཱཝཁཎྜཾ ཧཏྠེ ཝཱ གཱིཝཱཡ ཝཱ བནྡྷིཏྭཱ ཝིཙརིསྶནྟི. གྷརདྭཱརཾ པན ཏེསཾ པུཏྟབྷརིཡཱ ཀསིཝཎིཛྫཱདིཀམྨཱནི ཙ པཱཀཏིཀཱནེཝ བྷཝིསྶནྟི. ཏེསུ དུསྶཱིལེསུ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དཱནཾ དསྶནྟཱིཏི ཨེཏྠ དུསྶཱིལསངྒྷནྟི ན ཝུཏྟཾ. སངྒྷོ ཧི དུསྶཱིལོ ནཱམ ནཏྠི. དུསྶཱིལཱ པན ཨུཔཱསཀཱ ཏེསུ དུསྶཱིལེསུ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ སངྒྷསྶ དེམཱཏི དཱནཾ དསྶནྟི. ཨིཏི བྷགཝཏཱ བུདྡྷཔྤམུཁེ སངྒྷེ དིནྣདཀྑིཎཱཔི གུཎསངྑཱཡ ཨསངྑྱེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ. ཀཱསཱཝཀཎྛསངྒྷེ དིནྣདཀྑིཎཱཔི གུཎསངྑཱཡེཝ ཨསངྑྱེཡྻཱཏི ཝུཏྟཱ. སངྒྷགཏཱ དཀྑིཎཱ ཧི སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོནྟསྶ ཧོཏི, སངྒྷེ པན ཙིཏྟཱིཀཱརོ དུཀྐརོ ཧོཏི.

ཡོ ཧི སངྒྷགཏཾ དཀྑིཎཾ དསྶཱམཱིཏི དེཡྻདྷམྨཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ, – ‘‘བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ ཨེཀཾ ཐེརཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨཐ སངྒྷཏོ སཱམཎེརཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘སཱམཎེརོ མེ ལདྡྷོ’’ཏི ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྶ དཀྑིཎཱ སངྒྷགཏཱ ན ཧོཏི. མཧཱཐེརཾ ལབྷིཏྭཱཔི ‘‘མཧཱཐེརོ མེ ལདྡྷོ’’ཏི སོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེནྟསྶཱཔི ན ཧོཏིཡེཝ. ཡོ པན སཱམཎེརཾ ཝཱ ཨུཔསམྤནྣཾ ཝཱ དཧརཾ ཝཱ ཐེརཾ ཝཱ བཱལཾ ཝཱ པཎྜིཏཾ ཝཱ ཡཾཀིཉྩི སངྒྷཏོ ལབྷིཏྭཱ ནིབྦེམཏིཀོ ཧུཏྭཱ སངྒྷསྶ དེམཱིཏི སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྶ དཀྑིཎཱ སངྒྷགཏཱ ནཱམ ཧོཏི. པརསམུདྡཝཱསིནོ ཀིར ཨེཝཾ ཀརོནྟི.

ཏཏྠ ཧི ཨེཀོ ཝིཧཱརསཱམི ཀུཊུམྦིཀོ ‘‘སངྒྷགཏཾ དཀྑིཎཾ དསྶཱམཱི’’ཏི སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ དེཐཱཏི ཡཱཙི. སོ ཨེཀཾ དུསྶཱིལབྷིཀྑུཾ ལབྷིཏྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནཾ ཨོཔུཉྫཱཔེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ གནྡྷདྷཱུམཔུཔྥེཧི པཱུཛེཏྭཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཏེལེན མཀྑེཏྭཱ བུདྡྷསྶ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརེན དེཡྻདྷམྨཾ ཨདཱསི. སོ བྷིཀྑུ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝིཧཱརཛགྒནཏྠཱཡ ཀུདཱལཀཾ དེཐཱཏི གྷརདྭཱརཾ ཨཱགཏོ, ཨུཔཱསཀོ ནིསིནྣོཝ ཀུདཱལཾ པཱདེན ཁིཔིཏྭཱ ‘‘གཎྷཱ’’ཏི ཨདཱསི. ཏམེནཾ མནུསྶཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏུམྷེཧི པཱཏོཝ ཨེཏསྶ ཀཏསཀྐཱརོ ཝཏྟུཾ ན སཀྐཱ, ཨིདཱནི ཨུཔཙཱརམཏྟཀམྤི ནཏྠི, ཀིཾ ནཱམེཏ’’ནྟི. ཨུཔཱསཀོ – ‘‘སངྒྷསྶ སོ ཨཡྻཱ ཙིཏྟཱིཀཱརོ, ན ཨེཏསྶཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀཱསཱཝཀཎྛསངྒྷསྶ དིནྣདཀྑིཎཾ པན ཀོ སོདྷེཏཱིཏི? སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱདཡོ ཨསཱིཏི མཧཱཐེརཱ སོདྷེནྟཱིཏི. ཨཔིཙ ཐེརཱ ཙིརཔརིནིབྦུཏཱ, ཐེརེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝཛྫ དྷརམཱནཱ ཁཱིཎཱསཝཱ སོདྷེནྟིཡེཝ.

ན ཏྭེཝཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཀེནཙི པརིཡཱཡེན སངྒྷགཏཱཡ དཀྑིཎཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཨཏྠི བུདྡྷཔྤམུཁོ སངྒྷོ, ཨཏྠི ཨེཏརཧི སངྒྷོ, ཨཏྠི ཨནཱགཏེ ཀཱསཱཝཀཎྛསངྒྷོ. བུདྡྷཔྤམུཁོ སངྒྷོ ཨེཏརཧི སངྒྷེན ན ཨུཔནེཏབྦོ, ཨེཏརཧི སངྒྷོ ཨནཱགཏེ ཀཱསཱཝཀཎྛསངྒྷེན སདྡྷིཾ ན ཨུཔནེཏབྦོ. ཏེན ཏེནེཝ སམཡེན ཀཐེཏབྦཾ. སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ གཧིཏསམཎཔུཐུཛྫནོ ཧི པཱཊིཔུགྒལིཀོ སོཏཱཔནྣོ, སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོནྟསྶ པུཐུཛྫནསམཎེ དིནྣཾ མཧཔྥལཏརཾ. ཨུདྡིསིཏྭཱ གཧིཏོ སོཏཱཔནྣོ པཱཊིཔུགྒལིཀོ སཀདཱགཱམཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སངྒྷེ ཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོནྟསྶ ཧི ཁཱིཎཱསཝེ དིནྣདཱནཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ གཧིཏེ དུསྶཱིལེཔི དིནྣཾ མཧཔྥལཏརམེཝ. ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘སཱིལཝཏོ ཁོ, མཧཱརཱཛ, དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, ནོ ཏཐཱ དུསྶཱིལེ’’ཏི, ཏཾ ཨིམཾ ནཡཾ པཧཱཡ ‘‘ཙཏསྶོ ཁོ ཨིམཱནནྡ, དཀྑིཎཱ ཝིསུདྡྷིཡོ’’ཏི ཨིམསྨིཾ ཙཏུཀྐེ དཊྛབྦཾ.

༣༨༡. དཱཡཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི མཧཔྥལབྷཱཝེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, མཧཔྥལཱ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀལྱཱཎདྷམྨོཏི སུཙིདྷམྨོ, ན པཱཔདྷམྨོ. དཱཡཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཙེཏྠ ཝེསྶནྟརམཧཱརཱཛཱ ཀཐེཏབྦོ. སོ ཧི ཛཱུཛཀབྲཱཧྨཎསྶ དཱརཀེ དཏྭཱ པཐཝིཾ ཀམྤེསི.

པཊིགྒཱཧཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཏྠ ཀལྱཱཎཱིནདཱིམུཁདྭཱརཝཱསིཀེཝཊྚོ ཀཐེཏབྦོ. སོ ཀིར དཱིགྷསོམཏྠེརསྶ ཏིཀྑཏྟུམྤི པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ མརཎམཉྩེ ནིཔནྣོ ‘‘ཨཡྻསྶ མཾ དཱིགྷསོམཏྠེརསྶ དིནྣཔིཎྜཔཱཏོ ཨུདྡྷརཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ནེཝ དཱཡཀཏོཏི ཨེཏྠ ཝཌྜྷམཱནཝཱསིལུདྡཀོ ཀཐེཏབྦོ. སོ ཀིར པེཏདཀྑིཎཾ དེནྟོ ཨེཀསྶ དུསྶཱིལསྶེཝ ཏཡོ ཝཱརེ ཨདཱསི, ཏཏིཡཝཱརེ ‘‘ཨམནུསྶོ དུསྶཱིལོ མཾ ཝིལུམྤཏཱི’’ཏི ཝིརཝི, ཨེཀསྶ སཱིལཝནྟབྷིཀྑུནོ དཏྭཱ པཱཔིཏཀཱལེཡེཝསྶ པཱཔུཎི.

དཱཡཀཏོ ཙེཝ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨསདིསདཱནཾ ཀཐེཏབྦཾ.

སཱ དཀྑིཎཱ དཱཡཀཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཏྠ ཡཐཱ ནཱམ ཚེཀོ ཀསྶཀོ ཨསཱརམྤི ཁེཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ སམཡེ ཀསིཏྭཱ པཾསུཾ ཨཔནེཏྭཱ སཱརབཱིཛཱནི པཏིཊྛཔེཏྭཱ རཏྟིནྡིཝཾ ཨཱརཀྑེ པམཱདཾ ཨནཱཔཛྫནྟོ ཨཉྙསྶ སཱརཁེཏྟཏོ ཨདྷིཀཏརཾ དྷཉྙཾ ལབྷཏི, ཨེཝཾ སཱིལཝཱ དུསྶཱིལསྶ དཏྭཱཔི ཕལཾ མཧནྟཾ ཨདྷིགཙྪཏཱིཏི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦཔདེསུ ཝིསུཛ྄ཛྷནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཝཱིཏརཱགོ ཝཱིཏརཱགེསཱུཏི ཨེཏྠ ཝཱིཏརཱགོ ནཱམ ཨནཱགཱམཱི, ཨརཧཱ པན ཨེཀནྟཝཱིཏརཱགོཝ, ཏསྨཱ ཨརཧཏཱ ཨརཧཏོ དིནྣདཱནམེཝ ཨགྒཾ. ཀསྨཱ? བྷཝཱལཡསྶ བྷཝཔཏྠནཱཡ ཨབྷཱཝཏོ. ནནུ ཁཱིཎཱསཝོ དཱནཕལཾ ན སདྡཧཏཱིཏི? དཱནཕལཾ སདྡཧནྟཱ ཁཱིཎཱསཝསདིསཱ ན ཧོནྟི. ཁཱིཎཱསཝེན ཀཏཀམྨཾ པན ནིཙྪནྡརཱགཏྟཱ ཀུསལཾ ཝཱ ཨཀུསལཾ ཝཱ ན ཧོཏི, ཀིརིཡཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི, ཏེནེཝསྶ དཱནཾ ཨགྒཾ ཧོཏཱིཏི ཝདནྟི.

ཀིཾ པན སམྨཱསམྦུདྡྷེན སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, ཨུདཱཧུ སཱརིཔུཏྟཏྠེརེན སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ དིནྣནྟི. སམྨཱསམྦུདྡྷེན སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ དིནྣཾ མཧཔྥལནྟི ཝདནྟི. སམྨཱསམྦུདྡྷཉྷི ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙོ དཱནསྶ ཝིཔཱཀཾ ཛཱནིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. དཱནཉྷི ཙཏཱུཧི སམྤདཱཧི དཱཏུཾ སཀྐོནྟསྶ ཏསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀཾ དེཏི. ཏཏྲིམཱ སམྤདཱ – དེཡྻདྷམྨསྶ དྷམྨེན སམེན པརཾ ཨཔཱིལེ༹ཏྭཱ ཨུཔྤནྣཏཱ, པུབྦཙེཏནཱདིཝསེན ཙེཏནཱཡ མཧཏྟཏཱ, ཁཱིཎཱསཝབྷཱཝེན གུཎཱཏིརེཀཏཱ, ཏཾདིཝསཾ ནིརོདྷཏོ ཝུཊྛིཏབྷཱཝེན ཝཏྠུསམྤནྣཏཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

དཀྑིཎཱཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏུཏྠཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. སལཱ༹ཡཏནཝགྒོ

༡. ཨནཱཐཔིཎྜིཀོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༨༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨནཱཐཔིཎྜིཀོཝཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ བཱལ༹ྷགིལཱནོཏི ཨདྷིམཏྟགིལཱནོ མརཎསེཡྻཾ ཨུཔགཏོ. ཨཱམནྟེསཱིཏི གཧཔཏིསྶ ཀིར ཡཱཝ པཱདཱ ཝཧིཾསུ, ཏཱཝ དིཝསེ སཀིཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱ བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ཨཁཎྜཾ ཨཀཱསི. ཡཏྟཀཉྩསྶ སཏྠུ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཧོསི, ཏཏྟཀཾཡེཝ མཧཱཐེརཱནཾ. སོ ཨཛྫ གམནཔཱདསྶ པཙྪིནྣཏྟཱ ཨནུཊྛཱནསེཡྻཾ ཨུཔགཏོ སཱསནཾ པེསེཏུཀཱམོ ཨཉྙཏརཾ པུརིསཾ ཨཱམནྟེསི. ཏེནུཔསངྐམཱིཏི བྷགཝནྟཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ སཱུརིཡཏྠངྒམནཝེལཱཡ ཨུཔསངྐམི.

༣༨༤. པཊིཀྐམནྟཱིཏི ཨོསཀྐནྟི, ཏནུཀཱ བྷཝནྟི. ཨབྷིཀྐམནྟཱིཏི ཨབྷིཝཌྜྷནྟི ཨོཏྠརནྟི, བལཝཏིཡོ ཧོནྟི.

ཨབྷིཀྐམོསཱནཾ པཉྙཱཡཏི ནོ པཊིཀྐམོཏི ཡསྨིཉྷི སམཡེ མཱརཎནྟིཀཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔརིཝཱཏེ ཛལིཏགྒི ཝིཡ ཧོཏི, ཡཱཝ ཨུསྨཱ ན པརིཡཱདིཡཏི, ཏཱཝ མཧཏཱཔི ཨུཔཀྐམེན ན སཀྐཱ ཝཱུཔསམེཏུཾ, ཨུསྨཱཡ པན པརིཡཱདིནྣཱཡ ཝཱུཔསམྨཏི.

༣༨༥. ཨཐཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ མཧཱསེཊྛིསྶ ཝེདནཱ མཱརཎནྟིཀཱ, ན སཀྐཱ པཊིབཱཧིཏུཾ, ཨཝསེསཱ ཀཐཱ ནིརཏྠཀཱ, དྷམྨཀཐམསྶ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཏཾ ཀཐེནྟོ ཏསྨཱཏིཧཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཙཀྑུཾ ཏཱིཧི གཱཧེཧི གཎྷནྟོ ཨུཔྤནྣཾ མཱརཎནྟིཀཾ ཝེདནཾ པཊིབཱཧིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ. ན ཙཀྑུཾ ཨུཔཱདིཡིསྶཱམཱིཏི ཙཀྑུཾ ཏཱིཧི གཱཧེཧི ན གཎྷིསྶཱམི. ན ཙ མེ ཙཀྑུནིསྶིཏཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཔི མེ ཙཀྑུནིསྶིཏཾ ན བྷཝིསྶཏི. ན རཱུཔནྟི ཧེཊྛཱ ཨཱཡཏནརཱུཔཾ ཀཐིཏཾ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སབྦམྤི ཀཱམབྷཝརཱུཔཾ ཀཐེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

༣༨༦. ན ཨིདྷལོཀནྟི ཝསནཊྛཱནཾ ཝཱ གྷཱསཙྪཱདནཾ ཝཱ ན ཨུཔཱདིཡིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདཉྷི པཙྩཡེསུ ཨཔརིཏསྶནཏྠཾ ཀཐིཏཾ. ན པརལོཀནྟི ཨེཏྠ པན མནུསྶལོཀཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ པརལོཀཱ ནཱམ. ཨིདཾ – ‘‘ཨསུཀདེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨསུཀཊྛཱནེ བྷཝིསྶཱམི, ཨིདཾ ནཱམ ཁཱདིསྶཱམི བྷུཉྫིསྶཱམི ནིཝཱསེསྶཱམི པཱརུཔིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝརཱུཔཱཡ པརིཏསྶནཱཡ པཧཱནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏམྤི ན ཨུཔཱདིཡིསྶཱམི, ན ཙ མེ ཏནྣིསྶིཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱིཧི གཱཧེཧི པརིམོཙེཏྭཱ ཐེརོ དེསནཾ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན ནིཊྛཔེསི.

༣༨༧. ཨོལཱིཡསཱིཏི ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཨཱརམྨཎེསུ བཛ྄ཛྷསི ཨལླཱིཡསཱིཏི. ཨིཏི ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ – ‘‘ཨཡམྤི ནཱམ གཧཔཏི ཨེཝཾ སདྡྷོ པསནྣོ མརཎབྷཡསྶ བྷཱཡཏི, ཨཉྙོ ཀོ ན བྷཱཡིསྶཏཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ ཏསྶ གཱལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ ཨོཝཱདཾ དེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ན ཙ མེ ཨེཝརཱུཔཱི དྷམྨཱིཀཐཱ སུཏཔུབྦཱཏི ཨཡཾ ཨུཔཱསཀོ – ‘‘སཏྠུ སནྟིཀཱཔི མེ ཨེཝརཱུཔཱི དྷམྨཀཐཱ ན སུཏཔུབྦཱ’’ཏི ཝདཏི, ཀིཾ སཏྠཱ ཨེཝརཱུཔི སུཁུམཾ གམྦྷཱིརཀཐཾ ན ཀཐེཏཱིཏི? ནོ ན ཀཐེཏི. ཨེཝཾ པན ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི ཚ བཱཧིརཱནི ཚ ཝིཉྙཱཎཀཱཡེ ཚ ཕསྶཀཱཡེ ཚ ཝེདནཱཀཱཡེ ཚ དྷཱཏུཡོ པཉྩཀྑནྡྷེ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔེ ཨིདྷལོཀཉྩ པརལོཀཉྩ དསྶེཏྭཱ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏཝསེན ཨརཧཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཐིཏཀཐཱ ཨེཏེན ན སུཏཔུབྦཱ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝདཏི.

ཨཔིཙཱཡཾ ཨུཔཱསཀོ དཱནཱདྷིམུཏྟོ དཱནཱབྷིརཏོ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀཾ གཙྪནྟོ ཏུཙྪཧཏྠོ ན གཏཔུབྦོ. པུརེབྷཏྟཾ གཙྪནྟོ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི གཱཧཱཔེཏྭཱ གཙྪཏི, པཙྪཱབྷཏྟཾ སཔྤིམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི. ཏསྨིཾ ཨསཏི ཝཱལིཀཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ ཨོཀིརཱཔེཏི, དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ གེཧཾ གཏོ. བོདྷིསཏྟགཏིཀོ ཀིརེས ཨུཔཱསཀོ, ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཙཏུཝཱིསཏི སཾཝཙྪརཱནི ཨུཔཱསཀསྶ ཡེབྷུཡྻེན དཱནཀཐམེཝ ཀཐེསི – ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཨིདཾ དཱནཾ ནཱམ བོདྷིསཏྟཱནཾ གཏམགྒོ, མཡ྄ཧམྤི གཏམགྒོ, མཡཱ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི དཱནཾ དིནྣཾ, ཏྭཾ མཡཱ གཏམགྒམེཝ ཨནུགཙྪསཱི’’ཏི. དྷམྨསེནཱཔཏིཨཱདཡོ མཧཱསཱཝཀཱཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཀཱལེ དཱནཀཐམེཝསྶ ཀཐེནྟི. ཏེནེཝཱཧ ན ཁོ གཧཔཏི གིཧཱིནཾ ཨོདཱཏཝསནཱནཾ ཨེཝརཱུཔཱི དྷམྨཱིཀཐཱ པཊིབྷཱཏཱིཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – གཧཔཏི གིཧཱིནཾ ནཱམ ཁེཏྟཝཏྠུཧིརཉྙསུཝཎྞདཱསཱིདཱསཔུཏྟབྷརིཡཱདཱིསུ ཏིབྦོ ཨཱལཡོ ཏིབྦཾ ནིཀནྟིཔརིཡུཊྛཱནཾ, ཏེསཾ – ‘‘ཨེཏྠ ཨཱལཡོ ན ཀཱཏབྦོ, ནིཀནྟི ན ཀཱཏབྦཱ’’ཏི ཀཐཱ ན པཊིབྷཱཏི ན རུཙྩཏཱིཏི.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? ཏུསིཏབྷཝནེ ཀིརསྶ ནིབྦཏྟམཏྟསྶེཝ ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཾ སུཝཎྞཀྑནྡྷཾ ཝིཡ ཝིཛྫོཏམཱནཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨུཡྻཱནཝིམཱནཱདིསམྤཏྟིཉྩ དིསྭཱ – ‘‘མཧཏཱི ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ སམྤཏྟི, ཀིཾ ནུ ཁོ མེ མནུསྶཔཐེ ཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟི ཨོལོཀེནྟོ ཏཱིསུ རཏནེསུ ཨདྷིཀཱརཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘པམཱདཊྛཱནམིདཾ དེཝཏྟཾ ནཱམ, ཨིམཱཡ ཧི མེ སམྤཏྟིཡཱ མོདམཱནསྶ སཏིསམྨོསོཔི སིཡཱ, ཧནྡཱཧཾ གནྟྭཱ མམ ཛེཏཝནསྶ ཙེཝ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཏཐཱགཏསྶ ཙ ཨརིཡམགྒསྶ ཙ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཙ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཏོ ཨཱགནྟྭཱ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཨིསིསངྒྷནིསེཝིཏནྟི བྷིཀྑུསངྒྷནིསེཝིཏཾ. ཨེཝཾ པཋམགཱཐཱཡ ཛེཏཝནསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨརིཡམགྒསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟོ ཀམྨཾ ཝིཛྫཱ ཙཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀམྨནྟི མགྒཙེཏནཱ. ཝིཛྫཱཏི མགྒཔཉྙཱ. དྷམྨོཏི སམཱདྷིཔཀྑིཀོ དྷམྨོ. སཱིལཾ ཛཱིཝིཏམུཏྟམནྟི སཱིལེ པཏིཊྛིཏསྶ ཛཱིཝིཏཾ ཨུཏྟམནྟི དསྶེཏི. ཨཐ ཝཱ ཝིཛྫཱཏི དིཊྛིསངྐཔྤོ. དྷམྨོཏི ཝཱཡཱམསཏིསམཱདྷཡོ. སཱིལནྟི ཝཱཙཱཀམྨནྟཱཛཱིཝཱ. ཛཱིཝིཏམུཏྟམནྟི ཨེཏསྨིཾ སཱིལེ པཏིཊྛིཏསྶ ཛཱིཝིཏཾ ནཱམ ཨུཏྟམཾ. ཨེཏེན མཙྩཱ སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཨེཏེན ཨཊྛངྒིཀེན མགྒེན སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི.

ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ མགྒེན སུཛ྄ཛྷནྟི, ན གོཏྟདྷནེཧི, ཏསྨཱ. ཡོནིསོ ཝིཙིནེ དྷམྨནྟི ཨུཔཱཡེན སམཱདྷིཔཀྑིཡཾ དྷམྨཾ ཝིཙིནེཡྻ. ཨེཝཾ ཏཏྠ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཝཾ ཏསྨིཾ ཨརིཡམགྒེ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. ཨཐ ཝཱ ཡོནིསོ ཝིཙིནེ དྷམྨནྟི ཨུཔཱཡེན པཉྩཀྑནྡྷདྷམྨཾ ཝིཙིནེཡྻ. ཨེཝཾ ཏཏྠ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཝཾ ཏེསུ ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི.

ཨིདཱནི སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟོ སཱརིཔུཏྟོ ཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཱརིཔུཏྟོ ཝཱཏི ཨཝདྷཱརཎཝཙནཾ. ཨེཏེཧི པཉྙཱདཱིཧི སཱརིཔུཏྟོཝ སེཡྻོཏི ཝདཏི. ཨུཔསམེནཱཏི ཀིལེསཨུཔསམེན. པཱརངྒཏོཏི ནིབྦཱནཾ གཏོ. ཡོ ཀོཙི ནིབྦཱནཾ པཏྟོ བྷིཀྑུ, སོ ཨེཏཱཝཔརམོ སིཡཱ, ན ཐེརེན ཨུཏྟརིཏརོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི ཝདཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨནཱཐཔིཎྜིཀོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཚནྣོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༨༩. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཚནྣོཝཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཚནྣོཏི ཨེཝཾནཱམཀོ ཐེརོ, ན ཨབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑནྟཏྠེརོ. པཊིསལླཱནཱཏི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ. གིལཱནཔུཙྪཀཱཏི གིལཱནུཔཊྛཱནཾ ནཱམ བུདྡྷཝཎྞིཏཾ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སཏྠནྟི ཛཱིཝིཏཧཱརཀསཏྠཾ. ནཱཝཀངྑཱམཱིཏི ཨིཙྪཱམི.

༣༩༠. ཨནུཔཝཛྫནྟི ཨནུཔྤཏྟིཀཾ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཾ.

༣༩༡. ཨེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིནི ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིགཱཧཝསེན ཝུཏྟཱནི. ནིརོདྷཾ དིསྭཱཏི ཁཡཝཡཾ ཉཏྭཱ. ནེཏཾ མམ ནེསོཧམསྨི ན མེསོ ཨཏྟཱཏི སམནུཔསྶཱམཱིཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི སམནུཔསྶཱམི.

༣༩༣. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ མཱརཎནྟིཀཝེདནཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཏྠཾ ཨཱཧརཱམཱིཏི ཝདཏི, ཏསྨཱ. པུཐུཛྫནོ ཨཱཡསྨཱ, ཏེན ཨིདམྤི མནསི ཀརོཧཱིཏི དཱིཔེཏི. ནིཙྩཀཔྤནྟི ནིཙྩཀཱལཾ. ནིསྶིཏསྶཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛཱིཧི ནིསྶིཏསྶ. ཙལིཏནྟི ཝིཔྥནྡིཏཾ ཧོཏི. པསྶདྡྷཱིཏི ཀཱཡཙིཏྟཔསྶདྡྷི, ཀིལེསཔསྶདྡྷི ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ནཏཱིཏི ཏཎྷཱནཏི. ནཏིཡཱ ཨསཏཱིཏི བྷཝཏྠཱཡ ཨཱལཡནིཀནྟིཔརིཡུཊྛཱནེསུ ཨསཏི. ཨཱགཏིགཏི ན ཧོཏཱིཏི པཊིསནྡྷིཝསེན ཨཱགཏི ནཱམ ན ཧོཏི, ཙུཏིཝསེན གམནཾ ནཱམ ན ཧོཏི. ཙུཏཱུཔཔཱཏོཏི ཙཝནཝསེན ཙུཏི, ཨུཔཔཛྫནཝསེན ཨུཔཔཱཏོ. ནེཝིདྷ ན ཧུརཾ ན ཨུབྷཡམནྟརེནཱཏི ནཡིདྷ ལོཀེ, ན པརལོཀེ, ན ཨུབྷཡཏྠ ཧོཏི. ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶཱཏི ཝཊྚདུཀྑཀིལེསདུཀྑསྶ ཨཡམེཝ ཨནྟོ ཨཡཾ པརིཙྪེདོ པརིཝཊུམབྷཱཝོ ཧོཏི. ཨཡམེཝ ཧི ཨེཏྠ ཨཏྠོ. ཡེ པན ‘‘ན ཨུབྷཡམནྟརེནཱ’’ཏི ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟརཱབྷཝཾ ཨིཙྪནྟི, ཏེསཾ ཨུཏྟརཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟམེཝ.

༣༩༤. སཏྠཾ ཨཱཧརེསཱིཏི ཛཱིཝིཏཧཱརཀཾ སཏྠཾ ཨཱཧརི, ཀཎྛནཱལི༹ཾ ཚིནྡི. ཨཐསྶ ཏསྨིཾ ཁཎེ མརཎབྷཡཾ ཨོཀྐམི, གཏིནིམིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱསི. སོ ཨཏྟནོ པུཐུཛྫནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཾཝིགྒོ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ སངྑཱརེ པརིགྒཎྷནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ སམསཱིསཱི ཧུཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. སམྨུཁཱཡེཝ ཨནུཔཝཛྫཏཱ བྱཱཀཏཱཏི ཀིཉྩཱཔི ཨིདཾ ཐེརསྶ པུཐུཛྫནཀཱལེ བྱཱཀརཎཾ ཧོཏི, ཨེཏེན པན བྱཱཀརཎེན ཨནནྟརཱཡམསྶ པརིནིབྦཱནཾ ཨཧོསི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཏམེཝ བྱཱཀརཎཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེསི. ཨུཔཝཛྫཀུལཱནཱིཏི ཨུཔསངྐམིཏབྦཀུལཱནི. ཨིམིནཱ ཐེརོ, – ‘‘བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཨུཔཊྛཱཀེསུ ཙ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱསུ ཙ ཝིཛྫམཱནཱསུ སོ བྷིཀྑུ ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ པརིནིབྦཱཡིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཀུལེསུ སཾསགྒཱབྷཱཝཾ དཱིཔེནྟོ ཧོནྟི ཧེཏེ སཱརིཔུཏྟཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨིམསྨིཾ ཀིར ཋཱནེ ཐེརསྶ ཀུལེསུ ཨསཾསཊྛབྷཱཝོ པཱཀཊོ ཨཧོསི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཚནྣོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. པུཎྞོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༩༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི པུཎྞོཝཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ པཊིསལླཱནཱཏི ཨེཀཱིབྷཱཝཱ. ཏཾ ཙེཏི ཏཾ ཙཀྑུཉྩེཝ རཱུཔཉྩ. ནནྡཱིསམུདཡཱ དུཀྑསམུདཡོཏི ནནྡིཡཱ ཏཎྷཱཡ སམོདྷཱནེན པཉྩཀྑནྡྷདུཀྑསྶ སམོདྷཱནཾ ཧོཏི. ཨིཏི ཚསུ དྭཱརེསུ དུཀྑཾ སམུདཡོཏི དྭིནྣཾ སཙྩཱནཾ ཝསེན ཝཊྚཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶེསི. དུཏིཡནཡེ ནིརོདྷོ མགྒོཏི དྭིནྣཾ སཙྩཱནཾ ཝསེན ཝིཝཊྚཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ དསྶེསི. ཨིམིནཱ ཙ ཏྭཾ པུཎྞཱཏི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན དེསནཾ ཨརཧཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཱནི པུཎྞཏྠེརཾ སཏྟསུ ཋཱནེསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཱཔེཏུཾ ཨིམིནཱ ཙ ཏྭནྟིཨཱདིམཱཧ.

༣༩༦. ཙཎྜཱཏི དུཊྛཱ ཀིབྦིསཱ. ཕརུསཱཏི ཀཀྑལཱ༹. ཨཀྐོསིསྶནྟཱིཏི དསཧི ཨཀྐོསཝཏྠཱུཧི ཨཀྐོསིསྶནྟི. པརིབྷཱསིསྶནྟཱིཏི ཀིཾ སམཎོ ནཱམ ཏྭཾ, ཨིདཉྩ ཨིདཉྩ ཏེ ཀརིསྶཱམཱཏི ཏཛྫེསྶནྟི. ཨེཝམེཏྠཱཏི ཨེཝཾ མཡ྄ཧཾ ཨེཏྠ བྷཝིསྶཏི.

དཎྜེནཱཏི ཙཏུཧཏྠེན དཎྜེན ཝཱ གྷཊིཀམུགྒརེན ཝཱ. སཏྠེནཱཏི ཨེཀཏོདྷཱརཱདིནཱ. སཏྠཧཱརཀཾ པརིཡེསནྟཱིཏི ཛཱིཝིཏཧཱརཀཾ སཏྠཾ པརིཡེསནྟི. ཨིདཾ ཐེརོ ཏཏིཡཔཱརཱཛིཀཝཏྠུསྨིཾ ཨསུབྷཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝེན ཛིགུཙྪནྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཏྠཧཱརཀཔརིཡེསནཾ སནྡྷཱཡཱཧ. དམཱུཔསམེནཱཏི ཨེཏྠ དམོཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརཱདཱིནཾ ཨེཏཾ ནཱམཾ. ‘‘སཙྩེན དནྟོ དམསཱ ཨུཔེཏོ, ཝེདནྟགཱུ ཝུསིཏབྲཧྨཙརིཡོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༩༥; སུ. ནི. ༤༦༧) ཨེཏྠ ཧི ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ དམོཏི ཝུཏྟོ. ‘‘ཡདི སཙྩཱ དམཱ ཙཱགཱ, ཁནྟྱཱ བྷིཡྻོདྷ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༢༤༦; སུ. ནི. ༡༩༡) ཨེཏྠ པཉྙཱ དམོཏི ཝུཏྟོ. ‘‘དཱནེན དམེན སཾཡམེན སཙྩཝཛྫེནཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༡༦༦; མ. ནི. ༢.༢༢༦) ཨེཏྠ ཨུཔོསཐཀམྨཾ དམོཏི ཝུཏྟཾ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཁནྟི དམོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨུཔསམོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ.

༣༩༧. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ པུཎྞོཏི ཀོ པནེས པུཎྞོ, ཀསྨཱ པནེཏྠ གནྟུཀཱམོ ཨཧོསཱིཏི. སུནཱཔརནྟཝཱསིཀོ ཨེཝ ཨེསོ, སཱཝཏྠིཡཾ པན ཨསཔྤཱཡཝིཧཱརཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏཏྠ གནྟུཀཱམོ ཨཧོསི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – སུནཱཔརནྟརཊྛེ ཀིར ཨེཀསྨིཾ ཝཱཎིཛཀགཱམེ ཨེཏེ དྭེ བྷཱཏརོ. ཏེསུ ཀདཱཙི ཛེཊྛོ པཉྩ སཀཊསཏཱནི གཧེཏྭཱ ཛནཔདཾ གནྟྭཱ བྷཎྜཾ ཨཱཧརཏི, ཀདཱཙི ཀནིཊྛོ. ཨིམསྨིཾ པན སམཡེ ཀནིཊྛཾ གྷརེ ཋཔེཏྭཱ ཛེཊྛབྷཱཏིཀོ པཉྩ སཀཊསཏཱནི གཧེཏྭཱ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཛེཏཝནསྶ ནཱཏིདཱུརེ སཀཊསཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ པརིཛནཔརིཝུཏོ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ནིསཱིདི.

ཏེན ཙ སམཡེན སཱཝཏྠིཝཱསིནོ བྷུཏྟཔཱཏརཱསཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ སུདྡྷུཏྟརཱསངྒཱ གནྡྷཔུཔྥཱདིཧཏྠཱ ཡེན བུདྡྷོ ཡེན དྷམྨོ ཡེན སངྒྷོ, ཏནྣིནྣཱ ཏཔྤོཎཱ ཏཔྤཱབྦྷཱརཱ ཧུཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཛེཏཝནཾ གཙྪནྟི. སོ ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཀཧཾ ཨིམེ གཙྪནྟི’’ཏི ཨེཀམནུསྶཾ པུཙྪི. ཀིཾ ཏྭཾ ཨཡྻོ ན ཛཱནཱསི, ལོཀེ བུདྡྷདྷམྨསངྒྷརཏནཱནི ནཱམ ཨུཔྤནྣཱནི, ཨིཙྩེས མཧཱཛནོ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཾ གཙྪཏཱིཏི. ཏསྶ བུདྡྷོཏི ཝཙནཾ ཚཝིཙམྨཱདཱིནི ཚིནྡིཏྭཱ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཱཧཙྩ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ཨཏྟནོ པརིཛནཔརིཝུཏོ ཏཱཡ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠུ མདྷུརསྶརེན དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པབྦཛྫཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཨཐ ཏཐཱགཏེན ཀཱལཾ ཝིདིཏྭཱ པརིསཱཡ ཨུཡྻོཛིཏཱཡ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ བྷཎྜཱགཱརིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ, ཨེཏྟཀཾ བྷཎྜཾ ཝིསྶཛྫིཏཾ, ཨེཏྟཀཾ ན ཝིསྶཛྫིཏནྟི སབྦཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ – ‘‘ཨིམཾ སཱཔཏེཡྻཾ མཡ྄ཧཾ ཀནིཊྛསྶ དེཧཱི’’ཏི སབྦཾ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

ཨཐསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ན ཨུཔཊྛཱཏི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཛནཔདོ མཡ྄ཧཾ ཨསཔྤཱཡོ, ཡཾནཱུནཱཧཾ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཙྪེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ པུབྦཎྷསམཡེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ སཏྟ སཱིཧནཱདེ ནདིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ པུཎྞོ…པེ… ཝིཧརཏཱི’’ཏི.

ཀཏྠ པནཱཡཾ ཝིཧཱསཱིཏི? ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝིཧཱསི, སུནཱཔརནྟརཊྛཾ ཏཱཝ པཝིསིཏྭཱ ཨཛྫུཧཏྠཔབྦཏེ ནཱམ པཝིསིཏྭཱ ཝཱཎིཛགཱམཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐ ནཾ ཀནིཊྛབྷཱཏཱ སཉྫཱནིཏྭཱ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཉྙཏྠ ཨགནྟྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསཐཱ’’ཏི པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཝསཱཔེསི.

ཏཏོ སམུདྡགིརིཝིཧཱརཾ ནཱམ ཨགམཱསི. ཏཏྠ ཨཡཀནྟཔཱསཱཎེཧི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཏཙངྐམོ ཨཏྠི, ཏཾ ཀོཙི ཙངྐམིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. ཏཏྠ སམུདྡཝཱིཙིཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཨཡཀནྟཔཱསཱཎེསུ པཧརིཏྭཱ མཧཱསདྡཾ ཀརོནྟི. ཐེརོནཾ – ‘‘ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟཱནཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏཱུ’’ཏི སམུདྡཾ ནིསྶདྡཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིཊྛཱསི.

ཏཏོ མཱཏུལགིརིཾ ནཱམ ཨགམཱསི. ཏཏྠ སཀུཎསངྒྷོ ཨུསྶནྣོ, རཏྟིཉྩ དིཝཱ ཙ སདྡོ ཨེཀཱབདྡྷོཝ ཧོཏི, ཐེརོ ཨིམཾ ཋཱནཾ ཨཕཱསུཀནྟི ཏཏོ མཀུལཀཱརཱམཝིཧཱརཾ ནཱམ གཏོ. སོ ཝཱཎིཛགཱམསྶ ནཱཏིདཱུརོ ནཙྩཱསནྣོ གམནཱགམནསམྤནྣོ ཝིཝིཏྟོ ཨཔྤསདྡོ. ཐེརོ ཨིམཾ ཋཱནཾ ཕཱསུཀནྟི ཏཏྠ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཙངྐམནཱདཱིནི ཀཱརེཏྭཱ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪི. ཨེཝཾ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝིཧཱསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཏསྨིཾཡེཝ ཨནྟོཝསྶེ པཉྩ ཝཱཎིཛསཏཱནི པརསམུདྡཾ གཙྪཱམཱཏི ནཱཝཱཡ བྷཎྜཾ པཀྑིཔིཾསུ. ནཱཝཱརོཧནདིཝསེ ཐེརསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏཱ ཐེརཾ བྷོཛེཏྭཱ ཐེརསྶ སནྟིཀེ སིཀྑཱཔདཱནི གཧེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ གཙྪནྟོ, – ‘‘བྷནྟེ, མཧཱསམུདྡོ ནཱམ ཨཔྤམེཡྻོ ཨནེཀནྟརཱཡོ, ཨམྷེ ཨཱཝཛྫེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ནཱཝཾ ཨཱརུཧི. ནཱཝཱ ཨུཏྟམཛཝེན གཙྪམཱནཱ ཨཉྙཏརཾ དཱིཔཀཾ པཱཔུཎི. མནུསྶཱ པཱཏརཱསཾ ཀརིསྶཱམཱཏི དཱིཔཀེ ཨོཏིཎྞཱ. ཏསྨིཾ དཱིཔེ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ནཏྠི, ཙནྡནཝནམེཝ ཨཧོསི.

ཨཐེཀོ ཝཱསིཡཱ རུཀྑཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ལོཧིཏཙནྡནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷོ མཡཾ ལཱབྷཏྠཱཡ པརསམུདྡཾ གཙྪཱམ, ཨིཏོ ཙ ཨུཏྟརི ལཱབྷོ ནཱམ ནཏྠི, ཙཏུརངྒུལམཏྟཱ གྷཊིཀཱ སཏསཧསྶཾ ཨགྒྷཏི, ཧཱརེཏབྦཀཡུཏྟཾ བྷཎྜཾ ཧཱརེཏྭཱ ཙནྡནསྶ པཱུརེམཱ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. ཙནྡནཝནེ ཨདྷིཝཏྠཱ ཨམནུསྶཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ – ‘‘ཨིམེཧི ཨམྷཱཀཾ ཙནྡནཝནཾ ནཱསིཏཾ, གྷཱཏེསྶཱམ ནེ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘ཨིདྷེཝ གྷཱཏིཏེསུ སབྦཾ ཝནཾ ཨེཀཾ ཀུཎཔཾ བྷཝིསྶཏི, སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ནེསཾ ནཱཝཾ ཨོསཱིདེསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཐ ཏེསཾ ནཱཝཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མུཧུཏྟཾ གཏཀཱལེཡེཝ ཨུཔྤཱདིཀཾ ཨུཊྛཔེཏྭཱ སཡམྤི ཏེ ཨམནུསྶཱ བྷཡཱནཀཱནི རཱུཔཱནི དསྶཡིཾསུ. བྷཱིཏཱ མནུསྶཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ དེཝཏཱ ནམསྶནྟི. ཐེརསྶ ཀནིཊྛོ ཙཱུལ༹པུཎྞཀུཊུམྦིཀོ – ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཱཏཱ ཨཝསྶཡོ ཧོཏཱུ’’ཏི ཐེརསྶ ནམསྶམཱནོ ཨཊྛཱསི.

ཐེརོཔི ཀིར ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ཏེསཾ བྱསནུཔྤཏྟིཾ ཉཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ སམྨུཁེ ཨཊྛཱསི. ཨམནུསྶཱ ཐེརཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡྻོ པུཎྞཏྠེརོ ཨེཏཱི’’ཏི པཀྐམིཾསུ, ཨུཔྤཱདིཀཾ སནྣིསཱིདི. ཐེརོ མཱ བྷཱཡཐཱཏི ཏེ ཨསྶཱསེཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ གནྟུཀཱམཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ སཀཊྛཱནམེཝ གཙྪཱམཱཏི. ཐེརོ ནཱཝཾ ཕལེ ཨཀྐམིཏྭཱ ‘‘ཨེཏེསཾ ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ གཙྪཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. ཝཱཎིཛཱ སཀཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ པུཏྟདཱརསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཨེཐ ཐེརཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི པཉྩསཏཱ ཨཏྟནོ པཉྩམཱཏུགཱམསཏེཧི སདྡྷིཾ ཏཱིསུ སརཎེསུ པཏིཊྛཱཡ ཨུཔཱསཀཏྟཾ པཊིཝེདེསུཾ. ཏཏོ ནཱཝཱཡ བྷཎྜཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཐེརསྶ ཨེཀཾ ཀོཊྛཱསཾ ཀཏྭཱ – ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཀོཊྛཱསོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཝིསུཾ ཀོཊྛཱསཀིཙྩཾ ནཏྠི, སཏྠཱ པན ཏུམྷེཧི དིཊྛཔུབྦོ’’ཏི. ན དིཊྛཔུབྦོ, བྷནྟེཏི. ཏེན ཧི ཨིམིནཱ སཏྠུ མཎྜལམཱལ༹ཾ ཀརོཐ, ཨེཝཾ སཏྠཱརཾ པསྶིསྶཐཱཏི. ཏེ སཱདྷུ, བྷནྟེཏི ཏེན ཙ ཀོཊྛཱསེན ཨཏྟནོ ཙ ཀོཊྛཱསེཧི མཎྜལམཱལ༹ཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ.

སཏྠཱཔི ཀིར ཨཱརདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པརིབྷོགཾ ཨཀཱསི. ཨཱརཀྑམནུསྶཱ རཏྟིཾ ཨོབྷཱསཾ དིསྭཱ ‘‘མཧེསཀྑཱ དེཝཏཱ ཨཏྠཱི’’ཏི སཉྙཾ ཀརིཾསུ. ཨུཔཱསཀཱ མཎྜལམཱལ༹ཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ སེནཱསནཱནི ནིཊྛཔེཏྭཱ དཱནསམྦྷཱརཾ སཛྫེཏྭཱ – ‘‘ཀཏཾ, བྷནྟེ, ཨམྷེཧི ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ, སཏྠཱརཾ པཀྐོསཐཱ’’ཏི ཐེརསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ཐེརོ སཱཡནྷསམཡེ ཨིདྡྷིཡཱ སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཝཱཎིཛགཱམཝཱསིནོ ཏུམྷེ དཊྛུཀཱམཱ, ཏེསཾ ཨནུཀམྤཾ ཀརོཐཱ’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཡཱཙི. བྷགཝཱ ཨདྷིཝཱསེསི. ཐེརོ བྷགཝཏོ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ པཙྩཱགཏོ.

བྷགཝཱཔི ཨཱནནྡཐེརཾ ཨཱམནྟེསི, – ‘‘ཨཱནནྡ, སྭེ སུནཱཔརནྟེ ཝཱཎིཛགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶཱམ, ཏྭཾ ཨེཀཱུནཔཉྩསཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སལཱཀཾ དེཧཱི’’ཏི. ཐེརོ སཱདྷུ, བྷནྟེཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནབྷཙཱརིཀཱ བྷིཀྑཱུ སལཱཀཾ གཎྷནྟཱུཏི ཨཱཧ. ཏཾདིཝསཾ ཀུཎྜདྷཱནཏྠེརོ པཋམཾ སལཱཀཾ ཨགྒཧེསི. ཝཱཎིཛགཱམཝཱསིནོཔི ‘‘སྭེ ཀིར སཏྠཱ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི གཱམམཛ྄ཛྷེ མཎྜཔཾ ཀཏྭཱ དཱནགྒཾ སཛྫཡིཾསུ. བྷགཝཱ པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདི. སཀྐསྶ པཎྜུཀམྦལསིལཱསནཾ ཨུཎྷཾ ཨཧོསི. སོ ཀིཾ ཨིདནྟི ཨཱཝཛྫེཏྭཱ སཏྠུ སུནཱཔརནྟགམནཾ དིསྭཱ ཝིསྶཀམྨཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏཱཏ ཨཛྫ བྷགཝཱ ཏིམཏྟཱནི ཡོཛནསཏཱནི པིཎྜཱཙཱརཾ ཀརིསྶཏི, པཉྩ ཀཱུཊཱགཱརསཏཱནི མཱཔེཏྭཱ ཛེཏཝནདྭཱརཀོཊྛམཏྠཀེ གམནསཛྫཱནི ཀཏྭཱ ཋཔེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. བྷགཝཏོ ཀཱུཊཱགཱརཾ ཙཏུམུཁཾ ཨཧོསི, དྭིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ དྭིམུཁཱནི, སེསཱནི ཨེཀམུཁཱནི. སཏྠཱ གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམྨ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔིཏཀཱུཊཱགཱརེསུ དྷུརཀཱུཊཱགཱརཾ པཱཝིསི. དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཱུནཔཉྩབྷིཀྑུསཏཱནིཔི ཀཱུཊཱགཱརཾ གནྟྭཱ ནིསིནྣཱ ཨཧེསུཾ. ཨེཀཾ ཏུཙྪཀཱུཊཱགཱརཾ ཨཧོསི, པཉྩཔི ཀཱུཊཱགཱརསཏཱནི ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཾསུ.

སཏྠཱ སཙྩབནྡྷཔབྦཏཾ ནཱམ པཏྭཱ ཀཱུཊཱགཱརཾ ཨཱཀཱསེ ཋཔེསི. ཏསྨིཾ པབྦཏེ སཙྩབནྡྷོ ནཱམ མིཙྪཱདིཊྛིཀཏཱཔསོ མཧཱཛནཾ མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཨུགྒཎྷཱཔེནྟོ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝསཏི. ཨབྦྷནྟརེ ཙསྶ ཨནྟོཙཱཊིཡཾ པདཱིཔོ ཝིཡ ཨརཧཏྟསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཛལཏི. ཏཾ དིསྭཱ དྷམྨམསྶ ཀཐེསྶཱམཱིཏི གནྟྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. ཏཱཔསོ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི, མགྒེནེཝཱསྶ ཨབྷིཉྙཱ ཨཱགཏཱ. ཨེཧིབྷིཀྑུ ཧུཏྭཱ ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརདྷརོ ཧུཏྭཱ ཀཱུཊཱགཱརཾ པཱཝིསི.

བྷགཝཱ ཀཱུཊཱགཱརགཏེཧི པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ ཝཱཎིཛགཱམཾ གནྟྭཱ ཀཱུཊཱགཱརཱནི ཨདིསྶམཱནཱནི ཀཏྭཱ ཝཱཎིཛགཱམཾ པཱཝིསི. ཝཱཎིཛཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྠཱརཾ མཀུལཀཱརཱམཾ ནཡིཾསུ. སཏྠཱ མཎྜལམཱལ༹ཾ པཱཝིསི. མཧཱཛནོ ཡཱཝ སཏྠཱ བྷཏྟདརཐཾ པཊིཔསྶམྦྷེཏི, ཏཱཝ པཱཏརཱསཾ ཀཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི སམཱདཱཡ བཧུཾ གནྡྷཉྩ པུཔྥཉྩ ཨཱདཱཡ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཨཱརཱམཾ པཙྩཱགམཱསི. སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. མཧཱཛནསྶ བནྡྷནམོཀྑོ ཛཱཏོ, མཧནྟཾ བུདྡྷཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི.

སཏྠཱ མཧཱཛནསྶ སངྒཧཏྠཾ ཀཏིཔཱཧཾ ཏཏྠེཝ ཝསི, ཨརུཎཾ པན མཧཱགནྡྷཀུཊིཡཾཡེཝ ཨུཊྛཔེསི. ཏཏྠ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསིཏྭཱ ཝཱཎིཛགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨིདྷེཝ ཝསཱཧཱི’’ཏི པུཎྞཏྠེརཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨནྟརེ ནམྨདཱནདཱི ནཱམ ཨཏྠི, ཏསྶཱ ཏཱིརཾ ཨགམཱསི. ནམྨདཱནཱགརཱཛཱ སཏྠུ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ པཝེསེཏྭཱ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ སཀྐཱརཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཏསྶ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ ནཱགབྷཝནཱ ནིཀྑམི. སོ – ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, པརིཙརིཏབྦཾ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙི, བྷགཝཱ ནམྨདཱནདཱིཏཱིརེ པདཙེཏིཡཾ དསྶེསི. ཏཾ ཝཱིཙཱིསུ ཨཱགཏཱསུ པིདྷཱིཡཏི, གཏཱསུ ཝིཝརཱིཡཏི, མཧཱསཀྐཱརཔྤཏྟཾ ཨཧོསི. སཏྠཱ ཏཏོ ནིཀྑམྨ སཙྩབནྡྷཔབྦཏཾ གནྟྭཱ སཙྩབནྡྷཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏཡཱ མཧཱཛནོ ཨཔཱཡམགྒེ ཨོཏཱརིཏོ, ཏྭཾ ཨིདྷེཝ ཝསིཏྭཱ ཨེཏེསཾ ལདྡྷིཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ ནིབྦཱནམགྒེ པཏིཊྛཱཔེཧཱི’’ཏི. སོཔི པརིཙརིཏབྦཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ གྷནཔིཊྛིཔཱསཱཎེ ཨལླམཏྟིཀཔིཎྜམྷི ལཉྪནཾ ཝིཡ པདཙེཏིཡཾ དསྶེསི, ཏཏོ ཛེཏཝནམེཝ གཏོ. ཨེཏམཏྠཾ སནྡྷཱཡ ཏེནེཝནྟརཝསྶེནཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

པརིནིབྦཱཡཱིཏི ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི. མཧཱཛནོ ཐེརསྶ སཏྟ དིཝསཱནི སརཱིརཔཱུཛཾ ཀཏྭཱ བཧཱུནི གནྡྷཀཊྛཱནི སམོདྷཱནེཏྭཱ སརཱིརཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ དྷཱཏུཡོ ཨཱདཱཡ ཙེཏིཡཾ ཨཀཱསི. སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུཏི ཐེརསྶ ཨཱལཱ༹ཧནེ ཋིཏབྷིཀྑཱུ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

པུཎྞོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ནནྡཀོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༩༨. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ནནྡཀོཝཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏེན ཁོ པན སམཡེནཱཏི བྷགཝཱ མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ ཡཱཙིཏོ བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ – ‘‘ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཝཱརེན བྷིཀྑུནིཡོ ཨོཝདནྟཱུ’’ཏི སངྒྷསྶ བྷཱརཾ ཨཀཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ པརིཡཱཡེནཱཏི ཝཱརེན. ན ཨིཙྪཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ དཱུརཾ གཱམཾ ཝཱ གནྟྭཱ སཱུཙིཀམྨཱདཱིནི ཝཱ ཨཱརབྷིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ནཱམསྶ པཔཉྩོ’’ཏི ཝདཱཔེསི. ཨིམཾ པན པརིཡཱཡེན ཨོཝཱདཾ བྷགཝཱ ནནྡཀཏྠེརསྶེཝ ཀཱརཎཱ ཨཀཱསི. ཀསྨཱ? ཨིམཱསཉྷི བྷིཀྑུནཱིནཾ ཐེརཾ དིསྭཱ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཧོཏི པསཱིདཏི. ཏེན ཏཱ ཏསྶ ཨོཝཱདཾ སམྤཊིཙྪིཏུཀཱམཱ, དྷམྨཀཐཾ སོཏུཀཱམཱ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ – ‘‘ནནྡཀོ ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཨོཝཱདཾ དསྶཏི, དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཝཱརེན ཨོཝཱདཾ ཨཀཱསི. ཐེརོ པན ཨཏྟནོ ཝཱརཾ ན ཀརོཏི, ཀསྨཱཏི ཙེ? ཏཱ ཀིར བྷིཀྑུནིཡོ པུབྦེ ཐེརསྶ ཛམྦུདཱིཔེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟསྶ ཨོརོདྷཱ ཨཧེསུཾ. ཐེརོ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེན ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཾ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣཾ ཨུཔམཱཡོ ཙ ཀཱརཎཱནི ཙ ཨཱཧརིཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐཡམཱནཾ དིསྭཱ ཨཉྙོ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎལཱབྷཱི བྷིཀྑུ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘ཨཱཡསྨཱ ནནྡཀོ ཡཱཝཛྫདིཝསཱ ཨོརོདྷེ ན ཝིསྶཛྫེཏི, སོབྷཏཱཡམཱཡསྨཱ ཨོརོདྷཔརིཝུཏོ’ཏི ཝཏྟབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི. ཨེཏམཏྠཾ སམྤསྶམཱནོ ཐེརོ ཨཏྟནོ ཝཱརཾ ན ཀརོཏི. ཨིམཱསཉྩ ཀིར བྷིཀྑུནཱིནཾ ཐེརསྶེཝ དེསནཱ སཔྤཱཡཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ནནྡཀཾ ཨཱམནྟེསི.

ཏཱསཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ པུབྦེ ཏསྶ ཨོརོདྷབྷཱཝཛཱནནཏྠཾ ཨིདཾ ཝཏྠུཾ – པུབྦེ ཀིར བཱརཱཎསིཡཾ པཉྩ དཱསསཏཱནི པཉྩ དཱསིསཏཱནི ཙཱཏི ཛངྒྷསཧསྶཾ ཨེཀཏོཝ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསི. ཨཡཾ ནནྡཀཏྠེརོ ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཛེཊྛཀདཱསོ ཧོཏི, གོཏམཱི ཛེཊྛཀདཱསཱི. སཱ ཛེཊྛཀདཱསསྶ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཨཧོསི པཎྜིཏཱ བྱཏྟཱ. ཛངྒྷསཧསྶམྤི པུཉྙཀམྨཾ ཀརོནྟཾ ཨེཀཏོ ཀརོཏི. ཨཐ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསམཡེ པཉྩ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཏོ ཨིསིཔཏནེ ཨོཏརིཏྭཱ ནགརེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨིསིཔཏནམེཝ གནྟྭཱ – ‘‘ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀུཊིཡཱ ཨཏྠཱཡ ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིསྶཱམཱ’’ཏི ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ སེཊྛིསྶ གྷརདྭཱརེ ཨཊྛཾསུ. ཛེཊྛཀདཱསཱི ཀུཊཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀཏིཏྠཾ གཙྪནྟཱི པཙྩེཀབུདྡྷེ ནགརཾ པཝིསནྟེ ཨདྡས. སེཊྛི ཏེསཾ ཨཱགཏཀཱརཎཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨོཀཱསོ ནཏྠི, གཙྪནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཐ ཏེ ནགརཱ ནིཀྑམནྟེ ཛེཊྛཀདཱསཱི ཀུཊཾ གཧེཏྭཱ པཝིསནྟཱི དིསྭཱ ཀུཊཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨོནམིཏྭཱ མུཁཾ པིདྷཱཡ – ‘‘ཨཡྻཱ ནགརཾ པཝིཊྛམཏྟཱཝ ནིཀྑནྟཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ’’ཏི པུཙྪི. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀུཊིཡཱ ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིཏུཾ ཨཱགམིམྷཱཏི. ལདྡྷཾ, བྷནྟེཏི. ན ལདྡྷཾ ཨུཔཱསིཀེཏི? ཀིཾ པནེསཱ ཀུཊི ཨིསྶརེཧེཝ ཀཱཏབྦཱ, དུགྒཏེཧིཔི སཀྐཱ ཀཱཏུནྟི. ཡེན ཀེནཙི སཀྐཱཏི? སཱདྷུ, བྷནྟེ, མཡཾ ཀརིསྶཱམ. སྭེ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱཏི ནིམནྟེཏྭཱ ཨུདཀཾ ནེཏྭཱ པུན ཀུཊཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགམྨ ཏིཏྠམགྒེ ཋཏྭཱ ཨཱགཏཱ ཨཝསེསདཱསིཡོ ‘‘ཨེཏྠེཝ ཧོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སབྦཱསཾ ཨཱགཏཀཱལེ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ ཀིཾ ནིཙྩམེཝ པརསྶ དཱསཀམྨཾ ཀརིསྶཐ, ཨུདཱཧུ དཱསབྷཱཝཏོ མུཙྩིཏུཾ ཨིཙྪཐཱ’’ཏི? ཨཛྫེཝ མུཙྩིཏུམིཙྪཱམ ཨཡྻེཏི. ཡདི ཨེཝཾ མཡཱ པཉྩ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཧཏྠཀམྨཾ ཨལབྷནྟཱ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟིཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ སཱམིཀེཧི ཨེཀདིཝསཾ ཧཏྠཀམྨཾ དཱཔེཐཱཏི. ཏཱ སཱདྷཱུཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སཱཡཾ ཨཊཝིཏོ ཨཱགཏཀཱལེ སཱམིཀཱནཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏེ སཱདྷཱུཏི ཛེཊྛཀདཱསསྶ གེཧདྭཱརེ སནྣིཔཏིཾསུ.

ཨཐ ནེ ཛེཊྛཀདཱསཱི སྭེ ཏཱཏཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཧཏྠཀམྨཾ དེཐཱཏི ཨཱནིསཾསཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཡེཔི ན ཀཱཏུཀཱམཱ, ཏེ གཱལ༹ྷེན ཨོཝཱདེན ཏཛྫེཏྭཱ པཊིཙྪཱཔེསི. སཱ པུནདིཝསེ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ བྷཏྟཾ དཏྭཱ སབྦེསཾ དཱསཔུཏྟཱནཾ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཏེ ཏཱཝདེཝ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ དབྦསམྦྷཱརེ སམོདྷཱནེཏྭཱ སཏཾ སཏཾ ཧུཏྭཱ ཨེཀེཀཀུཊིཾ ཨེཀེཀཙངྐམནཱདིཔརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཔཱནཱིཡཔརིབྷོཛནཱིཡབྷཱཛནཱདཱིནི ཋཔེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཏེམཱསཾ ཏཏྠ ཝསནཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱརབྷིཀྑཾ པཊྛཔེསུཾ. ཡོ ཨཏྟནོ ཝཱརདིཝསེ ན སཀྐོཏི. ཏསྶ ཛེཊྛཀདཱསཱི སཀགེཧཏོ ཨཱཧརིཏྭཱ དེཏི. ཨེཝཾ ཏེམཱསཾ ཛགྒིཏྭཱ ཛེཊྛཀདཱསཱི ཨེཀེཀཾ དཱསཾ ཨེཀེཀཾ སཱཊཀཾ ཝིསྶཛྫཱཔེསི. པཉྩ ཐཱུལསཱཊཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཏཱནི པརིཝཏྟཱཔེཏྭཱ པཉྩནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཏིཙཱིཝརཱནི ཀཏྭཱ ཨདཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཡཐཱཕཱསུཀཾ ཨགམཾསུ. ཏམྤི ཛངྒྷསཧསྶཾ ཨེཀཏོ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི. ཏཱནི པཉྩ མཱཏུགཱམསཏཱནི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཏེསཾ པཉྩནྣཾ པུརིསསཏཱནཾ གེཧེ ཧོནྟི, ཀཱལེན ཀཱལཾ སབྦཱཔི ཛེཊྛཀདཱསཔུཏྟསྶེཝ གེཧེ ཧོནྟི. ཨཐ ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ ཛེཊྛཀདཱསཔུཏྟོ དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ རཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟོ. ཏཱཔི པཉྩསཏཱ དེཝཀཉྙཱ མཧཱབྷོགཀུལེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏསྶ རཛྫེ ཋིཏསྶ གེཧཾ ཨགམཾསུ. ཨེཏེན ནིཡཱམེན སཾསརནྟིཡོ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀོལིཡནགརེ དེཝདཧནགརེ ཙ ཁཏྟིཡཀུལེསུ ནིབྦཏྟཱ.

ནནྡཀཏྠེརོཔི པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ, ཛེཊྛཀདཱསིདྷཱིཏཱ ཝཡཾ ཨཱགམྨ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋིཏཱ, ཨིཏརཱཔི ཏེསཾ ཏེསཾ རཱཛཔུཏྟཱནཾཡེཝ གྷརཾ གཏཱ. ཏཱསཾ སཱམིཀཱ པཉྩསཏཱ རཱཛཀུམཱརཱ ཨུདཀཙུམྦཊཀལཧེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏཱ, རཱཛདྷཱིཏརོ ཏེསཾ ཨུཀྐཎྛནཏྠཾ སཱསནཾ པེསེསུཾ. ཏེ ཨུཀྐཎྛིཏེ བྷགཝཱ ཀུཎཱལདཧཾ ནེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཔེཏྭཱ མཧཱསམཡདིཝསེ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཔེསི. ཏཱཔི པཉྩསཏཱ རཱཛདྷཱིཏརོ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཾསུ. ཨཡམཱཡསྨཱ ནནྡཀོ ཨེཏྟཱཝ ཏཱ བྷིཀྑུནིཡོཏི ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ དཱིཔེཏབྦཾ.

རཱཛཀཱརཱམོཏི པསེནདིནཱ ཀཱརིཏོ ནགརསྶ དཀྑིཎདིསཱབྷཱགེ ཐཱུཔཱརཱམསདིསེ ཋཱནེ ཝིཧཱརོ.

༣༩༩. སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛནྟི ཧེཏུནཱ ཀཱརཎེན ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཡཱཐཱཝསརསཏོ དིཊྛཾ.

༤༠༡. ཏཛྫཾ ཏཛྫནྟི ཏཾསབྷཱཝཾ ཏཾསབྷཱཝཾ, ཨཏྠཏོ པན ཏཾ ཏཾ པཙྩཡཾ པཊིཙྩ ཏཱ ཏཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༤༠༢. པགེཝསྶ ཚཱཡཱཏི མཱུལཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ནིབྦཏྟཱ ཚཱཡཱ པཋམཏརཾཡེཝ ཨནིཙྩཱ.

༤༡༣. ཨནུཔཧཙྩཱཏི ཨནུཔཧནིཏྭཱ. ཏཏྠ མཾསཾ པིཎྜཾ པིཎྜཾ ཀཏྭཱ ཙམྨཾ ཨལླིཡཱཔེནྟོ མཾསཀཱཡཾ ཨུཔཧནཏི ནཱམ. ཙམྨཾ བདྡྷཾ བདྡྷཾ ཀཏྭཱ མཾསེ ཨལླིཡཱཔེནྟོ མཾསཀཱཡཾ ཨུཔཧནཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཨཀཏྭཱ. ཝིལིམཾསཾ ནྷཱརུབནྡྷནནྟི སབྦཙམྨེ ལགྒཝིལཱིཔནམཾསམེཝ. ཨནྟརཱཀིལེསསཾཡོཛནབནྡྷནནྟི སབྦཾ ཨནྟརཀིལེསམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

༤༡༤. སཏྟ ཁོ པནིམེཏི ཀསྨཱ ཨཱཧཱཏི? ཡཱ ཧི ཨེསཱ པཉྙཱ ཀིལེསེ ཚིནྡཏཱིཏི ཝུཏྟཱ, སཱ ན ཨེཀིཀཱཝ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཚིནྡིཏུཾ སཀྐོཏི. ཡཐཱ པན ཀུཋཱརཱི ན ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཚེཛྫཾ ཚིནྡཏི, པུརིསསྶ ཏཛྫཾ ཝཱཡཱམཾ པཊིཙྩེཝ ཚིནྡཏི, ཨེཝཾ ན ཝིནཱ ཚཧི བོཛ྄ཛྷངྒེཧི པཉྙཱ ཀིལེསེ ཚིནྡིཏུཾ སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཏེན ཧཱིཏི ཡེན ཀཱརཎེན ཏཡཱ ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི, ཚ བཱཧིརཱནི, ཚ ཝིཉྙཱཎཀཱཡེ, དཱིཔོཔམཾ, རུཀྑོཔམཾ, གཱཝཱུཔམཉྩ དསྶེཏྭཱ སཏྟཧི བོཛ྄ཛྷངྒེཧི ཨཱསཝཀྑཡེན དེསནཱ ནིཊྛཔིཏཱ, ཏེན ཀཱརཎེན ཏྭཾ སྭེཔི ཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཏེནེཝ ཨོཝཱདེན ཨོཝདེཡྻཱསཱིཏི.

༤༡༥. སཱ སོཏཱཔནྣཱཏི ཡཱ སཱ གུཎེཧི སབྦཔཙྪིམིཀཱ, སཱ སོཏཱཔནྣཱ. སེསཱ པན སཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིནིཡོ ཙ ཁཱིཎཱསཝཱ ཙ. ཡདི ཨེཝཾ ཀཐཾ པརིཔུཎྞསངྐཔྤཱཏི. ཨཛ྄ཛྷཱསཡཔཱརིཔཱུརིཡཱ. ཡསྶཱ ཧི བྷིཀྑུནིཡཱ ཨེཝམཧོསི – ‘‘ཀདཱ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨཡྻསྶ ནནྡཀསྶ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི ཏསྨིཾཡེཝ ཨཱསནེ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཙྪིཀརེཡྻ’’ནྟི, སཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཙྪཱཀཱསི. ཡསྶཱ ཨཧོསི ‘‘སཀདཱགཱམིཕལཾ ཨནཱགཱམིཕལཾ ཨརཧཏྟ’’ནྟི, སཱ ཨརཧཏྟཾ སཙྪཱཀཱསི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཨཏྟམནཱ ཙེཝ པརིཔུཎྞསངྐཔྤཱ ཙཱ’’ཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ནནྡཀོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༡༦. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱཏི ཝིམུཏྟིཾ པརིཔཱཙེནྟཱིཏི ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ. དྷམྨཱཏི པནྣརས དྷམྨཱ. ཏེ སདྡྷིནྡྲིཡཱདཱིནཾ ཝིསུདྡྷིཀཱརཎཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨསྶདྡྷེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ, སདྡྷེ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ པསཱདནཱིཡེ སུཏྟནྟེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. ཀུསཱིཏེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ སམྨཔྤདྷཱནེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. མུཊྛསྶཏཱི པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱི པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ སཏིཔཊྛཱནེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི སཏིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. ཨསམཱཧིཏེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ སམཱཧིཏེ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ ཛྷཱནཝིམོཀྑེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི སམཱདྷིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. དུཔྤཉྙེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ པཉྙཝནྟེ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི པཉྙིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. ཨིཏི ཨིམེ པཉྩ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ པཉྩ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ པཉྩ སུཏྟནྟཀྑནྡྷེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི པནྣརསཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨིམཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༨༥).

ཨཔརེཔི པནྣརས དྷམྨཱ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ – སདྡྷཱདཱིནི པཉྩིམཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱཏི, ཨིམཱ པཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ སཉྙཱ, མེགྷིཡཏྠེརསྶ ཀཐིཏཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱདཡོ པཉྩདྷམྨཱཏི. ཀཱཡ པན ཝེལཱཡ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསཱིཏི. པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟསྶ.

༤༡༩. ཨནེཀཱནཾ དེཝཏཱསཧསྶཱནནྟི ཨཱཡསྨཏཱ རཱཧུལེན པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ པཱལིཏནཱགརཱཛཀཱལེ པཏྠནཾ པཊྛཔེནྟེན སདྡྷིཾ པཏྠནཾ པཊྛཔིཏདེཝཏཱཡེཝ. ཏཱསུ པན ཀཱཙི བྷཱུམཊྛཀཱ དེཝཏཱ, ཀཱཙི ཨནྟལིཀྑཀཱ, ཀཱཙི ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ, ཀཱཙི དེཝལོཀེ, ཀཱཙི བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. ཨིམསྨིཾ པན དིཝསེ སབྦཱ ཨེཀཊྛཱནེ ཨནྡྷཝནསྨིཾཡེཝ སནྣིཔཏིཏཱ. དྷམྨཙཀྑུནྟི ཨུཔཱལིཨོཝཱད- (མ. ནི. ༢.༦༩) དཱིགྷནཁསུཏྟེསུ (མ. ནི. ༢.༢༠༦) པཋམམགྒོ དྷམྨཙཀྑུནྟི ཝུཏྟོ, བྲཧྨཱཡུསུཏྟེ (མ. ནི. ༢.༣༩༥) ཏཱིཎི ཕལཱནི, ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ, ཙཏྟཱརི ཙ ཕལཱནི དྷམྨཙཀྑུནྟི ཝེདིཏབྦཱནི. ཏཏྠ ཧི ཀཱཙི དེཝཏཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧེསུཾ, ཀཱཙི སཀདཱགཱམཱི, ཨནཱགཱམཱི, ཁཱིཎཱསཝཱ. ཏཱསཉྩ པན དེཝཏཱནཾ ཨེཏྟཀཱཏི གཎནཝསེན པརིཙྪེདོ ནཏྠི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཚཚཀྐསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༢༠. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཚཚཀྐསུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཱདིཀལྱཱཎནྟིཨཱདིམྷི ཀལྱཱཎཾ བྷདྡཀཾ ནིདྡོསཾ ཀཏྭཱ དེསེསྶཱམི. མཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨརིཡཝཾསཾ ནཝཧི, མཧཱསཏིཔཊྛཱནཾ སཏྟཧི, མཧཱཨསྶཔུརཾ སཏྟཧིཡེཝ པདེཧི ཐོམེསི. ཨིདཾ པན སུཏྟཾ ནཝཧི པདེཧི ཐོམེསི.

ཝེདིཏབྦཱནཱིཏི སཧཝིཔསྶནེན མགྒེན ཛཱནིཏབྦཱནི. མནཱཡཏནེན ཏེབྷཱུམཀཙིཏྟམེཝ ཀཐིཏཾ, དྷམྨཱཡཏནེན བཧིདྡྷཱ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱ ཙ, མནོཝིཉྙཱཎེན ཋཔེཏྭཱ དྭེ པཉྩཝིཉྙཱཎཱནི སེསཾ བཱཝཱིསཏིཝིདྷཾ ལོཀིཡཝིཔཱཀཙིཏྟཾ. ཕསྶཝེདནཱ ཡཐཱཝུཏྟཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟཱཝ. ཏཎྷཱཏི ཝིཔཱཀཝེདནཱཔཙྩཡཱ ཛཝནཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཏཎྷཱ.

༤༢༢. ཙཀྑུ ཨཏྟཱཏི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱནཉྷི དྭིནྣཾ སཙྩཱནཾ ཨནཏྟབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱ. ཏཏྠ ན ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི. ཝེཏཱིཏི ཝིགཙྪཏི ནིརུཛ྄ཛྷཏི.

༤༢༤. ཨཡཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེཏི ཨཡམྤི པཱཊིཡེཀྐོ ཨནུསནྡྷི. ཨཡཉྷི དེསནཱ ཏིཎྞཾ གཱཧཱནཾ ཝསེན ཝཊྚཾ དསྶེཏུཾ ཨཱརདྡྷཱ. དུཀྑཾ སམུདཡོཏི དྭིནྣཾ སཙྩཱནཾ ཝསེན ཝཊྚཾ དསྶེཏུནྟིཔི ཝདནྟིཡེཝ. ཨེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིསུ ཏཎྷཱམཱནདིཊྛིགཱཧཱཝ ཝེདིཏབྦཱ. སམནུཔསྶཏཱིཏི གཱཧཏྟཡཝསེན པསྶཏི.

ཨེཝཾ ཝཊྚཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏིཎྞཾ གཱཧཱནཾ པཊིཔཀྑཝསེན, ནིརོདྷོ མགྒོཏི ཨིམེསཾ ཝཱ དྭིནྣཾ སཙྩཱནཾ ཝསེན ཝིཝཊྚཾ དསྶེཏུཾ ཨཡཾ ཁོ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ནེཏཾ མམཱཏིཨཱདཱིནི ཏཎྷཱདཱིནཾ པཊིསེདྷཝཙནཱནི. སམནུཔསྶཏཱིཏི ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱཏི པསྶཏི.

༤༢༥. ཨེཝཾ ཝིཝཊྚཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏིཎྞཾ ཨནུསཡཱནཾ ཝསེན པུན ཝཊྚཾ དསྶེཏུཾ ཙཀྑུཉྩ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨབྷིནནྡཏཱིཏིཨཱདཱིནི ཏཎྷཱདིཊྛིཝསེནེཝ ཝུཏྟཱནི. ཨནུསེཏཱིཏི ཨཔྤཧཱིནོ ཧོཏི. དུཀྑསྶཱཏི ཝཊྚདུཀྑཀིལེསདུཀྑསྶ.

༤༢༦. ཨེཝཾ ཏིཎྞཾ ཨནུསཡཱནཾ ཝསེན ཝཊྚཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེསཾ པཊིཀྑེཔཝསེན ཝིཝཊྚཾ དསྶེནྟོ པུན ཙཀྑུཉྩཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཝིཛྫཾ པཧཱཡཱཏི ཝཊྚམཱུལིཀཾ ཨཝིཛྫཾ པཛཧིཏྭཱ. ཝིཛྫནྟི ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ.

༤༢༧. ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨེཏྟཀེནེཝ ཀཐཱམགྒེན ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན དེསནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ པུན ཏདེཝ སམྤིཎྜེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. སཊྛིམཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནནྟི ཨེཏྠ ཨནཙྪརིཡམེཏཾ, ཡཾ སཡམེཝ ཏཐཱགཏེ དེསེནྟེ སཊྛི བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ. ཨིམཉྷི སུཏྟཾ དྷམྨསེནཱཔཏིམྷི ཀཐེནྟེཔི སཊྛི བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, མཧཱམོགྒལླཱནེ ཀཐེནྟེཔི, ཨསཱིཏིམཧཱཐེརེསུ ཀཐེནྟེསུཔི པཏྟཱ ཨེཝ. ཨེཏམྤི ཨནཙྪརིཡཾ. མཧཱབྷིཉྙཔྤཏྟཱ ཧི ཏེ སཱཝཀཱ.

ཨཔརབྷཱགེ པན ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ མཱལེཡྻདེཝཏྠེརོ ནཱམ ཧེཊྛཱ ལོཧཔཱསཱདེ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཀཐེསི. ཏདཱཔི སཊྛི བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ. ཡཐཱ ཙ ལོཧཔཱསཱདེ, ཨེཝཾ ཐེརོ མཧཱམཎྜཔེཔི ཨིདཾ སུཏྟཾ ཀཐེསི. མཧཱཝིཧཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཙེཏིཡཔབྦཏཾ གཏོ, ཏཏྠཱཔི ཀཐེསི. ཏཏོ སཱཀིཡཝཾསཝིཧཱརེ, ཀཱུཊཱལིཝིཧཱརེ, ཨནྟརསོབྦྷེ, མུཏྟངྒཎེ, ཝཱཏཀཔབྦཏེ, པཱཙིནགྷརཀེ, དཱིགྷཝཱཔིཡཾ, ལོཀནྡརེ, ནོམཎྜལཏལེ ཀཐེསི. ཏེསུཔི ཋཱནེསུ སཊྛི སཊྛི བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ. ཏཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པན ཐེརོ ཙིཏྟལཔབྦཏཾ གཏོ. ཏདཱ ཙ ཙིཏྟལཔབྦཏཝིཧཱརེ ཨཏིརེཀསཊྛིཝསྶོ མཧཱཐེརོ, པོཀྑརཎིཡཾ ཀུརུཝཀཏིཏྠཾ ནཱམ པཊིཙྪནྣཊྛཱནཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཐེརོ ནྷཱཡིསྶཱམཱིཏི ཨོཏིཎྞོ. དེཝཏྠེརོ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ནྷཱཔེམི, བྷནྟེཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པཊིསནྠཱརེནེཝ – ‘‘མཱལེཡྻདེཝོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི ཝདནྟི, སོ ཨཡཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཏྭཾ དེཝོཏི ཨཱཧ. ཨཱམ, བྷནྟེཏི. སཊྛིཝསྶདྡྷཱནཾ མེ, ཨཱཝུསོ, ཀོཙི སརཱིརཾ ཧཏྠེན ཕུསིཏུཾ ནཱམ ན ལབྷི, ཏྭཾ པན ནྷཱཔེཧཱིཏི ཨུཏྟརིཏྭཱ ཏཱིརེ ནིསཱིདི.

ཐེརོ སབྦམྤི ཧཏྠཔཱདཱདིཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ མཧཱཐེརཾ ནྷཱཔེསི. ཏཾ དིཝསཉྩ དྷམྨསྶཝནདིཝསོ ཧོཏི. ཨཐ མཧཱཐེརོ – ‘‘དེཝ ཨམྷཱཀཾ དྷམྨདཱནཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ སཱདྷུ, བྷནྟེཏི སམྤཊིཙྪི. ཨཏྠངྒཏེ སཱུརིཡེ དྷམྨསྶཝནཾ གྷོསེསུཾ. ཨཏིཀྐནྟསཊྛིཝསྶཱཝ སཊྛི མཧཱཐེརཱ དྷམྨསྶཝནཏྠཾ ཨགམཾསུ. དེཝཏྠེརོ སརབྷཱཎཱཝསཱནེ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི, སུཏྟནྟཔརིཡོསཱནེ ཙ སཊྛི མཧཱཐེརཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏཏོ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཀཐེསི, ཏསྨིམྤི སཊྛི ཐེརཱ. ཏཏོ ནཱགམཧཱཝིཧཱརེ ཀཱལ༹ཀཙྪགཱམེ ཀཐེསི, ཏསྨིམྤི སཊྛི ཐེརཱ. ཏཏོ ཀལྱཱཎིཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཙཱཏུདྡསེ ཧེཊྛཱཔཱསཱདེ ཀཐེསི, ཏསྨིམྤི སཊྛི ཐེརཱ. ཨུཔོསཐདིཝསེ ཨུཔརིཔཱསཱདེ ཀཐེསི, ཏསྨིམྤི སཊྛི ཐེརཱཏི ཨེཝཾ དེཝཏྠེརེཡེཝ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཀཐེནྟེ སཊྛིཊྛཱནེསུ སཊྛི སཊྛི ཛནཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ.

ཨམྦིལཀཱལ༹ཀཝིཧཱརེ པན ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརེ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཀཐེནྟེ མནུསྶཔརིསཱ གཱཝུཏཾ ཨཧོསི, དེཝཔརིསཱ ཡོཛནིཀཱ. སུཏྟཔརིཡོསཱནེ སཧསྶབྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, དེཝེསུ པན ཏཏོ ཏཏོ ཨེཀེཀོཝ པུཐུཛྫནོ ཨཧོསཱིཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཚཚཀྐསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. མཧཱསལཱ༹ཡཏནིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༢༨. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི མཧཱསལཱ༹ཡཏནིཀསུཏྟཾ. ཏཏྠ མཧཱསལཱ༹ཡཏནིཀནྟི མཧནྟཱནཾ ཚནྣཾ ཨཱཡཏནཱནཾ ཛོཏཀཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ.

༤༢༩. ཨཛཱནནྟི སཧཝིཔསྶནེན མགྒེན ཨཛཱནནྟོ. ཨུཔཙཡཾ གཙྪནྟཱིཏི ཝུཌྜྷིཾ གཙྪནྟི, ཝསིབྷཱཝཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱཡིཀཱཏི པཉྩདྭཱརིཀདརཐཱ. ཙེཏསིཀཱཏི མནོདྭཱརིཀདརཐཱ. སནྟཱཔཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༤༣༠. ཀཱཡསུཁནྟི པཉྩདྭཱརིཀསུཁཾ. ཙེཏོསུཁནྟི མནོདྭཱརིཀསུཁཾ. ཨེཏྠ ཙ པཉྩདྭཱརིཀཛཝནེན སམཱཔཛྫནཾ ཝཱ ཝུཊྛཱནཾ ཝཱ ནཏྠི, ཨུཔྤནྣམཏྟཀམེཝ ཧོཏི. མནོདྭཱརིཀེན སབྦཾ ཧོཏི. ཨཡཉྩ མགྒཝུཊྛཱནསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཱ བལཝཝིཔསྶནཱ, སཱཔི མནོདྭཱརིཀེནེཝ ཧོཏི.

༤༣༡. ཏཐཱབྷཱུཏསྶཱཏི ཀུསལཙིཏྟསམྤཡུཏྟཙེཏོསུཁསམངྒཱིབྷཱུཏསྶ. པུབྦེཝ ཁོ པནསྶཱཏི ཨསྶ བྷིཀྑུནོ ཝཱཙཱཀམྨནྟཱཛཱིཝཱ པུབྦསུདྡྷིཀཱ ནཱམ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ པརིསུདྡྷཱཝ ཧོནྟི. དིཊྛིསངྐཔྤཝཱཡཱམསཏིསམཱདྷིསངྑཱཏཱནི པན པཉྩངྒཱནི སབྦཏྠཀཀཱརཱཔཀངྒཱནི ནཱམ. ཨེཝཾ ལོཀུཏྟརམགྒོ ཨཊྛངྒིཀོ ཝཱ སཏྟངྒིཀོ ཝཱ ཧོཏི.

ཝིཏཎྜཝཱདཱི པན ‘‘ཡཱ ཡཐཱབྷཱུཏསྶ དིཊྛཱི’’ཏི ཨིམམེཝ སུཏྟཔདེསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ལོཀུཏྟརམགྒོ པཉྩངྒིཀོ’’ཏི ཝདཏི. སོ – ‘‘ཨེཝམསྶཱཡཾ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཨནནྟརཝཙནེནེཝ པཊིསེདྷིཏབྦོ. ཨུཏྟརི ཙ ཨེཝཾ སཉྙཱཔེཏབྦོ – ལོཀུཏྟརམགྒོ པཉྩངྒིཀོ ནཱམ ནཏྠི, ཨིམཱནི པན པཉྩ སབྦཏྠཀཀཱརཱཔཀངྒཱནི མགྒཀྑཎེ ཝིརཏིཝསེན པཱུརེནྟི. ‘‘ཡཱ ཙཏཱུཧི ཝཙཱིདུཙྩརིཏེཧི ཨཱརཏི ཝིརཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟཝིརཏཱིསུ ཧི མིཙྪཱཝཱཙཾ པཛཧཏི, སམྨཱཝཱཙཾ བྷཱཝེཏི, ཨེཝཾ སམྨཱཝཱཙཾ བྷཱཝེནྟསྶ ཨིམཱནི པཉྩངྒིཀཱནི ན ཝིནཱ, སཧེཝ ཝིརཏིཡཱ པཱུརེནྟི. སམྨཱཀམྨནྟཱཛཱིཝེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི ཝཙཱིཀམྨཱདཱིནི ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ པརིསུདྡྷཱནེཝ ཝཊྚནྟི. ཨིམཱནི པན པཉྩ སབྦཏྠཀཀཱརཱཔཀངྒཱནི ཝིརཏིཝསེན པརིཔཱུརེནྟཱིཏི པཉྩངྒིཀོ མགྒོ ནཱམ ནཏྠི. སུབྷདྡསུཏྟེཔི (དཱི. ནི. ༢.༢༡༤) ཙེཏཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡསྨིཾ ཁོ, སུབྷདྡ, དྷམྨཝིནཡེ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ’’ཏི. ཨཉྙེསུ ཙ ཨནེཀེསུ སུཏྟསཏེསུ ཨཊྛངྒིཀོཝ མགྒོ ཨཱགཏོཏི.

༤༣༣. ཙཏྟཱརོཔི སཏིཔཊྛཱནཱཏི མགྒསམྤཡུཏྟཱཝ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ. སམྨཔྤདྷཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡུགནནྡྷཱཏི ཨེཀཀྑཎིཀཡུགནནྡྷཱ. ཨེཏེཧི ཨཉྙསྨིཾ ཁཎེ སམཱཔཏྟི, ཨཉྙསྨིཾ ཝིཔསྶནཱཏི. ཨེཝཾ ནཱནཱཁཎིཀཱཔི ཧོནྟི, ཨརིཡམགྒེ པན ཨེཀཀྑཎིཀཱ.

ཝིཛྫཱ ཙ ཝིམུཏྟི ཙཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཱ ཙ ཕལཝིམུཏྟི ཙ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

མཧཱསལཱ༹ཡཏནིཀསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ནགརཝིནྡེཡྻསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༣༥. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ནགརཝིནྡེཡྻསུཏྟཾ. ཏཏྠ སམཝིསམཾ ཙརནྟཱིཏི ཀཱལེན སམཾ ཙརནྟི, ཀཱལེན ཝིསམཾ. སམཙརིཡམྤི ཧེཏནྟི སམཙརིཡམྤི ཧི ཨེཏཾ.

༤༣༧. ཀེ ཨཱཀཱརཱཏི ཀཱནི ཀཱརཎཱནི? ཀེ ཨནྭཡཱཏི ཀཱ ཨནུབུདྡྷིཡོ? ནཏྠི ཁོ པན ཏཏྠཱཏི ཀསྨཱ ཨཱཧ, ནནུ ཨརཉྙེ ཧརིཏཏིཎཙམྤཀཝནཱདིཝསེན ཨཏིམནུཉྙཱ རཱུཔཱདཡོ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ཨཏྠཱིཏི? ནོ ནཏྠི. ན པནེཏཾ ཝནསཎྜེན ཀཐིཏཾ, ཨིཏྠིརཱུཔཱདཱིནི པན སནྡྷཱཡེཏཾ ཀཐིཏཾ. ཏཱནི ཧི པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི. ཡཐཱཧ – ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཾ ཨེཀརཱུཔམྤི སམནུཔསྶཱམི, ཡཾ ཨེཝཾ པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི, ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠིརཱུཔཾ. ཨིཏྠིརཱུཔཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡) ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ནགརཝིནྡེཡྻསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. པིཎྜཔཱཏཔཱརིསུདྡྷིསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༣༨. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི པིཎྜཔཱཏཔཱརིསུདྡྷིསུཏྟཾ. ཏཏྠ པཊིསལླཱནཱཏི ཕལསམཱཔཏྟིཏོ.

ཝིཔྤསནྣཱནཱིཏི ཨོཀཱསཝསེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཧི ཝུཊྛིཏསྶ པཉྩཧི པསཱདེཧི པཏིཊྛིཏོཀཱསོ ཝིཔྤསནྣོ ཧོཏི, ཚཝིཝཎྞོ པརིསུདྡྷོ. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སུཉྙཏཝིཧཱརེནཱཏི སུཉྙཏཕལསམཱཔཏྟིཝིཧཱརེན. མཧཱཔུརིསཝིཧཱརོཏི བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷཏཐཱགཏམཧཱསཱཝཀཱནཾ མཧཱཔུརིསཱནཾ ཝིཧཱརོ. ཡེན ཙཱཧཾ མགྒེནཱཏིཨཱདཱིསུ ཝིཧཱརཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ གཱམསྶ ཨིནྡཁཱིལཱ ཨེས པཝིཊྛམགྒོ ནཱམ, ཨནྟོགཱམཾ པཝིསིཏྭཱ གེཧཔཊིཔཱཊིཡཱ ཙརིཏྭཱ ཡཱཝ ནགརདྭཱརེན ནིཀྑམནཱ ཨེས ཙརིཏབྦཔདེསོ ནཱམ, བཧི ཨིནྡཁཱིལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཝིཧཱརཱ ཨེས པཊིཀྐནྟམགྒོ ནཱམ. པཊིགྷཾ ཝཱཔི ཙེཏསོཏི ཙིཏྟེ པཊིཧཉྙནཀིལེསཛཱཏཾ ཀིཉྩི ཨཏྠི ནཏྠཱིཏི. ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑིནཱཏི དིཝསཉྩ རཏྟིཉྩ ཨནུསིཀྑནྟེན.

༤༤༠. པཧཱིནཱ ནུ ཁོ མེ པཉྩ ཀཱམགུཎཱཏིཨཱདཱིསུ ཨེཀབྷིཀྑུསྶ པཙྩཝེཀྑཎཱ ནཱནཱ, ནཱནཱབྷིཀྑཱུནཾ པཙྩཝེཀྑཎཱ ནཱནཱཏི. ཀཐཾ? ཨེཀོ ཧི བྷིཀྑུ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ ཝིཝིཏྟོཀཱསེ ནིསིནྣོ པཙྩཝེཀྑཏི ‘‘པཧཱིནཱ ནུ ཁོ མེ པཉྩཀཱམགུཎཱ’’ཏི. སོ ‘‘ཨཔྤཧཱིནཱ’’ཏི ཉཏྭཱ ཝཱིརིཡཾ པགྒཡ྄ཧ ཨནཱགཱམིམགྒེན པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགཾ སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ མགྒཱནནྟརཾ ཕལཾ ཕལཱནནྟརཾ མགྒཾ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ པཙྩཝེཀྑནྟོ ‘‘པཧཱིནཱ’’ཏི པཛཱནཱཏི. ནཱིཝརཎཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏེསཾ པན ཨརཧཏྟམགྒེན པཧཱནཱདཱིནི ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཨེཀབྷིཀྑུསྶ ནཱནཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཧོཏི. ཨེཏཱསུ པན པཙྩཝེཀྑཎཱསུ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨེཀཾ པཙྩཝེཀྑཎཾ པཙྩཝེཀྑཏི, ཨཉྙོ ཨེཀནྟི ཨེཝཾ ནཱནཱབྷིཀྑཱུནཾ ནཱནཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ ཧོཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

པིཎྜཔཱཏཔཱརིསུདྡྷིསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༥༣. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཱསུཏྟཾ. ཏཏྠ གཛངྒལཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནིགམེ. སུཝེལུ༹ཝནེཏི སུཝེལུ༹ ནཱམ ཨེཀཱ རུཀྑཛཱཏི, ཏེཧི སཉྪནྣོ མཧཱཝནསཎྜོ, ཏཏྠ ཝིཧརཏི. ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ ན པསྶཏི, སོཏེན སདྡཾ ན སུཎཱཏཱིཏི ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ ན པསྶིཏབྦཾ, སོཏེན སདྡོ ན སོཏབྦོཏི ཨེཝཾ དེསེཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཝདཏི.

ཨཉྙཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེཏི ཨིམིནཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ སཱསནེ ཨསདིསཱཡ ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཱཡ ཀཐནཏྠཾ ཨཱལཡཾ ཨཀཱསི. ཨཐཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ – ‘‘སཏྠཱ ཨཱལཡཾ དསྶེཏི, ཧནྡཱཧཾ ཨིམིསྶཾ པརིསཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཱཀཐཾ ཀཱརེམཱི’’ཏི སཏྠཱརཾ ཡཱཙནྟོ ཨེཏསྶ བྷགཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཾ ཀཐེནྟོ ཏེན ཧཱནནྡཱཏིཨཱདིམཱཧ.

༤༥༤. ཏཐ ཡདིདཾ ཨུཔེཀྑཱཏི ཡཱ ཨེསཱ ཝིཔསྶནུཔེཀྑཱ ནཱམ, ཨེསཱ སནྟཱ ཨེསཱ པཎཱིཏཱ, ཨཏཔྤིཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཙཀྑུདྭཱརེ རཱུཔཱརམྨཎམྤི ཨིཊྛེ ཨཱརམྨཎེ མནཱཔཾ, ཨནིཊྛེ ཨམནཱཔཾ, མཛ྄ཛྷཏྟེ མནཱཔཱམནཱཔཉྩ ཙིཏྟཾ, ཏསྶ རཛྫིཏུཾ ཝཱ དུསྶིཏུཾ ཝཱ མུཡ྄ཧིཏུཾ ཝཱ ཨདཏྭཱཝ པརིགྒཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ མཛ྄ཛྷཏྟེ ཋཔེཏི. ཙཀྑུམཱཏི སམྤནྣཙཀྑུཝིསུདྡྷནེཏྟོ. ཙཀྑཱབཱདྷིཀསྶ ཧི ཨུདྡྷཾ ཨུམྨཱིལནནིམྨཱིལནཾ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ སོ ན གཧིཏོ.

༤༥༦. ཨཱིསཀཾཔོཎེཏི རཐཱིསཱ ཝིཡ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཋིཏེ.

༤༦༡. པཊིཀཱུལེ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱིཏིཨཱདཱིསུ པཊིཀཱུལེ མེཏྟཱཕརཎེན ཝཱ དྷཱཏུསོ ཨུཔསཾཧཱརེན ཝཱ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི. ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཨསུབྷཕརཎེན ཝཱ ཨནིཙྩཏོ ཨུཔསཾཧཱརེན ཝཱ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏདུབྷཡཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱཏི མཛ྄ཛྷཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརིཏུཀཱམོ ཀིཾ ཀརོཏཱིཏི? ཨིཊྛཱནིཊྛེསུ ཨཱཔཱཐགཏེསུ ནེཝ སོམནསྶིཀོ ན དོམནསྶིཀོ ཧོཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཀཐཾ པཊིཀཱུལེ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི? ཨནིཊྛསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ མེཏྟཱཡ ཝཱ ཕརཏི, དྷཱཏུཏོ ཝཱ ཨུཔསཾཧརཏི, ཨེཝཾ པཊིཀཱུལེ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི. ཀཐཾ ཨཔྤཊིཀཱུལེ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི? ཨིཊྛསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ ཨསུབྷཱཡ ཝཱ ཕརཏི, ཨནིཙྩཏོ ཝཱ ཨུཔསཾཧརཏི, ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཀཱུལེ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི. ཀཐཾ པཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི? ཨནིཊྛསྨིཉྩ ཨིཊྛསྨིཉྩ ཝཏྠུསྨིཾ མེཏྟཱཡ ཝཱ ཕརཏི, དྷཱཏུཏོ ཝཱ ཨུཔསཾཧརཏི. ཨེཝཾ པཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི. ཀཐཾ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ པཊིཀཱུལེ ཙ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི? ཨིཊྛསྨིཉྩ ཨནིཊྛསྨིཉྩ ཝཏྠུསྨིཾ ཨསུབྷཱཡ ཝཱ ཕརཏི, ཨནིཙྩཏོ ཝཱ ཨུཔསཾཧརཏི, ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ པཊིཀཱུལེ ཙ པཊིཀཱུལསཉྙཱི ཝིཧརཏི. ཀཐཾ པཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ ཏདུབྷཡཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ? ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཨེཝཾ པཊིཀཱུལེ ཙ ཨཔྤཊིཀཱུལེ ཙ ཏདུབྷཡཾ ཨབྷིནིཝཛྫེཏྭཱ ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ’’ཏི.

ཨིམེསུ ཙ ཏཱིསུ ནཡེསུ པཋམནཡེ མནཱཔཾ ཨམནཱཔཾ མནཱཔཱམནཱཔནྟི སཾཀིལེསཾ ཝཊྚཏི, ནིཀྐིལེསཾ ཝཊྚཏི. དུཏིཡནཡེ སཾཀིལེསཾ, ཏཏིཡནཡེ སཾཀིལེསནིཀྐིལེསཾ ཝཊྚཏི. པུན ཝུཏྟཾ – ‘‘པཋམཾ སཾཀིལེསཾ ཝཊྚཏི, དུཏིཡཾ སཾཀིལེསམྤི ནིཀྐིལེསམྤི, ཏཏིཡཾ ནིཀྐིལེསམེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ

ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཱསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩམཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔརིཔཎྞཱསཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཡོ ཙཱཡཾ ‘‘སབྦདྷམྨམཱུལཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱརདྡྷཏྟཱ ཨཱདིཀལྱཱཎོ, མཛ྄ཛྷེ ‘‘སུཏྟཾ གེཡྻཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ གཱཐཱ ཨུདཱནཾ ཨིཏིཝུཏྟཀཾ ཛཱཏཀཾ ཨབྦྷུཏདྷམྨཾ ཝེདལླ’’ནྟི ཝཙནཏོ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎོ, སནྣིཊྛཱནེ ‘‘ཨརིཡོ བྷཱཝིཏིནྡྲིཡོ’’ཏི ཝཙནཏོ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎོཏི ཏིཝིདྷཀལྱཱཎོ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡོ ‘‘མཧཱཝིཔསྶནཱ ནཱམཱཡ’’ནྟི ཝུཏྟོ, སོ ཝཎྞནཱཝསེན སམཏྟོ ཧོཏི.

ནིགམནཀཐཱ

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ –

ཨཱཡཱཙིཏོ སུམཏིནཱ ཐེརེན བྷདནྟབུདྡྷམིཏྟེན,

པུབྦེ མཡཱུརདཱུཏཔཊྚནམྷི སདྡྷིཾ ནིཝསནྟེན.

པརཝཱདཝིདྷཾསནསྶ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡསེཊྛསྶ,

ཡམཧཾ པཔཉྩསཱུདནིམཊྛཀཐཾ ཀཱཏུམཱརབྷིཾ.

སཱ ཧི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡ སཱརམཱདཱཡ ནིཊྛིཏཱ ཨེསཱ,

སཏྟུཏྟརསཏམཏྟཱཡ པཱལི༹ཡཱ བྷཱཎཝཱརེཧི.

ཨེཀཱུནསཊྛིམཏྟོ ཝིསུདྡྷིམགྒོཔི བྷཱཎཝཱརེཧི,

ཨཏྠཔྤཀཱསནཏྠཱཡ ཨཱགམཱནཾ ཀཏོ ཡསྨཱ.

ཏསྨཱ ཏེན སཧཱ’ཡཾ གཱཐཱགཎནཱནཡེན ཨཊྛཀཐཱ,

སམདྷིཀཚསཊྛིསཏམིཏི ཝིཉྙེཡྻཱ བྷཱཎཝཱརཱནཾ.

སམདྷིཀཚསཊྛིསཏཔམཱཎམིཏི བྷཱཎཝཱརཏོ ཨེསཱ,

སམཡཾ པཀཱསཡནྟཱི མཧཱཝིཧཱརཱདྷིཝཱསཱིནཾ.

མཱུལཊྛཀཐཱསཱརཾ ཨཱདཱཡ མཡཱ ཨིམཾ ཀརོནྟེན,

ཡཾ པཉྙམུཔཙིཏཾ ཏེན ཧོཏུ ལོཀོ སདཱ སུཁིཏོཏི.

པརམཝིསུདྡྷསདྡྷཱབུདྡྷིཝཱིརིཡཔྤཊིམཎྜིཏེན སཱིལཱཙཱརཛྫཝམདྡཝཱདིགུཎསམུདཡསམུདིཏེན སཀསམཡསམཡནྟརགཧནཛ྄ཛྷོགཱཧནསམཏྠེན པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡསམནྣཱགཏེན ཏིཔིཊཀཔརིཡཏྟིཔྤབྷེདེ སཱཊྛཀཐེ སཏྠུ སཱསནེ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎཔྤབྷཱཝེན མཧཱཝེཡྻཱཀརཎེན ཀརཎསམྤཏྟིཛནིཏསུཁཝིནིགྒཏམདྷུརོདཱརཝཙནལཱཝཎྞཡུཏྟེན ཡུཏྟམུཏྟཝཱདིནཱ ཝཱདཱིཝརེན མཧཱཀཝིནཱ པབྷིནྣཔཊིསམྦྷིདཱཔརིཝཱརེ ཚལ༹བྷིཉྙཱདིཔྤབྷེདགུཎཔྤཊིམཎྜིཏེ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨེ སུཔྤཏིཊྛིཏབུདྡྷཱིནཾ ཐེརཝཾསཔྤདཱིཔཱནཾ ཐེརཱནཾ མཧཱཝིཧཱརཝཱསཱིནཾ ཝཾསཱལངྐཱརབྷཱུཏེན ཝིཔུལཝིསུདྡྷབུདྡྷིནཱ བུདྡྷགྷོསོཏི གརཱུཧི གཧིཏནཱམདྷེཡྻེན ཐེརེན ཀཏཱ ཨཡཾ པཔཉྩསཱུདནཱི ནཱམ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱ –

ཏཱཝ ཏིཊྛཏུ ལོཀསྨིཾ, ལོཀནིཏྠརཎེསིནཾ;

དསྶེནྟཱི ཀུལཔུཏྟཱནཾ, ནཡཾ དིཊྛིཝིསུདྡྷིཡཱ.

བུདྡྷོཏི ནཱམམྤི, སུདྡྷཙིཏྟསྶ ཏཱདིནོ;

ལོཀམྷི ལོཀཛེཊྛསྶ, པཝཏྟཏི མཧེསིནོཏི.

པཔཉྩསཱུདནཱི ནཱམ

མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡཊྛཀཐཱ སབྦཱཀཱརེན ནིཊྛིཏཱ.