📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

སཾཡུཏྟནིཀཱཡེ

ནིདཱནཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ

༡. ནིདཱནསཾཡུཏྟཾ

༡. བུདྡྷཝགྒོ

༡. པཊིཙྩསམུཔྤཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༡. ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི – ནིདཱནཝགྒེ པཋམཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདསུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦཔདཝཎྞནཱ – ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསཱིཏི, ཨེཏྠ ཏཏྲཱཏི དེསཀཱལཔརིདཱིཔནཾ. ཏཉྷི ‘‘ཡཾ སམཡཾ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ སམཡེ, ཡསྨིཉྩ ཛེཏཝནེ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ ཛེཏཝནེ’’ཏི དཱིཔེཏི. བྷཱསིཏབྦཡུཏྟེ ཝཱ དེསཀཱལེ དཱིཔེཏི. ན ཧི བྷགཝཱ ཨཡུཏྟེ དེསེ ཀཱལེ ཙ དྷམྨཾ བྷཱསཏི. ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ བཱཧིཡཱ’’ཏིཨཱདི (ཨུདཱ. ༡༠) ཙེཏྠ སཱདྷཀཾ. ཁོཏི པདཔཱུརཎམཏྟེ, ཨཝདྷཱརཎེ ཨཱདིཀཱལཏྠེ ཝཱ ནིཔཱཏོ. བྷགཝཱཏི ལོཀགརུདཱིཔནཾ. བྷིཀྑཱུཏི ཀཐཱསཝནཡུཏྟཔུགྒལཝཙནཾ. ཨཔིཙེཏྠ ‘‘བྷིཀྑཀོཏི བྷིཀྑུ, བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཨཛ྄ཛྷཱུཔགཏོཏི བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༤༥; ཝིབྷ. ༥༡༠) ནཡེན ཝཙནཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཱམནྟེསཱིཏི ཨཱལཔི, ཨབྷཱསི, སམྦོདྷེསི, ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲ པན ཉཱཔནེཔི ཧོཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨཱམནྟཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི. པཀྐོསནེཔི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, མམ ཝཙནེན སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༡༡). བྷིཀྑཝོཏི ཨཱམནྟནཱཀཱརདཱིཔནཾ. ཏཉྩ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷཏྟཱ ཝུཏྟཾ. བྷིཀྑནསཱིལཏཱགུཎཡུཏྟོཔི ཧི བྷིཀྑུ, བྷིཀྑནདྷམྨཏཱགུཎཡུཏྟོཔི བྷིཀྑནེ སཱདྷུཀཱརིཏཱགུཎཡུཏྟོཔཱིཏི སདྡཝིདཱུ མཉྙནྟི. ཏེན ཙ ཏེསཾ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷེན ཝཙནེན ཧཱིནཱདྷིཀཛནསེཝིཏཝུཏྟིཾ པཀཱསེནྟོ ཨུདྡྷཏདཱིནབྷཱཝནིགྒཧཾ ཀརོཏི. ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཙ ཀརུཎཱཝིཔྥཱརསོམྨཧདཡནཡནནིཔཱཏཔུབྦངྒམེན ཝཙནེན ཏེ ཨཏྟནོ ཨབྷིམུཁེ ཀརོནྟོ ཏེནེཝ ཀཐེཏུཀམྱཏཱདཱིཔཀེན ནེསཾ ཝཙནེན སོཏུཀམྱཏཾ ཛནེཏི, ཏེནེཝ ཙ སམྦོདྷནཏྠེན སཱདྷུཀཾ མནསིཀཱརེཔི ནིཡོཛེཏི. སཱདྷུཀཾ མནསིཀཱརཱཡཏྟཱ ཧི སཱསནསམྤཏྟི.

ཨཔརེསུཔི དེཝམནུསྶེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ ཀསྨཱ བྷིཀྑཱུཡེཝ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཙེ? ཛེཊྛསེཊྛཱསནྣསདཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཏོ. སབྦཔརིསསཱདྷཱརཎཱ ཧི བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཱ, པརིསཱཡ ཛེཊྛཱ བྷིཀྑཱུ པཋམཾ ཨུཔྤནྣཏྟཱ, སེཊྛཱ ཨནགཱརིཡབྷཱཝཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཏྠུཙརིཡཱནུཝིདྷཱཡཀཏྟཱ སཀལསཱསནཔཊིགྒཱཧཀཏྟཱ ཙ, ཨཱསནྣཱ ཏཏྠ ནིསིནྣེསུ སཏྠུསནྟིཀཏྟཱ, སདཱསནྣིཧིཏཱ སཏྠུསནྟིཀཱཝཙརཏྟཱཏི. ཨཔིཙ ཏེ དྷམྨདེསནཱཡ བྷཱཛནཾ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཏྟིསབྦྷཱཝཏོ. ཝིསེསཏོ ཙ ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུཡེཝ སནྡྷཱཡ ཨཡཾ དེསནཱཔཱིཏི ཨེཝཾ ཨཱམནྟེསི.

ཀིམཏྠཾ པན བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པཋམཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི, ན དྷམྨམེཝ དེསེསཱིཏི? སཏིཛནནཏྠཾ. བྷིཀྑཱུ ཨཉྙཾ ཙིནྟེནྟཱཔི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱཔི དྷམྨཾ པཙྩཝེཀྑནྟཱཔི ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟཱཔི ནིསིནྣཱ ཧོནྟི. ཏེ ཨནཱམནྟེཏྭཱ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ ‘‘ཨཡཾ དེསནཱ ཀིཾནིདཱནཱ ཀིཾཔཙྩཡཱ ཀཏམཱཡ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ དེསིཏཱ’’ཏི སལླཀྑེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དུགྒཧིཏཾ ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ, ན ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ, ཏེན ནེསཾ སཏིཛནནཏྠཾ བྷགཝཱ པཋམཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ པཙྪཱ དྷམྨཾ དེསེཏི.

བྷདནྟེཏི གཱརཝཝཙནམེཏཾ, སཏྠུནོ པཊིཝཙནདཱནཾ ཝཱ. ཨཔིཙེཏྠ ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཝདམཱནོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱལཔཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཝདམཱནཱ ཏེ བྷགཝནྟཾ པཙྩཱལཔནྟི. ཏཐཱ ཧི ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི བྷགཝཱ ཨཱབྷཱསཏི, ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི པཙྩཱབྷཱསནྟི. ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི པཊིཝཙནཾ དཱཔེཏི, ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི པཊིཝཙནཾ དེནྟི. ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཡེ བྷགཝཱ ཨཱམནྟེསི, ཏེ. བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུནྟི བྷགཝཏོ ཨཱམནྟནཾ པཏིཨསྶོསུཾ, ཨབྷིམུཁཱ ཧུཏྭཱ སུཎིཾསུ སམྤཊིཙྪིཾསུ པཊིགྒཧེསུནྟི ཨཏྠོ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙཱཏི, བྷགཝཱ ཨེཏཾ ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སཀལསུཏྟཾ ཨཝོཙ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣསྶ བུདྡྷཱནཾ དེསནཱཉཱཎགམྦྷཱིརབྷཱཝསཾསཱུཙཀསྶ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ སུཁཱཝགཱཧཎཏྠཾ ཀཱལདེསདེསཀཔརིསཱཔདེསཔྤཊིམཎྜིཏཾ ནིདཱནཾ བྷཱསིཏཾ, ཏསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.

ཨིདཱནི པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཝོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྷགཝཏཱ ནིཀྑིཏྟསྶ སུཏྟསྶ སཾཝཎྞནཱཡ ཨོཀཱསོ ཨནུཔྤཏྟོ. སཱ པནེསཱ སུཏྟཝཎྞནཱ ཡསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཾ ཝིཙཱརེཏྭཱ ཝུཙྩམཱནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཾ ཏཱཝ ཝིཙཱརེསྶཱམ. ཙཏྟཱརོ ཧི སུཏྟནིཀྑེཔཱ – ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ, པརཛ྄ཛྷཱསཡོ, པུཙྪཱཝསིཀོ, ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོཏི. ཏཏྠ ཡཱནི སུཏྟཱནི བྷགཝཱ པརེཧི ཨནཛ྄ཛྷིཊྛོ ཀེཝལཾ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེནེཝ ཀཐེཏི, སེཡྻཐིདཾ – དསབལསུཏྟནྟཧཱརཀོ ཙནྡོཔམ-ཝཱིཎོཔམ-སམྨཔྤདྷཱན-ཨིདྡྷིཔཱད-ཨིནྡྲིཡབལ-བོཛ྄ཛྷངྒམགྒངྒ-སུཏྟནྟཧཱརཀོཏི ཨེཝམཱདཱིནི, ཏེསཾ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ.

ཡཱནི པན ‘‘པརིཔཀྐཱ ཁོ རཱཧུལསྶ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ དྷམྨཱ. ཡཾནཱུནཱཧཾ རཱཧུལཾ ཨུཏྟརིཾ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཝིནེཡྻ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༤.༡༢༡; མ. ནི. ༣.༤༡༦) ཨེཝཾ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཁནྟིཾ ནིཛ྄ཛྷཱནཀྑམཾ མནཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ བུཛ྄ཛྷནབྷཱཝཉྩ ཨཔེཀྑིཏྭཱ པརཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཀཐིཏཱནི, སེཡྻཐིདཾ – ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ, མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ, དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཾ, ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟཾ, ཨཱསཱིཝིསོཔམསུཏྟཾ, དྷཱཏུཝིབྷངྒསུཏྟནྟི, ཨེཝམཱདཱིནི, ཏེསཾ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ.

བྷགཝནྟཾ པན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཙཏསྶོ པརིསཱ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞཱ ནཱགཱ སུཔཎྞཱ གནྡྷབྦཱ ཨསུརཱ ཡཀྑཱ མཧཱརཱཛཱནོ ཏཱཝཏིཾསཱདཡོ དེཝཱ མཧཱབྲཧྨཱཏི ཨེཝམཱདཡོ ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩནྟི – (སཾ. ནི. ༥.༢༠༢) ནཱིཝརཎཱ ནཱིཝརཎཱཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩནྟི – ཨིམེ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ, ཀིཾསཱུདྷ ཝིཏྟཾ པུརིསསྶ སེཊྛ’’ནྟིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༡.༢༤༦; སུ. ནི. ༡༨༣) ནཡེན པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཨེཝཾ པུཊྛེན བྷགཝཏཱ ཡཱནི ཀཐིཏཱནི བོཛ྄ཛྷངྒསཾཡུཏྟཱདཱིནི, ཡཱནི ཝཱ པནཉྙཱནིཔི དེཝཏཱསཾཡུཏྟ, མཱརསཾཡུཏྟ, བྲཧྨསཾཡུཏྟ, སཀྐཔཉྷ, ཙཱུལ༹ཝེདལླ, མཧཱཝེདལླ, སཱམཉྙཕལཨཱལ༹ཝཀ, སཱུཙིལོམ, ཁརལོམསུཏྟཱདཱིནི, ཏེསཾ པུཙྪཱཝསིཀོ ནིཀྑེཔོ.

ཡཱནི པན ཏཱནི ཨུཔྤནྣཾ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཀཐིཏཱནི, སེཡྻཐིདཾ – དྷམྨདཱཡཱདཾ. ཙཱུལ༹སཱིཧནཱདསུཏྟཾ པུཏྟམཾསཱུཔམཾ དཱརུཀྑནྡྷཱུཔམཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཱུཔམཾ ཕེཎཔིཎྜཱུཔམཾ པཱརིཙྪཏྟཀཱུཔམནྟི ཨེཝམཱདཱིནི, ཏེསཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ.

ཨེཝམེཏེསུ ཙཏཱུསུ ནིཀྑེཔེསུ ཨིམསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདསུཏྟསྶ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ. པརཔུགྒལཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཧིདཾ བྷགཝཏཱ ནིཀྑིཏྟཾ. ཀཏམེསཾ པུགྒལཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེནཱཏི? ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུནཾ. ཙཏྟཱརོ ཧི པུགྒལཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ ནེཡྻོ པདཔརམོཏི. ཏཏྠ ཡསྶ པུགྒལསྶ སཧ ཨུདཱཧཊཝེལཱཡ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ. ཡསྶ པུགྒལསྶ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠེ ཝིབྷཛིཡམཱནེ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ. ཡསྶ པུགྒལསྶ ཨུདྡེསཏོ པརིཔུཙྪཏོ ཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ, ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝཏོ, བྷཛཏོ, པཡིརུཔཱསཏོ, ཨནུཔུབྦེན དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ ནེཡྻོ. ཡསྶ པུགྒལསྶ བཧུམྤི སུཎཏོ, བཧུམྤི དྷཱརཡཏོ, བཧུམྤི ཝཱཙཡཏོ ན ཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པུགྒལོ པདཔརམོ. ཨིཏི ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ པུགྒལེསུ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཔུགྒལཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཨིདཾ སུཏྟཾ ནིཀྑིཏྟཾ.

ཏདཱ ཀིར པཉྩསཏཱ ཛནཔདཝཱསིཀཱ བྷིཀྑཱུ སབྦེཝ ཨེཀཙརཱ དྭིཙརཱ ཏིཙརཱ ཙཏུཙརཱ པཉྩཙརཱ སབྷཱགཝུཏྟིནོ དྷུཏངྒདྷརཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ ཡུཏྟཡོགཱ ཝིཔསྶཀཱ སཎྷཾ སུཁུམཾ སུཉྙཏཾ པཙྩཡཱཀཱརདེསནཾ པཏྠཡམཱནཱ སཱཡནྷསམཡེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཝནྡིཏྭཱ, རཏྟཀམྦལསཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔམཱནཱ ཝིཡ དེསནཾ པཙྩཱསཱིསམཱནཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན བྷགཝཱ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི. ཡཐཱ ཧི ཚེཀོ ཙིཏྟཀཱརོ ཨཔརིཀམྨཀཏབྷིཏྟིཾ ལབྷིཏྭཱ, ན ཨཱདིཏོཝ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེསི, མཧཱམཏྟིཀལེཔཱདཱིཧི པན བྷིཏྟིཔརིཀམྨཾ ཏཱཝ ཀཏྭཱ, ཀཏཔརིཀམྨཱཡ བྷིཏྟིཡཱ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེཏི, ཀཏཔརིཀམྨཾ པན བྷིཏྟིཾ ལབྷིཏྭཱ, བྷིཏྟིཔརིཀམྨབྱཱཔཱརཾ ཨཀཏྭཱ, རངྒཛཱཏཱནི ཡོཛེཏྭཱ, ཝཊྚིཀཾ ཝཱ ཏཱུལིཀཾ ཝཱ ཨཱདཱཡ རཱུཔམེཝ སམུཊྛཱཔེཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ ཨཀཏཱབྷིནིཝེསཾ ཨཱདིཀམྨིཀཀུལཔུཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ནཱསྶ ཨཱདིཏོཝ ཨརཧཏྟཔདཊྛཱནཾ སཎྷཾ སུཁུམཾ སུཉྙཏཾ ཝིཔསྶནཱལཀྑཎཾ ཨཱཙིཀྑཏི, སཱིལསམཱདྷིཀམྨསྶཀཏཱདིཊྛིསམྤདཱཡ པན ཡོཛེནྟོ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ ཏཱཝ ཨཱཙིཀྑཏི. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, ཨཱདིམེཝ ཝིསོདྷེཧི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཀོ ཙཱདི ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ? སཱིལཉྩ སུཝིསུདྡྷཾ དིཊྛི ཙ ཨུཛུཀཱ. ཡཏོ ཁོ ཏེ, བྷིཀྑུ, སཱིལཉྩ སུཝིསུདྡྷཾ བྷཝིསྶཏི དིཊྛི ཙ ཨུཛུཀཱ. ཏཏོ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, སཱིལཾ ནིསྶཱཡ སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ ཏིཝིདྷེན བྷཱཝེཡྻཱསི. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཱཧི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. བཧིདྡྷཱ ཝཱ ཀཱཡེ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཝཱ ཀཱཡེ…པེ… དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཱཧི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ཡཏོ ཁོ ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, སཱིལཾ ནིསྶཱཡ སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ ཨེཝཾ ཏིཝིདྷེན བྷཱཝེསྶསི, ཏཏོ ཏུཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑུ, ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགམིསྶཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༦༩).

ཨེཝཾ ཨཱདིཀམྨིཀཀུལཔུཏྟསྶ སཱིལཀཐཱཡ པརིཀམྨཾ ཀཐེཏྭཱ, ཨརཧཏྟཔདཊྛཱནཾ སཎྷཾ སུཁུམཾ སུཉྙཏཾ ཝིཔསྶནཱལཀྑཎཾ ཨཱཙིཀྑཏི.

པརིསུདྡྷསཱིལཾ པན ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཾ ཡུཏྟཡོགཾ ཝིཔསྶཀཾ ལབྷིཏྭཱ, ནཱསྶ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ ཨཱཙིཀྑཏི, ཨུཛུཀམེཝ པན ཨརཧཏྟཔདཊྛཱནཾ སཎྷཾ སུཁུམཾ སུཉྙཏཾ ཝིཔསྶནཱལཀྑཎཾ ཨཱཙིཀྑཏི. ཨིམེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ པརིསོདྷེཏྭཱ ཋིཏཱ སུདྷནྟསུཝཎྞསདིསཱ སུཔརིམཛྫིཏམཎིཀྑནྡྷསནྣིབྷཱ, ཨེཀོ ལོཀུཏྟརམགྒོཝ ནེསཾ ཨནཱགཏོ. ཨིཏི ཏསྶཱགམནཏྠཱཡ སཏྠཱ ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཔེཀྑམཱནོ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ པཊིཙྩསམུཔྤཱདནྟི པཙྩཡཱཀཱརཾ. པཙྩཡཱཀཱརོ ཧི ཨཉྙམཉྙཾ པཊིཙྩ སཧིཏེ དྷམྨེ ཨུཔྤཱདེཏི. ཏསྨཱ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཝིསུདྡྷིམགྒཏོ གཧེཏབྦོ.

ཝོཏི ཨཡཾ ཝོ-སདྡོ པཙྩཏྟ-ཨུཔཡོགཀརཎ-སམྤདཱན-སཱམིཝཙན-པདཔཱུརཎེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཀཙྩི པན ཝོ ཨནུརུདྡྷཱ སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༢༦; མཧཱཝ. ༤༦༦) ཧི པཙྩཏྟེ དིསྶཏི. ‘‘གཙྪཐ, བྷིཀྑཝེ, པཎཱམེམི ཝོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༥༧) ཨུཔཡོགེ. ‘‘ན ཝོ མམ སནྟིཀེ ཝཏྠབྦ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༥༧) ཀརཎེ. ‘‘ཝནཔཏྠཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༡༩༠) སམྤདཱནེ. ‘‘སབྦེསཾ ཝོ, སཱརིཔུཏྟ, སུབྷཱསིཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༤༥) སཱམིཝཙནེ. ‘‘ཡེ ཧི ཝོ ཨརིཡཱ པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༥) པདཔཱུརཎམཏྟེ. ཨིདྷ པནཱཡཾ སམྤདཱནེ དཊྛབྦོ. བྷིཀྑཝེཏི པཏིསྶཝེན ཨབྷིམུཁཱིབྷཱུཏཱནཾ པུན ཨཱལཔནཾ. དེསེསྶཱམཱིཏི དེསནཱཔཊིཛཱནནཾ. ཏཾ སུཎཱཐཱཏི ཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཏཾ དེསནཾ མཡཱ ཝུཙྩམཱནཾ སུཎཱཐ.

སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི ཨེཏྠ པན སཱདྷུཀཾ སཱདྷཱུཏི ཨེཀཏྠམེཏཾ. ཨཡཉྩ སཱདྷུསདྡོ ཨཱཡཱཙན-སམྤཊིཙྪན-སམྤཧཾསན-སུནྡར-དལ༹ྷཱིཀམྨཱདཱིསུ དིསྶཏི. ‘‘སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༢༥༧; སཾ. ནི. ༤.༦༥; ༥.༣༨༡) ཧི ཨཱཡཱཙནེ དིསྶཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེཏི ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༣.༨༦) སམྤཊིཙྪནེ. ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༤༩) སམྤཧཾསནེ.

‘‘སཱདྷུ དྷམྨརུཙཱི རཱཛཱ, སཱདྷུ པཉྙཱཎཝཱ ནརོ;

སཱདྷུ མིཏྟཱནམདྡུབྦྷོ, པཱཔསྶ ཨཀརཎཾ སུཁ’’ནྟི. –

ཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༢.༡༨.༡༠༡) སུནྡརེ. ‘‘ཏེན ཧི, བྲཱཧྨཎ, སཱདྷུཀཾ སུཎཱཧཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༥.༡༩༢) སཱདྷུཀསདྡོཡེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨེ ཨཱཎཏྟིཡནྟིཔི ཝུཙྩཏི. ཨིདྷ པནཱཡཾ ཨེཏྠེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨེ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཙ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ, སུནྡརཏྠེཔི ཝཊྚཏི. དལ༹ྷཱིཀརཎཏྠེན ཧི ‘‘དལ༹ྷཾ ཨིམཾ དྷམྨཾ སུཎཱཐ, སུགྒཧིཏཾ གཎྷནྟཱ’’, ཨཱཎཏྟིཨཏྠེན ‘‘མམ ཨཱཎཏྟིཡཱ སུཎཱཐ’’ སུནྡརཏྠེན ‘‘སུནྡརམིམཾ བྷདྡཀཾ དྷམྨཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི ཨེཏཾ དཱིཔིཏཾ ཧོཏི. མནསི ཀརོཐཱཏི ཨཱཝཛྫེཐ. སམནྣཱཧརཐཱཏི ཨཏྠོ. ཨཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིསཱམེཐ, ཙིཏྟེ ཀརོཐཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨིདཱནེཏྠ ཏཾ སུཎཱཐཱཏི སོཏིནྡྲིཡཝིཀྑེཔནིཝཱརཎམེཏཾ. སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱཏི མནསིཀཱརེ དལ༹ྷཱིཀམྨནིཡོཛནེན མནིནྡྲིཡཝིཀྑེཔནིཝཱརཎཾ. པུརིམཉྩེཏྠ བྱཉྫནཝིཔལླཱསགཱཧནིཝཱརཎཾ, པཙྪིམཾ ཨཏྠཝིཔལླཱསགཱཧནིཝཱརཎཾ. པུརིམེན ཙ དྷམྨསྶཝནེ ནིཡོཛེཏི, པཙྪིམེན སུཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ དྷཱརཎཱུཔཔརིཀྑཱསུ. པུརིམེན ཙ ‘‘སབྱཉྫནོ ཨཡཾ དྷམྨོ, ཏསྨཱ སཝནཱིཡོ’’ཏི དཱིཔེཏི, པཙྪིམེན ‘‘སཱཏྠོ, ཏསྨཱ མནསི ཀཱཏབྦོ’’ཏི. སཱདྷུཀཔདཾ ཝཱ ཨུབྷཡཔདེཧི ཡོཛེཏྭཱ, ‘‘ཡསྨཱ ཨཡཾ དྷམྨོ དྷམྨགམྦྷཱིརོ ཙ དེསནཱགམྦྷཱིརོ ཙ, ཏསྨཱ སུཎཱཐ སཱདྷུཀཾ. ཡསྨཱ ཨཏྠགམྦྷཱིརོ ཙ པཊིཝེདྷགམྦྷཱིརོ ཙ, ཏསྨཱ སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ. བྷཱསིསྶཱམཱིཏི དེསེསྶཱམི. ‘‘ཏཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི ཨེཏྠ པཊིཉྙཱཏཾ དེསནཾ སཾཁིཏྟཏོཝ ན དེསེསྶཱམི, ཨཔིཙ ཁོ ཝིཏྠཱརཏོཔི ནཾ བྷཱསིསྶཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སངྑེཔཝིཏྠཱརཝཱཙཀཱནི ཧི ཨེཏཱནི པདཱནི. ཡཐཱཧ ཝངྒཱིསཏྠེརོ –

‘‘སཾཁིཏྟེནཔི དེསེཏི, ཝིཏྠཱརེནཔི བྷཱསཏི;

སཱལི༹ཀཱཡིཝ ནིགྒྷོསོ, པཊིབྷཱནཾ ཨུདཱིརཡཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༢༡༤; ཐེརགཱ. ༡༢༤༡);

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཨེཝཾ, བྷནྟེཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ སཏྠུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཾསུ, པཊིགྒཧེསུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཨཐ ནེསཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ཨེཏཾ ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ ‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ’’ཏིཨཱདིཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ཨཝོཙ. ཏཏྠ ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཙྩསམུཔྤཱདོཏི ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ. པཉྩཝིདྷཱ ཧི པུཙྪཱ ཨདིཊྛཛོཏནཱཔུཙྪཱ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ ཨནུམཏིཔུཙྪཱ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱཏི, ཏཱསཾ ཨིདཾ ནཱནཏྟཾ –

ཀཏམཱ ཨདིཊྛཛོཏནཱ པུཙྪཱ (མཧཱནི. ༡༥༠; ཙཱུལ༹ནི. པུཎྞཀམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེས ༡༢)? པཀཏིཡཱ ལཀྑཎཾ ཨཉྙཱཏཾ ཧོཏི ཨདིཊྛཾ ཨཏུལིཏཾ ཨཏཱིརིཏཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཨཝིབྷཱཝིཏཾ. ཏསྶ ཉཱཎཱཡ དསྶནཱཡ ཏུལནཱཡ ཏཱིརཎཱཡ ཝིབྷཱུཏཱཡ ཝིབྷཱཝནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨཡཾ ཨདིཊྛཛོཏནཱཔུཙྪཱ.

ཀཏམཱ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ ལཀྑཎཾ ཉཱཏཾ ཧོཏི དིཊྛཾ ཏུལིཏཾ ཏཱིརིཏཾ ཝིབྷཱུཏཾ ཝིབྷཱཝིཏཾ. སོ ཨཉྙེཧི པཎྜིཏེཧི སདྡྷིཾ སཾསནྡནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨཡཾ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ.

ཀཏམཱ ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ སཾསཡཔཀྑནྡོ ཧོཏི ཝིམཏིཔཀྑནྡོ དྭེལ༹ྷཀཛཱཏོ – ‘‘ཨེཝཾ ནུ ཁོ, ན ནུ ཁོ, ཀཐཾ ནུ ཁོ’’ཏི, སོ ཝིམཏིཙྪེདནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི, ཨཡཾ ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ.

ཀཏམཱ ཨནུམཏིཔུཙྪཱ? བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནུམཏིཡཱ པཉྷཾ པུཙྪཏི – ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔཾ ནིཙྩཾ ཝཱ ཨནིཙྩཾ ཝཱ’’ཏི, ཨནིཙྩཾ, བྷནྟེ. ཡཾ པནཱནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཝཱ ཏཾ སུཁཾ ཝཱཏི, དུཀྑཾ, བྷནྟེ. ཡཾ པནཱནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཾ, ཀལླཾ ནུ ཏཾ སམནུཔསྶིཏུཾ – ‘‘ཨེཏཾ མམ ཨེསོཧམསྨི ཨེསོ མེ ཨཏྟཱ’’ཏི, ནོ ཧེཏཾ བྷནྟེཏི (སཾ. ནི. ༣.༧༩). ཨཡཾ ཨནུམཏིཔུཙྪཱ.

ཀཏམཱ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ? བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི – ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ’’ཏི? ཨཡཾ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱཏི.

ཏཏྠ བུདྡྷཱནཾ པུརིམཱ ཏིསྶོ པུཙྪཱ ནཏྠི. ཀསྨཱ? བུདྡྷཱནཉྷི ཏཱིསུ ཨདྡྷཱསུ ཀིཉྩི སངྑཏཾ ཨདྡྷཱཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཨསངྑཏཾ ཨདིཊྛཾ ཨཛོཏིཏཾ ཨཏུལིཏཾ ཨཏཱིརིཏཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཨཝིབྷཱཝིཏཾ ནཱམ ནཏྠི. ཏེན ནེསཾ ཨདིཊྛཛོཏནཱཔུཙྪཱ ནཏྠི. ཡཾ པན བྷགཝཏཱ ཨཏྟནོ ཉཱཎེན པཊིཝིདྡྷཾ, ཏསྶ ཨཉྙེན སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ སདྡྷིཾ སཾསནྡནཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཏེནསྶ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ ནཏྠི. ཡསྨཱ པནེས ཨཀཐཾཀཐཱི ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ སབྦདྷམྨེསུ ཝིཧཏསཾསཡོ. ཏེནསྶ ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ ནཏྠི. ཨིཏརཱ པན དྭེ པུཙྪཱ བྷགཝཏོ ཨཏྠི. ཏཱསུ ཨཡཾ ཀཐེཏུཀམྱཏཱ པུཙྪཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིདཱནི ཏཱཝ པུཙྪཱཡ པུཊྛཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ ཝིབྷཛནྟོ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཏྠ ཙ ཡཐཱ ནཱམ ‘‘པིཏརཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱརདྡྷོ ‘‘ཏིསྶསྶ པིཏཱ སོཎསྶ པིཏཱ’’ཏི པཋམཏརཾ པུཏྟམྤི ཀཐེཏི, ཨེཝམེཝ བྷགཝཱ པཙྩཡཾ ཀཐེཏུཾ ཨཱརདྡྷོ ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སངྑཱརཱདཱིནཾ པཙྩཡེ ཨཝིཛྫཱདིདྷམྨེ ཀཐེནྟོ པཙྩཡུཔྤནྣམྤི ཀཐེསི. ཨཱཧཱརཝགྒསྶ པན པརིཡོསཱནེ ‘‘པཊིཙྩསམུཔྤཱདཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི པཊིཙྩསམུཔྤནྣེ ཙ དྷམྨེ’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༢༠) ཨུབྷཡཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཨུབྷཡམྤི ཀཐེསི. ཨིདཱནི ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཨཝིཛྫཱ ཙ སཱ པཙྩཡོ ཙཱཏི ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡོ. ཏསྨཱ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ སམྦྷཝནྟཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརེན པན སབྦཱཀཱརསམྤནྣཱ ཨནུལོམཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཀཐིཏཱ, ཏསྨཱ སཱ ཏཏྠ ཀཐིཏཝསེནེཝ གཧེཏབྦཱ.

པཊིལོམཀཐཱཡཾ པན ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝཱཏི ཨཝིཛྫཱཡ ཏུ ཨེཝ. ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱཏི ཝིརཱགསངྑཱཏེན མགྒེན ཨསེསནིརོདྷཱ. སངྑཱརནིརོདྷོཏི སངྑཱརཱནཾ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷོ ཧོཏི. ཨེཝཾནིརོདྷཱནཾ པན སངྑཱརཱནཾ ནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎཱདཱིནཉྩ ནིརོདྷཱ ནཱམརཱུཔཱདཱིནི ནིརུདྡྷཱནིཡེཝ ཧོནྟཱིཏི དསྶེཏུཾ སངྑཱརནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ, ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱིཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཀེཝལསྶཱཏི སཀལསྶ, སུདྡྷསྶ ཝཱ, སཏྟཝིརཧིཏསྶཱཏི ཨཏྠོ. དུཀྑཀྑནྡྷསྶཱཏི དུཀྑརཱསིསྶ. ནིརོདྷོ ཧོཏཱིཏི ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨནུལོམཏོ དྭཱདསཧི པདེཧི ཝཊྚཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ ཏམེཝ ཝཊྚཾ ཝིནིཝཊྚེཏྭཱ པཊིལོམཏོ དྭཱདསཧི པདེཧི ཝིཝཊྚཾ ཀཐེནྟོ ཨརཧཏྟེན དེསནཱཡ ཀཱུཊཾ གཎྷི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཏེ པཉྩསཏཱ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཔུགྒལཱ སཱུརིཡརསྨིསམྥུཊྛཱནི པརིཔཱཀགཏཱནི པདུམཱནི ཝིཡ སཙྩཱནི བུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱཏི ཨིདཾ ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན སཀལསུཏྟཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཏུཊྛཙིཏྟཱ ཏེ པཉྩསཏཱ ཁཱིཎཱསཝཱ བྷིཀྑཱུ. བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི ཀརཝཱིཀརུཏམཉྫུནཱ ཀཎྞསུཁེན པཎྜིཏཛནཧདཡཱནཾ ཨམཏཱབྷིསེཀསདིསེན བྲཧྨསྶརེན བྷཱསཏོ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ ཨབྷིནནྡིཾསུ, ཨནུམོདིཾསུ ཙེཝ སམྤཊིཙྪིཾསུ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘སུབྷཱསིཏཾ སུལཔིཏཾ, སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི ཏཱདིནོ;

ཨནུམོདམཱནཱ སིརསཱ, སམྤཊིཙྪིཾསུ བྷིཀྑཝོ’’ཏི.

པཋམཔཊིཙྩསམུཔྤཱདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཝིབྷངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༢. དུཏིཡེཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ སུཏྟནིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – པཋམཾ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཔུགྒལཱནཾ ཝསེན སངྑེཔཏོ དསྶིཏཾ, ཨིདཾ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུནཾ ཝསེན ཝིཏྠཱརཏོཏི. ཨིམསྨིཉྩ པན སུཏྟེ ཙཏསྶོ ཝལླིཧཱརཀཔུརིསཱུཔམཱ ཝཏྟབྦཱ, ཏཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟཱ ཨེཝ. ཡཐཱ ཧི ཝལླིཧཱརཀོ པུརིསོ ཝལླིཡཱ ཨགྒཾ དིསྭཱ ཏདནུསཱརེན མཱུལཾ པརིཡེསནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ཝལླིཾ མཱུལེ ཚེཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཀམྨེ ཨུཔནེཡྻ, ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཝིཏྠཱརདེསནཾ དེསེནྟོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདསྶ ཨགྒབྷཱུཏཱ ཛརཱམརཎཱ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཱུལབྷཱུཏཾ ཨཝིཛྫཱཔདཾ, ཏཱཝ དེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པུན ཝཊྚཝིཝཊྚཾ དེསེནྟོ ནིཊྛཔེསི.

ཏཏྲཱཡཾ ཛརཱམརཎཱདཱིནཾ ཝིཏྠཱརདེསནཱཡ ཨཏྠནིཙྪཡོ – ཛརཱམརཎནིདྡེསེ ཏཱཝ ཏེསཾ ཏེསནྟི ཨཡཾ སངྑེཔཏོ ཨནེཀེསཾ སཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོཏི ཝིཉྙཱཏབྦོ. ཡཱ དེཝདཏྟསྶ ཛརཱ, ཡཱ སོམདཏྟསྶཱཏི ཨེཝཉྷི དིཝསམྤི ཀཐེནྟསྶ ནེཝ སཏྟཱ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪནྟི. ཨིམེཧི པན དྭཱིཧི པདེཧི ན ཀོཙི སཏྟོ ཨཔརིཡཱདིནྣོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ, ‘‘ཨཡཾ སངྑེཔཏོ ཨནེཀེསཾ སཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོ’’ཏི. ཏམྷི ཏམྷཱིཏི ཨཡཾ གཏིཛཱཏིཝསེན ཨནེཀེསཾ སཏྟནིཀཱཡཱནཾ སཱདྷཱརཎནིདྡེསོ. སཏྟནིཀཱཡེཏི སཱདྷཱརཎནིདྡེསེན ནིདྡིཊྛསྶ སརཱུཔནིདསྶནཾ. ཛརཱ ཛཱིརཎཏཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཛརཱཏི སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཛཱིརཎཏཱཏི ཨཱཀཱརནིདྡེསོ. ཁཎྜིཙྩནྟིཨཱདཡོ ཏཡོ ཀཱལཱཏིཀྐམེ ཀིཙྩནིདྡེསཱ, པཙྪིམཱ དྭེ པཀཏིནིདྡེསཱ. ཨཡཉྷི ཛརཱཏི ཨིམིནཱ པདེན སབྷཱཝཏོ དཱིཔིཏཱ, ཏེནསྶཱཡཾ སབྷཱཝནིདྡེསོ. ཛཱིརཎཏཱཏི ཨིམིནཱ ཨཱཀཱརཏོ, ཏེནསྶཱཡཾ ཨཱཀཱརནིདྡེསོ. ཁཎྜིཙྩནྟི ཨིམིནཱ ཀཱལཱཏིཀྐམེ དནྟནཁཱནཾ ཁཎྜིཏབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ. པཱལིཙྩནྟི ཨིམིནཱ ཀེསལོམཱནཾ པལིཏབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ. ཝལིཏྟཙཏཱཏི ཨིམིནཱ མཾསཾ མིལཱཔེཏྭཱ ཏཙཝལིབྷཱཝཀརཎཀིཙྩཏོ དཱིཔིཏཱ. ཏེནསྶཱ ཨིམེ ཁཎྜིཙྩནྟིཨཱདཡོ ཏཡོ ཀཱལཱཏིཀྐམེ ཀིཙྩནིདྡེསཱ. ཏེཧི ཨིམེསཾ ཝིཀཱརཱནཾ དསྶནཝསེན པཱཀཊཱིབྷཱུཏཱ པཱཀཊཛརཱ དསྶིཏཱ. ཡཐེཝ ཧི ཨུདཀསྶ ཝཱ ཝཱཏསྶ ཝཱ ཨགྒིནོ ཝཱ ཏིཎརུཀྑཱདཱིནཾ སཾབྷགྒཔལིབྷགྒཏཱཡ ཝཱ ཛྷཱམཏཱཡ ཝཱ གཏམགྒོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ན ཙ སོ གཏམགྒོ ཏཱནེཝ ཨུདཀཱདཱིནི, ཨེཝམེཝ ཛརཱཡ དནྟཱདཱིསུ ཁཎྜིཙྩཱདིཝསེན གཏམགྒོ པཱཀཊོ, ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱཔི གཡ྄ཧཏི ན ཙ ཁཎྜིཙྩཱདཱིནེཝ ཛརཱ. ན ཧི ཛརཱ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ ཧོཏི.

ཨཱཡུནོ སཾཧཱནི ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀོཏི ཨིམེཧི པན པདེཧི ཀཱལཱཏིཀྐམེཡེཝ ཨབྷིབྱཏྟཱཡ ཨཱཡུཀྑཡ-ཙཀྑཱདིཨིནྡྲིཡ-པརིཔཱཀསཉྙིཏཱཡ པཀཏིཡཱ དཱིཔིཏཱ. ཏེནསྶིམེ པཙྪིམཱ དྭེ པཀཏིནིདྡེསཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཛརཾ པཏྟསྶ ཨཱཡུ ཧཱཡཏི, ཏསྨཱ ཛརཱ ‘‘ཨཱཡུནོ སཾཧཱནཱི’’ཏི ཕལཱུཔཙཱརེན ཝུཏྟཱ. ཡསྨཱ ཙ དཧརཀཱལེ སུཔྤསནྣཱནི སུཁུམམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ སུཁེནེཝ གཎྷནསམཏྠཱནི ཙཀྑཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཛརཾ པཏྟསྶ པརིཔཀྐཱནི ཨཱལུལི༹ཏཱནི ཨཝིསདཱནི, ཨོལཱ༹རིཀམྤི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ གཧེཏུཾ ཨསམཏྠཱནི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀོ’’ཏི ཕལཱུཔཙཱརེནེཝ ཝུཏྟཱ.

སཱ པནཱཡཾ ཨེཝཾ ནིདྡིཊྛཱ སབྦཱཔི ཛརཱ པཱཀཊཱ པཊིཙྪནྣཱཏི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ དནྟཱདཱིསུ ཁཎྜཱདིབྷཱཝདསྶནཏོ རཱུཔདྷམྨེསུ ཛརཱ པཱཀཊཛརཱ ནཱམ, ཨརཱུཔདྷམྨེསུ པན ཛརཱ ཏཱདིསསྶ ཝིཀཱརསྶ ཨདསྶནཏོ པཊིཙྪནྣཛརཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཡྭཱཡཾ ཁཎྜཱདིབྷཱཝོ དིསྶཏི, སོ ཏཱདིསཱནཾ དནྟཱདཱིནཾ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཝཎྞོཡེཝ, ཏཾ ཙཀྑུནཱ དིསྭཱ མནོདྭཱརེན ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིམེ དནྟཱ ཛརཱཡ པཧཊཱ’’ཏི ཛརཾ ཛཱནཱཏི ཨུདཀཊྛཱནེ བདྡྷཱནི གོསཱིསཱདཱིནི ཨོལོཀེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཨུདཀསྶ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཛཱནནཾ ཝིཡ. པུན ཨཝཱིཙི སཝཱིཙཱིཏི ཨེཝམྤི དུཝིདྷཱ ཧོཏི. ཏཏྠ མཎི-ཀནཀ-རཛཏ-པཝཱལ༹ཙནྡསཱུརིཡཱདཱིནཾ ཝིཡ མནྡདསཀཱདཱིསུ པཱཎཱིནཾ ཝིཡ ཙ པུཔྥཕལཔལླཝཱདཱིསུ ཙ ཨཔཱཎཱིནཾ ཝིཡ ཨནྟརནྟརཱ ཝཎྞཝིསེསཱདཱིནཾ དུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཛརཱ ཨཝཱིཙིཛརཱ ནཱམ, ནིརནྟརཛརཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏོ ཨཉྙེསུ པན ཡཐཱཝུཏྟེསུ ཨནྟརནྟརཱ ཝཎྞཝིསེསཱདཱིནཾ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ ཛརཱ སཝཱིཙིཛརཱ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིཏོ པརཾ ཏེསཾ ཏེསནྟིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཙུཏི ཙཝནཏཱཏིཨཱདཱིསུ པན ཙུཏཱིཏི ཙཝནཀཝསེན ཝུཙྩཏི, ཨེཀཙཏུཔཉྩཀྑནྡྷསཱམཉྙཝཙནམེཏཾ. ཙཝནཏཱཏི བྷཱཝཝཙནེན ལཀྑཎནིདསྶནཾ. བྷེདོཏི ཙུཏིཀྑནྡྷཱནཾ བྷངྒུཔྤཏྟིཔརིདཱིཔནཾ. ཨནྟརདྷཱནནྟི གྷཊསྶེཝ བྷིནྣསྶ བྷིནྣཱནཾ ཙུཏིཀྑནྡྷཱནཾ ཡེན ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཋཱནཱབྷཱཝཔརིདཱིཔནཾ. མཙྩུ མརཎནྟི མཙྩུསངྑཱཏཾ མརཎཾ, ཏེན སམུཙྪེདམརཎཱདཱིནི ནིསེདྷེཏི. ཀཱལོ ནཱམ ཨནྟཀོ, ཏསྶ ཀིརིཡཱ ཀཱལཀིརིཡཱ. ཨེཝཾ ཏེན ལོཀསམྨུཏིཡཱ མརཎཾ དཱིཔེཏི.

ཨིདཱནི པརམཏྠེན དཱིཔེཏུཾ ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོཏིཨཱདིམཱཧ. པརམཏྠེན ཧི ཁནྡྷཱཡེཝ བྷིཛྫནྟི, ན སཏྟོ ནཱམ ཀོཙི མརཏི. ཁནྡྷེསུ པན བྷིཛྫམཱནེསུ སཏྟོ མརཏི, བྷིནྣེསུ མཏོཏི ཝོཧཱརོ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ཙཏུཔཉྩཝོཀཱརཝསེན ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, ཨེཀཝོཀཱརཝསེན ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ. ཙཏུཝོཀཱརཝསེན ཙ ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, སེསདྭཡཝསེན ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? བྷཝདྭཡེཔི རཱུཔཀཱཡསངྑཱཏསྶ ཀལེ༹ཝརསྶ སབྦྷཱཝཏོ. ཨཐ ཝཱ ཡསྨཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱདཱིསུ ཁནྡྷཱ བྷིཛྫནྟེཝ, ན ཀིཉྩི ནིཀྑིཔཏི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཝསེན ཁནྡྷཱནཾ བྷེདོ, མནུསྶཱདཱིསུ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ. ཨེཏྠ ཙ ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔཀཱརཎཏོ མརཎཾ ‘‘ཀལེ༹ཝརསྶ ནིཀྑེཔོ’’ཏི ཝུཏྟནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིཏི ཨཡཉྩ ཛརཱ ཨིདཉྩ མརཎཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདཾ ཨུབྷཡམྤི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནྟི ཀཐཱིཡཏི.

ཛཱཏིནིདྡེསེ ཛཱཏི སཉྫཱཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཛཱཡནཊྛེན ཛཱཏི, སཱ ཨཔརིཔུཎྞཱཡཏནཝསེན ཡུཏྟཱ. སཉྫཱཡནཊྛེན སཉྫཱཏི, སཱ པརིཔུཎྞཱཡཏནཝསེན ཡུཏྟཱ. ཨོཀྐམནཊྛེན ཨོཀྐནྟི, སཱ ཨཎྜཛཛལཱབུཛཝསེན ཡུཏྟཱ. ཏེ ཧི ཨཎྜཀོསཉྩ ཝཏྠིཀོསཉྩ ཨོཀྐམནྟཱ པཝིསནྟཱ ཝིཡ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟི. ཨབྷིནིབྦཏྟནཊྛེན ཨབྷིནིབྦཏྟི, སཱ སཾསེདཛཨོཔཔཱཏིཀཝསེན ཡུཏྟཱ. ཏེ ཧི པཱཀཊཱཡེཝ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟནྟི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཝོཧཱརདེསནཱ.

ཨིདཱནི པརམཏྠདེསནཱ ཧོཏི. ཁནྡྷཱཡེཝ ཧི པརམཏྠཏོ པཱཏུབྷཝནྟི, ན སཏྟོ. ཏཏྠ ཙ ཁནྡྷཱནནྟི ཨེཀཝོཀཱརབྷཝེ ཨེཀསྶ, ཙཏུཝོཀཱརབྷཝེ ཙཏུནྣཾ, པཉྩཝོཀཱརབྷཝེ པཉྩནྣམྤི གཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. པཱཏུབྷཱཝོཏི ཨུཔྤཏྟི. ཨཱཡཏནཱནནྟི ཨེཏྠ ཏཏྲ ཏཏྲ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡཏནཝསེན སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ. པཊིལཱབྷོཏི སནྟཏིཡཾ པཱཏུབྷཱཝོཡེཝ. པཱཏུབྷཝནྟཱནེཝ ཧི ཏཱནི པཊིལདྡྷཱནི ནཱམ ཧོནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཛཱཏཱིཏི ཨིམིནཱ པདེན ཝོཧཱརཏོ པརམཏྠཏོ ཙ དེསིཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ ནིགམནཾ ཀརོཏཱིཏི.

བྷཝནིདྡེསེ ཀཱམབྷཝོཏི ཀམྨབྷཝོ ཙ ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ཙ. ཏཏྠ ཀམྨབྷཝོ ནཱམ ཀཱམབྷཝཱུཔགཀམྨམེཝ. ཏཉྷི ཏཏྠ ཨུཔཔཏྟིབྷཝསྶ ཀཱརཎཏྟཱ ‘‘སུཁོ བུདྡྷཱནཾ ཨུཔྤཱདོ (དྷ. པ. ༡༩༤) དུཀྑོ པཱཔསྶ ཨུཙྩཡོ’’ཏིཨཱདཱིནི (དྷ. པ. ༡༡༧) ཝིཡ ཕལཝོཧཱརེན བྷཝོཏི ཝུཏྟཾ. ཨུཔཔཏྟིབྷཝོ ནཱམ ཏེན ཀམྨེན ནིབྦཏྟཾ ཨུཔཱདིཎྞཀྑནྡྷཔཉྩཀཾ. ཏཉྷི ཏཏྠ བྷཝཏཱིཏི ཀཏྭཱ བྷཝོཏི ཝུཏྟཾ. སབྦཐཱཔི ཨིདཾ ཀམྨཉྩ ཨུཔཔཏྟིཉྩ ཨུབྷཡམྤེཏམིདྷ ‘‘ཀཱམབྷཝོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེསཱུཏི.

ཨུཔཱདཱནནིདྡེསེ ཀཱམུཔཱདཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཝཏྠུཀཱམཾ ཨུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེན, སཡཾ ཝཱ ཏཾ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ཀཱམུཔཱདཱནཾ, ཀཱམོ ཙ སོ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི ཀཱམུཔཱདཱནཾ. ཨུཔཱདཱནནྟི དལ༹ྷགྒཧཎཾ ཝུཙྩཏི. དལ༹ྷཏྠོ ཧི ཨེཏྠ ཨུཔསདྡོ ཨུཔཱཡཱསཨུཔཀཊྛཱདཱིསུ ཝིཡ. པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀཱམུཔཱདཱནཾ? ཡོ ཀཱམེསུ ཀཱམཙྪནྡོ’’ཏི (དྷ. ས. ༡༢༢༠; ཝིབྷ. ༩༣༨) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཐཱ དིཊྛི ཙ སཱ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི དིཊྛུཔཱདཱནཾ. ཨཐ ཝཱ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡཏི, ཨུཔཱདིཡནྟི ཝཱ ཨེཏེན དིཊྛིནྟི དིཊྛུཔཱདཱནཾ. ཨུཔཱདིཡཏི ཧི པུརིམདིཊྛིཾ ཨུཏྟརདིཊྛི, ཨུཔཱདིཡནྟི ཙ ཏཱཡ དིཊྛིཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘སསྶཏོ ཨཏྟཱ ཙ ལོཀོ ཙ ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟིཨཱདི (མ. ནི. ༣.༢༧). སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཝཛྫསྶ སབྦདིཊྛིགཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ དིཊྛུཔཱདཱནཾ? ནཏྠི དིནྣ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༢༢༡) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཐཱ སཱིལབྦཏམུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེན, སཡཾ ཝཱ ཏཾ ཨུཔཱདིཡཏི, སཱིལབྦཏཉྩ ཏཾ ཨུཔཱདཱནཉྩཱཏི ཝཱ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ. གོསཱིལགོཝཏཱདཱིནི ཧི ‘‘ཨེཝཾ སུདྡྷཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༡༢༢༢; ཝིབྷ. ༩༣༨) ཨབྷིནིཝེསཏོ སཡམེཝ ཨུཔཱདཱནཱནཱིཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཾ? ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཱིལེན སུདྡྷཱི’’ཏི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིདཱནི ཝདནྟི ཨེཏེནཱཏི ཝཱདོ, ཨུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེནཱཏི ཨུཔཱདཱནཾ, ཀིཾ ཝདནྟི ཨུཔཱདིཡནྟི ཝཱ? ཨཏྟཱནཾ. ཨཏྟནོ ཝཱདུཔཱདཱནཾ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ. ཨཏྟཝཱདམཏྟམེཝ ཝཱ ཨཏྟཱཏི ཨུཔཱདིཡནྟི ཨེཏེནཱཏི ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ. ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱཡ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ, ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ? ཨིདྷ ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི’’ཏི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཎྷཱནིདྡེསེ རཱུཔཏཎྷཱ…པེ… དྷམྨཏཎྷཱཏི ཨེཏཾ ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ ཛཝནཝཱིཐིཡཱ པཝཏྟཱཡ ཏཎྷཱཡ ‘‘སེཊྛིཔུཏྟོ བྲཱཧྨཎཔུཏྟོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ པིཏིཏོ ནཱམཾ ཝིཡ པིཏིསདིསཱརམྨཎཏོ ནཱམཾ. ཨེཏྠ ཙ རཱུཔཱརམྨཎཱ ཏཎྷཱ, རཱུཔེ ཏཎྷཱཏི རཱུཔཏཎྷཱ. སཱ ཀཱམརཱགབྷཱཝེན རཱུཔཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ ཀཱམཏཎྷཱ, སསྶཏདིཊྛིསཧགཏརཱགབྷཱཝེན ‘‘རཱུཔཾ ནིཙྩཾ དྷུཝཾ སསྶཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ བྷཝཏཎྷཱ, ཨུཙྪེདདིཊྛིསཧགཏརཱགབྷཱཝེན ‘‘རཱུཔཾ ཨུཙྪིཛྫཏི ཝིནསྶཏི པེཙྩ ན བྷཝཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨསྶཱདེནྟཱི པཝཏྟམཱནཱ ཝིབྷཝཏཎྷཱཏི རཱུཔཏཎྷཱ ཨེཝཾ ཏིཝིདྷཱ ཧོཏི. ཡཐཱ ཙ རཱུཔཏཎྷཱ, ཏཐཱ སདྡཏཎྷཱདཡོཔཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱནི ཨཊྛཱརས ཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཧོནྟི. ཏཱནི ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔཱདཱིསུ ཨཊྛཱརས, བཧིདྡྷཱརཱུཔཱདཱིསུ ཨཊྛཱརསཱཏི ཚཏྟིཾས. ཨིཏི ཨཏཱིཏཱནི ཚཏྟིཾས, ཨནཱགཏཱནི ཚཏྟིཾས, པཙྩུཔྤནྣཱནི ཚཏྟིཾསཱཏི ཨེཝཾ ཨཊྛསཏཾ ཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཧོནྟི. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀསྶ ཨུཔཱདཱཡ ཨསྨཱིཏི ཧོཏི, ཨིཏྠསྨཱིཏི ཧོཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༩༧༣) ཝཱ ཨེཝམཱདཱིནི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀརཱུཔཱདིནིསྶིཏཱནི ཨཊྛཱརས, ‘‘བཱཧིརསྶ ཨུཔཱདཱཡ ཨིམིནཱ ཨསྨཱིཏི ཧོཏི, ཨིམིནཱ ཨིཏྠསྨཱིཏི ཧོཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༩༧༥) ཝཱ ཨེཝམཱདཱིནི བཱཧིརརཱུཔཱདིནིསྶིཏཱནི ཨཊྛཱརསཱཏི ཚཏྟིཾས, ཨིཏི ཨཏཱིཏཱནི ཚཏྟིཾས, ཨནཱགཏཱནི ཚཏྟིཾས, པཙྩུཔྤནྣཱནི ཚཏྟིཾསཱཏི ཨེཝམྤི ཨཊྛསཏཾ ཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི ཧོནྟི. པུན སངྒཧེ ཀརིཡམཱནེ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཚལེ༹ཝ ཏཎྷཱཀཱཡཱ ཏིསྶོཡེཝ ཀཱམཏཎྷཱདཡོ ཧོནྟཱིཏི. ཨེཝཾ –

‘‘ནིདྡེསཏྠེན ནིདྡེས, ཝིཏྠཱརཱ ཝིཏྠཱརསྶ ཙ;

པུན སངྒཧཏོ ཏཎྷཱ, ཝིཉྙཱཏབྦཱ ཝིབྷཱཝིནཱ’’ཏི.

ཝེདནཱནིདྡེསེ ཝེདནཱཀཱཡཱཏི ཝེདནཱསམཱུཧཱ. ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱ…པེ… མནོསམྥསྶཛཱཝེདནཱཏི ཨེཏཾ ‘‘ཙཀྑུསམྥསྶཛཱཝེདནཱ ཨཏྠི ཀུསལཱ, ཨཏྠི ཨཀུསལཱ, ཨཏྠི ཨབྱཱཀཏཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༣༤) ཨཱགཏཏྟཱ ཙཀྑུདྭཱརཱདཱིསུ པཝཏྟཱནཾ ཀུསལཱཀུསལཱབྱཱཀཏཝེདནཱནཾ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ མནྟཱཎིཔུཏྟོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ མཱཏིཏོ ནཱམཾ ཝིཡ མཱཏིསདིསཏོ ཝཏྠུཏོ ནཱམཾ. ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ – ཙཀྑུསམྥསྶཧེཏུ ཛཱཏཱ ཝེདནཱ ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱཏི. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སབྦསངྒཱཧིཀཱ ཀཐཱ. ཝིཔཱཀཝསེན པན ཙཀྑུདྭཱརེ དྭེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱནི, དྭེ མནོདྷཱཏུཡོ, ཏིསྶོ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡོཏི ཨེཏཱཧི སམྤཡུཏྟཝསེན ཝེདནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེསེཝ ནཡོ སོཏདྭཱརཱདཱིསུ. མནོདྭཱརེ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུསམྤཡུཏྟཱཝ.

ཕསྶནིདྡེསེ ཙཀྑུསམྥསྶོཏི ཙཀྑུམྷི སམྥསྶོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཙཀྑུསམྥསྶོ…པེ… ཀཱཡསམྥསྶོཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཀུསལཱཀུསལཝིཔཱཀཱ པཉྩཝཏྠུཀཱ དས ཕསྶཱ ཝུཏྟཱ ཧོནྟི. མནོསམྥསྶོཏི ཨིམིནཱ སེསབཱཝཱིསཏིལོཀིཡཝིཔཱཀམནསམྤཡུཏྟཱ ཕསྶཱ.

སལཱ༹ཡཏནནིདྡེསེ ཙཀྑཱཡཏནནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཁནྡྷནིདྡེསེ ཙེཝ ཨཱཡཏནནིདྡེསེ ཙ ཝུཏྟམེཝ.

ནཱམརཱུཔནིདྡེསེ ནམནལཀྑཎཾ ནཱམཾ. རུཔྤནལཀྑཎཾ རཱུཔཾ. ཝིབྷཛནེ པནསྶ ཝེདནཱཏི ཝེདནཱཀྑནྡྷོ, སཉྙཱཏི སཉྙཱཀྑནྡྷོ, ཙེཏནཱ ཕསྶོ མནསིཀཱརོཏི སངྑཱརཀྑནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཀཱམཉྩ ཨཉྙེཔི སངྑཱརཀྑནྡྷསངྒཧིཏཱ དྷམྨཱ སནྟི, ཨིམེ པན ཏཡོ སབྦདུབྦལེསུཔི ཙིཏྟེསུ སནྟི, ཏསྨཱ ཨེཏེསཾཡེཝ ཝསེནེཏྠ སངྑཱརཀྑནྡྷོ དསྶིཏོ. ཙཏྟཱརོ ཙ མཧཱབྷཱུཏཱཏི ཨེཏྠ ཙཏྟཱརོཏི གཎནཔརིཙྪེདོ. མཧཱབྷཱུཏཱཏི པཐཝཱིཨཱཔཏེཛཝཱཡཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡེན པན ཀཱརཎེན ཏཱནི མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི, ཡོ ཙེཏྠ ཨཉྙོ ཝིནིཙྪཡནཡོ, སོ སབྦོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ རཱུཔཀྑནྡྷནིདྡེསེ ཝུཏྟོ. ཙཏུནྣཉྩ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨེཏྠ པན ཙཏུནྣནྟི ཨུཔཡོགཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨུཔཱདིཡིཏྭཱ, གཧེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ནིསྶཱཡཱཏིཔི ཨེཀེ. ‘‘ཝཏྟམཱན’’ནྟི ཨཡཉྩེཏྠ པཱཋསེསོ. སམཱུཧཏྠེ ཝཱ ཨེཏཾ སཱམིཝཙནཾ, ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ སམཱུཧཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཏྟམཱནཾ རཱུཔནྟི ཨེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཡཱནི ཙ ཙཏྟཱརི པཐཝཱིཨཱདཱིནི མཧཱབྷཱུཏཱནི, ཡཉྩ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཏྟམཱནཾ ཙཀྑཱཡཏནཱདིབྷེདེན ཨབྷིདྷམྨཔཱལི༹ཡམེཝ ཝུཏྟཾ ཏེཝཱིསཏིཝིདྷཾ རཱུཔཾ, ཏཾ སབྦམྤི རཱུཔནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིཉྙཱཎནིདྡེསེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎནྟི ཙཀྑུམྷི ཝིཉྙཱཎཾ, ཙཀྑུཏོ ཝཱ ཛཱཏཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ. ཨེཝཾ སོཏགྷཱནཛིཝ྄ཧཱཀཱཡཝིཉྙཱཎཱནི. ཨིཏརཾ པན མནོཡེཝ ཝིཉྙཱཎནྟི མནོཝིཉྙཱཎཾ. དྭིཔཉྩཝིཉྙཱཎཝཛྫིཏཏེབྷཱུམཀཝིཔཱཀཙིཏྟསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

སངྑཱརནིདྡེསེ ཨབྷིསངྑརཎལཀྑཎོ སངྑཱརོ. ཝིབྷཛནེ པནསྶ ཀཱཡསངྑཱརོཏི ཀཱཡཏོ པཝཏྟསངྑཱརོ. ཀཱཡདྭཱརེ ཙོཔནཝསེན པཝཏྟཱནཾ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཏོ ཨཊྛནྣཾ, ཨཀུསལཏོ དྭཱདསནྣནྟི ཝཱིསཏིཡཱ ཀཱཡསཉྩེཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཝཙཱིསངྑཱརོཏི ཝཙནཏོ པཝཏྟསངྑཱརོ, ཝཙཱིདྭཱརེ ཝཙནབྷེདཝསེན པཝཏྟཱནཾ ཝཱིསཏིཡཱ ཨེཝ ཝཙཱིསཉྩེཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཙིཏྟསངྑཱརོཏི ཙིཏྟཏོ པཝཏྟསངྑཱརོ, ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརེ ཙོཔནཾ ཨཀཏྭཱ རཧོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིནྟེནྟསྶ པཝཏྟཱནཾ ལོཀིཡཀུསལཱཀུསལཝསེན ཨེཀཱུནཏིཾསམནོསཉྩེཏནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

ཨཝིཛྫཱནིདྡེསེ དུཀྑེ ཨཉྙཱཎནྟི དུཀྑསཙྩེ ཨཉྙཱཎཾ, མོཧསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེས ནཡོ དུཀྑསམུདཡེ ཨཉྙཱཎནྟིཨཱདཱིསུ. ཏཏྠ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི དུཀྑེ ཨཉྙཱཎཾ ཝེདིཏབྦཾ ཨནྟོགདྷཏོ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ པཊིཙྪཱདནཏོ ཙ. ཏཐཱ ཧི ཏཾ དུཀྑསཙྩཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ དུཀྑེ ཨནྟོགདྷཾ, དུཀྑསཙྩཉྩསྶ ནིསྶཡཔཙྩཡབྷཱཝེན ཝཏྠུ, ཨཱརམྨཎཔཙྩཡབྷཱཝེན ཨཱརམྨཎཾ, དུཀྑསཙྩཾ ཨེཏཾ པཊིཙྪཱདེཏི ཏསྶ ཡཱཐཱཝལཀྑཎཔཊིཝེདྷནིཝཱརཎེན ཉཱཎཔྤཝཏྟིཡཱ ཙེཏྠ ཨཔྤདཱནེན.

དུཀྑསམུདཡེ ཨཉྙཱཎཾ ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཝེདིཏབྦཾ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ པཊིཙྪཱདནཏོ ཙ. ནིརོདྷེ པཊིཔདཱཡ ཙ ཨཉྙཱཎཾ ཨེཀེནེཝ ཀཱརཎེན ཝེདིཏབྦཾ པཊིཙྪཱདནཏོ. ནིརོདྷཔཊིཔདཱནཉྷི པཊིཙྪཱདཀམེཝ ཨཉྙཱཎཾ ཏེསཾ ཡཱཐཱཝལཀྑཎཔཊིཝེདྷནིཝཱརཎེན ཏེསུ ཙ ཉཱཎཔྤཝཏྟིཡཱ ཨཔྤདཱནེན. ན པན ཏཾ ཏཏྠ ཨནྟོགདྷཾ ཏསྨིཾ སཙྩདྭཡེ ཨཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ, ན ཏསྶ ཏཾ སཙྩདྭཡཾ ཝཏྠུ ཨསཧཛཱཏཏྟཱ, ནཱརམྨཎཾ, ཏདཱརབྦྷ ཨཔྤཝཏྟནཏོ. པཙྪིམཉྷི སཙྩདྭཡཾ གམྦྷཱིརཏྟཱ དུདྡསཾ, ན ཏཏྠ ཨནྡྷབྷཱུཏཾ ཨཉྙཱཎཾ པཝཏྟཏི. པུརིམཾ པན ཝཙནཱིཡཏྟེན སབྷཱཝལཀྑཎསྶ དུདྡསཏྟཱ གམྦྷཱིརཾ, ཏཏྠ ཝིཔལླཱསགཱཧཝསེན པཝཏྟཏི.

ཨཔིཙ ‘‘དུཀྑེ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ སངྒཧཏོ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཀིཙྩཏོ ཙ ཨཝིཛྫཱ དཱིཔིཏཱ. ‘‘དུཀྑསམུདཡེ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝཏྠུཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཀིཙྩཏོ ཙ. ‘‘དུཀྑནིརོདྷེ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡཱ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིཙྩཏོ. ཨཝིསེསཏོ པན ‘‘ཨཉྙཱཎ’’ནྟི ཨེཏེན སབྷཱཝཏོ ནིདྡིཊྛཱཏི ཉཱཏབྦཱ.

ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ. ནིརོདྷོ ཧོཏཱིཏི ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི. ཨཔིཙེཏྠ སབྦེཧེཝ ཏེཧི ནིརོདྷཔདེཧི ནིབྦཱནཾ དེསིཏཾ. ནིབྦཱནཉྷི ཨཱགམྨ ཏེ ཏེ དྷམྨཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ཏེསཾ ཏེསཾ ནིརོདྷོཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ དྭཱདསཧི པདེཧི ཝཊྚཝིཝཊྚཾ དེསེནྟོ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེནེཝ དེསནཾ ནིཊྛཔེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསཱུཏི.

ཝིབྷངྒསུཏྟཾ དུཏིཡཾ.

༣. པཊིཔདཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༣. ཏཏིཡེ མིཙྪཱཔཊིཔདནྟི ཨཡཾ ཏཱཝ ཨནིཡྻཱནིཀཔཊིཔདཱ. ནནུ ཙ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ པུཉྙཱབྷིསངྑཱརོཔི ཨཏྠི ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརོཔི, སོ ཀཐཾ མིཙྪཱཔཊིཔདཱ ཧོཏཱིཏི. ཝཊྚསཱིསཏྟཱ. ཡཉྷི ཀིཉྩི བྷཝཏྟཡསངྑཱཏཾ ཝཊྚཾ པཏྠེཏྭཱ པཝཏྟིཏཾ, ཨནྟམསོ པཉྩཱབྷིཉྙཱ ཨཊྛ ཝཱ པན སམཱཔཏྟིཡོ, སབྦཾ ཏཾ ཝཊྚཔཀྑིཡཾ ཝཊྚསཱིསནྟི ཝཊྚསཱིསཏྟཱ མིཙྪཱཔཊིཔདཱཝ ཧོཏི. ཡཾ པན ཀིཉྩི ཝིཝཊྚཾ ནིབྦཱནཾ པཏྠེཏྭཱ པཝཏྟིཏཾ, ཨནྟམསོ ཨུལུ༹ངྐཡཱགུམཏྟདཱནམྤི པཎྞམུཊྛིདཱནམཏྟམྤི, སབྦཾ ཏཾ ཝིཝཊྚཔཀྑིཡཾ ཝིཝཊྚནིསྶིཏཾ, ཝིཝཊྚཔཀྑིཀཏྟཱ སམྨཱཔཊིཔདཱཝ ཧོཏི. ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཧི པཎྞམུཊྛིམཏྟདཱནཀུསལཾ ཝཱ ཧོཏུ མཧནྟཾ ཝེལཱམདཱནཱདིཀུསལཾ ཝཱ, སཙེ ཝཊྚསམྤཏྟིཾ པཏྠེཏྭཱ ཝཊྚནིསྶིཏཝསེན མིཙྪཱ ཋཔིཏཾ ཧོཏི, ཝཊྚམེཝ ཨཱཧརིཏུཾ སཀྐོཏི, ནོ ཝིཝཊྚཾ. ‘‘ཨིདཾ མེ དཱནཾ ཨཱསཝཀྑཡཱཝཧཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ པན ཝིཝཊྚཾ པཏྠེནྟེན ཝིཝཊྚཝསེན སམྨཱ ཋཔིཏཾ ཨརཧཏྟམྤི པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎམྤི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎམྤི དཱཏུཾ སཀྐོཏིཡེཝ, ན ཨརཧཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ པརིཡོསཱནཾ གཙྪཏི. ཨིཏི ཨནུལོམཝསེན མིཙྪཱཔཊིཔདཱ, པཊིལོམཝསེན སམྨཱཔཊིཔདཱ དེསིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ནནུ ཙེཏྠ པཊིཔདཱ པུཙྪིཏཱ, ནིབྦཱནཾ བྷཱཛིཏཾ, ནིཡྻཱཏནེཔི པཊིཔདཱཝ ནིཡྻཱཏིཏཱ. ན ཙ ནིབྦཱནསྶ པཊིཔདཱཏི ནཱམཾ, སཝིཔསྶནཱནཾ པན ཙཏུནྣཾ མགྒཱནམེཏཾ ནཱམཾ, ཏསྨཱ པུཙྪཱནིཡྻཱཏནེཧི པདབྷཱཛནཾ ན སམེཏཱིཏི. ནོ ན སམེཏི, ཀསྨཱ? ཕལེན པཊིཔདཱཡ དསྶིཏཏྟཱ. ཕལེན ཧེཏྠ པཊིཔདཱ དསྶིཏཱ. ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ’’ཏི ཨེཏཾ ནིརོདྷསངྑཱཏཾ ནིབྦཱནཾ ཡསྶཱ པཊིཔདཱཡ ཕལཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱཔཊིཔདཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨིམསྨིཉྩ ཨཏྠེ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱཏི ཨེཏྠ ཝིརཱགོ ནིརོདྷསྶེཝ ཝེཝཙནཾ, ཨསེསཝིརཱགཱ ཨསེསནིརོདྷཱཏི ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡེན ཝཱ ཝིརཱགསངྑཱཏེན མགྒེན ཨསེསནིརོདྷོ ཧོཏི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨེཏཾ པདབྷཱཛནཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཝཉྷི སཏི སཱནུབྷཱཝཱ པཊིཔདཱ ཝིབྷཏྟཱ ཧོཏི. ཨིཏི ཨིམསྨིམྤི སུཏྟེ ཝཊྚཝིཝཊྚམེཝ ཀཐིཏནྟི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཝིཔསྶཱིསུཏྟཝཎྞནཱ

༤. ཙཏུཏྠེ ཝིཔསྶིསྶཱཏི ཏསྶ ཀིར བོདྷིསཏྟསྶ ཡཐཱ ལོཀིཡམནུསྶཱནཾ ཀིཉྩིདེཝ པསྶནྟཱནཾ པརིཏྟཀམྨཱབྷིནིབྦཏྟསྶ ཀམྨཛཔསཱདསྶ དུབྦལཏྟཱ ཨཀྑཱིནི ཝིཔྥནྡནྟི, ན ཨེཝཾ ཝིཔྥནྡིཾསུ. བལཝཀམྨནིབྦཏྟསྶ པན ཀམྨཛཔསཱདསྶ བལཝཏྟཱ ཨཝིཔྥནྡནྟེཧི ཨནིམིསེཧི ཨེཝ ཨཀྑཱིཧི པསྶི སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨནིམིསནྟོ ཀུམཱརོ པེཀྑཏཱིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཔསྶིསྶ ཀུམཱརསྶ ‘ཝིཔསྶཱི ཝིཔསྶཱི’ཏྭེཝ སམཉྙཱ ཨུདཔཱདཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༤༠). ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨནྟརནྟརཱ ནིམིསཛནིཏནྡྷཀཱརཝིརཧེན ཝིསུདྡྷཾ པསྶཏི, ཝིཝཊེཧི ཝཱ ཨཀྑཱིཧི པསྶཏཱིཏི ཝིཔསྶཱི. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི པཙྪིམབྷཝིཀཱནཾ སབྦབོདྷིསཏྟཱནཾ བལཝཀམྨནིབྦཏྟསྶ ཀམྨཛཔསཱདསྶ བལཝཏྟཱ ཨཀྑཱིནི ན ཝིཔྥནྡནྟི, སོ པན བོདྷིསཏྟོ ཨེཏེནེཝ ནཱམཾ ལབྷི.

ཨཔིཙ ཝིཙེཡྻ ཝིཙེཡྻ པསྶཏཱིཏི ཝིཔསྶཱི, ཝིཙིནིཏྭཱ ཝིཙིནིཏྭཱ པསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀདིཝསཾ ཀིར ཝིནིཙྪཡཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཏྠེ ཨནུསཱསནྟསྶ རཉྙོ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ མཧཱཔུརིསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨངྐེ ཋཔཡིཾསུ. ཏསྶ ཏཾ ཨངྐེ ཀཏྭཱ པལཱལ༹ཡམཱནསྶེཝ ཨམཙྩཱ སཱམིཀཾ ཨསྶཱམིཀཾ ཨཀཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཨནཏྟམནསདྡཾ ནིཙྪཱརེསི. རཱཛཱ ‘‘ཀིམེཏཾ ཨུཔདྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔདྷཱརཡམཱནཱ ཨཉྙཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨཊྚསྶ དུབྦིནིཙྪིཏཏྟཱ ཨེཝཾ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུན སཱམིཀམེཝ སཱམིཀཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཉཏྭཱ ནུ ཁོ ཀུམཱརོ ཨེཝཾ ཀརོཏཱི’’ཏི? ཝཱིམཾསནྟཱ པུན སཱམིཀཾ ཨསྶཱམིཀམཀཾསུ. པུན བོདྷིསཏྟོ ཏཐེཝ སདྡཾ ནིཙྪཱརེསི. ཨཐ རཱཛཱ ‘‘ཛཱནཱཏི མཧཱཔུརིསོ’’ཏི ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཔྤམཏྟོ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཝིཙེཡྻ ཝིཙེཡྻ ཀུམཱརོ ཨཏྠེ པནཱཡཏི ཉཱཡེནཱཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཔསྶིསྶ ཀུམཱརསྶ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ‘ཝིཔསྶཱི ཝིཔསྶཱི’ཏྭེཝ སམཉྙཱ ཨུདཔཱདཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༤༡).

བྷགཝཏོཏི བྷཱགྱསམྤནྣསྶ. ཨརཧཏོཏི རཱགཱདིཨརཱིནཾ ཧཏཏྟཱ, སཾསཱརཙཀྐསྶ ཝཱ ཨརཱནཾ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱནཾ ཝཱ ཨརཧཏྟཱ ཨརཧཱཏི ཨེཝཾ གུཎཏོ ཨུཔྤནྣནཱམདྷེཡྻསྶ. སམྨཱསམྦུདྡྷསྶཱཏི སམྨཱ ནཡེན ཧེཏུནཱ སཱམཾ པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརེན ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི བུདྡྷསྶ. པུབྦེཝ སམྦོདྷཱཏི སམྦོདྷོ ཝུཙྩཏི ཙཏཱུསུ མགྒེསུ ཉཱཎཾ, ཏཏོ པུབྦེཝ. བོདྷིསཏྟསྶེཝ སཏོཏི ཨེཏྠ བོདྷཱིཏི ཉཱཎཾ, བོདྷིམཱ སཏྟོ བོདྷིསཏྟོ, ཉཱཎཝཱ པཉྙཝཱ པཎྜིཏོཏི ཨཏྠོ. པུརིམབུདྡྷཱནཉྷི པཱདམཱུལེ ཨབྷིནཱིཧཱརཏོ པཊྛཱཡ པཎྜིཏོཝ སོ སཏྟོ, ན ཨནྡྷབཱལོཏི བོདྷིསཏྟོ. ཡཐཱ ཝཱ ཨུདཀཏོ ཨུགྒནྟྭཱ ཋིཏཾ པརིཔཱཀགཏཾ པདུམཾ སཱུརིཡརསྨིསམྥསྶེན ཨཝསྶཾ བུཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི བུཛ྄ཛྷནཀཔདུམནྟི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀེ བྱཱཀརཎསྶ ལདྡྷཏྟཱ ཨཝསྶཾ ཨནནྟརཱཡེན པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ བུཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟོཏིཔི བོདྷིསཏྟོ. ཡཱ ཙ ཨེསཱ ཙཏུམགྒཉཱཎསངྑཱཏཱ བོདྷི, ཏཾ པཏྠཡམཱནོ པཝཏྟཏཱིཏི བོདྷིཡཾ སཏྟོ ཨཱསཏྟོཏིཔི བོདྷིསཏྟོ. ཨེཝཾ གུཎཏོ ཨུཔྤནྣནཱམཝསེན བོདྷིསཏྟསྶེཝ སཏོ. ཀིཙྪནྟི དུཀྑཾ. ཨཱཔནྣོཏི ཨནུཔྤཏྟོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཧོ ཨཡཾ སཏྟལོཀོ དུཀྑཾ ཨནུཔྤཏྟོཏི. ཙཝཏི ཙ ཨུཔཔཛྫཏི ཙཱཏི ཨིདཾ ཨཔརཱཔརཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཝསེན ཝུཏྟཾ. ནིསྶརཎནྟི ནིབྦཱནཾ. ཏཉྷི ཛརཱམརཎདུཀྑཏོ ནིསྶཊཏྟཱ ཏསྶ ནིསྶརཎནྟི ཝུཙྩཏི. ཀུདཱསྶུ ནཱམཱཏི ཀཏརསྨིཾ ནུ ཁོ ཀཱལེ.

ཡོནིསོ མནསིཀཱརཱཏི ཨུཔཱཡམནསིཀཱརེན པཐམནསིཀཱརེན. ཨཧུ པཉྙཱཡ ཨབྷིསམཡོཏི པཉྙཱཡ སདྡྷིཾ ཛརཱམརཎཀཱརཎསྶ ཨབྷིསམཡོ སམཝཱཡོ སམཱཡོགོ ཨཧོསི, ‘‘ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎ’’ནྟི ཨིདཾ ཏེན དིཊྛནྟི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཱ ཨཧུ པཉྙཱཡཱཏི ཡོནིསོ མནསིཀཱརེན ཙ པཉྙཱཡ ཙ ཨབྷིསམཡོ ཨཧུ. ‘‘ཛཱཏིཡཱ ཁོ སཏི ཛརཱམརཎ’’ནྟི, ཨེཝཾ ཛརཱམརཎཀཱརཎསྶ པཊིཝེདྷོ ཨཧོསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨིཏི ཧིདནྟི ཨེཝམིདཾ. སམུདཡོ སམུདཡོཏི ཨེཀཱདསསུ ཋཱནེསུ སངྑཱརཱདཱིནཾ སམུདཡཾ སམྤིཎྜེཏྭཱ ནིདྡིསཏི. པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསཱུཏི ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱནཾ སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཨིཏོ པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཨརིཡསཙྩདྷམྨེསུ. ཙཀྑུནྟིཨཱདཱིནི ཉཱཎཝེཝཙནཱནེཝ. ཉཱཎམེཝ ཧེཏྠ དསྶནཊྛེན ཙཀྑུ, ཉཱཏཊྛེན ཉཱཎཾ, པཛཱནནཊྛེན པཉྙཱ, པཊིཝེདྷནཊྛེན ཝིཛྫཱ, ཨོབྷཱསནཊྛེན ཨཱལོཀོཏི ཝུཏྟཾ. ཏཾ པནེཏཾ ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཾ ནིདྡིཊྛནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ནིརོདྷཝཱརེཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཙཏུཏྠཾ.

༥-༡༠. སིཁཱིསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༥-༡༠. པཉྩམཱདཱིསུ སིཁིསྶ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདཱིནཾ པདཱནཾ ‘‘སིཁིསྶཔི, བྷིཀྑཝེ’’ཏི ན ཨེཝཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཨེཀཱསནེ ཨདེསིཏཏྟཱ. ནཱནཱཋཱནེསུ ཧི ཨེཏཱནི དེསིཏཱནི, ཨཏྠོ པན སབྦཏྠ སདིསོཡེཝ. སབྦབོདྷིསཏྟཱནཉྷི བོདྷིཔལླངྐེ ནིསིནྣཱནཾ ན ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ དེཝོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ ཨཱཙིཀྑཏི – ‘‘ཨཏཱིཏེ བོདྷིསཏྟཱ པཙྩཡཱཀཱརཾ སམྨསིཏྭཱ བུདྡྷཱ ཛཱཏཱ’’ཏི. ཡཐཱ པན པཋམཀཔྤིཀཀཱལེ དེཝེ ཝུཊྛེ ཨུདཀསྶ གཏམགྒེནེཝ ཨཔརཱཔརཾ ཝུཊྛིཨུདཀཾ གཙྪཏི, ཨེཝཾ ཏེཧི ཏེཧི པུརིམབུདྡྷེཧི གཏམགྒེནེཝ པཙྪིམཱ པཙྪིམཱ གཙྪནྟི. སབྦབོདྷིསཏྟཱ ཧི ཨཱནཱཔཱནཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ པཙྩཡཱཀཱརེ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཏཾ ཨནུལོམཔཊིལོམཾ སམྨསིཏྭཱ བུདྡྷཱ ཧོནྟཱིཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟསུ སུཏྟེསུ བུདྡྷཝིཔསྶནཱ ནཱམ ཀཐིཏཱཏི.

བུདྡྷཝགྒོ པཋམོ.

༢. ཨཱཧཱརཝགྒོ

༡. ཨཱཧཱརསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡. ཨཱཧཱརཝགྒསྶ པཋམེ ཨཱཧཱརཱཏི པཙྩཡཱ. པཙྩཡཱ ཧི ཨཱཧརནྟི ཨཏྟནོ ཕལཾ, ཏསྨཱ ཨཱཧཱརཱཏི ཝུཙྩནྟི. བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནནྟིཨཱདཱིསུ བྷཱུཏཱཏི ཛཱཏཱ ནིབྦཏྟཱ. སམྦྷཝེསིནོཏི ཡེ སམྦྷཝཾ ཛཱཏིཾ ནིབྦཏྟིཾ ཨེསནྟི གཝེསནྟི. ཏཏྠ ཙཏཱུསུ ཡོནཱིསུ ཨཎྜཛཛལཱབུཛཱ སཏྟཱ ཡཱཝ ཨཎྜཀོསཾ ཝཏྠིཀོསཉྩ ན བྷིནྡནྟི, ཏཱཝ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ, ཨཎྜཀོསཾ ཝཏྠིཀོསཉྩ བྷིནྡིཏྭཱ བཧི ནིཀྑནྟཱ བྷཱུཏཱ ནཱམ. སཾསེདཛཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཙ པཋམཙིཏྟཀྑཎེ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ, དུཏིཡཙིཏྟཀྑཎཏོ པབྷུཏི བྷཱུཏཱ ནཱམ. ཡེན ཝཱ ཨིརིཡཱཔཐེན ཛཱཡནྟི, ཡཱཝ ཏཏོ ཨཉྙཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ སམྦྷཝེསིནོ ནཱམ, ཏཏོ པརཾ བྷཱུཏཱ ནཱམ. ཨཐ ཝཱ བྷཱུཏཱཏི ཛཱཏཱ ཨབྷིནིབྦཏྟཱ, ཡེ བྷཱུཏཱ ཨབྷིནིབྦཏྟཱཡེཝ, ན པུན བྷཝིསྶནྟཱིཏི སངྑཾ གཙྪནྟི, ཏེསཾ ཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སམྦྷཝམེསནྟཱིཏི སམྦྷཝེསིནོ. ཨཔྤཧཱིནབྷཝསཾཡོཛནཏྟཱ ཨཱཡཏིམྤི སམྦྷཝཾ ཨེསནྟཱནཾ སེཀྑཔུཐུཛྫནཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཨིམེཧི དྭཱིཧི པདེཧི སབྦསཏྟེ པརིཡཱདིཡཏི. ཝཱསདྡོ ཙེཏྠ སམྤིཎྜནཏྠོ, ཏསྨཱ བྷཱུཏཱནཉྩ སམྦྷཝེསཱིནཉྩཱཏི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཋིཏིཡཱཏི ཋིཏཏྠཾ. ཨནུགྒཧཱཡཱཏི ཨནུགྒཧཏྠཾ. ཝཙནབྷེདོཡེཝ ཙེས, ཨཏྠོ པན དྭིནྣམྤི པདཱནཾ ཨེཀོཡེཝ. ཨཐ ཝཱ ཋིཏིཡཱཏི ཏསྶ ཏསྶ སཏྟསྶ ཨུཔྤནྣདྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤབནྡྷཝསེན ཨཝིཙྪེདཱཡ. ཨནུགྒཧཱཡཱཏི ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ. ཨུབྷོཔི ཙེཏཱནི ‘‘བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ ཋིཏིཡཱ ཙེཝ ཨནུགྒཧཱཡ ཙ, སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཋིཏིཡཱ ཙེཝ ཨནུགྒཧཱཡ ཙཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨུབྷཡཏྠ དཊྛབྦཱནཱིཏི.

ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོཏི ཀབལ༹ཾ ཀཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦཀོ ཨཱཧཱརོ, ཨོདནཀུམྨཱསཱདིཝཏྠུཀཱཡ ཨོཛཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨོལཱ༹རིཀོ ཝཱ སུཁུམོ ཝཱཏི ཝཏྠུཨོལཱ༹རིཀཏཱཡ ཨོལཱ༹རིཀོ, སུཁུམཏཱཡ སུཁུམོ. སབྷཱཝེན པན སུཁུམརཱུཔཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོཝ ཧོཏི. སཱཔི ཙསྶ ཝཏྠུཏོ ཨོལཱ༹རིཀཏཱ སུཁུམཏཱ ཙ ཨུཔཱདཱཡུཔཱདཱཡ ཝེདིཏབྦཱ. ཀུམྦྷཱིལཱནཉྷི ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ མོརཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཀུམྦྷཱིལཱ ཀིར པཱསཱཎེ གིལནྟི, ཏེ ཙ ནེསཾ ཀུཙྪིཔྤཏྟཱ ཝིལཱིཡནྟི. མོརཱ སཔྤཝིཙྪིཀཱདིཔཱཎེ ཁཱདནྟི. མོརཱནཾ པན ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏརཙྪཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཀིར ཏིཝསྶཚཌྜིཏཱནི ཝིསཱཎཱནི ཙེཝ ཨཊྛཱིནི ཙ ཁཱདནྟི, ཏཱནི ཙ ནེསཾ ཁེལེ༹ན ཏེམིཏམཏྟཱནེཝ ཀནྡམཱུལཾ ཝིཡ མུདུཀཱནི ཧོནྟི. ཏརཙྪཱནཾ ཨཱཧཱརཾ ཨུཔཱདཱཡ ཧཏྠཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཧི ནཱནཱརུཀྑསཱཁཱདཡོ ཁཱདནྟི. ཧཏྠཱིནཾ ཨཱཧཱརཏོ གཝཡགོཀཎྞམིགཱདཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཀིར ནིསྶཱརཱནི ནཱནཱརུཀྑཔཎྞཱདཱིནི ཁཱདནྟི. ཏེསམྤི ཨཱཧཱརཏོ གུནྣཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེ ཨལླསུཀྑཏིཎཱནི ཁཱདནྟི. ཏེསཾ ཨཱཧཱརཏོ སསཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. སསཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ སཀུཎཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. སཀུཎཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ པཙྩནྟཝཱསཱིནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. པཙྩནྟཝཱསཱིནཾ ཨཱཧཱརཏོ གཱམབྷོཛཀཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. གཱམབྷོཛཀཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཏེསམྤི ཨཱཧཱརཏོ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཱཧཱརཏོ བྷུམྨཱནཾ དེཝཱནཾ ཨཱཧཱརོ སུཁུམོ. བྷུམྨཱནཾ དེཝཱནཾ ཨཱཧཱརཏོ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ. ཨེཝཾ ཡཱཝ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ ཨཱཧཱརཱ ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ. ཏེསཾ པནཱཧཱརོ སུཁུམོཏྭེཝ ནིཊྛཾ པཏྟོ.

ཨེཏྠ ཙ ཨོལཱ༹རིཀེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨོཛཱ པརིཏྟཱ ཧོཏི དུབྦལཱ, སུཁུམེ བལཝཏཱི. ཏཐཱ ཧི ཨེཀཔཏྟཔཱུརམྤི ཡཱགུཾ པཱིཏོ མུཧུཏྟེནེཝ ཛིགྷཙྪིཏོ ཧོཏི ཡཾཀིཉྩིདེཝ ཁཱདིཏུཀཱམོ, སཔྤིཾ པན པསཏམཏྟཾ པིཝིཏྭཱ དིཝསཾ ཨབྷོཏྟུཀཱམོ ཧོཏི. ཏཏྠ ཝཏྠུ ཀམྨཛཏེཛསངྑཱཏཾ པརིསྶཡཾ ཝིནོདེཏི, ན པན སཀྐོཏི པཱལེཏུཾ. ཨོཛཱ པན པཱལེཏི, ན སཀྐོཏི པརིསྶཡཾ ཝིནོདེཏུཾ. དྭེ པན ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པརིསྶཡཉྩེཝ ཝིནོདེནྟི པཱལེནྟི ཙཱཏི.

ཕསྶོ དུཏིཡོཏི ཙཀྑུསམྥསྶཱདི ཚབྦིདྷོཔི ཕསྶོ ཨེཏེསུ ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ དུཏིཡོ ཨཱཧཱརོཏི ཝེདིཏབྦོ. དེསནཱནཡོ ཨེཝ ཙེས, ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེན དུཏིཡོ ཏཏིཡོ ཙཱཏི ཨིདམེཏྠ ན གཝེསིཏབྦཾ. མནོསཉྩེཏནཱཏི ཙེཏནཱཝ ཝུཙྩཏི. ཝིཉྙཱཎནྟི ཙིཏྟཾ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨུཔཱདིཎྞཀཨནུཔཱདིཎྞཀཝསེན ཨེཀརཱསིཾ ཀཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརེ དསྶེསི. ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཧི ཨུཔཱདིཎྞཀོཔི ཨཏྠི ཨནུཔཱདིཎྞཀོཔི, ཏཐཱ ཕསྶཱདཡོ. ཏཏྠ སཔྤཱདཱིཧི གིལིཏཱནཾ མཎྜཱུཀཱདཱིནཾ ཝསེན ཨུཔཱདིཎྞཀཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ དཊྛབྦོ. མཎྜཱུཀཱདཡོ ཧི སཔྤཱདཱིཧི གིལིཏཱ ཨནྟོཀུཙྪིགཏཱཔི ཀིཉྩི ཀཱལཾ ཛཱིཝནྟིཡེཝ. ཏེ ཡཱཝ ཨུཔཱདིཎྞཀཔཀྑེ ཏིཊྛནྟི, ཏཱཝ ཨཱཧཱརཏྠཾ ན སཱདྷེནྟི. བྷིཛྫིཏྭཱ པན ཨནུཔཱདིཎྞཀཔཀྑེ ཋིཏཱ སཱདྷེནྟི. ཏདཱཔི ཨུཔཱདིཎྞཀཱཧཱརོཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི. ཨིདཾ པན ཨཱཙརིཡཱནཾ ན རུཙྩཏཱིཏི ཨཊྛཀཐཱཡམེཝ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཁཱདནྟཱནམྤི ཨཁཱདནྟཱནམྤི བྷུཉྫནྟཱནམྤི ཨབྷུཉྫནྟཱནམྤི པཊིསནྡྷིཙིཏྟེནེཝ སཧཛཱཏཱ ཀམྨཛཱ ཨོཛཱ ནཱམ ཨཏྠི, སཱ ཡཱཝཔི སཏྟམཱ དིཝསཱ པཱལེཏི, ཨཡམེཝ ཨུཔཱདིཎྞཀཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏེབྷཱུམཀཝིཔཱཀཝསེན པན ཨུཔཱདིཎྞཀཕསྶཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ, ཏེབྷཱུམཀཀུསལཱཀུསལཀིརིཡཝསེན ཨནུཔཱདིཎྞཀཱ. ལོཀུཏྟརཱ པན རུལ༹ྷཱིཝསེན ཀཐིཏཱཏི.

ཨེཏྠཱཧ – ‘‘ཡདི པཙྩཡཊྛོ ཨཱཧཱརཊྛོ, ཨཐ ཀསྨཱ ཨཉྙེསུཔི སཏྟཱནཾ པཙྩཡེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ ཨིམེཡེཝ ཙཏྟཱརོ ཝུཏྟཱ’’ཏི? ཝུཙྩཏེ – ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀསནྟཏིཡཱ ཝིསེསཔཙྩཡཏྟཱ. ཝིསེསཔཙྩཡོ ཧི ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརབྷཀྑཱནཾ སཏྟཱནཾ རཱུཔཀཱཡསྶ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ, ནཱམཀཱཡེ ཝེདནཱཡ ཕསྶོ, ཝིཉྙཱཎསྶ མནོསཉྩེཏནཱ, ནཱམརཱུཔསྶ ཝིཉྙཱཎཾ. ཡཐཱཧ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ ཀཱཡོ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀོ ཨཱཧཱརཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏི, ཨནཱཧཱརོ ནོ ཏིཊྛཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༨༣), ཏཐཱ ཕསྶཔཙྩཡཱ ཝེདནཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༢.༡; ཝིབྷ. ༢༢༥).

ཀོ པནེཏྠ ཨཱཧཱརོ ཀིཾ ཨཱཧརཏཱིཏི? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཱནི ཨཱཧརཏི ཕསྶཱཧཱརོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ, མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ, ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔནྟི.

ཀཐཾ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཏཱཝ མུཁེ ཋཔིཏམཏྟེཡེཝ ཨཊྛ རཱུཔཱནི སམུཊྛཱཔེཏི, དནྟཝིཙུཎྞིཏཾ པན ཨཛ྄ཛྷོཧརིཡམཱནཾ ཨེཀེཀཾ སིཏྠཾ ཨཊྛཊྛརཱུཔཱནི སམུཊྛཱཔེཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཱནི ཨཱཧརཏི. ཕསྶཱཧཱརོ པན སུཁཝེདནཱིཡོ ཕསྶོ ཨུཔྤཛྫམཱནོཡེཝ སུཁཾ ཝེདནཾ ཨཱཧརཏི, དུཀྑཝེདནཱིཡོ དུཀྑཾ, ཨདུཀྑམསུཁཝེདནཱིཡོ ཨདུཀྑམསུཁནྟི ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི ཕསྶཱཧཱརོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ ཨཱཧརཏི.

མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཀཱམབྷཝཱུཔགཾ ཀམྨཾ ཀཱམབྷཝཾ ཨཱཧརཏི, རཱུཔཱརཱུཔབྷཝཱུཔགཱནི ཏཾ ཏཾ བྷཝཾ. ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཏཡོ བྷཝེ ཨཱཧརཏི. ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པན ཡེ ཙ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཏཾསམྤཡུཏྟཀཱ ཏཡོ ཁནྡྷཱ, ཡཱནི ཙ ཏིསནྟཏིཝསེན ཏིཾས རཱུཔཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, སཧཛཱཏཱདིཔཙྩཡནཡེན ཏཱནི ཨཱཧརཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ ཨཱཧརཏཱིཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘མནོསཉྩེཏནཱ ཏཡོ བྷཝེ ཨཱཧརཏཱི’’ཏི སཱསཝཀུསལཱཀུསལཙེཏནཱཝ ཝུཏྟཱ. ‘‘ཝིཉྙཱཎཾ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ ཨཱཧརཏཱི’’ཏི པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎམེཝ ཝུཏྟཾ. ཨཝིསེསེན པན ཏཾསམྤཡུཏྟཏཾསམུཊྛཱནདྷམྨཱནཾ ཨཱཧརཎཏོཔེཏེ ‘‘ཨཱཧཱརཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨེཏེསུ ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི, ཕསྶོ ཕུསནྟོཡེཝ མནོསཉྩེཏནཱ ཨཱཡཱུཧམཱནཱཝ, ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཛཱནནྟམེཝ. ཀཐཾ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཧི ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོཡེཝ ཀཱཡཊྛཔནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. ཀམྨཛནིཏོཔི ཧི ཨཡཾ ཀཱཡོ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེན ཨུཔཏྠདྡྷོ དསཔི ཝསྶཱནི ཝསྶསཏམྤི ཡཱཝ ཨཱཡུཔརིམཱཎཱ ཏིཊྛཏི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ མཱཏུཡཱ ཛནིཏོཔི དཱརཀོ དྷཱཏིཡཱ ཐཉྙཱདཱིནི པཱཡེཏྭཱ པོསིཡམཱནོ ཙིརཾ ཏིཊྛཏི, ཡཐཱ ཙ ཨུཔཏྠམྦྷེན ཨུཔཏྠམྦྷིཏཾ གེཧཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, གེཧེ པཔཏནྟེ ཨཉྙེན དཱརུནཱ ཨུཔཏྠམྦྷིཏཾ སནྟཾ ཨེཝ ཏཾ གེཧཾ ན པཏཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ ཀཱཡོ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀོ ཨཱཧཱརཾ པཊིཙྩ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷེཏི.

ཨེཝཾ སཱདྷེནྟོཔི ཙ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ དྭིནྣཾ རཱུཔསནྟཏཱིནཾ པཙྩཡོ ཧོཏི ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནསྶ ཙ ཨུཔཱདིཎྞཀསྶ ཙ. ཀམྨཛཱནཾ ཨནུཔཱལཀོ ཧུཏྭཱ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཨཱཧཱརསམུཊྛཱནཱནཾ ཛནཀོ ཧུཏྭཱཏི. ཕསྶོ པན སུཁཱདིཝཏྠུབྷཱུཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཕུསནྟོཡེཝ སུཁཱདིཝེདནཱཔཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. མནོསཉྩེཏནཱ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཝསེན ཨཱཡཱུཧམཱནཱཡེཝ བྷཝམཱུལནིཔྥཱདནཏོ སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏི. ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཛཱནནྟམེཝ ནཱམརཱུཔཔྤཝཏྟནེན སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཧོཏཱིཏི.

ཨེཝཾ ཨུཔཏྠམྦྷནཱདིཝསེན ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནེསུ པནེཏེསུ ཙཏྟཱརི བྷཡཱནི དཊྛབྦཱནི. སེཡྻཐིདཾ – ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ནིཀནྟིཡེཝ བྷཡཾ, ཕསྶེ ཨུཔགམནམེཝ, མནོསཉྩེཏནཱཡ ཨཱཡཱུཧནམེཝ, ཝིཉྙཱཎེ ཨབྷིནིཔཱཏོཡེཝ བྷཡནྟི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརེ ཧི ནིཀནྟིཾ ཀཏྭཱ སཱིཏཱདཱིནཾ པུརཀྑཏཱ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཏྠཱཡ མུདྡཱགཎནཱདིཀམྨཱནི ཀརོནྟཱ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪནྟི. ཨེཀཙྩེ ཙ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝེཛྫཀམྨཱདིཀཱཡ ཨནེསནཱཡ ཨཱཧཱརཾ པརིཡེསནྟཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ གཱརཡ྄ཧཱ ཧོནྟི, སམྤརཱཡེཔི, ‘‘ཏསྶ སངྒྷཱཊིཔི ཨཱདིཏྟཱ སམྤཛྫལིཏཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ལཀྑཎསཾཡུཏྟེ (སཾ. ནི. ༢.༢༡༨) ཝུཏྟནཡེན སམཎཔེཏཱ ཧོནྟི. ཨིམིནཱ ཏཱཝ ཀཱརཎེན ཀབལཱི༹ཀཱརེ ཨཱཧཱརེ ནིཀནྟི ཨེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཱ.

ཕསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟཱཔི ཕསྶསྶཱདིནོ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏེསུ དཱརཱདཱིསུ བྷཎྜེསུ ཨཔརཛ྄ཛྷནྟི, ཏེ སཧ བྷཎྜེན བྷཎྜསཱམིཀཱ གཧེཏྭཱ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ སངྐཱརཀཱུཊེ ཚཌྜེནྟི, རཉྙོ ཝཱ ནིཡྻཱདེནྟི. ཏཏོ ཏེ རཱཛཱ ཝིཝིདྷཱ ཀམྨཀཱརཎཱ ཀཱརཱཔེཏི. ཀཱཡསྶ ཙ བྷེདཱ དུགྒཏི ཏེསཾ པཱཊིཀངྑཱ ཧོཏི. ཨིཏི ཕསྶསྶཱདམཱུལཀཾ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི སམྤརཱཡིཀམྤི བྷཡཾ སབྦམཱགཏམེཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཕསྶཱཧཱརེ ཨུཔགམནམེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱཡཱུཧནེ པན ཏམྨཱུལཀཾ ཏཱིསུ བྷཝེསུ བྷཡཾ སབྦཾ ཨཱགཏམེཝ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན མནོསཉྩེཏནཱཧཱརེ ཨཱཡཱུཧནམེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཉྩ ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཨབྷིནིཔཏཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པཊིསནྡྷིནཱམརཱུཔཾ གཧེཏྭཱཝ ནིབྦཏྟཏི. ཏསྨིཉྩ ནིབྦཏྟེ སབྦབྷཡཱནི ནིབྦཏྟཱནིཡེཝ ཧོནྟི ཏམྨཱུལཀཏྟཱཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཝིཉྙཱཎཱཧཱརེ ཨབྷིནིཔཱཏོཡེཝ བྷཡནྟི ཝེདིཏབྦོཏི.

ཀིཾནིདཱནཱཏིཨཱདཱིསུ ནིདཱནཱདཱིནི སབྦཱནེཝ ཀཱརཎཝེཝཙནཱནི. ཀཱརཎཉྷི ཡསྨཱ ཕལཾ ནིདེཏི, ‘‘ཧནྡ ནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཔྤེཏི ཝིཡ, ཏསྨཱ ནིདཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཡསྨཱ ཏཾ ཏཏོ སམུདེཏི ཛཱཡཏི པབྷཝཏི, ཏསྨཱ སམུདཡོ ཛཱཏི པབྷཝོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཾ པནེཏྠ པདཏྠོ – ཀིཾནིདཱནཾ ཨེཏེསནྟི ཀིཾནིདཱནཱ. ཀོ སམུདཡོ ཨེཏེསནྟི ཀིཾསམུདཡཱ. ཀཱ ཛཱཏི ཨེཏེསནྟི ཀིཾཛཱཏིཀཱ. ཀོ པབྷཝོ ཨེཏེསནྟི ཀིཾཔབྷཝཱ. ཡསྨཱ པན ཏེསཾ ཏཎྷཱ ཡཐཱཝུཏྟེན ཨཏྠེན ནིདཱནཉྩེཝ སམུདཡོ ཙ ཛཱཏི ཙ པབྷཝོ ཙ, ཏསྨཱ ‘‘ཏཎྷཱནིདཱནཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ ཏཎྷཱནིདཱནཱཏི པཊིསནྡྷིཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟབྷཱཝསངྑཱཏཱནཾ ཨཱཧཱརཱནཾ པུརིམཏཎྷཱནཾ ཝསེན ནིདཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཀཐཾ? པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཏཱཝ པརིཔུཎྞཱཡཏནཱནཾ སཏྟཱནཾ སཏྟསནྟཏིཝསེན, སེསཱནཾ ཏཏོ ཨཱུནཨཱུནསནྟཏིཝསེན ཨུཔྤནྣརཱུཔབྦྷནྟརཾ ཛཱཏཱ ཨོཛཱ ཨཏྠི, ཨཡཾ ཏཎྷཱནིདཱནོ ཨུཔཱདིཎྞཀཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ. པཊིསནྡྷིཙིཏྟསམྤཡུཏྟཱ པན ཕསྶཙེཏནཱ སཡཉྩ ཙིཏྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨིམེ ཏཎྷཱནིདཱནཱ ཨུཔཱདིཎྞཀ-ཕསྶམནོསཉྩེཏནཱ-ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཱཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ པུརིམཏཎྷཱནིདཱནཱ པཊིསནྡྷིཀཱ ཨཱཧཱརཱ. ཡཐཱ ཙ པཊིསནྡྷིཀཱ, ཨེཝཾ ཏཏོ པརཾ པཋམབྷཝངྒཙིཏྟཀྑཎཱདིནིབྦཏྟཱཔི ཝེདིཏབྦཱ.

ཡསྨཱ པན བྷགཝཱ ན ཀེཝལཾ ཨཱཧཱརཱནམེཝ ནིདཱནཾ ཛཱནཱཏི, ཨཱཧཱརནིདཱནབྷཱུཏཱཡ ཏཎྷཱཡཔི, ཏཎྷཱཡ ནིདཱནཱནཾ ཝེདནཱདཱིནམྤི ནིདཱནཾ ཛཱནཱཏིཡེཝ, ཏསྨཱ ཏཎྷཱ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀིཾནིདཱནཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝཊྚཾ དསྶེཏྭཱ ཝིཝཊྚཾ དསྶེསི. ཨིམསྨིཉྩ པན ཋཱནེ བྷགཝཱ ཨཏཱིཏཱབྷིམུཁཾ དེསནཾ ཀཏྭཱ ཨཏཱིཏེན ཝཊྚཾ དསྶེཏི. ཀཐཾ? ཨཱཧཱརཝསེན ཧི ཨཡཾ ཨཏྟབྷཱཝོ གཧིཏོ.

ཏཎྷཱཏི ཨིམསྶཏྟབྷཱཝསྶ ཛནཀཾ ཀམྨཾ, ཝེདནཱཕསྶསལཱ༹ཡཏནནཱམརཱུཔཝིཉྙཱཎཱནི ཡསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧིཏཾ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཱནི, ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཱ ཏསྶཏྟབྷཱཝསྶ ཛནཀཾ ཀམྨཾ. ཨིཏི དྭཱིསུ ཋཱནེསུ ཨཏྟབྷཱཝོ, དྭཱིསུ ཏསྶ ཛནཀཾ ཀམྨནྟི སངྑེཔེན ཀམྨཉྩེཝ ཀམྨཝིཔཱཀཉྩཱཏི, དྭེཔི དྷམྨེ དསྶེནྟེན ཨཏཱིཏཱབྷིམུཁཾ དེསནཾ ཀཏྭཱ ཨཏཱིཏེན ཝཊྚཾ དསྶིཏཾ.

ཏཏྲཱཡཾ དེསནཱ ཨནཱགཏསྶ ཨདསྶིཏཏྟཱ ཨཔརིཔུཎྞཱཏི ན དཊྛབྦཱ. ནཡཏོ པན པརིཔུཎྞཱཏྭེཝ དཊྛབྦཱ. ཡཐཱ ཧི ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཨུདཀཔིཊྛེ ནིཔནྣཾ སུཾསུམཱརཾ དིསྭཱ ཏསྶ པརབྷཱགཾ ཨོལོཀེནྟོ གཱིཝཾ པསྶེཡྻ, ཨོརཏོ པིཊྛིཾ, པརིཡོསཱནེ ནངྒུཊྛམཱུལཾ, ཧེཊྛཱ ཀུཙྪིཾ ཨོལོཀེནྟོ པན ཨུདཀགཏཾ ཨགྒནངྒུཊྛཉྩེཝ ཙཏྟཱརོ ཙ ཧཏྠཔཱདེ ན པསྶེཡྻ, སོ ན ཨེཏྟཱཝཏཱ ‘‘ཨཔརིཔུཎྞོ སུཾསུམཱརོ’’ཏི གཎྷཱཏི, ནཡཏོ པན པརིཔུཎྞོཏྭེཝ གཎྷཱཏི, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨུདཀཔིཊྛེ ནིཔནྣསུཾསུམཱརོ ཝིཡ ཧི ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ. ཏཱིརེ ཋིཏོ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ. ཏེན པུརིསེན ཨུདཀཔིཊྛེ སུཾསུམཱརསྶ དིཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནཱ ཨཱཧཱརཝསེན ཨིམསྶཏྟབྷཱཝསྶ དིཊྛཀཱལོ. པརཏོ གཱིཝཱཡ དིཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཨིམསྶཏྟབྷཱཝསྶ ཛནིཀཱཡ ཏཎྷཱཡ དིཊྛཀཱལོ. པིཊྛིཡཱ དིཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཡསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཏཎྷཱསངྑཱཏཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཝེདནཱདིཝསེན ཏསྶ དིཊྛཀཱལོ. ནངྒུཊྛམཱུལསྶ དིཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཏསྶཏྟབྷཱཝསྶ ཛནཀཱནཾ ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཱནཾ དིཊྛཀཱལོ. ཧེཊྛཱ ཀུཙྪིཾ ཨོལོཀེནྟསྶ པན ཨགྒནངྒུཊྛཉྩེཝ ཙཏྟཱརོ ཙ ཧཏྠཔཱདེ ཨདིསྭཱཔི ‘‘ཨཔརིཔུཎྞོ སུཾསུམཱརོ’’ཏི ཨགཧེཏྭཱ ནཡཏོ པརིཔུཎྞོཏྭེཝ གཧཎཾ ཝིཡ ཡཏྠ ཡཏྠ པཙྩཡཝཊྚཾ པཱལི༹ཡཾ ན ཨཱགཏཾ, ཏཏྠ ཏཏྠ ‘‘དེསནཱ ཨཔརིཔུཎྞཱ’’ཏི ཨགཧེཏྭཱ ནཡཏོ པརིཔུཎྞཱཏྭེཝ གཧཎཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཙ ཨཱཧཱརཏཎྷཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ སནྡྷི, ཏཎྷཱཝེདནཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ, ཝིཉྙཱཎསངྑཱརཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོཏི ཨེཝཾ ཏིསནྡྷིཙཏུསངྑེཔམེཝ ཝཊྚཾ དསྶིཏནྟི. པཋམཾ.

༢. མོལི༹ཡཕགྒུནསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢. དུཏིཡེ སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཨནུགྒཧཱཡཱཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ བྷགཝཱ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི. ཀསྨཱ? དིཊྛིགཏིཀསྶ ནིསིནྣཏྟཱ. ཏསྶཉྷི པརིསཏི མོལི༹ཡཕགྒུནོ ནཱམ བྷིཀྑུ དིཊྛིགཏིཀོ ནིསིནྣོ. ཨཐ སཏྠཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ མཾ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཏི, ཨཐསྶཱཧཾ ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི པུཙྪཱཡ ཨོཀཱསདཱནཏྠཾ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི. མོལི༹ཡཕགྒུནོཏི མོལཱི༹ཏི ཙཱུལཱ༹ ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཚེཏྭཱན མོལི༹ཾ ཝརགནྡྷཝཱསིཏཾ

ཝེཧཱཡསཾ ཨུཀྑིཔི སཀྱཔུངྒཝོ;

རཏནཙངྐོཊཝརེན ཝཱསཝོ,

སཧསྶནེཏྟོ སིརསཱ པཊིགྒཧཱི’’ཏི.

སཱ ཏསྶ གིཧིཀཱལེ མཧནྟཱ ཨཧོསི. ཏེནསྶ ‘‘མོལི༹ཡཕགྒུནོ’’ཏི སངྑཱ ཨུདཔཱདི. པབྦཛིཏམྤི ནཾ ཏེནེཝ ནཱམེན སཉྫཱནནྟི. ཨེཏདཝོཙཱཏི དེསནཱནུསནྡྷིཾ གྷཊེནྟོ ཨེཏཾ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཏཱི’’ཏི ཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏསྶཏྠོ – བྷནྟེ, ཀོ ནཱམ སོ, ཡོ ཨེཏཾ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཾ ཁཱདཏི ཝཱ བྷུཉྫཏི ཝཱཏི?

ཀསྨཱ པནཱཡཾ ཨིཏརེ ཏཡོ ཨཱཧཱརེ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཨིམམེཝ པུཙྪཏཱིཏི? ཛཱནཱམཱིཏི ལདྡྷིཡཱ. སོ ཧི མཧནྟེ པིཎྜེ ཀཏྭཱཝ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརཾ བྷུཉྫནྟེ པསྶཏི, ཏེནསྶ ཏཾ ཛཱནཱམཱིཏི ལདྡྷི. ཏིཏྟིརཝཊྚཀམོརཀུཀྐུཊཱདཡོ པན མཱཏུསམྥསྶེན ཡཱཔེནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏེ ཕསྶཱཧཱརེན ཡཱཔེནྟཱི’’ཏི ཏསྶ ལདྡྷི. ཀཙྪཔཱ པན ཨཏྟནོ ཨུཏུསམཡེ མཧཱསམུདྡཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སམུདྡཏཱིརེ ཝཱལིཀནྟརེ ཨཎྜཱནི ཋཔེཏྭཱ ཝཱལིཀཱཡ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ མཧཱསམུདྡམེཝ ཨོཏརནྟི. ཏཱནི མཱཏུཨནུསྶརཎཝསེན ན པཱུཏཱིནི ཧོནྟི. ཏཱནི མནོསཉྩེཏནཱཧཱརེན ཡཱཔེནྟཱིཏི ཏསྶ ལདྡྷི. ཀིཉྩཱཔི ཐེརསྶ ཨཡཾ ལདྡྷི, ན པན ཨེཏཱཡ ལདྡྷིཡཱ ཨིམཾ པཉྷཾ པུཙྪཏི. དིཊྛིགཏིཀོ ཧི ཨུམྨཏྟཀསདིསོ. ཡཐཱ ཨུམྨཏྟཀོ པཙྪིཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཾ ཨོཏིཎྞོ གོམཡམྤི པཱསཱཎམྤི གཱུཐམྤི ཁཛྫཁཎྜམྤི ཏཾ ཏཾ མནཱཔམྤི ཨམནཱཔམྤི གཧེཏྭཱ པཙྪིཡཾ པཀྑིཔཏི. ཨེཝམེཝ དིཊྛིགཏིཀོ ཡུཏྟམྤི ཨཡུཏྟམྤི པུཙྪཏི. སོ ‘‘ཀསྨཱ ཨིམཾ པུཙྪསཱི’’ཏི ན ནིགྒཧེཏབྦོ, པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཊྛཱནེ པན གཧཎམེཝ ནིསེདྷེཏབྦཾ. ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨེཝཾ པུཙྪསཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ གཧིཏགཱཧམེཝ ཏསྶ མོཙེཏུཾ ནོ ཀལློ པཉྷོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ནོ ཀལློཏི ཨཡུཏྟོ. ཨཱཧཱརེཏཱིཏི ཨཧཾ ན ཝདཱམཱིཏི ཨཧཾ ཀོཙི སཏྟོ ཝཱ པུགྒལོ ཝཱ ཨཱཧཱརེཏཱིཏི ན ཝདཱམི. ཨཱཧཱརེཏཱིཏི ཙཱཧཾ ཝདེཡྻནྟི ཡདི ཨཧཾ ཨཱཧཱརེཏཱིཏི ཝདེཡྻཾ. ཏཏྲསྶ ཀལློ པཉྷོཏི ཏསྨིཾ མཡཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཡཾ པཉྷོ ཡུཏྟོ བྷཝེཡྻ. ཀིསྶ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོཏི, བྷནྟེ, ཨཡཾ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ ཀཏམསྶ དྷམྨསྶ པཙྩཡོཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲ ཀལླཾ ཝེཡྻཱཀརཎནྟི ཏསྨིཾ ཨེཝཾ པུཙྪིཏེ པཉྷེ ཨིམཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ ཡུཏྟཾ ‘‘ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟིཡཱ པཙྩཡོ’’ཏི. ཨེཏྠ ཙ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོཏི པཊིསནྡྷིཙིཏྟཾ. ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟཱིཏི ཏེནེཝ ཝིཉྙཱཎེན སཧུཔྤནྣནཱམརཱུཔཾ. ཏསྨིཾ བྷཱུཏེ སཏི སལཱ༹ཡཏནནྟི ཏསྨིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟིསངྑཱཏེ ནཱམརཱུཔེ ཛཱཏེ སཏི སལཱ༹ཡཏནཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

སལཱ༹ཡཏནཔཙྩཡཱ ཕསྶོཏི ཨིདྷཱཔི བྷགཝཱ ཨུཏྟརི པཉྷསྶ ཨོཀཱསཾ དེནྟོ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི. དིཊྛིགཏིཀོ ཧི ནཝཔུཙྪཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ནིདྡིཊྛཾ ནིདྡིཊྛཾཡེཝ པན གཎྷིཏྭཱ པུཙྪཏི, ཏེནསྶ བྷགཝཱ ཨོཀཱསཾ ཨདཱསི. ཨཏྠོ པནསྶ སབྦཔདེསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ གཧེཏབྦོ. ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷཝཏཱི’’ཏི ཀསྨཱ ན པུཙྪཏི? དིཊྛིགཏིཀསྶ ཧི སཏྟོ ནཱམ བྷཱུཏོ ནིབྦཏྟོཡེཝཱཏི ལདྡྷི, ཏསྨཱ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཝིརུདྡྷཾ ཨིདནྟི ན པུཙྪཏི. ཨཔིཙ ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨིདཾ ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨིདནྟི བཧཱུསུ ཋཱནེསུ ཀཐིཏཏྟཱ སཉྙཏྟིཾ ཨུཔགཏོ, ཏེནཱཔི ན པུཙྪཏི. སཏྠཱཔི ‘‘ཨིམསྶ བཧུཾ པུཙྪནྟསྶཱཔི ཏིཏྟི ནཏྠི, ཏུཙྪཔུཙྪམེཝ པུཙྪཏཱི’’ཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ དེསནཾ ཨེཀཱབདྡྷཾ ཀཏྭཱ དེསེསི. ཚནྣཾ ཏྭེཝཱཏི ཡཏོ པཊྛཱཡ དེསནཱརུལ༹ྷཾ, ཏམེཝ གཧེཏྭཱ དེསནཾ ཝིཝཊྚེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ཝིཉྙཱཎནཱམརཱུཔཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ སནྡྷི, ཝེདནཱཏཎྷཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ, བྷཝཛཱཏཱིནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོཏི. དུཏིཡཾ.

༣. སམཎབྲཱཧྨཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣. ཏཏིཡེ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱཏི སཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསམཏྠཱ བཱཧིརཀསམཎབྲཱཧྨཎཱ. ཛརཱམརཎཾ ནཔྤཛཱནནྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ཛརཱམརཎཾ ན ཛཱནནྟི དུཀྑསཙྩཝསེན, ཛརཱམརཎསམུདཡཾ ན ཛཱནནྟི སཧ ཏཎྷཱཡ ཛཱཏི ཛརཱམརཎསྶ སམུདཡོཏི སམུདཡསཙྩཝསེན, ཛརཱམརཎནིརོདྷཾ ན ཛཱནནྟི ནིརོདྷསཙྩཝསེན, པཊིཔདཾ ན ཛཱནནྟི མགྒསཙྩཝསེན. ཛཱཏིཾ ན ཛཱནནྟི དུཀྑསཙྩཝསེན, ཛཱཏིསམུདཡཾ ན ཛཱནནྟི སཧ ཏཎྷཱཡ བྷཝོ ཛཱཏིསམུདཡོཏི སམུདཡསཙྩཝསེན. ཨེཝཾ སཧ ཏཎྷཱཡ སམུདཡཾ ཡོཛེཏྭཱ སབྦཔདེསུ ཙཏུསཙྩཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སཱམཉྙཏྠཾ ཝཱ བྲཧྨཉྙཏྠཾ ཝཱཏི ཨེཏྠ ཨརིཡམགྒོ སཱམཉྙཉྩེཝ བྲཧྨཉྙཉྩ. ཨུབྷཡཏྠཱཔི པན ཨཏྠོ ནཱམ ཨརིཡཕལཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨེཀཱདསསུ ཋཱནེསུ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཀཐེསཱིཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. དུཏིཡསམཎབྲཱཧྨཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤. ཙཏུཏྠེ ཨིམེ དྷམྨེ ཀཏམེ དྷམྨེཏི ཨེཏྟཀཾ པཔཉྩཾ ཀཏྭཱ ཀཐིཏཾ, དེསནཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཨིམེ དྷམྨེ ནཔྤཛཱནནྟཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཀཙྩཱནགོཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥. པཉྩམེ སམྨཱདིཊྛི སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཡཾ པཎྜིཏཱ དེཝམནུསྶཱ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ སམྨཱདསྶནཾ ཝདནྟི, སབྦམྤི ཏཾ དྭཱིཧི པདེཧི སངྑིཔིཏྭཱ པུཙྪཏི. དྭཡནིསྶིཏོཏི དྭེ ཀོཊྛཱསེ ནིསྶིཏོ. ཡེབྷུཡྻེནཱཏི ཨིམིནཱ ཋཔེཏྭཱ ཨརིཡཔུགྒལེ སེསམཧཱཛནཾ དསྶེཏི. ཨཏྠིཏནྟི སསྶཏཾ. ནཏྠིཏནྟི ཨུཙྪེདཾ. ལོཀསམུདཡནྟི ལོཀོ ནཱམ སངྑཱརལོཀོ, ཏསྶ ནིབྦཏྟི. སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོཏི སམྨཱཔཉྙཱ ནཱམ སཝིཔསྶནཱ མགྒཔཉྙཱ, ཏཱཡ པསྶནྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཡཱ ལོཀེ ནཏྠིཏཱཏི སངྑཱརལོཀེ ནིབྦཏྟེསུ དྷམྨེསུ པཉྙཱཡནྟེསྭེཝ ཡཱ ནཏྠཱིཏི ཨུཙྪེདདིཊྛི ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སཱ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ལོཀནིརོདྷནྟི སངྑཱརཱནཾ བྷངྒཾ. ཡཱ ལོཀེ ཨཏྠིཏཱཏི སངྑཱརལོཀེ བྷིཛྫམཱནེསུ དྷམྨེསུ པཉྙཱཡནྟེསྭེཝ ཡཱ ཨཏྠཱིཏི སསྶཏདིཊྛི ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སཱ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཔིཙ ལོཀསམུདཡནྟི ཨནུལོམཔཙྩཡཱཀཱརཾ. ལོཀནིརོདྷནྟི པཊིལོམཔཙྩཡཱཀཱརཾ. ལོཀནིསྶཡེ པསྶནྟསྶཱཔི ཧི པཙྩཡཱནཾ ཨནུཙྪེདེན པཙྩཡུཔྤནྣསྶ ཨནུཙྪེདཾ པསྶཏོ ཡཱ ནཏྠཱིཏི ཨུཙྪེདདིཊྛི ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སཱ ན ཧོཏི. པཙྩཡནིརོདྷཾ པསྶནྟསྶཱཔི པཙྩཡནིརོདྷེན པཙྩཡུཔྤནྣནིརོདྷཾ པསྶཏོ ཡཱ ཨཏྠཱིཏི སསྶཏདིཊྛི ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སཱ ན ཧོཏཱིཏི ཨཡམྤེཏྠ ཨཏྠོ.

ཨུཔཡུཔཱདཱནཱབྷིནིཝེསཝིནིབནྡྷོཏི ཨུཔཡེཧི ཙ ཨུཔཱདཱནེཧི ཙ ཨབྷིནིཝེསེཧི ཙ ཝིནིབནྡྷོ. ཏཏྠ ཨུཔཡཱཏི དྭེ ཨུཔཡཱ ཏཎྷུཔཡོ ཙ དིཊྛུཔཡོ ཙ. ཨུཔཱདཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཎྷཱདིཊྛིཡོ ཧི ཡསྨཱ ཨཧཾ མམནྟིཨཱདཱིཧི ཨཱཀཱརེཧི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེ ཨུཔེནྟི ཨུཔགཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཨུཔཡཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཡསྨཱ པན ཏེ དྷམྨེ ཨུཔཱདིཡནྟི ཙེཝ ཨབྷིནིཝིསནྟི ཙ, ཏསྨཱ ཨུཔཱདཱནཱཏི ཙ ཨབྷིནིཝེསཱཏི ཙ ཝུཙྩནྟི. ཏཱཧི ཙཱཡཾ ལོཀོ ཝིནིབནྡྷོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨུཔཡུཔཱདཱནཱབྷིནིཝེསཝིནིབནྡྷོ’’ཏི.

ཏཉྩཱཡནྟི ཏཉྩ ཨུཔཡུཔཱདཱནཾ ཨཡཾ ཨརིཡསཱཝཀོ. ཙེཏསོ ཨདྷིཊྛཱནནྟི ཙིཏྟསྶ པཏིཊྛཱནབྷཱུཏཾ. ཨབྷིནིཝེསཱནུསཡནྟི ཨབྷིནིཝེསབྷཱུཏཉྩ ཨནུསཡབྷཱུཏཉྩ. ཏཎྷཱདིཊྛཱིསུ ཧི ཨཀུསལཙིཏྟཾ པཏིཊྛཱཏི, ཏཱ ཙ ཏསྨིཾ ཨབྷིནིཝིསནྟི ཙེཝ ཨནུསེནྟི ཙ, ཏསྨཱ ཏདུབྷཡཾ ཙེཏསོ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཨབྷིནིཝེསཱནུསཡནྟི ཙ ཨཱཧ. ན ཨུཔེཏཱིཏི ན ཨུཔགཙྪཏི. ན ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ན གཎྷཱཏི. ནཱདྷིཊྛཱཏཱིཏི ན ཨདྷིཊྛཱཏི, ཀིནྟི? ཨཏྟཱ མེཏི. དུཀྑམེཝཱཏི པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷམཏྟམེཝ. ན ཀངྑཏཱིཏི ‘‘དུཀྑམེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, དུཀྑཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ན ཨཉྙོ ཨེཏྠ སཏྟོ ནཱམ ཨཏྠཱི’’ཏི ཀངྑཾ ན ཀརོཏི. ན ཝིཙིཀིཙྪཏཱིཏི ན ཝིཙིཀིཙྪཾ ཨུཔྤཱདེཏི.

ཨཔརཔྤཙྩཡཱཏི ན པརཔྤཙྩཡེན, ཨཉྙསྶ ཨཔཏྟིཡཱཡེཏྭཱ ཨཏྟཔཙྩཀྑཉཱཎམེཝསྶ ཨེཏྠ ཧོཏཱིཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཀཙྩཱན, སམྨཱདིཊྛི ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ སཏྟསཉྙཱཡ པཧཱིནཏྟཱ ཨེཏྟཀེན སམྨཱདསྶནཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི མིསྶཀསམྨཱདིཊྛིཾ ཨཱཧ. ཨཡམེཀོ ཨནྟོཏི ཨེས ཨེཀོ ནིཀཱུཊནྟོ ལཱམཀནྟོ པཋམཀཾ སསྶཏཾ. ཨཡཾ དུཏིཡོཏི ཨེས དུཏིཡོ སབྦཾ ནཏྠཱིཏི ཨུཔྤཛྫནཀདིཊྛིསངྑཱཏོ ནིཀཱུཊནྟོ ལཱམཀནྟོ དུཏིཡཀོ ཨུཙྪེདོཏི ཨཏྠོ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. པཉྩམཾ.

༦. དྷམྨཀཐིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦. ཚཊྛེ ནིབྦིདཱཡཱཏི ནིབྦིནྡནཏྠཱཡ. ཝིརཱགཱཡཱཏི ཝིརཛྫནཏྠཱཡ. ནིརོདྷཱཡཱཏི ནིརུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ. པཊིཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ སཱིལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ པཊིཔནྣོཏི ཝེདིཏབྦོ. དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོཏི ལོཀུཏྟརསྶ ནིབྦཱནདྷམྨསྶ ཨནུདྷམྨབྷཱུཏཾ པཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ. ཨནུདྷམྨབྷཱུཏནྟི ཨནུརཱུཔསབྷཱཝབྷཱུཏཾ. ནིབྦིདཱ ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱཏི ནིབྦིདཱཡ ཙེཝ ཝིརཱགེན ཙ ནིརོདྷེན ཙ. ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོཏི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཀིཉྩི དྷམྨཾ ཨནུཔཱདིཡིཏྭཱ ཝིམུཏྟོ. དིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཔྤཏྟོཏི དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིབྦཱནཔྤཏྟོ. ཨལཾ ཝཙནཱཡཱཏི, ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཏཾ ཨརཧཏི, ཡུཏྟོ ཨནུཙྪཝིཀོཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམེཏྠ ཨེཀེན ནཡེན དྷམྨཀཐིཀསྶ པུཙྪཱ ཀཐིཏཱ, དྭཱིཧི ཏཾ ཝིསེསེཏྭཱ སེཀྑཱསེཀྑབྷཱུམིཡོ ནིདྡིཊྛཱཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཨཙེལཀསྶཔསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧. སཏྟམེ ཨཙེལོ ཀསྶཔོཏི ལིངྒེན ཨཙེལོ ནིཙྩེལོ, ནཱམེན ཀསྶཔོ. དཱུརཏོཝཱཏི མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན པརིཝུཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དཱུརཏོ ཨེཝ ཨདྡས. ཀིཉྩིདེཝ དེསནྟི ཀིཉྩིདེཝ ཀཱརཎཾ. ཨོཀཱསནྟི པཉྷབྱཱཀརཎསྶ ཁཎཾ ཀཱལཾ. ཨནྟརགྷརནྟི ‘‘ན པལླཏྠིཀཱཡ ཨནྟརགྷརེ ནིསཱིདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨནྟོནིཝེསནཾ ཨནྟརགྷརཾ. ‘‘ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུ ཨནྟརགྷརེ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཨིནྡཁཱིལཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟོགཱམོ. ཨིདྷཱཔི ཨཡམེཝ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཡདཱཀངྑསཱིཏི ཡཾ ཨིཙྪསི.

ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཀཐེཏུཀཱམོ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཊིཀྑིཔཱིཏི? གཱརཝཛནནཏྠཾ. དིཊྛིགཏིཀཱ ཧི ཁིཔྤཾ ཀཐིཡམཱནེ གཱརཝཾ ན ཀརོནྟི, ‘‘སམཎཾ གོཏམཾ ཨུཔསངྐམིཏུམྤི པུཙྪིཏུམྤི སུཀརཾ, པུཙྪིཏམཏྟེཡེཝ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཝཙནམྤི ན སདྡཧནྟི. དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ པཊིཀྑིཏྟེ པན གཱརཝཾ ཀརོནྟི, ‘‘སམཎཾ གོཏམཾ ཨུཔསངྐམིཏུམྤི པཉྷཾ པུཙྪིཏུམྤི དུཀྐར’’ནྟི ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙིཏེ ཀཐིཡམཱནཾ སུསྶཱུསནྟི སདྡཧནྟི. ཨིཏི བྷགཝཱ ‘‘ཨཡཾ སུསྶཱུསིསྶཏི སདྡཧིསྶཏཱི’’ཏི ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཀཐེསི. ཨཔིཙ ཡཐཱ བྷིསཀྐོ ཏེལཾ ཝཱ ཕཱཎིཏཾ ཝཱ པཙནྟོ མུདུཔཱཀཁརཔཱཀཱནཾ པཱཀཀཱལཾ ཨཱགམཡམཱནོ པཱཀཀཱལཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱཝ ཨོཏཱརེཏི. ཨེཝཾ བྷགཝཱ སཏྟཱནཾ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཨཱགམཡམཱནོ ‘‘ཨེཏྟཀེན ཀཱལེན ཨིམསྶ ཉཱཎཾ པརིཔཱཀཾ གམིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱཝ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙཱཔེསི.

མཱ ཧེཝཾ, ཀསྶཔཱཏི, ཀསྶཔ, མཱ ཨེཝཾ བྷཎི. སཡཾཀཏཾ དུཀྑནྟི ཧི ཝཏྟུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཏྟཱ ནཱམ ཀོཙི དུཀྑསྶ ཀཱརཀོ ནཏྠཱིཏི དཱིཔེཏི. པརཏོཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣནྟི ཨཀཱརཎེན ཡདིཙྪཱཡ ཨུཔྤནྣཾ. ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོཏི ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧ? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ‘སཡཾཀཏཾ དུཀྑ’ནྟིཨཱདིནཱ པུཊྛོ ‘མཱ ཧེཝ’ནྟི ཝདཏི, ‘ནཏྠཱི’ཏི པུཊྛོ ‘ཨཏྠཱི’ཏི ཝདཏི. ‘བྷཝཾ གོཏམོ དུཀྑཾ ན ཛཱནཱཏི ན པསྶཏཱི’ཏི པུཊྛོ ‘ཛཱནཱམི ཁྭཱཧ’ནྟི ཝདཏི. ཀིཉྩི ནུ ཁོ མཡཱ ཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ པུཙྪིཏོ’’ཏི མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟནོ པུཙྪམེཝ སོདྷེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨཱཙིཀྑཏུ ཙ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱཏི ཨིདྷ སཏྠརི སཉྫཱཏགཱརཝོ ‘‘བྷཝ’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ’’ཏི ཝདཏི.

སོ ཀརོཏཱིཏིཨཱདི, ‘‘སཡཾཀཏཾ དུཀྑ’’ནྟི ལདྡྷིཡཱ པཊིསེདྷནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠ ཙ སཏོཏི ཨིདཾ བྷུམྨཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, ཏསྨཱ ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ – སོ ཀརོཏི སོ པཊིསཾཝེདཡཏཱིཏི ཁོ, ཀསྶཔ, ཨཱདིམྷིཡེཝ ཨེཝཾ སཏི པཙྪཱ སཡཾཀཏཾ དུཀྑནྟི ཨཡཾ ལདྡྷི ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ དུཀྑནྟི ཝཊྚདུཀྑཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨིཏི ཝདནྟི ཨེཏསྶ པུརིམེན ཨཱདིསདྡེན ཨནནྟརེན ཙ སསྶཏསདྡེན སམྦནྡྷོ ཧོཏི. ‘‘དཱིཔེཏི གཎྷཱཏཱི’’ཏི ཨཡཾ པནེཏྠ པཱཋསེསོ. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨིཏི ཨེཝཾ ཝདནྟོ ཨཱདིཏོཝ སསྶཏཾ དཱིཔེཏི, སསྶཏཾ གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཧི ཏཾ དསྶནཾ ཨེཏཾ པརེཏི, ཀཱརཀཉྩ ཝེདཀཉྩ ཨེཀམེཝ གཎྷནྟཾ ཨེཏཾ སསྶཏཾ ཨུཔགཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཉྙོ ཀརོཏཱིཏིཨཱདི པན ‘‘པརཾཀཏཾ དུཀྑ’’ནྟི ལདྡྷིཡཱ པཊིསེདྷནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཨཱདིཏོ སཏོ’’ཏི ཨིདཾ པན ཨིདྷཱཔི ཨཱཧརིཏབྦཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཨཉྙོ ཀརོཏི ཨཉྙོ པཊིསཾཝེདིཡཏཱིཏི ཁོ པན, ཀསྶཔ, ཨཱདིམྷིཡེཝ ཨེཝཾ སཏི, པཙྪཱ ‘‘ཀཱརཀོ ཨིདྷེཝ ཨུཙྪིཛྫཏི, ཏེན ཀཏཾ ཨཉྙོ པཊིསཾཝེདིཡཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཱཡ ཨུཙྪེདདིཊྛིཡཱ སདྡྷིཾ སམྤཡུཏྟཱཡ ཝེདནཱཡ ཨབྷིཏུནྣསྶ ཝིདྡྷསྶ སཏོ ‘‘པརཾཀཏཾ དུཀྑ’’ནྟི ཨཡཾ ལདྡྷི ཧོཏཱིཏི. ཨིཏི ཝདནྟིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཡོཛནཱ – ཨེཝཉྩ ཝདནྟོ ཨཱདིཏོཝ ཨུཙྪེདཾ དཱིཔེཏི, ཨུཙྪེདཾ གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཧི ཏཾ དསྶནཾ ཨེཏཾ པརེཏི, ཨེཏཾ ཨུཙྪེདཾ ཨུཔགཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཏེ ཏེཏི ཡེ སསྶཏུཙྪེདསངྑཱཏེ ཨུབྷོ ཨནྟེ (ཨནུཔགམྨ ཏཐཱགཏོ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨེཏེ ཏེ, ཀསྶཔ, ཨུབྷོ ཨནྟེ) ཨནུཔགམྨ པཧཱཡ ཨནལླཱིཡིཏྭཱ མཛ྄ཛྷེན ཏཐཱགཏོ དྷམྨཾ དེསེཏི, མཛ྄ཛྷིམཱཡ པཊིཔདཱཡ ཋིཏོ དེསེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཏརཾ དྷམྨནྟི ཙེ? ཡདིདཾ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱཏི. ཨེཏྠ ཧི ཀཱརཎཏོ ཕལཾ, ཀཱརཎནིརོདྷེན ཙསྶ ནིརོདྷོ དཱིཔིཏོ, ན ཀོཙི ཀཱརཀོ ཝཱ ཝེདཀོ ཝཱ ནིདྡིཊྛོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ སེསཔཉྷཱ པཊིསེདྷིཏཱ ཧོནྟི. ཨུབྷོ ཨནྟེ ཨནུཔགམྨཱཏི ཨིམིནཱ ཧི ཏཏིཡཔཉྷོ པཊིཀྑིཏྟོ. ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱཏི ཨིམིནཱ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཏཱ ཙེཝ ཨཛཱནནཉྩ པཊིཀྑིཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ལབྷེཡྻནྟི ཨིདཾ སོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ པཏྠཡམཱནོ ཨཱཧ. ཨཐ བྷགཝཱ ཡོནེན ཁནྡྷཀེ ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསོ (མཧཱཝ. ༨༦) པཉྙཏྟོ, ཡཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ སཱམཎེརབྷཱུམིཡཾ ཋིཏོ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑཱམི ཨུཔསམྤདཾ. སྭཱཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སམཱདིཡིཏྭཱ པརིཝསཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཡོ ཁོ, ཀསྶཔ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པབྦཛྫནྟི ཝཙནསིལིཊྛཏཱཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨཔརིཝསིཏྭཱཡེཝ ཧི པབྦཛྫཾ ལབྷཏི. ཨུཔསམྤདཏྠིཀེན པན ནཱཏིཀཱལེན གཱམཔྤཝེསནཱདཱིནི ཨཊྛ ཝཏྟཱནི པཱུརེནྟེན པརིཝསིཏབྦཾ. ཨཱརདྡྷཙིཏྟཱཏི ཨཊྛཝཏྟཔཱུརཎེན ཏུཊྛཙིཏྟཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེས ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསོ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡཊྛཀཐཱཡ པབྦཛྫཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱཡཾ (མཧཱཝ. ཨཊྛ. ༨༦) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔིཙ མཡཱཏི ཨཡམེཏྠ པཱཋོ, ཨཉྙཏྠ པན ‘‘ཨཔིཙ མེཏྠཱ’’ཏི. པུགྒལཝེམཏྟཏཱ ཝིདིཏཱཏི པུགྒལནཱནཏྟཾ ཝིདིཏཾ. ‘‘ཨཡཾ པུགྒལོ པརིཝཱསཱརཧོ, ཨཡཾ ན པརིཝཱསཱརཧོ’’ཏི ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ པཱཀཊནྟི དསྶེཏི. ཏཏོ ཀསྶཔོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧོ ཨཙྪརིཡཾ བུདྡྷསཱསནཾ, ཡཏྠ ཨེཝཾ གྷཾསིཏྭཱ ཀོཊྚེཏྭཱ ཡུཏྟམེཝ གཎྷནྟི, ཨཡུཏྟཾ ཚཌྜེནྟཱི’’ཏི. ཏཏོ སུཊྛུཏརཾ པབྦཛྫཱཡ སཉྫཱཏུསྶཱཧོ སཙེ, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཐ བྷགཝཱ ཏསྶ ཏིབྦཙྪནྡཏཾ ཝིདིཏྭཱ ‘‘ན ཀསྶཔོ པརིཝཱསཾ ཨརཧཏཱི’’ཏི ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘གཙྪ, བྷིཀྑུ, ཀསྶཔཾ ནཧཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨཱནེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཏཾ པབྦཱཛེཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. བྷགཝཱ གཎེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨལཏྠ ཁོ ཨཙེལོ ཀསྶཔོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ, ཨལཏྠ ཨུཔསམྤདནྟི. ཨཙིརཱུཔསམྤནྣོཏིཨཱདི སེསཾ བྲཱཧྨཎསཾཡུཏྟེ (སཾ. ནི. ༡.༡༨༧) ཝུཏྟམེཝཱཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཏིམྦརུཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨. ཨཊྛམེ སཱ ཝེདནཱཏིཨཱདི ‘‘སཡཾཀཏཾ སུཁདུཀྑ’’ནྟི ལདྡྷིཡཱ ནིསེདྷནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠཱཔི སཏོཏི བྷུམྨཏྠེཡེཝ སཱམིཝཙནཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཏྠདཱིཔནཱ – ‘‘སཱ ཝེདནཱ, སོ ཝེདིཡཏཱི’’ཏི ཁོ, ཏིམྦརུཀ, ཨཱདིམྷིཡེཝ ཨེཝཾ སཏི ‘‘སཡཾཀཏཾ སུཁདུཀྑ’’ནྟི ཨཡཾ ལདྡྷི ཧོཏི. ཨེཝཉྷི སཏི ཝེདནཱཡ ཨེཝ ཝེདནཱ ཀཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཉྩ ཝདནྟོ ཨིམིསྶཱ ཝེདནཱཡ པུབྦེཔི ཨཏྠིཏཾ ཨནུཛཱནཱཏི, སསྶཏཾ དཱིཔེཏི སསྶཏཾ གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཧི ཏཾ དསྶནཾ ཨེཏཾ པརེཏི, ཨེཏཾ སསྶཏཾ ཨུཔགཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. པུརིམཉྷི ཨཏྠཾ སནྡྷཱཡེཝེཏཾ བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཏསྨཱ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ཏཾ ཡོཛེཏྭཱཝསྶ ཨཏྠོ དཱིཔིཏོ. ཨེཝམྤཱཧཾ ན ཝདཱམཱིཏི ཨཧཾ ‘‘སཱ ཝེདནཱ, སོ ཝེདིཡཏཱི’’ཏི ཨེཝམྤི ན ཝདཱམི. ‘‘སཡཾཀཏཾ སུཁདུཀྑ’’ནྟི ཨེཝམྤི ན ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཉྙཱ ཝེདནཱཏིཨཱདི ‘‘པརཾཀཏཾ སུཁདུཀྑ’’ནྟི ལདྡྷིཡཱ པཊིསེདྷནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨིདྷཱཔི ཨཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ –‘‘ཨཉྙཱ ཝེདནཱ ཨཉྙོ ཝེདིཡཏཱི’’ཏི ཁོ, ཏིམྦརུཀ, ཨཱདིམྷིཡེཝ ཨེཝཾ སཏི པཙྪཱ ཡཱ པུརིམཔཀྑེ ཀཱརཀཝེདནཱ, སཱ ཨུཙྪིནྣཱ. ཏཱཡ པན ཀཏཾ ཨཉྙོ ཝེདིཡཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཱཡ ཨུཙྪེདདིཊྛིཡཱ སདྡྷིཾ སམྤཡུཏྟཱཡ ཝེདནཱཡ ཨབྷིཏུནྣསྶ སཏོ ‘‘པརཾཀཏཾ སུཁདུཀྑ’’ནྟི ཨཡཾ ལདྡྷི ཧོཏི. ཨེཝཉྩ ཝདནྟོ ཀཱརཀོ ཨུཙྪིནྣོ, ཨཉྙེན པཊིསནྡྷི གཧིཏཱཏི ཨུཙྪེདཾ དཱིཔེཏི, ཨུཙྪེདཾ གཎྷཱཏི. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཧི ཏཾ དསྶནཾ ཨེཏཾ པརེཏི, ཨེཏཾ ཨུཙྪེདཾ ཨུཔགཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷཱཔི ཧི ཨིམཱནི པདཱནི ཨཊྛཀཐཱཡཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཡོཛིཏཱནེཝ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཝེདནཱསུཁདུཀྑཾ ཀཐིཏཾ. ཏཉྩ ཁོ ཝིཔཱཀསུཁདུཀྑམེཝ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཨཊྛམཾ.

༩. བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༩. ནཝམེ ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎསྶཱཏི ཨཝིཛྫཱཡ ནིཝཱརིཏསྶ. ཨེཝམཡཾ ཀཱཡོ སམུདཱགཏོཏི ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱཡ ནིཝཱརིཏཏྟཱ ཏཎྷཱཡ ཙ སམྤཡུཏྟཏྟཱཡེཝ ཨཡཾ ཀཱཡོ ནིབྦཏྟོ. ཨཡཉྩེཝ ཀཱཡོཏི ཨཡཉྩསྶ ཨཏྟནོ སཝིཉྙཱཎཀོ ཀཱཡོ. བཧིདྡྷཱ ཙ ནཱམརཱུཔནྟི བཧིདྡྷཱ ཙ པརེསཾ སཝིཉྙཱཎཀོ ཀཱཡོ. ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ པཉྩཧི ཁནྡྷེཧི ཚཧི ཨཱཡཏནེཧི ཙཱཔི ཨཡཾ ཨཏྠོ དཱིཔེཏབྦོཝ. ཨིཏྠེཏཾ དྭཡནྟི ཨེཝམེཏཾ དྭཡཾ. དྭཡཾ པཊིཙྩ ཕསྶོཏི ཨཉྙཏྠ ཙཀྑུརཱུཔཱདཱིནི དྭཡཱནི པཊིཙྩ ཙཀྑུསམྥསྶཱདཡོ ཝུཏྟཱ, ཨིདྷ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནི ཨཱཡཏནཱནི. མཧཱདྭཡཾ ནཱམ ཀིརེཏཾ. སལེ༹ཝཱཡཏནཱནཱིཏི སལེ༹ཝ ཕསྶཱཡཏནཱནི ཕསྶཀཱརཎཱནི. ཡེཧི ཕུཊྛོཏི ཡེཧི ཀཱརཎབྷཱུཏེཧི ཨཱཡཏནེཧི ཨུཔྤནྣེན ཕསྶེན ཕུཊྛོ. ཨཉྙཏརེནཱཏི ཨེཏྠ པརིཔུཎྞཝསེན ཨཉྙཏརཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ བཱལཔཎྜིཏཱནཾ ཀཱཡནིབྦཏྟནཱདིམྷི. ཀོ ཨདྷིཔྤཡཱསོཏི ཀོ ཨདྷིཀཔཡོགོ.

བྷགཝཾམཱུལཀཱཏི བྷགཝཱ མཱུལཾ ཨེཏེསནྟི བྷགཝཾམཱུལཀཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨིམེ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ དྷམྨཱ པུབྦེ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨུཔྤཱདིཏཱ, ཏསྨིཾ པརིནིབྦུཏེ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ ཨཉྙོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨིམེ དྷམྨེ ཨུཔྤཱདེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཱཧོསི, བྷགཝཏཱ པན ནོ ཨིམེ དྷམྨཱ ཨུཔྤཱདིཏཱ. བྷགཝནྟཉྷི ནིསྶཱཡ མཡཾ ཨིམེ དྷམྨེ ཨཱཛཱནཱམ པཊིཝིཛ྄ཛྷཱམཱཏི ཨེཝཾ བྷགཝཾམཱུལཀཱ ནོ, བྷནྟེ, དྷམྨཱཏི. བྷགཝཾནེཏྟིཀཱཏི བྷགཝཱ ཧི དྷམྨཱནཾ ནེཏཱ ཝིནེཏཱ ཨནུནེཏཱ, ཡཐཱསབྷཱཝཏོ པཱཊིཡེཀྐཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ དསྶེཏཱཏི དྷམྨཱ བྷགཝཾནེཏྟིཀཱ ནཱམ ཧོནྟི. བྷགཝཾཔཊིསརཎཱཏི ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪམཱནཱ བྷགཝཏི པཊིསརནྟི ནཱམཱཏི བྷགཝཾཔཊིསརཎཱ. པཊིསརནྟཱིཏི སམོསརནྟི. ཨཔིཙ མཧཱབོདྷིམཎྜེ ནིསིནྣསྶ བྷགཝཏོ པཊིཝེདྷཝསེན ཕསྶོ ཨཱགཙྪཏི ‘‘ཨཧཾ བྷགཝཱ ཀིནྣཱམོ’’ཏི? ཏྭཾ ཕུསནཊྛེན ཕསྶོ ནཱམ. ཝེདནཱ, སཉྙཱ, སངྑཱརཱ, ཝིཉྙཱཎཾ ཨཱགཙྪཏི ‘‘ཨཧཾ བྷགཝཱ ཀིནྣཱམ’’ནྟི, ཏྭཾ ཝིཛཱནནཊྛེན ཝིཉྙཱཎཾ ནཱམཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨཱནཾ ཡཐཱསབྷཱཝཏོ པཱཊིཡེཀྐཾ པཱཊིཡེཀྐཾ ནཱམཾ གཎྷནྟོ བྷགཝཱ དྷམྨེ པཊིསརཏཱིཏི བྷགཝཾཔཊིསརཎཱ. བྷགཝནྟཾཡེཝ པཊིབྷཱཏཱུཏི བྷགཝཏོཝ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ ཨུཔཊྛཱཏུ, ཏུམྷེཡེཝ ནོ ཀཐེཏྭཱ དེཐཱཏི ཨཏྠོ.

སཱ ཙེཝ ཨཝིཛྫཱཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི སཱ ཨཝིཛྫཱ ཙ ཏཎྷཱ ཙ ཀམྨཾ ཛཝཱཔེཏྭཱ པཊིསནྡྷིཾ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ནིརུདྡྷཱ, ཡཐཱ པན ཨཛྫཱཔི ཡཾ ཧིཡྻོ བྷེསཛྫཾ པཱིཏཾ, ཏདེཝ བྷོཛནཾ བྷུཉྫཱཏི སརིཀྑཀཏྟེན ཏདེཝཱཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝམིདྷཱཔི སཱ ཙེཝ ཨཝིཛྫཱ སཱ ཙ ཏཎྷཱཏི ཨིདམྤི སརིཀྑཀཏྟེན ཝུཏྟཾ. བྲཧྨཙརིཡནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ. དུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི ཝཊྚདུཀྑསྶ ཁཡཏྠཱཡ. ཀཱཡཱུཔགོ ཧོཏཱིཏི ཨཉྙཾ པཊིསནྡྷིཀཱཡཾ ཨུཔགནྟཱ ཧོཏི. ཡདིདཾ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོཏི ཡོ ཨཡཾ མགྒབྲཧྨཙརིཡཝཱསོ, ཨཡཾ བཱལཏོ པཎྜིཏསྶ ཝིསེསོཏི དསྶེཏི. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ སབྦོཔི སཔཊིསནྡྷིཀོ པུཐུཛྫནོ ‘‘བཱལོ’’ཏི, ཨཔྤཊིསནྡྷིཀོ ཁཱིཎཱསཝོ ‘‘པཎྜིཏོ’’ཏི ཝུཏྟོ. སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིནོ པན ‘‘པཎྜིཏཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘བཱལཱ’’ཏི ཝཱ ན ཝཏྟབྦཱ, བྷཛམཱནཱ པན པཎྜིཏཔཀྑཾ བྷཛནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. པཙྩཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠. དསམེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཉྩ ཝོ བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི པཊིཙྩསམུཔྤནྣེ ཙ དྷམྨེཏི སཏྠཱ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ པཙྩཡེ ཙ པཙྩཡནིབྦཏྟེ ཙ སབྷཱཝདྷམྨེ དེསེསྶཱམཱིཏི ཨུབྷཡཾ ཨཱརབྷི. ཨུཔྤཱདཱ ཝཱ ཏཐཱགཏཱནནྟི ཏཐཱགཏཱནཾ ཨུཔྤཱདེཔི, བུདྡྷེསུ ཨུཔྤནྣེསུ ཨནུཔྤནྣེསུཔི ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ, ཛཱཏིཡེཝ ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡོ. ཋིཏཱཝ སཱ དྷཱཏཱུཏི ཋིཏོཝ སོ པཙྩཡསབྷཱཝོ, ན ཀདཱཙི ཛཱཏི ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡོ ན ཧོཏི. དྷམྨཊྛིཏཏཱ དྷམྨནིཡཱམཏཱཏི ཨིམེཧིཔི དྭཱིཧི པཙྩཡམེཝ ཀཐེཏི. པཙྩཡེན ཧི པཙྩཡུཔྤནྣཱ དྷམྨཱ ཏིཊྛནྟི, ཏསྨཱ པཙྩཡོཝ ‘‘དྷམྨཊྛིཏཏཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. པཙྩཡོ དྷམྨེ ནིཡམེཏི, ཏསྨཱ ‘‘དྷམྨནིཡཱམཏཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཏི ཨིམེསཾ ཛརཱམརཎཱདཱིནཾ པཙྩཡཱ ཨིདཔྤཙྩཡཱ, ཨིདཔྤཙྩཡཱཝ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ. ཏནྟི ཏཾ པཙྩཡཾ. ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཉཱཎེན ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷཏི. ཨབྷིསམེཏཱིཏི ཉཱཎེན ཨབྷིསམཱགཙྪཏི. ཨཱཙིཀྑཏཱིཏི ཀཐེཏི. དེསེཏཱིཏི དསྶེཏི. པཉྙཱཔེཏཱིཏི ཛཱནཱཔེཏི. པཊྛཔེཏཱིཏི ཉཱཎམུཁེ ཋཔེཏི. ཝིཝརཏཱིཏི ཝིཝརིཏྭཱ དསྶེཏི. ཝིབྷཛཏཱིཏི ཝིབྷཱགཏོ དསྶེཏི. ཨུཏྟཱནཱིཀརོཏཱིཏི པཱཀཊཾ ཀརོཏི. པསྶཐཱཏི ཙཱཧཱཏི པསྶཐ ཨིཏི ཙ ཝདཏི. ཀིནྟི? ཛཱཏིཔཙྩཡཱ, བྷིཀྑཝེ, ཛརཱམརཎནྟིཨཱདི.

ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ. ཡཱ ཏཏྲཱཏི ཡཱ ཏེསུ ‘‘ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎ’’ནྟིཨཱདཱིསུ. ཏཐཏཱཏིཨཱདཱིནི པཙྩཡཱཀཱརསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི. སོ ཏེཧི ཏེཧི པཙྩཡེཧི ཨནཱུནཱདྷིཀེཧེཝ ཏསྶ ཏསྶ དྷམྨསྶ སམྦྷཝཏོ ཏཐཏཱཏི, སཱམགྒིཾ ཨུཔགཏེསུ པཙྩཡེསུ མུཧུཏྟམྤི ཏཏོ ནིབྦཏྟཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨསམྦྷཝཱབྷཱཝཏོ ཨཝིཏཐཏཱཏི, ཨཉྙདྷམྨཔཙྩཡེཧི ཨཉྙདྷམྨཱནུཔྤཏྟིཏོ ཨནཉྙཐཏཱཏི, ཛརཱམརཎཱདཱིནཾ པཙྩཡཏོ ཝཱ པཙྩཡསམཱུཧཏོ ཝཱ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཏི ཝུཏྟོ. ཏཏྲཱཡཾ ཝཙནཏྠོ – ཨིམེསཾ པཙྩཡཱ ཨིདཔྤཙྩཡཱ, ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨེཝ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ, ཨིདཔྤཙྩཡཱནཾ ཝཱ སམཱུཧོ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ. ལཀྑཎཾ པནེཏྠ སདྡསཏྠཏོ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨནིཙྩནྟི ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཊྛེན ཨནིཙྩཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨནིཙྩནྟི ན ཛརཱམརཎཾ ཨནིཙྩཾ, ཨནིཙྩསབྷཱཝཱནཾ པན ཁནྡྷཱནཾ ཛརཱམརཎཏྟཱ ཨནིཙྩཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. སངྑཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ སངྑཏནྟི པཙྩཡེཧི སམཱགནྟྭཱ ཀཏཾ. པཊིཙྩསམུཔྤནྣནྟི པཙྩཡེ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ. ཁཡདྷམྨནྟི ཁཡསབྷཱཝཾ. ཝཡདྷམྨནྟི ཝིགཙྪནཀསབྷཱཝཾ. ཝིརཱགདྷམྨནྟི ཝིརཛྫནཀསབྷཱཝཾ. ནིརོདྷདྷམྨནྟི ནིརུཛ྄ཛྷནཀསབྷཱཝཾ. ཛཱཏིཡཱཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨནིཙྩཏཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཛནཀཔཙྩཡཱནཾ ཝཱ ཀིཙྩཱནུབྷཱཝཀྑཎེ དིཊྛཏྟཱ ཨེཀེན པརིཡཱཡེནེཏྠ ཨནིཙྩཱཏིཨཱདཱིནི ཡུཛྫནྟིཡེཝ. བྷཝཱདཡོ ཨནིཙྩཱདིསབྷཱཝཱཡེཝ.

སམྨཔྤཉྙཱཡཱཏི སཝིཔསྶནཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ. པུབྦནྟནྟི པུརིམཾ ཨཏཱིཏནྟི ཨཏྠོ. ཨཧོསིཾ ནུ ཁོཏིཨཱདཱིསུ ‘‘ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ ནནུ ཁོ’’ཏི སསྶཏཱཀཱརཉྩ ཨདྷིཙྩསམུཔྤཏྟིཨཱཀཱརཉྩ ནིསྶཱཡ ཨཏཱིཏེ ཨཏྟནོ ཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཨཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཀངྑཏི. ཀིཾ ཀཱརཎནྟི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ བཱལཔུཐུཛྫནོ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ པཝཏྟཏི. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧོསིནྟི ཛཱཏིལིངྒུཔཔཏྟིཡོ ནིསྶཱཡ ‘‘ཁཏྟིཡོ ནུ ཁོ ཨཧོསིཾ, བྲཱཧྨཎཝེསྶསུདྡགཧཊྛཔབྦཛིཏདེཝམནུསྶཱནཾ ཨཉྙཏརོ’’ཏི ཀངྑཏི. ཀཐཾ ནུ ཁོཏི སཎྛཱནཱཀཱརཾ ནིསྶཱཡ ‘‘དཱིགྷོ ནུ ཁོ ཨཧོསིཾ རསྶཨོདཱཏཀཎྷཔམཱཎིཀཨཔྤམཱཎིཀཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརོ’’ཏི ཀངྑཏི. ཀེཙི པན ‘‘ཨིསྶརནིམྨཱནཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ‘ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཧོསི’ནྟི ཧེཏུཏོ ཀངྑཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཀིཾ ཧུཏྭཱ ཀིཾ ཨཧོསིནྟི ཛཱཏིཨཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ‘‘ཁཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ ནུ ཁོ བྲཱཧྨཎོ ཨཧོསིཾ…པེ… དེཝོ ཧུཏྭཱ མནུསྶོ’’ཏི ཨཏྟནོ པརམྤརཾ ཀངྑཏི. སབྦཏྠེཝ པན ཨདྡྷཱནནྟི ཀཱལཱདྷིཝཙནམེཏཾ. ཨཔརནྟནྟི ཨནཱགཏཾ ཨནྟཾ. བྷཝིསྶཱམི ནུ ཁོ ནནུ ཁོཏི སསྶཏཱཀཱརཉྩ ཨུཙྪེདཱཀཱརཉྩ ནིསྶཱཡ ཨནཱགཏེ ཨཏྟནོ ཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཨཝིཛྫམཱནཏཉྩ ཀངྑཏི. སེསམེཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཏརཧི ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཨདྡྷཱནནྟི ཨིདཱནི ཝཱ པཊིསནྡྷིམཱདིཾ ཀཏྭཱ ཙུཏིཔརིཡནྟཾ སབྦམྤི ཝཏྟམཱནཀཱལཾ གཧེཏྭཱ. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀཐཾཀཐཱི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྟནོ ཁནྡྷེསུ ཝིཙིཀིཙྪཱི བྷཝིསྶཏི. ཨཧཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཨཏྟནོ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཡུཏྟཾ པནེཏནྟི? ཡུཏྟཾ ཨཡུཏྟནྟི ཀཱ ཨེཏྠ ཙིནྟཱ. ཨཔིཙེཏྠ ཨིདཾ ཝཏྠུམྤི ཨུདཱཧརནྟི – ཙཱུལ༹མཱཏཱཡ ཀིར པུཏྟོ མུཎྜོ, མཧཱམཱཏཱཡ པུཏྟོ ཨམུཎྜོ, ཏཾ པུཏྟཾ མུཎྜེསུཾ, སོ ཨུཊྛཱཡ ‘‘ཨཧཾ ནུ ཁོ ཙཱུལ༹མཱཏཱཡ པུཏྟོ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨེཝཾ ཨཧཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཱ ཧོཏི. ནོ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཨཏྟནོ ནཏྠིབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཏཏྲཱཔི ཨིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར མཙྪེ གཎྷནྟོ ཨུདཀེ ཙིརཊྛཱནེན སཱིཏིབྷཱུཏཾ ཨཏྟནོ ཨཱུརུཾ མཙྪོཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཧརི. ཨཔརོ སུསཱནཔསྶེ ཁེཏྟཾ རཀྑནྟོ བྷཱིཏོ སངྐུཊིཏོ སཡི, སོ པཊིབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཎྞུཀཱནི དྭེ ཡཀྑཱཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཧརི. ཨེཝཾ ནོ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཀངྑཏི.

ཀིཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཁཏྟིཡོཝ སམཱནོ ཨཏྟནོ ཁཏྟིཡབྷཱཝཾ ཀངྑཏི. ཨེསེཝ ནཡོ སེསེསུཔི. དེཝོ པན སམཱནོ དེཝབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོ ནཱམ ནཏྠི, སོཔི པན ‘‘ཨཧཾ རཱུཔཱི ནུ ཁོ ཨརཱུཔཱི ནུ ཁོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀངྑཏི. ཁཏྟིཡཱདཡོ ཀསྨཱ ན ཛཱནནྟཱིཏི ཙེ? ཨཔཙྩཀྑཱ ཏེསཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀུལེ ཨུཔྤཏྟི. གཧཊྛཱཔི ཙ པོཏྠལིཀཱདཡོ པབྦཛིཏསཉྙིནོ, པབྦཛིཏཱཔི ‘‘ཀུཔྤཾ ནུ ཁོ མེ ཀམྨ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན གཧཊྛསཉྙིནོ. མནུསྶཱཔི ཙ རཱཛཱནོ ཝིཡ ཨཏྟནི དེཝསཉྙིནོ ཧོནྟི. ཀཐཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི ཝུཏྟནཡམེཝ. ཀེཝལཉྷེཏྠ ཨབྦྷནྟརེ ཛཱིཝོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི གཧེཏྭཱ ཏསྶ སཎྛཱནཱཀཱརཾ ནིསྶཱཡ ‘‘དཱིགྷོ ནུ ཁོསྨི རསྶཙཏུརསྶཚལ༹ཾསཨཊྛཾསསོལ༹སཾསཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཔྤཀཱརོ’’ཏི ཀངྑནྟོ ཀཐཾ ནུ ཁོསྨཱིཏི? ཀངྑཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སརཱིརསཎྛཱནཾ པན པཙྩུཔྤནྣཾ ཨཛཱནནྟོ ནཱམ ནཏྠི. ཀུཏོ ཨཱགཏོ སོ ཀུཧིཾ གཱམཱི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨཱགཏིགཏིཊྛཱནཾ ཀངྑནྟོ ཨེཝཾ ཀངྑཏི. ཨརིཡསཱཝཀསྶཱཏི ཨིདྷ སོཏཱཔནྣོ ཨདྷིཔྤེཏོ, ཨིཏརེཔི པན ཏཡོ ཨཝཱརིཏཱཡེཝཱཏི. དསམཾ.

ཨཱཧཱརཝགྒོ དུཏིཡོ.

༣. དསབལཝགྒོ

༡. དསབལསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡. དསབལཝགྒསྶ པཋམཾ དུཏིཡསྶེཝ སངྑེཔོ.

༢. དུཏིཡདསབལསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢. དུཏིཡཾ བྷགཝཏཱ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡསྶ ཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ དསབལསམནྣཱགཏོཏི དསཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ. བལཉྩ ནཱམེཏཾ དུཝིདྷཾ ཀཱཡབལཉྩ ཉཱཎབལཉྩ. ཏེསུ ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡབལཾ ཧཏྠིཀུལཱནུསཱརེན ཝེདིཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པོརཱཎེཧི –

‘‘ཀཱལཱ༹ཝཀཉྩ གངྒེཡྻཾ, པཎྜརཾ ཏམྦཔིངྒལཾ;

གནྡྷམངྒལཧེམཉྩ, ཨུཔོསཐཚདྡནྟིམེ དསཱ’’ཏི.(མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༤༨; ཝིབྷ. ཨཊྛ. ༧༦༠); –

ཨིམཱནི དས ཧཏྠིཀུལཱནི. ཏཏྠ ཀཱལཱ༹ཝཀནྟི པཀཏིཧཏྠིཀུལཾ དཊྛབྦཾ. ཡཾ དསནྣཾ པུརིསཱནཾ ཀཱཡབལཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཀཱལཱ༹ཝཀསྶ ཧཏྠིནོ. ཡཾ དསནྣཾ ཀཱལཱ༹ཝཀཱནཾ བལཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ གངྒེཡྻསྶ. ཡཾ དསནྣཾ གངྒེཡྻཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ པཎྜརསྶ. ཡཾ དསནྣཾ པཎྜརཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཏམྦསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཏམྦཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ པིངྒལསྶ. ཡཾ དསནྣཾ པིངྒལཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ གནྡྷཧཏྠིནོ. ཡཾ དསནྣཾ གནྡྷཧཏྠཱིནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ མངྒལསྶ. ཡཾ དསནྣཾ མངྒལཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཧེམཝཏསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཧེམཝཏཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཨུཔོསཐསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཨུཔོསཐཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཚདྡནྟསྶ. ཡཾ དསནྣཾ ཚདྡནྟཱནཾ, ཏཾ ཨེཀསྶ ཏཐཱགཏསྶ. ནཱརཱཡནསངྒྷཱཏབལནྟིཔི ཨིདམེཝ ཝུཙྩཏི. ཏདེཏཾ པཀཏིཧཏྠིགཎནཱཡ ཧཏྠཱིནཾ ཀོཊིསཧསྶཱནཾ, པུརིསགཎནཱཡ དསནྣཾ པུརིསཀོཊིསཧསྶཱནཾ བལཾ ཧོཏི. ཨིདཾ ཏཱཝ ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡབལཾ. ‘‘དསབལསམནྣཱགཏོ’’ཏི ཨེཏྠ པན ཨེཏཾ སངྒཧཾ ན གཙྪཏི. ཨེཏཉྷི བཱཧིརཀཾ ལཱམཀཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱནཾ སཱིཧཱདཱིནམྤི ཧོཏི. ཨེཏཉྷི ནིསྶཱཡ དུཀྑཔརིཉྙཱ ཝཱ སམུདཡཔྤཧཱནཾ ཝཱ མགྒབྷཱཝནཱ ཝཱ ཕལསཙྪིཀིརིཡཱ ཝཱ ནཏྠི. ཨཉྙཾ པན དསསུ ཋཱནེསུ ཨཀམྤནཏྠེན ཨུཔཏྠམྦྷནཏྠེན ཙ དསཝིདྷཾ ཉཱཎབལཾ ནཱམ ཨཏྠི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘དསབལསམནྣཱགཏོ’’ཏི.

ཀཏམཾ པན ཏནྟི? ཋཱནཱཊྛཱནཱདཱིནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཛཱནནཾ. སེཡྻཐིདཾ – ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཛཱནནཾ ཨེཀཾ, ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིཔཱཀཛཱནནཾ ཨེཀཾ, སབྦཏྠགཱམིནིཔཊིཔདཱཛཱནནཾ ཨེཀཾ, ཨནེཀདྷཱཏུནཱནཱདྷཱཏུལོཀཛཱནནཾ ཨེཀཾ, པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏཱཛཱནནཾ ཨེཀཾ, ཏེསཾཡེཝ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཛཱནནཾ ཨེཀཾ, ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཝོདཱནཝུཊྛཱནཛཱནནཾ ཨེཀཾ, པུབྦེནིཝཱསཛཱནནཾ ཨེཀཾ, སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཛཱནནཾ ཨེཀཾ, ཨཱསཝཀྑཡཛཱནནཾ ཨེཀནྟི. ཨབྷིདྷམྨེ པན –

‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཨིདམྤི ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏཱི’’ཏི.

ཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༧༦༠) ནཡེན ཝིཏྠཱརཏོ ཨཱགཏཱནེཝ. ཨཏྠཝཎྞནཱཔི ནེསཾ ཝིབྷངྒཊྛཀཐཱཡཉྩེཝ (ཝིབྷ. ཨཊྛ. ༧༦༠) པཔཉྩསཱུདནིཡཱ ཙ མཛ྄ཛྷིམཊྛཀཐཱཡ (མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༤༨) སབྦཱཀཱརཏོ ཝུཏྟཱ. སཱ ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ གཧེཏབྦཱ.

ཙཏཱུཧི ཙ ཝེསཱརཛྫེཧཱིཏི ཨེཏྠ སཱརཛྫཔཊིཔཀྑཾ ཝེསཱརཛྫཾ, ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝེསཱརཛྫབྷཱཝཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ ཨུཔྤནྣསོམནསྶམཡཉཱཎསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཀཏམེསུ ཙཏཱུསུ? ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཏེ པཊིཛཱནཏོ ཨིམེ དྷམྨཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཙོདནཱཝཏྠཱུསུ. ཏཏྲཱཡཾ པཱལི༹ –

‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཝེསཱརཛྫཱནི…པེ…. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ‘སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཏེ པཊིཛཱནཏོ ཨིམེ དྷམྨཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷཱ’ཏི ཏཏྲ ཝཏ མཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ དེཝོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ ཀོཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ སཧ དྷམྨེན པཊིཙོདེསྶཏཱིཏི ནིམིཏྟམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ན སམནུཔསྶཱམི. ཨེཏམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིམིཏྟཾ ཨསམནུཔསྶནྟོ ཁེམཔྤཏྟོ ཨབྷཡཔྤཏྟོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཝིཧརཱམི. ‘ཁཱིཎཱསཝསྶ ཏེ པཊིཛཱནཏོ ཨིམེ ཨཱསཝཱ ཨཔརིཀྑཱིཎཱ’ཏི ཏཏྲ ཝཏ མཾ…པེ… ‘ཡེ ཁོ པན ཏེ ཨནྟརཱཡིཀཱ དྷམྨཱ ཝུཏྟཱ, ཏེ པཊིསེཝཏོ ནཱལཾ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’ཏི ཏཏྲ ཝཏ མཾ…པེ… ‘ཡསྶ ཁོ པན ཏེ ཨཏྠཱཡ དྷམྨོ དེསིཏོ, སོ ན ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱ’ཏི ཏཏྲ ཝཏ མཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ…པེ… ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཝིཧརཱམཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༨).

ཨཱསབྷཾ ཋཱནནྟི སེཊྛཊྛཱནཾ ཨུཏྟམཊྛཱནཾ. ཨཱསབྷཱ ཝཱ པུབྦབུདྡྷཱ, ཏེསཾ ཋཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ གཝསཏཛེཊྛཀོ ཨུསབྷོ, གཝསཧསྶཛེཊྛཀོ ཝསབྷོ, ཝཛསཏཛེཊྛཀོ ཝཱ ཨུསབྷོ, ཝཛསཧསྶཛེཊྛཀོ ཝསབྷོ, སབྦགཝསེཊྛོ སབྦཔརིསྶཡསཧོ སེཏོ པཱསཱདིཀོ མཧཱབྷཱརཝཧོ ཨསནིསཏསདྡེཧིཔི ཨསམྤཀམྤིཡོ ནིསབྷོ, སོ ཨིདྷ ཨུསབྷོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨིདམྤི ཧི ཏསྶ པརིཡཱཡཝཙནཾ. ཨུསབྷསྶ ཨིདནྟི ཨཱསབྷཾ. ཋཱནནྟི ཙཏཱུཧི པཱདེཧི པཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཝཊྛཱནཾ (མ. ནི. ༡.༡༥༠). ཨིདཾ པན ཨཱསབྷཾ ཝིཡཱཏི ཨཱསབྷཾ. ཡཐེཝ ཧི ནིསབྷསངྑཱཏོ ཨུསབྷོ ཨུསབྷབལེན སམནྣཱགཏོ ཙཏཱུཧི པཱདེཧི པཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཙལཊྛཱནེན ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏོཔི དསཧི ཏཐཱགཏབལེཧི སམནྣཱགཏོ ཙཏཱུཧི ཝེསཱརཛྫཔཱདེཧི ཨཊྛཔརིསཔཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ སདེཝཀེ ལོཀེ ཀེནཙི པཙྩཏྠིཀེན པཙྩཱམིཏྟེན ཨཀམྤིཡོ ཨཙལཊྛཱནེན ཏིཊྛཏི. ཨེཝཾ ཏིཊྛམཱནོ ཙ ཏཾ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི ཨུཔགཙྪཏི ན པཙྩཀྑཱཏི, ཨཏྟནི ཨཱརོཔེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏཱི’’ཏི.

པརིསཱསཱུཏི ‘‘ཨཊྛ ཁོ ཨིམཱ, སཱརིཔུཏྟ, པརིསཱ. ཀཏམཱ ཨཊྛ? ཁཏྟིཡཔརིསཱ བྲཱཧྨཎཔརིསཱ གཧཔཏིཔརིསཱ སམཎཔརིསཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཔརིསཱ ཏཱཝཏིཾསཔརིསཱ མཱརཔརིསཱ བྲཧྨཔརིསཱ’’ཏི, ཨིམཱསུ ཨཊྛསུ པརིསཱསུ. སཱིཧནཱདཾ ནདཏཱིཏི སེཊྛནཱདཾ ཨབྷཱིཏནཱདཾ ནདཏི, སཱིཧནཱདསདིསཾ ཝཱ ནཱདཾ ནདཏི. ཨཡམཏྠོ སཱིཧནཱདསུཏྟེན དཱིཔེཏབྦོ. ཡཐཱ ཝཱ སཱིཧོ སཧནཏོ ཙེཝ ཧནནཏོ ཙ སཱིཧོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏོ ལོཀདྷམྨཱནཾ སཧནཏོ པརཔྤཝཱདཱནཉྩ ཧནནཏོ སཱིཧོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟསྶ སཱིཧསྶ ནཱདཾ སཱིཧནཱདཾ. ཏཏྠ ཡཐཱ སཱིཧོ སཱིཧབལེན སམནྣཱགཏོ སབྦཏྠ ཝིསཱརདོ ཝིགཏལོམཧཾསོ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏསཱིཧོཔི ཏཐཱགཏབལེཧི སམནྣཱགཏོ ཨཊྛསུ པརིསཱསུ ཝིསཱརདོ ཝིགཏལོམཧཾསོ, ‘‘ཨིཏི རཱུཔ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ནཱནཱཝིདྷདེསནཱཝིལཱསསམྤནྣཾ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏཱི’’ཏི.

བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏཱིཏི ཨེཏྠ བྲཧྨནྟི སེཊྛཾ ཨུཏྟམཾ, ཝིསུདྡྷསྶ དྷམྨཙཀྐསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཾ པན དྷམྨཙཀྐཾ དུཝིདྷཾ ཧོཏི པཊིཝེདྷཉཱཎཉྩ དེསནཱཉཱཎཉྩ. ཏཏྠ པཉྙཱཔབྷཱཝིཏཾ ཨཏྟནོ ཨརིཡཕལཱཝཧཾ པཊིཝེདྷཉཱཎཾ, ཀརུཎཱཔབྷཱཝིཏཾ སཱཝཀཱནཾ ཨརིཡཕལཱཝཧཾ དེསནཱཉཱཎཾ. ཏཏྠ པཊིཝེདྷཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ ཨུཔྤནྣནྟི དུཝིདྷཾ. ཏཉྷི ཨབྷིནིཀྑམནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཾ ནཱམ. ཏུསིཏབྷཝནཏོ ཝཱ ཡཱཝ མཧཱབོདྷིཔལླངྐེ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཾ ནཱམ. དཱིཔངྐརཏོ ཝཱ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཾ ནཱམ. དེསནཱཉཱཎམྤི པཝཏྟམཱནཾ པཝཏྟནྟི དུཝིདྷཾ. ཏཉྷི ཡཱཝ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙསྶ སོཏཱཔཏྟིམགྒཱ པཝཏྟམཱནཾ, ཕལཀྑཎེ པཝཏྟཾ ནཱམ. ཏེསུ པཊིཝེདྷཉཱཎཾ ལོཀུཏྟརཾ, དེསནཱཉཱཎཾ ལོཀིཡཾ. ཨུབྷཡམྤི པནེཏཾ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཾ བུདྡྷཱནཾཡེཝ ཨོརསཉཱཎཾ.

ཨིདཱནི ཡཾ ཨིམིནཱ ཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨིཏི རཱུཔནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིཏི རཱུཔནྟི ཨིདཾ རཱུཔཾ ཨེཏྟཀཾ རཱུཔཾ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ རཱུཔཾ ནཏྠཱིཏི རུཔྤནསབྷཱཝཉྩེཝ བྷཱུཏུཔཱདཱཡབྷེདཉྩ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཝསེན ཨནཝསེསརཱུཔཔརིགྒཧོ ཝུཏྟོ. ཨིཏི རཱུཔསྶ སམུདཡོཏི ཨིམིནཱ ཨེཝཾ པརིགྒཧིཏསྶ རཱུཔསྶ སམུདཡོ ཝུཏྟོ. ཏཏྠ ཨིཏཱིཏི ཨེཝཾ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ ཝིཏྠཱརོ ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ ཏཎྷཱསམུདཡཱ, ཀམྨསམུདཡཱ ཨཱཧཱརསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོཏི ནིབྦཏྟིལཀྑཎཾ པསྶནྟོཔི རཱུཔཀྑནྡྷསྶ ཨུདཡཾ པསྶཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༥༠) ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ. ཨཏྠངྒམེཔི ‘‘ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ རཱུཔནིརོདྷོ…པེ… ཝིཔརིཎཱམལཀྑཎཾ པསྶནྟོཔི རཱུཔཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷཾ པསྶཏཱི’’ཏི ཨཡཾ ཝིཏྠཱརོ.

ཨིཏི ཝེདནཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨཡཾ ཝེདནཱ ཨེཏྟཀཱ ཝེདནཱ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ ཝེདནཱ ནཏྠི, ཨཡཾ སཉྙཱ, ཨིམེ སངྑཱརཱ, ཨིདཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨེཏྟཀཾ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ ཝིཉྙཱཎཾ ནཏྠཱིཏི ཝེདཡིཏསཉྫཱནནཨབྷིསངྑརཎཝིཛཱནནསབྷཱཝཉྩེཝ སུཁཱདིརཱུཔསཉྙཱདིཕསྶཱདིཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདིབྷེདཉྩ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ལཀྑཎརསཔཙྩུཔཊྛཱནཔདཊྛཱནཝསེན ཨནཝསེསཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརཝིཉྙཱཎཔརིགྒཧོ ཝུཏྟོ. ཨིཏི ཝེདནཱཡ སམུདཡོཏིཨཱདཱིཧི པན ཨེཝཾ པརིགྒཧིཏཱནཾ ཝེདནཱསཉྙཱསངྑཱརཝིཉྙཱཎཱནཾ སམུདཡོ ཝུཏྟོ. ཏཏྲཱཔི ཨིཏཱིཏི ཨེཝཾ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེསམྤི ཝིཏྠཱརོ ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ ཝེདནཱསམུདཡོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༥༠) རཱུཔེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཏཱིསུ ཁནྡྷེསུ ‘‘ཨཱཧཱརསམུདཡཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཕསྶསམུདཡཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེ ‘‘ནཱམརཱུཔསམུདཡཱ’’ཏི. ཨཏྠངྒམཔདམྤི ཏེསཾཡེཝ ཝསེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨུདཡབྦཡཝིནིཙྪཡོ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟོ.

ཨིམསྨིཾ སཏི ཨིདཾ ཧོཏཱིཏི ཨཡམྤི ཨཔརོ སཱིཧནཱདོ. ཏསྶཏྠོ – ཨིམསྨིཾ ཨཝིཛྫཱདིཀེ པཙྩཡེ སཏི ཨིདཾ སངྑཱརཱདིཀཾ ཕལཾ ཧོཏི. ཨིམསྶུཔྤཱདཱ ཨིདཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨིམསྶ ཨཝིཛྫཱདིཀསྶ པཙྩཡསྶ ཨུཔྤཱདཱ ཨིདཾ སངྑཱརཱདིཀཾ ཕལཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིམསྨིཾ ཨསཏི ཨིདཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཨཝིཛྫཱདིཀེ པཙྩཡེ ཨསཏི ཨིདཾ སངྑཱརཱདིཀཾ ཕལཾ ན ཧོཏི. ཨིམསྶ ནིརོདྷཱ ཨིདཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨིམསྶ ཨཝིཛྫཱདིཀསྶ པཙྩཡསྶ ནིརོདྷཱ ཨིདཾ སངྑཱརཱདིཀཾ ཕལཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཨིདཱནི ཡཐཱ ཏཾ ཧོཏི ཙེཝ ནིརུཛ྄ཛྷཏི ཙ, ཏཾ ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ ཡདིདཾ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨེཝཾ སྭཱཀྑཱཏོཏི ཨེཝཾ པཉྩཀྑནྡྷཝིབྷཛནཱདིཝསེན སུཊྛུ ཨཀྑཱཏོ ཀཐིཏོ. དྷམྨོཏི པཉྩཀྑནྡྷཔཙྩཡཱཀཱརདྷམྨོ. ཨུཏྟཱནོཏི ཨནིཀུཛྫིཏོ. ཝིཝཊོཏི ཝིཝརིཏྭཱ ཋཔིཏོ. པཀཱསིཏོཏི དཱིཔིཏོ ཛོཏིཏོ. ཚིནྣཔིལོཏིཀོཏི པིལོཏིཀཱ ཝུཙྩཏི ཚིནྣཾ བྷིནྣཾ ཏཏྠ ཏཏྠ སིབྦིཏགཎྛིཏཾ ཛིཎྞཝཏྠཾ, ཏཾ ཡསྶ ནཏྠཱིཏི ཨཊྛཧཏྠཾ ནཝཧཏྠཾ ཝཱ ཨཧཏསཱཊཀཾ ནིཝཏྠོ, སོ ཚིནྣཔིལོཏིཀོ ནཱམ. ཨཡམྤི དྷམྨོ ཏཱདིསོ. ན ཧེཏྠ ཀོཧཉྙཱདིཝསེན ཚིནྣབྷིནྣསིབྦིཏགཎྛིཏབྷཱཝོ ཨཏྠི. ཨཔིཙ ཁུདྡཀསཱཊཀོཔི པིལོཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི, སཱ ཡསྶ ནཏྠི, ཨཊྛནཝཧཏྠོ མཧཱཔཊོ ཨཏྠི, སོཔི ཚིནྣཔིལོཏིཀོ, ཨཔགཏཔིལོཏིཀོཏི ཨཏྠོ. ཏཱདིསོ ཨཡཾ དྷམྨོ. ཡཐཱ ཧི ཙཏུཧཏྠཾ སཱཊཀཾ གཧེཏྭཱ པརིགྒཧཎཾ ཀརོནྟོ པུརིསོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨཉྪནྟོ ཀིལམཏི, ཨེཝཾ བཱཧིརཀསམཡེ པབྦཛིཏཱ ཨཏྟནོ པརིཏྟཀཾ དྷམྨཾ ‘‘ཨེཝཾ སཏི ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀཔྤེཏྭཱ ཀཔྤེཏྭཱ ཝཌྜྷེནྟཱ ཀིལམནྟི. ཡཐཱ པན ཨཊྛཧཏྠནཝཧཏྠེན པརིགྒཧཎཾ ཀརོནྟོ ཡཐཱརུཙི པཱརུཔཏི ན ཀིལམཏི, ནཏྠི ཏཏྠ ཨཉྪིཏྭཱ ཝཌྜྷནཀིཙྩཾ; ཨེཝཾ ཨིམསྨིམྤི དྷམྨེ ཀཔྤེཏྭཱ ཀཔྤེཏྭཱ ཝིབྷཛནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཏེཧི ཏེཧི ཀཱརཎེཧི མཡཱཝ ཨཡཾ དྷམྨོ སུཝིབྷཏྟོ སུཝིཏྠཱརིཏོཏི ཨིདམྤི སནྡྷཱཡ ‘‘ཚིནྣཔིལོཏིཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཔིཙ ཀཙཝརོཔི པིལོཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི, ཨིམསྨིཉྩ སཱསནེ སམཎཀཙཝརཾ ནཱམ པཏིཊྛཱཏུཾ ན ལབྷཏི. ཏེནེཝཱཧ –

‘‘ཀཱརཎྜཝཾ ནིདྡྷམཐ, ཀསམྦུཾ ཨཔཀསྶཐ;

ཏཏོ པལཱཔེ ཝཱཧེཐ, ཨསྶམཎེ སམཎམཱནིནེ.

‘‘ནིདྡྷམིཏྭཱན པཱཔིཙྪེ, པཱཔཨཱཙཱརགོཙརེ;

སུདྡྷཱ སུདྡྷེཧི སཾཝཱསཾ, ཀཔྤཡཝ྄ཧོ པཏིསྶཏཱ;

ཏཏོ སམགྒཱ ནིཔཀཱ, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི. (ཨ. ནི. ༨.༡༠);

ཨིཏི སམཎཀཙཝརསྶ ཚིནྣཏྟཱཔི ཨཡཾ དྷམྨོ ཚིནྣཔིལོཏིཀོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨལམེཝཱཏི ཡུཏྟམེཝ. སདྡྷཱཔབྦཛིཏེནཱཏི སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏེན. ཀུལཔུཏྟེནཱཏི དྭེ ཀུལཔུཏྟཱ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟོ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟོ ཙ. ཏཏྠ ཡོ ཡཏོ ཀུཏོཙི ཀུལཱ པབྦཛིཏྭཱ སཱིལཱདཡོ པཉྩ དྷམྨཀྑནྡྷེ པཱུརེཏི, ཨཡཾ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟོ ནཱམ. ཡོ པན ཡསཀུལཔུཏྟཱདཡོ ཝིཡ ཛཱཏིསམྤནྣཀུལཱ པབྦཛིཏོ, ཨཡཾ ཛཱཏིཀུལཔུཏྟོ ནཱམ. ཏེསུ ཨིདྷ ཨཱཙཱརཀུལཔུཏྟོ ཨདྷིཔྤེཏོ. སཙེ པན ཛཱཏིཀུལཔུཏྟོ ཨཱཙཱརཝཱ ཧོཏི, ཨཡཾ ཨུཏྟམོཡེཝ. ཨེཝརཱུཔེན ཀུལཔུཏྟེན. ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷིཏུནྟི ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ ཝཱིརིཡཾ ཀཱཏུཾ. ཨིདཱནིསྶ ཙཏུརངྒཾ དསྶེནྟོ ཀཱམཾ ཏཙོ ཙཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཏྠ ཧི ཏཙོ ཨེཀཾ ཨངྒཾ, ནྷཱརུ ཨེཀཾ, ཨཊྛི ཨེཀཾ, མཾསལོཧིཏཾ ཨེཀནྟི. ཨིདཉྩ པན ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ ཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཧནྟེན ནཝསུ ཋཱནེསུ སམཱདྷཱཏབྦཾ པུརེབྷཏྟེ པཙྪཱབྷཏྟེ པུརིམཡཱམེ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ པཙྪིམཡཱམེ གམནེ ཋཱནེ ནིསཛྫཱཡ སཡནེཏི.

དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀུསཱིཏོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཡོ ཀུསཱིཏོ པུགྒལོ, སོ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི. བཱཧིརསམཡེ པན ཡོ ཀུསཱིཏོ, སོ སུཁཾ ཝིཧརཏི. ཝོཀིཎྞོཏི མིསྶཱིབྷཱུཏོ. སདཏྠནྟི སོབྷནཾ ཝཱ ཨཏྠཾ སཀཾ ཝཱ ཨཏྠཾ, ཨུབྷཡེནཱཔི ཨརཧཏྟམེཝ ཨདྷིཔྤེཏཾ. པརིཧཱཔེཏཱིཏི ཧཱཔེཏི ན པཱཔུཎཱཏི. ཀུསཱིཏཔུགྒལསྶ ཧི ཚ དྭཱརཱནི ཨགུཏྟཱནི ཧོནྟི, ཏཱིཎི ཀམྨཱནི ཨཔརིསུདྡྷཱནི, ཨཱཛཱིཝཊྛམཀཾ སཱིལཾ ཨཔརིཡོདཱཏཾ, བྷིནྣཱཛཱིཝོ ཀུལཱུཔཀོ ཧོཏི. སོ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཀྑིམྷི པཏིཏརཛཾ ཝིཡ ཨུཔགྷཱཏཀརོ ཧུཏྭཱ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི, པཱིཋམདྡནོ ཙེཝ ཧོཏི ལཎྜཔཱུརཀོ ཙ, སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི, དུལླབྷཾ ཁཎཾ ཝིརཱདྷེཏི, ཏེན བྷུཏྟོ རཊྛཔིཎྜོཔི ན མཧཔྥལོ ཧོཏི.

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ པུགྒལོ ཨིམསྨིཾཡེཝ སཱསནེ སུཁཾ ཝིཧརཏི. བཱཧིརསམཡེ པན ཡོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, སོ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི. པཝིཝིཏྟོཏི ཝིཝིཏྟོ ཝིཡུཏྟོ ཧུཏྭཱ. སདཏྠཾ པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ ཧི ཚ དྭཱརཱནི སུགུཏྟཱནི ཧོནྟི, ཏཱིཎི ཀམྨཱནི པརིསུདྡྷཱནི, ཨཱཛཱིཝཊྛམཀཾ སཱིལཾ པརིཡོདཱཏཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཀྑིམྷི སུསཱིཏལཉྫནཾ ཝིཡ དྷཱཏུགཏཙནྡནཾ ཝིཡ ཙ མནཱཔོ ཧུཏྭཱ སུཁཾ ཝིཧརཏི, སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏུཾ སཀྐོཏི. སཏྠཱ ཧི –

‘‘ཙིརཾ ཛཱིཝ མཧཱཝཱིར, ཀཔྤཾ ཏིཊྛ མཧཱམུནཱི’’ཏི –

ཨེཝཾ གོཏམིཡཱ ཝནྡིཏོ, ‘‘ན ཁོ, གོཏམི, ཏཐཱགཏཱ ཨེཝཾ ཝནྡིཏབྦཱ’’ཏི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཱཡ ཡཱཙིཏོ ཝནྡིཏབྦཱཀཱརཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨེཝམཱཧ –

‘‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ པཧིཏཏྟེ, ནིཙྩཾ དལ༹ྷཔརཀྐམེ;

སམགྒེ སཱཝཀེ པསྶ, ཨེསཱ བུདྡྷཱན ཝནྡནཱ’’ཏི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༡༧༡);

ཨེཝཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏུཾ སཀྐོཏི, དུལླབྷཾ ཁཎཾ ན ཝིརཱདྷེཏི. ཏསྶ ཧི བུདྡྷུཔྤཱདོ དྷམྨདེསནཱ སངྒྷསུཔྤཊིཔཏྟི སཕལཱ ཧོཏི སཨུདྲཡཱ, རཊྛཔིཎྜོཔི ཏེན བྷུཏྟོ མཧཔྥལོ ཧོཏི.

ཧཱིནེན ཨགྒསྶཱཏི ཧཱིནཱཡ སདྡྷཱཡ ཧཱིནེན ཝཱིརིཡེན ཧཱིནཱཡ སཏིཡཱ ཧཱིནེན སམཱདྷིནཱ ཧཱིནཱཡ པཉྙཱཡ ཨགྒསངྑཱཏསྶ ཨརཧཏྟསྶ པཏྟི ནཱམ ན ཧོཏི. ཨགྒེན ཙ ཁོཏི ཨགྒེཧི སདྡྷཱདཱིཧི ཨགྒསྶ ཨརཧཏྟསྶ པཏྟི ཧོཏི. མཎྜཔེཡྻནྟི པསནྣཊྛེན མཎྜཾ, པཱཏབྦཊྛེན པེཡྻཾ. ཡཉྷི པིཝིཏྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ པཏིཏོ ཝིསཉྙཱི ཨཏྟནོ སཱཊཀཱདཱིནམྤི ཨསྶཱམིཀོ ཧོཏི, ཏཾ པསནྣམྤི ན པཱཏབྦཾ, མཡ྄ཧཾ པན སཱསནཾ ཨེཝཾ པསནྣཉྩ པཱཏབྦཉྩཱཏི དསྶེནྟོ ‘‘མཎྜཔེཡྻ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཏཏྠ ཏིཝིདྷོ མཎྜོ – དེསནཱམཎྜོ, པཊིགྒཧམཎྜོ, བྲཧྨཙརིཡམཎྜོཏི. ཀཏམོ དེསནཱམཎྜོ? ཙཏུནྣཾ ཨརིཡསཙྩཱནཾ ཨཱཙིཀྑནཱ དེསནཱ པཉྙཱཔནཱ པཊྛཔནཱ ཝིཝརཎཱ ཝིབྷཛནཱ ཨུཏྟཱནཱིཀམྨཾ, ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ…པེ… ཨརིཡསྶ ཨཊྛངྒིཀསྶ མགྒསྶ ཨཱཙིཀྑནཱ…པེ… ཨུཏྟཱནཱིཀམྨཾ, ཨཡཾ དེསནཱམཎྜོ. ཀཏམོ པཊིགྒཧམཎྜོ? བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ དེཝཱ མནུསྶཱ ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཝིཉྙཱཏཱརོ, ཨཡཾ པཊིགྒཧམཎྜོ. ཀཏམོ བྲཧྨཙརིཡམཎྜོ? ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷི, ཨཡཾ བྲཧྨཙརིཡམཎྜོ. ཨཔིཙ ཨདྷིམོཀྑམཎྜོ སདྡྷིནྡྲིཡཾ, ཨསྶདྡྷིཡཾ ཀསཊོ, ཨསྶདྡྷིཡཾ ཀསཊཾ ཚཌྜེཏྭཱ སདྡྷིནྡྲིཡསྶ ཨདྷིམོཀྑམཎྜཾ པིཝཏཱིཏི མཎྜཔེཡྻནྟིཨཱདིནཱཔི (པཊི. མ. ༡.༢༣༨) ནཡེནེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སཏྠཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏོཏི ཨིདམེཏྠ ཀཱརཎཝཙནཾ. ཡསྨཱ སཏྠཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏོ, ཏསྨཱ ཝཱིརིཡསམྤཡོགཾ ཀཏྭཱ པིཝཐ ཨེཏཾ མཎྜཾ. བཱཧིརཀཉྷི བྷེསཛྫམཎྜམྤི ཝེཛྫསྶ ཨསམྨུཁཱ པིཝནྟཱནཾ པམཱཎཾ ཝཱ ཨུགྒམནཾ ཝཱ ནིགྒམནཾ ཝཱ ན ཛཱནཱམཱཏི ཨཱསངྐཱ ཧོཏི. ཝེཛྫསམྨུཁཱ པན ‘‘ཝེཛྫོ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ནིརཱསངྐཱ པིཝནྟི. ཨེཝམེཝ ཨམྷཱཀཾ དྷམྨསྶཱམི སཏྠཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏོཏི ཝཱིརིཡཾ ཀཏྭཱ པིཝཐཱཏི མཎྜཔཱནེ ནེསཾ ནིཡོཛེནྟོ ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཕལཱཏི སཱནིསཾསཱ. སཨུདྲཡཱཏི སཝཌྜྷི. ཨིདཱནི ནིཡོཛནཱནུརཱུཔཾ སིཀྑིཏབྦཏཾ ནིདྡིསནྟོ ཨཏྟཏྠཾ ཝཱ ཧི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཏྟཏྠནྟི ཨཏྟནོ ཨཏྠབྷཱུཏཾ ཨརཧཏྟཾ. ཨཔྤམཱདེན སམྤཱདེཏུནྟི ཨཔྤམཱདེན སབྦཀིཙྩཱནི ཀཱཏུཾ. པརཏྠནྟི པཙྩཡདཱཡཀཱནཾ མཧཔྥལཱནིསཾསཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨུཔནིསསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣. ཏཏིཡེ ‘‘ཛཱནཏོ ཨཧ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཛཱནཏོཏི ཛཱནནྟསྶ. པསྶཏོཏི པསྶནྟསྶ. དྭེཔི པདཱནི ཨེཀཏྠཱནི, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨེཝཾ སནྟེཔི ‘‘ཛཱནཏོ’’ཏི ཉཱཎལཀྑཎཾ ཨུཔཱདཱཡ པུགྒལཾ ནིདྡིསཏི. ཛཱནནལཀྑཎཉྷི ཉཱཎཾ. ‘‘པསྶཏོ’’ཏི ཉཱཎཔྤབྷཱཝཾ ཨུཔཱདཱཡ. པསྶནཔྤབྷཱཝཉྷི ཉཱཎཾ, ཉཱཎསམངྒཱིཔུགྒལོ ཙཀྑུམཱ ཝིཡ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཱནི, ཉཱཎེན ཝིཝཊེ དྷམྨེ པསྶཏི. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡནྟི ཨེཏྠ ཨཱསཝཱནཾ པཧཱནཾ ཨསམུཔྤཱདོ ཁཱིཎཱཀཱརོ ནཏྠིབྷཱཝོཏི ཨཡམྤི ཨཱསཝཀྑཡོཏི ཝུཙྩཏི, བྷངྒོཔི མགྒཕལནིབྦཱནཱནིཔི. ‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟི’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༣༨; ཝིབྷ. ༨༣༡) ཧི ཁཱིཎཱཀཱརོ ཨཱསཝཀྑཡོཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཡོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཝཡོ བྷེདོ པརིབྷེདོ ཨནིཙྩཏཱ ཨནྟརདྷཱན’’ནྟི (ཝིབྷ. ༣༥༤) ཨེཏྠ བྷངྒོ.

‘‘སེཀྑསྶ སིཀྑམཱནསྶ, ཨུཛུམགྒཱནུསཱརིནོ;

ཁཡསྨིཾ པཋམཾ ཉཱཎཾ, ཏཏོ ཨཉྙཱ ཨནནྟརཱ’’ཏི. (ཨིཏིཝུ. ༦༢); –

ཨེཏྠ མགྒོ. སོ ཧི ཨཱསཝེ ཁེཔེནྟོ ཝཱུཔསམེནྟོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོཏི ཝུཏྟོ. ‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ སམཎོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཕལཾ. ཏཉྷི ཨཱསཝཱནཾ ཁཱིཎནྟེ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོཏི ཝུཏྟཾ.

‘‘ཨཱསཝཱ ཏསྶ ཝཌྜྷནྟི, ཨཱརཱ སོ ཨཱསཝཀྑཡཱ’’ཏི; (དྷ. པ. ༢༥༣) –

ཨེཏྠ ནིབྦཱནཾ. ཏཉྷི ཨཱགམྨ ཨཱསཝཱ ཁཱིཡནྟི, ཏསྨཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོཏི ཝུཏྟཾ. ཨིདྷ པན མགྒཕལཱནི ཨདྷིཔྤེཏཱནི. ནོ ཨཛཱནཏོ ནོ ཨཔསྶཏོཏི ཡོ པན ན ཛཱནཱཏི ན པསྶཏི, ཏསྶ ནོ ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ཡེ ཨཛཱནཏོ ཨཔསྶཏོཔི སཾསཱརཱདཱིཧིཡེཝ སུདྡྷིཾ ཝདནྟི, ཏེ པཊིཀྑིཏྟཱ ཧོནྟི. པུརིམེན པདདྭཡེན ཨུཔཱཡོ ཝུཏྟོ, ཨིམིནཱ ཨནུཔཱཡཾ པཊིསེདྷེཏི.

ཨིདཱནི ཡཾ ཛཱནཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏཾ དསྶེཏུཀཱམོ ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱནཏོཏི པུཙྪཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཛཱནནཱ བཧུཝིདྷཱ. དབྦཛཱཏིཀོ ཨེཝ ཧི ཀོཙི བྷིཀྑུ ཚཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཀོཙི ཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ, ཏསྶ ཨཱིདིསཱནི ཀམྨཱནི ཝཏྟསཱིསེ ཋཏྭཱ ཀརོནྟསྶ སཱ ཛཱནནཱ སགྒམགྒཕལཱནཾ པདཊྛཱནཾ ན ཧོཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཡོ པན སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝེཛྫཀམྨཱདཱིནི ཀཱཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྶེཝཾ ཛཱནཏོ ཨཱསཝཱ ཝཌྜྷནྟིཡེཝ. ཏསྨཱ ཡཾ ཛཱནཏོ པསྶཏོ ཙ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏདེཝ དསྶེནྟོ ཨིཏི རཱུཔནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱནཏོཏི ཨེཝཾ པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཾ ཛཱནནྟསྶ. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏཱིཏི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡནྟེ ཛཱཏཏྟཱ ‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ’’ཏི ལདྡྷནཱམཾ ཨརཧཏྟཾ ཧོཏི.

ཨེཝཾ ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ཁཱིཎཱསཝསྶ ཨཱགམནཱིཡཾ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཾ དསྶེཏུཾ ཡམྤིསྶ ཏཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཁཡསྨིཾ ཁཡེཉཱཎནྟི ཨཱསཝཀྑཡསངྑཱཏེ ཨརཧཏྟཕལེ པཊིལདྡྷེ སཏི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ. ཏཉྷི ཨརཧཏྟཕལསངྑཱཏེ ཁཡསྨིཾ པཋམཝཱརཾ ཨུཔྤནྣེ པཙྪཱ ཨུཔྤནྣཏྟཱ ཁཡེཉཱཎནྟི ཝུཙྩཏི. སཨུཔནིསནྟི སཀཱརཎཾ སཔྤཙྩཡཾ. ཝིམུཏྟཱིཏི ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟི. སཱ ཧིསྶ ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡེན པཙྩཡོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨིཏོ པརེསུཔི ལབྦྷམཱནཝསེན པཙྩཡབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཝིརཱགོཏི མགྒོ. སོ ཧི ཀིལེསེ ཝིརཱཛེནྟོ ཁེཔེནྟོ ཨུཔྤནྣོ, ཏསྨཱ ཝིརཱགོཏི ཝུཙྩཏི. ནིབྦིདཱཏི ནིབྦིདཱཉཱཎཾ. ཨེཏེན བལཝཝིཔསྶནཾ དསྶེཏི. བལཝཝིཔསྶནཱཏི བྷཡཏཱུཔཊྛཱནེ ཉཱཎཾ ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནེ ཉཱཎཾ མུཉྩིཏུཀམྱཏཱཉཱཎཾ སངྑཱརུཔེཀྑཱཉཱཎནྟི ཙཏུནྣཾ ཉཱཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནནྟི ཡཐཱསབྷཱཝཛཱནནསངྑཱཏཾ དསྶནཾ. ཨེཏེན ཏརུཎཝིཔསྶནཾ དསྶེཏི. ཏརུཎཝིཔསྶནཱ ཧི བལཝཝིཔསྶནཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཏརུཎཝིཔསྶནཱཏི སངྑཱརཔརིཙྪེདེ ཉཱཎཾ ཀངྑཱཝིཏརཎེ ཉཱཎཾ སམྨསནེ ཉཱཎཾ མགྒཱམགྒེ ཉཱཎནྟི ཙཏུནྣཾ ཉཱཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སམཱདྷཱིཏི པཱདཀཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷི. སོ ཧི ཏརུཎཝིཔསྶནཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏི. སུཁནྟི ཨཔྤནཱཡ པུབྦབྷཱགསུཁཾ. ཏཉྷི པཱདཀཛ྄ཛྷཱནསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. པསྶདྡྷཱིཏི དརཐཔཊིཔྤསྶདྡྷི. སཱ ཧི ཨཔྤནཱཔུབྦབྷཱགསྶ སུཁསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. པཱིཏཱིཏི བལཝཔཱིཏི. སཱ ཧི དརཐཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. པཱམོཛྫནྟི དུབྦལཔཱིཏི. སཱ ཧི བལཝཔཱིཏིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. སདྡྷཱཏི ཨཔརཱཔརཾ ཨུཔྤཛྫནསདྡྷཱ. སཱ ཧི དུབྦལཔཱིཏིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. དུཀྑནྟི ཝཊྚདུཀྑཾ. ཏཉྷི ཨཔརཱཔརསདྡྷཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏི. ཛཱཏཱིཏི སཝིཀཱརཱ ཁནྡྷཛཱཏི. སཱ ཧི ཝཊྚདུཀྑསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. བྷཝོཏི ཀམྨབྷཝོ. (སོ ཧི སཝིཀཱརཱཡ ཛཱཏིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི.) ཨེཏེནུཔཱཡེན སེསཔདཱནིཔི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཐུལླཕུསིཏཀེཏི མཧཱཕུསིཏཀེ. པབྦཏཀནྡརཔདརསཱཁཱཏི ཨེཏྠ ཀནྡརཾ ནཱམ ‘ཀ’ནྟིལདྡྷནཱམེན ཨུདཀེན དཱརིཏོ ཨུདཀབྷིནྣོ པབྦཏཔདེསོ, ཡོ ‘‘ནིཏམྦོ’’ཏིཔི ‘‘ནདཱིཀུཉྪོ’’ཏིཔི ཝུཙྩཏི. པདརཾ ནཱམ ཨཊྛམཱསེ དེཝེ ཨཝསྶནྟེ ཕལིཏོ བྷཱུམིཔྤདེསོ. སཱཁཱཏི ཀུསུམྦྷགཱམིནིཡོ ཁུདྡཀམཱཏིཀཱཡོ. ཀུསོབྦྷཱཏི ཁུདྡཀཨཱཝཱཊཱ. མཧཱསོབྦྷཱཏི མཧཱཨཱཝཱཊཱ. ཀུནྣདིཡོཏི ཁུདྡཀནདིཡོ. མཧཱནདིཡོཏི གངྒཱཡམུནཱདིཀཱ མཧཱསརིཏཱ. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིཛྫཱུཔནིསཱ སངྑཱརཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཝིཛྫཱ པབྦཏོཏི དཊྛབྦཱ. ཨབྷིསངྑཱརཱ མེགྷོཏི, ཝིཉྙཱཎཱདིཝཊྚཾ ཀནྡརཱདཡོཏི, ཝིམུཏྟི སཱགརོཏི.

ཡཐཱ པབྦཏམཏྠཀེ དེཝོ ཝསྶིཏྭཱ པབྦཏཀནྡརཱདཱིནི པཱུརེནྟོ ཨནུཔུབྦེན མཧཱསམུདྡཾ སཱགརཾ པཱུརེཏི, ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱཔབྦཏམཏྠཀེ ཏཱཝ ཨབྷིསངྑཱརམེགྷསྶ ཝསྶནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨསྶུཏཝཱ ཧི བཱལཔུཐུཛྫནོ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཉྙཱཎཱི ཧུཏྭཱ ཏཎྷཱཡ ཨབྷིལཱསཾ ཀཏྭཱ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧཏི, ཏཾ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཾ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི, པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཱདཱིནི ནཱམརཱུཔཱདཱིནཾ. ཨིཏི པབྦཏམཏྠཀེ ཝུཊྛདེཝསྶ ཀནྡརཱདཡོ པཱུརེཏྭཱ མཧཱསམུདྡཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཀཱལོ ཝིཡ ཨཝིཛྫཱཔབྦཏམཏྠཀེ ཝུཊྛསྶ ཨབྷིསངྑཱརམེགྷསྶ པརམྤརཔཙྩཡཏཱཡ ཨནུཔུབྦེན ཝིཉྙཱཎཱདིཝཊྚཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཀཱལོ. བུདྡྷཝཙནཾ པན པཱལི༹ཡཾ ཨགཧིཏམྤི ‘‘ཨིདྷ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏཱི’’ཏི ཨིམཱཡ པཱལི༹ཡཱ ཝསེན གཧིཏམེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཡཱ ཧི ཏསྶ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟི, སཱ ཀམྨབྷཝཔཙྩཡཱ སཝིཀཱརཱ ཛཱཏི ནཱམ. སོ བུདྡྷཱནཾ ཝཱ བུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཝཱ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ཨཱགམྨ ཝཊྚདོསདཱིཔཀཾ ལཀྑཎཱཧཊཾ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཝཊྚཝསེན པཱིལི༹ཏོ ཧོཏི, ཨེཝམསྶ སཝིཀཱརཱ ཁནྡྷཛཱཏི ཝཊྚདུཀྑསྶ པཙྩཡོ ཧོཏི. སོ ཝཊྚདུཀྑེན པཱིལི༹ཏོ ཨཔརཱཔརཾ སདྡྷཾ ཛནེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི, ཨེཝམསྶ ཝཊྚདུཀྑཾ ཨཔརཱཔརསདྡྷཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏི. སོ པབྦཛྫཱམཏྟེནེཝ ཨསནྟུཊྛོ ཨཱུནཔཉྩཝསྶཀཱལེ ནིསྶཡཾ གཧེཏྭཱ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ པཱུརེནྟོ དྭེམཱཏིཀཱ པགུཎཾ ཀཏྭཱ ཀམྨཱཀམྨཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ནིཛྫཊཾ ཀཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝསནྟོ པཐཝཱིཀསིཎཱདཱིསུ ཀམྨཾ ཨཱརབྷཏི, ཏསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ནིསྶཱཡ དུབྦལཔཱིཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏདསྶ སདྡྷཱུཔནིསཾ པཱམོཛྫཾ, ཏཾ བལཝཔཱིཏིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི. བལཝཔཱིཏི དརཐཔཊིཔྤསྶདྡྷིཡཱ, སཱ ཨཔྤནཱཔུབྦབྷཱགསུཁསྶ, ཏཾ སུཁཾ པཱདཀཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷིསྶ. སོ སམཱདྷིནཱ ཙིཏྟཀལླཏཾ ཛནེཏྭཱ ཏརུཎཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨིཙྩསྶ པཱདཀཛ྄ཛྷཱནསམཱདྷི ཏརུཎཝིཔསྶནཱཡ པཙྩཡོ ཧོཏི, ཏརུཎཝིཔསྶནཱ བལཝཝིཔསྶནཱཡ, བལཝཝིཔསྶནཱ མགྒསྶ, མགྒོ ཕལཝིམུཏྟིཡཱ, ཕལཝིམུཏྟི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎསྶཱཏི. ཨེཝཾ དེཝསྶ ཨནུཔུབྦེན སཱགརཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཀཱལོ ཝིཡ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཝིམུཏྟིསཱགརཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཀཱལོ ཝེདིཏབྦོཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨཉྙཏིཏྠིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤. ཙཏུཏྠེ པཱཝིསཱིཏི པཝིཊྛོ. སོ ཙ ན ཏཱཝ པཝིཊྛོ, ‘‘པཝིསིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑནྟཏྟཱ པན ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ‘‘གཱམཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑནྟཔུརིསོ ཏཾ གཱམཾ ཨཔྤཏྟོཔི ‘‘ཀཧཾ ཨིཏྠནྣཱམོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘གཱམཾ གཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ. ཨཏིཔྤགོཏི ཏདཱ ཀིར ཐེརསྶ ཨཏིཔྤགོཡེཝ ནིཀྑནྟདིཝསོ ཨཧོསི, ཨཏིཔྤགོཡེཝ ནིཀྑནྟབྷིཀྑཱུ བོདྷིཡངྒཎེ ཙེཏིཡངྒཎེ ནིཝཱསནཔཱརུཔནཊྛཱནེཏི ཨིམེསུ ཋཱནེསུ ཡཱཝ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱ ཧོཏི, ཏཱཝ པཔཉྩཾ ཀརོནྟི. ཐེརསྶ པན ‘‘ཡཱཝ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱ ཧོཏི, ཏཱཝ པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀདྭེཀཐཱཝཱརེ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟཡཏོ ཡཾནཱུནཱཧནྟི ཨེཏདཧོསི. པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོཏི སོ ཀིར ཨཱརཱམོ དཀྑིཎདྭཱརསྶ ཙ ཝེལུ༹ཝནསྶ ཙ ཨནྟརཱ ཨཧོསི. ཨིདྷཱཏི ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཝཱདེསུ. ཀིཾཝཱདཱི ཀིམཀྑཱཡཱིཏི ཀིཾ ཝདཏི ཀིཾ ཨཱཙིཀྑཏི, ཀིཾ ཨེཏྠ སམཎསྶ གོཏམསྶ དསྶནནྟི པུཙྪནྟི. དྷམྨསྶ ཙཱནུདྷམྨཾ བྱཱཀརེཡྻཱམཱཏི, བྷོཏཱ གོཏམེན ཡཾ ཝུཏྟཾ ཀཱརཎཾ, ཏསྶ ཨནུཀཱརཎཾ ཀཐེཡྻཱམ. སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཔཱཏོཏི པརེཧི ཝུཏྟཀཱརཎེན སཀཱརཎོ ཧུཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདཱནུཔཱཏོ ཝཱདཔྤཝཏྟི ཝིཉྙཱུཧི གརཧིཏབྦཾ ཀཱརཎཾ ཀོཙི ཨཔྤམཏྟཀོཔི ཀཐཾ ནཱགཙྪེཡྻ? ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཀཐཾ སབྦཱཀཱརེནཔི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཱདེ གཱརཡ྄ཧཾ ཀཱརཎཾ ན བྷཝེཡྻཱཏི?

ཨིཏི ཝདནྟི ཕསྶཔཙྩཡཱ དུཀྑནྟི ཨེཝཾ ཝདནྟོཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཙཏཱུསུ ཝཱདེསུ. ཏེ ཝཏ ཨཉྙཏྲ ཕསྶཱཏི ཨིདཾ ‘‘ཏདཔི ཕསྶཔཙྩཡཱ’’ཏི པཊིཉྙཱཡ སཱདྷཀཝཙནཾ. ཡསྨཱ ཧི ན ཝིནཱ ཕསྶེན དུཀྑཔཊིསཾཝེདནཱ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཛཱནིཏབྦམེཏཾ ཡཐཱ ‘‘ཏདཔི ཕསྶཔཙྩཡཱ’’ཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

སཱདྷུ, སཱདྷུ, ཨཱནནྡཱཏི ཨཡཾ སཱདྷུཀཱརོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ དིནྣོ, ཨཱནནྡཏྠེརེན པན སདྡྷིཾ བྷགཝཱ ཨཱམནྟེསི. ཨེཀམིདཱཧནྟི ཨེཏྠ ཨིདྷཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨེཀཾ སམཡནྟི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝཙནཾ ‘‘ན ཀེཝལཾ སཱརིཔུཏྟོཝ རཱཛགཧཾ པཝིཊྛོ, ཨཧམྤི པཱཝིསིཾ. ན ཀེཝལཉྩ ཏསྶེཝཱཡཾ ཝིཏཀྐོ ཨུཔྤནྣོ, མཡ྄ཧམྤི ཨུཔྤཛྫི. ན ཀེཝལཉྩ ཏསྶེཝ སཱ ཏིཏྠིཡེཧི སདྡྷིཾ ཀཐཱ ཛཱཏཱ, མཡ྄ཧམྤི ཛཱཏཔུབྦཱ’’ཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

ཨཙྪརིཡཾ ཨབྦྷུཏནྟི ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཝིམྷཡདཱིཔནམེཝ. ཝཙནཏྠོ པནེཏྠ ཨཙྪརཾ པཧརིཏུཾ ཡུཏྟནྟི ཨཙྪརིཡཾ. ཨབྷཱུཏཔུབྦཾ བྷཱུཏནྟི ཨབྦྷུཏཾ. ཨེཀེན པདེནཱཏི ‘‘ཕསྶཔཙྩཡཱ དུཀྑ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཨེཀེན པདེན. ཨེཏེན ཧི སབྦཝཱདཱནཾ པཊིཀྑེཔཏྠོ ཝུཏྟོ. ཨེསེཝཏྠོཏི ཨེསོཡེཝ ཕསྶཔཙྩཡཱ དུཀྑནྟི པཊིཙྩསམུཔྤཱདཏྠོ. ཏཉྙེཝེཏྠ པཊིབྷཱཏཱུཏི ཏཉྙེཝེཏྠ ཨུཔཊྛཱཏུ. ཨིདཱནི ཐེརོ ཛརཱམརཎཱདིཀཱཡ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཀཐཱཡ ཏཾ ཨཏྠགམྦྷཱིརཉྩེཝ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསཉྩ ཀརོནྟོ སཙེ མཾ, བྷནྟེཏིཨཱདིཾ ཝཏྭཱ ཡཾམཱུལཀཱ ཀཐཱ ཨུཔྤནྣཱ, ཏདེཝ པདཾ གཧེཏྭཱ ཝིཝཊྚཾ དསྶེནྟོ ཚནྣཾཏྭེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. བྷཱུམིཛསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༥-༢༦. པཉྩམེ བྷཱུམིཛོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. སེསམིདྷཱཔི པུརིམསུཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཡསྨཱ ཨིདཾ སུཁདུཀྑཾ ན ཀེཝལཾ ཕསྶཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀཱཡེནཔི ཀརིཡམཱནཾ ཀརཱིཡཏི, ཝཱཙཱཡཔི མནསཱཔི, ཨཏྟནཱཔི ཀརིཡམཱནཾ ཀརཱིཡཏི, པརེནཔི ཀརིཡམཱནཾ ཀརཱིཡཏི, སམྤཛཱནེནཔི ཀརིཡམཱནཾ ཀརཱིཡཏི, ཨསམྤཛཱནེནཔི, ཏསྨཱ ཏསྶ ཨཔརམྤི པཙྩཡཝིསེསཾ དསྶེཏུཾ ཀཱཡེ ཝཱ ཧཱནནྡ, སཏཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཀཱཡསཉྩེཏནཱཧེཏཱུཏི ཀཱཡདྭཱརེ ཨུཔྤནྣཙེཏནཱཧེཏུ. ཝཙཱིསཉྩེཏནཱམནོསཉྩེཏནཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ ཀཱཡདྭཱརེ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཱཀུསལཝསེན ཝཱིསཏི ཙེཏནཱ ལབྦྷནྟི, ཏཐཱ ཝཙཱིདྭཱརེ. མནོདྭཱརེ ནཝཧི རཱུཔཱརཱུཔཙེཏནཱཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱུནཏིཾསཱཏི ཏཱིསུ དྭཱརེསུ ཨེཀཱུནསཏྟཏི ཙེཏནཱ ཧོནྟི, ཏཔྤཙྩཡཾ ཝིཔཱཀསུཁདུཀྑཾ དསྶིཏཾ. ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ ཙཱཏི ཨིདཾ ཏཱཔི ཙེཏནཱ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ ཧོནྟཱིཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྨཱ པན ཏཾ ཡཐཱཝུཏྟཙེཏནཱབྷེདཾ ཀཱཡསངྑཱརཉྩེཝ ཝཙཱིསངྑཱརཉྩ མནོསངྑཱརཉྩ པརེཧི ཨནུསྶཱཧིཏོ སཱམཾ ཨསངྑཱརིཀཙིཏྟེན ཀརོཏི, པརེཧི ཀཱརིཡམཱནོ སསངྑཱརིཀཙིཏྟེནཱཔི ཀརོཏི, ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཨེཝརཱུཔོ ནཱམ ཝིཔཱཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི, ཨེཝཾ ཀམྨཉྩ ཝིཔཱཀཉྩ ཛཱནནྟོཔི ཀརོཏི, མཱཏཱཔིཏཱུསུ ཙེཏིཡཝནྡནཱདཱིནི ཀརོནྟེསུ ཨནུཀརོནྟཱ དཱརཀཱ ཝིཡ ཀེཝལཾ ཀམྨམེཝ ཛཱནནྟོ ‘‘ཨིམསྶ པན ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ’’ཏི ཝིཔཱཀཾ ཨཛཱནནྟོཔི ཀརོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེཏུཾ སཱམཾ ཝཱ ཏཾ, ཨཱནནྡ, ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཨིམེསུ, ཨཱནནྡ, དྷམྨེསཱུཏི ཡེ ཨིམེ ‘‘སཱམཾ ཝཱ ཏཾ, ཨཱནནྡ, ཀཱཡསངྑཱར’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝུཏྟཱ ཚསཏྟཏི དྭེསཏཱ ཙེཏནཱདྷམྨཱ, ཨིམེསུ དྷམྨེསུ ཨཝིཛྫཱ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ ཨནུཔཏིཏཱ. སབྦེཔི ཧི ཏེ ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ’’ཏི ཨེཏྠེཝ སངྒཧཾ གཙྪནྟི. ཨིདཱནི ཝིཝཊྚཾ དསྶེནྟོ ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. སོ ཀཱཡོ ན ཧོཏཱིཏི ཡསྨིཾ ཀཱཡེ སཏི ཀཱཡསཉྩེཏནཱཔཙྩཡཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སུཁདུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, སོ ཀཱཡོ ན ཧོཏི. ཝཱཙཱམནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཔིཙ ཀཱཡོཏི ཙེཏནཱཀཱཡོ, ཝཱཙཱཔི ཙེཏནཱཝཱཙཱ, མནོཔི ཀམྨམནོཡེཝ. དྭཱརཀཱཡོ ཝཱ ཀཱཡོ. ཝཱཙཱམནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཁཱིཎཱསཝོ ཙེཏིཡཾ ཝནྡཏི, དྷམྨཾ བྷཎཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ མནསི ཀརོཏི, ཀཐམསྶ ཀཱཡཱདཡོ ན ཧོནྟཱིཏི? ཨཝིཔཱཀཏྟཱ. ཁཱིཎཱསཝེན ཧི ཀཏཾ ཀམྨཾ ནེཝ ཀུསལཾ ཧོཏི ནཱཀུསལཾ. ཨཝིཔཱཀཾ ཧུཏྭཱ ཀིརིཡཱམཏྟེ ཏིཊྛཏི, ཏེནསྶ ཏེ ཀཱཡཱདཡོ ན ཧོནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ.

ཁེཏྟཾ ཏཾ ན ཧོཏཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཝིརུཧནཊྛེན ཏཾ ཁེཏྟཾ ན ཧོཏི, པཏིཊྛཱནཊྛེན ཝཏྠུ ན ཧོཏི, པཙྩཡཊྛེན ཨཱཡཏནཾ ན ཧོཏི, ཀཱརཎཊྛེན ཨདྷིཀརཎཾ ན ཧོཏི. སཉྩེཏནཱམཱུལཀཉྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སུཁདུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སཱ སཉྩེཏནཱ ཨེཏེསཾ ཝིརུཧནཱདཱིནཾ ཨཏྠཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཏསྶ སུཁདུཀྑསྶ ནེཝ ཁེཏྟཾ, ན ཝཏྠུ ན ཨཱཡཏནཾ, ན ཨདྷིཀརཎཾ ཧོཏཱིཏི. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཝེདནཱདཱིསུ སུཁདུཀྑམེཝ ཀཐིཏཾ, ཏཉྩ ཁོ ཝིཔཱཀམེཝཱཏི. པཉྩམཾ.

ཚཊྛཾ ཨུཔཝཱཎསུཏྟཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨེཏྠ པན ཝཊྚདུཀྑམེཝ ཀཐིཏནྟི. ཚཊྛཾ.

༧. པཙྩཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༧-༢༨. སཏྟམེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཝུཏྟེསུ པརིཡོསཱནཔདཾ གཧེཏྭཱ ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཛརཱམརཎནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ པཙྩཡཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ཨེཝཾ དུཀྑསཙྩཝསེན པཙྩཡཾ ཛཱནཱཏི. པཙྩཡསམུདཡཱདཡོཔི སམུདཡསཙྩཱདཱིནཾཡེཝ ཝསེན ཝེདིཏབྦཱ. དིཊྛིསམྤནྣོཏི མགྒདིཊྛིཡཱ སམྤནྣོ. དསྶནསམྤནྣོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨཱགཏོ ཨིམཾ སདྡྷམྨནྟི མགྒསདྡྷམྨཾ ཨཱགཏོ. པསྶཏཱིཏི མགྒསདྡྷམྨམེཝ པསྶཏི. སེཀྑེན ཉཱཎེནཱཏི མགྒཉཱཎེནེཝ. སེཀྑཱཡ ཝིཛྫཱཡཱཏི མགྒཝིཛྫཱཡ ཨེཝ. དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོཏི མགྒསངྑཱཏམེཝ དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོ. ཨརིཡོཏི པུཐུཛྫནབྷཱུམིཾ ཨཏིཀྐནྟོ. ནིབྦེདྷིཀཔཉྙོཏི ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཨམཏདྭཱརཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨམཏཾ ནཱམ ནིབྦཱནཾ, ཏསྶ དྭཱརཾ ཨརིཡམགྒཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏཱིཏི. ཨཊྛམཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. སཏྟམཨཊྛམཱནི.

༩. སམཎབྲཱཧྨཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༩-༣༠. ནཝམཾ ཨཀྑརབྷཱཎཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝུཏྟཾ. ཏེ ཧི པརཱིཏི ཨུཔསགྒཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝུཙྩམཱནེ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སཀྐོནྟི. ནཝམཾ.

དསམེ སབྦཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨིམེསུ དྭཱིསུ སུཏྟེསུ ཙཏུསཙྩཔཊིཝེདྷོཝ ཀཐིཏོ. དསམཾ.

དསབལཝགྒོ ཏཏིཡོ.

༤. ཀལཱ༹རཁཏྟིཡཝགྒོ

༡. བྷཱུཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༡. ཀལཱ༹རཁཏྟིཡཝགྒསྶ པཋམེ ཨཛིཏཔཉྷེཏི ཨཛིཏམཱཎཝེན པུཙྪིཏཔཉྷེ. སངྑཱཏདྷམྨཱསེཏི སངྑཱཏདྷམྨཱ ཝུཙྩནྟི ཉཱཏདྷམྨཱ ཏུལིཏདྷམྨཱ ཏཱིརིཏདྷམྨཱ. སེཀྑཱཏི སཏྟ སེཀྑཱ. པུཐཱུཏི ཏེཡེཝ སཏྟ ཛནེ སནྡྷཱཡ པུཐཱུཏི ཝུཏྟཾ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ. ནིཔཀོཏི ནེཔཀྐཾ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ ནིཔཀོ, ཏྭཾ པཎྜིཏོ པབྲཱུཧཱིཏི ཡཱཙཏི. ཨིརིཡནྟི ཝུཏྟིཾ ཨཱཙཱརཾ གོཙརཾ ཝིཧཱརཾ པཊིཔཏྟིཾ. མཱརིསཱཏི བྷགཝནྟཾ ཨཱལཔཏི. སེཀྑཱནཉྩ སངྑཱཏདྷམྨཱནཉྩ ཁཱིཎཱསཝཱནཉྩ པཊིཔཏྟིཾ མཡཱ པུཙྪིཏོ པཎྜིཏ, མཱརིས, མཡ྄ཧཾ ཀཐེཧཱིཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔཏྠོ.

ཏུཎྷཱི ཨཧོསཱིཏི ཀསྨཱ ཡཱཝ ཏཏིཡཾ པུཊྛོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི? ཀིཾ པཉྷེ ཀངྑཏི, ཨུདཱཧུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེཏི? ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ ཀངྑཏི, ནོ པཉྷེ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘སཏྠཱ མཾ སེཀྑཱསེཀྑཱནཾ ཨཱགམནཱིཡཔཊིཔདཾ ཀཐཱཔེཏུཀཱམོ; སཱ ཙ ཁནྡྷཝསེན དྷཱཏུཝསེན ཨཱཡཏནཝསེན པཙྩཡཱཀཱརཝསེནཱཏི བཧཱུཧི ཀཱརཎེཧི སཀྐཱ ཀཐེཏུཾ. ཀཐཾ ཀཐེནྟོ ནུ ཁོ སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི? ཨཐ སཏྠཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཙརནྟོ སཱཝཀོ ནཱམ པཉྙཱཡ སཱརིཔུཏྟསམོ ནཏྠི. ཨཡམྤི མཡཱ པཉྷཾ པུཊྛོ ཡཱཝ ཏཏིཡཾ ཏུཎྷཱི ཨེཝ. པཉྷེ ནུ ཁོ ཀངྑཏི, ཨུདཱཧུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ’’ཏི. ཨཐ ‘‘ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ’’ཏི ཉཏྭཱ པཉྷཀཐནཏྠཱཡ ནཡཾ དདམཱནོ བྷཱུཏམིདནྟི, སཱརིཔུཏྟ, པསྶསཱིཏི ཨཱཧ.

ཏཏྠ བྷཱུཏནྟི ཛཱཏཾ ནིབྦཏྟཾ, ཁནྡྷཔཉྩཀསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཨིཏི སཏྠཱ ‘‘པཉྩཀྑནྡྷཝསེན, སཱརིཔུཏྟ, ཨིམཾ པཉྷཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི ཐེརསྶ ནཡཾ དེཏི. སཧནཡདཱནེན པན ཐེརསྶ ཏཱིརེ ཋིཏཔུརིསསྶ ཝིཝཊོ ཨེཀངྒཎོ མཧཱསམུདྡོ ཝིཡ ནཡསཏེན ནཡསཧསྶེན པཉྷབྱཱཀརཎཾ ཨུཔཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ བྱཱཀརོནྟོ བྷཱུཏམིདནྟི, བྷནྟེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ བྷཱུཏམིདནྟི ཨིདཾ ནིབྦཏྟཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ. སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏཱིཏི སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ སམྨཱ པསྶཏི. པཊིཔནྣོ ཧོཏཱིཏི སཱིལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ནིབྦིདཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ པཊིཔནྣོ ཧོཏི. ཏདཱཧཱརསམྦྷཝནྟི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཨེཏཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ ཨཱཧཱརཾ པཊིཙྩ ཋིཏཾ, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཱཧཱརསམྦྷཝཾ ནཱམ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཨིདཾ ཨཱརབྷི. ཨིཏི ཨིམིནཱཔི པརིཡཱཡེན སེཀྑཔཊིཔདཱ ཀཐིཏཱ ཧོཏི. ཏདཱཧཱརནིརོདྷཱཏི ཏེསཾ ཨཱཧཱརཱནཾ ནིརོདྷེན. ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཏཉྷི ཁནྡྷཔཉྩཀཾ ཨཱཧཱརནིརོདྷཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཱཧཱརནིརོདྷསམྦྷཝཾ ནཱམ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཨིདཾ ཨཱརབྷི. ཨིཏི ཨིམིནཱཔི པརིཡཱཡེན སེཀྑསྶེཝ པཊིཔདཱ ཀཐིཏཱ. ནིབྦིདཱཏི ཨཱདཱིནི སབྦཱནི ཀཱརཎཝཙནཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོཏི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨགཧེཏྭཱ ཝིམུཏྟོ. སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི ཨིམིནཱ ཐེརསྶ བྱཱཀརཎཾ སམྤཧཾསེཏྭཱ སཡམྤི ཏཐེཝ བྱཱཀརོནྟོ པུན ‘‘བྷཱུཏམིད’’ནྟིཨཱདིམཱཧཱཏི. པཋམཾ.

༢. ཀལཱ༹རསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༢. དུཏིཡེ ཀལཱ༹རཁཏྟིཡོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. དནྟཱ པནསྶ ཀལཱ༹རཱ ཝིསམསཎྛཱནཱ, ཏསྨཱ ‘‘ཀལཱ༹རོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཧཱིནཱཡཱཝཏྟོཏི ཧཱིནསྶ གིཧིབྷཱཝསྶ ཨཏྠཱཡ ནིཝཏྟོ. ཨསྶཱསམལཏྠཱཏི ཨསྶཱསཾ ཨཝསྶཡཾ པཏིཊྛཾ ན ཧི ནཱུན ཨལཏྠ, ཏཡོ མགྒེ ཏཱིཎི ཙ ཕལཱནི ནཱུན ནཱལཏྠཱཏི དཱིཔེཏི. ཡདི ཧི ཏཱནི ལབྷེཡྻ, ན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟེཡྻཱཏི ཨཡཾ ཐེརསྶ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ན ཁྭཱཧཾ, ཨཱཝུསོཏི ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ‘‘ཨསྶཱསཾ པཏྟོ, ན པཏྟོ’’ཏི ན ཀངྑཱམི. ཐེརསྶ ཧི སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ ཨཝསྶཡོ, ཏསྨཱ སོ ན ཀངྑཏི. ཨཱཡཏིཾ པནཱཝུསོཏི ཨིམིནཱ ‘‘ཨཱཡཏིཾ པཊིསནྡྷི ཏུམྷཱཀཾ ཨུགྒྷཱཊིཏཱ, ན ཨུགྒྷཱཊིཏཱ’’ཏི ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཾ པུཙྪཏི. ན ཁྭཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཙིཀིཙྪཱམཱིཏི ཨིམིནཱ ཐེརོ ཏཏྠ ཝིཙིཀིཙྪཱབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ‘‘ཨིམཾ སུཏཀཱརཎཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔསངྐམི. ཨཉྙཱ བྱཱཀཏཱཏི ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀཏཾ. ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱིཏི ན ཐེརེན ཨེཝཾ བྱཱཀཏཱ, ཨཡཾ པན ཐེརོ ཏུཊྛོ པསནྣོ ཨེཝཾ པདབྱཉྫནཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཱཧ. ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཱརིཔུཏྟོ དྷཱིརོ གམྦྷཱིརོ. ན སོ ཀེནཙི ཀཱརཎེན ཨེཝཾ བྱཱཀརིསྶཏི. སཾཁིཏྟེན པན པཉྷོ བྱཱཀཏོ བྷཝིསྶཏི. པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ནཾ པཉྷཾ བྱཱཀརཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱམནྟེསི.

སཙེ ཏཾ སཱརིཔུཏྟཱཏི ཨིདཾ བྷགཝཱ ‘‘ན ཨེས ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨཉྙཾ བྱཱཀརིསྶཏི, པཉྷམེཏཾ པུཙྪིསྶཱམི, ཏཾ ཀཐེནྟོཝ ཨཉྙཾ བྱཱཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨཉྙཾ བྱཱཀརཱཔེཏུཾ ཨེཝཾ པུཙྪི. ཡཾནིདཱནཱཝུསོ, ཛཱཏཱིཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཡཾ ཛཱཏི ནཱམ ཡཾཔཙྩཡཱ, ཏསྶ པཙྩཡསྶ ཁཡཱ ཁཱིཎསྨིཾ ཛཱཏིཡཱ པཙྩཡེ ཛཱཏིསངྑཱཏཾ ཕལཾ ཁཱིཎནྟི ཝིདིཏཾ. ཨིདྷཱཔི ཙ ཐེརོ པཉྷེ ཨཀངྑིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ ཀངྑཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཉྙཱ ནཱམ ཏཎྷཱ ཁཱིཎཱ, ཨུཔཱདཱནཾ ཁཱིཎཾ, བྷཝོ ཁཱིཎོ, པཙྩཡོ ཁཱིཎོ, ཀིལེསཱ ཁཱིཎཱཏིཨཱདཱིཧི བཧཱུཧི ཀཱརཎེཧི སཀྐཱ བྱཱཀཱཏུཾ, ཀཐཾ ཀཐེནྟོ པན སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི.

ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ ཀངྑཏི, པཉྷཾ པན ཨཊྛཔེཏྭཱཝ པཙྩཡཱཀཱརཝསེན བྱཱཀཱསི. སཏྠཱཔི པཙྩཡཱཀཱརཝསེནེཝ བྱཱཀརཱཔེཏུཀཱམོ, ཏསྨཱ ཨེས བྱཱཀརོནྟོཝ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཎྷི. ཏཱཝདེཝ ‘‘གཧིཏོ མེ སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཨཐསྶ ནཡསཏེན ནཡསཧསྶེན པཉྷབྱཱཀརཎཾ ཨུཔཊྛཱསི. ཡསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨུཏྟརི པཉྷཾ པུཙྪཏི, ཏསྨཱ ཏེན ཏཾ བྱཱཀརཎཾ ཨནུམོདིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཀཐཾ ཛཱནཏོ པན ཏེཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? སཝིསཡེ སཱིཧནཱདཾ ནདཱཔེཏུཾ. ཐེརོ ཀིར སཱུཀརནིཁཱཏལེཎདྭཱརེ དཱིགྷནཁཔརིབྦཱཛཀསྶ ཝེདནཱཔརིགྒཧསུཏྟེ ཀཐིཡམཱནེ ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ སཏྠཱརཾ བཱིཛཡམཱནོ ཋིཏོ ཏིསྶོ ཝེདནཱ པརིགྒཧེཏྭཱ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ ཨདྷིགཏོ, ཨཡམསྶ སཝིསཡོ. ཨིམསྨིཾ སཝིསཡེ ཋིཏོ སཱིཧནཱདཾ ནདིསྶཏཱིཏི ནཾ སནྡྷཱཡ སཏྠཱ ཨིདཾ པཉྷཾ པུཙྪི. ཨནིཙྩཱཏི ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཊྛེན ཨནིཙྩཱ. ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑནྟི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི སུཁཱ ཝེདནཱ ཋིཏིསུཁཱ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཋིཏིདུཀྑཱ ཝིཔརིཎཱམསུཁཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཉཱཎསུཁཱ ཨཉྙཱཎདུཀྑཱ, ཝིཔརིཎཱམཀོཊིཡཱ པན སབྦཱཝ དུཀྑཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. ཝིདིཏནྟི ཡསྨཱ ཨེཝཾ ཝེདནཱཏྟཡཾ དུཀྑནྟི ཝིདིཏཾ, ཏསྨཱ ཡཱ ཏཏྠ ཏཎྷཱ, སཱ ན ཨུཔཊྛཱསཱིཏི དསྶེཏི.

སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི ཐེརསྶ ཝེདནཱཔརིཙྪེདཛཱནནེ སམྤཧཾསནཾ. ཐེརོ ཧི ཝེདནཱ ཨེཀཱཏི ཝཱ དྭེ ཏིསྶོ ཙཏསྶོཏི ཝཱ ཨཝུཏྟེཔི ཝུཏྟནཡེན ཏཱསཾ ཏིསྶོཏི པརིཙྪེདཾ ཨཉྙཱསི, ཏེན ཏཾ བྷགཝཱ སམྤཧཾསནྟོ ཨེཝམཱཧ. དུཀྑསྨིནྟི ཨིདཾ བྷགཝཱ ཨིམིནཱ ཨདྷིཔྤཱཡེན ཨཱཧ – ‘‘སཱརིཔུཏྟ, ཡཾ ཏཡཱ ‘ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཝེདནཱསུ ཏཎྷཱ ན ཨུཔཊྛཱསཱི’ཏི བྱཱཀཏཾ, ཏཾ སུབྱཱཀཏཾ. ‘ཏིསྶོ ཝེདནཱ’ཏི ཝིབྷཛནྟེན པན ཏེ ཨཏིཔྤཔཉྩོ ཀཏོ, ཏཾ ‘དུཀྑསྨི’ནྟི བྱཱཀརོནྟེནཔི ཧི ཏེ སུབྱཱཀཏམེཝ བྷཝེཡྻ. ཡཾཀིཉྩི ཝེདཡིཏཾ, ཏཾ དུཀྑནྟི ཉཱཏམཏྟེཔི ཧི ཝེདནཱསུ ཏཎྷཱ ན ཏིཊྛཏི’’.

ཀཐཾ ཝིམོཀྑཱཏི ཀཏརཱ ཝིམོཀྑཱ, ཀཏརེན ཝིམོཀྑེན ཏཡཱ ཨཉྙཱ བྱཱཀཏཱཏི ཨཏྠོ? ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝིམོཀྑཱཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཝིམོཀྑེན, ཨཛ྄ཛྷཏྟསངྑཱརེ པརིགྒཧེཏྭཱ པཏྟཨརཧཏྟེནཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ – ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨབྷིནིཝེསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝུཊྛཱནཾ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨབྷིནིཝེསོ བཧིདྡྷཱ ཝུཊྛཱནཾ, བཧིདྡྷཱ ཨབྷིནིཝེསོ བཧིདྡྷཱ ཝུཊྛཱནཾ, བཧིདྡྷཱ ཨབྷིནིཝེསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝུཊྛཱནནྟི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཉྷི ཨབྷིནིཝེསིཏྭཱ བཧིདྡྷཱདྷམྨཱཔི དཊྛབྦཱཡེཝ, བཧིདྡྷཱ ཨབྷིནིཝེསིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟདྷམྨཱཔི. ཏསྨཱ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སངྑཱརེསུ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཏེ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ བཧིདྡྷཱ ཨོཏཱརེཏི, བཧིདྡྷཱཔི པརིགྒཧེཏྭཱ པུན ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨོཏཱརེཏི, ཏསྶ ཨཛ྄ཛྷཏྟ སངྑཱརེ སམྨསནཀཱལེ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨབྷིནིཝེསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝུཊྛཱནཾ ནཱམ. ཀོཙི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སངྑཱརེསུ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཏེ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ བཧིདྡྷཱ ཨོཏཱརེཏི, ཏསྶ བཧིདྡྷཱ སངྑཱརེ སམྨསནཀཱལེ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཨིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨབྷིནིཝེསོ བཧིདྡྷཱ ཝུཊྛཱནཾ ནཱམ. ཀོཙི བཧིདྡྷཱ སངྑཱརེསུ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ, ཏེ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨོཏཱརེཏི, ཨཛ྄ཛྷཏྟམྤི པརིགྒཧེཏྭཱ པུན བཧིདྡྷཱ ཨོཏཱརེཏི, ཏསྶ བཧིདྡྷཱ སངྑཱརེ སམྨསནཀཱལེ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཨིཏི བཧིདྡྷཱ ཨབྷིནིཝེསོ བཧིདྡྷཱ ཝུཊྛཱནཾ ནཱམ. ཀོཙི བཧིདྡྷཱ སངྑཱརེསུ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཏེ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨོཏཱརེཏི, ཏསྶ ཨཛ྄ཛྷཏྟསངྑཱརེ སམྨསནཀཱལེ མགྒཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཨིཏི བཧིདྡྷཱ ཨབྷིནིཝེསོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝུཊྛཱནཾ ནཱམ. ཏཏྲ ཐེརོ ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟསངྑཱརེ པརིགྒཧེཏྭཱ ཏེསཾ ཝཝཏྠཱནཀཱལེ མགྒཝུཊྛཱནེན ཨརཧཏྟཾ པཏྟོསྨཱི’’ཏི དསྶེནྟོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝིམོཀྑཱ ཁྭཱཧཾ, ཨཱཝུསོཏི ཨཱཧ.

སབྦུཔཱདཱནཀྑཡཱཏི སབྦེསཾ ཙཏུནྣམྤི ཨུཔཱདཱནཱནཾ ཁཡེན. ཏཐཱ སཏོ ཝིཧརཱམཱིཏི ཏེནཱཀཱརེན སཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཝིཧརཱམི. ཡཐཱ སཏཾ ཝིཧརནྟནྟི ཡེནཱཀཱརེན མཾ སཏིཡཱ སམནྣཱགཏཾ ཝིཧརནྟཾ. ཨཱསཝཱ ནཱནུསྶཝནྟཱིཏི ཙཀྑུཏོ རཱུཔེ སཝནྟི ཨཱསཝནྟི སནྡནྟི པཝཏྟནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཚཧི དྭཱརེཧི ཚསུ ཨཱརམྨཎེསུ སཝནདྷམྨཱ ཀཱམཱསཝཱདཡོ ཨཱསཝཱ ནཱནུསྶཝནྟི ནཱནུཔྤཝཌྜྷནྟི, ཡཐཱ མེ ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏྟཱནཉྩ ནཱཝཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྟཱནཉྩ ན ཨཝཛཱནཱམི. ཨིམིནཱ ཨོམཱནཔཧཱནཾ ཀཐིཏཾ. ཨེཝཉྷི སཏི པཛཱནནཱ པསནྣཱ ཧོཏི.

སམཎེནཱཏི བུདྡྷསམཎེན. ཏེསྭཱཧཾ ན ཀངྑཱམཱིཏི ཏེསུ ཨཧཾ ‘‘ཀཏརོ ཀཱམཱསཝོ, ཀཏརོ བྷཝཱསཝོ, ཀཏརོ དིཊྛཱསཝོ, ཀཏརོ ཨཝིཛྫཱསཝོ’’ཏི ཨེཝཾ སརཱུཔབྷེདཏོཔི, ‘‘ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ གཎནཔརིཙྪེདཏོཔི ན ཀངྑཱམི. ཏེ མེ པཧཱིནཱཏི ན ཝིཙིཀིཙྪཱམཱིཏི ཏེ མཡ྄ཧཾ པཧཱིནཱཏི ཝིཙིཀིཙྪཾ ན ཨུཔྤཱདེམི. ཨིདཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨེཝཾ བྱཱཀརོནྟེནཔི ཏཡཱ སུབྱཱཀཏཾ བྷཝེཡྻ ‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝིམོཀྑཱ ཁྭཱཧཾ, ཨཱཝུསོ’ཏིཨཱདཱིནི པན ཏེ ཝདནྟེན ཨཏིཔྤཔཉྩོ ཀཏོ’’ཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ.

ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསཱིཏི པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨནྟོམཧཱགནྡྷཀུཊིཾ པཱཝིསི ཨསམྦྷིནྣཱཡ ཨེཝ པརིསཱཡ. ཀསྨཱ? བུདྡྷཱ ཧི ཨནིཊྛིཏཱཡ དེསནཱཡ ཨསམྦྷིནྣཱཡ པརིསཱཡ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསནྟཱ པུགྒལཐོམནཏྠཾ ཝཱ པཝིསནྟི དྷམྨཐོམནཏྠཾ ཝཱ. ཏཏྠ པུགྒལཐོམནཏྠཾ པཝིསནྟོ སཏྠཱ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ མཡཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིཊྛཾ ཝིཏྠཱརེན ཙ ཨཝིབྷཏྟཾ དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱནནྡཾ ཝཱ ཀཙྩཱཡནཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིསྶནྟི, ཏེ མཡ྄ཧཾ ཉཱཎེན སཾསནྡེཏྭཱ ཀཐེསྶནྟི, ཏཏོཔི དྷམྨཔཊིགྒཱཧཀཱ པུན མཾ པུཙྪིསྶནྟི. ཏེསམཧཾ ‘སུཀཐིཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡེན, སུཀཐིཏཾ ཀཙྩཱཡནེན, མཾ ཙེཔི ཏུམྷེ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪེཡྻཱཐ, ཨཧམྤི ནཾ ཨེཝམེཝ བྱཱཀརེཡྻ’ནྟི ཨེཝཾ ཏེ པུགྒལེ ཐོམེསྶཱམི. ཏཏོ ཏེསུ གཱརཝཾ ཛནེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨུཔསངྐམིསྶནྟི, ཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེ ཙ ནིཡོཛེསྶནྟི, ཏེ ཏེཧི ནིཡོཛིཏཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱ པརིཔཱུརེཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི.

ཨཐ ཝཱ པནསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘‘ཨེས མཡི པཀྐནྟེ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝཾ ཀརིསྶཏི, ཨཐ ནཾ ཨཧམྤི ཏཐེཝ ཐོམེསྶཱམི, ཏཾ མམ ཐོམནཾ སུཏྭཱ གཱརཝཛཱཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨིམཾ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ, ཝཙནཉྩསྶ སོཏབྦཾ སདྡྷཱཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི, ཏཾ ཏེསཾ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི དྷམྨཐོམནཏྠཾ པཝིསནྟོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི ཡཐཱ དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟེ ཙིནྟེསི. ཏཏྲ ཧིསྶ ཨེཝཾ ཨཧོསི – ‘‘མཡི ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛེ ཨཱམིསདཱཡཱདཾ གརཧནྟོ དྷམྨདཱཡཱདཉྩ ཐོམེནྟོ ཨིམིསྶཾཡེཝ པརིསཏི ནིསིནྣོ སཱརིཔུཏྟོ དྷམྨཾ དེསེསྶཏི, ཨེཝཾ དྭིནྣམྤི ཨམྷཱཀཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱཡ མཏིཡཱ དེསིཏཱ ཨཡཾ དེསནཱ ཨགྒཱ ཙ གརུཀཱ ཙ བྷཝིསྶཏི པཱསཱཎཙྪཏྟསདིསཱ’’ཏི.

ཨིདྷ པན ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨུཀྐཾསེཏྭཱ པཀཱསེཏྭཱ ཋཔེཏུཀཱམོ པུགྒལཐོམནཏྠཾ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. ཨཱིདིསེསུ ཋཱནེསུ བྷགཝཱ ནིསིནྣཱསནེཡེཝ ཨནྟརཧིཏོ ཙིཏྟགཏིཡཱ ཝིཧཱརཾ པཝིསཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡདི ཧི ཀཱཡགཏིཡཱ གཙྪེཡྻ, སབྦཱ པརིསཱ བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ གཙྪེཡྻ, སཱ ཨེཀཝཱརཾ བྷིནྣཱ པུན དུསྶནྣིཔཱཏཱ བྷཝེཡྻཱཏི བྷགཝཱ ཨདིསྶམཱནེན ཀཱཡེན ཙིཏྟགཏིཡཱ ཨེཝ པཱཝིསི.

ཨེཝཾ པཝིཊྛེ པན བྷགཝཏི བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡཱནུརཱུཔམེཝ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏུཀཱམོ ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི. པུབྦེ ཨཔྤཊིསཾཝིདིཏནྟི ཨིདཾ ནཱམ པུཙྪིསྶཏཱིཏི པུབྦེ མཡཱ ཨཝིདིཏཾ ཨཉྙཱཏཾ. པཋམཾ པཉྷནྟི, ‘‘སཙེ ཏཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻུཾ ཀཐཾ ཛཱནཏཱ པན ཏཡཱ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཀཐཾ པསྶཏཱ ཨཉྙཱ བྱཱཀཏཱ ཁཱིཎཱ ཛཱཏཱི’’ཏི ཨིམཾ པཋམཾ པཉྷཾ. དནྡྷཱཡིཏཏྟནྟི སཏྠུ ཨཱསཡཛཱནནཏྠཾ དནྡྷབྷཱཝོ ཨསཱིགྷཏཱ. པཋམཾ པཉྷཾ ཨནུམོདཱིཏི, ‘‘ཛཱཏི པནཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, ཀིཾནིདཱནཱ’’ཏི ཨིམཾ དུཏིཡཾ པཉྷཾ པུཙྪནྟོ, ‘‘ཡཾནིདཱནཱཝུསོ, ཛཱཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝིསྶཛྫིཏཾ པཋམཾ པཉྷཾ ཨནུམོདི.

ཨེཏདཧོསཱིཏི བྷགཝཏཱ ཨནུམོདིཏེ ནཡསཏེན ནཡསཧསྶེན པཉྷསྶ ཨེཀངྒཎིཀབྷཱཝེན པཱཀཊཱིབྷཱུཏཏྟཱ ཨེཏཾ ཨཧོསི. དིཝསམྤཱཧཾ བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ བྱཱཀརེཡྻནྟི སཀལདིཝསམྤི ཨཧཾ བྷགཝཏོ ཨེཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཏྠཾ པུཊྛོ སཀལདིཝསམྤི ཨཉྙམཉྙེཧི པདབྱཉྫནེཧི བྱཱཀརེཡྻཾ. ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཐེརོ ཨུལཱ༹རསཱིཧནཱདཾ ནདཏི, སུཀཱརཎཾ ཨེཏཾ, དསབལསྶ ནཾ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི.

སཱ ཧི བྷིཀྑུ སཱརིཔུཏྟསྶ དྷམྨདྷཱཏཱུཏི ཨེཏྠ དྷམྨདྷཱཏཱུཏི པཙྩཡཱཀཱརསྶ ཝིཝཊབྷཱཝདསྶནསམཏྠཾ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ. སཱཝཀཱནཉྷི སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎགཏིཀམེཝ ཧོཏི. ཡཐཱ བུདྡྷཱནཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱ དྷམྨཱ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ པཱཀཊཱ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཐེརསྶ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ སབྦེཔི སཱཝཀཉཱཎསྶ གོཙརདྷམྨེ ཛཱནཱཏཱིཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཉཱཎཝཏྠུསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༣. ཏཏིཡེ ཏཾ སུཎཱཐཱཏི ཏཾ ཉཱཎཝཏྠུདེསནཾ སུཎཱཐ. ཉཱཎཝཏྠཱུནཱིཏི ཙེཏྠ ཉཱཎམེཝ ཉཱཎཝཏྠཱུཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཛརཱམརཎེ ཉཱཎནྟིཨཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ པཋམཾ སཝནམཡཉཱཎཾ སམྨསནཉཱཎཾ པཊིཝེདྷཉཱཎཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཊྚཏི, ཏཐཱ དུཏིཡཾ. ཏཏིཡཾ པན ཋཔེཏྭཱ སམྨསནཉཱཎཾ ཏིཝིདྷམེཝ ཧོཏི, ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ལོཀུཏྟརདྷམྨེསུ ཧི སམྨསནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཛཱཏིཡཱ ཉཱཎནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམིནཱ དྷམྨེནཱཏི ཨིམིནཱ ཙཏུསཙྩདྷམྨེན ཝཱ མགྒཉཱཎདྷམྨེན ཝཱ.

དིཊྛེནཱཏིཨཱདཱིསུ དིཊྛེནཱཏི ཉཱཎཙཀྑུནཱ དིཊྛེན. ཝིདིཏེནཱཏི པཉྙཱཡ ཝིདིཏེན. ཨཀཱལིཀེནཱཏི ཀིཉྩི ཀཱལཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ པཊིཝེདྷཱནནྟརཾཡེཝ ཕལདཱཡཀེན. པཏྟེནཱཏི ཨདྷིགཏེན. པརིཡོགཱལ༹ྷེནཱཏི པརིཡོགཱཧིཏེན པཉྙཱཡ ཨནུཔཝིཊྛེན. ཨཏཱིཏཱནཱགཏེ ནཡཾ ནེཏཱིཏི ‘‘ཡེ ཁོ ཀེཙཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཏཱིཏེ ཙ ཨནཱགཏེ ཙ ནཡཾ ནེཏི. ཨེཏྠ ཙ ན ཙཏུསཙྩདྷམྨེན ཝཱ མགྒཉཱཎདྷམྨེན ཝཱ སཀྐཱ ཨཏཱིཏཱནཱགཏེ ནཡཾ ནེཏུཾ, ཙཏུསཙྩེ པན མགྒཉཱཎེན པཊིཝིདྡྷེ པརཏོ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏེན ནཡཾ ནེཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨབྦྷཉྙཾསཱུཏི ཨབྷིཨཉྙཾསུ ཛཱནིཾསུ. སེཡྻཐཱཔཱཧཾ, ཨེཏརཧཱིཏི ཡཐཱ ཨཧཾ ཨེཏརཧི ཙཏུསཙྩཝསེན ཛཱནཱམི. ཨནྭཡེ ཉཱཎནྟི ཨནུཨཡེ ཉཱཎཾ, དྷམྨཉཱཎསྶ ཨནུགམནེ ཉཱཎཾ, པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎསྶེཏཾ ནཱམཾ. དྷམྨེ ཉཱཎནྟི མགྒཉཱཎཾ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཁཱིཎཱསཝསྶ སེཀྑབྷཱུམི ཀཐིཏཱ ཧོཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. དུཏིཡཉཱཎཝཏྠུསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༤. ཙཏུཏྠེ སཏྟསཏྟརཱིཏི སཏྟ ཙ སཏྟརི ཙ. བྱཉྫནབྷཱཎཀཱ ཀིར ཏེ བྷིཀྑཱུ, བཧུབྱཉྫནཾ ཀཏྭཱ ཝུཙྩམཱནེ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སཀྐོནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཨིདཾ སུཏྟཾ ཝུཏྟཾ. དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎནྟི པཙྩཡཱཀཱརེ ཉཱཎཾ. པཙྩཡཱཀཱརོ ཧི དྷམྨཱནཾ པཝཏྟིཊྛིཏིཀཱརཎཏྟཱ དྷམྨཊྛིཏཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཏྠ ཉཱཎཾ དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎཾ, ཨེཏསྶེཝ ཚབྦིདྷསྶ ཉཱཎསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཁཡདྷམྨནྟི ཁཡགམནསབྷཱཝཾ. ཝཡདྷམྨནྟི ཝཡགམནསབྷཱཝཾ. ཝིརཱགདྷམྨནྟི ཝིརཛྫནསབྷཱཝཾ. ནིརོདྷདྷམྨནྟི ནིརུཛ྄ཛྷནསབྷཱཝཾ. སཏྟསཏྟརཱིཏི ཨེཀེཀསྨིཾ སཏྟ སཏྟ ཀཏྭཱ ཨེཀཱདསསུ པདེསུ སཏྟསཏྟརི. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཝིཔསྶནཱཔཊིཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༥. པཉྩམེ སམུདཡོ ཧོཏཱིཏི སཏྠཱ ཨིདྷེཝ དེསནཾ ཨོསཱཔེསི. ཀིཾཀཱརཎཱཏི? དིཊྛིགཏིཀསྶ ཨོཀཱསདཱནཏྠཾ. ཏསྶཉྷི པརིསཏི ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ དིཊྛིགཏིཀོ ཨཏྠི, སོ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཏི, ཨཐསྶཱཧཾ ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱིཏི ཏསྶ ཨོཀཱསདཱནཏྠཾ དེསནཾ ཨོསཱཔེསི. ནོ ཀལློ པཉྷོཏི ཨཡུཏྟོ པཉྷོ. དུཔྤཉྷོ ཨེསོཏི ཨཏྠོ. ནནུ ཙ ‘‘ཀཏམཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཛརཱམརཎ’’ནྟི? ཨིདཾ སུཔུཙྪིཏནྟི. ཀིཉྩཱཔི སུཔུཙྪིཏཾ, ཡཐཱ པན སཏསཧསྶགྒྷནིཀེ སུཝཎྞཐཱལེ ཝཌྜྷིཏསྶ སུབྷོཛནསྶ མཏྠཀེ ཨཱམལཀམཏྟེཔི གཱུཐཔིཎྜེ ཋཔིཏེ སབྦཾ བྷོཛནཾ དུབྦྷོཛནཾ ཧོཏི ཚཌྜེཏབྦཾ, ཨེཝམེཝ ‘‘ཀསྶ ཙ པནིདཾ ཛརཱམརཎ’’ནྟི? ཨིམིནཱ སཏྟཱུཔལདྡྷིཝཱདཔདེན གཱུཐཔིཎྜེན ཏཾ བྷོཛནཾ དུབྦྷོཛནཾ ཝིཡ ཨཡམྤི སབྦོ དུཔྤཉྷོཝ ཛཱཏོཏི.

བྲཧྨཙརིཡཝཱསོཏི ཨརིཡམགྒཝཱསོ. ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརནྟི ཡསྶ ཧི ཨཡཾ དིཊྛི, སོ ‘‘ཛཱིཝེ ཨུཙྪིཛྫམཱནེ སརཱིརཾ ཨུཙྪིཛྫཏི, སརཱིརེ ཨུཙྪིཛྫནྟེ ཛཱིཝིཏཾ ཨུཙྪིཛྫཏཱི’’ཏི གཎྷཱཏི. ཨེཝཾ གཎྷཏོ སཱ དིཊྛི ‘‘སཏྟོ ཨུཙྪིཛྫཏཱི’’ཏི གཧིཏཏྟཱ ཨུཙྪེདདིཊྛི ནཱམ ཧོཏི. སཙེ པན སངྑཱརཱཝ ཨུཔྤཛྫནྟི ཙེཝ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི ཙཱཏི གཎྷེཡྻ, སཱསནཱཝཙརཱ སམྨཱདིཊྛི ནཱམ བྷཝེཡྻ. ཨརིཡམགྒོ ཙ ནཱམེསོ ཝཊྚཾ ནིརོདྷེནྟོ ཝཊྚཾ སམུཙྪིནྡནྟོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏདེཝ ཏཾ ཝཊྚཾ ཨུཙྪེདདིཊྛིཡཱ གཧིཏཱཀཱརསྶ སམྦྷཝེ སཏི ཝིནཱཝ མགྒབྷཱཝནཱཡ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི མགྒབྷཱཝནཱ ནིརཏྠཀཱ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ན ཧོཏཱི’’ཏི.

དུཏིཡནཡེ ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརནྟི ཡསྶ ཨཡཾ དིཊྛི, སོ ‘‘སརཱིརཾ ཨིདྷེཝ ཨུཙྪིཛྫཏི, ན ཛཱིཝིཏཾ, ཛཱིཝིཏཾ པན པཉྫརཏོ སཀུཎོ ཝིཡ ཡཐཱསུཁཾ གཙྪཏཱི’’ཏི གཎྷཱཏི. ཨེཝཾ གཎྷཏོ སཱ དིཊྛི ‘‘ཨིམསྨཱ ལོཀཱ ཛཱིཝིཏཾ པརལོཀཾ གཏ’’ནྟི གཧིཏཏྟཱ སསྶཏདིཊྛི ནཱམ ཧོཏི. ཨཡཉྩ ཨརིཡམགྒོ ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ ཝིཝཊྚེནྟོ ཨུཔྤཛྫཏི, སོ ཨེཀསངྑཱརེཔི ནིཙྩེ དྷུཝེ སསྶཏེ སཏི ཨུཔྤནྣོཔི ཝཊྚཾ ཝིཝཊྚེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི མགྒབྷཱཝནཱ ནིརཏྠཀཱ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརནྟི ཝཱ བྷིཀྑུ དིཊྛིཡཱ སཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ན ཧོཏཱི’’ཏི.

ཝིསཱུཀཱཡིཀཱནཱིཏིཨཱདི སབྦཾ མིཙྪཱདིཊྛིཝེཝཙནམེཝ. སཱ ཧི སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན ཝིསཱུཀམིཝ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝརཎཏོ ཝིསཱུཀཱཡིཀཾ, སམྨཱདིཊྛིཾ ཨནནུཝཏྟིཏྭཱ ཏསྶཱ ཝིརོདྷེན པཝཏྟནཏོ ཝིསེཝིཏཾ, ཀདཱཙི ཨུཙྪེདསྶ ཀདཱཙི སསྶཏསྶ གཧཎཏོ ཝིརཱུཔཾ ཕནྡིཏཾ ཝིཔྥནྡིཏནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཱནཱིཏི ཏཱལཝཏྠུ ཝིཡ ཀཏཱནི, པུན ཨཝིརུཧཎཊྛེན མཏྠཀཙྪིནྣཏཱལོ ཝིཡ སམཱུལཾ ཏཱལཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཏསྶ པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཝིཡ ཙ ཀཏཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནབྷཱཝཾཀཏཱནཱིཏི ཨནུཨབྷཱཝཾ ཀཏཱནཱིཏི. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡཨཝིཛྫཱཔཙྩཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༦. ཚཊྛེ ཨིཏི ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡོ ཝདེཡྻཱཏི ཏསྶཾ པརིསཏི དིཊྛིགཏིཀོ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཀཱམོ ཨཏྠི, སོ པན ཨཝིསཱརདདྷཱཏུཀོ ཨུཊྛཱཡ དསབལཾ པུཙྪིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན སཡམེཝ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེནྟོ སཏྠཱ ཨེཝམཱཧ. ཚཊྛཾ.

༧. ནཏུམྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༧. སཏྟམེ ན ཏུམྷཱཀནྟི ཨཏྟནི ཧི སཏི ཨཏྟནིཡཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨཏྟཱཡེཝ ཙ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ན ཏུམྷཱཀ’’ནྟི ཨཱཧ. ནཔི ཨཉྙེསནྟི ཨཉྙོ ནཱམ པརེསཾ ཨཏྟཱ, ཏསྨིཾ སཏི ཨཉྙེསཾ ནཱམ སིཡཱ, སོཔི ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ནཔི ཨཉྙེས’’ནྟི ཨཱཧ. པུརཱཎམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨནྟི ནཡིདཾ པུརཱཎཀམྨམེཝ, པུརཱཎཀམྨནིབྦཏྟོ པནེས ཀཱཡོ, ཏསྨཱ པཙྩཡཝོཧཱརེན ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཨབྷིསངྑཏནྟིཨཱདི ཀམྨཝོཧཱརསྶེཝ ཝསེན པུརིམལིངྒསབྷཱགཏཱཡ ཝུཏྟཾ, ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ – ཨབྷིསངྑཏནྟི པཙྩཡེཧི ཀཏོཏི དཊྛབྦོ. ཨབྷིསཉྩེཏཡིཏནྟི ཙེཏནཱཝཏྠུཀོ ཙེཏནཱམཱུལཀོཏི དཊྛབྦོ. ཝེདནིཡནྟི ཝེདནིཡཝཏྠཱུཏི དཊྛབྦོ. སཏྟམཾ.

༨. ཙེཏནཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༨. ཨཊྛམེ ཡཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏེཏཱིཏི ཡཾ ཙེཏནཾ ཙེཏེཏི, པཝཏྟེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡཉྩ པཀཔྤེཏཱིཏི ཡཾ པཀཔྤནཾ པཀཔྤེཏི, པཝཏྟེཏིཙྩེཝ ཨཏྠོ. ཡཉྩ ཨནུསེཏཱིཏི ཡཉྩ ཨནུསཡཾ ཨནུསེཏི, པཝཏྟེཏིཙྩེཝ ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ཙེཏེཏཱིཏི ཏེབྷཱུམཀཀུསལཱཀུསལཙེཏནཱ གཧིཏཱ, པཀཔྤེཏཱིཏི ཨཊྛསུ ལོབྷསཧགཏཙིཏྟེསུ ཏཎྷཱདིཊྛིཀཔྤཱ གཧིཏཱ, ཨནུསེཏཱིཏི དྭཱདསནྣཾ ཙེཏནཱནཾ སཧཛཱཏཀོཊིཡཱ ཙེཝ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ ཙ ཨནུསཡོ གཧིཏོ. ཨཱརམྨཎམེཏཾ ཧོཏཱིཏི (ཙེཏནཱདིདྷམྨཛཱཏེ སཏི ཀམྨཝིཉྙཱཎསྶ ཨུཔྤཏྟིཡཱ ཨཝཱརིཏཏྟཱ) ཨེཏཾ ཙེཏནཱདིདྷམྨཛཱཏཾ པཙྩཡོ ཧོཏི. པཙྩཡོ ཧི ཨིདྷ ཨཱརམྨཎནྟི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཝིཉྙཱཎསྶ ཋིཏིཡཱཏི ཀམྨཝིཉྙཱཎསྶ ཋིཏཏྠཾ. ཨཱརམྨཎེ སཏཱིཏི ཏསྨིཾ པཙྩཡེ སཏི. པཏིཊྛཱ ཝིཉྙཱཎསྶ ཧོཏཱིཏི ཏསྶ ཀམྨཝིཉྙཱཎསྶ པཏིཊྛཱ ཧོཏི. ཏསྨིཾ པཏིཊྛིཏེ ཝིཉྙཱཎེཏི ཏསྨིཾ ཀམྨཝིཉྙཱཎེ པཏིཊྛིཏེ. ཝིརཱུལ༹ྷེཏི ཀམྨཾ ཛཝཱཔེཏྭཱ པཊིསནྡྷིཨཱཀཌྜྷནསམཏྠཏཱཡ ནིབྦཏྟམཱུལེ ཛཱཏེ. པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟཱིཏི པུནབྦྷཝསངྑཱཏཱ ཨབྷིནིབྦཏྟི.

ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏེཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཏེབྷཱུམཀཙེཏནཱཡ ཨཔྤཝཏྟནཀྑཎོ ཝུཏྟོ. ནོ ཙེ པཀཔྤེཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཏཎྷཱདིཊྛིཀཔྤཱནཾ ཨཔྤཝཏྟནཀྑཎོ. ཨཐ ཙེ ཨནུསེཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཏེབྷཱུམཀཝིཔཱཀེསུ པརིཏྟཀིརིཡཱསུ རཱུཔེཏི ཨེཏྠ ཨཔྤཧཱིནཀོཊིཡཱ ཨནུསཡོ གཧིཏོ. ཨཱརམྨཎམེཏཾ ཧོཏཱིཏི ཨནུསཡེ སཏི ཀམྨཝིཉྙཱཎསྶ ཨུཔྤཏྟིཡཱ ཨཝཱརིཏཏྟཱ ཨེཏཾ ཨནུསཡཛཱཏཾ པཙྩཡོཝ ཧོཏི.

ནོ ཙེཝ ཙེཏེཏཱིཏིཨཱདཱིསུ པཋམཔདེ ཏེབྷཱུམཀཀུསལཱཀུསལཙེཏནཱ ནིཝཏྟཱ, དུཏིཡཔདེ ཨཊྛསུ ཙིཏྟེསུ ཏཎྷཱདིཊྛིཡོ, ཏཏིཡཔདེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེསུ དྷམྨེསུ ཡོ ཨཔྤཧཱིནཀོཊིཡཱ ཨནུསཡིཏོ ཨནུསཡོ, སོ ནིཝཏྟོ.

ཨཔིཙེཏྠ ཨསམྨོཧཏྠཾ ཙེཏེཏི པཀཔྤེཏི ཨནུསེཏི, ཙེཏེཏི ན པཀཔྤེཏི ཨནུསེཏི, ན ཙེཏེཏི ན པཀཔྤེཏི ཨནུསེཏི, ན ཙེཏེཏི ན པཀཔྤེཏི ན ཨནུསེཏཱིཏི ཨིདམྤི ཙཏུཀྐཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ པཋམནཡེ དྷམྨཔརིཙྪེདོ དསྶིཏོ. དུཏིཡནཡེ ཙེཏེཏཱིཏི ཏེབྷཱུམཀཀུསལཙེཏནཱ ཙེཝ ཙཏསྶོ ཙ ཨཀུསལཙེཏནཱ གཧིཏཱ. ན པཀཔྤེཏཱིཏི ཨཊྛསུ ཙིཏྟེསུ ཏཎྷཱདིཊྛིཡོ ནིཝཏྟཱ. ཨནུསེཏཱིཏི ཏེབྷཱུམཀཀུསལེ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ, ཙཏཱུསུ ཨཀུསལཙེཏནཱསུ སཧཛཱཏཀོཊིཡཱ ཙེཝ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ ཙ ཨནུསཡོ གཧིཏོ. ཏཏིཡནཡེ ན ཙེཏེཏཱིཏི ཏེབྷཱུམཀཀུསལཱཀུསལཾ ནིཝཏྟཾ, ན པཀཔྤེཏཱིཏི ཨཊྛསུ ཙིཏྟེསུ ཏཎྷཱདིཊྛིཡོ ནིཝཏྟཱ, ཨནུསེཏཱིཏི སུཏྟེ ཨཱགཏཾ ཝཱརེཏྭཱ ཏེབྷཱུམཀཀུསལཱཀུསལཝིཔཱཀཀིརིཡཱརཱུཔེསུ ཨཔྤཧཱིནཀོཊིཡཱ ཨུཔནིསྶཡོ གཧིཏོ. ཙཏུཏྠནཡོ པུརིམསདིསོཝ.

ཏདཔྤཏིཊྛིཏེཏི ཏསྨིཾ ཨཔྤཏིཊྛིཏེ. ཨཝིརཱུལ༹ྷེཏི ཀམྨཾ ཛཝཱཔེཏྭཱ པཊིསནྡྷིཨཱཀཌྜྷནསམཏྠཏཱཡ ཨནིབྦཏྟམཱུལེ. ཨེཏྠ པན ཀིཾ ཀཐིཏནྟི? ཨརཧཏྟམགྒསྶ ཀིཙྩཾ, ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀིཙྩཀརཎནྟིཔི ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨཱཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ ཝིཉྙཱཎསྶ ཙེཝ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝསྶ ཙ ཨནྟརེ ཨེཀོ སནྡྷི, ཝེདནཱཏཎྷཱནམནྟརེ ཨེཀོ, བྷཝཛཱཏཱིནམནྟརེ ཨེཀོཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. དུཏིཡཙེཏནཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༣༩. ནཝམེ ཝིཉྙཱཎནཱམརཱུཔཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ སནྡྷི, ཝེདནཱཏཎྷཱནམནྟརེ ཨེཀོ, བྷཝཛཱཏཱིནམནྟརེ ཨེཀོཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཏཏིཡཙེཏནཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༠. དསམེ ནཏཱིཏི ཏཎྷཱ. སཱ ཧི པིཡརཱུཔེསུ རཱུཔཱདཱིསུ ནམནཊྛེན ‘‘ནཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཱགཏི གཏི ཧོཏཱིཏི ཨཱགཏིམྷི གཏི ཧོཏི, ཨཱགཏེ པཙྩུཔཊྛིཏེ ཀམྨེ ཝཱ ཀམྨནིམིཏྟེ ཝཱ གཧིནིམིཏྟེ ཝཱ པཊིསནྡྷིཝསེན ཝིཉྙཱཎསྶ གཏི ཧོཏི. ཙུཏཱུཔཔཱཏོཏི ཨེཝཾ ཝིཉྙཱཎསྶ ཨཱགཏེ པཊིསནྡྷིཝིསཡེ གཏིཡཱ སཏི ཨིཏོ ཙཝནསངྑཱཏཱ ཙུཏི, ཏཏྠཱུཔཔཏྟིསངྑཱཏོ ཨུཔཔཱཏོཏི ཨཡཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ནཏིཡཱ ཙ ཨཱགཏིགཏིཡཱ ཙ ཨནྟརེ ཨེཀོཝ སནྡྷི ཀཐིཏོཏི. དསམཾ.

ཀལཱ༹རཁཏྟིཡཝགྒོ ཙཏུཏྠོ.

༥. གཧཔཏིཝགྒོ

༡. པཉྩཝེརབྷཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༡. གཧཔཏིཝགྒསྶ པཋམེ ཡཏོཏི ཡདཱ. བྷཡཱནི ཝེརཱནཱིཏི བྷཡཝེརཙེཏནཱཡོ. སོཏཱཔཏྟིཡངྒེཧཱིཏི དུཝིདྷཾ སོཏཱཔཏྟིཡཱ ཨངྒཾ, (སོཏཱཔཏྟིཡཱ ཙ ཨངྒཾ,) ཡཾ པུབྦབྷཱགེ སོཏཱཔཏྟིཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏི, ‘‘སཔྤུརིསསཾསེཝོ སདྡྷམྨསྶཝནཾ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༣༡༡) ཨེཝཾ ཨཱགཏཾ, པཊིལདྡྷགུཎསྶ ཙ སོཏཱཔཏྟིཾ པཏྭཱ ཋིཏསྶ ཨངྒཾ, ཡཾ སོཏཱཔནྣསྶ ཨངྒནྟིཔི ཝུཙྩཏི, བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདཱདཱིནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨརིཡོཏི ནིདྡོསོ ནིརུཔཱརམྦྷོ. ཉཱཡོཏི པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཉཏྭཱ ཋིཏཉཱཎམྤི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོཔི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཉཱཡོ ཝུཙྩཏི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ, ཨརིཡོཔི ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཉཱཡོ’’ཏི. པཉྙཱཡཱཏི ཨཔརཱཔརཾ ཨུཔྤནྣཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ. སུདིཊྛོ ཧོཏཱིཏི ཨཔརཱཔརཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ དསྶནཝསེན སུཊྛུ དིཊྛོ.

ཁཱིཎནིརཡོཏིཨཱདཱིསུ ཨཱཡཏིཾ ཏཏྠ ཨནུཔྤཛྫནཏཱཡ ཁཱིཎོ ནིརཡོ མཡ྄ཧནྟི སོ ཨཧཾ ཁཱིཎནིརཡོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. སོཏཱཔནྣོཏི མགྒསོཏཾ ཨཱཔནྣོ. ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོཏི ན ཝིནིཔཱཏསབྷཱཝོ. ནིཡཏོཏི པཋམམགྒསངྑཱཏེན སམྨཏྟནིཡཱམེན ནིཡཏོ. སམྦོདྷིཔརཱཡནོཏི ཨུཏྟརིམགྒཏྟཡསངྑཱཏོ སམྦོདྷི པརཾ ཨཡནཾ མཡ྄ཧནྟི སོཧཾ སམྦོདྷིཔརཱཡནོ, ཏཾ སམྦོདྷིཾ ཨཝསྶཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷནཀོཏི ཨཏྠོ.

པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཀམྨཀཱརཎཱ. བྷཡཾ ཝེརནྟི ཨཏྠཏོ ཨེཀཾ. ཝེརཉྩ ནཱམེཏཾ དུཝིདྷཾ ཧོཏི བཱཧིརཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀནྟི. ཨེཀེན ཧི ཨེཀསྶ པིཏཱ མཱརིཏོ ཧོཏི, སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨེཏེན ཀིར མེ པིཏཱ མཱརིཏོ, ཨཧམྤི ཏཾཡེཝ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིཏཾ སཏྠཾ ཨཱདཱཡ ཙརཏི. ཡཱ ཏསྶ ཨབྦྷནྟརེ ཨུཔྤནྣཝེརཙེཏནཱ, ཨིདཾ བཱཧིརཾ ཝེརཾ ནཱམ. ཡཱ པན ཨིཏརསྶ ‘‘ཨཡཾ ཀིར མཾ མཱརེསྶཱམཱིཏི ཙརཏི, ཨཧམེཝ ནཾ པཋམཏརཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཙེཏནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིདཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཝེརཾ ནཱམ. ཨིདཾ ཏཱཝ ཨུབྷཡམྤི དིཊྛདྷམྨིཀམེཝ. ཡཱ པན ཏཾ ནིརཡེ ཨུཔྤནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཾ པཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཛལིཏཾ ཨཡམུགྒརཾ གཎྷཏོ ནིརཡཔཱལསྶ ཙེཏནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིདམསྶ སམྤརཱཡིཀཾ བཱཧིརཝེརཾ. ཡཱ ཙསྶ ‘‘ཨཡཾ ནིདྡོསཾ མཾ པཧརིསྶཱམཱིཏི ཨཱགཙྪཏི, ཨཧམེཝ ནཾ པཋམཏརཾ པཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙེཏནཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨིདམསྶ སམྤརཱཡིཀཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཝེརཾ. ཡཾ པནེཏཾ བཱཧིརཝེརཾ, ཏཾ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘པུགྒལཝེར’’ནྟི ཝུཏྟཾ. དུཀྑཾ དོམནསྶནྟི ཨཏྠཏོ ཨེཀམེཝ. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ སེསཔདེསུཔི ‘‘ཨིམིནཱ མམ བྷཎྜཾ ཧཊཾ, མཡ྄ཧཾ དཱརེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔནྣཾ, མུསཱ ཝཏྭཱ ཨཏྠོ བྷགྒོ, སུརཱམདམཏྟེན ཨིདཾ ནཱམ ཀཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝེརུཔྤཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཝེཙྩཔྤསཱདེནཱཏི ཨདྷིགཏེན ཨཙལཔྤསཱདེན. ཨརིཡཀནྟེཧཱིཏི པཉྩཧི སཱིལེཧི. ཏཱནི ཧི ཨརིཡཱནཾ ཀནྟཱནི པིཡཱནི. བྷཝནྟརགཏཱཔི ཨརིཡཱ ཏཱནི ན ཝིཛཧནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཨརིཡཀནྟཱནཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི. སེསམེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཨནུསྶཏིནིདྡེསེ ཝུཏྟམེཝ. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡཔཉྩཝེརབྷཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༢. དུཏིཡེ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཐིཏབྷཱཝམཏྟམེཝ ཝིསེསོ. དུཏིཡཾ.

༣. དུཀྑསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༣. ཏཏིཡེ དུཀྑསྶཱཏི ཝཊྚདུཀྑསྶ. སམུདཡནྟི དྭེ སམུདཡཱ ཁཎིཀསམུདཡོ ཙ པཙྩཡསམུདཡོ ཙ. པཙྩཡསམུདཡཾ པསྶནྟོཔི བྷིཀྑུ ཁཎིཀསམུདཡཾ པསྶཏི, ཁཎིཀསམུདཡཾ པསྶནྟོཔི པཙྩཡསམུདཡཾ པསྶཏི. ཨཏྠངྒམོཔི ཨཙྩནྟཏྠངྒམོ བྷེདཏྠངྒམོཏི དུཝིདྷོ. ཨཙྩནྟཏྠངྒམཾ པསྶནྟོཔི བྷེདཏྠངྒམཾ པསྶཏི, བྷེདཏྠངྒམཾ པསྶནྟོཔི ཨཙྩནྟཏྠངྒམཾ པསྶཏི. དེསེསྶཱམཱིཏི ཨིདཾ ཝཊྚདུཀྑསྶ སམུདཡཨཏྠངྒམཾ ནིབྦཏྟིབྷེདཾ ནཱམ དེསེསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐཱཏི ཨཏྠོ. པཊིཙྩཱཏི ནིསྶཡཝསེན ཙེཝ ཨཱརམྨཎཝསེན ཙ པཙྩཡཾ ཀཏྭཱ. ཏིཎྞཾ སངྒཏི ཕསྶོཏི ཏིཎྞཾ སངྒཏིཡཱ ཕསྶོ. ཨཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑསྶ སམུདཡོཏི ཨཡཾ ཝཊྚདུཀྑསྶ ནིབྦཏྟི ནཱམ. ཨཏྠངྒམོཏི བྷེདོ. ཨེཝཉྷི ཝཊྚདུཀྑཾ བྷིནྣཾ ཧོཏི ཨཔྤཊིསནྡྷིཡཾ. ཏཏིཡཾ.

༤. ལོཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༤. ཙཏུཏྠེ ལོཀསྶཱཏི སངྑཱརལོཀསྶ. ཨཡམེཏྠ ཝིསེསོ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཉཱཏིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༥. པཉྩམེ ཉཱཏིཀེཏི དྭིནྣཾ ཉཱཏཀཱནཾ གཱམེ. གིཉྫཀཱཝསཐེཏི ཨིཊྛཀཱཧི ཀཏེ མཧཱཔཱསཱདེ. དྷམྨཔརིཡཱཡནྟི དྷམྨཀཱརཎཾ. ཨུཔསྶུཏཱིཏི ཨུཔསྶུཏིཊྛཱནཾ, ཡཾ ཋཱནཾ ཨུཔགཏེན སཀྐཱ ཧོཏི བྷགཝཏོ སདྡཾ སོཏུཾ, ཏཏྠ ཋིཏོཏི ཨཏྠོ. སོ ཀིར གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎསམྨཛྫནཏྠཾ ཨཱགཏོ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ པཧཱཡ བྷགཝཏོ དྷམྨགྷོསཾ སུཎནྟོ ཨཊྛཱསི. ཨདྡསཱཏི ཏདཱ ཀིར བྷགཝཏོ ཨཱདིཏོཝ པཙྩཡཱཀཱརཾ མནསིཀརོནྟསྶ ‘‘ཨིདཾ ཨིམིནཱ པཙྩཡེན ཧོཏི, ཨིདཾ ཨིམིནཱ’’ཏི ཨཱཝཛྫཏོ ཡཱཝ བྷཝགྒཱ ཨེཀངྒཎཾ ཨཧོསི, སཏྠཱ མནསིཀཱརཾ པཧཱཡ ཝཙསཱ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟོ ཡཐཱནུསནྡྷིནཱ དེསནཾ ནིཊྛཔེཏྭཱ, ‘‘ཨཔི ནུ ཁོ ཨིམཾ དྷམྨཔརིཡཱཡཾ ཀོཙི ཨསྶོསཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཏཾ བྷིཀྑུམདྡས. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ’’ཏི.

ཨསྶོསི ནོཏི ཨསྶོསི ནུ. ཨཐ ཝཱ ཨསྶོསི ནོཏི ཨམྷཱཀཾ བྷཱསནྟཱནཾ ཨསྶོསཱིཏི. ཨུགྒཎྷཱཧཱིཏིཨཱདཱིསུ སུཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོཝ པགུཎཾ ཀརོནྟོ ཨུགྒཎྷཱཏི ནཱམ. པདཱནུཔདཾ གྷཊེཏྭཱ ཝཱཙཱཡ པརིཙིཏཾ ཀརོནྟོ པརིཡཱཔུཎཱཏི ནཱམ. ཨུབྷཡཐཱཔི པགུཎཾ ཨཱདྷཱརཔྤཏྟཾ ཀརོནྟོ དྷཱརེཏི ནཱམ. ཨཏྠསཾཧིཏོཏི ཀཱརཎནིསྶིཏོ. ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀོཏི མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདི པཏིཊྛཱནབྷཱུཏོ. ཨིཏི ཏཱིསུཔི ཨིམེསུ སུཏྟེསུ ཝཊྚཝིཝཊྚམེཝ ཀཐིཏཾ. པཉྩམཾ.

༦. ཨཉྙཏརབྲཱཧྨཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༦. ཚཊྛེ ཨཉྙཏརོཏི ནཱམཝསེན ཨཔཱཀཊོ ཨཉྙཏརོ བྲཱཧྨཎོ. ཚཊྛཾ.

༧. ཛཱཎུསྶོཎིསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༧. སཏྟམེ ཛཱཎུསྶོཎཱིཏི ཋཱནནྟརཝསེན ཨེཝཾལདྡྷནཱམོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝོ མཧཱཔུརོཧིཏོ. སཏྟམཾ.

༨. ལོཀཱཡཏིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༨. ཨཊྛམེ ལོཀཱཡཏིཀོཏི ཝིཏཎྜསཏྠེ ལོཀཱཡཏེ ཀཏཔརིཙཡོ. ཛེཊྛམེཏཾ ལོཀཱཡཏནྟི པཋམཾ ལོཀཱཡཏཾ. ལོཀཱཡཏནྟི ཙ ལོཀསྶེཝ ཨཱཡཏཾ, བཱལཔུཐུཛྫནལོཀསྶ ཨཱཡཏཾ, མཧནྟཾ གམྦྷཱིརནྟི ཨུཔདྷཱརིཏབྦཾ པརིཏྟཾ བྷཱཝཾ དིཊྛིགཏཾ. ཨེཀཏྟནྟི ཨེཀསབྷཱཝཾ, ནིཙྩསབྷཱཝམེཝཱཏི པུཙྪཏི. པུཐུཏྟནྟི པུརིམསབྷཱཝེན ནཱནཱསབྷཱཝཾ, དེཝམནུསྶཱདིབྷཱཝེན པཋམཾ ཧུཏྭཱ པཙྪཱ ན ཧོཏཱིཏི ཨུཙྪེདཾ སནྡྷཱཡ པུཙྪཏི. ཨེཝམེཏྠ ‘‘སབྦམཏྠི, སབྦམེཀཏྟ’’ནྟི ཨིམཱ དྭེཔི སསྶཏདིཊྛིཡོ, ‘‘སབྦཾ ནཏྠི, སབྦཾ པུཐུཏྟ’’ནྟི ཨིམཱ དྭེ ཨུཙྪེདདིཊྛིཡོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨརིཡསཱཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༤༩. ནཝམེ ཀིཾ ནུ ཁོཏི སཾསཡུཔྤཏྟིཨཱཀཱརདསྶནཾ. སམུདཡཏཱིཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཏིཡཨརིཡསཱཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༠. དསམེ དྭེཔི ནཡཱ ཨེཀཏོ ཝུཏྟཱ. ཨིདམེཝ པུརིམེན ནཱནཏྟཾ, སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི. དསམཾ.

གཧཔཏིཝགྒོ པཉྩམོ.

༦. དུཀྑཝགྒོ

༡. པརིཝཱིམཾསནསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༡. དུཀྑཝགྒསྶ པཋམེ པརིཝཱིམཾསམཱནོཏི ཨུཔཔརིཀྑམཱནོ. ཛརཱམརཎནྟི ཀསྨཱ ཛརཱམརཎཾ ཨེཀམེཝ ‘‘ཨནེཀཝིདྷཾ ནཱནཔྤཀཱརཀ’’ནྟི ཝཏྭཱ གཧིཏནྟི ཙེ? ཏསྨིཾ གཧིཏེ སབྦདུཀྑསྶ གཧིཏཏྟཱ. ཡཐཱ ཧི ཙཱུལཱ༹ཡ གཧིཏེ པུརིསེ སོ པུརིསོ གཧིཏོཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཛརཱམརཎེ གཧིཏེ སབྦདུཀྑཾ གཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཡཾ ཁོ ཨིདཾ ཨནེཀཝིདྷཾ ནཱནཔྤཀཱརཀཾ དུཀྑཾ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ནྷཏྭཱ ཋིཏཾ པུརིསཾ ཝིཡ སབྦདུཀྑཾ དསྶེཏྭཱ ཏཾ ཙཱུལཱ༹ཡ གཎྷནྟོ ཝིཡ ཛརཱམརཎཾ གཎྷི.

ཛརཱམརཎནིརོདྷསཱརུཔྤགཱམིནཱིཏི ཛརཱམརཎནིརོདྷསྶ སཱརུཔྤབྷཱཝེན ནིཀྐིལེསཏཱཡ པརིསུདྡྷཏཱཡ སདིསཱཝ ཧུཏྭཱ གཱམིནཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ པཊིཔནྣོ ཙ ཧོཏཱིཏི ཡཐཱ ཏཾ པཊིཔནྣོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི. ཨནུདྷམྨཙཱརཱིཏི ནིབྦཱནདྷམྨཾ ཨནུགཏཾ པཊིཔཏྟིདྷམྨཾ ཙརཏི, པཱུརེཏཱིཏི ཨཏྠོ. དུཀྑཀྑཡཱཡ པཊིཔནྣོཏི སཱིལཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎདུཀྑསྶ ནིརོདྷཏྠཱཡ པཊིཔནྣོ. སངྑཱརནིརོདྷཱཡཱཏི སངྑཱརདུཀྑསྶ ནིརོདྷཏྠཱཡ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ དེསནཱ ཀཐིཏཱ.

ཨིདཱནི ཨརཧཏྟཕལཔཙྩཝེཀྑཎཾ སཏཏཝིཧཱརཉྩ དསྶེཏྭཱ དེསནཱ ནིཝཏྟེཏབྦཱ སིཡཱ, ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ ཨཝིཛྫཱགཏོཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ གཎྷཱཏཱིཏི? ཁཱིཎཱསཝསྶ སམཏིཀྐནྟཝཊྚདུཀྑདསྶནཏྠཾ. ཨཔིཙ པུན ཝཊྚཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཝིཝཊྚེ ཀཐིཡམཱནེ བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟོ ཙེཏྠ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེནཱཔི ཨིདཾ གཎྷཱཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱགཏོཏི ཨཝིཛྫཱཡ གཏོ ཨུཔགཏོ སམནྣཱགཏོ. པུརིསཔུགྒལོཏི པུརིསོཡེཝ པུགྒལོ. ཨུབྷཡེནཱཔི སམྨུཏིཀཐཾ ཀཐེཏི. བུདྡྷཱནཉྷི སམྨུཏིཀཐཱ པརམཏྠཀཐཱཏི དྭེ ཀཐཱ ཧོནྟི. ཏཏྠ ‘‘སཏྟོ ནརོ པུརིསོ པུགྒལོ ཏིསྶོ ནཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱ སམྨུཏིཀཐཱ ནཱམ. ‘‘ཁནྡྷཱ དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱ པརམཏྠཀཐཱ ནཱམ. པརམཏྠཾ ཀཐེནྟཱཔི སམྨུཏིཾ ཨམུཉྩིཏྭཱ ཀཐེནྟི. ཏེ སམྨུཏིཾ ཀཐེནྟཱཔི པརམཏྠཾ ཀཐེནྟཱཔི སཙྩམེཝ ཀཐེནྟི. ཏེནེཝ ཝུཏྟཾ –

‘‘དུཝེ སཙྩཱནི ཨཀྑཱསི, སམྦུདྡྷོ ཝདཏཾ ཝརོ;

སམྨུཏིཾ པརམཏྠཉྩ, ཏཏིཡཾ ནཱུཔལབྦྷཏི;

སངྐེཏཝཙནཾ སཙྩཾ, ལོཀསམྨུཏིཀཱརཎཾ;

པརམཏྠཝཙནཾ སཙྩཾ, དྷམྨཱནཾ བྷཱུཏལཀྑཎ’’ནྟི.

པུཉྙཾ ཙེ སངྑཱརནྟི ཏེརསཙེཏནཱབྷེདཾ པུཉྙཱབྷིསངྑཱརཾ. ཨབྷིསངྑརོཏཱིཏི ཀརོཏི. པུཉྙཱུཔགཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎནྟི ཀམྨཝིཉྙཱཎཾ ཀམྨཔུཉྙེན ཨུཔགཏཾ སམྤཡུཏྟཾ ཧོཏི, ཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎཾ ཝིཔཱཀཔུཉྙེན. ཨཔུཉྙཾ ཙེ སངྑཱརནྟི དྭཱདསཙེཏནཱབྷེདཾ ཨཔུཉྙཱབྷིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑརོཏི. ཨཱནེཉྫཾ ཙེ སངྑཱརནྟི ཙཏུཙེཏནཱབྷེདཾ ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརཾ. ཨཱནེཉྫཱུཔགཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎནྟི ཀམྨཱནེཉྫེན ཀམྨཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཔཱཀཱནེཉྫེན ཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎཾ ཨུཔགཏཾ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ ཏིཝིདྷསྶ ཀམྨཱབྷིསངྑཱརསྶ གཧིཏཏྟཱ དྭཱདསཔདིཀོ པཙྩཡཱཀཱརོ གཧིཏོཝ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝཊྚཾ དསྶིཏཾ.

ཨིདཱནི ཝིཝཊྚཾ དསྶེནྟོ ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱཏི ཙཏཱུསུ སཙྩེསུ ཨཉྙཱཎཾ. ཝིཛྫཱཏི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཾ. ཨེཏྠ ཙ པཋམམེཝ ཨཝིཛྫཱཡ པཧཱིནཱཡ ཝིཛྫཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཐཱ པན ཙཏུརངྒེཔི ཏམེ རཏྟིཾ པདཱིཔུཛྫལེན ཨནྡྷཀཱརོ པཧཱིཡཏི, ཨེཝཾ ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱཡ པཧཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ན ཀིཉྩི ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི ལོཀེ ཀིཉྩི དྷམྨཾ ན གཎྷཱཏི ན པརཱམསཏི. ཨནུཔཱདིཡཾ ན པརིཏསྶཏཱིཏི ཨནུཔཱདིཡནྟོ ཨགཎྷནྟོ ནེཝ ཏཎྷཱཔརིཏསྶནཱཡ, ན བྷཡཔརིཏསྶནཱཡ པརིཏསྶཏི, ན ཏཎྷཱཡཏི ན བྷཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. པཙྩཏྟཉྙེཝཱཏི སཡམེཝ ཨཏྟནཱཝ པརིནིབྦཱཡཏི, ན ཨཉྙསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན.

སོ སུཁཾ ཙེ ཝེདནནྟི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ཁཱིཎཱསཝསྶ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ དསྶེཏྭཱ སཏཏཝིཧཱརཾ དསྶེཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨནཛ྄ཛྷོསིཏཱཏི ཏཎྷཱཡ གིལིཏྭཱ པརིནིཊྛཔེཏྭཱ ཨགཧིཏཱ. ཨཐ དུཀྑཝེདནཱ ཀསྨཱ ཝུཏྟཱ, ཀིཾ ཏམྤི ཨབྷིནནྡནྟོ ཨཏྠཱིཏི? ཨཱམ ཨཏྠི. སུཁཾ ཨབྷིནནྡནྟོཡེཝ ཧི དུཀྑཾ ཨབྷིནནྡཏི ནཱམ དུཀྑཾ པཏྭཱ སུཁཾ པཏྠནཏོ སུཁསྶ ཙ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཏོཏི. ཀཱཡཔརིཡནྟིཀནྟི ཀཱཡཔརིཙྪིནྣཾ, ཡཱཝ པཉྩདྭཱརཀཱཡོ པཝཏྟཏི, ཏཱཝ པཝཏྟཾ པཉྩདྭཱརིཀཝེདནནྟི ཨཏྠོ. ཛཱིཝིཏཔརིཡནྟིཀནྟི ཛཱིཝིཏཔརིཙྪིནྣཾ. ཡཱཝ ཛཱིཝིཏཾ པཝཏྟཏི, ཏཱཝ པཝཏྟཾ མནོདྭཱརིཀཝེདནནྟི ཨཏྠོ.

ཏཏྠ པཉྩདྭཱརིཀཝེདནཱ པཙྪཱ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཋམཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, མནོདྭཱརིཀཝེདནཱ པཋམཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཙྪཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. སཱ ཧི པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཝཏྠུརཱུཔསྨིཾཡེཝ པཏིཊྛཱཏི. པཉྩདྭཱརིཀཱ པཝཏྟེ པཉྩདྭཱརཝསེན པཝཏྟམཱནཱ པཋམཝཡེ ཝཱིསཏིཝསྶཀཱལེ རཛྫནདུསྶནམུཡ྄ཧནཝསེན ཨདྷིམཏྟཱ བལཝཏཱི ཧོཏི, པཎྞཱསཝསྶཀཱལེ ཋིཏཱ ཧོཏི, སཊྛིཝསྶཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པརིཧཱཡམཱནཱ ཨསཱིཏིནཝུཏིཝསྶཀཱལེ མནྡཱ ཧོཏི. ཏདཱ ཧི སཏྟཱ ‘‘ཙིརརཏྟཾ ཨེཀཏོ ནིསཱིདིམྷཱ ནིཔཛྫིམྷཱ’’ཏི ཝདནྟེཔི ‘‘ན སཉྫཱནཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨདྷིམཏྟཱནིཔི རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཱནི ‘‘ན པསྶཱམ ན སུཎཱམ’’, ‘‘སུགནྡྷཾ དུགྒནྡྷཾ ཝཱ སཱདུཾ ཨསཱདུཾ ཝཱ ཐདྡྷཾ མུདུཀནྟི ཝཱ ན ཛཱནཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨིཏི ནེསཾ པཉྩདྭཱརིཀཝེདནཱ བྷགྒཱ ཧོཏི, མནོདྭཱརིཀཱཝ པཝཏྟཏི. སཱཔི ཨནུཔུབྦེན པརིཧཱཡམཱནཱ མརཎསམཡེ ཧདཡཀོཊིཾཡེཝ ནིསྶཱཡ པཝཏྟཏི. ཡཱཝ པནེསཱ པཝཏྟཏི, ཏཱཝ སཏྟོ ཛཱིཝཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཡདཱ ནཔྤཝཏྟཏི, ཏདཱ མཏོ ནིརུདྡྷོཏི ཝུཙྩཏི.

སྭཱཡམཏྠོ ཝཱཔིཡཱ དཱིཔེཏབྦོ –

ཡཐཱ ཧི པུརིསོ པཉྩཨུདཀམགྒསམྤནྣཾ ཝཱཔིཾ ཀརེཡྻ, པཋམཾ དེཝེ ཝུཊྛེ པཉྩཧི ཨུདཀམགྒེཧི ཨུདཀཾ པཝིསིཏྭཱ ཨནྟོཝཱཔིཡཾ ཨཱཝཱཊེ པཱུརེཡྻ, པུནཔྤུནཾ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཨུདཀམགྒེ པཱུརེཏྭཱ གཱཝུཏཌྜྷཡོཛནམཏྟཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཏིཊྛེཡྻ ཏཏོ ཏཏོ ཝིསྶནྡམཱནཾ, ཨཐ ནིདྡྷམནཏུམྦེ ཝིཝརིཏྭཱ ཁེཏྟེསུ ཀམྨེ ཀརིཡམཱནེ ཨུདཀཾ ནིཀྑམནྟཾ, སསྶཔཱཀཀཱལེ (ཨུདཀཾ ནིཀྑམནྟཾ,) ཨུདཀཾ པརིཧཱིནཾ ‘‘མཙྪེ གཎྷཱམཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ, ཏཏོ ཀཏིཔཱཧེན ཨཱཝཱཊེསུཡེཝ ཨུདཀཾ སཎྛཧེཡྻ. ཡཱཝ པན ཏཾ ཨཱཝཱཊེསུ ཧོཏི, ཏཱཝ ‘‘མཧཱཝཱཔིཡཾ ཨུདཀཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སངྑཾ གཙྪཏི. ཡདཱ པན ཏཏྠ ཚིཛྫཏི, ཏདཱ ‘‘ཝཱཔིཡཾ ཨུདཀཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ.

པཋམཾ དེཝེ ཝསྶནྟེ པཉྩཧི མགྒེཧི ཨུདཀེ པཝིསནྟེ ཨཱཝཱཊཱནཾ པཱུརཎཀཱལོ ཝིཡ ཧི པཋམམེཝ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ མནོདྭཱརིཀཝེདནཱཡ ཝཏྠུརཱུཔེ པཏིཊྛིཏཀཱལོ, པུནཔྤུནཾ དེཝེ ཝསྶནྟེ པཉྩནྣཾ མགྒཱནཾ པཱུརིཏཀཱལོ ཝིཡ པཝཏྟེ པཉྩདྭཱརིཀཝེདནཱཡ པཝཏྟིཀཱལོ, གཱཝུཏཌྜྷཡོཛནམཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཎཾ ཝིཡ པཋམཝཡེ ཝཱིསཏིཝསྶཀཱལེ རཛྫནཱདིཝསེན ཏསྶཱ ཨདྷིམཏྟབལཝབྷཱཝོ, ཡཱཝ ཝཱཔིཏོ ཨུདཀཾ ན ནིགྒཙྪཏི, ཏཱཝ པཱུརཱཡ ཝཱཔིཡཱ ཋིཏཀཱལོ ཝིཡ པཉྙཱསཝསྶཀཱལེ ཏསྶཱ ཋིཏཀཱལོ, ནིདྡྷམནཏུམྦེསུ ཝིཝཊེསུ ཀམྨནྟེ ཀརིཡམཱནེ ཨུདཀསྶ ནིཀྑམནཀཱལོ ཝིཡ སཊྛིཝསྶཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏསྶཱ པརིཧཱནི, ཨུདཀེ བྷཊྛེ ཨུདཀམགྒེསུ པརིཏྟོདཀསྶ ཋིཏཀཱལོ ཝིཡ ཨསཱིཏིནཝུཏིཝསྶཀཱལེ པཉྩདྭཱརིཀཝེདནཱཡ མནྡཀཱལོ, ཨཱཝཱཊེསུཡེཝ ཨུདཀསྶ པཏིཊྛཱནཀཱལོ ཝིཡ ཧདཡཝཏྠུཀོཊིཾ ནིསྶཱཡ མནོདྭཱརིཀཝེདནཱཡ པཝཏྟིཀཱལོ, ཨཱཝཱཊེསུ པརིཏྟེཔི ཨུདཀེ སཏི ‘‘ཝཱཔིཡཾ ཨུདཀཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཀཱལོ ཝིཡ ཡཱཝ སཱ པཝཏྟཏི, ཏཱཝ ‘‘སཏྟོ ཛཱིཝཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ པན ཨཱཝཱཊེསུ ཨུདཀེ ཚིནྣེ ‘‘ནཏྠི ཝཱཔིཡཾ ཨུདཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ མནོདྭཱརིཀཝེདནཱཡ ཨཔྤཝཏྟམཱནཱཡ ‘‘སཏྟོ མཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམཾ ཝེདནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཛཱིཝིཏཔརིཡནྟིཀཾ ཝེདནཾ ཝེདིཡམཱནོ’’ཏི.

ཀཱཡསྶ བྷེདཱཏི ཀཱཡསྶ བྷེདེན. ཛཱིཝིཏཔརིཡཱདཱནཱ ཨུདྡྷནྟི ཛཱིཝིཏཀྑཡཏོ ཨུདྡྷཾ. ཨིདྷེཝཱཏི པཊིསནྡྷིཝསེན པརཏོ ཨགནྟྭཱ ཨིདྷེཝ. སཱིཏཱིབྷཝིསྶནྟཱིཏི པཝཏྟིཝིཔྥནྡདརཐརཧིཏཱནི སཱིཏཱནི ཨཔྤཝཏྟནདྷམྨཱནི བྷཝིསྶནྟི. སརཱིརཱནཱིཏི དྷཱཏུསརཱིརཱནི. ཨཝསིསྶནྟཱིཏི ཨཝསིཊྛཱནི བྷཝིསྶནྟི.

ཀུམྦྷཀཱརཔཱཀཱཏི ཀུམྦྷཀཱརསྶ བྷཱཛནཔཙནཊྛཱནཏོ. པཊིསིསྶེཡྻཱཏི ཋཔེཡྻ. ཀཔལླཱནཱིཏི སཧ མུཁཝཊྚིཡཱ ཨེཀཱབདྡྷཱནི ཀུམྦྷཀཔལླཱནི. ཨཝསིསྶེཡྻུནྟི ཏིཊྛེཡྻུཾ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨཱདིཏྟཀུམྦྷཀཱརཔཱཀོ ཝིཡ ཧི ཏཡོ བྷཝཱ དཊྛབྦཱ, ཀུམྦྷཀཱརོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ, པཱཀཏོ ཀུམྦྷཀཱརབྷཱཛནཱནཾ ནཱིཧརཎདཎྜཀོ ཝིཡ ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཾ, སམོ བྷཱུམིབྷཱགོ ཝིཡ ཨསངྑཏཾ ནིབྦཱནཏལཾ, དཎྜཀེན ཨུཎྷཀུམྦྷཾ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ སམེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཀུམྦྷསྶ ཋཔིཏཀཱལོ ཝིཡ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀསྶ རཱུཔསཏྟཀཾ ཨརཱུཔསཏྟཀཾ ཝིཔསྶནྟསྶ ཀམྨཊྛཱནེ ཙ པགུཎེ ཝིབྷཱུཏེ ཨུཔཊྛཧམཱནེ ཏཐཱརཱུཔཾ ཨུཏུསཔྤཱཡཱདིཾ ལབྷིཏྭཱ ཨེཀཱསནེ ནིསིནྣསྶ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཙཏཱུཧི ཨཔཱཡེཧི ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཝསེན ཨསངྑཏེ ནིབྦཱནཏལེ ཋིཏཀཱལོ དཊྛབྦོ. ཁཱིཎཱསཝོ པན ཨུཎྷཀུམྦྷོ ཝིཡ ཨརཧཏྟཔྤཏྟདིཝསེཡེཝ ན པརིནིབྦཱཏི, སཱསནཔྤཝེཎིཾ པན གྷཊཡམཱནོ པཎྞཱསསཊྛིཝསྶཱནི ཋཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཔྤཏྟིཡཱ ཨུཔཱདིཎྞཀཀྑནྡྷབྷེདཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཏི. ཨཐསྶ ཀུམྦྷསྶ ཝིཡ ཀཔལླཱནི ཨནུཔཱདིཎྞཀསརཱིརཱནེཝ ཨཝསིསྶནྟཱིཏི. སརཱིརཱནི ཨཝསིསྶནྟཱིཏི པཛཱནཱཏཱིཏི ཨིདཾ པན ཁཱིཎཱསཝསྶ ཨནུཡོགཱརོཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

ཝིཉྙཱཎཾ པཉྙཱཡེཐཱཏི པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ པཉྙཱཡེཐ. སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི ཐེརཱནཾ བྱཱཀརཎཾ སམྤཧཾསཏི. ཨེཝམེཏནྟི ཡདེཏཾ ཏིཝིདྷེ ཨབྷིསངྑཱརེ ཨསཏི པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎསྶ ཨཔྤཉྙཱཎནྟིཨཱདི, ཨེཝམེཝ ཨེཏཾ. ཨདྷིམུཙྩཐཱཏི སནྣིཊྛཱནསངྑཱཏཾ ཨདྷིམོཀྑཾ པཊིལབྷཐ. ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶཱཏི ཨཡམེཝ ཝཊྚདུཀྑསྶ ཨནྟོ ཨཡཾ པརིཙྪེདོ, ཡདིདཾ ནིབྦཱནནྟི. པཋམཾ.

༢. ཨུཔཱདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༢. དུཏིཡེ ཨུཔཱདཱནིཡེསཱུཏི ཙཏུནྣཾ ཨུཔཱདཱནཱནཾ པཙྩཡེསུ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེསུ. ཨསྶཱདཱནུཔསྶིནོཏི ཨསྶཱདཾ ཨནུཔསྶནྟསྶ. ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ ཨགྒིཀྑནྡྷེ. ཏདཱཧཱརོཏི ཏཾཔཙྩཡོ. ཏདུཔཱདཱནོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨགྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཧི ཏཡོ བྷཝཱ, ཏེབྷཱུམཀཝཊྚནྟིཔི ཨེཏདེཝ, ཨགྒིཛགྒཀཔུརིསོ ཝིཡ ཝཊྚནིསྶིཏོ བཱལཔུཐུཛྫནོ, སུཀྑཏིཎགོམཡཱདིཔཀྑིཔནཾ ཝིཡ ཨསྶཱདཱནུཔསྶིནོ པུཐུཛྫནསྶ ཏཎྷཱདིཝསེན ཚཧི དྭཱརེཧི ཀུསལཱཀུསལཀམྨཀརཎཾ. ཏིཎགོམཡཱདཱིསུ ཁཱིཎེསུ པུནཔྤུནཾ ཏེསཾ པཀྑིཔནེན ཨགྒིཀྑནྡྷསྶ ཝཌྜྷནཾ ཝིཡ བཱལཔུཐུཛྫནསྶ ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ ཡཐཱཝུཏྟཀམྨཱཡཱུཧནེན ཨཔརཱཔརཾ ཝཊྚདུཀྑནིབྦཏྟནཾ.

ན ཀཱལེན ཀཱལཾ སུཀྑཱནི ཙེཝ ཏིཎཱནི པཀྑིཔེཡྻཱཏི ཏཉྷི ཀོཙི ཨཏྠཀཱམོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘བྷོ ཀསྨཱ ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ ཀལཱཔེ བནྡྷིཏྭཱ སུཀྑཏིཎཀཊྛཱནཾ པཙྪིཡཉྩ པཱུརེཏྭཱ སུཀྑགོམཡཱནི པཀྑིཔནྟོ ཨེཏཾ ཨགྒིཾ ཛཱལེསི? ཨཔི ནུ ཏེ ཨཏྠི ཨིཏོནིདཱནཾ ཀཱཙི ཝཌྜྷཱིཏི? ཝཾསཱགཏམེཏཾ བྷོ ཨམྷཱཀཾ, ཨིཏོནིདཱནཾ པན མེ ཨཝཌྜྷིཡེཝ, ཀུཏོ ཝཌྜྷི? ཨཧཉྷི ཨིམཾ ཨགྒིཾ ཛགྒནྟོ ནེཝ ནྷཱཡིཏུཾ ན བྷུཉྫིཏུཾ ན ནིཔཛྫིཏུཾ ལབྷཱམཱིཏི. ཏེན ཧི བྷོ ཀིཾ ཏེ ཨིམིནཱ ནིརཏྠཀེན ཨགྒིཛཱལནེན? ཨེཧི ཏྭཾ ཨེཏཱནི ཨཱབྷཏཱནི ཏིཎཱདཱིནི ཨེཏྠ ནིཀྑིཔ, ཏཱནི སཡམེཝ ཛྷཱཡིསྶནྟི, ཏྭཾ པན ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ སཱིཏོདཀཱ པོཀྑརཎཱི ཨཏྠི, ཏཏྠ ནྷཏྭཱ, མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནེཧི ཨཏྟཱནཾ མཎྜེཏྭཱ སུནིཝཏྠོ སུཔཱརུཏོཝ པཱདུཀཱཧི ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པཱསཱདཝརམཱརུཡ྄ཧ ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ མཧཱཝཱིཐིཡཾ ཝིརོཙམཱནོ ནིསཱིད ཨེཀགྒོ སུཁསམཔྤིཏོ ཧུཏྭཱ, ཏཏྠ ཏེ ནིསིནྣསྶ ཏིཎཱདཱིནཾ ཁཡེན སཡམེཝ ཨཡཾ ཨགྒི ཨཔྤཎྞཏྟིབྷཱཝཾ གམིསྶཏཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཀརེཡྻ. ཏཐེཝ ཙ ཏཏྠ ནིསིནྣསྶ སོ ཨགྒི ཨུཔཱདཱནཀྑཡེན ཨཔྤཎྞཏྟིབྷཱཝཾ གཙྪེཡྻ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ‘‘ན ཀཱལེན ཀཱལ’’ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ པན ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀཊྛཝཱཧཱནཾ ཛལམཱནོ མཧཱཨགྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཧི ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ དཊྛབྦཾ, ཨགྒིཛགྒནཀཔུརིསོ ཝིཡ ཝཊྚསནྣིསྶིཏཀོ ཡོགཱཝཙརོ, ཨཏྠཀཱམོ པུརིསོ ཝིཡ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ཏེན པུརིསེན ཏསྶ དིནྣཨོཝཱདོ ཝིཡ ཏཐཱགཏེན ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེསུ ནིབྦིནྡ, ཨེཝཾ ཝཊྚདུཀྑཱ མུཙྩིསྶསཱི’’ཏི ཏསྶ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེསུ ཀམྨཊྛཱནསྶ ཀཐིཏཀཱལོ, ཏསྶ པུརིསསྶ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ པཱསཱདེ ནིསིནྣཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ སུགཏོཝཱདཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སུཉྙཱགཱརཾ པཝིཊྛསྶ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེསུ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཨཱཧཱརསཔྤཱཡཱདིཾ ལབྷིཏྭཱ, ཨེཀཱསནེ ནིསིནྣསྶ ཨགྒཕལེ པཏིཊྛིཏཀཱལོ, ཏསྶ ནྷཱནཝིལེཔནཱདཱིཧི སུདྷོཏམཎྜིཏཀཱཡཏྟཱ ཏསྨིཾ ནིསིནྣསྶ ཨེཀགྒསུཁསམཔྤིཏཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ ཨརིཡམགྒཔོཀྑརཎིཡཾ མགྒཉཱཎོདཀེན སུནྷཱཏསུདྷོཏཀིལེསམལསྶ ཧིརོཏྟཔྤསཱཊཀེ ནིཝཱསེཏྭཱ སཱིལཝིལེཔནཱནུལིཏྟསྶ ཨརཧཏྟམཎྜནེན ཨཏྟབྷཱཝཾ མཎྜེཏྭཱ ཝིམུཏྟིཔུཔྥདཱམཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཨིདྡྷིཔཱདཔཱདུཀཱ ཨཱརུཡ྄ཧ ནིབྦཱནནགརཾ པཝིསིཏྭཱ དྷམྨཔཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སཏིཔཊྛཱནམཧཱཝཱིཐིཡཾ ཝིརོཙམཱནསྶ ནིབྦཱནཱརམྨཎཾ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣཀཱལོ. ཏསྶ པན པུརིསསྶ ཏསྨིཾ ནིསིནྣསྶ ཏིཎཱདཱིནཾ ཁཡེན ཨགྒིཀྑནྡྷསྶ ཨཔྤཎྞཏྟིགམནཀཱལོ ཝིཡ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཨུཔཱདིཎྞཀཀྑནྡྷབྷེདེན ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦུཏསྶ མཧཱཝཊྚཝཱུཔསམོ དཊྛབྦོ. དུཏིཡཾ.

༣. སཾཡོཛནསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༣. ཏཏིཡེ སཾཡོཛནིཡེསཱུཏི དསནྣཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཙྩཡེསུ. ཛྷཱཡེཡྻཱཏི ཛལེཡྻ. ཏེལཾ ཨཱསིཉྩེཡྻ ཝཊྚིཾ ཨུཔསཾཧརེཡྻཱཏི དཱིཔཔཊིཛགྒནཏྠཾ ཏེལབྷཱཛནཉྩ མཧནྟཉྩ ཝཊྚིཀཔཱལཾ གཧེཏྭཱ སམཱིཔེ ནིཙྩཾ ཋིཏོཝ ཏེལེ ཁཱིཎེ ཏེལཾ ཨཱསིཉྩེཡྻ, ཝཊྚིཡཱ ཁཱིཎཱཡ ཝཊྚིཾ ཨུཔསཾཧརེཡྻ. སེསམེཏྠ སདྡྷིཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནེན པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏིཡཾ.

༤. དུཏིཡསཾཡོཛནསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༤. ཙཏུཏྠེ ཨུཔམཾ པཋམཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠོ ཝུཏྟོ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. མཧཱརུཀྑསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༥. པཉྩམེ ཨུདྡྷཾ ཨོཛཾ ཨབྷིཧརནྟཱིཏི པཐཝཱིརསཉྩ ཨཱཔོརསཉྩ ཨུཔརི ཨཱརོཔེནྟི. ཨོཛཱཡ ཨཱརོཔིཏཏྟཱ ཧཏྠསཏུབྦེདྷསྶ རུཀྑསྶ ཨངྐུརགྒེསུ བིནྡུབིནྡཱུནི ཝིཡ ཧུཏྭཱ སིནེཧོ ཏིཊྛཏི. ཨིདཾ པནེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – མཧཱརུཀྑོ ཝིཡ ཧི ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ, མཱུལཱནི ཝིཡ ཨཱཡཏནཱནི, མཱུལེཧི ཨོཛཱཡ ཨཱརོཧནཾ ཝིཡ ཚཧི དྭཱརེཧི ཀམྨཱརོཧནཾ, ཨོཛཱཡ ཨབྷིརུལ༹ྷཏྟཱ མཧཱརུཀྑསྶ ཡཱཝཀཔྤཊྛཱནཾ ཝིཡ ཝཊྚནིསྶིཏབཱལཔུཐུཛྫནསྶ ཚཧི དྭཱརེཧི ཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧནྟསྶ ཨཔརཱཔརཾ ཝཊྚསྶ ཝཌྜྷནཝསེན དཱིགྷརཏྟཾ ཋཱནཾ.

ཀུདྡཱལཔིཊཀནྟི ཀུདྡཱལཉྩེཝ པཙྪིབྷཱཛནཉྩ. ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྡེཡྻཱཏི ཁུདྡཀམཧནྟཱནི ཁཎྜཱཁཎྜཱནི ཀརོནྟོ ཚིནྡེཡྻ. ཨིདཾ པནེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨིདྷཱཔི ཧི མཧཱརུཀྑོ ཝིཡ ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ, རུཀྑཾ ནཱསེཏུཀཱམོ པུརིསོ ཝིཡ ཡོགཱཝཙརོ, ཀུདྡཱལོ ཝིཡ ཉཱཎཾ, པཙྪི ཝིཡ སམཱདྷི, རུཀྑཙྪེདནཕརསུ ཝིཡ ཉཱཎཾ, རུཀྑསྶ མཱུལེ ཚིནྣཀཱལོ ཝིཡ ཡོགིནོ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ མནསིཀརོནྟསྶ པཉྙཱ, ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྡནཀཱལོ ཝིཡ སངྑེཔཏོ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ མནསིཀཱརོ, ཕཱལནཾ ཝིཡ དྭེཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཀོཊྛཱསེསུ ཝིཏྠཱརམནསིཀཱརོ, སཀལིཀཾ སཀལིཀཾ ཀརཎཀཱལོ ཝིཡ ཨུཔཱདཱརཱུཔསྶ ཙེཝ རཱུཔཀྑནྡྷཱརམྨཎསྶ ཝིཉྙཱཎསྶ ཙཱཏི ཨིམེསཾ ཝསེན ནཱམརཱུཔཔརིགྒཧོ, མཱུལཱནཾ ཨུཔཙྪེདནཾ ཝིཡ ཏསྶེཝ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡཔརིཡེསནཾ, ཝཱཏཱཏཔེ ཝིསོསེཏྭཱ ཨགྒིནཱ ཌཧནཀཱལོ ཝིཡ ཨནུཔུབྦེན ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཉྙཏརཾ སཔྤཱཡཾ ལབྷིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནེ ཝིབྷཱུཏེ ཨུཔཊྛཧམཱནེ ཨེཀཔལླངྐེ ནིསིནྣསྶ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟསྶ ཨགྒཕལཔྤཏྟི, མསིཀརཎཾ ཝིཡ ཨརཧཏྟཔྤཏྟདིཝསེཡེཝ ཨཔརིནིབྦཱཡནྟསྶ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋིཏ ཀཱལོ, མཧཱཝཱཏེ ཨོཔུནནཾ ནདིཡཱ པཝཱཧནཾ ཝིཡ ཙ ཨུཔཱདིཎྞཀཀྑནྡྷབྷེདེན ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦུཏསྶ ཝཊྚཝཱུཔསམོ ཝེདིཏབྦོ. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡམཧཱརུཀྑསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༦. ཚཊྛེཔི ཨུཔམཾ པཋམཾ ཝཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྠོ ཝུཏྟོ, ཨིདམེཝ ནཱནཏྟཾ. ཚཊྛཾ.

༧. ཏརུཎརུཀྑསུཏྟཝཎྞནཱ

༥༧-༥༩. སཏྟམེ ཏརུཎོཏི ཨཛཱཏཕལོ. པལིམཛྫེཡྻཱཏི སོདྷེཡྻ. པཾསུཾ དདེཡྻཱཏི ཐདྡྷཕརུསཔཾསུཾ ཧརིཏྭཱ མུདུགོམཡཙུཎྞམིསྶཾ མདྷུརཔཾསུཾ པཀྑིཔེཡྻ. ཝུདྡྷིནྟི ཝུདྡྷིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པུཔྥཱུཔགོ པུཔྥཾ, ཕལཱུཔགོ ཕལཾ གཎྷེཡྻ. ཨིདཾ པནེཏྠ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཏརུཎརུཀྑོ ཝིཡ ཧི ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ, རུཀྑཛགྒཀོ པུརིསོ ཝིཡ ཝཊྚནིསྶིཏོ པུཐུཛྫནོ, མཱུལཕལསནྟཱནཱདཱིནི ཝིཡ ཏཱིཧི དྭཱརེཧི ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱཡཱུཧནཾ, རུཀྑསྶ ཝུཌྜྷིཨཱཔཛྫནཾ ཝིཡ པུཐུཛྫནསྶ ཏཱིཧི དྭཱརེཧི ཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧཏོ ཨཔརཱཔརཾ ཝཊྚཔྤཝཏྟི. ཝིཝཊྚཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཊྛམནཝམཱནི ཨུཏྟཱནཏྠཱནེཝ. སཏྟམཱདཱིནི.

༡༠. ནིདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༠. དསམེ ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏཱིཏི ཀུརཱུཏི ཨེཝཾ བཧུཝཙནཝསེན ལདྡྷཝོཧཱརེ ཛནཔདེ ཝིཧརཏི. ཀམྨཱསདྷམྨཾ ནཱམ ཀུརཱུནཾ ནིགམོཏི ཨེཝཾནཱམཀོ ཀུརཱུནཾ ནིགམོ, ཏཾ གོཙརགཱམཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱཡསྨཱཏི པིཡཝཙནམེཏཾ གརུཝཙནམེཏཾ. ཨཱནནྡོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱིཏི ཚ ནིསཛྫདོསེ ཝིཝཛྫེནྟོ དཀྑིཎཛཱཎུམཎྜལསྶ ཨབྷིམུཁཊྛཱནེ ཚབྦཎྞཱནཾ བུདྡྷརསྨཱིནཾ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ པསནྣལཱཁཱརསཾ ཝིགཱཧནྟོ ཝིཡ སུཝཎྞཔཊཾ པཱརུཔནྟོ ཝིཡ རཏྟཀམྦལཝིཏཱནམཛ྄ཛྷཾ པཝིསནྟོ ཝིཡ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ནིསཱིདི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱི’’ཏི.

ཀཱཡ པན ཝེལཱཡ ཀེན ཀཱརཎེན ཨཡམཱཡསྨཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམནྟོཏི? སཱཡནྷཝེལཱཡ པཙྩཡཱཀཱརཔཉྷཾ པུཙྪནཀཱརཎེན. ཏཾ དིཝསཾ ཀིར ཨཡམཱཡསྨཱ ཀུལསངྒཧཏྠཱཡ གྷརདྭཱརེ གྷརདྭཱརེ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ ནིཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཀམྨཱསདྷམྨཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ སཏྠུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ སཏྠརི གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ པཊིཀྐནྟེསུ དིཝཱཊྛཱནཾ པཊིསམྨཛྫིཏྭཱ ཙམྨཀྑཎྜཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨུདཀཏུམྦཏོ ཨུདཀེན ཧཏྠཔཱདེ སཱིཏལཾ ཀཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ སོཏཱཔཏྟིཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ. ཨཐ པརིཙྪིནྣཀཱལཝསེན སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ པཙྩཡཱཀཱརེ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེསི. སོ ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ’’ཏིཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟཾ, ཨནྟཏོ པཊྛཱཡ ཨཱདིཾ, ཨུབྷཡནྟཏོ པཊྛཱཡ མཛ྄ཛྷཾ, མཛ྄ཛྷཏོ པཊྛཱཡ ཨུབྷོ ཨནྟེ པཱཔེནྟོ ཏིཀྑཏྟུཾ དྭཱདསཔདཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ སམྨསི. ཏསྶེཝཾ སམྨསནྟསྶ པཙྩཡཱཀཱརོ ཝིབྷཱུཏོ ཧུཏྭཱ ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ པཙྩཡཱཀཱརོ སབྦབུདྡྷེཧི གམྦྷཱིརོ ཙེཝ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙཱཏི ཀཐིཏོ, མཡ྄ཧཾ ཁོ པན པདེསཉཱཎེ ཋིཏསྶ སཱཝཀསྶ སཏོ ཨུཏྟཱནོ ཝིཡ ཝིབྷཱུཏོ པཱཀཊོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, མཡ྄ཧཾཡེཝ ནུ ཁོ ཨེས ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེསམྤཱིཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱནཀཱརཎཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིནྣཊྛཱནཏོ ཨུཊྛཱཡ ཙམྨཀྑཎྜཾ པཔྥོཊེཏྭཱ ཨཱདཱཡ སཱཡནྷསམཡེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སཱཡནྷཝེལཱཡཾ པཙྩཡཱཀཱརཔཉྷཾ པུཙྪནཀཱརཎེན ཨུཔསངྐམནྟོ’’ཏི.

ཡཱཝ གམྦྷཱིརོཏི ཨེཏྠ ཡཱཝསདྡོ པམཱཎཱཏིཀྐམེ. ཨཏིཀྐམྨ པམཱཎཾ གམྦྷཱིརོ, ཨཏིགམྦྷཱིརོཏི ཨཏྠོ. གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོཏི གམྦྷཱིརོཝ ཧུཏྭཱ ཨཝབྷཱསཏི, དིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཉྷི ཨུཏྟཱནམེཝ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི པཱུཏིཔཎྞརསཝསེན ཀཱལ༹ཝཎྞཾ པུརཱཎཨུདཀཾ ཝིཡ. ཏཉྷི ཛཱཎུཔྤམཱཎམྤི སཏཔོརིསཾ ཝིཡ དིསྶཏི. ཨེཀཾ གམྦྷཱིརཾ ཨུཏྟཱནཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི མཎིབྷཱསཾ ཝིཔྤསནྣཨུདཀཾ ཝིཡ. ཏཉྷི སཏཔོརིསམྤི ཛཱཎུཔྤམཱཎཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཨེཀཾ ཨུཏྟཱནཾ ཨུཏྟཱནཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི པཱཏིཨཱདཱིསུ ཨུདཀཾ ཝིཡ. ཨེཀཾ གམྦྷཱིརཾ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསཾ ཧོཏི སིནེརུཔཱདཀམཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ ཝིཡ. ཨེཝཾ ཨུདཀམེཝ ཙཏྟཱརི ནཱམཱནི ལབྷཏི. པཊིཙྩསམུཔྤཱདེ པནེཏཾ ནཏྠི. ཨཡཉྷི གམྦྷཱིརོ ཙ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙཱཏི ཨེཀམེཝ ནཱམཾ ལབྷཏི. ཨེཝརཱུཔོ སམཱནོཔི ཨཐ ཙ པན མེ ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཏདིདཾ ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝིམྷཡཾ པཀཱསེནྟོ པཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ནིསཱིདི.

བྷགཝཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཱནནྡོ བྷཝགྒགཧཎཱཡ ཧཏྠཾ པསཱརེནྟོ ཝིཡ སིནེརུཾ བྷིནྡིཏྭཱ མིཉྫཾ ནཱིཧརིཏུཾ ཝཱཡམམཱནོ ཝིཡ ཝིནཱ ནཱཝཱཡ མཧཱསམུདྡཾ ཏརིཏུཀཱམོ ཝིཡ པཐཝིཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པཐཝོཛཾ གཧེཏུཾ ཝཱཡམམཱནོ ཝིཡ བུདྡྷཝིསཡཾ པཉྷཾ ཨཏྟནོ ཨུཏྟཱནུཏྟཱནནྟི ཝདཏི, ཧནྡསྶ གམྦྷཱིརབྷཱཝཾ ཨཱཙིཀྑཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཱ ཧེཝནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ མཱ ཧེཝནྟི ཧ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨེཝཾ མཱ བྷཎཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘མཱ ཧེཝ’’ནྟི ཙ ཨིདཾ ཝཙནཾ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨུསྶཱདེནྟོཔི བྷཎཏི ཨཔསཱདེནྟོཔི. ཏཏྠ ཨུསྶཱདེནྟོཔཱིཏི, ཨཱནནྡ, ཏྭཾ མཧཱཔཉྙོ ཝིསདཉཱཎོ, ཏེན ཏེ གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཨཉྙེསཾ པནེས ཨུཏྟཱནཀོཏི ན སལླཀྑེཏབྦོ, གམྦྷཱིརོཡེཝ ཙ སོ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙ.

ཏཏྠ ཙཏསྶོ ཨུཔམཱ ཝདནྟི – ཚ མཱསེ སུབྷོཛནརསཔུཊྛསྶ ཀིར ཀཏཡོགསྶ མཧཱམལླསྶ སམཛྫསམཡེ ཀཏམལླཔཱསཱཎཔརིཙཡསྶ ཡུདྡྷབྷཱུམིཾ གཙྪནྟསྶ ཨནྟརཱ མལླཔཱསཱཎཾ དསྶེསུཾ. སོ ‘‘ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི ཨཱཧ. མལླཔཱསཱཎོཏི. ཨཱཧརཐ ནནྟི. ‘‘ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྐོམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སཡཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ ཨིམསྶ བྷཱརིཡཊྛཱན’’ནྟི ཝཏྭཱ དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི དྭེ པཱསཱཎེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཀཱིལཱ༹གུལེ༹ ཝིཡ ཁིཔིཏྭཱ ཨགམཱསི. ཏཏྠ མལླསྶ མལླཔཱསཱཎོ ལཧུཀོཏི ན ཨཉྙེསམྤི ལཧུཀོཏི ཝཏྟབྦོ. ཚ མཱསེ སུབྷོཛནརསཔུཊྛོ མལློ ཝིཡ ཧི ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ. ཡཐཱ མལླསྶ མཧཱབལཏཱཡ མལླཔཱསཱཎོ ལཧུཀོ, ཨེཝཾ ཐེརསྶ མཧཱཔཉྙཏཱཡ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི ཝཏྟབྦོ, སོ ཨཉྙེསཾ ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ.

མཧཱསམུདྡེ ཙ ཏིམི ནཱམ མཧཱམཙྪོ དྭིཡོཛནསཏིཀོ, ཏིམིངྒལོ ཏིཡོཛནསཏིཀོ, ཏིམིརཔིངྒལོ པཉྩཡོཛནསཏིཀོ, ཨཱནནྡོ ཏིམིནནྡོ ཨཛ྄ཛྷཱརོཧོ མཧཱཏིམཱིཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཡོཛནསཧསྶིཀཱ. ཏཏྠ ཏིམིརཔིངྒལེནེཝ དཱིཔེནྟི. ཏསྶ ཀིར དཀྑིཎཀཎྞཾ ཙཱལེནྟསྶ པཉྩཡོཛནསཏེ པདེསེ ཨུདཀཾ ཙལཏི, ཏཐཱ ཝཱམཀཎྞཾ, ཏཐཱ ནངྒུཊྛཾ, ཏཐཱ སཱིསཾ. དྭེ པན ཀཎྞེ ཙཱལེཏྭཱ ནངྒུཊྛེན པཧརིཏྭཱ སཱིསཾ ཨཔརཱཔརཾ ཀཏྭཱ ཀཱིལི༹ཏུཾ ཨཱརདྡྷསྶ སཏྟཊྛཡོཛནསཏེ ཋཱནེ བྷཱཛནེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདྡྷནེ ཨཱརོཔིཏཾ ཝིཡ ཨུདཀཾ པཀྐུཐཏི. ཡོཛནསཏམཏྟེ པདེསེ ཨུདཀཾ པིཊྛིཾ ཚཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨཡཾ མཧཱསམུདྡོ གམྦྷཱིརོཏི ཝདནྟི, ཀུཏསྶ གམྦྷཱིརཏཱ, མཡཾ པིཊྛིམཏྟཙྪཱདནམྤི ཨུདཀཾ ན ལབྷཱམཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཀཱཡཱུཔཔནྣསྶ ཏིམིརཔིངྒལསྶ མཧཱསམུདྡོ ཨུཏྟཱནོཏི ཨཉྙེསཉྩ ཁུདྡཀམཙྪཱནཾ ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨེཝམེཝ ཉཱཎཱུཔཔནྣསྶ ཐེརསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི ཨཉྙེསམྤི ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ. སུཔཎྞརཱཛཱ ཙ དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀོ ཧོཏི. ཏསྶ དཀྑིཎཔཀྑོ པཉྙཱསཡོཛནིཀོ ཧོཏི, ཏཐཱ ཝཱམཔཀྑོ, པིཉྪཝཊྚི ཙ སཊྛིཡོཛནིཀཱ, གཱིཝཱ ཏིཾསཡོཛནིཀཱ, མུཁཾ ནཝཡོཛནཾ, པཱདཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཱ, ཏསྨིཾ སུཔཎྞཝཱཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཱརདྡྷེ སཏྟཊྛཡོཛནསཏཾ ཋཱནཾ ནཔྤཧོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨཡཾ ཨཱཀཱསོ ཨནནྟོཏི ཝདནྟི, ཀུཏསྶ ཨནནྟཏཱ, མཡཾ པཀྑཝཱཏཔྤཏྠརཎོཀཱསམྤི ན ལབྷཱམཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཀཱཡཱུཔཔནྣསྶ སུཔཎྞརཉྙོ ཨཱཀཱསོ པརིཏྟོཏི ཨཉྙེསཉྩ ཁུདྡཀཔཀྑཱིནཾ པརིཏྟོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨེཝམེཝ ཉཱཎཱུཔཔནྣསྶ ཐེརསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི ཨཉྙེསམྤི ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ.

རཱཧུ ཨསུརིནྡོ པན པཱདནྟཏོ ཡཱཝ ཀེསནྟཱ ཡོཛནཱནཾ ཙཏྟཱརི སཧསྶཱནི ཨཊྛ ཙ སཏཱནི ཧོནྟི. ཏསྶ དྭིནྣཾ བཱཧཱནཾ ཨནྟརེ དྭཱདསཡོཛནསཏིཀཾ, བཧལཏྟེན ཚཡོཛནསཏིཀཾ, ཧཏྠཔཱདཏལཱནི ཏིཡོཛནསཏིཀཱནི, ཏཐཱ མུཁཾ, ཨེཀངྒུལིཔབྦཾ པཉྙཱསཡོཛནཾ, ཏཐཱ བྷམུཀནྟརཾ, ནལཱཊཾ ཏིཡོཛནསཏིཀཾ, སཱིསཾ ནཝཡོཛནསཏིཀཾ. ཏསྶ མཧཱསམུདྡཾ ཨོཏིཎྞསྶ གམྦྷཱིརཾ ཨུདཀཾ ཛཱཎུཔྤམཱཎཾ ཧོཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘‘ཨཡཾ མཧཱསམུདྡོ གམྦྷཱིརོཏི ཝདནྟི. ཀུཏསྶ གམྦྷཱིརཏཱ? མཡཾ ཛཱཎུཔྤཊིཙྪཱདནམཏྟམྤི ཨུདཀཾ ན ལབྷཱམཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཀཱཡཱུཔཔནྣསྶ རཱཧུནོ མཧཱསམུདྡོ ཨུཏྟཱནོཏི ཨཉྙེསཉྩ ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཨེཝམེཝ ཉཱཎཱུཔཔནྣསྶ ཐེརསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི ཨཉྙེསམྤི ཨུཏྟཱནོཏི ན ཝཏྟབྦོ. ཨེཏམཏྠཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཱ མཱ ཧེཝཾ, ཨཱནནྡ, མཱ ཧེཝཾ, ཨཱནནྡཱཏི ཨཱཧ.

ཐེརསྶ ཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི གམྦྷཱིརོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནོཏི ཨུཔཊྛཱསི. ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི? པུབྦཱུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ ཏིཏྠཝཱསེན སོཏཱཔནྣཏཱཡ བཧུསྶུཏབྷཱཝེནཱཏི.

ཨིཏོ ཀིར སཏསཧསྶིམེ ཀཔྤེ པདུམུཏྟརོ ནཱམ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫི. ཏསྶ ཧཾསཝཏཱི ནཱམ ནགརཾ ཨཧོསི, ཨཱནནྡོ ནཱམ རཱཛཱ པིཏཱ, སུམེདྷཱ ནཱམ དེཝཱི མཱཏཱ, བོདྷིསཏྟོ ཨུཏྟརཀུམཱརོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ པུཏྟསྶ ཛཱཏདིཝསེ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏྭཱ པདྷཱནམནུཡུཏྟོ ཨནུཀྐམེན སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ, ‘‘ཨནེཀཛཱཏིསཾསཱར’’ནྟི ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ བོདྷིཔལླངྐེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ‘‘པཐཝིཡཾ པཱདཾ ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི པཱདཾ ཨབྷིནཱིཧརི. ཨཐ པཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ མཧནྟཾ པདུམཾ ཨུཊྛཱསི. ཏསྶ དྷུརཔཏྟཱནི ནཝུཏིཧཏྠཱནི, ཀེསརཾ ཏིཾསཧཏྠཾ, ཀཎྞིཀཱ དྭཱདསཧཏྠཱ, ནཝགྷཊཔྤམཱཎཱ རེཎུ ཨཧོསི.

སཏྠཱ པན ཨུབྦེདྷཏོ ཨཊྛཔཉྙཱསཧཏྠོ ཨཧོསི, ཏསྶ ཨུབྷིནྣཾ བཱཧཱནམནྟརཾ ཨཊྛཱརསཧཏྠཾ, ནལཱཊཾ པཉྩཧཏྠཾ, ཧཏྠཔཱདཱ ཨེཀཱདསཧཏྠཱ. ཏསྶ ཨེཀཱདསཧཏྠེན པཱདེན དྭཱདསཧཏྠཱཡ ཀཎྞིཀཱཡ ཨཀྐནྟམཏྟཱཡ ནཝགྷཊཔྤམཱཎཱ རེཎུ ཨུཊྛཱཡ ཨཊྛཔཉྙཱསཧཏྠཾ པདེསཾ ཨུགྒནྟྭཱ ཨོཀིཎྞམནོསིལཱཙུཎྞཾ ཝིཡ པཙྩོཀིཎྞཾ. ཏདུཔཱདཱཡ བྷགཝཱ ‘‘པདུམུཏྟརོ’’ཏྭེཝ པཉྙཱཡིཏྠ. ཏསྶ དེཝིལོ ཙ སུཛཱཏོ ཙ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨཧེསུཾ, ཨམིཏཱ ཙ ཨསམཱ ཙ དྭེ ཨགྒསཱཝིཀཱ, སུམནོ ནཱམ ཨུཔཊྛཱཀོ. པདུམུཏྟརོ བྷགཝཱ པིཏུསངྒཧཾ ཀུརུམཱནོ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ ཧཾསཝཏིཡཱ རཱཛདྷཱནིཡཱ ཝསཏི.

ཀནིཊྛབྷཱཏཱ པནསྶ སུམནཀུམཱརོ ནཱམ. ཏསྶ རཱཛཱ ཧཾསཝཏིཏོ ཝཱིསཡོཛནསཏེ བྷོགཾ ཨདཱསི. སོ ཀདཱཙི ཨཱགནྟྭཱ པིཏརཉྩ སཏྠཱརཉྩ པསྶཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. སུམནོ རཉྙོ སཱསནཾ པེསེསི. རཱཛཱ ‘‘ཏྭཾ མཡཱ, ཏཱཏ, ཀསྨཱ ཋཔིཏོ’’ཏི པཊིཔེསེསི. སོ ཙོརེ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ‘‘ཨུཔསནྟོ, དེཝ, ཛནཔདོ’’ཏི རཉྙོ པེསེསི. རཱཛཱ ཏུཊྛོ ‘‘སཱིགྷཾ མམ པུཏྟོ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ སཧསྶམཏྟཱ ཨམཙྩཱ ཧོནྟི. སོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨནྟརཱམགྒེ མནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཏུཊྛོ སཙེ མེ ཝརཾ དེཏི, ཀིཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི? ཨཐ ནཾ ཨེཀཙྩེ ‘‘ཧཏྠིཾ གཎྷཐ, ཨསྶཾ གཎྷཐ, ཛནཔདཾ གཎྷཐ, སཏྟརཏནཱནི གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཔརེ ‘‘ཏུམྷེ པཐཝིསྶརསྶ པུཏྟཱ, ན ཏུམྷཱཀཾ དྷནཾ དུལླབྷཾ, ལདྡྷམྤི ཙེཏཾ སབྦཾ པཧཱཡ གམནཱིཡཾ, པུཉྙམེཝ ཨེཀཾ ཨཱདཱཡ གམནཱིཡཾ, ཏསྨཱ དེཝེ ཝརཾ དདམཱནེ ཏེམཱསཾ པདུམུཏྟརཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝརཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. སོ ‘‘ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ནཱམ, མམེཏཾ ཙིཏྟཾ ནཏྠི, ཏུམྷེཧི པན ཨུཔྤཱདིཏཾ, ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི, གནྟྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ པིཏརཱ ཨཱལིངྒེཏྭཱ, མཏྠཀེ ཙུམྦིཏྭཱ ‘‘ཝརཾ ཏེ, པུཏྟ, དེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, མཧཱརཱཛ, བྷགཝནྟཾ ཏེམཱསཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧནྟོ ཛཱིཝིཏཾ ཨཝཉྫྷཾ ཀཱཏུཾ, ཨིདཾ མེ ཝརཾ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ན སཀྐཱ, ཏཱཏ, ཨཉྙཾ ཝརེཧཱིཏི. དེཝ, ཁཏྟིཡཱནཾ ནཱམ དྭེཀཐཱ ནཏྠི, ཨེཏམེཝ མེ དེཧི, ན མམཉྙེན ཨཏྠོཏི. ཏཱཏ, བུདྡྷཱནཾ ནཱམ ཙིཏྟཾ དུཛྫཱནཾ, སཙེ བྷགཝཱ ན ཨིཙྪིསྶཏི, མཡཱ དིནྣམྤི ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི? ‘‘སཱདྷུ, དེཝ, ཨཧཾ བྷགཝཏོ ཙིཏྟཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ གཏོ.

ཏེན ཙ སམཡེན བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ བྷགཝཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛོ ཧོཏི. སོ མཎྜལམཱལེ༹ སནྣིསིནྣཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཏེ ནཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘རཱཛཔུཏྟ ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི? བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ, དསྶེཐ མེ བྷགཝནྟནྟི. ‘‘ན མཡཾ, རཱཛཔུཏྟ, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སཏྠཱརཾ དཊྛུཾ ལབྷཱམཱ’’ཏི. ཀོ པན, བྷནྟེ, ལབྷཏཱིཏི? སུམནཏྠེརོ ནཱམ རཱཛཔུཏྟཱཏི. སོ ‘‘ཀུཧིཾ བྷནྟེ ཐེརོ’’ཏི? ཐེརསྶ ནིསིནྣཊྛཱནཾ པུཙྪིཏྭཱ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ – ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ པསྶིཏུཾ, དསྶེཐ མེ བྷགཝནྟ’’ནྟི ཨཱཧ. ཐེརོ ‘‘ཨེཧི, རཱཛཔུཏྟཱ’’ཏི ཏཾ གཧེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ ཋཔེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཾ ཨཱརུཧི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘སུམན, ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཔུཏྟོ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨཱགཏོཏི. ཏེན ཧི བྷིཀྑུ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཧཱིཏི. ཐེརོ ཨཱསནཾ པཉྙཔེསི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. རཱཛཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཨཀཱསི, ‘‘ཀདཱ ཨཱགཏོསི རཱཛཔུཏྟཱ’’ཏི? བྷནྟེ, ཏུམྷེསུ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེསུ, བྷིཀྑཱུ པན ‘‘ན མཡཾ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ བྷགཝནྟཾ དཊྛུཾ ལབྷཱམཱ’’ཏི མཾ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ པཱཧེསུཾ, ཐེརོ པན ཨེཀཝཙནེནེཝ དསྶེསི, ཐེརོ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ ཝལླབྷོ མཉྙེཏི. ཨཱམ, རཱཛཀུམཱར, ཝལླབྷོ ཨེས བྷིཀྑུ མཡ྄ཧཾ སཱསནེཏི. བྷནྟེ, བུདྡྷཱནཾ སཱསནེ ཀིཾ ཀཏྭཱ ཝལླབྷོ ཧོཏཱིཏི? དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཏྭཱ, ཀུམཱརཱཏི. བྷགཝཱ ཨཧམྤི ཐེརོ ཝིཡ བུདྡྷསཱསནེ ཝལླབྷོ ཧོཏུཀཱམོ, ཏེམཱསཾ མེ ཝསྶཱཝཱསཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱཏི. བྷགཝཱ, ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ གཏེན ཨཏྠོ’’ཏི ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཏྠཱི’’ཏི དིསྭཱ ‘‘སུཉྙཱགཱརེ ཁོ, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏཱ ཨབྷིརམནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀུམཱརོ ‘‘ཨཉྙཱཏཾ བྷགཝཱ, ཨཉྙཱཏཾ སུགཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ – ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, པུརིམཏརཾ གནྟྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེམི, མཡཱ པེསིཏེ བྷིཀྑུསཏསཧསྶེན སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ པིཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘དིནྣཱ མེ, དེཝ, བྷགཝཏཱ པཊིཉྙཱ, མཡཱ པཧིཏེ ཏུམྷེ བྷགཝནྟཾ པེསེཡྻཱཐཱ’’ཏི པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ ཨདྡྷཱནཾ གཏོ. གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ནགརེ ཝིཧཱརཊྛཱནཾ ཝིཙིནནྟོ སོབྷནསྶ ནཱམ ཀུཊུམྦིཀསྶ ཨུཡྻཱནཾ དིསྭཱ སཏསཧསྶེན ཀིཎིཏྭཱ སཏསཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེསི. ཏཏྠ བྷགཝཏོ གནྡྷཀུཊིཾ, སེསབྷིཀྑཱུནཉྩ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཏྠཱཡ ཀུཊིལེཎམཎྜཔེ ཀཱརཱཔེཏྭཱ པཱཀཱརཔརིཀྑེཔཾ དྭཱརཀོཊྛཀཉྩ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ པིཏུ སནྟིཀཾ པེསེསི ‘‘ནིཊྛིཏཾ མཡ྄ཧཾ ཀིཙྩཾ, སཏྠཱརཾ པཧིཎཐཱ’’ཏི.

རཱཛཱ བྷགཝནྟཾ བྷོཛེཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ སུམནསྶ ཀིཙྩཾ ནིཊྛིཏཾ, ཏུམྷཱཀཾ ཨཱགམནཾ པཙྩཱསཱིསཏཱི’’ཏི. བྷགཝཱ སཏསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརེསུ ཝསམཱནོ ཨགམཱསི. ཀུམཱརོ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཡོཛནཾ པཙྩུགྒནྟྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནོ ཝིཧཱརཾ པཝེསེཏྭཱ –

‘‘སཏསཧསྶེན མེ ཀཱིཏཾ, སཏསཧསྶེན མཱཔིཏཾ;

སོབྷནཾ ནཱམ ཨུཡྻཱནཾ པཊིགྒཎྷ, མཧཱམུནཱི’’ཏི. –

ཝིཧཱརཾ ནིཡྻཱཏེསི. སོ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ དཱནཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ པུཏྟདཱརེ ཙ ཨམཙྩེ ཙ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ –‘‘སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ དཱུརཏོ ཨཱགཏོ, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ དྷམྨགརུནོཝ, ནཱམིསགརུཀཱ. ཏསྨཱ ཨཧཾ ཨིམཾ ཏེམཱསཾ དྭེ སཱཊཀེ ནིཝཱསེཏྭཱ དས སཱིལཱནི སམཱདིཡིཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཁཱིཎཱསཝསཏསཧསྶསྶ ཨིམིནཱཝ ནཱིཧཱརེན ཏེམཱསཾ དཱནཾ དདེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

སོ སུམནཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནསབྷཱགེཡེཝ ཋཱནེ ཝསནྟོ ཡཾ ཐེརོ བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ ཀརོཏི, ཏཾ སབྦཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨེཀནྟཝལླབྷོ ཨེས ཐེརོ, ཨེཏསྶེཝ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ, ཨུཔཀཊྛཱཡ པཝཱརཎཱཡ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ བྷིཀྑཱུསཏསཧསྶསྶ པཱདམཱུལེ ཏིཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཡདེཏཾ མཡཱ མགྒེ ཡོཛནནྟརིཀཝིཧཱརཀཱརཱཔནཏོ པཊྛཱཡ པུཉྙཾ ཀཏཾ, ཏཾ ནེཝ སཀྐསམྤཏྟིཾ, ན མཱརབྲཧྨསམྤཏྟིཾ པཏྠཡནྟེན, བུདྡྷསྶ པན ཨུཔཊྛཱཀབྷཱཝཾ པཏྠེནྟེན ཀཏཾ. ཏསྨཱ ཨཧམྤི བྷགཝཱ ཨནཱགཏེ སུམནཏྠེརོ ཝིཡ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཧོམཱི’’ཏི པཉྩཔཏིཊྛིཏེན པཏིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིཔནྣོ. བྷགཝཱ ‘‘མཧནྟཾ ཀུལཔུཏྟསྶ ཙིཏྟཾ, ཨིཛ྄ཛྷིསྶཏི ནུ ཁོ, ནོ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ, ‘‘ཨནཱགཏེ ཨིཏོ སཏསཧསྶིམེ ཀཔྤེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྶེཝ ཨུཔཊྛཱཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ –

‘‘ཨིཙྪིཏཾ པཏྠིཏཾ ཏུཡ྄ཧཾ, སབྦམེཝ སམིཛ྄ཛྷཏུ;

སབྦེ པཱུརེནྟུ སངྐཔྤཱ, ཙནྡོ པནྣརསོ ཡཐཱ’’ཏི. –

ཨཱཧ. ཀུམཱརོ སུཏྭཱ ‘‘བུདྡྷཱ ནཱམ ཨདྭེཛ྄ཛྷཀཐཱ ཧོནྟཱི’’ཏི དུཏིཡདིཝསེཡེཝ ཏསྶ བྷགཝཏོ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གཙྪནྟོ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ ཏསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝསྶསཏསཧསྶཾ དཱནཾ དཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེཔི པིཎྜཱཡ ཙརཏོ ཐེརསྶ པཏྟགྒཧཎཏྠཾ ཨུཏྟརིསཱཊཀཾ དཏྭཱ པཱུཛཾ ཨཀཱསི. པུན སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཨཊྛནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ པཎྞསཱལཱཡོ ཀཱརེཏྭཱ མཎིཨཱདྷཱརཀེ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི དསཝསྶསཧསྶཱནི ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཀཱསི. ཨེཏཱནི པཱཀཊཊྛཱནཱནི.

ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པན དཱནཾ དདམཱནོཝ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ ཏུསིཏཔུརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམིཏོདནསཀྐསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀཏཱབྷིནིཀྑམནོ སམྨཱསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཋམགམནེན ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏོ ནིཀྑམནྟེ བྷགཝཏི བྷགཝཏོ པརིཝཱརཏྠཾ རཱཛཀུམཱརེསུ པབྦཛནྟེསུ བྷདྡིཡཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨཱཡསྨཏོ པུཎྞསྶ མནྟཱཎིཔུཏྟསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཨེཝམེས ཨཱཡསྨཱ པུབྦཱུཔནིསྶཡསམྤནྣོ, ཏསྶིམཱཡ པུབྦཱུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི.

ཏིཏྠཝཱསོཏི པན གརཱུནཾ སནྟིཀེ ཨུགྒཧཎསཝནཔརིཔུཙྪནདྷཱརཎཱནི ཝུཙྩནྟི. སོ ཐེརསྶ ཨཏིཝིཡ པརིསུདྡྷོ. ཏེནཱཔིསྶཱཡཾ གམྦྷཱིརོཔི ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. སོཏཱཔནྣཱནཉྩ ནཱམ པཙྩཡཱཀཱརོ ཨུཏྟཱནཀོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཡཉྩ ཨཱཡསྨཱ སོཏཱཔནྣོ. བཧུསྶུཏཱནཾ ཙཏུཧཏྠེ ཨོཝརཀེ པདཱིཔེ ཛལམཱནེ མཉྩཔཱིཋཾ ཝིཡ ནཱམརཱུཔཔརིཙྪེདོ པཱཀཊོ ཧོཏི, ཨཡཉྩ ཨཱཡསྨཱ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨགྒོ. ཨིཏི བཱཧུསཙྩབྷཱཝེནཔིསྶ གམྦྷཱིརོཔི པཙྩཡཱཀཱརོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཙཏཱུཧི གམྦྷཱིརཏཱཧི གམྦྷཱིརོ. སཱ པནསྶ གམྦྷཱིརཏཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏཱཝ. སཱ སབྦཱཔི ཐེརསྶ ཨུཏྟཱནཀཱ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱསི. ཏེན བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨུསྶཱདེནྟོ མཱ ཧེཝནྟིཨཱདིམཱཧ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨཱནནྡ, ཏྭཾ མཧཱཔཉྙོ ཝིསདཉཱཎོ, ཏེན ཏེ གམྦྷཱིརོཔི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི. ཏསྨཱ ‘‘མཡ྄ཧམེཝ ནུ ཁོ ཨེས ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེསམྤཱི’’ཏི མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ.

ཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཔསཱདེནྟོ’’ཏི, ཏཏྠཱཡམདྷིཔྤཱཡོ – ཨཱནནྡ, ‘‘ཨཐ ཙ པན མེ ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏཱི’’ཏི མཱ ཧེཝཾ ཨཝཙ. ཡདི ཧི ཏེ ཨེས ཨུཏྟཱནཀུཏྟཱནཀོ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ སོཏཱཔནྣོ ནཱཧོསི, མཡཱ དིནྣནཡེ ཋཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི? ཨཱནནྡ, ཨིདཾ ནིབྦཱནམེཝ གམྦྷཱིརཾ, པཙྩཡཱཀཱརོ པན ཨུཏྟཱནཀོ ཛཱཏོ, ཨཐ ཀསྨཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱམརཱགསཾཡོཛནཾ པཊིགྷསཾཡོཛནཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཀཱམརཱགཱནུསཡཾ པཊིགྷཱནུསཡནྟི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཏེཏྭཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ ན སཙྪིཀརོསི, ཏེཡེཝ ཨཎུསཧགཏེ ཙཏྟཱརོ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཏེཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ ན སཙྪིཀརོསི, རཱུཔརཱགཱདཱིནི པཉྩ སཾཡོཛནཱནི, མཱནཱནུསཡཾ བྷཝརཱགཱནུསཡཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡནྟི ཨིམེ ཨཊྛ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཏེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ན སཙྪིཀརོསི? ཀསྨཱ ཝཱ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཾ ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ པཱུརིཏཔཱརམིནོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ ཝིཡ སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ ན པཊིཝིཛ྄ཛྷསི, སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱུརིཏཔཱརམིནོ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཝིཡ ཙ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ན པཊིཝིཛ྄ཛྷསི? ཡདི ཝཱ ཏེ སབྦཐཱཝ ཨེས ཨུཏྟཱནཀོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱསི. ཨཐ ཀསྨཱ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨཊྛ སོལ༹ས ཝཱ ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱུརིཏཔཱརམིནོ བུདྡྷཱ ཝིཡ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ན སཙྪིཀརོསི? ཀིཾ ཨནཏྠིཀོསི ཨེཏེཧི ཝིསེསཱདྷིགམེཧི? པསྶ ཡཱཝ ཙ ཏེ ཨཔརདྡྷཾ, ཏྭཾ ནཱམ སཱཝཀཔདེསཉཱཎེ ཋིཏོ ཨཏིགམྦྷཱིརཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ ‘‘ཨུཏྟཱནཀོ ཝིཡ མེ ཨུཔཊྛཱཏཱི’’ཏི ཝདསི. ཏསྶ ཏེ ཨིདཾ ཝཙནཾ བུདྡྷཱནཾ ཀཐཱཡ པཙྩནཱིཀཾ ཧོཏི. ཏཱདིསེན ནཱམ བྷིཀྑུནཱ བུདྡྷཱནཾ ཀཐཱཡ པཙྩནཱིཀཾ ཀཐེཏབྦནྟི ན ཡུཏྟམེཏཾ. ནནུ མཡ྄ཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིམཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཝཱཡམནྟསྶེཝ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི. པཙྩཡཱཀཱརཔཊིཝིཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ ཙ པན མེ ཨདིནྣདཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཔཱུརིཏཔཱརམཱི ནཱམ ནཏྠི. ‘‘ཨཛྫ པཙྩཡཱཀཱརཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི པན མེ ནིརུསྶཱཧཾ ཝིཡ མཱརབལཾ ཝིདྷམནྟསྶ ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི དྭངྒུལམཏྟམྤི ནཱཀམྤི, ཏཐཱ པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ སམྤཱདེནྟསྶ. པཙྪིམཡཱམེ པན མེ བལཝཔཙྩཱུསསམཡེ, ‘‘ཨཝིཛྫཱ སངྑཱརཱནཾ ནཝཧི ཨཱཀཱརེཧི པཙྩཡོ ཧོཏཱི’’ཏི དིཊྛམཏྟེཡེཝ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཨཡདཎྜེན ཨཱཀོཊིཏཀཾསཐཱལོ ཝིཡ ཝིརཝསཏཾ ཝིརཝསཧསྶཾ མུཉྩམཱནཱ ཝཱཏཱཧཏེ པདུམིནིཔཎྞེ ཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ པཀམྤིཏྠ. ཨེཝཾ གམྦྷཱིརོ ཙཱཡཾ, ཨཱནནྡ, པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ གམྦྷཱིརཱཝབྷཱསོ ཙ, ཨེཏསྶ, ཨཱནནྡ, དྷམྨསྶ ཨནནུབོདྷཱ…པེ… ནཱཏིཝཏྟཏཱིཏི.

ཨེཏསྶ དྷམྨསྶཱཏི ཨེཏསྶ པཙྩཡདྷམྨསྶ. ཨནནུབོདྷཱཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱཝསེན ཨནནུབུཛ྄ཛྷནཱ. ཨཔྤཊིཝེདྷཱཏི ཏཱིརཎཔྤཧཱནཔརིཉྙཱཝསེན ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནཱ. ཏནྟཱཀུལཀཛཱཏཱཏི ཏནྟཾ ཝིཡ ཨཱཀུལཛཱཏཱ. ཡཐཱ ནཱམ དུནྣིཀྑིཏྟཾ མཱུསིཀཙྪིནྣཾ པེསཀཱརཱནཾ ཏནྟཾ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨཱཀུལཾ ཧོཏི, ‘‘ཨིདཾ ཨགྒཾ, ཨིདཾ མཱུལ’’ནྟི ཨགྒེན ཝཱ ཨགྒཾ, མཱུལེན ཝཱ མཱུལཾ སམཱནེཏུཾ དུཀྐརཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཝ སཏྟཱ ཨིམསྨིཾ པཙྩཡཱཀཱརེ ཁལིཏཱ ཨཱཀུལཱ བྱཱཀུལཱ ཧོནྟི, ན སཀྐོནྟི པཙྩཡཱཀཱརཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ. ཏཏྠ ཏནྟཾ པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརེ ཋཏྭཱ སཀྐཱཔི བྷཝེཡྻ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ, ཋཔེཏྭཱ པན དྭེ བོདྷིསཏྟེ ཨཉྙོ སཏྟོ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ པཙྩཡཱཀཱརཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐཱ པན ཨཱཀུལཾ ཏནྟཾ ཀཉྫིཡཾ དཏྭཱ ཀོཙྪེན པཧཊཾ ཏཏྠ ཏཏྠ གུལ༹ཀཛཱཏཾ ཧོཏི གཎྛིབདྡྷཾ, ཨེཝམིམེ སཏྟཱ པཙྩཡེསུ པཀྑལིཏྭཱ པཙྩཡེ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏཝསེན གུལ༹ཀཛཱཏཱ ཧོནྟི གཎྛིབདྡྷཱ. ཡེ ཧི ཀེཙི དིཊྛིཡོ སནྣིསྶིཏཱ, སབྦེ ཏེ པཙྩཡཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཡེཝ.

ཀུལཱགཎྛིཀཛཱཏཱཏི ཀུལཱགཎྛིཀཾ ཝུཙྩཏི པེསཀཱརཀཉྫིཡསུཏྟཾ. ཀུལཱ ནཱམ སཀུཎིཀཱ, ཏསྶཱ ཀུལཱཝཀོཏིཔི ཨེཀེ. ཡཐཱ ཧི ཏདུབྷཡམྤི ཨཱཀུལཾ ཨགྒེན ཝཱ ཨགྒཾ, མཱུལེན ཝཱ མཱུལཾ སམཱནེཏུཾ དུཀྐརནྟི པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

མུཉྫཔབྦཛབྷཱུཏཱཏི མུཉྫཏིཎཾ ཝིཡ པབྦཛཏིཎཾ ཝིཡ ཙ བྷཱུཏཱ ཏཱདིསཱ ཛཱཏཱ. ཡཐཱ ཧི ཏཱནི ཏིཎཱནི ཀོཊྚེཏྭཱ ཀཏརཛྫུ ཛིཎྞཀཱལེ ཀཏྠཙི པཏིཏཾ གཧེཏྭཱ ཏེསཾ ཏིཎཱནཾ ‘‘ཨིདཾ ཨགྒཾ, ཨིདཾ མཱུལ’’ནྟི ཨགྒེན ཝཱ ཨགྒཾ, མཱུལེན ཝཱ མཱུལཾ སམཱནེཏུཾ དུཀྐརཾ, ཏམྤི པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརེ ཋཏྭཱ སཀྐཱ བྷཝེཡྻ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ, ཋཔེཏྭཱ པན དྭེ བོདྷིསཏྟེ ཨཉྙོ སཏྟོ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ པཙྩཡཱཀཱརཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཝམཡཾ པཛཱ པཙྩཡཾ ཨུཛུཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི དིཊྛིགཏཝསེན གཎྛིཀཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ སཾསཱརཾ ནཱཏིཝཏྟཏི.

ཏཏྠ ཨཔཱཡོཏི ནིརཡཏིརཙྪཱནཡོནིཔེཏྟིཝིསཡཨསུརཀཱཡཱ. སབྦེཔི ཧི ཏེ ཝཌྜྷིསངྑཱཏསྶ ཨཡསྶ ཨབྷཱཝཏོ ‘‘ཨཔཱཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏཐཱ དུཀྑསྶ གཏིབྷཱཝཏོ དུགྒཏི, སུཁསམུསྶཡཏོ ཝིནིཔཏིཏཏྟཱ ཝིནིཔཱཏོ. ཨིཏརོ པན –

‘‘ཁནྡྷཱནཉྩ པཊིཔཱཊི, དྷཱཏུཨཱཡཏནཱན ཙ;

ཨབྦྷོཙྪིནྣཾ ཝཏྟམཱནཱ, སཾསཱརོཏི པཝུཙྩཏི’’.

ཏཾ སབྦམྤི ནཱཏིཝཏྟཏི ནཱཏིཀྐམཏི, ཨཐ ཁོ ཙུཏིཏོ པཊིསནྡྷིཾ, པཊིསནྡྷིཏོ ཙུཏིནྟི ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཙུཏིཔཊིསནྡྷིཡོ གཎྷམཱནཱ ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཙཏཱུསུ ཡོནཱིསུ པཉྩསུ གཏཱིསུ སཏྟསུ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏཱིསུ ནཝསུ སཏྟཱཝཱསེསུ མཧཱསམུདྡེ ཝཱཏཀྑིཏྟཱ ནཱཝཱ ཝིཡ ཡནྟེ ཡུཏྟགོཎོ ཝིཡ ཙ པརིབྦྷམཏིཡེཝ. ཨིཏི སབྦམེཏཾ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཔསཱདེནྟོ ཨཱཧ. སེསམེཏྠ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི. དསམཾ.

དུཀྑཝགྒོ ཚཊྛོ.

༧. མཧཱཝགྒོ

༡. ཨསྶུཏཝཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༡. མཧཱཝགྒསྶ པཋམེ ཨསྶུཏཝཱཏི ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཔཙྩཡཱཀཱརསཏིཔཊྛཱནཱདཱིསུ ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཝིནིཙྪཡརཧིཏོ. པུཐུཛྫནོཏི པུཐཱུནཾ ནཱནཔྤཀཱརཱནཾ ཀིལེསཱདཱིནཾ ཛནནཱདིཀཱརཎེཧི པུཐུཛྫནོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘པུཐུ ཀིལེསེ ཛནེནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ’’ཏི སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨཔིཙ པུཐཱུནཾ གཎནཔཐམཏཱིཏཱནཾ ཨརིཡདྷམྨཔརམྨུཁཱནཾ ནཱིཙདྷམྨསམཱཙཱརཱནཾ ཛནཱནཾ ཨནྟོགདྷཏྟཱཔི པུཐུཛྫནོ, པུཐུ ཝཱ ཨཡཾ ཝིསུཾཡེཝ སངྑཾ གཏོ, ཝིསཾསཊྛོ སཱིལསུཏཱདིགུཎཡུཏྟེཧི ཨརིཡེཧི ཛནོཏི པུཐུཛྫནོ. ཨེཝམེཏེཧི ‘‘ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ’’ཏི དྭཱིཧིཔི པདེཧི ཡེ ཏེ –

‘‘དུཝེ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ, བུདྡྷེནཱདིཙྩབནྡྷུནཱ;

ཨནྡྷོ པུཐུཛྫནོ ཨེཀོ, ཀལྱཱཎེཀོ པུཐུཛྫནོ’’ཏི. (མཧཱནི. ༩༤); –

དྭེ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ, ཏེསུ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནོ གཧིཏོ. ཨིམསྨིནྟི པཙྩུཔྤནྣཔཙྩཀྑཀཱཡཾ དསྶེཏི. ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀསྨིནྟི ཙཏུམཧཱབྷཱུཏཀཱཡེ ཙཏུམཧཱབྷཱུཏེཧི ནིབྦཏྟེ ཙཏུམཧཱབྷཱུཏམཡེཏི ཨཏྠོ. ནིབྦིནྡེཡྻཱཏི ཨུཀྐཎྛེཡྻ. ཝིརཛྫེཡྻཱཏི ན རཛྫེཡྻ. ཝིམུཙྩེཡྻཱཏི མུཙྩིཏུཀཱམོ བྷཝེཡྻ. ཨཱཙཡོཏི ཝུཌྜྷི. ཨཔཙཡོཏི པརིཧཱནི. ཨཱདཱནནྟི ནིབྦཏྟི. ནིཀྑེཔནནྟི བྷེདོ.

ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཝུཌྜྷིཧཱནིནིབྦཏྟིབྷེདཱ པཉྙཱཡནྟི, ཏསྨཱ ཏཾཀཱརཎཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀེ ཀཱཡེ རཱུཔཾ པརིགྒཧེཏུཾ ཨཡུཏྟརཱུཔཾ ཀཏྭཱ ཨརཱུཔཾ པརིགྒཧེཏུཾ ཡུཏྟརཱུཔཾ ཀརོཏི. ཀསྨཱ? ཏེསཉྷི བྷིཀྑཱུནཾ རཱུཔསྨིཾ གཱཧོ བལཝཱ ཨདྷིམཏྟོ, ཏེན ཏེསཾ རཱུཔེ གཱཧསྶ པརིགྒཧེཏབྦརཱུཔཏཾ དསྶེཏྭཱ ནིཀྐཌྜྷནྟོ ཨརཱུཔེ པཏིཊྛཱཔནཏྠཾ ཨེཝམཱཧ.

ཙིཏྟནྟིཨཱདི སབྦཾ མནཱཡཏནསྶེཝ ནཱམཾ. ཏཉྷི ཙིཏྟཝཏྠུཏཱཡ ཙིཏྟགོཙརཏཱཡ སམྤཡུཏྟདྷམྨཙིཏྟཏཱཡ ཙ ཙིཏྟཾ, མནནཊྛེན མནོ, ཝིཛཱནནཊྛེན ཝིཉྙཱཎནྟི ཝུཙྩཏི. ནཱལནྟི ན སམཏྠོ. ཨཛ྄ཛྷོསིཏནྟི ཏཎྷཱཡ གིལིཏྭཱ པརིནིཊྛཔེཏྭཱ གཧིཏཾ. མམཱཡིཏནྟི ཏཎྷཱམམཏྟེན མམ ཨིདནྟི གཧིཏཾ. པརཱམཊྛནྟི དིཊྛིཡཱ པརཱམསིཏྭཱ གཧིཏཾ. ཨེཏཾ མམཱཏི ཏཎྷཱགཱཧོ, ཏེན ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཾ གཧིཏཾ ཧོཏི. ཨེསོཧམསྨཱིཏི མཱནགཱཧོ, ཏེན ནཝ མཱནཱ གཧིཏཱ ཧོནྟི. ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིགཱཧོ, ཏེན དྭཱསཊྛི དིཊྛིཡོ གཧིཏཱ ཧོནྟི. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨེཝཾ དཱིགྷརཏྟཾ གཧིཏཾ, ཏསྨཱ ནིབྦིནྡིཏུཾ ན སམཏྠོ.

ཝརཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱཧ? པཋམཉྷི ཏེན རཱུཔཾ པརིགྒཧེཏུཾ ཨཡུཏྟརཱུཔཾ ཀཏཾ, ཨརཱུཔཾ ཡུཏྟརཱུཔཾ, ཨཐ ‘‘ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ རཱུཔཏོ གཱཧོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨརཱུཔཾ གཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཏཾ ནིཀྐཌྜྷིཏུཾ ཨིམཾ དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཏྟཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻཱཏི ཨཏྟཱཏི གཎྷེཡྻ. བྷིཡྻོཔཱིཏི ཝསྶསཏཏོ ཨུདྡྷམྤི. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ? ཀིཾ ཨཏིརེཀཝསྶསཏཾ ཏིཊྛམཱནཾ རཱུཔཾ ནཱམ ཨཏྠི? ནནུ པཋམཝཡེ པཝཏྟཾ རཱུཔཾ མཛ྄ཛྷིམཝཡཾ ན པཱཔུཎཱཏི, མཛ྄ཛྷིམཝཡེ པཝཏྟཾ པཙྪིམཝཡཾ, པུརེབྷཏྟེ པཝཏྟཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ, པཙྪཱབྷཏྟེ པཝཏྟཾ པཋམཡཱམཾ, པཋམཡཱམེ པཝཏྟཾ མཛ྄ཛྷིམཡཱམཾ, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ པཝཏྟཾ པཙྪིམཡཱམཾ ན པཱཔུཎཱཏི? ཏཐཱ གམནེ པཝཏྟཾ ཋཱནཾ, ཋཱནེ པཝཏྟཾ ནིསཛྫཾ, ནིསཛྫཱཡ པཝཏྟཾ སཡནཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨེཀཨིརིཡཱཔཐེཔི པཱདསྶ ཨུདྡྷརཎེ པཝཏྟཾ ཨཏིཧརཎཾ, ཨཏིཧརཎེ པཝཏྟཾ ཝཱིཏིཧརཎཾ, ཝཱིཏིཧརཎེ པཝཏྟཾ ཝོསྶཛྫནཾ, ཝོསྶཛྫནེ པཝཏྟཾ སནྣིཀྑེཔནཾ, སནྣིཀྑེཔནེ པཝཏྟཾ སནྣིརུཛ྄ཛྷནཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཨོདྷི ཨོདྷི པབྦཾ པབྦཾ ཧུཏྭཱ ཏཏྟཀཔཱལེ པཀྑིཏྟཏིལཱ ཝིཡ པཊཔཊཱཡནྟཱ སངྑཱརཱ བྷིཛྫནྟཱིཏི? སཙྩམེཏཾ. ཡཐཱ པན པདཱིཔསྶ ཛལཏོ ཛཱཏཱ ཏཾ ཏཾ ཝཊྚིཔྤདེསཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠེཝ བྷིཛྫཏི, ཨཐ ཙ པན པཝེཎིསམྦནྡྷཝསེན སབྦརཏྟིཾ ཛལིཏོ པདཱིཔོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝམིདྷཱཔི པཝེཎིཝསེན ཨཡམྤི ཀཱཡོ ཨེཝཾ ཙིརཊྛིཏིཀོ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶིཏོ.

རཏྟིཡཱ ཙ དིཝསསྶ ཙཱཏི རཏྟིམྷི ཙ དིཝསེ ཙ. བྷུམྨཏྠེ ཧེཏཾ སཱམིཝཙནཾ. ཨཉྙདེཝ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཉྙཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཡཾ རཏྟིཾ ཨུཔྤཛྫཏི ཙ ནིརུཛ྄ཛྷཏི ཙ, ཏཏོ ཨཉྙདེཝ དིཝཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཙ ནིརུཛ྄ཛྷཏི ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨནུཔྤནྣམེཝ ཨཉྙཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཝཾ པན ཨཏྠོ ན གཧེཏབྦོ. ‘‘རཏྟིཡཱ ཙ དིཝསསྶ ཙཱ’’ཏི ཨིདཾ པུརིམཔཝེཎིཏོ པརིཏྟཀཾ པཝེཎིཾ གཧེཏྭཱ པཝེཎིཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ, ཨེཀརཏྟིཾ པན ཨེཀདིཝསཾ ཝཱ ཨེཀམེཝ ཙིཏྟཾ ཋཱཏུཾ སམཏྠཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨེཀསྨིཉྷི ཨཙྪརཱཀྑཎེ ཨནེཀཱནི ཙིཏྟཀོཊིསཏསཧསྶཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ མིལིནྡཔཉྷེ –

‘‘ཝཱཧསཏཾ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཝཱིཧཱིནཾ, ཨཌྜྷཙཱུལ༹ཉྩ ཝཱཧཱ, ཝཱིཧིསཏྟམྦཎཱནི, དྭེ ཙ ཏུམྦཱ, ཨེཀཙྪརཱཀྑཎེ པཝཏྟསྶ ཙིཏྟསྶ ཨེཏྟཀཱ ཝཱིཧཱི ལཀྑཾ ཋཔཱིཡམཱནཱ པརིཀྑཡཾ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪེཡྻུ’’ནྟི.

པཝནེཏི མཧཱཝནེ. ཏཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཾ གཎྷཱཏི, ཏཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཾ གཎྷཱཏཱིཏི ཨིམིནཱ ན སོ གཎྷིཏབྦསཱཁཾ ཨལབྷིཏྭཱ བྷཱུམིཾ ཨོཏརཏི. ཨཐ ཁོ ཏསྨིཾ མཧཱཝནེ ཝིཙརནྟོ ཏཾ ཏཾ སཱཁཾ གཎྷནྟོཡེཝ ཙརཏཱིཏི ཨཡམཏྠོ དསྶིཏོ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨརཉྙམཧཱཝནཾ ཝིཡ ཧི ཨཱརམྨཎཝནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྨིཾ ཝནེ ཝིཙརཎམཀྐཊོ ཝིཡ ཨཱརམྨཎཝནེ ཨུཔྤཛྫནཀཙིཏྟཾ. སཱཁཱགཧཎཾ ཝིཡ ཨཱརམྨཎེ ལུབྦྷནཾ. ཡཐཱ སོ ཨརཉྙེ ཝིཙརནྟོ མཀྐཊོ ཏཾ ཏཾ སཱཁཾ པཧཱཡ ཏཾ ཏཾ སཱཁཾ གཎྷཱཏི, ཨེཝམིདཾ ཨཱརམྨཎཝནེ ཝིཙརནྟཾ ཙིཏྟམྤི ཀདཱཙི རཱུཔཱརམྨཎཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀདཱཙི སདྡཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ, ཀདཱཙི ཨཏཱིཏཾ, ཀདཱཙི ཨནཱགཏཾ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཝཱ, ཏཐཱ ཀདཱཙི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ, ཀདཱཙི བཱཧིརཾ. ཡཐཱ ཙ སོ ཨརཉྙེ ཝིཙརནྟོ མཀྐཊོ སཱཁཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨོརུཡ྄ཧ བྷཱུམིཡཾ ནིསིནྣོཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨེཀཾ པན པཎྞསཱཁཾ གཧེཏྭཱཝ ནིསཱིདཏི, ཨེཝམེཝ ཨཱརམྨཎཝནེ ཝིཙརནྟཾ ཙིཏྟམྤི ཨེཀཾ ཨོལུབྦྷཱརམྨཎཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨུཔྤནྣནྟི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཀཛཱཏིཡཾ པན ཨཱརམྨཎཾ གཧེཏྭཱཝ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ པན བྷགཝཏཱ རཱུཔཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨརཱུཔེ གཱཧོ པཏིཊྛཱཔིཏོ, ཨརཱུཔཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ རཱུཔེ.

ཨིདཱནི ཏཾ ཨུབྷཡཏོ ནིཀྐཌྜྷིཏུཀཱམོ ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོཏི དེསནཾ ཨཱརབྷི. ཨཡཾ པནཏྠོ ཨཱསཱིཝིསདཊྛཱུཔམཱཡ དཱིཔེཏབྦོ – ཨེཀོ ཀིར པུརིསོ ཨཱསཱིཝིསེན དཊྛོ, ཨཐསྶ ཝིསཾ ཧརིསྶཱམཱིཏི ཚེཀོ བྷིསཀྐོ ཨཱགནྟྭཱ ཝམནཾ ཀཱརེཏྭཱ ཧེཊྛཱ གརུལོ༹, ཨུཔརི ནཱགོཏི མནྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཝིསཾ ཨུཔརི ཨཱརོཔེསི. སོ ཡཱཝ ཨཀྑིཔྤདེསཱ ཨཱརུལ༹ྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པརཾ ཨབྷིརུཧིཏུཾ ན དསྶཱམི, དཊྛཊྛཱནེཡེཝ ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔརི གརུལོ༹, ཧེཊྛཱ ནཱགོཏི མནྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཀཎྞེ དྷུམེཏྭཱ དཎྜཀེན པཧརིཏྭཱ ཝིསཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ དཊྛཊྛཱནེཡེཝ ཋཔེསི. ཏཏྲསྶ ཋིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨགདལེཔེན ཝིསཾ ནིམྨཐེཏྭཱ ནྷཱཔེཏྭཱ ‘‘སུཁཱི ཧོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཡེནཀཱམཾ པཀྐཱམི.

ཏཏྠ ཨཱསཱིཝིསེན དཊྛསྶ ཀཱཡེ ཝིསཔཏིཊྛཱནཾ ཝིཡ ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ རཱུཔེ ཨདྷིམཏྟགཱཧཀཱལོ, ཚེཀོ བྷིསཀྐོ ཝིཡ ཏཐཱགཏོ, མནྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨུཔརི ཝིསསྶ ཨཱརོཔིཏཀཱལོ ཝིཡ ཏཐཱགཏེན ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ རཱུཔཏོ གཱཧཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨརཱུཔེ པཏིཊྛཱཔིཏཀཱལོ, ཡཱཝ ཨཀྑིཔྤདེསཱ ཨཱརུལ༹ྷཝིསསྶ ཨུཔརི ཨབྷིརུཧིཏུཾ ཨདཏྭཱ པུན མནྟབལེན ཨོཏཱརེཏྭཱ དཊྛཊྛཱནེཡེཝ ཋཔནཾ ཝིཡ སཏྠཱརཱ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨརཱུཔཏོ གཱཧཾ ནཱིཧརིཏྭཱ རཱུཔེ པཏིཊྛཱཔིཏཀཱལོ. དཊྛཊྛཱནེ ཋིཏསྶ ཝིསསྶ ཨགདལེཔེན ནིམྨཐནཾ ཝིཡ ཨུབྷཡཏོ གཱཧཾ ནཱིཧརཎཏྠཱཡ ཨིམིསྶཱ དེསནཱཡ ཨཱརདྡྷཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫཏཱིཏི ཨིམིནཱ མགྒོ ཀཐིཏོ, ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཕལཾ, ཝིམུཏྟསྨིནྟིཨཱདིནཱ པཙྩཝེཀྑཎཱ. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡཨསྶུཏཝཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༢. དུཏིཡེ སུཁཝེདནིཡནྟི སུཁཝེདནཱཡ པཙྩཡཾ. ཕསྶནྟི ཙཀྑུསམྥསྶཱདིཾ. ནནུ ཙ ཙཀྑུསམྥསྶོ སུཁཝེདནཱཡ པཙྩཡོ ན ཧོཏཱིཏི? སཧཛཱཏཔཙྩཡེན ན ཧོཏི, ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡེན པན ཛཝནཝེདནཱཡ ཧོཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. སོཏསམྥསྶཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཛྫནྟི ཏཛྫཱཏིཀཾ ཏསྶཱརུཔྤཾ, ཏསྶ ཕསྶསྶ ཨནུརཱུཔནྟི ཨཏྠོ. དུཀྑཝེདནིཡནྟིཨཱདི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. སངྒྷཊྚནསམོདྷཱནཱཏི སངྒྷཊྚནེན ཙེཝ སམོདྷཱནེན ཙ, སངྒྷཊྚནསམྤིཎྜནེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨུསྨཱཏི ཨུཎྷཱཀཱརོ. ཏེཛོ ཨབྷིནིབྦཏྟཏཱིཏི ཨགྒིཙུཎྞོ ནིཀྑམཏཱིཏི ན གཧེཏབྦཾ, ཨུསྨཱཀཱརསྶེཝ པན ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཏཏྠ དྭིནྣཾ ཀཊྛཱནནྟི དྭིནྣཾ ཨརཎཱིནཾ. ཏཏྠ ཨདྷོཨརཎཱི ཝིཡ ཝཏྠུ, ཨུཏྟརཱརཎཱི ཝིཡ ཨཱརམྨཎཾ, སངྒྷཊྚནཾ ཝིཡ ཕསྶོ, ཨུསྨཱདྷཱཏུ ཝིཡ ཝེདནཱ. དུཏིཡཾ.

༣. པུཏྟམཾསཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༣. ཏཏིཡེ ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརཱཏིཨཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ. ཡསྨཱ པནསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ, ཏསྨཱ ཏཾ དསྶེཏྭཱཝེཏྠ ཨནུཔུབྦཔདཝཎྞནཾ ཀརིསྶཱམི. ཀཏརཱཡ པན ཨིདཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ནིཀྑིཏྟནྟི? ལཱབྷསཀྐཱརེན. བྷགཝཏོ ཀིར མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫི, ཡཐཱ ཏཾ ཙཏྟཱརོ ཨསངྑྱེཡྻེ པཱུརིཏདཱནཔཱརམཱིསཉྩཡསྶ. སབྦདིསཱསུ ཧིསྶ ཡམཀམཧཱམེགྷོ ཝུཊྛཧིཏྭཱ མཧོགྷཾ ཝིཡ སབྦཔཱརམིཡོ ‘‘ཨེཀསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀཾ དསྶཱམཱ’’ཏི སམྤིཎྜིཏཱ ཝིཡ ལཱབྷསཀྐཱརམཧོགྷཾ ནིབྦཏྟཡིཾསུ. ཏཏོ ཏཏོ ཨནྣཔཱནཡཱནཝཏྠམཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཱདིཧཏྠཱ ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཨཱགནྟྭཱ, ‘‘ཀཧཾ བུདྡྷོ, ཀཧཾ བྷགཝཱ, ཀཧཾ དེཝདེཝོ ནརཱསབྷོ པུརིསསཱིཧོ’’ཏི? བྷགཝནྟཾ པརིཡེསནྟི. སཀཊསཏེཧིཔི པཙྩཡེ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷམཱནཱ སམནྟཱ གཱཝུཏཔྤམཱཎམྤི སཀཊདྷུརེན སཀཊདྷུརཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛནྟི ཙེཝ ཨནུཔྤཝཏྟནྟི ཙ ཨནྡྷཀཝིནྡབྲཱཧྨཎཱདཡོ ཝིཡ. སབྦཾ ཁནྡྷཀེ ཏེསུ ཏེསུ སུཏྟེསུ ཙ ཨཱགཏནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཡཐཱ བྷགཝཏོ, ཨེཝཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶཱཔི. ཝུཏྟཉྩེཏཾ –

‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཱ སཀྐཏོ ཧོཏི གརུཀཏོ མཱནིཏོ པཱུཛིཏོ ཨཔཙིཏོ ལཱབྷཱི ཙཱིཝར-པིཎྜཔཱཏ-སེནཱསན-གིལཱན-པཙྩཡ-བྷེསཛྫ-པརིཀྑཱརཱནཾ. བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ཁོ སཀྐཏོ ཧོཏི…པེ… པརིཀྑཱརཱན’’ནྟི (ཨུདཱ. ༡༤; སཾ. ནི. ༢.༧༠).

ཏཐཱ ‘‘ཡཱཝཏཱ ཁོ, ཙུནྡ, ཨེཏརཧི སངྒྷོ ཝཱ གཎོ ཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ནཱཧཾ, ཙུནྡ, ཨཉྙཾ ཨེཀསངྒྷམྤི སམནུཔསྶཱམི ཨེཝཾ ལཱབྷགྒཡསགྒཔཏྟཾ ཡཐརིཝཱཡཾ, ཙུནྡ, བྷིཀྑུསངྒྷོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༧༦).

སྭཱཡཾ བྷགཝཏོ ཙ སངྒྷསྶ ཙ ཨུཔྤནྣོ ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ དྭིནྣཾ མཧཱནདཱིནཾ ཨུདཀཾ ཝིཡ ཨཔྤམེཡྻོ ཨཧོསི. ཨཐ སཏྠཱ རཧོགཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨཏཱིཏབུདྡྷཱནམྤི ཨེཝརཱུཔོ ཨཧོསི, ཨནཱགཏཱནམྤི ཨེཝརཱུཔོ བྷཝིསྶཏི. ཀིཾ ནུ ཁོ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཱརཔརིགྒཱཧཀེན སཏིསམྤཛཉྙེན སམནྣཱགཏཱ མཛ྄ཛྷཏྟཱ ནིཙྪནྡརཱགཱ ཧུཏྭཱ ཨཱཧཱརཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ སཀྐོནྟི, ན སཀྐོནྟཱི’’ཏི?

སོ ཨདྡས ཨེཀཙྩེ ཨདྷུནཱ པབྦཛིཏེ ཀུལཔུཏྟེ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཱཧཱརཾ པརིབྷུཉྫམཱནེ. དིསྭཱནསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཡཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེནྟེན ན ཙཱིཝརཱདིཧེཏུ པཱུརིཏཱ, ཨུཏྟམཕལསྶ པན ཨརཧཏྟསྶཏྠཱཡ པཱུརིཏཱ. ཨིམེཔི བྷིཀྑཱུ མམ སནྟིཀེ པབྦཛནྟཱ ན ཙཱིཝརཱདིཧེཏུ པབྦཛིཏཱ, ཨརཧཏྟསྶེཝ པན ཨཏྠཱཡ པབྦཛིཏཱ. ཏེ ཨིདཱནི ཨསཱརམེཝ སཱརཾ ཨནཏྠམེཝ ཙ ཨཏྠཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི ཨེཝམསྶ དྷམྨསཾཝེགོ ཨུདཔཱདི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ པཉྩམཾ པཱརཱཛིཀཾ པཉྙཔེཏུཾ སཀྐཱ ཨབྷཝིསྶ, ཨཔཙྩཝེཀྑིཏཱཧཱརཔརིབྷོགོ པཉྩམཾ པཱརཱཛིཀཾ ཀཏྭཱ པཉྙཔེཏབྦོ བྷཝེཡྻ. ན པན སཀྐཱ ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ, དྷུཝཔཊིསེཝནཊྛཱནཉྷེཏཾ སཏྟཱནཾ. ཡཐཱ པན ཀཐིཏེ པཉྩམཾ པཱརཱཛིཀཾ ཝིཡ ནཾ པསྶིསྶནྟི. ཨེཝཾ དྷམྨཱདཱསཾ སཾཝརཾ མརིཡཱདཾ ཋཔེསྶཱམི, ཡཾ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ ཨནཱགཏེ བྷིཀྑཱུ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨིམཱཡ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨིམཾ པུཏྟམཾསཱུཔམསུཏྟནྟཾ ནིཀྑིཔི. ཏཏྠ ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརཱཏིཨཱདི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཏྠམེཝ.

ཙཏྟཱརོ པན ཨཱཧཱརེ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏུཾ ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ དཊྛབྦོཏིཨཱདིམཱཧ? ཏཏྠ ཛཱཡམྤཏིཀཱཏི ཛཱཡཱ ཙེཝ པཏི ཙ. པརིཏྟཾ སམྦལནྟི པུཊབྷཏྟསཏྟུམོདཀཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ པཱཐེཡྻཾ. ཀནྟཱརམགྒནྟི ཀནྟཱརབྷཱུཏཾ མགྒཾ, ཀནྟཱརེ ཝཱ མགྒཾ. ཀནྟཱརནྟི ཙོརཀནྟཱརཾ ཝཱལ༹ཀནྟཱརཾ ཨམནུསྶཀནྟཱརཾ ནིརུདཀཀནྟཱརཾ ཨཔྤབྷཀྑཀནྟཱརནྟི པཉྩཝིདྷཾ. ཏེསུ ཡཏྠ ཙོརབྷཡཾ ཨཏྠི, ཏཾ ཙོརཀནྟཱརཾ. ཡཏྠ སཱིཧབྱགྒྷཱདཡོ ཝཱལཱ༹ ཨཏྠི, ཏཾ ཝཱལ༹ཀནྟཱརཾ. ཡཏྠ བལཝཱམུཁཡཀྑིནིཨཱདཱིནཾ ཨམནུསྶཱནཾ ཝསེན བྷཡཾ ཨཏྠི, ཏཾ ཨམནུསྶཀནྟཱརཾ. ཡཏྠ པཱཏུཾ ཝཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཝཱ ཨུདཀཾ ནཏྠི, ཏཾ ནིརུདཀཀནྟཱརཾ. ཡཏྠ ཁཱདིཏབྦཾ ཝཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ ཝཱ ཨནྟམསོ ཀནྡམཱུལཱདིམཏྟམྤི ནཏྠི, ཏཾ ཨཔྤབྷཀྑཀནྟཱརཾ ནཱམ. ཡཏྠ པནེཏཾ པཉྩཝིདྷམྤི བྷཡཾ ཨཏྠི, ཏཾ ཀནྟཱརམེཝ. ཏཾ པནེཏཾ ཨེཀཱཧདྭཱིཧཏཱིཧཱདིཝསེན ནིཏྠརིཏབྦམྤི ཨཏྠི, ན ཏཾ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨིདྷ པན ནིརུདཀཾ ཨཔྤབྷཀྑཾ ཡོཛནསཏིཀཀནྟཱརཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨེཝརཱུཔེ ཀནྟཱརེ མགྒཾ. པཊིཔཛྫེཡྻུནྟི ཚཱཏཀབྷཡེན ཙེཝ རོགབྷཡེན ཙ རཱཛབྷཡེན ཙ ཨུཔདྡུཏཱ པཊིཔཛྫེཡྻུཾ ‘‘ཨེཏཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏྭཱ དྷམྨིཀསྶ རཉྙོ ནིརུཔདྡཝེ རཊྛེ སུཁཾ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི མཉྙམཱནཱ.

ཨེཀཔུཏྟཀོཏི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གཧིཏོ ཨནུཀམྤིཏབྦཡུཏྟོ ཨཐིརསརཱིརོ ཨེཀཔུཏྟཀོ. ཝལླཱུརཉྩ སོཎྜིཀཉྩཱཏི གྷནགྷནཊྛཱནཏོ གཧེཏྭཱ ཝལླཱུརཾ, ཨཊྛིནིསྶིཏསིརཱནིསྶིཏཊྛཱནཱནི གཧེཏྭཱ སཱུལམཾསཉྩཱཏི ཨཏྠོ. པཊིཔིསེཡྻུནྟི པཧརེཡྻུཾ. ཀཧཾ ཨེཀཔུཏྟཀཱཏི ཨཡཾ ཏེསཾ པརིདེཝནཱཀཱརོ.

ཨཡཾ པནེཏྠ བྷཱུཏམཏྠཾ ཀཏྭཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སངྑེཔཏོ ཨཏྠཝཎྞནཱ – དྭེ ཀིར ཛཱཡམྤཏིཀཱ པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ པརིཏྟེན པཱཐེཡྻེན ཡོཛནསཏིཀཾ ཀནྟཱརམགྒཾ པཊིཔཛྫིཾསུ. ཏེསཾ པཉྙཱསཡོཛནཱནི གནྟྭཱ པཱཐེཡྻཾ ནིཊྛཱསི, ཏེ ཁུཔྤིཔཱསཱཏུརཱ ཝིརལ༹ཙྪཱཡཱཡཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཏོ པུརིསོ བྷརིཡཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ ཨིཏོ སམནྟཱ པཉྙཱསཡོཛནཱནི གཱམོ ཝཱ ནིགམོ ཝཱ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཡཾ ཏཾ པུརིསེན ཀཱཏབྦཾ བཧུམྤི ཀསིགོརཀྑཱདིཀམྨཾ, ན དཱནི སཀྐཱ ཏཾ མཡཱ ཀཱཏུཾ, ཨེཧི མཾ མཱརེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ པཱཐེཡྻཾ ཀཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱཧཱི’’ཏི. པུན སཱཔི ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘སཱམི མཡཱ དཱནི ཡཾ ཏཾ ཨིཏྠིཡཱ ཀཱཏབྦཾ བཧུམྤི སུཏྟཀནྟནཱདིཀམྨཾ, ཏཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨེཧི མཾ མཱརེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཾ པཱཐེཡྻཾ ཀཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱཧཱི’’ཏི. པུན སོཔི ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ མཱཏུགཱམམརཎེན དྭིནྣཾ མརཎཾ པཉྙཱཡཏི. ན ཧི མནྡོ ཀུམཱརོ མཱཏརཱ ཝིནཱ ཛཱིཝིཏུཾ སཀྐོཏི. ཡདི པན མཡཾ ཛཱིཝཱམ. པུན དཱརཀཾ ལབྷེཡྻཱམ. ཧནྡ དཱནི པུཏྟཀཾ མཱརེཏྭཱ, མཾསཾ གཧེཏྭཱ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཱམཱ’’ཏི. ཏཏོ མཱཏཱ པུཏྟམཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, པིཏུསནྟིཀཾ གཙྪཱ’’ཏི, སོ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ པིཏཱ, ‘‘མཡཱ ‘པུཏྟཀཾ པོསེསྶཱམཱི’ཏི ཀསིགོརཀྑཱདཱིཧི ཨནཔྤཀཾ དུཀྑམནུབྷཱུཏཾ, ན སཀྐོམི ཨཧཾ པུཏྟཾ མཱརེཏུཾ, ཏྭཾཡེཝ ཏཝ པུཏྟཾ མཱརེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ མཱཏུསནྟིཀཾ གཙྪཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ མཱཏཱཔི, ‘‘མཡཱ པུཏྟཾ པཏྠེནྟིཡཱ གོཝཏཀུཀྐུརཝཏདེཝཏཱཡཱཙནཱདཱིཧིཔི ཏཱཝ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑམནུབྷཱུཏཾ, ཀོ པན ཝཱདོ ཀུཙྪིནཱ པརིཧརནྟིཡཱ? ན སཀྐོམི ཨཧཾ པུཏྟཾ མཱརེཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, པིཏུསནྟིཀམེཝ གཙྪཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སོ དྭིནྣམནྟརཱ གཙྪནྟོཡེཝ མཏོ. ཏེ ཏཾ དིསྭཱ པརིདེཝིཏྭཱ ཝུཏྟནཡེན མཾསཱནི གཧེཏྭཱ ཁཱདནྟཱ པཀྐམིཾསུ.

ཏེསཾ སོ པུཏྟམཾསཱཧཱརོ ནཝཧི ཀཱརཎེཧི པཊིཀཱུལཏྟཱ ནེཝ དཝཱཡ ཧོཏི, ན མདཱཡ, ན མཎྜནཱཡ, ན ཝིབྷཱུསནཱཡ, ཀེཝལཾ ཀནྟཱརནིཏྠརཎཏྠཱཡེཝ ཧོཏི. ཀཏམེཧི ནཝཧི ཀཱརཎེཧི པཊིཀཱུལོཏི ཙེ? སཛཱཏིམཾསཏཱཡ ཉཱཏིམཾསཏཱཡ པུཏྟམཾསཏཱཡ པིཡཔུཏྟམཾསཏཱཡ ཏརུཎམཾསཏཱཡ ཨཱམཀམཾསཏཱཡ ཨབྷོགམཾསཏཱཡ ཨལོཎཏཱཡ ཨདྷཱུཔིཏཏཱཡཱཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ ནཝཧི ཀཱརཎེཧི པཊིཀཱུལཾ ཏཾ པུཏྟམཾསཾ ཁཱདནྟཱ ན སཱརཏྟཱ གིདྡྷམཱནསཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝེཡེཝ པན ནིཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགེ ཋིཏཱ ཁཱདིཾསུ. ན ཨཊྛིནྷཱརུཙམྨནིསྶིཏཊྛཱནཱནི ཨཔནེཏྭཱ ཐཱུལཐཱུལཾ ཝརམཾསམེཝ ཁཱདིཾསུ, ཧཏྠསམྤཏྟཾ མཾསམེཝ པན ཁཱདིཾསུ. ན ཡཱཝདཏྠཾ ཀཎྛཔྤམཱཎཾ ཀཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, ཐོཀཾ ཐོཀཾ པན ཨེཀདིཝསཾ ཡཱཔནམཏྟམེཝ ཁཱདིཾསུ. ན ཨཉྙམཉྙཾ མཙྪརཱཡནྟཱ ཁཱདིཾསུ, ཝིགཏམཙྪེརམལེན པན པརིསུདྡྷེནེཝ ཙེཏསཱ ཁཱདིཾསུ. ན ཨཉྙཾ ཀིཉྩི མིགམཾསཾ ཝཱ མོརམཾསཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཁཱདཱམཱཏི སམྨཱུལ༹ྷཱ ཁཱདིཾསུ, པིཡཔུཏྟམཾསབྷཱཝཾ པན ཛཱནནྟཱཝ ཁཱདིཾསུ. ན ‘‘ཨཧོ ཝཏ མཡཾ པུནཔི ཨེཝརཱུཔཾ པུཏྟམཾསཾ ཁཱདེཡྻཱམཱ’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, པཏྠནཾ པན ཝཱིཏིཝཏྟཱཝ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ. ན ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀནྟཱརེ ཁཱདིཏྭཱ ཨཝསིཊྛཾ ཀནྟཱརཾ ཨཏིཀྐམྨ ལོཎམྦིལཱདཱིཧི ཡོཛེཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱ’’ཏི སནྣིདྷིཾ ཨཀཾསུ, ཀནྟཱརཔརིཡོསཱནེ པན ‘‘པུརེ མཧཱཛནོ པསྶཏཱི’’ཏི བྷཱུམིཡཾ ཝཱ ནིཁཎིཾསུ, ཨགྒིནཱ ཝཱ ཛྷཱཔཡིཾསུ. ན ‘‘ཀོཙི ཨཉྙོ ཨམྷེ ཝིཡ ཨེཝརཱུཔཾ པུཏྟམཾསཾ ཁཱདིཏུཾ ན ལབྷཏཱི’’ཏི མཱནཾ ཝཱ དཔྤཾ ཝཱ ཨཀཾསུ, ནིཧཏམཱནཱ པན ནིཧཏདཔྤཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ. ‘‘ཀིཾ ཨིམིནཱ ཨལོཎེན ཨནམྦིལེན ཨདྷཱུཔིཏེན དུགྒནྡྷེནཱ’’ཏི ན ཧཱིལེ༹ཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, ཧཱིལ༹ནཾ པན ཝཱིཏིཝཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ. ན ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ བྷཱགོ མཡ྄ཧཾ བྷཱགོ ཏཝ པུཏྟོ མམ པུཏྟོ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨཏིམཉྙིཾསུ. སམགྒཱ པན སམྨོདམཱནཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ. ཨིམཾ ནེསཾ ཨེཝརཱུཔཾ ནིཙྪནྡརཱགཱདིཔརིབྷོགཾ སམྤསྶམཱནོ སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷམྤི ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨནུཛཱནཱཔེནྟོ ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔི ནུ ཏེ དཝཱཡ ཝཱ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧཱརེཡྻུནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ དཝཱཡ ཝཱཏིཨཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༡༨) ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ཀནྟཱརསྶཱཏི ནིཏྟིཎྞཱཝསེསསྶ ཀནྟཱརསྶ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ནཝནྣཾ པཱཊིཀུལྱཱནཾ ཝསེན པིཡཔུཏྟམཾསསདིསོ ཀཏྭཱ དཊྛབྦོཏི ཨཏྠོ. ཀཏམེསཾ ནཝནྣཾ? གམནཔཱཊིཀུལྱཏཱདཱིནཾ. གམནཔཱཊིཀུལྱཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟོཔི ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརཾ པརིགྒཎྷཱཏི, པརིཡེསནཔཱཊིཀུལྱཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟོཔི, པརིབྷོགནིདྷཱནཨཱསཡཔརིཔཀྐཱཔརིཔཀྐསམྨཀྑཎནིསྶནྡཔཱཊིཀུལྱཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟོཔི, ཏཱནི པནེཏཱནི གམནཔཱཊིཀུལྱཏཱདཱིནི ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༢༩༤) ཨཱཧཱརཔཱཊིཀུལྱཏཱནིདྡེསེ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ཨིཏི ཨིམེསཾ ནཝནྣཾ པཱཊིཀུལྱཱནཾ ཝསེན པུཏྟམཾསཱུཔམཾ ཀཏྭཱ ཨཱཧཱརོ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ.

ཡཐཱ ཏེ ཛཱཡམྤཏིཀཱ པཱཊིཀུལྱཾ པིཡཔུཏྟམཾསཾ ཁཱདནྟཱ ན སཱརཏྟཱ གིདྡྷམཱནསཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝེཡེཝ ནིཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགེ ཋིཏཱ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝཾ ནིཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ཨཊྛིནྷཱརུཙམྨནིསྶིཏཾ ཨཔནེཏྭཱ ཐཱུལཐཱུལཾ ཝརམཾསམེཝ ཁཱདིཾསུ, ཧཏྠསམྤཏྟམེཝ པན ཁཱདིཾསུ, ཨེཝཾ སུཀྑབྷཏྟམནྡབྱཉྫནཱདཱིནི པིཊྛིཧཏྠེན ཨཔཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཝཊྚཀེན ཝིཡ ཀུཀྐུཊེན ཝིཡ ཙ ཨོདྷིཾ ཨདསྶེཏྭཱ ཏཏོ ཏཏོ སཔྤིམཾསཱདིསཾསཊྛཝརབྷོཛནཾཡེཝ ཝིཙིནིཏྭཱ ཨབྷུཉྫནྟེན སཱིཧེན ཝིཡ སཔདཱནཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ.

ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ཡཱཝདཏྠཾ ཀཎྛཔྤམཱཎཾ ཁཱདིཾསུ, ཐོཀཾ ཐོཀཾ པན ཨེཀེཀདིཝསཾ ཡཱཔནམཏྟམེཝ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝམེཝ ཨཱཧརཧཏྠཀཱདིབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨཉྙཏརེན ཝིཡ ཡཱཝདཏྠཾ ཨུདརཱཝདེཧཀཾ ཨབྷུཉྫནྟེན ཙཏུནྣཾ པཉྩནྣཾ ཝཱ ཨཱལོཔཱནཾ ཨོཀཱསཾ ཋཔེཏྭཱཝ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ཝིཡ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. སོ ཀིར པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཝསྶཱནི ཏིཊྛམཱནོ ‘‘པཙྪཱབྷཏྟེ ཨམྦིལུགྒཱརསམུཊྛཱཔཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཀདིཝསམྤི ཨཱཧཱརཾ ན ཨཱཧཱརེསི’’ནྟི ཝཏྭཱ སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ, ཨབྷུཏྭཱ ཨུདཀཾ པིཝེ;

ཨལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ, པཧིཏཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༩༨༣);

ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ཨཉྙམཉྙཾ མཙྪརཱཡནྟཱ ཁཱདིཾསུ, ཝིགཏམལམཙྪེརེན པན པརིསུདྡྷེནེཝ ཙེཏསཱ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝམེཝ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷིཏྭཱ ཨམཙྪརཱཡིཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ སབྦཾ གཎྷནྟསྶ སབྦཾ དསྶཱམི, ཨུཔཌྜྷཾ གཎྷནྟསྶ ཨུཔཌྜྷཾ, སཙེ གཧིཏཱཝསེསོ བྷཝིསྶཏི, ཨཏྟནཱ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’’ཏི སཱརཎཱིཡདྷམྨེ ཋིཏེནེཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཉྩི མཡཾ མིགམཾསཾ ཝཱ མོརམཾསཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཾ ཁཱདཱམཱ’’ཏི སམྨཱུལ༹ྷཱ ཁཱདིཾསུ, པིཡཔུཏྟམཾསབྷཱཝཾ པན ཛཱནནྟཱཝ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝམེཝ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཁཱདཱམི བྷུཉྫཱམཱི’’ཏི ཨཏྟཱུཔལདྡྷིསམྨོཧཾ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ན ཛཱནཱཏི ‘ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀཀཱཡཾ ཝཌྜྷེམཱི’ཏི, ཀཱཡོཔི ན ཛཱནཱཏི ‘ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ མཾ ཝཌྜྷེཏཱི’’’ཏི, ཨེཝཾ སམྨོཧཾ པཧཱཡ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. སཏིསམྤཛཉྙཝསེནཱཔི ཙེས ཨསམྨཱུལ༹ྷེནེཝ ཧུཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ.

ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ‘‘ཨཧོ ཝཏ མཡཾ པུནཔི ཨེཝརཱུཔཾ པུཏྟམཾསཾ ཁཱདེཡྻཱམཱ’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, པཏྠནཾ པན ཝཱིཏིཝཏྟཱཝ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝམེཝ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ལདྡྷཱ ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ སྭེཔི པུནདིཝསེཔི ཨེཝརཱུཔཾ ལབྷེཡྻཾ’, ལཱུཁཾ ཝཱ པན ལདྡྷཱ ‘‘ཧིཡྻོ ཝིཡ མེ ཨཛྫ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ན ལདྡྷ’’ནྟི པཏྠནཾ ཝཱ ཨནུསོཙནཾ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ནིཏྟཎྷེན –

‘‘ཨཏཱིཏཾ ནཱནུསོཙཱམི, ནཔྤཛཔྤཱམིནཱགཏཾ;

པཙྩུཔྤནྣེན ཡཱཔེམི, ཏེན ཝཎྞོ པསཱིདཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༩༠) –

ཨིམཾ ཨོཝཱདཾ ཨནུསྶརནྟེན ‘‘པཙྩུཔྤནྣེནེཝ ཡཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི པརིབྷུཉྫིཏབྦོ.

ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀནྟཱརེ ཁཱདིཏྭཱ ཨཝསིཊྛཾ ཀནྟཱརཾ ཨཏིཀྐམྨ ལོཎམྦིལཱདཱིཧི ཡོཛེཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱ’’ཏི སནྣིདྷིཾ ཨཀཾསུ, ཀནྟཱརཔརིཡོསཱནེ པན ‘‘པུརེ མཧཱཛནོ པསྶཏཱི’’ཏི བྷཱུམིཡཾ ཝཱ ནིཁཎིཾསུ, ཨགྒིནཱ ཝཱ ཛྷཱཔཡིཾསུ, ཨེཝམེཝ –

‘‘ཨནྣཱནམཐོ པཱནཱནཾ,

ཁཱདནཱིཡཱནཾ ཨཐོཔི ཝཏྠཱནཾ;

ལདྡྷཱ ན སནྣིདྷིཾ ཀཡིརཱ,

ན ཙ པརིཏྟསེ ཏཱནི ཨལབྷམཱནོ’’ཏི. (སུ. ནི. ༩༣༠); –

ཨིམཾ ཨོཝཱདཾ ཨནུསྶརནྟེན ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཡཾ ཡཾ ལབྷཏི, ཏཏོ ཏཏོ ཨཏྟནོ ཡཱཔནམཏྟཾ གཧེཏྭཱ, སེསཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སནྣིདྷིཾ པརིཝཛྫནྟེན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ‘‘ཀོཙི ཨཉྙོ ཨམྷེ ཝིཡ ཨེཝརཱུཔཾ པུཏྟམཾསཾ ཁཱདིཏུཾ ན ལབྷཏཱི’’ཏི མཱནཾ ཝཱ དཔྤཾ ཝཱ ཨཀཾསུ, ནིཧཏམཱནཱ པན ནིཧཏདཔྤཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝམེཝ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨཧམསྨི ལཱབྷཱི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏཱདཱིན’’ནྟི ན མཱནོ ཝཱ དཔྤོ ཝཱ ཀཱཏབྦོ. ‘‘ནཱཡཾ པབྦཛྫཱ ཙཱིཝརཱདིཧེཏུ, ཨརཧཏྟཧེཏུ པནཱཡཾ པབྦཛྫཱ’’ཏི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ནིཧཏམཱནདཔྤེནེཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦོ.

ཡཐཱ ཙ ཏེ ‘‘ཀིཾ ཨིམིནཱ ཨལོཎེན ཨནམྦིལེན ཨདྷཱུཔིཏེན དུགྒནྡྷེནཱ’’ཏི ཧཱིལེ༹ཏྭཱ ན ཁཱདིཾསུ, ཧཱིལ༹ནཾ པན ཝཱིཏིཝཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝམེཝ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨིམིནཱ ཨསྶགོཎབྷཏྟསདིསེན ལཱུཁེན ནིརསེན, སུཝཱནདོཎིཡཾ ཏཾ པཀྑིཔཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཝཱ ‘‘ཀོ ཨིམཾ བྷུཉྫིསྶཏི, ཀཱཀསུནཁཱདཱིནཾ དེཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ དཱཡཀཾ ཝཱ ཨཧཱིལེ༹ནྟེན –

‘‘ས པཏྟཔཱཎི ཝིཙརནྟོ, ཨམཱུགོ མཱུགསམྨཏོ;

ཨཔྤཾ དཱནཾ ན ཧཱིལེ༹ཡྻ, དཱཏཱརཾ ནཱཝཛཱནིཡཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༧༡༨); –

ཨིམཾ ཨོཝཱདཾ ཨནུསྶརནྟེན པརིབྷུཉྫིཏབྦོ. ཡཐཱ ཙ ཏེ ན ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ བྷཱགོ, མཡ྄ཧཾ བྷཱགོ, ཏཝ པུཏྟོ མམ པུཏྟོ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨཏིམཉྙིཾསུ, སམགྒཱ པན, སམྨོདམཱནཱ ཧུཏྭཱ ཁཱདིཾསུ, ཨེཝམེཝཾ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷིཏྭཱ ཡཐཱ ཨེཀཙྩོ ‘‘ཀོ ཏུམྷཱདིསཱནཾ དསྶཏི ནིཀྐཱརཎཱ ཨུམྨཱརེསུ པཀྑལནྟཱནཾ ཨཱཧིཎྜནྟཱནཾ ཝིཛཱཏམཱཏཱཔི ཝོ དཱཏབྦཾ ན མཉྙཏི, མཡཾ པན གཏགཏཊྛཱནེ པཎཱིཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི ལབྷཱམཱ’’ཏི སཱིལཝནྟེ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨཏིམཉྙཏི, ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘སོ ཏེན ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིཎྞཙིཏྟོ ཨཉྙེ པེསལེ བྷིཀྑཱུ ཨཏིམཉྙཏི. ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, མོགྷཔུརིསསྶ ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༡༦༡).

ཨེཝཾ ཀཉྩི ཨནཏིམཉྙིཏྭཱ སབྦེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སདྡྷིཾ སམགྒེན སམྨོདམཱནེན ཧུཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ.

པརིཉྙཱཏེཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ པཧཱནཔརིཉྙཱཏི ཨིམཱཧི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏེ. ཀཐཾ? ཨིདྷ བྷིཀྑུ ‘‘ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ནཱམ ཨཡཾ སཝཏྠུཀཝསེན ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཾ ཧོཏི, ཨོཛཊྛམཀརཱུཔཾ ཀཏྠ པཊིཧཉྙཏི? ཛིཝ྄ཧཱཔསཱདེ, ཛིཝ྄ཧཱཔསཱདོ ཀིནྣིསྶིཏོ? ཙཏུམཧཱབྷཱུཏནིསྶིཏོ. ཨིཏི ཨོཛཊྛམཀཾ ཛིཝ྄ཧཱཔསཱདོ ཏསྶ པཙྩཡཱནི མཧཱབྷཱུཏཱནཱིཏི ཨིམེ དྷམྨཱ རཱུཔཀྑནྡྷོ ནཱམ, ཏཾ པརིགྒཎྷཏོ ཨུཔྤནྣཱ ཕསྶཔཉྩམཀཱ དྷམྨཱ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱ. ཨིཏི སབྦེཔིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ སངྑེཔཏོ ནཱམརཱུཔམཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི པཛཱནཱཏི. སོ ཏེ དྷམྨེ སརསལཀྑཎཏོ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏེསཾ པཙྩཡཾ པརིཡེསནྟོ ཨནུལོམཔཊིལོམཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ པསྶཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱནེན ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརམུཁེན སཔྤཙྩཡསྶ ནཱམརཱུཔསྶ ཡཱཐཱཝཏོ དིཊྛཏྟཱ ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ ཉཱཏཔརིཉྙཱཡ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏི. སོ ཏདེཝ སཔྤཙྩཡཾ ནཱམརཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ སཏྟནྣཾ ཨནུཔསྶནཱནཾ ཝསེན སམྨསཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱནེན སོ ཏིལཀྑཎཔཊིཝེདྷསམྨསནཉཱཎསངྑཱཏཱཡ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏི. ཏསྨིཾཡེཝ ནཱམརཱུཔེ ཚནྡརཱགཱཝཀཌྜྷནེན ཨནཱགཱམིམགྒེན པརིཛཱནཏཱ པཧཱནཔརིཉྙཱཡ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏཱིཏི.

པཉྩཀཱམགུཎིཀོཏི པཉྩཀཱམགུཎསམྦྷཝོ རཱགོ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏི. ཨེཏྠ པན ཏིསྶོ པརིཉྙཱ ཨེཀཔརིཉྙཱ སབྦཔརིཉྙཱ མཱུལཔརིཉྙཱཏི. ཀཏམཱ ཨེཀཔརིཉྙཱ? ཡོ བྷིཀྑུ ཛིཝ྄ཧཱདྭཱརེ ཨེཀརསཏཎྷཾ པརིཛཱནཱཏི, ཏེན པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ པརིཉྙཱཏོཝ ཧོཏཱིཏི. ཀསྨཱ? ཏསྶཱཡེཝ ཏཏྠ ཨུཔྤཛྫནཏོ. སཱཡེཝ ཧི ཏཎྷཱ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨུཔྤནྣཱ རཱུཔརཱགོ ནཱམ ཧོཏི, སོཏདྭཱརཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣཱ སདྡརཱགཱདཡོ. ཨིཏི ཡཐཱ ཨེཀསྶེཝ ཙོརསྶ པཉྩམགྒེ ཧནཏོ ཨེཀསྨིཾ མགྒེ གཧེཏྭཱ སཱིསེ ཚིནྣེ པཉྩཔི མགྒཱ ཁེམཱ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཛིཝ྄ཧཱདྭཱརེ རསཏཎྷཱཡ པརིཉྙཱཏཱཡ པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཀཔརིཉྙཱ ནཱམ.

ཀཏམཱ སབྦཔརིཉྙཱ? པཏྟེ པཀྑིཏྟཔིཎྜཔཱཏསྨིཉྷི ཨེཀསྨིཾཡེཝ པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགོ ལབྦྷཏི. ཀཐཾ? པརིསུདྡྷཾ ཏཱཝསྶ ཝཎྞཾ ཨོལོཀཡཏོ རཱུཔརཱགོ ཧོཏི, ཨུཎྷེ སཔྤིམྷི ཏཏྠ ཨཱསིཉྩནྟེ པཊཔཊཱཏི སདྡོ ཨུཊྛཧཏི, ཏཐཱརཱུཔཾ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ ཁཱདནྟསྶ མུརུམུརཱུཏི སདྡོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཨསྶཱདཡཏོ སདྡརཱགོ. ཛཱིརཀཱདིཝསགནྡྷཾ ཨསྶཱདེནྟསྶ གནྡྷརཱགོ, སཱདུརསཝསེན རསརཱགོ. མུདུབྷོཛནཾ ཕསྶཝནྟནྟི ཨསྶཱདཡཏོ ཕོཊྛབྦརཱགོ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ ཨཱཧཱརེ སཏིསམྤཛཉྙེན པརིགྒཧེཏྭཱ ནིཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགེན པརིབྷུཏྟེ སབྦོཔི སོ པརིཉྙཱཏོ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ སབྦཔརིཉྙཱ ནཱམ.

ཀཏམཱ མཱུལཔརིཉྙཱ? པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགསྶ ཧི ཀབལཱི༹ཀཱརཱཧཱརོ མཱུལཾ. ཀསྨཱ? ཏསྨིཾ སཏི ཏསྶུཔྤཏྟིཏོ. བྲཱཧྨཎཏིསྶབྷཡེ ཀིར དྭཱདས ཝསྶཱནི ཛཱཡམྤཏིཀཱནཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟཾ ནཱམ ནཱཧོསི. ཀསྨཱ? ཨཱཧཱརམནྡཏཱཡ. བྷཡེ པན ཝཱུཔསནྟེ ཡོཛནསཏིཀོ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔོ དཱརཀཱནཾ ཛཱཏམངྒལེཧི ཨེཀམངྒལོ ཨཧོསི. ཨིཏི མཱུལབྷཱུཏེ ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེ པཉྩཀཱམགུཎིཀོ རཱགོ པརིཉྙཱཏོཝ ཧོཏཱིཏི ཨཡཾ མཱུལཔརིཉྙཱ ནཱམ.

ནཏྠི ཏཾ སཾཡོཛནནྟི ཏེན རཱགེན སདྡྷིཾ པཧཱནེཀཊྛཏཱཡ པཧཱིནཏྟཱ ནཏྠི. ཨེཝམཡཾ དེསནཱ ཡཱཝ ཨནཱགཱམིམགྒཱ ཀཐིཏཱ. ‘‘ཨེཏྟཀེན པན མཱ ཝོསཱནཾ ཨཱཔཛྫིཾསཱུ’’ཏི ཨེཏེསཾཡེཝ རཱུཔཱདཱིནཾ ཝསེན པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. པཋམཱཧཱརོ (ནིཊྛིཏོ).

དུཏིཡེ ནིཙྩམྨཱཏི ཁུརཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སིངྒམཱུལཱ སཀལསརཱིརཏོ ཨུདྡཱལིཏཙམྨཱ ཀིཾསུཀརཱསིཝཎྞཱ. ཀསྨཱ པན ཨཉྙཾ ཧཏྠིཨསྶགོཎཱདིཨུཔམཾ ཨགཧེཏྭཱ ནིཙྩམྨགཱཝཱུཔམཱ གཧིཏཱཏི? ཏིཏིཀྑིཏུཾ ཨསམཏྠབྷཱཝདཱིཔནཏྠཾ. མཱཏུགཱམོ ཧི ཨུཔྤནྣཾ དུཀྑཝེདནཾ ཏིཏིཀྑིཏུཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཝམེཝ ཕསྶཱཧཱརོ ཨབལོ དུབྦལོཏི དསྶནཏྠཾ སདིསམེཝ ཨུཔམཾ ཨཱཧརི. ཀུཊྚནྟི སིལཱཀུཊྚཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ. ཀུཊྚནིསྶིཏཱ པཱཎཱ ནཱམ ཨུཎྞནཱབྷིསརབཱུམཱུསིཀཱདཡོ. རུཀྑནིསྶིཏཱཏི ཨུཙྩཱལིངྒཔཱཎཀཱདཡོ. ཨུདཀནིསྶིཏཱཏི མཙྪསུཾསུམཱརཱདཡོ. ཨཱཀཱསནིསྶིཏཱཏི ཌཾསམཀསཀཱཀཀུལལཱདཡོ. ཁཱདེཡྻུནྟི ལུཉྩིཏྭཱ ཁཱདེཡྻུཾ. སཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཏཾ ཏཾཋཱནསནྣིསྶཡམཱུལིཀཾ པཱཎཁཱདནབྷཡཾ སམྤསྶམཱནཱ ནེཝ ཨཏྟནོ སཀྐཱརསམྨཱནཾ, ན པིཊྛིཔརིཀམྨསརཱིརསམྦཱཧནཨུཎྷོདཀཱནི ཨིཙྪཏི, ཨེཝམེཝ བྷིཀྑུ ཕསྶཱཧཱརམཱུལཀཾ ཀིལེསཔཱཎཀཁཱདནབྷཡཾ སམྤསྶམཱནོ ཏེབྷཱུམཀཕསྶེན ཨནཏྠིཀོ ཧོཏི.

ཕསྶེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ པརིཉྙཱཏེཏི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏེ. ཨིདྷཱཔི ཏིསྶོ པརིཉྙཱ. ཏཏྠ ‘‘ཕསྶོ སངྑཱརཀྑནྡྷོ, ཏཾསམྤཡུཏྟཱ ཝེདནཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ, སཉྙཱ སཉྙཱཀྑནྡྷོ, ཙིཏྟཾ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ, ཏེསཾ ཝཏྠཱརམྨཎཱནི རཱུཔཀྑནྡྷོ’’ཏི ཨེཝཾ སཔྤཙྩཡསྶ ནཱམརཱུཔསྶ ཡཱཐཱཝཏོ དསྶནཾ ཉཱཏཔརིཉྙཱ. ཏཏྠེཝ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཏྟནྣཾ ཨནུཔསྶནཱནཾ ཝསེན ཨནིཙྩཱདིཏོ ཏུལནཾ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ. ཏསྨིཾཡེཝ པན ནཱམརཱུཔེ ཚནྡརཱགནིཀྐཌྜྷནོ ཨརཧཏྟམགྒོ པཧཱནཔརིཉྙཱ. ཏིསྶོ ཝེདནཱཏི ཨེཝཾ ཕསྶཱཧཱརེ ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏེ ཏིསྶོ ཝེདནཱ པརིཉྙཱཏཱཝ ཧོནྟི ཏམྨཱུལཀཏྟཱ ཏཾསམྤཡུཏྟཏྟཱ ཙ. ཨིཏི ཕསྶཱཧཱརཝསེན དེསནཱ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ ཀཐིཏཱ. དུཏིཡཱཧཱརོ.

ཏཏིཡེ ཨངྒཱརཀཱསཱུཏི ཨངྒཱརཱནཾ ཀཱསུ. ཀཱསཱུཏི རཱསིཔི ཝུཙྩཏི ཨཱཝཱཊོཔི.

‘‘ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཨཔརེ ཕུཎནྟི,

ནརཱ རུདནྟཱ པརིདཌྜྷགཏྟཱ;

བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ,

པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༤༦༢); –

ཨེཏྠ རཱསི ‘‘ཀཱསཱུ’’ཏི ཝུཏྟོ.

‘‘ཀིནྣུ སནྟརམཱནོཝ, ཀཱསུཾ ཁནསི སཱརཐཱི’’ཏི? (ཛཱ. ༢.༢༢.༣). –

ཨེཏྠ ཨཱཝཱཊོ. ཨིདྷཱཔི ཨཡམེཝ ཨདྷིཔྤེཏོ. སཱདྷིཀཔོརིསཱཏི ཨཏིརེཀཔོརིསཱ པཉྩརཏནཔྤམཱཎཱ. ཝཱིཏཙྩིཀཱནཾ ཝཱིཏདྷཱུམཱནནྟི ཨེཏེནསྶ མཧཱཔརིལཱ༹ཧཏཾ དསྶེཏི. ཛཱལཱཡ ཝཱ ཧི དྷཱུམེ ཝཱ སཏི ཝཱཏོ སམུཊྛཱཏི, པརིལཱ༹ཧོ མཧཱ ན ཧོཏི, ཏདབྷཱཝེ ཝཱཏཱབྷཱཝཏོ པརིལཱ༹ཧོ མཧཱ ཧོཏི. ཨཱརཀཱཝསྶཱཏི དཱུརེཡེཝ བྷཝེཡྻ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨངྒཱརཀཱསུ ཝིཡ ཧི ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ དཊྛབྦཾ. ཛཱིཝིཏུཀཱམོ པུརིསོ ཝིཡ ཝཊྚནིསྶིཏོ བཱལཔུཐུཛྫནོ. དྭེ བལཝནྟོ པུརིསཱ ཝིཡ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཾ. ཏེསཾ ཏཾ པུརིསཾ ནཱནཱབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཨུཔཀཌྜྷནཀཱལོ ཝིཡ པུཐུཛྫནསྶ ཀམྨཱཡཱུཧནཀཱལོ. ཀམྨཉྷི ཨཱཡཱུཧིཡམཱནམེཝ པཊིསནྡྷིཾ ཨཱཀཌྜྷཏི ནཱམ. ཨངྒཱརཀཱསུནིདཱནཾ དུཀྑཾ ཝིཡ ཀམྨནིདཱནཾ ཝཊྚདུཀྑཾ ཝེདིཏབྦཾ.

པརིཉྙཱཏེཏི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏེ. པརིཉྙཱཡོཛནཱ པནེཏྠ ཕསྶེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཏིསྶོ ཏཎྷཱཏི ཀཱམཏཎྷཱ བྷཝཏཎྷཱ ཝིབྷཝཏཎྷཱཏི ཨིམཱ པརིཉྙཱཏཱ ཧོནྟི. ཀསྨཱ? ཏཎྷཱམཱུལཀཏྟཱ མནོསཉྩེཏནཱཡ. ན ཧི ཧེཏུམྷི ཨཔྤཧཱིནེ ཕལཾ པཧཱིཡཏི. ཨིཏི མནོསཉྩེཏནཱཧཱརཝསེནཔི ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ དེསནཱ ཀཐིཏཱ. ཏཏིཡཱཧཱརོ.

ཙཏུཏྠེ ཨཱགུཙཱརིནྟི པཱཔཙཱརིཾ དོསཀཱརཀཾ. ཀཐཾ སོ པུརིསོཏི སོ པུརིསོ ཀཐཾབྷཱུཏོ, ཀིཾ ཡཱཔེཏི, ན ཡཱཔེཏཱིཏི པུཙྪཏི? ཏཐེཝ དེཝ ཛཱིཝཏཱིཏི ཡཐཱ པུབྦེ, ཨིདཱནིཔི ཏཐེཝ ཛཱིཝཏི.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨིདྷཱཔི ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – རཱཛཱ ཝིཡ ཧི ཀམྨཾ དཊྛབྦཾ, ཨཱགུཙཱརཱི པུརིསོ ཝིཡ ཝཊྚསནྣིསྶིཏོ བཱལཔུཐུཛྫནོ, ཏཱིཎི སཏྟིསཏཱནི ཝིཡ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ, ཨཱགུཙཱརིཾ པུརིསཾ ‘‘ཏཱིཧི སཏྟིསཏེཧི ཧནཐཱ’’ཏི རཉྙཱ ཨཱཎཏྟཀཱལོ ཝིཡ ཀམྨརཉྙཱ ཝཊྚསནྣིསྶིཏཔུཐུཛྫནཾ གཧེཏྭཱ པཊིསནྡྷིཡཾ པཀྑིཔནཀཱལོ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཏཱིཎི སཏྟིསཏཱནི ཝིཡ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ, སཏྟཱིསུ པན དུཀྑཾ ནཏྠི, སཏྟཱིཧི པཧཊཝཎམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, ཨེཝམེཝ པཊིསནྡྷིཡམྤི དུཀྑཾ ནཏྠི, དིནྣཱཡ པན པཊིསནྡྷིཡཱ པཝཏྟེ ཝིཔཱཀདུཀྑཾ སཏྟིཔཧཊཝཎམཱུལཀཾ དུཀྑཾ ཝིཡ ཧོཏི.

པརིཉྙཱཏེཏི ཏཱིཧེཝ པརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏེ. ཨིདྷཱཔི པརིཉྙཱཡོཛནཱ ཕསྶཱཧཱརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ནཱམརཱུཔནྟི ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔཾ. ཝིཉྙཱཎསྨིཉྷི པརིཉྙཱཏེ ཏཾ པརིཉྙཱཏམེཝ ཧོཏི ཏམྨཱུལཀཏྟཱ སཧུཔྤནྣཏྟཱ ཙ. ཨིཏི ཝིཉྙཱཎཱཧཱརཝསེནཔི ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ དེསནཱ ཀཐིཏཱཏི. ཙཏུཏྠཱཧཱརོ. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨཏྠིརཱགསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༤. ཙཏུཏྠེ རཱགོཏིཨཱདཱིནི ལོབྷསྶེཝ ནཱམཱནི. སོ ཧི རཉྫནཝསེན རཱགོ, ནནྡནཝསེན ནནྡཱི, ཏཎྷཱཡནཝསེན ཏཎྷཱཏི ཝུཙྩཏི. པཏིཊྛིཏཾ ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིརཱུལ༹ྷནྟི ཀམྨཾ ཛཝཱཔེཏྭཱ པཊིསནྡྷིཨཱཀཌྜྷནསམཏྠཏཱཡ པཏིཊྛིཏཉྩེཝ ཝིརཱུལ༹ྷཉྩ. ཡཏྠཱཏི ཏེབྷཱུམཀཝཊྚེ བྷུམྨཾ, སབྦཏྠ ཝཱ པུརིམཔུརིམཔདེ ཨེཏཾ བྷུམྨཾ. ཨཏྠི ཏཏྠ སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷཱིཏི ཨིདཾ ཨིམསྨིཾ ཝིཔཱཀཝཊྚེ ཋིཏསྶ ཨཱཡཏིཝཊྚཧེཏུཀེ སངྑཱརེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཡཏྠ ཨཏྠི ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟཱིཏི ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི ཨཏྠི.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – རཛཀཙིཏྟཀཱརཱ ཝིཡ ཧི སཧཀམྨསམྦྷཱརཾ ཀམྨཾ, ཕལཀབྷིཏྟིདུསྶཔཊཱ ཝིཡ ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ. ཡཐཱ རཛཀཙིཏྟཀཱརཱ པརིསུདྡྷེསུ ཕལཀཱདཱིསུ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེནྟི, ཨེཝམེཝ སསམྦྷཱརཀཀམྨཾ བྷཝེསུ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེཏི. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨཀུསལེན ཙིཏྟཀཱརེན སམུཊྛཱཔིཏཾ རཱུཔཾ ཝིརཱུཔཾ ཧོཏི དུསྶཎྛིཏཾ ཨམནཱཔཾ, ཨེཝམེཝ ཨེཀཙྩོ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟེན ཙིཏྟེན ཀརོཏི, ཏཾ ཀམྨཾ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེནྟཾ ཙཀྑཱདཱིནཾ སམྤཏྟིཾ ཨདཏྭཱ དུབྦཎྞཾ དུསྶཎྛིཏཾ མཱཏཱཔིཏཱུནམྤི ཨམནཱཔཾ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེཏི. ཡཐཱ པན ཀུསལེན ཙིཏྟཀཱརེན སམུཊྛཱཔིཏཾ རཱུཔཾ སུརཱུཔཾ ཧོཏི སུསཎྛིཏཾ མནཱཔཾ, ཨེཝམེཝ ཨེཀཙྩོ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཉཱཎསམྤཡུཏྟེན ཙིཏྟེན ཀརོཏི, ཏཾ ཀམྨཾ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེནྟཾ ཙཀྑཱདཱིནཾ སམྤཏྟིཾ དཏྭཱ སུཝཎྞཾ སུསཎྛིཏཾ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ ཝིཡ རཱུཔཾ སམུཊྛཱཔེཏི.

ཨེཏྠ ཙ ཨཱཧཱརཾ ཝིཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ སངྑིཔིཏྭཱ ཨཱཧཱརནཱམརཱུཔཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ སནྡྷི, ཝིཔཱཀཝིདྷིཾ ནཱམརཱུཔེན སངྑིཔིཏྭཱ ནཱམརཱུཔསངྑཱརཱནཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ སནྡྷི, སངྑཱརཱནཉྩ ཨཱཡཏིབྷཝསྶ ཙ ཨནྟརེ ཨེཀོ སནྡྷཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཀཱུཊཱགཱརནྟི ཨེཀཀཎྞིཀཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཀཏཾ ཨགཱརཾ. ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཏི དྭེ ཀཎྞིཀེ གཧེཏྭཱ ཀཏསཱལཱ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀམྨཾ སཱུརིཡརསྨིསམཾ ཝེདིཏབྦཾ. སཱུརིཡརསྨི པན ཨཏྠི, སཱ ཀེཝལཾ པཏིཊྛཱཡ ཨབྷཱཝེན ཨཔྤཏིཊྛཱ ནཱམ ཛཱཏཱ, ཁཱིཎཱསཝསྶ ཀམྨཾ ནཏྠིཏཱཡ ཨེཝ ཨཔྤཏིཊྛཾ. ཏསྶ ཧི ཀཱཡཱདཡོ ཨཏྠི, ཏེཧི པན ཀཏཀམྨཾ ཀུསལཱཀུསལཾ ནཱམ ན ཧོཏི, ཀིརིཡམཏྟེ ཋཏྭཱ ཨཝིཔཱཀཾ ཧོཏི. ཨེཝམསྶ ཀམྨཾ ནཏྠིཏཱཡ ཨེཝ ཨཔྤཏིཊྛཾ ནཱམ ཛཱཏནྟི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ནགརསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༥. པཉྩམེ ནཱམརཱུཔེ ཁོ སཏི ཝིཉྙཱཎནྟི ཨེཏྠ ‘‘སངྑཱརེསུ སཏི ཝིཉྙཱཎ’’ནྟི ཙ ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ སཏི སངྑཱརཱ’’ཏི ཙ ཝཏྟབྦཾ བྷཝེཡྻ, ཏདུབྷཡམྤི ན ཝུཏྟཾ. ཀསྨཱ? ཨཝིཛྫཱསངྑཱརཱ ཧི ཏཏིཡོ བྷཝོ, ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ ན གྷཊཱིཡཏི. མཧཱཔུརིསོ ཧི པཙྩུཔྤནྣཔཉྩཝོཀཱརཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛོཏི.

ནནུ ཙ ཨཝིཛྫཱསངྑཱརེསུ ཨདིཊྛེསུ ན སཀྐཱ བུདྡྷེན བྷཝིཏུནྟི. སཙྩཾ ན སཀྐཱ, ཨིམིནཱ པན ཏེ བྷཝཨུཔཱདཱནཏཎྷཱཝསེན དིཊྛཱཝ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ནཱམ གོདྷཾ ཨནུབནྡྷནྟོ པུརིསོ ཏཾ ཀཱུཔཾ པཝིཊྛཾ དིསྭཱ ཨོཏརིཏྭཱ པཝིཊྛཊྛཱནཾ ཁཎིཏྭཱ གོདྷཾ གཧེཏྭཱ པཀྐམེཡྻ, ན པརབྷཱགཾ ཁནེཡྻ, ཀསྨཱ? ཀསྶཙི ནཏྠིཏཱཡ. ཨེཝཾ མཧཱཔུརིསོཔི གོདྷཾ ཨནུབནྡྷནྟོ པུརིསོ ཝིཡ བོདྷིཔལླངྐེ ནིསིནྣོ ཛརཱམརཎཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཨིམསྶ ཨཡཾ པཙྩཡོ, ཨིམསྶ ཨཡཾ པཙྩཡོ’’ཏི པརིཡེསནྟོ ཡཱཝ ནཱམརཱུཔདྷམྨཱནཾ པཙྩཡཾ དིསྭཱ ཏསྶཔི པཙྩཡཾ པརིཡེསནྟོ ཝིཉྙཱཎམེཝ ཨདྡས. ཏཏོ ‘‘ཨེཏྟཀོ པཉྩཝོཀཱརབྷཝཝསེན སམྨསནཙཱརོ’’ཏི ཝིཔསྶནཾ པཊིནིཝཏྟེསི, པརཏོ ཏུཙྪཀཱུཔསྶ ཨབྷིནྣཊྛཱནཾ ཝིཡ ཨཝིཛྫཱསངྑཱརདྭཡཾ ཨཏྠི, ཏདེཏཾ ཧེཊྛཱ ཝིཔསྶནཱཡ གཧིཏཏྟཱ པཱཊིཡེཀྐཾ སམྨསནཱུཔགཾ ན ཧོཏཱིཏི ན ཨགྒཧེསི.

པཙྩུདཱཝཏྟཏཱིཏི པཊིནིཝཏྟཏི. ཀཏམཾ པནེཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ པཙྩུདཱཝཏྟཏཱིཏི? པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎམྤི ཝིཔསྶནཱཝིཉྙཱཎམྤི. ཏཏྠ པཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎཾ པཙྩཡཏོ པཊིནིཝཏྟཏི, ཝིཔསྶནཱཝིཉྙཱཎཾ ཨཱརམྨཎཏོ. ཨུབྷཡམྤི ནཱམརཱུཔཾ ནཱཏིཀྐམཏི, ནཱམརཱུཔཏོ པརཾ ན གཙྪཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཛཱཡེཐ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཝིཉྙཱཎེ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡེ ཧོནྟེ, ནཱམརཱུཔེ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡེ ཧོནྟེ, དྭཱིསུཔི ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡེསུ ཧོནྟེསུ ཨེཏྟཀེན ཛཱཡེཐ ཝཱ ཨུཔཔཛྫེཐ ཝཱ. ཨིཏོ ཧི པརཾ ཀིམཉྙཾ ཛཱཡེཐ ཝཱ ཨུཔཔཛྫེཐ ཝཱ, ནནུ ཨེཏདེཝ ཛཱཡཏི ཙ ཨུཔཔཛྫཏི ཙཱཏི?

ཨེཝཾ སདྡྷིཾ ཨཔརཱཔརཙུཏིཔཊིསནྡྷཱིཧི པཉྩ པདཱནི དསྶེཏྭཱ པུན ཏཾ ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ཝུཏྟམཏྠཾ ནིཡྻཱཏེནྟོ ཡདིདཾ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔནྟི ཝཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ཨནུལོམཔཙྩཡཱཀཱརཝསེན ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔམཱུལཀཾ ཨཱཡཏིཛརཱམརཎཾ དསྶེཏུཾ ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ སལཱ༹ཡཏནནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨཉྫསནྟི མགྒསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨུདྡྷཱཔཝནྟནྟི ཨཱཔཏོ ཨུགྒཏཏྟཱ ཨུདྡྷཱཔནྟི ལདྡྷཝོཧཱརེན པཱཀཱརཝཏྠུནཱ སམནྣཱགཏཾ. རམཎཱིཡནྟི སམནྟཱ ཙཏུནྣཾ དྭཱརཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ ཙ ནཱནཱབྷཎྜཱནཾ སམྤཏྟིཡཱ རམཎཱིཡཾ. མཱཔེཧཱིཏི མཧཱཛནཾ པེསེཏྭཱ ཝཱསཾ ཀཱརེཧི. མཱཔེཡྻཱཏི ཝཱསཾ ཀཱརེཡྻ. ཀཱརེནྟོ ཙ པཋམཾ ཨཊྛཱརས མནུསྶཀོཊིཡོ པེསེཏྭཱ ‘‘སམྤུཎྞ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ན ཏཱཝ སམྤུཎྞ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཔརཱནི པཉྩཀུལཱནི པེསེཡྻ. པུན པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ན ཏཱཝ སམྤུཎྞ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཔརཱནི པཉྩཔཉྙཱསཀུལཱནི པེསེཡྻ. པུན པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ན ཏཱཝ སམྤུཎྞ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཔརཱནི ཏིཾས ཀུལཱནི པེསེཡྻ. པུན པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ན ཏཱཝ སམྤུཎྞ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཔརཾ ཀུལསཧསྶཾ པེསེཡྻ. པུན པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ན ཏཱཝ སམྤུཎྞ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཔརཱནི ཨེཀཱདསནཧུཏཱནི ཀུལཱནི པེསེཡྻ. པུན པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ན ཏཱཝ སམྤུཎྞ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཔརཱནི ཙཏུརཱསཱིཏིཀུལསཧསྶཱནི པེསེཡྻ. པུན ‘‘སམྤུཎྞ’’ནྟི པུཙྪིཏེ, ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀིཾ ཝདེསི? མཧནྟཾ ནགརཾ ཨསམྦཱདྷཾ, ཨིམིནཱ ནཡེན ཀུལཱནི པེསེཏྭཱ ན སཀྐཱ པཱུརེཏུཾ, བྷེརིཾ པན ཙརཱཔེཏྭཱ ‘ཨམྷཱཀཾ ནགརཾ ཨིམཱཡ ཙ ཨིམཱཡ ཙ སམྤཏྟིཡཱ སམྤནྣཾ, ཡེ ཏཏྠ ཝསིཏུཀཱམཱ, ཡཐཱསུཁཾ གཙྪནྟུ, ཨིམཉྩིམཉྩ པརིཧཱརཾ ལབྷིསྶནྟཱི’ཏི ནགརསྶ ཙེཝ ཝཎྞཾ ལོཀསྶ ཙ པརིཧཱརལཱབྷཾ གྷོསཱཔེཐཱ’’ཏི ཝདེཡྻ. སོ ཨེཝཾ ཀརེཡྻ. ཏཏོ མནུསྶཱ ནགརགུཎཉྩེཝ པརིཧཱརལཱབྷཉྩ སུཏྭཱ སབྦདིསཱཧི སམོསརིཏྭཱ ནགརཾ པཱུརེཡྻུཾ. ཏཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨིདྡྷཉྩེཝ ཨསྶ ཕཱིཏཉྩ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཏདསྶ ནགརཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཨིདྡྷནྟི སམིདྡྷཾ སུབྷིཀྑཾ. ཕཱིཏནྟི སབྦསམྤཏྟཱིཧི པུཔྥིཏཾ. བཱཧུཛཉྙནྟི བཧཱུཧི ཉཱཏབྦཾ, བཧུཛནཱནཾ ཧིཏཾ ཝཱ. ‘‘བཧུཛན’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཨཱཀིཎྞམནུསྶནྟི མནུསྶེཧི ཨཱཀིཎྞཾ ནིརནྟརཾ ཕུཊྛཾ. ཝུཌྜྷིཝེཔུལླཔྤཏྟནྟི ཝུཌྜྷིཔྤཏྟཉྩེཝ ཝེཔུལླཔྤཏྟཉྩ, སེཊྛབྷཱཝཉྩེཝ ཝིཔུལབྷཱཝཉྩ པཏྟཾ, དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ ཨགྒནགརཾ ཛཱཏནྟི ཨཏྠོ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨརཉྙཔཝནེ ཙརམཱནཔུརིསོ ཝིཡ ཧི དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལཏོ པཊྛཱཡ པཱརམིཡོ པཱུརཡམཱནོ མཧཱཔུརིསོ དཊྛབྦོ, ཏསྶ པུརིསསྶ པུབྦཀེཧི མནུསྶེཧི ཨནུཡཱཏམགྒདསྶནཾ ཝིཡ མཧཱསཏྟསྶ ཨནུཔུབྦེན བོདྷིཔལླངྐེ ནིསིནྣསྶ པུབྦབྷཱགེ ཨཊྛངྒིཀསྶ ཝིཔསྶནཱམགྒསྶ དསྶནཾ, པུརིསསྶ ཏཾ ཨེཀཔདིཀམགྒཾ ཨནུགཙྪཏོ ཨཔརབྷཱགེ མཧཱམགྒདསྶནཾ ཝིཡ མཧཱསཏྟསྶ ཨུཔརིཝིཔསྶནཱཡ ཙིཎྞནྟེ ལོཀུཏྟརམགྒདསྶནཾ, པུརིསསྶ ཏེནེཝ མགྒེན གཙྪཏོ པུརཏོ ནགརདསྶནཾ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ ནིབྦཱནནགརདསྶནཾ, བཧིནགརཾ པནེཏྠ ཨཉྙེན དིཊྛཾ, ཨཉྙེན མནུསྶཝཱསཾ ཀཏཾ, ནིབྦཱནནགརཾ སཏྠཱ སཡམེཝ པསྶི, སཡཾ ཝཱསམཀཱསི. ཏསྶ པུརིསསྶ ཙཏུནྣཾ དྭཱརཱནཾ དིཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ ཙཏུནྣཾ མགྒཱནཾ དིཊྛཀཱལོ, ཏསྶ ཙཏཱུཧི དྭཱརེཧི ནགརཾ པཝིཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ ཙཏཱུཧི མགྒེཧི ནིབྦཱནཾ པཝིཊྛཀཱལོ, ཏསྶ ནགརབྦྷནྟརེ བྷཎྜཝཝཏྠཱནཀཱལོ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎེན པརོཔཎྞཱསཀུསལདྷམྨཝཝཏྠཱནཀཱལོ. ནགརསྶ ཨགཱརཀརཎཏྠཾ ཀུལཔརིཡེསནཀཱལོ ཝིཡ སཏྠུ ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཝེནེཡྻསཏྟེ ཝོལོཀནཀཱལོ, ཏེན པུརིསེན ཡཱཙིཏསྶ རཉྙོ ཨེཀཾ མཧཱཀུཊུམྦིཀཾ དིཊྛཀཱལོ ཝིཡ མཧཱབྲཧྨུནཱ ཡཱཙིཏསྶ བྷགཝཏོ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརཾ དིཊྛཀཱལོ, རཉྙོ མཧཱཀུཊུམྦིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ནགརཝཱསཾ ཀརོཧཱི’’ཏི པཧིཏཀཱལོ ཝིཡ བྷགཝཏོ ཨེཀསྨིཾ པཙྪཱབྷཏྟེ ཨཊྛཱརསཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ ཨཱསཱལ༹ྷིཔུཎྞམདིཝསེ བཱརཱཎསིཡཾ ཨིསིཔཏནཾ པཝིསིཏྭཱ ཐེརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསིཏཀཱལོ, མཧཱཀུཊུམྦིཀེན ཨཊྛཱརས པུརིསཀོཊིཡོ གཧེཏྭཱ ནགརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཏཐཱགཏེན དྷམྨཙཀྐེ པཝཏྟིཏེ ཐེརསྶ ཨཊྛཱརསཧི བྲཧྨཀོཊཱིཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཀཱལོ, ཨེཝཾ ནིབྦཱནནགརཾ པཋམཾ ཨཱཝཱསིཏཾ, ཏཏོ སམྤུཎྞཾ ནགརནྟི པུཙྪིཏྭཱ ན ཏཱཝཱཏི ཝུཏྟེ པཉྩ ཀུལཱནི ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ཙཏུརཱསཱིཏིཀུལསཧསྶཔེསནཾ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ པཉྩམདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟཱདཱིནི དེསེཏྭཱ པཉྩཝགྒིཡེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡསཔམུཁཱ པཉྩཔཎྞཱས ཀུལཔུཏྟཱ, ཏིཾས བྷདྡཝགྒིཡཱ, སཧསྶཔུརཱཎཛཊིལཱ, བིམྦིསཱརཔམུཁཱནི ཨེཀཱདསཔུརིསནཧུཏཱནི, ཏིརོཀུཊྚཱནུམོདནེ ཙཏུརཱསཱིཏིསཧསྶཱནཱིཏི ཨེཏྟཀསྶ ཛནསྶ ཨརིཡམགྒཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ནིབྦཱནནགརཾ པེསིཏཀཱལོ, ཨཐ ཏེན ནཡེན ནགརེ ཨཔཱུརིཡམཱནེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ནགརསྶ ཝཎྞགྷོསནཾ ཀུལཱནཾ པརིཧཱརལཱབྷགྷོསནཾ ཝིཡ ཙ མཱསསྶ ཨཊྛ དིཝསེ ཏཏྠ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ནིབྦཱནཝཎྞསྶ ཙེཝ ནིབྦཱནཔྤཏྟཱནཾ ཛཱཏིཀནྟཱརཱདིནིཏྠརཎཱནིསཾསསྶ ཙ གྷོསནཾ, ཏཏོ སབྦདིསཱཧི ཨཱགནྟྭཱ མནུསྶཱནཾ ནགརསམོསརཎཾ ཝིཡ ཏཏྠ ཏཏྠ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཏཏོ ཏཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨནུལོམཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣཱནཾ ཨཔརིམཱཎཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ནིབྦཱནསམོསརཎཾ དཊྛབྦཾ.

པུརཱཎཾ མགྒནྟི ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ. ཨཡཉྷི ཨརིཡམགྒོ པཝཱརཎསུཏྟེ (སཾ. ནི. ༡.༢༡༥) ཨཝཏྟམཱནཀཊྛེན ‘‘ཨནུཔྤནྣམགྒོ’’ཏི ཝུཏྟོ, ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཝལ༹ཉྫནཊྛེན ‘‘པུརཱཎམགྒོ’’ཏི. བྲཧྨཙརིཡནྟི སིཀྑཏྟཡསངྒཧཾ སཀལསཱསནཾ. ཨིདྡྷནྟི ཛྷཱནསྶཱདེན སམིདྡྷཾ སུབྷིཀྑཾ. ཕཱིཏནྟི ཨབྷིཉྙཱབྷརཎེཧི པུཔྥིཏཾ. ཝིཏྠཱརིཀནྟི ཝིཏྠིཎྞཾ. བཱཧུཛཉྙནྟི བཧུཛནཝིཉྙེཡྻཾ. ཡཱཝ དེཝམནུསྶེཧི སུཔྤཀཱསིཏནྟི ཡཱཝ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ དེཝམནུསྶེཧི པརིཙྪེདོ ཨཏྠི, ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ སུཔྤཀཱསིཏཾ སུདེསིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི. པཉྩམཾ.

༦. སམྨསསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༦. ཚཊྛེ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཀསྨཱ ཨཱམནྟེསི? ཡསྨཱསྶ སུཁུམཱ ཏིལཀྑཎཱཧཏཱ དྷམྨདེསནཱ ཨུཔཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཀིར ཛནཔདེ མནུསྶཱ སཧེཏུཀཱ པཉྙཝནྟོ. སིནིདྡྷཱནི ཀིརེཏྠ བྷོཛནཱནི, ཏཱནིསེཝཏོ ཛནསྶ པཉྙཱ ཝཌྜྷཏི, ཏེ གམྦྷཱིརཾ ཏིལཀྑཎཱཧཏཾ དྷམྨཀཐཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠཱ ཧོནྟི. ཏེནེཝ བྷགཝཱ དཱིགྷམཛ྄ཛྷིམེསུ མཧཱསཏིཔཊྛཱནཱནི (དཱི. ནི. ༢.༣༧༢ ཨཱདཡོ) མཧཱནིདཱནཾ (དཱི. ནི. ༢.༩༥ ཨཱདཡོ), ཨཱནེཉྫསཔྤཱཡཾ (མ. ནི. ༣.༦༦ ཨཱདཡོ), སཾཡུཏྟཀེ ཙཱུལ༹ནིདཱནཱདིསུཏྟནྟི ཨེཝམཱདཱིནི ཨཉྙཱནི གམྦྷཱིརཱནི སུཏྟཱནི ཏཏྠེཝ ཀཐེསི. སམྨསཐ ནོཏི སམྨསཐ ནུ. ཨནྟརཾ སམྨསནྟི ཨབྦྷནྟརཾ པཙྩཡསམྨསནཾ. ན སོ བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེསཱིཏི པཙྩཡཱཀཱརཝསེན བྱཱཀཱརཱཔེཏུཀཱམསྶ བྷགཝཏོ ཏཐཱ ཨབྱཱཀརིཏྭཱ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཝསེན བྱཱཀརོནྟོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏུཾ ནཱསཀྑི.

ཨེཏདཝོཙཱཏི དེསནཱ ཡཐཱནུསནྡྷིཾ ན གཏཱ, དེསནཱཡ ཡཐཱནུསནྡྷིགམནཏྠཾ ཨེཏདཝོཙ. ཏེནཧཱནནྡ, སུཎཱཐཱཏི ཨིདཾ ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ཨསམྦྷིནྣཔདཾ. ཨཉྙཏྠ ཧི ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨུཔདྷིནིདཱནནྟི ཁནྡྷུཔདྷིནིདཱནཾ. ཁནྡྷཔཉྩཀཉྷེཏྠ ཨུཔདྷཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཛཱཡཏི. ནིཝིསཏཱིཏི པུནཔྤུནཾ པཝཏྟིཝསེན པཏིཊྛཧཏི.

ཡཾ ཁོ ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔནྟི ཡཾ ལོཀསྨིཾ པིཡསབྷཱཝཉྩེཝ མདྷུརསབྷཱཝཉྩ. ཙཀྑུཾ ལོཀེཏིཨཱདཱིསུ ལོཀསྨིཉྷི ཙཀྑཱདཱིསུ མམཏྟེན ཨབྷིནིཝིཊྛཱ སཏྟཱ སམྤཏྟིཡཾ པཏིཊྛིཏཱ ཨཏྟནོ ཙཀྑུཾ ཨཱདཱསཱདཱིསུ ནིམིཏྟགྒཧཎཱནུསཱརེན ཝིཔྤསནྣཔཉྩཔསཱདཾ སུཝཎྞཝིམཱནེ ཨུགྒྷཱཊིཏམཎིསཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཡ མཉྙནྟི, སོཏཾ རཛཏཔནཱལི༹ཀཾ ཝིཡ པཱམངྒསུཏྟཾ ཝིཡ ཙ མཉྙནྟི, ཏུངྒནཱསཱཏི ལདྡྷཝོཧཱརཾ གྷཱནཾ ཝཊྚེཏྭཱ ཋཔིཏཧརིཏཱལཝཊྚིཾ ཝིཡ མཉྙནྟི, ཛིཝ྄ཧཾ རཏྟཀམྦལཔཊལཾ ཝིཡ མུདུསིནིདྡྷམདྷུརརསདཾ མཉྙནྟི, ཀཱཡཾ སཱལལཊྛིཾ ཝིཡ སུཝཎྞཏོརཎཾ ཝིཡ ཙ མཉྙནྟི, མནཾ ཨཉྙེསཾ མནེན ཨསདིསཾ ཨུལཱ༹རཾ མཉྙནྟི.

ནིཙྩཏོ ཨདྡཀྑུནྟི ནིཙྩནྟི ཨདྡསཾསུ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ན པརིམུཙྩིཾསུ དུཀྑསྨཱཏི སཀལསྨཱཔི ཝཊྚདུཀྑཱ ན པརིམུཙྩིཾསུ. དཀྑིསྶནྟཱིཏི པསྶིསྶནྟི. ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསོཏི སརཀསྶ ནཱམཾ. ཡསྨཱ པནེཏྠ ཨཱཔཾ པིཝནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཱཔཱནཱིཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཱཔཱནཱིཡོ ཙ སོ ཀཾསོ ཙཱཏི ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསོ. སུརཱམཎྜསརཀསྶེཏཾ ནཱམཾ. ‘‘ཝཎྞསམྤནྣོ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ པན ཀཾསེ ཋིཏཔཱནམེཝ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. གྷམྨཱབྷིཏཏྟོཏི གྷམྨེན ཨབྷིཏཏྟོ. གྷམྨཔརེཏོཏི གྷམྨེན ཕུཊྛོ, ཨནུགཏོཏི ཨཏྠོ. པིཝཏོ ཧི ཁོ ཏཾ ཚཱདེསྶཏཱིཏི པིཝནྟསྶ ཏཾ པཱནཱིཡཾ ཝཎྞཱདིསམྤཏྟིཡཱ རུཙྩིསྶཏི, སཀལསརཱིརཾ ཝཱ ཕརིཏྭཱ ཏུཊྛིཾ ཨུཔྤཱདཡམཱནཾ ཋསྶཏི. ཨཔྤཊིསངྑཱཏི ཨཔཙྩཝེཀྑིཏྭཱ.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསོ ཝིཡ ཧི ལོཀེ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ དཊྛབྦཾ, གྷམྨཱབྷིཏཏྟཔུརིསོ ཝིཡ ཝཊྚནིསྶིཏོ པུཐུཛྫནོ, ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསེན ནིམནྟནཔུརིསོ ཝིཡ ལོཀེ པིཡརཱུཔེན སཱཏརཱུཔེན ཨཱརམྨཎེན ནིམནྟཀཛནོ, ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསེ སམྤཏྟིཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ཨཱརོཙེནྟོ ཨཱཔཱནཀམནུསྶོ ཝིཡ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདིཀོ ཀལྱཱཎམིཏྟོ. ཡཐེཝ ཧི ཏསྶ པུརིསསྶ ཨཔལོཀིཏམནུསྶོ ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསེ གུཎཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ཨཱརོཙེཏི, ཨེཝམེཝ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ བྷིཀྑུནོ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ ཨསྶཱདཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཀཐེཏི.

ཏཏྠ ཡཐཱ ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསམྷི གུཎེ ཙ ཨཱདཱིནཝེ ཙ ཨཱརོཙིཏེ སོ པུརིསོ པིཡཝཎྞཱདིསམྤདཱཡམེཝ སཉྫཱཏཝེགོ ‘‘སཙེ མརཎཾ བྷཝིསྶཏི, པཙྪཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི སཧསཱ ཨཔྤཊིསངྑཱཡ ཏཾ པིཝིཏྭཱ མརཎཾ ཝཱ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ ནིགཙྪཏི, ཨེཝམེཝ, བྷིཀྑུ, ‘‘པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ དསྶནཱདིཝསེན ཨུཔྤནྣསོམནསྶམཏྟམེཝ ཨསྶཱདོ, ཨཱདཱིནཝོ པན དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀོ བཧུ ནཱནཔྤཀཱརོ, ཨཔྤསྶཱདཱ ཀཱམཱ བཧུདུཀྑཱ བཧུཔཱཡཱསཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧི ཨཱནིསཾསཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ཀཐེཏྭཱ – ‘‘སམཎཔཊིཔདཾ པཊིཔཛྫ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརོ བྷཝ བྷོཛནེ མཏྟཉྙཱུ ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨོཝདིཏོཔི ཨསྶཱདབདྡྷཙིཏྟཏཱཡ ‘‘སཙེ ཝུཏྟཔྤཀཱརོ ཨཱདཱིནཝོ བྷཝིསྶཏི, པཙྪཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཨཔསཱདེཏྭཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནི ཙེཝ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཉྩ པཧཱཡ ལོཀཱམིསཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུཀཱམཏཱཡ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. ཏཏོ དུཙྩརིཏཱནི པཱུརེནྟོ སནྡྷིཙྪེདནཱདིཀཱལེ ‘‘ཙོརོ ཨཡ’’ནྟི གཧེཏྭཱ རཉྙོ དསྶིཏོ ཨིདྷེཝ ཧཏྠཔཱདཱདིཚེདནཾ པཏྭཱ སམྤརཱཡེ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷོཏི.

པཱནཱིཡེན ཝཱ ཝིནེཏུནྟི སཱིཏེན ཝཱརིནཱ ཧརིཏུཾ. དདྷིམཎྜཀེནཱཏི དདྷིམཎྜནམཏྟེན. བྷཊྛལོཎིཀཱཡཱཏི སལོཎེན སཏྟུཔཱནཱིཡེན. ལོཎསོཝཱིརཀེནཱཏི སབྦདྷཉྙཕལཀལཱི༹རཱདཱིནི པཀྑིཔིཏྭཱ ལོཎསོཝཱིརཀཾ ནཱམ ཀརོནྟི, ཏེན.

ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ པནེཏྠ – གྷམྨཱབྷིཏཏྟཔུརིསོ ཝིཡ ཝཊྚསནྣིསྶིཏཀཱལེ ཡོགཱཝཙརོ དཊྛབྦོ, ཏསྶ པུརིསསྶ པཊིསངྑཱ ཨཱཔཱནཱིཡཀཾསཾ པཧཱཡ པཱནཱིཡཱདཱིཧི པིཔཱསསྶ ཝིནོདནཾ ཝིཡ བྷིཀྑུནོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཚདྭཱརཱདཱིནི པརིགྒཧེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟསྶ ཨརཧཏྟཕལཱདྷིགམོ, པཱནཱིཡཱདཱིནི ཙཏྟཱརི པཱནཱནི ཝིཡ ཧི ཙཏྟཱརོ མགྒཱ, ཏེསུ ཨཉྙཏརཾ པིཝིཏྭཱ སུརཱཔིཔཱསིཏཾ ཝིནོདེཏྭཱ སུཁིནོ ཡེན ཀཱམཾ གམནཾ ཝིཡ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཙཏུམགྒཔཱནཾ པིཝིཏྭཱ ཏཎྷཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཨགཏཔུབྦཾ ནིབྦཱནདིསཾ གམནཀཱལོ ཝེདིཏབྦོ. ཚཊྛཾ.

༧. ནལ༹ཀལཱཔཱིསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༧. སཏྟམེ ཀིནྣུ ཁོ, ཨཱཝུསོཏི ཀསྨཱ པུཙྪཏི? ‘‘ཨེཝཾ པུཊྛོ ཀཐཾ ནུ ཁོ བྱཱཀརེཡྻཱ’’ཏི. ཐེརསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཛཱནནཏྠཾ. ཨཔིཙ ཨཏཱིཏེ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨིམཾ པཉྷཾ ཝིནིཙྪཡིཾསཱུཏི ཨནཱགཏེ བྷིཀྑཱུ ཛཱནིསྶནྟཱིཏིཔི པུཙྪཏི. ཨིདཱནེཝ ཁོ མཡནྟི ཨིདཾ ཐེརོ ཡསྶ ནཱམརཱུཔསྶ ཝིཉྙཱཎཾ པཙྩཡོཏི ཝུཏྟཾ, ཏདེཝ ནཱམརཱུཔཾ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡོཏི ཝུཏྟཏྟཱ ཨཱཧ. ནལ༹ཀལཱཔིཡོཏི ཨིདྷ པན ཨཡཀལཱཔཱདིཝསེན ཨུཔམཾ ཨནཱཧརིཏྭཱ ཝིཉྙཱཎནཱམརཱུཔཱནཾ ཨབལདུབྦལབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཨཡཾ ཨུཔམཱ ཨཱབྷཏཱ.

ནིརོདྷོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྟཀེ ཋཱནེ པཙྩཡུཔྤནྣཔཉྩཝོཀཱརབྷཝཝསེན དེསནཱ ཀཐིཏཱ. ཚཏྟིཾསཱཡ ཝཏྠཱུཧཱིཏི ཧེཊྛཱ ཝིསྶཛྫིཏེསུ དྭཱདསསུ པདེསུ ཨེཀེཀསྨིཾ ཏིཎྞཾ ཏིཎྞཾ ཝསེན ཚཏྟིཾསཱཡ ཀཱརཎེཧི. ཨེཏྠ ཙ པཋམོ དྷམྨཀཐིཀགུཎོ, དུཏིཡཱ པཊིཔཏྟི, ཏཏིཡཾ པཊིཔཏྟིཕལཾ. ཏཏྠ པཋམནཡེན དེསནཱསམྤཏྟི ཀཐིཏཱ, དུཏིཡེན སེཀྑབྷཱུམི, ཏཏིཡེན ཨསེཀྑབྷཱུམཱིཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཀོསམྦིསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༨. ཨཊྛམེ ཨཉྙཏྲེཝཱཏི ཨེཀཙྩོ ཧི པརསྶ སདྡཧིཏྭཱ ཡཾ ཨེས བྷཎཏི, ཏཾ བྷཱུཏནྟི གཎྷཱཏི. ཨཔརསྶ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིནྟེནྟསྶ ཡཾ ཀཱརཎཾ རུཙྩཏི, སོ ‘‘ཨཏྠི ཨེཏ’’ནྟི རུཙིཡཱ གཎྷཱཏི. ཨེཀོ ‘‘ཙིརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝཾ ཨནུསྶཝོ ཨཏྠི, བྷཱུཏམེཏ’’ནྟི ཨནུསྶཝེན གཎྷཱཏི. ཨཉྙསྶ ཝིཏཀྐཡཏོ ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ ཨུཔཊྛཱཏི, སོ ‘‘ཨཏྠེཏ’’ནྟི ཨཱཀཱརཔརིཝིཏཀྐེན གཎྷཱཏི. ཨཔརསྶ ཙིནྟཡཏོ ཨེཀཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི, ཡཱཡསྶ ཏཾ ཀཱརཎཾ ནིཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ ཁམཏི, སོ ‘‘ཨཏྠེཏ’’ནྟི དིཊྛིནིཛ྄ཛྷཱནཀྑནྟིཡཱ གཎྷཱཏི. ཐེརོ པན པཉྩཔི ཨེཏཱནི ཀཱརཎཱནི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པཙྩཀྑཉཱཎེན པཊིཝིདྡྷབྷཱཝཾ པུཙྪནྟོ ཨཉྙཏྲེཝ, ཨཱཝུསོ མུསིལ, སདྡྷཱཡཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཉྙཏྲེཝཱཏི སདྡྷཱདཱིནི ཀཱརཎཱནི ཋཔེཏྭཱ, ཝིནཱ ཨེཏེཧི ཀཱརཎེཧཱིཏི ཨཏྠོ. བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱནནྟི པཉྩཀྑནྡྷནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ.

ཏུཎྷཱི ཨཧོསཱིཏི ཐེརོ ཁཱིཎཱསཝོ, ཨཧཾ པན ཁཱིཎཱསཝོཏི ཝཱ ན ཝཱཏི ཝཱ ཨཝཏྭཱ ཏུཎྷཱིཡེཝ ཨཧོསི. ཨཱཡསྨཱ ནཱརདོ ཨཱཡསྨནྟཾ པཝིཊྛཾ ཨེཏདཝོཙཱཏི ཀསྨཱ ཨཝོཙ? སོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ ནཱམཱཏི སེཁེཧིཔི ཛཱནིཏབྦོ པཉྷོ ཨེས, ཨཡཾ པན ཐེརོ ཨིམཾ ཐེརཾ ཨསེཁབྷཱུམིཡཱ ཀཱརེཏི, ཨིམཾ ཋཱནཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཏཾ ཨཝོཙ.

སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛནྟི སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ སུཊྛུ དིཊྛཾ. ན ཙམྷི ཨརཧནྟི ཨནཱགཱམིམགྒེ ཋིཏཏྟཱ ཨརཧཾ ན ཧོམཱིཏི དཱིཔེཏི. ཡཾ པནསྶ ཨིདཱནི ‘‘བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱན’’ནྟི ཉཱཎཾ, ཏཾ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎེཧི ཝིམུཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཾ. ཨུདཔཱནོཏི ཝཱིསཏིཾསཧཏྠགམྦྷཱིརོ པཱནཱིཡཀཱུཔོ. ཨུདཀཝཱརཀོཏི ཨུདཀཨུསྶིཉྩནཝཱརཀོ. ཨུདཀནྟི ཧི ཁོ ཉཱཎཾ ཨསྶཱཏི ཏཱིརེ ཋིཏསྶ ཨོལོཀཡཏོ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ བྷཝེཡྻ. ན ཙ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱཏི ཨུདཀཾ པན ནཱིཧརིཏྭཱ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརིཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ. ཨུདཔཱནེ ཨུདཀདསྶནཾ ཝིཡ ཧི ཨནཱགཱམིནོ ནིབྦཱནདསྶནཾ, གྷམྨཱབྷིཏཏྟཔུརིསོ ཝིཡ ཨནཱགཱམཱི, ཨུདཀཝཱརཀོ ཝིཡ ཨརཧཏྟམགྒོ, ཡཐཱ གྷམྨཱབྷིཏཏྟཔུརིསོ ཨུདཔཱནེ ཨུདཀཾ པསྶཏི. ཨེཝཾ ཨནཱགཱམཱི པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎེན ‘‘ཨུཔརི ཨརཧཏྟཕལསམཡོ ནཱམ ཨཏྠཱི’’ཏི ཛཱནཱཏི. ཡཐཱ པན སོ པུརིསོ ཨུདཀཝཱརཀསྶ ནཏྠིཏཱཡ ཨུདཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཀཱཡེན ཕུསིཏུཾ ན ལབྷཏི, ཨེཝཾ ཨནཱགཱམཱི ཨརཧཏྟམགྒསྶ ནཏྠིཏཱཡ ནིབྦཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨུཔཡནྟིསུཏྟཝཎྞནཱ

༦༩. ནཝམེ ཨུཔཡནྟོཏི ཨུདཀཝཌྜྷནསམཡེ ཨུཔརི གཙྪནྟོ. མཧཱནདིཡོཏི གངྒཱཡམུནཱདིཀཱ མཧཱསརིཏཱཡོ. ཨུཔཡཱཔེཏཱིཏི ཨུཔརི ཡཱཔེཏི, ཝཌྜྷེཏི པཱུརེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཝིཛྫཱ ཨུཔཡནྟཱིཏི ཨཝིཛྫཱ ཨུཔརི གཙྪནྟཱི སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ སཀྐུཎནྟཱི. སངྑཱརེ ཨུཔཡཱཔེཏཱིཏི སངྑཱརེ ཨུཔརི ཡཱཔེཏི ཝཌྜྷེཏི. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཔཡནྟོཏི ཨཔགཙྪནྟོ ཨོསརནྟོ. ཨཝིཛྫཱ ཨཔཡནྟཱིཏི ཨཝིཛྫཱ ཨཔགཙྪམཱནཱ ཨོསརམཱནཱ ཨུཔརི སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡོ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐུཎནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སངྑཱརེ ཨཔཡཱཔེཏཱིཏི སངྑཱརེ ཨཔགཙྪཱཔེཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཔདེསུ. ནཝམཾ.

༡༠. སུསིམསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༠. དསམེ གརུཀཏོཏི སབྦེཧི དེཝམནུསྶེཧི པཱསཱཎཙྪཏྟཾ ཝིཡ ཙིཏྟེན གརུཀཏོ. མཱནིཏོཏི མནེན པིཡཱཡིཏོ. པཱུཛིཏོཏི ཙཏུཔཙྩཡཔཱུཛཱཡ པཱུཛིཏོ. ཨཔཙིཏོཏི ནཱིཙཝུཏྟིཀརཎེན ཨཔཙིཏོ. སཏྠཱརཉྷི དིསྭཱ མནུསྶཱ ཧཏྠིཀྑནྡྷཱདཱིཧི ཨོཏརནྟི མགྒཾ དེནྟི, ཨཾསཀཱུཊཏོ སཱཊཀཾ ཨཔནེནྟི, ཨཱསནཏོ ཝུཊྛཧནྟི ཝནྡནྟི. ཨེཝཾ སོ ཏེཧི ཨཔཙིཏོ ནཱམ ཧོཏི. སུསིམོཏི ཨེཝཾནཱམཀོ ཝེདངྒེསུ ཀུསལོ པཎྜིཏཔརིབྦཱཛཀོ. ཨེཧི ཏྭནྟི ཏེསཾ ཀིར ཨེཏདཧོསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ ན ཛཱཏིགོཏྟཱདཱིནི ཨཱགམྨ ལཱབྷགྒཔྤཏྟོ ཛཱཏོ, ཀཝིསེཊྛོ པནེས ཨུཏྟམཀཝིཏཱཡ སཱཝཀཱནཾ གནྠཾ བནྡྷིཏྭཱ དེཏི, ཏཾ ཏེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨུཔནིསིནྣཀཐམྤི ཨནུམོདནམྤི སརབྷཉྙམྤཱིཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཀཐེནྟི, ཏེ ཏེསཾ པསནྣཱ ལཱབྷཾ ཨུཔསཾཧརནྟི. སཙེ མཡཾ ཡཾ སམཎོ གོཏམོ ཛཱནཱཏི, ཏཏོ ཐོཀཾ ཛཱནེཡྻཱམ, ཨཏྟནོ སམཡཾ ཏཏྠ པཀྑིཔིཏྭཱ མཡམྤི ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཀཐེཡྻཱམ, ཏཏོ ཨེཏེཧི ལཱབྷིཏརཱ བྷཝེཡྻཱམ. ཀོ ནུ ཁོ སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཁིཔྤམེཝ ཨུགྒཎྷིཏུཾ སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི. ཏེ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘སུསིམོ པཊིབལོ’’ཏི དིསྭཱ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ.

ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི, ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཧཾ ཨིམཾ དྷམྨཾ ཁིཔྤཾ ལདྡྷུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི? ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ གརུ ཏེཛུསྶདོ ནིཡམམནུཡུཏྟོ, ན སཀྐཱ ཨཀཱལེ ཨུཔསངྐམིཏུཾ, ཨཉྙེཔི བཧཱུ ཁཏྟིཡཱདཡོ སམཎཾ གོཏམཾ ཨུཔསངྐམནྟི, ཏསྨིམྤི སམཡེ ན སཀྐཱ ཨུཔསངྐམིཏུཾ. སཱཝཀེསུཔིསྶ སཱརིཔུཏྟོ མཧཱཔཉྙོ ཝིཔསྶནཱལཀྑཎམྷི ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ, མཧཱམོགྒལླཱནོ སམཱདྷིལཀྑཎསྨིཾ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ, མཧཱཀསྶཔོ དྷུཏངྒདྷརེསུ ཨནུརུདྡྷོ དིབྦཙཀྑུཀེསུ, པུཎྞོ མནྟཱཎིཔུཏྟོ དྷམྨཀཐིཀེསུ, ཨུཔཱལིཏྠེརོ ཝིནཡདྷརེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ, ཨཡཾ པན ཨཱནནྡོ བཧུསྶུཏོ ཏིཔིཊཀདྷརོ, སཏྠཱཔིསྶ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀཐིཏཾ དྷམྨཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཐེཏི, པཉྩསུ ཋཱནེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ, ཨཊྛནྣཾ ཝརཱནཾ ལཱབྷཱི, ཙཏཱུཧི ཨཙྪརིཡབྦྷུཏདྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ, ཏསྶ སམཱིཔཾ གཏོ ཁིཔྤཾ དྷམྨཾ ལདྡྷུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི.

ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ སཡཾ ཨཔབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔསངྐམི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཏིཏྠིཡསམཡེ པཱཊིཡེཀྐོ ‘ཨཧཾ སཏྠཱ’ཏི པཊིཛཱནནྟོ ཙརཏི, པབྦཛིཏྭཱ སཱསནསྶ ཨལཱབྷཱཡཔི པརིསཀྐེཡྻ. ན ཁོ པནསྶཱཧཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱཛཱནཱམི, སཏྠཱ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཨཱདཱཡ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི. ཏེནཧཱནནྡ, སུསིམཾ པབྦཱཛེཐཱཏི སཏྠཱ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ པརིབྦཱཛཀོ ཏིཏྠིཡསམཡེ ‘ཨཧཾ པཱཊིཡེཀྐོ སཏྠཱ’ཏི པཊིཛཱནམཱནོ ཙརཏི, ‘ཨིདྷ མགྒབྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུཾ ཨིཙྪཱམཱི’ཏི ཀིར ཝདཏི. ཀིཾ ནུ ཁོ མཡི པསནྣོ, ཨུདཱཧུ མཡ྄ཧཾ སཱཝཀེསུ, ཨུདཱཧུ མཡ྄ཧཾ ཝཱ མམ སཱཝཀཱནཾ ཝཱ དྷམྨཀཐཱཡ པསནྣོ’’ཏི? ཨཐསྶ ཨེཀཊྛཱནེཔི པསཱདཱབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ, ‘‘ཨཡཾ མམ སཱསནེ དྷམྨཾ ཐེནེསྶཱམཱིཏི པབྦཛཏི. ཨིཏིསྶ ཨཱགམནཾ ཨཔརིསུདྡྷཾ; ནིཔྥཏྟི ནུ ཁོ ཀཱིདིསཱ’’ཏི? ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཀིཉྩཱཔི ‘དྷམྨཾ ཐེནེསྶཱམཱི’ཏི པབྦཛཏི, ཀཏིཔཱཧེནེཝ པན གྷཊེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཏེནཧཱནནྡ, སུསིམཾ པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཉྙཱ བྱཱཀཏཱ ཧོཏཱིཏི ཏེ ཀིར བྷིཀྑཱུ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཏེམཱསཾ ཝསྶཾ ཝསནྟཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཨནྟོཏེམཱསེ གྷཊེནྟཱ ཝཱཡམནྟཱ ཨརཧཏྟཾ པཊིལབྷིཾསུ. ཏེ ‘‘པཊིལདྡྷགུཎཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེསྶཱམཱ’’ཏི པཝཱརིཏཔཝཱརཎཱ སེནཱསནཾ སཾསཱམེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ པཊིལདྡྷགུཎཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཉྙཱཏི ཨརཧཏྟསྶ ནཱམཾ. བྱཱཀཏཱཏི ཨཱརོཙིཏཱ. ཨསྶོསཱིཏི སོ ཀིར ཨོཧིཏསོཏོ ཧུཏྭཱ ཏེསཾ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཋིཏཊྛཱནཾ གཙྪཏི ཏཾ ཏཾ ཀཐཾ སུཎིཏུཀཱམོ. ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཀསྨཱ ཨུཔསངྐམི? ཏཾ ཀིརསྶ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཉྙཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པརམཔྤམཱཎཾ སཱརབྷཱུཏཱ ཨཱཙརིཡམུཊྛི མཉྙེ བྷཝིསྶཏི, པུཙྪིཏྭཱ ནཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨུཔསངྐམི.

ཨནེཀཝིཧིཏནྟི ཨནེཀཝིདྷཾ. ཨིདྡྷིཝིདྷནྟི ཨིདྡྷིཀོཊྛཱསཾ. ཨཱཝིབྷཱཝཾ ཏིརོབྷཱཝནྟི ཨཱཝིབྷཱཝཾ གཧེཏྭཱ ཏིརོབྷཱཝཾ, ཏིརོབྷཱཝཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཝིབྷཱཝཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཐཱཏི པུཙྪཏི. ཏིརོཀུཊྚནྟི པརཀུཊྚཾ. ཨིཏརཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫནྟི ཨུམྨུཛྫནཉྩ ནིམུཛྫནཉྩ. པལླངྐེནཱཏི པལླངྐབནྡྷནེན. ཀམཐཱཏི ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ གནྟུཾ ཝཱ སཀྐོཐཱཏི པུཙྪཏི? པཀྑཱི སཀུཎོཏི པཀྑཡུཏྟོ སཀུཎོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨིམསྶ ཨིདྡྷིཝིདྷསྶ, ཨིཏོ པརེསཾ དིབྦསོཏཱདཱིནཉྩ ཝཎྞནཱནཡོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦོཏི.

སནྟཱ ཝིམོཀྑཱཏི ཨངྒསནྟཏཱཡ ཙེཝ ཨཱརམྨཎསནྟཏཱཡ ཙ སནྟཱ ཨཱརུཔྤཝིམོཀྑཱ. ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱཏི ནཱམཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ པཊིལབྷིཏྭཱ. པཉྙཱཝིམུཏྟཱ ཁོ མཡཾ, ཨཱཝུསོཏི, ཨཱཝུསོ, མཡཾ ནིཛ྄ཛྷཱནཀཱ སུཀྑཝིཔསྶཀཱ པཉྙཱམཏྟེནེཝ ཝིམུཏྟཱཏི དསྶེཏི. ཨཱཛཱནེཡྻཱསི ཝཱ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ སུསིམ, ན ཝཱ ཏྭཾ ཨཱཛཱནེཡྻཱསཱིཏི ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧཾསུ? ཨེཝཾ ཀིར ནེསཾ ཨཧོསི – ‘‘མཡཾ ཨིམསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམ, དསབལཾ པན པུཙྪིཏྭཱ ནིཀྐངྑོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎནྟི ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ, ཏཾ པཋམཏརཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ནིབྦཱནེ ཉཱཎནྟི ཝིཔསྶནཱཡ ཙིཎྞནྟེ པཝཏྟམགྒཉཱཎཾ, ཏཾ པཙྪཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ.

ཨཱཛཱནེཡྻཱསི ཝཱཏིཨཱདི ཀསྨཱ ཝུཏྟཾ? ཝིནཱཔི སམཱདྷིཾ ཨེཝཾ ཉཱཎུཔྤཏྟིདསྶནཏྠཾ. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སུསིམ, མགྒོ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ན སམཱདྷིནིསྶནྡོ, ན སམཱདྷིཨཱནིསཾསོ, ན སམཱདྷིསྶ ནིཔྥཏྟི, ཝིཔསྶནཱཡ པནེསོ ནིསྶནྡོ, ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱནིསཾསོ, ཝིཔསྶནཱཡ ནིཔྥཏྟི, ཏསྨཱ ཛཱནེཡྻཱསི ཝཱ ཏྭཾ, ན ཝཱ ཏྭཾ ཛཱནེཡྻཱསི, ཨཐ ཁོ དྷམྨཊྛིཏིཉཱཎཾ པུབྦེ, པཙྪཱ ནིབྦཱནེ ཉཱཎནྟི.

ཨིདཱནིསྶ པཊིཝེདྷབྷབྦཏཾ ཉཏྭཱ ཏེཔརིཝཊྚཾ དྷམྨདེསནཾ དེསེནྟོ ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སུསིམ? རཱུཔཾ ནིཙྩཾ ཝཱ ཨནིཙྩཾ ཝཱཏིཨཱདིམཱཧ? ཏེ པརིཝཊྚདེསནཱཝསཱནེ པན ཐེརོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. ཨིདཱནིསྶ ཨནུཡོགཾ ཨཱརོཔེནྟོ ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎནྟི, སུསིམ, པསྶསཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཨཔི པན ཏྭཾ, སུསིམཱཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱརབྷི? ནིཛ྄ཛྷཱནཀཱནཾ སུཀྑཝིཔསྶཀབྷིཀྑཱུནཾ པཱཀཊཀརཎཏྠཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ན ཀེཝལཾ ཏྭམེཝ ནིཛ྄ཛྷཱནཀོ སུཀྑཝིཔསྶཀོ, ཨེཏེཔི བྷིཀྑཱུ ཨེཝརཱུཔཱཡེཝཱཏི. སེསཾ སབྦཏྠ པཱཀཊམེཝཱཏི. དསམཾ.

མཧཱཝགྒོ སཏྟམོ.

༨. སམཎབྲཱཧྨཎཝགྒོ

༡. ཛརཱམརཎསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༧༡-༧༢. སམཎབྲཱཧྨཎཝགྒེ ཛརཱམརཎཱདཱིསུ ཨེཀེཀཔདཝསེན ཨེཀེཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཱདས སུཏྟཱནི ཝུཏྟཱནི, ཏཱནི ཨུཏྟཱནཏྠཱནེཝཱཏི.

སམཎབྲཱཧྨཎཝགྒོ ཨཊྛམོ.

༩. ཨནྟརཔེཡྻཱལཾ

༡. སཏྠུསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༧༣. ཨིཏོ པརཾ ‘‘སཏྠཱ པརིཡེསིཏབྦོ’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟཱ དྭཱདས ཨནྟརཔེཡྻཱལཝགྒཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏེ སབྦེཔི ཏཐཱ ཏཐཱ བུཛ྄ཛྷནཀཱནཾ ཝེནེཡྻཔུགྒལཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ སཏྠཱཏི བུདྡྷོ ཝཱ ཧོཏུ སཱཝཀོ ཝཱ, ཡཾ ནིསྶཱཡ མགྒཉཱཎཾ ལབྷཏི, ཨཡཾ སཏྠཱ ནཱམ, སོ པརིཡེསིཏབྦོ. སིཀྑཱ ཀརཎཱིཡཱཏི ཏིཝིདྷཱཔི སིཀྑཱ ཀཱཏབྦཱ. ཡོགཱདཱིསུ ཡོགོཏི པཡོགོ. ཚནྡོཏི ཀཏྟུཀམྱཏཱཀུསལཙྪནྡོ. ཨུསྶོལ༹ྷཱིཏི སབྦསཧཾ ཨདྷིམཏྟཝཱིརིཡཾ. ཨཔྤཊིཝཱནཱིཏི ཨནིཝཏྟནཱ. ཨཱཏཔྤནྟི ཀིལེསཏཱཔནཝཱིརིཡམེཝ. སཱཏཙྩནྟི སཏཏཀིརིཡཾ. སཏཱིཏི ཛརཱམརཎཱདིཝསེན ཙཏུསཙྩཔརིགྒཱཧིཀཱ སཏི. སམྤཛཉྙནྟི ཏཱདིསམེཝ ཉཱཎཾ. ཨཔྤམཱདོཏི སཙྩབྷཱཝནཱཡ ཨཔྤམཱདོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཨནྟརཔེཡྻཱལོ ནཝམོ.

ནིདཱནསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨབྷིསམཡསཾཡུཏྟཾ

༡. ནཁསིཁཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༤. ཨབྷིསམཡསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ ནཁསིཁཱཡནྟི མཾསཊྛཱནེན ཝིམུཏྟེ ནཁགྒེ. ནཁསིཁཱ ཙ ནཱམ ལོཀིཡཱནཾ མཧཏཱིཔི ཧོཏི, སཏྠུ པན རཏྟུཔྤལཔཏྟཀོཊི ཝིཡ སུཁུམཱ. ཀཐཾ པནེཏྠ པཾསུ པཏིཊྛིཏོཏི? ཨདྷིཊྛཱནབལེན. བྷགཝཏཱ ཧི ཨཏྠཾ ཉཱཔེཏུཀཱམེན ཨདྷིཊྛཱནབལེན ཏཏྠ པཏིཊྛཱཔིཏོ. སཏིམཾ ཀལནྟི མཧཱཔཐཝིཡཱ པཾསུཾ སཏཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཨེཀཀོཊྛཱསཾ. པརཏོཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨབྷིསམེཏཱཝིནོཏི པཉྙཱཡ ཨརིཡསཙྩཱནི ཨབྷིསམེཏྭཱ ཋིཏསྶ. པུརིམཾ དུཀྑཀྑནྡྷཾ པརིཀྑཱིཎཾ པརིཡཱདིཎྞཾ ཨུཔནིདྷཱཡཱཏི ཨེཏདེཝ བཧུཏརཾ དུཀྑཾ, ཡདིདཾ པརིཀྑཱིཎནྟི ཨེཝཾ པཋམཾ ཝུཏྟཾ དུཀྑཀྑནྡྷཾ ཨུཔནིདྷཱཡ, ཉཱཎེན ཏཾ ཏསྶ སནྟིཀེ ཋཔེཏྭཱ ཨུཔཔརིཀྑིཡམཱནེཏི ཨཏྠོ. ཀཏམཾ པནེཏྠ པུརིམདུཀྑཾ ནཱམ? ཡཾ པརིཀྑཱིཎཾ. ཀཏམཾ པན པརིཀྑཱིཎཾ? ཡཾ པཋམམགྒསྶ ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. ཀཏམཾ པན ཨུཔནིདྷཱཡ? ཡཾ སཏྟསུ ཨཏྟབྷཱཝེསུ ཨཔཱཡེ ཨཊྛམཉྩ པཊིསནྡྷིཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སབྦཾ ཏཾ པརིཀྑཱིཎནྟི ཝེདིཏབྦཾ. སཏྟཀྑཏྟུནྟི སཏྟ ཝཱརེ, སཏྟསུ ཨཏྟབྷཱཝེསཱུཏི ཨཏྠོ. པརམཏཱཏི ཨིདམསྶ པརཾ པམཱཎནྟི དསྶེཏི. མཧཏྠིཡོཏི མཧཏོ ཨཏྠསྶ ནིཔྥཱདཀོ. པཋམཾ.

༢. པོཀྑརཎཱིསུཏྟཝཎྞནཱ

༧༥. དུཏིཡེ པོཀྑརཎཱིཏི ཝཱཔཱི. ཨུབྦེདྷེནཱཏི གམྦྷཱིརཏཱཡ. སམཏིཏྟིཀཱཏི མུཁཝཊྚིསམཱ. ཀཱཀཔེཡྻཱཏི སཀྐཱ ཧོཏི ཏཱིརེ ཋིཏེན ཀཱཀེན པཀཏིཡཱཔི མུཁཏུཎྜིཀཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ པཱཏུཾ. དུཏིཡཾ.

༣. སཾབྷེཛྫཨུདཀསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༧༦-༧༧. ཏཏིཡེ ཡཏྠིམཱཏི ཡསྨིཾ སམྦྷིཛྫཊྛཱནེ ཨིམཱ. སཾསནྡནྟཱིཏི སམཱགནྟྭཱ སནྡནྟི. སམེནྟཱིཏི སམཱགཙྪནྟི. དྭེ ཝཱ ཏི ཝཱཏི དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ. ཨུདཀཕུསིཏཱནཱིཏི ཨུདཀབིནྡཱུནི. སཾབྷེཛྫཨུདཀནྟི ཨཉྙཱཧི ནདཱིཧི སདྡྷིཾ སམྦྷིནྣཊྛཱནེ ཨུདཀཾ. ཙཏུཏྠཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. ཏཏིཡཙཏུཏྠཱནི.

༥. པཐཝཱིསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༧༨-༨༤. པཉྩམེ མཧཱཔཐཝིཡཱཏི ཙཀྐཝཱལ༹བྦྷནྟརཱཡ མཧཱཔཐཝིཡཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ. ཀོལཊྛིམཏྟིཡོཏི པདརཊྛིཔམཱཎཱ. གུལི༹ཀཱཏི མཏྟིཀགུལི༹ཀཱ. ཨུཔནིཀྑིཔེཡྻཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཋཔེཡྻ. ཚཊྛཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པརིཡོསཱནེ པན ཨཉྙཏིཏྠིཡསམཎབྲཱཧྨཎཔརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨདྷིགམོཏི བཱཧིརཀཱནཾ སབྦོཔི གུཎཱདྷིགམོ པཋམམགྒེན ཨདྷིགཏགུཎཱནཾ སཏབྷཱགམྤི སཧསྶབྷཱགམྤི སཏསཧསྶབྷཱགམྤི ན ཨུཔགཙྪཏཱིཏི. པཉྩམཱདཱིནི.

ཨབྷིསམཡསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. དྷཱཏུསཾཡུཏྟཾ

༡. ནཱནཏྟཝགྒོ

༡.དྷཱཏུནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༥. དྷཱཏུསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ ནིསྶཏྟཊྛསུཉྙཏཊྛསངྑཱཏེན སབྷཱཝཊྛེན དྷཱཏཱུཏི ལདྡྷནཱམཱནཾ དྷམྨཱནཾ ནཱནཱསབྷཱཝོ དྷཱཏུནཱནཏྟཾ. ཙཀྑུདྷཱཏཱུཏིཨཱདཱིསུ ཙཀྑུཔསཱདོ ཙཀྑུདྷཱཏུ, རཱུཔཱརམྨཎཾ རཱུཔདྷཱཏུ, ཙཀྑུཔསཱདཝཏྠུཀཾ ཙིཏྟཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ. སོཏཔསཱདོ སོཏདྷཱཏུ, སདྡཱརམྨཎཾ སདྡདྷཱཏུ, སོཏཔསཱདཝཏྠུཀཾ ཙིཏྟཾ སོཏཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ. གྷཱནཔསཱདོ གྷཱནདྷཱཏུ, གནྡྷཱརམྨཎཾ གནྡྷདྷཱཏུ, གྷཱནཔསཱདཝཏྠུཀཾ ཙིཏྟཾ གྷཱནཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ. ཛིཝ྄ཧཱཔསཱདོ ཛིཝ྄ཧཱདྷཱཏུ, རསཱརམྨཎཾ རསདྷཱཏུ, ཛིཝ྄ཧཱཔསཱདཝཏྠུཀཾ ཙིཏྟཾ ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ. ཀཱཡཔསཱདོ ཀཱཡདྷཱཏུ, ཕོཊྛབྦཱརམྨཎཾ ཕོཊྛབྦདྷཱཏུ, ཀཱཡཔསཱདཝཏྠུཀཾ ཙིཏྟཾ ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ. ཏིསྶོ མནོདྷཱཏུཡོ མནོདྷཱཏུ, ཝེདནཱདཡོ ཏཡོ ཁནྡྷཱ སུཁུམརཱུཔཱནི ནིབྦཱནཉྩ དྷམྨདྷཱཏུ, སབྦམྤི མནོཝིཉྙཱཎཾ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཏི. ཨེཏྠ ཙ སོལ༹ས དྷཱཏུཡོ ཀཱམཱཝཙརཱ, ཨཝསཱནེ དྭེ ཙཏུབྷཱུམིཀཱཏི. པཋམཾ.

༢. ཕསྶནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༦. དུཏིཡེ ཨུཔྤཛྫཏི ཕསྶནཱནཏྟནྟི ནཱནཱསབྷཱཝོ ཕསྶོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏྠ ཙཀྑུསམྥསྶཱདཡོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཱདིསམྤཡུཏྟཱ, མནོསམྥསྶོ མནོདྭཱརེ པཋམཛཝནསམྤཡུཏྟོ, ཏསྨཱ. མནོདྷཱཏུཾ པཊིཙྩཱཏི མནོདྭཱརཱཝཛྫནཾ ཀིརིཡཱམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཾ པཊིཙྩ པཋམཛཝནསམྥསྶོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. དུཏིཡཾ.

༣. ནོཕསྶནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༧. ཏཏིཡེ ནོ མནོསམྥསྶཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི མནོདྷཱཏཱུཏི མནོདྭཱརེ པཋམཛཝནསམྤཡུཏྟཾ ཕསྶཾ པཊིཙྩ ཨཱཝཛྫནཀིརིཡཱམནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ནོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཏཏིཡཾ.

༤. ཝེདནཱནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༨. ཙཏུཏྠེ ཙཀྑུསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱཏི སམྤཊིཙྪནམནོདྷཱཏུཏོ པཊྛཱཡ སབྦཱཔི ཏསྨིཾ དྭཱརེ ཝེདནཱ ཝཏྟེཡྻུཾ, ནིབྦཏྟིཕཱསུཀཏྠཾ པན ཨནནྟརཾ སམྤཊིཙྪནཝེདནམེཝ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. མནོསམྥསྶཾ པཊིཙྩཱཏི མནོདྭཱརེ ཨཱཝཛྫནསམྥསྶཾ པཊིཙྩ པཋམཛཝནཝེདནཱ, པཋམཛཝནསམྥསྶཾ པཊིཙྩ དུཏིཡཛཝནཝེདནཱཏི ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. དུཏིཡཝེདནཱནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༨༩. པཉྩམེ ཏཏིཡཙཏུཏྠེསུ ཝུཏྟནཡཱཝ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དེསིཏཱཏི. ཨིཏི དུཏིཡཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ སུཏྟེསུ མནོདྷཱཏུཾ མནོདྷཱཏཱུཏི ཨགཧེཏྭཱ མནོདྭཱརཱཝཛྫནཾ མནོདྷཱཏཱུཏི གཧིཏཾ. སབྦཱནི ཙེཏཱནི ཏཐཱ ཏཐཱ ཀཐིཏེ བུཛ྄ཛྷནཀཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན དེསིཏཱནི. ཨིཏོ པརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པཉྩམཾ.

༦. བཱཧིརདྷཱཏུནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༠. ཚཊྛེ པན པཉྩ དྷཱཏུཡོ ཀཱམཱཝཙརཱ, དྷམྨདྷཱཏུ ཙཏུབྷཱུམིཀཱཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སཉྙཱནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༡. སཏྟམེ རཱུཔདྷཱཏཱུཏི ཨཱཔཱཐེ པཏིཏཾ ཨཏྟནོ ཝཱ པརསྶ ཝཱ སཱཊཀཝེཋནཱདིཝཏྠུཀཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ. རཱུཔསཉྙཱཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟཱ སཉྙཱ. རཱུཔསངྐཔྤོཏི སམྤཊིཙྪནཱདཱིཧི ཏཱིཧི ཙིཏྟེཧི སམྤཡུཏྟོ སངྐཔྤོ. རཱུཔཙྪནྡོཏི རཱུཔེ ཚནྡིཀཏཊྛེན ཚནྡོ. རཱུཔཔརིལཱ༹ཧོཏི རཱུཔེ ཨནུཌཧནཊྛེན པརིལཱ༹ཧོ. རཱུཔཔརིཡེསནཱཏི པརིལཱ༹ཧེ ཨུཔྤནྣེ སནྡིཊྛསམྦྷཏྟེ གཧེཏྭཱ ཏསྶ རཱུཔསྶ པཊིལཱབྷཏྠཱཡ པརིཡེསནཱ. ཨེཏྠ ཙ སཉྙཱསངྐཔྤཚནྡཱ ཨེཀཛཝནཝཱརེཔི ནཱནཱཛཝནཝཱརེཔི ལབྦྷནྟི, པརིལཱ༹ཧཔརིཡེསནཱ པན ནཱནཱཛཝནཝཱརེཡེཝ ལབྦྷནྟཱིཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྷཱཏུནཱནཏྟནྟི ཨེཏྠ ཙ ཨེཝཾ རཱུཔཱདིནཱནཱསབྷཱཝཾ དྷཱཏུཾ པཊིཙྩ རཱུཔསཉྙཱདིནཱནཱསབྷཱཝསཉྙཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སཏྟམཾ.

༨. ནོཔརིཡེསནཱནཱནཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༢. ཨཊྛམེ ནོ དྷམྨཔརིཡེསནཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི དྷམྨཔརིལཱ༹ཧོཏི ཨེཝཾ ཨཱགཏཾ པཊིསེདྷམཏྟམེཝ ནཱནཾ. ཨཊྛམཾ.

༩. བཱཧིརཕསྶནཱནཏྟསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༩༣-༩༤. ནཝམེ ཨུཔྤཛྫཏི རཱུཔསཉྙཱཏི ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤཛྫཏི སཉྙཱ. རཱུཔསངྐཔྤོཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཨཱརམྨཎེ ཏཱིཧི ཙིཏྟེཧི སམྤཡུཏྟསངྐཔྤོ. རཱུཔསམྥསྶོཏི ཏདེཝཱརམྨཎཾ ཕུསམཱནོ ཕསྶོ. ཝེདནཱཏི ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ ཝེདནཱ. ཚནྡཱདཡོ ཝུཏྟནཡཱཝ. རཱུཔལཱབྷོཏི པརིཡེསིཏྭཱ ལདྡྷཾ སཧ ཏཎྷཱཡ ཨཱརམྨཎཾ ‘‘རཱུཔལཱབྷོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ སབྦསངྒཱཧིཀནཡོ ཨེཀསྨིཾ ཡེཝཱརམྨཎེ སབྦདྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཝསེན ཝུཏྟོ. ཨཔརོ ཨཱགནྟུཀཱརམྨཎམིསྶཀོ ཧོཏི – རཱུཔསཉྙཱ རཱུཔསངྐཔྤོ ཕསྶོ ཝེདནཱཏི ཨིམེ ཏཱཝ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ དྷུཝཔརིབྷོགེ ནིབདྡྷཱརམྨཎེ ཧོནྟི. ནིབདྡྷཱརམྨཎཉྷི ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔཾ པིཡཾ ཡཾཀིཉྩི ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨཱགནྟུཀཱརམྨཎཾ པན ཡཾཀིཉྩི སམཱནམྤི ཁོབྷེཏྭཱ ཏིཊྛཏི.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར ཨམཙྩཔུཏྟོ གཱམིཡེཧི པརིཝཱརིཏོ གཱམམཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྨིཉྩསྶ སམཡེ ཨུཔཱསིཀཱ ནདིཾ གནྟྭཱ ནྷཏྭཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཱ དྷཱཏིགཎཔརིཝུཏཱ གེཧཾ གཙྪཏི. སོ དཱུརཏོ དིསྭཱ ‘‘ཨཱགནྟུཀམཱཏུགཱམོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘གཙྪ, བྷཎེ ཛཱནཱཧི, ཀཱ ཨེསཱ’’ཏི པུརིསཾ པེསེསི. སོ གནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ པཙྩཱགཏོ, ‘‘ཀཱ ཨེསཱ’’ཏི པུཊྛོ ཡཐཱསབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེསི. ཨེཝཾ ཨཱགནྟུཀཱརམྨཎཾ ཁོབྷེཏི. ཏསྨིཾ ཨུཔྤནྣོ ཚནྡོ རཱུཔཚནྡོ ནཱམ, ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣོ པརིལཱ༹ཧོ རཱུཔཔརིལཱ༹ཧོ ནཱམ, སཧཱཡེ གཎྷིཏྭཱ ཏསྶ པརིཡེསནཾ རཱུཔཔརིཡེསནཱ ནཱམ, པརིཡེསིཏྭཱ ལདྡྷཾ སཧ ཏཎྷཱཡ ཨཱརམྨཎཾ རཱུཔལཱབྷོ ནཱམ.

ཨུརུཝལླིཡཝཱསཱི ཙཱུལ༹ཏིསྶཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘ཀིཉྩཱཔི བྷགཝཏཱ ཕསྶཝེདནཱ པཱལི༹ཡཱ མཛ྄ཛྷེ གཧིཏཱ, པཱལི༹ཾ པན པརིཝཊྚེཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤནྣཱ སཉྙཱ རཱུཔསཉྙཱ, ཏསྨིཾཡེཝ སངྐཔྤོ རཱུཔསངྐཔྤོ ཏསྨིཾ ཚནྡོ རཱུཔཙྪནྡོ, ཏསྨིཾ པརིལཱ༹ཧོ རཱུཔཔརིལཱ༹ཧོ, ཏསྨིཾ པརིཡེསནཱ རཱུཔཔརིཡེསནཱ, པརིཡེསིཏྭཱ ལདྡྷཾ སཧ ཏཎྷཱཡ ཨཱརམྨཎཾ རཱུཔལཱབྷོ. ཨེཝཾ ལདྡྷཱརམྨཎེ པན ཕུསནཾ ཕསྶོ, ཨནུབྷཝནཾ ཝེདནཱ. རཱུཔསམྥསྶོ རཱུཔསམྥསྶཛཱ ཝེདནཱཏི ཨིདཾ དྭཡཾ ལབྦྷཏཱི’’ཏི. ཨཔརམྤི ཨཝིབྷཱུཏཝཱརཾ ནཱམ གཎྷནྟི. ཨཱརམྨཎཉྷི སཱཎིཔཱཀཱརེཧི ཝཱ པརིཀྑིཏྟཾ ཏིཎཔཎྞཱདཱིཧི ཝཱ པཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, ཏཾ ‘‘ཨུཔཌྜྷཾ དིཊྛཾ མེ ཨཱརམྨཎཾ, སུཊྛུ ནཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨོལོཀཡཏོ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཨུཔྤནྣཱ སཉྙཱ རཱུཔསཉྙཱ ནཱམ. ཏསྨིཾཡེཝ ཨུཔྤནྣཱ སངྐཔྤཱདཡོ རཱུཔསངྐཔྤཱདཡོ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྠཱཔི ཙ སཉྙཱསངྐཔྤཕསྶཝེདནཱཚནྡཱ ཨེཀཛཝནཝཱརེཔི ནཱནཱཛཝནཝཱརེཔི ལབྦྷནྟི, པརིལཱ༹ཧཔརིཡེསནཱལཱབྷཱ ནཱནཱཛཝནཝཱརེཡེཝཱཏི. དསམཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. ནཝམདསམཱནི.

ནཱནཏྟཝགྒོ པཋམོ.

༢. དུཏིཡཝགྒོ

༡. སཏྟདྷཱཏུསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༥. དུཏིཡཝགྒསྶ པཋམེ ཨཱབྷཱདྷཱཏཱུཏི ཨཱལོཀདྷཱཏུ. ཨཱལོཀསྶཔི ཨཱལོཀཀསིཎེ པརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣཛ྄ཛྷཱནསྶཱཔཱིཏི སཧཱརམྨཎསྶ ཛྷཱནསྶ ཨེཏཾ ནཱམཾ. སུབྷདྷཱཏཱུཏི སུབྷཀསིཎེ ཨུཔྤནྣཛ྄ཛྷཱནཝསེན སཧཱརམྨཎཛ྄ཛྷཱནམེཝ. ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནམེཝ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནདྷཱཏུ. སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷོཝ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷདྷཱཏུ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨནུསནྡྷིཀུསལསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཀཱམསྶ ཨོཀཱསཾ དེནྟོ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི.

ཨནྡྷཀཱརཾ པཊིཙྩཱཏི ཨནྡྷཀཱརོ ཧི ཨཱལོཀེན པརིཙྪིནྣོ, ཨཱལོཀོཔི ཨནྡྷཀཱརེན. ཨནྡྷཀཱརེན ཧི སོ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨནྡྷཀཱརཾ པཊིཙྩ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨསུབྷཾ པཊིཙྩཱཏི ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨསུབྷཉྷི སུབྷེན, སུབྷཉྩ ཨསུབྷེན པརིཙྪིནྣཾ, ཨསུབྷེ སཏི སུབྷཾ པཉྙཱཡཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. རཱུཔཾ པཊིཙྩཱཏི རཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཾ པཊིཙྩ. རཱུཔཱཝཙརསམཱཔཏྟིཡཱ ཧི སཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟི ནཱམ ཧོཏི རཱུཔསམཏིཀྐམོ ཝཱ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནདྷཱཏུཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ནིརོདྷཾ པཊིཙྩཱཏི ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ པཊིསངྑཱཨཔྤཝཏྟིཾ པཊིཙྩ. ཁནྡྷནིརོདྷཉྷི པཊིཙྩ ནིརོདྷསམཱཔཏྟི ནཱམ པཉྙཱཡཏི, ན ཁནྡྷཔཝཏྟིཾ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨེཏྠ ཙ ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ནིརོདྷོཝ ནིརོདྷསམཱཔཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཀཐཾ སམཱཔཏྟི པཏྟབྦཱཏི ཀཐཾ སམཱཔཏྟིཡོ ཀཱིདིསཱ སམཱཔཏྟིཡོ ནཱམ ཧུཏྭཱ པཏྟབྦཱཏི? སཉྙཱསམཱཔཏྟི པཏྟབྦཱཏི སཉྙཱཡ ཨཏྠིབྷཱཝེན སཉྙཱསམཱཔཏྟིཡོ སཉྙཱསམཱཔཏྟིཡོ ནཱམ ཧུཏྭཱ པཏྟབྦཱ. སངྑཱརཱཝསེསསམཱཔཏྟི པཏྟབྦཱཏི སུཁུམསངྑཱརཱནཾ ཨཝསིཊྛཏཱཡ སངྑཱརཱཝསེསསམཱཔཏྟི ནཱམ ཧུཏྭཱ པཏྟབྦཱ. ནིརོདྷསམཱཔཏྟི པཏྟབྦཱཏི ནིརོདྷོཝ ནིརོདྷསམཱཔཏྟི ནིརོདྷསམཱཔཏྟི ནཱམ ཧུཏྭཱ པཏྟབྦཱཏི ཨཏྠོ. པཋམཾ.

༢. སནིདཱནསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༦. དུཏིཡེ སནིདཱནནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀམེཏཾ, སནིདཱནོ སཔཙྩཡོ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱམདྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཙྩཱཏི ཨེཏྠ ཀཱམཝིཏཀྐོཔི ཀཱམདྷཱཏུ ཀཱམཱཝཙརདྷམྨཱཔི, ཝིསེསཏོ སབྦཱཀུསལམྤི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀཱམདྷཱཏུ? ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ སངྐཔྤོ ཨཔྤནཱ བྱཔྤནཱ ཙེཏསོ ཨབྷིནིརོཔནཱ མིཙྪཱསངྐཔྤོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམདྷཱཏུ. ཧེཊྛཏོ ཨཝཱིཙིནིརཡཾ པརིཡནྟཾ ཀརིཏྭཱ ཨུཔརིཏོ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱི དེཝེ ཨནྟོཀརིཏྭཱ ཡཾ ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ ཨེཏྠཱཝཙརཱ ཨེཏྠ པརིཡཱཔནྣཱ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱ རཱུཔཱ ཝེདནཱ སཉྙཱ སངྑཱརཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམདྷཱཏུ. སབྦེཔི ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཀཱམདྷཱཏཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༨༢).

ཨེཏྠ སབྦསངྒཱཧིཀཱ ཨསམྦྷིནྣཱཏི དྭེ ཀཐཱ ཧོནྟི. ཀཐཾ? ཀཱམདྷཱཏུགྒཧཎེན ཧི བྱཱཔཱདདྷཱཏུཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཡོ གཧིཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཨཡཾ སབྦསངྒཱཧིཀཱ. ཏཱསཾ པན དྭིནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ཝིསུཾ ཨཱགཏཏྟཱ སེསདྷམྨཱ ཀཱམདྷཱཏཱུཏི ཨཡཾ ཨསམྦྷིནྣཀཐཱ. ཨཡམིདྷ གཧེཏབྦཱ ཨིམཾ ཀཱམདྷཱཏུཾ ཨཱརམྨཎཝསེན ཝཱ སམྤཡོགཝསེན ཝཱ པཊིཙྩ ཀཱམསཉྙཱ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀཱམསཉྙཾ པཊིཙྩཱཏི ཀཱམསཉྙཾ པན སམྤཡོགཝསེན ཝཱ ཨུཔནིསྶཡཝསེན ཝཱ པཊིཙྩ ཀཱམསངྐཔྤོ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཱིཧི ཋཱནེཧཱིཏི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི. མིཙྪཱ པཊིཔཛྫཏཱིཏི ཨཡཱཐཱཝཔཊིཔདཾ ཨནིཡྻཱནིཀཔཊིཔདཾ པཊིཔཛྫཏི.

བྱཱཔཱདདྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོཔི བྱཱཔཱདདྷཱཏུ བྱཱཔཱདོཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ བྱཱཔཱདདྷཱཏུ? བྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྱཱཔཱདདྷཱཏུ. དསསུ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུསུ ཙིཏྟསྶ ཨཱགྷཱཏོ པཊིཝིརོདྷོ ཀོཔོ པཀོཔོ…པེ… ཨནཏྟམནཏཱ ཙིཏྟསྶ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྱཱཔཱདདྷཱཏཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༨༢).

ཨིམཾ བྱཱཔཱདདྷཱཏུཾ སཧཛཱཏཔཙྩཡཱདིཝསེན པཊིཙྩ བྱཱཔཱདསཉྙཱ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོཔི ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ ཝིཧིཾསཱཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ? ཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ. ཨིདྷེཀཙྩོ པཱཎིནཱ ཝཱ ལེཌྜུནཱ ཝཱ དཎྜེན ཝཱ སཏྠེན ཝཱ རཛྫུཡཱ ཝཱ ཨཉྙཏརཉྙཏརེན ཝཱ སཏྟེ ཝིཧེཋེཏི. ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཧེཋནཱ ཝིཧེཋནཱ ཧིཾསནཱ ཝིཧིཾསནཱ རོསནཱ པརཱུཔགྷཱཏོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝིཧིཾསཱདྷཱཏཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༨༢).

ཨིམཾ ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཾ སཧཛཱཏཔཙྩཡཱདིཝསེན པཊིཙྩ ཝིཧིཾསཱསཉྙཱ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. སེསམིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏིཎདཱཡེཏི ཏིཎགཧནེ ཨརཉྙེ. ཨནཡབྱསནནྟི ཨཝུཌྜྷིཾ ཝིནཱསཾ. ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ སུཀྑཏིཎདཱཡོ ཝིཡ ཨཱརམྨཎཾ དཊྛབྦཾ, ཏིཎུཀྐཱ ཝིཡ ཨཀུསལསཉྙཱ, ཏིཎཀཊྛནིསྶིཏཱ པཱཎཱ ཝིཡ ཨིམེ སཏྟཱ. ཡཐཱ སུཀྑཏིཎདཱཡེ ཋཔིཏཾ ཏིཎུཀྐཾ ཁིཔྤཾ ཝཱཡམིཏྭཱ ཨནིབྦཱཔེནྟསྶ ཏེ པཱཎཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔུཎནྟི. ཨེཝམེཝ ཡེ སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཨུཔྤནྣཾ ཨཀུསལསཉྙཾ ཝིཀྑམྦྷནཏདངྒསམུཙྪེདཔྤཧཱནེཧི ནཔྤཛཧནྟི, ཏེ དུཀྑཾ ཝིཧརནྟི.

ཝིསམགཏནྟི རཱགཝིསམཱདཱིནི ཨནུགཏཾ ཨཀུསལསཉྙཾ. ན ཁིཔྤམེཝ པཛཧཏཱིཏི ཝིཀྑམྦྷནཱདིཝསེན སཱིགྷཾ ནཔྤཛཧཏི. ན ཝིནོདེཏཱིཏི ན ནཱིཧརཏི. ན བྱནྟཱིཀརོཏཱིཏི བྷངྒམཏྟམྤི ཨནཝསེསེནྟོ ན ཝིགཏནྟཾ ཀརོཏི. ན ཨནབྷཱཝཾ གམེཏཱིཏི ན ཨནུཨབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨེཝཾ སབྦཔདེསུ ན – ཀཱརོ ཨཱཧརིཏབྦོ. པཱཊིཀངྑཱཏི པཱཊིཀངྑིཏབྦཱ ཨིཙྪིཏབྦཱ.

ནེཀྑམྨདྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ནེཀྑམྨཝིཏཀྐོཔི ནེཀྑམྨདྷཱཏུ སབྦེཔི ཀུསལཱ དྷམྨཱ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ནེཀྑམྨདྷཱཏུ? ནེཀྑམྨཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོ…པེ… སམྨཱསངྐཔྤོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནེཀྑམྨདྷཱཏཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༨༢).

ཨིདྷཱཔི དུཝིདྷཱ ཀཐཱ. ནེཀྑམྨདྷཱཏུགྒཧཎེན ཧི ཨིཏརཱཔི དྭེ དྷཱཏུཡོ གཧཎཾ གཙྪནྟི ཀུསལདྷམྨཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ, ཨཡཾ སབྦསངྒཱཧིཀཱ. ཏཱ པན དྷཱཏུཡོ ཝིསུཾ དཱིཔེཏབྦཱཏི ཏཱ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ སབྦཀུསལཱ ནེཀྑམྨདྷཱཏཱུཏི ཨཡཾ ཨསམྦྷིནྣཱ. ཨིམཾ ནེཀྑམྨདྷཱཏུཾ སཧཛཱཏཱདིཔཙྩཡཝསེན པཊིཙྩ ནེཀྑམྨསཉྙཱ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. སཉྙཱདཱིནི པཊིཙྩ ཝིཏཀྐཱདཡོ ཡཐཱནུརཱུཔཾ.

ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོཔི ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ ཨབྱཱཔཱདོཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ? ཨབྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ. ཡཱ སཏྟེསུ མེཏྟི མེཏྟཱཡནཱ མེཏྟཱཡིཏཏྟཾ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༨༢).

ཨིམཾ ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨབྱཱཔཱདསཉྙཱ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠཱཔི ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོཔི ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ ཀརུཎཱཔི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ? ཨཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟོ ཏཀྐོ…པེ… ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ. ཡཱ སཏྟེསུ ཀརུཎཱ ཀརུཎཱཡནཱ ཀརུཎཱཡིཏཏྟཾ ཀརུཎཱཙེཏོཝིམུཏྟི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏཱུ’’ཏི (ཝིབྷ. ༡༨༢).

ཨིམཾ ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཝིཧིཾསཱསཉྙཱ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཝུཏྟཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. དུཏིཡཾ.

༣. གིཉྫཀཱཝསཐསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༧. ཏཏིཡེ དྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ དྷཱཏཱུཏི དཱིཔེཏི. ཨུཔྤཛྫཏི སཉྙཱཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ པཊིཙྩ སཉྙཱ ཨུཔྤཛྫཏི, དིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི, ཝིཏཀྐོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. ཨིདྷཱཔི ‘‘ཀཙྩཱནོ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཏཱི’’ཏི ཏསྶ ཨོཀཱསདཱནཏྠཾ ཨེཏྟཱཝཏཱཝ དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི. ཨསམྨཱསམྦུདྡྷེསཱུཏི ཚསུ སཏྠཱརེསུ. སམྨཱསམྦུདྡྷཱཏི མཡམསྨ སམྨཱསམྦུདྡྷཱཏི. ཀིཾ པཊིཙྩ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཀིསྨིཾ སཏི ཧོཏཱིཏི? སཏྠཱརཱནཾ ཨུཔྤནྣཾ དིཊྛིཾ པུཙྪཏི. ཨསམྨཱསམྦུདྡྷེསུ ཏེསུ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཏེཏི ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཾ ཏིཏྠིཡསཱཝཀཱནམྤི དིཊྛིཾ པུཙྪཏིཡེཝ.

ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཏེསཾ ཨཝིཛྫཱདྷཱཏུཾ པཊིཙྩ སཱ དིཊྛི ཧོཏི, ཨཝིཛྫཱདྷཱཏུ ཙ ནཱམ མཧཏཱི དྷཱཏུ, ཏསྨཱ མཧཏིཾ དྷཱཏུཾ པཊིཙྩ ཏསྶཱ ཨུཔྤཏྟིཾ དཱིཔེནྟོ མཧཏཱི ཁོ ཨེསཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཧཱིནཾ, ཀཙྩཱན, དྷཱཏུཾ པཊིཙྩཱཏི ཧཱིནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ པཊིཙྩ. པཎིདྷཱིཏི ཙིཏྟཊྛཔནཾ. སཱ པནེསཱ ཨིཏྠིབྷཱཝཾ ཝཱ མཀྐཊཱདིཏིརཙྪཱནབྷཱཝཾ ཝཱ པཏྠེནྟསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. ཧཱིནོ པུགྒལོཏི ཡསྶེཏེ ཧཱིནཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, སབྦོ སོ པུགྒལོཔི ཧཱིནོ ནཱམ. ཧཱིནཱ ཝཱཙཱཏི ཡཱ ཏསྶ ཝཱཙཱ, སཱཔི ཧཱིནཱ. ཧཱིནཾ ཨཱཙིཀྑཏཱིཏི སོ ཨཱཙིཀྑནྟོཔི ཧཱིནམེཝ ཨཱཙིཀྑཏི, དེསེནྟོཔི ཧཱིནམེཝ དེསེཏཱིཏི སབྦཔདཱནི ཡོཛེཏབྦཱནི. ཨུཔཔཏྟཱིཏི དྭེ ཨུཔཔཏྟིཡོ པཊིལཱབྷོ ཙ ནིབྦཏྟི ཙ. ནིབྦཏྟི ཧཱིནཀུལཱདིཝསེན ཝེདིཏབྦཱ, པཊིལཱབྷོ ཙིཏྟུཔྤཱདཀྑཎེ ཧཱིནཏྟིཀཝསེན. ཀཐཾ? ཏསྶ ཧི པཉྩསུ ནཱིཙཀུལེསུ ཨུཔྤཛྫནཏོ ཧཱིནཱ ནིབྦཏྟི, ཝེསྶསུདྡཀུལེསུ ཨུཔྤཛྫནཏོ མཛ྄ཛྷིམཱ, ཁཏྟིཡབྲཱཧྨཎཀུལེསུ ཨུཔྤཛྫནཏོ པཎཱིཏཱ. དྭཱདསཱཀུསལཙིཏྟུཔྤཱདཱནཾ པན པཊིལཱབྷཏོ ཧཱིནོ པཊིལཱབྷོ, ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཏོ མཛ྄ཛྷིམོ, ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཏོ པཎཱིཏོ. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ནིབྦཏྟིཡེཝ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཧཱིནཱདྷིམུཏྟིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༨. ཙཏུཏྠེ སཾསནྡནྟཱིཏི ཨེཀཏོ ཧོནྟི. སམེནྟཱིཏི སམཱགཙྪནྟི, ནིརནྟརཱ ཧོནྟི. ཧཱིནཱདྷིམུཏྟིཀཱཏི ཧཱིནཛ྄ཛྷཱསཡཱ. ཀལྱཱཎཱདྷིམུཏྟིཀཱཏི ཀལྱཱཎཛ྄ཛྷཱསཡཱ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཙངྐམསུཏྟཝཎྞནཱ

༩༩. པཉྩམེ པསྶཐ ནོཏི པསྶཐ ནུ. སབྦེ ཁོ ཨེཏེཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ མཧཱཔཉྙཱནཾ ཡདིདཾ སཱརིཔུཏྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༨༩) མཧཱཔཉྙེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཨིཏི ནཾ ‘‘ཁནྡྷནྟརཾ དྷཱཏྭནྟརཾ ཨཱཡཏནནྟརཾ སཏིཔཊྛཱནབོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨནྟརཾ ཏིལཀྑཎཱཧཏཾ གམྦྷཱིརཾ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི མཧཱཔཉྙཱཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ པཐཝིཾ པཏྠརེནྟོ ཝིཡ སིནེརུཔཱདཏོ ཝཱལིཀཾ ཨུདྡྷརནྟོ ཝིཡ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཾ བྷིནྡནྟོ ཝིཡ སིནེརུཾ ཨུཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཨཱཀཱསཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཝིཡ ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨུཊྛཱཔེནྟོ ཝིཡ ཙ པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཾ ཀཐེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ མཧཱཔཉྙཱ’’ཏི.

མཧཱམོགྒལླཱནོཔི བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱམོགྒལླཱནོ’’ཏི ཨིདྡྷིམནྟེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཨིཏི ནཾ ‘‘པརིཀམྨཾ ཨཱནིསཾསཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཝིཀུབྦནཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི ཨིདྡྷིམནྟོཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཾ ཀཐེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ མཧིདྡྷིཀཱ’’ཏི.

མཧཱཀསྶཔོཔི བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷུཏཝཱདཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱཀསྶཔོ’’ཏི དྷུཏཝཱདེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཨིཏི ནཾ ‘‘དྷུཏངྒཔརིཧཱརཾ ཨཱནིསཾསཾ སམོདྷཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ བྷེདཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི དྷུཏཝཱདཱཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ ཏཐེཝ པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཾ བྱཱཀརོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ དྷུཏཝཱདཱ’’ཏི.

ཨནུརུདྡྷཏྠེརོཔི བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཡདིདཾ ཨནུརུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༢) དིབྦཙཀྑུཀེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཨིཏི ནཾ ‘‘དིབྦཙཀྑུསྶ པརིཀམྨཾ ཨཱནིསཾསཾ ཨུཔཀྐིལེསཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི དིབྦཙཀྑུཀཱཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ ཏཐེཝ པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཾ ཀཐེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ དིབྦཙཀྑུཀཱ’’ཏི.

པུཎྞཏྠེརོཔི བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཡདིདཾ པུཎྞོ མནྟཱཎིཔུཏྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༩༦) དྷམྨཀཐིཀེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཨིཏི ནཾ ‘‘དྷམྨཀཐཱཡ སངྑེཔཝིཏྠཱརགམྦྷཱིརུཏྟཱནཝིཙིཏྲཀཐཱདཱིསུ ཏཾ ཏཾ ཨཱཀཱརཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི དྷམྨཀཐིཀཱཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དྷམྨཀཐིཀེན ནཱམ ཨཱདིཏོ པརིསཾ ཝཎྞེཏུཾ ཝཊྚཏི, མཛ྄ཛྷེ སུཉྙཏཾ པཀཱསེཏུཾ, ཨནྟེ ཙཏུསཙྩཝསེན ཀཱུཊཾ གཎྷིཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ ཏཾ ཏཾ དྷམྨཀཐཱནཡཾ ཨཱཙིཀྑཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ དྷམྨཀཐིཀཱ’’ཏི.

ཨུཔཱལིཏྠེརོཔི བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཡདིདཾ ཨུཔཱལཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༢༨) ཝིནཡདྷརེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཨིཏི ནཾ ‘‘གརུཀལཧུཀཾ སཏེཀིཙྪཨཏེཀིཙྪཾ ཨཱཔཏྟཱནཱཔཏྟིཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི ཝིནཡདྷརཱཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ པུཙྪིཏཔུཙྪིཏཾ ཏཐེཝ ཀཐེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཝིནཡདྷརཱ’’ཏི.

ཨཱནནྡཏྠེརོཔི བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༢༣) བཧུསྶུཏེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཨིཏི ནཾ ‘‘དསཝིདྷཾ བྱཉྫནབུདྡྷིཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཨནུསནྡྷིཾ པུབྦཱཔརཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི བཧུསྶུཏཱཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ ‘‘ཨིདཾ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཾ, ཨིདཾ ཨེཝཾ གཧེཏབྦ’’ནྟི སབྦཾ ཀཐེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ བཧུསྶུཏཱ’’ཏི.

དེཝདཏྟོ པན པཱཔིཙྪོ ཨིཙྪཱཔཀཏོ, ཏེན ནཾ ‘‘ཀུལསངྒཎྷནཔརིཧཱརཾ ནཱནཔྤཀཱརཀཾ ཀོཧཉྙཏཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི པཱཔིཙྪཱཝ པརིཝཱརེནྟི. སོཔི ཏེསཾ ཏཾ ཏཾ ནིཡཱམཾ ཨཱཙིཀྑཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦེ ཁོ ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ པཱཔིཙྪཱ’’ཏི.

ཀསྨཱ པནེཏེ ཨཝིདཱུརེ ཙངྐམིཾསཱུཏི. ‘‘དེཝདཏྟོ སཏྠརི པདུཊྛཙིཏྟོ ཨནཏྠམྤི ཀཱཏུཾ ཨུཔཀྐམེཡྻཱ’’ཏི ཨཱརཀྑགྒཧཎཏྠཾ. ཨཐ དེཝདཏྟོ ཀསྨཱ ཙངྐམཱིཏི? ‘‘ཨཀཱརཀོ ཨཡཾ, ཡདི ཀཱརཀོ བྷཝེཡྻ, ན ཨིདྷ ཨཱགཙྪེཡྻཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ཀཏདོསཔཊིཙྪཱདནཏྠཾ. ཀིཾ པན དེཝདཏྟོ བྷགཝཏོ ཨནཏྠཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ, བྷགཝཏོ ཝཱ ཨཱརཀྑཀིཙྩཾ ཨཏྠཱིཏི? ནཏྠི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱནནྡ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ པརཱུཔཀྐམེན པརིནིབྦཱཡེཡྻཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༤༡). བྷིཀྑཱུ པན སཏྠརི གཱརཝེན ཨཱགཏཱ. ཏེནེཝ བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཝིསྶཛྫེཧི, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུསངྒྷ’’ནྟི ཝིསྶཛྫཱཔེསི. པཉྩམཾ.

༦. སགཱཐཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༠༠. ཚཊྛེ གཱུཐོ གཱུཐེན སཾསནྡཏི སམེཏཱིཏི སམུདྡནྟརེ ཛནཔདནྟརེ ཙཀྐཝཱལ༹ནྟརེ ཋིཏོཔི ཝཎྞེནཔི གནྡྷེནཔི རསེནཔི ནཱནཏྟཾ ཨནུཔགཙྪནྟོ སཾསནྡཏི སམེཏི, ཨེཀསདིསོཝ ཧོཏི ནིརནྟརོ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པན ཨནིཊྛཨུཔམཱ ཧཱིནཛ྄ཛྷཱསཡཱནཾ ཧཱིནཨཛ྄ཛྷཱསཡསྶ སརིཀྑབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཨཱཧཊཱ, ཁཱིརཱདིཝིསིཊྛོཔམཱ ཀལྱཱཎཛ྄ཛྷཱསཡཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡསྶ སརིཀྑབྷཱཝདསྶནཏྠཾ.

སཾསགྒཱཏི དསྶནསཝནསཾསགྒཱདིཝཏྠུཀེན ཏཎྷཱསྣེཧེན. ཝནཐོ ཛཱཏོཏི ཀིལེསཝནཾ ཛཱཏཾ. ཨསཾསགྒེན ཚིཛྫཏཱིཏི ཨེཀཏོ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིནི ཨཀརོནྟསྶ ཨསཾསགྒེན ཨདསྶནེན ཚིཛྫཏི. སཱདྷུཛཱིཝཱིཏི པརིསུདྡྷཛཱིཝིཏཾ ཛཱིཝམཱནོ. སཧཱཝསེཏི སཧཝཱསཾ ཝསེཡྻ. ཚཊྛཾ.

༧. ཨསྶདྡྷསཾསནྡནསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༠༡. སཏྟམེ ཨསྶདྡྷཱ ཨསྶདྡྷེཧཱིཏིཨཱདཱིསུ བུདྡྷེ ཝཱ དྷམྨེ ཝཱ སངྒྷེ ཝཱ སདྡྷཱཝིརཧིཏཱ ནིརོཛཱ ནིརསཱ པུགྒལཱ སམུདྡསྶ ཨོརིམཏཱིརེ ཋིཏཱ པཱརིམཏཱིརེཔི ཋིཏེཧི ཨསྶདྡྷེཧི སདྡྷིཾ ཏཱཡ ཨསྶདྡྷཏཱཡ ཨེཀསདིསཱ ནིརནྟརཱ ཧོནྟི. ཏཐཱ ཨཧིརིཀཱ བྷིནྣམརིཡཱདཱ ཨལཛྫིཔུགྒལཱ ཨཧིརིཀེཧི, ཨནོཏྟཔྤིནོ པཱཔཀིརིཡཱཡ ཨབྷཱཡམཱནཱ ཨནོཏྟཔྤཱིཧི, ཨཔྤསྶུཏཱ སུཏཝིརཧིཏཱ ཨཔྤསྶུཏེཧི, ཀུསཱིཏཱ ཨཱལསིཡཔུགྒལཱ ཀུསཱིཏེཧི, མུཊྛསྶཏིནོ བྷཏྟནིཀྑིཏྟཀཱཀམཾསནིཀྑིཏྟསིངྒཱལསདིསཱ མུཊྛསྶཏཱིཧི, དུཔྤཉྙཱ ཁནྡྷཱདིཔརིཙྪེདིཀཱཡ པཉྙཱཡ ཨབྷཱཝེན ནིཔྤཉྙཱ ཏཱདིསེཧེཝ དུཔྤཉྙེཧི, སདྡྷཱསམྤནྣཱ ཙེཏིཡཝནྡནཱདིཀིཙྩཔསུཏཱ སདྡྷེཧི, ཧིརིམནཱ ལཛྫིཔུགྒལཱ ཧིརིམནེཧི, ཨོཏྟཔྤིནོ པཱཔབྷཱིརུཀཱ ཨོཏྟཔྤཱིཧི, བཧུསྶུཏཱ སུཏདྷརཱ ཨཱགམདྷརཱ ཏནྟིཔཱལཀཱ ཝཾསཱནུརཀྑཀཱ བཧུསྶུཏེཧི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ པརིཔུཎྞཔརཀྐམཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེཧི, ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱི སབྦཀིཙྩཔརིགྒཱཧིཀཱཡ སཏིཡཱ སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱིཧི, པཉྙཝནྟོ མཧཱཔཉྙེཧི ཝཛིརཱུཔམཉཱཎེཧི པཉྙཝནྟེཧི སདྡྷིཾ དཱུརེ ཋིཏཱཔི ཏཱཡ པཉྙཱསམྤཏྟིཡཱ སཾསནྡནྟི སམེནྟི. སཏྟམཾ.

༨-༡༢. ཨསྶདྡྷམཱུལཀསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༠༢-༡༠༦. ཨཊྛམཱདཱིནི ཏེཡེཝ ཨསྶདྡྷཱདིདྷམྨེ ཏིཀཝསེན ཀཏྭཱ དེསིཏཱནི. ཏཏྠ ཨཊྛམེ ཨསྶདྡྷཱདིམཱུལཀཱ ཀཎྷཔཀྑསུཀྐཔཀྑཝསེན པཉྩ ཏིཀཱ ཝུཏྟཱ, ནཝམེ ཨཧིརིཀམཱུལཀཱ ཙཏྟཱརོ. དསམེ ཨནོཏྟཔྤམཱུལཀཱ ཏཡོ, ཨེཀཱདསམེ ཨཔྤསྶུཏམཱུལཀཱ དྭེ, དྭཱདསམེ ཀུསཱིཏམཱུལཀོ ཨེཀོ ཏིཀོ ཝུཏྟོཏི སབྦེཔི པཉྩསུ སུཏྟནྟེསུ པནྣརས ཏིཀཱ ཧོནྟི. པནྣརས ཙེཏེ སུཏྟནྟཱཏིཔི ཝདནྟི. ཨཡཾ ཏིཀཔེཡྻཱལོ ནཱམ. ཨཊྛམཱདཱིནི.

དུཏིཡོ ཝགྒོ.

༣. ཀམྨཔཐཝགྒོ

༡-༢. ཨསམཱཧིཏསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༠༧-༡༠༨. ཨིཏོ པརེསུ པཋམཾ ཨསྶདྡྷཱདིཔཉྩཀཝསེན ཝུཏྟཾ, ཏཐཱ དུཏིཡཾ. པཋམེ པན ཨསམཱཧིཏཔདཾ ཙཏུཏྠཾ, དུཏིཡེ དུསྶཱིལཔདཾ. ཨེཝཾ ཝུཙྩམཱནེ བུཛ྄ཛྷནཀཔུགྒལཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཧི ཨེཏཱནི ཝུཏྟཱནི. ཨེཏྠ ཨསམཱཧིཏཱཏི ཨུཔཙཱརཔྤནཱསམཱདྷིརཧིཏཱ. དུསྶཱིལཱཏི ནིསྶཱིལཱ. པཋམདུཏིཡཱནི.

༣-༥. པཉྩསིཀྑཱཔདསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༠༩-༡༡༡. ཏཏིཡཾ པཉྩཀམྨཔཐཝསེན བུཛ྄ཛྷནཀཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཝུཏྟཾ, ཙཏུཏྠཾ སཏྟཀམྨཔཐཝསེན, པཉྩམཾ དསཀམྨཔཐཝསེན. ཏཏྠ ཏཏིཡེ སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱཡིནོཏི སུརཱམེརཡསངྑཱཏཾ མཛྫཾ ཡཱཡ པམཱདཙེཏནཱཡ པིཝནྟི, སཱ ‘‘སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ ཏིཊྛནྟཱིཏི སུརཱམེརཡམཛྫཔྤམཱདཊྛཱཡིནོ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ ཨསཱདྷཱརཎཔདསྶ ཨཏྠོ.

པཉྩམེ པཱཎཾ ཨཏིཔཱཏེནྟཱིཏི པཱཎཱཏིཔཱཏིནོ, པཱཎགྷཱཏིཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡནྟཱིཏི ཨདིནྣཱདཱཡིནོ, པརསྶཧཱརིནོཏི ཨཏྠོ. ཝཏྠུཀཱམེསུ ཀིལེསཀཱམེན མིཙྪཱ ཙརནྟཱིཏི ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརིནོ. མུསཱ ཝདནྟཱིཏི མུསཱཝཱདིནོ, པརེསཾ ཨཏྠབྷཉྫཀཾ ཏུཙྪཾ ཨལིཀཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱརོཏི ཨཏྠོ. པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཨེཏེསནྟི པིསུཎཝཱཙཱ. མམྨཙྪེདིཀཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཨེཏེསནྟི ཕརུསཝཱཙཱ. སམྥཾ ནིརཏྠཀཾ ཝཙནཾ པལཔནྟཱིཏི སམྥཔྤལཱཔིནོ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡནྟཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུནོ, པརབྷཎྜེ ལུབྦྷནསཱིལཱཏི ཨཏྠོ. བྱཱཔནྣཾ པཱུཏིབྷཱུཏཾ ཙིཏྟམེཏེསནྟི བྱཱཔནྣཙིཏྟཱ. མིཙྪཱ པཱཔིཀཱ ཝིཉྙུགརཧིཏཱ ཨེཏེསཾ དིཊྛཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ, ཀམྨཔཐཔརིཡཱཔནྣཱཡ ‘‘ནཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིཝཏྠུཀཱཡ མིཙྪཏྟཔརིཡཱཔནྣཱཡ ཨནིཡྻཱནིཀདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. སམྨཱ སོབྷནཱ ཝིཉྙུཔསཏྠཱ ཨེཏེསཾ དིཊྛཱིཏི སམྨཱདིཊྛིཀཱ, ཀམྨཔཐཔརིཡཱཔནྣཱཡ ‘‘ཨཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིཀཱཡ ཀམྨསྶཀཏདིཊྛིཡཱ སམྨཏྟཔརིཡཱཔནྣཱཡ མགྒདིཊྛིཡཱ ཙ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཏཱཝེཏྠ ཨནུཏྟཱནཱནཾ པདཱནཾ པདཝཎྞནཱམཏྟཾ.

ཡོ པན ཏེསཾ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ མུསཱཝཱདོ པིསུཎཝཱཙཱ ཕརུསཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ བྱཱཔཱདོ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཀཎྷཔཀྑེ དསཝིདྷོ ཨཏྠོ ཧོཏི. ཏཏྠ པཱཎསྶ ཨཏིཔཱཏོ པཱཎཱཏིཔཱཏོ, པཱཎཝདྷོ པཱཎགྷཱཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཱཎོཏི ཙེཏྠ ཝོཧཱརཏོ སཏྟོ, པརམཏྠཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. ཏསྨིཾ པན པཱཎེ པཱཎསཉྙིནོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརཱནཾ ཨཉྙཏརདྭཱརཔྤཝཏྟཱ ཝདྷཀཙེཏནཱ པཱཎཱཏིཔཱཏོ. སོ གུཎཝིརཧིཏེསུ ཏིརཙྪཱནགཏཱདཱིསུ པཱཎེསུ ཁུདྡཀེ པཱཎེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧཱསརཱིརེ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཀསྨཱ? པཡོགམཧནྟཏཱཡ, པཡོགསམཏྟེཔི ཝཏྠུམཧནྟཏཱཡ. གུཎཝནྟེསུ མནུསྶཱདཱིསུ ཨཔྤགུཎེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧཱགུཎེ མཧཱསཱཝཛྫོ. སརཱིརགུཎཱནཾ པན སམབྷཱཝེ སཏི ཀིལེསཱནཾ ཨུཔཀྐམཱནཉྩ མུདུཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཏིབྦཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཏསྶ པཉྩ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི – པཱཎོ, པཱཎསཉྙིཏཱ, ཝདྷཀཙིཏྟཾ, ཨུཔཀྐམོ, ཏེན མརཎནྟི. ཚ པཡོགཱ སཱཧཏྠིཀོ, ཨཱཎཏྟིཀོ, ནིསྶགྒིཡོ, ཐཱཝརོ, ཝིཛྫཱམཡོ, ཨིདྡྷིམཡོཏི. ཨིམསྨིཾ པནཏྠེ ཝིཏྠཱརིཡམཱནེ ཨཏིཔྤཔཉྩོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ན ཝིཏྠཱརཡཱམ, ཨཉྙཉྩ ཨེཝརཱུཔཾ. ཨཏྠིཀེཧི པན སམནྟཔཱསཱདིཀཾ ཝིནཡཊྛཀཐཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༡༧༢) ཨོལོཀེཏྭཱ གཧེཏབྦོ.

ཨདིནྣསྶ ཨཱདཱནཾ ཨདིནྣཱདཱནཾ, པརསྶཧརཎཾ ཐེཡྻཾ ཙོརིཀཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ཨདིནྣནྟི པརཔརིགྒཧིཏཾ, ཡཏྠ པརོ ཡཐཱཀཱམཀཱརིཏཾ ཨཱཔཛྫནྟོ ཨདཎྜཱརཧོ ཨནུཔཝཛྫོ ཧོཏི. ཏསྨིཾ པན པརཔརིགྒཧིཏེ པརཔརིགྒཧིཏསཉྙིནོ ཏདཱདཱཡཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཐེཡྻཙེཏནཱ ཨདིནྣཱདཱནཾ. ཏཾ ཧཱིནེ པརསནྟཀེ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ, པཎཱིཏེ མཧཱསཱཝཛྫཾ. ཀསྨཱ? ཝཏྠུཔཎཱིཏཏཱཡ. ཝཏྠུསམཏྟེ སཏི གུཎཱདྷིཀཱནཾ སནྟཀེ ཝཏྠུསྨིཾ མཧཱསཱཝཛྫཾ, ཏཾ ཏཾ གུཎཱདྷིཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏཏོ ཏཏོ ཧཱིནགུཎསྶ སནྟཀེ ཝཏྠུསྨིཾ ཨཔྤསཱཝཛྫཾ.

ཏསྶ པཉྩ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི – པརཔརིགྒཧིཏཾ, པརཔརིགྒཧིཏསཉྙིཏཱ, ཐེཡྻཙིཏྟཾ, ཨུཔཀྐམོ, ཏེན ཧརཎནྟི. ཚ པཡོགཱ སཱཧཏྠིཀཱདཡོཝ. ཏེ ཙ ཁོ ཡཐཱནུརཱུཔཾ ཐེཡྻཱཝཧཱརོ, པསཡ྄ཧཱཝཧཱརོ, པཊིཙྪནྣཱཝཧཱརོ, པརིཀཔྤཱཝཧཱརོ, ཀུསཱཝཧཱརོཏི ཨིམེསཾ ཨཝཧཱརཱནཾ ཝསེན པཝཏྟཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ (པཱརཱ. ཨཊྛ. ༩༢) ཝུཏྟོ.

ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཏྠ པན ཀཱམེསཱུཏི མེཐུནསམཱཙཱརེསུ. མིཙྪཱཙཱརོཏི ཨེཀནྟནིནྡིཏོ ལཱམཀཱཙཱརོ. ལཀྑཎཏོ པན ཨསདྡྷམྨཱདྷིཔྤཱཡེན ཀཱཡདྭཱརཔྤཝཏྟཱ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཝཱིཏིཀྐམཙེཏནཱ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ. ཏཏྠ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ པུརིསཱནཾ ཏཱཝ མཱཏུརཀྑིཏཱ པིཏུརཀྑིཏཱ མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ བྷཱཏུརཀྑིཏཱ བྷགིནིརཀྑིཏཱ ཉཱཏིརཀྑིཏཱ གོཏྟརཀྑིཏཱ དྷམྨརཀྑིཏཱ སཱརཀྑཱ སཔརིདཎྜཱཏི མཱཏུརཀྑིཏཱདཡོ དས, དྷནཀྐཱིཏཱ ཚནྡཝཱསིནཱི བྷོགཝཱསིནཱི པཊཝཱསིནཱི ཨོདཔཏྟཀིནཱི ཨོབྷཏཙུམྦཊཱ དཱསཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ ཀམྨཀཱརཱི ཙ བྷརིཡཱ ཙ དྷཛཱཧཊཱ མུཧུཏྟིཀཱཏི ཨེཏཱ དྷནཀྐཱིཏཱདཡོ དསཱཏི ཝཱིསཏི ཨིཏྠིཡོ. ཨིཏྠཱིསུ པན དྭིནྣཾ སཱརཀྑསཔརིདཎྜཱནཾ, དསནྣཉྩ དྷནཀྐཱིཏཱདཱིནནྟི དྭཱདསནྣཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨཉྙེ པུརིསཱ. ཨིདཾ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ. སོ པནེས མིཙྪཱཙཱརོ སཱིལཱདིགུཎརཧིཏེ ཨགམནཱིཡཊྛཱནེ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣེ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ – ཨགམནཱིཡཝཏྠུ, ཏསྨིཾ སེཝནཙིཏྟཾ, སེཝནཔྤཡོགོ, མགྒེནམགྒཔཊིཔཏྟིཨདྷིཝཱསནནྟི. ཨེཀོ པཡོགོ སཱཧཏྠིཀོ ཨེཝ.

མུསཱཏི ཝིསཾཝཱདནཔུརེཀྑཱརསྶ ཨཏྠབྷཉྫནཀོ ཝཙཱིཔཡོགོ ཀཱཡཔྤཡོགོ ཝཱ, ཝིསཾཝཱདནཱདྷིཔྤཱཡེན པནསྶ པརཝིསཾཝཱདནཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ, མུསཱཝཱདོ. ཨཔརོ ནཡོ – མུསཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཝཏྠུ. ཝཱདོཏི ཏསྶ བྷཱུཏཏོ ཏཙྪཏོ ཝིཉྙཱཔནཾ. ལཀྑཎཏོ པན ཨཏཐཾ ཝཏྠུཾ ཏཐཏོ པརཾ ཝིཉྙཱཔེཏུཀཱམསྶ ཏཐཱཝིཉྙཏྟིསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ མུསཱཝཱདོ. སོ ཡམཏྠཾ བྷཉྫཏི, ཏསྶ ཨཔྤཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, མཧནྟཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཨཔི ཙ གཧཊྛཱནཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཨདཱཏུཀཱམཏཱཡ ནཏྠཱིཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟོ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, སཀྑིནཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྠབྷཉྫནཏྠཾ ཝུཏྟོ མཧཱསཱཝཛྫོ. པབྦཛིཏཱནཾ ཨཔྤཀམྤི ཏེལཾ ཝཱ སཔྤིཾ ཝཱ ལབྷིཏྭཱ ཧསཱདྷིཔྤཱཡེན ‘‘ཨཛྫ གཱམེ ཏེལཾ ནདཱི མཉྙེ སནྡཏཱི’’ཏི པཱུརཎཀཐཱནཡེན པཝཏྟོ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཨདིཊྛཾཡེཝ པན ‘‘དིཊྛ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝདནྟཱནཾ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ ཧོནྟི – ཨཏཐཾ ཝཏྠུ, ཝིསཾཝཱདནཙིཏྟཾ, ཏཛྫོ ཝཱཡཱམོ, པརསྶ ཏདཏྠཝིཛཱནནནྟི. ཨེཀོ པཡོགོ སཱཧཏྠིཀོཝ. སོ ཀཱཡེན ཝཱ ཀཱཡཔཊིབདྡྷེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ པརཝིསཾཝཱདཀཀིརིཡཱཀརཎེ དཊྛབྦོ. ཏཱཡ ཙེ ཀིརིཡཱཡ པརོ ཏམཏྠཾ ཛཱནཱཏི, ཨཡཾ ཀིརིཡཱསམུཊྛཱཔིཀཙེཏནཱཀྑཎེཡེཝ མུསཱཝཱདཀམྨུནཱ བཛ྄ཛྷཏི.

པིསུཎཝཱཙཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཱཡ ཝཱཙཱཡ, ཡསྶ ཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ཏསྶ ཧདཡེ ཨཏྟནོ པིཡབྷཱཝཾ, པརསྶ ཙ སུཉྙབྷཱཝཾ ཀརོཏི, སཱ པིསུཎཝཱཙཱ. ཡཱཡ པན ཨཏྟཱནམྤི པརམྤི ཕརུསཾ ཀརོཏི, ཡཱ ཝཱཙཱ སཡམྤི ཕརུསཱ, ནེཝ ཀཎྞསུཁཱ ན ཧདཡངྒམཱ, ཨཡཾ ཕརུསཝཱཙཱ. ཡེན པན སམྥཾ པལཔཏི ནིརཏྠཀཾ, སོ སམྥཔྤལཱཔོ. ཏེསཾ མཱུལབྷཱུཏཱ ཙེཏནཱཔི པིསུཎཝཱཙཱདིནཱམམེཝ ལབྷཏི. སཱ ཨེཝ ཙ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི.

ཏཏྠ སཾཀིལིཊྛཙིཏྟསྶ པརེསཾ ཝཱ བྷེདཱཡ, ཨཏྟནོ པིཡཀམྱཏཱཡ ཝཱ ཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ པིསུཎཝཱཙཱ. སཱ ཡསྶ བྷེདཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཨཔྤགུཎཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, མཧཱགུཎཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ ཙཏྟཱརོ སམྦྷཱརཱ – བྷིནྡིཏབྦོ པརོ, ཨིཏི ཨིམེ ནཱནཱ བྷཝིསྶནྟི, ཝིནཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི བྷེདཔུརེཀྑཱརཏཱ, ཨིཏི ཨཧཾ པིཡོ བྷཝིསྶཱམི ཝིསྶཱསིཀོཏི པིཡཀམྱཏཱ ཝཱ, ཏཛྫོ ཝཱཡཱམོ, ཏསྶ ཏདཏྠཝིཛཱནནནྟི.

པརསྶ མམྨཙྪེདཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཨེཀནྟཕརུསཙེཏནཱ ཕརུསཝཱཙཱ. ཏསྶཱ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠམིདཾ ཝཏྠུ – ཨེཀོ ཀིར དཱརཀོ མཱཏུ ཝཙནཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ གཙྪཏི. མཱཏཱ ཏཾ ནིཝཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི, ‘‘ཙཎྜཱ ཏཾ མཧིཾསཱི ཨནུབནྡྷཏཱུ’’ཏི ཨཀྐོསི. ཨཐསྶ ཏཐེཝ ཨརཉྙེ མཧིཾསཱི ཨུཊྛཱསི. དཱརཀོ, ‘‘ཡཾ མམ མཱཏཱ མུཁེན ཀཐེསི, ཏཾ མཱ ཧོཏུ, ཡཾ ཙིཏྟེན ཙིནྟེསི, ཏཾ ཧོཏཱུ’’ཏི སཙྩཀིརིཡཾ ཨཀཱསི. མཧིཾསཱི ཏཏྠེཝ བདྡྷཱ ཝིཡ ཨཊྛཱསི. ཨེཝཾ མམྨཙྪེདཀོཔི པཡོགོ ཙིཏྟསཎྷཏཱཡ ཕརུསཝཱཙཱ ན ཧོཏི. མཱཏཱཔིཏརོ ཧི ཀདཱཙི པུཏྟཀེ ཨེཝཾ ཝདནྟི – ‘‘ཙོརཱ ཝོ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཀརོནྟཱུ’’ཏི, ཨུཔྤལཔཏྟམྤི ཙ ནེསཾ ཨུཔརི པཏནྟཾ ན ཨིཙྪནྟི. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ ཀདཱཙི ནིསྶིཏཀེ ཨེཝཾ ཝདནྟི – ‘‘ཀིཾ ཨིམེ ཨཧིརིཀཱ ཨནོཏྟཔྤིནོ ཙརནྟི, ནིདྡྷམཐ ནེ’’ཏི. ཨཐ ཙ ནེསཾ ཨཱགམཱདྷིགམསམྤཏྟིཾ ཨིཙྪནྟི. ཡཐཱ ཙ ཙིཏྟསཎྷཏཱཡ ཕརུསཝཱཙཱ ན ཧོཏི, ཨེཝཾ ཝཙནསཎྷཏཱཡ ཨཕརུསཝཱཙཱཔི ན ཧོཏི. ན ཧི མཱརཱཔེཏུཀཱམསྶ ‘‘ཨིམཾ སུཁཾ སཡཱཔེཐཱ’’ཏི ཝཙནཾ ཨཕརུསཝཱཙཱ ཧོཏི. ཙིཏྟཕརུསཏཱཡ པནེསཱ ཕརུསཝཱཙཱཝ. སཱ ཡཾ སནྡྷཱཡ པཝཏྟིཏཱ, ཏསྶ ཨཔྤགུཎཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, མཧཱགུཎཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ ཏཡོ སམྦྷཱརཱ – ཨཀྐོསིཏབྦོ པརོ, ཀུཔིཏཙིཏྟཾ, ཨཀྐོསནཱཏི.

ཨནཏྠཝིཉྙཱཔིཀཱ ཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཨཀུསལཙེཏནཱ སམྥཔྤལཱཔོ. སོ ཨཱསེཝནམནྡཏཱཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ, ཨཱསེཝནམཧནྟཏཱཡ མཧཱསཱཝཛྫོ. ཏསྶ དྭེ སམྦྷཱརཱ – བྷཱརཏཡུདྡྷ-སཱིཏཱཧརཎཱདི-ནིརཏྠཀཀཐཱ-པུརེཀྑཱརཏཱ, ཏཐཱརཱུཔཱིཀཐཱཀཐནཉྩཱཏི.

ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ. པརབྷཎྜཱབྷིམུཁཱི ཧུཏྭཱ ཏནྣིནྣཏཱཡ པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. སཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ པརབྷཎྜཱབྷིཛ྄ཛྷཱཡནལཀྑཎཱ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརབྷཎྜཾ ཨཏྟནོ པརིཎཱམནཉྩ. པརབྷཎྜཝཏྠུཀེ ཧི ལོབྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ན ‘‘ཨཧོ ཝཏིདཾ མམསྶཱ’’ཏི ཨཏྟནོ པརིཎཱམེཏཱིཏི.

ཧིཏསུཁཾ བྱཱཔཱདཡཏཱིཏི, བྱཱཔཱདོ. སོ པརཝིནཱསཱཡ མནོཔདོསལཀྑཎོ. ཕརུསཝཱཙཱ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫོ མཧཱསཱཝཛྫོ ཙ. ཏསྶ དྭེ སམྦྷཱརཱ པརསཏྟོ ཙ, ཏསྶ ཙ ཝིནཱསཙིནྟཱ. པརསཏྟཝཏྠུཀེ ཧི ཀོདྷེ ཨུཔྤནྣེཔི ན ཏཱཝ ཀམྨཔཐབྷེདོ ཧོཏི, ཡཱཝ ན ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ཨུཙྪིཛྫེཡྻ ཝིནསྶེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶ ཝིནཱསཾ ཙིནྟེཏི.

ཡཐཱབྷུཙྩགཧཎཱབྷཱཝེན མིཙྪཱ པསྶཏཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛི. སཱ ‘‘ནཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཔརཱིཏདསྶནལཀྑཎཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཝིཡ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཙ. ཨཔི ཙ ཨནིཡཏཱ ཨཔྤསཱཝཛྫཱ, ནིཡཏཱ མཧཱསཱཝཛྫཱ. ཏསྶཱ དྭེ སམྦྷཱརཱ – ཝཏྠུནོ ཙ གཧིཏཱཀཱརཝིཔརཱིཏཏཱ ཡཐཱ ཙ ནཾ གཎྷཱཏི, ཏཐཱབྷཱཝེན ཏསྶཱ ཨུཔཊྛཱནནྟི.

ཨིམེསཾ པན དསནྣཾ ཨཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ དྷམྨཏོ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱཏོ མཱུལཏོཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ དྷམྨཏོཏི ཨེཏེསུ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཙེཏནཱདྷམྨཱཝ ཧོནྟི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཏིསྶོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱ. ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ, མིཙྪཱདིཊྛི ཙཱཏི ཨིམེ ཨཊྛ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ ཧོནྟི, ནོ མཱུལཱནི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཱ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ཙ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི, བྱཱཔཱདོ དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱརམྨཎཏོ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཾ སཏྟཱརམྨཎཾ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎཾ ཝཱ, མིཙྪཱཙཱརོ ཕོཊྛབྦཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎོཝ, སཏྟཱརམྨཎོཏིཔི ཨེཀེ. མུསཱཝཱདོ སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཝཱ, ཏཐཱ པིསུཎཝཱཙཱ. ཕརུསཝཱཙཱ སཏྟཱརམྨཎཱཝ. སམྥཔྤལཱཔོ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏཝསེན སཏྟཱརམྨཎོ ཝཱ སངྑཱརཱརམྨཎོ ཝཱ, ཏཐཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ. བྱཱཔཱདོ སཏྟཱརམྨཎོཝ. མིཙྪཱདིཊྛི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཝསེན སངྑཱརཱརམྨཎཱ.

ཝེདནཱཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ དུཀྑཝེདནོ ཧོཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི རཱཛཱནོ ཙོརཾ དིསྭཱ ཧསམཱནཱཔི ‘‘གཙྪཐ ནཾ གྷཱཏེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, སནྣིཊྛཱཔཀཙེཏནཱ པན ནེསཾ དུཀྑསམྤཡུཏྟཱཝ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཏིཝེདནཾ, མིཙྪཱཙཱརོ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནོ, སནྣིཊྛཱཔཀཙིཏྟེ པན མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནོ ན ཧོཏི. མུསཱཝཱདོ ཏིཝེདནོ, ཏཐཱ པིསུཎཝཱཙཱ ཕརུསཝཱཙཱ དུཀྑཝེདནཱ, སམྥཔྤལཱཔོ ཏིཝེདནོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ སུཁམཛ྄ཛྷཏྟཝསེན དྭིཝེདནཱ, ཏཐཱ མིཙྪཱདིཊྛི. བྱཱཔཱདོ དུཀྑཝེདནོ.

མཱུལཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏོ དོསམོཧཝསེན དྭིམཱུལཀོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཾ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ, མིཙྪཱཙཱརོ ལོབྷམོཧཝསེན. མུསཱཝཱདོ དོསམོཧཝསེན ཝཱ ལོབྷམོཧཝསེན ཝཱ, ཏཐཱ པིསུཎཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཙ. ཕརུསཝཱཙཱ དོསམོཧཝསེན, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ མོཧཝསེན ཨེཀམཱུལཱ, ཏཐཱ བྱཱཔཱདོ. མིཙྪཱདིཊྛི ལོབྷམོཧཝསེན དྭིམཱུལཱཏི.

པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏཱཏིཨཱདཱིསུ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཡོ ཝུཏྟཏྠཱ ཨེཝ. ཡཱཡ པན ཝིརཏིཡཱ ཨེཏེ པཊིཝིརཏཱ ནཱམ ཧོནྟི, སཱ བྷེདཏོ ཏིཝིདྷཱ ཧོཏི སམྤཏྟཝིརཏི སམཱདཱནཝིརཏི སམུཙྪེདཝིརཏཱིཏི. ཏཏྠ ཨསམཱདིནྣསིཀྑཱཔདཱནཾ ཨཏྟནོ ཛཱཏིཝཡབཱཧུསཙྩཱདཱིནི པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨཡུཏྟཾ ཨམྷཱཀཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱཏུ’’ནྟི སམྤཏྟཾ ཝཏྠུཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟཱནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝིརཏི སམྤཏྟཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ སཱིཧལ༹དཱིཔེ ཙཀྐནཨུཔཱསཀསྶ ཝིཡ. ཏསྶ ཀིར དཧརཀཱལེཡེཝ མཱཏུ རོགོ ཨུཔྤཛྫི. ཝེཛྫེན ཙ ‘‘ཨལླསསཀམཾསཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏོ ཙཀྐནསྶ བྷཱཏཱ ‘‘གཙྪ ཏཱཏ ཁེཏྟཾ ཨཱཧིཎྜཱཧཱི’’ཏི ཙཀྐནཾ པེསེསི. སོ ཏཏྠ གཏོ. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཨེཀོ སསོ ཏརུཎསསྶཾ ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏོ ཧོཏི. སོ ཏཾ དིསྭཱ ཝེགེན དྷཱཝནྟོ ཝལླིཡཱ བདྡྷོ ‘‘ཀིརི ཀིརཱི’’ཏི སདྡམཀཱསི. ཙཀྐནོ ཏེན སདྡེན གནྟྭཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཱཏུ བྷེསཛྫཾ ཀརོམཱི’’ཏི. པུན ཙིནྟེསི – ‘‘ན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡྭཱཧཾ མཱཏུ ཛཱིཝིཏཀཱརཎཱ པརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ནཾ ‘‘གཙྪ ཨརཉྙེ སསེཧི སདྡྷིཾ ཏིཎོདཀཾ པརིབྷུཉྫཱ’’ཏི མུཉྩི. བྷཱཏརཱ ཙ ‘‘ཀིཾ ཏཱཏ སསོ ལདྡྷོ’’ཏི? པུཙྪིཏོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. ཏཏོ ནཾ བྷཱཏཱ པརིབྷཱསི. སོ མཱཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཡཏོཧཾ ཛཱཏོ, ནཱབྷིཛཱནཱམི སཉྩིཙྩ པཱཎཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏཱ’’ཏི སཙྩཾ ཝཏྭཱ ཨཊྛཱསི, ཏཱཝདེཝ ཙསྶ མཱཏཱ ཨརོགཱ ཨཧོསི.

སམཱདིནྣསིཀྑཱཔདཱནཾ པན སིཀྑཱཔདསམཱདཱནེ ཙ ཏཏུཏྟརི ཙ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛིཏྭཱ ཝཏྠུཾ ཨཝཱིཏིཀྐམནྟཱནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཝིརཏི སམཱདཱནཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ, ཨུཏྟརཝཌྜྷམཱནཔབྦཏཝཱསཱིཨུཔཱསཀསྶ ཝིཡ. སོ ཀིར ཨམྦརིཡཝིཧཱརཝཱསཱིཔིངྒལབུདྡྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ སནྟིཀེ སིཀྑཱཔདཱནི གཧེཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཀསཏི. ཨཐསྶ གོཎོ ནཊྛོ, སོ ཏཾ གཝེསནྟོ ཨུཏྟརཝཌྜྷམཱནཔབྦཏཾ ཨཱརུཧི, ཏཏྲ ནཾ མཧཱསཔྤོ ཨགྒཧེསི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཱཡ ཏིཁིཎཱཡ ཝཱསིཡཱ སཱིསཾ ཚིནྡཱམཱི’’ཏི. པུན ཙིནྟེསི – ‘‘ན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡྭཱཧཾ བྷཱཝནཱིཡསྶ གརུནོ སནྟིཀེ སིཀྑཱཔདཾ གཧེཏྭཱ བྷིནྡེཡྻ’’ནྟི. ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཱམི, ན སིཀྑཱཔད’’ནྟི ཨཾསེ ཋཔིཏཾ ཏིཁིཎདཎྜཝཱསིཾ ཨརཉྙེ ཚཌྜེསི. ཏཱཝདེཝ མཧཱཝཱལོ༹ ནཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨགམཱསཱིཏི.

ཨརིཡམགྒསམྤཡུཏྟཱ པན ཝིརཏི སམུཙྪེདཝིརཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ, ཡསྶཱ ཨུཔྤཏྟིཏོ པབྷུཏི པཱཎཾ གྷཱཏེསྶཱམཱིཏི ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ ཙིཏྟམྤི ན ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི.

ཡཐཱ ཙ ཨཀུསལཱནཾ, ཨེཝཾ ཨིམེསམྤི ཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ དྷམྨཏོ ཀོཊྛཱསཏོ ཨཱརམྨཎཏོ ཝེདནཱཏོ མཱུལཏོཏི པཉྩཧཱཀཱརེཧི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ དྷམྨཏོཏི ཨེཏེསུ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཙེཏནཱཔི ཝཊྚནྟི ཝིརཏིཡོཔི, ཨནྟེ ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟཱཝ.

ཀོཊྛཱསཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཀམྨཔཐཱ ཨེཝ, ན མཱུལཱནི, ཨནྟེ ཏཡོ ཀམྨཔཐཱ ཙེཝ མཱུལཱནི ཙ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཧི མཱུལཾ པཏྭཱ ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ ཧོཏི, ཨབྱཱཔཱདོ ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ, སམྨཱདིཊྛི ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ.

ཨཱརམྨཎཏོཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནཾ. ཨཱརམྨཎཱནེཝ ཨེཏེསཾ ཨཱརམྨཎཱནི. ཝཱིཏིཀྐམིཏབྦཝཏྠུཏོཡེཝ ཧི ཝིརཏི ནཱམ ཧོཏི. ཡཐཱ པན ནིབྦཱནཱརམྨཎོ ཨརིཡམགྒོ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཨེཝཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཱདིཨཱརམྨཎཱཔེཏེ ཀམྨཔཐཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི དུསྶཱིལྱཱནི པཛཧནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཝེདནཱཏོཏི སབྦེ སུཁཝེདནཱ ཝཱ ཧོནྟི མཛ྄ཛྷཏྟཝེདནཱ ཝཱ. ཀུསལཾ པཏྭཱ ཧི དུཀྑཝེདནཱ ནཱམ ནཏྠི.

མཱུལཏོཏི པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ ཨལོབྷཨདོསཨམོཧཝསེན ཏིམཱུལཱ ཧོནྟི, ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱ. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཉཱཎསམྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཝིརམནྟསྶ དྭིམཱུལཱ ཧོཏི, ཉཱཎཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན ཨེཀམཱུལཱ. ཨལོབྷོ པན ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ མཱུལཾ ན ཧོཏི. ཨབྱཱཔཱདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སམྨཱདིཊྛི ཨལོབྷཨདོསཝསེན དྭིམཱུལཱཝཱཏི. ཏཏིཡཱདཱིནི.

༦. ཨཊྛངྒིཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༢. ཚཊྛཾ ཨཊྛམགྒངྒཝསེན བུཛ྄ཛྷནཀཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཝུཏྟཾ. ཚཊྛཾ.

༧. དསངྒསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༣. སཏྟམཾ དསམིཙྪཏྟསམྨཏྟཝསེན. ཏཏྠ མིཙྪཱཉཱཎིནོཏི མིཙྪཱཔཙྩཝེཀྑཎེན སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. མིཙྪཱཝིམུཏྟིནོཏི ཨནིཡྻཱནིཀཝིམུཏྟིནོ ཀུསལཝིམུཏྟཱིཏི གཧེཏྭཱ ཋིཏཱ. སམྨཱཉཱཎིནོཏི སམྨཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ. སམྨཱཝིམུཏྟིནོཏི ནིཡྻཱནིཀཱཡ ཕལཝིམུཏྟིཡཱ སམནྣཱགཏཱཏི. སཏྟམཾ.

ཀམྨཔཐཝགྒོ ཏཏིཡོ.

༤. ཙཏུཏྠཝགྒོ

༡. ཙཏུདྷཱཏུསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༤. ཙཏུཏྠཝགྒསྶ པཋམེ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི པཏིཊྛཱདྷཱཏུ. ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི ཨཱབནྡྷནདྷཱཏུ. ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི པརིཔཱཙནདྷཱཏུ. ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཝིཏྠམྦྷནདྷཱཏུ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན ཝཱིསཏིཀོཊྛཱསཱདིཝསེན ཨེཏཱ ཀཐེཏབྦཱ. པཋམཾ.

༢. པུབྦེསམྦོདྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༥. དུཏིཡེ ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཨསྶཱདོཏི ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུནིསྶཡོ ཨསྶཱདོ. སྭཱཡཾ ཀཱཡཾ ཨབྦྷུནྣཱམེཏྭཱ ཨུདརཾ པསཱརེཏྭཱ, ‘‘ཨིདྷ མེ ཨངྒུལཾ པཝེསིཏུཾ ཝཱཡམཐཱ’’ཏི ཝཱ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ, ‘‘ཨིམཾ ནཱམེཏུཾ ཝཱཡམཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ཨེཝཾ པཝཏྟཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཨནིཙྩཱཏིཨཱདཱིསུ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཱཀཱརེན ཨནིཙྩཱ, པཊིཔཱིལ༹ནཱཀཱརེན དུཀྑཱ, སབྷཱཝཝིགམཱཀཱརེན ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ. ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཨཱདཱིནཝོཏི ཡེན ཨཱཀཱརེན སཱ ཨནིཙྩཱ དུཀྑཱ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ, ཨཡམཱཀཱརོ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཨཱདཱིནཝོཏི ཨཏྠོ. ཚནྡརཱགཝིནཡོ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནནྟི ནིབྦཱནཾ ཨཱགམྨ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཚནྡརཱགོ ཝིནཱིཡཏི ཙེཝ པཧཱིཡཏི ཙ, ཏསྨཱ ནིབྦཱནམསྶཱ ནིསྶརཎཾ.

ཨཡཾ ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ ཨསྶཱདོཏི ཨཡཾ ཨཱཔོདྷཱཏུནིསྶཡོ ཨསྶཱདོ. སྭཱཡཾ ཨཉྙཾ ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ ཨུཔདྡུཏཾ དིསྭཱ, ‘‘ཀིཾ ཨཡཾ ནིཔནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པསྶཱཝཊྛཱནཱབྷིམུཁོ ནིཀྑམཏི ཙེཝ པཝིསཏི ཙ, ཨཔྤམཏྟཀམྤིསྶ ཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ སེདཏིནྟཾ ཝཏྠཾ པཱིལེ༹ཏབྦཏཱཀཱརཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨནུམོདནམཏྟམྤི ཀཐེནྟསྶ ཏཱལཝཎྚཾ གཎྷིཏབྦཾ ཧོཏི, མཡཾ པན སཱཡཾ ནིཔནྣཱ པཱཏོཝ ཨུཊྛཧཱམ, མཱསཔུཎྞགྷཊོ ཝིཡ ནོ སརཱིརཾ, མཧཱཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ སེདམཏྟམྤི ནོ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཨསནིསདྡེན ཝིཡ དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱནཾ སརཱིརེ ཨུསུམཱཀཱརམཏྟམྤི ནོ ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ.

ཨཡཾ ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ཨསྶཱདོཏི ཨཡཾ ཏེཛོདྷཱཏུནིསྶཡོ ཨསྶཱདོ. སྭཱཡཾ སཱིཏགཧཎིཀེ དིསྭཱ, ‘‘ཀིཾ ཨིམེ ཀིཉྩིདེཝ ཡཱགུབྷཏྟཁཛྫམཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏྭཱ ཐདྡྷཀུཙྪིནོ ནིསཱིདིཏྭཱ སབྦརཏྟིཾ ཨངྒཱརཀཊཱཧཾ པརིཡེསནྟི, ཕུསིཏམཏྟེསུཔི སརཱིརེ པཏིཏེསུ ཨངྒཱརཀཊཱཧཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱཝ ནིཔཛྫནྟི? མཡཾ པན ཨཏིཐདྡྷམྤི མཾསཾ ཝཱ པཱུཝཾ ཝཱ ཁཱདཱམ, ཀུཙྪིཔཱུརཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫཱམ, ཏཱཝདེཝ ནོ སབྦཾ ཕེཎཔིཎྜོ ཝིཡ ཝིལཱིཡཏི, སཏྟཱཧཝདྡལིཀཱཡ ཝཏྟམཱནཱཡ སརཱིརེ སཱིཏཱནུདཧནམཏྟམྤི ནོ ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ.

ཨཡཾ ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཨསྶཱདོཏི ཨཡཾ ཝཱཡོདྷཱཏུནིསྶཡོ ཨསྶཱདོ. སྭཱཡཾ ཨཉྙེ ཝཱཏབྷཱིརུཀེ དིསྭཱ, ‘‘ཨིམེསཾ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨནུམོདནམཏྟམྤི ཀཐེནྟཱནཾ སརཱིརཾ ཝཱཏོ ཝིཛ྄ཛྷཏི, གཱཝུཏམཏྟམྤི ཨདྡྷཱནཾ གཏཱནཾ ཧཏྠཔཱདཱ སཱིདནྟི, པིཊྛི རུཛྫཏི, ཀུཙྪིཝཱཏསཱིསཝཱཏཀཎྞཝཱཏཱདཱིཧི ནིཙྩུཔདྡུཏཱ ཏེལཕཱཎིཏཱདཱིནི ཝཱཏབྷེསཛྫཱནེཝ ཀརོནྟཱ ཨཏིནཱམེནྟི, ཨམྷཱཀཾ པན མཧཱཀམྨཾ ཀརོནྟཱནམྤི ཏིཡཱམརཏྟིཾ དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱནམྤི ཨེཀདིཝསེནེཝ དས ཡོཛནཱནི གཙྪནྟཱནམྤི ཧཏྠཔཱདསཾསཱིདནམཏྟཾ ཝཱ པིཊྛིརུཛྫནམཏྟཾ ཝཱ ན ཧོཏཱི’’ཏི, ཨེཝཾ པཝཏྟཱནཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ པཝཏྟཱ ཧི ཨེཏཱ དྷཱཏུཡོ ཨསྶཱདེནྟི ནཱམ.

ཨབྦྷཉྙཱསིནྟི ཨབྷིཝིསིཊྛེན ཉཱཎེན ཨཉྙཱསིཾ. ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིནྟི ཨུཏྟརཝིརཧིཏཾ སབྦསེཊྛཾ སམྨཱ སཱམཉྩ བོདྷིཾ, ཨཐ ཝཱ པསཏྠཾ སུནྡརཉྩ བོདྷིཾ. བོདྷཱིཏི རུཀྑོཔི མགྒོཔི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎམྤི ནིབྦཱནམྤི. ‘‘བོདྷིརུཀྑམཱུལེ པཋམཱབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡; ཨུདཱ. ༡) ཙ ‘‘ཨནྟརཱ ཙ བོདྷིཾ ཨནྟརཱ ཙ གཡ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༡; མ.ནི. ༡.༢༨༥) ཙ ཨཱགཏཊྛཱནེསུ ཧི རུཀྑོ བོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘བོདྷི ཝུཙྩཏི ཙཏཱུསུ མགྒེསུ ཉཱཎ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ནི. ཁགྒཝིསཱཎསུཏྟནིདྡེས ༡༢༡) ཨཱགཏཊྛཱནེ མགྒོ. ‘‘པཔྤོཏི བོདྷིཾ ཝརབྷཱུརིམེདྷསོ’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༢༡༧) ཨཱགཏཊྛཱནེ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ. ‘‘པཏྭཱན བོདྷིཾ ཨམཏཾ ཨསངྑཏ’’ནྟི ཨཱགཏཊྛཱནེ ནིབྦཱནཾ. ཨིདྷ པན བྷགཝཏོ ཨརཧཏྟམགྒོ ཨདྷིཔྤེཏོ.

སཱཝཀཱནཾ ཨརཧཏྟམགྒོ ཨནུཏྟརཱ བོདྷི ཧོཏི, ན ཧོཏཱིཏི? ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨསབྦགུཎདཱཡཀཏྟཱ. ཏེསཉྷི ཀསྶཙི ཨརཧཏྟམགྒོ ཨརཧཏྟཕལམེཝ དེཏི, ཀསྶཙི ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ, ཀསྶཙི ཚ ཨབྷིཉྙཱ, ཀསྶཙི ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ, ཀསྶཙི སཱཝཀཔཱརམཱིཉཱཎཾ. པཙྩེཀབུདྡྷཱནམྤི པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎམེཝ དེཏི. བུདྡྷཱནཾ པན སབྦགུཎསམྤཏྟིཾ དེཏི ཨབྷིསེཀོ ཝིཡ རཉྙོ སབྦལོཀིསྶརིཡབྷཱཝཾ. ཏསྨཱ ཨཉྙསྶ ཀསྶཙིཔི ཨནུཏྟརཱ བོདྷི ན ཧོཏི.

ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི པཙྩཉྙཱསིནྟི ‘‘ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཨཧཾ པཏྟོ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋིཏོ’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཛཱནིཾ. ཉཱཎཉྩ པན མེ དསྶནཾ ཨུདཔཱདཱིཏི ཨདྷིགཏགུཎདསྶནསམཏྠཾ པཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཉྩ མེ ཨུདཔཱདི. ཨཀུཔྤཱ མེ ཝིམུཏྟཱིཏི ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟི ཨཀུཔྤཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདི. ཏཏྠ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི ཨཀུཔྤཏཱ ཝེདིཏབྦཱ ཀཱརཎཏོ ཙ ཨཱརམྨཎཏོ ཙ. སཱ ཧི ཙཏཱུཧི མགྒེཧི སམུཙྪིནྣཀིལེསཱནཾ པུན ཨནིཝཏྟནཏཱཡ ཀཱརཎཏོཔི ཨཀུཔྤཱ, ཨཀུཔྤདྷམྨཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པཝཏྟཏཱཡ ཨཱརམྨཎཏོཔི ཨཀུཔྤཱ. ཨནྟིམཱཏི པཙྪིམཱ. ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོཏི ཨིདཱནི པུན ཨཉྙོ བྷཝོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.

ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཀཐིཏཱནི. ཀཐཾ? ཙཏཱུསུ ཧི དྷཱཏཱུསུ ཨསྶཱདོ སམུདཡསཙྩཾ, ཨཱདཱིནཝོ དུཀྑསཙྩཾ, ནིསྶརཎཾ ནིརོདྷསཙྩཾ, ནིརོདྷཔྤཛཱནནོ མགྒོ མགྒསཙྩཾ. ཝིཏྠཱརཝསེནཔི ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེཏྠ ཧི ཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཨསྶཱདོཏི པཧཱནཔཊིཝེདྷོ སམུདཡསཙྩཾ. ཡཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨནིཙྩཱ དུཀྑཱ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ, ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ, ཨཱདཱིནཝོཏི པརིཉྙཱཔཊིཝེདྷོ དུཀྑསཙྩཾ. ཡོ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཚནྡརཱགཝིནཡོ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནཾ, ཨིདཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ནིསྶརཎནྟི སཙྪིཀིརིཡཱཔཊིཝེདྷོ ནིརོདྷསཙྩཾ. ཡཱ ཨིམེསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ དིཊྛི སངྐཔྤོ ཝཱཙཱ ཀམྨནྟོ ཨཱཛཱིཝོ ཝཱཡཱམོ སཏི སམཱདྷི, ཨཡཾ བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷོ མགྒསཙྩནྟི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨཙརིཾསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༦. ཏཏིཡེ ཨཙརིནྟི ཉཱཎཙཱརེན ཨཙརིཾ, ཨནུབྷཝནཙཱརེནཱཏི ཨཏྠོ. ཡཱཝཏཱཏི ཡཏྟཀོ. ཏཏིཡཾ.

༤. ནོཙེདཾསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༧. ཙཏུཏྠེ ནིསྶཊཱཏིཨཱདཱིནི ཨཱདིཏོ ཝུཏྟཔཊིསེདྷེན ཡོཛེཏྭཱ ‘‘ན ནིསྶཊཱ, ན ཝིསཾཡུཏྟཱ, ན ཝིཔྤམུཏྟཱ, ན ཝིམརིཡཱདིཀཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརིཾསཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱནི. དུཏིཡནཡེ ཝིམརིཡཱདིཀཏེནཱཏི ནིམྨརིཡཱདིཀཏེན. ཏཏྠ དུཝིདྷཱ མརིཡཱདཱ ཀིལེསམརིཡཱདཱ ཝཊྚམརིཡཱདཱཏི. ཏཏྠ ཙ ཡསྶ ཨུཔཌྜྷཱ ཀིལེསཱ པཧཱིནཱ, ཨུཔཌྜྷཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཝཊྚཾ ཝཱ པན ཨུཔཌྜྷཾ པཧཱིནཾ, ཨུཔཌྜྷཾ ཨཔྤཧཱིནཾ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ པཧཱིནཀིལེསེ ཝཱ ཝཊྚཾ ཝཱ སནྡྷཱཡ ཝིམརིཡཱདིཀཏཾ, ཨཔྤཧཱིནཀིལེསེ ཝཱ ཝཊྚཾ ཝཱ སནྡྷཱཡ ན ཝིམརིཡཱདིཀཏཾ. ཨིདྷ པན ཨུབྷཡསྶཱཔི པཧཱིནཏྟཱ ‘‘ཝིམརིཡཱདིཀཏེན ཙེཏསཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ, མརིཡཱདཾ ཨཀཏྭཱ ཋིཏེན ཨཏིཀྐནྟམརིཡཱདེན ཙེཏསཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི ཏཱིསུཔི ཨིམེསུ སུཏྟེསུ ཙཏུསཙྩམེཝ ཀཐིཏཾ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨེཀནྟདུཀྑསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༡༨. པཉྩམེ ཨེཀནྟདུཀྑཱཏི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏསྶ ཏཏྟཀཱརོ ཝིཡ ཨེཀནྟེནེཝ དུཀྑཱ. དུཀྑཱནུཔཏིཏཱཏི དུཀྑེན ཨནུཔཏིཏཱ. དུཀྑཱཝཀྐནྟཱཏི དུཀྑེན ཨོཀྐནྟཱ ཨོཏིཎྞཱ. སུཁཱཏི སུཁཝེདནཱཡ པཙྩཡབྷཱུཏཱ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ དུཀྑལཀྑཎཾ ཀཐིཏཾ. པཉྩམཾ.

༦-༡༠. ཨབྷིནནྡསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༡༩-༡༢༣. ཚཊྛསཏྟམེསུ ཝིཝཊྚཾ, ཨཝསཱནེ ཏཱིསུ ཙཏུསཙྩམེཝཱཏི. ཚཊྛཱདཱིནི.

ཙཏུཏྠོ ཝགྒོ.

དྷཱཏུསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཨནམཏགྒསཾཡུཏྟཾ

༡. པཋམཝགྒོ

༡. ཏིཎཀཊྛསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༤. ཨནམཏགྒསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ ཨནམཏགྒོཏི ཨནུ ཨམཏགྒོ, ཝསྶསཏཾ ཝསྶསཧསྶཾ ཉཱཎེན ཨནུགནྟྭཱཔི ཨམཏགྒོ ཨཝིདིཏགྒོ, ནཱསྶ སཀྐཱ ཨིཏོ ཝཱ ཨེཏྟོ ཝཱ ཨགྒཾ ཛཱནིཏུཾ, ཨཔརིཙྪིནྣཔུབྦཱཔརཀོཊིཀོཏི ཨཏྠོ. སཾསཱརོཏི ཁནྡྷཱདཱིནཾ ཨཝིཙྪིནྣཔྤཝཏྟཱ པཊིཔཱཊི. པུབྦཱ ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏཱིཏི པུརིམམརིཡཱདཱ ན དིསྶཏི. ཡདགྒེན ཙསྶ པུརིམཱ ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི, པཙྪིམཱཔི ཏདགྒེནེཝ ན པཉྙཱཡཏི, ཝེམཛ྄ཛྷེཡེཝ པན སཏྟཱ སཾསརནྟི. པརིཡཱདཱནཾ གཙྪེཡྻཱཏི ཨིདཾ ཨུཔམཱཡ ཁུདྡཀཏྟཱ ཝུཏྟཾ. བཱཧིརསམཡསྨིཉྷི ཨཏྠོ པརིཏྟོ ཧོཏི, ཨུཔམཱ མཧཏཱི. ‘‘ཧཏྠཱི ཝིཡ ཨཡཾ གོཎོ, གོཎོ ཝིཡ སཱུཀརོ, སམུདྡོ ཝིཡ ཏལཱ༹ཀ’’ནྟི ཧི ཝུཏྟེ ན ཏེསཾ ཏཱདིསཾ པམཱཎཾ ཧོཏི. བུདྡྷསམཡེ པན ཨུཔམཱ པརིཏྟཱ, ཨཏྠོ མཧཱ. པཱལི༹ཡཉྷི ཨེཀོ ཛམྦུདཱིཔོ གཧིཏོ, ཨེཝརཱུཔཱནཾ པན ཛམྦུདཱིཔཱནཾ སཏེཔི སཧསྶེཔི སཏསཧསྶེཔི ཏིཎཱདཱིནི ཏེན ཨུཔཀྐམེན པརིཡཱདཱནཾ གཙྪེཡྻུཾ, ན ཏྭེཝ པུརིསསྶ མཱཏུ མཱཏརོཏི. དུཀྑཾ པཙྩནུབྷཱུཏནྟི ཏུམྷེཧི དུཀྑཾ ཨནུབྷཱུཏཾ. ཏིབྦནྟི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. བྱསནནྟི ཉཱཏིབྱསནཱདིཨནེཀཝིདྷཾ. ཀཊསཱིཏི སུསཱནཾ, པཐཝཱིཡེཝ ཝཱ. སཱ ཧི པུནཔྤུནཾ མརནྟེཧི སརཱིརནིཀྑེཔེན ཝཌྜྷིཏཱ. ཨལམེཝཱཏི ཡུཏྟམེཝ. པཋམཾ.

༢. པཐཝཱིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༥. དུཏིཡེ མཧཱཔཐཝིནྟི ཙཀྐཝཱལ༹པརིཡནྟཾ མཧཱཔཐཝིཾ. ནིཀྑིཔེཡྻཱཏི ཏཾ པཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཝུཏྟཔྤམཱཎཾ གུལི༹ཀཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋཔེཡྻ. དུཏིཡཾ.

༣. ཨསྶུསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༦. ཏཏིཡེ ཀནྡནྟཱནནྟི སསདྡཾ རུདམཱནཱནཾ. པསྶནྣནྟི སནྡིཏཾ པཝཏྟཾ. ཙཏཱུསུ མཧཱསམུདྡེསཱུཏི སིནེརུརསྨཱིཧི པརིཙྪིནྣེསུ ཙཏཱུསུ མཧཱསམུདྡེསུ. སིནེརུསྶ ཧི པཱཙཱིནཔསྶཾ རཛཏམཡཾ, དཀྑིཎཔསྶཾ མཎིམཡཾ, པཙྪིམཔསྶཾ ཕལིཀམཡཾ, ཨུཏྟརཔསྶཾ སུཝཎྞམཡཾ. པུབྦདཀྑིཎཔསྶེཧི ནིཀྑནྟཱ རཛཏམཎིརསྨིཡོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ མཧཱསམུདྡཔིཊྛེན གནྟྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛནྟི, དཀྑིཎཔཙྪིམཔསྶེཧི ནིཀྑནྟཱ མཎིཕལིཀརསྨིཡོ, པཙྪིམུཏྟརཔསྶེཧི ནིཀྑནྟཱ ཕལིཀསུཝཎྞརསྨིཡོ, ཨུཏྟརཔཱཙཱིནཔསྶེཧི ནིཀྑནྟཱ སུཝཎྞརཛཏརསྨིཡོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ མཧཱསམུདྡཔིཊྛེན གནྟྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛནྟི. ཏཱསཾ རསྨཱིནཾ ཨནྟརེསུ ཙཏྟཱརོ མཧཱསམུདྡཱ ཧོནྟི. ཏེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཙཏཱུསུ མཧཱསམུདྡེསཱུ’’ཏི. ཉཱཏིབྱསནནྟིཨཱདཱིསུ བྱསནནྟི ཝིཨསནཾ, ཝིནཱསོཏི ཨཏྠོ. ཉཱཏཱིནཾ བྱསནཾ ཉཱཏིབྱསནཾ, བྷོགཱནཾ བྱསནཾ བྷོགབྱསནཾ. རོགོ པན སཡམེཝ ཨཱརོགྱཾ ཝིཡསཏི ཝིནཱསེཏཱིཏི བྱསནཾ, རོགོཝ བྱསནཾ རོགབྱསནཾ. ཏཏིཡཾ.

༤. ཁཱིརསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༧. ཙཏུཏྠེ མཱཏུཐཉྙནྟི ཨེཀནཱམིཀཱཡ མནུསྶམཱཏུ ཁཱིརཾ. ཨིམེསཉྷི སཏྟཱནཾ གཎྜུཔྤཱདཀིཔིལླིཀཱདཱིསུ ཝཱ མཙྪཀཙྪཔཱདཱིསུ ཝཱ པཀྑིཛཱཏེསུ ཝཱ ནིབྦཏྟཀཱལེ མཱཏུཁཱིརམེཝ ནཏྠི, ཨཛཔསུམཧིཾསཱདཱིསུ ནིབྦཏྟཀཱལེ ཁཱིརཾ ཨཏྠི, ཏཐཱ མནུསྶེསུ. ཏཏྠ ཨཛཱདིཀཱལེ ཙ མནུསྶེསུ ཙཱཔི ‘‘དེཝཱི སུམནཱ ཏིསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནཱནཱནཱམིཀཱནཾ ཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟཀཱལེ ཨགྒཧེཏྭཱ ཏིསྶཱཏི ཨེཀནཱམིཀཱཡ ཨེཝ མཱཏུ ཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟཀཱལེ པཱིཏཾ ཐཉྙཾ ཙཏཱུསུ མཧཱསམུདྡེསུ ཨུདཀཏོ བཧུཏརནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པབྦཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༨. པཉྩམེ སཀྐཱ པན, བྷནྟེཏི སོ ཀིར བྷིཀྑུ ཙིནྟེསི – ‘‘སཏྠཱ ཨནམཏགྒསྶ སཾསཱརསྶ དཱིགྷཏམཏྟཱ ‘ན སུཀརཾ ན སུཀར’ནྟི ཀཐེཏིཡེཝ, ཀཐཾ ནཙྪིནྡཏི, སཀྐཱ ནུ ཁོ ཨུཔམཾ ཀཱརཱཔེཏུ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཀཱསིཀེནཱཏི ཏཡོ ཀཔྤཱསཾསཱུ ཨེཀཏོ གཧེཏྭཱ ཀནྟིཏསུཏྟམཡེན ཨཏིསུཁུམཝཏྠེན. ཏེན པན པརིམཊྛེ ཀིཏྟཀཾ ཁཱིཡེཡྻཱཏི. སཱསཔམཏྟཾ. པཉྩམཾ.

༦. སཱསཔསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༢༩. ཚཊྛེ ཨཱཡསཾ ནགརནྟི ཨཱཡསེན པཱཀཱརེན པརིཀྑིཏྟཾ ནགརཾ, ན པན ཨནྟོ ཨཱཡསེཧི ཨེཀབྷཱུམིཀཱདིཔཱསཱདེཧི ཨཱཀིཎྞནྟི དཊྛབྦཾ. ཚཊྛཾ.

༧. སཱཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༠. སཏྟམེ ཨནུསྶརེཡྻུནྟི ཨེཀེན ཀཔྤསཏསཧསྶེ ཨནུསྶརིཏེ ཨཔརོ ཏསྶ ཋིཏཊྛཱནཏོ ཨཉྙཾ སཏསཧསྶཾ, ཨཉྙོཔི ཨཉྙནྟི ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོཔི ཙཏྟཱརིསཏསཧསྶཱནི ཨནུསྶརེཡྻུཾ. སཏྟམཾ.

༨-༩. གངྒཱསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༣༡-༡༣༢. ཨཊྛམེ ཡཱ ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ ཝཱལིཀཱཏི ཡཱ ཨེཏསྨིཾ ཨཱཡཱམཏོ པཉྩཡོཛནསཏིཀེ ཨནྟརེ ཝཱལིཀཱ. ནཝམེ ཝཏྟབྦཾ ནཏྠི. ཨཊྛམནཝམཱནི.

༡༠. པུགྒལསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༣. དསམེ ཨཊྛིཀངྐལོཏིཨཱདཱིནི ཏཱིཎིཔི རཱསིཝེཝཙནཱནེཝ. ཨིམེསཾ པན སཏྟཱནཾ སཨཊྛིཀཱལཏོ ཨནཊྛིཀཱལོཝ བཧུཏརོ. གཎྜུཔྤཱདཀཱདིཔཱཎབྷཱུཏཱནཉྷི ཨེཏེསཾ ཨཊྛིམེཝ ནཏྠི, མཙྪཀཙྪཔཱདིབྷཱུཏཱནཾ པན ཨཊྛིམེཝ བཧུཏརཾ, ཏསྨཱ ཨནཊྛིཀཱལཉྩ བཧུཨཊྛིཀཱལཉྩ ཨགྒཧེཏྭཱ སམཊྛིཀཱལོཝ གཧེཏབྦོ. ཨུཏྟརོ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊསྶཱཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊསྶ ཨུཏྟརཔསྶེ ཋིཏོ. མགདྷཱནཾ གིརིབྦཛེཏི མགདྷརཊྛསྶ གིརིབྦཛེ, གིརིཔརིཀྑེཔེ ཋིཏོཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. དསམཾ.

པཋམོ ཝགྒོ.

༢. དུཏིཡཝགྒོ

༡. དུགྒཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༤. དུཏིཡཝགྒསྶ པཋམེ དུགྒཏནྟི དལིདྡཾ ཀཔཎཾ. དུརཱུཔེཏནྟི དུསྶཎྛཱནེཧི ཧཏྠཔཱདེཧི ཨུཔེཏཾ. པཋམཾ.

༢. སུཁིཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༥. དུཏིཡེ སུཁིཏནྟི སུཁསམཔྤིཏཾ མཧདྡྷནཾ མཧཱབྷོགཾ. སུསཛྫིཏནྟི ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ ཧཏྠིཀྑནྡྷགཏཾ མཧཱཔརིཝཱརཾ. དུཏིཡཾ.

༣. ཏིཾསམཏྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༣༦. ཏཏིཡེ པཱཝེཡྻཀཱཏི པཱཝེཡྻདེསཝཱསིནོ. སབྦེ ཨཱརཉྙིཀཱཏིཨཱདཱིསུ དྷུཏངྒསམཱདཱནཝསེན ཏེསཾ ཨཱརཉྙིཀཱདིབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. སབྦེ སསཾཡོཛནཱཏི སབྦེ སབནྡྷནཱ, ཀེཙི སོཏཱཔནྣཱ, ཀེཙི སཀདཱགཱམིནོ, ཀེཙི ཨནཱགཱམིནོ. ཏེསུ ཧི པུཐུཛྫནོ ཝཱ ཁཱིཎཱསཝོ ཝཱ ནཏྠི. གུནྣནྟིཨཱདཱིསུ སེཏཀཱལཱ༹དིཝཎྞེསུ ཨེཀེཀཝཎྞཀཱལོཝ གཧེཏབྦོ. པཱརིཔནྠཀཱཏི པརིཔནྠེ ཏིཊྛནཀཱ པནྠགྷཱཏཙོརཱ. པཱརདཱརིཀཱཏི པརདཱརཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫནཀཱ. ཏཏིཡཾ.

༤-༩. མཱཏུསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༣༧-༡༤༢. ཙཏུཏྠཱདཱིསུ ལིངྒནིཡམེན ཙེཝ ཙཀྐཝཱལ༹ནིཡམེན ཙ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པུརིསཱནཉྷི མཱཏུགཱམཀཱལོ, མཱཏུགཱམཱནཉྩ པུརིསཀཱལོཏི ཨེཝམེཏྠ ལིངྒནིཡམོ. ཨིམམྷཱ ཙཀྐཝཱལཱ༹ སཏྟཱ པརཙཀྐཝཱལ༹ཾ, པརཙཀྐཝཱལཱ༹ ཙ ཨིམཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ སཾསརནྟི. ཏེསུ ཨིམསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ མཱཏུགཱམཀཱལེ མཱཏུབྷཱུཏཉྙེཝ དསྶེནྟོ ཡོ ནམཱཏཱབྷཱུཏཔུབྦོཏི ཨཱཧ. ཡོ ནཔིཏཱབྷཱུཏཔུབྦོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙཏུཏྠཱདཱིནི.

༡༠. ཝེཔུལླཔབྦཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༣. དསམེ བྷཱུཏཔུབྦནྟི ཨཏཱིཏཀཱལེ ཨེཀཾ ཨཔདཱནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེཏི. སམཉྙཱ ཨུདཔཱདཱིཏི པཉྙཏྟི ཨཧོསི. ཙཏཱུཧེན ཨཱརོཧནྟཱིཏི ཨིདཾ ཐཱམམཛ྄ཛྷིམེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨགྒནྟི ཨུཏྟམཾ. བྷདྡཡུགནྟི སུནྡརཡུགལཾ. ཏཱིཧེན ཨཱརོཧནྟཱིཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀིར དྭིནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཨནྟརེ ཡོཛནཾ པཐཝཱི ཨུསྶནྣཱ, སོ པབྦཏོ ཏིཡོཛནུབྦེདྷོ ཛཱཏོ.

ཨཔྤཾ ཝཱ བྷིཡྻོཏི ཝསྶསཏཏོ ཨུཏྟརིཾ ཨཔྤཾ དས ཝཱ ཝཱིསཾ ཝཱ ཝསྶཱནི. པུན ཝསྶསཏམེཝ ཛཱིཝནཀོ ནཱམ ནཏྠི, ཨུཏྟམཀོཊིཡཱ པན སཊྛི ཝཱ ཨསཱིཏི ཝཱ ཝསྶཱནི ཛཱིཝནྟི. ཝསྶསཏཾ པན ཨཔྤཏྭཱ པཉྩཝསྶདསཝསྶཱདིཀཱལེ མཱིཡམཱནཱཝ བཧུཀཱ. ཨེཏྠ ཙ ཀཀུསནྡྷོ བྷགཝཱ ཙཏྟཱལཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལེ, ཀོཎཱགམནོ ཏིཾསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལེ ནིབྦཏྟོཏི ཨིདཾ ཨནུཔུབྦེན པརིཧཱིནསདིསཾ ཀཏཾ, ན པན ཨེཝཾ པརིཧཱིནཾ, ཝཌྜྷིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏྭཱ པརིཧཱིནནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཀཀུསནྡྷོ ཏཱཝ བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཔྤེ ཙཏྟཱལཱིསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལེ ནིབྦཏྟོ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ པཉྩ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཋཏྭཱ པཉྩམེ ཝིཛྫམཱནེཡེཝ པརིནིབྦུཏོ. ཏཾ ཨཱཡུ པརིཧཱཡམཱནཾ དསཝསྶཀཱལཾ པཏྭཱ པུན ཝཌྜྷམཱནཾ ཨསངྑེཡྻཾ ཧུཏྭཱ ཏཏོ པརིཧཱཡམཱནཾ ཏིཾསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལེ ཋིཏཾ, ཏདཱ ཀོཎཱགམནོ ནིབྦཏྟོ. ཏསྨིམྤི ཏཐེཝ པརིནིབྦུཏེ ཏཾ ཨཱཡུ དསཝསྶཀཱལཾ པཏྭཱ པུན ཝཌྜྷམཱནཾ ཨསངྑེཡྻཾ ཧུཏྭཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཝཱིསཝསྶསཧསྶཀཱལེ ཋིཏཾ, ཏདཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ནིབྦཏྟོ. ཏསྨིམྤི ཏཐེཝ པརིནིབྦུཏེ ཏཾ ཨཱཡུ དསཝསྶཀཱལཾ པཏྭཱ པུན ཝཌྜྷམཱནཾ ཨསངྑེཡྻཾ ཧུཏྭཱ པརིཧཱཡིཏྭཱ ཝསྶསཏཀཱལཾ པཏྟཾ, ཨཐ ཨམྷཱཀཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ནིབྦཏྟོ. ཨེཝཾ ཨནུཔུབྦེན པརིཧཱཡིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཝཌྜྷིཏྭཱ པརིཧཱིནནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཙ ཡཾ ཨཱཡུཔརིམཱཎེསུ མནྡེསུ བུདྡྷཱ ནིབྦཏྟནྟི, ཏེསམྤི ཏདེཝ ཨཱཡུཔརིམཱཎཾ ཧོཏཱིཏི. དསམཾ.

དུཏིཡོ ཝགྒོ.

ཨནམཏགྒསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཀསྶཔསཾཡུཏྟཾ

༡. སནྟུཊྛསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༤. ཀསྶཔསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ སནྟུཊྛཱཡནྟི སནྟུཊྛོ ཨཡཾ. ཨིཏརཱིཏརེནཱཏི ན ཐཱུལསུཁུམལཱུཁཔཎཱིཏཐིརཛིཎྞཱནཾ ཡེན ཀེནཙི, ཨཐ ཁོ ཡཐཱལདྡྷཱདཱིནཾ ཨིཏརཱིཏརེན ཡེན ཀེནཙི སནྟུཊྛོཏི ཨཏྠོ. ཙཱིཝརསྨིཉྷི ཏཡོ སནྟོསཱ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ ཡཐཱབལསནྟོསོ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོཏི. པིཎྜཔཱཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏེསཾ ཨཡཾ པབྷེདསཾཝཎྞནཱ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཙཱིཝརཾ ལབྷཏི སུནྡརཾ ཝཱ ཨསུནྡརཾ ཝཱ, སོ ཏེནེཝ ཡཱཔེཏི, ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི. ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཨཐ པན པཀཏིདུབྦལོ ཝཱ ཧོཏི ཨཱབཱདྷཛརཱབྷིབྷཱུཏོ ཝཱ, གརུཙཱིཝརཾ པཱརུཔནྟོ ཀིལམཏི, སོ སབྷཱགེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ཏཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ལཧུཀེན ཡཱཔེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ པཎཱིཏཔཙྩཡལཱབྷཱི ཧོཏི, སོ པཊྚཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ མཧགྒྷཙཱིཝརཾ བཧཱུནི ཝཱ ཙཱིཝརཱནི ལབྷིཏྭཱ – ‘‘ཨིདཾ ཐེརཱནཾ ཙིརཔབྦཛིཏཱནཾ, ཨིདཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨནུརཱུཔཾ, ཨིདཾ གིལཱནཱནཾ, ཨིདཾ ཨཔྤལཱབྷཱིནཾ ཧོཏཱུ’’ཏི དཏྭཱ ཏེསཾ པུརཱཎཙཱིཝརཾ ཝཱ སངྐཱརཀཱུཊཱདིཏོ ཝཱ པན ནནྟཀཱནི ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཏེཧི སངྒྷཱཊིཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ, སོ ཏེནེཝ ཡཱཔེཏི, ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི. ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱལཱབྷ སནྟོསོ. ཡོ པན ཨཏྟནོ པཀཏིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ བྱཱདྷིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི, ཡེནསྶ པརིབྷུཏྟེན ཨཕཱསུ ཧོཏི, སོ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ དཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ སཔྤཱཡབྷོཛནཾ བྷུཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ བཧུཾ པཎཱིཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི, སོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཡ ཙིརཔབྦཛིཏ-བཧུསྶུཏ-ཨཔྤལཱབྷགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ, ཏེསཾ ཝཱ སེསཀཾ པིཎྜཱཡ ཝཱ ཙརིཏྭཱ མིསྶཀཱཧཱརཾ བྷུཉྫནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ སེནཱསནཾ ལབྷཏི མནཱཔཾ ཝཱ ཨམནཱཔཾ ཝཱ, སོ ཏེན ནེཝ སོམནསྶཾ ན པཊིགྷཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨནྟམསོ ཏིཎསནྠཱརཀེནཱཔི ཡཐཱལདྡྷེནེཝ ཏུསྶཏི. ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཡོ པན ཨཏྟནོ པཀཏིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ བྱཱདྷིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ སེནཱསནཾ ལབྷཏི, ཡཏྠསྶ ཝསཏོ ཨཕཱསུ ཧོཏི, སོ ཏཾ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ དཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀེ སཔྤཱཡསེནཱསནེ ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ མཧཱཔུཉྙོ ལེཎམཎྜཔཀཱུཊཱགཱརཱདཱིནི བཧཱུནི པཎཱིཏསེནཱསནཱནི ལབྷཏི, སོ ཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི ཝིཡ ཙིརཔབྦཛིཏབཧུསྶུཏཨཔྤལཱབྷགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ. ཡོཔི ‘‘ཨུཏྟམསེནཱསནཾ ནཱམ པམཱདཊྛཱནཾ, ཏཏྠ ནིསིནྣསྶ ཐིནམིདྡྷཾ ཨོཀྐམཏི, ནིདྡཱབྷིབྷཱུཏསྶ པཊིབུཛ྄ཛྷཏོ པཱཔཝིཏཀྐཱ པཱཏུབྷཝནྟཱི’’ཏི པཊིསཉྩིཀྑིཏྭཱ ཏཱདིསཾ སེནཱསནཾ པཏྟམྤི ན སམྤཊིཙྪཏི, སོ ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨབྦྷོཀཱསརུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཝསནྟོ སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམྤི སེནཱསནེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ བྷེསཛྫཾ ལབྷཏི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ, སོ ཡཾ ལབྷཏི ཏེནེཝ ཏུསྶཏི, ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི. ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཡོ པན ཏེལེནཏྠིཀོ ཕཱཎིཏཾ ལབྷཏི, སོ ཏཾ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ དཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ ཏེལཾ གཧེཏྭཱ ཝཱ ཨཉྙདེཝ ཝཱ པརིཡེསིཏྭཱ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ མཧཱཔུཉྙོ བཧུཾ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདིཔཎཱིཏབྷེསཛྫཾ ལབྷཏི, སོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཡ ཙིརཔབྦཛིཏ-བཧུསྶུཏ-ཨཔྤལཱབྷགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱབྷཏེན ཡེན ཀེནཙི ཡཱཔེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཡོ པན ཨེཀསྨིཾ བྷཱཛནེ མུཏྟཧརཱིཏཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཙཏུམདྷུརཾ ‘‘གཎྷ, བྷནྟེ, ཡདིཙྪསཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནོ སཙསྶ ཏེསུ ཨཉྙཏརེནཔི རོགོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཐ ‘‘མུཏྟཧརཱིཏཀཾ ནཱམ བུདྡྷཱདཱིཧི ཝཎྞིཏ’’ནྟི ཙཏུམདྷུརཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ མུཏྟཧརཱིཏཀེན བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟོ པརམསནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ. ཨིཏི ཨིམེ ཏཡོ སནྟོསེ སནྡྷཱཡ ‘‘སནྟུཊྛཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀསྶཔོ ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཝཎྞཝཱདཱིཏི ཨེཀོ སནྟུཊྛོ ཧོཏི, སནྟོསསྶ ཝཎྞཾ ན ཀཐེཏི. ཨེཀོ ན སནྟུཊྛོ ཧོཏི, སནྟོསསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏི. ཨེཀོ ནེཝ སནྟུཊྛོ ཧོཏི, ན སནྟོསསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏི. ཨེཀོ སནྟུཊྛོ ཙ ཧོཏི, སནྟོསསྶ ཙ ཝཎྞཾ ཀཐེཏི. ཨཡཾ ཏཱདིསོཏི དསྶེཏུཾ ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརསནྟུཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཝཱདཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཨནེསནནྟི དཱུཏེཡྻཔཧིཎགམནཱནུཡོགཔྤབྷེདཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཨནེསནཾ. ཨལདྡྷཱཏི ཨལབྷིཏྭཱ. ཡཐཱ ཙ ཨེཀཙྩོ ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ ཙཱིཝརཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི པུཉྙཝནྟེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཀོཧཉྙཾ ཀརོནྟོ ཨུཏྟསཏི པརིཏསྶཏི, ཨཡཾ ཨེཝཾ ཨལདྡྷཱ ཙ ཙཱིཝརཾ ན པརིཏསྶཏི. ལདྡྷཱ ཙཱཏི དྷམྨེན སམེན ལབྷིཏྭཱ. ཨགདྷིཏོཏི ཝིགཏལོབྷགེདྷོ. ཨམུཙྪིཏོཏི ཨདྷིམཏྟཏཎྷཱཡ མུཙྪཾ ཨནཱཔནྣོ. ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོཏི ཏཎྷཱཡ ཨནོཏྠཊོ ཨཔརིཡོནདྡྷོ. ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱིཏི ཨནེསནཱཔཏྟིཡཉྩ གདྷིཏཔརིབྷོགེ ཙ ཨཱདཱིནཝཾ པསྶམཱནོ. ནིསྶརཎཔཉྙོཏི, ‘‘ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟནིསྶརཎམེཝ ཛཱནནྟོ པརིབྷུཉྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏརཱིཏརེན པིཎྜཔཱཏེནཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཡཐཱལདྡྷཱདཱིནཾ ཡེན ཀེནཙི པིཎྜཔཱཏེན, ཡེན ཀེནཙི སེནཱསནེན, ཡེན ཀེནཙི གིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེནཱཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཀསྶཔེན ཝཱ ཧི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨོཝདིསྶཱམཱིཏི ཨེཏྠ ཡཐཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཏཱིཧི སནྟོསེཧི སནྟུཊྛོ, ཏུམྷེཔི ཏཐཱརཱུཔཱ བྷཝཐཱཏི ཨོཝདནྟོ ཀསྶཔེན ཨོཝདཏི ནཱམ. ཡོ ཝཱ པནསྶ ཀསྶཔསདིསོཏི ཨེཏྠཱཔི ཡོ ཝཱ པནཉྙོཔི ཀསྶཔསདིསོ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཝིཡ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཏཱིཧི སནྟོསེཧི སནྟུཊྛོ བྷཝེཡྻ, ཏུམྷེཔི ཏཐཱརཱུཔཱ བྷཝཐཱཏི ཨོཝདནྟོ ཀསྶཔསདིསེན ཨོཝདཏི ནཱམ. ཏཐཏྟཱཡ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཨིམཱཡ ཨིམསྨིཾ སནྟུཊྛིསུཏྟེ ཝུཏྟསལླེཁཱཙཱརཔཊིཔཏྟིཡཱ ཀཐནཾ ནཱམ བྷཱརོ, ཨམྷཱཀམྤི ཨིམཾ པཊིཔཏྟིཾ པརིཔཱུརཾ ཀཏྭཱ པཱུརཎཾ བྷཱརོཡེཝ, ཨཱགཏོ ཁོ པན བྷཱརོ གཧེཏབྦོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཡཐཱ མཡཱ ཀཐིཏཾ, ཏཐཏྟཱཡ ཏཐཱབྷཱཝཱཡ ཏུམྷེཧིཔི པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི. པཋམཾ.

༢. ཨནོཏྟཔྤཱིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༥. དུཏིཡེ ཨནཱཏཱཔཱིཏི ཡཾ ཝཱིརིཡཾ ཀིལེསེ ཨཱཏཔཏི, ཏེན རཧིཏོ. ཨནོཏྟཔྤཱིཏི ནིབྦྷཡོ ཀིལེསུཔྤཏྟིཏོ ཀུསལཱནུཔྤཏྟིཏོ ཙ བྷཡརཧིཏོ. སམྦོདྷཱཡཱཏི སམྦུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ. ནིབྦཱནཱཡཱཏི ནིབྦཱནསཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཨནུཏྟརསྶ ཡོགཀྑེམསྶཱཏི ཨརཧཏྟསྶ ཏཉྷི ཨནུཏྟརཉྩེཝ ཙཏཱུཧི ཙ ཡོགེཧི ཁེམཾ.

ཨནུཔྤནྣཱཏིཨཱདཱིསུ ཡེ པུབྦེ ཨཔྤཊིལདྡྷཔུབྦཾ ཙཱིཝརཱདིཾ ཝཱ པཙྩཡཾ ཨུཔཊྛཱཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀ-ཨནྟེཝཱསཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཏོ མནུཉྙཝཏྠུཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཏཾ སུབྷཾ སུཁནྟི ཨཡོནིསོ གཎྷནྟསྶ ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པན ཨནནུབྷཱུཏཔུབྦཾ ཨཱརམྨཎཾ ཡཐཱ ཏཐཱ ཝཱ ཨཡོནིསོ ཨཱཝཛྫེནྟསྶ ལོབྷཱདཡོ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏེ ཨནུཔྤནྣཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཉྙཐཱ ཧི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཨནུཔྤནྣཱ ནཱམ པཱཔཀཱ དྷམྨཱ ནཏྠི. ཨནུབྷཱུཏཔུབྦེཔི ཙ ཝཏྠུམྷི ཨཱརམྨཎེ ཝཱ ཡསྶ པཀཏིབུདྡྷིཡཱ ཝཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཡ ཝཱ པརིཡཏྟིནཝཀམྨཡོནིསོམནསིཀཱརཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརཝསེན པུབྦེ ཨནུཔྤཛྫིཏྭཱ པཙྪཱ ཏཱདིསེན པཙྩཡེན སཧསཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨིམེཔི ‘‘ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུ’’ནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཏེསུཡེཝ པན ཝཏྠཱརམྨཎེསུ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ནཔྤཧཱིཡནྟི ནཱམ, ཏེ ‘‘ཨུཔྤནྣཱ ཨཔྤཧཱིཡམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུ’’ནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨུཔྤནྣཱནུཔྤནྣབྷེདོ ཙ པཧཱནཔྤཧཱནཝིདྷཱནཉྩ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཉཱཎདསྶནཝིསུདྡྷིནིདྡེསེ ཀཐིཏཾ.

ཨནུཔྤནྣཱ མེ ཀུསལཱ དྷམྨཱཏི ཨཔྤཊིལདྡྷཱཔི སཱིལསམཱདྷིམགྒཕལསངྑཱཏཱ ཨནཝཛྫདྷམྨཱ. ཨུཔྤནྣཱཏི ཏེཡེཝ པཊིལདྡྷཱ. ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུནྟི ཏེ སཱིལཱདིདྷམྨཱ པརིཧཱནིཝསེན པུན ཨནུཔྤཏྟིཡཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏྠ ཙ ལོཀིཡཱ པརིཧཱཡནྟི, ལོཀུཏྟརཱནཾ པརིཧཱནི ནཏྠཱིཏི. ‘‘ཨུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཋིཏིཡཱ’’ཏི ཨིམསྶ པན སམྨཔྤདྷཱནསྶ ཝསེནཱཡཾ དེསནཱ ཀཏཱ. དུཏིཡམགྒོ ཝཱ སཱིགྷཾ ཨནུཔྤཛྫམཱནོ, པཋམམགྒོ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནོ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻཱཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ པུབྦབྷཱགཝིཔསྶནཱཝསེན ཀཐིཏཱཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཙནྡཱུཔམསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༦. ཏཏིཡེ ཙནྡཱུཔམཱཏི ཙནྡསདིསཱ ཧུཏྭཱ. ཀིཾ པརིམཎྜལཏཱཡ? ནོ, ཨཔིཙ ཁོ ཡཐཱ ཙནྡོ གགནཏལཾ པཀྑནྡམཱནོ ན ཀེནཙི སདྡྷིཾ སནྠཝཾ ཝཱ སིནེཧཾ ཝཱ ཨཱལཡཾ ཝཱ ནིཀནྟིཾ ཝཱ པཏྠནཾ ཝཱ པརིཡུཊྛཱནཾ ཝཱ ཀརོཏི, ན ཙ ན ཧོཏི མཧཱཛནསྶ པིཡོ མནཱཔོ, ཏུམྷེཔི ཨེཝཾ ཀེནཙི སདྡྷིཾ སནྠཝཱདཱིནཾ ཨཀརཎེན བཧུཛནསྶ པིཡཱ མནཱཔཱ ཙནྡཱུཔམཱ ཧུཏྭཱ ཁཏྟིཡཀུལཱདཱིནི ཙཏྟཱརི ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམཐཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ ཡཐཱ ཙནྡོ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམཏི, ཨཱལོཀཾ ཕརཏི, ཨེཝཾ ཀིལེསནྡྷཀཱརཝིདྷམནེན ཉཱཎཱལོཀཕརཎེན ཙཱཔི ཙནྡཱུཔམཱ ཧུཏྭཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧིཔི ནཡེཧི ཨེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

ཨཔཀསྶེཝ ཀཱཡཾ ཨཔཀསྶ ཙིཏྟནྟི ཏེནེཝ སནྠཝཱདཱིནཾ ཨཀརཎེན ཀཱཡཉྩ ཙིཏྟཉྩ ཨཔཀསྶིཏྭཱ, ཨཔནེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཧི བྷིཀྑུ ཨརཉྙེཔི ན ཝསཏི, ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོཔི ཝིཏཀྐེཏི, ཨཡཾ ནེཝ ཀཱཡཾ ཨཔཀསྶཏི, ན ཙིཏྟཾ. ཡོ ཧི ཨརཉྙེཔི ཁོ ཝིཧརཏི, ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ པན ཝིཏཀྐེཏི, ཨཡཾ ཀཱཡམེཝ ཨཔཀསྶཏི, ན ཙིཏྟཾ. ཡོ གཱམནྟེ ཝསཏི, ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོཔི ཁོ ན ཙ ཝིཏཀྐེཏི, ཨཡཾ ཙིཏྟམེཝ ཨཔཀསྶཏི, ན ཀཱཡཾ. ཡོ པན ཨརཉྙེ ཙེཝ ཝསཏི, ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ ཙ ན ཝིཏཀྐེཏི, ཨཡཾ ཨུབྷཡམྤི ཨཔཀསྶཏི. ཨེཝརཱུཔཱ ཧུཏྭཱ ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམཐཱཏི དཱིཔེནྟོ ‘‘ཨཔཀསྶེཝ ཀཱཡཾ ཨཔཀསྶ ཙིཏྟ’’ནྟི ཨཱཧ.

ནིཙྩནཝཀཱཏི ནིཙྩཾ ནཝཀཱཝ, ཨཱགནྟུཀསདིསཱ ཨེཝ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱགནྟུཀོ ཧི པཊིཔཱཊིཡཱ སམྤཏྟགེཧཾ པཝིསིཏྭཱ སཙེ ནཾ གྷརསཱམིཀཱ དིསྭཱ, ‘‘ཨམྷཱཀཾ པུཏྟབྷཱཏརོ ཝིཔྤཝཱསཾ གཏཱ ཨེཝཾ ཝིཙརིཾསཱུ’’ཏི ཨནུཀམྤམཱནཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷོཛེནྟི, བྷུཏྟམཏྟོཡེཝ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ བྷཱཛནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུཊྛཱཡ པཀྐམཏི, ན ཏེཧི སདྡྷིཾ སནྠཝཾ ཝཱ ཀརོཏི, ན ཀིཙྩཀརཎཱིཡཱནི ཝཱ སཾཝིདཧཏི, ཨེཝཾ ཏུམྷེཔི པཊིཔཱཊིཡཱ སམྤཏྟགྷརཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཾ ཨིརིཡཱཔཐེསུ པསནྣཱ མནུསྶཱ དེནྟི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཚིནྣསནྠཝཱ, ཏེསཾ ཀིཙྩཀརཎཱིཡེ ཨབྱཱཝཊཱ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམཐཱཏི དཱིཔེཏི.

ཨིམསྶ པན ནིཙྩནཝཀབྷཱཝསྶ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཾ དྭེབྷཱཏིཀཝཏྠུ ཀཐེཏབྦཾ – ཝསཱལ༹ནགརགཱམཏོ ཀིར དྭེ བྷཱཏིཀཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏཱ, ཏེ ཙཱུལ༹ནཱགཏྠེརོ ཙ མཧཱནཱགཏྠེརོ ཙཱཏི པཉྙཱཡིཾསུ. ཏེ ཙིཏྟལཔབྦཏེ ཏིཾས ཝསྶཱནི ཝསིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ ‘‘མཱཏརཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགནྟྭཱ ཝསཱལ༹ནགརཝིཧཱརེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ མཱཏུགཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཾསུ. མཱཏཱཔི ཏེསཾ ཨུལུ༹ངྐེན ཡཱགུཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀསྶ པཏྟེ ཨཱཀིརི. ཏསྶཱ ཏཾ ཨོལོཀཡམཱནཱཡ པུཏྟསིནེཧོ ཨུཔྤཛྫི. ཨཐ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾ, ཏཱཏ, མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ མཧཱནཱགོ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘པཙྪིམཾ ཐེརཾ པུཙྪ ཨུཔཱསིཀེ’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. པཙྪིམཐེརསྶཔི ཡཱགུཾ དཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ཙཱུལ༹ནཱགོ’’ཏི པུཙྪི? ཐེརོ ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསིཀེ, པུརིམཾ ཐེརཾ ན པུཙྪསཱི’’ཏི? ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨེཝཾ མཱཏརཱཔི སདྡྷིཾ ཚིནྣསནྠཝོ བྷིཀྑུ ནིཙྩནཝཀོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨཔྤགབྦྷཱཏི ན པགབྦྷཱ, ཨཊྛཊྛཱནེན ཀཱཡཔཱགབྦྷིཡེན, ཙཏུཊྛཱནེན ཝཙཱིཔཱགབྦྷིཡེན, ཨནེཀཊྛཱནེན མནོཔཱགབྦྷིཡེན ཙ ཝིརཧིཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨཊྛཊྛཱནཾ ཀཱཡཔཱགབྦྷིཡཾ ནཱམ སངྒྷགཎཔུགྒལ-བྷོཛནསཱལཱ-ཛནྟཱགྷརནཧཱནཏིཏྠ-བྷིཀྑཱཙཱརམགྒ-ཨནྟརགྷརཔྤཝེསནེསུ ཀཱཡེན ཨཔྤཏིརཱུཔཀརཎཾ. སེཡྻཐིདཾ – ཨིདྷེཀཙྩོ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ པལླཏྠིཀཱཡ ཝཱ ནིསཱིདཏི པཱདེ པཱདཾ ཨཱདྷཱཡིཏྭཱ ཝཱཏི ཨེཝམཱདི (མཧཱནི. ༡༦༥). ཏཐཱ གཎམཛ྄ཛྷེ. གཎམཛ྄ཛྷེཏི ཙཏུཔརིསསནྣིཔཱཏེ ཝཱ སུཏྟནྟིཀགཎཱདིསནྣིཔཱཏེ ཝཱ. ཏཐཱ ཝུཌྜྷཏརེ པུགྒལེ. བྷོཛནསཱལཱཡ པན ཝུཌྜྷཱནཾ ཨཱསནཾ ན དེཏི, ནཝཱནཾ ཨཱསནཾ པཊིབཱཧཏི. ཏཐཱ ཛནྟཱགྷརེ. ཝུཌྜྷེ ཙེཏྠ ཨནཱཔུཙྪཱ ཨགྒིཛལནཱདཱིནི ཀརོཏི. ནྷཱནཏིཏྠེ ཙ ཡདིདཾ ‘‘དཧརོ ཝུཌྜྷོཏི པམཱཎཾ ཨཀཏྭཱ ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡཱ ནྷཱཡིཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏམྤི ཨནཱདིཡནྟོ པཙྪཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཝུཌྜྷེ ཙ ནཝེ ཙ བཱདྷཏི. བྷིཀྑཱཙཱརམགྒེ པན ཨགྒཱསནཨགྒོདཀཨགྒཔིཎྜཱནཾ ཨཏྠཱཡ པུརཏོ གཙྪཏི བཱཧཱཡ བཱཧཾ པཧརནྟོ. ཨནྟརགྷརཔྤཝེསནེ ཝུཌྜྷེཧི པཋམཏརཾ པཝིསཏི, དཧརེཧི སདྡྷིཾ ཀཱཡཀཱིལ༹ནཀཾ ཀརོཏཱིཏི ཨེཝམཱདི.

ཙཏུཊྛཱནཾ ཝཙཱིཔཱགབྦྷིཡཾ ནཱམ སངྒྷགཎཔུགྒལཨནྟརགྷརེསུ ཨཔྤཏིརཱུཔཝཱཙཱནིཙྪཱརཎཾ. སེཡྻཐིདཾ – ཨིདྷེཀཙྩོ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཨནཱཔུཙྪཱ དྷམྨཾ བྷཱསཏི. ཏཐཱ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ གཎསྶ མཛ྄ཛྷེ པུགྒལསྶ ཙ སནྟིཀེ, ཏཏྠེཝ མནུསྶེཧི པཉྷཾ པུཊྛོ ཝུཌྜྷཏརཾ ཨནཱཔུཙྪཱ ཝིསྶཛྫེཏི. ཨནྟརགྷརེ པན ‘‘ཨིཏྠནྣཱམེ ཀིཾ ཨཏྠི? ཀིཾ ཡཱགུ, ཨུདཱཧུ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ? ཀིཾ མེ དསྶསི? ཀིཾ ཨཛྫ ཁཱདིསྶཱམ? ཀིཾ བྷུཉྫིསྶཱམ? ཀིཾ པིཝིསྶཱམཱ’’ཏིཨཱདཱིནི བྷཱསཏི.

ཨནེཀཊྛཱནཾ མནོཔཱགབྦྷིཡཾ ནཱམ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ ཀཱཡཝཱཙཱཧི ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱཔི མནསཱཝ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཱིནཾ ཝིཏཀྐནཾ. ཨཔིཙ དུསྶཱིལསྶེཝ སཏོ ‘‘སཱིལཝཱཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ པཝཏྟཱ པཱཔིཙྪཏཱཔི མནོཔཱགབྦྷིཡཾ. ཨིཏི སབྦེསམྤི ཨིམེསཾ པཱགབྦྷིཡཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཨཔྤགབྦྷཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔསངྐམཐཱཏི ཝདཏི.

ཛརུདཔཱནནྟི ཛིཎྞཀཱུཔཾ. པབྦཏཝིསམནྟི པབྦཏེ ཝིསམཾ པཔཱཏཊྛཱནཾ. ནདཱིཝིདུགྒནྟི ནདིཡཱ ཝིདུགྒཾ ཚིནྣཏཊཊྛཱནཾ. ཨཔཀསྶེཝ ཀཱཡནྟི ཏཱདིསཱནི ཋཱནཱནི ཡོ ཁིཌྜཱདིཔསུཏོ ཀཱཡཾ ཨནཔཀསྶ ཨེཀཏོབྷཱརིཡཾ ཨཀཏྭཱཝ ཝཱཡུཔཏྠམྦྷཀཾ ཨགྒཱཧཱཔེཏྭཱ ཙིཏྟམྤི ཨནཔཀསྶ ‘‘ཨེཏྠ པཏིཏོ ཧཏྠཔཱདབྷཉྫནཱདཱིནི པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝིཏཱཡ ཨནུབྦེཛེཏྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནོ ཨོལོཀེཏི, སོ པཏིཏྭཱ ཧཏྠཔཱདབྷཉྫནཱདིཨནཏྠཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡོ པན ཨུདཀཏྠིཀོ ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི ཀིཙྩེན ཨོལོཀེཏུཀཱམོ ཀཱཡཾ ཨཔཀསྶ ཨེཀཏོ བྷཱརིཡཾ ཀཏྭཱ ཝཱཡུཔཏྠམྦྷཀཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ, ཙིཏྟམྤི ཨཔཀསྶ ཨཱདཱིནཝདསྶནེན སཾཝེཛེཏྭཱ ཨོལོཀེཏི, སོ ན པཏཏི, ཡཐཱརུཙིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སུཁཱི ཡེནཀཱམཾ པཀྐམཏི.

ཨེཝམེཝ ཁོཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཨོཔམྨསཾསནྡནཾ – ཛརུདཔཱནཱདཡོ ཝིཡ ཧི ཙཏྟཱརི ཀུལཱནི, ཨོལོཀནཔུརིསོ ཝིཡ བྷིཀྑུ. ཡཐཱ ཨནཔཀཊྛཀཱཡཙིཏྟོ ཏཱནི ཨོལོཀེནྟོ པུརིསོ ཏཏྠ པཏཏི, ཨེཝཾ ཨརཀྑིཏེཧི ཀཱཡཱདཱིཧི ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམནྟོ བྷིཀྑུ ཀུལེསུ བཛ྄ཛྷཏི, ཏཏོ ནཱནཔྤཀཱརཾ སཱིལཔཱདབྷཉྫནཱདིཨནཏྠཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡཐཱ པན ཨཔཀཊྛཀཱཡཙིཏྟོ པུརིསོ ཏཏྠ ན པཏཏི, ཨེཝཾ རཀྑིཏེནེཝ ཀཱཡེན རཀྑིཏེཧི ཙིཏྟེཧི རཀྑིཏཱཡ ཝཱཙཱཡ སུཔྤཊྛིཏཱཡ སཏིཡཱ ཨཔཀཊྛཀཱཡཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམནྟོ བྷིཀྑུ ཀུལེསུ ན བཛ྄ཛྷཏི. ཨཐསྶ ཡཐཱ ཏཏྠ ཨཔཏིཏསྶ པུརིསསྶ, ན པཱདཱ བྷཉྫནྟི, ཨེཝཾ སཱིལཔཱདོ ན བྷིཛྫཏི. ཡཐཱ ཧཏྠཱ ན བྷཉྫནྟི, ཨེཝཾ སདྡྷཱཧཏྠོ ན བྷིཛྫཏི. ཡཐཱ ཀུཙྪི ན བྷིཛྫཏི, ཨེཝཾ སམཱདྷིཀུཙྪི ན བྷིཛྫཏི. ཡཐཱ སཱིསཾ ན བྷིཛྫཏི, ཨེཝཾ ཉཱཎསཱིསཾ ན བྷིཛྫཏི, ཡཐཱ ཙ ཏཾ ཁཱཎུཀཎྚཀཱདཡོ ན ཝིཛ྄ཛྷནྟི, ཨེཝམིམཾ རཱགཀཎྚཀཱདཡོ ན ཝིཛ྄ཛྷནྟི. ཡཐཱ སོ ནིརུཔདྡཝོ ཡཐཱརུཙི ཨོལོཀེཏྭཱ སུཁཱི ཡེནཀཱམཾ པཀྐམཏི, ཨེཝཾ བྷིཀྑུ ཀུལཱནི ནིསྶཱཡ ཙཱིཝརཱདཡོ པཙྩཡེ པཊིསེཝནྟོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ལོཀུཏྟརསུཁེན སུཁིཏོ ཡེནཀཱམཾ ཨགཏཔུབྦཾ ནིབྦཱནདིསཾ གཙྪཏི.

ཨིདཱནི ཡོ ཧཱིནཱདྷིམུཏྟིཀོ མིཙྪཱཔཊིཔནྣོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ ‘ཏིཝིདྷཾ པཱགབྦྷིཡཾ པཧཱཡ ནིཙྩནཝཀཏྟེན ཙནྡཱུཔམཱ ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམཐཱ’ཏི ཝདནྟོ ཨཊྛཱནེ ཋཔེཏི, ཨསཡ྄ཧཾ བྷཱརཾ ཨཱརོཔེཏི, ཡཾ ན སཀྐཱ ཀཱཏུཾ ཏཾ ཀཱརེཏཱི’’ཏི, ཏསྶ ཝཱདཔཐཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ, ‘‘སཀྐཱ ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ, ཨཏྠི ཨེཝརཱུཔོ བྷིཀྑཱུ’’ཏི དསྶེནྟོ ཀསྶཔོ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཱཀཱསེ པཱཎིཾ ཙཱལེསཱིཏི ནཱིལེ གགནནྟརེ ཡམཀཝིཛྫུཏཾ ཙཱརཡམཱནོ ཝིཡ ཧེཊྛཱབྷཱགཾ ཨུཔརིབྷཱགཾ ཨུབྷཏོཔསྶེསུ པཱཎིཾ སཉྩཱརེསི. ཨིདཉྩ པན ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ཨསམྦྷིནྣཔདཾ ནཱམ. ཨཏྟམནོཏི ཏུཊྛཙིཏྟོ སཀམནོ, ན དོམནསྶེན པཙྪིནྡིཏྭཱ གཧིཏམནོ. ཀསྶཔསྶ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདམྤི པུརིམནཡེནེཝ པརཝཱདཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཏྠི ཨེཝརཱུཔོ བྷིཀྑཱུཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ.

པསནྣཱཀཱརཾ ཀརེཡྻུནྟི ཙཱིཝརཱདཡོ པཙྩཡེ དདེཡྻུཾ. ཏཐཏྟཱཡ པཊིཔཛྫེཡྻུནྟི སཱིལསྶ ཨཱགཏཊྛཱནེ སཱིལཾ པཱུརཡམཱནཱ, སམཱདྷིཝིཔསྶནཱ མགྒཕལཱནཾ ཨཱགཏཊྛཱནེ ཏཱནི ཏཱནི སམྤཱདཡམཱནཱ ཏཐཱབྷཱཝཱཡ པཊིཔཛྫེཡྻུཾ. ཨནུདཡནྟི རཀྑཎབྷཱཝཾ. ཨནུཀམྤནྟི མུདུཙིཏྟཏཾ. ཨུབྷཡཉྩེཏཾ ཀཱརུཉྙསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཀསྶཔོ, བྷིཀྑཝེཏི ཨིདམྤི པུརིམནཡེནེཝ པརཝཱདཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཏྠི ཨེཝརཱུཔོ བྷིཀྑཱུཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཀསྶཔེན ཝཱཏི ཨེཏྠ ཙནྡོཔམཱདིཝསེན ཡོཛནཾ ཀཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏིཡཾ.

༤. ཀུལཱུཔཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༧. ཙཏུཏྠེ ཀུལཱུཔཀོཏི ཀུལགྷརཱནཾ ཨུཔགནྟཱ. དེནྟུཡེཝ མེཏི དདནྟུཡེཝ མཡ྄ཧཾ. སནྡཱིཡཏཱིཏི ཨཊྚཱིཡཏི པཱིལི༹ཡཏི. སེསམེཏྠ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཛིཎྞསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༨. པཉྩམེ ཛིཎྞོཏི ཐེརོ མཧལླཀོ. གརུཀཱནཱིཏི ཏཾ སཏྠུ སནྟིཀཱ ལདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཚིནྣབྷིནྣཊྛཱནེ སུཏྟསཾསིབྦནེན ཙེཝ ཨགྒལ༹དཱནེན ཙ ཨནེཀཱནི པཊལཱནི ཧུཏྭཱ གརུཀཱནི ཛཱཏཱནི. ནིབྦསནཱནཱིཏི པུབྦེ བྷགཝཏཱ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཔནཱིཏཏཱཡ ཨེཝཾལདྡྷནཱམཱནི. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཏྭཾ ཛིཎྞོ ཙེཝ གརུཔཾསུཀཱུལོ ཙ. གཧཔཏཱནཱིཏི པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ གཧཔཏཱིཧི དིནྣཙཱིཝརཱནི དྷཱརེཧཱིཏི ཝདཏི. ནིམནྟནཱནཱིཏི པིཎྜཔཱཏིཀངྒཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ནིམནྟནཱནི བྷུཉྫཱཧཱིཏི ཝདཏི. མམ ཙ སནྟིཀེཏི ཨཱརཉྙིཀངྒཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ གཱམནྟསེནཱསནེཡེཝ ཝསཱཧཱིཏི ཝདཏི.

ནནུ ཙ ཡཐཱ རཱཛཱ སེནཱཔཏིཾ སེནཱཔཏིཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཏསྶ རཱཛཱུཔཊྛཱནཱདིནཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱརཱདྷེནྟསྶེཝ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྶ དདམཱནོ ཨཡུཏྟཾ ནཱམ ཀརོཏི, ཨེཝཾ སཏྠཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ པཙྩུགྒམནཏྠཱཡ ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ གནྟྭཱ རཱཛགཧསྶ ཙ ནཱལ༹ནྡཱཡ ཙ ཨནྟརེ བཧུཔུཏྟཀརུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣོ ཏཱིཧི ཨོཝཱདེཧི ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཐེརཾ ཛཱཏིཨཱརཉྙིཀངྒཉྩེཝ ཛཱཏིཔཾསུཀཱུལིཀངྒཉྩ ཨཀཱསི, སོ ཏསྨིཾ ཀཏྟུཀམྱཏཱཚནྡེན སཏྠུ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེནྟསྶེཝ པཾསུཀཱུལཱདཱིནི ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ གཧཔཏིཙཱིཝརཔཊིགྒཧཎཱདཱིསུ ནིཡོཛེནྟོ ཨཡུཏྟཾ ནཱམ ཀརོཏཱིཏི. ན ཀརོཏི. ཀསྨཱ? ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡཏྟཱ. ན ཧི སཏྠཱ དྷུཏངྒཱནི ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཀཱམོ, ཡཐཱ པན ཨགྷཊྚིཏཱ བྷེརིཨཱདཡོ སདྡཾ ན ཝིསྶཛྫེནྟི, ཨེཝཾ ཨགྷཊྚིཏཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུགྒལཱ ན སཱིཧནཱདཾ ནདནྟཱིཏི ནདཱཔེཏུཀཱམོ སཱིཧནཱདཛ྄ཛྷཱསཡེན ཨེཝམཱཧ. ཐེརོཔི སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔེནེཝ ‘‘ཨཧཾ ཁོ, བྷནྟེ, དཱིགྷརཏྟཾ ཨཱརཉྙིཀོ ཙེཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སཱིཧནཱདཾ ནདཏི.

དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརནྟི དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརོ ནཱམ ཨཱརཉྙིཀསྶེཝ ལབྦྷཏི, ནོ གཱམནྟཝཱསིནོ. གཱམནྟསྨིཉྷི ཝསནྟོ དཱརཀསདྡཾ སུཎཱཏི, ཨསཔྤཱཡརཱུཔཱནི པསྶཏི, ཨསཔྤཱཡེ སདྡེ སུཎཱཏི, ཏེནསྶ ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཱརཉྙིཀོ པན གཱཝུཏཾ ཝཱ ཨཌྜྷཡོཛནཾ ཝཱ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨརཉྙཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཝསནྟོ དཱིཔིབྱགྒྷསཱིཧཱདཱིནཾ སདྡེ སུཎཱཏི, ཡེསཾ སཝནཔཙྩཡཱ ཨམཱནུསིཀཱསཝནརཏི ཨུཔྤཛྫཏི. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘སུཉྙཱགཱརཾ པཝིཊྛསྶ, སནྟཙིཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ;

ཨམཱནུསཱི རཏཱི ཧོཏི, སམྨཱ དྷམྨཾ ཝིཔསྶཏོ.

‘‘ཡཏོ ཡཏོ སམྨསཏི, ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཾ;

ལབྷཏཱི པཱིཏིཔཱམོཛྫཾ, ཨམཏཾ ཏཾ ཝིཛཱནཏཾ. (དྷ. པ. ༣༧༣-༣༧༤);

‘‘པུརཏོ པཙྪཏོ ཝཱཔི, ཨཔརོ ཙེ ན ཝིཛྫཏི;

ཏཏྠེཝ ཕཱསུ བྷཝཏི, ཨེཀསྶ རམཏོ ཝནེ’’ཏི.

ཏཐཱ པིཎྜཔཱཏིཀསྶེཝ ལབྦྷཏི, ནོ ཨཔིཎྜཔཱཏིཀསྶ. ཨཔིཎྜཔཱཏིཀོ ཧི ཨཀཱལཙཱརཱི ཧོཏི, ཏུརིཏཙཱརཾ གཙྪཏི, པརིཝཏྟེཏི, པལིབུདྡྷོཝ གཙྪཏི, ཏཏྠ ཙ བཧུསཾསཡོ ཧོཏི. པིཎྜཔཱཏིཀོ པན ན ཨཀཱལཙཱརཱི ཧོཏི, ན ཏུརིཏཙཱརཾ གཙྪཏི, ན པརིཝཏྟེཏི, ཨཔལིབུདྡྷོཝ གཙྪཏི, ཏཏྠ ཙ ན བཧུསཾསཡོ ཧོཏི.

ཀཐཾ? ཨཔིཎྜཔཱཏིཀོ ཧི གཱམཏོ དཱུརཝིཧཱརེ ཝསམཱནོ ཀཱལསྶེཝ ‘‘ཡཱགུཾ ཝཱ པཱརིཝཱསིཀབྷཏྟཾ ཝཱ ལཙྪཱམི, ཨཱསནསཱལཱཡ ཝཱ པན ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིསུ ཀིཉྩིདེཝ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎིསྶཏཱི’’ཏི མཀྐཊཀསུཏྟཱནི ཚིནྡནྟོ སཡིཏགོརཱུཔཱནི ཨུཊྛཱཔེནྟོ པཱཏོཝ གཙྪནྟོ ཨཀཱལཙཱརཱི ཧོཏི. མནུསྶེ ཁེཏྟཀམྨཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ གེཧཱ ནིཀྑནྟེཡེཝ སམྤཱཔུཎིཏུཾ མིགཾ ཨནུབནྡྷནྟོ ཝིཡ ཝེགེན གཙྪནྟོ ཏུརིཏཙཱརཱི ཧོཏི. ཨནྟརཱ ཀིཉྩིདེཝ དིསྭཱ ‘‘ཨསུཀཨུཔཱསཀོ ཝཱ ཨསུཀཨུཔཱསིཀཱ ཝཱ གེཧེ, ནོ གེཧེ’’ཏི པུཙྪཏི, ‘‘ནོ གེཧེ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཀུཏོ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི? ཨགྒིདཌྜྷོ ཝིཡ པཝེདྷཏི, སཡཾ པཙྪིམདིསཾ གནྟུཀཱམོ པཱཙཱིནདིསཱཡ སལཱཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཉྙཾ པཙྪིམདིསཱཡ ལདྡྷསལཱཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ པཙྪིམདིསཾ གམིསྶཱམི, མམ སལཱཀཾ ཏུམྷེ གཎྷཐ, ཏུམྷཱཀཾ སལཱཀཾ མཡ྄ཧཾ དེཐཱ’’ཏི སལཱཀཾ པརིཝཏྟེཏི. ཨེཀཾ ཝཱ པན སལཱཀབྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟོ ‘‘ཨཔརསྶཱཔི སལཱཀབྷཏྟསྶ པཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི མནུསྶེཧི ཝུཏྟེ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ དེཐ, ཨཧཾ མཡ྄ཧཾ པཏྟེ བྷཏྟཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཉྙསྶ པཏྟཾ དཱཔེཏྭཱ བྷཏྟེ ཨཱཧཊེ ཨཏྟནོ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ པཏྟཾ པཊིདེནྟོ པཏྟཾ པརིཝཏྟེཏི ནཱམ. ཝིཧཱརེ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོ མཧཱདཱནཾ དེནྟི, ཨིམིནཱ ཙ བྷིཡྻོ དཱུརགཱམེ སལཱཀཱ ལདྡྷཱ, ཏཏྠ ཨགཙྪནྟོ པུན སཏྟཱཧཾ སལཱཀཾ ན ལབྷཏཱིཏི ཨལཱབྷབྷཡེན གཙྪཏི, ཨེཝཾ གཙྪནྟོ པལིབུདྡྷོ ཧུཏྭཱ གཙྪཏི ནཱམ. ཡསྶ ཙེས སལཱཀབྷཏྟཱདིནོ ཨཏྠཱཡ གཙྪཏི, ‘‘ཏཾ དསྶནྟི ནུ ཁོ མེ, ཨུདཱཧུ ན དསྶནྟི, པཎཱིཏཾ ནུ ཁོ དསྶནྟི, ཨུདཱཧུ ལཱུཁཾ, ཐོཀཾ ནུ ཁོ, ཨུདཱཧུ བཧུཀཾ, སཱིཏལཾ ནུ ཁོ, ཨུདཱཧུ ཨུཎྷ’’ནྟི ཨེཝཾ ཏཏྠ ཙ བཧུསཾསཡོ ཧོཏི.

པིཎྜཔཱཏིཀོ པན ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ཀཏྭཱ སརཱིརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀཏྭཱ ཀཱལཾ སལླཀྑེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཨུལུ༹ངྐབྷིཀྑཱདཱིནི དཱཏུཾ པཧོནཀཀཱལེ གཙྪཏཱིཏི ན ཨཀཱལཙཱརཱི ཧོཏི, ཨེཀེཀཾ པདཝཱརཾ ཚ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནྟོ གཙྪཏཱིཏི ན ཏུརིཏཙཱརཱི ཧོཏི, ཨཏྟནོ གརུབྷཱཝེན ‘‘ཨསུཀོ གེཧེ, ན གེཧེ’’ཏི ན པུཙྪཏི, སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནིཡེཝ ན གཎྷཱཏི. ཨགཎྷནྟོ ཀིཾ པརིཝཏྟེསྶཏི? ན ཨཉྙསྶ ཝསེན པལིབུདྡྷོཝ ཧོཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོ ཡཐཱརུཙི གཙྪཏི, ཨིཏརོ ཝིཡ ན བཧུསཾསཡོ ཧོཏི. ཨེཀསྨིཾ གཱམེ ཝཱ ཝཱིཐིཡཱ ཝཱ ཨལབྷིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཙརཏི. ཏསྨིམྤི ཨལབྷིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཙརནྟོ མིསྶཀོདནཾ སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཨམཏཾ ཝིཡ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ གཙྪཏི.

པཾསུཀཱུལིཀསྶེཝ ལབྦྷཏི, ནོ ཨཔཾསུཀཱུལིཀསྶ. ཨཔཾསུཀཱུལིཀོ ཧི ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པརིཡེསནྟོ ཙརཏི, ན སེནཱསནསཔྤཱཡཾ པརིཡེསཏི. པཾསུཀཱུལིཀོ པན ན ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པརིཡེསནྟོ ཙརཏི, སེནཱསནསཔྤཱཡམེཝ པརིཡེསཏི. ཏེཙཱིཝརིཀསྶེཝ ལབྦྷཏི, ན ཨིཏརསྶ. ཨཏེཙཱིཝརིཀོ ཧི བཧུབྷཎྜོ བཧུཔརིཀྑཱརོ ཧོཏི, ཏེནསྶ ཕཱསུཝིཧཱརོ ནཏྠི. ཨཔྤིཙྪཱདཱིནཉྩེཝ ལབྦྷཏི, ན ཨིཏརེསནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཏྟནོ ཙ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཾ སམྤསྶམཱནོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཨོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༤༩. ཚཊྛེ ཨཧཾ ཝཱཏི ཀསྨཱ ཨཱཧ? ཐེརཾ ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཋཔནཏྠཾ. ཀིཾ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ ནཏྠཱིཏི? ཨཏྠི. ཨེཝཾ པནསྶ ཨཧོསི ‘‘ཨིམེ ན ཙིརཾ ཋསྶནྟི, ཀསྶཔོ པན ཝཱིསཝསྶསཏཱཡུཀོ, སོ མཡི པརིནིབྦུཏེ སཏྟཔཎྞིགུཧཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཝིནཡསངྒཧཾ ཀཏྭཱ མམ སཱསནཾ པཉྩཝསྶསཧསྶཔརིམཱཎཀཱལཔཝཏྟནཀཾ ཀརིསྶཏི, ཨཏྟནོ ཏཾ ཋཱནེ ཋཔེམི, ཨེཝཾ བྷིཀྑཱུ ཀསྶཔསྶ སུསྶཱུསིཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. དུབྦཙཱཏི དུཀྑེན ཝཏྟབྦཱ. དོཝཙསྶཀརཎེཧཱིཏི དུབྦཙབྷཱཝཀརཎེཧི. ཨཔྤདཀྑིཎགྒཱཧིནོཏི ཨནུསཱསནིཾ སུཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ན གཎྷནྟི ཡཐཱནུསིཊྛཾ ན པཊིཔཛྫནྟི, ཨཔྤཊིཔཛྫནྟཱ ཝཱམགཱཧིནོ ནཱམ ཛཱཏཱཏི དསྶེཏི. ཨཙྩཱཝདནྟེཏི ཨཏིཀྐམྨ ཝདནྟེ, སུཏཔརིཡཏྟིཾ ནིསྶཱཡ ཨཏིཝིཡ ཝཱདཾ ཀརོནྟེཏི ཨཏྠོ. ཀོ བཧུཏརཾ བྷཱསིསྶཏཱིཏི དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ ཀོ བཧུཾ བྷཱསིསྶཏི, ཀིཾ ཏྭཾ, ཨུདཱཧུ ཨཧནྟི? ཀོ སུནྡརཏརནྟི, ཨེཀོ བཧུཾ བྷཱསནྟོ ཨསཧིཏཾ ཨམདྷུརཾ བྷཱསཏི, ཨེཀོ སཧིཏཾ མདྷུརཾ, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཀོ སུནྡརཏར’’ནྟི? ཨེཀོ པན བཧུཉྩ སུནྡརཉྩ ཀཐེནྟོ ཙིརཾ ན བྷཱསཏི, ལཧུཉྙེཝ ཨུཊྛཱཏི, ཨེཀོ ཨདྡྷཱནཾ པཱཔེཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཀོ ཙིརཏར’’ནྟི? ཚཊྛཾ.

༧. དུཏིཡཨོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༠. སཏྟམེ སདྡྷཱཏི ཨོཀཔྤནསདྡྷཱ. ཝཱིརིཡནྟི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཾ ཝཱིརིཡཾ. པཉྙཱཏི ཀུསལདྷམྨཛཱནནཔཉྙཱ. ན སནྟི བྷིཀྑཱུ ཨོཝཱདཀཱཏི ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཨོཝཱདཀཱ ཨནུསཱསཀཱ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ནཏྠཱིཏི ཨིདཾ, བྷནྟེ, པརིཧཱནནྟི དསྶེཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཏཏིཡཨོཝཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༡. ཨཊྛམེ ཏཐཱ ཧི པནཱཏི པུབྦེ སོཝཙསྶཏཱཡ, ཨེཏརཧི ཙ དོཝཙསྶཏཱཡ ཀཱརཎཔཊྛཔནེ ནིཔཱཏོ. ཏཏྲཱཏི ཏེསུ ཐེརེསུ. ཀོ ནཱམཱཡཾ བྷིཀྑཱུཏི ཀོ ནཱམོ ཨཡཾ བྷིཀྑུ? ཀིཾ ཏིསྶཏྠེརོ ཀིཾ ནཱགཏྠེརོཏི? ཏཏྲཱཏི ཏསྨིཾ ཨེཝཾ སཀྐཱརེ ཀཡིརམཱནེ. ཏཐཏྟཱཡཱཏི ཏཐཱབྷཱཝཱཡ, ཨཱརཉྙིཀཱདིབྷཱཝཱཡཱཏི ཨཏྠོ. སབྲཧྨཙཱརིཀཱམོཏི ‘‘ཨིམེ མཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཙརནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ཀཱམེཏི ཨིཙྪཏི པཏྠེཏཱིཏི སབྲཧྨཙཱརིཀཱམོ. ཏཐཏྟཱཡཱཏི ལཱབྷསཀྐཱརནིབྦཏྟནཏྠཱཡ. བྲཧྨཙཱརུཔདྡཝེནཱཏི ཡོ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཨདྷིམཏྟཙྪནྡརཱགོ ཨུཔདྡཝོཏི ཝུཙྩཏི, ཏེན ཨུཔདྡུཏཱ. ཨབྷིཔཏྠནཱཏི ཨདྷིམཏྟཔཏྠནཱ. བྲཧྨཙཱརིཨབྷིཔཏྠནེནཱཏི བྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨདྷིམཏྟཔཏྠནཱསངྑཱཏེན ཙཏུཔཙྩཡབྷཱཝེན. ཨཊྛམཾ.

༩. ཛྷཱནཱབྷིཉྙསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༢. ནཝམེ ཡཱཝདེཝ ཨཱཀངྑཱམཱིཏི ཡཱཝདེཝ ཨིཙྪཱམི. ཡཱནི པན ཨིཏོ པརཾ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙཏྟཱརི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི, སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙཏསྶོ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིཡོ, སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷནྟི ཨེཝཾ ནིརོདྷསམཱཔཏྟི, ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན པཉྩ ལོཀིཀཱབྷིཉྙཱ ཙ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ སབྦཾ ཨནུཔདཝཎྞནཱཡ ཙེཝ བྷཱཝནཱཝིདྷཱནེན ཙ སདྡྷིཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༦༩) ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཚལ༹བྷིཉྙཱཡ པན ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཏི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེན. ཨནཱསཝནྟི ཨཱསཝཱནཾ ཨཔཙྩཡབྷཱུཏཾ. ཙེཏོཝིམུཏྟིནྟི ཨརཧཏྟཕལསམཱདྷིཾ. པཉྙཱཝིམུཏྟིནྟི ཨརཧཏྟཕལཔཉྙཾ. ནཝམཾ.

༡༠. ཨུཔསྶཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༣. དསམེ ཨཱཡཱམ, བྷནྟེཏི ཀསྨཱ བྷིཀྑུནཱིཨུཔསྶཡགམནཾ ཡཱཙཏི? ན ལཱབྷསཀྐཱརཧེཏུ, ཀམྨཊྛཱནཏྠིཀཱ པནེཏྠ བྷིཀྑུནིཡོ ཨཏྠི, ཏཱ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེསྶཱམཱིཏི ཡཱཙཏི. ནནུ ཙ སོ སཡམྤི ཏེཔིཊཀོ བཧུསྶུཏོ, ཀིཾ སཡཾ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི? ནོ ན སཀྐོཏི. བུདྡྷཔཊིབྷཱགསྶ པན སཱཝཀསྶ ཀཐཾ སདྡྷཱཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟཱིཏི ཡཱཙཏི. བཧུཀིཙྩོ ཏྭཾ བཧུཀརཎཱིཡོཏི ཀིཾ ཐེརོ ནཝཀམྨཱདིཔསུཏོ, ཡེན ནཾ ཨེཝམཱཧཱཏི? ནོ, སཏྠརི པན པརིནིབྦུཏེ ཙཏསྶོ པརིསཱ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨིདཱནི ཀསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཙརཐ, ཀསྶ པརིཝེཎཾ སམྨཛྫཐ, ཀསྶ མུཁོདཀཾ དེཐཱ’’ཏི རོདནྟི པརིདེཝནྟི. ཐེརོ ‘‘ཨནིཙྩཱ སངྑཱརཱ, ཝུདྡྷསརཱིརེཔི ནིལླཛྫོཝ མཙྩུརཱཛཱ པཧརི. ཨེསཱ སངྑཱརཱནཾ དྷམྨཏཱ, མཱ སོཙིཏྠ, མཱ པརིདེཝིཏྠཱ’’ཏི པརིསཾ སཉྙཱཔེཏི. ཨིདམསྶ བཧུཀིཙྩཾ. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཐེརོ ཨེཝམཱཧ. སནྡསྶེསཱིཏི པཊིཔཏྟིགུཎཾ དསྶེསི. སམཱདཔེསཱིཏི གཎྷཱཔེསི. སམུཏྟེཛེསཱིཏི སམུསྶཱཧེསི. སམྤཧཾསེསཱིཏི པཊིལདྡྷགུཎེན མོདཱཔེསི.

ཐུལླཏིསྶཱཏི སརཱིརེན ཐཱུལཱ, ནཱམེན ཏིསྶཱ. ཝེདེཧམུནིནོཏི པཎྜིཏམུནིནོ. པཎྜིཏོ ཧི ཉཱཎསངྑཱཏེན ཝེདེན ཨཱིཧཏི སབྦཀིཙྩཱནི ཀརོཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཝེདེཧོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཝེདེཧོ ཙ སོ མུནི ཙཱཏི, ཝེདེཧམུནི. དྷམྨཾ བྷཱསིཏབྦཾ མཉྙཏཱིཏི ཏིཔིཊཀདྷརསྶ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀསྶ སམྨུཁེ སཡཾ ཨརཉྙཝཱསཱི པཾསུཀཱུལིཀོ སམཱནོ ‘‘དྷམྨཀཐིཀོ ཨཧ’’ནྟི དྷམྨཾ བྷཱསིཏབྦཾ མཉྙཏི. ཨིདཾ ཀིཾ པན, ཀཐཾ པནཱཏི? ཨཝཛཱནམཱནཱ བྷཎཏི. ཨསྶོསཱིཏི ཨཉྙེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཱརོཙིཏཝསེན ཨསྶོསི. ཨཱགམེཧི ཏྭཾ, ཨཱཝུསོཏི ཏིཊྛ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ. མཱ ཏེ སངྒྷོ ཨུཏྟརི ཨུཔཔརིཀྑཱིཏི མཱ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨཏིརེཀཨོཀཱསེ ཏཾ ཨུཔཔརིཀྑཱིཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཱནནྡེན བུདྡྷཔཊིབྷཱགོ སཱཝཀོ ཝཱརིཏོ, ཨེཀཱ བྷིཀྑུནཱི ན ཝཱརིཏཱ, ཏཱཡ སདྡྷིཾ སནྠཝོ ཝཱ སིནེཧོ ཝཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཱ ཏཾ སངྒྷོ ཨེཝཾ ཨམཉྙཱིཏི.

ཨིདཱནི ཨཏྟནོ བུདྡྷཔཊིབྷཱགབྷཱཝཾ དཱིཔེནྟོ ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ? སཏྟརཏནནྟི སཏྟཧཏྠཔྤམཱཎཾ. ནཱགནྟི ཧཏྠིཾ. ཨཌྜྷཊྛརཏནཾ ཝཱཏི ཨཌྜྷརཏནེན ཨཱུནཨཊྛརཏནཾ, པུརིམཔཱདཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཀུམྦྷཱ ཝིདཏྠཱདྷིཀསཏྟཧཏྠུབྦེདྷནྟི ཨཏྠོ. ཏཱལཔཏྟིཀཱཡཱཏི ཏརུཎཏཱལཔཎྞེན. ཙཝིཏྠཱཏི ཙུཏཱ, ན མཏཱ ཝཱ ནཊྛཱ ཝཱ, བུདྡྷཔཊིབྷཱགསྶ པན སཱཝཀསྶ ཨུཔཝཱདཾ ཝཏྭཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརེ ཚཧི ཨབྷིཉྙཱཧི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟེ ཏསྶཱ ཀཱསཱཝཱནི ཀཎྚཀསཱཁཱ ཝིཡ ཀཙྪུསཱཁཱ ཝིཡ ཙ སརཱིརཾ ཁཱདིཏུཾ ཨཱརདྡྷཱནི, ཏཱནི ཧཱརེཏྭཱ སེཏཀཱནི ནིཝཏྠཀྑཎེཡེཝསྶཱ ཙིཏྟསྶཱདོ ཨུདཔཱདཱིཏི. དསམཾ.

༡༡. ཙཱིཝརསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༤. ཨེཀཱདསམེ དཀྑིཎཱགིརིསྨིནྟི རཱཛགཧཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏསྶ གིརིནོ དཀྑིཎབྷཱགེ ཛནཔདོ དཀྑིཎཱགིརི ནཱམ, ཏསྨིཾ ཙཱརིཀཾ ཙརཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཙཱརིཀཱ ཙ ནཱམ དུཝིདྷཱ ཧོཏི ཏུརིཏཙཱརིཀཱ ཙ ཨཏུརིཏཙཱརིཀཱ ཙ. ཏཏྠ ཡཾ ཨེཀཙྩོ ཨེཀཾ ཀཱསཱཝཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཾསེ ལགྒེཏྭཱ ཚཏྟཾ ཨཱདཱཡ སརཱིརཏོ སེདེཧི པགྒྷརནྟེཧི དིཝསེན སཏྟཊྛཡོཛནཱནི གཙྪཏི, ཡཾ ཝཱ པན བུདྡྷཱ ཀིཉྩིདེཝ བོདྷནེཡྻསཏྟཾ དིསྭཱ ཡོཛནསཏམྤི ཡོཛནསཧསྶམྤི ཁཎེན གཙྪནྟི, ཨེསཱ ཏུརིཏཙཱརིཀཱ ནཱམ. དེཝསིཀཾ པན གཱཝུཏཾ ཨཌྜྷཡོཛནཾ ཏིགཱཝུཏཾ ཡོཛནནྟི ཨེཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨཛྫཏནཱཡ ནིམནྟནཾ ཨདྷིཝཱསཡཏོ ཛནསངྒཧཾ ཀརོཏོ གམནཾ, ཨེསཱ ཨཏུརིཏཙཱརིཀཱ ནཱམ. ཨཡཾ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ.

ནནུ ཙ ཐེརོ པཉྩཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ཚཱཡཱ ཝིཡ དསབལསྶ པཙྪཏོ པཙྪཏོ གཙྪནྟོཝ ཨཧོསི, ‘‘ཀཧཾ ཨཱནནྡོ’’ཏི ཝཙནསྶ ཨོཀཱསམེཝ ན ཨདཱསི, སོ ཀིསྨིཾ ཀཱལེ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏུཾ ཨོཀཱསཾ ལབྷཏཱིཏི? སཏྠུ པརིནིབྦཱནསཾཝཙྪརེ. པརིནིབྦུཏེ ཀིར སཏྠརི མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ སཏྠུ པརིནིབྦཱནེ སནྣིཔཏིཏསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཝིནཡསངྒཱཡནཏྠཾ པཉྩསཏེ བྷིཀྑཱུ ཨུཙྩིནིཏྭཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ, མཡཾ རཱཛགཧེ ཝསྶཾ ཝསནྟཱ དྷམྨཝིནཡཾ སངྒཱཡིསྶཱམ, ཏུམྷེ པུརེ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ ཨཏྟནོ པལིབོདྷཾ ཨུཙྪིནྡིཏྭཱ རཱཛགཧེ སནྣིཔཏཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནཱ རཱཛགཧཾ གཏོ. ཨཱནནྡཏྠེརོཔི བྷགཝཏོ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ མཧཱཛནཾ སཉྙཱཔེནྟོ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ ཏཏོ ནིཀྑམྨ རཱཛགཧཾ གཙྪནྟོ དཀྑིཎཱགིརིསྨིཾ ཙཱརིཀཾ ཙརི. ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཡེབྷུཡྻེན ཀུམཱརབྷཱུཏཱཏི ཡེ ཏེ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཱ ནཱམ, ཏེ ཡེབྷུཡྻེན ཀུམཱརཀཱ དཧརཱ ཏརུཎཱ ཨེཀཝསྶིཀདྭེཝསྶིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཙེཝ ཨནུཔསམྤནྣཀུམཱརཀཱ ཙ. ཀསྨཱ པནེཏེ པབྦཛིཏཱ, ཀསྨཱ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཱཏི? ཏེསཾ ཀིར མཱཏཱཔིཏརོ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཨཱནནྡཏྠེརོ སཏྠུ ཝིསྶཱསིཀོ ཨཊྛ ཝརེ ཡཱཙིཏྭཱ ཨུཔཊྛཧཏི, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཊྛཱནཾ སཏྠཱརཾ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ སཀྐོཏི, ཨམྷཱཀཾ དཱརཀེ ཨེཏསྶ སནྟིཀེ པབྦཱཛེམ, སོ སཏྠཱརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགམིསྶཏི, ཏསྨིཾ ཨཱགཏེ མཡཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཱཏུཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨིམིནཱ ཏཱཝ ཀཱརཎེན ནེསཾ ཉཱཏཀཱ ཏེ པབྦཱཛེསུཾ. སཏྠརི པན པརིནིབྦུཏེ ཏེསཾ སཱ པཏྠནཱ ཨུཔཙྪིནྣཱ, ཨཐ ཏེ ཨེཀདིཝསེནེཝ ཨུཔྤབྦཱཛེསུཾ.

ཡཐཱབྷིརནྟནྟི ཡཐཱརུཙིཡཱ ཡཐཱཨཛ྄ཛྷཱསཡེན. ཏིཀབྷོཛནཾ པཉྙཏྟནྟི, ཨིདཾ ‘‘གཎབྷོཛནེ ཨཉྙཏྲ སམཡཱ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི (པཱཙི. ༢༡༡). ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཧི ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ ཨཀཔྤིཡནིམནྟནཾ སཱདིཡིཏྭཱ ཨེཀཏོ པཊིགྒཎྷནྟཱནམྤི ཨནཱཔཏྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཏིཀབྷོཛན’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

དུམྨངྐཱུནཾ པུགྒལཱནཾ ནིགྒཧཱཡཱཏི དུསྶཱིལཔུགྒལཱནཾ ནིགྒཎྷནཏྠཾ. པེསལཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡཱཏི དུམྨངྐཱུནཾ ནིགྒཧེནེཝ པེསལཱནཾ ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱ ཝཏྟནྟི, སམགྒཝཱསོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཏེསཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཧོཏི, ཨིམསྶ ཕཱསུཝིཧཱརསྶ ཨཏྠཱཡ. མཱ པཱཔིཙྪཱ པཀྑཾ ནིསྶཱཡ སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻུནྟི ཡཐཱ དེཝདཏྟོ སཔརིསོ ཀུལེསུ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫནྟོ པཱཔིཙྪེ ནིསྶཱཡ སངྒྷཾ བྷིནྡི, ཨེཝཾ ཨཉྙེཔི པཱཔིཙྪཱ གཎབནྡྷེན ཀུལེསུ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫམཱནཱ གཎཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཏཾ པཀྑཾ ནིསྶཱཡ མཱ སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻུནྟི, ཨིཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན པཉྙཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཀུལཱནུདྡཡཏཱཡ ཙཱཏི བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཾ ཀཏྭཱ སམགྒཝཱསཾ ཝསནྟེ མནུསྶཱ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི དཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎཱ བྷཝནྟི, ཨིཏི ཨིམཱཡ ཀུལཱནུདྡཡཏཱཡ ཙ པཉྙཏྟནྟི ཨཏྠོ.

སསྶགྷཱཏཾ མཉྙེ ཙརསཱིཏི སསྶཾ གྷཱཏེནྟོ ཝིཡ ཨཱཧིཎྜསི. ཀུལཱུཔགྷཱཏཾ མཉྙེ ཙརསཱིཏི ཀུལཱནི ཨུཔགྷཱཏེནྟོ ཝིཡ ཧནནྟོ ཝིཡ ཨཱཧིཎྜསི. ཨོལུཛྫཏཱིཏི ཝིསེསེན པལུཛྫཏི བྷིཛྫཏི. པལུཛྫནྟི ཁོ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ནཝཔྤཱཡཱཏི, ཨཱཝུསོ, ཨེཏེ ཏུཡ྄ཧཾ པཱཡེན ཡེབྷུཡྻེན ནཝཀཱ ཨེཀཝསྶིཀདུཝསྶིཀཱ དཧརཱ ཙེཝ སཱམཎེརཱ ཙ པལུཛྫནྟི བྷིཛྫནྟི. ན ཝཱཡཾ ཀུམཱརཀོ མཏྟམཉྙཱསཱིཏི ཨཡཾ ཀུམཱརཀོ ཨཏྟནོ པམཱཎཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ཐེརཾ ཏཛྫེནྟོ ཨཱཧ.

ཀུམཱརཀཝཱདཱ ན མུཙྩཱམཱཏི ཀུམཱརཀཝཱདཏོ ན མུཙྩཱམ. ཏཐཱ ཧི པན ཏྭནྟི ཨིདམསྶ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཏཱཡ ཀཱརཎདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཡསྨཱ ཏྭཾ ཨིམེཧི ནཝེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཨིནྡྲིཡསཾཝརརཧིཏེཧི སདྡྷིཾ ཝིཙརསི, ཏསྨཱ ཀུམཱརཀེཧི སདྡྷིཾ ཝིཙརནྟོ ཀུམཱརཀོཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨརཧསཱིཏི.

ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ སམཱནོཏི ཨིདཾ ཡསྨཱ ཐེརསྶ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ནེཝ ཨཱཙརིཡོ ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པཉྙཱཡཏི, སཡཾ ཀཱསཱཡཱནི གཧེཏྭཱ ནིཀྑནྟོ, ཏསྨཱ ཨནཏྟམནཏཱཡ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦཏཾ ཨཱརོཔཡམཱནཱ ཨཱཧ.

སཧསཱཏི ཨེཏྠ རཱགམོཧཙཱརོཔི སཧསཱཙཱརོ, ཨིདཾ པན དོསཙཱརཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨཔྤཊིསངྑཱཏི ཨཔྤཙྩཝེཀྑིཏྭཱ, ཨིདཱནི ཨཏྟནོ པབྦཛྫཾ སོདྷེནྟོ ཡཏྭཱཧཾ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཉྙཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསིཏུནྟི ཋཔེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨཉྙཾ མཡ྄ཧཾ སཏྠཱཏི ཨེཝཾ ཨུདྡིསིཏུཾ ན ཛཱནཱམི. སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོཏིཨཱདཱིསུ སཙེཔི སཊྛིཧཏྠེ གྷརེ ཡོཛནསཏནྟརེཔི ཝཱ དྭེ ཛཱཡམྤཏིཀཱ ཝསནྟི, ཏཐཱཔི ཏེསཾ སཀིཉྩནསཔལིབོདྷཊྛེན གྷརཱཝཱསོ སམྦཱདྷོཡེཝ. རཛཱཔཐོཏི རཱགརཛཱདཱིནཾ ཨུཊྛཱནཊྛཱནནྟི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཨཱགམནཔཐོ’’ཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨལགྒནཊྛེན ཨབྦྷོཀཱསོ ཝིཡཱཏི ཨབྦྷོཀཱསོ. པབྦཛིཏོ ཧི ཀཱུཊཱགཱརརཏནམཡཔཱསཱདདེཝཝིམཱནཱདཱིསུ པིཧིཏདྭཱརཝཱཏཔཱནེསུ པཊིཙྪནྣེསུ ཝསནྟོཔི ནེཝ ལགྒཏི ན སཛྫཏི ན བཛ྄ཛྷཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ’’ཏི. ཨཔིཙ སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོ ཀུསལཀིརིཡཱཡ ཨོཀཱསཱབྷཱཝཏོ རཛཱཔཐོ ཨསཾཝུཏསངྐཱརཊྛཱནཾ ཝིཡ རཛཱནཾ, ཀིལེསརཛཱནཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནཏོ, ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ ཀུསལཀིརིཡཱཡ ཡཐཱ སུཁཾ ཨོཀཱསསབྦྷཱཝཏོ.

ནཡིདཾ སུཀརཾ…པེ… པབྦཛེཡྻནྟི ཨེཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཀཐཱ – ཡདེཏཾ སིཀྑཏྟཡབྲཧྨཙརིཡཾ ཨེཀམྤི དིཝསཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ ཙརིཏབྦཾ, ཨེཀདིཝསམྤི ཙ ཀིལེསམལེན ཨམལཱིནཾ ཀཏྭཱ ཙརིམཀཙིཏྟཾ པཱཔེཏབྦཏཱཡ ཨེཀནྟཔརིསུདྡྷཾ, སངྑལིཁིཏཾ ལིཁིཏསངྑསདིསཾ དྷོཏསངྑསཔྤཊིབྷཱགཾ ཙརིཏབྦཾ, ཨིདཾ ན སུཀརཾ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟེན ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ…པེ… ཙརིཏུཾ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀསཱཡརསཔཱིཏཏཱཡ ཀཱསཱཡཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ པརིདཧིཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛྫེཡྻནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ ཨགཱརསྶ ཧིཏཾ ཀསིཝཎིཛྫཱདིཀམྨཾ ཨགཱརིཡནྟི ཝུཙྩཏི, ཏཾ པབྦཛྫཱཡ ནཏྠི, ཏསྨཱ པབྦཛྫཱ ཨནགཱརིཡཱཏི ཉཱཏབྦཱ, ཏཾ ཨནགཱརིཡཾ. པབྦཛེཡྻནྟི པཊིཔཛྫེཡྻཾ.

པཊཔིལོཏིཀཱནནྟི ཛིཎྞཔིལོཏིཀཱནཾ ཏེརསཧཏྠོཔི ཧི ནཝསཱཊཀོ དསཱནཾ ཚིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པིལོཏིཀཱཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི མཧཱརཧཱནི ཝཏྠཱནི ཚིནྡིཏྭཱ ཀཏཾ སངྒྷཱཊིཾ སནྡྷཱཡ ‘‘པཊཔིལོཏིཀཱནཾ སངྒྷཱཊི’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོཏི ཨཌྜྷཡོཛནཏོ པཊྛཱཡ མགྒོ ཨདྡྷཱནནྟི ཝུཙྩཏི, ཏཾ ཨདྡྷཱནམགྒཾ པཊིཔནྣོ, དཱིགྷམགྒཾ པཊིཔནྣོཏི ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི ཡཐཱ ཨེས པབྦཛིཏོ, ཡཐཱ ཙ ཨདྡྷཱནམགྒཾ པཊིཔནྣོ, ཨིམསྶཏྠསྶ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཏོ པཊྛཱཡ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ ཀཐེཏབྦཱ – ཨཏཱིཏེ ཀིར ཀཔྤསཏསཧསྶམཏྠཀེ པདུམུཏྟརོ ནཱམ སཏྠཱ ཨུདཔཱདི, ཏསྨིཾ ཧཾསཝཏཱིནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝིཧརནྟེ ཝེདེཧོ ནཱམ ཀུཊུམྦིཀོ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཝིབྷཝོ པཱཏོཝ སུབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ པཱུཛེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སཏྠཱ མཧཱནིསབྷཏྠེརཾ ནཱམ ཏཏིཡསཱཝཀཾ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷུཏཝཱདཱནཾ ཡདིདཾ ནིསབྷོ’’ཏི ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི. ཨུཔཱསཀོ ཏཾ སུཏྭཱ པསནྣོ དྷམྨཀཐཱཝསཱནེ མཧཱཛནེ ཨུཊྛཱཡ གཏེ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, སྭེ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱ ཁོ, ཨུཔཱསཀ, བྷིཀྑུསངྒྷོཏི. ཀིཏྟཀོ བྷགཝཱཏི. ཨཊྛསཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶནྟི. བྷནྟེ, ཨེཀཾ སཱམཎེརམྤི ཝིཧཱརེ ཨསེསེཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱཏི. སཏྠཱ ཨདྷིཝཱསེསི. ཨུཔཱསཀོ སཏྠུ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ གེཧཾ གནྟྭཱ མཧཱདཱནཾ སཛྫེཏྭཱ པུནདིཝསེ སཏྠུ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེསི. སཏྠཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨུཔཱསཀསྶ གྷརཾ གནྟྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསིནྣོ དཀྑིཎོདཀཱཝསཱནེ ཡཱགུབྷཏྟཱདཱིནི སམྤཊིཙྪནྟོ བྷཏྟཝིསྶགྒཾ ཨཀཱསི. ཨུཔཱསཀོཔི སཏྠུ སནྟིཀེ ནིསཱིདི.

ཏསྨིཾ ཨནྟརེ མཧཱནིསབྷཏྠེརོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཏམེཝ ཝཱིཐིཾ པཊིཔཛྫི. ཨུཔཱསཀོ དིསྭཱ ཨུཊྛཱཡ གནྟྭཱ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘པཏྟཾ, བྷནྟེ, ནོ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པཏྟཾ ཨདཱསི. བྷནྟེ, ཨིདྷེཝ པཝིསཐ, སཏྠཱཔི གེཧེ ནིསིནྣོཏི. ན ཝཊྚིསྶཏི ཨུཔཱསཀཱཏི. ཨུཔཱསཀོ ཐེརསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏསྶ པཱུརེཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཏཏོ ཐེརཾ ཨནུགནྟྭཱ ནིཝཏྟོ སཏྠུ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, མཧཱནིསབྷཏྠེརོ ‘སཏྠཱ གེཧེ ནིསིནྣོ’ཏི ཝུཏྟེཔི པཝིསིཏུཾ ན ཨིཙྪི, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཏསྶ ཏུམྷཱཀཾ གུཎེཧི ཨཏིརེཀོ གུཎོ’’ཏི. བུདྡྷཱནཉྩ ཝཎྞམཙྪེརཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨཐ སཏྠཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨུཔཱསཀ, མཡཾ བྷིཀྑཾ ཨཱགམཡམཱནཱ གེཧེ ནིསཱིདཱམ, སོ བྷིཀྑུ ན ཨེཝཾ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཨུདིཀྑཏི. མཡཾ གཱམནྟསེནཱསནེ ཝསཱམ, སོ ཨརཉྙསྨིཾཡེཝ ཝསཏི. མཡཾ ཚནྣེ ཝསཱམ, སོ ཨབྦྷོཀཱསམྷིཡེཝ ཝསཏི. ཨིཏི ཏསྶ ཨཡཉྩ ཨཡཉྩ གུཎོ’’ཏི མཧཱསམུདྡཾ པཱུརཡམཱནོཝ ཀཐེསི. ཨུཔཱསཀོ པཀཏིཡཱཔི ཛལམཱནདཱིཔོ ཏེལེན ཨཱསིཏྟོ ཝིཡ སུཊྛུཏརཾ པསནྣོ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཨཉྙཱཡ སམྤཏྟིཡཱ, ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སནྟིཀེ དྷུཏཝཱདཱནཾ ཨགྒབྷཱཝཏྠཱཡ པཏྠནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི?

སོ པུནཔི སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཏྟ དིཝསཱནི དཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཨཊྛསཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶསྶ ཏིཙཱིཝརཱནི དཏྭཱ སཏྠུ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཡཾ མེ, བྷནྟེ, སཏྟ དིཝསཱནི དཱནཾ དེནྟསྶ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ, ཨིམིནཱཧཾ ན ཨཉྙཾ དེཝསམྤཏྟིཾ ཝཱ སཀྐམཱརབྲཧྨསམྤཏྟིཾ ཝཱ པཏྠེམི, ཨིདཾ པན མེ ཀམྨཾ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སནྟིཀེ མཧཱནིསབྷཏྠེརེན པཏྟཊྛཱནནྟརཾ པཱཔུཎནཏྠཱཡ ཏེརསདྷུཏངྒདྷརཱནཾ ཨགྒབྷཱཝསྶ པཙྩཡོ ཧོཏཱུ’’ཏི. སཏྠཱ ‘‘མཧནྟཾ ཋཱནཾ ཨིམིནཱ པཏྠིཏཾ, སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ནུ ཁོ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཨཱཧ – ‘‘མནཱཔཾ ཏེ ཋཱནཾ པཏྠིཏཾ, ཨནཱགཏེ སཏསཧསྶཀཔྤམཏྠཀེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྶ ཏྭཾ ཏཏིཡསཱཝཀོ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ནཱམ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཔཱསཀོ ‘‘བུདྡྷཱནཾ དྭེ ཀཐཱ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི པུནདིཝསེ པཏྟབྦཾ ཝིཡ ཏཾ སམྤཏྟིཾ ཨམཉྙིཏྠ. སོ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཏཏྠ ཀཱལངྐཏོ སགྒེ ནིབྦཏྟི.

ཏཏོ པཊྛཱཡ དེཝམནུསྶེསུ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ ཝིཔསྶིམྷི སམྨཱསམྦུདྡྷེ བནྡྷུམཏཱིནགརཾ ནིསྶཱཡ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝིཧརནྟེ དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ པརིཛིཎྞེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏསྨིཉྩ ཀཱལེ ‘‘ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ སཏྟམེ སཏྟམེ སཾཝཙྪརེ དྷམྨཾ ཀཐེཏཱི’’ཏི མཧནྟཾ ཀོལཱཧལཾ ཧོཏི. སཀལཛམྦུདཱིཔེ དེཝཏཱ ‘‘སཏྠཱ དྷམྨཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཨཱརོཙེནྟི, བྲཱཧྨཎོ ཏཾ སཱསནཾ ཨསྶོསི. ཏསྶ ཙ ནིཝཱསནསཱཊཀོ ཨེཀོ ཧོཏི, ཏཐཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ, པཱརུཔནཾ པན དྭིནྣམྤི ཨེཀམེཝ. སཀལནགརེ ‘‘ཨེཀསཱཊཀབྲཱཧྨཎོ’’ཏི པཉྙཱཡཏི. བྲཱཧྨཎཱནཾ ཀེནཙིདེཝ ཀིཙྩེན སནྣིཔཱཏེ སཏི བྲཱཧྨཎིཾ གེཧེ ཋཔེཏྭཱ སཡཾ གཙྪཏི, བྲཱཧྨཎཱིནཾ སནྣིཔཱཏེ སཏི སཡཾ གེཧེ ཏིཊྛཏི, བྲཱཧྨཎཱི ཏཾ ཝཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ གཙྪཏི. ཏསྨིཾ པན དིཝསེ བྲཱཧྨཎོ བྲཱཧྨཎིཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷོཏི, ཀིཾ རཏྟིཾ དྷམྨསྶཝནཾ སུཎིསྶསི དིཝཱ’’ཏི? ‘‘མཡཾ མཱཏུགཱམཛཱཏིཀཱ ནཱམ རཏྟིཾ སོཏུཾ ན སཀྐོམ, དིཝཱ སོསྶཱམཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎཾ གེཧེ ཋཔེཏྭཱ ཝཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཧི སདྡྷིཾ དིཝཱ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ནིསིནྣཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཧིཡེཝ སདྡྷིཾ ཨཱགམཱསི. ཨཐ བྲཱཧྨཎོ བྲཱཧྨཎིཾ གེཧེ ཋཔེཏྭཱ ཝཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏོ.

ཏསྨིཾ ཙ སམཡེ སཏྠཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ སནྣིསིནྣོ ཙིཏྟབཱིཛནིཾ ཨཱདཱཡ ཨཱཀཱསགངྒཾ ཨོཏཱརེནྟོ ཝིཡ སིནེརུཾ མཏྠཾ ཀཏྭཱ སཱགརཾ ནིམྨཐེནྟོ ཝིཡ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏི. བྲཱཧྨཎསྶ པརིསནྟེ ནིསིནྣསྶ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶ པཋམཡཱམསྨིཾཡེཝ སཀལསརཱིརཾ པཱུརཡམཱནཱ པཉྩཝཎྞཱ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི. སོ པཱརུཏཝཏྠཾ སངྒྷརིཏྭཱ ‘‘དསབལསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨཐསྶ ཨཱདཱིནཝསཧསྶཾ དསྶཡམཱནཾ མཙྪེརཾ ཨུཔྤཛྫི, སོ ‘‘བྲཱཧྨཎིཡཱ ཙ མཡ྄ཧཉྩ ཨེཀམེཝ ཝཏྠཾ, ཨཉྙཾ ཀིཉྩི པཱརུཔནཾ ནཏྠི, ཨཔཱརུཔིཏྭཱ ཙ ནཱམ བཧི ཙརིཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི སབྦཐཱཔི ཨདཱཏུཀཱམོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ནིཀྑནྟེ པཋམཡཱམེ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེཔི ཏཐེཝ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི, སོ ཏཐེཝ ཙ ཙིནྟེཏྭཱ ཏཐེཝ ཨདཱཏུཀཱམོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ ནིཀྑནྟེ པཙྪིམཡཱམེཔི ཏཐེཝ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི, སོ ‘‘ཏརཎཾ ཝཱ ཧོཏུ མརཎཾ ཝཱ, པཙྪཱཔི ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྠཾ སངྒྷརིཏྭཱ སཏྠུ པཱདམཱུལེ ཋཔེསི. ཏཏོ ཝཱམཧཏྠཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ དཀྑིཎེན ཧཏྠེན ཏིཀྑཏྟུཾ ཨཔྥོཊེཏྭཱ ‘‘ཛིཏཾ མེ ཛིཏཾ མེ’’ཏི ཏཡོ ཝཱརེ ནདི.

ཏསྨིཉྩ སམཡེ བནྡྷུམརཱཛཱ དྷམྨཱསནསྶ པཙྪཏོ ཨནྟོསཱཎིཡཾ ནིསིནྣོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི. རཉྙོ ཙ ནཱམ ‘‘ཛིཏཾ མེ’’ཏི སདྡོ ཨམནཱཔོ ཧོཏི. སོ པུརིསཾ པེསེསི ‘‘གཙྪ ཨེཏཾ པུཙྪ ཀིཾ ཝདེསཱི’’ཏི? སོ ཏེན གནྟྭཱ པུཙྪིཏོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཝསེསཱ ཧཏྠིཡཱནཱདཱིནི ཨཱརུཡ྄ཧ ཨསིཙམྨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ པརསེནཾ ཛིནནྟི, ན ཏཾ ཨཙྪརིཡཾ, ཨཧཾ པན པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟསྶ ཀཱུཊགོཎསྶ མུགྒརེན སཱིསཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཾ པལཱཔེནྟོ ཝིཡ མཙྪེརཙིཏྟཾ མདྡིཏྭཱ པཱརུཏཝཏྠཾ དསབལསྶ ཨདཱསིཾ, ཏཾ མེ མཙྪརིཡཾ ཛིཏ’’ནྟི ཨཱཧ. པུརིསོ གནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྷེ བྷཎེ དསབལསྶ ཨནུརཱུཔཾ ན ཛཱནིམྷཱ, བྲཱཧྨཎོ པན ཛཱནཱི’’ཏི ཝཏྠཡུགམྤི པེསེསི. ཏཾ དིསྭཱ བྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཏུཎྷཱི ནིསིནྣསྶ པཋམཾ ཀིཉྩི ཨདཏྭཱ སཏྠུ གུཎེ ཀཐེནྟསྶ ཨདཱསི, སཏྠུ གུཎེ པཊིཙྩ ཨུཔྤནྣེན མཡ྄ཧཾ ཀོ ཨཏྠོ’’ཏི ཏམྤི ཝཏྠཡུགཾ དསབལསྶེཝ ཨདཱསི. རཱཛཱ ‘‘ཀིཾ བྲཱཧྨཎེན ཀཏ’’ནྟི? པུཙྪིཏྭཱ, ‘‘ཏམྤི ཏེན ཝཏྠཡུགཾ ཏཐཱགཏསྶེཝ དིནྣ’’ནྟི སུཏྭཱ ཨཉྙཱནི དྭེ ཝཏྠཡུགཱནི པེསེསི. སོ ཏཱནིཔི ཨདཱསི. རཱཛཱ ཨཉྙཱནིཔི ཙཏྟཱརཱིཏི ཨེཝཾ ཡཱཝ དྭཏྟིཾས ཝཏྠཡུགཱནི པེསེསི. ཨཐ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨིདཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ གཧཎཾ ཝིཡ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨེཀཾ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཨཏྠཱཡ ཨེཀནྟི དྭེ ཝཏྠཡུགཱནི གཧེཏྭཱ ཏིཾས ཡུགཱནི ཏཐཱགཏསྶེཝ ཨདཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙ སཏྠུ ཝིསྶཱསིཀོ ཛཱཏོ.

ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨེཀདིཝསཾ སཱིཏསམཡེ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཾ དིསྭཱ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཾ ཨཏྟནོ པཱརུཏཾ རཏྟཀམྦལཾ དཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨིདཾ པཱརུཔིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ ཀམྦལེན ཨིམསྨིཾ པཱུཏིཀཱཡེ ཨུཔནཱིཏེནཱ’’ཏི? ཙིནྟེཏྭཱ, ཨནྟོགནྡྷཀུཊིཡཾ ཏཐཱགཏམཉྩསྶ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ ཀཏྭཱ ཨགམཱསི. ཨཐ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛཱ པཱཏོཝ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨནྟོགནྡྷཀུཊིཡཾ སཏྠུ སནྟིཀེ ནིསཱིདི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཚབྦཎྞཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཀམྦལཾ པཊིཧཉྙནྟི, ཀམྦལོ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏི. རཱཛཱ ཨུདྡྷཾ ཨོལོཀེནྟོ སཉྫཱནིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨེས ཀམྦལོ, ཨམྷེཧི ཨེཀསཱཊཀབྲཱཧྨཎསྶ དིནྣོ’’ཏི. ཏུམྷེཧི, མཧཱརཱཛ, བྲཱཧྨཎོ པཱུཛིཏོ, བྲཱཧྨཎེན ཨཧཾ པཱུཛིཏོཏི. རཱཛཱ ‘‘བྲཱཧྨཎོ ཡུཏྟཀཾ ཨཉྙཱསི, ན མཡ’’ནྟི པསཱིདིཏྭཱ ཡཾ མནུསྶཱནཾ ཨུཔཀཱརབྷཱུཏཾ, ཏཾ སབྦཾ ཨཊྛཊྛཀཾ ཀཏྭཱ སབྦཊྛཀཾ ནཱམ དཱནཾ དཏྭཱ པུརོཧིཏཊྛཱནེ ཋཔེསི. སོཔི ‘‘ཨཊྛཊྛཀཾ ནཱམ ཙཏུསཊྛི ཧོཏཱི’’ཏི ཙཏུསཊྛི སལཱཀབྷཏྟཱནི ཨུཔནིབནྡྷཱཔེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ སགྒེ ནིབྦཏྟི.

པུན ཏཏོ ཙུཏོ ཨིམསྨིཾ ཀཔྤེ ཀོཎཱགམནསྶ ཙ བྷགཝཏོ ཀསྶཔདསབལསྶ ཙཱཏི དྭིནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཨནྟརེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུཊུམྦིཡགྷརེ ནིབྦཏྟོ, སོ ཝུདྡྷིམནྭཱཡ གྷརཱཝཱསཾ ཝསནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙེ ཛངྒྷཝིཧཱརཾ ཙརཏི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ པཙྩེཀབུདྡྷོ ནདཱིཏཱིརེ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨནུཝཱཏེ ཨཔྤཧོནྟེ སངྒྷརིཏྭཱ ཋཔེཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. སོ དིསྭཱ, ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, སངྒྷརིཏྭཱ ཋཔེཐཱ’’ཏི? ཨཱཧ. ཨནུཝཱཏོ ནཔྤཧོཏཱིཏི. ‘‘ཨིམིནཱ, བྷནྟེ, ཀརོཐཱ’’ཏི སཱཊཀཾ དཏྭཱ, ‘‘ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ མེ ཀེནཙི པརིཧཱནི མཱ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི. གྷརེཔིསྶ བྷགིནིཡཱ སདྡྷིཾ བྷརིཡཱཡ ཀལཧཾ ཀརོནྟིཡཱ པཙྩེཀབུདྡྷོ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི.

ཨཐསྶ བྷགིནཱི པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ཏསྶ བྷརིཡཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ བཱལཾ ཡོཛནསཏེན པརིཝཛྫེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི. སཱ གེཧདྭཱརེ ཋིཏཱ ཏཾ སུཏྭཱ, ‘‘ཨིམཱཡ དིནྣཾ བྷཏྟཾ ཨེས མཱ བྷུཉྫཏཱུ’’ཏི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཀལལསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི. ཨིཏརཱ དིསྭཱ, ‘‘བཱལེ མཾ ཏཱཝ ཨཀྐོས ཝཱ པཧར ཝཱ. ཨེཝརཱུཔསྶ པན དྭེ ཨསངྑེཡྻཱནི པཱུརིཏཔཱརམིསྶ པཏྟཏོ བྷཏྟཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཀལལཾ དཱཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཐསྶ བྷརིཡཱཡ པཊིསངྑཱནཾ ཨུཔྤཛྫི. སཱ ‘‘ཏིཊྛཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཀལལཾ ཚཌྜེཏྭཱ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ གནྡྷཙུཎྞེན ཨུབྦཊྚེཏྭཱ པཝརསྶ ཙཏུམདྷུརསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨུཔརི ཨཱསིཏྟེན པདུམགབྦྷཝཎྞེན སཔྤིནཱ ཝིཛྫོཏམཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ, ‘‘ཡཐཱ ཨཡཾ པིཎྜཔཱཏོ ཨོབྷཱསཛཱཏོ, ཨེཝཾ ཨོབྷཱསཛཱཏཾ མེ སརཱིརཾ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. ཏེཔི ཛཱཡམྤཏིཀཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པུན ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨུཔཱསཀོ བཱརཱཎསིཡཾ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝསྶ སེཊྛིནོ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཨིཏརཱ ཏཱདིསསྶེཝ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི.

ཏསྶ ཝུདྡྷིཔྤཏྟསྶ ཏམེཝ སེཊྛིདྷཱིཏརཾ ཨཱནཡིཾསུ. ཏསྶཱ པུབྦེ ཨདིནྣཝིཔཱཀསྶ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན པཏིཀུལཾ པཝིཊྛམཏྟཱཡ ཨུམྨཱརབྦྷནྟརེ སཀལསརཱིརཾ ཨུགྒྷཱཊིཏཝཙྩཀུཊི ཝིཡ དུགྒནྡྷཾ ཛཱཏཾ. སེཊྛིཀུམཱརོ ‘‘ཀསྶཱཡཾ གནྡྷོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སེཊྛིཀཉྙཱཡཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ནཱིཧརཐ ནཱིཧརཐཱ’’ཏི ཨཱབྷཏནིཡཱམེནེཝ ཀུལགྷརཾ པེསེསི. སཱ ཨེཏེནེཝ ནཱིཧཱརེན སཏྟསུ ཋཱནེསུ པཊིནིཝཏྟིཏཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ སཏྟསུ ཋཱནེསུ པཊིནིཝཏྟཱ. ཀིཾ མེ ཛཱིཝིཏེནཱ’’ཏི? ཨཏྟནོ ཨཱབྷརཎབྷཎྜཾ བྷཉྫཱཔེཏྭཱ སུཝཎྞིཊྛཀཾ ཀཱརེསི རཏནཱཡཏཾ ཝིདཏྠིཝིཏྠཏཾ ཙཏུརངྒུལུབྦེདྷཾ. ཏཏོ ཧརིཏཱལམནོསིལཱཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨཊྛ ཨུཔྤལཧཏྠཀེ ཨཱདཱཡ ཀསྶཔདསབལསྶ ཙེཏིཡཀརཎཊྛཱནཾ གཏཱ. ཏསྨིཉྩ ཁཎེ ཨེཀཱ ཨིཊྛཀཔནྟི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱགཙྪམཱནཱ གྷཊནིཊྛཀཱཡ ཨཱུནཱ ཧོཏི. སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཝཌྜྷཀིཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨིམཾ ཨིཊྛཀཾ ཨེཏྠ ཋཔེཐཱ’’ཏི. ཨམྨ, བྷདྡཀེ ཀཱལེ ཨཱགཏཱསི, སཡམེཝ ཋཔེཧཱིཏི. སཱ ཨཱརུཡ྄ཧ ཏེལེན ཧརིཏཱལམནོསིལཾ ཡོཛེཏྭཱ ཏེན བནྡྷནེན ཨིཊྛཀཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཨཊྛཧི ཨུཔྤལཧཏྠཀེཧི པཱུཛཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ མེ ཀཱཡཏོ ཙནྡནགནྡྷོ ཝཱཡཏུ, མུཁཏོ ཨུཔྤལགནྡྷོ’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ, ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ, པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨགམཱསི.

ཨཐ ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཡསྶ སེཊྛིཔུཏྟསྶ པཋམཾ གེཧཾ ནཱིཏཱ, ཏསྶ ཏཾ ཨཱརབྦྷ སཏི ཨུདཔཱདི. ནགརེཔི ནཀྑཏྟཾ སཾགྷུཊྛཾ ཧོཏི. སོ ཨུཔཊྛཱཀེ ཨཱཧ – ‘‘ཏདཱ ཨིདྷ ཨཱནཱིཏཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཨཏྠི, ཀཧཾ སཱ’’ཏི? ‘‘ཀུལགེཧེ སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱནེཐ ནཾ, ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ གནྟྭཱ, ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏཱ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏཱ, ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི? ཏཱཡ པུཊྛཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. ‘‘ཏཱཏཱ, མཡཱ ཨཱབྷརཎབྷཎྜེན ཙེཏིཡཾ པཱུཛིཏཾ, ཨཱབྷརཎཾ མེ ནཏྠཱི’’ཏི. ཏེ གནྟྭཱ སེཊྛིཔུཏྟསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ‘‘ཨཱནེཐ ནཾ, པིལ༹ནྡྷནཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ཨཱནཡིཾསུ. ཏསྶཱ སཧ གྷརཔྤཝེསེན སཀལགེཧཾ ཙནྡནགནྡྷཉྩེཝ ནཱིལུཔྤལགནྡྷཉྩ ཝཱཡི.

སེཊྛིཔུཏྟོ ཏཾ པུཙྪི – ‘‘པཋམཾ ཏཝ སརཱིརཏོ དུགྒནྡྷོ ཝཱཡི, ཨིདཱནི པན ཏེ སརཱིརཏོ ཙནྡནགནྡྷོ, མུཁཏོ ཨུཔྤལགནྡྷོ ཝཱཡཏི. ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི? སཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟནོ ཀཏཀམྨཾ ཨཱརོཙེསི. སེཊྛིཔུཏྟོ ‘‘ནིཡྻཱནིཀཾ ཝཏ བུདྡྷཱནཾ སཱསན’’ནྟི པསཱིདིཏྭཱ ཡོཛནིཀཾ སུཝཎྞཙེཏིཡཾ ཀམྦལཀཉྩུཀེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ རཐཙཀྐཔྤམཱཎེཧི སུཝཎྞཔདུམེཧི ཨལངྐརི. ཏེསཾ དྭཱདསཧཏྠཱ ཨོལམྦཀཱ ཧོནྟི. སོ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ བཱརཱཎསིཏོ ཡོཛནམཏྟེ ཋཱནེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨམཙྩཀུལེ ནིབྦཏྟི. སེཊྛིཀཉྙཱ དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ རཱཛཀུལེ ཛེཊྛདྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི.

ཏེསུ ཝཡཔྤཏྟེསུ ཀུམཱརསྶ ཝསནགཱམེ ནཀྑཏྟཾ སཾགྷུཊྛཾ, སོ མཱཏརཾ ཨཱཧ – ‘‘སཱཊཀཾ མེ ཨམྨ དེཧི, ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱི’’ཏི. སཱ དྷོཏཝཏྠཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ‘‘ཨམྨ ཐཱུལཾ ཨིད’’ནྟི. ཨཉྙཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི, ཏམྤི པཊིཀྑིཔི. ཨཉྙཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི, ཏམྤི པཊིཀྑིཔི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཡཱདིསེ གེཧེ མཡཾ ཛཱཏཱ, ནཏྠི ནོ ཨིཏོ སུཁུམཏརསྶ པཊིལཱབྷཱཡ པུཉྙ’’ནྟི. ‘‘ལབྷནཊྛཱནཾ གཙྪཱམི ཨམྨཱ’’ཏི. ‘‘པུཏྟ ཨཧཾ ཨཛྫེཝ ཏུཡ྄ཧཾ བཱརཱཎསིནགརེ རཛྫཔཊིལཱབྷམྤི ཨིཙྪཱམཱི’’ཏི. སོ མཱཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘གཙྪཱམི ཨམྨཱ’’ཏི. ‘‘གཙྪ, ཏཱཏཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶཱ ཙིཏྟཾ ཨཧོསི – ‘‘ཀཧཾ གམིསྶཏི, ཨིདྷ ཝཱ ཨེཏྠ ཝཱ གེཧེ ནིསཱིདིསྶཏཱི’’ཏི? སོ པན པུཉྙནིཡཱམེན ནིཀྑམིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ ཨུཡྻཱནེ མངྒལསིལཱཔཊྚེ སསཱིསཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིཔཛྫི. སོ ཙཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཀཱལངྐཏསྶ སཏྟམོ དིཝསོ ཧོཏི.

ཨམཙྩཱ རཉྙོ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ རཱཛངྒཎེ ནིསཱིདིཏྭཱ མནྟཡིཾསུ – ‘‘རཉྙོ ཨེཀཱ དྷཱིཏཱཝ ཨཏྠི, པུཏྟོ ནཏྠི. ཨརཱཛཀཾ རཛྫཾ ན ཏིཊྛཏི. ཀོ རཱཛཱ ཧོཏཱི’’ཏི མནྟེཏྭཱ, ‘‘ཏྭཾ ཧོཧི, ཏྭཾ ཧོཧཱི’’ཏི. པུརོཧིཏོ ཨཱཧ – ‘‘བཧུཾ ཨོལོཀེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཕུསྶརཐཾ ཝིསྶཛྫེམཱ’’ཏི. ཏེ ཀུམུདཝཎྞེ ཙཏྟཱརོ སིནྡྷཝེ ཡོཛེཏྭཱ, པཉྩཝིདྷཾ རཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཾ སེཏཙྪཏྟཉྩ རཐསྨིཾཡེཝ ཋཔེཏྭཱ རཐཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ པཙྪཏོ ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཱཔེསུཾ. རཐོ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨུཡྻཱནཱབྷིམུཁོ ཨཧོསི, ‘‘པརིཙཡེན ཨུཡྻཱནཱབྷིམུཁོ གཙྪཏི, ནིཝཏྟེམཱ’’ཏི ཀེཙི ཨཱཧཾསུ. པུརོཧིཏོ ‘‘མཱ ནིཝཏྟཡིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཐོ ཀུམཱརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱརོཧནསཛྫོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. པུརོཧིཏོ པཱརུཔནཀཎྞཾ ཨཔནེཏྭཱ པཱདཏལཱནི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཏིཊྛཏུ ཨཡཾ དཱིཔོ, དྭིསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརེསུ ཙཏཱུསུ དཱིཔེསུ ཨེས རཛྫཾ ཀཱཏུཾ ཡུཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ, ‘‘པུནཔི ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཱཐ པུནཔི པགྒཎྷཱཐཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཱཔེསི.

ཨཐ ཀུམཱརོ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨོལོཀེཏྭཱ, ‘‘ཀེན ཀམྨེན ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི? ཨཱཧ. ‘‘དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ རཛྫཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི. ‘‘རཱཛཱ ཀཧ’’ནྟི. ‘‘དེཝཏྟཾ གཏོ སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཀཏི དིཝསཱ ཨཏིཀྐནྟཱ’’ཏི? ‘‘ཨཛྫ སཏྟམོ དིཝསོ’’ཏི. ‘‘པུཏྟོ ཝཱ དྷཱིཏཱ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི. ‘‘དྷཱིཏཱ ཨཏྠི དེཝ, པུཏྟོ ནཏྠཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཀརིསྶཱམི རཛྫ’’ནྟི. ཏེ ཏཱཝདེཝ ཨབྷིསེཀམཎྜཔཾ ཀཏྭཱ རཱཛདྷཱིཏརཾ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐརིཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ ཨཱནེཏྭཱ ཀུམཱརསྶ ཨབྷིསེཀཾ ཨཀཾསུ.

ཨཐསྶ ཀཏཱབྷིསེཀསྶ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཾ ཝཏྠཾ ཨུཔཧརིཾསུ. སོ ‘‘ཀིམིདཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི? ཨཱཧ. ‘‘ནིཝཱསནཝཏྠཾ དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ནནུ, ཏཱཏཱ, ཐཱུལ’’ནྟི. ‘‘མནུསྶཱནཾ པརིབྷོགཝཏྠེསུ ཨིཏོ སུཁུམཏརཾ ནཏྠི དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱ ཨེཝརཱུཔཾ ནིཝཱསེསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ན མཉྙེ པུཉྙཝཱ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱ, སུཝཎྞབྷིངྒཱརཾ ཨཱཧརཐ, ལབྷིསྶཱམ ཝཏྠ’’ནྟི. སུཝཎྞབྷིངྒཱརཾ ཨཱཧརིཾསུ. སོ ཨུཊྛཱཡ ཧཏྠེ དྷོཝིཏྭཱ, མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ, ཧཏྠེན ཨུདཀཾ ཨཱདཱཡ, པུརཏྠིམདིསཱཡ ཨབྦྷུཀྐིརི, གྷནཔཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཊྛ ཀཔྤརུཀྑཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. པུན ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎཾ པཙྪིམཾ ཨུཏྟརནྟི ཨེཝཾ ཙཏསྶོ དིསཱ ཨབྦྷུཀྐིརི, སབྦདིསཱསུ ཨཊྛ ཨཊྛ ཀཏྭཱ དྭཏྟིཾས ཀཔྤརུཀྑཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. སོ ཨེཀཾ དིབྦདུསྶཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀཾ པཱརུཔིཏྭཱ ‘‘ནནྡརཉྙོ ཝིཛིཏེ སུཏྟཀནྟིཀཱ ཨིཏྠིཡོ མཱ སུཏྟཾ ཀནྟིཾསཱུཏི ཨེཝཾ བྷེརིཾ ཙཱརཱཔེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ, ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ, ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟོ ཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏོ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ, པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧཱསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝི.

ཨེཝཾ ཀཱལེ གཙྪནྟེ ཨེཀདིཝསཾ དེཝཱི རཉྙོ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨཧོ ཏཔསྶཱི’’ཏི ཀཱརུཉྙཱཀཱརཾ དསྶེསི. ‘‘ཀིམིདཾ དེཝཱི’’ཏི? ཙ པུཊྛཱ, ‘‘ཨཏིམཧཏཱི, དེཝ, སམྤཏྟི, ཨཏཱིཏེ བུདྡྷཱནཾ སདྡཧིཏྭཱ ཀལྱཱཎཾ ཨཀཏྠ, ཨིདཱནི ཨནཱགཏསྶ པཙྩཡཾ ཀུསལཾ ན ཀརོཐཱ’’ཏི? ཨཱཧ. ‘‘ཀསྶ དསྶཱམི? སཱིལཝནྟོ ནཏྠཱི’’ཏི. ‘‘ཨསུཉྙོ, དེཝ, ཛམྦུདཱིཔོ ཨརཧནྟེཧི, ཏུམྷེ དཱནམེཝ སཛྫེཐ, ཨཧཾ ཨརཧནྟེ ལཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ པུནདིཝསེ པཱཙཱིནདྭཱརེ དཱནཾ སཛྫཱཔེསི. དེཝཱི པཱཏོཝ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ ཨུཔརིཔཱསཱདེ པུརཏྠཱབྷིམུཁཱ ཨུརེན ནིཔཛྫིཏྭཱ – ‘‘སཙེ ཨེཏིསྶཱ དིསཱཡ ཨརཧནྟོ ཨཏྠི, ཨཱགཙྪནྟུ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཾ དིསཱཡཾ ཨརཧནྟོ ནཱཧེསུཾ. ཏཾ སཀྐཱརཾ ཀཔཎདྡྷིཀཡཱཙཀཱནཾ ཨདཾསུ.

པུནདིཝསེ དཀྑིཎདྭཱརེ དཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཏཐེཝ ཨཀཱསི, པུནདིཝསེ པཙྪིམདྭཱརེ. ཨུཏྟརདྭཱརེ སཛྫིཏདིཝསེ པན དེཝིཡཱ ཏཐེཝ ནིམནྟེནྟིཡཱ ཧིམཝནྟེ ཝསནྟཱནཾ པདུམཝཏིཡཱ པུཏྟཱནཾ པཉྩསཏཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཛེཊྛཀོ མཧཱཔདུམཔཙྩེཀབུདྡྷོ བྷཱཏིཀེ ཨཱམནྟེསི ‘‘མཱརིསཱ, ནནྡརཱཛཱ ཏུམྷེ ནིམནྟེཏི, ཨདྷིཝཱསེཐ ཏསྶཱ’’ཏི. ཏེ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨནོཏཏྟདཧེ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ཨུཏྟརདྭཱརེ ཨོཏརིཾསུ. མནུསྶཱ གནྟྭཱ ‘‘པཉྩསཏཱ, དེཝ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ སདྡྷིཾ དེཝིཡཱ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཏེསཾ དཱནཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ རཱཛཱ སངྒྷཐེརསྶ, དེཝཱི སངྒྷནཝཀསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻཱ པཙྩཡེཧི ན ཀིལམིསྶནྟི, མཡཾ པུཉྙེན ན ཧཱཡིསྶཱམ, ཨམྷཱཀཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨིདྷ ནིཝཱསཱཡ པཊིཉྙཾ དེཐཱ’’ཏི པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ པཉྩ པཎྞསཱལཱསཏཱནི པཉྩ ཙངྐམནསཏཱནཱིཏི སབྦཱཀཱརེན ནིཝཱསཊྛཱནཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཏཏྠ ཝསཱཔེསུཾ.

ཨེཝཾ ཀཱལེ གཙྪནྟེ རཉྙོ པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. ‘‘ཨཧཾ པཙྩནྟཾ ཝཱུཔསམེཏུཾ གཙྪཱམི, ཏྭཾ པཙྩེཀབུདྡྷེསུ མཱ པམཛྫཱི’’ཏི དེཝིཾ ཨོཝདིཏྭཱ གཏོ. ཏསྨིཾ ཨནཱགཏེཡེཝ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཨཱཡུསངྑཱརཱ ཁཱིཎཱ. མཧཱཔདུམཔཙྩེཀབུདྡྷོ ཏིཡཱམརཏྟིཾ ཛྷཱནཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ ཨརུཎུགྒམནེ ཨཱལམྦནཕལཀཾ ཨཱལམྦིཏྭཱ ཋིཏཀོཝ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི, ཨེཏེནུཔཱཡེན སེསཱཔཱིཏི སབྦེཔི པརིནིབྦུཏཱ. པུནདིཝསེ དེཝཱི པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ནིསཱིདནཊྛཱནཾ ཧརིཏཱུཔལིཏྟཾ ཀཱརེཏྭཱ པུཔྥཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ དྷཱུཔཾ དཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀཡནྟཱི ནིསིནྣཱ ཨཱགམནཾ ཨཔསྶནྟཱི པུརིསཾ པེསེསི – ‘‘གཙྪ, ཏཱཏ, ཛཱནཱཧི, ཀིཾ ཨཡྻཱནཾ ཀིཉྩི ཨཕཱསུཀ’’ནྟི? སོ གནྟྭཱ མཧཱཔདུམསྶ པཎྞསཱལཱཡ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏྠ ཨཔསྶནྟོ ཙངྐམནཾ གནྟྭཱ ཨཱལམྦནཕལཀཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘ཀཱལོ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. པརིནིབྦུཏསརཱིརཾ ཀིཾ ཀཐེསྶཏི? སོ ‘‘ནིདྡཱཡཏི མཉྙེ’’ཏི གནྟྭཱ པིཊྛིཔཱདེ ཧཏྠེན པརཱམསི. པཱདཱནཾ སཱིཏལཏཱཡ ཙེཝ ཐདྡྷཏཱཡ ཙ པརིནིབྦུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དུཏིཡསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི, ཨེཝཾ ཏཏིཡསྶཱཏི སབྦེསཾ པརིནིབྦུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ རཱཛཀུལཾ གཏོ. ‘‘ཀཧཾ, ཏཱཏ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ’’ཏི? པུཊྛོ ‘‘པརིནིབྦུཏཱ, དེཝཱི’’ཏི ཨཱཧ. དེཝཱི ཀནྡནྟཱི རོདནྟཱི ནིཀྑམིཏྭཱ ནཱགརེཧི སདྡྷིཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ སཱདྷུཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱརེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ པཏིཊྛཱཔེསི.

རཱཛཱ པཙྩནྟཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཨཱགཏོ པཙྩུགྒམནཾ ཨཱགཏཾ དེཝིཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ, བྷདྡེ, པཙྩེཀབུདྡྷེསུ ནཔྤམཛྫི, ནིརོགཱ ཨཡྻཱ’’ཏི? ‘‘པརིནིབྦུཏཱ དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཝརཱུཔཱནམྤི པཎྜིཏཱནཾ མརཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨམྷཱཀཾ ཀུཏོ མོཀྑོ’’ཏི? སོ ནགརཾ ཨགནྟྭཱ ཨུཡྻཱནམེཝ པཝིསིཏྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཏསྶ རཛྫཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ སཡཾ སམཎཀཔབྦཛྫཾ པབྦཛི, དེཝཱིཔི ‘‘ཨིམསྨིཾ པབྦཛིཏེ ཨཧཾ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི? ཏཏྠེཝ ཨུཡྻཱནེ པབྦཛིཏཱ. དྭེཔི ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ.

ཏེསུ ཏཏྠེཝ ཝསནྟེསུ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨནུཔུབྦེན རཱཛགཧཾ པཱཝིསི. ཨཡཾ པིཔྤལིམཱཎཝོ མགདྷརཊྛེ མཧཱཏིཏྠབྲཱཧྨཎགཱམེ ཀཔིལབྲཱཧྨཎསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟོ, ཨཡཾ བྷདྡཱ ཀཱཔིལཱནཱི མདྡརཊྛེ སཱགལནགརེ ཀོསིཡགོཏྟབྲཱཧྨཎསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟཱ. ཏེསཾ ཁོ ཨནུཀྐམེན ཝཌྜྷམཱནཱནཾ པིཔྤལིམཱཎཝསྶ ཝཱིསཏིམེ ཝསྶེ བྷདྡཱཡ སོལ༹སམེ ཝསྶེ སམྤཏྟེ མཱཏཱཔིཏརོ པུཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཝཡཔྤཏྟོ, ཀུལཝཾསོ ནཱམ པཏིཊྛཔེཏབྦོ’’ཏི ཨཏིཝིཡ ནིཔྤཱིལ༹ཡིཾསུ. མཱཎཝོ ཨཱཧ – ‘‘མཡ྄ཧཾ སོཏཔཐེ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཐཾ མཱ ཀཐེཐ. ཨཧཾ ཡཱཝ ཏུམྷེ དྷརཐ, ཏཱཝ པཊིཛགྒིསྶཱམི, ཏུམྷཱཀཾ པཙྪཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེ ཀཏིཔཱཧཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པུན ཀཐཡིཾསུ, སོཔི ཏཐེཝ པཊིཀྑིཔི. པུན ཀཐཡིཾསུ, པུནཔི པཊིཀྑིཔི. ཏཏོ པཊྛཱཡ མཱཏཱ ནིརནྟརཾ ཀཐེཏིཡེཝ.

མཱཎཝོ ‘‘མམ མཱཏརཾ སཉྙཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི རཏྟསུཝཎྞསྶ ནིཀྑསཧསྶཾ དཏྭཱ སུཝཎྞཀཱརེཧི ཨེཀཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཏསྶ མཛྫནགྷཊྚནཱདིཀམྨཔརིཡོསཱནེ ཏཾ རཏྟཝཏྠཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ ཝཎྞསམྤནྣེཧི པུཔྥེཧི ཙེཝ ནཱནཱཨལངྐཱརེཧི ཙ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ མཱཏརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ལབྷནྟོ གེཧེ ཝསཱམི, ཨལབྷནྟོ ན ཝསཱམཱི’’ཏི. པཎྜིཏཱ བྲཱཧྨཎཱི ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ པུཉྙཝཱ དིནྣདཱནོ ཀཏཱབྷིནཱིཧཱརོ, པུཉྙཾ ཀརོནྟོ ན ཨེཀཀོཝ ཨཀཱསི, ཨདྡྷཱ ཨེཏེན སཧ ཀཏཔུཉྙཱ སུཝཎྞརཱུཔཀཔཊིབྷཱགཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཊྛ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སབྦཀཱམེཧི སནྟཔྤེཏྭཱ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ རཐཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ, ‘‘གཙྪཐ, ཏཱཏཱ, ཡཏྠ ཨམྷཱཀཾ ཛཱཏིགོཏྟབྷོགེཧི སམཱནཀུལེ ཨེཝརཱུཔཾ དཱརིཀཾ པསྶཐ, ཨིམམེཝ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ, པཎྞཱཀཱརཾ ཀཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི.

ཏེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ནཱམ ཨེཏཾ ཀམྨ’’ནྟི ནིཀྑམིཏྭཱ, ‘‘ཀཏྠ གམིསྶཱམཱ’’ཏི? ཙིནྟེཏྭཱ, ‘‘མདྡརཊྛཾ ནཱམ ཨིཏྠཱཀརོ, མདྡརཊྛཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི མདྡརཊྛེ སཱགལནགརཾ ཨགམིཾསུ. ཏཏྠ ཏཾ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ ནྷཱནཏིཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ བྷདྡཱཡ དྷཱཏཱི བྷདྡཾ ནྷཱཔེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ སིརིགབྦྷེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཏཾ རཱུཔཀཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨཡྻདྷཱིཏཱ མེ ཨིདྷཱགཏཱ’’ཏི སཉྙཱཡ ཏཛྫེཏྭཱ ‘‘དུབྦིནིཏེ, ཀིཾ ཏྭཾ ཨིདྷཱགཏཱ’’ཏི? ཏལསཏྟིཀཾ ཨུགྒིརིཏྭཱ, ‘‘གཙྪ སཱིགྷ’’ནྟི གཎྜཔསྶེ པཧརི. ཧཏྠོ པཱསཱཎེ པཊིཧཏོ ཝིཡ ཀམྤིཏྠ. སཱ པཊིཀྐམིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཐདྡྷཾ ནཱམ མཧཱགཱིཝཾ དིསྭཱ, ‘ཨཡྻདྷཱིཏཱ མེ’ཏི སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེསིཾ, ཨཡྻདྷཱིཏཱཡ ཧི མེ ཨཡཾ ནིཝཱསནཔཊིགྒཱཧིཀཱཔི ཨཡུཏྟཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཏེ མནུསྶཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔཱ ཏེ སཱམིདྷཱིཏཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ‘‘ཀིཾ ཨེསཱ, ཨིམཱཡ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན མཡ྄ཧཾ ཨཡྻཱ ཨབྷིརཱུཔཏརཱ, དྭཱདསཧཏྠེ གབྦྷེ ནིསིནྣཱཡ པདཱིཔཀིཙྩཾ ནཏྠི, སརཱིརོབྷཱསེནེཝ ཏམཾ ཝིདྷམཏཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨཱགཙྪཱ’’ཏི ཏཾ ཁུཛྫཾ གཧེཏྭཱ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ རཐཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཀོསིཡགོཏྟསྶ གྷརདྭཱརེ ཋཏྭཱ ཨཱགམནཾ ནིཝེདཡིཾསུ.

བྲཱཧྨཎོ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ, ‘‘ཀུཏོ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི? པུཙྪི. ‘‘མགདྷརཊྛེ མཧཱཏིཏྠགཱམེ ཀཔིལབྲཱཧྨཎསྶ གྷརཏོ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེནཱ’’ཏི. ‘‘ཀལྱཱཎཾ, ཏཱཏཱ, སམཛཱཏིགོཏྟཝིབྷཝོ ཨམྷཱཀཾ བྲཱཧྨཎོ, དསྶཱམི དཱརིཀ’’ནྟི པཎྞཱཀཱརཾ གཎྷི. ཏེ ཀཔིལབྲཱཧྨཎསྶ སཱསནཾ པཧིཎིཾསུ – ‘‘ལདྡྷཱ དཱརིཀཱ, ཀཏྟབྦཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏཾ སཱསནཾ སུཏྭཱ པིཔྤལིམཱཎཝསྶ ཨཱརོཙཡིཾསུ – ‘‘ལདྡྷཱ ཀིར དཱརིཀཱ’’ཏི. མཱཎཝོ ‘‘ཨཧཾ ན ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེསིཾ, ཨིམེ ལདྡྷཱཏི ཙ ཝདནྟི, ཨནཏྠིཀོ ཧུཏྭཱ པཎྞཾ པེསིསྶཱམཱི’’ཏི རཧོགཏོ པཎྞཾ ལིཁི, ‘‘བྷདྡཱ ཨཏྟནོ ཛཱཏིགོཏྟབྷོགཱནུརཱུཔཾ གྷརཱཝཱསཾ ལབྷཏུ, ཨཧཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམི, མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནཱི ཨཧོསཱི’’ཏི. བྷདྡཱཔི ‘‘ཨསུཀསྶ ཀིར མཾ དཱཏུཀཱམཱ’’ཏི སུཏྭཱ རཧོགཏཱ པཎྞཾ ལིཁི, ‘‘ཨཡྻཔུཏྟོ ཨཏྟནོ ཛཱཏིགོཏྟབྷོགཱནུརཱུཔཾ གྷརཱཝཱསཾ ལབྷཏུ. ཨཧཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམི, མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཨཧོསཱི’’ཏི. དྭེཔི པཎྞཱནི ཨནྟརཱམགྒེ སམཱགཙྪིཾསུ. ‘‘ཨིདཾ ཀསྶ པཎྞ’’ནྟི? པིཔྤལིམཱཎཝེན བྷདྡཱཡ པཧིཏནྟི. ‘‘ཨིདཾ ཀསྶ པཎྞ’’ནྟི? བྷདྡཱཡ པིཔྤལིམཱཎཝསྶ པཧིཏནྟི ཙ ཝུཏྟེ དྭེཔི ཝཱཙེཏྭཱ, ‘‘པསྶཐ དཱརཀཱནཾ ཀམྨ’’ནྟི ཕཱལེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཚཌྜེཏྭཱ སམཱནཔཎྞཾ ལིཁིཏྭཱ ཨིཏོ ཙ ཨེཏྟོ ཙ པེསེསུཾ. ཨིཏི ཏེསཾ ཨནིཙྪམཱནཱནཾཡེཝ སམཱགམོ ཨཧོསི.

ཏཾདིཝསཾཡེཝ ཙ མཱཎཝོཔི ཨེཀཾ པུཔྥདཱམཾ གནྠཱཔེསི, བྷདྡཱཔི ཨེཀཾ གནྠཱཔེསི. ཏཱནི ཨཱསནམཛ྄ཛྷེ ཋཔེཏྭཱ བྷུཏྟསཱཡམཱསཱ ཨུབྷོཔི ‘‘སཡནཾ ཨཱརུཧིསྶཱམཱ’’ཏི སམཱགནྟྭཱ མཱཎཝོ དཀྑིཎཔསྶེན སཡནཾ ཨཱརུཧི. བྷདྡཱ ཝཱམཔསྶེན ཨཱརུཧིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཡསྶ པསྶེ པུཔྥཱནི མིལཱཡནྟི, ཏསྶ རཱགཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣནྟི ཝིཛཱནིསྶཱམ, ཨིམཾ པུཔྥདཱམཾ ན ཨལླཱིཡིཏབྦ’’ནྟི. ཏེ པན ཨཉྙམཉྙསྶ སརཱིརསམྥསྶབྷཡེན ཏིཡཱམརཏྟིཾ ནིདྡཾ ཨནོཀྐམནྟཱཝ ཝཱིཏིནཱམེནྟི, དིཝཱ པན ཧསིཏམཏྟམྤི ན ཧོཏི. ཏེ ལོཀཱམིསེན ཨསཾསཊྛཱ ཡཱཝ མཱཏཱཔིཏརོ དྷརནྟི, ཏཱཝ ཀུཊུམྦཾ ཨཝིཙཱརེཏྭཱ ཏེསུ ཀཱལངྐཏེསུ ཝིཙཱརཡིཾསུ. མཧཏཱི མཱཎཝསྶ སམྤཏྟི, ཨེཀདིཝསཾ སརཱིརཾ ཨུབྦཊྚེཏྭཱ ཚཌྜེཏབྦཾ སུཝཎྞཙུཎྞམེཝ མགདྷནཱལི༹ཡཱ དྭཱདསནཱལི༹མཏྟཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. ཡནྟབདྡྷཱནི སཊྛི མཧཱཏལཱ༹ཀཱནི, ཀམྨནྟོ དྭཱདསཡོཛནིཀོ, ཨནུརཱདྷཔུརཔྤམཱཎཱ ཙུདྡས དཱསགཱམཱ, ཙུདྡས ཧཏྠཱནཱིཀཱ, ཙུདྡས ཨསྶཱནཱིཀཱ, ཙུདྡས རཐཱནཱིཀཱ.

སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨལངྐཏཾ ཨསྶཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧཱཛནཔརིཝུཏོ ཀམྨནྟཾ གནྟྭཱ ཁེཏྟཀོཊིཡཾ ཋིཏོ ནངྒལེཧི བྷིནྣཊྛཱནཏོ ཀཱཀཱདཡོ སཀུཎེ གཎྜུཔྤཱདཀཱདིཔཱཎེ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཁཱདནྟེ དིསྭཱ, ‘‘ཏཱཏཱ, ཨིམེ ཀིཾ ཁཱདནྟཱི’’ཏི པུཙྪི? ‘‘གཎྜུཔྤཱདཀེ ཨཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཏེཧི ཀཏཾ པཱཔཾ ཀསྶ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཏུམྷཱཀཾ, ཨཡྻཱ’’ཏི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ ཨེཏེཧི ཀཏཾ པཱཔཾ མཡ྄ཧཾ ཧོཏི, ཀིཾ མེ ཀརིསྶཏི སཏྟཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ? ཀིཾ དྭཱདསཡོཛནོ ཀམྨནྟོ, ཀིཾ ཡནྟབདྡྷཱནི སཊྛི མཧཱཏལཱ༹ཀཱནི, ཀིཾ ཙུདྡས གཱམཱ? སབྦམེཏཾ བྷདྡཱཡ ཀཱཔིལཱནིཡཱ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི.

བྷདྡཱཔི ཀཱཔིལཱནཱི ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨབྦྷནྟརཝཏྠུམྷི ཏཡོ ཏིལཀུམྦྷེ པཏྠརཱཔེཏྭཱ དྷཱཏཱིཧི པརིཝུཏཱ ནིསིནྣཱ ཀཱཀེ ཏིལཔཱཎཀེ ཁཱདམཱནེ དིསྭཱ, ‘‘ཨམྨཱ ཀིཾ ཨིམེ ཁཱདནྟཱི’’ཏི? པུཙྪི. ‘‘པཱཎཀེ ཨཡྻེ’’ཏི. ‘‘ཨཀུསལཾ ཀསྶ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཡྻེ’’ཏི. སཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཙཏུཧཏྠཝཏྠཾ ནཱལི༹ཀོདནམཏྟཉྩ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཡདི ཙ པནེཏཾ ཨེཏྟཀེན ཛནེན ཀཏཾ ཨཀུསལཾ མཡ྄ཧཾ ཧོཏི, བྷཝསཧསྶེནཔི ཝཊྚཏོ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཡྻཔུཏྟེ ཨཱགཏམཏྟེཡེཝ སབྦཾ ཏསྶ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི.

མཱཎཝོ ཨཱགནྟྭཱ ནྷཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧཱརཧེ པལླངྐེ ནིསཱིདི, ཨཐསྶ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨནུཙྪཝིཀཾ བྷོཛནཾ སཛྫཡིཾསུ. དྭེཔི བྷུཉྫིཏྭཱ པརིཛནེ ནིཀྑནྟེ རཧོགཏཱ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཏོ མཱཎཝོ བྷདྡཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, ཏྭཾ ཨིམཾ གྷརཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཀིཏྟཀཾ དྷནཾ ཨཱཧརཱི’’ཏི? ‘‘པཉྩཔཎྞཱས སཀཊསཧསྶཱནི ཨཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཏཾ སབྦཾ, ཡཱ ཙ ཨིམསྨིཾ གྷརེ སཏྟཨསཱིཏིཀོཊིཡོ, ཡནྟབདྡྷཱ སཊྛིཏལཱ༹ཀཱདིབྷེདཱ སམྤཏྟི ཨཏྠི, སབྦཾ ཏུཡ྄ཧཾཡེཝ ནིཡྻཱཏེམཱི’’ཏི. ‘‘ཏུམྷེ པན ཨཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཡྻཱ ཨཧམྤི ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནིསིནྣཱ, ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེསཾ ཨཱདིཏྟཔཎྞཀུཊི ཝིཡ ཏཡོ བྷཝཱ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཏེ ‘‘པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནྟརཱཔཎཏོ ཀསཱཡརསཔཱིཏཱནི ཝཏྠཱནི མཏྟིཀཱཔཏྟེ ཙ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཀེསེ ཨོཧཱརེཏྭཱ, ‘‘ཡེ ལོཀེ ཨརཧནྟོ, ཏེ ཨུདྡིསྶ ཨམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱ’’ཏི པབྦཛིཏྭཱ ཐཝིཀཱསུ པཏྟེ ཨོསཱཔེཏྭཱ ཨཾསེ ལགྒེཏྭཱ པཱསཱདཏོ ཨོཏརིཾསུ. གེཧེ དཱསེསུ ཙ ཀམྨཀཱརེསུ ཙ ན ཀོཙི སཉྫཱནི.

ཨཐ ནེ བྲཱཧྨཎགཱམཏོ ནིཀྑམྨ དཱསགཱམདྭཱརེན གཙྪནྟེ ཨཱཀཔྤཀུཏྟཝསེན དཱསགཱམཝཱསིནོ སཉྫཱནིཾསུ. ཏེ རུདནྟཱ པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨམྷེ ཨནཱཐེ ཀརོཐ ཨཡྻཱ’’ཏི? ཨཱཧཾསུ. ‘‘མཡཾ, བྷཎེ ‘ཨཱདིཏྟཔཎྞསཱལཱ ཝིཡ ཏཡོ བྷཝཱ’ཏི པབྦཛིམྷཱ, སཙེ ཏུམྷེསུ ཨེཀེཀཾ བྷུཛིསྶཾ ཀརོམ, ཝསྶསཏམྤི ནཔྤཧོཏི, ཏུམྷེཝ ཏུམྷཱཀཾ སཱིསཾ དྷོཝིཏྭཱ བྷུཛིསྶཱ ཧུཏྭཱ ཛཱིཝཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེསཾ རོདནྟཱནཾཡེཝ པཀྐམིཾསུ. ཐེརོ པུརཏོ གཙྪནྟོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ བྷདྡཱ ཀཱཔིལཱནཱི སཀལཛམྦུདཱིཔགྒྷནིཀཱ ཨིཏྠཱི མཡ྄ཧཾ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪཏི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཀོཙིདེཝ ཨེཝཾ ཙིནྟེཡྻ ‘ཨིམེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝིནཱ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཀོཙི ཝཱ པན མནཾ པདཱུསེཏྭཱ ཨཔཱཡཔཱུརཀོ བྷཝེཡྻ. ཨིམཾ པཧཱཡ མཡཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི.

སོ པུརཏོ གཙྪནྟོ དྭེདྷཱཔཐཾ དིསྭཱ ཏསྶ མཏྠཀེ ཨཊྛཱསི. བྷདྡཱཔི ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, ཏཱདིསིཾ ཨིཏྠིཾ མམ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟིཾ དིསྭཱ, ‘ཨིམེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝིནཱ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོནྟཱི’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨམྷེསུ པདུཊྛཙིཏྟོ མཧཱཛནོ ཨཔཱཡཔཱུརཀོ བྷཝེཡྻ. ཨིམསྨིཾ དྭེདྷཱཔཐེ ཏྭཾ ཨེཀཾ གཎྷ, ཨཧཾ ཨེཀེན གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, ཨཡྻ, པབྦཛིཏཱནཾ མཱཏུགཱམོ ནཱམ མལཾ, ‘པབྦཛིཏྭཱཔི ཝིནཱ ན བྷཝནྟཱི’ཏི ཨམྷཱཀཾ དོསཾ པསྶནྟི, ཏུམྷེ ཨེཀཾ མགྒཾ གཎྷཐ, ཝིནཱ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ, ‘‘སཏསཧསྶཀཔྤཔྤམཱཎེ ཨདྡྷཱནེ ཀཏོ མིཏྟསནྠཝོ ཨཛྫ བྷིཛྫཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ, ‘‘ཏུམྷེ དཀྑིཎཛཱཏིཀཱ ནཱམ, ཏུམྷཱཀཾ དཀྑིཎམགྒོ ཝཊྚཏི, མཡཾ མཱཏུགཱམཱ ནཱམ ཝཱམཛཱཏིཀཱ, ཨམྷཱཀཾ ཝཱམམགྒོ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔནྣཱ. ཏེསཾ དྭེདྷཱབྷཱུཏཀཱལེ ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི ‘‘ཨཧཾ ཙཀྐཝཱལ༹གིརིསིནེརུཔབྦཏེ དྷཱརེཏུཾ སཀྐོནྟཱིཔི ཏུམྷཱཀཾ གུཎེ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི ཝདནྟཱི ཝིཡ ཝིརཝམཱནཱ ཨཀམྤི, ཨཱཀཱསེ ཨསནིསདྡོ ཝིཡ པཝཏྟི, ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏོ ཨུནྣདི.

སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝེལུ༹ཝནམཧཱཝིཧཱརེ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོ པཐཝཱིཀམྤནསདྡཾ སུཏྭཱ, ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ པཐཝཱི ཀམྤཏཱི’’ཏི? ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘པིཔྤལིམཱཎཝོ ཙ བྷདྡཱ ཙ ཀཱཔིལཱནཱི མཾ ཨུདྡིསྶ ཨཔྤམེཡྻཾ སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཏེསཾ ཝིཡོགཊྛཱནེ ཨུབྷིནྣམྤི གུཎབལེན ཨཡཾ པཐཝཱིཀམྤོ ཛཱཏོ, མཡཱཔི ཨེཏེསཾ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམྨ སཡམེཝ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ, ཨསཱིཏིམཧཱཐེརེསུ ཀཉྩི ཨནཱམནྟེཏྭཱ ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ རཱཛགཧསྶ ཙ ནཱལ༹ནྡཱཡ ཙ ཨནྟརེ བཧུཔུཏྟཀནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི. ནིསཱིདནྟོ པན ཨཉྙཏརོ པཾསུཀཱུལིཀོ ཝིཡ ཨནིསཱིདིཏྭཱ བུདྡྷཝེསཾ གཧེཏྭཱ ཨསཱིཏིཧཏྠཱ གྷནབུདྡྷརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེནྟོ ནིསཱིདི. ཨིཏི ཏསྨིཾ ཁཎེ པཎྞཚཏྟསཀཊཙཀྐཀཱུཊཱགཱརཱདིཔྤམཱཎཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡནྟིཡོ ཝིདྷཱཝནྟིཡོ ཙནྡིམསཧསྶསཱུརིཡསཧསྶཨུགྒམནཀཱལོ ཝིཡ ཀུརུམཱནཱ ཏཾ ཝནནྟརཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཨཀཾསུ. དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནཾ སིརིཡཱ སམུཛྫལིཏཏཱརཱགཎཾ ཝིཡ གགནཾ, སུཔུཔྥིཏཀམལཀུཝལཡཾ ཝིཡ སལིལཾ, ཝནནྟརཾ ཝིརོཙིཏྠ. ནིགྲོདྷརུཀྑསྶ ནཱམ ཁནྡྷོ སེཏོ ཧོཏི, པཏྟཱནི ནཱིལཱནི པཀྐཱནི རཏྟཱནི. ཏསྨིཾ པན དིཝསེ སཏསཱཁོ ནིགྲོདྷརུཀྑོ སུཝཎྞཝཎྞོ ཨཧོསི.

ཨིཏི ཡཱ སཱ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོཏི པདསྶ ཨཏྠཾ ཝཏྭཱ, ‘‘ཨིདཱནི ཡཐཱ ཨེས པབྦཛིཏོ, ཡཐཱ ཙ ཨདྡྷཱནམགྒཾ པཊིཔནྣོ. ཨིམསྶ ཨཏྠསྶ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཏོ པཊྛཱཡ ཨཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ ཀཐེཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ, སཱ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨནྟརཱ ཙ རཱཛགཧཾ ཨནྟརཱ ཙ ནཱལ༹ནྡནྟི རཱཛགཧསྶ ཙ ནཱལ༹ནྡཱཡ ཙ ཨནྟརེ. སཏྠཱརཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻནྟི སཙེ ཨཧཾ སཏྠཱརཾ པསྶེཡྻཾ, ཨིམཾཡེཝ བྷགཝནྟཾ པསྶེཡྻཾ. ན ཧི མེ ཨིཏོ ཨཉྙེན སཏྠཱརཱ བྷཝིཏུཾ སཀྐཱཏི. སུགཏཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻནྟི སཙེ ཨཧཾ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཱ སུཊྛུ གཏཏྟཱ སུགཏཾ ནཱམ པསྶེཡྻཾ, ཨིམཾཡེཝ བྷགཝནྟཾ པསྶེཡྻཾ. ན ཧི མེ ཨིཏོ ཨཉྙེན སུགཏེན བྷཝིཏུཾ སཀྐཱཏི. སམྨཱསམྦུདྡྷཉྩ ཝཏཱཧཾ པསྶེཡྻཾ བྷགཝནྟམེཝ པསྶེཡྻནྟི སཙེ ཨཧཾ སམྨཱ སཱམཉྩ སཙྩཱནི བུདྡྷཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ནཱམ པསྶེཡྻཾ, ཨིམཾཡེཝ བྷགཝནྟཾ པསྶེཡྻཾ. ན ཧི མེ ཨིཏོ ཨཉྙེན སམྨཱསམྦུདྡྷེན བྷཝིཏུཾ སཀྐཱཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨེཝཾ དསྶནེནེཝ ‘‘བྷགཝཏི ‘ཨཡཾ སཏྠཱ, ཨཡཾ སུགཏོ, ཨཡཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’ཏི ནིཀྐངྑོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཧོསི’’ནྟི དཱིཔེཏི. སཏྠཱ མེ, བྷནྟེཏི ཨིདཾ ཀིཉྩཱཔི དྭེ ཝཱརེ ཨཱགཏཾ, ཏིཀྑཏྟུཾ པན ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམིནཱ ཧི སོ ‘‘ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱཝཀཏྟཾ སཱཝེསིཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི དཱིཔེཏི.

ཨཛཱནཉྙེཝཱཏི ཨཛཱནམཱནོཝ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. མུདྡྷཱཔི ཏསྶ ཝིཔཏེཡྻཱཏི ཡསྶ ཨཉྙསྶ ‘‘ཨཛཱནཾཡེཝ ཛཱནཱམཱི’’ཏི པཊིཉྙསྶ བཱཧིརཀསྶ སཏྠུནོ ཨེཝཾ སབྦཙེཏསཱ སམནྣཱགཏོ པསནྣཙིཏྟོ སཱཝཀོ ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརེཡྻ, ཏསྶ ཝཎྚཚིནྣཏཱལཔཀྐཾ ཝིཡ གཱིཝཏོ མུདྡྷཱཔི ཝིཔཏེཡྻ, སཏྟདྷཱ པན ཕལེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ ཝཱ ཨེཏེན, སཙེ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཨིམིནཱ ཙིཏྟཔྤསཱདེན ཨིམཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ མཧཱསམུདྡསྶ ཀརེཡྻ, ཏཏྟཀཔཱལེ པཀྑིཏྟཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ ཝིལཡཾ གཙྪེཡྻ. སཙེ ཙཀྐཝཱལ༹སྶ ཀརེཡྻ, ཐུསམུཊྛི ཝིཡ ཝིཀིརེཡྻ. སཙེ སིནེརུཔབྦཏསྶ ཀརེཡྻ, ཀཱཀཏུཎྜེན པཧཊཔིཊྛམུཊྛི ཝིཡ ཝིདྡྷཾསེཡྻ. སཙེ མཧཱཔཐཝིཡཱ ཀརེཡྻ, ཝཱཏཱཧཏབྷསྨཔུཉྫོ ཝིཡ ཝིཀིརེཡྻ. ཨེཝརཱུཔོཔི པན ཐེརསྶ ནིཔཙྩཱཀཱརོ སཏྠུ སུཝཎྞཝཎྞེ པཱདཔིཊྛེ ལོམམཏྟམྤི ཝིཀོཔེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཏིཊྛཏུ ཙ མཧཱཀསྶཔོ, མཧཱཀསྶཔསདིསཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཧསྶམྤི སཏསཧསྶམྤི ནིཔཙྩཱཀཱརདསྶནེན ནེཝ དསབལསྶ པཱདཔིཊྛེ ལོམམཏྟམྤི ཝིཀོཔེཏུཾ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརེ ཝཱ ཨཾསུམཏྟམྤི ཙཱལེཏུཾ སཀྐོཏི. ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝོ ཧི སཏྠཱ.

ཏསྨཱཏིཧ ཏེ ཀསྶཔཱཏི ཡསྨཱ ཨཧཾ ཛཱནནྟོ ཨེཝ ‘‘ཛཱནཱམཱི’’ཏི, པསྶནྟོ ཨེཝ ཙ ‘‘པསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཱམི, ཏསྨཱ, ཀསྶཔ, ཏཡཱ ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ. ཏིབྦནྟི བཧལཾ མཧནྟཾ. ཧིརོཏྟཔྤནྟི ཧིརཱི ཙ ཨོཏྟཔྤཉྩ. པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི པཋམཏརམེཝ ཨུཔཊྛིཏཾ བྷཝིསྶཏི. ཡོ ཧི ཐེརཱདཱིསུ ཧིརོཏྟཔྤཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨུཔསངྐམཏི ཐེརཱདཡོཔི ཏཾ སཧིརིཀཱ སཨོཏྟཔྤཱ ཙ ཧུཏྭཱ ཨུཔསངྐམནྟཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཱནིསཾསོ. ཀུསལཱུཔསཾཧིཏནྟི ཀུསལསནྣིསྶིཏཾ. ཨཊྛིཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྟཱནཾ ཏེན དྷམྨེན ཨཊྛིཀཾ ཀཏྭཱ, ཏཾ ཝཱ དྷམྨཾ ‘‘ཨེས མཡ྄ཧཾ ཨཏྠོ’’ཏི ཨཊྛིཾ ཀཏྭཱ. མནསི ཀཏྭཱཏི ཙིཏྟེ ཋཔེཏྭཱ. སབྦཙེཏསཱ སམནྣཱཧརིཏྭཱཏི ཙིཏྟསྶ ཐོཀམྤི བཧི གནྟུཾ ཨདེནྟོ སབྦེན སམནྣཱཧཱརཙིཏྟེན སམནྣཱཧརིཏྭཱ. ཨོཧིཏསོཏོཏི ཋཔིཏསོཏོ, ཉཱཎསོཏཉྩ པསཱདསོཏཉྩ ཨོདཧིཏྭཱ མཡཱ དེསིཏཾ དྷམྨཾ སཀྐཙྩམེཝ སུཎིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཉྷི ཏེ སིཀྑིཏབྦཾ. སཱཏསཧགཏཱ ཙ མེ ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཨསུབྷེསུ ཙེཝ ཨཱནཱཔཱནེ ཙ པཋམཛ྄ཛྷཱནཝསེན སུཁསམྤཡུཏྟཱ ཀཱཡགཏཱསཏི. ཡོ ཙ པནཱཡཾ ཏིཝིདྷོ ཨོཝཱདོ, ཐེརསྶ ཨཡམེཝ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཨཧོསི.

སརཎོཏི སཀིལེསོ སཨིཎོ ཧུཏྭཱ. རཊྛཔིཎྜཾ བྷུཉྫིནྟི སདྡྷཱདེཡྻཾ བྷུཉྫིཾ. ཙཏྟཱརོ ཧི པརིབྷོགཱ ཐེཡྻཔརིབྷོགོ ཨིཎཔརིབྷོགོ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ སཱམིཔརིབྷོགོཏི. ཏཏྠ དུསྶཱིལསྶ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟསྶཱཔི པརིབྷོགོ ཐེཡྻཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཀསྨཱ? ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཨནིསྶརཏཱཡ. སཱིལཝཏོ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏཔརིབྷོགོ ཨིཎཔརིབྷོགོ ནཱམ. སཏྟནྣཾ སེཁཱནཾ པརིབྷོགོ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཁཱིཎཱསཝསྶ པརིབྷོགོ སཱམིཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཨིཏི ཁཱིཎཱསཝོཝ སཱམཱི ཧུཏྭཱ ཨནཎོ པརིབྷུཉྫཏི. ཐེརོ ཨཏྟནཱ པུཐུཛྫནེན ཧུཏྭཱ པརིབྷུཏྟཔརིབྷོགཾ ཨིཎཔརིབྷོགཾཡེཝ ཀརོནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨཊྛམིཡཱ ཨཉྙཱ ཨུདཔཱདཱིཏི ཨཊྛམེ དིཝསེ ཨརཧཏྟཕལཾ ཨུཔྤཛྫི.

ཨཐ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨཱཏི མགྒཏོ ཨོཀྐམནཾ པཋམཏརཾ ཏཾདིཝསེཡེཝ ཨཧོསི, ཨརཧཏྟཱདྷིགམོ པཙྪཱ. དེསནཱཝཱརསྶ པན ཨེཝཾ ཨཱགཏཏྟཱ ཨརཧཏྟཱདྷིགམོ པཋམཾ དཱིཔིཏོ. ཀསྨཱ པན བྷགཝཱ མགྒཱ ཨོཀྐནྟོཏི? ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ‘‘ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ ཛཱཏིཨཱརཉྙིཀཾ ཛཱཏིཔཾསུཀཱུལིཀཾ ཛཱཏིཨེཀཱསནིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨོཀྐམི.

མུདུཀཱ ཁོ ཏྱཱཡནྟི མུདུཀཱ ཁོ ཏེ ཨཡཾ. ཨིམཉྩ པན ཝཱཙཾ བྷགཝཱ ཏཾ ཙཱིཝརཾ པདུམཔུཔྥཝཎྞེན པཱཎིནཱ ཨནྟནྟེན པརཱམསནྟོ ཨཱཧ. ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧཱཏི? ཐེརེན སཧ ཙཱིཝརཾ པརིཝཏྟེཏུཀཱམཏཱཡ. ཀསྨཱ པརིཝཏྟེཏུཀཱམོ ཛཱཏོཏི? ཐེརཾ ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཋཔེཏུཀཱམཏཱཡ. ཐེརོ པན ཡསྨཱ ཙཱིཝརསྶ ཝཱ པཏྟསྶ ཝཱ ཝཎྞེ ཀཐིཏེ ‘‘ཨིམཾ ཏུམྷཱཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏིཝཙནཾ ཙཱརིཏྟམེཝ, ཏསྨཱ ‘‘པཊིགྒཎྷཱཏུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. དྷཱརེསྶསི པན མེ ཏྭཾ, ཀསྶཔ, སཱཎཱནི པཾསུཀཱུལཱནི ནིབྦསནཱནཱིཏི, ཀསྶཔ, ཏྭཾ ཨིམཱནི པརིབྷོགཛིཎྞཱནི པཾསུཀཱུལཱནི པཱརུཔིཏུཾ སཀྑིསྶསཱིཏི ཝདཏི. ཏཉྩ ཁོ ན ཀཱཡབལཾ སནྡྷཱཡ, པཊིཔཏྟིཔཱུརཎཾ པན སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨཧཾ ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ པུཎྞཾ ནཱམ དཱསིཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨཱམཀསུསཱནེ ཚཌྜིཏཾ ཏཾ སུསཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏུམྦམཏྟེཧི པཱཎཀེཧི སམྤརིཀིཎྞཾ ཏེ པཱཎཀེ ཝིདྷུནིཏྭཱ མཧཱཨརིཡཝཾསེ ཋཏྭཱ ཨགྒཧེསིཾ, ཏསྶ མེ ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ གཧིཏདིཝསེ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ མཧཱཔཐཝཱི མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝམཱནཱ ཀམྤིཏྠ, ཨཱཀཱསོ ཏཊཏཊཱཡི, ཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ སཱདྷུཀཱརམདཾསུ, ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ གཎྷནྟེན བྷིཀྑུནཱ ཛཱཏིཔཾསུཀཱུལིཀེན ཛཱཏིཨཱརཉྙིཀེན ཛཱཏིཨེཀཱསནིཀེན ཛཱཏིསཔདཱནཙཱརིཀེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏྭཾ ཨིམསྶ ཙཱིཝརསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཱཏུཾ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི. ཐེརོཔི ཨཏྟནཱ པཉྩནྣཾ ཧཏྠཱིནཾ བལཾ དྷཱརེཏི, སོ ཏཾ ཨཏཀྐཡིཏྭཱ ‘‘ཨཧམེཏཾ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧེན སུགཏཙཱིཝརསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཱཏུཀཱམོ ‘‘དྷཱརེསྶཱམཧཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. པཊིཔཛྫིནྟི པཊིཔནྣོསྨི. ཨེཝཾ པན ཙཱིཝརཔརིཝཏྟནཾ ཀཏྭཱ ཙ ཐེརེན པཱརུཏཙཱིཝརཾ བྷགཝཱ པཱརུཔི, སཏྠུ ཙཱིཝརཾ ཐེརོ. ཏསྨིཾ སམཡེ མཧཱཔཐཝཱི ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཨུནྣདནྟཱི ཀམྤིཏྠ.

བྷགཝཏོ པུཏྟོཏིཨཱདཱིསུ ཐེརོ བྷགཝནྟཾ ནིསྶཱཡ ཨརིཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཛཱཏོཏི བྷགཝཏོ པུཏྟོ. ཨུརེན ཝསིཏྭཱ མུཁཏོ ནིཀྑནྟཨོཝཱདཝསེན པབྦཛྫཱཡ ཙེཝ ཨུཔསམྤདཱཡ ཙ པཏིཊྛིཏཏྟཱ ཨོརསོ མུཁཏོ ཛཱཏོ. ཨོཝཱདདྷམྨཏོ ཛཱཏཏྟཱ ཨོཝཱདདྷམྨེན ཙ ནིམྨིཏཏྟཱ དྷམྨཛོ དྷམྨནིམྨིཏོ. ཨོཝཱདདྷམྨདཱཡཱདཾ ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨདཱཡཱདམེཝ ཝཱ ཨརཧཏཱིཏི དྷམྨདཱཡཱདོ . པཊིགྒཧིཏཱནི སཱཎཱནི པཾསུཀཱུལཱནཱིཏི སཏྠཱརཱ པཱརུཏཾ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ པཱརུཔནཏྠཱཡ པཊིགྒཧིཏཾ.

སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱཏི ཡཾ པུགྒལཾ ‘‘བྷགཝཏོ པུཏྟོ’’ཏིཨཱདཱིཧི གུཎེཧི སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ, མམཾ ཏཾ སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ, ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཐེརེན པབྦཛྫཱ ཙ པརིསོདྷིཏཱ ཧོཏི. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨཱཝུསོ, ཡསྶ ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པཉྙཱཡཏི, ན ཨཱཙརིཡོ, ཀིཾ སོ ཨནུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨནཱཙརིཡོ ནྷཱཔིཏམུཎྜཀོ སཡཾགཧིཏཀཱསཱཝོ ‘‘ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ’’ཏི སངྑཾ གཏོ ཨེཝཾ ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ པཙྩུགྒམནཾ ལབྷཏི, ཏཱིཧི ཨོཝཱདེཧི པབྦཛྫཾ ཝཱ ཨུཔསམྤདཾ ཝཱ ལབྷཏི, ཀཱཡེན ཀཱཡཾ ཙཱིཝརཔརིཝཏྟནཾ ལབྷཏི? པསྶ ཡཱཝ དུབྦྷཱསིཏཾ ཝཙནཾ ཐུལླནནྡཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱཏི. ཨེཝཾ པབྦཛྫཾ སོདྷེཏྭཱ ཨིདཱནི ཚཧི ཨབྷིཉྙཱཧི སཱིཧནཱདཾ ནདིཏུཾ ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. པརཾམརཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༥. དྭཱདསམེ ཏཐཱགཏོཏི སཏྟོ. ན ཧེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསཾཧིཏནྟི, ཨཱཝུསོ, ཨེཏཾ དིཊྛིགཏཾ ཨཏྠསནྣིསྶིཏཾ ན ཧོཏི. ནཱདིབྲཧྨཙརིཡཀནྟི མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱཔི ན ཧོཏི. ཨེཏཉྷི, ཨཱཝུསོ, ཨཏྠསཾཧིཏནྟི, ཨཱཝུསོ, ཨེཏཾ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནཾ ཨཏྠསནྣིསྶིཏཾ. ཨེཏཾ ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀནྟི ཨེཏཾ མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱདི པུབྦབྷཱགཔཊིཔདཱ. དྭཱདསམཾ.

༡༣. སདྡྷམྨཔྤཏིརཱུཔཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༦. ཏེརསམེ ཨཉྙཱཡ སཎྛཧིཾསཱུཏི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ. སདྡྷམྨཔྤཏིརཱུཔཀནྟི དྭེ སདྡྷམྨཔྤཏིརཱུཔཀཱནི ཨདྷིགམསདྡྷམྨཔྤཏིརཱུཔཀཉྩ པརིཡཏྟིསདྡྷམྨཔྤཏིརཱུཔཀཉྩ. ཏཏྠ –

‘‘ཨོབྷཱསེ ཙེཝ ཉཱཎེ ཙ, པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིཀམྤཏི;

པསྶདྡྷིཡཱ སུཁེ ཙེཝ, ཡེཧི ཙིཏྟཾ པཝེདྷཏི.

‘‘ཨདྷིམོཀྑེ ཙ པགྒཱཧེ, ཨུཔཊྛཱནེ ཙ ཀམྤཏི;

ཨུཔེཀྑཱཝཛྫནཱཡ ཙེཝ, ཨུཔེཀྑཱཡ ཙ ནིཀནྟིཡཱ.

‘‘ཨིམཱནི དས ཋཱནཱནི, པཉྙཱ ཡསྶ པརིཙིཏཱ;

དྷམྨུདྡྷཙྩཀུསལོ ཧོཏི, ན ཙ སམྨོཧ གཙྪཏཱི’’ཏི. (པཊི. མ. ༢.༧); –

ཨིདཾ ཝིཔསྶནཱཉཱཎསྶ ཨུཔཀྐིལེསཛཱཏཾ ཨདྷིགམསདྡྷམྨཔྤཏིརཱུཔཀཾ ནཱམ. ཏིསྶོ པན སངྒཱིཏིཡོ ཨནཱརུལ༹ྷཾ དྷཱཏུཀཐཱ ཨཱརམྨཎཀཐཱ ཨསུབྷཀཐཱ ཉཱཎཝཏྠུཀཐཱ ཝིཛྫཱཀརཎྜཀོཏི ཨིམེཧི པཉྩཧི ཀཐཱཝཏྠཱུཧི པརིབཱཧིརཾ གུལ༹ྷཝིནཡཾ གུལ༹ྷཝེསྶནྟརཾ གུལ༹ྷམཧོསདྷཾ ཝཎྞཔིཊཀཾ ཨངྒུལིམཱལཔིཊཀཾ རཊྛཔཱལགཛྫིཏཾ ཨཱལ༹ཝཀགཛྫིཏཾ ཝེདལླཔིཊཀནྟི ཨབུདྡྷཝཙནཾ པརིཡཏྟིསདྡྷམྨཔྤཏིརཱུཔཀཾ ནཱམ.

ཛཱཏརཱུཔཔྤཏིརཱུཔཀནྟི སུཝཎྞརསཝིདྷཱནཾ ཨཱརཀཱུཊམཡཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ ཨཱབྷརཎཛཱཏཾ. ཚཎཀཱལེསུ ཧི མནུསྶཱ ‘‘ཨཱབྷརཎབྷཎྜཀཾ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཔཎཾ གཙྪནྟི. ཨཐ ནེ ཨཱཔཎིཀཱ ཨེཝཾ ཝདནྟི, ‘‘སཙེ ཏུམྷེ ཨཱབྷརཎཏྠིཀཱ, ཨིམཱནི གཎྷཐ. ཨིམཱནི ཧི གྷནཱནི ཙེཝ ཝཎྞཝནྟཱནི ཙ ཨཔྤགྒྷཱནི ཙཱ’’ཏི. ཏེ ཏེསཾ སུཏྭཱ, ‘‘ཀཱརཎཾ ཨིམེ ཝདནྟི, ཨིམཱནི པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ སཀྐཱ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹ཏུཾ, སོབྷནྟི ཙེཝ ཨཔྤགྒྷཱནི ཙཱ’’ཏི ཏཱནི གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི. སུཝཎྞབྷཎྜཾ ཨཝིཀྐིཡམཱནཾ ནིདཧིཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏཾ ཛཱཏརཱུཔཔྤཏིརཱུཔཀེ ཨུཔྤནྣེ ཨནྟརདྷཱཡཏི ནཱམ.

ཨཐ སདྡྷམྨསྶ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏཱིཏི ཨདྷིགམསདྡྷམྨསྶ པཊིཔཏྟིསདྡྷམྨསྶ པརིཡཏྟིསདྡྷམྨསྶཱཏི ཏིཝིདྷསྶཱཔི སདྡྷམྨསྶ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏི. པཋམབོདྷིཡཉྷི བྷིཀྑཱུ པཊིསམྦྷིདཔྤཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཀཱལེ གཙྪནྟེ པཊིསམྦྷིདཱ པཱཔུཎིཏུཾ ན སཀྑིཾསུ, ཚལ༹བྷིཉྙཱ ཨཧེསུཾ. ཏཏོ ཚ ཨབྷིཉྙཱ པཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ པཱཔུཎིཾསུ. ཨིདཱནི ཀཱལེ གཙྪནྟེ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ པཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨཱསཝཀྑཡམཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟི. ཏམྤི ཨསཀྐོནྟཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ, ཏམྤི ཨསཀྐོནྟཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ, ཏམྤི ཨསཀྐོནྟཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ. གཙྪནྟེ ཀཱལེ སོཏཱཔཏྟིཕལམྤི པཏྟུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. ཨཐ ནེསཾ ཡདཱ ཝིཔསྶནཱ ཨིམེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཨུཔཀྐིལིཊྛཱ ཨཱརདྡྷམཏྟཱཝ ཋསྶཏི, ཏདཱ ཨདྷིགམསདྡྷམྨོ ཨནྟརཧིཏོ ནཱམ བྷཝིསྶཏི.

པཋམབོདྷིཡཉྷི བྷིཀྑཱུ ཙཏུནྣཾ པཊིསམྦྷིདཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརཡིཾསུ. གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཏཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཚནྣཾ ཨབྷིཉྙཱནཾ, ཏམྤི ཨསཀྐོནྟཱ ཏིསྶནྣཾ ཝིཛྫཱནཾ, ཏམྤི ཨསཀྐོནྟཱ ཨརཧཏྟཕལམཏྟསྶ. གཙྪནྟེ པན ཀཱལེ ཨརཧཏྟསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨནཱགཱམིཕལསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརེསྶནྟི, ཏམྤི ཨསཀྐོནྟཱ སཀདཱགཱམིཕལསྶ, ཏམྤི ཨསཀྐོནྟཱ སོཏཱཔཏྟིཕལསྶ. ཡདཱ པན སོཏཱཔཏྟིཕལསྶཔི ཨནུཙྪཝིཀཾ པཊིཔདཾ པཱུརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ སཱིལཔཱརིསུདྡྷིམཏྟེཝ ཋསྶནྟི, ཏདཱ པཊིཔཏྟིསདྡྷམྨོ ཨནྟརཧིཏོ ནཱམ བྷཝིསྶཏི.

ཡཱཝ པན ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཝཏྟཏི, ན ཏཱཝ སཱསནཾ ཨནྟརཧིཏནྟི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཏིཊྛནྟུ ཏཱིཎི ཝཱ, ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀེ ཨནྟརཧིཏེ ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ ཏིཊྛནྟེསུཔི ཨནྟརཧིཏནྟི ན ཝཏྟབྦམེཝ. དྭཱིསུ ཨནྟརཧིཏེསུ ཝིནཡཔིཊཀམཏྟེ ཋིཏེཔི, ཏཏྲཱཔི ཁནྡྷཀཔརིཝཱརེསུ ཨནྟརཧིཏེསུ ཨུབྷཏོཝིབྷངྒམཏྟེ, མཧཱཝིནཡེ ཨནྟརཧིཏེ དྭཱིསུ པཱཏིམོཀྑེསུ ཝཏྟམཱནེསུཔི སཱསནཾ ཨནནྟརཧིཏམེཝ. ཡདཱ པན དྭེ པཱཏིམོཀྑཱ ཨནྟརདྷཱཡིསྶནྟི, ཨཐ པརིཡཏྟིསདྡྷམྨསྶ ཨནྟརདྷཱནཾ བྷཝིསྶཏི. ཏསྨིཾ ཨནྟརཧིཏེ སཱསནཾ ཨནྟརཧིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. པརིཡཏྟིཡཱ ཧི ཨནྟརཧིཏཱཡ པཊིཔཏྟི ཨནྟརདྷཱཡཏི, པཊིཔཏྟིཡཱ ཨནྟརཧིཏཱཡ ཨདྷིགམོ ཨནྟརདྷཱཡཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཨཡཉྷི པརིཡཏྟི པཊིཔཏྟིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏི, པཊིཔཏྟི ཨདྷིགམསྶ. ཨིཏི པཊིཔཏྟིཏོཔི པརིཡཏྟིམེཝ པམཱཎཾ.

ནནུ ཙ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ ཀཔིལོ ནཱམ ཨནཱརཱདྷཀབྷིཀྑུ ‘‘པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིསྶཱམཱི’’ཏི བཱིཛནིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱསནེ ནིསིནྣོ ‘‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཝཏྟནྟཱ’’ཏི པུཙྪི, ཨཐ ཏསྶ བྷཡེན ཡེསམྤི པཱཏིམོཀྑོ ཝཏྟཏི, ཏེཔི ‘‘མཡཾ ཝཏྟཱམཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘ན ཝཏྟཱམཱ’’ཏི ཝདིཾསུ, སོ བཱིཛནིཾ ཋཔེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ གཏོ, ཏདཱ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སཱསནཾ ཨོསཀྐིཏནྟི? ཀིཉྩཱཔི ཨོསཀྐིཏཾ, པརིཡཏྟི པན ཨེཀནྟེནེཝ པམཱཎཾ. ཡཐཱ ཧི མཧཏོ ཏལཱ༹ཀསྶ པཱལི༹ཡཱ ཐིརཱཡ ཨུདཀཾ ན ཋསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨུདཀེ སཏི པདུམཱདཱིནི པུཔྥཱནི ན པུཔྥིསྶནྟཱིཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཝམེཝ མཧཱཏལཱ༹ཀསྶ ཐིརཔཱལི༹སདིསེ ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ སཏི མཧཱཏལཱ༹ཀེ ཨུདཀསདིསཱ པཊིཔཏྟིཔཱུརཀཱ ཀུལཔུཏྟཱ ནཏྠཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཏེསུ སཏི མཧཱཏལཱ༹ཀེ པདུམཱདཱིནི པུཔྥཱནི ཝིཡ སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨརིཡཔུགྒལཱ ནཏྠཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱཏི ཨེཝཾ ཨེཀནྟཏོ པརིཡཏྟིཡེཝ པམཱཎཾ.

པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི དྭེ སཏསཧསྶཱནི ཙཏྟཱརི ཙ ནཧུཏཱནི བཧལཱ མཧཱཔཐཝཱི. ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི པཐཝིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སུབྷཀིཎྷབྲཧྨལོཀཱ ཨུགྒཏཾ ཀཔྤཝིནཱསཀཾ ཨུདཀཾ. ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི པཐཝིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨཱབྷསྶརབྲཧྨལོཀཱ ཨུགྒཏོ ཀཔྤཝིནཱསཀོ ཨགྒི. ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི པཐཝིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཝེཧཔྥལབྲཧྨལོཀཱ ཨུགྒཏོ ཀཔྤཝིནཱསཀོ ཝཱཡུ. ཨེཏེསུ ཧི ཨེཀདྷམྨོཔི སཏྠུ སཱསནཾ ཨནྟརདྷཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨིདྷེཝ ཏེ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ལོཧཏོ ལོཧཁཱདཀཾ མལཾ ཝིཡ ཨིམསྨིཾ མཡ྄ཧཾཡེཝ སཱསནེ ཏེ ཨུཔྤཛྫནྟི. མོགྷཔུརིསཱཏི ཏུཙྪཔུརིསཱ.

ཨཱདིཀེནེཝ ཨོཔིལཝཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཱདིཀེནཱཏི ཨཱདཱནེན གཧཎེན. ཨོཔིལཝཏཱིཏི ནིམུཛྫཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཨུདཀཙརཱ ནཱཝཱ བྷཎྜཾ གཎྷནྟཱི ནིམུཛྫཏི, ཨེཝཾ པརིཡཏྟིཨཱདཱིནཾ པཱུརཎེན སདྡྷམྨསྶ ཨནྟརདྷཱནཾ ན ཧོཏི. པརིཡཏྟིཡཱ ཧི ཧཱཡམཱནཱཡ པཊིཔཏྟི ཧཱཡཏི, པཊིཔཏྟིཡཱ ཧཱཡམཱནཱཡ ཨདྷིགམོ ཧཱཡཏི. པརིཡཏྟིཡཱ པཱུརཡམཱནཱཡ པརིཡཏྟིདྷརཱ པུགྒལཱ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརེནྟི, པཊིཔཏྟིཔཱུརཀཱ ཨདྷིགམཾ པཱུརེནྟི. ཨིཏི ནཝཙནྡོ ཝིཡ པརིཡཏྟིཡཱདཱིསུ ཝཌྜྷམཱནཱསུ མཡ྄ཧཾ སཱསནཾ ཝཌྜྷཏི ཡེཝཱཏི དསྶེཏི.

ཨིདཱནི ཡེཧི དྷམྨེཧི སདྡྷམྨསྶ ཨནྟརདྷཱནཉྩེཝ ཋིཏི ཙ ཧོཏི, ཏེ དསྶེནྟོ པཉྩ ཁོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨོཀྐམནཱིཡཱཏི ཨཝཀྐམནཱིཡཱ, ཧེཊྛཱགམནཱིཡཱཏི ཨཏྠོ. སཏྠརི ཨགཱརཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨགཱརཝཱཏི གཱརཝརཧིཏཱ. ཨཔྤཏིསྶཱཏི ཨཔྤཏིསྶཡཱ ཨནཱིཙཝུཏྟིཀཱ. ཏཏྠ ཡོ ཙེཏིཡངྒཎཾ ཨཱརོཧནྟོ ཚཏྟཾ དྷཱརེཏི, ཨུཔཱཧནཾ དྷཱརེཏི, ཨཉྙཏོ ཨོལོཀེཏྭཱ ཀཐཾ ཀཐེནྟོ གཙྪཏི, ཨཡཾ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ནཱམ.

ཡོ དྷམྨསྶཝནསྶ ཀཱལེ སངྒྷུཊྛེ དཧརསཱམཎེརེཧི པརིཝཱརིཏོ ནིསཱིདཏི, ཨཉྙཱནི ཝཱ ནཝཀམྨཱདཱིནི ཀརོཏི, དྷམྨསྶཝནགྒེ ནིསིནྣོ ནིདྡཱཡཏི, ཝིཀྑིཏྟོ ཝཱ ཨཉྙཾ ཀཐེནྟོ ནིསཱིདཏི, ཨཡཾ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ནཱམ.

ཡོ ཐེརུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ, ཨཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདཏི, ཧཏྠཔལླཏྠིཀཾ དུསྶཔལླཏྠིཀཾ ཀརོཏི, ཨཉྙཾ ཝཱ པན ཧཏྠཔཱདཀུཀྐུཙྩཾ ཀརོཏི, ཝུཌྜྷཱནཾ སནྟིཀེ ཨནཛ྄ཛྷིཊྛོ ཀཐེཏི, ཨཡཾ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ནཱམ.

ཏིསྶོ པན སིཀྑཱ ཨཔཱུརེནྟོཝ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ ནཱམ ཧོཏི. ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ཨནིབྦཏྟེནྟོ ཏཱསཾ ཝཱ པན ནིབྦཏྟནཏྠཱཡ པཡོགཾ ཨཀརོནྟོ སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝོ ནཱམ. སུཀྐཔཀྑོ ཝུཏྟཝིཔལླཱསེནེཝ ཝེདིཏབྦོཏི. ཏེརསམཾ.

ཀསྶཔསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ལཱབྷསཀྐཱརསཾཡུཏྟཾ

༡. པཋམཝགྒོ

༡. དཱརུཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༧. ལཱབྷསཀྐཱརསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ དཱརུཎོཏི ཐདྡྷོ. ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀོཏི ཨེཏྠ ལཱབྷོ ནཱམ ཙཏུཔཙྩཡལཱབྷོ. སཀྐཱརོཏི ཏེསཾཡེཝ སུཀཏཱནཾ སུསངྑཏཱནཾ ལཱབྷོ. སིལོཀོཏི ཝཎྞགྷོསོ. ཀཊུཀོཏི ཏིཁིཎོ. ཕརུསོཏི ཁརོ. ཨནྟརཱཡིཀོཏི ཨནྟརཱཡཀརོ. པཋམཾ.

༢. བལི༹སསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༥༨. དུཏིཡེ བཱལི༹སིཀོཏི བལི༹སཾ གཧེཏྭཱ ཙརམཱནོ མཙྪགྷཱཏཀོ. ཨཱམིསགཏནྟི ཨཱམིསམཀྑིཏཾ. ཨཱམིསཙཀྑཱུཏི ཨཱམིསེ ཙཀྑུ དསྶནཾ ཨསྶཱཏི ཨཱམིསཙཀྑུ. གིལབལི༹སོཏི གིལིཏབལི༹སོ. ཨནཡཾ ཨཱཔནྣོཏི དུཀྑཾ པཏྟོ. བྱསནཾ ཨཱཔནྣོཏི ཝིནཱསཾ པཏྟོ. ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡོཏི ཡཐཱཀཱམེན ཡཐཱརུཙིཡཱ ཡཐེཝ ནཾ བཱལི༹སིཀོ ཨིཙྪཏི, ཏཐེཝསྶ ཀཏྟབྦོཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡོ པཱཔིམཏོཏི ཡཐཱ ཀིལེསམཱརསྶ ཀཱམོ, ཨེཝཾ ཀཏྟབྦོ, ནིརཡཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཝཱ པེཏྟིཝིསཡཾ ཝཱ པཱཔེཏབྦོ. དུཏིཡཾ.

༣-༤. ཀུམྨསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༥༩-༡༦༠. ཏཏིཡེ མཧཱཀུམྨཀུལནྟི མཧནྟཾ ཨཊྛིཀཙྪཔཀུལཾ. ཨགམཱསཱིཏི ‘‘ཨེཏྠ ཨདྡྷཱ ཀིཉྩི ཁཱདིཏབྦཾ ཨཏྠི, ཏཾ མཙྪརཱཡནྟོ མཾ ཨེས ནིཝཱརེཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཨགམཱསི. པཔཏཱཡཱཏི པཔཏཱ ཝུཙྩཏི དཱིགྷརཛྫུཀབདྡྷོ ཨཡཀནྟཀོསཀེ དཎྜཀཾ པཝེསེཏྭཱ གཧིཏོ ཀཎྞིཀསལླསཎྛཱནོ, ཨཡཀཎྚཀོ, ཡསྨིཾ ཝེགེན པཏིཏྭཱ ཀཊཱཧེ ལགྒམཏྟེ དཎྜཀོ ནིཀྑམཏི, རཛྫུཀོ ཨེཀཱབདྡྷོ གཙྪཏེཝ. སོ ཀུམྨོཏི སོ ཝིདྡྷཀུམྨོ. ཡེན སོ ཀུམྨོཏི ཨུདཀསདྡཾ སུཏྭཱ སཱསངྐཊྛཱནཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནིཝཏྟིཏྭཱ ཡེན སོ ཨཏྠཀཱམོ ཀུམྨོ. ན དཱནི ཏྭཾ ཨམྷཱཀནྟི ཨིདཱནི ཏྭཾ ཨམིཏྟཧཏྠཾ གཏོ, ན ཨམྷཱཀཾ སནྟཀོཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ སལླཔནྟཱནཾཡེཝ ཙ ནེསཾ ནཱཝཱཡ ཋིཏོ ལུདྡོ རཛྫུཀཾ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཀུམྨཾ གཧེཏྭཱ ཡཐཱཀཱམཾ ཨཀཱསི. སེསམེཏྠ ཨིཏོ ཨནནྟརསུཏྟེ ཙ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཏཏིཡཙཏུཏྠཱནི.

༥. མཱིལ༹ྷཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༡. པཉྩམེ མཱིལ༹ྷཀཱཏི གཱུཐཔཱཎཀཱ. གཱུཐཱདཱིཏི གཱུཐབྷཀྑཱ. གཱུཐཔཱུརཱཏི ཨནྟོ གཱུཐེན བྷརིཏཱ. པུཎྞཱ གཱུཐསྶཱཏི ཨིདཾ པུརིམསྶེཝ ཨཏྠདཱིཔནཾ. ཨཏིམཉྙེཡྻཱཏི པཙྪིམཔཱདེ བྷཱུམིཡཾ ཋཔེཏྭཱ པུརིམཔཱདེ གཱུཐསྶ ཨུཔརི ཨཱརོཔེཏྭཱ ཋིཏཱ ‘‘ཨཧམྷི གཱུཐཱདཱི’’ཏི བྷཎནྟཱི ཨཏིམཉྙེཡྻ. པིཎྜཔཱཏོ ཙསྶ པཱུརོཏི ཨཔརོཔིསྶ པཏྟཔཱུརོ པཎཱིཏཔིཎྜཔཱཏོ བྷཝེཡྻ. པཉྩམཾ.

༦. ཨསནིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༢. ཚཊྛེ ཀཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨསནིཝིཙཀྐནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཀཾ པུགྒལཾ མཏྠཀེ པཏིཏྭཱ མདྡམཱནཾ སུཀྐཱསནིཙཀྐཾ ཨཱགཙྪཏུ. ཨཔྤཏྟམཱནསནྟི ཨནདྷིགཏཱརཧཏྟཾ. ཨིཏི བྷགཝཱ ན སཏྟཱནཾ དུཀྑཀཱམཏཱཡ, ཨཱདཱིནཝཾ པན དསྶེཏུཾ ཨེཝམཱཧ. ཨསནིཙཀྐཉྷི མཏྠཀེ པཏིཏཾ ཨེཀམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནཱསེཏི, ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེན པརིཡཱདིཎྞཙིཏྟོ ནིརཡཱདཱིསུ ཨནནྟདུཀྑཾ ཨནུབྷོཏི. ཚཊྛཾ.

༧. དིདྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༣. སཏྟམེ དིདྡྷགཏེནཱཏི གཏདིདྡྷེན. ཝིསལླེནཱཏི ཝིསམཀྑིཏེན. སལླེནཱཏི སཏྟིཡཱ. སཏྟམཾ.

༨. སིངྒཱལསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༤. ཨཊྛམེ སིངྒཱལོཏི ཛརསིངྒཱལོ. ཡཐཱ ཧི སུཝཎྞཝཎྞོཔི ཀཱཡོ པཱུཏིཀཱཡོ ཏྭེཝ, ཏཾཁཎཾ གལི༹ཏམྤི ཙ མུཏྟཾ པཱུཏིམུཏྟནྟྭེཝ ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཏདཧུཛཱཏོཔི སིངྒཱལོ ཛརསིངྒཱལོཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཨུཀྐཎྚཀེན ནཱམཱཏི ཨེཝཾནཱམཀེན རོགེན. སོ ཀིར སཱིཏཀཱལེ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨིཾ ཨུཔྤནྣེ སཀལསརཱིརཏོ ལོམཱནི པཏནྟི, སཀལསརཱིརཾ ནིལློམཾ ཧུཏྭཱ, སམནྟཏོ ཕུཊཏི, ཝཱཏབྦྷཱཧཏཱ ཝཎཱ རུཛྫནྟི. ཡཐཱ ཨུམྨཏྟཀསུནཁེན དཊྛོ པུརིསོ ཨནཝཊྛིཏོཝ བྷམཏི, ཨེཝཾ ཏསྨིཾ ཨུཔྤནྣེ བྷམིཏབྦོ ཧོཏི, ཨསུཀཊྛཱནེ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱིཏི ན པཉྙཱཡཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཝེརམྦྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༥. ནཝམེ ཝེརམྦྷཝཱཏཱཏི ཨེཝཾནཱམཀཱ མཧཱཝཱཏཱ. ཀཱིདིསེ པན ཋཱནེ ཏེ ཝཱཏཱ ཝཱཡནྟཱིཏི? ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཙཏྟཱརོ དཱིཔཱ ཨུཔྤལིནིཔཏྟམཏྟཱ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟི. ཡོ པཀྑཱི གཙྪཏཱིཏི ནཝཝུཊྛེ དེཝེ ཝིརཝནྟོ ཝཱཏསཀུཎོ ཏཏྠ གཙྪཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨརཀྑིཏེནེཝ ཀཱཡེནཱཏིཨཱདཱིསུ ཧཏྠཔཱདེ ཀཱིལཱ༹པེནྟོ ཁནྡྷཊྛིཾ ཝཱ ནཱམེནྟོ ཀཱཡཾ ན རཀྑཏི ནཱམ, ནཱནཱཝིདྷཾ དུཊྛུལླཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཝཱཙཾ ན རཀྑཏི ནཱམ, ཀཱམཝིཏཀྐཱདཡོ ཝིཏཀྐེནྟོ ཙིཏྟཾ ན རཀྑཏི ནཱམ. ཨནུཔཊྛིཏཱཡ སཏིཡཱཏི ཀཱཡགཏཱསཏིཾ ཨནུཔཊྛཔེཏྭཱ. ནཝམཾ.

༡༠. སགཱཐཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༦༦. དསམེ ཨསཀྐཱརེན ཙཱུབྷཡནྟི ཨསཀྐཱརེན ཙ ཨུབྷཡེན. སམཱདྷཱིཏི ཨརཧཏྟཕལསམཱདྷི. སོ ཧི ཏེན ན ཝིཀམྤཏི. ཨཔྤམཱཎཝིཧཱརིནོཏི ཨཔྤམཱཎེན ཕལསམཱདྷིནཱ ཝིཧརནྟསྶ. སཱཏཏིཀནྟི སཏཏཀཱརིཾ. སུཁུམཾདིཊྛིཝིཔསྶཀནྟི ཨརཧཏྟམགྒདིཊྛིཡཱ སུཁུམདིཊྛིཕལསམཱཔཏྟིཨཏྠཱཡ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨཱགཏཏྟཱ ཝིཔསྶཀཾ. ཨུཔཱདཱནཀྑཡཱརཱམནྟི ཨུཔཱདཱནཀྑཡསངྑཱཏེ ནིབྦཱནེ རཏཾ. ཨཱཧུ སཔྤུརིསོ ཨིཏཱིཏི སཔྤུརིསོཏི ཀཐེནྟཱིཏི. དསམཾ.

པཋམོ ཝགྒོ.

༢. དུཏིཡཝགྒོ

༡-༢. སུཝཎྞཔཱཏིསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༦༧-༡༦༨. དུཏིཡཝགྒསྶ པཋམེ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསནྟནྟི ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཀཱརཎེན སམྤཛཱནམེཝ མུསཱ བྷཱསནྟཾ. ‘‘སཱིལཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི སཾཝིཧིཏབྷིཀྑུཾ སིནེརུམཏྟོཔི པཙྩཡརཱསི ཙཱལེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཡདཱ པན སཱིལཾ པཧཱཡ སཀྐཱརནིསྶིཏོ ཧོཏི, ཏདཱ ཀུཎྜཀམུཊྛིཧེཏུཔི མུསཱ བྷཱསཏི, ཨཉྙཾ ཝཱ ཨཀིཙྩཾ ཀརོཏི. དུཏིཡཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. པཋམདུཏིཡཱནི.

༣-༡༠. སུཝཎྞནིཀྑསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༦༩. ཏཏིཡཱདཱིསུ སུཝཎྞནིཀྑསྶཱཏི ཨེཀསྶ ཀཉྩནནིཀྑསྶ. སིངྒཱིནིཀྑསྶཱཏི སིངྒཱིསུཝཎྞནིཀྑསྶ. པཐཝིཡཱཏི ཙཀྐཝཱལ༹བྦྷནྟརཱཡ མཧཱཔཐཝིཡཱ. ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏཱུཏི ཀསྶཙིདེཝ ཨཱམིསསྶ ཧེཏུ ཨནྟམསོ ཀུཎྜཀམུཊྛིནོཔི. ཛཱིཝིཏཧེཏཱུཏི ཨཊཝིཡཾ ཙོརེཧི གཧེཏྭཱ ཛཱིཝིཏེ ཝོརོཔིཡམཱནེ ཏསྶཔི ཧེཏུ. ཛནཔདཀལྱཱཎིཡཱཏི ཛནཔདེ ཨུཏྟམིཏྠིཡཱ. ཏཏིཡཱདཱིནི.

དུཏིཡོ ཝགྒོ.

༣. ཏཏིཡཝགྒོ

༡-༢. མཱཏུགཱམསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༧༠-༡༧༡. ཏཏིཡཝགྒསྶ པཋམེ ན ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, མཱཏུགཱམོཏི ན ཏསྶ རཧོ ཨེཀཀསྶ ནིསིནྣསྶ ཏེན དྷམྨེན ཨཏྠིཀོཔི མཱཏུགཱམོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཡསྶ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི, ཨཏྠོ. དུཏིཡཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. པཋམདུཏིཡཱནི.

༣-༦. ཨེཀཔུཏྟཀསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༧༢-༡༧༥. ཏཏིཡེ སདྡྷཱཏི སོཏཱཔནྣཱ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཏཐཱ ཙཏུཏྠེ པཉྩམེ ཚཊྛེ ཙ. ཏཏིཡཱདཱིནི.

༧. ཏཏིཡསམཎབྲཱཧྨཎསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༦. སཏྟམེ སམུདཡནྟིཨཱདཱིསུ སཧ པུབྦཀམྨེན ཨཏྟབྷཱཝོ ཀོལཔུཏྟིཡཾ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཏཱ དྷུཏགུཎཱཝཱིཀརཎཾ ཙཱིཝརདྷཱརཎཾ པརིཝཱརསམྤཏྟཱིཏི ཨེཝམཱདི ལཱབྷསཀྐཱརསྶ སམུདཡོ ནཱམ, ཏཾ སམུདཡསཙྩཝསེན ནཔྤཛཱནཱཏི, ནིརོདྷོ ཙ པཊིཔདཱ ཙ ནིརོདྷསཙྩམགྒསཙྩཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སཏྟམཾ.

༨. ཚཝིསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༧. ཨཊྛམེ ཡསྨཱ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀོ ནརཀཱདཱིསུ, ནིབྦཏྟེནྟོ སཀལམྤི ཨིམཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནཱསེཏི, ཨིདྷཱཔི མརཎམྤི མརཎམཏྟམྤི དུཀྑཾ ཨཱཝཧཏི, ཏསྨཱ ཚཝིཾ ཚིནྡཏཱིཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨཊྛམཾ.

༩. རཛྫུསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༨. ནཝམེ ཝཱལ༹རཛྫུཡཱཏི སུཏྟཱདིམཡཱ རཛྫུ མུདུཀཱ ཧོཏི ཝཱལ༹རཛྫུ ཁརཱ ཕརུསཱ, ཏསྨཱ ཨཡམེཝ གཧིཏཱ. ནཝམཾ.

༡༠. བྷིཀྑུསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༧༩. དསམེ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཏི ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཝིཧཱརཱ. ཏེསཱཧམསྶཱཏི ཏེསཾ ཨཧཾ ཨསྶ. ཁཱིཎཱསཝོ ཧི ལཱབྷཱི པུཉྙསམྤནྣོ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ ཕལསམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི. དསམཾ.

ཏཏིཡོ ཝགྒོ.

༤. ཙཏུཏྠཝགྒོ

༡-༤. བྷིནྡིསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༨༠-༡༨༣. ཙཏུཏྠཝགྒསྶ པཋམཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. དུཏིཡཱདཱིསུ ཀུསལམཱུལནྟི ཨལོབྷཱདིཏིཝིདྷཀུསལདྷམྨོ. སུཀྐོ དྷམྨོཏི ཏསྶེཝ པརིཡཱཡདེསནཱ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – ཡསྶ ཀུསལམཱུལཱདིསངྑཱཏསྶ ཨནཝཛྫདྷམྨསྶ ཨསམུཙྪིནྣཏྟཱ དེཝདཏྟོ སགྒེ ཝཱ ནིབྦཏྟེཡྻ, མགྒཕལཱནི ཝཱ ཨདྷིགཙྪེཡྻ, སྭཱསྶ སམུཙྪེདམགམཱ སབྦསོ སམུཙྪིནྣོ ཝིནཊྛོ. པཋམཱདཱིནི.

༥. ཨཙིརཔཀྐནྟསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨༤. པཉྩམེ པརཱབྷཝཱཡཱཏི ཨཝཌྜྷིཡཱ ཝིནཱསཱཡ. ཨསྶཏརཱིཏི ཝལ༹ཝཱཡ ཀུཙྪིསྨིཾ གདྲབྷསྶ ཛཱཏཱ. ཨཏྟཝདྷཱཡ གབྦྷཾ གཎྷཱཏཱིཏི ཏཾ ཨསྶེན སདྡྷིཾ སམྤཡོཛེནྟི, སཱ གབྦྷཾ གཎྷིཏྭཱ ཀཱལེ སམྤཏྟེ ཝིཛཱཡིཏུཾ ན སཀྐོཏི, པཱདེཧི བྷཱུམིཡཾ པཧརནྟཱི ཏིཊྛཏི, ཨཐསྶཱ ཙཏྟཱརོ པཱདེ ཙཏཱུསུ ཁཱཎུཀེསུ བནྡྷིཏྭཱ ཀུཙྪིཾ ཕཱལེཏྭཱ པོཏཾ ནཱིཧརནྟི, སཱ ཏཏྠེཝ མརཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. པཉྩམཾ.

༦. པཉྩརཐསཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༨༥. ཚཊྛེ བྷཏྟཱབྷིཧཱརོཏི ཨབྷིཧརིཏབྦཾ བྷཏྟཾ. ཏསྶ པན པམཱཎཾ དསྶེཏུཾ པཉྩ ཙ ཐཱལིཔཱཀསཏཱནཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨེཀོ ཐཱལིཔཱཀོ དསནྣཾ པུརིསཱནཾ བྷཏྟཾ གཎྷཱཏི. ནཱསཱཡ པིཏྟཾ བྷིནྡེཡྻུནྟི ཨཙྪཔིཏྟཾ ཝཱ མཙྪཔིཏྟཾ ཝཱསྶ ནཱསཔུཊེ པཀྑིཔེཡྻཾ. ཚཊྛཾ.

༧-༡༣. མཱཏུསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༨༦-༡༨༧. སཏྟམེ མཱཏུཔི ཧེཏཱུཏི ‘‘སཙེ མུསཱ བྷཎསི, མཱཏརཾ ཏེ ཝིསྶཛྫེསྶཱམ. ནོ ཙེ བྷཎསི, ན ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཙོརེཧི ཨཊཝིཡཾ པུཙྪམཱནོ ཏསྶཱ ཙོརཧཏྠགཏཱཡ མཱཏུཡཱཔི ཧེཏུ སམྤཛཱནམུསཱ ན བྷཱསེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨིཏོ པརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོཏི. སཏྟམཱདཱིནི.

ལཱབྷསཀྐཱརསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. རཱཧུལསཾཡུཏྟཾ

༡. པཋམཝགྒོ

༡-༨. ཙཀྑུསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༨༨-༡༩༥. རཱཧུལསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ ཨེཀོཏི ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཨེཀཝིཧཱརཱི. ཝཱུཔཀཊྛོཏི ཝིཝེཀཊྛོ ནིསྶདྡོ. ཨཔྤམཏྟོཏི སཏིཡཱ ཨཝིཔྤཝསནྟོ. ཨཱཏཱཔཱིཏི ཝཱིརིཡསམྤནྣོ. པཧིཏཏྟོ ཝིཧརེཡྻནྟི ཝིསེསཱདྷིགམཏྠཱཡ པེསིཏཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝིཧརེཡྻཾ. ཨནིཙྩནྟི ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝཱཀཱརེན ཨནིཙྩཾ. ཨཐ ཝཱ ཨུཔྤཱདཝཡཝནྟཏཱཡ ཏཱཝཀཱལིཀཏཱཡ ཝིཔརིཎཱམཀོཊིཡཱ ནིཙྩཔཊིཀྑེཔཏོཏི ཨིམེཧིཔི ཀཱརཎེཧི ཨནིཙྩཾ. དུཀྑནྟི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི དུཀྑཾ དུཀྑམནཊྛེན དུཀྑཝཏྠུཀཊྛེན སཏཏསམྤཱིལ༹ནཊྛེན སུཁཔཊིཀྑེཔེནཱཏི. ཀལླནྟི ཡུཏྟཾ. ཨེཏཾ མམཱཏི ཏཎྷཱགཱཧོ. ཨེསོཧམསྨཱིཏི མཱནགཱཧོ. ཨེསོ མེ ཨཏྟཱཏི དིཊྛིགཱཧོ. ཏཎྷཱགཱཧོ ཙེཏྠ ཨཊྛསཏཏཎྷཱཝིཙརིཏཝསེན, མཱནགཱཧོ ནཝཝིདྷམཱནཝསེན, དིཊྛིགཱཧོ དྭཱསཊྛིདིཊྛིཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝིརཱགཝསེན ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཀཐིཏཱ, ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝིམུཏྟིཝསེན ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི.

ཨེཏྠ ཙ པཉྩསུ དྭཱརེསུ པསཱདཱཝ གཧིཏཱ, མནོཏི ཨིམིནཱ ཏེབྷཱུམཀཾ སམྨསནཙཱརཙིཏྟཾ. དུཏིཡེ པཉྩསུ དྭཱརེསུ ཨཱརམྨཎམེཝ. ཏཏིཡེ པཉྩསུ དྭཱརེསུ པསཱདཝཏྠུཀཙིཏྟམེཝ, མནོཝིཉྙཱཎེན ཏེབྷཱུམཀཾ སམྨསནཙཱརཙིཏྟཾ གཧིཏཾ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ནཡོ ནེཏབྦོ. ཚཊྛེ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཱ. ཨཊྛམེ པན ཏཎྷཱཏི ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ དྭཱརེ ཛཝནཔྤཏྟཱཝ ལབྦྷཏི. པཋམཱདཱིནི.

༩. དྷཱཏུསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༩༦. ནཝམེ ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཝསེན ནཱམཾ, སེསཱཧི རཱུཔནྟི ནཱམརཱུཔཾ ཀཐིཏཾ. ནཝམཾ.

༡༠. ཁནྡྷསུཏྟཝཎྞནཱ

༡༩༧. དསམེ རཱུཔཀྑནྡྷོ ཀཱམཱཝཙརོ, སེསཱ ཙཏྟཱརོ སབྦསངྒཱཧིཀཔརིཙྪེདེན ཙཏུབྷཱུམཀཱ. ཨིདྷ པན ཏེབྷཱུམཀཱཏི གཧེཏབྦཱ. དསམཾ.

པཋམོ ཝགྒོ.

༢. དུཏིཡཝགྒོ

༡-༡༠. ཙཀྑུསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༡༩༨-༡༩༩. དུཏིཡེ དས ཨུཏྟཱནཏྠཱནེཝ. པཋམཱདཱིནི.

༡༡. ཨནུསཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༠. ཨེཀཱདསམེ ཨིམསྨིཉྩ སཝིཉྙཱཎཀེ ཀཱཡེཏི ཨཏྟནོ སཝིཉྙཱཎཀཀཱཡཾ དསྶེཏི, བཧིདྡྷཱ ཙཱཏི པརསྶ སཝིཉྙཱཎཀཾ ཝཱ ཨཝིཉྙཱཎཀཾ ཝཱ. པུརིམེན ཝཱ ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཝིཉྙཱཎམེཝ དསྶེཏི, པཙྪིམེན བཧིདྡྷཱ ཨནིནྡྲིཡབདྡྷརཱུཔཾ. ཨཧངྐཱརམམངྐཱརམཱནཱནུསཡཱཏི ཨཧཾཀཱརདིཊྛི ཙ མམཾཀཱརཏཎྷཱ ཙ མཱནཱནུསཡཱ ཙ. ན ཧོནྟཱིཏི ཨེཏེ ཀིལེསཱ ཀཐཾ ཛཱནནྟསྶ ཨེཏེསུ ཝཏྠཱུསུ ན ཧོནྟཱིཏི པུཙྪཏི. སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏཱིཏི སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ སུཊྛུ པསྶཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. ཨཔགཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༡. དྭཱདསམེ ཨཧངྐཱརམམངྐཱརམཱནཱཔགཏནྟི ཨཧཾཀཱརཏོ ཙ མམཾཀཱརཏོ ཙ མཱནཏོ ཙ ཨཔགཏཾ. ཝིདྷཱ སམཏིཀྐནྟནྟི མཱནཀོཊྛཱསེ སུཊྛུ ཨཏིཀྐནྟཾ. སནྟཾ སུཝིམུཏྟནྟི ཀིལེསཝཱུཔསམེན སནྟཾ, ཀིལེསེཧེཝ སུཊྛུ ཝིམུཏྟཾ. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. དྭཱདསམཾ.

དུཏིཡོ ཝགྒོ.

དྭཱིསུཔི ཨསེཀྑབྷཱུམི ཀཐིཏཱ. པཋམོ པནེཏྠ ཨཱཡཱཙནྟསྶ དེསིཏོ, དུཏིཡོ ཨནཱཡཱཙནྟསྶ. སཀལེཔི པན རཱཧུལསཾཡུཏྟེ ཐེརསྶ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡདྷམྨཱཝ ཀཐིཏཱཏི.

རཱཧུལསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ལཀྑཎསཾཡུཏྟཾ

༡. པཋམཝགྒོ

༡. ཨཊྛིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༢. ལཀྑཎསཾཡུཏྟེ ཡྭཱཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཙ ལཀྑཎོཏི ལཀྑཎཏྠེརོ ཝུཏྟོ, ཨེས ཛཊིལསཧསྶབྦྷནྟརེ ཨེཧིབྷིཀྑཱུཔསམྤདཱཡ ཨུཔསམྤནྣོ ཨཱདིཏྟཔརིཡཱཡཱཝསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ ཨེཀོ མཧཱསཱཝཀོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨཱ པནེས ལཀྑཎསམྤནྣེན སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརེན བྲཧྨསམེན ཨཏྟབྷཱཝེན སམནྣཱགཏོ, ཏསྨཱ ‘‘ལཀྑཎོ’’ཏི སངྑཾ གཏོ. མཧཱམོགྒལླཱནོ པན པབྦཛིཏདིཝསཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ དུཏིཡོ ཨགྒསཱཝཀོ.

སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི མནྡཧསིཏཾ པཱཏུཨཀཱསི, པཀཱསཡི དསྶེསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིཾ པན དིསྭཱ ཐེརོ སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི? ཨུཔརི པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཾ ཨཊྛིཀསངྑལིཀཾ ཨེཀཾ པེཏལོཀེ ནིབྦཏྟཾ སཏྟཾ དིསྭཱ. ཏཉྩ ཁོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ, ན པསཱདཙཀྑུནཱ. པསཱདཙཀྑུསྶ ཧི ཨེཏེ ཨཏྟབྷཱཝཱ ན ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཨེཝརཱུཔཾ པན ཨཏྟབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཀཱརུཉྙེ ཀཏྟབྦེ ཀསྨཱ སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི? ཨཏྟནོ ཙ བུདྡྷཉཱཎསྶ ཙ སམྤཏྟིཾ སམནུསྶརཎཏོ. ཏཉྷི དིསྭཱ ཐེརོ ‘‘ཨདིཊྛསཙྩེན ནཱམ པུགྒལེན པཊིལབྷིཏབྦཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཏྟབྷཱཝཱ མུཏྟོ ཨཧཾ, ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ’’ཏི ཨཏྟནོ ཙ སམྤཏྟིཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ – ‘‘ཨཧོ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཉཱཎསམྤཏྟི, ‘ཡོ ཀམྨཝིཔཱཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཙིནྟེཡྻོ ན ཙིནྟེཏབྦོ’ཏི དེསེསི, པཙྩཀྑཾ ཝཏ ཀཏྭཱ བུདྡྷཱ དེསེནྟི, སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ བུདྡྷཱནཾ དྷམྨདྷཱཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ བུདྡྷཉཱཎསམྤཏྟིཉྩ ཨནུསྶརིཏྭཱ སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསཱིཏི.

ཨཐ ལཀྑཎཏྠེརོ ཀསྨཱ ན ཨདྡས, ཀིམསྶ དིབྦཙཀྑུ ནཏྠཱིཏི? ནོ ནཏྠི, མཧཱམོགྒལླཱནོ པན ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨདྡས, ཨིཏརོ པན ཨནཱཝཛྫནེན ན ཨདྡས. ཡསྨཱ པན ཁཱིཎཱསཝཱ ནཱམ ན ཨཀཱརཎཱ སིཏཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ལཀྑཎཏྠེརོ པུཙྪི ཀོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ མོགྒལླཱན, ཧེཏུ, ཀོ པཙྩཡོ སིཏསྶ པཱཏུཀམྨཱཡཱཏི? ཐེརོ པན ཡསྨཱ ཡེཧི ཨཡཾ ཨུཔཔཏྟི སཱམཾ ཨདིཊྛཱ, ཏེ དུསྶདྡྷཱཔཡཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ བྷགཝནྟཾ སཀྑིཾ ཀཏྭཱ བྱཱཀཱཏུཀཱམཏཱཡ ཨཀཱལོ ཁོ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པུཊྛོ ཨིདྷཱཧཾ, ཨཱཝུསོཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྱཱཀཱསི.

ཏཏྠ ཨཊྛིཀསངྑལིཀནྟི སེཏཾ ནིམྨཾསལོཧིཏཾ ཨཊྛིསངྒྷཱཏཾ. གིཛ྄ཛྷཱཔི ཀཱཀཱཔི ཀུལལཱཔཱིཏི ཨེཏེཔི ཡཀྑགིཛ྄ཛྷཱ ཙེཝ ཡཀྑཀཱཀཱ ཙ ཡཀྑཀུལལཱ ཙ པཙྩེཏབྦཱ. པཱཀཏིཀཱནཾ པན གིཛ྄ཛྷཱདཱིནཾ ཨཱཔཱཐམྤི ཨེཏཾ རཱུཔཾ ནཱགཙྪཏི. ཨནུཔཏིཏྭཱ ཨནུཔཏིཏྭཱཏི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ. ཝིཏུདེནྟཱིཏི ཨསིདྷཱརཱུཔམེཧི ཏིཁིཎེཧི ལོཧཏུཎྜཀེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཙརནྟི གཙྪནྟི. སཱ སུདཾ ཨཊྚསྶརཾ ཀརོཏཱིཏི ཨེཏྠ སུདནྟི ནིཔཱཏོ, སཱ ཨཊྛིཀསངྑལིཀཱ ཨཊྚསྶརཾ ཨཱཏུརསྶརཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཀུསལཝིཔཱཀཱནུབྷཝནཏྠཾ ཀིར ཡོཛནཔྤམཱཎཱཔི ཏཱདིསཱ ཨཏྟབྷཱཝཱ ནིབྦཏྟནྟི, པསཱདུསྶདཱ ཙ ཧོནྟི པཀྐགཎྜསདིསཱ. ཏསྨཱ སཱ ཨཊྛིཀསངྑལིཀཱ བལཝཝེདནཱཏུརཱ ཏཱདིསཾ སདྡམཀཱསཱིཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ པུན ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ‘‘ཝཊྚགཱམིསཏྟཱ ནཱམ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཏྟབྷཱཝཱ ན མུཙྩནྟཱི’’ཏི སཏྟེསུ ཀཱརུཉྙཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤནྣཾ དྷམྨསཾཝེགཾ དསྶེནྟོ ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨེཏདཧོསི ཨཙྪརིཡཾ ཝཏ བྷོཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏོ བྷགཝཱ ཐེརསྶ ཨཱནུབྷཱཝཾ པཀཱསེནྟོ ཙཀྑུབྷཱུཏཱ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀཱ ཝིཧརནྟཱིཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཙཀྑུ བྷཱུཏཾ ཛཱཏཾ ཨུཔྤནྣཾ ཨེཏེསནྟི ཙཀྑུབྷཱུཏཱ, བྷཱུཏཙཀྑུཀཱ ཨུཔྤནྣཙཀྑུཀཱ ཙཀྑུཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཝིཧརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཨེཏྠ ཡཏྲཱཏི ཀཱརཎཝཙནཾ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ – ཡསྨཱ ནཱམ སཱཝཀོཔི ཨེཝརཱུཔཾ ཉསྶཏི ཝཱ དཀྑཏི ཝཱ སཀྑིཾ ཝཱ ཀརིསྶཏི, ཏསྨཱ ཨཝོཙུམྷ – ‘‘ཙཀྑུབྷཱུཏཱ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀཱ ཝིཧརནྟི, ཉཱཎབྷཱུཏཱ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀཱ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི. པུབྦེཝ མེ སོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟོ དིཊྛོཏི བོདྷིམཎྜེ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔཊིཝེདྷེན ཨཔྤམཱཎེསུ ཙཀྐཝཱལེ༹སུ ཨཔྤམཱཎེ སཏྟནིཀཱཡེ བྷཝགཏིཡོནིཋིཏིནིཝཱསེ ཙ པཙྩཀྑཾ ཀརོནྟེན མཡཱ པུབྦེཝ སོ སཏྟོ དིཊྛོཏི ཝདཏི.

གོགྷཱཏཀོཏི གཱཝོ ཝདྷིཏྭཱ ཨཊྛིཏོ མཾསཾ མོཙེཏྭཱ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤནཀསཏྟོ. ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཱཝསེསེནཱཏི ཏསྶ ནཱནཱཙེཏནཱཧི ཨཱཡཱུཧིཏསྶ ཨཔརཱཔརིཡཀམྨསྶ. ཏཏྲ ཧི ཡཱཡ ཙེཏནཱཡ ནརཀེ པཊིསནྡྷི ཛནིཏཱ, ཏསྶཱ ཝིཔཱཀེ པརིཀྑཱིཎེ ཨཝསེསཀམྨཾ ཝཱ ཀམྨནིམིཏྟཾ ཝཱ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པུན པེཏཱདཱིསུ པཊིསནྡྷི ནིབྦཏྟཏི, ཏསྨཱ སཱ པཊིསནྡྷི ཀམྨསབྷཱགཏཱཡ ཨཱརམྨཎསབྷཱགཏཱཡ ཝཱ ‘‘ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཱཝསེསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཉྩ སཏྟོ ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣོ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཱཝསེསེནཱ’’ཏི. ཏསྶ ཀིར ནརཀཱ ཙཝནཀཱལེ ནིམྨཾསཀཏཱནཾ གུནྣཾ ཨཊྛིརཱསིཡེཝ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. སོ པཊིཙྪནྣམྤི ཏཾ ཀམྨཾ ཝིཉྙཱུནཾ པཱཀཊཾ ཝིཡ ཀརོནྟོ ཨཊྛིསངྑལིཀཔེཏོ ཛཱཏོ. པཋམཾ.

༢. པེསིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༣. མཾསཔེསིཝཏྠུསྨིཾ གོགྷཱཏཀོཏི གོམཾསཔེསིཡོ ཀཏྭཱ སུཀྑཱཔེཏྭཱ ཝལླཱུརཝིཀྐཡེན ཨནེཀཱནི ཝསྶཱནི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི, ཏེནསྶ ནརཀཱ ཙཝནཀཱལེ མཾསཔེསིཡེཝ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. སོ མཾསཔེསིཔེཏོ ཛཱཏོ. དུཏིཡཾ.

༣. པིཎྜསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༤. མཾསཔིཎྜཝཏྠུསྨིཾ སཱཀུཎིཀོཏི སཀུཎེ གཧེཏྭཱ ཝིཀྐིཎནཀཱལེ ནིཔྤཀྑཙམྨེ མཾསཔིཎྜམཏྟེ ཀཏྭཱ ཝིཀྐིཎནྟོ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི, ཏེནསྶ ནརཀཱ ཙཝནཀཱལེ མཾསཔིཎྜོཝ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. སོ མཾསཔིཎྜཔེཏོ ཛཱཏོ. ཏཏིཡཾ.

༤. ནིཙྪཝིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༥. ནིཙྪཝིཝཏྠུསྨིཾ ཏསྶ ཨོརབྦྷིཀསྶ ཨེལ༹ཀེ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ནིཙྩམྨེ ཀཏྭཱ ཀཔྤིཏཛཱིཝིཀསྶ པུརིམནཡེནེཝ ནིཙྩམྨཾ ཨེལ༹ཀསརཱིརཾ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. སོ ནིཙྪཝིཔེཏོ ཛཱཏོ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨསིལོམསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༦. ཨསིལོམཝཏྠུསྨིཾ སོ སཱུཀརིཀོ དཱིགྷརཏྟཾ ནིཝཱཔཔུཊྛེ སཱུཀརེ ཨསིནཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ དཱིགྷརཏྟཾ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི, ཏསྶ ཨུཀྑིཏྟཱསིཀབྷཱཝོཝ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. ཏསྨཱ ཨསིལོམཔེཏོ ཛཱཏོ. པཉྩམཾ.

༦. སཏྟིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༧. སཏྟིལོམཝཏྠུསྨིཾ སོ མཱགཝིཀོ ཨེཀཾ མིགཉྩ སཏྟིཉྩ གཧེཏྭཱ ཝནཾ གནྟྭཱ ཏསྶ མིགསྶ སམཱིཔཾ ཨཱགཏཱགཏེ མིགེ སཏྟིཡཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱརེསི, ཏསྶ སཏྟིཡཱ ཝིཛ྄ཛྷནཀབྷཱཝོཡེཝ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. ཏསྨཱ སཏྟིལོམཔེཏོ ཛཱཏོ. ཚཊྛཾ.

༧. ཨུསུལོམསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༨. ཨུསུལོམཝཏྠུསྨིཾ ཀཱརཎིཀོཏི རཱཛཱཔརཱདྷིཀེ ཨནེཀཱཧི ཀཱརཎཱཧི པཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཀཎྜེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱརཎཀཔུརིསོ. སོ ཀིར ‘‘ཨམུཀསྨིཾ པདེསེ ཝིདྡྷོ མརཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱཝ ཝིཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶེཝཾ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏྭཱ ནརཀེ ཨུཔྤནྣསྶ ཏཏོ པཀྐཱཝསེསེན ཨིདྷཱུཔཔཏྟིཀཱལེ ཨུསུནཱ ཝིཛ྄ཛྷནབྷཱཝོཡེཝ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. ཏསྨཱ ཨུསུལོམཔེཏོ ཛཱཏོ. སཏྟམཾ.

༨. སཱུཙིལོམསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༠༩. སཱུཙིལོམཝཏྠུསྨིཾ སཱུཏོཏི ཨསྶདམཀོ. གོདམཀོཏིཔི ཝདནྟིཡེཝ. ཏསྶ པཏོདསཱུཙིཡཱ ཝིཛ྄ཛྷནབྷཱཝོཡེཝ ནིམིཏྟཾ ཨཧོསི. ཏསྨཱ སཱུཙིལོམཔེཏོ ཛཱཏོ. ཨཊྛམཾ.

༩. དུཏིཡསཱུཙིལོམསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༠. དུཏིཡེ སཱུཙིལོམཝཏྠུསྨིཾ སཱུཙཀོཏི པེསུཉྙཀཱརཀོ. སོ ཀིར མནུསྶེ ཨཉྙམཉྙཉྩ བྷིནྡི, རཱཛཀུལེ ཙ ‘‘ཨིམསྶ ཨིམཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཨིམིནཱ ཨིདཾ ནཱམ ཀཏ’’ནྟི སཱུཙེཏྭཱ སཱུཙེཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེསི. ཏསྨཱ ཡཐཱ ཏེན སཱུཙེཏྭཱ མནུསྶཱ བྷིནྣཱ, ཏཐཱ སཱུཙཱིཧི བྷེདནདུཀྑཾ པཙྩནུབྷོཏུཾ ཀམྨམེཝ ནིམིཏྟཾ ཀཏྭཱ སཱུཙིལོམཔེཏོ ཛཱཏོ. ནཝམཾ.

༡༠. ཀུམྦྷཎྜསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༡. ཨཎྜབྷཱརིཝཏྠུསྨིཾ གཱམཀཱུཊཀོཏི ཝིནིཙྪཡཱམཙྩོ. ཏསྶ ཀམྨསབྷཱགཏཱཡ ཀུམྦྷམཏྟཱ མཧཱགྷཊཔྤམཱཎཱ ཨཎྜཱ ཨཧེསུཾ. སོ ཧི ཡསྨཱ རཧོ པཊིཙྪནྣེ ཋཱནེ ལཉྫཾ གཧེཏྭཱ ཀཱུཊཝིནིཙྪཡེན པཱཀཊཾ དོསཾ ཀརོནྟོ སཱམིཀེ ཨསྶཱམིཀེ ཨཀཱསི, ཏསྨཱསྶ རཧསྶཾ ཨངྒཾ པཱཀཊཾ ནིབྦཏྟཾ. ཡསྨཱ དཎྜཾ པཊྛཔེནྟོ པརེསཾ ཨསཡ྄ཧཾ བྷཱརཾ ཨཱརོཔེསི, ཏསྨཱསྶ རཧསྶཾ ཨངྒཾ ཨསཡ྄ཧབྷཱརོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཾ. ཡསྨཱ ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཋིཏེན སམེན བྷཝིཏབྦཾ, ཏསྨིཾ ཋཏྭཱ ཝིསམོ ཨཧོསི, ཏསྨཱསྶ རཧསྶངྒེ ཝིསམཱ ནིསཛྫཱཝ ཨཧོསཱིཏི. དསམཾ.

པཋམོ ཝགྒོ.

༢. དུཏིཡཝགྒོ

༡. སསཱིསཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༢. པཱརདཱརིཀཝཏྠུསྨིཾ སོ སཏྟོ པརསྶ རཀྑིཏགོཔིཏཾ སསྶཱམིཀཾ ཕསྶཾ ཕུསནྟོ མཱིལ༹ྷསུཁེན ཀཱམསུཁེན ཙིཏྟཾ རམཡིཏྭཱ ཀམྨསབྷཱགཏཱཡ གཱུཐཕསྶཾ ཕུསནྟོ དུཀྑམནུབྷཝིཏུཾ ཏཏྠ ནིབྦཏྟོ. པཋམཾ.

༢. གཱུཐཁཱདསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༣. དུཊྛབྲཱཧྨཎཝཏྠུ པཱཀཊམེཝ. དུཏིཡཾ.

༣. ནིཙྪཝིཏྠིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༤. ནིཙྪཝིཏྠིཝཏྠུསྨིཾ ཡསྨཱ མཱཏུགཱམོ ནཱམ ཨཏྟནོ ཕསྶེ ཨནིསྶརོ, སཱ ཙ ཏཾ སཱམིཀསྶ སནྟཀཾ ཕསྶཾ ཐེནེཏྭཱ པརེསཾ ཨབྷིརཏིཾ ཨུཔྤཱདེསི, ཏསྨཱ ཀམྨསབྷཱགཏཱཡ སུཁསམྥསྶཱ ཝཊྚིཏྭཱ དུཀྑསམྥསྶཾ ཨནུབྷཝིཏུཾ ནིཙྪཝིཏྠཱི ཧུཏྭཱ ཨུཔྤནྣཱ. ཏཏིཡཾ.

༤. མངྒུལིཏྠིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༥. མངྒུལིཏྠིཝཏྠུསྨིཾ མངྒུལིནྟི ཝིརཱུཔཾ དུདྡསིཀཾ བཱིབྷཙྪཾ. སཱ ཀིར ཡཀྑདཱསིཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ‘‘ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཨེཝཾ བལིཀམྨེ ཀཏེ ཨཡཾ ནཱམ ཏུམྷཱཀཾ ཝཌྜྷི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཧཱཛནསྶ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནི ཝཉྩནཱཡ གཧེཏྭཱ མཧཱཛནཾ དུདྡིཊྛིཾ མིཙྪཱདིཊྛིཾ གཎྷཱཔེསི, ཏསྨཱ ཏཱཡ ཀམྨསབྷཱགཏཱཡ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནཾ ཐེནིཏཏྟཱ དུགྒནྡྷཱ, དུདྡསྶནསྶ གཱཧིཏཏྟཱ དུདྡསིཀཱ ཝིརཱུཔཱ བཱིབྷཙྪཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨོཀིལིནཱིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༦. ཨོཀིལིནཱིཝཏྠུསྨིཾ ཨུཔྤཀྐཾ ཨོཀིལིནིཾ ཨོཀིརིནིནྟི སཱ ཀིར ཨངྒཱརཙིཏཀེ ནིཔནྣཱ ཝིཔྥནྡམཱནཱ ཝིཔརིཝཏྟམཱནཱ པཙྩཏི, ཏསྨཱ ཨུཔྤཀྐཱ ཙེཝ ཧོཏི ཨུཎྷེན ཨགྒིནཱ པཀྐསརཱིརཱ, ཨོཀིལིནཱི ཙ ཀིལིནྣསརཱིརཱ, བིནྡཱུནིསྶཱ སརཱིརཏོ པགྒྷརནྟི, ཨོཀིརིནཱི ཙ ཨངྒཱརསམྤརིཀིཎྞཱ. ཏསྶཱ ཧི ཧེཊྛཏོཔི ཀིཾསུཀཔུཔྥཝཎྞཱ ཨངྒཱརཱ, ཨུབྷཡཔསྶེསུཔི, ཨཱཀཱསཏོཔིསྶཱ ཨུཔརི པཏནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨུཔྤཀྐཾ ཨོཀིལིནིཾ ཨོཀིརིནི’’ནྟི. སཱ ཨིསྶཱཔཀཏཱ སཔཏྟིཾ ཨངྒཱརཀཊཱཧེན ཨོཀིརཱིཏི ཏསྶ ཀིར རཉྙོ ཨེཀཱ ནཱཊཀིནཱི ཨངྒཱརཀཊཱཧཾ སམཱིཔེ ཋཔེཏྭཱ གཏྟཏོ ཨུདཀཾ པུཉྪཏི, པཱཎིནཱ ཙ སེདཾ ཀརོཏི. རཱཛཱཔི ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཀཐཉྩ ཀརོཏི, པརིཏུཊྛཱཀཱརཉྩ དསྶེཏི. ཨགྒམཧེསཱི ཏཾ ཨསཧམཱནཱ ཨིསྶཱཔཀཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ རཉྙོ ཏཾ ཨངྒཱརཀཊཱཧཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶཱ ཨུཔརི ཨངྒཱརེ ཨོཀིརི. སཱ ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཱདིསཾཡེཝ ཝིཔཱཀཾ པཙྩནུབྷཝིཏུཾ པེཏལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. པཉྩམཾ.

༦. ཨསཱིསཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༡༧. ཙོརགྷཱཏཝཏྠུསྨིཾ སོ རཉྙོ ཨཱཎཱཡ དཱིགྷརཏྟཾ ཙོརཱནཾ སཱིསཱནི ཚིནྡིཏྭཱ པེཏལོཀེ ནིབྦཏྟནྟོ ཨསཱིསཀཾ ཀབནྡྷཾ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཚཊྛཾ.

༧-༡༡. པཱཔབྷིཀྑུསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

༢༡༨-༢༢༢. བྷིཀྑུཝཏྠུསྨིཾ པཱཔབྷིཀྑཱུཏི ལཱམཀབྷིཀྑུ. སོ ཀིར ལོཀསྶ སདྡྷཱདེཡྻེ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརེཧི ཨསཾཡཏོ བྷིནྣཱཛཱིཝོ ཙིཏྟཀེལི༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཝིཙརི. ཏཏོ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ ནིརཡེ པཙྩིཏྭཱ པེཏལོཀེ ནིབྦཏྟནྟོ བྷིཀྑུསདིསེནེཝ ཨཏྟབྷཱཝེན ནིབྦཏྟི. བྷིཀྑུནཱིསིཀྑམཱནཱསཱམཎེརསཱམཎེརཱིཝཏྠཱུསུཔི ཨཡམེཝ ཝིནིཙྪཡོ. སཏྟམཱདཱིནི.

ལཀྑཎསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཨོཔམྨསཾཡུཏྟཾ

༡. ཀཱུཊསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༣. ཨོཔམྨསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ ཀཱུཊཾ གཙྪནྟཱིཏི ཀཱུཊངྒམཱ. ཀཱུཊཾ སམོསརནྟཱིཏི ཀཱུཊསམོསརཎཱ. ཀཱུཊསམུགྒྷཱཏཱཏི ཀཱུཊསྶ སམུགྒྷཱཏེན. ཨཝིཛྫཱསམུགྒྷཱཏཱཏི ཨརཧཏྟམགྒེན ཨཝིཛྫཱཡ སམུགྒྷཱཏེན. ཨཔྤམཏྟཱཏི སཏིཡཱ ཨཝིཔྤཝཱསེ ཋིཏཱ ཧུཏྭཱ. པཋམཾ.

༢. ནཁསིཁསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༤. དུཏིཡེ མནུསྶེསུ པཙྩཱཛཱཡནྟཱིཏི ཡེ མནུསྶལོཀཏོ ཙུཏཱ མནུསྶེསུ ཛཱཡནྟི, ཏེ ཨེཝཾ ཨཔྤཀཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཉྙཏྲ མནུསྶེཧཱིཏི ཡེ པན མནུསྶལོཀཏོ ཙུཏཱ ཋཔེཏྭཱ མནུསྶལོཀཾ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ པཙྩཱཛཱཡནྟི, ཏེ མཧཱཔཐཝིཡཾ པཾསུ ཝིཡ བཧུཏརཱ. ཨིམསྨིཉྩ སུཏྟེ དེཝཱཔི མནུསྶེཧེཝ སངྒཧིཏཱ. ཏསྨཱ ཡཐཱ མནུསྶེསུ ཛཱཡནྟཱ ཨཔྤཀཱ, ཨེཝཾ དེཝེསུཔཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. དུཏིཡཾ.

༣. ཀུལསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༥. ཏཏིཡེ སུཔྤདྷཾསིཡཱནཱིཏི སུཝིཧེཋིཡཱནི. ཀུམྦྷཏྠེནཀེཧཱིཏི ཡེ པརགྷརཾ པཝིསིཏྭཱ དཱིཔཱལོཀེན ཨོལོཀེཏྭཱ པརབྷཎྜཾ ཧརིཏུཀཱམཱ གྷཊེ དཱིཔཾ ཀཏྭཱ པཝིསནྟི, ཏེ ཀུམྦྷཏྠེནཀཱ ནཱམ, ཏེཧི ཀུམྦྷཏྠེནཀེཧི. སུཔྤདྷཾསིཡོ ཧོཏི ཨམནུསྶེཧཱིཏི མེཏྟཱབྷཱཝནཱརཧིཏཾ པཾསུཔིསཱཙཀཱ ཝིདྷཾསཡནྟི, པགེཝ ཨུལཱ༹རཱ ཨམནུསྶཱ. བྷཱཝིཏཱཏི ཝཌྜྷིཏཱ. བཧུལཱིཀཏཱཏི པུནཔྤུནཾ ཀཏཱ. ཡཱནཱིཀཏཱཏི ཡུཏྟཡཱནཾ ཝིཡ ཀཏཱ. ཝཏྠུཀཏཱཏི པཏིཊྛཱནཊྛེན ཝཏྠུ ཝིཡ ཀཏཱ. ཨནུཊྛིཏཱཏི ཨདྷིཊྛིཏཱ. པརིཙིཏཱཏི སམནྟཏོ ཙིཏཱ སུཝཌྜྷིཏཱ. སུསམཱརདྡྷཱཏི ཙིཏྟེན སུཊྛུ སམཱརདྡྷཱ. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨོཀྑཱསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༦. ཙཏུཏྠེ ཨོཀྑཱསཏནྟི མཧཱམུཁཨུཀྑལཱིནཾ སཏཾ. དཱནཾ དདེཡྻཱཏི པཎཱིཏབྷོཛནབྷརིཏཱནཾ མཧཱཨུཀྑལཱིནཾ སཏཾ དཱནཾ དདེཡྻ. ‘‘ཨུཀྐཱསཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཏསྶ དཎྜདཱིཔིཀཱསཏནྟི ཨཏྠོ. ཨེཀཱཡ པན དཱིཔིཀཱཡ ཡཏྟཀེ ཋཱནེ ཨཱལོཀོ ཧོཏི, ཏཏོ སཏགུཎཾ ཋཱནཾ སཏྟཧི རཏནེཧི པཱུརེཏྭཱ དཱནཾ དདེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. གདྡུཧནམཏྟནྟི གོདུཧནམཏྟཾ, གཱཝིཡཱ ཨེཀཝཱརཾ ཨགྒཐནཱཀཌྜྷནམཏྟནྟི ཨཏྠོ. གནྡྷཨཱུཧནམཏྟཾ ཝཱ, དྭཱིཧི ཨངྒུལཱིཧི གནྡྷཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཝཱརཾ གྷཱཡནམཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨེཏྟཀམྤི ཧི ཀཱལཾ ཡོ པན གབྦྷཔརིཝེཎཝིཧཱརཱུཔཙཱར པརིཙྪེདེན ཝཱ ཙཀྐཝཱལ༹པརིཙྪེདེན ཝཱ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཝཱ སབྦསཏྟེསུ ཧིཏཕརཎཾ མེཏྟཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨིདཾ ཏཏོ ཨེཀདིཝསཾ ཏིཀྑཏྟུཾ དིནྣདཱནཏོ མཧཔྥལཏརཾ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. སཏྟིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༧. པཉྩམེ པཊིལེཎིསྶཱམཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨགྒེ པཧརིཏྭཱ ཀཔྤཱསཝཊྚིཾ ཝིཡ ནཱམེནྟོ ནིཡྻཱསཝཊྚིཾ ཝིཡ ཙ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཨལླིཡཱཔེནྟོ པཊིལེཎེཏི ནཱམ. མཛ྄ཛྷེ པཧརིཏྭཱ ནཱམེཏྭཱ དྷཱརཱཡ ཝཱ པཧརིཏྭཱ དྭེཔི དྷཱརཱ ཨེཀཏོ ཨལླིཡཱཔེནྟོ པཊིཀོཊྚེཏི ནཱམ. ཀཔྤཱསཝཊྚནཀརཎཱིཡཾ ཝིཡ པཝཏྟེནྟོ ཙིརཀཱལཾ སཾཝེལླིཏཀིལཉྫཾ པསཱརེཏྭཱ པུན སཾཝེལླེནྟོ ཝིཡ ཙ པཊིཝཊྚེཏི ནཱམ. པཉྩམཾ.

༦. དྷནུགྒཧསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༨. ཚཊྛེ དལ༹ྷདྷམྨཱ དྷནུགྒཧཱཏི དལ༹ྷདྷནུནོ ཨིསྶཱསཱ. དལ༹ྷདྷནུ ནཱམ དྭིསཧསྶཐཱམཾ ཝུཙྩཏི, དྭིསཧསྶཐཱམཾ ནཱམ ཡསྶ ཨཱརོཔིཏསྶ ཛིཡཱབདྡྷོ ལོཧསཱིསཱདཱིནཾ བྷཱརོ དཎྜེ གཧེཏྭཱ ཡཱཝ ཀཎྜཔྤམཱཎཱ ཨུཀྑིཏྟསྶ པཐཝིཏོ མུཙྩཏི. སུསིཀྑིཏཱཏི དསདྭཱདསཝསྶཱནི ཨཱཙརིཡཀུལེ ཨུགྒཧིཏསིཔྤཱ. ཀཏཧཏྠཱཏི ཡོ སིཔྤམེཝ ཨུགྒཎྷཱཏི, སོ ཀཏཧཏྠོ ན ཧོཏི, ཨིམེ པན ཀཏཧཏྠཱ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝཱ. ཀཏཱུཔཱསནཱཏི རཱཛཀུལཱདཱིསུ དསྶིཏསིཔྤཱ.

ཏསྶ པུརིསསྶ ཛཝོཏི ཨེཝརཱུཔོ ཨཉྙོ པུརིསོ ནཱམ ན བྷཱུཏཔུབྦོ, བོདྷིསཏྟསྶེཝ པན ཛཝནཧཾསཀཱལོ ནཱམ ཨཱསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཙཏྟཱརི ཀཎྜཱནི ཨཱཧརི. ཏདཱ ཀིརསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏརོ ‘‘མཡཾ, བྷཱཏིཀ, སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ. བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧ – ‘‘སཱུརིཡོ སཱིགྷཛཝོ, ན སཀྑིསྶཐ ཏུམྷེ ཏེན སདྡྷིཾ ཛཝིཏུ’’ནྟི. ཏེ དུཏིཡཾ ཏཏིཡམྤི ཏཐེཝ ཝཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ‘‘གཙྪཱམཱ’’ཏི ཡུགནྡྷརཔབྦཏཾ ཨཱརུཧིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཀཧཾ མེ བྷཱཏརོ’’ཏི? པུཙྪིཏྭཱ, ‘‘སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིཏུཾ གཏཱ’’ཏི ཝུཏྟེ, ‘‘ཝིནསྶིསྶནྟི ཏཔསྶིནོ’’ཏི ཏེ ཨནུཀམྤམཱནོ སཡམྤི གནྟྭཱ ཏེསཾ སནྟིཀེ ནིསཱིདི. ཨཐ སཱུརིཡེ ཨུགྒཙྪནྟེ དྭེཔི བྷཱཏརོ སཱུརིཡེན སདྡྷིཾཡེཝ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྟཱ, བོདྷིསཏྟོཔི ཏེཧི སདྡྷིཾཡེཝ པཀྑནྟོ. ཏེསུ ཨེཀསྶ ཨཔཏྟེཡེཝ ཨནྟརབྷཏྟསམཡེ པཀྑནྟརེསུ ཨགྒི ཨུཊྛཧི, སོ བྷཱཏརཾ པཀྐོསིཏྭཱ ‘‘ན སཀྐོམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏམེནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི སམསྶཱསེཏྭཱ པཀྑཔཉྫརེན པལིཝེཋེཏྭཱ དརཐཾ ཝིནོདེཏྭཱ ‘‘གཙྪཱ’’ཏི པེསེསི.

དུཏིཡོ ཡཱཝ ཨནྟརབྷཏྟཱ ཛཝིཏྭཱ པཀྑནྟརེསུ ཨགྒིམྷི ཨུཊྛཧིཏེ ཏཐེཝཱཧ. ཏམྤི སོ ཏཐེཝ ཀཏྭཱ ‘‘གཙྪཱ’’ཏི པེསེསི. སཡཾ པན ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀཱ ཛཝིཏྭཱ, ‘‘ཨེཏེ བཱལཱཏི མཡཱཔི བཱལེན ན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ནིཝཏྟིཏྭཱ – ‘‘ཨདིཊྛསཧཱཡཀཾ བཱརཱཎསིརཱཛཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི བཱརཱཎསིཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཾ ནགརམཏྠཀེ པརིབྦྷམནྟེ དྭཱདསཡོཛནཾ ནགརཾ པཏྟཀཊཱཧེན ཨོཏྠཊཔཏྟོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨཐ པརིབྦྷམནྟསྶ པརིབྦྷམནྟསྶ ཏཏྠ ཏཏྠ ཚིདྡཱནི པཉྙཱཡིཾསུ. སཡམྤི ཨནེཀཧཾསསཧསྶསདིསོ པཉྙཱཡི. སོ ཝེགཾ པཊིསཾཧརིཏྭཱ རཱཛགེཧཱབྷིམུཁོ ཨཧོསི. རཱཛཱ ཨོལོཀེཏྭཱ – ‘‘ཨཱགཏོ ཀིར མེ པིཡསཧཱཡོ ཛཝནཧཾསོ’’ཏི ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ རཏནཔཱིཋཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. བོདྷིསཏྟོ རཏནཔཱིཋེ ནིསཱིདི.

ཨཐསྶ རཱཛཱ སཧསྶཔཱཀེན ཏེལེན པཀྑནྟརཱནི མཀྑེཏྭཱ, མདྷུལཱཛེ ཙེཝ མདྷུརཔཱནཀཉྩ ཨདཱསི. ཏཏོ ནཾ ཀཏཔརིབྷོགཾ ‘‘སམྨ, ཀཧཾ ཨགམཱསཱི’’ཏི? པུཙྪི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཨཐཱཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀཱ ཛཝིཏྭཱ – ‘ནཏྠི ཛཝིཏེན ཨཏྠོ’ཏི ནིཝཏྟོ’’ཏི ཨཱཙིཀྑི. ཨཐ རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཧཾ, སཱམི, ཏུམྷཱཀཾ སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝནཝེགཾ པསྶིཏུཀཱམོ’’ཏི. དུཀྐརཾ, མཧཱརཱཛ, ན སཀྐཱ ཏཡཱ པསྶིཏུནྟི. ཏེན ཧི, སཱམི, སརིཀྑཀམཏྟམྤི དསྶེཧཱིཏི. ཨཱམ, མཧཱརཱཛ, དྷནུགྒཧེ སནྣིཔཱཏེཧཱིཏི. རཱཛཱ སནྣིཔཱཏེསི. ཧཾསོ ཏཏོ ཙཏྟཱརོ གཧེཏྭཱ ནགརམཛ྄ཛྷེ ཏོརཎཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ གཱིཝཱཡ གྷཎྜཾ པིལ༹ནྡྷཱཔེཏྭཱ ཏོརཎསྶ ཨུཔརི ནིསཱིདིཏྭཱ – ‘‘ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ཏོརཎཾ ནིསྶཱཡ ཙཏུདིསཱབྷིམུཁཱ ཨེཀེཀཾ ཀཎྜཾ ཁིཔནྟཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ, སཡཾ པཋམཀཎྜེནེཝ སདྡྷིཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ, ཏཾ ཀཎྜཾ ཨགྒཧེཏྭཱཝ, དཀྑིཎཱབྷིམུཁཾ གཏཀཎྜཾ དྷནུཏོ རཏནམཏྟཱཔགཏཾ གཎྷི. དུཏིཡཾ དྭིརཏནམཏྟཱཔགཏཾ, ཏཏིཡཾ ཏིརཏནམཏྟཱཔགཏཾ, ཙཏུཏྠཾ བྷཱུམིཾ ཨཔྤཏྟམེཝ གཎྷི. ཨཐ ནཾ ཙཏྟཱརི ཀཎྜཱནི གཧེཏྭཱ ཏོརཎེ ནིསིནྣཀཱལེཡེཝ ཨདྡསཾསུ. སོ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘པསྶ, མཧཱརཱཛ, ཨེཝཾསཱིགྷོ ཨམྷཱཀཾ ཛཝོ’’ཏི. ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟེནེཝ ཛཝནཧཾསཀཱལེ ཏཱནི ཀཎྜཱནི ཨཱཧརིཏཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

པུརཏོ དྷཱཝནྟཱིཏི ཨགྒཏོ ཛཝནྟི. ན པནེཏཱ སབྦཀཱལཾ པུརཏོཝ ཧོནྟི, ཀདཱཙི པུརཏོ, ཀདཱཙི པཙྪཏོ ཧོནྟི. ཨཱཀཱསཊྛཀཝིམཱནེསུ ཧི ཨུཡྻཱནཱནིཔི ཧོནྟི པོཀྑརཎིཡོཔི, ཏཱ ཏཏྠ ནཧཱཡནྟི, ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹མཱནཱ པཙྪཏོཔི ཧོནྟི, ཝེགེན པན གནྟྭཱ པུན པུརཏོཝ དྷཱཝནྟི. ཨཱཡུསངྑཱརཱཏི རཱུཔཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏཉྷི ཏཏོ སཱིགྷཏརཾ ཁཱིཡཏི. ཨརཱུཔདྷམྨཱནཾ པན བྷེདོ ན སཀྐཱ པཉྙཱཔེཏུཾ. ཚཊྛཾ.

༧. ཨཱཎིསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༢༩. སཏྟམེ དསཱརཧཱནནྟི ཨེཝཾནཱམཀཱནཾ ཁཏྟིཡཱནཾ. ཏེ ཀིར སཏཏོ དསབྷཱགཾ གཎྷིཾསུ, ཏསྨཱ ‘‘དསཱརཧཱ’’ཏི པཉྙཱཡིཾསུ. ཨཱནཀོཏི ཨེཝཾལདྡྷནཱམོ མུདིངྒོ. ཧིམཝནྟེ ཀིར མཧཱཀུལཱི༹རདཧོ ཨཧོསི. ཏཏྠ མཧནྟོ ཀུལཱི༹རོ ཨོཏིཎྞོཏིཎྞཾ ཧཏྠིཾ ཁཱདཏི. ཨཐ ཧཏྠཱི ཨུཔདྡུཏཱ ཨེཀཾ ཀརེཎུཾ སཀྐརིཾསུ ‘‘ཨིམིསྶཱ པུཏྟཾ ནིསྶཱཡ ཨམྷཱཀཾ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སཱཔི མཧེསཀྑཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏེ ཏམྤི སཀྐརིཾསུ. སོ ཝུདྡྷིཔྤཏྟོ མཱཏརཾ པུཙྪི, ‘‘ཀསྨཱ མཾ ཨེཏེ སཀྐརོནྟཱི’’ཏི? སཱ ཏཾ པཝཏྟིམཱཙིཀྑི. སོ ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཀུལཱི༹རོ པཧོཏི? ཨེཐ གཙྪཱམཱ’’ཏི མཧཱཧཏྠིཔརིཝཱརོ ཏཏྠ གནྟྭཱ པཋམམེཝ ཨོཏརི. ཀུལཱི༹རོ ཨུདཀསདྡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཨགྒཧེསི. མཧནྟོ ཀུལཱི༹རསྶ ཨལོ༹, སོ ཏཾ ཨིཏོ ཝཱ ཨེཏྟོ ཝཱ ཙཱལེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མུཁེ སོཎྜཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝིརཝི. ཧཏྠིནོ ‘‘ཡཾནིསྶཱཡ མཡཾ ‘སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ཨམཉྙིམྷཱ, སོ པཋམཏརཾ གཧིཏོ’’ཏི ཏཏོ ཏཏོ པལཱཡིཾསུ.

ཨཐསྶ མཱཏཱ ཨཝིདཱུརེ ཋཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཐལནཱགཱ, ཏུམྷེ ཨུདཀནཱགཱ ནཱམ, ནཱགེཧི ནཱགོ ན ཝིཧེཋེཏབྦོ’’ཏི ཀུལཱི༹རཾ པིཡཝཙནེན ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཡེ ཀུལཱི༹རཱ སམུདྡསྨིཾ, གངྒཱཡ ཡམུནཱཡ ཙ;

ཏེསཾ ཏྭཾ ཝཱརིཛོ སེཊྛོ, མུཉྩ རོདནྟིཡཱ པཛ’’ནྟི.

མཱཏུགཱམསདྡོ ནཱམ པུརིསེ ཁོབྷེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏསྨཱ སོ གཧཎཾ སིཐིལམཀཱསི. ཧཏྠིཔོཏོ ཝེགེན ཨུབྷོ པཱདེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏཾ པིཊྛིཡཾ ཨཀྐམི. སཧ ཨཀྐམནཱ པིཊྛི མཏྟིཀབྷཱཛནཾ ཝིཡ བྷིཛྫི. ཨཐ ནཾ དནྟེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཐལེ ཚཌྜེཏྭཱ ཏུཊྛརཝཾ རཝི. ཨཐ ནཾ ཧཏྠཱི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨཱགནྟྭཱ མདྡིཾསུ. ཏསྶ ཨེཀོ ཨལོ༹ པཊིཀྐམིཏྭཱ པཏི, ཏཾ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ གཧེཏྭཱ གཏོ.

ཨིཏརོ པན ཨལོ༹ ཝཱཏཱཏཔེན སུཀྑིཏྭཱ པཀྐལཱཁཱརསཝཎྞོ ཨཧོསི, སོ དེཝེ ཝུཊྛེ ཨུདཀོགྷེན ཝུཡ྄ཧནྟོ དསབྷཱཏིཀཱནཾ རཱཛཱུནཾ ཨུཔརིསོཏེ ཛཱལཾ པསཱརཱཔེཏྭཱ གངྒཱཡ ཀཱིལ༹ནྟཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཛཱལེ ལགྒི. ཏེ ཀཱིལཱ༹པརིཡོསཱནེ ཛཱལམྷི ཨུཀྑིཔིཡམཱནེ ཏཾ དིསྭཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི? ‘‘ཀུལཱི༹རཨལོ༹ སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ན སཀྐཱ ཨེས ཨཱབྷརཎཏྠཱཡ ཨུཔནེཏུཾ, པརིཡོནནྡྷཱཔེཏྭཱ བྷེརིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི? པརིཡོནནྡྷཱཔེཏྭཱ པཧརིཾསུ. སདྡོ དྭཱདསཡོཛནཾ ནགརཾ ཨཝཏྠརི. ཏཏོ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ན སཀྐཱ ཨིདཾ དིཝསེ དིཝསེ ཝཱདེཏུཾ, ཚཎདིཝསཏྠཱཡ མངྒལབྷེརཱི ཧོཏཱུ’’ཏི མངྒལབྷེརིཾ ཨཀཾསུ. ཏསྨིཾ ཝཱདིཏེ མཧཱཛནོ ཨནྷཱཡིཏྭཱ ཨཔིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཧཏྠིཡཱནཱདཱིནི ཨཱརུཡ྄ཧ སཱིགྷཾ སནྣིཔཏནྟི. ཨིཏི མཧཱཛནཾ པཀྐོསིཏྭཱ ཝིཡ ཨཱནེཏཱིཏི ཨཱནཀོ ཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཨཧོསི.

ཨཉྙཾ ཨཱཎིཾ ཨོདཧིཾསཱུཏི ཨཉྙཾ སུཝཎྞརཛཏཱདིམཡཾ ཨཱཎིཾ གྷཊཡིཾསུ. ཨཱཎིསངྒྷཱཊོཝ ཨཝསིསྶཱིཏི སུཝཎྞཱདིམཡཱནཾ ཨཱཎཱིནཾ སངྒྷཱཊམཏྟམེཝ ཨཝསེསཾ ཨཧོསི. ཨཐསྶ དྭཱདསཡོཛནཔྤམཱཎོ སདྡོ ཨནྟོསཱལཱཡམྤི དུཀྑེན སུཡྻིཏྠ.

གམྦྷཱིརཱཏི པཱལི༹ཝསེན གམྦྷཱིརཱ སལླསུཏྟསདིསཱ. གམྦྷཱིརཏྠཱཏི ཨཏྠཝསེན གམྦྷཱིརཱ མཧཱཝེདལླསུཏྟསདིསཱ (མ. ནི. ༡.༤༤༩ ཨཱདཡོ). ལོཀུཏྟརཱཏི ལོཀུཏྟརཨཏྠདཱིཔཀཱ. སུཉྙཏཔྤཊིསཾཡུཏྟཱཏི སཏྟསུཉྙཏདྷམྨམཏྟམེཝ པཀཱསཀཱ སཾཁིཏྟསཾཡུཏྟསདིསཱ. ཨུགྒཧེཏབྦཾ པརིཡཱཔུཎིཏབྦནྟི ཨུགྒཧེཏབྦེ ཙ པརིཡཱཔུཎིཏབྦེ ཙ. ཀཝིཀཏཱཏི ཀཝཱིཧི ཀཏཱ. ཨིཏརཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཙིཏྟཀྑརཱཏི ཝིཙིཏྲཨཀྑརཱ. ཨིཏརཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. བཱཧིརཀཱཏི སཱསནཏོ བཧིབྷཱུཏཱ. སཱཝཀབྷཱསིཏཱཏི ཏེསཾ ཏེསཾ སཱཝཀེཧི བྷཱསིཏཱ. སུསྶཱུསིསྶནྟཱིཏི ཨཀྑརཙིཏྟཏཱཡ ཙེཝ སཝནསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཨཏྟམནཱ ཧུཏྭཱ སཱམཎེརདཧརབྷིཀྑུམཱཏུགཱམམཧཱགཧཔཏིཀཱདཡོ ‘‘ཨེས དྷམྨཀཐིཀོ’’ཏི སནྣིཔཏིཏྭཱ སོཏུཀཱམཱ བྷཝིསྶནྟི. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཏཐཱགཏབྷཱསིཏཱ སུཏྟནྟཱ ཨནུགྒཡ྄ཧམཱནཱ ཨནྟརདྷཱཡནྟི, ཏསྨཱ. སཏྟམཾ.

༨. ཀལིངྒརསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༠. ཨཊྛམེ ཀལིངྒརཱུཔདྷཱནཱཏི ཀལིངྒརགྷཊིཀཾ སཱིསཱུཔདྷཱནཉྩེཝ པཱདཱུཔདྷཱནཉྩ ཀཏྭཱ. ཨཔྤམཏྟཱཏི སིཔྤུགྒཧཎེ ཨཔྤམཏྟཱ. ཨཱཏཱཔིནོཏི ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡཱཏཱཔེན ཡུཏྟཱ. ཨུཔཱསནསྨིནྟི སིཔྤཱནཾ ཨབྷིཡོགེ ཨཱཙརིཡཱནཉྩ པཡིརུཔཱསནེ. ཏེ ཀིར ཏདཱ པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ སིཔྤསཱལཾ གཙྪནྟི, ཏཏྠ སིཔྤཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིཧི ཨབྷིཡོགཾ ཀཏྭཱ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཡཱགུཔཱནཱཡ གཙྪནྟི. ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ པུན སིཔྤསཱལཾ གནྟྭཱ སིཔྤཾ གཎྷིཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟཱ པཱཏརཱསཱཡ གཙྪནྟི. ཀཏཔཱཏརཱསཱ སམཱནཱ ‘‘མཱ པམཱདེན ཙིརཾ ནིདྡོཀྐམནཾ ཨཧོསཱི’’ཏི ཁདིརགྷཊིཀཱསུ སཱིསེ ཙ པཱདེ ཙ ཨུཔདཧིཏྭཱ ཐོཀཾ ནིཔཛྫིཏྭཱ པུན སིཔྤསཱལཾ གནྟྭཱ སིཔྤཾ གཧེཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡནྟི. སཱཡཾ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟཱ ཙ གེཧཾ གནྟྭཱ བྷུཏྟསཱཡམཱསཱ པཋམཡཱམཾ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀཏྭཱ སཡནཀཱལེ ཏཐེཝ ཀལིངྒརཾ ཨུཔདྷཱནཾ ཀཏྭཱ སཡནྟི. ཨེཝཾ ཏེ ཨཀྑཎཝེདྷིནོ ཝཱལཝེདྷིནོ ཙ ཨཧེསུཾ. ཨིདཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨོཏཱརནྟི ཝིཝརཾ. ཨཱརམྨཎནྟི པཙྩཡཾ. པདྷཱནསྨིནྟི པདྷཱནབྷཱུམིཡཾ ཝཱིརིཡཾ ཀུརུམཱནཱ. པཋམབོདྷིཡཾ ཀིར བྷིཀྑཱུ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱཝ ཀམྨཊྛཱནཾ མནསི ཀརོནྟི. ཏེསཾ མནསིཀརོནྟཱནཾཡེཝ སཱུརིཡོ ཨཏྠཾ གཙྪཏི. ཏེ ནྷཱཡིཏྭཱ པུན ཙངྐམཾ ཨོཏརིཏྭཱ པཋམཡཱམཾ ཙངྐམནྟི. ཏཏོ ‘‘མཱ ཙིརཾ ནིདྡཱཡིམྷཱ’’ཏི སརཱིརདརཐཝིནོདནཏྠཾ ནིཔཛྫནྟཱ ཀཊྛཁཎྜཾ ཨུཔདཧིཏྭཱ ནིཔཛྫནྟི, ཏེ པུན པཙྪིམཡཱམེ ཝུཊྛཱཡ ཙངྐམཾ ཨོཏརནྟི. ཏེ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡམྤི དཱིཔོ ཏིཎྞཾ རཱཛཱུནཾ ཀཱལེ ཨེཀགྷཎྜིནིགྒྷོསོ ཨེཀཔདྷཱནབྷཱུམི ཨཧོསི. ནཱནཱམུཁེ པཧཊགྷཎྜི པིལིཙྪིཀོལི༹ཡཾ ཨོསརཏི, ཀལྱཱཎིཡཾ པཧཊགྷཎྜི ནཱགདཱིཔེ ཨོསརཏི. ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ པུཐུཛྫནོ, ཨཡཾ པུཐུཛྫནོ’’ཏི ཨངྒུལིཾ པསཱརེཏྭཱ དསྶེཏབྦོ ཨཧོསི. ཨེཀདིཝསཾ སབྦེ ཨརཧནྟོཝ ཨཧེསུཾ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཀལིངྒརཱུཔདྷཱནཱནཾ མཱརོ ཨཱརམྨཎཾ ན ལབྷཏི, ཏསྨཱ. ཨཊྛམཾ.

༩. ནཱགསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༡. ནཝམེ ཨཏིཝེལནྟི ཨཏིཀྐནྟཝེལཾ ཀཱལཾ ཨཏིཀྐནྟཔྤམཱཎཾ ཀཱལཾ. ཀིམངྒཾ པནཱཧནྟི ཨཧཾ པན ཀིཾཀཱརཎཱ ན ཨུཔསངྐམིསྶཱམི? བྷིསམུལཱ༹ལནྟི བྷིསཉྩེཝ མུལཱ༹ལཉྩ. ཨབྦུཧེཏྭཱཏི ཨུདྡྷརིཏྭཱ. བྷིངྐཙྪཱཔཱཏི ཧཏྠིཔོཏཀཱ. ཏེ ཀིར ཨབྷིཎྷཾ བྷིངྐཱརསདྡཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ བྷིངྐཙྪཱཔཱཏི ཝུཙྩནྟི. པསནྣཱཀཱརཾ ཀརོནྟཱིཏི པསནྣེཧི ཀཏྟབྦཱཀཱརཾ ཀརོནྟི, ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དེནྟི. དྷམྨཾ བྷཱསནྟཱིཏི ཨེཀཾ དྭེ ཛཱཏཀཱནི ཝཱ སུཏྟནྟེ ཝཱ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨསམྦྷིནྣེན སརེན དྷམྨཾ དེསེནྟི. པསནྣཱཀཱརཾ ཀརོནྟཱིཏི ཏེསཾ ཏཱཡ དེསནཱཡ པསནྣཱ གིཧཱི པཙྩཡེ དེནྟི. ནེཝ ཝཎྞཱཡ ཧོཏི ན བལཱཡཱཏི ནེཝ གུཎཝཎྞཱཡ, ན ཉཱཎབལཱཡ ཧོཏི, གུཎཝཎྞེ པན པརིཧཱཡནྟེ སརཱིརཝཎྞོཔི སརཱིརབལམྤི པརིཧཱཡཏི, ཏསྨཱ སརཱིརསྶ ནེཝ ཝཎྞཱཡ ན བལཱཡ ཧོཏི. ནཝམཾ.

༡༠. བིལཱ༹རསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༢. དསམེ སནྡྷིསམལསཾཀཊཱིརེཏི ཨེཏྠ སནྡྷཱིཏི བྷིནྣགྷརཱནཾ སནྡྷི, སམལོཏི གཱམཏོ གཱུཐནིཀྑམནམགྒོ, སཾཀཊཱིརནྟི སངྐཱརཊྛཱནཾ. མུདུམཱུསིནྟི མུདུཀཾ མཱུསིཀཾ. ཝུཊྛཱནཾ པཉྙཱཡཏཱིཏི དེསནཱ པཉྙཱཡཏི. དསམཾ.

༡༡. སིངྒཱལསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༣. ཨེཀཱདསམེ ཡེན ཡེན ཨིཙྪཏཱིཏི སོ ཛརསིངྒཱལོ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཊྛཱནེ ཨིརིཡཱཔཐཀཔྤནེན སཱིཏཝཱཏཱུཔཝཱཡནེན ཙ ཨནྟརནྟརཱ ཙིཏྟསྶཱདམྤི ལབྷཏཱིཏི དསྶེཏི. སཀྱཔུཏྟིཡཔཊིཉྙོཏི ཨིདཾ དེཝདཏྟཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སོ ཧི ཨེཏྟཀམྤི ཙིཏྟསྶཱདཾ ཨནཱགཏེ ཨཏྟབྷཱཝེ ན ལབྷིསྶཏཱིཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. དུཏིཡསིངྒཱལསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༤. དྭཱདསམེ ཀཏཉྙུཏཱཏི ཀཏཛཱནནཾ. ཀཏཝེདིཏཱཏི ཀཏཝིསེསཛཱནནཾ. ཏཏྲིདཾ ཛརསིངྒཱལསྶ ཀཏཉྙུཏཱཡ ཝཏྠུ – སཏྟ ཀིར བྷཱཏརོ ཁེཏྟཾ ཀསནྟི. ཏེསཾ སབྦཀནིཊྛོ ཁེཏྟཔརིཡནྟེ ཋཏྭཱ གཱཝོ རཀྑཏི. ཨཐེཀཾ ཛརསིངྒཱལཾ ཨཛགརོ གཎྷི, སོ ཏཾ དིསྭཱ ཡཊྛིཡཱ པོཐེཏྭཱ ཝིསྶཛྫཱཔེསི. ཨཛགརོ སིངྒཱལཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏམེཝ གཎྷི. སིངྒཱལོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱ ཛཱིཝིཏཾ དིནྣཾ, ཨཧམྤི ཨིམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཡཱགུགྷཊསྶ ཨུཔརི ཋཔིཏཾ ཝཱསིཾ མུཁེན ཌཾསིཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཨིཏརེ བྷཱཏརོ དིསྭཱ, ‘‘སིངྒཱལོ ཝཱསིཾ ཧརཏཱི’’ཏི ཨནུབནྡྷིཾསུ. སོ ཏེཧི དིཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཝཱསིཾ ཏསྶ སནྟིཀེ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཡི. ཨིཏརེ ཨཱགནྟྭཱ ཀནིཊྛཾ ཨཛགརེན གཧིཏཾ དིསྭཱ ཝཱསིཡཱ ཨཛགརཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨགམཾསུ. ཨེཝཾ ཛརསིངྒཱལེ སིཡཱ ཡཱ ཀཱཙི ཀཏཉྙུཏཱ ཀཏཝེདིཏཱ. སཀྱཔུཏྟིཡཔཊིཉྙེཏི ཨིདམྤི དེཝདཏྟསྶ ཨཱཙཱརམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི. དྭཱདསམཾ.

ཨོཔམྨསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. བྷིཀྑུསཾཡུཏྟཾ

༡. ཀོལིཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༥. བྷིཀྑུསཾཡུཏྟསྶ པཋམེ, ཨཱཝུསོཏི སཱཝཀཱནཾ ཨཱལཱཔོ. བུདྡྷཱ ཧི བྷགཝནྟོ སཱཝཀེ ཨཱལཔནྟཱ, ‘‘བྷིཀྑཝེ’’ཏི ཨཱལཔནྟི, སཱཝཀཱ པན ‘‘བུདྡྷེཧི སདིསཱ མཱ ཧོམཱ’’ཏི, ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི པཋམཾ ཝཏྭཱ པཙྪཱ, ‘‘བྷིཀྑཝེ’’ཏི བྷཎནྟི. བུདྡྷེཧི ཙ ཨཱལཔིཏེ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ‘‘བྷནྟེ’’ཏི པཊིཝཙནཾ དེཏི སཱཝཀེཧི, ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱིཏི ཡསྨཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཡེསཾ ནིརོདྷཱ སདྡཱཡཏནཾ ཨཔྤཝཏྟིཾ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ཡདེཏཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ནཱམ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ‘‘ཨརིཡཱནཾ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ’’ཏི. ཨཡམེཏྠ ཡོཛནཱ. ‘‘དྷམྨཱི ཝཱ ཀཐཱ ཨརིཡོ ཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོ’’ཏི ཨེཏྠ པན ཀམྨཊྛཱནམནསིཀཱརོཔི པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིནིཔི ཨརིཡོ ཏུཎྷཱིབྷཱཝོཏྭེཝ སངྑཾ གཏཱནི.

ཝིཏཀྐསཧགཏཱཏི ཝིཏཀྐཱརམྨཎཱ. སཉྙཱམནསིཀཱརཱཏི སཉྙཱ ཙ མནསིཀཱརོ ཙ. སམུདཱཙརནྟཱིཏི པཝཏྟནྟི. ཐེརསྶ ཀིར དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཾ ན པགུཎཾ. ཨཐསྶ ཏཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ན སནྟཏོ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཨིཙྩསྶ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནམྤི སཉྙཱམནསིཀཱརཱཔི ཧཱནབྷཱགིཡཱཝ ཨཧེསུཾ, ཏཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. སཎྛཔེཧཱིཏི སམྨཱ ཋཔེཧི. ཨེཀོདིབྷཱཝཾ ཀརོཧཱིཏི ཨེཀགྒཾ ཀརོཧི. སམཱདཧཱཏི སམྨཱ ཨཱདཧ ཨཱརོཔེཧི. མཧཱབྷིཉྙཏནྟི ཚལ༹བྷིཉྙཏཾ. སཏྠཱ ཀིར ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སཏྟ དིཝསེ ཐེརསྶ ཧཱནབྷཱགིཡཾ སམཱདྷིཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཐེརཾ ཚལ༹བྷིཉྙཏཾ པཱཔེསི. པཋམཾ.

༢. ཨུཔཏིསྶསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༦. དུཏིཡེ ཨཏྠི ནུ ཁོ ཏཾ ཀིཉྩི ལོཀསྨིནྟི ཨིདཾ ཨཏིཨུལཱ༹རམྤི སཏྟཾ ཝཱ སངྑཱརཾ ཝཱ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སཏྠུཔི ཁོཏི ཨིདཾ ཡསྨཱ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ སཏྠརི ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ པེམཉྩ, ཏསྨཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིམསྶ ཐེརསྶ སཏྠུ ཝིཔརིཎཱམེནཔི སོཀཱདཡོ ནུཔྤཛྫེཡྻུ’’ནྟི ཛཱནནཏྠཾ པུཙྪཏི? དཱིགྷརཏྟནྟི སཱུཀརཁཏལེཎདྭཱརེ དཱིགྷནཁཔརིབྦཱཛཀསྶ ཝེདནཱཔརིགྒཧསུཏྟནྟཾ དེསིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཨཏིཀྐནྟཀཱལཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཏསྨིཉྷི དིཝསེ ཐེརསྶ ཨིམེ ཝཊྚཱནུགཏཀིལེསཱ སམཱུཧཏཱཏི. དུཏིཡཾ.

༣. གྷཊསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༧. ཏཏིཡེ ཨེཀཝིཧཱརེཏི ཨེཀསྨིཾ གབྦྷེ. ཏདཱ ཀིར བཧཱུ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏིཾསུ. ཏསྨིཾ པརིཝེཎགྒེན ཝཱ ཝིཧཱརགྒེན ཝཱ སེནཱསནེསུ ཨཔཱཔུཎནྟེསུ དྭིནྣཾ ཐེརཱནཾ ཨེཀོ གབྦྷོ སམྤཏྟོ. ཏེ དིཝཱ པཱཊིཡེཀྐེསུ ཋཱནེསུ ནིསཱིདནྟི, རཏྟིཾ པན ནེསཾ ཨནྟརེ ཙཱིཝརསཱཎིཾ པསཱརེནྟི. ཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཏྟཔཏྟཊྛཱནེཡེཝ ནིསཱིདནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨེཀཝིཧཱརེ’’ཏི. ཨོལཱ༹རིཀེནཱཏི ཨིདཾ ཨོལཱ༹རིཀཱརམྨཎཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. དིབྦཙཀྑུདིབྦསོཏདྷཱཏུཝིཧཱརེན ཧི སོ ཝིཧཱསི, ཏེསཉྩ རཱུཔཱཡཏནསདྡཱཡཏནསངྑཱཏཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཱརམྨཎཾ. ཨིཏི དིབྦཙཀྑུནཱ རཱུཔསྶ དིཊྛཏྟཱ དིབྦཱཡ ཙ སོཏདྷཱཏུཡཱ སདྡསྶ སུཏཏྟཱ སོ ཝིཧཱརོ ཨོལཱ༹རིཀོ ནཱམ ཛཱཏོ. དིབྦཙཀྑུ ཝིསུཛ྄ཛྷཱིཏི བྷགཝཏོ རཱུཔདསྶནཏྠཱཡ ཝིསུདྡྷཾ ཨཧོསི. དིབྦཱ ཙ སོཏདྷཱཏཱུཏི སཱཔི བྷགཝཏོ སདྡསུཎནཏྠཾ ཝིསུཛ྄ཛྷི. བྷགཝཏོཔི ཐེརསྶ རཱུཔདསྶནཏྠཉྩེཝ སདྡསུཎནཏྠཉྩ ཏདུབྷཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷི. ཏདཱ ཀིར ཐེརོ ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ ཨེཏརཧི སཏྠཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ སཏྠཱརཾ ཛེཏཝནེ ཝིཧཱརེ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ཏསྶ དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ སདྡཾ སུཎི. སཏྠཱཔི ཏཐེཝ ཨཀཱསི. ཨེཝཾ ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ པསྶིཾསུ ཙེཝ, སདྡཉྩ ཨསྶོསུཾ.

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཏི པརིཔུཎྞཝཱིརིཡོ པགྒཧིཏཝཱིརིཡོ. ཡཱཝདེཝ ཨུཔནིཀྑེཔནམཏྟཱཡཱཏི ཏིཡོཛནསཧསྶཝིཏྠཱརསྶ ཧིམཝཏོ སནྟིཀེ ཋཔིཏཱ སཱསཔམཏྟཱ པཱསཱཎསཀྑརཱ ‘‘ཧིམཝཱ ནུ ཁོ མཧཱ, ཨཡཾ ནུ ཁོ པཱསཱཎསཀྑརཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཡཱཝ ཨུཔནིཀྑེཔནམཏྟསྶེཝ ཨཏྠཱཡ བྷཝེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པརཏོཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀཔྤནྟི ཨཱཡུཀཔྤཾ. ལོཎགྷཊཱཡཱཏི ཙཀྐཝཱལ༹མུཁཝཊྚིཡཱ ཨཱདྷཱརཀཾ ཀཏྭཱ མུཁཝཊྚིཡཱ བྲཧྨལོཀཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཱཡ ལོཎཙཱཊིཡཱཏི དསྶེཏི.

ཨིམེ པན ཐེརཱ ཨུཔམཾ ཨཱཧརནྟཱ སརིཀྑཀེནེཝ ཙ ཝིཛྫམཱནགུཎེན ཙ ཨཱཧརིཾསུ. ཀཐཾ? ཨཡཉྷི ཨིདྡྷི ནཱམ ཨཙྩུགྒཏཊྛེན ཙེཝ ཝིཔུལཊྛེན ཙ ཧིམཝནྟསདིསཱ, པཉྙཱ ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨེ ཨནུཔཝིསིཏྭཱ ཋིཏཊྛེན སབྦབྱཉྫནེསུ ཨནུཔཝིཊྛལོཎརསསདིསཱ. ཨེཝཾ ཏཱཝ སརིཀྑཀཊྛེན ཨཱཧརིཾསུ. སམཱདྷིལཀྑཎཾ པན མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ ཝིབྷཱུཏཾ པཱཀཊཾ. ཀིཉྩཱཔི སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཨཝིཛྫམཱནཨིདྡྷི ནཱམ ནཏྠི, བྷགཝཏཱ པན ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱམོགྒལླཱནོ’’ཏི ཨཡམེཝ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཝིཔསྶནཱལཀྑཎཾ པན སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝིབྷཱུཏཾ པཱཀཊཾ. ཀིཉྩཱཔི མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶཱཔི པཉྙཱ ཨཏྠི, བྷགཝཏཱ པན ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ མཧཱཔཉྙཱནཾ ཡདིདཾ སཱརིཔུཏྟོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༨༩) ཨཡམེཝ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ཨེཏེ ཨཉྙམཉྙསྶ དྷུརཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཨེཝཾ ཝིཛྫམཱནགུཎེན ཨཱཧརིཾསུ. སམཱདྷིལཀྑཎསྨིཉྷི མཧཱམོགྒལླཱནོ ནིཔྥཏྟིཾ གཏོ, ཝིཔསྶནཱལཀྑཎེ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ, དྭཱིསུཔི ཨེཏེསུ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ནཝསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༨. ཙཏུཏྠེ ཨཔྤོསྶུཀྐོཏི ནིརུསྶུཀྐོ. སངྐསཱཡཏཱིཏི ཝིཧརཏི. ཝེཡྻཱཝཙྩནྟི ཙཱིཝརེ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ. ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནནྟི ཨབྷིཙིཏྟཾ ཨུཏྟམཙིཏྟཾ ནིསྶིཏཱནཾ. ནིཀཱམལཱབྷཱིཏི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སམཱཔཛྫནསམཏྠཏཱཡ ནིཀཱམལཱབྷཱི. ཨཀིཙྪལཱབྷཱིཏི ཛྷཱནཔཱརིཔནྠིཀེ སུཁེན ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སམཱཔཛྫནསམཏྠཏཱཡ ཨདུཀྑལཱབྷཱི. ཨཀསིརལཱབྷཱིཏི ཡཐཱཔརིཙྪེདེན ཝུཊྛཱནསམཏྠཏཱཡ ཝིཔུལལཱབྷཱི, པགུཎཛ྄ཛྷཱནོཏི ཨཏྠོ. སིཐིལམཱརབྦྷཱཏི སིཐིལཝཱིརིཡཾ པཝཏྟེཏྭཱ. ཙཏུཏྠཾ.

༥. སུཛཱཏསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༣༩. པཉྩམེ ཨབྷིརཱུཔོཏི ཨཉྙཱནི རཱུཔཱནི ཨཏིཀྐནྟརཱུཔོ. དསྶནཱིཡོཏི དཊྛབྦཡུཏྟོ. པཱསཱདིཀོཏི དསྶནེན ཙིཏྟཾ པསཱདེཏུཾ སམཏྠོ. ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡཱཏི ཚཝིཝཎྞསུནྡརཏཱཡ. པཉྩམཾ.

༦. ལཀུཎྜཀབྷདྡིཡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༠. ཚཊྛེ དུབྦཎྞནྟི ཝིརཱུཔསརཱིརཝཎྞཾ. ཨོཀོཊིམཀནྟི རསྶཾ. པརིབྷཱུཏརཱུཔནྟི པམཱཎཝསེན པརིབྷཱུཏཛཱཏིཀཾ. ཏཾ ཀིར ཚབྦགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ, ‘‘ཨཱཝུསོ བྷདྡིཡ, ཨཱཝུསོ, བྷདྡིཡཱ’’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ པརཱམསིཏྭཱ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཀཱིལ༹ནྟི ཨཱཀཌྜྷནྟི པརིཀཌྜྷནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པརིབྷཱུཏརཱུཔ’’ནྟི. ཀསྨཱ པནེས ཨེཝརཱུཔོ ཛཱཏོ? ཨཡཾ ཀིར ཨཏཱིཏེ ཨེཀོ མཧཱརཱཛཱ ཨཧོསི, ཏསྶ མཧལླཀཱ ཙ མཧལླཀིཏྠིཡོ ཙ པཊིཀཱུལཱ ཧོནྟི. སོ སཙེ མཧལླཀེ པསྶཏི, ཏེསཾ ཙཱུལ༹ཾ ཋཔཱཔེཏྭཱ ཀཙྪཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཡཐཱརུཙི ཀཱིལཱ༹པེཏི. མཧལླཀིཏྠིཡོཔི དིསྭཱ ཏཱསམྤི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཾ ཝིཔྤཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཡཐཱརུཙི ཀཱིལཱ༹པེཏི. ཏེསཾ པུཏྟདྷཱིཏཱདཱིནཾ སནྟིཀེ མཧཱསཱརཛྫཾ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྶ པཱཔཀིརིཡཱ པཐཝིཏོ པཊྛཱཡ ཚདེཝལོཀེ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཀཱསི.

ཨཐ སཀྐོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཨནྡྷབཱལོ མཧཱཛནཾ ཝིཧེཋེཏི, ཀརིསྶཱམིསྶ ནིགྒཧ’’ནྟི. སོ མཧལླཀགཱམིཡཝཎྞཾ ཀཏྭཱ ཡཱནཀེ ཨེཀཾ ཏཀྐཙཱཊིཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡཱནཾ པེསེནྟོ ནགརཾ པཝིསཏི. རཱཛཱཔི ཧཏྠིཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ནགརཏོ ནིཀྑནྟོ ཏཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨཡཾ མཧལླཀོ ཏཀྐཡཱནཀེན ཨམྷཱཀཾ ཨབྷིམུཁོ ཨཱགཙྪཏི, ཝཱརེཐ ཝཱརེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. མནུསྶཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཀྑནྡནྟཱཔི ན པསྶནྟི. སཀྐོ ཧི ‘‘རཱཛཱཝ མཾ པསྶཏུ, མཱ ཨཉྙེ’’ཏི ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛཧི. ཨཐ ཏེསུ མནུསྶེསུ ‘‘ཀཧཾ, དེཝ, ཀཧཾ དེཝཱ’’ཏི ཝདནྟེསུ ཨེཝ རཱཛཱ སཧ ཧཏྠིནཱ ཝཙྪོ ཝིཡ དྷེནུཡཱ ཡཱནསྶ ཧེཊྛཱ པཱཝིསི. སཀྐོ ཏཀྐཙཱཊིཾ བྷིནྡི.

རཱཛཱ སཱིསཏོ པཊྛཱཡ ཏཀྐེན ཀིལིནྣསརཱིརོ ཨཧོསི. སོ སརཱིརཾ ཨུབྦཊྚཱཔེཏྭཱ ཨུཡྻཱནཔོཀྑརཎིཡཾ ནྷཏྭཱ ཨལངྐཏསརཱིརོ ནགརཾ པཝིསནྟོ པུན ཏཾ ཨདྡས. དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ སོ ཨམྷེཧི དིཊྛམཧལླཀོ པུན དིསྶཏི. ཝཱརེཐ ཝཱརེཐ ན’’ནྟི ཨཱཧ. མནུསྶཱ ‘‘ཀཧཾ, དེཝ, ཀཧཾ, དེཝཱ’’ཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིདྷཱཝིཾསུ. སོ པཋམཝིཔྤཀཱརམེཝ པུན པཱཔུཎི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐོ གོཎེ ཙ ཡཱནཉྩ ཨནྟརདྷཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཨཱཧ, ‘‘ཨནྡྷབཱལ, ཏྭཾ མཡི ཏཀྐཝཱཎིཛཀོ ཨེསོ’’ཏི སཉྙཾ ཀརོསི, སཀྐོཧཾ དེཝརཱཛཱ, ‘‘ཏཝེཏཾ པཱཔཀིརིཡཾ ནིཝཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགཏོ, ‘‘མཱ པུན ཨེཝརཱུཔཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི སནྟཛྫེཏྭཱ ཨགམཱསི. ཨིམིནཱ ཀམྨེན སོ དུབྦཎྞོ ཨཧོསི.

ཝིཔསྶཱིསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ པནེས ཙིཏྟཔཏྟཀོཀིལོ ནཱམ ཧུཏྭཱ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝསནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ མདྷུརཾ ཨམྦཕལཾ ཏུཎྜེན གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟོ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརཾ སཏྠཱརཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ རིཏྟཀོ ཏཐཱགཏཾ པསྶཱམི. ཨཛྫ པན མེ ཨིམཾ ཨམྦཔཀྐཾ ཨཏྠི, དསབལསྶ ཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨོཏརིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཙརཏི. སཏྠཱ ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཀཾ ཨོལོཀེསི. སོ པཏྟཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ སཏྠུ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཀོཀིལོ དསབལསྶ པཏྟེ ཨམྦཔཀྐཾ པཏིཊྛཱཔེསི. སཏྠཱ ཏཏྠེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཾ པརིབྷུཉྫི. ཀོཀིལོ པསནྣཙིཏྟོ པུནཔྤུནཾ དསབལསྶ གུཎེ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུལཱཝཀཾ གནྟྭཱ སཏྟཱཧཾ པཱིཏིསུཁེནེཝ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཨིམིནཱ ཀམྨེན སརོ མདྷུརོ ཨཧོསི.

ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ པན ཙེཏིཡེ ཨཱརདྡྷེ ‘‘ཀིཾཔམཱཎཾ ཀརོམ? སཏྟཡོཛནཔྤམཱཎཾ. ཨཏིམཧནྟཾ ཨེཏཾ, ཚཡོཛནཔྤམཱཎཾ ཀརོམ. ཨིདམྤི ཨཏིམཧནྟཾ, པཉྩཡོཛནཾ ཀརོམ, ཙཏུཡོཛནཾ, ཏིཡོཛནཾ, དྭིཡོཛན’’ནྟི. ཨཡཾ ཏདཱ ཛེཊྛཀཝཌྜྷཀཱི ཧུཏྭཱ, ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ, ཨནཱགཏེ སུཁཔཊིཛགྒིཏཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ རཛྫུཾ ཨཱདཱཡ པརིཀྑིཔནྟོ གཱཝུཏམཏྟཀེ ཋཏྭཱ, ‘‘ཨེཀེཀཾ མུཁཾ གཱཝུཏཾ ཧོཏུ, ཙེཏིཡཾ ཡོཛནཱཝཊྚཾ ཡོཛནུབྦེདྷཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཏསྶ ཝཙནེ ཨཊྛཾསུ. ཙེཏིཡཾ སཏྟདིཝསསཏྟམཱསཱདྷིཀེཧི སཏྟཧི སཾཝཙྪརེཧི ནིཊྛིཏཾ. ཨིཏི ཨཔྤམཱཎསྶ བུདྡྷསྶ པམཱཎཾ ཨཀཱསཱིཏི. ཏེན ཀམྨེན ཨོཀོཊིམཀོ ཛཱཏོ.

ཧཏྠཡོ པསདཱ མིགཱཏི ཧཏྠིནོ ཙ པསདམིགཱ ཙ. ནཏྠི ཀཱཡསྨིཾ ཏུལྱཏཱཏི ཀཱཡསྨིཾ པམཱཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཀཱརཎཾ ཀཱཡཔམཱཎནྟི ཨཏྠོ. ཚཊྛཾ.

༧. ཝིསཱཁསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༡. སཏྟམེ པོརིཡཱ ཝཱཙཱཡཱཏི པུརཝཱསཱིནཾ ནགརམནུསྶཱནཾ ཝཱཙཱསདིསཱཡ ཨཔརིཧཱིནཀྑརཔདཱཡ མདྷུརཝཱཙཱཡ. ཝིསྶཊྛཱཡཱཏི ཨསནྡིདྡྷཱཡ ཨཔལིབུདྡྷཱཡ, པིཏྟསེམྷེཧི ཨནུཔཧཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨནེལགལཱཡཱཏི ཡཐཱ དནྡྷམནུསྶཱ མུཁེན ཁེལ༹ཾ གལ༹ནྟེན ཝཱཙཾ བྷཱསནྟི, ན ཨེཝརཱུཔཱཡ, ཨཐ ཁོ ནིདྡོསཱཡ ཝིསདཝཱཙཱཡ. པརིཡཱཔནྣཱཡཱཏི ཙཏུསཙྩཔརིཡཱཔནྣཱཡ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨམུཉྩིཏྭཱ པཝཏྟཱཡ. ཨནིསྶིཏཱཡཱཏི ཝཊྚནིསྶིཏཾ ཀཏྭཱ ཨཀཐིཏཱཡ. དྷམྨོ ཧི ཨིསིནཾ དྷཛོཏི ནཝཝིདྷལོཀུཏྟརདྷམྨོ ཨིསཱིནཾ དྷཛོ ནཱམཱཏི. སཏྟམཾ.

༨. ནནྡསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༢. ཨཊྛམེ ཨཱཀོཊིཏཔཙྩཱཀོཊིཏཱནཱིཏི ཨེཀསྨིཾ པསྶེ པཱཎིནཱ ཝཱ མུགྒརེན ཝཱ ཨཱཀོཊནེན ཨཱཀོཊིཏཱནི, པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨཱཀོཊནེན པཙྩཱཀོཊིཏཱནི. ཨཉྫེཏྭཱཏི ཨཉྫནེན པཱུརེཏྭཱ. ཨཙྪཾ པཏྟནྟི ཝིཔྤསནྣཝཎྞཾ མཏྟིཀཱཔཏྟཾ. ཀསྨཱ པན ཐེརོ ཨེཝམཀཱསཱིཏི? སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཛཱནནཏྠཾ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ‘‘སཙེ སཏྠཱ ‘སོབྷཏི ཝཏ མེ ཨཡཾ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ’ཏི ཝཀྑཏི, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨིམིནཱ ཝཱཀཱརེན ཙརིསྶཱམི. སཙེ ཨེཏྠ དོསཾ དསྶཏི, ཨིམཾ ཨཱཀཱརཾ པཧཱཡ སངྐཱརཙོལ༹ཾ གཧེཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེནྟོ པརིཡནྟསེནཱསནེ ཝསནྟོ ཙརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨསྶསཱིཏི བྷཝིསྶསི.

ཨཉྙཱཏུཉྪེནཱཏི ཨབྷིལཀྑིཏེསུ ཨིསྶརཛནགེཧེསུ ཀཊུཀབྷཎྜསམྦྷཱརཾ སུགནྡྷཾ བྷོཛནཾ པརིཡེསནྟསྶ ཨུཉྪོ ཉཱཏུཉྪོ ནཱམ. གྷརཔཊིཔཱཊིཡཱ པན དྭཱརེ ཋིཏེན ལདྡྷཾ མིསྶཀབྷོཛནཾ ཨཉྙཱཏུཉྪོ ནཱམ. ཨཡམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཀཱམེསུ ཨནཔེཀྑིནནྟི ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེསུ ནིརཔེཀྑཾ. ཨཱརཉྙིཀོ ཙཱཏིཨཱདི སབྦཾ སམཱདཱནཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ. ཀཱམེསུ ཙ ཨནཔེཀྑོཏི ཨིདཾ སུཏྟཾ དེཝལོཀེ ཨཙྪརཱཡོ དསྶེཏྭཱ ཨཱགཏེན ཨཔརབྷཱགེ ཀཐིཏཾ. ཨིམསྶ ཀཐིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཐེརོ གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཡ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻོ ཛཱཏོ. ཨཊྛམཾ.

༩. ཏིསྶསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༣. ནཝམེ དུམྨནོཏི ཨུཔྤནྣདོམནསྶོ. ཀསྨཱ པནཱཡཾ ཨེཝཾ དུཀྑཱི དུམྨནོ ཛཱཏོཏི? ཁཏྟིཡཔབྦཛིཏོ ཧེས, ཏེན ནཾ པབྦཱཛེཏྭཱ དུཔཊྚསཱཊཀཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ ཝརཙཱིཝརཾ པཱརུཔེཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཨཉྫེཏྭཱ མནོསིལཱཏེལེན སཱིསཾ མཀྑེསུཾ. སོ བྷིཀྑཱུསུ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཾ གཏེསུ ‘‘བྷིཀྑུནཱ ནཱམ ཝིཝིཏྟོཀཱསེ ནིསཱིདིཏབྦ’’ནྟི ཨཛཱནནྟོ བྷོཛནསཱལཾ གནྟྭཱ མཧཱཔཱིཋཾ ཨཱརུཧིཏྭཱ ནིསཱིདི. དིསཱཝཙརཱ ཨཱགནྟུཀཱ པཾསུཀཱུལིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགནྟྭཱ, ‘‘ཨིམིནཱཝ ནཱིཧཱརེན རཛོཀིཎྞེཧི གཏྟེཧི ན སཀྐཱ དསབལཾ པསྶིཏུཾ. བྷཎྜཀཾ ཏཱཝ ཋཔེསྶཱམཱ’’ཏི བྷོཛནསཱལཾ ཨགམཾསུ. སོ ཏེསུ མཧཱཐེརེསུ ཨཱགཙྪནྟེསུ ནིཙྩལོ ནིསཱིདིཡེཝ. ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ‘‘པཱདཝཏྟཾ ཀརོམ, ཏཱལཝཎྚེན བཱིཛཱམཱ’’ཏི ཨཱཔུཙྪནྟི. ཨཡཾ པན ནིསིནྣཀོཝ ‘‘ཀཏིཝསྶཏྠཱ’’ཏི? པུཙྪིཏྭཱ, ‘‘མཡཾ ཨཝསྶིཀཱ. ཏུམྷེ པན ཀཏིཝསྶཏྠཱ’’ཏི? ཝུཏྟེ, ‘‘མཡཾ ཨཛྫ པབྦཛིཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བྷིཀྑཱུ, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨདྷུནཱ ཚིནྣཙཱུལོ༹སི, ཨཛྫཱཔི ཏེ སཱིསམཱུལེ ཨཱུཀཱགནྡྷོ ཝཱཡཏིཡེཝ, ཏྭཾ ནཱམ ཨེཏྟཀེསུ ཝུཌྜྷཏརེསུ ཝཏྟཾ ཨཱཔུཙྪནྟེསུ ནིསྶདྡོ ནིཙྩལོ ནིསིནྣོ, ཨཔཙིཏིམཏྟམྤི ཏེ ནཏྠི, ཀསྶ སཱསནེ པབྦཛིཏོསཱི’’ཏི? པརིཝཱརེཏྭཱ ཏཾ ཝཱཙཱསཏྟཱིཧི པཧརནྟཱ ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ ཨིཎཊྚོ ཝཱ བྷཡཊྚོ ཝཱ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པབྦཛིཏོ’’ཏི? ཨཱཧཾསུ. སོ ཨེཀམྤི ཐེརཾ ཨོལོཀེསི, ཏེན ‘‘ཀིཾ མཾ ཨོལོཀེསི མཧལླཀཱ’’ཏི? ཝུཏྟེ ཨཉྙཾ ཨོལོཀེསི, ཏེནཔི ཏཐེཝ ཝུཏྟེ ཨཐསྶ ‘‘ཨིམེ མཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝཱཙཱསཏྟཱིཧི ཝིཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི ཁཏྟིཡམཱནོ ཨུཔྤཛྫི. ཨཀྑཱིསུ མཎིཝཎྞཱནི ཨསྶཱུནི སཉྩརིཾསུ. ཏཏོ ནེ ཨཱཧ – ‘‘ཀསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘ཀིཾ པན ཏྭཾ ‘མཡ྄ཧཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱ’ཏི? ཨམྷེ མཉྙསི གིཧིབྱཉྫནབྷཊྛཀཱ’’ཏི ཝཏྭཱ, ‘‘སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལསྶ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགཏམྷཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཱཏུ སནྟིཀེ ཨཱགཏཱ ཏུམྷེ, ཡདི ཨེཝཾ ཨིདཱནི ཝོ ཨཱགཏམགྒེནེཝ གམནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ནིཀྑནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡི ཨིམིནཱཝ ནཱིཧཱརེན གཏེ སཏྠཱ ཨེཏེ ན ནཱིཧརཱཔེསྶཏཱི’’ཏི དུཀྑཱི དུམྨནོ ཨསྶཱུནི པཝཏྟཡམཱནོ ཨགམཱསི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨེས ཨེཝཾ ཛཱཏོཏི.

ཝཱཙཱསནྣིཏོདཀེནཱཏི ཝཙནཔཏོདེན. སཉྫམྦྷརིམཀཾསཱུཏི སཉྫམྦྷརིཏཾ ནིརནྟརཾ ཕུཊཾ ཨཀཾསུ, ཨུཔརི ཝིཛ྄ཛྷིཾསཱུཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝཏྟཱཏི པརེ ཡདིཙྪཀཾ ཝདཏིཡེཝ. ནོ ཙ ཝཙནཀྑམོཏི པརེསཾ ཝཙནཾ ཁམིཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨིདཱནི ཏཱཝ ཏྭཾ ཨིམིནཱ ཀོཔེན ཨིམིནཱ ཝུཏྟཝཱཙཱསནྣིཏོདཀེན ཝིདྡྷོ. ཨཏཱིཏེ པན རཊྛཏོ ཙ པབྦཱཛིཏོཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, ‘‘ཀཏརསྨིཾ ཀཱལེ བྷགཝཱ’’ཏི? བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ ཡཱཙིཾསུ.

སཏྠཱ ཨཱཧ – ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བཱརཱཎསིརཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཨཐེཀོ ཛཱཏིམཱ, ཨེཀོ མཱཏངྒོཏི དྭེ ཨིསཡོ བཱརཱཎསིཾ ཨགམཾསུ. ཏེསུ ཛཱཏིམཱ པུརེཏརཾ གནྟྭཱ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡཾ ནིསཱིདི. མཱཏངྒོ ཏཱཔསོ པཙྪཱ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཨོཀཱསཾ ཡཱཙི ཀུམྦྷཀཱརོ ‘‘ཨཏྠེཏྠ པཋམཏརཾ པཝིཊྛོ པབྦཛིཏོ, ཏཾ པུཙྪཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨཏྟནོ པརིཀྑཱརཾ གཧེཏྭཱ སཱལཱཡ དྭཱརམཱུལེ ཋཏྭཱ, ‘‘ཨམྷཱཀམྤི ཨཱཙརིཡ ཨེཀརཏྟིཝཱསཱཡ ཨོཀཱསཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘པཝིས, བྷོ’’ཏི. པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣཾ, ‘‘བྷོ, ཀིཾ གོཏྟོསཱི’’ཏི? པུཙྪི. ‘‘ཙཎྜཱལགོཏྟོམྷཱི’’ཏི. ‘‘ན སཀྐཱ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏུཾ, ཨེཀམནྟཾ གཙྪཱ’’ཏི. སོ ཙ ཏཏྠེཝ ཏིཎསནྠཱརཀཾ པཏྠརིཏྭཱ ནིཔཛྫི, ཛཱཏིམཱ དྭཱརཾ ནིསྶཱཡ ནིཔཛྫི. ཨིཏརོ པསྶཱཝཏྠཱཡ ནིཀྑམནྟོ ཏཾ ཨུརསྨིཾ ཨཀྐམི. ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ? ‘‘ཨཧཾ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘རེ ཙཎྜཱལ, ཀིཾ ཨཉྙཏོ མགྒཾ ན པསྶསི? ཨཐ མེ ཨཱགནྟྭཱ ཨཀྐམསཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨདིསྭཱ མེ ཨཀྐནྟོསི, ཁམ མཡ྄ཧ’’ནྟི. སོ མཧཱཔུརིསེ བཧི ནིཀྑནྟེ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ པཙྩཱགཙྪནྟོཔི ཨིཏོཝ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི པརིཝཏྟེཏྭཱ ནིཔཛྫི. མཧཱཔུརིསོཔི ‘‘ཨཱཙརིཡོ ཨིཏོ སཱིསཾ ཀཏྭཱ ནིཔནྣོ, པཱདསམཱིཔེན གམིསྶཱམཱི’’ཏི པཝིསནྟོ པུན ཨུརསྨིཾཡེཝ ཨཀྐམི. ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ? ‘‘ཨཧཾ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘པཋམཾ ཏཱཝ ཏེ ཨཛཱནནྟེན ཀཏཾ, ཨིདཱནི མཾ གྷཊེནྟོཝ ཨཀཱསི, སཱུརིཡེ ཏེ ཨུགྒཙྪནྟེ སཏྟདྷཱ མུདྡྷཱ ཕལཏཱུ’’ཏི སཔི. མཧཱཔུརིསོ ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ པུརེཨརུཎེཡེཝ སཱུརིཡཾ གཎྷི, ནཱསྶ ཨུགྒནྟུཾ ཨདཱསི. མནུསྶཱ ཙ ཧཏྠིཨསྶཱདཡོ ཙ པབུཛ྄ཛྷིཾསུ.

མནུསྶཱ རཱཛཀུལཾ གནྟྭཱ, ‘‘དེཝ, སཀལནགརེ ཨཔྤབུདྡྷོ ནཱམ ནཏྠི, ན ཙ ཨརུཎུགྒཾ པཉྙཱཡཏི, ཀིནྣུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི? ཏེན ཧི ནགརཾ པརིཝཱིམཾསཐཱཏི. ཏེ པརིཝཱིམཾསནྟཱ ཀུམྦྷཀཱརསཱལཱཡཾ དྭེ ཏཱཔསེ དིསྭཱ, ‘‘ཨིམེསཾ ཨེཏཾ ཀམྨཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཉྙཱ ཙ ‘‘པུཙྪཐ ནེ’’ཏི ཝུཏྟཱ ཨཱགནྟྭཱ ཛཱཏིམནྟཾ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཏུམྷེཧི ཨནྡྷཀཱརཾ ཀཏ’’ནྟི. ‘‘ན མཡཱ ཀཏཾ, ཨེས པན ཀཱུཊཛཊིལོ ཚཝོ ཨནནྟམཱཡོ, ཏཾ པུཙྪཐཱ’’ཏི. ཏེ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱཔུརིསཾ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཏུམྷེཧི, བྷནྟེ, ཨནྡྷཀཱརཾ ཀཏ’’ནྟི. ‘‘ཨཱམ ཨཡཾ ཨཱཙརིཡོ མཾ ཨབྷིསཔི, ཏསྨཱ མཡཱ ཀཏ’’ནྟི. ཏེ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱཔི ཨཱགནྟྭཱ མཧཱཔུརིསཾ ‘‘ཏུམྷེཧི ཀཏཾ, བྷནྟེ’’ཏི? པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀསྨཱ བྷནྟེ’’ཏི? ‘‘ཨིམིནཱ ཨབྷིསཔིཏོམྷི, སཙེ མཾ ཨེསོ ཁམཱཔེསྶཏི, སཱུརིཡཾ ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘ཁམཱཔེཐ, བྷནྟེ, ཨེཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨིཏརོ ‘‘མཱདིསོ ཛཱཏིམཱ ཀིཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཙཎྜཱལཾ ཁམཱཔེསྶཏི? ན ཁམཱཔེམཱི’’ཏི.

ཨཐ ནཾ མནུསྶཱ ‘‘ན ཀིཾ ཏྭཾ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཁམཱཔེསྶསཱི’’ཏི? ཝཏྭཱ ཧཏྠེསུ ཙ པཱདེསུ ཙ གཧེཏྭཱ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ‘‘ཁམཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ནིསྶདྡོ ནིཔཛྫི. པུནཔི ནཾ ‘‘ཁམཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏཏོ ‘‘ཁམ མཡ྄ཧཾ, ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱཔུརིསོ ‘‘ཨཧཾ ཏཱཝ ཏུཡ྄ཧཾ ཁམིཏྭཱ སཱུརིཡཾ ཝིསྶཛྫེསྶཱམི, སཱུརིཡེ པན ཨུགྒཏེ ཏཝ སཱིསཾ སཏྟདྷཱ ཕལིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ, ‘‘ཨིམསྶ སཱིསཔྤམཱཎཾ མཏྟིཀཱཔིཎྜཾ མཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཏཾ ནདིཡཱ གལཔྤམཱཎེ ཨུདཀེ ཋཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. མནུསྶཱ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. ཨེཏྟཱཝཏཱ སརཊྛཀཾ རཱཛབལཾ སནྣིཔཏི. མཧཱཔུརིསོ སཱུརིཡཾ མུཉྩི. སཱུརིཡརསྨི ཨཱགནྟྭཱ མཏྟིཀཱཔིཎྜཾ པཧརི. སོ སཏྟདྷཱ བྷིཛྫི. ཏཱཝདེཝ སོ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཨེཀེན ཏིཏྠེན ཨུཏྟརིཏྭཱ པལཱཡི. སཏྠཱ ཨིམཾ ཝཏྠུཾ ཨཱཧརིཏྭཱ, ‘‘ཨིདཱནི ཏཱཝ ཏྭཾ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ པརིབྷཱསཾ ལབྷསི, པུབྦེཔི ཨིམཾ ཀོདྷཾ ནིསྶཱཡ རཊྛཏོ པབྦཱཛིཏོ’’ཏི ཨནུསནྡྷིཾ གྷཊེཏྭཱ ཨཐ ནཾ ཨོཝདནྟོ ན ཁོ ཏེ ཏཾ ཏིསྶ པཏིརཱུཔནྟིཨཱདིམཱཧ. ནཝམཾ.

༡༠. ཐེརནཱམཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༤. དསམེ ཝཎྞཝཱདཱིཏི ཨཱནིསཾསཝཱདཱི. ཡཾ ཨཏཱིཏཾ ཏཾ པཧཱིནནྟི ཨཏཱིཏེ ཁནྡྷཔཉྩཀེ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནེན ཏཾ པཧཱིནཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨནཱགཏནྟི ཨནཱགཏམྤི ཁནྡྷཔཉྩཀཾ ཏཏྠ ཚནྡརཱགཔཊིནིསྶགྒེན པཊིནིསྶཊྛཾ ནཱམ ཧོཏི. སབྦཱབྷིབྷུནྟི སབྦཱ ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཡོ ཙ ཏཡོ བྷཝེ ཙ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཋིཏཾ. སབྦཝིདུནྟི ཏཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ སབྦཾ ཝིདིཏཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཋིཏཾ. སབྦེསུ དྷམྨེསཱུཏི ཏེསྭེཝ དྷམྨེསུ ཏཎྷཱདིཊྛིལེཔེཧི ཨནུཔལིཏྟཾ. སབྦཉྫཧནྟི ཏདེཝ སབྦཾ ཏཏྠ ཚནྡརཱགཔྤཧཱནེན ཛཧིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཏཎྷཀྑཡེ ཝིམུཏྟནྟི ཏཎྷཀྑཡསངྑཱཏེ ནིབྦཱནེ ཏདཱརམྨཎཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཏྟཾ. དསམཾ.

༡༡. མཧཱཀཔྤིནསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༥. ཨེཀཱདསམེ མཧཱཀཔྤིནོཏི ཨེཝཾནཱམཀོ ཨབྷིཉྙཱབལཔྤཏྟོ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀཱནཾ ཨབྦྷནྟརོ མཧཱཐེརོ. སོ ཀིར གིཧིཀཱལེ ཀུཀྐུཊཝཏཱིནགརེ ཏིཡོཛནསཏིཀཾ རཛྫཾ ཨཀཱསི. པཙྪིམབྷཝིཀཏྟཱ པན ཏཐཱརཱུཔཾ སཱསནཾ སོཏུཾ ཨོཧིཏསོཏོ ཝིཙརཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨམཙྩསཧསྶཔརིཝུཏོ ཨུཡྻཱནཀཱིལི༹ཀཾ ཨགམཱསི. ཏདཱ ཙ མཛ྄ཛྷིམདེསཏོ ཛངྒྷཝཱཎིཛཱ ཏཾ ནགརཾ གནྟྭཱ, བྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ, ‘‘རཱཛཱནཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི པཎྞཱཀཱརཧཏྠཱ རཱཛཀུལདྭཱརཾ གནྟྭཱ, ‘‘རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཾ གཏོ’’ཏི སུཏྭཱ, ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ, དྭཱརེ ཋིཏཱ, པཊིཧཱརསྶ ཨཱརོཙཡིཾསུ. ཨཐ རཉྙོ ནིཝེདིཏེ རཱཛཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ནིཡྻཱཏིཏཔཎྞཱཀཱརེ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏེ, ‘‘ཏཱཏཱ, ཀུཏོ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི? པུཙྪི. ‘‘སཱཝཏྠིཏོ དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཀཙྩི ཝོ རཊྛཾ སུབྷིཀྑཾ, དྷམྨིཀོ རཱཛཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨཏྠི པན ཏུམྷཱཀཾ དེསེ ཀིཉྩི སཱསན’’ནྟི? ‘‘ཨཏྠི, དེཝ, ན པན སཀྐཱ ཨུཙྪིཊྛམུཁེཧི ཀཐེཏུ’’ནྟི. རཱཛཱ སུཝཎྞབྷིངྒཱརེན ཨུདཀཾ དཱཔེསི. ཏེ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ དསབལཱབྷིམུཁཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷིཏྭཱ, ‘‘དེཝ, ཨམྷཱཀཾ དེསེ བུདྡྷརཏནཾ ནཱམ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. རཉྙོ ‘‘བུདྡྷོ’’ཏི ཝཙནེ སུཏམཏྟེ སཀལསརཱིརཾ ཕརམཱནཱ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ ‘‘བུདྡྷོཏི, ཏཱཏཱ, ཝདཐཱ’’ཏི? ཨཱཧ. ‘‘བུདྡྷོཏི དེཝ ཝདཱམཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝདཱཔེཏྭཱ, ‘‘བུདྡྷོཏི པདཾ ཨཔརིམཱཎཾ, ནཱསྶ སཀྐཱ པརིམཱཎཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ཏསྨིཾཡེཝ པསནྣོ སཏསཧསྶཾ དཏྭཱ པུན ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཾ སཱསན’’ནྟི? པུཙྪི. ‘‘དེཝ དྷམྨརཏནཾ ནཱམ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི. ཏམྤི སུཏྭཱ ཏཐེཝ ཏིཀྑཏྟུཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརམྤི སཏསཧསྶཾ དཏྭཱ པུན ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཾ སཱསན’’ནྟི? པུཙྪི. ‘‘སངྒྷརཏནཾ དེཝ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི. ཏམྤི སུཏྭཱ ཏཐེཝ ཏིཀྑཏྟུཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརམྤི སཏསཧསྶཾ དཏྭཱ དིནྣབྷཱཝཾ པཎྞེ ལིཁིཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏཱ, དེཝིཡཱ སནྟིཀཾ གཙྪཐཱ’’ཏི པེསེསི. ཏེསུ གཏེསུ ཨམཙྩེ པུཙྪི, ‘‘ཏཱཏཱ, བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ཏུམྷེ ཀིཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི? ‘‘དེཝ ཏུམྷེ ཀིཾ ཀཏྟུཀཱམཱ’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘མཡམྤི པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ སབྦེཔི གྷརཾ ཝཱ ཀུཊུམྦཾ ཝཱ ཨནཔལོཀེཏྭཱ ཡེ ཨསྶེ ཨཱརུཡ྄ཧ གཏཱ, ཏེཧེཝ ནིཀྑམིཾསུ.

ཝཱཎིཛཱ ཨནོཛཱདེཝིཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཎྞཾ དསྶེསུཾ. སཱ ཝཱཙེཏྭཱ ‘‘རཉྙཱ ཏུམྷཱཀཾ བཧཱུ ཀཧཱཔཎཱ དིནྣཱ, ཀིཾ ཏུམྷེཧི ཀཏཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི? པུཙྪི. ‘‘པིཡསཱསནཾ དེཝི ཨཱནཱིཏ’’ནྟི. ‘‘ཨམྷེཔི སཀྐཱ, ཏཱཏཱ, སུཎཱཔེཏུ’’ནྟི. ‘‘སཀྐཱ དེཝི, ཨུཙྪིཊྛམུཁེཧི པན ཝཏྟུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི. སཱ སུཝཎྞབྷིངྒཱརེན ཨུདཀཾ དཱཔེསི. ཏེ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙིཏནཡེནེཝ ཨཱརོཙེསུཾ. སཱཔི སུཏྭཱ ཨུཔྤནྣཔཱམོཛྫཱ ཏེནེཝ ནཡེན ཨེཀེཀསྨིཾ པདེ ཏིཀྑཏྟུཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ པཊིཉྙཱགཎནཱཡ ཏཱིཎི ཏཱིཎི ཀཏྭཱ ནཝསཏསཧསྶཱནི ཨདཱསི. ཝཱཎིཛཱ སབྦཱནིཔི དྭཱདསསཏསཧསྶཱནི ལབྷིཾསུ. ཨཐ ནེ ‘‘རཱཛཱ ཀཧཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི, པུཙྪི. ‘‘པབྦཛིསྶཱམཱིཏི ནིཀྑནྟོ དེཝཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, ཏཱཏཱ, ཏུམྷེ གཙྪཐཱ’’ཏི ཏེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ གཏཱནཾ ཨམཙྩཱནཾ མཱཏུགཱམེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ, ‘‘ཏུམྷེ ཨཏྟནོ སཱམིཀཱནཾ གཏཊྛཱནཾ ཛཱནཱཐ ཨམྨཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཛཱནཱམ ཨཡྻེ, རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཨུཡྻཱནཀཱིལི༹ཀཾ གཏཱ’’ཏི. ཨཱམ གཏཱ, ཏཏྠ པན གནྟྭཱ, ‘‘བུདྡྷོ ཨུཔྤནྣོ, དྷམྨོ ཨུཔྤནྣོ, སངྒྷོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི སུཏྭཱ, ‘‘དསབལསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི གཏཱ. ‘‘ཏུམྷེ ཀིཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི? ‘‘ཏུམྷེ པན ཨཡྻེ ཀིཾ ཀཏྟུཀཱམཱ’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམི, ན ཏེཧི ཝནྟཝམནཾ ཛིཝ྄ཧགྒེ ཋཔེཡྻ’’ནྟི. ‘‘ཡདི ཨེཝཾ, མཡམྤི པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི སབྦཱ རཐེ ཡོཛཱཔེཏྭཱ ནིཀྑམིཾསུ.

རཱཛཱཔི ཨམཙྩསཧསྶེན སདྡྷིཾ གངྒཱཡ ཏཱིརཾ པཱཔུཎི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ གངྒཱ པཱུརཱ ཧོཏི. ཨཐ ནཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨཡཾ གངྒཱ པཱུརཱ ཙཎྜམཙྪཱཀིཎྞཱ, ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཏཱ དཱསཱ ཝཱ མནུསྶཱ ཝཱ ནཏྠི, ཡེ ནོ ནཱཝཾ ཝཱ ཨུལུ༹མྤཾ ཝཱ ཀཏྭཱ དདེཡྻུཾ, ཨེཏསྶ པན སཏྠུ གུཎཱ ནཱམ ཧེཊྛཱ ཨཝཱིཙིཏོ ཨུཔརི ཡཱཝ བྷཝགྒཱ པཏྠཊཱ, སཙེ ཨེས སཏྠཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ཨིམེསཾ ཨསྶཱནཾ ཁུརཔིཊྛཱནི མཱ ཏེམེནྟཱུ’’ཏི ཨུདཀཔིཊྛེན ཨསྶེ པཀྑནྡཱཔེསུཾ. ཨེཀཨསྶསྶཱཔི ཁུརཔིཊྛམཏྟཾ ན ཏེམི, རཱཛམགྒེན གཙྪནྟཱ ཝིཡ པརཏཱིརཾ པཏྭཱ པུརཏོ ཨཉྙཾ མཧཱནདིཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏཏྠ ཨཉྙཱ སཙྩཀིརིཡཱ ནཏྠི, ཏཱཡ ཨེཝ སཙྩཀིརིཡཱཡ ཏམྤི ཨཌྜྷཡོཛནཝིཏྠཱརཾ ནདིཾ ཨཏིཀྐམིཾསུ. ཨཐ ཏཏིཡཾ ཙནྡབྷཱགཾ ནཱམ མཧཱནདིཾ པཏྭཱ ཏམྤི ཏཱཡ ཨེཝ སཙྩཀིརིཡཱཡ ཨཏིཀྐམིཾསུ.

སཏྠཱཔི ཏཾདིཝསཾ པཙྩཱུསསམཡེ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨཛྫ མཧཱཀཔྤིནོ ཏིཡོཛནསཏིཀཾ རཛྫཾ པཧཱཡ ཨམཙྩསཧསྶཔརིཝཱརོ མམ སནྟིཀེ པབྦཛིཏུཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི དིསྭཱ, ‘‘མཡཱ ཏེསཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀཱཏུཾ ཡུཏྟ’’ནྟི པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ, བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ, པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ སཡམེཝ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ, ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཙནྡབྷཱགཱཡ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཏེསཾ ཨུཏྟརཎཏིཏྠསྶ ཨབྷིམུཁེ ཋཱནེ མཧཱནིགྲོདྷརུཀྑོ ཨཏྠི, ཏཏྠ པལླངྐེན ནིསཱིདིཏྭཱ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཚབྦཎྞབུདྡྷརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེསི. ཏེ ཏེན ཏིཏྠེན ཨུཏྟརནྟཱ ཙ ཚབྦཎྞབུདྡྷརསྨིཡོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིདྷཱཝནྟིཡོ ཨོལོཀེནྟཱ དསབལསྶ པུཎྞཙནྡསསྶིརིཀཾ མུཁཾ དིསྭཱ, ‘‘ཡཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསྶ མཡཾ པབྦཛིཏཱ, ཨདྡྷཱ སོ ཨེསོ’’ཏི དསྶནེནེཝ ནིཊྛཾ གནྟྭཱ དིཊྛཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨོནཏཱ ཝནྡམཱནཱ ཨཱགམྨ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཾསུ. རཱཛཱ གོཔྥཀེསུ གཧེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི སདྡྷིཾ ཨམཙྩསཧསྶེན. སཏྠཱ ཏེསཾ དྷམྨཾ ཀཐེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦེ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཡ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཾསུ. སཏྠཱ ‘‘པུབྦེ ཨིམེ ཙཱིཝརདཱནསྶ དིནྣཏྟཱ ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཱནི གཧེཏྭཱཝ ཨཱགཏཱ’’ཏི སུཝཎྞཝཎྞཾ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ, ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཝོ སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ, ཙརཐ བྲཧྨཙརིཡཾ སམྨཱ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱཝ ཏེསཾ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཨཧོསི, ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརཱ ཝིཡ སཏྠཱརཾ པརིཝཱརཡིཾསུ.

ཨནོཛཱཔི དེཝཱི རཐསཧསྶཔརིཝཱརཱ གངྒཱཏཱིརཾ པཏྭཱ རཉྙོ ཨཏྠཱཡ ཨཱབྷཏཾ ནཱཝཾ ཝཱ ཨུལུ༹མྤཾ ཝཱ ཨདིསྭཱ ཨཏྟནོ བྱཏྟཏཱཡ ཙིནྟེསི – ‘‘རཱཛཱ སཙྩཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ གཏོ བྷཝིསྶཏི, སོ པན སཏྠཱ ན ཀེཝལཾ ཏེསཾཡེཝ ཨཏྠཱཡ ནིབྦཏྟོ, སཙེ སོ སཏྠཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ཨམྷཱཀཾ རཐཱ མཱ ཨུདཀེ ནིམུཛྫིཾསཱུ’’ཏི ཨུདཀཔིཊྛེ རཐེ པཀྑནྡཱཔེསི. རཐཱནཾ ནེམིཝཊྚིམཏྟམྤི ན ཏེམི. དུཏིཡཏཏིཡནདཱིཔི ཏེནེཝ སཙྩཀཱརེན ཨུཏྟརམཱནཱཡེཝ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ སཏྠཱརཾ ཨདྡས. སཏྠཱ ‘‘ཨིམཱསཾ ཨཏྟནོ སཱམིཀེ པསྶནྟཱིནཾ ཚནྡརཱགོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ མགྒཕལཱནཾ ཨནྟརཱཡཾ ཀརེཡྻ, སོ ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི ཡཐཱ ཨཉྙམཉྙེ ན པསྶནྟི, ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏཱ སབྦཱཔི ཏིཏྠཏོ ཨུཏྟརིཏྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཏཱསཾ དྷམྨཾ ཀཐེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦཱཔི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཨཉྙམཉྙེ པསྶིཾསུ. སཏྠཱ ‘‘ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཐེརཱི ཨཱགནྟྭཱ སབྦཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨཱདཱཡ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨུཔསྶཡཾ གཏཱ. སཏྠཱ བྷིཀྑུསཧསྶཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཛེཏཝནཾ ཨགམཱསི. ཨིམཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘མཧཱཀཔྤིནོཏི ཨེཝཾ ནཱམཀོ ཨབྷིཉྙཱབལཔྤཏྟོ ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀཱནཾ ཨབྦྷནྟརོ མཧཱཐེརོ’’ཏི.

ཛནེཏསྨིནྟི ཛནིཏེ པཛཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཡེ གོཏྟཔཊིསཱརིནོཏི ཡེ ‘‘མཡཾ ཝཱསེཊྛཱ གོཏམཱ’’ཏི གོཏྟཾ པཊིསརནྟི པཊིཛཱནནྟི, ཏེསཾ ཁཏྟིཡོ སེཊྛོཏི ཨཏྠོ. ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོཏི ཨཊྛཧི ཝིཛྫཱཧི ཙེཝ པནྣརསདྷམྨབྷེདེན ཙརཎེན ཙ སམནྣཱགཏོ. ཏཔཏཱིཏི ཝིརོཙཏི. ཛྷཱཡཱི ཏཔཏི བྲཱཧྨཎོཏི ཁཱིཎཱསཝབྲཱཧྨཎོ དུཝིདྷེན ཛྷཱནེན ཛྷཱཡམཱནོ ཏཔཏི ཝིརོཙཏི. ཏསྨིཾ པན ཁཎེ ཀཱལུདཱཡིཏྠེརོ དུཝིདྷེན ཛྷཱནེན ཛྷཱཡམཱནོ ཨཝིདཱུརེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. བུདྡྷོ ཏཔཏཱིཏི སབྦཉྙུབུདྡྷོ ཝིརོཙཏི. སབྦམངྒལགཱཐཱ ཀིརེསཱ. བྷཱཏིཀརཱཛཱ ཀིར ཨེཀཾ པཱུཛཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཀཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱིཧི རཏནེཧི ཨམུཏྟཾ ཨེཀཾ ཛཡམངྒལཾ ཝདཐཱ’’ཏི. སོ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ སམྨསིཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐཾ ཝདནྟོ ‘‘དིཝཱ ཏཔཏི ཨཱདིཙྩོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྠངྒམེནྟསྶ སཱུརིཡསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷི. ‘‘རཏྟིམཱབྷཱཏི ཙནྡིམཱ’’ཏི, ཨུཊྛཧནྟསྶ ཙནྡསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷི. ‘‘སནྣདྡྷོ ཁཏྟིཡོ ཏཔཏཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷི. ‘‘ཛྷཱཡཱི ཏཔཏི བྲཱཧྨཎོ’’ཏི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷི. ‘‘བུདྡྷོ ཏཔཏི ཏེཛསཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པན མཧཱཙེཏིཡསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘མཱ ཧཏྠཾ ཨོཏཱརེཧཱི’’ཏི ཨུཀྑིཏྟསྨིཾཡེཝ ཧཏྠེ སཧསྶཾ ཋཔེསི. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. སཧཱཡཀསུཏྟཝཎྞནཱ

༢༤༦. དྭཱདསམེ ཙིརརཏྟཾསམེཏིཀཱཏི དཱིགྷརཏྟཾ སཾསནྡིཏྭཱ སམེཏྭཱ ཋིཏལདྡྷིནོ. ཏེ ཀིར པཉྩཛཱཏིསཏཱནི ཨེཀཏོཝ ཝིཙརིཾསུ. སམེཏི ནེསཾ སདྡྷམྨོཏི ཨིདཱནི ཨིམེསཾ ཨཡཾ སཱསནདྷམྨོ སཾསནྡཏི སམེཏི. དྷམྨེ བུདྡྷཔྤཝེདིཏེཏི བུདྡྷེན པཝེདིཏེ དྷམྨེ ཨེཏེསཾ སཱསནདྷམྨོ སོབྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. སུཝིནཱིཏཱ ཀཔྤིནེནཱཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཨརིཡཔྤཝེདིཏེ དྷམྨེ སུཊྛུ ཝིནཱིཏཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. དྭཱདསམཾ.

བྷིཀྑུསཾཡུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིཏི སཱརཏྠཔྤཀཱསིནིཡཱ སཾཡུཏྟནིཀཱཡ-ཨཊྛཀཐཱཡ

ནིདཱནཝགྒཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.