📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡེ

ཨེཀཀནིཔཱཏ-ཨཊྛཀཐཱ

གནྠཱརམྦྷཀཐཱ

‘‘ཀརུཎཱསཱིཏལཧདཡཾ ¶ ¶ ¶ , པཉྙཱཔཛྫོཏཝིཧཏམོཧཏམཾ;

སནརཱམརལོཀགརུཾ, ཝནྡེ སུགཏཾ གཏིཝིམུཏྟཾ.

‘‘བུདྡྷོཔི བུདྡྷབྷཱཝཾ, བྷཱཝེཏྭཱ ཙེཝ སཙྪིཀཏྭཱ ཙ;

ཡཾ ཨུཔགཏོ གཏམལཾ, ཝནྡེ ཏམནུཏྟརཾ དྷམྨཾ.

‘‘སུགཏསྶ ཨོརསཱནཾ, པུཏྟཱནཾ མཱརསེནམཐནཱནཾ;

ཨཊྛནྣམྤི སམཱུཧཾ, སིརསཱ ཝནྡེ ཨརིཡསངྒྷཾ.

‘‘ཨིཏི ¶ མེ པསནྣམཏིནོ, རཏནཏྟཡཝནྡནཱམཡཾ པུཉྙཾ;

ཡཾ སུཝིཧཏནྟརཱཡོ, ཧུཏྭཱ ཏསྶཱནུབྷཱཝེན.

‘‘ཨེཀཀདུཀཱདིཔཊིམཎྜིཏསྶ ཨངྒུཏྟརཱགམཝརསྶ;

དྷམྨཀཐིཀཔུངྒཝཱནཾ, ཝིཙིཏྟཔཊིབྷཱནཛནནསྶ.

‘‘ཨཏྠཔྤཀཱསནཏྠཾ, ཨཊྛཀཐཱ ཨཱདིཏོ ཝསིསཏེཧི;

པཉྩཧི ཡཱ སངྒཱིཏཱ, ཨནུསངྒཱིཏཱ ཙ པཙྪཱཔི.

‘‘སཱིཧལ༹དཱིཔཾ པན ཨཱབྷཏཱཐ ཝསིནཱ མཧཱམཧིནྡེན;

ཋཔིཏཱ སཱིཧལ༹བྷཱསཱཡ, དཱིཔཝཱསཱིནམཏྠཱཡ.

‘‘ཨཔནེཏྭཱན ¶ ¶ ཏཏོཧཾ, སཱིཧལ༹བྷཱསཾ མནོརམཾ བྷཱསཾ;

ཏནྟིནཡཱནུཙྪཝིཀཾ, ཨཱརོཔེནྟོ ཝིགཏདོསཾ.

‘‘སམཡཾ ཨཝིལོམེནྟོ, ཐེརཱནཾ ཐེརཝཾསདཱིཔཱནཾ;

སུནིཔུཎཝིནིཙྪཡཱནཾ, མཧཱཝིཧཱརེ ནིཝཱསཱིནཾ.

‘‘ཧིཏྭཱ པུནཔྤུནཱགཏམཏྠཾ, ཨཏྠཾ པཀཱསཡིསྶཱམི;

སུཛནསྶ ཙ ཏུཊྛཏྠཾ, ཙིརཊྛིཏཏྠཉྩ དྷམྨསྶ.

‘‘སཱཝཏྠིཔབྷཱུཏཱིནཾ, ནགརཱནཾ ཝཎྞནཱ ཀཏཱ ཧེཊྛཱ;

དཱིགྷསྶ མཛ྄ཛྷིམསྶ ཙ, ཡཱ མེ ཨཏྠཾ ཝདནྟེན.

‘‘ཝིཏྠཱརཝསེན སུདཾ, ཝཏྠཱུནི ཙ ཏཏྠ ཡཱནི ཝུཏྟཱནི;

ཏེསམྤི ན ཨིདྷ བྷིཡྻོ, ཝིཏྠཱརཀཐཾ ཀརིསྶཱམི.

‘‘སུཏྟཱནཾ ¶ པན ཨཏྠཱ, ན ཝིནཱ ཝཏྠཱུཧི ཡེ པཀཱསནྟི;

ཏེསཾ པཀཱསནཏྠཾ, ཝཏྠཱུནིཔི དསྶཡིསྶཱམི.

‘‘སཱིལཀཐཱ དྷུཏདྷམྨཱ, ཀམྨཊྛཱནཱནི ཙེཝ སབྦཱནི;

ཙརིཡཱཝིདྷཱནསཧིཏོ, ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཝིཏྠཱརོ.

‘‘སབྦཱ ཙ ཨབྷིཉྙཱཡོ, པཉྙཱསངྐལནནིཙྪཡོ ཙེཝ;

ཁནྡྷཱདྷཱཏཱཡཏནིནྡྲིཡཱནི, ཨརིཡཱནི ཙེཝ ཙཏྟཱརི.

‘‘སཙྩཱནི པཙྩཡཱཀཱརདེསནཱ སུཔརིསུདྡྷནིཔུཎནཡཱ;

ཨཝིམུཏྟཏནྟིམགྒཱ, ཝིཔསྶནཱབྷཱཝནཱ ཙེཝ.

‘‘ཨིཏི པན སབྦཾ ཡསྨཱ, ཝིསུདྡྷིམགྒེ མཡཱ སུཔརིསུདྡྷཾ;

ཝུཏྟཾ ཏསྨཱ བྷིཡྻོ, ན ཏཾ ཨིདྷ ཝིཙཱརཡིསྶཱམི.

‘‘མཛ྄ཛྷེ ཝིསུདྡྷིམགྒོ, ཨེས ཙཏུནྣམྤི ཨཱགམཱནཉྷི;

ཋཏྭཱ པཀཱསཡིསྶཏི, ཏཏྠ ཡཐཱབྷཱསིཏམཏྠཾ.

‘‘ཨིཙྩེཝ ¶ ཀཏོ ཏསྨཱ, ཏམྤི གཧེཏྭཱན སདྡྷིམེཏཱཡ;

ཨཊྛཀཐཱཡ ཝིཛཱནཐ, ཨངྒུཏྟརནིསྶིཏཾ ཨཏྠ’’ནྟི.

སཾཁེཔཀཐཱ

༡. རཱུཔཱདིཝགྒཝཎྞནཱ

ཏཏྠ ¶ ¶ ཨངྒུཏྟརཱགམོ ནཱམ ཨེཀཀནིཔཱཏོ དུཀནིཔཱཏོ ཏིཀནིཔཱཏོ ཙཏུཀྐནིཔཱཏོ པཉྩཀནིཔཱཏོ ཚཀྐནིཔཱཏོ སཏྟཀནིཔཱཏོ ཨཊྛཀནིཔཱཏོ ནཝཀནིཔཱཏོ དསཀནིཔཱཏོ ཨེཀཱདསཀནིཔཱཏོཏི ཨེཀཱདས ནིཔཱཏཱ ཧོནྟི. སུཏྟཏོ –

‘‘ནཝ སུཏྟསཧསྶཱནི, པཉྩ སུཏྟསཏཱནི ཙ;

སཏྟཔཉྙཱས སུཏྟཱནི, ཧོནྟི ཨངྒུཏྟརཱགམེ’’.

ཏསྶ ནིཔཱཏེསུ ཨེཀཀནིཔཱཏོ ཨཱདི, སུཏྟེསུ ཙིཏྟཔརིཡཱདཱནསུཏྟཾ. ཏསྶཱཔི ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན པཋམམཧཱསངྒཱིཏིཀཱལེ ཝུཏྟཾ ནིདཱནམཱདི. སཱ པནེསཱ པཋམམཧཱསངྒཱིཏི སུམངྒལཝིལཱསིནིཡཱ དཱིགྷནིཀཱཡཊྛཀཐཱཡ ཨཱདིམྷི ཝིཏྠཱརིཏཱ, ཏསྨཱ སཱ ཏཏྠ ཝིཏྠཱརིཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ནིདཱནཝཎྞནཱ

༡. ཡཾ ¶ པནེཏཾ ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ནིདཱནཾ, ཏཏྠ ཨེཝནྟི ནིཔཱཏཔདཾ, མེཏིཨཱདཱིནི ནཱམཔདཱནི. སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝཱིཏི ཨུཔསགྒཔདཾ, ཧརཏཱིཏི ཨཱཁྱཱཏཔདནྟི ཨིམིནཱ ཏཱཝ ནཡེན པདཝིབྷཱགོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཏྠཏོ པན ཨེཝཾསདྡོ ཏཱཝ ཨུཔམཱུཔདེས-སམྤཧཾསན-གརཧཎཝཙན-སམྤཊིགྒཧཱཀཱརནིདསྶནཱཝདྷཱརཎཱདི-ཨནེཀཏྠཔྤབྷེདོ. ཏཐཱ ཧེས ‘‘ཨེཝཾ ཛཱཏེན མཙྩེན, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ བཧུ’’ནྟི ཨེཝམཱདཱིསུ (དྷ. པ. ༥༣) ཨུཔམཱཡཾ ཨཱགཏོ. ‘‘ཨེཝཾ ཏེ ཨབྷིཀྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏེ པཊིཀྐམིཏབྦ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༢༢) ཨུཔདེསེ. ‘‘ཨེཝམེཏཾ བྷགཝཱ, ཨེཝམེཏཾ སུགཏཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ¶ (ཨ. ནི. ༣.༦༦) སམྤཧཾསནེ. ‘‘ཨེཝམེཝཾ པནཱཡཾ ཝསལཱི ཡསྨིཾ ཝཱ ཏསྨིཾ ཝཱ ཏསྶ མུཎྜཀསྶ སམཎཀསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༨༧) གརཧཎེ. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༡) ཝཙནསམྤཊིགྒཧེ. ‘‘ཨེཝཾ བྱཱཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༩༨) ཨཱཀཱརེ. ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, མཱཎཝཀ, ཡེན སམཎོ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མམ ¶ ཝཙནེན སམཎཾ ཨཱནནྡཾ ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪ – ‘སུབྷོ མཱཎཝོ ཏོདེཡྻཔུཏྟོ བྷཝནྟཾ ཨཱནནྡཾ ¶ ཨཔྤཱབཱདྷཾ…པེ… ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪཏཱི’ཏི, ཨེཝཉྩ ཝདེཧི ‘‘སཱདྷུ ཀིར བྷཝཾ ཨཱནནྡོ ཡེན སུབྷསྶ མཱཎཝསྶ ཏོདེཡྻཔུཏྟསྶ ནིཝེསནཾ, ཏེནུཔསངྐམཏུ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༤༤༥) ནིདསྶནེ. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, ཀཱལཱམཱ, ཨིམེ དྷམྨཱ ཀུསལཱ ཝཱ ཨཀུསལཱ ཝཱཏི? ཨཀུསལཱ, བྷནྟེ. སཱཝཛྫཱ ཝཱ ཨནཝཛྫཱ ཝཱཏི? སཱཝཛྫཱ, བྷནྟེ. ཝིཉྙུགརཧིཏཱ ཝཱ ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱ ཝཱཏི? ཝིཉྙུགརཧིཏཱ, བྷནྟེ. སམཏྟཱ སམཱདིནྣཱ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི ནོ ཝཱ, ཀཐཾ ཝོ ཨེཏྠ ཧོཏཱིཏི? སམཏྟཱ, བྷནྟེ, སམཱདིནྣཱ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཨེཝཾ ནོ ཨེཏྠ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༣.༦༦) ཨཝདྷཱརཎེ. སྭཱཡམིདྷ ཨཱཀཱརནིདསྶནཱཝདྷཱརཎེསུ དཊྛབྦོ.

ཏཏྠ ཨཱཀཱརཏྠེན ཨེཝཾསདྡེན ཨེཏམཏྠཾ དཱིཔེཏི – ནཱནཱནཡནིཔུཎཾ ཨནེཀཛ྄ཛྷཱསཡསམུཊྛཱནཾ ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣཾ ཝིཝིདྷཔཱཊིཧཱརིཡཾ དྷམྨཏྠདེསནཱཔཊིཝེདྷགམྦྷཱིརཾ སབྦསཏྟཱནཾ སཀསཀབྷཱསཱནུརཱུཔཏོ སོཏཔཐམཱགཙྪནྟཾ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ སབྦཔྤཀཱརེན ཀོ སམཏྠོ ཝིཉྙཱཏུཾ, སབྦཐཱམེན པན སོཏུཀཱམཏཾ ཛནེཏྭཱཔི ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, མཡཱཔི ཨེཀེནཱཀཱརེན སུཏནྟི.

ནིདསྶནཏྠེན ‘‘ནཱཧཾ སཡམྦྷཱུ, ན མཡཱ ཨིདཾ སཙྪིཀཏ’’ནྟི ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙེནྟོ ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏཾ, མཡཱཔི ཨེཝཾ སུཏ’’ནྟི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ནིདསྶེཏི.

ཨཝདྷཱརཎཏྠེན ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ, སཏིམནྟཱནཾ, གཏིམནྟཱནཾ, དྷིཏིམནྟཱནཾ, ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱནནྡོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༡༩, ༢༢༣) ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ¶ , ‘‘ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཏྠཀུསལོ དྷམྨཀུསལོ བྱཉྫནཀུསལོ ནིརུཏྟིཀུསལོ པུབྦཱཔརཀུསལོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༥.༡༦༩) ཨེཝཾ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ཙ པསཏྠབྷཱཝཱནུརཱུཔཾ ཨཏྟནོ དྷཱརཎབལཾ དསྶེནྟོ སཏྟཱནཾ སོཏུཀཱམཏཾ ཛནེཏི ‘‘ཨེཝཾ ¶ མེ སུཏཾ, ཏཉྩ ཁོ ཨཏྠཏོ ཝཱ བྱཉྫནཏོ ཝཱ ཨནཱུནམནདྷིཀཾ, ཨེཝམེཝ, ན ཨཉྙཐཱ དཊྛབྦ’’ནྟི.

མེསདྡོ ¶ ཏཱིསུ ཨཏྠེསུ དིསྶཏི. ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘གཱཐཱབྷིགཱིཏཾ མེ ཨབྷོཛནེཡྻ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༨༡; སཾ. ནི. ༡.༡༩༤) མཡཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༤.༨༨) མཡ྄ཧནྟི ཨཏྠོ. ‘‘དྷམྨདཱཡཱདཱ མེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཐཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༩) མམཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ པན ‘‘མཡཱ སུཏ’’ནྟི ཙ, ‘‘མམ སུཏ’’ནྟི ཙ ཨཏྠདྭཡེ ཡུཛྫཏི.

སུཏནྟི ཨཡཾ སུཏསདྡོ སཨུཔསགྒོ ཙ ཨནུཔསགྒོ ཙ གམན-ཝིསྶུཏ-ཀིལིནྣཨུཔཙིཏཱནུཡོག-སོཏཝིཉྙེཡྻ-སོཏདྭཱརཱནུསཱརཝིཉྙཱཏཱདིཨནེཀཏྠཔྤབྷེདོ. ཏཐཱ ཧིསྶ – ‘‘སེནཱཡ པསུཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ གཙྪནྟོཏི ཨཏྠོ. ‘‘སུཏདྷམྨསྶ པསྶཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨུདཱ. ༡༡) ཝིསྶུཏདྷམྨསྶཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨཝསྶུཏཱ ཨཝསྶུཏསྶཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༦༥༧) ཀིལིནྣཱཀིལིནྣསྶཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཏུམྷེཧི པུཉྙཾ པསུཏཾ ཨནཔྤཀ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཁུ. པཱ. ༧-༡༢) ཨུཔཙིཏནྟི ཨཏྠོ. ‘‘ཡེ ¶ ཛྷཱནཔྤསུཏཱ དྷཱིརཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. པ. ༡༨༡) ཛྷཱནཱནུཡུཏྟཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༤༡) སོཏཝིཉྙེཡྻནྟི ཨཏྠོ. ‘‘སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༣༩) སོཏདྭཱརཱནུསཱརཝིཉྙཱཏདྷརོཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ པནསྶ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ཨུཔདྷཱརིཏནྟི ཝཱ ཨུཔདྷཱརཎནྟི ཝཱཏི ཨཏྠོ. མེ-སདྡསྶ ཧི མཡཱཏི ཨཏྠེ སཏི ‘‘ཨེཝཾ མཡཱ སུཏཾ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ཨུཔདྷཱརིཏ’’ནྟི ཡུཛྫཏི. མམཱཏི ཨཏྠེ སཏི ‘‘ཨེཝཾ མམ སུཏཾ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན ཨུཔདྷཱརཎ’’ནྟི ཡུཛྫཏི.

ཨེཝམེཏེསུ ཏཱིསུ པདེསུ ཨེཝནྟི སོཏཝིཉྙཱཎཱདིཝིཉྙཱཎཀིཙྩནིདསྶནཾ. མེཏི ཝུཏྟཝིཉྙཱཎསམངྒིཔུགྒལནིདསྶནཾ. སུཏནྟི ཨསྶཝནབྷཱཝཔཊིཀྑེཔཏོ ཨནཱུནཱདྷིཀཱཝིཔརཱིཏགྒཧཎནིདསྶནཾ. ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཏསྶཱ སོཏདྭཱརཱནུསཱརེན པཝཏྟཱཡ ཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཡཱ ནཱནཔྤཀཱརེན ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟབྷཱཝཔྤཀཱསནཾ. མེཏི ཨཏྟཔྤཀཱསནཾ. སུཏནྟི དྷམྨཔྤཀཱསནཾ. ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔོ – ‘‘ནཱནཔྤཀཱརེན ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟཱཡ ཝིཉྙཱཎཝཱིཐིཡཱ མཡཱ ན ཨཉྙཾ ཀཏཾ, ཨིདཾ པན ཀཏཾ, ཨཡཾ དྷམྨོ སུཏོ’’ཏི.

ཏཐཱ ¶ ཨེཝནྟི ནིདྡིསིཏབྦཔྤཀཱསནཾ. མེཏི པུགྒལཔྤཀཱསནཾ. སུཏནྟི པུགྒལཀིཙྩཔྤཀཱསནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ སུཏྟཾ ནིདྡིསིསྶཱམི, ཏཾ མཡཱ ཨེཝཾ སུཏནྟི.

ཏཐཱ ¶ ཨེཝནྟི ཡསྶ ཙིཏྟསནྟཱནསྶ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟིཡཱ ནཱནཏྠབྱཉྫནགྒཧཎཾ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱནཱཀཱརནིདྡེསོ. ཨེཝནྟི ཧི ཨཡཾ ཨཱཀཱརཔཉྙཏྟི. མེཏི ཀཏྟུནིདྡེསོ. སུཏནྟི ཝིསཡནིདྡེསོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟེན ཙིཏྟསནྟཱནེན ¶ ཏཾསམངྒིནོ ཀཏྟུ ཝིསཡེ གཧཎསནྣིཊྛཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི.

ཨཐ ཝཱ ཨེཝནྟི པུགྒལཀིཙྩནིདྡེསོ. སུཏནྟི ཝིཉྙཱཎཀིཙྩནིདྡེསོ. མེཏི ཨུབྷཡཀིཙྩཡུཏྟཔུགྒལནིདྡེསོ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ – མཡཱ སཝནཀིཙྩཝིཉྙཱཎསམངྒིནཱ པུགྒལེན ཝིཉྙཱཎཝསེན ལདྡྷསཝནཀིཙྩཝོཧཱརེན སུཏནྟི.

ཏཏྠ ཨེཝནྟི ཙ མེཏི ཙ སཙྩིཀཊྛཔརམཏྠཝསེན ཨཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི. ཀིཉྷེཏྠ ཏཾ པརམཏྠཏོ ཨཏྠི, ཡཾ ཨེཝནྟི ཝཱ མེཏི ཝཱ ནིདྡེསཾ ལབྷེཐ. སུཏནྟི ཝིཛྫམཱནཔཉྙཏྟི. ཡཉྷི ཏཾ ཨེཏྠ སོཏེན ཨུཔལདྡྷཾ, ཏཾ པརམཏྠཏོ ཝིཛྫམཱནནྟི. ཏཐཱ ཨེཝནྟི ཙ མེཏི ཙ ཏཾ ཏཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཏྟབྦཏོ ཨུཔཱདཱཔཉྙཏྟི. སུཏནྟི དིཊྛཱདཱིནི ཨུཔནིདྷཱཡ ཝཏྟབྦཏོ ཨུཔནིདྷཱཔཉྙཏྟི.

ཨེཏྠ ཙ ཨེཝནྟི ཝཙནེན ཨསམྨོཧཾ དཱིཔེཏི. ན ཧི སམྨཱུལ༹ྷོ ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷསམཏྠོ ཧོཏི. སུཏནྟི ཝཙནེན སུཏསྶ ཨསམྨོསཾ དཱིཔེཏི. ཡསྶ ཧི སུཏཾ སམྨུཊྛཾ ཧོཏི, ན སོ ཀཱལནྟརེན མཡཱ སུཏནྟི པཊིཛཱནཱཏི. ཨིཙྩསྶ ཨསམྨོཧེན པཉྙཱསིདྡྷི, ཨསམྨོསེན པན སཏིསིདྡྷི. ཏཏྠ པཉྙཱཔུབྦངྒམཱཡ སཏིཡཱ བྱཉྫནཱཝདྷཱརཎསམཏྠཏཱ, སཏིཔུབྦངྒམཱཡ པཉྙཱཡ ཨཏྠཔཊིཝེདྷསམཏྠཏཱ. ཏདུབྷཡསམཏྠཏཱཡོགེན ཨཏྠབྱཉྫནསམྤནྣསྶ དྷམྨཀོསསྶ ཨནུཔཱལནསམཏྠཏོ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀཏྟསིདྡྷི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཨེཝནྟི ཝཙནེན ཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ དཱིཔེཏི, ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ ཧི ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷཱབྷཱཝཏོ. སུཏནྟི ཝཙནེན ཨཝིཀྑེཔཾ དཱིཔེཏི, ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟསྶ སཝནཱབྷཱཝཏོ. ཏཐཱ ཧི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ པུགྒལོ སབྦསམྤཏྟིཡཱ ཝུཙྩམཱནོཔི ‘‘ན མཡཱ སུཏཾ ¶ , པུན བྷཎཐཱ’’ཏི བྷཎཏི. ཡོནིསོ མནསིཀཱརེན ཙེཏྠ ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷིཾ པུབྦེ ཙ ཀཏཔུཉྙཏཾ ¶ སཱདྷེཏི སམྨཱ ཨཔྤཎིཧིཏཏྟསྶ པུབྦེ ཨཀཏཔུཉྙསྶ ཝཱ ཏདབྷཱཝཏོ. ཏཐཱ ཨཝིཀྑེཔེན སདྡྷམྨསྶཝནཾ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཉྩ ¶ སཱདྷེཏི. ན ཧི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ སོཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཙ སཔྤུརིསེ ཨནུཔསྶཡམཱནསྶ སཝནཾ ཨཏྠཱིཏི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཡསྨཱ ‘‘ཨེཝནྟི ཡསྶ ཙིཏྟསནྟཱནསྶ ནཱནཱཀཱརཔྤཝཏྟིཡཱ ནཱནཏྠབྱཉྫནགྒཧཎཾ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱནཱཀཱརནིདྡེསོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. སོ ཙ ཨེཝཾ བྷདྡཀོ ཨཱཀཱརོ ན སམྨཱ ཨཔྤཎིཧིཏཏྟནོ པུབྦེ ཨཀཏཔུཉྙསྶ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝནྟི ཨིམིནཱ བྷདྡཀེནཱཀཱརེན པཙྪིམཙཀྐདྭཡསམྤཏྟིམཏྟནོ དཱིཔེཏི. སུཏནྟི སཝནཡོགེན པུརིམཙཀྐདྭཡསམྤཏྟིཾ. ན ཧི ཨཔྤཏིརཱུཔདེསེ ཝསཏོ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཝིརཧིཏསྶ ཝཱ སཝནཾ ཨཏྠི. ཨིཙྩསྶ པཙྪིམཙཀྐདྭཡསིདྡྷིཡཱ ཨཱསཡསུདྡྷི སིདྡྷཱ ཧོཏི, པུརིམཙཀྐདྭཡསིདྡྷིཡཱ པཡོགསུདྡྷི. ཏཱཡ ཙ ཨཱསཡསུདྡྷིཡཱ ཨདྷིགམབྱཏྟིསིདྡྷི, པཡོགསུདྡྷིཡཱ ཨཱགམབྱཏྟིསིདྡྷི. ཨིཏི པཡོགཱསཡསུདྡྷསྶ ཨཱགམཱདྷིགམསམྤནྣསྶ ཝཙནཾ ཨརུཎུགྒཾ ཝིཡ སཱུརིཡསྶ ཨུདཡཏོ, ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཝིཡ ཙ ཀུསལཀམྨསྶ, ཨརཧཏི བྷགཝཏོ ཝཙནསྶ པུབྦངྒམཾ བྷཝིཏུནྟི ཋཱནེ ནིདཱནཾ ཋཔེནྟོ ཨེཝཾ མེ སུཏནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨཔརོ ནཡོ – ཨེཝནྟི ཨིམིནཱ ནཱནཔྤཀཱརཔཊིཝེདྷདཱིཔཀེན ཝཙནེན ཨཏྟནོ ཨཏྠཔཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱསམྤཏྟིསབྦྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. སུཏནྟི ཨིམིནཱ སོཏབྦབྷེདཔཊིཝེདྷདཱིཔཀེན ཝཙནེན ¶ དྷམྨནིརུཏྟིཔཊིསམྦྷིདཱསམྤཏྟིསབྦྷཱཝཾ. ཨེཝནྟི ཙ ཨིདཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརདཱིཔཀཝཙནཾ བྷཱསམཱནོ ‘‘ཨེཏེ མཡཱ དྷམྨཱ མནསཱ ཨནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ’’ཏི དཱིཔེཏི. སུཏནྟི ཨིདཾ སཝནཡོགདཱིཔཀཝཙནཾ བྷཱསམཱནོ ‘‘བཧཱུ མཡཱ དྷམྨཱ སུཏཱ དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ’’ཏི དཱིཔེཏི. ཏདུབྷཡེནཔི ཨཏྠབྱཉྫནཔཱརིཔཱུརིཾ དཱིཔེནྟོ སཝནེ ཨཱདརཾ ཛནེཏི. ཨཏྠབྱཉྫནཔརིཔུཎྞཾ ཧི དྷམྨཾ ཨཱདརེན ཨསྶུཎནྟོ མཧཏཱ ཧིཏཱ པརིབཱཧིརོ ཧོཏཱིཏི ཨཱདརཾ ཛནེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ དྷམྨོ སོཏབྦོཏི.

ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཨིམིནཱ པན སཀལེན ཝཙནེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏཾ དྷམྨཾ ཨཏྟནོ ཨདཧནྟོ ཨསཔྤུརིསབྷཱུམིཾ ཨཏིཀྐམཏི, སཱཝཀཏྟཾ པཊིཛཱནནྟོ སཔྤུརིསབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི. ཏཐཱ ཨསདྡྷམྨཱ ཙིཏྟཾ ཝུཊྛཱཔེཏི, སདྡྷམྨེ ཙིཏྟཾ པཏིཊྛཱཔེཏི. ‘‘ཀེཝལཾ སུཏམེཝེཏཾ མཡཱ ¶ , ཏསྶེཝ པན བྷགཝཏོ ཝཙན’’ནྟི དཱིཔེནྟོ ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙེཏི ¶ , སཏྠཱརཾ ཨཔདིསཏི, ཛིནཝཙནཾ ཨཔྤེཏི, དྷམྨནེཏྟིཾ པཏིཊྛཱཔེཏི.

ཨཔིཙ ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏ’’ནྟི ཨཏྟནཱ ཨུཔྤཱདིཏབྷཱཝཾ ཨཔྤཊིཛཱནནྟོ པུརིམཝཙནཾ ཝིཝརནྟོ ‘‘སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏམིདཾ མཡཱ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཙཏུཝེསཱརཛྫཝིསཱརདསྶ དསབལདྷརསྶ ཨཱསབྷཊྛཱནཊྛཱཡིནོ སཱིཧནཱདནཱདིནོ སབྦསཏྟུཏྟམསྶ དྷམྨིསྶརསྶ དྷམྨརཱཛསྶ དྷམྨཱདྷིཔཏིནོ དྷམྨདཱིཔསྶ དྷམྨསརཎསྶ སདྡྷམྨཝརཙཀྐཝཏྟིནོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཝཙནཾ, ན ཨེཏྠ ཨཏྠེ ཝཱ དྷམྨེ ཝཱ པདེ ཝཱ བྱཉྫནེ ཝཱ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ ཀཏྟབྦཱ’’ཏི སབྦདེཝམནུསྶཱནཾ ཨིམསྨིཾ དྷམྨེ ཨསྶདྡྷིཡཾ ཝིནཱསེཏི, སདྡྷཱསམྤདཾ ཨུཔྤཱདེཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཝིནཱསཡཏི ཨསྶདྡྷཾ, སདྡྷཾ ཝཌྜྷེཏི སཱསནེ;

ཨེཝཾ མེ སུཏམིཙྩེཝཾ, ཝདཾ གོཏམསཱཝཀོ’’ཏི.

ཨེཀནྟི ¶ གཎནཔརིཙྪེདནིདྡེསོ. སམཡནྟི པརིཙྪིནྣནིདྡེསོ. ཨེཀཾ སམཡནྟི ཨནིཡམིཏཔརིདཱིཔནཾ. ཏཏྠ སམཡསདྡོ –

‘‘སམཝཱཡེ ཁཎེ ཀཱལེ, སམཱུཧེ ཧེཏུདིཊྛིསུ;

པཊིལཱབྷེ པཧཱནེ ཙ, པཊིཝེདྷེ ཙ དིསྶཏི’’.

ཏཐཱ ཧིསྶ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ སྭེཔི ཨུཔསངྐམེཡྻཱམ ཀཱལཉྩ སམཡཉྩ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༤༤༧) སམཝཱཡོ ཨཏྠོ. ‘‘ཨེཀོཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཁཎོ ཙ སམཡོ ཙ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༨.༢༩) ཁཎོ. ‘‘ཨུཎྷསམཡོ པརིལཱ༹ཧསམཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱཙི. ༣༥༨) ཀཱལོ. ‘‘མཧཱསམཡོ པཝནསྨི’’ནྟིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༣༣༢) སམཱུཧོ. ‘‘སམཡོཔི ཁོ ཏེ བྷདྡཱལི ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསི, བྷགཝཱ ཁོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི, བྷགཝཱཔི མཾ ཛཱནིསྶཏི ‘བྷདྡཱལི ནཱམ བྷིཀྑུ སཏྠུ སཱསནེ སིཀྑཱཡ ཨཔརིཔཱུརཀཱརཱི’ཏི, ཨཡམྤི ཁོ ཏེ, བྷདྡཱལི, སམཡོ ཨཔྤཊིཝིདྡྷོ ཨཧོསཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༡༣༥) ཧེཏུ. ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨུགྒཱཧམཱནོ པརིབྦཱཛཀོ ¶ སམཎམུཎྜིཀཱཔུཏྟོ སམཡཔྤཝཱདཀེ ཏིནྡུཀཱཙཱིརེ ཨེཀསཱལཀེ མལླིཀཱཡ ཨཱརཱམེ པཊིཝསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༢༦༠) དིཊྛི.

‘‘དིཊྛེ ¶ དྷམྨེ ཙ ཡོ ཨཏྠོ, ཡོ ཙཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ;

ཨཏྠཱབྷིསམཡཱ དྷཱིརོ, པཎྜིཏོཏི པཝུཙྩཏཱི’’ཏི. –

ཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༢༩) པཊིལཱབྷོ. ‘‘སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༨) པཧཱནཾ. ‘‘དུཀྑསྶ ¶ པཱིལ༹ནཊྛོ སངྑཏཊྛོ སནྟཱཔཊྛོ ཝིཔརིཎཱམཊྛོ ཨབྷིསམཡཊྛོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཊི. མ. ༢.༨) པཊིཝེདྷོ. ཨིདྷ པནསྶ ཀཱལོ ཨཏྠོ. ཏེན སཾཝཙྪར-ཨུཏུ-མཱས-ཨཌྜྷམཱས-རཏྟི-དིཝ-པུབྦཎྷ-མཛ྄ཛྷནྷིཀ-སཱཡནྷ-པཋམ-མཛ྄ཛྷིམ- པཙྪིམཡཱམ-མུཧུཏྟཱདཱིསུ ཀཱལཔྤབྷེདབྷཱུཏེསུ སམཡེསུ ཨེཀཾ སམཡནྟི དཱིཔེཏི.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨེཏེསུ སཾཝཙྪརཱདཱིསུ ཡཾ ཡཾ སུཏྟཾ ཡམྷི ཡམྷི སཾཝཙྪརེ ཨུཏུམྷི མཱསེ པཀྑེ རཏྟིབྷཱགེ དིཝསབྷཱགེ ཝཱ ཝུཏྟཾ, སབྦཾ ཏཾ ཐེརསྶ སུཝིདིཏཾ སུཝཝཏྠཱཔིཏཾ པཉྙཱཡ. ཡསྨཱ པན ‘‘ཨེཝཾ མེ སུཏཾ ཨསུཀསཾཝཙྪརེ ཨསུཀཨུཏུམྷི ཨསུཀམཱསེ ཨསུཀཔཀྑེ ཨསུཀརཏྟིབྷཱགེ ཨསུཀདིཝསབྷཱགེ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ན སཀྐཱ སུཁེན དྷཱརེཏུཾ ཝཱ ཨུདྡིསིཏུཾ ཝཱ ཨུདྡིསཱཔེཏུཾ ཝཱ, བཧུ ཙ ཝཏྟབྦཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཀེནེཝ པདེན ཏམཏྠཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཡེ ཝཱ ཨིམེ གབྦྷོཀྐནྟིསམཡོ ཛཱཏིསམཡོ སཾཝེགསམཡོ ཨབྷིནིཀྑམནསམཡོ དུཀྐརཀཱརིཀསམཡོ མཱརཝིཛཡསམཡོ ཨབྷིསམྦོདྷིསམཡོ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརསམཡོ དེསནཱསམཡོ པརིནིབྦཱནསམཡོཏི ཨེཝམཱདཡོ བྷགཝཏོ དེཝམནུསྶེསུ ཨཏིཝིཡ སུཔྤཀཱསཱ ཨནེཀཀཱལཔྤབྷེདཱ ཨེཝ སམཡཱ, ཏེསུ སམཡེསུ དེསནཱསམཡསངྑཱཏཾ ཨེཀཾ སམཡནྟི དཱིཔེཏི. ཡོ ཙཱཡཾ ཉཱཎཀརུཎཱཀིཙྩསམཡེསུ ཀརུཎཱཀིཙྩསམཡོ, ཨཏྟཧིཏཔརཧིཏ-པཊིཔཏྟིསམཡེསུ པརཧིཏ-པཊིཔཏྟིསམཡོ, སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཀརཎཱིཡདྭཡསམཡེསུ དྷམྨིཀཐཱསམཡོ, དེསནཱཔཊིཔཏྟིསམཡེསུ དེསནཱསམཡོ, ཏེསུཔི སམཡེསུ ཨཉྙཏརཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཀསྨཱ ¶ པནེཏྠ ཡཐཱ ཨབྷིདྷམྨེ ‘‘ཡསྨིཾ སམཡེ ཀཱམཱཝཙར’’ནྟི ཙ, ཨིཏོ ཨཉྙེསུ ཙ སུཏྟཔདེསུ ¶ ‘‘ཡསྨིཾ སམཡེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧཱི’’ཏི ཙ བྷུམྨཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ, ཝིནཡེ ཙ ‘‘ཏེན སམཡེན བུདྡྷོ ¶ བྷགཝཱ’’ཏི ཀརཎཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ, ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཨུཔཡོགཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོཏི. ཏཏྠ ཏཐཱ, ཨིདྷ ཙ ཨཉྙཐཱ ཨཏྠསམྦྷཝཏོ. ཏཏྠ ཧི ཨབྷིདྷམྨེ ཨིཏོ ཨཉྙེསུ སུཏྟཔདེསུ ཙ ཨདྷིཀརཎཏྠོ བྷཱཝེནབྷཱཝལཀྑཎཏྠོ ཙ སམྦྷཝཏི. ཨདྷིཀརཎཾ ཧི ཀཱལཏྠོ སམཱུཧཏྠོ ཙ སམཡོ, ཏཏྠ ཝུཏྟཱནཾ ཕསྶཱདིདྷམྨཱནཾ ཁཎསམཝཱཡཧེཏུསངྑཱཏསྶ ཙ སམཡསྶ བྷཱཝེན ཏེསཾ བྷཱཝོ ལཀྑཱིཡཏི, ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཏཏྠ བྷུམྨཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ.

ཝིནཡེ ཙ ཧེཏུཨཏྠོ ཀརཎཏྠོ ཙ སམྦྷཝཏི. ཡོ ཧི སོ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིསམཡོ སཱརིཔུཏྟཱདཱིཧིཔི དུབྦིཉྙེཡྻོ, ཏེན སམཡེན ཧེཏུབྷཱུཏེན ཀརཎབྷཱུཏེན ཙ སིཀྑཱཔདཱནི པཉྙཱཔཡནྟོ སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཧེཏུཉྩ ཨཔེཀྑམཱནོ བྷགཝཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཧཱསི. ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཏཏྠ ཀརཎཝཙནེན ནིདྡེསོ ཀཏོ.

ཨིདྷ པན ཨཉྙསྨིཉྩ ཨེཝཾཛཱཏིཀེ ཨཙྩནྟསཾཡོགཏྠོ སམྦྷཝཏི. ཡཉྷི སམཡཾ བྷགཝཱ ཨིམཾ ཨཉྙཾ ཝཱ སུཏྟནྟཾ དེསེསི, ཨཙྩནྟམེཝ ཏཾ སམཡཾ ཀརུཎཱཝིཧཱརེན ཝིཧཱསི. ཏསྨཱ ཏདཏྠཛོཏནཏྠཾ ཨིདྷ ཨུཔཡོགཝཙནནིདྡེསོ ཀཏོཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཏཾ ཏཾ ཨཏྠམཔེཀྑིཏྭཱ, བྷུམྨེན ཀརཎེན ཙ;

ཨཉྙཏྲ སམཡོ ཝུཏྟོ, ཨུཔཡོགེན སོ ཨིདྷཱ’’ཏི.

པོརཱཎཱ པན ཝཎྞཡནྟི – ‘‘ཏསྨིཾ སམཡེ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏེན སམཡེནཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཀཾ སམཡ’’ནྟི ཝཱ ཨབྷིལཱཔམཏྟབྷེདོ ཨེས, སབྦཏྠ བྷུམྨམེཝཏྠོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨེཀཾ ¶ སམཡ’’ནྟི ཝུཏྟེཔི ‘‘ཨེཀསྨིཾ སམཡེ’’ཏི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

བྷགཝཱཏི གརུ. གརུཉྷི ལོཀེ ‘‘བྷགཝཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨཡཉྩ སབྦགུཎཝིསིཊྛཏཱཡ སབྦསཏྟཱནཾ གརུ, ཏསྨཱ ‘‘བྷགཝཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. པོརཱཎེཧིཔི ཝུཏྟཾ –

‘‘བྷགཝཱཏི ¶ ཝཙནཾ སེཊྛཾ, བྷགཝཱཏི ཝཙནམུཏྟམཾ;

གརུ གཱརཝཡུཏྟོ སོ, བྷགཝཱ ཏེན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨཔིཙ ¶ –

‘‘བྷཱགྱཝཱ བྷགྒཝཱ ཡུཏྟོ, བྷགེཧི ཙ ཝིབྷཏྟཝཱ;

བྷཏྟཝཱ ཝནྟགམནོ, བྷཝེསུ བྷགཝཱ ཏཏོ’’ཏི. –

ཨིམིསྶཱཔི གཱཐཱཡ ཝསེནསྶ པདསྶ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སོ ཙ ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༡༤༢, ༡༤༤) བུདྡྷཱནུསྶཏིནིདྡེསེ ཝུཏྟོཡེཝ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙེཏྠ ཨེཝཾ མེ སུཏནྟི ཝཙནེན ཡཐཱསུཏཾ དྷམྨཾ དསྶེནྟོ བྷགཝཏོ དྷམྨསརཱིརཾ པཙྩཀྑཾ ཀརོཏི. ཏེན ‘‘ན ཨིདཾ ཨཏིཀྐནྟསཏྠུཀཾ པཱཝཙནཾ, ཨཡཾ ཝོ སཏྠཱ’’ཏི སཏྠུ ཨདསྶནེན ཨུཀྐཎྛིཏཾ ཛནཾ སམསྶཱསེཏི. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱཏི ཝཙནེན ཏསྨིཾ སམཡེ བྷགཝཏོ ཨཝིཛྫམཱནབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ རཱུཔཀཱཡཔརིནིབྦཱནཾ སཱདྷེཏི. ཏེན ‘‘ཨེཝཾཝིདྷསྶ ནཱམ ཨརིཡདྷམྨསྶ དེསཀོ དསབལདྷརོ ཝཛིརསངྒྷཱཏསམཱནཀཱཡོ སོཔི བྷགཝཱ པརིནིབྦུཏོ, ཀེན ཨཉྙེན ཛཱིཝིཏེ ཨཱསཱ ཛནེཏབྦཱ’’ཏི ཛཱིཝིཏམདམཏྟཾ ཛནཾ སཾཝེཛེཏི, སདྡྷམྨེ ཙསྶ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེཏི. ཨེཝནྟི ཙ བྷཎནྟོ དེསནཱསམྤཏྟིཾ ནིདྡིསཏི. མེ སུཏནྟི སཱཝཀསམྤཏྟིཾ. ཨེཀཾ སམཡནྟི ཀཱལསམྤཏྟིཾ. བྷགཝཱཏི དེསཀསམྤཏྟིཾ.

སཱཝཏྠིཡནྟི ¶ ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. སམཱིཔཏྠེ ཙེཏཾ བྷུམྨཝཙནཾ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨཝིསེསེན ཨིརིཡཱཔཐདིབྦབྲཧྨཨརིཡཝིཧཱརེསུ ཨཉྙཏརཝིཧཱརསམངྒིཔརིདཱིཔནམེཏཾ. ཨིདྷ པན ཋཱནགམནནིསཛྫཱསཡནཔྤབྷེདེསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཨཉྙཏརཨིརིཡཱཔཐསམཱཡོགཔརིདཱིཔནཾ, ཏེན ཋིཏོཔི གཙྪནྟོཔི ནིསིནྣོཔི སཡཱནོཔི བྷགཝཱ ཝིཧརཏིཙྩེཝ ཝེདིཏབྦོ. སོ ཧི ཨེཀཾ ཨིརིཡཱཔཐབཱདྷནཾ ཨཉྙེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཔརིཔཏནྟཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཧརཏི པཝཏྟེཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཛེཏཝནེཏི ཛེཏསྶ རཱཛཀུམཱརསྶ ཝནེ. ཏཉྷི ཏེན རོཔིཏཾ སཾཝཌྜྷིཏཾ པརིཔཱལིཏཾ, སོ ཙསྶ ¶ སཱམཱི ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཛེཏཝནནྟི སངྑཾ གཏཾ, ཏསྨིཾ ཛེཏཝནེ. ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེཏི ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན གཧཔཏིནཱ ཙཏུཔཉྙཱསཧིརཉྙཀོཊིཔརིཙྩཱགེན བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིཡྻཱཏིཏཏྟཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶཱཏི སངྑཾ གཏེ ཨཱརཱམེ ¶ . ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམཊྛཀཐཱཡ སབྦཱསཝསུཏྟཝཎྞནཱཡཾ (མ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡༤ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟོ.

ཏཏྠ སིཡཱ – ཡདི ཏཱཝ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི, ‘‘ཛེཏཝནེ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཨཐ ཏཏྠ ཝིཧརཏི, ‘‘སཱཝཏྠིཡ’’ནྟི ན ཝཏྟབྦཾ. ན ཧི སཀྐཱ ཨུབྷཡཏྠ ཨེཀཾ སམཡཾ ཝིཧརིཏུནྟི. ན ཁོ པནེཏཾ ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ནནུ ཨཝོཙུམྷ ‘‘སམཱིཔཏྠེ བྷུམྨཝཙན’’ནྟི. ཏསྨཱ ཡཐཱ གངྒཱཡམུནཱདཱིནཾ སམཱིཔེ གོཡཱུཐཱནི ཙརནྟཱནི ‘‘གངྒཱཡ ཙརནྟི, ཡམུནཱཡ ཙརནྟཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི, ཨེཝམིདྷཱཔི ཡདིདཾ སཱཝཏྠིཡཱ སམཱིཔེ ཛེཏཝནཾ, ཏཏྠ ཝིཧརནྟོ ཝུཙྩཏི ‘‘སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ’’ཏི. གོཙརགཱམནིདསྶནཏྠཾ ཧིསྶ སཱཝཏྠིཝཙནཾ, པབྦཛིཏཱནུརཱུཔནིཝཱསནཊྛཱནནིདསྶནཏྠཾ སེསཝཙནཾ.

ཏཏྠ ¶ སཱཝཏྠིཝཙནེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ གཧཊྛཱནུགྒཧཀརཎཾ དསྶེཏི, ཛེཏཝནཱདིཀིཏྟནེན པབྦཛིཏཱནུགྒཧཀརཎཾ. ཏཐཱ པུརིམེན པཙྩཡགྒཧཎཏོ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཝིཝཛྫནཾ, པཙྪིམེན ཝཏྠུཀཱམཔྤཧཱནཏོ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགཝིཝཛྫནཱུཔཱཡདསྶནཾ. པུརིམེན ཙ དྷམྨདེསནཱབྷིཡོགཾ, པཙྪིམེན ཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟིཾ. པུརིམེན ཀརུཎཱཡ ཨུཔགམནཾ, པཙྪིམེན པཉྙཱཡ ཨཔགམནཾ. པུརིམེན སཏྟཱནཾ ཧིཏསུཁནིཔྥཱདནཱདྷིམུཏྟིཏཾ, པཙྪིམེན པརཧིཏསུཁཀརཎེ ནིརུཔལེཔཏཾ. པུརིམེན དྷམྨིཀསུཁཱཔརིཙྩཱགནིམིཏྟཕཱསུཝིཧཱརཾ, པཙྪིམེན ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཱནུཡོགནིམིཏྟཾ. པུརིམེན མནུསྶཱནཾ ཨུཔཀཱརབཧུལཏཾ, པཙྪིམེན དེཝཏཱནཾ. པུརིམེན ལོཀེ ཛཱཏསྶ ལོཀེ སཾཝཌྜྷབྷཱཝཾ, པཙྪིམེན ལོཀེན ཨནུཔལིཏྟཏཾ. པུརིམེན ‘‘ཨེཀཔུགྒལོ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི བཧུཛནཧིཏཱཡ བཧུཛནསུཁཱཡ ལོཀཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཀཏམོ ཨེཀཔུགྒལོ? ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༧༠) ཝཙནཏོ ཡདཏྠཾ བྷགཝཱ ཨུཔྤནྣོ, ཏདཏྠཔརིནིཔྥཱདནཾ, པཙྪིམེན ཡཏྠ ཨུཔྤནྣོ, ཏདནུརཱུཔཝིཧཱརཾ. བྷགཝཱ ཧི པཋམཾ ལུམྦིནིཝནེ, དུཏིཡཾ བོདྷིམཎྜེཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཡ ཨུཔྤཏྟིཡཱ ཝནེཡེཝ ཨུཔྤནྣོ. ཏེནསྶ ཝནེཡེཝ ཝིཧཱརཾ དསྶེཏཱིཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེནེཏྠ ཨཏྠཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྲཱཏི ¶ དེསཀཱལཔརིདཱིཔནཾ. ཏཉྷི ཡཾ སམཡཾ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ སམཡེ. ཡསྨིཉྩ ཨཱརཱམེ ཝིཧརཏི, ཏཏྲ ཨཱརཱམེཏི དཱིཔེཏི. བྷཱསིཏབྦཡུཏྟེ ¶ ཝཱ དེསཀཱལེ དཱིཔེཏི. ན ཧི བྷགཝཱ ཨཡུཏྟེ དེསེ ཝཱ ཀཱལེ ཝཱ དྷམྨཾ བྷཱསཏི. ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ, བཱཧིཡཱ’’ཏིཨཱདི (ཨུདཱ. ༡༠) ཙེཏྠ སཱདྷཀཾ. ཁོཏི ¶ པདཔཱུརཎམཏྟེ ཨཝདྷཱརཎེ ཨཱདིཀཱལཏྠེ ཝཱ ནིཔཱཏོ. བྷགཝཱཏི ལོཀགརུདཱིཔནཾ. བྷིཀྑཱུཏི ཀཐཱསཝནཡུཏྟཔུགྒལཝཙནཾ. ཨཔི ཙེཏྠ ‘‘བྷིཀྑཀོཏི བྷིཀྑུ, བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོཏི བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ. ༤༥; ཝིབྷ. ༥༡༡) ནཡེན ཝཙནཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཱམནྟེསཱིཏི ཨཱལཔི ཨབྷཱསི སམྦོདྷེསཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲ པན ཉཱཔནེཔི ཧོཏི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨཱམནྟཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི. པཀྐོསནེཔི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, མམ ཝཙནེན སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེཧཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༡༡; སཾ. ནི. ༢.༣༢).

བྷིཀྑཝོཏི ཨཱམནྟནཱཀཱརཔརིདཱིཔནཾ. ཏཉྩ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷཏྟཱ ཝུཏྟཾ. བྷིཀྑནསཱིལཏཱགུཎཡུཏྟོཔི ཧི བྷིཀྑུ, བྷིཀྑནདྷམྨཏཱགུཎཡུཏྟོཔི བྷིཀྑུ, བྷིཀྑནེ སཱདྷུཀཱརིཏཱགུཎཡུཏྟོཔཱིཏི སདྡཝིདཱུ མཉྙནྟི. ཏེན ཙ ནེསཾ བྷིཀྑནསཱིལཏཱདིགུཎཡོགསིདྡྷེན ཝཙནེན ཧཱིནཱདྷིཀཛནསེཝིཏཾ ཝུཏྟིཾ པཀཱསེནྟོ ཨུདྡྷཏདཱིནབྷཱཝནིགྒཧཾ ཀརོཏི. བྷིཀྑཝོཏི ཨིམིནཱ ཀརུཎཱཝིཔྥཱརསོམྨཧདཡནཡནནིཔཱཏཔུབྦངྒམེན ཝཙནེན ཏེ ཨཏྟནོ མུཁཱབྷིམུཁེ ཀརོཏི. ཏེནེཝ ཙ ཀཐེཏུཀམྱཏཱདཱིཔཀེན ཝཙནེན ཏེསཾ སོཏུཀམྱཏཾ ཛནེཏི. ཏེནེཝ ཙ སམྦོདྷནཏྠེན སཱདྷུཀཾ སཝནམནསིཀཱརེཔི ཏེ ནིཡོཛེཏི. སཱདྷུཀཾ སཝནམནསིཀཱརཱཡཏྟཱ ཧི སཱསནསམྤཏྟི.

ཨཔརེསུཔི དེཝམནུསྶེསུ ཝིཛྫམཱནེསུ ཀསྨཱ བྷིཀྑཱུཡེཝ ¶ ཨཱམནྟེསཱིཏི ཙེ? ཛེཊྛསེཊྛཱསནྣསདཱསནྣིཧིཏབྷཱཝཏོ. སབྦཔརིསསཱདྷཱརཎཱ ཧི བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཱ. པརིསཱཡ ཙ ཛེཊྛཱ བྷིཀྑཱུ པཋམུཔྤནྣཏྟཱ, སེཊྛཱ ཨནགཱརིཡབྷཱཝཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཏྠུཙརིཡཱནུཝིདྷཱཡཀཏྟཱ སཀལསཱསནཔཊིགྒཱཧཀཏྟཱ ཙ. ཨཱསནྣཱ ཏེ ཏཏྠ ནིསིནྣེསུ སཏྠུསནྟིཀཏྟཱ. སདཱསནྣིཧིཏཱ སཏྠུསནྟིཀཱཝཙརཏྟཱཏི. ཨཔིཙ ཏེ དྷམྨདེསནཱཡ བྷཱཛནཾ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཏྟིསབྦྷཱཝཏོཏིཔི ཏེ ཨེཝ ཨཱམནྟེསི.

ཀིམཏྠཾ ¶ པན བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པཋམཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི, ན དྷམྨམེཝ དེསེསཱིཏི? སཏིཛནནཏྠཾ. བྷིཀྑཱུ ཧི ཨཉྙཾ ཙིནྟེནྟཱཔི ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱཔི དྷམྨཾ པཙྩཝེཀྑནྟཱཔི ཀམྨཊྛཱནཾ ¶ མནསིཀརོནྟཱཔི ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཏེ ཨནཱམནྟེཏྭཱ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ ‘‘ཨཡཾ དེསནཱ ཀིཾནིདཱནཱ ཀིཾཔཙྩཡཱ ཀཏམཱཡ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ དེསིཏཱ’’ཏི སལླཀྑེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དུགྒཧིཏཾ ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ, ན ཝཱ གཎྷེཡྻུཾ. ཏེན ནེསཾ སཏིཛནནཏྠཾ བྷགཝཱ པཋམཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ པཙྪཱ དྷམྨཾ དེསེཏི.

བྷདནྟེཏི གཱརཝཝཙནམེཏཾ, སཏྠུ པཊིཝཙནདཱནཾ ཝཱ. ཨཔི ཙེཏྠ ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཝདམཱནོ བྷགཝཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱལཔཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཝདམཱནཱ ཏེ བྷགཝནྟཾ པཙྩཱལཔནྟི. ཏཐཱ ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི བྷགཝཱ ཨཱདིམྷི བྷཱསཏི, ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ པཙྩཱབྷཱསནྟི. ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི པཊིཝཙནཾ དཱཔེཏི, ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི པཊིཝཙནཾ དེནྟི. ཏེ བྷིཀྑཱུཏི ཡེ བྷགཝཱ ཨཱམནྟེསི, ཏེ. བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུནྟི བྷགཝཏོ ཨཱམནྟནཾ པཊིཨསྶོསུཾ, ཨབྷིམུཁཱ ཧུཏྭཱ སུཎིཾསུ སམྤཊིཙྪིཾསུ པཊིགྒཧེསུནྟི ཨཏྠོ. བྷགཝཱ ¶ ཨེཏདཝོཙཱཏི བྷགཝཱ ཨེཏཾ ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཾ སཀལཾ སུཏྟཾ ཨཝོཙ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ ཡཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན ཨིམསྶ སུཏྟསྶ སུཁཱཝགཱཧཎཏྠཾ ཀཱལདེསདེསཀཔརིསཱཔདེསཔཊིམཎྜིཏཾ ནིདཱནཾ བྷཱསིཏཾ, ཏསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱ སམཏྟཱཏི.

རཱུཔཱདིཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཾ ཨེཀརཱུཔམྤི སམནུཔསྶཱམཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན བྷགཝཏཱ ནིཀྑིཏྟསྶ སུཏྟསྶ ཝཎྞནཱཡ ཨོཀཱསོ ཨནུཔྤཏྟོ, སཱ པནེསཱ སུཏྟཝཎྞནཱ ཡསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཾ ཝིཙཱརེཏྭཱཝ ཝུཙྩམཱནཱ པཱཀཊཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ སུཏྟནིཀྑེཔཝིཙཱརཎཱ ཏཱཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཙཏྟཱརོ ཧི སུཏྟནིཀྑེཔཱ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ པུཙྪཱཝསིཀོ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོཏི. ཏཏྠ ཡཱནི སུཏྟཱནི བྷགཝཱ པརེཧི ཨནཛ྄ཛྷིཊྛོ ཀེཝལཾ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེནེཝ ཀཐེསི, སེཡྻཐིདཾ – ཨཱཀངྑེཡྻསུཏྟཾ ཝཏྠསུཏྟནྟི ཨེཝམཱདཱིནི, ཏེསཾ ཨཏྟཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ. ཡཱནི པན ‘‘པརིཔཀྐཱ ཁོ རཱཧུལསྶ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱ དྷམྨཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ རཱཧུལཾ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཝིནེཡྻ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༤.༡༢༡; མ. ནི. ༣.༤༡༦) ཨེཝཾ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཁནྟིཾ མནཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ བུཛ྄ཛྷནབྷཱཝཉྩ ཨོལོཀེཏྭཱ པརཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཀཐིཏཱནི, སེཡྻཐིདཾ – རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ¶ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནནྟི ཨེཝམཱདཱིནི, ཏེསཾ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ ནིཀྑེཔོ. བྷགཝནྟཾ པན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེ ཏེ དེཝམནུསྶཱ ཏཐཱ ཏཐཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཨེཝཾ པུཊྛེན བྷགཝཏཱ ཡཱནི ཀཐིཏཱནི དེཝཏཱསཾཡུཏྟབོཛ྄ཛྷངྒསཾཡུཏྟཱདཱིནི, ཏེསཾ པུཙྪཱཝསིཀོ ནིཀྑེཔོ. ཡཱནི ¶ པན ཨུཔྤནྣཾ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཀཐིཏཱནི དྷམྨདཱཡཱདསུཏྟཔུཏྟམཾསཱུཔམཱདཱིནི, ཏེསཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ. ཨེཝམིམེསུ ཙཏཱུསུ ནིཀྑེཔེསུ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ པརཛ྄ཛྷཱསཡོ ¶ ནིཀྑེཔོ. པརཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན ཧེཏཾ ནིཀྑིཏྟཾ. ཀེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེནཱཏི? རཱུཔགརུཀཱནཾ པུརིསཱནཾ.

ཏཏྠ ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདཱིསུ ནཀཱརོ པཊིསེདྷཏྠོ. ཨཧནྟི ཨཏྟཱནཾ ནིདྡིསཏི. བྷིཀྑཝེཏི བྷིཀྑཱུ ཨཱལཔཏི. ཨཉྙནྟི ཨིདཱནི ཝཏྟབྦཱ ཨིཏྠིརཱུཔཏོ ཨཉྙཾ. ཨེཀརཱུཔམྤཱིཏི ཨེཀམྤི རཱུཔཾ. སམནུཔསྶཱམཱིཏི དྭེ སམནུཔསྶནཱ ཉཱཎསམནུཔསྶནཱ ཙ དིཊྛིསམནུཔསྶནཱ ཙ. ཏཏྠ ‘‘ཨནིཙྩཏོ སམནུཔསྶཏི, ནོ ནིཙྩཏོ’’ཏི (པཊི. མ. ༣.༣༥) ཨཡཾ ཉཱཎསམནུཔསྶནཱ ནཱམ. ‘‘རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ (པཊི. མ. ༡.༡༣༠) པན དིཊྛིསམནུཔསྶནཱ ནཱམ. ཏཱསུ ཨིདྷ ཉཱཎསམནུཔསྶནཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨིམསྶ པན པདསྶ ནཀཱརེན སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདཾ ཧི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ཨོལོཀེནྟོཔི ཨཉྙཾ ཨེཀརཱུཔམྤི ན སམནུཔསྶཱམཱིཏི. ཡཾ ཨེཝཾ པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱིཏི ཡཾ རཱུཔཾ རཱུཔགརུཀསྶ པུརིསསྶ ཙཏུབྷཱུམཀཀུསལཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ ཁེཔེཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ‘‘སབྦཾ ཧཏྠིཀཱཡཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༢༦) ཧི གཧཎཾ པརིཡཱདཱནཾ ནཱམ. ‘‘ཨནིཙྩསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སབྦཾ ཀཱམརཱགཾ པརིཡཱདིཡཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༣.༡༠༢) ཁེཔནཾ. ཨིདྷ ཨུབྷཡམྤི ཝཊྚཏི. ཏཏྠ ཨིདཾ རཱུཔཾ ཙཏུབྷཱུམཀཀུསལཙིཏྟཾ གཎྷནྟཾ ན ནཱིལུཔྤལཀལཱཔཾ པུརིསོ ཝིཡ ཧཏྠེན གཎྷཱཏི, ནཱཔི ཁེཔཡམཱནཾ ཨགྒི ཝིཡ ཨུདྡྷནེ ཨུདཀཾ སནྟཱཔེཏྭཱ ཁེཔེཏི. ཨུཔྤཏྟིཉྩསྶ ནིཝཱརཡམཱནམེཝ ཙཏུབྷཱུམཀམྤི ཀུསལཙིཏྟཾ གཎྷཱཏི ¶ ཙེཝ ཁེཔེཏི ཙཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི.

ཡཐཡིདནྟི ཡཐཱ ཨིདཾ. ཨིཏྠིརཱུཔནྟི ཨིཏྠིཡཱ རཱུཔཾ. ཏཏྠ ‘‘ཀིཉྩ, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔཾ ཝདེཐ? རུཔྤཏཱིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏསྨཱ རཱུཔནྟི ཝུཙྩཏི. ཀེན རུཔྤཏི? སཱིཏེནཔི རུཔྤཏི ཨུཎྷེནཔི རུཔྤཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༧༩) སུཏྟཱནུསཱརེན རཱུཔསྶ ¶ ཝཙནཏྠོ ཙེཝ སཱམཉྙལཀྑཎཉྩ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ པན རཱུཔསདྡོ ཁནྡྷབྷཝནིམིཏྟཔཙྩཡསརཱིརཝཎྞསཎྛཱནཱདཱིསུ ཨནེཀེསུ ཨཏྠེསུ ཝཏྟཏི. ཨཡཉྷི ‘‘ཡཾ ཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༢; མཧཱཝ. ༢༢) ཨེཏྠ རཱུཔཀྑནྡྷེ ཝཏྟཏི. ‘‘རཱུཔཱུཔཔཏྟིཡཱ མགྒཾ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༡༦༡; ཝིབྷ. ༦༢༤) ཨེཏྠ རཱུཔབྷཝེ. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི བཧིདྡྷཱ ¶ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༢༠༤-༢༣༢ ཨཱདཡོ) ཨེཏྠ ཀསིཎནིམིཏྟེ. ‘‘སརཱུཔཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔྤཛྫནྟི པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ནོ ཨརཱུཔཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༢.༨༣) ཨེཏྠ པཙྩཡེ. ‘‘ཨཱཀཱསོ པརིཝཱརིཏོ རཱུཔནྟེཝ སངྑཾ གཙྪཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༣༠༦) ཨེཏྠ སརཱིརེ. ‘‘ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩ རཱུཔེ ཙ ཨུཔྤཛྫཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༤༠༠; ༣.༤༢༡) ཨེཏྠ ཝཎྞེ. ‘‘རཱུཔཔྤམཱཎོ རཱུཔཔྤསནྣོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༦༥) ཨེཏྠ སཎྛཱནེ. ཨཱདིསདྡེན ‘‘པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ, ཨརསརཱུཔོ’’ཏིཨཱདཱིནིཔི སངྒཎྷིཏབྦཱནི. ཨིདྷ པནེས ཨིཏྠིཡཱ ཙཏུསམུཊྛཱནེ རཱུཔཱཡཏནསངྑཱཏེ ཝཎྞེ ཝཏྟཏི. ཨཔིཙ ཡོ ཀོཙི ཨིཏྠིཡཱ ནིཝཏྠནིཝཱསནསྶ ཝཱ ¶ ཨལངྐཱརསྶ ཝཱ གནྡྷཝཎྞཀཱདཱིནཾ ཝཱ པིལ༹ནྡྷནམཱལཱདཱིནཾ ཝཱཏི ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷོ ཙ ཝཎྞོ པུརིསསྶ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ ཨཱརམྨཎཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཀཔྤཏི, སབྦམེཏཾ ཨིཏྠིརཱུཔནྟེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏྠིརཱུཔཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨིདཾ པུརིམསྶེཝ དལ༹ྷཱིཀརཎཏྠཾ ཝུཏྟཾ. པུརིམཾ ཝཱ ‘‘ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠིརཱུཔ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨོཔམྨཝསེན ཝུཏྟཾ, ཨིདཾ པརིཡཱདཱནཱནུབྷཱཝདསྶནཝསེན.

ཏཏྲིདཾ ཨིཏྠིརཱུཔསྶ པརིཡཱདཱནཱནུབྷཱཝེ ཝཏྠུ – མཧཱདཱཋིཀནཱགརཱཛཱ ཀིར ཙེཏིཡགིརིམྷི ཨམྦཏྠལེ མཧཱཐཱུཔཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ གིརིབྷཎྜཔཱུཛཾ ནཱམ ཀཏྭཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨོརོདྷགཎཔརིཝུཏོ ཙེཏིཡགིརིཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དེཏི. བཧཱུནཾ སནྣིཔཱཏཊྛཱནེ ནཱམ ན སབྦེསཾ སཏི སཱུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, རཉྙོ ཙ དམིལ༹དེཝཱི ནཱམ མཧེསཱི པཋམཝཡེ ཋིཏཱ དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ. ཨཐེཀོ ཙིཏྟཏྠེརོ ནཱམ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོ ཨསཾཝརནིཡཱམེན ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶཱ རཱུཔཱརམྨཎེ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨུམྨཱདཔྤཏྟོ ཝིཡ ཋིཏནིསིནྣཊྛཱནེསུ ‘‘ཧནྡ དམིལ༹དེཝཱི, ཧནྡ དམིལ༹དེཝཱི’’ཏི ཝདནྟོ ¶ ཝིཙརཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙསྶ དཧརསཱམཎེརཱ ཨུམྨཏྟཀཙིཏྟཏྠེརོཏྭེཝ ནཱམཾ ཀཏྭཱ ཝོཧརིཾསུ. ཨཐ སཱ དེཝཱི ནཙིརསྶེཝ ཀཱལམཀཱསི. བྷིཀྑུསངྒྷེ སིཝཐིཀདསྶནཾ གནྟྭཱ ཨཱགཏེ དཧརསཱམཎེརཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘བྷནྟེ ཙིཏྟཏྠེར, ཡསྶཏྠཱཡ ཏྭཾ ཝིལཔསི, མཡཾ ཏསྶཱ དེཝིཡཱ སིཝཐིཀདསྶནཾ གནྟྭཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཨསྶདྡཧནྟོ ‘‘ཡསྶཱ ཝཱ ཏསྶཱ ཝཱ ཏུམྷེ སིཝཐིཀདསྶནཏྠཱཡ གཏཱ, མུཁཾ ཏུམྷཱཀཾ དྷཱུམཎྞ’’ནྟི ¶ . ཨུམྨཏྟཀཝཙནམེཝ ཨཝོཙ. ཨེཝཾ ཨུམྨཏྟཀཙིཏྟཏྠེརསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཨཊྛཱསི ཨིདཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ.

ཨཔརམྤི ཝཏྠུ – སདྡྷཱཏིསྶམཧཱརཱཛཱ ཀིར ཨེཀདིཝསཾ ཨོརོདྷགཎཔརིཝུཏོ ཝིཧཱརཾ ཨཱགཏོ ¶ . ཨེཀོ དཧརོ ལོཧཔཱསཱདདྭཱརཀོཊྛཀེ ཋཏྭཱ ཨསཾཝརེ ཋིཏོ ཨེཀཾ ཨིཏྠིཾ ཨོལོཀེསི. སཱཔི གམནཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཏཾ ཨོལོཀེསི. ཨུབྷོཔི ཨབྦྷནྟརེ ཨུཊྛིཏེན རཱགགྒིནཱ ཌཡ྄ཧིཏྭཱ ཀཱལམཀཾསུ. ཨེཝཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ དཧརསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི.

ཨཔརམྤི ཝཏྠུ – ཀལྱཱཎིཡམཧཱཝིཧཱརཏོ ཀིརེཀོ དཧརོ ཨུདྡེསཏྠཱཡ ཀཱལ༹དཱིགྷཝཱཔིགཱམདྭཱརཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ནིཊྛིཏུདྡེསཀིཙྩོ ཨཏྠཀཱམཱནཾ ཝཙནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ‘‘གཏཊྛཱནེ དཧརསཱམཎེརེཧི པུཊྛེན གཱམསྶ ནིཝིཊྛཱཀཱརོ ཀཐེཏབྦོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཝིསབྷཱགཱརམྨཎེ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཏོ ཏཱཡ ནིཝཏྠཝཏྠཾ སཉྫཱནིཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ, བྷནྟེ, ཨིདཾ ལདྡྷ’’ནྟི པུཙྪནྟོ ཏསྶཱ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔཱ ནཱམ ཨིཏྠཱི མཾ ནིསྶཱཡ མཏཱ’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ཨནྟོཨུཊྛིཏེན རཱགགྒིནཱ ཌཡ྄ཧིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི. ཨེཝམྤི ཨིདཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ.

༢. དུཏིཡཱདཱིནི སདྡགརུཀཱདཱིནཾ ཨཱསཡཝསེན ཝུཏྟཱནི. ཏེསུ ཨིཏྠིསདྡོཏི ཨིཏྠིཡཱ ཙིཏྟསམུཊྛཱནོ ཀཐིཏགཱིཏཝཱདིཏསདྡོ. ཨཔིཙ ཨིཏྠིཡཱ ནིཝཏྠནིཝཱསནསྶཱཔི ཨལངྐཏཱལངྐཱརསྶཱཔི ཨིཏྠིཔཡོགནིཔྥཱདིཏོ ཝཱིཎཱསངྑཔཎཝཱདིསདྡོཔི ཨིཏྠིསདྡོཏྭེཝ ཝེདིཏབྦོ. སབྦོཔི ཧེསོ པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ སུཝཎྞཀཀྐཊཀསུཝཎྞམོརདཧརབྷིཀྑུཨཱདཱིནཾ ཝཏྠཱུནི ཝེདིཏབྦཱནི. པབྦཏནྟརཾ ཀིར ནིསྶཱཡ མཧནྟཾ ཧཏྠིནཱགཀུལཾ ཝསཏི. ཨཝིདཱུརཊྛཱནེ ཙསྶ མཧཱཔརིབྷོགསརོ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ ཀཱཡཱུཔཔནྣོ སུཝཎྞཀཀྐཊཀོ ཨཏྠི. སོ ཏཾ སརཾ ཨོཏིཎྞོཏིཎྞེ སཎྜཱསེན ཝིཡ ཨལེ༹ཧི པཱདེ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསཾ ནེཏྭཱ མཱརེཏི. ཏསྶ ཨོཏཱརཱཔེཀྑཱ ཧཏྠིནཱགཱ ཨེཀཾ མཧཱཧཏྠིཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཝིཙརནྟི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཏཾ ཧཏྠིནཱགཾ གཎྷི. ཐཱམསཏིསམྤནྣོ ཧཏྠིནཱགོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙཱཧཾ བྷཱིཏརཝཾ རཝིསྶཱམི, སབྦེ ཡཐཱརུཙིཡཱ ཨཀཱིལི༹ཏྭཱ པལཱཡིསྶནྟཱི’’ཏི ནིཙྩལོཝ ཨཊྛཱསི. ཨཐ སབྦེསཾ ཨུཏྟིཎྞབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏེན གཧིཏབྷཱཝཾ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ཛཱནཱཔེཏུཾ ཝིརཝིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ –

‘‘སིངྒཱིམིགོ ཨཱཡཏཙཀྑུནེཏྟོ,

ཨཊྛིཏྟཙོ ཝཱརིསཡོ ཨལོམོ;

ཏེནཱབྷིབྷཱུཏོ ¶ ཀཔཎཾ རུདཱམི,

མཱ ཧེཝ མཾ པཱཎསམཾ ཛཧེཡྻཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༣.༤༩);

སཱ ཏཾ སུཏྭཱ སཱམིཀསྶ གཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཾ ཏམྷཱ བྷཡཱ མོཙེཏུཾ ཧཏྠིནཱ ཙ ཀུལཱི༹རེན ཙ སདྡྷིཾ སལླཔནྟཱི ཨེཝམཱཧ –

‘‘ཨཡྻ ན ཏཾ ཛཧིསྶཱམི, ཀུཉྫརཾ སཊྛིཧཱཡནཾ;

པཐབྱཱ ཙཱཏུརནྟཱཡ, སུཔྤིཡོ ཧོསི མེ ཏུཝཾ.

‘‘ཡེ ཀུལཱི༹རཱ སམུདྡསྨིཾ, གངྒཱཡ ཡམུནཱཡ ཙ;

ཏེསཾ ཏྭཾ ཝཱརིཛོ སེཊྛོ, མུཉྩ རོདནྟིཡཱ པཏི’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༣.༥༠-༥༡);

ཀུལཱི༹རོ སཧ ཨིཏྠིསདྡསྶཝནེན གཧཎཾ སིཐིལམཀཱསི. ཨཐ ཧཏྠིནཱགོ ‘‘ཨཡམེཝེཏསྶ ཨོཀཱསོ’’ཏི ཨེཀཾ པཱདཾ གཧིཏཱཀཱརེནེཝ ཋཔེཏྭཱ དུཏིཡཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏཾ ¶ པིཊྛིཀཔཱལེ ཨཀྐམིཏྭཱ ཝིཙུཎྞིཀཾ ཀཏྭཱ ཐོཀཾ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཏཱིརེ ཁིཔི. ཨཐ ནཾ སབྦཧཏྠིནོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཝེརཱི’’ཏི ཝིཙུཎྞཡིཾསུ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨིཏྠིསདྡོ སུཝཎྞཀཀྐཊཀསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཏིཊྛཏི.

སུཝཎྞམོརོཔི ¶ ཧིམཝནྟཾ ཨནུཔཝིསིཏྭཱ མཧནྟཾ པབྦཏགཧནཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟོ ནིཙྩཀཱལཾ སཱུརིཡསྶ ཨུདཡཀཱལེ སཱུརིཡམཎྜལཾ ཨུལློཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ རཀྑཾ ཀརོནྟོ ཨེཝཾ ཝདཏི –

‘‘ཨུདེཏཡཾ ཙཀྑུམཱ ཨེཀརཱཛཱ,

ཧརིསྶཝཎྞོ པཐཝིཔྤབྷཱསོ;

ཏཾ ཏཾ ནམསྶཱམི ཧརིསྶཝཎྞཾ པཐཝིཔྤབྷཱསཾ,

ཏཡཱཛྫ གུཏྟཱ ཝིཧརེམུ དིཝསཾ.

‘‘ཡེ བྲཱཧྨཎཱ ཝེདགཱུ སབྦདྷམྨེ,

ཏེ མེ ནམོ ཏེ ཙ མཾ པཱལཡནྟུ;

ནམཏྠུ ¶ བུདྡྷཱནཾ ནམཏྠུ བོདྷིཡཱ,

ནམོ ཝིམུཏྟཱནཾ ནམོ ཝིམུཏྟིཡཱ;

ཨིམཾ སོ པརིཏྟཾ ཀཏྭཱ,

མོརོ ཙརཏི ཨེསནཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༢.༡༧);

སོ དིཝསཾ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསནྟོ ཨཏྠངྒཏཾ སཱུརིཡམཎྜལཾ ཨོལོཀེཏྭཱཔི ཨིམཾ གཱཐཾ ཝདཏི –

‘‘ཨཔེཏཡཾ ཙཀྑུམཱ ཨེཀརཱཛཱ,

ཧརིསྶཝཎྞོ པཐཝིཔྤབྷཱསོ;

ཏཾ ཏཾ ནམསྶཱམི ཧརིསྶཝཎྞཾ པཐཝིཔྤབྷཱསཾ,

ཏཡཱཛྫ གུཏྟཱ ཝིཧརེམུ རཏྟིཾ.

‘‘ཡེ བྲཱཧྨཎཱ ཝེདགཱུ སབྦདྷམྨེ,

ཏེ མེ ནམོ ཏེ ཙ མཾ པཱལཡནྟུ;

ནམཏྠུ བུདྡྷཱནཾ ནམཏྠུ བོདྷིཡཱ,

ནམོ ཝིམུཏྟཱནཾ ནམོ ཝིམུཏྟིཡཱ;

ཨིམཾ སོ པརིཏྟཾ ཀཏྭཱ,

མོརོ ཝཱསམཀཔྤཡཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༢.༡༨);

ཨིམིནཱ ¶ ནིཡཱམེན སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ པརིཏྟཀམྨཏོ པུརེཏརམེཝ མོརཀུཀྐུཊིཀཱཡ སདྡཾ སུཏྭཱ པརིཏྟཀམྨཾ ཨསརིཏྭཱ རཉྙཱ པེསིཏསྶ ལུདྡཀསྶ ཝསཾ ཨུཔགཏོ. ཨེཝཾ ཨིཏྠིསདྡོ སུཝཎྞམོརསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཏིཊྛཏཱིཏི. ཚཱཏཔབྦཏཝཱསཱི དཧརོ པན སུདྷཱམུཎྜཀཝཱསཱི དཧརོ ཙ ཨིཏྠིསདྡཾ སུཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཏྟཱཏི.

༣. ཏཏིཡེ ¶ ཨིཏྠིགནྡྷོཏི ཨིཏྠིཡཱ ཙཏུསམུཊྛཱནིཀཾ གནྡྷཱཡཏནཾ. སྭཱཡཾ ཨིཏྠིཡཱ སརཱིརགནྡྷོ དུགྒནྡྷོ ཧོཏི, ཀཱཡཱརུལ༹ྷོ པན ཨཱགནྟུཀཨནུལེཔནཱདིགནྡྷོ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨེཀཙྩཱ ཧི ཨིཏྠཱི ཨསྶགནྡྷིནཱི ཧོཏི, ཨེཀཙྩཱ མེཎྜཀགནྡྷིནཱི, ཨེཀཙྩཱ སེདགནྡྷིནཱི, ཨེཀཙྩཱ སོཎིཏགནྡྷིནཱི ¶ . ཨེཀཙྩོ ཨནྡྷབཱལོ ཨེཝརཱུཔཱཡཔི ཨིཏྠིཡཱ རཛྫཏེཝ. ཙཀྐཝཏྟིནོ པན ཨིཏྠིརཏནསྶ ཀཱཡཏོ ཙནྡནགནྡྷོ ཝཱཡཏི, མུཁཏོ ཙ ཨུཔྤལགནྡྷོ. ཨཡཾ ན སབྦཱསཾ ཧོཏི, ཨཱགནྟུཀཨནུལེཔནཱདིགནྡྷོཝ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏིརཙྪཱནགཏཱ པན ཧཏྠིཨསྶགོཎཱདཡོ ཏིརཙྪཱནགཏཱནཾ སཛཱཏིཨིཏྠཱིནཾ ཨུཏུགནྡྷེན ཡོཛནདྭིཡོཛནཏིཡོཛནཙཏུཡོཛནམྤི གཙྪནྟི. ཨིཏྠིཀཱཡེ གནྡྷོ ཝཱ ཧོཏུ ཨིཏྠིཡཱ ནིཝཏྠནིཝཱསནཨནུལིཏྟཱལེཔནཔིལ༹ནྡྷམཱལཱདིགནྡྷོ ཝཱ, སབྦོཔི ཨིཏྠིགནྡྷོཏྭེཝ ཝེདིཏབྦོ.

༤. ཙཏུཏྠེ ཨིཏྠིརསོཏི ཨིཏྠིཡཱ ཙཏུསམུཊྛཱནིཀཾ རསཱཡཏནཾ. ཏིཔིཊཀཙཱུལ༹ནཱགཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརཱ པན ‘‘སྭཱཡཾ ཨིཏྠིཡཱ ཀིཾཀཱརཔཊིསྶཱཝིཏཱདིཝསེན སཝནརསོ ཙེཝ པརིབྷོགརསོ ཙ, ཨཡཾ ཨིཏྠིརསོ’’ཏི ཝདནྟི. ཀིཾ ཏེན? ཡོ པནཱཡཾ ཨིཏྠིཡཱ ཨོཊྛམཾསསམྨཀྑནཁེལཱ༹དིརསོཔི ¶ , སཱམིཀསྶ དིནྣཡཱགུབྷཏྟཱདཱིནཾ རསོཔི, སབྦོ སོ ཨིཏྠིརསོཏྭེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཨནེཀེ ཧི སཏྟཱ ཨཏྟནོ མཱཏུགཱམེན ཡཾཀིཉྩི སཧཏྠཱ དིནྣམེཝ མདྷུརནྟི གཧེཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཏྟཱཏི.

༥. པཉྩམེ ཨིཏྠིཕོཊྛབྦོཏི ཨིཏྠིཡཱ ཀཱཡསམྥསྶོ, ཨིཏྠིསརཱིརཱརུལ༹ྷཱནཾ ཝཏྠཱལངྐཱརམཱལཱདཱིནམྤི ཕསྶོ ཨིཏྠིཕོཊྛབྦོཏྭེཝ ཝེདིཏབྦོ. སབྦོཔེས པུརིསསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡཏི མཧཱཙེཏིཡངྒཎེ གཎསཛ྄ཛྷཱཡཾ གཎྷནྟསྶ དཧརབྷིཀྑུནོ ཝིསབྷཱགཱརམྨཎཕསྶོ ཝིཡཱཏི.

ཨིཏི སཏྠཱ སཏྟཱནཾ ཨཱསཡཱནུསཡཝསེན རཱུཔཱདཱིསུ ཨེཀེཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨཱིདིསཾ ན པསྶཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཡཐཱ ཧི རཱུཔགརུཀསྶ པུརིསསྶ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ཙིཏྟུཔྤཱདཾ གམེཏི པལིབུནྡྷཏི བཛ྄ཛྷཱཔེཏི བདྡྷཱཔེཏི མོཧེཏི སཾམོཧེཏི, ན ཏཐཱ སེསཱ སདྡཱདཡོ. ཡཐཱ ཙ སདྡཱདིགརུཀཱནཾ སདྡཱདཡོ, ན ཏཐཱ རཱུཔཱདཱིནི ཨཱརམྨཎཱནི. ཨེཀཙྩསྶ ཙ རཱུཔཱདཱིསུ ཨེཀམེཝཱརམྨཎཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡཏི, ཨེཀཙྩསྶ དྭེཔི ཏཱིཎིཔི ཙཏྟཱརིཔི པཉྩཔི. ཨིཏི ཨིམེ ¶ པཉྩ སུཏྟནྟཱ པཉྩགརུཀཝསེན ཀཐིཏཱ, ན པཉྩགརུཀཛཱཏཀཝསེན. པཉྩགརུཀཛཱཏཀཾ པན སཀྑིབྷཱཝཏྠཱཡ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ. ཏཏྲ ཧི ཨམནུསྶེཧི ཀནྟཱརམཛ྄ཛྷེ ཀཏཱཡ ཨཱཔཎཱདིཝིཙཱརཎཱཡ མཧཱཔུརིསསྶ པཉྩསུ སཧཱཡེསུ རཱུཔགརུཀོ རཱུཔཱརམྨཎེ བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཏྟོ, སདྡཱདིགརུཀཱ ¶ སདྡཱརམྨཎཱདཱིསུ. ཨིཏི ཏཾ སཀྑིབྷཱཝཏྠཱཡ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ. ཨིམེ པན པཉྩ སུཏྟནྟཱ པཉྩགརུཀཝསེནེཝ ཀཐིཏཱ.

༦. ཡསྨཱ ཙ ན ཀེཝལཾ པུརིསཱཡེཝ པཉྩགརུཀཱ ཧོནྟི, ཨིཏྠིཡོཔི ཧོནྟིཡེཝ, ཏསྨཱ ཏཱསམྤི ཝསེན པུན པཉྩ སུཏྟནྟེ ཀཐེསི. ཏེསམྤི ཨཏྠོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཝཏྠཱུསུཔི པཋམསུཏྟེ ལོཧཔཱསཱདདྭཱརེ ཋིཏཾ དཧརཾ ཨོལོཀེཏྭཱ མཏཱཡ རཱཛོརོདྷཱཡ ཝཏྠུ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཾ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

༧. དུཏིཡསུཏྟེ བཱརཱཎསིཡཾ རཱུཔཱུཔཛཱིཝིནོ མཱཏུགཱམསྶ ཝཏྠུ ཝེདིཏབྦཾ. གུཏྟིལཝཱིཎཱཝཱདཀོ ¶ ཀིརེཀིསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ སཧསྶཾ པཧིཎི, སཱ ཏཾ ཨུཔྤཎྜེཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ན ཨིཙྪི. སོ ‘‘ཀརིསྶཱམེཏྠ ཀཏྟབྦ’’ནྟི སཱཡནྷཀཱལསམནནྟརེ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟོ ཏསྶཱ གེཧསྶ ཨབྷིམུཁཊྛཱནེ ཨཉྙསྨིཾ གེཧདྭཱརེ ནིསིནྣོ ཝཱིཎཱཡ ཏནྟིཡོ སམེ གུཎེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཏནྟིསྶརེན གཱིཏསྶརཾ ཨནཏིཀྐམནྟོ གཱཡི. སཱ ཨིཏྠཱི ཏསྶ གཱིཏསདྡཾ སུཏྭཱ དྭཱརནྟི སཉྙཱཡ ‘‘ཝིཝཊཝཱཏཔཱནེན ཏསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཀཱསེཡེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟཱ.

༨. ཏཏིཡསུཏྟེ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ ཀཱཡཏོ ཙནྡནགནྡྷོ ཝཱཡཏི, མུཁཏོ ཙ ཨུཔྤལགནྡྷོཏི ཨིདཾ ཨཱཧརིཏབྦཾ. ཨིདཾ ཙེཏྠ ཝཏྠུ ཝེདིཏབྦཾ. སཱཝཏྠིཡཾ ཀིརེཀིསྶཱ ཀུཊུམྦིཀདྷཱིཏཱཡ སཱམིཀོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ, ‘‘ན སཀྐཱ མཡཱ ཨཡཾ དྷམྨོ གིཧིབྷཱུཏེན པཱུརེཏུ’’ནྟི ཨཉྙཏརསྶ པིཎྜཔཱཏིཀཏྠེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཛི. ཨཐསྶ བྷརིཡཾ ‘‘ཨསྶཱམིཀཱ ཨཡ’’ནྟི ཉཏྭཱ རཱཛཱ པསེནདིཀོསལོ ཨནྟེཔུརཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀཾ ནཱིལུཔྤལཀལཱཔཾ ཨཱདཱཡ ཨནྟེཔུརཾ པཝིཊྛོ ཨེཀེཀིསྶཱ ཨེཀེཀཾ ནཱིལུཔྤལཾ དཱཔེསི. པུཔྥེསུ བྷཱཛིཡམཱནེསུ ཏསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ དྭེ ཧཏྠཾ ¶ པཏྟཱནི. སཱ པཧཊྛཱཀཱརཾ དསྶེཏྭཱ ཨུཔསིངྒྷིཏྭཱ པརོདི. རཱཛཱ ཏསྶཱ ཨུབྷཡཱཀཱརཾ དིསྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི. སཱ ཨཏྟནོ པཧཊྛཀཱརཎཉྩ རོདནཀཱརཎཉྩ ཀཐེསི. ཡཱཝཏཏིཡཾ ཀཐིཏེཔི རཱཛཱ ཨསྶདྡཧནྟོ པུནདིཝསེ སཀལརཱཛནིཝེསནེ སབྦམཱལཱཝིལེཔནཱདིསུགནྡྷགནྡྷཾ ཧརཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཏཾ ཨིཏྠིཾ ‘‘ཀཏརོ ཏེ ཐེརོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ, ‘‘ཨཡ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཉཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷོ གཙྪཏུ, ཨམྷཱཀཾ ཨསུཀཏྠེརོ ཨནུམོདནཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏོ. ཐེརེ ཨནུམོདནཾ ¶ ཝཏྟུཾ ཨཱརདྡྷམཏྟེ སཀལཾ རཱཛནིཝེསནཾ གནྡྷཔཱུརཾ ཝིཡ ཛཱཏཾ. རཱཛཱ ¶ ‘‘སཙྩམེཝེསཱ ཨཱཧཱ’’ཏི པསཱིདིཏྭཱ པུནདིཝསེ སཏྠཱརཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ པུཙྪི. སཏྠཱ ‘‘ཨཡཾ ཨཏཱིཏེ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ ‘སཱདྷུ སཱདྷཱུ’ཏི སཱདྷུཀཱརཾ པཝཏྟེནྟོ སཀྐཙྩཾ ཨསྶོསི, ཏམྨཱུལཀོ ཏེན མཧཱརཱཛ ཨཡམཱནིསཾསོ ལདྡྷོ’’ཏི ཨཱཙིཀྑི.

‘‘སདྡྷམྨདེསནཱཀཱལེ, སཱདྷུ སཱདྷཱུཏི བྷཱསཏོ;

མུཁཏོ ཛཱཡཏེ གནྡྷོ, ཨུཔྤལཾཝ ཡཐོདཀེ’’ཏི.

སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི. ཨིམསྨིཾ ཝགྒེ ཝཊྚམེཝ ཀཐིཏཾ.

རཱུཔཱདིཝགྒཝཎྞནཱ.

༢. ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཝགྒཝཎྞནཱ

༡༡. དུཏིཡསྶ ¶ པཋམེ ཨེཀདྷམྨམྤཱིཏི ཨེཏྠ ‘‘ཏསྨིཾ ཁོ པན སམཡེ དྷམྨཱ ཧོནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡༢༡) ཝིཡ ནིསྶཏྟཊྛེན དྷམྨོ ཝེདིཏབྦོ. ཏསྨཱ ཨེཀདྷམྨམྤཱིཏི ནིསྶཏྟཾ ཨེཀསབྷཱཝམྤཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨནུཔྤནྣོཝཱཏི ཨེཏྠ པན ‘‘བྷཱུཏཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནཾ ཋིཏིཡཱ སམྦྷཝེསཱིནཾ ཝཱ ཨནུགྒཧཱཡ (མ. ནི. ༡.༤༠༢; སཾ. ནི. ༢.༡༡) ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ དྭིཔདཱ ཝཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༣༤; ཨིཏིཝུ. ༩༠) ཨེཝམཱདཱིསུ ཝིཡ ¶ སམུཙྩཡཏྠོ ཝཱསདྡོ དཊྛབྦོ, ན ཝིཀཔྤཏྠོ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཡེན དྷམྨེན ཨནུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཙྪནྡོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཙྪནྡོ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཏམཧཾ ཡཐཱ སུབྷནིམིཏྟཾ, ཨེཝཾ ཨཉྙཾ ན པསྶཱམཱིཏི. ཏཏྠ ཨནུཔྤནྣོཏི ཨཛཱཏོ ཨསཉྫཱཏོ ཨཔཱཏུབྷཱུཏོ ཨསམུདཱགཏོ. ཀཱམཙྪནྡོཏི ‘‘ཡོ ཀཱམེསུ ཀཱམཙྪནྡོ ཀཱམརཱགོ ཀཱམནནྡཱི ¶ ཀཱམཏཎྷཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༡༡༥༦) ནཡེན ཝིཏྠཱརིཏཾ ཀཱམཙྪནྡནཱིཝརཎཾ. ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ནིབྦཏྟཏི པཱཏུབྷཝཏི. སོ པནེས ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཝཱ ཨནནུབྷཱུཏཱརམྨཎཝསེན ཝཱ ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨཉྙཐཱ ཧི ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཨནུཔྤནྣོ ནཱམ ནཏྠི.

ཏཏྠ ཨེཀཙྩསྶ ཝཏྟཝསེན ཀིལེསོ ན སམུདཱཙརཏི, ཨེཀཙྩསྶ གནྠདྷུཏངྒསམཱདྷི- ཝིཔསྶནཱནཝཀམྨཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཝསེན. ཀཐཾ? ཨེཀཙྩོ ཧི ཝཏྟསམྤནྣོ ཧོཏི, ཏསྶ དྭེཨསཱིཏི ཁུདྡཀཝཏྟཱནི ཙུདྡས མཧཱཝཏྟཱནི ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཔཱནཱིཡམཱལ༹ཀཨུཔོསཐཱགཱརཨཱགནྟུཀགམིཀཝཏྟཱནི ཙ ཀརོནྟསྶེཝ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ ཝཏྟཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བྷིནྣཝཏྟསྶ ཙརཏོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཉྩེཝ སཏིཝོསྶགྒཉྩ ཨཱགམྨ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམྤི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨེཀཙྩོ གནྠཡུཏྟོ ཧོཏི, ཨེཀམྤི ནིཀཱཡཾ གཎྷཱཏི དྭེཔི ཏཡོཔི ཙཏྟཱརོཔི པཉྩཔི. ཏསྶ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨཏྠཝསེན པཱལི༹ཝསེན ཨནུསནྡྷིཝསེན པུབྦཱཔརཝསེན གཎྷནྟསྶ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ ཝཱཙེནྟསྶ དེསེནྟསྶ པཀཱསེནྟསྶ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ ¶ གནྠཀམྨཾ པཧཱཡ ཀུསཱིཏསྶ ཙརཏོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསཏིཝོསྶགྒེ ཨཱགམྨ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམྤི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨེཀཙྩོ པན དྷུཏངྒདྷརོ ཧོཏི, ཏེརས དྷུཏངྒགུཎེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཏི. ཏསྶ པན དྷུཏངྒགུཎེ པརིཧརནྟསྶ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ དྷུཏངྒཱནི ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བཱཧུལླཱཡ ཨཱཝཏྟསྶ ཙརཏོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསཏིཝོསྶགྒེ ¶ ཨཱགམྨ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམྤི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨེཀཙྩོ ¶ ཨཊྛསུ སམཱཔཏྟཱིསུ ཙིཎྞཝསཱི ཧོཏི, ཏསྶ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདཱིསུ ཨཱཝཛྫནཝསིཨཱདཱིནཾ ཝསེན ཝིཧརནྟསྶ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ པརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནསྶ ཝཱ ཝིསྶཊྛཛ྄ཛྷཱནསྶ ཝཱ བྷསྶཱདཱིསུ ཨནུཡུཏྟསྶ ཝིཧརཏོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསཏིཝོསྶགྒེ ཨཱགམྨ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམྤི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨེཀཙྩོ པན ཝིཔསྶཀོ ཧོཏི, སཏྟསུ ཝཱ ཨནུཔསྶནཱསུ ཨཊྛཱརསསུ ཝཱ མཧཱཝིཔསྶནཱསུ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཝིཧརཏི. ཏསྶེཝཾ ཝིཧརཏོ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ ཝིཔསྶནཱཀམྨཾ པཧཱཡ ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལསྶ ཝིཧརཏོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསཏིཝོསྶགྒེ ཨཱགམྨ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམྤི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨེཀཙྩོ ནཝཀམྨིཀོ ཧོཏི, ཨུཔོསཐཱགཱརབྷོཛནསཱལཱདཱིནི ཀཱརེཏི. ཏསྶ ཏེསཾ ཨུཔཀརཎཱནི ཙིནྟེནྟསྶ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ ནཝཀམྨེ ནིཊྛིཏེ ཝཱ ཝིསྶཊྛེ ཝཱ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསཏིཝོསྶགྒེ ཨཱགམྨ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམྤི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨེཀཙྩོ པན བྲཧྨལོཀཱ ཨཱགཏོ སུདྡྷསཏྟོ ཧོཏི, ཏསྶ ཨནཱསེཝནཏཱཡ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ ལདྡྷཱསེཝནསྶ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསཏིཝོསྶགྒེ ཨཱགམྨ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝམྤི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཨནུཔྤནྣསྶ ཨུཔྤནྣཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཐཾ ¶ ཨནནུབྷཱུཏཱརམྨཎཝསེན? ཨིདྷེཀཙྩོ ཨནནུབྷཱུཏཔུབྦཾ མནཱཔིཡཾ རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཾ ལབྷཏི, ཏསྶ ཏཏྠ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསཏིཝོསྶགྒེ ཨཱགམྨ རཱགོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨེཝཾ ཨནནུབྷཱུཏཱརམྨཎཝསེན ཨནུཔྤནྣོ ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨུཔྤནྣོཏི ཛཱཏོ སཉྫཱཏོ ནིབྦཏྟོ ཨབྷིནིབྦཏྟོ པཱཏུབྷཱུཏོ. བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡཱཏི ¶ པུནཔྤུནབྷཱཝཱཡ. ཝེཔུལླཱཡཱཏི ཝིཔུལབྷཱཝཱཡ རཱསིབྷཱཝཱཡ. ཏཏྠ སཀིཾ ཨུཔྤནྣོ ཀཱམཙྪནྡོ ན ནིརུཛ྄ཛྷིསྶཏི, སཀིཾ ནིརུདྡྷོ ¶ ཝཱ སྭེཝ པུན ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱིཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ. ཨེཀསྨིཾ པན ནིརུདྡྷེ ཏསྨིཾ ཝཱ ཨཱརམྨཎེ ཨཉྙསྨིཾ ཝཱ ཨཱརམྨཎེ ཨཔརཱཔརཾ ཨུཔྤཛྫམཱནོ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ སཾཝཏྟཏི ནཱམ.

སུབྷནིམིཏྟནྟི རཱགཊྛཱནིཡཾ ཨཱརམྨཎཾ. ‘‘སནིམིཏྟཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔྤཛྫནྟི པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ, ནོ ཨནིམིཏྟཱ’’ཏི ཨེཏྠ ནིམིཏྟནྟི པཙྩཡསྶ ནཱམཾ. ‘‘ཨདྷིཙིཏྟམནུཡུཏྟེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ པཉྩ ནིམིཏྟཱནི ཀཱལེན ཀཱལཾ མནསིཀཱཏབྦཱནཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༡༦) ཨེཏྠ ཀཱརཎསྶ. ‘‘སོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱསེཝཏི བྷཱཝེཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༣༥) ཨེཏྠ སམཱདྷིསྶ. ‘‘ཡཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱགམྨ ཡཾ ནིམིཏྟཾ མནསིཀརོཏོ ཨནནྟརཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༦.༢༧) ཨེཏྠ ཝིཔསྶནཱཡ. ཨིདྷ པན རཱགཊྛཱནིཡོ ཨིཊྛཱརམྨཎདྷམྨོ ‘‘སུབྷནིམིཏྟ’’ནྟི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨཡོནིསོམནསིཀརོཏོཏི. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ? ཨནིཙྩེ ནིཙྩནྟི, དུཀྑེ སུཁནྟི, ཨནཏྟནི ཨཏྟཱཏི, ཨསུབྷེ སུབྷནྟི, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཨུཔྤཐམནསིཀཱརོ, སཙྩཝིཔྤཊིཀཱུལེན ཝཱ ཙིཏྟསྶ ཨཱཝཛྫནཱ ཨནྭཱཝཛྫནཱ ཨཱབྷོགོ སམནྣཱཧཱརོ མནསིཀཱརོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༩༣༦) ཨིམསྶ མནསིཀཱརསྶ ཝསེན ཨནུཔཱཡེན མནསིཀརོནྟསྶཱཏི.

༡༢. དུཏིཡེ ¶ བྱཱཔཱདོཏི བྷཏྟབྱཱཔཏྟི ཝིཡ ཙིཏྟསྶ བྱཱཔཛྫནཾ པཀཏིཝིཛཧནབྷཱཝོ. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ བྱཱཔཱདནཱིཝརཎཾ? ཨནཏྠཾ མེ ཨཙརཱིཏི ཨཱགྷཱཏོ ཛཱཡཏཱི’’ཏི (དྷ. ས. ༡༡༦༠) ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏསྶ བྱཱཔཱདནཱིཝརཎསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. པཊིགྷནིམིཏྟནྟི ཨནིཊྛཾ ནིམིཏྟཾ. པཊིགྷསྶཔི པཊིགྷཱརམྨཎསྶཔི ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ཨཊྛཀཐཱཡཾ – ‘‘པཊིགྷམྤི པཊིགྷནིམིཏྟཾ, པཊིགྷཱརམྨཎོཔི དྷམྨོ པཊིགྷནིམིཏྟ’’ནྟི. སེསམེཏྠ ¶ ཀཱམཙྪནྡེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ ཨིཏོ པརེསུཔི. ཏཏྠ ཏཏྠ ཧི ཝིསེསམཏྟམེཝ ཝཀྑཱམཱཏི.

༡༣. ཏཏིཡེ ཐིནམིདྡྷནྟི ཐིནཉྩེཝ མིདྡྷཉྩ. ཏེསུ ཙིཏྟསྶ ཨཀམྨཉྙཏཱ ཐིནཾ, ཨཱལསིཡབྷཱཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏིཎྞཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨཀམྨཉྙཏཱ མིདྡྷཾ, ཀཔིམིདྡྷསྶ ¶ པཙལཱཡིཀབྷཱཝསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨུབྷིནྣམྤི ‘‘ཏཏྠ ཀཏམཾ ཐིནཾ? ཡཱ ཙིཏྟསྶ ཨཀལྱཏཱ ཨཀམྨཉྙཏཱ ཨོལཱིཡནཱ སལླཱིཡནཱ. ཏཏྠ ཀཏམཾ མིདྡྷཾ? ཡཱ ཀཱཡསྶ ཨཀལྱཏཱ ཨཀམྨཉྙཏཱ ཨོནཱཧོ པརིཡོནཱཧོ’’ཏིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༡༡༦༢-༡༡༦༣) ནཡེན ཝིཏྠཱརོ ཝེདིཏབྦོ. ཨརཏཱིཏིཨཱདཱིནི ཝིབྷངྒེ ཝིབྷཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨརཏི? པནྟེསུ ཝཱ སེནཱསནེསུ ཨཉྙཏརཉྙཏརེསུ ¶ ཝཱ ཨདྷིཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨརཏི ཨརཏིཏཱ ཨནབྷིརཏི ཨནབྷིརམནཱ ཨུཀྐཎྛིཏཱ པརིཏསྶིཏཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨརཏི. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཏནྡཱི? ཡཱ ཏནྡཱི ཏནྡིཡནཱ ཏནྡིམནཏཱ ཨཱལསྶཾ ཨཱལསྶཱཡནཱ ཨཱལསྶཱཡིཏཏྟཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཏནྡཱི. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཝིཛམྦྷིཏཱ? ཡཱ ཀཱཡསྶ ཛམྦྷནཱ ཝིཛམྦྷནཱ ཨཱནམནཱ ཝིནམནཱ སནྣམནཱ པཎམནཱ བྱཱདྷིཡཀཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝིཛམྦྷིཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ བྷཏྟསམྨདོ? ཡཱ བྷུཏྟཱཝིསྶ བྷཏྟམུཙྪཱ བྷཏྟཀིལམཐོ བྷཏྟཔརིལཱ༹ཧོ ཀཱཡདུཊྛུལླཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྷཏྟསམྨདོ. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཙེཏསོ ཙ ལཱིནཏྟཾ? ཡཱ ཙིཏྟསྶ ཨཀལྱཏཱ ཨཀམྨཉྙཏཱ ཨོལཱིཡནཱ སལླཱིཡནཱ ལཱིནཾ ལཱིཡནཱ ལཱིཡིཏཏྟཾ ཐིནཾ ཐིཡནཱ ཐིཡིཏཏྟཾ ཙིཏྟསྶ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཙེཏསོ ཙ ལཱིནཏྟ’’ནྟི (ཝིབྷ. ༨༥༦, ༨༥༧, ༨༥༩, ༨༦༠).

ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ ཐིནམིདྡྷནཱིཝརཎསྶ སཧཛཱཏཝསེནཱཔི ཨུཔནིསྶཡཝསེནཱཔི པཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཙེཏསོ ཙ ལཱིནཏྟཾ ཨཏྟནོཝ ཨཏྟནཱ སཧཛཱཏཾ ན ཧོཏི, ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ པན ཧོཏཱིཏི.

༡༤. ཙཏུཏྠེ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩནྟི ཨུདྡྷཙྩཉྩེཝ ཀུཀྐུཙྩཉྩ. ཏཏྠ ཨུདྡྷཙྩཾ ནཱམ ཙིཏྟསྶ ཨུདྡྷཏཱཀཱརོ. ཀུཀྐུཙྩཾ ནཱམ ཨཀཏཀལྱཱཎསྶ ཀཏཔཱཔསྶ ཏཔྤཙྩཡཱ ཝིཔྤཊིསཱརོ. ཙེཏསོ ཨཝཱུཔསམོཏི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶེཝེཏཾ ནཱམཾ. ཨཝཱུཔསནྟཙིཏྟསྶཱཏི ཛྷཱནེན ཝཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཝཱ ¶ ཨཝཱུཔསམིཏཙིཏྟསྶ. ཨཡཾ ¶ པན ཨཝཱུཔསམོ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ པཙྩཡོ ཧོཏཱིཏི.

༡༥. པཉྩམེ ¶ ཝིཙིཀིཙྪཱཏི ‘‘སཏྠརི ཀངྑཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༡༡༦༧) ནཡེན ཝིཏྠཱརིཏཾ ཝིཙིཀིཙྪཱནཱིཝརཎཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ ཝུཏྟལཀྑཎོཡེཝཱཏི.

༡༦. ཚཊྛེ ཨནུཔྤནྣོ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡོ ནུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ཝཱ ཨནནུབྷཱུཏཱརམྨཎཝསེན ཝཱཏི དྭཱིཧེཝ ཀཱརཎེཧི ཨནུཔྤནྣོ ན ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི, པུན ཧེཏུཾ ཝཱ པཙྩཡཾ ཝཱ ན ལབྷཏི. ཨིདྷཱཔི ཝཏྟཱདཱིནཾཡེཝ ཝསེན ཨསམུདཱཙཱརོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཀཙྩསྶ ཧི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཏྟེ ཡུཏྟསྶ ཝཏྟཾ ཀརོནྟསྶེཝ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, ཝཏྟཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོ ཧོཏི. སོ ཏཾ ཏཐཱཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི མིལཀྑཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ.

སོ ཀིརཱཡསྨཱ རོཧཎཛནཔདེ གཱམེཎྜཝཱལམཧཱཝིཧཱརསྶ བྷིཀྑཱཙཱརེ ནེསཱདཀུལེ ནིབྦཏྟོ. ཝཡཾ ཨཱགམྨ ཀཏགྷརཱཝཱསོ ‘‘པུཏྟདཱརཾ པོསེསྶཱམཱི’’ཏི ཨདཱུཧལསཏཾ སཎྛཔེཏྭཱ པཱསསཏཾ ཡོཛེཏྭཱ སཱུལསཏཾ རོཔེཏྭཱ བཧུཾ པཱཔཾ ཨཱཡཱུཧནྟོ ཨེཀདིཝསཾ གེཧཏོ ཨགྒིཉྩ ལོཎཉྩ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙཾ གཏོ. པཱསེ བདྡྷམིགཾ ཝདྷིཏྭཱ ཨངྒཱརཔཀྐམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ པིཔཱསིཏོ ཧུཏྭཱ གཱམེཎྜཝཱལམཧཱཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ པཱནཱིཡམཱལ༹ཀེ དསམཏྟེསུ པཱནཱིཡགྷཊེསུ པིཔཱསཱཝིནོདནམཏྟམྤི པཱནཱིཡཾ ཨལབྷནྟོ, ‘‘ཀིཾ ནཱམེཏཾ ¶ ཨེཏྟཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝསནཊྛཱནེ པིཔཱསཱཡ ཨཱགཏཱནཾ པིཔཱསཱཝིནོདནམཏྟཾ པཱནཱིཡཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཨུཛ྄ཛྷཱཡིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཙཱུལ༹པིཎྜཔཱཏིཀཏིསྶཏྠེརོ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ གཙྪནྟོ པཱནཱིཡམཱལ༹ཀེ དསམཏྟེ པཱནཱིཡགྷཊེ པཱུརེ དིསྭཱ ‘‘ཛཱིཝམཱནཔེཏཀསཏྟོ ཨཡཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ, ‘‘ཨུཔཱསཀ, སཙེ པིཔཱསིཏོསི, པིཝ པཱནཱིཡ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཀུཊཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠེསུ ཨཱསིཉྩི. ཏསྶ ཀམྨཾ པཊིཙྩ པཱིཏཔཱིཏཾ པཱནཱིཡཾ ཏཏྟཀཔཱལེ པཀྑིཏྟམིཝ ནསྶཏི, སཀལེཔི གྷཊེ པིཝཏོ པིཔཱསཱ ན པཙྪིཛྫི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཡཱཝ དཱརུཎཉྩ ཏེ, ཨུཔཱསཀ, ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཨིདཱནེཝ པེཏོ ཛཱཏོ, ཝིཔཱཀོ ཀཱིདིསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི?

སོ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ལདྡྷསཾཝེགོ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏཱནི ཨདཱུཧལཱདཱིནི ཝིསངྑརིཏྭཱ ཝེགེན གྷརཾ ¶ གནྟྭཱ པུཏྟདཱརཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སཏྠཱནི ¶ བྷིནྡིཏྭཱ དཱིཔཀམིགཔཀྑིནོ ཨརཉྙེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཐེརཾ པཙྩུཔསངྐམིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. དུཀྐརཱ, ཨཱཝུསོ, པབྦཛྫཱ, ཀཐཾ ཏྭཾ པབྦཛིསྶསཱིཏི? བྷནྟེ, ཨེཝརཱུཔཾ པཙྩཀྑཀཱརཎཾ དིསྭཱ ཀཐཾ ན པབྦཛིསྶཱམཱིཏི? ཐེརོ ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ དཏྭཱ པབྦཱཛེསི. སོ ཝཏྟཱརབྷིཏོ ཧུཏྭཱ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨེཀདིཝསཾ དེཝདཱུཏསུཏྟེ ‘‘ཏམེནཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིརཡཔཱལཱ པུན མཧཱནིརཡེ པཀྑིཔནྟཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༧༠; ཨ. ནི. ༣.༣༦) ཨིམཾ ཋཱནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ དུཀྑརཱསིཾ ཨནུབྷཝིཏསཏྟཾ པུན མཧཱནིརཡེ པཀྑིཔནྟི, ཨཧོ བྷཱརིཡོ, བྷནྟེ, མཧཱནིརཡོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱམཱཝུསོ, བྷཱརིཡོཏི. སཀྐཱ, བྷནྟེ, པསྶིཏུནྟི? ‘‘ན སཀྐཱ པསྶིཏུཾ, དིཊྛསདིསཾ ཀཱཏུཾ ¶ ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི སཱམཎེརེ སམཱདཔེཏྭཱ པཱསཱཎཔིཊྛེ ཨལླདཱརུརཱསིཾ ཀཱརེཧཱིཏི. སོ ཏཐཱ ཀཱརེསི. ཐེརོ ཡཐཱནིསིནྣོཝ ཨིདྡྷིཡཱ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ མཧཱནིརཡཏོ ཁཛྫོཔནཀམཏྟཾ ཨགྒིཔཔཊིཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ པསྶནྟསྶེཝ ཏསྶ ཐེརསྶ དཱརུརཱསིམྷི པཀྑིཔི. ཏསྶ ཏཏྠ ནིཔཱཏོ ཙ དཱརུརཱསིནོ ཛྷཱཡིཏྭཱ ཚཱརིཀབྷཱཝཱུཔགམནཉྩ ཨཔཙྪཱ ཨཔུརིམཾ ཨཧོསི.

སོ ཏཾ དིསྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཀཏི དྷུརཱནི ནཱམཱ’’ཏི པུཙྪི. ཨཱཝུསོ, ཝིཔསྶནཱདྷུརཾ, གནྠདྷུརནྟི. ‘‘བྷནྟེ, གནྠོ ནཱམ པཊིབལསྶ བྷཱརོ, མཡ྄ཧཾ པན དུཀྑཱུཔནིསཱ སདྡྷཱ, ཝིཔསྶནཱདྷུརཾ པཱུརེསྶཱམི ཀམྨཊྛཱནཾ མེ དེཐཱ’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཐེརོ ‘‘ཝཏྟསམྤནྣོ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཏྟསཱིསེ ཋཏྭཱ ཏསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི. སོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཙ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཝཏྟཉྩ པཱུརེཏི. ཨེཀདིཝསཾ ཙིཏྟལཔབྦཏམཧཱཝིཧཱརེ ཝཏྟཾ ཀརོཏི, ཨེཀདིཝསཾ གཱམེཎྜཝཱལམཧཱཝིཧཱརེ, ཨེཀདིཝསཾ གོཙརགཱམམཧཱཝིཧཱརེ. ཐིནམིདྡྷེ ཨོཀྐནྟམཏྟེ ཝཏྟཔརིཧཱནིབྷཡེན པལཱལཝརཎཀཾ ཏེམེཏྭཱ སཱིསེ ཋཔེཏྭཱ པཱདེ ཨུདཀེ ཨོཏཱརེཏྭཱ ནིསཱིདཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཙིཏྟལཔབྦཏམཧཱཝིཧཱརེ དྭེ ཡཱམེ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ བལཝཔཙྩཱུསཀཱལེ ནིདྡཱཡ ཨོཀྐམིཏུཾ ཨཱརདྡྷཱཡ ཨལླཔལཱལཾ སཱིསེ ཋཔེཏྭཱ ནིསིནྣོ པཱཙཱིནཔབྦཏཔསྶེ སཱམཎེརསྶ ཨརུཎཝཏིཡསུཏྟནྟཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ –

‘‘ཨཱརམྦྷཐ ནིཀྐམཐ, ཡུཉྫཐ བུདྡྷསཱསནེ;

དྷུནཱཐ མཙྩུནོ སེནཾ, ནལཱ༹གཱརཾཝ ཀུཉྫརོ.

‘‘ཡོ ¶ ¶ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ, ཨཔྤམཏྟོ ཝིཧསྶཏི;

པཧཱཡ ཛཱཏིསཾསཱརཾ, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༨༥) –

ཨིདཾ ཋཱནཾ སུཏྭཱ ‘‘མཱདིསསྶ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ བྷིཀྑུནོ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨིདཾ ཀཐིཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ¶ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏདེཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཨཔརཱཔརཾ ཝཱཡམནྟོ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. པརིནིབྦཱནཀཱལེ ཙ ཏདེཝ ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ –

‘‘ཨལླཾ པལཱལཔུཉྫཱཧཾ, སཱིསེནཱདཱཡ ཙངྐམིཾ;

པཏྟོསྨི ཏཏིཡཾ ཋཱནཾ, ཨེཏྠ མེ ནཏྠི སཾསཡོ’’ཏི.

ཨེཝརཱུཔསྶ ཝཏྟཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏཀིལེསོ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི.

ཨེཀཙྩསྶ ཝུཏྟནཡེནེཝ གནྠེ ཡུཏྟསྶ གནྠཾ ཨུགྒཎྷནྟསྶ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ ཝཱཙེནྟསྶ དེསེནྟསྶ པཀཱསེནྟསྶ ཙ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, གནྠཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི. སོ ཏཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི མལིཡདེཝཏྠེརོ ཝིཡ. སོ ཀིརཱཡསྨཱ ཏིཝསྶབྷིཀྑུཀཱལེ ཀལླགཱམཀེ མཎྜལཱརཱམམཧཱཝིཧཱརེ ཨུདྡེསཉྩ གཎྷཱཏི, ཝིཔསྶནཱཡ ཙ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྶེཀདིཝསཾ ཀལླགཱམེ བྷིཀྑཱཡ ཙརཏོ ཨེཀཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡཱགུཨུལུ༹ངྐཾ དཏྭཱ པུཏྟསིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཐེརཾ ཨནྟོནིཝེསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཎཱིཏབྷོཛནཾ བྷོཛེཏྭཱ ‘‘ཀཏརགཱམཝཱསིཀོསི ཏཱཏཱ’’ཏི པུཙྪི. མཎྜལཱརཱམམཧཱཝིཧཱརེ གནྠཀམྨཾ ཀརོམི, ཨུཔཱསིཀེཏི. ཏེན ཧི ཏཱཏ ཡཱཝ གནྠཀམྨཾ ཀརོསི, ཨིདྷེཝ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཱསཱིཏི. སོ ཏཾ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཏཏྠ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཱཏི, བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ‘‘སུཁཾ ཧོཏུ, དུཀྑཱ མུཙྩཏཱུ’’ཏི པདདྭཡམེཝ ཀཐེཏྭཱ གཙྪཏི. ཨནྟོཝསྶེ ཏེམཱསཾ ཏསྶཱཡེཝ སངྒཧཾ ཀརོནྟོ པིཎྜཱཔཙིཏིཾ ཀཏྭཱ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ¶ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ནེཝཱསིཀམཧཱཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ མཧཱདེཝ, ཨཛྫ ཝིཧཱརེ མཧཱཛནོ སནྣིཔཏིསྶཏི, ཏསྶ དྷམྨདཱནཾ དདེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཐེརོ ཨདྷིཝཱསེསི.

དཧརསཱམཎེརཱ ¶ ཨུཔཱསིཀཱཡ སཉྙཾ ཨདཾསུ – ‘‘ཨཛྫ ཏེ པུཏྟོ དྷམྨཾ ཀཐེསྶཏི, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ¶ སུཎེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཏཱཏཱ, ན སབྦེཝ དྷམྨཀཐཾ ཛཱནནྟི, མམ པུཏྟོ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ མཡ྄ཧཾ ཀཐེནྟོ ‘‘སུཁཾ ཧོཏུ, དུཀྑཱ མུཙྩཏཱུ’’ཏི པདདྭཡམེཝ ཀཐེསི, མཱ ཀེལི༹ཾ ཀརོཐཱཏི. མཱ, ཏྭཾ ཨུཔཱསིཀེ, ཛཱནནཾ ཝཱ ཨཛཱནནཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཧསྶུ, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དྷམྨམེཝ སུཎཱཧཱིཏི. ཨུཔཱསིཀཱ གནྡྷམཱལཱདཱིནི གཧེཏྭཱ གནྟྭཱ པཱུཛེཏྭཱ པརིསནྟེ དྷམྨཾ སུཎམཱནཱ ནིསཱིདི. དིཝཱདྷམྨཀཐིཀོ ཙ སརབྷཱཎཀོ ཙ ཨཏྟནོ པམཱཎཾ ཉཏྭཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. ཏཏོ མལིཡདེཝཏྠེརོ དྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིཏྟབཱིཛནིཾ གཧེཏྭཱ ཨནུཔུབྦིཾ ཀཐཾ ཝཏྭཱ – ‘‘མཡཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱཡ ཏཡོ མཱསེ དྭཱིཧེཝ པདེཧི ཨནུམོདནཱ ཀཏཱ, ཨཛྫ སབྦརཏྟིཾ ཏཱིཧི པིཊཀེཧི སམྨསིཏྭཱ ཏསྶེཝ པདདྭཡསྶ ཨཏྠཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ སབྦརཏྟིཾ ཀཐེསི. ཨརུཎུགྒམནེ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི.

ཨཔརོཔི ཏསྨིཾཡེཝ མཧཱཝིཧཱརེ ཏིསྶབྷཱུཏིཏྠེརོ ནཱམ ཝིནཡཾ གཎྷནྟོ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡཾ ཨནྟོགཱམཾ པཝིཊྛོ ཝིསབྷཱགཱརམྨཎཾ ཨོལོཀེསི. ཏསྶ ལོབྷོ ཨུཔྤཛྫི, སོ པཏིཊྛིཏཔཱདཾ ཨཙཱལེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟེ ཡཱགུཾ ཨུཔཊྛཱཀདཧརསྶ པཏྟེ ཨཱཀིརིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཝིཏཀྐོ ཝཌྜྷམཱནོ མཾ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ སཾསཱིདཱཔེསྶཏཱི’’ཏི ཏཏོཝ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཨཱཧ – ‘‘ཨེཀོ མེ བྱཱདྷི ཨུཔྤནྣོ, ཨཧཾ ཨེཏཾ ཏིཀིཙྪིཏུཾ སཀྐོནྟོ ཨཱགམིསྶཱམི, ཨིཏརཐཱ ནཱགམིསྶཱམི. ཏུམྷེ དིཝཱ ཨུདྡེསཉྩ སཱཡཾ ཨུདྡེསཉྩ མཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཋཔེཐ, པཙྩཱུསཀཱལེ ཨུདྡེསཾ ¶ པན མཱ ཋཔཡིཏྠཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝཏྭཱ མལཡཝཱསིམཧཱསངྒྷརཀྑིཏཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཐེརོ ཨཏྟནོ པཎྞསཱལཱཡ པརིབྷཎྜཾ ཀརོནྟོ ཏཾ ཨནོལོཀེཏྭཱཝ ‘‘པཊིསཱམེཧི, ཨཱཝུསོ, ཏཝ པཏྟཙཱིཝར’’ནྟི ཨཱཧ. བྷནྟེ, ཨེཀོ མེ བྱཱདྷི ཨཏྠི, སཙེ ཏུམྷེ ཏཾ ཏིཀིཙྪིཏུཾ སཀྐོཐ, པཊིསཱམེསྶཱམཱིཏི. ཨཱཝུསོ, ཨུཔྤནྣཾ རོགཾ ཏིཀིཙྪིཏུཾ སམཏྠསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོསི, པཊིསཱམེཧཱིཏི. སུབྦཙོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཛཱནིཏྭཱ ཨེཝཾ ན ཝཀྑཏཱི’’ཏི པཏྟཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ ཐེརསྶ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཐེརོ ¶ ‘‘རཱགཙརིཏོ ཨཡ’’ནྟི ཉཏྭཱ ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེསི. སོ ཨུཊྛཱཡ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཾསེ ལགྒེཏྭཱ ཐེརཾ པུནཔྤུནཾ ཝནྡི. ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, མཧཱབྷཱུཏི ཨཏིརེཀནིཔཙྩཀཱརཾ དསྶེསཱིཏི? བྷནྟེ, སཙེ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ སཀྑིསྶཱམི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ, ཨིདཾ མེ པཙྪིམདསྶནནྟི! གཙྪཱཝུསོ, མཧཱབྷཱུཏི ཏཱདིསསྶ ཡུཏྟཡོགསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ ན ཛྷཱནཾ ཝཱ ཝིཔསྶནཱ ¶ ཝཱ མགྒོ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ དུལླབྷནྟི. སོ ཐེརསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ནིཔཙྩཀཱརཾ དསྶེཏྭཱ ཨཱགམནཀཱལེ ཝཝཏྠཱཔིཏཾ ཚནྣཾ སེཔཎྞིགཙྪམཱུལཾ གནྟྭཱ པལླངྐེན ནིསིནྣོ ཨསུབྷཀམྨཊྛཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཡ པཙྩཱུསཀཱལེ ཨུདྡེསཾ སམྤཱཔུཎི. ཨེཝརཱུཔཱནཾ གནྠཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཀིལེསཱ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཱཝ ཧོནྟི.

ཨེཀཙྩསྶ པན ཝུཏྟནཡེནེཝ དྷུཏངྒཱནི པརིཧརཏོ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, དྷུཏངྒཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི. སོ ཏཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི གཱམནྟཔབྦྷཱརཝཱསཱི མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཝིཡ. ཐེརོ ཀིར མཧཱགཱམེ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརེ ཝསནྟོ ཏེཔིཊཀཾ ཨཏྠཝསེན ཙ པཱལི༹ཝསེན ཙ ཨཊྛཱརས མཧཱགཎེ ཝཱཙེཏི. ཐེརསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སཊྛིསཧསྶ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ ¶ . ཏེསུ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཨཏྟནཱ པཊིཝིདྡྷདྷམྨཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣསོམནསྶོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིདཾ སུཁཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶཱ’’ཏི. སོ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཐེརསྶ པུཐུཛྫནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨེཀེནུཔཱཡེན ཐེརསྶ སཾཝེགཾ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཏོ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ ‘‘ཀིཾ ཨཱགཏོསི, ཨཱཝུསོ, པིཎྜཔཱཏིཀཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཙེ མེ ཨོཀཱསཾ ཀརིསྶཐ, ཨེཀཾ དྷམྨཔདཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགཏོསྨི, བྷནྟེཏི. བཧཱུ, ཨཱཝུསོ, གཎྷནྟི, ཏུཡ྄ཧཾ ཨོཀཱསོ ན བྷཝིསྶཏཱིཏི. སོ སབྦེསུ རཏྟིདིཝསབྷཱགེསུ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷནྟོ, ‘‘བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཨོཀཱསེ ཨསཏི མརཎསྶ ཀཐཾ ཨོཀཱསཾ ལབྷིསྶཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏདཱ ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘ནཱཡཾ ཨུདྡེསཏྠཱཡ ཨཱགཏོ, མཡ྄ཧཾ པནེས སཾཝེགཛནནཏྠཱཡ ཨཱགཏོ’’ཏི. སོཔི ཐེརོ ‘‘བྷིཀྑུནཱ ནཱམ, བྷནྟེ, མཱདིསེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ མཎིཝཎྞེ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨགམཱསི.

ཐེརོ ¶ ཏསྶ གཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཛཱཏསཾཝེགོ དིཝཱ ཨུདྡེསཉྩ སཱཡཾ ཨུདྡེསཉྩ ཝཱཙེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཧཏྠཔཱསེ ཋཔེཏྭཱ པཙྩཱུསཀཱལེ ཨུདྡེསཾ གཧེཏྭཱ ཨོཏརནྟེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨོཏིཎྞོ ཏེརས དྷུཏགུཎེ པརིཔུཎྞེ ཨདྷིཊྛཱཡ གཱམནྟཔབྦྷཱརསེནཱསནཾ གནྟྭཱ པབྦྷཱརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨརཧཏྟཾ ཨཔཏྭཱ མཉྩེ པིཊྛིཾ ན པསཱརེསྶཱམཱི’’ཏི མཱནསཾ བནྡྷིཏྭཱ ཙངྐམཾ ཨོཏརི. ཏསྶ ‘‘ཨཛྫ ཨརཧཏྟཾ གཎྷིསྶཱམི ཨཛྫ ཨརཧཏྟཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི གྷཊེནྟསྶེཝ པཝཱརཎཱ སམྤཏྟཱ. སོ པཝཱརཎཱཡ ཨུཔཀཊྛཱཡ ‘‘པུཐུཛྫནབྷཱཝཾ པཧཱཡ ཝིསུདྡྷིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ཨཏིཝིཡ ཀིལམཏི. སོ ཏཱཡ ¶ པཝཱརཎཱཡ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘མཱདིསོཔི ནཱམ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོ ན ལབྷཏི, ཡཱཝ དུལླབྷཉྩ ཝཏིདཾ ཨརཧཏྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཋཱནཙངྐམབཧུལོ ཧུཏྭཱ ཏིཾས ཝསྶཱནི སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏཾ པུཎྞཙནྡཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཙནྡམཎྜལཾ ¶ ཝིསུདྡྷཾ, ཨུདཱཧུ མཡ྄ཧཾ སཱིལ’’ནྟི ཙིནྟེནྟོ ‘‘ཙནྡམཎྜལེ སསལཀྑཎཾ པཉྙཱཡཏི, མཡ྄ཧཾ པན ཨུཔསམྤདཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛྫདིཝསཱ སཱིལསྨིཾ ཀཱལ༹ཀཾ ཝཱ ཏིལཀོ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེཏྭཱ སཉྫཱཏཔཱིཏིསོམནསྶོ པརིཔཀྐཉཱཎཏྟཱ པཱིཏིཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨེཝརཱུཔསྶ དྷུཏངྒཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོ ཀིལེསོ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི.

ཨེཀཙྩསྶ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཋམཛ྄ཛྷཱནཱདིསམཱཔཛྫནབཧུལཏཱཡ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, སམཱཔཏྟིཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི. སོ ཏཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི མཧཱཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ. ཐེརོ ཀིར ཨཝསྶིཀཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི. སོ སམཱཔཏྟིཝིཀྑམྦྷིཏཱནཾ ཀིལེསཱནཾ ཨསམུདཱཙཱརེན ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཝསེནེཝ ཨརིཡམགྒསཱམནྟཾ ཀཐེཏི, སཊྛིཝསྶཀཱལེཔི ཨཏྟནོ པུཐུཛྫནབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ མཧཱགཱམེ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཏོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཏལངྒརཝཱསིདྷམྨདིནྣཏྠེརསྶ སཱསནཾ པེསེསི ‘‘ཐེརོ ཨཱགནྟྭཱ ཨམྷཱཀཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏཱུ’’ཏི. ཐེརོ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ‘‘མམ སནྟིཀེ མཧལླཀཏརོ བྷིཀྑུ ནཏྠི, མཧཱཏིསྶཏྠེརོ ཁོ པན མེ ཀམྨཊྛཱནཱཙརིཡོ, ཏཾ སངྒྷཏྠེརཾ ཀཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཙིནྟེནྟོ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཐེརསྶ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དིཝཱཊྛཱནེ ཐེརསྶ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ, དྷམྨདིནྣ, ཙིརསྶཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཏོ མེ བྷིཀྑུསངྒྷོ སཱསནཾ པེསེསི, ཨཧཾ ཨེཀཀོ ན གམིསྶཱམི, ཏུམྷེཧི པན སདྡྷིཾ གནྟུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི སཱརཎཱིཡཀཐཾ ཀཐེནྟོཝ པཔཉྩེཏྭཱ ‘‘ཀདཱ, བྷནྟེ, ཏུམྷེཧི ཨཡཾ དྷམྨོ ཨདྷིགཏོ’’ཏི པུཙྪི. སཊྛིམཏྟཱནི, ཨཱཝུསོ དྷམྨདིནྣ, ཝསྶཱནི ཧོནྟཱིཏི ¶ . སམཱཔཏྟིཾ པན, བྷནྟེ, ཝལ༹ཉྫེཐཱཏི. ཨཱམ, ཨཱཝུསོཏི. ཨེཀཾ པོཀྑརཎིཾ མཱཔེཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱཐ, བྷནྟེཏི? ‘‘ན, ཨཱཝུསོ, ཨེཏཾ བྷཱརིཡ’’ནྟི ཝཏྭཱ སམྨུཁཊྛཱནེ པོཀྑརཎིཾ མཱཔེསི. ‘‘ཨེཏྠ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ པདུམགཙྪཾ མཱཔེཐཱ’’ཏི ཙ ཝུཏྟོ ཏམྤི མཱཔེསི. ཨིདཱནེཏྠ མཧནྟཾ པུཔྥཾ དསྶེཐཱཏི. ཐེརོ ཏམྤི དསྶེསི. ཨེཏྠ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ དསྶེཐཱཏི ¶ . ཐེརོ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ དསྶེསི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, པུནཔྤུནཾ སུབྷཏོ མནསི ཀརོཐཱ’’ཏི. ཐེརོ ཨཏྟནཱཝ མཱཔིཏཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ཨོལོཀེནྟོ ལོབྷཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཏདཱ ཨཏྟནོ པུཐུཛྫནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཝསྶཡོ མེ སཔྤུརིས ཧོཧཱི’’ཏི ཨནྟེཝཱསིཀསྶ སནྟིཀེ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདི. ‘‘ཨེཏདཏྠམེཝཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨཱགཏོ’’ཏི ཐེརསྶ ཨསུབྷཝསེན སལླཧུཀཾ ཀཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཐེརསྶ ཨོཀཱསཾ ཀཱཏུཾ བཧི ནིཀྑནྟོ. སུཔརིམདྡིཏསངྑཱརོ ཐེརོ ཏསྨིཾ དིཝཱཊྛཱནཏོ ནིཀྑནྟམཏྟེཡེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐ ནཾ སངྒྷཏྠེརཾ ཀཏྭཱ དྷམྨདིནྣཏྠེརོ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སངྒྷསྶ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. ཨེཝརཱུཔསྶ སམཱཔཏྟིཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོ ཀིལེསོ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི.

ཨེཀཙྩསྶ པན ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, ཝིཔསྶནཱཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི. སོ ཏཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི, བུདྡྷཀཱལེ སཊྛིམཏྟཱ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཡ. ཏེ ཀིར སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིཝིཏྟཾ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ ཀིལེསཱནཾ ཨསམུདཱཙཱརཝསེན ‘‘པཊིཝིདྡྷམགྒཕལཱ མཡ’’ནྟི སཉྙཱཡ མགྒཕལཏྠཱཡ ¶ ཝཱཡཱམཾ ཨཀཏྭཱ ‘‘ཨམྷེཧི པཊིཝིདྡྷདྷམྨཾ དསབལསྶ ཨཱརོཙེསྶཱམཱ’’ཏི སཏྠུ སནྟིཀཾ ¶ ཨཱགཙྪནྟི.

སཏྠཱ ཏེསཾ པུརེ ཨཱགམནཏོཝ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱནནྡ, པདྷཱནཀམྨིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཛྫ མཾ པསྶིཏུཾ ཨཱགམིསྶནྟི, ཏེསཾ མམ དསྶནཱཡ ཨོཀཱསཾ ཨཀཏྭཱ ‘ཨཱམཀསུསཱནཾ གནྟྭཱ ཨལླཨསུབྷབྷཱཝནཾ ཀརོཐཱ’ཏི པཧིཎེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཐེརོ ཏེསཾ ཨཱགཏཱནཾ སཏྠཱརཱ ཀཐིཏསཱསནཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེ ‘‘ཏཐཱགཏོ ཨཛཱནིཏྭཱ ན ཀཐེསྶཏི, ཨདྡྷཱ ཨེཏྠ ཀཱརཎཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱམཀསུསཱནཾ གནྟྭཱ ཨལླཨསུབྷཾ ཨོལོཀེནྟཱ ལོབྷཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ནཱུན སམྨཱསམྦུདྡྷེན དིཊྛཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཛཱཏསཾཝེགཱ ལདྡྷམགྒཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨཱརབྷིཾསུ. སཏྠཱ ཏེསཾ ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱརདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོཝ ཨིམཾ ཨོབྷཱསགཱཐམཱཧ –

‘‘ཡཱནིམཱནི ཨཔཏྟཱནི, ཨལཱབཱུནེཝ སཱརདེ;

ཀཱཔོཏཀཱནི ཨཊྛཱིནི, ཏཱནི དིསྭཱན ཀཱ རཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༤༩);

གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ¶ ཨརཧཏྟཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཨེཝརཱུཔཱནཾ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏཱ ཀིལེསཱ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཱཝ ཧོནྟི.

ཨེཀཙྩསྶ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནཝཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ ཀིལེསོ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, ནཝཀམྨཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི. སོ ཏཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི ཙིཏྟལཔབྦཏེ ཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ. ཏསྶ ཀིར ཨཊྛཝསྶིཀཀཱལེ ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤཛྫི, སོ ཏཾ ཝིནོདེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཾ དྷོཝིཏྭཱ རཛིཏྭཱ པཏྟཾ པཙིཏྭཱ ཀེསེ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ, ཨཱཝུསོ མཧཱཏིསྶ, ཨཏུཊྛསྶ ཝིཡ ཏེ ཨཱཀཱརོ’’ཏི? ཨཱམ, བྷནྟེ, ཨནབྷིརཏི མེ ཨུཔྤནྣཱ, ཏཾ ཝིནོདེཏུཾ ན སཀྐོམཱིཏི. ཐེརོ ཏསྶཱསཡཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨརཧཏྟསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ ཨནུཀམྤཱཝསེན ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ ཏིསྶ, མཡཾ མཧལླཀཱ, ཨེཀཾ ནོ ཝསནཊྛཱནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ¶ . དུཏིཡཀཐཾ ཨཀཐིཏཔུབྦོ བྷིཀྑུ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི སམྤཊིཙྪི.

ཨཐ ¶ ནཾ ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ནཝཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨུདྡེསམགྒཉྩ མཱ ཝིསྶཛྫི, ཀམྨཊྛཱནཉྩ མནསི ཀརོཧི, ཀཱལེན ཙ ཀཱལཾ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔཾ སཔྤཱཡཊྛཱནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ཀཱཏུཾ སཀྐཱ’’ཏི དཱརཱུཧི པཱུརེཏྭཱ ཛྷཱཔེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ ཨིཊྛཀཱཧི པརིཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརཝཱཏཔཱནཱདཱིནི ཡོཛེཏྭཱ སདྡྷིཾ ཙངྐམནབྷཱུམིབྷིཏྟིཔརིཀམྨཱདཱིཧི ལེཎཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཾ སནྠརིཏྭཱ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ནིཊྛིཏཾ ལེཎེ པརིཀམྨཾ, ཝསཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཝུསོ, དུཀྑེན ཏཡཱ ཨེཏཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཨཛྫ ཨེཀདིཝསཾ ཏྭཉྙེཝེཏྠ ཝསཱཧཱིཏི. སོ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ལེཎཾ པཝིསིཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཾ ཨཱཝཛྫི. ཏསྶ ‘‘མནཱཔཾ མཡཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀཱཡཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀཏ’’ནྟི ཙིནྟེནྟསྶ ཨབྦྷནྟརེ པཱིཏི ཨུཔྤནྣཱ. སོ ཏཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨེཝརཱུཔསྶ ནཝཀམྨཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོ ཀིལེསོ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི.

ཨེཀཙྩོ པན བྲཧྨལོཀཏོ ཨཱགཏོ སུདྡྷསཏྟོ ཧོཏི. ཏསྶ ཨནཱསེཝནཏཱཡ ཀིལེསོ ན སམུདཱཙརཏི, བྷཝཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོ ཧོཏི. སོ ཏཾ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏམེཝ ཀཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ¶ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ ཝིཡ. སོ ཧི ཨཱཡསྨཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེཔི ཀཱམེ ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ མཧཱསམྤཏྟིཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ནིཀྑནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ པཙྩུགྒམནཏྠཱཡ ཨཱགཏཾ སཏྠཱརཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཏཱིཧི ཨོཝཱདེཧི ཨུཔསམྤདཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཊྛམེ ཨརུཎེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨེཝརཱུཔསྶ བྷཝཝསེན ཝིཀྑམྦྷིཏོ ཀིལེསོ ཏཐཱ ཝིཀྑམྦྷིཏོཝ ཧོཏི.

ཡོ པན ཨནནུབྷཱུཏཔུབྦཾ རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཾ ¶ ལབྷིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི, ཨེཝརཱུཔསྶ ཨནནུབྷཱུཏཱརམྨཎཝསེན ཀཱམཙྪནྡོ ཨནུཔྤནྣོཝ ནུཔྤཛྫཏི ནཱམ.

ཨུཔྤནྣོ ཝཱ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨུཔྤནྣོཏི ཛཱཏོ བྷཱུཏོ སམུདཱགཏོ. པཧཱིཡཏཱིཏི ཏདངྒཔྤཧཱནཾ, ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནཾ, སམུཙྪེདཔྤཧཱནཾ, པཊིཔསྶདྡྷིཔྤཧཱནཾ, ནིསྶརཎཔྤཧཱནནྟི ཨིམེཧི པཉྩཧི པཧཱནེཧི པཧཱིཡཏི, ན ¶ པུན ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཝིཔསྶནཱཡ ཀིལེསཱ ཏདངྒཝསེན པཧཱིཡནྟཱིཏི ཝིཔསྶནཱ ཏདངྒཔྤཧཱནནྟི ཝེདིཏབྦཱ. སམཱཔཏྟི པན ཀིལེསེ ཝིཀྑམྦྷེཏཱིཏི སཱ ཝིཀྑམྦྷནཔྤཧཱནནྟི ཝེདིཏབྦཱ. མགྒོ སམུཙྪིནྡནྟོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཕལཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཡམཱནཾ, ནིབྦཱནཾ སབྦཀིལེསེཧི ནིསྶཊནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི སམུཙྪེདཔཊིཔསྶདྡྷིནིསྶརཎཔྤཧཱནཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. ཨིམེཧི ལོཀིཡལོཀུཏྟརེཧི པཉྩཧི པཧཱནེཧི པཧཱིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨསུབྷནིམིཏྟནྟི དསསུ ཨསུབྷེསུ ཨུཔྤནྣཾ སཱརམྨཎཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ – ‘‘ཨསུབྷམྤི ཨསུབྷནིམིཏྟཾ, ཨསུབྷཱརམྨཎཱ དྷམྨཱཔི ཨསུབྷནིམིཏྟ’’ནྟི. ཡོནིསོམནསིཀརོཏོཏི. ‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ ཡོནིསོམནསིཀཱརོ? ཨནིཙྩེ ཨནིཙྩ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟསྶ ཨུཔཱཡམནསིཀཱརསྶ ཝསེན མནསིཀརོཏོ. ཨནུཔྤནྣོ ཙེཝ ཀཱམཙྪནྡོ ནུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨསམུདཱགཏོ ན སམུདཱགཙྪཏི. ཨུཔྤནྣོ ཙ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏཱིཏི སམུདཱགཏོ ཙ ཀཱམཙྪནྡོ པཉྩཝིདྷེན པཧཱནེན པཧཱིཡཏི.

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི – ཨསུབྷནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧོ, ཨསུབྷབྷཱཝནཱནུཡོགོ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཔྤཱཡཀཐཱཏི. དསཝིདྷཉྷི ¶ ¶ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི, བྷཱཝེནྟསྶཱཔི, ཨིནྡྲིཡེསུ པིཧིཏདྭཱརསྶཱཔི, ཙཏུནྣཾ པཉྩནྣཾ ཨཱལོཔཱནཾ ཨོཀཱསེ སཏི ཨུདཀཾ པིཝིཏྭཱ ཡཱཔནསཱིལཏཱཡ བྷོཛནེ མཏྟཉྙུནོཔི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ, ཨབྷུཏྭཱ ཨུདཀཾ པིཝེ;

ཨལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ, པཧིཏཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༩༨༣);

ཨསུབྷཀམྨིཀཏིསྶཏྠེརསདིསེ ཨསུབྷབྷཱཝནཱརཏེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དསཨསུབྷནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཀཱམཙྪནྡསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི.

༡༧. སཏྟམེ མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི སབྦསཏྟེསུ ཧིཏཕརཎཀཱ མེཏྟཱ. ཡསྨཱ པན ཏཾསམྤཡུཏྟཙིཏྟཾ ནཱིཝརཎཱདཱིཧི པཙྩནཱིཀདྷམྨེཧི ཝིམུཙྩཏི, ཏསྨཱ སཱ ‘‘ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཝིསེསཏོ ཝཱ སབྦབྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛཱནེན ཝིམུཏྟཏྟཱ སཱ ཙེཏོཝིམུཏྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ ‘‘མེཏྟཱ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ པུབྦབྷཱགོཔི ཝཊྚཏི, ‘‘ཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ པན ཨིདྷ ཏིཀཙཏུཀྐཛ྄ཛྷཱནཝསེན ཨཔྤནཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཡོནིསོམནསིཀརོཏོཏི ཏཾ མེཏྟཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ ཝུཏྟལཀྑཎེན ཨུཔཱཡམནསིཀཱརེན མནསིཀརོནྟསྶ.

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི – མེཏྟཱནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧོ, མེཏྟཱབྷཱཝནཱནུཡོགོ, ཀམྨསྶཀཏཱཔཙྩཝེཀྑཎཱ, པཊིསངྑཱནབཧུལཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, སཔྤཱཡཀཐཱཏི. ཨོདིསྶཀཨནོདིསྶཀདིསཱཕརཎཱནཉྷི ¶ ཨཉྙཏརཝསེན མེཏྟཾ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི, ཨོདྷིསོ ཨནོདྷིསོ དིསཱཕརཎཝསེན མེཏྟཾ བྷཱཝེནྟསྶཱཔི. ‘‘ཏྭཾ ཨེཏསྶ ཀུདྡྷོ ཀིཾ ཀརིསྶསི, ཀིམསྶ སཱིལཱདཱིནི ནཱསེཏུཾ སཀྑིསྶསི, ནནུ ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེནེཝ གམིསྶསི? པརསྶ ཀུཛ྄ཛྷནཾ ནཱམ ཝཱིཏཙྩིཏངྒཱརཏཏྟཨཡསལཱཀགཱུཐཱདཱིནི གཧེཏྭཱ པརཾ པཧརིཏུཀཱམཏཱསདིསཾ ཧོཏི. ཨེསོཔི ཏཝ ཀུདྡྷོ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཀིཾ ཏེ སཱིལཱདཱིནི ནཱསེཏུཾ སཀྑིསྶཏི? ཨེས ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེནེཝ གམིསྶཏི, ཨཔྤཊིཙྪིཏཔཧེཎཀཾ ཝིཡ པཊིཝཱཏཾ ཁིཏྟརཛོམུཊྛི ཝིཡ ཙ ཨེཏསྶེཝེས ཀོདྷོ མཏྠཀེ པཏིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀམྨསྶཀཏཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི, ཨུབྷཡཀམྨསྶཀཏཾ ¶ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཊིསངྑཱནེ ཋིཏསྶཱཔི, ཨསྶགུཏྟཏྠེརསདིསེ མེཏྟཱབྷཱཝནཱརཏེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི བྱཱཔཱདོ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ མེཏྟཱནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. སེསམིདྷ ཨིཏོ པརེསུ ཙ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ, ཝིསེསམཏྟམེཝ པན ཝཀྑཱམཱཏི.

༡༨. ཨཊྛམེ ཨཱརམྦྷདྷཱཏཱུཨཱདཱིསུ ཨཱརམྦྷདྷཱཏུ ནཱམ པཋམཱརམྦྷཝཱིརིཡཾ. ནིཀྐམདྷཱཏུ ནཱམ ཀོསཛྫཏོ ནིཀྑནྟཏྟཱ ཏཏོ བལཝཏརཾ. པརཀྐམདྷཱཏུ ནཱམ པརཾ པརཾ ཋཱནཾ ཨཀྐམནཏོ ཏཏོཔི བལཝཏརཾ. ཨཊྛཀཐཱཡཾ ¶ པན ‘‘ཨཱརམྦྷོ ཙེཏསོ ཀཱམཱནཾ པནཱུདནཱཡ, ནིཀྐམོ ཙེཏསོ པལིགྷུགྒྷཱཊནཱཡ, པརཀྐམོ ཙེཏསོ བནྡྷནཙྪེདནཱཡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱིཧི པེཏེཧི ཨདྷིམཏྟཝཱིརིཡམེཝ ཀཐིཏ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶཱཏི ¶ པརིཔུཎྞཝཱིརིཡསྶ ཙེཝ པགྒཧིཏཝཱིརིཡསྶ ཙ. ཏཏྠ ཙཏུདོསཱཔགཏཾ ཝཱིརིཡཾ ཨཱརདྡྷནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ན ཙ ཨཏིལཱིནཾ ཧོཏི, ན ཙ ཨཏིཔགྒཧིཏཾ, ན ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སཾཁིཏྟཾ, ན ཙ བཧིདྡྷཱ ཝིཀྑིཏྟཾ. ཏདེཏཾ དུཝིདྷཾ ཧོཏི – ཀཱཡིཀཾ, ཙེཏསིཀཉྩ. ཏཏྠ ‘‘ཨིདྷ བྷིཀྑུ དིཝསཾ ཙངྐམེན ནིསཛྫཱཡ ཨཱཝརཎཱིཡེཧི དྷམྨེཧི ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏཱི’’ཏི (ཝིབྷ. ༥༡༩) ཨེཝཾ རཏྟིདིཝསསྶ པཉྩ ཀོཊྛཱསེ ཀཱཡེན གྷཊེནྟསྶ ཝཱཡམནྟསྶ ཀཱཡིཀཝཱིརིཡཾ ཝེདིཏབྦཾ. ‘‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིཏོ ལེཎཱ ནིཀྑམིསྶཱམི, ཡཱཝ མེ ན ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨོཀཱསཔརིཙྪེདེན ཝཱ, ‘‘ན ཏཱཝཱཧཾ ཨིམཾ པལླངྐཾ བྷིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ནིསཛྫཱདིཔརིཙྪེདེན ཝཱ མཱནསཾ བནྡྷིཏྭཱ གྷཊེནྟསྶ ཝཱཡམནྟསྶ ཙེཏསིཀཝཱིརིཡཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཏདུབྷཡམྤི ཨིདྷ ཝཊྚཏི. དུཝིདྷེནཱཔི ཧི ཨིམིནཱ ཝཱིརིཡེན ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶ ཨནུཔྤནྣཉྩེཝ ཐིནམིདྡྷཾ ནུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣཉྩ ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི མིལཀྑཏིསྶཏྠེརསྶ ཝིཡ, གཱམནྟཔབྦྷཱརཝཱསིམཧཱསཱིཝཏྠེརསྶ ཝིཡ, པཱིཏིམལླཀཏྠེརསྶ ཝིཡ, ཀུཊུམྦིཡཔུཏྟཏིསྶཏྠེརསྶ ཝིཡ ཙ. ཨེཏེསུ ཧི པུརིམཱ ཏཡོ ཨཉྙེ ཙ ཨེཝརཱུཔཱ ཀཱཡིཀཝཱིརིཡེན ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ, ཀུཊུམྦིཡཔུཏྟཏིསྶཏྠེརོ ཨཉྙེ ཙ ཨེཝརཱུཔཱ ¶ ཙེཏསིཀཝཱིརིཡེན ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ, ཨུཙྩཱཝཱལུཀཝཱསཱི མཧཱནཱགཏྠེརོ པན དྭཱིཧིཔི ཝཱིརིཡེཧི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཝ. ཐེརོ ཀིར ཨེཀཾ སཏྟཱཧཾ ཙངྐམཏི, ཨེཀཾ ཏིཊྛཏི, ཨེཀཾ ནིསཱིདཏི, ཨེཀཾ ནིཔཛྫཏི. མཧཱཐེརསྶ ཨེཀཨིརིཡཱཔཐོཔི ཨསཔྤཱཡོ ནཱམ ནཏྠི, ཙཏུཏྠེ སཏྟཱཧེ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱསི.

ཨཔིཙ ¶ ཚ དྷམྨཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི – ཨཏིབྷོཛནེ ནིམིཏྟགྒཱཧོ, ཨིརིཡཱཔཐསམྤརིཝཏྟནཏཱ, ཨཱལོཀསཉྙཱམནསིཀཱརོ, ཨབྦྷོཀཱསཝཱསོ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, སཔྤཱཡཀཐཱཏི. ཨཱཧརཧཏྠཀ-བྷུཏྟཝམིཏཀ-ཏཏྲཝཊྚཀ-ཨལཾསཱཊཀ-ཀཱཀམཱསཀ-བྲཱཧྨཎཱདཡོ ཝིཡ བྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣསྶ ཧི སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏོ ཐིནམིདྡྷཾ མཧཱཧཏྠཱི ཝིཡ ཨོཏྠརནྟཾ ཨཱགཙྪཏི, ཙཏུཔཉྩཨཱལོཔཨོཀཱསཾ པན ཋཔེཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཡཱཔནསཱིལསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏིབྷོཛནེ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟསྶཱཔི ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི. ཡསྨིཾ ཨིརིཡཱཔཐེ ཐིནམིདྡྷཾ ཨོཀྐམཏི, ཏཏོ ཨཉྙཾ པརིཝཏྟེནྟསྶཱཔི, རཏྟིཾ ཙནྡཱལོཀདཱིཔཱལོཀཨུཀྐཱལོཀེ དིཝཱ སཱུརིཡཱལོཀཾ མནསིཀརོནྟསྶཱཔི ¶ , ཨབྦྷོཀཱསེ ཝསནྟསྶཱཔི, མཧཱཀསྶཔཏྠེརསདིསེ པཧཱིནཐིནམིདྡྷེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དྷུཏངྒནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི.

༡༩. ནཝམེ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟསྶཱཏི ཛྷཱནེན ཝཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཝཱ ཝཱུཔསམིཏཙིཏྟསྶ.

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི – བཧུསྶུཏཏཱ, པརིཔུཙྪཀཏཱ, ཝིནཡེ ¶ པཀཏཉྙུཏཱ, ཝུདྡྷསེཝིཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, སཔྤཱཡཀཐཱཏི. བཱཧུསཙྩེནཱཔི ཧི ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ པཱལི༹ཝསེན ཙ ཨཏྠཝསེན ཙ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིཡཏི, ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཔརིཔུཙྪཱབཧུལསྶཱཔི, ཝིནཡཔཉྙཏྟིཡཾ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝཏཱཡ པཀཏཉྙུནོཔི, ཝུཌྜྷེ མཧལླཀཏྠེརེ ཨུཔསངྐམནྟསྶཱཔི, ཨུཔཱལིཏྠེརསདིསེ ཝིནཡདྷརེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི.

༢༠. དསམེ ཡོནིསོ, བྷིཀྑཝེ, མནསིཀརོཏོཏི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཱཡཏོ མནསིཀརོནྟསྶ.

ཨཔིཙ ཚ དྷམྨཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི – བཧུསྶུཏཏཱ, པརིཔུཙྪཀཏཱ, ཝིནཡེ པཀཏཉྙུཏཱ, ཨདྷིམོཀྑབཧུལཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, སཔྤཱཡཀཐཱཏི. བཧུསཙྩེནཱཔི ཧི ཨེཀཾ ¶ ཝཱ…པེ… པཉྩ ཝཱ ནིཀཱཡེ པཱལི༹ཝསེན ཙ ཨཏྠཝསེན ཙ ཨུགྒཎྷནྟསྶཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིཡཏི, ཏཱིཎི རཏནཱནི ཨཱརབྦྷ པརིཔུཙྪཱབཧུལསྶཱཔི, ཝིནཡེ ཙིཎྞཝསཱིབྷཱཝསྶཱཔི, ཏཱིསུ རཏནེསུ ཨོཀཔྤནིཡསདྡྷཱསངྑཱཏཨདྷིམོཀྑབཧུལསྶཱཔི, སདྡྷཱདྷིམུཏྟེ ཝཀྐལིཏྠེརསདིསེ ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝནྟསྶཱཔི ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིཡཏི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ གུཎནིསྶིཏསཔྤཱཡཀཐཱཡཔི པཧཱིཡཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཚ དྷམྨཱ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིམསྨིཾ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཝགྒེ ཝཊྚཝིཝཊྚཾ ཀཐིཏནྟི.

ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཝགྒཝཎྞནཱ.

༣. ཨཀམྨནིཡཝགྒཝཎྞནཱ

༢༡-༢༢. ཏཏིཡསྶ ¶ ¶ ¶ པཋམེ ཨབྷཱཝིཏནྟི ཨཝཌྜྷིཏཾ བྷཱཝནཱཝསེན ཨཔྤཝཏྟིཏཾ. ཨཀམྨནིཡཾ ཧོཏཱིཏི ཀམྨཀྑམཾ ཀམྨཡོགྒཾ ན ཧོཏི. དུཏིཡེ ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྠ ཙ པཋམེ ཙིཏྟནྟི ཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟཾ, དུཏིཡེ ཝིཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟཾ. ཏཏྠ ཙ ཝཊྚཾ ཝཊྚཔཱདཾ, ཝིཝཊྚཾ ཝིཝཊྚཔཱདནྟི ཨཡཾ པབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཝཊྚཾ ནཱམ ཏེབྷཱུམཀཝཊྚཾ, ཝཊྚཔཱདཾ ནཱམ ཝཊྚཔཊིལཱབྷཱཡ ཀམྨཾ, ཝིཝཊྚཾ ནཱམ ནཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ, ཝིཝཊྚཔཱདཾ ནཱམ ཝིཝཊྚཔཊིལཱབྷཱཡ ཀམྨཾ. ཨིཏི ཨིམེསུ སུཏྟེསུ ཝཊྚཝིཝཊྚམེཝ ཀཐིཏནྟི.

༢༣-༢༤. ཏཏིཡེ ཝཊྚཝསེནེཝ ཨུཔྤནྣཙིཏྟཾ ཝེདིཏབྦཾ. མཧཏོ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏཱིཏི དེཝམནུསྶསམྤཏྟིཡོ མཱརབྲཧྨཨིསྶརིཡཱནི ཙ དདམཱནམྤི པུནཔྤུནཾ ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎསོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཔཊིཙྩསམུཔྤཱདཝཊྚཱནི ཙ དདམཱནཾ ཀེཝལཾ དུཀྑཀྑནྡྷམེཝ དེཏཱིཏི མཧཏོ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟཏི ནཱམཱཏི. ཙཏུཏྠེ ཙིཏྟནྟི ཝིཝཊྚཝསེནེཝ ཨུཔྤནྣཙིཏྟཾ.

༢༥-༢༦. པཉྩམཚཊྛེསུ ཨབྷཱཝིཏཾ ཨཔཱཏུབྷཱུཏནྟི ཨཡཾ ཝིསེསོ. ཏཏྲཱམཡདྷིཔྤཱཡོ – ཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟཾ ནཱམ ཨུཔྤནྣམྤི ཨབྷཱཝིཏཾ ཨཔཱཏུབྷཱུཏམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ ¶ ? ལོཀུཏྟརཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལནིབྦཱནེསུ པཀྑནྡིཏུཾ ཨསམཏྠཏྟཱ. ཝིཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཾ པན བྷཱཝིཏཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཏེསུ དྷམྨེསུ པཀྑནྡིཏུཾ སམཏྠཏྟཱ. ཀུརུནྡཀཝཱསཱི ཕུསྶམིཏྟཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘མགྒཙིཏྟམེཝ, ཨཱཝུསོ, བྷཱཝིཏཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི.

༢༧-༢༨. སཏྟམཊྛམེསུ ཨབཧུལཱིཀཏནྟི པུནཔྤུནཾ ཨཀཏཾ. ཨིམཱནིཔི དྭེ ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟཱནེཝ ཝེདིཏབྦཱནཱིཏི.

༢༩. ནཝམེ ‘‘ཛཱཏིཔི དུཀྑཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཾ དུཀྑཾ ཨདྷིཝཧཏི ཨཱཧརཏཱིཏི དུཀྑཱདྷིཝཧཾ. དུཀྑཱདྷིཝཱཧནྟིཔི པཱཋོ. ཏསྶཏྠོ – ལོཀུཏྟརཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཱདི ¶ ཨརིཡདྷམྨཱབྷིམུཁཾ དུཀྑེན ¶ ཨདྷིཝཱཧཱིཡཏི པེསཱིཡཏཱིཏི དུཀྑཱདྷིཝཱཧཾ. ཨིདམྤི ཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟམེཝ. ཏཉྷི ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ དེཝམནུསྶཱདིསམྤཏྟིཡོ དདམཱནམྤི ཛཱཏིཨཱདཱིནཾ ཨདྷིཝཧནཏོ དུཀྑཱདྷིཝཧཾ, ཨརིཡདྷམྨཱདྷིགམཱཡ དུཔྤེསནཏོ དུཀྑཱདྷིཝཱཧཉྩ ནཱམ ཧོཏཱིཏི.

༣༠. དསམེ ཝིཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟམེཝ ཙིཏྟཾ. ཏཉྷི མཱནུསཀསུཁཏོ དིབྦསུཁཾ, དིབྦསུཁཏོ ཛྷཱནསུཁཾ, ཛྷཱནསུཁཏོ ཝིཔསྶནཱསུཁཾ, ཝིཔསྶནཱསུཁཏོ མགྒསུཁཾ, མགྒསུཁཏོ ཕལསུཁཾ, ཕལསུཁཏོ ནིབྦཱནསུཁཾ ཨདྷིཝཧཏི ཨཱཧརཏཱིཏི སུཁཱདྷིཝཧཾ ནཱམ ཧོཏི, སུཁཱདྷིཝཱཧཾ ཝཱ. ཏཉྷི ལོཀུཏྟརཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཱདིཨརིཡདྷམྨཱབྷིམུཁཾ ¶ སུཔེསཡཾ ཝིསྶཊྛཨིནྡཝཛིརསདིསཾ ཧོཏཱིཏི སུཁཱདྷིཝཱཧནྟིཔི ཝུཙྩཏི. ཨིམསྨིམྤི ཝགྒེ ཝཊྚཝིཝཊྚམེཝ ཀཐིཏནྟི.

ཨཀམྨནིཡཝགྒཝཎྞནཱ.

༤. ཨདནྟཝགྒཝཎྞནཱ

༣༡. ཙཏུཏྠསྶ ¶ པཋམེ ཨདནྟནྟི སཝིསེཝནཾ ཨདནྟཧཏྠིཨསྶཱདིསདིསཾ. ཙིཏྟནྟི ཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟམེཝ.

༣༢. དུཏིཡེ དནྟནྟི ནིབྦིསེཝནཾ དནྟཧཏྠིཨསྶཱདིསདིསཾ. ཨིམསྨིམྤི སུཏྟདྭཡེ ཝཊྚཝིཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟམེཝ ཀཐིཏཾ. ཡཐཱ ཙེཏྠ, ཨེཝཾ ཨིཏོ པརེསུཔཱིཏི.

༣༣. ཏཏིཡེ ཨགུཏྟནྟི ཨགོཔིཏཾ སཏིསཾཝརརཧིཏཾ ཨགུཏྟཧཏྠིཨསྶཱདིསདིསཾ.

༣༤. ཙཏུཏྠེ གུཏྟནྟི གོཔིཏཾ ཨཝིསྶཊྛསཏིསཾཝརཾ གུཏྟཧཏྠིཨསྶཱདིསདིསཾ.

༣༥-༣༦. པཉྩམཚཊྛཱནི ཨརཀྑིཏཾ རཀྑིཏནྟི པདཝསེན བུཛ྄ཛྷནཀཱནཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝུཏྟཱནི. ཨཏྠོ པནེཏྠ པུརིམསདིསོཡེཝ.

༣༧-༣༨. སཏྟམཊྛམེསུཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨུཔམཱ པནེཏྠ ཨསཾཝུཏགྷརདྭཱརཱདིཝསེན ཝེདིཏབྦཱ.

༣༩-༤༠. ནཝམདསམཱནི ཙཏཱུཧིཔི པདེཧི ཡོཛེཏྭཱ ཝུཏྟཱནི. ཨིམསྨིམྤི ཝགྒེ ཝཊྚཝིཝཊྚམེཝ ཀཐིཏནྟི.

ཨདནྟཝགྒཝཎྞནཱ.

༥. པཎིཧིཏཨཙྪཝགྒཝཎྞནཱ

༤༡. པཉྩམསྶ ¶ ¶ པཋམེ སེཡྻཐཱཔཱིཏི ཨོཔམྨཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཏཏྲ བྷགཝཱ ཀཏྠཙི ཨཏྠེན ཨུཔམཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེཏི ཝཏྠསུཏྟེ (མ. ནི. ༡.༧༠ ཨཱདཡོ) ཝིཡ, པཱརིཙྪཏྟཀོཔམ- (ཨ. ནི. ༧.༦༩) ཨགྒིཀྑནྡྷོཔམཱདིསུཏྟེསུ (ཨ. ནི. ༧.༧༢) ཝིཡ ཙ, ཀཏྠཙི ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེཏི ལོཎམྦིལསུཏྟེ (ཨ. ནི. ༣.༡༠༡) ཝིཡ, སུཝཎྞཀཱརསུཏྟསཱུརིཡོཔམཱདིསུཏྟེསུ (ཨ. ནི. ༧.༦༦) ཝིཡ ཙ. ཨིམསྨིཾ པན སཱལིསཱུཀོཔམེ ཨུཔམཱཡ ཨཏྠཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དསྶེནྟོ སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཱལིསཱུཀནྟི སཱལིཕལསྶ སཱུཀཾ. ཡཝསཱུཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝཱ-སདྡོ ཝིཀཔྤཏྠོ. མིཙྪཱཔཎིཧིཏནྟི མིཙྪཱཋཔིཏཾ. ཡཐཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཨེཝཾ ཨུདྡྷགྒཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏནྟི ཨཏྠོ. བྷེཙྪཏཱིཏི བྷིནྡིསྶཏི, ཚཝིཾ ཚིནྡིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. མིཙྪཱཔཎིཧིཏེན ཙིཏྟེནཱཏི མིཙྪཱཋཔིཏེན ཙིཏྟེན. ཝཊྚཝསེན ཨུཔྤནྣཙིཏྟཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཝིཛྫནྟི ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ ཨཉྙཱཎབྷཱུཏཾ གྷནབཧལཾ མཧཱཨཝིཛྫཾ. ཝིཛྫཾ ཨུཔྤཱདེསྶཏཱིཏི ཨེཏྠ ཝིཛྫནྟི ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎཾ. ནིབྦཱནནྟི ཏཎྷཱཝཱནཏོ ནིཀྑནྟབྷཱཝེན ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ ཨམཏཾ. སཙྪིཀརིསྶཏཱིཏི པཙྩཀྑཾ ཀརིསྶཏི.

༤༢. དུཏིཡེ སམྨཱཔཎིཧིཏནྟི ཡཐཱ བྷིནྡིཏུཾ སཀྐོཏི, ཨེཝཾ ཨུདྡྷགྒཾ ཀཏྭཱ སུཊྛུ ཋཔིཏཾ. ཨཀྐནྟནྟི ཨེཏྠ པཱདེནེཝ ཨཀྐནྟཾ ནཱམ ཧོཏི, ཧཏྠེན ཨུཔྤཱིལི༹ཏཾ. རུལ༹ྷིསདྡཝསེན པན ཨཀྐནྟནྟེཝ ¶ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨརིཡཝོཧཱརོ. ཀསྨཱ པན ཨཉྙེ སེཔཎྞིཀཎྚཀམདནཀཎྚཀཱདཡོ མཧནྟེ ཨགྒཧེཏྭཱ སུཁུམཾ དུབྦལཾ སཱལིསཱུཀཡཝསཱུཀམེཝ གཧིཏནྟི? ཨཔྤམཏྟཀསྶཱཔི ¶ ཀུསལཀམྨསྶ ཝིཝཊྚཱཡ སམཏྠབྷཱཝདསྶནཏྠཾ. ཡཐཱ ཧི སུཁུམཾ དུབྦལཾ སཱལིསཱུཀཾ ཝཱ ཡཝསཱུཀཾ ཝཱ ཧོཏུ, མཧནྟམཧནྟཱ སེཔཎྞིཀཎྚཀམདནཀཎྚཀཱདཡོ ཝཱ, ཨེཏེསུ ཡཾཀིཉྩི མིཙྪཱ ཋཔིཏཾ ཧཏྠཾ ཝཱ པཱདཾ ཝཱ བྷིནྡིཏུཾ ལོཧིཏཾ ཝཱ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི, སམྨཱ ཋཔིཏཾ པན སཀྐོཏི, ཨེཝམེཝ ཨཔྤམཏྟཀཾ ཏིཎམུཊྛི མཏྟདཱནཀུསལཾ ཝཱ ཧོཏུ, མཧནྟཾ ཝེལཱམདཱནཱདིཀུསལཾ ཝཱ, སཙེ ཝཊྚསམྤཏྟིཾ པཏྠེཏྭཱ ཝཊྚསནྣིསྶིཏཝསེན མིཙྪཱ ཋཔིཏཾ ཧོཏི, ཝཊྚམེཝ ཨཱཧརིཏུཾ སཀྐོཏི, ནོ ཝིཝཊྚཾ. ‘‘ཨིདཾ མེ དཱནཾ ཨཱསཝཀྑཡཱཝཧཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ པན ¶ ཝིཝཊྚཾ པཏྠེནྟེན ཝིཝཊྚཝསེན སམྨཱ ཋཔིཏཾ ཨརཧཏྟམྤི པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎམྤི སབྦཉྙུཏཉཱཎམྤི དཱཏུཾ སཀྐོཏིཡེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘པཊིསམྦྷིདཱ ཝིམོཀྑཱ ཙ, ཡཱ ཙ སཱཝཀཔཱརམཱི;

པཙྩེཀབོདྷི བུདྡྷབྷཱུམི, སབྦམེཏེན ལབྦྷཏཱི’’ཏི. (ཁུ. པཱ. ༨.༡༥);

ཨིམསྨིཾ སུཏྟདྭཡེ ཙ ཝཊྚཝིཝཊྚཾ ཀཐིཏཾ.

༤༣. ཏཏིཡེ པདུཊྛཙིཏྟནྟི དོསེན པདུཊྛཙིཏྟཾ. ཙེཏསཱ ཙེཏོཔརིཙྩཱཏི ཨཏྟནོ ཙིཏྟེན ཏསྶ ཙིཏྟཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ. ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོཏི ཡཐཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ཋཔིཏོ. ཨེཝཾ ནིརཡེཏི ཨེཝཾ ནིརཡེ ཋིཏོཡེཝཱཏི ཝཏྟབྦོ. ཨཔཱཡནྟིཨཱདི ¶ སབྦཾ ནིརཡཝེཝཙནམེཝ. ནིརཡོ ཧི ཨཡསངྑཱཏཱ སུཁཱ ཨཔེཏོཏི ཨཔཱཡོ, དུཀྑསྶ གཏི པཊིསརཎནྟི དུགྒཏི, དུཀྐཊཀཱརིནོ ཨེཏྠ ཝིཝསཱ ནིཔཏནྟཱིཏི ཝིནིཔཱཏོ, ནིརསྶཱདཏྠེན ནིརཡོ.

༤༤. ཙཏུཏྠེ པསནྣནྟི སདྡྷཱཔསཱདེན པསནྣཾ. སུགཏིནྟི སུཁསྶ གཏིཾ. སགྒཾ ལོཀནྟི རཱུཔཱདིསམྤཏྟཱིཧི སུཊྛུ ཨགྒཾ ལོཀཾ.

༤༥. པཉྩམེ ཨུདཀརཧདོཏི ཨུདཀདཧོ. ཨཱཝིལོཏི ཨཝིཔྤསནྣོ. ལུལི༹ཏོཏི ཨཔརིསཎྛིཏོ. ཀལལཱིབྷཱུཏོཏི ཀདྡམཱིབྷཱུཏོ. སིཔྤིསམྦུཀནྟིཨཱདཱིསུ སིཔྤིཡོ ཙ སམྦུཀཱ ཙ སིཔྤིསམྦུཀཾ. སཀྑརཱ ཙ ཀཋལཱནི ཙ སཀྑརཀཋལཾ. མཙྪཱནཾ གུམྦཾ གྷཊཱཏི མཙྪགུམྦཾ. ཙརནྟམྤི ཏིཊྛནྟམྤཱིཏི ཨེཏྠ སཀྑརཀཋལཾ ཏིཊྛཏིཡེཝ, ཨིཏརཱནི ཙརནྟིཔི ཏིཊྛནྟིཔི. ཡཐཱ པན ཨནྟརནྟརཱ ཋིཏཱསུཔི ནིསིནྣཱསུཔི ནིཔཛྫམཱནཱསུཔི ‘‘ཨེཏཱ གཱཝིཡོ ¶ ཙརནྟཱི’’ཏི ཙརནྟིཡོ ཨུཔཱདཱཡ ཨིཏརཱཔི ‘‘ཙརནྟཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི, ཨེཝཾ ཏིཊྛནྟམེཝ སཀྑརཀཋལཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨིཏརམྤི དྭཡཾ ‘‘ཏིཊྛནྟ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཨིཏརཾ དྭཡཾ ཙརནྟཾ ཨུཔཱདཱཡ སཀྑརཀཋལམྤི ‘‘ཙརནྟ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

ཨཱཝིལེནཱཏི པཉྩཧི ནཱིཝརཎེཧི པརིཡོནདྡྷེན. ཨཏྟཏྠཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཏྟནོ དིཊྛདྷམྨིཀོ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀོ ཨཏྠོ ཨཏྟཏྠོ ནཱམ. ཨཏྟནོཝ སམྤརཱཡེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀོ ¶ ཨཏྠོ པརཏྠོ ནཱམ ཧོཏི. སོ ཧི ¶ པརཏྠ ཨཏྠོཏི པརཏྠོ. ཏདུབྷཡཾ ཨུབྷཡཏྠོ ནཱམ. ཨཔིཙ ཨཏྟནོ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀོཔི ལོཀིཡལོཀུཏྟརོ ཨཏྠོ ཨཏྟཏྠོ ནཱམ, པརསྶ ཏཱདིསོཝ ཨཏྠོ པརཏྠོ ནཱམ, ཏདུབྷཡམྤི ཨུབྷཡཏྠོ ནཱམ. ཨུཏྟརིཾ ཝཱ མནུསྶདྷམྨཱཏི དསཀུསལཀམྨཔཐསངྑཱཏཱ མནུསྶདྷམྨཱ ཨུཏྟརིཾ. ཨཡཉྷི དསཝིདྷོ དྷམྨོ ཝིནཱཔི ཨཉྙཾ སམཱདཱཔཀཾ སཏྠནྟརཀཔྤཱཝསཱནེ ཛཱཏསཾཝེགེཧི མནུསྶེཧི སཡམེཝ སམཱདིནྣཏྟཱ མནུསྶདྷམྨོཏི ཝུཙྩཏི, ཏཏོ ཨུཏྟརིཾ པན ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསནྟི ཨརིཡཱནཾ ཡུཏྟཾ, ཨརིཡབྷཱཝཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ སམཏྠཾ ཉཱཎདསྶནསངྑཱཏཾ ཝིསེསཾ. ཉཱཎམེཝ ཧི ཛཱནནཊྛེན ཉཱཎཾ, དསྶནཊྛེན དསྶནནྟི ཝེདིཏབྦཾ, དིབྦཙཀྑུཉཱཎཝིཔསྶནཱཉཱཎམགྒཉཱཎཕལཉཱཎཔཙྩཝེཀྑཎཉཱཎཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

༤༦. ཚཊྛེ ཨཙྪོཏི ཨབཧལོ, པསནྣོཏིཔི ཝཊྚཏི. ཝིཔྤསནྣོཏི སུཊྛུ པསནྣོ. ཨནཱཝིལོཏི ན ཨཱཝིལོ, པརིསུདྡྷོཏི ཨཏྠོ, ཕེཎཔུབྦུལ༹སངྑསེཝཱལཔཎཀཝིརཧིཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨནཱཝིལེནཱཏི པཉྩནཱིཝརཎཝིམུཏྟེན. སེསཾ ཙཏུཏྠེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨིམསྨིམྤི སུཏྟདྭཡེ ཝཊྚཝིཝཊྚམེཝ ཀཐིཏཾ.

༤༧. སཏྟམེ རུཀྑཛཱཏཱནནྟི པཙྩཏྟེ སཱམིཝཙནཾ, རུཀྑཛཱཏཱནཱིཏི ཨཏྠོ. རུཀྑཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཡདིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. མུདུཏཱཡཱཏི ¶ མུདུབྷཱཝེན. ཀོཙི ཧི རུཀྑོ ཝཎྞེན ཨགྒོ ཧོཏི, ཀོཙི གནྡྷེན, ཀོཙི རསེན, ཀོཙི ཐདྡྷཏཱཡ. ཕནྡནོ པན མུདུཏཱཡ ཙེཝ ཀམྨཉྙཏཱཡ ཙ ཨགྒོ སེཊྛོཏི དསྶེཏི. ཙིཏྟཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏནྟི ཨེཏྠ སམཐཝིཔསྶནཱཝསེན བྷཱཝིཏཉྩེཝ པུནཔྤུནཀཏཉྩ ཙིཏྟཾ ¶ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཀུརུནྡཀཝཱསི ཕུསྶམིཏྟཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘ཨེཀནྟཾ མུདུ ཙེཝ ཀམྨནིཡཉྩ ཙིཏྟཾ ནཱམ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཙིཏྟམེཝ, ཨཱཝུསོ’’ཏི.

༤༨. ཨཊྛམེ ཨེཝཾ ལཧུཔརིཝཏྟནྟི ཨེཝཾ ལཧུཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ལཧུཾ ནིརུཛ྄ཛྷནཀཾ. ཡཱཝཉྩཱཏི ཨདྷིམཏྟཔམཱཎཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཨཏིཝིཡ ན སུཀརཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཙིཏྟནྟི ཨེཀཙྩེ ཏཱཝ ཨཱཙརིཡཱ ‘‘བྷཝངྒཙིཏྟ’’ནྟི ཝདནྟི, ཏཾ པན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ཙིཏྟནྟི ཡཾཀིཉྩི ཨནྟམསོ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎམྤི ཨདྷིཔྤེཏམེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨིམསྨིཾ པནཏྠེ མིལིནྡརཱཛཱ དྷམྨཀཐིཀཾ ནཱགསེནཏྠེརཾ པུཙྪི, ‘‘བྷནྟེ ནཱགསེན, ཨེཀསྨིཾ ཨཙྪརཱཀྑཎེ པཝཏྟིཏཙིཏྟསངྑཱརཱ ¶ སཙེ རཱུཔིནོ ཨསྶུ, ཀཱིཝ མཧཱརཱསི བྷཝེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཝཱཧསཏཱནཾ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཝཱིཧཱིནཾ ཨཌྜྷཙཱུལ༹ཉྩ ཝཱཧཱ ཝཱིཧིསཏྟམྦཎཱནི དྭེ ཙ ཏུམྦཱ ཨེཀཙྪརཱཀྑཎེ པཝཏྟིཏསྶ ཙིཏྟསྶ སངྑམྤི ན ཨུཔེནྟི, ཀལམྤི ན ཨུཔེནྟི, ཀལབྷཱགམྤི ན ཨུཔེནྟཱི’’ཏི (མི. པ. ༤.༡.༢). ཨཐ ཀསྨཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ‘‘ཨུཔམཱཔི ན སུཀརཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ? ཡཐེཝ ཧི ཨུཔམཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱཔི ཀཔྤདཱིགྷབྷཱཝསྶ ¶ ཡོཛནིཀཔབྦཏེན ཡོཛནིཀསཱསཔཔུཎྞནགརེན, ནིརཡདུཀྑསྶ སཏྟིསཏཱཧཏོཔམེན, སགྒསུཁསྶ ཙ ཙཀྐཝཏྟིསམྤཏྟིཡཱ ཨུཔམཱ ཀཏཱ, ཨེཝམིདྷཱཔི ཀཱཏབྦཱཏི? ཏཏྠ ‘‘སཀྐཱ པན, བྷནྟེ, ཨུཔམཱ ཀཱཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ པུཙྪཱཝསེན ཨུཔམཱ ཀཏཱ, ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ པུཙྪཱཡ ཨབྷཱཝེན ན ཀཏཱ. ཨིདཉྷི སུཏྟཾ དྷམྨདེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཝུཏྟཾ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཙིཏྟརཱསི ནཱམ ཀཐིཏོཏི.

༤༩. ནཝམེ པབྷསྶརནྟི པཎྜརཾ པརིསུདྡྷཾ. ཙིཏྟནྟི བྷཝངྒཙིཏྟཾ. ཀིཾ པན ཙིཏྟསྶ ཝཎྞོ ནཱམ ཨཏྠཱིཏི? ནཏྠི. ནཱིལཱདཱིནཉྷི ཨཉྙཏརཝཎྞཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨཝཎྞཾ ཝཱ ཡཾཀིཉྩི པརིསུདྡྷཏཱཡ ‘‘པབྷསྶར’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཨིདམྤི ནིརུཔཀྐིལེསཏཱཡ པརིསུདྡྷནྟི པབྷསྶརཾ. ཏཉྩ ཁོཏི ཏཾ བྷཝངྒཙིཏྟཾ. ཨཱགནྟུཀེཧཱིཏི ཨསཧཛཱཏེཧི པཙྪཱ ཛཝནཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫནཀེཧི. ཨུཔཀྐིལེསེཧཱིཏི རཱགཱདཱིཧི ཨུཔཀྐིལིཊྛཏྟཱ ཨུཔཀྐིལིཊྛཾ ནཱམཱཏི ཝུཙྩཏི. ཀཐཾ? ཡཐཱ ཧི སཱིལཝནྟཱ ཨཱཙཱརསམྤནྣཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཝཱ དུསྶཱིལཱནཾ དུརཱཙཱརཱནཾ ཨཝཏྟསམྤནྣཱནཾ པུཏྟཱནཉྩེཝ ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཉྩ ཝསེན ‘‘ཨཏྟནོ པུཏྟེ ཝཱ ཨནྟེཝཱསིཀསདྡྷིཝིཧཱརིཀེ ཝཱ ན ཏཛྫེནྟི ན སིཀྑཱཔེནྟི ན ཨོཝདནྟི ནཱནུསཱསནྟཱི’’ཏི ¶ ཨཝཎྞཾ ཨཀིཏྟིཾ ལབྷནྟི, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱཙཱརསམྤནྣཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝིཡ ཙ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཝིཡ ཙ བྷཝངྒཙིཏྟཾ དཊྛབྦཾ, པུཏྟཱདཱིནཾ ཝསེན ཏེསཾ ཨཀིཏྟིལཱབྷོ ཝིཡ ཛཝནཀྑཎེ རཛྫནདུསྶནམུཡ྄ཧནསབྷཱཝཱནཾ ལོབྷསཧགཏཱདཱིནཾ ཙིཏྟཱནཾ ཝསེན ཨུཔྤནྣེཧི ཨཱགནྟུཀེཧི ¶ ཨུཔཀྐིལེསེཧི པཀཏིཔརིསུདྡྷམྤི བྷཝངྒཙིཏྟཾ ཨུཔཀྐིལིཊྛཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི.

༥༠. དསམེཔི བྷཝངྒཙིཏྟམེཝ ཙིཏྟཾ. ཝིཔྤམུཏྟནྟི ཛཝནཀྑཎེ ཨརཛྫམཱནཾ ཨདུསྶམཱནཾ ཨམུཡ྄ཧམཱནཾ ཏིཧེཏུཀཉཱཎསམྤཡུཏྟཱདིཀུསལཝསེན ཨུཔྤཛྫམཱནཾ ཨཱགནྟུཀེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཝིཔྤམུཏྟཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨིདྷཱཔི ཡཐཱ སཱིལཝནྟཱནཾ ཨཱཙཱརསམྤནྣཱནཾ པུཏྟཱདཱིནཾ ཝསེན མཱཏཱདཡོ ‘‘སོབྷནཱ ཨེཏེཡེཝ ཨཏྟནོ པུཏྟཀཱདཡོ སིཀྑཱཔེནྟི ཨོཝདནྟི ཨནུསཱསནྟཱི’’ཏི ཝཎྞཀིཏྟིལཱབྷིནོ ¶ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཛཝནཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཀུསལཙིཏྟཝསེན ཨིདཾ བྷཝངྒཙིཏྟཾ ཨཱགནྟུཀེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཝིཔྤམུཏྟནྟི ཝུཙྩཏཱིཏི.

པཎིཧིཏཨཙྪཝགྒཝཎྞནཱ.

༦. ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏཝགྒཝཎྞནཱ

༥༡. ཚཊྛསྶ ¶ པཋམེ ཏཾ ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོཏི ཏཾ བྷཝངྒཙིཏྟཾ སུཏཝིརཧིཏོ པུཐུཛྫནོ. ཏཏྠ ཨཱགམཱདྷིགམཱབྷཱཝཱ ཉེཡྻོ ཨསྶུཏཝཱ ཨིཏི. ཡོ ཧི ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྠཝསེན ཨུཔཔརིཀྑནྟོ ‘‘ཨིདཾ བྷཝངྒཙིཏྟཾ ནཱམ པཀཏིཔརིསུདྡྷམྤི ཛཝནཀྑཎེ ཨུཔྤནྣེཧི ལོབྷཱདཱིཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཨུཔཀྐིལིཊྛ’’ནྟི ནེཝ ཨཱགམཝསེན ན ཨདྷིགམཝསེན ཛཱནཱཏི, ཡསྶ ཙ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཔཙྩཡཱཀཱརསཏིཔཊྛཱནཱདཱིསུ ཨུགྒཧཔརིཔུཙྪཱཝིནིཙྪཡཝིརཧིཏཏྟཱ ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎཔཊིཝེདྷསཱདྷཀོ ནེཝ ཨཱགམོ, པཊིཔཏྟིཡཱ ཨདྷིགནྟབྦསྶ ཨནདྷིགཏཏྟཱ ན ཨདྷིགམོ ཨཏྠི. སོ ཨཱགམཱདྷིགམཱབྷཱཝཱ ཉེཡྻོ ཨསྶུཏཝཱ ཨིཏི. སྭཱཡཾ –

‘‘པུཐཱུནཾ ¶ ཛནནཱདཱིཧི, ཀཱརཎེཧི པུཐུཛྫནོ;

པུཐུཛྫནནྟོགདྷཏྟཱ, པུཐུཝཱཡཾ ཛནོ ཨིཏི’’.

སོ ¶ ཧི པུཐཱུནཾ ནཱནཔྤཀཱརཱནཾ ཀིལེསཱདཱིནཾ ཛནནཱདཱིཧི ཀཱརཎེཧི པུཐུཛྫནོ. ཡཐཱཧ –

‘‘པུཐུ ཀིལེསེ ཛནེནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ཨཝིཧཏསཀྐཱཡདིཊྛིཀཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ སཏྠཱརཱནཾ མུཁུལློཀིཀཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ སབྦགཏཱིཧི ཨཝུཊྛིཏཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱབྷིསངྑཱརེ ཨབྷིསངྑརོནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱཨོགྷེཧི ཝུཡ྄ཧནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱསནྟཱཔེཧི སནྟཔྤནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ ནཱནཱཔརིལཱ༹ཧེཧི པརིཌཡ྄ཧནྟཱིཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ པཉྩསུ ཀཱམགུཎེསུ རཏྟཱ གིདྡྷཱ གདྷིཏཱ མུཙྪིཏཱ ཨཛ྄ཛྷོཔནྣཱ ལགྒཱ ལགྒིཏཱ པལིབུདྡྷཱཏི པུཐུཛྫནཱ, པུཐུ པཉྩཧི ནཱིཝརཎེཧི ཨཱཝུཏཱ ནིཝུཏཱ ཨོཝུཏཱ པིཧིཏཱ པཊིཙྪནྣཱ པཊིཀུཛྫིཏཱཏི པུཐུཛྫནཱ’’ཏི (མཧཱནི. ༥༡, ༩༤).

པུཐཱུནཾ ཝཱ གཎནཔཐམཏཱིཏཱནཾ ཨརིཡདྷམྨཔརམྨུཁཱནཾ ནཱིཙདྷམྨསམཱཙཱརཱནཾ ཛནཱནཾ ཨནྟོགདྷཏྟཱཔི པུཐུཛྫནོ, པུཐུ ཝཱ ཨཡཾ ཝིསུཾཡེཝ སངྑཾ གཏོ, ཝིསཾསཊྛོ སཱིལསུཏཱདིགུཎཡུཏྟེཧི ཨརིཡེཧི ཛནོཏི པུཐུཛྫནོ. ཨེཝམེཏེཧི ‘‘ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ’’ཏི དྭཱིཧི པདེཧི ཡེ ཏེ –

‘‘དུཝེ ¶ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ, བུདྡྷེནཱདིཙྩབནྡྷུནཱ;

ཨནྡྷོ པུཐུཛྫནོ ཨེཀོ, ཀལྱཱཎེཀོ པུཐུཛྫནོ’’ཏི. –

དྭེ པུཐུཛྫནཱ ཝུཏྟཱ, ཏེསུ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནོ ཝུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨིདཉྩ བྷཝངྒཙིཏྟཾ ཨེཝཾ ཨཱགནྟུཀེཧི ¶ ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཨུཔཀྐིལིཊྛཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཝིཔྤམུཏྟཾ ནཱམཱ’’ཏི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ ན ཛཱནཱཏི. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ན ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ. ཙིཏྟབྷཱཝནཱ ནཏྠཱིཏི ཙིཏྟཊྛིཏི ཙིཏྟཔརིགྒཧོ ནཏྠི, ནཏྠིབྷཱཝེནེཝ ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི ཝདཱམཱིཏི དསྶེཏི.

༥༢. དུཏིཡེ ¶ སུཏཝཱཏི སུཏསམྤནྣོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏྠ ཨསྶུཏཝཱཏི པདསྶ པཊིཔཀྑཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨརིཡསཱཝཀོཏི ཨཏྠི ཨརིཡོ ན སཱཝཀོ, སེཡྻཐཱཔི བུདྡྷཱ ཙེཝ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཙ; ཨཏྠི སཱཝཀོ ན ཨརིཡོ, སེཡྻཐཱཔི གིཧཱི ཨནཱགཏཕལོ; ཨཏྠི ནེཝ ཨརིཡོ ན སཱཝཀོ སེཡྻཐཱཔི པུཐུཏིཏྠིཡཱ. ཨཏྠི ཨརིཡོཙེཝ སཱཝཀོ ཙ, སེཡྻཐཱཔི སམཎཱ སཀྱཔུཏྟིཡཱ ཨཱགཏཕལཱ ཝིཉྙཱཏསཱསནཱ. ཨིདྷ པན གིཧཱི ཝཱ ཧོཏུ པབྦཛིཏོ ཝཱ, ཡོ ཀོཙི སུཏཝཱཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟསྶ ཨཏྠསྶ ཝསེན སུཏསམྤནྣོ, ཨཡཾ ཨརིཡསཱཝཀོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨེཝམིདཾ བྷཝངྒཙིཏྟཾ ཨཱགནྟུཀེཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཝིཔྤམུཏྟཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨུཔཀྐིལིཊྛ’’ནྟི ཡཐཱསབྷཱཝཏོ ཛཱནཱཏི. ཙིཏྟབྷཱཝནཱ ཨཏྠཱིཏི ཙིཏྟཊྛིཏི ཙིཏྟཔརིགྒཧོ ཨཏྠི, ཨཏྠིབྷཱཝེནེཝ ‘‘ཨཏྠཱི’’ཏི ཝདཱམཱིཏི དསྶེཏི. ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ བལཝཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ. ཀེཙི ཏརུཎཝིཔསྶནཱཏི ཝདནྟི.

༥༣. ཏཏིཡཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ ཀཐིཏཾ. ཀཏརཱཡཾ པན ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ? ཨགྒིཀྑནྡྷོཔམསུཏྟནྟཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ. བྷགཝཱ ཀིར ཨེཀསྨིཾ སམཡེ སཱཝཏྠིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ པཊིཝསཏི. བུདྡྷཱནཉྩ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ¶ པཊིཝསནྟཱནཾ པཉྩཝིདྷཾ ཀིཙྩཾ ཨཝིཛཧིཏམེཝ ཧོཏི. པཉྩ ཧི བུདྡྷཀིཙྩཱནི – པུརེབྷཏྟཀིཙྩཾ, པཙྪཱབྷཏྟཀིཙྩཾ, པུརིམཡཱམཀིཙྩཾ, མཛ྄ཛྷིམཡཱམཀིཙྩཾ, པཙྪིམཡཱམཀིཙྩནྟི.

ཏཏྲིདཾ པུརེབྷཏྟཀིཙྩཾ – བྷགཝཱ ཧི པཱཏོཝ ཝུཊྛཱཡ ཨུཔཊྛཱཀཱནུགྒཧཏྠཾ སརཱིརཕཱསུཀཏྠཉྩ མུཁདྷོཝནཱདིསརཱིརཔརིཀམྨཾ ¶ ཀཏྭཱ ཡཱཝ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱ ཏཱཝ ཝིཝིཏྟཱསནེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཏྟམཱདཱཡ ཀདཱཙི ཨེཀཀོཝ, ཀདཱཙི བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི ཀདཱཙི པཀཏིཡཱ, ཀདཱཙི ཨནེཀེཧི པཱཊིཧཱརིཡེཧི ཝཏྟམཱནེཧི. སེཡྻཐིདཾ – པིཎྜཱཡ པཝིསཏོ ལོཀནཱཐསྶ པུརཏོ པུརཏོ གནྟྭཱ མུདུགཏཝཱཏཱ པཐཝིཾ སོདྷེནྟི, ཝལཱཧཀཱ ཨུདཀཕུསིཏཱནི མུཉྩནྟཱ མགྒེ རེཎུཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, ཨཔརེ ཝཱཏཱ པུཔྥཱནི ཨུཔསཾཧརིཏྭཱ མགྒེ ཨོཀིརནྟི, ཨུནྣཏཱ ¶ བྷཱུམིཔྤདེསཱ ཨོནམནྟི, ཨོནཏཱ ཨུནྣམནྟི, པཱདནིཀྑེཔསམཡེ སམཱཝ བྷཱུམི ཧོཏི, སུཁསམྥསྶཱནི པདུམཔུཔྥཱནི ཝཱ པཱདེ སམྤཊིཙྪནྟི. ཨིནྡཁཱིལསྶ ཨནྟོ ཋཔིཏམཏྟེ དཀྑིཎཔཱདེ སརཱིརཏོ ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ནིཀྑམིཏྭཱ སུཝཎྞརསཔིཉྫརཱནི ཝིཡ ཙིཏྲཔཊཔརིཀྑིཏྟཱནི ཝིཡ ཙ པཱསཱདཀཱུཊཱགཱརཱདཱིནི ཨལངྐརོནྟིཡོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ དྷཱཝནྟི, ཧཏྠིཨསྶཝིཧངྒཱདཡོ སཀསཀཊྛཱནེསུ ཋིཏཱཡེཝ མདྷུརེནཱཀཱརེན སདྡཾ ཀརོནྟི, ཏཐཱ བྷེརིཝཱིཎཱདཱིནི ཏཱུརིཡཱནི མནུསྶཱནཉྩ ཀཱཡཱུཔགཱནི ཨཱབྷརཎཱནི. ཏེན སཉྙཱཎེན མནུསྶཱ ཛཱནནྟི ‘‘ཨཛྫ བྷགཝཱ ཨིདྷ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛོ’’ཏི. ཏེ སུནིཝཏྠཱ སུཔཱརུཏཱ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནི ཨཱདཱཡ གྷརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི སཀྐཙྩཾ པཱུཛེཏྭཱ ¶ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ, བྷནྟེ, དས བྷིཀྑཱུ, ཨམྷཱཀཾ ཝཱིསཏི, པཉྙཱསཾ…པེ… སཏཾ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཏྭཱ བྷགཝཏོཔི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ པིཎྜཔཱཏེན པཊིམཱནེནྟི. བྷགཝཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཏེསཾ ཨུཔནིསྶཡཙིཏྟསནྟཱནཱནི ཨོལོཀེཏྭཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཡཐཱ ཀེཙི སརཎགམནེསུ པཏིཊྛཧནྟི, ཀེཙི པཉྩསུ སཱིལེསུ, ཀེཙི སོཏཱཔཏྟིསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིཕལཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ, ཀེཙི པབྦཛིཏྭཱ ཨགྒཕལེ ཨརཧཏྟེཏི. ཨེཝཾ མཧཱཛནཾ ཨནུགྒཧེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ གཙྪཏི. ཏཏྠ གནྟྭཱ གནྡྷམཎྜལམཱལེ༹ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདཏི བྷིཀྑཱུནཾ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནཾ ཨཱགམཡམཱནོ. ཏཏོ བྷིཀྑཱུནཾ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཔཊྛཱཀོ བྷགཝཏོ ནིཝེདེཏི. ཨཐ བྷགཝཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསཏི. ཨིདཾ ཏཱཝ པུརེབྷཏྟཀིཙྩཾ.

ཨཐ བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཀཏཔུརེབྷཏྟཀིཙྩོ གནྡྷཀུཊིཡཱ ཨུཔཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ པཱདཔཱིཋེ ཋཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨོཝདཏི – ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨཔྤམཱདེན སམྤཱདེཐ, དུལླབྷོ བུདྡྷུཔྤཱདོ ལོཀསྨིཾ, དུལླབྷོ མནུསྶཏྟཔཊིལཱབྷོ, དུལླབྷཱ ཁཎསམྤཏྟི, དུལླབྷཱ པབྦཛྫཱ, དུལླབྷཾ སདྡྷམྨསྶཝན’’ནྟི. ཏཏྠ ཀེཙི བྷགཝནྟཾ ཀམྨཊྛཱནཾ པུཙྪནྟི. བྷགཝཱ ཏེསཾ ཙརིཡཱནུརཱུཔཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ¶ དེཏི. ཏཏོ སབྦེཔི བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཱནི གཙྪནྟི. ཀེཙི ཨརཉྙཾ, ཀེཙི རུཀྑམཱུལཾ, ཀེཙི པབྦཏཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ, ཀེཙི ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀབྷཝནཾ…པེ… ཀེཙི ཝསཝཏྟིབྷཝནནྟི ¶ . ཏཏོ བྷགཝཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ སཙེ ཨཱཀངྑཏི, དཀྑིཎེན པསྶེན སཏོ སམྤཛཱནོ མུཧུཏྟཾ སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏི. ཨཐ སམསྶཱསིཏཀཱཡོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ དུཏིཡབྷཱགེ ལོཀཾ ཝོལོཀེཏི. ཏཏིཡབྷཱགེ ཡཾ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི, ཏཏྠ མཧཱཛནོ པུརེབྷཏྟཾ ¶ དཱནཾ དཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ སུནིཝཏྠོ སུཔཱརུཏོ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནི ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརེ སནྣིཔཏཏི. ཏཏོ བྷགཝཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཨནུརཱུཔེན པཱཊིཧཱརིཡེན གནྟྭཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཛྫ དྷམྨཾ དེསེཏི ཀཱལཡུཏྟཾ སམཡཡུཏྟཾ, ཨཐ ཀཱལཾ ཝིདིཏྭཱ པརིསཾ ཨུཡྻོཛེཏི, མནུསྶཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཀྐམནྟི. ཨིདཾ པཙྪཱབྷཏྟཀིཙྩཾ.

སོ ཨེཝཾ ནིཊྛིཏཔཙྪཱབྷཏྟཀིཙྩོ སཙེ གཏྟཱནི ཨོསིཉྩིཏུཀཱམོ ཧོཏི, བུདྡྷཱསནཱ ཨུཊྛཱཡ ནྷཱནཀོཊྛཀཾ པཝིསིཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཀེན པཊིཡཱདིཏཨུདཀེན གཏྟཱནི ཨུཏུཾ གཎྷཱཔེཏི. ཨུཔཊྛཱཀོཔི བུདྡྷཱསནཾ ཨཱནེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ པཉྙཔེཏི. བྷགཝཱ སུརཏྟདུཔཊྚཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཨེཀཾསཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཨཱགནྟྭཱ ནིསཱིདཏི ཨེཀཀོཝ མུཧུཏྟཾ པཊིསལླཱིནོ, ཨཐ བྷིཀྑཱུ ཏཏོ ཏཏོ ཨཱགམྨ བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཏཏྠ ཨེཀཙྩེ པཉྷཾ པུཙྪནྟི, ཨེཀཙྩེ ཀམྨཊྛཱནཾ, ཨེཀཙྩེ དྷམྨསྶཝནཾ ཡཱཙནྟི. བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨདྷིཔྤཱཡཾ སམྤཱདེནྟོ པུརིམཡཱམཾ ཝིཏིནཱམེཏི. ཨིདཾ པུརིམཡཱམཀིཙྩཾ.

པུརིམཡཱམཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ པན བྷིཀྑཱུསུ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཀྐནྟེསུ སཀལདསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུདེཝཏཱཡོ ཨོཀཱསཾ ལབྷམཱནཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི ཡཐཱབྷིསངྑཏཾ ཨནྟམསོ ཙཏུརཀྑརམྤི. བྷགཝཱ ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ མཛ྄ཛྷིམཡཱམཾ ཝཱིཏིནཱམེཏི. ཨིདཾ མཛ྄ཛྷིམཡཱམཀིཙྩཾ.

པཙྪིམཡཱམཾ པན ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ པུརེབྷཏྟཏོ པཊྛཱཡ ནིསཛྫཱཔཱིལི༹ཏསྶ སརཱིརསྶ ཀིལཱསུབྷཱཝམོཙནཏྠཾ ཨེཀཾ ཀོཊྛཱསཾ ཙངྐམེན ཝཱིཏིནཱམེཏི, དུཏིཡཀོཊྛཱསེ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སཏོ སམྤཛཱནོ སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏི. ཏཏིཡཀོཊྛཱསེ པཙྩུཊྛཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ པུརིམབུདྡྷཱནཾ ¶ སནྟིཀེ དཱནསཱིལཱདིཝསེན ཀཏཱདྷིཀཱརཔུགྒལདསྶནཏྠཾ ¶ བུདྡྷཙཀྑུནཱ ལོཀཾ ཝོལོཀེཏི. ཨིདཾ པཙྪིམཡཱམཀིཙྩཾ.

ཏམྤི ¶ དིཝསཾ བྷགཝཱ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀིཙྩེ ཋིཏོ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨིདཾ ཨདྡས – མཡཱ ཀོསལརཊྛེ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟེན ཨགྒིཀྑནྡྷེན ཨུཔམེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ སུཏྟེ དེསིཏེ སཊྛི བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟི, སཊྛིམཏྟཱནཾ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཙྪིསྶཏི, སཊྛིམཏྟཱ གིཧིབྷཱཝཾ གམིསྶནྟི. ཏཏྠ ཡེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟི, ཏེ ཡཾཀིཉྩི དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཱཔུཎིསྶནྟེཝ. ཨིཏརེསཾ པན བྷིཀྑཱུནཾ སངྒཧཏྠཱཡ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ, ‘‘ཨཱནནྡ, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཐེརོ ཨནུཔརིཝེཎཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ མཧཱཛནསྶ སངྒཧཏྠཱཡ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏུཀཱམོ, གནྟུཀཱམཱ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. བྷིཀྑཱུ མཧཱལཱབྷཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཡ ཏུཊྛམཱནསཱ ‘‘ལབྷིསྶཱམ ཝཏ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ བྷགཝཏོ སུཝཎྞཝཎྞཾ སརཱིརཾ ཨོལོཀེཏུཾ མདྷུརཉྩ དྷམྨཀཐཾ སོཏུ’’ནྟི པརུལ༹ྷཀེསཱ ཀེསེ ཨོཧཱརེཏྭཱ མལགྒཧིཏཔཏྟཱ པཏྟེ པཙིཏྭཱ ཀིལིཊྛཙཱིཝརཱ ཙཱིཝརཱནི དྷོཝིཏྭཱ གམནསཛྫཱ ཨཧེསུཾ. སཏྠཱ ཨཔརིཙྪིནྣེན བྷིཀྑུསངྒྷེན པརིཝུཏོ ཀོསལརཊྛཾ ཙཱརིཀཱཡ ནིཀྑནྟོ གཱམནིགམཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨེཀདིཝསཾ གཱཝུཏཨཌྜྷཡོཛནཏིགཱཝུཏཡོཛནཔརམཾ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ མཧནྟཾ སུསིརརུཀྑཾ ཨགྒིནཱ སམྤཛྫལིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམམེཝ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ སཏྟཧི ཨངྒེཧི པཊིམཎྜེཏྭཱ དྷམྨདེསནཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི གམནཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཉྙཏརཾ རུཀྑམཱུལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིསཛྫཱཀཱརཾ དསྶེསི. ཨཱནནྡཏྠེརོ སཏྠུ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ¶ ཉཏྭཱ ‘‘ཨདྡྷཱ ཀཱརཎཾ བྷཝིསྶཏི, ན ཨཀཱརཎེན ཏཐཱགཏཱ གམནཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ནིསཱིདནྟཱི’’ཏི ཙཏུགྒུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཱཔེསི. སཏྠཱ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘པསྶཐ ནོ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷ’’ནྟི ཨགྒིཀྑནྡྷོཔམསུཏྟནྟཾ (ཨ. ནི. ༧.༧༢) དེསེཏི.

ཨིམསྨིཉྩ པན ཝེཡྻཱཀརཎེ བྷཉྙམཱནེ སཊྛིམཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཉྪི, སཊྛིམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིཾསུ, སཊྛིམཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཱནི ཝིམུཙྩིཾསུ. ཏཉྷི ཝེཡྻཱཀརཎཾ སུཏྭཱ སཊྛིམཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ནཱམཀཱཡོ སནྟཏྟོ, ནཱམཀཱཡེ སནྟཏྟེ ཀརཛཀཱཡོ སནྟཏྟོ, ཀརཛཀཱཡེ སནྟཏྟེ ནིདྷཱནགཏཾ ཨུཎྷཾ ¶ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཉྪི. སཊྛིམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘དུཀྐརཾ ཝཏ བུདྡྷསཱསནེ ཡཱཝཛཱིཝཾ པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུ’’ནྟི སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཱ, སཊྛིམཏྟཱ ¶ བྷིཀྑཱུ སཏྠུ དེསནཱབྷིམུཁཾ ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ.

ཏཏྠ ཡེསཾ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཉྪི, ཏེ པཱརཱཛིཀཾ ཨཱཔཛྫིཾསུ. ཡེ གིཧིབྷཱཝཾ པཏྟཱ, ཏེ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནི མདྡནྟཱ ཝིཙརིཾསུ. ཡེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, ཏེ པརིསུདྡྷསཱིལཱཝ ཨཧེསུཾ. སཏྠུ དྷམྨདེསནཱ ཨིམེསཾ ཏིཎྞམྤི སཕལཱཝ ཛཱཏཱཏི. ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱནཾ ཏཱཝ སཕལཱ ཧོཏུ, ཨིཏརེསཾ ཀཐཾ སཕལཱ ཛཱཏཱཏི? ཏེཔི ཧི སཙེ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ན སུཎེཡྻུཾ, པམཏྟཱཝ ཧུཏྭཱ ཋཱནཾ ཛཧིཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻུཾ. ཏཏོ ནེསཾ ཏཾ པཱཔཾ ཝཌྜྷམཱནཾ ཨཔཱཡེསུཡེཝ སཾསཱིདཱཔེཡྻ ¶ . ཨིམཾ པན དེསནཾ སུཏྭཱ ཛཱཏསཾཝེགཱ ཋཱནཾ ཛཧིཏྭཱ སཱམཎེརབྷཱུམིཡཾ ཋིཏཱ དས སཱིལཱནི པཱུརེཏྭཱ ཡོནིསོ མནསིཀཱརེ ཡུཏྟཔྤཡུཏྟཱ ཀེཙི སོཏཱཔནྣཱ ཀེཙི སཀདཱགཱམིནོ ཀེཙི ཨནཱགཱམིནོ ཨཧེསུཾ, ཀེཙི དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ, ཨེཝཾ པཱརཱཛིཀཱཔནྣཱནམྤི སཕལཱ ཨཧོསི. ཨིཏརེ པན སཙེ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ན སུཎེཡྻུཾ, གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཨནུཔུབྦེན སངྒྷཱདིསེསམྤི པཱརཱཛིཀམྤི པཱཔུཎིཏྭཱ ཨཔཱཡེསུཡེཝ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝེཡྻུཾ. ཨིམཾ པན དེསནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཧོ སལླེཁིཏཾ བུདྡྷསཱསནཾ, ན སཀྐཱ ཨམྷེཧི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨིམཾ པཊིཔཏྟིཾ པཱུརེཏུཾ, སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཨུཔཱསཀདྷམྨཾ པཱུརེཏྭཱ དུཀྑཱ མུཙྩིསྶཱམཱ’’ཏི གིཧིབྷཱཝཾ ཨུཔགམིཾསུ. ཏེ ཏཱིསུ སརཎེསུ པཏིཊྛཱཡ པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑིཏྭཱ ཨུཔཱསཀདྷམྨཾ པཱུརེཏྭཱ ཀེཙི སོཏཱཔནྣཱ ཀེཙི སཀདཱགཱམིནོ ཀེཙི ཨནཱགཱམིནོ ཛཱཏཱ, ཀེཙི དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱཏི. ཨེཝཾ ཏེསམྤི སཕལཱཝ ཨཧོསི.

ཨིམཾ པན སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ དེཝསངྒྷཱ ཡེཧིཔི སུཏཱ, ཡེཧིཔི ན སུཏཱ, སབྦེསཾཡེཝ ཨཱརོཙེནྟཱ ཝིཙརིཾསུ. བྷིཀྑཱུ སུཏྭཱ སུཏྭཱ ‘‘དུཀྐརཾ, བྷོ, བུདྡྷཱནཾ སཱསནེ ཡཱཝཛཱིཝཾ པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུ’’ནྟི ཨེཀཀྑཎེནེཝ དསཔི བྷིཀྑཱུ ཝཱིསཏིཔི སཊྛིཔི སཏམྤི སཧསྶམྤི བྷིཀྑཱུ གིཧཱི ཧོནྟི. སཏྠཱ ཡཐཱརུཙིཡཱ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏྭཱ པུན ཛེཏཝནམེཝ ཨཱགནྟྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཙིརཾ ཨཱཀིཎྞོ ཝིཧཱསི, ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཌྜྷམཱསཾ པཊིསལླཱིཡིཏུཾ, ནཱམྷི ཀེནཙི ཨུཔསངྐམིཏབྦོ ཨཉྙཏྲ ཨེཀེན པིཎྜཔཱཏནཱིཧཱརཀེནཱ’’ཏི. ཨཌྜྷམཱསཾ ¶ ཨེཀཱིབྷཱཝེན ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཨཱནནྡཏྠེརེན སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཨོལོཀིཏོལོཀིཏཊྛཱནེ ཏནུབྷཱུཏཾ ¶ བྷིཀྑུསངྒྷཾ དིསྭཱ ཛཱནནྟོཡེཝ ཐེརཾ པུཙྪི – ‘‘ཨཱནནྡ, ཨཉྙསྨིཾ ཀཱལེ ཏཐཱགཏེ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏྭཱ ཛེཏཝནཾ ཨཱགཏེ སཀལཝིཧཱརོ ཀཱསཱཝཔཛྫོཏོ ཨིསིཝཱཏཔྤཊིཝཱཏོ ཧོཏི, ཨིདཱནི པན ཏནུབྷཱུཏོ བྷིཀྑུསངྒྷོ དིསྶཏི, ཡེབྷུཡྻེན ཙ ཨུཔྤཎྜུཔཎྜུཀཛཱཏཱ ¶ བྷིཀྑཱུ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི? ཨེཏརཧི བྷགཝཱ ཏུམྷཱཀཾ ཨགྒིཀྑནྡྷོཔམདྷམྨདེསནཾ ཀཐིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑཱུ སཾཝེགཔྤཏྟཱ ཧུཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨེཏཾ དྷམྨཾ སབྦཔྤཀཱརེན པརིཔཱུརེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམ, ཨསམྨཱཝཏྟནྟཱནཉྩ ཛནསྶ སདྡྷཱདེཡྻཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨཡུཏྟ’’ནྟི གིཧིབྷཱཝཾ སངྐམནྟཱིཏི.

ཏསྨིཾ ཁཎེ བྷགཝཏོ དྷམྨསཾཝེགོ ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ ཐེརཾ ཨཱཧ – ‘‘མཡི པཊིསལླཱནེ ཝཱིཏིནཱམེནྟེ ན ཀོཙི མམ པུཏྟཱནཾ ཨེཀཾ ཨསྶཱསཊྛཱནཾ ཀཐེསི. སཱགརསྶ ཧི ཨོཏརཎཏིཏྠཱནི ཝིཡ བཧཱུནི ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཨསྶཱསཀཱརཎཱནི. གཙྪཱནནྡ, གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ བུདྡྷཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཧཱི’’ཏི. ཐེརོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཏྠཱ བུདྡྷཱསནཝརགཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ, ‘‘བྷིཀྑཝེ, མེཏྟཱཡ སབྦཔུབྦབྷཱགོ ནཱམ ནེཝ ཨཔྤནཱ, ན ཨུཔཙཱརོ, སཏྟཱནཾ ཧིཏཕརཎམཏྟམེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨིམཾ ཙཱུལ༹ཙྪརཱསངྒྷཱཏསུཏྟཾ དེསེསི.

ཏཏྠ ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟནྟི ཨཙྪརཱཔཧརཎམཏྟཾ, དྭེ ཨངྒུལིཡོ པཧརིཏྭཱ སདྡཀརཎམཏྟནྟི ཨཏྠོ. མེཏྟཱཙིཏྟནྟི སབྦསཏྟཱནཾ ཧིཏཕརཎཙིཏྟཾ. ཨཱསེཝཏཱིཏི ཀཐཾ ཨཱསེཝཏི? ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨཱསེཝཏི, ཛཱནནྟོ ཨཱསེཝཏི, པསྶནྟོ ཨཱསེཝཏི, པཙྩཝེཀྑནྟོ ཨཱསེཝཏི, ཙིཏྟཾ ཨདྷིཊྛཧནྟོ ཨཱསེཝཏི, སདྡྷཱཡ ཨདྷིམུཙྩནྟོ ཨཱསེཝཏི, ཝཱིརིཡཾ པགྒཎྷནྟོ ཨཱསེཝཏི, སཏིཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟོ ཨཱསེཝཏི, ཙིཏྟཾ སམཱདཧནྟོ ཨཱསེཝཏི, པཉྙཱཡ པཛཱནནྟོ ཨཱསེཝཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ ཨཱསེཝཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ ཨཱསེཝཏི, པཧཱཏབྦཾ པཛཧནྟོ ཨཱསེཝཏི, བྷཱཝེཏབྦཾ བྷཱཝེནྟོ ཨཱསེཝཏི, སཙྪིཀཱཏབྦཾ སཙྪིཀརོནྟོ ཨཱསེཝཏཱིཏི (པཊི. མ. ༢.༢). ཨིདྷ པན མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགེན ཧིཏཕརཎཔྤཝཏྟནམཏྟེནེཝ ཨཱསེཝཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨརིཏྟཛ྄ཛྷཱནོཏི ¶ ¶ ཨཏུཙྪཛ྄ཛྷཱནོ ཨཔརིཙྩཏྟཛ྄ཛྷཱནོ ཝཱ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི པཝཏྟཏི པཱལེཏི ཡཔེཏི ཡཱཔེཏི ཙརཏི ཝིཧརཏི. ཏེན ཝུཙྩཏི ཝིཧརཏཱིཏི. ཨིམིནཱ པདེན མེཏྟཾ ཨཱསེཝནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིརིཡཱཔཐཝིཧཱརོ ཀཐིཏོ. སཏྠུསཱསནཀརོཏི སཏྠུ ཨནུསཱསནིཀརོ. ཨོཝཱདཔཏིཀརོཏི ཨོཝཱདཀཱརཀོ. ཨེཏྠ ཙ སཀིཾཝཙནཾ ཨོཝཱདོ, པུནཔྤུནཝཙནཾ ཨནུསཱསནཱི. སམྨུཁཱཝཙནམྤི ¶ ཨོཝཱདོ, པེསེཏྭཱ པརམྨུཁཱཝཙནཾ, ཨནུསཱསནཱི. ཨོཏིཎྞེ ཝཏྠུསྨིཾ ཝཙནཾ ཨོཝཱདོ, ཨོཏིཎྞེ ཝཱ ཨནོཏིཎྞེ ཝཱ ཝཏྠུསྨིཾ ཏནྟིཋཔནཝསེན ཝཙནཾ ཨནུསཱསནཱི. ཨེཝཾ ཝིསེསོ ཝེདིཏབྦོ. པརམཏྠཏོ པན ཨོཝཱདོཏི ཝཱ ཨནུསཱསནཱིཏི ཝཱ ཨེསེ ཨེཀེ ཨེཀཊྛེ སམེ སམབྷཱགེ ཏཛྫཱཏེ ཏཉྙེཝཱཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤི ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མེཏྟཱཙིཏྟཾ ཨཱསེཝཏཱི’’ཏི ཨིདམེཝ སཏྠུསཱསནཉྩེཝ ཨོཝཱདོ ཙ, ཏསྶ ཀརཎཏོ ཨེས སཱསནཀརོ ཨོཝཱདཔཏིཀརོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨམོགྷནྟི ཨཏུཙྪཾ. རཊྛཔིཎྜནྟི ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ རཊྛཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛིཏེན པརེསཾ གེཧཏོ པཊིལདྡྷཏྟཱ པིཎྜཔཱཏོ རཊྛཔིཎྜོ ནཱམ ཝུཙྩཏི. པརིབྷུཉྫཏཱིཏི ཙཏྟཱརོ པརིབྷོགཱ ཐེཡྻཔརིབྷོགོ ཨིཎཔརིབྷོགོ དཱཡཛྫཔརིབྷོགོ སཱམིཔརིབྷོགོཏི. ཏཏྠ དུསྶཱིལསྶ པརིབྷོགོ ཐེཡྻཔརིབྷོགོ ནཱམ. སཱིལཝཏོ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏཔརིབྷོགོ ཨིཎཔརིབྷོགོ ནཱམ. སཏྟནྣཾ སེཀྑཱནཾ པརིབྷོགོ དཱཡཛྫཔརིབྷོགཱ ནཱམ. ཁཱིཎཱསཝསྶ པརིབྷོགོ སཱམིཔརིབྷོགོ ནཱམ. ཏཏྠ ¶ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཡཾ རཊྛཔིཎྜཔརིབྷོགོ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཨམོགྷོ ཧོཏི. ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤི མེཏྟཱཙིཏྟཾ ཨཱསེཝནྟོ བྷིཀྑུ རཊྛཔིཎྜསྶ སཱམིཀོ ཧུཏྭཱ, ཨཎཎོ ཧུཏྭཱ, དཱཡཱདོ ཧུཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏཱིཏིཔིསྶ ཨམོགྷོ རཊྛཔིཎྜཔརིབྷོགོ. ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤི མེཏྟཾ ཨཱསེཝནྟསྶ བྷིཀྑུནོ དིནྣདཱནཾ མཧཊྛིཡཾ ཧོཏི མཧཔྥལཾ མཧཱནིསཾསཾ མཧཱཛུཏིཀཾ མཧཱཝིཔྥཱརནྟིཔིསྶ ཨམོགྷོ རཊྛཔིཎྜཔརིབྷོགོ. ཀོ པན ཝཱདོ ཡེ ནཾ བཧུལཱིཀརོནྟཱིཏི ཡེ པན ཨིམཾ མེཏྟཱཙིཏྟཾ བཧུལཾ ཨཱསེཝནྟི བྷཱཝེནྟི པུནཔྤུནཾ ཀརོནྟི, ཏེ ཨམོགྷཾ རཊྛཔིཎྜཾ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཝཏྟབྦམེཝ ཀིཾ? ཨེཝརཱུཔཱ ཧི བྷིཀྑཱུ རཊྛཔིཎྜསྶ སཱམིནོ ཨཎཎཱ དཱཡཱདཱ ཧུཏྭཱ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི.

༥༤-༥༥. ཙཏུཏྠེ ¶ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨུཔྤཱདེཏི ཝཌྜྷེཏི. པཉྩམེ མནསི ཀརོཏཱིཏི མནསྨིཾ ཀརོཏི. སེསཾ ཨིམེསུ དྭཱིསུཔི ཏཏིཡེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཡོ ཧི ཨཱསེཝཏི, ཨཡམེཝ བྷཱཝེཏི, ཨཡཾ མནསི ཀརོཏི. ཡེན ཙིཏྟེན ཨཱསེཝཏི, ཏེནེཝ བྷཱཝེཏི, ཏེན མནསི ཀརོཏི. སམྨཱསམྦུདྡྷོ པན ཡཱཡ དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ དེསནཱཝིལཱསཔྤཏྟོ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྶཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ ཨཏྟནོ དེསནཱཝིལཱསཾ དྷམྨིསྶརིཡཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཔབྷེདཀུསལཏཾ ཨཔྤཊིཧཏསབྦཉྙུཏཉྙཱཎཉྩ ནིསྶཱཡ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཾ ཨེཀཙིཏྟམེཝ ཏཱིཧི ཀོཊྛཱསེཧི ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེསཱིཏི.

༥༦. ཚཊྛེ ¶ ཡེ ཀེཙཱིཏི ཨནིཡཱམིཏཝཙནཾ. ཨཀུསལཱཏི ཏེསཾ ནིཡཱམིཏཝཙནཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ སབྦཱཀུསལཱ ཨསེསཏོ པརིཡཱདིནྣཱ ཧོནྟི. ཨཀུསལབྷཱགིཡཱ ¶ ཨཀུསལཔཀྑིཀཱཏི ཨཀུསལཱནམེཝེཏཾ ནཱམཾ. ཨཀུསལཱཡེཝ ཧི ཨེཀཙྩེ ཨཀུསལཾ སཧཛཱཏཝསེན, ཨེཀཙྩེ ཨུཔནིསྶཡཝསེན བྷཛནྟི ཙེཝ, ཏེསཉྩ པཀྑཱ བྷཝནྟཱིཏི ‘‘ཨཀུསལབྷཱགིཡཱ ཨཀུསལཔཀྑིཀཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. སབྦེཏེ མནོཔུབྦངྒམཱཏི མནོ པུབྦཾ པཋམཏརཾ གཙྪཏི ཨེཏེསནྟི མནོཔུབྦངྒམཱ. ཨེཏེ ཧི ཀིཉྩཱཔི མནེན སདྡྷིཾ ཨེཀུཔྤཱདཱ ཨེཀཝཏྠུཀཱ ཨེཀནིརོདྷཱ ཨེཀཱརམྨཎཱ ཙ ཧོནྟི. ཡསྨཱ པན ཏེསཾ མནོ ཨུཔྤཱདཀོ ཀཱརཀོ ཛནཀོ སམུཊྛཱཔཀོ ནིབྦཏྟཀོ, ཏསྨཱ མནོཔུབྦངྒམཱ ནཱམ ཧོནྟི.

པཋམཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཡཐཱ ནཱམ ‘‘རཱཛཱ ནིཀྑནྟོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘རཱཛཱཡེཝ ནིཀྑནྟོ, སེསཱ རཱཛསེནཱ ནིཀྑནྟཱ ཨནིཀྑནྟཱ’’ཏི པུཙྪིཏབྦཀཱརཎཾ ནཏྠི, སབྦཱ ནིཀྑནྟཱཏེཝ པཉྙཱཡནྟི, ཨེཝམེཝ མནོ ཨུཔྤནྣོཏི ཝུཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཝསེསཱ སཧཛཱཏསཾསཊྛསམྤཡུཏྟཱ ཨུཔྤནྣཱ ན ཨུཔྤནྣཱཏི པུཙྪིཏབྦཀཱརཎཾ ནཏྠི, སབྦེ ཏེ ཨུཔྤནྣཱ ཏྭེཝ པཉྙཱཡནྟི. ཨེཏམཏྠཝསཾ པཊིཙྩ ཏེཧི སཾསཊྛསམྤཡུཏྟོ ཨེཀུཔྤཱདེཀནིརོདྷོཔི སམཱནོ མནོ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ པཋམཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཝུཏྟོ. ཨནྭདེཝཱཏི ཨནུདེཝ, སཧེཝ ཨེཀཏོཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. བྱཉྫནཙྪཱཡཾ པན གཧེཏྭཱ པཋམཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫཏི, པཙྪཱ ཙེཏསིཀཱཏི ན གཧེཏབྦཾ. ཨཏྠོ ཧི པཊིསརཎཾ ¶ , ན བྱཉྫནཾ. ‘‘མནོཔུབྦངྒམཱ དྷམྨཱ, མནོསེཊྛཱ མནོམཡཱ’’ཏི གཱཐཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༥༧. སཏྟམེ ཀུསལཱཏི ཙཏུབྷཱུམཀཱཔི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཀཐིཏཱ. སེསཾ ཚཊྛེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༥༨. ཨཊྛམེ ¶ ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, པམཱདོཏི ཨེཏྠ, བྷིཀྑཝེཏི ཨཱལཔནཾ, ཡཐཱ ཨཡཾ པམཱདོཏི ཨཏྠོ. པམཱདོཏི པམཛྫནཱཀཱརོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམོ པམཱདོ? ཀཱཡདུཙྩརིཏེ ཝཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེ ཝཱ མནོདུཙྩརིཏེ ཝཱ པཉྩསུ ཝཱ ཀཱམགུཎེསུ ཙིཏྟསྶ ཝོསྶགྒོ ཝོསྶགྒཱནུཔྤདཱནཾ ཀུསལཱནཾ ཝཱ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱཡ ཨསཀྐཙྩཀིརིཡཏཱ ཨསཱཏཙྩཀིརིཡཏཱ ཨནཊྛིཏཀིརིཡཏཱ ཨོལཱིནཝུཏྟིཏཱ ནིཀྑིཏྟཚནྡཏཱ ནིཀྑིཏྟདྷུརཏཱ ཨནདྷིཊྛཱནཾ ཨནནུཡོགོ ཨནཱསེཝནཱ ཨབྷཱཝནཱ ཨབཧུལཱིཀམྨཾ ¶ . ཡོ ཨེཝརཱུཔོ པམཱདོ པམཛྫནཱ པམཛྫིཏཏྟཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པམཱདོ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༤༦).

ཨུཔྤནྣཱ ཙ ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱིཏི ཨིདཾ ཛྷཱནཝིཔསྶནཱནཾ ཝསེན ཝུཏྟཾ. མགྒཕལཱནཾ པན སཀིཾ ཨུཔྤནྣཱནཾ པུན པརིཧཱནཾ ནཱམ ནཏྠི.

༥༩. ནཝམེ ཨཔྤམཱདོ པམཱདསྶ པཊིཔཀྑཝསེན ཝིཏྠཱརཏོ ཝེདིཏབྦོ.

༦༠. དསམེ ཀོསཛྫནྟི ཀུསཱིཏབྷཱཝོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏཝགྒཝཎྞནཱ.

༧. ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱདིཝགྒཝཎྞནཱ

༦༡. སཏྟམསྶ ¶ པཋམེ ཝཱིརིཡཱརམྦྷོཏི ཙཏུཀིཙྩསྶ སམྨཔྤདྷཱནཝཱིརིཡསྶ ཨཱརམྦྷོ, ཨཱརདྡྷཔགྒཧིཏཔརིཔུཎྞཝཱིརིཡཏཱཏི ཨཏྠོ.

༦༢. དུཏིཡེ ¶ མཧིཙྪཏཱཏི མཧཱལོབྷོ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ མཧིཙྪཏཱ? ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེཧི པཉྩཧི ཝཱ ཀཱམགུཎེཧི ཨསནྟུཊྛསྶ བྷིཡྻོཀམྱཏཱ, ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨིཙྪཱ ཨིཙྪཱགཏཱ མཧིཙྪཏཱ རཱགོ སཱརཱགོ ཙིཏྟསྶ སཱརཱགོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི མཧིཙྪཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༨༥༠).

༦༣. ཏཏིཡེ ¶ ཨཔྤིཙྪཏཱཏི ཨལོབྷོ. ཨཔྤིཙྪསྶཱཏི ཨནིཙྪསྶ. ཨེཏྠ ཧི བྱཉྫནཾ སཱཝསེསཾ ཝིཡ, ཨཏྠོ པན ནིརཝསེསོ. ན ཧི ཨཔྤམཏྟིཀཱཡ ཨིཙྪཱཡ ཨཏྠིབྷཱཝེན སོ ཨཔྤིཙྪོཏི ཝུཏྟོ, ཨིཙྪཱཡ པན ཨབྷཱཝེན པུནཔྤུནཾ ཨཱསེཝིཏསྶ ཨལོབྷསྶེཝ བྷཱཝེན ཨཔྤིཙྪོཏི ཝུཏྟོ.

ཨཔིཙེཏྠ ཨཏྲིཙྪཏཱ, པཱཔིཙྪཏཱ, མཧིཙྪཏཱ ཨཔྤིཙྪཏཱཏི ཨཡཾ བྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ སཀལཱབྷེ ཨཏིཏྟསྶ པརལཱབྷེ པཏྠནཱ ཨཏྲིཙྪཏཱ ནཱམ, ཡཱཡ སམནྣཱགཏསྶ ཨེཀབྷཱཛནེ པཀྐཔཱུཝེཔི ཨཏྟནོ པཏྟེ པཏིཏེ ན སུཔཀྐོ ཝིཡ ཁུདྡཀོ ཙ ཝིཡ ཁཱཡཏི, སྭེཝ པན པརསྶ པཏྟེ པཀྑིཏྟོ སུཔཀྐོ ཝིཡ མཧནྟོ ཝིཡ ཙ ཁཱཡཏི. ཨསནྟགུཎསམྦྷཱཝནཏཱ པན པཊིགྒཧཎེ ཙ ཨམཏྟཉྙུཏཱ པཱཔིཙྪཏཱ ནཱམ, སཱ ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ ཨསྶདྡྷོ སམཱནོ སདྡྷོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨབྷིདྷམྨེ ཨཱགཏཱཡེཝ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ཀོཧཉྙེ པཏིཊྛཱཏི. སནྟགུཎསམྦྷཱཝནཏཱ པན པཊིགྒཧཎེ ཙ ཨམཏྟཉྙུཏཱ མཧིཙྪཏཱ ནཱམ, སཱཔི ‘‘ཨིདྷེཀཙྩོ སདྡྷོ སམཱནོ སདྡྷོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུཏི ཨིཙྪཏི, སཱིལཝཱ སམཱནོ སཱིལཝཱཏི མཾ ¶ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཱགཏཱཡེཝ. ཏཱཡ སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ དུསྶནྟཔྤཡོ ཧོཏི, ཝིཛཱཏམཱཏཱཔིསྶ ཙིཏྟཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏེནེཏཾ ཝུཙྩཏི –

‘‘ཨགྒིཀྑནྡྷོ སམུདྡོ ཙ, མཧིཙྪོ ཙཱཔི པུགྒལོ;

སཀཊེན པཙྩཡེ དེནྟུ, ཏཡོཔེཏེ ཨཏཔྤཡཱ’’ཏི.

སནྟགུཎནིགཱུཧནཏཱ ¶ པན པཊིགྒཧཎེ ཙ མཏྟཉྙུཏཱ ཨཔྤིཙྪཏཱ ནཱམ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ཨཏྟནི ཝིཛྫམཱནམྤི གུཎཾ པཊིཙྪཱདེཏུཀཱམཏཱཡ སདྡྷོ སམཱནོ ‘‘སདྡྷོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ན ཨིཙྪཏི. སཱིལཝཱ, པཝིཝིཏྟོ, བཧུསྶུཏོ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, སམཱདྷིསམྤནྣོ, པཉྙཝཱ, ཁཱིཎཱསཝོ ¶ སམཱནོ ‘‘ཁཱིཎཱསཝོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ན ཨིཙྪཏི སེཡྻཐཱཔི མཛ྄ཛྷནྟིཀཏྠེརོ.

ཐེརོ ཀིར མཧཱཁཱིཎཱསཝོ ཨཧོསི, པཏྟཙཱིཝརཾ པནསྶ པཱདམཏྟམེཝ ཨགྒྷཏི. སོ ཨསོཀསྶ དྷམྨརཉྙོ ཝིཧཱརམཧདིཝསེ སངྒྷཏྠེརོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ཨཏིལཱུཁབྷཱཝཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཐོཀཾ བཧི ཧོཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ ‘‘མཱདིསེ ཁཱིཎཱསཝེ རཉྙོ སངྒཧཾ ཨཀརོནྟེ ཨཉྙོ ཀོ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི པཐཝིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ སངྒྷཏྠེརསྶ ཨུཀྑིཏྟཔིཎྜཾ གཎྷནྟོཡེཝ ཨུམྨུཛྫི. ཨེཝཾ ཁཱིཎཱསཝོ སམཱནོ ‘‘ཁཱིཎཱསཝོཏི མཾ ཛནོ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ན ཨིཙྪཏི. ཨེཝཾ ཨཔྤིཙྪོ ཙ པན བྷིཀྑུ ཨནུཔྤནྣཾ ལཱབྷཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨུཔྤནྣཾ ཐཱཝརཾ ཀརོཏི, དཱཡཀཱནཾ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཏི. ཡཐཱ ཡཐཱ ཧི སོ ཨཏྟནོ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ཨཔྤཾ གཎྷཱཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏསྶ ཝཏྟེ པསནྣཱ མནུསྶཱ བཧཱུ དེནྟི.

ཨཔརོཔི ཙཏུབྦིདྷོ ཨཔྤིཙྪོ – པཙྩཡཨཔྤིཙྪོ, དྷུཏངྒཨཔྤིཙྪོ, པརིཡཏྟིཨཔྤིཙྪོ, ཨདྷིགམཨཔྤིཙྪོཏི. ཏཏྠ ཙཏཱུསུ པཙྩཡེསུ ཨཔྤིཙྪོ པཙྩཡཨཔྤིཙྪོ ནཱམ. སོ དཱཡཀསྶ ཝསཾ ཛཱནཱཏི, དེཡྻདྷམྨསྶ ཝསཾ ཛཱནཱཏི, ཨཏྟནོ ཐཱམཾ ཛཱནཱཏི. ཡདི ཧི དེཡྻདྷམྨོ བཧུ ཧོཏི, དཱཡཀོ ཨཔྤམཏྟཀཾ དཱཏུཀཱམོ, དཱཡཀསྶ ཝསེན ཨཔྤཾ གཎྷཱཏི. དེཡྻདྷམྨོ ཨཔྤོ, དཱཡཀོ བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, དེཡྻདྷམྨསྶ ཝསེན ཨཔྤཾ གཎྷཱཏི. དེཡྻདྷམྨོཔི བཧུ, དཱཡཀོཔི བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, ཨཏྟནོ ཐཱམཾ ཉཏྭཱ པམཱཎེནེཝ གཎྷཱཏི.

དྷུཏངྒསམཱདཱནསྶ ¶ ཨཏྟནི ཨཏྠིབྷཱཝཾ ནཛཱནཱཔེཏུཀཱམོ དྷུཏངྒཨཔྤིཙྪོ ནཱམ. ཏསྶ ཝིབྷཱཝནཏྠཾ ཨིམཱནི ཝཏྠཱུནི – སོསཱནིཀམཧཱཀུམཱརཏྠེརོ ¶ ཀིར སཊྛི ཝསྶཱནི སུསཱནེ ཝསི, ཨཉྙོ ཨེཀབྷིཀྑུཔི ན ཨཉྙཱསི. ཏེནེཝཱཧ –

‘‘སུསཱནེ ¶ སཊྛི ཝསྶཱནི, ཨབྦོཀིཎྞཾ ཝསཱམཧཾ;

དུཏིཡོ མཾ ན ཛཱནེཡྻ, ཨཧོ སོསཱནིཀུཏྟམོ’’ཏི.

ཙེཏིཡཔབྦཏེ དྭེ བྷཱཏིཀཏྠེརཱ ཝསིཾསུ. ཀནིཊྛོ ཨུཔཊྛཱཀེན པེསིཏཾ ཨུཙྪུཁཎྜིཀཾ གཧེཏྭཱ ཛེཊྛསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི ‘‘པརིབྷོགཾ, བྷནྟེ, ཀརོཐཱ’’ཏི. ཐེརསྶ ཙ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ མུཁཝིཀྑཱལནཀཱལོ ཨཧོསི. སོ ‘‘ཨལཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ. ཀཙྩི, བྷནྟེ, ཨེཀཱསནིཀཏྠཱཏི? ཨཱཧརཱཝུསོ, ཨུཙྪུཁཎྜིཀནྟི པཉྙཱས ཝསྶཱནི ཨེཀཱསནིཀོ སམཱནོཔི དྷུཏངྒཾ ནིགཱུཧམཱནོ པརིབྷོགཾ ཀཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ པུན དྷུཏངྒཾ ཨདྷིཊྛཱཡ གཏོ.

ཡོ པན སཱཀེཏཏིསྶཏྠེརོ ཝིཡ བཧུསྶུཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨཡཾ པརིཡཏྟིཨཔྤིཙྪོ ནཱམ. ཐེརོ ཀིར ‘‘ཁཎོ ནཏྠཱིཏི ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱསུ ཨོཀཱསཾ ཨཀརོནྟོ ཀདཱ མརཎཀྑཎཾ, བྷནྟེ, ལབྷིསྶཐཱ’’ཏི ཙོདིཏོ གཎཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཀཎིཀཱརཝཱལིཀསམུདྡཝིཧཱརཾ གཏོ. ཏཏྠ ཨནྟོཝསྶཾ ཐེརནཝམཛ྄ཛྷིམཱནཾ ཨུཔཀཱརོ ཧུཏྭཱ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ ཨུཔོསཐདིཝསེ དྷམྨཀཐཱཡ ཛནཔདཾ ཁོབྷེཏྭཱ གཏོ.

ཡོ པན སོཏཱཔནྣཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ ཧུཏྭཱ སོཏཱཔནྣཱདིབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཨཡཾ ཨདྷིགམཔྤིཙྪོ ནཱམ ཏཡོ ཀུལཔུཏྟཱ (མ. ནི. ༡.༣༢༥) ཝིཡ གྷཊཱིཀཱརཀུམྦྷཀཱརོ (མ. ནི. ༢.༢༨༢ ཨཱདཡོ) ཝིཡ ཙ. ཨིམསྨིཾ པནཏྠེ ལདྡྷཱསེཝནེན བལཝཨལོབྷེན སམནྣཱགཏོ སེཀྑོཔི པུཐུཛྫནོཔི ཨཔྤིཙྪོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༦༤. ཙཏུཏྠེ ཨསནྟུཊྛིཏཱཏི ཨསནྟུཊྛེ པུགྒལེ སེཝནྟསྶ བྷཛནྟསྶ པཡིརུཔཱསནྟསྶ ཨུཔྤནྣོ ཨསནྟོསསངྑཱཏོ ལོབྷོ.

༦༥. པཉྩམེ ¶ སནྟུཊྛིཏཱཏི སནྟུཊྛེ པུགྒལེ སེཝནྟསྶ བྷཛནྟསྶ པཡིརུཔཱསནྟསྶ ཨུཔྤནྣོ ¶ ཨལོབྷསངྑཱཏོ སནྟོསོ. སནྟུཊྛསྶཱཏི ཨིཏརཱིཏརཔཙྩཡསནྟོསེན སམནྣཱགཏསྶ. སོ པནེས སནྟོསོ ¶ དྭཱདསཝིདྷོ ཧོཏི. སེཡྻཐིདཾ – ཙཱིཝརེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ, ཡཐཱབལསནྟོསོ, ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོཏི ཏིཝིདྷོ. ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཱདཱིསུ.

ཏསྶཱཡཾ པབྷེདསཾཝཎྞནཱ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཙཱིཝརཾ ལབྷཏི སུནྡརཾ ཝཱ ཨསུནྡརཾ ཝཱ. སོ ཏེནེཝ ཡཱཔེཏི ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི. ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཨཐ པན པཀཏིདུབྦལོ ཝཱ ཧོཏི ཨཱབཱདྷཛརཱབྷིབྷཱུཏོ ཝཱ, གརུཾ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔནྟོ ཀིལམཏི. སོ སབྷཱགེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ཏཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ལཧུཀེན ཡཱཔེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ པཎཱིཏཔཙྩཡལཱབྷཱི ཧོཏི. སོ པཊྚཙཱིཝརཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ མཧགྒྷཙཱིཝརཾ བཧཱུནི ཝཱ པན ཙཱིཝརཱནི ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཐེརཱནཾ ཙིརཔབྦཛིཏཱནཾ, ཨིདཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨནུརཱུཔཾ, ཨིདཾ གིལཱནཱནཾ, ཨིདཾ ཨཔྤལཱབྷཱནཾ ཧོཏཱུ’’ཏི དཏྭཱ ཏེསཾ པུརཱཎཙཱིཝརཾ ཝཱ སངྐཱརཀཱུཊཱདིཏོ ཝཱ ནནྟཀཱནི ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཏེཧི སངྒྷཱཊིཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ ཙཱིཝརེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ, སོ ཏེནེཝ ཡཱཔེཏི, ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི. ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཡོ པན ཨཏྟནོ པཀཏིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ བྱཱདྷིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི, ཡེནསྶ པརིབྷུཏྟེན ཨཕཱསུ ཧོཏི, སོ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཾ དཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ སཔྤཱཡབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱབལསནྟོསོ. ཨཔརོ བཧུཾ པཎཱིཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ལབྷཏི. སོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཡ ཐེརཙིརཔབྦཛིཏབཧུསྶུཏཨཔྤལཱབྷགིལཱནཱནཾ ¶ དཏྭཱ ཏེསཾ ཝཱ སེསཀཾ པིཎྜཱཡ ཝཱ ཙརིཏྭཱ མིསྶཀཱཧཱརཾ བྷུཉྫནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ པིཎྜཔཱཏེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ སེནཱསནཾ ལབྷཏི མནཱཔཾ ཝཱ ཨམནཱཔཾ ཝཱ, སོ ཏེན ནེཝ སོམནསྶཾ ན དོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨནྟམསོ ཏིཎསནྠཱརཀེནཱཔི ཡཐཱལདྡྷེནེཝ ¶ ཏུསྶཏི. ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཡོ པན ཨཏྟནོ པཀཏིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ བྱཱདྷིཝིརུདྡྷཾ ཝཱ སེནཱསནཾ ལབྷཏི, ཡཏྠསྶ ཝསཏོ ཨཕཱསུ ཧོཏི, སོ ཏཾ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ དཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀེ སཔྤཱཡསེནཱསནེ ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱབལསནྟོསོ.

ཨཔརོ ¶ མཧཱཔུཉྙོ ལེཎམཎྜཔཀཱུཊཱགཱརཱདཱིནི བཧཱུནི པཎཱིཏསེནཱསནཱནི ལབྷཏི. སོ ཏཱནི ཙཱིཝརཱདཱིནི ཝིཡ ཐེརཙིརཔབྦཛིཏབཧུསྶུཏཨཔྤལཱབྷགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ. ཡོཔི ‘‘ཨུཏྟམསེནཱསནཾ ནཱམ པམཱདཊྛཱནཾ, ཏཏྠ ནིསིནྣསྶ ཐིནམིདྡྷཾ ཨོཀྐམཏི, ནིདྡཱབྷིབྷཱུཏསྶ པུན པཊིབུཛ྄ཛྷཏོ པཱཔཝིཏཀྐཱ པཱཏུབྷཝནྟཱི’’ཏི པཊིསཉྩིཀྑིཏྭཱ ཏཱདིསཾ སེནཱསནཾ པཏྟམྤི ན སམྤཊིཙྪཏི, སོ ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨབྦྷོཀཱསརུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཝསནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམྤིསྶ སེནཱསནེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ.

ཨིདྷ པན བྷིཀྑུ བྷེསཛྫཾ ལབྷཏི ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ, སོ ཡཾ ལབྷཏི, ཏེནེཝ ཏུསྶཏི, ཨཉྙཾ ན པཏྠེཏི, ལབྷནྟོཔི ན གཎྷཱཏི. ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱལཱབྷསནྟོསོ. ཡོ པན ཏེལེན ཨཏྠིཀོ ཕཱཎིཏཾ ལབྷཏི, སོ ཏཾ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ དཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ ཏེལཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙདེཝ ཝཱ པརིཡེསིཏྭཱ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱབལསནྟོསོ.

ཨཔརོ མཧཱཔུཉྙོ བཧུཾ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདིཔཎཱིཏབྷེསཛྫཾ ལབྷཏི. སོ ཏཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཡ ཐེརཙིརཔབྦཛིཏབཧུསྶུཏཨཔྤལཱབྷགིལཱནཱནཾ དཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱབྷཏེན ཡེན ཀེནཙི ¶ ཡཱཔེནྟོཔི སནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཡོ པན ཨེཀསྨིཾ བྷཱཛནེ མུཏྟཧརཱིཏཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཙཏུམདྷུརཾ – ‘‘གཎྷཐ, བྷནྟེ, ཡདིཙྪཀ’’ནྟི ཝུཙྩམཱནོ ‘‘སཙསྶ ཏེསུ ཨཉྙཏརེནཔི རོགོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཐ མུཏྟཧརཱིཏཀཾ ནཱམ བུདྡྷཱདཱིཧི ཝཎྞིཏ’’ནྟི ཙཏུམདྷུརཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ མུཏྟཧརཱིཏཀེན བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟོཔི པརམསནྟུཊྛོཝ ཧོཏི. ཨཡམསྶ གིལཱནཔཙྩཡེ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོ. ཨིམེསཾ པན པཙྩེཀཔཙྩཡེསུ ཏིཎྞཾ ཏིཎྞཾ སནྟོསཱནཾ ཡཐཱསཱརུཔྤསནྟོསོཝ ཨགྒོ.

༦༦-༦༧. ཚཊྛསཏྟམེསུ ¶ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཡོནིསོམནསིཀཱརཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟལཀྑཎཱཝ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

༦༨. ཨཊྛམེ ཨསམྤཛཉྙནྟི ཨསམྤཛཱནབྷཱཝོ, མོཧསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨསམྤཛཱནསྶཱཏི ཨཛཱནནྟསྶ སམྨུལ༹ྷསྶ.

༦༩. ནཝམེ ¶ སམྤཛཉྙནྟི སམྤཛཱནབྷཱཝོ, པཉྙཱཡེཏཾ ནཱམཾ. སམྤཛཱནསྶཱཏི སམྤཛཱནནྟསྶ.

༧༠. དསམེ པཱཔམིཏྟཏཱཏི ཡསྶ པཱཔཱ ལཱམཀཱ མིཏྟཱ, སོ པཱཔམིཏྟོ. པཱཔམིཏྟསྶ བྷཱཝོ པཱཔམིཏྟཏཱ, ཏེནཱཀཱརེན པཝཏྟཱནཾ ཙཏུནྣཾ ཁནྡྷཱནམེཝེཏཾ ནཱམཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཏཏྠ ཀཏམཱ པཱཔམིཏྟཏཱ? ཡེ ཏེ པུགྒལཱ ཨསྶདྡྷཱ དུསྶཱིལཱ ཨཔྤསྶུཏཱ མཙྪརིནོ དུཔྤཉྙཱ. ཡཱ ཏེསཾ སེཝནཱ ¶ ནིསེཝནཱ སཾསེཝནཱ བྷཛནཱ སམྦྷཛནཱ བྷཏྟི སམྦྷཏྟི སམྤཝངྐཏཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པཱཔམིཏྟཏཱ’’ཏི (ཝིབྷ. ༩༠༡).

ཝཱིརིཡཱརམྦྷཱདིཝགྒཝཎྞནཱ.

༨. ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱདིཝགྒཝཎྞནཱ

༧༡. ཨཊྛམསྶ ¶ པཋམེ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཏི ཀལྱཱཎཱ མིཏྟཱ ཨསྶཱཏི ཀལྱཱཎམིཏྟོ, ཏསྶ བྷཱཝོ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ. སེསཾ ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦཾ.

༧༢-༧༣. དུཏིཡེ ཨནུཡོགོཏི ཡོགོ པཡོགོ. ཨནནུཡོགོཏི ཨཡོགོ ཨཔྤཡོགོ. ཨནུཡོགཱཏི ཨནུཡོགེན. ཨནནུཡོགཱཏི ཨནནུཡོགེན. ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནནྟི ཙཏུབྷཱུམཀཀུསལདྷམྨཱནཾ. ཏཏིཡཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

༧༤. ཙཏུཏྠེ བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི བུཛ྄ཛྷནཀསཏྟསྶ ཨངྒབྷཱུཏཱ སཏྟ དྷམྨཱ. ཡཱཡ ཝཱ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ སོ བུཛ྄ཛྷཏི, སམྨོཧནིདྡཱཏོ ཝཱ ཝུཊྛཱཏི, ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ ¶ ཝཱ སཙྪིཀརོཏི. ཏསྶཱ བོདྷིཡཱ ཨངྒབྷཱུཏཱཏིཔི བོཛ྄ཛྷངྒཱ. ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ཀེནཊྛེན བོཛ྄ཛྷངྒཱ? བུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨནུབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, པཊིབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, སམྦུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, བོདྷཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི (པཊི. མ. ༢.༡༧). ཨེཝཾ པནེཏཾ པདཾ ཝིབྷཏྟམེཝ.

༧༥. པཉྩམེ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨིམིནཱ པདེན བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ཡཱཐཱཝསརསབྷཱུམི ནཱམ ཀཐིཏཱ ¶ . སཱ པནེསཱ ཙཏུབྦིདྷཱ ཧོཏི – ཝིཔསྶནཱ, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནཾ, མགྒོ, ཕལནྟི. ཏཏྠ ཝིཔསྶནཱཡ ཨུཔྤཛྫནཀཱལེ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཀཱམཱཝཙརཱ ཧོནྟི, ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཛ྄ཛྷཱནམྷི ཨུཔྤཛྫནཀཱལེ རཱུཔཱཝཙརཨརཱུཔཱཝཙརཱ, མགྒཕལེསུ ཨུཔྤཛྫནཀཱལེ ལོཀུཏྟརཱ. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཙཏུབྷཱུམཀཱ ཀཐིཏཱ.

༧༦. ཚཊྛསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀོ ནིཀྑེཔོ. ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ ཧེཏཾ ནིཀྑིཏྟཾ, སམྦཧུལཱ ཀིར བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ. ཏེསཾ ཨནྟརེ བནྡྷུལམལླསེནཱཔཏིཾ ཨཱརབྦྷ ཨཡཾ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ པུབྦེ བཧུཉཱཏིཀཾ ཨཧོསི བཧུཔཀྑཾ, ཨིདཱནི ཨཔྤཉཱཏིཀཾ ཨཔྤཔཀྑཾ ཛཱཏ’’ནྟི. ཨཐ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཡི གཏེ མཧཏཱི དེསནཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམྨ དྷམྨསབྷཱཡཾ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ¶ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ ཨཉྙཱ གཱམནིགམཱདིཀཐཱ ནཏྠི, ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ པུབྦེ བཧུཉཱཏིཀཾ ཨཧོསི བཧུཔཀྑཾ, ཨིདཱནི ཨཔྤཉཱཏིཀཾ ཨཔྤཔཀྑཾ ཛཱཏནྟི ཝདནྟཱ ནིསིནྣམྷཱཏི. སཏྠཱ ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨཔྤམཏྟིཀཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, པརིཧཱནཱིཏི ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི.

ཏཏྠ ཨཔྤམཏྟིཀཱཏི པརིཏྟཱ པརིཏྟཔྤམཱཎཱ. ཨེཏཱཡ ཧི པརིཧཱནིཡཱ སགྒཏོ ཝཱ མགྒཏོ ཝཱ པརིཧཱནི ནཱམ ནཏྠི, དིཊྛདྷམྨིཀཔརིཧཱནིམཏྟམེཝ ཨེཏནྟི ཨཱཧ. ཨེཏཾ པཏིཀིཊྛནྟི ཨེཏཾ པཙྪིམཾ ཨེཏཾ ལཱམཀཾ. ཡདིདཾ པཉྙཱཔརིཧཱནཱིཏི ཡཱ ཨེསཱ མམ སཱསནེ ཀམྨསྶཀཏཔཉྙཱཡ ཛྷཱནཔཉྙཱཡ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ ཕལཔཉྙཱཡ ཙ པརིཧཱནི, ཨེསཱ པཙྪིམཱ, ཨེསཱ ལཱམཀཱ, ཨེསཱ ཚཌྜནཱིཡཱཏི ཨཏྠོ.

༧༧. སཏྟམམྤི ¶ ¶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡམེཝ ཀཐིཏཾ. དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀིར ནིསིནྣེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀཙྩེ ཨེཝཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ པུབྦེ ཨཔྤཉཱཏིཀཾ ཨཔྤཔཀྑཾ ཨཧོསི, ཨིདཱནི ཏཾ བཧུཉཱཏིཀཾ བཧུཔཀྑཾ ཛཱཏ’’ནྟི. ཀཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧཾསཱུཏི? ཝིསཱཁཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཝེསཱལིཀེ ཙ ལིཙྪཝཱི. སཏྠཱ ཏེསཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨཱསནེ ནིསིནྣོ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཀཐཡིཾསུ. སཏྠཱ ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཔྤམཏྟིཀཱཏི ཏཾ སམྤཏྟིཾ ནིསྶཱཡ སགྒཾ ཝཱ མགྒཾ ཝཱ སམྤཏྟཱནཾ ཨབྷཱཝཏོ པརིཏྟཱ. ཡདིདཾ པཉྙཱཝུདྡྷཱིཏི ཀམྨསྶཀཏཔཉྙཱདཱིནཾ ཝུདྡྷི. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཉཱཏཱིནཾ ཝུདྡྷི ནཱམ དིཊྛདྷམྨིཀམཏྟཱ ཨཔྤཱ པརིཏྟཱ, སཱ སགྒཾ ཝཱ མགྒཾ ཝཱ པཱཔེཏུཾ ཨསམཏྠཱ, ཏསྨཱ. པཉྙཱཝུདྡྷིཡཱཏི ཀམྨསྶཀཏཱདིཔཉྙཱཡ ཝུདྡྷིཡཱ.

༧༨. ཨཊྛམམྤི ཨཊྛུཔྤཏྟིཡམེཝ ཀཐིཏཾ. སམྦཧུལཱ ཀིར བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ མཧཱདྷནསེཊྛིཔུཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ པུབྦེ མཧཱབྷོགཾ མཧཱཧིརཉྙསུཝཎྞཾ ཨཧོསི, ཏཾ ཨིདཱནི ཨཔྤབྷོགཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཀཐཡིཾསུ. སཏྠཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི.

༧༩. ནཝམམྤི ཨཊྛུཔྤཏྟིཡམེཝ ཝུཏྟཾ. དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀིར སནྣིསིནྣཱ བྷིཀྑཱུ ཀཱཀཝལིཡསེཊྛིཉྩ ¶ པུཎྞསེཊྛིཉྩ ཨཱརབྦྷ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ པུབྦེ ཨཔྤབྷོགཾ ཨཧོསི, ཏཾ ཨིདཱནི མཧཱབྷོགཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཀཐཡིཾསུ. སཏྠཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི. སེསཾ ཨིམེསུ དྭཱིསུཔི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༨༠. དསམམྤི ¶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ ཝུཏྟཾ. དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀིར བྷིཀྑཱུ ཀོསལམཧཱརཱཛཱནཾ ཨཱརབྦྷ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ པུབྦེ མཧཱཡསཾ མཧཱཔརིཝཱརཾ ཨཧོསི, ཨིདཱནི ཨཔྤཡསཾ ཨཔྤཔརིཝཱརཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཀཐཡིཾསུ. བྷགཝཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷི. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱདིཝགྒཝཎྞནཱ.

༩. པམཱདཱདིཝགྒཝཎྞནཱ

༨༡. ནཝམསྶཱཔི ¶ ¶ པཋམཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡམེཝ ཀཐིཏཾ. སམྦཧུལཱ ཀིར བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསིནྣཱ ཀུམྦྷགྷོསཀཾ ཨཱརབྦྷ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ པུབྦེ ཨཔྤཡསཾ ཨཔྤཔརིཝཱརཾ ཨཧོསི, ཨིདཱནི མཧཱཡསཾ མཧཱཔརིཝཱརཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཀཐཡིཾསུ. སཏྠཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱརབྷི. ཏསྶཏྠོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

༨༢. དུཏིཡཱདཱིསུ མཧཏོ ཨནཏྠཱཡཱཏི མཧནྟསྶ ཨནཏྠསྶ ཨཏྠཱཡ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པམཱདཱདིཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༠. དུཏིཡཔམཱདཱདིཝགྒཝཎྞནཱ

༩༨. དསམེ ¶ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀནྟི ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟཝསེན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ. ཨངྒནྟི ཀཱརཎཾ. ཨིཏི ཀརིཏྭཱཏི ཨེཝཾ ཀཏྭཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – བྷིཀྑཝེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཨཏྟནོ སནྟཱནེ སམུཊྛིཏཾ ཀཱརཎནྟི ཀཏྭཱ ན ཨཉྙཾ ཨེཀཾ ཀཱརཎམྤི སམནུཔསྶཱམཱིཏི.

༡༡༠-༡༡༤. བཱཧིརནྟི ¶ ཨཛ྄ཛྷཏྟསནྟཱནཏོ བཧི བྷཝཾ. སདྡྷམྨསྶཱཏི སུདྡྷམྨསྶ, སཱསནསྶཱཏི ཨཏྠོ. སམྨོསཱཡཱཏི ཝིནཱསཱཡ. ཨནྟརདྷཱནཱཡཱཏི ཨཔཉྙཱཎཏྠཱཡ.

༡༡༥. ཋིཏིཡཱཏི ཙིརཊྛིཏཏྠཾ. ཨསམྨོསཱཡ ཨནནྟརདྷཱནཱཡཱཏི ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. སེསམེཏྠ ཙཏུཀྐོཊིཀེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༡༣༠. ཨིཏོ པརེསུ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟཱིཏིཨཱདཱིསུ སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཏཱཝ དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ དྷམྨོ, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཨདྷམྨོ. ཏཐཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ པཉྩིནྡྲིཡཱནི པཉྩ བལཱནི སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ དྷམྨོ ནཱམ; ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ ཏཡོ ¶ སམྨཔྤདྷཱནཱ ཏཡོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ ཚ ཨིནྡྲིཡཱནི ཚ བལཱནི ཨཊྛ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ནཝངྒིཀོ མགྒོཏི ཙ ཙཏྟཱརོ ཨུཔཱདཱནཱ པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི སཏྟ ཨནུསཡཱ ཨཊྛ མིཙྪཏྟཱནི ཙ ཨཡཾ ཨདྷམྨོ.

ཏཏྠ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀཾ ཨདྷམྨཀོཊྛཱསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི ཀརིསྶཱམ, ཨེཝཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡཀུལཾ ནིཡྻཱནིཀཾ བྷཝིསྶཏི, མཡཾ ཙ ལོཀེ པཱཀཊཱ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཾ ཨདྷམྨཾ ‘‘དྷམྨོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐཡནྟཱ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི ནཱམ. ཏཐེཝ དྷམྨཀོཊྛཱསེསུ ཨེཀཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨདྷམྨོ’’ཏི ཀཐེནྟཱ དྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི ནཱམ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན པན བྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཙོདེཏྭཱ སཱརེཏྭཱ ཡཐཱཔཊིཉྙཱཡ ཀཏྟབྦཾ ཀམྨཾ དྷམྨོ ནཱམ, ཨབྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཨཙོདེཏྭཱ ཨསཱརེཏྭཱ ཨཔཊིཉྙཱཡ ཀཏྟབྦཾ ཀམྨཾ ཨདྷམྨོ ནཱམ.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ¶ རཱགཝིནཡོ དོསཝིནཡོ མོཧཝིནཡོ སཾཝརོ པཧཱནཾ པཊིསངྑཱཏི ཨཡཾ ཝིནཡོ ནཱམ, རཱགཱདཱིནཾ ཨཝིནཡོ ཨསཾཝརོ ཨཔྤཧཱནཾ ཨཔཊིསངྑཱཏི ཨཡཾ ¶ ཨཝིནཡོ ནཱམ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཝཏྠུསམྤཏྟི, ཉཏྟིསམྤཏྟི, ཨནུསྶཱཝནསམྤཏྟི, སཱིམཱསམྤཏྟི, པརིསསམྤཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཝིནཡོ ནཱམ. ཝཏྠུཝིཔཏྟི, ཉཏྟིཝིཔཏྟི, ཨནུསྶཱཝནཝིཔཏྟི, སཱིམཱཝིཔཏྟི པརིསཝིཔཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཨཝིནཡོ ནཱམ.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ…པེ… ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི ཨིདཾ བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན; ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ ཏཡོ སམྨཔྤདྷཱནཱ ཏཡོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ ཚ ཨིནྡྲིཡཱནི ཚ བལཱནི ཨཊྛ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ནཝངྒིཀོ མགྒོཏི ཨིདཾ ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ པཱརཱཛིཀཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསཱ དྭེ ཨནིཡཏཱ ཏིཾས ནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན; ཏཡོ པཱརཱཛིཀཱ ཙུདྡས སངྒྷཱདིསེསཱ ཏཡོ ཨནིཡཏཱ ཨེཀཏིཾས ནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན དེཝསིཀཾ ཕལསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནཾ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནཾ བུདྡྷཙཀྑུནཱ ལོཀཝོལོཀནཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཝསེན སུཏྟནྟདེསནཱ ཛཱཏཀཀཐཱཏི ཨིདཾ ཨཱཙིཎྞཾ, ན དེཝསིཀཾ ཕལསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནཾ…པེ… ན ཛཱཏཀཀཐཱཏི ཨིདཾ ཨནཱཙིཎྞཾ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ¶ ནིམནྟིཏསྶ ཝསྶཱཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཙཱརིཀཱཔཀྐམནཾ པཝཱརེཏྭཱ ཙཱརིཀཱཔཀྐམནཾ, ཨཱགནྟུཀེཧི སདྡྷིཾ པཋམཾ པཊིསནྠཱརཀརཎནྟི ཨིདཾ ཨཱཙིཎྞཾ, ཏསྶེཝ ཨཱཙིཎྞསྶ ཨཀརཎཾ ཨནཱཙིཎྞཾ ནཱམ.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ…པེ… ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི ཨིདཾ པཉྙཏྟཾ ནཱམ; ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ…པེ… ནཝངྒིཀོ མགྒོཏི ཨིདཾ ཨཔཉྙཏྟཾ ནཱམ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ པཱརཱཛིཀཱ…པེ… ཏིཾསནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ པཉྙཏྟཾ ནཱམ; ཏཡོ པཱརཱཛིཀཱ…པེ… ཨེཀཏིཾས ནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ ཨཔཉྙཏྟཾ ནཱམ.

ཡཾ ¶ པནེཏཾ སབྦསུཏྟཱནཾ པརིཡོསཱནེ ཏེཙིམཾ སདྡྷམྨཾ ཨནྟརདྷཱཔེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཏཏྠ པཉྩ ཨནྟརདྷཱནཱནི ནཱམ ཨདྷིགམཨནྟརདྷཱནཾ, པཊིཔཏྟིཨནྟརདྷཱནཾ, པརིཡཏྟིཨནྟརདྷཱནཾ, ལིངྒཨནྟརདྷཱནཾ, དྷཱཏུཨནྟརདྷཱནནྟི ¶ . ཏཏྠ ཨདྷིགམོཏི ཙཏྟཱརོ མགྒཱ, ཙཏྟཱརི ཕལཱནི, ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ, ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ, ཚ ཨབྷིཉྙཱཏི. སོ པརིཧཱཡམཱནོ པཊིསམྦྷིདཱཏོ པཊྛཱཡ པརིཧཱཡཏི. བུདྡྷཱནཾ ཧི པརིནིབྦཱནཏོ ཝསྶསཧསྶམེཝ པཊིསམྦྷིདཱ ནིབྦཏྟེཏུཾ སཀྐོནྟི, ཏཏོ པརཾ ཚ ཨབྷིཉྙཱ, ཏཏོ ཏཱཔི ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ནིབྦཏྟེནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཏཱཔི ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ སུཀྑཝིཔསྶཀཱ ཧོནྟི. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨནཱགཱམིནོ སཀདཱགཱམིནོ སོཏཱཔནྣཱཏི. ཏེསུ དྷརནྟེསུ ཨདྷིགམོ ཨནནྟརཧིཏོ ནཱམ ན ཧོཏི. པཙྪིམཀསྶ པན སོཏཱཔནྣསྶ ཛཱིཝིཏཀྑཡེན ཨདྷིགམོ ཨནྟརཧིཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཨིདཾ ཨདྷིགམཨནྟརདྷཱནཾ ནཱམ.

པཊིཔཏྟིཨནྟརདྷཱནཾ ནཱམ ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལཱནི ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལམཏྟཾ རཀྑནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ‘‘སཱིལཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ རཀྑཱམ, པདྷཱནཉྩ ཨནུཡུཉྫཱམ, ན ཙ མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ སཙྪིཀཱཏུཾ སཀྐོམ, ནཏྠི ཨིདཱནི ཨརིཡདྷམྨཔཊིཝེདྷོ’’ཏི ཝོསཱནཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཀོསཛྫབཧུལཱ ཨཉྙམཉྙཾ ན ཙོདེནྟི ན སཱརེནྟི ཨཀུཀྐུཙྩཀཱ ཧོནྟི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི མདྡནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ པཱཙིཏྟིཡཐུལླཙྩཡཱནི ཨཱཔཛྫནྟི, ཏཏོ གརུཀཱཔཏྟིཾ. པཱརཱཛིཀམཏྟམེཝ ཏིཊྛཏི. ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི རཀྑནྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཏེཔི སཧསྶེཔི དྷརམཱནེ པཊིཔཏྟི ཨནནྟརཧིཏཱ ནཱམ ན ཧོཏི. པཙྪིམཀསྶ པན བྷིཀྑུནོ ¶ སཱིལབྷེདེན ¶ ཝཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡེན ཝཱ ཨནྟརཧིཏཱ ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ པཊིཔཏྟིཨནྟརདྷཱནཾ ནཱམ.

པརིཡཏྟཱིཏི ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ སཱཊྛཀཐཱ པཱལི༹. ཡཱཝ སཱ ཏིཊྛཏི, ཏཱཝ པརིཡཏྟི པརིཔུཎྞཱ ནཱམ ཧོཏི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ རཱཛཡུཝརཱཛཱནོ ཨདྷམྨིཀཱ ཧོནྟི, ཏེསུ ཨདྷམྨིཀེསུ རཱཛཱམཙྩཱདཡོ ཨདྷམྨིཀཱ ཧོནྟི, ཏཏོ རཊྛཛནཔདཝཱསིནོཏི. ཨེཏེསཾ ཨདྷམྨིཀཏཱཡ དེཝོ ན སམྨཱ ཝསྶཏི, ཏཏོ སསྶཱནི ན སམྤཛྫནྟི. ཏེསུ ཨསམྤཛྫནྟེསུ པཙྩཡདཱཡཀཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པཙྩཡེ དཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི, བྷིཀྑཱུ པཙྩཡེཧི ཀིལམནྟཱ ཨནྟེཝཱསིཀེ སངྒཧེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ པརིཡཏྟི པརིཧཱཡཏི, ཨཏྠཝསེན དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, པཱལི༹ཝསེནེཝ དྷཱརེནྟི. ཏཏོ གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ པཱལི༹མྤི སཀལཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, པཋམཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ པརིཧཱཡཏི. པརིཧཱཡམཱནཾ མཏྠཀཏོ པཊྛཱཡ པརིཧཱཡཏི ¶ . པཋམམེཝ ཧི པཊྛཱནམཧཱཔཀརཎཾ པརིཧཱཡཏི, ཏསྨིཾ པརིཧཱིནེ ཡམཀཾ, ཀཐཱཝཏྠུ, པུགྒལཔཉྙཏྟི, དྷཱཏུཀཐཱ, ཝིབྷངྒོ, དྷམྨསངྒཧོཏི.

ཨེཝཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀེ པརིཧཱིནེ མཏྠཀཏོ པཊྛཱཡ སུཏྟནྟཔིཊཀཾ པརིཧཱཡཏི. པཋམཉྷི ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡོ པརིཧཱཡཏི, ཏསྨིམྤི པཋམཾ ཨེཀཱདསཀནིཔཱཏོ, ཏཏོ དསཀནིཔཱཏོ…པེ… ཏཏོ ཨེཀཀནིཔཱཏོཏི. ཨེཝཾ ཨངྒུཏྟརེ པརིཧཱིནེ མཏྠཀཏོ པཊྛཱཡ སཾཡུཏྟནིཀཱཡོ པརིཧཱཡཏི. པཋམཾ ཧི མཧཱཝགྒོ པརིཧཱཡཏི, ཏཏོ སལཱ༹ཡཏནཝགྒོ, ཁནྡྷཝགྒོ, ནིདཱནཝགྒོ, སགཱཐཱཝགྒོཏི. ཨེཝཾ སཾཡུཏྟནིཀཱཡེ པརིཧཱིནེ མཏྠཀཏོ པཊྛཱཡ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡོ པརིཧཱཡཏི. པཋམཾ ཧི ཨུཔརིཔཎྞཱསཀོ པརིཧཱཡཏི, ཏཏོ མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱསཀོ, ཏཏོ མཱུལཔཎྞཱསཀོཏི. ཨེཝཾ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡེ པརིཧཱིནེ མཏྠཀཏོ པཊྛཱཡ དཱིགྷནིཀཱཡོ པརིཧཱཡཏི. པཋམཉྷི ¶ པཱཐིཀཝགྒོ པརིཧཱཡཏི, ཏཏོ མཧཱཝགྒོ, ཏཏོ སཱིལཀྑནྡྷཝགྒོཏི. ཨེཝཾ དཱིགྷནིཀཱཡེ པརིཧཱིནེ སུཏྟནྟཔིཊཀཾ པརིཧཱིནཾ ནཱམ ཧོཏི. ཝིནཡཔིཊཀེན སདྡྷིཾ ཛཱཏཀམེཝ དྷཱརེནྟི. ཝིནཡཔིཊཀཾ ལཛྫིནོཝ དྷཱརེནྟི, ལཱབྷཀཱམཱ པན ‘‘སུཏྟནྟེ ཀཐིཏེཔི སལླཀྑེནྟཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཛཱཏཀམེཝ དྷཱརེནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ¶ ཛཱཏཀམྤི དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨཐ ཏེསཾ པཋམཾ ཝེསྶནྟརཛཱཏཀཾ པརིཧཱཡཏི, ཏཏོ པཊིལོམཀྐམེན པུཎྞཀཛཱཏཀཾ, མཧཱནཱརདཛཱཏཀནྟི པརིཡོསཱནེ ཨཔཎྞཀཛཱཏཀཾ པརིཧཱཡཏི. ཨེཝཾ ཛཱཏཀེ པརིཧཱིནེ ཝིནཡཔིཊཀམེཝ དྷཱརེནྟི.

གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཝིནཡཔིཊཀམྤི མཏྠཀཏོ པཊྛཱཡ པརིཧཱཡཏི. པཋམཉྷི པརིཝཱརོ པརིཧཱཡཏི, ཏཏོ ཁནྡྷཀོ, བྷིཀྑུནཱིཝིབྷངྒོ, མཧཱཝིབྷངྒོཏི ཨནུཀྐམེན ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀམཏྟམེཝ དྷཱརེནྟི. ཏདཱཔི པརིཡཏྟི ཨནྟརཧིཏཱ ན ཧོཏི. ཡཱཝ པན མནུསྶེསུ ཙཱཏུཔྤདིཀགཱཐཱཔི པཝཏྟཏི, ཏཱཝ པརིཡཏྟི ཨནནྟརཧིཏཱཝ ཧོཏི. ཡདཱ སདྡྷོ པསནྣོ རཱཛཱ ཧཏྠིཀྑནྡྷེ སུཝཎྞཙངྐོཊཀམྷི སཧསྶཏྠཝིཀཾ ཋཔཱཔེཏྭཱ ‘‘བུདྡྷེཧི ཀཐིཏཾ ཙཱཏུཔྤདིཀགཱཐཾ ཛཱནནྟོ ཨིམཾ སཧསྶཾ གཎྷཏཱུ’’ཏི ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ གཎྷནཀཾ ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨེཀཝཱརཾ ཙརཱཔིཏེ ནཱམ སུཎནྟཱཔི ཧོནྟི ཨསྶུཎནྟཱཔཱི’’ཏི ཡཱཝཏཏིཡཾ ཙརཱཔེཏྭཱ གཎྷནཀཾ ཨལབྷིཏྭཱ རཱཛཔུརིསཱ ཏཾ སཧསྶཏྠཝིཀཾ པུན རཱཛཀུལཾ པཝེསེནྟི, ཏདཱ པརིཡཏྟི ཨནྟརཧིཏཱ ནཱམ ཧོཏི. ཨིདཾ པརིཡཏྟིཨནྟརདྷཱནཾ ནཱམ.

གཙྪནྟེ ¶ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཙཱིཝརགྒཧཎཾ པཏྟགྒཧཎཾ སམྨིཉྫནཔསཱརཎཾ ཨཱལོཀིཏཝིལོཀིཏཾ ¶ ན པཱསཱདིཀཾ ཧོཏི. ནིགཎྛསམཎཱ ཝིཡ ཨལཱབུཔཏྟཾ བྷིཀྑཱུ པཏྟཾ ཨགྒབཱཧཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཝིཙརནྟི, ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ལིངྒཾ ཨནནྟརཧིཏམེཝ ཧོཏི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ པན ཀཱལེ ཨགྒབཱཧཏོ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཧཏྠེན ཝཱ སིཀྐཱཡ ཝཱ ཨོལམྦིཏྭཱ ཝིཙརནྟི, ཙཱིཝརམྤི རཛནསཱརུཔྤཾ ཨཀཏྭཱ ཨོཊྛཊྛིཝཎྞཾ ཀཏྭཱ ཝིཙརནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ རཛནམྤི ན ཧོཏི དསཙྪིནྡནམྤི ཨོཝཊྚིཀཝིཛ྄ཛྷནམྤི, ཀཔྤམཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝལ༹ཉྫེནྟི. པུན ཨོཝཊྚིཀཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཔྤཾ ན ཀརོནྟི. ཏཏོ ཨུབྷཡམྤི ཨཀཏྭཱ དསཱ ཚེཏྭཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཝིཡ ཙརནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ‘‘ཀོ ཨིམིནཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཏྠོ’’ཏི ཁུདྡཀཾ ཀཱསཱཝཁཎྜཾ ཧཏྠེ ཝཱ གཱིཝཱཡ ཝཱ བནྡྷནྟི, ཀེསེསུ ཝཱ ཨལླཱིཡཱཔེནྟི, དཱརབྷརཎཾ ཝཱ ཀརོནྟཱ ཀསིཏྭཱ ཝཔིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཝིཙརནྟི. ཏདཱ དཀྑིཎཾ དེནྟཱ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ ཨེཏེསཾ དེནྟི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཾ – ‘‘བྷཝིསྶནྟི ཁོ, པནཱནནྡ, ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ གོཏྲབྷུནོ ཀཱསཱཝཀཎྛཱ དུསྶཱིལཱ པཱཔདྷམྨཱ, ཏེསུ དུསྶཱིལེསུ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དཱནཾ དསྶནྟི, ཏདཱཔཱཧཾ, ཨཱནནྡ, སངྒྷགཏཾ དཀྑིཎཾ ཨསངྑེཡྻཾ ¶ ཨཔྤམེཡྻཾ ཝདཱམཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༣༨༠). ཏཏོ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ནཱནཱཝིདྷཱནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟཱ ‘‘པཔཉྩོ ཨེས, ཀིཾ ཨིམིནཱ ཨམྷཱཀ’’ནྟི ཀཱསཱཝཁཎྜཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཁིཔནྟི. ཨེཏསྨིཾ ཀཱལེ ལིངྒཾ ཨནྟརཧིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཀསྶཔདསབལསྶ ཀིར ཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡོནཀཱནཾ ¶ སེཏཝཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཙརཎཾ ཙཱརིཏྟཾ ཛཱཏནྟི. ཨིདཾ ལིངྒཨནྟརདྷཱནཾ ནཱམ.

དྷཱཏུཨནྟརདྷཱནཾ པན ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – ཏཱིཎི པརིནིབྦཱནཱནི, ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཾ – ཁནྡྷཔརིནིབྦཱནཾ, དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནནྟི. ཏཏྠ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནཾ བོདྷིཔལླངྐེ ཨཧོསི, ཁནྡྷཔརིནིབྦཱནཾ ཀུསིནཱརཱཡཾ, དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནཾ ཨནཱགཏེ བྷཝིསྶཏི. ཀཐཾ? ཏཏོ ཏཏྠ ཏཏྠ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨལབྷམཱནཱ དྷཱཏུཡོ བུདྡྷཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནབལེན སཀྐཱརསམྨཱནལབྷནཀཊྛཱནཾ གཙྪནྟི. གཙྪནྟེ གཙྪནྟེ ཀཱལེ སབྦཊྛཱནེསུ སཀྐཱརསམྨཱནོ ན ཧོཏི. སཱསནསྶ ཧི ཨོསཀྐནཀཱལེ ཨིམསྨིཾ ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ སབྦཱ དྷཱཏུཡོ སནྣིཔཏིཏྭཱ མཧཱཙེཏིཡཾ, ཏཏོ ནཱགདཱིཔེ རཱཛཱཡཏནཙེཏིཡཾ, ཏཏོ བོདྷིཔལླངྐཾ གམིསྶནྟི. ནཱགབྷཝནཏོཔི དེཝལོཀཏོཔི བྲཧྨལོཀཏོཔི དྷཱཏུཡོ མཧཱབོདྷིཔལླངྐམེཝ གམིསྶནྟི. སཱསཔམཏྟཱཔི དྷཱཏུ ཨནྟརཱ ན ནསྶིསྶཏི. སབྦཱ དྷཱཏུཡོ མཧཱབོདྷིམཎྜེ སནྣིཔཏིཏྭཱ བུདྡྷརཱུཔཾ གཧེཏྭཱ བོདྷིམཎྜེ པལླངྐེན ནིསིནྣབུདྡྷསརཱིརསིརིཾ དསྶེནྟི. དྭཏྟིཾས མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི ཨསཱིཏི ཨནུབྱཉྫནཱནི བྱཱམཔྤབྷཱཏི སབྦཾ པརིཔུཎྞམེཝ ཧོཏི. ཏཏོ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡདིཝསེ ཝིཡ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ ¶ དསྶེནྟི. ཏདཱ མནུསྶབྷཱུཏསཏྟོ ནཱམ ཏཏྠ གཏོ ནཏྠི, དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ པན དེཝཏཱ སབྦཱཝ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ དསབལོ པརིནིབྦཱཡཏི, ཨིཏོདཱནི པཊྛཱཡ ཨནྡྷཀཱརཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པརིདེཝནྟི. ཨཐ དྷཱཏུསརཱིརཏོ ཏེཛོ སམུཊྛཱཡ ཏཾ སརཱིརཾ ཨཔཎྞཏྟིཀབྷཱཝཾ གམེཏི. དྷཱཏུསརཱིརཏོ སམུཊྛིཏཱ ཛཱལཱ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ཨུགྒཙྪིསྶཏི, སཱསཔམཏྟཱཡ སེསཱཡཔི དྷཱཏུཡཱ སཏི ཨེཀཛཱལཱཝ བྷཝིསྶཏི. དྷཱཏཱུསུ པརིཡཱདཱནཾ གཏཱསུ པཙྪིཛྫིསྶཏི. ཨེཝཾ མཧནྟཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ དྷཱཏུཡོ ¶ ཨནྟརདྷཱཡནྟི. ཏདཱ སནྣིཔཏིཏཱ དེཝསངྒྷཱ བུདྡྷཱནཾ པརིནིབྦུཏདིཝསེ ཝིཡ དིབྦགནྡྷམཱལཱཏཱུརིཡཱདཱིཧི སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཨུཔྤཛྫནཀཾ བུདྡྷཾ པསྶིཏུཾ ལབྷིསྶཱམ བྷགཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཀསཀཊྛཱནམེཝ གཙྪནྟི. ཨིདཾ དྷཱཏུཨནྟརདྷཱནཾ ནཱམ.

ཨིམསྶ པཉྩཝིདྷསྶ ཨནྟརདྷཱནསྶ པརིཡཏྟིཨནྟརདྷཱནམེཝ ¶ མཱུལཾ. པརིཡཏྟིཡཱ ཧི ཨནྟརཧིཏཱཡ པཊིཔཏྟི ཨནྟརདྷཱཡཏི, པརིཡཏྟིཡཱ ཋིཏཱཡ པཊིཔཏྟི པཏིཊྛཱཏི. ཏེནེཝ ཨིམསྨིཾ དཱིཔེ ཙཎྜཱལཏིསྶམཧཱབྷཡེ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ མཧཱཨུལུ༹མྤཾ མཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙཱཔེསི ‘‘མཧནྟཾ བྷཡཾ བྷཝིསྶཏི, ན སམྨཱ དེཝོ ཝསྶིསྶཏི, བྷིཀྑཱུ པཙྩཡེཧི ཀིལམནྟཱ པརིཡཏྟིཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི, པརཏཱིརཾ གནྟྭཱ ཨཡྻེཧི ཛཱིཝིཏཾ རཀྑིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིམཾ མཧཱཨུལུ༹མྤཾ ཨཱརུཡ྄ཧ གཙྪཐ, བྷནྟེ. ཡེསཾ ཨེཏྠ ནིསཛྫཊྛཱནཾ ནཔྤཧོཏི, ཏེ ཀཊྛཁཎྜེཔི ཨུརཾ ཋཔེཏྭཱ གཙྪནྟུ, སབྦེསམྤི བྷཡཾ ན བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏདཱ སམུདྡཏཱིརཾ པཏྭཱ སཊྛི བྷིཀྑཱུ ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨེཏྠ གམནཀིཙྩཾ ནཏྠི, མཡཾ ཨིདྷེཝ ཧུཏྭཱ ཏེཔིཊཀཾ རཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ དཀྑིཎམལཡཛནཔདཾ གནྟྭཱ ཀནྡམཱུལཔཎྞེཧི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཱ ཝསིཾསུ. ཀཱཡེ ཝཧནྟེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟི, ཨཝཧནྟེ ཝཱལིཀཾ ཨུསྶཱརེཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ སཱིསཱནི ཨེཀཊྛཱནེ ཀཏྭཱ པརིཡཏྟིཾ སམྨསནྟི. ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན དྭཱདས སཾཝཙྪརཱནི སཱཊྛཀཐཾ ཏེཔིཊཀཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ དྷཱརཡིཾསུ.

བྷཡེ ཝཱུཔསནྟེ སཏྟསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨཏྟནོ གཏཊྛཱནེ སཱཊྛཀཐེ ཏེཔིཊཀེ ཨེཀཀྑརམྤི ཨེཀབྱཉྫནམྤི ཨནཱསེཏྭཱ ཨིམམེཝ དཱིཔམཱགམྨ ཀལླགཱམཛནཔདེ མཎྜལཱརཱམཝིཧཱརཾ པཝིསིཾསུ. ཐེརཱནཾ ཨཱགམནཔྤཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ དཱིཔེ ཨོཧཱིནཱ སཊྛི བྷིཀྑཱུ ‘‘ཐེརེ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི གནྟྭཱ ཐེརེཧི སདྡྷིཾ ཏེཔིཊཀཾ སོདྷེནྟཱ ཨེཀཀྑརམྤི ཨེཀབྱཉྫནམྤི ཨསམེནྟཾ ནཱམ ན པསྶིཾསུ. ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཐེརཱནཾ ཨཡཾ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི ‘‘པརིཡཏྟི ནུ ཁོ སཱསནསྶ མཱུལཾ ¶ , ཨུདཱཧུ པཊིཔཏྟཱི’’ཏི. པཾསུཀཱུལིཀཏྠེརཱ ‘‘པཊིཔཏྟིམཱུལ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ, དྷམྨཀཐིཀཱ ‘‘པརིཡཏྟཱི’’ཏི ¶ . ཨཐ ནེ ཐེརཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དྭིནྣམྤི ཛནཱནཾ ཝཙནམཏྟེནེཝ ན ཀརོམ, ཛིནབྷཱསིཏཾ སུཏྟཾ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སུཏྟཾ ཨཱཧརིཏུཾ ན བྷཱརོཏི ‘‘ཨིམེ ཙ, སུབྷདྡ ¶ , བྷིཀྑཱུ སམྨཱ ཝིཧརེཡྻུཾ, ཨསུཉྙོ ལོཀོ ཨརཧནྟེཧི ཨསྶཱཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༡༤). པཊིཔཏྟིམཱུལཀཾ, མཧཱརཱཛ, སཏྠུསཱསནཾ པཊིཔཏྟིསཱརཀཾ. པཊིཔཏྟིཡཱ དྷརནྟཱཡ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི (མི. པ. ༤.༡.༧) སུཏྟཾ ཨཱཧརིཾསུ. ཨིམཾ སུཏྟཾ སུཏྭཱ དྷམྨཀཐིཀཱ ཨཏྟནོ ཝཱདཋཔནཏྠཱཡ ཨིམཾ སུཏྟཾ ཨཱཧརིཾསུ –

‘‘ཡཱཝ ཏིཊྛནྟི སུཏྟནྟཱ, ཝིནཡོ ཡཱཝ དིཔྤཏི;

ཏཱཝ དཀྑནྟི ཨཱལོཀཾ, སཱུརིཡེ ཨབྦྷུཊྛིཏེ ཡཐཱ.

‘‘སུཏྟནྟེསུ ཨསནྟེསུ, པམུཊྛེ ཝིནཡམྷི ཙ;

ཏམོ བྷཝིསྶཏི ལོཀེ, སཱུརིཡེ ཨཏྠངྒཏེ ཡཐཱ.

‘‘སུཏྟནྟེ རཀྑིཏེ སནྟེ, པཊིཔཏྟི ཧོཏི རཀྑིཏཱ;

པཊིཔཏྟིཡཾ ཋིཏོ དྷཱིརོ, ཡོགཀྑེམཱ ན དྷཾསཏཱི’’ཏི.

ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ཨཱཧཊེ པཾསུཀཱུལིཀཏྠེརཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ, དྷམྨཀཐིཀཏྠེརཱནཾཡེཝ ཝཙནཾ པུརཏོ ཨཧོསི. ཡཐཱ ཧི གཝསཏསྶ ཝཱ གཝསཧསྶསྶ ཝཱ ཨནྟརེ པཝེཎིཔཱལིཀཱཡ དྷེནུཡཱ ཨསཏི སོ ཝཾསོ སཱ པཝེཎི ན གྷཊཱིཡཏི, ཨེཝམེཝཾ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཏེཔི སཧསྶེཔི སཾཝིཛྫམཱནེ པརིཡཏྟིཡཱ ཨསཏི ཨརིཡམགྒཔཊིཝེདྷོ ནཱམ ན ཧོཏི. ཡཐཱ ཙ ནིདྷིཀུམྦྷིཡཱ ཛཱནནཏྠཱཡ པཱསཱཎཔིཊྛེ ཨཀྑརེསུ ཋཔིཏེསུ ཡཱཝ ཨཀྑརཱནི དྷརནྟི, ཏཱཝ ནིདྷིཀུམྦྷི ནཊྛཱ ནཱམ ན ཧོཏི. ཨེཝམེཝཾ པརིཡཏྟིཡཱ དྷརམཱནཱཡ སཱསནཾ ཨནྟརཧིཏཾ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི.

དུཏིཡཔམཱདཱདིཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༡. ཨདྷམྨཝགྒཝཎྞནཱ

༡༤༠. ཨེཀཱདསམེ ¶ ¶ ཝགྒེ ཨདྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏིཨཱདཱིནི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཨདྷམྨཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༢. ཨནཱཔཏྟིཝགྒཝཎྞནཱ

༡༥༠. དྭཱདསམེ ¶ ¶ པན ཨནཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཏྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ‘‘ཨནཱཔཏྟི ཨཛཱནནྟསྶ ཨཐེཡྻཙིཏྟསྶ ནམརཎཱདྷིཔྤཱཡསྶ ཨནུལླཔནཱདྷིཔྤཱཡསྶ ནམོཙནཱདྷིཔྤཱཡསྶཱ’’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ཝུཏྟཱ ཨནཱཔཏྟི ཨནཱཔཏྟི ནཱམ, ‘‘ཛཱནནྟསྶ ཐེཡྻཙིཏྟསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ ཨཱཔཏྟི ཨཱཔཏྟི ནཱམ, པཉྩཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ལཧུཀཱཔཏྟི ནཱམ, དྭེ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ གརུཀཱཔཏྟི ནཱམ. དྭེ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ དུཊྛུལླཱཔཏྟི ནཱམ, པཉྩཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ཨདུཊྛུལླཱཔཏྟི ནཱམ. ཚ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ སཱཝསེསཱཔཏྟི ནཱམ, ཨེཀོ པཱརཱཛིཀཱཔཏྟིཀྑནྡྷོ ཨནཝསེསཱཔཏྟི ནཱམ. སཔྤཊིཀམྨཱཔཏྟི ནཱམ སཱཝསེསཱཔཏྟིཡེཝ, ཨཔྤཊིཀམྨཱཔཏྟི ནཱམ ཨནཝསེསཱཔཏྟིཡེཝ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཨནཱཔཏྟིཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༣. ཨེཀཔུགྒལཝགྒཝཎྞནཱ

༡༧༠. ཨེཀཔུགྒལཝགྒསྶ ¶ པཋམེ ཨེཀཔུགྒལོཏི ཨེཀོ པུགྒལོ. ཨེཏྠ ཨེཀོཏི དུཏིཡཱདིཔཊིཀྑེཔཏྠོ གཎནཔརིཙྪེདོ. པུགྒལོཏི སམྨུཏིཀཐཱ, ན པརམཏྠཀཐཱ. བུདྡྷསྶ ཧི བྷགཝཏོ དུཝིདྷཱ དེསནཱ – སམྨུཏིདེསནཱ, པརམཏྠདེསནཱ ཙཱཏི. ཏཏྠ ‘‘པུགྒལོ སཏྟོ ཨིཏྠཱི པུརིསོ ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ དེཝོ མཱརོ’’ཏི ¶ ཨེཝརཱུཔཱ སམྨུཏིདེསནཱ, ‘‘ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱ ཁནྡྷཱ དྷཱཏཱུ ཨཱཡཏནཱནི སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཨེཝརཱུཔཱ པརམཏྠདེསནཱ. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཡེ སམྨུཏིཝསེན དེསནཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མོཧཾ པཧཱཡ ཝིསེསཾ ཨདྷིགནྟུཾ སམཏྠཱ, ཏེསཾ སམྨུཏིདེསནཾ དེསེཏི. ཡེ པན པརམཏྠཝསེན དེསནཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མོཧཾ པཧཱཡ ཝིསེསམདྷིགནྟུཾ སམཏྠཱ, ཏེསཾ པརམཏྠདེསནཾ དེསེཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨུཔམཱ – ཡཐཱ ཧི དེསབྷཱསཱཀུསལོ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ ཨཏྠསཾཝཎྞནཀོ ཨཱཙརིཡོ ཡེ དམིལ༹བྷཱསཱཡ ཝུཏྟེ ཨཏྠཾ ཛཱནནྟི, ཏེསཾ དམིལ༹བྷཱསཱཡ ཨཱཙིཀྑཏི. ཡེ ཨནྡྷབྷཱསཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཱཡ བྷཱསཱཡ ¶ , ཏེསཾ ཏཱཡ ཏཱཡ བྷཱསཱཡ. ཨེཝཾ ཏེ མཱཎཝཀཱ ཚེཀཾ བྱཏྟཾ ཨཱཙརིཡམཱགམྨ ཁིཔྤམེཝ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟི. ཏཏྠ ཨཱཙརིཡོ ཝིཡ བུདྡྷོ བྷགཝཱ, ཏཡོ ཝེདཱ ཝིཡ ཀཐེཏབྦབྷཱཝེ ཋིཏཱནི ཏཱིཎི པིཊཀཱནི, དེསབྷཱསཱཀོསལླམིཝ སམྨུཏིཔརམཏྠཀོསལླཾ, ནཱནཱདེསབྷཱསཱ མཱཎཝཀཱ ཝིཡ སམྨུཏིཔརམཏྠཝསེན པཊིཝིཛ྄ཛྷནསམཏྠཱ ཝེནེཡྻསཏྟཱ, ཨཱཙརིཡསྶ དམིལ༹བྷཱསཱདིཨཱཙིཀྑནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ སམྨུཏིཔརམཏྠཝསེན དེསནཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱཧ ཙེཏྠ –

‘‘དུཝེ སཙྩཱནི ཨཀྑཱསི, སམྦུདྡྷོ ཝདཏཾ ཝརོ;

སམྨུཏིཾ པརམཏྠཉྩ, ཏཏིཡཾ ནུཔལབྦྷཏི.

‘‘སངྐེཏཝཙནཾ སཙྩཾ, ལོཀསམྨུཏིཀཱརཎཱ;

པརམཏྠཝཙནཾ སཙྩཾ, དྷམྨཱནཾ བྷཱུཏཀཱརཎཱ.

‘‘ཏསྨཱ ¶ ཝོཧཱརཀུསལསྶ, ལོཀནཱཐསྶ སཏྠུནོ;

སམྨུཏིཾ ཝོཧརནྟསྶ, མུསཱཝཱདོ ན ཛཱཡཏཱི’’ཏི.

ཨཔིཙ ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི – ཧིརོཏྟཔྤདཱིཔནཏྠཾ, ཀམྨསྶཀཏཱདཱིཔནཏྠཾ, པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརདཱིཔནཏྠཾ, ཨཱནནྟརིཡདཱིཔནཏྠཾ, བྲཧྨཝིཧཱརདཱིཔནཏྠཾ, པུབྦེནིཝཱསདཱིཔནཏྠཾ, དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིདཱིཔནཏྠཾ, ལོཀསམྨུཏིཡཱ ཨཔྤཧཱནཏྠཉྩཱཏི. ‘‘ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ¶ ཧིརིཡནྟི ཨོཏྟཔྤནྟཱི’’ཏི ཧི ཝུཏྟེ མཧཱཛནོ ན ཛཱནཱཏི, སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, པཊིསཏྟུ ཧོཏི ‘‘ཀིམིདཾ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ཧིརིཡནྟི ཨོཏྟཔྤནྟི ནཱམཱ’’ཏི? ‘‘ཨིཏྠཱི ཧིརིཡཏི ཨོཏྟཔྤཏི, པུརིསོ ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ དེཝོ མཱརོ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཛཱནཱཏི, ན སམྨོཧམཱཔཛྫཏི, ན པཊིསཏྟུ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཧིརོཏྟཔྤདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ ཀམྨསྶཀཱ, དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཀམྨསྶཀཏཱདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཝེལུ༹ཝནཱདཡོ མཧཱཝིཧཱརཱ ཁནྡྷེཧི ཀཱརཱཔིཏཱ, དྷཱཏཱུཧི ཨཱཡཏནེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ ¶ མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟི, པིཏརཾ, ཨརཧནྟཾ, རུཧིརུཔྤཱདཀམྨཾ, སངྒྷབྷེདཀམྨཾ ཀརོནྟི, དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཨཱནནྟརིཡདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ མེཏྟཱཡནྟི, དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ བྲཧྨཝིཧཱརདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ པུབྦེནིཝཱསམནུསྶརནྟི, དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ བྷགཝཱ པུབྦེནིཝཱསདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

‘‘ཁནྡྷཱ ¶ དཱནཾ པཊིགྒཎྷནྟི, དྷཱཏུཡོ ཨཱཡཏནཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི མཧཱཛནོ ན ཛཱནཱཏི, སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫཏི, པཊིསཏྟུ ཧོཏི ‘‘ཀིམིདཾ ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི པཊིགྒཎྷནྟི ནཱམཱ’’ཏི? ‘‘པུགྒལཱ པཊིགྒཎྷནྟི སཱིལཝནྟོ ཀལྱཱཎདྷམྨོ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཛཱནཱཏི, ན སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫཏི, ན པཊིསཏྟུ ཧོཏི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིདཱིཔནཏྠཾ པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

ལོཀསམྨུཏིཉྩ ¶ བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ནཔྤཛཧནྟི, ལོཀསམཉྙཱཡ ལོཀནིརུཏྟིཡཱ ལོཀཱབྷིལཱཔེ ཋིཏཱཡེཝ དྷམྨཾ དེསེནྟི. ཏསྨཱ བྷགཝཱ ལོཀསམྨུཏིཡཱ ཨཔྤཧཱནཏྠམྤི པུགྒལཀཐཾ ཀཐེཏི.

ཨིཏི ཨེཀོ ཙ སོ པུགྒལོ ཙཱཏི ཨེཀཔུགྒལོ. ཀེནཊྛེན ཨེཀཔུགྒལོ? ཨསདིསཊྛེན གུཎཝིསིཊྛཊྛེན ཨསམསམཊྛེནཱཏི. སོ ཧི དསནྣཾ པཱརམཱིནཾ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱཝཛྫནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ བོདྷིསམྦྷཱརགུཎེཧི ཙེཝ བུདྡྷགུཎེཧི ཙ སེསམཧཱཛནེན ཨསདིསོཏི ཨསདིསཊྛེནཔི ཨེཀཔུགྒལོ. ཡེ ཙསྶ ཏེ གུཎཱ, ཏེ སེསསཏྟཱནཾ གུཎེཧི ཝིསིཊྛཱཏི གུཎཝིསིཊྛཊྛེནཔི ཨེཀཔུགྒལོ. པུརིམཀཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ སབྦསཏྟེཧི ཨསམཱ, ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཡམེཝ ཨེཀོ རཱུཔཀཱཡགུཎེཧི ཙེཝ ནཱམཀཱཡགུཎེཧི ཙ སམོཏི ཨསམསམཊྛེནཔི ཨེཀཔུགྒལོ.

ལོཀེཏི ཏཡོ ལོཀཱ – སཏྟལོཀོ, ཨོཀཱསལོཀོ, སངྑཱརལོཀོཏི. ཏེསཾ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༡༣༥-༡༣༦) ཝུཏྟཱ. ཏེསུ ཨིདྷ སཏྟལོཀོ ཨདྷིཔྤེཏོ. སཏྟལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོཔི ཙེས ན དེཝལོཀེ, ན བྲཧྨལོཀེ, མནུསྶལོཀེཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. མནུསྶལོཀེཔི ¶ ན ཨཉྙསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹, ཨིམསྨིཾཡེཝ ཙཀྐཝཱལེ༹ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏཏྲཱཔི ན སབྦཊྛཱནེསུ.

‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ གཛངྒལཾ ནཱམ ནིགམོ, ཏསྶ པརེན མཧཱསཱལཱ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. པུརཏྠིམདཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ སལླཝཏཱི ནཱམ ནདཱི, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ སེཏཀཎྞིཀཾ ནཱམ ནིགམོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. པཙྪིམཱཡ ¶ དིསཱཡ ཐཱུཎཾ ནཱམ བྲཱཧྨཎགཱམོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཨུསཱིརདྡྷཛོ ནཱམ པབྦཏོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༥༩) ཨེཝཾ པརིཙྪིནྣེ ཨཱཡཱམཏོ ཏིཡོཛནསཏེ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཌྜྷཏེཡྻཡོཛནསཏེ པརིཀྑེཔཏོ ནཝཡོཛནསཏེ མཛ྄ཛྷིམདེསེ ¶ ཨུཔྤཛྫཏི. ན ཀེཝལཉྩ ཏཐཱགཏོཝ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨསཱིཏི མཧཱཐེརཱ བུདྡྷམཱཏཱ བུདྡྷཔིཏཱ ཙཀྐཝཏྟཱི རཱཛཱ ཨཉྙེ ཙ སཱརཔྤཏྟཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཨེཏྠེཝ ཨུཔྤཛྫནྟི.

ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨིདཾ པན ཨུབྷཡམྤི ཝིཔྤཀཏཝཙནམེཝ. ཨུཔྤཛྫམཱནོ བཧུཛནཧིཏཱཡ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཨཉྙེན ཀཱརཎེནཱཏི ཨེཝཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝརཱུཔཉྩེཏྠ ལཀྑཎཾ ན སཀྐཱ ཨེཏཾ ཨཉྙེན སདྡལཀྑཎེན པཊིབཱཧིཏུཾ.

ཨཔིཙ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ, ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ, ཨུཔྤནྣོ ནཱམཱཏི ཨཡམེཏྠ བྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཨེས ཧི དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལཏོ པཊྛཱཡ ལདྡྷབྱཱཀརཎོ བུདྡྷཀཱརཀེ དྷམྨེ པརིཡེསནྟོ དས པཱརམིཡོ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ དྷམྨཱ མཡཱ པཱུརེཏབྦཱ’’ཏི ཀཏསནྣིཊྛཱནོ དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. སཱིལཔཱརམཱི…པེ… ཨུཔེཀྑཱཔཱརམཱིཏི ཨིམཱ དས པཱརམིཡོ པཱུརེནྟོཔི, དས ཨུཔཔཱརམིཡོ པཱུརེནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. དས པརམཏྠཔཱརམིཡོ པཱུརེནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོཝ ནཱམ. པཉྩ མཧཱཔརིཙྩཱགེ པརིཙྩཛནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. ཨཏྟཏྠཙརིཡཾ ཉཱཏཏྠཙརིཡཾ ལོཀཏྠཙརིཡཾ པཱུརཡམཱནོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི བུདྡྷཀཱརཀེ དྷམྨེ མཏྠཀཾ པཱཔེནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. ཝེསྶནྟརཏྟབྷཱཝཾ པཧཱཡ ¶ ཏུསིཏཔུརེ པཊིསནྡྷིཾ ¶ གཧེཏྭཱ སཊྛིཝསྶསཏསཧསྶཱདྷིཀཱ སཏྟཔཎྞཱསཝསྶཀོཊིཡོ ཏིཊྛནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. དེཝཏཱཧི ཡཱཙིཏོ པཉྩམཧཱཝིལོཀིཏཾ ཝིལོཀེཏྭཱ མཧཱམཱཡཱདེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟོཔི, ཨནཱུནཱདྷིཀེ དས མཱསེ གབྦྷཝཱསཾ ཝསནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. ཨེཀཱུནཏིཾས ཝསྶཱནི ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཏིཊྛནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ རཱཧུལབྷདྡསྶ ཛཱཏདིཝསེ ཚནྣསཧཱཡོ ཀཎྜཀཾ ཝཱཧནཝརཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ནིཀྑམནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོཝ ནཱམ. ཏཱིཎི རཛྫཱནི ཨཏིཀྐམནྟོཔི ཨནོམཱནདཱིཏཱིརེ པབྦཛནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. ཚབྦསྶཱནི མཧཱཔདྷཱནཾ ཀརོནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ནཱམ. པརིཔཀྐགཏེ ཉཱཎེ ཨོལཱ༹རིཀཱཧཱརཾ ཨཱཧརནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོཝ ནཱམ. སཱཡནྷསམཡེ ཝིསཱཁཔུཎྞམཱཡ མཧཱབོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཱརབལཾ ཝིདྷམེཏྭཱ པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ པརིསོདྷེཏྭཱ པཙྪིམཡཱམསམནནྟརེ དྭཱདསངྒཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཨནུལོམཔཊིལོམཏོ སམྨསིཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོཝ ནཱམ. སོཏཱཔཏྟིཕལཀྑཎེཔི སཀདཱགཱམིམགྒཀྑཎེཔི སཀདཱགཱམིཕལཀྑཎེཔི ཨནཱགཱམིམགྒཀྑཎེཔི ¶ ཨནཱགཱམིཕལཀྑཎེཔི ཨུཔྤཛྫམཱནོཝ ནཱམ. ཨརཧཏྟམགྒཀྑཎེ པན ཨུཔྤཛྫཏི ནཱམ. ཨརཧཏྟཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣོ ནཱམ. བུདྡྷཱནཾ ཧི སཱཝཀཱནཾ ཝིཡ ན པཊིཔཱཊིཡཱ ཨིདྡྷིཝིདྷཉཱཎཱདཱིནི ཨུཔྤཛྫནྟི, སཧེཝ པན ཨརཧཏྟམགྒེན སཀལོཔི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཱདི གུཎརཱསི ཨཱགཏོཝ ནཱམ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏེ ནིཔྥཏྟསབྦཀིཙྩཏྟཱ ཨརཧཏྟཕལཀྑཎེ ཨུཔྤནྣཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཨིམསྨིམྤི སུཏྟེ ཨརཧཏྟཕལཀྑཎཾཡེཝ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦོ, ཨུཔྤནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ.

བཧུཛནཧིཏཱཡཱཏི ¶ མཧཱཛནསྶ ཧིཏཏྠཱཡ ཨུཔྤཛྫཏི. བཧུཛནསུཁཱཡཱཏི མཧཱཛནསྶ སུཁཏྠཱཡ ཨུཔྤཛྫཏི. ལོཀཱནུཀམྤཱཡཱཏི སཏྟལོཀསྶ ཨནུཀམྤཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀཏརསཏྟལོཀསྶཱཏི? ཡོ ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཏྭཱ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི, ཏསྶ. བྷགཝཏཱ ཧི མཧཱབོདྷིམཎྜེ སཏྟསཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ བོདྷིམཎྜཱ ཨིསིཔཏནཾ ཨཱགམྨ ‘‘དྭེམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨནྟཱ པབྦཛིཏེན ན སེཝིཏབྦཱ’’ཏི ¶ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསུཏྟེ (མཧཱཝ. ༡༣; སཾ. ནི. ༥.༡༠༨༡) དེསིཏེ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརེན སདྡྷིཾ ཨཊྛཱརསཀོཊིསངྑཱ བྲཧྨཱནོ ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ, ཨེཏསྶ སཏྟལོཀསྶ ཨནུཀམྤཱཡ ཨུཔྤནྣོ. པཉྩམདིཝསེ ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟནྟཔརིཡོསཱནེ (མཧཱཝ. ༢༠; སཾ. ནི. ༣.༥༩) པཉྩཝགྒིཡཱ ཐེརཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ, ཨེཏསྶཔི སཏྟལོཀསྶ ཨནུཀམྤཱཡ ཨུཔྤནྣོ. ཏཏོ ཡསདཱརཀཔྤམུཁེ པཉྩཔཎྞཱས པུརིསེ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཔེསི, ཏཏོ ཀཔྤཱསིཀཝནསཎྜེ ཏིཾས བྷདྡཝགྒིཡེ ཏཡོ མགྒེ ཙ ཏཱིཎི ཕལཱནི ཙ སམྤཱཔེསི, ཨེཏསྶཔི སཏྟལོཀསྶ ཨནུཀམྤཱཡ ཨུཔྤནྣོ. གཡཱསཱིསེ ཨཱདིཏྟཔརིཡཱཡསུཏྟཔརིཡོསཱནེ (མཧཱཝ. ༥༤) ཛཊིལསཧསྶཾ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཔེསི, ཏཱལཊྛིཝནེ བིམྦིསཱརཔྤམུཁཱ ཨེཀཱདས ནཧུཏཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ, ཨེཀཾ ནཧུཏཾ སརཎེསུ པཏིཊྛིཏཾ. ཏིརོཀུཊྚཨནུམོདནཱཝསཱནེ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶེཧི ཨམཏཔཱནཾ པཱིཏཾ. སུམནམཱལཱཀཱརསམཱགམེ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ ཙ. དྷནཔཱལཀསམཱགམེ དསཧི པཱཎསཧསྶེཧི, ཁདིརངྒཱརཛཱཏཀསམཱགམེ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶེཧི, ཛམྦུཀཨཱཛཱིཝཀསམཱགམེ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ ཙ. ཨཱནནྡསེཊྛིསམཱགམེ ¶ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ ཙ པཱཎསཧསྶེཧི ཨམཏཔཱནཾ པཱིཏཾ. པཱསཱཎཀཙེཏིཡེ པཱརཱཡནསུཏྟནྟཀཐཱདིཝསེ ཙུདྡས ཀོཊིཡོ ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ. ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡདིཝསེ ཝཱིསཏི པཱཎཀོཊིཡོ, ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ མཱཏརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ སཏྟཔྤཀརཎཾ ཨབྷིདྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཨསཱིཏི པཱཎཀོཊིཡོ, དེཝོརོཧནེ ཏིཾས པཱཎཀོཊིཡོ, སཀྐཔཉྷསུཏྟནྟེ ཨསཱིཏི ¶ དེཝཏཱསཧསྶཱནི ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ. མཧཱསམཡསུཏྟནྟེ མངྒལསུཏྟནྟེ ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདེ སམཙིཏྟཔཊིཔདཱཡཱཏི ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཨབྷིསམཡཾ པཏྟསཏྟཱནཾ པརིཙྪེདོ ནཏྠི. ཨེཏསྶཔི སཏྟལོཀསྶ ཨནུཀམྤཱཡ ཨུཔྤནྣོཏི. ཡཱཝཛྫདིཝསཱ ཨིཏོ པརཾ ཨནཱགཏེ ཙ སཱསནཾ ནིསྶཱཡ སགྒམོཀྑམགྒེ པཏིཊྛཧནྟཱནཾ ཝསེནཱཔི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

དེཝམནུསྶཱནནྟི ན ཀེཝལཾ དེཝམནུསྶཱནཾཡེཝ, ཨཝསེསཱནཾ ནཱགསུཔཎྞཱདཱིནམྤི ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡེཝ ཨུཔྤནྣོ. སཧེཏུཀཔཊིསནྡྷིཀེ པན ¶ མགྒཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ བྷབྦེ པུགྒལེ དསྶེཏུཾ ཨེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨེཏེསམྤི ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡེཝ ཨུཔྤནྣོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཀཏམོ ཨེཀཔུགྒལོཏི ཨཡཾ པུཙྪཱ. པུཙྪཱ ཙ ནཱམེསཱ པཉྩཝིདྷཱ ཧོཏི – ཨདིཊྛཛོཏནཱ པུཙྪཱ, དིཊྛསཾསནྡནཱ པུཙྪཱ, ཝིམཏིཙྪེདནཱ པུཙྪཱ, ཨནུམཏིཔུཙྪཱ, ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱཏི.

ཏཱསཾ ཨིདཾ ནཱནཏྟཾ – ཀཏམཱ ཨདིཊྛཛོཏནཱ པུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ ལཀྑཎཾ ཨཉྙཱཏཾ ཧོཏི ཨདིཊྛཾ ཨཏུལིཏཾ ཨཏཱིརིཏཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཨབྷཱཝིཏཾ. ཏསྶ ཉཱཎཱཡ དསྶནཱཡ ཏུལནཱཡ ¶ ཏཱིརཎཱཡ ཝིབྷཱུཏཏྠཱཡ ཝིབྷཱཝནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི, ཨཡཾ ཨདིཊྛཛོཏནཱ པུཙྪཱ.

ཀཏམཱ དིཊྛསཾསནྡནཱ པུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ ལཀྑཎཾ ཉཱཏཾ ཧོཏི དིཊྛཾ ཏུལིཏཾ ཏཱིརིཏཾ ཝིབྷཱུཏཾ ཝིབྷཱཝིཏཾ. སོ ཨཉྙེཧི པཎྜིཏེཧི སདྡྷིཾ སཾསནྡནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི, ཨཡཾ དིཊྛསཾསནྡནཱ པུཙྪཱ.

ཀཏམཱ ཝིམཏིཙྪེདནཱ པུཙྪཱ? པཀཏིཡཱ སཾསཡཔཀྑནྟོ ཧོཏི ཝིམཏིཔཀྑནྟོ དྭེལ༹ྷཀཛཱཏོ ‘‘ཨེཝཾ ནུ ཁོ, ན ནུ ཁོ, ཀིཾ ནུ ཁོ, ཀཐཾ ནུ ཁོ’’ཏི. སོ ཝིམཏིཙྪེདནཏྠཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི, ཨཡཾ ཝིམཏིཙྪེདནཱ པུཙྪཱ.

ཀཏམཱ ཨནུམཏིཔུཙྪཱ? བྷགཝཱ ཧི བྷིཀྑཱུནཾ ཨནུམཏིཡཱ པཉྷཾ པུཙྪཏི – ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, རཱུཔཾ ནིཙྩཾ ཝཱ ཨནིཙྩཾ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨནིཙྩཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡཾ པནཱནིཙྩཾ, དུཀྑཾ ཝཱ ཏཾ སུཁཾ ཝཱ’’ཏི? ‘‘དུཀྑཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡཾ པནཱནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཾ, ཀལླཾ ¶ ནུ ཁོ ཏཾ སམནུཔསྶིཏུཾ ཨེཏཾ མམ, ཨེསོཧམསྨི, ཨེསོ མེ ཨཏྟཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’ཏི, ཨཡཾ ཨནུམཏིཔུཙྪཱ.

ཀཏམཱ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ? བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཡ པཉྷཾ པུཙྪཏི – ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ’’ཏི? ཨཡཾ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱཏི.

ཏཏྠ བུདྡྷཱནཾ པུརིམཱ ཏིསྶོ པུཙྪཱ ནཏྠི. ཀསྨཱ? བུདྡྷཱནཾ ཧི ཏཱིསུ ཨདྡྷཱསུ ཀིཉྩི སངྑཏཾ ཨདྡྷཱཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཨསངྑཏཾ ཨདིཊྛཾ ཨཛཱནིཏཾ ཨཏུལིཏཾ ཨཏཱིརིཏཾ ཨཝིབྷཱུཏཾ ཨཝིབྷཱཝིཏཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨདིཊྛཛོཏནཱཔུཙྪཱ ནཏྠི. ཡཾ པན བྷགཝཏཱ ཨཏྟནོ ཉཱཎེན པཊིཝིདྡྷཾ, ཏསྶ ཨཉྙེན སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ¶ ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ སདྡྷིཾ སཾསནྡནཀིཙྩཾ ¶ ནཏྠི. ཏེནསྶ དིཊྛསཾསནྡནཱཔུཙྪཱ ནཏྠི. ཡསྨཱ པནེས ཨཀཐཾཀཐཱི ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ སབྦདྷམྨེསུ ཝིཧཏསཾསཡོ, ཏེནསྶ ཝིམཏིཙྪེདནཱཔུཙྪཱ ནཏྠི. ཨིཏརཱ པན དྭེ པུཙྪཱ བྷགཝཏོ ཨཏྠི, ཏཱསུ ཨཡཾ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིདཱནི ཏཱཡ པུཙྪཱཡ པུཊྛཾ ཨེཀཔུགྒལཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཏཐཱགཏོཏི ཨཊྛཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ ཏཐཱགཏོ – ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ, ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ, ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོཏི.

ཀཐཾ བྷགཝཱ ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ? ཡཐཱ སབྦལོཀཧིཏཱཡ ཨུསྶུཀྐམཱཔནྣཱ པུརིམཀཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཱགཏཱ, ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ, ཡཐཱ སིཁཱི བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཝེསྶབྷཱུ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀཀུསནྡྷོ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀོཎཱགམནོ བྷགཝཱ, ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ཨཱགཏོཏི. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡེན ཨབྷིནཱིཧཱརེན ཨེཏེ བྷགཝནྟོ ཨཱགཏཱ, ཏེནེཝ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ. ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ, སཱིལནེཀྑམྨཔཉྙཱཝཱིརིཡཁནྟིསཙྩཱདྷིཊྛཱནམེཏྟཱཨུཔེཀྑཱཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ ཨིམཱ དས པཱརམིཡོ, དས ཨུཔཔཱརམིཡོ, དས པརམཏྠཔཱརམིཡོཏི སམཏིཾས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ, ཨངྒཔརིཙྩཱགཾ ནཡནདྷནརཛྫཔུཏྟདཱརཔརིཙྩཱགནྟི ཨིམེ པཉྩ མཧཱཔརིཙྩཱགེ པརིཙྩཛིཏྭཱ, པུབྦཡོགཔུབྦཙརིཡདྷམྨཀྑཱནཉཱཏཏྠཙརིཡཱདཡོ ¶ པཱུརེཏྭཱ བུདྡྷིཙརིཡཱཡ ཀོཊིཾ པཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཏཐཱ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ ཨཱགཏོ. ཡཐཱ ཙ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ ¶ …པེ… ཀསྶཔོ བྷགཝཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནེ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདེ པཉྩིནྡྲིཡཱནི པཉྩ བལཱནི སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཱུཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཏཐཱ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

‘‘ཡཐེཝ ¶ ལོཀམྷི ཝིཔསྶིཨཱདཡོ,

སབྦཉྙུབྷཱཝཾ མུནཡོ ཨིདྷཱགཏཱ;

ཏཐཱ ཨཡཾ སཀྱམུནཱིཔི ཨཱགཏོ,

ཏཐཱགཏོ ཝུཙྩཏི ཏེན ཙཀྑུམཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཏཐཱ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ? ཡཐཱ སམྤཏིཛཱཏོ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ གཏོ…པེ… ཀསྶཔོ བྷགཝཱ གཏོ. ཀཐཉྩ སོ གཏོཏི? སོ ཧི སམྤཏིཛཱཏོཝ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན གཏོ. ཡཐཱཧ – ‘‘སམྤཏིཛཱཏོ, ཨཱནནྡ, བོདྷིསཏྟོ སམེཧི པཱདེཧི པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁོ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརེན གཙྪཏི སེཏམྷི ཚཏྟེ ཨནུདྷཱརིཡམཱནེ, སབྦཱ ཙ དིསཱ ཨནུཝིལོཀེཏི, ཨཱསབྷིཉྩ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི ‘ཨགྒོཧམསྨི ལོཀསྶ, ཛེཊྛོཧམསྨི ལོཀསྶ, སེཊྛོཧམསྨི ལོཀསྶ, ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༠༧). ཏཉྩསྶ གམནཾ ཏཐཾ ཨཧོསི ཨཝིཏཐཾ ཨནེཀེསཾ ཝིསེསཱདྷིགམཱནཾ པུབྦནིམིཏྟབྷཱཝེན. ཡཉྷི སོ སམྤཏིཛཱཏོཝ སམེཧི པཱདེཧི པཏིཊྛཧི, ཨིདམསྶ ཙཏུརིདྡྷིཔཱདཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨུཏྟརཱབྷིམུཁབྷཱཝོ པན སབྦལོཀུཏྟརབྷཱཝསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརོ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒརཏནཔཊིལཱབྷསྶ, ‘‘སུཝཎྞདཎྜཱ ཝཱིཏིཔཏནྟི ཙཱམརཱ’’ཏི (སུ. ནི. ༦༩༣) ཨེཏྠ ཝུཏྟཙཱམརུཀྑེཔོ པན སབྦཏིཏྠིཡནིམྨཐནསྶ ¶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སེཏཙྪཏྟདྷཱརཎཾ ཨརཧཏྟཕལཝིམུཏྟིཝརཝིམལསེཏཙྪཏྟཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, སབྦདིསཱནུཝིལོཀནཾ སབྦཉྙུཏཱནཱཝརཎཉཱཎཔཊིལཱབྷསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཨཱསབྷིཝཱཙཱབྷཱསནཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཝརདྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཏཐཱ ཨཡཾ ¶ བྷགཝཱཔི གཏོ. ཏཉྩསྶ གམནཾ ཀཐཾ ཨཧོསི ཨཝིཏཐཾ ཏེསཾཡེཝ ཝིསེསཱདྷིགམཱནཾ པུབྦནིམིཏྟབྷཱཝེན. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ –

‘‘མུཧུཏྟཛཱཏོཝ གཝམྤཏཱི ཡཐཱ,

སམེཧི པཱདེཧི ཕུསཱི ཝསུནྡྷརཾ;

སོ ཝིཀྐམཱི སཏྟ པདཱནི གོཏམོ,

སེཏཉྩ ཚཏྟཾ ཨནུདྷཱརཡུཾ མརཱུ.

‘‘གནྟྭཱན ¶ སོ སཏྟ པདཱནི གོཏམོ,

དིསཱ ཝིལོཀེསི སམཱ སམནྟཏོ;

ཨཊྛངྒུཔེཏཾ གིརམབྦྷུདཱིརཡི,

སཱིཧོ ཡཐཱ པབྦཏམུདྡྷནིཊྛིཏོ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཨཐ ཝཱ ཡཐཱ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ…པེ… ཡཐཱ ཀསྶཔོ བྷགཝཱ, ཨཡམྤི བྷགཝཱ ཏཐེཝ ནེཀྑམྨེན ཀཱམཙྪནྡཾ པཧཱཡ གཏོ, ཨབྱཱཔཱདེན བྱཱཔཱདཾ, ཨཱལོཀསཉྙཱཡ ཐིནམིདྡྷཾ, ཨཝིཀྑེཔེན ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ, དྷམྨཝཝཏྠཱནེན ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཡ གཏོ, ཉཱཎེན ཨཝིཛྫཾ པདཱལེཏྭཱ གཏོ, པཱམོཛྫེན ཨརཏིཾ ཝིནོདེཏྭཱ, པཋམཛ྄ཛྷཱནེན ནཱིཝརཎཀཝཱཊཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ, དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན ཝིཏཀྐཝིཙཱརཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ, ཏཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན པཱིཏིཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ, ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེན སུཁདུཀྑཾ པཧཱཡ, ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ རཱུཔསཉྙཱཔཊིགྷསཉྙཱནཱནཏྟསཉྙཱཡོ སམཏིཀྐམིཏྭཱ, ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཾ, ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ¶ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཾ, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསམཱཔཏྟིཡཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཾ སམཏིཀྐམིཏྭཱ གཏོ.

ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱཡ ནིཙྩསཉྙཾ པཧཱཡ, དུཀྑཱནུཔསྶནཱཡ སུཁསཉྙཾ, ཨནཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ཨཏྟསཉྙཾ, ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱཡ ནནྡིཾ, ཝིརཱགཱནུཔསྶནཱཡ རཱགཾ, ནིརོདྷཱནུཔསྶནཱཡ སམུདཡཾ, པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱདཱནཾ, ཁཡཱནུཔསྶནཱཡ གྷནསཉྙཾ, ཝཡཱནུཔསྶནཱཡ ¶ ཨཱཡཱུཧནཾ, ཝིཔརིཎཱམཱནུཔསྶནཱཡ དྷུཝསཉྙཾ, ཨནིམིཏྟཱནུཔསྶནཱཡ ནིམིཏྟསཉྙཾ, ཨཔྤཎིཧིཏཱནུཔསྶནཱཡ པཎིདྷིཾ, སུཉྙཏཱནུཔསྶནཱཡ ཨབྷིནིཝེསཾ, ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ སཱརཱདཱནཱབྷིནིཝེསཾ, ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེན སམྨོཧཱབྷིནིཝེསཾ, ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཡ ཨཱལཡཱབྷིནིཝེསཾ, པཊིསངྑཱནུཔསྶནཱཡ ཨཔྤཊིསངྑཾ, ཝིཝཊྚཱནུཔསྶནཱཡ སཾཡོགཱབྷིནིཝེསཾ, སོཏཱཔཏྟིམགྒེན དིཊྛེཀཊྛེ ཀིལེསེ བྷཉྫིཏྭཱ, སཀདཱགཱམིམགྒེན ཨོལཱ༹རིཀེ ཀིལེསེ པཧཱཡ, ཨནཱགཱམིམགྒེན ཨཎུསཧགཏེ ཀིལེསེ སམུགྒྷཱཏེཏྭཱ, ཨརཧཏྟམགྒེན སབྦཀིལེསེ སམུཙྪིནྡིཏྭཱ གཏོ. ཨེཝམྤི ཏཐཱ གཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ¶ ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ? པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཀཀྑལ༹ཏྟལཀྑཎཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ, ཨཱཔོདྷཱཏུཡཱ པགྒྷརཎལཀྑཎཾ, ཏེཛོདྷཱཏུཡཱ ཨུཎྷཏྟལཀྑཎཾ, ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཝིཏྠམྦྷནལཀྑཎཾ, ཨཱཀཱསདྷཱཏུཡཱ ཨསམྥུཊྛལཀྑཎཾ, ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཡཱ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ.

རཱུཔསྶ རུཔྤནལཀྑཎཾ, ཝེདནཱཡ ཝེདཡིཏལཀྑཎཾ, སཉྙཱཡ སཉྫཱནནལཀྑཎཾ, སངྑཱརཱནཾ ཨབྷིསངྑརཎལཀྑཎཾ, ཝིཉྙཱཎསྶ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ.

ཝིཏཀྐསྶ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎཾ, ཝིཙཱརསྶ ཨནུམཛྫནལཀྑཎཾ, པཱིཏིཡཱ ཕརཎལཀྑཎཾ, སུཁསྶ སཱཏལཀྑཎཾ, ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ, ཕསྶསྶ ཕུསནལཀྑཎཾ.

སདྡྷིནྡྲིཡསྶ ཨདྷིམོཀྑལཀྑཎཾ, ཝཱིརིཡིནྡྲིཡསྶ པགྒཧལཀྑཎཾ, སཏིནྡྲིཡསྶ ¶ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ, པཉྙིནྡྲིཡསྶ པཛཱནནལཀྑཎཾ.

སདྡྷཱབལསྶ ཨསྶདྡྷིཡེ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ, ཝཱིརིཡབལསྶ ཀོསཛྫེ, སཏིབལསྶ མུཊྛསྶཙྩེ, སམཱདྷིབལསྶ ཨུདྡྷཙྩེ, པཉྙཱབལསྶ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ.

སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ, དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པཝིཙཡལཀྑཎཾ, ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པགྒཧལཀྑཎཾ, པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཕརཎལཀྑཎཾ, པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཝཱུཔསམལཀྑཎཾ ¶ , སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ པཊིསངྑཱནལཀྑཎཾ.

སམྨཱདིཊྛིཡཱ དསྶནལཀྑཎཾ, སམྨཱསངྐཔྤསྶ ཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎཾ, སམྨཱཝཱཙཱཡ པརིགྒཧལཀྑཎཾ, སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམུཊྛཱནལཀྑཎཾ, སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ ཝོདཱནལཀྑཎཾ, སམྨཱཝཱཡཱམསྶ པགྒཧལཀྑཎཾ, སམྨཱསཏིཡཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ, སམྨཱསམཱདྷིསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ.

ཨཝིཛྫཱཡ ཨཉྙཱཎལཀྑཎཾ, སངྑཱརཱནཾ ཙེཏནཱལཀྑཎཾ, ཝིཉྙཱཎསྶ ཝིཛཱནནལཀྑཎཾ, ནཱམསྶ ནམནལཀྑཎཾ, རཱུཔསྶ རུཔྤནལཀྑཎཾ, སལཱ༹ཡཏནསྶ ཨཱཡཏནལཀྑཎཾ, ཕསྶསྶ ཕུསནལཀྑཎཾ, ཝེདནཱཡ ཝེདཡིཏལཀྑཎཾ, ཏཎྷཱཡ ཧེཏུལཀྑཎཾ, ཨུཔཱདཱནསྶ གཧཎལཀྑཎཾ, བྷཝསྶ ཨཱཡཱུཧནལཀྑཎཾ, ཛཱཏིཡཱ ནིབྦཏྟིལཀྑཎཾ, ཛརཱཡ ཛཱིརཎལཀྑཎཾ, མརཎསྶ ཙུཏིལཀྑཎཾ.

དྷཱཏཱུནཾ ¶ སུཉྙཏཱལཀྑཎཾ, ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཱཡཏནལཀྑཎཾ, སཏིཔཊྛཱནཱནཾ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཾ, སམྨཔྤདྷཱནཱནཾ པདཧནལཀྑཎཾ, ཨིདྡྷིཔཱདཱནཾ ཨིཛ྄ཛྷནལཀྑཎཾ, ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨདྷིཔཏིལཀྑཎཾ, བལཱནཾ ཨཀམྤིཡལཀྑཎཾ, བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ ནིཡྻཱནལཀྑཎཾ, མགྒསྶ ཧེཏུལཀྑཎཾ.

སཙྩཱནཾ ཏཐལཀྑཎཾ, སམཐསྶ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ, ཝིཔསྶནཱཡ ཨནུཔསྶནཱལཀྑཎཾ, སམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཨེཀརསལཀྑཎཾ, ཡུགནདྡྷཱནཾ ཨནཏིཝཏྟནལཀྑཎཾ.

སཱིལཝིསུདྡྷིཡཱ ¶ སཾཝརཎལཀྑཎཾ, ཙིཏྟཝིསུདྡྷིཡཱ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎཾ, དིཊྛིཝིསུདྡྷིཡཱ དསྶནལཀྑཎཾ.

ཁཡེ ཉཱཎསྶ སམུཙྪེདལཀྑཎཾ, ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎསྶ པསྶདྡྷིལཀྑཎཾ.

ཚནྡསྶ མཱུལལཀྑཎཾ, མནསིཀཱརསྶ སམུཊྛཱནལཀྑཎཾ, ཕསྶསྶ སམོདྷཱནལཀྑཎཾ, ཝེདནཱཡ སམོསརཎལཀྑཎཾ, སམཱདྷིསྶ པམུཁལཀྑཎཾ, སཏིཡཱ ཨཱདྷིཔཏེཡྻལཀྑཎཾ, པཉྙཱཡ ཏཏུཏྟརིཡལཀྑཎཾ ¶ , ཝིམུཏྟིཡཱ སཱརལཀྑཎཾ, ཨམཏོགདྷསྶ ནིབྦཱནསྶ པརིཡོསཱནལཀྑཎཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ. ཨེཝཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཉཱཎགཏིཡཱ ཨཱགཏོ ཨཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཏྟོ ཨནུཔྤཏྟོཏི ཏཐཱགཏོ. ཨེཝཾ ཏཐལཀྑཎཾ ཨཱགཏོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ? ཏཐདྷམྨཱ ནཱམ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི. ཡཐཱཧ – ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱནི ཨཝིཏཐཱནི ཨནཉྙཐཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ‘ཨིདཾ དུཀྑ’ནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐམེཏཾ ཨཝིཏཐམེཏཾ ཨནཉྙཐམེཏ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༩༠) ཝིཏྠཱརོ. ཏཱནི ཙ བྷགཝཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཏསྨཱ ཏཐཱནཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨབྷིསམྦོདྷཏྠོ ཧི ཨེཏྠ གཏསདྡོ.

ཨཔིཙ ཛརཱམརཎསྶ ཛཱཏིཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ…པེ… སངྑཱརཱནཾ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡསམྦྷཱུཏསམུདཱགཏཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ. ཏཐཱ ཨཝིཛྫཱཡ སངྑཱརཱནཾ པཙྩཡཊྛོ, སངྑཱརཱནཾ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡཊྛོ…པེ… ཛཱཏིཡཱ ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡཊྛོ ཏཐོ ཨཝིཏཐོ ཨནཉྙཐོ. ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ. ཏསྨཱཔི ¶ ཏཐཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷཏྟཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཨེཝཾ ཏཐདྷམྨེ ཡཱཐཱཝཏོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? བྷགཝཱ ¶ ཡཾ སདེཝཀེ ལོཀེ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ ཨཔརིམཱཎཱནཾ སཏྟཱནཾ ཙཀྑུདྭཱརེ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟཾ རཱུཔཱརམྨཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཾ སབྦཱཀཱརཏོ ཛཱནཱཏི པསྶཏི. ཨེཝཾ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཙ ཏེན ཏཾ ཨིཊྛཱནིཊྛཱདིཝསེན ཝཱ དིཊྛསུཏམུཏཝིཉྙཱཏེསུ ལབྦྷམཱནཀཔདཝསེན ཝཱ ‘‘ཀཏམཾ ཏཾ རཱུཔཾ རཱུཔཱཡཏནཾ? ཡཾ རཱུཔཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཝཎྞནིབྷཱ སནིདསྶནཾ སཔྤཊིགྷཾ ནཱིལཾ པཱིཏཀ’’ནྟིཨཱདིནཱ (དྷ. ས. ༦༡༦) ནཡེན ཨནེཀེཧི ནཱམེཧི ཏེརསཧི ཝཱརེཧི དྭེཔཉྙཱསཱཡ ནཡེཧི ཝིབྷཛྫམཱནཾ ཏཐམེཝ ཧོཏི, ཝིཏཐཾ ནཏྠི. ཨེས ནཡོ སོཏདྭཱརཱདཱིསུཔི ཨཱཔཱཐམཱགཙྪནྟེསུ སདྡཱདཱིསུ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘‘ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ པཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ཨནུཝིཙརིཏཾ མནསཱ, ཏམཧཾ ཛཱནཱམི, ཏམཧཾ ཨབྦྷཉྙཱསིཾ, ཏཾ ཏཐཱགཏསྶ ཝིདིཏཾ, ཏཾ ཏཐཱགཏོ ན ཨུཔཊྛཱསཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༤). ཨེཝཾ ཏཐདསྶིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ. ཏཏྠ ཏཐདསྶཱིཨཏྠེ ཏཐཱགཏོཏི པདསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཀཐཾ ¶ ཏཐཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? ཡཾ རཏྟིཾ བྷགཝཱ བོདྷིམཎྜེ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསིནྣོ ཏིཎྞཾ མཱརཱནཾ མཏྠཀཾ མདྡིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ཡཉྩ རཏྟིཾ ཡམཀསཱལཱནཾ ཨནྟརེ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི, ཨེཏྠནྟརེ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཝསྶཔརིམཱཎེ ཀཱལེ པཋམབོདྷིཡཱཔི མཛ྄ཛྷིམབོདྷིཡཱཔི པཙྪིམབོདྷིཡཱཔི ཡཾ བྷགཝཏཱ བྷཱསིཏཾ སུཏྟཾ གེཡྻཾ…པེ… ཝེདལླཾ, སབྦཾ ¶ ཏཾ ཨཏྠཏོ ཙ བྱཉྫནཏོ ཙ ཨནུཔཝཛྫཾ ཨནཱུནཾ ཨནདྷིཀཾ སབྦཱཀཱརཔརིཔུཎྞཾ རཱགམདནིམྨདནཾ དོསམོཧམདནིམྨདནཾ, ནཏྠི ཏཏྠ ཝཱལགྒམཏྟམྤི ཨཝཀྑལིཏཾ, སབྦཾ ཏཾ ཨེཀམུདྡིཀཱཡ ལཉྪིཏཾ ཝིཡ ཨེཀནཱལི༹ཀཱཡ མིཏཾ ཝིཡ ཨེཀཏུལཱཡ ཏུལིཏཾ ཝིཡ ཙ ཏཐམེཝ ཧོཏི ཨཝིཏཐཾ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཡཉྩ, ཙུནྡ, རཏྟིཾ ཏཐཱགཏོ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷཏི, ཡཉྩ རཏྟིཾ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡཏི, ཡཾ ཨེཏསྨིཾ ཨནྟརེ བྷཱསཏི ¶ ལཔཏི ནིདྡིསཏི, སབྦཾ ཏཾ ཏཐེཝ ཧོཏི ནོ ཨཉྙཐཱ. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༣.༡༨༨). གདཏྠོ ཧི ཨེཏྠ གཏསདྡོ. ཨེཝཾ ཏཐཝཱདིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ.

ཨཔིཙ ཨཱགདནཾ ཨཱགདོ, ཝཙནནྟི ཨཏྠོ. ཏཐོ ཨཝིཔརཱིཏོ ཨཱགདོ ཨསྶཱཏི དཀཱརསྶ ཏཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏོཏི ཨེཝམྤེཏསྨིཾ ཨཏྠེ པདསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ.

ཀཐཾ ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ? བྷགཝཏོ ཧི ཝཱཙཱཡ ཀཱཡོ ཨནུལོམེཏི ཀཱཡསྶཔི ཝཱཙཱ, ཏསྨཱ ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི ཙ ཧོཏི. ཨེཝཾ བྷཱུཏསྶ ཙསྶ ཡཐཱ ཝཱཙཱ, ཀཱཡོཔི ཏཐཱ གཏོ, པཝཏྟོཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ཙ ཀཱཡོ, ཝཱཙཱཔི ཏཐཱ གཏཱཏི ཏཐཱགཏོ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཡཐཱཝཱདཱི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི. ཨིཏི ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི, ཡཐཱཀཱརཱི ཏཐཱཝཱདཱི. ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣). ཨེཝཾ ཏཐཱཀཱརིཏཱཡ ཏཐཱགཏོ.

ཀཐཾ ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོ? ཨུཔརི བྷཝགྒཾ ཧེཊྛཱ ཨཝཱིཙིཾ པརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཏིརིཡཾ ¶ ཨཔརིམཱཎཱསུ ལོཀདྷཱཏཱུསུ སབྦསཏྟེ ཨབྷིབྷཝཏི སཱིལེནཔི སམཱདྷིནཱཔི པཉྙཱཡཔི ཝིམུཏྟིཡཱཔི, ན ཏསྶ ཏུལཱ ཝཱ པམཱཎཾ ཝཱ ཨཏྠི, ཨཏུལོ ཨཔྤམེཡྻོ ཨནུཏྟརོ རཱཛརཱཛོ དེཝདེཝོ སཀྐཱནམཏིསཀྐོ བྲཧྨཱནམཏིབྲཧྨཱ. ཏེནཱཧ – ‘‘སདེཝཀེ ལོཀེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… སདེཝམནུསྶཱཡ ¶ ཏཐཱགཏོ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུ དསོ ཝསཝཏྟཱི. ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣).

ཏཏྲེཝཾ པདསིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ – ཨགདོ ཝིཡ ཨགདོ. ཀོ པནེས? དེསནཱཝིལཱསོ ཙེཝ པུཉྙུསྶཡོ ཙ. ཏེན ཧེས མཧཱནུབྷཱཝོ བྷིསཀྐོ དིབྦཱགདེན སཔྤེ ཝིཡ སབྦཔརཔྤཝཱདིནོ སདེཝཀཉྩ ལོཀཾ ཨབྷིབྷཝཏི. ཨིཏི སབྦལོཀཱབྷིབྷཝནེ ཏཐོ ཨཝིཔརཱིཏོ དེསནཱཝིལཱསོ ཙེཝ པུཉྙུསྶཡོ ཙ ཨགདོ ཨསྶཱཏི དཀཱརསྶ ཏཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨབྷིབྷཝནཊྛེན ཏཐཱགཏོ.

ཨཔིཙ ¶ ཏཐཱཡ གཏོཏིཔི ཏཐཱགཏོ, ཏཐཾ གཏོཏིཔི ཏཐཱགཏོ, གཏོཏི ཨཝགཏོ ཨཏཱིཏོ པཏྟོ པཊིཔནྣོཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ སཀལལོཀཾ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ ཨཝགཏོཏི ཏཐཱགཏོ. ལོཀསམུདཡཾ པཧཱནཔརིཉྙཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ ཨཏཱིཏོཏི ཏཐཱགཏོ, ལོཀནིརོདྷཾ སཙྪིཀིརིཡཱཡ ཏཐཱཡ གཏོ པཏྟོཏི ཏཐཱགཏོ, ལོཀནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཏཐཱཡ གཏོ པཊིཔནྣོཏི ཏཐཱགཏོ. ཏེན ཡཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ –

‘‘ལོཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀསྨཱ ཏཐཱགཏོ ¶ ཝིསཾཡུཏྟོ. ལོཀསམུདཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀསམུདཡོ ཏཐཱགཏསྶ པཧཱིནོ. ལོཀནིརོདྷོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷོ, ལོཀནིརོདྷོ ཏཐཱགཏསྶ སཙྪིཀཏོ. ལོཀནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ, ལོཀནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཏཐཱགཏསྶ བྷཱཝིཏཱ. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ…པེ… སབྦཾ ཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷིསམྦུདྡྷཾ. ཏསྨཱ ‘ཏཐཱགཏོ’ཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༢༣).

ཏསྶཔི ཨེཝཾ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨིདམྤི ཙ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབྷཱཝདཱིཔནེ མུཁམཏྟམེཝ. སབྦཱཀཱརེན པན ཏཐཱགཏོཝ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབྷཱཝཾ ཝཎྞེཡྻ.

ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི པདདྭཡེ པན ཨཱརཀཏྟཱ, ཨརཱིནཾ ཨརཱནཉྩ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱདཱིནཾ ཨརཧཏྟཱ, པཱཔཀརཎེ རཧཱབྷཱཝཱཏི ཨིམེཧི ཏཱཝ ཀཱརཎེཧི ཨརཧནྟི ཝེདིཏབྦོ. སམྨཱ སཱམཉྩ སབྦདྷམྨཱནཾ ¶ བུདྡྷཏྟཱ པན སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ པདདྭཡཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༡༢༣ ཨཱདཡོ) བུདྡྷཱནུསྶཏིཝཎྞནཱཡཾ པཀཱསིཏནྟི.

༡༧༡. དུཏིཡེ པཱཏུབྷཱཝོཏི ཨུཔྤཏྟི ནིཔྥཏྟི. དུལླབྷོ ལོཀསྨིནྟི ཨིམསྨིཾ སཏྟལོཀེ དུལླབྷོ སུདུལླབྷོ པརམདུལླབྷོ. ཀསྨཱ དུལླབྷོཏི? ཨེཀཝཱརཾ དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ བུདྡྷེན བྷཝིཏུཾ ན སཀྐཱ, དྭེ ཝཱརེ དས ཝཱརེ ཝཱིསཏི ཝཱརེ པཉྙཱས ཝཱརེ ཝཱརསཏཾ ཝཱརསཧསྶཾ ཝཱརསཏསཧསྶཾ ཝཱརཀོཊིསཏསཧསྶམྤི དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ བུདྡྷེན བྷཝིཏུཾ ¶ ན སཀྐཱ, ཏཐཱ ཨེཀདིཝསཾ དྭེ དིཝསེ དས དིཝསེ ཝཱིསཏི དིཝསེ པཉྙཱས དིཝསེ དིཝསསཏཾ དིཝསསཧསྶཾ དིཝསསཏསཧསྶཾ དིཝསཀོཊིསཏསཧསྶཾ ¶ . ཨེཀམཱསཾ དྭེ མཱསེ…པེ… མཱསཀོཊིསཏསཧསྶཾ. ཨེཀསཾཝཙྪརཾ དྭེ སཾཝཙྪརེ…པེ… སཾཝཙྪརཀོཊིསཏསཧསྶཾ. ཨེཀཀཔྤཾ དྭེ ཀཔྤེ…པེ… ཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶཾ. ཀཔྤཱནཾ ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཏཱིཎི ཨསངྑྱེཡྻཱནི དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེཏྭཱ བུདྡྷེན བྷཝིཏུཾ ན སཀྐཱ. སཱིལཔཱརམཱིནེཀྑམྨཔཱརམཱི…པེ… ཨུཔེཀྑཱཔཱརམཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པཙྪིམཀོཊིཡཱ པན ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི དས པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ བུདྡྷེན བྷཝིཏུཾ སཀྐཱཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན དུལླབྷོ.

༡༧༢. ཏཏིཡེ ཨཙྪརིཡམནུསྶོཏི ཨཙྪརིཡོ མནུསྶོ. ཨཙྪརིཡོཏི ཨནྡྷསྶ པབྦཏཱརོཧཎཾ ཝིཡ ནིཙྩཾ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཏཱཝ སདྡནཡོ. ཨཡཾ པན ཨཊྛཀཐཱནཡོ – ཨཙྪརཱཡོགྒོཏི ཨཙྪརིཡོ, ཨཙྪརཾ པཧརིཏྭཱ པསྶིཏབྦོཏི ཨཏྠོ. ཨཔིཙ ‘‘ཏཐཱགཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཙཏྟཱརོ ཨཙྪརིཡཱ ཨབྦྷུཏཱ དྷམྨཱ པཱཏུབྷཝནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༡༢༧) ཨེཝམཱདཱིཧི ཨནེཀེཧི ཨཙྪརིཡབྦྷུཏདྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱཔི ཨཙྪརིཡམནུསྶོ. ཨཱཙིཎྞམནུསྶོཏིཔི ཨཙྪརིཡམནུསྶོ.

ཨབྷིནཱིཧཱརསྶ ཧི སམྤཱདཀེ ཨཊྛ དྷམྨེ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨེཀབུདྡྷསྶ སམྨུཁེ མཧཱབོདྷིམཎྜེ མཱནསཾ བནྡྷིཏྭཱ ནིསཛྫནཾ ནཱམ ན ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི ཨཱཙིཎྞཾ, སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟསྶེཝ ཨཱཙིཎྞཾ. ཏཐཱ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀེ བྱཱཀརཎཾ ལབྷིཏྭཱ ཨནིཝཏྟཀེན ཧུཏྭཱ ཝཱིརིཡཱདྷིཊྛཱནཾ ཨདྷིཊྛཱཡ བུདྡྷཀཱརཀདྷམྨཱནཾ པཱུརཎམྤི ན ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི ཨཱཙིཎྞཾ, སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟསྶེཝ ཨཱཙིཎྞཾ. ཏཐཱ པཱརམིཡོ གབྦྷཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ ¶ ཝེསྶནྟརཏྟབྷཱཝསདིསེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཱནཾ ཧཏྠཱིནཾ སཏྟསཏཱནི ཨསྶཱནཾ སཏྟསཏཱནཱིཏི ཨེཝཾ སཏྟསཏཀམཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ¶ ཛཱལིཀུམཱརསདིསཾ པུཏྟཾ, ཀཎྷཱཛིནཱསདིསཾ དྷཱིཏརཾ, མདྡཱིདེཝིསདིསཾ བྷརིཡཉྩ དཱནམུཁེ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ དུཏིཡེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཏུསིཏབྷཝནེ པཊིསནྡྷིགྒཧཎམྤི ན ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི ཨཱཙིཎྞཾ, སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟསྶེཝ ཨཱཙིཎྞཾ. ཏུསིཏཔུརེ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ དེཝཏཱནཾ ཨཱཡཱཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པཉྩམཧཱཝིལོཀནཾ ཝིལོཀེཏྭཱ སཏསྶ ¶ སམྤཛཱནསྶ ཏུསིཏཔུརཱ ཙཝིཏྭཱ མཧཱབྷོགཀུལེ པཊིསནྡྷིགྒཧཎམྤི ན ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི ཨཱཙིཎྞཾ, སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟསྶེཝ ཨཱཙིཎྞཾ. ཏཐཱ པཊིསནྡྷིགྒཧཎདིཝསེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཀམྤནམྤི, སཏསྶ སམྤཛཱནསྶ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ནིཝཱསོཔི, སཏསྶ སམྤཛཱནསྶ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནདིཝསེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཀམྤནམྤི, སམྤཏིཛཱཏསྶ སཏྟཔདཝཱིཏིཧཱརགམནམྤི, དིབྦསེཏཙྪཏྟ. དྷཱརཎམྤི, དིབྦཝཱལ༹བཱིཛནུཀྑེཔོཔི, སབྦདིསཱསུ སཱིཧཝིལོཀནཾ ཝིལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནཱ པཊིསམཾ ཀཉྩི སཏྟཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨགྒོཧམསྨི ལོཀསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ སཱིཧནཱདནདནམྤི, པརིཔཱཀགཏེ ཉཱཎེ མཧཱསམྤཏྟིཾ པཧཱཡ མཧཱབྷིནིཀྑམནམྤི, མཧཱབོདྷིམཎྜེ པལླངྐེན ནིསིནྣསྶ མཱརཝིཛཡཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིདིབྦཙཀྑུཝིསོདྷནཱནི ཀཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎགུཎརཱསིཔཊིཝིདྡྷཀྑཎེ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཀམྤནམྤི, པཋམདྷམྨདེསནཱཡ ཨནུཏྟརཾ ཏིཔརིཝཊྚཾ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནམྤཱིཏི ཨེཝམཱདི སབྦཾ ན ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི ཨཱཙིཎྞཾ, སབྦཉྙུབུདྡྷསྶེཝ ཨཱཙིཎྞཾ. ཨེཝཾ ཨཱཙིཎྞམནུསྶོཏིཔི ཨཙྪརིཡམནུསྶོ.

༡༧༣. ཙཏུཏྠེ ¶ ཀཱལཀིརིཡཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ པཱཀཊཱ ཀིརིཡཱཏི ཀཱལཀིརིཡཱ. ཏཐཱགཏོ ཧི པཉྩཙཏྟཱལཱིས ཝསྶཱནི ཋཏྭཱ ཏཱིཎི པིཊཀཱནི པཉྩ ནིཀཱཡེ ནཝངྒཾ སཏྠུསཱསནཾ ཙཏུརཱསཱིཏི དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནི པཀཱསེཏྭཱ མཧཱཛནཾ ནིབྦཱནནིནྣཾ ནིབྦཱནཔོཎཾ ཀཏྭཱ ཡམཀསཱལཱནམནྟརེ ནིཔནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཨཔྤམཱདེན ཨོཝདིཏྭཱ སཏོ སམྤཛཱནོ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི. ཨཡམསྶ ཀིརིཡཱ ཡཱཝཛྫཏནཱ པཱཀཊཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ པཱཀཊཱ ཀིརིཡཱཏི ཀཱལཀིརིཡཱ. ཨནུཏཔྤཱ ཧོཏཱིཏི ཨནུཏཱཔཀརཱ ཧོཏི. ཏཏྠ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ ཀཱལཀིརིཡཱ ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨནུཏཱཔཀརཱ ཧོཏི. བུདྡྷཱནཾ ཀཱལཀིརིཡཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹སུ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨནུཏཱཔཀརཱ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘བཧུནོ ཛནསྶ ཨནུཏཔྤཱ ཧོཏཱི’’ཏི.

༡༧༤. པཉྩམེ ཨདུཏིཡོཏི དུཏིཡསྶ བུདྡྷསྶ ཨབྷཱཝཱ ཨདུཏིཡོ. ཙཏྟཱརོ ཧི བུདྡྷཱ སུཏབུདྡྷོ, ཙཏུསཙྩབུདྡྷོ, པཙྩེཀབུདྡྷོ, སབྦཉྙུབུདྡྷོཏི. ཏཏྠ བཧུསྶུཏོ བྷིཀྑུ སུཏབུདྡྷོ ནཱམ ¶ . ཁཱིཎཱསཝོ ཙཏུསཙྩབུདྡྷོ ནཱམ ¶ . ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ སཱམཾ པཊིཝིདྡྷཔཙྩེཀབོདྷིཉཱཎོ པཙྩེཀབུདྡྷོ ནཱམ. ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཱནི ཙཏྟཱརི ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ སོལ༹ས ཝཱ ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ ཏིཎྞཾ མཱརཱནཾ མཏྠཀཾ མདྡིཏྭཱ པཊིཝིདྡྷསབྦཉྙུཏཉྙཱཎོ སབྦཉྙུབུདྡྷོ ནཱམ. ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ བུདྡྷེསུ སབྦཉྙུབུདྡྷོཝ ཨདུཏིཡོ ནཱམ. ན ཧི ཏེན སདྡྷིཾ ཨཉྙོ སབྦཉྙུབུདྡྷོ ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨསཧཱཡོཏི ཨཏྟབྷཱཝེན ཝཱ པཊིཝིདྡྷདྷམྨེཧི ཝཱ སདིསོ སཧཱཡོ ནཱམ ཨསྶ ནཏྠཱིཏི ཨསཧཱཡོ. ‘‘ལདྡྷསཧཱཡོ ཁོ པན སོ བྷགཝཱ སེཁཱནཉྩེཝ པཊིཔདཱན’’ནྟི ཨིམིནཱ པན པརིཡཱཡེན སེཁཱསེཁཱ བུདྡྷཱནཾ སཧཱཡཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཨཔྤཊིམོཏི པཊིམཱ ¶ ཝུཙྩཏི ཨཏྟབྷཱཝོ, ཏསྶ ཨཏྟབྷཱཝསདིསཱ ཨཉྙཱ པཊིམཱ ནཏྠཱིཏི ཨཔྤཊིམོ. ཡཱཔི ཙ མནུསྶཱ སུཝཎྞརཛཏཱདིམཡཱ པཊིམཱ ཀརོནྟི, ཏཱསུ ཝཱལགྒམཏྟམྤི ཨོཀཱསཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨཏྟབྷཱཝསདིསཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི སབྦཐཱཔི ཨཔྤཊིམོ.

ཨཔྤཊིསམོཏི ཨཏྟབྷཱཝེནེཝསྶ པཊིསམོ ནཱམ ཀོཙི ནཏྠཱིཏི ཨཔྤཊིསམོ. ཨཔྤཊིབྷཱགོཏི ཡེ ཏཐཱགཏེན ‘‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དྷམྨཱ དེསིཏཱ, ཏེསུ ‘‘ན ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཏཡོ ཝཱ པཉྩ ཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཊིབྷཱགཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨཔྤཊིབྷཱགོ. ཨཔྤཊིཔུགྒལོཏི ཨཉྙོ ཀོཙི ‘‘ཨཧཾ བུདྡྷོ’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཉྙཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ པུགྒལོ ནཏྠཱིཏི ཨཔྤཊིཔུགྒལོ. ཨསམོཏི ཨཔྤཊིཔུགྒལཏྟཱཝ སབྦསཏྟེཧི ཨསམོ. ཨསམསམོཏི ཨསམཱ ཝུཙྩནྟི ཨཏཱིཏཱནཱགཏཱ སབྦཉྙུབུདྡྷཱ, ཏེཧི ཨསམེཧི སམོཏི ཨསམསམོ.

དྭིཔདཱནཾ ཨགྒོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨཔདཱནཾ དྭིཔདཱནཾ ཙཏུཔྤདཱནཾ བཧུཔྤདཱནཾ རཱུཔཱིནཾ ཨརཱུཔཱིནཾ སཉྙཱིནཾ ཨསཉྙཱིནཾ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙཱིནཾ སཏྟཱནཾ ཨགྒོཝ. ཀསྨཱ ཨིདྷ དྭིཔདཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ? སེཊྛཏརཝསེན. ཨིམསྨིཉྷི ལོཀེ སེཊྛོ ནཱམ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨཔདཙཏུཔྤདབཧུཔྤདེསུ ན ཨུཔྤཛྫཏི, དྭིཔདེསུཡེཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀཏརདྭིཔདྭེསཱུཏི? མནུསྶེསུ ཙེཝ དེཝེསུ ཙ. མནུསྶེསུ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཏིསཧསྶིམཧཱསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཝསེ ཝཏྟེཏུཾ སམཏྠོ ¶ བུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཛྫཏི. དེཝེསུ ཨུཔྤཛྫམཱནོ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཝསཝཏྟཱི མཧཱབྲཧྨཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤཛྫཏི. སོ ¶ ཏསྶ ཀཔྤིཡཀཱརཀོ ཝཱ ཨཱརཱམིཀོ ¶ ཝཱ སམྤཛྫཏི. ཨིཏི ཏཏོཔི སེཊྛཏརཝསེནེས དྭིཔདཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ.

༡༧༥-༡༨༦. ཚཊྛཱདཱིསུ ཨེཀཔུགྒལསྶ, བྷིཀྑཝེ, པཱཏུབྷཱཝཱ མཧཏོ ཙཀྑུསྶ པཱཏུབྷཱཝོ ཧོཏཱིཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཔུགྒལསྶ ཏཐཱགཏསྶ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པཱཏུབྷཱཝེན མཧནྟསྶ ཙཀྑུསྶ པཱཏུབྷཱཝོ ཧོཏི. ཏསྨིཾ པུགྒལེ པཱཏུབྷཱུཏེ ཏཾ པཱཏུབྷཱུཏམེཝ ཧོཏི, ན ཝིནཱ ཏསྶ པཱཏུབྷཱཝེན པཱཏུབྷཝཏི. པཱཏུབྷཱཝོཏི ཨུཔྤཏྟི ནིཔྥཏྟི. ཀཏམསྶ ཙཀྑུསྶཱཏི? པཉྙཱཙཀྑུསྶ. ཀཱིཝརཱུཔསྶཱཏི? སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱསདིསསྶ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ སམཱདྷིཔཉྙཱསདིསསྶཱཏི. ཨཱལོཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨུབྷིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ པཉྙཱཨཱལོཀསདིསོཡེཝ ཧི ཨེཏྠ ཨཱལོཀོ, པཉྙཱཨོབྷཱསསདིསོཡེཝ ཨོབྷཱསོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ‘‘མཧཏོ ཙཀྑུསྶ, མཧཏོ ཨཱལོཀསྶ, མཧཏོ ཨོབྷཱསསྶཱ’’ཏི ཨིམཱནི ཙ པན ཏཱིཎིཔི ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱནི ཀཐིཏཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཚནྣཾ ཨནུཏྟརིཡཱནནྟི ཨུཏྟརིཏརཝིརཧིཏཱནཾ ཚནྣཾ ཨུཏྟམདྷམྨཱནཾ. ཏཏྠ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ, ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡནྟི ཨིམཱནི ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནི. ཨིམེསཾ པཱཏུབྷཱཝོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱཡསྨཱ ཧི ཨཱནནྡཏྠེརོ སཱཡཾཔཱཏཾ ཏཐཱགཏཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན དཊྛུཾ ལབྷཏི, ཨིདཾ དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཉྙོཔི སོཏཱཔནྣོ ཝཱ སཀདཱགཱམཱི ཝཱ ཨནཱགཱམཱི ཝཱ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡ ལབྷཏི, ཨིདམྤི དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ ¶ . ཨཔརོ པན པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ དསབལཾ དསྶནཱཡ ལབྷིཏྭཱ ཏཾ དསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔེཏི. ཨིདཾ དསྶནམེཝ ནཱམ, མཱུལདསྶནཾ པན དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ.

ཨཱནནྡཏྠེརོཡེཝ ཙ ཨབྷིཀྑཎཾ དསབལསྶ ཝཙནཾ སོཏཝིཉྙཱཎེན སོཏུཾ ལབྷཏི, ཨིདཾ སཝནཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཉྙེཔི སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ ཝཙནཾ སཝནཱཡ ལབྷནྟི, ཨིདམྤི སཝནཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཔརོ པན པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ ཏཐཱགཏསྶ ¶ ཝཙནཾ སོཏུཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཾ སཝནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔེཏི. ཨིདཾ སཝནམེཝ ནཱམ, མཱུལསཝནཾ པན སཝནཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ.

ཨཱནནྡཏྠེརོཡེཝ ¶ ཙ དསབལེ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི, ཨིདཾ ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཉྙེཔི སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ དསབལེ སདྡྷཱཔཊིལཱབྷཾ ལབྷནྟི, ཨིདམྤི ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཔརོ པན པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ དསབལེ སདྡྷཱཔཊིལཱབྷཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཾ ལཱབྷཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔེཏི, ཨཡཾ ལཱབྷོཡེཝ ནཱམ, མཱུལལཱབྷོ པན ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ.

ཨཱནནྡཏྠེརོཡེཝ ཙ དསབལསྶ སཱསནེ ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑཏི, ཨིདཾ སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཉྙེཔི སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ དསབལསྶ སཱསནེ ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑནྟི, ཨིདམྤི སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཔརོ པན པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ དསབལསྶ སཱསནེ ཏིསྶོ སིཀྑཱ སིཀྑིཏྭཱ ཏཱ སིཀྑཱ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔེཏི. ཨཡཾ སིཀྑཱཡེཝ ནཱམ, མཱུལསིཀྑཱ པན སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ.

ཨཱནནྡཏྠེརོཡེཝ ཙ ཨབྷིཎྷཾ དསབལཾ པརིཙརཏི, ཨིདཾ པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཉྙེཔི སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ ཨབྷིཎྷཾ དསབལཾ པརིཙརནྟི, ཨིདམྤི པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཔརོ པན པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ¶ ཝིཡ དསབལཾ པརིཙརིཏྭཱ ཏཾ པཱརིཙརིཡཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔེཏི, ཨཡཾ པཱརིཙརིཡཱཡེཝ ནཱམ, མཱུལཔཱརིཙརིཡཱ པན པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ.

ཨཱནནྡཏྠེརོཡེཝ ཙ དསབལསྶ ལོཀིཡལོཀུཏྟརེ གུཎེ ཨནུསྶརཏི, ཨིདཾ ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཉྙེཔི སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ དསབལསྶ ལོཀིཡལོཀུཏྟརེ གུཎེ ཨནུསྶརནྟི, ཨིདམྤི ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ. ཨཔརོ པན པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀོ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཝིཡ དསབལསྶ ལོཀིཡལོཀུཏྟརེ གུཎེ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཏཾ ཨནུསྶཏིཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཱཔེཏི, ཨཡཾ ཨནུསྶཏིཡེཝ ནཱམ, མཱུལཱནུསྶཏི པན ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ ནཱམ. ཨིམཱནི ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནི, ཨིམེསཾ པཱཏུབྷཱཝོ ཧོཏི. ཨིམཱནི ཙ པན ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནི ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱནི ཀཐིཏཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཙཏུནྣཾ ¶ པཊིསམྦྷིདཱནཾ སཙྪིཀིརིཡཱ ཧོཏཱིཏི ཙཏསྶོ ཧི པཊིསམྦྷིདཱཡོ ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱ, དྷམྨཔཊིསམྦྷིདཱ, ནིརུཏྟིཔཊིསམྦྷིདཱ, པཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱཏི. ཏཏྠ ཨཏྠེསུ ཉཱཎཾ ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱ, དྷམྨེསུ ཉཱཎཾ དྷམྨཔཊིསམྦྷིདཱ, ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱབྷིལཱཔེ ཉཱཎཾ ནིརུཏྟིཔཊིསམྦྷིདཱ ¶ , ཉཱཎེསུ ཉཱཎཾ པཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པནེཏཱསཾ ཨབྷིདྷམྨེ (ཝིབྷ. ༧༡༨ ཨཱདཡོ) ཨཱགཏོཡེཝ. ཨིམཱསཾ ཙཏསྶནྣཾ པཊིསམྦྷིདཱནཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ པཙྩཀྑཀིརིཡཱ ཧོཏི, ན ཝིནཱ བུདྡྷུཔྤཱདཱ. ཨེཏཱསཾ སཙྪིཀིརིཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨིམཱཔི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཝ ཀཐིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨནེཀདྷཱཏུཔཊིཝེདྷོཏི ‘‘ཙཀྑུདྷཱཏུ རཱུཔདྷཱཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིནཾ ཨཊྛཱརསནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ བུདྡྷུཔྤཱདེཡེཝ པཊིཝེདྷོ ཧོཏི, ན ཝིནཱ བུདྡྷུཔྤཱདེནཱཏི ཨཏྠོ. ནཱནཱདྷཱཏུཔཊིཝེདྷོཏི ཨེཏྠ ¶ ཨིམཱཝ ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ ནཱནཱསབྷཱཝཏོ ནཱནཱདྷཱཏུཡོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཡོ པནེཏཱསཾ ‘‘ནཱནཱསབྷཱཝཱ ཨེཏཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནཱནཱཀརཎཏོ པཊིཝེདྷོ, ཨཡཾ ནཱནཱདྷཱཏུཔཊིཝེདྷོ ནཱམ. ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཏི ཨེཏྠ ཝིཛྫཱཏི ཕལེ ཉཱཎཾ, ཝིམུཏྟཱིཏི ཏདཝསེསཱ ཕལསམྤཡུཏྟཱ དྷམྨཱ. སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཏི སོཏོཏི པཋམམགྒོ, ཏེན སོཏེན པཏྟབྦཾ ཕལནྟི སོཏཱཔཏྟིཕལཾ. སཀདཱགཱམིཕལཱདཱིནི པཱཀཊཱནེཝ.

༡༨༧. ཨནུཏྟརནྟི ནིརུཏྟརཾ. དྷམྨཙཀྐནྟི སེཊྛཙཀྐཾ. ཙཀྐསདྡོ ཧེས –

‘‘ཙཏུབྦྷི ཨཊྛཛ྄ཛྷགམཱ, ཨཊྛཱཧིཔི ཙ སོལ༹ས;

སོལ༹སཱཧི ཙ བཱཏྟིཾས, ཨཏྲིཙྪཾ ཙཀྐམཱསདོ;

ཨིཙྪཱཧཏསྶ པོསསྶ, ཙཀྐཾ བྷམཏི མཏྠཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༠༤; ༡.༥.༡༠༣) –

ཨེཏྠ ཨུརཙཀྐེ ཨཱགཏོ. ‘‘ཙཀྐསམཱརུལ༹ྷཱ ཛཱནཔདཱ པརིཡཱཡནྟཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༦༣; ༥.༥༤) ཨེཏྠ ཨིརིཡཱཔཐཙཀྐེ. ‘‘ཨཐ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, རཐཀཱརོ ཡཾ ཏཾ ཙཀྐཾ ཚཧི མཱསེཧི ནིཊྛིཏཾ, ཏཾ པཝཏྟེསཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༣.༡༥) ཨེཏྠ དཱརུཙཀྐེ. ‘‘ཨདྡསཱ ཁོ དོཎོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝཏོ པཱདེསུ ཙཀྐཱནི སཧསྶཱརཱནཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༣༦) ཨེཏྠ ལཀྑཎཙཀྐེ. ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྐཱནི, ཡེཧི སམནྣཱགཏཱནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ¶ ཙཏུཙཀྐཾ ཝཏྟཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༤.༣༡) ཨེཏྠ སམྤཏྟིཙཀྐེ. ‘‘དིབྦཾ ¶ ཙཀྐརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༢༤༣; མ. ནི. ༣.༢༥༦) ཨེཏྠ རཏནཙཀྐེ. ཨིདྷ པན དྷམྨཙཀྐེ ཨཱགཏོ.

པཝཏྟིཏནྟི ¶ ཨེཏྠ དྷམྨཙཀྐཾ ཨབྷིནཱིཧརཏི ནཱམ, ཨབྷིནཱིཧཊཾ ནཱམ, ཨུཔྤཱདེཏི ནཱམ, ཨུཔྤཱདིཏཾ ནཱམ, པཝཏྟེཏི ནཱམ, པཝཏྟིཏཾ ནཱམཱཏི ཨཡཾ པབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. ཀུཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨཙཀྐཾ ཨབྷིནཱིཧརཏི ནཱམཱཏི? ཡདཱ སུམེདྷབྲཱཧྨཎོ ཧུཏྭཱ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ སཏྟསཏཀམཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ པཉྩ ཨབྷིཉྙཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨཙཀྐཾ ཨབྷིནཱིཧརཏི ནཱམ.

ཀུཏོ པཊྛཱཡ ཨབྷིནཱིཧཊཾ ནཱམཱཏི? ཡདཱ ཨཊྛ དྷམྨེ སམོདྷཱནེཏྭཱ དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལེ མཧཱབོདྷིམཎྜཏྠཱཡ མཱནསཾ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘བྱཱཀརཎཾ ཨལདྡྷཱ ན ཝུཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱིརིཡཱདྷིཊྛཱནཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ནིཔནྣོ དསབལསྶ སནྟིཀཱ བྱཱཀརཎཾ ལབྷི, ཏཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨཙཀྐཾ ཨབྷིནཱིཧཊཾ ནཱམ.

ཀུཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔྤཱདེཏི ནཱམཱཏི? ཏཏོ པཊྛཱཡ དཱནཔཱརམིཾ པཱུརེནྟོཔི དྷམྨཙཀྐཾ ཨུཔྤཱདེཏི ནཱམ. སཱིལཔཱརམིཾ པཱུརེནྟོཔི…པེ… ཨུཔེཀྑཱཔཱརམིཾ པཱུརེནྟོཔི དྷམྨཙཀྐཾ ཨུཔྤཱདེཏི ནཱམ. དས པཱརམིཡོ དས ཨུཔཔཱརམིཡོ དས པརམཏྠཔཱརམིཡོ པཱུརེནྟོཔི, པཉྩ མཧཱཔརིཙྩཱགེ པརིཙྩཛནྟོཔི, ཉཱཏཏྠཙརིཡཾ པཱུརེནྟོཔི དྷམྨཙཀྐཾ ཨུཔྤཱདེཏི ནཱམ. ཝེསྶནྟརཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ སཏྟསཏཀམཧཱདཱནཾ དཏྭཱ པུཏྟདཱརཾ དཱནམུཁེ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ པཱརམིཀཱུཊཾ གཧེཏྭཱ ཏུསིཏཔུརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ དེཝཏཱཧི ཨཱཡཱཙིཏོ པཊིཉྙཾ དཏྭཱ པཉྩམཧཱཝིལོཀནཾ ཝིལོཀེནྟོཔི ¶ དྷམྨཙཀྐཾ ཨུཔྤཱདེཏིཡེཝ ནཱམ. མཱཏུཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷནྟོཔི, པཊིསནྡྷིཀྑཎེ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཀམྤེནྟོཔི, མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟདིཝསེ ཏཐེཝ ལོཀཾ ཀམྤེནྟོཔི, སམྤཏིཛཱཏོ སཏྟ པདཱནི གནྟྭཱ ‘‘ཨགྒོམཧསྨཱི’’ཏི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོཔི, ཨེཀཱུནཏིཾས སཾཝཙྪརཱནི ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟོཔི, མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམནྟོཔི, ཨནོམཱནདཱིཏཱིརེ པབྦཛནྟོཔི, མཧཱཔདྷཱནེ ཚབྦསྶཱནི ཝཱིརིཡཾ ཀརོནྟོཔི, སུཛཱཏཱཡ དིནྣཾ མདྷུཔཱཡཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ནདིཡཱ པཝཱཧེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ བོདྷིམཎྜཝརགཏོ པུརཏྠིམཾ ལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ ནིསཱིདིཏྭཱ སཱུརིཡེ དྷརམཱནེཡེཝ མཱརབལཾ ཝིདྷམེཏྭཱ པཋམཡཱམེ ¶ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟོཔི, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷེནྟོཔི, པཙྩཱུསཀཱལསམནནྟརེ པཙྩཡཱཀཱརཾ སམྨསིཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོཔི, སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཙྪིཀརོནྟོཔི, སཀདཱགཱམིམགྒཾ སཀདཱགཱམིཕལཾ ཨནཱགཱམིམགྒཾ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪིཀརོནྟོཔི, ཨརཧཏྟམགྒཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོཔི དྷམྨཙཀྐཾ ཨུཔྤཱདེཏིཡེཝ ནཱམ.

ཨརཧཏྟཕལཀྑཎེ ¶ པན ཏེན དྷམྨཙཀྐཾ ཨུཔྤཱདིཏཾ ནཱམ. བུདྡྷཱནཉྷི སཀལལོཀིཡལོཀུཏྟརགུཎརཱསི ཨརཧཏྟཕལེནེཝ སདྡྷིཾ ཨིཛ྄ཛྷཏི. ཏསྨཱ ཏེན ཏསྨིཾ ཁཎེ དྷམྨཙཀྐཾ ཨུཔྤཱདིཏཾ ནཱམ ཧོཏི.

ཀདཱ པཝཏྟེཏི ནཱམ? བོདྷིམཎྜེ སཏྟསཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ ཨཉྙཱཀོཎྜཉྙཏྠེརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསུཏྟནྟཾ དེསེནྟོ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི ནཱམ.

ཡདཱ པན ཨཉྙཱཀོཎྜཉྙཏྠེརེན དསབལསྶ དེསནཱཉཱཎཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟཾ སཝནཾ ལབྷིཏྭཱ སབྦཔཋམཾ དྷམྨོ ཨདྷིགཏོ, ཏཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟིཏཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. དྷམྨཙཀྐནྟི ¶ ཙེཏཾ དེསནཱཉཱཎསྶཔི ནཱམཾ པཊིཝེདྷཉཱཎསྶཔི. ཏེསུ དེསནཱཉཱཎཾ ལོཀིཡཾ, པཊིཝེདྷཉཱཎཾ ལོཀུཏྟརཾ. ཀསྶ དེསནཱཔཊིཝེདྷཉཱཎནྟི? ན ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི, སམྨཱསམྦུདྡྷསྶེཝ དེསནཱཉཱཎཉྩ པཊིཝེདྷཉཱཎཉྩཱཏི ཝེདིཏབྦཾ.

སམྨདེཝཱཏི ཧེཏུནཱ ནཡེན ཀཱརཎེནེཝ. ཨནུཔྤཝཏྟེཏཱིཏི ཡཐཱ པུརཏོ གཙྪནྟསྶ པཙྪཏོ གཙྪནྟོ ཏཾ ཨནུགཙྪཏི ནཱམ, ཨེཝཾ པཋམཏརཾ སཏྠཱརཱ པཝཏྟིཏཾ ཐེརོ ཨནུཔྤཝཏྟེཏི ནཱམ. ཀཐཾ? སཏྠཱ ཧི ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ’’ཏི ཀཐེནྟོ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི ནཱམ, དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, ཨཱཝུསོ, སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི ཀཐེནྟོ དྷམྨཙཀྐཾ ཨནུཔྤཝཏྟེཏི ནཱམ. སམྨཔྤདྷཱནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ན ཀེཝལཉྩ བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེསུ, ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཙྩཱནི. ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཝཾསཱ’’ཏིཨཱདཱིསུཔི ཨཡཾ ནཡོ ནེཏབྦོཝ. ཨེཝཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི ནཱམ, ཐེརོ དསབལེན པཝཏྟིཏཾ དྷམྨཙཀྐཾ ཨནུཔྤཝཏྟེཏི ནཱམ.

ཨེཝཾ དྷམྨཙཀྐཾ ཨནུཔྤཝཏྟེནྟེན པན ཐེརེན དྷམྨོ དེསིཏོཔི པཀཱསིཏོཔི སཏྠཱརཱཝ དེསིཏོ པཀཱསིཏོ ཧོཏི. ཡོ ཧི ཀོཙི བྷིཀྑུ ཝཱ བྷིཀྑུནཱི ཝཱ ཨུཔཱསཀོ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝཱ དེཝོ ཝཱ སཀྐོ ཝཱ མཱརོ ¶ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ པཀཱསེཏུ, སབྦོ སོ སཏྠཱརཱ དེསིཏོ པཀཱསིཏོཝ ནཱམ ཧོཏི, སེསཛནོ པན ལེཁཧཱརཀཔཀྑེ ཋིཏོཝ ནཱམ ཧོཏི. ཀཐཾ? ཡཐཱ ཧི རཉྙཱ དིནྣཾ པཎྞཾ ཝཱཙེཏྭཱ ཡཾ ཡཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏཾ ཏཾ ཀམྨཾ ཡེན ¶ ཀེནཙི ཀཏམྤི ཀཱརིཏམྤི ¶ རཉྙཱ ཀཱརིཏནྟེཝ ཝུཙྩཏི. མཧཱརཱཛཱ ཝིཡ ཧི སམྨཱསམྦུདྡྷོ. རཱཛཔཎྞཾ ཝིཡ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ. པཎྞདཱནཾ ཝིཡ ཏེཔིཊཀེ ནཡམུཁདཱནཾ པཎྞཾ ཝཱཙེཏྭཱ ཏཾཏཾཀམྨཱནཾ ཀརཎཾ ཝིཡ ཙཏུནྣཾ པརིསཱནཾ ཨཏྟནོ བལེན བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པརེསཾ དེསནཱ པཀཱསནཱ. ཏཏྠ ཡཐཱ པཎྞཾ ཝཱཙེཏྭཱ ཡེན ཀེནཙི ཀཏམྤི ཀཱརིཏམྤི ཏཾ ཀམྨཾ རཉྙཱ ཀཱརིཏམེཝ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ ཡེན ཀེནཙི དེསིཏོཔི པཀཱསིཏོཔི དྷམྨོ སཏྠཱརཱ དེསིཏོ པཀཱསིཏོཝ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨེཀཔུགྒལཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༤. ཨེཏདགྒཝགྒོ

(༡༤) ༡. པཋམཨེཏདགྒཝགྒོ

ཨེཏདགྒཔདཝཎྞནཱ

༡༨༨. ཨེཏདགྒེསུ ¶ པཋམཝགྒསྶ པཋམེ ཨེཏདགྒནྟི ཨེཏཾ ཨགྒཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨཡཾ ཨགྒསདྡོ ཨཱདིཀོཊིཀོཊྛཱསསེཊྛེསུ དིསྶཏི. ‘‘ཨཛྫཏགྒེ, སམྨ དོཝཱརིཀ, ཨཱཝརཱམི དྭཱརཾ ནིགཎྛཱནཾ ནིགཎྛཱིན’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༧༠) ཧི ཨཱདིམྷི དིསྶཏི. ‘‘ཏེནེཝ ཨངྒུལགྒེན ཏཾ ཨངྒུལགྒཾ པརཱམསེཡྻ (ཀཐཱ. ༤༤༡), ཨུཙྪགྒཾ ཝེལ༹གྒ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཀོཊིཡཾ. ‘‘ཨམྦིལགྒཾ ཝཱ མདྷུརགྒཾ ཝཱ ཏིཏྟཀགྒཾ ཝཱ (སཾ. ནི. ༥.༣༧༤), ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧཱརགྒེན ཝཱ པརིཝེཎགྒེན ཝཱ བྷཱཛེཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༡༨) ཀོཊྛཱསེ. ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ…པེ… ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༣༤; ཨིཏིཝུ. ༩༠) སེཊྛེ. སྭཱཡམིདྷ ¶ ཀོཊིཡམྤི ཝཊྚཏི སེཊྛེཔི. ཏེ ཧི ཐེརཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཀོཊིབྷཱུཏཱཏིཔི ཨགྒཱ, སེཊྛབྷཱུཏཱཏིཔི. ཏསྨཱ ཨེཏདགྒནྟི ཨེསཱ ཀོཊི ཨེསོ སེཊྛོཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦསུཏྟེསུ.

ཨཡཉྩ ¶ ཨེཏདགྒསནྣིཀྑེཔོ ནཱམ ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི ལབྦྷཏི ཨཊྛུཔྤཏྟིཏོ ཨཱགམནཏོ ཙིཎྞཝསིཏོ གུཎཱཏིརེཀཏོཏི. ཏཏྠ ཀོཙི ཐེརོ ཨེཀེན ཀཱརཎེན ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷཏི, ཀོཙི དྭཱིཧི, ཀོཙི ཏཱིཧི, ཀོཙི སབྦེཧེཝ ཙཏཱུཧིཔི ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཝིཡ. སོ ཧི ཨཊྛུཔྤཏྟིཏོཔི མཧཱཔཉྙཏཱཡ ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷི ཨཱགམནཱདཱིཧིཔི. ཀཐཾ? ཨེཀསྨིཾ ཧི སམཡེ སཏྠཱ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟོ ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལེ ཏིཏྠིཡམདྡནཾ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ པུརིམབུདྡྷཱ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ’’ཏི ཉཏྭཱ དྭེ པདནྟརཱནི དསྶེཏྭཱ ཏཏིཡེན པདེན ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ པཙྩུཊྛཱསི. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ པཎྜུཀམྦལསིལཱཏོ ཨུཊྛཱཡ སདྡྷིཾ དེཝགཎེན པཙྩུགྒམནཾ ཨགམཱསི. དེཝཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘སཀྐོ དེཝརཱཛཱ དེཝགཎཔརིཝུཏོ ¶ སཊྛིཡོཛནཱཡཱམཱཡ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཏི, བུདྡྷཱནཾ ནཱམ ནིསིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ན སཀྐཱ ཨཉྙེན ཨེཏྠ ཧཏྠམྤི ཋཔེཏུ’’ནྟི. སཏྠཱཔི ཏཏྠ ནིསིནྣོ ཏེསཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ མཧཱཔཾསུཀཱུལིཀོ ཝིཡ མུཎྜཔཱིཋཀཾ སབྦམེཝ པཎྜུཀམྦལསིལཾ ཨཝཏྠརིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨེཝཾ ནིསཱིདནྟོ པན ཨཏྟནོ ཝཱ སརཱིརཾ མཧནྟཾ ཀཏྭཱ མཱཔེསི, པཎྜུཀམྦལསིལཾ ¶ ཝཱ ཁུདྡཀཾ ཨཀཱསཱིཏི ན སལླཀྑེཏབྦཾ. ཨཙིནྟེཡྻོ ཧི བུདྡྷཝིསཡོ. ཨེཝཾ ནིསིནྣོ པན མཱཏརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱནཾ ‘‘ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྱཱཀཏཱ དྷམྨཱ’’ཏི ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ དེསེསི.

པཱཊིཧཱརིཡཊྛཱནེཔི སབྦཱཔི དྭཱདསཡོཛནིཀཱ པརིསཱ ཨནུརུདྡྷཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ, བྷནྟེ, དསབལོ གཏོ’’ཏི པུཙྪི. ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཨབྷིདྷམྨཀཐཾ དེསེཏུཾ གཏོཏི. བྷནྟེ, ན མཡཾ སཏྠཱརཾ ཨདིསྭཱ གམིསྶཱམ. ཀདཱ སཏྠཱ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི སཏྠུ ཨཱགམནཀཱལཾ ཛཱནཱཐཱཏི? མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ བྷཱརཾ ཀརོཐ, སོ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཱསནཾ ཨཱཧརིསྶཏཱིཏི. ཀིཾ པན ཐེརསྶ ཏཏྠ གནྟུཾ བལཾ ནཏྠཱིཏི? ཨཏྠི, ཝིསེསཝནྟཱནཾ པན ཝིསེསཾ པསྶནྟཱུཏི ཨེཝམཱཧ. མཧཱཛནོ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཏྠུ ¶ སཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགམནཏྠཱཡ ཡཱཙི. ཐེརོ པསྶནྟེཡེཝ མཧཱཛནེ པཐཝིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཨནྟོསིནེརུནཱ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, མཧཱཛནོ ཏུམྷཱཀཾ དསྶནཀཱམོ, ཨཱགམནདིཝསཾ ཝོ ཛཱནིཏུཾ ཨིཙྪཏཱི’’ཏི. ཏེན ཧི ‘‘ཨིཏོ ཏེམཱསཙྩཡེན སངྐསྶནགརདྭཱརེ པསྶཐཱ’’ཏིསྶ ཝདེཧཱིཏི. ཐེརོ བྷགཝཏོ སཱསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཀཐེསི. མཧཱཛནོ ཏཏྠེཝ ཏེམཱསཾ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝསི. ཙཱུལ༹ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ དྭཱདསཡོཛནཱཡ པརིསཱཡ ཏེམཱསཾ ཡཱགུབྷཏྟཾ ཨཱདཱསི.

སཏྠཱཔི སཏྟཔྤཀརཎཱནི དེསེཏྭཱ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགམནཏྠཱཡ ཨཱཀཔྤཾ དསྶེསི. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཝིསྶཀམྨཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཨོཏརཎཏྠཱཡ སོཔཱནཾ མཱཔེཏུཾ ཨཱཎཱཔེསི. སོ ཨེཀཏོ སོཝཎྞམཡཾ ཨེཀཏོ རཛཏམཡཾ ¶ སོཔཱནཾ མཱཔེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ མཎིམཡཾ མཱཔེསི. སཏྠཱ མཎིམཡེ སོཔཱནེ ཋཏྭཱ ‘‘མཧཱཛནོ མཾ པསྶཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེནེཝ ‘‘མཧཱཛནོ ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡཾ པསྶཏཱུ’’ཏིཔི ཨདྷིཊྛཱསི. ནིརཡདསྶནེན ཙསྶ ཨུཔྤནྣསཾཝེགཏཾ ཉཏྭཱ དེཝལོཀཾ དསྶེསི. ཨཐསྶ ཨོཏརནྟསྶ མཧཱབྲཧྨཱ ཚཏྟཾ དྷཱརེསི, སཀྐོ དེཝརཱཛཱ པཏྟཾ གཎྷི, སུཡཱམོ དེཝརཱཛཱ དིབྦཾ ཝཱལ༹བཱིཛནིཾ བཱིཛི, པཉྩསིཁོ གནྡྷབྦདེཝཔུཏྟོ བེལུཝཔཎྜུཝཱིཎཾ ¶ སམཔཉྙཱསཱཡ མུཙྪནཱཧི མུཙྪིཏྭཱ ཝཱདེནྟོ པུརཏོ ཨོཏརི. བུདྡྷཱནཾ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛིཏཀཱལེ ‘‘ཨཧཾ པཋམཾ ཝནྡིསྶཱམི, ཨཧཾ པཋམཾ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི མཧཱཛནོ ཨཊྛཱསི. སཧ མཧཱཔཐཝཱིཨཀྐམནེན པན བྷགཝཏོ ནེཝ མཧཱཛནོ ན ཨསཱིཏིམཧཱསཱཝཀཱ པཋམཀཝནྡནཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ, དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཡེཝ པན སམྤཱཔུཎི.

ཨཐ སཏྠཱ དྭཱདསཡོཛནཱཡ པརིསཱཡ ཨནྟརེ ‘‘ཐེརསྶ པཉྙཱནུབྷཱཝཾ ཛཱནནྟཱུ’’ཏི པུཐུཛྫནཔཉྩཀཾ པཉྷཾ ཨཱརབྷི. པཋམཾ ལོཀིཡམཧཱཛནོ སལླཀྑེསྶཏཱིཏི པུཐུཛྫནཔཉྷཾ པུཙྪི. ཡེ ཡེ སལླཀྑིཾསུ, ཏེ ཏེ ཀཐཡིཾསུ. དུཏིཡཾ པུཐུཛྫནཝིསཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒེ པཉྷཾ པུཙྪི. པུཐུཛྫནཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ, སོཏཱཔནྣཱཝ ཀཐཡིཾསུ. ཏཏོ སོཏཱཔནྣཱནཾ ¶ ཝིསཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཀདཱགཱམིམགྒེ པཉྷཾ པུཙྪི. སོཏཱཔནྣཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ, སཀདཱགཱམིནོཝ ཀཐཡིཾསུ. ཏེསམྤི ཝིསཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨནཱགཱམིམགྒེ པཉྷཾ པུཙྪི. སཀདཱགཱམིནོ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ, ཨནཱགཱམིནོཝ ཀཐཡིཾསུ. ཏེསམྤི ཝིསཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨརཧཏྟམགྒེ པཉྷཾ པུཙྪི. ཨནཱགཱམིནོ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ, ཨརཧནྟཱཝ ཀཐཡིཾསུ. ཏཏོ ཧེཊྛིམཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨབྷིཉྙཱཏེ ཨབྷིཉྙཱཏེ སཱཝཀེ པུཙྪི, ཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཊིསམྦྷིདཱཝིསཡེ ཋཏྭཱ ཀཐཡིཾསུ. ཨཐ མཧཱམོགྒལླཱནཾ པུཙྪི ¶ , སེསསཱཝཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ, ཐེརོཝ ཀཐེསི. ཏསྶཱཔི ཝིསཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪི. མཧཱམོགྒལླཱནོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཝ ཀཐེསི. ཐེརསྶཱཔི ཝིསཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བུདྡྷཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪི. དྷམྨསེནཱཔཏི ཨཱཝཛྫེནྟོཔི པསྶིཏུཾ ན སཀྐོཏི, པུརཏྠིམཔཙྪིམུཏྟརདཀྑིཎཱ ཙཏསྶོ དིསཱ ཙཏསྶོ ཨནུདིསཱཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེནྟོ པཉྷུཔྤཏྟིཊྛཱནཾ སལླཀྑེཏུཾ ནཱསཀྑི.

སཏྠཱ ཐེརསྶ ཀིལམནབྷཱཝཾ ཛཱནིཏྭཱ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ ཀིལམཏི, ནཡམུཁམསྶ དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི ‘‘ཨཱགམེཧི ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ནཱཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཝིསཡོ པཉྷོ, བུདྡྷཱནཾ ཨེས ཝིསཡོ སབྦཉྙཱུནཾ ཡསསྶཱིན’’ནྟི བུདྡྷཝིསཡབྷཱཝཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘བྷཱུཏམིདནྟི, སཱརིཔུཏྟ, སམནུཔསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ‘‘ཙཏུམཧཱབྷཱུཏིཀཀཱཡཔརིགྒཧཾ མེ བྷགཝཱ ཨཱཙིཀྑཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཱཏཾ བྷགཝཱ, ཨཉྙཱཏཾ སུགཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨཡཾ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི – མཧཱཔཉྙོ ཝཏ, བྷོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ སབྦེཧི ཨནཉྙཱཏཾ པཉྷཾ ཀཐེསི, བུདྡྷེཧི ཙ དིནྣནཡེ ཋཏྭཱ བུདྡྷཝིསཡེ པཉྷཾ ཀཐེསི, ཨིཏི ཐེརསྶ པཉྙཱནུབྷཱཝོ ཡཏྟཀཾ ¶ ཋཱནཾ བུདྡྷཱནཾ ཀིཏྟིསདྡེན ཨོཏྠཊཾ, སབྦཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ གཏོཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ ཐེརོ ཨཊྛུཔྤཏྟིཏོ མཧཱཔཉྙཏཱཡ ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷི.

ཀཐཾ ཨཱགམནཏོ? ཨིམིསྶཱཡེཝ ཧི ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ སཏྠཱ ཨཱཧ – སཱརིཔུཏྟོ ན ཨིདཱནེཝ པཉྙཝཱ, ཨཏཱིཏེ པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱཔི མཧཱཔཉྙོཝ ཨཧོསི –

‘‘ཡོ ¶ པབྦཛཱི ཛཱཏིསཏཱནི པཉྩ,

པཧཱཡ ཀཱམཱནི མནོརམཱནི;

ཏཾ ཝཱིཏརཱགཾ སུསམཱཧིཏིནྡྲིཡཾ,

པརིནིབྦུཏཾ ཝནྡཐ སཱརིཔུཏྟ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ¶ པབྦཛྫཾ ཨུཔབྲཱུཧཡམཱནོ ཨེཀསྨིཾ སམཡེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟོ. ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཏཏྠ སཱརཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀཾ མོཀྑདྷམྨཾ གཝེསིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ བོདྷིསཏྟོཔི ཀཱསིརཊྛེ ཨུདིཙྩབྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟོ ཝུདྡྷིམནྭཱཡ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ གྷརཱཝཱསཾ པཧཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ པཉྩ ཨབྷིཉྙཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཧིམཝནྟཔྤདེསེ ཝསཏི. སོཔི མཱཎཝོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏསྶེཝ སནྟིཀེ པབྦཛི. པརིཝཱརོ མཧཱ ཨཧོསི པཉྩསཏམཏྟཱ ཨིསཡོ.

ཨཐསྶ སོ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ ཨེཀདེསཾ པརིསཾ གཧེཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཾ མནུསྶཔཐཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཾ སམཡེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾཡེཝ ཧིམཝནྟཔྤདེསེ ཀཱལཾ ཨཀཱསི. ཀཱལཀིརིཡསམཡེཝ ནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཨཏྠི ཏུམྷེཧི ཀོཙི ཝིསེསོ ཨདྷིགཏོ’’ཏི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ ཨཱབྷསྶརབྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ. སོ ཀིཉྩཱཔི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསྶ ལཱབྷཱི, བོདྷིསཏྟཱནཾ པན ཨརཱུཔཱཝཙརེ པཊིསནྡྷི ནཱམ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཨབྷབྦཊྛཱནཏྟཱ. ཨིཏི སོ ཨརཱུཔསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི སམཱནོཔི རཱུཔཱཝཙརེ ནིབྦཏྟི. ཨནྟེཝཱསིཀཱཔིསྶ ‘‘ཨཱཙརིཡོ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཧ, མོགྷཱ ཏསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ’’ཏི ན ཀིཉྩི སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨཀཾསུ. ཨཐ སོ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ ཨཏིཀྐནྟེ ཝསྶཱཝཱསེ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཧཾ ཨཱཙརིཡོ’’ཏི པུཙྪི. ཀཱལཾ ཀཏོཏི. ཨཔི ནུ ཨཱཙརིཡེན ¶ ལདྡྷགུཎཾ པུཙྪིཏྠཱཏི? ཨཱམ པུཙྪིམྷཱཏི. ཀིཾ ཝདེཏཱིཏི? ནཏྠི ཀིཉྩཱིཏི. མཡམྤི ‘‘ཨཱཙརིཡེན ལདྡྷགུཎོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ནཱསྶ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཀརིམྷཱཏི. ཏུམྷེ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ན ཛཱནིཏྠ, ཨཱཙརིཡོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསྶ ལཱབྷཱིཏི.

ཨཐ ¶ ཏེ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀསྶ ཀཐཾ ན སདྡཧིཾསུ. སོ པུནཔྤུནཾ ཀཐེནྟོཔི སདྡཧཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑི ¶ . ཨཐ བོདྷིསཏྟོ ཨཱཝཛྫམཱནོ ‘‘ཨནྡྷབཱལོ མཧཱཛནོ མཡ྄ཧཾ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀསྶ ཀཐཾ ན གཎྷཱཏི, ཨིམཾ ཀཱརཎཾ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི བྲཧྨལོཀཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཨསྶམཔདམཏྠཀེ ཋིཏོ ཨཱཀཱསགཏོཝ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀསྶ པཉྙཱནུབྷཱཝཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘པརོསཧསྶམྤི སམཱགཏཱནཾ,

ཀནྡེཡྻུཾ ཏེ ཝསྶསཏཾ ཨཔཉྙཱ;

ཨེཀོཝ སེཡྻོ པུརིསོ སཔཉྙོ,

ཡོ བྷཱསིཏསྶ ཝིཛཱནཱཏི ཨཏྠ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༠༡);

ཨེཝཾ ཨིསིགཎཾ སཉྙཱཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ བྲཧྨལོཀམེཝ གཏོ. སེསཨིསིགཎོཔི ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ ཧུཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཛཱཏོ. ཏཏྠ བོདྷིསཏྟོ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ, ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཛཱཏོ, སེསཱ ཨིསཡོ བུདྡྷཔརིསཱ ཛཱཏཱཏི ཨེཝཾ ཨཏཱིཏེཔི སཱརིཔུཏྟོ མཧཱཔཉྙོཝ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཛཱནིཏུཾ སམཏྠོཏི ཝེདིཏབྦོ.

ཨིདམེཝ ཙ པུཐུཛྫནཔཉྩཀཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ –

‘‘པརོསཏཉྩེཔི སམཱགཏཱནཾ,

ཛྷཱཡེཡྻུཾ ཏེ ཝསྶསཏཾ ཨཔཉྙཱ;

ཨེཀོཝ སེཡྻོ པུརིསོ སཔཉྙོ,

སོ བྷཱསིཏསྶ ཝིཛཱནཱཏི ཨཏྠ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༠༡) –

ཨིམམྤི ཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཏསྶ པུརིམཛཱཏཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔརམྤི ¶ ཨིདམེཝ པུཐུཛྫནཔཉྩཀཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ –

‘‘ཡེ སཉྙིནོ ཏེཔི དུགྒཏཱ, ཡེཔི ཨསཉྙིནོ ཏེཔི དུགྒཏཱ;

ཨེཏཾ ཨུབྷཡཾ ཝིཝཛྫཡ, ཏཾ སམཱཔཏྟིསུཁཾ ཨནངྒཎ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༣༤) –

ཨིམཾ ¶ ཨནངྒཎཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཨེཏྠ ཙ ཨཱཙརིཡོ ཀཱལཾ ཀརོནྟོ ཨནྟེཝཱསིཀེཧི པུཙྪིཏོ ‘‘ནེཝསཉྙཱི ནཱསཉྙཱི’’ཏི ཨཱཧ. སེསཾ ¶ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཔརམྤི ཨིདམེཝ པུཐུཛྫནཔཉྩཀཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ –

‘‘ཙནྡཱབྷཾ སཱུརིཡཱབྷཉྩ, ཡོདྷ པཉྙཱཡ གཱདྷཏི;

ཨཝིཏཀྐེན ཛྷཱནེན, ཧོཏི ཨཱབྷསྶརཱུཔགོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༣༥) –

ཨིདཾ ཙནྡཱབྷཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. ཨེཏྠཱཔི ཨཱཙརིཡོ ཀཱལཾ ཀརོནྟོ ཨནྟེཝཱསིཀེཧི པུཙྪིཏོ ‘‘ཨོདཱཏཀསིཎཾ ཙནྡཱབྷཾ ནཱམ, པཱིཏཀསིཎཾ སཱུརིཡཱབྷཾ ནཱམཱཏི ཏཾ ཨུབྷཡཾ ཡོ པཉྙཱཡ གཱདྷཏི པཝིསཏི པཀྑནྡཏི, སོ ཨཝིཏཀྐེན དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན ཨཱབྷསྶརཱུཔགོ ཧོཏི, ཏཱདིསོ ཨཧ’’ནྟི སནྡྷཱཡ – ‘‘ཙནྡཱབྷཾ སཱུརིཡཱབྷ’’ནྟི ཨཱཧ. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨིདམེཝ ཙ པུཐུཛྫནཔཉྩཀཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ –

‘‘ཨཱསཱིསེཐེཝ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཡཐཱ ཨིཙྪིཾ ཏཐཱ ཨཧུ.

‘‘ཨཱསཱིསེཐེཝ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཨུདཀཱ ཐལམུབྦྷཏཾ.

‘‘ཝཱཡམེཐེཝ ¶ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཡཐཱ ཨིཙྪིཾ ཏཐཱ ཨཧུ.

‘‘ཝཱཡམེཐེཝ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཨུདཀཱ ཐལམུབྦྷཏཾ.

‘‘དུཀྑཱུཔནཱིཏོཔི ནརོ སཔཉྙོ,

ཨཱསཾ ན ཚིནྡེཡྻ སུཁཱགམཱཡ;

བཧཱུ ཧི ཕསྶཱ ཨཧིཏཱ ཧིཏཱ ཙ,

ཨཝིཏཀྐིཏཱ མཙྩམུཔབྦཛནྟི.

‘‘ཨཙིནྟིཏམྤི བྷཝཏི, ཙིནྟིཏམྤི ཝིནསྶཏི;

ན ཧི ཙིནྟཱམཡཱ བྷོགཱ, ཨིཏྠིཡཱ པུརིསསྶ ཝཱ.

‘‘སརབྷཾ ¶ གིརིདུགྒསྨིཾ, ཡཾ ཏྭཾ ཨནུསརཱི པུརེ;

ཨལཱིནཙིཏྟསྶ ཏུཝཾ, ཝིཀྐནྟམནུཛཱིཝསི.

‘‘ཡོ ¶ ཏཾ ཝིདུགྒཱ ནརཀཱ སམུདྡྷརི,

སིལཱཡ ཡོགྒཾ སརབྷོ ཀརིཏྭཱ;

དུཀྑཱུཔནཱིཏཾ མཙྩུམུཁཱ པམོཙཡི,

ཨལཱིནཙིཏྟཾ ཏ མིགཾ ཝདེསི.

‘‘ཀིཾ ཏྭཾ ནུ ཏཏྠེཝ ཏདཱ ཨཧོསི,

ཨུདཱཧུ ཏེ ཀོཙི ནཾ ཨེཏདཀྑཱ;

ཝིཝཊྚཙྪདྡོ ནུསི སབྦདསྶཱི,

ཉཱཎཾ ནུ ཏེ བྲཱཧྨཎ བྷིཾསརཱུཔཾ.

‘‘ན ¶ ཙེཝཧཾ ཏཏྠ ཏདཱ ཨཧོསིཾ,

ན ཙཱཔི མེ ཀོཙི ནཾ ཨེཏདཀྑཱ;

གཱཐཱཔདཱནཉྩ སུབྷཱསིཏཱནཾ,

ཨཏྠཾ ཏདཱནེནྟི ཛནིནྡ དྷཱིརཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༣.༡༣༤-༡༤༣) –

ཨིམཾ ཏེརསནིཔཱཏེ སརབྷཛཱཏཀཉྩ ཀཐེསི. ཨིམཱནི པན པཉྩཔི ཛཱཏཀཱནི ཨཏཱིཏེཔི སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ཛཱནཱཏཱིཏི སཏྠཱརཱ དྷམྨསེནཱཔཏིསཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ པཉྙཱནུབྷཱཝཔྤཀཱསནཏྠམེཝ ཀཐིཏཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཨཱགམནཏོཔི ཐེརོ མཧཱཔཉྙཏཱཡ ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷི.

ཀཐཾ ཙིཎྞཝསིཏོཏི? ཙིཎྞཾ ཀིརེཏཾ ཐེརསྶ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི ཨམུཉྩིཏྭཱ ཀཐེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙིཎྞཝསིཏོཔི ཐེརོ མཧཱཔཉྙཏཱཡ ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷི.

ཀཐཾ གུཎཱཏིརེཀཏོཏི? ཋཔེཏྭཱ ཧི དསབལཾ ཨཉྙོ ཀོཙི ཨེཀསཱཝཀོཔི མཧཱཔཉྙཏཱཡ ¶ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ སདིསོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾ གུཎཱཏིརེཀཏོཔི ཐེརོ མཧཱཔཉྙཏཱཡ ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷི.

ཡཐཱ ཙ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ, ཨེཝཾ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོཔི སབྦེཧེཝ ཙཏཱུཧིཔི ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷི. ཀཐཾ? ཐེརོ ཧི མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ ནནྡོཔནནྡསདིསམྤི ནཱགརཱཛཱནཾ དམེསཱིཏི ཨེཝཾ ཏཱཝ ¶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཏོ ལབྷི. ན པནེས ཨིདཱནེཝ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ, ཨཏཱིཏེ པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏོཔི མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ ཨཧོསཱིཏི.

‘‘ཡོ པབྦཛཱི ཛཱཏིསཏཱནི པཉྩ,

པཧཱཡ ཀཱམཱནི མནོརམཱནི;

ཏཾ ཝཱིཏརཱགཾ སུསམཱཧིཏིནྡྲིཡཾ,

པརིནིབྦུཏཾ ཝནྡཐ མོགྒལླཱན’’ནྟི. –

ཨེཝཾ ¶ ཨཱགམནཏོཔི ལབྷི. ཙིཎྞཾ ཙེཏཾ ཐེརསྶ ནིརཡཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཨིདྡྷིབལེན ནིརཡསཏྟཱནཾ ཨསྶཱསཛནནཏྠཾ སཱིཏཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ཙཀྐམཏྟཾ པདུམཾ མཱཔེཏྭཱ པདུམཀཎྞིཀཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏི, དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ དེཝསངྒྷཾ ཀམྨགཏིཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ སཙྩཀཐཾ ཀཐེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙིཎྞཝསིཏོ ལབྷི. ཋཔེཏྭཱ ཙ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨཉྙོ སཱཝཀོ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཝིཡ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾ གུཎཱཏིརེཀཏོ ལབྷི.

ཡཐཱ ཙེས, ཨེཝཾ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོཔི སབྦེཧེཝིམེཧི ཀཱརཎེཧི ཨེཏདགྒཊྛཱནཾ ལབྷི. ཀཐཾ? སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཧི ཐེརསྶ ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཏཱིཧི ཨོཝཱདེཧི ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཙཱིཝརཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨདཱསི. ཏསྨིཾ སམཡེ མཧཱཔཐཝཱི ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཀམྤི, མཧཱཛནསྶ ཨབྦྷནྟརེ ཐེརསྶ ཀིཏྟིསདྡོ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ གཏོ. ཨེཝཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཏོ ལབྷི. ན ཙེས ཨིདཱནེཝ དྷུཏདྷརོ, ཨཏཱིཏེ པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏོཔི དྷུཏདྷརོཝ ཨཧོསི.

‘‘ཡོ ¶ པབྦཛཱི ཛཱཏིསཏཱནི པཉྩ,

པཧཱཡ ཀཱམཱནི མནོརམཱནི;

ཏཾ ཝཱིཏརཱགཾ སུསམཱཧིཏིནྡྲིཡཾ,

པརིནིབྦུཏཾ ཝནྡཐ མཧཱཀསྶཔ’’ནྟི. –

ཨེཝཾ ཨཱགམནཏོཔི ལབྷི. ཙིཎྞཾ ཙེཏཾ ཐེརསྶ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷགཏོ དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཨཝིཛཧིཏྭཱཝ ཀཐེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཙིཎྞཝསིཏོ ལབྷི. ཋཔེཏྭཱ ཙ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨཉྙོ སཱཝཀོ ཏེརསཧི དྷུཏགུཎེཧི མཧཱཀསྶཔསདིསོ ནཏྠཱིཏི ཨེཝཾ གུཎཱཏིརེཀཏོ ལབྷི ¶ . ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན ཏེསཾ ཏེསཾ ཐེརཱནཾ ཡཐཱལཱབྷཏོ གུཎེ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི.

གུཎཝསེནེཝ ཧི སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཡཐཱ ནཱམ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི ཙཀྐརཏནཱནུབྷཱཝེན ཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷེ རཛྫསིརིཾ པཏྭཱ ‘‘པཏྟབྦཾ མེ པཏྟཾ, ཀིཾ མེ ཨིདཱནི མཧཱཛནེན ཨོལོཀིཏེནཱ’’ཏི ན ཨཔྤོསྶུཀྐོ ཧུཏྭཱ རཛྫསིརིཾཡེཝ ཨནུབྷོཏི, ཀཱལེན པན ཀཱལཾ ཝིནིཙྪཡཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ནིགྒཧེཏབྦེ ནིགྒཎྷཱཏི, པགྒཧེཏབྦེ པགྒཎྷཱཏི, ཋཱནནྟརེསུ ཙ ཋཔེཏབྦཡུཏྟཀེ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེཏི, ཨེཝམེཝཾ མཧཱབོདྷིམཎྜེ ཨདྷིགཏསྶ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན ¶ ཨནུཔྤཏྟདྷམྨརཛྫོ དྷམྨརཱཛཱཔི ‘‘ཀིཾ མེ ཨིདཱནི ལོཀེན ཨོལོཀིཏེན, ཨནུཏྟརཾ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཾ ཨནུབྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཔྤོསྶུཀྐཏཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣོ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ བྲཧྨསྶརཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསཡམཱནོ ནིགྒཧེཏབྦཡུཏྟེ ཀཎྷདྷམྨེ པུགྒལེ སིནེརུཔཱདེ པཀྑིཔནྟོ ཝིཡ ཨཔཱཡབྷཡསནྟཛྫནེན ནིགྒཧེཏྭཱ པགྒཧེཏབྦཡུཏྟེ ཀལྱཱཎདྷམྨེ པུགྒལེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ བྷཝགྒེ ནིསཱིདཱཔེནྟོ ཝིཡ པགྒཎྷིཏྭཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེཏབྦཡུཏྟཀེ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརཱདཡོ སཱཝཀེ ཡཱཐཱཝསརསགུཎཝསེནེཝ ཋཱནནྟརེསུ ¶ ཋཔེནྟོ ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ རཏྟཉྙཱུནཾ, ཡདིདཾ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙོཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརཝཏྠུ

ཏཏྠ ཨེཏདགྒནྟི པདཾ ཝུཏྟཏྠམེཝ. རཏྟཉྙཱུནནྟི རཏྟིཡོ ཛཱནནྟཱནཾ. ཋཔེཏྭཱ ཧི སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨཉྙོ སཱཝཀོ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརཏོ པཋམཏརཾ པབྦཛིཏོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཐེརོ ཙིརཀཱལཾ རཏྟིཡོ ཛཱནཱཏཱིཏི རཏྟཉྙཱུ. སབྦཔཋམཾ དྷམྨསྶ པཊིཝིདྡྷཏྟཱ ཡདཱ ཏེན དྷམྨོ པཊིཝིདྡྷོ, ཙིརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏཾ རཏྟིཾ ཛཱནཱཏཱིཏིཔི རཏྟཉྙཱུ. ཨཔིཙ ཁཱིཎཱསཝཱནཾ རཏྟིདིཝསཔརིཙྪེདོ པཱཀཊོཝ ཧོཏི, ཨཡཉྩ པཋམཁཱིཎཱསཝོཏི ཨེཝམྤི རཏྟཉྙཱུནཾ སཱཝཀཱནཾ ཨཡམེཝ ཨགྒོ པུརིམཀོཊིབྷཱུཏོ སེཊྛོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘རཏྟཉྙཱུནཾ ཡདིདཾ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙོ’’ཏི.

ཨེཏྠ ¶ ཙ ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ, ཏསྶ ཐེརཾ ཨཝེཀྑིཏྭཱ ཡོ ཨེསོཏི, ཨགྒསདྡཾ ཨཝེཀྑིཏྭཱ ཡཾ ཨེཏནྟི ཨཏྠོ. ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙོཏི ཉཱཏཀོཎྜཉྙོ པཊིཝིདྡྷཀོཎྜཉྙོ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨཉྙཱསི ཝཏ, བྷོ, ཀོཎྜཉྙོ, ཨཉྙཱསི ཝཏ, བྷོ, ཀོཎྜཉྙོཏི. ཨིཏི ཧིདཾ ཨཱཡསྨཏོ ཀོཎྜཉྙསྶ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙོ ཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཧོསཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༨༡; མཧཱཝ. ༡༧).

ཨཡཾ པན ཐེརོ ཀཏརབུདྡྷཀཱལེ པུབྦཔཏྠནཾ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཨཀཱསི, ཀདཱ པབྦཛིཏོ, ཀདཱནེན པཋམཾ དྷམྨོ ཨདྷིགཏོ, ཀདཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔིཏོཏི ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦེསུཔི ཨེཏདགྒེསུ པཉྷཀམྨཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཨིམསྶ ཏཱཝ ཐེརསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶམཏྠཀེ པདུམུཏྟརོ ནཱམ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུདཔཱདི, ཏསྶ པཊིཝིདྡྷསབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ མཧཱབོདྷིཔལླངྐཏོ ཨུཊྛཧནྟསྶ མཧཱཔཐཝིཡཾ ཋཔེཏུཾ པཱདེ ཨུཀྑིཏྟམཏྟེ པཱདསམྤཊིཙྪནཏྠཾ མཧནྟཾ པདུམཔུཔྥཾ ཨུགྒཉྪི, ཏསྶ དྷུརཔཏྟཱནི ནཝུཏིཧཏྠཱནི ཧོནྟི, ཀེསརཾ ཏིཾསཧཏྠཾ, ཀཎྞིཀཱ དྭཱདསཧཏྠཱ, པཱདེན པཏིཊྛིཏཊྛཱནཾ ཨེཀཱདསཧཏྠཾ. ཏསྶ པན བྷགཝཏོ སརཱིརཾ ཨཊྛཔཎྞཱསཧཏྠུབྦེདྷཾ ཨཧོསི. ཏསྶ པདུམཀཎྞིཀཱཡ དཀྑིཎཔཱདེ པཏིཊྛཧནྟེ མཧཱཏུམྦམཏྟཱ རེཎུ ཨུགྒནྟྭཱ སརཱིརཾ ཨོཀིརམཱནཱ ཨོཏརི, ཝཱམཔཱདསྶ ཋཔནཀཱལེཔི ཏཐཱརཱུཔཾཡེཝ པདུམཾ ཨུགྒནྟྭཱ པཱདཾ སམྤཊིཙྪི. ཏཏོཔི ཨུགྒནྟྭཱ ཝུཏྟཔྤམཱཎཱཝ རེཎུ སརཱིརཾ ཨོཀིརི. ཏཾ པན རེཎུཾ ཨབྷིབྷཝམཱནཱ ཏསྶ བྷགཝཏོ སརཱིརཔྤབྷཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡནྟནཱལི༹ཀཱཡ ཝིསྶཊྛསུཝཎྞརསདྷཱརཱ ཝིཡ སམནྟཱ དྭཱདསཡོཛནཊྛཱནཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཨཀཱསི. ཏཏིཡཔཱདུདྡྷརཎཀཱལེ པཐམུགྒཏཾ པདུམཾ ཨནྟརདྷཱཡི, པཱདསམྤཊིཙྪནཏྠཾ ཨཉྙཾ ནཝཾ པདུམཾ ཨུགྒཉྪི. ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན ཡཏྠ ཡཏྠ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏཏྠཱཔི མཧཱཔདུམཾ ཨུགྒཙྪཏི. ཏེནེཝསྶ ‘‘པདུམུཏྟརསམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི ནཱམཾ ཨཧོསི.

ཨེཝཾ སོ བྷགཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ མཧཱཛནསྶ སངྒཧཏྠཱཡ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནཱིསུ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟོ ཧཾསཝཏཱིནགརཾ སམྤཱཔུཎི ¶ . ཏསྶ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ པིཏཱ མཧཱརཱཛཱ པཙྩུགྒམནཾ ¶ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཀེཙི སོཏཱཔནྣཱ ཀེཙི སཀདཱགཱམཱི ཀེཙི ཨནཱགཱམཱི ཀེཙི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. རཱཛཱ སྭཱཏནཱཡ དསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརསྶ བྷགཝཏོ སཀནིཝེསནེ མཧཱདཱནཾ ཨདཱསི. སཏྠཱ བྷཏྟཱནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརམེཝ གཏོ. ཏེནེཝ ནིཡཱམེན པུནདིཝསེ ནཱགརཱ, པུནདིཝསེ རཱཛཱཏི དཱིགྷམདྡྷཱནཾ དཱནཾ ཨདཾསུ.

ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཨཡཾ ཐེརོ ཧཾསཝཏཱིནགརེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟོ. ཨེཀདིཝསཾ བུདྡྷཱནཾ དྷམྨདེསནཱཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརཝཱསིནོ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠེ ཡེན བུདྡྷོ, ཡེན དྷམྨོ, ཡེན སངྒྷོ, ཏནྣིནྣེ ཏཔྤོཎེ ཏཔྤབྦྷཱརེ གཙྪནྟེ དིསྭཱ ཏེན མཧཱཛནེན སདྡྷིཾ དྷམྨདེསནཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ པདུམུཏྟརོ བྷགཝཱ ཨཏྟནོ སཱསནེ པཋམཾ པཊིཝིདྡྷདྷམྨཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. སོ ཀུལཔུཏྟོ ཏཾ ཀཱརཎཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ, ཋཔེཏྭཱ ཀིར བུདྡྷཾ ཨཉྙོ ཨིམིནཱ པཋམཏརཾ པཊིཝིདྡྷདྷམྨོ ནཱམ ནཏྠི. ཨཧོ ཝཏཱཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ ¶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ པཋམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནསམཏྠོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘སྭེ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ནིམནྟེསི. སཏྠཱ ཨདྷིཝཱསེསི.

སོ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ སཀནིཝེསནཾ གནྟྭཱ སབྦརཏྟིཾ བུདྡྷཱནཾ ནིསཛྫནཊྛཱནཾ གནྡྷདཱམམཱལཱདཱམཱདཱིཧི ཨལངྐརིཏྭཱ པཎཱིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ པཊིཡཱདཱཔེཏྭཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན སཀནིཝེསནེ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརསྶ བྷགཝཏོ ཝིཙིཏྲཡཱགུཁཛྫཀཔརིཝཱརཾ ནཱནཱརསསཱུཔབྱཉྫནཾ ¶ གནྡྷསཱལིབྷོཛནཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཏིཙཱིཝརཔཧོནཀེ ཝངྒཔཊྚེ ཏཐཱགཏསྶ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ནཱཧཾ པརིཏྟཀསྶ ཋཱནསྶཏྠཱཡ ཙརཱམི, མཧནྟཾ ཋཱནཾ པཏྠེནྟོ ཙརཱམི, ན ཁོ པན སཀྐཱ ཨེཀམེཝ དིཝསཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏུ’’ནྟི ‘‘ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ དིཝསཱནི མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ པཏྠེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཏྟ དིཝསཱནི མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ དུསྶཀོཊྛཱགཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ཨུཏྟམསུཁུམཝཏྠཾ བུདྡྷཱནཾ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཾ ཏིཙཱིཝརེན ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ¶ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཡོ ཏུམྷེཧི ཨིཏོ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ བྷིཀྑུ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ, ཨཧམྤི སོ བྷིཀྑུ ཝིཡ ཨནཱགཏེ ཨུཔྤཛྫནཀབུདྡྷསྶ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པཋམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི ཝཏྭཱ སཏྠུ པཱདམཱུལེ སཱིསཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫི.

སཏྠཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ཀུལཔུཏྟེན མཧཱཨདྷིཀཱརོ ཀཏོ, སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ནུ ཁོ ཨེཏསྶ ཨཡཾ པཏྠནཱ ནོ’’ཏི ཨནཱགཏཾསཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘སམིཛ྄ཛྷིསྶཏཱི’’ཏི པསྶི. བུདྡྷཱནཉྷི ཨཏཱིཏཾ ཝཱ ཨནཱགཏཾ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཾ ཝཱ ཨཱརབྦྷ ཨཱཝཛྫེནྟཱནཾ ཨཱཝརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨནེཀཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶནྟརམྤི ཙ ཨཏཱིཏཾ ཝཱ ཨནཱགཏཾ ཝཱ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶནྟརམྤི ཙ པཙྩུཔྤནྣཾ ཝཱ ཨཱཝཛྫནཔཊིབདྡྷམེཝ མནསིཀཱརཔཊིབདྡྷམེཝ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡེན ཉཱཎེན སོ བྷགཝཱ ཨིདཾ ཨདྡས – ‘‘ཨནཱགཏེ སཏསཧསྶཀཔྤཔརིཡོསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏདཱ ཨིམསྶ པཏྠནཱ སམིཛ྄ཛྷིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨམྦྷོ, ཀུལཔུཏྟ, ཨནཱགཏེ སཏསཧསྶཀཔྤཔརིཡོསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི ¶ , ཏྭཾ ཏསྶ པཋམཀདྷམྨདེསནཱཡ ཏེཔརིཝཊྚདྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསུཏྟནྟཔརིཡོསཱནེ ཨཊྛཱརསཧི བྲཧྨཀོཊཱིཧི སདྡྷིཾ སཧསྶནཡསམྤནྣེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིསྶསཱི’’ཏི.

ཨིཏི ¶ སཏྠཱ ཏཾ ཀུལཔུཏྟཾ བྱཱཀརིཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏི དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶཱནི དེསེཏྭཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི. ཏསྶ པརིནིབྦུཏསྶ སརཱིརཾ སུཝཎྞཀྑནྡྷོ ཝིཡ ཨེཀགྒྷནཾ ཨཧོསི, སརཱིརཙེཏིཡཾ པནསྶུབྦེདྷེན སཏྟཡོཛནིཀཾ ཨཀཾསུ. ཨིཊྛཀཱ སུཝཎྞམཡཱ ཨཧེསུཾ, ཧརིཏཱལམནོསིལཱཡ མཏྟིཀཱཀིཙྩཾ, ཏེལེན ཨུདཀཀིཙྩཾ སཱདྷཡིཾསུ. བུདྡྷཱནཾ དྷརམཱནཀཱལེ སརཱིརཔྤབྷཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ ཕརི, པརིནིབྦུཏཱནཾ པན ཏེསཾ རསྨི ནིཀྑམིཏྭཱ སམནྟཱ ཡོཛནསཏཾ ཨཝཏྠརི.

ཨཡཾ སེཊྛི བུདྡྷཱནཾ སརཱིརཙེཏིཡཾ པརིཝཱརེཏྭཱ སཧསྶརཏནགྒྷིཡཱནི ཀཱརེསི. ཙེཏིཡཔཏིཊྛཱཔནདིཝསེ ཨནྟོཙེཏིཡེ རཏནགྷརཾ ཀཱརེསི. སོ ཝསྶསཏསཧསྶཾ མཧནྟཾ དཱནཱདིམཡཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ དེཝཔུརེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟསྶེཝ ནཝནཝུཏི ¶ ཀཔྤསཧསྶཱནི ནཝ ཀཔྤསཏཱནི ནཝ ཙ ཀཔྤཱ སམཏིཀྐནྟཱ. ཨེཏྟཀསྶ ཀཱལསྶ ཨཙྩཡེན ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ ཨཡཾ ཀུལཔུཏྟོ བནྡྷུམཏཱིནགརསྶ དྭཱརསམཱིཔེ གཱམེ ཀུཊུམྦིཡགེཧེ ནིབྦཏྟོ. ཏསྶ མཧཱཀཱལོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི, ཀནིཊྛབྷཱཏཱ པནསྶ ཙཱུལ༹ཀཱལོ ནཱམ.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཝིཔསྶཱི བོདྷིསཏྟོ ཏུསིཏཔུརཱ ཙཝིཏྭཱ བནྡྷུམཏཱིནགརེ བནྡྷུམསྶ རཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟོ. ཨནུཀྐམེན སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ དྷམྨདེསནཏྠཱཡ མཧཱབྲཧྨུནཱ ཨཱཡཱཙིཏོ ‘‘ཀསྶ ¶ ནུ ཁོ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀནིཊྛཾ ཁཎྜཾ ནཱམ རཱཛཀུམཱརཾ ཏིསྶཉྩ པུརོཧིཏཔུཏྟཾ ‘‘པཋམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠཱ’’ཏི དིསྭཱ ‘‘ཏེསཉྩ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི, པིཏུ ཙ སངྒཧཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི བོདྷིམཎྜཏོ ཨཱཀཱསེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཨོཏིཎྞོ ཏེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཏེ དྭེཔི ཛནཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ ཨརཧཏྟཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

ཨཐཱཔརེཔི བོདྷིསཏྟཀཱལེ ཨནུཔབྦཛིཏཱ ཙཏུརཱསཱིཏིསཧསྶཱ ཀུལཔུཏྟཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. སཏྠཱ ཏཾ ཏཏྠེཝ ཁཎྜཏྠེརཾ ཨགྒསཱཝཀཊྛཱནེ, ཏིསྶཏྠེརཾ དུཏིཡསཱཝཀཊྛཱནེ ཋཔེསི. རཱཛཱཔི ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ‘‘པུཏྟཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཏཱིསུ སརཎེསུ པཏིཊྛཱཡ སཏྠཱརཾ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོ ¶ པཱསཱདཝརགཏོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཛེཊྛཔུཏྟོ ནིཀྑམིཏྭཱ བུདྡྷོ ཛཱཏོ, དུཏིཡཔུཏྟོ མེ ཨགྒསཱཝཀོ, པུརོཧིཏཔུཏྟོ དུཏིཡསཱཝཀོ. ཨིམེ ཙ ཨཝསེསབྷིཀྑཱུ གིཧིཀཱལེཔི མཡ྄ཧཾ པུཏྟམེཝ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཙརིཾསུ, ཨིམེ པུབྦེཔི དཱནིཔི མཡ྄ཧམེཝ བྷཱརཱ, ཨཧམེཝ ཏེ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི, ཨཉྙེསཾ ཨོཀཱསཾ ན དསྶཱམཱི’’ཏི. ཝིཧཱརདྭཱརཀོཊྛཀཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ རཱཛགེཧདྭཱརཱ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ཁདིརཔཱཀཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཏྠེཧི པཊིཙྪཱདཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི སུཝཎྞཏཱརཀཝིཙིཏྟཾ སམོལམྦིཏཏཱལཀྑནྡྷམཏྟཝིཝིདྷཔུཔྥདཱམཝིཏཱནཾ ཀཱརེཏྭཱ ཧེཊྛཱབྷཱུམིཾ ¶ ཝིཙིཏྟཏྠརཎེཧི སནྠརཱཔེཏྭཱ ཨནྟོ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ མཱལཱགཙྪཀེསུ པུཎྞགྷཊེ སཀལམགྒཝཱསཏྠཱཡ ཙ གནྡྷནྟརེསུ པུཔྥཱནི པུཔྥནྟརེསུ གནྡྷེ ཙ ཋཔཱཔེཏྭཱ ¶ བྷགཝཏོ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེསི. བྷགཝཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨནྟོསཱཎིཡཱཝ རཱཛགེཧཾ གནྟྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ པཙྩཱགཙྪཏི. ཨཉྙོ ཀོཙི དཊྛུམྤི ན ལབྷཏི, ཀུཏོ པན བྷིཀྑཾ ཝཱ དཱཏུཾ པཱུཛཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ.

ནཱགརཱ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཨཛྫ སཏྠུ ལོཀེ ཨུཔྤནྣསྶ སཏྟམཱསཱདྷིཀཱནི སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི, མཡཉྩ དཊྛུམྤི ན ལབྷཱམ, པགེཝ བྷིཀྑཾ ཝཱ དཱཏུཾ པཱུཛཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཾ. རཱཛཱ ‘མཡ྄ཧཾ ཨེཝ བུདྡྷོ, མཡ྄ཧཾ དྷམྨོ, མཡ྄ཧཾ སངྒྷོ’ཏི མམཱཡིཏྭཱ སཡམེཝ ཨུཔཊྛཧཏི. སཏྠཱ ཙ ཨུཔྤཛྫམཱནོ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨཏྠཱཡ ཨུཔྤནྣོ, ན རཉྙོཡེཝ ཨཏྠཱཡ. ན ཧི རཉྙོཡེཝ ནིརཡོ ཨུཎྷོ, ཨཉྙེསཾ ནཱིལུཔྤལཝནསདིསོ. ཏསྨཱ རཱཛཱནཾ ཨེཝཾ ཝདཱམ ‘སཙེ ནོ སཏྠཱརཾ དེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ དེཏི, རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིཏྭཱ སངྒྷཾ གཧེཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོམ. ན སཀྐཱ ཁོ པན སུདྡྷནཱགརེཧེཝ ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ, ཨེཀཾ ཛེཊྛཀཔུརིསམྤི གཎྷཱམཱ’’’ཏི སེནཱཔཏིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏསྶ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘སཱམི ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ པཀྑོ ཧོཧིསི, ཨུདཱཧུ རཉྙོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པཀྑོ ཧོམི, ཨཔིཙ ཁོ པན པཋམདིཝསོ མཡ྄ཧཾ དཱཏབྦོ’’ཏི. ཏེ སམྤཊིཙྪིཾསུ.

སོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ནཱགརཱ, དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཀུཔིཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀིམཏྠཾ ཏཱཏཱཏི? སཏྠཱརཾ ཀིར ཏུམྷེཝ ཨུཔཊྛཧཐ, ཨམྷེ ན ལབྷཱམཱཏི. སཙེ ཨིདཱནིཔི ལབྷནྟི, ན ཀུཔྤནྟི. ཨལབྷནྟཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིཏུཀཱམཱ, དེཝཱཏི. ཡུཛ྄ཛྷཱམི, ཏཱཏ, ན བྷིཀྑུསངྒྷཾ དེམཱིཏི. དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ དཱསཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷཱམཱཏི ཝདནྟི, ཏུམྷེ ཀཾ གཎྷིཏྭཱ ཡུཛ྄ཛྷིསྶཐཱཏི? ནནུ ཏྭཾ སེནཱཔཏཱིཏི? ནཱགརེཧི ཝིནཱ ཨསམཏྠོ ཨཧཾ, དེཝཱཏི. ཏཏོ རཱཛཱ ¶ ‘‘བལཝནྟོ ནཱགརཱ, སེནཱཔཏིཔི ཏེསཾཡེཝ པཀྑོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཱནི སཏྟམཱསཱདྷིཀཱནི སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ¶ དེནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ནཱགརཱ ན སམྤཊིཙྪིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཚབྦསྶཱནི པཉྩཝསྶཱནཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཧཱཔེཏྭཱ ཨཉྙེ སཏྟ དིཝསེ ཡཱཙི ¶ . ནཱགརཱ ‘‘ཨཏིཀཀྑལ༹ཾ དཱནི རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨནུཛཱནིཾསུ. རཱཛཱ སཏྟམཱསཱདྷིཀཱནཾ སཏྟནྣཾ སཾཝཙྪརཱནཾ སཛྫིཏཾ དཱནམུཁཾ སཏྟནྣམེཝ དིཝསཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཚ དིཝསེ ཀེསཉྩི ཨཔསྶནྟཱནཾཡེཝ དཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ནཱགརེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཀྑིསྶཐ, ཏཱཏཱ, ཨེཝརཱུཔཾ དཱནཾ དཱཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏེཔི ‘‘ནནུ ཨམྷེཡེཝ ནིསྶཱཡེཏཾ དེཝསྶ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘སཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. རཱཛཱ པིཊྛིཧཏྠེན ཨསྶཱུནི པུཉྪམཱནོ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཊྛསཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶཾ ཨཉྙསྶུ བྷཱརཾ ཨཀཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟེསིཾ, ནཱགརཱནཾ དཱནི མེ ཨནུཉྙཱཏཾ, ནཱགརཱ ཧི ‘མཡཾ དཱནཾ དཱཏུཾ ན ལབྷཱམཱ’ཏི བྷགཝཱ ཀུཔྤནྟི. སྭེཝ པཊྛཱཡ ཏེསཾ ཨནུགྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཐ དུཏིཡདིཝསེ སེནཱཔཏི མཧཱདཱནཾ ཨདཱསི. ཏཏོ ནཱགརཱ རཉྙཱ ཀཏསཀྐཱརཏོ ཨུཏྟརིཏརཾ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཀཏྭཱ དཱནཾ ཨདཾསུ. ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཀལནགརསྶ པཊིཔཱཊིཡཱ གཏཱཡ དྭཱརགཱམཝཱསིནོ སཀྐཱརསམྨཱནཾ སཛྫཡིཾསུ. མཧཱཀཱལཀུཊུམྦིཀོ ཙཱུལ༹ཀཱལཾ ཨཱཧ – ‘‘དསབལསྶ སཀྐཱརསམྨཱནཾ སྭེཝ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏི, ཀིཾ སཀྐཱརཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི? ཏྭམེཝ བྷཱཏིཀ ཛཱནཱཧཱིཏི. སཙེ མཡ྄ཧཾ རུཙིཡཱ ཀརོསི, ཨམྷཱཀཾ སོལ༹སཀརཱིསམཏྟེསུ ཁེཏྟེསུ གཧིཏགབྦྷཱ སཱལིཡོ ཨཏྠི. སཱལིགབྦྷཾ ཕཱལེཏྭཱ ཨཱདཱཡ བུདྡྷཱནཾ ¶ ཨནུཙྪཝིཀཾ པཙཱཔེམཱཏི. ཨེཝཾ ཀཡིརམཱནེ ཀསྶཙི ཨུཔཀཱརོ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ནེཏཾ མཡ྄ཧཾ རུཙྩཏཱིཏི. སཙེ ཏྭཾ ཨེཝཾ ན ཀརོསི, ཨཧཾ མཡ྄ཧཾ སནྟཀཾ མམཱཡིཏུཾ ལབྷཱམཱིཏི སོལ༹སཀརཱིསམཏྟཾ ཁེཏྟཾ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཊྛཀརཱིསཊྛཱནེ སཱིམཾ ཋཔེཏྭཱ སཱལིགབྦྷཾ ཕཱལེཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཨསམྦྷིནྣེ ཁཱིརེ པཙཱཔེཏྭཱ ཙཏུམདྷུརཾ པཀྑིཔིཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ ཨདཱསི. ཀུཊུམྦིཀསྶ ཁོ གབྦྷཾ ཕཱལེཏྭཱ གཧིཏགཧིཏཊྛཱནཾ པུན པཱུརཏི. པུཐུཀཀཱལེ པུཐུཀགྒཾ ནཱམ ཨདཱསི, གཱམཝཱསཱིཧི སདྡྷིཾ ཨགྒསསྶཾ ནཱམ ཨདཱསི, ལཱཡནེ ལཱཡནགྒཾ, ཝེཎིཀརཎེ ཝེཎགྒཾ, ཀལཱཔཱདཱིསུ ཀལཱཔགྒཾ ཁལགྒཾ ཁལབྷཎྜགྒཾ ཀོཊྛགྒནྟི. ཨེཝཾ སོ ཨེཀསསྶེཝ ནཝ ཝཱརེ ཨགྒདཱནཾ ཨདཱསི. ཏམྤི སསྶཾ ཨཏིརེཀཾ ཨུཊྛཱནསམྤནྣཾ ཨཧོསི.

ཡཱཝ བུདྡྷཱ དྷརཏི, ཡཱཝ ཙ སངྒྷོ དྷརཏི, ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ ¶ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ དེཝེསུ ཙེཝ ¶ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ལོཀེ ཨུཔྤནྣཀཱལེ ཀཔིལཝཏྠུནགརསྶ ཨཝིདཱུརེ དོཎཝཏྠུབྲཱཧྨཎགཱམེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཀོཎྜཉྙམཱཎཝོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝུཌྜྷིམནྭཱཡ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཧེཏྭཱ ལཀྑཎམནྟཱནཾ པཱརཾ ཨགམཱསི. ཏེན སམཡེན ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ ཏུསིཏཔུརཱ ཙཝིཏྭཱ ཀཔིལཝཏྠུཔུརེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཨཊྛུཏྟརཾ བྲཱཧྨཎསཏཾ ཨཧཏཝཏྠེཧི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨཔྤོདཀཾ ¶ མདྷུཔཱཡཱསཾ པཱཡེཏྭཱ ཏེསཾ ཨནྟརེ ཨཊྛ ཛནེ ཨུཙྩིནིཏྭཱ མཧཱཏལེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ བོདྷིསཏྟཾ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ལཀྑཎཔརིགྒཧཎཏྠཾ ཏེསཾ སནྟིཀཾ ཨཱནཡིཾསུ. དྷུརཱསནེ ནིསིནྣབྲཱཧྨཎོ མཧཱཔུརིསསྶ སརཱིརསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ དྭེ ཨངྒུལིཡོ ཨུཀྑིཔི. ཨེཝཾ པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ ཛནཱ ཨུཀྑིཔིཾསུ. ཏེསཾ པན སབྦནཝཀོ ཀོཎྜཉྙམཱཎཝོ, སོ བོདྷིསཏྟསྶ ལཀྑཎཝརནིཔྥཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཋཱནཀཱརཎཾ ནཏྠི, ཨེཀནྟེནེས ཝིཝཊྚཙྪདོ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཀམེཝ ཨངྒུལིཾ ཨུཀྑིཔི. ཨིཏརེ པན སཏྟ ཛནཱ ‘‘སཙེ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶཏི, རཱཛཱ བྷཝིསྶཏི ཙཀྐཝཏྟཱི. སཙེ པབྦཛིསྶཏི, བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དྭེ གཏིཡོ དིསྭཱ དྭེ ཨངྒུལིཡོ ཨུཀྑིཔིཾསུ. ཨཡཾ པན ཀོཎྜཉྙོ ཀཏཱདྷིཀཱརོ པཙྪིམབྷཝིཀསཏྟོ པཉྙཱཡ ཨིཏརེ སཏྟ ཛནེ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ‘‘ཨིམེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏསྶ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཋཱནཀརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ནིསྶཾསཡཾ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཀམེཝ གཏིཾ ཨདྡས, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ཨངྒུལིཾ ཨུཀྑིཔི. ཏཏོ བྲཱཧྨཎཱ ཨཏྟནོ གྷརཱནི གནྟྭཱ པུཏྟེ ཨཱམནྟཡིཾསུ – ‘‘ཏཱཏཱ, ཨམྷེ མཧལླཀཱ, སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ པུཏྟཾ སབྦཉྙུཏཔྤཏྟཾ མཡཾ སམྦྷཱཝེཡྻཱམ ཝཱ ནོ ཝཱ. ཏུམྷེ ཏསྨིཾ ཀུམཱརེ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟེ ཏསྶ སཱསནེ པབྦཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱཔི བོདྷིསཏྟསྶ དྷཱཏིཡོ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ པརིཧཱརཾ ཨུཔཊྛཔེནྟོ བོདྷིསཏྟཾ ཝུདྡྷིཾ ཨཱཔཱདེསི. མཧཱསཏྟོཔི ཝུདྡྷིཔྤཏྟོ དེཝོ ཝིཡ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ པརིཔཀྐེ ཉཱཎེ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ རཱཧུལཀུམཱརསྶ ཛཱཏདིཝསེ ཚནྣསཧཱཡོ ཀཎྜཀཾ ཨཱརུཡ྄ཧ དེཝཏཱཧི ཝིཝཊེན དྭཱརེན མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ¶ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏེནེཝ རཏྟིབྷཱགེན ཏཱིཎི རཛྫཱནི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨནོམཱནདཱིཏཱིརེ པབྦཛིཏྭཱ གྷཊིཀཱརམཧཱབྲཧྨུནཱ ཨཱབྷཏེ ཨརཧདྡྷཛེ གཧིཏམཏྟེཡེཝ ¶ ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརོ ཝིཡ པཱསཱདིཀེན ཨིརིཡཱཔཐེན རཱཛགཧཾ པཏྭཱ ཏཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཎྜཝཔབྦཏཙྪཱཡཱཡ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ རཉྙཱ མཱགདྷེན རཛྫསིརིཡཱ ནིམནྟིཡམཱནོཔི ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨུརུཝེལཾ གནྟྭཱ ‘‘རམཎཱིཡོ ཝཏ ཨཡཾ བྷཱུམིབྷཱགོ ¶ , ཨལཾ ཝཏིདཾ ཀུལཔུཏྟསྶ པདྷཱནཏྠིཀསྶ པདྷཱནཱཡཱ’’ཏི པདྷཱནཱབྷིམུཁཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཏྠ ཝཱསཾ ཨུཔགཏོ.

ཏེན སམཡེན ཨིཏརེ སཏྟ བྲཱཧྨཎཱ ཡཐཱཀམྨཾ གཏཱ, སབྦདཧརོ པན ལཀྑཎཔརིགྒཱཧཀོ ཀོཎྜཉྙམཱཎཝོ ཨརོགོ. སོ ‘‘མཧཱཔུརིསོ པབྦཛིཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཏེསཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ པུཏྟེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘སིདྡྷཏྠཀུམཱརོ ཀིར པབྦཛིཏོ. སོ ཧི ནིསྶཾསཡཾ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏི. སཙེ ཏུམྷཱཀཾ པིཏརོ ཨརོགཱ ཨསྶུ, ཨཛྫ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛེཡྻུཾ. སཙེ ཏུམྷེཔི ཨིཙྪཐ, ཨེཐ མཡཾ ཏཾ མཧཱཔུརིསམནུཔབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ སབྦེ ཨེཀཙྪནྡཱ བྷཝིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཏཡོ ཛནཱ ན པབྦཛིཾསུ, ཀོཎྜཉྙབྲཱཧྨཎཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཨིཏརེ ཙཏྟཱརོ པབྦཛིཾསུ. ཨིམེ པཉྩ པབྦཛིཏྭཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནཱིསུ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟཱ བོདྷིསཏྟསྶ སནྟིཀཾ ཨགམིཾསུ. ཏེ ཚབྦསྶཱནི བོདྷིསཏྟེ མཧཱཔདྷཱནཾ པདཧནྟེ ‘‘ཨིདཱནི བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏི ཨིདཱནི བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཧཱསཏྟཾ ཨུཔཊྛཧམཱནཱ སནྟིཀཱཝཙརཱཝསྶ ཨཧེསུཾ. ཡདཱ པན བོདྷིསཏྟོ ཨེཀཏིལཏཎྜུལཱདཱིཧི ཝཱིཏིནཱམེནྟོཔི དུཀྐརཀཱརིཀཱཡ ཨརིཡདྷམྨཔཊིཝེདྷསྶ ཨབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧརི, ཏདཱ ཏེ པཀྐམིཏྭཱ ཨིསིཔཏནཾ ཨགམཾསུ.

ཨཐ བོདྷིསཏྟོ ཨོལཱ༹རིཀཱཧཱརཔརིབྷོགེན ཚཝིམཾསལོཧིཏཔཱརིཔཱུརིཾ ཀཏྭཱ ¶ ཝིསཱཁཔུཎྞམདིཝསེ སུཛཱཏཱཡ དིནྣཾ ཝརབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ནདིཡཱ པཊིསོཏཾ ཁིཔིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཏསནྣིཊྛཱནོ སཱཡནྷསམཡེ ཀཱལེན ནཱགརཱཛེན ཨནེཀེཧི ཐུཏིསཏེཧི ཨབྷིཏྠཝིཡམཱནོ མཧཱབོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨཙལཊྛཱནེ པཱཙཱིནལོཀདྷཱཏུཨབྷིམུཁོ པལླངྐེན ནིསཱིདིཏྭཱ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ ཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཱཡ སཱུརིཡེ དྷརམཱནེཡེཝ མཱརབལཾ ཝིདྷམིཏྭཱ པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷེཏྭཱ པཙྩཱུསཀཱལསམནནྟརེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨནུལོམཔཊིལོམཾ པཙྩཡཱཀཱརཝཊྚཾ ¶ སམྨསནྟོ སབྦབུདྡྷེཧི པཊིཝིདྡྷཾ ཨསཱདྷཱརཎཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ནིབྦཱནཱརམྨཎཱཡ ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཏཏྠེཝ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསི.

ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན སཏྟསཏྟཱཧཾ བོདྷིམཎྜེ ཝིཧརིཏྭཱ རཱཛཱཡཏནམཱུལེ མདྷུཔིཎྜིཀབྷོཛནཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ པུན ཨཛཔཱལནིགྲོདྷམཱུལཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣོ དྷམྨགམྦྷཱིརཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡ ཙིཏྟེ ནམནྟེ མཧཱབྲཧྨུནཱ ཡཱཙིཏོ བུདྡྷཙཀྑུནཱ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཏིཀྑིནྡྲིཡཱདིབྷེདེ ¶ སཏྟེ དིསྭཱ མཧཱབྲཧྨུནོ དྷམྨདེསནཱཡ པཊིཉྙཾ དཏྭཱ ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ ཨཧཾ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཱ༹རུདཀཱནཾ ཀཱལཀཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུན ཙིནྟེནྟོ ‘‘བཧཱུཔཀཱརཱ ཁོ པན མེ པཉྩཝགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ, ཡེ མཾ པདྷཱནཔཧིཏཏྟཾ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཡཾནཱུནཱཧཾ པཉྩཝགྒིཡཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེཡྻ’’ནྟི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཨིདཾ པན སབྦམེཝ བུདྡྷཱནཾ པརིཝིཏཀྐམཏྟམེཝ, ཋཔེཏྭཱ པན ཀོཎྜཉྙབྲཱཧྨཎཾ ཨཉྙོ ཀོཙི པཋམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. སོཔི ཨེཏདཏྠམེཝ ¶ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཨཀཱསི, བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནཝ ཝཱརེ ཨགྒསསྶདཱནཾ ཨདཱསི.

ཨཐ སཏྠཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨནུཔུབྦེན ཨིསིཔཏནཾ གནྟྭཱ ཡེན པཉྩཝགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ, ཏེནུཔསངྐམི. ཏེ ཏཐཱགཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱཝ ཨཏྟནོ ཀཏིཀཱཡ སཎྛཱཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཨེཀོ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིགྒཧེསི, ཨེཀོ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེསི, ཨེཀོ པཱདོདཀཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེསི, ཨེཀོ པཱདེ དྷོཝི, ཨེཀོ ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ བཱིཛམཱནོ ཋིཏོ. ཨེཝཾ ཏེསུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ སནྟིཀེ ནིསིནྣེསུ ཀོཎྜཉྙཏྠེརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ སཏྠཱ ཨནུཏྟརཾ ཏེཔརིཝཊྚཾ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནསུཏྟནྟཾ ཨཱརབྷི. མནུསྶཔརིསཱ པཉྩ ཛནཱཝ ཨཧེསུཾ, དེཝཔརིསཱ ཨཔརིཙྪིནྣཱ. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཀོཎྜཉྙཏྠེརོ ཨཊྛཱརསཧི མཧཱབྲཧྨཀོཊཱིཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏོ. ཨཐ སཏྠཱ ‘‘མཡཱ དུཀྐརསཏཱབྷཏཾ དྷམྨཾ པཋམམེཝ ཨཉྙཱསཱིཏི ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙོ ནཱམ ཨཡ’’ནྟི ཐེརཾ ཨཱལཔནྟོ ‘‘ཨཉྙཱསི ཝཏ, བྷོ, ཀོཎྜཉྙོ, ཨཉྙཱསི ཝཏ, བྷོ, ཀོཎྜཉྙོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ ཏདེཝ ནཱམཾ ཛཱཏཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨིཏི ཧིདཾ ¶ ཨཱཡསྨཏོ ཀོཎྜཉྙསྶ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙོཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཧོསཱི’’ཏི.

ཨིཏི ཐེརོ ཨཱསཱལ༹ྷིཔུཎྞམཱཡཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏོ, པཱཊིཔདདིཝསེ བྷདྡིཡཏྠེརོ, དུཏིཡཔཀྑདིཝསེ ཝཔྤཏྠེརོ, ཏཏིཡཔཀྑདིཝསེ མཧཱནཱམཏྠེརོ, པཀྑསྶ ཙཏུཏྠིཡཾ ཨསྶཛིཏྠེརོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏོ. པཉྩམིཡཱ པན པཀྑསྶ ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟནྟདེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦེཔི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛིཏཱ.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཚ ལོཀེ ཨརཧནྟོ ཧོནྟི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཏྠཱ ཡསདཱརཀཔྤམུཁེ པཉྩཔཉྙཱས པུརིསེ, ཀཔྤཱསིཡཝནསཎྜེ ཏིཾསམཏྟེ བྷདྡཝགྒིཡེ, གཡཱསཱིསེ པིཊྛིཔཱསཱཎེ ¶ སཧསྶམཏྟེ པུརཱཎཛཊིལེཏི ཨེཝཾ མཧཱཛནཾ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ བིམྦིསཱརཔྤམུཁཱནི ཨེཀཱདསནཧུཏཱནི ¶ སོཏཱཔཏྟིཕལེ, ཨེཀཾ ནཧུཏཾ སརཎཏྟཡེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཛམྦུདཱིཔཏལེ སཱསནཾ པུཔྥིཏཕལིཏཾ ཀཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔམཎྜལཾ ཀཱསཱཝཔཛྫོཏཾ ཨིསིཝཱཏཔཊིཝཱཏཾ ཀརོནྟོ ཨེཀསྨིཾ སམཡེ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརཾ པཏྭཱ ཏཏྠ ཝསནྟོ བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནགཏོ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ‘‘པཋམཾ དྷམྨཾ པཊིཝིདྡྷབྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟརེ མམ པུཏྟོ ཀོཎྜཉྙོ ཨགྒོ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཨེཏདགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

ཐེརོཔི དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ ཨཏྟནོ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོནྟེ དིསྭཱ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀཱ ཨཔཀྐམིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ‘‘པུཎྞམཱཎཝོ པབྦཛིཏྭཱ སཱསནེ ཨགྒདྷམྨཀཐིཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དིསྭཱ དོཎཝཏྠུབྲཱཧྨཎགཱམཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ བྷཱགིནེཡྻཾ པུཎྞམཱཎཝཾ པབྦཱཛེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀེ ཝསིསྶཏཱི’’ཏི ཏསྶ བུདྡྷཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ སཡཾ དསབལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ གཱམནྟསེནཱསནཾ ཨསཔྤཱཡཾ, ཨཱཀིཎྞོ ཝིཧརིཏུཾ ན སཀྐོམི, ཚདྡནྟདཧཾ གནྟྭཱ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཚདྡནྟདཧཾ གནྟྭཱ ཚདྡནྟཧཏྠིཀུལཾ ནིསྶཱཡ དྭཱདས ཝསྶཱནི ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི.

སཱརིཔུཏྟ-མོགྒལླཱནཏྠེརཝཏྠུ

༡༨༩-༡༩༠. དུཏིཡཏཏིཡེསུ ¶ མཧཱཔཉྙཱནནྟི མཧཏིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱནཾ. ཨིདྡྷིམནྟཱནནྟི ཨིདྡྷིཡཱ སམྤནྣཱནཾ. སཱརིཔུཏྟོ མོགྒལླཱནོཏི ཏེསཾ ཐེརཱནཾ ནཱམཾ.

ཨིམེསམྤི པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨིཏོ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀེ ཨསངྑྱེཡྻཀཔྤམཏྠཀེ སཱརིཔུཏྟོ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི, ནཱམེན སརདམཱཎཝོ ནཱམ ཨཧོསི. མོགྒལླཱནོ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི ¶ , ནཱམེན སིརིཝཌྜྷནཀུཊུམྦིཡོ ནཱམ ཨཧོསི. ཏེ ཨུབྷོཔི སཧཔཾསུཀཱིལི༹ཏཱཝ སཧཱཡཀཱ ཨཧེསུཾ. སརདམཱཎཝོ པིཏུ ཨཙྩཡེན ཀུལསནྟཀཾ མཧཱདྷནཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ རཧོགཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨིདྷལོཀཏྟབྷཱཝམེཝ ཛཱནཱམི, ནོ པརལོཀཏྟབྷཱཝཾ, ཛཱཏསཏྟཱནཉྩ མརཎཾ ནཱམ དྷུཝཾ, མཡཱ ཨེཀཾ པབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ མོཀྑདྷམྨགཝེསནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ སཧཱཡཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘སམྨ སིརིཝཌྜྷན, ཨཧཾ པབྦཛིཏྭཱ མོཀྑདྷམྨཾ གཝེསིསྶཱམི, ཏྭཾ མཡཱ སདྡྷིཾ པབྦཛིཏུཾ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི. ན སཀྑིསྶཱམི ¶ , སམྨ, ཏྭཾཡེཝ པབྦཛཱཧཱིཏི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘པརལོཀཾ གཙྪནྟཱ སཧཱཡེ ཝཱ ཉཱཏིམིཏྟེ ཝཱ གཧེཏྭཱ གཏཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨཏྟནཱ ཀཏཾ ཨཏྟནོཝ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏོ རཏནཀོཊྛཱགཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ཀཔཎདྡྷིཀཝཎིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ པབྦཏཔཱདཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛི. ཏསྶ ཨེཀོ དྭེ ཏཡོཏི ཨེཝཾ ཨནུཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏཱ ཙཏུསཏྟཏིསཧསྶམཏྟཱ ཛཊིལཱ ཨཧེསུཾ. སོ པཉྩཱབྷིཉྙཱ ཨཊྛ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏེསམྤི ཛཊིལཱནཾ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑི. ཏེཔི སབྦེ པཉྩ ཨབྷིཉྙཱ ཨཊྛ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེསུཾ.

ཏེན སམཡེན ཨནོམདསྶཱི ནཱམ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུདཔཱདི. ནགརཾ ཙནྡཝཏཱི ནཱམ ཨཧོསི, པིཏཱ ཡསཝནྟོ ནཱམ ཁཏྟིཡོ, མཱཏཱ ཡསོདྷརཱ ནཱམ དེཝཱི, བོདྷི ཨཛྫུནརུཀྑོ, ནིསབྷཏྠེརོ ཙ ཨནོམཏྠེརོ ཙཱཏི དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ, ཝརུཎཏྠེརོ ནཱམ ཨུཔཊྛཱཀོ, སུནྡརཱ ཙ སུམནཱ ཙཱཏི དྭེ ཨགྒསཱཝིཀཱ, ཨཱཡུ ཝསྶསཏསཧསྶཾ ཨཧོསི, སརཱིརཾ ཨཊྛཔཉྙཱསཧཏྠུབྦེདྷཾ, སརཱིརཔྤབྷཱ དྭཱདསཡོཛནཾ ཕརི, བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ ཨཧོསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ པཙྩཱུསཀཱལེ ¶ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ སརདཏཱཔསཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ སརདཏཱཔསསྶ སནྟིཀཾ གཏཔཙྩཡེན དྷམྨདེསནཱ ཙ མཧཏཱི བྷཝིསྶཏི, སོ ཙ ཨགྒསཱཝཀཊྛཱནཾ པཏྠེསྶཏི, ཏསྶ སཧཱཡཀོ སིརིཝཌྜྷནཀུཊུམྦིཡོ དུཏིཡསཱཝཀཊྛཱནཾ, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཙསྶ པརིཝཱརཱ ཙཏུསཏྟཏིསཧསྶཛཊིལཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟི, མཡཱ ཏཏྠ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨཉྙཾ ཀཉྩི ཨནཱམནྟེཏྭཱ སཱིཧོ ཝིཡ ཨེཀཙརོ ཧུཏྭཱ སརདཏཱཔསསྶ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏེསུ ‘‘བུདྡྷབྷཱཝཾ མེ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ཏསྶ པསྶནྟསྶེཝ སརདཏཱཔསསྶ ཨཱཀཱསཏོ ཨོཏརིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱསི. སརདཏཱཔསོ བུདྡྷཱནུབྷཱཝཾ ཙེཝ སརཱིརསམྤཏྟིཾ ཙསྶ དིསྭཱ ལཀྑཎམནྟེ སམྨསིཏྭཱ ‘‘ཨིམེཧི ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ ནཱམ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟོ རཱཛཱ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟཱི, པབྦཛྫནྟོ ལོཀེ ཝིཝཊྚཙྪདོ སབྦཉྙུ བུདྡྷོ ཧོཏི, ཨཡཾ པུརིསོ ནིསྶཾསཡཾ བུདྡྷོ’’ཏི ཛཱནིཏྭཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟཱསནེ. སརདཏཱཔསོཔི ཨཏྟནོ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཙཏུསཏྟཏིསཧསྶཛཊིལཱ པཎཱིཏཔཎཱིཏཱནི ཨོཛཝནྟཱནི ཕལཱཕལཱནི གཧེཏྭཱ ¶ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ སམྤཏྟཱ བུདྡྷཱནཉྩེཝ ཨཱཙརིཡསྶ ཙ ནིསིནྣཱསནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨཱཙརིཡ, མཡཾ ‘ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཏུམྷེཧི མཧནྟཏརོ ནཏྠཱི’ཏི ཝིཙརཱམ, ཨཡཾ པན པུརིསོ ཏུམྷེཧི མཧནྟཏརོ མཉྙེ’’ཏི. ཏཱཏཱ, ཀིཾ ཝདཐ? སཱསཔེན སདྡྷིཾ ཨཊྛསཊྛིཡོཛནསཏསཧསྶུབྦེདྷཾ སིནེརུཾ སམཾ ཀཱཏུཾ ཨིཙྪཐ, སབྦཉྙུབུདྡྷེན སདྡྷིཾ མཡ྄ཧཾ ཨུཔམཾ མཱ ཀརིཏྠ པུཏྟཀཱཏི. ཨཐ ཏེ ཏཱཔསཱ ‘‘སཙེ ཨཡཾ ཨིཏྟརསཏྟོ ཨབྷཝིསྶ, ན ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུཔམཾ ཨཱཧརེཡྻ, ཡཱཝ མཧཱ ཝཏཱཡཾ ¶ པུརིསོ’’ཏི སབྦེཝ པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ སིརསཱ ཝནྡིཾསུ.

ཨཐ ནེ ཨཱཙརིཡོ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏཱ, ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷཱནཾ ཨནུཙྪཝིཀོ དེཡྻདྷམྨོ ནཏྠི, སཏྠཱ ཙ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ཨིདྷཱགཏོ, མཡཾ ཡཐཱབལཾ དེཡྻདྷམྨཾ དསྶཱམ. ཏུམྷེ ཡཾ ཡཾ པཎཱིཏཾ ཕལཱཕལཾ, ཏཾ ཏཾ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི. ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཧཏྠེ དྷོཝིཏྭཱ སཡཾ ཏཐཱགཏསྶ པཏྟེ པཏིཊྛཱཔེསི ¶ . སཏྠཱརཱ ཙ ཕལཱཕལེ པཊིགྒཧིཏམཏྟེ དེཝཏཱ དིབྦོཛཾ པཀྑིཔིཾསུ. ཏཱཔསོ ཨུདཀམྤི སཡམེཝ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཨདཱསི. ཏཏོ བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཧཏྠཾ དྷོཝིཏྭཱ ནིསིནྣེ སཏྠརི སབྦེ ཨནྟེཝཱསིཀེ པཀྐོསིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ སཱརཎཱིཡཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟོ ནིསཱིདི. སཏྠཱ ‘‘དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏེ སཏྠུ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ སཏསཧསྶཁཱིཎཱསཝཔརིཝཱརཱ ཨཱགནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ.

ཏཏོ སརདཏཱཔསོ ཨནྟེཝཱསིཀེ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏཱཏཱ, བུདྡྷཱནཾ ནིསིནྣཱསནམྤི ནཱིཙཾ, སམཎསཏསཧསྶཱནམྤི ཨཱསནཾ ནཏྠི, ཏུམྷེཧི ཨཛྫ ཨུལཱ༹རཾ བུདྡྷསཀྐཱརཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, པབྦཏཔཱདཏོ ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཱནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརཐཱ’’ཏི. ཀཐནཀཱལོ པཔཉྩོ ཝིཡ ཧོཏི, ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ པན ཝིསཡོ ཨཙིནྟེཡྻོཏི མུཧུཏྟམཏྟེནེཝ ཏེ ཏཱཔསཱ ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཱནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ བུདྡྷཱནཾ ཡོཛནཔྤམཱཎཾ པུཔྥཱསནཾ པཉྙཱཔེསུཾ, ཨུབྷིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ ཏིགཱཝུཏཾ, སེསབྷིཀྑཱུནཾ ཨཌྜྷཡོཛནིཀཱདིབྷེདཾ, སངྒྷནཝཀསྶ ཨུསབྷམཏྟཾ ཨཧོསི. ཨེཝཾ པཉྙཏྟེསུ ཨཱསནེསུ སརདཏཱཔསོ ཏཐཱགཏསྶ པུརཏོ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཋིཏོ, ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏསུཁཏྠཱཡ ཨིམཾ པུཔྥཱསནཾ ཨབྷིརུཧཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

‘‘ནཱནཱཔུཔྥཉྩ གནྡྷཉྩ, སམྤཱདེཏྭཱན ཨེཀཏོ;

པུཔྥཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘ཨིདཾ ¶ ¶ ཏེ ཨཱསནཾ ཝཱིར, པཉྙཏྟཾ ཏཝནུཙྪཝིཾ;

མམ ཙིཏྟཾ པསཱདེནྟོ, ནིསཱིད པུཔྥམཱསནེ.

‘‘སཏྟརཏྟིདིཝཾ བུདྡྷོ, ནིསཱིདི པུཔྥམཱསནེ;

མམ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཧཱསཡིཏྭཱ སདེཝཀེ’’ཏི.

ཨེཝཾ ནིསིནྣེ སཏྠརི དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཙ སེསབྷིཀྑཱུ ཙ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཏྟཱསནེསུ ནིསཱིདིཾསུ. སརདཏཱཔསོ མཧནྟཾ པུཔྥཙྪཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ མཏྠཀེ དྷཱརཡནྟོ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ‘‘ཛཊིལཱནཾ ཨཡཾ སཀྐཱརོ མཧཔྥལོ ཧོཏཱུ’’ཏི ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫི. སཏྠུ སམཱཔནྣབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱཔི སེསབྷིཀྑཱུཔི སམཱཔཏྟིཾ ¶ སམཱཔཛྫིཾསུ. ཏཐཱགཏེ སཏྟཱཧཾ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ནིསིནྣེ ཨནྟེཝཱསིཀཱ བྷིཀྑཱཙཱརཀཱལེ སམྤཏྟེ ཝནམཱུལཕལཱཕལཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སེསཀཱལེ བུདྡྷཱནཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛནྟི. སརདཏཱཔསོ པན བྷིཀྑཱཙཱརམྤི ཨགནྟྭཱ པུཔྥཙྪཏྟཾ གཧིཏནིཡཱམེནེཝ སཏྟཱཧཾ པཱིཏིསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེསི.

སཏྠཱ ནིརོདྷཏོ ཝུཊྛཱཡ དཀྑིཎཔསྶེ ནིསིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཾ ནིསབྷཏྠེརཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ནིསབྷ སཀྐཱརཀཱརཀཱནཾ ཏཱཔསཱནཾ པུཔྥཱསནཱནུམོདནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. ཐེརོ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ སནྟིཀཱ པཊིལདྡྷམཧཱལཱབྷོ མཧཱཡོདྷོ ཝིཡ ཏུཊྛམཱནསོ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎེ ཋཏྭཱ པུཔྥཱསནཱནུམོདནཾ ཨཱརབྷི. ཏསྶ དེསནཱཝསཱནེ དུཏིཡསཱཝཀཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏྭམྤི དྷམྨཾ དེསེཧཱི’’ཏི. ཨནོམཏྠེརོ ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ སམྨསིཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐེསི. དྭིནྣཾ སཱཝཀཱནཾ དེསནཱཡ ཨེཀསྶཔི ཨབྷིསམཡོ ནཱཧོསི. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརིམཱཎེ བུདྡྷཝིསཡེ ཋཏྭཱ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཋཔེཏྭཱ སརདཏཱཔསཾ སབྦེཔི ཙཏུསཏྟཏིསཧསྶཛཊིལཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. སཏྠཱ ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེསི. ཏེསཾ ཏཱཝདེཝ ཀེསམསྶུ ཨནྟརདྷཱཡི, ཨཊྛ པརིཀྑཱརཱ ཀཱཡེ པཊིམུཀྐཱཝ ཨཧེསུཾ.

སརདཏཱཔསོ ཀསྨཱ ཨརཧཏྟཾ ན པཏྟོཏི? ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཏྟཱ. ཏསྶ ཀིར བུདྡྷཱནཾ དུཏིཡཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ¶ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎེ ཋཏྭཱ དྷམྨཾ དེསཡཏོ ཨགྒསཱཝཀསྶ དེསནཾ སོཏུཾ ཨཱརདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨུཔྤཛྫནཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨིམིནཱཝ སཱཝཀེན ལདྡྷདྷུརཾ ལབྷེཡྻ’’ནྟི ཙིཏྟཾ ཨུདཔཱདི. སོ ཏེན པརིཝིཏཀྐེན མགྒཕལཔཊིཝེདྷཾ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི ¶ . ཏཐཱགཏཾ པན ཝནྡིཏྭཱ སམྨུཁེ ཋཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཨནནྟརཱསནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུ ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ ཀོ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི? མཡཱ པཝཏྟིཏཾ དྷམྨཙཀྐཾ ཨནུཔྤཝཏྟེཏཱ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎསྶ ཀོཊིཔྤཏྟོ སོལ༹ས པཉྙཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋིཏོ མཡ྄ཧཾ སཱསནེ ཨགྒསཱཝཀོ ནིསབྷཏྠེརོ ནཱམ ཨེསོཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཡྭཱཡཾ མཡཱ སཏྟཱཧཾ པུཔྥཙྪཏྟཾ དྷཱརེནྟེན སཀྐཱརོ ཀཏོ, ཨཧཾ ཨིམསྶ ཕལེན ཨཉྙཾ སཀྐཏྟཾ ཝཱ བྲཧྨཏྟཾ ཝཱ ན པཏྠེམི, ཨནཱགཏེ པན ཨཡཾ ནིསབྷཏྠེརོ ཝིཡ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ ཨགྒསཱཝཀོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི.

སཏྠཱ ¶ ‘‘སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ནུ ཁོ ཨིམསྶ པུརིསསྶ པཏྠནཱ’’ཏི ཨནཱགཏཾསཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ ཨདྡས. དིསྭཱ སརདཏཱཔསཾ ཨཱཧ – ‘‘ན ཏེ ཨཡཾ པཏྠནཱ མོགྷཱ བྷཝིསྶཏི, ཨནཱགཏེ པན ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི. ཏསྶ མཱཏཱ མཧཱམཱཡཱ ནཱམ དེཝཱི བྷཝིསྶཏི, པིཏཱ སུདྡྷོདནོ ནཱམ རཱཛཱ, པུཏྟོ རཱཧུལོ ནཱམ, ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཱནནྡོ ནཱམ, དུཏིཡསཱཝཀོ མོགྒལླཱནོ ནཱམ, ཏྭཾ པན ཏསྶ ཨགྒསཱཝཀོ དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟོ ནཱམ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཏཱཔསཾ བྱཱཀརིཏྭཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི.

སརདཏཱཔསོཔི ཨནྟེཝཱསིཀཏྠེརཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཧཱཡཀསྶ སིརིཝཌྜྷནཀུཊུམྦིཀསྶ སཱསནཾ པེསེསི – ‘‘བྷནྟེ, མམ སཧཱཡཀསྶ ཝདེཐ ‘སཧཱཡཀེན ཏེ སརདཏཱཔསེན ཨནོམདསྶིབུདྡྷསྶ པཱདམཱུལེ ཨནཱགཏེ ¶ ཨུཔྤཛྫནཀསྶ གོཏམབུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨགྒསཱཝཀཊྛཱནཾ པཏྠིཏཾ, ཏྭཾ དུཏིཡསཱཝཀཊྛཱནཾ པཏྠེཧཱི’’’ཏི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཐེརེཧི པུརེཏརམེཝ ཨེཀཔསྶེན གནྟྭཱ སིརིཝཌྜྷསྶ ནིཝེསནདྭཱརེ ཨཊྛཱསི.

སིརིཝཌྜྷནོ ‘‘ཙིརསྶཾ ཝཏ མེ ཨཡྻོ ཨཱགཏོ’’ཏི ཨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ནཱིཙཱསནེ ནིསིནྣོ ‘‘ཨནྟེཝཱསིཀཔརིསཱ པན ཝོ, བྷནྟེ, ན པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ཨཱམ སམྨ, ཨམྷཱཀཾ ཨསྶམཾ ཨནོམདསྶཱི ནཱམ བུདྡྷོ ཨཱགཏོ, མཡཾ ཏསྶ ཨཏྟནོ བལེན སཀྐཱརཾ ཨཀརིམྷ. སཏྠཱ སབྦེསཾ དྷམྨཾ དེསེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཋཔེཏྭཱ མཾ སེསཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པབྦཛིཾསཱུཏི. ཏུམྷེ ཀསྨཱ ན པབྦཛིཏཱཏི? ཨཧཾ སཏྠུ ཨགྒསཱཝཀཾ ནིསབྷཏྠེརཾ དིསྭཱ ¶ ཨནཱགཏེ ཨུཔྤཛྫནཀསྶ གོཏམསྶ ནཱམ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨགྒསཱཝཀཊྛཱནཾ པཏྠེསིཾ, ཏྭམྤི ཏསྶ སཱསནེ དུཏིཡསཱཝཀཊྛཱནཾ པཏྠེཧཱིཏི. མཡ྄ཧཾ བུདྡྷེཧི སདྡྷིཾ པརིཙཡོ ནཏྠི, བྷནྟེཏི. བུདྡྷེཧི སདྡྷིཾ ཀཐནཾ མཡ྄ཧཾ བྷཱརོ ཧོཏུ, ཏྭཾ མཧནྟཾ ཨདྷིཀཱརཾ སཛྫེཧཱིཏི.

སིརིཝཌྜྷནོ ¶ སརདཏཱཔསསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝེསནདྭཱརེ རཱཛམཱནེན ཨཊྛཀརཱིསམཏྟཾ ཋཱནཾ སམཏལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརཱཔེཏྭཱ ལཱཛཔཉྩམཱནི པུཔྥཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ ནཱིལུཔྤལཙྪདནཾ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ བུདྡྷཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ སེསབྷིཀྑཱུནམྤི ཨཱསནཱནི པཊིཡཱདཱཔེཏྭཱ མཧནྟཾ སཀྐཱརསམྨཱནཾ སཛྫེཏྭཱ བུདྡྷཱནཾ ནིམནྟནཏྠཱཡ སརདཏཱཔསསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཏཱཔསོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶ ནིཝེསནཾ ཨགམཱསི. སིརིཝཌྜྷནོ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཧཏྠཏོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ མཎྜཔཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེསུ ནིསིནྣསྶ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ¶ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ པཎཱིཏེན བྷོཛནེན པརིཝིསིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ མཧཱརཧེཧི ཝཏྠེཧི ཨཙྪཱདེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ནཱཡཾ ཨཱརམྦྷོ ཨཔྤམཏྟཀཊྛཱནཏྠཱཡ, ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན སཏྟཱཧཾ ཨནུཀམྤཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ཨདྷིཝཱསེསི. སོ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཋིཏོ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, མམ སཧཱཡོ སརདཏཱཔསོ ཡསྶ སཏྠུ ཨགྒསཱཝཀོ ཧོམཱིཏི པཏྠེསི, ཨཧམྤི ཏསྶེཝ དུཏིཡསཱཝཀོ བྷཝཱམཱི’’ཏི.

སཏྠཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏསྶ པཏྠནཱཡ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ བྱཱཀཱསི – ‘‘ཏྭཾ ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ གོཏམབུདྡྷསྶ དུཏིཡསཱཝཀོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི. བུདྡྷཱནཾ བྱཱཀརཎཾ སུཏྭཱ སིརིཝཌྜྷནོ ཧཊྛཔཧཊྛོ ཨཧོསི. སཏྠཱཔི བྷཏྟཱནུམོདནཾ ཀཏྭཱ སཔརིཝཱརོ ཝིཧཱརམེཝ གཏོ. སིརིཝཌྜྷནོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ དུཏིཡཏྟཝཱརེ ཀཱམཱཝཙརདེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ. སརདཏཱཔསོ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ.

ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨིམེསཾ ཨུབྷིནྣམྤི ཨནྟརཱཀམྨཾ ན ཀཐིཏཾ. ཨམྷཱཀཾ པན བུདྡྷསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ སརདཏཱཔསོ རཱཛགཧནགརསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨུཔཏིསྶགཱམེ སཱརིབྲཱཧྨཎིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཏཾདིཝསམེཝ ཙསྶ སཧཱཡོཔི རཱཛགཧསྶེཝ ཨཝིདཱུརེ ཀོལིཏགཱམེ མོགྒལླིབྲཱཧྨཎིཡཱ ¶ ཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཏཱནི ཀིར དྭེཔི ཀུལཱནི ཡཱཝ ¶ སཏྟམཱ ཀུལཔརིཝཊྚཱ ཨཱབདྡྷཔཊིབདྡྷསཧཱཡཀཱནེཝ. ཏེསཾ དྭིནྣམྤི ཨེཀདིཝསམེཝ གབྦྷཔརིཧཱརཾ ཨདཾསུ. དསམཱསཙྩཡེན ཛཱཏཱནམྤི ཏེསཾ ཚསཊྛི དྷཱཏིཡོ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ནཱམགྒཧཎདིཝསེ སཱརིབྲཱཧྨཎིཡཱ པུཏྟསྶ ཨུཔཏིསྶགཱམེ ཛེཊྛཀུལསྶ ¶ པུཏྟཏྟཱ ཨུཔཏིསྶོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ, ཨིཏརསྶ ཀོལིཏགཱམེ ཛེཊྛཀུལསྶ པུཏྟཏྟཱ ཀོལིཏོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏེ ཨུབྷོཔི ཝུདྡྷིམནྭཱཡ སབྦསིཔྤཱནཾ པཱརཾ ཨགམཾསུ.

ཨུཔཏིསྶམཱཎཝསྶ ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ནདིཾ ཝཱ ཨུཡྻཱནཾ ཝཱ པབྦཏཾ ཝཱ གམནཀཱལེ པཉྩ སུཝཎྞསིཝིཀཱསཏཱནི པརིཝཱརཱ ཧོནྟི, ཀོལིཏམཱཎཝསྶ པཉྩ ཨཱཛཉྙརཐསཏཱནི. དྭེཔི ཛནཱ པཉྩཔཉྩམཱཎཝཀསཏཔརིཝཱརཱ ཧོནྟི. རཱཛགཧེ ཙ ཨནུསཾཝཙྪརཾ གིརགྒསམཛྫཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏེསཾ དྭིནྣམྤི ཨེཀཊྛཱནེཡེཝ མཉྩཾ བནྡྷནྟི. དྭེཔི ཛནཱ ཨེཀཏོཝ ནིསཱིདིཏྭཱ སམཛྫཾ པསྶནྟཱ ཧསིཏབྦཊྛཱནེ ཧསནྟི, སཾཝེགཊྛཱནེ སཾཝིཛྫནྟི, དཱཡཾ དཱཏུཾ ཡུཏྟཊྛཱནེ དཱཡཾ དེནྟི. ཏེསཾ ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན ཨེཀདིཝསཾ སམཛྫཾ པསྶནྟཱནཾ པརིཔཱཀགཏཏྟཱ ཉཱཎསྶ པུརིམདིཝསེསུ ཝིཡ ཧསིཏབྦཊྛཱནེ ཧཱསོ ཝཱ སཾཝེགཊྛཱནེ སཾཝེཛནཾ ཝཱ དཱཡཾ དཱཏུཾ ཡུཏྟཊྛཱནེ དཱཡདཱནཾ ཝཱ ནཱཧོསི. དྭེཔི པན ཛནཱ ཨེཝཾ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཀིཾ ཨེཏྠ ཨོལོཀེཏབྦཾ ཨཏྠི, སབྦེཔིམེ ཨཔྤཏྟེ ཝསྶསཏེ ཨཔཎྞཏྟིཀབྷཱཝཾ གམིསྶནྟི. ཨམྷེཧི པན ཨེཀཾ མོཀྑདྷམྨཾ གཝེསིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱརམྨཎཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ.

ཏཏོ ཀོལིཏོ ཨུཔཏིསྶཾ ཨཱཧ – ‘‘སམྨ ཨུཔཏིསྶ, ན ཏྭཾ ཨཉྙསུ དིཝསེསུ ཝིཡ ཧཊྛཔཧཊྛོ, ཨནཏྟམནདྷཱཏུཀོསི, ཀིཾ ཏེ སལླཀྑིཏ’’ནྟི? སམྨ ཀོལིཏ, ‘‘ཨེཏེསཾ ཨོལོཀནེ སཱརོ ནཏྠི, ནིརཏྠཀམེཏཾ, ཨཏྟནོ མོཀྑདྷམྨཾ གཝེསིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཙིནྟཡནྟོ ནིསིནྣོམྷཱིཏི, ཏྭཾ པན ཀསྨཱ ཨནཏྟམནོསཱིཏི? སོཔི ཏཐེཝ ཨཱཧ. ཨཐསྶ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཏཾ ཉཏྭཱ ཨུཔཏིསྶོ ཏཾ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨུབྷིནྣམྤི སུཙིནྟིཏཾ, མོཀྑདྷམྨཾ གཝེསནྟེཧི ¶ པན ཨེཀཱ པབྦཛྫཱ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཀསྶ སནྟིཀེ པབྦཛཱམཱ’’ཏི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན སཉྩཡོ པརིབྦཱཛཀོ རཱཛགཧེ པཊིཝསཏི མཧཏིཡཱ པརིབྦཱཛཀཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ. ཏེ ‘‘ཏསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི པཉྩཧི ¶ མཱཎཝཀསཏེཧི སདྡྷིཾ སཉྩཡསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིཾསུ. ཏེསཾ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཉྩཡོ ཨཏིརེཀལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟོ ¶ ཨཧོསི. ཏེ ཀཏིཔཱཧེནེཝ སབྦཾ སཉྩཡསྶ སམཡཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ, ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཏུམྷཱཀཾ ཛཱནནསམཡོ ཨེཏྟཀོཝ, ཨུདཱཧུ ཨུཏྟརིཔི ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪིཾསུ. སཉྩཡོ ‘‘ཨེཏྟཀོཝ, སབྦཾ ཏུམྷེཧི ཉཱཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏེ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨེཝཾ སཏི ཨིམསྶ སནྟིཀེ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ནིརཏྠཀོ, མཡཾ མོཀྑདྷམྨཾ གཝེསིཏུཾ ནིཀྑནྟཱ, སོ ཨིམསྶ སནྟིཀེ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ན སཀྐཱ. མཧཱ ཁོ པན ཛམྦུདཱིཔོ, གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཙརནྟཱ མཡཾ ཨཝསྶཾ མོཀྑདྷམྨདེསཀཾ ཨེཀཾ ཨཱཙརིཡཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཏྠ ཡཏྠ པཎྜིཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཏྠཱིཏི སུཎནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ པཉྷསཱཀཙྪཾ ཀརོནྟི. ཏེཧི པུཊྛཾ པཉྷཾ ཨཉྙེ ཀཐེཏུཾ སམཏྠཱ ནཏྠི, ཏེ པན ཏེསཾ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟི. ཨེཝཾ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ ཨཱགནྟྭཱ, ‘‘སམྨ ཀོལིཏ, ཡོ པཋམཾ ཨམཏཾ ཨདྷིགཙྪཏི, སོ ཨཱརོཙེཏཱུ’’ཏི ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ.

ཏེན སམཡེན ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ པཋམཱབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨནུཔུབྦེན རཱཛགཧཾ སམྤཏྟོ ཧོཏི. ཨཐ ‘‘ཨེཀསཊྛི ཨརཧནྟོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣཱ ཧོནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཀཱལེ ‘‘ཙརཐ, བྷིཀྑཝེ, ཙཱརིཀཾ བཧུཛནཧིཏཱཡཱ’’ཏི རཏནཏྟཡགུཎཔྤཀཱསནཏྠཾ ཨུཡྻོཛིཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟརེ པཉྩཝགྒིཡབྦྷནྟརོ ཨསྶཛིཏྠེརོ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ¶ རཱཛགཧམེཝ ཨཱགཏོ. པུནདིཝསེ པཱཏོཝ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ རཱཛགཧཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཨུཔཏིསྶཔརིབྦཱཛཀོ པཱཏོཝ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པརིབྦཱཛཀཱརཱམཾ གཙྪནྟོ ཐེརཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡཱ ཨེཝརཱུཔོ པབྦཛིཏོ ནཱམ ན དིཊྛཔུབྦོ. ཡེ ཝཏ ལོཀེ ཨརཧནྟོ ཝཱ ཨརཧཏྟམགྒཾ ཝཱ སམཱཔནྣཱ, ཨཡཾ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཉྙཏརོ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪེཡྻཾ – ‘ཀཾསི ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ ཨུདྡིསྶ, པབྦཛིཏོ, ཀོ ཝཱ ཏེ སཏྠཱ, ཀསྶ ཝཱ ཏྭཾ དྷམྨཾ རོཙེསཱི’’’ཏི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཾ, ཨནྟརགྷརཾ པཝིཊྛོ པིཎྜཱཡ ཙརཏི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷེཡྻཾ ཨཏྠིཀེཧི ཨུཔཉྙཱཏཾ མགྒ’’ནྟི. སོ ཐེརཾ ལདྡྷཔིཎྜཔཱཏཾ ཨཉྙཏརཾ ¶ ཨོཀཱསཾ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ནིསཱིདིཏུཀཱམཏཉྩསྶ ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིབྦཱཛཀཔཱིཋཀཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི. བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེཔིསྶ ཨཏྟནོ ཀུཎྜིཀཱཡ ཨུདཀཾ ཨདཱསི.

ཨེཝཾ ཨཱཙརིཡཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩེན ཐེརེན སདྡྷིཾ མདྷུརཔཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཝིཔྤསནྣཱནི ¶ ཁོ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ཨིནྡྲིཡཱནི, པརིསུདྡྷོ ཚཝིཝཎྞོ པརིཡོདཱཏོ, ཀཾསི ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ ཨུདྡིསྶ, པབྦཛིཏོ, ཀོ ཝཱ ཏེ སཏྠཱ, ཀསྶ ཝཱ ཏྭཾ དྷམྨཾ རོཙེསཱི’’ཏི པུཙྪི. ཐེརོ ‘‘ཨཏྠཱཝུསོ, མཧཱསམཎོ སཀྱཔུཏྟོ སཀྱཀུལཱ པབྦཛིཏོ, ཏཱཧཾ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏོ, སོ ཙ མེ བྷགཝཱ སཏྠཱ, ཏསྶེཝཱཧཾ བྷགཝཏོ དྷམྨཾ རོཙེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཀིཾཝཱདཱི པནཱཡསྨཏོ སཏྠཱ, ཀིམཀྑཱཡཱི’’ཏི པུཙྪི. ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེ པརིབྦཱཛཀཱ ནཱམ སཱསནསྶ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཱ, ཨིམསྶ སཱསནསྶ གམྦྷཱིརཏཾ དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཏྟནོ ནཝཀབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ནཝོ ཨཙིརཔབྦཛིཏོ, ཨདྷུནཱགཏོ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ, ན ཏཱཝཱཧཾ སཀྐོམི ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེཏུ’’ནྟི. པརིབྦཱཛཀོ ‘‘ཨཧཾ ཨུཔཏིསྶོ ནཱམ, ཏྭཾ ཡཐཱསཏྟིཡཱ ཨཔྤཾ ཝཱ བཧུཾ ཝཱ ཝད, ཨེཏཾ ¶ ནཡསཏེན ནཡསཧསྶེན པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ མཡ྄ཧཾ བྷཱརོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ –

‘‘ཨཔྤཾ ཝཱ བཧུཾ ཝཱ བྷཱསསྶུ, ཨཏྠཾཡེཝ མེ བྲཱུཧི;

ཨཏྠེནེཝ མེ ཨཏྠོ, ཀིཾ ཀཱཧསི བྱཉྫནཾ བཧུ’’ནྟི. (མཧཱཝ. ༦༠);

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཐེརོ ‘‘ཡེ དྷམྨཱ ཧེཏུཔྤབྷཝཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༦༠; ཨཔ. ཐེར. ༡.༡.༢༨༦) གཱཐཾ ཨཱཧ. པརིབྦཱཛཀོ པཋམཔདདྭཡམེཝ སུཏྭཱ སཧསྶནཡསམྤནྣེ སོཏཱཔཏྟིམགྒེ པཏིཊྛཧི. ཨིཏརཾ པདདྭཡཾ སོཏཱཔནྣཀཱལེ ནིཊྛཱསི.

སོ སོཏཱཔནྣོ ཧུཏྭཱ ཨུཔརིཝིསེསེ ཨཔྤཝཏྟནྟེ ‘‘བྷཝིསྶཏི ཨེཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི སལླཀྑེཏྭཱ ཐེརཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, མཱ ཨུཔརི དྷམྨདེསནཾ ཝཌྜྷཡིཏྠ, ཨེཏྟཀམེཝ ཧོཏུ, ཀཧཾ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ཝསཏཱི’’ཏི? ཝེལུ༹ཝནེ པརིབྦཱཛཀཱཏི. བྷནྟེ, ཏུམྷེ པུརཏོ ཡཱཐ, མཡ྄ཧཾ ཨེཀོ སཧཱཡཀོ ཨཏྠི. ཨམྷེཧི ཙ ཨཉྙམཉྙཾ ཀཏིཀཱ ཀཏཱ ‘‘ཡོ པཋམཾ ཨམཏཾ ཨདྷིགཙྪཏི, སོ ཨཱརོཙེཏཱུ’’ཏི. ཨཧཾ ཏཾ པཊིཉྙཾ མོཙེཏྭཱ སཧཱཡཀཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ གཏམགྒེནེཝ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགམིསྶཱམཱིཏི པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཐེརསྶ པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ པརིབྦཱཛཀཱརཱམཱབྷིམུཁོ ཨགམཱསི.

ཀོལིཏཔརིབྦཱཛཀོ ཏཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡཀསྶ མུཁཝཎྞོ ན ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཝིཡ, ཨདྡྷཱ ཏེན ཨམཏཾ ཨདྷིགཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨམཏཱདྷིགམཾ ¶ པུཙྪི. སོཔིསྶ ‘‘ཨཱམ ཨཱཝུསོ, ཨམཏཾ ཨདྷིགཏ’’ནྟི པཊིཛཱནིཏྭཱ ཏམེཝ གཱཐཾ ཨབྷཱསི. གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཀོལིཏོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཀཧཾ ཀིར, སམྨ, སཏྠཱ ཝསཏཱི’’ཏི? ‘‘ཝེལུ༹ཝནེ ཀིར, སམྨ, ཝསཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ནོ ཨཱཙརིཡེན ཨསྶཛིཏྠེརེན ཀཐིཏནྟི. ཏེན ཧི སམྨ ཨཱཡཱམ, སཏྠཱརཾ པསྶིསྶཱམཱཏི. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཙ ནཱམེས སདཱཔི ཨཱཙརིཡཔཱུཛཀོཝ, ཏསྨཱ སཧཱཡཾ ཀོལིཏམཱཎཝཾ ཨེཝམཱཧ – ‘‘སམྨ, ཨམྷེཧི ཨདྷིགཏཾ ཨམཏཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ སཉྩཡཔརིབྦཱཛཀསྶཱཔི ཀཐེསྶཱམ. བུཛ྄ཛྷམཱནོ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ ཨམྷཱཀཾ སདྡཧིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གམིསྶཏི, བུདྡྷཱནཾ དེསནཾ སུཏྭཱ ¶ མགྒཕལཔཊིཝེདྷཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི.

ཏཏོ དྭེཔི ཛནཱ སཉྩཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཏྭཾ ཀིཾ ཀརོསི, བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ, སུཔྤཊིཔནྣོ སངྒྷོ. ཨཱཡཱམ, དསབལཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི. སོ ‘‘ཀིཾ ཝདེཐ, ཏཱཏཱ’’ཏི ཏེཔི ཝཱརེཏྭཱ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟིམེཝ ཏེསཾ དཱིཔེསི. ཏེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨེཝརཱུཔོ ཨནྟེཝཱསིཀཝཱསོ ནིཙྩམེཝ ཧོཏུ, ཏུམྷཱཀཾ པན གམནཾ ཝཱ ཨགམནཾ ཝཱ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཉྩཡོ ‘‘ཨིམེ ཨེཏྟཀཾ ཛཱནནྟཱ མམ ཝཙནཾ ན ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ ཏུམྷེ, ཏཱཏཱ, ཨཧཾ མཧལླཀཀཱལེ ཨནྟེཝཱསིཀཝཱསཾ ཝསིཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཨནེཀེཧིཔི ཀཱརཎེཧི ཏཾ བོདྷེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨཏྟནོ ཨོཝཱདེ ཝཏྟམཱནཾ ཛནཾ ཨཱདཱཡ ཝེལུ༹ཝནཾ ཨགམཾསུ. ཨཐ ཏེསཾ པཉྩསུ ཨནྟེཝཱསིཀསཏེསུ ཨཌྜྷཏེཡྻསཏཱ ནིཝཏྟིཾསུ, ཨཌྜྷཏེཡྻསཏཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨགམཾསུ.

སཏྠཱ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཏེ དཱུརཏོཝ དིསྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེཏེ, བྷིཀྑཝེ, དྭེ སཧཱཡཱ ཨཱགཙྪནྟི ཀོལིཏོ ཙ ཨུཔཏིསྶོ ཙ, ཨེཏཾ མེ སཱཝཀཡུགཾ བྷཝིསྶཏི ཨགྒཾ བྷདྡཡུག’’ནྟི. ཨཐ ཏེསཾ པརིསཱཡ ཙརིཡཝསེན དྷམྨདེསནཾ ཝཌྜྷེསི. ཋཔེཏྭཱ དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ སབྦེཔི ཏེ ཨཌྜྷཏེཡྻསཏཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ ¶ . སཏྠཱ ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེསི. སབྦེསཾ ཀེསམསྶུ ཨནྟརདྷཱཡི, ཨིདྡྷིམཡཾ པཏྟཙཱིཝརཾ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷཾ ཨཧོསི. དྭིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནམྤི ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱགཏཾ, ཨུཔརིམགྒཏྟཡཀིཙྩཾ པན ན ནིཊྛཱསི. ཀསྨཱ? སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎསྶ མཧནྟཏཱཡ.

ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ པབྦཛིཏདིཝསཏོ སཏྟམེ དིཝསེ མགདྷརཊྛེ ཀལླཝཱལགཱམཀཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ¶ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ཐིནམིདྡྷེ ཨོཀྐནྟེ ¶ སཏྠཱརཱ སཾཝེཛིཏོ ཐིནམིདྡྷཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཏཐཱགཏེན དིནྣཾ དྷཱཏུཀམྨཊྛཱནཾ སུཎནྟོཝ ཨུཔརིམགྒཏྟཡཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎསྶ མཏྠཀཾ པཏྟོ. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི པབྦཛིཏདིཝསཏོ ཨདྡྷམཱསཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཏྠཱརཱ སདྡྷིཾ ཏམེཝ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ སཱུཀརཁཏལེཎེ ཝིཧརནྟོ ཨཏྟནོ བྷཱགིནེཡྻསྶ དཱིགྷནཁཔརིབྦཱཛཀསྶ ཝེདནཱཔརིགྒཧསུཏྟནྟེ (མ. ནི. ༢.༢༠༥-༢༠༦) དེསིཡམཱནེ སུཏྟཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ པརསྶ ཝཌྜྷིཏབྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟོ ཝིཡ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎསྶ མཏྠཀཾ པཏྟོ. བྷཱགིནེཡྻོ པནསྶ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏོ. ཨིཏི དྭིནྣམྤི མཧཱསཱཝཀཱནཾ ཏཐཱགཏེ རཱཛགཧེ ཝིཧརནྟེཡེཝ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟཾ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ‘‘མཧཱཔཉྙཱནཾ ཡདིདཾ སཱརིཔུཏྟོ, ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱམོགྒལླཱནོ’’ཏི དྭེཔི མཧཱསཱཝཀེ ཋཱནནྟརེ ཋཔེསཱིཏི.

མཧཱཀསྶཔཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༡. ཙཏུཏྠེ དྷུཏཝཱདཱནནྟི ཨེཏྠ དྷུཏོ ཝེདིཏབྦོ, དྷུཏཝཱདོ ཝེདིཏབྦོ, དྷུཏདྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱ, དྷུཏངྒཱནི ཝེདིཏབྦཱནི. ཏཏྠ དྷུཏོཏི དྷུཏཀིལེསོ ཝཱ པུགྒལོ ཀིལེསདྷུནནོ ཝཱ དྷམྨོ.

དྷུཏཝཱདོཏི ཨེཏྠ པན ཨཏྠི དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ, ཨཏྠི ན དྷུཏོ དྷུཏཝཱདོ, ཨཏྠི ནེཝ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ, ཨཏྠི དྷུཏོ ཙེཝ དྷུཏཝཱདོ ཙ. ཏཏྠ ཡོ དྷུཏངྒེན ཨཏྟནོ ཀིལེསེ དྷུནི, པརཾ པན དྷུཏངྒེན ¶ ན ཨོཝདཏི ནཱནུསཱསཏི བཱཀུལཏྠེརོ ཝིཡ, ཨཡཾ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ བཱཀུལོ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ’’ཏི. ཡོ པན ¶ དྷུཏངྒེན ཨཏྟནོ ཀིལེསེ ན དྷུནི, ཀེཝལཾ ཨཉྙེ དྷུཏངྒེན ཨོཝདཏི ཨནུསཱསཏི ཨུཔནནྡཏྠེརོ ཝིཡ, ཨཡཾ ན དྷུཏོ དྷུཏཝཱདོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔནནྡོ ན དྷུཏོ དྷུཏཝཱདོ’’ཏི. ཡོ པན ཨུབྷཡཝིཔནྣོ ལཱལུ༹དཱཡཱི ཝིཡ, ཨཡཾ ནེཝ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ ལཱལུ༹དཱཡཱི ནེཝ དྷུཏོ ན དྷུཏཝཱདོ’’ཏི. ཡོ པན ཨུབྷཡསམྤནྣོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཝིཡ, ཨཡཾ དྷུཏོ ཙེཝ དྷུཏཝཱདོ ཙ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཏཡིདཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ དྷུཏོ ཙེཝ དྷུཏཝཱདོ ཙཱ’’ཏི.

དྷུཏདྷམྨཱ ཝེདིཏབྦཱཏི ཨཔྤིཙྪཏཱ སནྟུཊྛིཏཱ སལླེཁཏཱ པཝིཝེཀཏཱ ཨིདམཊྛིཀཏཱཏི ཨིམེ དྷུཏངྒཙེཏནཱཡ ¶ པརིཝཱརཱ པཉྩ དྷམྨཱ ‘‘ཨཔྤིཙྪཾཡེཝ ནིསྶཱཡཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཏོ (ཨ. ནི. ༥.༡༨༡; པརི. ༣༢༥) དྷུཏདྷམྨཱ ནཱམ. ཏཏྠ ཨཔྤིཙྪཏཱ ཙ སནྟུཊྛིཏཱ ཙ ཨལོབྷོ, སལླེཁཏཱ ཙ པཝིཝེཀཏཱ ཙ དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཨནུཔཏནྟི ཨལོབྷེ ཙེཝ ཨམོཧེ ཙ, ཨིདམཊྛིཏཱ ཉཱཎམེཝ. ཏཏྠ ཨལོབྷེན པཊིཀྑེཔཝཏྠཱུསུ ལོབྷཾ, ཨམོཧེན ཏེསྭེཝ ཨཱདཱིནཝཔྤཊིཙྪཱདཀཾ མོཧཾ དྷུནཱཏི. ཨལོབྷེན ཙ ཨནུཉྙཱཏཱནཾ པཊིསེཝནམུཁེན པཝཏྟཾ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགཾ, ཨམོཧེན དྷུཏངྒེསུ ཨཏིསལླེཁམུཁེན པཝཏྟཾ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཾ དྷུནཱཏི. ཏསྨཱ ཨིམེ དྷམྨཱ དྷུཏདྷམྨཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

དྷུཏངྒཱནི ཝེདིཏབྦཱནཱིཏི ཏེརས ¶ དྷུཏངྒཱནི ཝེདིཏབྦཱནི པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ…པེ… ནེསཛྫིཀངྒནྟི.

དྷུཏཝཱདཱནཾ ཡདིདཾ མཧཱཀསྶཔོཏི ཡཏྟཀཱ དྷུཏཝཱདཾ ཝདནྟི, ཏེསཾ སབྦེསམྤི ཨནྟརེ ཨཡཾ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཨགྒོཏི ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. མཧཱཀསྶཔོཏི ཨུརུཝེལ༹ཀསྶཔོ ནདཱིཀསྶཔོ གཡཱཀསྶཔོ ཀུམཱརཀསྶཔོཏི ཨིམེ ཁུདྡཱནུཁུདྡཀེ ཐེརེ ཨུཔཱདཱཡ ཨཡཾ མཧཱ, ཏསྨཱ མཧཱཀསྶཔོཏི ཝུཏྟོ.

ཨིམསྶཱཔི པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཏཱིཏེ ཀིར ཀཔྤསཏསཧསྶམཏྠཀེ པདུམུཏྟརོ ནཱམ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུདཔཱདི, ཏསྨིཾ ཧཾསཝཏཱིནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝིཧརནྟེ ཝེདེཧོ ནཱམ ཀུཊུམྦིཀོ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཝིབྷཝོ པཱཏོཝ སུབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ ¶ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ པཱུཛེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏསྨིཉྩ ཁཎེ སཏྠཱ མཧཱནིསབྷཏྠེརཾ ནཱམ ཏཏིཡསཱཝཀཾ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷུཏཝཱདཱནཾ, ཡདིདཾ ནིསབྷོ’’ཏི ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི. ཨུཔཱསཀོ ཏཾ སུཏྭཱ པསནྣོ དྷམྨཀཐཱཝསཱནེ མཧཱཛནེ ཨུཊྛཱཡ གཏེ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, སྭེ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱ ཁོ, ཨུཔཱསཀ, བྷིཀྑུསངྒྷོཏི. ཀིཏྟཀོ བྷགཝཱཏི? ཨཊྛསཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶནྟི. བྷནྟེ, ཨེཀཾ སཱམཎེརམྤི ཝིཧཱརེ ཨསེསེཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱཏི. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན. ཨུཔཱསཀོ སཏྠུ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ གེཧཾ གནྟྭཱ མཧཱདཱནཾ སཛྫེཏྭཱ པུནདིཝསེ སཏྠུ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེསི. སཏྠཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨུཔཱསཀསྶ གྷརཾ གནྟྭཱ པཉྙཏྟེ ¶ ཨཱསནེ ནིསིནྣོ དཀྑིཎོདཀཱཝསཱནེ ཡཱགུཨཱདཱིནི སམྤཊིཙྪནྟོ བྷཏྟཝིསྶགྒཾ ཨཀཱསི. ཨུཔཱསཀོཔི སཏྠུ སནྟིཀེ ནིསཱིདི.

ཏསྨིཾ ཨནྟརེ མཧཱནིསབྷཏྠེརོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཏམེཝ ཝཱིཐི པཊིཔཛྫི. ཨུཔཱསཀོ དིསྭཱ ཨུཊྛཱཡ གནྟྭཱ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ¶ ‘‘པཏྟཾ, བྷནྟེ, དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པཏྟཾ ཨདཱསི. ‘‘བྷནྟེ, ཨིདྷེཝ པཝིསཐ, སཏྠཱཔི གེཧེ ནིསིནྣོ’’ཏི. ན ཝཊྚིསྶཏི ཨུཔཱསཀཱཏི. ཨུཔཱསཀོ ཐེརསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏསྶ པཱུརེཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཏཏོ ཐེརཾ ཨནུགནྟྭཱ ནིཝཏྟོ སཏྠུ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, མཧཱནིསབྷཏྠེརོ ‘སཏྠཱ གེཧེ ནིསིནྣོ’ཏི ཝུཏྟེཔི པཝིསིཏུཾ ན ཨིཙྪི, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཏསྶ ཏུམྷཱཀཾ གུཎེཧི ཨཏིརེཀོ གུཎོ’’ཏི. བུདྡྷཱནཉྩ ཝཎྞམཙྪེརཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨཐ སཏྠཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨུཔཱསཀ, མཡཾ བྷིཀྑཾ ཨཱགམཡམཱནཱ གེཧེ ནིསཱིདཱམ, སོ བྷིཀྑུ ན ཨེཝཾ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཨུདིཀྑཏི. མཡཾ གཱམནྟསེནཱསནེ ཝསཱམ, སོ ཨརཉྙསྨིཾཡེཝ ཝསཏི. མཡཾ ཚནྣེ ཝསཱམ, སོ ཨབྦྷོཀཱསམྷིཡེཝ ཝསཏི. ཨིཏི ཏསྶ ཨཡཉྩ ཨཡཉྩ གུཎོ’’ཏི མཧཱསམུདྡཾ པཱུརཡམཱནོ ཝིཡ ཀཐེསི. ཨུཔཱསཀོ པཀཏིཡཱཔི ཛལམཱནདཱིཔོ ཏེལེན ཨཱསིཏྟོ ཝིཡ སུཊྛུཏརཾ པསནྣོ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཨཉྙཱཡ སམྤཏྟིཡཱ, ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སནྟིཀེ དྷུཏཝཱདཱནཾ ཨགྒབྷཱཝཏྠཱཡ པཏྠནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི?

སོ ¶ པུནཔི སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཏྟ དིཝསཱནི མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཏིཙཱིཝརཱནི དཏྭཱ སཏྠུ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཡཾ མེ, བྷནྟེ, སཏྟ དིཝསཱནི དཱནཾ དེནྟསྶ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ, ཨིམིནཱཧཾ ན ཨཉྙཾ དེཝསམྤཏྟིཾ ཝཱ སཀྐམཱརབྲཧྨསམྤཏྟིཾ ཝཱ པཏྠེམི, ཨིདཾ པན མེ ཀམྨཾ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ མཧཱནིསབྷཏྠེརེན པཏྟཋཱནནྟརཾ པཱཔུཎནཏྠཱཡ ཏེརསདྷུཏངྒདྷརཱནཾ ཨགྒབྷཱཝསྶ སཙྩཀཱརོ ཧོཏཱུ’’ཏི. སཏྠཱ ‘‘མཧནྟཾ ཋཱནཾ ཨིམིནཱ པཏྠིཏཾ, སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ནུ ཁོ, ནོ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཨཱཧ – ‘‘མནཱཔཾ ཏེ ཋཱནཾ པཏྠིཏཾ ¶ , ཨནཱགཏེ སཏསཧསྶཀཔྤཱཝསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྶ ཏྭཾ ཏཏིཡསཱཝཀོ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ནཱམ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཔཱསཀོ ‘‘བུདྡྷཱནཾ དྭེ ཀཐཱ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི པུནདིཝསེ པཏྟབྦཾ ཝིཡ ཏཾ སམྤཏྟིཾ ཨམཉྙིཏྠ. སོ ¶ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཀཱལཾ ཀཏོ སགྒེ ནིབྦཏྟི.

ཏཏོ པཊྛཱཡ དེཝམནུསྶེསུ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ ཝིཔསྶིསམྨཱསམྦུདྡྷེ བནྡྷུམཏིཾ ནིསྶཱཡ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝིཧརནྟེ དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ པརིཛིཎྞེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏསྨིཉྩ ཀཱལེ ཝིཔསྶཱི བྷགཝཱ སཏྟམེ སཏྟམེ སཾཝཙྪརེ དྷམྨཾ ཀཐེཏི, མཧནྟཾ ཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི. སཀལཛམྦུདཱིཔེ དེཝཏཱ ‘‘སཏྠཱ དྷམྨཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཨཱརོཙེནྟི. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ སཱསནཾ ཨསྶོསི. ཏསྶ ཙ ནིཝཱསནསཱཊཀོ ཨེཀོཝ ཧོཏི, ཏཐཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ. པཱརུཔནཾ པན དྭིནྣམྤི ཨེཀམེཝ. སཀལནགརེ ཨེཀསཱཊཀབྲཱཧྨཎོཏི པཉྙཱཡཏི. བྲཱཧྨཎཱནཾ ཀེནཙིདེཝ ཀིཙྩེན སནྣིཔཱཏེ སཏི བྲཱཧྨཎིཾ གེཧེ ཋཔེཏྭཱ སཡཾ གཙྪཏི. བྲཱཧྨཎཱིནཾ སནྣིཔཱཏེ སཏི སཡཾ གེཧེ ཏིཊྛཏི, བྲཱཧྨཎཱི ཏཾ ཝཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ གཙྪཏི. ཏསྨིཾ པན དིཝསེ བྲཱཧྨཎོ བྲཱཧྨཎིཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷོཏི, ཀིཾ རཏྟིཾ དྷམྨསྶཝནཾ སུཎིསྶསི, དིཝཱ’’ཏི. ‘‘མཡཾ མཱཏུགཱམཛཱཏིཀཱ ནཱམ རཏྟིཾ སོཏུཾ ན སཀྐོམ, དིཝཱ སོསྶཱམཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎཾ གེཧེ ཋཔེཏྭཱ ཏཾ ཝཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཧི སདྡྷིཾ དིཝཱ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ¶ ཨེཀམནྟེ ནིསིནྣཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཧིཡེཝ སདྡྷིཾ ཨཱགམཱསི. ཨཐ བྲཱཧྨཎོ བྲཱཧྨཎིཾ གེཧེ ཋཔེཏྭཱ ཏཾ ཝཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏོ.

ཏསྨིཉྩ སམཡེ སཏྠཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསིནྣོ ཙིཏྟབཱིཛནིཾ ཨཱདཱཡ ཨཱཀཱསགངྒཾ ཨོཏཱརེནྟོ ཝིཡ སིནེརུཾ མཏྠཾ ཀཏྭཱ སཱགརཾ ནིམྨཐེནྟོ ཝིཡ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. བྲཱཧྨཎསྶ ¶ པརིསནྟེ ནིསིནྣསྶ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶ པཋམཡཱམསྨིཾཡེཝ སཀལསརཱིརཾ པཱུརཡམཱནཱ པཉྩཝཎྞཱ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི. སོ པཱརུཏཝཏྠཾ སངྒྷརིཏྭཱ ‘‘དསབལསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨཏྠསྶ ཨཱདཱིནཝསཧསྶཾ དསྶཡམཱནཾ མཙྪེརཾ ཨུཔྤཛྫི. སོ ‘‘བྲཱཧྨཎིཡཱ ཙ མཡ྄ཧཉྩ ཨེཀམེཝ ཝཏྠཾ, ཨཉྙཾ ཀིཉྩི པཱརུཔནཾ ནཏྠི, ཨཔཱརུཔིཏྭཱ ཙ ནཱམ བཧི ཙརིཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི སབྦཐཱཔི ཨདཱཏུཀཱམོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ནིཀྑནྟེ པཋམཡཱམེ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེཔི ཏཐེཝ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི. སོ ཏཐེཝ ཙིནྟེཏྭཱ ཏཐེཝ ཨདཱཏུཀཱམོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ ནིཀྑནྟེ པཙྪིམཡཱམེཔི ཏཐེཝ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫི. སོ ‘‘ཏརཎཾ ཝཱ ཧོཏུ མརཎཾ ཝཱ, པཙྪཱཔི ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྠཾ སངྒྷརིཏྭཱ སཏྠུ པཱདམཱུལེ ཋཔེསི. ཏཏོ ཝཱམཧཏྠཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ དཀྑིཎེན ཧཏྠེན ཏིཀྑཏྟུཾ ཨཔྥོཊེཏྭཱ ‘‘ཛིཏཾ མེ, ཛིཏཾ མེ’’ཏི ཏཡོ ཝཱརེ ནདི.

ཏསྨིཉྩ ¶ སམཡེ བནྡྷུམརཱཛཱ དྷམྨཱསནསྶ པཙྪཏོ ཨནྟོསཱཎིཡཾ ནིསིནྣོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི. རཉྙོ ཙ ནཱམ ‘‘ཛིཏཾ མེ’’ཏི སདྡོ ཨམནཱཔོ ཧོཏི. སོ པུརིསཾ པེསེསི – ‘‘གཙྪ ཨེཏཾ པུཙྪ ཀིཾ ཝདསཱི’’ཏི. སོ ཏེན གནྟྭཱ པུཙྪིཏོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཝསེསཱ ཧཏྠིཡཱནཱདཱིནི ཨཱརུཡ྄ཧ ཨསིཙམྨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ པརསེནཾ ཛིནནྟི, ན ཏཾ ཛིཏཾ ཨཙྪརིཡཾ, ཨཧཾ པན པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟསྶ དུཊྛགོཎསྶ མུགྒརེན སཱིསཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཾ པལཱཔེནྟོ ཝིཡ མཙྪེརཙིཏྟཾ མདྡིཏྭཱ པཱརུཏཝཏྠཾ དསབལསྶ ཨདཱསིཾ, ཏཾ མེ མཙྪརིཡཾ ཛིཏ’’ནྟི ཨཱཧ. སོ པུརིསོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྷེ བྷཎེ དསབལསྶ ཨནུརཱུཔཾ ན ཛཱནིམྷ, བྲཱཧྨཎོ ཛཱནཱི’’ཏི ཝཏྠཡུགཾ པེསེསི. ཏཾ དིསྭཱ བྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཏུཎྷཱི ནིསིནྣསྶ ¶ པཋམཾ ཀིཉྩི ཨདཏྭཱ སཏྠུ གུཎེ ཀཐེནྟསྶ ¶ ཨདཱསི, སཏྠུ གུཎེ པཊིཙྩ ཨུཔྤནྣེན མཡ྄ཧཾ ཀོ ཨཏྠོ’’ཏི? ཏམྤི ཝཏྠཡུགཾ དསབལསྶེཝ ཨདཱསི. རཱཛཱཔི ‘‘ཀིཾ བྲཱཧྨཎེན ཀཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཏམྤི ཏེན ཝཏྠཡུགཾ ཏཐཱགཏསྶེཝ དིནྣ’’ནྟི སུཏྭཱ ཨཉྙཱནིཔི དྭེ ཝཏྠཡུགཱནི པེསེསི. སོ ཏཱནིཔི ཨདཱསི. རཱཛཱ ཨཉྙཱནིཔི ཙཏྟཱརཱིཏི ཨེཝཾ ཡཱཝ དྭཏྟིཾསཝཏྠཡུགཱནི པེསེསི. ཨཐ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨིདཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ གཧཎཾ ཝིཡ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨེཀཾ, བྲཱཧྨཎིཡཱ ཨེཀནྟི དྭེ ཝཏྠཡུགཱནི གཧེཏྭཱ ཏིཾས ཡུགཱནི ཏཐཱགཏསྶེཝ ཨདཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙསྶ སཏྠུ ཝིསྶཱསིཀོ ཛཱཏོ.

ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨེཀདིཝསཾ སཱིཏསམཡེ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཾ དིསྭཱ སཏསཧསྶགྒྷནཀཾ ཨཏྟནོ པཱརུཏརཏྟཀམྦལཾ དཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨིཏོ པཏྠཱཡ ཨིམཾ པཱརུཔིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ ཀམྦལེན ཨིམསྨིཾ པཱུཏིཀཱཡེ ཨུཔནཱིཏེནཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨནྟོགནྡྷཀུཊིཡཾ ཏཐཱགཏསྶ མཉྩསྶ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ ཀཏྭཱ ཨགམཱསི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ པཱཏོཝ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨནྟོགནྡྷཀུཊིཡཾ སཏྠུ སནྟིཀེ ནིསཱིདི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཚབྦཎྞཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཀམྦལེ པཊིཧཉྙནྟི, ཀམྦལོ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏི. རཱཛཱ ཨོལོཀེནྟོ སཉྫཱནིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨེས ཀམྦལོ, ཨམྷེཧི ཨེཀསཱཊཀབྲཱཧྨཎསྶ དིནྣོ’’ཏི. ཏུམྷེཧི, མཧཱརཱཛ, བྲཱཧྨཎོ པཱུཛིཏོ, བྲཱཧྨཎེན མཡཾ པཱུཛིཏཱཏི. རཱཛཱ ‘‘བྲཱཧྨཎོ ཡུཏྟཾ ཨཉྙཱསི, ན མཡ’’ནྟི པསཱིདིཏྭཱ ཡཾ མནུསྶཱནཾ ཨུཔཀཱརབྷཱུཏཾ, ཏཾ སབྦཾ ཨཊྛཊྛཀཾ ཀཏྭཱ སབྦཨཊྛཀཾ ནཱམ དཱནཾ དཏྭཱ པུརོཧིཏཊྛཱནེ ཋཔེསི. སོཔི ‘‘ཨཊྛཊྛཀཾ ནཱམ ཙཏུསཊྛི ཧོཏཱི’’ཏི ཙཏུསཊྛི སལཱཀཱབྷཏྟཱནི ཨུཔནིབནྡྷཱཔེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ སགྒེ ནིབྦཏྟི.

པུན ¶ ¶ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིམསྨིཾ ཀཔྤེ ཀོཎཱགམནསྶ ཙ བྷགཝཏོ ཀསྶཔདསབལསྶ ཙཱཏི དྭིནྣཾ བུདྡྷཱནཾ ཨནྟརེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུཊུམྦིཡགྷརེ ནིབྦཏྟོ. སོ ཝུདྡྷིམནྭཱཡ གྷརཱཝཱསཾ ཝསནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙེ ཛངྒྷཝིཧཱརཾ ཙརཏི, ཏསྨིཾ ཙ སམཡེ པཙྩེཀབུདྡྷོ ནདཱིཏཱིརེ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨནུཝཱཏེ ཨཔྤཧོནྟེ སངྒྷརིཏྭཱ ཋཔེཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. སོ དིསྭཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, སངྒྷརིཏྭཱ ཋཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨནུཝཱཏོ ནཔྤཧོཏཱིཏི ¶ . ‘‘ཨིམིནཱ, བྷནྟེ, ཀརོཐཱ’’ཏི སཱཊཀཾ དཏྭཱ ‘‘ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ མེ ཀེནཙི པརིཧཱནི མཱ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི.

ཨཐ གྷརེཔིསྶ བྷགིནིཡཱ སདྡྷིཾ བྷརིཡཱཡ ཀལཧཾ ཀརོནྟིཡཱ པཙྩེཀབུདྡྷོ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐསྶ བྷགིནཱི པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ཏསྶ བྷརིཡཾ སནྡྷཱཡ, ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ བཱལཾ ཡོཛནསཏེན པརིཝཛྫེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི. སཱ གེཧདྭཱརེ ཋིཏཱ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ དིནྣཾ བྷཏྟཾ མཱ ཨེས བྷུཉྫཏཱུ’’ཏི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཀལལསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི. ཨིཏརཱ དིསྭཱ ‘‘བཱལེ མཾ ཏཱཝ ཨཀྐོས ཝཱ པཧར ཝཱ, ཨེཝརཱུཔསྶ པན དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི པཱུརིཏཔཱརམིསྶ པཏྟཏོ བྷཏྟཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཀལལཾ དཱཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཐསྶ བྷརིཡཱཡ པཊིསངྑཱནཾ ཨུཔྤཛྫི. སཱ ‘‘ཏིཊྛཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཀལལཾ ཚཌྜེཏྭཱ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ གནྡྷཙུཎྞེན ཨུབྦཊྚེཏྭཱ ཙཏུམདྷུརསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨུཔརི ཨཱསིཏྟེན པདུམགབྦྷཝཎྞེན སཔྤིནཱ ཝིཛྫོཏམཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཨཡཾ པིཎྜཔཱཏོ ཨོབྷཱསཛཱཏོ, ཨེཝཾ ¶ ཨོབྷཱསཛཱཏཾ མེ སརཱིརཾ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. ཏེཔི དྭེ ཛཱཡམྤཏིཀཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པུན ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨུཔཱསཀོ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝསྶ སེཊྛིནོ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཨིཏརཱཔི ཏཱདིསསྶེཝ སེཊྛིནོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི.

ཏསྶ ཝུདྡྷིཔྤཏྟསྶ ཏམེཝ སེཊྛིདྷཱིཏརཾ ཨཱནཡིཾསུ. ཏསྶཱ པུབྦེ ཨདིནྣཝིཔཱཀསྶ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན པཏིཀཱུལཾ པཝིཊྛམཏྟཱཡ ཨུམྨཱརབྦྷནྟརེ སཀལསརཱིརཾ ཨུགྒྷཱཊིཏཝཙྩཀུཊི ཝིཡ དུགྒནྡྷཾ ཛཱཏཾ. སེཊྛིཀུམཱརོ ‘‘ཀསྶཱཡཾ གནྡྷོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སེཊྛིཀཉྙཱཡཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ནཱིཧརཐཱ’’ཏི ཨཱབྷཏནིཡཱམེནེཝ ཀུལགྷརཾ པེསེསི. སཱ ཨེཏེནེཝ ནཱིཧཱརེན སཏྟསུ ཋཱནེསུ པཊིནིཝཏྟིཏཱ.

ཏེན ཙ སམཡེན ཀསྶཔདསབལོ པརིནིབྦཱཡི, ཏསྶ གྷནཀོཊྚིམཱཧི སཏསཧསྶགྒྷནིཀཱཧི ¶ རཏྟསུཝཎྞཨིཊྛཀཱཧི ཡོཛནུབྦེདྷཾ ཙེཏིཡཾ ཨཱརབྷིཾསུ. ཏསྨིཾ ཙེཏིཡེ ཀརིཡམཱནེ སཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ སཏྟསུ ཋཱནེསུ པཊིནིཝཏྟིཏཱ, ཀིཾ མེ ཛཱིཝིཏེནཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ¶ སརཱིརཱབྷརཎབྷཎྜཀཾ བྷཉྫཱཔེཏྭཱ སུཝཎྞཨིཊྛཀཾ ཀཱརེསི རཏནཱཡཏཾ ཝིདཏྠིཝིཏྠིནྣཾ ཙཏུརངྒུལུབྦེདྷཾ. ཏཏོ ཧརིཏཱལམནོསིལཱཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨཊྛ ཨུཔྤལཧཏྠཀེ ཨཱདཱཡ ཙེཏིཡཀརཎཊྛཱནཾ གཏཱ. ཏསྨིཉྩ ཁཎེ ཨེཀཱ ཨིཊྛཀཱཔནྟི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱགཙྪམཱནཱ གྷཊནིཊྛཀཱཡ ཨཱུནཱ ཧོཏི. སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཝཌྜྷཀིཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨིམཾ ཨིཊྛཀཾ ཨེཏྠ ཋཔེཐཱ’’ཏི. ཨམྨ, བྷདྡཀེ ཀཱལེ ཨཱགཏཱསི, སཡམེཝ ཋཔེཧཱིཏི. སཱ ཨཱརུཡ྄ཧ ཏེལེན ཧརིཏཱལམནོསིལཾ ཡོཛེཏྭཱ ¶ ཏེན བནྡྷནེན ཨིཊྛཀཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཨཊྛཧི ཨུཔྤལཧཏྠཀེཧི པཱུཛཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ མེ ཀཱཡཏོ ཙནྡནགནྡྷོ ཝཱཡཏུ, མུཁཏོ ཨུཔྤལགནྡྷོ’’ཏི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨགམཱསི.

ཨཐ ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཡསྶ སེཊྛིཔུཏྟསྶ པཋམཾ གེཧཾ ནཱིཏཱ, ཏསྶ ཏཾ ཨཱརབྦྷ སཏི ཨུདཔཱདི. ནགརེཔི ནཀྑཏྟཾ སངྒྷུཊྛཾ ཧོཏི. སོ ཨུཔཊྛཱཀེ ཨཱཧ – ‘‘ཏདཱ ཨིདྷ ཨཱནཱིཏཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཨཏྠི, ཀཧཾ སཱ’’ཏི? ཀུལགེཧེ སཱམཱིཏི. ཨཱནེཐ ནཾ, ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱཏི. ཏེ གནྟྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏཱ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏཱ, ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི ཏཱཡ པུཊྛཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. ཏཱཏཱ, མཡཱ ཨཱབྷརཎབྷཎྜེན ཙེཏིཡཾ པཱུཛིཏཾ, ཨཱབྷརཎཾ མེ ནཏྠཱིཏི. ཏེ གནྟྭཱ སེཊྛིཔུཏྟསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨཱནེཐ ནཾ, པིལ༹ནྡྷནཾ ལབྷིསྶཱམཱཏི. ཏེ ཨཱནཡིཾསུ. ཏསྶཱ སཧ གྷརཔྤཝེསནེན སཀལགེཧཾ ཙནྡནགནྡྷཉྩེཝ ནཱིལུཔྤལགནྡྷཉྩ ཝཱཡི.

སེཊྛིཔུཏྟོ ཏཾ པུཙྪི ‘‘པཋམཾ ཏཝ སརཱིརཏོ དུགྒནྡྷོ ཝཱཡི, ཨིདཱནི པན ཏེ སརཱིརཏོ ཙནྡནགནྡྷོ, མུཁཏོ ཨུཔྤལགནྡྷོ ཝཱཡཏི, ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི? སཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཾ ཨཱརོཙེསི. སེཊྛིཔུཏྟོ ‘‘ནིཡྻཱནིཀཾ ཝཏ བུདྡྷསཱསན’’ནྟི པསཱིདིཏྭཱ ཡོཛནིཀཾ སུཝཎྞཙེཏིཡཾ ཀམྦལཀཉྩུཀེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ རཐཙཀྐཔྤམཱཎེཧི སུཝཎྞཔདུམེཧི ཨལངྐརི. ཏེསཾ དྭཱདསཧཏྠཱ ཨོལམྦཀཱ ཧོནྟི. སོ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ བཱརཱཎསིཏོ ཡོཛནམཏྟེ ཋཱནེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨམཙྩཀུལེ ནིབྦཏྟི. སེཊྛིཀཉྙཱཔི དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ རཱཛཀུལེ ཛེཊྛདྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི.

ཏེསུ ¶ ཝཡཔཏྟེསུ ཀུམཱརསྶ ཝསནགཱམེ ནཀྑཏྟཾ སངྒྷུཊྛཾ. སོ མཱཏརཾ ¶ ཨཱཧ – ‘‘སཱཊཀཾ མེ ¶ , ཨམྨ, དེཧི, ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱི’’ཏི. སཱ དྷོཏཝཏྠཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨམྨ, ཐཱུལཾ ཨིདཾ, ཨཉྙཾ དེཧཱིཏི. ཨཉྙཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི, ཏམྤི པཊིཀྑིཔི. ཨཉྙཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི, ཏམྤི པཊིཀྑིཔི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཡཱདིསེ གེཧེ མཡཾ ཛཱཏཱ, ནཏྠི ནོ ཨིཏོ སུཁུམཏརསྶ པཊིལཱབྷཱཡ པུཉྙ’’ནྟི. ཏེན ཧི ལབྷནཊྛཱནཾ གཙྪཱམི, ཨམྨཱཏི. པུཏྟ ཨཧཾ ཨཛྫེཝ ཏུཡ྄ཧཾ བཱརཱཎསིནགརེ རཛྫཔཊིལཱབྷཾ ཨིཙྪཱམཱིཏི. སོ མཱཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘གཙྪཱམི, ཨམྨཱ’’ཏི. གཙྪ, ཏཱཏཱཏི. ཨེཝཾ ཀིརསྶཱ ཙིཏྟཾ ཨཧོསི – ‘‘ཀཧཾ གམིསྶཏི, ཨིདྷ ཝཱ ཨེཏྠ ཝཱ གེཧེ ནིསཱིདིསྶཏཱི’’ཏི? སོ པན པུཉྙནིཡཱམེན ནིཀྑམིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ ཨུཡྻཱནེ མངྒལསིལཱཔཊྚེ སསཱིསཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིཔཛྫི. སོ ཙ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཀཱལཀཏསྶ སཏྟམོ དིཝསོ ཧོཏི.

ཨམཙྩཱ རཉྙོ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ རཱཛངྒཎེ ནིསཱིདིཏྭཱ མནྟཡིཾསུ – ‘‘རཉྙོ ཨེཀཱ དྷཱིཏཱཝ ཨཏྠི, པུཏྟོ ནཏྠི, ཨརཱཛཀཾ རཛྫཾ ན ཝཊྚཏི, ཀོ རཱཛཱ ཧོཏཱི’’ཏི མནྟེཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཧོཧི, ཏྭཾ ཧོཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. པུརོཧིཏོ ཨཱཧ – ‘‘བཧུཾ ཨོལོཀེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཕུསྶརཐཾ ཝིསྶཛྫེམཱ’’ཏི. ཏེ ཀུམུདཝཎྞེ ཙཏྟཱརོ སིནྡྷཝེ ཡོཛེཏྭཱ པཉྩཝིདྷཾ རཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཾ སེཏཙྪཏྟཉྩ རཐསྨིཾཡེཝ ཋཔེཏྭཱ རཐཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ པཙྪཏོ ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཱཔེསུཾ. རཐོ པཱཙཱིནདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨུཡྻཱནཱབྷིམུཁོ ཨཧོསི. ‘‘པརིཙཡེན ཨུཡྻཱནཱབྷིམུཁོ གཙྪཏི, ནིཝཏྟེམཱ’’ཏི ཀེཙི ཨཱཧཾསུ. པུརོཧིཏོ ‘‘མཱ ནིཝཏྟཡིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཐོ ཀུམཱརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱརོཧནསཛྫོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. པུརོཧིཏོ པཱརུཔནཀཎྞཾ ཨཔནེཏྭཱ པཱདཏལཱནི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཏིཊྛཏུ ཨཡཾ དཱིཔོ, དྭིསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརེསུ ཙཏཱུསུ དཱིཔེསུ ཨེསོ རཛྫཾ ཀཱརེཏུཾ ཡུཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘པུནཔི ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཐ ¶ , པུནཔི ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཐཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཱཔེསི.

ཨཐ ཀུམཱརོ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཀེན ཀམྨེན ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. དེཝ ཏུམྷཱཀཾ རཛྫཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. རཱཛཱ ཀཧནྟི? དེཝཏྟཾ གཏོ སཱམཱིཏི. ཀཏི དིཝསཱ ཨཏིཀྐནྟཱཏི? ཨཛྫ སཏྟམོ ¶ དིཝསོཏི. པུཏྟོ ཝཱ དྷཱིཏཱ ཝཱ ནཏྠཱིཏི? དྷཱིཏཱ ཨཏྠི དེཝ, པུཏྟོ ནཏྠཱིཏི. ཀརིསྶཱམི རཛྫནྟི. ཏེ ཏཱཝདེཝ ཨབྷིསེཀམཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ རཱཛདྷཱིཏརཾ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐརིཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ ཨཱནེཏྭཱ ཀུམཱརསྶ ཨབྷིསེཀཾ ཨཀཾསུ.

ཨཐསྶ ¶ ཀཏཱབྷིསེཀསྶ སཧསྶགྒྷནཀཾ ཝཏྠཾ ཨུཔཧརིཾསུ. སོ ‘‘ཀིམིདཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ནིཝཱསནཝཏྠཾ དེཝཱཏི. ནནུ, ཏཱཏཱ, ཐཱུལཾ, ཨཉྙཾ སུཁུམཏརཾ ནཏྠཱིཏི? མནུསྶཱནཾ པརིབྷོགཝཏྠེསུ ཨིཏོ སུཁུམཏརཾ ནཏྠི དེཝཱཏི. ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱ ཨེཝརཱུཔཾ ནིཝཱསེསཱིཏི? ཨཱམ, དེཝཱཏི. ན མཉྙེ པུཉྙཝཱ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱ, སུཝཎྞབྷིངྒཱརཾ ཨཱཧརཐ, ལབྷིསྶཱམ ཝཏྠནྟི. ཏེ སུཝཎྞབྷིངྒཱརཾ ཨཱཧརིཾསུ. སོ ཨུཊྛཱཡ ཧཏྠེ དྷོཝིཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ ཧཏྠེན ཨུདཀཾ ཨཱདཱཡ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཨབྦྷུཀྐིརི, ཏཱཝདེཝ གྷནཔཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཊྛ ཀཔྤརུཀྑཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. པུན ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ དཀྑིཎཾ པཙྪིམཾ ཨུཏྟརནྟི ཨེཝཾ ཙཏསྶོཔི དིསཱ ཨབྦྷུཀྐིརི, སབྦདིསཱསུ ཨཊྛཊྛ ཀཏྭཱ དྭཏྟིཾས ཀཔྤརུཀྑཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. སོ ཨེཀཾ དིབྦདུསྶཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀཾ པཱརུཔིཏྭཱ ‘‘ནནྡརཉྙོ ཝིཛིཏེ སུཏྟཀནྟིཀཱ ཨིཏྠིཡོ མཱ སུཏྟཾ ཀནྟིཾསཱུཏི ཨེཝཾ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟོ ཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏོ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧཱསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝི.

ཨེཝཾ ཀཱལེ གཙྪནྟེ ཨེཀདིཝསཾ དེཝཱི རཉྙོ མཧཱསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ ཏཔསྶཱི’’ཏི ཀཱརུཉྙཱཀཱརཾ དསྶེསི. ‘‘ཀིམིདཾ དེཝཱི’’ཏི ¶ ཙ པུཊྛཱ ‘‘ཨཏིམཧཏཱི ཏེ དེཝ སམྤཏྟི, ཨཏཱིཏེ བུདྡྷཱནཾ སདྡཧིཏྭཱ ཀལྱཱཎཾ ཨཀཏྠ, ཨིདཱནི ཨནཱགཏསྶ པཙྩཡཾ ཀུསལཾ ན ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀསྶ དསྶཱམི, སཱིལཝནྟོ ནཏྠཱིཏི. ‘‘ཨསུཉྙོ, དེཝ, ཛམྦུདཱིཔོ ཨརཧནྟེཧི, ཏུམྷེ དཱནམེཝ སཛྫེཐ, ཨཧཾ ཨརཧནྟེ ལཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ པུནདིཝསེ པཱཙཱིནདྭཱརེ དཱནཾ སཛྫཱཔེསི. དེཝཱི པཱཏོཝ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ ཨུཔརིཔཱསཱདེ པུརཏྠཱབྷིམུཁཱ ཨུརེན ནིཔཛྫིཏྭཱ ‘‘སཙེ ཨེཏིསྶཱ དིསཱཡ ཨརཧནྟོ ཨཏྠི, སྭེ ཨཱགནྟྭཱ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཾ དིསཱཡཾ ཨརཧནྟོ ནཱཧེསུཾ, ཏཾ སཀྐཱརཾ ཀཔཎཡཱཙཀཱནཾ ཨདཾསུ.

པུནདིཝསེ ¶ དཀྑིཎདྭཱརེ དཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཏཐེཝ ཨཀཱསི, པུནདིཝསེ པཙྪིམདྭཱརེ. ཨུཏྟརདྭཱརེ སཛྫནདིཝསེ པན དེཝིཡཱ ཏཐེཝ ནིམནྟིཏེ ཧིམཝནྟེ ཝསནྟཱནཾ པདུམཝཏིཡཱ པུཏྟཱནཾ པཉྩསཏཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཛེཊྛཀོ མཧཱཔདུམཔཙྩེཀབུདྡྷོ བྷཱཏིཀེ ཨཱམནྟེསི – ‘‘མཱརིསཱ, ནནྡརཱཛཱ ཏུམྷེ ནིམནྟེཏི, ཨདྷིཝཱསེཐ ཏསྶཱ’’ཏི. ཏེ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨནོཏཏྟདཧེ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ཨུཏྟརདྭཱརེ ཨོཏརིཾསུ. མནུསྶཱ གནྟྭཱ ‘‘པཉྩསཏཱ, དེཝ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ སདྡྷིཾ དེཝིཡཱ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ¶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཏཏྲ ཏེསཾ དཱནཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ རཱཛཱ སངྒྷཏྠེརསྶ, དེཝཱི སངྒྷནཝཀསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻཱ, པཙྩཡེཧི ན ཀིལམིསྶནྟི, མཡཾ པུཉྙེན ན ཧཱཡིསྶཱམ, ཨམྷཱཀཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨིདྷ ནིཝཱསཱཡ པཊིཉྙཾ དེཐཱ’’ཏི. པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ པཉྩ པཎྞསཱལཱསཏཱནི པཉྩ ཙངྐམནསཏཱནཱིཏི སབྦཱཀཱརེན ནིཝཱསཊྛཱནཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཏཏྠ ཝསཱཔེསུཾ.

ཨེཝཾ ¶ ཀཱལེ གཙྪནྟེ རཉྙོ པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. སོ ‘‘ཨཧཾ པཙྩནྟཾ ཝཱུཔསམེཏུཾ གཙྪཱམི, ཏྭཾ པཙྩེཀབུདྡྷེསུ མཱ པམཛྫཱི’’ཏི དེཝིཾ ཨོཝདིཏྭཱ གཏོ. ཏསྨིཾ ཨནཱགཏེཡེཝ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཨཱཡུསངྑཱརཱ ཁཱིཎཱ. མཧཱཔདུམཔཙྩེཀབུདྡྷོ ཏིཡཱམརཏྟིཾ ཛྷཱནཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ ཨརུཎུགྒམནེ ཨཱལམྦནཕལཀཾ ཨཱལམྦིཏྭཱ ཋིཏཀོཝ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སེསཱཔཱིཏི སབྦེཝ པརིནིབྦུཏཱ. པུནདིཝསེ དེཝཱི པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ནིསཱིདནཊྛཱནཾ ཧརིཏུཔལིཏྟཾ ཀཱརེཏྭཱ པུཔྥཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ དྷཱུམཾ དཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟཱི ནིསིནྣཱ; ཨཱགམནཾ ཨཔསྶནྟཱི པུརིསཾ པེསེསི ‘‘གཙྪ, ཏཱཏ, ཛཱནཱཧི, ཀིཾ ཨཡྻཱནཾ ཀིཉྩི ཨཕཱསུཀ’’ནྟི. སོ གནྟྭཱ མཧཱཔདུམསྶ པཎྞསཱལཱདྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏྠ ཨཔསྶནྟོ ཙངྐམནཾ གནྟྭཱ ཨཱལམྦནཕལཀཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཀཱལོ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. པརིནིབྦུཏསརཱིརཾ ཀིཾ ཀཐེསྶཏི? སོ ‘‘ནིདྡཱཡཏི མཉྙེ’’ཏི གནྟྭཱ པིཊྛིཔཱདེ ཧཏྠེན པརཱམསིཏྭཱ པཱདཱནཾ སཱིཏལཏཱཡ ཙེཝ ཐདྡྷཏཱཡ ཙ པརིནིབྦུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དུཏིཡསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི, ཨེཝཾ ཏཏིཡསྶཱཏི སབྦེསཾ པརིནིབྦུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ རཱཛཀུལཾ གཏོ. ‘‘ཀཧཾ, ཏཱཏ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ’’ཏི པུཊྛོ ‘‘པརིནིབྦུཏཱ དེཝཱི’’ཏི ཨཱཧ ¶ . དེཝཱི ཀནྡནྟཱི རོདནྟཱི ནིཀྑམིཏྭཱ ནཱགརེཧི སདྡྷིཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ སཱདྷུཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱརེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ པཏིཊྛཱཔེསི.

རཱཛཱ པཙྩནྟཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ཨཱགཏོ པཙྩུགྒམནཾ ཨཱགཏཾ དེཝིཾ པུཙྪི – ‘‘ཀིཾ, བྷདྡེ, པཙྩེཀབུདྡྷེསུ ནཔྤམཛྫི, ནིརོགཱ ཨཡྻཱ’’ཏི? པརིནིབྦུཏཱ དེཝཱཏི. རཱཛཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཝརཱུཔཱནམྤི པཎྜིཏཱནཾ མརཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨམྷཱཀཾ ཀུཏོ མོཀྑོ’’ཏི? སོ ནགརཾ ཨགནྟྭཱ ཨུཡྻཱནམེཝ པཝིསིཏྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟཾ ¶ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཏསྶ རཛྫཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ སཡཾ སམཎཀཔབྦཛྫཾ པབྦཛི. དེཝཱིཔི ‘‘ཨིམསྨིཾ པབྦཛིཏེ ཨཧཾ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཏྠེཝ ཨུཡྻཱནེ པབྦཛིཏཱ. དྭེཔི ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ.

ཏེསུ ¶ ཏཏྠེཝ ཝསནྟེསུ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨནུཔུབྦེན རཱཛགཧཾ པཱཝིསི. སཏྠརི ཏཏྠ ཝསནྟེ ཨཡཾ པིཔྤལིམཱཎཝོ མགདྷརཊྛེ མཧཱཏིཏྠབྲཱཧྨཎགཱམེ ཀཔིལབྲཱཧྨཎསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟོ, ཨཡཾ བྷདྡཱ ཀཱཔིལཱནཱི མདྡརཊྛེ སཱགལནགརེ ཀོསིཡགོཏྟབྲཱཧྨཎསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟཱ. ཏེསཾ ཨནུཀྐམེན ཝཌྜྷམཱནཱནཾ པིཔྤལིམཱཎཝསྶ ཝཱིསཏིམེ ཝསྶེ བྷདྡཱཡ སོལ༹སམེ ཝསྶེ སམྤཏྟེ མཱཏཱཔིཏརོ པུཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཝཡཔཏྟོ, ཀུལཝཾསོ ནཱམ པཏིཊྛཱཔེཏབྦོ’’ཏི ཨཏིཝིཡ ནིཔྤཱིལ༹ཡིཾསུ. མཱཎཝོ ཨཱཧ – ‘‘མཡ྄ཧཾ སོཏཔཐེ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཐཾ མཱ ཀཐེཐ, ཨཧཾ ཡཱཝ ཏུམྷེ དྷརཐ, ཏཱཝ པཊིཛགྒིསྶཱམི, ཏུམྷཱཀཾ ཨཙྩཡེན ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེ ཀཏིཔཱཧཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པུན ཀཐཡིཾསུ, སོཔི ཏཐེཝ པཊིཀྑིཔི. པུནཔི ཀཐཡིཾསུ, པུནཔི པཊིཀྑིཔི. ཏཏོ པཊྛཱཡ མཱཏཱ ནིརནྟརཾ ཀཐེསིཡེཝ.

མཱཎཝོ ‘‘མམ མཱཏརཾ སཉྙཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི རཏྟསུཝཎྞསྶ ནིཀྑསཧསྶཾ དཏྭཱ སུཝཎྞཀཱརེཧི ཨེཀཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཏསྶ མཛྫནགྷཊྚནཱདིཀམྨཔརིཡོསཱནེ ཏཾ རཏྟཝཏྠཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ ཝཎྞསམྤནྣེཧི པུཔྥེཧི ཙེཝ ནཱནཱཨལངྐཱརེཧི ཙ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ མཱཏརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ, ཨེཝརཱུཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ལབྷནྟོ གེཧེ ཝསིསྶཱམི, ཨལབྷནྟོ ན ¶ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ . པཎྜིཏཱ བྲཱཧྨཎཱི ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ པུཉྙཝཱ དིནྣདཱནོ ཀཏཱབྷིནཱིཧཱརོ, པུཉྙཾ ཀརོནྟོ ན ཨེཀཀོཝ ཨཀཱསི, ཨདྡྷཱ ཨེཏེན སཧ ཀཏཔུཉྙཱ སུཝཎྞརཱུཔཀཔཊིབྷཱགཱཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཊྛ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སབྦཀཱམེཧི སནྟཔྤེཏྭཱ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ རཐཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ, ཏཱཏཱ, ཡཏྠ ཨམྷཱཀཾ ཛཱཏིགོཏྟབྷོགེཧི སམཱནཀུལེ ཨེཝརཱུཔཾ དཱརིཀཾ པསྶཐ, ཨིམམེཝ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཀཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི.

ཏེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ནཱམ ཨེཏཾ ཀམྨ’’ནྟི ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘ཀཏྠ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘མདྡརཊྛཾ ནཱམ ཨིཏྠཱཀརོ, མདྡརཊྛཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི མདྡརཊྛེ སཱགལནགརཾ ཨགམཾསུ. ཏཏྠ ཏཾ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ ནྷཱནཏིཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ བྷདྡཱཡ དྷཱཏཱི བྷདྡཾ ནྷཱཔེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ སིརིགབྦྷེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཏཾ རཱུཔཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡྻདྷཱིཏཱ མེ ཨིདྷཱགཏཱ’’ཏི སཉྙཱཡ སནྟཛྫེཏྭཱ ‘‘དུབྦིནཱིཏེ ཀིཾ ཏྭཾ ཨིདྷཱགཏཱ’’ཏི ཏལསཏྟིཀཾ ཨུགྒིརིཏྭཱ ‘‘གཙྪ སཱིགྷ’’ནྟི གཎྜཔསྶེ པཧརི. ཧཏྠོ པཱསཱཎེ པཊིཧཏོ ཝིཡ ཀམྤིཏྠ. སཱ པཊིཀྐམིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཐདྡྷཾ ནཱམ མཧཱགཱིཝཾ དིསྭཱ ‘ཨཡྻདྷཱིཏཱ མེ’ཏི སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེསིཾ, ཨཡྻདྷཱིཏཱཡ ¶ ཧི མེ ནིཝཱསནཔཊིགྒཱཧིཀཱཡཔི ཨཡུཏྟཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཏེ མནུསྶཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔཱ ཏེ སཱམིདྷཱིཏཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ཀིཾ ཨེསཱ, ཨིམཱཡ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན མཡ྄ཧཾ ཨཡྻཱདྷཱིཏཱ ཨབྷིརཱུཔཏརཱ, དྭཱདསཧཏྠེ གབྦྷེ ནིསིནྣཱཡ པདཱིཔཀིཙྩཾ ནཏྠི, སརཱིརོབྷཱསེནེཝ ཏམཾ ཝིདྷམཏཱིཏི. ‘‘ཏེན ¶ ཧི ཨཱགཙྪཱ’’ཏི ཁུཛྫཾ གཧེཏྭཱ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ རཐཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཀོསིཡགོཏྟསྶ བྲཱཧྨཎསྶ གྷརདྭཱརེ ཋཏྭཱ ཨཱགམནཾ ནིཝེདཡིཾསུ.

བྲཱཧྨཎོ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. མགདྷརཊྛེ མཧཱཏིཏྠགཱམེ ཀཔིལབྲཱཧྨཎསྶ གྷརཏོཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨཱགཏཱཏི? ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེནཱཏི. ‘‘ཀལྱཱཎཾ, ཏཱཏཱ, སམཛཱཏིགོཏྟཝིབྷཝོ ཨམྷཱཀཾ བྲཱཧྨཎོ, དསྶཱམི དཱརིཀ’’ནྟི པཎྞཱཀཱརཾ གཎྷི. ཏེ ཀཔིལབྲཱཧྨཎསྶ སཱསནཾ པཧིཎིཾསུ ‘‘ལདྡྷཱ དཱརིཀཱ, ཀཏྟབྦཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏཾ སཱསནཾ སུཏྭཱ པིཔྤལིམཱཎཝསྶ ཨཱརོཙཡིཾསུ ‘‘ལདྡྷཱ ཀིར དཱརིཀཱ’’ཏི. མཱཎཝོ ‘‘ཨཧཾ ‘ན ལབྷིསྶནྟཱི’ཏི ཙིནྟེསིཾ, ‘ཨིམེ ལདྡྷཱཏི ཝདནྟི’, ཨནཏྠིཀོ ཧུཏྭཱ པཎྞཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི རཧོགཏོ པཎྞཾ ¶ ལིཁི ‘‘བྷདྡཱ ཨཏྟནོ ཛཱཏིགོཏྟབྷོགཱནུརཱུཔཾ གྷརཱཝཱསཾ ལབྷཏུ, ཨཧཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམི, མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནཱི ཨཧོསཱི’’ཏི. བྷདྡཱཔི ‘‘ཨསུཀསྶ ཀིར མཾ དཱཏུཀཱམོ’’ཏི སུཏྭཱ རཧོགཏཱ པཎྞཾ ལིཁི ‘‘ཨཡྻཔུཏྟོ ཨཏྟནོ ཛཱཏིགོཏྟབྷོགཱནུརཱུཔཾ གྷརཱཝཱསཾ ལབྷཏུ, ཨཧཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམི, མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཨཧོསཱི’’ཏི. དྭེ པཎྞཱནི ཨནྟརཱམགྒེ སམཱགཙྪིཾསུ. ཨིདཾ ཀསྶ པཎྞནྟི? པིཔྤལིམཱཎཝེན བྷདྡཱཡ པཧིཏནྟི. ཨིདཾ ཀསྶཱཏི? བྷདྡཱཡ པིཔྤལིམཱཎཝསྶ པཧིཏནྟི ཙ ཝུཏྟེ དྭེཔི ཝཱཙེཏྭཱ ‘‘པསྶཐ དཱརཀཱནཾ ཀམྨ’’ནྟི ཕཱལེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཚཌྜེཏྭཱ སམཱནཔཎྞཾ ལིཁིཏྭཱ ཨིཏོ ཙ ཨེཏྟོ ཙ པེསེསུཾ. ཨིཏི ཏེསཾ ཨནིཙྪམཱནཱནཾཡེཝ སམཱགམོ ཨཧོསི.

ཏཾདིཝསམེཝ མཱཎཝོ ཨེཀཾ པུཔྥདཱམཾ གཧེཏྭཱ ཋཔེསི. བྷདྡཱཔི, ཏཱནི སཡནམཛ྄ཛྷེ ཋཔེསི. བྷུཏྟསཱཡམཱསཱ ཨུབྷོཔི ‘‘སཡནཾ ཨབྷིརུཧིསྶཱམཱ’’ཏི སམཱགནྟྭཱ མཱཎཝོ དཀྑིཎཔསྶེན སཡནཾ ཨབྷིརུཧི. བྷདྡཱ ཝཱམཔསྶེན ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཡསྶ པསྶེ པུཔྥཱནི ¶ མིལཱཡནྟི, ཏསྶ རཱགཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣནྟི ཝིཛཱནིསྶཱམ, ཨིམཾ པུཔྥདཱམཾ ན ཨལླཱིཡིཏབྦ’’ནྟི. ཏེ པན ཨཉྙམཉྙཾ སརཱིརསམྥསྶབྷཡེན ཏིཡཱམརཏྟིཾ ནིདྡཾ ཨནོཀྐམནྟཱཝ ཝཱིཏིནཱམེནྟི, དིཝཱ པན ཧཱསམཏྟམྤི ནཱཧོསི. ཏེ ལོཀཱམིསེན ཨསཾསཊྛཱ ཡཱཝ མཱཏཱཔིཏརོ དྷརནྟི, ཏཱཝ ཀུཊུམྦཾ ཨཝིཙཱརེཏྭཱ ཏེསུ ཀཱལངྐཏེསུ ཝིཙཱརཡིཾསུ. མཧཏཱི མཱཎཝསྶ ¶ སམྤཏྟི སཏྟཱསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ, ཨེཀདིཝསཾ སརཱིརཾ ཨུབྦཊྚེཏྭཱ ཚཌྜེཏབྦཾ སུཝཎྞཙུཎྞམེཝ མགདྷནཱལི༹ཡཱ དྭཱདསནཱལི༹མཏྟཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. ཡནྟབདྡྷཱནི སཊྛི མཧཱཏལཱ༹ཀཱནི, ཀམྨནྟོ དྭཱདསཡོཛནིཀོ, ཨནུརཱདྷཔུརཔྤམཱཎཱ ཙུདྡས གཱམཱ, ཙུདྡས ཧཏྠཱནཱིཀཱ, ཙུདྡས ཨསྶཱནཱིཀཱ, ཙུདྡས རཐཱནཱིཀཱ.

སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨལངྐཏཨསྶཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧཱཛནཔརིཝུཏོ ཀམྨནྟཾ གནྟྭཱ ཁེཏྟཀོཊིཡཾ ཋིཏོ ནངྒལེཧི བྷིནྣཊྛཱནཏོ ཀཱཀཱདཡོ སཀུཎེ གཎྜུཔྤཱདཱདིཔཱཎཀེ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཁཱདནྟེ དིསྭཱ, ‘‘ཏཱཏཱ, ཨིམེ ཀིཾ ཁཱདནྟཱི’’ཏི པུཙྪི. གཎྜུཔྤཱདེ, ཨཡྻཱཏི. ཨེཏེཧི ཀཏཾ པཱཔཾ ཀསྶ ཧོཏཱིཏི? ཏུམྷཱཀཾ, ཨཡྻཱཏི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ ཨེཏེཧི ཀཏཾ པཱཔཾ ¶ མཡ྄ཧཾ ཧོཏི, ཀིཾ མེ ཀརིསྶཏི སཏྟཱསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ, ཀིཾ དྭཱདསཡོཛནིཀོ ཀམྨནྟོ, ཀིཾ སཊྛིཡནྟབདྡྷཱནི ཏལཱ༹ཀཱནི, ཀིཾ ཙུདྡས གཱམཱ? སབྦམེཏཾ བྷདྡཱཡ ཀཱཔིལཱནིཡཱ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི.

བྷདྡཱཔི ཀཱཔིལཱནཱི ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨནྟརཝཏྠུམྷི ཏཡོ ཏིལཀུམྦྷེ པཏྠརཱཔེཏྭཱ དྷཱཏཱིཧི པརིཝུཏཱ ནིསིནྣཱ ཀཱཀེ ཏིལཔཱཎཀེ ཁཱདནྟེ དིསྭཱ, ‘‘ཨམྨཱ, ཀིཾ ཨིམེ ཁཱདནྟཱི’’ཏི པུཙྪི. པཱཎཀེ, ཨཡྻེཏི. ཨཀུསལཾ ཀསྶ ཧོཏཱིཏི? ཏུམྷཱཀཾ, ཨཡྻེཏི. སཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཙཏུཧཏྠཝཏྠཾ ནཱལི༹ཀོདནམཏྟཉྩ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཡདི པནེཏཾ ཨེཏྟཀེན ཛནེན ཀཏཾ ཨཀུསལཾ མཡ྄ཧཾ ཧོཏི, ཨདྡྷཱ བྷཝསཧསྶེནཔི ¶ ཝཊྚཏོ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཡྻཔུཏྟེ ཨཱགཏམཏྟེཡེཝ སབྦཾ ཏསྶ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི.

མཱཎཝོ ཨཱགནྟྭཱ ནྷཱཡིཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧཱརཧེ པལླངྐེ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨནུཙྪཝིཀཾ བྷོཛནཾ སཛྫཡིཾསུ. དྭེཔི བྷུཉྫིཏྭཱ པརིཛནེ ནིཀྑནྟེ རཧོགཏཱ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཏོ མཱཎཝོ བྷདྡཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ ཨིམཾ གྷརཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཀིཏྟཀཾ དྷནཾ ཨཱཧརཱི’’ཏི? པཉྩཔཎྞཱས སཀཊསཧསྶཱནི, ཨཡྻཱཏི. ཨེཏཾ སབྦཾ, ཡཱ ཙ ཨིམསྨིཾ གྷརེ སཏྟཱསཱིཏི ཀོཊིཡོ ཡནྟབདྡྷཱ སཊྛིཏལཱ༹ཀཱདིབྷེདཱ སམྤཏྟི ཨཏྠི, སབྦཾ ཏུཡ྄ཧཾཡེཝ ནིཡྻཱཏེམཱིཏི. ཏུམྷེ པན ཀཧཾ གཙྪཐ, ཨཡྻཱཏི? ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱིཏི. ཨཡྻ, ཨཧམྤི ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནིསིནྣཱ, ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམཱིཏི. ཏེསཾ ཨཱདིཏྟཔཎྞཀུཊི ཝིཡ ཏཡོ བྷཝཱ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཏེ ཨནྟརཱཔཎཏོ ཀསཱཝརསཔཱིཏཱནི ཝཏྠཱནི མཏྟིཀཱཔཏྟེ ¶ ཙ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཀེསེ ཨོཧཱརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཡེ ལོཀེ ཨརཧནྟོ, ཏེ ཨུདྡིསྶ ཨམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཐཝིཀཱཡ པཏྟེ ཨོསཱརེཏྭཱ ཨཾསེ ལགྒེཏྭཱ པཱསཱདཏོ ཨོཏརིཾསུ. གེཧེ དཱསེསུ ཝཱ ཀམྨཀཱརེསུ ཝཱ ན ཀོཙི སཉྫཱནི.

ཨཐ ནེ བྲཱཧྨཎགཱམཏོ ནིཀྑམྨ དཱསགཱམདྭཱརེན གཙྪནྟེ ཨཱཀཔྤཀུཏྟཝསེན དཱསགཱམཝཱསིནོ སཉྫཱནིཾསུ. ཏེ རོདནྟཱ པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨམྷེ ཨནཱཐེ ཀརོཐ, ཨཡྻཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ‘‘མཡཾ བྷཎེ ཨཱདིཏྟཔཎྞསཱལཱ ཝིཡ ཏཡོ བྷཝཱཏི པབྦཛིམྷཱ, སཙེ ཏུམྷེསུ ¶ ཨེཀེཀཾ བྷུཛིསྶཾ ཀརོམ, ཝསྶསཏམྤི ¶ ནཔྤཧོཏི. ཏུམྷེཝ ཏུམྷཱཀཾ སཱིསཾ དྷོཝིཏྭཱ བྷུཛིསྶཱ ཧུཏྭཱ ཛཱིཝཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེསཾ རོདནྟཱནཾཡེཝ པཀྐམིཾསུ. ཐེརོ པུརཏོ གཙྪནྟོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ བྷདྡཱ ཀཱཔིལཱནཱི སཀལཛམྦུདཱིཔགྒྷནིཀཱ ཨིཏྠཱི མཡ྄ཧཾ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪཏི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཀོཙིདེཝ ཨེཝཾ ཙིནྟེཡྻ ‘ཨིམེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝིནཱ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཀརོནྟཱི’ཏི. ཀོཙི ཝཱ པན ཨམྷེསུ མནཾ པདཱུསེཏྭཱ ཨཔཱཡཔཱུརཀོ བྷཝེཡྻ. ཨིམཾ པཧཱཡ མཡཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི.

སོ པུརཏོ གཙྪནྟོ དྭེདྷཱཔཐཾ དིསྭཱ ཏསྶ མཏྠཀེ ཨཊྛཱསི. བྷདྡཱཔི ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ ཏཱདིསིཾ ཨིཏྠིཾ མམ པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟིཾ དིསྭཱ ‘ཨིམེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཝིནཱ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོནྟཱི’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨམྷེསུ པདུཊྛཙིཏྟོ མཧཱཛནོ ཨཔཱཡཔཱུརཀོ བྷཝེཡྻ. ཨིམསྨིཾ དྭེདྷཱཔཐེ ཏྭཾ ཨེཀཾ གཎྷ, ཨཧཾ ཨེཀེན གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, ཨཡྻ, པབྦཛིཏཱནཾ མཱཏུགཱམོ ནཱམ མལཾ, ‘པབྦཛིཏྭཱཔི ཝིནཱ ན བྷཝནྟཱི’ཏི ཨམྷཱཀཾ དོསཾ དསྶནྟི, ཏུམྷེ ཨེཀཾ མགྒཾ གཎྷཐ, ཨཧཾ ཨེཀཾ གཎྷིཏྭཱ ཝིནཱ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ‘‘སཏསཧསྶཀཔྤཔྤམཱཎེ ཨདྡྷཱནེ ཀཏོ མིཏྟསནྠཝོ ཨཛྫ བྷིཛྫཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ དཀྑིཎཛཱཏིཀཱ ནཱམ, ཏུམྷཱཀཾ དཀྑིཎམགྒོ ཝཊྚཏི. མཡཾ མཱཏུགཱམཱ ནཱམ ཝཱམཛཱཏིཀཱ, ཨམྷཱཀཾ ཝཱམམགྒོ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔནྣཱ. ཏེསཾ དྭེདྷཱབྷཱུཏཀཱལེ ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི ‘‘ཨཧཾ ཙཀྐཝཱལ༹གིརིསིནེརུཔབྦཏེ དྷཱརེཏུཾ སཀྐོནྟཱིཔི ཏུམྷཱཀཾ གུཎེ དྷཱརེཏུཾ ན ¶ སཀྐོམཱི’’ཏི ཝདནྟཱི ཝིཡ ཝིརཝམཱནཱ ཨཀམྤི, ཨཱཀཱསེ ཨསནིསདྡོ ཝིཡ པཝཏྟི, ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏོ ཨུནྣདི.

སམྨཱསམྦུདྡྷོ ¶ ཝེལུ༹ཝནམཧཱཝིཧཱརེ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོ པཐཝཱིཀམྤནསདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ པཐཝཱི ཀམྤཏཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘པིཔྤལིམཱཎཝོ ཙ བྷདྡཱ ཙ ཀཱཔིལཱནཱི མཾ ཨུདྡིསྶ ཨཔྤམེཡྻཾ སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཏེསཾ ཝིཡོགཊྛཱནེ ཨུབྷིནྣམྤི གུཎབལེན ཨཡཾ པཐཝཱིཀམྤོ ཛཱཏོ, མཡཱཔི ཨེཏེསཾ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམྨ སཡམེཝ ¶ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨསཱིཏིམཧཱཐེརེསུ ཀཉྩི ཨནཱམནྟེཏྭཱ ཏིགཱཝུཏཾ མགྒཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ རཱཛགཧསྶ ཙ ནཱལནྡཱཡ ཙ ཨནྟརེ བཧུཔུཏྟཀནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི. ནིསཱིདནྟོ པན ཨཉྙཏརཔཾསུཀཱུལིཀོ ཝིཡ ཨནིསཱིདིཏྭཱ བུདྡྷཝེསཾ གཧེཏྭཱ ཨསཱིཏིཧཏྠཱ གྷནབུདྡྷརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེནྟོ ནིསཱིདི. ཨིཏི ཏསྨིཾ ཁཎེ པཎྞཙྪཏྟསཀཊཙཀྐཀཱུཊཱགཱརཱདིཔྤམཱཎཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཔྥནྡནྟིཡོ ཝིདྷཱཝནྟིཡོ ཙནྡསཧསྶ-སཱུརིཡསཧསྶ-ཨུགྒམནཀཱལོ ཝིཡ ཀུརུམཱནཱ ཏཾ ཝནནྟཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཨཀཾསུ. དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎསིརིཡཱ སམུཛྫལཏཱརཱགཎཾ ཝིཡ གགནཾ, སུཔུཔྥིཏཀམལཀུཝལཡཾ ཝིཡ སལིལཾ ཝནནྟཾ ཝིརོཙིཏྠ. ནིགྲོདྷརུཀྑསྶ ཁནྡྷོ ནཱམ སེཏོ ཧོཏི, པཏྟཱནི ནཱམ ནཱིལཱནི, པཀྐཱནི རཏྟཱནི. ཏསྨིཾ པན དིཝསེ སཏསཱཁོ ནིགྲོདྷོ སུཝཎྞཝཎྞོཝ ཨཧོསི.

མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ སཏྠཱ བྷཝིསྶཏི, ཨིམཱཧཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏོ’’ཏི དིཊྛཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨོཎཏོཎཏོ གནྟྭཱ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ མེ, བྷནྟེ བྷགཝཱ, སཱཝཀོཧམསྨི, སཏྠཱ ¶ མེ, བྷནྟེ བྷགཝཱ, སཱཝཀོཧམསྨཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ – ‘‘ཀསྶཔ, སཙེ ཏྭཾ ཨིམཾ ནིཔཙྩཀཱརཾ མཧཱཔཐཝིཡཱ ཀརེཡྻཱསི, སཱཔི དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ. ཏཐཱགཏསྶ ཨེཝཾ གུཎམཧནྟཏཾ ཛཱནཏཱ ཏཡཱ ཀཏོ ནིཔཙྩཀཱརོ མཡ྄ཧཾ ལོམམྤི ཙཱལེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ནིསཱིད, ཀསྶཔ, དཱཡཛྫཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ཏཱིཧི ཨོཝཱདེཧི ཨུཔསམྤདཾ ཨདཱསི. དཏྭཱ བཧུཔུཏྟཀནིགྲོདྷམཱུལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཐེརཾ པཙྪཱསམཎཾ ཀཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. སཏྠུ སརཱིརཾ དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཝིཙིཏྟཾ, མཧཱཀསྶཔསྶ སཏྟམཧཱཔུརིསལཀྑཎཔཊིམཎྜིཏཾ. སོ ཀཉྩནམཧཱནཱཝཱཡ པཙྪཱབནྡྷོ ཝིཡ སཏྠུ པདཱནུཔདིཀཾ ཨནུགཉྪི. སཏྠཱ ཐོཀཾ མགྒཾ གནྟྭཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཛྫཱཀཱརཾ དསྶེསི, ཐེརོ ‘‘ནིསཱིདིཏུཀཱམོ སཏྠཱ’’ཏི ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ པཱརུཔནཔིལོཏིཀསངྒྷཱཊིཾ ཙཏུགྒུཎཾ ཀཏྭཱ པཉྙཱཔེསི.

སཏྠཱ ཏསྨིཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཧཏྠེན ཙཱིཝརཾ པརཱམསིཏྭཱ ‘‘མུདུཀཱ ཁོ ཏྱཱཡཾ, ཀསྶཔ, པིལོཏིཀསངྒྷཱཊཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཐེརོ ‘‘སཏྠཱ མེ ¶ སངྒྷཱཊིཡཱ མུདུཀབྷཱཝཾ ཀཐེཏི, པཱརུཔིཏུཀཱམོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘པཱརུཔཏུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སངྒྷཱཊི’’ནྟི ཨཱཧ. ཀིཾ ཏྭཾ པཱརུཔིསྶསི ཀསྶཔཱཏི? ཏུམྷཱཀཾ ནིཝཱསནཾ ལབྷནྟོ པཱརུཔིསྶཱམི, བྷནྟེཏི. ‘‘ཀིཾ པན ཏྭཾ, ཀསྶཔ, ཨིམཾ པརིབྷོགཛིཎྞཾ པཾསུཀཱུལཾ དྷཱརེཏུཾ སཀྑིསྶསི? མཡཱ ཧི ཨིམསྶ པཾསུཀཱུལསྶ གཧིཏདིཝསེ ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ མཧཱཔཐཝཱི ཀམྤི, ཨིམཾ བུདྡྷཱནཾ པརིབྷོགཛིཎྞཾ ཙཱིཝརཾ ནཱམ ན སཀྐཱ པརིཏྟགུཎེན དྷཱརེཏུཾ, པཊིབལེནེཝིདཾ པཊིཔཏྟིཔཱུརཎསམཏྠེན ཛཱཏིཔཾསུཀཱུལིཀེན གཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཐེརེན སདྡྷིཾ ཙཱིཝརཾ པརིཝཏྟེསི.

ཨེཝཾ པན ཙཱིཝརཔརིཝཏྟཾ ¶ ཀཏྭཱ ཐེརེན པཱརུཏཙཱིཝརཾ བྷགཝཱ པཱརུཔི, སཏྠུ ཙཱིཝརཾ ཐེརོ པཱརུཔི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཙེཏནཱཔི ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི ‘‘དུཀྐརཾ, བྷནྟེ, ཨཀཏྠ, ཨཏྟནཱ པཱརུཏཙཱིཝརཾ སཱཝཀསྶ དིནྣཔུབྦཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ གུཎཾ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི ཝདནྟཱི ཝིཡ ཨུདཀཔརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཀམྤི. ཐེརོཔི ‘‘ལདྡྷཾ དཱནི མཡཱ བུདྡྷཱནཾ པརིབྷོགཙཱིཝརཾ, ཀིཾ མེ ཨིདཱནི ཨུཏྟརི ཀཏྟབྦཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨུནྣཏིཾ ཨཀཏྭཱ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀེཡེཝ ཏེརས དྷུཏགུཎེ སམཱདཱཡ སཏྟདིཝསམཏྟཾ པུཐུཛྫནོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛམེ ཨརུཎེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སཏྠཱཔི ‘‘ཀསྶཔོ, བྷིཀྑཝེ, ཙནྡཱུཔམོ ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམཏི, ཨཔཀསྶེཝ ཀཱཡཾ ཨཔཀསྶ ཙིཏྟཾ ནིཙྩནཝཀོ ཀུལེསུ ཨཔྤགབྦྷོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༡༤༦) ཨེཝམཱདཱིཧི སུཏྟེཧི ཐེརཾ ཐོམེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨེཏདེཝ ཀསྶཔསཾཡུཏྟཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ‘‘མམ སཱསནེ དྷུཏཝཱདཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ མཧཱཀསྶཔོ ཨགྒོ’’ཏི ཐེརཾ ཋཱནནྟརེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨནུརུདྡྷཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༢. པཉྩམེ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཡདིདཾ ཨནུརུདྡྷོཏི དིབྦཙཀྑུཀབྷིཀྑཱུནཾ ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ ཨགྒོཏི ཝདཏི. ཏསྶ ཙིཎྞཝསིཏཱཡ ཨགྒབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ. ཐེརོ ཀིར བྷོཛནཔཔཉྩམཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཀཱལཾ ཨཱལོཀཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ སཏྟེ ཨོལོཀེནྟོཝ ཝིཧརཏི. ཨིཏི ཨཧོརཏྟཾ ཙིཎྞཝསིཏཱཡ ཨེས དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཨཔིཙ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པཏྠིཏབྷཱཝེནཔེས དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒོཝ ཛཱཏོ.

ཏཏྲསྶ ¶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ¶ ཧི ཀུལཔུཏྟོ པདུམུཏྟརསྶེཝ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ¶ པཙྪཱབྷཏྟཾ དྷམྨསྶཝནཏྠཾ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟེན མཧཱཛནེན སདྡྷིཾ ཨགམཱསི. ཨཡཾ ཧི ཏདཱ ཨཉྙཏརོ ཨཔཱཀཊནཱམོ ཨིསྶརཀུཊུམྦིཀོ ཨཧོསི. སོ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཀཐཾ སུཎཱཏི. སཏྠཱ དེསནཾ ཡཐཱནུསནྡྷིཀཾ གྷཊེཏྭཱ ཨེཀཾ དིབྦཙཀྑུཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

ཏཏོ ཀུཊུམྦིཀསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཧཱ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ, ཡཾ ཨེཝཾ སཏྠཱ སཡཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཨཧོ ཝཏཱཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨུཔྤཛྫནཀབུདྡྷསྶ སཱསནེ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པརིསནྟརེན གནྟྭཱ སྭཱཏནཱཡ བྷགཝནྟཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ‘‘མཧནྟཾ ཋཱནནྟརཾ མཡཱ པཏྠིཏ’’ནྟི ཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཨཛྫཏནཱཡ སྭཱཏནཱཡཱཏི ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟ དིཝསཱནི མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ སཔརིཝཱརསྶ བྷགཝཏོ ཨུཏྟམཝཏྠཱནི དཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ ནཱཧཾ ཨིམཾ སཀྐཱརཾ དིབྦསམྤཏྟིཡཱ ན མནུསྶསམྤཏྟིཡཱ ཨཏྠཱཡ ཀརོམི. ཡཾ པན ཏུམྷེ ཨིཏོ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ བྷིཀྑུཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔཡིཏྠ, ཨཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ སོ བྷིཀྑུ ཝིཡ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫི. སཏྠཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏསྶ པཏྠནཱཡ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨམྦྷོ པུརིས, ཨནཱགཏེ ཀཔྤསཏསཧསྶཔརིཡོསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྶ སཱསནེ ཏྭཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒོ ཨནུརུདྡྷོ ནཱམ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ བྷཏྟཱནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརམེཝ ཨགམཱསི.

ཀུཊུམྦིཀོཔི ཡཱཝ བུདྡྷོ དྷརཏི, ཏཱཝ ¶ ཨཝིཛཧིཏམེཝ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ པརིནིབྦུཏེ སཏྠརི ནིཊྛིཏེ སཏྟཡོཛནིཀེ སུཝཎྞཙེཏིཡེ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཀིཾ དིབྦཙཀྑུསྶ པརིཀམྨ’’ནྟི པུཙྪི. པདཱིཔདཱནཾ ནཱམ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི ཨུཔཱསཀཱཏི. སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཀརིསྶཱམཱིཏི སཧསྶདཱིཔཱནཾཡེཝ ཏཱཝ དཱིཔརུཀྑཱནཾ སཧསྶཾ ཀཱརེསི, ཏདནནྟརཾ ཏཏོ པརིཏྟཏརེ, ཏདནནྟརཾ ཏཏོ པརིཡཏྟཏརེཏི ཨནེཀསཧསྶེ དཱིཔརུཀྑེ ཀཱརེསི. སེསཔདཱིཔཱ པན ཨཔརིམཱཎཱ ཨཧེསུཾ.

ཨེཝཾ ¶ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུཊུམྦིཡགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པརིནིབྦུཏེ སཏྠརི ¶ ནིཊྛིཏེ ཡོཛནིཀེ ཙེཏིཡེ བཧུ ཀཾསཔཱཏིཡོ ཀཱརཱཔེཏྭཱ སཔྤིམཎྜསྶ པཱུརེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཨེཀེཀཾ གུལ༹པིཎྜཾ ཋཔེཏྭཱ ཨུཛྫཱལེཏྭཱ མུཁཝཊྚིཡཱ མུཁཝཊྚིཾ ཕུསཱཔེནྟོ ཙེཏིཡཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ སབྦམཧནྟཾ ཀཾསཔཱཏིཾ ཀཱརེཏྭཱ སཔྤིམཎྜསྶ པཱུརེཏྭཱ ཏསྶཱ མུཁཝཊྚིཡཾ སམནྟཏོ ཝཊྚིསཧསྶཾ ཛཱལཱཔེཏྭཱ མཛ྄ཛྷཊྛཱནེ ཐཱུཔིཀཾ པིལོཏིཀཱཡ ཝེཋེཏྭཱ ཛཱལཱཔེཏྭཱ ཀཾསཔཱཏིཾ སཱིསེནཱདཱཡ སབྦརཏྟིཾ ཡོཛནིཀཾ ཙེཏིཡཾ ཨནུཔརིཡཱཡི. ཨེཝཾ ཏེནཱཔི ཨཏྟབྷཱཝེན ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ.

པུན ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཏསྨིཾཡེཝ ནགརེ དུགྒཏཀུལསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ སུམནསེཊྛིཾ ནཱམ ནིསྶཱཡ ཝསི, ཨནྣབྷཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཧོསི. སོ པན སུམནསེཊྛི དེཝསིཀཾ ཀཔཎདྡྷིཀཝཎིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ གེཧདྭཱརེ མཧཱདཱནཾ དེཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨུཔརིཊྛོ ནཱམ པཙྩེཀབུདྡྷོ གནྡྷམཱདནཔབྦཏེ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔནྣོ. ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཨཛྫ ཀསྶ ཨནུགྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསི. པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཙ ནཱམ དུགྒཏཱནུཀམྤཀཱ ¶ ཧོནྟི. སོ ‘‘ཨཛྫ མཡཱ ཨནྣབྷཱརསྶ ཨནུགྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨནྣབྷཱརོ ཨཊཝིཏོ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ གནྡྷམཱདནཔབྦཏཱ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ གཱམདྭཱརེ ཨནྣབྷཱརསྶ སམྨུཁེ པཙྩུཊྛཱསི.

ཨནྣབྷཱརོ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཏུཙྪཔཏྟཧཏྠཾ དིསྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ‘‘ཨཔི, བྷནྟེ, བྷིཀྑཾ ལབྷིཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. ལབྷིསྶཱམ མཧཱཔུཉྙཱཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཐོཀཾ ཨིདྷེཝ ཧོཐཱ’’ཏི ཝེགེན གནྟྭཱ ཨཏྟནོ གེཧེ མཱཏུགཱམཾ པུཙྪི – ‘‘བྷདྡེ, མཡ྄ཧཾ ཋཔིཏཾ བྷཱགབྷཏྟཾ ཨཏྠི, ནཏྠཱི’’ཏི? ཨཏྠི སཱམཱིཏི. སོ ཏཏོཝ གནྟྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠཏོ པཏྟམཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘བྷདྡེ, མཡཾ པུརིམབྷཝེ ཀལྱཱཎཀམྨསྶ ཨཀཏཏྟཱ བྷཏྟཾ པཙྩཱསཱིསམཱནཱ ཝིཧརཱམ ¶ , ཨམྷཱཀཾ དཱཏུཀཱམཏཱཡ སཏི དེཡྻདྷམྨོ ན ཧོཏི, དེཡྻདྷམྨེ སཏི པཊིགྒཱཧཀཾ ན ལབྷཱམ, ཨཛྫ མེ ཨུཔརིཊྛཔཙྩེཀབུདྡྷོ དིཊྛོ, བྷཱགབྷཏྟཉྩ ཨཏྠི, མཡ྄ཧཾ བྷཱགབྷཏྟཾ ཨིམསྨིཾ པཏྟེ པཀྑིཔཱཧཱི’’ཏི.

བྱཏྟཱ ཨིཏྠཱི ‘‘ཡཏོ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀོ བྷཱགབྷཏྟཾ དེཏི, མཡཱཔི ཨིམསྨིཾ དཱནེ བྷཱགིནིཡཱ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཨཏྟནོ བྷཱགབྷཏྟམྤི ཨུཔརིཊྛསྶ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཏྟེ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ཨནྣབྷཱརོ པཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨེཝརཱུཔཱ དུཛྫཱིཝིཏཱ མུཙྩཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཧོཏུ, མཧཱཔུཉྙཱཏི. སོ ཨཏྟནོ ཨུཏྟརསཱཊཀཾ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཨཏྠརིཏྭཱ ¶ , ‘‘བྷནྟེ, ཨིདྷ ནིསཱིདིཏྭཱ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. པཙྩེཀབུདྡྷོ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ ནཝཝིདྷཾ པཱཊིཀཱུལྱཾ པཙྩཝེཀྑནྟོ པརིབྷུཉྫི. པརིབྷུཏྟཀཱལེ ¶ ཨནྣབྷཱརོ པཏྟདྷོཝནཨུདཀཾ ཨདཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ ནིཊྛིཏབྷཏྟཀིཙྩོ –

‘‘ཨིཙྪིཏཾ པཏྠིཏཾ ཏུཡ྄ཧཾ, སབྦམེཝ སམིཛ྄ཛྷཏུ;

སབྦེ པཱུརེནྟུ སངྐཔྤཱ, ཙནྡོ པནྣརསོ ཡཐཱ’’ཏི. –

ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. སུམནསེཊྛིསྶ ཚཏྟེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ‘‘ཨཧོ དཱནཾ པརམདཱནཾ ཨུཔརིཊྛེ སུཔྤཏིཊྛིཏ’’ནྟི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྭཱ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི. སུམནསེཊྛི ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ མཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ དཱནཾ དདམཱནཾ ན པསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ནཱཧཾ ཏཝ དཱནེ སཱདྷུཀཱརཾ དེམི, ཨནྣབྷཱརེན ཨུཔརིཊྛཔཙྩེཀབུདྡྷསྶ དིནྣཔིཎྜཔཱཏེ པསཱིདིཏྭཱ སཱདྷུཀཱརཾ དེམཱིཏི.

སུམནསེཊྛི ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ ཝཏིདཾ, ཨཧཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ དཱནཾ དེནྟོ དེཝཏཾ སཱདྷུཀཱརཾ དཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾ. ཨཡཾ ཨནྣབྷཱརོ མཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟོ ཨནུརཱུཔསྶ པཊིགྒཱཧཀཔུགྒལསྶ ལདྡྷཏྟཱ ཨེཀཔིཎྜཔཱཏདཱནེནེཝ སཱདྷུཀཱརཾ དཱཔེསི, ཨེཏསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ དཏྭཱ ཨེཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ མམ སནྟཀཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨནྣབྷཱརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཏཡཱ ཀསྶཙི ཀིཉྩི དཱནཾ དིནྣ’’ནྟི པུཙྪི. ཨཱམ, ཨཡྻ, ཨུཔརིཊྛཔཙྩེཀབུདྡྷསྶ མེ ཨཏྟནོ བྷཱགབྷཏྟཾ དིནྣནྟི. ཧནྡ, བྷོ, ཀཧཱཔཎཾ གཎྷིཏྭཱ ཨེཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ མཡ྄ཧཾ དེཧཱིཏི. ན དེམི ཨཡྻཱཏི. སོ ཡཱཝ སཧསྶཾ ཝཌྜྷེསི, ཨནྣབྷཱརོ ‘‘སཧསྶེནཱཔི ¶ ན དེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཧོཏུ, བྷོ, ཡདི པིཎྜཔཱཏཾ ན དེསི, སཧསྶཾ གཎྷིཏྭཱ པཏྟིཾ མེ དེཧཱིཏི. ‘‘ཨེཏམྤི དཱཏུཾ ཡུཏྟཾ ཝཱ ཨཡུཏྟཾ ཝཱ ན ཛཱནཱམི, ཨཡྻཾ པན ཨུཔརིཊྛཔཙྩེཀབུདྡྷཾ པུཙྪིཏྭཱ སཙེ དཱཏུཾ ཡུཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, དསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ སམྤཱཔུཎིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, སུམནསེཊྛི མཡ྄ཧཾ སཧསྶཾ དཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ དིནྣཔིཎྜཔཱཏེ པཏྟིཾ ཡཱཙཏི, དམྨི ཝཱ ན དམྨི ཝཱ’’ཏི ¶ . ཨུཔམཾ ཏེ པཎྜིཏ ཀརིསྶཱམི. སེཡྻཐཱཔི ཀུལསཏིཀེ གཱམེ ཨེཀསྨིཾཡེཝ གྷརེ དཱིཔཾ ཛཱལེཡྻ, སེསཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཏེལེན ཝཊྚིཾ ཏེམེཏྭཱ ཛཱལཱཔེཏྭཱ གཎྷེཡྻུཾ, པུརིམདཱིཔསྶ པབྷཱ ཨཏྠི, ནཏྠཱིཏི. ཨཏིརེཀཏརཱ, བྷནྟེ, པབྷཱ ཧོཏཱིཏི. ཨེཝམེཝ པཎྜིཏ ཨུལུ༹ངྐཡཱགུ ཝཱ ཧོཏུ ཀཊཙྪུབྷིཀྑཱ ཝཱ, ཨཏྟནོ པིཎྜཔཱཏེ པརེསཾ པཏྟིཾ དེནྟསྶ སཏསྶ ཝཱ དེཏུ སཧསྶསྶ ཝཱ, ཡཏྟཀཱནཾ ¶ དེཏི, ཏཏྟཀཱནཾ པུཉྙཾ ཝཌྜྷཏི. ཏྭཾ དེནྟོ ཨེཀམེཝ པིཎྜཔཱཏཾ ཨདཱསི, སུམནསེཊྛིསྶ པན པཏྟིཡཱ དིནྣཱཡ དྭེ པིཎྜཔཱཏཱ ཧོནྟི ཨེཀོ ཏཝ, ཨེཀོ ཙ ཏསྶཱཏི.

སོ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ སུམནསེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘པིཎྜཔཱཏེ པཏྟིཾ གཎྷ སཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཧནྡ, ཀཧཱཔཎསཧསྶཾ གཎྷཱཏི. ནཱཧཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཝིཀྐིཎཱམི, སདྡྷཱཡ པན ཏུམྷཱཀཾ པཏྟིཾ དེམཱིཏི. ཏཱཏ, ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ སདྡྷཱཡ པཏྟིཾ དེསི, ཨཧཾ པན ཏུཡ྄ཧཾ གུཎཾ པཱུཛེནྟོ སཧསྶཾ དེམི, གཎྷ, ཏཱཏཱཏི. སོ ‘‘ཨེཝཾ ཧོཏཱུ’’ཏི སཧསྶཾ གཎྷི. ཏཱཏ, ཏུཡ྄ཧཾ སཧསྶཾ ལདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཧཏྠཱ ཀམྨཀརཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཝཱིཐིཡཾ གྷརཾ མཱཔེཏྭཱ ཝས. ཡེན ཏུཡ྄ཧཾ ཨཏྠོ, ཏཾ མཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ གཎྷཱཧཱིཏི. ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏཔཙྩེཀབུདྡྷསྶ དིནྣཔིཎྜཔཱཏོ ནཱམ ཏཾདིཝསམེཝ ཝིཔཱཀཾ དེཏི. ཏསྨཱ སུམནསེཊྛི ཨཉྙཾ དིཝསཾ ཨནྣབྷཱརཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཀུལཾ ཨགཙྪནྟོཔི ཏཾདིཝསཾ གཧེཏྭཱཝ གཏོ.

ཨནྣབྷཱརསྶ པུཉྙཾ ཨཱགམྨ རཱཛཱ སེཊྛིཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཨནྣབྷཱརམེཝ ཨོལོཀེསི ¶ . ཀིཾ, དེཝ, ཨིམཾ པུརིསཾ ཨཏིཝིཡ ཨོལོཀེསཱིཏི? ཨཉྙཾ དིཝསཾ ཨདིཊྛཔུབྦཏྟཱ ཨོལོཀེམཱིཏི. ཨོལོཀེཏབྦཡུཏྟཀོ ཨེས དེཝཱཏི. ཀོ པནསྶ ཨོལོཀེཏབྦཡུཏྟཀོ གུཎོཏི? ཨཛྫ ཨཏྟནོ བྷཱགབྷཏྟཾ སཡཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔརིཊྛཔཙྩེཀབུདྡྷསྶ དིནྣཏྟཱ མམ ཧཏྠཏོ སཧསྶཾ ལབྷི དེཝཱཏི. ཀོནཱམོ ཨེསོཏི? ཨནྣབྷཱརོ ནཱམ ¶ དེཝཱཏི. ‘‘ཏཝ ཧཏྠཏོ ལདྡྷཏྟཱ མམཔི ཧཏྠཏོ ལདྡྷུཾ ཨརཧཏི, ཨཧམྤིསྶ པཱུཛཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སཧསྶཾ ཨདཱསི. ཨེཏསྶ ཝསནགེཧཾ ཛཱནཱཐ བྷཎེཏི? སཱདྷུ དེཝཱཏི ཨེཀཾ གེཧཊྛཱནཾ སོདྷེནྟཱ ཀུདྡཱལེན ཨཱཧཏཱཧཏཊྛཱནེ ནིདྷིཀུམྦྷིཡོ གཱིཝཱཡ གཱིཝཾ ཨཱཧཙྩ ཋིཏཱ དིསྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙཡིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཏེན ཧི གནྟྭཱ ཁནཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེསཾ ཁནནྟཱནཾ ཁནནྟཱནཾ ཧེཊྛཱ གཙྪནྟི. པུན གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙཡིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཨནྣབྷཱརསྶ ཝཙནེན ཁནཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ གནྟྭཱ ‘‘ཨནྣབྷཱརསྶེཝ ཝཙན’’ནྟི ཁནིཾསུ. ཀུདྡཱལེན ཨཱཧཏཱཧཏཊྛཱནེ ཨཧིཙྪཏྟཀམཀུལཱ༹ནི ཝིཡ ཀུམྦྷིཡོ ཨུཊྛཧིཾསུ. ཏེ དྷནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀེ རཱསིཾ ཨཀཾསུ. རཱཛཱ ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཀསྶ ཨཉྙསྶ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. ནཏྠི ཀསྶཙི དེཝཱཏི. ཏེན ཧི ཨཡཾ ཨནྣབྷཱརོ ཨིམསྨིཾ ནགརེ དྷནསེཊྛི ནཱམ ཧོཏཱུཏི. ཏཾདིཝསམེཝ སེཊྛིཙྪཏྟཾ ལབྷི.

སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ. དཱིགྷརཏྟཾ ¶ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ཨུཔྤཛྫནཀཱལེ ཀཔིལཝཏྠུནགརེ ཨམིཏྟོདནསཀྐསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ནཱམགྒཧཎདིཝསེ པནསྶ ཨནུརུདྡྷོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. མཧཱནཱམསཀྐསྶ ¶ ཀནིཊྛབྷཱཏཱ སཏྠུ ཙཱུལ༹པིཏུཔུཏྟོ པརམསུཁུམཱལོ མཧཱཔུཉྙོ ཨཧོསི. སུཝཎྞཔཱཏིཡཾཡེཝསྶ བྷཏྟཾ ཨུཔྤཛྫི. ཨཐསྶ མཱཏཱ ཨེཀདིཝསཾ ‘‘མམ པུཏྟཾ ནཏྠཱིཏི པདཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཨཉྙཱཡ སུཝཎྞཔཱཏིཡཱ པིདཧིཏྭཱ ཏུཙྪཀཾཡེཝ པེསེསི. ཨནྟརཱམགྒེ དེཝཏཱ དིབྦཔཱུཝེཧི པཱུརེསུཾ. ཨེཝཾ མཧཱཔུཉྙོ ཨཧོསི. ཏིཎྞཾ ཨུཏཱུནཾ ཨནུཙྪཝིཀེསུ ཏཱིསུ པཱསཱདེསུ ཨལངྐཏནཱཊཀིཏྠཱིཧི པརིཝུཏོ དེཝོ ཝིཡ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝི.

ཨམྷཱཀམྤི བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཏུསིཏཔུརཱ ཙཝིཏྭཱ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཝུདྡྷིཔྤཏྟོ ཨེཀཱུནཏིཾས ཝསྶཱནི ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསིཏྭཱ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཀྐམེན པཊིཝིདྡྷསབྦཉྙུཏཉྙཱཎོ བོདྷིམཎྜེ སཏྟསཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ དྷམྨཙཀྐཔྤཏྟནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ལོཀཱནུགྒཧཾ ཀརོནྟོ རཱཛགཧཾ ཨཱགམྨ ‘‘པུཏྟོ མེ རཱཛགཧཾ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ¶ ‘‘གཙྪཐ བྷཎེ མམ པུཏྟཾ ཨཱནེཐཱ’’ཏི པིཏརཱ པཧིཏེ སཧསྶསཧསྶཔརིཝཱརེ དས ཨམཙྩེ ཨེཧིབྷིཀྑུཔབྦཛྫཱཡ པབྦཱཛེཏྭཱ ཀཱལུ༹དཱཡིཏྠེརེན ཙཱརིཀཱགམནཾ ཨཱཡཱཙིཏོ རཱཛགཧཏོ ཝཱིསཏིསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཀཔིལཝཏྠུཔུརཾ གནྟྭཱ ཉཱཏིསམཱགམེ ཨནེཀེཧི ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡེཧི སཔྤཱཊིཧཱརིཡཾ ཝིཙིཏྲདྷམྨདེསནཾ ཀཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཨམཏཔཱནཾ པཱཡེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ནགརདྭཱརེ ཋཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀུལནགརཾ ཨཱགཏཱནཾ སབྦཉྙུབུདྡྷཱནཾ ཨཱཙིཎྞ’’ནྟི ཨཱཝཛྫམཱནོ ‘‘སཔདཱནཾ པིཎྜཱཡ ཙརཎཾ ཨཱཙིཎྞ’’ནྟི ཉཏྭཱ སཔདཱནཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ‘‘པུཏྟོ མེ པིཎྜཱཡ ཙརཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཨཱགཏསྶ རཉྙོ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ ཏེན སཀནིཝེསནཾ པཝེསེཏྭཱ ཀཏསཀྐཱརསམྨཱནོ ¶ ཏཏྠ ཀཱཏབྦཾ ཉཱཏིཛནཱནུགྒཧཾ ཀཏྭཱ རཱཧུལཀུམཱརཾ པབྦཱཛེཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཀཔིལཝཏྠུཔུརཏོ མལླརཊྛེ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཨནུཔིཡཨམྦཝནཾ ཨགམཱསི.

ཏསྨིཾ སམཡེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ སཱཀིཡཛནཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘སཙེ མམ པུཏྟོ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶ, རཱཛཱ ཨབྷཝིསྶ ཙཀྐཝཏྟཱི སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. ནཏྟཱཔི མེ རཱཧུལཀུམཱརོ ཁཏྟིཡགཎེན སདྡྷིཾ ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཙརིསྶ, ཏུམྷེཔི ཨེཏམཏྠཾ ཛཱནཱཐ. ཨིདཱནི པན མེ པུཏྟོ བུདྡྷོ ཛཱཏོ, ཁཏྟིཡཱཝསྶ པརིཝཱརཱ ཧོནྟུ. ཏུམྷེ ཨེཀེཀཀུལཏོ ཨེཀེཀཾ དཱརཀཾ དེཐཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ སཧསྶཁཏྟིཡཀུམཱརཱ པབྦཛིཾསུ. ཏསྨིཾ སམཡེ མཧཱནཱམོ ཀུཊུམྦསཱམིཀོ ¶ ཧོཏི. སོ ཨནུརུདྡྷསཀྐཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏརཧི, ཏཱཏ ཨནུརུདྡྷ, ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ སཀྱཀུམཱརཱ བྷགཝནྟཾ པབྦཛིཏཾ ཨནུཔབྦཛནྟི, ཨམྷཱཀཾ ཀུལེ ནཏྠི ཀོཙི ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ. ཏེན ཧི ཏྭཾ ཝཱ པབྦཛ, ཨཧཾ ཝཱ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ གྷརཱཝཱསེ རུཙིཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟསཏྟམོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ. ཏསྶ པབྦཛྫཱནུཀྐམོ སངྒྷབྷེདཀཀྑནྡྷཀེ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༣༠ ཨཱདཡོ) ཨཱགཏོཝ.

ཨེཝཾ ཨནུཔིཡཨམྦཝནཾ གནྟྭཱ པབྦཛིཏེསུ པན ཏེསུ ཏསྨིཾཡེཝ ཨནྟོཝསྶེ བྷདྡིཡཏྠེརོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ དིབྦཙཀྑུཾ ནིབྦཏྟེསི, དེཝདཏྟོ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེསི, ཨཱནནྡཏྠེརོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ ¶ པཏིཊྛཱསི, བྷགུཏྠེརོ ཙ ཀིམིལཏྠེརོ ཙ པཙྪཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏེསཾ པན སབྦེསམྤི ཐེརཱནཾ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཱགཏཊྛཱནེ པུབྦཔཏྠནཱབྷིནཱིཧཱརོ ཨཱགམིསྶཏི. ཨཡཾ པན ཨནུརུདྡྷཏྠེརོ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡརཊྛེ པཱཙཱིནཝཾསམིགདཱཡཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ¶ ཀརོནྟོ སཏྟ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐེ ཝིཏཀྐེསི, ཨཊྛམེ ཀིལམཏི. སཏྠཱ ‘‘ཨནུརུདྡྷོ ཨཊྛམེ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐེ ཀིལམཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཏསྶ སངྐཔྤཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཏྠ གནྟྭཱ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣོ ཨཊྛམཾ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐཾ པཱུརེཏྭཱ ཙཏུཔཙྩཡསནྟོསབྷཱཝནཱརཱམཔཊིམཎྜིཏཾ མཧཱཨརིཡཝཾསཔཊིཔདཾ (ཨ. ནི. ༨.༣༠) ཀཐེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ བྷེསཀལཱཝནམེཝ གཏོ.

ཐེརོ ཏཐཱགཏེ གཏམཏྟེཡེཝ ཏེཝིཛྫོ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ ཧུཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ མཡ྄ཧཾ མནཾ ཛཱནིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཊྛམཾ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐཾ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ཙ མེ མནོརཐོ མཏྠཀཾ པཏྟོ’’ཏི བུདྡྷཱནཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཏྟནོ ཙ པཊིཝིདྡྷདྷམྨཾ ཨཱརབྦྷ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

‘‘མམ སངྐཔྤམཉྙཱཡ, སཏྠཱ ལོཀེ ཨནུཏྟརོ;

མནོམཡེན ཀཱཡེན, ཨིདྡྷིཡཱ ཨུཔསངྐམི.

‘‘ཡཐཱ མེ ཨཧུ སངྐཔྤོ, ཏཏོ ཨུཏྟརི དེསཡི;

ནིཔྤཔཉྩརཏོ བུདྡྷོ, ནིཔྤཔཉྩམདེསཡི.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ¶ དྷམྨམཉྙཱཡ, ཝིཧཱསིཾ སཱསནེ རཏོ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟོ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. (ཐེརགཱ. ༩༠༡-༩༠༣);

ཨཐ ནཾ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟོ ‘‘མམ སཱསནེ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨནུརུདྡྷོ ཨགྒོ’’ཏི ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

བྷདྡིཡཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༣. ཚཊྛེ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནནྟི ཨུཙྩེ ཀུལེ ཛཱཏཱནཾ. བྷདྡིཡོཏི ཨནུརུདྡྷཏྠེརེན སདྡྷིཾ ནིཀྑམནྟོ སཀྱརཱཛཱ. ཀཱལི༹གོདྷཱཡ པུཏྟོཏི ཀཱལ༹ཝཎྞཱ སཱ དེཝཱི, གོདྷཱཏི པནསྶཱ ནཱམཾ ¶ . ཏསྨཱ ཀཱལི༹གོདྷཱཏི ཝུཙྩཏི ¶ , ཏསྶཱ པུཏྟོཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ པནཱཡཾ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ, ཀིཾ ཏཏོ ཨུཙྩཱཀུལིཀཏརཱ ནཏྠཱིཏི? ཨཱམ ནཏྠི. ཏསྶ ཧི མཱཏཱ སཱཀིཡཱནཱིནཾ ཨནྟརེ ཝཡེན སབྦཛེཊྛིཀཱ, སོཡེཝ ཙ སཱཀིཡཀུལེ སམྤཏྟཾ རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏོ. ཏསྨཱ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ. ཨཔིཙ པུབྦཔཏྠནཱནུབྷཱཝེན ཙེས ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི རཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ རཛྫཾ ཀཱརེསིཡེཝ. ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ.

པཉྷཀམྨེ པནསྶ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ མཧཱབྷོགཀུལེ ནིབྦཏྟོ ཝུཏྟནཡེནེཝ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ གཏོ. ཏཾདིཝསཾ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏཐཱགཏཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟ དིཝསཱནི བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨིམསྶ དཱནསྶ ཕལེན ནཱཉྙཾ སམྤཏྟིཾ ཨཱཀངྑཱམི, ཨནཱགཏེ པན ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠཡིཏྭཱ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫི.

སཏྠཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེནྟོ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ཏེ ཨིདཾ ཀམྨཾ, ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱཝསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏྭཾ ཏསྶ སཱསནེ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ ¶ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ བྷཏྟཱནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. སོཔི ཏཾ བྱཱཀརཎཾ ལབྷིཏྭཱ ཨུཙྩཱཀུལིཀསཾཝཏྟནིཀཀམྨཾ པུཙྪིཏྭཱ དྷམྨཱསནཱནི ཀཱརེཏྭཱ ཏེསུ པཙྩཏྠརཎཱནི སནྠརཱཔེཏྭཱ དྷམྨབཱིཛནིཡོ དྷམྨཀཐིཀཝཊྚཾ ཨུཔོསཐཱགཱརེ པདཱིཔཏེལདཱནནྟི ཨེཝཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ བཧུཝིདྷཾ ¶ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཀཱལཀཏོ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟོ ཀསྶཔདསབལསྶ ཙ ཨམྷཱཀཉྩ བྷགཝཏོ ཨནྟརེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུཊུམྦིཡགྷརེ ནིབྦཏྟོ.

ཏེན ཙ སམཡེན སམྦཧུལཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ གནྡྷམཱདནཔབྦཏཱ ཨཱགམྨ བཱརཱཎསིཡཾ གངྒཱཡ ཏཱིརེ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫནྟི. སོ ཀུཊུམྦིཡོ ཏེསཾ ནིབདྡྷམེཝ ཏསྨིཾ ཋཱནེ བྷཏྟཝིསྶགྒཀརཎཾ ཉཏྭཱ ¶ ཨཊྛ པཱསཱཎཕལཀཱནི ཨཏྠརིཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཨུཔཊྛཧི. ཨཐེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀཔིལཝཏྠུནགརེ ཁཏྟིཡཀུལེ ནིབྦཏྟི. ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཙསྶ བྷདྡིཡཀུམཱརོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཾ ཨཱགམྨ ཧེཊྛཱ ཨནུརུདྡྷསུཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཚནྣཾ ཁཏྟིཡཱནཾ ཨབྦྷནྟརོ ཧུཏྭཱ སཏྠརི ཨནུཔིཡཨམྦཝནེ ཝིཧརནྟེ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟོ ‘‘མམ སཱསནེ ཨུཙྩཱཀུལིཀཱནཾ ཀཱལི༹གོདྷཱཡ པུཏྟོ བྷདྡིཡཏྠེརོ ཨགྒོ’’ཏི ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

ལཀུཎྜཀབྷདྡིཡཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༤. སཏྟམེ མཉྫུསྶརཱནནྟི མདྷུརསྶརཱནཾ. ལཀུཎྜཀབྷདྡིཡོཏི ཨུབྦེདྷེན རསྶོ, ནཱམེན བྷདྡིཡོ. ཏསྶཱཔི པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ མཧཱབྷོགཀུལེ ནིབྦཏྟོ ཝུཏྟནཡེནེཝ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཝིཧཱརཾ གཏོ. ཏསྨིཾ སམཡེ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ མཉྫུསྶརཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདགྒེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཝིཡ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ མཉྫུསྶརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི ཙིཏྟཾ ¶ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟ དིཝསཱནི བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨིམསྶ དཱནསྶ ཕལེན ན ཨཉྙཾ སམྤཏྟིཾ ཨཱཀངྑཱམི, ཨནཱགཏེ པན ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ མཉྫུསྶརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠཡིཏྭཱ སཏྠུཔཱདམཱུལེ ནིཔཛྫི. སཏྠཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེནྟོ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ཏེ ཨིདཾ ཀམྨཾ, ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱཝསཱནེ ¶ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏྭཾ ཏསྶ སཱསནེ མཉྫུསྶརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི.

སོཔི ཏཾ བྱཱཀརཎཾ ལབྷིཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཀཱལཀཏོ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟོ ཝིཔསྶཱིསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ ཙིཏྟཔཏྟཀོཀིལོ ནཱམ ཧུཏྭཱ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝསནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ མདྷུརཾ ཨམྦཕལཾ ཏུཎྜེན གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟོ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏཾ སཏྠཱརཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ རིཏྟཀོ ཏཐཱགཏཾ པསྶཱམི, ཨཛྫ པན མེ ཨིམཾ ཨམྦཔཀྐཾ པུཏྟཀཱནཾ ¶ ཨཏྠཱཡ ཨཱགཏཾ. ཏེསཾ ཨཉྙམྤི ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶཱམི, ཨིམཾ པན དསབལསྶ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨོཏརིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཙརཏི. སཏྠཱ ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ ཨསོཀཏྠེརཾ ནཱམ ཨུཔཊྛཱཀཾ ཨོལོཀེསི. སོ པཏྟཾ ནཱིཧརིཏྭཱ སཏྠུ ཧཏྠེ ཋཔེསི. སོ ཀོཀིལོ དསབལསྶ པཏྟེ ཨམྦཔཀྐཾ པཏིཊྛཱཔེསི. སཏྠཱ ཏཏྠེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཾ པརིབྷུཉྫི. ཀོཀིལོ པསནྣཙིཏྟོ པུནཔྤུནཾ དསབལསྶ གུཎེ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུལཱཝཀཾ གནྟྭཱ སཏྟཱཧཾ པཱིཏིསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེསི. ཨེཏྟཀཾ ཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཀལྱཱཎཀམྨཾ, ཨིམིནཱསྶ ཀམྨེན སརོ མདྷུརོ ཨཧོསི.

ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ པན ཙེཏིཡེ ཨཱརདྡྷེ ‘‘ཀིཾཔམཱཎཾ ཀརོམ? སཏྟཡོཛནཔྤམཱཎཾ. ཨཏིམཧནྟཾ ཨེཏཾ, ཚཡོཛནཾ ¶ ཀརོམ. ཨིདམྤི ཨཏིམཧནྟཾ, པཉྩཡོཛནཾ ཀརོམ, ཙཏུཡོཛནཾ, ཏིཡོཛནཾ, དྭིཡོཛན’’ནྟི ཝུཏྟེ ཨཡཾ ཏདཱ ཛེཊྛཝཌྜྷཀཱི ཧུཏྭཱ ‘‘ཨེཐ, བྷོ, ཨནཱགཏེ སུཁཔཊིཛགྒིཡཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ རཛྫུཾ ཨཱདཱཡ པརིཀྑིཔནྟོ གཱཝུཏམཏྟཀེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨེཀེཀཾ མུཁཾ གཱཝུཏཾ གཱཝུཏཾ ཧོཏུ, ཙེཏིཡཾ ཡོཛནཱཝཊྚཾ ཡོཛནུབྦེདྷཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཏསྶ ཝཙནེ ཨཊྛཾསུ. ཨིཏི ཨཔྤམཱཎསྶ བུདྡྷསྶ པམཱཎཾ ཨཀཱསཱིཏི. ཏེན ཀམྨེན ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ ཨཉྙེཧི ཧཱིནཏརཔྤམཱཎོ ཨཧོསི. སོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ཀཱལེ སཱཝཏྠིཡཾ མཧཱབྷོགཀུལེ ནིབྦཏྟི. ‘‘བྷདྡིཡོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ སཏྠརི ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ པཊིཝསནྟེ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨརིཡཝརགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ མཉྫུསྶརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

པིཎྜོལབྷཱརདྭཱཛཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༥. ཨཊྛམེ ¶ སཱིཧནཱདིཀཱནནྟི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟཱནཾ. པིཎྜོལབྷཱརདྭཱཛོཏི སོ ཀིར ཨརཧཏྟཾ པཏྟདིཝསེ ཨཝཱཔུརཎཾ ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརེན ཝིཧཱརཾ པརིཝེཎེན པརིཝེཎཾ གནྟྭཱ ‘‘ཡསྶ མགྒེ ཝཱ ཕལེ ཝཱ ཀངྑཱ ཨཏྠི, སོ མཾ པུཙྪཏཱུ’’ཏི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོ ཝིཙརི. བུདྡྷཱནམྤི པུརཏོ ཋཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ¶ , བྷནྟེ, སཱསནེ ཀཏབྦཀིཙྩཾ མཡ྄ཧཾ མཏྠཀཾ པཏྟ’’ནྟི སཱིཧནཱདཾ ནདི. ཏསྨཱ སཱིཧནཱདིཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

པཉྷཀམྨེ པནསྶ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ¶ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ པབྦཏཔཱདེ སཱིཧཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟོ. སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཏསྶ ཧེཏུསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཧཾསཝཏིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ སཱིཧེ གོཙརཱཡ པཀྐནྟེ ཏསྶ ཝསནགུཧཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ནིསཱིདི. སཱིཧོ གོཙརཾ ལབྷིཏྭཱ ནིཝཏྟོ གུཧཱདྭཱརེ ཋིཏོ ཨནྟོགུཧཱཡཾ དསབལཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ‘‘མམ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཉྙོ སཏྟོ ནིསཱིདིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, མཧནྟོ ཝཏཱཡཾ པུརིསོ, ཡོ ཨནྟོགུཧཱཡཾ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསིནྣོ. སརཱིརཔྤབྷཱཔིསྶ སམནྟཱ ཕརིཏྭཱ གཏཱ, མཡཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཙྪརིཡཾ ནདིཊྛཔུབྦཾ. ཨཡཾ པུརིསོ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ པཱུཛནེཡྻཱནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶཏི, མཡཱཔིསྶ ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ སཀྐཱརཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཛལཛཐལཛཱནི ནཱནཱཀུསུམཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ བྷཱུམིཏོ ཡཱཝ ནིསིནྣཔལླངྐཊྛཱནཱ པུཔྥཱསནཾ སནྠརིཏྭཱ སབྦརཏྟིཾ སམྨུཁཊྛཱནེ ཏཐཱགཏཾ ནམསྶམཱནོ ཨཊྛཱསི. པུནདིཝསེ པུརཱཎཔུཔྥཱནི ཨཔནེཏྭཱ ནཝཔུཔྥེཧི ཨཱསནཾ སནྠརི.

ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཏྟ དིཝསཱནི པུཔྥཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ བལཝཔཱིཏིསོམནསྶཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ གུཧཱདྭཱརེ ཨཱརཀྑཾ གཎྷི. སཏྟམེ དིཝསེ སཏྠཱ ནིརོདྷཏོ ཝུཊྛཱཡ གུཧཱདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. སཱིཧོཔི མིགརཱཛཱ ཏཐཱགཏཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཝནྡིཏྭཱ པཊིཀྐམིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ‘‘ཝཊྚིསྶཏི ཨེཏྟཀོ ཨུཔནིསྶཡོ ཨེཏསྶཱ’’ཏི ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཝིཧཱརམེཝ གཏོ.

སོཔི སཱིཧོ བུདྡྷཝིཡོགེན དུཀྑིཏོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཧཾསཝཏཱིནགརེ མཧཱསཱལཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཨེཀདིཝསཾ ནགརཝཱསཱིཧི སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ¶ ཨེཀཾ ¶ བྷིཀྑུཾ སཱིཧནཱདིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ སཏྠཱརཱ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ བྱཱཀཏོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཀཱལཀཏོ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ¶ ཙ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི. ནཱམེན བྷཱརདྭཱཛོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཧེཏྭཱ པཉྩ མཱཎཝསཏཱནི མནྟེ ཝཱཙེནྟོ ཝིཙརཏི. སོ ཨཏྟནོ ཛེཊྛཀབྷཱཝེན ནིམནྟནཊྛཱནེསུ སབྦེསཾ བྷིཀྑཾ སཡམེཝ སམྤཊིཙྪི. ཨེསོ ཀིར ཨཱིསཀཾ ལོལདྷཱཏུཀོ ཨཧོསི. སོ ཏེཧི མཱཎཝེཧི སདྡྷིཾ ‘‘ཀུཧིཾ ཡཱགུ ཀུཧིཾ བྷཏྟ’’ནྟི ཡཱགུབྷཏྟཁཛྫཀཱནེཝ པརིཡེསམཱནོ ཙརཏི. སོ གཏགཏཊྛཱནེ པིཎྜམེཝ པཊིམཱནེནྟོ ཙརཏཱིཏི པིཎྜོལབྷཱརདྭཱཛོཏེཝ པཉྙཱཡི.

སོ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠརི རཱཛགཧམནུཔྤཏྟེ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཾ པཏྟཝེལཱཡམེཝ ཨཝཱཔུརཎཾ ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརེན ཝིཧཱརཾ པརིཝེཎེན པརིཝེཎཾ གནྟྭཱ ‘‘ཡསྶ མགྒེ ཝཱ ཕལེ ཝཱ ཀངྑཱ ཨཏྠི, སོ མཾ པུཙྪཏཱུ’’ཏི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོ ཝིཙརི. སོ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛགཧསེཊྛིནཱ ཝེལུ༹པརམྤརཱཡ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ལགྒིཏཾ ཛཡསུམནཝཎྞཾ ཙནྡནསཱརཔཏྟཾ ཨིདྡྷིཡཱ ཨཱདཱཡ སཱདྷུཀཱརཾ དདནྟེན མཧཱཛནེན པརིཝུཏོ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི. སཏྠཱ ཛཱནནྟོཝ པཊིཔུཙྪི – ‘‘ཀུཏོ ཏེ, བྷཱརདྭཱཛ, ཨཡཾ པཏྟོ ལདྡྷོ’’ཏི? སོ ལདྡྷཀཱརཎཾ ཀཐེསི. སཏྠཱ ‘‘ཏྭཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ མཧཱཛནསྶ དསྶེསི, ཨཀཏྟབྦཾ ཏཡཱ ཀཏ’’ནྟི ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཝིགརཧིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, གིཧཱིནཾ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ¶ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏབྦཾ, ཡོ དསྶེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༢༥༢) སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེསི.

ཨཐ བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘སཱིཧནཱདིཡཏྠེརོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟདིཝསེ བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ‘ཡསྶ མགྒེ ཝཱ ཕལེ ཝཱ ཀངྑཱ ཨཏྠི, སོ མཾ པུཙྪཏཱུ’ཏི ཀཐེསི. བུདྡྷཱནམྤི སམྨུཁེ ཨཏྟནོ ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཾ ཀཐེསི, ཨཉྙེ སཱཝཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཏྟནོ སཱིཧནཱདིཡབྷཱཝེནེཝ མཧཱཛནསྶ པསཱདཾ ཛནེཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཙནྡནསཱརཔཏྟཉྩ གཎྷཱི’’ཏི. ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨིམེ ཏཡོཔི གུཎེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སཏྠུ ཀཐཡིཾསུ. བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ གརཧིཏབྦཡུཏྟཀཾ གརཧནྟི, པསཾསིཏབྦཡུཏྟཀཾ པསཾསནྟཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཐེརསྶ པསཾསིཏབྦཡུཏྟམེཝ ཨངྒཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏིཎྞཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨིནྡྲིཡཱནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱ བཧུལཱིཀཏཏྟཱ ¶ བྷཱརདྭཱཛོ བྷིཀྑུ ཨཉྙཾ བྱཱཀཱསི – ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ ¶ , ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི. ཀཏམེསཾ ཏིཎྞཾ? སཏིནྡྲིཡསྶ, སམཱདྷིནྡྲིཡསྶ, པཉྙིནྡྲིཡསྶ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱ བཧུལཱིཀཏཏྟཱ བྷཱརདྭཱཛོ བྷིཀྑུ ཨཉྙཾ བྱཱཀཱསི – ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༥༡༩) ཐེརཾ པསཾསིཏྭཱ སཱིཧནཱདིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

མནྟཱཎིཔུཏྟཔུཎྞཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༦. ནཝམེ པུཎྞོ མནྟཱཎིཔུཏྟོཏི ནཱམེན པུཎྞོ, མནྟཱཎིབྲཱཧྨཎིཡཱ པན སོ པུཏྟོཏི མནྟཱཎིཔུཏྟོ. ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརདསབལསྶ ཨུཔྤཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ ཧཾསཝཏཱིནགརེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ གོཏམོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ སབྦསིཔྤེསུ ཀོཝིདོ ཧུཏྭཱ པཉྩམཱཎཝཀསཏཔརིཝཱརོ ¶ ཝིཙརནྟོ ཏཡོཔི ཝེདེ ཨོལོཀེཏྭཱ མོཀྑདྷམྨཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཝེདཏྟཡཾ ནཱམ ཀདལིཀྑནྡྷོ ཝིཡ བཧི མཊྛཾ ཨནྟོ ནིསྶཱརཾ, ཨིམཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརཎཾ ཐུསཀོཊྚནསདིསཾ ཧོཏི. ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ’’ཏི ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ བྲཧྨཝིཧཱརེ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ‘‘ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀོཀཱུཔཔནྣོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི པཉྩཧི མཱཎཝཀསཏེཧི སདྡྷིཾ པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛི. ཏསྶ པརིཝཱརཱནི ཨཊྛཱརསྶ ཛཊིལསཧསྶཱནི ཨཧེསུཾ. སོ པཉྩ ཨབྷིཉྙཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏེསམྤི ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑི. ཏེ ཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སབྦེཔི པཉྩ ཨབྷིཉྙཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེསུཾ.

ཨདྡྷཱནེ ཨཏིཀྐནྟེ ཏསྶ གོཏམཏཱཔསསྶ མཧལླཀཀཱལེ པདུམུཏྟརདསབལོ པཋམཱབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ ཧཾསཝཏཱིནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧཱསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ གོཏམཏཱཔསསྶ པརིསཱཡ ¶ ཨརཧཏྟཱུཔནིསྶཡཾ གོཏམཏཱཔསསྶ ཙ ‘‘ཨཧཾ ཨནཱགཏེ ཨུཔྤཛྫམཱནཀབུདྡྷསྶ སཱསནེ དྷམྨཀཐིཀབྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནབྷཱཝཉྩ དིསྭཱ པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརཾ སཡམེཝ གཧེཏྭཱ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན གོཏམཏཱཔསསྶ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཝནམཱུལཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏེསུ གནྟྭཱ གོཏམསྶ པཎྞསཱལཱདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. གོཏམོ བུདྡྷཱནཾ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོཔི དཱུརཏོཝ དསབལཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ པུརིསོ ལོཀཏོ མུཏྟོ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡཏི, ཡཐཱ ཨསྶ ¶ སརཱིརནིཔྥཏྟི ཡེཧི ཙ ལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏོ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝཱ ཏིཊྛནྟོ ཙཀྐཝཏྟཱི རཱཛཱ ཧོཏི, པབྦཛནྟོ ཝཱ ཝིཝཊྚཙྪདོ སབྦཉྙུབུདྡྷོ ཧོཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ པཋམདསྶནེནེཝ དསབལཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ ཨེཐ བྷགཝཱ’’ཏི བུདྡྷཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ཏཐཱགཏོ ཏཱཔསསྶ དྷམྨཾ དེསཡམཱནོ ནིསཱིདི.

ཏསྨིཾ ¶ སམཡེ ཏེ ཛཊིལཱ ‘‘པཎཱིཏཔཎཱིཏཾ ཝནམཱུལཕལཱཕལཾ ཨཱཙརིཡསྶ དཏྭཱ སེསཀཾ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགཙྪནྟཱ དསབལཾ ཨུཙྩཱསནེ, ཨཱཙརིཡཾ པན ནཱིཙཱསནེ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ‘‘པསྶཐ, མཡཾ ‘ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡེན ཨུཏྟརིཏརོ ནཏྠཱི’ཏི ཝིཙརཱམ. ཨིདཱནི པན ནོ ཨཱཙརིཡཾ ནཱིཙཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨུཙྩཱསནེ ནིསིནྣཀོ ཨེཀོ པཉྙཱཡཏི, མཧནྟོ ཝཏཱཡཾ པུརིསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པིཊཀཱནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟི. གོཏམཏཱཔསོ ‘‘ཨིམེ མཾ དསབལསྶ སནྟིཀེ ཝནྡེཡྻུ’’ནྟི བྷཱིཏོ དཱུརཏོ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏཱ, མཱ མཾ ཝནྡིཏྠ, སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ སབྦེསཾ ཝནྡནཱརཧོ པུརིསོ ཨིདྷ ནིསིནྣོ, ཨེཏཾ ཝནྡཐཱ’’ཏི. ཏཱཔསཱ ‘‘ན ཨཛཱནིཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི སབྦེཝ ཏཐཱགཏསྶ པཱདེ ཝནྡིཾསུ. ‘‘ཏཱཏཱ, ཨམྷཱཀཾ ཨཉྙཾ དསབལསྶ དཱཏབྦཡུཏྟཀཾ བྷོཛནཾ ནཏྠི, ཨིམཾ ཝནམཱུལཕལཱཕལཾ དསྶཱམཱ’’ཏི པཎཱིཏཔཎཱིཏཾ བུདྡྷཱནཾ པཏྟེ པཏིཊྛཱཔེསི. སཏྠཱ ཝནམཱུལཕལཱཕལཾ པརིབྷུཉྫི. ཏདནནྟརཾ ཏཱཔསོཔི སདྡྷིཾ ཨནྟེཝཱསིཀེཧི པརིབྷུཉྫི. སཏྠཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ‘‘དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨགྒསཱཝཀོ མཧཱདེཝལཏྠེརོ ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ སཏྠཱ ¶ གཏོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཱགམནཾ པཙྩཱསཱིསཏཱི’’ཏི བྷིཀྑུསཏསཧསྶཾ གཧེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནམསྶམཱནོ ཨཊྛཱསི.

གོཏམོ ཨནྟེཝཱསིཀེ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏཱ, ཨམྷཱཀཾ ཨཉྙོ སཀྐཱརོ ནཏྠི, བྷིཀྑུསངྒྷོ དུཀྑེན ཋིཏོ. བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པུཔྥཱསནཾ པཉྙཱཔེསྶཱམ, ཛལཛཐལཛཔུཔྥཱནི ཨཱཧརཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏཱཝདེཝ པབྦཏཔཱདཏོ ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཱནི པུཔྥཱནི ཨིདྡྷིཡཱ ཨཱཧརིཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝཏྠུམྷི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔཡིཾསུ. ནིརོདྷསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནམྤི ཚཏྟདྷཱརཎམྤི སབྦཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

སཏྠཱ སཏྟམེ དིཝསེ ནིརོདྷཏོ ¶ ཝུཊྛཱཡ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏེ ཏཱཔསེ དིསྭཱ དྷམྨཀཐིཀབྷཱཝེ ཨེཏདགྒཔྤཏྟཾ སཱཝཀཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམིནཱ བྷིཀྑུ ཨིསིགཎེན མཧཱསཀྐཱརོ ཀཏོ, ཨེཏེསཾ པུཔྥཱསནཱནུམོདནཾ ¶ ཀརོཧཱི’’ཏི. སོ སཏྠུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཱིཎི པིཊཀཱནི སམྨསིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སཏྠཱ སཡཾ བྲཧྨགྷོསཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཋཔེཏྭཱ གོཏམཏཱཔསཾ སེསཱ ཨཊྛཱརས སཧསྶཛཊིལཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ.

གོཏམོ པན ཏེནཏྟབྷཱཝེན པཊིཝེདྷཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ བྷགཝནྟཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷགཝཱ ཡེན བྷིཀྑུནཱ པཋམཾ དྷམྨོ དེསིཏོ, ཀོ ནཱམ ཨཡཾ ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ’’ཏི? ཨཡཾ གོཏམ མཡ྄ཧཾ སཱསནེ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨགྒོཏི. ‘‘ཨཧམྤི, བྷནྟེ, ཨིམསྶ སཏྟ དིཝསཱནི ཀཏསྶ ཨདྷིཀཱརསྶ ཕལེན ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཝིཡ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫི.

སཏྠཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨནནྟརཱཡེནསྶ པཏྠནཱཡ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཀཔྤསཏསཧསྶཱཝསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏྭཾ ཏསྶ སཱསནེ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ ཏེ ཨརཧཏྟཔྤཏྟེ ཏཱཔསེ ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཨཱཧ. སབྦེ ཨནྟརཧིཏཀེསམསྶཱུ ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརདྷརཱ ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརསདིསཱ ¶ ཨཧེསུཾ. སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷམཱདཱཡ ཝིཧཱརཾ གཏོ.

གོཏམོཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏཐཱགཏཾ པརིཙརིཏྭཱ ཡཐཱབལཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀཔིལཝཏྠུནགརསྶ ཨཝིདཱུརེ དོཎཝཏྠུབྲཱཧྨཎགཱམེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ པུཎྞམཱཎཝོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཏྠརི ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐེ ཨནུཔུབྦེན ཨཱགནྟྭཱ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟེ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརོ ཀཔིལཝཏྠུཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ བྷཱགིནེཡྻཾ པུཎྞམཱཎཝཾ པབྦཱཛེཏྭཱ པུནདིཝསེ དསབལསྶ ¶ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ནིཝཱསཏྠཱཡ ཚདྡནྟདཧཾ གཏོ. པུཎྞོཔི མནྟཱཎིཔུཏྟོ མཱཏུལེན ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཏྠེརེན སདྡྷིཾ དསབལསྶ སནྟིཀཾ ཨགནྟྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ པབྦཛིཏཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱཝ དསབལསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾཡེཝ ཨོཧཱིནོ ཡོནིསོམནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིཏཀུལཔུཏྟཱཔི པཉྩསཏཱ ཨཧེསུཾ. ཐེརོ སཡཾ དསཀཐཱཝཏྠུལཱབྷིཏཱཡ ཏེཔི དསཧི ཀཐཱཝཏྠཱུཧི ཨོཝདཏི. ཏེ ཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སབྦེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ.

ཏེ ¶ ཨཏྟནོ པབྦཛིཏཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟཾ ཉཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟཾ, དསནྣཉྩ མཧཱཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ལཱབྷིནོ, སམཡོ ནོ དསབལཾ པསྶིཏུ’’ནྟི. ཐེརོ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མམ དསཀཐཱཝཏྠུལཱབྷིཏཾ སཏྠཱ ཛཱནཱཏི, ཨཧཾ དྷམྨཾ དེསེནྟོ དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི ཨམུཉྩནྟོཝ དེསེམི. མཡི གཙྪནྟེ སབྦེཔིམེ བྷིཀྑཱུ པརིཝཱརེཏྭཱ གཙྪིསྶནྟི, ཨེཝཾ གཎསངྒཎིཀཱཡ གནྟྭཱ པན ཨཡུཏྟཾ མཡ྄ཧཾ དསབལཾ པསྶིཏུཾ, ཨིམེ ཏཱཝ གནྟྭཱ པསྶནྟཱུ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏུམྷེ པུརཏོ གནྟྭཱ ཏཐཱགཏཾ པསྶཐ, མམ ཝཙནེན དསབལསྶ པཱདེ ཝནྡཐ, ཨཧམྤི ཏུམྷཱཀཾ གཏམགྒེན གམིསྶཱམཱི’’ཏི.

ཏེ ཐེརཱ སབྦེཔི དསབལསྶ ཛཱཏིབྷཱུམིརཊྛཝཱསིནོ སབྦེ ཁཱིཎཱསཝཱ སབྦེ དསཀཐཱཝཏྠུལཱབྷིནོ ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨོཝཱདཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ¶ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟཱ སཊྛིཡོཛནམགྒཾ ཨཏིཀྐམྨ རཱཛགཧེ ཝེལུ༹ཝནམཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དསབལསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཱཙིཎྞཾ ཁོ པནེཏཾ བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ ཨཱགནྟུཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཊིསམྨོདིཏུནྟི ¶ བྷགཝཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ ‘‘ཀཙྩི, བྷིཀྑཝེ, ཁམནཱིཡ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན མདྷུརཔཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཙ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏེཧི ‘‘ཛཱཏིབྷཱུམིཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨེཝཾ སམྦྷཱཝིཏོ ཨཏྟནཱ ཙ ཨཔྤིཙྪོ ཨཔྤིཙྪཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’’ཏི དསཀཐཱཝཏྠུལཱབྷིཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪི. ཏེཔི ‘‘པུཎྞོ ནཱམ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ མནྟཱཎིཔུཏྟོ’’ཏི ཨཱརོཙཡིཾསུ. ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཐེརསྶ དསྶནཀཱམོ ཨཧོསི.

ཨཐ སཏྠཱ རཱཛགཧཏོ སཱཝཏྠིཾ ཨགམཱསི. པུཎྞཏྠེརོ དསབལསྶ ཏཏྠ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ‘‘སཏྠཱརཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ ཨནྟོགནྡྷཀུཊིཡཾཡེཝ ཏཐཱགཏཾ སམྤཱཔུཎི. སཏྠཱ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. ཐེརོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསལླཱནཏྠཱཡ ཨནྡྷཝནཾ གནྟྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི ཏསྶ གམནཾ སུཏྭཱ སཱིསཱནུལོཀིཀོ གནྟྭཱ ཨོཀཱསཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏཾ རུཀྑམཱུལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཐེརེན སདྡྷིཾ སམྨོདིཏྭཱ སཏྟཝིསུདྡྷིཀྐམཾ པུཙྪི. ཐེརོཔིསྶ པུཙྪིཏཾ པུཙྪིཏཾ བྱཱཀཱསི. ཏེ ཨཉྙམཉྙསྶ སུབྷཱསིཏཾ སམནུམོདིཾསུ. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརཾ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

མཧཱཀཙྩཱནཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༧. དསམེ ¶ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶཱཏི སཾཁིཏྟེན ཀཐིཏདྷམྨསྶ. ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱནནྟི ཏཾ དེསནཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཨཏྠཾ ཝིབྷཛམཱནཱནཾ. ཨཉྙེ ཀིར ཏཐཱགཏསྶ སངྑེཔཝཙནཾ ཨཏྠཝསེན ཝཱ པཱུརེཏུཾ ¶ སཀྐོནྟི བྱཉྫནཝསེན ཝཱ, ཨཡཾ པན ཐེརོ ཨུབྷཡཝསེནཔི སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ. པུབྦཔཏྠནཱཔི ཙསྶ ཨེཝརཱུཔཱཝ.

ཨཡཾ ¶ པནསྶ པཉྷཀམྨེ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝུདྡྷིཔྤཏྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨཏྟནཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ‘‘མཧནྟོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ, ཡཾ སཏྠཱ ཨེཝཾ ཝཎྞེཏི, མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨིམསྶ སཀྐཱརསྶ ཕལེན ན ཨཉྙཾ སམྤཏྟིཾ པཏྠེམི, ཨནཱགཏེ པན ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨིཏོ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ ཏུམྷེཧི ཋཱནནྟརེ ཋཔིཏབྷིཀྑུ ཝིཡ ཨཧམྤི ཏཾ ཋཱནནྟརཾ ལབྷེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫི. སཏྠཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ཨིམསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ པཏྠནཱ’’ཏི དིསྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ, ཀུལཔུཏྟ, ཨནཱགཏེ ཀཔྤསཏསཧསྶཱཝསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏྭཾ ཏསྶ སཱསནེ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོཔི ཀུལཔུཏྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ སཏྠརི པརིནིབྦུཏེ སུཝཎྞཙེཏིཡཀརཎཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཱཡ སུཝཎྞིཊྛཀཱཡ པཱུཛཾ ཀཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ སརཱིརཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. ཏཏོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ ¶ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ དསབལསྶ ཨུཔྤཏྟིཀཱལེ ཨུཛྫེནིནགརེ པུརོཧིཏསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ སུཝཎྞཝཎྞསརཱིརོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ’’ཏི ཀཉྩནམཱཎཝོཏེཝསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ ¶ . སོ ཝུདྡྷིམནྭཱཡ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པིཏུ ཨཙྩཡེན པུརོཧིཏཊྛཱནཾ ལབྷི. སོ གོཏྟཝསེན ཀཙྩཱནོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཙཎྜཔཛྫོཏརཱཛཱ ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བུདྡྷོ ལོཀེ ནིབྦཏྟོ, ཏཾ ཨཱནེཏུཾ སམཏྠཱ གནྟྭཱ ཨཱནེཐ ཏཱཏཱ’’ཏི. དེཝ, ཨཉྙོ དསབལཾ ཨཱནེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཱཙརིཡོ ཀཙྩཱནབྲཱཧྨཎོཝ ¶ སམཏྠོ, ཏཾ པཧིཎཐཱཏི. རཱཛཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ, དསབལསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. གནྟྭཱ པབྦཛིཏུཾ ལབྷནྟོ གམིསྶཱམི, མཧཱརཱཛཱཏི. ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ཨཱནེཧི, ཏཱཏཱཏི. སོ ‘‘བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀཾ གཙྪནྟསྶ མཧཱཔརིསཱཡ ཀམྨཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཏྟཊྛམོ ཨགམཱསི. ཨཐསྶ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སདྡྷིཾ སཏྟཧི ཛནེཧི སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སཏྠཱ ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེསི. ཏཾཁཎཾཡེཝ སབྦེཝ ཨནྟརཧིཏཀེསམསྶཱུ ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརདྷརཱ ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརཱ ཝིཡ ཛཱཏཱ.

ཐེརོ ཨཏྟནོ ཀིཙྩེ མཏྠཀཾ པཏྟེ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན ཨནིསཱིདིཏྭཱ ཀཱལུ༹དཱཡིཏྠེརོ ཝིཡ སཏྠུ ཨུཛྫེནིགམནཏྠཱཡ གམནཝཎྞཾ ཀཐེསི. སཏྠཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀཙྩཱནོ ཨཏྟནོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ མམ གམནཾ པཙྩཱསཱིསཏཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ ཨེཀཾ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ གནྟུཾ ཨཡུཏྟཊྛཱནཾ ན གཙྪནྟི. ཏསྨཱ ཐེརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾཡེཝ བྷིཀྑུ གཙྪ, ཏཡི གཏེཔི རཱཛཱ པསཱིདིསྶཏཱི’’ཏི. ཐེརོ ‘‘བུདྡྷཱནཾ དྭེ ཀཐཱ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཏཐཱགཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཨཱགཏེཧི སཏྟཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨུཛྫེནིཾ ¶ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཏེལཔནཱལི༹ ནཱམ ནིགམོ, ཏཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརི. ཏསྨིཾ ཙ ནིགམེ དྭེ སེཊྛིདྷཱིཏརོ. ཏཱསུ ཨེཀཱ པརིཛིཎྞཀུལེ ནིབྦཏྟཱ དུགྒཏཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཙྩཡེན དྷཱཏིཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝཏི. ཨཏྟབྷཱཝོ པནསྶཱ སམིདྡྷོ, ཀེསཱ ཨཉྙཱཧི ཨཏིཝིཡ དཱིགྷཱ. ཏསྨིཾཡེཝ ནིགམེ ཨཉྙཱ ཨིསྶརསེཊྛིཀུལསྶ དྷཱིཏཱ ནིཀྐེསིཀཱ. སཱ ཏཏོ པུབྦེ ཏསྶཱ སམཱིཔཾ པེསེཏྭཱ ‘‘སཏཾ ཝཱ སཧསྶཾ ཝཱ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱཔི ཀེསེ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑི.

ཏསྨིཾ པན དིཝསེ སཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱ མཧཱཀཙྩཱནཏྠེརཾ སཏྟཧི བྷིཀྑཱུཧི པརིཝུཏཾ ཏུཙྪཔཏྟཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ སུཝཎྞཝཎྞོ ཨེཀོ བྲཧྨབནྡྷུབྷིཀྑུ ཡཐཱདྷོཏེནེཝ པཏྟེན ཨཱགཙྪཏི, མཡ྄ཧཉྩ ཨཉྙཾ དྷནཾ ནཏྠི. ཨསུཀསེཊྛིདྷཱིཏཱ པན ཨིམེསཾ ཀེསཱནཾ ཨཏྠཱཡ པེསེསི. ཨིདཱནི ཨིཏོ ¶ ལདྡྷཨུཔྤཱདེན སཀྐཱ ཐེརསྶ དེཡྻདྷམྨཾ དཱཏུ’’ནྟི དྷཱཏིཾ པེསེཏྭཱ ཐེརེ ནིམནྟེཏྭཱ ཨནྟོགེཧེ ནིསཱིདཱཔེསི. ཐེརཱནཾ ནིསིནྣཀཱལེ གབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ དྷཱཏིཡཱ ཨཏྟནོ ཀེསེ ཀཔྤཱཔེཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ ¶ , ཨིམེ ཀེསེ ཨསུཀཱཡ ནཱམ སེཊྛིདྷཱིཏཱཡ དཏྭཱ ཡཾ སཱ དེཏི, ཏཾ ཨཱཧར, ཨཡྻཱནཾ པིཎྜཔཱཏཾ དསྶཱམཱ’’ཏི. དྷཱཏི པིཊྛིཧཏྠེན ཨསྶཱུནི པུཉྪིཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཧདཡམཾསཾ སནྡྷཱརེཏྭཱ ཐེརཱནཾ སནྟིཀེ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཏེ ཀེསེ ཨཱདཱཡ ཏསྶཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱཡ སནྟིཀཾ གཏཱ.

པཎིཡཾ ནཱམ སཱརཝནྟམྤི སཡཾ ཨུཔནཱིཏཾ གཱརཝཾ ན ཛནེཏི, ཏསྨཱ སཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ བཧུནཱཔི དྷནེན ཨིམེ ཀེསེ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾ, ཨིདཱནི པན ཚིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ན ཡཐཱམཱུལམེཝ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི ¶ . དྷཱཏིཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ ཏཝ སཱམིནིཾ བཧུནཱཔི དྷནེན ཀེསེ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾ, ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝིནིཔཱཏཱ པན ནིཛྫཱིཝཀེསཱ ནཱམ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ ཨགྒྷནྟཱི’’ཏི ཨཊྛེཝ ཀཧཱཔཎེ ཨདཱསི. དྷཱཏི ཀཧཱཔཎེ ཨཱཧརིཏྭཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱཡ ཨདཱསི. སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཨེཀེཀཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨེཀེཀཀཧཱཔཎགྒྷནཀཾ ཀཏྭཱ ཐེརཱནཾ དཱཔེསི. ཐེརོ ཨཱཝཛྫིཏྭཱ སེཊྛིདྷཱིཏཱཡ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཀཧཾ སེཊྛིདྷཱིཏཱ’’ཏི པུཙྪི. གབྦྷེ, ཨཡྻཱཏི. པཀྐོསཐ ནནྟི. སཱ ཙ ཐེརེསུ གཱརཝེན ཨེཀཝཙནེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཐེརེ ཝནྡིཏྭཱ བལཝསདྡྷཾ ཨུཔྤཱདེསི. སུཁེཏྟེ པཏིཊྛིཏཔིཎྜཔཱཏོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཝིཔཱཀཾ དེཏཱིཏི སཧ ཐེརཱནཾ ཝནྡནེན ཀེསཱ པཀཏིབྷཱཝེཡེཝ ཨཊྛཾསུ. ཐེརཱཔི ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ གཧེཏྭཱ པསྶནྟིཡཱཡེཝ སེཊྛིདྷཱིཏཱཡ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཀཉྩནཝནུཡྻཱནེ ཨོཏརིཾསུ.

ཨུཡྻཱནཔཱལོ ཐེརཾ དིསྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘དེཝ, མེ ཨཡྻོ པུརོཧིཏོ ཀཙྩཱནོ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཡྻཱནམཱགཏོ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཙཎྜཔཛྫོཏོ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ ཐེརཾ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ‘‘ཀཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ’’ཏི པུཙྪི. སཏྠཱ སཡཾ ཨནཱགནྟྭཱ མཾ པེསེསི མཧཱརཱཛཱཏི. ཀཧཾ, བྷནྟེ, ཨཛྫ བྷིཀྑཾ ཨལཏྠཱཏི? ཐེརོ རཉྙོ པུཙྪཱསབྷཱགེན སབྦཾ སེཊྛིདྷཱིཏཱཡ ཀཏཾ དུཀྐརཾ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ཐེརསྶ ཝསནཊྛཱནཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ ཐེརཾ ནིམནྟེཏྭཱ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ སེཊྛིདྷཱིཏརཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཨིམིསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ དིཊྛདྷམྨིཀོཝ ཡསཔཊིལཱབྷོ ཨཧོསི.

ཏཏོ ¶ ¶ པཊྛཱཡ རཱཛཱ ཐེརསྶ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀརོཏི. ཐེརསྶ དྷམྨཀཐཱཡ པསཱིདིཏྭཱ མཧཱཛནོ ཐེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཛི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཀལནགརཾ ཨེཀཀཱསཱཝཔཛྫོཏཾ ཨིསིཝཱཏཔཊིཝཱཏཾ ¶ ཨཧོསི. སཱཔི དེཝཱི གབྦྷཾ ལབྷིཏྭཱ དསམཱསཙྩཡེན པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ གོཔཱལཀུམཱརོཏི མཱཏཱམཧསེཊྛིནོ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱ པུཏྟསྶ ནཱམཝསེན གོཔཱལམཱཏཱ ནཱམ དེཝཱི ཛཱཏཱ. སཱ དེཝཱི ཐེརེ ཨཏིཝིཡ པསཱིདིཏྭཱ རཱཛཱནཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ཀཉྩནཝནུཡྻཱནེ ཐེརསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེསི. ཐེརོ ཨུཛྫེནིནགརཾ པསཱདེཏྭཱ པུན སཏྠུ སནྟིཀཾ གཏོ. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མདྷུཔིཎྜིཀསུཏྟཾ (མ. ནི. ༡.༡༩༩ ཨཱདཡོ) ཀཙྩཱནཔེཡྻཱལཾ (མ. ནི. ༣.༢༧༩ ཨཱདཡོ) པཱརཱཡནསུཏྟནྟི ཨིམེ ཏཡོ སུཏྟནྟེ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

པཋམཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༤. ཨེཏདགྒཝགྒོ

(༡༤) ༢. དུཏིཡཨེཏདགྒཝགྒོ

ཙཱུལ༹པནྠཀཏྠེརཝཏྠུ

༡༩༨-༢༠༠. དུཏིཡསྶ ¶ པཋམེ མནོམཡནྟི མནེན ནིབྦཏྟིཏཾ. ‘‘མནོམཡེན ཀཱཡེན, ཨིདྡྷིཡཱ ཨུཔསངྐམཱི’’ཏི (ཐེརགཱ. ༩༠༡) ཝུཏྟཊྛཱནསྨིཉྷི མནེན ཀཏཀཱཡོ མནོམཡཀཱཡོ ནཱམ ཛཱཏོ. ‘‘ཨཉྙཏརཾ མནོམཡཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༣༣) ཝུཏྟཊྛཱནེ མནེན ནིབྦཏྟིཏཀཱཡོ མནོམཡཀཱཡོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཨཡམིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཏཏྠ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ མནོམཡཾ ཀཱཡཾ ནིབྦཏྟེནྟཱ ཏཡོ ¶ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ནིབྦཏྟེནྟི, ན བཧུཀེ. ཨེཀསདིསེཡེཝ ཙ ཀཏྭཱ ནིབྦཏྟེནྟི ཨེཀཝིདྷམེཝ ཀམྨཾ ཀུརུམཱནེ. ཙཱུལ༹པནྠཀཏྠེརོ པན ཨེཀཱཝཛྫནེན སམཎསཧསྶཾ མཱཔེསི. དྭེཔི ཙ ཛནེ ན ཨེཀསདིསེ ཨཀཱསི ན ཨེཀཝིདྷཾ ཀམྨཾ ཀུརུམཱནེ. ཏསྨཱ མནོམཡཾ ཀཱཡཾ ཨབྷིནིམྨིནནྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཙེཏོཝིཝཊྚཀུསལཱནམྤི ¶ ཙཱུལ༹པནྠཀོཝ ཨགྒོ, སཉྙཱཝིཝཊྚཀུསལཱནཾ པན མཧཱཔནྠཀཏྠེརོ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ. ཏཏྠ ཙཱུལ༹པནྠཀཏྠེརོ ཙཏུནྣཾ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ལཱབྷིཏཱཡ ‘‘ཙེཏོཝིཝཊྚཀུསལོ’’ཏི ཝུཏྟོ, མཧཱཔནྠཀཏྠེརོ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ལཱབྷིཏཱཡ ‘‘སཉྙཱཝིཝཊྚཀུསལོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཙཱུལ༹པནྠཀོ ཙ སམཱདྷིཀུསལཏཱཡ ཙེཏོཝིཝཊྚཀུསལོ ནཱམ, མཧཱཔནྠཀོ ཝིཔསྶནཱཀུསལཏཱཡ སཉྙཱཝིཝཊྚཀུསལོ ནཱམ. ཨེཀོ ཙེཏྠ སམཱདྷིལཀྑཎེ ཚེཀོ, ཨེཀོ ཝིཔསྶནཱལཀྑཎེ. ཏཐཱ ཨེཀོ སམཱདྷིགཱལ༹ྷོ, ཨེཀོ ཝིཔསྶནཱགཱལ༹ྷོ. ཨེཀོ ཙེཏྠ ཨངྒསཾཁིཏྟེ ཚེཀོ, ཨེཀོ ཨཱརམྨཎསཾཁིཏྟེ. ཏཐཱ ཨེཀོ ཨངྒཝཝཏྠཱནེ ཚེཀོ, ཨེཀོ ཨཱརམྨཎཝཝཏྠཱནེཏི ཨེཝམེཏྠ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨཔིཙ ཙཱུལ༹པནྠཀཏྠེརོ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ ཛྷཱནངྒེཧི ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཏི ཙེཏོཝིཝཊྚཀུསལོ, མཧཱཔནྠཀོ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ ཛྷཱནངྒེཧི ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཏི ¶ སཉྙཱཝིཝཊྚཀུསལོ. ཨུབྷོཔི པནྠེ ཛཱཏཏྟཱ པནྠཀཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. ཏེསཾ པཋམཛཱཏོ མཧཱཔནྠཀོ ནཱམ, པཙྪཱཛཱཏོ ཙཱུལ༹པནྠཀོ ནཱམ.

ཨིམེསཾ པན ཨུབྷིནྣམྤི པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཏཱིཏེ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརཝཱསིནོ ¶ དྭེ བྷཱཏིཀཱ ཀུཊུམྦིཀཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ ནིབདྡྷཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟི. ཏེསུ ཨེཀདིཝསཾ ཀནིཊྛོ སཏྠཱརཾ དྭཱིཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘མམ སཱསནེ མནོམཡཾ ཀཱཡཾ ཨབྷིནིམྨིནནྟཱནཾ ཙེཏོཝིཝཊྚཀུསལཱནཉྩ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨགྒོ’’ཏི ཨེཏདགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཧཱ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ ཨེཀོ ཧུཏྭཱ དྭེ ཨངྒཱནི པརིཔཱུརེཏྭཱ ཙརཏི, མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨངྒདྭཡཔཱུརཀེན ཧུཏྭཱ ཝིཙརིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ པུརིམནཡེནེཝ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཡཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུཾ ཏུམྷེ ཨིཏོ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ མནོམཡངྒེན ཙ ཙེཏོཝིཝཊྚཀུསལངྒེན ཙ ‘ཨཡཾ མམ སཱསནེ ཨགྒོ’ཏི ཨེཏདགྒེ ཋཔཡིཏྠ, ཨཧམྤི ཨིམསྶ ཨདྷིཀཱརཀམྨསྶ ཕལེན སོ བྷིཀྑུ ཝིཡ ཨངྒདྭཡཔཱུརཀོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི.

སཏྠཱ ¶ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨནནྟརཱཡེནསྶ པཏྠནཱཡ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཀཔྤསཏསཧསྶཱཝསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, སོ ཏཾ ཨིམསྨིཾ ཋཱནདྭཡེ ཋཔེསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. བྷཱཏཱཔིསྶ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠཱརཾ སཉྙཱཝིཝཊྚཀུསལཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཏཐེཝ ཨདྷིཀཱརཾ ཀཏྭཱ པཏྠནཾ ཨཀཱསི, སཏྠཱཔི ཏཾ བྱཱཀཱསི.

ཏེ ཨུབྷོཔི ཛནཱ སཏྠརི དྷརམཱནེ ཀུསལཀམྨཾ ཀརིཏྭཱ སཏྠུ པརིནིབྦུཏཀཱལེ སརཱིརཙེཏིཡེ སུཝཎྞཔཱུཛཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. ཏེསཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱནཾཡེཝ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨཏིཀྐནྟཾ. ཏཏྠ མཧཱཔནྠཀསྶ ཨནྟརཱ ཀཏཀལྱཱཎཀམྨཾ ན ཀཐིཡཏི, ཙཱུལ༹པནྠཀོ པན ཀསྶཔབྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི ¶ ཨོདཱཏཀསིཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ དེཝཔུརེ ནིབྦཏྟི. ཨཐ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝེལུ༹ཝནམཧཱཝིཧཱརེ པཊིཝསཏི.

ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཋཏྭཱ ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ནིབྦཏྟིཾ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི. རཱཛགཧེ ཀིར དྷནསེཊྛིཀུལསྶ དྷཱིཏཱ ¶ ཨཏྟནོ དཱསེནེཝ སདྡྷིཾ སནྠཝཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཉྙེཔི མེ ཨིམཾ ཀམྨཾ ཛཱནེཡྻུ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨམྷེཧི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཝསིཏུཾ ན སཀྐཱ, སཙེ མེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨིམཾ དོསཾ ཛཱནིསྶནྟི, ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཀརིསྶནྟི, ཝིདེསཾ གནྟྭཱ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི ཧཏྠསཱརཾ གཧེཏྭཱ ཨགྒདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘ཡཏྠ ཝཱ ཏཏྠ ཝཱ ཨཉྙེཧི ཨཛཱནནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུབྷོཔི ཨགམཾསུ.

ཏེསཾ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསནྟཱནཾ སཾཝཱསམནྭཱཡ ཏསྶཱ ཀུཙྪིཡཾ གབྦྷོ པཏིཊྛཱསི. སཱ གབྦྷསྶ པརིཔཱཀཾ ཨཱགམྨ སཱམིཀེན སདྡྷིཾ མནྟེསི – ‘‘གབྦྷོ མེ པརིཔཱཀཾ གཏོ, ཉཱཏིམིཏྟཱདིཝིརཧིཏེ ཋཱནེ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ནཱམ ཨུབྷིནྣམྤི ཨམྷཱཀཾ དུཀྑམེཝ, ཀུལགེཧམེཝ གཙྪཱམཱ’’ཏི. སོ ‘‘ཨཛྫ གཙྪཱམ, སྭེ གཙྪཱམཱ’’ཏི དིཝསེ ཨཏིཀྐམཱཔེསི. སཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ བཱལོ ཨཏྟནོ དོསམཧནྟཱཡ གནྟུཾ ན ཨུསྶཧཏི, མཱཏཱཔིཏརོ ཙ ནཱམ ཨེཀནྟཧིཏཱ, ཨཡཾ གཙྪཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, མཡཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏསྨིཾ གེཧཱ ནིཀྑནྟེ སཱ གེཧེ པརིཀྑཱརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུལགྷརཾ གཏབྷཱཝཾ ཨནནྟརགེཧཝཱསཱིནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔཛྫི.

ཨཐ ¶ སོ པུརིསོ གྷརཾ ཨཱགཏོ ཏཾ ཨདིསྭཱ པཊིཝིསྶཀེ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཀུལགྷརཾ གཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཝེགེན ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ ¶ སམྤཱཔུཎི. ཏསྶཱཔི ཏཏྠེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. སོ ‘‘ཀིཾ ཨིདཾ བྷདྡེ’’ཏི པུཙྪི. སཱམི ཨེཀོ པུཏྟོ ཛཱཏོཏི. ཨིདཱནི ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱཏི? ཡསྶ ཨཏྠཱཡ མཡཾ ཀུལགྷརཾ གཙྪཱམ, ཏཾ ཀམྨཾ ཨནྟརཱཝ ནིཔྥནྣཾ, ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམ, ནིཝཏྟཱམཱཏི དྭེཔི ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིཝཏྟིཾསུ. ཏསྶ དཱརཀསྶ ཙ པནྠེ ཛཱཏཏྟཱ པནྠཀོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏསྶཱ ནཙིརསྶེཝ ཨཔརོཔི གབྦྷོ པཏིཊྛཧི. སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཏསྶཔི དཱརཀསྶ པནྠེ ཛཱཏཏྟཱ པཋམཛཱཏསྶ མཧཱཔནྠཀོཏི ནཱམཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱཛཱཏསྶ ཙཱུལ༹པནྠཀོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

ཏེ དྭེཔི དཱརཀེ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ གཏཱ. ཏེསཾ ཏཏྠ ཝསནྟཱནཾ ཨཡཾ མཧཱཔནྠཀདཱརཀོ ཨཉྙེ དཱརཀཛནེ ‘‘ཙཱུལ༹པིཏཱ མཧཱཔིཏཱ ཨཡྻཀོ ཨཡྻིཀཱ’’ཏི ཝདནྟེ སུཏྭཱ མཱཏརཾ པཊིཔུཙྪི – ‘‘ཨམྨ, ཨཉྙེ དཱརཀཱ ཀཐེནྟི ‘ཨཡྻཀོ ཨཡྻིཀཱ’ཏི, ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀཱ ནཏྠཱི’’ཏི? ཨཱམ, ཏཱཏ, ཏུམྷཱཀཾ ཨེཏྠ ཉཱཏཀཱ ནཏྠི, རཱཛགཧནགརེ པན ཝོ ¶ དྷནསེཊྛི ནཱམ ཨཡྻཀོ, ཏཏྠ ཏུམྷཱཀཾ བཧཱུ ཉཱཏཀཱཏི. ཀསྨཱ ཏཏྠ ན གཙྪཐ ཨམྨཱཏི? སཱ ཨཏྟནོ ཨགམནཀཱརཎཾ པུཏྟསྶ ཨཀཐེཏྭཱ པུཏྟེསུ པུནཔྤུནཾ ཀཐེནྟེསུ སཱམིཀམཱཧ – ‘‘ཨིམེ དཱརཀཱ ཨཏིཝིཡ མཾ ཀིལམེནྟི, ཀིཾ ནོ མཱཏཱཔིཏརོ དིསྭཱ མཾསཾ ཁཱདིསྶནྟི, ཨེཧི དཱརཀཱནཾ ཨཡྻཀཀུལཾ དསྶེམཱ’’ཏི. ཨཧཾ སམྨུཁཱ བྷཝིཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཏཾ པན ནཡིསྶཱམཱིཏི. ‘‘སཱདྷུ སཱམི, ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན དཱརཀཱནཾ ཨཡྻཀཀུལམེཝ དཊྛུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི དྭེཔི ཛནཱ དཱརཀེ ཨཱདཱཡ ¶ ཨནུཔུབྦེན རཱཛགཧཾ པཏྭཱ ནགརདྭཱརེ ཨེཀིསྶཱ སཱལཱཡ ནིཝཱསཾ ཀཏྭཱ དཱརཀམཱཏཱ དྭེ དཱརཀེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏབྷཱཝཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཱརོཙཱཔེསི.

ཏེ ཏཾ སཱསནཾ སུཏྭཱ སཾསཱརེ སཾསརནྟཱནཾ ན པུཏྟོ ན དྷཱིཏཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏེ ཨམྷཱཀཾ མཧཱཔརཱདྷིཀཱ, ན སཀྐཱ ཏེཧི ཨམྷཱཀཾ ཙཀྑུཔཐེ ཋཱཏུཾ. ཨེཏྟཀཾ པན དྷནཾ གཧེཏྭཱ དྭེཔི ཛནཱ ཕཱསུཀཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཛཱིཝནྟུ, དཱརཀེ པན ཨིདྷ པེསེནྟཱུཏི. སེཊྛིདྷཱིཏཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི པེསིཏཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ དཱརཀེ ཨཱགཏདཱུཏཱནཾ ཧཏྠེཡེཝ དཏྭཱ པེསེསི ¶ . དཱརཀཱ ཨཡྻཀཀུལེ ཝཌྜྷནྟི. ཏེསུ ཙཱུལ༹པནྠཀོ ཨཏིདཧརོ, མཧཱཔནྠཀོ པན ཨཡྻཀེན སདྡྷིཾ དསབལསྶ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཾ གཙྪཏི. ཏསྶ ནིཙྩཾ སཏྠུ སམྨུཁེ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶ པབྦཛྫཱཡ ཙིཏྟཾ ནམི. སོ ཨཡྻཀཾ ཨཱཧ – ‘‘སཙེ ཏུམྷེ ཨནུཛཱནེཡྻཱཐ, ཨཧཾ པབྦཛྫེཡྻ’’ནྟི. ‘‘ཀིཾ ཝདེསི, ཏཱཏ, མཡ྄ཧཾ སཀལལོཀསྶཔི པབྦཛྫཏོ ཏཝེཝ པབྦཛྫཱ བྷདྡིཀཱ. སཙེ སཀྐོསི, པབྦཛ, ཏཱཏཱ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གཏོ. སཏྠཱ ‘‘ཀིཾ, མཧཱསེཊྛི, དཱརཀོ ཏེ ལདྡྷོ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཨཡཾ དཱརཀོ མཡ྄ཧཾ ནཏྟཱ, ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ པབྦཛཱམཱིཏི ཝདཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

སཏྠཱ ཨཉྙཏརཾ པིཎྜཙཱརིཀཾ ‘‘ཨིམཾ དཱརཀཾ པབྦཱཛེཧཱི’’ཏི ཨཱཎཱཔེསི. ཐེརོ ཏསྶ ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པབྦཱཛེསི. སོ བཧུཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པརིཔུཎྞཝསྶོ ཨུཔསམྤདཾ ལབྷི. ཨུཔསམྤནྣོ ཧུཏྭཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཙཏུནྣཾ ཨརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནཾ ལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ ཛྷཱནངྒེཧི ཝུཊྛཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨིཏི སོ སཉྙཱཝིཝཊྚཀུསལཱནཾ ཨགྒོ ཛཱཏོ. སོ ཛྷཱནསུཁེན ཕལསུཁེན ¶ ཝཱིཏིནཱམེནྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཀྐཱ ནུ ཁོ ཨིམཾ སུཁཾ ཙཱུལ༹པནྠཀསྶ དཱཏུ’’ནྟི. ཏཏོ ཨཡྻཀསེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘མཧཱསེཊྛི སཙེ ཏུམྷེ སམྤཊིཙྪཐ, ཨཧཾ ཙཱུལ༹པནྠཀཾ པབྦཱཛེཡྻ’’ནྟི ཨཱཧ. པབྦཱཛེཐ, བྷནྟེཏི ¶ . ཐེརོ ཙཱུལ༹པནྠཀདཱརཀཾ པབྦཱཛེཏྭཱ དསསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེསི. ཙཱུལ༹པནྠཀསཱམཎེརོ བྷཱཏིཀསྶ སནྟིཀེ.

‘‘པདུམཾ ཡཐཱ ཀོཀནདཾ སུགནྡྷཾ,

པཱཏོ སིཡཱ ཕུལླམཝཱིཏགནྡྷཾ;

ཨངྒཱིརསཾ པསྶ ཝིརོཙམཱནཾ,

ཏཔནྟམཱདིཙྩམིཝནྟལིཀྑེ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༢༣; ཨ. ནི. ༥.༡༩༥) –

ཨིམཾ གཱཐཾ གཎྷཱཏི. གཧིཏགཧིཏཔདཾ ཨུཔརཱུཔརིཔདཾ གཎྷནྟསྶ ནསྶཏི. ཏསྶ ཨིམཾ གཱཐཾ གཧེཏུཾ ཝཱཡམནྟསྶེཝ ཙཏྟཱརོ མཱསཱ ཨཏིཀྐནྟཱ. ཨཐ ནཾ མཧཱཔནྠཀོ ཨཱཧ – ‘‘ཙཱུལ༹པནྠཀ, ཏྭཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཨབྷབྦོ, ཙཏཱུཧི མཱསེཧི ཨེཀགཱཐམྤི གཧེཏུཾ ན སཀྐོསི, པབྦཛིཏཀིཙྩཾ པན ཏྭཾ ཀཐཾ ¶ མཏྠཀཾ པཱཔེསྶསི, ནིཀྑམ ཨིཏོ’’ཏི. སོ ཐེརེན པཎཱམིཏོ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ རོདམཱནོ ཨཊྛཱསི.

ཏེན སམཡེན སཏྠཱ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཛཱིཝཀམྦཝནེ ཝིཧརཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཛཱིཝཀོ པུརིསཾ པེསེསི ‘‘པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཧཱི’’ཏི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན མཧཱཔནྠཀོ བྷཏྟུདྡེསཀོ ཧོཏི. སོ ‘‘པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ བྷིཀྑཾ སམྤཊིཙྪཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཙཱུལ༹པནྠཀཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱནཾ སམྤཊིཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཙཱུལ༹པནྠཀོ ¶ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ དོམནསྶཔྤཏྟོ ཨཧོསི. སཏྠཱ ཙཱུལ༹པནྠཀསྶ ཁེདཾ དིསྭཱ ‘‘ཙཱུལ༹པནྠཀོ མཡི གཏེ བུཛ྄ཛྷིསྶཏཱི’’ཏི གནྟྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ, པནྠཀ, རོདསཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷཱཏཱ མཾ, བྷནྟེ, པཎཱམེཏཱིཏི. པནྠཀ, ཏུཡ྄ཧཾ བྷཱཏིཀསྶ པརཔུགྒལཱནཾ ཨཱསཡཱནུསཡཉཱཎཾ ནཏྠི, ཏྭཾ བུདྡྷཝེནེཡྻཔུགྒལོ ནཱམཱཏི ཨིདྡྷིཡཱ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ སུདྡྷཾ ཙོལ༹ཁཎྜཾ ཨདཱསི ‘‘ཨིམཾ གཧེཏྭཱ ‘རཛོཧརཎཾ རཛོཧརཎ’ནྟི ཝཏྭཱ བྷཱཝེཧི པནྠཀཱ’’ཏི.

སོ སཏྠཱརཱ དིནྣཾ ཙོལ༹ཁཎྜཾ ‘‘རཛོཧརཎཾ རཛོཧརཎ’’ནྟི ཧཏྠེན པརིམཛྫནྟོ ནིསཱིདི. ཏསྶ པརིམཛྫནྟསྶ ལོམཱནི ཀིལིཊྛདྷཱཏུཀཱནི ཛཱཏཱནི. པུན པརིམཛྫནྟསྶ ཨུཀྑལིཔརིཔུཉྪནསདིསཾ ¶ ཛཱཏཾ. སོ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཨཱགམྨ ཏཏྠ ཁཡཝཡཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིདཾ ཙོལ༹ཁཎྜཾ པཀཏིཡཱ པཎྜརཾ པརིསུདྡྷཾ, ཨུཔཱདིནྣཀསརཱིརཾ ནིསྶཱཡ ཀིལིཊྛཾ ཛཱཏཾ, ཨིདཾ ཙིཏྟམྤི ཨེཝཾགཏིཀམེཝཱ’’ཏི. སམཱདྷིཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཙཏྟཱརི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི པཱདཀཱནི ཀཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སོ མནོམཡཛ྄ཛྷཱནལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ, བཧུདྷཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀོ བྷཝིཏུཾ སམཏྠོ ཨཧོསི. ཨརཧཏྟམགྒེནེཝ ཙསྶ ཏེཔིཊཀཉྩ ཚ ཨབྷིཉྙཱ ཙ ཨཱགམིཾསུ.

པུནདིཝསེ སཏྠཱ ཨེཀཱུནེཧི པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ ཛཱིཝཀསྶ ནིཝེསནེ ནིསཱིདི. ཙཱུལ༹པནྠཀོ པན ཨཏྟནོ བྷིཀྑཱཡ ཨསམྤཊིཙྪིཏཏྟཱཡེཝ ན གཏོ. ཛཱིཝཀོ ཡཱགུཾ དཱཏུཾ ཨཱརབྷི, སཏྠཱ ཧཏྠེན པཏྟཾ པིདཧི. ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན གཎྷཐཱཏི? ཝིཧཱརེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཨཏྠི ཛཱིཝཀཱཏི ¶ . སོ པུརིསཾ པཧིཎི ‘‘གཙྪ, བྷཎེ, ཝིཧཱརེ ནིསིནྣཾ ཨཡྻཾ གཧེཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི. ཙཱུལ༹པནྠཀཏྠེརོཔི ཏསྶ པུརིསསྶ པུརེ ཨཱགམནཱཡེཝ བྷིཀྑུསཧསྶཾ ¶ ནིམྨིནིཏྭཱ ཨེཀམྤི ཨེཀེན ཨསདིསཾ, ཨེཀསྶཔི ཙ ཙཱིཝརཝིཙཱརཎཱདིསམཎཀམྨཾ ཨཉྙེན ཨསདིསཾ ཨཀཱསི. སོ པུརིསོ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུནཾ བཧུབྷཱཝཾ དིསྭཱ གནྟྭཱ ཛཱིཝཀསྶ ཀཐེསི – ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑུསངྒྷོ བཧུཏརོ, ཏཏོ པཀྐོསིཏབྦཾ བྷདནྟཾ ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི. ཛཱིཝཀོ སཏྠཱརཾ པཊིཔུཙྪི – ‘‘ཀོནཱམོ, བྷནྟེ, ཝིཧཱརེ ནིསིནྣབྷིཀྑཱུ’’ཏི? ཙཱུལ༹པནྠཀོ ནཱམ ཛཱིཝཀཱཏི. གཙྪ བྷོ ‘‘ཙཱུལ༹པནྠཀོ ནཱམ ཀཏརོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཨཱནེཧཱིཏི. སོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཙཱུལ༹པནྠཀོ ནཱམ, བྷནྟེ, ཀཏརོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཧཾ ཙཱུལ༹པནྠཀོ ཨཧཾ ཙཱུལ༹པནྠཀོ’’ཏི བྷིཀྑུསཧསྶམྤི ཀཐེསི. སོ པུནཱགནྟྭཱ ཛཱིཝཀསྶ ཀཐེསི ‘‘སཧསྶམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ སབྦེཔི ‘ཨཧཾ ཙཱུལ༹པནྠཀོ ཨཧཾ ཙཱུལ༹པནྠཀོ’ཏི ཀཐེནྟི, ཨཧཾ ‘ཨསུཀོ ནཱམ པཀྐོསིཏབྦོ’ཏི ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི. ཛཱིཝཀོཔི པཊིཝིདྡྷསཙྩཏཱཡ ‘‘ཨིདྡྷིམཱ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ནཡཏོ ཉཏྭཱ ‘‘པཋམཾ ཀཐནབྷིཀྑུམེཝ ‘ཏུམྷེ སཏྠཱ པཀྐོསཏཱི’ཏི ཝཏྭཱ ཙཱིཝརཀཎྞེ གཎྷ ཏཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི, ཏཱཝདེཝ སཧསྶམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ ཨནྟརདྷཱཡིཾསུ. སོ ཐེརཾ གཧེཏྭཱ ཨགམཱསི. སཏྠཱ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཡཱགུཾ གཎྷི.

དསབལེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏེ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི ‘‘ཡཱཝ མཧནྟཱ ཝཏ བུདྡྷཱ ནཱམ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཨེཀགཱཐཾ གཎྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀཾ ཨཀཾསཱུ’’ཏི. སཏྠཱ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ གནྟྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཛྫ ‘‘ཀིཾ ཝདེཐ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི ¶ པུཙྪི. ན བྷགཝཱ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཀཐེམ, ཙཱུལ༹པནྠཀེན ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ མཧཱལཱབྷོ ལདྡྷོཏི ཏུམྷཱཀཾཡེཝ གུཎཾ ཀཐེམཱཏི. ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ ཨོཝཱདཾ ¶ ཀཏྭཱ ལོཀུཏྟརདཱཡཛྫལཱབྷོ, ཨཡཾ ཨཏཱིཏེཔི ཨཔརིཔཀྐཉཱཎེ ཋིཏསྶ མཡ྄ཧཾ ཨོཝཱདཾ ཀཏྭཱ ལོཀིཡདཱཡཛྫཾ ལབྷཱིཏི. བྷིཀྑཱུ ‘‘ཀདཱ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཡཱཙིཾསུ. སཏྠཱ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེསི.

བྷིཀྑཝེ, ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསཱིནགརེ བྲཧྨདཏྟོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཙཱུལ༹ཀསེཊྛི ནཱམ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ སབྦནིམིཏྟཱནི ¶ ཛཱནཱཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛཱུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟོ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ མཏམཱུསིཀཾ དིསྭཱ ཏསྨིཾ ཁཎེ ནཀྑཏྟཾ སམཱནེཏྭཱ ཨིདམཱཧ – ‘‘སཀྐཱ ཙཀྑུམཏཱ ཀུལཔུཏྟེན ཨིམཾ ཨུནྡཱུརཾ གཧེཏྭཱ དཱརབྷརཎཉྩ ཀཱཏུཾ ཀམྨནྟེ ཙ པཡོཛེཏུ’’ནྟི. ཨཉྙཏརོ དུགྒཏཀུལཔུཏྟོ ཏཾ སེཊྛིསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཱཡཾ ཨཛཱནིཏྭཱ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི མཱུསིཀཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨཱཔཎེ བིལཱ༹རསྶཏྠཱཡ དཏྭཱ ཀཱཀཎིཀཾ ལབྷི. ཏཱཡ ཀཱཀཎིཀཱཡ ཕཱཎིཏཾ ཀིཎིཏྭཱ ཨེཀེན ཀུཊེན པཱནཱིཡཾ གཎྷིཏྭཱ ཨརཉྙཏོ ཨཱགཙྪནྟེ མཱལཱཀཱརེ དིསྭཱ ཐོཀཾ ཐོཀཾ ཕཱཎིཏཁཎྜཾ དཏྭཱ ཨུལུ༹ངྐེན པཱནཱིཡཾ ཨདཱསི. ཏེ ཏསྶ ཨེཀེཀཾ པུཔྥམུཊྛིཾ ཨདཾསུ. སོ ཏེན པུཔྥམཱུལེན པུནདིཝསེཔི ཕཱཎིཏཉྩ པཱནཱིཡགྷཊཉྩ གཧེཏྭཱ པུཔྥཱརཱམམེཝ གཏོ. ཏསྶ ཏཾདིཝསཾ མཱལཱཀཱརཱ ཨཌྜྷཨོཙིཏཀེ པུཔྥགཙྪེ དཏྭཱ ཨགམཾསུ. སོ ནཙིརསྶེཝ ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ ལབྷི.

པུན ཨེཀསྨིཾ ཝཱཏཝུཊྛིདིཝསེ ཚཌྜིཏཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ པཏིཏདཱརཱུནཾ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣོ རཱཛཀུམྦྷཀཱརསྶ སནྟིཀཱ སོལ༹ས ཀཧཱཔཎེ ལབྷི. སོ ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཀཧཱཔཎེསུ ཛཱཏེསུ ‘‘ཨཏྠི ཨཡཾ ཨུཔཱཡོ མཡ྄ཧ’’ནྟི ནགརདྭཱརཏོ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཨེཀཾ པཱནཱིཡཙཱཊིཾ ཋཔེཏྭཱ པཉྩསཏེ ཏིཎཧཱརཀེ པཱནཱིཡེན ཨུཔཊྛཧི. ཏེ ¶ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏྭཾ, སམྨ, ཨམྷཱཀཾ བཧུཔཀཱརོ, ཀིཾ ཏེ ཀརོམཱ’’ཏི? སོཔི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀིཙྩེ ཨུཔྤནྣེ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིཙརནྟོ ཐལཔཐཀམྨིཀེན ཙ ཛལཔཐཀམྨིཀེན ཙ སདྡྷིཾ མིཏྟསནྠཝཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ ཐལཔཐཀམྨིཀོ ‘‘སྭེ ཨིམཾ ནགརཾ ཨསྶཝཱཎིཛཀོ པཉྩ ཨསྶསཏཱནི གཧེཏྭཱ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཙིཀྑི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏིཎཧཱརཀཱནཾ སཉྙཾ དཏྭཱ ཨེཀེཀཾ ཏིཎཀལཱཔཾ དིགུཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱཧརཱཔེསི. ཨཐ སོ ཨསྶཱནཾ ནགརཾ པཝིཊྛཝེལཱཡ ཏིཎཀལཱཔསཧསྶཾ ¶ ཨནྟརདྭཱརེ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨསྶཝཱཎིཛོ སཀལནགརེ ཨསྶཱནཾ ཙཱརིཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཏསྶ སཧསྶཾ དཏྭཱ ཏཾ ཏིཎཾ གཎྷི.

ཏཏོ ཀཏིཔཱཧཙྩཡེནསྶ སམུདྡཀམྨིཀསཧཱཡཀོ ཨཱརོཙེསི ‘‘པཊྚནཾ མཧཱནཱཝཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི. སོ ‘‘ཨཏྠི ཨཡཾ ཨུཔཱཡོ’’ཏི ཨཊྛཧི ¶ ཀཧཱཔཎེཧི སབྦཔརིཝཱརསམྤནྣཾ ཏཱཝཀཱལིཀཾ རཐཾ གཧེཏྭཱ ནཱཝཱཔཊྚནཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ ཨངྒུལིམུདྡིཀཾ ནཱཝིཀསྶ སཙྩཀཱརཾ དཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ སཱཎིཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣོ པུརིསེ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘བཱཧིརཀེསུ ཝཱཎིཛེསུ ཨཱགཏེསུ ཏཏིཡེན པཊིཧཱརེན ཨཱརོཙེཐཱ’’ཏི. ‘‘ནཱཝཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ བཱརཱཎསིཏོ སཏམཏྟཱ ཝཱཎིཛཱ ‘‘བྷཎྜཾ གཎྷཱམཱ’’ཏི ཨཱགམཾསུ. བྷཎྜཾ ཏུམྷེ ན ལབྷིསྶཐ, ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམ མཧཱཝཱཎིཛེན སཙྩཀཱརོ དིནྣོཏི. ཏེ ཏེསཾ སུཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱ, པཱདམཱུལིཀཔུརིསཱ པུརིམསཉྙཱཝསེན ཏཏིཡེན པཱཊིཧཱརེན ཏེསཾ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏེ སཏམཏྟཱཔི ཝཱཎིཛཱ ཨེཀེཀཾ སཧསྶཾ དཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ནཱཝཱཡ པཏྟིཀཱ ཧུཏྭཱ པུན ཨེཀེཀཾ སཧསྶཾ དཏྭཱ པཏྟིཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ བྷཎྜཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཨཀཾསུ. སོ ¶ པུརིསོ དྭེ སཏསཧསྶཱནི གཧེཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཏཉྙུནཱ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨེཀཾ སཏསཧསྶཾ གཧེཏྭཱ ཙཱུལ༹སེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ གཏོ.

ཨཐ ཏཾ ཙཱུལ༹སེཊྛི ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཏཱཏ, ཀཏྭཱ ཨིདཾ དྷནཾ ལདྡྷ’’ནྟི པུཙྪི. སོ ‘‘ཏུམྷེཧི ཀཐིཏཨུཔཱཡེ ཋཏྭཱ ཙཏུམཱསབྦྷནྟརེཡེཝ ལདྡྷ’’ནྟི ཨཱཧ. སེཊྛི ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨེཝརཱུཔཾ དཱརཀཾ པརསནྟཀཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཡཔྤཏྟཾ དྷཱིཏརཾ དཏྭཱ སཀལཀུཊུམྦསྶ སཱམིཀཾ ཨཀཱསི. སོཔི ཀུལཔུཏྟོ སེཊྛིནོ ཨཙྩཡེན ཏསྨིཾ ནགརེ སེཊྛིཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཡཐཱཀམྨཾ གཏོ. སཏྠཱ དྭེ ཝཏྠཱུནི ཀཐེཏྭཱ ཨནུསནྡྷིཾ གྷཊེཏྭཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷཀཱལེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཨཔྤཀེནཔི མེདྷཱཝཱི, པཱབྷཏེན ཝིཙཀྑཎོ;

སམུཊྛཱཔེཏི ཨཏྟཱནཾ, ཨཎུཾ ཨགྒིཾཝ སནྡྷམ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡.༤);

ཨིཏི སཏྠཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ སནྣིསིནྣཱནཾ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ དསྶེསི. ཨཡཾ དྭིནྣམྤི མཧཱསཱཝཀཱནཾ པུབྦཔཏྠནཏོ པཊྛཱཡ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ ཨརིཡགཎཔརིཝུཏོ དྷམྨཱསནེ ནིསིནྣོ ¶ མནོམཡཾ ཀཱཡཾ ཨབྷིནིམྨིནནྟཱནཾ ཙེཏོཝིཝཊྚཀུསལཱནཉྩ ཙཱུལ༹པནྠཀཏྠེརཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི, སཉྙཱཝིཝཊྚཀུསལཱནཾ མཧཱཔནྠཀནྟི.

སུབྷཱུཏིཏྠེརཝཏྠུ

༢༠༡. ཏཏིཡེ ¶ ཨརཎཝིཧཱརཱིནནྟི ནིཀྐིལེསཝིཧཱརཱིནཾ. རཎནྟི ཧི རཱགཱདཡོ ཀིལེསཱ ཝུཙྩནྟི, ཏེསཾ ཨབྷཱཝེན ནིཀྐིལེསཝིཧཱརོ ཨརཎཝིཧཱརོ ནཱམ. སོ ཡེསཾ ཨཏྠི, ཏེ ཨརཎཝིཧཱརིནོ. ཏེསཾ ¶ ཨརཎཝིཧཱརཱིནཾ སུབྷཱུཏིཏྠེརོ ཨགྒོཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཨཉྙེཔི ཁཱིཎཱསཝཱ ཨརཎཝིཧཱརིནོཝ, ཐེརེན པན དྷམྨདེསནཱཡ ཨེཏཾ ནཱམཾ ལདྡྷཾ. ཨཉྙེ ཧི བྷིཀྑཱུ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨུདྡིསྶཀཾ ཀཏྭཱ ཝཎྞཾ ཝཱ ཨཝཎྞཾ ཝཱ ཀཐེནྟི, ཐེརོ པན དྷམྨཾ དེསེནྟོ སཏྠཱརཱ དེསིཏནིཡཱམཏོ ཨནོཀྐམིཏྭཱ དེསེཏི, ཏསྨཱ ཨརཎཝིཧཱརཱིནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

༢༠༢. ཙཏུཏྠེ དཀྑིཎེཡྻཱནནྟི དཀྑིཎཱརཧཱནཾ. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨཉྙེཔི ཁཱིཎཱསཝཱ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཱ, ཐེརོ པན པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ གྷརེ གྷརེ མེཏྟཱཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ བྷིཀྑཾ གཎྷཱཏི ‘‘ཨེཝཾ བྷིཀྑཱདཱཡཀཱནཾ མཧཔྥལཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ དཀྑིཎེཡྻཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ. ཨཏྟབྷཱཝོ པནསྶ སུསམིདྡྷོ, ཨལངྐཏཏོརཎཾ ཝིཡ ཙིཏྟཔཊོ ཝིཡ ཙ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙཏི. ཏསྨཱ སུབྷཱུཏཱིཏི ཝུཙྩཏི.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརེ བྷགཝཏི ཨནུཔྤནྣེཡེཝ ཧཾསཝཏཱིནགརེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི, ནནྡམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཏཏྠ སཱརཾ ཨཔསྶནྟོ ཨཏྟནོ པརིཝཱརེཧི ཙཏུཙཏྟཱལཱིསཱཡ མཱཎཝཀསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ པབྦཏཔཱདེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ པཉྩ ཨབྷིཉྙཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེསི, ཨནྟེཝཱསིཀེཔི ཛྷཱནལཱབྷིནོ ཨཀཱསི.

ཏསྨིཾ སམཡེ པདུམུཏྟརོ བྷགཝཱ ལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཧཾསཝཏཱིནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨེཀདིཝསཾ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ནནྡཏཱཔསསྶ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཛཊིལཱནཾ ཨརཧཏྟཱུཔནིསྶཡཾ ནནྡཏཱཔསསྶ ཙ དྭཱིཧངྒེཧི སམནྣཱགཏསྶ སཱཝཀསྶ ཋཱནནྟརཔཏྠནཾ དིསྭཱ པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ¶ ཀཏྭཱ པུབྦཎྷསམཡཾ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝཏྠུམྷི ཝུཏྟནཡེནེཝ ¶ ནནྡཏཱཔསསྶ ཨསྶམཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ ¶ ཕལཱཕལདཱནཉྩ པུཔྥཱསནཔཉྙཱཔནཉྩ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནཉྩ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

སཏྠཱ པན ནིརོདྷཱ ཝུཊྛིཏོ ཨརཎཝིཧཱརིཨངྒེན ཙ དཀྑིཎེཡྻངྒེན ཙཱཏི དྭཱིཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཨེཀཾ སཱཝཀཾ ‘‘ཨིསིགཎསྶ པུཔྥཱསནཱནུམོདནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཎཱཔེསི. སོ ཨཏྟནོ ཝིསཡེ ཋཏྭཱ ཏེཔིཊཀཾ སམྨསིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ དེསནཱཝསཱནེ སཏྠཱ སཡཾ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦེ ཙཏུཙཏྟཱལཱིསསཧསྶཱཔི ཏཱཔསཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ནནྡཏཱཔསོ པན ཨནུམོདཀསྶ བྷིཀྑུནོ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ སཏྠུ དེསནཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ པེསེཏུཾ ནཱསཀྑི. སཏྠཱ ‘‘ཨེཐ, བྷིཀྑཝོ’’ཏི སེསབྷིཀྑཱུནཾ ཧཏྠཾ པསཱརེསི. སབྦེཔི ཨནྟརཧིཏཀེསམསྶཱུ ཨིདྡྷིམཡཔརིཀྑཱརཱ ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརཱ ཝིཡ ཨཧེསུཾ.

ནནྡཏཱཔསོ ཏཐཱགཏཾ ཝནྡིཏྭཱ སམྨུཁེ ཋིཏོ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཡེན བྷིཀྑུནཱ ཨིསིགཎསྶ པུཔྥཱསནཱནུམོདནཱ ཀཏཱ, ཀོ ནཱམོཡཾ ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ’’ཏི? ཨརཎཝིཧཱརིཨངྒེན ཙ དཀྑིཎེཡྻངྒེན ཙ ཨེཏདགྒཾ པཏྟོ ཨེསོཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཨཧམྤི ཨིམིནཱ སཏྟཱཧཀཏེན ཨདྷིཀཱརཀམྨེན ཨཉྙཾ སམྤཏྟིཾ ན པཏྠེམི, ཨནཱགཏེ པནཱཧཾ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨཡཾ ཐེརོ ཝིཡ དྭཱིཧངྒེཧི སམནྣཱགཏོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི. ནནྡཏཱཔསོཔི ཀཱལེན ཀཱལཾ དསབལསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ. ཨིདམསྶ ཀལྱཱཎཀམྨཾ. ཨནྟརཱ པན ཀམྨཾ ན ཀཐིཡཏི.

སོ ¶ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཱཝཏྠིཡཾ སུམནསེཊྛིསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟི, སུབྷཱུཏཱིཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ལོཀེ ནིབྦཏྟོ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི. ཏདཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ སེཊྛི སཱཝཏྠིཡཾ ཨུཊྛཱནཀབྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ སཧཱཡཀསྶ རཱཛགཧསེཊྛིནོ གྷརཾ གཏོ སཏྠུ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཏྠཱརཾ སཱིཏཝནེ ཝིཧརནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཋམདསྶནེནེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ¶ སཏྠཱརཾ སཱཝཏྠིཾ ཨཱགམནཏྠཱཡ ཡཱཙིཏྭཱ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནེ མགྒེ ཡོཛནེ ཡོཛནེ སཏསཧསྶཔརིཙྩཱགེན ཝིཧཱརེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ སཱཝཏྠིཡཾ རཱཛམཱནེན ཨཊྛཀརཱིསཔྤམཱཎཾ ཛེཏརཱཛཀུམཱརསྶ ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཾ ཀོཊིསནྠཱརེན ཀིཎིཏྭཱ ཏཏྠ བྷགཝཏོ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨདཱསི. ཝིཧཱརམཧདིཝསེ ཨཡཾ སུབྷཱུཏིཀུཊིམྦིཀོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསེཊྛིནཱ ¶ སདྡྷིཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སདྡྷཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པབྦཛི. སོ ཨུཔསམྤནྣོ དྭེ མཱཏིཀཱ པགུཎཾ ཀཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ ཨརཉྙེ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ མེཏྟཱཛྷཱནཾ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཝུཏྟནཡེནེཝ དྷམྨཾ ཀཐེཏི, པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཝུཏྟནཡེནེཝ མེཏྟཱཛྷཱནཏོ ཝུཊྛཱཡ བྷིཀྑཾ གཎྷཱཏི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཨིམཾ ཀཱརཎདྭཡཾ པཊིཙྩ ཨརཎཝིཧཱརཱིནཉྩ དཀྑིཎེཡྻཱནཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཁདིརཝནིཡརེཝཏཏྠེརཝཏྠུ

༢༠༣. པཉྩམེ ཨཱརཉྙཀཱནནྟི ཨརཉྙཝཱསཱིནཾ. རེཝཏོ ཁདིརཝནིཡོཏི དྷམྨསེནཱཔཏིཏྠེརསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ. སོ ཡཐཱ ཨཉྙེ ཐེརཱ ཨརཉྙེ ཝསམཱནཱ ཝནསབྷཱགཾ ¶ ཨུདཀསབྷཱགཾ བྷིཀྑཱཙཱརསབྷཱགཉྩ སལླཀྑེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝསནྟི, ན ཨེཝཾ ཝསི. ཨེཏཱནི པན སབྷཱགཱནི ཨནཱདིཡིཏྭཱ ཨུཛྫངྒལསཀྑརཔཱསཱཎཝིསམེ ཁདིརཝནེ པཊིཝསཏི. ཏསྨཱ ཨཱརཉྙཀཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ནིབྦཏྟོ མཧཱགངྒཱཡ པཡཱགཔཏིཊྛཱནཏིཏྠེ ནཱཝཱཀམྨཾ ཀརོནྟོ པཊིཝསཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ སཏྠཱ སཏསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ པཡཱགཔཏིཊྛཱནཏིཏྠཾ སམྤཱཔུཎི. སོ དསབལཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ བུདྡྷདསྶནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཡཾ མེ ཀལྱཱཎཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎོ’’ཏི ནཱཝཱསངྒྷཱཊཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཙེལཝིཏཱནཾ ཀཱརེཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱམཱནི ཨོསཱརེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝརཔོཏྠཀཾ ཙིཏྟཏྠརཎཾ ཨཏྠརཱཔེཏྭཱ སཔརིཝཱརཾ སཏྠཱརཾ པརཏཱིརཾ ཏཱརེསི.

ཏསྨིཾ ¶ སམཡེ སཏྠཱ ཨེཀཾ ཨཱརཉྙཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི. སོ ནཱཝིཀོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨེཝམེཝཾ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨཱརཉྙཀཱནཾ ཨགྒེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྠུ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེཧི ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ སོ བྷིཀྑུ ཝིཡ ཨཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨཱརཉྙཀཱནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ གོཏམབུདྡྷསྶ སཱསནེ ¶ ཏྭཾ ཨཱརཉྙཀཱནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨནྟརཱ པན ཨཉྙཾ ཀམྨཾ ན ཀཐིཡཏི.

སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ མགདྷཀྑེཏྟེ ནཱལཀབྲཱཧྨཎགཱམེ སཱརཱིབྲཱཧྨཎིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཏིཎྞཾ བྷཱཏིཀཱནཾ ཏིསྶནྣཉྩ བྷགིནཱིནཾ སབྦཀནིཊྛོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, རེཝཏོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཨཐསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཙིནྟེསུཾ ¶ – ‘‘ཝཌྜྷིཏཝཌྜྷིཏེ དཱརཀེ སམཎཱ སཀྱཔུཏྟིཡཱ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེནྟི, ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཾ རེཝཏཾ དཧརམེཝ གྷརབནྡྷནེན བནྡྷིསྶཱམཱ’’ཏི སམཱནཀུལཏོ དཱརིཀཾ ཨཱནེཏྭཱ རེཝཏསྶ ཨཡྻིཀཾ ཝནྡཱཔེཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ, ཏཝ ཨཡྻིཀཱཡ མཧལླཀཏརཱ ཧོཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. རེཝཏོ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ དཱརིཀཱ དཧརཱ པཋམཝཡེ ཋིཏཱ, ཨིམིསྶཱ ཀིར ཨེཝཾཝིདྷཾ རཱུཔཾ མམ ཨཡྻིཀཱཡ རཱུཔསདིསཾ བྷཝིསྶཏི, པུཙྪིསྶཱམི ཏཱཝ ནེསཾ ཨདྷིཔྤཱཡ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེ ཀིཾ ཀཐེཐཱ’’ཏི? ཏཱཏ, ‘‘ཨཡཾ དཱརིཀཱ ཨཡྻིཀཱ ཝིཡ ཏེ ཛརཾ པཱཔུཎཱཏཱུ’’ཏི ཝདཱམཱཏི. སོ ‘‘ཨིམིསྶཱ རཱུཔཾ ཨེཝཾཝིདྷཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ཏཱཏ, ཀིཾ ཝདེསི, མཧཱཔུཉྙཱ ཨེཝཾཝིདྷཱ ཧོནྟཱིཏི.

སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིདཾ ཀིར རཱུཔཾ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན ཝལིཏྟཙཾ བྷཝིསྶཏི པལིཏཀེསཾ ཁཎྜདནྟཾ, ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔེ རཱུཔེ རཛྫིཏྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམི, མམ བྷཱཏིཀཱནཾ གཏམགྒམེཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཱིལ༹ནྟོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ སམཝཡེ ཏརུཎདཱརཀེ ཨཱཧ – ‘‘ཨེཐ, བྷོ, ཝིདྷཱཝནིཀཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ནིཀྑམི. ཏཱཏ, མངྒལདིཝསེ མཱ བཧི གཙྪཱཏི. སོ དཱརཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཝིཡ ཨཏྟནོ དྷཱཝནཝཱརེ སམྤཏྟེ ཐོཀཾ གནྟྭཱ པཔཉྩེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི ¶ . པུན དུཏིཡཝཱརེ སམྤཏྟེ ཏཏོ ཏུརིཏཾ ཝིཡ གནྟྭཱ ཨཱགཏོ, ཏཏིཡཝཱརེ སམྤཏྟེ ‘‘ཨཡཾ མེ ཀཱལོ’’ཏི ཉཏྭཱ སམྨུཁཊྛཱནེནེཝ པལཱཡིཏྭཱ པཾསུཀཱུལིཀབྷིཀྑཱུནཾ ནིཝཱསཊྛཱནཾ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ ཐེརེ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. སཔྤུརིས མཡཾ ཏཾ ན ཛཱནཱམ ‘‘ཀསྶཱསི པུཏྟོ’’ཏི, ཏྭཉྩ ཨལངྐཏནིཡཱམེནེཝ ཨཱགཏོ, ཀོ ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཨུསྶཧིསྶཏཱིཏི. སོ ཨུབྷོ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ‘‘ཝིལུམྤནྟི མཾ ཝིལུམྤནྟི ¶ མ’’ནྟི མཧཱརཝཾ ཝིརཝི. ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘སཔྤུརིས, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཏཝ ཝཏྠཾ ཝཱ པིལ༹ནྡྷནཾ ཝཱ ཀོཙི གཎྷནྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཏྭཉྩ ‘ཝིལུམྤནྟཱི’ཏི ཝདསི, ཀིཾ སནྡྷཱཡ ཝདསཱི’’ཏི? བྷནྟེ, ནཱཧཾ ཝཏྠཱལངྐཱརཾ སནྡྷཱཡ ཝདཱམི, ཏིསྶནྣཾ པན མེ སམྤཏྟཱིནཾ ཝིལོཔོ ཝཏྟཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝདཱམི. མཾ ཏཱཝ ཏུམྷེ ¶ མཱ པབྦཱཛཡིཏྠ, བྷཱཏརཾ པན མེ ཛཱནཱཐཱཏི. ཀོནཱམོ པན ཏེ བྷཱཏཱཏི? གིཧིཀཱལེ ཨུཔཏིསྶོ ནཱམ, ཨིདཱནི པན སཱརིཔུཏྟོ ནཱམ ཛཱཏོཏི ཝདནྟཱིཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ སནྟེ ཨཡཾ ཀུལཔུཏྟོ ཨམྷཱཀཾ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ ནཱམ ཧོཏི, ཛེཊྛབྷཱཏིཀོ ནོ དྷམྨསེནཱཔཏི པུརེཏརཾཡེཝ ཨཱཧ – ‘ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཀཱ སབྦེཝ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ, ཡོ ཀོཙི ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཱིཏི ཨཱགཙྪཏི, ཏཾ ཡེན ཏེནུཔཱཡེན པབྦཱཛེཡྻཐཱ’ཏི. ཨཡཾ པན ཐེརསྶ ཨཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཏིཀོ, པབྦཱཛེཐ ན’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པབྦཱཛཡིཾསུ. ཨཐ ནཾ པརིཔུཎྞཝསྶཾ ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནེ ཡོཛཡིཾསུ.

ཐེརོ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཁདིརཝནཾ པཝིསིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྶ ‘‘ཨརཧཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ དསབལཾ ཝཱ བྷཱཏིཀཏྠེརཾ ཝཱ ན པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱཡམནྟསྶེཝ ཏཡོ མཱསཱ ཨཏིཀྐནྟཱ, སུཁུམཱལཀུལཔུཏྟསྶ ལཱུཁབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟསྶ ཙིཏྟཾ ཝལཱིཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཀམྨཊྛཱནཾ ཝིམོཀྑཾ ན གཏཾ. སོ ཏེམཱསཙྩཡེན པཝཱརེཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶོ ཧུཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྶ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟསྶ ཙིཏྟཾ ཨེཀགྒཾ ཨཧོསི, སོ ཝིཔསྶནཾ ¶ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཨཐཱཡསྨཱ ¶ སཱརིཔུཏྟོ སཏྠཱརཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ ཀིར ཀནིཊྛབྷཱཏཱ རེཝཏོ པབྦཛིཏོ, སོ ཨབྷིརམེཡྻ ཝཱ ན ཝཱ, གནྟྭཱ ནཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི. བྷགཝཱ རེཝཏསྶ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དྭེ ཝཱརེ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཏིཡཝཱརེ ཡཱཙིཏོ ཨརཧཏྟཾ པཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ, ‘‘སཱརིཔུཏྟ, ཨཧམྤི གམིསྶཱམི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི. ཐེརོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ ཙཱརིཀཾ ཙརིཏུཀཱམོ, གནྟུཀཱམཱ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི སབྦེསཾཡེཝ ཨཱརོཙེསི. དསབལསྶ ཙཱརིཀཏྠཱཡ གམནཀཱལེ ཨོཧཱིནཀབྷིཀྑཱུ ནཱམ ཨཔྤཀཱ ཧོནྟི, ‘‘སཏྠུ སུཝཎྞཝཎྞཾ སརཱིརཾ པསྶིསྶཱམ, མདྷུརདྷམྨཀཐཾ ཝཱ སུཎིསྶཱམཱ’’ཏི ཡེབྷུཡྻེན གནྟུཀཱམཱཝ བཧུཀཱ ཧོནྟི. ཨིཏི སཏྠཱ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ‘‘རེཝཏཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑནྟོ.

ཨཐེཀསྨིཾ པདེསེ ཨཱནནྡཏྠེརོ དྭེདྷཱཔཐཾ པཏྭཱ བྷགཝནྟཾ པུཙྪི – ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ དྭེ མགྒཱ, ཀཏརམགྒེན སངྒྷོ གཙྪཏཱུ’’ཏི. ཀཏརམགྒོ, ཨཱནནྡ, ཨུཛུཀོཏི? བྷནྟེ, ཨུཛུམགྒོ ཏིཾསཡོཛནོ ཨམནུསྶཔཐོ, པརིཧཱརམགྒོ པན སཊྛིཡོཛནིཀོ ཁེམོ སུབྷིཀྑོཏི. ཨཱནནྡ ¶ , སཱིཝལི ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཏོཏི? ཨཱམ, བྷནྟེ, ཨཱགཏོཏི. ཏེན ཧི སངྒྷོ ཨུཛུམགྒམེཝ གཎྷཏུ, སཱིཝལིསྶ པུཉྙཾ ཝཱིམཾསིསྶཱམཱཏི. སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ སཱིཝལིཏྠེརསྶ པུཉྙཝཱིམཾསནཏྠཾ ཨཊཝིམགྒཾ ཨབྷིརུཧི. མགྒཾ ཨབྷིརུཧནཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ དེཝསངྒྷོ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཋཱནེ ནགརཾ མཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝསནཏྠཱཡ ཝིཧཱརེ པཊིཡཱདེསི. དེཝཔུཏྟཱ རཉྙཱ པེསིཏཀམྨཀཱརཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ ཨཡྻོ ¶ སཱིཝལི, ཀཧཾ ཨཡྻོ སཱིཝལཱི’’ཏི པུཙྪནྟཱ གཙྪནྟི. ཐེརོ ཏཾ སཀྐཱརསམྨཱནཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གཙྪཏི. སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ པརིབྷུཉྫི.

ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན སཏྠཱ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨནུབྷཝནྟོ དེཝསིཀཾ ཡོཛནཔརམཾ གནྟྭཱ ཏིཾསཡོཛནིཀཾ ཀནྟཱརཾ ཨཏིཀྐམྨ ཁདིརཝནིཡཏྠེརསྶ སབྷཱགཊྛཱནཾ པཏྟོ. ཐེརོ སཏྠུ ཨཱགམནཾ ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པཧོནཀཝིཧཱརེ དསབལསྶ གནྡྷཀུཊིཾ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཱདཱིནི ཙ ཨིདྡྷིཡཱ མཱཔེཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ པཙྩུགྒམནཾ ¶ གཏོ. སཏྠཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟེན མགྒེན ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. ཨཐ ཏཐཱགཏེ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེ བྷིཀྑཱུ ཝསྶགྒེན པཏྟསེནཱསནཱནི པཝིསིཾསུ. དེཝཏཱ ‘‘ཨཀཱལོ ཨཱཧཱརསྶཱ’’ཏི ཨཊྛཝིདྷཾ པཱནཀཾ ཨཱཧརིཾསུ. སཏྠཱ སངྒྷེན སདྡྷིཾ པཱནཀཾ པིཝི. ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན ཏཐཱགཏསྶ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨནུབྷཝནྟསྶེཝ ཨདྡྷམཱསོ ཨཏིཀྐནྟོ.

ཨཐེཀཙྩེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑཱུ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཐཾ ཨུཔྤཱདཡིཾསུ ‘‘སཏྠཱ དསབལོ ‘མཡ྄ཧཾ ཨགྒསཱཝཀསྶ ཀནིཊྛབྷཱཏཱ’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཾ ནཝཀམྨིཀབྷིཀྑུཾ པསྶིཏུཾ ཨཱགཏོ, ཨིམསྶ ཝིཧཱརསྶ སནྟིཀེ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརོ ཝཱ ཝེལུ༹ཝནཝིཧཱརཱདཡོ ཝཱ ཀིཾ ཀརིསྶནྟི. ཨཡམྤི བྷིཀྑུ ཨེཝརཱུཔསྶ ནཝཀམྨསྶ ཀཱརཀོ, ཀིཾ ནཱམ སམཎདྷམྨཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི? ཨཐ སཏྠཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡི ཙིརཾ ཝསནྟེ ཨིདཾ ཋཱནཾ ཨཱཀིཎྞཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཱརཉྙཀཱ བྷིཀྑཱུ ནཱམ པཝིཝེཀཏྠིཀཱ ཧོནྟི, རེཝཏསྶ ཨཕཱསུཝིཧཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཏོ རེཝཏསྶ དིཝཱཊྛཱནཾ གཏོ. ཐེརོ ཨེཀཀོཝ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ ཨཱལམྦནཕལཀཾ ནིསྶཱཡ པཱསཱཎཕལཀེ ནིསིནྣོ སཏྠཱརཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཝནྡི.

ཨཐ ནཾ སཏྠཱ པུཙྪི – ‘‘རེཝཏ, ཨིམཾ ཝཱལ༹མིགཊྛཱནཾ ¶ , ཙཎྜཱནཾ ཧཏྠིཨསྶཱདཱིནཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཀིནྟི ཀརོསཱི’’ཏི? ཏེསཾ མེ, བྷནྟེ, སདྡཾ སུཎཏོ ཨརཉྙརཏི ནཱམ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. སཏྠཱ ¶ ཏསྨིཾ ཋཱནེ རེཝཏཏྠེརསྶ པཉྩཧི གཱཐཱསཏེཧི ཨརཉྙེ ནིཝཱསཱནིསཾསཾ ནཱམ ཀཐེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ རེཝཏཏྠེརཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཡེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཐེརསྶ ཨཝཎྞོ ཀཐིཏོ, ཏེསཾ ཀཏྟརཡཊྛིཨུཔཱཧནཱཏེལནཱལི༹ཚཏྟཱནཾ པམུསྶནབྷཱཝཾ ཨཀཱསི. ཏེ ཨཏྟནོ པརིཀྑཱརཏྠཱཡ ནིཝཏྟཱ ཨཱགཏམགྒེནེཝ གཙྪནྟཱཔི ཏཾ ཋཱནཾ སལླཀྑེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. པཋམཾ ཧི ཏེ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟེན མགྒེན གནྟྭཱ ཏཾདིཝསཾ པན ཝིསམམགྒེན གཙྪནྟཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདནྟི, ཛཱཎུཀེན གཙྪནྟི. ཏེ གུམྦེ ཙ གཙྪེ ཙ ཀཎྚཀེ ཙ མདྡནྟཱ ཨཏྟནོ ཝསིཏསབྷཱགཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཁདིརཁཱཎུཀེ ཨཏྟནོ ཚཏྟཾ སཉྫཱནནྟི, ཨུཔཱཧནཾ ཀཏྟརཡཊྛིཾ ཏེལནཱལི༹ཾ སཉྫཱནནྟི. ཏེ ཏསྨིཾ སམཡེ ‘‘ཨིདྡྷིམཱ ¶ ཨཡཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིཀྑཱརེ ཨཱདཱཡ ‘‘དསབལསྶ པཊིཡཏྟསཀྐཱརོ ནཱམ ཨེཝརཱུཔོ ཧོཏཱི’’ཏི ཝདནྟཱ ཨཱགམཾསུ.

པུརཏོ གཏབྷིཀྑཱུ, ཝིསཱཁཱ ཨུཔཱསིཀཱ, ཨཏྟནོ གེཧེ ནིསིནྣཀཱལེ པུཙྪཏི – ‘‘མནཱཔཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, རེཝཏཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱན’’ནྟི? མནཱཔཾ ཨུཔཱསིཀེ ནནྡནཝནཙིཏྟལཏཱདིཔཊིབྷཱགཾ ཏཾ སེནཱསནནྟི. ཨཐ ནེསཾ སབྦཔཙྪཏོ ཨཱགཏབྷིཀྑཱུ པུཙྪི – ‘‘མནཱཔཾ, ཨཡྻཱ, རེཝཏཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱན’’ནྟི. མཱ པུཙྪ ཨུཔཱསིཀེ, ཀཐེཏུཾ ཨཡུཏྟཊྛཱནམེཏཾ, ཨུཛྫངྒལཾ སཀྑརཔཱསཱཎཝིསམཾ ཁདིརཝནཾ ཨེཏཾ, ཏཏྠ སོ བྷིཀྑུ ཝིཧརཏཱིཏི. ཝིསཱཁཱ, པུརིམཱནཉྩ པཙྪིམཱནཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཐཾ ¶ སུཏྭཱ ‘‘ཀེསཾ ནུ ཁོ ཀཐཱ སཙྩཱ’’ཏི པཙྪཱབྷཏྟེ གནྡྷམཱལཾ ཨཱདཱཡ དསབལསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ, ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ སཏྠཱརཾ པུཙྪི – ‘‘བྷནྟེ, རེཝཏཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནཾ ཨེཀཙྩེ, ཨཡྻཱ, ཝཎྞེནྟི, ཨེཀཙྩེ ནིནྡནྟི, ཀིཾ ནཱམེཏཾ, བྷནྟེ’’ཏི? ཝིསཱཁེ རམཎཱིཡཾ ཝཱ ཧོཏུ མཱ ཝཱ, ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཨརིཡཱནཾ ཙིཏྟཾ རམཏི, ཏདེཝ ཋཱནཾ རམཎཱིཡཾ ནཱམཱཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘གཱམེ ཝཱ ཡདི ཝཱརཉྙེ, ནིནྣེ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཐལེ;

ཡཏྠ ཨརཧནྟོ ཝིཧརནྟི, ཏཾ བྷཱུམིརཱམཎེཡྻཀ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༩༨; སཾ. ནི. ༡.༢༦༡);

ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརཾ ཨཱརཉྙཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཀངྑཱརེཝཏཏྠེརཝཏྠུ

༢༠༤. ཚཊྛེ ¶ ཛྷཱཡཱིནནྟི ཛྷཱནལཱབྷཱིནཾ ཛྷཱནཱབྷིརཏཱནཾ. སོ ཀིར ཐེརོ ཡཱ ཛྷཱནསམཱཔཏྟིཡོ དསབལོ སམཱཔཛྫཏི, ཏཏོ ཨཔྤཏརཾ ཋཔེཏྭཱ བཧུཏརཱ སམཱཔཛྫཏི. ཏསྨཱ ཛྷཱཡཱིནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཀངྑཱཡནབྷཱཝེན ཀངྑཱརེཝཏོཏི ཝུཙྩཏི. ཀངྑཱ ནཱམ ཀུཀྐུཙྩཾ, ཀུཀྐུཙྩཀོཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ པན ཨཉྙེ ཀུཀྐུཙྩཀཱ ནཏྠཱིཏི? ཨཏྠི, ཨཡཾ པན ཐེརོ ཀཔྤིཡེཔི ཀུཀྐུཙྩཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཏེནསྶ ཀུཀྐུཙྩཀཏཱ ཨཏིཔཱཀཊཱ ཛཱཏཱཏི ཀངྑཱརེཝཏོཏྭེཝ སངྑཾ གཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ པུརིམནཡེནེཝ མཧཱཛནེན སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཾ ¶ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཛྷཱནཱབྷིརཏཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི དེསནཱཝསཱནེ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ སཏྟཱཧཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨིམིནཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨེན ན ¶ ཨཉྙཾ སམྤཏྟིཾ པཏྠེམི, ཡཐཱ པན སོ ཏུམྷེཧི ཨིཏོ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ བྷིཀྑུ ཛྷཱཡཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔིཏོ, ཨེཝཾ ཨཧམྤི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཛྷཱཡཱིནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཨནཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཀཔྤསཏསཧསྶཱཝསཱནེ གོཏམོ ནཱམ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཏསྶ སཱསནེ ཏྭཾ ཛྷཱཡཱིནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ སཱཝཏྠིནགརེ མཧཱབྷོགཀུལེ ནིབྦཏྟོ པཙྪཱབྷཏྟཾ དྷམྨསྶཝནཏྠཾ གཙྪནྟེན མཧཱཛནེན སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དསབལསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སདྡྷཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པབྦཛིཏོ ཨུཔསམྤདཾ ལབྷིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ ཛྷཱནཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཛྷཱནལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ ཛྷཱནམེཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལཾ པཱཔུཎི. སོ དསབལེན སམཱཔཛྫིཏབྦསམཱཔཏྟཱིནཾ ཨཔྤཏརཱ ཋཔེཏྭཱ བཧུཏརཱ སམཱཔཛྫནྟོ ཨཧོརཏྟཾ ཛྷཱནེསུ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཨིམཾ གུཎཾ གཧེཏྭཱ ཛྷཱཡཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. ‘‘ཨཀཔྤིཡོ, ཨཱཝུསོ གུལོ༹, ཨཀཔྤིཡཱ མུགྒཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༧༢) ཨེཝཾ པན ཀཔྤིཡེསྭེཝ ཝཏྠཱུསུ ¶ ཀུཀྐུཙྩསྶ ཨུཔྤཱདིཏཏཱཡ ཀུཀྐུཙྩསངྑཱཏཱཡ ཀངྑཱཡ བྷཱཝེན ཀངྑཱརེཝཏོཏི སངྑཾ གཏོཏི.

སོཎཀོལི༹ཝིསཏྠེརཝཏྠུ

༢༠༥. སཏྟམེ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནནྟི པགྒཧིཏཝཱིརིཡཱནཾ པརིཔུཎྞཝཱིརིཡཱནཾ. སོཎོ ཀོལི༹ཝིསོཏི སོཎོཏི ཏསྶ ནཱམཾ, ཀོལི༹ཝིསོཏི གོཏྟཾ. ཀོཊིཝེསྶོཏི ཝཱ ཨཏྠོ, ཨིསྶརིཡེན ཀོཊིཔྤཏྟསྶ ཝེསྶཀུལསྶ དཱརཀོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡསྨཱ པན ཨཉྙེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ¶ ཝཱིརིཡཾ ནཱམ ཝཌྜྷེཏབྦཾ ཧོཏི, ཐེརསྶ པན ཧཱཔེཏབྦམེཝ ཨཧོསི. ཏསྨཱ ཨེས ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ ¶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི, སིརིཝཌྜྷཀུམཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ པུརིམནཡེནེཝ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི དེསནཱཔརིཡོསཱནེ དསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཏསྶ པཏྠནཱཡ སམིཛ྄ཛྷནབྷཱཝཾ དིསྭཱ པུརིམནཡེནེཝ བྱཱཀརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏོ.

སོཔི སིརིཝཌྜྷསེཊྛི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཀཔྤེ པརིནིབྦུཏེ ཀསྶཔདསབལེ ཨནུཔྤནྣེ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏི བཱརཱཎསིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. སོ ཨཏྟནོ སཧཱཡཀེཧི སདྡྷིཾ གངྒཱཡཾ ཀཱིལ༹ཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཨེཀོ ཛིཎྞཙཱིཝརིཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ ‘‘བཱརཱཎསིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ གངྒཱཏཱིརེ པཎྞསཱལཾ ཀཏྭཱ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུདཀེན སམུཔབྱཱུལ༹ྷེ དཎྜཀེ ཙ ཝལླིཡོ ཙ སཾཀཌྜྷཏི. ཨཡཾ ཀུམཱརོ སཧཱཡཀེཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཋིཏོ, ‘‘བྷནྟེ, ཀིཾ ཀརོཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཀུམཱར ཨུཔཀཊྛེ ཨནྟོཝསྶེ པབྦཛིཏཱནཾ ཝསནཊྛཱནཾ ནཱམ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཨཛྫེཝ ཨེཀདིཝསཾ ཨཡྻོ ཡཐཱ ཏཐཱ ཨཱགམེཏུ, ཨཧཾ སྭེ ཨཡྻསྶ ཝསནཊྛཱནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. པཙྩེཀབུདྡྷོ ‘‘ཏསྶེཝ ཀུམཱརསྶ སངྒཧཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགཏཏྟཱ ཨདྷིཝཱསེསི. སོ ཏསྶ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ གཏོ པུནདིཝསེ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ¶ སཛྫེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ¶ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷོཔི ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ ཨཛྫ བྷིཀྑཱཙཱརཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཉཏྭཱ ཏསྶེཝ གེཧདྭཱརཾ ཨགམཱསི.

ཀུམཱརོ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དིསྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནོ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨནྟོཝསྶཾ མཡ྄ཧཾ གེཧདྭཱརམེཝ ཨཱགཙྪཐ, བྷནྟེ’’ཏི པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཀྐནྟེ ཨཏྟནོ སཧཱཡཀེཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཝསནཔཎྞསཱལཉྩ ཙངྐམནཉྩ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཱནི ཙ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ཏསྶེཝ པཎྞསཱལཾ པཝིསནཝེལཱཡ ¶ ཧརིཏཱུཔལིཏྟཱཡ བྷཱུམིཡཱ ‘‘པཱདེསུ ཀལལཾ མཱ ལགྒཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པཱརུཔནཾ སཏསཧསྶགྒྷནཀཾ རཏྟཀམྦལཾ བྷཱུམཏྠརཎཾ སནྠརིཏྭཱ ཀམྦལསྶ ཝཎྞེན སདྡྷིཾ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ སརཱིརཔྤབྷཾ ཨེཀསདིསཾ དིསྭཱ ཨཏིཝིཡ པསནྣོ ཧུཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཡཐཱ ཏུམྷེཧི ཨཀྐནྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨིམསྶ ཀམྦལསྶ ཨཏིཝིཡ པབྷཱ ཝིརོཙཏི, ཨེཝམེཝ མཡ྄ཧམྤི ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ ཧཏྠཔཱདཱནཾ ཝཎྞོ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥཝཎྞོ ཧོཏུ, སཏཀྑཏྟུཾ ཝིཧཏཀཔྤཱསཔཊལཕསྶསདིསོཝ ཕསྶོ ཧོཏཱུ’’ཏི. སོ ཏེམཱསཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ པཝཱརིཏཀཱལེ ཏིཙཱིཝརཾ ཨདཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ པརིཔུཎྞཔཏྟཙཱིཝརོ གནྡྷམཱདནམེཝ གཏོ.

སོཔི ཀུལཔུཏྟོ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀཱལ༹ཙམྤཱནགརེ ཨུཔསེཊྛིསྶ གྷརེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཏསྶ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སེཊྛིཀུལཾ ཨནེཀཱནི ¶ པཎྞཱཀཱརསཧསྶཱནི ཨཱགཙྪནྟི. ཛཱཏདིཝསེ ཙ སཀལནགརཾ ཨེཀསཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པུཏྟོ ཨཏྟནོ ནཱམཾ གཎྷིཏྭཱཝ ཨཱགཏོ, རཏྟསུཝཎྞརསཔརིསིཏྟཱ ཝིཡསྶ སརཱིརཙྪཝཱི’’ཏི སོཎཀུམཱརོཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

ཨཐསྶ སཊྛི དྷཱཏིཡོ ཨུཔནེཏྭཱ དེཝཀུམཱརཾ ཝིཡ ནཾ སུཁེན ཝཌྜྷེསུཾ. ཏསྶ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཱཧཱརཝིདྷཱནཾ ཨཧོསི – སཊྛིཀརཱིསམཏྟཾ ཋཱནཾ ཀསིཏྭཱ ཏིཝིདྷེན ཨུདཀེན པོསེནྟི. ཀེདཱརེ པཝིསནྟཱིསུ ཨུདཀམཱཏིཀཱསུ ཁཱིརོདཀསྶ ཙ གནྡྷོདཀསྶ ཙ ཨནེཀཱནི ཙཱཊིསཧསྶཱནི ཨཱསིཉྩནྟི. སཱལིསཱིསཱནཾ ཁཱིརགྒཧཎཀཱལེ སུཀཱདཱིནཾ པཱཎཱནཾ ཨུཙྪིཊྛཀརཎནིཝཱརཎཏྠཾ ཝཱིཧིགབྦྷཱནཾ སུཁུམཱལབྷཱཝཏྠཉྩ པརིཡནྟཔརིཀྑེཔེ ཙ ཨནྟརནྟརཱ ཙ ཐམྦྷེ ནིཁནིཏྭཱ ཨུཔརི དཎྜཀེ དཏྭཱ ཀིལཉྫེཧི ཚཱདེཏྭཱ སམནྟཱ སཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ སབྦཔརིཡནྟེ ཨཱརཀྑཾ གཎྷནྟི. སསྶེ ནིཔྥནྣེ ཀོཊྛེ ཙཏུཛཱཏིགནྡྷེཧི པརིབྷཎྜཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརི ཨུཏྟམགནྡྷེཧི པརིབྷཱཝེནྟི ¶ . ཨནེཀསཧསྶཔུརིསཱ ཁེཏྟཾ ཨོརུཡ྄ཧ སཱལིསཱིསཱནི ཝཎྚེསུ ཚིནྡིཏྭཱ མུཊྛིམུཊྛིཡོ ཀཏྭཱ རཛྫུཀེཧི བནྡྷིཏྭཱ སུཀྑཱཔེནྟི. ཏཏོ ཀོཊྛཀསྶ ཧེཊྛིམཏལེ གནྡྷེ སནྠརིཏྭཱ ཨུཔརི སཱལིསཱིསཱནི སནྠརནྟི. ཨེཝཾ ཨེཀནྟརིཀཾ ཀཏྭཱ སནྠརནྟཱ ཀོཊྛཀཾ པཱུརེཏྭཱ དྭཱརཾ པིདཧནྟི ¶ , ཏིཝསྶསམྤཏྟཀཱལེ ཀོཊྛཀཾ ཝིཝརནྟི. ཝིཝཊཀཱལེ སཀལནགརཾ སུགནྡྷགནྡྷིཀཾ ཧོཏི. སཱལིམྷི པཧཏེ དྷུཏྟཱ ཐུསེ ཀིཎིཏྭཱ གཎྷནྟི, ཀུཎྜཀཾ པན ཙཱུལུ༹པཊྛཱཀཱ ལབྷནྟི. མུསལགྷཊྚིཏཀེ སཱལིཏཎྜུལེ ཝིཙིནིཏྭཱ གཎྷནྟི ¶ . ཏེ སུཝཎྞཧཱིརཀཔཙྪིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ སཏཀཱལཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ གཧིཏེ པཀྐུཐིཏཛཱཏིརསེ ཨེཀཝཱརཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདྡྷརནྟི, པམུཁཊྛཱནཾ སུམནཔུཔྥསདིསཾ ཧོཏི. ཏཾ བྷོཛནཾ སུཝཎྞསརཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ པཀྐུཐིཏཨཔྤོདཀམདྷུཔཱཡཱསཔཱུརིཏསྶ རཛཏཐཱལསྶ ཨུཔརི ཀཏྭཱ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ སེཊྛིཔུཏྟསྶ པུརཏོ ཋཔེནྟི.

སོ ཨཏྟནོ ཡཱཔནམཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ གནྡྷཝཱསིཏེན ཨུདཀེན མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ དྷོཝཏི. ཨཐསྶ དྷོཏཧཏྠཔཱདསྶ ནཱནཔྤཀཱརཾ མུཁཝཱསཾ ཨུཔནེནྟི. ཏསྶ ཨཀྐམནཊྛཱནེ ཝརཔོཏྠཀཙིཏྟཏྠརཎཾ ཨཏྠརནྟི. ཧཏྠཔཱདཏལཱནིསྶ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥཝཎྞཱནི ཧོནྟི, སཏཀཱལཝིཧཏཀཔྤཱསསྶ ཝིཡ ཕསྶོ, པཱདཏལེསུ མཎིཀུཎྜལཱཝཏྟཝཎྞཱནི ལོམཱནི ཛཱཡིཾསུ. སོ ཀསྶཙིདེཝ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཨཱཛཱནཱཧི བྷཱུམིཾ ཨཀྐམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི. ཏསྶ ཝཡཔྤཏྟསྶ ཏིཎྞཾ ཨུཏཱུནཾ ཨནུཙྪཝིཀེ ཏཡོ པཱསཱདེ ཀཱརེཏྭཱ ནཱཊཀཱནི ཙ ཨུཔཊྛཱཔེསུཾ. སོ མཧཱསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟོ དེཝོ མཉྙེ པཊིཝསཏི.

ཨཐ ཨམྷཱཀཾ སཏྠརི སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐེ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟེ པཱདལོམདསྶནཏྠཾ རཉྙཱ མཱགདྷེན པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨསཱིཏིཡཱ གཱམིཡསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ པཧིཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨནུཉྙཱཏོསི མཱཏཱཔིཏཱུཧཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཨནནུཉྙཱཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ‘‘ན ཁོ, སོཎ, ཏཐཱགཏཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནནུཉྙཱཏཾ པུཏྟཾ པབྦཱཛེནྟཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. སོ ‘‘སཱདྷུ བྷགཝཱ’’ཏི ཏཐཱགཏསྶ ཝཙནཾ སིརསཱ ¶ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱགམྨ ཨཉྙཏརསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀེ པབྦཛི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནསྶ པབྦཛྫཱཝིདྷཱནཾ པཱལི༹ཡཾ (མཧཱཝ. ༢༤༣) ཨཱགཏམེཝ.

ཏསྶ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷིཏྭཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརནྟསྶ སམྦཧུལཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ¶ ཙ སནྡིཊྛསམྦྷཏྟཱ ཙ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨཱཧརནྟི, རཱུཔནིཔྥཏྟིཡཱ ¶ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟི, ཨཉྙེཔི ཛནཱ པསྶིཏུཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘མམ སནྟིཀཾ བཧཱུ ཛནཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཀམྨཊྛཱནེ ཝཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཝཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཀཐཾ སཀྑིསྶཱམི, ཡཾནཱུནཱཧཾ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ སཱིཏཝནསུསཱནཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརེཡྻཾ. ཏཏྲ ཧི སུསཱནནྟི ཛིགུཙྪིཏྭཱ བཧཱུ ཛནཱ ནཱགམིསྶནྟི, ཨེཝཾསནྟེ མམ ཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཱཔུཎིསྶཏཱི’’ཏི སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ སཱིཏཝནཾ གནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ སརཱིརཾ པརམསུཁུམཱལཾ, ན ཁོ པན སཀྐཱ སུཁེནེཝ སུཁཾ པཱཔུཎིཏུཾ, ཀཱཡཾ ཀིལམེཏྭཱཔི སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ཋཱནཙངྐམམེཝ ཨདྷིཊྛཱཡ པདྷཱནམཀཱསི. ཏསྶ སུཁུམཱལཱནཾ པཱདཏལཱནཾ ཨནྟནྟེཧི ཕོཊཱ ཨུཊྛཱཡ བྷིཛྫིཾསུ, ཙངྐམོ ཨེཀལོཧིཏོཝ ཨཧོསི. པཱདེསུ ཨཝཧནྟེསུ ཛཎྞུཀེཧིཔི ཧཏྠེཧིཔི ཝཱཡམིཏྭཱ ཙངྐམཏི. ཨེཝཾ ཝཱིརིཡཾ དལ༹ྷཾ ཀརོནྟོཔི ཨོབྷཱསམཏྟམྤི ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ ཨཉྙོཔི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ བྷཝེཡྻ, མཱདིསོཝ བྷཝེཡྻ. ཨཧཾ ཁོ པན ཨེཝཾ ཝཱཡམནྟོཔི མགྒཾ ཝཱ ཕལཾ ཝཱ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ན སཀྐོམི, ཨདྡྷཱ ནེཝཱཧཾ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ, ན ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ, ན ནེཡྻོ, པདཔརམེན མཡཱ བྷཝིཏབྦཾ. ཀིཾ མེ པབྦཛྫཱཡ, ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིཏྭཱ ¶ བྷོགེ ཙ བྷུཉྫིསྶཱམི པུཉྙཱནི ཙ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི.

ཏསྨིཾ སམཡེ སཏྠཱ ཐེརསྶ ཝིཏཀྐཾ ཉཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཏཏྠ གནྟྭཱ ལོཧིཏེན ཕུཊྛཾ ཙངྐམཾ དིསྭཱ ཐེརཾ ཝཱིཎོཝཱདེན (མཧཱཝ. ༢༤༣) ཨོཝདིཏྭཱ ཝཱིརིཡསམཐཡོཛནཏྠཱཡ ཏསྶ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊམེཝ གཏོ. སོཎཏྠེརོཔི དསབལསྶ སམྨུཁཱ ཨོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱསི. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཐེརཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སོཎཀུཊིཀཎྞཏྠེརཝཏྠུ

༢༠༦. ཨཊྛམེ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱནནྟི ཝཱཀྐརཎཾ ཝུཙྩཏི ཝཙནཀིརིཡཱ, མདྷུརཝཙནཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨཡཉྷི ཐེརོ དསབལེན སདྡྷིཾ ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཱ ཏཐཱགཏསྶ ¶ མདྷུརེན སརེན དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. ཨཐསྶ སཏྠཱ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི. ཏསྨཱ སོ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱནཾ ཨགྒོ ¶ ནཱམ ཛཱཏོ. སོཎོཏི ཏསྶ ནཱམཾ, ཀོཊིཨགྒྷནཀཾ པན ཀཎྞཔིལ༹ནྡྷནཾ དྷཱརེསི. ཏསྨཱ ཀུཊིཀཎྞོཏི ཝུཙྩཏི, ཀོཊིཀཎྞོཏི ཨཏྠོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ པུརིམནཡེནེཝ མཧཱཛནེན སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋཏྭཱ སཏྠུ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱནཾ ཨགྒེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཡཾ བྷིཀྑུཾ ཏུམྷེ ཨིཏོ ¶ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔཡིཏྠ, ཨཧམྤི ཨིམསྶ ཨདྷིཀཱརཀམྨསྶ ཕལེན ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཏཐཱརཱུཔོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཏསྶ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ གོཏམབུདྡྷསྶ སཱསནེ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟོ ཨམྷཱཀཾ དསབལསྶ ཨུཔྤཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཀཱལི༹ཡཱ ནཱམ ཀུརརགྷརིཀཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. སཱ པརིཔཀྐེ གབྦྷེ རཱཛགཧནགརེ ཨཏྟནོ ཀུལནིཝེསནཾ ཨཱགཏཱ.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ ཨིསིཔཏནེ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེསི. དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནེ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ སནྣིཔཏིཾསུ. ཏཏྠ ཨེཀོ ཨཊྛཝཱིསཏིཡཱ ཡཀྑསེནཱཔཏཱིནཾ ཨབྦྷནྟརེ སཱཏཱགིརོ ནཱམ ཡཀྑོ དསབལསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཙིནྟེསི – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཨེཝཾ མདྷུརདྷམྨཀཐཱ མམ སཧཱཡེན ཧེམཝཏེན སུཏཱ ན སུཏཱ’’ཏི? སོ དེཝསངྒྷསྶ ཨནྟརེ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ ཨཔསྶིཏྭཱ ‘‘ཨདྡྷཱ མམ སཧཱཡོ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, གཙྪཱམི དསབལསྶ ཙེཝ ཝཎྞཾ ཀཐེསྶཱམི, པཊིཝིདྡྷདྷམྨཉྩ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ རཱཛགཧམཏྠཀེན ཏསྶ སནྟིཀཾ པཱཡཱསི.

ཧེམཝཏོཔི ¶ ཏིཡོཛནསཧསྶཾ ཧིམཝནྟཾ ཨཀཱལཔུཔྥིཏཾ དིསྭཱ ‘‘མམ སཧཱཡེན སཱཏཱགིརེན སདྡྷིཾ ཧིམཝནྟཀཱིལི༹ཏཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ རཱཛགཧམཏྠཀེནེཝ ¶ པཱཡཱསི. ཏེསཾ དྭིནྣམྤི ཨགྒབལཀཱཡཱ ཀུལགྷརིཀཱཡ ཀཱལི༹ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནམཏྠཀེ སམཱགནྟྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཀསྶ པརིསཱ, མཡཾ སཱཏཱགིརསྶ. ཏུམྷེ ཀསྶ པརིསཱ, མཡཾ ཧེམཝཏསྶཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ ཧཊྛཏུཊྛཱཝ གནྟྭཱ ཏེསཾ ཡཀྑསེནཱཔཏཱིནཾ ཨཱརོཙཡིཾསུ. ཏེཔི ཏཾཁཎཉྙེཝ ¶ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནམཏྠཀེ སམཱགཙྪིཾསུ. སཱཏཱགིརོ ཧེམཝཏཾ ཨཱཧ – ‘‘ཀཧཾ, སམྨ, གཙྪསཱི’’ཏི? ཏཝ སནྟིཀཾ སམྨཱཏི. ཀིཾཀཱརཎཱཏི? ཧིམཝནྟཾ པུཔྥིཏཾ དིསྭཱ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཏཏྠ ཀཱིལི༹སྶཱམཱིཏི. ཏྭཾ པན, སམྨ, ཀཧཾ གཙྪསཱིཏི? ཏཝ སནྟིཀཾ, སམྨཱཏི. ཀིཾཀཱརཎཱཏི? ཏྭཾ ཧིམཝནྟསྶ ཀེན པུཔྥིཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱསཱིཏི? ན ཛཱནཱམི, སམྨཱཏི. སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ པུཏྟོ སིདྡྷཏྠཀུམཱརོ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཾ ཀམྤེཏྭཱ པཊིཝིདྡྷསབྦཉྙུཏཉྙཱཎོ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཨནུཏྟརཾ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེསི. ཏསྶ པཝཏྟིཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསཱིཏི? ན ཛཱནཱམི, སམྨཱཏི. ཏྭཾ ཨེཏྟཀམེཝ ཋཱནཾ པུཔྥིཏནྟི ཨཉྙཱསི, ཏསྶ པན པུརིསསྶ སཀྐཱརཏྠཱཡ སཀལདསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨེཀམཱལཱགུལ༹སདིསཾ ཨཛྫ ཛཱཏཾ སམྨཱཏི. མཱལཱ ཏཱཝ པུཔྥནྟུ, ཏཡཱ སོ སཏྠཱ ཨཀྑཱིནི པཱུརེཏྭཱ དིཊྛོཏི. ཨཱམ, སམྨ, སཏྠཱ ཙ མེ དིཊྛོ, དྷམྨོ ཙ སུཏོ, ཨམཏཉྩ པཱིཏཾ. ཨཧཾ ‘‘ཨེཏཾ ཨམཏདྷམྨཾ ཏམྤི ཛཱནཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཝ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོསྨི, སམྨཱཏི. ཏེསཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཀཐེནྟཱནཾཡེཝ ཨུཔཱསིཀཱ སིརིསཡནཏོ ཨུཊྛཱཡ ནིསིནྣཱ ཏཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ སུཏྭཱ སདྡེ ནིམིཏྟཾ གཎྷི. ‘‘ཨཡཾ སདྡོ ཨུདྡྷཾ, ན ཧེཊྛཱ, ཨམནུསྶབྷཱསིཏོ, ནོ མནུསྶབྷཱསིཏོ’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཨོཧིཏསོཏཱ པགྒཧིཏམཱནསཱ ཧུཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏཏོ –

‘‘ཨཛྫ པནྣརསོ ཨུཔོསཐོ (ཨིཏི སཱཏཱགིརོ ཡཀྑོ),

དིབྦཱ རཏྟི ཨུཔཊྛིཏཱ;

ཨནོམནཱམཾ སཏྠཱརཾ,

ཧནྡ པསྶཱམ གོཏམ’’ནྟི. (སུ. ནི. ༡༥༣) –

ཨེཝཾ ¶ སཱཏཱགིརེན ཝུཏྟེ –

‘‘ཀཙྩི མནོ སུཔཎིཧིཏོ (ཨིཏི ཧེམཝཏོ ཡཀྑོ),

སབྦབྷཱུཏེསུ ཏཱདིནོ;

ཀཙྩི ¶ ཨིཊྛེ ཨནིཊྛེ ཙ,

སངྐཔྤསྶ ཝསཱིཀཏཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༡༥༤);

ཨེཝཾ ¶ ཧེམཝཏོ སཏྠུ ཀཱཡསམཱཙཱརཉྩ ཨཱཛཱིཝཉྩ མནོསམཱཙཱརཉྩ པུཙྪི. པུཙྪིཏཾ པུཙྪིཏཾ སཱཏཱགིརོ ཝིསྶཛྫེསི. ཨེཝཾ སཏྠུ སརཱིརཝཎྞགུཎཝཎྞཀཐནཝསེན ཧེམཝཏསུཏྟནྟེ ནིཊྛིཏེ ཧེམཝཏོ སཧཱཡཀསྶ དྷམྨདེསནཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཨཐ, ཀཱལཱི༹ ཨུཔཱསིཀཱ, པརསྶ དྷམྨེ དེསཱིཡམཱནེ ཏཐཱགཏཾ ཨདིཊྛཔུབྦཱཝ ཧུཏྭཱ ཨནུསྶཝཔྤསཱདཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པརསྶ ཝཌྜྷིཏཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫམཱནཱ ཝིཡ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. སཱ སབྦམཱཏུགཱམཱནཾ ཨནྟརེ པཋམཀསོཏཱཔནྣཱ སབྦཛེཊྛིཀཱ ཨཧོསི. ཏསྶཱ སཧ སོཏཱཔཏྟིབྷཱཝེན ཏམེཝ རཏྟིཾ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཛཱཏཾ, པཊིལདྡྷདཱརཀསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ སོཎོཏི ནཱམཾ ཨཀཱསི. སཱ ཡཐཱརུཙིཡཱ ཀུལགེཧེ ཝསིཏྭཱ ཀུལགྷརམེཝ ཨགམཱསི.

ཏསྨིཾ སམཡེ མཧཱཀཙྩཱནཏྠེརོ ཏཾ ནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཨུཔཝཏྟེ པབྦཏེ པཊིཝསཏི. ཨུཔཱསིཀཱ ཐེརཾ ཨུཔཊྛཱཏི. ཐེརོ ནིབདྡྷཾ ཏསྶཱ ནིཝེསནཾ གཙྪཏི. སོཎདཱརཀོཔི ནིབདྡྷཾ ཐེརསྶ སནྟིཀེ ཝིཙརནྟོ ཝིསྶཱསིཀོ ཨཧོསི. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཐེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཛི. ཐེརོ ཏཾ ཨུཔསམྤཱདེཏུཀཱམོ ཏཱིཎི ཝསྶཱནི གཎཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེསི. སོ ཨུཔསམྤནྣོ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཐེརསྶེཝ སནྟིཀེ སུཏྟནིཔཱཏཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶོ པཝཱརེཏྭཱ སཏྠཱརཾ པསྶིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཱཔུཙྪི. ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘སོཎ, ཏཡི གཏེ སཏྠཱ ཏཾ ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཾ ཝསཱཔེཏྭཱ དྷམྨཾ ཨཛ྄ཛྷེསིསྶཏི, ཏྭཾ དྷམྨཾ ཀཐེསྶསི. སཏྠཱ ཏཝ དྷམྨཀཐཱཡ པསཱིདིཏྭཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཝརཾ དསྶཏི. ཏྭཾ ཝརཾ གཎྷནྟོ ཨིམཉྩ ཨིམཉྩ གཎྷཱཧི, མམ ཝཙནེན དསབལསྶ པཱདེ ཝནྡཱཧཱི’’ཏི. སོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཨནུཉྙཱཏོ ¶ མཱཏུཨུཔཱསིཀཱཡ གེཧཾ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེསི. སཱཔི ‘‘སཱདྷུ ¶ , ཏཱཏ, ཏྭཾ དསབལཾ པསྶིཏུཾ གཙྪནྟོ ཨིམཾ ཀམྦལཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཏྠུ ཝསནགནྡྷཀུཊིཡཱ བྷཱུམཏྠརཎཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠརཱཧཱི’’ཏི ཀམྦལཾ ཨདཱསི. སོཎཏྠེརོ ཏཾ ཨཱདཱཡ སེནཱསནཾ སཾསཱམེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན སཏྠུ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ དསབལསྶ བུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣཝེལཱཡམེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ཏེན སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱནནྡ, ཨིམསྶ བྷིཀྑུསྶ ¶ སེནཱསནཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི. ཐེརོ སཏྠུ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཉཏྭཱ ཨནྟོགནྡྷཀུཊིཡཾཡེཝ བྷཱུམཏྠརཎཾ ཨུསྶཱརེནྟོ ཝིཡ ཨཏྠརི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བཧུདེཝརཏྟིཾ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི, ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ སོཎོ བཧུདེཝརཏྟིཾ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. སཏྠཱ པཙྪིམཡཱམེ སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཝུཊྛཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀེན ཀཱལེན སོཎསྶ ཀཱཡདརཐོ པཊིཔྤསྶདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སོཎཾ ཨཛ྄ཛྷེསི – ‘‘པཊིབྷཱཏུ ཏཾ བྷིཀྑུ དྷམྨོ བྷཱསིཏུ’’ནྟི. སོཎཏྠེརོ མདྷུརསྶརེན ཨེཀབྱཉྫནམྤི ཨཝིནཱསེནྟོ ཨཊྛཀཝགྒིཡཱནི སུཏྟཱནི (སུ. ནི. ༧༧༢ ཨཱདཡོ) ཨབྷཱསི. ཀཐཱཔརིཡོསཱནེ བྷགཝཱ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ ‘‘སུགྒཧིཏོ ཏེ བྷིཀྑུ དྷམྨོ, མཡཱ དེསིཏཀཱལེ ཙ ཨཛྫ ཙ ཨེཀསདིསཱཝ དེསནཱ, ཀིཉྩི ཨཱུནཾ ཝཱ ཨདྷིཀཾ ཝཱ ནཏྠཱི’’ཏི པསནྣབྷཱཝཾ པཀཱསེསི. སོཎཏྠེརོཔི ‘‘ཨཡཾ ཨོཀཱསོ’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཝཙནེན དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ཝིནཡདྷརཔཉྩམེན གཎེན ཨུཔསམྤདཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦེ ཝརེ ཡཱཙི, སཏྠཱ ཨདཱསི. པུན ཐེརོ མཱཏུཨུཔཱསིཀཱཡ ཝཙནེན ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཨུཔཱསིཀཱཡ ཏུམྷཱཀཾ ཝསནགནྡྷཀུཊིཡཾ བྷཱུམཏྠརཎཏྠཾ ཀམྦལོ ¶ པཧིཏོ’’ཏི ཀམྦལཾ དཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན ཐེརསྶ པབྦཛྫཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ སུཏྟེ ཨཱགཏམེཝ.

ཨིཏི ཐེརོ སཏྠུ སནྟིཀཱ ཨཊྛ ཝརེ ལབྷིཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སབྦཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. པུནདིཝསེ མཱཏུཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནདྭཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑཱཡ ཨཊྛཱསི. ཨུཔཱསིཀཱ ‘‘པུཏྟོ ཀིར མེ དྭཱརེ ཋིཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཝེགེན ཨཱགནྟྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཧཏྠཏོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ¶ ཨནྟོནིཝེསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷོཛནཾ ཨདཱསི. ཨཐ ནཾ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨཱཧ – ‘‘དིཊྛོ ཏེ, ཏཱཏ, དསབལོ’’ཏི? ཨཱམ ཨུཔཱསིཀེཏི. ཝནྡིཏོ ཏེ མམ ཝཙནེནཱཏི? ཨཱམ ཝནྡིཏོ, སོཔི ཙ མེ ཀམྦལོ ཏཐཱགཏསྶ ཝསནཊྛཱནེ བྷཱུམཏྠརཎཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠཏོཏི. ཀིཾ, ཏཱཏ, ཏཡཱ ཀིར སཏྠུ དྷམྨཀཐཱ ཀཐིཏཱ, སཏྠཱརཱ ཙ ཏེ སཱདྷུཀཱརོ དིནྣོཏི? ཏཡཱ ཀཐཾ ཉཱཏཾ ཨུཔཱསིཀེཏི? ཏཱཏ, མཡ྄ཧཾ གེཧེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ དསབལེན ཏུཡ྄ཧཾ སཱདྷུཀཱརཾ དིནྣདིཝསེ ‘‘སཀལདསསཧསྶཙཀྐཝཱལེ༹ དེཝཏཱ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཾསཱུ’’ཏི ཨཱཧ – ཏཱཏ, ཏཡཱ ཀཐིཏདྷམྨཀཐཾ བུདྡྷཱནཾ ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ མཡ྄ཧམྤི ཀཐེཏུཾ པཙྩཱསཱིསཱམཱིཏི. ཐེརོ མཱཏུ ཀཐཾ སམྤཊིཙྪི. སཱ ཏསྶ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ དྭཱརེ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ དསབལསྶ ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ ཨཏྟནོ དྷམྨཀཐཾ ¶ ཀཐཱཔེསཱིཏི ཝཏྠུ ཨེཏྠ སམུཊྛིཏཾ. སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརཾ ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སཱིཝལིཏྠེརཝཏྠུ

༢༠༧. ནཝམེ ¶ ལཱབྷཱིནཾ ཡདིདཾ སཱིཝལཱིཏི ཋཔེཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ལཱབྷཱིནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སཱིཝལིཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ལཱབྷཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི དསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ ཨཧམྤི ཨིམིནཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨེན ཨཉྙཾ སམྤཏྟིཾ ན པཏྠེམི, ཨནཱགཏེ པན ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ ཨཧམྤི ཏུམྷེཧི སོ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏབྷིཀྑུ ཝིཡ ལཱབྷཱིནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏེ པཏྠནཱ ཨནཱགཏེ གོཏམསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ སམིཛ྄ཛྷིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོཔི ཀུལཔུཏྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཝིཔསྶཱིབུདྡྷཀཱལེ བནྡྷུམཏཱིནགརཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀསྨིཾ གཱམེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཏསྨིཾ སམཡེ བནྡྷུམཏཱིནགརཝཱསིནོ རཉྙཱ སདྡྷིཾ སཱཀཙྪིཏྭཱ སཱཀཙྪིཏྭཱ དསབལསྶ ¶ དཱནཾ དེནྟི. ཏེ ཨེཀདིཝསཾ སབྦེཝ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ དཱནཾ དེནྟཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨམྷཱཀཾ དཱནམུཁེ ནཏྠཱི’’ཏི མདྷུཉྩ གུལ༹དདྷིཉྩ ན ཨདྡསཾསུ. ཏེ ‘‘ཡཏོ ཀུཏོཙི ཨཱཧརིསྶཱམཱ’’ཏི ཛནཔདཏོ ནགརཾ པཝིསནམགྒེ པུརིསཾ ཋཔེསུཾ. ཏདཱ ཨེས ཀུལཔུཏྟོ ཨཏྟནོ གཱམཏོ གུལ༹དདྷིཝཱརཀཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཀིཉྩིདེཝ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ནགརཾ གཙྪནྟོ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ‘‘དྷོཏཧཏྠཔཱདོ པཝིསིསྶཱམཱི’’ཏི ཕཱསུཀཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟོ ནངྒལསཱིསམཏྟཾ ནིམྨཀྑིཀཾ དཎྜཀམདྷུཾ དིསྭཱ ‘‘པུཉྙེན མེ ཨིདཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི གཧེཏྭཱ ནགརཾ པཝིསཏི. ནཱགརེཧི ཋཔིཏཔུརིསོ ཏཾ དིསྭཱ, ‘‘བྷོ པུརིས, ཀསྶིམཾ ཨཱཧརསཱི’’ཏི ¶ པུཙྪི. ན ཀསྶཙི སཱམི, ཝིཀྐིཎིཏུཾ པན མེ ཨིདཾ ཨཱནཱིཏནྟི. ཏེན ཧི, བྷོ པུརིས, ཨིམཾ ཀཧཱཔཎཾ གཧེཏྭཱ ཨེཏཾ མདྷུཉྩ གུལ༹དདྷིཉྩ དེཧཱིཏི.

སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིདཾ ན བཧུམཱུལཾ, ཨཡཉྩ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ བཧུཾ དེཏི, ཝཱིམཾསིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ¶ . ཏཏོ ནཾ ‘‘ནཱཧཾ ཨེཀཀཧཱཔཎེན དེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཡདི ཨེཝཾ, དྭེ གཧེཏྭཱ དེཧཱིཏི. དྭཱིཧིཔི ན དེམཱིཏི. ཨེཏེནུཔཱཡེན ཝཌྜྷནྟཾ ཝཌྜྷནྟཾ སཧསྶཾ པཱཔུཎི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཏིཨཉྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཧོཏུ ཏཱཝ, ཨིམསྶ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨིདཾ ན བཧུཨགྒྷནཀཾ, ཏྭཉྩ བཧུཾ དེསི, ཀེན ཀམྨེན ཨིདཾ གཎྷཱསཱི’’ཏི? ཨིདྷ, བྷོ, ནགརཝཱསིནོ རཉྙཱ སདྡྷིཾ པཊིཝིརུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝིཔསྶཱིདསབལསྶ དཱནཾ དེནྟཱ ཨིདཾ དྭཡཾ དཱནམུཁེ ཨཔསྶནྟཱ པརིཡེསནྟི. སཙེ ཨིདཾ དྭཡཾ ན ལབྷིསྶནྟི, ནཱགརཱནཾ པརཱཛཡོ བྷཝིསྶཏི. ཏསྨཱ སཧསྶཾ དཏྭཱ གཎྷཱམཱིཏི. ཀིཾ པནེཏཾ ནཱགརཱནམེཝ ཝཊྚཏི, ན ཨཉྙེསཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི? ཡསྶ ཀསྶཙི དཱཏུཾ ཨཝཱརིཏམེཏནྟི. ཨཏྠི པན ཏེ ཀོཙི ནཱགརཱནཾ དཱནེ ཨེཀདིཝསཾ སཧསྶཾ དཱཏཱཏི? ནཏྠི སམྨཱཏི. ཨིམེསཾ པན དྭིནྣཾ སཧསྶགྒྷནཀབྷཱཝཾ ཛཱནཱསཱིཏི? ཨཱམ ཛཱནཱམཱིཏི. ཏེན ཧི གཙྪ, ནཱགརཱནཾ ཨཱཙིཀྑ – ‘‘ཨེཀོ པུརིསོ ཨིམཱནི དྭེ མཱུལེན ན དེཏི, སཧཏྠེནེཝ དཱཏུཀཱམོ, ཏུམྷེ ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཀཱརཎཱ ནིརུསྶུཀྐཱ ཧོཐཱ’’ཏི. ཏྭཾ པན མེ ཨིམསྨིཾ དཱནམུཁེ ཛེཊྛཀབྷཱཝསྶ ཀཱཡསཀྑཱི ཧོཧཱིཏི.

སོ གཱམཝཱསཱི པརིབྦཡཏྠཾ གཧིཏམཱསཀེན པཉྩཀཊུཀཾ གཧེཏྭཱ ཙུཎྞཾ ཀཏྭཱ དདྷིཏོ ཀཉྫིཡཾ ཝཱཧེཏྭཱ ཏཏྠ མདྷུཔཊལཾ ¶ པཱིལེ༹ཏྭཱ པཉྩཀཊུཀཙུཎྞེན ཡོཛེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ པདུམིནིཔཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཏཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ ཨཱདཱཡ ¶ དསབལསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ནིསཱིདི. མཧཱཛནེན ཨཱཧརིཡམཱནསྶ སཀྐཱརསྶ ཨནྟརེ ཨཏྟནོ པཏྟཝཱརཾ ཨོལོཀཡམཱནོ ཨོཀཱསཾ ཉཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷགཝཱ ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ དུགྒཏཔཎྞཱཀཱརོ, ཨིམཾ མེ ཨནུཀམྤཾ པཊིཙྩ གཎྷཐཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཏསྶ ཨནུཀམྤཾ པཊིཙྩ ཙཏུམཧཱརཱཛདཏྟིཡེན སེལམཡེན པཏྟེན ཏཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཡཐཱ ཨཊྛསཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶསྶ དིཡྻམཱནཾ ན ཁཱིཡཏི, ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛཱསི. སོཔི ཀུལཔུཏྟོ ནིཊྛིཏབྷཏྟཀིཙྩཾ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཨཱཧ – ‘‘དིཊྛོ མེ བྷགཝཱ ཨཛྫ བནྡྷུམཏཱིནགརཝཱསིཀེཧི ཏུམྷཱཀཾ སཀྐཱརོ ཨཱཧརིཡམཱནོ, ཨཧམྤི ཨིམསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟནིབྦཏྟབྷཝེ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི. སཏྠཱ ‘‘ཨེཝཾ ཧོཏུ ཀུལཔུཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ ཙ ནགརཝཱསཱིནཉྩ བྷཏྟཱནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོཔི ཀུལཔུཏྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སུཔྤཝཱསཱཡ རཱཛདྷཱིཏཱཡ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. པཊིསནྡྷིགྒཧཎཏོ པཊྛཱཡ སཱཡཾ པཱཏཉྩ པཎྞཱཀཱརསཏཱནི པཱཔུཎནྟི, སུཔྤཝཱསཱ སམྤཏྟིཾ གཙྪཏི. ཨཐ ནཾ པུཉྙཝཱིམཾསནཏྠཾ ཧཏྠེན བཱིཛཔཙྪིཾ ¶ ཕུསཱཔེནྟི, ཨེཀེཀབཱིཛཏོ སལཱཀསཏམྤི སལཱཀསཧསྶམྤི ནིགཙྪཏི. ཨེཀཀརཱིསཁེཏྟཏོ པཉྙཱསམྤི སཊྛིཔི སཀཊཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. ཀོཊྛཔཱུརཎཀཱལེཔི ཀོཊྛདྭཱརཾ ཧཏྠེན ཕུསཱཔེནྟི, རཱཛདྷཱིཏཱཡ པུཉྙེན གཎྷནྟཱནཾ གཧིཏགཧིཏཊྛཱནཾ པུན པཱུརཏི. པརིཔུཎྞབྷཏྟཀུམྦྷིཏོཔི ‘‘རཱཛདྷཱིཏཱཡ པུཉྙ’’ནྟི ¶ ཝཏྭཱ ཡསྶ ཀསྶཙི དེནྟཱནཾ ཡཱཝ ན ཨུཀྐཌྜྷནྟི, ན ཏཱཝ བྷཏྟཾ ཁཱིཡཏི. དཱརཀེ ཀུཙྪིགཏེཡེཝ སཏྟ ཝསྶཱནི ཨཏིཀྐམིཾསུ.

གབྦྷེ པན པརིཔཀྐེ སཏྟཱཧཾ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷོསི. སཱ སཱམིཀཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘པུརེ མརཎཱ ཛཱིཝམཱནཱཝ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི སཏྠུ སནྟིཀཾ པེསེསི – ‘‘གཙྪ ཨིམཾ པཝཏྟིཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཧི, ཡཉྩ སཏྠཱ ཝདེཏི, ཏཾ སཱདྷུཀཾ ཨུཔལཀྑེཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ མཡ྄ཧཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི. སོ གནྟྭཱ ཏསྶཱ སཱསནཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ‘‘སུཁིནཱི ཧོཏུ སུཔྤཝཱསཱ ཀོལིཡདྷཱིཏཱ, སུཁིནཱི ཨརོགཱ ཨརོགཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏཾ སུཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨནྟོགཱམཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. ཏསྶ པུརེ ཨཱགམནཱཡེཝ སུཔྤཝཱསཱཡ ཀུཙྪིཏོ ¶ དྷམཀརཎཱ ཨུདཀཾ ཝིཡ གབྦྷོ ནིཀྑམི, པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཛནོ ཨསྶུམུཁོཝ ཧསིཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཧཊྛཏུཊྛོ མཧཱཛནོ རཉྙོ པུཏྟསཱསནཾ ཨཱརོཙེཏུཾ ཨགམཱསི.

རཱཛཱ ཏེསཾ ཨིངྒིཏཾ དིསྭཱཝ ‘‘དསབལེན ཀཐིཏཀཐཱ ནིཔྥནྣཱ མཉྙེ’’ཏི ཙིནྟེསི. སོ ཨཱགནྟྭཱ སཏྠུ སཱསནཾ རཱཛདྷཱིཏཱཡ ཨཱརོཙེསི. རཱཛདྷཱིཏཱ ‘‘ཏཡཱ ནིམནྟིཏཾ ཛཱིཝིཏབྷཏྟམེཝ མངྒལབྷཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, གཙྪ སཏྟཱཧཾ དསབལཾ ནིམནྟེཧཱི’’ཏི. རཱཛཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟཡིཾསུ. དཱརཀོ སབྦེསཾ ཉཱཏཱིནཾ སནྟཏྟཙིཏྟཾ ནིབྦཱཔེནྟོ ཛཱཏོཏི སཱིཝལིདཱརཀོཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ སཏྟ ཝསྶཱནི གབྦྷེ ཝསིཏཏྟཱ ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སབྦཀམྨཀྑམོ ཨཧོསི. དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟོ སཏྟམེ དིཝསེ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱཔི དྷམྨཔདེ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘ཡོམཾ ¶ པལིཔཐཾ དུགྒཾ, སཾསཱརཾ མོཧམཙྩགཱ;

ཏིཎྞོ པཱརངྒཏོ ཛྷཱཡཱི, ཨནེཛོ ཨཀཐཾཀཐཱི;

ཨནུཔཱདཱཡ ནིབྦུཏོ, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༤༡༤);

ཨཐ ནཾ ཐེརོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཀིཾ པན ཏཡཱ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑརཱསིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ པབྦཛིཏུཾ ན ¶ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ལབྷམཱནོ པབྦཛེཡྻཾ, བྷནྟེཏི. སུཔྤཝཱསཱ ཏཾ དཱརཀཾ ཐེརེན སདྡྷིཾ ཀཐེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མེ པུཏྟོ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ སདྡྷིཾ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཀིཾ ཀཐེཏི, བྷདནྟེ’’ཏི? ཨཏྟནཱ ཨནུབྷཱུཏཾ གབྦྷཝཱསདུཀྑཾ ཀཐེཏྭཱ ཏུམྷེཧི ཨནུཉྙཱཏོ པབྦཛིསྶཱམཱིཏི ཝདཏཱིཏི. སཱདྷུ, བྷནྟེ, པབྦཱཛེཐ ནནྟི. ཐེརོ ཏཾ ཝིཧཱརཾ ནེཏྭཱ ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ དཏྭཱ པབྦཱཛེནྟོ, ‘‘སཱིཝལི, ན ཏུཡ྄ཧཾ ཨཉྙེན ཨོཝཱདེན ཀམྨཾ ཨཏྠི, ཏཡཱ སཏྟ ཝསྶཱནི ཨནུབྷཱུཏདུཀྑམེཝ པཙྩཝེཀྑཱཧཱི’’ཏི. བྷནྟེ, པབྦཱཛནམེཝ ཏུམྷཱཀཾ བྷཱརོ, ཡཾ པན མཡཱ ཀཱཏུཾ སཀྐཱ, ཏམཧཾ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི. སོ པཋམཀེསཝཊྚིཡཱ ཨོཧཱརིཏཀྑཎེཡེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི, དུཏིཡཱཡ ཨོཧཱརིཏཀྑཎེ སཀདཱགཱམིཕལེ, ཏཏིཡཱཡ ཨནཱགཱམིཕལེ. སབྦེསཾཡེཝ པན ཀེསཱནཾ ཨོརོཔནཉྩ ཨརཧཏྟསཙྪིཀིརིཡཱ ཙ ཨཔཙྪཱ ཨཔུརིམཱ ཨཧོསི. ཏསྶ པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ ཡདིཙྪཀཾ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨེཝཾ ཨེཏྠ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ.

ཨཔརབྷཱགེ ¶ སཏྠཱ སཱཝཏྠིཾ ཨགམཱསི. ཐེརོ སཏྠཱརཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ པུཉྙཾ ཝཱིམཾསིསྶཱམི, པཉྩ མེ བྷིཀྑུསཏཱནི དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ ¶ . གཎྷ, སཱིཝལཱིཏི. སོ པཉྩསཏེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཧིམཝནྟཱབྷིམུཁཾ གཙྪནྟོ ཨཊཝིམགྒཾ གཙྪཏི. ཏསྶ པཋམཾ དིཊྛཱ ནིགྲོདྷེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ སཏྟ དིཝསཱནི དཱནཾ ཨདཱསི. ཨིཏི སོ –

‘‘ནིགྲོདྷཾ པཋམཾ པསྶི, དུཏིཡཾ པཎྜཝཔབྦཏཾ;

ཏཏིཡཾ ཨཙིརཝཏིཡཾ, ཙཏུཏྠཾ ཝརསཱགརཾ.

‘‘པཉྩམཾ ཧིམཝནྟཾ སོ, ཚཊྛཾ ཚདྡནྟུཔཱགམི;

སཏྟམཾ གནྡྷམཱདནཾ, ཨཊྛམཾ ཨཐ རེཝཏ’’ནྟི.

སབྦཊྛཱནེསུ སཏྟ སཏྟ དིཝསཱནེཝ དཱནཾ ཨདཾསུ. གནྡྷམཱདནཔབྦཏེ པན ནཱགདཏྟདེཝརཱཛཱ ནཱམ སཏྟདིཝསེསུ ཨེཀདིཝསཾ ཁཱིརཔིཎྜཔཱཏཾ ཨདཱསི, ཨེཀདིཝསཾ སཔྤིཔིཎྜཔཱཏཾ ཨདཱསི. བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིམསྶ དེཝརཉྙོ ནེཝ དྷེནུཡོ དུཡ྄ཧམཱནཱ པཉྙཱཡནྟི, ན དདྷིནིམྨཐནཾ, ཀུཏོ ཏེ, དེཝརཱཛ, ཨིམཾ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི? ‘‘བྷནྟེ, ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཁཱིརསལཱཀབྷཏྟདཱནསྶེཏཾ ¶ ཕལ’’ནྟི དེཝརཱཛཱ ཨཱཧ. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཁདིརཝནིཡརེཝཏསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ ཨཏྟནོ སཱསནེ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཝཀྐལིཏྠེརཝཏྠུ

༢༠༨. དསམེ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནནྟི སདྡྷཱཡ ཨདྷིམུཏྟཱནཾ, བལཝསདྡྷཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཀྐལིཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཉྙེསཾ ཧི སདྡྷཱ ཝཌྜྷེཏབྦཱ ཧོཏི, ཐེརསྶ པན ཧཱཔེཏབྦཱ ཛཱཏཱ. ཏསྨཱ སོ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནཾ ཨགྒོཏི ཝུཏྟོ. ཝཀྐལཱིཏི པནསྶ ནཱམཾ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ¶ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟནཡེནེཝ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཧམྤི ཨིམིནཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨེན ཏུམྷེཧི སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནཾ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏབྷིཀྑུ ཝིཡ ཨནཱགཏེ ¶ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཏསྶ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུཀཱལེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ཝཀྐལཱིཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝུདྡྷིཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ དསབལཾ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏཾ སཱཝཏྠིཡཾ ཙརནྟཾ དིསྭཱ སཏྠུ སརཱིརསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེནྟོ སརཱིརསམྤཏྟིདསྶནེན ཨཏིཏྟོ དསབལེན སདྡྷིཾཡེཝ ཝིཙརཏི. ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟེན སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སརཱིརནིཔྥཏྟིཾ ཨོལོཀེནྟོཝ ཏིཊྛཏི. དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐེནྟསྶ སམྨུཁཊྛཱནེ ཋིཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི. སོ སདྡྷཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟོ ནིབདྡྷཾ དསབལསྶ དསྶནཾ ན ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛི.

ཏཏོ པཊྛཱཡ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཧཱརཀརཎཝེལཾ ཨཝསེསཀཱལེ ཡཏྠ ཋིཏེན སཀྐཱ དསབལཾ པསྶིཏུཾ, ཏཏྠ ཋིཏོ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པཧཱཡ དསབལཾ ཨོལོཀེནྟོཝ ཝིཧརཏི. སཏྠཱ ཏསྶ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཨཱགམེནྟོ དཱིགྷམྤི ཨདྡྷཱནཾ ཏསྨིཾ རཱུཔདསྶནཝསེནེཝ ཝིཙརནྟེ ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནིསྶ ¶ ཉཱཎཾ པརིཔཱཀགཏཾ, སཀྐཱ ཨེཏཾ བོདྷེཏུ’’ནྟི ཉཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཝཀྐལི, ཨིམིནཱ པཱུཏིཀཱཡེན དིཊྛེན, ཡོ ཁོ, ཝཀྐལི, དྷམྨཾ པསྶཏི, སོ མཾ པསྶཏི. ཡོ མཾ པསྶཏི, སོ དྷམྨཾ པསྶཏི. དྷམྨཉྷི, ཝཀྐལི ¶ , པསྶནྟོ མཾ པསྶཏི, མཾ པསྶནྟོ དྷམྨཾ པསྶཏཱི’’ཏི.

སཏྠརི ཨེཝཾ ཨོཝདནྟེཔི ཐེརོ དསབལསྶ དསྶནཾ པཧཱཡ ནེཝ ཨཉྙཏྠ གནྟུཾ སཀྐོཏི. ཏཏོ སཏྠཱ ‘‘ནཱཡཾ བྷིཀྑུ སཾཝེགཾ ཨལབྷིཏྭཱ བུཛ྄ཛྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ‘‘ཨཔེཧི, ཝཀྐལཱི’’ཏི ཐེརཾ པཎཱམེཏི. བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ ཨཱདེཡྻཝཙནཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཐེརོ སཏྠཱརཾ པཊིཔྥརིཏྭཱ ཋཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏེམཱསཾ དསབལསྶ སམྨུཁེ ཨཱགནྟུཾ ཨཝིསཧནྟོ ‘‘ཀིཾ དཱནི སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, ཏཐཱགཏེནམྷི པཎཱམིཏོ, སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ ན ལབྷཱམི, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏེནཱ’’ཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཔབྦཏེ པཔཱཏཊྛཱནཾ ཨབྷིརུཧི. སཏྠཱ ཏསྶ ཀིལམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ མམ སནྟིཀཱ ཨསྶཱསཾ ཨལབྷནྟོ ¶ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡཾ ནཱསེཡྻཱ’’ཏི ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏུཾ ཨོབྷཱསཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཨཐསྶ སཏྠུ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝ མཧནྟཾ སོཀསལླཾ པཧཱིནཾ. སཏྠཱ སུཀྑཏལཱ༹ཀེ ཨོགྷཾ ཨཱཧརནྟོ ཝིཡ ཝཀྐལིཏྠེརསྶ བལཝཔཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘པཱམོཛྫབཧུལོ བྷིཀྑུ, པསནྣོ བུདྡྷསཱསནེ;

ཨདྷིགཙྪེ པདཾ སནྟཾ, སངྑཱརཱུཔསམཾ སུཁ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༣༨༡);

ཝཀྐལིཏྠེརསྶ ཙ ‘‘ཨེཧི, ཝཀྐལཱི’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེསི. ཐེརོ ‘‘དསབལོ མེ དིཊྛོ, ཨེཧཱིཏི ཨཝ྄ཧཱཡནམྤི ལདྡྷ’’ནྟི བལཝཔཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ གམནབྷཱཝཾ ཨཛཱནིཏྭཱཝ དསབལསྶ སམྨུཁེ ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡིཏྭཱ པཋམཔཱདེན པབྦཏེ ཋིཏོཡེཝ སཏྠཱརཱ ཝུཏྟགཱཐཾ ¶ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨཱཀཱསེཡེཝ པཱིཏིཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ཝནྡམཱནོཝ ཨོཏརི. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརཾ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

དུཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༤. ཨེཏདགྒཝགྒོ

(༡༤) ༣. ཏཏིཡཨེཏདགྒཝགྒོ

༢༠༩. ཏཏིཡཝགྒསྶ ¶ པཋམེ སིཀྑཱཀཱམཱནནྟི ཏིསྶོ སིཀྑཱ ཀཱམཡམཱནཱནཾ སམྤིཡཱཡིཏྭཱ སིཀྑནྟཱནནྟི ཨཏྠོ. རཱཧུལོཏི ཨཏྟནོ པུཏྟཾ རཱཧུལཏྠེརཾ དསྶེཏི. ཐེརོ ཀིར པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ པཱཏོཝ ཨུཊྛཧནྟོ ཧཏྠཔཱུརཾ ཝཱལིཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཨཛྫ དསབལསྶ ཙེཝ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཉྩ སནྟིཀཱ ཨེཏྟཀཾ ཨོཝཱདཉྩེཝ ཨནུསཱསནིཉྩ ལབྷེཡྻ’’ནྟི པཏྠེཏི. ཏསྨཱ སིཀྑཱཀཱམཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོཏི.

༢༡༠. དུཏིཡེ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནནྟི སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏཱནཾ. རཊྛཔཱལོཏི རཊྛཾ པཱལེཏུཾ སམཏྠོ, བྷིནྣཾ ཝཱ རཊྛཾ སནྡྷཱརེཏུཾ སམཏྠེ ཀུལེ ཛཱཏོཏིཔི ¶ རཊྛཔཱལོཏི སངྑཾ གཏོ. སོ ཧི སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ ཙུདྡསབྷཏྟཙྪེདེ ཀཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏོ. ཏསྨཱ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

རཱཧུལ-རཊྛཔཱལཏྠེརཝཏྠུ

ཨིམེསཾ པན ཨུབྷིནྣམྤི ཐེརཱནཾ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨེཏེ ཀིར དྭེཔི ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏེསཾ དཧརཀཱལེ ནཱམཾ ཝཱ གོཏྟཾ ཝཱ ན ཀཐིཡཏི. ཝཡཔྤཏྟཱ པན གྷརཱཝཱསེ པཏིཊྛཱཡ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པིཏུ ཨཙྩཡེན ཨུབྷོཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ¶ རཏནཀོཊྛཱགཱརཀམྨིཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཔརིམཱཎཾ དྷནཾ དིསྭཱ – ‘‘ཨིམཾ ཨེཏྟཀཾ དྷནརཱསིཾ ཨཡྻཀཔཡྻཀཱདཡོ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, ཨམྷེཧི དཱནི ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཨིམཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏེ ཨུབྷོཔི ཛནཱ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ཀཔཎདྡྷིཀཱདཱིནཾ མཧཱདཱནཾ དཱཏུཾ ཨཱརདྡྷཱ. ཨེཀོ ཨཏྟནོ དཱནགྒེ ཨཱགཏཱགཏཛནཾ པུཙྪིཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིསུ ཡསྶ ཡཾ པཊིབྷཱཏི, ཏསྶ ཏཾ ཨདཱསི, ཏསྶ ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཨཱགཏཔཱཀོཏི ¶ ནཱམཾ ཛཱཏཾ. ཨིཏརོ ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ གཧིཏགཧིཏབྷཱཛནཾ པཱུརེཏྭཱ པཱུརེཏྭཱ དེཏི, ཏསྶཔི ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཨནགྒཔཱཀོཏི ནཱམཾ ཛཱཏཾ, ཨཔྤམཱཎཔཱཀོཏི ཨཏྠོ.

ཏེ ཨུབྷོཔི ཨེཀདིཝསཾ པཱཏོཝ མུཁདྷོཝནཏྠཾ བཧིགཱམཾ ཨགམཾསུ. ཏསྨིཾ སམཡེ ཧིམཝནྟཏོ དྭེ མཧིདྡྷིཀཱ ཏཱཔསཱ བྷིཀྑཱཙཱརཏྠཱཡ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ཏེསཾ སཧཱཡཀཱནཾ ཨཝིདཱུརེ ཨོཏརིཏྭཱ ‘‘མཱ ནོ ཨེཏེ པསྶིཾསཱུ’’ཏི ཨེཀཔསྶེ ཨཊྛཾསུ. ཏེ ཨུབྷོཔི ཛནཱ ཏེསཾ ལཱབུབྷཱཛནཱདིཔརིཀྑཱརཾ སཾཝིདྷཱཡ ཨནྟོགཱམཾ སནྡྷཱཡ བྷིཀྑཱཡ གཏཱནཾ སནྟིཀཾ ཨཱགམྨ ཝནྡིཾསུ. ཨཐ ནེ ཏཱཔསཱ ‘‘ཀཱཡ ཝེལཱཡ ཨཱགཏཏྠ མཧཱཔུཉྙཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ ‘‘ཨདྷུནཱཝ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ¶ ཏེསཾ ཧཏྠཏོ ལཱབུབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གེཧཾ ནེཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཱགཧཎཏྠཾ པཊིཉྙཾ གཎྷིཾསུ.

ཏེསུ ཨེཀོ ཏཱཔསོ སཔརིལཱ༹ཧཀཱཡདྷཱཏུཀོ ཧོཏི. སོ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན མཧཱསམུདྡཨུདཀཾ དྭེདྷཱ ཀཏྭཱ པཐཝིནྡྷརནཱགརཱཛསྶ བྷཝནཾ གནྟྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདཏི. སོ ཨུཏུསཔྤཱཡཾ གཧེཏྭཱ པཙྩཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀསྶ གེཧེ བྷཏྟཱནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ‘‘པཐཝིནྡྷརནཱགབྷཝནཾ ཝིཡ ¶ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝདཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཀདིཝསཾ ཨུཔཊྛཱཀོ པུཙྪི – ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟཱ ‘པཐཝིནྡྷརནཱགབྷཝནཾ ཝིཡ ཧོཏཱུ’ཏི ཝདཐ, མཡམསྶ ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱམ, ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ཨིདཾ, བྷནྟེ’’ཏི? ཨཱམ, ཀུཊུམྦིཡ ཨཧཾ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སམྤཏྟི པཐཝིནྡྷརནཱགརཱཛསམྤཏྟིསདིསཱ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝདཱམཱིཏི. ཀུཊུམྦིཀོ ཏཏོ པཊྛཱཡ པཐཝིནྡྷརནཱགརཱཛབྷཝནེ ཙིཏྟཾ ཋཔེསི.

ཨིཏརོ ཏཱཔསོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ གནྟྭཱ སུཉྙེ སེརིསཀཝིམཱནེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི. སོ ཨཱགཙྪནྟོ གཙྪནྟོ ཙ སཀྐསྶ དེཝརཱཛསྶ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ‘‘སཀྐཝིམཱནཾ ཝིཡ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝདཏི. ཨཐ ནཾ སོཔི ཀུཊུམྦིཡོ ཨིཏརོ སཧཱཡཀོ ཏཾ ཏཱཔསཾ ཝིཡ པུཙྪི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཀྐབྷཝནེ ཙིཏྟཾ ཋཔེསི. ཏེ ཨུབྷོཔི པཏྠིཏཊྛཱནེསུཡེཝ ནིབྦཏྟཱ.

པཐཝིནྡྷརབྷཝནེ ནིབྦཏྟོ པཐཝིནྡྷརནཱགརཱཛཱ ནཱམ ཛཱཏོ. སོ ནིབྦཏྟཀྑཎེ ཨཏྟནོ ཨཏྟབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམནཱཔསྶ ཝཏ མེ ཋཱནསྶ ཀུལུཔཀཏཱཔསོ ཝཎྞཾ ཀཐེསི, ཨུརེན པརིསཀྐིཏྭཱ ¶ ཝིཙརཎཊྛཱནམེཏཾ, ནཱུན སོ ཨཉྙཾ ཋཱནཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཨཧོསི. ཨཐསྶ ཏཾཁཎེཡེཝ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཱནི ནཱགནཱཊཀཱནི སབྦདིསཱསུ ཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷིཾསུ. སོ ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཏཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཝིཛཧིཏྭཱ མཱཎཝཀཝཎྞཱི ཨཧོསི. ཨནྭདྡྷམཱསཉྩ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ སཀྐསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟི. ཏསྨཱ སོཔི ཝིརཱུཔཀྑེན ནཱགརཉྙཱ སདྡྷིཾ སཀྐསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ གཏོ. སཀྐོ ཏཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ སཉྫཱནི. ཨཐ ནཾ སམཱིཔེ ཨཱགནྟྭཱ ཋིཏཀཱལེ ‘‘ཀཧཾ ནིབྦཏྟོསི ¶ སམྨཱ’’ཏི པུཙྪི. མཱ ཀཐེསི, མཧཱརཱཛ, ཨུརེན པརིསཀྐནཊྛཱནེ ནིབྦཏྟོམྷི, ཏུམྷེ པན ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ལབྷིཏྠཱཏི. སམྨ, ཏྭཾ ‘‘ཨཊྛཱནེ ནིབྦཏྟོམྷཱི’’ཏི མཱ ཝིཏཀྐཡི ¶ , པདུམུཏྟརདསབལོ ལོཀེ ནིབྦཏྟོ, ཏསྶ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིམཾཡེཝ ཋཱནཾ པཏྠེཧི, ཨུབྷོ སུཁཾ ཝསིསྶཱམཱཏི. སོ ‘‘ཨེཝཾ, དེཝ, ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ པདུམུཏྟརདསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནཱགབྷཝནེ ནཱགཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ སབྦརཏྟིཾ སཀྐཱརསམྨཱནཾ སཛྫེསི.

སཏྠཱ པུནདིཝསེ ཨུཊྛིཏེ ཨརུཎེ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཾ སུམནཏྠེརཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘སུམན, ཨཛྫ ཏཐཱགཏོ དཱུརཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གམིསྶཏི, མཱ པུཐུཛྫནབྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟུ, ཏེཔིཊཀཱ པཊིསམྦྷིདཱཔྤཏྟཱ ཚལ༹བྷིཉྙཱཝ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི. ཐེརོ སཏྠུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སབྦེསཾ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱརཱ སདྡྷིཾ སཏསཧསྶཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡིཾསུ. པཐཝིནྡྷརོ ནཱགཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ དསབལསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཨཱགཏོ སཏྠཱརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ སམུདྡམཏྠཀེ མཎིཝཎྞཱ ཨཱུམིཡོ མདྡམཱནཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཱདིཏོ སཏྠཱརཾ, པརིཡོསཱནེ སངྒྷནཝཀཾ ཏཐཱགཏསྶ པུཏྟཾ ཨུཔརེཝཏསཱམཎེརཾ ནཱམ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨནཙྪརིཡོ སེསསཱཝཀཱནཾ ཨེཝརཱུཔོ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝོ, ཨིམསྶ པན ཏརུཎབཱལདཱརཀསྶ ཨེཝརཱུཔོ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝོ ཨཏིཝིཡ ཨཙྪརིཡོ’’ཏི པཱིཏིཔཱམོཛྫཾ ཨུཔྤཱདེསི.

ཨཐསྶ བྷཝནེ དསབལེ ནིསིནྣེ སེསབྷིཀྑཱུསུ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ནིསཱིདནྟེསུ སཏྠུ སམྨུཁཊྛཱནེཡེཝ ཨུཔརེཝཏསཱམཎེརསྶ ཨཱསནཾ པཱཔུཎི. ནཱགརཱཛཱ ཡཱགུཾ དེནྟོཔི ཁཛྫཀཾ དེནྟོཔི སཀིཾ དསབལཾ ཨོལོཀེཏི, སཀིཾ ཨུཔརེཝཏསཱམཎེརཾ. ཏསྶ ཀིར སརཱིརེ སཏྠུ སརཱིརེ ཝིཡ དྭཏྟིཾས མཧཱཔུརིསལཀྑཎཱནི པཉྙཱཡནྟི. ཏཏོ ནཱགརཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ སཱམཎེརོ བུདྡྷཱནཾ སདིསོ པཉྙཱཡཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ¶ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཝིདཱུརེ ནིསིནྣཾ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪི – ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, སཱམཎེརོ དསབལསྶ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི? པུཏྟོ, མཧཱརཱཛཱཏི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཧཱ ¶ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ, ཨེཝརཱུཔསྶ སོབྷགྒཔྤཏྟསྶ ཏཐཱགཏསྶ པུཏྟབྷཱཝཾ ལབྷི. སརཱིརམྤིསྶ ཨེཀདེསེན བུདྡྷཱནཾ སརཱིརསདིསཾ པཉྙཱཡཏི, མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨིམསྶ ཨདྷིཀཱརཀམྨསྶཱནུབྷཱཝེན ཨཡཾ ཨུཔརེཝཏོ ཝིཡ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ པུཏྟོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ¶ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ གོཏམབུདྡྷསྶ པུཏྟོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

པཐཝིནྡྷརོཔི པུན ཨདྡྷམཱསེ སམྤཏྟེ ཝིརཱུཔཀྑེན སདྡྷིཾ སཀྐསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ གཏོ. ཨཐ ནཾ སམཱིཔེ ཋིཏཾ སཀྐོ པུཙྪི – ‘‘པཏྠིཏོ ཏེ, སམྨ, ཨཡཾ དེཝལོཀོ’’ཏི? ན པཏྠིཏོ མཧཱརཱཛཱཏི. ཀིཾ དོསཾ ཨདྡསཱཏི? དོསོ ནཏྠི, མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ པན དསབལསྶ པུཏྟཾ ཨུཔརེཝཏསཱམཎེརཾ པསྶིཾ. ཏསྶ མེ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙཏྠ ཙིཏྟཾ ན ནམི, སྭཱཧཾ ‘‘ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ ཨེཝརཱུཔོ པུཏྟོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསིཾ. ཏྭམྤི, མཧཱརཱཛ, ཨེཀཾ པཏྠནཾ ཀརོཧི, ཏེ མཡཾ ནིབྦཏྟཊྛཱནེ ན ཝིནཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི. སཀྐོ ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨེཀཾ མཧཱནུབྷཱཝཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ‘‘ཀཏརཀུལཱ ནུ ཁོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཡཾ ཀུལཔུཏྟོ པབྦཛིཏོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘ཨཡཾ བྷིནྣཾ རཊྛཾ སནྡྷཱརེཏུཾ སམཏྠསྶ ཀུལསྶ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ཙུདྡས བྷཏྟཙྪེདེ ཀཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏོ’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཉཏྭཱ ཙ པན ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ དསབལཾ པུཙྪིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨིམསྶ ཀལྱཱཎཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ ཨཡཾ ཀུལཔུཏྟོ ཝིཡ ཨནཱགཏེ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ¶ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ཨནཱགཏེ གོཏམསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི. སཀྐོཔི ཨཏྟནོ དེཝཔུརམེཝ གཏོ.

ཏེ ཨུབྷོཔི ནིབྦཏྟཊྛཱནཏོ ཙཝིཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱ ཨནེཀསཧསྶཀཔྤེ ཨཏིཀྐམིཾསུ. ཨིཏོ པན དྭཱནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ ཕུསྶོ ནཱམ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུདཔཱདི. ཏསྶ པིཏཱ མཧིནྡོ ནཱམ རཱཛཱ ཨཧོསི, ཝེམཱཏིཀཱ ཏཡོ ཀནིཊྛབྷཱཏརོ. རཱཛཱ དིཝསེ དིཝསེ ‘‘མཡ྄ཧཾཡེཝ བུདྡྷོ མཡ྄ཧཾ དྷམྨོ མཡ྄ཧཾ སངྒྷོ’’ཏི མམཱཡནྟོ སཡམེཝ དསབལཾ ནིབདྡྷཾ བྷོཛནཾ བྷོཛེཏི.

ཨཐསྶ ཨེཀདིཝསཾ པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. སོ པུཏྟེ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏཱཏཱ, པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ ¶ , ཏུམྷེཧི ཝཱ མཡཱ ཝཱ གནྟབྦཾ. ཡདི ཨཧཾ གཙྪཱམི, ཏུམྷེཧི ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན དསབལོ པརིཙརིཏབྦོ’’ཏི. ཏེ ཏཡོཔི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏཱཏ, ཏུམྷཱཀཾ གམནཀིཙྩཾ ནཏྠི, མཡཾ ¶ ཙོརེ ཝིདྷམིསྶཱམཱ’’ཏི པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ པཙྩནྟཾ གནྟྭཱ ཙོརེ ཝིདྷམིཏྭཱ ཝིཛིཏསངྒཱམཱ ཧུཏྭཱ ནིཝཏྟིཾསུ. ཏེ ཨནྟརཱམགྒེ པཱདམཱུལིཀེཧི སདྡྷིཾ མནྟཡིཾསུ – ‘‘ཏཱཏཱ, ཨམྷཱཀཾ གཏཀྑཎེཡེཝ པིཏཱ ཝརཾ དསྶཏི, ཀཏརཾ ཝརཾ གཎྷཱམཱ’’ཏི? ཨཡྻཱ, ཏུམྷཱཀཾ པིཏུ ཨཙྩཡེན དུལླབྷཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏུམྷཱཀཾ པན ཛེཊྛབྷཱཏིཀཾ ཕུསྶབུདྡྷཾ པཊིཛགྒནཝརཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ ‘‘ཀལྱཱཎཾ ཏུམྷེཧི ཝུཏྟ’’ནྟི སབྦེཔི ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ གནྟྭཱ པིཏརཾ ཨདྡསཾསུ. ཏདཱ པིཏཱ ཏེསཾ པསཱིདིཏྭཱ ཝརཾ ཨདཱསི. ཏེ ‘‘ཏེམཱསཾ ཏཐཱགཏཾ པཊིཛགྒིསྶཱམཱ’’ཏི ཝརཾ ཡཱཙིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ དཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཉྙཾ ཝརཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཱཏ, ཨམྷཱཀཾ ཨཉྙེན ཝརེན ཀིཙྩཾ ནཏྠི, སཙེ ཏུམྷེ དཱཏུཀཱམཱ, ཨེཏཾཡེཝ ¶ ནོ ཝརཾ དེཐཱཏི. རཱཛཱ ཏེསུ པུནཔྤུནཾ ཀཐེནྟེསུ ཨཏྟནཱ པཊིཉྙཱཏཏྟཱ ‘‘ན སཀྐཱ ན དཱཏུ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏཱ, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཝརཾ དེམི, ཨཔིཙ ཁོ པན བུདྡྷཱ ནཱམ དུརཱསདཱ ཧོནྟི སཱིཧཱ ཝིཡ ཨེཀཙརཱ, དསབལཾ པཊིཛགྒནྟཱ ཨཔྤམཏྟཱ བྷཝེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

ཏེ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨམྷེཧི ཏཐཱགཏཾ པཊིཛགྒནྟེཧི ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཏྭཱ པཊིཛགྒིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སབྦེཔི ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ དསསཱིལཱནི སམཱདཱཡ ནིརཱམགནྡྷཱ ཧུཏྭཱ སཏྠུ དཱནགྒཔརིཝཧནཀེ ཏཡོ པུརིསེ ཋཔཡིཾསུ. ཏེསུ ཨེཀོ དྷནདྷཉྙུཔྤཱདཀོ ཨཧོསི, ཨེཀོ མཱཔཀོ, ཨེཀོ དཱནསཾཝིདྷཱཡཀོ. ཏེསུ དྷནདྷཉྙུཔྤཱདཀོ པཙྩུཔྤནྣེ བིམྦིསཱརོ མཧཱརཱཛཱ ཛཱཏོ, མཱཔཀོ ཝིསཱཁོ ཨུཔཱསཀོ, དཱནསཾཝིདྷཱཡཀོ རཊྛཔཱལཏྠེརོཏི. སོ ཏཏྠ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝཔུརེ ནིབྦཏྟོ. ཨཡཾ པན རཱཧུལཏྠེརོ ནཱམ ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ ཛེཊྛཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, པཐཝིནྡྷརཀུམཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏསྶ སཏྟ བྷགིནིཡོ ཨཧེསུཾ. ཏཱ དསབལསྶ སཏྟ པརིཝེཎཱནི ཀཱརཡིཾསུ. པཐཝིནྡྷརོ ཨོཔརཛྫཾ ལབྷི. སོ ཏཱ བྷགིནིཡོ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེཧི ཀཱརིཏཔརིཝེཎེསུ མཡ྄ཧམྤི ཨེཀཾ དེཐཱ’’ཏི. བྷཱཏིཀ, ཏུམྷེ ཨུཔརཱཛཊྛཱནེ ཋིཏཱ, ཏུམྷེཧི ནཱམ ཨམྷཱཀཾ དཱཏབྦཾ, ཏུམྷེ ཨཉྙཾ པརིཝེཎཾ ཀརོཐཱཏི. སོ ཏཱསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ པཉྩ ཝིཧཱརསཏཱནི ཀཱརེསི. པཉྩ པརིཝེཎསཏཱནཱིཏིཔི ཝདནྟི. སོ ཏཏྠ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝཔུརེ ནིབྦཏྟི. ཨིམསྨིཾ པན བུདྡྷུཔྤཱདེ པཐཝིནྡྷརཀུམཱརོ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟསྶ ¶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ཏསྶ སཧཱཡཀོ ཀུརུརཊྛེ ཐུལླཀོཊྛིཏནིགམེ རཊྛཔཱལསེཊྛིགེཧེ ནིབྦཏྟི.

ཨཐ ¶ ཨམྷཱཀཾ དསབལོ ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨནུཔུབྦེན ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨཱགནྟྭཱ ¶ རཱཧུལཀུམཱརཾ པབྦཱཛེསི. ཏསྶ པབྦཛྫཱཝིདྷཱནཾ པཱལི༹ཡཾ (མཧཱཝ. ༡༠༥) ཨཱགཏམེཝ. ཨེཝཾ པབྦཛིཏསྶ པནསྶ སཏྠཱ ཨབྷིཎྷཨོཝཱདཝསེན རཱཧུལོཝཱདསུཏྟཾ ཨབྷཱསི. རཱཧུལོཔི པཱཏོཝ ཝུཊྛཱཡ ཧཏྠེན ཝཱལུཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘དསབལསྶ ཙེཝ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཉྩ སནྟིཀཱ ཨཛྫ ཨེཏྟཀཾ ཨོཝཱདཾ ལབྷེཡྻ’’ནྟི ཝདཏི. བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི ‘‘ཨོཝཱདཀྑམོ ཝཏ རཱཧུལསཱམཎེརོ པིཏུ ཨནུཙྪཝིཀོ པུཏྟོ’’ཏི. སཏྠཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཡི གཏེ ཨེཀཱ དྷམྨདེསནཱ ཙ ཝཌྜྷིསྶཏི, རཱཧུལསྶ ཙ གུཎོ པཱཀཊོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གནྟྭཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ བུདྡྷཱསཱནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི. རཱཧུལསཱམཎེརསྶ ཨོཝཱདཀྑམབྷཱཝཾ ཀཐེམ བྷགཝཱཏི. སཏྠཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཋཏྭཱ རཱཧུལསྶ གུཎདཱིཔནཏྠཾ མིགཛཱཏཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཐེསི –

‘‘མིགཾ ཏིཔལླཏྠམནེཀམཱཡཾ,

ཨཊྛཀྑུརཾ ཨཌྜྷརཏྟཱ པཔཱཡིཾ;

ཨེཀེན སོཏེན ཚམཱ’སྶསནྟོ,

ཚཧི ཀལཱཧིཏིབྷོཏི བྷཱགིནེཡྻོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡.༡༦);

ཨཐསྶ སཏྟཝསྶིཀསཱམཎེརཀཱལེ ‘‘མཱ ཧེཝ ཁོ རཱཧུལོ དཧརབྷཱཝེན ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡཔི སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསེཡྻཱ’’ཏི ཨམྦལཊྛིཡརཱཧུལོཝཱདཾ (མ. ནི. ༢.༡༠༧ ཨཱདཡོ) དེསེསི. ཨཊྛཱརསཝསྶིཀསཱམཎེརཀཱལེ ཏཐཱགཏསྶ པཙྪཏོ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟསྶ སཏྠུ ཙེཝ ཨཏྟནོ ཙ རཱུཔསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ གེཧསིཏཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེནྟསྶ ‘‘ཡཾཀིཉྩི, རཱཧུལ, རཱུཔ’’ནྟིཨཱདིནཱ ¶ ནཡེན མཧཱརཱཧུལོཝཱདསུཏྟནྟཾ (མ. ནི. ༢.༡༡༣) ཀཐེསི. སཾཡུཏྟཀེ (སཾ. ནི. ༤.༡༢༡) པན རཱཧུལོཝཱདོཔི ཨངྒུཏྟརེ (ཨ. ནི. ༤.༡༧༧) རཱཧུལོཝཱདོཔི ཐེརསྶ ཝིཔསྶནཱཙཱརོཡེཝ. ཨཐསྶ སཏྠཱ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཉཏྭཱ ཨཝསྶིཀབྷིཀྑུཀཱལེ ཨནྡྷཝནེ ནིསིནྣོ ཙཱུལ༹རཱཧུལོཝཱདཾ (མ. ནི. ༣.༤༡༦ ཨཱདཡོ) ཀཐེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ རཱཧུལཏྠེརོ ཀོཊིསཏསཧསྶདེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི, སོཏཱཔནྣསཀདཱགཱམིཨནཱགཱམིདེཝཏཱནཾ ¶ གཎནཱ ནཏྠི. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨརིཡསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ སིཀྑཱཀཱམཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི.

སཏྠརི ¶ པན ཀུརུརཊྛེ ཙཱརིཀཱཡ ནིཀྑམིཏྭཱ ཐུལླཀོཊྛིཏཾ ཨནུཔྤཏྟེ རཊྛཔཱལོ ཀུལཔུཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ མཱཏཱཔིཏརོ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ དསབལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཏྠུ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཨཉྙཏརསྶ ཐེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཛི. ཏསྶ པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ སེཊྛིགཧཔཏི བྷིཀྑཱུ ཨཏྟནོ ནིཝེསནདྭཱརེན གཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཀམྨཾ, ཨེཀོཝ པུཏྟཀོ ཨཧོསི, ཏཾ གཎྷིཏྭཱ གཏཏྠ, ཨིདཱནི ཀིཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི. སཏྠཱ ཨདྡྷམཱསཾ ཐུལླཀོཊྛིཏེ ཝསིཏྭཱ པུན སཱཝཏྠིམེཝ ཨགམཱསི. ཏཏྠཱཡསྨཱ རཊྛཔཱལོ ཡོནིསོ མནསིཀརོནྟོ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སོ སཏྠཱརཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ དསྶནཏྠཾ ཐུལླཀོཊྛིཏཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ སཔདཱནཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ པིཏུ ནིཝེསནེ ཨཱབྷིདོསིཀཾ ཀུམྨཱསཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཾ ཨམཏཾ ཝིཡ པརིབྷུཉྫནྟོ པིཏརཱ ནིམནྟིཏོ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ ¶ པིཏུ ནིཝེསནེ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟེ ཨིཏྠིཛནེ ཨསུབྷསཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཋིཏཀོཝ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཛིཡཱ མུཏྟོ ཝིཡ ནཱརཱཙོ ཨཱཀཱསཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཀོརབྱརཉྙོ མིགཙཱིརཾ གནྟྭཱ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ནིསིནྣོ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏསྶ རཉྙོ ཙཏུཔཱརིཛུཉྙཔཊིམཎྜིཏཾ དྷམྨཾ (མ. ནི. ༢.༣༠༤) དེསེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ པུན སཏྠུ སནྟིཀཾཡེཝ ཨཱགཏོ. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཀུཎྜདྷཱནཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༡. ཏཏིཡེ པཋམཾ སལཱཀཾ གཎྷནྟཱནནྟི སབྦཔཋམཾ སལཱཀགཱཧཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཀུཎྜདྷཱནཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར ཐེརོ མཧཱསུབྷདྡཱཡ ནིམནྟིཏདིཝསེ ཏཐཱགཏེ ཨུགྒནགརཾ གཙྪནྟེ ‘‘ཨཛྫ སཏྠཱ དཱུརཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གམིསྶཏི, པུཐུཛྫནཱ སལཱཀཾ མཱ གཎྷནྟུ, པཉྩསཏཱ ¶ ཁཱིཎཱསཝཱཝ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ པཋམམེཝ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ སལཱཀཾ གཎྷི. ཙཱུལ༹སུབྷདྡཱཡ ནིམནྟིཏདིཝསེ ཏཐཱགཏེ སཱཀེཏཾ གཙྪནྟེཔི པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ ཨནྟརེ པཋམམེཝ སལཱཀཾ གཎྷི, སུནཱཔརནྟཛནཔདཾ གཙྪནྟེཔི. ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི ཐེརོ པཋམཾ སལཱཀཾ གཎྷནྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཀུཎྜདྷཱནོཏི པནསྶ ནཱམཾ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ¶ ནིབྦཏྟོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ པཋམཾ སལཱཀཾ གཎྷནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ བུདྡྷཱནཾ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ¶ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ སཏྠཱརཱ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ བྱཱཀཏོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟོ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ བྷཱུམཊྛཀདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. དཱིགྷཱཡུཀབུདྡྷཱནཉྩ ནཱམ ན ཨནྭདྡྷམཱསིཀོ ཨུཔོསཐོ ཧོཏི. ཝིཔསྶཱིདསབལསྶ ཧི ཚབྦསྶནྟརེ ཚབྦསྶནྟརེ ཨུཔོསཐོ ཨཧོསི, ཀསྶཔདསབལོ པན ཚཊྛེ ཚཊྛེ མཱསེ པཱཏིམོཀྑཾ ཨོསཱརེསི. ཏསྶ པཱཏིམོཀྑཾ ཨོསཱརཎཀཱལེ དིསཱཝཱསིཀཱ དྭེ སཧཱཡཀཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི གཙྪནྟི. ཨཡཾ བྷུམྨདེཝཏཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ མེཏྟི ཨཏིཝིཡ དལ༹ྷཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ བྷེདཀེ སཏི བྷིཛྫེཡྻ, ན བྷིཛྫེཡྻཱ’’ཏི? ཏེསཾ ཨོཀཱསཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཏེསཾ ཨཝིདཱུརེནེཝ གཙྪཏི.

ཨཐེཀོ ཐེརོ ཨེཀསྶ ཧཏྠེ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ སརཱིརཝལ༹ཉྫནཏྠཾ ཨུདཀཕཱསུཀཊྛཱནཾ གནྟྭཱ དྷོཏཧཏྠཔཱདོ ཧུཏྭཱ གུམྦསབྷཱགཏོ ནིཀྑམཏི. བྷུམྨདེཝཏཱ ཏསྶ ཐེརསྶ པཙྪཏོ པཙྪཏོ ཨུཏྟམརཱུཔཱ ཨིཏྠཱི ཧུཏྭཱ ཀེསེ ཝིདྷུནིཏྭཱ སཾཝིདྷཱཡ བནྡྷནྟཱི ཝིཡ པིཊྛིཏོ པཾསུཾ པུཉྪམཱནཱ ཝིཡ སཱཊཀཾ སཾཝིདྷཱཡ ནིཝཱསཡམཱནཱ ཝིཡ ཙ ཧུཏྭཱ ཐེརསྶ པདཱནུཔདིཀཱ ཧུཏྭཱ གུམྦཏོ ནིཀྑནྟཱ. ཨེཀམནྟེ ཋིཏོ སཧཱཡཀཏྠེརོ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ དིསྭཱ དོམནསྶཛཱཏོ ‘‘ནཊྛོ དཱནི མེ ཨིམིནཱ བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ དཱིགྷརཏྟཱནུགཏོ སིནེཧོ. སཙཱཧཾ ཨེཝཾཝིདྷབྷཱཝཾ ཛཱནེཡྻཾ, ཨེཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསཾ ན ཀརེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟསྶེཝསྶ ‘‘ཧནྡཱཝུསོ, ཏུཡ྄ཧཾ པཏྟཙཱིཝརཾ, ཏཱདིསེན པཱཔེན སཧཱཡེན སདྡྷིཾ ཨེཀམགྒཾ ན གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ ¶ . ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏསྶ ¶ ལཛྫིབྷིཀྑུནོ ཧདཡཾ ཏིཁིཎསཏྟིཾ གཧེཏྭཱ ཝིདྡྷཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཀིཾ ནཱམེཏཾ ཝདསི, ཨཧཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ དུཀྐཊམཏྟམྤི ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱམི. ཏྭཾ པན མཾ ཨཛྫ ‘པཱཔོ’ཏི ཝདསི, ཀིཾ ཏེ དིཊྛ’’ནྟི? ཀིཾ ཨཉྙེན དིཊྛེན, ཀིཾ ཏྭཾ ཨེཝཾཝིདྷེན ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟེན མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ ཨེཀཊྛཱནེ ཧུཏྭཱ ནིཀྑནྟོཏི? ནཏྠེཏཾ, ཨཱཝུསོ, མཡ྄ཧཾ, ནཱཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ མཱཏུགཱམཾ པསྶཱམཱིཏི. ཏསྶ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཀཐེནྟསྶཱཔི ཨིཏརོ ཐེརོ ཀཐཾ ཨསདྡཧིཏྭཱ ཨཏྟནཱ དིཊྛཀཱརཎཾཡེཝ ཨཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀམགྒེན ཨགནྟྭཱ ཨཉྙེན མགྒེན སཏྠུ སནྟིཀཾ གཏོ. ཨིཏརོཔི ཨཉྙེན མགྒེན སཏྠུ སནྟིཀཾཡེཝ གཏོ.

ཏཏོ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ པཝིསནཝེལཱཡ སོ བྷིཀྑུ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔོསཐགྒེ སཉྫཱནིཏྭཱ ¶ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཨུཔོསཐགྒེ ཨེཝརཱུཔོ ནཱམ པཱཔབྷིཀྑུ ཨཏྠི, ནཱཧཾ ཏེན སདྡྷིཾ ཨུཔོསཐཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཨཊྛཱསི. བྷུམྨདེཝཏཱ ‘‘བྷཱརིཡཾ མཡཱ ཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟི མཧལླཀཨུཔཱསཀཝཎྞེན ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ཨཡྻོ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཋིཏོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔཱསཀ, ཨིམཾ ཨུཔོསཐགྒཾ ཨེཀོ པཱཔབྷིཀྑུ པཝིཊྛོ, ཨཧཾ ཏེན སདྡྷིཾ ཨུཔོསཐཾ ན ཀརོམཱིཏི ཝཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཋིཏོམྷཱིཏི. བྷནྟེ, མཱ ཨེཝཾ གཎྷཐ, པརིསུདྡྷསཱིལོ ཨེས བྷིཀྑུ. ཏུམྷེཧི དིཊྛམཱཏུགཱམོ ནཱམ ཨཧཾ, མཡཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝཱིམཾསནཏྠཱཡ ‘‘དལ༹ྷཱ ནུ ཁོ ཨིམེསཾ ཐེརཱནཾ མེཏྟི, ནོ དལ༹ྷཱ’’ཏི ལཛྫིཨལཛྫིབྷཱཝཾ ཨོལོཀེནྟེན ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏནྟི. ཀོ པན ཏྭཾ སཔྤུརིསཱཏི? ཨཧཾ ཨེཀཱ བྷུམྨདེཝཏཱ, བྷནྟེཏི. དེཝཔུཏྟོ ཀཐེནྟོཝ དིབྦཱནུབྷཱཝེན ¶ ཋཏྭཱ ཐེརསྶ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཁམཐ, ཨེཏཾ དོསཾ ཐེརོ ན ཛཱནཱཏི, ཨུཔོསཐཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཐེརཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨུཔོསཐགྒཾ པཝེསེསི. སོ ཐེརོ ཨུཔོསཐཾ ཏཱཝ ཨེཀཊྛཱནེ ཨཀཱསི, མིཏྟསནྠཝཝསེན ན པུན ཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀཊྛཱནེ ཨཧོསཱིཏི. ཨིམསྶ ཐེརསྶ ཀམྨཾ ན ཀཐིཡཏི, ཙུདིཏཀཏྠེརོ པན ཨཔརཱཔརཾ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

བྷུམྨདེཝཏཱ ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ ཨཔཱཡཏོ ན མུཙྩིཏྠ. སཙེ པན ཀཱལེན ཀཱལཾ མནུསྶཏྟཾ ཨཱགཙྪཏི, ཨཉྙེན ཡེན ཀེནཙི ཀཏོ དོསོ ཏསྶེཝ ཨུཔརི པཏཏི. སོ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ¶ ཀཱལེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི, དྷཱནམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ མཧལླཀཀཱལེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛི, ཏསྶ ཨུཔསམྤནྣདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཱ ཨིཏྠཱི ཏསྨིཾ གཱམཾ པཝིསནྟེ སདྡྷིཾཡེཝ གཱམཾ པཝིསཏི, ནིཀྑམནྟེ ནིཀྑམཏི. ཝིཧཱརཾ པཝིསནྟེཔི པཝིསཏི, ཏིཊྛནྟེཔི ཏིཊྛཏཱིཏི ཨེཝཾ ནིཙྩཱནུབནྡྷཱ པཉྙཱཡཏི. ཐེརོ ཏཾ ན པསྶཏི, ཏསྶ པན པུརིམསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན སཱ ཨཉྙེསཾ ཨུཔཊྛཱཏི.

གཱམེ ཡཱགུབྷིཀྑཾ དདམཱནཱ ཨིཏྠིཡོ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཡཾ ཨེཀོ ཡཱགུཨུལུ༹ངྐོ ཏུམྷཱཀཾ, ཨེཀོ ཨིམིསྶཱ ཨམྷཱཀཾ སཧཱཡིཀཱཡཱ’’ཏི པརིཧཱསཾ ཀརོནྟི. ཐེརསྶ མཧཏཱི ཝིཧེསཱ ཧོཏི. ཝིཧཱརཾ གཏམྤི ནཾ སཱམཎེརཱ ཙེཝ དཧརབྷིཀྑཱུ ཙ པརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘དྷཱནོ ཀོཎྜོ ཛཱཏོ’’ཏི པརིཧཱསཾ ཀརོནྟི. ཨཐསྶ ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཀུཎྜདྷཱནཏྠེརོཏི ནཱམཾ ཛཱཏཾ ¶ . སོ ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ ཏེཧི ཀཡིརམཱནཾ ཀེལི༹ཾ སཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨུམྨཱདཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཀོཎྜཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཀོཎྜཱ ¶ , ཨཱཙརིཡཱ ཀོཎྜཱ’’ཏི ཝདཏི. ཨཐ ནཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘‘ཀུཎྜདྷཱནོ དཧརསཱམཎེརེཧི སདྡྷིཾ ཨེཝཾ ཕརུསཝཱཙཾ ཝདཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ བྷགཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེསཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷནྟེ, ནིབདྡྷཾ ཝིཧེསཾ ཨསཧནྟོ ཨེཝཾ ཀཐེམཱིཏི. ‘‘ཏྭཾ པུབྦེ ཀཏཀམྨཾ ཡཱཝཛྫདིཝསཱ ཛཱིརཱཔེཏུཾ ན སཀྐོསི, པུན ཨེཝརཱུཔཾ ཕརུསཾ མཱ ཝད བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཧ –

‘‘མཱཝོཙ ཕརུསཾ ཀཉྩི, ཝུཏྟཱ པཊིཝདེཡྻུ ཏཾ;

དུཀྑཱ ཧི སཱརམྦྷཀཐཱ, པཊིདཎྜཱ ཕུསེཡྻུ ཏཾ.

‘‘སཙེ ནེརེསི ཨཏྟཱནཾ, ཀཾསོ ཨུཔཧཏོ ཡཐཱ;

ཨེས པཏྟོསི ནིབྦཱནཾ, སཱརམྦྷོ ཏེ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༣༣-༡༣༤);

ཨིམཉྩ པན ཏསྶ ཐེརསྶ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ ཝིཙརཎབྷཱཝཾ ཀོསལརཉྙོཔི ཀཐཡིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘གཙྪཐ, བྷཎེ, ཝཱིམཾསཐཱ’’ཏི པེསེཏྭཱ སཡམྤི མནྡེནེཝ པརིཝཱརེན སདྡྷིཾ ཐེརསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨེཀམནྟེ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཐེརོ སཱུཙིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ནིསིནྣོ ཧོཏི, སཱཔིསྶ ཨིཏྠཱི ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཋིཏཱ ཝིཡ པཉྙཱཡཏི.

རཱཛཱ ¶ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཏྠིདཾ ཀཱརཎ’’ནྟི ཏསྶཱ ཋིཏཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. སཱ ཏསྨིཾ ཨཱགཙྪནྟེ ཐེརསྶ ཝསནཔཎྞསཱལཾ པཝིཊྛཱ ཝིཡ ཨཧོསི. རཱཛཱཔི ¶ ཏཱཡ སདྡྷིཾཡེཝ པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ སབྦཏྠ ཨོལོཀེནྟོ ཨདིསྭཱ ‘‘ནཱཡཾ མཱཏུགཱམོ, ཐེརསྶ ཨེཀོ ཀམྨཝིཔཱཀོ’’ཏི སཉྙཾ ཀཏྭཱ པཋམཾ ཐེརསྶ སམཱིཔེན གཙྪནྟོཔི ཐེརཾ ཨཝནྡིཏྭཱ ཏསྶ ཀཱརཎསྶ ཨབྷཱུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱགམྨ ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ‘‘ཀཙྩི, བྷནྟེ, པིཎྜཀེན ན ཀིལམཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཐེརོ ‘‘ཝཊྚཏི མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཛཱནཱམི, བྷནྟེ, ཨཡྻསྶ ཀཐཾ, ཨེཝརཱུཔེན ཙ པརིཀྐིལེསེན སདྡྷིཾ ཙརནྟཱནཾ ཏུམྷཱཀཾ ཀེ ནཱམ པསཱིདིསྶནྟི, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཝོ ཀཏྠཙི གམནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨཧཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཡོནིསོམནསིཀཱརེ མཱ པམཛྫིཏྠཱ’’ཏི ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ པཊྛཔེསི. ཐེརོ རཱཛཱནཾ ཨུཔཏྠམྦྷཀཾ ལབྷིཏྭཱ ¶ བྷོཛནསཔྤཱཡེན ཨེཀགྒཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱ ཨིཏྠཱི ཨནྟརདྷཱཡི.

མཧཱསུབྷདྡཱ ཨུགྒནགརེ མིཙྪཱདིཊྛིཀུལེ ཝསམཱནཱ ‘‘སཏྠཱ མཾ ཨནུཀམྤཏཱུ’’ཏི ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ནིརཱམགནྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔརིཔཱསཱདཏལེ ཋིཏཱ ‘‘ཨིམཱནི པུཔྥཱནི ཨནྟརེ ཨཊྛཏྭཱ དསབལསྶ མཏྠཀེ ཝིཏཱནཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛནྟུ, དསབལོ ཨིམཱཡ སཉྙཱཡ སྭེ པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཏཱུ’’ཏི སཙྩཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛ སུམནཔུཔྥམུཊྛིཡོ ཝིསྶཛྫེསི. པུཔྥཱནི གནྟྭཱ དྷམྨདེསནཱཝེལཱཡ སཏྠུ མཏྠཀེ ཝིཏཱནཾ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. སཏྠཱ ཏཾ སུམནཔུཔྥཝིཏཱནཾ དིསྭཱ ཙིཏྟེནེཝ སུབྷདྡཱཡ བྷིཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨརུཎེ ཨུཊྛིཏེ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱནནྡ, མཡཾ ཨཛྫ དཱུརཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གམིསྶཱམ, པུཐུཛྫནཱནཾ ཨདཏྭཱ ཨརིཡཱནཾཡེཝ སལཱཀཾ དེཧཱི’’ཏི. ཐེརོ བྷིཀྑཱུནཾ ¶ ཨཱརོཙེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ ཨཛྫ དཱུརཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གམིསྶཏི, པུཐུཛྫནཱ མཱ གཎྷནྟུ, ཨརིཡཱཝ སལཱཀཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི. ཀུཎྜདྷཱནཏྠེརོ ‘‘ཨཱཧརཱཝུསོ, སལཱཀ’’ནྟི པཋམཾཡེཝ ཧཏྠཾ པསཱརེསི. ཨཱནནྡཱ ‘‘སཏྠཱ ཏཱདིསཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སལཱཀཾ ན དཱཔེཏི, ཨརིཡཱནཾཡེཝ དཱཔེཏཱི’’ཏི ཝིཏཀྐཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ གནྟྭཱ སཏྠུ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ‘‘ཨཱཧརཱཔེནྟསྶ སལཱཀཾ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ ཀུཎྜདྷཱནསྶ སལཱཀཱ དཱཏུཾ ན ¶ ཡུཏྟཱ ཨསྶ, ཨཐ སཏྠཱ པཊིབཱཧེཡྻ, བྷཝིསྶཏི ཨེཀཾ ཀཱརཎ’’ནྟི. ‘‘ཀུཎྜདྷཱནསྶ སལཱཀཾ དསྶཱམཱི’’ཏི གམནཾ ཨབྷིནཱིཧརི. ཀུཎྜདྷཱནཏྠེརོ ཏསྶ པུརེ ཨཱགམནཱཝ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨིདྡྷིཡཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨཱཧརཱཝུསོ ཨཱནནྡ, སཏྠཱ མཾ ཛཱནཱཏི, མཱདིསཾ བྷིཀྑུཾ པཋམཾ སལཱཀཾ གཎྷནྟཾ ན སཏྠཱ ཝཱརེཏཱི’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ སལཱཀཾ གཎྷི. སཏྠཱ ཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ པཋམཾ སལཱཀཾ གཎྷནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཝངྒཱིསཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༢. ཙཏུཏྠེ པཊིབྷཱནཝནྟཱནནྟི སམྤནྣཔཊིབྷཱནཱནཾ ཝངྒཱིསཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཀིར ཐེརོ དསབལསྶ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམནྟོ ཙཀྑུཔཐཏོ པཊྛཱཡ ཙནྡེན སདྡྷིཾ ཨུཔམེཏྭཱ, སཱུརིཡེན, ཨཱཀཱསེན, མཧཱསམུདྡེན, ཧཏྠིནཱགེན, སཱིཧེན མིགརཉྙཱ སདྡྷིཾ ཨུཔམེཏྭཱཔི ཨནེཀེཧི པདསཏེཧི ¶ པདསཧསྶེཧི སཏྠུ ཝཎྞཾ ཝདནྟོཡེཝ ཨུཔསངྐམཏི. ཏསྨཱ པཊིབྷཱནཝནྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ མཧཱབྷོགཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ ཝིཧཱརཾ ¶ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ པཊིབྷཱནཝནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ སཏྠུ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཧམྤི ཨནཱགཏེ པཊིབྷཱནཝནྟཱནཾ ཨགྒོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ སཏྠཱརཱ བྱཱཀཏོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཝངྒཱིསམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཚཝསཱིསམནྟཾ ནཱམ སིཀྑིཏྭཱ ཚཝསཱིསཾ ནཁེན ཨཱཀོཊེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ སཏྟོ ཨསུཀཡོནིཡཾ ནཱམ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཛཱནཱཏི.

བྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཛཱིཝིཀམགྒོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཝངྒཱིསམཱཎཝཾ པཊིཙྪནྣཡཱནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཙརནྟཱ ནགརདྭཱརེ ཝཱ ནིགམདྭཱརེ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ རཱསིབྷཱུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཡོ ཝངྒཱིསཾ པསྶཏི, སོ དྷནཾ ཝཱ ལབྷཏི, ཡསཾ ཝཱ ལབྷཏི, སགྒཾ ཝཱ གཙྪཏཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ བཧཱུ ཛནཱ ལཉྫཾ དཏྭཱ པསྶིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི. རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱ ¶ ཏེསཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀོ ཨཱཙརིཡསྶ ཛཱནཝིསེསོ’’ཏི པུཙྪནྟི. ཏུམྷེ ན ཛཱནཱཐ, སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསདིསོ ཨཉྙོ པཎྜིཏོ ནཱམ ནཏྠི, ཏིཝསྶམཏྠཀེ མཏཀཱནཾ སཱིསཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ནཁེན ཨཱཀོཊེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ སཏྟོ ཨསུཀཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཛཱནཱཏི. ཝངྒཱིསོཔི མཧཱཛནསྶ ཀངྑཚེདནཏྠཾ ཏེ ཏེ ཛནེ ཨཱཝཱཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གཏིཾ ཀཐཱཔེཏི. ཏཾ ནིསྶཱཡ མཧཱཛནསྶ ཧཏྠཏོ སཏམྤི སཧསྶམྤི ལབྷཏི.

བྲཱཧྨཎཱ ཝངྒཱིསམཱཎཝཾ ཨཱདཱཡ ཡཐཱརུཙིཾ ཝིཙརིཏྭཱ པུན སཱཝཏྠིཾ ཨཱགམཾསུ. ཝངྒཱིསོ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརསྶ ཨཝིདཱུརཊྛཱནེ ཋིཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ པཎྜིཏོཏི ཝདནྟི, ན ཁོ པན སབྦཀཱལཾ མཡཱ ཨིམེསཾཡེཝ ཝཙནཾ ཀརོནྟེན ཙརིཏུཾ ¶ ཝཊྚཏི, པཎྜིཏཱནམྤི སནྟིཀཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ བྲཱཧྨཎེ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེ གཙྪཐ, ཨཧཾ ན བཧུཀེཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ སམཎཾ གོཏམཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཝངྒཱིས, མཱ ཏེ རུཙྩི སམཎཾ གོཏམཾ པསྶིཏུཾ ¶ . ཡོ ཧི ནཾ པསྶཏི, ཏཾ སོ མཱཡཱཡ ཨཱཝཊྚེཏཱི’’ཏི. ཝངྒཱིསོ ཏེསཾ ཀཐཾ ཨནཱདིཡིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ མདྷུརཔཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཨཐ ནཾ སཏྠཱ པུཙྪི – ‘‘ཝངྒཱིས, ཀིཉྩི སིཔྤཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི. ཨཱམ, བྷོ གོཏམ, ཚཝསཱིསམནྟཾ ནཱམེཀཾ ཛཱནཱམཱིཏི. ཀིཾ སོ མནྟོ ཀརོཏཱིཏི? ཏིཝསྶམཏྠཀེ མཏཱནམྤི ཏཾ མནྟཾ ཛཔྤིཏྭཱ སཱིསཾ ནཁེན ཨཱཀོཊེཏྭཱ ནིབྦཏྟཊྛཱནཾ ཛཱནཱམཱིཏི. སཏྠཱ ཏསྶ ཨེཀཾ ནིརཡེ ཨུཔྤནྣསྶ སཱིསཾ དསྶེསི, ཨེཀཾ མནུསྶེསུ ཨུཔྤནྣསྶ, ཨེཀཾ དེཝེསུ, ཨེཀཾ པརིནིབྦུཏསྶ སཱིསཾ དསྶེསི. སོ པཋམཾ སཱིསཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ, ‘‘བྷོ གོཏམ, ཨཡཾ སཏྟོ ནིརཡཾ གཏོ’’ཏི ཨཱཧ. སཱདྷུ སཱདྷུ, ཝངྒཱིས, སུདིཊྛཾ ཏཡཱ, ཨཡཾ སཏྟོ ཀཧཾ གཏོཏི པུཙྪི. མནུསྶལོཀཾ, བྷོ གོཏམཱཏི. ཨཡཾ སཏྟོ ཀཧཾ གཏོཏི? དེཝལོཀཾ, བྷོ གོཏམཱཏི ཏིཎྞམྤི གཏཊྛཱནཾ ཀཐེསི. པརིནིབྦུཏསྶ པན སཱིསཾ ནཁེན ཨཱཀོཊེནྟོ ནེཝ ཨནྟཾ ན ཀོཊིཾ པསྶཏི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ན སཀྐོསི ཏྭཾ, ཝངྒཱིསཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘པསྶཐ, བྷོ གོཏམ, ཨུཔཔརིཀྑཱམི ཏཱཝཱ’’ཏི པུནཔྤུནཾ པརིཝཏྟེཏི. བཱཧིརཀམནྟེན ཁཱིཎཱསཝསྶ གཏིཾ ཀཐཾ ཛཱནིསྶཏི, ཨཐསྶ མཏྠཀཏོ སེདོ མུཙྩི. སོ ལཛྫིཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ¶ ‘‘ཀིལམསི, ཝངྒཱིསཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱམ, བྷོ གོཏམ, ཨིམསྶ སཏྟསྶ གཏཊྛཱནཾ ཛཱནིཏུཾ ན སཀྐོམི. སཙེ ཏུམྷེ ཛཱནཱཐ, ཀཐེཐཱཏི. ‘‘ཝངྒཱིས, ཨཧཾ ཨེཏམྤི ཛཱནཱམི ཨིཏོ ཨུཏྟརིཏརམྤཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྷམྨཔདེ ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

‘‘ཙུཏིཾ ཡོ ཝེདི སཏྟཱནཾ, ཨུཔཔཏྟིཾ ཙ སབྦསོ;

ཨསཏྟཾ སུགཏཾ བུདྡྷཾ, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎཾ.

‘‘ཡསྶ ¶ གཏིཾ ན ཛཱནནྟི, དེཝཱ གནྡྷབྦམཱནུསཱ;

ཁཱིཎཱསཝཾ ཨརཧནྟཾ, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༤༡༩-༤༢༠);

ཏཏོ ཝངྒཱིསོ ཨཱཧ – ‘‘བྷོ གོཏམ, ཝིཛྫཱཡ ཝིཛྫཾ དེནྟསྶ ནཱམ པརིཧཱནི ནཏྠི, ཨཧཾ ཨཏྟནཱ ཛཱནནཀཾ མནྟཾ ཏུམྷཱཀཾ དསྶཱམི, ཏུམྷེ ཨེཏཾ མནྟཾ མཡ྄ཧཾ དེཐཱ’’ཏི. ཝངྒཱིས, ན མཡཾ མནྟེན མནྟཾ དེམ, ཨེཝམེཝ དེམཱཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷོ གོཏམ, དེཐ མེ མནྟ’’ནྟི ཨཔཙིཏིཾ དསྶེཏྭཱ ཧཏྠཀཙྪཔཀཾ ཀཏྭཱ ནིསཱིདི. ཀིཾ, ཝངྒཱིས, ཏུམྷཱཀཾ སམཡེ མཧགྒྷམནྟཾ ཝཱ ¶ ཀིཉྩི ཝཱ གཎྷནྟཱནཾ པརིཝཱསོ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི? ཧོཏི, བྷོ གོཏམཱཏི. ཨམྷཱཀཾ པན མནྟོ ནིཔྤརིཝཱསོཏི སཉྙཾ ཀརོསཱིཏི? བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ མནྟེཧི ཨཏིཏྟཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ སོ བྷགཝནྟཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷོ གོཏམ, ཏུམྷེཧི ཀཐིཏནིཡཱམཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. བྷགཝཱ ཨཱཧ – ‘‘ཝངྒཱིས, མཡཾ ཨིམཾ མནྟཾ དེནྟཱ ཨམྷེཧི སམཱནལིངྒསྶ དེམཱ’’ཏི. ཝངྒཱིསོ ‘‘ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ མཡཱ ཨིམཾ མནྟཾ གཎྷིཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎེ ཨཱཧ. ཏུམྷེ མཡི པབྦཛནྟེ མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨཧཾ ཨིམཾ མནྟཾ གཎྷིཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཛེཊྛཀོ བྷཝིསྶཱམི. ཨེཝཾ སནྟེ ཏུམྷཱཀམྤི བྷདྡཀཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མནྟཏྠཱཡ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛི. སཏྠཱ ‘‘མནྟཔརིཝཱསཾ ཏཱཝ ཝསཱཧཱི’’ཏི དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ ཨཱཙིཀྑི. པཉྙཝཱ སཏྟོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོཝ ཏཏྠ ཁཡཝཡཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི ¶ .

ཏསྨིཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྟེ བྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཀཱ ནུ ཁོ ཝངྒཱིསསྶ པཝཏྟི, པསྶིསྶཱམ ན’’ནྟི ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷོ ཝངྒཱིས, སམཎསྶ གོཏམསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ སིཀྑིཏ’’ནྟི པུཙྪིཾསུ. ཨཱམ, སིཀྑིཏནྟི. ཏེན ཧི ¶ ཨེཧི གམིསྶཱམཱཏི. གཙྪཐ ཏུམྷེ, ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ གནྟབྦཀིཙྩཾ མཡ྄ཧཾ ནིཊྛིཏནྟི. པཋམམེཝ ཨམྷེཧི ཏུཡ྄ཧཾ ཀཐིཏཾ ‘‘སམཎོ གོཏམོ ཨཏྟཱནཾ པསྶིཏུཾ ཨཱགཏེ མཱཡཱཡ ཨཱཝཊྚེཏཱི’’ཏི. ཏྭཾ ཧི ཨིདཱནི སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝསཾ ཨཱཔནྣོ, ཀིཾ མཡཾ ཏཝ སནྟིཀེ ཀརིསྶཱམཱཏི ཨཱགཏམགྒེནེཝ པཀྐམིཾསུ. ཝངྒཱིསཏྠེརོཔི ཡཾ ཡཾ ཝེལཾ དསབལཾ པསྶིཏུཾ གཙྪཏི, ཨེཀཾ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོཝ གཙྪཏི. ཏེན ཏཾ སཏྠཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ པཊིབྷཱནཝནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨུཔསེནཝངྒནྟཔུཏྟཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༣. པཉྩམེ སམནྟཔཱསཱདིཀཱནནྟི སབྦཔཱསཱདིཀཱནཾ. ཨུཔསེནོཏི ཏསྶ ཐེརསྶ ནཱམཾ. ཝངྒནྟབྲཱཧྨཎསྶ པན སོ པུཏྟོ, ཏསྨཱ ཝངྒནྟཔུཏྟོཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡཾ པན ཐེརོ ན ཀེཝལཾ ཨཏྟནཱཝ པཱསཱདིཀོ, པརིསཱཔིསྶ པཱསཱདིཀཱ, ཨིཏི པརིསཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷནཱམཝསེན སམནྟཔཱསཱདིཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

པཉྷཀམྨེ པནསྶ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ ཝཡཾ ཨཱགམྨ པུརིམནཡེནེཝ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎམཱནོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ¶ བྷིཀྑུཾ སམནྟཔཱསཱདིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ སཏྠུ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ནཱལཀབྲཱཧྨཎགཱམེ སཱརིབྲཱཧྨཎིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ¶ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ཨུཔསེནདཱརཀོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ དསབལསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛི. སོ ཨུཔསམྤདཱཡ ཨེཀཝསྶིཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨརིཡགབྦྷཾ ཝཌྜྷེམཱི’’ཏི ཨེཀཾ ཀུལཔུཏྟཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེསི. སོ པཝཱརེཏྭཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ ཨེཀཝསྶིཀཀཱལེ ཨཏྟནཱ དུཝསྶོ ‘‘དསབལོ མཾ པསྶིཏྭཱ ཏུསིསྶཏཱི’’ཏི སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཨཱདཱཡ དསབལཾ པསྶིཏུཾ ཨཱགཏོ. སཏྠཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ནིསིནྣཾ པུཙྪི – ‘‘ཀཏིཝསྶོསི ཏྭཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི? དུཝསྶོ ཨཧཾ བྷགཝཱཏི. ཨཡཾ པན བྷིཀྑུ ཀཏིཝསྶོཏི? ཨེཀཝསྶོ བྷགཝཱཏི. ཀིནྟཱཡཾ བྷིཀྑུ ཧོཏཱིཏི? སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ མེ བྷགཝཱཏི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ཨཏིལཧུཾ ཁོ ¶ ཏྭཾ, མོགྷཔུརིས, བཱཧུལླཱཡ ཨཱཝཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཝིགརཧི. ཐེརོ སཏྠུ སནྟིཀཱ གརཧཾ ལབྷིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱཝ པུཎྞཙནྡསསྶིརིཀེན མུཁེན སཏྠཱརཾ པརིསམེཝ ནིསྶཱཡ སཱདྷུཀཱརཾ དཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾདིཝསེཡེཝ ཨེཀཾ ཋཱནཾ གནྟྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཏཏོ ཡསྨཱ ཐེརོ མཧཱཀུལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏོ པཐཝིགྷུཊྛདྷམྨཀཐིཀོཝ, ཏསྨཱ ཏསྶ དྷམྨཀཐཱཡ ཙེཝ པསཱིདིཏྭཱ མིཏྟཱམཙྩཉཱཏིཀུལེཧི ཙ ནིཀྑམིཏྭཱ བཧཱུ ཀུལདཱརཀཱ ཐེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཛནྟི. ‘‘ཨཧཾ ཨཱརཉྙཀོ, ཏུམྷེཔི ཨཱརཉྙཀཱ བྷཝིཏུཾ སཀྐོནྟཱ པབྦཛཐཱ’’ཏི ཏེརས དྷུཏངྒཱནི ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘སཀྑིསྶཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝདནྟེ པབྦཱཛེཏི. ཏེ ཨཏྟནོ བལེན ཏཾ ཏཾ དྷུཏངྒཾ ཨདྷིཊྛཧནྟི. ཐེརོ ཨཏྟནོ དསཝསྶཀཱལེ ཝིནཡཾ པགུཎཾ ཀཏྭཱ ¶ སབྦེཝ ཨུཔསམྤཱདེསི. ཨེཝཾ ཨུཔསམྤནྣཱ ཙསྶ པཉྩསཏམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ པརིཝཱརཱ ཨཧེསུཾ.

ཏསྨིཾ སམཡེ སཏྠཱ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཝསནྟོ ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྡྷམཱསཾ པཊིསལླཱིཡིཏུ’’ནྟི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨེཀཝིཧཱརཱི ཧོཏི. བྷིཀྑུསངྒྷོཔི ‘‘ཡོ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམཏི, སོ པཱཙིཏྟིཡཾ དེསཱཔེཏབྦོ’’ཏི ཀཏིཀཾ ཨཀཱསི. ཏདཱ ཨུཔསེནཏྠེརོ ‘‘བྷགཝནྟཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ ཀཐཱསམུཊྛཱཔནཏྠཾ ཨཉྙཏརཾ ཐེརསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ¶ ཨཱམནྟེསི – ‘‘མནཱཔཱནི ཏེ བྷིཀྑུ པཾསུཀཱུལཱནཱི’’ཏི. ‘‘ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, མནཱཔཱནི པཾསུཀཱུལཱནཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ གཱརཝེན པཾསུཀཱུལིཀབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེསི. ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སཏྠཱ ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, ཨུཔསེནཱ’’ཏི ཐེརསྶ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན གུཎཀཐཾ ཀཐེསི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨིདཾ ཝཏྠུ པཱལི༹ཡཾ (པཱརཱ. ༥༦༥) ཨཱགཏམེཝ. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཐེརཾ སམནྟཔཱསཱདིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

དབྦཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༤. ཚཊྛེ ¶ སེནཱསནཔཉྙཱཔཀཱནནྟི སེནཱསནཾ པཉྙཱཔེནྟཱནཾ. ཐེརསྶ ཀིར སེནཱསནཔཉྙཱཔནཀཱལེ ཨཊྛཱརསསུ མཧཱཝིཧཱརེསུ ཨསམྨཊྛཾ པརིཝེཎཾ ཝཱ ཨཔཊིཛགྒིཏཾ སེནཱསནཾ ཝཱ ཨསོདྷིཏཾ མཉྩཔཱིཋཾ ཝཱ ཨནུཔཊྛིཏཾ པཱནཱིཡཔརིབྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ ནཱཧོསི. ཏསྨཱ སེནཱསནཔཉྙཱཔཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. དབྦོཏིསྶ ནཱམཾ. མལླརཱཛཀུལེ པན ཨུཔྤནྣཏྟཱ མལླཔུཏྟོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཉྷི ¶ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ སེནཱསནཔཉྙཱཔཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ སཏྠཱརཱ བྱཱཀཏོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཀསྶཔདསབལསྶ སཱསནསྶ ཨོསཀྐནཀཱལེ པབྦཛི, ཏདཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨཔརེ ཚ ཛནཱཏི སཏྟ བྷིཀྑཱུ ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྙེ སཱསནེ ཨགཱརཝཾ ཀརོནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨིདྷ ཀིཾ ཀརོམ, ཨེཀམནྟེ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ནིསྶེཎིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུཙྩཔབྦཏསིཁརཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཙིཏྟབལཾ ཛཱནནྟཱ ནིསྶེཎིཾ པཱཏེནྟུ, ཛཱིཝིཏེ སཱལཡཱ ཨོཏརནྟུ, མཱ པཙྪཱནུཏཱཔིནོ ཨཧུཝཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སབྦེ ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིསྶེཎིཾ པཱཏེཏྭཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཙིཏྟརུཙིཡེསུ ཋཱནེསུ ནིསཱིདིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ.

ཏཏྲེཀོ ཐེརོ པཉྩམེ དིཝསེ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ‘‘མམ ཀིཙྩཾ ནིཔྥནྣཾ, ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨིདྡྷིཡཱ ཨུཏྟརཀུརུཏོ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིམཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫཐ ¶ , བྷིཀྑཱཙཱརཀིཙྩཾ མམཱཡཏྟཾ ཧོཏུ, ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཾ, ཨཱཝུསོ, ནིསྶེཎིཾ པཱཏེནྟཱ ཨེཝཾ ཨཝོཙུམྷཱ ‘‘ཡོ པཋམཾ དྷམྨཾ སཙྪིཀརོཏི, སོ བྷིཀྑཾ ཨཱཧརཏུ, ཏེན ཨཱབྷཏཾ སེསཱ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. ནཏྠི, ཨཱཝུསོཏི. ཏུམྷེ ཨཏྟནོ པུབྦཧེཏུནཱ ལབྷིཏྠ, མཡམྤི སཀྐོནྟཱ ཝཊྚསྶནྟཾ ཀརིསྶཱམ, གཙྪཐ ཏུམྷེཏི ¶ . ཐེརོ ཏེ སཉྙཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཕཱསུཀཊྛཱནེ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ གཏོ. ཨཔརོ ཐེརོ སཏྟམེ དིཝསེ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ སུདྡྷཱཝཱསབྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ.

ཨིཏརེཔི ཐེརཱ ¶ ཏཏོ ཙུཏཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཏེསུ ཏེསུ ཀུལེསུ ནིབྦཏྟཱ. ཨེཀོ གནྡྷཱརརཊྛེ ཏཀྐསིལནགརེ རཱཛགེཧེ ནིབྦཏྟོ, ཨེཀོ པབྦཏེཡྻརཊྛེ པརིབྦཱཛིཀཱཡ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟོ, ཨེཀོ བཱཧིཡརཊྛེ ཀུཊུམྦིཀགེཧེ ནིབྦཏྟོ, ཨེཀོ རཱཛགཧེ ཀུཊུམྦིཀགེཧེ ནིབྦཏྟོ. ཨཡཾ པན དབྦཏྠེརོ མལླརཊྛེ ཨནུཔིཡནགརེ ཨེཀསྶ མལླརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཏསྶ མཱཏཱ ཨུཔཝིཛཉྙཀཱལེ ཀཱལམཀཱསི, མཏསརཱིརཾ སུསཱནཾ ནེཏྭཱ དཱརུཙིཏཀཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨགྒིཾ ཨདཾསུ. ཏསྶཱ ཨགྒིཝེགསནྟཏྟཾ ཨུདརཔཊལཾ དྭེདྷཱ ཨཧོསི. དཱརཀོ ཨཏྟནོ པུཉྙབལེན ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ དབྦཏྠམྦྷེ ནིཔཏི. ཏཾ དཱརཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཡྻིཀཱཡ ཨདཾསུ. སཱ ཏསྶ ནཱམཾ གཎྷནྟཱི དབྦཏྠམྦྷེ ནིཔཏིཏྭཱ ལདྡྷཛཱིཝིཏཏྟཱ དབྦོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཱསི.

ཏསྶ སཏྟཝསྶིཀཀཱལེ སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ མལླརཊྛེ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཨནུཔིཡནིགམཾ པཏྭཱ ཨནུཔིཡམྦཝནེ ཝིཧརཏི. དབྦཀུམཱརོ སཏྠཱརཾ དིསྭཱ དསྶནེནེཝ པསཱིདིཏྭཱ པབྦཛིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ དསབལསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཡྻིཀཾ ཨཱཔུཙྪི. སཱ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ’’ཏི དབྦཀུམཱརཾ ཨཱདཱཡ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨིམཾ ཀུམཱརཾ པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ཨཉྙཏརསྶ བྷིཀྑུནོ སཉྙཾ ཨདཱསི ‘‘བྷིཀྑུ ཨིམཾ དཱརཀཾ པབྦཱཛེཧཱི’’ཏི. སོ ཐེརོ སཏྠུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ དབྦཀུམཱརཾ པབྦཱཛེནྟོ ཏཙཔཉྩཀཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑི. པུབྦཧེཏུསམྤནྣོ ཀཏཱབྷིནཱིཧཱརོ སཏྟོ པཋམཀེསཝཊྚིཡཱ ཨོརོཔིཡམཱནཱཡ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི, དུཏིཡཀེསཝཊྚིཡཱ ¶ ཨོརོཔིཡམཱནཱཡ སཀདཱགཱམིཕལེ, ཏཏིཡཱཡ ཨནཱགཱམིཕལེ. སབྦཀེསཱནཾ པན ཨོརོཔནཉྩ ཨརཧཏྟཕལསཙྪིཀིརིཡཱ ཙ ཨཔཙྪཱ ཨཔུརེ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ མལླརཊྛེ ཡཐཱབྷིརནྟཾ ཝིཧརིཏྭཱ རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཏཏྲཱཡསྨཱ དབྦོ མལླཔུཏྟོ རཧོགཏོ ཨཏྟནོ ཀིཙྩནིཔྥཏྟིཾ ¶ ཨོལོཀེཏྭཱ སངྒྷསྶ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཎེ ཀཱཡཾ ཡོཛེཏུཀཱམོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ སངྒྷསྶ སེནཱསནཉྩ པཉྙཱཔེཡྻཾ, བྷཏྟཱནི ཙ ཨུདྡིསེཡྻ’’ནྟི. སོ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ པརིཝིཏཀྐཾ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ཏསྶ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ སེནཱསནཔཉྙཱཔཀཏྟཉྩ བྷཏྟུདྡེསཀཏྟཉྩ སམྤཊིཙྪི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨཡཾ དབྦོ དཧརོཝ སམཱནོ མཧནྟཊྛཱནེ ཋིཏོ’’ཏི སཏྟཝསྶིཀཀཱལེཡེཝ ཨུཔསམྤཱདེསི. ཐེརོ ཨུཔསམྤནྣཀཱལཏོཡེཝ པཊྛཱཡ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟཱནཾ སབྦབྷིཀྑཱུནཾ སེནཱསནཱནི ཙ པཉྙཱཔེཏི, བྷིཀྑཉྩ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨུདྡིསཏི. ཏསྶ སེནཱསནཔཉྙཱཔཀབྷཱཝོ སབྦདིསཱསུ པཱཀཊོ ཨཧོསི – ‘‘དབྦོ ཀིར མལླཔུཏྟོ སབྷཱགསབྷཱགཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཀཊྛཱནེ སེནཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏི, དཱུརེཔི སེནཱསནཾ པཉྙཱཔེཏིཡེཝ. གནྟུཾ ཨསཀྐོནྟེ ཨིདྡྷིཡཱ ནེཏཱིཏི.

ཨཐ ནཾ བྷིཀྑཱུ ཀཱལེཔི ཝིཀཱལེཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ, ཨཱཝུསོ, ཛཱིཝཀམྦཝནེ སེནཱསནཾ པཉྙཱཔེཧི, ཨམྷཱཀཾ མདྡཀུཙྪིསྨིཾ མིགདཱཡེ’’ཏི ཨེཝཾ སེནཱསནཾ ཨུདྡིསཱཔེཏྭཱ ཏསྶ ཨིདྡྷིཾ པསྶནྟཱ གཙྪནྟི. སོཔི ཨིདྡྷིཡཱ མནོམཡེ ཀཱཡེ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨེཀེཀསྶ ཐེརསྶ ཨེཀེཀཾ ཨཏྟནཱ སདིསཾ བྷིཀྑུཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཨངྒུལིཡཱ ཛལམཱནཱཡ པུརཏོ པུརཏོ གནྟྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཉྩོ, ཨིདཾ པཱིཋ’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ སེནཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ པུན ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ ¶ ཨཱགཙྪཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནིདཾ ཝཏྠུ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏམེཝ. སཏྠཱ ཨིདམེཝ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ཐེརཾ སེནཱསནཔཉྙཱཔཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

པིལིནྡཝཙྪཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༥. སཏྟམེ དེཝཏཱནཾ པིཡམནཱཔཱནནྟི དེཝཏཱནཾ པིཡཱནཉྩེཝ མནཱཔཱནཉྩ པིལིནྡཝཙྪཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཙཀྐཝཏྟཱི རཱཛཱ ཧུཏྭཱ མཧཱཛནཾ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎཾ ཨཀཱསི. ཡེབྷུཡྻེན ཀིར ཚསུ ཀཱམསགྒེསུ ནིབྦཏྟདེཝཏཱ ཏསྶེཝ ཨོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཀཾ ནུ ཁོ ནིསྶཱཡ ཨིམཾ སགྒསམྤཏྟིཾ ལབྷིམྷཱ’’ཏི ཨཱཝཛྫམཱནཱ ¶ ཨིམཾ ཐེརཾ དིསྭཱ ‘‘ཐེརཾ ནིསྶཱཡ ཨམྷེཧི སམྤཏི ལདྡྷཱ’’ཏི སཱཡཾཔཱཏཾ ཐེརཾ ནམསྶནྟི. ཏསྨཱ སོ དེཝཏཱནཾ ¶ པིཡམནཱཔཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. པིལིནྡོཏི པནསྶ གོཏྟཾ, ཝཙྪོཏི ནཱམཾ. ཏདུབྷཡཾ སཾསནྡེཏྭཱ པིལིནྡཝཙྪོཏི ཝུཙྩཏི.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ མཧཱབྷོགཀུལེ ནིབྦཏྟོ པུརིམནཡེནེཝ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ དེཝཏཱནཾ པིཡམནཱཔཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི. པིལིནྡཝཙྪོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཨཔརེན སམཡེན སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ¶ པཱཔུཎི. སོ གིཧཱིཧིཔི བྷིཀྑཱུཧིཔི སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ ‘‘ཨེཧི, ཝསལ, གཙྪ, ཝསལ, ཨཱཧར, ཝསལ, གཎྷ, ཝསལཱ’’ཏི ཝསལཝཱདེནེཝ སམུདཱཙརཏི. ཏཾ ཀཐཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ པུཙྪིཾསུ – ‘‘བྷགཝཱ ཨརིཡཱ ནཱམ ཕརུསཝཱཙཱ ན ཧོནྟཱི’’ཏི. བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱནཾ པརཝམྦྷནཝསེན ཕརུསཝཱཙཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨཔིཙ ཁོ པན བྷཝནྟརེ ཨཱཙིཎྞཝསེན བྷཝེཡྻཱཏི. བྷནྟེ, པིལིནྡཝཙྪཏྠེརོ ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ གིཧཱིཧིཔི བྷིཀྑཱུཧིཔི སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ, ‘‘ཝསལ, ཝསལཱ’’ཏི ཀཐེཏི, ཀིམེཏྠ ཀཱརཎཾ བྷགཝཱཏི. བྷིཀྑཝེ, ན མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶ ཨེཏཾ ཨིདཱནེཝ ཨཱཙིཎྞཾ, ཨཏཱིཏེ པནེས པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི ཝསལཝཱདིབྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཨིཙྩེས བྷཝཱཙིཎྞེནེཝ ཀཐེསི, ན ཕརུསཝསེན. ཨརིཡཱནཉྷི ཝོཧཱརོ ཕརུསོཔི སམཱནོ ཙེཏནཱཡ ཨཕརུསབྷཱཝེན པརིསུདྡྷོཝ, ཨཔྤམཏྟཀམྤེཏྠ པཱཔཾ ན ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཝཏྭཱ དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཨཀཀྐསཾ ཝིཉྙཱཔནིཾ, གིརཾ སཙྩམུདཱིརཡེ;

ཡཱཡ ནཱབྷིསཛེ ཀཉྩི, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎ’’ནྟི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཐེརོ རཱཛགཧཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ ཨེཀཾ པུརིསཾ པིཔྤལཱིནཾ བྷཱཛནཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཨནྟོནགརཾ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཝསལ, བྷཱཛནེ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ སམཎོ མཡཱ སདྡྷིཾ པཱཏོཝ ཕརུསཀཐཾ ཀཐེསི, ཨིམསྶ ཨནུཙྪཝིཀམེཝ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ‘‘མཱུསིཀཝཙྩཾ ¶ མེ, བྷནྟེ, བྷཱཛནེ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི, ཝསལཱཏི. ཏསྶ ཐེརསྶ དསྶནཾ ཝིཛཧནྟསྶ སབྦཾ མཱུསིཀཝཙྩམེཝ ཨཧོསི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཱ པིཔྤལིཡོ མཱུསིཀཝཙྩསདིསཱ པཉྙཱཡནྟི, སབྷཱཝོ ནུ ཁོ ནོ’’ཏི ཝཱིམཾསནྟོ ཧཏྠེན ཨུཔྤཱིལེ༹སི ¶ . ཨཐསྶ ཨུནྡཱུརཝཙྩབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ བལཝདོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫི. སོ ‘‘ཨིམཱཡེཝ ནུ ཁོ ཨེཝརཱུཔཱ, ཨུདཱཧུ སཀཊེཔཱི’’ཏི གནྟྭཱ ཨོལོཀེནྟོ སབྦཱཔི པིཔྤལིཡོ ཏཱདིསཱཝ དིསྭཱ ཧདཡཾ ཧཏྠེན སནྡྷཱརེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ན ཨཉྙསྶ ཀམྨཾ, མཡཱ པཱཏོཝ དིཊྛབྷིཀྑུསྶེཏཾ ཀམྨཾ, ཨདྡྷཱ ཨེཀཾ ཨུཔཱཡཾ བྷཝིསྶཏི, ཏསྶ གཏཊྛཱནཾ ཨནུཝིཙིནིཏྭཱ ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཐེརསྶ གཏམགྒཾ པུཙྪིཏྭཱ པཱཡཱསི.

ཨཐེཀོ པུརིསོ ཏཾ ཨཏིཝིཡ ཙཎྜིཀཏཾ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ, ‘‘བྷོ པུརིས, ཏྭཾ ཨཏིཝིཡ ཙཎྜིཀཏོཝ གཙྪསི, ཀེན ཀམྨེན གཙྪསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ཏསྶ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. སོ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘བྷོ, མཱ ཙིནྟཡི, མཡ྄ཧཾ ཨཡྻོ པིལིནྡཝཙྪོ བྷཝིསྶཏི, ཏྭཾ ཨེཏདེཝ བྷཱཛནཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ཐེརསྶ པུརཏོ ཏིཊྛ. ‘ཀིཾ ནཱམེཏཾ, ཝསལཱ’ཏི ཝུཏྟཀཱལེ ཙ ‘པིཔྤལིཡོ, བྷནྟེ’ཏི ཝད, ཐེརོ ‘ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི, ཝསལཱ’ཏི ཝཀྑཏི. པུན སབྦཱཔི པིཔྤལིཡོ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སབྦཱ པིཔྤལིཡོ པཊིཔཱཀཏིཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨིདམེཏྟཀཾ ཝཏྠུ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ དེཝཏཱནཾ པིཡམནཱཔཀཱརཎམེཝ ཝཏྠུཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ དེཝཏཱནཾ པིཡམནཱཔཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

བཱཧིཡདཱརུཙཱིརིཡཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༦. ཨཊྛམེ ¶ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནནྟི ཁིཔྤཾ ཨདྷིགཏཨབྷིཉྙཱནཾ དཱརུཙཱིརིཡཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཉྷི ཐེརོ སཾཁིཏྟདྷམྨདེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི, མགྒཕལཱནཾ པརིཀམྨཀིཙྩཾ ནཱཧོསི. ཏསྨཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. བཱཧིཡརཊྛེ པན ཛཱཏཏྟཱ བཱཧིཡོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཧོསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ དཱརུཙཱིརཾ ནིཝཱསེསི. ཏསྨཱ དཱརུཙཱིརིཡོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ ¶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ དསབལསྶ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཀསྶཔདསབལསྶ སཱསནསྶ ཨོསཀྐནཀཱལེ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ པརིཔུཎྞསཱིལོ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི.

སོ ¶ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝལོཀེ ཝསིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ བཱཧིཡརཊྛེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ. ཝཡཾ ཨཱགམྨ གྷརཱཝཱསཾ ཝསནྟོ ‘‘ཝོཧཱརཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སུཝཎྞབྷཱུམིགམནཱིཡཾ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཧི. ནཱཝཱ ཨིཙྪིཏཾ དེསཾ ཨཔྤཏྭཱཝ སམུདྡམཛ྄ཛྷེ བྷིནྣཱ, མཧཱཛནོ མཙྪཀཙྪཔབྷཀྑོ ཨཧོསི. ཨཡཾ པན ཨེཀཾ དཱརུཁཎྜཾ གཧེཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ སུཔྤཱརཀཔཊྚནེ ཨུཏྟིཎྞོ མནུསྶཱཝཱསཾ པཏྭཱ ‘‘ཨཙེལཀནིཡཱམེན མནུསྶེ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ¶ ཨཡུཏྟ’’ནྟི ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཨེཀཾ མཧཱཏལཱ༹ཀཱ སེཝཱལཾ གཧེཏྭཱ སརཱིརཾ ཝེཋེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ པཏིཏཾ ཨེཀཾ ཀཔཱལཾ ཨཱདཱཡ བྷིཀྑཱཡ པཱཝིསི.

མནུསྶཱ ཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསུཾ – ‘‘སཙེ ལོཀེ ཨརཧནྟཱ ནཱམ ཨཏྠི, ཨེཝཾཝིདྷེཧི བྷཝིཏབྦཾ. ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡྻོ ཨུཀྐཊྛབྷཱཝེན ཝཏྠཾ ན གཎྷཱཏི, ཨུདཱཧུ དིཡྻམཱནཾ གཎྷེཡྻཱ’’ཏི ཝཱིམཾསནྟཱ ནཱནཱདིསཱཧི ཝཏྠཱནི ཨཱཧརིཾསུ. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙཱཧཾ ན ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན ཨཱགམིསྶཾ, ན མེ ཨེཏེ པསཱིདེཡྻུཾ, ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ ཨིམེ ཝཉྩེཏྭཱ ཛཱིཝིཀུཔཱཡཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྠཱནི ན པཊིགྒཎྷི. མནུསྶཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ པསནྣཱ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀརིཾསུ. སོཔི བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཝིདཱུརཊྛཱནེ དེཝཀུལཾ གཏོ. མཧཱཛནོ ཏེན སདྡྷིཾཡེཝ གནྟྭཱ དེཝཀུལཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེ མཡ྄ཧཾ སེཝཱལེ ནིཝཱསནམཏྟེ པསཱིདིཏྭཱ ཨེཝཾཝིདྷཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, ཨེཏེསཾ མཡཱ ཨུཀྐཊྛེནེཝ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སལླཧུཀཱནི རུཀྑཕལཀཱནི གཧེཏྭཱ ཏཙྪེཏྭཱ ཝཱཀེསུ ཨཱཝུཎིཏྭཱ ཙཱིརཾ ཀཏྭཱ ནིཝཱསེཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟོ ཝསི.

ཨཐ ¶ ཡོ སོ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ སཏྟསུ ཛནེསུ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟེསུ ཨེཀོ བྷིཀྑུ སུདྡྷཱཝཱསབྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ. སོ ནིབྦཏྟསམནནྟརམེཝ ཨཏྟནོ བྲཧྨསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཱགཏཊྛཱནཾ ཨཱཝཛྫེནྟོ སཏྟནྣཾ ཛནཱནཾ པབྦཏཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སམཎདྷམྨཀརཎཊྛཱནཾ དིསྭཱ སེསཱནཾ ཚནྣཾ ནིབྦཏྟཊྛཱནཾ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨེཀསྶ པརིནིབྦུཏབྷཱཝཾ ཨིཏརེསཾ པཉྩནྣཾ ཀཱམཱཝཙརདེཝལོཀེ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀཱལཱནུཀཱལཾ ཏེ པཉྩ ཛནེ ཨཱཝཛྫེཏི ¶ . ཨིམསྨིཾ པན ཀཱལེ ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ དཱརུཙཱིརིཡཾ སུཔྤཱརཀཔཊྚནཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཀུཧནཀམྨེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ནཊྛོ ཝཏཱཡཾ བཱལོ, པུབྦེ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ཨཏིཨུཀྐཊྛབྷཱཝེན ཨརཧཏཱཔི ཨཱབྷཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨུདརཏྠཱཡ ཨནརཧཱཝ ཨརཧཏྟཾ པཊིཛཱནིཏྭཱ ལོཀཾ ཝཉྩེནྟོ ཝིཙརཏི, དསབལསྶ ཙ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, གཙྪཱམི ནཾ སཾཝེཛེཏྭཱ དསབལསྶ ¶ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེམཱི’’ཏི ཏཾཁཎཾཡེཝ བྲཧྨལོཀཏོ སུཔྤཱརཀཔཊྚནེ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ དཱརུཙཱིརིཡསྶ སམྨུཁེ པཱཏུརཧོསི.

སོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེ ཨོབྷཱསཾ དིསྭཱ བཧི ནིཀྑམིཏྭཱ ཋིཏོ མཧཱབྲཧྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ‘‘ཀེ ཏུམྷེ’’ཏི པུཙྪི. ཨཧཾ ཏུཡ྄ཧཾ པོརཱཎཀསཧཱཡོ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟོ. ཨམྷཱཀཾ པན སབྦཛེཊྛཀོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པརིནིབྦུཏོ, ཏུམྷེ པཉྩ ཛནཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. སྭཱཧཾ ཏཾ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀུཧནཀམྨེན ཛཱིཝནྟཾ དིསྭཱ དམེཏུཾ ཨཱགཏོཏི ཝཏྭཱ ཨིདཾ ཀཱརཎམཱཧ – ‘‘ན ཁོ ཏྭཾ, བཱཧིཡ ཨརཧཱ, ནཔི ཨརཧཏྟམགྒཾ སམཱཔནྣོ, སཱཔི ཏེ པཊིཔདཱ ནཏྠི, ཡཱཡ ཏྭཾ ཨརཧཱ ཝཱ ཨསྶ ཨརཧཏྟམགྒཾ ཝཱ སམཱཔནྣོ’’ཏི. ཨཐསྶ སཏྠུ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ སཱཝཏྠིཡཾ ཝསནབྷཱཝཉྩ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘སཏྠུ སནྟིཀཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཏཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ བྲཧྨལོཀམེཝ ཨགམཱསི.

དཱརུཙཱིརིཡོ མཧཱབྲཧྨུནཱ སཾཝེཛིཏོ ‘‘མོཀྑམགྒཾ གཝེསིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ མགྒཾ ཨེཀརཏྟིཝཱསེན གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཾ ཨནྟརགྷརེ སམྤཱཔུཎིཏྭཱ སཏྠུ པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ ‘‘དེསེཏུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དྷམྨཾ, དེསེཏུ སུགཏོ དྷམྨ’’ནྟི ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱ བཱཧིཡསྶ ཉཱཎཾ པརིཔཱཀཾ གཏ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘ཏསྨཱཏིཧ ཏེ, བཱཧིཡ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ དིཊྛེ དིཊྛམཏྟཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི (ཨུདཱ. ༡༠) ཨིམིནཱ ཨོཝཱདེན ཨོཝདི ¶ . སོཔི དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ ཋིཏོཝ དེསནཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

སོ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ མཏྠཀཔྤཏྟཾ ཉཏྭཱ བྷགཝནྟཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨཔརིཔུཎྞཔཏྟཙཱིཝརཏཱཡ པཏྟཙཱིཝརཾ པརིཡེསནྟོ སངྐཱརཊྛཱནཏོ ཙོལ༹ཀྑཎྜཱནི སཾཀཌྜྷཏི. ཨཐ ནཾ པུབྦཝེརིཀོ ཨམནུསྶོ ཨེཀིསྶཱ ཏརུཎཝཙྪཱཡ གཱཝིཡཱ སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསི. སཏྠཱ སཱཝཏྠིཏོ ནིཀྑམནྟོ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ བཱཧིཡཾ སངྐཱརཊྛཱནེ པཏིཏཾ དིསྭཱ ‘‘གཎྷཐ, བྷིཀྑཝེ, བཱཧིཡསྶ དཱརུཙཱིརིཡསྶ སརཱིར’’ནྟི ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཱརེཏྭཱ ཙཱཏུམཧཱཔཐེ ཙེཏིཡཾ ཀཱརཱཔེསི. ཏཏོ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཏཐཱགཏོ བྷིཀྑུསངྒྷེན བཱཧིཡསྶ སརཱིརཛ྄ཛྷཱཔནཀིཙྩཾ ཀཱརེསི, དྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཀཱརེསི, ཀཏརམགྒོ ནུ ཁོ ཏེན སཙྪིཀཏོ, སཱམཎེརོ ནུ ཁོ སོ, བྷིཀྑུ ནུ ཁོ’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདཡིཾསུ ¶ . སཏྠཱ ཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ‘‘པཎྜིཏོ, བྷིཀྑཝེ, བཱཧིཡོ’’ཏི ཨུཔརི དྷམྨདེསནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཏསྶ པརིནིབྦུཏབྷཱཝཾ པཀཱསེསི. པུན སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི ‘‘ན ཙ སཏྠཱརཱ བཱཧིཡསྶ བཧུ དྷམྨོ དེསིཏོ, ཨརཧཏྟཾ པཏྟོཏི ཙ ཝདེཏི. ཀིཾ ནཱམེཏ’’ནྟི? སཏྠཱ ‘‘དྷམྨོ མནྡོ ¶ བཧཱུཏི ཨཀཱརཎཾ, ཝིསཔཱིཏཀསྶ ཨགདོ ཝིཡ ཙེསོ’’ཏི ཝཏྭཱ དྷམྨཔདེ གཱཐམཱཧ –

‘‘སཧསྶམཔི ཙེ གཱཐཱ, ཨནཏྠཔདསཾཧིཏཱ;

ཨེཀཾ གཱཐཱཔདཾ སེཡྻོ, ཡཾ སུཏྭཱ ཨུཔསམྨཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༠༠);

དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཙཏུརཱསཱིཏི པཱཎསཧསྶཱནི ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ. ཨིདཉྩ པན བཱཧིཡཏྠེརསྶ ཝཏྠུ སུཏྟེ (ཨུདཱ. ༡༠) ཨཱགཏཏྟཱ ཝིཏྠཱརེན ན ཀཐིཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ བཱཧིཡཏྠེརཾ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཀུམཱརཀསྶཔཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༧. ནཝམེ ཙིཏྟཀཐིཀཱནནྟི ཝིཙིཏྟཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱནཾ. ཐེརོ ཀིར ཨེཀསྶཔི དྭིནྣམྤི དྷམྨཾ ཀཐེནྟོ བཧཱུཧི ཨུཔམཱཧི ཙ ཀཱརཎེཧི ཙ མཎྜཡིཏྭཱ བོདྷེནྟོ ཀཐེཏི. ཏསྨཱ ཙིཏྟཀཐིཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ ¶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ དསབལསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཙིཏྟཀཐིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཀསྶཔབུདྡྷསཱསནོསཀྐནཀཱལེ སཏྟནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨབྦྷནྟརོ ཧུཏྭཱ པབྦཏམཏྠཀེ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནསཱིལོ ཏཏོ ཙུཏོ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ཀཱལེ རཱཛགཧེ ཨེཀིསྶཱ ཀུལདཱརིཀཱཡ ཀུཙྪིམྷི ཨུཔྤནྣོ. སཱ ཙ པཋམཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཡཱཙིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཨལབྷམཱནཱ ཀུལགྷརཾ གཏཱ གབྦྷཾ གཎྷི. ཏམྤི ཨཛཱནནྟཱི ¶ སཱམིཀཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཏེན ཨནུཉྙཱཏཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏཱ. ཏསྶཱ གབྦྷནིམིཏྟཾ དིསྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ དེཝདཏྟཾ པུཙྪིཾསུ, སོ ‘‘ཨསྶམཎཱི’’ཏི ཨཱཧ. དསབལཾ པུཙྪིཾསུ, སཏྠཱ ཨུཔཱལིཏྠེརཾ པཊིཙྪཱཔེསི. ཐེརོ སཱཝཏྠིནགརཝཱསཱིནི ཀུལཱནི ཝིསཱཁཉྩ ¶ ཨུཔཱསིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སོདྷེནྟོ ‘‘པུརེ ལདྡྷོ གབྦྷོ, པབྦཛྫཱ ཨརོགཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘སུཝིནིཙྪིཏཾ ཨདྷིཀརཎ’’ནྟི ཐེརསྶ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི.

སཱ བྷིཀྑུནཱི སུཝཎྞབིམྦསདིསཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱ པསེནདིཀོསལོ པོསཱཔེསི, ཀསྶཔོཏི ཙསྶ ནཱམཾ ཀཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨལངྐརིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. ཀུམཱརཀཱལེ པན པབྦཛིཏཏྟཱ བྷགཝཏཱ ‘‘ཀསྶཔཾ པཀྐོསཐ, ཨིདཾ ཕལཾ ཝཱ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ ཀསྶཔསྶ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀཏརཀསྶཔསྶཱཏི. ཀུམཱརཀསྶཔསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ གཧིཏནཱམཏྟཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཝུཌྜྷཀཱལེཔི ཀུམཱརཀསྶཔོཏྭེཝ ཝུཙྩཏི. ཨཔིཙ རཉྙོ པོསཱཝནིཀཔུཏྟཏྟཱཔི ཀུམཱརཀསྶཔོཏི ཏཾ སཉྫཱནིཾསུ.

སོ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཙེཝ ཀམྨཾ ཀརོཏི, བུདྡྷཝཙནཉྩ གཎྷཱཏི. ཨཐ སོ ཏེན སདྡྷིཾ པབྦཏམཏྠཀེ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྭཱ སུདྡྷཱཝཱསེ ནིབྦཏྟོ མཧཱབྲཧྨཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཀུམཱརཀསྶཔཾ དིསྭཱ ‘‘སཧཱཡཀོ མེ ཝིཔསྶནཱཡ ཀིལམཏི, གནྟྭཱ ཏསྶ ཝིཔསྶནཱཡ ནཡམུཁཾ དསྶེཏྭཱ མགྒཕལཔཏྟིཡཱ ཨུཔཱཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི བྲཧྨལོཀེ ཋིཏོཝ པཉྩདས པཉྷེ ¶ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཀུམཱརཀསྶཔཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནེ ཨནྡྷཝནེ པཱཏུརཧོསི. ཐེརོ ཨཱལོཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཀོ ཨེཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ ཏཡཱ སདྡྷིཾ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྭཱ སུདྡྷཱཝཱསེ ནིབྦཏྟབྲཧྨཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཀེན ཀམྨེན ཨཱགཏཏྠཱཏི? མཧཱབྲཧྨཱ ཨཏྟནོ ཨཱགཏཀཱརཎཾ དཱིཔེཏུཾ ཏེ པཉྷེ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨིམེ པཉྷེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨརུཎེ ཨུཊྛིཏེ ཏཐཱགཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪ, ཋཔེཏྭཱ ཧི ཏཐཱགཏཾ ཨཉྙོ ཨིམེ པཉྷེ ཀཐེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྲཧྨལོཀམེཝ གཏོ.

ཐེརོཔི པུནདིཝསེ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ མཧཱབྲཧྨུནཱ ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ པཉྷེ པུཙྪི. སཏྠཱ ཀུམཱརཀསྶཔཏྠེརསྶ ཨརཧཏྟཾ པཱཔེཏྭཱ པཉྷེ ཀཐེསི. ཐེརོ སཏྠཱརཱ ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨནྡྷཝནཾ གནྟྭཱ ཝིཔསྶནཾ གབྦྷཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙཏུནྣཾ པརིསཱནཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟོ བཧུཀཱཧི ཨུཔམཱཧི ཙ ཀཱརཎེཧི ཙ མཎྜེཏྭཱ ཙིཏྟཀཐམེཝ ཀཐེཏི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ པཱཡཱསིརཉྙོ པཉྩདསཧི པཉྷེཧི པཊིམཎྜེཏྭཱ སུཏྟནྟེ (དཱི. ནི. ༢.༤༠༦ ཨཱདཡོ) དེསིཏེ ¶ ཏཾ སུཏྟནྟཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཙིཏྟཀཐིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

མཧཱཀོཊྛིཏཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༨. དསམེ པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟཱནནྟི ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ པཏྭཱ ཋིཏཱནཾ མཧཱཀོཊྛིཏཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཧི ཐེརོ ཨཏྟནོ པཊིསམྦྷིདཱསུ ཙིཎྞཝསིབྷཱཝེན ཨབྷིཉྙཱཏེ ཨབྷིཉྙཱཏེ མཧཱསཱཝཀེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟོཔི དསབལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟོཔི པཊིསམྦྷིདཱསུཡེཝ པཉྷཾ པུཙྪཏི. ཨིཏི ཨིམིནཱ ཙིཎྞཝསིབྷཱཝེན པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ¶ ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ མཧཱབྷོགཀུལེ ནིབྦཏྟོ ཨཔརེན སམཡེན སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ¶ ནིབྦཏྟི. ཀོཊྛིཏམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛི. སོ ཨུཔསམྤནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ནིཙྩཀཱལཾ པཊིསམྦྷིདཱསུ ཙིཎྞཝསཱི ཧུཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟོ པཊིསམྦྷིདཱསུཡེཝ པུཙྪཏི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ མཧཱཝེདལླསུཏྟཾ (མ. ནི. ༡.༤༤༩ ཨཱདཡོ) ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཏཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༤. ཨེཏདགྒཝགྒོ

(༡༤) ༤. ཙཏུཏྠཨེཏདགྒཝགྒོ

ཨཱནནྡཏྠེརཝཏྠུ

༢༡༩-༢༢༣. ཙཏུཏྠསྶ ¶ པཋམེ བཧུསྶུཏཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཨཉྙེཔི ཐེརཱ བཧུསྶུཏཱ སཏིམནྟཱ གཏིམནྟཱ དྷིཏིམནྟཱ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཙ ཨཏྠི. ཨཡཾ པནཱཡསྨཱ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷནྟོ དསབལསྶ སཱསནེ བྷཎྜཱགཱརིཀཔརིཡཏྟིཡཾ ཋཏྭཱ གཎྷི. ཏསྨཱ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཨིམསྶེཝ ཙ ཐེརསྶ བུདྡྷཝཙནཾ གཧེཏྭཱ དྷཱརཎཀསཏི ཨཉྙེཧི ཐེརེཧི བལཝཏརཱ ཨཧོསི, ཏསྨཱ སཏིམནྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཨཡམེཝ ¶ ཙཱཡསྨཱ ཨེཀཔདེ ཋཏྭཱ སཊྛི པདསཧསྶཱནི གཎྷནྟོ སཏྠཱརཱ ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ སབྦཔདཱནི ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ གཏིམནྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཏསྶེཝ ཙཱཡསྨཏོ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷནཝཱིརིཡཾ སཛ྄ཛྷཱཡནཝཱིརིཡཉྩ དྷཱརཎཝཱིརིཡཉྩ སཏྠུ ཨུཔཊྛཱནཝཱིརིཡཉྩ ཨཉྙེཧི ཨསདིསཾ ཨཧོསི, ཏསྨཱ དྷིཏིམནྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཏཐཱགཏཾ ཨུཔཊྛཧནྟོ ཙེས ན ཨཉྙེསཾ ཨུཔཊྛཱཀབྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེན ཨུཔཊྛཧི, ཨཉྙེ ཧི ཏཐཱགཏཾ ཨུཔཊྛཧནྟཱ ན ཙིརཾ ཨུཔཊྛཧིཾསུ, ན ཙ བུདྡྷཱནཾ མནཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཨཡཾ ཐེརོ པན ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ ལདྡྷདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧུཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ མནཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔཊྛཧི. ཏསྨཱ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ ¶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨིཏོ ཀིར སཏསཧསྶམཏྠཀེ ཀཔྤེ པདུམུཏྟརོ ནཱམ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫི. ཏསྶ ཧཾསཝཏཱི ནཱམ ནགརཾ ཨཧོསི, ནནྡོ ནཱམ རཱཛཱ པིཏཱ, སུམེདྷཱ ནཱམ དེཝཱི མཱཏཱ, བོདྷིསཏྟོ ཨུཏྟརཀུམཱརོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ པུཏྟསྶ ཛཱཏདིཝསེ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏྭཱ པདྷཱནམནུཡུཏྟོ ཨནུཀྐམེན སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ ‘‘ཨནེཀཛཱཏིསཾསཱར’’ནྟི ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ བོདྷིཔལླངྐེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ‘‘པཐཝིཡཾ ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི པཱདཾ ཨབྷིནཱིཧརི. ཨཐ པཐཝིཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཔྤམཱཎཾ པདུམཾ ཨུཊྛཱསི. ཏདུཔཱདཱཡ བྷགཝཱ པདུམུཏྟརོཏེཝ པཉྙཱཡིཏྠ. ཏསྶ དེཝལོ ཙ སུཛཱཏོ ཙ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨཧེསུཾ ¶ , ཨམིཏཱ ཙ ཨསམཱ ཙ དྭེ ཨགྒསཱཝིཀཱ, སུམནོ ནཱམ ཨུཔཊྛཱཀོ. པདུམུཏྟརོ བྷགཝཱ པིཏུ སངྒཧཾ ཀུརུམཱནོ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ ཧཾསཝཏིཡཱ རཱཛདྷཱནིཡཱ ཝསཏི.

ཀནིཊྛབྷཱཏཱ ¶ པནསྶ སུམནཀུམཱརོ ནཱམ. ཏསྶ རཱཛཱ ཧཾསཝཏིཏོ ཝཱིསཡོཛནསཏེ བྷོགགཱམཾ ཨདཱསི. སོ ཀདཱཙི ཀདཱཙི ཨཱགནྟྭཱ པིཏརཉྩ སཏྠཱརཉྩ པསྶཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ སུམནོ རཉྙོ པེསེསི. རཱཛཱ ‘‘ཏྭཾ མཡཱ ཏཏྠ ཀསྨཱ ཋཔིཏོ’’ཏི པཊིཔེསེསི. སོ ཙོརེ ཝཱུཔསམེཏྭཱ ‘‘ཨུཔསནྟོ, དེཝ, ཛནཔདོ’’ཏི རཉྙོ པེསེསི. རཱཛཱ ཏུཊྛོ ‘‘སཱིགྷཾ མམ པུཏྟོ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ སཧསྶམཏྟཱ ཨམཙྩཱ ཧོནྟི. སོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨནྟརཱམགྒེ མནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཏུཊྛོ སཙེ མེ ཝརཾ དེཏི, ཀིཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི? ཨཐ ནཾ ཨེཀཙྩེ ‘‘ཧཏྠིཾ གཎྷཐ, ཨསྶཾ གཎྷཐ, ཛནཔདཾ གཎྷཐ, སཏྟ རཏནཱནི གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཔརེ ‘‘ཏུམྷེ པཐཝིསྶརསྶ པུཏྟཱ, ན ཏུམྷཱཀཾ དྷནཾ དུལླབྷཾ, ལདྡྷམྤི ཙེཏཾ སབྦཾ པཧཱཡ གམནཱིཡཾ, པུཉྙམེཝ ཨེཀཾ ཨཱདཱཡ གམནཱིཡཾ. ཏསྨཱ དེཝེ ཝརཾ དདམཱནེ ཏེམཱསཾ པདུམུཏྟརབྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝརཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ‘‘ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ, ན མེཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཏྠི, ཏུམྷེཧི པན ཨུཔྤཱདིཏཾ, ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ པིཏརཱ ཨཱལིངྒེཏྭཱ མཏྠཀེ ཙུམྦེཏྭཱ ‘‘ཝརཾ ཏེ པུཏྟ དེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, མཧཱརཱཛ, བྷགཝནྟཾ ཏེམཱསཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧནྟོ ཛཱིཝིཏཾ ཨཝཉྫྷཾ ཀཱཏུཾ, ཨིམཾ མེ དེཝ ཝརཾ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ན སཀྐཱ, ཏཱཏ, ཨཉྙཾ ཝརེཧཱིཏི. དེཝ, ཁཏྟིཡཱནཾ ནཱམ དྭེ ¶ ཀཐཱ ནཏྠི, ཨེཏདེཝ མེ ཝརཾ དེཧི, ན མམ ཨཉྙེན ཨཏྠོཏི. ཏཱཏ, བུདྡྷཱནཾ ནཱམ ཙིཏྟཾ དུཛྫཱནཾ, སཙེ བྷགཝཱ ན ཨིཙྪིསྶཏི, མཡཱ དིནྣེཔི ¶ ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི? ‘‘སཱདྷུ, དེཝ, ཨཧཾ བྷགཝཏོ ཙིཏྟཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ གཏོ.

ཏེན ཙ སམཡེན བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ བྷགཝཱ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛོ ཧོཏི, སོ མཎྜལམཱལེ༹ སནྣིཔཏིཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཏེ ནཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘རཱཛཔུཏྟ, ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི? བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ, དསྶེཐ མེ བྷགཝནྟནྟི. ན མཡཾ, རཱཛཔུཏྟ, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ སཏྠཱརཾ དཊྛུཾ ལབྷཱམཱཏི. ཀོ པན, བྷནྟེ, ལབྷཏཱིཏི? སུམནཏྠེརོ ནཱམ རཱཛཔུཏྟཱཏི. སོ ‘‘ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, ཐེརོ’’ཏི? ཐེརསྶ ནིསིནྣཊྛཱནཾ པུཙྪིཏྭཱ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ པསྶིཏུཾ, དསྶེཐ མེ བྷགཝནྟ’’ནྟི ཨཱཧ. ཐེརོ པསྶནྟསྶེཝ རཱཛཀུམཱརསྶ ཨཱཔོཀསིཎཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ མཧཱཔཐཝིཾ ཨུདཀཾ ཨདྷིཊྛཱཡ པཐཝིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ ¶ སཏྠུ གནྡྷཀུཊིཡཾཡེཝ པཱཏུརཧོསི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘སུམན ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཔུཏྟོ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ཨཱགཏོཏི. ཏེན ཧི བྷིཀྑུ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཧཱིཏི. པུན ཐེརོ པསྶནྟསྶེཝ རཱཛཀུམཱརསྶ བུདྡྷཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟོགནྡྷཀུཊིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ བཧིཔརིཝེཎེ པཱཏུབྷཝིཏྭཱ པརིཝེཎེ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེསི. རཱཛཀུམཱརོ ཨིམཱནི དྭེ ཨཙྪརིཡཱཀཱརཱནི དིསྭཱ ‘‘མཧནྟོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཙིནྟེསི.

བྷགཝཱཔི གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. རཱཛཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཨཀཱསི. ‘‘ཀདཱ ཨཱགཏོསི རཱཛཔུཏྟཱ’’ཏི ཝུཏྟེ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེསུ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེསུ, བྷིཀྑཱུ པན ‘ན མཡཾ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ བྷགཝནྟཾ དཊྛུཾ ལབྷཱམཱ’ཏི མཾ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ པཱཧེསུཾ. ཐེརོ པན ཨེཀཝཙནེནེཝ དསྶེཏི, ཐེརོ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སཱསནེ ཝལླབྷོ མཉྙེ’’ཏི. ཨཱམ རཱཛཀུམཱར, ཝལླབྷོ ཨེས བྷིཀྑུ མཡ྄ཧཾ ¶ སཱསནེཏི. བྷནྟེ, བུདྡྷཱནཾ སཱསནེ ཀིཾ ཀཏྭཱ ཝལླབྷཱ ཧོནྟཱིཏི? དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀུམཱརཱཏི. བྷགཝཱ ཨཧཾ ཐེརོ ཝིཡ བུདྡྷསཱསནེ ཝལླབྷོ ཧོཏུཀཱམོ, སྭེ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱཏི. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན ¶ . རཱཛཀུམཱརོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སབྦརཏྟིཾ མཧཱསཀྐཱརཾ སཛྫེཏྭཱ སཏྟ དིཝསཱནི ཁནྡྷཱཝཱརབྷཏྟཾ ནཱམ ཨདཱསི.

སཏྟམེ དིཝསེ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ, བྷནྟེ, མཡཱ པིཏུ སནྟིཀཱ ཏེམཱསཾ ཨནྟོཝསྶཾ ཏུམྷཱཀཾ པཊིཛགྒནཝརོ ལདྡྷོ, ཏེམཱསཾ མེ ཝསྶཱཝཱསཾ ཨདྷིཝཱསེཐཱཏི. བྷགཝཱ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཏཏྠ གཏེན ཨཏྠོ’’ཏི ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཏྠཱི’’ཏི དིསྭཱ ‘‘སུཉྙཱགཱརེ ཁོ, རཱཛཀུམཱར, ཏཐཱགཏཱ ཨབྷིརམནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀུམཱརོ ‘‘ཨཉྙཱཏཾ བྷགཝཱ ཨཉྙཱཏཾ སུགཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, པུརིམཏརཾ གནྟྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེམི, མཡཱ པེསིཏེ བྷིཀྑུསཏསཧསྶེན སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི བྷགཝནྟཾ པཊིཉྙཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པིཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘དིནྣཱ མེ, དེཝ, བྷགཝཏཱ པཊིཉྙཱ, མཡཱ པཧིཏེ བྷགཝནྟཾ པེསེཡྻཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེནྟོ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ ཨདྡྷཱནཾ གཏོ. གནྟྭཱ ཙ ཨཏྟནོ ནགརེ ཝིཧཱརཊྛཱནཾ ཝིཙིནནྟོ སོབྷནནཱམསྶ ཀུཊུམྦིཀསྶ ཨུཡྻཱནཾ དིསྭཱ སཏསཧསྶེན ཀིཎིཏྭཱ སཏསཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེསི. ཏཏྠ བྷགཝཏོ གནྡྷཀུཊིཾ སེསབྷིཀྑཱུནཉྩ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཏྠཱཡ ཀུཊིལེཎམཎྜཔེ ཀཱརེཏྭཱ པཱཀཱརཔརིཀྑེཔཾ དྭཱརཀོཊྛཀཉྩ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ པིཏུ སནྟིཀཾ པེསེསི – ‘‘ནིཊྛིཏཾ མཡ྄ཧཾ ཀིཙྩཾ, སཏྠཱརཾ པཧིཎཐཱ’’ཏི.

རཱཛཱ ¶ བྷགཝནྟཾ བྷོཛེཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ སུམནསྶ ཀིཙྩཾ ནིཊྛིཏཾ, ཏུམྷཱཀཾ གམནཾ ¶ པཙྩཱསཱིསཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝུཏོ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརེསུ ཝསམཱནོ ཨགམཱསི. ཀུམཱརོ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཡོཛནཾ པཙྩུགྒནྟྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནོ ཝིཧཱརཾ པཝེསེཏྭཱ –

‘‘སཏསཧསྶེན མེ ཀཱིཏཾ, སཏསཧསྶེན མཱཔིཏཾ;

སོབྷནཾ ནཱམ ཨུཡྻཱནཾ, པཊིགྒཎྷ མཧཱམུནཱི’’ཏི. –

ཝིཧཱརཾ ནིཡྻཱདེསི. སོ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱདིཝསེ དཱནཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ པུཏྟདཱརེ ཙ ཨམཙྩེ ཙ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཏོ, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ དྷམྨགརུཀཱ ན ཨཱམིསཙཀྑུཀཱ ¶ . ཏསྨཱ ཨཧཾ ཨིམཾ ཏེམཱསཾ དྭེ སཱཊཀེ ནིཝཱསེཏྭཱ དས སཱིལཱནི སམཱདིཡིཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཁཱིཎཱསཝསཏསཧསྶསྶ ཨིམིནཱཝ ནཱིཧཱརེན ཏེམཱསཾ དཱནཾ དདེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

སོ སུམནཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནསབྷཱགེཡེཝ ཋཱནེ ཝསནྟོ ཡཾ ཐེརོ བྷགཝཏོ ཝཏྟཾ ཀརོཏི, ཏཾ སབྦཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨེཀནྟཝལླབྷོ ཨེས ཐེརོ, ཨེཏསྶེཝ མེ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔཀཊྛཱཡ པཝཱརཎཱཡ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ བྷིཀྑུསཏསཧསྶསྶ པཱདམཱུལེ ཏིཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཡདེཏཾ མཡཱ སཏྟཱཧཾ ཁནྡྷཱཝཱརདཱནཏོ པཊྛཱཡ པུཉྙཾ ཀཏཾ, ཏཾ ནེཝ སཀྐསམྤཏྟིཾ, ན མཱརབྲཧྨསམྤཏྟིཾ པཏྠཡནྟེན, བུདྡྷསྶ པན ཨུཔཊྛཱཀབྷཱཝཾ པཏྠེནྟེན ཀཏཾ. ཏསྨཱ ཨཧམྤི བྷགཝཱ ཨནཱགཏེ སུམནཏྠེརོ ཝིཡ ཨེཀསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཧོམཱི’’ཏི པཉྩཔཏིཊྛིཏེན པཏིཊྛཧིཏྭཱ ཝནྡི. སཏྠཱ ཏསྶ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཀུམཱརོ ¶ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ ཨདྭེཛ྄ཛྷཀཐཱ ཧོནྟཱི’’ཏི དུཏིཡདིཝསེ གོཏམབུདྡྷསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གཙྪནྟོ ཝིཡ ཨཧོསི.

སོ ཏསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝསྶསཏསཧསྶཾ དཱནཾ དཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ པིཎྜཱཡ ཙརཏོ ཐེརསྶ པཏྟགྒཧཎཏྠཾ ཨུཏྟརིསཱཊཀཾ དཏྭཱ པཱུཛཾ ཨཀཱསི. པུན སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏོ གནྡྷམཱདནཏོ ཨཱཀཱསེན ཨཱགཙྪནྟེ ¶ ཨཊྛ པཙྩེཀབུདྡྷེ དིསྭཱ ནིམནྟཱཔེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ ཨཏྟནོ མངྒལཨུཡྻཱནེ ཏེསཾ ཨཊྛ པཎྞསཱལཱཡོ ཀཱརེཏྭཱ ཏེསཾ ནིསཱིདནཏྠཱཡ ཨཏྟནོ ནིཝེསནེ ཨཊྛ སབྦརཏནམཡཱནི པཱིཋཱནི ཙེཝ མཎིཨཱདྷཱརཀེ ཙ པཊིཡཱདེཏྭཱ དས ཝསྶསཧསྶཱནི ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཀཱསི. ཨེཏཱནི པཱཀཊཊྛཱནཱནི.

ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པན དཱནཾ དདམཱནོཝ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ ཏུསིཏཔུརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམིཏོདནསཀྐསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟི. ཨཐསྶ སབྦེཝ ཉཱཏཀེ ཨཱནནྡིཏེ པམུདིཏེ ཀརོནྟོ ཛཱཏོཏི ཨཱནནྡོཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཨནུཔུབྦེན ཀཏཱབྷིནིཀྑམནེ སམྨཱསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ པཋམགམནེན ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏོ ¶ ནིཀྑནྟེ བྷགཝཏི བྷགཝཏོ པརིཝཱརཏྠཾ རཱཛཀུམཱརེསུ པབྦཛནྟེསུ བྷདྡིཡཱདཱིཧི སདྡྷིཾ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨཱཡསྨཏོ པུཎྞསྶ མནྟཱཎིཔུཏྟསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཏོ པཋམབོདྷིཡཾ ཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ཨནིབདྡྷཱ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨེཀདཱ ནཱགསམཱལོ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཝིཙརི ཨེཀདཱ ནཱགིཏོ, ཨེཀདཱ ཨུཔཝཱནོ, ཨེཀདཱ སུནཀྑཏྟོ, ཨེཀདཱ ཙུནྡོ སམཎུདྡེསོ ¶ , ཨེཀདཱ སཱགཏོ, ཨེཀདཱ རཱདྷོ, ཨེཀདཱ མེགྷིཡོ. ཏཏྠ ཨེཀདཱ བྷགཝཱ ནཱགསམཱལཏྠེརེན སདྡྷིཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ དྭེདྷཱཔཐཾ པཏྟོ. ཐེརོ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ‘‘བྷགཝཱ ཨཧཾ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨེཧི བྷིཀྑུ, ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཧནྡ བྷགཝཱ ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཎྷཐ, ཨཧཾ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ བྷཱུམིཡཾ ཋཔེཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨཱཧར བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ གཏོ. ཏསྶཔི བྷིཀྑུནོ ཨིཏརེན མགྒེན གཙྪཏོ ཙོརཱ པཏྟཙཱིཝརཉྩེཝ ཧརིཾསུ, སཱིསཉྩ བྷིནྡིཾསུ. སོ ‘‘བྷགཝཱ ཨིདཱནི མེ པཊིསརཎཾ, ན ཨཉྙོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ལོཧིཏེན གལནྟེན བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ཨཱགམི. ‘‘ཀིམིདཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘མཱ ཙིནྟེཡི བྷིཀྑུ, ཨེཏསྶ ཀཱརཎཱཡེཝ ཏཾ ནིཝཱརཡིམྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སམསྶཱསེསི.

ཨེཀདཱ པན བྷགཝཱ མེགྷིཡཏྠེརེན སདྡྷིཾ པཱཙཱིནཝཾསེ མིགདཱཡེ ཛནྟུགཱམཾ ཨགམཱསི. ཏཏྲཱཔི མེགྷིཡོ ཛནྟུགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ནདཱིཏཱིརེ པཱསཱདིཀཾ ཨམྦཝནཾ དིསྭཱ ‘‘བྷགཝཱ ཏུམྷཱཀཾ ¶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཎྷཐ, ཨཧཾ ཏསྨིཾ ཨམྦཝནེ སམཎདྷམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྷགཝཏཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ནིཝཱརིཡམཱནོཔི གནྟྭཱ ཨཀུསལཝིཏཀྐེཧི ཨནྭཱསཏྟོ པཙྩཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཏམྤི བྷགཝཱ ‘‘ཨིམམེཝ ཏེ ཀཱརཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནིཝཱརཡིམྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནིམྷི མཧལླཀོ, ‘ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱ’ཏི ཝུཏྟེ ཨཉྙེན གཙྪནྟི, ཨེཀཙྩེ མཡ྄ཧཾ པཏྟཙཱིཝརཾ བྷཱུམིཡཾ ནིཀྑིཔནྟི, མཡ྄ཧཾ ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ¶ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ¶ . བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨསཾཝེགོ ཨུདཔཱདི. ཨཐཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷེཡེཝ པཏྠཡམཱནོ སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ པཱརམིཡོ པཱུརཡིཾ, ནནུ མཱདིསོ མཧཱཔཉྙོ ཨུཔཊྛཱཀོ ནཱམ ཝཊྚཏི, ཨཧཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨལཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཡསྶཾ དིསཱཡཾ ཏྭཾ ཝིཧརསི, ཨསུཉྙཱ ཝེ སཱ དིསཱ, ཏཝ ཧི ཨོཝཱདོ བུདྡྷཱནཾ ཨོཝཱདསདིསོ, ཏེན མེ ཏཡཱ ཨུཔཊྛཱཀཀིཙྩཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨསཱིཏི མཧཱསཱཝཀཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. ཏེ སབྦེ བྷགཝཱ པཊིཀྑིཔི.

ཨཱནནྡཏྠེརོ པན ཏུཎྷཱིཡེཝ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ བྷིཀྑཱུ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ ཡཱཙཏི, ཏྭམྤི ཡཱཙཱཧཱི’’ཏི. ཡཱཙིཏྭཱ ལདྡྷཊྛཱནཾ ནཱམ, ཨཱཝུསོ, ཀཱིདིསཾ ཧོཏི, ཀིཾ མཾ སཏྠཱ ན པསྶཏི? སཙེ སཏྠཱ རོཙིསྶཏི, ‘‘ཨཱནནྡོ མཾ ཨུཔཊྛཧཏཱུ’’ཏི ཝཀྑཏཱིཏི. ཨཐ བྷགཝཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡོ ཨཉྙེཧི ཨུསྶཱཧེཏབྦོ, སཡམེཝ ཛཱནིཏྭཱ མཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨུཊྛེཧི, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, ཨུཊྛེཧི, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, དསབལཾ ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ ཡཱཙཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ པཊིཀྑེཔཱ ཙཏསྶོ ཙ ཨཱཡཱཙནཱཏི ཨཊྛ ཝརེ ཡཱཙི.

ཙཏྟཱརོ པཊིཀྑེཔཱ ནཱམ – ‘‘སཙེ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ པཎཱིཏཾ ཙཱིཝརཾ ན དསྶཏི, པིཎྜཔཱཏཾ ན དསྶཏི, ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཾ ཝསིཏུཾ ན དསྶཏི, ནིམནྟནཾ ¶ གཧེཏྭཱ ན གམིསྶཏི, ཨེཝཱཧཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀཾ པནེཏྠ, ཨཱནནྡ, ཨཱདཱིནཝཾ ཨདྡསཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱཧ – ‘‘སཙཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨིམཱནི ཝཏྠཱུནི ལབྷིསྶཱམི, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ ‘ཨཱནནྡོ དསབལེན ལདྡྷཾ པཎཱིཏཾ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫཏི, པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫཏི, ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཾ ཝསཏི ¶ , ཨེཀཏོ ནིམནྟནཾ གཙྪཏི. ཨེཏཾ ལཱབྷཾ ལབྷནྟོ ཏཐཱགཏཾ ཨུཔཊྛཱཏི, ཀོ ཨེཝཾ ཨུཔཊྛཧཏོ བྷཱརོ’’’ཏི? ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པཊིཀྑེཔེ ཡཱཙི.

ཙཏསྶོ ཨཱཡཱཙནཱ ནཱམ – ‘‘སཙེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ མཡཱ གཧིཏནིམནྟནཾ གམིསྶཏི, སཙཱཧཾ ཏིརོརཊྛཱ ཏིརོཛནཔདཱ བྷགཝནྟཾ དཊྛུཾ ཨཱགཏཾ པརིསཾ ཨཱགཏཀྑཎེཡེཝ བྷགཝནྟཾ དསྶེཏུཾ ལཙྪཱམི, ཡདཱ མེ ཀངྑཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ལཙྪཱམི, ཏཐཱ ཡཾ བྷགཝཱ མཡ྄ཧཾ པརམྨུཁེ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཏཾ ཨཱགནྟྭཱ མཡ྄ཧཾ ཀཐེསྶཏི, ཨེཝཱཧཾ ¶ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀཾ པནེཏྠ, ཨཱནནྡ, ཨཱནིསཾསཾ པསྶསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱཧ – ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, སདྡྷཱ ཀུལཔུཏྟཱ བྷགཝཏོ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷནྟཱ མཾ ཨེཝཾ ཝདནྟི ‘སྭེ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ ཨམྷཱཀཾ གྷརེ བྷིཀྑཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’ཏི. སཙེ བྷགཝཱ ཏཏྠ ན གམིསྶཏི, ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེཡེཝ པརིསཾ དསྶེཏུཾ, ཀངྑཉྩ ཝིནོདེཏུཾ ཨོཀཱསཾ ན ལཙྪཱམི, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ ‘ཀིཾ ཨཱནནྡོ དསབལཾ ཨུཔཊྛཱཏི ¶ . ཨེཏྟཀམྤིསྶ བྷགཝཱ ཨནུགྒཧཾ ན ཀརོཏཱི’ཏི. བྷགཝཏོ ཙ པརམྨུཁཱ མཾ པུཙྪིསྶནྟི ‘ཨཡཾ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, གཱཐཱ, ཨིདཾ སུཏྟཾ, ཨིདཾ ཛཱཏཀཾ ཀཏྠ དེསིཏ’ནྟི. སཙཱཧཾ ཏཾ ན སམྤཱདཡིསྶཱམི, བྷཝིསྶནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨེཏྟཀམྤི, ཨཱཝུསོ, ན ཛཱནཱསི, ཀསྨཱ ཏྭཾ ཚཱཡཱ ཝིཡ བྷགཝནྟཾ ཨཝིཛཧནྟོ དཱིགྷརཏྟཾ ཝིཙརསཱི’ཏི. ཏེནཱཧཾ པརམྨུཁཱ དེསིཏསྶཔི དྷམྨསྶ པུན ཀཐནཾ ཨིཙྪཱམཱི’’ཏི. ཨིམཱ ཙཏསྶོ ཨཱཡཱཙནཱ ཡཱཙི. བྷགཝཱཔིསྶ ཨདཱསི.

ཨེཝཾ ཨིམེ ཨཊྛ ཝརེ གཧེཏྭཱ ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀོ ཨཧོསི. ཏསྶེཝ ཋཱནནྟརསྶ ཨཏྠཱཡ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པཱུརིཏཱནཾ པཱརམཱིནཾ ཕལཾ པཱཔུཎི. སོ ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ ལདྡྷདིཝསཏོ པཊྛཱཡ དསབལསྶ དུཝིདྷེན ཨུདཀེན ཏིཝིདྷེན དནྟཀཊྛེན ཧཏྠཔཱདཔརིཀམྨེན པིཊྛིཔརིཀམྨེན གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎཾ སམྨཛྫནེནཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ཀིཙྩེཧི ཨུཔཊྛཧནྟོ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམ ཝེལཱཡ སཏྠུ ཨིམཾ ནཱམ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཨིདཾ ནཱམ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི དིཝསབྷཱགཾ སནྟིཀཱཝཙརོ ཧུཏྭཱ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ དཎྜདཱིཔིཀཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀརཏྟིཾ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎཾ ནཝ ཝཱརེ ཨནུཔརིཡཱཡཏི. ཨེཝཉྷིསྶ ཨཧོསི – ‘‘སཙེ མེ ཐིནམིདྡྷཾ ཨོཀྐམེཡྻ, དསབལེ པཀྐོསནྟེ པཊིཝཙནཾ དཱཏུཾ ན སཀྐུཎེཡྻ’’ནྟི. ཏསྨཱ སབྦརཏྟིཾ དཎྜདཱིཔིཀཾ ཧཏྠེན ན མུཉྩཏི. ཨིདམེཏྟཀཾ ཝཏྠུ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀཨཱནནྡཏྠེརསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ¶ ཐེརཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ བཧུསྶུཏཱནཾ སཏིམནྟཱནཾ གཏིམནྟཱནཾ དྷིཏིམནྟཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨུརུཝེལཀསྶཔཏྠེརཝཏྠུ

༢༢༤. དུཏིཡེ ¶ མཧཱཔརིསཱནནྟི མཧཱཔརིཝཱརཱནཾ ཨུརུཝེལཀསྶཔོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཉྙེསཉྷི ཐེརཱནཾ ཀཉྩི ཀཱལཾ པརིཝཱརོ མཧཱ ཧོཏི ཀཉྩི ¶ ཀཱལཾ ཨཔྤོ, ཨིམསྶ པན ཐེརསྶ དྭཱིཧི བྷཱཏིཀེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཾ སམཎསཧསྶཾ ནིབདྡྷཔརིཝཱརོཝ ཨཧོསི. ཏེསུ ཨེཀེཀསྨིཾ ཨེཀེཀཾ པབྦཱཛེནྟེ དྭེ སམཎསཧསྶཱནི ཧོནྟི, དྭེ དྭེ པབྦཱཛེནྟེ ཏཱིཎི སཧསྶཱནི ཧོནྟི. ཏསྨཱ སོ མཧཱཔརིཝཱརཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཀསྶཔོཏི པནསྶ གོཏྟཾ. ཨུརུཝེལཱཡཾ པབྦཛིཏཏྟཱ ཨུརུཝེལཀསྶཔོཏི པཉྙཱཡིཏྠ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ མཧཱཔརིསཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨནཱགཏེ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཏིཙཱིཝརེན ཨཙྪཱདེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ མཧཱཔརིསཱནཾ ཨགྒབྷཱཝཏྠཾ པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ཨནནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ཨནཱགཏེ གོཏམབུདྡྷསྶ སཱསནེ མཧཱཔརིསཱནཾ ཨགྒོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

སོཔི ཀུལཔུཏྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིཏོ དྭེནཝུཏིཀཔྤམཏྠཀེ ཕུསྶབུདྡྷསྶ ཝེམཱཏིཀཀནིཊྛབྷཱཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, པིཏཱ མཧིནྡརཱཛཱ ནཱམ. ཨཔརེ པནསྶ དྭེ ཀནིཊྛབྷཱཏརོ ཨཧེསུཾ. ཨེཝཾ ཏེ ཏཡོ བྷཱཏརོ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཋཱནནྟརཾ ལབྷིཾསུ. ཏེ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀུཔིཏཾ པཙྩནྟཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ པིཏུ སནྟིཀཱ ཝརཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཏེམཱསཾ དསབལཾ པཊིཛགྒིསྶཱམཱ’’ཏི ཝརཾ གཎྷིཾསུ. ཨཐ ནེསཾ ¶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨམྷེཧི དསབལཾ པཊིཛགྒནྟེཧི ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ ཨུཔྤཱདཀཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཨཱཡཝཡཛཱནནཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརིཝེསཀཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ དས སཱིལཱནི སམཱདཱཡ ཏེམཱསཾ སིཀྑཱཔདཱནི རཀྑིཾསུ. ཏེ ཏཡོ ཨམཙྩཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ བིམྦིསཱརཝིསཱཁརཊྛཔཱལཱ ཛཱཏཱ.

ཏེ ¶ པན རཱཛཀུམཱརཱ ཝུཏྠཝསྶེ དསབལེ སཧཏྠཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཙྩཡཔཱུཛཱཡ པཱུཛེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ དསབལསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ བྲཱཧམཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཏྟནོ གོཏྟཝསེན ¶ ཏཡོཔི ཛནཱ ཀསྶཔཱ ཨེཝ ནཱམ ཛཱཏཱ. ཏེ ཝཡཔྤཏྟཱ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཾསུ. ཏེསཾ ཛེཊྛབྷཱཏིཀསྶ པཉྩ མཱཎཝཀསཏཱནི པརིཝཱརོ ཨཧོསི, མཛ྄ཛྷིམསྶ ཏཱིཎི, ཀནིཊྛསྶ དྭེ. ཏེ ཨཏྟནོ གནྠེ སཱརཾ ཨོལོཀེནྟཱ དིཊྛདྷམྨིཀམེཝ པསྶིཾསུ, ན སམྤརཱཡིཀཾ. ཨཐ ནེསཾ ཛེཊྛབྷཱཏཱ ཨཏྟནོ པརིཝཱརེན སདྡྷིཾ ཨུརུཝེལཾ གནྟྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨུརུཝེལཀསྶཔོ ནཱམ ཛཱཏོ, མཧཱགངྒཱནདཱིཝངྐེ པབྦཛིཏོ ནདཱིཀསྶཔོ ནཱམ ཛཱཏོ, གཡཱསཱིསེ པབྦཛིཏོ གཡཱཀསྶཔོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཨེཝཾ ཏེསུ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཏཏྠ ཝསནྟེསུ བཧཱུནཾ དིཝསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པཊིཝིདྡྷསབྦཉྙུཏཉྙཱཎོ ཨནུཀྐམེན དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏྭཱ པཉྩཝགྒིཡེ ཐེརེ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཡསདཱརཀཔྤམུཁེ པཉྩཔཉྙཱས སཧཱཡཀེཔི ཝིནེཏྭཱ སཊྛི ཨརཧནྟེ ‘‘ཙརཐ, བྷིཀྑཝེ ¶ , ཙཱརིཀ’’ནྟི བཧུཛནཧིཏཱཡ ཙཱརིཀཾ པེསེཏྭཱ བྷདྡཝགྒིཡེ ཝིནེཏྭཱ ཨུརུཝེལཀསྶཔསྶ ཧེཏུཾ དིསྭཱ ‘‘མཡི གཏེ ཏཡོ བྷཱཏིཀཱ སཔརིཝཱརཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨེཀཀོ ཨདུཏིཡོ ཨུརུཝེལཀསྶཔསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཝསནཏྠཱཡ ཨགྱཱགཱརཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཏཏྠ ཀཏཾ ནཱགདམནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཌྜྷུཌྜྷསཧསྶེཧི པཱཊིཧཱརིཡེཧི ཨུརུཝེལཀསྶཔཾ སཔརིཝཱརཾ ཝིནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. ཏསྶ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨིཏརེཔི དྭེ བྷཱཏརོ སཔརིཝཱརཱ ཨཱགནྟྭཱ པབྦཛིཾསུ, སབྦེཔི ཨེཧིབྷིཀྑཱུ ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརདྷརཱ ཨཧེསུཾ.

སཏྠཱ ཏཾ སམཎསཧསྶཾ ཨཱདཱཡ གཡཱསཱིསཾ གནྟྭཱ པིཊྛིཔཱསཱཎེ ནིསིནྣོ ‘‘ཀཐཾརཱུཔཱ ནུ ཁོ ཨེཏེསཾ དྷམྨདེསནཱ སཔྤཱཡཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨིམེ ཨགྒིཾ པརིཙརནྟཱ ཝིཙརིཾསུ, ཨིམེསཾ ཏཡོ བྷཝེ ཨཱདིཏྟཱགཱརསདིསེ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱདིཏྟཔརིཡཱཡསུཏྟཾ (མཧཱཝ. ༥༤) དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ. སཏྠཱ ཏེཧི པརིཝུཏོ པུབྦེ བིམྦིསཱརརཉྙོ དིནྣཔཊིཉྙཏྟཱ རཱཛགཧནགརེ ལཊྛིཝནུཡྻཱནཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ དསབལསྶ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ དྭཱདསནཧུཏེཧི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེཧི སདྡྷིཾ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ སབྦཱཝནྟཾ པརིསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཨུརུཝེལཀསྶཔསྶ ནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ མཡ྄ཧཾ ཝཱ ཀསྶཔསྶ ཝཱ ¶ མཧནྟབྷཱཝཾ ན ཛཱནནྟི, སཝིཏཀྐཱ ཙ ནཱམ དེསནཾ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ¶ ན སཀྐོནྟཱི’’ཏི ¶ ཙིནྟེཏྭཱ, ‘‘ཀསྶཔ, ཏུཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཝིཏཀྐཾ ཚིནྡཱ’’ཏི ཐེརསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཐེརོ སཏྠུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ སཏྠཱརཾ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཏཱལཔྤམཱཎཾ ཨཱཀཱསཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ, སཱཝཀོཧམསྨི, སཏྠཱ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ, སཱཝཀོཧམསྨཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨོརུཡ྄ཧ དསབལསྶ པཱདེ ཝནྡི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སཏྟམེ ཝཱརེ སཏྟཏཱལཔྤམཱཎཾ ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པུན ཨཱགནྟྭཱ དསབལསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཏསྨིཾ ཀཱལེ མཧཱཛནོ ‘‘ཨཡཾ ལོཀེ མཧཱསམཎོ’’ཏི སཏྠརི ནིབྦིཏཀྐོ ཛཱཏོ, ཨཐསྶ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ རཱཛཱ ཨེཀཱདསནཧུཏེཧི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏོ, ཨེཀནཧུཏཾ ཨུཔཱསཀཏྟཾ པཊིཝེདེསི. ཏེཔི ཨུརུཝེལཀསྶཔསྶ པརིཝཱརཱ སཧསྶམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ ཨཏྟནོ ཨཱསེཝནཝསེན ཙིནྟེསུཾ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ པབྦཛིཏཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟཾ, བཧི གནྟྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུརུཝེལཀསྶཔཏྠེརཾཡེཝ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝིཙརིཾསུ. ཏེསུ ཨེཀེཀསྨིཾ ཨེཀེཀཾ ནིསྶིཏཀཾ གཎྷནྟེ དྭེ སཧསྶཱནི ཧོནྟི, དྭེ དྭེ གཎྷནྟེ ཏཱིཎི སཧསྶཱནི ཧོནྟི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཏྟཀཱ ཏེསཾ ནིསྶིཏཀཱ, ཏཏྟཀེ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. ཨིདམེཏྠ ཝཏྠུ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཐེརཾ མཧཱཔརིསཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཀཱལུ༹དཱཡིཏྠེརཝཏྠུ

༢༢༥. ཏཏིཡེ ཀུལཔྤསཱདཀཱནནྟི ཀུལཾ པསཱདེནྟཱནཾ. ཨཡཾ ཧི ཐེརོ ཨདིཊྛབུདྡྷདསྶནཾཡེཝ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ནིཝེསནཾ པསཱདེསི, ཏསྨཱ ཀུལཔྤསཱདཀཱནཾ ¶ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཀུལཔྤསཱདཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ ¶ སཾསརནྟོ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟསྶ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིགྒཧཎདིཝསེ ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾཡེཝ ཨམཙྩགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཛཱཏདིཝསེ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾཡེཝ ཛཱཏོཏི ཏཾདིཝསཾཡེཝ ཏཾ དུཀཱུལཙུམྦུཊཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨུཔཊྛཱནཏྠཱཡ ནཡིཾསུ. བོདྷིསཏྟེན ཧི ¶ སདྡྷིཾ བོདྷིརུཀྑོ རཱཧུལམཱཏཱ ཙཏསྶོ ནིདྷིཀུམྦྷིཡོ ཨཱརོཧནིཡཧཏྠཱི ཀཎྜཀོ ཚནྣོ ཀཱལུ༹དཱཡཱིཏི ཨིམེ སཏྟ ཨེཀདིཝསེ ཛཱཏཏྟཱ སཧཛཱཏཱ ནཱམ ཨཧེསུཾ. ཨཐསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ སཀལནགརསྶ ཨུདགྒཙིཏྟདིཝསེ ཛཱཏོཏི ཨུདཱཡཱིཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཐོཀཾ ཀཱལ༹དྷཱཏུཀཏྟཱ པན ཀཱལུ༹དཱཡཱི ནཱམ ཛཱཏོ. སོ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ ཀུམཱརཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཝུདྡྷིཾ ཨགམཱསི.

ཨཔརབྷཱགེ བོདྷིསཏྟོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཀྐམེན སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ལོཀཱནུགྒཧཾ ཀརོནྟོ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ‘‘སིདྡྷཏྠཀུམཱརོ ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ པུརིསསཧསྶཔརིཝཱརཾ ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ ‘‘པུཏྟཾ མེ ཨིདྷ ཨཱནེཧཱི’’ཏི པེསེསི. སོ སཊྛིཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ དསབལསྶ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ¶ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨདེསནཱཝེལཱཡ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. སོ ‘‘ཏིཊྛཏུ ཏཱཝ རཉྙཱ པཧིཏསཱསན’’ནྟི པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཡཐཱཋིཏོཝ སདྡྷིཾ པུརིསསཧསྶེཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐ ནེསཾ སཏྠཱ ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཝོ’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེསི, སབྦེ ཏཾཁཎཾཡེཝ ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརདྷརཱ ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརཱ ཝིཡ ཨཧེསུཾ. ཨརཧཏྟཾ པཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པན ཨརིཡཱ ནཱམ མཛ྄ཛྷཏྟཱཝ ཧོནྟཱིཏི རཉྙཱ པཧིཏསཱསནཾ དསབལསྶ ན ཀཐེསི. རཱཛཱ ‘‘ནེཝ གཏོ ཨཱགཙྪཏི, ན སཱསནཾ སུཡྻཏཱི’’ཏི ‘‘ཨེཧི, ཏཱཏ, ཏྭཾ གཙྪཱ’’ཏི ཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཨཉྙཾ ཨམཙྩཾ པེསེསི. སོཔི གནྟྭཱ པུརིམནཡེནེཝ སདྡྷིཾ པརིསཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཨེཝཾ ནཝཧི ཨམཙྩེཧི སདྡྷིཾ ནཝ པུརིསསཧསྶཱནི པེསེསི. སབྦེ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ.

ཨཐ རཱཛཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཛནཱ མཡི སིནེཧཱབྷཱཝེན དསབལསྶ ཨིདྷཱགམནཏྠཱཡ ན ཀིཉྩི ཀཐཡིཾསུ, ཨཉྙེ གནྟྭཱཔི དསབལཾ ཨཱནེཏུཾ ¶ ན སཀྑིསྶནྟི. མཡ྄ཧཾ ཁོ པན པུཏྟོ ཨུདཱཡཱི དསབལེན སདྡྷིཾ ཨེཀཝཡོ སཧཔཾསུཀཱིལི༹ཀོ, མཡི ཙསྶ སིནེཧོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཀཱལུ༹དཱཡིཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ, པུརིསསཧསྶཔརིཝཱརོ གནྟྭཱ དསབལཾ ཨཱནེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. པཋམཾ གཏཔུརིསཱ ཝིཡ པབྦཛིཏུཾ ལབྷནྟོ ཨཱནེསྶཱམི, དེཝཱཏི. ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ མམ པུཏྟཾ དསྶེཧཱིཏི. ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི རཉྙོ སཱསནཾ ཨཱདཱཡ རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ སཏྠུ དྷམྨདེསནཱཝེལཱཡ པརིསཔརིཡནྟེ ཋིཏོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཔརིཝཱརོ ཨརཧཏྟཕལཾ པཏྭཱ ཨེཧིབྷིཀྑུབྷཱཝེ པཏིཊྛཱསི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘ན ཏཱཝ དསབལསྶ ཀུལནགརཾ གནྟུཾ ཨེས ཀཱལོ, ཝསནྟསམཡེ སུཔུཔྥིཏེསུ ཝནསཎྜེསུ ¶ ཧརིཏཏིཎསཉྪནྣཱཡ པཐཝིཡཱ ཨེས ཀཱལོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ¶ ཀཱལཾ པཊིམཱནེནྟོ ཏསྶ ཀཱལསྶ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ –

‘‘ནཱཏིསཱིཏཾ ནཱཏིཨུཎྷཾ, ནཱཏིདུབྦྷིཀྑཚཱཏཀཾ;

སདྡལཱ ཧརིཏཱ བྷཱུམི, ཨེས ཀཱལོ མཧཱམུནཱི’’ཏི. –

སཊྛིམཏྟཱཧི གཱཐཱཧི དསབལསྶ ཀུལནགརཾ གམནཏྠཱཡ གམནཝཎྞཾ ཝཎྞེསི. སཏྠཱ ‘‘ཨུདཱཡཱི གམནཝཎྞཾ ཀཐེཏི, ཀཔིལཝཏྠུནགརཾ གནྟུཾ ཨེས ཀཱལོ’’ཏི ཝཱིསཏིསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ཨཏུརིཏགམནེན ཙཱརིཀཾ ནིཀྑམི.

ཨུདཱཡིཏྠེརོ སཏྠུ ནིཀྑནྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘པིཏུ མཧཱརཱཛསྶ སཉྙཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ རཉྙོ ནིཝེསནེ པཱཏུརཧོསི. སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ཐེརཾ དིསྭཱ ཏུཊྛཙིཏྟོ མཧཱརཧེ པལླངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཡཱདིཏསྶ ནཱནགྒརསབྷོཛནསྶ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི. ཐེརོ ཨུཊྛཱཡ གམནཱཀཔྤཾ དསྶེསི. ནིསཱིདིཏྭཱཝ བྷུཉྫ, ཏཱཏཱཏི. སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ བྷུཉྫིསྶཱམི, མཧཱརཱཛཱཏི. ཀཧཾ པན, ཏཱཏ, སཏྠཱཏི? ཝཱིསཏིསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ཏུམྷཱཀཾ དསྶནཏྠཱཡ ཙཱརིཀཾ ནིཀྑནྟོ, མཧཱརཱཛཱཏི. ཏུམྷེ ཨིམཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཡཱཝ མམ པུཏྟོ ཨིམཾ ནགརཾ སམྤཱཔུཎཱཏི, ཏཱཝསྶ ཨིཏོཝ པིཎྜཔཱཏཾ ཧརཐཱཏི. ཐེརོ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ དསབལསྶ ཨཱཧརིཏབྦཾ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ དསབལསྶ ཨདསྶནེནེཝ སཀལརཱཛནིཝེསནཾ སདྡྷཱཔཊིལཱབྷཾ ལབྷཱཔེཏྭཱ སབྦེསཾ པསྶནྟཱནཉྙེཝ པཏྟཾ ཨཱཀཱསེ ¶ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སཡམྤི ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱདཱཡ སཏྠུ ཧཏྠེ ཋཔེསི, སཏྠཱ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫི. ཐེརོ སཊྛིཡོཛནམགྒཾ ཡོཛནཔརམཾ གཙྪནྟསྶ སཏྠུནོ དིཝསེ དིཝསེ རཱཛགེཧཏོ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨེཝཾ ¶ ཝཏྠུ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཐ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ པིཏུ མཧཱརཱཛསྶ སཀལནིཝེསནཾ པསཱདེསཱི’’ཏི ཐེརཾ ཀུལཔྤསཱདཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

བཱཀུལཏྠེརཝཏྠུ

༢༢༦. ཙཏུཏྠེ ཨཔྤཱབཱདྷཱནནྟི ནིརཱབཱདྷཱནཾ. བཱཀུལོཏི དྭཱིསུ ཀུལེསུ ཝཌྜྷིཏཏྟཱ ཨེཝཾལདྡྷནཱམོ ཐེརོ.

ཏསྶ ¶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ཀིར ཨཏཱིཏེ ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀེ ཨསངྑྱེཡྻམཏྠཀེ ཨནོམདསྶིདསབལསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ བྲཱཧྨཎཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཝཡཾ ཨཱགམྨ ཨུགྒཧིཏཝེདོ ཝེདཏྟཡེ སཱརཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘སམྤརཱཡིཀཏྠཾ གཝེསིསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཏཔཱདེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ པཉྩཱབྷིཉྙཱ-ཨཊྛསམཱཔཏྟིལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ ཛྷཱནཀཱིལི༹ཏཱཡ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཨནོམདསྶཱི བོདྷིསཏྟོ སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨརིཡགཎཔརིཝུཏོ ཙཱརིཀཾ ཙརཏི. ཏཱཔསོ ‘‘ཏཱིཎི རཏནཱནི ཨུཔྤནྣཱནཱི’’ཏི སུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སརཎེསུ པཏིཊྛིཏོ, ཨཏྟནོ ཋཱནཾ པན ཝིཛཧིཏུཾ ནཱསཀྑི. སོ ཀཱལེན ཀཱལཾ སཏྠུ དསྶནཱཡ ཙེཝ གཙྪཏི, དྷམྨཉྩ སུཎཱཏི.

ཨཐེཀསྨིཾ སམཡེ ཏཐཱགཏསྶ ཨུདརཝཱཏོ ཨུཔྤཛྫི. ཏཱཔསོ སཏྠུ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏོ ‘‘སཏྠཱ གིལཱནོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཀོ, བྷནྟེ, ཨཱབཱདྷོ’’ཏི. ‘‘ཨུདརཝཱཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཡཾ ཀཱལོ མཡ྄ཧཾ པུཉྙཾ ཀཱཏུ’’ནྟི པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ ནཱནཱཝིདྷཱནི བྷེསཛྫཱནི སམོདྷཱནེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ བྷེསཛྫཾ སཏྠུ ཨུཔནེཐཱ’’ཏི ཨུཔཊྛཱཀཏྠེརསྶ ཨདཱསི. སཧ བྷེསཛྫསྶ ཨུཔཡོགེན ཨུདརཝཱཏོ པཊིཔྤསྶམྦྷི. སོ སཏྠུ ཕཱསུཀཀཱལེ གནྟྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཡདིདཾ མམ བྷེསཛྫེན ¶ ཏཐཱགཏསྶ ཕཱསུཀཾ ཛཱཏཾ, ཏསྶ མེ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟནིབྦཏྟབྷཝེ གདྡཱུཧནམཏྟམྤི སརཱིརེ ¶ བྱཱདྷི ནཱམ མཱ ཧོཏཱུ’’ཏི. ཨིདམསྶ ཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཀལྱཱཎཀམྨཾ.

སོ ཏཏོ ཙུཏོ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཔྤཱབཱདྷཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཝིཔསྶཱིདསབལསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ བནྡྷུམཏཱིནགརེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟོ པུརིམནཡེནེཝ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནལཱབྷཱི ཧུཏྭཱ པབྦཏཔཱདེ ཝསཏི.

ཝིཔསྶཱིབོདྷིསཏྟོཔི སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨཊྛསཊྛིབྷིཀྑུསཏསཧསྶཔརིཝཱརོ བནྡྷུམཏཱིནགརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ པིཏུ མཧཱརཱཛསྶ སངྒཧཾ ཀརོནྟོ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝིཧརཏི. ཨཐཱཡཾ ཏཱཔསོ དསབལསྶ ལོཀེ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སརཎེསུ པཏིཊྛཱསི, ཨཏྟནོ པབྦཛྫཾ ཛཧིཏུཾ ནཱསཀྑི, ཀཱལེན ཀཱལཾ པན སཏྠུ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪཏི.

ཨཐེཀསྨིཾ ¶ སམཡེ ཋཔེཏྭཱ སཏྠཱརཉྩེཝ དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ ཙ ཧིམཝཏི པུཔྥིཏཱནཾ ཝིསརུཀྑཱནཾ ཝཱཏསམྥསྶེན སེསབྷིཀྑཱུནཾ མཏྠཀརོགོ ནཱམ ཨུདཔཱདི. ཏཱཔསོ སཏྠུ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏོ བྷིཀྑཱུ སསཱིསཾ པཱརུཔིཏྭཱ ནིཔནྣེ དིསྭཱ – ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཕཱསུཀ’’ནྟི པུཙྪི. བྷིཀྑཱུནཾ ཏིཎཔུཔྥཀརོགོ, ཨཱཝུསོཏི. ཏཱཔསོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཀཱལོ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཀཱཡཝེཡྻཱཝཏིཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ པུཉྙཾ ནིབྦཏྟེཏུ’’ནྟི ཨཏྟནོ ¶ ཨཱནུབྷཱཝེན ནཱནཱཝིདྷཱནི བྷེསཛྫཱནི སཾཀཌྜྷིཏྭཱ ཡོཛེཏྭཱ ཨདཱསི. སབྦབྷིཀྑཱུནཾ རོགོ ཏཾཁཎཾཡེཝ ཝཱུཔསནྟོ.

སོ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ གྷརཱཝཱསཾ ཝསནྟོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཝསནགེཧཾ དུབྦལཾ, པཙྩནྟཾ གནྟྭཱ དབྦསམྦྷཱརཾ ཨཱཧརིཏྭཱ གེཧཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཌྜྷཀཱིཧི སདྡྷིཾ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ ཛིཎྞཾ མཧཱཝིཧཱརཾ དིསྭཱ ‘‘ཏིཊྛཏུ ཏཱཝ མཡ྄ཧཾ གེཧཀམྨཾ, ན ཏཾ མཡཱ སདྡྷིཾ གམིསྶཏི, ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ པན སདྡྷིཾ གམནཀམྨམེཝ པུརེཏརཾ ཀཱཏུཾ ¶ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏེཧེཝ ཝཌྜྷཀཱིཧི དབྦསམྦྷཱརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ ཀཱརེསི, བྷོཛནསཱལཾ ཨགྒིསཱལཾ དཱིགྷཙངྐམཾ ཛནྟཱགྷརཾ ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཝཙྩཀུཊིཾ ཨཱརོགྱསཱལཾ ཀཱརེསི, ཡཾཀིཉྩི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཾ བྷེསཛྫཾ ནཱམ སབྦཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ ཋཔེསི.

སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨམྷཱཀཾ དསབལསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ ཀོསམྦིཡཾ སེཊྛིགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཏསྶ པཊིསནྡྷིགྒཧཎདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏཾ སེཊྛིཀུལཾ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཾ ཨཧོསི. ཨཐསྶ མཱཏཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡིཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ དཱརཀོ པུཉྙཝཱ ཀཏཱདྷིཀཱརོ, ཡཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨརོགོ དཱིགྷཱཡུཀོ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཏཏྟཀཾ ཨམྷཱཀཾ སམྤཏྟིདཱཡཀོ བྷཝིསྶཏི. ཛཱཏདིཝསེཡེཝ མཧཱཡམུནཱཡ ནྷཱཏདཱརཀཱ ནིརོགཱ ཧོནྟཱི’’ཏི ནྷཱཔནཏྠཱཡ ནཾ པེསེསི. ‘‘པཉྩམེ དིཝསེ སཱིསཾ ནྷཱཔེཏྭཱ ནདཱིཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ནཾ པེསེསཱི’’ཏི མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཱ. ཏཏྠ ¶ དྷཱཏིཡཱ དཱརཀཾ ནིམུཛྫནུམྨུཛྫནཝསེན ཀཱིལཱ༹པེནྟིཡཱ ཨེཀོ མཙྪོ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘བྷཀྑོ མེ ཨཡ’’ནྟི མཉྙམཱནོ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨུཔགཏོ. དྷཱཏཱི དཱརཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཏཱ, མཙྪོ ཏཾ གིལི. པུཉྙཝཱ སཏྟོ དུཀྑཾ ན པཱཔུཎི, སཡནགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔནྣོ ཝིཡ ཨཧོསི. མཙྪོ དཱརཀསྶ ཏེཛེན ཏཏྟཕཱལཾ གིལིཏྭཱ ཌཡ྄ཧམཱནོ ཝིཡ ཝེགེན ཏིཾསཡོཛནཾ གནྟྭཱ བཱརཱཎསིནགརཝཱསིནོ མཙྪབནྡྷསྶ ཛཱལཾ པཱཝིསི. མཧཱམཙྪཱ ¶ ནཱམ ཛཱལེན བདྡྷཱ མཱརིཡམཱནཱཝ མརནྟི, ཨཡཾ པན དཱརཀསྶ ཏེཛེན ཛཱལཏོ ནཱིཧཊམཏྟོཝ མཏོ. མཙྪབནྡྷཱ ཙ མཧཱམཙྪཾ ལབྷིཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ ཝིཀྐིཎནྟི, ཏཾ པན དཱརཀསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཕཱལེཏྭཱ སཀལམེཝ ཀཱཛེན ཧརིཏྭཱ ‘‘སཧསྶེན དེམཱ’’ཏི ཝདནྟཱ ནགརེ ཝིཙརིཾསུ, ཀོཙི ན གཎྷཱཏི.

ཏསྨིཾ པན ནགརེ ཨཔུཏྟཀཾ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝཾ སེཊྛིཀུལཾ ཨཏྠི. ཏསྶ དྭཱརམཱུལཾ པཏྭཱ ‘‘ཀིཾ གཧེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘ཀཧཱཔཎ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཏེཧི ཀཧཱཔཎཾ དཏྭཱ གཧིཏོ. སེཊྛིབྷརིཡཱཔི ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ མཙྪེ ན ཀེལཱ༹ཡཏི, ཏཾདིཝསཾ པན མཙྪཾ ཕལཀེ ཋཔེཏྭཱ སཡམེཝ ཕཱལེསི. མཙྪཉྩ ནཱམ ཀུཙྪིཏོ ཕཱལེནྟི, སཱ པན པིཊྛིཏོ ཕཱལེནྟཱི ¶ མཙྪཀུཙྪིཡཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘མཙྪཀུཙྪིཡཾ མེ པུཏྟོ ལདྡྷོ’’ཏི ནཱདཾ ནདིཏྭཱ དཱརཀཾ ཨཱདཱཡ སཱམིཀསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སེཊྛི ཏཱཝདེཝ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ དཱརཀམཱདཱཡ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘མཙྪཀུཙྪིཡཾ མེ, དེཝ, དཱརཀོ ལདྡྷོ, ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཨཱཧ. པུཉྙཝཱ ཨེས, ཡོ མཙྪཀུཙྪིཡཾ ཨཱརོགོ ཝསི, པོསེཧི ནནྟི ¶ .

ཨསྶོསི ཁོ ཨིཏརཾ ཀུལཾ ‘‘བཱརཱཎསིཡཾ ཀིར ཨེཀཾ སེཊྛིཀུལཾ མཙྪཀུཙྪིཡཾ དཱརཀཾ ལབྷཱི’’ཏི. ཏེ ཏཏྠ ཨགམཾསུ. ཨཐསྶ མཱཏཱ དཱརཀཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཀཱིལཱ༹པིཡམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘མནཱཔོ ཝཏཱཡཾ དཱརཀོ’’ཏི གཧེཏྭཱ པཀཏིཾ ཨཱཙིཀྑི. ཨིཏརཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ’’ཏི ཨཱཧ. ཀཧཾ ཏེ ལདྡྷོཏི. མཙྪཀུཙྪིཡནྟི. ན ཏུཡ྄ཧཾ པུཏྟོ, མཡ྄ཧཾ པུཏྟོཏི. ཀཧཾ ཏེ ལདྡྷོཏི. མཡཱ དས མཱསེ ཀུཙྪིཡཱ དྷཱརིཏོ, ཨཐ ནཾ ནདིཡཱ ཀཱིལཱ༹པིཡམཱནཾ མཙྪོ གིལཱིཏི. ཏུཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ཨཉྙེན མཙྪེན གིལིཏོ བྷཝིསྶཏི, ཨཡཾ པན མཡཱ མཙྪཀུཙྪིཡཾ ལདྡྷོཏི ཨུབྷོཔི རཱཛཀུལཾ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཡཾ དས མཱསེ ཀུཙྪིཡཱ དྷཱརིཏཏྟཱ ཨམཱཏཱ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, མཙྪཾ གཎྷནྟཱཔི ཝཀྐཡཀནཱདཱིནི བཧི ཀཏྭཱ གཎྷནྟཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི མཙྪཀུཙྪིཡཾ ལདྡྷཏྟཱ ཨཡམྤི ཨམཱཏཱ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, དཱརཀོ ཨུབྷིནྣམྤི ཀུལཱནཾ དཱཡཱདོ ཧོཏཱུ’’ཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ དྭེཔི ཀུལཱནི ཨཏིཝིཡ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཱནི ཨཧེསུཾ. ཏསྶ དྭཱིཧི ཀུལེཧི ཝཌྜྷིཏཏྟཱ བཱཀུལཀུམཱརོཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ.

ཏསྶ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟསྶ དྭཱིསུཔི ནགརེསུ ཏཡོ ཏཡོ པཱསཱདེ ཀཱརེཏྭཱ ནཱཊཀཱནི པཙྩུཔཊྛཔེསུཾ. ཨེཀེཀསྨིཾ ནགརེ ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝསཏི. ཨེཀསྨིཾ ནགརེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝུཏྠསྶ ¶ སངྒྷཱཊནཱཝཱསུ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ ནཾ སདྡྷིཾ ནཱཊཀེཧི ཨཱརོཔེནྟི. སོ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི ཨིཏརཾ ནགརཾ གཙྪཏི. ཏཾནགརཝཱསཱིནི ནཱཊཀཱནི ‘‘དྭཱིཧི མཱསེཧི ཨུཔཌྜྷམགྒཾ ¶ ཨཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པཙྩུགྒནྟྭཱ ཏཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དྭཱིཧི མཱསེཧི ཨཏྟནོ ནགརཾ ནེནྟི, ཨིཏརཱནི ནཱཊཀཱནི ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརམེཝ གཙྪནྟི. ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝསིཏྭཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན པུན ཨིཏརཾ ནགརཾ གཙྪཏི. ཨེཝམསྶ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟསྶ ཨསཱིཏི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཱནི.

ཏསྨིཾ ¶ སམཡེ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨནུཀྐམེན ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཀོསམྦིཾ པཱཔུཎི, བཱརཱཎསིནྟི མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཱ. བཱཀུལོ སེཊྛིཔི ཁོ ‘‘དསབལོ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ བཧུཾ གནྡྷམཱལཾ ཨཱདཱཡ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛི. སོ སཏྟཱཧམེཝ པུཐུཛྫནོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛམེ ཨརུཎེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐསྶ དྭཱིསུ ནགརེསུ གིཧིཀཱལེ པརིཙཱརིཀམཱཏུགཱམཱ ཨཏྟནོ ཀུལགྷརཱནི ཨཱགནྟྭཱ ཏཏྠ ཝསམཱནཱ ཙཱིཝརཱནི ཀཏྭཱ པཧིཎིཾསུ. ཐེརོ ཨེཀཾ ཨདྡྷམཱསཾ ཀོསམྦིཝཱསིཀེཧི པཧིཏཾ ཙཱིཝརཾ བྷུཉྫཏི, ཨེཀཾ ཨདྡྷམཱསཾ བཱརཱཎསིཝཱསིཀེཧཱིཏི. ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན དྭཱིསུཔི ནགརེསུ ཡཾ ཡཾ ཨུཏྟམཾ, ཏཾ ཏཾ ཐེརསྶེཝ ཨཱཧརིཡཏི. ཐེརསྶ ཨསཱིཏི ཝསྶཱནི ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟསྶ དྭཱིཧངྒུལེཧི གནྡྷཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔསིངྒྷནམཏྟམྤི ཀཱལཾ ན ཀོཙི ཨཱབཱདྷོ ནཱམ ཨཧོསི. ཨཱསཱིཏིམེ ཝསྶེ སུཁེནེཝ པབྦཛྫཾ ཨུཔགཏོ. པབྦཛིཏསྶཱཔིསྶ ཨཔྤམཏྟཀོཔི ཨཱབཱདྷོ ཝཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཝེཀལླཾ ཝཱ ནཱཧོསི. སོ པཙྪིམེ ཀཱལེ པརིནིབྦཱནསམཡེཔི པུརཱཎགིཧིསཧཱཡཀསྶ ¶ ཨཙེལཀསྶཔསྶ ཨཏྟནོ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁདཱིཔནཝསེནེཝ སཀལཾ བཱཀུལསུཏྟཾ (མ. ནི. ༣.༢༠༩ ཨཱདཡོ) ཀཐེཏྭཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི. ཨེཝཾ ཨཊྛུཔྤཏྟི སམུཊྛིཏཱ. སཏྠཱ པན ཐེརསྶ དྷརམཱནཀཱལེཡེཝ ཐེརེ ཡཐཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ བཱཀུལཏྠེརཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཨཔྤཱབཱདྷཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སོབྷིཏཏྠེརཝཏྠུ

༢༢༧. པཉྩམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟཱནནྟི པུབྦེ ནིཝུཏྠཀྑནྡྷསནྟཱནཾ ཨནུསྶརཎསམཏྠཱནཾ སོབྷིཏཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨནུསྶརམཱནོ ¶ པཉྩ ཀཔྤསཏཱནི ཨསཉྙིབྷཝེ ཨཙིཏྟཀཔཊིསནྡྷིཾ ནཡཏོ ཨགྒཧེསི ཨཱཀཱསེ པདཾ དསྶེནྟོ ཝིཡ. ཏསྨཱ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎལཱབྷཱིནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ¶ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཀམྨཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི, སོབྷིཏོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ ཨཔརེན སམཡེན སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ¶ པཏྭཱ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. སོ ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨཏྟནོ ནིབྦཏྟཊྛཱནཾ ཨནུསྶརནྟོ ཡཱཝ ཨསཉྙིབྷཝེ ཨཙིཏྟཀཔཊིསནྡྷི, ཏཱཝ པཊིསནྡྷིཾ ཨདྡས. ཏཏོ པརཾ ཨནྟརེ པཉྩ ཀཔྤསཏཱནི པཝཏྟིཾ ཨདིསྭཱ ཨཝསཱནེ ཙུཏིཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནཱམེཏ’’ནྟི ཨཱཝཛྫམཱནོ ནཡཝསེན ‘‘ཨསཉྙིབྷཝོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནིཊྛཾ ཨགམཱསི. སཏྠཱ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨུཔཱལིཏྠེརཝཏྠུ

༢༢༨. ཚཊྛེ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཡདིདཾ ཨུཔཱལཱིཏི ཝིནཡདྷརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔཱལིཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཐེརོ ཀིར ཏཐཱགཏསྶེཝ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏཐཱགཏསྶེཝ སནྟིཀེ ཝིནཡཔིཊཀཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ བྷཱརུཀཙྪཀཝཏྠུཾ, ཨཛྫུཀཝཏྠུཾ, (པཱརཱ. ༡༥༨) ཀུམཱརཀསྶཔཝཏྠུནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཝཏྠཱུནི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ སཾསནྡེཏྭཱ ཀཐེསི. ཏསྨཱ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཀིརེས ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟོ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀཔྤཀགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི ¶ , ཨུཔཱལིདཱརཀོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ¶ ཝཡཔྤཏྟོ ཚནྣཾ ཁཏྟིཡཱནཾ པསཱདྷཀོ ཧུཏྭཱ ཏཐཱགཏེ ཨནུཔིཡམྦཝནེ ཝིཧརནྟེ པབྦཛྫཏྠཱཡ ནིཀྑམནྟེཧི ཏེཏི ཚཧི ཁཏྟིཡེཧི སདྡྷིཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛི. ཏསྶ པབྦཛྫཱཝིདྷཱནཾ པཱལི༹ཡཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༣༠) ཨཱགཏམེཝ.

སོ ¶ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣོ སཏྠཱརཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨརཉྙཝཱསཾ ཨནུཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. བྷིཀྑུ ཏཝ ཨརཉྙེ ཝསནྟསྶ ཨེཀམེཝ དྷུརཾ ཝཌྜྷིསྶཏི, ཨམྷཱཀཾ པན སནྟིཀེ ཝསནྟསྶ ཝིཔསྶནཱདྷུརཉྩ གནྠདྷུརཉྩ པརིཔཱུརེསྶཏཱིཏི. ཐེརོ སཏྠུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ སཡམེཝ སཀལཾ ཝིནཡཔིཊཀཾ ཨུགྒཎྷཱཔེསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཱནི ཏཱིཎི ཝཏྠཱུནི ཝིནིཙྪིནི. སཏྠཱ ཨེཀེཀསྨིཾ ཝིནིཙྪིཏེ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ ཏཡོཔི ཝིནིཙྪཡེ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ནནྡཀཏྠེརཝཏྠུ

༢༢༩. སཏྟམེ བྷིཀྑུནོཝཱདཀཱནཾ ཡདིདཾ ནནྡཀོཏི ཨཡཾ ཧི ཐེརོ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཨེཀསམོདྷཱནེ པཉྩ བྷིཀྑུནཱིསཏཱནི ཨརཧཏྟཾ པཱཔེསི. ཏསྨཱ བྷིཀྑུནོཝཱདཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཉྷི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ བྷིཀྑུནོཝཱདཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ¶ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི, པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེ ཙ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. སོ ཙཏཱུསུ པརིསཱསུ སམྤཏྟཱསུ ‘‘སབྦེསཾཡེཝ མནཾ གཧེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ སཀྐོཏཱི’’ཏི དྷམྨཀཐིཀནནྡཀོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཏཐཱགཏོཔི ཁོ རོཧིཎཱིནདཱིཏཱིརེ ཙུམྦཊཀཀལཧེ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏཱནཾ པཉྩནྣཾ སཱཀིཡཀུམཱརསཏཱནཾ ཨནབྷིརཏིཡཱ ཨུཔྤནྣཱཡ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱདཱཡ ཀུཎཱལདཧཾ གནྟྭཱ ཀུཎཱལཛཱཏཀཀཐཱཡ (ཛཱ. ༢.༢༡.ཀུཎཱལཛཱཏཀ) ནེསཾ སཾཝིགྒབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཙཏུསཙྩཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེསི. ཨཔརབྷཱགེ མཧཱསམཡསུཏྟཾ ¶ (དཱི. ནི. ༢.༣༣༡ ཨཱདཡོ) ཀཐེཏྭཱ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔེསི. ཏེསཾ ཐེརཱནཾ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ ‘‘ཨམྷེ དཱནི ཨིདྷ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སབྦཱཝ ཨེཀཙིཏྟཱ ¶ ཧུཏྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཾསུ. ཏཱཔི པཉྩསཏཱ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷིཾསུ. ཨཏཱིཏཱནནྟརཱཡ པན ཛཱཏིཡཱ སབྦཱཝ ཏཱ ནནྡཀཏྠེརསྶ རཱཛཔུཏྟབྷཱཝེ ཋིཏསྶ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཨཧེསུཾ.

ཏེན སམཡེན སཏྠཱ ‘‘བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨོཝདནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཏཱསཾ པུརིམབྷཝེ ཨཏྟནོ པཱདཔརིཙཱརིཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཾ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནཱིསངྒྷསྶ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣཾ ཨུཔམཱཡོ ཙ ཀཱརཎཱནི ཙ ཨཱཧརིཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐཡམཱནཾ དིསྭཱ ཨཉྙོ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎལཱབྷཱི བྷིཀྑུ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘ཨཱཡསྨཱ ¶ ནནྡཀོ ཡཱཝཛྫདིཝསཱ ཨོརོདྷེ ན ཝིསྶཛྫེཏི, སོབྷཏཱཡམཱཡསྨཱ ཨོརོདྷཔརིཝུཏོ’ཏི ཝཏྟབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི. ཏསྨཱ སཡཾ ཨགནྟྭཱ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ པེསེསི. ཏཱ པན པཉྩསཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཐེརསྶེཝ ཨོཝཱདཾ པཙྩཱསཱིསནྟི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན བྷགཝཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཨཉྙཾ ཨཔེསེཏྭཱ སཡམེཝ གནྟྭཱ བྷིཀྑུནཱིསངྒྷཾ ཨོཝདཱཧཱི’’ཏི ཐེརཾ ཨཱཧ. སོ སཏྠུ ཀཐཾ པཊིབཱཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཙཱཏུདྡསེ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སབྦཱཝ ཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ སལཱ༹ཡཏནཔཊིམཎྜིཏཱཡ དྷམྨདེསནཱཡ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེསི.

ཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཐེརསྶ དྷམྨདེསནཱཡ ཨཏྟམནཱ ཧུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཝིདྡྷགུཎཾ ཨཱརོཙེསུཾ. སཏྠཱ ‘‘ཀསྨིཾ ནུ ཁོ དྷམྨཾ དེསེནྟེ ཨིམཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔརིམགྒཕལཱནི པཱཔུཎེཡྻུ’’ནྟི ཨཱཝཛྫེནྟོ པུན ‘‘ཏཾཡེཝ ནནྡཀསྶ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཉྩསཏཱཔི ཨེཏཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱི’’ཏི དིསྭཱ པུནདིཝསེཔི ཐེརསྶེཝ སནྟིཀཾ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ པེསེསི. ཏཱ པུནདིཝསེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སབྦཱཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ. ཏཾདིཝསཾ བྷགཝཱ ཏཱསཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཀཱལེ དྷམྨདེསནཱཡ སཕལབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཧིཡྻོ ནནྡཀསྶ དྷམྨདེསནཱ ཙཱཏུདྡསིཡཾ ཙནྡསདིསཱི ཨཧོསི, ཨཛྫ པནྣརསིཡཾ ཙནྡསདིསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཐེརསྶ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ ཏདེཝ ཙ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརཾ བྷིཀྑུནོཝཱདཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ནནྡཏྠེརཝཏྠུ

༢༣༠. ཨཊྛམེ ¶ ¶ ¶ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཱནནྟི ཚསུ ཨིནྡྲིཡེསུ པིཧིཏདྭཱརཱནཾ ནནྡཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཀིཉྩཱཔི ཧི སཏྠུསཱཝཀཱ ཨགུཏྟདྭཱརཱ ནཱམ ནཏྠི, ནནྡཏྠེརོ པན དསསུ དིསཱསུ ཡཾ ཡཾ དིསཾ ཨོལོཀེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ན ཏཾ ཙཏུསམྤཛཉྙཝསེན ཨཔརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨོལོཀེཏི. ཏསྨཱ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཀཔིལཝཏྠུཔུརེ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཨཐསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཉཱཏིསངྒྷཾ ནནྡཡནྟོ ཏོསེནྟོ ཛཱཏོཏི ནནྡཀུམཱརོཏེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

མཧཱསཏྟོཔི སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ལོཀཱནུགྒཧཾ ཀརོནྟོ རཱཛགཧཏོ ཀཔིལཝཏྠུཔུརཾ གནྟྭཱ པཋམདསྶནེནེཝ པིཏརཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེསི. པུནདིཝསེ པིཏུ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ རཱཧུལམཱཏཱཡ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སེསཛནསྶཔི དྷམྨཾ ཀཐེསི. པུནདིཝསེ ནནྡཀུམཱརསྶ ཨབྷིསེཀགེཧཔཝེསནཨཱཝཱཧམངྒལེསུ ཝཏྟམཱནེསུ ཏསྶ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ ཀུམཱརཾ པཏྟཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ¶ པབྦཱཛེཏུཾ ཝིཧཱརཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. ནནྡཀུམཱརཾ ཨབྷིསེཀམངྒལཾ ན ཏཐཱ པཱིལེ༹སི, པཏྟཾ ཨཱདཱཡ གམནཀཱལེ པན ཛནཔདཀལྱཱཎཱི ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ‘‘ཏུཝཊཾ ཁོ, ཨཡྻཔུཏྟ, ཨཱགཙྪེཡྻཱསཱི’’ཏི ཡཾ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསི. ཏཾ སུཏྭཱ གེཧསིཏཚནྡརཱགཝསེན ཨོལོཀེནྟོ པནེས སཏྠརི གཱརཝེན ཡཐཱརུཙིཡཱ ནིམིཏྟཾ གཧེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཏེནསྶ ཙིཏྟསནྟཱཔོ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ནིཝཏྟེསྶཏི, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ནིཝཏྟེསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟམེཝ སཏྠཱ ཝིཧཱརཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. པབྦཛིཏོཔི པཊིབཱཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ པན ཛནཔདཀལྱཱཎིཡཱ ཝུཏྟཝཙནམེཝ སརཏི. ཨཐསྶ སཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཝིདཱུརེ ¶ ཋིཏཱ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ ཨནབྷིརཏིཡཱ པཱིལི༹ཏོ ཐོཀཾ ཋཱནཾ གཙྪཏི, ཏསྶ གུམྦཾ ཝཱ གཙྪཾ ཝཱ ཨཏིཀྐམནྟསྶེཝ དསབལོ པུརཏོ ཋིཏཀོ ཝིཡ ¶ ཨཧོསི. སོ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟཾ ཀུཀྐུཊཔཏྟཾ ཝིཡ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ པཝིསཏི.

སཏྠཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ནནྡོ ཨཏིཝིཡ པམཏྟོ ཝིཧརཏི, ཨནབྷིརཏིཾ ཝཱུཔསམེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཏསྶ ཙིཏྟནིབྦཱཔནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨེཧི, ནནྡ, དེཝཙཱརིཀཾ གཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི. བྷགཝཱ ཀཐཱཧཾ ཨིདྡྷིམནྟེཧི གནྟབྦཊྛཱནཾ གམིསྶཱམཱིཏི. ཏྭཾ ཀེཝལཾ གམནཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཧི, གནྟྭཱ པསྶིསྶསཱིཏི. སོ དསབལསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏཐཱགཏེནེཝ སདྡྷིཾ དེཝཙཱརིཀཾ གནྟྭཱ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ནིཝེསནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པཉྩ ཨཙྪརཱསཏཱནི ཨདྡས. སཏྠཱ ནནྡཏྠེརཾ སུབྷནིམིཏྟཝསེན ཏཱ ཨོལོཀེནྟཾ དིསྭཱ, ‘‘ནནྡ, ཨིམཱ ནུ ཁོ ཨཙྪརཱ མནཱཔཱ, ཨཐ ཛནཔདཀལྱཱཎཱི’’ཏི པུཙྪི. བྷནྟེ, ཛནཔདཀལྱཱཎཱི ¶ ཨིམཱ ཨཙྪརཱ ཨུཔནིདྷཱཡ ཀཎྞནཱསཙྪིནྣཀཱ མཀྐཊཱི ཝིཡ ཁཱཡཏཱིཏི. ནནྡ, ཨེཝརཱུཔཱ ཨཙྪརཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ན དུལླབྷཱཏི. སཙེ མེ, བྷནྟེ བྷགཝཱ, པཱཊིབྷོགོ ཧོཏི, ཨཧཾ སམཎདྷམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཝིསྶཏྠོ ཏྭཾ, ནནྡ, སམཎདྷམྨཾ ཀརོཧི. སཙེ ཏེ སཔྤཊིསནྡྷིཀཱ ཀཱལཀིརིཡཱ བྷཝིསྶཏི, ཨཧཾ ཨེཏཱསཾ པཊིལཱབྷཏྠཱཡ པཱཊིབྷོགོཏི. ཨིཏི སཏྠཱ ཡཐཱརུཙིཡཱ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརིཏྭཱ ཛེཏཝནམེཝ པཙྩཱགཉྪི.

ཏཏོ པཊྛཱཡ ནནྡཏྠེརོ ཨཙྪརཱནཾ ཧེཏུ རཏྟིནྡིཝཾ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི. སཏྠཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཎཱཔེསི – ‘‘ཏུམྷེ ནནྡསྶ ཝསནཊྛཱནེ ‘ཨེཀོ ཀིར བྷིཀྑུ དསབལཾ པཱཊིབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཨཙྪརཱནཾ ཧེཏུ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏཱི’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ཀཐེནྟཱ ཝིཙརཐཱ’’ཏི. ཏེ སཏྠུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘བྷཏཀོ ཀིརཱཡསྨཱ ནནྡོ, ཨུཔཀྐིཏཀོ ཀིརཱཡསྨཱ ནནྡོ, ཨཙྪརཱནཾ ཧེཏུ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, བྷགཝཱ ཀིརསྶ པཱཊིབྷོགོ པཉྩནྣཾ ཨཙྪརཱསཏཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཀཀུཊཔཱདཱིན’’ནྟི ཐེརསྶ སཝནཱུཔཙཱརེ ཀཐེནྟཱ ཝིཙརནྟི. ནནྡཏྠེརོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ན ཨཉྙཾ ཀཐེནྟི, མཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེནྟི, ཨཡུཏྟཾ མམ ཀམྨ’’ནྟི པཊིསངྑཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐསྶ ཨརཧཏྟཔཏྟཀྑཎེཡེཝ ཨཉྙཏརཱ ¶ དེཝཏཱ བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི, སཡམྤི བྷགཝཱ ཨཉྙཱསིཡེཝ. པུནདིཝསེ ནནྡཏྠེརོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཡཾ མེ, བྷནྟེ བྷགཝཱ ¶ , པཱཊིབྷོགོ པཉྩནྣཾ ཨཙྪརཱསཏཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཀཀུཊཔཱདཱིནཾ, མུཉྩཱམཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཨེཏསྨཱ པཊིསྶཝཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝཏྠུ (ཨུདཱ. ༢༢) སམུཊྛིཏཾ ¶ . སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟོ ཐེརཾ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

མཧཱཀཔྤིནཏྠེརཝཏྠུ

༢༣༡. ནཝམེ བྷིཀྑུཨོཝཱདཀཱནནྟི བྷིཀྑཱུ ཨོཝདནྟཱནཾ མཧཱཀཔྤིནཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཀིར ཐེརོ ཨེཀསམོདྷཱནསྨིཾཡེཝ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟོ བྷིཀྑུསཧསྶཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔེསི. ཏསྨཱ བྷིཀྑུཨོཝཱདཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ བྷིཀྑུཨོཝཱདཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ པུརིསསཧསྶསྶ གཎཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ གབྦྷསཧསྶཔཊིམཎྜིཏཾ མཧཱཔརིཝེཎཾ ཀཱརེསི. ཏེ སབྦེཔི ཛནཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤིནཨུཔཱསཀཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ སཔུཏྟདཱརཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཾསུ.

ཨཐ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ ཨཡཾ ཀཔྤིནོ པཙྩནྟདེསེ ཀུཀྐུཊཝཏཱིནགརེ རཱཛགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, སེསཔུརིསཱ ཏསྨིཾཡེཝ ནགརེ ཨམཙྩཀུལེསུ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏེསུ ཀཔྤིནཀུམཱརོ པིཏུ ¶ ཨཙྩཡེན ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ མཧཱཀཔྤིནརཱཛཱ ནཱམ ཛཱཏོ. པུབྦེ ཀལྱཱཎཀམྨཀརཎཀཱལེ ཏསྶ གྷརསཱམིནཱི ཨིཏྠཱི སམཱནཛཱཏིཀེ རཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ མཧཱཀཔྤིནརཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི ཛཱཏཱ, ཨནོཛཱཔུཔྥསདིསཝཎྞཏཱཡ པནསྶཱ ཨནོཛཱདེཝཱིཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཧོསི. མཧཱཀཔྤིནརཱཛཱཔི སུཏཝིཏྟཀོ ཨཧོསི. སོ པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ ཙཏཱུཧི དྭཱརེཧི ¶ སཱིགྷཾ དཱུཏེ པེསེསི – ‘‘ཡཏྠ བཧུསྶུཏེ སུཏདྷརེ པསྶཐ, ཏཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨཱརོཙེཐཱ’’ཏི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨམྷཱཀཾ སཏྠཱ ལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ པཊིཝསཏི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ སཱཝཏྠིནགརཝཱསིནོ ཝཱཎིཛཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཨུཊྛཱནཀབྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ, ཏཾ ནགརཾ གནྟྭཱ, བྷཎྜཾ པཊིསཱམེཏྭཱ, ‘‘རཱཛཱནཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ, རཱཛཀུལདྭཱརཾ ¶ གནྟྭཱ, ‘‘རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཾ གཏོ’’ཏི སུཏྭཱ, ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ, དྭཱརེ ཋིཏཱ པཊིཧཱརཀསྶ ཨཱརོཙཡིཾསུ. ཨཐ རཉྙོ ནིཝེདི, ཏེ རཱཛཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ནིཡྻཱཏིཏཔཎྞཱཀཱརེ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏེ, ‘‘ཏཱཏཱ, ཀུཏོ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི པུཙྪི. སཱཝཏྠིཏོ, དེཝཱཏི. ཀཙྩི ཝོ རཊྛཾ སུབྷིཀྑཾ, དྷམྨིཀོ རཱཛཱཏི? ཨཱམ, དེཝཱཏི. ཨཏྠི པན ཏུམྷཱཀཾ དེསེ ཀིཉྩི སཱསནནྟི? ཨཏྠི དེཝ, ན པན སཀྐཱ ཨུཙྪིཊྛམུཁེཧི ཀཐེཏུནྟི. རཱཛཱ སུཝཎྞབྷིངྒཱརེན ཨུདཀཾ དཱཔེསི. ཏེ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ དསབལཱབྷིམུཁཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ, ‘‘དེཝ, ཨམྷཱཀཾ དེསེ བུདྡྷརཏནཾ ནཱམ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. རཉྙོ ‘‘བུདྡྷོ’’ཏི ཝཙནེ སུཏམཏྟེཡེཝ སཀལསརཱིརཾ ཕརམཱནཱ པཱིཏི ¶ ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ ‘‘བུདྡྷོཏི, ཏཱཏཱ, ཝདཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. བུདྡྷོཏི, དེཝ, ཝདཱམཱཏི. ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝདཱཔེཏྭཱ ‘‘བུདྡྷོཏིཔདཾ ཨཔརིམཱཎཾ, ནཱསྶ སཀྐཱ པརིམཱཎཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ཏསྨིཾཡེཝ པདེ པསནྣོ སཏསཧསྶཾ དཏྭཱ ‘‘ཨཔརཾ ཀིཾ སཱསན’’ནྟི པུཙྪི. དེཝ དྷམྨརཏནཾ ནཱམ ཨུཔྤནྣནྟི. ཏམྤི སུཏྭཱ ཏཐེཝ ཏིཀྑཏྟུཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརམྤི སཏསཧསྶཾ དཏྭཱ པུན ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཾ སཱསན’’ནྟི པུཙྪི. སངྒྷརཏནཾ དེཝ ཨུཔྤནྣནྟི. ཏམྤི སུཏྭཱ ཏཐེཝ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརམྤི སཏསཧསྶཾ དཏྭཱ དིནྣབྷཱཝཾ པཎྞེ ལིཁིཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏཱ, དེཝིཡཱ སནྟིཀཾ གཙྪཐཱ’’ཏི པེསེསི. ཏེསུ གཏེསུ ཨམཙྩེ པུཙྪི – ‘‘ཏཱཏཱ, བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ཏུམྷེ ཀིཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི? དེཝ ཏུམྷེ ཀིཾ ཀཏྟུཀཱམཱཏི? ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱིཏི. མཡམྤི པབྦཛིསྶཱམཱཏི. ཏེ སབྦེཔི གྷརཾ ཝཱ ཀུཊུམྦཾ ཝཱ ཨནཔལོཀེཏྭཱ ཡེ ཨསྶེ ཨཱརུཡ྄ཧ གཏཱ ཏེཧེཝ ནིཀྑམིཾསུ.

ཝཱཎིཛཱ ¶ ཨནོཛཱདེཝིཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཎྞཾ དསྶེསུཾ. སཱ ཏཾ ཝཱཙེཏྭཱ ‘‘རཉྙཱ ཏུམྷཱཀཾ བཧཱུ ཀཧཱཔཎཱ དིནྣཱ, ཀིཾ ཏུམྷེཧི ཀཏཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི པུཙྪི. པིཡསཱསནཾ, དེཝི, ཨཱནཱིཏནྟི. ཨམྷེཔི སཀྐཱ, ཏཱཏཱ, སུཎཱཔེཏུནྟི? སཀྐཱ, དེཝི, ཨུཙྪིཊྛམུཁེཧི པན ཝཏྟུཾ ན སཀྐཱཏི. སཱ སུཝཎྞབྷིངྒཱརེན ཨུདཀཾ དཱཔེསི. ཏེ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙིཏནིཡཱམེནེཝ ཨཱརོཙེསུཾ. སཱཔི ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཔྤནྣཔཱམོཛྫཱ ཏེནེཝ ནཡེན ཨེཀེཀསྨིཾ པདེ ཏིཀྑཏྟུཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ པཊིཉྙཱགཎནཱཡ ཏཱིཎི ཏཱིཎི ཀཏྭཱ ནཝ སཏསཧསྶཱནི ཨདཱསི. ཝཱཎིཛཱ སབྦཱནིཔི དྭཱདས སཏསཧསྶཱནི ལབྷིཾསུ. ཨཐ ནེ ‘‘རཱཛཱ ཀཧཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི པུཙྪི. པབྦཛིསྶཱམཱིཏི ¶ ནིཀྑནྟོ, དེཝཱིཏི. ‘‘ཏེན ཧི, ཏཱཏཱ, ཏུམྷེ གཙྪཐཱ’’ཏི ཏེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ གཏཱནཾ ཨམཙྩཱནཾ མཱཏུགཱམེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨཏྟནོ སཱམིཀཱནཾ གཏཊྛཱནཾ ཛཱནཱཐ ཨམྨཱ’’ཏི པུཙྪི. ཛཱནཱམ, ཨཡྻེ, རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ཾ ¶ གཏཱཏི. ཨཱམ, ཨམྨཱ གཏཱ, ཏཏྠ པན གནྟྭཱ ‘‘བུདྡྷོ ཨུཔྤནྣོ, དྷམྨོ ཨུཔྤནྣོ, སངྒྷོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘དསབལསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི གཏཱ, ཏུམྷེ ཀིཾ ཀརིསྶཐཱཏི? ཏུམྷེ པན, ཨཡྻེ, ཀིཾ ཀཏྟུཀཱམཱཏི? ‘‘ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམི, ན ཏེཧི ཝནྟཝམནཾ ཛིཝ྄ཧགྒེ ཋཔེཡྻནྟི. ‘‘ཡདི ཨེཝཾ, མཡམྤི པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི སབྦཱཔི རཐེ ཡོཛེཏྭཱ ནིཀྑམིཾསུ.

རཱཛཱཔི ཨམཙྩསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ གངྒཱཏཱིརཾ པཱཔུཎི, ཏསྨིཾ སམཡེ གངྒཱ པཱུརཱ ཧོཏི. ཨཐ ནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ གངྒཱ པཱུརཱ ཧོཏི ཙཎྜམཙྪཱཀིཎྞཱ, ཨམྷེཧི ཙ སདྡྷིཾ ཨཱགཏཱ དཱསཱ ཝཱ མནུསྶཱ ཝཱ ནཏྠི, ཡེ ནོ ནཱཝཾ ཝཱ ཨུལུ༹མྤཾ ཝཱ ཀཏྭཱ དདེཡྻུཾ. ཨེཏསྶ པན སཏྠུ གུཎཱ ནཱམ ཧེཊྛཱ ཨཝཱིཙིཏོ ཨུཔརི ཡཱཝ བྷཝགྒཱ པཏྠཊཱ. སཙེ ཨེས སཏྠཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ཨིམེསཾ ཨསྶཱནཾ ཁུརཔིཊྛཱནི མཱ ཏེམེནྟཱུ’’ཏི ཨུདཀཔིཊྛེན ཨསྶེ པཀྑནྡཱཔེསུཾ. ཨེཀསྶ ཨསྶསྶཱཔི ཁུརཔིཊྛམཏྟཾ ན ཏེམི, རཱཛམགྒེན གཙྪནྟཱ ཝིཡ པརཏཱིརཾ པཏྭཱ པརཏོ ཨཉྙཾ མཧཱནདིཾ པཱཔུཎིཾསུ. ‘‘དུཏིཡཱ ཀིནྣམཱ’’ཏི པུཙྪི. ནཱིལཝཱཧིནཱི ནཱམ གམྦྷཱིརཏོཔི པུཐུལཏོཔི ཨཌྜྷཡོཛནམཏྟཱ དེཝཱཏི. ཏཏྠ ¶ ཨཉྙཱ སཙྩཀིརིཡཱ ནཏྠི, ཏཱཡ ཨེཝ སཙྩཀིརིཡཱཡ ¶ ཏམྤི ཨཌྜྷཡོཛནཝིཏྠཱརཾ ནདིཾ ཨཏིཀྐམིཾསུ. ཨཐ ཏཏིཡཾ ཙནྡབྷཱགཾ ནཱམ མཧཱནདིཾ པཏྭཱ ཏམྤི ཏཱཡ ཨེཝ སཙྩཀིརིཡཱཡ ཨཏིཀྐམིཾསུ.

སཏྠཱཔི ཏཾདིཝསཾ པཙྩཱུསསམཡེ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨཛྫ མཧཱཀཔྤིནོ ཏིཡོཛནསཏིཀཾ རཛྫཾ པཧཱཡ ཨམཙྩསཧསྶཔརིཝཱརོ མམ སནྟིཀེ པབྦཛིཏུཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི དིསྭཱ ‘‘མཡཱ ཏེསཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀཱཏུཾ ཡུཏྟ’’ནྟི པཱཏོཝ སརཱིརཔཊིཛགྒནཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ སཡམེཝ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཙནྡབྷཱགཱཡ ཏཱིརེ ཏེསཾ ཨུཏྟརཎཏིཏྠཨབྷིམུཁཊྛཱནེ མཧཱནིགྲོདྷརུཀྑོ ཨཏྠི, ཏཏྠ པལླངྐེན ནིསཱིདིཏྭཱ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཚབྦཎྞབུདྡྷརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེསི. ཏེ ཏེན ཏིཏྠེན ཨུཏྟརནྟཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ དྷཱཝནྟིཡོ ཨོལོཀེཏྭཱ དསབལསྶ པུཎྞཙནྡསསྶིརིཀཾ མུཁཾ དིསྭཱ ‘‘ཡཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསྶ མཡཾ པབྦཛིཏཱ, ཨདྡྷཱ སོ ཨེསོ’’ཏི དསྶནེནེཝ ནིཊྛཾ གནྟྭཱ དིཊྛཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨོཎམིཏྭཱ ཝནྡམཱནཱ ཨཱགམྨ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཾསུ. རཱཛཱ གོཔྥཀེསུ གཧེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི སདྡྷིཾ ཨམཙྩསཧསྶེན. སཏྠཱ ཏེསཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦེཝ ¶ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཡ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཾསུ. སཏྠཱ ‘‘པུབྦེ ཨིམེ ཙཱིཝརདཱནསྶ དིནྣཏྟཱ ཨཏྟནོ པཏྟཙཱིཝརཱནི གཧེཏྭཱཝ ཨཱགཏཱ’’ཏི སུཝཎྞཝཎྞཾ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ‘‘ཨེཐ བྷིཀྑཝོ, སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ, ཙརཐ བྲཧྨཙརིཡཾ སམྨཱ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱཝ ཏེསཾ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ པབྦཛྫཱ ¶ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཨཧོསི, ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརཱ ཝིཡ སཏྠཱརཾ པརིཝཱརཡིཾསུ.

ཨནོཛཱཔི དེཝཱི རཐསཧསྶཔརིཝཱརཱ གངྒཱཏཱིརཾ པཏྭཱ རཉྙོ ཨཏྠཱཡ ཨཱབྷཏཾ ནཱཝཾ ཝཱ ཨུལུ༹མྤཾ ཝཱ ཨདིསྭཱ ཨཏྟནོ བྱཏྟཏཱཡ ཙིནྟེསི – ‘‘རཱཛཱ སཙྩཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ གཏོ བྷཝིསྶཏི, སོ པན སཏྠཱ ན ཀེཝལཾ ཏེསཾཡེཝ ཨཏྠཱཡ ནིབྦཏྟོ, སཙེ སོ སཏྠཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ཨམྷཱཀཾ རཐཱ མཱ ཨུདཀེ ནིམུཛྫིཾསཱུ’’ཏི ཨུདཀཔིཊྛེན རཐེ པཀྑནྡཱཔེསི. རཐཱནཾ ནེམིཝཊྚིམཏྟམྤི ན ཏེམི. དུཏིཡནདིམྤི ཏཏིཡནདིམྤི ཏེནེཝ སཙྩཀཱརེན ཨུཏྟརི. ཨུཏྟརམཱནཱ ཨེཝ ཙ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ སཏྠཱརཾ ¶ ཨདྡས. སཏྠཱཔི ‘‘ཨིམཱསཾ ཨཏྟནོ སཱམིཀེ པསྶནྟཱིནཾ ཚནྡརཱགོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ མགྒཕལཱནཾ ཨནྟརཱཡཾ ཀརེཡྻ, དྷམྨཾ སོཏུཾ ཙ ན སཀྑིསྶནྟཱི’’ཏི. ཡཐཱ ཨཉྙམཉྙཾ ན པསྶནྟི, ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏཱ སབྦཱཔི ཏིཏྠཏོ ཨུཏྟརིཏྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཏཱསཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སབྦཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཨཉྙམཉྙཾ པསྶིཾསུ. སཏྠཱ ‘‘ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཐེརཱི ཨཱགནྟྭཱ སབྦཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨཱདཱཡ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ གཏཱ, སཏྠཱ བྷིཀྑུསཧསྶཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཛེཏཝནཾ ཨགམཱསི.

ཨཐཱཡཾ མཧཱཀཔྤིནཏྠེརོ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ མཏྠཀཔྤཏྟཾ ཉཏྭཱ ཨཔྤོསྶུཀྐོ ཧུཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེནྟོ ཨརཉྙགཏོཔི རུཀྑམཱུལགཏོཔི སུཉྙཱགཱརགཏོཔི ‘‘ཨཧོ སུཁཾ ཨཧོ ¶ སུཁ’’ནྟི ཨབྷིཎྷཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི. བྷིཀྑཱུ ཀཐཾ ཨུཔྤཱདེསུཾ ‘‘ཀཔྤིནཏྠེརོ རཛྫསུཁཾ ཨནུསྶརནྟོ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏཱི’’ཏི. ཏེ ཏཐཱགཏསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. བྷགཝཱ ‘‘མམ པུཏྟོ མགྒསུཁཾ ཕལསུཁཾ ཨཱརབྦྷ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘དྷམྨཔཱིཏི སུཁཾ སེཏི, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ;

ཨརིཡཔྤཝེདིཏེ དྷམྨེ, སདཱ རམཏི པཎྜིཏོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༧༩);

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ སཏྠཱ ཏསྶ ཨནྟེཝཱསིཀབྷིཀྑུསཧསྶཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཀཙྩི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙརིཡོ དྷམྨཾ དེསེཏཱི’’ཏི. ན བྷགཝཱ དེསེཏི, ཨཔྤོསྶུཀྐོ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི, ཀསྶཙི ཨོཝཱདམཏྟམྤི ན དེཏཱིཏི. སཏྠཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ, ཀཔྤིན, ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཨོཝཱདམཏྟམྤི ན དེསཱི’’ཏི? སཙྩཾ བྷགཝཱཏི. བྲཱཧྨཎ, མཱ ཨེཝཾ ཀརི, ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ དྷམྨཾ དེསེཧཱིཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཐེརོ སཏྠུ ཀཐཾ སིརཝརེན སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨེཀསམོདྷཱནེཡེཝ སམཎསཧསྶསྶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སབྦེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔེསི. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཐེརེ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ མཧཱཀཔྤིནཏྠེརཾ བྷིཀྑུཨོཝཱདཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སཱགཏཏྠེརཝཏྠུ

༢༣༢. དསམེ ¶ ཏེཛོདྷཱཏུཀུསལཱནནྟི ཏེཛོདྷཱཏུཾ སམཱཔཛྫིཏུཾ ཀུསལཱནཾ སཱགཏཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཉྷི ཐེརོ ཏེཛོདྷཱཏུསམཱཔཏྟིཡཱ ཨམྦཏིཏྠནཱགསྶ ཏེཛསཱ ཏེཛཾ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཏཾ ནཱགཾ ནིབྦིསེཝནཾ ཨཀཱསི. ཏསྨཱ ¶ ཏེཛོདྷཱཏུཀུསལཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུདྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཏེཛོདྷཱཏུཀུསལཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི, སཱགཏམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏྭཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏཏྠ ཝསཱིབྷཱཝཾ པཱཔུཎི.

ཨཐེཀདིཝསཾ སཏྠཱ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཀོསམྦིནགརསམཱིཔཾ ཨགམཱསི. ཏེན ཙ སམཡེན ནདཱིཏིཏྠེ པོརཱཎཀནཱཝིཀསྶ བཧཱུ ཨཱགནྟུཀགམིཀཱ ཝེརིནོ ཧུཏྭཱ ཏཾ པོཐེཏྭཱ མཱརཡིཾསུ. སོ ཝིརུདྡྷེན ཙིཏྟེན པཏྠནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཏིཏྠེ མཧཱནུབྷཱཝོ ནཱགརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ. སོ ཝིརུདྡྷཙིཏྟཏྟཱ ཨཀཱལེཡེཝ ཝསྶཱཔེཏི, ཀཱལེ པན ན ཝསྶཱཔེཏི, སསྶཱནི ན སམྨཱ སམྤཛྫནྟི. སཀལརཊྛཝཱསིནོ ཙ ཏསྶ ཝཱུཔསམནཏྠཾ ཨནུསཾཝཙྪརཾ བལིཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཝསནཏྠཱཡ ¶ ཙསྶ ཨེཀཾ གེཧཾ ཨཀཾསུ. སཏྠཱཔི ཏེནེཝ ཏིཏྠེན ཨུཏྟརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ‘‘ཏསྨིཾཡེཝ པདེསེ རཏྟིཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨགམཱསི.

ཨཐཱཡཾ ཐེརོ ‘‘ཙཎྜོ ཀིརེཏྠ ནཱགརཱཛཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ནཱགརཱཛཱནཾ དམེཏྭཱ ནིབྦིསེཝནཾ ཀཏྭཱ སཏྠུ ཝསནཊྛཱནཾ པརིཡཱདེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ནཱགརཱཛསྶ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི. ནཱགོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཀོནཱམཱཡཾ ¶ མུཎྜཀོ མཡ྄ཧཾ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣོ’’ཏི དྷཱུཔཱཡི, ཐེརོ ཨུཏྟརིཏརཾ དྷཱུཔཱཡི. ནཱགོ, པཛྫལི, ཐེརོཔི ཨུཏྟརིཏརཾ པཛྫལིཏྭཱ ཏསྶ ཏེཛཾ པརིཡཱདིཡི. སོ ‘‘མཧནྟོ ཝཏཱཡཾ ¶ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཐེརསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཏིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. མཡ྄ཧཾ སརཎགམནཀིཙྩཾ ནཏྠི, དསབལསྶ སརཎཾ གཙྪཱཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སརཎགཏོ ཧུཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ན ཀཉྩི ཝིཧེཋེཏི, དེཝམྤི སམྨཱ ཝསྶཱཔེཏི, སསྶཱནི སམྨཱ སམྤཛྫནྟི.

ཀོསམྦིཝཱསིནོ ‘‘ཨཡྻེན ཀིར སཱགཏེན ཨམྦཏིཏྠཀནཱགོ དམིཏོ’’ཏི སུཏྭཱ སཏྠུ ཨཱགམནཾ ཨུདིཀྑམཱནཱ དསབལསྶ མཧཱསཀྐཱརཾ སཛྫཡིཾསུ. ཏེ དསབལསྶ ¶ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཚབྦགྒིཡཱནཾ ཝཙནེན སབྦགེཧེསུ ཀཱཔོཏིཀཾ པསནྣཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ པུནདིཝསེ སཱགཏཏྠེརསྶ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ གེཧེ གེཧེ ཐོཀཾ ཐོཀཾ ཨདཾསུ. ཐེརོ ཨཔཉྙཏྟེ སིཀྑཱཔདེ མནུསྶེཧི ཡཱཙིཡམཱནོ གེཧེ གེཧེ ཐོཀཾ ¶ ཐོཀཾ པིཝིཏྭཱ ཨཝིདཱུརཾ གནྟྭཱཝ ཨནཱཧཱརིཀབྷཱཝེན སཏིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སངྐཱརཊྛཱནེ པཏི.

སཏྠཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ནིཀྑམནྟོ ཏཾ དིསྭཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཝིགརཧིཏྭཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེསི. སོ པུནདིཝསེ སཏིཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཀཱརཎཾ སུཏྭཱ ཨཙྩཡཾ དེསེཏྭཱ དསབལཾ ཁམཱཔེཏྭཱ ཨུཔྤནྣསཾཝེགོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨེཝཾ ཝཏྠུ ཝིནཡེ སམུཊྛིཏཾ. ཏཾ ཏཏྠ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརཏོ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ ཛེཏཝནེ མཧཱཝིཧཱརེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཐེརེ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ སཱགཏཏྠེརཾ ཏེཛོདྷཱཏུཀུསལཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

རཱདྷཏྠེརཝཏྠུ

༢༣༣. ཨེཀཱདསམེ ¶ པཊིབྷཱནེཡྻཀཱནནྟི སཏྠུ དྷམྨདེསནཱཔཊིབྷཱནསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཱནཾ པཊིབྷཱནཛནཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ རཱདྷཏྠེརོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཐེརསྶ ཧི དིཊྛིསམུདཱཙཱརཉྩ ཨོཀཔྤནིཡསདྡྷཉྩ ཨཱགམྨ དསབལསྶ ནཝནཝཱ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏི. ཏསྨཱ ཐེརོ པཊིབྷཱནེཡྻཀཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ¶ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ པཊིབྷཱནེཡྻཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏཐཱགཏཾ པརིཙརིཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ བྲཱཧྨཎཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, རཱདྷམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ མཧལླཀཀཱལེ ཨཏྟནོ པུཏྟདཱརེན ཨབཧུམཏོ ‘‘པབྦཛིཏྭཱ ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཐེརེ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ‘‘ཛིཎྞོ མཧལླཀབྲཱཧྨཎོ’’ཏི ན ཀོཙི པབྦཱཛེཏུཾ ཨིཙྪི. ཨཐེཀདིཝསཾ བྲཱཧྨཎོ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ ཏསྶ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེཏུཀཱམོ ‘‘ཀིཾ, བྲཱཧྨཎ, པུཏྟདཱརཱ ཏཾ པཊིཛགྒནྟཱི’’ཏི? ཀུཏོ, བྷོ གོཏམ, པཊིཛགྒནཾ, མཧལླཀོཏི ¶ མཾ བཧི ནཱིཧརིཾསུ. ཀིཾ པན ཏེ, བྲཱཧྨཎ, པབྦཛིཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི? ཀོ མཾ, བྷོ གོཏམ, པབྦཱཛེསྶཏི, མཧལླཀབྷཱཝེན མཾ ན ཀོཙི ཨིཙྪཏཱིཏི. སཏྠཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཐེརོ སཏྠུ ཝཙནཾ སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ རཱདྷབྲཱཧྨཎཾ པབྦཱཛེཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཏྠཱ ཨིམཾ བྲཱཧྨཎཾ སཱདརེན པབྦཛཱཔེསི, ན ཁོ མེ ཨེཏཾ ཨནཱདརེན པརིཧརིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི རཱདྷཏྠེརཾ ཨཱདཱཡ གཱམཀཱཝཱསཾ ཨགམཱསི. ཏཏྲསྶ ཨདྷུནཱ པབྦཛིཏཏྟཱ ཀིཙྪལཱབྷིསྶ ཐེརོ ཨཏྟནོ པཏྟཾ ཨཱཝཱསཾ དེཏི, ཨཏྟནོ པཏྟཾ པཎཱིཏཔིཎྜཔཱཏམྤི ཏསྶེཝ དཏྭཱ སཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརཏི. རཱདྷཏྠེརོ སེནཱསནསཔྤཱཡཉྩ བྷོཛནསཔྤཱཡཉྩ ལབྷིཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཨཐ ནཾ ཐེརོ གཧེཏྭཱ དསབལཾ པསྶིཏུཾ ཨཱགཏོ. སཏྠཱ ཛཱནནྟོཝ པུཙྪི – ‘‘ཡོ ཏེ མཡཱ ¶ ¶ , སཱརིཔུཏྟ, ནིསྶིཏཀོ དིནྣོ, ཀཱིདིསཾ ཏསྶ, ན ཨུཀྐཎྛཏཱི’’ཏི? བྷནྟེ, སཱསནེ ཨབྷིརམིཏབྷིཀྑུ ནཱམ ཨེཝརཱུཔོ བྷཝེཡྻཱཏི. ཨཐཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ‘‘སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཀཏཉྙཱུ ཀཏཝེདཱི’’ཏི སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི. ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟསྶ ཨིདཱནི ཀཏཉྙཱུཀཏཝེདིཏཱ, སོ ཨཏཱིཏེ ཨཧེཏུཀཔཊིསནྡྷིཡཾ ནིབྦཏྟོཔི ཀཏཉྙཱུཀཏཝེདཱིཡེཝ ཨཧོསཱི’’ཏི. ཀཏརསྨིཾ ཀཱལེ བྷགཝཱཏི?

ཨཏཱིཏེ, བྷིཀྑཝེ, པབྦཏཔཱདམྷི པཉྩསཏམཏྟཱ ཝཌྜྷཀིཔུརིསཱ མཧཱཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ དབྦསམྦྷཱརེ ཚིནྡིཏྭཱ མཧཱཨུལུ༹མྤཾ བནྡྷིཏྭཱ ནདིཡཱ ཨོཏཱརེནྟི. ཨཐེཀོ ཧཏྠིནཱགོ ཨེཀསྨིཾ ཝིསམཊྛཱནེ སོཎྜཱཡ སཱཁཾ གཎྷནྟོ སཱཁཱབྷངྒཝེགཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏིཁིཎཁཱཎུཀེ པཱདེན ཨཝཏྠཱསི, པཱདོ ཝིདྡྷོ, དུཀྑཝེདནཱ ཝཏྟནྟི. སོ གམནཾ ཨབྷིནཱིཧརིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏཏྠེཝ ནིཔཛྫི. སོ ཀཏིཔཱཧཙྩཡེན ཏེ ཝཌྜྷཀཱི ཨཏྟནོ སམཱིཔེན གཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ ནིསྶཱཡཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཏེསཾ ཨནུཔདཾ ཨགམཱསི. ཏེ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཧཏྠིཾ དིསྭཱ བྷཱིཏཱ པལཱཡནྟི. སོ ཏེསཾ པལཱཡནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཊྛཱསི, པུན ཋིཏཀཱལེ ཨནུབནྡྷི.

ཝཌྜྷཀིཛེཊྛཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཧཏྠི ཨམྷེསུ ཏིཊྛནྟེསུ ཨནུབནྡྷཏི, པལཱཡནྟེསུ ཏིཊྛཏི, བྷཝིསྶཏི ཏཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི. སབྦེ ཏཾ ཏཾ རུཀྑཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ¶ ཏསྶ ཨཱགམནཾ པཊིམཱནེནྟཱ ནིསཱིདིཾསུ. སོ ཏེསཾ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ པཱདཾ དསྶེནྟོ པརིཝཏྟེཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཏདཱ ཝཌྜྷཀཱིནཾ སཉྙཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘གིལཱནབྷཱཝེན, བྷོ, ཨེས ཨཱགཙྪཏི, ན ཨཉྙེན ཀཱརཎེནཱ’’ཏི ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཱདེ པཝིཊྛཁཱཎུཀཾ དིསྭཱ ¶ ‘‘ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨེས ཨཱགཏོ’’ཏི ཏིཁིཎཝཱསིཡཱ ཁཱཎུཀཀོཊིཡཾ ཨོདྷིཾ དཏྭཱ དལ༹ྷཱཡ རཛྫུཡཱ བནྡྷིཏྭཱ ཀཌྜྷིཏྭཱ ནཱིཧརིཾསུ. ཨཐསྶ ཝཎམུཁཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ པུབྦལོཧིཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཀསཱཝོདཀེན དྷོཝིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཱནནབྷེསཛྫཾ མཀྑེཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཕཱསུཀཾ ཨཀཾསུ.

ཧཏྠིནཱགོ གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེ མཡ྄ཧཾ བཧུཔཀཱརཱ, ཨིམེ མཡཱ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷཾ, མཡཱ ཨིམེསཾ ཀཏཉྙུནཱ ཀཏཝེདིནཱ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སེཏཾ གནྡྷཧཏྠིཔོཏཀཾ ཨཱནེསི. ཝཌྜྷཀིནོ ཧཏྠིཔོཏཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཧཏྠཱི པུཏྟམྤི གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ’’ཏི ཨཏིཝིཡ ཏུཊྛཙིཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཧཏྠིནཱགོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡི ཏིཊྛནྟེ ‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡཾ ཨཱགཏོ’ཏི མམ ཨཱགཏཀཱརཎཾ ན ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི ཋིཏཊྛཱནཏོ པཀྐཱམི. ཧཏྠིཔོཏཀོ ¶ པིཏུ པཙྪཏོ པཙྪཏོ ཨནུཔཱཡཱསི. ཧཏྠིནཱགོ ཏསྶ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ནིཝཏྟནཏྠཱཡ སདྡསཉྙཾ ཨདཱསི. སོ པིཏུ ཀཐཾ སུཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཝཌྜྷཀཱིནཾ སནྟིཀཾ གཏོ. ཝཌྜྷཀིནོ ‘‘ཨིམཾ ཧཏྠིཔོཏཀཾ ཨམྷཱཀཾ དཱཏུཾ ཨཱགཏོ བྷཝིསྶཏི ཨེསོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཏཡཱ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ནཏྠི, པིཏུ སནྟིཀཾཡེཝ གཙྪཱ’’ཏི པཧིཎིཾསུ. ཧཏྠིནཱགོ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏམྤི པུན ཝཌྜྷཀཱིནཾཡེཝ སམཱིཔཾ པེསེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཝཌྜྷཀིནོ ཧཏྠིཔོཏཀཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཀཏྭཱ པཊིཛགྒནྟི. བྷོཛནཀཱལེ ཨེཀེཀཾ བྷཏྟཔིཎྜཾ དེནྟི, བྷཏྟཾ ཏསྶ ཡཱཝདཏྠཾ ཨཧོསི. སོ ཝཌྜྷཀཱིཧི ཨནྟོགཧནེ ཀོཊྚིཏཾ དབྦསམྦྷཱརཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨངྒཎཊྛཱནེ རཱསིཾ ཀརོཏི. ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཨཉྙམྤི ཨུཔཀཱརཀམྨཾ ཀརོཏི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པུབྦེཔི སཱརིཔུཏྟསྶ ཀཏཉྙཱུཀཏཝེདིབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཧི ཏདཱ མཧཱཧཏྠཱི ཨཧོསི, ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ ཨཱགཏོ ཨོསྶཊྛཝཱིརིཡོ བྷིཀྑུ ཧཏྠིཔོཏཀོ ཨཧོསི. སཾཡུཏྟནིཀཱཡཾ པན པཏྭཱ སཀལཾ རཱདྷསཾཡུཏྟཾ, དྷམྨཔདེ ཙ –

‘‘ནིདྷཱིནཾཝ ¶ པཝཏྟཱརཾ, ཡཾ པསྶེ ཝཛྫདསྶིནཾ;

ནིགྒཡ྄ཧཝཱདིཾ མེདྷཱཝིཾ, ཏཱདིསཾ པཎྜིཏཾ བྷཛེ;

ཏཱདིསཾ བྷཛམཱནསྶ, སེཡྻོ ཧོཏི ན པཱཔིཡོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༧༦) –

གཱཐཱ ཐེརསྶ དྷམྨདེསནཱ ནཱམ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཐེརེ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ རཱདྷཏྠེརཾ པཊིབྷཱནེཡྻཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

མོགྷརཱཛཏྠེརཝཏྠུ

༢༣༤. དྭཱདསམེ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནནྟི ལཱུཁཙཱིཝརཾ དྷཱརེནྟཱནཾ མོགྷརཱཛཱ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཧི ཐེརོ སཏྠལཱུཁཾ སུཏྟལཱུཁཾ རཛནལཱུཁནྟི ཏིཝིདྷེནཔི ལཱུཁེན སམནྣཱགཏཾ པཾསུཀཱུལཾ དྷཱརེསི. ཏསྨཱ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནཾ ཨགྒོ ནཱམ ཛཱཏོ.

ཏསྶ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏཏོ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནཾ ¶ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཀསྶཔདསབལསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ ¶ ཀཊྛཝཱཧནནགརེ ཨམཙྩགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཨཔརབྷཱགེ ཝཡཔྤཏྟོ ཀཊྛཝཱཧནརཱཛཱནཾ ཨུཔཊྛཧནྟོ ཨམཙྩཊྛཱནཾ ལབྷི.

ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཀསྶཔདསབལོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫི. ཀཊྛཝཱཧནརཱཛཱ ‘‘བུདྡྷོ ཀིར ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི སུཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, བུདྡྷོ ཀིར ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ཨིམཾ པཙྩནྟནགརཾ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨུབྷོཧི ཨམྷེཧི ཏུཙྪཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏྭཾ ཏཱཝ མཛ྄ཛྷིམདེསཾ གནྟྭཱ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དསབལཾ ཨིམཾ ནགརཾ ཨཱནེཧཱི’’ཏི པུརིསསཧསྶེན སདྡྷིཾ པེསེསི. སོ ཨནུཔུབྦེན སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ ཏཏྠེཝ པབྦཛིཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི སམཎདྷམྨཾ ཨཀཱསི. ཏེན སདྡྷིཾ གཏཔུརིསཱ པན སབྦེཔི ནིཝཏྟིཏྭཱ པུན རཉྙོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱ.

ཨཡཾ ཐེརོ པརིཔུཎྞསཱིལོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟོ ཨམྷཱཀཾ དསབལསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ སཱཝཏྠིཡཾ ¶ བྲཱཧྨཎཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, མོགྷརཱཛམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཀཊྛཝཱཧནརཱཛཱཔི ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ སཔརིཝཱརོ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ དསབལསྶ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ སཱཝཏྠིཡཾ པུརོཧིཏགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, བཱཝརིམཱཎཝོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ སོལ༹སནྣཾ མཱཎཝཀསཧསྶཱནཾ སིཔྤཾ ཝཱཙེནྟོ ཙརཏི. ཨཐསྶ པསེནདིཀོསལརཉྙོ ཀཱལེ པིཏུ ཨཙྩཡེན པུརོཧིཏཊྛཱནཾ ཨདཾསུ. ཏདཱ ཨཡམྤི མོགྷརཱཛམཱཎཝོ བཱཝརིབྲཱཧྨཎསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ གཎྷཱཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ བཱཝརིབྲཱཧྨཎོ རཧོགཏོ ཨཏྟནོ སིཔྤེ སཱརཾ ཨོལོཀེནྟོ སམྤརཱཡིཀཾ སཱརཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨེཀཾ པབྦཛྫཾ ¶ པབྦཛིཏྭཱ སམྤརཱཡིཀཾ གཝེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཀོསལརཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟནོ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེསི. སོ ཏེན ཨནུཉྙཱཏོ སོལ༹སཧི མཱཎཝཀསཧསྶེཧི པརིཝུཏོ པབྦཛྫཏྠཱཡ ནིཀྑམི. ཀོསལརཱཛཱཔི ཏེན སདྡྷིཾཡེཝ ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ ཀཧཱཔཎསཧསྶཾ དཏྭཱ པེསེསི – ‘‘ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཨཱཙརིཡོ པབྦཛཏི, ཏཏྲསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི. བཱཝརིབྲཱཧྨཎོ ཕཱསུཀཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟོ མཛ྄ཛྷིམདེསཏོ པཊིཀྐམྨ ¶ ཨསྶཀརཉྙོ ཙ མུལ༹ྷཀརཉྙོ ཙ སཱིམནྟརེ གོདྷཱཝརིཏཱིརེ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ཀཱརེསི.

ཨཐེཀོ པུརིསོ ཛཊིལཱནཾ དསྶནཱཡ གཏོ ཏེསཾ སནྟཀེ བྷཱུམིཊྛཱནེ ཏེཧི ཨནུཉྙཱཏོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཀཱསི. ཏེན ཀཏཾ དིསྭཱ ཨཔརཾ ཀུལསཏཾ གེཧསཏཾ ཀཱརེསི. ཏེ སབྦེཔི སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨཡྻཱནཾ སནྟཀེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཝསཱམ, མུདྷཱ ཝསིཏུཾ ན ཀཱརཎཾ, སུཁཝཱསཾ ཝོ དསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཀེཀོ ཨེཀེཀཾ ཀཧཱཔཎཾ ¶ བཱཝརིབྲཱཧྨཎསྶ ཝསནཊྛཱནེ ཋཔེསི. སབྦེཧིཔི ཨཱབྷཏཀཧཱཔཎཱ སཏསཧསྶམཏྟཱ ཨཧེསུཾ. བཱཝརིབྲཱཧྨཎོ ‘‘ཀིམཏྠཾ ཨེཏེ ཨཱབྷཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. སུཁཝཱསདཱནཏྠཱཡ, བྷནྟེཏི. སཙཱཧཾ ཧིརཉྙསུཝཎྞེན ཨཏྠིཀོ ཨསྶཾ, ཨཧཾ མཧནྟཾ དྷནརཱསིཾ པཧཱཡ ན པབྦཛེཡྻཾ. ཏུམྷཱཀཾ ཀཧཱཔཎེ གཎྷིཏྭཱ གཙྪཐཱཏི. ཨམྷེཧི ཨཡྻསྶ པརིཙྩཏྟཾ ན པུན གཎྷཱམ, ཨནུསཾཝཙྪརཾ པན ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཨཱཧརིསྶཱམ, ཨིམེ གཧེཏྭཱ ཨཡྻོ དཱནཾ དེཏཱུཏི. བྲཱཧྨཎོ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཀཔཎདྡྷིཀཝཎིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ ¶ དཱནམུཁེ ནིཡྻཱཏེསི. ཏསྶ ཨཔརཱཔརཾ དཱཡཀབྷཱཝོ སཀལཛམྦུདཱིཔེ པཉྙཱཡིཏྠ.

ཏཏོ ཀཱལིངྒརཊྛེ དུནྣིཝིཊྛེ ནཱམ གཱམེ ཛཱུཛཀབྲཱཧྨཎསྶ ཝཾསེ ཛཱཏབྲཱཧྨཎསྶ བྲཱཧྨཎཱི ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ བྲཱཧྨཎཾ ཙོདེཏི – ‘‘བཱཝརཱི, ཀིར དཱནཾ དེཏི, གནྟྭཱ ཏཏོ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི. སོ ཏཱཡ ཙོདིཡམཱནོ སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ བཱཝརིསྶ སནྟིཀཾ གཙྪམཱནོ བཱཝརིམྷི དཱནཾ དཏྭཱ པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏྭཱ དཱནཾ ཨནུསྶརམཱནེ གཏོ. གནྟྭཱ ཙ ‘‘དཱནཾ མེ, བྲཱཧྨཎ, དེཧི, དཱནཾ མེ, བྲཱཧྨཎ, དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཀཱལེ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱགཏོ, སམྤཏྟཡཱཙཀཱནཾ མེ དིནྣཾ, ཨིདཱནི ཀཧཱཔཎཾ ནཏྠཱིཏི. ན མཡ྄ཧཾ, བྲཱཧྨཎ, བཧཱུཧི ཀཧཱཔཎེཧི ཨཏྠོ, ཏཝ ཨེཏྟཀཾ དཱནཾ དདནྟསྶ ན སཀྐཱ ཀཧཱཔཎེཧི ཝིནཱ བྷཝིཏུཾ, མཡ྄ཧཾ པཉྩ ཀཧཱཔཎསཏཱནི དེཧཱིཏི. བྲཱཧྨཎ, པཉྩཔི སཏཱནི ནཏྠི, པུན དཱནཀཱལེ སམྤཏྟེ ལབྷིསྶསཱིཏི. ཀིཾ པནཱཧཾ ཏཝ དཱནཀཱལེ ཨཱགམིསྶཱམཱིཏི? བཱཝརིབྲཱཧྨཎསྶ པཎྞསཱལདྭཱརེ ཝཱལུཀཾ ཐཱུཔཾ ཀཏྭཱ སམནྟཏོ རཏྟཝཎྞཱནི པུཔྥཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ མནྟཾ ཛཔྤེནྟོ ཝིཡ ཨོཊྛེ ཙཱལེཏྭཱ ཙཱལེཏྭཱ ‘‘མུདྡྷཱ ཕལཏུ སཏྟདྷཱ’’ཏི ཝདཏི.

བཱཝརིབྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ མཧཱཏཔོ ཏཔཙཱརཾ གཎྷིཏྭཱ ཙརཎབྲཱཧྨཎཀོ མཡ྄ཧཾ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ ‘སཏྟདྷཱ མུདྡྷཱ ཕཱལཏཱུ’ཏི ཝདཏི, མཡ྄ཧཉྩ ¶ ཨིམསྶ དཱཏབྦཱནི པཉྩ ཀཧཱཔཎསཏཱནི ¶ ནཏྠི, ཨེཀཾསེན མཾ ཨེས གྷཱཏེསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཏསྨིཾ སོཀསལླསམཔྤིཏེ ནིཔནྣེ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཨནནྟརཏྟབྷཱཝེ བཱཝརིསྶ མཱཏཱ དེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱ པུཏྟསྶ སོཀསལླསམཔྤིཏབྷཱཝཾ དིསྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ ¶ , ཨེས མུདྡྷཾ ཝཱ མུདྡྷཕཱལནཾ ཝཱ ན ཛཱནཱཏི, ཏྭམྤི ལོཀེ བུདྡྷཱནཾ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསི. སཙེ ཏེ སཾསཡོ ཨཏྠི, སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪ, སོ ཏེ ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི. བྲཱཧྨཎོ དེཝཏཱཡ ཀཐཾ སུཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨསྶཱསཾ ལབྷིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨུཊྛིཏེ ཨརུཎེ སབྦེཝ ཨནྟེཝཱསིཀེ པཀྐོསིཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏཱ, བུདྡྷོ ཀིར ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, ཏུམྷེ སཱིགྷཾ གནྟྭཱ ‘བུདྡྷོ ཝཱ ནོ ཝཱ’ཏི ཉཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨཱརོཙེཐ, ཨཧཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམི. ཨཔིཙ ཁོ པན མཡ྄ཧཾ མཧལླཀབྷཱཝེན ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ དུཛྫཱནོ, ཏུམྷེ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ནིཡཱམེན པཉྷེ པུཙྪཐཱ’’ཏི མུདྡྷཕཱལནཔཉྷཾ ནཱམ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨདཱསི.

ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘སབྦེ ཨིམེ མཱཎཝཱ པཎྜིཏཱ, སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀིཙྩེ མཏྠཀཾ པཏྟེ པུན མཡ྄ཧཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪེཡྻུཾ ཝཱ ནོ ཝཱ’’ཏི. ཨཐ ཨཏྟནོ བྷཱགིནེཡྻསྶ ཨཛིཏམཱཎཝསྶ ནཱམ སཉྙཾ ཨདཱསི – ‘‘ཏྭཾ པན ཨེཀནྟེནེཝ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟུཾ ཨརཧསི, ཏཡཱ པཊིལདྡྷགུཎཾ ཨཱགནྟྭཱ མཡ྄ཧཾ ཀཐེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཨཐ ཏེ སོལ༹སསཧསྶཛཊིལཱ ཨཛིཏམཱཎཝཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ སོལ༹སཧི ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀེཧི སདྡྷིཾ ‘‘སཏྠཱརཾ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམཱ’’ཏི ཙཱརིཀཾ ཙརནྟཱ གཏགཏཊྛཱནེ, ‘‘ཨཡྻཱ, ཀཧཾ གཙྪཐ, ཀཧཾ གཙྪཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏཱ ‘‘དསབལསྶ ¶ སནྟིཀཾ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ པརིསཾ སཾཀཌྜྷནྟཱ ཨནེཀཡོཛནསཏཾ མགྒཾ གཏཱ. སཏྠཱ ‘‘ཏེསཾ ཨཱགམནདིཝསེ ཨཉྙསྶ ཨོཀཱསོ ན བྷཝིསྶཏི, ཨིདཾ ཨིམིསྶཱ པརིསཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཊྛཱན’’ནྟི གནྟྭཱ པཱསཱཎཙེཏིཡེ པིཊྛིཔཱསཱཎེ ནིསཱིདི. སོ ཨཛིཏམཱཎཝོཔི སཔརིསོ ཏཾ པིཊྛིཔཱསཱཎཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སཏྠུ སརཱིརསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ པུརིསོ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཝིཝཊཙྪདོ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡེན པཧིཏེ པཉྷེ མནསཱ པུཙྪནྟོཝ གཏོ.

ཏཾདིཝསཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ སམྤཏྟཔརིསཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཱ ཨཧོསི. ཏེསཾ སོལ༹སནྣཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཨནྟརེ མོགྷརཱཛམཱཎཝོ ‘‘ཨཧཾ སབྦེཧི པཎྜིཏཏརོ’’ཏི མཱནཏྠདྡྷོ, ཏསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཨཛིཏམཱཎཝོ སབྦེསཾ ཛེཊྛཀོ, ཨེཏསྶ པཋམཏརཾ མམ པཉྷཾ པུཙྪིཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ¶ . ཏསྶ ལཛྫཱཡནྟོ པཋམཏརཾ པཉྷཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཏེན པུཙྪིཏེ དུཏིཡོ ཧུཏྭཱ སཏྠཱརཾ ¶ པཉྷཾ པུཙྪི. སཏྠཱ ‘‘མཱནཏྠདྡྷོ མོགྷརཱཛམཱཎཝཱ, ན ཏཱཝསྶ ཉཱཎཾ པརིཔཱཀཾ གཙྪཏི, ཨསྶ མཱནཾ ནིཝཱརིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏིཊྛ ཏྭཾ, མོགྷརཱཛ, ཨཉྙེ ཏཱཝ པཉྷེ པུཙྪནྟཱུ’’ཏི. སོ སཏྠུ སནྟིཀཱ ཨཔསཱདཾ ལབྷིཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ མཡཱ པཎྜིཏཏརོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཝིཙརཱམི, བུདྡྷཱ ཙ ནཱམ ཨཛཱནིཏྭཱ ན ཀཐེནྟི. སཏྠཱརཱ མམ པུཙྪཱཡ དོསོ དིཊྛོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ¶ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. སོ ཨཊྛཧི ཛནེཧི པཊིཔཱཊིཡཱ པཉྷེ པུཙྪིཏེ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ནཝམོ ཧུཏྭཱ པུན ཨུཊྛཱསི. པུནཔི ནཾ སཏྠཱ ཨཔསཱདེསི.

སོ པུནཔི ཏུཎྷཱི ཧུཏྭཱ ‘‘སངྒྷནཝཀོ དཱནི བྷཝིཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི པཉྩདསམོ ཧུཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. ཨཐ སཏྠཱ ཉཱཎསྶ པརིཔཱཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པཉྷཾ ཀཐེསི. སོ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨཏྟནོ པརིཝཱརེན ཛཊིལསཧསྶེན སདྡྷིཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན སེསཱནིཔི པནྣརས ཛཊིལསཧསྶཱནི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. སབྦེཔི ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརདྷརཱ ཨེཧིབྷིཀྑཱུཝ ཨཧེསུཾ. སེསཛནཱ པན ན ཀཐིཡནྟི. ཨཡཾ མོགྷརཱཛཏྠེརོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཱིཧི ལཱུཁེཧི སམནྣཱགཏཾ ཙཱིཝརཾ དྷཱརེཏི. ཨེཝཾ པཱརཱཡནེ (སུ. ནི. ༩༨༢ ཨཱདཡོ) ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. སཏྠཱ པན ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ ཐེརེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ མོགྷརཱཛཏྠེརཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟོ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནཾ ཡདིདཾ མོགྷརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཙཏུཏྠཝགྒཝཎྞནཱ.

ཨེཀཙཏྟཱལཱིསསུཏྟམཏྟཱཡ ཐེརཔཱལི༹ཡཱ ཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༤. ཨེཏདགྒཝགྒོ

(༡༤) ༥. པཉྩམཨེཏདགྒཝགྒོ

མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཐེརཱིཝཏྠུ

༢༣༥. ཐེརིཔཱལི༹ཡཱ ¶ ¶ པཋམེ ཡདིདཾ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཏི མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི ཐེརཱི རཏྟཉྙཱུནཾ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི.

ཏསྶཱ པཉྷཀམྨེ པན ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཡཾ ¶ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཔརེན སམཡེན སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ རཏྟཉྙཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པན ཨེཀསྨིཾ བུདྡྷནྟརེ དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ བཱརཱཎསིཡཾ པཉྩནྣཾ དཱསིསཏཱནཾ ཛེཊྛཀདཱསཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨཐ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསམཡེ པཉྩ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཏོ ཨིསིཔཏནེ ཨོཏརིཏྭཱ ནགརེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨིསིཔཏནམེཝ གནྟྭཱ ‘‘ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀུཊིཡཱ ཨཏྠཱཡ ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེསུཾ. ཀསྨཱ? ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟེན ཧི ནཱལཀཔཊིཔདཾ པཊིཔནྣེནཱཔི པཉྩནྣཾ ཚདནཱནཾ ཨཉྙཏརེན ཚདནེན ཚནྣེ སདྭཱརབདྡྷེ སེནཱསནེ ཨུཔགནྟབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨསེནཱསནིཀེན ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ, ཡོ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༠༤). ཏསྨཱ ཝསྶཀཱལེ ཨུཔཀཊྛེ སཙེ སེནཱསནཾ ལབྷཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ལབྷཏི, ཧཏྠཀམྨཾ པརིཡེསིཏྭཱཔི ཀཱཏབྦཾ. ཧཏྠཀམྨཾ ཨལབྷནྟེན སཱམམྤི ཀཱཏབྦཾ, ན ཏྭེཝ ཨསེནཱསནིཀེན ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ. ཨཡམནུདྷམྨཏཱ. ཏསྨཱ ཏེ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ‘‘ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིསྶཱམཱ’’ཏི ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ སེཊྛིསྶ གྷརདྭཱརེ ཨཊྛཾསུ. ཛེཊྛཀདཱསཱི ཀུཊཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀཏིཏྠཾ གཙྪནྟཱི པཙྩེཀབུདྡྷེ ནགརཾ པཝིསནྟེ ཨདྡས. སེཊྛི ཏེསཾ ཨཱགཏཀཱརཎཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨོཀཱསོ ནཏྠི, གཙྪནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཐ ¶ ཏེ ནགརཱ ནིཀྑནྟེ ཛེཊྛཀདཱསཱི ཀུཊཾ གཧེཏྭཱ པཝིསནྟཱི དིསྭཱ ཀུཊཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨོནམིཏྭཱ མུཁཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻཱ, ནགརཾ པཝིཊྛམཏྟཱཝ ནིཀྑནྟཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ’’ཏི པུཙྪི. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀུཊིཡཱ ཧཏྠཀམྨཾ ཡཱཙིཏུཾ ཨཱགཏམྷཱཏི. ལདྡྷཾ, བྷནྟེཏི? ན ལདྡྷཾ ཨུཔཱསིཀེཏི. ཀིཾ ¶ པནེསཱ ཀུཊི ཨིསྶརེཧེཝ ཀཱཏབྦཱ, ཨུདཱཧུ ¶ དུགྒཏེཧིཔི སཀྐཱ ཀཱཏུནྟི? ཡེན ཀེནཙི སཀྐཱ ཀཱཏུནྟི. སཱདྷུ, བྷནྟེ, མཡཾ ཀརིསྶཱམ, སྭེ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱཏི ནིམནྟེཏྭཱ པུན ཀུཊཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགམནཏིཏྠམགྒེ ཋཏྭཱ ཨཱགཏཱགཏཱ ཨཝསེསདཱསིཡོ ‘‘ཨེཏྠེཝ ཧོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སབྦཱསཾ ཨཱགཏཀཱལེ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨཱ, ཀིཾ ནིཙྩམེཝ པརསྶ དཱསིཀམྨཾ ཀརིསྶཐ, ཨུདཱཧུ དཱསིབྷཱཝཏོ མུཙྩིཏུཾ ཨིཙྪཐཱ’’ཏི. ཨཛྫེཝ མུཙྩིཏུཾ ཨིཙྪཱམ, ཨཡྻེཏི. ཡདི ཨེཝཾ, མཡཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཧཏྠཀམྨཾ ཨལབྷནྟཱ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟིཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ སཱམིཀེཧི ཨེཀདིཝསཾ ཧཏྠཀམྨཾ དཱཔེཐཱཏི. ཏཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སཱཡཾ ཨཊཝིཏོ ཨཱགཏཀཱལེ སཱམིཀཱནཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཛེཊྛཀདཱསསྶ གེཧདྭཱརེ སནྣིཔཏིཾསུ.

ཨཐ ནེ ཛེཊྛཀདཱསཱི ‘‘སྭེ, ཏཱཏཱ, པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཧཏྠཀམྨཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱནིསཾསཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཡེཔི ན ཀཱཏུཀཱམཱ, ཏེ གཱལ༹ྷེན ཨོཝཱདེན ཏཛྫེཏྭཱ སབྦེཔི སམྤཊིཙྪཱཔེསི. སཱ པུནདིཝསེ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ བྷཏྟཾ དཏྭཱ སབྦེསཾ དཱསཔུཏྟཱནཾ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཏེ ཏཱཝདེཝ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ དབྦསམྦྷཱརེ སམོདྷཱནེཏྭཱ སཏཾ སཏཾ ཧུཏྭཱ ཨེཀེཀཾ ཀུཊིཾ ཙངྐམནཱདིཔརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཔཱནཱིཡ-པརིབྷོཛནཱིཡཱདཱིནི ཋཔེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཏེམཱསཾ ཏཏྠེཝ ཝསནཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱརབྷིཀྑཾ པཊྛཔེསུཾ. ཡཱ ཨཏྟནོ ཝཱརདིཝསེ ན སཀྐོཏི, ཏསྶཱ ཛེཊྛཀདཱསཱི སཀགེཧཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ དེཏི. ཨེཝཾ ཏེམཱསཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ ཛེཊྛཀདཱསཱི ཨེཀེཀཾ དཱསིཾ ཨེཀེཀཾ སཱཊཀཾ སཛྫཱཔེསི, པཉྩ ཐཱུལསཱཊཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཏཱནི པརིཝཏྟཱཔེཏྭཱ པཉྩནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཏིཙཱིཝརཱནི ཀཏྭཱ ཨདཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཏཱསཾ པསྶནྟཱིནཾཡེཝ ཨཱཀཱསེན གནྡྷམཱདནཔབྦཏཾ ཨགམཾསུ.

ཏཱཔི ¶ སབྦཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏཱསུ ཛེཊྛིཀཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ བཱརཱཎསིཡཱ ཨཝིདཱུརེ པེསཀཱརགཱམེ པེསཀཱརཛེཊྛཀསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟི. ཨཐེཀདིཝསཾ པདུམཝཏིཡཱ པུཏྟཱ པཉྩསཏཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ བཱརཱཎསིརཉྙཱ ནིམནྟིཏཱ རཱཛདྭཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཀཉྩི ཨོལོཀེནྟམྤི ཨདིསྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ནགརདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ པེསཀཱརགཱམཾ ¶ ཨགམཾསུ ¶ . སཱ ཨིཏྠཱི པཙྩེཀབུདྡྷེ དིསྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནཱ སབྦེ ཝནྡིཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཨདཱསི. ཏེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ གནྡྷམཱདནམེཝ ཨགམཾསུ.

སཱཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ དེཝདཧནགརེ མཧཱསུཔྤབུདྡྷསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, གོཏམཱིཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. མཧཱམཱཡཱཡ ཀནིཊྛབྷགིནཱི ཧོཏི. མནྟཛ྄ཛྷཱཡཀཱ བྲཱཧྨཎཱ ལཀྑཎཱནི པརིགྒཎྷནྟཱ ‘‘ཨིམཱསཾ དྭིནྣམྤི ཀུཙྪིཡཾ ཝསིཏདཱརཀཱ ཙཀྐཝཏྟིནོ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི བྱཱཀརིཾསུ. སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ ཏཱ དྭེཔི མངྒལཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ གྷརཾ ཨཱནེསི. ཨཔརབྷཱགེ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ ཏུསིཏཔུརཱ ཙཝིཏྭཱ མཧཱམཱཡཱཡ དེཝིཡཱ ཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. མཧཱམཱཡཱ ཏསྶ ཛཱཏདིཝསཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏུསིཏཔུརེ ནིབྦཏྟི. སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ མཧཱསཏྟསྶ མཱཏུཙྪཾ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཾ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ ནནྡཀུམཱརོ ཛཱཏོ. ཨཡཾ མཧཱཔཛཱཔཏི ནནྡཀུམཱརཾ དྷཱཏཱིནཾ དཏྭཱ སཡཾ བོདྷིསཏྟཾ པརིཧརི.

ཨཔརེན སམཡེན བོདྷིསཏྟོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ ལོཀཱནུགྒཧཾ ཀརོནྟོ ཨནུཀྐམེན ཀཔིལཝཏྠུཾ པཏྭཱ ནགརཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐསྶ པིཏཱ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾཡེཝ ¶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔནྣོ ཨཧོསི. ཨཐ དུཏིཡདིཝསེ ནནྡོ པབྦཛི, སཏྟམེ དིཝསེ རཱཧུལོ. སཏྠཱ ཨཔརེན སམཡེན ཝེསཱལིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ ཝིཧརཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ སེཏཙྪཏྟསྶ ཧེཊྛཱ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. ཏདཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི པབྦཛྫཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཏཏོ རོཧིཎཱིནདཱིཏཱིརེ ཀལཧཝིཝཱདསུཏྟཔརིཡོསཱནེ (སུ. ནི. ༨༦༨ ཨཱདཡོ) ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀུམཱརསཏཱནཾ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ སབྦཱཝ ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ‘‘མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སབྦཱཝ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི མཧཱཔཛཱཔཏིཾ ཛེཊྛིཀཾ ཀཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པབྦཛིཏུཀཱམཱ ཨཧེསུཾ. ཨཡཉྩ མཧཱཔཛཱཔཏི པཋམམེཝ ཨེཀཝཱརཾ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙམཱནཱ ནཱལཏྠ, ཏསྨཱ ཀཔྤཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཀེསེ ཚིནྣཱཔེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ སབྦཱ ཏཱ སཱཀིཡཱནིཡོ ཨཱདཱཡ ཝེསཱལིཾ ¶ གནྟྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརེན དསབལཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཨཊྛཧི གརུདྷམྨེཧི པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ཨལཏྠ. ཨིཏརཱ པན སབྦཱཔི ཨེཀཏོཝ ཨུཔསམྤནྣཱ ཨཧེསུཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ཝཏྠུ པཱལི༹ཡཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༠༢ ཨཱདཡོ) ཨཱགཏམེཝ.

ཨེཝཾ ¶ ཨུཔསམྤནྣཱ པན མཧཱཔཛཱཔཏི སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི, ཨཐསྶཱ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སེསཱ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ནནྡཀོཝཱདསུཏྟཔརིཡོསཱནེ (མ. ནི. ༣.༣༩༨ ཨཱདཡོ) ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨེཝམེཏཾ ¶ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ མཧཱཔཛཱཔཏིཾ རཏྟཉྙཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཁེམཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༣༦. དུཏིཡེ ཁེམཱཏི ཨེཝཾནཱམིཀཱ བྷིཀྑུནཱི. ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཙ པནསྶཱ པཉྷཀམྨེ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱཏི ཨཝཏྭཱ སབྦཏྠ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟབྦམེཝ ཝཀྑཱམ.

ཨཏཱིཏེ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཨཡཾ པརཔརིཡཱཔནྣཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨགྒསཱཝིཀཾ སུཛཱཏཏྠེརིཾ ནཱམ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ ཏཡོ མོདཀེ དཏྭཱ ཏཾདིཝསམེཝ ཨཏྟནོ ཀེསེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཐེརིཡཱ དཱནཾ དཏྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཏུམྷེ ཝིཡ མཧཱཔཉྙཱ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཀམྨེསུ ཨཔྤམཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱནི གེཧེཡེཝ ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ ཏཱཧི བྷགིནཱིཧི སདྡྷིཾ དསབལསྶ ཝསནཔརིཝེཎཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ མདྡརཊྛེ སཱགལནགརེ རཱཛཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ཁེམཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏསྶཱ སརཱིརཝཎྞོ སུཝཎྞརསཔིཉྫརོ ཝིཡ ཨཧོསི. སཱ ཝཡཔྤཏྟཱ བིམྦིསཱརརཉྙོ གེཧཾ ཨགམཱསི.

སཱ ¶ ཏཐཱགཏེ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟེ ‘‘སཏྠཱ ཀིར རཱུཔེ དོསཾ དསྶེཏཱི’’ཏི རཱུཔམདམཏྟཱ ¶ ཧུཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧམྤི རཱུཔེ དོསཾ དསྶེཡྻཱ’’ཏི བྷཡེན དསབལཾ དསྶནཱཡ ན གཙྪཏི. རཱཛཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ སཏྠུ ཨགྒུཔཊྛཱཀོ, མཱདིསསྶ ཙ ནཱམ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཨགྒམཧེསཱི དསབལཾ དསྶནཱཡ ན གཙྪཏི, ན མེ ཨེཏཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི. སོ ཀཝཱིཧི ཝེལུ༹ཝནུཡྻཱནསྶ ཝཎྞཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ‘‘ཁེམཱཡ དེཝིཡཱ སཝནཱུཔཙཱརེ གཱཡཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཨུཡྻཱནསྶ ཝཎྞཾ སུཏྭཱ གནྟུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ རཱཛཱནཾ པཊིཔུཙྪི. རཱཛཱ ‘‘ཨུཡྻཱནཾ གཙྪ, སཏྠཱརཾ ¶ པན ཨདིསྭཱ ཨཱགནྟུཾ ན ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ རཉྙོ པཊིཝཙནཾ ཨདཏྭཱཝ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. རཱཛཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ གཙྪནྟེ པུརིསེ ཨཱཧ – ‘‘སཙེ དེཝཱི ཨུཡྻཱནཏོ ནིཝཏྟམཱནཱ དསབལཾ པསྶཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. སཙེ ན པསྶཏི, རཱཛཱཎཱཡ ནཾ དསྶེཐཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ སཱ དེཝཱི དིཝསབྷཱགཾ ཨུཡྻཱནེ ཙརིཏྭཱ ནིཝཏྟནྟཱི དསབལཾ ཨདིསྭཱཝ གནྟུཾ ཨཱརདྡྷཱ. ཨཐ ནཾ རཱཛཔུརིསཱ ཨཏྟནོ ཨརུཙིཡཱཝ དེཝིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ ནཡིཾསུ.

སཏྠཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟིཾ དིསྭཱ ཨིདྡྷིཡཱ ཨེཀཾ དེཝཙྪརཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ བཱིཛམཱནཾ ཝིཡ ཨཀཱསི. ཁེམཱ དེཝཱི ཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མཱནམྷི ནཊྛཱ, ཨེཝརཱུཔཱ ནཱམ དེཝཙྪརཔྤཊིབྷཱགཱ ཨིཏྠིཡོ དསབལསྶ ཨཝིདཱུརེ ཏིཊྛནྟི, ཨཧཾ ཨེཏཱསཾ པརིཙཱརིཀཱཔི ནཔྤཧོམི, མཱནམདཾ ཧི ནིསྶཱཡ པཱཔཙིཏྟསྶ ཝསེན ནཊྛཱ’’ཏི ཏཾ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཏམེཝ ཨིཏྠིཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ པསྶནྟིཡཱཝ ཏཐཱགཏསྶ ཨདྷིཊྛཱནབལེན སཱ ཨིཏྠཱི པཋམཝཡཾ ཨཏིཀྐམྨ མཛ྄ཛྷིམཝཡེ ¶ ཋིཏཱ ཝིཡ མཛ྄ཛྷིམཝཡཾ ཨཏིཀྐམྨ པཙྪིམཝཡེ ཋིཏཱ ཝིཡ ཙ ཝལིཏྟཙཱ པལིཏཀེསཱ ཁཎྜཝིརལ༹དནྟཱ ཨཧོསི. ཏཏོ ཏསྶཱ པསྶནྟིཡཱཝ སདྡྷིཾ ཏཱལཝཎྚེན པརིཝཏྟིཏྭཱ པརིཔཏི. ཏཏོ ཁེམཱ པུབྦཧེཏུསམྤནྣཏྟཱ ཏསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཨཱཔཱཐགཏེ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཝཾཝིདྷམྤི ནཱམ སརཱིརཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཝིཔཏྟིཾ པཱཔུཎཱཏི, མཡ྄ཧམྤི སརཱིརཾ ཨེཝཾགཏིཀམེཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐསྶཱ ཨེཝཾ ཙིནྟིཏཀྑཎེ སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨཔདེ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཡེ ¶ རཱགརཏྟཱནུཔཏནྟི སོཏཾ,

སཡཾཀཏཾ མཀྐཊཀོཝ ཛཱལཾ;

ཨེཏམྤི ཚེཏྭཱན ཝཛནྟི དྷཱིརཱ,

ཨནཔེཀྑིནོ སབྦདུཀྑཾ པཧཱཡཱ’’ཏི.

སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཋིཏཔདེ ཋིཏཱཡེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟེན ནཱམ ཨརཧཏྟཾ པཏྟེན ཏཾདིཝསམེཝ པརིནིབྦཱཡིཏབྦཾ ཝཱ པབྦཛིཏབྦཾ ཝཱ ཧོཏི, སཱ པན ཨཏྟནོ ཨཱཡུསངྑཱརཱནཾ པཝཏྟནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ རཱཛནིཝེསནཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཨནབྷིཝཱདེཏྭཱཝ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ཨིངྒིཏེནེཝ ཨཉྙཱསི – ‘‘ཨརིཡདྷམྨཾ པཏྟཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘དེཝི གཏཱ ནུ ཁོ སཏྠུདསྶནཱཡཱ’’ཏི. མཧཱརཱཛ, ཏུམྷེཧི དིཊྛདསྶནཾ པརིཏྟཾ, ཨཧཾ པན དསབལཾ ¶ སུདིཊྛམཀཱསིཾ, པབྦཛྫཾ མེ ཨནུཛཱནཱཐཱཏི ¶ . རཱཛཱ ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སུཝཎྞསིཝིཀཱཡ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ ཨུཔནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. ཨཐསྶཱ ‘‘ཁེམཱཐེརཱི ནཱམ གིཧིབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ’’ཏི མཧཱཔཉྙབྷཱཝོ པཱཀཊོ ཨཧོསི. ཨིདམེཏྠ ཝཏྠུ. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཁེམཱཐེརིཾ མཧཱཔཉྙཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨུཔྤལཝཎྞཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༣༧. ཏཏིཡེ ཨུཔྤལཝཎྞཱཏི ནཱིལུཔྤལགབྦྷསདིསེནེཝ ཝཎྞེན སམནྣཱགཏཏྟཱ ཨེཝཾལདྡྷནཱམཱ ཐེརཱི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ མཧཱཛནེན སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨིདྡྷིམནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིནགརེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི ¶ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརིཝེཎཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ.

ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པུན མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཨེཀསྨིཾ གཱམེ སཧཏྠཱ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝནཀཊྛཱནེ ནིབྦཏྟཱ. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཁེཏྟཀུཊིཾ གཙྪནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀསྨིཾ སརེ པཱཏོཝ པུཔྥིཏཾ པདུམཔུཔྥཾ དིསྭཱ ཏཾ སརཾ ཨོརུཡ྄ཧ ཏཉྩེཝ པུཔྥཾ ལཱཛཔཀྑིཔནཏྠཱཡ པདུམིནིཡཱ པཏྟཉྩ གཧེཏྭཱ ཀེདཱརེ ¶ སཱལིསཱིསཱནི ཚིནྡིཏྭཱ ཀུཊིཀཱཡ ནིསིནྣཱ ལཱཛེ བྷཛྫིཏྭཱ པཉྩ ལཱཛསཏཱནི གཎེསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ གནྡྷམཱདནཔབྦཏེ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏོ ཨེཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶཱ ཨཝིདཱུརེ ཨཊྛཱསི. སཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དིསྭཱ ལཱཛེཧི སདྡྷིཾ པདུམཔུཔྥཾ གཧེཏྭཱ ཀུཊིཏོ ཨོརུཡ྄ཧ ལཱཛེ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ པདུམཔུཔྥེན པཏྟཾ པིདྷཱཡ ཨདཱསི. ཨཐསྶཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཐོཀཾ གཏེ ཨེཏདཧོསི – ‘‘པབྦཛིཏཱ ནཱམ པུཔྥེན ཨནཏྠིཀཱ, ཨཧཾ པུཔྥཾ གཧེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠཏོ པུཔྥཾ གཧེཏྭཱ པུན ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ, ཨཡྻོ, པུཔྥེན ཨནཏྠིཀོ ཨབྷཝིསྶ, པཏྟམཏྠཀེ ཋཔེཏུཾ ན ཨདསྶ, ཨདྡྷཱ ཨཡྻསྶ ཨཏྠོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུན གནྟྭཱ པཏྟམཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཁམཱཔེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ ¶ , ཨིམེསཾ མེ ལཱཛཱནཾ ནིསྶནྡེན ལཱཛགཎནཱཡ པུཏྟཱ ཨསྶུ, པདུམཔུཔྥསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ མེ པདེ པདེ པདུམཔུཔྥཾ ཨུཊྛཧཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ ཏསྶཱ པསྶནྟིཡཱཝ ཨཱཀཱསེན གནྡྷམཱདནཔབྦཏཾ གནྟྭཱ ཏཾ པདུམཾ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརེ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཨཀྐམནསོཔཱནསམཱིཔེ པཱདཔུཉྪནཾ ཀཏྭཱ ཋཔེསི.

སཱཔི ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན དེཝལོཀེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ནིབྦཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཙསྶཱ པདེ པདེ མཧཱཔདུམཔུཔྥཾ ཨུཊྛཱསི. སཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པབྦཏཔཱདེ ཨེཀསྨིཾ པདུམསྶརེ པདུམགབྦྷེ ནིབྦཏྟི. ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨེཀོ ཏཱཔསོ ཝསཏི, སོ པཱཏོཝ མུཁདྷོཝནཏྠཱཡ སརཾ གནྟྭཱ ཏཾ པུཔྥཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིདཾ པུཔྥཾ སེསེཧི མཧནྟཏརཾ, སེསཱནི ཙ པུཔྥིཏཱནི, ཨིདཾ མཀུལི༹ཏམེཝ, བྷཝིཏབྦམེཏྠ ཀཱརཎེནཱ’’ཏི ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏཾ པུཔྥཾ གཎྷི. ཏཾ ཏེན གཧིཏམཏྟམེཝ པུཔྥིཏཾ. ཏཱཔསོ ཨནྟོཔདུམགབྦྷེ ནིཔནྣདཱརིཀཾ ¶ ཨདྡས. དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཙ དྷཱིཏུསིནེཧཾ ལབྷིཏྭཱ པདུམེནེཝ སདྡྷིཾ པཎྞསཱལཾ ནེཏྭཱ མཉྩཀེ ནིཔཛྫཱཔེསི. ཨཐསྶཱ ¶ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ཨངྒུཊྛཀེ ཁཱིརཾ ནིབྦཏྟི. སོ ཏསྨིཾ པུཔྥེ མིལཱཏེ ཨཉྙཾ ནཝཔུཔྥཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཾ ནིཔཛྫཱཔེསི. ཨཐསྶཱ ཨཱདྷཱཝནཝིདྷཱཝནེན ཀཱིལི༹ཏུཾ སམཏྠཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པདཝཱརེ པདཝཱརེ པདུམཔུཔྥཾ ཨུཊྛཱསི, ཀུངྐུམརཱསིསྶ ཝིཡསྶཱ སརཱིརཝཎྞོ ཨཧོསི. སཱ ཨཔྤཏྟཱ དེཝཝཎྞཾ, ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསཝཎྞཾ ཨཧོསི. སཱ པིཏརི ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏེ པཎྞསཱལཱཡཾ ཨོཧཱིཡཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཏསྶཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ པིཏརི ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏེ ཨེཀོ ཝནཙརཀོ ཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མནུསྶཱནཾ ནཱམ ཨེཝཾཝིདྷཾ རཱུཔཾ ནཏྠི, ཝཱིམཾསིསྶཱམི ན’’ནྟི ཏཱཔསསྶ ཨཱགམནཾ ཨུདིཀྑནྟོ ནིསཱིདི. སཱ པིཏརི ཨཱགཙྪནྟེ པཊིཔཐཾ གནྟྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ ཀཱཛཀམཎྜལུཾ ཨགྒཧེསི, ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣསྶ ཙསྶ ཨཏྟནཱ ཀརཎཝཏྟཾ དསྶེསི. ཏདཱ སོ ཝནཙརཀོ མནུསྶབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཱཔསཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏཱཔསོ ཏཾ ཝནཙརཀཾ ཝནམཱུལཕལཱཕལེཧི ཙ པཱནཱིཡེན ཙ ནིམནྟེཏྭཱ, ‘‘བྷོ པུརིས, ཨིམསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཝསིསྶསི, ཨུདཱཧུ གམིསསྶཱི’’ཏི པུཙྪི. གམིསྶཱམི, བྷནྟེ, ཨིདྷ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཨིདཾ ཏཡཱ དིཊྛཀཱརཎཾ ཨེཏྟོ གནྟྭཱ ཨཀཐེཏུཾ སཀྑིསྶསཱིཏི. སཙེ, ཨཡྻོ, ན ཨིཙྪཏི, ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཀཐེསྶཱམཱིཏི ཏཱཔསཾ ཝནྡིཏྭཱ པུན ཨཱགམནཀཱལེ མགྒསཉྫཱནནཏྠཾ ¶ སཱཁཱསཉྙཉྩ རུཀྑསཉྙཉྩ ཀརོནྟོ པཀྐཱམི.

སོ ¶ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཨདྡས, རཱཛཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཧཾ, དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཝནཙརཀོ པབྦཏཔཱདེ ཨཙྪརིཡཾ ཨིཏྠིརཏནཾ དིསྭཱ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཀཐེསི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཝེགེན པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ནིཝེསེཏྭཱ ཝནཙརཀེན ཙེཝ ཨཉྙེཧི ཙ པུརིསེཧི སདྡྷིཾ ཏཱཔསསྶ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣཝེལཱཡ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. རཱཛཱ ཏཱཔསསྶ པབྦཛིཏཔརིཀྑཱརབྷཎྜཾ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀིཾ ཀརོམ, གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. གཙྪ, མཧཱརཱཛཱཏི. ཨཱམ, གཙྪཱམི, བྷནྟེ. ཨཡྻསྶ པན སམཱིཔེ ཝིསབྷཱགཔརིསཱ ཨཏྠཱིཏི ཨསྶུམྷ, ཨསཱརུཔྤཱ ཨེསཱ པབྦཛིཏཱནཾ, མཡཱ སདྡྷིཾ གཙྪཏུ, བྷནྟེཏི. མནུསྶཱནཾ ཙིཏྟཾ ནཱམ དུཏྟོསཡཾ, ཀཐཾ བཧཱུནཾ མཛ྄ཛྷེ ཝསིསྶཏཱིཏི ¶ . ཨམྷཱཀཾ རུཙིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སེསཱནཾ ཛེཊྛཀཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ པཊིཛགྒིསྶཱམི, བྷནྟེཏི.

སོ རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ དཧརཀཱལེ གཧིཏནཱམཝསེནེཝ, ‘‘ཨམྨ, པདུམཝཏཱི’’ཏི དྷཱིཏརཾ པཀྐོསི. སཱ ཨེཀཝཙནེནེཝ པཎྞསཱལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པིཏརཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾ, ཨམྨ, ཝཡཔྤཏྟཱ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ རཉྙཱ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝསིཏུཾ ཨཡུཏྟཱ, རཉྙཱ སདྡྷིཾ གཙྪ, ཨམྨཱ’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ’’ཏི པིཏུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པརོདམཱནཱ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ ¶ པིཏུ ཙིཏྟཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཀཧཱཔཎརཱསིམྷི ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིསེཀཾ ཨཀཱསི. ཨཐ ནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརཾ ཨཱནེཏྭཱ ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སེསཨིཏྠིཡོ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾཡེཝ རམཏི. ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨིསྶཱཔཀཏཱ ཏཾ རཉྙོ ཨནྟརེ པརིབྷིནྡིཏུཀཱམཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘ནཱཡཾ, མཧཱརཱཛ, མནུསྶཛཱཏིཀཱ, ཀཧཾ ནཱམ ཏུམྷེཧི མནུསྶཱནཾ ཝིཙརཎཊྛཱནེ པདུམཱནི ཨུཊྛཧནྟཱནི དིཊྛཔུབྦཱནི, ཨདྡྷཱ ཨཡཾ ཡཀྑིནཱི, ནཱིཧརཐ ནཾ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཱསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི.

ཨཐསྶ ཨཔརེན སམཡེན པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. སོ ‘‘གརུགབྦྷཱ པདུམཝཏཱི’’ཏི ཏཾ ནགརེ ཋཔེཏྭཱ པཙྩནྟཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཏསྶཱ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱཡ ལཉྫཾ དཏྭཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ དཱརཀཾ ཛཱཏམཏྟམེཝ ཨཔནེཏྭཱ ཨེཀཾ དཱརུགྷཊིཀཾ ལོཧིཏེན མཀྑེཏྭཱ སནྟིཀེ ཋཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. པདུམཝཏིཡཱཔི ནཙིརསྶེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. མཧཱཔདུམཀུམཱརོ ཨེཀཀོཝ ཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཨཝསེསཱ ཨེཀཱུནཔཉྩསཏཱ དཱརཀཱ མཧཱཔདུམཀུམཱརསྶ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ནིཔནྣཀཱལེ སཾསེདཛཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཨཐསྶ ‘‘ན ཏཱཝཱཡཾ སཏིཾ ¶ པཊིལབྷཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱ ཨེཀཾ དཱརུགྷཊིཀཾ ལོཧིཏེན མཀྑེཏྭཱ སམཱིཔེ ཋཔེཏྭཱ ཏཱསཾ ཨིཏྠཱིནཾ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཏཱ པཉྩསཏཱཔི ཨིཏྠིཡོ ཨེཀེཀཱ ཨེཀེཀཾ དཱརཀཾ གཧེཏྭཱ ཙུནྡཀཱརཀཱནཾ སནྟིཀཾ པེསེཏྭཱ ཀརཎྜཀེ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ¶ ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ གཧིཏདཱརཀེ ཏཏྠ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ བཧི ལཉྪནཾ ཀཏྭཱ ཋཔཡིཾསུ.

པདུམཝཏཱིཔི ཁོ སཉྙཾ ལབྷིཏྭཱ ¶ ཏཾ ཨུཔཊྛཱཡིཀཾ ‘‘ཀིཾ ཝིཛཱཏམྷི, ཨམྨཱ’’ཏི པུཙྪི. སཱ ཏཾ སནྟཛྫེཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཏྭཾ དཱརཀཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏེ ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟདཱརཀོ’’ཏི ལོཧིཏམཀྑིཏཾ དཱརུགྷཊིཀཾ པུརཏོ ཋཔེསི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ དོམནསྶཔྤཏྟཱ ‘‘སཱིགྷཾ ནཾ ཕཱལེཏྭཱ ཨཔནེཧི, སཙེ ཀོཙི པསྶེཡྻ ལཛྫིཏབྦཾ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏསྶཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཀཱམཱ ཝིཡ དཱརུགྷཊིཀཾ ཕཱལེཏྭཱ ཨུདྡྷནེ པཀྑིཔི.

རཱཛཱཔི པཙྩནྟཏོ ཨཱགནྟྭཱ ནཀྑཏྟཾ པཊིམཱནེནྟོ བཧིནགརེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཐ ཏཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ རཉྙོ པཙྩུགྒམནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ན ཨམྷཱཀཾ སདྡཧསི, ཨམྷེཧི ཝུཏྟཾ ཨཀཱརཎཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཏྭཾ མཧེསིཡཱ ཨུཔཊྛཱཡིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པཊིཔུཙྪ, དཱརུགྷཊིཀཾ ཏེ དེཝཱི ཝིཛཱཏཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ན ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱཝ ‘‘ཨམནུསྶཛཱཏིཀཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ གེཧཏོ ནིཀྐཌྜྷི. ཏསྶཱ རཱཛགེཧཏོ སཧ ནིཀྑམནེནེཝ པདུམཔུཔྥཱནི ཨནྟརདྷཱཡིཾསུ, སརཱིརཙྪཝིཔི ཝིཝཎྞཱ ཨཧོསི. སཱ ཨེཀིཀཱཝ ཨནྟརཝཱིཐིཡཱ པཱཡཱསི. ཨཐ ནཾ ཨེཀཱ ཝཡཔྤཏྟཱ མཧལླིཀཱ ཨིཏྠཱི དིསྭཱ དྷཱིཏུསིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ གཙྪསི ཨམྨཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱགནྟུཀམྷི, ཝསནཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཝིཙརཱམཱིཏི. ཨིདྷཱགཙྪ, ཨམྨཱཏི ཝསནཊྛཱནཾ དཏྭཱ བྷོཛནཾ པཊིཡཱདེསི.

ཏསྶཱ ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན ཏཏྠ ཝསམཱནཱཡ ཏཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏུམྷེསུ ཡུདྡྷཾ གཏེསུ ཨམྷེཧི གངྒཱདེཝཏཱཡ ‘ཨམྷཱཀཾ དེཝེ ཝིཛིཏསངྒཱམེ ཨཱགཏེ བལིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀརིསྶཱམཱ’ཏི པཏྠིཏཾ ཨཏྠི, ཨེཏམཏྠཾ ¶ , དེཝ, ཛཱནཱཔེམཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཱསཾ ཝཙནེན ཏུཊྛོ གངྒཱཡཾ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱཏུཾ ཨགམཱསི. ཏཱཔི ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ གཧིཏཾ ཀརཎྜཀཾ པཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཨཱདཱཡ ནདིཾ གནྟྭཱ ཏེསཾ ཀརཎྜཀཱནཾ པཊིཙྪཱདནཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཨུདཀེ པཏིཏྭཱ ཀརཎྜཀེ ཝིསྶཛྫེསུཾ. ཏེཔི ཁོ ཀརཎྜཀཱ སབྦེ སཧ གནྟྭཱ ཧེཊྛཱསོཏེ པསཱརིཏཛཱལམྷི ལགྒིཾསུ. ཏཏོ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ རཉྙོ ¶ ¶ ཨུཏྟིཎྞཀཱལེ ཛཱལཾ ཨུཀྑིཔནྟཱ ཏེ ཀརཎྜཀེ དིསྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ ཨཱནཡིཾསུ. རཱཛཱ ཀརཎྜཀེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏཱ, ཀརཎྜཀེསཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ན ཛཱནཱམ, དེཝཱཏི. སོ ཏེ ཀརཎྜཀེ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ པཋམཾ མཧཱཔདུམཀུམཱརསྶ ཀརཎྜཀཾ ཝིཝརཱཔེསི. ཏེསཾ པན སབྦེསམྤི ཀརཎྜཀེསུ ནིཔཛྫཱཔིཏདིཝསེཡེཝ པུཉྙིདྡྷིཡཱ ཨངྒུཊྛཏོ ཁཱིརཾ ནིབྦཏྟི. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏསྶ རཉྙོ ནིཀྐངྑབྷཱཝཏྠཾ ཨནྟོཀརཎྜཀེ ཨཀྑརཱནི ལིཁཱཔེསི ‘‘ཨིམེ ཀུམཱརཱ པདུམཝཏིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ པུཏྟཱ, ཨཐ ནེ པདུམཝཏིཡཱ སཔཏྟིཡོ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཀརཎྜཀེསུ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདཀེ ཁིཔིཾསུ, རཱཛཱ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི. ཀརཎྜཀེ ཝིཝརིཏམཏྟེ རཱཛཱ ཨཀྑརཱནི ཝཱཙེཏྭཱ དཱརཀེ དིསྭཱ མཧཱཔདུམཀུམཱརཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཝེགེན རཐེ ཡོཛེཐ, ཨསྶེ ཀཔྤེཐ, ཨཧཾ ཨཛྫ ཨནྟོནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཨེཀཙྩཱནཾ མཱཏུགཱམཱནཾ པིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཧཏྠིགཱིཝཱཡ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ ཋཔེཏྭཱ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི ‘‘ཡོ པདུམཝཏིཾ པསྶཏི, སོ ཨིམཾ སཧསྶཾ གཎྷཏཱུ’’ཏི.

ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ པདུམཝཏཱི མཱཏུཡཱ སཉྙཾ ཨདཱསི – ‘‘ཧཏྠིགཱིཝཏོ སཧསྶཾ གཎྷ, ཨམྨཱ’’ཏི. ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ གཎྷིཏུཾ ན ཝིསཧཱམཱིཏི. སཱ དུཏིཡམྤི ཏཏིཡམྤི ཝུཏྟེ, ‘‘ཀིཾ ཝཏྭཱ གཎྷཱམི ཨམྨཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མམ དྷཱིཏཱ, པདུམཝཏིཾ ¶ དེཝིཾ པསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཎྷཱཧཱིཏི. སཱ ‘‘ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཧོཏཱུ’’ཏི གནྟྭཱ སཧསྶཙངྐོཊཀཾ གཎྷི. ཨཐ ནཾ མནུསྶཱ པུཙྪིཾསུ – ‘‘པདུམཝཏིཾ དེཝིཾ པསྶསི, ཨམྨཱ’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ ན པསྶཱམི, དྷཱིཏཱ ཀིར མེ པསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘ཀཧཾ པན སཱ, ཨམྨཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ གནྟྭཱ པདུམཝཏིཾ སཉྫཱནིཏྭཱ པཱདེསུ ནིཔཏིཾསུ. ཏསྨིཾ ཀཱལེ སཱ ‘‘པདུམཝཏཱི དེཝཱི ཨཡ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘བྷཱརིཡཾ ཝཏ ཨིཏྠིཡཱ ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཡཱ ཨེཝཾཝིདྷསྶ རཉྙོ མཧེསཱི སམཱནཱ ཨེཝརཱུཔེ ཋཱནེ ནིརཱརཀྑཱ ཝསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེཔི རཱཛཔུརིསཱ པདུམཝཏིཡཱ ནིཝེསནཾ སེཏསཱཎཱིཧི པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ དྭཱརེ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ སུཝཎྞསིཝིཀཾ པེསེསི. སཱ ‘‘ཨཧཾ ཨེཝཾ ན གམིསྶཱམི, མམ ཝསནཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ རཱཛགེཧཾ ཨེཏྠནྟརེ ཝརཔོཏྠཀཙིཏྟཏྠརཎེ ཨཏྠརཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི སུཝཎྞཏཱརཀཝིཙིཏྟཾ ཙེལཝིཏཱནཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ པསཱདྷནཏྠཱཡ ¶ སབྦཱལངྐཱརེསུ པཧིཏེསུ པདསཱཝ གམིསྶཱམི, ཨེཝཾ མེ ནཱགརཱ སམྤཏྟིཾ པསྶིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘པདུམཝཏིཡཱ ཡཐཱརུཙིཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ པདུམཝཏཱི སབྦཔསཱདྷནཾ པསཱདྷེཏྭཱ ‘‘རཱཛགེཧཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཨཐསྶཱ ཨཀྐནྟཨཀྐནྟཊྛཱནེ ཝརཔོཏྠཀཙིཏྟཏྠརཎཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ¶ པདུམཔུཔྥཱནི ཨུཊྛཧིཾསུ. སཱ མཧཱཛནསྶ ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ རཱཛནིཝེསནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སབྦེ ཙིཏྟཏྠརཎེ ཏསྶཱ མཧལླིཀཱཡ པོསཱཝནིཀམཱུལཾ ཀཏྭཱ དཱཔེསི.

རཱཛཱཔི ཁོ ཏཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡོ ཏེ དེཝི དཱསིཡོ ཀཏྭཱ དེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱདྷུ, མཧཱརཱཛ, ཨེཏཱསཾ མཡ྄ཧཾ དིནྣབྷཱཝཾ སཀལནགརེ ཛཱནཱཔེཧཱིཏི ¶ . རཱཛཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི – ‘‘པདུམཝཏིཡཱ དཱུབྦྷིཀཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨེཏིསྶཱ ཨེཝ དཱསིཡོ ཀཏྭཱ དིནྣཱ’’ཏི. སཱ ‘‘ཏཱསཾ སཀལནགརེན དཱསིབྷཱཝོ སལླཀྑིཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ མམ དཱསིཡོ བྷུཛིསྶཱ ཀཱཏུཾ ལབྷཱམི དེཝཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ པུཙྪི. ཏཝ ཨིཙྪཱ དེཝཱིཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཏམེཝ བྷེརིཙཱརིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘པདུམཝཏིདེཝིཡཱ ཨཏྟནོ དཱསིཡོ ཀཏྭཱ དིནྣཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ སབྦཱཝ བྷུཛིསྶཱ ཀཏཱཏི པུན བྷེརིཾ ཙརཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏཱསཾ བྷུཛིསྶབྷཱཝེ ཀཏེ ཨེཀཱུནཱནི པཉྩསཏྟཔུཏྟཱནི ཏཱསཾཡེཝ ཧཏྠེ པོསནཏྠཱཡ དཏྭཱ སཡཾ མཧཱཔདུམཀུམཱརཾཡེཝ གཎྷི.

ཨཐ ཨཔརབྷཱགེ ཏེསཾ ཀུམཱརཱནཾ ཀཱིལ༹ནཝཡེ སམྤཏྟེ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནེ ནཱནཱཝིདྷཾ ཀཱིལ༹ནཊྛཱནཾ ཀཱརེསི. ཏེ ཨཏྟནོ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཀཱལེ སབྦེཝ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ པདུམསཉྪནྣཱཡ མངྒལཔོཀྑརཎིཡཱ ཀཱིལ༹ནྟཱ ནཝཔདུམཱནི པུཔྥིཏཱནི པུརཱཎཔདུམཱནི ཙ ཝཎྚཏོ པཏནྟཱནི དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ཏཱཝ ཨནུཔཱདིནྣཀསྶ ཨེཝརཱུཔཱ ཛརཱ པཱཔུཎཱཏི, ཀིམངྒཾ པན ཨམྷཱཀཾ སརཱིརསྶ. ཨིདམྤི ཧི ཨེཝཾགཏིཀམེཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱརམྨཎཾ གཧེཏྭཱ སབྦེཝ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡུཊྛཱཡ པདུམཀཎྞིཀཱསུ པལླངྐེན ནིསཱིདིཾསུ.

ཨཐ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཏཱ རཱཛཔུརིསཱ བཧུགཏཾ དིཝསཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡྻཔུཏྟཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝེལཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཏེ ¶ པུརིསཱ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘‘ཀུམཱརཱ དེཝ, པདུམཀཎྞིཀཱསུ ནིསིནྣཱ, ཨམྷེསུ ཀཐེནྟེསུཔི ཝཙཱིབྷེདཾ ན ཀརོནྟཱི’’ཏི. ཡཐཱརུཙིཡཱ ཏེསཾ ¶ ནིསཱིདིཏུཾ དེཐཱཏི. ཏེ སབྦརཏྟིཾ གཧིཏཱརཀྑཱ པདུམཀཎྞིཀཱསུ ནིསིནྣནིཡཱམེནེཝ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེསུཾ. པུརིསཱ པུནདིཝསེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝཱ ཝེལཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ན མཡཾ དེཝཱ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཱམ མཡནྟི. ཨཡྻཱ, ཏུམྷེ བྷཱརིཡཾ ཀཐཾ ཀཐེཐ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཱམ ཏུམྷཱདིསཱ ན ཧོནྟི, དྭངྒུལཀེསམསྶུདྷརཱ ཀཱཡེ པཊིམུཀྐཨཊྛཔརིཀྑཱརཱ ཧོནྟཱིཏི. ཏེ དཀྑིཎཧཏྠེན ¶ སཱིསཾ པརཱམསིཾསུ. ཏཱཝདེཝ གིཧིལིངྒཾ ཨནྟརདྷཱཡི, ཨཊྛ པརིཀྑཱརཱ ཀཱཡེ པཊིམུཀྐཱཝ ཨཧེསུཾ. ཏཏོ པསྶནྟསྶེཝ མཧཱཛནསྶ ཨཱཀཱསེན ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཾ ཨགམཾསུ.

སཱཔི ཁོ, པདུམཝཏཱི དེཝཱི, ‘‘ཨཧཾ བཧུཔུཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིཔུཏྟཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཧདཡསོཀཾ པཏྭཱ ཏེནེཝ སོཀེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ རཱཛགཧནགརདྭཱརགཱམཀེ སཧཏྠེན ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝནཀཊྛཱནེ ནིབྦཏྟི. ཨཔརབྷཱགེ ཀུལགྷརཾ གནྟྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཱམིཀསྶ ཁེཏྟཾ ཡཱགུཾ ཧརམཱནཱ ཏེསཾ ཨཏྟནོ པུཏྟཱནཾ ཨནྟརེ ཨཊྛ པཙྩེཀབུདྡྷེ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟེ དིསྭཱ སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ གནྟྭཱ སཱམིཀསྶ ཨཱརོཙེསི – ‘‘པསྶ, ཨཡྻ, པཙྩེཀབུདྡྷེ, ཨེཏེ ནིམནྟེཏྭཱ བྷོཛེསྶཱམཱ’’ཏི. སོ ཨཱཧ – ‘‘སམཎསཀུཎཱ ནཱམེཏེ ཨཉྙཏྠཱཔི ཨེཝཾ ཙརནྟི, ན ཨེཏེ པཙྩེཀབུདྡྷཱ’’ཏི. ཏེ ཏེསཾ ཀཐེནྟཱནཾཡེཝ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཨོཏརིཾསུ. སཱ ཨིཏྠཱི ཏཾདིཝསཾ ཨཏྟནོ བྷཏྟཁཛྫབྷོཛནཾ ཏེསཾ དཏྭཱ ‘‘སྭེཔི ཨཊྛ ¶ ཛནཱ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱདྷུ, ཨུཔཱསིཀེ, ཏཝ སཀྐཱརོ ཨེཏྟཀོཝ ཧོཏུ, ཨཱསནཱནི ཙ ཨཊྛེཝ ཧོནྟུ, ཨཉྙེཔི བཧཱུ པཙྩེཀབུདྡྷེ དིསྭཱ ཏཝ ཙིཏྟཾ པསཱདེཡྻཱསཱིཏི. སཱ པུནདིཝསེ ཨཊྛ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨཊྛནྣཾ སཀྐཱརསམྨཱནཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ ནིསཱིདི.

ནིམནྟིཏཔཙྩེཀབུདྡྷཱ སེསཱནཾ སཉྙཾ ཨདཾསུ – ‘‘མཱརིསཱ, ཨཛྫ ཨཉྙཏྠ ཨགནྟྭཱ སབྦེཝ ཏུམྷཱཀཾ མཱཏུ སངྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སབྦེཝ ཨེཀཏོ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ མཱཏུ-གེཧདྭཱརེ པཱཏུརཧེསུཾ. སཱཔི པཋམཾ ལདྡྷསཉྙཏཱཡ བཧཱུཔི དིསྭཱ ན ཀམྤིཏྠ, སབྦེཔི ཏེ ¶ གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ ཨཱསནེསུ ནིསཱིདཱཔེསི. ཏེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ ནིསཱིདནྟེསུ ནཝམོ ཨཉྙཱནི ཨཊྛ ཨཱསནཱནི མཱཔེཏྭཱ སཡཾ དྷུརཱསནེ ནིསཱིདི. ཡཱཝ ཨཱསནཱནི ཝཌྜྷནྟི, ཏཱཝ གེཧཾ ཝཌྜྷཏི. ཨེཝཾ ཏེསུ སབྦེསུཔི ནིསིནྣེསུ སཱ ཨིཏྠཱི ཨཊྛནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ པཊིཡཱདིཏཾ སཀྐཱརཾ པཉྩསཏཱནམྤི ཡཱཝདཏྠཾ དཏྭཱ ཨཊྛ ནཱིལུཔྤལཧཏྠཀེ ཨཱཧརིཏྭཱ ནིམནྟིཏཔཙྩེཀབུདྡྷཱནཾཡེཝ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ སརཱིརཝཎྞོ ཨིམེསཾ ནཱིལུཔྤལཱནཾ ཨནྟོགབྦྷཝཎྞོ ཝིཡ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷཱ མཱཏུ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ གནྡྷམཱདནཾཡེཝ ཨགམཾསུ.

སཱཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ སེཊྛིཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ནཱིལུཔྤལགབྦྷསམཱནཝཎྞཏཱཡ ཙསྶཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱཏྭེཝ ནཱམཾ ¶ ཨཀཾསུ. ཨཐསྶཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ སཀལཛམྦུདཱིཔརཱཛཱནོ ཙ སེཊྛིནོ ཙ སེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ པཧིཎིཾསུ – ‘‘དྷཱིཏརཾ ཨམྷཱཀཾ དེཏཱུ’’ཏི ¶ . ཨཔཧིཎནྟོ ནཱམ ནཱཧོསི. ཏཏོ སེཊྛི ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ སབྦེསཾ མནཾ གཧེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཨུཔཱཡཾ པནེཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི དྷཱིཏརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘པབྦཛིཏུཾ ཨམྨ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཱ པཙྪིམབྷཝིཀཏྟཱ པིཏུཝཙནཾ སཱིསེ ཨཱསིཏྟསཏཔཱཀཏེལཾ ཝིཡ ཨཧོསི, ཏསྨཱ པིཏརཾ ‘‘པབྦཛིསྶཱམི, ཏཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏསྶཱ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. ཏསྶཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱཡ ཨེཝ ཨུཔོསཐཱགཱརེ ཀཱལཝཱརོ པཱཔུཎི. སཱ དཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ སམྨཛྫིཏྭཱ དཱིཔསིཁཱཡ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཏེཛོཀསིཎཱརམྨཎཾ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏདེཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཕལེན སདྡྷིཾཡེཝ ཙ ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནེ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཀརཎདིཝསེ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སཱིཧནཱདཾ ནདི. སཏྠཱ ཨིདཾ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཛེཏཝནཝིཧཱརེ ནིསིནྣོ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཐེརིཾ ཨིདྡྷིམནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

པཊཱཙཱརཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༣༨. ཙཏུཏྠེ ¶ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཡདིདཾ པཊཱཙཱརཱཏི པཊཱཙཱརཱ ཐེརཱི ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ ¶ སཾསརིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརིཝེཎཾ ཀཏྭཱ པུན དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ སེཊྛིགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི.

སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཝཡཔྤཏྟཱ ཨཏྟནོ གེཧེ ཨེཀེན ཀམྨཀཱརེན སདྡྷིཾ སནྠཝཾ ཀཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨཏྟནོ སམཱནཛཱཏིཀཾ ཀུལཾ གཙྪནྟཱི ཀཏསནྠཝསྶ པུརིསསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི – ‘‘ན ཏྭཾ སྭེ པཊྛཱཡ མཾ པཊིཧཱརསཏེནཔི དཊྛུཾ ལབྷིསྶསི, སཙེ ཏེ ཀམྨཾ ཨཏྠི, ཨིདཱནི མཾ གཎྷིཏྭཱ ¶ གཙྪཱཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཨེཝཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨནུཙྪཝིཀཾ ཧཏྠསཱརཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨཱདཱཡ ནགརཏོ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི ཡོཛནཱནི པཊིཀྐམིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ གཱམཀེ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི.

ཨཐ ཨཔརབྷཱགེ ཏསྶཱ ཀུཙྪིཡཾ གབྦྷོ པཏིཊྛཱསི. སཱ གབྦྷེ པརིཔཀྐེ ‘‘ཨིདཾ ཨམྷཱཀཾ ཨནཱཐཊྛཱནཾ, ཀུལགེཧཾ གཙྪཱམ སཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཨཛྫ གཙྪཱམ, སྭེ གཙྪཱམཱ’’ཏི གནྟུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེསི. སཱ ཏསྶ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘ནཱཡཾ བཱལོ མཾ ནེསྶཏཱི’’ཏི ཏསྨིཾ བཧི གཏེ ‘‘ཨེཀིཀཱཝ ཀུལགེཧཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཾ པཊིཔཛྫི. སོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ གེཧེ ཨཔསྶནྟོ པཊིཝིསྶཀེ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཀུལགེཧཾ གཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘མཾ ནིསྶཱཡ ཀུལདྷཱིཏཱ ཨནཱཐཱ ཛཱཏཱ’’ཏི པདཱནུཔདིཀཾ གནྟྭཱ སམྤཱཔུཎི. ཏསྶཱ ཨནྟརཱམགྒེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. ཏཏོ ‘‘ཡསྶཏྠཱཡ མཡཾ གཙྪེཡྻཱམ, སོ ཨཏྠོ ཨནྟརཱམགྒེཝ ནིཔྥནྣོ, ཨིདཱནི གནྟྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི པཊིནིཝཏྟིཾསུ. པུན ཏསྶཱ ཀུཙྪིཡཾ གབྦྷོ པཏིཊྛཱསཱིཏི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

ཨནྟརཱམགྒེ ¶ པནསྶཱ གབྦྷཝུཊྛཱནེ ཛཱཏམཏྟེཡེཝ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ མཧཱམེགྷོ ཨུཊྛཧི. སཱ ཏཾ པུརིསཾ ཨཱཧ – ‘‘སཱམི, ཨཝེལཱཡ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ མེགྷོ ཨུཊྛིཏོ, ཨཏྟནོ ¶ ཝསནཊྛཱནཾ ཀཱཏུཾ ཝཱཡམཱཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི དཎྜཀེཧི ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཚདནཏྠཱཡ ཏིཎཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀསྨིཾ མཧཱཝམྨིཀཔཱདེ ཏིཎཾ ཚིནྡཏི. ཨཐ ནཾ ཝམྨིཀེ ནིཔནྣོ ཀཎྷསཔྤོ པཱདེ ཌཾསི, སོ ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ པཏིཏོ. སཱཔི ‘‘ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏི, ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི སབྦརཏྟིཾ ཁེཔེཏྭཱ ‘‘ཨདྡྷཱ མཾ སོ ‘ཨནཱཐཱ ཨེསཱ’ཏི མགྒེ ཚཌྜེཏྭཱ གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱལོཀེ སཉྫཱཏེ པདཱནུསཱརེན ཨོལོཀེནྟཱི ཝམྨིཀཔཱདེ པཏིཏཾ དིསྭཱ ‘‘མཾ ནིསྶཱཡ ནཊྛོ པུརིསོ’’ཏི པརིདེཝིཏྭཱ དཧརདཱརཀཾ པསྶེནཱདཱཡ མཧལླཀཾ ཨངྒུལཱིཧི གཱཧཱཔེཏྭཱ མགྒེན གཙྪནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ ཨུཏྟཱནནདིཾ དིསྭཱ ‘‘དྭེཔི དཱརཀེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨཱདཱཡ གནྟུཾ ན སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཛེཊྛཀཾ ཨོརིམཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ དཧརཾ པརཏཱིརཾ ནེཏྭཱ པིལོཏིཀཙུམྦཊཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ པུན ནིཝཏྟིཏྭཱ ‘‘ཨིཏརཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ནདིཾ ཨོཏརི.

ཨཐསྶཱ ནདཱིམཛ྄ཛྷཾ པཏྟཀཱལེ ཨེཀོ སེནོ ‘‘མཾསཔིཎྜོ ཨཡ’’ནྟི སཉྙཱཡ དཱརཀཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨཱགཙྪཏི. སཱ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ སེནཾ པལཱཔེསི. ཏསྶཱ ཏཾ ཧཏྠཝིཀཱརཾ དིསྭཱ མཧལླཀདཱརཀོ ‘‘མཾ པཀྐོསཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ནདིཾ ཨོཏརིཏྭཱ སོཏེ པཏིཏོ ཡཐཱསོཏཾ ཨགམཱསི ¶ . སོཔི སེནོ ཏསྶཱ ཨསམྤཏྟཱཡ ཨེཝ ཏཾ དཧརདཱརཀཾ གཎྷིཏྭཱ ཨགམཱསི. སཱ བལཝསོཀཱབྷིབྷཱུཏཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཨིམཾ ཝིལཱཔགཱིཏཾ གཱཡནྟཱི གཙྪཏི –

‘‘ཨུབྷོ པུཏྟཱ ཀཱལངྐཏཱ, པནྠེ མཡ྄ཧཾ པཏཱི མཏོ’’ཏི.

སཱ ཨེཝཾ ཝིལཔམཱནཱཝ སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཀུལསབྷཱགཾ གནྟྭཱཔི ¶ སོཀཝསེནེཝ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཝཝཏྠཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨེཝཾཝིདྷཾ ནཱམ ཀུལཾ ཨཏྠི, ཀཏརཾ ཏཾ གེཧ’’ནྟི པཊིཔུཙྪི. ཏྭཾ ཏཾ ཀུལཾ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶསི? ཏེསཾ ཝསནགེཧཾ ཝཱཏཔྤཧཱརེན པཏིཏཾ, ཏཏྠེཝ ཏེ སབྦེཔི ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟཱ, ཨཐ ནེ ཁུདྡཀམཧལླཀེ ཨེཀཙིཏཀསྨིཾཡེཝ ཛྷཱཔེནྟི, པསྶ ཨེསཱ དྷཱུམཝཊྚི པཉྙཱཡཏཱིཏི. སཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱཝ ཀིཾ ¶ ཏུམྷེ ཝདཐཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ནིཝཏྠསཱཊཀཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཛཱཏནིཡཱམེནེཝ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡམཱནཱ ཉཱཏཱིནཾ ཙིཏཀཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཝིལཱཔགཱིཏཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ པརིདེཝམཱནཱ –

‘‘ཨུབྷོ པུཏྟཱ ཀཱལངྐཏཱ, པནྠེ མཡ྄ཧཾ པཏཱི མཏོ;

མཱཏཱ པིཏཱ ཙ བྷཱཏཱ ཙ, ཨེཀཙིཏཀསྨིཾ ཌཡ྄ཧརེ’’ཏི. –

ཨཱཧ. ཨཉྙེན ཛནེན སཱཊཀཾ དིནྣམྤི ཕཱལེཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ ཚཌྜེཏི. ཨཐ ནཾ དིཊྛདིཊྛཊྛཱནེ མཧཱཛནོ པརིཝཱརེཏྭཱ ཙརཏི. ཨཐསྶཱ ‘‘ཨཡཾ པཊཱཙཱརཾ པཊཔརིཧརཎཾ ཝིནཱ ཙརཏཱི’’ཏི པཊཱཙཱརཱཏེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཡསྨཱ ཙསྶཱ སོ ནགྒབྷཱཝེན ཨལཛྫཱིཨཱཙཱརོ པཱཀཊོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ པཏིཏོ ཨཱཙཱརོ ཨསྶཱཏི པཊཱཙཱརཱཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠརི མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟེ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ མེཏྟཱཕརཎེན ཕརིཏྭཱ ‘‘སཏིཾ པཊིལབྷ, བྷགིནི, སཏིཾ པཊིལབྷ, བྷགིནཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཱ སཏྠུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ བལཝཧིརོཏྟཔྤཾ ཨཱགཏཾ, སཱ ཏཏྠེཝ བྷཱུམིཡཾ ནིསཱིདི. ཨཝིདཱུརེ ཋིཏོ པུརིསོ ཨུཏྟརིསཱཊཀཾ ཁིཔིཏྭཱ ཨདཱསི. སཱ ཏཾ ¶ ནིཝཱསེཏྭཱ དྷམྨཾ ཨསྶོསི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཙརིཡཝསེན ཨིམཱ དྷམྨཔདེ གཱཐཱ ཨཱཧ –

‘‘ན ¶ སནྟི པུཏྟཱ ཏཱཎཱཡ, ན པིཏཱ ནཱཔི བནྡྷཝཱ;

ཨནྟཀེནཱདྷིཔནྣསྶ, ནཏྠི ཉཱཏཱིསུ ཏཱཎཏཱ.

‘‘ཨེཏམཏྠཝསཾ ཉཏྭཱ, པཎྜིཏོ སཱིལསཾཝུཏོ;

ནིབྦཱནགམནཾ མགྒཾ, ཁིཔྤམེཝ ཝིསོདྷཡེ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༨༨-༢༨༩);

སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཡཐཱཋིཏཱཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ ‘‘ཏསྶཱ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛཱ’’ཏི པབྦཛྫཾ སམྤཊིཙྪི. སཱ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ བུདྡྷཝཙནཾ གཎྷནྟཱི ཝིནཡཔིཊཀེ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ པཊཱཙཱརཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

དྷམྨདིནྣཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༣༩. པཉྩམེ ¶ དྷམྨཀཐིཀཱནནྟི དྷམྨཀཐིཀཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ དྷམྨདིནྣཱ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ པརཱཡཏྟཊྛཱནེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཨགྒསཱཝཀསྶ སུཛཱཏཏྠེརསྶ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟི. སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཁེམཱཐེརིཡཱ ཨབྷིནཱིཧཱརཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཕུསྶབུདྡྷཀཱལེ པནེསཱ སཏྠུ ཝེམཱཏིཀཱནཾ ཏིཎྞཾ བྷཱཏིཀཱནཾ དཱནཱདྷིཀཱརེ ཋཔིཏཀམྨིཀསྶ གེཧེ ཝསམཱནཱ ‘‘ཨེཀཾ དེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ དྭེ ཨདཱསི. ཨེཝཾ སབྦཾ ཨཔརིཧཱཔེནྟཱི དཏྭཱ དྭེནཝུཏིཀཔྤེ ཨཏིཀྐམྨ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ¶ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝསནཔརིཝེཎཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཝིསཱཁསེཊྛིནོ གེཧཾ གཏཱ. ཝིསཱཁསེཊྛི ནཱམ བིམྦིསཱརསྶ སཧཱཡཀོ རཉྙཱ སདྡྷིཾ དསབལསྶ པཋམདསྶནཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏོ, ཨཔརབྷཱགེ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪཱཀཱསི.

སོ ཏཾདིཝསཾ གྷརཾ གནྟྭཱ སོཔཱནམཏྠཀེ ཋིཏཱཡ དྷམྨདིནྣཱཡ ཧཏྠེ པསཱརིཏེ ཧཏྠཾ ཨནཱལམྦིཏྭཱཝ ¶ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧི. བྷུཉྫམཱནོཔི ‘‘ཨིམཾ དེཐ, ཨིམཾ ཧརཐཱ’’ཏི ན བྱཱཧརི. དྷམྨདིནྣཱ ཀཊཙྪུཾ གཧེཏྭཱ པརིཝིསམཱནཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ མེ ཧཏྠཱལམྦཀཾ དེནྟིཡཱཔི ཧཏྠཾ ན ཨཱལམྦི, བྷུཉྫམཱནོཔི ཀིཉྩི ན ཀཐེཏི, ཀོ ནུ ཁོ མཡ྄ཧཾ དོསོ’’ཏི? ཨཐ ནཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མེ, ཨཡྻ, དོསོ’’ཏི པུཙྪི. དྷམྨདིནྣེ ཏུཡ྄ཧཾ དོསོ ནཏྠི, ཨཧཾ པན ཨཛྫ པཊྛཱཡ སནྠཝཝསེན ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ཋཱཏུཾ ཝཱ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཝཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཱ ཨབྷབྦོ. ཏྭཾ སཙེ ཨིཙྪསི, ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཝས. ནོ ཙེ ཨིཙྪསི, ཡཏྟཀེན ཏེ དྷནེན ཨཏྠོ, ཏཾ གཎྷིཏྭཱ ཀུལགྷརཾ གཙྪཱཧཱིཏི. ཨཡྻཔུཏྟ, ཨེཝཾ སནྟེ ཨཧཾ ཏུམྷེཧི ཚཌྜིཏཁེལ༹ཾ ཝམིཏཝམནཾ སཱིསེན ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ན ཙརིསྶཱམི, མཡ྄ཧཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཐཱཏི. ཝིསཱཁོ ‘‘སཱདྷུ, དྷམྨདིནྣེ’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེཏྭཱ དྷམྨདིནྣཾ སུཝཎྞསིཝིཀཱཡ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ པབྦཛྫཏྠཱཡ པེསེསི.

སཱ ¶ པབྦཛིཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཏཱཝ སེཊྛི གྷརམཛ྄ཛྷེ ཋིཏོཝ དུཀྑསྶནྟཾ ཨཀཱསི, པབྦཛྫཾ ལདྡྷཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པན མཡཱཔི དུཀྑསྶནྟཾ ཀཱཏུཾ ¶ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཨཡྻེ, མཡ྄ཧཾ ཨཱཀིཎྞཊྛཱནེ ཙིཏྟཾ ན རམཏི, གཱམཀཱཝཱསཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརིཡོ ཏསྶཱ མཧཱཀུལཱ ནིཀྑམྨ པབྦཛིཏབྷཱཝེན ཙིཏྟཾ ཝཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟིཡོ ཏཾ གཧེཏྭཱ གཱམཀཱཝཱསཾ ཨགམཾསུ. སཱ ཨཏཱིཏེ མདྡིཏསངྑཱརཏཱཡ ནཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐསྶཱ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟཾ, ཨིདྷ ཝསིཏྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམི, རཱཛགཧམེཝ གཙྪཱམི, ཏཏྲ མཾ ནིསྶཱཡ བཧུ ཉཱཏིསངྒྷོ པུཉྙཱནི ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཐེརིཡོ གཧེཏྭཱ ནགརམེཝ པཙྩཱགཏཱ.

ཝིསཱཁོ ཏསྶཱ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘སཱིགྷཾ ཨཱགཏཱ ཨུཀྐཎྛིཏཱ ནུ ཁོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཱཡནྷསམཡེ ཏསྶཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ‘‘ཨུཀྐཎྛིཏབྷཱཝཾ པུཙྪིཏུཾ ཨཡུཏྟ’’ནྟི པཉྩཀྑནྡྷཱདིཝསེན པཉྷེ པུཙྪི, དྷམྨདིནྣཱ ཁགྒེན ཨུཔྤལནཱལཾ ཚིནྡནྟཱི ཝིཡ པུཙྪིཏཾ པུཙྪིཏཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཨུཔཱསཀོ དྷམྨདིནྣཱཐེརིཡཱ ཉཱཎསྶ སཱུརབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨདྷིགཏཊྛཱནེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཏཱིསུ མགྒེསུ སབྦཱཀཱརེན པཉྷེ པུཙྪིཏྭཱ ཨུགྒཧཝསེན ཨརཧཏྟམགྒེཔི པུཙྪི. དྷམྨདིནྣཱཐེརཱིཔི ཨུཔཱསཀསྶ ཡཱཝ ཨནཱགཱམིཕལཱཝ ཝིསཡབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨཏྟནོ ཝིསཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ དྷཱཝཏཱི’’ཏི ཏཾ ནིཝཏྟེནྟཱི ‘‘ཨཙྩསརཱ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, པཉྷེ, ནཱསཀྑི པཉྷཱནཾ པརིཡནྟཾ གཧེཏུཾ, ནིབྦཱནོགདྷཉྷི ¶ , ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, བྲཧྨཙརིཡཾ ནིབྦཱནཔརཱཡཎཾ ནིབྦཱནཔརིཡོསཱནཾ. ཨཱཀངྑམཱནོ ཙ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ ཝིསཱཁ, བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪེཡྻཱསི. ཡཐཱ ཙ ཏེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏི, ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱསཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༦) ཨཱཧ.

ཝིསཱཁོ ¶ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སབྦཾ པུཙྪཱཝིསྶཛྫནནཡཾ ཀཐེསི. སཏྠཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘མམ དྷཱིཏཱཡ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣེསུ ཁནྡྷེསུ ཏཎྷཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཡསྶ པུརེ ཙ པཙྪཱ ཙ, མཛ྄ཛྷེ ཙ ནཏྠི ཀིཉྩནཾ;

ཨཀིཉྩནཾ ཨནཱདཱནཾ, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༤༢༡);

ཏཏོ ¶ དྷམྨདིནྣཱཡ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ ཝིསཱཁཾ ཨུཔཱསཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘པཎྜིཏཱ, ཝིསཱཁ, དྷམྨདིནྣཱ བྷིཀྑུནཱི, མཧཱཔཉྙཱ ཝིསཱཁ, དྷམྨདིནྣཱ བྷིཀྑུནཱི. མཾ ཙེཔི ཏྭཾ, ཝིསཱཁ, ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪེཡྻཱསི, ཨཧམྤི ཏཾ ཨེཝམེཝ བྱཱཀརེཡྻཾ, ཡཐཱ ཏཾ དྷམྨདིནྣཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ བྱཱཀཏཾ, ཨེསོ ཙེཝེཏསྶ ཨཏྠོ, ཨེཝཉྩ ནཾ དྷཱརེཧཱི’’ཏི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨིདམེཝ ཙཱུལ༹ཝེདལླཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརིཾ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ནནྡཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༠. ཚཊྛེ ཛྷཱཡཱིནཾ ཡདིདཾ ནནྡཱཏི ཛྷཱནཱབྷིརཏཱནཾ, ནནྡཱ ཐེརཱི, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཛྷཱནཱབྷིརཏཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཏཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ནནྡཱཏིསྶཱ ¶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. རཱུཔནནྡཱཏིཔི ཝུཙྩཏི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨུཏྟམརཱུཔབྷཱཝེན ཛནཔདཀལྱཱཎཱི ནཱམ ཛཱཏཱ.

སཱ ¶ ཨམྷཱཀཾ དསབལེ སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨཱགནྟྭཱ ནནྡཉྩ རཱཧུལཉྩ པབྦཱཛེཏྭཱ པཀྐནྟེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ པརིནིབྦུཏཀཱལེ ‘‘མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི ཙ རཱཧུལམཱཏཱ ཙ ནིཀྑམིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏཱ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམཱསཾ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཡ྄ཧཾ ཨིདྷ ཀིཾ ཀམྨ’’ནྟི མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ‘‘སཏྠཱ རཱུཔཾ གརཧཏཱི’’ཏི སཏྠུ ཨུཔཊྛཱནཾ ན གཙྪཏི, ཨོཝཱདཝཱརེ སམྤཏྟེ ཨཉྙཾ པེསེཏྭཱ ཨོཝཱདཾ ཨཱཧརཱཔེཏི. སཏྠཱ ཏསྶཱ རཱུཔམདམཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཨོཝཱདཾ ཨཏྟནཱཝ ཨཱགནྟྭཱ གཎྷནྟུ, ན བྷིཀྑུནཱིཧི ཨཉྙཱ པེསེཏབྦཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ རཱུཔནནྡཱ ཨཉྙཾ མགྒཾ ཨཔསྶནྟཱི ཨཀཱམཱ ཨོཝཱདཾ ཨགམཱསི.

སཏྠཱ ཏསྶཱ ཙརིཏཝསེན ཨིདྡྷིཡཱ ཨེཀཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ བཱིཛམཱནཾ ཝིཡ ཨཀཱསི. རཱུཔནནྡཱ ཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨཀཱརཎེནེཝ པམཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནཱགཙྪཱམི, ཨེཝརཱུཔཱཔི ཨིཏྠིཡོ སཏྠུ སནྟིཀེ ¶ ཝིསྶཏྠཱ ཙརནྟི. མམ རཱུཔཾ ཨེཏཱསཾ རཱུཔསྶ ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སིཾ, ཨཛཱནིཏྭཱཝ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ན ཨཱགཏམྷཱི’’ཏི ཏམེཝ ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱི ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ཏསྶཱ པུབྦཧེཏུསམྤནྣཏཱཡ ‘‘ཨཊྛཱིནཾ ནགརཾ ཀཏ’’ནྟི (དྷ. པ. ༡༥༠) དྷམྨཔདེ གཱཐཾ ཝཏྭཱ –

‘‘ཙརཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཏིཊྛཾ, ནིསིནྣོ ཨུད ཝཱ སཡ’’ནྟི. (སུ. ནི. ༡༩༥) –

སུཏྟཾ ཨབྷཱསི. སཱ ¶ ཏསྨིཾཡེཝ རཱུཔེ ཁཡཝཡཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨིདཾ ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཁེམཱཐེརིཡཱ ཝཏྠུནཱ སདིསམེཝཱཏི ན ཝིཏྠཱརིཏཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ, རཱུཔནནྡཱ, ཛྷཱནཱབྷིརཏཱནཾ ཨནྟརེ དྷུརཔྤཏྟཱ ཨཧོསི. སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ནནྡཱཐེརིཾ ཛྷཱཡཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སོཎཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༡. སཏྟམེ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནནྟི པགྒཧིཏཔརིཔུཎྞཝཱིརིཡཱནཾ སོཎཱ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི ¶ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ གྷརཱཝཱསེ ཝུཏྠཱ བཧཱུ པུཏྟདྷཱིཏརོ ལབྷིཏྭཱ སབྦེཔི ཝིསུཾ ཝིསུཾ གྷརཱཝཱསེ པཏིཊྛཱཔེསི. ཏེ ཏཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཀིཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཾ ‘‘མཱཏཱ’’ཏི སཉྙམྤི ན ཀརིཾསུ. བཧུཔུཏྟིཀསོཎཱ ཏེསཾ ཨཏྟནི ཨགཱརཝབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘གྷརཱཝཱསེན ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛི. ཨཐ ནཾ བྷིཀྑུནིཡོ ‘‘ཨཡཾ ཝཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཡུཏྟཾ ཀརོཏཱི’’ཏི དཎྜཀམྨཾ ཀརོནྟི. པུཏྟདྷཱིཏརོ ཏཾ དཎྜཀམྨཾ ཨཱཧརནྟིཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཡཱཝཛྫདིཝསཱ སིཀྑཱམཏྟམྤི ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི དིཊྛདིཊྛཊྛཱནེ ཨུཔྤཎྜེསུཾ. སཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨུཔྤནྣསཾཝེགཱ ‘‘ཨཏྟནོ གཏིཝིསོདྷནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ནིསིནྣཊྛཱནེཔི ཋིཏཊྛཱནེཔི ¶ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ སཛ྄ཛྷཱཡཏི. སཱ ཡཐེཝ ¶ པུབྦེ བཧུཔུཏྟིཀསོཎཏྠེརཱིཏི པཉྙཱཡིཏྠ, ཨེཝཾ པཙྪཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསོཎཏྠེརཱིཏི པཱཀཊཱ ཛཱཏཱ.

ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑུནིཡོ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟིཡོ ‘‘བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཨུདཀཾ ཏཱཔེཡྻཱསི, སོཎེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགམཾསུ. སཱཔི ཨུདཀཏཱཔནཏོ པུརེཏརམེཝ ཨགྒིསཱལཱཡ ཙངྐམིཏྭཱ ཙངྐམིཏྭཱ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟཱི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེསི. སཏྠཱ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོཝ ཨིམཾ ཨོབྷཱསགཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘ཡོ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝེ, ཨཔསྶཾ དྷམྨམུཏྟམཾ;

ཨེཀཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ, པསྶཏོ དྷམྨམུཏྟམ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༡༡༥);

སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, ཨཱགནྟུཀཛནོ ཙ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱཝ མཡི ཨཝཉྙཱཡ ཀིཉྩི ཝཏྭཱ བཧུཾ ཨཔུཉྙམྤི པསཝེཡྻ, ཏསྨཱ སཾལཀྑཎཀཱརཎཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཱ ཨུདཀབྷཱཛནཾ ཨུདྡྷནཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཨགྒིཾ ན ཨཀཱསི. བྷིཀྑུནིཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཨུདྡྷནཾ ཨོལོཀེནྟིཡོ ཨགྒིཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨིམཾ མཧལླིཀཾ ‘བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཨུདཀཾ ཏཱཔེཧཱི’ཏི ཨཝོཙུམྷ, ཨཛྫཱཔི ཨུདྡྷནེ ཨགྒིམྤི ན ཀརོཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཡྻེ, ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨགྒིནཱ, ཨུཎྷོདཀེན ནྷཱཡིཏུཀཱམཱ བྷཱཛནཏོ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ ནྷཱཡཐཱཏི? ཏཱཔི ‘‘བྷཝིསྶཏི ཨེཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི གནྟྭཱ ཨུདཀེ ཧཏྠཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨུཎྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ¶ ཨེཀཀུཊཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨུདཀཾ གཎྷནྟི, གཧིཏགཧིཏཊྛཱནཾ པརིཔཱུརཏི. ཏདཱ སབྦཱཝ ཏསྶཱ ཨརཧཏྟེ ཋིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དཧརཏརཱ ཏཱཝ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ¶ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ ‘‘མཡཾ, ཨཡྻེ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཏུམྷེ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ ཝིཧེཋེཏྭཱ ཝིཧེཋེཏྭཱ ཀཐཡིམྷ, ཁམཐ ནོ’’ཏི ཁམཱཔེསུཾ. ཝུདྡྷཏརཱཔི ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཁམ, ཨཡྻེ’’ཏི ཁམཱཔེསུཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ‘‘མཧལླཀཀཱལེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡབྷཱཝེན ནཙིརསྶེཝ ཨགྒཕལེ པཏིཊྛིཏཱ’’ཏི ཐེརིཡཱ གུཎོ པཱཀཊོ ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ སོཎཏྠེརིཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

བཀུལཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༢. ཨཊྛམེ ¶ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཡདིདཾ བཀུལཱཏི དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ, བཀུལཱ ཐེརཱི, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ དིབྦཙཀྑུམྷི ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཐེརིཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཀུཎྜལཀེསཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༣. ནཝམེ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནནྟི ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ, བྷདྡཱ ཀུཎྜལཀེསཱ, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཨཡམྤི ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ¶ ནིབྦཏྟཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི དས སཱིལཱནི སམཱདཱཡ ཀོམཱརིཀབྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱི སངྒྷསྶ ཝསནཔརིཝེཎཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ ¶ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ སེཊྛིཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, བྷདྡཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

ཏཾདིཝསཾཡེཝ ཙ ཏསྨིཾ ནགརེ པུརོཧིཏཔུཏྟོ ཛཱཏོ. ཏསྶ ཛཱཏཝེལཱཡ རཱཛནིཝེསནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཀལནགརེ ཨཱཝུདྷཱནི པཛྫལིཾསུ. པུརོཧིཏོ པཱཏོཝ རཱཛཀུལཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ སུཁསེཡྻཾ པུཙྪི. རཱཛཱ ‘‘ཀུཏོ མེ, ཨཱཙརིཡ, སུཁསེཡྻཱ, ཨཛྫ སབྦརཏྟིཾ རཱཛནིཝེསནེ ཨཱཝུདྷཱནི པཛྫལིཏཱནི དིསྭཱ བྷཡཔྤཏྟཱ ཨཧུམྷཱ’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱརཱཛ, ཏཔྤཙྩཡཱ མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ན ཏུམྷཱཀཾཡེཝ གེཧེ ཨཱཝུདྷཱནི པཛྫལིཾསུ, སཀལནགརེ ཨེཝཾ ཨཧོསཱིཏི. ཀིཾ ཀཱརཎཱ, ཨཱཙརིཡཱཏི? ཨམྷཱཀཾ ¶ གེཧེ ཙོརནཀྑཏྟེན དཱརཀོ ཛཱཏོ, སོ སཀལནགརསྶ སཏྟུ ཧུཏྭཱ ཨུཔྤནྣོ, ཏསྶེཏཾ པུབྦནིམིཏྟཾ. ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔདྡཝོ ནཏྠི, སཙེ པན ཨིཙྪཐ, ཧཱརེམ ནནྟི. ཨམྷཱཀཾ པཱིལཱ༹ཡ ཨསཏིཡཱ ཧཱརཎཀམྨཾ ནཏྠཱིཏི. པུརོཧིཏོ ‘‘མམ པུཏྟོ ཨཏྟནོ ནཱམཾ གཧེཏྭཱཝ ཨཱགཏོ’’ཏི སཏྟུཀོཏེཝསྶ ནཱམཾ ཨཀཱསི. སེཊྛིགེཧེཔི བྷདྡཱ ཝཌྜྷཏི, པུརོཧིཏགེཧེཔི སཏྟུཀོ ཝཌྜྷཏི. སོ ཨཏྟནོ ཨཱདྷཱཝནཝིདྷཱཝནེན ཀཱིལི༹ཏུཾ སམཏྠཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟནོ ཝིཙརཎཊྛཱནེ ཡཾ ཡཾ པསྶཏི, ཏཾ ཏཾ སབྦཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ གེཧཾ པཱུརེཏི. པིཏཱ ནཾ ཀཱརཎསཧསྶམྤི ཝཏྭཱ ཝཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི.

ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ ཝཡཔྤཏྟསྶ ¶ སབྦཱཀཱརེནཱཔི ཝཱརེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དྭེ ནཱིལསཱཊཀེ དཏྭཱ སནྡྷིཙྪེདནཨུཔཀརཎཉྩ སིངྒྷཱཊཀཡནྟཉྩ ཧཏྠེ དཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨིམིནཱཝ ཀམྨེན ཛཱིཝཱཧཱི’’ཏི ནཾ ཝིསྶཛྫེསི. སོ ཏཾདིཝསཏོ པཊྛཱཡ སིངྒྷཱཊཀཡནྟཾ ཁིཔིཏྭཱ ཀུལཱནཾ པཱསཱདེ ཨཱརུཡ྄ཧ སནྡྷིཾ ཚིནྡིཏྭཱ པརཀུལེསུ ནིཀྑིཏྟབྷཎྜཾ ཨཏྟནཱ ཋཔིཏཾ ཝིཡ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི. སཀལནགརེ ཏེན ཨཝིལུཏྟགེཧཾ ནཱམ ནཱཧོསི. ཨེཀདིཝསཾ རཱཛཱ རཐེན ནགརེ ཝིཙརནྟོ སཱརཐིཾ པུཙྪི – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ གྷརེ ཚིདྡམེཝ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི. དེཝ ཨིམསྨིཾ ནགརེ སཏྟུཀོ ནཱམ ཙོརོ བྷིཏྟིཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཀུལཱནཾ སནྟཀཾ ཧརཏཱིཏི. རཱཛཱ ནགརགུཏྟིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀིར ནགརེ ཨེཝརཱུཔོ ནཱམ ཙོརོ ཨཏྠི, ཀསྨཱ ནཾ ན གཎྷསཱི’’ཏི ཨཱཧ. མཡཾ, དེཝ, ཏཾ ཙོརཾ སཧོཌྜྷཾ པསྶིཏུཾ ན སཀྐོམཱཏི. སཙེ ཨཛྫ ནཾ ཙོརཾ གཎྷསི, ཛཱིཝསི. སཙེ ན གཎྷསི, རཱཛཱཎཾ ཏེ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ཨེཝཾ དེཝཱཏི ནགརགུཏྟིཀོ སཀལནགརེ མནུསྶེ ཙཱརེཏྭཱ ཏཾ བྷིཏྟིཾ ཚིནྡིཏྭཱ པརབྷཎྜཾ ཨཝཧརནྟཾ སཧོཌྜྷམེཝ གཧེཏྭཱ རཉྙོ དསྶེསི. རཱཛཱ ‘‘ཨིམཾ ཙོརཾ དཀྑིཎདྭཱརེན ནཱིཧརིཏྭཱ ¶ གྷཱཏེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ནགརགུཏྟིཀོ རཉྙོ པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཏཾ ཙོརཾ ཙཏུཀྐེ ཙཏུཀྐེ པཧཱརསཧསྶེན ཏཱལེ༹ནྟོ གཱཧཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརཾ གཙྪཏི.

ཏསྨིཾ ¶ སམཡེ ཨཡཾ བྷདྡཱ ནཱམ སེཊྛིདྷཱིཏཱ མཧཱཛནསྶ ཀོལཱཧལསདྡེན སཱིཧཔཉྫརཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱི ཏཾ སཏྟུཀཾ ཙོརཾ ཏཐཱ ནཱིཡམཱནཾ དིསྭཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི ཧདཡཾ སནྡྷཱརེནྟཱི གནྟྭཱ སིརིསཡནེ ཨདྷོམུཁཱ ནིཔཛྫི ¶ . སཱ ཙ ཏསྶ ཀུལསྶ ཨེཀདྷཱིཏཱ, ཏེནསྶཱ ཉཱཏཀཱ ཨཔྤམཏྟཀམྤི མུཁཝིཀཱརཾ སཧིཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱ སཡནེ ནིཔནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོསི, ཨམྨཱ’’ཏི པུཙྪི. ཨེཏཾ ཝཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ནཱིཡམཱནཾ ཙོརཾ ཨདྡས, ཨམྨཱཏི? ཨཱམ, ཨམྨཱཏི. ཨེཏཾ ལབྷམཱནཱ ཛཱིཝིསྶཱམི, ཨལབྷམཱནཱཡ མེ མརཎམེཝཱཏི. ཏེ ཏཾ ནཱནཔྤཀཱརེནཔི སཉྙཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ‘‘མརཎཱ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ’’ཏི སལླཀྑེསུཾ. ཨཐསྶཱ པིཏཱ ནགརགུཏྟིཀསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཧསྶཾ ལཉྫཾ དཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱ ཙོརེ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ, ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཨིམཾ མུཉྩཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སེཊྛིསྶ པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཙོརཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཝ སཱུརིཡསྶ ཨཏྠངྒམནཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཔཉྩཱཔེཏྭཱ སཱུརིཡེ ཨཏྠངྒཏེ ཙཱརཀཏོ ཨེཀཾ མནུསྶཾ ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ སཏྟུཀསྶ བནྡྷནཾ མོཙེཏྭཱ སཏྟུཀཾ སེཊྛིགེཧཾ པེསེཏྭཱ ཏེན བནྡྷནེན ཨིཏརཾ བནྡྷིཏྭཱ དཀྑིཎདྭཱརེན ནཱིཧརིཏྭཱ གྷཱཏེསི. སེཊྛིདཱསཱཔི སཏྟུཀཾ གཧེཏྭཱ སེཊྛིནོ ནིཝེསནཾ ཨཱགམཾསུ. ཏཾ དིསྭཱ སེཊྛི ‘‘དྷཱིཏུ མནཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི སཏྟུཀཾ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཾ ཀཱརེཏྭཱ པཱསཱདཾ པེསེསི. བྷདྡཱཔི ‘‘པརིཔུཎྞོ མེ སངྐཔྤོ’’ཏི ཨནེཀཱལངྐཱརེན ཨལངྐརིཏྭཱ ཏཾ པརིཙརཏི.

སཏྟུཀོ ཀཏིཔཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམིསྶཱ པསཱདྷནབྷཎྜཀཾ མཡ྄ཧཾ ¶ བྷཝིསྶཏི, ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཨིམཾ ཨཱབྷརཎཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སམཱིཔེ སུཁེན ནིསིནྣཀཱལེ བྷདྡཾ ཨཱཧ – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨེཀཾ ཝཙནཾ ཝཏྟབྦཾ ཨཏྠཱི’’ཏི. སེཊྛིདྷཱིཏཱ སཧསྶལཱབྷཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཡ ཏུཊྛམཱནསཱ ‘‘ཝིསྶཏྠཾ ཝདེཧི, ཨཡྻཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏྭཾ ཙིནྟེསི – ‘‘མཾ ནིསྶཱཡ ཨིམིནཱ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷ’’ནྟི, ཨཧཾ པན གཧིཏམཏྟོཝ ཙོརཔཔཱཏཔབྦཏེ ཨདྷིཝཏྠཱཡ དེཝཏཱཡ ‘‘སཙཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷིསྶཱམི, བལིཀམྨཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཡཱཙིཾ. ཏཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷཾ ¶ , སཱིགྷཾ བལིཀམྨཾ སཛྫཱཔེཧཱིཏི. བྷདྡཱ, ‘‘ཨཧཾ ཏསྶ མནཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི བལིཀམྨཾ སཛྫཱཔེཏྭཱ སབྦཾ པསཱདྷནཾ པསཱདྷེཏྭཱ ཨེཀཡཱནེ ཨཱརུཡ྄ཧ སཱམིཀེན སདྡྷིཾ ཙོརཔཔཱཏཔབྦཏཾ གནྟྭཱ ‘‘པབྦཏདེཝཏཱཡ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨབྷིརུཧིཏུཾ ཨཱརདྡྷཱ. སཏྟུཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘སབྦེསུ ¶ ཨབྷིརུཧནྟེསུ མམ ཨིམིསྶཱ ཨཱབྷརཎཾ གཧེཏུཾ ན ཨོཀཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏམེཝ བལིབྷཱཛནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པབྦཏཾ ཨབྷིརུཧི.

སོ བྷདྡཱཡ སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ པིཡཀཐཾ ན ཀཐེཏི. སཱ ཨིངྒིཏེནེཝ ཏསྶ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཨཉྙཱསི. ཨཐ ནཾ སོ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, ཏཝ ཨུཏྟརིསཱཊཀཾ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཀཱཡཱརུལ༹ྷཾ ཏེ པསཱདྷནཾ ཨེཏྠ བྷཎྜིཀཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. སཱམི མཡ྄ཧཾ ཀོ ཨཔརཱདྷོཏི? ཀིཾ པནཱཧཾ, བཱལེ, བལིཀམྨཏྠཾ ཨཱགཏོཏི སཉྙཾ ཀརོསི? ཨཧཉྷི ཨིམིསྶཱ དེཝཏཱཡ ཡཀནཾ ཨུབྦཊྛེཏྭཱ དདེཡྻཾ, བལིཀམྨཱཔདེསེན པན ཏཝ ཨཱབྷརཎཾ གཎྷིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨཱགཏོམྷཱིཏི. ཀསྶ པན, ཨཡྻ, པསཱདྷནཾ, ཀསྶ ¶ ཨཧནྟི? མཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ ན ཛཱནཱམ, ཨཉྙཾ ཏཝ སནྟཀཾ, ཨཉྙཾ མམ སནྟཀནྟི. སཱདྷུ, ཨཡྻ, ཨེཀཾ པན མེ ཨདྷིཔྤཱཡཾ པཱུརེཐ, ཨལངྐཏནིཡཱམེནེཝ མེ པུརཏོ ཙ པཙྪཏོ ཙ ཨཱལིངྒིཏུཾ དེཐཱཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. སཱ ཏེན སམྤཊིཙྪིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུརཏོ ཨཱལིངྒིཏྭཱ པཙྪཏོ ཨཱལིངྒནྟཱི ཝིཡ ཧུཏྭཱ པབྦཏཔཔཱཏེ པཱཏེསི. སོ པཏནྟོ ཨཱཀཱསེཡེཝ ཙུཎྞཝིཙུཎྞོ ཨཧོསི. ཏཱཡ ཀཏཾ ཝིཙིཏྲབྷཱཝཾ དིསྭཱ པབྦཏེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ གུཎཀིཏྟནཝསེན ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

‘‘ན སོ སབྦེསུ ཋཱནེསུ, པུརིསོ ཧོཏི པཎྜིཏོ;

ཨིཏྠཱིཔི པཎྜིཏཱ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙཀྑཎཱ.

‘‘ན སོ སབྦེསུ ཋཱནེསུ, པུརིསོ ཧོཏི པཎྜིཏོ;

ཨིཏྠཱིཔི པཎྜིཏཱ ཧོཏི, མུཧུཏྟམཔི ཙིནྟཡེ’’ཏི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༣༡-༣༢);

ཏཏོ བྷདྡཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ན སཀྐཱ མཡཱ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན པུན གེཧཾ གནྟུཾ, ཨིཏོཝ གནྟྭཱ ཨེཀཾ པབྦཛྫཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི, ནིགཎྛཱརཱམཾ གནྟྭཱ ནིགཎྛེ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཨཐ ནཾ ཏེ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཀེན ནིཡཱམེན པབྦཛྫཱ ཧོཏཱུ’’ཏི? ཡཾ ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱཡ ཨུཏྟམཾ, ཏདེཝ ཀརོཐཱཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏསྶཱ ཏཱལཊྛིནཱ ཀེསེ ལུཉྩིཏྭཱ པབྦཱཛེསུཾ. ཀེསཱ པུན ¶ ཝཌྜྷནྟཱ རཱསིརཱསིཝསེན ཀུཎྜལཱཝཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཝཌྜྷིཾསུ. སཱ ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཀུཎྜལཀེསཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. སཱ ཨཏྟནོ པབྦཛིཏཊྛཱནེ སབྦསིཔྤཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ‘‘ཨེཏེསཾ ཨིཏོ ཨུཏྟརི ཝིསེསོ ནཏྠཱི’’ཏི ཉཏྭཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཝིཙརནྟཱི ཡཏྠ ཡཏྠ པཎྜིཏཱ ཨཏྠི ¶ , ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ ¶ ཏེསཾ ཛཱནནསིཔྤཾ སབྦམེཝ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཨཐསྶཱ བཧཱུསུ ཋཱནེསུ སིཀྑིཏབྷཱཝེན པཊིཝཱདཾ དཱཏུཾ སམཏྠཱ ན ཧོནྟི. སཱ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཀཐེཏུཾ སམཏྠཾ ཨདིསྭཱ ཡཾ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པཝིསཏི, ཏསྶ དྭཱརེ ཝཱལུཀརཱསིཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཛམྦུསཱཁཾ ཋཔེཏི. ‘‘ཡོ མམ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ སཀྐོཏི, སོ ཨིམཾ སཱཁཾ མདྡཏཱུ’’ཏི སམཱིཔེ ཋིཏཱནཾ དཱརཀཱནཾ སཉྙཾ དེཏི. ཏཾ སཏྟཱཧམྤི མདྡནྟཱ ན ཧོནྟི. ཨཐ ནཾ གཧེཏྭཱ པཀྐམཏི.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ ལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཛེཏཝནེ ཝིཧརཏི. ཀུཎྜལཀེསཱཔི ཁོ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཨནྟོནགརཾ པཝིསམཱནཱ པོརཱཎཀནིཡཱམེནེཝ ཝཱལུཀཱརཱསིམྷི སཱཁཾ ཋཔེཏྭཱ དཱརཀཱནཾ སཉྙཾ དཏྭཱ པཱཝིསི. ཏསྨིཾ སམཡེ དྷམྨསེནཱཔཏི བྷིཀྑུསངྒྷེ པཝིཊྛེ ཨེཀཀོཝ ནགརཾ པཝིསནྟོ ཝཱལུཀཱཐཱུཔེ ཛམྦུསཱཁཾ དིསྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨཡཾ ཋཔིཏཱ’’ཏི པུཙྪི. དཱརཀཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཔརིཧཱཔེཏྭཱ ཀཐེསུཾ. ཨེཝཾ སནྟེ ཨིམཾ གཧེཏྭཱ མདྡཐ, དཱརཀཱཏི. ཏེསུ ཐེརསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨེཀཙྩེ མདྡིཏུཾ ན ཝིསཧིཾསུ, ཨེཀཙྩེ ཏཾཁཎེཡེཝ མདྡིཏྭཱ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཨཀཾསུ. ཀུཎྜལཀེསཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑམནྟཱི ཏཾ སཱཁཾ མདྡིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀསྶེཏཾ ཀམྨ’’ནྟི པུཙྪི. ཨཐསྶཱ དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ཀཱརཱཔིཏབྷཱཝཾ ཀཐཡིཾསུ. སཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཐཱམཾ ཨཛཱནནྟོ ཨིམཾ སཱཁཾ མདྡཱཔེཏུཾ ནོ ཝིསཧིསྶཏི, ཨདྡྷཱ མཧནྟོ ཨེསོ བྷཝིསྶཏི ¶ . ཨཧམྤི པན ཁུདྡིཀཱ བྷཝནྟཱི ན སོབྷིསྶཱམི, ཨནྟོགཱམམེཝ པཝིསིཏྭཱ པརིསཱཡ སཉྙཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨསཱིཏིཀུལསཧསྶནིཝཱསེ ནགརེ སབྷཱགསབྷཱགཝསེན སབྦེཝ སཉྫཱནིཾསཱུཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཐེརོཔི བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. ཨཐཱཡཾ ཀུཎྜལཀེསཱ མཧཱཛནཔརིཝུཏཱ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེཧི སཱཁཱ མདྡཱཔིཏཱ’’ཏི པུཙྪི. ཨཱམ, མཡཱ མདྡཱཔིཏཱཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨམྷཱཀཾ ཝཱདོ ཧོཏུ, བྷནྟེཏི ¶ . ཧོཏུ, བྷདྡེཏི. ཀསྶ པུཙྪཱ ཧོཏུ, ཀསྶ ཝིསྶཛྫནནྟི? པུཙྪཱ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ པཏྟཱ, ཏྭཾ པན ཏུཡ྄ཧཾ ཛཱནནཀཾ པུཙྪཱཏི. སཱ ཐེརེན དིནྣཨནུམཏིཡཱ སབྦམེཝ ཨཏྟནོ ཛཱནནཀཾ ཝཱདཾ པུཙྪི, ཐེརོ སབྦཾ ཝིསྶཛྫེསི. སཱ སབྦཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཏཡཱ བཧུཾ པུཙྪིཏཾ, མཡམྤི ཨེཀཾ པཉྷཾ པུཙྪཱམཱ’’ཏི. པུཙྪཐ, བྷནྟེཏི. ཨེཀཾ ནཱམ ཀིནྟི? ཀུཎྜལཀེསཱ ‘‘ན ཛཱནཱམི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཏྭཾ ཨེཏྟཀམྤི ¶ ན ཛཱནཱསི, ཨཉྙཾ ཀིཾ ཛཱནིསྶསཱིཏི? སཱ ཐེརསྶ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སརཎཾ གཙྪཱམི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. མམ སརཎགམནཀམྨཾ ནཏྠི, སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ དྷུརཝིཧཱརེ ཝསཏི, ཏཾ སརཎཾ གཙྪཱཧཱིཏི. སཱ ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི སཱཡནྷསམཡེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཱཝེལཱཡ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ཏསྶཱ མདྡིཏསངྑཱརཱཡ ¶ ཙརིཡཱཝསེན དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘སཧསྶམཔི ཙེ གཱཐཱ, ཨནཏྠཔདསཾཧིཏཱ;

ཨེཀཾ གཱཐཱཔདཾ སེཡྻོ, ཡཾ སུཏྭཱ ཨུཔསམྨཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༠༡);

སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཡཐཱཋིཏཱཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ ཏསྶཱ པབྦཛྫཾ སམྤཊིཙྪི. སཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛི. ཨཔརབྷཱགེ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘མཧནྟཱ ཝཏཱཡཾ བྷདྡཱ ཀུཎྜལཀེསཱ, ཡཱ ཙཏུཔྤདིཀགཱཐཱཝསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཐེརིཾ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

བྷདྡཱཀཱཔིལཱནཱིཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༤. དསམེ པུབྦེནིཝཱསནྟི པུབྦེ ནིཝུཏྠཀྑནྡྷསནྟཱནཾ ཨནུསྶརནྟཱིནཾ བྷདྡཱ ཀཱཔིལཱནཱི ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱམིབྷགིནིཡཱ སདྡྷིཾ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱི ཏཱཡ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པིཎྜཔཱཏེ ¶ དིནྣེ, ‘‘ཨཡཾ ཨིམསྶ པིཎྜཔཱཏཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསཾ ཝཏྟེཏཱི’’ཏི པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠཏོ པཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ བྷཏྟཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཀལལསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི. མཧཱཛནོ ‘‘བཱལཱ ཨཡ’’ནྟི གརཧིཏྭཱ, ‘‘ཡཱཡ ཏེ སདྡྷིཾ ཀལཧོ ཀཏོ, ཏསྶཱ ཀིཉྩི ན ཀརོསི, པཙྩེཀབུདྡྷོ ¶ ཏེ ཀིཾ ཨཔརཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏེསཾ ཝཙནེན ལཛྫཱཡམཱནཱ པུན པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀལལཾ ཧཱརེཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ གནྡྷཙུཎྞེན ཨུབྦཊྚེཏྭཱ ཙཏུམདྷུརསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨུཔརི ཨཱསིཏྟེན པདུམགབྦྷཝཎྞེན སཔྤིནཱ ཝིཛྫོཏམཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཨཡཾ པིཎྜཔཱཏོ ¶ ཨོབྷཱསཛཱཏོ, ཨེཝཾ ཨོབྷཱསཛཱཏཾ མེ སརཱིརཾ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེསཱིཏི སབྦཾ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ ཝཏྠུམྷི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ པན དཀྑིཎམགྒཾ གཧེཏྭཱ དསབལསྶ སནྟིཀཾ བཧུཔུཏྟཀནིགྲོདྷམཱུལཾ གཏོ, ཨཡཾ བྷདྡཱ ཀཱཔིལཱནཱི ཝཱམམགྒཾ གཎྷིཏྭཱ མཱཏུགཱམསྶ པབྦཛྫཱཡ ཨནནུཉྙཱཏབྷཱཝེན པརིབྦཱཛིཀཱརཱམཾ ཨགམཱསི. ཡདཱ པན མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷི, ཏདཱ སཱ ཐེརཱི ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. ཨཐ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཐེརིཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

བྷདྡཱཀཙྩཱནཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༥. ཨེཀཱདསམེ མཧཱབྷིཉྙཱཔྤཏྟཱནནྟི མཧཏིཡོ ཨབྷིཉྙཱཡོ པཏྟཱནཾ, བྷདྡཱ ཀཙྩཱནཱ, ནཱམ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཨེཀསྶ ཧི བུདྡྷསྶ ཙཏྟཱརོཝ ཛནཱ མཧཱབྷིཉྙཱ ཧོནྟི, ན ཨཝསེསསཱཝཀཱ. ཨཝསེསསཱཝཀཱ ཧི ཀཔྤསཏསཧསྶམེཝ ཨནུསྶརིཏུཾ སཀྐོནྟི, ན ཏཏོ པརཾ. མཧཱབྷིཉྙཱཔྤཏྟཱ པན ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨནུསྶརནྟི. ཨམྷཱཀམྤི ¶ སཏྠུ སཱསནེ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ བཱཀུལཏྠེརོ བྷདྡཱ ཀཙྩཱནཱཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨེཏྟཀཾ ཨནུསྶརིཏུཾ སཀྑིཾསུ. ཏསྨཱ ཨཡཾ ཐེརཱི མཧཱབྷིཉྙཱཔྤཏྟཱནཾ ཨགྒཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. བྷདྡཱ ཀཙྩཱནཱཏི ཏསྶཱ ནཱམཾ. བྷདྡཀཉྩནསྶ ཧི ཨུཏྟམསུཝཎྞསྶ ཝིཡ ཏསྶཱ ¶ སརཱིརཝཎྞོ ཨཧོསི, སཱ ཏསྨཱ བྷདྡཀཉྩནཱཏི ནཱམཾ ལབྷི, སཱ པཙྪཱ ཀཙྩཱནཱཏྭེཝ སངྑཾ གཏཱ. རཱཧུལམཱཏཱཡེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

སཱ ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ མཧཱབྷིཉྙཱཔྤཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སུཔྤབུདྡྷསཀྐསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, བྷདྡཱ ཀཙྩཱནཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སཱ ¶ ཝཡཔྤཏྟཱ བོདྷིསཏྟསྶ གེཧཾ ཨགམཱསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ རཱཧུལཀུམཱརཾ ནཱམ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏསྶ ཛཱཏདིཝསེཝ བོདྷིསཏྟོ ནིཀྑམིཏྭཱ བོདྷིམཎྜེ སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ ལོཀཱནུགྒཧཾ ཀརོནྟོ ཨནུཔུབྦེན ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨཱགམྨ ཉཱཏཱིནཾ སངྒཧཾ ཨཀཱསི. ཨཔརབྷཱགེ པརིནིབྦུཏེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛེ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི པཉྩཧི མཱཏུགཱམསཏེཧི སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛི. རཱཧུལམཱཏཱཔི ཛནཔདཀལྱཱཎཱིཔི ཐེརིཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པབྦཛི. སཱ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷདྡཀཙྩཱནཏྠེརཱིཏྭེཝ པཱཀཊཱ ཨཧོསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱསུ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི, ཨེཀཔལླངྐེན ནིསིནྣཱ ཨེཀཱཝཛྫནེན ཀཔྤསཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ ཨནུསྶརཏི. ཏསྶཱ ཏསྨིཾ གུཎེ པཱཀཊེ ཛཱཏེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཐེརིཾ མཧཱབྷིཉྙཱཔྤཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཀིསཱགོཏམཱིཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༦. དྭཱདསམེ ¶ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནནྟི ཏཱིཧི ལཱུཁེཧི སམནྣཱགཏཾ པཾསུཀཱུལཾ དྷཱརེནྟཱིནཾ, ཀིསཱགོཏམཱི, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. གོཏམཱིཏི ཏསྶཱ ནཱམཾ, ཐོཀཾ ཀིསདྷཱཏུཀཏྟཱ པན ཀིསཱགོཏམཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡམྤི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ ¶ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ དུགྒཏཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ ཨེཀཾ ཀུལཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ ནཾ ‘‘དུགྒཏཀུལསྶ དྷཱིཏཱ’’ཏི པརིབྷཝིཾསུ.

སཱ ཨཔརབྷཱགེ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཨཐསྶཱ སམྨཱནམཀཾསུ. སོ པནསྶཱ དཱརཀོ ཨཱདྷཱཝིཏྭཱ པརིདྷཱཝིཏྭཱ ཀཱིལ༹ནཝཡེ ཋིཏོ ཀཱལམཀཱསི, ཏསྶཱ སོཀོ ཨུདཔཱདི. སཱ ‘‘ཨཧཾ ཨིམསྨིཾཡེཝ གེཧེ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརཱ ཧུཏྭཱ པུཏྟསྶ ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཀྐཱརཾ པཱཔུཎིཾ, ཨིམེ མཡ྄ཧཾ པུཏྟཾ བཧི ཚཌྜེཏུམྤི ཝཱཡམེཡྻུ’’ནྟི པུཏྟཾ ཨངྐེནཱདཱཡ ‘‘པུཏྟསྶ མེ བྷེསཛྫཾ དེཐཱ’’ཏི གེཧདྭཱརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝིཙརཏི. དིཊྛདིཊྛཊྛཱནེ མནུསྶཱ ‘‘ཀཏྠ ཏེ མཏཀསྶ བྷེསཛྫཾ དིཊྛཔུབྦ’’ནྟི པཱཎིཾ པཧརིཏྭཱ པརིཧཱསཾ ཀརོནྟི. སཱ ཏེསཾ ཀཐཱཡ ནེཝ སཉྙཏྟིཾ གཙྪཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཀོ པཎྜིཏཔུརིསོ དིསྭཱ, ‘‘ཨཡཾ པུཏྟསོཀེན ཙིཏྟཝིཀྑེཔཾ པཏྟཱ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏིསྶཱ ¶ པན བྷེསཛྫཾ ན ཨཉྙོ ཛཱནིསྶཏི, དསབལོཝ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨམྨ, ཏཝ པུཏྟསྶ བྷེསཛྫཾ ¶ ཨཉྙོ ཛཱནནྟོ ནཱམ ནཏྠི, སདེཝཀེ པན ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ དསབལོ དྷུརཝིཧཱརེ ཝསཏི, ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪཱཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཙྩཾ པུརིསོ ཀཐེཏཱི’’ཏི པུཏྟམཱདཱཡ ཏཐཱགཏསྶ བུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣཝེལཱཡ པརིསཔརིཡནྟེ ཋཏྭཱ ‘‘པུཏྟསྶ མེ བྷེསཛྫཾ དེཐ བྷགཝཱ’’ཏི ཨཱཧ.

སཏྠཱ ཏསྶཱ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ ‘‘བྷདྡཀཾ ཏེ གོཏམི ཀཏཾ བྷེསཛྫཏྠཱཡ ཨིདྷཱགཙྪནྟིཡཱ, གཙྪ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ སཀལནགརཾ ཙརིཏྭཱ ཡསྨིཾ གེཧེ ཀོཙི མཏཔུབྦོ ནཏྠི, ཏཏོ སིདྡྷཏྠཀཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཏུཊྛམཱནསཱ ཨནྟོནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པཋམགེཧེཡེཝ ‘‘དསབལོ མམ པུཏྟསྶ བྷེསཛྫཏྠཱཡ སིདྡྷཏྠཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏི, སིདྡྷཏྠཀཾ མེ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཧནྡ གོཏམཱི’’ཏི ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཾསུ. ཨཧཾ ཨེཝཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོམི, ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཀོཙི མཏཔུབྦོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི? ཀིཾ ཝདེསི གོཏམི, ཀོ ཨིདྷ མཏཀེ གཎེཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི? ‘‘ཏེན ཧི ཨལཾ ནཱཧཾ གཎྷིསྶཱམི, དསབལོ མཾ ཡཏྠ མཏཔུབྦོ ནཏྠི, ཏཏོ ནཾ གཎྷཱཔེཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན ཏཏིཡགྷརཾ ¶ གནྟྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཀལནགརེ ཨཡམེཝ ནིཡཱམོ བྷཝིསྶཏི, ཨིདཾ ཧིཏཱནུཀམྤཀེན བུདྡྷེན དིཊྛཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཾཝེགཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཏོཝ བཧི ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཱམཀསུསཱནཾ གནྟྭཱ པུཏྟཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ, ‘‘པུཏྟཀ, ཨཧཾ ཨིམཾ མརཎཾ ཏཝེཝ ཨུཔྤནྣནྟི ཙིནྟེསིཾ, ན པནེཏཾ ཏཝེཝ, མཧཱཛནསཱདྷཱརཎོ ¶ ཨེས དྷམྨོ’’ཏི ཝཏྭཱ པུཏྟཾ ཨཱམཀསུསཱནེ ཚཌྜེཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ན གཱམདྷམྨོ ནོ ནིགམསྶ དྷམྨོ,

ན ཙཱཔིཡཾ ཨེཀཀུལསྶ དྷམྨོ;

སབྦསྶ ལོཀསྶ སདེཝཀསྶ,

ཨེསེཝ དྷམྨོ ཡདིདཾ ཨནིཙྩཏཱ’’ཏི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༨༢);

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ལདྡྷོ ཏེ, གོཏམི, སིདྡྷཏྠཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ནིཊྛིཏཾ, བྷནྟེ, སིདྡྷཏྠཀེན ཀམྨཾ, པཏིཊྛཾ པན མེ དེཐཱཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཏཾ ¶ པུཏྟཔསུསམྨཏྟཾ, བྱཱསཏྟམནསཾ ནརཾ;

སུཏྟཾ གཱམཾ མཧོགྷོཝ, མཙྩུ ཨཱདཱཡ གཙྪཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༨༧);

སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཡཐཱཋིཏཱཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི, སཏྠཱ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནི. སཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཏྠཱརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཡོནིསོམནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེསི. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ ཨིམཾ ཨོབྷཱསགཱཐམཱཧ –

‘‘ཡོ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝེ, ཨཔསྶཾ ཨམཏཾ པདཾ;

ཨེཀཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ, པསྶཏོ ཨམཏཾ པད’’ནྟི. (དྷ. པ. ༡༡༤);

སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ པརིཀྑཱརཝལཉྫེ པརམུཀྐཊྛཱ ཧུཏྭཱ ཏཱིཧི ལཱུཁེཧི སམནྣཱགཏཾ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཝིཙརི. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཐེརིཾ ལཱུཁཙཱིཝརདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སིངྒཱལཀམཱཏཱཐེརཱིཝཏྠུ

༢༤༧. ཏེརསམེ ¶ ¶ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནནྟི སདྡྷཱལཀྑཎེ ཨབྷིནིཝིཊྛཱནཾ, སིངྒཱལཀམཱཏཱ, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟཱ སམཱནཛཱཏིཀཾ ཀུལཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶ སིངྒཱལཀཀུམཱརོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱཔི ཏེནེཝ ཀཱརཎེན སིངྒཱལཀམཱཏཱ ནཱམ ཛཱཏཱ. སཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམཏྟཾ པཊིལབྷི. སཱ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དསབལསྶ སརཱིརསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀཡམཱནཱཝ ཏིཊྛཏི. སཏྠཱ ཏསྶཱ སདྡྷཱལཀྑཎེ ཨབྷིནིཝིཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཔྤཱཡཾ ཀཏྭཱ པསཱདནཱིཡམེཝ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱཔི ཐེརཱི སདྡྷཱལཀྑཎམེཝ ¶ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཐེརིཾ སདྡྷཱདྷིམུཏྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

པཉྩམཝགྒཝཎྞནཱ.

ཏེརསསུཏྟཔཊིམཎྜིཏཱཡ ཐེརིཔཱལི༹ཡཱ ཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༤. ཨེཏདགྒཝགྒོ

(༡༤) ༦. ཚཊྛཨེཏདགྒཝགྒོ

ཏཔུསྶབྷལླིཀཝཏྠུ

༢༤༨. ཨུཔཱསཀཔཱལི༹ཡཱ ¶ ¶ པཋམེ པཋམཾ སརཎཾ གཙྪནྟཱནནྟི སབྦཔཋམཾ སརཎཾ གཙྪནྟཱནཾ ཏཔུསྶོ ཙ བྷལླིཀོ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ ཝཱཎིཛཱ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཨིམེ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱ སཏྠཱརཾ དྭེ ཨུཔཱསཀེ པཋམཾ སརཎཾ གཙྪནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠཡིཾསུ. ཏེ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ¶ བོདྷིསཏྟསྶ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ ཨསིཏཉྫནནགརེ ཀུཊུམྦིཡགེཧེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཛེཊྛབྷཱཏིཀོ ཏཔུསྶོ ནཱམ ཨཧོསི, ཀནིཊྛོ བྷལླིཀོ ནཱམ.

ཏེ ཨཔརེན སམཡེན གྷརཱཝཱསཾ ཝསནྟཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ པཉྩ སཀཊསཏཱནི ཡོཛཱཔེཏྭཱ ཝཱཎིཛཀམྨཾ ཀརོནྟཱ ཙརནྟི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཨམྷཱཀཾ བོདྷིསཏྟོ སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྟསཏྟཱཧཾ བོདྷིམཎྜེ ཝིཧརིཏྭཱ ཨཊྛམེ སཏྟཱཧེ རཱཛཱཡཏནམཱུལེ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཏེ ཝཱཎིཛཱ པཉྩམཏྟེཧི སཀཊསཏེཧི ཏཾ ཋཱནཾ ཨནུཔྤཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཏེསཾ ཨནནྟརེ ཨཏྟབྷཱཝེ མཱཏཱ ཏསྨིཾ པདེསེ དེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིདཱནི བུདྡྷཱནཾ ཨཱཧཱརོ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. ན ཧི སཀྐཱ ཨིཏོ པརཾ ནིརཱཧཱརེཧི ཡཱཔེཏུཾ. ཨིམེ ཙ མེ པུཏྟཱ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪནྟི, ཏེཧི ཨཛྫ བུདྡྷཱནཾ པིཎྜཔཱཏཾ ¶ དཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཉྩསུ སཀཊསཏེསུ ཡུཏྟགོཎཱནཾ གམནུཔཙྪེདཾ ཨཀཱསི. ཏེ ‘‘ཀིཾ ནཱམེཏ’’ནྟི ནཱནཱཝིདྷཱནི ནིམིཏྟཱནི ཨོལོཀེནྟི. ཨཐ ཏེསཾ ཀིལམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨེཀསྶ པུརིསསྶ སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཀིལམཐ? ཏུམྷཱཀཾ ཨཉྙོ ཡཀྑཱཝཊྚོ ཝཱ བྷཱུཏཱཝཊྚོ ཝཱ ནཱགཱཝཊྚོ ཝཱ ནཏྠི, ཨཧཾ པན ཝོ ཨཏཱིཏཏྟབྷཱཝེ མཱཏཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ བྷུམྨདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ. ཨེས དསབལོ རཱཛཱཡཏནམཱུལེ ནིསིནྣོ, ཏསྶ པཋམཾ པིཎྜཔཱཏཾ དེཐཱ’’ཏི.

ཏེ ¶ ཏསྶཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏུཊྛམཱནསཱ ཧུཏྭཱ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩ སུཝཎྞཐཱལཀེན ཨཱདཱཡ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨིམཾ བྷོཛནཾ པཊིགྒཎྷཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཏྠཱ ཨཏཱིཏབུདྡྷཱནཾ ཨཱཙིཎྞཾ ཨོལོཀེསི, ཨཐསྶ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ སེལམཡེ པཏྟེ ཨུཔནཱམེསུཾ. སཏྠཱ ‘‘ཏེསཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཙཏྟཱརོཔི པཏྟེ ‘‘ཨེཀོཝ པཏྟོ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏེ ཝཱཎིཛཱ ཏཐཱགཏསྶ པཏྟེ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩ པཏིཊྛཔེཏྭཱ པརིབྷུཏྟཀཱལེ ཨུདཀཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ སཏྠཱརཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ ནེསཾ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ དྭེཔི ཛནཱ དྭེཝཱཙིཀེ སརཎེ པཏིཊྛཱཡ སཏྠཱརཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརཾ གནྟུཀཱམཱ ¶ , ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ པརིཙརཎཙེཏིཡཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. སཏྠཱ དཀྑིཎེན ཧཏྠེན སཱིསཾ པརཱམསིཏྭཱ དྭིནྣམྤི ཛནཱནཾ ཨཊྛ ཀེསདྷཱཏུཡོ ཨདཱསི. ཏེ ཨུབྷོཔི ཛནཱ ཀེསདྷཱཏུཡོ སུཝཎྞསམུགྒེསུ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརཾ ནེཏྭཱ ཨསིཏཉྫནནགརདྭཱརེ ཛཱིཝཀེསདྷཱཏུཡཱ ཙེཏིཡཾ པཏིཊྛཱཔེསུཾ. ཨུཔོསཐདིཝསེ ཙེཏིཡཏོ ནཱིལསྨིཡོ ¶ ནིགྒཙྪནྟི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. སཏྠཱ པན ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསཀེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཨིམེ དྭེ ཛནེ པཋམཾ སརཎཾ གཙྪནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨནཱཐཔིཎྜིཀསེཊྛིཝཏྠུ

༢༤༩. དུཏིཡེ དཱཡཀཱནནྟི དཱནཱབྷིརཏཱནཾ སུདཏྟོ, གཧཔཏི, ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ དཱཡཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ སུམནསེཊྛིསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟི, སུདཏྟོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ ཨཔརབྷཱགེ གྷརཱཝཱསེ པཏིཊྛིཏོ དཱཡཀོ དཱནཔཏི ཧུཏྭཱ ཏེནེཝ གུཎེན པཏྠཊནཱམདྷེཡྻོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ པཉྩཧི སཀཊསཏེཧི བྷཎྜཾ ཨཱདཱཡ རཱཛགཧེ ཨཏྟནོ པིཡསཧཱཡཀསྶ སེཊྛིནོ གེཧཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ སུཏྭཱ བལཝཔཙྩཱུསཀཱལེ དེཝཏཱནུབྷཱཝེན ཝིཝཊེན དྭཱརེན སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ དུཏིཡདིཝསེ ཙ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ ཨཱགམནཏྠཱཡ སཏྠུ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནམགྒེ སཏསཧསྶཾ སཏསཧསྶཾ ¶ དཏྭཱ ཡོཛནིཀཝིཧཱརེ ཀཱརེཏྭཱ ཛེཏཝནཾ ཀོཊིསནྠཱརེན ¶ སནྠརིཏྭཱ ཨཊྛཱརསཧི ཀོཊཱིཧི ཀིཎིཏྭཱ ཨཊྛཱརསཧི ཀོཊཱིཧི ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝིཧཱརེ ནིཊྛིཏེ ཙཏུནྣཾ པརིསཱནཾ པུརེབྷཏྟཔཙྪཱབྷཏྟེསུ ཡདིཙྪཀཾ དཱནཾ དདནྟོ ཨཊྛཱརསཧི ཀོཊཱིཧི ཝིཧཱརམཧཾ ནིཊྛཱཔེསི. ཝིཧཱརམཧོ ནཝཧི མཱསེཧི ནིཊྛཱནཾ ཨགམཱསི ¶ , ‘‘པཉྩཧཱི’’ཏི ཨཔརེ. ཏེམཱསེ པན སབྦཱཙརིཡཱནཾ ཝིཝཱདོ ནཏྠི.

ཨེཝཾ ཙཏུཔཎྞཱསཀོཊིདྷནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ནིཙྩཀཱལཾ གེཧེ ཨེཝརཱུཔཾ དཱནཾ པཝཏྟེསི. དེཝསིཀཾ པཉྩ སལཱཀབྷཏྟསཏཱནི ཧོནྟི, པཉྩ པཀྑིཀབྷཏྟསཏཱནི, པཉྩ སལཱཀཡཱགུསཏཱནི, པཉྩ པཀྑིཀཡཱགུསཏཱནི, པཉྩ དྷུརབྷཏྟསཏཱནི, པཉྩ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟསཏཱནི, པཉྩ གམིཀབྷཏྟསཏཱནི, པཉྩ གིལཱནབྷཏྟསཏཱནི, པཉྩ གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟསཏཱནི, པཉྩ ཨཱསནསཏཱནི གེཧེ ནིཙྩཔཉྙཏྟཱནེཝ ཧོནྟཱིཏི. ཨཐ ནཾ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ ཨུཔཱསཀེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ དཱཡཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཙིཏྟགཧཔཏིཝཏྠུ

༢༥༠. ཏཏིཡེ དྷམྨཀཐིཀཱནནྟི དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཙིཏྟོ, གཧཔཏི, ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ ཨཔརབྷཱགེ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ མིགལུདྡཀགེཧེ ནིབྦཏྟོ ཨཔརབྷཱགེ ཨརཉྙེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཀཱལེ ཨེཀདིཝསཾ དེཝེ ཝསྶནྟེ མིགམཱརཎཏྠཱཡ སཏྟིཾ ཨཱདཱཡ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ མིགརཱུཔཱནི ཨོལོཀེནྟོ ཨེཀསྨིཾ ཨཀཏཔབྦྷཱརེ སསཱིསཾ པཾསུཀཱུལཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཱསཱཎཕལཀེ ནིསིནྣཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཀོ ཨཡྻོ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ནིསིནྣོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ¶ སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཝེགེན གྷརཾ གནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨུདྡྷནེ ཧིཡྻོ ཨཱབྷཏམཾསཾ, ཨེཀསྨིཾ བྷཏྟཾ པཙཱཔེཏྭཱ པིཎྜཱཙཱརིཀེ དྭེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཏེསཾ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཾ སམཱདཱཔེཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻེ, པརིཝིསཐཱ’’ཏི ཨཉྙེ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཏཾ བྷཏྟཾ ཀུཊེ པཀྑིཔིཏྭཱ པཎྞེན མུཁཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀུཊཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ནཱནཱཝིདྷཱནི པུཔྥཱནི ཨོཙིནིཏྭཱ པཏྟཔུཊཀེན གཧེཏྭཱ ཐེརསྶ ནིསིནྣཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཀུཊཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ¶ , བྷནྟེ, སངྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཐེརསྶ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ ¶ བྷཏྟསྶ པཱུརེཏྭཱ ཐེརསྶ ཧཏྠེ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཏེཧི མིསྶཀཔུཔྥེཧི ཐེརཾ པཱུཛེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཋིཏོ ‘‘ཡཐཱཡཾ རསཔིཎྜཔཱཏེན སདྡྷིཾ པུཔྥཔཱུཛཱ ཙིཏྟཾ པརིཏོསེཏི, ཨེཝཾ ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ མེ པཎྞཱཀཱརསཧསྶཱནི ཙེཝ ཨཱགཙྪནྟུ པཉྩཝཎྞཀུསུམཝསྶཉྩ ཝསྶཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ.

ཐེརོ ཏསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི, ནིབྦཏྟཊྛཱནེ ཛཎྞུམཏྟེན ཨོདྷིནཱ དིབྦཔུཔྥཝསྶཾ ཝསྶི, སཡཉྩ ཨཉྙཱཧི དེཝཏཱཧི ཨདྷིཀཏརེན རཱུཔེན སམནྣཱགཏོ ཨཧོསི. སོ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ མགདྷརཊྛེ མཙྪིཀཱསཎྜནགརེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི, ཛཱཏཀཱལེཝསྶ སཀལནགརེ ཛཎྞུམཏྟེན ཨོདྷིནཱ པཉྩཝཎྞཀུསུམཝསྶཾ ཝསྶི. ཨཐསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པུཏྟོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, ཛཱཏདིཝསེཝསྶ སཀལནགརཾ པཉྩཝཎྞེཧི པུཔྥེཧི ཝིཙིཏྟཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཙིཏྟཀུམཱརོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ ཨཔརབྷཱགེ གྷརཱཝཱསེ པཏིཊྛིཏོ ¶ པིཏུ ཨཙྩཡེན ཏསྨིཾ ནགརེ སེཊྛིཊྛཱནཾ པཱཔུཎི. ཏསྨིཾ སམཡེ པཉྩཝགྒིཡཏྠེརཱནཾ ཨབྦྷནྟརོ མཧཱནཱམཏྠེརོ ནཱམ མཙྪིཀཱསཎྜནགརཾ ཨགམཱསི. ཙིཏྟོ གཧཔཏི ཏསྶ ཨིརིཡཱཔཐེ པསཱིདིཏྭཱ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ གེཧཾ ཨཱནེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏེན པཏིམཱནེཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ ཨམྦཱཊཀཱརཱམཾ ནཱམ ཨུཡྻཱནཾ ནེཏྭཱ ཏཏྠསྶ ཝསནཊྛཱནཾ ཀཱརེཏྭཱ ནིབདྡྷཾ ཨཏྟནོ གེཧེ པིཎྜཔཱཏཾ གཧེཏྭཱ ཝསནཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ གཎྷི. ཐེརོཔི ཏསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ སལཱ༹ཡཏནཝིབྷཏྟིམེཝ དེསེསི. ཙིཏྟོ གཧཔཏི པུརིམབྷཝེ མདྡིཏསངྑཱརཏཱཡ ནཙིརསྶེཝ ཨནཱགཱམིཕལཾ སམྤཱཔུཎི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨིསིདཏྟཏྠེརོ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝིཧརནྟོ སེཊྛིསྶ ནིཝེསནེ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨཱཡསྨཏཱ ཐེརེན པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏུཾ ཨསཀྐོནྟེན ཨཛ྄ཛྷིཊྛོ ཨུཔཱསཀསྶ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏེན པུབྦེ གིཧིསཧཱཡཀབྷཱཝེ ཉཱཏེ ‘‘ན ཨིདཱནི ཨིདྷ ཝཏྠབྦ’’ནྟི ཡཐཱསུཁཾ པཀྐཱམི. པུནེཀདིཝསཾ, སེཊྛི གཧཔཏི, མཧཱནཱམཏྠེརཾ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཀརཎཏྠཾ ཡཱཙི ¶ . སོཔི ཏསྶ ཏེཛོསམཱཔཏྟིཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨིདྷ ཝསིཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ཡཐཱསུཁཾ པཀྐཱམི.

ཨཐེཀདིཝསཾ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ བྷིཀྑུསཧསྶཔརིཝཱརཱ ཨམྦཱཊཀཱརཱམཾ ཨགམཾསུ. སེཊྛི གཧཔཏི, ཏེསཾ མཧཱསཀྐཱརཾ སཛྫེསི. སུདྷམྨཏྠེརོ ཏཾ ཨསཧམཱནོ སེཊྛིཾ ཏིལསངྒུལིཀཱཝཱདེན ཁུཾསེཏྭཱ ¶ ཏེན པཎཱམིཏོ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ དསབལསྶ ཨོཝཱདེ ཋིཏོ ཙིཏྟཾ གཧཔཏིཾ ཁམཱཔེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨམྦཱཊཀཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏདཱ ཨུཔཱསཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ དསབལཾ ཨདིསྭཱཝ ཙིརཾ ཝཱིཏིནཱམེསིཾ, སཏྠུ སནྟིཀཾ གཙྪནྟེན པན ¶ ཨཡུཏྟཾ ཏུཙྪཧཏྠེན གནྟུ’’ནྟི པཉྩཧི སཀཊསཏེཧི ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི ཨཱདཱཡ ‘‘ཡེ དསབལཾ པསྶིཏུཀཱམཱ, ཏེ མཡཱ སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ དྭཱིཧི པུརིསསཧསྶེཧི པརིཝུཏོ སཏྠཱརཾ པསྶིཏུཾ པཀྐཱམི. ཏིཾསཡོཛནེ མགྒེ དེཝཏཱ པཎྞཱཀཱརཾ ཨུཔཊྛཔེསུཾ. སོ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན སཏྠཱརཾ ཝནྡི, ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨཱཀཱསཱ པཉྩཝཎྞཱནཾ པུཔྥཱནཾ ཝསྶཾ ཝསྶི.

སཏྠཱ ཏསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝསེན སལཱ༹ཡཏནཝིབྷཏྟིམེཝ ཀཐེསི. ཏསྶ ཨཌྜྷམཱསམཏྟཾ དསབལསྶ དཱནཾ དེནྟསྶཱཔི སཀནིཝེསནཏོ ནཱིཏཱནི ཏཎྜུལཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི ན ཁཱིཡིཾསུ. རཱཛགཧཝཱསིཀེཧི པཧིཏཔཎྞཱཀཱརོཝ ཨལཾ ཨཧོསི. སོ སཏྠཱརཾ པསྶིཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརཾ གཙྪནྟོ སཀཊེཧི ཨཱབྷཏཾ སབྦཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨདཱསི. སཀཊེསུ ཏུཙྪེསུ ཛཱཏམཏྟེསྭེཝ དེཝཏཱ སཏྟ རཏནཱནི པཱུརཡིཾསུ. མཧཱཛནནྟརེ ཀཐཱ ཨུདཔཱདི ‘‘ཡཱཝ སཀྐཱརསམྨཱནཔྤཏྟོ ཝཏཱཡཾ ཙིཏྟོ གཧཔཏཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘སདྡྷོ སཱིལེན སམྤནྣོ, ཡསོ བྷོགསམཔྤིཏོ;

ཡཾ ཡཾ པདེསཾ བྷཛཏི, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ པཱུཛིཏོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༣༠༣);

སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨརིཡསཱཝཀཱནཾཡེཝ ཨུཔཱསཀཱནཾ པཉྩཧི སཏེཧི པརིཝུཏོ ཝིཙརཏི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨུཔཱསཀེ པཊིཔཱཊིཡཱ ¶ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཙིཏྟསཾཡུཏྟཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཧཏྠཀཨཱལ༹ཝཀཝཏྠུ

༢༥༡. ཙཏུཏྠེ ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧཱིཏི ཙཏུབྦིདྷེན སངྒཧཝཏྠུནཱ པརིསཾ སངྒཎྷནྟཱནཾ ཧཏྠཀོ ཨཱལ༹ཝཀོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ¶ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟོ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི སམནྣཱགཏཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ ¶ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨཱལ༹ཝིརཊྛེ ཨཱལ༹ཝིནགརེ ཨཱལ༹ཝཀསྶ རཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, སྭེ བྷཏྟཙཱཊིཡཱ སདྡྷིཾ ཨཱལ༹ཝཀསྶ པེསེཏབྦོ ཨཧོསི.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨེཀདིཝསཾ ཀིར ཨཱལ༹ཝཀོ རཱཛཱ མིགཝཏྠཱཡ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ མིགཾ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ གྷཱཏེཏྭཱ ཚིནྡིཏྭཱ དྷནུཀོཊིཡཾ ལགེཏྭཱ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟོ ཝཱཏཱཏཔེན ཀིལནྟཀཱཡོ ཨེཀཾ སནྡཙྪཱཡཾ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ མུཧུཏྟཾ དརཐཾ ཝིནོདེཏྭཱ ནིཀྑམནྟཾ རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ‘‘ཏིཊྛ ཏིཊྛ, བྷཀྑོསི མེ’’ཏི ཧཏྠེ གཎྷི. སོ དལ༹ྷཾ གཧིཏཏྟཱ ཨཉྙཾ ཨུཔཱཡཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘དེཝསིཀཾ ཏེ ཨེཀེཀཔུརིསེན སདྡྷིཾ ཙཱཊིབྷཏྟཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནགརཾ གཏོ. ཏཏོ པཊྛཱཡ བནྡྷནཱགཱརཏོ ཨེཀེཀམནུསྶེན སདྡྷིཾ ཙཱཊིབྷཏྟཾ པེསེསི. ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན བནྡྷནཱགཱརེ མནུསྶེསུ ཁཱིཎེསུ ‘‘མཧལླཀམནུསྶེསུ གཡ྄ཧམཱནེསུ རཊྛཁོབྷོ ཧོཏཱི’’ཏི ཏེ ཨགྒཧེཏྭཱ དཧརཀུམཱརེ གཎྷིཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ནགརེ དཱརཀམཱཏརོ ཙ གབྦྷིནིཡོ ཙ ཨཉྙཾ རཊྛཾ གཙྪནྟི.

ཏསྨིཾ སམཡེ སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡནྟེ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཨཱལ༹ཝཀཀུམཱརསྶ ཏིཎྞཾ མགྒཕལཱནཾ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཀུམཱརོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ¶ པཏྠིཏཔཏྠནོ ¶ དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཨཱལ༹ཝཀརཉྙོ གེཧེ ནིབྦཏྟོ, ཨཉྙཾ ཀུམཱརཾ ཨལབྷནྟཱ སྭེ ཀུམཱརཾ ཙཱཊིབྷཏྟེན སདྡྷིཾ གཧེཏྭཱ གཙྪིསྶནྟཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན ཨཱལ༹ཝཀསྶ ཡཀྑསྶ བྷཝནདྭཱརཾ གནྟྭཱ ཏསྶ དོཝཱརིཀཾ གདྲབྷཾ ནཱམ ཡཀྑཾ བྷཝནཾ པཝིསནཏྠཱཡ ཡཱཙི. སོ ཨཱཧ – ‘‘བྷགཝཱ ཏུམྷེ པཝིསཐ, མཡ྄ཧཾ པན ཨཱལ༹ཝཀསྶ ཨནཱརོཙནཾ ནཱམ ཨཡུཏྟ’’ནྟི. སོ ཧིམཝནྟེ ཡཀྑསམཱགམཾ གཏསྶ ཨཱལ༹ཝཀསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སཏྠཱཔི ཏཾ བྷཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཱལ༹ཝཀསྶ ནིསཱིདནཔལླངྐེ ནིསཱིདི.

ཏསྨིཾ སམཡེ སཱཏཱགིརཧེམཝཏཱ ཨཱལ༹ཝཀསྶ བྷཝནམཏྠཀེན ཡཀྑསམཱགམཾ གཙྪནྟཱ ཨཏྟནོ གམནེ ཨསམྤཛྫམཱནེ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཨཱཝཛྫེནྟཱ སཏྠཱརཾ ཨཱལ༹ཝཀསྶ བྷཝནེ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཡཀྑསམཱགམཾ གནྟྭཱ ཨཱལ༹ཝཀསྶ ཏུཊྛིཾ པཝེདཡིཾསུ – ‘‘ལཱབྷཱ ཏེ, ཨཱཝུསོ ཨཱལ༹ཝཀ, ཡསྶ ཏེ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ བྷཝནེ ནིསིནྣོ ¶ , གནྟྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི. སོ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེ ཨེཀསྶ མུཎྜཀསམཎསྶ མམ པལླངྐེ ནིསིནྣབྷཱཝཾ ཀཐེནྟཱི’’ཏི ཨནཏྟམནོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ ཨེཏེན སམཎེན སདྡྷིཾ སངྒཱམོ བྷཝིསྶཏི, ཏཏྠ མེ སཧཱཡཱ ནཱམ ཧོཐཱ’’ཏི དཀྑིཎཔཱདཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཊྛིཡོཛནམཏྟཾ པབྦཏཀཱུཊཾ ཨཀྐམི, ཏཾ བྷིཛྫིཏྭཱ དྭིདྷཱ ཨཧོསི. ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨཱལ༹ཝཀཡུདྡྷཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨཱལ༹ཝཀོ པན སབྦརཏྟིཾ ཏཐཱགཏེན སདྡྷིཾ ནཱནཔྤཀཱརེན ཡུཛ྄ཛྷནྟོཔི ཀིཉྩི ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཊྛ པཉྷེ པུཙྪི, སཏྠཱ ཝིསྶཛྫེསི ¶ . དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏུཀཱམེན ཨཱལ༹ཝཀསུཏྟཝཎྞནཱ (སཾ. ནི. ཨཊྛ. ༡.༡.༢༤༦) ཨོལོཀེཏབྦཱ.

པུནདིཝསེ ཨུཊྛིཏེ ཨརུཎེ ཙཱཊིབྷཏྟཱཧརཎཝེལཱཡ སཀལནགརེ གཧེཏབྦཡུཏྟཾ དཱརཀཾ ཨདིསྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘གཎྷིཏུཾ ཨཡུཏྟཊྛཱནེ པན ཨཏྠི, ཏཱཏཱ’’ཏི. ཨཱམ, དེཝ, ཨཛྫ རཱཛཀུལེ པུཏྟོ ཛཱཏོཏི. གཙྪཐ, ཏཱཏཱ, མཡཾ ཛཱིཝནྟཱ པུཏྟཾ ལབྷིསྶཱམ, ཙཱཊིབྷཏྟེན ནཾ ¶ པེསེཐཱཏི. ཏེ དེཝིཡཱ ཝིཀྐནྡམཱནཱཡ དཱརཀཾ གཧེཏྭཱ ཙཱཊིབྷཏྟེན སདྡྷིཾ ཨཱལ༹ཝཀསྶ བྷཝནདྭཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཧནྡ, ཨཡྻ, ཏཝ བྷཱགཾ པཊིཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཱལ༹ཝཀོ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀཏྟཱ ལཛྫམཱནོ ཨདྷོམུཁོ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨིདཱནི ཏེ, ཨཱལ༹ཝཀ, ལཛྫནཀིཙྩཾ ནཏྠི, དཱརཀཾ གཧེཏྭཱ མམ ཧཏྠེ ཋཔེཧཱི’’ཏི. ཏེ རཱཛཔུརིསཱ ཨཱལ༹ཝཀཀུམཱརཾ ཨཱལ༹ཝཀསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསུཾ, ཨཱལ༹ཝཀོ ཏཾ ཨཱདཱཡ དསབལསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི, སཏྠཱ པཊིགྒཎྷིཏྭཱ པུན ཨཱལ༹ཝཀསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི, ཨཱལ༹ཝཀོ ཏཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཔུརིསཱནཾ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཨིཏིསྶ ཧཏྠཏོ ཧཏྠཾ གཏཏྟཱ ‘‘ཧཏྠཀོ ཨཱལ༹ཝཀོ’’ཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

ཨཐ ནཾ ཏེ རཱཛཔུརིསཱ ཏུཊྛམཱནསཱ ཨཱདཱཡ རཉྙོ སནྟིཀཾ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཙཱཊིབྷཏྟཾ ན སམྤཊིཙྪཏཱི’’ཏི སཉྙཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀསྨཱ, ཏཱཏཱ, ཨེཝམེཝ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. དེཝ, རཱཛཀུལསྶ ཏུཊྛི ཙ ཝཌྜྷི ཙ, སཏྠཱ ཨཱལ༹ཝཀསྶ བྷཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཱལ༹ཝཀཾ དམེཏྭཱ ཨུཔཱསཀཏྟེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཀུམཱརཾ ཨམྷཱཀཾ དཱཔེསཱིཏི. སཏྠཱཔི ¶ ཨཱལ༹ཝཀཾ པཏྟཙཱིཝརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨཱལ༹ཝིནགརཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. སོ ནགརཾ ཨུཔསངྐམནྟོ ལཛྫིཏྭཱཝ ཨོསཀྐཏི. སཏྠཱ ནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ལཛྫསི, ཨཱལ༹ཝཀཱ’’ཏི པུཙྪི. ཨཱམ, བྷནྟེ, ནགརཝཱསིནོ མཾ ནིསྶཱཡ མཱཏིམརཎཾ པིཏིམརཎཾ པུཏྟདཱརམརཎཉྩ པཱཔུཎིཾསུ. ཏེ མཾ པསྶིཏྭཱ ¶ དཎྜེཧིཔི ལེཌྜཱུཧིཔི པཧརིསྶནྟི. ཏསྨཱ ཨོསཀྐཱམི, བྷནྟེཏི. ‘‘ཨཱལ༹ཝཀ, ནཏྠི ཏེ མཡཱ སདྡྷིཾ གཙྪནྟསྶ བྷཡཾ, ཝིསྶཏྠོ ཨེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནགརསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཝནསཎྜེ ཨཊྛཱསི. ཨཱལ༹ཝཀརཱཛཱཔི ནཱགརེ གཧེཏྭཱ སཏྠུ པཙྩུགྒམནཾ གཏོ. སཏྠཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི, དེསནཱཝསཱནེ ཙཏུརཱསཱིཏི པཱཎསཧསྶཱནི ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ. ཏེ ཨཱལ༹ཝཀསྶ ཏཏྠེཝ ཝསནཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨནུསཾཝཙྪརཾ བལིཀམྨཾ པཊྛཔེསུཾ.

ཨཱལ༹ཝཀོཔི ནཱགརེ དྷམྨིཀཱཡ རཀྑཱཡ སངྒཎྷི. སོཔི ཨཱལ༹ཝཀཀུམཱརོ ཝུཌྜྷིཔྤཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཏཱིཎི མགྒཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. སོ སབྦཀཱལཾ ཨརིཡསཱཝཀཨུཔཱསཀཱནཾ པཉྩཧི སཏེཧི པརིཝུཏོ ཙརཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཏེཧི ཨུཔཱསཀེཧི སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ སུཝིནཱིཏཾ པརིསཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཏཱི ¶ ཏེ, ཨཱལ༹ཝཀ, པརིསཱ, ཀཐཾ ཏཾ སངྒཎྷཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ དཱནེན ཏུསྶནྟཾ དཱནེན སངྒཎྷཱམི, པིཡཝཙནེན ཏུསྶནྟཾ པིཡཝཙནེན སངྒཎྷཱམི, ཨུཔྤནྣེསུ ཀིཙྩེསུ ཏེསཾ ནིཏྠརཎེན ཏུསྶནྟཾ ཨུཔྤནྣཀིཙྩནིཏྠརཎེན སངྒཎྷཱམི, སམཱནཏྟཊྛཱནེན ཏུསྶནྟཾ སམཱནཏྟཏཱཡ སངྒཎྷཱམཱིཏི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཐ ¶ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསཀེ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཧཏྠཀཾ ཨཱལ༹ཝཀཾ ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི པརིསཾ སངྒཎྷནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

མཧཱནཱམསཀྐཝཏྠུ

༢༥༢. པཉྩམེ པཎཱིཏདཱཡཀཱནནྟི པཎཱིཏརསདཱཡཀཱནཾ མཧཱནཱམོ སཀྐོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ པཎཱིཏརསདཱཡཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀཔིལཝཏྠུཔུརེ སཀྱརཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ དསབལསྶ པཋམདསྶནེཡེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི.

ཨཐེཀསྨིཾ སམཡེ སཏྠཱ ཝེརཉྫཱཡཾ ཝསྶཱཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀཔིལཝཏྠུཔུརཾ གནྟྭཱ ནིགྲོདྷཱརཱམེ པཊིཝསཏི. མཧཱནཱམོ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ སཏྠཱརཾ ཨེཝམཱཧ – ‘‘བྷགཝཱ སུཏམེཏཾ ‘བྷིཀྑུསངྒྷོ ཀིར ཝེརཉྫཱཡཾ བྷིཀྑཱཙཱརེན ཀིལམཏཱི’ཏི, མམ ཙཏུམཱསཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པཊིཛགྒནེ པཊིཉྙཾ དེཐ, ཨཧཾ ¶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སརཱིརེ ཨོཛཾ པཝེསེསྶཱམཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨདྷིཝཱསེསི. སོ སཏྠུ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ པུནདིཝསཏོ པཊྛཱཡ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཎཱིཏརསབྷོཛནཙཏུམདྷུརཱདཱིཧི པཊིཛགྒིཏྭཱ པུན ཙཏུམཱསཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨཊྛ མཱསེ པཱུརེཏྭཱ པུན ཙཏུམཱསཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ སཀལསཾཝཙྪརཾ པཊིཛགྒི. སཏྠཱ ཏཏོ པརཾ པཊིཉྙཾ ནཱདཱསི. མཧཱནཱམོ པན ཏཏོ པཊྛཱཡ ¶ ཨཔརཱཔརཾ སམྤཏྟབྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཀྐཱརཾ ཀརོཏི. ཏསྶ སོ གུཎོ སཀལཛམྦུདཱིཔེ པཱཀཊོ ཛཱཏོ. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. སཏྠཱ ¶ པན ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ མཧཱནཱམཾ སཀྐཾ པཎཱིཏདཱཡཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨུགྒགཧཔཏིཝཏྠུ

༢༥༣. ཚཊྛེ མནཱཔདཱཡཀཱནནྟི མནཱཔཾ ཙིཏྟརུཙིཏབྷོཛནཾ དཱཡཀཱནཾ ཨུགྒོ གཧཔཏི, ཝེསཱལིཀོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ མནཱཔདཱཡཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝེསཱལིཡཾ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ཛཱཏཀཱལེ ནཱམཾ ཨནིཡཱམིཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ པནསྶ ཨཏྟབྷཱཝོཔི ཨུགྒཏོ ཨཧོསི སམིདྡྷོ, ཨལངྐཏཏོརཎཾ ཝིཡ ཨུསྶིཏཙིཏྟཔཊོ ཝིཡ ཙ ཨཏིཝིརོཙིཏྠ. གུཎཱཔིསྶ ཨུགྒཏཱ ཨཧེསུཾ. སོ ཨིམེསཾ དྭིནྣམྤི ཨུགྒཏཏྟཱ ཨུགྒསེཊྛིཏྭེཝ སངྑཾ གཏོ. སོ པནཱཡཾ དསབལསྶ པཋམདསྶནེཡེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཨཔརབྷཱགེ ཏཱིཎིཔི མགྒཕལཱནི སཙྪཱཀཱསི. སོ ཨཏྟནོ མཧལླཀཀཱལེ རཧོགཏོ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཡཾ ཡཾ མཡ྄ཧཾ པིཡཾ མནཱཔཾ, ཏཾ ཏདེཝ དསབལསྶ དསྶཱམི, ཨིདཾ མེ སཏྠུ སམྨུཁཱཔི སུཏཾ ‘མནཱཔདཱཡཱི ལབྷཏེ མནཱཔ’’’ནྟི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཔི ནུ ཁོ མེ ཙིཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ སཏྠཱཔི ནིཝེསནདྭཱརཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱ’’ཏི.

སཏྠཱཔི ཁོ ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ནིཝེསནདྭཱརེཡེཝ པཱཏུརཧོསི. སོ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཨཏིཝིཡ ཨུསྶཱཧཛཱཏོ དསབལསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ¶ ཝནྡིཏྭཱ སཏྠུ པཏྟཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ གྷརཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ སཏྠཱརཾ, ཨཝསེསཨཱསནེསུ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནཱནགྒརསེཧི པརིཝིསིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘སམྨུཁཱ མེཏཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ སུཏཾ སམྨུཁཱ ¶ པཊིགྒཧིཏཾ ‘མནཱཔདཱཡཱི ལབྷཏེ མནཱཔ’’’ནྟི. ཡཾ ཡཾ, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ མནཱཔཾ, ཏཾ ཏཾ མཡཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དིནྣམེཝཱ’’ཏི སཏྠཱརཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཾ ཡཾ ཏསྶ མནཱཔཾ, ཏཾ ཏཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དེཏི. ཏཾ པན སབྦཾ པཉྩཀནིཔཱཏེ ¶ ཨུགྒསུཏྟེ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཱགམིསྶཏི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཏཾ ཨུཔཱསཀཾ མནཱཔདཱཡཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨུགྒཏགཧཔཏིཝཏྠུ

༢༥༤. སཏྟམེ སངྒྷུཔཊྛཱཀཱནནྟི བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཧཏྠིགཱམཀོ ཨུགྒཏོ གཧཔཏི, ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོཔི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ སངྒྷུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཧཏྠིགཱམེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ ཨུགྒཏཀུམཱརོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ ཨཔརབྷཱགེ གྷརཱཝཱསེ པཏིཊྛིཏོ པིཏུ ཨཙྩཡེན སེཊྛིཊྛཱནཾ པཱཔུཎི. ཏེན སམཡེན སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ¶ ཧཏྠིགཱམཾ པཏྭཱ ནཱགཝནུཡྻཱནེ ཝིཧརཏི. ཏདཱ ཨཡཾ ཨུགྒཏསེཊྛི སཏྟཱཧཾ པཱནམདམཏྟོ ཧུཏྭཱ ནཱཊཀེཧི པརིཝུཏོ ནཱགཝནུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ པརིཙཱརཡམཱནོ དསབལཾ དིསྭཱ བལཝཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེསི. ཨཐསྶ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམནྟསྶ སབྦོ སུརཱམདོ ཨབྦྷཏྠཾ ཨགམཱསི. སོ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཏཱིཎི མགྒཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ནཱཊཀཱནི ‘‘ཏུམྷེ ཡཐཱསུཁཾ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དཱནཱབྷིརཏོ ཧུཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དཱནམེཝ དེཏི. དེཝཏཱ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཨཱགནྟྭཱ སེཊྛིསྶ ཨཱརོཙེནྟི – ‘‘གཧཔཏི, ཨསུཀོ བྷིཀྑུ ཏེཝིཛྫོ, ཨསུཀོ བྷིཀྑུ ཚལ༹བྷིཉྙོ, ཨསུཀོ སཱིལཝཱ, ཨསུཀོ དུསྶཱིལོ’’ཏི. སོ ཏཱསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱཔི གུཎཾ ཏཱཝ ཡཐཱབྷཱུཏཏོ ཛཱནཱཏི, དེཡྻདྷམྨཾ པན སམཙིཏྟེནེཝ དེཏི. སཏྠུ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱཔི ཏམེཝ གུཎཾ ཀཐེཏི. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཾ གཧཔཏིཾ སངྒྷུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སཱུརམྦཊྛཝཏྠུ

༢༥༥. ཨཊྛམེ ¶ ¶ ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱནནྟི ཨཝིགཙྪནསབྷཱཝེན ཨཙལེན པསཱདེན སམནྣཱགཏཱནཾ སཱུརམྦཊྛོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ¶ སཱཝཏྠིཡཾ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི, སཱུརམྦཊྛོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ ཨཔརབྷཱགེ ཝཡཔྤཏྟོ གྷརཱཝཱསེ པཏིཊྛཱཡ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀོ ཧུཏྭཱ ཙརཏི. ཨཐ སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཏསྶ སོཏཱཔཏྟིམགྒཧེཏུཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ནིཝེསནདྭཱརཾ ཨགམཱསི. སོ དསབལཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སམཎོ གོཏམོ མཧཱཀུལེ ཙེཝ ཛཱཏོ, ལོཀེ ཙ ཨབྷིཉྙཱཏོ, ཏེནསྶ སནྟིཀཾ ཨགམནཾ ནཱམ ན ཡུཏྟ’’ནྟི སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཱདེསུ ཝནྡིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ གྷརཾ པཝེསེཏྭཱ མཧཱརཧེ པལླངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ ཏསྶ ཙརིཏཝསེན དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. སཏྠཱཔི ཏཾ དམེཏྭཱ ཝིཧཱརམེཝ གཏོ.

ཏཏོ མཱརོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ སཱུརམྦཊྛོ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ སནྟཀོ, སཏྠཱ པནསྶ ཨཛྫ གེཧཾ གཏོ, ཀིཾ ནུ ཁོ སཏྠུ དྷམྨཾ སུཏྭཱ མགྒཔཱཏུབྷཱཝཾ ཨཀརིཏྠཱཏི ཡཱཝསྶ མམ ཝིསཡཱ ཨཏིཀྐནྟབྷཱཝཾ ཝཱ ཨནཏིཀྐནྟབྷཱཝཾ ཝཱ ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཀཱམརཱུཔིཏཱཡ དསབལསྶ སརིཀྑཀཾ རཱུཔཾ མཱཔེཏྭཱ ཙཱིཝརགྒཧཎམྤི པཏྟགྒཧཎམྤི བུདྡྷཱཀཔྤེནེཝ ཀཏྭཱ དྭཏྟིཾསལཀྑཎདྷརོ ཧུཏྭཱ སཱུརམྦཊྛསྶ གེཧདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. སཱུརམྦཊྛོཔི ‘‘པུན དསབལོ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘བུདྡྷཱནཾ ཨནིཡྻཱནིཀགམནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཱགཏོ’’ཏི ཝེགེན ‘‘དསབལོ’’ཏི སཉྙཱཡ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཨིདཱནེཝ ཨིམསྨིཾ གེཧེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ གཏཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ པུན ¶ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱུརམྦཊྛ མཡཱ དྷམྨཾ ཀཐེནྟེན ཨེཀཾ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ ¶ ཀཐིཏཾ. མཡཱ ཧི པཉྩཀྑནྡྷཱ ‘སབྦེཝ ཨནིཙྩཱ དུཀྑཱ ཨནཏྟཱ’ཏི ཀཐིཏཱ, ན པནེཏེ སབྦེཝ ཨེཝརཱུཔཱ. ཨེཀཙྩེ ཧི ཁནྡྷཱ ནིཙྩཱ དྷུཝཱ སསྶཏཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཏོ ¶ སཱུརམྦཊྛོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཀཐཱ ཨཏིཝིཡ བྷཱརིཡཱ. བུདྡྷཱནཉྷི ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ ཀཐནཾ ནཱམ ནཏྠི, དསབལསྶ མཱརོ ཀིར པཊིཔཀྑོ, ཨདྡྷཱ ཨཡཾ མཱརོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘མཱརོསི ཏྭ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨརིཡསཱཝཀེན ཀཐིཏཀཐཱ ཏསྶ ཕརསུཔྤཧཱརོ ཝིཡ ཨཧོསི, ཏསྨཱ སཀབྷཱཝེན ཋཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཨཱམ, སཱུརམྦཊྛ, ཨཧཾ མཱརོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏཱདིསཱནཾ མཱརཱནཾ སཏམྤི སཧསྶམྤི ཨཱགནྟྭཱ མམ སདྡྷཾ ཙཱལེཏུཾ ན སཀྐོཏི, མཧཱགོཏམོ དསབལོ མཡ྄ཧཾ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ‘སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ’ཏི བོདྷེཏྭཱ དེསེསི, མཱ མེ གྷརདྭཱརེ ཏིཊྛཱ’’ཏི ཨཙྪརཾ པཧརི. མཱརོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ པཊིཔྥརིཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏཏྠེཝ ཨནྟརདྷཱཡི. སཱུརམྦཊྛོཔི སཱཡནྷསམཡེ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ མཱརེན ཀཏཀིརིཡཾ ཀཐེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨེཝཾ མཱརོ མམ སདྡྷཾ ཙཱལེཏུཾ ཝཱཡམིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ཨེཏདེཝ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ སཱུརམྦཊྛཾ ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཛཱིཝཀཝཏྠུ

༢༥༦. ནཝམེ པུགྒལཔྤསནྣཱནནྟི པུགྒལིཡཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཛཱིཝཀོ ཀོམཱརབྷཙྩོ ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཧི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ ¶ . སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ པུགྒལཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ ཨབྷཡརཱཛཀུམཱརཾ པཊིཙྩ སཱལཝཏིཡཱ ནཱམ རཱུཔཱུཔཛཱིཝིནིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟོ. རཱུཔཱུཔཛཱིཝིནིཡོ ཙ ནཱམ ཝིཛཱཏཀཱལེ སཙེ པུཏྟོ ཧོཏི, ཚཌྜེནྟི. སཙེ དྷཱིཏཱ, པཊིཛགྒནྟི. ཨིཏི སཱ ཏཾ དཱརཀཾ ཀཏྟརསུཔྤཀེན སངྐཱརཀཱུཊེ ཚཌྜཱཔེསི. ཨཐ ནཾ ཨབྷཡོ རཱཛཀུམཱརོ རཱཛུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷཎེ, ཨེཏཾ ཀཱཀེཧི སམྤརིཀིཎྞ’’ནྟི མནུསྶེ པེསེཏྭཱ ‘‘དཱརཀོ ¶ དེཝཱ’’ཏི. ཛཱིཝཏི, བྷཎེཏི, ‘‘ཛཱིཝཏི, དེཝཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨནྟེཔུརེ པོསཱཔེསི. ཏསྶ ཛཱིཝཏཱིཏི ཀཐིཏཏྟཱ ཛཱིཝཀོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ, ཀུམཱརེན པོསཱཔིཏོཏི ཀོམཱརབྷཙྩོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སོ ཨཏྟནོ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཀཱལེ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ ཝེཛྫསིཔྤཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ བིམྦིསཱརརཉྙོ སནྟིཀཱ སཀྐཱརཾ ལབྷིཏྭཱ ཙཎྜཔཛྫོཏསྶ རཉྙོ རོགཾ ཕཱསུཀཾ ཨཀཱསི. སོ ¶ ཏསྶ པཉྩ ཏཎྜུལསཀཊསཏཱནི སོལ༹ས ཀཧཱཔཎསཧསྶཱནི དུསྶསཧསྶཔརིཝཱརཾ ཨནགྒྷཾ སིཝེཡྻཀཾ དུསྶཡུགཉྩ པེསེསི. ཏསྨིཾ སམཡེ སཏྠཱ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ ཝིཧརཏི. ཛཱིཝཀོ སཏྠུ ཨུསྶནྣདྷཱཏུཀེ ཀཱཡེ ཝིརེཙནཾ དཏྭཱ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཙཏྟཱརོ པཙྩཡཱ མམ སནྟཀཱཝ ཧོནྟཱུ’’ཏི སཏྠཱརཾ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརེ ཝསཱཔེཏྭཱ སཏྠུ བྷེསཛྫཾ ཀཏྭཱ ཏཾ དུསྶཡུགཾ ཨུཔནེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷེཡེཝ པརིབྷོགཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ལདྡྷཾ དུསྶསཧསྶཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨདཱསི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརེན པན ཛཱིཝཀཝཏྠུ ཁནྡྷཀེ (མཧཱཝ. ༣༢༦ ཨཱདཡོ) ཨཱགཏམེཝ. སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཛཱིཝཀཾ ཀོམཱརབྷཙྩཾ པུགྒལཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ནཀུལཔིཏུགཧཔཏིཝཏྠུ

༢༥༧. དསམེ ¶ ཝིསྶཱསཀཱནནྟི ཝིསྶཱསིཀཀཐཾ ཀཐེནྟཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨནྟརེ, ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི, ཨགྒོཏི དསྶེཏི. སོ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསཀཾ ཝིསྶཱསཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སོ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ བྷགྒརཊྛེ སུསུམཱརགིརིནགརེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི. སཏྠཱཔི བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཏཾ ནགརཾ པཏྭཱ བྷེསཀལཱ༹ཝནེ ཝིཧརཏི. ཨཐཱཡཾ, ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི, སུསུམཱརགིརིཝཱསཱིཧི སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཋམདསྶནེནེཝ སོ ཙ བྷརིཡཱ ཙསྶ དསབལཾ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟོ’’ཏི སཉྙཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨུབྷོཔི ¶ སཏྠུ པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨམྷེ ཚཌྜེཏྭཱ ཀཧཾ ཝིཙརསཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཡཾ ཀིར, ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི, པུབྦེ པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི དསབལསྶ པིཏཱ ཨཧོསི, པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི ཙཱུལ༹པིཏཱ, པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི མཧཱཔིཏཱ, པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི མཱཏུལོ, ནཀུལམཱཏཱཔི པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི མཱཏཱ ཨཧོསི, པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི ཙཱུལ༹མཱཏཱ, པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི མཧཱམཱཏཱ, པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི པིཏུཙྪཱ. ཨིཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨནུགཏསིནེཧཏྟཱ དསབལཾ དིསྭཱཝ ‘‘པུཏྟོ’’ཏི སཉྙཾ ཀཏྭཱ སཎྛཱཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. སཏྠཱ ཡཱཝ ཏེསཾ ཙིཏྟཾ སཉྙཏྟིཾ ན གཙྪཏི, ཏཱཝ ‘‘ཨཔེཐཱ’’ཏི ནཱཝོཙ. ཨཐ ནེསཾ ཡཐཱམནེནེཝ སཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱུཏཱནཾ ཨཱསཡཾ ཉཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨུབྷོཔི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

སཏྠཱ ¶ ¶ ཨཔརབྷཱགེ ཏེསཾ མཧལླཀཀཱལེ པུན ཏཾ ནགརཾ ཨགམཱསི. ཏེ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨཏྟནོ ནིཝེསནེ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནཱནགྒརསེཧི པརིཝིསིཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི, བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡཏོ མེ, བྷནྟེ, ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི, དཧརསྶེཝ དཧརཱ ཨཱནཱིཏཱ, ནཱབྷིཛཱནཱམི ནཀུལམཱཏརཾ གཧཔཏཱནིཾ མནསཱཔི ཨཏིཙརིཏཱ, ཀུཏོ པན ཀཱཡེན. ཨིཙྪེཡྻཱམ མཡཾ, བྷནྟེ, དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨཉྙམཉྙཾ པསྶིཏུཾ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ ཨཉྙམཉྙཾ པསྶིཏུ’’ནྟི. ནཀུལམཱཏཱཔི ཁོ, གཧཔཏཱནཱི, བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡཏོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ནཀུལཔིཏུནོ གཧཔཏིསྶ དཧརསྶེཝ དཧརཱ ཨཱནཱིཏཱ, ནཱབྷིཛཱནཱམི ནཀུལཔིཏརཾ གཧཔཏིཾ མནསཱཔི ཨཏིཙརིཏཱ, ཀུཏོ པན ཀཱཡེན. ཨིཙྪེཡྻཱམ མཡཾ, བྷནྟེ, དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨཉྙམཉྙཾ པསྶིཏུཾ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩ ཨཉྙམཉྙཾ པསྶིཏུ’’ནྟི. ཨཐ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསཀེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཨིམེསཾ དྭིནྣམྤི ཀཐཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ནཀུལཔིཏརཾ གཧཔཏིཾ ཝིསྶཱསཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཚཊྛཝགྒཝཎྞནཱ.

དསསུཏྟཔཊིམཎྜིཏཱཡ ཨུཔཱསཀཔཱལི༹ཡཱ ཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༤. ཨེཏདགྒཝགྒོ

(༡༤) ༧. སཏྟམཨེཏདགྒཝགྒོ

སུཛཱཏཱཝཏྠུ

༢༥༨. ཨུཔཱསིཀཱཔཱལི༹ཡཱ ¶ ¶ པཋམེ པཋམཾ སརཎཾ གཙྪནྟཱིནནྟི སབྦཔཋམཾ སརཎེསུ པཏིཊྛིཏཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, སུཛཱཏཱ ནཱམ, སེནིཡདྷཱིཏཱ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱཔི ¶ པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ པཋམཾ སརཎཾ གཙྪནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ ཨུརུཝེལཱཡཾ སེནཱནིགམེ སེནིཡཀུཊུམྦིཀསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཨེཀསྨིཾ ནིགྲོདྷམཱུལེ པཏྠནཾ ཨཀཱསི – ‘‘སཙེ སམཛཱཏིཀཾ ཀུལགྷརཾ གནྟྭཱ པཋམགབྦྷེ པུཏྟཾ ལབྷིསྶཱམི, ཨནུསཾཝཙྪརཾ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྶཱ སཱ པཏྠནཱ སམིཛ྄ཛྷི.

སཱ མཧཱསཏྟསྶ དུཀྐརཀཱརིཀཾ ཀརོནྟསྶ ཚཊྛེ ཝསྶེ པརིཔུཎྞེ ཝིསཱཁཔུཎྞམདིཝསེ ‘‘པཱཏོཝ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ པཙྩུཊྛཱཡ དྷེནུཡོ དུཧཱཔེསི. ཝཙྪཀཱ དྷེནཱུནཾ ཐནམཱུལཾ ན ཨཱགམཾསུ, ཐནམཱུལེ ནཝབྷཱཛནམྷི ཨུཔནཱིཏམཏྟེ ཨཏྟནོཝ དྷམྨཏཱཡ ཁཱིརདྷཱརཱ པཏིཾསུ. ཏཾ ཨཙྪརིཡཾ དིསྭཱ, སུཛཱཏཱ, སཧཏྠེནེཝ ཁཱིརཾ གཎྷིཏྭཱ ནཝབྷཱཛནེ པཀྑིཔིཏྭཱ སཧཏྠེནེཝ ཨགྒིཾ ཀཏྭཱ པཙིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཏསྨིཾ པཱཡཱསེ པཙྩམཱནེ མཧནྟམཧནྟཱ བུབྦུལཱ༹ ཨུཊྛཧིཏྭཱ དཀྑིཎཱཝཏྟཱ ཧུཏྭཱ སཉྩརནྟི, ཨེཀཕུསིཏམྤི བཧི ན ནིགྒཙྪཏི. མཧཱབྲཧྨཱ ཚཏྟཾ དྷཱརེསི, ཙཏྟཱརོ ལོཀཔཱལཱ ཁགྒཧཏྠཱ ཨཱརཀྑཾ གཎྷིཾསུ, སཀྐོ ཨལཱཏཱནི སམཱནེནྟོ ཨགྒིཾ ཛཱལེསི. དེཝཏཱ ཙཏཱུསུ དཱིཔེསུ ཨོཛཾ སཾཧརིཏྭཱ ཏཏྠ པཀྑིཔིཾསུ. སུཛཱཏཱ, ཨེཀདིཝསེཡེཝ ཨིམཱནི ཨཙྪརིཡཱནི དིསྭཱ པུཎྞཱདཱསིཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨམྨ, པུཎྞེ ཨཛྫ ཨམྷཱཀཾ དེཝཏཱ ཨཏིཝིཡ པསནྣཱ, མཡཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཙྪརིཡཾ ¶ ནཱམ ན དིཊྛཔུབྦཾ ¶ , ཝེགེན གནྟྭཱ དེཝཊྛཱནཾ པཊིཛགྒཱཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ, ཨཡྻེ’’ཏི ཏསྶཱ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏུརིཏཏུརིཏཱ རུཀྑམཱུལཾ ཨགམཱསི.

བོདྷིསཏྟོཔི ¶ ཁོ བྷིཀྑཱཙཱརཀཱལཾ ཨཱགམཡམཱནོ པཱཏོཝ གནྟྭཱ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. རུཀྑམཱུལཾ སོདྷནཏྠཱཡ གཏཱ པུཎྞཱ ཨཱགནྟྭཱ སུཛཱཏཱཡ ཨཱརོཙེསི – ‘‘དེཝཏཱ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣཱ’’ཏི. སུཛཱཏཱ, ‘‘སཙེ ཛེ སཙྩཾ བྷཎསི, ཨདཱསིཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སབྦཔསཱདྷནཾ པསཱདྷེཏྭཱ སཏསཧསྶགྒྷནཀེ སུཝཎྞཐཱལེ པཱཡཱསཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཔརཱཡ སུཝཎྞཔཱཏིཡཱ པིདཧིཏྭཱ སེཏཝཏྠེན སམྤལིཝེཋེཏྭཱ སམནྟཱ གནྡྷདཱམམཱལཱདཱམཱནི ཨོསཱརེཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གནྟྭཱ མཧཱཔུརིསཾ དིསྭཱ བལཝཔཱིཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ དིཊྛཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨོཎཏོཎཏཱ གནྟྭཱ སཱིསཏོ ཐཱལཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཝིཝརིཏྭཱ སཧེཝ པཱཏིཡཱ པཱཡཱསཾ མཧཱཔུརིསསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ མཡ྄ཧཾ མནོརཐོ ནིཔྥནྣོ, ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀམྤི ནིཔྥཛྫཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. བོདྷིསཏྟོ ནེརཉྫརཱཡ ནདིཡཱ ཏཱིརཾ གནྟྭཱ སུཝཎྞཐཱལཾ ཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ནྷཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨེཀཱུནཔཎྞཱས པིཎྜེ ཀརོནྟོ པཱཡཱསཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ནདིཡཱ སམྤཝཱཧེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན བོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྟསཏྟཱཧཾ བོདྷིམཎྜེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ སུཛཱཏཱཡ པུཏྟསྶ ཡསདཱརཀསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ གནྟྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི.

ཡསོཔི ཀུལཔུཏྟོ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཝིཝཊཾ ཨིཏྠཱགཱརཾ དིསྭཱ སཉྫཱཏསཾཝེགོ ‘‘ཨུཔདྡུཏཾ ཝཏ, བྷོ, ཨུཔསཊྛཾ ཝཏ, བྷོ’’ཏི ཝཏྭཱ ནིཝེསནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱཝ བཧིནགརེ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཏཱིཎི མགྒཕལཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཨཐསྶ པིཏཱ པདཱནུཔདིཀཾ ¶ གནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཡསསྶ པཝཏྟིཾ པུཙྪི. སཏྠཱ ཡསཾ ཀུལཔུཏྟཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོ སེཊྛིགཧཔཏི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི, ཡསོ ཨརཧཏྟཕལཾ པཱཔུཎི. ཏཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨེཧི བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱཧ, ཏཱཝདེཝསྶ གིཧིལིངྒཾ ཨནྟརདྷཱཡི, ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརདྷརོ ཨཧོསི. པིཏཱཔིསྶ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེསི. སཏྠཱ ཡསཾ ཀུལཔུཏྟཾ པཙྪཱསམཎཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ གྷརཾ གནྟྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ དྷམྨཾ དེསེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཡསསྶ མཱཏཱ, སུཛཱཏཱ, པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ ཙ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏཾདིཝསཾ ཨཡཾ, སུཛཱཏཱ, ཏེཝཱཙིཀསརཎེ པཏིཊྛཱསི སདྡྷིཾ སུཎིསཱཡ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ ¶ , ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ཝཏྠུ ཁནྡྷཀེ (མཧཱཝ. ༢༥-༢༨) ཨཱགཏམེཝ ¶ . སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཨུཔཱསིཀཾ པཋམཾ སརཎཾ གཙྪནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཝིསཱཁཱཝཏྠུ

༢༥༩. དུཏིཡེ དཱཡིཀཱནནྟི དཱནཱབྷིརཏཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, ཝིསཱཁཱ མིགཱརམཱཏཱ, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ དཱཡིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ སབྦཀནིཊྛཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏདཱ ཀིར –

‘‘སམཎཱི ¶ སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུདཱཡིཀཱ;

དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སངྒྷདཱསཱི ཙ སཏྟམཱ’’ཏི.

ཨིམཱ སཏྟ བྷགིནིཡོ ཨཧེསུཾ. ཏཱ ཨེཏརཧི –

‘‘ཁེམཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, པཊཱཙཱརཱ ཙ གོཏམཱི;

དྷམྨདིནྣཱ མཧཱམཱཡཱ, ཝིསཱཁཱ ཙེཝ སཏྟམཱི’’ཏི. –

ཨེཝཾནཱམཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ. ཏཏྲཱཡཾ སངྒྷདཱསཱི ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨངྒརཊྛེ བྷདྡིཡནགརེ མེཎྜཀསེཊྛིཔུཏྟསྶ དྷནཉྩཡསེཊྛིནོ ཨགྒམཧེསིཡཱ སུམནདེཝིཡཱ ནཱམ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟི, ཝིསཱཁཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏསྶཱ སཏྟཝསྶིཀཀཱལེ དསབལོ སེལབྲཱཧྨཎསྶ ཙ ཨཉྙེསཉྩ བོདྷནེཡྻབནྡྷཝཱནཾ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཏསྨིཾ རཊྛེ ཏཾ ནགརཾ པཱཔུཎི.

ཏསྨིཉྩ སམཡེ མེཎྜཀོ གཧཔཏི ཏསྨིཾ ནགརེ པཉྩནྣཾ མཧཱཔུཉྙཱནཾ ཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ སེཊྛིཊྛཱནཾ ཀཱརེསི. པཉྩ མཧཱཔུཉྙཱ ནཱམ མེཎྜཀོ སེཊྛི, ཙནྡཔདུམཱ ནཱམ ཏསྶེཝ ཨགྒམཧེསཱི, ཏསྶ ཙ པུཏྟོ དྷནཉྩཡོ ནཱམ, ཏསྶ བྷརིཡཱ སུམནདེཝཱི ནཱམ, མེཎྜཀསེཊྛིསྶ དཱསོ ¶ ¶ པུཎྞོ ནཱམཱཏི. ན ཀེཝལཉྩ མེཎྜཀསེཊྛིཡེཝ, བིམྦིསཱརམཧཱརཱཛསྶ པན ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནེ པཉྩ ཨམིཏབྷོགཱ ནཱམ ཨཧེསུཾ ཛོཏིཀོ ཛཊིལོ མེཎྜཀོ པུཎྞོ ཀཱཀཝལིཡོཏི. ཏེསུ ཨཡཾ མེཎྜཀསེཊྛི དསབལསྶ ཨཏྟནོ ནགརཾ སམྤཏྟབྷཱཝཾ སུཏྭཱ པུཏྟསྶ དྷནཉྩཡསེཊྛིནོ དྷཱིཏརཾ ཝིསཱཁཱདཱརིཀཾ པཀྐོསིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨམྨ, ཏུཡ྄ཧམྤི མངྒལཾ ཨམྷཱཀམྤི མངྒལཾ, ཏཝ པརིཙཱརིཀཱཧི པཉྩདཱརིཀཱསཏེཧི ¶ སདྡྷིཾ པཉྩ རཐསཏཱནི ཨཱརུཡ྄ཧ པཉྩཧི དཱསིསཏེཧི པརིཝུཏཱ དསབལསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. སཱ པིཏཱམཧསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཀཱརཎཱཀཱརཎེསུ པན ཀུསལཏྟཱ ཡཱཝཏིཀཱ ཡཱནསྶ བྷཱུམི, ཡཱནེན གནྟྭཱ ཡཱནཱ པཙྩོརོཧིཏྭཱ པཏྟིཀཱཝ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ ཙརིཏཝསེན སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ པཉྩཧི དཱརིཀཱསཏེཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. མེཎྜཀསེཊྛིཔི ཁོ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐ སཏྠཱ ཏསྶཔི ཙརིཏཝསེན དྷམྨཾ དེསེསི. སོ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ སཏྠཱརཾ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨཏྟནོ ནིཝེསནེ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཝིསིཏྭཱ ཨེཏེནུཔཱཡེན ཨཌྜྷམཱསཾ མཧཱདཱནཾ ཨདཱསི. སཏྠཱ བྷདྡིཡནགརེ ཡཐཱབྷིརནྟཾ ཝིཧརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཨིཏོ པརཾ ཨཉྙཾ ཀཐཱམགྒཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝིསཱཁཱཡ ཨུཔྤཏྟིཀཐཱཝ ཀཐེཏབྦཱ. སཱཝཏྠིཡཉྷི ཀོསལརཱཛཱ བིམྦིསཱརསྶ སནྟིཀཾ པེསེསི – ‘‘མམ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནེ ཨམིཏབྷོགཝིནྡནཀུལཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨམྷཱཀཾ ཨམིཏབྷོགཝིནྡནཀུལཾ པེསེཏཱུ’’ཏི. རཱཛཱ ཨམཙྩེཧི སདྡྷིཾ མནྟེསི. ཨམཙྩཱ ‘‘མཧཱཀུལཾ པེསེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨེཀཾ པན སེཊྛིཔུཏྟཾ པེསེསྶཱམཱ’’ཏི མེཎྜཀསེཊྛིནོ པུཏྟཾ དྷནཉྩཡསེཊྛིཾ ཨཱཡཱཙིཾསུ. རཱཛཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཾ པེསེསི. ཨཐ ནཾ ཀོསལརཱཛཱ སཱཝཏྠིཏོ སཏྟཡོཛནམཏྠཀེ སཱཀེཏནགརེ སེཊྛིཊྛཱནཾ དཏྭཱ ཝཱསེསི.

སཱཝཏྠིཡཉྩ མིགཱརསེཊྛིནོ པུཏྟོ པུཎྞཝཌྜྷནཀུམཱརོ ནཱམ ཝཡཔྤཏྟོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ¶ པིཏཱ ‘‘པུཏྟོ མེ ཝཡཔྤཏྟོ, གྷརཱཝཱསེནསྶ ཨཱབནྡྷནསམཡོ’’ཏི ¶ ཉཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སམཱནཛཱཏིཀེ ཀུལེ དཱརིཀཾ པརིཡེསཐཱ’’ཏི ཀཱརཎཱཀཱརཎཀུསལེ པུརིསེ པེསེསི. ཏེ སཱཝཏྠིཡཾ ཨཏྟནོ རུཙིཏཾ དཱརིཀཾ ཨདིསྭཱ སཱཀེཏཾ ཨགམཾསུ. ཏཾདིཝསཉྩ, ཝིསཱཁཱ, ཨཏྟནོ སམཱནཝཡེཧི པཉྩཧི ཀུམཱརིཀཱསཏེཧི པརིཝཱརིཏཱ ནཀྑཏྟཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ཨེཀཾ མཧཱགཱམཾ ཨགམཱསི ¶ . ཏེཔི པུརིསཱ ཨནྟོནགརེ ཙརིཏྭཱ ཨཏྟནོ རུཙིཏཾ དཱརིཀཾ ཨདིསྭཱ བཧིནགརདྭཱརེ ཨཊྛཾསུ. ཏསྨིཾ སམཡེ དེཝོ ཝསྶིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨཐ ཏཱ ཝིསཱཁཱཡ སདྡྷིཾ ནིཀྑནྟཱ དཱརིཀཱ ཏེམནབྷཡེན ཝེགེན སཱལཾ པཝིསིཾསུ. ཏེ པུརིསཱ ཏཱསམྤི ཨནྟརེ ཡཐཱརུཙིཏཾ དཱརིཀཾ ན པསྶིཾསུ. ཏཱསཾ པན སབྦཔཙྪཏོ, ཝིསཱཁཱ, དེཝཾ ཝསྶནྟམྤི ཨགཎེཏྭཱ ཨཏུརིཏགམནེན ཏེམཡམཱནཱཝ སཱལཾ པཱཝིསི. ཏེ པུརིསཱ ཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘རཱུཔཝཏཱི ཏཱཝ ཀཉྙཱ ཨེཏཔརམཱ བྷཝེཡྻ, རཱུཔཾ པནེཏཾ ཨེཀཙྩཱཡ ཀཱརིཏཔཏྟཾ ཝིཡ ཧོཏི, ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཀཐེནྟཱ ཛཱནིསྶཱམ མདྷུརཝཙནཱ ཝཱ ནོ ཝཱ’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨཏིཝིཡ པརིཎཏཝཡཱ ཨིཏྠཱི ཝིཡ ཡཱསི, ཨམྨཱ’’ཏི. ཀིཾ དིསྭཱ ཀཐེཐ, ཏཱཏཱཏི? ཨཉྙཱ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹ནཀུམཱརིཡོ ཏེམནབྷཡེན ཝེགེན ཨཱགནྟྭཱ སཱལཾ པཝིཊྛཱ, ཏྭཾ པན མཧལླིཀཱ ཝིཡ པདཝཱརཾ ཨཏིཀྐམྨ ནཱགཙྪསི, སཱཊཀསྶ ཏེམནབྷཱཝམྤི ན གཎེསི. སཙེ ཏཾ ཧཏྠཱི ཝཱ ཨསྶོ ཝཱ ཨནུབནྡྷེཡྻ, ཀིཾ ཨེཝམེཝཾ ཀརེཡྻཱསཱིཏི? ཏཱཏཱ, སཱཊཀཱ ནཱམ ན དུལླབྷཱ, སུལབྷཱ མཡ྄ཧཾ ཀུལེ སཱཊཀཱ. ཝཡཔྤཏྟཱ ¶ མཱཏུགཱམཱ པན པཎིཡབྷཎྜསདིསཱ, ཧཏྠེ ཝཱ པཱདེ ཝཱ བྷགྒེ ཨངྒཝིཀལཾ མཱཏུགཱམཾ ཛིགུཙྪནྟཱ ནིཊྛུབྷིཏྭཱ གཙྪནྟི, ཏསྨཱ སཎིཀཾ ཨཱགཏཱམྷཱིཏི.

ཏེ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘ཨིམཱཡ སདིསཱ ཨིམསྨིཾ ཛམྦུདཱིཔེ ཨིཏྠཱི ནཱམ ནཏྠི, ཡཱདིསཱ རཱུཔེན, ཀཐཱཡཔི ཏཱདིསཱཝ. ཀཱརཎཱཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཏསྶཱ ཨུཔརི མཱལཱགུལ༹ཾ ཁིཔིཾསུ. ཨཐ, ཝིསཱཁཱ, ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ ཨཔརིགྒཧིཏཱ, ཨིདཱནི པན པརིགྒཧིཏཱམྷཱི’’ཏི ཝིནཱིཏེནཱཀཱརེན བྷཱུམིཡཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ ཏཏྠེཝ སཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔིཾསུ. སཱ པཊིཙྪནྣབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དཱསིགཎཔརིཝུཏཱ གེཧཾ ཨགམཱསི. ཏེཔི མིགཱརསེཊྛིནོ པུརིསཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾཡེཝ དྷནཉྩཡསེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཾསུ. ‘‘ཀཏརགཱམཝཱསིནོ ¶ , ཏཱཏཱ, ཏུམྷེ’’ཏི པུཙྪིཏཱ ‘‘སཱཝཏྠིནགརེ མིགཱརསེཊྛིནོ པུརིསམྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨམྷཱཀཾ སེཊྛིནཱ ཏུམྷཱཀཾ གེཧེ ཝཡཔྤཏྟཱ དཱརིཀཱ ཨཏྠཱིཏི སུཏྭཱ པེསིཏཱ’’ཏི. སཱདྷུ, ཏཱཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ སེཊྛི ཀིཉྩཱཔི བྷོགེན ཨམྷེཧི ཨསདིསོ, ཛཱཏིཡཱ པན སདིསོ. སབྦཱཀཱརསམྤནྣོ ནཱམ དུལླབྷོ གཙྪཐ ཏུམྷེ སེཊྛིསྶ ཨམྷེཧི སམྤཊིཙྪིཏབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཐཱཏི.

ཏེ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ མིགཱརསེཊྛིསྶ ཏུཊྛིཾ ཝཌྜྷིཾ ཙ པཝེདེཏྭཱ ‘‘ལདྡྷཱ ནོ སཱམི སཱཀེཏེ དྷནཉྩཡསེཊྛིསྶ གེཧེ དཱརིཀཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏཾ སུཏྭཱ མིགཱརསེཊྛི ‘‘མཧཱཀུལགེཧེ ཀིར ནོ དཱརིཀཱ ལདྡྷཱ’’ཏི ཏུཊྛམཱནསོ ཧུཏྭཱ ཏཱཝདེཝ དྷནཉྩཡསེཊྛིསྶ སཱསནཾ པཧིཎི ¶ ‘‘ཨིདཱནེཝ དཱརིཀཾ ཨཱནཡིསྶཱམ, ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཀརོནྟཱུ’’ཏི. སོཔིསྶ པཊིསཱསནཾ པེསེསི – ‘‘ནཡིདཾ ཨམྷཱཀཾ བྷཱརིཡཾ, སེཊྛི པན ཨཏྟནོ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཀརོཏཱུ’’ཏི. སོ ཀོསལརཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེསི – ‘‘དེཝ, ཨེཀཱ མེ མངྒལཀིརིཡཱ ཨཏྠི, དཱསསྶ ཏེ པུཎྞཝཌྜྷནསྶ དྷནཉྩཡསེཊྛིནོ དྷཱིཏརཾ ཝིསཱཁཾ ནཱམ དཱརིཀཾ ཨཱནེསྶཱམི, སཱཀེཏགམནཾ མེ ཨནུཛཱནཱཐཱ’’ཏི. སཱདྷུ, མཧཱསེཊྛི, ཀིཾ པན ཨམྷེཧིཔི ¶ ཨཱགནྟབྦནྟི? དེཝ ཏུམྷཱདིསཱནཾ གམནཾ ལདྡྷུཾ སཀྐཱཏི? རཱཛཱ མཧཱཀུལསྶ སངྒཧཾ ཀཱཏུཀཱམོ ‘‘ཧོཏུ སེཊྛི, ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ མིགཱརསེཊྛིནཱ སདྡྷིཾ སཱཀེཏནགརཾ ཨགམཱསི. དྷནཉྩཡསེཊྛི ‘‘མིགཱརསེཊྛི ཀིར ཀོསལརཱཛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ རཱཛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝེསནཾ ཨགམཱསི. ཏཱཝདེཝ རཉྙོ ཙ རཱཛབལསྶ ཙ མིགཱརསེཊྛིནོ ཙ ཝསནཊྛཱནཾ ཙེཝ མཱལཱགནྡྷབྷཏྟཱདཱིནི ཙ སབྦཱནི པཊིཡཱདེསི. ‘‘ཨིདཾ ཨིམསྶ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཨིདཾ ཨིམསྶཱ’’ཏི སབྦཾ ཨཏྟནཱཝ ཛཱནཱཏི. ཏེ ཏེ ཛནཱ ཙིནྟཡིཾསུ – ‘‘སེཊྛི ཨམྷཱཀམེཝ སཀྐཱརཾ ཀརོཏཱི’’ཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ དྷནཉྩཡསེཊྛིསྶ སཱསནཾ པཧིཎི ‘‘ན སཀྐཱ སེཊྛིནཱ ཙིརཀཱལཾ ཨམྷཱཀཾ བྷརཎཔོསནཾ ཀཱཏུཾ, དཱརིཀཱཡ གམནཀཱལཾ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི. སོཔི རཉྙོ སཱསནཾ པེསེསི – ‘‘ཨིདཱནི ཝསྶཀཱལོ ཨཱགཏོ, ན སཀྐཱ ཙཏུམཱསཾ ཝིཙརིཏུཾ, ཏུམྷཱཀཾ བལཀཱཡསྶ ཡཾ ཡཾ ལདྡྷུཾ ¶ ཝཊྚཏི, སབྦཾ ཏཾ མམ བྷཱརོ. ཀེཝལཾ དེཝོ མཡཱ པེསིཏཀཱལེ གཙྪཏཱུ’’ཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱཀེཏནགརཾ ནིཙྩནཀྑཏྟགཱམོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨེཝཾ ཏཡོ མཱསཱ ཨཏིཀྐནྟཱ. དྷནཉྩཡསེཊྛིནོ པན དྷཱིཏཱཡ མཧཱལཏཱཔསཱདྷནཾ ན ཏཱཝ ནིཊྛཾ གཙྪཏི. ཨཐསྶ ཀམྨནྟཱདྷིཊྛཱཡཀཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱརོཙཡིཾསུ – ‘‘སེསཾ ཨསནྟཾ ནཱམ ནཏྠི, བལཀཱཡསྶ པན བྷཏྟཔཙནདཱརཱུནི ནཔྤཧོནྟཱི’’ཏི. ‘‘གཙྪཐ, ཏཱཏཱ, ཧཏྠིསཱལཱ ཨསྶསཱལཱ ཝིཡོཛེཏྭཱ བྷཏྟཾ པཙཐཱ’’ཏི. ཨེཝཾ པཙནྟཱནམྤི ཨཌྜྷམཱསོ ཨཏིཀྐནྟོ. ཏཏོ པུན ཨཱརོཙཡིཾསུ – ‘‘དཱརཱུནི སཱམི ནཔྤཧོནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཏཱཏཱ, ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ དཱརཱུནི ལདྡྷུཾ ན སཀྐཱ, དུསྶཀོཊྛཱགཱརཾ པན ཝིཝརིཏྭཱ ཐཱུལསཱཊཀེ གཧེཏྭཱ ཝཊྚིཡོ ཀཏྭཱ ཏེལཙཱཊིཡཾ ཏེམེཏྭཱ བྷཏྟཾ པཙཐཱ’’ཏི. ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན པཙནྟཱནཾ ཙཏྟཱརོ མཱསཱ པཱུརཡིཾསུ.

ཏཏོ ¶ དྷནཉྩཡསེཊྛི དྷཱིཏུཡཱ མཧཱལཏཱཔསཱདྷནསྶ ནིཊྛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘སྭེ དཱརིཀཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི དྷཱིཏརཾ སམཱིཔེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨམྨ པཏིཀུལེ ཝསནྟིཡཱ ནཱམ ཨིམཉྩིམཉྩ ཨཱཙཱརཾ ¶ སིཀྑིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི. ཨཡཾ མིགཱརསེཊྛི ཨནནྟརགབྦྷེ ནིསིནྣོ དྷནཉྩཡསེཊྛིནོ ཨོཝཱདཾ ཨསྶོསི. སོཔི སེཊྛི དྷཱིཏརཾ ཨེཝཾ ཨོཝདི –

‘‘ཨམྨ སསུརཀུལེ ཝསནྟིཡཱ ནཱམ ཨནྟོཨགྒི བཧི ན ནཱིཧརིཏབྦོ, བཧིཨགྒི ཨནྟོ ན པཝེསེཏབྦོ, དདནྟསྶེཝ དཱཏབྦཾ, ཨདདནྟསྶ ན དཱཏབྦཾ, དདནྟསྶཔི ཨདདནྟསྶཔི དཱཏབྦཾ, སུཁཾ ནིསཱིདིཏབྦཾ, སུཁཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, སུཁཾ ནིཔཛྫིཏབྦཾ, ཨགྒི པརིཙརིཏབྦོ, ཨནྟོདེཝཏཱ ནམསྶིཏབྦཱ’’ཏི.

ཨིམཾ དསཝིདྷཾ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ པུནདིཝསེ སབྦཱ སེནིཡོ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ རཱཛསེནཱཡ མཛ྄ཛྷེ ཨཊྛ ཀུཊུམྦིཀེ པཱཊིབྷོགེ གཧེཏྭཱ ‘‘སཙེ མེ དྷཱིཏུ གཏཊྛཱནེ དོསོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏུམྷེཧི སོདྷེཏབྦོ’’ཏི ཝཏྭཱ ནཝཀོཊིཨགྒྷནཀེན མཧཱལཏཱཔསཱདྷནེན དྷཱིཏརཾ པསཱདྷེཏྭཱ ནྷཱནཙུཎྞམཱུལཾ ཙཏུཔཎྞཱསསཀཊསཏཾ དྷནཾ དཏྭཱ དྷཱིཏཱཡ སདྡྷིཾ ནིབདྡྷཾ གམནཙཱརིནིཡོ པཉྩསཏཱ དཱསིཡོ པཉྩ ཨཱཛཉྙརཐསཏཱནི སབྦཱུཔཀཱརཉྩ ¶ སཏཾ སཏཾ དཏྭཱ ཀོསལརཱཛཱནཉྩ མིགཱརསེཊྛིཉྩ, ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དྷཱིཏུ གམནཝེལཱཡཾ ཝཛཱདྷིཊྛཱཡཀེ པུརིསེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ, ‘‘ཏཱཏཱ, མམ དྷཱིཏཱཡ གཏཊྛཱནེ ཁཱིརཔཱནཏྠཾ དྷེནཱུཧི, ཡཱནཡོཛནཏྠཾ ཨུསབྷེཧི ཙ ཨཏྠོ ཧོཏི, ཏསྨཱ མམ དྷཱིཏུ གམནམགྒེ ཝཛདྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ པུཐུལཏོ ཨཊྛ ཨུསབྷཱནི གོགཎེན པཱུརེཏྭཱ ཏིགཱཝུཏམཏྠཀེ ཨསུཀཱ ནཱམ ཀནྡརཱ ཨཏྠི, ཨགྒགོཡཱུཐེ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྟེ བྷེརིསཉྙཱཡ ཝཛདྭཱརཾ པིདཧེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སེཊྛིསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཾསུ ¶ . ཝཛདྭཱརེ ཝིཝཊེ ཨུལཱ༹རུལཱ༹རཱཡེཝ གཱཝིཡོ ནིཀྑམིཾསུ. དྭཱརེ པིདཧིཏེ པན ཝིསཱཁཱཡ པུཉྙབལེན བལཝགཱཝོ ཙ དམྨགཱཝོ ཙ བཧི ལངྒྷིཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔཛྫིཾསུ. ཨཐ, ཝིསཱཁཱ, སཱཝཏྠིནགརདྭཱརཾ པཏྟཀཱལེ ཙིནྟེསི – ‘‘པཊིཙྪནྣཡཱནསྨིཾ ནུ ཁོ ནིསཱིདིཏྭཱ པཝིསཱམི, ཨུདཱཧུ རཐེ ཋཏྭཱ’’ཏི. ཨཐསྶཱ ཨེཏདཧོསི – ‘‘པཊིཙྪནྣཡཱནེན མེ པཝིསནྟིཡཱ མཧཱལཏཱཔསཱདྷནསྶ ཝིསེསོ ན པཉྙཱཡིསྶཏཱི’’ཏི. སཱ སཀལནགརསྶ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟཱི རཐེ ཋཏྭཱ ནགརཾ པཱཝིསི. སཱཝཏྠིཝཱསིནོ ཝིསཱཁཱཡ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེསཱ ཀིར, ཝིསཱཁཱ, ནཱམ ཨེཝརཱུཔཱ, ཨཡཉྩ སམྤཏྟི ཨེཏིསྶཱཝ ཨནུཙྪཝིཀཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨིཏི སཱ མཧཱསམྤཏྟིཡཱ མིགཱརསེཊྛིནོ གེཧཾ པཱཝིསི. ཨཱགཏདིཝསེ ཙསྶཱ སཀལནགརཝཱསིནོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ, དྷནཉྩཡསེཊྛི, ཨཏྟནོ ནགརཾ སམྤཏྟཱནཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཡཐཱབལཾ པཎྞཱཀཱརཾ པཧིཎིཾསུ. ཝིསཱཁཱ, པཧིཏཔཧིཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཏསྨིཾཡེཝ ནགརེ ཨཉྙམཉྙེསུ ཀུལེསུ ¶ སབྦཏྠཀམེཝ དཱཔེསི. ཨཐསྶཱ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཛཉྙཝལ༹ཝཱཡ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. སཱ དཱསཱིཧི དཎྜདཱིཔིཀཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝལ༹ཝཾ ཨུཎྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ ཏེལེན མཀྑཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ ཨགམཱསི.

མིགཱརསེཊྛིཔི སཏྟཱཧཾ པུཏྟསྶ ཨཱཝཱཧསཀྐཱརཾ ཀརོནྟོ དྷུརཝིཧཱརེ ཝསནྟམྤི ཏཐཱགཏཾ ཨམནསིཀཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ སཀལནིཝེསནཾ པཱུརེནྟོ ནགྒསམཎཀེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཱགཙྪཏུ མེ དྷཱིཏཱ, ཨརཧནྟེ ཝནྡཏཱུ’’ཏི ཝིསཱཁཱཡ སཱསནཾ པཧིཎི. སཱ ‘‘ཨརཧནྟཱ’’ཏི ཝཙནཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨརིཡསཱཝིཀཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཧུཏྭཱ ཏེསཾ ནིསིནྣཊྛཱནཾ ¶ གནྟྭཱ ཏེ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ན ཨེཝརཱུཔཱ ནཱམ ཨརཧནྟཱ ཧོནྟི, ཧིརོཏྟཔྤཝིཝཛྫིཏཱནཾ ¶ ནཱམ སནྟིཀཾ ཀསྨཱ མཾ སསུརོ པཀྐོསཱཔེཏཱི’’ཏི ‘‘དྷཱི, དྷཱི’’ཏི གརཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ གཏཱ. ནགྒསམཎཱ ཏཾ དིསྭཱ སབྦེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ སེཊྛིཾ གརཧིཾསུ – ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ, གཧཔཏི, ཨཉྙཾ ནཱལཏྠ, སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝིཀཾ མཧཱཀཱལ༹ཀཎྞིཾ ཀསྨཱ ཨིམཾ གེཧཾ པཝེསེསི, ཝེགེན ནཾ ཨིམསྨཱ གེཧཱ ནཱིཧརཱཧཱི’’ཏི. ཏཏོ སེཊྛི ‘‘ན སཀྐཱ མཡཱ ཨིམེསཾ ཝཙནེན ཨིམཾ གེཧཱ ནཱིཧརིཏུཾ, མཧཱཀུལསྶ དྷཱིཏཱ ཨཡ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘ཨཱཙརིཡཱ དཧརཱ ནཱམ ཛཱནིཏྭཱ ཝཱ ཨཛཱནིཏྭཱ ཝཱ ཀརེཡྻུཾ, ཏུམྷེ ཏུཎྷཱི ཧོཐཱ’’ཏི ནགྒེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ མཧཱཔལླངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སུཝཎྞཀཊཙྪུཾ གཧེཏྭཱ ཝིསཱཁཱཡ པརིཝིསིཡམཱནོ སུཝཎྞཔཱཏིཡཾ ཨཔྤོདཀམདྷུཔཱཡཱསཾ པརིབྷུཉྫི.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཨེཀོ པིཎྜཙཱརིཀོ ཐེརོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ སེཊྛིསྶ གྷརདྭཱརཾ པཱཔུཎི. ཝིསཱཁཱ, ཏཾ དིསྭཱ ‘‘སསུརསྶ ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ཡཐཱ སོ ཐེརཾ པསྶཏི, ཨེཝཾ ཨཔགནྟྭཱ ཨཊྛཱསི. སོ པན བཱལོ ཐེརཾ དིསྭཱཔི ཨཔསྶནྟོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨདྷོམུཁོ པཱཡཱསམེཝ བྷུཉྫཏི. ཝིསཱཁཱ, ‘‘ཐེརཾ དིསྭཱཔི མེ སསུརོ སཉྙཾ ན ཀརོཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཏིཙྪཐ, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ སསུརོ པུརཱཎཾ ཁཱདཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ནིགཎྛེཧི ཏཱཝ ཀཐིཏཀཱལེ ཨདྷིཝཱསེསི, ‘‘པུརཱཎཾ ཁཱདཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཀྑཎེཡེཝ པན ཧཏྠཾ ཨཔནེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ པཱཡཱསཾ ཨིཏོ ཧརཐ, ཨེཏཉྩ ཨིམསྨཱ གེཧཱ ནཱིཧརཐ. ཨཡཉྷི མཾ ཨེཝརཱུཔེ མངྒལགེཧེ ཨསུཙིཁཱདཀཾ ནཱམ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྨིཾ ཁོ པན ནིཝེསནེ སབྦེཔི དཱསཀམྨཀརཱ ཝིསཱཁཱཡ སནྟཀཱཝ, ཀོ ནཾ ཧཏྠེ ཝཱ ¶ པཱདེ ཝཱ གཎྷིསྶཏི, མུཁེན ཀཐེཏུཾ སམཏྠོཔི ནཱམ ནཏྠི. ཏཏོ, ཝིསཱཁཱ, སསུརསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ན ཨེཏྟཀེན ཝཙནེན མཡཾ ནིཀྑམཱམ, ནཱཧཾ ཏུམྷེཧི ཨུདཀཏིཏྠཏོ ཀུམྦྷདཱསིཀཱ ཝིཡ ཨཱནཱིཏཱ. དྷརམཱནཀམཱཏཱཔིཏཱུནཾ དྷཱིཏརོ ¶ ནཱམ ན ཨེཏྟཀེནེཝ ནིཀྑམནྟི, ཨེཏེནེཝ མེ ཀཱརཎེན པིཏཱ ཨིདྷཱགམནདིཝསེ ཨཊྛ ཀུཊུམྦིཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘སཙེ མེ དྷཱིཏརཾ ཨུཔཱདཱཡ དོསོ ཨུཔྤཛྫཏི, སོདྷེཡྻཱཐཱ’ཏི ¶ ཝཏྭཱ ཏེསཾ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཏེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ དོསཱདོསཾ སོདྷཱཔེཐཱ’’ཏི.

ཏཏོ སེཊྛི ‘‘ཀལྱཱཎཾ ཨེསཱ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཨཊྛ ཀུཊུམྦིཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ དཱརིཀཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཨཔརིཔུཎྞེཡེཝ མངྒལགེཧེ ནིསིནྣཾ མཾ ‘ཨསུཙིཁཱདཀོ’ཏི ཝདཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཀིར, ཨམྨཱཏི? ‘‘ཏཱཏཱ, མཡ྄ཧཾ སསུརོ ཨསུཙིཾ ཁཱདིཏུཀཱམོ བྷཝིསྶཏི, ཨཧཾ པན ཨེཝཾ ཀཏྭཱ ན ཀཐེམི. ཨེཀསྨིཾ པན པིཎྜཔཱཏིཀཏྠེརེ གྷརདྭཱརེ ཋིཏེ ཨཡཾ ཨཔྤོདཀམདྷུཔཱཡཱསཾ བྷུཉྫནྟོ ན ཏཾ མནསི ཀརོཏི, ཨཧཾ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ‘ཨཏིཙྪཐ, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ སསུརོ ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ པུཉྙཾ ན ཀརོཏི, པུརཱཎཔུཉྙཾ ཁཱདཏཱི’ཏི ཨེཏྟཀཾ ཀཐཡིནྟི ཨཱཧ. ཨཡྻ, ཨིདྷ དོསོ ནཏྠི, ཨམྷཱཀཾ དྷཱིཏཱ ཀཱརཎཾ ཀཐེཏི, ཏྭཾ ཀསྨཱ ཀུཛ྄ཛྷསཱིཏི? ཨཡྻཱ, ཨེས ཏཱཝ དོསོ མཱ ཧོཏུ, ཨཡཾ པན དཱརིཀཱ ཨཱགཏདིཝསེཡེཝ མམ པུཏྟེ སཉྙཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ ཨགམཱསཱིཏི. ཨེཝཾ ཀིར, ཨམྨཱཏི? ཏཱཏཱ, ནཱཧཾ ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ གཙྪཱམི, ཨིམསྨིཾ པན གེཧེ ཨཱཛཱནཱིཡཝལ༹ཝཱཡ ཝིཛཱཏཱཡ སཉྙམྤི ཨཀཏྭཱ ནིསཱིདནཾ ནཱམ ཨཡུཏྟནྟི དཎྜདཱིཔིཀཱ ¶ གཱཧཱཔེཏྭཱ དཱསཱིཧི པརིཝུཏཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝལ༹ཝཱཡ ཝིཛཱཏཔརིཧཱརཾ ཀཱརཱཔེསིནྟི. ཨཡྻ, ཨམྷཱཀཾ དྷཱིཏཱ ཏཝ གེཧེ དཱསཱིཧིཔི ཨཀཏྟབྦཀམྨཾ ཨཀཱསི, ཏྭཾ ཨེཏྠ ཀིཾ དོསཾ པསྶསཱིཏི?

ཨཡྻཱ, ཨེས ཏཱཝ གུཎོ ཧོཏུ, ཨིམིསྶཱ པན པིཏཱ ཨིདྷཱགམནདིཝསེ ཨོཝཱདཾ དེནྟོ ‘‘ཨནྟོཨགྒི བཧི ན ནཱིཧརིཏབྦོ’’ཏི ཨཱཧ, ཀིཾ པན སཀྐཱ ཨམྷེཧི ཨུབྷཏོ པཊིཝིསྶཀགེཧཱནཾ ཨགྒིཾ ཨདཏྭཱ ཝསིཏུནྟི? ཨེཝཾ ཀིར, ཨམྨཱཏི? ཏཱཏཱ, ན མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཨེཏཾ ཨགྒིཾ ཨུཔཱདཱཡ ཀཐེསི, ཡཱ པན ཨནྟོནིཝེསནེ སསྶུཨཱདཱིནཾ རཧསྶཀཐཱ ཨུཔྤཛྫཏི, སཱ དཱསིདཱསཱནཾ ན ཀཐེཏབྦཱ. ཨེཝརཱུཔཱ ཧི ཀཐཱ ཝཌྜྷམཱནཱ ཀལཧཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཨིདཾ སནྡྷཱཡ མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཀཐེསི, ཏཱཏཱཏི.

ཨཡྻཱ, ཨེཏཾ ཏཱཝ ཨེཝཾ ཧོཏུ, ཨིམིསྶཱ པིཏཱ ‘‘བཱཧིརཏོ ཨགྒི ན ཨནྟོ པཝེསེཏབྦོ’’ཏི ཨཱཧ, ཀིཾ སཀྐཱ ཨམྷེཧི ཨནྟོཨགྒིམྷི ནིབྦུཏེ བཱཧིརཏོ ཨགྒིཾ ཨནཱཧརིཏུནྟི ¶ ? ཨེཝཾ ཀིར, ཨམྨཱཏི? ཏཱཏཱ, མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཨེཏཾ ཨགྒིཾ སནྡྷཱཡ ན ཀཐེསི, ཡཾ པན དོསཾ དཱསཀམྨཀཱརེཧི ཀཐིཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨནྟོམཱནུསཀཱནཾ ན ཀཐེཏབྦཾ…པེ….

ཡམྤི ¶ ཏེན ‘‘ཡེ དདནྟི, ཏེསཾཡེཝ དཱཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ‘‘ཡཱཙིཏཀཾ ཨུཔཀརཎཾ གཧེཏྭཱ ཡེ པཊིདདནྟི, ཏེསཾཡེཝ དཱཏབྦ’’ནྟི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཡེ ན དདནྟཱི’’ཏི ཨིདམྤི ཡཱཙིཏཀཾ ཨུཔཀརཎཾ གཧེཏྭཱ ཡེ ན པཊིདདནྟི, ཏེསཾ ན དཱཏབྦནྟི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

‘‘དདནྟསྶཔི ཨདདནྟསྶཔི དཱཏབྦ’’ནྟི ¶ , ཨིདཾ པན དུགྒཏེསུ ཉཱཏིམིཏྟེསུ སམྤཏྟེསུ པཊིདཱཏུཾ སཀྐོནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ, དཱཏུམེཝ ཝཊྚཏཱིཏི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

‘‘སུཁཾ ནིསཱིདིཏབྦ’’ནྟི ཨིདམྤི སསྶུསསུརེ དིསྭཱ ཨུཊྛཱཏབྦཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

‘‘སུཁཾ བྷུཉྫིཏབྦ’’ནྟི ཨིདཾ པན སསྶུསསུརསཱམིཀེཧི པུརེཏརཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ ཏེ པརིཝིསིཏྭཱ སབྦེཧི ལདྡྷཱལདྡྷཾ ཉཏྭཱ པཙྪཱ སཡཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

‘‘སུཁཾ ནིཔཛྫིཏབྦ’’ནྟི ཨིདམྤི སསྶུསསུརསཱམིཀེཧི པུརེཏརམེཝ སཡནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ན ནིཔཛྫིཏབྦཾ, ཏེསཾ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀཾ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ སཡཾ ནིཔཛྫིཏུཾ ཡུཏྟནྟི ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཨགྒི པརིཙརིཏབྦོ’’ཏི ཨིདཾ པན སསྶུམྤི སསུརམྤི སཱམིཀམྤི ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཝིཡ ཨུརགརཱཛཱནཾ ཝིཡ ཙ ཀཏྭཱ པསྶིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟནྟི.

ཨེཏེ ཏཱཝ ཨེཏྟཀཱ གུཎཱ ཧོནྟུ, ཨིམིསྶཱ པན པིཏཱ ཨནྟོདེཝཏཱ ནམསྶཱཔེཏི, ཨིམསྶ ཀོ ཨཏྠོཏི? ཨེཝཾ ཀིར, ཨམྨཱཏི? ཨཱམ, ཏཱཏཱ, ཨེཏམྤི ཧི མེ པིཏརཱ ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཱཝེཎིཀགྷརཱཝཱསཾ ཝསནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརཾ སམྤཏྟཔབྦཛིཏཾ དིསྭཱ ཡཾ གྷརེ ¶ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ ཨཏྠི, ཏཏོ པབྦཛིཏཱནཾ དཏྭཱཝ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཏེ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པན མཧཱསེཊྛི པབྦཛིཏེ དིསྭཱ ཨདཱནམེཝ རུཙྩཏི མཉྙེཏི. སོ ཨཉྙཾ པཊིཝཙནཾ ཨཔསྶནྟོ ཨདྷོམུཁོ ནིསཱིདི’’.

ཨཐ ནཾ ཀུཊུམྦིཀཱ ‘‘ཀིཾ སེཊྛི ཨཉྙོཔི ཨམྷཱཀཾ དྷཱིཏུ དོསོ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ནཏྠི ¶ , ཨཡྻཱཏི. ཀསྨཱ པན ནཾ ནིདྡོསཾ ཨཀཱརཎཱ གེཧཏོ ¶ ནཱིཧརཱཔེསཱིཏི? ཏསྨིཾ ཁཎེ, ཝིསཱཁཱ, ཨཱཧ – ‘‘པཋམཾ ཏཱཝ མཡ྄ཧཾ མམ སསུརསྶ ཝཙནེན གམནཾ ན ཡུཏྟཾ, མཡ྄ཧཾ པན ཨཱགམནདིཝསེ མམ དོསཱདོསཾ སོདྷནཏྠཱཡ མམ པིཏཱ ཏུམྷཱཀཾ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཨདཱསི, ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ གནྟུཾ སུཁ’’ནྟི དཱསིདཱསེ ‘‘ཡཱནཱདཱིནི སཛྫཱནི ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེསི. ཨཐ ནཾ སེཊྛི ཏེ ཀུཊུམྦིཀེ གཧེཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ, མཡཱ ཨཛཱནིཏྭཱ ཀཐིཏཾ, ཁམཱཧི མཡ྄ཧ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཏཱཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཁམིཏབྦཾ ཏཱཝ ཁམཱམི, ཨཧཾ པན བུདྡྷསཱསནེ ཨཝེཙྩཔྤསནྣསྶ ཀུལསྶ དྷཱིཏཱ, ན མཡཾ ཝིནཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཝཏྟཱམ. སཙེ མམ རུཙིཡཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཊིཛགྒིཏུཾ ལབྷཱམི, ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨམྨ, ཏྭཾ ཡཐཱརུཙིཡཱ ཏཝ སམཎེ པཊིཛགྒཱཧཱི’’ཏི.

ཏཏོ, ཝིསཱཁཱ, དསབལཾ ནིམནྟཱཔེཏྭཱ པུནདིཝསེ ནིཝེསནཾ པཱུརེནྟཱི བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིསཱིདཱཔེསི. ནགྒཔརིསཱཔི སཏྠུ མིགཱརསེཊྛིནོ གེཧཾ གཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ གེཧཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཝིསཱཁཱ, དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ ‘‘སབྦོ སཀྐཱརོ པཊིཡཱདིཏོ, སསུརོ མེ ཨཱགནྟྭཱ དསབལཾ པརིཝིསཏཱུ’’ཏི སཱསནཾ པེསེསི. སོ ནིགཎྛཱནཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘མམ དྷཱིཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ པརིཝིསཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཝིསཱཁཱ, ནཱནགྒརསེཧི དསབལཾ པརིཝིསིཏྭཱ ནིཊྛིཏེ བྷཏྟཀིཙྩེ པུན སཱསནཾ པཧིཎི – ‘‘སསུརོ མེ ཨཱགནྟྭཱ དསབལསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཎཱཏཱུ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨིདཱནི ཨགམནཾ ནཱམ ཨཏིཝིཡ ཨཀཱརཎ’’ནྟི དྷམྨཀཐཾ སོཏུཀམྱཏཱཡ གཙྪནྟཾ ནགྒསམཎཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘སམཎསྶ གོཏམསྶ དྷམྨཾ སུཎནྟོ བཧིསཱཎིཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ སུཎཱཧཱི’’ཏི. པུརེཏརམེཝ ཙ གནྟྭཱ སཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔིཾསུ. མིགཱརསེཊྛི གནྟྭཱ བཧིསཱཎིཡཾ ¶ ནིསཱིདི. ཏཐཱགཏོ ‘‘ཏྭཾ བཧིསཱཎིཡཾ ཝཱ ནིསཱིད, པརཀུཊྚེ ཝཱ པརསེལེ ཝཱ པརཙཀྐཝཱལེ༹ ཝཱ ནིསཱིད. ཨཧཾ བུདྡྷོ ནཱམ སཀྐོམི ཏཾ མམ སདྡཾ སཱཝེཏུ’’ནྟི སུཝཎྞཝཎྞཕལཾ ཨམྦརུཀྑཾ ཁནྡྷེ གཧེཏྭཱ ཙཱལེནྟོ ཝིཡ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སེཊྛི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ སཱཎིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཏྠུ པཱདེ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེཡེཝ ཙ ‘‘ཏྭཾ, ཨམྨ, ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ མམ མཱཏཱ’’ཏི ¶ ཝིསཱཁཾ ཨཏྟནོ མཱཏུཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ, ཝིསཱཁཱ མིགཱརམཱཏཱ, ནཱམ ཛཱཏཱ.

སཱ ཨེཀདིཝསཾ ནཀྑཏྟསམཡེ ཝཏྟནྟེ ‘‘ཨནྟོནགརེ གུཎོ ནཏྠཱི’’ཏི དཱསཱིཧི པརིཝུཏཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཾ གཙྪནྟཱི ‘‘བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀཾ ཨུདྡྷཏཝེསེན ¶ གནྟུཾ ཨཡུཏྟ’’ནྟི མཧཱལཏཱཔསཱདྷནཾ ཨོམུཉྩིཏྭཱ དཱསིཡཱ ཧཏྠེ དཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི, སཏྠཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. སཱ དྷམྨདེསནཱཔརིཡོསཱནེ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ནགརཱབྷིམུཁཱ པཱཡཱསི. སཱཔི དཱསཱི ཨཏྟནཱ གཧིཏཔསཱདྷནསྶ ཋཔིཏཊྛཱནཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ གཙྪནྟཱི པསཱདྷནཏྠཱཡ པཊིནིཝཏྟི. ཨཐ ནཾ, ཝིསཱཁཱ, ‘‘ཀཧཾ པན ཏེ ཏཾ ཋཔིཏ’’ནྟི པཊིཔུཙྪི. གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ, ཨཡྻེཏི. ཧོཏུ ཛེ གནྟྭཱ ཨཱཧར, གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ ཋཔིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཧརཱཔནཾ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ ཨཡུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཏཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དཎྜཀམྨཾ ཀརིསྶཱམ. ཏཏྠ པན ཋཔིཏེ ཨཡྻཱནཾ པལིབོདྷོ ཧོཏཱིཏི.

པུནདིཝསེ སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཝིསཱཁཱཡ ནིཝེསནདྭཱརཾ སམྤཱཔུཎི. ནིཝེསནེ ཙ ནིབདྡྷཔཉྙཏྟཱནི ཨཱསནཱནི ¶ . ཝིསཱཁཱ, སཏྠུ པཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ སཏྠཱརཾ གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེསུཡེཝ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩེ སཏྠརི ཏཾ པསཱདྷནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཏྠུ པཱདམཱུལེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘ཨལངྐཱརོ ནཱམ པབྦཛིཏཱནཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. ཛཱནཱམི, བྷནྟེ, ཨཧཾ པན ཨིམཾ ཨགྒྷཱཔེཏྭཱ དྷནཾ གཧེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝསནགནྡྷཀུཊིཾ ཀཱརེསྶཱམཱིཏི. ཏདཱ སཏྠཱ ཨདྷིཝཱསེསི. སཱཔི ཏཾ ཨགྒྷཱཔེཏྭཱ ནཝཀོཊིདྷནཾ གཧེཏྭཱ གབྦྷསཧསྶཔཊིམཎྜིཏེ པུབྦཱརཱམཝིཧཱརེ ཏཐཱགཏསྶ ཝསནགནྡྷཀུཊིཾ ཀཱརེསི. ཝིསཱཁཱཡ པན ནིཝེསནཾ པུབྦཎྷསམཡེ ཀཱསཱཝཔཛྫོཏཾ ཨིསིཝཱཏཔཊིཝཱཏམེཝ ཧོཏི ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ གེཧཾ ཝིཡ. ཏསྶཱཔི གེཧེ སབྦབྷཏྟཱནི པཊིཡཏྟཱནེཝ ཨཧེསུཾ. སཱ པུབྦཎྷསམཡེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱམིསསངྒཧཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟེ བྷེསཛྫཱནི ཙེཝ ཨཊྛཝིདྷཔཱནཱནི ཙ གཎྷཱཔེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དཏྭཱ པཙྪཱ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི. སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨུཔཱསིཀཱཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཝིསཱཁཾ མིགཱརམཱཏརཾ དཱཡིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཁུཛྫུཏྟརཱ-སཱམཱཝཏཱིཝཏྠུ

༢༦༠-༢༦༡. ཏཏིཡཙཏུཏྠེསུ ¶ བཧུསྶུཏཱནཾ ཡདིདཾ, ཁུཛྫུཏྟརཱ, མེཏྟཱཝིཧཱརཱིནཾ ཡདིདཾ, སཱམཱཝཏཱིཏི བཧུསྶུཏཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ ཁུཛྫུཏྟརཱ, མེཏྟཱཝིཧཱརཱིནཾ ¶ སཱམཱཝཏཱི ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཏཱ ཀིར དྭེཔི པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ¶ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ‘‘སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སོསྶཱམཱ’’ཏི ཝིཧཱརཾ ཨགམཾསུ. ཏཏྠ, ཁུཛྫུཏྟརཱ, སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ བཧུསྶུཏཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱམཱཝཏཱིཔི ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ མེཏྟཱཝིཧཱརཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. ཏཱསཾ དྭིནྣམྤི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱིནཾཡེཝ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ ཨཏིཀྐནྟཾ.

ཨཐ ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ ཨལླཀཔྤརཊྛེ ཨཧིཝཱཏཀརོགོ ནཱམ ཨུདཔཱདི. ཨེཀེཀསྨིཾ གེཧེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ དསཔི ཝཱིསམྤི ཏིཾསམྤི ཛནཱ མརནྟི, ཏིརོརཊྛཾ གཏཱ པན ཛཱིཝིཏཾ ལབྷནྟི. ཏཾ ཉཏྭཱ ཨེཀོ པུརིསོ ཨཏྟནོ པུཏྟདཱརཾ ཨཱདཱཡ ‘‘ཨཉྙཾ རཊྛཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཏོ ནིཀྑམི. ཨཐསྶ གྷརེ གཧིཏཔཱཐེཡྻཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཀནྟཱརེ ཨནུཏྟིཎྞེཡེཝ པརིཀྑཡཾ ཨགམཱསི. ཏེསཾ སརཱིརབལཾ པརིཧཱཡི, སཀིཾ མཱཏཱ པུཏྟཾ ཨུཀྑིཔཏི, སཀིཾ པིཏཱ. ཨཐསྶ པིཏཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨམྷཱཀཾ སརཱིརབལཾ པརིཧཱིནཾ, པུཏྟཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གཙྪནྟཱ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི. སོ ཏསྶ མཱཏརཾ ཨཛཱནཱཔེཏྭཱཝ ཨུདཀཀིཙྩེན ཨོཧཱིནོ ཝིཡ པུཏྟཾ མགྒེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ‘‘ཨཐསྶ བྷརིཡཱ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཋིཏཱ ཧཏྠེ པུཏྟཾ ཨདིསྭཱ ཝིརཝམཱནཱ གནྟྭཱ ཀཧཾ མེ སཱམི པུཏྟོ’’ཏི ཨཱཧ. ཀོ ཏེ པུཏྟེན ཨཏྠོ? ཛཱིཝམཱནཱ པུཏྟཾ ལབྷིསྶཱམཱཏི. སཱ ‘‘ཨཏིསཱཧསིཀོ ཝཏཱཡཾ པུརིསོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, ནཱཧཾ ཏཱདིསེན སདྡྷིཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ མེ བྷདྡེ ཀཏཾ, ཁམེཏཾ མཡ྄ཧ’’ནྟི ཝཏྭཱ པུཏྟཾ ཨཱདཱཡཱགཏོ.

ཏེ ཏཾ ཀནྟཱརཾ སམཏིཀྐམིཏྭཱ སཱཡཾ ཨེཀཾ གོཔཱལཀཀུལཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ. ཏཾ དིཝསཉྩ གོཔཱལཀཀུལཝཱསིནོ ¶ ནིརུདཀཔཱཡཱསཾ པཙིཾསུ. ཏེ ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ ཨཏིཝིཡ ཚཱཏཀཱ’’ཏི པཱཡཱསསྶ མཧཱབྷཱཛནཾ པཱུརེཏྭཱ ཨུལུ༹ངྐཔཱུརཾ སཔྤིཾ ཨཱསིཉྩིཏྭཱ ཨདཾསུ. ཏེསུ ཏཾ པཱཡཱསཾ བྷུཉྫནྟེསུ ¶ སཱ ཨིཏྠཱི པམཱཎེནེཝ བྷུཉྫི, པུརིསོ པན པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ¶ ཛཱིརཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཀཱལམཀཱསི. སོ ཀཱལཾ ཀརོནྟོ ཏེསུ སཱལཡབྷཱཝེན གོཔཱལཀཱནཾ གེཧེ སུནཁིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. སུནཁཱི ནཙིརསྶེཝ ཝིཛཱཏཱ. གོཔཱལཀོ ཏཾ ཀུཀྐུརཾ སསྶིརིཀཾ དིསྭཱ པིཎྜེན པལོབྷེཏྭཱ ཨཏྟནི ཨུཔྤནྣསིནེཧཾ གཧེཏྭཱ སདྡྷིམེཝ ཙརཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ གོཔཱལཀསྶ གྷརདྭཱརཾ སམྤཏྟོ. སོཔི ཏཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ནིསྶཱཡ ཝསནཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ གཎྷི. པཙྩེཀབུདྡྷོ གོཔཱལཀཀུལསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཨེཀསྨིཾ ཝནསཎྜེ ཝཱསཾ ཨུཔགཏོ. གོཔཱལཀོ ཏསྶ སནྟིཀཾ གཙྪནྟོ ཏཾ ཀུཀྐུརཾ གཧེཏྭཱཝ གཙྪཏི, ཨནྟརཱམགྒེ ཙ ཝཱལ༹མིགཊྛཱནེ ཝཱལ༹མིགཱནཾ པལཱཡནཏྠཾ རུཀྑེ ཝཱ པཱསཱཎེ ཝཱ པཧཱརཾ དེཏི, སོཔི ཀུཀྐུརོ ཏསྶ ཀརཎཝིདྷཱནཾ ཝཝཏྠཔེཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ སོ གོཔཱལཀོ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ སབྦཀཱལཾ ཨཱགམནཾ ནཱམ ན ཧོཏི. ཨཡཾ པན ཀུཀྐུརོ ཚེཀོ, ཨིམསྶ ཨཱགཏསཉྙཱཡ ཨམྷཱཀཾ གེཧདྭཱརཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨེཀདིཝསཾ ‘‘པཙྩེཀབུདྡྷཾ གཎྷིཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི ཀུཀྐུརཾ པེསེསི. ཀུཀྐུརོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ གནྟྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཱདམཱུལེ ཨུརེན ནིཔཛྫི. པཙྩེཀབུདྡྷོ ‘‘ཨཡཾ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. སོ ཏསྶ ཝཱིམཾསནཏྠཱཡ ཨུཀྐམིཏྭཱ ཨཉྙཾ མགྒཾ གཎྷི, ཀུཀྐུརོ པུརཏོ ཋཏྭཱ གོཔཱལཀམགྒཾ པཊིཔནྣཀཱལེ ¶ ཨཔསཀྐི. ཡསྨིཾ ཙ ཡསྨིཾ ཙ ཋཱནེ ཝཱལ༹མིགཱནཾ པལཱཡནཏྠཾ གོཔཱལཀོ རུཀྑཾ ཝཱ པཱསཱཎཾ ཝཱ པཧརི, ཏཾ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ཀུཀྐུརོ མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝི. ཏསྶ སདྡེན ཝཱལ༹མིགཱ པལཱཡནྟི. པཙྩེཀབུདྡྷོཔི བྷཏྟཀིཙྩཝེལཱཡ མཧནྟཾ སིནིདྡྷཔིཎྜཾ ཏསྶ དེཏི. སོཔི པིཎྜལཱབྷེན པཙྩེཀབུདྡྷེ ཨུཏྟརིཏརཾ སིནེཧཾ ཀརོཏི.

གོཔཱལཀོ ཏེམཱསཾ ཝུཏྠསྶ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཏིཙཱིཝརཔྤཧོནཀཾ སཱཊཀཾ དཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, སཙེ ཝོ རུཙྩཏི, ཨིདྷེཝ ཝསཐ. ནོ ཙེ རུཙྩཏི, ཡཐཱསུཁཾ གཙྪཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. པཙྩེཀབུདྡྷོ གམནཱཀཱརཾ དསྶེཏི. སོ གོཔཱལཀོ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨནུགནྟྭཱ ནིཝཏྟཏི. ཀུཀྐུརོ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཨཉྙཏྠ གམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཏིསིནེཧེན ཨུཔྤནྣབལཝསོཀོ ཧདཡཕཱལནཾ པཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསཔུརེ ནིབྦཏྟི. ཨཐསྶ པཙྩེཀབུདྡྷེན ¶ སདྡྷིཾ གམནཀཱལེ ཨུཙྩཱསདྡཾ ཀཏྭཱ ཝཱལ༹མིགཱནཾ པལཱཔིཏབྷཱཝེན དེཝཏཱཧི སདྡྷིཾ ཀཐེནྟསྶ སདྡོ སཀལདེཝཔུརཾ ཚཱདེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སོ ¶ ཏེནེཝ ནཱམདྷེཡྻཾ ལབྷིཏྭཱ གྷོསཀདེཝཔུཏྟོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཨཐསྶ ཏསྨིཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟསྶ མནུསྶཔཐེ ཀོསམྦིནགརེ ཨུདེནོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ པཊིཔཛྫི. ཏསྶ ཝཏྠུ མཛ྄ཛྷིམཔཎྞཱསཀེ བོདྷིརཱཛཀུམཱརསུཏྟཝཎྞནཱཡཾ (མ. ནི. ཨཊྛ. ༢.༣༢༤ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏསྨིཾ པན རཛྫཾ ཀཱརཡམཱནེ གྷོསཀདེཝཔུཏྟོ ཙཝིཏྭཱ ཀོསམྦིཡཾ ཨེཀིསྶཱ རཱུཔཱུཔཛཱིཝིནིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. སཱ དསམཱསཙྩཡེན ཝིཛཱཡིཏྭཱ པུཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སངྐཱརཀཱུཊེ ཚཌྜཱཔེསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཀོསམྦིསེཊྛིནོ ¶ ཀམྨནྟིཀོ པཱཏོཝ སེཊྛིགྷརཾ གཙྪནྟོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིམཾ ཀཱཀེཧི སམྤརིཀིཎྞ’’ནྟི གནྟྭཱ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཱཔུཉྙཝཱ ཨེས དཱརཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཀསྶ པུརིསསྶ ཧཏྠེ གེཧཾ པེསེཏྭཱ སེཊྛིགྷརཾ ཨགམཱསི. སེཊྛིཔི རཱཛཱུཔཊྛཱནཝེལཱཡ རཱཛཀུལཾ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ པུརོཧིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཀིཾ ནཀྑཏྟ’’ནྟི པུཙྪི. སོ ཏཏྠེཝ ཋིཏོ གཎེཏྭཱ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ནཀྑཏྟཾ, ཨཛྫ ཨིམིནཱ ནཀྑཏྟེན ཛཱཏདཱརཀོ ཨིམསྨིཾ ནགརེ སེཊྛིཊྛཱནཾ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཝེགེན གྷརཾ པེསེསི – ‘‘ཨིམསྶ པུརོཧིཏསྶ དྭེ ཀཐཱ ནཱམ ནཏྠི, གྷརཎཱི ཙ མེ གརུགབྦྷཱ, ཛཱནཱཐ ཏཱཝ ནཾ ཝིཛཱཏཱ ཝཱ ནོ ཝཱ’’ཏི. ཏེ གནྟྭཱ ཛཱནིཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻ, ན ཏཱཝ ཝིཛཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེན ཧི གཙྪཐ, ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཨཛྫ ཛཱཏདཱརཀཾ པརིཡེསཐཱཏི. ཏེ པརིཡེསནྟཱ ཏསྶ སེཊྛིནོ ཀམྨནྟིཀསྶ གེཧེ ཏཾ དཱརཀཾ དིསྭཱ སེཊྛིནོ ཨཱརོཙཡིཾསུ. ཏེན ཧི གཙྪཐ བྷཎེ, ཏཾ ཀམྨནྟིཀཾ པཀྐོསཐཱཏི. ཏེ ཏཾ པཀྐོསིཾསུ. ཨཐ ནཾ སེཊྛི ‘‘གེཧེ ཀིར ཏེ དཱརཀོ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ, ཨཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཏཾ དཱརཀཾ ཨམྷཱཀཾ དེཧཱི’’ཏི. ‘‘ན དེམི, ཨཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ཧནྡ སཧསྶཾ གཎྷིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཨཡཾ ཛཱིཝེཡྻ ཝཱ མརེཡྻ ཝཱ, དུཛྫཱནམིད’’ནྟི སཧསྶཾ གཎྷིཏྭཱ ཨདཱསི.

ཏཏོ སེཊྛི ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ མེ བྷརིཡཱ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡིསྶཏི, ཨིམམེཝ པུཏྟཾ ཀརིསྶཱམི. སཙེ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡིསྶཏི, མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི. ཙིནྟེཏྭཱ གེཧེ པོསེསི. ཨཐསྶ བྷརིཡཱ ཀཏིཔཱཧཙྩཡེན པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏཏོ སེཊྛི ‘‘ཨེཝཾ ཏཾ གཱཝོ མདྡིཏྭཱ མཱརེསྶནྟཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ¶ དཱརཀཾ ཝཛདྭཱརེ ནིཔཛྫཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ ཏཏྠ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. ཨཐ ནཾ ཡཱུཐཔཏི ཨུསབྷོ པཋམཾ ནིཀྑམནྟོ དིསྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཏཾ ཨཉྙེ ན མདྡིསྶནྟཱི’’ཏི ཙཏུནྣཾ པཱདཱནཾ ཨནྟརེ ཀཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ གོཔཱལཀཱ དིསྭཱ ¶ ‘‘མཧཱཔུཉྙོ ཨེས དཱརཀོ བྷཝིསྶཏི ¶ , ཡསྶ ཏིརཙྪཱནགཏཱཔི གུཎཾ ཛཱནནྟི, པཊིཛགྒིསྶཱམ ན’’ནྟི ཨཏྟནོ གེཧཾ ནཡིཾསུ.

སོཔི སེཊྛི ཏསྶ མཏབྷཱཝཾ ཨནུཝིཛྫནྟོ ‘‘གོཔཱལཀེཧི ནཱིཏོ’’ཏི སུཏྭཱ པུན སཧསྶཾ དཏྭཱ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཨཱམཀསུསཱནེ ཚཌྜཱཔེསི. ཏསྨིཾ ཙ ཀཱལེ སེཊྛིསྶ གྷརེ ཨཛཔཱལཀོ སུསཱནཾ ནིསྶཱཡ ཨཛིཀཱ ཙཱརེཏི. ཨཐེཀཱ དྷེནུ ཨཛིཀཱ དཱརཀསྶ པུཉྙེན མགྒཱ ཨོཀྐམྨ གནྟྭཱ དཱརཀསྶ ཁཱིརཾ དཏྭཱ གཏཱ. ཏཏོ ནིཝཏྟམཱནཱཔི ཏཐེཝ གནྟྭཱ ཁཱིརམདཱསི. ཨཛཔཱལཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཨཛིཀཱ པཱཏོཔི ཨིམསྨཱ ཋཱནཱ ཨོཀྐམིཏྭཱ གཏཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི གནྟྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཱཔུཉྙོ ཨེས དཱརཀོ, ཏིརཙྪཱནགཏཱཔིསྶ གུཎཾ ཛཱནནྟི, པཊིཛགྒིསྶཱམི ན’’ནྟི གཧེཏྭཱ གེཧཾ གཏོ.

པུནདིཝསེ སེཊྛི ‘‘མཏོ ནུ ཁོ དཱརཀོ, ན མཏོ’’ཏི ཨོལོཀཱཔེནྟོ ཨཛཔཱལཀེན གཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཧསྶཾ དཏྭཱ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ‘‘སྭེ ཨིམཾ ནགརཾ ཨེཀོ སཏྠཝཱཧཔུཏྟོ པཝིསིསྶཏི, ཨིམཾ དཱརཀཾ ནེཏྭཱ ཙཀྐམགྒེ ཋཔེཐ, ཨེཝཾ ཏཾ སཀཊཙཀྐཾ ཚིནྡནྟཾ གམིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ ཏཏྠ ནིཀྑིཏྟཾ སཏྠཝཱཧཔུཏྟསྶ པུརིམསཀཊེ གོཎཱ དིསྭཱ ཙཏྟཱརོ པཱདེ ཐམྦྷེ ཝིཡ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. སཏྠཝཱཧོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི ཏེསཾ ཋིཏཀཱརཎཾ ཨོལོཀེནྟོ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཱཔུཉྙོ དཱརཀོ, པཏིཛགྒིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གཎྷིཏྭཱ ཨགམཱསི.

སེཊྛིཔི ཏསྶ ཙཀྐཔཐེ མཏབྷཱཝཾ ཝཱ ཨམཏབྷཱཝཾ ཝཱ ཨོལོཀཱཔེནྟོ སཏྠཝཱཧེན གཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏསྶཔི སཧསྶཾ དཏྭཱ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ནགརཏོ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ པཔཱཏེ པཱཏཱཔེསི. སོ ཏཏྠ པཔཏནྟོ ནལ༹ཀཱརཱནཾ ཀམྨཀརཎཊྛཱནེ ཨེཀསཱལཱཡ པཏིཏོ. སཱ ཏསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན སཏཝིཧཏཀཔྤཱསཔིཙུསམྥསྶསདིསཱ ¶ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ ནལ༹ཀཱརཛེཊྛཀོ ‘‘པུཉྙཝཱ ཨེས དཱརཀོ, པཊིཛགྒིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ¶ གཎྷིཏྭཱ གེཧཾ གཏོ. སེཊྛི དཱརཀསྶ པཔཱཏཏོ པཏིཏཊྛཱནེ མཏབྷཱཝཾ ཝཱ ཨམཏབྷཱཝཾ ཝཱ པརིཡེསཱཔེནྟོ ནལ༹ཀཱརཛེཊྛཀེན གཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏསྶཔི སཧསྶཾ དཏྭཱ ཨཱཎཱཔེསི.

ཨཔརབྷཱགེ སེཊྛིསྶ སཀཔུཏྟོཔི སོཔི ཨུབྷོ ཝཡཔྤཏྟཱ ཨཧེསུཾ. སེཊྛི པུན གྷོསཀདཱརཀསྶ ¶ མཱརཎུཔཱཡཾ ཙིནྟེནྟོ ཨཏྟནོ ཀུམྦྷཀཱརསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ མཡ྄ཧཾ གེཧེ ཨེཝརཱུཔོ ཨེཀོ ཨཝཛཱཏདཱརཀོ ཨཏྠི, ཏཾ དཱརཀཾ ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ མཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི རཧསྶེནཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨུབྷོཔི ཀཎྞེ པིདཧིཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ བྷཱརིཡཾ ཀཐཾ ཀཐེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ སེཊྛི ‘‘ཨཡཾ མུདྷཱ ན ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ – ‘‘ཧནྡ, བྷོ, སཧསྶཾ གཎྷིཏྭཱ ཨེཏཾ ཀམྨཾ ནིཔྥཱདེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ལཉྫཾ ནཱམ ཨབྷིནྣཾ བྷིནྡཏི, ཏསྨཱ སོ སཧསྶཾ ལབྷིཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, ཨཡྻ, ཨསུཀདིཝསེ ནཱམ ཨཱཝཱཔཾ ཨཱལིམྤེསྶཱམི, ཏདཱ ཏཾ དཱརཀཾ ཨསུཀཝེལཱཡ ནཱམ པེསེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སེཊྛིཔི ཁོ ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ དིཝསེ གཎེནྟོ ཀུམྦྷཀཱརེན ཝུཏྟདིཝསསྶ སམྤཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གྷོསཀཀུམཱརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ, ཏཱཏ, ཨསུཀདིཝསེ ནཱམ བཧཱུཧི བྷཱཛནེཧི ཨཏྠོ, ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ ཀུམྦྷཀཱརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘པིཏརཱ ཀིར མེ ཏུམྷཱཀཾ ཨེཀཾ ཀཐིཏཾ ཨཏྠི, ཏཾ ཨཛྫ ནིཔྥཱདེཧཱི’ཏི ཝདེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ནིཀྑམི.

ཨཐ ནཾ ཨནྟརཱམགྒེ སེཊྛིསྶ སཀཔུཏྟོ ¶ གུལ༹ཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ དིསྭཱ ཝེགེན གནྟྭཱ ‘‘ཨཧཾ བྷཱཏིཀ དཱརཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཛིཏོ, ཏཾ མེ པཊིཛིནིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིདཱནི ཨོཀཱསོ ནཏྠི, པིཏཱ མཾ ཨཙྩཱཡིཀཀམྨེན ཀུམྦྷཀཱརསྶ སནྟིཀཾ པཧིཎཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོ ‘‘ཨཧཾ བྷཱཏིཀ ཏཏྠ གམིསྶཱམི, ཏྭཾ ཨིམེཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ལཀྑཾ པཙྩཱཧརིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏེན ཧི གཙྪཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ཀཐིཏསཱསནཾ ཏསྶ ཀཐེཏྭཱ དཱརཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལི༹. སོཔི ཀུམཱརོ ཀུམྦྷཀཱརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཾ སཱསནཾ ཨཱརོཙེསི. སོ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏ, ནིཔྥཱདེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཀུམཱརཾ གབྦྷཾ པཝེསེཏྭཱ ཏིཁིཎཱཡ ཝཱསིཡཱ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཙཱཊིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཙཱཊིམུཁཾ པིདཧིཏྭཱ ¶ བྷཱཛནནྟརེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཝཱཔཾ ཨཱལིམྤེསི. གྷོསཀཀུམཱརོ བཧཱུ ཛིནིཏྭཱ ཀནིཊྛསྶ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟོ ནིསཱིདི. སོ ཏཾ ཙིརཱཡམཱནཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཙིརཱཡཏཱི’’ཏི ཀུམྦྷཀཱརགེཧསབྷཱགཾ གནྟྭཱ ཀཏྠཙི ཨདིསྭཱ ‘‘གེཧཾ གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནིཝཏྟིཏྭཱ གེཧཾ ཨགམཱསི.

སེཊྛི ནཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎཾ བྷཝིསྶཏི, མཡཱ ཨེས མཱརཎཏྠཱཡ ཀུམྦྷཀཱརསྶ སནྟིཀཾ པཧིཏོ, སོ དཱནི པུན ཨིདྷེཝཱགཙྪཏཱི’’ཏི ཨཱགཙྪནྟཾཡེཝ ནཾ ¶ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏ, ཀུམྦྷཀཱརསྶ སནྟིཀཾ ན གཏོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམ, ཏཱཏ, ན གཏོམྷཱི’’ཏི. ‘‘ཀསྨཱ, ཏཱཏཱ’’ཏི? སོ ཨཏྟནོ ནིཝཏྟཀཱརཎཉྩ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀསྶ ཏཏྠ གཏཀཱརཎཉྩ ཨཱརོཙེསི. སེཊྛི ཏསྶ ཝཙནསྶ སུཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཧཱཔཐཝིཡཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠཊོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ¶ ནཱམེཏཾ ཏྭཾ ཝདསཱི’’ཏི ཝིཔྥནྡཙིཏྟོ ཝེགེན ཀུམྦྷཀཱརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཉྙེསཾ སནྟིཀེ ཨཀཐནཱིཡབྷཱཝེན ‘‘པེཀྑ, བྷོ, པེཀྑ, བྷོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀིཾ པེཀྑཱཔེསི ཏྭཾ’’? ནིཊྛིཏཾ ཨེཏཾ ཀམྨནྟི. སོ ཏཏོཝ ནིཝཏྟིཏྭཱ གེཧཾ ཨགམཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙསྶ ཙེཏསིཀརོགོ ཨུཔྤཛྫི.

སོ ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཏེན སདྡྷིཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ ཨཱསཾ བྷིནྡིཏྭཱ ‘‘ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན མམ པུཏྟསྶ སཏྟུནོ ཨནྟརམེཝ པསྶིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨེཀཾ པཎྞཾ ལིཁིཏྭཱ གྷོསཀཀུམཱརཾ པཀྐོསིཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨིམཾ པཎྞཾ ཨཱདཱཡ ཨསུཀགཱམེ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ ཀམྨནྟིཀོ ཨཏྠི, ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨིམཾ པཎྞཾ དཏྭཱ ‘ཨིམསྨིཾ ཀིར པཎྞེ སཱསནཾ སཱིགྷཾ ཀརོཧཱི’ཏི ཝད. ཨནྟརཱམགྒེ ཨམྷཱཀཾ སཧཱཡཀོ གཱམཀསེཊྛི ནཱམ ཨེཀོ སེཊྛི ཨཏྠི, ཏསྶ གྷརཾ གནྟྭཱ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ གཙྪེཡྻཱསཱི’’ཏི ཙ མུཁསཱསནཾ ཨདཱསི. སོ སེཊྛིཾ ཝནྡིཏྭཱ པཎྞཾ གཧེཏྭཱ ནིཀྑནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ གཱམཀསེཊྛིསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏསྶ གེཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏཾ བཧིདྭཱརཀོཊྛཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ མསྶུཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཀུཏོ ཨཱགཙྪསི, ཏཱཏཱ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ཀོསམྦིསེཊྛིནོ པུཏྟོམྷི, ཏཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སཧཱཡསེཊྛིནོ པུཏྟོ’’ཏི ཧཊྛཏུཊྛོ ཨཧོསི.

ཏསྨིཾ ¶ ཙ ཁཎེ ཏསྶ སེཊྛིནོ དྷཱིཏཱཡ ཨེཀཱ དཱསཱི སེཊྛིདྷཱིཏུ པུཔྥཱནི ཨཱཧརིཏུཾ གཙྪཏི. ཨཐ ནཾ སེཊྛི ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾ, ཨམྨ, ཨེཏཾ ཀམྨཾ ཋཔེཏྭཱ གྷོསཀཀུམཱརསྶ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ སཡནཾ ¶ ཨཏྠརིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི. སཱ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨཱཔཎཾ གནྟྭཱ སེཊྛིདྷཱིཏུ པུཔྥཱནི ཨཱཧརི. སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨཛྫ ཙིརཾ བཧི པཔཉྩེསཱི’’ཏི ཏསྶཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨེཏྠ ཀཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘མཱ ཀཐེསི, ཨཡྻེ, མཡཱ ཨེཝརཱུཔོ ནདིཊྛཔུབྦོ, ཏུཡ྄ཧཾ ཀིར པིཏུ སཧཱཡཀསེཊྛིནོ པུཏྟོ ཨེཀོ, ན སཀྐཱ ཏསྶ རཱུཔསམྤཏྟིཾ ཀཐེཏུཾ. སེཊྛི མཾ པུཔྥཱནཾ ཨཏྠཱཡ གཙྪནྟིཾ ‘ཏསྶ ཀུམཱརསྶ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ སཡནཾ ཨཏྠརིཏྭཱ དེཧཱི’ཏི ཨཱཧ, ཏེནཱཧཾ བཧི ཙིརཾ པཔཉྩེསི’’ནྟི. སཱཔི ཁོ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཏསྶ ཀུམཱརསྶ ཙཏུཏྠེ ཨཏྟབྷཱཝེ གྷརསཱམིནཱི ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཏསྶཱ ཝཙནསྶ སུཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ནེཝ ཨཏྟནོ ཋིཏབྷཱཝཾ ¶ , ན ནིསིནྣབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. སཱ ཏམེཝ དཱསིཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶ ནིཔནྣཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཾ ནིདྡཱཡམཱནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ དུསྶནྟེ པཎྞཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏཾ པཎྞ’’ནྟི ཀུམཱརཾ ཨནུཊྛཱཔེཏྭཱཝ པཎྞཾ གཧེཏྭཱ ཝཱཙེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨཏྟནོ མརཎཔཎྞཾ སཡམེཝ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི ཏཾ པཎྞཾ ཕཱལེཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨཔྤབུདྡྷེཡེཝ ‘‘མཡཱ ཏཝ སནྟིཀཾ པུཏྟོ པེསིཏོ, སཧཱཡཀསྶ མེ གཱམཀསེཊྛིསྶ ཝཡཔྤཏྟཱ དཱརིཀཱ ཨཏྠི, ཏྭཾ སཱིགྷཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནེ ཨུཔྤཱདཾ དྷནཾ གཎྷིཏྭཱ སབྦསཏེན མམ པུཏྟསྶ གཱམཀསེཊྛིནོ དྷཱིཏརཾ གཧེཏྭཱ མངྒལཾ ཀརོཧི. མངྒལེ ཙ ནིཊྛིཏེ ‘ཨིམིནཱ མེ ཝིདྷཱནེན ཀཏ’ནྟི མཡ྄ཧཾ སཱསནཾ པེསེཧི. ཨཧཾ ཏཝ ཨིདྷ ཀཏྟབྦཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི པཎྞཾ ལིཁིཏྭཱ ཏམེཝ ལཉྪནཾ དཏྭཱ པཋམཾ བདྡྷནིཡཱམེནེཝ དུསྶནྟེ བནྡྷི.

སོཔི ཁོ ཀུམཱརོ ཏཾདིཝསཾ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ སེཊྛིཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཀམྨནྟིཀསྶ གཱམཾ གནྟྭཱ པཎྞཾ ཨདཱསི ¶ . ཀམྨནྟིཀོ པཎྞཾ ཝཱཙེཏྭཱ གཱམིཀེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེཝ མཾ ན གཎེཐ, མམ སཱམཱི ཨཏྟནོ ཛེཊྛཔུཏྟསྶ སབྦསཏེན དཱརིཀཾ ཨཱནེཏུཾ མཡ྄ཧཾ སནྟིཀཾ པེསེསི, ཝེགེན ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨུཔྤཱདཾ སམྤིཎྜེཐཱ’’ཏི སབྦཾ མངྒལསཀྐཱརཾ སཛྫེཏྭཱ གཱམཀསེཊྛིསྶ སཱསནཾ པེསེཏྭཱ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ སབྦསཏེན མངྒལཀིརིཡཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ཀོསམྦིསེཊྛིསྶ པཎྞཾ པཧིཎི ‘‘མཡཱ ཏུམྷེཧི པཧིཏཔཎྞེ སཱསནཾ སུཏྭཱ ཨིདཉྩིདཉྩ ཀཏ’’ནྟི.

སེཊྛི ¶ ཏཾ སཱསནཾ སུཏྭཱ ཨགྒིདཌྜྷོ ཝིཡ ‘‘ཨིདཱནི ནཊྛོམྷཱི’’ཏི ཙིནྟནཝསེན ལོཧིཏཔཀྑནྡིཀརོགཾ པཏྭཱ ‘‘ཡེན ཀེནཙི ཏཾ ཨུཔཱཡེན པཀྐོསིཏྭཱ མམ སནྟཀསྶ ཨསྶཱམིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ‘‘མངྒལསྶ ནིཊྛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀསྨཱ མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ བཧི ཧོཏི, སཱིགྷཾ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི སཱསནཾ པེསེསི. སཱསནཾ སུཏྭཱ ཀུམཱརེ གནྟུཾ ཨཱརདྡྷེ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ བཱལོ མཾ ནིསྶཱཡ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ ཨལཏྠནྟི ན ཛཱནཱཏི, ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ ཨིམསྶ གམནཔཊིབཱཧནུཔཱཡོ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཀུམཱར, མཱ ཨཏིཝེགེན གཙྪཱཧི, ཀུལགཱམཾ གཙྪནྟེན ནཱམ ཨཏྟནོ པརིཝཙྪཾ ཀཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

ཀོསམྦཀསེཊྛིཔི ཏསྶ ཙིརཱཡནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུན སཱསནཾ པཧིཎི ‘‘ཀསྨཱ མེ པུཏྟོ ཙིརཱཡཏི, ཨཧཾ ལོཧིཏཔཀྑནྡིཀརོགཾ པཏྟོ, ཛཱིཝནྟམེཝ མཾ ཨཱགནྟྭཱ དཊྛུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཏསྶ ཨཱརོཙེསི – ‘‘ན ཨེསོ ཏཝ པིཏཱ, ཏྭཾ པན ‘པིཏཱ’ཏི སཉྙཾ ཀརོསི ¶ . ཨེས ཏཝ མཱརཎཏྠཱཡ ཀམྨནྟིཀསྶ པཎྞཾ པཧིཎི, ཨཧཾ ཏཾ པཎྞཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨཉྙཾ སཱསནཾ ལིཁིཏྭཱ ཏཝ ཨེཏཾ སམྤཏྟིཾ ¶ ཨུཔྤཱདཡིཾ. ཨེས ཏཾ ‘ཨཔུཏྟཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི པཀྐོསཏི, ཨེཏསྶ ཀཱལཀིརིཡཾ ཨཱགམེཧཱི’’ཏི. ཨཐསྶ དྷརམཱནཀསྶེཝ ཀཱལཀཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ཀོསམྦིནགརཾ ཨགམཱསི. སེཊྛིདྷཱིཏཱཔི ཏསྶ བཧིཡེཝ སཉྙཾ ཨདཱསི ‘‘ཏྭཾ པཝིསནྟོ སཀལགེཧེ ཏཝ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེནྟོཝ པཝིསཱཧཱི’’ཏི. སཡམྤི སེཊྛིཔུཏྟེན སདྡྷིམེཝ པཝིསིཏྭཱ ཨུབྷོ ཧཏྠེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ རོདནྟཱི ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨནྡྷཀཱརཊྛཱནེ ནིཔནྣཀསྶ སེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཱིསེནེཝ ཧདཡཾ པཧརི. སོ དུབྦལཏཱཡ ཏེནེཝ པཧཱརེན ཀཱལམཀཱསི.

ཀུམཱརོཔི པིཏུ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ མཧཱསེཊྛིསྶ མཾ སཀཔུཏྟོཏི ཝདཐཱ’’ཏི པཱདམཱུལིཀཱནཾ ལཉྫཾ ཨདཱསི. ཏཏོ སཏྟམེ དིཝསེ རཱཛཱ ‘‘སེཊྛིཊྛཱནཱརཧཾ ཨེཀཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ‘‘སེཊྛིསྶ སཔུཏྟཀནིཔུཏྟཀབྷཱཝཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི པེསེསི. སེཊྛིཔཱདམཱུལིཀཱ རཉྙོ སེཊྛིསྶ སཔུཏྟབྷཱཝཾ ཀཐཡིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏསྶ ¶ སེཊྛིཊྛཱནཾ ཨདཱསི. སོ གྷོསཀསེཊྛི ནཱམ ཛཱཏོ. ཨཐ ནཾ བྷརིཡཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཡྻཔུཏྟ, ཏྭམྤི ཨཝཛཱཏོ, ཨཧམྤི དུགྒཏཀུལེ ནིབྦཏྟཱ. པུབྦེ ཀཏཀུསལཝསེན པན ཨེཝརཱུཔཾ སམྤཏྟིཾ ཨལབྷིམྷ, ཨདྷུནཱཔི ཀུསལཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷུ བྷདྡེ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ དེཝསིཀཾ སཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ དཱནཾ པཊྛཔེསི.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཏཱསཾ དྭིནྣཾ ཛནཱནཾ ཁུཛྫུཏྟརཱ དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ གྷོསཀསེཊྛིསྶ གེཧེ དྷཱཏིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. སཱ ཛཱཏཀཱལེ ཁུཛྫཱ ཨཧོསཱིཏི ཁུཛྫུཏྟརཱཏེཝསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱམཱཝཏཱིཔི དེཝལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ བྷདྡཝཏིཡརཊྛེ ¶ བྷདྡིཡནགརེ བྷདྡཝཏིཡསེཊྛིསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, སཱམཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ ཏསྨིཾ ནགརེ ཚཱཏཀབྷཡཾ ཨུཔྤཛྫི, མནུསྶཱ ཚཱཏཀབྷཡབྷཱིཏཱ ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ གཙྪནྟི. ཏདཱ ཨཡཾ བྷདྡཝཏིཡསེཊྛི བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ མནྟེསི – ‘‘བྷདྡེ ཨིམསྨིཾ ཚཱཏཀབྷཡསྶ ཨནྟོ ན པཉྙཱཡཏི, ཀོསམྦིནགརེ ཨམྷཱཀཾ སཧཱཡཀསྶ གྷོསཀསེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཱམ, ན སོ ཨམྷེ དིསྭཱ པམཛྫིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྶ ཀིར སོ སེཊྛི ཨདིཊྛསཧཱཡཀོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. སོ སེསཛནཾ ནིཝཏྟཱཔེཏྭཱ བྷརིཡཉྩ དྷཱིཏརཉྩ གཎྷིཏྭཱ ཀོསམྦིནགརསྶ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཏེ ཏཡོཔི ཨནྟརཱམགྒེ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟཱ ཨནུཔུབྦེན ཀོསམྦིཾ པཏྭཱ ཨེཀཱཡ སཱལཱཡ ནིཝཱསཾ ཨཀཾསུ.

གྷོསཀསེཊྛིཔི ¶ ཁོ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརེ ཀཔཎདྡྷིཀཝནིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ མཧཱདཱནཾ དཱཔེསི. ཨཐཱཡཾ བྷདྡཝཏིཡསེཊྛི ཙིནྟེསི – ‘‘ན སཀྐཱ ཨམྷེཧི ཨིམིནཱཝ ཀཔཎཝེསེན སཧཱཡཀསྶ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏུཾ, སརཱིརེ པཱཀཏིཀེ ཛཱཏེ སུནིཝཏྠཱ སུཔཱརུཏཱ སེཊྛིཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ཨུབྷོཔི དྷཱིཏརཾ གྷོསཀསེཊྛིསྶ དཱནགྒཾ པཧིཎིཾསུ. སཱ ཨཏྟནོ བྷཏྟཾ ཨཱཧརཎཏྠཱཡ བྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ དཱནགྒཾ གནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ ལཛྫམཱནརཱུཔཱ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ དཱནཀམྨིཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘སེསཛནཱ སམྨུཁསམྨུཁཊྛཱནེ ཀེཝཊྚཱ མཙྪཝིལོཔེ ཝིཡ མཧཱསདྡཾ ཀཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ གཙྪནྟི, ཨཡཾ པན དཱརིཀཱ ཀུལདྷཱིཏཱ བྷཝིསྶཏི, ཨུཔདྷིསམྤདཱཔིསྶཱ ཨཏྠཱི’’ཏི.

ཏཏོ ¶ ནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾ, ཨམྨ, ཀསྨཱ ¶ སེསཛནོ ཝིཡ གཎྷིཏྭཱ ན གཙྪསཱི’’ཏི? ཏཱཏ, ཨེཝརཱུཔཾ སམྦཱདྷཊྛཱནཾ ཀིནྟི ཀཏྭཱ པཝིསཱམཱིཏི. ཨམྨ, ཀཏི པན ཛནཱ ཏུམྷེཏི? ཏཡོ ཛནཱ, ཏཱཏཱཏི. སོ ཏཡོ བྷཏྟཔིཎྜེ ཨདཱསི. སཱ ཏཾ བྷཏྟཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨདཱསི, པིཏཱ དཱིགྷརཏྟཾ ཚཱཏཀཏྟཱ ཨཏིརེཀཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. སཱ པུནདིཝསེ གནྟྭཱ དྭེཡེཝ བྷཏྟཔིཎྜེ གཎྷི. ཏཾདིཝསཾ སེཊྛིབྷརིཡཱ བྷཏྟེན ཙ ཀིལནྟཏཱཡ སེཊྛིནོ ཙ མརཎསོཀེན རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཀཱལམཀཱསི. སཱ པུནདིཝསེ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཨེཀམེཝ བྷཏྟཔིཎྜཾ གཎྷི. དཱནཀམྨིཀོ ཏསྶཱ ཀིརིཡཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ, ཏཡཱ པཋམདིཝསེ ཏཡོ པིཎྜཱ གཧིཏཱ, པུནདིཝསེ དྭེ, ཨཛྫ ཨེཀམེཝ གཎྷསི. ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི པུཙྪི. སཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཐེསི. ཀཏརགཱམཝཱསིནོ པན, ཨམྨ, ཏུམྷེཏི. སཱ ཏམྤི ཀཱརཎཾ ནིཔྤདེསཏོ ཀཐེསི. ‘‘ཨམྨ, ཨེཝཾ སནྟེ ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ སེཊྛིདྷཱིཏཱ ནཱམ ཨཧོསི, མཡ྄ཧཉྩ ཨཉྙཱ དཱརིཀཱ ནཏྠི, ཏྭཾ ཨིཏོ པཊྛཱཡ མམ དྷཱིཏཱ, ཨམྨཱ’’ཏི ཏཾ དྷཱིཏརཾ ཀཏྭཱ གཎྷི.

སཱ ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ དཱནགྒེ མཧཱསདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨཡཾ, ཏཱཏ, ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨམྨ, མཧཱཛནསྶ ཨནྟརེ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱཏི. ཨཧམེཏྠ ཨུཔཱཡཾ ཛཱནཱམི, ཏཱཏཱཏི. ཀིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨམྨཱཏི? སམནྟཱ ཝཏིཾ ཀཏྭཱ དྭེ དྭཱརཱནི ཡོཛེཏྭཱ ཨནྟོ བྷཱཛནཱནི ཋཔཱཔེཏྭཱ ཨེཀེན དྭཱརེན པཝིསིཏྭཱ བྷཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ ཨེཀེན དྭཱརེན ནིཀྑམནཾ ཀརོཐ, ཏཱཏཱཏི. སཱདྷུ, ཨམྨཱཏི པུནདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏཐཱ ཀཱརེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ དཱནགྒཾ པདུམསྶརཾ ཝིཡ སནྣིསིནྣསདྡཾ ཨཧོསི.

ཏཏོ གྷོསཀསེཊྛི པུབྦེ དཱནགྒསྨིཾ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཾ སུཏྭཱ ཏདཱ ཏཾ ཨསུཎནྟོ དཱནཀམྨིཀཾ ¶ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘ཏྭཾ ཨཛྫ དཱནཾ ན དཱཔེསཱི’’ཏི. དིནྣཾ ¶ , ཨཡྻཱཏི. ཨཐ ཀསྨཱ པུབྦེ ཝིཡ དཱནགྒེ སདྡོ ན སུཡྻཏཱིཏི? ཨཱམ, ཨཡྻ, ཨེཀཱ མེ དྷཱིཏཱ ཨཏྠི, ཨཧཾ ཏཱཡ ཀཐིཏཨུཔཱཡེ ཋཏྭཱ དཱནགྒཾ ནིསྶདྡམཀཱསིནྟི. ཏཝ དྷཱིཏཱ ནཱམ ནཏྠི, ཀུཏོ ཏེ དྷཱིཏཱ ལདྡྷཱཏི? སོ ཝཉྩེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻབྷཱཝེན སེཊྛིསྶ སབྦཾ དྷཱིཏུ ཨཱགམནཝིདྷཱནཾ ཀཐེསི. ཀསྨཱ པན བྷོ ཏྭཾ ཨེཝརཱུཔཾ བྷཱརིཡཾ ཀམྨམཀཱསི? ཏྭཾ ཨེཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ མམ དྷཱིཏརཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཝསམཱནཾ ནཱརོཙེསི ¶ , ཝེགེན ཏཾ ཨམྷཱཀཾ གེཧཾ ཨཱཎཱཔེཧཱིཏི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཀཱམཀོ ཨཱཎཱཔེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སེཊྛི ཏཾ དྷཱིཏུཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘དྷཱིཏུ སཀྐཱརཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ སམཱནཛཱཏིཀེཧི ཀུལེཧི དྷཱིཏུ སམཱནཝཡཱནི པཉྩ ཀུམཱརིཀསཏཱནི ཏསྶཱ པརིཝཱརམཀཱསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཨུདེནོ རཱཛཱ ནགརེ ཨནུསཉྩརནྟོ ཏཾ སཱམཱཝཏིཾ ཏཱཧི ཀུམཱརཱིཧི པརིཝཱརིཏཾ ཀཱིལ༹མཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཀསྶཱཡཾ དཱརིཀཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘གྷོསཀསེཊྛིསྶ དྷཱིཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ སསྶཱམིཀཨསྶཱམིཀབྷཱཝཾ པུཙྪི. ཏཏོ ཨསྶཱམིཀབྷཱཝེ ཀཐིཏེ ‘‘གཙྪཐ སེཊྛིནོ ཀཐེཐ ‘ཏུམྷཱཀཾ དྷཱིཏརཾ རཱཛཱ ཨིཙྪཏཱི’’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ སེཊྛི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཉྙཱ དཱརིཀཱ ནཏྠི, ཨེཀདྷཱིཏིཀཾ སཔཏྟིཝཱསེ དཱཏུཾ ན སཀྐོམཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ སེཊྛིཾ ཙ སེཊྛིབྷརིཡཉྩ བཧི ཀཏྭཱ སཀལགེཧཾ ལཉྪཱཔེསི. སཱམཱཝཏཱི བཧི ཀཱིལི༹ཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཱི མཱཏཱཔིཏརོ བཧི ནིསིནྣཀེ དིསྭཱ ‘‘ཨམྨཏཱཏཱ, ཀསྨཱ ཨིདྷ ནིསིནྣཏྠཱ’’ཏི? ཏེ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཐཡིཾསུ. ཨམྨཏཱཏཱ, ཀསྨཱ ཏུམྷེ ཨིམཾ པཊིཝཙནཾ ན ཛཱནཱཐ ‘‘མམ དྷཱིཏཱ སཔཏྟིཝཱསེ ཝསནྟཱི ཨེཀིཀཱ ཝསིཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, སཙསྶཱ པརིཝཱརཱ པཉྩསཏཱ ¶ ཀུམཱརིཡོ ཝསཱཔེཐ, ཨེཝཾ ཝསིསྶཏཱི’’ཏི. ཨིདཱནི ཨེཝཾ ཀཐཱཔེཐ, ཏཱཏཱཏི. ‘‘སཱདྷུ, ཨམྨ, མཡཾ ཏཝ ཙིཏྟཾ ན ཛཱནིམྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེ ཏཐཱ ཀཐཡིཾསུ. རཱཛཱ ཨུཏྟརིཏརཾ པསཱིདིཏྭཱ ‘‘སཧསྶམྤི ཧོཏུ, སབྦཱ ཨཱནེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བྷདྡཀེན ནཀྑཏྟམུཧུཏྟཀེན པཉྩམཱཏུགཱམསཏཔརིཝཱརཾ རཱཛགེཧཾ ནཡིཾསུ. རཱཛཱ ཏཱ པཉྩསཏཱཔི ཏསྶཱཡེཝ པརིཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིསེཀཾ ཀཏྭཱ ཝིསུཾ ཨེཀསྨིཾ པཱསཱདེ ཝསཱཔེསི.

ཏེན ཙ སམཡེན ཀོསམྦིཡཾ གྷོསཀསེཊྛི ཀུཀྐུཊསེཊྛི པཝཱརིཀསེཊྛཱིཏི ཏཡོ ཛནཱ ཨཉྙམཉྙཾ སཧཱཡཀཱ ཧོནྟི. ཏེ ཏཡོཔི ཛནཱ པཉྩསཏེ ཏཱཔསེ པཊིཛགྒནྟི. ཏཱཔསཱཔི ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཏེསཾ སནྟིཀེ ཝསིཏྭཱ ཨཊྛ མཱསེ ཧིམཝནྟེ ཝསནྟི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཏེ ཏཱཔསཱ ཧིམཝནྟཏོ ¶ ཨཱགཙྪནྟཱ མཧཱཀནྟཱརེ ཏསིཏཱ ཀིལནྟཱ ཨེཀཾ མཧནྟཾ ཝཊརུཀྑཾ པཏྭཱ ཏཏྠ ཨདྷིཝཏྠཱཡ དེཝཏཱཡ སནྟིཀཱ སངྒཧཾ པཙྩཱསཱིསནྟཱ ནིསཱིདིཾསུ. དེཝཏཱ སབྦཱལངྐཱརཝིབྷཱུསིཏཾ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ¶ ཏེསཾ པཱནཱིཡཔཱནཀཱདཱིནི དཏྭཱ ཀིལམཐཾ པཊིཝིནོདེསི. ཏེ དེཝཏཱཡ ཨཱནུབྷཱཝེན ཝིམྷིཏཱ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ དེཝཏེ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཡཱ ཨཡཾ སམྤཏྟི ལདྡྷཱ’’ཏི? དེཝཏཱ ཨཱཧ – ལོཀེ བུདྡྷོ ནཱམ བྷགཝཱ ཨུཔྤནྣོ, སོ ཨེཏརཧི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི. ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཏཾ ཨུཔཊྛཱཏི. སོ ཨུཔོསཐདིཝསེསུ ཨཏྟནོ བྷཏཀཱནཾ པཀཏིབྷཏྟཝེཏནམེཝ དཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ ཀཱརཱཔེསི. ཨཐཱཧཾ ཨེཀདིཝསཾ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ པཱཏརཱསཏྠཱཡ ཨཱགཏོ ཀཉྩི བྷཏཀཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ མནུསྶཱ ཀསྨཱ ¶ ཀམྨཾ ན ཀརོནྟཱི’’ཏི པུཙྪིཾ. ཏསྶ མེ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨཐཱཧཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘‘ཨིདཱནི ཨུཔཌྜྷདིཝསོ གཏོ, སཀྐཱ ནུ ཁོ ཨུཔཌྜྷཨུཔོསཐཾ ཀཱཏུ’’ནྟི. ཏཏོ སེཊྛིསྶ པཊིཝེདེཏྭཱ ‘‘སཀྐཱ ཀཱཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. སྭཱཧཾ ཨུཔཌྜྷདིཝསཾ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཏདཧེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ པཊིལབྷིནྟི.

ཨཐ ཏེ ཏཱཔསཱ ‘‘བུདྡྷོ ཀིར ཨུཔྤནྣོ’’ཏི སཉྫཱཏཔཱིཏིཔཱམོཛྫཱ ཏཏོ སཱཝཏྠིཾ གནྟུཀཱམཱ ཧུཏྭཱཔི ‘‘བཧཱུཔཀཱརཱ ནོ ཨུཔཊྛཱཀསེཊྛིནོ, ཏེསམྤི ཨིམམཏྠཾ ཨཱརོཙེསྶཱམཱ’’ཏི ཀོསམྦིཾ གནྟྭཱ སེཊྛཱིཧི ཀཏསཀྐཱརབཧུམཱནཱ ‘‘ཏདཧེཝ མཡཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཏུརིཏཏྠ, ནནུ ཏུམྷེ པུབྦེ ཙཏྟཱརོ པཉྩ མཱསེ ཝསིཏྭཱ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ‘‘ཏེན ཧི, བྷནྟེ, སཧེཝ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ – ‘‘གཙྪཱམ མཡཾ, ཏུམྷེ སཎིཀཾ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ.

ཏེཔི སེཊྛིནོ པཙྪཱ པཉྩསཏཔཉྩསཏསཀཊཔརིཝཱརཱ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ ཛེཏཝནཏོ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཏེསཾ ཙརིཡཱཝསེན དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཏཡོཔི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཨཛྫཏནཱཡ སྭཱཏནཱཡཱཏི ནིམནྟེཏྭཱ ཨདྡྷམཱསཾ ཁནྡྷཱཝཱརབྷཏྟཾ ནཱམ དཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨཏྟནོ ནགརཾ ཨཱགམནཏྠཱཡ ཡཱཙིཾསུ. སཏྠཱ ‘‘སུཉྙཱགཱརེ ཏཐཱགཏཱ ཨབྷིརམནྟཱི’’ཏི ཀཐེསི. ཏེ ‘‘ཨཉྙཱཏཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨམྷེཧི པཧིཏསཱསནེན ཨཱགཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ¶ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ¶ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརམེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཏཡོཔི ཛནཱ སཀེ སཀེ ¶ ཨུཡྻཱནེ ཝིཧཱརེ ཀཱརཱཔེསུཾ. གྷོསཀསེཊྛིནཱ ཀཱརིཏོ གྷོསིཏཱརཱམོ ནཱམ ཛཱཏོ, ཀུཀྐུཊསེཊྛིནཱ ཀཱརིཏོ ཀུཀྐུཊཱརཱམོ ནཱམ ཛཱཏོ, པཱཝཱརིཀསེཊྛིནཱ ཀཱརིཏཾ པཱཝཱརིཀམྦཝནཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. ཏེ ཝིཧཱརེ ཀཱརཱཔེཏྭཱ སཏྠུ དཱུཏཾ པཧིཎིཾསུ – ‘‘སཏྠཱ ཨམྷཱཀཾ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཨིམཾ ནགརཾ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི. སཏྠཱ ‘‘ཀོསམྦིཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཙཱརིཀཾ ནིཀྑམནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ མཱགཎྜིཡབྲཱཧྨཎསྶ ཨརཧཏྟཱུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ གམནཾ ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ཀུརུརཊྛེ ཀམྨཱསདམྨཾ ནཱམ ནིགམཾ ཨགམཱསི.

ཏསྨིཾ སམཡེ མཱགཎྜིཡོ སབྦརཏྟིཾ བཧིགཱམེ ཨགྒིཾ ཛུཧིཏྭཱ པཱཏོཝ ཨནྟོགཱམཾ པཝིསཏི. སཏྠཱཔི པུནདིཝསེ ཨནྟོགཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ པཊིཔཐེ མཱགཎྜིཡབྲཱཧྨཎསྶ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསི. སོ དསབལཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ མམ དྷཱིཏུ རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ སདིསཾ དཱརཀཾ པརིཡེསནྟོ ཙརཱམི, རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ ཙ སཏིཔི ཨེཝརཱུཔཾ གཧིཏཔབྦཛྫམེཝ པཏྠེསིཾ. ཨཡཾ ཁོ པན པབྦཛིཏོ ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ མམ དྷཱིཏུཡེཝ ཨནུཙྪཝིཀོ’’ཏི ཝེགེན གེཧཾ ཨགམཱསི. ཏསྶ ཀིར བྲཱཧྨཎསྶ པུབྦེ ཨེཀོ པབྦཛིཏཝཾསོ ཨཏྠི, ཏེནསྶ པབྦཛིཏམེཝ དིསྭཱ ཙིཏྟཾ ནམཏི. སོ བྲཱཧྨཎིཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷདྡེ མཡཱ ཨེཝརཱུཔོ པབྦཛིཏོ ནཱམ ནདིཊྛཔུབྦོ སུཝཎྞཝཎྞོ བྲཧྨཝཎྞོ མམ དྷཱིཏུཡེཝ ཨནུཙྪཝིཀོ, སཱིགྷཾ མེ དྷཱིཏརཾ ཨལངྐརོཧཱི’’ཏི. བྲཱཧྨཎིཡཱ དྷཱིཏརཾ ཨལངྐརོནྟིཡཱཝ སཏྠཱ ཨཏྟནོ ཋིཏཊྛཱནེ པདཙེཏིཡཱནི དསྶེཏྭཱ ཨནྟོནགརཾ པཱཝིསི.

ཨཐ བྲཱཧྨཎོ བྲཱཧྨཎིཡཱ སདྡྷིཾ དྷཱིཏརཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཋཱནཾ ¶ ཨཱགཙྪནྟོ ཨནྟོགཱམཾ པཝིཊྛཀཱལེ ཨཱགཏཏྟཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེནྟོ དསབལཾ ཨདིསྭཱ བྲཱཧྨཎིཾ པརིབྷཱསཏི – ‘‘ཏཝ ཀཱརཎཾ བྷདྡཀཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏཡི པཔཉྩཾ ཀརོནྟིཡཱཝ སོ པབྦཛིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ གཏོ’’ཏི. བྲཱཧྨཎ, གཏོ ཏཱཝ ཧོཏུ, ཀཏརདིསཱབྷཱགེན གཏོཏི? ཨིམིནཱ དིསཱབྷཱགེནཱཏི སཏྠུ གཏཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟོཝ པདཙེཏིཡཱནི དིསྭཱ ‘‘བྷདྡེ ཨིམཱནི ཏསྶ པུརིསསྶ པདཱནི, ཨིཏོ གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ, བྲཱཧྨཎཱི, སཏྠུ པདཙེཏིཡཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ¶ – ‘‘བཱལོ ཝཏཱཡཾ བྲཱཧྨཎོ ཨཏྟནོ གནྠམཏྟསྶཱཔི ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ པརིཧཱསཾ ཀརོནྟཱི ཨཱཧ – ‘‘ཡཱཝ བཱལོ ཙཱསི, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝརཱུཔསྶ ནཱམ པུརིསསྶ དྷཱིཏརཾ དསྶཱམཱིཏི ཝདསི. རཱགེན ཧི རཏྟསྶ དོསེན དུཊྛསྶ མོཧེན མཱུལ༹ྷསྶ པུརིསསྶ པདཾ ནཱམ ཨེཝརཱུཔཾ ན ཧོཏི. ལོཀེ པན ཝིཝཊཙྪདསྶ སབྦཉྙུབུདྡྷསྶ ཨེཏཾ པདཾ’’ པསྶ, བྲཱཧྨཎ –

‘‘རཏྟསྶ ¶ ཧི ཨུཀྐུཊིཀཾ པདཾ བྷཝེ,

དུཊྛསྶ ཧོཏི ཨཝཀཌྜྷིཏཾ པདཾ;

མཱུལ༹ྷསྶ ཧོཏི སཧསཱནུཔཱིལི༹ཏཾ,

ཝིཝཊཙྪདསྶ ཨིདམཱིདིསཾ པད’’ནྟི.

སོ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཐེནྟིཡཱཔི ཨསུཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ནཱམ ཙཎྜཱ མུཁརཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེསཾ དྭིནྣམྤི ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝཱདཾ ཀརོནྟཱནཾཡེཝ སཏྠཱ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ བྲཱཧྨཎསྶ དསྶནཱུཔཙཱརེནེཝ ནིཀྑམི. བྲཱཧྨཎོ སཏྠཱརཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ བྲཱཧྨཎིཾ ཨཔསཱདེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ¶ སོ པུརིསོ’’ཏི ཧཊྛཔཧཊྛོ དསབལསྶ པུརཏོ ཋཏྭཱ ‘‘བྷོ པབྦཛིཏ, ཨཧཾ པཱཏོཝ པཊྛཱཡ ཏཾ པརིཡེསནྟོ ཙརཱམི, ཨིམསྨིཾ ཛམྦུདཱིཔེ མམ དྷཱིཏཱཡ སམཱནརཱུཔཱ ཨིཏྠཱི ནཱམ ནཏྠི, པུརིསོཔི ཏཡཱ སདྡྷིཾ སམཱནརཱུཔོ ནཱམ ནཏྠི, མམ དྷཱིཏརཾ ཏུཡ྄ཧཾ པོསནཏྠཱཡ དམྨི, གཎྷཱཧི ན’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ཨཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཀཱམགྒཝཱསིནིཡོ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ ནཱནཱཝཎྞཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟིཡོ མམ པལོབྷནཏྠམེཝ ཨཱགནྟྭཱ སནྟིཀེ ཋིཏཱ དེཝདྷཱིཏཱཔི ན ཨིཙྪིཾ, ཀིམངྒཾ པན ཨིམཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘དིསྭཱན ཏཎྷཾ ཨརཏིཾ རགཉྩ,

ནཱཧོསི ཚནྡོ ཨཔི མེཐུནསྨིཾ;

ཀིཾམེཝིདཾ མུཏྟཀརཱིསཔུཎྞཾ,

པཱདཱཔི ནཾ སམྥུསིཏུཾ ན ཨིཙྪེ’’ཏི. (སུ. ནི. ༨༤༡);

མཱགཎྜིཡཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨནཏྠིཀེན ནཱམ ‘ཨལ’ནྟི ཝཏྟུམེཝ ཝཊྚཏི. ཨཡཾ པན མམ སརཱིརཾ མུཏྟཀརཱིསཔུཎྞཾ ནཱམ ཀཏྭཱ ‘པཱདཱཔི ནཾ སམྥུསིཏུཾ ན ཨིཙྪེ’ཏི ¶ ཨཝོཙ, ཨེཀཾ ཨིསྶརིཡཊྛཱནཾ ལབྷནྟཱི ཨནྟརམེཝསྶ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷི. སཏྠཱ ཏཾ ཨམནསིཀཏྭཱ ཙརིཡཝསེན བྲཱཧྨཎསྶ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨུབྷོཔི ཛཱཡམྤཏིཀཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ‘‘ཨིདཱནི ཨམྷཱཀཾ གྷརཱཝཱསེན ཨཏྠོ ནཏྠཱི’’ཏི དྷཱིཏརཾ མཱགཎྜིཡཾ ཙཱུལ༹པིཏརཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ཨུབྷོཔི པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨཐ རཱཛཱ ཨུདེནོ ཙཱུལ༹མཱགཎྜིཡེན ¶ སདྡྷིཾ ཝོཧཱརཾ ཀཏྭཱ ¶ མཱགཎྜིཡདཱརིཀཾ རཱཛཱནུབྷཱཝེན གེཧཾ ཨཱནེཏྭཱ ཨབྷིསེཀཾ ཀཏྭཱ ཏསྶཱ པཉྩམཱཏུགཱམསཏཔརིཝཱརཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ ཝིསུཾ པཱསཱདཾ ཨདཱསི.

སཏྠཱཔི ཁོ ཨནུཔུབྦེན ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཀོསམྦིནགརཾ སམྤཱཔུཎི. སེཊྛིནོ སཏྠུ ཨཱགམནཾ སུཏྭཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨིམེ, བྷནྟེ, ཏཡོ ཝིཧཱརཱ ཏུམྷེ ཨུདྡིསྶ ཀཏཱ, པཊིགྒཎྷཐ, བྷནྟེ, ཝིཧཱརེ ཙཱཏུདྡིསསྶ སངྒྷསྶ སངྒཧཏྠཱཡཱ’’ཏི. པཊིགྒཧེསི བྷགཝཱ ཝིཧཱརེ. ཏེཔི སེཊྛིནོ སཏྠཱརཾ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ གྷརཾ ཨགམཾསུ.

མཱགཎྜིཡཱཔི ཁོ སཏྠུ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ཚིནྣབྷིནྣཀེ དྷུཏྟེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཏེསཾ ལཉྫཾ དཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ སམཎཾ གོཏམཾ ཨིམིནཱ ཨིམིནཱ ཙ ནིཡཱམེན ཨཀྐོསཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི. ཏེ སཏྠུ ཨནྟོགཱམཾ པཝིསནཝེལཱཡ སཔརིཝཱརཾ སཏྠཱརཾ ནཱནཱཝིདྷེཧི ཨཀྐོསེཧི ཨཀྐོསིཾསུ. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སཏྠཱརཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨེཝརཱུཔེ ཨཀྐོསནཊྛཱནེ ན ཝསིསྶཱམ, ཨཉྙཾ ནགརཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི. སཏྠཱ, ‘‘ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏཱ ནཱམ ཨཊྛཧི ལོཀདྷམྨེཧི ན ཀམྤནྟི, ཨཡམྤི སདྡོ སཏྟཱཧཾ ནཱཏིཀྐམིསྶཏི, ཨཀྐོསཀཱནཾཡེཝ ཨུཔརི པཏིསྶཏི, ཏྭཾ མཱ ཝིཏཀྐཡིཏྠཱ’’ཏི. ཏེཔི ཏཡོ ནགརསེཊྛིནོ མཧཱསཀྐཱརེན བྷགཝནྟཾ པཝེསེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ ཨདཾསུ. ཏེསཾ ཨཔརཱཔརཾ དཱནཾ དདནྟཱནཾཡེཝ མཱསོ ཨཏིཀྐམི, ཨཐ ནེསཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘བུདྡྷཱ ནཱམ སབྦལོཀཾ ཨནུཀམྤམཱནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨཉྙེསམྤི ཨོཀཱསཾ དསྶཱམཱ’’ཏི. ཏཏོ ཏེ ཀོསམྦིནགརཝཱསིནོཔི ཛནསྶ ཨོཀཱསཾ ཨཀཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ནཱགརཱཔི ཝཱིཐིསབྷཱགེན གཎསབྷཱགེན མཧཱདཱནཾ དེནྟི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ མཱལཱཀཱརཀཛེཊྛཀསྶ གེཧེ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ ¶ ཁཎེ སཱམཱཝཏིཡཱ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱ ཁུཛྫུཏྟརཱ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ ཨཱདཱཡ མཱལཏྠཱཡ ཏཾ གེཧཾ ཨགམཱསི. མཱལཱཀཱརཛེཊྛཀོ ཏཾ དིསྭཱ, ‘‘ཨམྨ ཨུཏྟརེ, ཨཛྫ ཏུཡ྄ཧཾ པུཔྥཱནི དཱཏུཾ ཁཎོ ནཏྠི, ཨཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཝིསཱམི. ཏྭམྤི པརིཝེསནཱཡ སཧཱཡིཀཱ ཧོཧི, ཨེཝཾ ཨིཏོ པརེསཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཎཏོ མུཙྩིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཁུཛྫུཏྟརཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ བུདྡྷཱནཾ བྷཏྟགྒེ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཨཀཱསི. སཱ སཏྠཱརཱ ཨུཔནིསིནྣཀཐཱཝསེན ཀཐིཏཾ དྷམྨཾ སབྦམེཝ ཨུགྒཎྷི. ཨནུམོདནཾ པན སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི.

སཱ ¶ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཙཏྟཱརོཝ ཀཧཱཔཎེ དཏྭཱ པུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཏསྨིཾ པན དིཝསེ དིཊྛསཙྩབྷཱཝེན པརསནྟཀེ ཙིཏྟཾ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ སབྦེཝ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ དཏྭཱ པཙྪིཾ པཱུརེཏྭཱ པུཔྥཱནི ཨཱདཱཡ སཱམཱཝཏིཡཱ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སཱ པུཙྪི – ‘‘ཨམྨ ཨུཏྟརེ, ཏྭཾ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ན བཧཱུནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརསི, ཨཛྫ པན བཧུཀཱནི, ཀིཾ ནོ རཱཛཱ ཨུཏྟརིཏརཾ པསནྣོ’’ཏི? སཱ མུསཱཝཱདེ ཨབྷབྦཏཱཡ ཨཏཱིཏེ ཨཏྟནཱ ཀཏཾ ཨནིགུཧིཏྭཱ སབྦཾ ཀཐེསི. ‘‘ཨཐ ཀསྨཱ ཨཛྫ བཧཱུནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརསཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ཙ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཧཾ ཨཛྫ དསབལསྶ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨམཏཾ སཙྪཱཀཱསིཾ, ཏསྨཱ ཏུམྷེ ན ཝཉྩེམཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ ཨུཏྟརེ, ཏཡཱ ལདྡྷཾ ཨམཏདྷམྨཾ ཨམྷཱཀམྤི དེཧཱི’’ཏི སབྦཱཝ ཧཏྠཾ པསཱརཡིཾསུ. ཨཡྻེ, ཨེཝཾ དཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཧཾ པན སཏྠཱརཱ ཀཐིཏནིཡཱམེན ཏུམྷཱཀཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི, ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཧེཏུམྷི སཏི ཏཾ དྷམྨཾ ལབྷིསྶཐཱཏི. ཏེན ཧི, ཨམྨ ཨུཏྟརེ, ཀཐེཧཱིཏི. ‘‘ཨེཝཾ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐཱ, མཡ྄ཧཾ ཨུཙྩཾ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཏུམྷེ ནཱིཙཱསནེསུ ནིསཱིདཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཱ ¶ པཉྩསཏཱཔི ཨིཏྠིཡོ ཁུཛྫུཏྟརཱཡ ཨུཙྩཱསནཾ དཏྭཱ སཡཾ ནཱིཙཱསནཱནི གཧེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཁུཛྫུཏྟརཱཔི སེཀྑཔཊིསམྦྷིདཱསུ ཋཏྭཱ ཏཱསཾ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སཱམཱཝཏིཾ ཛེཊྛིཀཾ ཀཏྭཱ སབྦཱཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཁུཛྫུཏྟརཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཎཏོ ཨཔནེཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨམྷེ སཱཝེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཁུཛྫུཏྟརཱཔི ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

ཀསྨཱ ¶ པནེསཱ དཱསཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱཏི? སཱ ཀིར ཀསྶཔདསབལསྶ སཱསནེ ཨེཀཱཡ སཱམཎེརིཡཱ ཨཏྟནོ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀཱརེསི. ཏེན ཀམྨེན པཉྩ ཛཱཏིསཏཱནི པརེསཾ དཱསཱིཡེཝ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཀསྨཱ པན ཁུཛྫཱ ཨཧོསཱིཏི? ཨནུཔྤནྣེ ཀིར བུདྡྷེ ཨཡཾ བཱརཱཎསིརཉྙོ གེཧེ ཝསནྟཱི ཨེཀཾ རཱཛཀུལཱུཔཀཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཁུཛྫདྷཱཏུཀཾ དིསྭཱ ཨཏྟནཱ སཧཝཱསཱིནཾ མཱཏུགཱམཱནཾ པུརཏོ པརིཧཱསཾ ཀརོནྟཱི ཁུཛྫཱཀཱརེན ཝིཙརི. ཏསྨཱ ཁུཛྫཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཀིཾ པན ཀཏྭཱ སཱ པཉྙཝནྟཱི ཛཱཏཱཏི? ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཨཡཾ བཱརཱཎསིརཉྙོ གེཧེ ཝསནྟཱི ཨཊྛ པཙྩེཀབུདྡྷེ རཱཛགེཧཏོ ཨུཎྷཔཱཡཱསསྶ པཱུརིཏེ པཏྟེ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ཋཔེཏྭཱ གཙྪཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཊྛ སུཝཎྞཀཊཀེ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཨདཱསི. ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན པཉྙཝནྟཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི.

ཨཐ ཁོ ཏཱ སཱམཱཝཏིཡཱ པརིཝཱརཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ པཊིཝིདྡྷསཙྩཱཔི སམཱནཱ རཉྙོ ¶ ཨསྶདྡྷབྷཱཝེན ཀཱལེན ཀཱལཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ བུདྡྷདསྶནཾ ན ལབྷནྟི. ཏསྨཱ དསབལེ ཨནྟརཝཱིཐིཾ པཊིཔནྣེ ཝཱཏཔཱནེསུ ནཔྤཧོནྟེསུ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གབྦྷེསུ ཚིདྡཾ ཀཏྭཱ ཏེཧི ཨོལོཀེནྟི ¶ . ཨཐེཀདིཝསཾ མཱགཎྜིཡཱ ཨཏྟནོ པཱསཱདཏལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཙངྐམམཱནཱ ཏཱསཾ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ གབྦྷཙྪིདྡཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིམིད’’ནྟི པུཙྪི. ཏཱཧི ཏསྶཱ སཏྠརི བདྡྷཱགྷཱཏཏཾ ཨཛཱནནྟཱིཧི – ‘‘སཏྠཱ ཨིམཾ ནགརཾ ཨཱགཏོ, མཡཾ ཨེཏྠ ཋཏྭཱ སཏྠཱརཾ པསྶཱམ ཙེཝ པཱུཛེམ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིདཱནིསྶ ཀཏྟབྦཾ ཛཱནིསྶཱམི, ཨིམཱཔི ཏསྶ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱ, ཨིམཱསམྤི ཀཏྟབྦཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གནྟྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ རཧོགཏཀཱལེ, ‘‘མཧཱརཱཛ, སཱམཱཝཏིམིསྶཀཱནཾ བཧིདྡྷཱ པཏྠནཱ ཨཏྠི, ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཏེ ཛཱིཝིཏཾ མཱརེསྶནྟི, སཱམཱཝཏཱི, སཔརིཝཱརཱ ཏུམྷེསུ སིནེཧཾ ཝཱ པེམཾ ཝཱ ན ཀརོཏི, སམཎཾ པན གོཏམཾ ཨནྟརཝཱིཐིཡཱ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཝཱཏཔཱནེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ ཏཱནི ཁཎྜིཏྭཱཔི ཨོཀཱསཾ ཀཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘ན ཏཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི ན སདྡཧཏི. པུན ཝུཏྟེཔི ན སདྡཧཏིཡེཝ. ཨཐ ནཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝུཏྟེཔི ཨསྶདྡཧནྟཾ ‘‘སཙེ མེ ཝཙནཾ ན སདྡཧསི, ཏཱསཾ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨུཔདྷཱརེཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ གནྟྭཱ གབྦྷེསུ ཚིདྡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཀི’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨཏྠེ ཨཱརོཙིཏེ ཏཱསཾ ཨཀྐུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀིཉྩི ¶ ཨཝཏྭཱ ཚིདྡཱནི པིདཧཱཔེསི. རཱཛཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཱསཾ པཱསཱདེ ཨུདྡྷཙྪིདྡཀཛཱལཝཱཏཔཱནཱནི ཀཱརེསི.

སཱ ཏེན ཀཱརཎེན རཱཛཱནཾ ཀོཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི, ‘‘དེཝ, ཨེཏཱསཾ ཏུམྷེསུ པེམཾ ཨཏྠི ཝཱ ནཏྠི ཝཱཏི ཛཱནིསྶཱམ, ཨཊྛ ཀུཀྐུཊེ པེསེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ཨཏྠཱཡ པཙཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམེ པཙིཏྭཱ པེསེཏཱུ’’ཏི སཱམཱཝཏིཡཱ ཨཊྛ ཀུཀྐུཊེ པཧིཎི. སོཏཱཔནྣཱ ཨརིཡསཱཝིཀཱ ཛཱིཝམཱནེ ཀུཀྐུཊེ ཀིཾ པཙིསྶཏི, ཨལནྟི ཝཏྭཱ པན ཧཏྠེནཔི ཕུསིཏུཾ ན ཨིཙྪི. མཱགཎྜིཡཱ ‘‘ཧོཏུ, མཧཱརཱཛ, ཨེཏེཡེཝ ཙ ཀུཀྐུཊེ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཙནཏྠཱཡ པེསེཧཱི’’ཏི. རཱཛཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. མཱགཎྜིཡཱ ཨནྟརཱམགྒེཡེཝ ཀུཀྐུཊེ མཱརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམེ ཀུཀྐུཊེ པཙཱཔེཏྭཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ དེཏཱུ’’ཏི པཧིཎི. སཱ ཏེསཾ མཏབྷཱཝེན དསབལཉྩ ཨུདྡིསྶ པཧིཏབྷཱཝེན པཙིཏྭཱ དསབལསྶ ¶ པེསེསི. མཱགཎྜིཡཱ ‘‘པསྶ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཏྟཀེནཔི རཱཛཱནཾ ཀོཔེཏུཾ ནཱསཀྑི.

ཨཡཾ པན ཨུདེནོ ཏཱསུ ཨེཀེཀིསྶཱ ཝསནཊྛཱནེ སཏྟ སཏྟ དིཝསཱནི ཝསི. ཨཐཱཡཾ མཱགཎྜིཡཱ ཨེཀཾ ཀཎྷསཔྤཔོཏཀཾ ཝེལུ༹པབྦེ པཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེ ཋཔེསི. རཉྙོ ཙ ¶ ཡཏྠ ཀཏྠཙི གཙྪནྟསྶ ཧཏྠིཀནྟཝཱིཎཾ ཨཱདཱཡཡེཝ གམནཾ ཨཱཙིཎྞཾ, མཱགཎྜིཡཱ རཉྙོ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགམནཀཱལེ ཏཾ སཔྤཔོཏཀཾ ཨནྟོཝཱིཎཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ ཚིདྡཾ པིདཧཱཔེསི. ཨཐ ནཾ སཱམཱཝཏིཡཱ སནྟིཀཾ གམནཀཱལེ, ‘‘མཧཱརཱཛ, སཱམཱཝཏཱི ནཱམ སམཎསྶ གོཏམསྶ པཀྑཱ, ཏུམྷེ ན གཎེཏི. ཡཾ ཀིཉྩི ཀཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ དོསམེཝ ཙིནྟེཏི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ སཱམཱཝཏིཡཱ ཝསནཊྛཱནེ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པུན སཏྟཱཧེ མཱགཎྜིཡཱཡ ནིཝེསནཾ ཨགམཱསི. སཱ ཏསྨིཾ ཨཱགཙྪནྟེཡེཝ ‘‘ཀཙྩི ཏེ, མཧཱརཱཛ, སཱམཱཝཏཱི ཨོཏཱརཾ ན གཝེསཏཱི’’ཏི ཀཐེནྟཱི ཝིཡ རཉྙོ ཧཏྠཏོ ཝཱིཎཾ གཧེཏྭཱ ཙཱལེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨེཏྠ ཨབྦྷནྟརེ ཝིཙརཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སཔྤསྶ ནིཀྑམནོཀཱསཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨབྦྷུམྨེ ཨནྟོ སཔྤོ’’ཏི ཝཱིཎཾ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཡི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ རཱཛཱ པདིཏྟཾ ཝེཎུཝནཾ ཝིཡ པཀྑིཏྟལོཎཾ ཨུདྡྷནཾ ཝིཡ ཙ དོསེན ཏཊཏཊཱཡནྟོ ‘‘ཝེགེན ¶ སཔརིཝཱརཾ སཱམཱཝཏིཾ པཀྐོསཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཔུརིསཱ གནྟྭཱ པཀྐོསིཾསུ.

སཱ རཉྙོ ཀུདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སེསམཱཏུགཱམཱནཾ སཉྙམདཱསི. ‘‘རཱཛཱ ཏུམྷེ གྷཱཏེཏུཀཱམོ པཀྐོསཏི, ཨཛྫ དིཝསཾ ཨོདིསྶཀེན མེཏྟཱཕརཎེན རཱཛཱནཾ ཕརཐཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སབྦཱཝ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔེཏྭཱ མཧཱདྷནུཾ ཨཱདཱཡ ཝིསཔཱིཏཀཎྜཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ དྷནུཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སབྦཱཝ ཏཱ སཱམཱཝཏིཔྤམུཁཱ ཨིཏྠིཡོ ཨོདྷིསོ མེཏྟཾ ཕརིཾསུ. རཱཛཱ ཀཎྜཾ ནེཝ ཁིཔིཏུཾ ན ཨཔནེཏུཾ སཀྐོཏི, གཏྟེཧི སེདཱ མུཙྩནྟི, སརཱིརཾ ཝེདྷཏི, མུཁཏོ ཁེལོ༹ པཏཏི, གཧེཏབྦགཧཎཾ ན པསྶཏི. ཨཐ ནཾ སཱམཱཝཏཱི ‘‘ཀིཾ, མཧཱརཱཛ, ཀིལམསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱམ, དེཝི, ཀིལམཱམི, ཨཝསྶཡོ མེ ཧོཧཱིཏི. སཱདྷུ, མཧཱརཱཛ, ཀཎྜཾ མཧཱཔཐཝིམུཁཾ ཀརོཧཱིཏི. རཱཛཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཱ ‘‘རཉྙོ ཧཏྠཏོ ཀཎྜཾ མུཙྩཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཀཎྜཾ མུཙྩི. རཱཛཱ ཏཾཁཎཾཡེཝ ཨུདཀེ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཨཱགམྨ ཨལླཀེསོ ཨལླཝཏྠོ སཱམཱཝཏིཡཱ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ ‘‘ཁམ, དེཝི, མཡ྄ཧཾ, བྷེདཀཱནཾ མེ ཝཙནེན ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ ཨེཏཾ ཀཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ཁམཱམི, དེཝཱཏི. ‘‘སཱདྷུ, དེཝི, ཨེཝཾ ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ ཁམིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཏུམྷཱཀཾ ཡཐཱརུཙིཡཱ དསབལསྶ དཱནཾ དེཐ, པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དྷམྨཀཐཾ སུཎཱཐ, ཨཛྫ ཝོ པཊྛཱཡ པརིཧཱརཾ དམྨཱིཏི. ཏེན ཧི, དེཝ, ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨཱནེཐ, ཡོ ནོ དྷམྨཾ ཝཱཙེསྶཏཱིཏི. རཱཛཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཡཱཙནྟོ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ལབྷི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཐེརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཀཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩསྶ ཐེརསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎནྟི.

ཏཱ ¶ ཨེཀདིཝསཾ ཐེརསྶ ཨནུམོདནཱཡ པསནྣཱ ཐེརསྶ པཉྩ ¶ ཨུཏྟརཱསངྒསཏཱནི ཨདཾསུ. ཐེརོ ཀིར པུབྦེ ཏུནྣཝཱཡཀཱལེ ཨེཀསྶ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཨེཀཱཡ སཱུཙིཡཱ སདྡྷིཾ ཧཏྠཏལམཏྟཾ ཙོལ༹ཁཎྜཾ ཨདཱསི. སོ སཱུཙིཡཱ ཕལེན ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ མཧཱཔཉྙོ ཨཧོསི, ཙོལ༹ཁཎྜསྶ ཕལེན ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན པཉྩསཏཀྑཏྟུཾ དུསྶཱནི པཊིལབྷི.

ཏཏོ ¶ མཱགཎྜིཡཱ ཨཉྙཾ ཀཱཏབྦཾ ཨཔསྶནྟཱི ‘‘ཨུཡྻཱནཾ གཙྪཱམ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱདྷུ, དེཝཱིཏི. སཱ རཉྙོ སམྤཊིཙྪིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཙཱུལ༹པིཏརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨུཡྻཱནཾ གཏཀཱལེ སཱམཱཝཏིཡཱ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སཱམཱཝཏིཾ སཔརིཝཱརཾ ཨནྟོཀརིཏྭཱ ‘རཉྙོ ཨཱཎཱ’ཏི ཝཏྭཱ དྭཱརཾ པིདཧིཏྭཱ པལཱལེན པལིཝེཋེཏྭཱ གེཧེ ཨགྒིཾ དེཐཱ’’ཏི. མཱགཎྜིཡོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏསྨིཾ དིཝསེ སབྦཱཔི ཏཱ ཨིཏྠིཡོ པུབྦེ ཀཏསྶ ཨུཔཔཱིལ༹ཀཀམྨསྶཱནུབྷཱཝེན སམཱཔཏྟིཾ ཨཔྤེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ བྷུསམུཊྛི ཝིཡ ཛྷཱཡིཾསུ. ཏཱསཾ ཨཱརཀྑཔུརིསཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘དེཝ, ཨིདཾ ནཱམ ཀརིཾསཱུ’’ཏི ཨཱཙིཀྑིཾསུ.

རཱཛཱ ‘‘ཀེན ཀཏ’’ནྟི པརིཡེསནྟོ མཱགཎྜིཡཱཡ ཀཱརིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, བྷདྡཀཾ ཏཡཱ ཀམྨཾ ཀཏཾ མཡཱ ཀཱཏབྦཾ ཀརོནྟིཡཱ, ‘‘ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ མཡ྄ཧཾ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐམཱནཱ གྷཱཏིཏཱ, པསནྣོསྨི, ཏུཡ྄ཧཾ སམྤཏྟིཾ དསྶཱམཱིཏི ཏཝ ཉཱཏཀེ པཀྐོསཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཉྙཱཏཀེཔི ཉཱཏཀེ ཀཏྭཱ པཀྐོསཱཔེསི. རཱཛཱ སབྦེསཾ སནྣིཔཏིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ རཱཛངྒཎེ གལཔྤམཱཎེསུ ཨཱཝཱཊེསུ ནིཁནིཏྭཱ ཨུཔརི ཋིཏཱནི སཱིསཱནི བྷིནྡཱཔེནྟོ མཧནྟེཧི ཨཡནངྒལེཧི ཀསཱཔེསི. མཱགཎྜིཡམྤི ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ¶ ཚིནྡཱཔེཏྭཱ པཱུཝཔཙནཀཊཱཧེ པཙཱཔེསི.

ཀིཾ པན སཱམཱཝཏིཡཱ སཔརིཝཱརཱཡ ཨགྒིནཱ ཛྷཱཔནཀམྨནྟི? སཱ ཀིར ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཏེཧེཝ པཉྩཧི མཱཏུགཱམསཏེཧི སདྡྷིཾ གངྒཱཡཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ བཧིཏིཏྠེ ཋིཏཱ སཱིཏེ ཛཱཏེ ཨཝིདཱུརཊྛཱནེ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཎྞསཱལཾ དིསྭཱ ཨནྟོ ཨསོདྷེཏྭཱཝ བཧི ཨགྒིཾ དཏྭཱ ཝིསིབྦེསུཾ. ཨནྟོཔཎྞསཱལཱཡ པཙྩེཀབུདྡྷོ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ནིསིནྣོ. ཏཱ ཛཱལཱསུ པཙྪིནྣཱསུ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨམྷེཧི ཀཏཾ, ཨཡཾ པཙྩེཀབུདྡྷོ རཉྙོ ཀུལཱུཔཀོ, ཨིམཾ དིསྭཱ རཱཛཱ ཨམྷཱཀཾ ཀུཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨིདཱནི ནཾ སུཛ྄ཛྷཱཔིཏཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཉྙཱནིཔི ¶ དཱརཱུནི པཀྑིཔིཏྭཱ ཨགྒིཾ ཨདཾསུ. པུན ཛཱལཱཡ པཙྪིནྣཱཡ པཙྩེཀབུདྡྷོ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཏཱསཾ པསྶནྟཱིནཾཡེཝ ཙཱིཝརཱནི པཔྥོཊེཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཏོ. ཏེན ཀམྨེན ¶ ནིརཡེ པཙྩིཏྭཱ པཀྐཱཝསེསེན ཨིམཾ བྱསནཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ པན ཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘བཧུསྶུཏཱ ཝཏ ཁུཛྫུཏྟརཱ, མཱཏུགཱམཨཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ པཉྩནྣཾ མཱཏུགཱམསཏཱནཾ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེསི. སཱམཱཝཏཱིཔི རཉྙཱ ཨཏྟནོ ཨཔྤིཏཾ ཀཎྜཾ མེཏྟཱཕརཎེན ཕརིཏྭཱ པཊིབཱཧཱི’’ཏི ཏསྶཱཔི མཧཱཛནོ གུཎཾ ཀཐེསི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཐ སཏྠཱ ཨཔརབྷཱགེ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ ཏདེཝ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཁུཛྫུཏྟརཾ བཧུསྶུཏཱནཾ, སཱམཱཝཏིཾ མེཏྟཱཝིཧཱརཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཨུཏྟརཱནནྡམཱཏཱཝཏྠུ

༢༦༢. པཉྩམེ ¶ ཛྷཱཡཱིནནྟི ཛྷཱནཱབྷིརཏཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, ཨུཏྟརཱ ནནྡམཱཏཱ, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཛྷཱནཱབྷིརཏཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ སུམནསེཊྛིཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟསྶ པུཎྞསཱིཧསྶ ནཱམ བྷརིཡཱཡ ཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ཨུཏྟརཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

ཨཐེཀསྨིཾ ནཀྑཏྟམཧདིཝསེ རཱཛགཧསེཊྛི པུཎྞཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ པུཎྞ, ནཀྑཏྟཾ ཝཱ ཨུཔོསཐོ ཝཱ དུགྒཏསྶ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཝདེཧི ‘ཀིཾ ནཀྑཏྟཔརིབྦཡཾ གཧེཏྭཱ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶསི, བལཝགོཎེ ཙ ཕཱལཉྩ ནངྒལཉྩ གཧེཏྭཱ ཀསིསྶསཱི’’’ཏི. ‘‘མམ བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམི, ཨཡྻཱ’’ཏི ཏཾ ཀཐཾ བྷརིཡཱཡ ཨཱརོཙེསི. ‘‘སེཊྛི ནཱམ ཨཡྻོ ཨིསྶརོ, ཏསྶ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཀཐེནྟསྶ ཀཐཱ སོབྷཏི, ཏྭཾ པན ཨཏྟནོ ཀསིཀམྨཾ མཱ ཝིསྶཛྫེསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཀསིབྷཎྜཾ ཨཱདཱཡ ཀསིཏུཾ གཏོ.

ཏཾདིཝསཉྩ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཀསྶ ཨཛྫ མཡཱ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨིམསྶ པུཎྞསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ¶ པུཎྞསྶ ཀསནཊྛཱནཾ གཙྪནྟོ ཨཝིདཱུརེ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསི. པུཎྞོ ཐེརཾ དིསྭཱ ཀསིཾ ཋཔེཏྭཱ ¶ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ¶ ཝནྡི. ཐེརོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨུདཀསབྷཱགཾ པུཙྪི. ཏསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡྻོ མུཁཾ དྷོཝིཏུཀཱམོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ཝེགེན གནྟྭཱ དནྟཀཊྛཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཔྤིཡཾ ཀཏྭཱ ཐེརསྶ ཨདཱསི. ཐེརེ དནྟཀཊྛཾ ཁཱདནྟེ པཏྟེན སདྡྷིཾ དྷམྨཀརཎཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨུདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརི. ཐེརོ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརམགྒཾ པཊིཔཛྫི. པུཎྞོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཐེརོ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཨིམཾ མགྒཾ ན པཊིཔཛྫཏི, ཨཛྫ པན མཡ྄ཧཾ སངྒཧཏྠཱཡ པཊིཔནྣོ བྷཝིསྶཏི. ཨཧོ ཝཏ མེ བྷརིཡཱ མམཏྠཱཡ ཨཱཧརཎཀཾ ཨཱཧཱརཾ ཐེརསྶ པཏྟེ པཏིཊྛཔེཡྻཱ’’ཏི.

ཨཐསྶ བྷརིཡཱ ‘‘ཨཛྫ ནཀྑཏྟདིཝསོ’’ཏི པཱཏོཝ ཨཏྟནོ ལབྷནཀནིཡཱམེན ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ སཾཝིདྷཱཡ གཧེཏྭཱ སཱམིཀསྶ ཀསནཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ ཐེརཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ མཡ྄ཧཾ ཐེརཾ དིསྭཱ དེཡྻདྷམྨོ ན ཧོཏི, དེཡྻདྷམྨེ སནྟེཔི མམ ཨཡྻཾ ན པསྶཱམི, ཨཛྫ པན དྭིནྣམྤི སམྨུཁཱིབྷཱཝོ ཛཱཏོ. མམ སཱམིཀསྶ པུན སམྤཱདེཏྭཱ ཨཱཧརིསྶཱམི, ཨིམཾ ཏཱཝ ཨཱཧཱརཾ ཐེརསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏཱིཧི ཙེཏནཱཧི སམྤཡུཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏཾ བྷོཛནཾ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ པཏྟེ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾཝིདྷཱ དུགྒཏཛཱིཝིཏཱ མུཙྩཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོཔི ‘‘ཏཝ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ པཱུརཏཱུ’’ཏི ཏསྶཱནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི.

སཱཔི པུན ཨཏྟནོ གེཧཾ གནྟྭཱ སཱམིཀསྶ ཨཱཧཱརཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཀསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སཱམིཀསྶ ཀུཛ྄ཛྷནབྷཱཝཏོ བྷཱིཏཱ ‘‘སཱམི, ཨཛྫ ཨེཀདིཝསཾ ཏཝ མནཾ སནྡྷཱརེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ ཀཱརཎཱཏི? ཨཧཾ ཨཛྫ ཏཱཝ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧརནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ ཐེརཾ དིསྭཱ ཏཝ བྷཱགབྷཏྟཾ ཐེརསྶ པཏྟེ པཏིཊྛཔེཏྭཱ པུན གེཧཾ གནྟྭཱ ཨཱཧཱརཾ པཙིཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཨཱགཏཱམྷཱིཏི. མནཱཔཾ ཏེ, བྷདྡེ, ཀཏཾ, མཡཱཔི པཱཏོཝ ཐེརསྶ དནྟཀཊྛཉྩ ¶ མུཁོདཀཉྩ དིནྣཾ. ཨཛྫ ཨམྷཱཀཾ སུཔྤབྷཱཏཾ, སབྦམྤི ཐེརསྶ ཨམྷཱཀཾ སནྟཀམེཝ ཛཱཏནྟི དྭིནྣམྤི ཛནཱནཾ ཨེཀསདིསམེཝ ཙིཏྟཾ ཨཧོསི. ཨཐ པུཎྞོ ཨཱཧཱརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ བྷརིཡཱཡ ཨཱུརུམྷི སཱིསཾ ཀཏྭཱ མུཧུཏྟཾ ནིཔཛྫི. ཨཐསྶ ནིདྡཱ ཨོཀྐམི. སོ ཐོཀཾ ནིདྡཱཡིཏྭཱ པབུདྡྷོ ཀསིཏཊྛཱནཾ ¶ ཨོལོཀེསི, ཨོལོཀིཏོལོཀིཏཊྛཱནཾ མཧཱཀོསཱཏཀིཔུཔྥེཧི སམྤརིཀིཎྞཾ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ བྷརིཡཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, ཀིནྣཱམེཏཾ ཨཛྫ ཨིདཾ ཀསིཏཊྛཱནཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཁཱཡཏཱི’’ཏི. ཨཡྻ ¶ , ཨཛྫ ཏེ སཀལདིཝསཾ ཀིལནྟཏཱཡ ཨཀྑཱིནི མཉྙེ བྷམནྟཱིཏི. བྷདྡེ, མཡ྄ཧཾ ཨསྶདྡཧནྟཱི སཡཾ ཨོལོཀེཧཱིཏི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ སཱ ཨོལོཀེཏྭཱ སབྷཱཝཾ ཨཡྻ, ཀཐེསི, ཨེཝམེཏཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

པུཎྞོ ཨུཊྛཱཡ ཨེཀཾ ཀཊྛིཾ གཧེཏྭཱ ནངྒལསཱིསེ པཧརི, གུལ༹པིཎྜོ ཝིཡ ནངྒལསཱིསེ ཨལླཱིཡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སོ བྷརིཡཾ པཀྐོསིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, ཨཉྙེསཾ ཝཔིཏབཱིཛཾ ནཱམ ཏཱིཧི ཝཱ ཙཏཱུཧི ཝཱ མཱསེཧི ཕལཾ དེཏི, ཨམྷཱཀཾ པན ཨཡྻསྶ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཨནྟརེ རོཔིཏེན སདྡྷཱབཱིཛེན ཨཛྫེཝ ཨཝསྶཾ ཕལཾ དིནྣཾ. ཨིམསྨིཾ ཀརཱིསམཏྟེ པདེསེ ཨཱམལཀམཏྟོཔི པཾསུཔིཎྜོ ཨསུཝཎྞོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི. ཨིདཱནི ཀིཾ ཀརིསྶཱམ, ཨཡྻཱཏི? ‘‘བྷདྡེ, ཨིམཾ ཨེཏྟཀཾ སུཝཎྞཾ ཐེནེཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ནཱམ ན སཀྐཱ’’ཏི བྷརིཡཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ བྷཏྟསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨཱབྷཏཾ པཱཏིཾ སུཝཎྞསྶ པཱུརེཏྭཱ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙཱཔེསི – ‘‘ཨེཀོ མནུསྶོ སུཝཎྞཔཱཏིཾ གཧེཏྭཱ ¶ ཋིཏོ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ ཏེ, ཏཱཏ, ལདྡྷ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘དེཝ, མཡ྄ཧཾ ཨེཀཾ ཀསིཏཊྛཱནཾ སབྦཾ སུཝཎྞམེཝ ཛཱཏཾ, པཧིཎིཏྭཱ ཨཱཧརཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏྭཾ ཀིནྣཱམོསཱིཏི? པུཎྞོ ནཱམ ཨཧཾ, དེཝཱཏི. གཙྪཐ, བྷཎེ, སཀཊཱནི ཡོཛེཏྭཱ པུཎྞསྶ ཀསིཏཊྛཱནཏོ སུཝཎྞམཱཧརཐཱཏི.

སཀཊེཧི སདྡྷིཾ གཏརཱཛཔུརིསཱ ‘‘རཉྙོ པུཉྙ’’ནྟི ཝཏྭཱ སུཝཎྞཔིཎྜེ གཎྷནྟི, གཧིཏགཧིཏམྤི ཀསིཏལེཌྜུཡེཝ ཧོཏི. ཏེ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏེན ཧི བྷཎེ གནྟྭཱ ‘‘པུཎྞསྶ པུཉྙ’’ནྟི ཝཏྭཱ གཎྷཐཱཏི. གཧིཏགཧིཏཾ སུཝཎྞམེཝ ཧོཏི. ཏེ སབྦམྤི ཏཾ སུཝཎྞཾ ཨཱཧརིཏྭཱ རཱཛངྒཎེ རཱསིཾ ཨཀཾསུ. རཱསི ཨུབྦེདྷེན ཏཱལཔྤམཱཎོ ཨཧོསི. རཱཛཱ ཝཱཎིཛེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀསྶ གེཧེ ཨེཏྟཀཾ སུཝཎྞཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. ནཏྠི, དེཝ, ཀསྶཙཱིཏི. ཨེཏྟཀསྶ པན དྷནསྶ སཱམིནོ ཀིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི? དྷནསེཊྛིཾ ནཱམ ནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, དེཝཱཏི? ཏེན ཧི པུཎྞཾ ཨིམསྨིཾ ནགརེ དྷནསེཊྛིཾ ནཱམ ཀརོཐཱཏི སབྦཾ ཏཾ སུཝཎྞཾ ཏསྶེཝ དཏྭཱ ཏཾདིཝསཾཡེཝསྶ སེཊྛིཊྛཱནཾ ཨདཱསི. སོ སེཊྛི མངྒལཾ ¶ ཀརོནྟོ སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ ཨདཱསི. སཏྟམེ དིཝསེ དསབལསྶ བྷཏྟཱནུམོདནཱཡ པུཎྞསེཊྛིཔི བྷརིཡཱཔི དྷཱིཏཱཔི སབྦེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

ཨཔརབྷཱགེ རཱཛགཧསེཊྛི ‘‘པུཎྞསེཊྛིནོ ཝཡཔྤཏྟཱ དཱརིཀཱ ཨཏྠཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཨཏྟནོ པུཏྟསྶ ¶ ཀཱརཎཱ ཏསྶ གེཧཾ པེསེསི. སོ ཏསྶ སཱསནཾ སུཏྭཱ ‘‘ནཱཧཾ དྷཱིཏརཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པཊིསཱསནཾ པེསེསི. སུམནསེཊྛིཔི པུན པེསེསི – ‘‘ཏྭཾ མམ གེཧཾ ནིསྶཱཡ ཝསིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨིསྶརོ ཧུཏྭཱ མཡ྄ཧཾ དཱརིཀཾ ན དེསཱི’’ཏི. ཏཏོ པུཎྞསེཊྛི ཨཱཧ – ‘‘ཨིམཾ ཏཱཝ ཏུམྷཱཀཾ སེཊྛི སབྷཱཝམེཝ ཀཐེསི ¶ , པུརིསོ ནཱམ སབྦཀཱལེ ཨེཝཾཝིདྷོཡེཝཱཏི ན སལླཀྑེཏབྦོ. ཨཧཉྷི ཨིདཱནི ཏཱདིསེ པུརིསེ དཱསེ ཀཏྭཱ གཧེཏུཾ སཀྐོམི, ཏུཡ྄ཧཾ པན ཛཱཏིཾ ཝཱ གོཏྟཾ ཝཱ ན ཀོཔེམི. ཨཔིཙ ཁོ མམ དྷཱིཏཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨརིཡསཱཝིཀཱ དེཝསིཀཾ ཀཧཱཔཎགྒྷནཀེཧི པུཔྥེཧི པཱུཛཾ ཀརོཏི, ཏམཧཾ ཏུམྷཱདིསསྶ མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ གེཧཾ ན པེསེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨེཝཾ པུཎྞསེཊྛིསྶ པཊིབཱཧཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ རཱཛགཧསེཊྛི པུན སཱསནཾ པེསེསི – ‘‘པོརཱཎཀཾ ཝིསྶཱསཾ མཱ བྷིནྡཏུ, ཨཧཾ མཡ྄ཧཾ སུཎིསཱཡ དེཝསིཀཾ དྭིནྣཾ ཀཧཱཔཎཱནཾ ཨནྡྷནཀཱནི པུཔྥཱནི སཛྫཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ དྷཱིཏརཾ ཏསྶ གྷརཾ པེསེསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ སཱ པུཎྞསེཊྛིནོ དྷཱིཏཱ ཨུཏྟརཱ ཨཏྟནོ སཱམིཀཾ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཧཾ ཨཏྟནོ ཀུལགེཧེ མཱསསྶ ཨཊྛ དིཝསཱནི ནིབདྡྷཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོམི, ཨིདཱནིཔི ཏུམྷེསུ སམྤཊིཙྪནྟེསུ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཧེཡྻ’’ནྟི. སོ ‘‘ན སཀྐཱ’’ཏི ཏཾ ན སམྤཊིཙྪི. སཱ ཏཾ སཉྙཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. པུན ཨནྟོཝསྶེ ‘‘ཨུཔོསཐིཀཱ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཏདཱཔི ཨོཀཱསཾ ཀཱརེནྟཱི ནེཝ ཨལཏྠ. སཱ ཨནྟོཝསྶེ ཨཌྜྷཏིཡེསུ མཱསེསུ ཨཏིཀྐནྟེསུ ཨཌྜྷམཱསེ ཨཝསིཊྛེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སཱསནཾ པེསེསི – ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷེཧི ཙཱརཀེ པཀྑིཏྟཱ ཨེཏྟཀེ ཨདྡྷཱནེ ཨེཀདིཝསམྤི ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ན ལབྷཱམི, པཉྩདས མེ ཀཧཱཔཎསཧསྶཱནི པེསེཐཱ’’ཏི. ཏེ དྷཱིཏུ སཱསནཾ སུཏྭཱ ¶ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ’’ཏི ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ པཧིཎིཾསུ. ཨུཏྟརཱ ཏེ ཀཧཱཔཎེ གཎྷིཏྭཱ ཏསྨིཾ ནགརེ སིརིམཱ ནཱམ གཎིཀཱ ཨཏྠི, ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨམྨ སིརིམེ, ཨཧཾ ཨིམཾ ཨཌྜྷམཱསཾ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཧིསྶཱམི, ཏྭཾ ཨིམཱནི པཉྩདས ཀཧཱཔཎསཧསྶཱནི གཧེཏྭཱ ཨིམཾ ཨཌྜྷམཱསཾ སེཊྛིཔུཏྟཾ པརིཙརཱཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ, ཨཡྻེ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. ཏཏོ ¶ པཊྛཱཡ སེཊྛིཔུཏྟོ ‘‘ཨཧཾ སིརིམཱཡ སདྡྷིཾ མོདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཏྟརཱཡ ཨཌྜྷམཱསཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ སམྤཊིཙྪི.

སཱ ཏེན སམྤཊིཙྪིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ དིཝསེ དིཝསེ པཱཏོཝ དཱསིགཎཔརིཝུཏཱ སཏྠུ སཧཏྠཱ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ སཏྠརི བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གཏེ ཨུཔོསཐངྒཱནི ཨདྷིཊྛཱཡ པཱསཱདཝརཾ ¶ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨཏྟནོ སཱིལཱནི ཨཱཝཛྫམཱནཱ ནིསཱིདཏི. ཨེཝཾ ཨཌྜྷམཱསཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ ཝིསྶཛྫནདིཝསེ པཱཏོཝ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི སཾཝིདཧནྟཱི ཝིཙརཏི. ཏསྨིཾ སམཡེ སེཊྛིཔུཏྟོ སིརིམཱཡ སདྡྷིཾ ཨུཔརིཔཱསཱདཝརགཏོ ཛཱལཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨནྟརཝཏྠུཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. ཨུཏྟརཱ, ཝཱཏཔཱནཙྪིདྡེན ཨུདྡྷཾ ཨོལོཀེསི. སེཊྛིཔུཏྟོ ཨུཏྟརཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ནེརཡིཀཛཱཏིཀཱ ཝཏཱཡཾ ཨེཝཾཝིདྷཾ ནཱམ སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ ཨུཀྑལིཀམསིམཀྑིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིཀྐཱརཎཱ དཱསཱིནཾ ཨནྟརེ ཝིཙརཏཱི’’ཏི སིཏཾ ཨཀཱསི. ཨུཏྟརཱ, ཏསྶ པམཱདབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ བཱལོ ནཱམ ཨཏྟནོ སམྤཏྟི སབྦཀཱལཾ ཐཱཝརཱཏི སཉྙཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཡམྤི སིཏཾ ཨཀཱསི. ཏཏོ སིརིམཱ ‘‘ཨཡཾ ཙེཊིཀཱ མཡི ཋིཏཱཡ ཨེཝཾ མམ སཱམིཀེན སདྡྷིཾ སིཏཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཀུཔིཏཱ ཝེགེན ཨོཏརི. ཨུཏྟརཱ, ཏསྶཱ ཨཱགམནཱཀཔྤེནེཝ ‘‘ཨཡཾ བཱལཱ ཨཌྜྷམཱསམཏྟཾ ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཝསིཏྭཱ མཡ྄ཧམེཝེཏཾ གེཧནྟིསཉྙཱི ཛཱཏཱ’’ཏི ཉཏྭཱ ཏངྑཎཉྙེཝ མེཏྟཱཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སིརིམཱཔི དཱསཱིནཾ ཨནྟརེན ཨཱགནྟྭཱ ཨུལུ༹ངྐཾ གཧེཏྭཱ པཱུཝཔཙནཊྛཱནེ པཀྐུཐིཏཏེལསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨུཏྟརཱཡ མཏྠཀེ ཨཱསིཉྩི, མེཏྟཱཛྷཱནསྶ ཝིཔྥཱརེན ཨུཏྟརཱཡ མཏྠཀེ ཨཱསིཏྟཾ པཀྐུཐིཏཏེལཾ པདུམཔཏྟེ ཨཱསིཏྟཨུདཀཾ ¶ ཝིཡ ཝིནིཝཏྟིཏྭཱ གཏཾ.

ཏསྨིཾ ཁཎེ སིརིམཱཡ སམཱིཔེ ཋིཏཱ དཱསིཡོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ, ‘‘བྷོ ཛེ, ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻཱཡ ཧཏྠཏོ མཱུལཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱ ཨིམསྨིཾ ¶ གེཧེ ཝསམཱནཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻཱཡ སདིསཱ བྷཝིཏུཾ ཝཱཡམསཱི’’ཏི སམྨུཁཊྛཱནེ ཏཾ པརིབྷཱསིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ སིརིམཱ ཨཏྟནོ ཨཱགནྟུཀབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. སཱ ཏཏོཝ གནྟྭཱ ཨུཏྟརཱཡ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻེ, ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ མེ ཀཏཾ, ཁམཐ མཡ྄ཧ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨམྨ སིརིམེ, ནཱཧཾ ཏཝ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཁམིསྶཱམི, ཨཧཾ སཔིཏིཀཱ དྷཱིཏཱ, དསབལེ ཁམནྟེཡེཝ ཁམིསྶཱམཱིཏི.

སཏྠཱཔི ཁོ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ ཨཱགནྟྭཱ ཨུཏྟརཱཡ ནིཝེསནེ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདི. སིརིམཱ གནྟྭཱ སཏྠུ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, མཡཱ ཨཡྻཱཡ ཨུཏྟརཱཡ ཨནྟརེ ཨེཀོ དོསོ ཀཏོ, ཏུམྷེསུ ཁམནྟེསུ ཁམིསྶཱམཱིཏི ཝདཏི, ཁམཐ མཡ྄ཧཾ བྷགཝཱ’’ཏི. ཁམཱམི ཏེ སིརིམེཏི. སཱ ཏསྨིཾ ཀཱལེ གནྟྭཱ ཨུཏྟརཾ ཁམཱཔེསི. ཏཾདིཝསཉྩ སིརིམཱ དསབལསྶ བྷཏྟཱནུམོདནཾ སུཏྭཱ –

‘‘ཨཀྐོདྷེན ¶ ཛིནེ ཀོདྷཾ, ཨསཱདྷུཾ སཱདྷུནཱ ཛིནེ;

ཛིནེ ཀདརིཡཾ དཱནེན, སཙྩེནཱལིཀཝཱདིན’’ནྟི. (དྷ. པ. ༢༢༣) –

གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཱ དསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ མཧཱདཱནཾ ཨདཱསི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཨུཏྟརཾ ནནྡམཱཏརཾ ཛྷཱཡཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སུཔྤཝཱསཱཝཏྠུ

༢༦༣. ཚཊྛེ པཎཱིཏདཱཡིཀཱནནྟི པཎཱིཏརསདཱཡིཀཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, སུཔྤཝཱསཱ ཀོལིཡདྷཱིཏཱ, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟཱ ¶ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ པཎཱིཏདཱཡིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀོལིཡནགརེ ཁཏྟིཡཀུལེ ནིབྦཏྟི, སུཔྤཝཱསཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཨེཀསྶ སཀྱཀུམཱརསྶ གེཧཾ གཏཱ, པཋམདསྶནེཡེཝ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ ¶ པཏིཊྛཱསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ སཱིཝལིཾ ནཱམ དཱརཀཾ ཝིཛཱཡི. ཏསྶ ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

སཱ ཨེཀསྨིཾ སམཡེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནཱནགྒརསཔཎཱིཏབྷོཛནཾ ཨདཱསི. སཏྠཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ སུཔྤཝཱསཱཡ ཨིམཾ དྷམྨཾ དེསེསི ‘‘བྷོཛནཾ སུཔྤཝཱསེ དེནྟཱི ཨརིཡསཱཝིཀཱ པཊིགྒཱཧཀཱནཾ པཉྩ ཋཱནཱནི དེཏི. ཨཱཡུཾ དེཏི, ཝཎྞཾ དེཏི, སུཁཾ དེཏི, བལཾ དེཏི, པཊིབྷཱནཾ དེཏི. ཨཱཡུཾ ཁོ པན དཏྭཱ ཨཱཡུསྶ བྷཱགིནཱི ཧོཏི དིབྦསྶ ཝཱ མཱནུསསྶ ཝཱ…པེ… པཊིབྷཱནཾ དཏྭཱ པཊིབྷཱནསྶ བྷཱགིནཱི ཧོཏི དིབྦསྶ ཝཱ མཱནུསསྶ ཝཱ’’ཏི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཐ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ སུཔྤཝཱསཾ ཀོལིཡདྷཱིཏརཾ པཎཱིཏདཱཡིཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

སུཔྤིཡཱཝཏྠུ

༢༦༤. སཏྟམེ ¶ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱིནནྟི གིལཱནུཔཊྛཱཀཱིནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, སུཔྤིཡཱ ཨུཔཱསིཀཱ, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟཱ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ ¶ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟི, སུཔྤིཡཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝཱརོ བཱརཱཎསིཾ ཨགམཱསི. སཱ ཏཐཱགཏསྶ པཋམདསྶནེཡེཝ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ དྷམྨསྶཝནཏྠཱཡ ཝིཧཱརཾ གཏཱ. ཝིཧཱརཙཱརིཀཾ ཙརམཱནཱ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ གིལཱནཾ དིསྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཡྻསྶ ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པུཙྪི. རསཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཨུཔཱསིཀེཏི. ‘‘ཧོཏུ, བྷནྟེ, ཨཧཾ པཧིཎིསྶཱམཱི’’ཏི ཐེརཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨནྟོནགརཾ གནྟྭཱ པུནདིཝསེ པཝཏྟམཾསཏྠཱཡ དཱསིཾ ཨནྟརཱཔཎཾ པེསེསི. སཱ སཀལནགརེ པཝཏྟམཾསཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨལདྡྷབྷཱཝཾ ཀཐེསི. ཨུཔཱསིཀཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ ཨཡྻསྶ རསཾ པཧིཎིསྶཱམཱིཏི ཝཏྭཱ སཙེ ན པེསེསྶཱམི ¶ , ཨཡྻོ ཨཉྙཏོཔི ཨལབྷནྟོ ཀིལམིསྶཏི, ཡཾཀིཉྩི ཀཏྭཱ པེསེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཱུརུམཾསཾ ཚིནྡིཏྭཱ དཱསིཡཱ ཨདཱསི ‘‘ཨིདཾ མཾསཾ གཧེཏྭཱ སམྦྷཱརེཧི ཡོཛེཏྭཱ རསཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ནེཏྭཱ ཨཡྻསྶ དེཧི. སོ ཙེ མཾ པུཙྪཏི, གིལཱནཱཏི ཝདེཧཱི’’ཏི. སཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

སཏྠཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨུཔཱསིཀཱཡ གེཧཾ ཨགམཱསི. སཱ ཏཐཱགཏསྶ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ སཱམིཀཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཡྻཔུཏྟ, ཨཧཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟུཾ ན སཀྐོམི, གཙྪ ཏྭཾ སཏྠཱརཾ ཨནྟོགེཧཾ པཝེསེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཏྠཱ ‘‘ཀཧཾ སུཔྤིཡཱ’’ཏི པུཙྪི. གིལཱནཱ, བྷནྟེཏི. པཀྐོསཐ, ནནྟི. ཨཐ ཏེ གནྟྭཱ ‘‘སཏྠཱ ཏཾ པཀྐོསཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སབྦལོཀསྶ ཧིཏཱནུཀམྤཀོ སཏྠཱ ན ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ཨདིསྭཱ པཀྐོསཱཔེསྶཏཱི’’ཏི སཧསཱ མཉྩམྷཱ ཝུཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན ¶ ཏཾཁཎཾཡེཝ ཝཎོ རུཧིཏྭཱ སུཙྪཝི ཨཧོསི སེསཊྛཱནཏོ ཨཏིརེཀཏརཾ ཝིཔྤསནྣཝཎྞོ. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨུཔཱསིཀཱ སིཏཾ ཀཏྭཱ དསབལཾ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ¶ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཀིཾ ཨཕཱསུཀ’’ནྟི པུཙྪི. སཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཀཱརཎཾ སབྦཾ ཀཐེསི. སཏྠཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཝིགརཧིཏྭཱ སིཀྑཱཔདཾ (མཧཱཝ. ༢༨༠) པཉྙཔེསི. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ སུཔྤིཡཾ ཨུཔཱསིཀཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ཀཱཏིཡཱནཱིཝཏྠུ

༢༦༥. ཨཊྛམེ ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱནནྟི ཨདྷིགཏེན ཨཙལཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, ཀཱཏིཡཱནཱི, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟཱ སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ¶ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀུརརགྷརནགརེ ནིབྦཏྟི, ཀཱཏིཡཱནཱིཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཝཡཔྤཏྟཱ ཀུརརགྷརིཀཱཡ, ཀཱལི༹ཡཱ སཧཱཡིཀཱ, དལ༹ྷམིཏྟཱ ཨཧོསི. ཡདཱ པན ཀུཊིཀཎྞསོཎཏྠེརོ ‘‘དསབལསྶ ཀཐིཏནིཡཱམེན མཡ྄ཧམྤི དྷམྨཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི མཱཏརཱ ཡཱཙིཏོ རཏྟིབྷཱགེ ཨནྟོནགརེ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ མཱཏརཾ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷི, ཏདཱ ཨཡཾ ཀཱཏིཡཱནཱི ཨུཔཱསིཀཱ ཀཱལི༹ཡཱ སདྡྷིཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ སམཡེ པཉྩམཏྟཱནི ཙོརསཏཱནི ཨནྟོནགརེ དིཝཱ ཀཏསཉྙཱཡ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨུམྨངྒཾ ཁནིཏྭཱ ¶ ཨིམིསྶཱ ཀཱཏིཡཱནིཡཱ གྷརཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ. ཏེསཾ ཙོརཛེཊྛཀོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཔཝིསིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡཾ པརིསཱ སནྣིཔཏིཏཱ’’ཏི ཝཱིམཾསནཏྠཱཡ སོཎཏྠེརསྶ དྷམྨཀཐནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པརིསཔརིཡནྟེ ཏིཊྛམཱནོ ཨིམིསྶཱ ཀཱཏིཡཱནིཡཱ པིཊྛིཔསྶེ ཨཊྛཱསི.

ཏསྨིཾ སམཡེ, ཀཱཏིཡཱནཱི, དཱསིཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘གཙྪ ཛེ, གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ དཱིཔཏེལཾ ཨཱཧར, མཡཾ དཱིཔེ ཛཱལེཏྭཱ དྷམྨཾ སོསྶཱམཱ’’ཏི. སཱ གྷརཾ གནྟྭཱ ཨུམྨངྒེ ཙོརེ དིསྭཱ དཱིཔཏེལཾ ཨགཎྷིཏྭཱཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཨཡྻཱཡ ཨཱརོཙེསི – ‘‘ཨཡྻེ, གེཧེ ཙོརཱ ཨུམྨངྒཾ ཁནནྟཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཙོརཛེཊྛཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙཱཡཾ ཨིམིསྶཱ ཀཐཾ གཎྷིཏྭཱ གེཧཾ གམིསྶཏི ¶ , ཨེཏྠེཝ ནཾ ཨསིནཱ དྭེདྷཱ ཚིནྡིསྶཱམི. སཙེ པན གཧིཏནིམིཏྟེནེཝ དྷམྨཾ སུཎིསྶཏི, ཙོརེཧི གཧིཏབྷཎྜཀམྤི པུན དཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི. ཀཱཏིཡཱནཱིཔི ཁོ དཱསིཡཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ, མཱ སདྡཾ ཀརི, ཙོརཱ ནཱམ ཧརནྟཱ ཨཏྟནཱ དིཊྛམེཝ ཧརིསྶནྟི, ཨཧཾ པན ཨཛྫ དུལླབྷསྶཝནཾ སུཎཱམི, མཱ དྷམྨསྶ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཙོརཛེཊྛཀོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཋིཏཱཡ ནཱམ གེཧེ བྷཎྜཾ ཧརནྟེཧི ཨམྷེཧི མཧཱཔཐཝཱི པཝིསིཏབྦཱ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི. སོ ཏཱཝདེཝ གནྟྭཱ ཙོརེཧི གཧིཏབྷཎྜཾ ཚཌྜཱཔེཏྭཱ ཙོརེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟོ པརིསཔརིཡནྟེ ¶ ཨཊྛཱསི. ཀཱཏིཡཱནཱིཔི ཨུཔཱསིཀཱ ཐེརསྶ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི.

ཨཐ ཨརུཎེ ཨུགྒཏེ ཙོརཛེཊྛཀོ གནྟྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻེ, སབྦེསཾཡེཝ ¶ ནོ ཁམཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ པན ཏུམྷེཧི མཡ྄ཧཾ ཀཏནྟི? སོ སབྦཾ ཨཏྟནཱ ཀཏདོསཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེན ཧི, ཏཱཏཱ, ཁམཱམི ཏུམྷཱཀནྟི. ཨཡྻེ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཝཾ ཁམིཏཾ ནཱམ ན ཧོཏི, ཏུམྷཱཀཾ པན པུཏྟཏྠེརསྶ སནྟིཀེ སབྦེསཾཡེཝ ནོ པབྦཛྫཾ དཱཔེཧཱིཏི. སཱ སབྦེཔི ཏེ གཧེཏྭཱ ཀུཊིཀཎྞསོཎཏྠེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཱཛེསི. ཏེཔི ཁོ ཙོརཱ ཐེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིཏཱ སབྦེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨེཝམེཏཾ ཝཏྠུ སམུཊྛིཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཀཱཏིཡཱནིཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

ནཀུལམཱཏཱཝཏྠུ

༢༦༦. ནཝམེ ཝིསྶཱསིཀཱནནྟི ཝིསྶཱསཀཐཾ ཀཐེནྟཱིནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ, ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི, ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. ཡཾ པནེཏྠ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཨུཔཱསཀཔཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟམེཝ. ཀེཝལཾ ཨིདྷ ནཀུལམཱཏརཾ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཝེདིཏབྦནྟི.

ཀཱལཱི༹ཀུརརགྷརིཀཱཝཏྠུ

༢༦༧. དསམེ ཨནུསྶཝཔྤསནྣཱནནྟི ཨནུསྶཝེནེཝ ཨུཔྤནྣེན པསཱདེན སམནྣཱགཏཱནཾ ཨུཔཱསིཀཱནཾ ཨནྟརེ, ཀཱལཱི༹ ཨུཔཱསིཀཱ, ཀུརརགྷརིཀཱ ཨགྒཱཏི དསྶེཏི. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ¶ ཧཾསཝཏིཡཾ ཀུརརགྷརནགརེ ནིབྦཏྟཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཨནུསྶཝཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ ¶ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟི, ཀཱལཱི༹ཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ.

སཱ ¶ ཝཡཔྤཏྟཱ ཀུརརགྷརནགརེ ཀུལགེཧཾ གཏཱ. ཨཐསྶཱ སཾཝཱསེན གབྦྷོ པཏིཊྛཧི. སཱ པརིཔུཎྞགབྦྷཱ ‘‘པརེསཾ གེཧེ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཔྤཏིརཱུཔ’’ནྟི ཨཏྟནོ ཀུལནགརམེཝ ཨཱགནྟྭཱ རཏྟིབྷཱགསམནནྟརེ ཨཏྟནོ པཱསཱདསྶ ཨུཔརི ཨཱཀཱསེ ཋིཏཱནཾ སཱཏཱགིརཧེམཝཏཱནཾ རཏནཏྟཡསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེནྟཱནཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨནུསྶཝིཀཔྤསཱདཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ སཏྠུ ཨདསྶནེནེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི, ཨཔརབྷཱགེ པནསྶཱ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསཱིཏི སབྦཾ ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨཔརབྷཱགེ པན སཏྠཱ ཛེཏཝནེ བྷིཀྑུསངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཨནུསྶཝཔྤསནྣཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསཱིཏི.

དསསུཏྟཔརིམཱཎཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཔཱལི༹ཡཱ ཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཙ མནོརཐཔཱུརཎིཡཱ

ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡ-ཨཊྛཀཐཱཡ

སབྦཱཔི ཨེཏདགྒཔཱལི༹ཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༥. ཨཊྛཱནཔཱལི༹

(༡༥) ༡. ཨཊྛཱནཔཱལི༹-པཋམཝགྒཝཎྞནཱ

༢༦༨. ཨཊྛཱནཔཱལི༹ཡཱ ¶ ¶ ཨཊྛཱནནྟི ཧེཏུཔཊིཀྑེཔོ. ཨནཝཀཱསོཏི པཙྩཡཔཊིཀྑེཔོ. ཨུབྷཡེནཱཔི ཀཱརཎམེཝ པཊིཀྑིཔཏི. ཀཱརཎཉྷི ཏདཱཡཏྟཝུཏྟིཏཱཡ ཨཏྟནོ ཕལསྶ ཋཱནནྟི ཙ ཨཝཀཱསོཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ཡནྟི ཡེན ཀཱརཎེན. དིཊྛིསམྤནྣོཏི མགྒདིཊྛིཡཱ སམྤནྣོ སོཏཱཔནྣོ ཨརིཡསཱཝཀོ. ཏསྶ ཧི དིཊྛིསམྤནྣོ ཨིཏིཔི, དསྶནསམྤནྣོ ཨིཏིཔི, ཨཱགཏོ ཨིམཾ སདྡྷམྨཾ ཨིཏིཔི, པསྶཏི ཨིམཾ སདྡྷམྨཾ ཨིཏིཔི, སེཀྑེན ཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ ཨིཏིཔི, སེཀྑཱཡ ཝིཛྫཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨིཏིཔི, དྷམྨསོཏསམཱཔནྣོ ཨིཏིཔི, ཨརིཡོ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙོ ཨིཏིཔི, ཨམཏདྭཱརཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི ཨིཏིཔིཏི བཧཱུནི ནཱམཱནི ཧོནྟི. ཀཉྩི སངྑཱརནྟི ཙཏུབྷཱུམཀེསུ སངྑཏསངྑཱརེསུ ཀཉྩི ཨེཀཾ སངྑཱརམྤི. ནིཙྩཏོ ¶ ཨུཔགཙྪེཡྻཱཏི ནིཙྩོཏི གཎྷེཡྻ. ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ནཏྠི ན ཨུཔལབྦྷཏི. ཡཾ པུཐུཛྫནོཏི ཡེན ཀཱརཎེན པུཐུཛྫནོ. ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཏྠི. སསྶཏདིཊྛིཡཱ ཧི སོ ཏེབྷཱུམཀེསུ སངྑཏསངྑཱརེསུ ཀཉྩི སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ གཎྷེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཙཏུཏྠབྷཱུམཀསངྑཱརཱ ¶ པན ཏེཛུསྶདཏྟཱ དིཝསཾསནྟཏྟོ ཨཡོགུལོ༹ ཝིཡ མཀྑིཀཱནཾ, དིཊྛིཡཱ ཝཱ ཨཉྙེསཾ ཝཱ ཨཀུསལཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ན ཧོནྟི. ཨིམིནཱ ནཡེན ཀཉྩི སངྑཱརཾ སུཁཏོཏིཨཱདཱིསུཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༦༩. སུཁཏོ ཨུཔགཙྪེཡྻཱཏི ‘‘ཨེཀནྟསུཁཱི ཨཏྟཱ ཧོཏི ཨཱརོགོ པརམྨརཎཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༡.༧༦, ༧༩; མ. ནི. ༣.༢༡, ༢༢) ཨེཝཾ ཨཏྟདིཊྛིཝསེན སུཁཏོ གཱཧཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. དིཊྛིཝིཔྤཡུཏྟཙིཏྟེན པན ཨརིཡསཱཝཀོ པརིལཱ༹ཧཱདྷིབྷཱུཏོ པརིལཱ༹ཧཝཱུཔསམཏྠཾ མཏྟཧཏྠིཔརིཏྟཱསིཏོ ཝིཡ ཙོཀྑབྲཱཧྨཎོ གཱུཐཾ ཀཉྩི སངྑཱརཾ སུཁཏོ ཨུཔགཙྪཏི.

༢༧༠. ཨཏྟཝཱརེ ཀསིཎཱདིཔཎྞཏྟིསངྒཧཏྠཾ ‘‘སངྑཱར’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ཀཉྩི དྷམྨནྟི ཝུཏྟཾ. ཨིདྷཱཔི ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཙཏུབྷཱུམཀཝསེན པརིཙྪེདོ ཝེདིཏབྦོ, པུཐུཛྫནསྶ ཏེབྷཱུམཀཝསེན ¶ . སབྦཝཱརེསུ ཝཱ ཨརིཡསཱཝཀསྶཱཔི ཏེབྷཱུམཀཝསེནེཝ པརིཙྪེདོ ཝཊྚཏི. ཡཾ ཡཾ ཧི པུཐུཛྫནོ གཎྷཱཏི, ཏཏོ ཏཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ གཱཧཾ ཝིནིཝེཋེཏི. པུཐུཛྫནོ ཧི ཡཾ ཡཾ ¶ ནིཙྩཾ སུཁཾ ཨཏྟཱཏི གཎྷཱཏི, ཏཾ ཏཾ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱཏི གཎྷནྟོ ཏཾ གཱཧཾ ཝིནིཝེཋེཏི. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟཏྟཡེ པུཐུཛྫནཏྟགྒཱཧཝིནིཝེཋནཾ ནཱམ ཀཐིཏཾ.

༢༧༡. མཱཏརནྟིཨཱདཱིསུ ཛནིཀཱཝ མཱཏཱ, ཛནཀོཝ པིཏཱ, མནུསྶབྷཱུཏོཝ ཁཱིཎཱསཝོ ཨརཧཱཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཀིཾ པན ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཉྙཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻཱཏི? ཨེཏམྤི ཨཊྛཱནཾ. སཙེཔི བྷཝནྟརགཏཾ ཨརིཡསཱཝཀཾ ཨཏྟནོ ཨརིཡསཱཝཀབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟམྤི ཀོཙི ཨེཝཾ ཝདེཡྻ ‘‘ཨིམཾ ཀུནྠཀིཔིལླིཀཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷེ ཙཀྐཝཏྟིརཛྫཾ པཊིཔཛྫཱཧཱི’’ཏི, ནེཝ སོ ཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ. ཨཐཱཔི ནཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ ‘‘སཙེ ཨིམཾ ན གྷཱཏེསྶསི, སཱིསཾ ཏེ ཚིནྡིསྶཱམཱ’’ཏི. སཱིསམེཝསྶ ཚིནྡེཡྻུཾ, ན ཙ སོ ཏཾ གྷཱཏེཡྻ. པུཐུཛྫནབྷཱཝསྶ པན མཧཱསཱཝཛྫབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཙ བལཝདཱིཔནཏྠམེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ – སཱཝཛྫོ པུཐུཛྫནབྷཱཝོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ པུཐུཛྫནོ མཱཏུགྷཱཏཱདཱིནིཔི ཨཱནནྟརིཡཱནི ཀརིསྶཏི. མཧཱབལོ ཙ ཨརིཡསཱཝཀོ, ཡོ ཨེཏཱནི ཀམྨཱནི ན ཀརོཏཱིཏི.

༢༧༤. པདུཊྛཙིཏྟོཏི ¶ ཝདྷཀཙིཏྟེན པདུཊྛཙིཏྟོ. ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻཱཏི ཛཱིཝམཱནཀསརཱིརེ ཁུདྡཀམཀྑིཀཱཡ པིཝནམཏྟམྤི ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ.

༢༧༥. སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻཱཏི སམཱནསཾཝཱསཀཾ སམཱནསཱིམཱཡ ཋིཏཾ པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ ‘‘པཉྩཧུཔཱལི ¶ , ཨཱཀཱརེཧི སངྒྷོ བྷིཛྫཏི – ཀམྨེན, ཨུདྡེསེན, ཝོཧརནྟོ, ཨནུསྶཱཝནེན, སལཱཀགྒཱཧེནཱ’’ཏི (པརི. ༤༥༨).

ཏཏྠ ཀམྨེནཱཏི ཨཔལོཀནཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཀམྨེསུ ཨཉྙཏརེན ཀམྨེན. ཨུདྡེསེནཱཏི པཉྩསུ པཱཏིམོཀྑུདྡེསེསུ ཨཉྙཏརེན ཨུདྡེསེན. ཝོཧརནྟོཏི ཀཐཡནྟོ, ཏཱཧི ཏཱཧི ཨུཔྤཏྟཱིཧི ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏིཨཱདཱིནི ཨཊྛཱརས བྷེདཀརཝཏྠཱུནི དཱིཔེནྟོ. ཨནུསྶཱཝནེནཱཏི ‘‘ནནུ ཏུམྷེ ཛཱནཱཐ མཡ྄ཧཾ ཨུཙྩཱཀུལཱ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ བཧུསྶུཏབྷཱཝཉྩ, མཱདིསོ ནཱམ ཨུདྡྷམྨཾ ཨུབྦིནཡཾ སཏྠུ སཱསནཾ གཱཧེཡྻཱཏི ཙིཏྟམྤི ཨུཔྤཱདེཏུཾ ན ཏུམྷཱཀཾ ཡུཏྟཾ, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཨཝཱིཙི ནཱིལུཔྤལཝནཾ ཝིཡ སཱིཏལཱ, ཀིཾ ཨཧཾ ཨཔཱཡཏོ ན བྷཱཡཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཀཎྞམཱུལེ ཝཙཱིབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཨནུསྶཱཝནེན ¶ . སལཱཀགྒཱཧེནཱཏི ཨེཝཾ ཨནུསྶཱཝེཏྭཱ ཏེསཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔཏྠམྦྷེཏྭཱ ཨནིཝཏྟིདྷམྨེ ཀཏྭཱ ‘‘གཎྷཐ ཨིམཾ སལཱཀ’’ནྟི སལཱཀགྒཱཧེན.

ཨེཏྠ ཙ ཀམྨེཝ ཨུདྡེསོ ཝཱ པམཱཎཾ, ཝོཧཱརཱནུསྶཱཝནསལཱཀགྒཱཧཱ པན པུབྦབྷཱགཱ. ཨཊྛཱརསཝཏྠུདཱིཔནཝསེན ཧི ཝོཧརནྟེན ཏཏྠ རུཙིཛནནཏྠཾ ཨནུསྶཱཝེཏྭཱ སལཱཀཱཡ གཧིཏཱཡཔི ཨབྷིནྣོཝ ཧོཏི སངྒྷོ. ཡདཱ པན ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཨཏིརེཀཱ ཝཱ སལཱཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཝེཎིཀཾ ཀམྨཾ ཝཱ ཨུདྡེསཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཏདཱ སངྒྷོ བྷིནྣོ ནཱམ ཧོཏི. ཨེཝཾ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ མཱཏུགྷཱཏཱདཱིནི པཉྩ ཨཱནནྟརིཡཀམྨཱནི དསྶིཏཱནི ¶ ཧོནྟི, ཡཱནི པུཐུཛྫནོ ཀརོཏི, ན ཨརིཡསཱཝཀོ. ཏེསཾ ཨཱཝིབྷཱཝཏྠཾ –

‘‘ཀམྨཏོ དྭཱརཏོ ཙེཝ, ཀཔྤཊྛིཏིཡཏོ ཏཐཱ;

པཱཀསཱདྷཱརཎཱདཱིཧི, ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ’’.

ཏཏྠ ¶ ཀམྨཏོ ཏཱཝ – ཨེཏྠ ཧི མནུསྶབྷཱུཏསྶེཝ མནུསྶབྷཱུཏཾ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ ཝཱ ཨཔི པརིཝཏྟལིངྒཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟསྶ ཀམྨཾ ཨཱནནྟརིཡཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིསྶཱམཱིཏི སཀལཙཀྐཝཱལ༹ཾ མཧཱཙེཏིཡཔྤམཱཎེཧིཔི ཀཉྩནཐཱུཔེཧི པཱུརེཏྭཱཔི སཀལཙཀྐཝཱལ༹ཾ པཱུརེཏྭཱ ནིསིནྣསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱཔི བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སངྒྷཱཊིཀཎྞཾ ཨམུཉྩནྟོ ཝིཙརིཏྭཱཔི ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡམེཝ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ པན སཡཾ མནུསྶོ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏཾ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ ཝཱ, སཡཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏོ མནུསྶབྷཱུཏཾ, ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏོཡེཝ ཝཱ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏི, ཏསྶ ཀམྨཾ ཨཱནནྟརིཡཾ ན ཧོཏི, བྷཱརིཡཾ པན ཧོཏི, ཨཱནནྟརིཡཾ ཨཱཧཙྩེཝ ཏིཊྛཏི. མནུསྶཛཱཏིཀཱནཾཝ པན ཝསེན ཨཡཾ པཉྷོ ཀཐིཏོ.

ཏཏྠ ཨེལ༹ཀཙཏུཀྐཾ, སངྒཱམཙཏུཀྐཾ, ཙོརཙཏུཀྐཉྩ ཀཐེཏབྦཾ. ཨེལ༹ཀཾ མཱརེསྶཱམཱིཏི ཨབྷིསནྡྷིནཱཔི ཧི ཨེལ༹ཀཊྛཱནེ ཋིཏཾ མནུསྶོ མནུསྶབྷཱུཏཾ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ ཝཱ མཱརེནྟོ ཨཱནནྟརིཡཾ ཕུསཏི. ཨེལ༹ཀཱབྷིསནྡྷིནཱ མཱཏཱཔིཏིཨབྷིསནྡྷིནཱ ཝཱ ཨེལ༹ཀཾ མཱརེནྟོ ཨཱནནྟརིཡཾ ན ཕུསཏི, མཱཏཱཔིཏིཨབྷིསནྡྷིནཱ མཱཏཱཔིཏརོ མཱརེནྟོ ཕུསཏེཝ. ཨེས ¶ ནཡོ ཨིཏརསྨིམྤི ཙཏུཀྐདྭཡེ. ཡཐཱ ཙ མཱཏཱཔིཏཱུསུ, ཨེཝཾ ཨརཧནྟེཔི ཨེཏཱནི ཙཏུཀྐཱནི ཝེདིཏབྦཱནི ¶ . མནུསྶཨརཧནྟམེཝ ཙ མཱརེཏྭཱ ཨཱནནྟརིཡཾ ཕུསཏི, ན ཡཀྑབྷཱུཏཾ. ཀམྨཾ པན བྷཱརིཡཾ, ཨཱནནྟརིཡསདིསམེཝ. མནུསྶཨརཧནྟསྶ ཙ པུཐུཛྫནཀཱལེཡེཝ སཏྠཔྤཧཱརེ ཝཱ ཝིསེ ཝཱ དིནྣེཔི ཡདི སོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏེནེཝ མརཏི, ཨརཧནྟགྷཱཏཀོ ཧོཏིཡེཝ. ཡཾ པན པུཐུཛྫནཀཱལེ དིནྣཾ དཱནཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, པུཐུཛྫནསྶེཝ ཏཾ དིནྣཾ ཧོཏི. སེསཨརིཡཔུགྒལེ མཱརེནྟསྶ ཨཱནནྟརིཡཾ ནཏྠི, ཀམྨཾ པན བྷཱརིཡཾ, ཨཱནནྟརིཡསདིསམེཝ.

ལོཧིཏུཔྤཱདེ ཏཐཱགཏསྶ ཨབྷེཛྫཀཱཡཏཱཡ པརཱུཔཀྐམེན ཙམྨཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ལོཧིཏཔགྒྷརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, སརཱིརསྶ པན ཨནྟོཡེཝ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ལོཧིཏཾ སམོསརཏི. དེཝདཏྟེན པཝིདྡྷསིལཏོ བྷིཛྫིཏྭཱ གཏཱ སཀལིཀཱཔི ཏཐཱགཏསྶ པཱདནྟཾ པཧརི, ཕརསུནཱ པཧཊོ ཝིཡ པཱདོ ཨནྟོལོཧིཏོཡེཝ ཨཧོསི. ཏཐཱ ཀརོནྟསྶ ཨཱནནྟརིཡཾ ཧོཏི. ཛཱིཝཀོ པན ཏཐཱགཏསྶ རུཙིཡཱ ¶ སཏྠཀེན ཙམྨཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཏམྷཱ ཋཱནཱ དུཊྛལོཧིཏཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཕཱསུཀམཀཱསི. ཏཐཱ ཀརོནྟསྶ པུཉྙཀམྨམེཝ ཧོཏི.

ཨཐ ཡེ པརིནིབྦུཏེ ཏཐཱགཏེ ཙེཏིཡཾ བྷིནྡནྟི, བོདྷིཾ ཚིནྡནྟི, དྷཱཏུམྷི ཨུཔཀྐམནྟི, ཏེསཾ ཀིཾ ཧོཏཱིཏི? བྷཱརིཡཾ ཀམྨཾ ཧོཏི, ཨཱནནྟརིཡསདིསཾ. སདྷཱཏུཀཾ པན ཐཱུཔཾ ཝཱ པཊིམཾ ཝཱ བཱདྷཡམཱནཾ བོདྷིསཱཁཾ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེཔི ཏཏྠ ནིལཱིནཱ སཀུཎཱ ཙེཏིཡེ ཝཙྩཾ པཱཏེནྟི, ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. པརིབྷོགཙེཏིཡཏོ ¶ ཧི སརཱིརཙེཏིཡཾ མཧནྟཏརཾ. ཙེཏིཡཝཏྠུཾ བྷིནྡིཏྭཱ གཙྪནྟཾ བོདྷིམཱུལམྤི ཚིནྡིཏྭཱ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱ པན བོདྷིསཱཁཱ བོདྷིགྷརཾ བཱདྷཏི, ཏཾ གེཧརཀྑཎཏྠཾ ཚིནྡིཏུཾ ན ལབྷཏི. བོདྷིཨཏྠཉྷི གེཧཾ, ན གེཧཏྠཱཡ བོདྷི. ཨཱསནགྷརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡསྨིཾ པན ཨཱསནགྷརེ དྷཱཏུ ནིཧིཏཱ ཧོཏི, ཏསྶ རཀྑཎཏྠཱཡ བོདྷིསཱཁཾ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏི. བོདྷིཛགྒནཏྠཾ ཨོཛཱཧརཎསཱཁཾ ཝཱ པཱུཏིསཱཁཾ ཝཱ ཚིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ, སརཱིརཔཊིཛགྒནེ ཝིཡ པུཉྙམྤི ཧོཏི.

སངྒྷབྷེདེཔི སཱིམཊྛཀསངྒྷེ ཨསནྣིཔཏིཏེ ཝིསུཾ པརིསཾ གཧེཏྭཱ ཀཏཝོཧཱརཱནུསྶཱཝནསལཱཀགྒཱཧསྶ ཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟསྶ ཨུདྡེསཾ ཝཱ ཨུདྡིསནྟསྶ བྷེདོ ཙ ཧོཏི ཨཱནནྟརིཡཀམྨཉྩ. སམགྒསཉྙཱཡ པན ཝཊྚཏཱིཏི སཉྙཱཡ ཝཱ ཀརོནྟསྶ བྷེདོཝ ཧོཏི, ན ཨཱནནྟརིཡཀམྨཾ. ཏཐཱ ནཝཏོ ཨཱུནཔརིསཱཡ. སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ནཝནྣཾ ཛནཱནཾ ཡོ སངྒྷཾ བྷིནྡཏི, ཏསྶ ཨཱནནྟརིཡཀམྨཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཨནུཝཏྟཀཱནཾ ཨདྷམྨཝཱདཱིནཾ མཧཱསཱཝཛྫཀམྨཾ ¶ , དྷམྨཝཱདིནོ པན ཨནཝཛྫཱ. ཏཏྠ ནཝནྣམེཝ སངྒྷབྷེདེ ཨིདཾ སུཏྟཾ – ‘‘ཨེཀཏོ, ཨུཔཱལི, ཙཏྟཱརོ ཧོནྟི, ཨེཀཏོ ཙཏྟཱརོ, ནཝམོ ཨནུསྶཱཝེཏི, སལཱཀཾ གཱཧེཏི ‘ཨཡཾ དྷམྨོ ཨཡཾ ཝིནཡོ ཨིདཾ སཏྠུ སཱསནཾ, ཨིམཾ གཎྷཐ, ཨིམཾ རོཙེཐཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨུཔཱལི, སངྒྷརཱཛི ཙེཝ ཧོཏི སངྒྷབྷེདོ ཙ. ནཝནྣཾ ཝཱ ¶ , ཨུཔཱལི, ཨཏིརེཀནཝནྣཾ ཝཱ སངྒྷརཱཛི ཙེཝ ཧོཏི སངྒྷབྷེདོ ཙཱ’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༡). ཨེཏེསུ ཙ པན པཉྩསུ སངྒྷབྷེདོ ཝཙཱིཀམྨཾ, སེསཱནི ཀཱཡཀམྨཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཀམྨཏོ ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

དྭཱརཏོཏི ¶ སབྦཱནེཝ ཙེཏཱནི ཀཱཡདྭཱརཏོཔི ཝཙཱིདྭཱརཏོཔི སམུཊྛཧནྟི. པུརིམཱནི པནེཏྠ ཙཏྟཱརི ཨཱཎཏྟིཀཝིཛྫཱམཡཔྤཡོགཝསེན ཝཙཱིདྭཱརཏོ སམུཊྛཧིཏྭཱཔི ཀཱཡདྭཱརམེཝ པཱུརེནྟི, སངྒྷབྷེདོ ཧཏྠམུདྡྷཱཡ བྷེདཾ ཀརོནྟསྶ ཀཱཡདྭཱརཏོ སམུཊྛཧིཏྭཱཔི ཝཙཱིདྭཱརམེཝ པཱུརེཏཱིཏི ཨེཝམེཏྠ དྭཱརཏོཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

ཀཔྤཊྛིཏིཡཏོཏི སངྒྷབྷེདོཡེཝ ཙེཏྠ ཀཔྤཊྛིཏིཡོ. སཎྛཧནྟེ ཧི ཀཔྤེ ཝཱ ཀཔྤཝེམཛ྄ཛྷེ ཝཱ སངྒྷབྷེདཾ ཀཏྭཱ ཀཔྤཝིནཱསེཡེཝ མུཙྩཏི. སཙེཔི ཧི ‘སྭེ ཀཔྤོ ཝིནསྶིསྶཏཱི’’ཏི ཨཛྫ སངྒྷབྷེདཾ ཀརོཏི, སྭེཝ མུཙྩཏི, ཨེཀདིཝསམེཝ ནིརཡེ པཙྩཏི. ཨེཝཾ ཀརཎཾ པན ནཏྠི. སེསཱནི ཙཏྟཱརི ཀམྨཱནི ཨཱནནྟརིཡཱནེཝ ཧོནྟི, ན ཀཔྤཊྛིཏིཡཱནཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཀཔྤཊྛིཏིཡཏོཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

པཱཀཏོཏི ཡེན ཙ པཉྩཔེཏཱནི ཀམྨཱནི ཀཏཱནི ཧོནྟི, ཏསྶ སངྒྷབྷེདོཡེཝ པཊིསནྡྷིཝསེན ཝིཔཙྩཏི, སེསཱནི ‘‘ཨཧོསིཀམྨཾ ནཱཧོསི ཀམྨཝིཔཱཀོ’’ཏི ཨེཝམཱདཱིསུ སངྑཾ གཙྪནྟི. སངྒྷབྷེདཱབྷཱཝེ ལོཧིཏུཔྤཱདོ, ཏདབྷཱཝེ ཨརཧནྟགྷཱཏོ, ཏདབྷཱཝེ སཙེ པིཏཱ སཱིལཝཱ ཧོཏི, མཱཏཱ དུསྶཱིལཱ, ནོ ཝཱ ཏཐཱ སཱིལཝཏཱི, པིཏུགྷཱཏོ པཊིསནྡྷིཝསེན ཝིཔཙྩཏི. སཙེ མཱཏཱ སཱིལཝཏཱི, མཱཏུགྷཱཏོ. དྭཱིསུཔི སཱིལེན ཝཱ དུསྶཱིལེན ཝཱ སམཱནེསུ མཱཏུགྷཱཏོཝ པཊིསནྡྷིཝསེན ཝིཔཙྩཏི ¶ . མཱཏཱ ཧི དུཀྐརཀཱརིནཱི བཧཱུཔཀཱརཱ ཙ པུཏྟཱནནྟི. ཨེཝམེཏྠ པཱཀཏོཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

སཱདྷཱརཎཱདཱིཧཱིཏི པུརིམཱནི ཙཏྟཱརི སབྦེསམྤི གཧཊྛཔབྦཛིཏཱནཾ སཱདྷཱརཎཱནི. སངྒྷབྷེདོ པན ‘‘ན ཁོ, ཨུཔཱལི བྷིཀྑུནཱི, སངྒྷཾ བྷིནྡཏི, ན སིཀྑམཱནཱ, ན སཱམཎེརོ, ན སཱམཎེརཱི ¶ , ན ཨུཔཱསཀོ, ན ཨུཔཱསིཀཱ སངྒྷཾ བྷིནྡཏི. བྷིཀྑུ ཁོ, ཨུཔཱལི, པཀཏཏྟོ སམཱནསཾཝཱསཀོ སམཱནསཱིམཱཡཾ ཋིཏོ སངྒྷཾ བྷིནྡཏཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༡) ཝཙནཏོ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ བྷིཀྑུནོཝ ཧོཏི, ན ཨཉྙསྶ, ཏསྨཱ ཨསཱདྷཱརཎོ. ཨཱདིསདྡེན སབྦེཔེཏེ དུཀྑཝེདནཱཡ སཧགཏཱ དོསམོཧསམྤཡུཏྟཱ ཙཱཏི ཨེཝམེཏྠ སཱདྷཱརཎཱདཱིཧིཔི ཝིཉྙཱཏབྦོ ཝིནིཙྪཡོ.

༢༧༦. ཨཉྙཾ ¶ སཏྠཱརནྟི ‘‘ཨཡཾ མེ སཏྠཱ སཏྠུ ཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠོ’’ཏི བྷཝནྟརེཔི ཨཉྙཾ ཏིཏྠཀརཾ ‘ཨཡཾ མེ སཏྠཱ’’ཏི ཨེཝཾ གཎྷེཡྻ, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༧༧. ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱཏི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཡཱ. ཏཱིཎི ཧི ཁེཏྟཱནི ཛཱཏིཁེཏྟཾ, ཨཱཎཱཁེཏྟཾ ཝིསཡཁེཏྟནྟི. ཏཏྠ ཛཱཏིཁེཏྟཾ ནཱམ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ. སཱ ཧི ཏཐཱགཏསྶ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ ཨོཀྐམནཀཱལེ ནིཀྑམནཀཱལེ སམྦོདྷིཀཱལེ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནེ ཨཱཡུསངྑཱརཝོསྶཛྫནེ པརིནིབྦཱནེ ཙ ཀམྤཏི. ཀོཊིསཏསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཾ པན ཨཱཎཱཁེཏྟཾ ནཱམ. ཨཱཊཱནཱཊིཡཔརིཏྟམོརཔརིཏྟདྷཛགྒཔརིཏྟརཏནཔརིཏྟཱདཱིནཉྷི ཨེཏྠ ཨཱཎཱ པཝཏྟཏི. ཝིསཡཁེཏྟསྶ པན པརིམཱཎཾ ནཏྠི. བུདྡྷཱནཉྷི ‘‘ཡཱཝཏཀཾ ཉཱཎཾ ཏཱཝཏཀཾ ཉེཡྻཾ, ཡཱཝཏཀཾ ཉེཡྻཾ ཏཱཝཏཀཾ ཉཱཎཾ, ཉཱཎཔརིཡནྟིཀཾ ཉེཡྻཾ, ཉེཡྻཔརིཡནྟིཀཾ ཉཱཎ’’ནྟི (མཧཱནི. ༦༩; ཙཱུལ༹ནི. མོགྷརཱཛམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེསོ ༨༥; པཊི. མ. ༣.༥) ཝཙནཏོ ཨཝིསཡོ ནཱམ ནཏྠི.

ཨིམེསུ ¶ པན ཏཱིསུ ཁེཏྟེསུ ཋཔེཏྭཱ ཨིམཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨཉྙསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི སུཏྟཾ ནཏྠི, ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི པན ཨཏྠི. ཏཱིཎི ཧི པིཊཀཱནི – ཝིནཡཔིཊཀཾ, སུཏྟནྟཔིཊཀཾ, ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ. ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ – མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ སངྒཱིཏི, ཡསཏྠེརསྶ སངྒཱིཏི, མོགྒལིཔུཏྟཏྠེརསྶ སངྒཱིཏི. ཨིམཱ ཏིསྶོ སངྒཱིཏིཡོ ཨཱརུལ༹ྷེ ཏེཔིཊཀེ བུདྡྷཝཙནེ ཨིམཾ ཙཀྐཝཱལ༹ཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ བུདྡྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི སུཏྟཾ ནཏྠི, ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི པན ཨཏྠི.

ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམནྟི ཨཔུརེ ཨཔཙྪཱ, ཨེཀཏོ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. པུརེ ཝཱ པཙྪཱ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྠ བོདྷིཔལླངྐེ ‘‘བོདྷིཾ ཨཔྤཏྭཱ ན ཨུཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིནྣཀཱལཏོ ¶ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཾ, ཏཱཝ པུབྦེཏི ན ཝེདིཏབྦཾ. བོདྷིསཏྟསྶ ཧི པཊིསནྡྷིཀྑཎེ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹ཀམྤནེནེཝ ཁེཏྟཔརིགྒཧོ ཀཏོ, ཨེཏྠནྟརེ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ནིཝཱརིཏཱཝ ཧོཏི. པརིནིབྦཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སཱསཔམཏྟཱཔི དྷཱཏུ ཏིཊྛཏི, ཏཱཝ པཙྪཱཏི ན ཝེདིཏབྦཾ. དྷཱཏཱུསུ ཧི ཋིཏཱསུ བུདྡྷཱ ཋིཏཱཝ ཧོནྟི. ཏསྨཱ ཨེཏྠནྟརེ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ནིཝཱརིཏཱཝ ཧོཏི. དྷཱཏུཔརིནིབྦཱནེ པན ཛཱཏེ ཨཉྙསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔྤཏྟི ན ནིཝཱརིཏཱ.

ཀསྨཱ ¶ པན ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི? ཨནཙྪརིཡཏྟཱ. བུདྡྷཱ ཧི ཨཙྪརིཡམནུསྶཱ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཨེཀཔུགྒལོ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨུཔྤཛྫཏི ཨཙྪརིཡམནུསྶོ. ཀཏམོ ཨེཀཔུགྒལོ? ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༧༢). ཡདི ཙ དྭེ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ སོལ༹ས ཝཱ ཨེཀཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཨནཙྪརིཡཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཨེཀསྨིཉྷི ཝིཧཱརེ དྭིནྣཾ ཙེཏིཡཱནམྤི ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུལཱ༹རཱ ན ཧོནྟི, བྷིཀྑཱུཔི བཧུཏཱཡ ཨནཙྪརིཡཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝཾ བུདྡྷཱཔི བྷཝེཡྻུཾ. ཏསྨཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི.

དེསནཱཡ ¶ ཙ ཝིསེསཱབྷཱཝཏོ. ཡཉྷི སཏིཔཊྛཱནཱདིཀཾ དྷམྨཾ ཨེཀོ དེསེཏི, ཨཉྙེན ཨུཔྤཛྫིཏྭཱཔི སོཝ དྷམྨོ དེསེཏབྦོ སིཡཱ. ཏཏོ ཨནཙྪརིཡོ སིཡཱ. ཨེཀསྨིཾ པན དྷམྨཾ དེསེནྟེ དེསནཱཔི ཨཙྪརིཡཱཝ ཧོཏི.

ཝིཝཱདབྷཱཝཏོ ཙ. བཧཱུསུ ཙ བུདྡྷེསུ ཨུཔྤནྣེསུ བཧཱུནཾ ཨཱཙརིཡཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཝིཡ ‘‘ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ པཱསཱདིཀོ, ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ མདྷུརསྶརོ ལཱབྷཱི པུཉྙཝཱ’’ཏི ཝིཝདེཡྻུཾ, ཏསྨཱཔི ཨེཝཾ ན ཨུཔྤཛྫནྟི.

ཨཔིཙེཏཾ ཀཱརཎཾ མིལིནྡརཉྙཱ པུཊྛེན ནཱགསེནཏྠེརེན ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ (མི. པ. ༥.༡.༡) –

‘‘བྷནྟེ, ནཱགསེན, བྷཱསིཏམྤི ཧེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ དྭེ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ¶ , ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏཱི’ཏི. དེསེནྟཱ ཙ, བྷནྟེ ནཱགསེན, སབྦེཔི ཏཐཱགཏཱ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེ དེསེནྟི, ཀཐཡམཱནཱ ཙ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི ཀཐེནྟི, སིཀྑཱཔེནྟཱ ཙ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ སིཀྑཱཔེནྟི, ཨནུསཱསམཱནཱ ཙ ཨཔྤམཱདཔཊིཔཏྟིཡཾ ཨནུསཱསནྟི. ཡདི, བྷནྟེ ནཱགསེན, སབྦེསམྤི ཏཐཱགཏཱནཾ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཱ ཀཐཱ ཨེཀཱ སིཀྑཱ ཨེཀཱ ཨནུསིཊྛི, ཀེན ཀཱརཎེན དྭེ ཏཐཱགཏཱ ཨེཀཀྑཎེ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཨེཀེནཔི ཏཱཝ བུདྡྷུཔྤཱདེན ཨཡཾ ལོཀོ ཨོབྷཱསཛཱཏོ, ཡདི དུཏིཡོཔི བུདྡྷོ བྷཝེཡྻ, དྭིནྣཾ པབྷཱཡ ཨཡཾ ལོཀོ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཨོབྷཱསཛཱཏོ བྷཝེཡྻ. ཨོཝདམཱནཱ ཙ དྭེ ཏཐཱགཏཱ སུཁཾ ཨོཝདེཡྻུཾ, ཨནུསཱསམཱནཱ ཙ ¶ སུཁཾ ཨནུསཱསེཡྻུཾ. ཏཏྠ མེ ཀཱརཎཾ དེསེཧི, ཡཐཱཧཾ ནིསྶཾསཡོ བྷཝེཡྻནྟི’’.

‘‘ཨཡཾ, མཧཱརཱཛ, དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི, ཨེཀསྶེཝ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ དྷཱརེཏི. ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ནཱཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ དྷཱརེཡྻ, ཙལེཡྻ ཀམྤེཡྻ ནམེཡྻ ¶ ཨོནམེཡྻ ཝིནམེཡྻ ཝིཀིརེཡྻ ཝིདྷམེཡྻ ཝིདྡྷཾསེཡྻ, ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ.

‘‘ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, ནཱཝཱ ཨེཀཔུརིསསནྡྷཱརཎཱི བྷཝེཡྻ. ཨེཀསྨིཾ པུརིསེ ཨབྷིརཱུལ༹ྷེ སཱ ནཱཝཱ སམུཔཱདིཀཱ བྷཝེཡྻ. ཨཐ དུཏིཡོ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཏཱདིསོ ཨཱཡུནཱ ཝཎྞེན ཝཡེན པམཱཎེན ཀིསཐཱུལེན སབྦངྒཔཙྩངྒེན, སོ ཏཾ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཧེཡྻ. ཨཔི ནུ སཱ, མཧཱརཱཛ, ནཱཝཱ དྭིནྣམྤི དྷཱརེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, ཙལེཡྻ ཀམྤེཡྻ ནམེཡྻ ཨོནམེཡྻ ཝིནམེཡྻ ཝིཀིརེཡྻ ཝིདྷམེཡྻ ཝིདྡྷཾསེཡྻ, ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ, ཨོསཱིདེཡྻ ཨུདཀེཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི, ཨེཀསྶེཝ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ དྷཱརེཏི, ཡདི དུཏིཡོ བུདྡྷོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ནཱཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ དྷཱརེཡྻ, ཙལེཡྻ…པེ… ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻ.

‘‘ཡཐཱ ཝཱ པན, མཧཱརཱཛ, པུརིསོ ཡཱཝདཏྠཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫེཡྻ ཚཱདེནྟཾ ཡཱཝ ཀཎྛམབྷིཔཱུརཡིཏྭཱ. སོ དྷཱཏོ པཱིཎིཏོ པརིཔུཎྞོ ནིརནྟརོ ཏནྡིཀཏོ ཨནོནམིཏདཎྜཛཱཏོ པུནདེཝ ཏཏྟཀཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫེཡྻ. ཨཔི ནུ ཁོ སོ, མཧཱརཱཛ, པུརིསོ སུཁིཏོ བྷཝེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, སཀིཾབྷུཏྟོཝ མརེཡྻཱཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ དསསཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ ཨེཀབུདྡྷདྷཱརཎཱི…པེ… ན ཋཱནམུཔགཙྪེཡྻཱཏི.

‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཁོ, བྷནྟེ ནཱགསེན, ཨཏིདྷམྨབྷཱརེན པཐཝི ཙལཏཱིཏི? ཨིདྷ, མཧཱརཱཛ, དྭེ སཀཊཱ རཏནཔརིཔཱུརིཏཱ བྷཝེཡྻུཾ ཡཱཝ མུཁསམཱ. ཨེཀསྨཱ སཀཊཏོ རཏནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ སཀཊེ ཨཱཀིརེཡྻུཾ, ཨཔི ནུ ཏཾ, མཧཱརཱཛ, སཀཊཾ དྭིནྣམྤི སཀཊཱནཾ རཏནཾ དྷཱརེཡྻཱཏི? ན ཧི, བྷནྟེ, ནཱབྷིཔི ཏསྶ ཕལེཡྻ, ཨརཱཔི ཏསྶ བྷིཛྫེཡྻུཾ, ནེམཱིཔི ཏསྶ ཨོཔཏེཡྻུཾ, ཨཀྑོཔི ཏསྶ བྷིཛྫེཡྻཱཏི. ཀིཾ ནུ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཏིརཏནབྷཱརེན སཀཊཾ བྷིཛྫཏཱིཏི ¶ ? ཨཱམ, བྷནྟེཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཏིདྷམྨབྷཱརེན པཐཝཱི ཙལཏཱིཏི.

‘‘ཨཔི ¶ ཙ, མཧཱརཱཛ, ཨིམཾ ཀཱརཎཾ བུདྡྷབལཔརིདཱིཔནཱཡ ཨོསཱརིཏཾ. ཨཉྙམྤི ཏཏྠ ཨབྷིརཱུཔཾ ཀཱརཎཾ སུཎོཧི, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཡདི, མཧཱརཱཛ, དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ‘ཏུམྷཱཀཾ བུདྡྷོ, ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ’ཏི ཨུབྷཏོཔཀྑཛཱཏཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, དྭིནྣཾ བལཝཱམཙྩཱནཾ པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫཏི, ‘ཏུམྷཱཀཾ ཨམཙྩོ ཨམྷཱཀཾ ཨམཙྩོ’ཏི ཨུབྷཏོཔཀྑཛཱཏཱ ཧོནྟི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཡདི དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, པརིསཱཡ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ‘ཏུམྷཱཀཾ བུདྡྷོ, ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷོ’ཏི ཨུབྷཏོཔཀྑཛཱཏཱ བྷཝེཡྻུཾ. ཨིདཾ པཋམཾ ཀཱརཎཾ སུཎོཧི, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ན ཨུཔྤཛྫནྟི.

‘‘ཨཔརམྤི, མཧཱརཱཛ, ཨུཏྟརིཾ ཀཱརཎཾ སུཎོཧི, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ན ཨུཔྤཛྫནྟི. ཡདི, མཧཱརཱཛ, དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཨགྒོ བུདྡྷོཏི ཡཾ ཝཙནཾ, ཏཾ མིཙྪཱ བྷཝེཡྻ. ཛེཊྛོ བུདྡྷོཏི…པེ… སེཊྛོ བུདྡྷོཏི. ཝིསིཊྛོ བུདྡྷོཏི, ཨུཏྟམོ བུདྡྷོཏི, པཝརོ བུདྡྷོཏི, ཨསམོ བུདྡྷོཏི, ཨསམསམོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིསམོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིབྷཱགོ བུདྡྷོཏི, ཨཔྤཊིཔུགྒལོ བུདྡྷོཏི ཡཾ ཝཙནཾ, ཏཾ མིཙྪཱ བྷཝེཡྻ. ཨིམམྤི ཁོ ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ཀཱརཎཾ ཨཏྠཏོ སམྤཊིཙྪ, ཡེན ཀཱརཎེན དྭེ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཀཀྑཎེ ན ཨུཔྤཛྫནྟི.

‘‘ཨཔིཙ, མཧཱརཱཛ, བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ སབྷཱཝཔཀཏིཀཱ ཨེསཱ, ཡཾ ཨེཀོཡེཝ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི. ཀསྨཱ? ཀཱརཎམཧནྟཏྟཱ སབྦཉྙུབུདྡྷགུཎཱནཾ. ཨཉྙམྤི, མཧཱརཱཛ, ཡཾ མཧནྟཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨེཀཾཡེཝ ཧོཏི. པཐཝཱི, མཧཱརཱཛ, མཧནྟཱི, སཱ ཨེཀཱཡེཝ. སཱགརོ ¶ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. སིནེརུ གིརིརཱཛ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. ཨཱཀཱསོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ ¶ . སཀྐོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. བྲཧྨཱ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ མཧནྟོ, སོ ཨེཀོཡེཝ. ཡཏྠ ཏེ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏྠ ཨཉྙེསཾ ཨོཀཱསོ ན ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨེཀོཡེཝ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. སུཀཐིཏོ, བྷནྟེ ནཱགསེན, པཉྷོ ཨོཔམྨེཧི ཀཱརཎེཧཱི’’ཏི.

ཨེཀིསྶཱ ¶ ལོཀདྷཱཏུཡཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཙཀྐཝཱལེ༹. ཧེཊྛཱ ཨིམིནཱཝ པདེན དས ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶཱནི གཧིཏཱནི, ཏཱནིཔི ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ནེཝ པརིཙྪིནྡིཏུཾ ཝཊྚནྟི. བུདྡྷཱ ཧི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཙཀྐཝཱལེ༹ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤཛྫནཊྛཱནེ པན ཝཱརིཏེ ཨིཏོ ཨཉྙེསུ ཙཀྐཝཱལེ༹སུ ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཝཱརིཏམེཝ ཧོཏི.

པཋམཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༥. ཨཊྛཱནཔཱལི༹

(༡༥) ༢. ཨཊྛཱནཔཱལི༹-དུཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ

༢༧༨. ཨཔུབྦཾ ¶ ཨཙརིམནྟི ཨེཏྠ ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝཏོ པུབྦེ པུབྦཾ, ཏསྶེཝ ཨནྟརདྷཱནཏོ པཙྪཱ ཙརིམཾ. ཏཏྠ དྭིདྷཱ ཙཀྐརཏནསྶ ཨནྟརདྷཱནཾ ཧོཏི ཙཀྐཝཏྟིནོ ཀཱལཀིརིཡཱཡ ཝཱ པབྦཛྫཱཡ ཝཱ. ཨནྟརདྷཱཡམཱནཉྩ པན ཏཾ ཀཱལཀིརིཡཏོ ཝཱ པབྦཛྫཏོ ཝཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཨནྟརདྷཱཡཏི, ཏཏོ པརཾ ཙཀྐཝཏྟིནོ པཱཏུབྷཱཝོ ཨཝཱརིཏོ.

ཀསྨཱ པན ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ དྭེ ཙཀྐཝཏྟིནོ ན ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི? ཝིཝཱདུཔཙྪེདཏོ, ཨཙྪརིཡབྷཱཝཏོ, ཙཀྐརཏནསྶ མཧཱནུབྷཱཝཏོ ཙ. དྭཱིསུ ཧི ཨུཔྤཛྫནྟེསུ ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ མཧནྟོ, ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ མཧནྟོ’’ཏི ཝིཝཱདོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, ‘‘ཨེཀསྨིཾ དཱིཔེ ཙཀྐཝཏྟཱི, ཨེཀསྨིཾ དཱིཔེ ཙཀྐཝཏྟཱི’’ཏི ཙ ཨནཙྪརིཡོ བྷཝེཡྻ. ཡོ ཙཱཡཾ ཙཀྐརཏནསྶ དྭིསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརེསུ ཙཏཱུསུ མཧཱདཱིཔེསུ ¶ ཨིསྶརིཡཱནུཔྤདཱནསམཏྠོ མཧཱནུབྷཱཝོ, སོཔི པརིཧཱཡེཐ. ཨིཏི ཝིཝཱདུཔཙྪེདཏོ ཨཙྪརིཡབྷཱཝཏོ ཙཀྐརཏནསྶ མཧཱནུབྷཱཝཏོ ཙ ན ཨེཀཙཀྐཝཱལེ༹ དྭེ ཨུཔྤཛྫནྟི.

༢༧༩. ཡཾ ཨིཏྠཱི ཨརཧཾ ཨསྶ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཨེཏྠ ཏིཊྛཏུ ཏཱཝ སབྦཉྙུགུཎེ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ལོཀནིཏྠརཎསམཏྠོ བུདྡྷབྷཱཝོ, པཎིདྷཱནམཏྟམྤི ཨིཏྠིཡཱ ན སམྤཛྫཏི.

‘‘མནུསྶཏྟཾ ལིངྒསམྤཏྟི, ཧེཏུ སཏྠཱརདསྶནཾ;

པབྦཛྫཱ གུཎསམྤཏྟི, ཨདྷིཀཱརོ ཙ ཚནྡཏཱ;

ཨཊྛ དྷམྨསམོདྷཱནཱ, ཨབྷིནཱིཧཱརོ སམིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. (བུ. ཝཾ. ༢.༥༩) –

ཨིམཱནི ¶ ཧི པཎིདྷཱནསམྤཏྟིཀཱརཎཱནི. ཨིཏི པཎིདྷཱནམྤི སམྤཱདེཏུཾ ཨསམཏྠཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཀུཏོ བུདྡྷབྷཱཝོཏི. ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཨིཏྠཱི ཨརཧཾ ཨསྶ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི ཝུཏྟཾ ¶ . སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོཝ པུཉྙུསྶཡོ སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརམེཝ ཨཏྟབྷཱཝཾ ནིབྦཏྟེཏཱིཏི པུརིསོཝ ཨརཧཾ ཧོཏི སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ན ཨིཏྠཱི.

༢༨༠. རཱཛཱ ཨསྶ ཙཀྐཝཏྟཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཡསྨཱ ཨིཏྠིཡཱ ཀོསོཧིཏཝཏྠགུཡ྄ཧཏཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ལཀྑཎཱནི ན པརིཔཱུརནྟི, ཨིཏྠིརཏནཱབྷཱཝེན སཏྟརཏནསམངྒིཏཱ ན སམྤཛྫཏི, སབྦམནུསྶེཧི ཙ ཨདྷིཀོ ཨཏྟབྷཱཝོ ན ཧོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨིཏྠཱི རཱཛཱ ཨསྶ ཙཀྐཝཏྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

༢༨༡. ཡསྨཱ ཙ སཀྐཏྟཱདཱིནི ཏཱིཎི ཋཱནཱནི ཨུཏྟམཱནི, ཨིཏྠིལིངྒཉྩ ཧཱིནཾ, ཏསྨཱ ཙསྶཱ སཀྐཏྟཱདཱིནིཔི པཊིསིདྡྷཱནི.

ནནུ ཙ ཡཐཱ ཨིཏྠིལིངྒཾ, ཨེཝཾ པུརིསལིངྒམྤི བྲཧྨལོཀེ ནཏྠི. ཏསྨཱ ‘‘ཡཾ པུརིསོ བྲཧྨཏྟཾ ཀཱརེཡྻ, ཋཱནམེཏཾ ¶ ཝིཛྫཏཱི’’ཏིཔི ན ཝཏྟབྦཾ སིཡཱཏི. ནོ ན ཝཏྟབྦཾ. ཀསྨཱ? ཨིདྷ པུརིསསྶ ཏཏྠ ནིབྦཏྟནཏོ. བྲཧྨཏྟནྟི ཧི མཧཱབྲཧྨཏྟཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཨིཏྠཱི ཙ ཨིདྷ ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ བྲཧྨཔཱརིསཛྫཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི, ན མཧཱབྲཧྨཱནཾ. པུརིསོ པན ཏཏྠ ནུཔྤཛྫཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦོ. སམཱནེཔི ཙེཏྠ ཨུབྷཡལིངྒཱབྷཱཝེ པུརིསསཎྛཱནཱཝ བྲཧྨཱནོ, ན ཨིཏྠིསཎྛཱནཱ. ཏསྨཱ སུཝུཏྟམེཝེཏཾ.

༢༨༤. ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཐཱ ནིམྦབཱིཛཀོསཱཏཀིབཱིཛཱདཱིནི མདྷུརཾ ཕལཾ ན ནིབྦཏྟེནྟི, ཨསཱཏཾ ཨམདྷུརམེཝ ནིབྦཏྟེནྟི, ཨེཝཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིནི མདྷུརཾ ཝིཔཱཀཾ ན ནིབྦཏྟེནྟི, ཨམདྷུརམེཝ ནིབྦཏྟེནྟི. ཡཐཱ ཙ ཨུཙྪུབཱིཛསཱལིབཱིཛཱདཱིནི མདྷུརཾ སཱདུརསམེཝ ཕལཾ ནིབྦཏྟེནྟི, ན ཨསཱཏཾ ཀཊུཀཾ. ཨེཝཾ ཀཱཡསུཙརིཏཱདཱིནི མདྷུརམེཝ ཝིཔཱཀཾ ནིབྦཏྟེནྟི, ན ཨམདྷུརཾ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡཱདིསཾ ཝཔཏེ བཱིཛཾ, ཏཱདིསཾ ཧརཏེ ཕལཾ;

ཀལྱཱཎཀཱརཱི ཀལྱཱཎཾ, པཱཔཀཱརཱི ཙ པཱཔཀ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༢༥༦);

ཏསྨཱ ¶ ¶ ‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཀཱསོ, ཡཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

༢༩༠-༢༩༥. ཀཱཡདུཙྩརིཏསམངྒཱིཏིཨཱདཱིསུ སམངྒཱིཏི པཉྩཝིདྷཱ སམངྒིཏཱ – ཨཱཡཱུཧནསམངྒིཏཱ, ཙེཏནཱསམངྒིཏཱ, ཀམྨསམངྒིཏཱ, ཝིཔཱཀསམངྒིཏཱ, ཨུཔཊྛཱནསམངྒིཏཱཏི. ཏཏྠ ཀུསལཱཀུསལཀམྨཱཡཱུཧནཀྑཎེ ཨཱཡཱུཧནསམངྒིཏཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏཐཱ ཙེཏནཱསམངྒིཏཱ. ཡཱཝ པན སཏྟཱ ཨརཧཏྟཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ སབྦེཔི སཏྟཱ པུབྦེ ཨུཔཙིཏཙེཏནཱཡ སམངྒིཏཱཡ ཙེཏནཱསམངྒིནོཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེསཱ ཙེཏནཱསམངྒིཏཱ. ཡཱཝ ཨརཧཏྟཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ སབྦེཔི སཏྟཱ པུབྦེ ཨུཔཙིཏཾ ཝིཔཱཀཱརཧཾ ཀམྨཾ སནྡྷཱཡ ¶ ‘‘ཀམྨསམངྒིནོ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེསཱ ཀམྨསམངྒིཏཱ. ཝིཔཱཀསམངྒིཏཱ ཝིཔཱཀཀྑཎེཡེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཡཱཝ པན སཏྟཱ ཨརཧཏྟཾ ན པཱཔུཎནྟི, ཏཱཝ ཏེསཾ ཏཏོ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ནིརཡེ ཨུཔྤཛྫམཱནཱནཾ ཨགྒིཛཱལཱལོཧཀུམྦྷིཨཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེཧི ནིརཡོ, གབྦྷསེཡྻཀཏྟཾ ཨཱཔཛྫམཱནཱནཾ མཱཏུཀུཙྪི, དེཝེསུ ཨུཔྤཛྫམཱནཱནཾ ཀཔྤརུཀྑཝིམཱནཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེཧི དེཝལོཀོཏི ཨེཝཾ ཨུཔཔཏྟིནིམིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཏི. ཨིཏི ནེསཾ ཨིམིནཱ ཨུཔཔཏྟིནིམིཏྟཨུཔཊྛཱནེན ཨཔརིམུཏྟཏཱ ཨུཔཊྛཱནསམངྒིཏཱ ནཱམ. སཱ ཙལཏི, སེསཱ ནིཙྩལཱ. ནིརཡེ ཧི ཨུཔཊྛིཏེཔི དེཝལོཀོ ཨུཔཊྛཱཏི, དེཝལོཀེ ཨུཔཊྛིཏེཔི ནིརཡོ ཨུཔཊྛཱཏི, མནུསྶལོཀེ ཨུཔཊྛིཏེཔི ཏིརཙྪཱནཡོནི ཨུཔཊྛཱཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཱ ཙ ཨུཔཊྛིཏཱཡཔི མནུསྶལོཀོ ཨུཔཊྛཱཏིཡེཝ.

ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – སོཎགིརིཔཱདེ ཀིར ཨཙེལཝིཧཱརེ སོཎཏྠེརོ ནཱམ ཨེཀོ དྷམྨཀཐིཀོ. ཏསྶ པིཏཱ སུནཁཝཱཛིཀོ ནཱམ ཨཧོསི, ཐེརོ ཏཾ པཊིབཱཧནྟོཔི སཾཝརེ ཋཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘མཱ ནསྶི ཝརཱཀོ’’ཏི མཧལླཀཀཱལེ ཨཀཱམཀཾ ནཾ པབྦཱཛེསི. ཏསྶ གིལཱནསེཡྻཱཡ ནིཔནྣསྶ ནིརཡོ ཨུཔཊྛཱསི. སོཎགིརིཔཱདཏོ མཧནྟཱ སུནཁཱ ཨཱགནྟྭཱ ཁཱདིཏུཀཱམཱ ཝིཡ སམྤརིཝཱརེསུཾ. སོ མཧཱབྷཡབྷཱིཏོ ‘‘ཝཱརེཧི, ཏཱཏ སོཎ, ཝཱརེཧི, ཏཱཏ སོཎཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ མཧཱཐེརཱཏི? ན པསྶསི, ཏཱཏཱཏི ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. སོཎཏྠེརོ ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ མཱདིསསྶ པིཏཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟིསྶཏི ¶ , པཏིཊྛཱསྶ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི སཱམཎེརེཧི ནཱནཱཔུཔྥཱནི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎེསུ ཏལསནྠརཎཔཱུཛཾ ཨཱསནཔཱུཛཉྩ ཀཱརེཏྭཱ ¶ པིཏརཾ མཉྩཀེན ཙེཏིཡངྒཎཾ ཧརིཏྭཱ མཉྩེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ, མཧཱཐེར, པཱུཛཱ ཏུམྷཱཀཾ ཨཏྠཱཡ ཀཏཱ, ‘ཨཡཾ མེ བྷགཝཱ དུགྒཏཔཎྞཱཀཱརོ’ཏི ཝཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཙིཏྟཾ པསཱདེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ མཧཱཐེརོ པཱུཛཾ དིསྭཱ ཏཐཱ ཀརོནྟོ ཙིཏྟཾ པསཱདེསི. ཏཱཝདེཝསྶ དེཝལོཀོ ཨུཔཊྛཱསི. ནནྡནཝན-ཙིཏྟལཏཱཝན-མིསྶཀཝན-ཕཱརུསཀཝན-ཝིམཱནཱནི ¶ ཙེཝ དེཝནཱཊཀཱནི ཙ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱནི ཝིཡ ཨཧེསུཾ. སོ ‘‘ཨཔེཐ, སོཎ, ཨཔེཐ, སོཎཱ’’ཏི ཐེརཾ ཨཱཧ. ཀིམིདཾ, མཧཱཐེརཱཏི? ཨེཏཱ ཏེ མཱཏརོ ཨཱགཙྪནྟཱིཏི. ཐེརོ ‘‘སགྒོ ཨུཔཊྛིཏོ མཧཱཐེརསྶཱ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨེཝཾ ཨུཔཊྛཱནསམངྒིཏཱ ཙལཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏཱསུ སམངྒིཏཱསུ ཨིདྷ ཨཱཡཱུཧནཙེཏནཱཀམྨ-སམངྒིཏཱཝསེན ‘‘ཀཱཡདུཙྩརིཏསམངྒཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཨེཀེ ཨཱཙརིཡཱ ‘‘ཡསྨིཾ ཁཎེ ཀམྨཾ ཨཱཡཱུཧཏི, ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཏསྶ སགྒོ ཝཱརིཏོ’’ཏི ཝདནྟི. ཨཔརེ པན ‘‘ཨཱཡཱུཧིཏཀམྨཾ ནཱམ ཝིཔཱཀཝཱརཾ ལབྷནྟམྤི ཨཏྠི ཨལབྷནྟམྤི. ཏཏྠ ཡདཱ ཀམྨཾ ཝིཔཱཀཝཱརཾ ལབྷཏི, ཏསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ཏསྶ སགྒོ ཝཱརིཏོ’’ཏི ཝདནྟི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨཊྛཱནཔཱལི༹ཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༦. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹

(༡༦) ༡. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹-པཋམཝགྒཝཎྞནཱ

༢༩༦. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹ཡཾ ¶ ཨེཀདྷམྨོཏི ཨེཀསབྷཱཝོ. ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡཱཏི ཨེཀནྟེན ཝཊྚེ ནིབྦིནྡནཏྠཱཡ ཨུཀྐཎྛནཏྠཱཡ. ཝིརཱགཱཡཱཏི ཝཊྚེ ཝིརཛྫནཏྠཱཡ, རཱགཱདཱིནཾ ཝཱ ཀིལེསཱནཾ ཝིརཛྫནཱཡ ཝིགམཱཡ. ནིརོདྷཱཡཱཏི ¶ རཱགཱདཱིནཾ ནིརོདྷཱཡ ཨཔྤཝཏྟིཀརཎཏྠཱཡ, ཝཊྚསྶེཝ ཝཱ ནིརུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ. ཨུཔསམཱཡཱཏི ཀིལེསཝཱུཔསམནཏྠཱཡ, ཨབྷིཉྙཱཡཱཏི ཨནིཙྩཱདིཝསེན ལཀྑཎཏྟཡཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨབྷིཛཱནནཏྠཱཡ. སམྦོདྷཱཡཱཏི ཙཏུནྣཾ སཙྩཱནཾ བུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ, ‘‘བོདྷི ཝུཙྩཏི ཙཏཱུསུ མགྒེསུ ཉཱཎ’’ནྟི ¶ (མཧཱནི. ༡༩༡; ཙཱུལ༹ནི. ཁགྒཝིསཱཎསུཏྟནིདྡེསོ ༡༢༡) ཨེཝཾ ཝུཏྟསྶ ཝཱ ཙཏུམགྒཉཱཎསྶ པཊིཝིཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ. ནིབྦཱནཱཡཱཏི ཨཔྤཙྩཡནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀརཎཏྠཱཡ.

ཨིཏི བྷགཝཱ ཨིམེཧི སཏྟཧི པདེཧི བུདྡྷཱནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེསི. ཀསྨཱ? མཧཱཛནསྶ ཨུསྶཱཧཛནནཏྠཾ ཝིསཀཎྚཀཝཱཎིཛོ ཝིཡ ཨཏྟནོ པཎིཡསྶ. ཝིསཀཎྚཀཝཱཎིཛོ ནཱམ གུལ༹ཝཱཎིཛོ ཝུཙྩཏི. སོ ཀིར གུལ༹ཕཱཎིཏཁཎྜསཀྐརཱདཱིནི སཀཊེནཱདཱཡ པཙྩནྟགཱམཾ གནྟྭཱ ‘‘ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐ, ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ གཱམིཀཱ ‘‘ཝིསཾ ནཱམ ཀཀྑལ༹ཾ གྷོརཾ. ཡོ ནཾ ཁཱདཏི, སོ མརཏི. ཀཎྚཀམྤི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱརེཏི, ཨུབྷོཔེཏེ ཀཀྑལཱ༹. ཀོ ཨེཏྠ ཨཱནིསཾསོ’’ཏི གེཧདྭཱརཱནི ཐཀེསུཾ, དཱརཀེ ཙ པལཱཔེསུཾ. ཏཾ དིསྭཱ ཝཱཎིཛོ ‘ཨཝོཧཱརཀུསལཱ ཨིམེ གཱམིཀཱ, ཧནྡ ནེ ཨུཔཱཡེན གཱཧཱཔེམཱི’’ཏི ‘‘ཨཏིམདྷུརཾ གཎྷཐ, ཨཏིསཱདུཾ གཎྷཐ, གུལ༹ཾ ཕཱཎིཏཾ སཀྐརཾ སམགྒྷཾ ལབྦྷཏི, ཀཱུཊམཱསཀཀཱུཊཀཧཱཔཎཱདཱིཧི ཝཱཔི ལབྦྷཏཱི’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ གཱམིཀཱ ཏུཊྛཔཧཊྛཱ ཝགྒཝགྒཱ གནྟྭཱ བཧུམྤི མཱུལཾ དཏྭཱ ཨགྒཧེསུཾ.

ཏཏྠ ཝིསཀཎྚཀཝཱཎིཛསྶ ‘‘ཝིསཀཎྚཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨུགྒྷོསནཾ ཝིཡ བྷགཝཏོ བུདྡྷཱནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནཀཐནཾ, ཝིསཀཎྚཀེ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ ཏསྶ གཧཎཏྠཱཡ མཧཱཛནསྶ ¶ ཨུསྶཱཧཀརཎཾ ¶ ཝིཡ ཨིམེཧི སཏྟཧི པདེཧི བུདྡྷཱནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནསྶ ཝཎྞབྷཎནེན ཏསྶ མཧཱཛནསྶ ཨུསྶཱཧཀརཎཾ.

ཀཏམོ ཨེཀདྷམྨོཏི ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱ. བུདྡྷཱནུསྶཏཱིཏི བུདྡྷཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི, བུདྡྷགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏཾ པནེཏཾ བུདྡྷཱནུསྶཏིཀམྨཊྛཱནཾ དུཝིདྷཾ ཧོཏི ཙིཏྟསམྤཧཾསནཏྠཉྩེཝ ཝིཔསྶནཏྠཉྩ. ཀཐཾ? ཡདཱ ཧི ཨསུབྷཱརམྨཎེསུ ཨཉྙཏརཾ བྷཱཝེནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཙིཏྟུཔྤཱདོ ཨུཔཧཉྙཏི ཨུཀྐཎྛཏི ནིརསྶཱདོ ཧོཏི, ཝཱིཐིཾ ནཔྤཊིཔཛྫཏི, ཀཱུཊགོཎོ ཝིཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིདྷཱཝཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨེས མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ པཧཱཡ ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཏཐཱགཏསྶ ལོཀིཡལོཀུཏྟརགུཎེ ཨནུསྶརཏི. ཏསྶེཝཾ བུདྡྷཾ ཨནུསྶརནྟསྶ ཙིཏྟུཔྤཱདོ པསཱིདཏི, ཝིནཱིཝརཎོ ཧོཏི ¶ . སོ ཏཾ ཙིཏྟཾ ཨེཝཾ དམེཏྭཱ པུན མཱུལཀམྨཊྛཱནཾཡེཝ མནསི ཀརོཏི. ཀཐཾ? ཡཐཱ ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ ཀཱུཊཱགཱརཀཎྞིཀཏྠཱཡ མཧཱརུཀྑཾ ཚིནྡནྟོ སཱཁཱཔལཱསཙྪེདནམཏྟེནེཝ ཕརསུདྷཱརཱཡ ཝིཔནྣཱཡ མཧཱརུཀྑཾ ཚིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོཔི དྷུརནིཀྑེཔཾ ཨཀཏྭཱཝ ཀམྨཱརསཱལཾ གནྟྭཱ ཏིཁིཎཾ ཕརསུཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ པུན ཏཾ ཚིནྡེཡྻ. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ དཊྛབྦཾ. སོ ཨེཝཾ བུདྡྷཱནུསྶཏིཝསེན ཙིཏྟཾ པརིདམེཏྭཱ པུན མཱུལཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀརོནྟོ ཨསུབྷཱརམྨཎཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནངྒཱནི སམྨསིཏྭཱ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཙིཏྟསམྤཧཾསནཏྠཾ ཧོཏི.

ཡདཱ པནེས བུདྡྷཱནུསྶཏིཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘ཀོ ཨཡཾ ¶ ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨནུསྶརི, ཨིཏྠི ནུ ཁོ པུརིསོ ནུ ཁོ དེཝམནུསྶམཱརབྲཧྨཱནཾ ཨཉྙཏརོ ནུ ཁོ’’ཏི པརིགྒཎྷནྟོ ‘‘ན ཨཉྙོ ཀོཙི, སཏིསམྤཡུཏྟཾ པན ཙིཏྟམེཝ ཨནུསྶརཱི’’ཏི དིསྭཱ ‘‘ཏཾ ཁོ པནེཏཾ ཙིཏྟཾ ཁནྡྷཏོ ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷོ ཧོཏི, ཏེན སམྤཡུཏྟཱ ཝེདནཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ, ཏེན སམྤཡུཏྟཱ སཉྙཱ སཉྙཱཀྑནྡྷོ, སཧཛཱཏཱ ཕསྶཱདཡོ སངྑཱརཀྑནྡྷོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔཀྑནྡྷཱ ཧོནྟཱི’’ཏི ཨརཱུཔཉྩ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏསྶ ནིསྶཡཾ པརིཡེསནྟོ ཧདཡཝཏྠུཾ དིསྭཱ ཏསྶ ནིསྶཡཱནི ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནི, ཏཱནི ཨུཔཱདཱཡ པཝཏྟཱནི སེསཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི ཙ པརིགྒཧེཏྭཱ ‘‘སབྦམྤེཏཾ རཱུཔཾ རཱུཔཀྑནྡྷོ’’ཏི ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཉྩ རཱུཔཾ པུརིམཉྩ ཨརཱུཔ’’ནྟི སངྑེཔཏོ རཱུཔཱརཱུཔཾ, པབྷེདཏོ པཉྩཀྑནྡྷེ པུན ‘‘སངྑེཔཏོ པཉྩཔེཏེ ཁནྡྷཱ དུཀྑསཙྩ’’ནྟི དུཀྑསཙྩཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ‘‘ཏསྶ པབྷཱཝིཀཱ ཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ, ཏསྶཱ ནིརོདྷོ ནིརོདྷསཙྩཾ, ནིརོདྷཔཛཱནནཱ པཊིཔདཱ མགྒསཙྩ’’ནྟི ཨེཝཾ པུབྦབྷཱགེ ཙཏྟཱརི ཙ སཙྩཱནི ཝཝཏྠཔེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ¶ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐམཏི. ཏདཱསྶ ཨིམཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཏྠཾ ནཱམ ཧོཏི. ཨཡཾ ཁོཏིཨཱདི ཨཔྤནཱཝཱརོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

༢༩༧. དྷམྨཱནུསྶཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝཙནཏྠོ – དྷམྨཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི དྷམྨཱནུསྶཏི, སྭཱཀྑཱཏཏཱདིདྷམྨགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སངྒྷཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི སངྒྷཱནུསྶཏི, སུཔྤཊིཔནྣཏཱདིསངྒྷགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ¶ ཨདྷིཝཙནཾ. སཱིལཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི སཱིལཱནུསྶཏི, ཨཁཎྜཏཱདིསཱིལགུཎཱརམྨཎཱཡ ¶ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཙཱགཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི ཙཱགཱནུསྶཏི, མུཏྟཙཱགཏཱདིཙཱགགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. དེཝཏཱ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི དེཝཏཱནུསྶཏི, དེཝཏཱ སཀྑིཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ སདྡྷཱདིགུཎཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཱནཱཔཱནེ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ སཏི ཨཱནཱཔཱནསྶཏི, ཨསྶཱསཔསྶཱསནིམིཏྟཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. མརཎཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ སཏི མརཎསྶཏི, ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཀེསཱདིབྷེདཾ རཱུཔཀཱཡཾ གཏཱ, ཀཱཡེ ཝཱ གཏཱཏི ཀཱཡགཏཱ, ཀཱཡགཏཱ ཙ སཱ སཏི ཙཱཏི ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཝཏྟབྦེ རསྶཾ ཨཀཏྭཱ ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཝུཏྟཱ. ཀེསཱདིཀཱཡཀོཊྛཱསནིམིཏྟཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨུཔསམཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣཱ ཨནུསྶཏི ཨུཔསམཱནུསྶཏི, སབྦདུཀྑཱུཔསམཱརམྨཎཱཡ སཏིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. དུཝིདྷོ ཝཱ ཨུཔསམོ ཨཙྩནྟཱུཔསམོ ཙ ཁཡཱུཔསམོ ཙ. ཏཏྠ ཨཙྩནྟཱུཔསམོ ནཱམ ནིབྦཱནཾ, ཁཡཱུཔསམོ ནཱམ མགྒོ. ཨེཝམེཏཾ དུཝིདྷམྤི ཨུཔསམཾ ཨནུསྶརནྟསྶ ཨུཔྤནྣཱ སཏི ཨུཔསམཱནུསྶཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨིཏི ཨིམེསུ དསསུ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨཱནཱཔཱནསྶཏི མརཎསྶཏི ཀཱཡགཏཱསཏཱིཏི ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཝིཔསྶནཏྠཱནེཝ ཧོནྟི, སེསཱནི སཏྟ ཙིཏྟསམྤཧཾསནཏྠཱནིཔི ཧོནྟཱིཏི.

པཋམཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༦. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹

(༡༦) ༢. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹-དུཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ

༢༩༨. དུཏིཡེ ¶ ¶ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི དྭཱསཊྛིཝིདྷཱཡཔི མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶཱཏི ཏཱཡ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏསྶ.

༢༩༩. སམྨཱདིཊྛཱིཏི པཉྩཝིདྷཱཡཔི སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སམྨཱདིཊྛིཀསྶཱཏི ཏཱཡ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏསྶ.

༣༠༢. ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོཏི ཨནུཔཱཡམནསིཀཱརོ.

༣༠༣. ཡོནིསོ ¶ མནསིཀཱརོཏི ཨུཔཱཡམནསིཀཱརོ. ཏཏྠ ཨཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ པུབྦེ ཨནུཔྤནྣཱ མིཙྪཱདིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣཱ པན ཡཱཝ ནིཡཱམོཀྐམནཱ པཝཌྜྷཏི. ནིཡཱམེ ཨོཀྐནྟེ ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ ཧོཏི. ཡོནིསོ མནསིཀརོཏོ པུབྦེ ཨནུཔྤནྣཱ སམྨཱདིཊྛི ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣཱ པན ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ པཝཌྜྷཏི. ཨརཧཏྟཕལེ པཏྟེ ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ ཧོཏི.

༣༠༤. མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ, བྷིཀྑཝེ, སམནྣཱགཏཱ སཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཨེཀཙྩཱ མིཙྪཱདིཊྛི སགྒཱཝརཎཱ ཙེཝ ཧོཏི མགྒཱཝརཎཱ ཙ, ཨེཀཙྩཱ མགྒཱཝརཎཱཝ, ན སགྒཱཝརཎཱ, ཨེཀཙྩཱ ནེཝ སགྒཱཝརཎཱ ན མགྒཱཝརཎཱ. ཏཏྠ ཨཧེཏུཀདིཊྛི, ཨཀིརིཡདིཊྛི, ནཏྠིཀདིཊྛཱིཏི ཨཡཾ ཏིཝིདྷཱ སགྒཱཝརཎཱ ཙེཝ ཧོཏི མགྒཱཝརཎཱ ཙ. དསཝཏྠུཀཱ ཨནྟགྒཱཧིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛི མགྒཱཝརཎཱཝ ཧོཏི ན སགྒཱཝརཎཱ. ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛི ནེཝ སགྒཱཝརཎཱ ན མགྒཱཝརཎཱ. ཨིདཾ པན ཝིདྷཱནཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ སུཏྟེ ‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ, བྷིཀྑཝེ, སམནྣཱགཏཱ’’ཏི ཝཙནཏོ ཨནྟམསོ ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཾ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ ཨུཔཱདཱཡ དིཊྛི ནཱམ སགྒཾ ཨུཔནེཏུཾ སམཏྠཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀནྟཾ ¶ ནིརཡསྨིཾཡེཝ ནིམུཛྫཱཔེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཧི མུགྒམཱསཔྤམཱཎཱཔི པཱསཱཎསཀྑརཱ ཨུདཀེ པཀྑིཏྟཱ ཨུཔྤིལཝམཱནཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀནྟཾ ཧེཊྛཱཝ ¶ པཝིསཏི, ཨེཝམེཝཾ ཨནྟམསོ སཀྐཱཡདིཊྛིཔི སགྒཾ ཨུཔནེཏུཾ སམཏྠཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀནྟཾ ཨཔཱཡེསུཡེཝ ནིམུཛྫཱཔེཏཱིཏི.

༣༠༥. སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏཱཏི ཨེཏྠ ཀམྨསྶཀཏསམྨཱདིཊྛི, ཛྷཱནསམྨཱདིཊྛི, ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི, མགྒསམྨཱདིཊྛི, ཕལསམྨཱདིཊྛཱིཏི པཉྩཝིདྷཱ སམྨཱདིཊྛི. ཏཏྠ ཀམྨསྶཀཏསམྨཱདིཊྛི སམྤཏྟིབྷཝཾ ཨཱཀཌྜྷཏི, ཛྷཱནསམྨཱདིཊྛི རཱུཔཱརཱུཔབྷཝེ པཊིསནྡྷིཾ དེཏི, མགྒསམྨཱདིཊྛི ཝཊྚཾ ཝིདྡྷཾསེཏི, ཕལསམྨཱདིཊྛི བྷཝཾ པཊིབཱཧཏི. ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི ཀིཾ ཀརོཏཱིཏི? སཱཔི པཊིསནྡྷིཾ ནཱཀཌྜྷཏི. ཏིཔིཊཀཙཱུལཱ༹བྷཡཏྠེརོ པནཱཧ ‘‘སཙེ ཝིཔསྶནཱསམྨཱདིཊྛི བྷཱཝིཏཱ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. སཙེ ན སཀྐོཏི, སཏྟ བྷཝེ དེཏི, ཨཱཝུསོ’’ཏི. ཨེཝམཡཾ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ སམྨཱདིཊྛི ཀཐིཏཱ. ཨིམསྨིཾ པནཏྠེ ལོཀིཀཱ བྷཝནིཔྥཱདིཀཱཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༣༠༦. ཡཉྩེཝ ¶ ཀཱཡཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣནྟི ཨེཏྠ ཡཐཱདིཊྛཱིཏི ཡཱ ཡཱ དིཊྛི, ཏསྶཱ ཏསྶཱ ཨནུརཱུཔཾ. སམཏྟནྟི པརིཔུཎྞཾ. སམཱདིནྣནྟི གཧིཏཾ. ཏདེཏཾ ཡཐཱདིཊྛིཡཾ ཋིཏཀཱཡཀམྨཾ, དིཊྛིསཧཛཱཏཾ ཀཱཡཀམྨཾ, དིཊྛཱནུལོམིཀཾ ཀཱཡཀམྨནྟི ཏིཝིདྷཾ ཧོཏི. ཏཏྠ ‘‘པཱཎཾ ཧནཏོ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ མིཙྪཱཙཱརཾ ཙརཏོ ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ’’ཏི ཡཾ ¶ ཨེཝཾལདྡྷིཀསྶ སཏོ པཱཎཱཏིཔཱཏ-ཨདིནྣཱདཱན-མིཙྪཱཙཱརསངྑཱཏཾ ཀཱཡཀམྨཾ, ཨིདཾ ཡཐཱདིཊྛིཡཾ ཋིཏཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ‘‘པཱཎཾ ཧནཏོ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ མིཙྪཱཙཱརཾ ཙརཏོ ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔཾ, ནཏྠི པཱཔསྶ ཨཱགམོ’’ཏི ཨིམཱཡ པན ལདྡྷིཡཱ ཨིམིནཱ དསྶནེན སཧཛཱཏཾ ཀཱཡཀམྨཾ དིཊྛིསཧཛཱཏཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ཏདེཝ པན སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ གཧིཏཾ པརཱམཊྛཾ དིཊྛཱནུལོམིཀཾ ཀཱཡཀམྨཾ ནཱམ. ཝཙཱིཀམྨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡཐཱ པནེཏྠ ‘‘པཱཎཾ ཧནཏོ ཨདིནྣཾ ཨཱདིཡཏོ མིཙྪཱཙཱརཾ ཙརཏོ ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔ’’ནྟི ཡོཛནཱ ཀཏཱ, ཨེཝཾ ཝཙཱིཀམྨམནོཀམྨེསུ ‘‘མུསཱ བྷཎཏོ, པིསུཎཾ ཀཐེནྟསྶ, ཕརུསཾ ཀཐེནྟསྶ, སམྥཾ པལཔནྟསྶ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུནོ, བྱཱཔནྣཙིཏྟསྶ, མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ ཙ སཏོ ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པཱཔ’’ནྟི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཡཱ ཙ ཙེཏནཱཏིཨཱདཱིསུ དིཊྛིསཧཛཱཏཱཝ ཙེཏནཱ ཙེཏནཱ ནཱམ, དིཊྛིསཧཛཱཏཱཝ པཏྠནཱ པཏྠནཱ ནཱམ, ཙེཏནཱཔཏྠནཱནཾ ཝསེན ཙིཏྟཊྛཔནཱ པཎིདྷི ནཱམ, ཏེཧི པན ཙེཏནཱདཱིཧི སམྤཡུཏྟཱ ¶ ཕསྶཱདཡོ སངྑཱརཱ ནཱམ. དིཊྛི ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, པཱཔིཀཱཏི ཡསྨཱ ཏསྶ པུགྒལསྶ དིཊྛི པཱཔིཀཱ ལཱམིཀཱ. ནིཀྑིཏྟནྟི རོཔིཏཾ. ཨུཔཱདིཡཏཱིཏི གཎྷཱཏི. ཀཊུཀཏྟཱཡཱཏི ཨིདཾ པུརིམསྶེཝ ཝེཝཙནཾ.

‘‘ཝཎྞགནྡྷརསཱུཔེཏོ ¶ , ཨམྦོཡཾ ཨཧུཝཱ པུརེ;

ཏམེཝ པཱུཛཾ ལབྷམཱནོ, ཀེནམྦོ ཀཊུཀཔྥལོ.

‘‘པུཙིམནྡཔརིཝཱརོ, ཨམྦོ ཏེ དདྷིཝཱཧན;

མཱུལཾ མཱུལེན སཾསཊྛཾ, སཱཁཱ སཱཁཱ ནིསེཝརེ;

ཨསཱཏསནྣིཝཱསེན, ཏེནམྦོ ཀཊུཀཔྥལོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༢.༧༡-༧༢) –

ཨཱགཏཊྛཱནེ ¶ ཝིཡ ཧི ཨིདྷཱཔི ཀཊུཀནྟི ཏིཏྟཀཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨསཱཏཏྟཱཡཱཏི ཨམདྷུརཏྟཱཡ.

ཨིམསྨི པན བཱིཛཱུཔམསུཏྟེ ‘‘དིཊྛཱིཏི ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛི གཧིཏཱ’’ཏི པོརཱཎཀཏྠེརཱ ཨཱཧཾསུ. ཏཾ པན པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘སབྦཱནིཔི དྭཱསཊྛི དིཊྛིགཏཱནི གཧིཏཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨནནྟརསུཏྟེ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམནྟསྶ, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝིརམནྟསྶ, མིཙྪཱཙཱརཱ ཝིརམནྟསྶ ནཏྠི ཏཏོནིདཱནཾ པུཉྙ’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཡཐཱདིཊྛིཡཾ ཋིཏཀཱཡཀམྨཱདཱིནི ཡོཛེཏྭཱ ཝེདིཏབྦཱནི. ཨིདྷ པན སམྨཱདིཊྛིསཧཛཱཏཱ ཙིཏྟཊྛཔནཱཝ པཏྠནཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སམྨཱདིཊྛི པནེཏྠ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱ ཀཐིཏཱ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

དུཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༦. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹

(༡༦) ༣. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹-ཏཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ

༣༠༨. ཏཏིཡསྶ ¶ པཋམེ མིཙྪཱདིཊྛིཀོཏི ཨཡཱཐཱཝདིཊྛིཀོ. ཝིཔརཱིཏདསྶནོཏི ཏཱཡེཝ མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཝིཔརཱིཏདསྶནོ. སདྡྷམྨཱ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱཏི དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨཏོ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ. ཨསདྡྷམྨེ ¶ པཏིཊྛཱཔེཏཱིཏི དསཨཀུསལཀམྨཔཐསངྑཱཏེ ཨསདྡྷམྨེ པཏིཊྛཱཔེཏི. ཨེཀཔུགྒལོཏི ཙེཏྠ ཚཧི སཏྠཱརེཧི སདྡྷིཾ དེཝདཏྟོ ཙ ཨཉྙེ ཙ ཨེཝརཱུཔཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༣༠༩. དུཏིཡེ སམྨཱདིཊྛིཀོཏི ཡཱཐཱཝདིཊྛིཀོ. ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོཏི ཏཱཡེཝ སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོ. ཨསདྡྷམྨཱཏི དསཨཀུསལཀམྨཔཐཏོ. སདྡྷམྨེཏི དསཀུསལཀམྨཔཐསངྑཱཏེ སདྡྷམྨེ. ཨེཀཔུགྒལོཏི ཙེཏྠ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཙཀྐཝཏྟཱི རཱཛཱ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟོཏི ཨེཝམཱདཡོ ལབྦྷནྟི, ཨུཔྤནྣེ བུདྡྷེ བུདྡྷོ ཙེཝ བུདྡྷསཱཝཀཱ ཙ.

༣༡༠. ཏཏིཡེ མིཙྪཱདིཊྛིཔརམཱནཱིཏི མིཙྪཱདིཊྛི པརམཱ ཨེཏེསནྟི མིཙྪཱདིཊྛིཔརམཱནི. པཉྩ ཧི ཨཱནནྟརིཡཀམྨཱནི མཧཱསཱཝཛྫཱནི ནཱམ, ཏེཧིཔི མིཙྪཱདིཊྛིཡེཝ མཧཱསཱཝཛྫཏརཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཀསྨཱ? ཏེསཉྷི པརིཙྪེདོ ཨཏྠི. ཙཏྟཱརི ཧི ཨཱནནྟརིཡཀམྨཱནི ནིརཡེ ནིབྦཏྟཱཔེནྟཱིཏི ཝུཏྟཱནི ¶ . སངྒྷབྷེདཀམྨམྤི ནིརཡེ ཀཔྤཊྛིཏིཀམེཝ ཧོཏི. ཨེཝམེཏེསཾ པརིཙྪེདོ ཨཏྠི, ཀོཊི པཉྙཱཡཏི. ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཡཱ པན པརིཙྪེདོ ནཏྠི. སཱ ཧི ཝཊྚསྶ མཱུལཾ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏསྶ བྷཝཏོ ཝུཊྛཱནཾ ནཏྠི. ཡེ ཏསྶ སོཏབྦཾ མཉྙནྟི, ཏེཔི ཝིཔྤཊིཔཱདེཏི. ཏཱཡ ཙ སམནྣཱགཏསྶ ནེཝ སགྒོ ཨཏྠི ན མགྒོ. ཀཔྤཝིནཱསེ མཧཱཛནེ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟེཔི ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཏཏྠ ཨནིབྦཏྟིཏྭཱ པིཊྛིཙཀྐཝཱལེ༹ ནིབྦཏྟཏི. ཀིཾ པན པིཊྛིཙཀྐཝཱལ༹ཾ ¶ ན ཛྷཱཡཏཱིཏི? ཛྷཱཡཏི, ཏསྨིཾ ཛྷཱཡམཱནེཔི ཨེས ཨཱཀཱསེ ཨེཀསྨིཾ ཨོཀཱསེ པཙྩཏིཡེཝཱཏི ཝདནྟི.

༣༡༡. ཙཏུཏྠེ མཀྑལཱིཏི ‘‘མཱ ཁལཱི’’ཏི ཝཙནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨེཝཾལདྡྷནཱམོ ཏིཏྠཀརོ. ནདཱིམུཁེཏི ¶ དྭིནྣཾ ནདཱིནཾ སམཱགཏཊྛཱནེ. དེསནཱམཏྟམེཝེཏཾ, དྭིནྣཾ ཀནྡརཱནཾ, དྭིནྣཾ ཨུདཀཱནཾ, སམུདྡསྶ ཙ, ལོཎིཡཱ ཙ, སམུདྡསྶ ཙ ནདིཡཱ ཙཱཏི ཨེཏེསམྤི ཡསྶ ཀསྶཙི སམཱགཏཊྛཱནཾ, ཨཉྙམྤི ཏཐཱརཱུཔཾ ཨུདཀཾ. ཁིཔནྟི ཀུམིནཾ. ཨུཌྜེཡྻཱཏི ཨོཌྜེཡྻ. མནུསྶཱ ཧི ནལེ༹ཧི ཝཱ ཨུཙྪཱུཧི ཝཱ ཝེལཱུ༹ཧི ཝཱ པལཱསནྟིསལཱཀཱཡ ཝཱ ཨེཀཾ དྭེ ཏཡོ ཝཱ ཀུམྦྷེ གཎྷནཔྤམཱཎཀུམིནཾ ཀཏྭཱ མུཁཝཊྚིཡཱ ཡོཏྟེན བནྡྷིཏྭཱ ནདཱིམུཁཾ ནེཏྭཱ དྭཱིསུ པསྶེསུ ཁཱཎུཀེ ཀོཊྚེཏྭཱ ཡོཏྟེཧི ཏཏྠ བནྡྷནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨིཉྷི པཝིཊྛསྶ ཁུདྡཀསྶ མཙྪསྶཱཔི མོཀྑོ ནཏྠི. ཨནཡཱཡཱཏི ཨཝཌྜྷིཡཱ. བྱཱསནཱཡཱཏི ཝིནཱསཱཡ. མཀྑལི མོགྷཔུརིསོཏི ཨཡཾ མཀྑལི གོསཱལོ ཏུཙྪཔུརིསོ. མནུསྶཁིཔྤཾ མཉྙེ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོཏི མཧཱཛནསྶ སགྒམོཀྑགམནམགྒེ ཏཏྠ གམནནིཝཱརཎཏྠཾ མནུསྶཀུམིནཾ ཝིཡ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ.

༣༡༢. པཉྩམཱདཱིསུ དུརཀྑཱཏེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཝིནཡེཏི དུརཀྑཱཏདྷམྨཝིནཡོ ནཱམ བཱཧིརཀསཱསནཾ. ཏཏྠ ཧི ¶ སཏྠཱཔི ཨསབྦཉྙཱུ ཧོཏི, དྷམྨོཔི དུརཀྑཱཏོ, གཎོཔི དུཔྤཊིཔནྣོ. ཡོ ཙ སམཱདཔེཏཱིཏི ཡོ ཨཱཙརིཡཔུགྒལོ སམཱདཔེཏི. ཡཉྩ སམཱདཔེཏཱིཏི ཡཾ ཨནྟེཝཱསིཀཾ སམཱདཔེཏི. ཡོ ཙ སམཱདཔིཏོ ཏཐཏྟཱཡ པཊིཔཛྫཏཱིཏི ཡོ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨཱཙརིཡེན སམཱདཔིཏོ ཏསྶ ཝཙནཾ ཀརོནྟོ ¶ ཏཐཱབྷཱཝཱཡ པཊིཔཛྫཏི. བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝནྟཱིཏི སམཱདཔཀོ ཧི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ཛངྒྷསཏཾ སམཱདཔེནྟོ ཏེསཾ སབྦེསམྤི ཨཀུསལེན སམཀམེཝ ཨཀུསལཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘སབྦེ ཏེ བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝནྟཱི’’ཏི.

༣༡༣. སྭཱཀྑཱཏེཏི སུཊྛུ ཨཀྑཱཏེ སུདེསིཏེ. ཨེཝརཱུཔེ ཧི དྷམྨཝིནཡེ སཏྠཱ ཙ སབྦཉྙཱུ ཧོཏི, དྷམྨོ ཙ སྭཱཀྑཱཏོ, གཎོ ཙ སུཔྤཊིཔནྣོ. སབྦེ ཏེ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝནྟཱིཏི སམཱདཔཀོ ཧི བྷིཀྑཱུ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛེ དིསྭཱ ཡཱགུབྷཏྟཱདཱིནི སམཱདཔེནྟོ སབྦེསམྤི དཱཡཀཱནཾ ཀུསལེན སམཀཾ ཀུསལཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝནྟཱི’’ཏི.

༣༡༤. དཱཡཀེན མཏྟཱ ཛཱནིཏབྦཱཏི དཱཡཀཔུགྒལེན པམཱཎཾ ཛཱནིཏབྦཾ, པམཱཎེན དཱཏབྦཾ, པཱུརེཏྭཱ ཨཏིརེཀཾ ན དཱཏབྦཾ. ན དཱཏབྦནྟི ཧི ཨཝཏྭཱ པམཱཎཝསེན ཐོཀཾ དཱཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ. ཀསྨཱ? པཱུརེཏྭཱ ཨཏིརེཀེ དིནྣེཔི ཧི ཨཏིརེཀཱ མནུསྶསམྤཏྟི ཝཱ དིབྦསམྤཏྟི ཝཱ ནིབྦཱནསམྤཏྟི ཝཱ ནཏྠི. ནོ པཊིགྒཱཧཀེནཱཏི པཊིགྒཱཧཀསྶ པན མཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ ¶ པཊིགྒཧཎཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཧི མཏྟཾ ཉཏྭཱ པཱུརེཏབྦཱ མཏྟཔཊིགྒཧཎམཱུལིཀཱ ཨཔྤིཙྪཔཊིཔདཱ ནཱམ ནཏྠི. ཡཏྟཀཾ པན ལབྷཏི, ཏཏྟཀཾ གཧེཏབྦཾ. ཨཏིརེཀགྒཧཎམཱུལཾ ཧིསྶ པུཏྟདཱརབྷརཎཾ བྷཝིསྶཏི.

༣༡༥. པཊིགྒཱཧཀེན མཏྟཱ ཛཱནིཏབྦཱཏི པཊིགྒཱཧཀཔུགྒལེན པམཱཎཾ ¶ ཛཱནིཏབྦཾ. ཀཐཾ? ཏེན ཧི དཱཡཀསྶ ཝསོ ཝེདིཏབྦོ, དེཡྻདྷམྨསྶ ཝསོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཏྟནོ ཐཱམོ ཝེདིཏབྦོ. ཡདི ཧི དེཡྻདྷམྨོ བཧུ ཧོཏི, དཱཡཀོ ཨཔྤཾ དཱཏུཀཱམོ, དཱཡཀསྶ ཝསེན ཨཔྤཾ གཎྷིཏབྦཾ. དེཡྻདྷམྨོ ཨཔྤོ, དཱཡཀོ བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, དེཡྻདྷམྨསྶ ཝསེན ཨཔྤཾ གཎྷིཏབྦཾ. དེཡྻདྷམྨོཔི བཧུ, དཱཡཀོཔི བཧུཾ དཱཏུཀཱམོ, ཨཏྟནོ ཐཱམཾ ཉཏྭཱ པམཱཎེནེཝ གཎྷིཏབྦཾ. ཨེཝཾ མཏྟཾ ཉཏྭཱ པཊིགྒཎྷནྟོ ཧི ཨཔྤིཙྪཔཊིཔདཾ པཱུརེཏི. ཨནུཔྤནྣསྶ ལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤནྣོ ལཱབྷོ ཐཱཝརོཝ ཧོཏི. ཨཔྤསནྣཱ པསཱིདནྟི, པསནྣཱཔི བྷིཡྻོ པསཱདམཱཔཛྫནྟི, མཧཱཛནསྶ ཙཀྑུབྷཱུཏོ ཧོཏི, སཱསནཾ ཙིརཊྛིཏིཀཾ ཀརོཏི.

ཏཏྲིམཱནི ¶ ཝཏྠཱུནི – རོཧཎཛནཔདེ ཀིར ཀུཊིམྦིཡཝིཧཱརེ ཨེཀོ དཧརོ དུབྦྷིཀྑསམཡེ ཏསྨིཾ གཱམེ ཨེཀསྶ ཀམྨཀཱརསྶ གེཧེ བྷུཉྫནཏྠཱཡ ཀཊཙྪུབྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ གམནཏྠཱཡ ཙ ཀཊཙྪུབྷཏྟམེཝ ལབྷཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཏསྨིཾ གེཧེ ཨེཀཾ ཨཱགནྟུཀཾ དིསྭཱ ཨེཀམེཝ ཀཊཙྪུབྷཏྟཾ གཎྷི. ཨཐསྶ ‘‘ཀེན ཀཱརཎེནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏམཏྠཾ ཝཏྭཱ སོ ཀུལཔུཏྟོ པསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀབྷདནྟོ ཨེཝརཱུཔོ ནཱམཱ’’ཏི རཱཛདྭཱརེ མིཏྟཱམཙྩཱནཾ ཀཐེསི. ཏེ སབྦེཔི ཏསྶ ཨཔྤིཙྪགུཎེ པསནྣཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ སཊྛི དྷུརབྷཏྟཱནི ཋཔེསུཾ. ཨེཝཾ ཨཔྤིཙྪོ ཨནུཔྤནྣལཱབྷཾ ཨུཔྤཱདེཏི.

སདྡྷཱཏིསྶམཧཱརཱཛཱཔི ཙཱུལུ༹པཊྛཱཀཾ ཏིསྶཱམཙྩཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཏེན ཨེཀཾ ཏིཏྟིརཾ པཙཱཔེཏྭཱ ཨཱཧརཱཔེསི. ཨཐ པརིབྷོགསམཡེ ‘‘ཨགྒཾ དཏྭཱ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཊྛཀསཱལཔརིཝེཎེ མཧཱཐེརསྶ བྷཎྜགྒཱཧསཱམཎེརསྶ ¶ ཏིཏྟིརམཾསཾ དེནྟོ ཏསྨིཾ ཐོཀཾཡེཝ པཊིགྒཎྷནྟེ ཏསྶ ཨཔྤིཙྪགུཎེ པསཱིདིཏྭཱ ‘‘པསནྣོསྨི, ཏཱཏ, ཨཊྛ ཏེ དྷུརབྷཏྟཱནི དེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱརཱཛ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དེམཱིཏི. ཨཔརཱནིཔི ཨཊྛ དེམཱིཏི. ཏཱནི ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ དེམཱིཏི. ཨཔརཱནིཔི ཨཊྛ དམྨཱིཏི. ཏཱནི སམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ དམྨཱིཏི. ཨཔརཱནིཔི ཨཊྛ དམྨཱིཏི. ཏཱནི ¶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དམྨཱིཏི. ཨཔརཱནིཔི ཨཊྛ དམྨཱིཏི. སཱམཎེརོ ཨདྷིཝཱསེསི. ཨེཝམསྶ ཨུཔྤནྣོ ལཱབྷོ ཐཱཝརོ ཧོཏི.

ཨཔྤསནྣཱ པསཱིདནྟཱིཏི ཨེཏྠཔི – དཱིགྷབྲཱཧྨཎོ ཀིར བྲཱཧྨཎེ བྷོཛེནྟོ པཉྩ པཉྩ བྷཏྟསརཀཱནི དཏྭཱ སནྟཔྤེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨཐེཀདིཝསཾ ‘‘སམཎཱ ཀིར ནཱམ ཨཔྤིཙྪཱ’’ཏི ཀཐཾ སུཏྭཱ ཝཱིམཾསནཏྠཱཡ བྷཏྟཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ བྷཏྟཀིཙྩཀརཎཝེལཱཡ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏིཾསམཏྟེ བྷིཀྑཱུ བྷོཛནསཱལཱཡཾ བྷུཉྫནྟེ དིསྭཱ ཨེཀཾ བྷཏྟསརཀཾ གཧེཏྭཱ སངྒྷཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཐེརོ ཨངྒུལིཾ ཙཱལེཏྭཱ ཐོཀམེཝ ཨགྒཧེསི. ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན ཨེཀཾ བྷཏྟསརཀཾ སབྦེསཾ སམྤཱཔུཎི. ཏཏོ བྲཱཧྨཎོ ‘‘སཙྩོཡེཝ ཨེཏེསཾ སམཎཱནཾ གུཎོ’’ཏི ཨཔྤིཙྪཏཱཡ པསནྣོ སཧསྶཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཝིཧཱརེ ཙེཏིཡཾ ཀཱརེསི. ཨེཝཾ ཨཔྤསནྣཱ པསཱིདནྟི.

པསནྣཱ ¶ བྷིཡྻོ པསཱིདནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཝཏྠུནཱ ཀིཙྩཾ ནཏྠི. པསནྣཱནཉྷི ཨཔྤིཙྪཾ དིསྭཱ པསཱདོ བྷིཡྻོ ཝཌྜྷཏིཡེཝ.

མཛ྄ཛྷནྟིཀཏིསྶཏྠེརསདིསེ པན ཨཔྤིཙྪེ དིསྭཱ མཧཱཛནོ ¶ ཨཔྤིཙྪོ བྷཝིཏུཾ མཉྙཏཱིཏི ཨཔྤིཙྪོ མཧཱཛནསྶ ཙཀྑུབྷཱུཏོ ནཱམ ཧོཏི.

‘‘ཨཔྤིཙྪཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷམྨསྶ ཋིཏིཡཱ ཨསམྨོསཱཡ ཨནནྟརདྷཱནཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༡༡༦-༡༢༩) ཝཙནཏོ པན ཨཔྤིཙྪོ སཱསནཾ ཙིརཊྛིཏིཀཾ ཀརོཏི ནཱམ.

ནོ དཱཡཀེནཱཏི སྭཱཀྑཱཏེ དྷམྨཝིནཡེ པན དཱཡཀསྶ པམཱཎཾ ཉཏྭཱ དཱཏབྦཀིཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི. ཡཏྟཀོ དེཡྻདྷམྨོ ཨཏྠི, ཏཏྟཀཾ ཨཝཏྠརིཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཝཏྠརིཏྭཱ དིནྣཀཱརཎཱ ཧི ཨེས མནུསྶསམྤཏྟིཾ, དིབྦསམྤཏྟིཾ, ནིབྦཱནསམྤཏྟིཉྩ ཨཝཏྠརིཏྭཱ ཨུཏྟརུཏྟརི པཎཱིཏཔཎཱིཏམེཝ ལབྷཏི.

༣༡༦. ཡོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, སོ དུཀྑཾ ཝིཧརཏཱིཏི པཉྩཱཏཔཏཔྤནམརུཔྤཔཱཏཔཏནཱདིཙྩཱནུཔརིཝཏྟན-ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཱདཱིནི ཨནུཡུཉྫནྟོ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི ¶ , ཏསྶེཝ བཱཧིརསམཡེ སམཱདིནྣསྶ ཏཔཙརཎསྶ ཝིཔཱཀེན ནིརཡེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ སམྤརཱཡེཔི དུཀྑཾ ཝིཧརཏི.

༣༡༧. ཡོ ཀུསཱིཏོ, སོ དུཀྑཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཡམྤི དིཊྛེ དྷམྨེ ཙེཝ སམྤརཱཡེ ཙ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི. ཀཐཾ? ཡསྶ ཧི པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ནཏྠི, བུདྡྷཝཙནཾ ན ཨུགྒཎྷཱཏི, ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ན ཀརོཏི, ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཝཏྟཾ ན ཀརོཏི. ཛནསྶ པན སདྡྷཱདེཡྻཾ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏྭཱ དིཝསཾ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ ཨནུཡུཉྫིཏྭཱ པབུདྡྷཀཱལེ ཏཡོ ཝིཏཀྐེ ཝིཏཀྐེཏི. སོ ཀཏིཔཱཧེནེཝ ¶ བྷིཀྑུབྷཱཝཱ ཙཝཏི? ཨེཝཾ དིཊྛདྷམྨེ ཙ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི. པབྦཛིཏྭཱ པན སམཎདྷམྨསྶ སམྨཱ ཨཀཏཏྟཱ ཙ –

‘‘ཀུསོ ཡཐཱ དུགྒཧིཏོ, ཧཏྠམེཝཱནུཀནྟཏི;

སཱམཉྙཾ དུཔྤརཱམཊྛཾ, ནིརཡཱཡུཔཀཌྜྷཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༣༡༡) –

ཨཔཱཡསྨིཾཡེཝ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷཏི. ཨེཝཾ སམྤརཱཡེཔི དུཀྑཾ ཝིཧརཏི.

༣༡༨. ཡོ ¶ ཀུསཱིཏོ, སོ སུཁཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཏཔཙརཎེ ཀིཉྩི ཀིཉྩི ཏཔཙརཎཾ ཀཏྭཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨོདཱཏཝཏྠཝསནོ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནདྷརོ མདྷུརབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟོ མུདུཀཱསུ སེཡྻཱསུ སཡནྟོ དིཊྛེ དྷམྨེ ཙེཝ སུཁཾ ཝིཧརཏི སམྤརཱཡེ ཙ. སོ ཧི ཏསྶ ཏཔཙརཎསྶ གཱལ༹ྷཾ ཨགྒཧིཏཏྟཱ ནཱཏིབཧུཾ ནིརཡེ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝཏི. ཏསྨཱ སམྤརཱཡེ སུཁཾ ཝིཧརཏི ནཱམ.

༣༡༩. ཡོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ, སོ སུཁཾ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧི པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝཏྟེསུ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི, བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷཱཏི, ཡོནིསོ མནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཨཐསྶ ཝཏྟཔཱུརཎཉྩེཝ ཨུགྒཧིཏབུདྡྷཝཙནཉྩ སམཎདྷམྨཀིརིཡཉྩ ཨཱཝཛྫེནྟསྶ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི. ཨེཝཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སུཁཾ ཝིཧརཏི. དིཊྛདྷམྨེ པན ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ནིབྦཏྟབྷཝེ ཁིཔྤཱབྷིཉྙོ ཧོཏཱིཏི སམྤརཱཡེཔི སུཁཾ ཝིཧརཏི ནཱམ.

༣༢༠. སེཡྻཐཱཔི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨཔྤམཏྟཀོཔི གཱུཐོ དུགྒནྡྷོ ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཀཏརཨཊྛུཔྤཏྟིཡནྟི? ནཝཀནིཔཱཏེ (ཨ. ནི. ༩.༡༢) སཏྟུཔྤཱདསུཏྟ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ. ཏཐཱགཏོ ¶ ཧི ཏཾ ཨཏྠཾ ཀཐེནྟོ – ‘‘ནཝ པུགྒལཱ ནིརཡཏོ མུཏྟཱ, ཏིརཙྪཱནཡོནིཏོ མུཏྟཱ, པེཏྟིཝིསཡཏོ མུཏྟཱ’’ཏི ཀཐེསི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘སཙེ ཁོ པན མེ པུཏྟཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཁཱིཎནིརཡམྷཱ ཁཱིཎཏིརཙྪཱནཡོནིཀཱ ཁཱིཎཔེཏྟིཝིསཡཱ ཁཱིཎཱཔཱཡདུགྒཏིཝིནིཔཱཏཱཏི མཉྙམཱནཱ ཨུཔརིམགྒཕལཏྠཱཡ ཝཱཡམིཏུཾ ན མཉྙེཡྻུཾ, ཏེསཾ སཾཝེགཾ ཛནེསྶཱམཱི’’ཏི སཾཝེགཛནནཏྠཾ ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ’’ཏི ཨིམཾ སུཏྟམཱརབྷི. ཏཏྠ ཨཔྤམཏྟཀོཏི ཐོཀམཏྟཀོ པརིཏྟཔྤམཱཎོ, ཨནྟམསོ ཀུསགྒེནཔི གཧེཏྭཱ ཨུཔསིངྒྷིཡམཱནོ དུགྒནྡྷོཝ ཧོཏི. ཨཔྤམཏྟཀམྤི བྷཝཾ ན ཝཎྞེམཱིཏི ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀཱལཾ བྷཝེ པཊིསནྡྷིཾ ན ཝཎྞཡཱམི. ཨིདཱནིསྶ ཨུཔམཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ – ཨནྟམསོ ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤཱིཏི. སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན དྭེ ཨངྒུལིཡོ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ པཧརཎམཏྟམྤི ཀཱལནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཏཏིཡཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༦. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹

(༡༦) ༤. ཨེཀདྷམྨཔཱལི༹-ཙཏུཏྠཝགྒཝཎྞནཱ

༣༢༢. ཙཏུཏྠཝགྒསྶ ¶ ¶ པཋམེ ཛམྦུདཱིཔེཏི ཛམྦུཡཱ པཉྙཱཏོ པཱཀཊོ དཱིཔོཏི ཛམྦུདཱིཔོ. ཨིམསྶ ཀིར དཱིཔསྶ སཉྙཱཎབྷཱུཏཱ ཡོཛནསཏུབྦེདྷཱ པཎྞཱསཡོཛནསཱཁཱ པཉྩདསཡོཛནཱཝཊྚཀྑནྡྷཱ ཧིམཝནྟཔབྦཏེ ཛཱཏཱ ཀཔྤཊྛཱཡིནཱི མཧཱཛམྦཱུ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཱཡ ཨཡཾ དཱིཔོ ཛམྦུདཱིཔོཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཙ ཨིམསྨིཾ དཱིཔེ ཛམྦུརུཀྑོ ཀཔྤཊྛཱཡཱི, ཏཐཱ ཨཔརགོཡཱནེ ཀདམྦརུཀྑོ, ཨུཏྟརཀུརཱུསུ ཀཔྤརུཀྑོ, པུབྦཝིདེཧེ སིརཱིསརུཀྑོ, ཨསུརཱནཾ ཙིཏྟཔཱཊལིརུཀྑོ, སུཔཎྞཱནཾ སིམྦལིརུཀྑོ ¶ , དེཝཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོཏི ཨིམེཔི ཀཔྤཊྛཱཡིནོཝ.

‘‘པཱཊལཱི སིམྦལཱི ཛམྦཱུ, དེཝཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ;

ཀདམྦོ ཀཔྤརུཀྑོ ཙ, སིརཱིསོ བྷཝཏི སཏྟམོ’’ཏི.

ཨཱརཱམརཱམཎེཡྻཀནྟི པུཔྥཱརཱམཕལཱརཱམཱནཾ རཱམཎེཡྻཀཾ ཝེལུ༹ཝན-ཛཱིཝཀམྦཝན-ཛེཏཝནཔུབྦཱརཱམསདིསཾ. ཏཾ ཨིམསྨིཾ ཛམྦུདཱིཔེ ཨཔྤམཏྟཀཾ པརིཏྟཀཾ, ན བཧུཀནྟི ཨཏྠོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཝནརཱམཎེཡྻཀནྟི ནཱགཝནསཱལཝནཙམྤཀཝནཱདིསདིསཾ ཝངྐཔབྦཏཧིམཝནྟཔབྦཏཔདེསཱདཱིསུ ཨརཉྙཝནཾ ཝེདིཏབྦཾ. བྷཱུམིརཱམཎེཡྻཀནྟི ཛེཏཝནཝིཧཱརམགདྷཀྑེཏྟཱདིསདིསཾ སམཾ བྷཱུམིཊྛཱནཾ. པོཀྑརཎིརཱམཎེཡྻཀནྟི ཛེཏཝནཔོཀྑརཎིགགྒརཱཔོཀྑརཎིསདིསཱནཾ ཝཊྚཙཏུརསྶདཱིགྷཝངྐཱདིསཎྛཱནཱནཾ པོཀྑརཎཱིནཾ སནྣིཝེསནཊྛཱནཾ. ཨུཀྐཱུལཝིཀཱུལནྟི ཨུཀྐཱུལཉྩ ཝིཀཱུལཉྩ. ཏཏྠ ཨུཀྐཱུལཾ ཨུནྣཏཊྛཱནཾ, ཝིཀཱུལཾ ནིནྣཊྛཱནཾ. ནདཱིཝིདུགྒནྟི ནདཱིནཾ བྷིནྣཊྛཱནཾ ཏཾ དུགྒམཏྟཱ ནདཱིཝིདུགྒནྟི ཝུཙྩཏི. ཁཱཎུཀཎྚཀཊྛཱནནྟི ¶ ཏཏྠཛཱཏཀཱནཉྩེཝ ཨཱཧརིཡམཱནཱནཉྩ ཁཱཎུཀཎྚཀཱདཱིནཾ པཏིཊྛཱནཊྛཱནཾ. པབྦཏཝིསམནྟི གིརིཝིསམཾ. ཡེ ཨོདཀཱཏི ཡེ ཙ ཨུདཀེ ཛཱཡནྟི, ཏེཡེཝ བཧུཏརཱ. ཨིཏོ ཀིར སུཝཎྞབྷཱུམི སཏྟམཏྟཱནི ཡོཛནསཏཱནི ཧོཏི, ཨེཀེན ཝཱཏེན གཙྪནྟཱི ནཱཝཱ སཏྟཧི ཨཧོརཏྟེཧི གཙྪཏི. ཨཐེཀསྨིཾ ¶ སམཡེ ཨེཝཾ གཙྪནྟཱི ནཱཝཱ སཏྟཱཧམྤི ནནྡིཡཱཝཊྚམཙྪཔིཊྛེནེཝ གཏཱ. ཨེཝཾ ཨོདཀཱནཾ སཏྟཱནཾ བཧུབྷཱཝོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཔིཙ ཐལཊྛཱནསྶ པརིཏྟབྷཱཝེན ཨུདཀསྶ ཙ བཧུབྷཱཝེནཱཔི ཨཡམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡཐཱ ཧི མཧཱཏལཱ༹ཀེ ཨེཀོཝ ཨུཔྤལགཙྪོ ¶ ཨསྶ, ཏསྶ ཙཏྟཱརི ཙ པཎྞཱནི, མཛ྄ཛྷེ ཙ ཨེཀཾ ཨུཔྤལམཀུལཾ ཨསྶ. ཨེཝམེཝཾ ཙཏྟཱརི པཎྞཱནི ཝིཡ ཙཏྟཱརོ དཱིཔཱ, མཛ྄ཛྷེ ཨུཔྤལམཀུལཾ ཝིཡ སིནེརུཔབྦཏོ, སེསཾ ཨུདཀཾ ཝིཡ ཨུདཀཔརིཀྑིཏྟོ ཨོཀཱསོ. ཏསྶ མཧནྟབྷཱཝོ ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ པཱཀཊོ ཧོཏི. ཏེསཉྷི ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟཱནཾ ཙཏྟཱརོ མཧཱདཱིཔཱ ཙཏྟཱརི པཎྞཱནི ཝིཡ ཨུཔཊྛཧནྟི, སིནེརུཔབྦཏོ མཛ྄ཛྷེ ཨུཔྤལམཀུལཾ ཝིཡ, སེསཾ ཨུདཀཾ ཝིཡ ཨུདཀཔརིཀྑིཏྟོ ཨོཀཱསོ. ཨེཝཾ མཧནྟེ ཨུདཀེ ཛཱཏཏྟཱ ཨོདཀཱཝ བཧུཏརཱ ཝེདིཏབྦཱ.

༣༢༣. དུཏིཡཱདཱིསུ ཨཉྙཏྲ མནུསྶེཧཱིཏི ཨིདྷ ཙཏྟཱརོ ཨཔཱཡཱ ཨཉྙཏྲ མནུསྶེཧཱིཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ.

མཛ྄ཛྷིམེསུ ཛནཔདེསཱུཏི ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ གཛངྒལཾ ནཱམ ནིགམོ, ཏསྶ པརེན མཧཱསཱལཱ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. པུརཏྠིམདཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ ¶ སལླཝཏཱི ནཱམ ནདཱི, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ སེཏཀཎྞིཀཾ ནཱམ ནིགམོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ ཐཱུཎཾ ནཱམ བྲཱཧྨཎགཱམོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ. ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཨུསཱིརདྡྷཛོ ནཱམ པབྦཏོ, ཏཏོ པརཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ, ཨོརཏོ མཛ྄ཛྷེ’’ཏི (མཧཱཝ. ༢༥༩) ཨེཝཾ པརིཙྪིནྣེ ཛནཔདེཏི ཨཏྠོ. ཨཡཉྷི ཛནཔདོ མུདིངྒསཎྛཱནོ ཨུཛུཀེན ཀཏྠཙི ཨསཱིཏིཡོཛནོ ཧོཏི, ཀཏྠཙི ཡོཛནསཏིཀོ, ཀཏྠཙི དྭིཡོཛནསཏིཀོ, མཛ྄ཛྷེན པན ཏིཡོཛནསཏིཀོ, པརིཡནྟཔརིཀྑེཔེན ནཝམཏྟཡོཛནསཏིཀོ ཧོཏི. ཨེཏྟཀེ ཋཱནེ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷཱ མཧཱསཱཝཀཱ བུདྡྷུཔཊྛཱཀཱ བུདྡྷསཱཝཀཱ བུདྡྷམཱཏཱ བུདྡྷཔིཏཱ ཙཀྐཝཏྟཱི རཱཛཱཏི ཨིམེ སཏྟཱ ནིབྦཏྟནྟི. ཨཔིཙ ཨུཔཱདཱཡུཔཱདཱཡཱཔི མཛ྄ཛྷིམཔདེསོ ལབྦྷཏི. སཀལོཔི ཧི ཛམྦུདཱིཔོ མཛ྄ཛྷིམཔདེསོ ནཱམ, སེསདཱིཔཱ པཙྩནྟིམཱ ཛནཔདཱ. ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ ཨནུརཱདྷཔུརཾ མཛ྄ཛྷིམཔདེསོ ནཱམ, སེསོ པཙྩནྟོཏི ཨེཝཾ ནཡོ ཝེདིཏབྦོ.

༣༢༤. པཉྙཝནྟོ ¶ ཨཛལཱ༹ ཨནེལ༹མཱུགཱཏི ཨེཏྠ ཀམྨསྶཀཏཔཉྙཱ, ཛྷཱནཔཉྙཱ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱ, མགྒཔཉྙཱ, ཕལཔཉྙཱཏི ཨེཏཱཧི སམནྣཱགཏཱ པཉྙཝནྟོ ¶ ནཱམ, ཨམཱུལ༹ྷཱ ཨཛལཱ༹ ནཱམ. ཡེསཾ ཨེལཱ༹ མུཁཏོ ན གལཏི, ཏེ ཨནེལ༹མཱུགཱ ནཱམ, ཨནེལ༹མུཁཱ ནིདྡོསམུཁཱཏི ཨཏྠོ. པཊིབལཱཏི སམཏྠཱ, ཀཱཡབལེན ཙེཝ ཉཱཎབལེན ཙ སམནྣཱགཏཱ. ཨཏྠམཉྙཱཏུནྟི ཨཏྠཱནཏྠཾ ཀཱརཎཱཀཱརཎཾ ཛཱནིཏུཾ. དུཔྤཉྙཱཏི ཨཔྤཉྙཱ ནིཔྤཉྙཱ. ཛལཱ༹ཏི ¶ མནྡཱ མོམཱུཧཱ.

༣༢༥. ཨརིཡེན པཉྙཱཙཀྑུནཱཏི སཧཝིཔསྶནེན མགྒེན. ཨཝིཛྫཱགཏཱཏི ཨཝིཛྫནྡྷཀཱརེན སམནྣཱགཏཱ.

༣༢༦. ཡེ ལབྷནྟི ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡཱཏི ཡེ ཏཐཱགཏསྶ གུཎེ ཛཱནིཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེན པསྶིཏུཾ ལབྷནྟི.

༣༢༧. ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏནྟི ཏཐཱགཏེན པཝེདིཏཾ པཀཱསེཏྭཱ ཀཐིཏཾ. སཝནཱཡཱཏི སོཏཝིཉྙཱཎེན སོཏུཾ.

༣༢༨. དྷཱརེནྟཱིཏི ན པམྨུསྶནྟི.

༣༢༩. དྷཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑནྟཱིཏི པགུཎཱཡ པཱལི༹ཡཱ ཨཏྠཱནཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑནྟི.

༣༣༠. ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡཱཏི ཨཊྛཀཐཉྩ པཱལི༹ཉྩ ཛཱནིཏྭཱ. དྷམྨཱནུདྷམྨཾ པཊིཔཛྫནྟཱིཏི ཨནུལོམཔཊིཔདཾ པཱུརེནྟི.

༣༣༡. སཾཝེཛནཱིཡེསུ ཋཱནེསཱུཏི སཾཝེགཛནཀེསུ ཀཱརཎེསུ. སཾཝིཛྫནྟཱིཏི སཾཝེགཾ ཨཱཔཛྫནྟི.

༣༣༢. ཡོནིསོ པདཧནྟཱིཏི ཨུཔཱཡེན པདྷཱནཝཱིརིཡཾ ཀརོནྟི.

༣༣༣. ཝཝསྶགྒཱརམྨཎནྟི ¶ ཝཝསྶགྒོ ཝུཙྩཏི ནིབྦཱནཾ, ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ལབྷནྟི སམཱདྷིནྟི མགྒསམཱདྷིཉྩ ཕལསམཱདྷིཉྩ པཱཔུཎནྟི.

༣༣༤. ཨནྣགྒརསགྒཱནནྟི ཨུཏྟམནྣཱནཉྩ ཨུཏྟམརསཱནཉྩ. ཨུཉྪེན ཀཔཱལཱབྷཏེན ཡཱཔེནྟཱིཏི ཨུཉྪཱཙཱརེན ཝནམཱུལཕལཱཕལེན ¶ ཝཱ ཀཔཱལེན ¶ ཨཱབྷཏབྷཏྟེན ཝཱ ཡཱཔེནྟི. ཨེཏྠ ཙ ཡོ ཀསྶཙིདེཝ ཁཱདནཱིཡསྶ བྷོཛནཱིཡསྶ ཨཏྠཱཡ ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ཏཾཁཎཾཡེཝ ན ཏཾ ལབྷཏི, ཨཡཾ ཨནྣགྒརསགྒཱནཾ ན ལཱབྷཱི ནཱམ. ཡསྶཔི ཏཾཁཎཾཡེཝ ལབྷིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟསྶ ཝཎྞགནྡྷརསཱ ཨམནཱཔཱ ཧོནྟི, ཨཡམྤི ཨནྣགྒརསགྒཱནཾ ན ལཱབྷཱི ནཱམ. ཡསྶ པན ཝཎྞགནྡྷརསཱ པཊིལབྷནྟི, མནཱཔཱ ཧོནྟི, ཨཡཾ ཨནྣགྒརསགྒཱནཾ ལཱབྷཱི ནཱམ. སོ ཨུཏྟམཀོཊིཡཱ ཙཀྐཝཏྟཱི རཱཛཱ, ཧེཊྛིམཀོཊིཡཱ དྷམྨཱསོཀོ ཝེདིཏབྦོ. སངྑེཔཏོ ཧི ཡསྶ བྷཏྟསྶ ཨེཀཔཱཏི སཏསཧསྶཾ ཨགྒྷཏི, ཨིདཾ ཨནྣགྒརསགྒཾ ནཱམ. ཡཾ པན བྷིཀྑུསངྒྷཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ ཨུཏྟམཔཎཱིཏཾ བྷཏྟཾ དེནྟི, ཨིདཾ ཀིཾ ནཱམཱཏི? ཨིདཾ ཨུཉྪེན ཀཔཱལཱབྷཏེན ཡཱཔེནྟེ ཨུཔཱདཱཡ ཨནྣགྒརསགྒཾ ནཱམ ཝུཙྩཏཱིཏི.

༣༣༥. ཨཏྠརསསྶཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཏྠརསོ ནཱམ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི, དྷམྨརསོ ནཱམ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ, ཝིམུཏྟིརསོ ནཱམ ཨམཏནིབྦཱནཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཙཏུཏྠཝགྒཝཎྞནཱ.

ཛམྦུདཱིཔཔེཡྻཱལོ ནིཊྛིཏོ.

༡༧. པསཱདཀརདྷམྨཝགྒཝཎྞནཱ

༣༦༦. ཨདྡྷམིདནྟིཨཱདཱིསུ ¶ ཨདྡྷནྟི ཨེཀཾསཱདྷིཝཙནམེཏཾ, ཨདྡྷཱ ཨིདཾ ལཱབྷཱནཾ, ཨེཀཾསོ ཨེས ལཱབྷཱནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡདིདཾ ཨཱརཉྙིཀཏྟནྟི ཡོ ཨེས ཨཱརཉྙིཀབྷཱཝོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཱརཉྙིཀབྷཱཝོ ¶ ནཱམ ལཱབྷཱནཾ ཨེཀཾསོ ཨཝསྶབྷཱཝིཏཱ ན སཀྐཱ ཨཱརཉྙིཀེན ལཱབྷཾ ན ལབྷིཏུནྟི. ཨཱརཉྙིཀོ ཧི བྷིཀྑུ ‘‘ཨཏྟནོ ཨརཉྙཝཱསསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པཱཔཀཾ ནཱམ ན ཀརོཏི, ཨཐསྶ ‘‘ཨཱརཉྙིཀོ ཨཡཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི སཉྫཱཏགཱརཝོ མཧཱཛནོ ཙཏུཔཙྩཡེན པཱུཛཾ ཀརོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨདྡྷམིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ལཱབྷཱནཾ ཡདིདཾ ཨཱརཉྙིཀཏྟ’’ནྟི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན བཱཧུསཙྩནྟི བཧུསྶུཏབྷཱཝོ. ཐཱཝརེཡྻནྟི ཙིརཔབྦཛིཏཏྟཱ ཐཱཝརཔྤཏྟབྷཱཝོ. ཨཱཀཔྤསམྤདཱཏི ¶ ཙཱིཝརགྒཧཎཱདིནོ ཨཱཀཔྤསྶ སམྤཏྟི. པརིཝཱརསམྤདཱཏི སུཙིཔརིཝཱརཏཱ. ཀོལཔུཏྟཱིཏི ཀུལཔུཏྟབྷཱཝོ. ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཏི སམྤནྣརཱུཔཏཱ. ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཏཱཏི ཝཙནཀིརིཡཱཡ མདྷུརབྷཱཝོ. ཨཔྤཱབཱདྷཏཱཏི ཨཱརོགྱསམྤཏྟི. ཨརོགོ ཧི བྷིཀྑུ ཨཏྟནོ སརཱིརཀལྱཱཎཏཱཡ ཝིཔསྶནཱདྷུརེ ཙ གནྠདྷུརེ ཙ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི, ཏེནསྶ ལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི.

སོལ༹ས པསཱདཀརདྷམྨཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༨. ཨཔརཨཙྪརཱསངྒྷཱཏཝགྒཝཎྞནཱ

༣༨༢. ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤཱིཏི ¶ ཨིདམྤི སུཏྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཱུཔམཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾཡེཝ (ཨ. ནི. ༧.༧༢) ཝུཏྟཾ. ཨཔྤནཱཔྤཏྟཱཡ ཧི མེཏྟཱཡ ཝིཔཱཀེ ཀཐཱཡེཝ ནཏྠི. ཏསྶཱཡེཝ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨཡཾ དེསནཱ ཨཱརདྡྷཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏཏྠ པཋམནྟི ‘‘གཎནཱནུཔུབྦཏཱ པཋམཾ, ཨིདཾ ¶ པཋམཾ སམཱཔཛྫཏཱིཏི པཋམ’’ནྟི ཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༥༦༨) ཝུཏྟཏྠམེཝ. ཛྷཱནནྟི ཛྷཱནཾ ནཱམ དུཝིདྷཾ ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཉྩ ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཉྩཱཏི. ཏཏྠ ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཾ ནཱམ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ. ཏཱ ཧི པཐཝཱིཀསིཎཱདིནོ ཨཱརམྨཎསྶ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནཏོ ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནནྟི ཝུཙྩནྟི. ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནནྟི ཝིཔསྶནཱམགྒཕལཱནི. ཝིཔསྶནཱ ཧི ཨནིཙྩཱདིཝསེན སངྑཱརལཀྑཎསྶ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནཏོ ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཾ ནཱམ, ཝིཔསྶནཱཡ པན ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཀིཙྩཾ མགྒེན སིཛ྄ཛྷཏཱིཏི མགྒོ ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཾ, ཕལཾ སུཉྙཏཨནིམིཏྟཨཔྤཎིཧིཏ-ལཀྑཎསྶ ནིབྦཱནསྶེཝ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནཏོ ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཏྠ ཨིམསྨིཾ པན ཨཏྠེ ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཀོ པན ཝཱདོ ཡེ ནཾ བཧུལཱིཀརོནྟཱིཏི ཡེ ནཾ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ བཧུལཱི ཀརོནྟི, པུནཔྤུནཾ ཀརོནྟི, ཏེསུ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༣༨༣. དུཏིཡནྟིཨཱདཱིསུཔི ‘‘གཎནཱནུཔུབྦཏཱ དུཏིཡ’’ནྟིཨཱདིནཱ (ཝིབྷ. ༥༧༩) ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

༣༨༦-༣༨༧. མེཏྟནྟི ¶ སབྦསཏྟེསུ ཧིཏཕརཎཾ. ཙེཏོཝིམུཏྟིནྟི ཙིཏྟཝིམུཏྟིཾ. ཨིདྷ ཨཔྤནཱཔྤཏྟཱཝ མེཏྟཱ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཀརུཎཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིམེ པན ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརཱ ཝཊྚཾ ཧོནྟི, ཝཊྚཔཱདཱ ཧོནྟི, ཝིཔསྶནཱཔཱདཱ ཧོནྟི, དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱ ཧོནྟི, ཨབྷིཉྙཱཔཱདཱ ཝཱ ནིརོདྷཔཱདཱ ཝཱ ཧོནྟི. ལོཀུཏྟརཱ པན ན ཧོནྟི. ཀསྨཱ? སཏྟཱརམྨཎཏྟཱཏི.

༣༩༠. ཀཱཡེ ¶ ཀཱཡཱནུཔསྶཱིཏི ཨཱནཱཔཱནཔབྦཾ, ཨིརིཡཱཔཐཔབྦཾ, ཙཏུསམྤཛཉྙཔབྦཾ, པཊིཀཱུལམནསིཀཱརཔབྦཾ ¶ , དྷཱཏུམནསིཀཱརཔབྦཾ, ནཝསིཝཐིཀཱཔབྦཱནི, ཨཛ྄ཛྷཏྟཔརིཀམྨཝསེན ཙཏྟཱརི ནཱིལཱདིཀསིཎཱནཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཨཊྛཱརསཝིདྷེ ཀཱཡེ ཏམེཝ ཀཱཡཾ པཉྙཱཡ ཨནུཔསྶནྟོ. ཝིཧརཏཱིཏི ཨིརིཡཏི ཝཏྟཏི. ཨིམིནཱ ཨིམསྶ ཨཊྛཱརསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནབྷཱཝཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིརིཡཱཔཐོ ཀཐིཏོ ཧོཏི. ཨཱཏཱཔཱིཏི ཏསྶེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརསྶ སཏིཔཊྛཱནསྶ བྷཱཝནཀཝཱིརིཡེན ཝཱིརིཡཝཱ. སམྤཛཱནོཏི ཨཊྛཱརསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནསྶ པརིགྒཱཧིཀཔཉྙཱཡ སམྨཱ པཛཱནནྟོ. སཏིམཱཏི ཨཊྛཱརསཝིདྷེན ཀཱཡཱནུཔསྶནཱཔརིགྒཱཧིཀཱཡ སཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི ཏསྨིཾཡེཝ ཀཱཡསངྑཱཏེ ལོཀེ པཉྩཀཱམགུཎིཀཏཎྷཉྩ པཊིགྷསམྤཡུཏྟདོམནསྶཉྩ ཝིནེཏྭཱ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀཱཡཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནཝསེན སུདྡྷརཱུཔསམྨསནམེཝ ཀཐིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱིཏི སུཁཱདིབྷེདཱསུ ཝེདནཱསུ ‘‘སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདིཡམཱནོ སུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདིཡཱམཱིཏི པཛཱནཱཏི. དུཀྑཾ, ཨདུཀྑམསུཁཾ, སཱམིསཾ ཝཱ སུཁཾ, ནིརཱམིསཾ ཝཱ སུཁཾ, སཱམིསཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ནིརཱམིསཾ ཝཱ དུཀྑཾ, སཱམིསཾ ཝཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ, ནིརཱམིསཾ ཝཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདིཡམཱནོ ནིརཱམིསཾ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ ཝེདིཡཱམཱིཏི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༨༠; ཝིབྷ. ༣༦༣; མ. ནི. ༡.༡༡༣) ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ ནཝཝིདྷཾ ཝེདནཾ ཨནུཔསྶནྟོ. ཨཱཏཱཔཱིཏིཨཱདིནཱ པནེཏྠ ནཝཝིདྷེན ཝེདནཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནསྶ ¶ བྷཱཝནཱཔརིགྒཱཧིཀཱནཾ ཝཱིརིཡཔཉྙཱསཏཱིནཾ ཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ལོཀོཏི ཙེཏྠ ཝེདནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཙིཏྟདྷམྨེསུཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱིཏི ‘‘སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སརཱགཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནཱཏཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༨༡; ཝིབྷ. ༣༦༥; མ. ནི. ༡.༡༡༤) ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརིཏེ སོལ༹སཔྤབྷེདེ ཙིཏྟེ ཏམེཝ ཙིཏྟཾ པརིགྒཱཧིཀཱཡ ཨནུཔསྶནཱཡ ཨནུཔསྶནྟོཏི ཨཏྠོ. དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱིཏི ‘‘པཉྩ ནཱིཝརཎཱནི, པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ, ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱཡཏནཱནི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནཱི’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༣༨༢-༤༠༣; ཝིབྷ. ༣༦༧-༣༧༣; མ. ནི. ༡.༡༡༥-༡༣༦) ཨེཝཾ ཀོཊྛཱསཝསེན པཉྩདྷཱ ཝུཏྟེསུ དྷམྨེསུ དྷམྨཔརིགྒཱཧིཀཱཡ ཨནུཔསྶནཱཡ ཏེ དྷམྨེ ཨནུཔསྶནྟོཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ པན ཝེདནཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནེ ཙ ཙིཏྟཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནེ ཙ སུདྡྷཨརཱུཔསམྨསནམེཝ ཀཐིཏཾ, དྷམྨཱནུཔསྶནཱསཏིཔཊྛཱནེ ¶ རཱུཔཱརཱུཔསམྨསནཾ. ཨིཏི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརིཔི སཏིཔཊྛཱནཱནི ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱནེཝ ཀཐིཏཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

༣༩༤. ཨནུཔྤནྣཱནནྟི ཨནིབྦཏྟཱནཾ. པཱཔཀཱནནྟི ལཱམཀཱནཾ. ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནནྟི ཨཀོསལླསམྦྷཱུཏཱནཾ ལོབྷཱདིདྷམྨཱནཾ. ཨནུཔྤཱདཱཡཱཏི ཨནིབྦཏྟནཏྠཱཡ. ཚནྡཾ ཛནེཏཱིཏི ཀཏྟུཀམྱཏཱཀུསལཙྪནྡཾ ཨུཔྤཱདེཏི. ཝཱཡམཏཱིཏི པཡོགཾ པརཀྐམཾ ཀརོཏི. ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏཱིཏི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡཾ ཀརོཏི. ཙིཏྟཾ ¶ པགྒཎྷཱཏཱིཏི ཏེནེཝ སཧཛཱཏཝཱིརིཡེན ཙིཏྟཾ ཨུཀྑིཔཏི. པདཧཏཱིཏི པདྷཱནཝཱིརིཡཾ ཀརོཏི.

ཨུཔྤནྣཱནནྟི ཛཱཏཱནཾ ནིབྦཏྟཱནཾ. ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནནྟི ཀོསལླསམྦྷཱུཏཱནཾ ཨལོབྷཱདིདྷམྨཱནཾ. ཋིཏིཡཱཏི ཋིཏཏྠཾ. ཨསམྨོསཱཡཱཏི ཨནསྶནཏྠཾ. བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡཱཏི པུནཔྤུནབྷཱཝཱཡ. ཝེཔུལླཱཡཱཏི ཝིཔུལབྷཱཝཱཡ. བྷཱཝནཱཡཱཏི ཝཌྜྷིཡཱ. པརིཔཱུརིཡཱཏི པརིཔཱུརཎཏྠཱཡ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཙཏུནྣཾ སམྨཔྤདྷཱནཱནཾ ཨེཀཔདིཀོ ཨཏྠུདྡྷཱརོ.

ཨཡཾ པན སམྨཔྤདྷཱནཀཐཱ ནཱམ དུཝིདྷཱ ལོཀིཡཱ ལོཀུཏྟརཱ ཙ. ཏཏྠ ལོཀིཡཱ སབྦཔུབྦབྷཱགེ ཧོཏི, སཱ ཀསྶཔསཾཡུཏྟཔརིཡཱཡེན ལོཀིཡམགྒཀྑཎེཡེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཝུཏྟཉྷི ཏཏྠ –

‘‘ཙཏྟཱརོམེ, ཨཱཝུསོ, སམྨཔྤདྷཱནཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘ཨནུཔྤནྣཱ མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུ’ནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏི, ‘ཨུཔྤནྣཱ མེ ¶ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིཡམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུ’ནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏི, ‘ཨནུཔྤནྣཱ མེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནུཔྤཛྫམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུ’ནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏི, ‘ཨུཔྤནྣཱ མེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟེཡྻུ’ནྟི ཨཱཏཔྤཾ ཀརོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༢.༡༤༥).

ཨེཏྠ ཙ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱཏི ལོབྷཱདཡོ ཝེདིཏབྦཱ. ཨནུཔྤནྣཱ ¶ ཀུསལཱ དྷམྨཱཏི སམཐཝིཔསྶནཱ ཙེཝ མགྒོ ཙ. ཨུཔྤནྣཱ ཀུསལཱ ནཱམ སམཐཝིཔསྶནཱཝ. མགྒོ པན སཀིཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནོ ཨནཏྠཱཡ སཾཝཏྟནཀོ ནཱམ ནཏྠི. སོ ཧི ཕལསྶ པཙྩཡཾ དཏྭཱཝ ནིརུཛ྄ཛྷཏི ¶ . པུརིམསྨིམྤི ཝཱ སམཐཝིཔསྶནཱཝ གཧེཏབྦཱཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ པན ན ཡུཏྟཾ. ཨེཝཾ ལོཀིཡཱ སམྨཔྤདྷཱནཀཐཱ སབྦཔུབྦབྷཱགེ ཀསྶཔསཾཡུཏྟཔརིཡཱཡེན ཝེདིཏབྦཱ. ལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ པནེཏཾ ཨེཀམེཝ ཝཱིརིཡཾ ཙཏུཀིཙྩསཱདྷནཝསེན ཙཏྟཱརི ནཱམཱནི ལབྷཏི.

ཏཏྠ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནནྟི ཨེཏྠ ‘‘ཨནུཔྤནྣོ ཙེཝ ཀཱམཙྪནྡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནནྟི ཨེཏྠ ཙཏུབྦིདྷཾ ཨུཔྤནྣཾ ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཾ, བྷུཏྭཱཝིགཏུཔྤནྣཾ, ཨོཀཱསཀཏུཔྤནྣཾ, བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣནྟི. ཏཏྠ ཡེ ཀིལེསཱ ཝིཛྫམཱནཱ ཨུཔྤཱདཱདིསམངྒིནོ, ཨིདཾ ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཾ ནཱམ. ཀམྨེ པན ཛཝིཏེ ཨཱརམྨཎརསཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ནིརུདྡྷཝིཔཱཀོ བྷུཏྭཱ ཝིགཏཾ ནཱམ, ཀམྨཾ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ནིརུདྡྷཾ བྷུཏྭཱ ཝིགཏཾ ནཱམ. ཏདུབྷཡམྤི བྷུཏྭཱཝིགཏུཔྤནྣནྟི སངྑཾ གཙྪཏི. ཀུསལཱཀུསལཀམྨཾ ཨཉྙཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཔཱཀསྶ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི, ཨེཝཾ ཀཏེ ¶ ཨོཀཱསེ ཝིཔཱཀོ ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨོཀཱསཀརཎཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔྤནྣོཏི ཝུཙྩཏི, ཨིདཾ ཨོཀཱསཀཏུཔྤནྣཾ ནཱམ. པཉྩཀྑནྡྷཱ པན ཝིཔསྶནཱཡ བྷཱུམི ནཱམ, ཏེ ཨཏཱིཏཱདིབྷེདཱ ཧོནྟི. ཏེསུ ཨནུསཡིཏཀིལེསཱ པན ཨཏཱིཏཱ ཝཱ ཨནཱགཏཱ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཱ ཝཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཨཏཱིཏཀྑནྡྷེསུ ཨནུསཡིཏཱཔི ཧི ཨཔྤཧཱིནཱཝ ཧོནྟི, ཨནཱགཏཀྑནྡྷེསུ ཨནུསཡིཏཱཔི ཨཔྤཧཱིནཱཝ ཧོནྟི, པཙྩུཔྤནྣཀྑནྡྷེསུ ཨནུསཡིཏཱཔི ཨཔྤཧཱིནཱཝ ཧོནྟི, ཨིདཾ བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣཾ ནཱམ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ – ‘‘ཏཱསུ ཏཱསུ བྷཱུམིསུ ཨསམུགྒྷཱཏགཏཱ ཀིལེསཱ བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣཱཏི སངྑཾ གཙྪནྟཱི’’ཏི.

ཨཔརམྤི ¶ ཙཏུབྦིདྷཾ ཨུཔྤནྣཾ སམུདཱཙཱརུཔྤནྣཾ, ཨཱརམྨཎཱདྷིགྒཧིཏུཔྤནྣཾ, ཨཝིཀྑམྦྷིཏུཔྤནྣཾ, ཨསམུགྒྷཱཏིཏུཔྤནྣནྟི. ཏཏྠ སམྤཏི ཝཏྟམཱནཾཡེཝ སམུདཱཙཱརུཔྤནྣཾ ནཱམ. སཀིཾ ཙཀྑཱུནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨཱརམྨཎེ ནིམིཏྟེ གཧིཏེ ཨནུསྶརིཏཱནུསྶརིཏཀྑཎེ ཀིལེསཱ ནུཔྤཛྫིསྶནྟཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཀསྨཱ? ཨཱརམྨཎསྶ ཨདྷིགྒཧིཏཏྟཱ. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ཁཱིརུཀྑསྶ ཀུཋཱརིཡཱ ཨཱཧཏཱཧཏཊྛཱནེ ཁཱིརཾ ན ནིཀྑམིསྶཏཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཨེཝཾ. ཨིདཾ ཨཱརམྨཎཱདྷིགྒཧིཏུཔྤནྣཾ ནཱམ. སམཱཔཏྟིཡཱ ཨཝིཀྑམྦྷིཏཀིལེསཱ པན ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེན ཨུཔྤཛྫིསྶནྟཱིཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཀསྨཱ? ཨཝིཀྑམྦྷིཏཏྟཱ. ཡཐཱ ཀིཾ? ཡཐཱ ཁཱིརརུཀྑཾ ཀུཋཱརིཡཱ ཨཱཧནེཡྻུཾ, ཨིམསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེ ཁཱིརཾ ན ནིཀྑམེཡྻཱཏི ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཝཾ. ཨིདཾ ཨཝིཀྑམྦྷིཏུཔྤནྣཾ ནཱམ. མགྒེན ཨསམུགྒྷཱཏིཏཀིལེསཱ པན བྷཝགྒེ ནིབྦཏྟསྶཱཔི ¶ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཨིདཾ ཨསམུགྒྷཱཏིཏུཔྤནྣཾ ནཱམ.

ཨིམེསུ ¶ ཨུཔྤནྣེསུ ཝཏྟམཱནུཔྤནྣཾ, བྷུཏྭཱཝིགཏུཔྤནྣཾ, ཨོཀཱསཀཏུཔྤནྣཾ, སམུདཱཙཱརུཔྤནྣནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ ཨུཔྤནྣཾ ན མགྒཝཛ྄ཛྷཾ, བྷཱུམིལདྡྷུཔྤནྣཾ, ཨཱརམྨཎཱདྷིགྒཧིཏུཔྤནྣཾ, ཨཝིཀྑམྦྷིཏུཔྤནྣཾ, ཨསམུགྒྷཱཏིཏུཔྤནྣནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ མགྒཝཛ྄ཛྷཾ. མགྒོ ཧི ཨུཔྤཛྫམཱནོ ཨེཏེ ཀིལེསེ པཛཧཏི. སོ ཡེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེ ཨཏཱིཏཱ ཝཱ ཨནཱགཏཱ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཱ ཝཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཧཉྩི ཨཏཱིཏེ ཀིལེསེ པཛཧཏི? ཏེན ཧི ཁཱིཎཾཡེཝ ཁེཔེཏི, ནིརུདྡྷཾ ནིརོདྷེཏི, ཨཏྠངྒཏཾ ཨཏྠངྒམེཏི, ཨཏཱིཏཾ ཡཾ ནཏྠི, ཏཾ པཛཧཏི. ཧཉྩི ཨནཱགཏེ ཀིལེསེ པཛཧཏི? ཏེན ཧི ཨཛཱཏཾ པཛཧཏི, ཨནིབྦཏྟཾ ཨནུཔྤནྣཾ ཨཔཱཏུབྷཱུཏཾ པཛཧཏི, ཨནཱགཏཾ ཡཾ ནཏྠི, ཏཾ པཛཧཏི. ཧཉྩི པཙྩུཔྤནྣེ ཀིལེསེ པཛཧཏི? ཏེན ཧི རཏྟོ རཱགཾ པཛཧཏི, དུཊྛོ དོསཾ, མཱུལ༹ྷོ མོཧཾ, ཝིནིབདྡྷོ མཱནཾ, པརཱམཊྛོ དིཊྛིཾ, ཨནིཊྛངྒཏོ ཝིཙིཀིཙྪཾ, ཐཱམགཏོ ཨནུསཡཾ པཛཧཏི, ཀཎྷསུཀྐཱ དྷམྨཱ ཡུགནདྡྷཱ ཝཏྟནྟི, སཾཀིལེསིཡཱ མགྒབྷཱཝནཱ ཧོཏཱིཏི…པེ… ཏེན ཧི ནཏྠི མགྒབྷཱཝནཱ, ནཏྠི ཕལསཙྪིཀིརིཡཱ, ནཏྠི ཀིལེསཔྤཧཱནཾ, ནཏྠི དྷམྨཱབྷིསམཡོཏི. ཨཏྠི མགྒབྷཱཝནཱ…པེ… ཨཏྠི དྷམྨཱབྷིསམཡོཏི. ཡཐཱ ཀཐཾ ཝིཡ? སེཡྻཐཱཔི ཏརུཎོ རུཀྑོ…པེ… ཨཔཱཏུབྷཱུཏཱཡེཝ ན པཱཏུབྷཝནྟཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༣.༢༡).

ཨིཏི ¶ ¶ པཱལི༹ཡཾ ཨཛཱཏཕལརུཀྑོ ཨཱགཏོ, ཛཱཏཕལརུཀྑོ པན དཱིཔེཏབྦོ. ཡཐཱ ཧི སཕལོ ཏརུཎམྦརུཀྑོ, ཏསྶ ཕལཱནི མནུསྶཱ པརིབྷུཉྫེཡྻུཾ, སེསཱནི པཱཏེཏྭཱ པཙྪིཡོ པཱུརེཡྻུཾ, ཨཐཉྙོ པུརིསོ ཏཾ ཕརསུནཱ ཚིནྡེཡྻ. ཏེནསྶ ནེཝ ཨཏཱིཏཱནི ཕལཱནི ནཱསིཏཱནི ཧོནྟི, ན ཨནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནི ཙ ནཱསིཏཱནི. ཨཏཱིཏཱནི ཧི མནུསྶེཧི པརིབྷུཏྟཱནི, ཨནཱགཏཱནི ཨནིབྦཏྟཱནི, ན སཀྐཱ ནཱསེཏུཾ. ཡསྨིཾ པན སམཡེ སོ ཚིནྣོ, ཏདཱ ཕལཱནིཡེཝ ནཏྠཱིཏི པཙྩུཔྤནྣཱནིཔི ཨནཱསིཏཱནི. སཙེ པན རུཀྑོ ཨཙྪིནྣོ ཨསྶ, ཨཐསྶ པཐཝཱིརསཉྩ ཨཱཔོརསཉྩ ཨཱགམྨ ཡཱནི ཕལཱནི ནིབྦཏྟེཡྻུཾ, ཏཱནི ནཱསིཏཱནི ཧོནྟི. ཏཱནི ཧི ཨཛཱཏཱནེཝ ན ཛཱཡནྟི, ཨནིབྦཏྟཱནེཝ ན ནིབྦཏྟནྟི, ཨཔཱཏུབྷཱུཏཱནེཝ ན པཱཏུབྷཝནྟི. ཨེཝམེཝ མགྒོ ནཱཔི ཨཏཱིཏཱདིབྷེདེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ནཱཔི ན པཛཧཏི. ཡེསཉྷི ཀིལེསཱནཾ མགྒེན ཁནྡྷེསུ ཨཔརིཉྙཱཏེསུ ཨུཔྤཏྟི སིཡཱ, མགྒེན ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཁནྡྷཱནཾ པརིཉྙཱཏཏྟཱ ཏེ ཀིལེསཱ ཨཛཱཏཱཝ ན ཛཱཡནྟི, ཨནིབྦཏྟཱཝ ན ནིབྦཏྟནྟི, ཨཔཱཏུབྷཱུཏཱཝ ན ¶ པཱཏུབྷཝནྟི. ཏརུཎཔུཏྟཱཡ ཨིཏྠིཡཱ པུན ཨཝིཛཱཡནཏྠཾ བྱཱདྷིཏཱནཾ རོགཝཱུཔསམནཏྠཾ པཱིཏབྷེསཛྫེཧི ཝཱཔི ཨཡམཏྠོ ཝིབྷཱཝེཏབྦོ. ཨེཝཾ མགྒོ ཡེ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེ ཨཏཱིཏཱ ཝཱ ཨནཱགཏཱ ཝཱ པཙྩུཔྤནྣཱ ཝཱཏི ན ཝཏྟབྦཱ. ན ཙ མགྒོ ཀིལེསེ ན པཛཧཏི. ཡེ པན མགྒོ ཀིལེསེ པཛཧཏི, ཏེ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱན’’ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ན ཀེཝལཉྩ མགྒོ ཀིལེསེཡེཝ པཛཧཏི, ཀིལེསཱནཾ པན ཨཔྤཧཱིནཏྟཱ ¶ ཡེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨུཔཱདིནྣཀྑནྡྷཱ, ཏེཔི པཛཧཏིཡེཝ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘སོཏཱཔཏྟིམགྒཉཱཎེན ཨབྷིསངྑཱརཝིཉྙཱཎསྶ ནིརོདྷེན སཏྟ བྷཝེ ཋཔེཏྭཱ ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཡེ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ, ཨེཏྠེཏེ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ཨཛིཏམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེསོ ༦) ཝིཏྠཱརོ. ཨིཏི མགྒོ ཨུཔཱདིནྣཏོ ཨནུཔཱདིནྣཏོ ཙ ཝུཊྛཱཏི. བྷཝཝསེན པན སོཏཱཔཏྟིམགྒོ ཨཔཱཡབྷཝཏོ ཝུཊྛཱཏི, སཀདཱགཱམིམགྒོ སུགཏིབྷཝེཀདེསཏོ, ཨནཱགཱམིམགྒོ སུགཏིཀཱམབྷཝཏོ, ཨརཧཏྟམགྒོ རཱུཔཱརཱུཔབྷཝཏོ ཝུཊྛཱཏི. སབྦབྷཝེཧི ཝུཊྛཱཏིཡེཝཱཏིཔི ཝདནྟི.

ཨཐ མགྒཀྑཎེ ཀཐཾ ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ བྷཱཝནཱ ཧོཏི, ཀཐཾ ཝཱ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཋིཏིཡཱཏི? མགྒཔྤཝཏྟིཡཱ ཨེཝ. མགྒོ ཧི པཝཏྟམཱནོ པུབྦེ ཨནུཔྤནྣཔུབྦཏྟཱ ¶ ཨནུཔྤནྣོ ནཱམ ཝུཙྩཏི. ཨནཱགཏཔུབྦཉྷི ཋཱནཾ གནྟྭཱ ཨནནུབྷཱུཏཔུབྦཾ ཝཱ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཝཏྟཱརོ བྷཝནྟི; ‘‘ཨནཱགཏཊྛཱནཾ ཨཱགཏམྷ, ཨནནུབྷཱུཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུབྷཝཱམཱ’’ཏི. ཡཱ ཙསྶ པཝཏྟི, ཨཡམེཝ ཋིཏི ནཱམཱཏི ‘‘ཋིཏིཡཱ བྷཱཝེཏཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝམེཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིདཾ ལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ ཝཱིརིཡཾ ‘‘ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཙཏྟཱརི ནཱམཱནི ལབྷཏི. ཨཡཾ ལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ སམྨཔྤདྷཱནཀཐཱ. ཨིམསྨིཾ པན སུཏྟེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱནེཝ སམྨཔྤདྷཱནཱནི ཀཐིཏཱནི.

༣༩༨-༤༠༡. ཨིདྡྷིཔཱདེསུ ཚནྡཾ ནིསྶཱཡ པཝཏྟོ སམཱདྷི ཚནྡསམཱདྷི, པདྷཱནབྷཱུཏཱ སངྑཱརཱ པདྷཱནསངྑཱརཱ. སམནྣཱགཏནྟི ཏེཧི ¶ དྷམྨེཧི ཨུཔེཏཾ. ཨིདྡྷིཡཱ པཱདཾ, ཨིདྡྷིབྷཱུཏཾ ཝཱ པཱདནྟི ཨིདྡྷིཔཱདཾ. སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཨིདྡྷིཔཱདཝིབྷངྒེ (ཝིབྷ. ༤༣༡ ཨཱདཡོ) ཨཱགཏོ ཨེཝ. ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༢.༣༨༢) པནསྶ ཨཏྠོ དཱིཔིཏོ. ཏཏྲཱཡཾ བྷིཀྑུ ཡདཱ ཚནྡཱདཱིསུ ཨེཀཾ དྷུརཾ ནིསྶཱཡ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི ¶ , ཏདཱསྶ པཋམིདྡྷིཔཱདོ པུབྦབྷཱགེ ལོཀིཡོ, ཨཔརབྷཱགེ ལོཀུཏྟརོ. ཨེཝཾ སེསཱཔཱིཏི. ཨིམསྨིམྤི སུཏྟེ ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱཝ ཨིདྡྷིཔཱདཱ ཀཐིཏཱ.

༤༠༢-༤༠༦. སདྡྷིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏཱིཏིཨཱདཱིསུ སདྡྷཱཝ ཨཏྟནོ སདྡྷཱདྷུརེ ཨིནྡཊྛཾ ཀརོཏཱིཏི སདྡྷིནྡྲིཡཾ. ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བྷཱཝེཏཱིཏི ཨེཏྠ པན ཨཱདིཀམྨིཀོ ཡོགཱཝཙརོ ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཝིསོདྷེནྟོ སདྡྷིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ. ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨསྶདྡྷེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ, སདྡྷེ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ, པསཱདནཱིཡེ སུཏྟནྟེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི.

‘‘ཀུསཱིཏེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ, སམྨཔྤདྷཱནེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི.

‘‘མུཊྛསྶཏཱི ¶ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ, ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱི པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ, སཏིཔཊྛཱནེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི སཏིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི.

‘‘ཨསམཱཧིཏེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ, སམཱཧིཏེ པུགྒལེ སེཝཏོ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ, ཛྷཱནཝིམོཀྑེ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི སམཱདྷིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི.

‘‘དུཔྤཉྙེ པུགྒལེ པརིཝཛྫཡཏོ, པཉྙཝནྟེ པུགྒལེ སེཝཏོ ¶ བྷཛཏོ པཡིརུཔཱསཏོ, གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཾ པཙྩཝེཀྑཏོ ཨིམེཧི ཏཱིཧཱཀཱརེཧི པཉྙིནྡྲིཡཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༡༨༤-༡༨༥).

ཨེཏྠ ཙ གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཾ པཙྩཝེཀྑཏོཏི སཎྷསུཁུམཾ ཁནྡྷནྟརཾ, ཨཱཡཏནནྟརཾ, དྷཱཏནྟརཾ, ཨིནྡྲིཡབལབོཛ྄ཛྷངྒནྟརཾ, མགྒནྟརཾ, ཕལནྟརཉྩ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨིམེསཉྷི ཏིཎྞཾ ཏིཎྞཾ ཀཱརཎཱནཾ ཝསེན ཨཀཏཱབྷིནིཝེསོ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཡོགཱཝཙརོ སདྡྷཱདྷུརཱདཱིསུ ཨབྷིནིཝེསཾ ¶ པཊྛཔེཏྭཱ བྷཱཝེནྟོ ཨཝསཱནེ ཝིཝཊྚེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ གཎྷཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨིམཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཨརཧཏྟཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏིནྡྲིཡོ ནཱམ ཧོཏཱིཏི. ཨེཝཾ ཨིམཱནིཔི པཉྩིནྡྲིཡཱནི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱནེཝ ཀཐིཏཱནཱིཏི.

སདྡྷཱབལཱདཱིསུ སདྡྷཱཡེཝ ཨཀམྤིཡཊྛེན བལནྟི སདྡྷཱབལཾ. ཝཱིརིཡབལཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཧི སདྡྷཱ ཨསྶདྡྷིཡེ ན ཀམྤཏི, ཝཱིརིཡཾ ཀོསཛྫེན ན ཀམྤཏི, སཏི མུཊྛསྶཙྩེན ན ཀམྤཏི, སམཱདྷི ཨུདྡྷཙྩེ ན ཀམྤཏི, པཉྙཱ ཨཝིཛྫཱཡ ན ཀམྤཏཱིཏི སབྦཱནིཔི ཨཀམྤིཡཊྛེན བལཱནཱིཏི ཝུཙྩནྟི. བྷཱཝནཱནཡོ པནེཏྠ ཨིནྡྲིཡབྷཱཝནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོཏི. ཨིམཱནི ལོཀིཡལོཀུཏྟརཱནེཝ ཀཐིཏཱནཱིཏི.

༤༡༨. སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨཱདིཀམྨིཀཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཝསེན སདྡྷིཾ ཨཏྠཝཎྞནཱཡ བྷཱཝནཱནཡོ. ཏཏྠ ¶ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱནཾ སཏྟནྣཾ ཨཱདིཔདཱནཾ ཏཱཝ ཨཡམཏྠཝཎྞནཱ – སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒེ ཏཱཝ སརཎཊྛེན སཏི, སཱ པནེསཱ ཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཱ, ཨཔིལཱཔནལཀྑཎཱ ཝཱ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ – ‘‘ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ ¶ , རཉྙོ བྷཎྜཱགཱརིཀོ རཉྙོ སཱཔཏེཡྻཾ ཨཔིལཱཔེཏི ‘ཨེཏྟཀཾ, མཧཱརཱཛ, ཧིརཉྙཾ, ཨེཏྟཀཾ སུཝཎྞཾ, ཨེཏྟཀཾ སཱཔཏེཡྻ’ནྟི. ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱརཱཛ, སཏི ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཀུསལསཱཝཛྫཱནཝཛྫཧཱིནཔྤཎཱིཏཀཎྷསུཀྐསཔྤཊིབྷཱགེ དྷམྨེ ཨཔིལཱཔེཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’’ཏི (མི. པ. ༢.༡.༡༣) ཝིཏྠཱརོ. ཨཔིལཱཔནརསཱ, ཀིཙྩཝསེནེཝ ཧིསྶཱ ཨེཏཾ ལཀྑཎཾ ཐེརེན ཝུཏྟཾ. ཨསམྨོསརསཱ ཝཱ, གོཙརཱབྷིམུཁཱིབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སཏི ཨེཝ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོཏི སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ.

ཏཏྠ བོདྷིཡཱ, བོདྷིསྶ ཝཱ ཨངྒོཏི བོཛ྄ཛྷངྒོ. ཀིཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི? ཡཱ ཧི ཨཡཾ དྷམྨསཱམགྒཱིཡཱཡ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམགྒཀྑཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནཱཡ ལཱིནུདྡྷཙྩཔཏིཊྛཱནཱཡཱུཧནཀཱམསུཁཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགཨུཙྪེདསསྶཏཱབྷིནིཝེསཱདཱིནཾ ཨནེཀེསཾ ཨུཔདྡཝཱནཾ པཊིཔཀྑབྷཱུཏཱཡ སཏིདྷམྨཝིཙཡཝཱིརིཡཔཱིཏིཔསྶདྡྷིསམཱདྷིཨུཔེཀྑཱསངྑཱཏཱཡ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ ཨརིཡསཱཝཀོ བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀཏྭཱ བོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི, བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀིལེསསནྟཱནནིདྡཱཡ ཨུཊྛཧཏི, ཙཏྟཱརི ཝཱ ཨརིཡསཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི, ནིབྦཱནམེཝ ཝཱ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱཧ ¶ – ‘‘སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ བྷཱཝེཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༣༧༨; དཱི. ནི. ༣.༡༤༣). ཏསྶཱ དྷམྨསཱམགྒིསངྑཱཏཱཡ བོདྷིཡཱ ཨངྒོཏིཔི བོཛ྄ཛྷངྒོ ཛྷཱནངྒམགྒངྒཱདཡོ ཝིཡ ¶ . ཡོཔེས ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརཱཡ ཨེཏཱཡ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀཏྭཱ ཨརིཡསཱཝཀོ བོདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྶ ཨངྒོཏིཔི བོཛ྄ཛྷངྒོ སེནངྒརཐངྒཱདཡོ ཝིཡ. ཏེནཱཧུ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ – ‘‘བུཛ྄ཛྷནཀསྶ པུགྒལསྶ ཨངྒཱཏི ཝཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི.

ཨཔིཙ ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ཀེནཊྛེན བོཛ྄ཛྷངྒཱ? བོདྷཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, བུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨནུབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, པཊིབུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ, སམྦུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི ཨིམིནཱ པཊིསམྦྷིདཱནཡེནཱཔི (པཊི. མ. ༢.༡༧) བོཛ྄ཛྷངྒཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. པསཏྠོ སུནྡརོ ཙ བོཛ྄ཛྷངྒོ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, སཏི ཨེཝ སམྦོཛ྄ཛྷངྒོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཏཾ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ.

དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒནྟིཨཱདཱིསུཔི ཙཏུསཙྩདྷམྨེ ཝིཙིནཏཱིཏི དྷམྨཝིཙཡོ. སོ པཝིཙཡལཀྑཎོ, ཨོབྷཱསནརསོ, ཨསམྨོཧཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཝཱིརབྷཱཝཏོ, ཝིདྷིནཱ ཨཱིརཡིཏབྦཏོ ཙ ཝཱིརིཡཾ. ཏཾ པགྒཧལཀྑཎཾ, ཨུཔཐམྦྷནརསཾ ¶ , ཨནོསཱིདནཔཙྩུཔཊྛཱནཾ. པཱིཎཡཏཱིཏི པཱིཏི. སཱ ཕརཎལཀྑཎཱ, ཏུཊྛིལཀྑཎཱ ཝཱ, ཀཱཡཙིཏྟཱནཾ པཱིཎནརསཱ, ནེསཾཡེཝ ཨོདགྱཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. ཀཱཡཙིཏྟདརཐཔྤསྶམྦྷནཏོ པསྶདྡྷི. སཱ ཨུཔསམལཀྑཎཱ, ཀཱཡཙིཏྟདརཐམདྡནརསཱ, ཀཱཡཙིཏྟཱནཾ ¶ ཨཔརིཔྥནྡསཱིཏིབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སམཱདྷཱནཏོ སམཱདྷི. སོ ཨཝིཀྑེཔལཀྑཎོ, ཨཝིསཱརལཀྑཎོ ཝཱ, ཙིཏྟཙེཏསིཀཱནཾ སམྤིཎྜནརསོ, ཙིཏྟཊྛིཏིཔཙྩུཔཊྛཱནོ. ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏོ ཨུཔེཀྑཱ. སཱ པཊིསངྑཱནལཀྑཎཱ, སམཝཱཧིཏལཀྑཎཱ ཝཱ, ཨཱུནཱདྷིཀནིཝཱརཎརསཱ, པཀྑཔཱཏུཔཙྪེདནརསཱ ཝཱ, མཛ྄ཛྷཏྟབྷཱཝཔཙྩུཔཊྛཱནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. བྷཱཝེཏཱིཏི བྲཱུཧེཏི ཝཌྜྷེཏི, ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ སཏིསམྤཛཉྙཾ མུཊྛསྶཏིཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཨབྷིཀྐནྟཱདཱིསུ ཧི སཏྟསུ ཋཱནེསུ སཏིསམྤཛཉྙེན, བྷཏྟནིཀྑིཏྟཀཱཀསདིསེ མུཊྛསྶཏིཔུགྒལེ པརིཝཛྫནེན, ཏིསྶདཏྟཏྠེརཨབྷཡཏྠེརཱདིསདིསེ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིཔུགྒལེ སེཝནེན, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ སཏིསམུཊྛཱཔནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱཡ ཙ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝེསཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

སཏྟ ¶ ¶ དྷམྨཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི པརིཔུཙྪཀཏཱ, ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ, ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཱ, དུཔྤཉྙཔུགྒལཔརིཝཛྫནཱ, པཉྙཝནྟཔུགྒལསེཝནཱ, གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཔཙྩཝེཀྑཎཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ པརིཔུཙྪཀཏཱཏི ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཨིནྡྲིཡབལབོཛ྄ཛྷངྒམགྒངྒཛྷཱནསམཐཝིཔསྶནཱནཾ ཨཏྠསནྣིསྶིཏཔརིཔུཙྪཱབཧུལཏཱ.

ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནཾ ཝཏྠཱུནཾ ཝིསདབྷཱཝཀརཎཾ. ཡདཱ ཧིསྶ ཀེསནཁལོམཱ དཱིགྷཱ ཧོནྟི, སརཱིརཾ ཝཱ ཨུཔྤནྣདོསཉྩེཝ སེདམལམཀྑིཏཉྩ ¶ , ཏདཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཡདཱ པན ཙཱིཝརཾ ཛིཎྞཾ ཀིལིཊྛཾ དུགྒནྡྷཾ ཝཱ ཧོཏི, སེནཱསནཾ ཝཱ ཨུཀླཱཔཾ, ཏདཱ བཱཧིརཾ ཝཏྠུ ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ. ཏསྨཱ ཀེསཱདིཙྪེདནེན ཨུདྡྷཾཝིརེཙནཨདྷོཝིརེཙནཱདཱིཧི སརཱིརསལླཧུཀབྷཱཝཀརཎེན ཨུཙྪཱདནནཧཱཔནེན ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཝཏྠུ ཝིསདཾ ཀཱཏབྦཾ. སཱུཙིཀམྨདྷོཝནརཛནཔརིབྷཎྜཀརཎཱདཱིཧི བཱཧིརཝཏྠུ ཝིསདཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏསྨིཉྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཝཏྠུམྷི ཨཝིསདེ ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཨཝིསདཾ ཧོཏི ཨཔརིསུདྡྷཾ ཨཔརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླཝཊྚིཏེལཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. ཝིསདེ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེ ཝཏྠུམྷི ཨུཔྤནྣེསུ ཙིཏྟཙེཏསིཀེསུ ཉཱཎམྤི ཝིསདཾ ཧོཏི པརིསུདྡྷཱནི དཱིཔཀཔལླཝཊྚིཏེལཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣདཱིཔསིཁཱཡ ཨོབྷཱསོ ཝིཡ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཱ ¶ ནཱམ སདྡྷཱདཱིནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སམབྷཱཝཀརཎཾ. སཙེ ཧིསྶ སདྡྷིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི, ཨིཏརཱནི མནྡཱནི, ཏཏོ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ པགྒཧཀིཙྩཾ, སཏིནྡྲིཡཾ ཨུཔཊྛཱནཀིཙྩཾ, སམཱདྷིནྡྲིཡཾ ཨཝིཀྑེཔཀིཙྩཾ, པཉྙིནྡྲིཡཾ དསྶནཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ དྷམྨསབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཝཱ, ཡཐཱ ཝཱ མནསིཀརོཏོ བལཝཾ ཛཱཏཾ, ཏཐཱ ཨམནསིཀཱརེན ཧཱཔེཏབྦཾ. ཝཀྐལིཏྠེརཝཏྠུ ཙེཏྠ ནིདསྶནཾ. སཙེ པན ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ བལཝཾ ཧོཏི, ཨཐ ནེཝ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཨདྷིམོཀྑཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི, ན ཨིཏརཱནི ཨིཏརཀིཙྩབྷེདཾ. ཏསྨཱ ཏཾ པསྶདྡྷཱདིབྷཱཝནཱཡ ཧཱཔེཏབྦཾ. ཏཏྲཱཔི སོཎཏྠེརསྶ ཝཏྠུ དསྶེཏབྦཾ. ཨེཝཾ སེསེསུཔི ཨེཀསྶ བལཝབྷཱཝེ སཏི ཨིཏརེསཾ ཨཏྟནོ ཀིཙྩེསུ ཨསམཏྠཏཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཝིསེསཏོ པནེཏྠ སདྡྷཱཔཉྙཱནཾ སམཱདྷིཝཱིརིཡཱནཉྩ སམཏཾ པསཾསནྟི. བལཝསདྡྷོ ཧི མནྡཔཉྙོ མུདྷཔྤསནྣོ ཧོཏི, ཨཝཏྠུམྷི པསཱིདཏི. བལཝཔཉྙོ མནྡསདྡྷོ ཀེརཱཊིཀཔཀྑཾ བྷཛཏི ¶ , བྷེསཛྫསམུཊྛིཏོ ཝིཡ རོགོ ཨཏེཀིཙྪོ ཧོཏི. ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟེནེཝ ཀུསལཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏིདྷཱཝིཏྭཱ དཱནཱདཱིནི ཨཀརོནྟོ ནིརཡེ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨུབྷིནྣཾ སམཏཱཡ ཝཏྠུསྨིཾཡེཝ པསཱིདཏི. བལཝསམཱདྷིཾ པན མནྡཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིསྶ ཀོསཛྫཔཀྑཏྟཱ ཀོསཛྫཾ ཨབྷིབྷཝཏི. བལཝཝཱིརིཡཾ མནྡསམཱདྷིཾ ཝཱིརིཡསྶ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑཏྟཱ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨབྷིབྷཝཏི. སམཱདྷི པན ཝཱིརིཡེན སཾཡོཛིཏོ ¶ ཀོསཛྫེ པཏིཏུཾ ན ལབྷཏི, ཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིནཱ སཾཡོཛིཏཾ ཨུདྡྷཙྩེ པཏིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཨུབྷཡཾ སམཾ ཀཏྟབྦཾ. ཨུབྷཡསམཏཱཡ ཧི ཨཔྤནཱ ཧོཏི.

ཨཔིཙ སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ བལཝཏཱིཔི སདྡྷཱ ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སདྡཧནྟོ ཨོཀཔྤེནྟོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎིསྶཏི. སམཱདྷིཔཉྙཱསུ ¶ པན སམཱདྷིཀམྨིཀསྶ ཨེཀགྒཏཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སོ ཨཔྤནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཝིཔསྶནཱཀམྨིཀསྶ པཉྙཱ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སོ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨུབྷིནྣཾ པན སམཏཱཡཔི ཨཔྤནཱ ཧོཏིཡེཝ. སཏི པན སབྦཏྠ བལཝཏཱི ཝཊྚཏི. སཏི ཧི ཙིཏྟཾ ཨུདྡྷཙྩཔཀྑིཀཱནཾ སདྡྷཱཝཱིརིཡཔཉྙཱནཾ ཝསེན ཨུདྡྷཙྩཔཱཏཏོ ཀོསཛྫཔཀྑིཀེན ཙ སམཱདྷིནཱ ཀོསཛྫཔཱཏཏོ རཀྑཏི. ཏསྨཱ སཱ ལོཎདྷཱུཔནཾ ཝིཡ སབྦབྱཉྫནེསུ, སབྦཀམྨིཀོ ཨམཙྩོ ཝིཡ ཙ སབྦརཱཛཀིཙྩེསུ, སབྦཏྠ ཨིཙྪིཏབྦཱ. ཏེནཱཧ – ‘‘སཏི ཙ པན སབྦཏྠིཀཱ ཝུཏྟཱ (སཾ. ནི. ༥.༢༣༤) བྷགཝཏཱ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཙིཏྟཉྷི སཏིཔཊིསརཎཾ, ཨཱརཀྑཔཙྩུཔཊྛཱནཱ ཙ སཏི, ན ཝིནཱ སཏིཡཱ ཙིཏྟསྶ པགྒཧནིགྒཧོ ཧོཏཱི’’ཏི.

དུཔྤཉྙཔུགྒལཔརིཝཛྫནཱ ནཱམ ཁནྡྷཱདིབྷེདེསུ ཨནོགཱལ༹ྷཔཉྙཱནཾ དུམྨེདྷཔུགྒལཱནཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནཾ. པཉྙཝནྟཔུགྒལསེཝནཱ ནཱམ སམཔཉྙཱསལཀྑཎཔརིགྒཱཧིཀཱཡ ཨུདཡབྦཡཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཔུགྒལསེཝནཱ. གམྦྷཱིརཉཱཎཙརིཡཔཙྩཝེཀྑཎཱ ནཱམ གམྦྷཱིརེསུ ཁནྡྷཱདཱིསུ པཝཏྟཱཡ གམྦྷཱིརཔཉྙཱཡ པབྷེདཔཙྩཝེཀྑཎཱ. ཏདདྷིམུཏྟཏཱ ནཱམ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱ. ཏསྨཱ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཨིམེཧི སཏྟཧི ཀཱརཎེཧི དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝེསཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨེཀཱདས དྷམྨཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི – ཨཔཱཡབྷཡཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིཏཱ ¶ , གམནཝཱིཐིཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཏཱ, དཱཡཛྫམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, སཏྠུམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཛཱཏིམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ ¶ , སབྲཧྨཙཱརིམཧཏྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཀུསཱིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཔུགྒལསེཝནཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

ཏཏྠ ¶ ‘‘ནིརཡེསུ པཉྩཝིདྷབནྡྷནཀམྨཀརཎཏོ པཊྛཱཡ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝནཀཱལེཔི, ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ཛཱལཀྑིཔཀུམིནཱདཱིཧི གཧིཏཀཱལེཔི, པཱཛནཀཎྚཀཱདིཔྤཧཱརཏུནྣསྶ པན སཀཊཝཧནཱདིཀཱལེཔི, པེཏྟིཝིསཡེ ཨནེཀཱནིཔི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརམྤི ཁུཔྤིཔཱསཱཧི ཨཱཏུརཱིབྷཱུཏཀཱལེཔི, ཀཱལཀཉྫིཀཨསུརེསུ སཊྛིཧཏྠཨསཱིཏིཧཏྠཔྤམཱཎེན ཨཊྛིཙམྨམཏྟེནེཝ ཨཏྟབྷཱཝེན ཝཱཏཱཏཔཱདིདུཀྑཱནུབྷཝནཀཱལེཔི ན སཀྐཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ. ཨཡམེཝ ཏེ བྷིཀྑུ ཀཱལོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཔཱཡབྷཡཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི.

‘‘ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན ནཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ ལདྡྷུཾ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེནེཝ སཀྐཱ, ཨཡམཱནིསཾསོ ཝཱིརིཡསྶཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱནིསཾསདསྶཱཝིནོཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ‘‘སབྦབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷམཧཱསཱཝཀེཧི གཏམགྒོཝ གནྟབྦོ, སོ ཙ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གནྟུ’’ནྟི ཨེཝཾ གམནཝཱིཐིཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

‘‘ཡེ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཧནྟི, ཨིམེ ཏེ མནུསྶཱ ནེཝ ཉཱཏཀཱ, ན དཱསཀམྨཀརཱ, ནཱཔི ཏཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིསྶཱམཱཏི ཏེ པཎཱིཏཱནི པིཎྜཔཱཏཱདཱིནི དེནྟི. ཨཐ ཁོ ཨཏྟནོ ཀཱརཱནཾ མཧཔྥལཏཾ པཙྩཱསཱིསམཱནཱ དེནྟི. སཏྠཱརཱཔི ‘ཨཡཾ ཨིམེ པཙྩཡེ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལོ སུཁཾ ཝིཧརིསྶཏཱི’ཏི ན ཨེཝཾ སམྤསྶཏཱ ཏུཡ྄ཧཾ པཙྩཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཨཐ ཁོ ‘ཨཡཾ ཨིམེ པརིབྷུཉྫམཱནོ སམཎདྷམྨཾ ཀཏྭཱ ཝཊྚདུཀྑཏོ ¶ མུཙྩིསྶཏཱི’ཏི ཏེ པཙྩཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ. སོ དཱནི ཏྭཾ ཀུསཱིཏོ ཝིཧརནྟོ ན ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཔཙཱཡིསྶསི. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡསྶེཝ ཧི པིཎྜཱཔཙཱཡནཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པིཎྜཔཱཏཱཔཙཱཡནཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི མཧཱམིཏྟཏྠེརསྶ ཝིཡ པིཎྜཔཱཏིཡཏིསྶཏྠེརསྶ ཝིཡ ཙ.

མཧཱམིཏྟཏྠེརོ ཀིར ཀསྶཀལེཎེ ནཱམ པཊིཝསཏི. ཏསྶ ཙ གོཙརགཱམེ ཨེཀཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཐེརཾ པུཏྟཾ ཀཏྭཱ པཊིཛགྒཏི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙཾ གཙྪནྟཱི དྷཱིཏརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ ¶ , ཨསུཀསྨིཾ ཋཱནེ པུརཱཎཏཎྜུལཱ, ཨསུཀསྨིཾ ཁཱིརཾ, ཨསུཀསྨིཾ སཔྤི, ཨསུཀསྨིཾ ཕཱཎིཏཾ, ཏཝ བྷཱཏིཀསྶ ཨཡྻམིཏྟསྶ ཨཱགཏཀཱལེ བྷཏྟཾ པཙིཏྭཱ ཁཱིརསཔྤིཕཱཎིཏེཧི སདྡྷིཾ དེཧི, དཏྭཱ ཏྭཉྩ བྷུཉྫེཡྻཱསི. ཨཧཾ པན ཧིཡྻོ པཀྐཾ པཱརིཝཱསིཀབྷཏྟཾ ཀཉྫིཡེན བྷུཏྟམྷཱི’’ཏི. དིཝཱ ཀིཾ བྷུཉྫིསྶསི, ཨམྨཱཏི? སཱཀཔཎྞཾ ¶ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཎཏཎྜུལེཧི ཨམྦིལཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ ཋཔེཧི, ཨམྨཱཏི.

ཐེརོ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཏྟཾ ནཱིཧརནྟོཝ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ཨོཝདི – ‘‘མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཀིར ཀཉྫིཡེན པཱརིཝཱསིཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫི, དིཝཱཔི ཀཎཔཎྞམྦིལཡཱགུཾ བྷུཉྫིསྶཏི, ཏུཡ྄ཧཾ ཨཏྠཱཡ པན པུརཱཎཏཎྜུལཱདཱིནི ཨཱཙིཀྑཏི. ཏཾ ནིསྶཱཡ ཁོ པནེསཱ ནེཝ ཁེཏྟཾ ན ཝཏྠུཾ ན བྷཏྟཾ ན ཝཏྠཾ པཙྩཱསཱིསཏི, ཏིསྶོ པན སམྤཏྟིཡོ པཏྠཡམཱནཱ དེཏི. ཏྭཾ ཨེཏིསྶཱ ཏཱ སམྤཏྟིཡོ དཱཏུཾ སཀྑིསྶསི, ན སཀྑིསྶསཱིཏི, ཨཡཾ ཁོ པན པིཎྜཔཱཏོ ཏཡཱ སརཱགེན སདོསེན སམོཧེན ན སཀྐཱ གཎྷིཏུ’’ནྟི པཏྟཾ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ གཎྛིཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཀསྶཀལེཎམེཝ གནྟྭཱ པཏྟཾ ཧེཊྛཱམཉྩེ, ཙཱིཝརཉྩ ཙཱིཝརཝཾསེ ཋཔེཏྭཱ, ‘‘ཨརཧཏྟཾ ཨཔཱཔུཎིཏྭཱ ན ནིཀྑམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ནིསཱིདི. དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིཝུཏྠབྷིཀྑུ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པུརེབྷཏྟམེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཝིཀསམཱནམིཝ པདུམཾ མཧཱཁཱིཎཱསཝོ སིཏཾ ཀརོནྟོཝ ནིཀྑམི. ལེཎདྭཱརེ རུཀྑམྷི ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ –

‘‘ནམོ ¶ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཡསྶ ཏེ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, དཀྑིཎེཡྻོསི མཱརིསཱ’’ཏི. –

ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཱནཾ ཏུམྷཱདིསཱནཾ ཨརཧནྟཱནཾ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ མཧལླཀིཏྠིཡོ དུཀྑཱ མུཙྩིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཀཱལཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘པཱཏོཡེཝཱ’’ཏི ཉཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ གཱམཾ པཱཝིསི.

དཱརིཀཱཔི བྷཏྟཾ སམྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མེ བྷཱཏཱ ཨཱགམིསྶཏི, ཨིདཱནི མེ བྷཱཏཱ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི དྭཱརཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནིསཱིདི. སཱ ཐེརེ གྷརདྭཱརཾ སམྤཏྟེ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཔྤིཕཱཎིཏཡོཛིཏསྶ ཁཱིརཔིཎྜཔཱཏསྶ པཱུརེཏྭཱ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཐེརོ ‘‘སུཁཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨནུམོདནཾ ¶ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱཔི ཏཾ ཨོལོཀཡམཱནཱཝ ཨཊྛཱསི. ཐེརསྶ ཧི ཏདཱ ཨཏིཝིཡ པརིསུདྡྷོ ཚཝིཝཎྞོ ཨཧོསི, ཝིཔྤསནྣཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི, མུཁཾ བནྡྷནཱ པཝུཏྟཏཱལཔཀྐཾ ཝིཡ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙིཏྠ.

མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ¶ ཨརཉྙཏོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཨམྨ, བྷཱཏིཀོ ཏེ ཨཱགཏོ’’ཏི པུཙྪི. སཱ སབྦཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཨུཔཱསིཀཱ ‘‘ཨཛྫ མེ པུཏྟསྶ པབྦཛིཏཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཏྟ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘ཨབྷིརམཏི ཏེ, ཨམྨ, བྷཱཏཱ བུདྡྷསཱསནེ, ན ཨུཀྐཎྛཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

པིཎྜཔཱཏིཀཏིསྶཏྠེརཝཏྠུ པན ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – མཧཱགཱམེ ཀིར ཨེཀོ དལིདྡཔུརིསོ དཱརུཝིཀྐཡེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི. སོ ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ནཱམཾ ལབྷིཏྭཱ དཱརུབྷཎྜཀམཧཱཏིསྶོ ནཱམ ཛཱཏོ. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ ཛཱིཝིཏཾ ནཱམ, སཏྠཱརཱ དལི༹དྡདཱནསྶ མཧཔྥལབྷཱཝོ ཀཐིཏོ, མཡཉྩ ནིབདྡྷཾ དཱཏུཾ ན སཀྐོམ, པཀྑིཀབྷཏྟམཏྟཾ དཏྭཱ པུན ཨུཔྤནྣཾ སལཱཀབྷཏྟམྤི དསྶཱམཱ’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ སཱམཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཡཐཱལཱབྷེན པཀྑིཀབྷཏྟཾ ཨདཱསི. བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ པཙྩཡེཧི ནིཔྤརིསྶཡཀཱལོ ཧོཏི, དཧརསཱམཎེརཱ པཎཱིཏབྷོཛནཱནི བྷུཉྫིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ལཱུཁཱཧཱརོ’’ཏི ¶ ཏེསཾ པཀྑིཀབྷཏྟཾ གཧིཏམཏྟཀམེཝ ཀཏྭཱ ཏེསཾ པསྶནྟཱནཾཡེཝ ཚཌྜེཏྭཱ གཙྪནྟི.

སཱ ཨིཏྠཱི ཏཾ དིསྭཱ སཱམིཀསྶ ཀཐེསི, ‘‘མཡཱ དིནྣཾ ཚཌྜེནྟཱི’’ཏི ན པན ཝིཔྤཊིསཱརིནཱི ཨཧོསི. ཏསྶཱ སཱམིཀོ ཨཱཧ – ‘‘མཡཾ དུགྒཏབྷཱཝེན ཨཡྻཱནཾ སུཁེན པརིབྷུཉྫཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིམྷ. ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཏྭཱ ཨཡྻཱནཾ མནཾ གཧེཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི? ཨཐསྶ བྷརིཡཱ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ ཝདེསི, སཱམི, སཔུཏྟཀཱ དུགྒཏཱ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨཡཾ ཏེ དྷཱིཏཱ, ཨིམཾ ཨེཀསྨིཾ ཀུལེ ཋཔེཏྭཱ དྭཱདས ཀཧཱཔཎེ གཎྷིཏྭཱ ཨེཀཾ ཁཱིརདྷེནུཾ ཨཱཧར, ཨཡྻཱནཾ ཁཱིརསལཱཀབྷཏྟཾ དསྶཱམ, ཨེཝཾ ཏེསཾ ཙིཏྟཾ གཎྷིཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི. སོ སཱདྷཱུཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏེསཾ པུཉྙེན སཱ དྷེནུ སཱཡཾ ཏཱིཎི མཱཎིཀཱནི, པཱཏོ ཏཱིཎི མཱཎིཀཱནི ཁཱིརཾ དེཏི. སཱཡཾ ལདྡྷཾ དདྷིཾ ཀཏྭཱ པུནདིཝསེ ཏཏོ གཧིཏནཝནཱིཏེན སཔྤིཾ ཀཏྭཱ སསཔྤིཔརིསེཀཾ ཁཱིརསལཱཀབྷཏྟཾ དེནྟི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏསྶ གེཧེ སལཱཀབྷཏྟཾ པུཉྙཝནྟཱཝ ལབྷནྟི.

སོ ¶ ཨེཀདིཝསཾ བྷརིཡཾ ཨཱཧ – ‘‘མཡཾ དྷཱིཏུ ཨཏྠིཏཱཡ ལཛྫིཏབྦཏོ ཙ མུཏྟཱ, གེཧེ ཙ ནོ བྷཏྟཾ ཨཡྻཱནཾ པརིབྷོགཱརཧཾ ཛཱཏཾ. ཏྭཾ ཡཱཝ ཨཧཾ ¶ ཨཱགཙྪཱམི, ཏཱཝ ཨིམསྨིཾ ཀལྱཱཎཝཏྟེ མཱ པམཛྫི. ཨཧཾ ཀིཉྩིདེཝ ཀཏྭཱ དྷཱིཏརཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨེཀཾ པདེསཾ གནྟྭཱ ཨུཙྪུཡནྟཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཚཧི མཱསེཧི དྭཱདས ཀཧཱཔཎེ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨལཾ ཨེཏྟཀཾ མམ དྷཱིཏུ མོཙནཏྠཱཡཱ’’ཏི ཏེ ཀཧཱཔཎེ དུསྶནྟེ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘གེཧཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཾ པཊིཔཛྫི.

ཏསྨིཾ སམཡེ ཨམྦརིཡམཧཱཝིཧཱརཝཱསཱི པིཎྜཔཱཏིཡཏིསྶཏྠེརོ ‘‘ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཏོ མཧཱགཱམཾ གཙྪནྟོ ཏམེཝ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. སོ ཨུཔཱསཀོ ཐེརཾ དཱུརཏོཝ དིསྭཱ ‘‘ཨེཀཀོཝ ¶ ཨགནྟྭཱ ཨིམིནཱ ཨཡྻེན སདྡྷིཾ ཨེཀཾ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ གམིསྶཱམི. སཱིལཝནྟོ ཧི སབྦཀཱལཾ དུལླབྷཱ’’ཏི ཝེགེན ཐེརཾ སམྤཱཔུཎིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ སདྡྷིཾ གཙྪནྟོ ཝེལཱཡ ཨུཔཀཊྛཱཡ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཧཏྠེ པུཊཀབྷཏྟཾ ནཏྠི, ཨཡྻསྶ ཙ བྷིཀྑཱཀཱལོ སམྤཏྟོ, ཨཡཉྩ མེ པརིབྦཡོ ཧཏྠེ ཨཏྠི, ཨེཀཾ གཱམདྭཱརཾ པཏྟཀཱལེ ཨཡྻསྶ པིཎྜཔཱཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི.

ཏསྶེཝཾ ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣམཏྟེཡེཝ ཨེཀོ པུཊཀབྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཋཱནཾ སམྤཏྟོ. ཨུཔཱསཀོ ཏཾ དིསྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཐོཀཾ ཨཱགམེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཀཧཱཔཎཾ ཏེ, བྷོ པུརིས, དམྨི, ཏཾ མེ པུཊཀབྷཏྟཾ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ བྷཏྟཾ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ མཱསཀམྤི ན ཨགྒྷཏི, ཨཡཉྩ མཡ྄ཧཾ ཨེཀཝཱརེནེཝ ཀཧཱཔཎཾ དེཏི, བྷཝིསྶཏེཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ནཱཧཾ ཀཧཱཔཎེན དེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སནྟེ དྭེ གཎྷ, ཏཱིཎི གཎྷཱཏི ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན སབྦེཔི ཏེ ཀཧཱཔཎེ དཱཏུཀཱམོ ཛཱཏོ. ཨིཏརོ ‘‘ཨཉྙེཔིསྶ ཨཏྠཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ‘‘ན དེམི’’ཙྩེཝ ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ སོ ཨཱཧ – ‘‘སཙེ མེ, བྷོ, ཨཉྙེཔི ཨསྶུ, ཏེཔི དདེཡྻཾ. ན ཁོ པནཱཧཾ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ གཎྷཱམི, ཨེཏསྨིཾ མེ རུཀྑམཱུལེ ཨེཀོ ཨཡྻོ ནིསཱིདཱཔིཏོ, ཏུཡ྄ཧམྤི ཀུསལཾ བྷཝིསྶཏི, དེཧི མེ བྷཏྟ’’ནྟི. ཏེན ཧི, བྷོ, གཎྷ, ཨཱཧར ཏེ ཀཧཱཔཎེཏི ཀཧཱཔཎེ གཧེཏྭཱ པུཊཀབྷཏྟཾ ཨདཱསི. ཨུཔཱསཀོ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཧཏྠེ དྷོཝིཏྭཱ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘པཏྟཾ ནཱིཧརཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པཏྟཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷབྷཏྟེ དིནྣེ པཏྟཾ པིདཧི. ཨུཔཱསཀོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཨེཀསྶེཝ པཊིཝིསོ, ན ¶ སཀྐཱ མཡཱ ཨིཏོ བྷུཉྫིཏུཾ. ཏུམྷཱཀཾཡེཝ མེ ཨཏྠཱཡ ཨིམཾ པརིཡེསིཏྭཱ ལདྡྷཾ, གཎྷཐ ནཾ མཾ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘ཨཏྠི ཨེཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི གཧེཏྭཱ སབྦཾ པརིབྷུཉྫི. ཨུཔཱསཀོ དྷམཀརཎེན ¶ པཱནཱིཡཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ¶ ཨདཱསི. ཏཏོ ནིཊྛིཏབྷཏྟཀིཙྩེ ཐེརེ ཨུབྷོཔི མགྒཾ པཊིཔཛྫིཾསུ.

ཐེརོ ཨུཔཱསཀཾ པུཙྪི – ‘‘ཀེན ཀཱརཎེན ཏྭཾ ན བྷུཉྫསཱི’’ཏི. སོ ཨཏྟནོ གམནཱགམནཝིདྷཱནཾ སབྦཾ ཀཐེསི. ཐེརོ ཏཾ སུཏྭཱ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘དུཀྐརཾ ཨུཔཱསཀེན ཀཏཾ, མཡཱ པན ཨེཝརཱུཔཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨེཏསྶ ཀཏཉྙུནཱ བྷཝིཏབྦཾ. སཔྤཱཡསེནཱསནཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཚཝིམཾསལོཧིཏེསུ སུཀྑནྟེསུཔི ནིསིནྣཔལླངྐེནེཝ ཨརཧཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ ན ཨུཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟསེནཱསནཾ པཝིསིཏྭཱ པཙྩཏྠརཎཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣོ ཨཏྟནོ མཱུལཀམྨཊྛཱནམེཝ གཎྷི. སོ ཏཱཡ རཏྟིཡཱ ཨོབྷཱསམཏྟམྤི ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑི. པུནདིཝསཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑཱཙཱརཔལིབོདྷཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཏདེཝ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨནུལོམཔཊིལོམཾ ཝིཔསྶི. ཨེཏེནུཔཱཡེན ཝིཔསྶནྟོ སཏྟམེ ཨརུཎེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཏིཝིཡ མེ ཀིལནྟཾ སརཱིརཾ, ཀིཾ ནུ ཁོ མེ ཛཱིཝིཏཾ ཙིརཾ པཝཏྟིསྶཏི, ན པཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐསྶ ཨཔྤཝཏྟནབྷཱཝཾ དིསྭཱ སེནཱསནཾ པཊིསཱམེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷཾ གནྟྭཱ བྷེརིཾ པཧརཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏེསི.

སངྒྷཏྠེརོ ‘‘ཀེན བྷིཀྑུནཱསངྒྷོ སནྣིཔཱཏིཏོ’’ཏི པུཙྪི. མཡཱ, བྷནྟེཏི. ཀིམཏྠཾ སཔྤུརིསཱཏི. བྷནྟེ, ཨཉྙཾ ཀམྨཾ ནཏྠི, ཡེསཾ པན མགྒེ ཝཱ ཕལེ ཝཱ ཀངྑཱ ཨཏྠི, ཏེ མཾ པུཙྪནྟཱུཏི. སཔྤུརིས ཏཱདིསཱ ནཱམ བྷིཀྑཱུ ཨསནྟཾ གུཎཾ ན ཀཐེནྟི, ཨམྷཱཀཾ ཨེཏྠ ཀངྑཱ ནཏྠི. ཀིཾ པན ཏེ སཾཝེགཀཱརཎཾ ཨཧོསི, ཀིཾ པཙྩཡཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ནིབྦཏྟནྟི. བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ མཧཱགཱམེ ཝལླིཡཝཱིཐིཡཾ དཱརུབྷཎྜཀམཧཱཏིསྶོ ནཱམ ཨུཔཱསཀོ ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ བཧི ཋཔེཏྭཱ དྭཱདས ཀཧཱཔཎེ གཎྷིཏྭཱ ཏེཧི ཨེཀཾ ཁཱིརདྷེནུཾ གཧེཏྭཱ སངྒྷསྶ ཁཱིརབྷཏྟསལཱཀཾ པཊྛཔེསི, སོ ‘‘དྷཱིཏརཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཚ མཱསེ ཡནྟསཱལཱཡ བྷཏིཾ ཀཏྭཱ ¶ དྭཱདས ཀཧཱཔཎེ ལབྷིཏྭཱ ‘‘དྷཱིཏརཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ གེཧཾ ¶ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ མཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ སབྦེཔི ཏེ ཀཧཱཔཎེ དཏྭཱ པུཊཀབྷཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ སབྦཾ མཡ྄ཧཾ ཨདཱསི. ཨཧཾ ཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨིདྷཱགནྟྭཱ སཔྤཱཡསེནཱསནཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘པིཎྜཱཔཙཱཡནཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིསེསཾ ནིབྦཏྟེསིཾ, བྷནྟེཏི. ཏཾ ཋཱནཾ སམྤཏྟཱ ཙཏསྶོཔི པརིསཱ ཐེརསྶ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཾསུ. སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཱཧོསི. ཐེརོ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཐེནྟོ ¶ ཀཐེནྟོཝ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀཱུཊཱགཱརཾ དཱརུབྷཎྜཀམཧཱཏིསྶསྶ ཧཏྠེན ཕུཊྛཀཱལེཡེཝ ཙལཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱཡ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱཡི.

ཀཱཀཝཎྞཏིསྶམཧཱརཱཛཱ ‘‘ཨེཀོ ཀིར ཐེརོ པརིནིབྦུཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཀཏྭཱ ཀཱུཊཱགཱརཾ སཛྫེཏྭཱ ཐེརཾ ཏཏྠ ཨཱརོཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཙིཏཀཊྛཱནཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུཀྑིཔནྟོ ཙཱལེཏུཾ ནཱསཀྑི. རཱཛཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པུཙྪི – ‘‘ཨཏྠི, བྷནྟེ, ཐེརེན ཀིཉྩི ཀཐིཏ’’ནྟི. བྷིཀྑཱུ ཐེརེན ཀཐིཏཝིདྷཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. རཱཛཱ ཏཾ ཨུཔཱསཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཡཱ ཨིཏོ སཏྟདིཝསམཏྠཀེ ཀསྶཙི མགྒཔཊིཔནྣསྶ བྷིཀྑུནོ པུཊཀབྷཏྟཾ དིནྣ’’ནྟི པུཙྪི. ཨཱམ, དེཝཱཏི. ཀེན ཏེ ནིཡཱམེན དིནྣནྟི? སོ ཏཾ ཀཱརཎཾ སབྦཾ ཨཱརོཙེསི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཐེརསྶ ཀཱུཊཱགཱརཊྛཱནཾ པེསེསི – ‘‘གཙྪ ཏཾ ཐེརཾ སཉྫཱན, སོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ’’ཏི. སོ གནྟྭཱ སཱཎིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཐེརསྶ མུཁཾ དིསྭཱ སཉྫཱནིཏྭཱ དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི ཧདཡཾ སནྡྷཱརེནྟོ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘དེཝ, མཡ྄ཧཾ ཨཡྻོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶ རཱཛཱ མཧཱཔསཱདྷནཾ དཱཔེསི. ཏཾ པསཱདྷེཏྭཱ ཨཱགཏཾ ‘‘གཙྪ བྷཱཏིཀ མཧཱཏིསྶ མཡ྄ཧཾ, ཨཡྻཱཏི ཝཏྭཱ ཀཱུཊཱགཱརཾ ཨུཀྑིཔཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔཱསཀོ ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི གནྟྭཱ ཐེརསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨཏྟནོ མཏྠཀེ ཨཀཱསི. ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཀཱུཊཱགཱརཾ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ¶ ཙིཏཀམཏྠཀེ པཏིཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཙིཏཀསྶ ཙཏཱུཧིཔི ཀཎྞེཧི སཡམེཝ ཨགྒིཛཱལཱ ཨུཊྛཧིཾསཱུཏི.

‘‘མཧནྟཾ ཁོ པནེཏཾ སཏྠུ དཱཡཛྫཾ, ཡདིདཾ སཏྟ ཨརིཡདྷནཱནི ནཱམ, ཏཾ ན སཀྐཱ ཀུསཱིཏེན གཧེཏུཾ. ཡཐཱ ཧི ཝིཔྤཊིཔནྣཾ པུཏྟཾ མཱཏཱཔིཏརོ ‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ¶ ཨཔུཏྟོ’ཏི པརིབཱཧིརཾ ཀརོནྟི, སོ ཏེསཾ ཨཙྩཡེན དཱཡཛྫཾ ན ལབྷཏི, ཨེཝཾ ཀུསཱིཏོཔི ཨིདཾ ཨརིཡདྷནདཱཡཛྫཾ ན ལབྷཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཝ ལབྷཏཱི’’ཏི དཱཡཛྫམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

‘‘མཧཱ ཁོ པན ཏེ སཏྠཱ. སཏྠུནོ ཧི ཏེ མཱཏུཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཧཎཀཱལེཔི, ཨབྷིནིཀྑམནེཔི, ཨབྷིསམྦོདྷིཡམྤི, དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡདེཝོརོཧནཨཱཡུསངྑཱརཝོསྶཛྫནེསུཔི, པརིནིབྦཱནཀཱལེཔི དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུ ཀམྤིཏྠ. ཡུཏྟཾ ནུ ཏེ ཨེཝརཱུཔསྶ སཏྠུནོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཀུསཱིཏེན བྷཝིཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ སཏྠུམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

‘‘ཛཱཏིཡཱཔི ¶ ཏྭཾ ཨིདཱནི ན ལཱམཀཛཱཏིཀོ, ཨསམྦྷིནྣཱཡ མཧཱསམྨཏཔཝེཎིཡཱ ཨཱགཏཨོཀྐཱཀརཱཛཝཾསེ ཛཱཏོསི, སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ཙ མཧཱམཱཡཱདེཝིཡཱ ཙ ནཏྟཱ, རཱཧུལབྷདྡསྶ ཀནིཊྛོ, ཏཡཱ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེན ཛིནཔུཏྟེན ཧུཏྭཱ ན ཡུཏྟཾ ཀུསཱིཏེན ཝིཧརིཏུ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱཏིམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

‘‘སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ ཙེཝ ཨསཱིཏི མཧཱསཱཝཀཱ ཙ ཝཱིརིཡེནེཝ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾསུ, ཏྭཾ ཨེཏེསཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ མགྒཾ པཊིཔཛྫསི, ན པཊིཔཛྫསཱི’’ཏི ཨེཝཾ སབྲཧྨཙཱརིམཧཏྟཾ པཙྩཝེཀྑཏོཔི ཨུཔྤཛྫཏི.

ཀུཙྪིཾ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཨཛགརསདིསེ ཝིསྶཊྛཀཱཡིཀཙེཏསིཀཝཱིརིཡེ ཀུསཱིཏཔུགྒལེ པརིཝཛྫེནྟསྶཱཔི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ པཧིཏཏྟེ པུགྒལེ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཝིརིཡུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཨིམེཧི ཨེཀཱདསཧི ཀཱརཎེཧི ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ ¶ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝེསཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨེཀཱདས དྷམྨཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི – བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨསངྒྷསཱིལ^ ཙཱགདེཝཏཱནུསྶཏི ཨུཔསམཱནུསྶཏི, ལཱུཁཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, སིནིདྡྷཔུགྒལསེཝནཏཱ, པསཱདནཱིཡསུཏྟནྟཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

བུདྡྷགུཎེ ¶ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི ཧི ཡཱཝ ཨུཔཙཱརཱ སཀལསརཱིརཾ ཕརམཱནོ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨུཔྤཛྫཏི, དྷམྨསངྒྷགུཎེ ཨནུསྶརནྟསྶཱཔི, དཱིགྷརཏྟཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ རཀྑིཏཾ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, གིཧིནོ དསསཱིལཾ པཉྩསཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, དུབྦྷིཀྑབྷཡཱདཱིསུ པཎཱིཏབྷོཛནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ དཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾནཱམ ཨདམྷཱ’’ཏི ཙཱགཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, གིཧིནོཔི ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ སཱིལཝནྟཱནཾ དིནྣདཱནཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཡེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱ དེཝཏྟཾ པཏྟཱ, ཏཐཱརཱུཔཱནཾ གུཎཱནཾ ཨཏྟནི ཨཏྠིཏཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, སམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཀྑམྦྷིཏེ ཀིལེསཱ སཊྛིཔི སཏྟཏིཔི ཝསྶཱནི ན སམུདཱཙརནྟཱིཏི པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཙེཏིཡདསྶནབོདྷིདསྶནཐེརདསྶནེསུ ཨསཀྐཙྩཀིརིཡཱཡ སཾསཱུཙིཏལཱུཁབྷཱཝེ བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདསིནེཧཱབྷཱཝེན ¶ གདྲབྷཔིཊྛེ རཛསདིསེ ལཱུཁཔུགྒལེ པརིཝཛྫེནྟསྶཱཔི, བུདྡྷཱདཱིསུ པསཱདབཧུལེ མུདུཙིཏྟེ སིནིདྡྷཔུགྒལེ སེཝནྟསྶཱཔི, རཏནཏྟཡགུཎཔརིདཱིཔཀེ པསཱདནཱིཡསུཏྟནྟེ པཙྩཝེཀྑནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པཱིཏིཨུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཨིམེཧི ཨེཀཱདསཧི ཀཱརཎེཧི པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝེསཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

སཏྟ ¶ དྷམྨཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི – པཎཱིཏབྷོཛནསེཝནཏཱ, ཨུཏུསུཁསེཝནཏཱ, ཨིརིཡཱཔཐསུཁསེཝནཏཱ, མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགཏཱ, སཱརདྡྷཀཱཡཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, པསྶདྡྷཀཱཡཔུགྒལསེཝནཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི.

པཎཱིཏཉྷི སིནིདྡྷཾ སཔྤཱཡབྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟསྶཱཔི, སཱིཏུཎྷེསུ ཙ ཨུཏཱུསུ ཋཱནཱདཱིསུ ཙ ཨིརིཡཱཔཐེསུ སཔྤཱཡཨུཏུཉྩ ཨིརིཡཱཔཐཉྩ སེཝནྟསྶཱཔི པསྶདྡྷི ཨུཔྤཛྫཏི. ཡོ པན མཧཱཔུརིསཛཱཏིཀོ སབྦཨུཏུཨིརིཡཱཔཐཀྑམོ ཧོཏི, ན ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྶ སབྷཱགཝིསབྷཱགཏཱ ཨཏྠི, ཏསྶེཝ ཝིསབྷཱགེ ཨུཏུཨིརིཡཱཔཐེ ཝཛྫེཏྭཱ སབྷཱགེ སེཝནྟསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགོ ཝུཙྩཏི ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ ཀམྨསྶཀཏཔཙྩཝེཀྑཎཱ. ཨིམིནཱ མཛ྄ཛྷཏྟཔཡོགེན ཨུཔྤཛྫཏི. ཡོ ལེཌྜུདཎྜཱདཱིཧི པརཾ ཝིཧེཋཡམཱནོ ཝིཙརཏི, ཨེཝརཱུཔཾ སཱརདྡྷཀཱཡཾ པུགྒལཾ པརིཝཛྫེནྟསྶཱཔི, སཾཡཏཔཱདཔཱཎིཾ པསྶདྡྷཀཱཡཾ པུགྒལཾ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པསྶདྡྷིཨུཔྤཱདནཏྠཱཡ ¶ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཨིམེཧི སཏྟཧི ཀཱརཎེཧི པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝེསཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

ཨེཀཱདས དྷམྨཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི – ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཏཱ, ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏཱ, ནིམིཏྟཀུསལཏཱ, སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཎྷནཏཱ, སམཡེ ཙིཏྟསྶ ནིགྒཎྷནཏཱ, སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱ, སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ, ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏཱ, ཛྷཱནཝིམོཀྑཔཙྩཝེཀྑཎཏཱ, ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ ཝཏྠུཝིསདཀིརིཡཏཱ ཙ ཨིནྡྲིཡསམཏྟཔཊིཔཱདནཏཱ ཙ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

ནིམིཏྟཀུསལཏཱ ¶ ནཱམ ཀསིཎནིམིཏྟསྶ ཨུགྒཧཀུསལཏཱ. སམཡེ ཙིཏྟསྶ པགྒཎྷནཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཨཏིསིཐིལཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ལཱིནཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ¶ སམཡེ དྷམྨཝིཙཡཝཱིརིཡཔཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནེན ཏསྶ པགྒཎྷནཾ. སམཡེ ཙིཏྟསྶ ནིགྒཎྷནཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱདཱིཧི ཨུདྡྷཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ པསྶདྡྷིསམཱདྷིཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསམུཊྛཱཔནེན ཏསྶ ནིགྒཎྷནཾ. སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱཏི ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པཉྙཱཔཡོགམནྡཏཱཡ ཝཱ ཨུཔསམསུཁཱནདྷིགམེན ཝཱ ནིརསྶཱདཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཊྛསཾཝེགཝཏྠུཔཙྩཝེཀྑཎེན སཾཝེཛེཏི. ཨཊྛ སཾཝེགཝཏྠཱུནི ནཱམ – ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎཱནི ཙཏྟཱརི, ཨཔཱཡདུཀྑཾ པཉྩམཾ, ཨཏཱིཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, ཨནཱགཏེ ཝཊྚམཱུལཀཾ དུཀྑཾ, པཙྩུཔྤནྣེ ཨཱཧཱརཔརིཡེཊྛིམཱུལཀཾ དུཀྑནྟི. རཏནཏྟཡགུཎཱནུསྶརཎེན ཙ པསཱདཾ ཛནེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ‘‘སམཡེ སམྤཧཾསནཏཱ’’ཏི.

སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ ནཱམ ཡསྨིཾ སམཡེ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཾ ཨཱགམྨ ཨལཱིནཾ ཨནུདྡྷཏཾ ཨནིརསྶཱདཾ ཨཱརམྨཎེ སམཔྤཝཏྟཾ སམཐཝཱིཐིཔཊིཔནྣཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏདཱསྶ པགྒཧནིགྒཧསམྤཧཾསནེསུ ན བྱཱཔཱརཾ ཨཱཔཛྫཏི སཱརཐི ཝིཡ སམཔྤཝཏྟེསུ ཨསྶེསུ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ‘‘སམཡེ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑནཏཱ’’ཏི. ཨསམཱཧིཏཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ ནཱམ ཨུཔཙཱརཾ ཝཱ ཨཔྤནཾ ཝཱ ཨཔྤཏྟཱནཾ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱནཾ ¶ པུགྒལཱནཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནཾ. སམཱཧིཏཔུགྒལསེཝནཏཱ ནཱམ ཨུཔཙཱརེན ཝཱ ཨཔྤནཱཡ ཝཱ སམཱཧིཏཙིཏྟཱནཾ སེཝནཱ བྷཛནཱ པཡིརུཔཱསནཱ. ཏདདྷིམུཏྟཏཱ ནཱམ ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ སམཱདྷིཨུཔྤཱདནཏྠཾཡེཝ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟཏཱ. ཨེཝཉྷི པཊིཔཛྫཏོ ཨེས ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཨིམེཧི ཨེཀཱདསཧི ཀཱརཎེཧི སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝེསཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏོ ནཱམ ཧོཏི.

པཉྩ ¶ དྷམྨཱ ཨུཔེཁཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒསྶ ཨུཔྤཱདཱཡ སཾཝཏྟནྟི – སཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ, སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཱ, སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱ, སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལསེཝནཏཱ ཏདདྷིམུཏྟཏཱཏི. ཏཏྠ དྭཱིཧཱཀཱརེཧི སཏྟམཛ྄ཛྷཏྟཏཾ སམུཊྛཱཔེཏི ‘‘ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོཝ ཀམྨེན གམིསྶསི, ཨེསོཔི ཨཏྟནོ ཀམྨེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོཝ ཀམྨེན གམིསྶཏི, ཏྭཾ ཀཾ ཀེལཱཡསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀམྨསྶཀཏཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙ, ‘‘པརམཏྠཏོ སཏྟོཡེཝ ནཏྠི, སོ ཏྭཾ ཀཾ ཀེལཱཡསཱི’’ཏི ¶ ཨེཝཾ ནིསྶཏྟཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙཱཏི. དྭཱིཧེཝཱཀཱརེཧི སངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཏཾ སམུཊྛཱཔེཏི ‘‘ཨིདཾ ཙཱིཝརཾ ཨནུཔུབྦེན ཝཎྞཝིཀཱརཉྩེཝ ཛིཎྞབྷཱཝཉྩ ཨུཔགནྟྭཱ པཱདཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ ཧུཏྭཱ ཡཊྛིཀོཊིཡཱ ཚཌྜནཱིཡཾ བྷཝིསྶཏི, སཙེ པནསྶ སཱམིཀོ བྷཝེཡྻ, ནཱསྶ ཨེཝཾ ཝིནསྶིཏུཾ དདེཡྻཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨསྶཱམིཀབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙ, ‘‘ཨནདྡྷནིཡཾ ཨིདཾ ཏཱཝཀཱལིཀ’’ནྟི ཨེཝཾ ཏཱཝཀཱལིཀབྷཱཝཔཙྩཝེཀྑཎེན ཙཱཏི. ཡཐཱ ཙ ཙཱིཝརེ, ཨེཝཾ པཏྟཱདཱིསུཔི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཔརིཝཛྫནཏཱཏི ཨེཏྠ ཡོ པུགྒལོ གིཧཱི ཝཱ ཨཏྟནོ པུཏྟདྷཱིཏཱདིཀེ, པབྦཛིཏོ ཝཱ ཨཏྟནོ ཨནྟེཝཱསིཀསམཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱདིཀེ མམཱཡཏི, སཧཏྠེནེཝ ནེསཾ ཀེསཙྪེདནསཱུཙིཀམྨཙཱིཝརདྷོཝནརཛནཔཏྟཔཙནཱདཱིནི ཀརོཏི, མུཧུཏྟམྤི ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཨསུཀོ སཱམཎེརོ ཀུཧིཾ, ཨསུཀོ དཧརོ ཀུཧི’’ནྟི བྷནྟམིགོ ཝིཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེཏི, ཨཉྙེན ཀེསཙྪེདནཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ‘‘མུཧུཏྟཾ ཏཱཝ ཨསུཀཾ པེསེཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཡམཱནོཔི ‘‘ཨམྷེཔི ཏཾ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ན ཀཱརེམ, ཏུམྷེ ནཾ གཧེཏྭཱ ཀིལམིསྶཐཱ’’ཏི ན དེཏི, ཨཡཾ སཏྟཀེལཱཡནོ ནཱམ. ཡོ པན ཙཱིཝརཔཏྟཐཱལཀཀཏྟརཡཊྛིཨཱདཱིནི ¶ མམཱཡཏི, ཨཉྙསྶ ཧཏྠེན པརཱམསིཏུམྤི ན དེཏི, ཏཱཝཀཱལིཀཾ ¶ ཡཱཙིཏོ ‘‘མཡམྤི ཨིམཾ དྷནཱཡནྟཱ ན པརིབྷུཉྫཱམ, ཏུམྷཱཀཾ ཀིཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨཡཾ སངྑཱརཀེལཱཡནོ ནཱམ.

ཡོ པན ཏེསུ དྭཱིསུཔི ཝཏྠཱུསུ མཛ྄ཛྷཏྟོ ཨུདཱསིནོ, ཨཡཾ སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟོ ནཱམ. ཨིཏི ཨཡཾ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཨེཝརཱུཔཾ སཏྟསངྑཱརཀེལཱཡནཔུགྒལཾ ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེནྟསྶཱཔི, སཏྟསངྑཱརམཛ྄ཛྷཏྟཔུགྒལཾ སེཝནྟསྶཱཔི, ཋཱནནིསཛྫཱདཱིསུ ཏདུཔྤཱདནཏྠཾ ནིནྣཔོཎཔབྦྷཱརཙིཏྟསྶཱཔི ཨུཔྤཛྫཏི. ཏསྨཱ ཨཱདིཀམྨིཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཨིམེཧི པཉྩཧི ཀཱརཎེཧི ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདེཝ དྷུརཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིནིཝེསཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨརཧཏྟཾ གཎྷཱཏི. སོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཱ ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ནཱམ, ཕལེ པཏྟེ བྷཱཝིཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཨིཏི ཨིམེཔི སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱཝ ཀཐིཏཱ.

༤༡༩. སམྨཱདིཊྛིཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཊྛངྒིཀསྶ མགྒསྶ ཨཱདིབྷཱུཏཾ སམྨཱདིཊྛིཾ བྲཱུཧེཏི ཝཌྜྷེཏི. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན སམྨཱདསྶནལཀྑཎཱ སམྨཱདིཊྛི. སམྨཱཨབྷིནིརོཔནལཀྑཎོ སམྨཱསངྐཔྤོ. སམྨཱཔརིགྒཱཧལཀྑཎཱ སམྨཱཝཱཙཱ. སམྨཱསམུཊྛཱཔནལཀྑཎོ ¶ སམྨཱཀམྨནྟོ. སམྨཱཝོདཱཔནལཀྑཎོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ. སམྨཱཔགྒཧལཀྑཎོ སམྨཱཝཱཡཱམོ. སམྨཱཨུཔཊྛཱནལཀྑཎཱ སམྨཱསཏི. སམྨཱསམཱདྷཱནལཀྑཎོ སམྨཱསམཱདྷི.

ཏེསུ ཨེཀེཀསྶ ཏཱིཎི ཏཱིཎི ཀིཙྩཱནི ཧོནྟི. སེཡྻཐིདཾ, སམྨཱདིཊྛི ཏཱཝ ཨཉྙེཧིཔི ཨཏྟནོ པཙྩནཱིཀཀིལེསེཧི སདྡྷིཾ མིཙྪཱདིཊྛིཾ པཛཧཏི, ནིརོདྷཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོཏི, སམྤཡུཏྟདྷམྨེ ¶ ཙ པསྶཏི ཏཔྤཊིཙྪཱདཀམོཧཝིདྷམནཝསེན ཨསམྨོཧཏོ. སམྨཱསངྐཔྤཱདཡོཔི ཏཐེཝ མིཙྪཱསངྐཔྤཱདཱིནི ཙ པཛཧནྟི, ནིརོདྷཉྩ ཨཱརམྨཎཾ ཀརོནྟི. ཝིསེསཏོ པནེཏྠ སམྨཱསངྐཔྤོ སཧཛཱཏདྷམྨེ སམྨཱ ཨབྷིནིརོཔེཏི, སམྨཱཝཱཙཱ སམྨཱ པརིགྒཎྷཱཏི, སམྨཱཀམྨནྟོ སམྨཱ སམུཊྛཱཔེཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ སམྨཱ ཝོདཱཔེཏི, སམྨཱཝཱཡཱམོ སམྨཱ པགྒཎྷཱཏི, སམྨཱསཏི སམྨཱ ཨུཔཊྛཱཏི, སམྨཱསམཱདྷི སམྨཱ པདཧཏི.

ཨཔི ཙེསཱ སམྨཱདིཊྛི ནཱམ པུབྦབྷཱགེ ནཱནཱཀྑཎཱ ནཱནཱརམྨཎཱ ཧོཏི, མགྒཀཱལེ ཨེཀཀྑཎཱ ཨེཀཱརམྨཎཱ. ཀིཙྩཏོ པན དུཀྑེ ཉཱཎནྟིཨཱདཱིནི ¶ ཙཏྟཱརི ནཱམཱནི ལབྷཏི. སམྨཱསངྐཔྤཱདཡོཔི པུབྦབྷཱགེ ནཱནཀྑཎཱ ནཱནཱརམྨཎཱ ཧོནྟི, མགྒཀཱལེ ཨེཀཀྑཎཱ ཨེཀཱརམྨཎཱ. ཏེསུ སམྨཱསངྐཔྤོ ཀིཙྩཏོ ནེཀྑམྨསངྐཔྤོ ཨཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ ཨབྱཱཔཱདསངྐཔྤོཏི ཏཱིཎི ནཱམཱནི ལབྷཏི. སམྨཱཝཱཙཱདཡོ ཏཡོ པུབྦབྷཱགེ ཝིརཏིཡོཔི ཧོནྟི ཙེཏནཱཡོཔི, མགྒཀྑཎེ པན ཝིརཏིཡོཝ. སམྨཱཝཱཡཱམོ སམྨཱསཏཱིཏི ཨིདམྤི དྭཡཾ ཀིཙྩཏོ སམྨཔྤདྷཱནསཏིཔཊྛཱནཝསེན ཙཏྟཱརི ནཱམཱནི ལབྷཏི. སམྨཱསམཱདྷི པན པུབྦབྷཱགེཔི མགྒཀྑཎེཔི སམྨཱསམཱདྷིཡེཝ.

ཨིཏི ཨིམེསུ ཨཊྛསུ དྷམྨེསུ བྷགཝཏཱ ནིབྦཱནཱདྷིགམཱཡ པཊིཔནྣསྶ ཡོགིནོ བཧུཀཱརཏྟཱ པཋམཾ སམྨཱདིཊྛི དེསིཏཱ. ཨཡཉྷི ‘‘པཉྙཱཔཛྫོཏོ པཉྙཱསཏྠ’’ནྟི (དྷ. ས. ༡༦, ༢༠, ༢༩, ༣༤) ཙ ཝུཏྟཱ. ཏསྨཱ ཨེཏཱཡ པུབྦབྷཱགེ ཝིཔསྶནཱཉཱཎསངྑཱཏཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཨཝིཛྫནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམིཏྭཱ ཀིལེསཙོརེ གྷཱཏེནྟོ ཁེམེན ཡོགཱཝཙརོ ནིབྦཱནཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ནིབྦཱནཱདྷིགམཱཡ པཊིཔནྣསྶ ཡོགིནོ བཧུཀཱརཏྟཱ པཋམཾ སམྨཱདིཊྛི དེསིཏཱ’’ཏི.

སམྨཱསངྐཔྤོ པན ཏསྶཱ བཧུཀཱརོ, ཏསྨཱ ཏདནནྟརཾ ¶ ཝུཏྟོ. ཡཐཱ ཧི ཧེརཉྙིཀོ ཧཏྠེན པརིཝཏྟེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཙཀྑུནཱ ཀཧཱཔཎཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘ཨཡཾ ཀཱུཊོ, ཨཡཾ ཚེཀོ’’ཏི ཛཱནཱཏི ¶ , ཨེཝཾ ཡོགཱཝཙརོཔི པུབྦབྷཱགེ ཝིཏཀྐེན ཝིཏཀྐེཏྭཱ ཝིཏཀྐེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཨོལོཀཡམཱནོ ‘‘ཨིམེ དྷམྨཱ ཀཱམཱཝཙརཱ, ཨིམེ དྷམྨཱ རཱུཔཱཝཙརཱདཡོ’’ཏི ཛཱནཱཏི. ཡཐཱ ཝཱ པན པུརིསེན ཀོཊིཡཾ གཧེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ དིནྣཾ མཧཱརུཀྑཾ ཏཙྪཀོ ཝཱསིཡཱ ཏཙྪེཏྭཱ ཀམྨེ ཨུཔནེཏི, ཨེཝཾ ཝིཏཀྐེན ཝིཏཀྐེཏྭཱ ཝིཏཀྐེཏྭཱ དིནྣདྷམྨེ ཡོགཱཝཙརོ པཉྙཱཡ ‘‘ཨིམེ དྷམྨཱ ཀཱམཱཝཙརཱ, ཨིམེ དྷམྨཱ རཱུཔཱཝཙརཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཀམྨེ ཨུཔནེཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སམྨཱསངྐཔྤོ པན ཏསྶཱ བཧུཀཱརོ, ཏསྨཱ ཏདནནྟརཾ ཝུཏྟོ’’ཏི.

སྭཱཡཾ ¶ ཡཐཱ སམྨཱདིཊྛིཡཱ, ཨེཝཾ སམྨཱཝཱཙཱཡཔི ཨུཔཀཱརཀོ. ཡཐཱཧ – ‘‘པུབྦེ ཁོ, གཧཔཏི, ཝིཏཀྐེཏྭཱ ཝིཙཱརེཏྭཱ པཙྪཱ ཝཱཙཾ བྷིནྡཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༤༦༣). ཏསྨཱ ཏདནནྟརཾ སམྨཱཝཱཙཱ ཝུཏྟཱ.

ཡསྨཱ པན ཨིདཉྩིདཉྩ ཀརིསྶཱམཱཏི པཋམཾ ཝཱཙཱཡ སཾཝིདཧིཏྭཱ ལོཀེ ཀམྨནྟེ པཡོཛེནྟི, ཏསྨཱ ཝཱཙཱ ཀཱཡཀམྨསྶ ཨུཔཀཱརིཀཱཏི སམྨཱཝཱཙཱཡ ཨནནྟརཾ སམྨཱཀམྨནྟོ ཝུཏྟོ.

ཙཏུབྦིདྷཾ པན ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ ཨུབྷཡསུཙརིཏཾ པཱུརེནྟསྶེཝ ཡསྨཱ ཨཱཛཱིཝཊྛམཀསཱིལཾ པཱུརེཏི, ན ཨིཏརསྶ. ཏསྨཱ ཏདུབྷཡཱནནྟརཾ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ ཝུཏྟོ.

ཨེཝཾ སུདྡྷཱཛཱིཝེན ‘‘པརིསུདྡྷོ མེ ཨཱཛཱིཝོ’’ཏི ཨེཏྟཱཝཏཱ པརིཏོསཾ ཀཏྭཱ སུཏྟཔྤམཏྟེན ཝིཧརིཏུཾ ན ཡུཏྟཾ, ཨཐ ཁོ སབྦཨིརིཡཱཔཐེསུ ཨིདཾ ཝཱིརིཡམཱརབྷིཏབྦནྟི དསྶེཏུཾ ཏདནནྟརཾ སམྨཱཝཱཡཱམོ ཝུཏྟོ.

ཏཏོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེནཱཔི ཀཱཡཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཝཏྠཱུསུ སཏི སཱུཔཊྛིཏཱ ཀཱཏབྦཱཏི དསྶནཏྠཾ ཏདནནྟརཾ སམྨཱསཏི དེསིཏཱ.

ཡསྨཱ པན ཨེཝཾ སཱུཔཊྛིཏཱ སཏི སམཱདྷིསྶ ¶ ཨུཔཀཱརཱནུཔཀཱརཱནཾ དྷམྨཱནཾ གཏིཡོ སམནྭེསིཏྭཱ ¶ པཧོཏི ཨེཀཏྟཱརམྨཎེ ཙིཏྟཾ སམཱདྷེཏུཾ, ཏསྨཱ སམྨཱསཏིཡཱ ཨནནྟརཾ སམྨཱསམཱདྷི དེསིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨིཏི ཨཡམྤི ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀོཝ ཀཐིཏོ.

༤༢༧. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔེ པརིཀམྨཝསེན ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ནཱམ ཧོཏི. ཨཛ྄ཛྷཏྟཉྷི ནཱིལཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཀེསེ ཝཱ པིཏྟེ ཝཱ ཨཀྑིཏཱརཀཱཡ ཝཱ ཀརོཏི, པཱིཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ མེདེ ཝཱ ཚཝིཡཱ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཏལེསུ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ པཱིཏཀཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི, ལོཧིཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ མཾསེ ཝཱ ལོཧིཏེ ཝཱ ཛིཝ྄ཧཱཡ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ རཏྟཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི, ཨོདཱཏཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཨཊྛིམྷི ཝཱ དནྟེ ཝཱ ནཁེ ཝཱ ཨཀྑཱིནཾ སེཏཊྛཱནེ ཝཱ ཀརོཏི. ཏཾ པན སུནཱིལཾ སུཔཱིཏཾ སུལོཧིཏཀཾ སུཨོདཱཏཀཾ ན ཧོཏི, ཨཝིསུདྡྷམེཝ ཧོཏི.

ཨེཀོ ¶ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཡསྶེཝཾ པརིཀམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, ནིམིཏྟཾ པན བཧིདྡྷཱ. སོ ཨེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པརིཀམྨསྶ བཧིདྡྷཱ ཙ ཨཔྤནཱཡ ཝསེན ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. པརིཏྟཱནཱིཏི ཨཝཌྜྷིཏཱནི. སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནཱིཏི སུཝཎྞཱནི ཝཱ ཧོནྟི དུབྦཎྞཱནི ཝཱ, པརིཏྟཝསེནེཝ ཨིདཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻཱཏི ཡཐཱ ནཱམ སམྤནྣགཧཎིཀོ ཀཊཙྪུམཏྟཾ བྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨེཏྠ བྷུཉྫིཏབྦཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཨེཀཀབལམེཝ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཏྟརིཀོ པུགྒལོ ཝིསདཉཱཎོ ‘‘ཀིཾ ཨེཏྠ པརིཏྟཀེ ཨཱརམྨཎེ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ ཨཏྠི, ནཱཡཾ མམ བྷཱརོ’’ཏི ཏཱནི རཱུཔཱནི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སམཱཔཛྫཏི, སཧ ནིམིཏྟུཔྤཱདེནེཝེཏྠ ཨཔྤནཾ པཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཱནཱམི ¶ པསྶཱམཱིཏི ཨིམིནཱ པནསྶ ཨཱབྷོགོ ཀཐིཏོ. སོ ཙ ཁོ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶ, ན ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡཾ. ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏཱིཏི ཨཱབྷོགསཉྙཱཡཔི ཛྷཱནསཉྙཱཡཔི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨབྷིབྷཝསཉྙཱ ཧིསྶ ཨནྟོསམཱཔཏྟིཡམྤི ཨཏྠི, ཨཱབྷོགསཉྙཱ པན སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏསྶེཝ.

ཨཔྤམཱཎཱནཱིཏི ཝཌྜྷིཏཔྤམཱཎཱནི, མཧནྟཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིབྷུཡྻཱཏི ཨེཏྠ པན ཡཐཱ མཧགྒྷསོ པུརིསོ ཨེཀཾ བྷཏྟཝཌྜྷིཏཀཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨཉྙམྤི ཧོཏུ, ཀིཾ ཨེཏཾ མཡ྄ཧཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ན མཧནྟཏོ པསྶཏི, ཨེཝམེཝ ཉཱཎུཏྟརོ པུགྒལོ ཝིསདཉཱཎོ ‘‘ཀིཾ ཨེཏྠ སམཱཔཛྫིཏབྦཾ ¶ , ནཡིདཾ ཨཔྤམཱཎཾ, ན མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཀརཎེ བྷཱརོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཏཱནི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སམཱཔཛྫཏི, སཧ ནིམིཏྟུཔྤཱདེནེཝེཏྠ ཨཔྤནཾ པཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱིཏི ཨལཱབྷིཏཱཡ ཝཱ ཨནཏྠིཀཏཱཡ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟརཱུཔེ པརིཀམྨསཉྙཱཝིརཧིཏོ.

བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཡསྶ པརིཀམྨམྤི ནིམིཏྟམྤི བཧིདྡྷཱཝ ཨུཔྤནྣཾ, སོ ཨེཝཾ བཧིདྡྷཱ པརིཀམྨསྶ ཙེཝ ཨཔྤནཱཡ ཙ ཝསེན ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོཝ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. སེསམེཏྠ ཙཏུཏྠཨབྷིབྷཱཡཏནེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨིམེསུ པན ཙཏཱུསུ པརིཏྟཾ ཝིཏཀྐཙརིཏཝསེན ཨཱགཏཾ, ཨཔྤམཱཎཾ མོཧཙརིཏཝསེན, སུཝཎྞཾ དོསཙརིཏཝསེན, དུབྦཎྞཾ རཱགཙརིཏཝསེན ¶ . ཨེཏེསཉྷི ཨེཏཱནི སཔྤཱཡཱནི, སཱ ཙ ནེསཾ སཔྤཱཡཏཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཙརིཡནིདྡེསེ ཝུཏྟཱ.

པཉྩམཨབྷིབྷཱཡཏནཱདཱིསུ ནཱིལཱནཱིཏི སབྦསངྒཱཧཀཝསེན ཝུཏྟཾ. ནཱིལཝཎྞཱནཱིཏི ¶ ཝཎྞཝསེན. ནཱིལནིདསྶནཱནཱིཏི ནིདསྶནཝསེན, ཨཔཉྙཱཡམཱནཝིཝརཱནི ཨསམྦྷིནྣཝཎྞཱནི ཨེཀནཱིལཱནེཝ ཧུཏྭཱ དིསྶནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནཱིལནིབྷཱསཱནཱིཏི ཨིདཾ པན ཨོབྷཱསཝསེན ཝུཏྟཾ, ནཱིལོབྷཱསཱནི ནཱིལཔྤབྷཱཡུཏྟཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ནེསཾ སུཝིསུདྡྷཏཾ དསྶེཏི. ཝིསུདྡྷཝཎྞཝསེནེཝ ཧི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི ཝུཏྟཱནི. ‘‘ནཱིལཀསིཎཾ གཎྷནྟོ ནཱིལསྨིཾ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཏི པུཔྥསྨིཾ ཝཱ ཝཏྠསྨིཾ ཝཱ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ ཝཱ’’ཏིཨཱདིཀཾ པནེཏྠ ཀསིཎཀརཎཉྩ པརིཀམྨཉྩ ཨཔྤནཱཝིདྷཱནཉྩ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརཏོ ཝུཏྟམེཝ. ཨིམཱནི པན ཨཊྛ ཨབྷིབྷཱཡཏནཛ྄ཛྷཱནཱནི ཝཊྚཱནིཔི ཧོནྟི ཝཊྚཔཱདཀཱནིཔི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱནིཔི དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནིཔི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཱནིཔི ནིརོདྷཔཱདཀཱནིཔི, ལོཀིཡཱནེཝ པན ན ལོཀུཏྟརཱནཱིཏི ཝེདིཏབྦཱནི.

༤༣༥. རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀེསཱདཱིསུ ནཱིལཀསིཎཱདཱིསུ ནཱིལཀསིཎཱདིཝསེན ཨུཔྤཱདིཏཾ རཱུཔཛ྄ཛྷཱནཾ རཱུཔཾ, ཏཾ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི རཱུཔཱི. བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏི བཧིདྡྷཱཔི ནཱིལཀསིཎཱདཱིནི རཱུཔཱནི ཛྷཱནཙཀྑུནཱ པསྶཏི. ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱཝཏྠུཀེསུ ཀསིཎེསུ ཨུཔྤཱདིཏཛ྄ཛྷཱནསྶ པུགྒལསྶ ཙཏྟཱརིཔི རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི ¶ . ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱིཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ན རཱུཔསཉྙཱི, ཨཏྟནོ ཀེསཱདཱིསུ ཨནུཔྤཱདིཏརཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ བཧིདྡྷཱཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ བཧིདྡྷཱཝ ཨུཔྤཱདིཏཛ྄ཛྷཱནསྶ པུགྒལསྶ རཱུཔཱཝཙརཛ྄ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི.

སུབྷནྟྭེཝ ¶ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཨིམིནཱ སུཝིསུདྡྷེསུ ནཱིལཱདཱིསུ ཝཎྞཀསིཎེསུ ཛྷཱནཱནི དསྶིཏཱནི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཨནྟོཨཔྤནཱཡཾ སུབྷནྟི ཨཱབྷོགོ ནཏྠི, ཡོ པན ཝིསུདྡྷཾ སུབྷཾ ཀསིཎཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཏི, སོ ཡསྨཱ ‘‘སུབྷནྟི ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ དེསནཱ ཀཏཱ. པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ པན ‘‘ཀཐཾ སུབྷནྟྭེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝིམོཀྑོ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི…པེ… མེཏྟཱཡ བྷཱཝིཏཏྟཱ སཏྟཱ ¶ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཱ ཧོནྟི. ཀརུཎཱསཧགཏེན…པེ… མུདིཏཱསཧགཏེན…པེ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱཡ བྷཱཝིཏཏྟཱ སཏྟཱ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སུབྷནྟྭེཝ ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི ཝིམོཀྑོ’’ཏི (པཊི. མ. ༡.༢༡༢) ཝུཏྟཾ. སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནནྟིཨཱདཱིསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ སབྦཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟམེཝ.

༤༤༣. པཐཝིཀསིཎཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨེཏྠ པན སཀལཊྛེན ཀསིཎཾ, པཐཝི ཨེཝ ཀསིཎཾ པཐཝིཀསིཎཾ. པརིཀམྨཔཐཝིཡཱཔི ཨུགྒཧནིམིཏྟསྶཱཔི པཊིབྷཱགནིམིཏྟསྶཱཔི ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣཛ྄ཛྷཱནསྶཱཔི ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདྷ པན པཐཝིཀསིཎཱརམྨཎཾ ཛྷཱནཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ཏཾ ཧེས བྷཱཝེཏི. ཨཱཔོཀསིཎཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨིམཱནི པན ཀསིཎཱནི བྷཱཝེནྟེན སཱིལཱནི སོདྷེཏྭཱ པརིསུདྡྷསཱིལེ པཏིཊྛིཏེན ཡྭཱསྶ དསསུ པལིབོདྷེསུ པལིབོདྷོ ཨཏྠི, ཏཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནདཱཡཀཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙརིཡཱནུཀཱུལཝསེན ཡཾ ཡསྶ སཔྤཱཡཾ, ཏཾ ཏེན གཧེཏྭཱ ཀསིཎབྷཱཝནཱཡ ཨནནུརཱུཔཾ ཝིཧཱརཾ པཧཱཡ ཨནུརཱུཔེ ཝིཧརནྟེན ཁུདྡཀཔལིབོདྷུཔཙྪེདཾ ¶ ཀཏྭཱ སབྦཾ བྷཱཝནཱཝིདྷཱནཾ ཨཔརིཧཱཔེནྟེན བྷཱཝེཏབྦཱནི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༣༨ ཨཱདཡོ) ཝུཏྟོ. ཀེཝལཉྷི ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎཀསིཎཾ ནཱགཏཾ, ཏཾ ཨཏྠཏོ ཨཱཀཱསཀསིཎེ པཝཏྟཝིཉྙཱཎཾ. ཏཉྩ ཁོ ཨཱརམྨཎཝསེན ཝུཏྟཾ, ན སམཱཔཏྟིཝསེན. ཏཉྷི ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨེས ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཾ བྷཱཝེནྟོ ཝིཉྙཱཎཀསིཎཾ ¶ བྷཱཝེཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨིམཱནིཔི དས ཀསིཎཱནི ཝཊྚཱནིཔི ཧོནྟི ཝཊྚཔཱདཀཱནིཔི ཝིཔསྶནཱཔཱདཀཱནིཔི དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཏྠཱནིཔི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཱནིཔི ནིརོདྷཔཱདཀཱནིཔི, ལོཀིཡཱནེཝ པན ན ལོཀུཏྟརཱནཱིཏི.

༤༥༣. ཨསུབྷསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨསུབྷསཉྙཱ ཝུཙྩཏི ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདཱིསུ དསསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཨུཔྤནྣཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནསཧགཏཱ སཉྙཱ, ཏཾ བྷཱཝེཏི བྲཱུཧེཏི ཝཌྜྷེཏི, ཨནུཔྤནྣཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨུཔྤནྣཾ ཨནུརཀྑཏཱིཏི ཨཏྠོ. དསནྣཾ པན ཨསུབྷཱནཾ བྷཱཝནཱནཡོ སབྦོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༡༠༢ ཨཱདཡོ) ཝིཏྠཱརིཏོཡེཝ ¶ . མརཎསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི སམྨུཏིམརཎཾ, ཁཎིཀམརཎཾ, སམུཙྪེདམརཎནྟི ཏིཝིདྷམྤི མརཎཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི, ཨནུཔྤནྣཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨུཔྤནྣཾ ཨནུརཀྑཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཧེཊྛཱ ཝུཏྟལཀྑཎཱ ཝཱ མརཎསྶཏིཡེཝ ཨིདྷ མརཎསཉྙཱཏི ཝུཏྟཱ, ཏཾ བྷཱཝེཏི ཨུཔྤཱདེཏི ཝཌྜྷེཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷཱཝནཱནཡོ པནསྶཱ ཝིསུདྡྷིམགྒེ (ཝིསུདྡྷི. ༡.༡༦༧ ཨཱདཡོ) ཝིཏྠཱརིཏོཡེཝ. ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨསིཏཔཱིཏཱདིབྷེདེ ཀབལཱི༹ཀཱརེ ཨཱཧཱརེ གམནཔཊིཀཱུལཱདཱིནི ནཝ པཊིཀཱུལཱནི པཙྩཝེཀྑནྟསྶ ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི, ཨུཔྤཱདེཏི ཝཌྜྷེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶཱཔི བྷཱཝནཱནཡོ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝིཏྠཱརིཏོཡེཝ. སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏིསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི སབྦསྨིམྤི ཏེདྷཱཏུཀེ ལོཀེ ཨནབྷིརཏིསཉྙཾ ཨུཀྐཎྛིཏསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནིཙྩསཉྙཾ ¶ བྷཱཝེཏཱིཏི པཉྩནྣཾ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཉྙཐཏྟཔརིགྒཱཧིཀཾ པཉྩསུ ཁནྡྷེསུ ཨནིཙྩནྟི ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི. ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི ཨནིཙྩེ ཁནྡྷཔཉྩཀེ པཊིཔཱིལ༹ནསངྑཱཏདུཀྑལཀྑཎཔརིགྒཱཧིཀཾ དུཀྑནྟི ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི. དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི པཊིཔཱིལ༹ནཊྛེན དུཀྑེ ཁནྡྷཔཉྩཀེ ཨཝསཝཏྟནཱཀཱརསངྑཱཏཨནཏྟལཀྑཎཔརིགྒཱཧིཀཾ ཨནཏྟཱཏི ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི. པཧཱནསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི པཉྩཝིདྷཾ པཧཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི. ཝིརཱགསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི པཉྩཝིདྷམེཝ ཝིརཱགཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི. ནིརོདྷསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏི སངྑཱརནིརོདྷཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ བྷཱཝེཏི. ནིབྦཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙནྟིཔི ཝདནྟི. ཨེཏྠ ཙ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱཏི ཨིམཱཧི ཏཱིཧི སཉྙཱཧི བལཝཝིཔསྶནཱ ཀཐིཏཱ. པུན ཨནིཙྩསཉྙཾ བྷཱཝེཏཱིཏིཨཱདིཀཱཧི དསཧི སཉྙཱཧི ཝིཔསྶནཱསམཱརམྦྷོཝ ཀཐིཏོ.

༤༧༣. བུདྡྷཱནུསྶཏིནྟིཨཱདཱིནི ¶ ཝུཏྟཏྠཱནེཝ.

༤༨༣. པཋམཛ྄ཛྷཱནསཧགཏནྟི པཋམཛ྄ཛྷཱནེན སདྡྷིཾ གཏཾ པཝཏྟཾ, པཋམཛ྄ཛྷཱནསམྤཡུཏྟནྟི ཨཏྠོ. སདྡྷིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏཱིཏི པཋམཛ྄ཛྷཱནསཧགཏཾ ཀཏྭཱ སདྡྷིནྡྲིཡཾ བྷཱཝེཏི བྲཱུཧེཏི ཝཌྜྷེཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

ཨཔརཨཙྪརཱསངྒྷཱཏཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༩. ཀཱཡགཏཱསཏིཝགྒཝཎྞནཱ

༥༦༣. ཙེཏསཱ ¶ ¶ ཕུཊོཏི ཨེཏྠ དུཝིདྷཾ ཕརཎཾ ཨཱཔོཕརཎཉྩ དིབྦཙཀྑུཕརཎཉྩ. ཏཏྠ ཨཱཔོཀསིཎཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨཱཔེན ཕརཎཾ ཨཱཔོཕརཎཾ ནཱམ. ཨེཝཾ ཕུཊེཔི མཧཱསམུདྡེ སབྦཱ སམུདྡངྒམཱ ¶ ཀུནྣདིཡོ ཨནྟོགདྷཱཝ ཧོནྟི. ཨཱལོཀཾ པན ཝཌྜྷེཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ སཀལསམུདྡདསྶནཾ དིབྦཙཀྑུཕརཎཾ ནཱམ. ཨེཝཾ ཕུཊེཔི མཧཱསམུདྡེ སབྦཱ མཧཱསམུདྡངྒམཱ ཀུནྣདིཡོ ཨནྟོགདྷཱཝ ཧོནྟི. ཨནྟོགདྷཱ ཏསྶཱཏི ཏསྶ བྷིཀྑུནོ བྷཱཝནཱཡ ཨབྦྷནྟརགཏཱཝ ཧོནྟི. ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱཏི ཨེཏྠ སམྤཡོགཝསེན ཝིཛྫཾ བྷཛནྟཱིཏི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ, ཝིཛྫཱབྷཱགེ ཝིཛྫཱཀོཊྛཱསེ ཝཏྟནྟཱིཏིཔི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ. ཏཏྠ ཝིཔསྶནཱཉཱཎཾ མནོམཡིདྡྷི ཚ ཨབྷིཉྙཱཏི ཨཊྛ ཝིཛྫཱ, པུརིམེན ཨཏྠེན ཏཱཧི སམྤཡུཏྟདྷམྨཱཔི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ. པཙྪིམེན ཨཏྠེན ཏཱསུ ཡཱ ཀཱཙི ཨེཀཱ ཝིཛྫཱ ཝིཛྫཱ, སེསཱ ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱཏི ཨེཝཾ ཝིཛྫཱཔི ཝིཛྫཱསམྤཡུཏྟདྷམྨཱཔི ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱཏེཝ ཝེདིཏབྦཱ.

༥༦༤. མཧཏོ སཾཝེགཱཡཱཏི མཧནྟསྶ སཾཝེགསྶ ཨཏྠཱཡ. ཨུཔརིཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ མཧཱསཾཝེགོ ནཱམ ཝིཔསྶནཱ, མཧཱཨཏྠོ ནཱམ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ, མཧཱཡོགཀྑེམོ ནཱམ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི. ཨཐ ཝཱ མཧཱསཾཝེགོ ནཱམ སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒོ, མཧཱཨཏྠོ ནཱམ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི, མཧཱཡོགཀྑེམོ ནཱམ ནིབྦཱནཾ. སཏིསམྤཛཉྙཱཡཱཏི སཏིཡཱ ཙ ཉཱཎསྶ ཙ ཨཏྠཱཡ. ཉཱཎདསྶནཔཊིལཱབྷཱཡཱཏི དིབྦཙཀྑུཉཱཎཱཡ. དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཡཱཏི ཨིམསྨིཾཡེཝ པཙྩཀྑེ ཨཏྟབྷཱཝེ སུཁཝིཧཱརཏྠཱཡ. ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡཱཏི ཝིཛྫཱཝིམུཏྟཱིནཾ ཕལསྶ པཙྩཝེཀྑཀརཎཏྠཱཡ. ཨེཏྠ ཙ ཝིཛྫཱཏི མགྒཔཉྙཱ, ཝིམུཏྟཱིཏི ཏཾསམྤཡུཏྟཱ སེསདྷམྨཱ. ཏེསཾ ཕལཾ ནཱམ ཨརཧཏྟཕལཾ, ཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱཏི ཨཏྠོ.

༥༧༡. ཀཱཡོཔི པསྶམྦྷཏཱིཏི ནཱམཀཱཡོཔི ཀརཛཀཱཡོཔི པསྶམྦྷཏི, ཝཱུཔསནྟདརཐོ ཧོཏི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱཔཱིཏི ¶ ཨེཏེ དྷམྨཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནེན ཝཱུཔསམྨནྟི ནཱམ, ཨིདྷ པན ཨོལཱ༹རིཀཝཱུཔསམཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཀེཝལཱཏི ¶ སཀལཱ, སབྦེ ནིརཝསེསཱཏི ཨཏྠོ. ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱཏི ཝིཛྫཱཀོཊྛཱསིཡཱ, ཏེ ཧེཊྛཱ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶིཏཱཝ.

༥༧༤. ཨཝིཛྫཱ ¶ པཧཱིཡཏཱིཏི ཨཊྛསུ ཋཱནེསུ ཝཊྚམཱུལཀཾ བཧལནྡྷཀཱརཾ མཧཱཏམཾ ཨཉྙཱཎཾ པཧཱིཡཏི. ཝིཛྫཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི ཨརཧཏྟམགྒཝིཛྫཱ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨསྨིམཱནོ པཧཱིཡཏཱིཏི ཨསྨཱིཏི ནཝཝིདྷོ མཱནོ པཧཱིཡཏི. ཨནུསཡཱཏི སཏྟ ཨནུསཡཱ. སཾཡོཛནཱནཱིཏི དས སཾཡོཛནཱནི.

༥༧༥. པཉྙཱཔབྷེདཱཡཱཏི པཉྙཱཡ པབྷེདགམནཏྠཾ. ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཱཡཱཏི ཨཔཙྩཡཔརིནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཏྠཱཡ.

༥༧༦. ཨནེཀདྷཱཏུཔཊིཝེདྷོ ཧོཏཱིཏི ཨཊྛཱརསནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ལཀྑཎཔཊིཝེདྷོ ཧོཏི. ནཱནཱདྷཱཏུཔཊིཝེདྷོ ཧོཏཱིཏི ཏཱསཾཡེཝ ཨཊྛཱརསནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ནཱནཱབྷཱཝེན ལཀྑཎཔཊིཝེདྷོ ཧོཏི. ཨནེཀདྷཱཏུཔཊིསམྦྷིདཱ ཧོཏཱིཏི ཨིམིནཱ དྷཱཏུབྷེདཉཱཎཾ ཀཐིཏཾ. དྷཱཏུཔབྷེདཉཱཎཾ ནཱམ ‘‘ཨིམཱཡ དྷཱཏུཡཱ ཨུསྶནྣཱཡ ཨིདཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ཛཱནནཔཉྙཱ. ཏཾ པནེཏཾ དྷཱཏུབྷེདཉཱཎཾ ན སབྦེསཾ ཧོཏི, བུདྡྷཱནམེཝ ནིཔྤདེསཾ ཧོཏི. ཏཾ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སབྦསོ ན ཀཐིཏཾ. ཀསྨཱ? ཏསྨིཾ ཀཐིཏེ ཨཏྠོ ནཏྠཱིཏི.

༥༨༤. པཉྙཱཔཊིལཱབྷཱཡཱཏིཨཱདཱིནི སོལ༹ས པདཱནི པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ ‘‘སཔྤུརིསསཾསེཝོ, སདྡྷམྨསཝནཾ, ཡོནིསོམནསིཀཱརོ, དྷམྨཱནུདྷམྨཔཊིཔཏྟི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརོ དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ པཉྙཱཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟནྟི ¶ …པེ… ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ (པཊི. མ. ༣.༤) –

པཉྙཱཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམོ པཉྙཱཔཊིལཱབྷོ? ཙཏུནྣཾ མགྒཉཱཎཱནཾ, ཙཏུནྣཾ ཕལཉཱཎཱནཾ, ཙཏུནྣཾ པཊིསམྦྷིདཱཉཱཎཱནཾ, ཚནྣཾ ཨབྷིཉྙཱཉཱཎཱནཾ, ཏེསཏྟཏཱིནཾ ཉཱཎཱནཾ, སཏྟསཏྟཏཱིནཾ ཉཱཎཱནཾ ལཱབྷོ པཊིལཱབྷོ པཏྟིསམྤཏྟི ཕསྶནཱ སཙྪིཀིརིཡཱ ཨུཔསམྤདཱ, པཉྙཱཔཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ པཉྙཱཔཊིལཱབྷོ.

པཉྙཱཝུདྡྷིཡཱ ¶ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ པཉྙཱཝུདྡྷི? སཏྟནྣཉྩ སེཀྑཱནཾ པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀསྶ ཙ པཉྙཱ ཝཌྜྷཏི, ཨརཧཏོ པཉྙཱ ཝཌྜྷིཏཝཌྜྷནཱ, པཉྙཱཝུདྡྷིཡཱ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ པཉྙཱཝུདྡྷི.

པཉྙཱཝེཔུལླཱཡ ¶ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཾ པཉྙཱཝེཔུལླཾ? སཏྟནྣཉྩ སེཀྑཱནཾ པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀསྶ ཙ པཉྙཱ ཝེཔུལླཾ གཙྪཏི, ཨརཧཏོ པཉྙཱ ཝེཔུལླཾ གཏཱ, པཉྙཱཝེཔུལླཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨིདཾ པཉྙཱཝེཔུལླཾ.

མཧཱཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ མཧཱཔཉྙཱ? མཧནྟེ ཨཏྠེ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ, མཧནྟེ དྷམྨེ…པེ… མཧནྟཱ ནིརུཏྟིཡོ, མཧནྟཱནི པཊིབྷཱནཱནི, མཧནྟེ སཱིལཀྑནྡྷེ, མཧནྟེ སམཱདྷིཔཉྙཱཝིམུཏྟིཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེ, མཧནྟཱནི ཋཱནཱཊྛཱནཱནི, མཧནྟཱ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡོ, མཧནྟཱནི ཨརིཡསཙྩཱནི, མཧནྟེ སཏིཔཊྛཱནེ, སམྨཔྤདྷཱནེ, ཨིདྡྷིཔཱདེ, མཧནྟཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི, མཧནྟཱནི བལཱནི, མཧནྟེ བོཛ྄ཛྷངྒེ, མཧནྟེ ཨརིཡམགྒེ, མཧནྟཱནི སཱམཉྙཕལཱནི, མཧཱབྷིཉྙཱཡོ ¶ , མཧནྟཾ པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ པརིགྒཎྷཱཏཱིཏི མཧཱཔཉྙཱ, མཧཱཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ མཧཱཔཉྙཱ.

པུཐུཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ པུཐུཔཉྙཱ? པུཐུ ནཱནཱཀྑནྡྷེསུ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི པུཐུཔཉྙཱ. པུཐུ ནཱནཱདྷཱཏཱུསུ, པུཐུ ནཱནཱཨཱཡཏནེསུ, པུཐུ ནཱནཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདེསུ, པུཐུ ནཱནཱསུཉྙཏམནུཔལབྦྷེསུ, པུཐུ ནཱནཱཨཏྠེསུ, དྷམྨེསུ, ནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེསུ, པུཐུ ནཱནཱསཱིལཀྑནྡྷེསུ, སམཱདྷིཔཉྙཱཝིམུཏྟིཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེསུ, པུཐུ ནཱནཱཋཱནཱཊྛཱནེསུ, པུཐུ ནཱནཱཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིསུ, པུཐུ ནཱནཱཨརིཡསཙྩེསུ, པུཐུ ནཱནཱསཏིཔཊྛཱནེསུ, སམྨཔྤདྷཱནེསུ, ཨིདྡྷིཔཱདེསུ, ཨིནྡྲིཡེསུ, བལེསུ, བོཛ྄ཛྷངྒེསུ, པུཐུ ནཱནཱཨརིཡམགྒེསུ, པུཐུ ནཱནཱསཱམཉྙཕལེསུ, པུཐུ ནཱནཱཨབྷིཉྙཱསུ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི པུཐུཔཉྙཱ. པུཐུ ནཱནཱཛནསཱདྷཱརཎེ དྷམྨེ སམཏིཀྐམྨ པརམཏྠེ ནིབྦཱནེ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི པུཐུཔཉྙཱ. པུཐུཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ པུཐུཔཉྙཱ.

ཝིཔུལཔཉྙཏཱཡ ¶ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ ཝིཔུལཔཉྙཱ? ཝིཔུལེ ཨཏྠེ པརིགཎྷཱཏཱིཏི ཝིཔུལཔཉྙཱ…པེ… ཝིཔུལཾ པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ པརིགཎྷཱཏཱིཏི ཝིཔུལཔཉྙཱ, ཝིཔུལཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ ཝིཔུལཔཉྙཱ.

གམྦྷཱིརཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ གམྦྷཱིརཔཉྙཱ? གམྦྷཱིརེསུ ཁནྡྷེསུ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི གམྦྷཱིརཔཉྙཱ. པུཐུཔཉྙཱསདིསོ ཝིཏྠཱརོ. གམྦྷཱིརེ པརམཏྠེ ནིབྦཱནེ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི གམྦྷཱིརཔཉྙཱ, གམྦྷཱིརཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ གམྦྷཱིརཔཉྙཱ.

ཨསཱམནྟཔཉྙཏཱཡ ¶ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ ཨསཱམནྟཔཉྙཱ? ཡསྶ པུགྒལསྶ ཨཏྠཝཝཏྠཱནཏོ ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱ ཨདྷིགཏཱ ཧོཏི སཙྪིཀཏཱ ཕསྶིཏཱ པཉྙཱཡ. དྷམྨནིརུཏྟིཔཊིབྷཱནཝཝཏྠཱནཏོ པཊིབྷཱནཔཊིསམྦྷིདཱ ཨདྷིགཏཱ ¶ ཧོཏི སཙྪིཀཏཱ ཕསྶིཏཱ པཉྙཱཡ, ཏསྶ ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེ ཙ ནིརུཏྟིཡཱ ཙ པཊིབྷཱནེ ཙ ན ཨཉྙོ ཀོཙི སཀྐོཏི ཨབྷིསམྦྷཝིཏུཾ, ཨནབྷིསམྦྷཝནཱིཡོ ཙ སོ ཨཉྙེཧཱིཏི ཨསཱམནྟཔཉྙོ.

པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀསྶ པཉྙཱ ཨཊྛམཀསྶ པཉྙཱཡ དཱུརེ ཝིདཱུརེ སུཝིདཱུརེ ན སནྟིཀེ ན སཱམནྟཱ, པུཐུཛྫནཀལྱཱཎཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨཊྛམཀོ ཨསཱམནྟཔཉྙོ. ཨཊྛམཀསྶ པཉྙཱ སོཏཱཔནྣསྶ པཉྙཱཡ དཱུརེ…པེ… ཨཊྛམཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སོཏཱཔནྣོ ཨསཱམནྟཔཉྙོ. སོཏཱཔནྣསྶ པཉྙཱ སཀདཱགཱམིསྶ པཉྙཱཡ. སཀདཱགཱམིསྶ པཉྙཱ ཨནཱགཱམིསྶ པཉྙཱཡ. ཨནཱགཱམིསྶ པཉྙཱ ཨརཧཏོ པཉྙཱཡ. ཨརཧཏོ པཉྙཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཉྙཱཡ དཱུརེ ཝིདཱུརེ སུཝིདཱུརེ ན སནྟིཀེ ན སཱམནྟཱ, ཨརཧནྟཾ ཨུཔཱདཱཡ པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨསཱམནྟཔཉྙོ. པཙྩེཀབུདྡྷཉྩ སདེཝཀཉྩ ལོཀཾ ཨུཔཱདཱཡ ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨགྒོ ཨསཱམནྟཔཉྙོ.

པཉྙཱཔབྷེདཀུསལོ པབྷིནྣཉཱཎོ…པེ… ཏེ པཉྷཾ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪནྟི གཱུལ༹ྷཱནི ཙ པཊིཙྪནྣཱནི ཙ, ཀཐིཏཱ ཝིསཛྫིཏཱ ཙ ཏེ པཉྷཱ བྷགཝཏཱ ཧོནྟི ནིདྡིཊྛཀཱརཎཱ, ཨུཔཀྑིཏྟཀཱ ཙ ཏེ བྷགཝཏཱ སམྤཛྫནྟི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏཏྠ ཨཏིརོཙཏི ཡདིདཾ པཉྙཱཡཱཏི ཨགྒོ ཨསཱམནྟཔཉྙོ, ཨསཱམནྟཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ ཨསཱམནྟཔཉྙཱ.

བྷཱུརིཔཉྙཏཱཡ ¶ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ བྷཱུརིཔཉྙཱ? རཱགཾ ཨབྷིབྷུཡྻཏཱིཏི བྷཱུརིཔཉྙཱ, ཨབྷིབྷཝིཏཱཏི བྷཱུརིཔཉྙཱ. དོསཾ, མོཧཾ, ཀོདྷཾ, ཨུཔནཱཧཾ, མཀྑཾ, པལཱསཾ, ཨིསྶཾ, མཙྪརིཡཾ, མཱཡཾ, སཱཋེཡྻཾ, ཐམྦྷཾ, སཱརམྦྷཾ, མཱནཾ, ཨཏིམཱནཾ, མདཾ, པམཱདཾ, སབྦེ ཀིལེསེ, སབྦེ དུཙྩརིཏེ, སབྦེ ཨབྷིསངྑཱརེ, སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨེ ཨབྷིབྷུཡྻཏཱིཏི བྷཱུརིཔཉྙཱ, ཨབྷིབྷཝིཏཱཏི བྷཱུརིཔཉྙཱ ¶ . རཱགོ ཨརི, ཏཾ ཨརིཾ མདྡནིཔཉྙཱཏི བྷཱུརིཔཉྙཱ, དོསོ, མོཧོ…པེ… སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨཱ ཨརི, ཏཾ ཨརིཾ མདྡནིཔཉྙཱཏི བྷཱུརིཔཉྙཱ. བྷཱུརི ཝུཙྩཏི པཐཝཱི, ཏཱཡ པཐཝིསམཱཡ ¶ ཝིཏྠཏཱཡ ཝིཔུལཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོཏི བྷཱུརིཔཉྙོ. ཨཔིཙ པཉྙཱཡ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ བྷཱུརི མེདྷཱ པརིཎཱཡིཀཱཏི, བྷཱུརིཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ བྷཱུརིཔཉྙཱ.

པཉྙཱབཱཧུལླཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཾ པཉྙཱབཱཧུལླཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ པཉྙཱགརུཀོ ཧོཏི པཉྙཱཙརིཏོ པཉྙཱསཡོ པཉྙཱདྷིམུཏྟོ པཉྙཱདྷཛོ པཉྙཱཀེཏུ པཉྙཱདྷིཔཏེཡྻོ ཝིཙཡབཧུལོ པཝིཙཡབཧུལོ ཨོཀྑཱཡནབཧུལོ སམོཀྑཱཡནབཧུལོ སམྤེཀྑཱཡནདྷམྨོ ཝིབྷཱུཏཝིཧཱརཱི ཏཙྩརིཏོ ཏགྒརུཀོ ཏབྦཧུལོ ཏནྣིནྣོ ཏཔྤོཎོ ཏཔྤབྦྷཱརོ ཏདདྷིམུཏྟོ ཏདཱདྷིཔཏེཡྻོ, ཡཐཱ གཎགརུཀོ ཝུཙྩཏི གཎབཱཧུལིཀོཏི, ཙཱིཝརགརུཀོ པཏྟགརུཀོ སེནཱསནགརུཀོ ཝུཙྩཏི སེནཱསནབཱཧུལིཀོཏི, ཨེཝམེཝཾ ཨིདྷེཀཙྩོ པཉྙཱགརུཀོ ཧོཏི པཉྙཱཙརིཏོ…པེ… ཏདཱདྷིཔཏེཡྻོ, པཉྙཱབཱཧུལླཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨིདཾ པཉྙཱབཱཧུལླཾ.

སཱིགྷཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ སཱིགྷཔཉྙཱ? སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ སཱིལཱནི པརིཔཱུརེཏཱིཏི སཱིགྷཔཉྙཱ. སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཾ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཾ, ཛཱགརིཡཱནུཡོགཾ, སཱིལཀྑནྡྷཾ, སམཱདྷི-པཉྙཱ-ཝིམུཏྟི-ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷཾ པརིཔཱུརེཏཱིཏི སཱིགྷཔཉྙཱ. སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ ཋཱནཱཊྛཱནཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡོ པརིཔཱུརེཏི. ཨརིཡསཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. སཏིཔཊྛཱནེ བྷཱཝེཏི. སམྨཔྤདྷཱནེ ཨིདྡྷིཔཱདེ ཨིནྡྲིཡཱནི བལཱནི བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨརིཡམགྒཾ བྷཱཝེཏཱིཏི སཱིགྷཔཉྙཱ. སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ སཱམཉྙཕལཱནི སཙྪིཀརོཏཱིཏི སཱིགྷཔཉྙཱ. སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ ཨབྷིཉྙཱཡོ པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི སཱིགྷཔཉྙཱ. སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ¶ སཱིགྷཔཉྙཱ, སཱིགྷཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ སཱིགྷཔཉྙཱ.

ལཧུཔཉྙཏཱཡ ¶ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ ལཧུཔཉྙཱ? ལཧུཾ ལཧུཾ སཱིལཱནི པརིཔཱུརེཏཱིཏི ལཧུཔཉྙཱ…པེ… ལཧུཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ ལཧུཔཉྙཱ.

ཧཱསཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ ཧཱསཔཉྙཱ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཝེདབཧུལོ ཏུཊྛིབཧུལོ ཧཱསབཧུལོ པཱམོཛྫབཧུལོ སཱིལཱནི པརིཔཱུརེཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ…པེ… པརམཏྠཾ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརོཏཱིཏི ཧཱསཔཉྙཱ, ཧཱསཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ ཧཱསཔཉྙཱ.

ཛཝནཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ ཛཝནཔཉྙཱ? ཡཾ ཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ¶ , ཡཱ ཀཱཙི ཝེདནཱ, ཡཱ ཀཱཙི སཉྙཱ, ཡེ ཀེཙི སངྑཱརཱ, ཡཾཀིཉྩི ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ཨོལཱ༹རིཀཾ ཝཱ སུཁུམཾ ཝཱ ཧཱིནཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ ཡཾ དཱུརེ སནྟིཀེ ཝཱ, སབྦཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ, དུཀྑཏོ, ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. ཙཀྑུཾ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཏོ, དུཀྑཏོ, ཨནཏྟཏོ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཨནིཙྩཾ ཁཡཊྛེན, དུཀྑཾ བྷཡཊྛེན, ཨནཏྟཱ ཨསཱརཀཊྛེནཱཏི ཏུལཡིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝཡིཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ རཱུཔནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ…པེ… ཛརཱམརཎནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ. རཱུཔཾ…པེ… ཛརཱམརཎཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཁཡདྷམྨཾ ཝཡདྷམྨཾ ཝིརཱགདྷམྨཾ ནིརོདྷདྷམྨནྟི ཏུལཡིཏྭཱ ཏཱིརཡིཏྭཱ ཝིབྷཱཝཡིཏྭཱ ཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ ཛརཱམརཎནིརོདྷེ ནིབྦཱནེ ཁིཔྤཾ ཛཝཏཱིཏི ཛཝནཔཉྙཱ, ཛཝནཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ ཛཝནཔཉྙཱ.

ཏིཀྑཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ ཏིཀྑཔཉྙཱ? ཁིཔྤཾ ཀིལེསེ ཚིནྡཏཱིཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ. ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ, ཝྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ པཱཔཀེ ¶ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟཱིཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏཱིཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ. ཨུཔྤནྣཾ རཱགཾ, དོསཾ, མོཧཾ…པེ… སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨེ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟཱིཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏཱིཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ. ཨེཀསྨིཾ ཨཱསནེ ཙཏྟཱརོ ཨརིཡམགྒཱ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱཡོ ཚ ཨབྷིཉྙཱཡོ ཨདྷིགཏཱ ཧོནྟི སཙྪིཀཏཱ ཕསྶིཏཱ པཉྙཱཡཱཏི ཏིཀྑཔཉྙཱ, ཏིཀྑཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ ཏིཀྑཔཉྙཱ.

ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཏཱཡ ¶ སཾཝཏྟནྟཱིཏི. ‘‘ཀཏམཱ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ? ཨིདྷེཀཙྩོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨུབྦེགབཧུལོ ཧོཏི ཨུཏྟཱསབཧུལོ ཨུཀྐཎྛནབཧུལོ ཨརཏིབཧུལོ ཨནབྷིརཏིབཧུལོ བཧིམུཁོ ན རམཏི སབྦསངྑཱརེསུ, ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦཾ ཨཔྤདཱལིཏཔུབྦཾ ལོབྷཀྑནྡྷཾ ནིབྦིཛ྄ཛྷཏི པདཱལེཏཱིཏི ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ, ཨནིབྦིདྡྷཔུབྦཾ ཨཔྤདཱལིཏཔུབྦཾ དོསཀྑནྡྷཾ, མོཧཀྑནྡྷཾ, ཀོདྷཾ, ཨུཔནཱཧཾ…པེ… སབྦེ བྷཝགཱམིཀམྨེ ནིབྦིཛ྄ཛྷཏི པདཱལེཏཱིཏི ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ, ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཏཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཨཡཾ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙཱ’’.

ཨེཝཾ ¶ པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཀེཝལཉྷི ཏཏྠ བཧུཝཙནཾ, ཨིདྷ ཨེཀཝཙནནྟི ཨཡམེཝ ཝིསེསོ. སེསཾ ཏཱདིསམེཝཱཏི. ཨིམཱ ཙ པན སོལ༹ས མཧཱཔཉྙཱ ལོཀིཡལོཀུཏྟརམིསྶཀཱཝ ཀཐིཏཱ.

ཀཱཡགཏཱསཏིཝགྒཝཎྞནཱ.

༢༠. ཨམཏཝགྒཝཎྞནཱ

༦༠༠-༦༡༡. ཨམཏཾ ¶ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ན པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི མརཎཝིརཧིཏཾ ནིབྦཱནཾ ན པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ནནུ ཙ ནིབྦཱནཾ ལོཀུཏྟརཾ, ཀཱཡགཏཱསཏི ལོཀིཡཱ, ཀཐཾ ཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཨམཏཾ པརིབྷུཉྫནྟཱིཏི? ཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨདྷིགནྟབྦཏོ. ཀཱཡགཏཉྷི སཏིཾ བྷཱཝེནྟོ ཨམཏམདྷིགཙྪཏི, ཨབྷཱཝེནྟོ ནཱདྷིགཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཔི ཙེཏྠ ཝིརདྡྷནྟི ཝིརཱདྷིཏཾ ནཱདྷིགཏཾ. ཨཱརདྡྷནྟི པརིཔུཎྞཾ. པམཱདིཾསཱུཏི པམཛྫནྟི. པམུཊྛནྟི སམྨུཊྛཾ ¶ ཝིསྶརིཏཾ ནཊྛཾ ཝཱ. ཨཱསེཝིཏནྟི ཨཱདིཏོ སེཝིཏཾ. བྷཱཝིཏནྟི ཝཌྜྷིཏཾ. བཧུལཱིཀཏནྟི པུནཔྤུནཾ ཀཏཾ. ཨནབྷིཉྙཱཏནྟི ཉཱཏཨབྷིཉྙཱཡ ཨཛཱནིཏཾ. ཨཔརིཉྙཱཏནྟི ཉཱཏཔརིཉྙཱཝསེནེཝ ཨཔརིཉྙཱཏཾ. ཨསཙྪིཀཏནྟི ཨཔཙྩཀྑཀཏཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཨམཏཝགྒཝཎྞནཱ.

མནོརཐཔཱུརཎིཡཱ ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡ-ཨཊྛཀཐཱཡ སཧསྶསུཏྟནྟཔརིམཱཎསྶ

ཨེཀཀནིཔཱཏསྶ སཾཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.