📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡོ

ཚཀྐནིཔཱཏཔཱལི༹

༡. པཋམཔཎྞཱསཀཾ

༡. ཨཱཧུནེཡྻཝགྒོ

༡. པཋམཨཱཧུནེཡྻསུཏྟཾ

༡. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི ཚཧི [དཱི. ནི. ༣.༣༢༨; པཊི. མ. ༣.༡༧]? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡཨཱཧུནེཡྻསུཏྟཾ

༢. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི ཚཧི [དཱི. ནི. ༣.༣༥༦]? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷོཏི – ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏི, བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཧོཏི; ཨཱཝིབྷཱཝཾ ཏིརོབྷཱཝཾ; ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནོ གཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ; པཐཝིཡཱཔི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨུདཀེ; ཨུདཀེཔི ཨབྷིཛྫམཱནེ གཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི པཐཝིཡཾ; ཨཱཀཱསེཔི པལླངྐེན ཀམཏི, སེཡྻཐཱཔི པཀྑཱི སཀུཎོ; ཨིམེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ པཱཎིནཱ པརིམསཏི [པརཱམསཏི (ཀ.)] པརིམཛྫཏི; ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེཏི.

‘‘དིབྦཱཡ, སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎཱཏི – དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ, ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙ.

‘‘པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི. སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སརཱགཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནཱཏི, ཝཱིཏརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ…པེ… སདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝཱིཏདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝཱིཏམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སཾཁིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝིཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… མཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨམཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སཨུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨནུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནཱཏི.

‘‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ…. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི.

‘‘དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ. ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི. ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི.

‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི.

‘‘ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨིནྡྲིཡསུཏྟཾ

༣. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི ཚཧི? སདྡྷིནྡྲིཡེན, ཝཱིརིཡིནྡྲིཡེན, སཏིནྡྲིཡེན, སམཱདྷིནྡྲིཡེན, པཉྙིནྡྲིཡེན, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. བལསུཏྟཾ

༤. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི ཚཧི? སདྡྷཱབལེན, ཝཱིརིཡབལེན, སཏིབལེན, སམཱདྷིབལེན, པཉྙཱབལེན, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཋམཨཱཛཱནཱིཡསུཏྟཾ

༥. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ རཱཛཱརཧོ ཧོཏི རཱཛབྷོགྒོ, རཉྙོ ཨངྒནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

‘‘ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ ཁམོ ཧོཏི རཱུཔཱནཾ, ཁམོ སདྡཱནཾ, ཁམོ གནྡྷཱནཾ, ཁམོ རསཱནཾ, ཁམོ ཕོཊྛབྦཱནཾ, ཝཎྞསམྤནྣོ ཙ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ རཱཛཱརཧོ ཧོཏི རཱཛབྷོགྒོ, རཉྙོ ཨངྒནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཁམོ ཧོཏི རཱུཔཱནཾ, ཁམོ སདྡཱནཾ, ཁམོ གནྡྷཱནཾ, ཁམོ རསཱནཾ, ཁམོ ཕོཊྛབྦཱནཾ, ཁམོ དྷམྨཱནཾ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡཨཱཛཱནཱིཡསུཏྟཾ

༦. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ རཱཛཱརཧོ ཧོཏི རཱཛབྷོགྒོ, རཉྙོ ཨངྒནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ ཁམོ ཧོཏི རཱུཔཱནཾ, ཁམོ སདྡཱནཾ, ཁམོ གནྡྷཱནཾ, ཁམོ རསཱནཾ, ཁམོ ཕོཊྛབྦཱནཾ, བལསམྤནྣོ ཙ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ རཱཛཱརཧོ ཧོཏི རཱཛབྷོགྒོ, རཉྙོ ཨངྒནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཁམོ ཧོཏི རཱུཔཱནཾ …པེ… ཁམོ དྷམྨཱནཾ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཏཏིཡཨཱཛཱནཱིཡསུཏྟཾ

༧. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ རཱཛཱརཧོ ཧོཏི རཱཛབྷོགྒོ, རཉྙོ ཨངྒནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ ཁམོ ཧོཏི རཱུཔཱནཾ, ཁམོ སདྡཱནཾ, ཁམོ གནྡྷཱནཾ, ཁམོ རསཱནཾ, ཁམོ ཕོཊྛབྦཱནཾ, ཛཝསམྤནྣོ ཙ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ རཉྙོ བྷདྲོ ཨསྶཱཛཱནཱིཡོ རཱཛཱརཧོ ཧོཏི རཱཛབྷོགྒོ, རཉྙོ ཨངྒནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཁམོ ཧོཏི རཱུཔཱནཾ…པེ… ཁམོ དྷམྨཱནཾ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཨནུཏྟརིཡསུཏྟཾ

༨. [དཱི. ནི. ༣.༣༢༧] ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཏྟརིཡཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ, ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ – ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨནུསྶཏིཊྛཱནསུཏྟཾ

༩. [དཱི. ནི. ༣.༣༢༧] ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨཱནུསྶཏི, སངྒྷཱནུསྶཏི, སཱིལཱནུསྶཏི, ཙཱགཱནུསྶཏི, དེཝཏཱནུསྶཏི – ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. མཧཱནཱམསུཏྟཾ

༡༠. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཀྐེསུ ཝིཧརཏི ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ ནིགྲོདྷཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ མཧཱནཱམོ སཀྐོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ, ཁོ མཧཱནཱམོ སཀྐོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱགཏཕལོ ཝིཉྙཱཏསཱསནོ, སོ ཀཏམེན ཝིཧཱརེན བཧུལཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི?

‘‘ཡོ སོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱགཏཕལོ ཝིཉྙཱཏསཱསནོ, སོ ཨིམིནཱ ཝིཧཱརེན བཧུལཾ ཝིཧརཏི. [ཨ. ནི. ༡༡.༡༡] ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཡསྨིཾ, མཧཱནཱམ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཏཐཱགཏཾ ཨཱརབྦྷ. ཨུཛུགཏཙིཏྟོ ཁོ པན, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫཾ. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ – ‘ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིསམགཏཱཡ པཛཱཡ སམཔྤཏྟོ ཝིཧརཏི, སབྱཱཔཛྫཱཡ པཛཱཡ ཨབྱཱཔཛྫོ ཝིཧརཏི, དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོ བུདྡྷཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི’’’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏི – ‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’ཏི. ཡསྨིཾ, མཧཱནཱམ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི དྷམྨཾ ཨཱརབྦྷ. ཨུཛུགཏཙིཏྟོ ཁོ པན, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏ པཱམོཛྫཾ. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ – ‘ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིསམགཏཱཡ པཛཱཡ སམཔྤཏྟོ ཝིཧརཏི, སབྱཱཔཛྫཱཡ པཛཱཡ ཨབྱཱཔཛྫོ ཝིཧརཏི, དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོ དྷམྨཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི’’’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ སངྒྷཾ ཨནུསྶརཏི – ‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’ཏི. ཡསྨིཾ, མཧཱནཱམ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ སངྒྷཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི སངྒྷཾ ཨཱརབྦྷ. ཨུཛུགཏཙིཏྟོ ཁོ པན, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫཾ. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ – ‘ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིསམགཏཱཡ པཛཱཡ སམཔྤཏྟོ ཝིཧརཏི, སབྱཱཔཛྫཱཡ པཛཱཡ ཨབྱཱཔཛྫོ ཝིཧརཏི, དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོ སངྒྷཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི’’’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ སཱིལཱནི ཨནུསྶརཏི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི བྷུཛིསྶཱནི ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི ཨཔརཱམཊྛཱནི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི. ཡསྨིཾ, མཧཱནཱམ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི སཱིལཾ ཨཱརབྦྷ. ཨུཛུགཏཙིཏྟོ ཁོ པན, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫཾ. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ – ‘ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིསམགཏཱཡ པཛཱཡ སམཔྤཏྟོ ཝིཧརཏི, སབྱཱཔཛྫཱཡ པཛཱཡ ཨབྱཱཔཛྫོ ཝིཧརཏི, དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོ སཱིལཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི’’’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙཱགཾ ཨནུསྶརཏི – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ! ཡོཧཾ མཙྪེརམལཔརིཡུཊྛིཏཱཡ པཛཱཡ ཝིགཏམལམཙྪེརེན ཙེཏསཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཱམི མུཏྟཙཱགོ པཡཏཔཱཎི ཝོསྶགྒརཏོ ཡཱཙཡོགོ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོ’ཏི. ཡསྨིཾ, མཧཱནཱམ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཙཱགཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཙཱགཾ ཨཱརབྦྷ. ཨུཛུགཏཙིཏྟོ ཁོ པན, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫཾ. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ – ‘ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིསམགཏཱཡ པཛཱཡ སམཔྤཏྟོ ཝིཧརཏི, སབྱཱཔཛྫཱཡ པཛཱཡ ཨབྱཱཔཛྫོ ཝིཧརཏི, དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོ ཙཱགཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི’’’.

‘‘པུན ཙཔརཾ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ དེཝཏཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི – ‘སནྟི དེཝཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ [ཙཱཏུམྨཧཱརཱཛིཀཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], སནྟི དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ, སནྟི དེཝཱ ཡཱམཱ, སནྟི དེཝཱ ཏུསིཏཱ, སནྟི དེཝཱ ནིམྨཱནརཏིནོ, སནྟི དེཝཱ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིནོ, སནྟི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ, སནྟི དེཝཱ ཏཏུཏྟརི [ཏཏུཏྟརིཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.), ཏདུཏྟརི (ཀ.) ཨ. ནི. ༦.༢༥; ཝིསུདྡྷི. ༡.༡༦༢ པསྶིཏབྦཾ]. ཡཐཱརཱུཔཱཡ སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ [ཏཏྠ ཨུཔྤནྣཱ (སཱི.), ཏཏྠཱུཔཔནྣཱ (སྱཱ. ཀཾ.), ཏཏྠུཔཔནྣཱ (ཨ. ནི. ༣.༧༡)], མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ སདྡྷཱ སཾཝིཛྫཏི. ཡཐཱརཱུཔེན སཱིལེན སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ, མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཾ སཱིལཾ སཾཝིཛྫཏི. ཡཐཱརཱུཔེན སུཏེན སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ, མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཾ སུཏཾ སཾཝིཛྫཏི. ཡཐཱརཱུཔེན ཙཱགེན སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ, མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔོ ཙཱགོ སཾཝིཛྫཏི. ཡཐཱརཱུཔཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ, མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ པཉྙཱ སཾཝིཛྫཏཱི’ཏི. ཡསྨིཾ, མཧཱནཱམ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙ ཏཱསཉྩ དེཝཏཱནཾ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཏཱ དེཝཏཱ ཨཱརབྦྷ. ཨུཛུགཏཙིཏྟོ ཁོ པན, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ལབྷཏི ཨཏྠཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཝེདཾ, ལབྷཏི དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ པཱམོཛྫཾ. པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡཏི, པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི, པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི, སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, མཧཱནཱམ – ‘ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིསམགཏཱཡ པཛཱཡ སམཔྤཏྟོ ཝིཧརཏི, སབྱཱཔཛྫཱཡ [སབྱཱཔཛ྄ཛྷཱཡ… ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷོ (ཀ.)] པཛཱཡ ཨབྱཱཔཛྫོ [སབྱཱཔཛ྄ཛྷཱཡ… ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷོ (ཀ.)] ཝིཧརཏི, དྷམྨསོཏཾ སམཱཔནྣོ དེཝཏཱནུསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི’’’.

‘‘ཡོ སོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱགཏཕལོ ཝིཉྙཱཏསཱསནོ, སོ ཨིམིནཱ ཝིཧཱརེན བཧུལཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི. དསམཾ.

ཨཱཧུནེཡྻཝགྒོ པཋམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

དྭེ ཨཱཧུནེཡྻཱ ཨིནྡྲིཡ, བལཱནི ཏཡོ ཨཱཛཱནཱིཡཱ;

ཨནུཏྟརིཡ ཨནུསྶཏཱི, མཧཱནཱམེན ཏེ དསཱཏི.

༢. སཱརཎཱིཡཝགྒོ

༡. པཋམསཱརཎཱིཡསུཏྟཾ

༡༡. ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱ [སཱརཱཎཱིཡཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཀཏམེ ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡེ ཏེ ལཱབྷཱ དྷམྨིཀཱ དྷམྨལདྡྷཱ ཨནྟམསོ པཏྟཔརིཡཱཔནྣམཏྟམྤི ཏཐཱརཱུཔེཧི ལཱབྷེཧི ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱི ཧོཏི སཱིལཝནྟེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སཱདྷཱརཎབྷོགཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི བྷུཛིསྶཱནི ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི ཨཔརཱམཊྛཱནི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི ཏཐཱརཱུཔེཧི སཱིལེཧི སཱིལསཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱཡཾ དིཊྛི ཨརིཡཱ ནིཡྻཱནིཀཱ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡ ཏཐཱརཱུཔཱཡ དིཊྛིཡཱ དིཊྛིསཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡསཱརཎཱིཡསུཏྟཾ

༡༢. ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱ པིཡཀརཎཱ གརུཀརཎཱ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཀཱཡཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཝཙཱིཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི…པེ… མེཏྟཾ མནོཀམྨཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡེ ཏེ ལཱབྷཱ དྷམྨིཀཱ དྷམྨལདྡྷཱ ཨནྟམསོ པཏྟཔརིཡཱཔནྣམཏྟམྤི ཏཐཱརཱུཔེཧི ལཱབྷེཧི ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟབྷོགཱི ཧོཏི སཱིལཝནྟེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི སཱདྷཱརཎབྷོགཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི བྷུཛིསྶཱནི ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི ཨཔརཱམཊྛཱནི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི ཏཐཱརཱུཔེཧི སཱིལེཧི སཱིལསཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱཡཾ དིཊྛི ཨརིཡཱ ནིཡྻཱནིཀཱ ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡ ཏཐཱརཱུཔཱཡ དིཊྛིཡཱ དིཊྛིསཱམཉྙགཏོ ཝིཧརཏི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཨཱཝི ཙེཝ རཧོ ཙ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱ པིཡཀརཎཱ གརུཀརཎཱ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ནིསྶཱརཎཱིཡསུཏྟཾ

༡༣. ‘‘ཚཡིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིསྶཱརཎཱིཡཱ དྷཱཏུཡོ. ཀཏམཱ ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘མེཏྟཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ; ཨཐ ཙ པན མེ བྱཱཔཱདོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘མཱཡསྨཱ, ཨེཝཾ ཨཝཙ; མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ མེཏྟཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ; ཨཐ ཙ པནསྶ བྱཱཔཱདོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི [ཋསྶཏཱིཏི (སབྦཏྠ) དཱི. ནི. ༣.༣༢༦ པསྶིཏབྦཾ], ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྱཱཔཱདསྶ ཡདིདཾ མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’’ཏི [མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟི (སབྦཏྠ)].

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཀརུཎཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ; ཨཐ ཙ པན མེ ཝིཧེསཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘མཱཡསྨཱ, ཨེཝཾ ཨཝཙ; མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཀརུཎཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ; ཨཐ ཙ པནསྶ ཝིཧེསཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཧེསཱཡ ཡདིདཾ ཀརུཎཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘མུདིཏཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ; ཨཐ ཙ པན མེ ཨརཏི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘མཱཡསྨཱ, ཨེཝཾ ཨཝཙ; མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ མུདིཏཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ; ཨཐ ཙ པནསྶ ཨརཏི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརཏིཡཱ ཡདིདཾ མུདིཏཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨུཔེཀྑཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ; ཨཐ ཙ པན མེ རཱགོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘མཱཡསྨཱ, ཨེཝཾ ཨཝཙ; མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨུཔེཀྑཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ; ཨཐ ཙ པནསྶ རཱགོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, རཱགསྶ ཡདིདཾ ཨུཔེཀྑཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨནིམིཏྟཱ ཧི ཁོ མེ ཙེཏོཝིམུཏྟི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཡཱནཱིཀཏཱ ཝཏྠུཀཏཱ ཨནུཊྛིཏཱ པརིཙིཏཱ སུསམཱརདྡྷཱ; ཨཐ ཙ པན མེ ནིམིཏྟཱནུསཱརི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘མཱཡསྨཱ, ཨེཝཾ ཨཝཙ; མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨནིམིཏྟཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཡཱནཱིཀཏཱཡ ཝཏྠུཀཏཱཡ ཨནུཊྛིཏཱཡ པརིཙིཏཱཡ སུསམཱརདྡྷཱཡ; ཨཐ ཙ པནསྶ ནིམིཏྟཱནུསཱརི ཝིཉྙཱཎཾ བྷཝིསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཡདིདཾ ཨནིམིཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟཱི’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨསྨཱིཏི ཁོ མེ ཝིགཏཾ [ཝིགཏེ (སྱཱ.)], ཨཡམཧམསྨཱིཏི ཙ [ཨཡཾ ཙཀཱརོ དཱི. ནི. ༣.༣༢༦ ནཏྠི] ན སམནུཔསྶཱམི; ཨཐ ཙ པན མེ ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐཾཀཐཱསལླཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’ཏི. སོ ‘མཱ ཧེཝ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘མཱཡསྨཱ, ཨེཝཾ ཨཝཙ; མཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྦྷཱཙིཀྑི, ན ཧི སཱདྷུ བྷགཝཏོ ཨབྦྷཀྑཱནཾ, ན ཧི བྷགཝཱ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ. ཨཊྛཱནམེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཨསྨཱིཏི ཝིགཏེ ཨཡམཧམསྨཱིཏི ཙ ན སམནུཔསྶཏོ; ཨཐ ཙ པནསྶ ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐཾཀཐཱསལླཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏི, ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ནིསྶརཎཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཙིཀིཙྪཱཀཐཾཀཐཱསལླསྶ ཡདིདཾ ཨསྨཱིཏི མཱནསམུགྒྷཱཏོ’ཏི. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ནིསྶཱརཎཱིཡཱ དྷཱཏུཡོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. བྷདྡཀསུཏྟཾ

༡༤. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཏཐཱ ཏཐཱ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ན བྷདྡཀཾ མརཎཾ ཧོཏི, ན བྷདྡིཀཱ ཀཱལཀིརིཡཱ [ཀཱལཾཀིརིཡཱ (ཀ.) ཨ. ནི. ༣.༡༡༠]. ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ན བྷདྡཀཾ མརཎཾ ཧོཏི, ན བྷདྡིཀཱ ཀཱལཀིརིཡཱ?

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀམྨཱརཱམོ ཧོཏི ཀམྨརཏོ ཀམྨཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, བྷསྶཱརཱམོ ཧོཏི བྷསྶརཏོ བྷསྶཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ནིདྡཱརཱམོ ཧོཏི ནིདྡཱརཏོ ནིདྡཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, སངྒཎིཀཱརཱམོ ཧོཏི སངྒཎིཀརཏོ སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, སཾསགྒཱརཱམོ ཧོཏི སཾསགྒརཏོ སཾསགྒཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, པཔཉྩཱརཱམོ ཧོཏི པཔཉྩརཏོ པཔཉྩཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ན བྷདྡཀཾ མརཎཾ ཧོཏི, ན བྷདྡིཀཱ ཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ – ‘བྷིཀྑུ སཀྐཱཡཱབྷིརཏོ ནཔྤཛཧཱསི [ན པཧཱསི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] སཀྐཱཡཾ སམྨཱ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡ’’’.

‘‘ཏཐཱ ཏཐཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ བྷདྡཀཾ མརཎཾ ཧོཏི, བྷདྡིཀཱ ཀཱལཀིརིཡཱ. ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ བྷདྡཀཾ མརཎཾ ཧོཏི, བྷདྡིཀཱ ཀཱལཀིརིཡཱ?

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ན ཀམྨཱརཱམོ ཧོཏི ན ཀམྨརཏོ ན ཀམྨཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ན བྷསྶཱརཱམོ ཧོཏི ན བྷསྶརཏོ ན བྷསྶཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ན ནིདྡཱརཱམོ ཧོཏི ན ནིདྡཱརཏོ ནིདྡཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ན སངྒཎིཀཱརཱམོ ཧོཏི ན སངྒཎིཀརཏོ ན སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ན སཾསགྒཱརཱམོ ཧོཏི ན སཾསགྒརཏོ ན སཾསགྒཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ན པཔཉྩཱརཱམོ ཧོཏི ན པཔཉྩརཏོ ན པཔཉྩཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ བྷདྡཀཾ མརཎཾ ཧོཏི, བྷདྡིཀཱ ཀཱལཀིརིཡཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ – ‘བྷིཀྑུ ནིབྦཱནཱབྷིརཏོ པཛཧཱསི སཀྐཱཡཾ སམྨཱ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡཱ’’’ཏི.

‘‘ཡོ པཔཉྩམནུཡུཏྟོ, པཔཉྩཱབྷིརཏོ མགོ;

ཝིརཱདྷཡཱི སོ ནིབྦཱནཾ, ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཏྟརཾ.

‘‘ཡོ ཙ པཔཉྩཾ ཧིཏྭཱན, ནིཔྤཔཉྩཔདེ རཏོ;

ཨཱརཱདྷཡཱི སོ ནིབྦཱནཾ, ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཏྟར’’ནྟི. ཙཏུཏྠཾ;

༥. ཨནུཏཔྤིཡསུཏྟཾ

༡༥. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཏཐཱ ཏཐཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ཀཱལཀིརིཡཱ ཨནུཏཔྤཱ ཧོཏི. ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ཀཱལཀིརིཡཱ ཨནུཏཔྤཱ ཧོཏི?

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀམྨཱརཱམོ ཧོཏི ཀམྨརཏོ ཀམྨཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, བྷསྶཱརཱམོ ཧོཏི…པེ… ནིདྡཱརཱམོ ཧོཏི… སངྒཎིཀཱརཱམོ ཧོཏི… སཾསགྒཱརཱམོ ཧོཏི… པཔཉྩཱརཱམོ ཧོཏི པཔཉྩརཏོ པཔཉྩཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ཀཱལཀིརིཡཱ ཨནུཏཔྤཱ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ – ‘བྷིཀྑུ སཀྐཱཡཱབྷིརཏོ ནཔྤཛཧཱསི སཀྐཱཡཾ སམྨཱ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡ’’’.

‘‘ཏཐཱ ཏཐཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ཀཱལཀིརིཡཱ ཨནནུཏཔྤཱ ཧོཏི. ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ཀཱལཀིརིཡཱ ཨནནུཏཔྤཱ ཧོཏི?

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ན ཀམྨཱརཱམོ ཧོཏི ན ཀམྨརཏོ ན ཀམྨཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ན བྷསྶཱརཱམོ ཧོཏི…པེ… ན ནིདྡཱརཱམོ ཧོཏི… ན སངྒཎིཀཱརཱམོ ཧོཏི… ན སཾསགྒཱརཱམོ ཧོཏི… ན པཔཉྩཱརཱམོ ཧོཏི ན པཔཉྩརཏོ ན པཔཉྩཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤེཏི ཡཐཱ ཡཐཱསྶ ཝིཧཱརཾ ཀཔྤཡཏོ ཀཱལཀིརིཡཱ ཨནནུཏཔྤཱ ཧོཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱཝུསོ – ‘བྷིཀྑུ ནིབྦཱནཱབྷིརཏོ པཛཧཱསི སཀྐཱཡཾ སམྨཱ དུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡཱ’’’ཏི.

‘‘ཡོ པཔཉྩམནུཡུཏྟོ, པཔཉྩཱབྷིརཏོ མགོ;

ཝིརཱདྷཡཱི སོ ནིབྦཱནཾ, ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཏྟརཾ.

‘‘ཡོ ཙ པཔཉྩཾ ཧིཏྭཱན, ནིཔྤཔཉྩཔདེ རཏོ;

ཨཱརཱདྷཡཱི སོ ནིབྦཱནཾ, ཡོགཀྑེམཾ ཨནུཏྟར’’ནྟི. པཉྩམཾ;

༦. ནཀུལཔིཏུསུཏྟཾ

༡༦. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ བྷགྒེསུ ཝིཧརཏི སུསུམཱརགིརེ [སུཾསུམཱརགིརེ (སཱི. པཱི.), སཾསུམཱརགིརེ (ཀཏྠཙི)] བྷེསཀལཱ༹ཝནེ མིགདཱཡེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི ཨཱབཱདྷིཀོ ཧོཏི དུཀྑིཏོ བཱལ༹ྷགིལཱནོ. ཨཐ ཁོ ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ནཀུལཔིཏརཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘མཱ ཁོ ཏྭཾ, གཧཔཏི, སཱཔེཀྑོ [སཱཔེཁོ (པཱི. ཀ.)] ཀཱལམཀཱསི. དུཀྑཱ, གཧཔཏི, སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ; གརཧིཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ. སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེཝམསྶ – ‘ན ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི མམཙྩཡེན སཀྑིསྶཏི [ན སཀྑིསྶཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.), སཀྐོཏི (པཱི. ཀ.)] དཱརཀེ པོསེཏུཾ, གྷརཱཝཱསཾ སནྡྷརིཏུ’ནྟི [སནྡྷརིཏུནྟི (ཀ.), སཎྛརིཏུཾ (སྱཱ.)]. ན ཁོ པནེཏཾ, གཧཔཏི, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཀུསལཱཧཾ, གཧཔཏི, ཀཔྤཱསཾ ཀནྟིཏུཾ ཝེཎིཾ ཨོལིཁིཏུཾ. སཀྐོམཧཾ, གཧཔཏི, ཏཝཙྩཡེན དཱརཀེ པོསེཏུཾ, གྷརཱཝཱསཾ སནྡྷརིཏུཾ. ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, གཧཔཏི, མཱ སཱཔེཀྑོ ཀཱལམཀཱསི. དུཀྑཱ, གཧཔཏི, སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ; གརཧིཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེཝམསྶ – ‘ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི མམཙྩཡེན ཨཉྙཾ གྷརཾ [བྷཏྟཱརཾ (སྱཱ. ཀཾ.), ཝཱིརཾ (སཱི.)] གམིསྶཏཱི’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, གཧཔཏི, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཏྭཉྩེཝ ཁོ, གཧཔཏི, ཛཱནཱསི ཨཧཉྩ, ཡཾ ནོ [ཡདཱ ཏེ (སཱི.), ཡཐཱ (སྱཱ.), ཡཐཱ ནོ (པཱི.)] སོལ༹སཝསྶཱནི གཧཊྛཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ སམཱཙིཎྞཾ [སམཱདིནྣཾ (སཱི.)]. ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, གཧཔཏི, མཱ སཱཔེཀྑོ ཀཱལམཀཱསི. དུཀྑཱ, གཧཔཏི, སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ; གརཧིཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེཝམསྶ – ‘ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི མམཙྩཡེན ན དསྶནཀཱམཱ བྷཝིསྶཏི བྷགཝཏོ ན དསྶནཀཱམཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶཱ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, གཧཔཏི, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཨཧཉྷི, གཧཔཏི, ཏཝཙྩཡེན དསྶནཀཱམཏརཱ ཙེཝ བྷཝིསྶཱམི བྷགཝཏོ, དསྶནཀཱམཏརཱ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ. ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, གཧཔཏི, མཱ སཱཔེཀྑོ ཀཱལམཀཱསི. དུཀྑཱ, གཧཔཏི, སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ; གརཧིཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེཝམསྶ – ‘ན ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི མམཙྩཡེན སཱིལེསུ [ནཀུལམཱཏཱ… ན སཱིལེསུ (སཱི. པཱི.)] པརིཔཱུརཀཱརིནཱི’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, གཧཔཏི, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, གཧཔཏི, ཏསྶ བྷགཝཏོ སཱཝིཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནིཡོ, ཨཧཾ ཏཱསཾ ཨཉྙཏརཱ. ཡསྶ ཁོ པནསྶ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ – ཨཡཾ སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགྒེསུ ཝིཧརཏི སུསུམཱརགིརེ བྷེསཀལཱ༹ཝནེ མིགདཱཡེ – ཏཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪཏུ. ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, གཧཔཏི, མཱ སཱཔེཀྑོ ཀཱལམཀཱསི. དུཀྑཱ, གཧཔཏི, སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ; གརཧིཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེཝམསྶ – ‘ན ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ལཱབྷིནཱི [ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ན ལཱབྷིནཱི (པཱི.)] ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶཱ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, གཧཔཏི, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, གཧཔཏི, ཏསྶ བྷགཝཏོ སཱཝིཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ལཱབྷིནིཡོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, ཨཧཾ ཏཱསཾ ཨཉྙཏརཱ. ཡསྶ ཁོ པནསྶ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ – ཨཡཾ སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགྒེསུ ཝིཧརཏི སུསུམཱརགིརེ བྷེསཀལཱ༹ཝནེ མིགདཱཡེ – ཏཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪཏུ. ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, གཧཔཏི, མཱ སཱཔེཀྑོ ཀཱལམཀཱསི. དུཀྑཱ, གཧཔཏི, སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ; གརཧིཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨེཝམསྶ – ‘ན ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨོགཱདྷཔྤཏྟཱ པཏིགཱདྷཔྤཏྟཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪཱ ཝིགཏཀཐཾཀཐཱ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟཱ ཨཔརཔྤཙྩཡཱ སཏྠུསཱསནེ ཝིཧརཏཱི’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, གཧཔཏི, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, གཧཔཏི, ཏསྶ བྷགཝཏོ སཱཝིཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨོགཱདྷཔྤཏྟཱ པཏིགཱདྷཔྤཏྟཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪཱ ཝིགཏཀཐཾཀཐཱ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟཱ ཨཔརཔྤཙྩཡཱ སཏྠུསཱསནེ ཝིཧརནྟི, ཨཧཾ ཏཱསཾ ཨཉྙཏརཱ. ཡསྶ ཁོ པནསྶ ཀངྑཱ ཝཱ ཝིམཏི ཝཱ – ཨཡཾ སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགྒེསུ ཝིཧརཏི སུསུམཱརགིརེ བྷེསཀལཱ༹ཝནེ མིགདཱཡེ – ཏཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪཏུ. ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, གཧཔཏི, མཱ སཱཔེཀྑོ ཀཱལམཀཱསི. དུཀྑཱ གཧཔཏི སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ; གརཧིཏཱ ཙ བྷགཝཏཱ སཱཔེཀྑསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ནཀུལཔིཏུནོ གཧཔཏིསྶ ནཀུལམཱཏརཱ [ནཀུལམཱཏཱཡ (སཱི. སྱཱ.), ནཀུལམཱཏུཡཱ (ཀ.)] གཧཔཏཱནིཡཱ ཨིམིནཱ ཨོཝཱདེན ཨོཝདིཡམཱནསྶ སོ ཨཱབཱདྷོ ཋཱནསོ པཊིཔྤསྶམྦྷི. ཝུཊྛཧི [ཝུཊྛཱཏི (ཀ.)] ཙ ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི ཏམྷཱ ཨཱབཱདྷཱ; ཏཐཱ པཧཱིནོ ཙ པན ནཀུལཔིཏུནོ གཧཔཏིསྶ སོ ཨཱབཱདྷོ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི གིལཱནཱ ཝུཊྛིཏོ [‘‘གིལཱནབྷཱཝཏོ ཝུཊྛཱཡ ཋིཏོ, བྷཱཝཔྤདྷཱནོ ཧི ཨཡཾ ནིདྡེསོ’’ཏི ཊཱིཀཱསཾཝཎྞནཱ] ཨཙིརཝུཊྛིཏོ གེལཉྙཱ དཎྜམོལུབྦྷ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ནཀུལཔིཏརཾ གཧཔཏིཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ལཱབྷཱ ཏེ, གཧཔཏི, སུལདྡྷཾ ཏེ, གཧཔཏི! ཡསྶ ཏེ ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ཨནུཀམྤིཀཱ ཨཏྠཀཱམཱ ཨོཝཱདིཀཱ ཨནུསཱསིཀཱ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, གཧཔཏི, མམ སཱཝིཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ སཱིལེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནིཡོ, ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ཏཱསཾ ཨཉྙཏརཱ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, གཧཔཏི, མམ སཱཝིཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ལཱབྷིནིཡོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ཏཱསཾ ཨཉྙཏརཱ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, གཧཔཏི, མམ སཱཝིཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨོགཱདྷཔྤཏྟཱ པཏིགཱདྷཔྤཏྟཱ ཨསྶཱསཔྤཏྟཱ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪཱ ཝིགཏཀཐཾཀཐཱ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟཱ ཨཔརཔྤཙྩཡཱ སཏྠུསཱསནེ ཝིཧརནྟི, ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ཏཱསཾ ཨཉྙཏརཱ. ལཱབྷཱ ཏེ, གཧཔཏི, སུལདྡྷཾ ཏེ, གཧཔཏི! ཡསྶ ཏེ ནཀུལམཱཏཱ གཧཔཏཱནཱི ཨནུཀམྤིཀཱ ཨཏྠཀཱམཱ ཨོཝཱདིཀཱ ཨནུསཱསིཀཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སོཔྤསུཏྟཾ

༡༧. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེནུཔཊྛཱནསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ སཱརིཔུཏྟོ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེནུཔཊྛཱནསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ མཧཱམོགྒལླཱནོ…པེ… ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ མཧཱཀསྶཔོ… ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ མཧཱཀཙྩཱཡནོ… ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ མཧཱཀོཊྛིཀོ [མཧཱཀོཊྛིཏོ (སཱི. པཱི.)] … ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ མཧཱཙུནྡོ… ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ མཧཱཀཔྤིནོ… ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ ཨནུརུདྡྷོ… ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ རེཝཏོ… ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ ཨཱནནྡོ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེནུཔཊྛཱནསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བཧུདེཝ རཏྟིཾ ནིསཛྫཱཡ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. ཏེཔི ཁོ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཡཐཱཝིཧཱརཾ ཨགམཾསུ. ཡེ པན ཏཏྠ བྷིཀྑཱུ ནཝཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱ ཨདྷུནཱགཏཱ ཨིམཾ དྷམྨཝིནཡཾ ཏེ ཡཱཝ སཱུརིཡུགྒམནཱ ཀཱཀཙྪམཱནཱ སུཔིཾསུ. ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཡཱཝ སཱུརིཡུགྒམནཱ ཀཱཀཙྪམཱནེ སུཔནྟེ. དིསྭཱ ཡེནུཔཊྛཱནསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ནིསཛྫ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི –

‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟོ? ཀཧཾ མཧཱམོགྒལླཱནོ? ཀཧཾ མཧཱཀསྶཔོ? ཀཧཾ མཧཱཀཙྩཱཡནོ? ཀཧཾ མཧཱཀོཊྛིཀོ? ཀཧཾ མཧཱཙུནྡོ? ཀཧཾ མཧཱཀཔྤིནོ? ཀཧཾ ཨནུརུདྡྷོ? ཀཧཾ རེཝཏོ? ཀཧཾ ཨཱནནྡོ? ཀཧཾ ནུ ཁོ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཐེརཱ སཱཝཀཱ གཏཱ’’ཏི? ‘‘ཏེཔི ཁོ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨནྟོ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཡཐཱཝིཧཱརཾ ཨགམཾསཱུ’’ཏི. ‘‘ཀེན ནོ [ཀེན ནོ (ཀ.), ཀེ ནུ (ཀཏྠཙི)] ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ནཱགཏཱཏི [བྷིཀྑཱུ ནཝཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.), བྷིཀྑཱུ གཏཱཏི (?)] ཡཱཝ སཱུརིཡུགྒམནཱ ཀཱཀཙྪམཱནཱ སུཔཐ? ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔི ནུ ཏུམྷེཧི དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ – ‘རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ [མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ (ཀ.)] ཡཱཝདཏྠཾ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ ཛནཔདསྶ ཝཱ པིཡོ མནཱཔོ’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ དིཊྛཾ ན སུཏཾ – ‘རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ ཡཱཝདཏྠཾ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ ཛནཔདསྶ ཝཱ པིཡོ མནཱཔོ’’’ཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔི ནུ ཏུམྷེཧི དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ – ‘རཊྛིཀོ…པེ… པེཏྟཎིཀོ… སེནཱཔཏིཀོ… གཱམགཱམཎིཀོ [གཱམགཱམིཀོ (སཱི. པཱི.)] … པཱུགགཱམཎིཀོ ཡཱཝདཏྠཾ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ པཱུགགཱམཎིཀཏྟཾ ཀཱརེནྟོ པཱུགསྶ ཝཱ པིཡོ མནཱཔོ’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ དིཊྛཾ ན སུཏཾ – ‘པཱུགགཱམཎིཀོ ཡཱཝདཏྠཾ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ པཱུགགཱམཎིཀཏྟཾ ཝཱ ཀཱརེནྟོ པཱུགསྶ ཝཱ པིཡོ མནཱཔོ’’’ཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔི ནུ ཏུམྷེཧི དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ – ‘སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཡཱཝདཏྠཾ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརོ བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙཱུ ཛཱགརིཡཾ ཨནནུཡུཏྟོ ཨཝིཔསྶཀོ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པུབྦརཏྟཱཔརརཏྟཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ [བོདྷཔཀྑིཡཱནཾ (སཱི.), བོདྷཔཀྑིཀཱནཾ (པཱི.)] དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱནུཡོགཾ ཨནནུཡུཏྟོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟོ’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ དིཊྛཾ ན སུཏཾ – ‘སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཡཱཝདཏྠཾ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརོ བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙཱུ ཛཱགརིཡཾ ཨནནུཡུཏྟོ ཨཝིཔསྶཀོ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པུབྦརཏྟཱཔརརཏྟཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱནུཡོགཾ ཨནནུཡུཏྟོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟོ’’’ཏི.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཱ བྷཝིསྶཱམ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུནོ, ཛཱགརིཡཾ ཨནུཡུཏྟཱ, ཝིཔསྶཀཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ, པུབྦརཏྟཱཔརརཏྟཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ, བྷཱཝནཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརིསྶཱམཱ’ཏི. ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. མཙྪབནྡྷསུཏྟཾ

༡༨. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརཏི མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ. ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ ཨཉྙཏརསྨིཾ པདེསེ མཙྪིཀཾ མཙྪབནྡྷཾ མཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱནཾ. དིསྭཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ནིསཛྫ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པསྶཐ ནོ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨམུཾ མཙྪིཀཾ མཙྪབནྡྷཾ མཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱན’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔི ནུ ཏུམྷེཧི དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ – ‘མཙྪིཀོ མཙྪབནྡྷོ མཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱནོ ཏེན ཀམྨེན ཏེན ཨཱཛཱིཝེན ཧཏྠིཡཱཡཱི ཝཱ ཨསྶཡཱཡཱི ཝཱ རཐཡཱཡཱི ཝཱ ཡཱནཡཱཡཱི ཝཱ བྷོགབྷོགཱི ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ དིཊྛཾ ན སུཏཾ – ‘མཙྪིཀོ མཙྪབནྡྷོ མཙྪེ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱནོ ཏེན ཀམྨེན ཏེན ཨཱཛཱིཝེན ཧཏྠིཡཱཡཱི ཝཱ ཨསྶཡཱཡཱི ཝཱ རཐཡཱཡཱི ཝཱ ཡཱནཡཱཡཱི ཝཱ བྷོགབྷོགཱི ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏེ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, མཙྪེ ཝཛ྄ཛྷེ ཝདྷཱཡུཔནཱིཏེ [ཝདྷཱཡཱནཱིཏེ (སྱཱ. ཀཾ.), ཝདྷཱཡ ནཱིཏེ (ཀ.)] པཱཔཀེན མནསཱནུཔེཀྑཏི, ཏསྨཱ སོ ནེཝ ཧཏྠིཡཱཡཱི ཧོཏི ན ཨསྶཡཱཡཱི ན རཐཡཱཡཱི ན ཡཱནཡཱཡཱི ན བྷོགབྷོགཱི, ན མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔི ནུ ཏུམྷེཧི དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ – ‘གོགྷཱཏཀོ གཱཝོ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱནོ ཏེན ཀམྨེན ཏེན ཨཱཛཱིཝེན ཧཏྠིཡཱཡཱི ཝཱ ཨསྶཡཱཡཱི ཝཱ རཐཡཱཡཱི ཝཱ ཡཱནཡཱཡཱི ཝཱ བྷོགབྷོགཱི ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ དིཊྛཾ ན སུཏཾ – ‘གོགྷཱཏཀོ གཱཝོ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱནོ ཏེན ཀམྨེན ཏེན ཨཱཛཱིཝེན ཧཏྠིཡཱཡཱི ཝཱ ཨསྶཡཱཡཱི ཝཱ རཐཡཱཡཱི ཝཱ ཡཱནཡཱཡཱི ཝཱ བྷོགབྷོགཱི ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏེ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, གཱཝོ ཝཛ྄ཛྷེ ཝདྷཱཡུཔནཱིཏེ པཱཔཀེན མནསཱནུཔེཀྑཏི, ཏསྨཱ སོ ནེཝ ཧཏྠིཡཱཡཱི ཧོཏི ན ཨསྶཡཱཡཱི ན རཐཡཱཡཱི ན ཡཱནཡཱཡཱི ན བྷོགབྷོགཱི, ན མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔི ནུ ཏུམྷེཧི དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ – ‘ཨོརབྦྷིཀོ…པེ… སཱུཀརིཀོ [སོཀརིཀོ (སྱཱ.)] …པེ… སཱཀུཎིཀོ…པེ… མཱགཝིཀོ མགེ [མིགེ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱནོ ཏེན ཀམྨེན ཏེན ཨཱཛཱིཝེན ཧཏྠིཡཱཡཱི ཝཱ ཨསྶཡཱཡཱི ཝཱ རཐཡཱཡཱི ཝཱ ཡཱནཡཱཡཱི ཝཱ བྷོགབྷོགཱི ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ’’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ དིཊྛཾ ན སུཏཾ – ‘མཱགཝིཀོ མགེ ཝདྷིཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཝིཀྐིཎམཱནོ ཏེན ཀམྨེན ཏེན ཨཱཛཱིཝེན ཧཏྠིཡཱཡཱི ཝཱ ཨསྶཡཱཡཱི ཝཱ རཐཡཱཡཱི ཝཱ ཡཱནཡཱཡཱི ཝཱ བྷོགབྷོགཱི ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏེ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, མགེ ཝཛ྄ཛྷེ ཝདྷཱཡུཔནཱིཏེ པཱཔཀེན མནསཱནུཔེཀྑཏི, ཏསྨཱ སོ ནེཝ ཧཏྠིཡཱཡཱི ཧོཏི ན ཨསྶཡཱཡཱི ན རཐཡཱཡཱི ན ཡཱནཡཱཡཱི ན བྷོགབྷོགཱི, ན མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. ཏེ ཧི (ནཱམ) [( ) བཧཱུསུ ནཏྠི] སོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིརཙྪཱནགཏེ པཱཎེ ཝཛ྄ཛྷེ ཝདྷཱཡུཔནཱིཏེ པཱཔཀེན མནསཱནུཔེཀྑམཱནོ [མནསཱནུཔེཀྑཏི, ཏསྨཱ སོ (སྱཱ. ཀ.)] ནེཝ ཧཏྠིཡཱཡཱི བྷཝིསྶཏི [ཧོཏི (སྱཱ. ཀ.)] ན ཨསྶཡཱཡཱི ན རཐཡཱཡཱི ན ཡཱནཡཱཡཱི ན བྷོགབྷོགཱི, ན མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶཏི [ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི (སྱཱ. ཀ.)]. ཀོ པན ཝཱདོ ཡཾ མནུསྶབྷཱུཏཾ ཝཛ྄ཛྷཾ ཝདྷཱཡུཔནཱིཏཾ པཱཔཀེན མནསཱནུཔེཀྑཏི! ཏཉྷི ཏསྶ [ཏཾ ཧིསྶ (པཱི. ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ. ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཋམམརཎསྶཏིསུཏྟཾ

༡༩. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ནཱཏིཀེ [ནཱདིཀེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.) ཨ. ནི. ༨.༧༣] ཝིཧརཏི གིཉྫཀཱཝསཐེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘མརཎསྶཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ. བྷཱཝེཐ ནོ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, མརཎསྶཏི’’ནྟི?

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, བྷཱཝེསི མརཎསྶཏི’’ནྟི? ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ རཏྟིནྡིཝཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི.

ཨཉྙཏརོཔི ཁོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧམྤི ཁོ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, བྷཱཝེསི མརཎསྶཏི’’ནྟི? ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ དིཝསཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི.

ཨཉྙཏརོཔི ཁོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧམྤི ཁོ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, བྷཱཝེསི མརཎསྶཏི’’ནྟི? ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཨེཀཔིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི.

ཨཉྙཏརོཔི ཁོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧམྤི ཁོ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, བྷཱཝེསི མརཎསྶཏི’’ནྟི? ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ སངྑཱདིཏྭཱ [སངྑརིཏྭཱ (ཀ.)] ཨཛ྄ཛྷོཧརཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི.

ཨཉྙཏརོཔི ཁོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧམྤི ཁོ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, བྷཱཝེསི མརཎསྶཏི’’ནྟི? ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཨེཀཾ ཨཱལོཔཾ སངྑཱདིཏྭཱ [སཾཧརིཏྭཱ (ཀ.)] ཨཛ྄ཛྷོཧརཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི.

ཨཉྙཏརོཔི ཁོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧམྤི ཁོ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, བྷཱཝེསི མརཎསྶཏི’’ནྟི? ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཨསྶསིཏྭཱ ཝཱ པསྶསཱམི པསྶསིཏྭཱ ཝཱ ཨསྶསཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷཱཝེམི མརཎསྶཏི’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ བྷགཝཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡོ ཙཱཡཾ [ཡྭཱཡཾ (པཱི. ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ རཏྟིནྡིཝཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’’’ཏི.

‘‘ཡོ ཙཱཡཾ [ཡོཔཱཡཾ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ དིཝསཾ ཛཱིཝེཡྻཾ, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’’’ཏི.

‘‘ཡོ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཨེཀཔིཎྜཔཱཏཾ བྷུཉྫཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’’’ཏི.

‘‘ཡོ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཨཱལོཔེ སངྑཱདིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ པམཏྟཱ ཝིཧརནྟི དནྡྷཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེནྟི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ.

‘‘ཡོ ཙ ཁྭཱཡཾ [ཡོཔཱཡཾ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཨེཀཾ ཨཱལོཔཾ སངྑཱདིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷོཧརཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’’’ཏི.

‘‘ཡོ ཙཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཧཾ ཏདནྟརཾ ཛཱིཝེཡྻཾ ཡདནྟརཾ ཨསྶསིཏྭཱ ཝཱ པསྶསཱམི པསྶསིཏྭཱ ཝཱ ཨསྶསཱམི, བྷགཝཏོ སཱསནཾ མནསི ཀརེཡྻཾ, བཧུ ཝཏ མེ ཀཏཾ ཨསྶཱ’ཏི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨཔྤམཏྟཱ ཝིཧརནྟི ཏིཀྑཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེནྟི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཨཔྤམཏྟཱ ཝིཧརིསྶཱམ, ཏིཀྑཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེསྶཱམ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡཱ’ཏི. ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཏིཡམརཎསྶཏིསུཏྟཾ

༢༠. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ནཱཏིཀེ ཝིཧརཏི གིཉྫཀཱཝསཐེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘མརཎསྶཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ. ཀཐཾ བྷཱཝིཏཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, མརཎསྶཏི ཀཐཾ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ?

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དིཝསེ ནིཀྑནྟེ རཏྟིཡཱ པཏིཧིཏཱཡ [པཊིགཏཱཡ (ཀ.) ཨ. ནི. ༨.༧༤] ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘བཧུཀཱ ཁོ མེ པཙྩཡཱ མརཎསྶ – ཨཧི ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ, ཝིཙྪིཀོ ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ, སཏཔདཱི ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ; ཏེན མེ ཨསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ, སོ མམསྶ ཨནྟརཱཡོ. ཨུཔཀྑལིཏྭཱ ཝཱ པཔཏེཡྻཾ, བྷཏྟཾ ཝཱ མེ བྷུཏྟཾ བྱཱཔཛྫེཡྻ, པིཏྟཾ ཝཱ མེ ཀུཔྤེཡྻ, སེམྷཾ ཝཱ མེ ཀུཔྤེཡྻ, སཏྠཀཱ ཝཱ མེ ཝཱཏཱ ཀུཔྤེཡྻུཾ; ཏེན མེ ཨསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ, སོ མམསྶ ཨནྟརཱཡོ’ཏི. ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཡེ མེ ཨསྶུ རཏྟིཾ ཀཱལཾ ཀརོནྟསྶ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’’’ཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཏྠི མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཡེ མེ ཨསྶུ རཏྟིཾ ཀཱལཾ ཀརོནྟསྶ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ནཏྠི མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཡེ མེ ཨསྶུ རཏྟིཾ ཀཱལཾ ཀརོནྟསྶ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེནེཝ པཱིཏིཔཱམོཛྫེན ཝིཧཱཏབྦཾ ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑིནཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ རཏྟིཡཱ ནིཀྑནྟཱཡ དིཝསེ པཏིཧིཏེ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘བཧུཀཱ ཁོ མེ པཙྩཡཱ མརཎསྶ – ཨཧི ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ, ཝིཙྪིཀོ ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ, སཏཔདཱི ཝཱ མཾ ཌཾསེཡྻ; ཏེན མེ ཨསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ སོ མམསྶ ཨནྟརཱཡོ. ཨུཔཀྑལིཏྭཱ ཝཱ པཔཏེཡྻཾ, བྷཏྟཾ ཝཱ མེ བྷུཏྟཾ བྱཱཔཛྫེཡྻ, པིཏྟཾ ཝཱ མེ ཀུཔྤེཡྻ, སེམྷཾ ཝཱ མེ ཀུཔྤེཡྻ, སཏྠཀཱ ཝཱ མེ ཝཱཏཱ ཀུཔྤེཡྻུཾ; ཏེན མེ ཨསྶ ཀཱལཀིརིཡཱ སོ མམསྶ ཨནྟརཱཡོ’ཏི. ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཡེ མེ ཨསྶུ དིཝཱ ཀཱལཾ ཀརོནྟསྶ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’’’ཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཏྠི མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཡེ མེ ཨསྶུ དིཝཱ ཀཱལཾ ཀརོནྟསྶ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ནཏྠི མེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨཔྤཧཱིནཱ, ཡེ མེ ཨསྶུ དིཝཱ ཀཱལཾ ཀརོནྟསྶ ཨནྟརཱཡཱཡཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེནེཝ པཱིཏིཔཱམོཛྫེན ཝིཧཱཏབྦཾ ཨཧོརཏྟཱནུསིཀྑིནཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎསྶཏི ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི. དསམཾ.

སཱརཎཱིཡཝགྒོ དུཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

དྭེ སཱརཎཱི ནིསཱརཎཱིཡཾ, བྷདྡཀཾ ཨནུཏཔྤིཡཾ;

ནཀུལཾ སོཔྤམཙྪཱ ཙ, དྭེ ཧོནྟི མརཎསྶཏཱིཏི.

༣. ཨནུཏྟརིཡཝགྒོ

༡. སཱམཀསུཏྟཾ

༢༡. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཀྐེསུ ཝིཧརཏི སཱམགཱམཀེ པོཀྑརཎིཡཱཡཾ. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ པོཀྑརཎིཡཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ སཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཏཡོམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀམྨཱརཱམཏཱ, བྷསྶཱརཱམཏཱ, ནིདྡཱརཱམཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཡོ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ སཱ དེཝཏཱ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ སཱ དེཝཏཱ ‘‘སམནུཉྙོ མེ སཏྠཱ’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ པོཀྑརཎིཡཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཏཡོམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀམྨཱརཱམཏཱ, བྷསྶཱརཱམཏཱ, ནིདྡཱརཱམཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, ཏཡོ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི. ཏེསཾ ཝོ [ཁོ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཨལཱབྷཱ ཏེསཾ དུལླདྡྷཾ, ཡེ ཝོ དེཝཏཱཔི ཛཱནནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི པརིཧཱཡམཱནེ’’.

‘‘ཨཔརེཔི, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ པརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ པརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ? སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ, དོཝཙསྶཏཱ, པཱཔམིཏྟཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ པརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ’’.

‘‘ཡེ ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ པརིཧཱཡིཾསུ ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, སབྦེཏེ ཨིམེཧེཝ ཚཧི དྷམྨེཧི པརིཧཱཡིཾསུ ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི. ཡེཔི ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ པརིཧཱཡིསྶནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, སབྦེཏེ ཨིམེཧེཝ ཚཧི དྷམྨེཧི པརིཧཱཡིསྶནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི. ཡེཔི ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི པརིཧཱཡནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, སབྦེཏེ ཨིམེཧེཝ ཚཧི དྷམྨེཧི པརིཧཱཡནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཨཔརིཧཱནིཡསུཏྟཾ

༢༢. ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ? ན ཀམྨཱརཱམཏཱ, ན བྷསྶཱརཱམཏཱ, ན ནིདྡཱརཱམཏཱ, ན སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ, སོཝཙསྶཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ.

‘‘ཡེ ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ན པརིཧཱཡིཾསུ ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, སབྦེཏེ ཨིམེཧེཝ ཚཧི དྷམྨེཧི ན པརིཧཱཡིཾསུ ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི. ཡེཔི ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ན པརིཧཱཡིསྶནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, སབྦེཏེ ཨིམེཧེཝ ཚཧི དྷམྨེཧི ན པརིཧཱཡིསྶནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི. ཡེཔི ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ན པརིཧཱཡནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, སབྦེཏེ ཨིམེཧེཝ ཚཧི དྷམྨེཧི ན པརིཧཱཡནྟི ཀུསལེཧི དྷམྨེཧཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. བྷཡསུཏྟཾ

༢༣. ‘‘‘བྷཡ’ནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ; ‘དུཀྑ’ནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ; ‘རོགོ’ཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ; ‘གཎྜོ’ཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ; ‘སངྒོ’ཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ; ‘པངྐོ’ཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ.

‘‘ཀསྨཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ‘བྷཡ’ནྟི ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ? ཀཱམརཱགརཏྟཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཚནྡརཱགཝིནིབདྡྷོ དིཊྛདྷམྨིཀཱཔི བྷཡཱ ན པརིམུཙྩཏི, སམྤརཱཡིཀཱཔི བྷཡཱ ན པརིམུཙྩཏི, ཏསྨཱ ‘བྷཡ’ནྟི ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཀསྨཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑནྟི…པེ… རོགོཏི… གཎྜོཏི… སངྒོཏི… པངྐོཏི ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ? ཀཱམརཱགརཏྟཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཚནྡརཱགཝིནིབདྡྷོ དིཊྛདྷམྨིཀཱཔི པངྐཱ ན པརིམུཙྩཏི, སམྤརཱཡིཀཱཔི པངྐཱ ན པརིམུཙྩཏི, ཏསྨཱ ‘པངྐོ’ཏི ཀཱམཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི.

‘‘བྷཡཾ དུཀྑཾ རོགོ གཎྜོ, སངྒོ པངྐོ ཙ ཨུབྷཡཾ;

ཨེཏེ ཀཱམཱ པཝུཙྩནྟི, ཡཏྠ སཏྟོ པུཐུཛྫནོ.

‘‘ཨུཔཱདཱནེ བྷཡཾ དིསྭཱ, ཛཱཏིམརཎསམྦྷཝེ;

ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཙྩནྟི, ཛཱཏིམརཎསངྑཡེ.

‘‘ཏེ ཁེམཔྤཏྟཱ སུཁིནོ, དིཊྛདྷམྨཱབྷིནིབྦུཏཱ;

སབྦཝེརབྷཡཱཏཱིཏཱ [སབྦེ ཝེརབྷཡཱཏཱིཏཱ (སྱཱ.)], སབྦདུཀྑཾ ཨུཔཙྩགུ’’ནྟི. ཏཏིཡཾ;

༤. ཧིམཝནྟསུཏྟཾ

༢༤. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཧིམཝནྟཾ པབྦཏརཱཛཾ པདཱལེཡྻ, ཀོ པན ཝཱདོ ཚཝཱཡ ཨཝིཛྫཱཡ! ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམཱདྷིསྶ སམཱཔཏྟིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཋིཏིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཝུཊྛཱནཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཀལླིཏཀུསལོ [ཀལླཏཱཀུསལོ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.) སཾ. ནི. ༣.༦༦༥ པསྶིཏབྦཾ] ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ གོཙརཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཨབྷིནཱིཧཱརཀུསལོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཧིམཝནྟཾ པབྦཏརཱཛཾ པདཱལེཡྻ, ཀོ པན ཝཱདོ ཚཝཱཡ ཨཝིཛྫཱཡཱ’’ཏི! ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨནུསྶཏིཊྛཱནསུཏྟཾ

༢༥. ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ…པེ… སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི, ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏི – ‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ…པེ… པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’ཏི. ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏི, ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སངྒྷཾ ཨནུསྶརཏི – ‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’ཏི. ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ སངྒྷཾ ཨནུསྶརཏི, ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ སཱིལཱནི ཨནུསྶརཏི ཨཁཎྜཱནི…པེ… སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི. ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ སཱིལཾ ཨནུསྶརཏི, ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙཱགཾ ཨནུསྶརཏི – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ! སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ…པེ… ཡཱཙཡོགོ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོ’ཏི. ཡསྨིཾ…པེ… ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ དེཝཏཱ ཨནུསྶརཏི – ‘སནྟི དེཝཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ, སནྟི དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ, སནྟི དེཝཱ ཡཱམཱ, སནྟི དེཝཱ ཏུསིཏཱ, སནྟི དེཝཱ ནིམྨཱནརཏིནོ, སནྟི དེཝཱ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིནོ, སནྟི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ, སནྟི དེཝཱ ཏཏུཏྟརི. ཡཐཱརཱུཔཱཡ སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ; མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ སདྡྷཱ སཾཝིཛྫཏི. ཡཐཱརཱུཔེན སཱིལེན… སུཏེན… ཙཱགེན… པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ; མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ པཉྙཱ སཾཝིཛྫཏཱི’’’ ཏི.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙ ཏཱསཉྩ དེཝཏཱནཾ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨིདམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. མཧཱཀཙྩཱནསུཏྟཾ

༢༦. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀཙྩཱནསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ཨཱཝུསོ; ཨབྦྷུཏཾ, ཨཱཝུསོ! ཡཱཝཉྩིདཾ ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སམྦཱདྷེ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ ཨནུབུདྡྷོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི.

‘‘ཀཏམཱནི ཚ? ཨིདྷཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ …པེ… སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏཐཱགཏཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ས ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སབྦསོ ཨཱཀཱསསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན. ཨིདམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུདྡྷིདྷམྨཱ བྷཝནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏི – ‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ…པེ… པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’ཏི. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ དྷམྨཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ས ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སབྦསོ ཨཱཀཱསསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན. ཨིདམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུདྡྷིདྷམྨཱ བྷཝནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སངྒྷཾ ཨནུསྶརཏི – ‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’ཏི. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ སངྒྷཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ས ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སབྦསོ ཨཱཀཱསསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན. ཨིདམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུདྡྷིདྷམྨཱ བྷཝནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ སཱིལཱནི ཨནུསྶརཏི ཨཁཎྜཱནི…པེ… སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ས ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སབྦསོ ཨཱཀཱསསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན. ཨིདམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུདྡྷིདྷམྨཱ བྷཝནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙཱགཾ ཨནུསྶརཏི – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, སུལདྡྷཾ ཝཏ མེ…པེ… ཡཱཙཡོགོ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོ’ཏི. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙཱགཾ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ས ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སབྦསོ ཨཱཀཱསསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན. ཨིདམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུདྡྷིདྷམྨཱ བྷཝནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ དེཝཏཱ ཨནུསྶརཏི – ‘སནྟི དེཝཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ, སནྟི དེཝཱ…པེ… ཏཏུཏྟརི. ཡཐཱརཱུཔཱཡ སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ; མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ སདྡྷཱ སཾཝིཛྫཏི. ཡཐཱརཱུཔེན སཱིལེན…པེ… སུཏེན… ཙཱགེན… པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཏཱ དེཝཏཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཏཏྠ ཨུཔཔནྣཱ; མཡ྄ཧམྤི ཏཐཱརཱུཔཱ པཉྙཱ སཾཝིཛྫཏཱི’ཏི. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཏྟནོ ཙ ཏཱསཉྩ དེཝཏཱནཾ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ སུཏཉྩ ཙཱགཉྩ པཉྙཉྩ ཨནུསྶརཏི ནེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ རཱགཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན དོསཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ན མོཧཔརིཡུཊྛིཏཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི; ཨུཛུགཏམེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིཀྑནྟཾ མུཏྟཾ ཝུཊྛིཏཾ གེདྷམྷཱ. ‘གེདྷོ’ཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, པཉྩནྣེཏཾ ཀཱམགུཎཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ས ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཨརིཡསཱཝཀོ སབྦསོ ཨཱཀཱསསམེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན. ཨིདམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱརམྨཎཾ ཀརིཏྭཱ ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཝིསུདྡྷིདྷམྨཱ བྷཝནྟི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ཨཱཝུསོ; ཨབྦྷུཏཾ, ཨཱཝུསོ! ཡཱཝཉྩིདཾ ཏེན བྷགཝཏཱ ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ ཨརཧཏཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སམྦཱདྷེ ཨོཀཱསཱདྷིགམོ ཨནུབུདྡྷོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཚ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. པཋམསམཡསུཏྟཾ

༢༧. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སམཡཱ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’ནྟི? ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑུ, སམཡཱ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ’’.

‘‘ཀཏམེ ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཀཱམརཱགཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཀཱམརཱགཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཀཱམརཱགཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམི ཀཱམརཱགཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ, ཨཱཡསྨཱ, ཀཱམརཱགསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཀཱམརཱགསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, པཋམོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ བྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི བྱཱཔཱདཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ བྱཱཔཱདསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམི བྱཱཔཱདཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ བྱཱཔཱདསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ, ཨཱཡསྨཱ, བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ བྱཱཔཱདསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, དུཏིཡོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཐིནམིདྡྷཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཐིནམིདྡྷསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམི ཐིནམིདྡྷཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཐིནམིདྡྷསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ, ཨཱཡསྨཱ, ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཐིནམིདྡྷསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, ཏཏིཡོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམི ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ, ཨཱཡསྨཱ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, ཙཏུཏྠོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཝིཙིཀིཙྪཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཝིཙིཀིཙྪཱཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣཱཡ ཙ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཙིཀིཙྪཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམི ཝིཙིཀིཙྪཱཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣཱཡ ཙ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ, ཨཱཡསྨཱ, ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, པཉྩམོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཡཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱགམྨ ཡཾ ནིམིཏྟཾ མནསིཀརོཏོ ཨནནྟརཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི ཏཾ ནིམིཏྟཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཡཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱགམྨ ཡཾ ནིམིཏྟཾ མནསིཀརོཏོ ཨནནྟརཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏཾ ནིམིཏྟཾ ནཔྤཛཱནཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ, ཨཱཡསྨཱ, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, ཚཊྛོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑུ, ཚ སམཡཱ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. དུཏིཡསམཡསུཏྟཾ

༢༨. ཨེཀཾ སམཡཾ སམྦཧུལཱ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརནྟི ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ. ཨཐ ཁོ ཏེསཾ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱནཾ མཎྜལམཱལེ༹ སནྣིསིནྣཱནཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཨཡམནྟརཱཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’ནྟི?

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ, སོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, ཨཱཝུསོ, སོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ པཱདེ པཀྑཱལེཏྭཱ ནིསིནྣོ ཧོཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ, ཙཱརིཏྟཀིལམཐོཔིསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཔྤཊིཔྤསྶདྡྷོ ཧོཏི, བྷཏྟཀིལམཐོཔིསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཔྤཊིཔྤསྶདྡྷོ ཧོཏི. ཏསྨཱ སོ ཨསམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཝིཧཱརཔཙྪཱཡཱཡཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ, སོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, ཨཱཝུསོ, སོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཝིཧཱརཔཙྪཱཡཱཡཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ, ཡདེཝསྶ དིཝཱ སམཱདྷིནིམིཏྟཾ མནསིཀཏཾ ཧོཏི ཏདེཝསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ སམུདཱཙརཏི. ཏསྨཱ སོ ཨསམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ པཙྩུཊྛཱཡ ནིསིནྣོ ཧོཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ, སོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, ཨཱཝུསོ, སོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ. ཡསྨིཾ, ཨཱཝུསོ, སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ པཙྩུཊྛཱཡ ནིསིནྣོ ཧོཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ, ཨོཛཊྛཱཡིསྶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཀཱཡོ ཧོཏི ཕཱསུསྶ ཧོཏི བུདྡྷཱནཾ སཱསནཾ མནསི ཀཱཏུཾ. ཏསྨཱ སོ ཨསམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སམྨུཁཱ མེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ སུཏཾ སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ – ‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑུ, སམཡཱ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ’’’.

‘‘ཀཏམེ ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ ཀཱམརཱགཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི ཀཱམརཱགཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཀཱམརཱགཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཱམི ཀཱམརཱགཔརེཏེན, ཨུཔྤནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགསྶ ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ ཨཱཡསྨཱ ཀཱམརཱགསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཀཱམརཱགསྶ པཧཱནཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, པཋམོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑུ, ཡསྨིཾ སམཡེ བྷིཀྑུ བྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི…པེ… ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི… ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི… ཝིཙིཀིཙྪཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི… ཡཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱགམྨ ཡཾ ནིམིཏྟཾ མནསིཀརོཏོ ཨནནྟརཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི, ཏཾ ནིམིཏྟཾ ན ཛཱནཱཏི ན པསྶཏི, ཏསྨིཾ སམཡེ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཧཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཡཾ ནིམིཏྟཾ ཨཱགམྨ ཡཾ ནིམིཏྟཾ མནསིཀརོཏོ ཨནནྟརཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཧོཏི ཏཾ ནིམིཏྟཾ ན ཛཱནཱམི ན པསྶཱམི. སཱདྷུ ཝཏ མེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’ཏི. ཏསྶ མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑུ, ཚཊྛོ སམཡོ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུཾ.

‘‘སམྨུཁཱ མེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ སུཏཾ སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ – ‘ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑུ, ཚ སམཡཱ མནོབྷཱཝནཱིཡསྶ བྷིཀྑུནོ དསྶནཱཡ ཨུཔསངྐམིཏུ’’’ནྟི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨུདཱཡཱིསུཏྟཾ

༢༩. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. དུཏིཡམྤི ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི? དུཏིཡམྤི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཏཏིཡམྤི ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, ཨུདཱཡི, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི? ཏཏིཡམྤི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨུདཱཡིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཏྠཱ ཏཾ, ཨཱཝུསོ ཨུདཱཡི, ཨཱམནྟེསཱི’’ཏི. ‘‘སུཎོམཧཾ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏོ. ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི – སེཡྻཐིདཾ ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ…. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱན’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཉྙཱསིཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ – ‘ནེཝཱཡཾ ཨུདཱཡཱི མོགྷཔུརིསོ ཨདྷིཙིཏྟཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏཱི’ཏི. ཀཏི ནུ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི?

‘‘པཉྩ, བྷནྟེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི པཉྩ? ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨཱལོཀསཉྙཾ མནསི ཀརོཏི, དིཝཱ སཉྙཾ ཨདྷིཊྛཱཏི, ཡཐཱ དིཝཱ ཏཐཱ རཏྟིཾ, ཡཐཱ རཏྟིཾ ཏཐཱ དིཝཱ; ཨིཏི ཝིཝཊེན ཙེཏསཱ ཨཔརིཡོནདྡྷེན སཔྤབྷཱསཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི. ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཉཱཎདསྶནཔྤཊིལཱབྷཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟཾ པཱུརཾ ནཱནཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི – ‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ ནཁཱ དནྟཱ ཏཙོ མཾསཾ ནྷཱརུ [ནཧཱརུ (སཱི. པཱི.) དཱི. ནི. ༢.༣༧༧; མ. ནི. ༡.༡༡༠] ཨཊྛི ཨཊྛིམིཉྫཾ ཝཀྐཾ ཧདཡཾ ཡཀནཾ ཀིལོམཀཾ པིཧཀཾ པཔྥཱསཾ ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ པིཏྟཾ སེམྷཾ པུབྦོ ལོཧིཏཾ སེདོ མེདོ ཨསྶུ ཝསཱ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱ ལསིཀཱ མུཏྟ’ནྟི. ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཀཱམརཱགཔྤཧཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སེཡྻཐཱཔི པསྶེཡྻ སརཱིརཾ སཱིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏཾ [ཚཌྜིཏཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཨེཀཱཧམཏཾ ཝཱ དྭཱིཧམཏཾ ཝཱ ཏཱིཧམཏཾ ཝཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀཾ ཝིནཱིལཀཾ ཝིཔུབྦཀཛཱཏཾ. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨེཝཾ [ཨེཝནྟི ཨིདཾ སཏིཔཊྛཱནསུཏྟཱདཱིསུ ནཏྠི] ཨུཔསཾཧརཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ ཀཱཡོ ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾཨནཏཱིཏོ’’’ཏི [ཨེཏཾ ཨནཏཱིཏོཏི (སཱི.)].

‘‘སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པན [སེཡྻཐཱ ཝཱ པན (སྱཱ.)] པསྶེཡྻ སརཱིརཾ སཱིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏཾ ཀཱཀེཧི ཝཱ ཁཛྫམཱནཾ ཀུལལེཧི ཝཱ ཁཛྫམཱནཾ གིཛ྄ཛྷེཧི ཝཱ ཁཛྫམཱནཾ སུནཁེཧི ཝཱ ཁཛྫམཱནཾ སིངྒཱལེཧི [སིགཱལེཧི (སཱི.)] ཝཱ ཁཛྫམཱནཾ ཝིཝིདྷེཧི ཝཱ པཱཎཀཛཱཏེཧི ཁཛྫམཱནཾ. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨེཝཾ ཨུཔསཾཧརཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ ཀཱཡོ ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾཨནཏཱིཏོ’’’ཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པན པསྶེཡྻ སརཱིརཾ སཱིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏཾ ཨཊྛིཀསངྑལིཀཾ སམཾསལོཧིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷཾ…པེ… ཨཊྛིཀསངྑལིཀཾ ནིམྨཾསལོཧིཏམཀྑིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷཾ… ཨཊྛིཀསངྑལིཀཾ ཨཔགཏམཾསལོཧིཏཾ ནྷཱརུསམྦནྡྷཾ. ཨཊྛིཀཱནི ཨཔགཏསམྦནྡྷཱནི དིསཱཝིདིསཱཝིཀྑིཏྟཱནི [དིསཱཝིདིསཱསུ ཝིཀྑིཏྟཱནི (སཱི.)], ཨཉྙེན ཧཏྠཊྛིཀཾ ཨཉྙེན པཱདཊྛིཀཾ ཨཉྙེན ཛངྒྷཊྛིཀཾ ཨཉྙེན ཨཱུརུཊྛིཀཾ ཨཉྙེན ཀཊིཊྛིཀཾ [ཀཊཊྛིཀཾ (སཱི.)] ཨཉྙེན [པིཊྛིཀཎྜཀཾ ཨཉྙེན སཱིསཀཊཱཧཾ (སཱི. པཱི.), པིཊྛིཀཎྜཀཊྛིཀཾ ཨཉྙེན སཱིསཀཊཱཧཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཕཱསུཀཊྛིཀཾ ཨཉྙེན པིཊྛིཀཎྚཀཊྛིཀཾ ཨཉྙེན ཁནྡྷཊྛིཀཾ ཨཉྙེན གཱིཝཊྛིཀཾ ཨཉྙེན ཧནུཀཊྛིཀཾ ཨཉྙེན དནྟཀཊྛིཀཾ ཨཉྙེན སཱིསཀཊཱཧཾ [པིཊྛིཀཎྜཀཾ ཨཉྙེན སཱིསཀཊཱཧཾ (སཱི. པཱི.), པིཊྛིཀཎྜཀཊྛིཀཾ ཨཉྙེན སཱིསཀཊཱཧཾ (སྱཱ. ཀཾ.)], ཨཊྛིཀཱནི སེཏཱནི སངྑཝཎྞཔྤཊིབྷཱགཱནི [སངྑཝཎྞཱུཔནིབྷཱནི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཨཊྛིཀཱནི པུཉྫཀིཏཱནི [པུཉྫཀཏཱནི (པཱི.)] ཏེརོཝསྶིཀཱནི ཨཊྛིཀཱནི པཱུཏཱིནི ཙུཎྞཀཛཱཏཱནི. སོ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨེཝཾ ཨུཔསཾཧརཏི – ‘ཨཡམྤི ཁོ ཀཱཡོ ཨེཝཾདྷམྨོ ཨེཝཾབྷཱཝཱི ཨེཝཾཨནཏཱིཏོ’ཏི. ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཨསྨིམཱནསམུགྒྷཱཏཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཨནེཀདྷཱཏུཔཊིཝེདྷཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷནྟེ, པཉྩ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཱནཱི’’ཏི.

‘‘སཱདྷུ, སཱདྷུ, ཨཱནནྡ! ཏེན ཧི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདམྤི ཚཊྛཾ ཨནུསྶཏིཊྛཱནཾ དྷཱརེཧི. ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སཏོཝ ཨབྷིཀྐམཏི སཏོཝ པཊིཀྐམཏི སཏོཝ ཏིཊྛཏི སཏོཝ ནིསཱིདཏི སཏོཝ སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི སཏོཝ ཀམྨཾ ཨདྷིཊྛཱཏི. ཨིདཾ, ཨཱནནྡ, ཨནུསྶཏིཊྛཱནཾ ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཨེཝཾ བཧུལཱིཀཏཾ སཏིསམྤཛཉྙཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨནུཏྟརིཡསུཏྟཾ

༣༠. ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཏྟརིཡཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ, ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡནྟི.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཧཏྠིརཏནམྤི དསྶནཱཡ གཙྪཏི, ཨསྶརཏནམྤི དསྶནཱཡ གཙྪཏི, མཎིརཏནམྤི དསྶནཱཡ གཙྪཏི, ཨུཙྩཱཝཙཾ ཝཱ པན དསྶནཱཡ གཙྪཏི, སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཾ མིཙྪཱཔཊིཔནྣཾ དསྶནཱཡ གཙྪཏི. ཨཏྠེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, དསྶནཾ; ནེཏཾ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི. ཏཉྩ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, དསྶནཾ ཧཱིནཾ གམྨཾ པོཐུཛྫནིཀཾ ཨནརིཡཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཡོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ དསྶནཱཡ གཙྪཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དསྶནཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ [སོཀཔརིདྡཝཱནཾ (སཱི.)] སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ [ཨཏྠགམཱཡ (སཱི.)] ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ དསྶནཱཡ གཙྪཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ. ཨིཏི དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ.

‘‘སཝནཱནུཏྟརིཡཉྩ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ བྷེརིསདྡམྤི [བྷེརིསདྡསྶཔི (ཀ.) ཨེཝཾ ཝཱིཎཱསདྡམྤིཨིཙྩཱདཱིསུཔི] སཝནཱཡ གཙྪཏི, ཝཱིཎཱསདྡམྤི སཝནཱཡ གཙྪཏི, གཱིཏསདྡམྤི སཝནཱཡ གཙྪཏི, ཨུཙྩཱཝཙཾ ཝཱ པན སཝནཱཡ གཙྪཏི, སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ མིཙྪཱཔཊིཔནྣསྶ དྷམྨསྶཝནཱཡ གཙྪཏི. ཨཏྠེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, སཝནཾ; ནེཏཾ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི. ཏཉྩ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, སཝནཾ ཧཱིནཾ གམྨཾ པོཐུཛྫནིཀཾ ཨནརིཡཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཡོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀསྶ ཝཱ དྷམྨསྶཝནཱཡ གཙྪཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཝནཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཏཐཱགཏསྶ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀསྶ ཝཱ དྷམྨསྶཝནཱཡ གཙྪཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ. ཨིཏི དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ.

‘‘ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཉྩ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུཏྟལཱབྷམྤི ལབྷཏི, དཱརལཱབྷམྤི ལབྷཏི, དྷནལཱབྷམྤི ལབྷཏི, ཨུཙྩཱཝཙཾ ཝཱ པན ལཱབྷཾ ལབྷཏི, སམཎེ ཝཱ བྲཱཧྨཎེ ཝཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀེ མིཙྪཱཔཊིཔནྣེ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི. ཨཏྠེསོ, བྷིཀྑཝེ, ལཱབྷོ; ནེསོ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི. སོ ཙ ཁོ ཨེསོ, བྷིཀྑཝེ, ལཱབྷོ ཧཱིནོ གམྨོ པོཐུཛྫནིཀོ ཨནརིཡོ ཨནཏྠསཾཧིཏོ, ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཡོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀེ ཝཱ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ལཱབྷཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཏཐཱགཏེ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀེ ཝཱ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ. ཨིཏི དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ.

‘‘སིཀྑཱནུཏྟརིཡཉྩ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཧཏྠིསྨིམྤི སིཀྑཏི, ཨསྶསྨིམྤི སིཀྑཏི, རཐསྨིམྤི སིཀྑཏི, དྷནུསྨིམྤི སིཀྑཏི, ཐརུསྨིམྤི སིཀྑཏི, ཨུཙྩཱཝཙཾ ཝཱ པན སིཀྑཏི, སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ མིཙྪཱཔཊིཔནྣསྶ [མིཙྪཱཔཊིཔཏྟིཾ (ཀ.)] སིཀྑཏི. ཨཏྠེསཱ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑཱ; ནེསཱ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི. སཱ ཙ ཁོ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑཱ ཧཱིནཱ གམྨཱ པོཐུཛྫནིཀཱ ཨནརིཡཱ ཨནཏྠསཾཧིཏཱ, ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཡོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ ཨདྷིསཱིལམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཙིཏྟམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཔཉྙམྤི སིཀྑཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ ཨདྷིསཱིལམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཙིཏྟམྤི སིཀྑཏི, ཨདྷིཔཉྙམྤི སིཀྑཏི, ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ. ཨིཏི དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ.

‘‘པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཉྩ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཁཏྟིཡམྤི པརིཙརཏི, བྲཱཧྨཎམྤི པརིཙརཏི, གཧཔཏིམྤི པརིཙརཏི, ཨུཙྩཱཝཙཾ ཝཱ པན པརིཙརཏི, སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཾ མིཙྪཱཔཊིཔནྣཾ པརིཙརཏི. ཨཏྠེསཱ, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཙརིཡཱ; ནེསཱ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི. སཱ ཙ ཁོ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཙརིཡཱ ཧཱིནཱ གམྨཱ པོཐུཛྫནིཀཱ ཨནརིཡཱ ཨནཏྠསཾཧིཏཱ, ན ནིབྦིདཱཡ…པེ… ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཡོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ པརིཙརཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཙརིཡཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ པརིཙརཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ. ཨིཏི དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ.

‘‘ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཉྩ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུཏྟལཱབྷམྤི ཨནུསྶརཏི, དཱརལཱབྷམྤི ཨནུསྶརཏི, དྷནལཱབྷམྤི ཨནུསྶརཏི, ཨུཙྩཱཝཙཾ ཝཱ པན ལཱབྷཾ ཨནུསྶརཏི, སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཾ མིཙྪཱཔཊིཔནྣཾ ཨནུསྶརཏི. ཨཏྠེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏི; ནེསཱ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི. སཱ ཙ ཁོ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏི ཧཱིནཱ གམྨཱ པོཐུཛྫནིཀཱ ཨནརིཡཱ ཨནཏྠསཾཧིཏཱ, ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཡོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ ཨནུསྶརཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ, ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏཱིནཾ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, ཡདིདཾ ཏཐཱགཏཾ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ཝཱ ཨནུསྶརཏི ནིཝིཊྛསདྡྷོ ནིཝིཊྛཔེམོ ཨེཀནྟགཏོ ཨབྷིཔྤསནྣོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨནུཏྟརིཡཱནཱི’’ཏི.

‘‘ཡེ དསྶནཱནུཏྟརཾ ལདྡྷཱ [ཡེ དསྶནཝརཾ ལདྡྷཱ (སཱི. པཱི.), དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ ལདྡྷཱ (སྱཱ. ཀཾ.)], སཝནཉྩ ཨནུཏྟརཾ;

ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ ལདྡྷཱ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡེ རཏཱ [ཨནུཏྟརིཡཾ ཏཐཱ (ཀ.)].

‘‘ཨུཔཊྛིཏཱ པཱརིཙརིཡཱ, བྷཱཝཡནྟི ཨནུསྶཏིཾ;

ཝིཝེཀཔྤཊིསཾཡུཏྟཾ, ཁེམཾ ཨམཏགཱམིནིཾ.

‘‘ཨཔྤམཱདེ པམུདིཏཱ, ནིཔཀཱ སཱིལསཾཝུཏཱ;

ཏེ ཝེ ཀཱལེན པཙྩེནྟི [པཙྩནྟི (སྱཱ. ཀ.)], ཡཏྠ དུཀྑཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི. དསམཾ;

ཨནུཏྟརིཡཝགྒོ [སཱམཀཝགྒོ (ཀ.)] ཏཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སཱམཀོ ཨཔརིཧཱནིཡོ, བྷཡཾ ཧིམཝཱནུསྶཏི;

ཀཙྩཱནོ དྭེ ཙ སམཡཱ, ཨུདཱཡཱི ཨནུཏྟརིཡེནཱཏི.

༤. དེཝཏཱཝགྒོ

༡. སེཁསུཏྟཾ

༣༡. ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? ཀམྨཱརཱམཏཱ, བྷསྶཱརཱམཏཱ, ནིདྡཱརཱམཏཱ, སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ, ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཱ, བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི.

‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? ན ཀམྨཱརཱམཏཱ, ན བྷསྶཱརཱམཏཱ, ན ནིདྡཱརཱམཏཱ, ན སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. པཋམཨཔརིཧཱནསུཏྟཾ

༣༢. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ སཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཚཡིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, ཨཔྤམཱདགཱརཝཏཱ, པཊིསནྠཱརགཱརཝཏཱ [པཊིསནྡྷཱརགཱརཝཏཱ (ཀ.)] – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, ཚ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ སཱ དེཝཏཱ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ སཱ དེཝཏཱ ‘‘སམནུཉྙོ མེ སཏྠཱ’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཚཡིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, ཨཔྤམཱདགཱརཝཏཱ, པཊིསནྠཱརགཱརཝཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, ཚ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

‘‘སཏྠུགརུ དྷམྨགརུ, སངྒྷེ ཙ ཏིབྦགཱརཝོ;

ཨཔྤམཱདགརུ བྷིཀྑུ, པཊིསནྠཱརགཱརཝོ;

ཨབྷབྦོ པརིཧཱནཱཡ, ནིབྦཱནསྶེཝ སནྟིཀེ’’ཏི. དུཏིཡཾ;

༣. དུཏིཡཨཔརིཧཱནསུཏྟཾ

༣༣. ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཚཡིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, ཧིརིགཱརཝཏཱ, ཨོཏྟཔྤགཱརཝཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, ཚ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

‘‘སཏྠུགརུ དྷམྨགརུ, སངྒྷེ ཙ ཏིབྦགཱརཝོ;

ཧིརིཨོཏྟཔྤསམྤནྣོ, སཔྤཏིསྶོ སགཱརཝོ;

ཨབྷབྦོ པརིཧཱནཱཡ, ནིབྦཱནསྶེཝ སནྟིཀེ’’ཏི. ཏཏིཡཾ;

༤. མཧཱམོགྒལླཱནསུཏྟཾ

༣༤. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཀཏམེསཱནཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ [སོཏཱཔནྣཱམྷཱ (སཱི.), སོཏཱཔནྣཱམྷ (སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི? ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཏིསྶོ ནཱམ བྷིཀྑུ ཨདྷུནཱཀཱལངྐཏོ ཨཉྙཏརཾ བྲཧྨལོཀཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཏཏྲཔི ནཾ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི – ‘‘ཏིསྶོ བྲཧྨཱ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ – སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ [སམྨིཉྫིཏཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ – ཛེཏཝནེ ཨནྟརཧིཏོ ཏསྨིཾ བྲཧྨལོཀེ པཱཏུརཧོསི. ཨདྡསཱ ཁོ ཏིསྶོ བྲཧྨཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཧི ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན; སྭཱགཏཾ [སཱགཏཾ (སཱི.)], མཱརིས མོགྒལླཱན; ཙིརསྶཾ ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན; ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི, ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ནིསཱིད, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ནིསཱིདི ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ཏིསྶོཔི ཁོ བྲཧྨཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཏིསྶཾ བྲཧྨཱནཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམེསཱནཾ ཁོ, ཏིསྶ, དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི? ‘‘ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི.

‘‘སབྦེསཉྙེཝ ནུ ཁོ, ཏིསྶ, ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, སབྦེསཾ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’ཏི. ཡེ ཁོ ཏེ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ དེཝཱ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨསམནྣཱགཏཱ དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨསམནྣཱགཏཱ སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨསམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཀནྟེཧི སཱིལེཧི ཨསམནྣཱགཏཱ ན ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’ཏི. ཡེ ཙ ཁོ ཏེ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ དེཝཱ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱ, དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱ, སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཀནྟེཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏཱ, ཏེསཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི.

‘‘ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཉྙེཝ ནུ ཁོ, ཏིསྶ, དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’ཏི ཨུདཱཧུ ཏཱཝཏིཾསཱནམྤི དེཝཱནཾ…པེ… ཡཱམཱནམྤི དེཝཱནཾ… ཏུསིཏཱནམྤི དེཝཱནཾ… ནིམྨཱནརཏཱིནམྤི དེཝཱནཾ… པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནམྤི དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི? ‘‘པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནམྤི ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི.

‘‘སབྦེསཉྙེཝ ནུ ཁོ, ཏིསྶ, པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, སབྦེསཾ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’ཏི. ཡེ ཁོ ཏེ, མཱརིས མོགྒལླཱན, པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱི དེཝཱ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨསམནྣཱགཏཱ, དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨསམནྣཱགཏཱ, སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན ཨསམནྣཱགཏཱ, ཨརིཡཀནྟེཧི སཱིལེཧི ཨསམནྣཱགཏཱ, ན ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’ཏི. ཡེ ཙ ཁོ ཏེ, མཱརིས མོགྒལླཱན, པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱི དེཝཱ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱ, དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱ, སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱ, ཨརིཡཀནྟེཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏཱ ཏེསཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སོཏཱཔནྣཱ ནཱམ ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཱ ནིཡཏཱ སམྦོདྷིཔརཱཡཎཱ’’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཏིསྶསྶ བྲཧྨུནོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ – ‘བྲཧྨལོཀེ ཨནྟརཧིཏོ ཛེཏཝནེ པཱཏུརཧོསཱི’’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཝིཛྫཱབྷཱགིཡསུཏྟཾ

༣༥. ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ. ཀཏམེ ཚ? ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨཱ ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཝིཝཱདམཱུལསུཏྟཾ

༣༦. [དཱི. ནི. ༣.༣༢༥; མ. ནི. ༣.༤༤; ཙཱུལ༹ཝ. ༢༡༦] ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཝིཝཱདམཱུལཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀོདྷནོ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཱི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀོདྷནོ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཱི སོ སཏྠརིཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སངྒྷེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སིཀྑཱཡཔི ན པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི སོ སངྒྷེ ཝིཝཱདཾ ཛནེཏི, ཡོ ཧོཏི ཝིཝཱདོ བཧུཛནཱཧིཏཱཡ བཧུཛནཱསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨནཏྠཱཡ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ སམནུཔསྶེཡྻཱཐ. ཏཏྲ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམེཡྻཱཐ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ན སམནུཔསྶེཡྻཱཐ, ཏཏྲ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝཱཡ པཊིཔཛྫེཡྻཱཐ. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཀྑཱི ཧོཏི པལཱ༹སཱི…པེ… ཨིསྶུཀཱི ཧོཏི མཙྪརཱི… སཋོ ཧོཏི མཱཡཱཝཱི… པཱཔིཙྪོ ཧོཏི མིཙྪཱདིཊྛི… སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ཧོཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱི ཧོཏི ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི དུཔྤཊིནིསྶགྒཱི, སོ སཏྠརིཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སངྒྷེཔི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སིཀྑཱཡཔི ན པརིཔཱུརཀཱརཱི ཧོཏི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརཏི ཨཔྤཏིསྶོ, སིཀྑཱཡ ན པརིཔཱུརཀཱརཱི, སོ སངྒྷེ ཝིཝཱདཾ ཛནེཏི, ཡོ ཧོཏི ཝིཝཱདོ བཧུཛནཱཧིཏཱཡ བཧུཛནཱསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨནཏྠཱཡ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ སམནུཔསྶེཡྻཱཐ. ཏཏྲ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམེཡྻཱཐ. ཨེཝརཱུཔཾ ཙེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཝཱདམཱུལཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱ བཧིདྡྷཱ ཝཱ ན སམནུཔསྶེཡྻཱཐ. ཏཏྲ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶེཝ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝཱཡ པཊིཔཛྫེཡྻཱཐ. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ པཧཱནཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཏསྶ པཱཔཀསྶ ཝིཝཱདམཱུལསྶ ཨཱཡཏིཾ ཨནཝསྶཝོ ཧོཏི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཝིཝཱདམཱུལཱནཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཚལ༹ངྒདཱནསུཏྟཾ

༣༧. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཝེལུ༹ཀཎྜཀཱི [ཝེལུ༹ཀཎྜཀིཡཱ (ཨ. ནི. ༧.༥༣; ༢.༡༣༤; སཾ. ནི. ༢.༡༧༣)] ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁེ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏཾ དཀྑིཎཾ པཏིཊྛཱཔེཏི. ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན ཝེལུ༹ཀཎྜཀིཾ ནནྡམཱཏརཾ ཨུཔཱསིཀཾ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁེ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏཾ དཀྑིཎཾ པཏིཊྛཱཔེནྟིཾ. དིསྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེལུ༹ཀཎྜཀཱི ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁེ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏཾ དཀྑིཎཾ པཏིཊྛཱཔེཏི’’.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏཱ དཀྑིཎཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, དཱཡཀསྶ ཏཱིཎངྒཱནི ཧོནྟི, པཊིགྒཱཧཀཱནཾ ཏཱིཎངྒཱནི. ཀཏམཱནི དཱཡཀསྶ ཏཱིཎངྒཱནི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, དཱཡཀོ པུབྦེཝ དཱནཱ སུམནོ ཧོཏི, དདཾ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏི, དཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི. ཨིམཱནི དཱཡཀསྶ ཏཱིཎངྒཱནི.

‘‘ཀཏམཱནི པཊིགྒཱཧཀཱནཾ ཏཱིཎངྒཱནི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, པཊིགྒཱཧཀཱ ཝཱིཏརཱགཱ ཝཱ ཧོནྟི རཱགཝིནཡཱཡ ཝཱ པཊིཔནྣཱ, ཝཱིཏདོསཱ ཝཱ ཧོནྟི དོསཝིནཡཱཡ ཝཱ པཊིཔནྣཱ, ཝཱིཏམོཧཱ ཝཱ ཧོནྟི མོཧཝིནཡཱཡ ཝཱ པཊིཔནྣཱ. ཨིམཱནི པཊིགྒཱཧཀཱནཾ ཏཱིཎངྒཱནི. ཨིཏི དཱཡཀསྶ ཏཱིཎངྒཱནི, པཊིགྒཱཧཀཱནཾ ཏཱིཎངྒཱནི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏཱ དཀྑིཎཱ ཧོཏི.

‘‘ཨེཝཾ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དཀྑིཎཱཡ ན སུཀརཾ པུཉྙསྶ པམཱཎཾ གཧེཏུཾ – ‘ཨེཏྟཀོ པུཉྙཱབྷིསནྡོ ཀུསལཱབྷིསནྡོ སུཁསྶཱཧཱརོ སོཝགྒིཀོ སུཁཝིཔཱཀོ སགྒསཾཝཏྟནིཀོ ཨིཊྛཱཡ ཀནྟཱཡ མནཱཔཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨསངྑྱེཡྻོ [ཨསངྑེཡྻོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨཔྤམེཡྻོ མཧཱཔུཉྙཀྑནྡྷོཏྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱསམུདྡེ ན སུཀརཾ ཨུདཀསྶ པམཱཎཾ གཧེཏུཾ – ‘ཨེཏྟཀཱནི ཨུདཀཱལ༹ྷཀཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱནི ཨུདཀཱལ༹ྷཀསཏཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱནི ཨུདཀཱལ༹ྷཀསཧསྶཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱནི ཨུདཀཱལ༹ྷཀསཏསཧསྶཱནཱི’ཏི ཝཱ. ཨཐ ཁོ ཨསངྑྱེཡྻོ ཨཔྤམེཡྻོ མཧཱཨུདཀཀྑནྡྷོཏྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏཱཡ དཀྑིཎཱཡ ན སུཀརཾ པུཉྙསྶ པམཱཎཾ གཧེཏུཾ – ‘ཨེཏྟཀོ པུཉྙཱབྷིསནྡོ ཀུསལཱབྷིསནྡོ སུཁསྶཱཧཱརོ སོཝགྒིཀོ སུཁཝིཔཱཀོ སགྒསཾཝཏྟནིཀོ ཨིཊྛཱཡ ཀནྟཱཡ མནཱཔཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟཏཱི’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨསངྑྱེཡྻོ ཨཔྤམེཡྻོ མཧཱཔུཉྙཀྑནྡྷོཏྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏཱི’’ཏི.

[པེ. ཝ. ༣༠༥ པེཏཝཏྠུམྷིཔི] ‘‘པུབྦེཝ དཱནཱ སུམནོ, དདཾ ཙིཏྟཾ པསཱདཡེ;

དཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི, ཨེསཱ ཡཉྙསྶ [པུཉྙསྶ (ཀ.)] སམྤདཱ.

‘‘ཝཱིཏརཱགཱ [ཝཱིཏརཱགོ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.) ཨེཝཾ ཨནནྟརཔདཏྟཡེཔི] ཝཱིཏདོསཱ, ཝཱིཏམོཧཱ ཨནཱསཝཱ;

ཁེཏྟཾ ཡཉྙསྶ སམྤནྣཾ, སཉྙཏཱ བྲཧྨཙཱརཡོ [བྲཧྨཙཱརིནོ (སྱཱ. ཀཾ.)].

‘‘སཡཾ ཨཱཙམཡིཏྭཱན, དཏྭཱ སཀེཧི པཱཎིབྷི;

ཨཏྟནོ པརཏོ ཙེསོ, ཡཉྙོ ཧོཏི མཧཔྥལོ.

[ཨ. ནི. ༤.༤༠] ‘‘ཨེཝཾ ཡཛིཏྭཱ མེདྷཱཝཱི, སདྡྷོ མུཏྟེན ཙེཏསཱ;

ཨབྱཱཔཛྫཾ སུཁཾ ལོཀཾ, པཎྜིཏོ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི. སཏྟམཾ;

༨. ཨཏྟཀཱརཱིསུཏྟཾ

༣༨. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧཉྷི, བྷོ གོཏམ, ཨེཝཾཝཱདཱི ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ནཏྠི ཨཏྟཀཱརོ, ནཏྠི པརཀཱརོ’’’ཏི. ‘‘མཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝཾཝཱདིཾ ཨེཝཾདིཊྛིཾ ཨདྡསཾ ཝཱ ཨསྶོསིཾ ཝཱ. ཀཐཉྷི ནཱམ སཡཾ ཨབྷིཀྐམནྟོ, སཡཾ པཊིཀྐམནྟོ ཨེཝཾ ཝཀྑཏི – ‘ནཏྠི ཨཏྟཀཱརོ, ནཏྠི པརཀཱརོ’’’ཏི!

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, བྲཱཧྨཎ, ཨཏྠི ཨཱརབྦྷདྷཱཏཱུ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’. ‘‘ཨཱརབྦྷདྷཱཏུཡཱ སཏི ཨཱརབྦྷཝནྟོ སཏྟཱ པཉྙཱཡནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’. ‘‘ཡཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱརབྦྷདྷཱཏུཡཱ སཏི ཨཱརབྦྷཝནྟོ སཏྟཱ པཉྙཱཡནྟི, ཨཡཾ སཏྟཱནཾ ཨཏྟཀཱརོ ཨཡཾ པརཀཱརོ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, བྲཱཧྨཎ, ཨཏྠི ནིཀྐམདྷཱཏུ…པེ… ཨཏྠི པརཀྐམདྷཱཏུ… ཨཏྠི ཐཱམདྷཱཏུ… ཨཏྠི ཋིཏིདྷཱཏུ… ཨཏྠི ཨུཔཀྐམདྷཱཏཱུ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’. ‘‘ཨུཔཀྐམདྷཱཏུཡཱ སཏི ཨུཔཀྐམཝནྟོ སཏྟཱ པཉྙཱཡནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’. ‘‘ཡཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨུཔཀྐམདྷཱཏུཡཱ སཏི ཨུཔཀྐམཝནྟོ སཏྟཱ པཉྙཱཡནྟི, ཨཡཾ སཏྟཱནཾ ཨཏྟཀཱརོ ཨཡཾ པརཀཱརོ’’.

‘‘མཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ [ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི བྲཱཧྨཎ མཱཧཾ (ཀ.)], ཨེཝཾཝཱདིཾ ཨེཝཾདིཊྛིཾ ཨདྡསཾ ཝཱ ཨསྶོསིཾ ཝཱ. ཀཐཉྷི ནཱམ སཡཾ ཨབྷིཀྐམནྟོ སཡཾ པཊིཀྐམནྟོ ཨེཝཾ ཝཀྑཏི – ‘ནཏྠི ཨཏྟཀཱརོ ནཏྠི པརཀཱརོ’’’ཏི.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི! ཨཊྛམཾ.

༩. ནིདཱནསུཏྟཾ

༣༩. ‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ནིདཱནཱནི ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ལོབྷོ ནིདཱནཾ ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ, དོསོ ནིདཱནཾ ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ, མོཧོ ནིདཱནཾ ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ. ན, བྷིཀྑཝེ, ལོབྷཱ ཨལོབྷོ སམུདེཏི; ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ལོབྷཱ ལོབྷོཝ སམུདེཏི. ན, བྷིཀྑཝེ, དོསཱ ཨདོསོ སམུདེཏི; ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དོསཱ དོསོཝ སམུདེཏི. ན, བྷིཀྑཝེ, མོཧཱ ཨམོཧོ སམུདེཏི; ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མོཧཱ མོཧོཝ སམུདེཏི. ན, བྷིཀྑཝེ, ལོབྷཛེན ཀམྨེན དོསཛེན ཀམྨེན མོཧཛེན ཀམྨེན དེཝཱ པཉྙཱཡནྟི, མནུསྶཱ པཉྙཱཡནྟི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི སུགཏིཡོ. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ལོབྷཛེན ཀམྨེན དོསཛེན ཀམྨེན མོཧཛེན ཀམྨེན ནིརཡོ པཉྙཱཡཏི ཏིརཙྪཱནཡོནི པཉྙཱཡཏི པེཏྟིཝིསཡོ པཉྙཱཡཏི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི དུགྒཏིཡོ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི ནིདཱནཱནི ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ནིདཱནཱནི ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཨལོབྷོ ནིདཱནཾ ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ, ཨདོསོ ནིདཱནཾ ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ, ཨམོཧོ ནིདཱནཾ ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡ. ན, བྷིཀྑཝེ, ཨལོབྷཱ ལོབྷོ སམུདེཏི; ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨལོབྷཱ ཨལོབྷོཝ སམུདེཏི. ན, བྷིཀྑཝེ, ཨདོསཱ དོསོ སམུདེཏི; ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདོསཱ ཨདོསོཝ སམུདེཏི. ན, བྷིཀྑཝེ, ཨམོཧཱ མོཧོ སམུདེཏི; ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨམོཧཱ ཨམོཧོཝ སམུདེཏི. ན, བྷིཀྑཝེ, ཨལོབྷཛེན ཀམྨེན ཨདོསཛེན ཀམྨེན ཨམོཧཛེན ཀམྨེན ནིརཡོ པཉྙཱཡཏི ཏིརཙྪཱནཡོནི པཉྙཱཡཏི པེཏྟིཝིསཡོ པཉྙཱཡཏི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི དུགྒཏིཡོ. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨལོབྷཛེན ཀམྨེན ཨདོསཛེན ཀམྨེན ཨམོཧཛེན ཀམྨེན དེཝཱ པཉྙཱཡནྟི, མནུསྶཱ པཉྙཱཡནྟི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི སུགཏིཡོ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི ནིདཱནཱནི ཀམྨཱནཾ སམུདཡཱཡཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཀིམིལསུཏྟཾ

༤༠. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀིམིལཱཡཾ ཝིཧརཏི ནིཙུལཝནེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཀིམིལོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཀིམིལོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ན ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, ཀིམིལ, ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ སཏྠརི ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, དྷམྨེ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, སངྒྷེ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, པཊིསནྠཱརེ [པཊིསནྡྷཱརེ (ཀ.) ཨ. ནི. ༥.༢༠༡; ༧.༥༩] ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ. ཨཡཾ ཁོ, ཀིམིལ, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ན ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏི’’.

‘‘ཀོ པན, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, ཀིམིལ, ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ སཏྠརི སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, དྷམྨེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, སངྒྷེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, སིཀྑཱཡ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, པཊིསནྠཱརེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ. ཨཡཾ ཁོ, ཀིམིལ, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. དཱརུཀྑནྡྷསུཏྟཾ

༤༡. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སམྦཧུལེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཱ པབྦཏཱ ཨོརོཧནྟོ ཨདྡས ཨཉྙཏརསྨིཾ པདེསེ མཧནྟཾ དཱརུཀྑནྡྷཾ. དིསྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པསྶཐ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཏུམྷེ ཨམུཾ མཧནྟཾ དཱརུཀྑནྡྷ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི.

‘‘ཨཱཀངྑམཱནོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨིདྡྷིམཱ ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ ཨམུཾ དཱརུཀྑནྡྷཾ པཐཝཱིཏྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏྠི, ཨཱཝུསོ, ཨམུམྷི དཱརུཀྑནྡྷེ པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཡཾ ནིསྶཱཡ བྷིཀྑུ ཨིདྡྷིམཱ ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ ཨམུཾ དཱརུཀྑནྡྷཾ པཐཝཱིཏྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻ. ཨཱཀངྑམཱནོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨིདྡྷིམཱ ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ ཨམུཾ དཱརུཀྑནྡྷཾ ཨཱཔོཏྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻ …པེ… ཏེཛོཏྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻ… ཝཱཡོཏྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻ… སུབྷནྟྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻ… ཨསུབྷནྟྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏྠི, ཨཱཝུསོ, ཨམུམྷི དཱརུཀྑནྡྷེ ཨསུབྷདྷཱཏུ, ཡཾ ནིསྶཱཡ བྷིཀྑུ ཨིདྡྷིམཱ ཙེཏོཝསིཔྤཏྟོ ཨམུཾ དཱརུཀྑནྡྷཾ ཨསུབྷནྟྭེཝ ཨདྷིམུཙྩེཡྻཱ’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. ནཱགིཏསུཏྟཾ

༤༢. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཡེན ཨིཙྪཱནངྒལཾ ནཱམ ཀོསལཱནཾ བྲཱཧྨཎགཱམོ ཏདཝསརི. ཏཏྲ སུདཾ བྷགཝཱ ཨིཙྪཱནངྒལེ ཝིཧརཏི ཨིཙྪཱནངྒལཝནསཎྜེ. ཨསྶོསུཾ ཁོ ཨིཙྪཱནངྒལཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ – ‘‘སམཎོ ཁལུ, བྷོ, གོཏམོ སཀྱཔུཏྟོ སཀྱཀུལཱ པབྦཛིཏོ ཨིཙྪཱནངྒལཾ ཨནུཔྤཏྟོ ཨིཙྪཱནངྒལེ ཝིཧརཏི ཨིཙྪཱནངྒལཝནསཎྜེ. ཏཾ ཁོ པན བྷཝནྟཾ གོཏམཾ ཨེཝཾ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཏོ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. སོ ཨིམཾ ལོཀཾ སདེཝཀཾ…པེ… ཨརཧཏཾ དསྶནཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨིཙྪཱནངྒལཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན པཧཱུཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ ཨཱདཱཡ ཡེན ཨིཙྪཱནངྒལཝནསཎྜོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བཧིདྭཱརཀོཊྛཀེ ཨཊྛཾསུ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ ནཱགིཏོ བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱཀོ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ནཱགིཏཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀེ པན ཏེ, ནཱགིཏ, ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ ཀེཝཊྚཱ མཉྙེ མཙྪཝིལོཔེ’’ཏི? ‘‘ཨེཏེ, བྷནྟེ, ཨིཙྪཱནངྒལཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ པཧཱུཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ ཨཱདཱཡ བཧིདྭཱརཀོཊྛཀེ ཋིཏཱ བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨུདྡིསྶ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩཱ’’ཏི. ‘‘མཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཡསེན སམཱགམཾ, མཱ ཙ མཡཱ ཡསོ. ཡོ ཁོ, ནཱགིཏ, ནཡིམསྶ ནེཀྑམྨསུཁསྶ པཝིཝེཀསུཁསྶ ཨུཔསམསུཁསྶ སམྦོདྷསུཁསྶ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨསྶ ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཡསྶཱཧཾ ནེཀྑམྨསུཁསྶ པཝིཝེཀསུཁསྶ ཨུཔསམསུཁསྶ སམྦོདྷསུཁསྶ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, སོ ཏཾ མཱིལ༹ྷསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསུཁཾ སཱདིཡེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘ཨདྷིཝཱསེཏུ དཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ; ཨདྷིཝཱསེཏུ, སུགཏོ; ཨདྷིཝཱསནཀཱལོ དཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ. ཡེན ཡེནེཝ དཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ གམིསྶཏི, ཏནྣིནྣཱཝ བྷཝིསྶནྟི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཱ ཙེཝ ཛཱནཔདཱ ཙ. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཡཐཱནིནྣཾ ཨུདཀཱནི པཝཏྟནྟི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཡེན ཡེནེཝ དཱནི བྷགཝཱ གམིསྶཏི, ཏནྣིནྣཱཝ བྷཝིསྶནྟི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ནེགམཱ ཙེཝ ཛཱནཔདཱ ཙ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧི, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ སཱིལཔཉྙཱཎ’’ནྟི.

‘‘མཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཡསེན སམཱགམཾ, མཱ ཙ མཡཱ ཡསོ. ཡོ ཁོ, ནཱགིཏ, ནཡིམསྶ ནེཀྑམྨསུཁསྶ པཝིཝེཀསུཁསྶ ཨུཔསམསུཁསྶ སམྦོདྷསུཁསྶ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨསྶ ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཡསྶཱཧཾ ནེཀྑམྨསུཁསྶ པཝིཝེཀསུཁསྶ ཨུཔསམསུཁསྶ སམྦོདྷསུཁསྶ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, སོ ཏཾ མཱིལ༹ྷསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀསུཁཾ སཱདིཡེཡྻ.

‘‘ཨིདྷཱཧཾ, ནཱགིཏ, བྷིཀྑུཾ པསྶཱམི གཱམནྟཝིཧཱརིཾ སམཱཧིཏཾ ནིསིནྣཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, ནཱགིཏ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨིདཱནིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ [ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ གྷཊྚེསྶཏི སམཎུདྡེསོ ཝཱ, ཏཾ ཏམྷཱ (ཀ. སཱི. པཱི.) ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ གྷཊྚེསྶཏི སམཎུདྡེསོ ཝཱ, སོ ཏཾ ཏམྷཱ (ཀ. སཱི.) ཨ. ནི. ༨.༨༦ པསྶིཏབྦཾ] ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ ཨུཔཊྛཧིསྶཏི སམཎུདྡེསོ ཝཱ ཏཾ ཏམྷཱ [ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ གྷཊྚེསྶཏི སམཎུདྡེསོ ཝཱ, ཏཾ ཏམྷཱ (ཀ. སཱི. པཱི.) ཨཱརཱམིཀོ ཝཱ གྷཊྚེསྶཏི སམཎུདྡེསོ ཝཱ, སོ ཏཾ ཏམྷཱ (ཀ. སཱི.) ཨ. ནི. ༨.༨༦ པསྶིཏབྦཾ] སམཱདྷིམྷཱ ཙཱཝེསྶཏཱི’ཏི. ཏེནཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ན ཨཏྟམནོ ཧོམི གཱམནྟཝིཧཱརེན. ཨིདྷ པནཱཧཾ, ནཱགིཏ, བྷིཀྑུཾ པསྶཱམི ཨཱརཉྙིཀཾ ཨརཉྙེ པཙལཱཡམཱནཾ ནིསིནྣཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, ནཱགིཏ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨིདཱནི ཨཡམཱཡསྨཱ ཨིམཾ ནིདྡཱཀིལམཐཾ པཊིཝིནོདེཏྭཱ ཨརཉྙསཉྙཾཡེཝ མནསི ཀརིསྶཏི ཨེཀཏྟ’ནྟི. ཏེནཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟམནོ ཧོམི ཨརཉྙཝིཧཱརེན.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ནཱགིཏ, བྷིཀྑུཾ པསྶཱམི ཨཱརཉྙིཀཾ ཨརཉྙེ ཨསམཱཧིཏཾ ནིསིནྣཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, ནཱགིཏ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨིདཱནི ཨཡམཱཡསྨཱ ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སམཱདཧིསྶཏི, སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨནུརཀྑིསྶཏཱི’ཏི. ཏེནཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟམནོ ཧོམི ཨརཉྙཝིཧཱརེན.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ནཱགིཏ, བྷིཀྑུཾ པསྶཱམི ཨཱརཉྙིཀཾ ཨརཉྙེ སམཱཧིཏཾ ནིསིནྣཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, ནཱགིཏ, ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨིདཱནི ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝིམོཙེསྶཏི, ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཨནུརཀྑིསྶཏཱི’ཏི. ཏེནཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟམནོ ཧོམི ཨརཉྙཝིཧཱརེན.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ནཱགིཏ, བྷིཀྑུཾ པསྶཱམི གཱམནྟཝིཧཱརིཾ ལཱབྷིཾ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ. སོ ཏཾ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ནིཀཱམཡམཱནོ རིཉྩཏི པཊིསལླཱནཾ རིཉྩཏི ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི; གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཾ ཨོསརིཏྭཱ ཝཱསཾ ཀཔྤེཏི. ཏེནཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ན ཨཏྟམནོ ཧོམི གཱམནྟཝིཧཱརེན.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ནཱགིཏ, བྷིཀྑུཾ པསྶཱམི ཨཱརཉྙིཀཾ ལཱབྷིཾ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ. སོ ཏཾ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ པཊིཔཎཱམེཏྭཱ ན རིཉྩཏི པཊིསལླཱནཾ ན རིཉྩཏི ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི. ཏེནཱཧཾ, ནཱགིཏ, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཏྟམནོ ཧོམི ཨརཉྙཝིཧཱརེན. ཡསྨཱཧཾ, ནཱགིཏ, སམཡེ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ ན ཀཉྩི [ན ཀིཉྩི (སཱི. པཱི. ཀ.)] པསྶཱམི པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ, ཕཱསུ མེ, ནཱགིཏ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི ཨནྟམསོ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀམྨཱཡཱ’’ཏི. དྭཱདསམཾ.

དེཝཏཱཝགྒོ [སེཀྑཔརིཧཱནིཡཝགྒོ (སྱཱ.)] ཙཏུཏྠོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སེཁཱ དྭེ ཨཔརིཧཱནི, མོགྒལླཱན ཝིཛྫཱབྷཱགིཡཱ;

ཝིཝཱདདཱནཏྟཀཱརཱི ནིདཱནཾ, ཀིམིལདཱརུཀྑནྡྷེན ནཱགིཏོཏི.

༥. དྷམྨིཀཝགྒོ

༡. ནཱགསུཏྟཾ

༤༣. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཡཱམཱནནྡ, ཡེན པུབྦཱརཱམོ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདོ ཏེནུཔསངྐམིསྶཱམ དིཝཱཝིཧཱརཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན སདྡྷིཾ ཡེན པུབྦཱརཱམོ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཡཱམཱནནྡ, ཡེན པུབྦཀོཊྛཀོ ཏེནུཔསངྐམིསྶཱམ གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུ’’ནྟི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན སདྡྷིཾ ཡེན པུབྦཀོཊྛཀོ ཏེནུཔསངྐམི གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུཾ. པུབྦཀོཊྛཀེ གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨེཀཙཱིཝརོ ཨཊྛཱསི གཏྟཱནི པུབྦཱཔཡམཱནོ.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན རཉྙོ པསེནདིསྶ ཀོསལསྶ སེཏོ ནཱམ ནཱགོ མཧཱཏཱུརིཡ [མཧཱཏུརིཡ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཏཱལི༹ཏཝཱདིཏེན པུབྦཀོཊྛཀཱ པཙྩུཏྟརཏི. ཨཔིསྶུ ཏཾ ཛནོ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨབྷིརཱུཔོ ཝཏ, བྷོ, རཉྙོ ནཱགོ; དསྶནཱིཡོ ཝཏ, བྷོ, རཉྙོ ནཱགོ; པཱསཱདིཀོ ཝཏ, བྷོ, རཉྙོ ནཱགོ; ཀཱཡུཔཔནྣོ ཝཏ, བྷོ, རཉྙོ ནཱགོ’’ཏི! ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ ཨུདཱཡཱི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཧཏྠིམེཝ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ [མཧནྟཾ བྲུཧནྟཾ (སཱི.), མཧཏྟཾ བྲཧྨཏྟཾ (ཀ.)] ཀཱཡུཔཔནྣཾ ཛནོ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ནཱགོ ཝཏ, བྷོ, ནཱགོ’ཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙམྤི ཀཉྩི [ཀིཉྩི (ཀ.)] མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ ཀཱཡུཔཔནྣཾ ཛནོ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ནཱགོ ཝཏ, བྷོ, ནཱགོ’’’ཏི? ‘‘ཧཏྠིམྤི ཁོ, ཨུདཱཡི, མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ ཀཱཡུཔཔནྣཾ ཛནོ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ནཱགོ ཝཏ, བྷོ, ནཱགོ’ཏི! ཨསྶམྤི ཁོ, ཨུདཱཡི, མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ…པེ… གོཎམྤི ཁོ, ཨུདཱཡི, མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ…པེ… ཨུརགམྤི [ནཱགམྤི (ཀ.)] ཁོ, ཨུདཱཡི, མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ…པེ… རུཀྑམྤི ཁོ, ཨུདཱཡི, མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ…པེ… མནུསྶམྤི ཁོ, ཨུདཱཡི, མཧནྟཾ བྲཧནྟཾ ཀཱཡུཔཔནྣཾ ཛནོ དིསྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ནཱགོ ཝཏ, བྷོ, ནཱགོ’ཏི! ཨཔི ཙ, ཨུདཱཡི, ཡོ སདེཝཀེ ལོཀེ སམཱརཀེ སབྲཧྨཀེ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཨཱགུཾ ན ཀརོཏི ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ མནསཱ, ཏམཧཾ ‘ནཱགོ’ཏི བྲཱུམཱི’’ཏི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ! ཡཱཝ སུབྷཱསིཏཾ ཙིདཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ – ཨཔི ཙ, ཨུདཱཡི, ཡོ སདེཝཀེ ལོཀེ སམཱརཀེ སབྲཧྨཀེ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཨཱགུཾ ན ཀརོཏི ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ མནསཱ, ཏམཧཾ ‘ནཱགོ’ཏི བྲཱུམཱི’’ཏི. ཨིདཉྩ པནཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སུབྷཱསིཏཾ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི ཨནུམོདཱམི –

‘‘མནུསྶབྷཱུཏཾ སམྦུདྡྷཾ, ཨཏྟདནྟཾ སམཱཧིཏཾ;

ཨིརིཡམཱནཾ བྲཧྨཔཐེ, ཙིཏྟསྶཱུཔསམེ རཏཾ.

‘‘ཡཾ མནུསྶཱ ནམསྶནྟི, སབྦདྷམྨཱན པཱརགུཾ;

དེཝཱཔི ཏཾ [ནཾ (སཱི. པཱི.)] ནམསྶནྟི, ཨིཏི མེ ཨརཧཏོ སུཏཾ.

‘‘སབྦསཾཡོཛནཱཏཱིཏཾ, ཝནཱ ནིབྦན [ནིབྦཱན (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མཱགཏཾ;

ཀཱམེཧི ནེཀྑམྨརཏཾ [ནེཀྑམྨེ རཏཾ (ཀ. སཱི.)], མུཏྟཾ སེལཱཝ ཀཉྩནཾ.

‘‘སབྦེ ཨཙྩརུཙཱི ནཱགོ, ཧིམཝཱཉྙེ སིལུཙྩཡེ;

སབྦེསཾ ནཱགནཱམཱནཾ, སཙྩནཱམོ ཨནུཏྟརོ.

‘‘ནཱགཾ ཝོ [ཏེ (ཀ.)] ཀིཏྟཡིསྶཱམི, ན ཧི ཨཱགུཾ ཀརོཏི སོ;

སོརཙྩཾ ཨཝིཧིཾསཱ ཙ, པཱདཱ ནཱགསྶ ཏེ དུཝེ.

‘‘ཏཔོ ཙ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཙརཎཱ ནཱགསྶ ཏྱཱཔརེ;

སདྡྷཱཧཏྠོ མཧཱནཱགོ, ཨུཔེཀྑཱསེཏདནྟཝཱ.

‘‘སཏི གཱིཝཱ སིརོ པཉྙཱ, ཝཱིམཾསཱ དྷམྨཙིནྟནཱ;

དྷམྨཀུཙྪིསམཱཏཔོ, ཝིཝེཀོ ཏསྶ ཝཱལདྷི.

‘‘སོ ཛྷཱཡཱི ཨསྶཱསརཏོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སུསམཱཧིཏོ [ཨཛ྄ཛྷཏྟུཔསམཱཧིཏོ (སྱཱ. ཀ.)];

གཙྪཾ སམཱཧིཏོ ནཱགོ, ཋིཏོ ནཱགོ སམཱཧིཏོ.

‘‘སེཡྻཾ སམཱཧིཏོ ནཱགོ, ནིསིནྣོཔི སམཱཧིཏོ;

སབྦཏྠ སཾཝུཏོ ནཱགོ, ཨེསཱ ནཱགསྶ སམྤདཱ.

‘‘བྷུཉྫཏི ཨནཝཛྫཱནི, སཱཝཛྫཱནི ན བྷུཉྫཏི;

གྷཱསམཙྪཱདནཾ ལདྡྷཱ, སནྣིདྷིཾ པརིཝཛྫཡཾ.

‘‘སཾཡོཛནཾ ཨཎུཾ ཐཱུལཾ, སབྦཾ ཚེཏྭཱན བནྡྷནཾ;

ཡེན ཡེནེཝ གཙྪཏི, ཨནཔེཀྑོཝ གཙྪཏི.

‘‘ཡཐཱཔི ཨུདཀེ ཛཱཏཾ, པུཎྜརཱིཀཾ པཝཌྜྷཏི;

ནུཔལིཔྤཏི [ན ཨུཔལིཔྤཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.), ནུཔལིམྤཏི (ཀ.)] ཏོཡེན, སུཙིགནྡྷཾ མནོརམཾ.

‘‘ཏཐེཝ ལོཀེ སུཛཱཏོ, བུདྡྷོ ལོཀེ ཝིཧརཏི;

ནུཔལིཔྤཏི ལོཀེན, ཏོཡེན པདུམཾ ཡཐཱ.

‘‘མཧཱགིནཱིཝ ཛལིཏོ [མཧཱགྒིནི པཛྫལིཏོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.)], ཨནཱཧཱརཱུཔསམྨཏི;

སངྑཱརེསཱུཔསནྟེསུ [ཨངྒཱརེསུ ཙ སནྟེསུ (ཀ.)], ནིབྦུཏོཏི པཝུཙྩཏི.

‘‘ཨཏྠསྶཱཡཾ ཝིཉྙཱཔནཱི, ཨུཔམཱ ཝིཉྙཱུཧི དེསིཏཱ;

ཝིཉྙསྶནྟི [ཝིཉྙིསྶནྟི (ཀ.)] མཧཱནཱགཱ, ནཱགཾ ནཱགེན དེསིཏཾ.

‘‘ཝཱིཏརཱགོ ཝཱིཏདོསོ, ཝཱིཏམོཧོ ཨནཱསཝོ;

སརཱིརཾ ཝིཛཧཾ ནཱགོ, པརིནིབྦིསྶཏི [པརིནིབྦཱཏི (པཱི. ཀ.)] ཨནཱསཝོ’’ཏི. པཋམཾ;

༢. མིགསཱལཱསུཏྟཾ

༤༤. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན མིགསཱལཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨཐ ཁོ མིགསཱལཱ [མིགསཱཎཱ (ཀ.) ཨ. ནི. ༡༠.༧༥] ཨུཔཱསིཀཱ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡཾ? པིཏཱ མེ, བྷནྟེ, པུརཱཎོ བྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི ཨཱརཱཙཱརཱི ཝིརཏོ མེཐུནཱ གཱམདྷམྨཱ. སོ ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ སཀདཱགཱམིསཏྟོ [སཀདཱགཱམིཔཏྟོ (ཀ. སྱཱ. པཱི.)] ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི. པེཏྟེཡྻོཔི [པེཏྟཡྻོ པིཡོ (སཱི. པཱི. ཀ.), པིཏུ པིཡོ (སྱཱ. ཀཾ.)] མེ, བྷནྟེ, ཨིསིདཏྟོ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི སདཱརསནྟུཊྛོ. སོཔི ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ སཀདཱགཱམིཔཏྟོ ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི. ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ ཁོ པནེཏཾ, བྷགིནི, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ མིགསཱལཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནེ པིཎྜཔཱཏཾ གཧེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན མིགསཱལཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམིཾ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཾ. ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ, བྷནྟེ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡཾ. པིཏཱ མེ, བྷནྟེ, པུརཱཎོ བྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི ཨཱརཱཙཱརཱི ཝིརཏོ མེཐུནཱ གཱམདྷམྨཱ. སོ ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ སཀདཱགཱམིཔཏྟོ ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི. པེཏྟེཡྻོཔི མེ, བྷནྟེ, ཨིསིདཏྟོ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི སདཱརསནྟུཊྛོ. སོཔི ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ སཀདཱགཱམིཔཏྟོ ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི. ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡ’ནྟི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, མིགསཱལཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨེཝཾ ཁོ པནེཏཾ, བྷགིནི, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’’’ནྟི.

‘‘ཀཱ ཙཱནནྡ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨམྨཀཱ ཨམྨཀསཉྙཱ [ཨམྦཀཱ ཨམྦཀཔཉྙཱ (སཱི. པཱི.), ཨམྦཀཱ ཨམྦཀསཉྙཱ (སྱཱ. ཀཾ.) ཨ. ནི. ༡༠.༧༥ པསྶིཏབྦཾ], ཀེ ཙ པུརིསཔུགྒལཔརོཔརིཡཉཱཎེ? ཚཡིམེ, ཨཱནནྡ, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ.

‘‘ཀཏམེ ཚ? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སོརཏོ ཧོཏི སུཁསཾཝཱསོ, ཨབྷིནནྡནྟི སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཀཏྟཝཱསེན. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི ནོ ཝིསེསཱཡ, ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སོརཏོ ཧོཏི སུཁསཾཝཱསོ, ཨབྷིནནྡནྟི སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཀཏྟཝཱསེན. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཝིསེསཱཡ པརེཏི ནོ ཧཱནཱཡ, ཝིསེསགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི – ‘ཨིམསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ ཨཔརསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ, ཀསྨཱ ཏེསཾ ཨེཀོ ཧཱིནོ ཨེཀོ པཎཱིཏོ’ཏི! ཏཉྷི ཏེསཾ, ཨཱནནྡ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ སོརཏོ ཧོཏི སུཁསཾཝཱསོ, ཨབྷིནནྡནྟི སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཀཏྟཝཱསེན, ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, པུགྒལོ ཨམུནཱ པུརིམེན པུགྒལེན ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམཾ ཧཱནནྡ, པུགྒལཾ དྷམྨསོཏོ ནིབྦཧཏི, ཏདནྟརཾ ཀོ ཛཱནེཡྻ ཨཉྙཏྲ ཏཐཱགཏེན! ཏསྨཱཏིཧཱནནྡ, མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎིཀཱ ཨཧུཝཏྠ; མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷིཏྠ. ཁཉྙཏི ཧཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷནྟོ. ཨཧཾ ཝཱ, ཨཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷེཡྻཾ, ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩསྶ པུགྒལསྶ ཀོདྷམཱནོ ཨདྷིགཏོ [ཨཝིགཏོ (ཀ.)] ཧོཏི, སམཡེན སམཡཉྩསྶ ལོབྷདྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི ནོ ཝིསེསཱཡ, ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩསྶ པུགྒལསྶ ཀོདྷམཱནོ ཨདྷིགཏོ ཧོཏི, སམཡེན སམཡཉྩསྶ ལོབྷདྷམྨཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི…པེ… ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི…པེ… ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཨིདྷ, པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩསྶ པུགྒལསྶ ཀོདྷམཱནོ ཨདྷིགཏོ ཧོཏི, སམཡེན སམཡཉྩསྶ ཝཙཱིསངྑཱརཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི…པེ… སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི ནོ ཝིསེསཱཡ, ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩསྶ པུགྒལསྶ ཀོདྷམཱནོ ཨདྷིགཏོ ཧོཏི, སམཡེན སམཡཉྩསྶ ཝཙཱིསངྑཱརཱ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཝིསེསཱཡ པརེཏི ནོ ཧཱནཱཡ, ཝིསེསགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི – ‘ཨིམསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ, ཨཔརསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ. ཀསྨཱ ཏེསཾ ཨེཀོ ཧཱིནོ, ཨེཀོ པཎཱིཏོ’ཏི? ཏཉྷི ཏེསཾ, ཨཱནནྡ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, ཡསྶ པུགྒལསྶ ཀོདྷམཱནོ ཨདྷིགཏོ ཧོཏི, སམཡེན སམཡཉྩསྶ ཝཙཱིསངྑཱརཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, པུགྒལོ ཨམུནཱ པུརིམེན པུགྒལེན ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམཾ ཧཱནནྡ, པུགྒལཾ དྷམྨསོཏོ ནིབྦཧཏི. ཏདནྟརཾ ཀོ ཛཱནེཡྻ ཨཉྙཏྲ ཏཐཱགཏེན! ཏསྨཱཏིཧཱནནྡ, མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎིཀཱ ཨཧུཝཏྠ; མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷིཏྠ. ཁཉྙཏི ཧཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷནྟོ. ཨཧཾ ཝཱ, ཨཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷེཡྻཾ, ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཀཱ ཙཱནནྡ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨམྨཀཱ ཨམྨཀསཉྙཱ, ཀེ ཙ པུརིསཔུགྒལཔརོཔརིཡཉཱཎེ! ཨིམེ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཚ པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ.

‘‘ཡཐཱརཱུཔེན, ཨཱནནྡ, སཱིལེན པུརཱཎོ སམནྣཱགཏོ ཨཧོསི, ཏཐཱརཱུཔེན སཱིལེན ཨིསིདཏྟོ སམནྣཱགཏོ ཨབྷཝིསྶ. ནཡིདྷ པུརཱཎོ ཨིསིདཏྟསྶ གཏིམྤི ཨཉྙསྶ. ཡཐཱརཱུཔཱཡ ཙ, ཨཱནནྡ, པཉྙཱཡ ཨིསིདཏྟོ སམནྣཱགཏོ ཨཧོསི, ཏཐཱརཱུཔཱཡ པཉྙཱཡ པུརཱཎོ སམནྣཱགཏོ ཨབྷཝིསྶ. ནཡིདྷ ཨིསིདཏྟོ པུརཱཎསྶ གཏིམྤི ཨཉྙསྶ. ཨིཏི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨིམེ པུགྒལཱ ཨུབྷོ ཨེཀངྒཧཱིནཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨིཎསུཏྟཾ

༤༥. ‘‘དཱལིདྡིཡཾ [དཱལི༹དྡིཡཾ (སཱི.)], བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཾ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, དལིདྡོ [དལི༹དྡོ (སཱི.)] ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ [ཨནདྡྷིཀོ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཨིཎཾ ཨཱདིཡཏི, ཨིཎཱདཱནམྤི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཾ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ ཨིཎཾ ཨཱདིཡིཏྭཱ ཝཌྜྷིཾ པཊིསྶུཎཱཏི, ཝཌྜྷིཔི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཱ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ ཝཌྜྷིཾ པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཀཱལཱབྷཏཾ [ཀཱལགཏཾ (ཀ.)] ཝཌྜྷིཾ ན དེཏི, ཙོདེནྟིཔི ནཾ; ཙོདནཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཱ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ ཙོདིཡམཱནོ ན དེཏི, ཨནུཙརནྟིཔི ནཾ; ཨནུཙརིཡཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཱ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ ཨནུཙརིཡམཱནོ ན དེཏི, བནྡྷནྟིཔི ནཾ; བནྡྷནམྤི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཾ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དཱལིདྡིཡམྤི དུཀྑཾ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ, ཨིཎཱདཱནམྤི དུཀྑཾ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ, ཝཌྜྷིཔི དུཀྑཱ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ, ཙོདནཱཔི དུཀྑཱ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ, ཨནུཙརིཡཱཔི དུཀྑཱ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ, བནྡྷནམྤི དུཀྑཾ ལོཀསྨིཾ ཀཱམབྷོགིནོ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཨོཏྟཔྤཾ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཝཱིརིཡཾ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, པཉྙཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ.

‘‘ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ སདྡྷཱཡ ཨསཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརིཡཱ ཨསཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཨོཏྟཔྤེ ཨསཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཝཱིརིཡེ ཨསཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, པཉྙཱཡ ཨསཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. ཨིདམསྶ ཨིཎཱདཱནསྨིཾ ཝདཱམི.

‘‘སོ ཏསྶ ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶ པཊིཙྪཱདནཧེཏུ པཱཔིཀཾ ཨིཙྪཾ པཎིདཧཏི [པདཧཏི (ཀ.)]. ‘མཱ མཾ ཛཉྙཱུ’ཏི ཨིཙྪཏི, ‘མཱ མཾ ཛཉྙཱུ’ཏི སངྐཔྤཏི, ‘མཱ མཾ ཛཉྙཱུ’ཏི ཝཱཙཾ བྷཱསཏི, ‘མཱ མཾ ཛཉྙཱུ’ཏི ཀཱཡེན པརཀྐམཏི. སོ ཏསྶ ཝཙཱིདུཙྩརིཏསྶ པཊིཙྪཱདནཧེཏུ…པེ… སོ ཏསྶ མནོདུཙྩརིཏསྶ པཊིཙྪཱདནཧེཏུ…པེ… ‘མཱ མཾ ཛཉྙཱུ’ཏི ཀཱཡེན པརཀྐམཏི. ཨིདམསྶ ཝཌྜྷིཡཱ ཝདཱམི.

‘‘ཏམེནཾ པེསལཱ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཡཉྩ སོ ཨཱཡསྨཱ ཨེཝཾཀཱརཱི ཨེཝཾསམཱཙཱརོ’ཏི. ཨིདམསྶ ཙོདནཱཡ ཝདཱམི.

‘‘ཏམེནཾ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏཾ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏཾ ཝཱ ཝིཔྤཊིསཱརསཧགཏཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཝིཏཀྐཱ སམུདཱཙརནྟི. ཨིདམསྶ ཨནུཙརིཡཱཡ ཝདཱམི.

‘‘ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ནིརཡབནྡྷནེ ཝཱ བཛ྄ཛྷཏི ཏིརཙྪཱནཡོནིབནྡྷནེ ཝཱ. ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཾ ཨེཀབནྡྷནམྤི སམནུཔསྶཱམི ཨེཝཾདཱརུཎཾ ཨེཝཾཀཊུཀཾ [ཨེཝཾདུཀྑཾ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)] ཨེཝཾཨནྟརཱཡཀརཾ ཨནུཏྟརསྶ ཡོགཀྑེམསྶ ཨདྷིགམཱཡ, ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིརཡབནྡྷནཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིབནྡྷནཾ ཝཱ’’ཏི.

‘‘དཱལིདྡིཡཾ དུཀྑཾ ལོཀེ, ཨིཎཱདཱནཉྩ ཝུཙྩཏི;

དལིདྡོ ཨིཎམཱདཱཡ, བྷུཉྫམཱནོ ཝིཧཉྙཏི.

‘‘ཏཏོ ཨནུཙརནྟི ནཾ, བནྡྷནམྤི ནིགཙྪཏི;

ཨེཏཉྷི བནྡྷནཾ དུཀྑཾ, ཀཱམལཱབྷཱབྷིཛཔྤིནཾ.

‘‘ཏཐེཝ ཨརིཡཝིནཡེ, སདྡྷཱ ཡསྶ ན ཝིཛྫཏི;

ཨཧིརཱིཀོ ཨནོཏྟཔྤཱི, པཱཔཀམྨཝིནིབྦཡོ.

‘‘ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཀཏྭཱ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཱནི ཙ;

མནོདུཙྩརིཏཾ ཀཏྭཱ, ‘མཱ མཾ ཛཉྙཱུ’ཏི ཨིཙྪཏི.

‘‘སོ སཾསཔྤཏི [སངྐཔྤཏི (ཀ.)] ཀཱཡེན, ཝཱཙཱཡ ཨུད ཙེཏསཱ;

པཱཔཀམྨཾ པཝཌྜྷེནྟོ, ཏཏྠ ཏཏྠ པུནཔྤུནཾ.

‘‘སོ པཱཔཀམྨོ དུམྨེདྷོ, ཛཱནཾ དུཀྐཊམཏྟནོ;

དལིདྡོ ཨིཎམཱདཱཡ, བྷུཉྫམཱནོ ཝིཧཉྙཏི.

‘‘ཏཏོ ཨནུཙརནྟི ནཾ, སངྐཔྤཱ མཱནསཱ དུཁཱ;

གཱམེ ཝཱ ཡདི ཝཱརཉྙེ, ཡསྶ ཝིཔྤཊིསཱརཛཱ.

‘‘སོ པཱཔཀམྨོ དུམྨེདྷོ, ཛཱནཾ དུཀྐཊམཏྟནོ;

ཡོནིམཉྙཏརཾ གནྟྭཱ, ནིརཡེ ཝཱཔི བཛ྄ཛྷཏི.

‘‘ཨེཏཉྷི བནྡྷནཾ དུཀྑཾ, ཡམྷཱ དྷཱིརོ པམུཙྩཏི;

དྷམྨལདྡྷེཧི བྷོགེཧི, དདཾ ཙིཏྟཾ པསཱདཡཾ.

‘‘ཨུབྷཡཏྠ ཀཊགྒཱཧོ, སདྡྷསྶ གྷརམེསིནོ;

དིཊྛདྷམྨཧིཏཏྠཱཡ, སམྤརཱཡསུཁཱཡ ཙ;

ཨེཝམེཏཾ གཧཊྛཱནཾ, ཙཱགོ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏི.

‘‘ཏཐེཝ ཨརིཡཝིནཡེ, སདྡྷཱ ཡསྶ པཏིཊྛིཏཱ;

ཧིརཱིམནོ ཙ ཨོཏྟཔྤཱི, པཉྙཝཱ སཱིལསཾཝུཏོ.

‘‘ཨེསོ ཁོ ཨརིཡཝིནཡེ, ‘སུཁཛཱིཝཱི’ཏི ཝུཙྩཏི;

ནིརཱམིསཾ སུཁཾ ལདྡྷཱ, ཨུཔེཀྑཾ ཨདྷིཏིཊྛཏི.

‘‘པཉྩ ནཱིཝརཎེ ཧིཏྭཱ, ནིཙྩཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ;

ཛྷཱནཱནི ཨུཔསམྤཛྫ, ཨེཀོདི ནིཔཀོ སཏོ.

‘‘ཨེཝཾ ཉཏྭཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡེ;

སབྦསོ ཨནུཔཱདཱཡ, སམྨཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི.

‘‘ཏསྶ སམྨཱ ཝིམུཏྟསྶ, ཉཱཎཾ ཙེ ཧོཏི ཏཱདིནོ;

‘ཨཀུཔྤཱ མེ ཝིམུཏྟཱི’ཏི, བྷཝསཾཡོཛནཀྑཡེ.

‘‘ཨེཏཾ ཁོ པརམཾ ཉཱཎཾ, ཨེཏཾ སུཁམནུཏྟརཾ;

ཨསོཀཾ ཝིརཛཾ ཁེམཾ, ཨེཏཾ ཨཱནཎྱམུཏྟམ’’ནྟི. ཏཏིཡཾ;

༤. མཧཱཙུནྡསུཏྟཾ

༤༦. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ ཙེཏཱིསུ ཝིཧརཏི སཡཾཛཱཏིཡཾ [སཧཛཱཏིཡཾ (སཱི. པཱི.), སཉྫཱཏིཡཾ (སྱཱ. ཀཾ.)]. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཙུནྡསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, དྷམྨཡོགཱ བྷིཀྑཱུ ཛྷཱཡཱི བྷིཀྑཱུ ཨཔསཱདེནྟི – ‘ཨིམེ པན ཛྷཱཡིནོམྷཱ, ཛྷཱཡིནོམྷཱཏི ཛྷཱཡནྟི པཛ྄ཛྷཱཡནྟི ནིཛ྄ཛྷཱཡནྟི ཨཝཛ྄ཛྷཱཡནྟི [ཨཔཛ྄ཛྷཱཡནྟི (མ. ནི. ༡.༥༠༨)]. ཀིམིམེ [ཀིཾ ཧིམེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཛྷཱཡནྟི, ཀིནྟིམེ ཛྷཱཡནྟི, ཀཐཾ ཨིམེ ཛྷཱཡནྟཱི’ཏི? ཏཏྠ དྷམྨཡོགཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, ཛྷཱཡཱི ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, ན ཙ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣཱ ཧོནྟི བཧུཛནསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཛྷཱཡཱི བྷིཀྑཱུ དྷམྨཡོགེ བྷིཀྑཱུ ཨཔསཱདེནྟི – ‘ཨིམེ པན དྷམྨཡོགམྷཱ, དྷམྨཡོགམྷཱཏི ཨུདྡྷཏཱ ཨུནྣལཱ༹ ཙཔལཱ མུཁརཱ ཝིཀིཎྞཝཱཙཱ མུཊྛསྶཏཱི ཨསམྤཛཱནཱ ཨསམཱཧིཏཱ ཝིབྦྷནྟཙིཏྟཱ པཱཀཏིནྡྲིཡཱ. ཀིམིམེ དྷམྨཡོགཱ, ཀིནྟིམེ དྷམྨཡོགཱ, ཀཐཾ ཨིམེ དྷམྨཡོགཱ’ཏི? ཏཏྠ ཛྷཱཡཱི ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, དྷམྨཡོགཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, ན ཙ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣཱ ཧོནྟི བཧུཛནསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, དྷམྨཡོགཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨཡོགཱནཉྙེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཎྞཾ བྷཱསནྟི, ནོ ཛྷཱཡཱིནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཎྞཾ བྷཱསནྟི. ཏཏྠ དྷམྨཡོགཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, ཛྷཱཡཱི ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, ན ཙ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣཱ ཧོནྟི བཧུཛནསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཛྷཱཡཱི བྷིཀྑཱུ ཛྷཱཡཱིནཉྙེཝ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཎྞཾ བྷཱསནྟི, ནོ དྷམྨཡོགཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཎྞཾ བྷཱསནྟི. ཏཏྠ ཛྷཱཡཱི ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, དྷམྨཡོགཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ནཔྤསཱིདནྟི, ན ཙ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣཱ ཧོནྟི བཧུཛནསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ.

‘‘ཏསྨཱཏིཧཱཝུསོ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘དྷམྨཡོགཱ སམཱནཱ ཛྷཱཡཱིནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཎྞཾ བྷཱསིསྶཱམཱ’ཏི. ཨེཝཉྷི ཝོ, ཨཱཝུསོ, སིཀྑིཏབྦཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཙྪརིཡཱ ཧེཏེ, ཨཱཝུསོ, པུགྒལཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ, ཡེ ཨམཏཾ དྷཱཏུཾ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརནྟི. ཏསྨཱཏིཧཱཝུསོ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཛྷཱཡཱི སམཱནཱ དྷམྨཡོགཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝཎྞཾ བྷཱསིསྶཱམཱ’ཏི. ཨེཝཉྷི ཝོ, ཨཱཝུསོ, སིཀྑིཏབྦཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཙྪརིཡཱ ཧེཏེ, ཨཱཝུསོ, པུགྒལཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ ཡེ གམྦྷཱིརཾ ཨཏྠཔདཾ པཉྙཱཡ ཨཏིཝིཛ྄ཛྷ པསྶནྟཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཋམསནྡིཊྛིཀསུཏྟཾ

༤༧. ཨཐ ཁོ མོལི༹ཡསཱིཝཀོ [མོལིཡསཱིཝཀོ (སཱི. པཱི.), མོལི༹སཱིཝཀོ (ཀ.)] པརིབྦཱཛཀོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ མོལི༹ཡསཱིཝཀོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘‘སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ ཧོཏི ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི?

‘‘ཏེན ཧི, སཱིཝཀ, ཏཉྙེཝེཏྠ པཊིཔུཙྪཱམི. ཡཐཱ ཏེ ཁམེཡྻ ཏཐཱ ནཾ བྱཱཀརེཡྻཱསི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཝཀ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷོ’ཏི པཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, སཱིཝཀ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷོ’ཏི པཛཱནཱསི – ཨེཝམྤི ཁོ, སཱིཝཀ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ ཧོཏི…པེ….

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཝཀ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ དོསཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ལོབྷདྷམྨཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ དོསདྷམྨཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, སཱིཝཀ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱསི – ཨེཝཾ ཁོ, སཱིཝཀ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ ཧོཏི ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡསནྡིཊྛིཀསུཏྟཾ

༤༨. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘‘སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ’ཏི, བྷོ གོཏམ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ ཧོཏི ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི?

‘‘ཏེན ཧི, བྲཱཧྨཎ, ཏཉྙེཝེཏྠ པཊིཔུཙྪིསྶཱམི. ཡཐཱ ཏེ ཁམེཡྻ ཏཐཱ ནཾ བྱཱཀརེཡྻཱསི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, བྲཱཧྨཎ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགོ’ཏི པཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’. ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱགོ’ཏི པཛཱནཱསི – ཨེཝམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ ཧོཏི…པེ….

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, བྲཱཧྨཎ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ དོསཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མོཧཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀཱཡསནྡོསཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཙཱིསནྡོསཾ…པེ… སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསོ’ཏི པཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’. ‘‘ཡཾ ཁོ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, སནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསཾ ‘ཨཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསོ’ཏི པཛཱནཱསི, ཨསནྟཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསཾ ‘ནཏྠི མེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནོསནྡོསོ’ཏི པཛཱནཱསི – ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, སནྡིཊྛིཀོ དྷམྨོ ཧོཏི ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’’ཏི.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. ཚཊྛཾ.

༧. ཁེམསུཏྟཾ

༤༩. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ ཙ ཁེམོ ཨཱཡསྨཱ ཙ སུམནོ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟི ཨནྡྷཝནསྨིཾ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཙ ཁེམོ ཨཱཡསྨཱ ཙ སུམནོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཁེམོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ ཏསྶ ན ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཏྠི མེ སེཡྻོཏི ཝཱ ཨཏྠི མེ སདིསོཏི ཝཱ ཨཏྠི མེ ཧཱིནོཏི ཝཱ’’’ཏི. ཨིདམཝོཙཱཡསྨཱ ཁེམོ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཁེམོ ‘‘སམནུཉྙོ མེ སཏྠཱ’’ཏི ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སུམནོ ཨཙིརཔཀྐནྟེ ཨཱཡསྨནྟེ ཁེམེ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱ ཝིམུཏྟོ ཏསྶ ན ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ནཏྠི མེ སེཡྻོཏི ཝཱ ནཏྠི མེ སདིསོཏི ཝཱ ནཏྠི མེ ཧཱིནོཏི ཝཱ’’’ཏི. ཨིདམཝོཙཱཡསྨཱ སུམནོ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སུམནོ ‘‘སམནུཉྙོ མེ སཏྠཱ’’ཏི ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཙིརཔཀྐནྟེསུ ཨཱཡསྨནྟེ ཙ ཁེམེ ཨཱཡསྨནྟེ ཙ སུམནེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཀུལཔུཏྟཱ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟི. ཨཏྠོ ཙ ཝུཏྟོ ཨཏྟཱ ཙ ཨནུཔནཱིཏོ. ཨཐ ཙ པན ཨིདྷེཀཙྩེ མོགྷཔུརིསཱ ཧསམཱནཀཱ [ཧསམཱནཀཾ (ཀ.) མཧཱཝ. ༢༤༥] མཉྙེ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟི. ཏེ པཙྪཱ ཝིགྷཱཏཾ ཨཱཔཛྫནྟཱི’’ཏི.

‘‘ན ཨུསྶེསུ ན ཨོམེསུ, སམཏྟེ ནོཔནཱིཡརེ [ནོཔནིཡྻརེ (སྱཱ. པཱི. ཀ.)];

ཁཱིཎཱ ཛཱཏི ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཙརནྟི སཾཡོཛནཝིཔྤམུཏྟཱ’’ཏི. སཏྟམཾ;

༨. ཨིནྡྲིཡསཾཝརསུཏྟཾ

༥༠. [ཨ. ནི. ༥.༢༤, ༡༦༨; ༢.༧.༦༥] ‘‘ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི སཱིལཾ; སཱིལེ ཨསཏི སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི ཨསཏི སམྨཱསམཱདྷིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ ཨསཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ ཨསཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསཝིཔནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཕེགྒུཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, སཱརོཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ ཨསཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི སཱིལཾ…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ.

‘‘ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ, བྷིཀྑཝེ, སཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི སཱིལཾ; སཱིལེ སཏི སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི སཏི སམྨཱསམཱདྷིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ སཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ སཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསསམྤནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཕེགྒུཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, སཱརོཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ སཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི སཱིལཾ…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶན’’ནྟི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨཱནནྡསུཏྟཾ

༥༡. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ སཱརིཔུཏྟེན སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ ཨསྶུཏཉྩེཝ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, སུཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ ན སམྨོསཾ གཙྪནྟི, ཡེ ཙསྶ དྷམྨཱ པུབྦེ ཙེཏསཱ སམྥུཊྛཔུབྦཱ ཏེ ཙ སམུདཱཙརནྟི, ཨཝིཉྙཱཏཉྩ ཝིཛཱནཱཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱཡསྨཱ ཁོ ཨཱནནྡོ བཧུསྶུཏོ. པཊིབྷཱཏུ ཨཱཡསྨནྟཾཡེཝ ཨཱནནྡ’’ནྟི. ‘‘ཏེནཧཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ པཙྩསྶོསི. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎཱཏི – སུཏྟཾ གེཡྻཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ གཱཐཾ ཨུདཱནཾ ཨིཏིཝུཏྟཀཾ ཛཱཏཀཾ ཨབྦྷུཏདྷམྨཾ ཝེདལླཾ. སོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི, ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ ཝཱཙེཏི, ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི, ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི. ཡསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི བཧུསྶུཏཱ ཨཱགཏཱགམཱ དྷམྨདྷརཱ ཝིནཡདྷརཱ མཱཏིཀཱདྷརཱ ཏསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསྶཾ ཨུཔེཏི. ཏེ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིཔུཙྪཏི པརིཔཉྷཏི – ‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀཐཾ; ཨིམསྶ ཀྭཏྠོ’ཏི? ཏེ ཏསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨཝིཝཊཉྩེཝ ཝིཝརནྟི, ཨནུཏྟཱནཱིཀཏཉྩ ཨུཏྟཱནཱིཀརོནྟི, ཨནེཀཝིཧིཏེསུ ཙ ཀངྑཱཋཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ ཀངྑཾ པཊིཝིནོདེནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ ཨསྶུཏཉྩེཝ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, སུཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ ན སམྨོསཾ གཙྪནྟི, ཡེ ཙསྶ དྷམྨཱ པུབྦེ ཙེཏསཱ སམྥུཊྛཔུབྦཱ ཏེ ཙ སམུདཱཙརནྟི, ཨཝིཉྙཱཏཉྩ ཝིཛཱནཱཏཱི’’ཏི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ཨཱཝུསོ, ཨབྦྷུཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཡཱཝ སུབྷཱསིཏཾ ཙིདཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན. ཨིམེཧི ཙ མཡཾ ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ དྷཱརེམ. ཨཱཡསྨཱ ཧི ཨཱནནྡོ དྷམྨཾ པརིཡཱཔུཎཱཏི – སུཏྟཾ གེཡྻཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ གཱཐཾ ཨུདཱནཾ ཨིཏིཝུཏྟཀཾ ཛཱཏཀཾ ཨབྦྷུཏདྷམྨཾ ཝེདལླཾ. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ དེསེཏི, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན པརེསཾ ཝཱཙེཏི, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཏི, ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི བཧུསྶུཏཱ ཨཱགཏཱགམཱ དྷམྨདྷརཱ ཝིནཡདྷརཱ མཱཏིཀཱདྷརཱ ཏསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསྶཾ ཨུཔེཏི. ཏེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིཔུཙྪཏི པརིཔཉྷཏི – ‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀཐཾ; ཨིམསྶ ཀྭཏྠོ’ཏི? ཏེ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ ཨཝིཝཊཉྩེཝ ཝིཝརནྟི, ཨནུཏྟཱནཱིཀཏཉྩ ཨུཏྟཱནཱིཀརོནྟི, ཨནེཀཝིཧིཏེསུ ཙ ཀངྑཱཋཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ ཀངྑཾ པཊིཝིནོདེནྟཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཁཏྟིཡསུཏྟཾ

༥༢. ཨཐ ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི [ཛཱཎུསོཎི (ཀ.)] བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཁཏྟིཡཱ, བྷོ གོཏམ, ཀིཾཨདྷིཔྤཱཡཱ, ཀིཾཨུཔཝིཙཱརཱ, ཀིཾཨདྷིཊྛཱནཱ, ཀིཾཨབྷིནིཝེསཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི? ‘‘ཁཏྟིཡཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྷོགཱདྷིཔྤཱཡཱ པཉྙཱུཔཝིཙཱརཱ བལཱདྷིཊྛཱནཱ པཐཝཱིབྷིནིཝེསཱ ཨིསྶརིཡཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི.

‘‘བྲཱཧྨཎཱ པན, བྷོ གོཏམ, ཀིཾཨདྷིཔྤཱཡཱ, ཀིཾཨུཔཝིཙཱརཱ, ཀིཾཨདྷིཊྛཱནཱ, ཀིཾཨབྷིནིཝེསཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི? ‘‘བྲཱཧྨཎཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྷོགཱདྷིཔྤཱཡཱ པཉྙཱུཔཝིཙཱརཱ མནྟཱདྷིཊྛཱནཱ ཡཉྙཱབྷིནིཝེསཱ བྲཧྨལོཀཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི.

‘‘གཧཔཏིཀཱ པན, བྷོ གོཏམ, ཀིཾཨདྷིཔྤཱཡཱ, ཀིཾཨུཔཝིཙཱརཱ, ཀིཾཨདྷིཊྛཱནཱ, ཀིཾཨབྷིནིཝེསཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི? ‘‘གཧཔཏིཀཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྷོགཱདྷིཔྤཱཡཱ པཉྙཱུཔཝིཙཱརཱ སིཔྤཱདྷིཊྛཱནཱ ཀམྨནྟཱབྷིནིཝེསཱ ནིཊྛིཏཀམྨནྟཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི.

‘‘ཨིཏྠཱི པན, བྷོ གོཏམ, ཀིཾཨདྷིཔྤཱཡཱ, ཀིཾཨུཔཝིཙཱརཱ, ཀིཾཨདྷིཊྛཱནཱ, ཀིཾཨབྷིནིཝེསཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི? ‘‘ཨིཏྠཱི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, པུརིསཱདྷིཔྤཱཡཱ ཨལངྐཱརཱུཔཝིཙཱརཱ པུཏྟཱདྷིཊྛཱནཱ ཨསཔཏཱིབྷིནིཝེསཱ ཨིསྶརིཡཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི.

‘‘ཙོརཱ པན, བྷོ གོཏམ, ཀིཾཨདྷིཔྤཱཡཱ, ཀིཾཨུཔཝིཙཱརཱ, ཀིཾཨདྷིཊྛཱནཱ, ཀིཾཨབྷིནིཝེསཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི? ‘‘ཙོརཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱདཱནཱདྷིཔྤཱཡཱ གཧནཱུཔཝིཙཱརཱ སཏྠཱདྷིཊྛཱནཱ ཨནྡྷཀཱརཱབྷིནིཝེསཱ ཨདསྶནཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི.

‘‘སམཎཱ པན, བྷོ གོཏམ, ཀིཾཨདྷིཔྤཱཡཱ, ཀིཾཨུཔཝིཙཱརཱ, ཀིཾཨདྷིཊྛཱནཱ, ཀིཾཨབྷིནིཝེསཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི? ‘‘སམཎཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཁནྟིསོརཙྩཱདྷིཔྤཱཡཱ པཉྙཱུཔཝིཙཱརཱ སཱིལཱདྷིཊྛཱནཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱབྷིནིཝེསཱ [ཨཀིཉྩནཱབྷིནིཝེསཱ (སྱཱ. ཀ.)] ནིབྦཱནཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷོ གོཏམ! ཁཏྟིཡཱནམྤི བྷཝཾ གོཏམོ ཛཱནཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡཉྩ ཨུཔཝིཙཱརཉྩ ཨདྷིཊྛཱནཉྩ ཨབྷིནིཝེསཉྩ པརིཡོསཱནཉྩ. བྲཱཧྨཎཱནམྤི བྷཝཾ གོཏམོ ཛཱནཱཏི…པེ… གཧཔཏཱིནམྤི བྷཝཾ གོཏམོ ཛཱནཱཏི… ཨིཏྠཱིནམྤི བྷཝཾ གོཏམོ ཛཱནཱཏི… ཙོརཱནམྤི བྷཝཾ གོཏམོ ཛཱནཱཏི … སམཎཱནམྤི བྷཝཾ གོཏམོ ཛཱནཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡཉྩ ཨུཔཝིཙཱརཉྩ ཨདྷིཊྛཱནཉྩ ཨབྷིནིཝེསཉྩ པརིཡོསཱནཉྩ. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. དསམཾ.

༡༡. ཨཔྤམཱདསུཏྟཾ

༥༣. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཡོ ཨུབྷོ ཨཏྠེ སམདྷིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ ཨཏྠཾ, ཡོ ཙ ཨཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ’’ཏི? ‘‘ཨཏྠི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཡོ ཨུབྷོ ཨཏྠེ སམདྷིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ ཨཏྠཾ, ཡོ ཙ ཨཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ’’ཏི.

‘‘ཀཏམོ པན, བྷོ གོཏམ, ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཡོ ཨུབྷོ ཨཏྠེ སམདྷིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ ཨཏྠཾ, ཡོ ཙ ཨཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ’’ཏི? ‘‘ཨཔྤམཱདོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུབྷོ ཨཏྠེ སམདྷིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ ཨཏྠཾ, ཡོ ཙ ཨཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ’’.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཡཱནི ཀཱནིཙི ཛངྒལཱནཾ [ཛངྒམཱནཾ (སཱི. པཱི.) ཨ. ནི. ༡༠.༡༥; མ. ནི. ༡.༣༠༠] པཱཎཱནཾ པདཛཱཏཱནི, སབྦཱནི ཏཱནི ཧཏྠིཔདེ སམོདྷཱནཾ གཙྪནྟི; ཧཏྠིཔདཾ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི, ཡདིདཾ མཧནྟཏྟེན. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨཔྤམཱདོ ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུབྷོ ཨཏྠེ སམདྷིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ ཨཏྠཾ, ཡོ ཙ ཨཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཀཱུཊཱགཱརསྶ ཡཱ ཀཱཙི གོཔཱནསིཡོ སབྦཱ ཏཱ ཀཱུཊངྒམཱ ཀཱུཊནིནྣཱ ཀཱུཊསམོསརཎཱ, ཀཱུཊཾ ཏཱསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ …པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, པབྦཛལཱཡཀོ པབྦཛཾ [བབྦཛལཱཡཀོ བབྦཛཾ (སཱི. པཱི.)] ལཱཡིཏྭཱ ཨགྒེ གཧེཏྭཱ ཨོདྷུནཱཏི ནིདྷུནཱཏི ནིཙྪཱདེཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཨམྦཔིཎྜིཡཱ ཝཎྚཙྪིནྣཱཡ ཡཱནི ཀཱནིཙི ཨམྦཱནི ཝཎྚཱུཔནིབནྡྷནཱནི སབྦཱནི ཏཱནི ཏདནྭཡཱནི བྷཝནྟི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཡེ ཀེཙི ཁུདྡརཱཛཱནོ [ཀུཌྜརཱཛཱནོ (སཱི. སྱཱ. ཨཊྛ.), ཀུདྡརཱཛཱནོ (པཱི.) ཨ. ནི. ༡༠.༡༥] སབྦེཏེ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨནུཡནྟཱ [ཨནུཡུཏྟཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] བྷཝནྟི, རཱཛཱ ཏེསཾ ཙཀྐཝཏྟཱི ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཡཱ ཀཱཙི ཏཱརཀརཱུཔཱནཾ པབྷཱ སབྦཱ ཏཱ ཙནྡསྶ པབྷཱཡ ཀལཾ ནཱགྒྷནྟི སོལ༹སིཾ, ཙནྡཔྤབྷཱ ཏཱསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨཔྤམཱདོ ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུབྷོ ཨཏྠེ སམདྷིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ ཨཏྠཾ ཡོ ཙ ཨཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ.

‘‘ཨཡཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀོ དྷམྨོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུབྷོ ཨཏྠེ སམདྷིགྒཡ྄ཧ ཏིཊྛཏི – དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ ཨཏྠཾ, ཡོ ཙ ཨཏྠོ སམྤརཱཡིཀོ’’ཏི.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. དྷམྨིཀསུཏྟཾ

༥༤. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ ཨཱཝཱསིཀོ ཧོཏི སབྦསོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ སཏྟསུ ཨཱཝཱསེསུ. ཏཏྲ སུདཾ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨཱགནྟུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི ཝིཧིཾསཏི ཝིཏུདཏི རོསེཏི ཝཱཙཱཡ. ཏེ ཙ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏཱ དྷམྨིཀེན ཨཀྐོསིཡམཱནཱ པརིབྷཱསིཡམཱནཱ ཝིཧེསིཡམཱནཱ ཝིཏུདིཡམཱནཱ རོསིཡམཱནཱ ཝཱཙཱཡ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི [ན སཎྛཧནྟི (སཱི.)], རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ.

ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱནཾ [ཛཱཏིབྷཱུམིཀཱནཾ (སྱཱ. པཱི. ཀ.)] ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཡཾ ཁོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན. ཨཐ ཙ པན ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ. ཀོ ནུ ཁོ ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱས’’ནྟི? ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨཱགནྟུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི ཝིཧིཾསཏི ཝིཏུདཏི རོསེཏི ཝཱཙཱཡ. ཏེ ཙ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏཱ དྷམྨིཀེན ཨཀྐོསིཡམཱནཱ པརིབྷཱསིཡམཱནཱ ཝིཧེསིཡམཱནཱ ཝིཏུདིཡམཱནཱ རོསིཡམཱནཱ ཝཱཙཱཡ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཨཱཡསྨནྟཾ དྷམྨིཀཾ པབྦཱཛེཡྻཱམཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཡེན ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ དྷམྨིཀཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘པཀྐམཏུ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨིམམྷཱ ཨཱཝཱསཱ; ཨལཾ ཏེ ཨིདྷ ཝཱསེནཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཏམྷཱ ཨཱཝཱསཱ ཨཉྙཾ ཨཱཝཱསཾ ཨགམཱསི. ཏཏྲཔི སུདཾ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨཱགནྟུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི ཝིཧིཾསཏི ཝིཏུདཏི རོསེཏི ཝཱཙཱཡ. ཏེ ཙ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏཱ དྷམྨིཀེན ཨཀྐོསིཡམཱནཱ པརིབྷཱསིཡམཱནཱ ཝིཧེསིཡམཱནཱ ཝིཏུདིཡམཱནཱ རོསིཡམཱནཱ ཝཱཙཱཡ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ.

ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཡཾ ཁོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན. ཨཐ ཙ པན ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ. ཀོ ནུ ཁོ ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱས’’ནྟི? ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨཱགནྟུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི ཝིཧིཾསཏི ཝིཏུདཏི རོསེཏི ཝཱཙཱཡ. ཏེ ཙ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏཱ དྷམྨིཀེན ཨཀྐོསིཡམཱནཱ པརིབྷཱསིཡམཱནཱ ཝིཧེསིཡམཱནཱ ཝིཏུདིཡམཱནཱ རོསིཡམཱནཱ ཝཱཙཱཡ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཨཱཡསྨནྟཾ དྷམྨིཀཾ པབྦཱཛེཡྻཱམཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཡེནཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ དྷམྨིཀཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘པཀྐམཏུ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨིམམྷཱཔི ཨཱཝཱསཱ; ཨལཾ ཏེ ཨིདྷ ཝཱསེནཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཏམྷཱཔི ཨཱཝཱསཱ ཨཉྙཾ ཨཱཝཱསཾ ཨགམཱསི. ཏཏྲཔི སུདཾ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨཱགནྟུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི ཝིཧིཾསཏི ཝིཏུདཏི རོསེཏི ཝཱཙཱཡ. ཏེ ཙ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏཱ དྷམྨིཀེན ཨཀྐོསིཡམཱནཱ པརིབྷཱསིཡམཱནཱ ཝིཧེསིཡམཱནཱ ཝིཏུདིཡམཱནཱ རོསིཡམཱནཱ ཝཱཙཱཡ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ.

ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཡཾ ཁོ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན. ཨཐ ཙ པན ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱསཾ. ཀོ ནུ ཁོ ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པཀྐམནྟི, ན སཎྛནྟི, རིཉྩནྟི ཨཱཝཱས’’ནྟི? ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱནཾ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཨཱགནྟུཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཀྐོསཏི…པེ…. ཡཾནཱུན མཡཾ ཨཱཡསྨནྟཾ དྷམྨིཀཾ པབྦཱཛེཡྻཱམ སབྦསོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ སཏྟཧི ཨཱཝཱསེཧཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཡེནཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ དྷམྨིཀཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘པཀྐམཏུ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ སབྦསོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ སཏྟཧི ཨཱཝཱསེཧཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ དྷམྨིཀསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘པབྦཱཛིཏོ ཁོམྷི ཛཱཏིབྷཱུམཀེཧི ཨུཔཱསཀེཧི སབྦསོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ སཏྟཧི ཨཱཝཱསེཧི. ཀཧཾ ནུ ཁོ དཱནི གཙྪཱམཱི’’ཏི? ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ དྷམྨིཀསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨིཀོ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན རཱཛགཧཾ ཏེན པཀྐཱམི. ཨནུཔུབྦེན ཡེན རཱཛགཧཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊོ པབྦཏོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟཾ དྷམྨིཀཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཧནྡ ཀུཏོ ནུ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཨཱགཙྪསཱི’’ཏི? ‘‘པབྦཱཛིཏོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཛཱཏིབྷཱུམཀེཧི ཨུཔཱསཀེཧི སབྦསོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ སཏྟཧི ཨཱཝཱསེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨལཾ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཀིཾ ཏེ ཨིམིནཱ, ཡཾ ཏཾ ཏཏོ ཏཏོ པབྦཱཛེནྟི, སོ ཏྭཾ ཏཏོ ཏཏོ པབྦཱཛིཏོ མམེཝ སནྟིཀེ ཨཱགཙྪསི’’.

‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སཱམུདྡིཀཱ ཝཱཎིཛཱ ཏཱིརདསྶིཾ སཀུཎཾ གཧེཏྭཱ ནཱཝཱཡ སམུདྡཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧནྟི. ཏེ ཨཏཱིརདཀྑིཎིཡཱ [ཨཏཱིརདསྶནིཡཱ (སྱཱ.), ཨཏཱིརདསྶིཡཱ (ཀ.)] ནཱཝཱཡ ཏཱིརདསྶིཾ སཀུཎཾ མུཉྩནྟི. སོ གཙྪཏེཝ པུརཏྠིམཾ དིསཾ, གཙྪཏི པཙྪིམཾ དིསཾ, གཙྪཏི ཨུཏྟརཾ དིསཾ, གཙྪཏི དཀྑིཎཾ དིསཾ, གཙྪཏི ཨུདྡྷཾ, གཙྪཏི ཨནུདིསཾ. སཙེ སོ སམནྟཱ ཏཱིརཾ པསྶཏི, ཏཐཱགཏཀོཝ [ཏཐཱགཏོ (ཀ.) དཱི. ནི. ༡.༤༩༧ པསྶིཏབྦཾ] ཧོཏི. སཙེ པན སོ སམནྟཱ ཏཱིརཾ ན པསྶཏི ཏམེཝ ནཱཝཾ པཙྩཱགཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཡཾ ཏཾ ཏཏོ ཏཏོ པབྦཱཛེནྟི སོ ཏྭཾ ཏཏོ ཏཏོ པབྦཱཛིཏོ མམེཝ སནྟིཀེ ཨཱགཙྪསི.

‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, རཉྙོ ཀོརབྱསྶ སུཔྤཏིཊྛོ ནཱམ ནིགྲོདྷརཱཛཱ ཨཧོསི པཉྩསཱཁོ སཱིཏཙྪཱཡོ མནོརམོ. སུཔྤཏིཊྛསྶ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ནིགྲོདྷརཱཛསྶ དྭཱདསཡོཛནཱནི ཨབྷིནིཝེསོ ཨཧོསི, པཉྩ ཡོཛནཱནི མཱུལསནྟཱནཀཱནཾ. སུཔྤཏིཊྛསྶ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ནིགྲོདྷརཱཛསྶ ཏཱཝ མཧནྟཱནི ཕལཱནི ཨཧེསུཾ; སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨཱལ༹ྷཀཐཱལིཀཱ. ཨེཝམསྶ སཱདཱུནི ཕལཱནི ཨཧེསུཾ; སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཁུདྡཾ མདྷུཾ ཨནེལཀཾ. སུཔྤཏིཊྛསྶ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ནིགྲོདྷརཱཛསྶ ཨེཀཾ ཁནྡྷཾ རཱཛཱ པརིབྷུཉྫཏི སདྡྷིཾ ཨིཏྠཱགཱརེན, ཨེཀཾ ཁནྡྷཾ བལཀཱཡོ པརིབྷུཉྫཏི, ཨེཀཾ ཁནྡྷཾ ནེགམཛཱནཔདཱ པརིབྷུཉྫནྟི, ཨེཀཾ ཁནྡྷཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པརིབྷུཉྫནྟི, ཨེཀཾ ཁནྡྷཾ མིགཱ [མིགཔཀྑིནོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པརིབྷུཉྫནྟི. སུཔྤཏིཊྛསྶ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ནིགྲོདྷརཱཛསྶ ན ཀོཙི ཕལཱནི རཀྑཏི, ན ཙ སུདཾ [ན ཙ པུན (ཀ.)] ཨཉྙམཉྙསྶ ཕལཱནི ཧིཾསནྟི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཨཉྙཏརོ པུརིསོ སུཔྤཏིཊྛསྶ ནིགྲོདྷརཱཛསྶ ཡཱཝདཏྠཾ ཕལཱནི བྷཀྑིཏྭཱ སཱཁཾ བྷཉྫིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སུཔྤཏིཊྛེ ནིགྲོདྷརཱཛེ ཨདྷིཝཏྠཱཡ དེཝཏཱཡ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཙྪརིཡཾ ཝཏ, བྷོ, ཨབྦྷུཏཾ ཝཏ, བྷོ! ཡཱཝ པཱཔོ མནུསྶོ [ཡཱཝ པཱཔམནུསྶོ (སྱཱ.), ཡཱཝཏཱ པཱཔམནུསྶོ (ཀ.)], ཡཏྲ ཧི ནཱམ སུཔྤཏིཊྛསྶ ནིགྲོདྷརཱཛསྶ ཡཱཝདཏྠཾ ཕལཱནི བྷཀྑིཏྭཱ སཱཁཾ བྷཉྫིཏྭཱ པཀྐམིསྶཏི, ཡཾནཱུན སུཔྤཏིཊྛོ ནིགྲོདྷརཱཛཱ ཨཱཡཏིཾ ཕལཾ ན དདེཡྻཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སུཔྤཏིཊྛོ ནིགྲོདྷརཱཛཱ ཨཱཡཏིཾ ཕལཾ ན ཨདཱསི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, རཱཛཱ ཀོརབྱོ ཡེན སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཀྐཾ དེཝཱནམིནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཡགྒྷེ, མཱརིས, ཛཱནེཡྻཱསི སུཔྤཏིཊྛོ ནིགྲོདྷརཱཛཱ ཕལཾ ན དེཏཱི’ཏི? ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཏཐཱརཱུཔཾ ཨིདྡྷཱབྷིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑཱསི [ཨབྷིསངྑཱརེསི (སྱཱ. ཀ.)], ཡཐཱ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི ཨཱགནྟྭཱ སུཔྤཏིཊྛཾ ནིགྲོདྷརཱཛཾ པཝཏྟེསི [པཱཏེསི (སཱི. པཱི.)] ཨུམྨཱུལམཀཱསི. ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སུཔྤཏིཊྛེ ནིགྲོདྷརཱཛེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ དུཀྑཱི དུམྨནཱ ཨསྶུམུཁཱི རུདམཱནཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཡེན སུཔྤཏིཊྛེ ནིགྲོདྷརཱཛེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སུཔྤཏིཊྛེ ནིགྲོདྷརཱཛེ ཨདྷིཝཏྠཾ དེཝཏཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཀིཾ ནུ ཏྭཾ, དེཝཏེ, དུཀྑཱི དུམྨནཱ ཨསྶུམུཁཱི རུདམཱནཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ’ཏི? ‘ཏཐཱ ཧི པན མེ, མཱརིས, བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི ཨཱགནྟྭཱ བྷཝནཾ པཝཏྟེསི ཨུམྨཱུལམཀཱསཱི’ཏི. ‘ཨཔི ནུ ཏྭཾ, དེཝཏེ, རུཀྑདྷམྨེ ཋིཏཱཡ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི ཨཱགནྟྭཱ བྷཝནཾ པཝཏྟེསི ཨུམྨཱུལམཀཱསཱི’ཏི? ‘ཀཐཾ པན, མཱརིས, རུཀྑོ རུཀྑདྷམྨེ ཋིཏོ ཧོཏཱི’ཏི? ‘ཨིདྷ, དེཝཏེ, རུཀྑསྶ མཱུལཾ མཱུལཏྠིཀཱ ཧརནྟི, ཏཙཾ ཏཙཏྠིཀཱ ཧརནྟི, པཏྟཾ པཏྟཏྠིཀཱ ཧརནྟི, པུཔྥཾ པུཔྥཏྠིཀཱ ཧརནྟི, ཕལཾ ཕལཏྠིཀཱ ཧརནྟི. ན ཙ ཏེན དེཝཏཱཡ ཨནཏྟམནཏཱ ཝཱ ཨནབྷིནནྡི [ཨནབྷིརདྡྷི (སཱི.)] ཝཱ ཀརཎཱིཡཱ. ཨེཝཾ ཁོ, དེཝཏེ, རུཀྑོ རུཀྑདྷམྨེ ཋིཏོ ཧོཏཱི’ཏི. ‘ཨཊྛིཏཱཡེཝ ཁོ མེ, མཱརིས, རུཀྑདྷམྨེ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི ཨཱགནྟྭཱ བྷཝནཾ པཝཏྟེསི ཨུམྨཱུལམཀཱསཱི’ཏི. ‘སཙེ ཁོ ཏྭཾ, དེཝཏེ, རུཀྑདྷམྨེ ཏིཊྛེཡྻཱསི, སིཡཱ [སིཡཱཔི (སཱི. པཱི.)] ཏེ བྷཝནཾ ཡཐཱཔུརེ’ཏི? ‘ཋསྶཱམཧཾ, [ཏིཊྛེཡྻཱམཧཾ (སྱཱ.)] མཱརིས, རུཀྑདྷམྨེ, ཧོཏུ མེ བྷཝནཾ ཡཐཱཔུརེ’’’ཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཏཐཱརཱུཔཾ ཨིདྡྷཱབྷིསངྑཱརཾ ཨབྷིསངྑཱསི [ཨབྷིསངྑཱརི (སྱཱ. ཀ.)], ཡཐཱ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི ཨཱགནྟྭཱ སུཔྤཏིཊྛཾ ནིགྲོདྷརཱཛཾ ཨུསྶཱཔེསི, སཙྪཝཱིནི མཱུལཱནི ཨཧེསུཾ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཨཔི ནུ ཏཾ སམཎདྷམྨེ ཋིཏཾ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱ ཨུཔཱསཀཱ པབྦཱཛེསུཾ སབྦསོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ སཏྟཧི ཨཱཝཱསེཧཱི’’ཏི? ‘‘ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, སམཎོ སམཎདྷམྨེ ཋིཏོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སམཎོ ཨཀྐོསནྟཾ ན པཙྩཀྐོསཏི, རོསནྟཾ ན པཊིརོསཏི, བྷཎྜནྟཾ ན པཊིབྷཎྜཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སམཎོ སམཎདྷམྨེ ཋིཏོ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཊྛིཏཾཡེཝ མཾ, བྷནྟེ, སམཎདྷམྨེ ཛཱཏིབྷཱུམཀཱ ཨུཔཱསཀཱ པབྦཱཛེསུཾ སབྦསོ ཛཱཏིབྷཱུམིཡཾ སཏྟཧི ཨཱཝཱསེཧཱི’’ཏི.

[ཨ. ནི. ༧.༦༦; ༧.༧༣] ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སུནེཏྟོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི ཏིཏྠཀརོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ. སུནེཏྟསྶ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སཏྠུནོ ཨནེཀཱནི སཱཝཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. སུནེཏྟོ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཡེ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སུནེཏྟསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི ན པསཱདེསུཾ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ. ཡེ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སུནེཏྟསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི པསཱདེསུཾ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ.

‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, མཱུགཔཀྑོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི…པེ… ཨརནེམི ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི… ཀུདྡཱལཀོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི… ཧཏྠིཔཱལོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི… ཛོཏིཔཱལོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི ཏིཏྠཀརོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ. ཛོཏིཔཱལསྶ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སཏྠུནོ ཨནེཀཱནི སཱཝཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཛོཏིཔཱལོ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཡེ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཛོཏིཔཱལསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི ན པསཱདེསུཾ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ. ཡེ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཛོཏིཔཱལསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི པསཱདེསུཾ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཡོ ཨིམེ ཚ སཏྠཱརེ ཏིཏྠཀརེ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགེ, ཨནེཀསཏཔརིཝཱརེ སསཱཝཀསངྒྷེ པདུཊྛཙིཏྟོ ཨཀྐོསེཡྻ པརིབྷཱསེཡྻ, བཧུཾ སོ ཨཔུཉྙཾ པསཝེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཨིམེ ཚ སཏྠཱརེ ཏིཏྠཀརེ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགེ ཨནེཀསཏཔརིཝཱརེ སསཱཝཀསངྒྷེ པདུཊྛཙིཏྟོ ཨཀྐོསེཡྻ པརིབྷཱསེཡྻ, བཧུཾ སོ ཨཔུཉྙཾ པསཝེཡྻ. ཡོ ཨེཀཾ དིཊྛིསམྤནྣཾ པུགྒལཾ པདུཊྛཙིཏྟོ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི, ཨཡཾ ཏཏོ བཧུཏརཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ནཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ ཨེཝརཱུཔིཾ ཁནྟིཾ [ཨེཝརཱུཔཾ ཁནྟཾ (སྱཱ.)] ཝདཱམི, ཡཐཱམཾ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ. ཏསྨཱཏིཧ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ན ནོ སམསབྲཧྨཙཱརཱིསུ [ན ནོ ཨཱམསབྲཧྨཙཱརཱིསུ (སྱཱ.), ན ནོ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ (སཱི. པཱི.)] ཙིཏྟཱནི པདུཊྛཱནི བྷཝིསྶནྟཱི’’’ཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ, བྲཱཧྨཎ དྷམྨིཀ, སིཀྑིཏབྦནྟི.

‘‘སུནེཏྟོ མཱུགཔཀྑོ ཙ, ཨརནེམི ཙ བྲཱཧྨཎོ;

ཀུདྡཱལཀོ ཨཧུ སཏྠཱ, ཧཏྠིཔཱལོ ཙ མཱཎཝོ.

‘‘ཛོཏིཔཱལོ ཙ གོཝིནྡོ, ཨཧུ སཏྟཔུརོཧིཏོ;

ཨཧིཾསཀཱ [ཨབྷིསེཀཱ (སྱཱ.)] ཨཏཱིཏཾསེ, ཚ སཏྠཱརོ ཡསསྶིནོ.

‘‘ནིརཱམགནྡྷཱ ཀརུཎེདྷིམུཏྟཱ [ཝིམུཏྟཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], ཀཱམསཾཡོཛནཱཏིགཱ [ཀཱམསཾཡོཛནཱཏིཏཱ (སྱཱ.)];

ཀཱམརཱགཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ, བྲཧྨལོཀཱུཔགཱ ཨཧུཾ [ཨཧུ (བཧཱུསུ), ཨཧཱུ (ཀ. སཱི.)].

‘‘ཨཧེསུཾ སཱཝཀཱ ཏེསཾ, ཨནེཀཱནི སཏཱནིཔི;

ནིརཱམགནྡྷཱ ཀརུཎེདྷིམུཏྟཱ, ཀཱམསཾཡོཛནཱཏིགཱ;

ཀཱམརཱགཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ, བྲཧྨལོཀཱུཔགཱ ཨཧུཾ [ཨཧུ (བཧཱུསུ), ཨཧཱུ (ཀ. སཱི.)].

‘‘ཡེཏེ ཨིསཱི བཱཧིརཀེ, ཝཱིཏརཱགེ སམཱཧིཏེ;

པདུཊྛམནསངྐཔྤོ, ཡོ ནརོ པརིབྷཱསཏི;

བཧུཉྩ སོ པསཝཏི, ཨཔུཉྙཾ ཏཱདིསོ ནརོ.

‘‘ཡོ ཙེཀཾ དིཊྛིསམྤནྣཾ, བྷིཀྑུཾ བུདྡྷསྶ སཱཝཀཾ;

པདུཊྛམནསངྐཔྤོ, ཡོ ནརོ པརིབྷཱསཏི;

ཨཡཾ ཏཏོ བཧུཏརཾ, ཨཔུཉྙཾ པསཝེ ནརོ.

‘‘ན སཱདྷུརཱུཔཾ ཨཱསཱིདེ, དིཊྛིཊྛཱནཔྤཧཱཡིནཾ;

སཏྟམོ པུགྒལོ ཨེསོ, ཨརིཡསངྒྷསྶ ཝུཙྩཏི.

‘‘ཨཝཱིཏརཱགོ ཀཱམེསུ, ཡསྶ པཉྩིནྡྲིཡཱ མུདཱུ;

སདྡྷཱ སཏི ཙ ཝཱིརིཡཾ, སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ.

‘‘ཏཱདིསཾ བྷིཀྑུམཱསཛྫ, པུབྦེཝ ཨུཔཧཉྙཏི;

ཨཏྟཱནཾ ཨུཔཧནྟྭཱན, པཙྪཱ ཨཉྙཾ ཝིཧིཾསཏི.

‘‘ཡོ ཙ རཀྑཏི ཨཏྟཱནཾ, རཀྑིཏོ ཏསྶ བཱཧིརོ;

ཏསྨཱ རཀྑེཡྻ ཨཏྟཱནཾ, ཨཀྑཏོ པཎྜིཏོ སདཱ’’ཏི. དྭཱདསམཾ;

དྷམྨིཀཝགྒོ པཉྩམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ནཱགམིགསཱལཱ ཨིཎཾ, ཙུནྡཾ དྭེ སནྡིཊྛིཀཱ དུཝེ;

ཁེམཨིནྡྲིཡ ཨཱནནྡ, ཁཏྟིཡཱ ཨཔྤམཱདེན དྷམྨིཀོཏི.

པཋམཔཎྞཱསཀཾ སམཏྟཾ.

༢. དུཏིཡཔཎྞཱསཀཾ

༦. མཧཱཝགྒོ

༡. སོཎསུཏྟཾ

༥༥. [མཧཱཝ. ༢༤༣ ཨཱགཏཾ] ཨེཝཾ, མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ སོཎོ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི སཱིཏཝནསྨིཾ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ སོཎསྶ རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཡེ ཁོ ཀེཙི བྷགཝཏོ སཱཝཀཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ ཝིཧརནྟི, ཨཧཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ. ཨཐ ཙ པན མེ ན ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, སཾཝིཛྫནྟི ཁོ པན མེ ཀུལེ བྷོགཱ, སཀྐཱ བྷོགཱ ཙ བྷུཉྫིཏུཾ པུཉྙཱནི ཙ ཀཱཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིཏྭཱ བྷོགེ ཙ བྷུཉྫེཡྻཾ པུཉྙཱནི ཙ ཀརེཡྻ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨཏོ སོཎསྶ ཙེཏསཱ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡ – སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམྨིཉྫིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམྨིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ ཁོ – གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ ཨནྟརཧིཏོ སཱིཏཝནེ ཨཱཡསྨཏོ སོཎསྶ སམྨུཁེ པཱཏུརཧོསི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ཨཱཡསྨཱཔི ཁོ སོཎོ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟཾ སོཎཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ནནུ ཏེ, སོཎ, རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘ཡེ ཁོ ཀེཙི བྷགཝཏོ སཱཝཀཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ ཝིཧརནྟི, ཨཧཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ. ཨཐ ཙ པན མེ ན ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, སཾཝིཛྫནྟི ཁོ པན མེ ཀུལེ བྷོགཱ, སཀྐཱ བྷོགཱ [བྷོགེ (མཧཱཝ. ༢༤༣)] ཙ བྷུཉྫིཏུཾ པུཉྙཱནི ཙ ཀཱཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིཏྭཱ བྷོགེ ཙ བྷུཉྫེཡྻཾ པུཉྙཱནི ཙ ཀརེཡྻ’’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སོཎ, ཀུསལོ ཏྭཾ པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏོ [ཨཱགཱརིཀབྷཱུཏོ (སྱཱ.), ཨགཱརིཀབྷཱུཏོ (མཧཱཝ. ༢༤༣)] ཝཱིཎཱཡ ཏནྟིསྶརེ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སོཎ, ཡདཱ ཏེ ཝཱིཎཱཡ ཏནྟིཡོ ཨཙྩཱཡཏཱ ཧོནྟི, ཨཔི ནུ ཏེ ཝཱིཎཱ ཏསྨིཾ སམཡེ སརཝཏཱི ཝཱ ཧོཏི ཀམྨཉྙཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སོཎ, ཡདཱ ཏེ ཝཱིཎཱཡ ཏནྟིཡོ ཨཏིསིཐིལཱ ཧོནྟི, ཨཔི ནུ ཏེ ཝཱིཎཱ ཏསྨིཾ སམཡེ སརཝཏཱི ཝཱ ཧོཏི ཀམྨཉྙཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཡདཱ པན ཏེ, སོཎ, ཝཱིཎཱཡ ཏནྟིཡོ ན ཨཙྩཱཡཏཱ ཧོནྟི ནཱཏིསིཐིལཱ སམེ གུཎེ པཏིཊྛིཏཱ, ཨཔི ནུ ཏེ ཝཱིཎཱ ཏསྨིཾ སམཡེ སརཝཏཱི ཝཱ ཧོཏི ཀམྨཉྙཱ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, སོཎ, ཨཙྩཱརདྡྷཝཱིརིཡཾ ཨུདྡྷཙྩཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཨཏིསིཐིལཝཱིརིཡཾ ཀོསཛྫཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ, སོཎ, ཝཱིརིཡསམཐཾ ཨདྷིཊྛཧཾ, ཨིནྡྲིཡཱནཉྩ སམཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷ, ཏཏྠ ཙ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ སོཎོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སོཎཾ ཨིམིནཱ ཨོཝཱདེན ཨོཝདིཏྭཱ – སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ ཁོ – སཱིཏཝནེ ཨནྟརཧིཏོ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ པཱཏུརཧོསི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སོཎོ ཨཔརེན སམཡེན ཝཱིརིཡསམཐཾ ཨདྷིཊྛཱསི, ཨིནྡྲིཡཱནཉྩ སམཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷི, ཏཏྠ ཙ ནིམིཏྟཾ ཨགྒཧེསི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སོཎོ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ནཙིརསྶེཝ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནཱགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསི. ‘‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’’ཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཉྙཏརོ ཙ པནཱཡསྨཱ སོཎོ ཨརཧཏཾ ཨཧོསི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ སོཎསྶ ཨརཧཏྟཔྤཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཾ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨཉྙཾ བྱཱཀརེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སོཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སོཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨརཧཾ ཁཱིཎཱསཝོ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཨོཧིཏབྷཱརོ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠོ པརིཀྑཱིཎབྷཝསཾཡོཛནོ སམྨདཉྙཱཝིམུཏྟོ, སོ ཚ ཋཱནཱནི ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏི – ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, པཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨབྱཱཔཛྫཱདྷིམུཏྟོ [ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷཱདྷིམུཏྟོ (ཀ.) མཧཱཝ. ༢༤༤ པསྶིཏབྦཾ] ཧོཏི, ཏཎྷཱཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨུཔཱདཱནཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཨསམྨོཧཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨེཝམསྶ – ‘ཀེཝལཾསདྡྷཱམཏྟཀཾ ནཱུན ཨཡམཱཡསྨཱ ནིསྶཱཡ ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཁཱིཎཱསཝོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཀརཎཱིཡཾ ཨཏྟནོ ཨསམནུཔསྶནྟོ ཀཏསྶ ཝཱ པཊིཙཡཾ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསཏྟཱ ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧཏྟཱ ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨེཝམསྶ – ‘ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀཾ ནཱུན ཨཡམཱཡསྨཱ ནིཀཱམཡམཱནོ པཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟོ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཁཱིཎཱསཝོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཀརཎཱིཡཾ ཨཏྟནོ ཨསམནུཔསྶནྟོ ཀཏསྶ ཝཱ པཊིཙཡཾ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ པཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསཏྟཱ པཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧཏྟཱ པཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི.

‘‘སིཡཱ ཁོ པན, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨེཝམསྶ – ‘སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ ནཱུན ཨཡམཱཡསྨཱ སཱརཏོ པཙྩཱགཙྪནྟོ ཨབྱཱཔཛྫཱདྷིམུཏྟོ’ཏི. ན ཁོ པནེཏཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ. ཁཱིཎཱསཝོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཝུསིཏཝཱ ཀཏཀརཎཱིཡོ ཀརཎཱིཡཾ ཨཏྟནོ ཨསམནུཔསྶནྟོ ཀཏསྶ ཝཱ པཊིཙཡཾ ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ ཨབྱཱཔཛྫཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསཏྟཱ ཨབྱཱཔཛྫཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧཏྟཱ ཨབྱཱཔཛྫཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ ཏཎྷཱཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསཏྟཱ ཏཎྷཱཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧཏྟཱ ཏཎྷཱཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ ཨུཔཱདཱནཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསཏྟཱ ཨུཔཱདཱནཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧཏྟཱ ཨུཔཱདཱནཀྑཡཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཁཡཱ རཱགསྶ ཝཱིཏརཱགཏྟཱ ཨསམྨོཧཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ དོསསྶ ཝཱིཏདོསཏྟཱ ཨསམྨོཧཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི, ཁཡཱ མོཧསྶ ཝཱིཏམོཧཏྟཱ ཨསམྨོཧཱདྷིམུཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཨེཝཾ སམྨཱ ཝིམུཏྟཙིཏྟསྶ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུནོ བྷུསཱ ཙེཔི ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ [ཨཱཔཱཏཾ (ཀ.)] ཨཱགཙྪནྟི, ནེཝསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡནྟི. ཨམིསྶཱིཀཏམེཝསྶ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཋིཏཾ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟཾ ཝཡཉྩསྶཱནུཔསྶཏི. བྷུསཱ ཙེཔི སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ… མནོཝིཉྙེཡྻཱ དྷམྨཱ མནསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི, ནེཝསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡནྟི. ཨམིསྶཱིཀཏམེཝསྶ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཋིཏཾ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟཾ ཝཡཉྩསྶཱནུཔསྶཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, སེལོ པབྦཏོ ཨཙྪིདྡོ ཨསུསིརོ ཨེཀགྒྷནོ. ཨཐ པུརཏྠིམཱཡ ཙེཔི དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི ནེཝ ནཾ སངྐམྤེཡྻ ན སམྤཀམྤེཡྻ ན སམྤཝེདྷེཡྻ, ཨཐ པཙྪིམཱཡ ཙེཔི དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི…པེ… ཨཐ ཨུཏྟརཱཡ ཙེཔི དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི… ཨཐ དཀྑིཎཱཡ ཙེཔི དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི ནེཝ ནཾ སངྐམྤེཡྻ ན སམྤཀམྤེཡྻ ན སམྤཝེདྷེཡྻ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ སམྨཱཝིམུཏྟཙིཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ བྷུསཱ ཙེཔི ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཙཀྑུསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི, ནེཝསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡནྟི. ཨམིསྶཱིཀཏམེཝསྶ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཋིཏཾ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟཾ ཝཡཉྩསྶཱནུཔསྶཏི. བྷུསཱ ཙེཔི སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ… མནོཝིཉྙེཡྻཱ དྷམྨཱ མནསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟི, ནེཝསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡནྟི. ཨམིསྶཱིཀཏམེཝསྶ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཋིཏཾ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟཾ ཝཡཉྩསྶཱནུཔསྶཏཱི’’ཏི.

‘‘ནེཀྑམྨཾ ཨདྷིམུཏྟསྶ, པཝིཝེཀཉྩ ཙེཏསོ;

ཨབྱཱཔཛྫཱདྷིམུཏྟསྶ, ཨུཔཱདཱནཀྑཡསྶ ཙ.

‘‘ཏཎྷཱཀྑཡཱདྷིམུཏྟསྶ, ཨསམྨོཧཉྩ ཙེཏསོ;

དིསྭཱ ཨཱཡཏནུཔྤཱདཾ, སམྨཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི.

‘‘ཏསྶ སམྨཱ ཝིམུཏྟསྶ, སནྟཙིཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ;

ཀཏསྶ པཊིཙཡོ ནཏྠི, ཀརཎཱིཡཾ ན ཝིཛྫཏི.

‘‘སེལོ ཡཐཱ ཨེཀགྒྷནོ, ཝཱཏེན ན སམཱིརཏི;

ཨེཝཾ རཱུཔཱ རསཱ སདྡཱ, གནྡྷཱ ཕསྶཱ ཙ ཀེཝལཱ.

‘‘ཨིཊྛཱ དྷམྨཱ ཨནིཊྛཱ ཙ, ནཔྤཝེདྷེནྟི ཏཱདིནོ;

ཋིཏཾ ཙིཏྟཾ ཝིཔྤམུཏྟཾ [ཝིམུཏཉྩ (ཀ.) མཧཱཝ. ༢༤༤; ཀཐཱ. ༢༦༦], ཝཡཉྩསྶཱནུཔསྶཏཱི’’ཏི. པཋམཾ;

༢. ཕགྒུནསུཏྟཾ

༥༦. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ ཕགྒུནོ [ཕེགྒུནོ (ཀ.), ཕགྒུཎོ (སཱི. སྱཱ.)] ཨཱབཱདྷིཀོ ཧོཏི དུཀྑིཏོ བཱལ༹ྷགིལཱནོ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཱཡསྨཱ, བྷནྟེ, ཕགྒུནོ ཨཱབཱདྷིཀོ དུཀྑིཏོ བཱལ༹ྷགིལཱནོ. སཱདྷུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཡེནཱཡསྨཱ ཕགྒུནོ ཏེནུཔསངྐམཏུ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེནཱཡསྨཱ ཕགྒུནོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨདྡསཱ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཕགྒུནོ བྷགཝནྟཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན མཉྩཀེ སམདྷོསི [སམཉྩོཔི (སཱི. སྱཱ. པཱི.), སཾ + དྷཱུ + ཨཱི = སམདྷོསི]. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཕགྒུནཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨལཾ, ཕགྒུན, མཱ ཏྭཾ མཉྩཀེ སམདྷོསི. སནྟིམཱནི ཨཱསནཱནི པརེཧི པཉྙཏྟཱནི, ཏཏྠཱཧཾ ནིསཱིདིསྶཱམཱི’’ཏི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ནིསཛྫ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཕགྒུནཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཙྩི ཏེ, ཕགྒུན, ཁམནཱིཡཾ ཀཙྩི ཡཱཔནཱིཡཾ? ཀཙྩི ཏེ དུཀྑཱ ཝེདནཱ པཊིཀྐམནྟི, ནོ ཨབྷིཀྐམནྟི; པཊིཀྐམོསཱནཾ པཉྙཱཡཏི, ནོ ཨབྷིཀྐམོ’’ཏི? ‘‘ན མེ, བྷནྟེ, ཁམནཱིཡཾ ན ཡཱཔནཱིཡཾ. བཱལ༹ྷཱ མེ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨབྷིཀྐམནྟི, ནོ པཊིཀྐམནྟི; ཨབྷིཀྐམོསཱནཾ པཉྙཱཡཏི, ནོ པཊིཀྐམོ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, བལཝཱ པུརིསོ ཏིཎྷེན སིཁརེན མུདྡྷནི [མུདྡྷཱནཾ (སཱི. པཱི.)] ཨབྷིམཏྠེཡྻ [ཨབྷིམཊྛེཡྻ (སྱཱ.)]; ཨེཝམེཝཾ ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨདྷིམཏྟཱ ཝཱཏཱ མུདྡྷནི [ཧནནྟི (སཱི. པཱི.), ཨོཧནནྟི (སྱཱ.)] ཨཱུཧནནྟི. ན མེ, བྷནྟེ, ཁམནཱིཡཾ ན ཡཱཔནཱིཡཾ. བཱལ༹ྷཱ མེ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨབྷིཀྐམནྟི, ནོ པཊིཀྐམནྟི; ཨབྷིཀྐམོསཱནཾ པཉྙཱཡཏི, ནོ པཊིཀྐམོ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, བལཝཱ པུརིསོ དལ༹ྷེན ཝརཏྟཀྑཎྜེན སཱིསཝེཋནཾ དདེཡྻ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨདྷིམཏྟཱ སཱིསེ སཱིསཝེདནཱ. ན མེ, བྷནྟེ, ཁམནཱིཡཾ ན ཡཱཔནཱིཡཾ. བཱལ༹ྷཱ མེ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨབྷིཀྐམནྟི, ནོ པཊིཀྐམནྟི; ཨབྷིཀྐམོསཱནཾ པཉྙཱཡཏི, ནོ པཊིཀྐམོ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, དཀྑོ གོགྷཱཏཀོ ཝཱ གོགྷཱཏཀནྟེཝཱསཱི ཝཱ ཏིཎྷེན གོཝིཀནྟནེན ཀུཙྪིཾ པརིཀནྟེཡྻ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨདྷིམཏྟཱ ཝཱཏཱ ཀུཙྪིཾ པརིཀནྟནྟི. ན མེ, བྷནྟེ, ཁམནཱིཡཾ ན ཡཱཔནཱིཡཾ. བཱལ༹ྷཱ མེ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨབྷིཀྐམནྟི, ནོ པཊིཀྐམནྟི; ཨབྷིཀྐམོསཱནཾ པཉྙཱཡཏི, ནོ པཊིཀྐམོ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷནྟེ, དྭེ བལཝནྟོ པུརིསཱ དུབྦལཏརཾ པུརིསཾ ནཱནཱབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ སནྟཱཔེཡྻུཾ སམྤརིཏཱཔེཡྻུཾ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨདྷིམཏྟོ ཀཱཡསྨིཾ ཌཱཧོ. ན མེ, བྷནྟེ, ཁམནཱིཡཾ ན ཡཱཔནཱིཡཾ. བཱལ༹ྷཱ མེ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨབྷིཀྐམནྟི, ནོ པཊིཀྐམནྟི; ཨབྷིཀྐམོསཱནཾ པཉྙཱཡཏི, ནོ པཊིཀྐམོ’’ཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཕགྒུནཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཕགྒུནོ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལམཀཱསི. ཏམྷི ཙསྶ སམཡེ མརཎཀཱལེ ཨིནྡྲིཡཱནི ཝིཔྤསཱིདིཾསུ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཱཡསྨཱ, བྷནྟེ, ཕགྒུནོ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལམཀཱསི. ཏམྷི ཙསྶ སམཡེ མརཎཀཱལེ ཨིནྡྲིཡཱནི ཝིཔྤསཱིདིཾསཱུ’’ཏི.

‘‘ཀིཾ ཧཱནནྡ, ཕགྒུནསྶ [ཕེགྒུནསྶ ཨཱནནྡ (ཀ.)] བྷིཀྑུནོ ཨིནྡྲིཡཱནི ན ཝིཔྤསཱིདིསྶནྟི! ཕགྒུནསྶ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཨཧོསི. ཏསྶ ཏཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ.

‘‘ཚཡིམེ, ཨཱནནྡ, ཨཱནིསཾསཱ ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནེ [དྷམྨསཝཎེ (སཱི.)] ཀཱལེན ཨཏྠུཔཔརིཀྑཱཡ. ཀཏམེ ཚ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཏམྷི སམཡེ མརཎཀཱལེ ལབྷཏི ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡ. ཏསྶ ཏཐཱགཏོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ, ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི. ཏསྶ ཏཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, པཋམོ ཨཱནིསཾསོ ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཏམྷི སམཡེ མརཎཀཱལེ ན ཧེཝ ཁོ [ནོ ཙ ཁོ (ཀ.)] ལབྷཏི ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡ, ཨཔི ཙ ཁོ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ལབྷཏི དསྶནཱཡ. ཏསྶ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ, ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི. ཏསྶ ཏཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, དུཏིཡོ ཨཱནིསཾསོ ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཏམྷི སམཡེ མརཎཀཱལེ ན ཧེཝ ཁོ ལབྷཏི ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡ, ནཔི ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ལབྷཏི དསྶནཱཡ; ཨཔི ཙ ཁོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི. ཏསྶ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐཡཏོ ཨནུཝིཙཱརཡཏོ མནསཱནུཔེཀྑཏོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, ཏཏིཡོ ཨཱནིསཾསོ ཀཱལེན ཨཏྠུཔཔརིཀྑཱཡ.

‘‘ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, ཨནུཏྟརེ ཙ ཁོ ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཏམྷི སམཡེ མརཎཀཱལེ ལབྷཏི ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡ. ཏསྶ ཏཐཱགཏོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ…པེ… བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི. ཏསྶ ཏཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཨནུཏྟརེ ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, ཙཏུཏྠོ ཨཱནིསཾསོ ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, ཨནུཏྟརེ ཙ ཁོ ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཏམྷི སམཡེ མརཎཀཱལེ ན ཧེཝ ཁོ ལབྷཏི ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡ, ཨཔི ཙ ཁོ ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ལབྷཏི དསྶནཱཡ. ཏསྶ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ…པེ… པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི. ཏསྶ ཏཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཨནུཏྟརེ ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, པཉྩམོ ཨཱནིསཾསོ ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ པཉྩཧི ཨོརམྦྷཱགིཡེཧི སཾཡོཛནེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, ཨནུཏྟརེ ཙ ཁོ ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཙིཏྟཾ ཨཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. སོ ཏམྷི སམཡེ མརཎཀཱལེ ན ཧེཝ ཁོ ལབྷཏི ཏཐཱགཏཾ དསྶནཱཡ, ནཔི ཏཐཱགཏསཱཝཀཾ ལབྷཏི དསྶནཱཡ; ཨཔི ཙ ཁོ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཏི ཨནུཝིཙཱརེཏི མནསཱནུཔེཀྑཏི. ཏསྶ ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐཡཏོ ཨནུཝིཙཱརཡཏོ མནསཱནུཔེཀྑཏོ ཨནུཏྟརེ ཨུཔདྷིསངྑཡེ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, ཚཊྛོ ཨཱནིསཾསོ ཀཱལེན ཨཏྠུཔཔརིཀྑཱཡ. ཨིམེ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཚ ཨཱནིསཾསཱ ཀཱལེན དྷམྨསྶཝནེ ཀཱལེན ཨཏྠུཔཔརིཀྑཱཡཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཚལ༹བྷིཛཱཏིསུཏྟཾ

༥༧. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘པཱུརཎེན, བྷནྟེ, ཀསྶཔེན ཚལ༹བྷིཛཱཏིཡོ པཉྙཏྟཱ – ཀཎྷཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, ནཱིལཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, ལོཧིཏཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, ཧལིདྡཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, སུཀྐཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, པརམསུཀྐཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ.

‘‘ཏཏྲིདཾ, བྷནྟེ, པཱུརཎེན ཀསྶཔེན ཀཎྷཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, ཨོརབྦྷིཀཱ སཱུཀརིཀཱ སཱཀུཎིཀཱ མཱགཝིཀཱ ལུདྡཱ མཙྪགྷཱཏཀཱ ཙོརཱ ཙོརགྷཱཏཀཱ བནྡྷནཱགཱརིཀཱ ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཀུརཱུརཀམྨནྟཱ.

‘‘ཏཏྲིདཾ, བྷནྟེ, པཱུརཎེན ཀསྶཔེན ནཱིལཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, བྷིཀྑཱུ ཀཎྚཀཝུཏྟིཀཱ ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཀམྨཝཱདཱ ཀྲིཡཝཱདཱ.

‘‘ཏཏྲིདཾ, བྷནྟེ, པཱུརཎེན ཀསྶཔེན ལོཧིཏཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, ནིགཎྛཱ ཨེཀསཱཊཀཱ.

‘‘ཏཏྲིདཾ, བྷནྟེ, པཱུརཎེན ཀསྶཔེན ཧལིདྡཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཨཙེལཀསཱཝཀཱ.

‘‘ཏཏྲིདཾ, བྷནྟེ, པཱུརཎེན ཀསྶཔེན སུཀྐཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, ཨཱཛཱིཝཀཱ ཨཱཛཱིཝཀིནིཡོ.

‘‘ཏཏྲིདཾ, བྷནྟེ, པཱུརཎེན ཀསྶཔེན པརམསུཀྐཱབྷིཛཱཏི པཉྙཏྟཱ, ནནྡོ ཝཙྪོ ཀིསོ སཾཀིཙྩོ མཀྑལི གོསཱལོ. པཱུརཎེན, བྷནྟེ, ཀསྶཔེན ཨིམཱ ཚལ༹བྷིཛཱཏིཡོ པཉྙཏྟཱ’’ཏི.

‘‘ཀིཾ པནཱནནྡ, པཱུརཎསྶ ཀསྶཔསྶ སབྦོ ལོཀོ ཨེཏདབྦྷནུཛཱནཱཏི ཨིམཱ ཚལ༹བྷིཛཱཏིཡོ པཉྙཱཔེཏུ’’ནྟི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, པུརིསོ དལིདྡོ ཨསྶཀོ ཨནཱལ༹ྷིཀོ, ཏསྶ ཨཀཱམཀསྶ བིལཾ ཨོལགྒེཡྻུཾ – ‘ཨིདཾ ཏེ, ཨམྦྷོ པུརིས, མཾསཉྩ ཁཱདིཏབྦཾ, མཱུལཉྩ ཨནུཔྤདཱཏབྦ’ནྟི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, པཱུརཎེན ཀསྶཔེན ཨཔྤཊིཉྙཱཡ ཨེཏེསཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨིམཱ ཚལ༹བྷིཛཱཏིཡོ པཉྙཏྟཱ, ཡཐཱ ཏཾ བཱལེན ཨབྱཏྟེན ཨཁེཏྟཉྙུནཱ ཨཀུསལེན.

‘‘ཨཧཾ ཁོ པནཱནནྡ, ཚལ༹བྷིཛཱཏིཡོ པཉྙཱཔེམི. ཏཾ སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ཚལ༹བྷིཛཱཏིཡོ? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱནནྡ, ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ནཱིཙེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི – ཙཎྜཱལཀུལེ ཝཱ ནེསཱདཀུལེ ཝཱ ཝེནཀུལེ [ཝེཎཀུལེ (སབྦཏྠ)] ཝཱ རཐཀཱརཀུལེ ཝཱ པུཀྐུསཀུལེ ཝཱ, དལིདྡེ ཨཔྤནྣཔཱནབྷོཛནེ ཀསིརཝུཏྟིཀེ, ཡཏྠ ཀསིརེན གྷཱསཙྪཱདོ ལབྦྷཏི. སོ ཙ ཧོཏི དུབྦཎྞོ དུདྡསིཀོ ཨོཀོཊིམཀོ བཝ྄ཧཱབཱདྷོ ཀཱཎོ ཝཱ ཀུཎཱི ཝཱ ཁཉྫོ ཝཱ པཀྑཧཏོ ཝཱ, ན ལཱབྷཱི ཨནྣསྶ པཱནསྶ ཝཏྠསྶ ཡཱནསྶ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནསྶ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻསྶ. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱནནྡ, ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ནཱིཙེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི – ཙཎྜཱལཀུལེ ཝཱ…པེ… སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻསྶ. སོ ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱནནྡ, ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ནཱིཙེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི – ཙཎྜཱལཀུལེ ཝཱ…པེ… སོ ཙ ཧོཏི དུབྦཎྞོ དུདྡསིཀོ ཨོཀོཊིམཀོ. སོ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི. སོ ཨེཝཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ, ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟོ, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱནནྡ, སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ཨུཙྩེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི – ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱ, ཨཌྜྷེ མཧདྡྷནེ མཧཱབྷོགེ པཧཱུཏཛཱཏརཱུཔརཛཏེ པཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎེ པཧཱུཏདྷནདྷཉྙེ. སོ ཙ ཧོཏི ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ པཱསཱདིཀོ པརམཱཡ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡ སམནྣཱགཏོ, ལཱབྷཱི ཨནྣསྶ པཱནསྶ ཝཏྠསྶ ཡཱནསྶ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནསྶ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻསྶ. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱནནྡ, སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ཨུཙྩེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི – ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱ…པེ… སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻསྶ. སོ ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི.

‘‘ཀཐཉྩཱནནྡ, སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ ཨུཙྩེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ ཧོཏི – ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ཝཱ, ཨཌྜྷེ མཧདྡྷནེ མཧཱབྷོགེ པཧཱུཏཛཱཏརཱུཔརཛཏེ པཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎེ པཧཱུཏདྷནདྷཉྙེ. སོ ཙ ཧོཏི ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ པཱསཱདིཀོ པརམཱཡ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡ སམནྣཱགཏོ, ལཱབྷཱི ཨནྣསྶ པཱནསྶ ཝཏྠསྶ ཡཱནསྶ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནསྶ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻསྶ. སོ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི. སོ ཨེཝཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ, ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟོ, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཡོ སམཱནོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ནིབྦཱནཾ ཨབྷིཛཱཡཏི. ཨིམཱ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཚལ༹བྷིཛཱཏིཡོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨཱསཝསུཏྟཾ

༥༨. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཡེ ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱ ཏེ སཾཝརེན པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཡེ ཨཱསཝཱ པཊིསེཝནཱ པཧཱཏབྦཱ ཏེ པཊིསེཝནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཡེ ཨཱསཝཱ ཨདྷིཝཱསནཱ པཧཱཏབྦཱ ཏེ ཨདྷིཝཱསནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཡེ ཨཱསཝཱ པརིཝཛྫནཱ པཧཱཏབྦཱ ཏེ པརིཝཛྫནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཡེ ཨཱསཝཱ ཝིནོདནཱ པཧཱཏབྦཱ ཏེ ཝིནོདནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཡེ ཨཱསཝཱ བྷཱཝནཱ པཧཱཏབྦཱ ཏེ བྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ སཾཝརེན པཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི. ཡཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརཾ ཨསཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཙཀྑུནྡྲིཡསཾཝརཾ སཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སོཏིནྡྲིཡ…པེ… གྷཱནིནྡྲིཡ… ཛིཝ྄ཧིནྡྲིཡ… ཀཱཡིནྡྲིཡ… མནིནྡྲིཡསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི. ཡཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མནིནྡྲིཡསཾཝརཾ ཨསཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, མནིནྡྲིཡསཾཝརཾ སཾཝུཏསྶ ཝིཧརཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ སཾཝརཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ སཾཝརེན པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ པཊིསེཝནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ པཊིསེཝནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཱིཝརཾ པཊིསེཝཏི – ‘ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཨུཎྷསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཱནཾ [ཌཾས… སིརིཾསཔསམྥསྶཱནཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི) མ. ནི. ༡.༢༣] པཊིགྷཱཏཱཡ, ཡཱཝདེཝ ཧིརིཀོཔཱིནཔཊིཙྪཱདནཏྠཾ’. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ པིཎྜཔཱཏཾ པཊིསེཝཏི – ‘ནེཝ དཝཱཡ ན མདཱཡ ན མཎྜནཱཡ ན ཝིབྷཱུསནཱཡ, ཡཱཝདེཝ ཨིམསྶ ཀཱཡསྶ ཋིཏིཡཱ ཡཱཔནཱཡ, ཝིཧིཾསཱུཔརཏིཡཱ བྲཧྨཙརིཡཱནུགྒཧཱཡ, ཨིཏི པུརཱཎཉྩ ཝེདནཾ པཊིཧངྑཱམི, ནཝཉྩ ཝེདནཾ ན ཨུཔྤཱདེསྶཱམི, ཡཱཏྲཱ ཙ མེ བྷཝིསྶཏི ཨནཝཛྫཏཱ ཙ ཕཱསུཝིཧཱརོ ཙ’ [ཕཱསུཝིཧཱརོ ཙཱཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སེནཱསནཾ པཊིསེཝཏི – ‘ཡཱཝདེཝ སཱིཏསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཨུཎྷསྶ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཡཱཝདེཝ ཨུཏུཔརིསྶཡཝིནོདནཔཊིསལླཱནཱརཱམཏྠཾ’. པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ གིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ པཊིསེཝཏི – ‘ཡཱཝདེཝ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཝེཡྻཱབཱདྷིཀཱནཾ ཝེདནཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཔརམཏཱཡཱ’ཏི. ཡཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔྤཊིསེཝཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, པཊིསེཝཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ པཊིསེཝནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ པཊིསེཝནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ཨདྷིཝཱསནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ ཨདྷིཝཱསནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཁམོ ཧོཏི སཱིཏསྶ ཨུཎྷསྶ, ཛིགྷཙྪཱཡ, པིཔཱསཱཡ, ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཱནཾ, དུརུཏྟཱནཾ དུརཱགཏཱནཾ ཝཙནཔཐཱནཾ, ཨུཔྤནྣཱནཾ སཱརཱིརིཀཱནཾ ཝེདནཱནཾ དུཀྑཱནཾ ཏིབྦཱནཾ ཁརཱནཾ ཀཊུཀཱནཾ ཨསཱཏཱནཾ ཨམནཱཔཱནཾ པཱཎཧརཱནཾ ཨདྷིཝཱསཀཛཱཏིཀོ ཧོཏི. ཡཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨནདྷིཝཱསཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཨདྷིཝཱསཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ཨདྷིཝཱསནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ ཨདྷིཝཱསནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ པརིཝཛྫནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ པརིཝཛྫནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཙཎྜཾ ཧཏྠིཾ པརིཝཛྫེཏི, ཙཎྜཾ ཨསྶཾ པརིཝཛྫེཏི, ཙཎྜཾ གོཎཾ པརིཝཛྫེཏི, ཙཎྜཾ ཀུཀྐུརཾ པརིཝཛྫེཏི, ཨཧིཾ ཁཱཎུཾ ཀཎྚཀཊྛཱནཾ སོབྦྷཾ པཔཱཏཾ ཙནྡནིཀཾ ཨོལི༹གལླཾ, ཡཐཱརཱུཔེ ཨནཱསནེ ནིསིནྣཾ, ཡཐཱརཱུཔེ ཨགོཙརེ ཙརནྟཾ, ཡཐཱརཱུཔེ པཱཔཀེ མིཏྟེ བྷཛནྟཾ ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི པཱཔཀེསུ ཋཱནེསུ ཨོཀཔྤེཡྻུཾ, སོ ཏཉྩ ཨནཱསནཾ ཏཉྩ ཨགོཙརཾ ཏེ ཙ པཱཔཀེ མིཏྟེ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ པརིཝཛྫེཏི. ཡཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིཝཛྫཡཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, པརིཝཛྫཡཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ པརིཝཛྫནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ པརིཝཛྫནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ཝིནོདནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ ཝིནོདནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟཱིཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི, པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ ཨུཔྤནྣཾ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ…པེ… ཨུཔྤནྣཾ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ… ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ནཱདྷིཝཱསེཏི པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟཱིཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཡཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིནོདཡཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, ཝིནོདཡཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ཝིནོདནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ ཝིནོདནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ བྷཱཝནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ བྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ, པཊིསངྑཱ ཡོནིསོ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི…པེ… ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི… ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ. ཡཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷཱཝཡཏོ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ, བྷཱཝཡཏོ ཨེཝཾས ཏེ ཨཱསཝཱ ཝིགྷཱཏཔརིལཱ༹ཧཱ ན ཧོནྟི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ བྷཱཝནཱ པཧཱཏབྦཱ ཡེ བྷཱཝནཱཡ པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. དཱརུཀམྨིཀསུཏྟཾ

༥༩. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ནཱཏིཀེ ཝིཧརཏི གིཉྫཀཱཝསཐེ. ཨཐ ཁོ དཱརུཀམྨིཀོ གཧཔཏི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ དཱརུཀམྨིཀཾ གཧཔཏིཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཔི ནུ ཏེ, གཧཔཏི, ཀུལེ དཱནཾ དཱིཡཏཱི’’ཏི? ‘‘དཱིཡཏི མེ, བྷནྟེ, ཀུལེ དཱནཾ. ཏཉྩ ཁོ ཡེ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱརཉྙིཀཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱ པཾསུཀཱུལིཀཱ ཨརཧནྟོ ཝཱ ཨརཧཏྟམགྒཾ ཝཱ སམཱཔནྣཱ, ཏཐཱརཱུཔེསུ མེ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུསུ དཱནཾ དཱིཡཏཱི’’ཏི.

‘‘དུཛྫཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, གཧཔཏི, ཏཡཱ གིཧིནཱ ཀཱམབྷོགིནཱ པུཏྟསམྦཱདྷསཡནཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟེན, ཀཱསིཀཙནྡནཾ པཙྩནུབྷོནྟེན, མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ དྷཱརཡནྟེན, ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ སཱདིཡནྟེན ཨིམེ ཝཱ ཨརཧནྟོ ཨིམེ ཝཱ ཨརཧཏྟམགྒཾ སམཱཔནྣཱཏི.

‘‘ཨཱརཉྙིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨུདྡྷཏོ ཨུནྣལོ༹ ཙཔལོ མུཁརོ ཝིཀིཎྞཝཱཙོ མུཊྛསྶཏི ཨསམྤཛཱནོ ཨསམཱཧིཏོ ཝིབྦྷནྟཙིཏྟོ པཱཀཏིནྡྲིཡོ. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཱརཉྙིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨནུདྡྷཏོ ཨནུནྣལོ༹ ཨཙཔལོ ཨམུཁརོ ཨཝིཀིཎྞཝཱཙོ ཨུཔཊྛིཏསྶཏི སམྤཛཱནོ སམཱཧིཏོ ཨེཀགྒཙིཏྟོ སཾཝུཏིནྡྲིཡོ. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘གཱམནྟཝིཧཱརཱི ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. གཱམནྟཝིཧཱརཱི ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨནུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘པིཎྜཔཱཏིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. པིཎྜཔཱཏིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨནུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘ནེམནྟནིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ནེམནྟནིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨནུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘པཾསུཀཱུལིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. པཾསུཀཱུལིཀོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨནུདྡྷཏོ…པེ… ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘གཧཔཏིཙཱིཝརདྷརོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨུདྡྷཏོ ཨུནྣལོ༹ ཙཔལོ མུཁརོ ཝིཀིཎྞཝཱཙོ མུཊྛསྶཏི ཨསམྤཛཱནོ ཨསམཱཧིཏོ ཝིབྦྷནྟཙིཏྟོ པཱཀཏིནྡྲིཡོ. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. གཧཔཏིཙཱིཝརདྷརོ ཙེཔི, གཧཔཏི, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨནུདྡྷཏོ ཨནུནྣལོ༹ ཨཙཔལོ ཨམུཁརོ ཨཝིཀིཎྞཝཱཙོ ཨུཔཊྛིཏསྶཏི སམྤཛཱནོ སམཱཧིཏོ ཨེཀགྒཙིཏྟོ སཾཝུཏིནྡྲིཡོ. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘ཨིངྒྷ ཏྭཾ, གཧཔཏི, སངྒྷེ དཱནཾ [དཱནཱནི (ཀ.)] དེཧི. སངྒྷེ ཏེ དཱནཾ དདཏོ ཙིཏྟཾ པསཱིདིསྶཏི. སོ ཏྭཾ པསནྣཙིཏྟོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶསཱི’’ཏི. ‘‘ཨེསཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨཛྫཏགྒེ སངྒྷེ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟསུཏྟཾ

༦༠. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརཏི ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ མཎྜལམཱལེ༹ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ ཨབྷིདྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟི. ཏཏྲ སུདཾ ཨཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨབྷིདྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟཱནཾ ཨནྟརནྟརཱ ཀཐཾ ཨོཔཱཏེཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀོཊྛིཀོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཙིཏྟཾ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘མཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨབྷིདྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟཱནཾ ཨནྟརནྟརཱ ཀཐཾ ཨོཔཱཏེསི, ཡཱཝ ཀཐཱཔརིཡོསཱནཾ ཨཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཨཱགམེཏཱུ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཏོ ཙིཏྟསྶ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟསྶ སཧཱཡཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀོཊྛིཀཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘མཱཡསྨཱ མཧཱཀོཊྛིཀོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཙིཏྟཾ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟཾ ཨཔསཱདེསི, པཎྜིཏོ ཨཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨབྷིདྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏུ’’ནྟི.

‘‘དུཛྫཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཨཱཝུསོ, པརསྶ ཙེཏོཔརིཡཱཡཾ ཨཛཱནནྟེཧི. ཨིདྷཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཏཱཝདེཝ སོརཏསོརཏོ ཧོཏི, ནིཝཱཏནིཝཱཏོ ཧོཏི, ཨུཔསནྟུཔསནྟོ ཧོཏི, ཡཱཝ སཏྠཱརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི ཨཉྙཏརཾ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡཾ སབྲཧྨཙཱརིཾ. ཡཏོ ཙ ཁོ སོ ཝཔཀསྶཏེཝ སཏྠཱརཱ, ཝཔཀསྶཏི གརུཊྛཱནིཡེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི, སོ སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑུནཱིཧི ཨུཔཱསཀེཧི ཨུཔཱསིཀཱཧི རཉྙཱ རཱཛམཧཱམཏྟེཧི ཏིཏྠིཡེཧི ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི. ཏསྶ སཾསཊྛསྶ ཝིསྶཏྠསྶ པཱཀཏསྶ བྷསྶམནུཡུཏྟསྶ ཝིཧརཏོ རཱགོ ཙིཏྟཾ ཨནུདྡྷཾསེཏི. སོ རཱགཱནུདྡྷཾསིཏེན ཙིཏྟེན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, གོཎོ ཀིཊྛཱདོ དཱམེན ཝཱ བདྡྷོ [ཨཱརཱམེ ཝཱ བནྡྷོ (ཀ.)] ཝཛེ ཝཱ ཨོརུདྡྷོ. ཡོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན དཱནཱཡཾ གོཎོ ཀིཊྛཱདོ པུནདེཝ ཀིཊྛཾ ཨོཏརིསྶཏཱི’ཏི, སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧིདཾ, ཨཱཝུསོ’’. ‘‘ཋཱནཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ སོ གོཎོ ཀིཊྛཱདོ དཱམཾ ཝཱ ཚེཏྭཱ ཝཛཾ ཝཱ བྷིནྡིཏྭཱ, ཨཐ པུནདེཝ ཀིཊྛཾ ཨོཏརེཡྻཱཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཏཱཝདེཝ སོརཏསོརཏོ ཧོཏི, ནིཝཱཏནིཝཱཏོ ཧོཏི, ཨུཔསནྟུཔསནྟོ ཧོཏི ཡཱཝ སཏྠཱརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི ཨཉྙཏརཾ ཝཱ གརུཊྛཱནིཡཾ སབྲཧྨཙཱརིཾ. ཡཏོ ཙ ཁོ སོ ཝཔཀསྶཏེཝ སཏྠཱརཱ, ཝཔཀསྶཏི གརུཊྛཱནིཡེཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི, སོ སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑུནཱིཧི ཨུཔཱསཀེཧི ཨུཔཱསིཀཱཧི རཉྙཱ རཱཛམཧཱམཏྟེཧི ཏིཏྠིཡེཧི ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི. ཏསྶ སཾསཊྛསྶ ཝིསྶཏྠསྶ པཱཀཏསྶ བྷསྶམནུཡུཏྟསྶ ཝིཧརཏོ རཱགོ ཙིཏྟཾ ཨནུདྡྷཾསེཏི. སོ རཱགཱནུདྡྷཾསིཏེན ཙིཏྟེན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི པཋམསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཙཱཏུམཧཱཔཐེ ཐུལླཕུསིཏཀོ དེཝོ ཝསྶནྟོ [ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ (ཀ.)] རཛཾ ཨནྟརདྷཱཔེཡྻ, ཙིཀྑལླཾ པཱཏུཀརེཡྻ. ཡོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན དཱནི ཨམུསྨིཾ [ཨམུཀསྨིཾ (ཀ.)] ཙཱཏུམཧཱཔཐེ པུནདེཝ རཛོ པཱཏུབྷཝིསྶཏཱི’ཏི, སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧིདཾ, ཨཱཝུསོ’’. ‘‘ཋཱནཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨམུསྨིཾ ཙཱཏུམཧཱཔཐེ མནུསྶཱ ཝཱ ཨཏིཀྐམེཡྻུཾ, གོཔསཱུ ཝཱ ཨཏིཀྐམེཡྻུཾ, ཝཱཏཱཏཔོ ཝཱ སྣེཧགཏཾ པརིཡཱདིཡེཡྻ, ཨཐ པུནདེཝ རཛོ པཱཏུབྷཝེཡྻཱཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི པཋམསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི དུཏིཡསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, གཱམསྶ ཝཱ ནིགམསྶ ཝཱ ཨཝིདཱུརེ མཧནྟཾ ཏལཱ༹ཀཾ. ཏཏྠ ཐུལླཕུསིཏཀོ དེཝོ ཝུཊྛོ སིཔྤིསམྦུཀམྤི སཀྑརཀཋལམྤི ཨནྟརདྷཱཔེཡྻ. ཡོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན དཱནི ཨམུསྨིཾ ཏལཱ༹ཀེ པུནདེཝ སིཔྤིསམྦུཀཱ ཝཱ སཀྑརཀཋལཱ ཝཱ པཱཏུབྷཝིསྶནྟཱི’ཏི, སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧིདཾ, ཨཱཝུསོ’’. ‘‘ཋཱནཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ ཨམུསྨིཾ ཏལཱ༹ཀེ མནུསྶཱ ཝཱ པིཝེཡྻུཾ, གོཔསཱུ ཝཱ པིཝེཡྻུཾ, ཝཱཏཱཏཔོ ཝཱ སྣེཧགཏཾ པརིཡཱདིཡེཡྻ, ཨཐ པུནདེཝ སིཔྤིསམྦུཀཱཔི སཀྑརཀཋལཱཔི པཱཏུབྷཝེཡྻུནྟི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི དུཏིཡསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི ཏཏིཡསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, པུརིསཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཨཱབྷིདོསིཀཾ བྷོཛནཾ ནཙྪཱདེཡྻ. ཡོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན དཱནི ཨམུཾ པུརིསཾ པུནདེཝ བྷོཛནཾ ཚཱདེསྶཏཱི’ཏི, སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧིདཾ, ཨཱཝུསོ’’. ‘‘ཋཱནཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཨམུཾ པུརིསཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཡཱཝསྶ སཱ ཨོཛཱ ཀཱཡེ ཋསྶཏི ཏཱཝ ན ཨཉྙཾ བྷོཛནཾ ཚཱདེསྶཏི. ཡཏོ ཙ ཁྭསྶ སཱ ཨོཛཱ ཨནྟརདྷཱཡིསྶཏི, ཨཐ པུནདེཝ ཏཾ བྷོཛནཾ ཚཱདེཡྻཱཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི ཏཏིཡསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི.

‘‘ཨིདྷ, པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི ཙཏུཏྠསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, པབྦཏསངྑེཔེ ཨུདཀརཧདོ ནིཝཱཏོ ཝིགཏཨཱུམིཀོ. ཡོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན དཱནི ཨམུསྨིཾ ཨུདཀརཧདེ པུནདེཝ ཨཱུམི པཱཏུབྷཝིསྶཏཱི’ཏི, སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧིདཾ, ཨཱཝུསོ’’. ‘‘ཋཱནཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཱ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི. སཱ ཏསྨིཾ ཨུདཀརཧདེ ཨཱུམིཾ ཛནེཡྻ. ཡཱ པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ…པེ… ཡཱ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ… ཡཱ དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻ བྷུསཱ ཝཱཏཝུཊྛི. སཱ ཏསྨིཾ ཨུདཀརཧདེ ཨཱུམིཾ ཛནེཡྻཱཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི ཙཏུཏྠསྶ ཛྷཱནསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི…པེ… སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི.

‘‘ཨིདྷ, པནཱཝུསོ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ཨནིམིཏྟཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི ཨནིམིཏྟསྶ ཙེཏོསམཱདྷིསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑུནཱིཧི ཨུཔཱསཀེཧི ཨུཔཱསིཀཱཧི རཉྙཱ རཱཛམཧཱམཏྟེཧི ཏིཏྠིཡེཧི ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི. ཏསྶ སཾསཊྛསྶ ཝིསྶཏྠསྶ པཱཀཏསྶ བྷསྶམནུཡུཏྟསྶ ཝིཧརཏོ རཱགོ ཙིཏྟཾ ཨནུདྡྷཾསེཏི. སོ རཱགཱནུདྡྷཾསིཏེན ཙིཏྟེན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, རཱཛཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟོ ཝཱ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝནསཎྜེ ཨེཀརཏྟིཾ ཝཱསཾ ཨུཔགཙྪེཡྻ. ཏཏྲ [ཏཏྠ (སཱི. པཱི.)] ཧཏྠིསདྡེན ཨསྶསདྡེན རཐསདྡེན པཏྟིསདྡེན བྷེརིཔཎཝསངྑཏིཎཝནིནྣཱདསདྡེན ཙཱིརིཀསདྡོ [ཙིརིལི༹ཀཱསདྡོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཨནྟརདྷཱཡེཡྻ [ཨནྟརདྷཱཔེཡྻ (སྱཱ. པཱི. ཀ.)]. ཡོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ན དཱནི ཨམུསྨིཾ ཝནསཎྜེ པུནདེཝ ཙཱིརིཀསདྡོ པཱཏུབྷཝིསྶཏཱི’ཏི, སམྨཱ ནུ ཁོ སོ, ཨཱཝུསོ, ཝདམཱནོ ཝདེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧིདཾ, ཨཱཝུསོ’’. ‘‘ཋཱནཉྷེཏཾ, ཨཱཝུསོ, ཝིཛྫཏི, ཡཾ སོ རཱཛཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟོ ཝཱ ཏམྷཱ ཝནསཎྜཱ པཀྐམེཡྻ, ཨཐ པུནདེཝ ཙཱིརིཀསདྡོ པཱཏུབྷཝེཡྻཱཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ཨནིམིཏྟཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. སོ ‘ལཱབྷིམྷི ཨནིམིཏྟསྶ ཙེཏོསམཱདྷིསྶཱ’ཏི སཾསཊྛོ ཝིཧརཏི བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑུནཱིཧི ཨུཔཱསཀེཧི ཨུཔཱསིཀཱཧི རཉྙཱ རཱཛམཧཱམཏྟེཧི ཏིཏྠིཡེཧི ཏིཏྠིཡསཱཝཀེཧི. ཏསྶ སཾསཊྛསྶ ཝིསྶཏྠསྶ པཱཀཏསྶ བྷསྶམནུཡུཏྟསྶ ཝིཧརཏོ རཱགོ ཙིཏྟཾ ཨནུདྡྷཾསེཏི. སོ རཱགཱནུདྡྷཾསིཏེན ཙིཏྟེན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཨཔརེན སམཡེན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏི. ཨཐ ཁོ ཙིཏྟསྶ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟསྶ སཧཱཡཀཱ བྷིཀྑཱུ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀོཊྛིཀོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀོཊྛིཀཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱཀོཊྛིཀེན ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ – ‘ཨིམཱསཉྩ ཨིམཱསཉྩ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིནཾ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ལཱབྷཱི, ཨཐ ཙ པན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིསྶཏཱི’ཏི; ཨུདཱཧུ དེཝཏཱ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘ཙིཏྟོ, བྷནྟེ, ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཨིམཱསཉྩ ཨིམཱསཉྩ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིནཾ ལཱབྷཱི, ཨཐ ཙ པན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིསྶཏཱི’’’ཏི? ‘‘ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ མེ, ཨཱཝུསོ – ‘ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཨིམཱསཉྩ ཨིམཱསཉྩ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིནཾ ལཱབྷཱི, ཨཐ ཙ པན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིསྶཏཱི’ཏི. དེཝཏཱཔི མེ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘ཙིཏྟོ, བྷནྟེ, ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཨིམཱསཉྩ ཨིམཱསཉྩ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིནཾ ལཱབྷཱི, ཨཐ ཙ པན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཙིཏྟསྶ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟསྶ སཧཱཡཀཱ བྷིཀྑཱུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཙིཏྟོ, བྷནྟེ, ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཨིམཱསཉྩ ཨིམཱསཉྩ ཝིཧཱརསམཱཔཏྟཱིནཾ ལཱབྷཱི, ཨཐ ཙ པན སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟཏཱི’’ཏི. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟོ ཙིརཾ སརིསྶཏི [པདིསྶཏི (ཀ.)] ནེཀྑམྨསྶཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ནཙིརསྶེཝ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ནཙིརསྶེཝ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧཱསི. ‘‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’’ཏི ཨབྦྷཉྙཱསི. ཨཉྙཏརོ ཙ པནཱཡསྨཱ ཙིཏྟོ ཧཏྠིསཱརིཔུཏྟོ ཨརཧཏཾ ཨཧོསཱིཏི. ཚཊྛཾ.

༧. མཛ྄ཛྷེསུཏྟཾ

༦༡. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརཏི ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱནཾ ཐེརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱནཾ མཎྜལམཱལེ༹ སནྣིསིནྣཱནཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཨཡམནྟརཱཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཝུཏྟམིདཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ པཱརཱཡནེ མེཏྟེཡྻཔཉྷེ –

[ཙཱུལ༹ནི. ཏིསྶམིཏྟེཡྻམཱཎཝཔུཙྪཱ ༦༧] ‘‘ཡོ ཨུབྷོནྟེ ཝིདིཏྭཱན, མཛ྄ཛྷེ མནྟཱ ན ལིཔྤཏི [ན ལིམྤཏི (ཀ.)];

ཏཾ བྲཱུམི མཧཱཔུརིསོཏི, སོདྷ སིབྦིནི [སིབྦནི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] མཙྩགཱ’’ཏི.

‘‘ཀཏམོ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཀོ ཨནྟོ, ཀཏམོ དུཏིཡོ ཨནྟོ, ཀིཾ མཛ྄ཛྷེ, ཀཱ སིབྦིནཱི’’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཕསྶོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཀོ ཨནྟོ, ཕསྶསམུདཡོ དུཏིཡོ ཨནྟོ, ཕསྶནིརོདྷོ མཛ྄ཛྷེ, ཏཎྷཱ སིབྦིནཱི; ཏཎྷཱ ཧི ནཾ སིབྦཏི ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ [ཨབྷིཛཱནིཏྭཱ (ཀ.)] པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ [པརིཛཱནིཏྭཱ (ཀ.)] དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཏཱིཏཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཀོ ཨནྟོ, ཨནཱགཏཾ དུཏིཡོ ཨནྟོ, པཙྩུཔྤནྣཾ མཛ྄ཛྷེ, ཏཎྷཱ སིབྦིནཱི; ཏཎྷཱ ཧི ནཾ སིབྦཏི ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སུཁཱ, ཨཱཝུསོ, ཝེདནཱ ཨེཀོ ཨནྟོ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ དུཏིཡོ ཨནྟོ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ མཛ྄ཛྷེ, ཏཎྷཱ སིབྦིནཱི; ཏཎྷཱ ཧི ནཾ སིབྦཏི ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ནཱམཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཀོ ཨནྟོ, རཱུཔཾ དུཏིཡོ ཨནྟོ, ཝིཉྙཱཎཾ མཛ྄ཛྷེ, ཏཎྷཱ སིབྦིནཱི; ཏཎྷཱ ཧི ནཾ སིབྦཏི ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཚ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི ཨེཀོ ཨནྟོ, ཚ བཱཧིརཱནི ཨཱཡཏནཱནི དུཏིཡོ ཨནྟོ, ཝིཉྙཱཎཾ མཛ྄ཛྷེ, ཏཎྷཱ སིབྦིནཱི; ཏཎྷཱ ཧི ནཾ སིབྦཏི ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཀྐཱཡོ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཀོ ཨནྟོ, སཀྐཱཡསམུདཡོ དུཏིཡོ ཨནྟོ, སཀྐཱཡནིརོདྷོ མཛ྄ཛྷེ, ཏཎྷཱ སིབྦིནཱི; ཏཎྷཱ ཧི ནཾ སིབྦཏི ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ [སབྦཏྠཔི ཨེཝམེཝ དིསྶཏི] དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘བྱཱཀཏཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨམྷེཧི སབྦེཧེཝ ཡཐཱསཀཾ པཊིབྷཱནཾ. ཨཱཡཱམཱཝུསོ, ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིསྶཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསྶཱམ. ཡཐཱ ནོ བྷགཝཱ བྱཱཀརིསྶཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཐ ཁོ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི སབྦེཧེཝ སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ, ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ. ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སུབྷཱསིཏ’’ནྟི? ‘‘སབྦེསཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སུབྷཱསིཏཾ པརིཡཱཡེན, ཨཔི ཙ ཡཾ མཡཱ སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཾ པཱརཱཡནེ མེཏྟེཡྻཔཉྷེ –

‘‘ཡོ ཨུབྷོནྟེ ཝིདིཏྭཱན, མཛ྄ཛྷེ མནྟཱ ན ལིཔྤཏི;

ཏཾ བྲཱུམི མཧཱཔུརིསོཏི, སོདྷ སིབྦིནིམཙྩགཱ’’ཏི.

‘‘ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཕསྶོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀོ ཨནྟོ, ཕསྶསམུདཡོ དུཏིཡོ ཨནྟོ, ཕསྶནིརོདྷོ མཛ྄ཛྷེ, ཏཎྷཱ སིབྦིནཱི; ཏཎྷཱ ཧི ནཾ སིབྦཏི ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཝསྶ ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཨབྷིཉྙེཡྻཾ ཨབྷིཛཱནནྟོ པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནནྟོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏཱི’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎསུཏྟཾ

༦༢. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཡེན དཎྜཀཔྤཀཾ ནཱམ ཀོསལཱནཾ ནིགམོ ཏདཝསརི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཏེ ཙ བྷིཀྑཱུ དཎྜཀཔྤཀཾ པཝིསིཾསུ ཨཱཝསཐཾ པརིཡེསིཏུཾ.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སམྦཧུལེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཡེན ཨཙིརཝཏཱི ནདཱི ཏེནུཔསངྐམི གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུཾ. ཨཙིརཝཏིཡཱ ནདིཡཱ གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨེཀཙཱིཝརོ ཨཊྛཱསི གཏྟཱནི པུབྦཱཔཡམཱནོ. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, སབྦཾ ཙེཏསོ སམནྣཱཧརིཏྭཱ ནུ ཁོ དེཝདཏྟོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ‘ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོ ནེརཡིཀོ ཀཔྤཊྛོ ཨཏེཀིཙྪོ’ཏི [ཙཱུལ༹ཝ. ༣༤༨; ཨ. ནི. ༨.༧ པསྶིཏབྦཾ], ཨུདཱཧུ ཀེནཙིདེཝ པརིཡཱཡེནཱ’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ ཁོ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཡེན ཨཙིརཝཏཱི ནདཱི ཏེནུཔསངྐམིཾ གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུཾ. ཨཙིརཝཏིཡཱ ནདིཡཱ གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨེཀཙཱིཝརོ ཨཊྛཱསིཾ གཏྟཱནི པུབྦཱཔཡམཱནོ. ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཱནནྡ སབྦཾ ཙེཏསོ སམནྣཱཧརིཏྭཱ ནུ ཁོ དེཝདཏྟོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོ ནེརཡིཀོ ཀཔྤཊྛོ ཨཏེཀིཙྪོཏི, ཨུདཱཧུ ཀེནཙིདེཝ པརིཡཱཡེནཱ’ཏི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨེཝཾ ཁོ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’’’ནྟི.

‘‘སོ ཝཱ [སོ ཙ (སྱཱ.)] ཁོ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུ ནཝོ བྷཝིསྶཏི ཨཙིརཔབྦཛིཏོ, ཐེརོ ཝཱ པན བཱལོ ཨབྱཏྟོ. ཀཐཉྷི ནཱམ ཡཾ མཡཱ ཨེཀཾསེན བྱཱཀཏཾ ཏཏྠ དྭེཛ྄ཛྷཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏི! ནཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨཉྙཾ ཨེཀཔུགྒལམྤི སམནུཔསྶཱམི, ཡོ ཨེཝཾ མཡཱ སབྦཾ ཙེཏསོ སམནྣཱཧརིཏྭཱ བྱཱཀཏོ, ཡཐཡིདཾ དེཝདཏྟོ. ཡཱཝཀཱིཝཉྩཱཧཾ, ཨཱནནྡ, དེཝདཏྟསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟམྤི སུཀྐདྷམྨཾ ཨདྡསཾ; ནེཝ ཏཱཝཱཧཾ དེཝདཏྟཾ བྱཱཀཱསིཾ – ‘ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོ ནེརཡིཀོ ཀཔྤཊྛོ ཨཏེཀིཙྪོ’ཏི. ཡཏོ ཙ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, དེཝདཏྟསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟམྤི སུཀྐདྷམྨཾ ན ཨདྡསཾ; ཨཐཱཧཾ དེཝདཏྟཾ བྱཱཀཱསིཾ – ‘ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོ ནེརཡིཀོ ཀཔྤཊྛོ ཨཏེཀིཙྪོ’ཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, གཱུཐཀཱུཔོ སཱདྷིཀཔོརིསོ པཱུརོ གཱུཐསྶ སམཏིཏྟིཀོ. ཏཏྲ པུརིསོ སསཱིསཀོ ནིམུགྒོ ཨསྶ. ཏསྶ ཀོཙིདེཝ པུརིསོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ཨཏྠཀཱམོ ཧིཏཀཱམོ ཡོགཀྑེམཀཱམོ ཏམྷཱ གཱུཐཀཱུཔཱ ཨུདྡྷརིཏུཀཱམོ. སོ ཏཾ གཱུཐཀཱུཔཾ སམནྟཱནུཔརིགཙྪནྟོ ནེཝ པསྶེཡྻ ཏསྶ པུརིསསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟམྤི གཱུཐེན ཨམཀྑིཏཾ, ཡཏྠ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨུདྡྷརེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཡཏོ དེཝདཏྟསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟམྤི སུཀྐདྷམྨཾ ན ཨདྡསཾ; ཨཐཱཧཾ དེཝདཏྟཾ བྱཱཀཱསིཾ – ‘ཨཱཔཱཡིཀོ དེཝདཏྟོ ནེརཡིཀོ ཀཔྤཊྛོ ཨཏེཀིཙྪོ’ཏི. སཙེ ཏུམྷེ, ཨཱནནྡ, སུཎེཡྻཱཐ ཏཐཱགཏསྶ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཱནི ཝིབྷཛིསྶཱམཱི’’ཏི [ཝིབྷཛནྟསྶཱཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)]?

‘‘ཨེཏསྶ, བྷགཝཱ, ཀཱལོ; ཨེཏསྶ, སུགཏ, ཀཱལོ ཡཾ བྷགཝཱ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཱནི ཝིབྷཛེཡྻ. བྷགཝཏོ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཏེནཧཱནནྡ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྷཱ ཏསྶ ཀུསལཱ ཀུསལཾ པཱཏུབྷཝིསྶཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, བཱིཛཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཔཱུཏཱིནི ཨཝཱཏཱཏཔཧཏཱནི སཱརདཱནི སུཁསཡིཏཱནི སུཁེཏྟེ སུཔརིཀམྨཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ནིཀྑིཏྟཱནི. ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨིམཱནི བཱིཛཱནི ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདྷེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྷཱ ཏསྶ ཀུསལཱ ཀུསལཾ པཱཏུབྷཝིསྶཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསཔུགྒལོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཱཡཏིཾ དྷམྨསམུཔྤཱདོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཨཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྷཱ ཏསྶ ཨཀུསལཱ ཨཀུསལཾ པཱཏུབྷཝིསྶཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ པརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, བཱིཛཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཔཱུཏཱིནི ཨཝཱཏཱཏཔཧཏཱནི སཱརདཱནི སུཁསཡིཏཱནི པུཐུསིལཱཡ ནིཀྑིཏྟཱནི. ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ནཡིམཱནི བཱིཛཱནི ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདྷེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཨཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྷཱ ཏསྶ ཨཀུསལཱ ཨཀུསལཾ པཱཏུབྷཝིསྶཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ པརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསཔུགྒལོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཱཡཏིཾ དྷམྨསམུཔྤཱདོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ནཏྠི ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟོཔི སུཀྐོ དྷམྨོ, སམནྣཱགཏོཡཾ པུགྒལོ ཨེཀནྟཀཱལ༹ཀེཧི ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, བཱིཛཱནི ཁཎྜཱནི པཱུཏཱིནི ཝཱཏཱཏཔཧཏཱནི སུཁེཏྟེ སུཔརིཀམྨཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ནིཀྑིཏྟཱནི. ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ནཡིམཱནི བཱིཛཱནི ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདྷེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ནཏྠི ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟོཔི སུཀྐོ དྷམྨོ, སམནྣཱགཏོཡཾ པུགྒལོ ཨེཀནྟཀཱལ༹ཀེཧི ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསཔུགྒལོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཱཡཏིཾ དྷམྨསམུཔྤཱདོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཀྐཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ཨཔརེཔི ཏཡོ པུགྒལཱ སཔྤཊིབྷཱགཱ པཉྙཱཔེཏུ’’ནྟི? ‘‘སཀྐཱ, ཨཱནནྡཱ’’ཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙ – ‘‘ཨིདྷཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྤི སབྦེན སབྦཾ སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ པརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, ཨངྒཱརཱནི ཨཱདིཏྟཱནི སམྤཛྫལིཏཱནི སཛོཏིབྷཱུཏཱནི པུཐུསིལཱཡ ནིཀྑིཏྟཱནི. ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ནཡིམཱནི ཨངྒཱརཱནི ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པན, ཨཱནནྡ, སཱཡནྷསམཡཾ [སཱཡནྷསམཡེ (སྱཱ. ཀ.)] སཱུརིཡེ ཨོགཙྪནྟེ, ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨཱལོཀོ ཨནྟརདྷཱཡིསྶཏི ཨནྡྷཀཱརོ པཱཏུབྷཝིསྶཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ཝཱ, པནཱནནྡ, ཨབྷིདོ ཨདྡྷརཏྟཾ བྷཏྟཀཱལསམཡེ, ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨཱལོཀོ ཨནྟརཧིཏོ ཨནྡྷཀཱརོ པཱཏུབྷཱུཏོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདྷེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྤི སབྦེན སབྦཾ སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ པརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསཔུགྒལོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཱཡཏིཾ དྷམྨསམུཔྤཱདོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཨཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྤི སབྦེན སབྦཾ སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, ཨངྒཱརཱནི ཨཱདིཏྟཱནི སམྤཛྫལིཏཱནི སཛོཏིབྷཱུཏཱནི སུཀྑེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཀྑིཏྟཱནི. ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨིམཱནི ཨངྒཱརཱནི ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པནཱནནྡ, རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ [རཏྟིཔཙྩཱུསསམཡེ (ཀ.)] སཱུརིཡེ ཨུགྒཙྪནྟེ, ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨནྡྷཀཱརོ ཨནྟརདྷཱཡིསྶཏི, ཨཱལོཀོ པཱཏུབྷཝིསྶཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘སེཡྻཐཱཔི ཝཱ པནཱནནྡ, ཨབྷིདོ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ བྷཏྟཀཱལསམཡེ, ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨནྡྷཀཱརོ ཨནྟརཧིཏོ ཨཱལོཀོ པཱཏུབྷཱུཏོ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདྷེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྟརཧིཏཱ, ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱ. ཨཏྠི ཙ ཁྭསྶ ཨཀུསལམཱུལཾ ཨསམུཙྪིནྣཾ, ཏམྤི སབྦེན སབྦཾ སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪཏི. ཨེཝམཡཾ པུགྒལོ ཨཱཡཏིཾ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསཔུགྒལོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཱཡཏིཾ དྷམྨསམུཔྤཱདོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པནཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ནཏྠི ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟོཔི ཨཀུསལོ དྷམྨོ, སམནྣཱགཏོཡཾ པུགྒལོ ཨེཀནྟསུཀྐེཧི ཨནཝཛྫེཧི དྷམྨེཧི, དིཊྛེཝ དྷམྨེ པརིནིབྦཱཡིསྶཏཱི’ཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱནནྡ, ཨངྒཱརཱནི སཱིཏཱནི ནིབྦུཏཱནི སུཀྑེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཀྑིཏྟཱནི. ཛཱནེཡྻཱསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ནཡིམཱནི ཨངྒཱརཱནི ཝུཌྜྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཨིདྷེཀཙྩཾ པུགྒལཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ཨིམསྶ ཁོ པུགྒལསྶ ཝིཛྫམཱནཱ ཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ’ཏི. ཏམེནཾ ཨཔརེན སམཡེན ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི – ‘ནཏྠི ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཝཱལགྒཀོཊིནིཏྟུདནམཏྟོཔི ཨཀུསལོ དྷམྨོ, སམནྣཱགཏོཡཾ པུགྒལོ ཨེཀནྟསུཀྐེཧི ཨནཝཛྫེཧི དྷམྨེཧི, དིཊྛེཝ དྷམྨེ པརིནིབྦཱཡིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསཔུགྒལོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ པུརིསིནྡྲིཡཉཱཎཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཱཡཏིཾ དྷམྨསམུཔྤཱདོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ ཝིདིཏོ ཧོཏི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, ཡེ ཏེ པུརིམཱ ཏཡོ པུགྒལཱ ཏེསཾ ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ཨེཀོ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ, ཨེཀོ པརིཧཱནདྷམྨོ, ཨེཀོ ཨཱཔཱཡིཀོ ནེརཡིཀོ. ཏཏྲཱནནྡ, ཡེམེ པཙྪིམཱ ཏཡོ པུགྒལཱ ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ཨེཀོ པརིཧཱནདྷམྨོ, ཨེཀོ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ, ཨེཀོ པརིནིབྦཱནདྷམྨོ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ནིབྦེདྷིཀསུཏྟཾ

༦༣. ‘‘ནིབྦེདྷིཀཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཔརིཡཱཡཾ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམོ ཙ སོ, བྷིཀྑཝེ, ནིབྦེདྷིཀཔརིཡཱཡོ དྷམྨཔརིཡཱཡོ? ཀཱམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ, ཀཱམཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, ཀཱམཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཀཱམཱནཾ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཀཱམནིརོདྷོ [ཀཱམཱནཾ ནིརོདྷོ (ཀ.) ཨེཝཾ ཝེདནཱནིརོདྷོ-ཨིཙྩཱདཱིསུཔི] ཝེདིཏབྦོ, ཀཱམནིརོདྷགཱམིནཱི [ཀཱམཱནཾ ནིརོདྷགཱམིནཱི (ཀ.) ཨེཝཾ ཝེདནཱནིརོདྷགཱམིནཱི-ཨིཙྩཱདཱིསུཔི] པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘ཝེདནཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ, ཝེདནཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, ཝེདནཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཝེདནཱནཾ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཝེདནཱནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, ཝེདནཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘སཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ, སཉྙཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, སཉྙཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, སཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, སཉྙཱནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, སཉྙཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘ཨཱསཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ, ཨཱསཝཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཱསཝཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཨཱསཝཱནཾ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཱསཝནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘ཀམྨཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཾ, ཀམྨཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, ཀམྨཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཀམྨནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, ཀམྨནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཾ, དུཀྑསྶ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑསྶ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, དུཀྑསྶ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ.

‘‘‘ཀཱམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ, ཀཱམཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, ཀཱམཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, ཀཱམཱནཾ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, ཀཱམནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, ཀཱམནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱ’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ [མ. ནི. ༡.༡༦༦; སཾ. ནི. ༤.༢༦༨]? པཉྩིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམགུཎཱ – ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ. ཨཔི ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ནེཏེ ཀཱམཱ ཀཱམགུཎཱ ནཱམེཏེ [ཏེ ཀཱམགུཎཱ ནཱམ ནེཏེ ཀཱམཱ (ཀ.)] ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ ཝུཙྩནྟི –

[ཀཐཱ. ༥༡༤] ‘‘སངྐཔྤརཱགོ པུརིསསྶ ཀཱམོ,

ནེཏེ [ན ཏེ (སྱཱ.)] ཀཱམཱ ཡཱནི ཙིཏྲཱནི ལོཀེ;

སངྐཔྤརཱགོ པུརིསསྶ ཀཱམོ,

ཏིཊྛནྟི ཙིཏྲཱནི ཏཐེཝ ལོཀེ;

ཨཐེཏྠ དྷཱིརཱ ཝིནཡནྟི ཚནྡ’’ནྟི.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ? ཕསྶོ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ? ཨཉྙོ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམོ རཱུཔེསུ, ཨཉྙོ ཀཱམོ སདྡེསུ, ཨཉྙོ ཀཱམོ གནྡྷེསུ, ཨཉྙོ ཀཱམོ རསེསུ, ཨཉྙོ ཀཱམོ ཕོཊྛབྦེསུ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནཾ ཝིཔཱཀོ? ཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཡམཱནོ ཏཛྫཾ ཏཛྫཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི པུཉྙབྷཱགིཡཾ ཝཱ ཨཔུཉྙབྷཱགིཡཾ ཝཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཱནཾ ཝིཔཱཀོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམནིརོདྷོ? ཕསྶནིརོདྷོ [ཕསྶནིརོདྷཱ (སྱཱ.)], བྷིཀྑཝེ, ཀཱམནིརོདྷོ. ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཀཱམནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི.

‘‘ཡཏོ ཁོ [ཡཏོ ཙ ཁོ (བཧཱུསུ)], བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ ཀཱམེ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀཱམཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀཱམཱནཾ ཝེམཏྟཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀཱམཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀཱམནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀཱམནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི, སོ ཨིམཾ ནིབྦེདྷིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཛཱནཱཏི ཀཱམནིརོདྷཾ. ཀཱམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ…པེ… ཀཱམནིརོདྷགཱམིནཱི [སབྦཏྠཔི ཨེཝམེཝ དིསྶཏི] པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཝེདནཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ…པེ… ཝེདནཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏིསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ, དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ? ཕསྶོ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ? ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, སཱམིསཱ སུཁཱ ཝེདནཱ, ཨཏྠི ནིརཱམིསཱ སུཁཱ ཝེདནཱ, ཨཏྠི སཱམིསཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨཏྠི ནིརཱམིསཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ, ཨཏྠི སཱམིསཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ, ཨཏྠི ནིརཱམིསཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནཾ ཝིཔཱཀོ? ཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཡམཱནོ [ཝེདཡམཱནོ (སྱཱ. ཀཾ.) ཨ. ནི. ༤.༢༣༣] ཏཛྫཾ ཏཛྫཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི པུཉྙབྷཱགིཡཾ ཝཱ ཨཔུཉྙབྷཱགིཡཾ ཝཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནཾ ཝིཔཱཀོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནིརོདྷོ? ཕསྶནིརོདྷོ [ཕསྶནིརོདྷཱ (སྱཱ. ཀཾ. ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཝེདནཱནིརོདྷོ. ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཝེདནཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ ཝེདནཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཝེདནཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཝེདནཱནཾ ཝེམཏྟཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཝེདནཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཝེདནཱནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཝེདནཱནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི. སོ ཨིམཾ ནིབྦེདྷིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཛཱནཱཏི ཝེདནཱནིརོདྷཾ. ཝེདནཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ…པེ… ཝེདནཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘སཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ…པེ… སཉྙཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཚཡིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱ – རཱུཔསཉྙཱ, སདྡསཉྙཱ, གནྡྷསཉྙཱ, རསསཉྙཱ, ཕོཊྛབྦསཉྙཱ, དྷམྨསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ? ཕསྶོ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ? ཨཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱ རཱུཔེསུ, ཨཉྙཱ སཉྙཱ སདྡེསུ [ཨཉྙཱ བྷིཀྑཝེ རཱུཔེསུ སཉྙཱ ཨཉྙཱ སདྡེསུ སཉྙཱ (ཀ.) ཨེཝཾ སེསེསུཔི], ཨཉྙཱ སཉྙཱ གནྡྷེསུ, ཨཉྙཱ སཉྙཱ རསེསུ, ཨཉྙཱ སཉྙཱ ཕོཊྛབྦེསུ, ཨཉྙཱ སཉྙཱ དྷམྨེསུ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀོ? ཝོཧཱརཝེཔཀྐཾ [ཝོཧཱརཝེཔཀྐཱཧཾ (སྱཱ. པཱི.), ཝོཧཱརཔཀྐཱཧཾ (སཱི.)], བྷིཀྑཝེ, སཉྙཾ [སཉྙཱ (སྱཱ. པཱི.)] ཝདཱམི. ཡཐཱ ཡཐཱ ནཾ སཉྫཱནཱཏི ཏཐཱ ཏཐཱ ཝོཧརཏི, ཨེཝཾ སཉྙཱི ཨཧོསིནྟི [ཨཧོསཱིཏི (ཀ.)]. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནིརོདྷོ? ཕསྶནིརོདྷོ, [ཕསྶནིརོདྷཱ (སྱཱ. ཀ.)] བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱནིརོདྷོ. ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ སཉྙཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ སཉྙཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ སཉྙཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ སཉྙཱནཾ ཝེམཏྟཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ སཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ སཉྙཱནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ སཉྙཱནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི, སོ ཨིམཾ ནིབྦེདྷིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཛཱནཱཏི སཉྙཱནིརོདྷཾ. སཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ…པེ… སཉྙཱནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི. ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཨཱསཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ…པེ… ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི [སབྦཏྠཔི ཨེཝམེཝ དིསྶཏི] པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ – ཀཱམཱསཝོ, བྷཝཱསཝོ, ཨཝིཛྫཱསཝོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ? ཨཝིཛྫཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ? ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱ ནིརཡགམནཱིཡཱ [ནིརཡགཱམིནིཡཱ (སཱི. ཀ.)], ཨཏྠི ཨཱསཝཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིགམནཱིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ པེཏྟིཝིསཡགམནཱིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ མནུསྶལོཀགམནཱིཡཱ, ཨཏྠི ཨཱསཝཱ དེཝལོཀགམནཱིཡཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱནཾ ཝིཔཱཀོ? ཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིཛྫཱགཏོ ཏཛྫཾ ཏཛྫཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཨབྷིནིབྦཏྟེཏི པུཉྙབྷཱགིཡཾ ཝཱ ཨཔུཉྙབྷཱགིཡཾ ཝཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝཱནཾ ཝིཔཱཀོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝནིརོདྷོ? ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསཝནིརོདྷོ. ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི [སབྦཏྠཔི ཨེཝམེཝ དིསྶཏི] པཊིཔདཱ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ ཨཱསཝེ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཱསཝཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཱསཝཱནཾ ཝེམཏྟཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཱསཝཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཱསཝཱནཾ ནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཨཱསཝཱནཾ ནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི, སོ ཨིམཾ ནིབྦེདྷིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཛཱནཱཏི ཨཱསཝནིརོདྷཾ. ཨཱསཝཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཱ…པེ… ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི [སབྦཏྠཔི ཨེཝམེཝ དིསྶཏི] པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི. ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཀམྨཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཾ…པེ… ཀམྨནིརོདྷགཱམིནཱི [སབྦཏྠཔི ཨེཝམེཝ དིསྶཏི] པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? [ཀཐཱ. ༥༣༩] ཙེཏནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཾ ཝདཱམི. ཙེཏཡིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོཏི – ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ མནསཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ? ཕསྶོ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝོ.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ? ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཾ ནིརཡཝེདནཱིཡཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ ཏིརཙྪཱནཡོནིཝེདནཱིཡཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ པེཏྟིཝིསཡཝེདནཱིཡཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ མནུསྶལོཀཝེདནཱིཡཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ དེཝལོཀཝེདནཱིཡཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཱནཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀོ? ཏིཝིདྷཱཧཾ [ཨིམཱཧཾ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ ཝདཱམི – དིཊྛེཝ [དིཊྛེ ཝཱ (སཱི.)] དྷམྨེ, ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ [ཨུཔཔཛྫཾ ཝཱ (ཀ. སཱི., ཨ. ནི. ༡༠.༢༡༧), ཨུཔཔཛྫ ཝཱ (?), མ. ནི. ༣.༣༠༣ པཱལི༹ཡཱ ཏདཏྠཝཎྞནཱཡ ཙ སཾསདྡེཏབྦཾ], ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀམྨནིརོདྷོ? ཕསྶནིརོདྷོ, [ཕསྶནིརོདྷཱ (ཀ. སཱི. སྱཱ. ཀ.)] བྷིཀྑཝེ, ཀམྨནིརོདྷོ. ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ ཀམྨནིརོདྷགཱམིནཱི [སབྦཏྠཔི ཨེཝམེཝ དིསྶཏི] པཊིཔདཱ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ ཀམྨཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀམྨཱནཾ ནིདཱནསམྦྷཝཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀམྨཱནཾ ཝེམཏྟཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀམྨནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཀམྨནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི, སོ ཨིམཾ ནིབྦེདྷིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཛཱནཱཏི ཀམྨནིརོདྷཾ. ཀམྨཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཾ…པེ… ཀམྨནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཾ, དུཀྑསྶ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑསྶ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, དུཀྑསྶ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི. ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཛཱཏིཔི དུཀྑཱ, ཛརཱཔི དུཀྑཱ, བྱཱདྷིཔི དུཀྑོ [བྱཱདྷིཔི དུཀྑཱ (སྱཱ. པཱི. ཀ.)], མརཎམྤི དུཀྑཾ, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱཔི དུཀྑཱ, ཡམྤིཙྪཾ ན ལབྷཏི ཏམྤི དུཀྑཾ, སཾཁིཏྟེན པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ [པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱཔི (ཀ.)] དུཀྑཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑསྶ ནིདཱནསམྦྷཝོ? ཏཎྷཱ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑསྶ ནིདཱནསམྦྷཝོ.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑསྶ ཝེམཏྟཏཱ? ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཾ ཨདྷིམཏྟཾ, ཨཏྠི པརིཏྟཾ, ཨཏྠི དནྡྷཝིརཱགི, ཨཏྠི ཁིཔྤཝིརཱགི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑསྶ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑསྶ ཝིཔཱཀོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཡེན དུཀྑེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིནྣཙིཏྟོ [པརིཡཱདིཎྞཙིཏྟོ (ཀ.)] སོཙཏི ཀིལམཏི པརིདེཝཏི, ཨུརཏྟཱལི༹ཾ ཀནྡཏི, སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཡེན ཝཱ པན དུཀྑེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིནྣཙིཏྟོ བཧིདྡྷཱ པརིཡེཊྛིཾ ཨཱཔཛྫཏི – ‘ཀོ [སོ ན (ཀ.)] ཨེཀཔདཾ དྭིཔདཾ ཛཱནཱཏི [པཛཱནཱཏི (ཀ.)] ཨིམསྶ དུཀྑསྶ ནིརོདྷཱཡཱ’ཏི? སམྨོཧཝེཔཀྐཾ ཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཾ ཝདཱམི པརིཡེཊྛིཝེཔཀྐཾ ཝཱ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑསྶ ཝིཔཱཀོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑནིརོདྷོ? ཏཎྷཱནིརོདྷོ, [ཏཎྷཱནིརོདྷཱ (ཀ. སཱི. སྱཱ. ཀ.)] བྷིཀྑཝེ, དུཀྑནིརོདྷོ. ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ དུཀྑསྶ ནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, སེཡྻཐིདཾ – སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱསམཱདྷི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ དུཀྑཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དུཀྑསྶ ནིདཱནསམྦྷཝཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དུཀྑསྶ ཝེམཏྟཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དུཀྑསྶ ཝིཔཱཀཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དུཀྑནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི, སོ ཨིམཾ ནིབྦེདྷིཀཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཛཱནཱཏི དུཀྑནིརོདྷཾ. དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦཾ, དུཀྑསྶ ནིདཱནསམྦྷཝོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑསྶ ཝེམཏྟཏཱ ཝེདིཏབྦཱ, དུཀྑསྶ ཝིཔཱཀོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑནིརོདྷོ ཝེདིཏབྦོ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཝེདིཏབྦཱཏི. ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཨཡཾ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, ནིབྦེདྷིཀཔརིཡཱཡོ དྷམྨཔརིཡཱཡོ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. སཱིཧནཱདསུཏྟཾ

༦༤. [མ. ནི. ༡.༡༤༨; ཝིབྷ. ༧༦༠; ཨ. ནི. ༡༠.༢༡; པཊི. མ. ༢.༤༤] ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ…པེ… ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ, དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ, དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘ཏཏྲ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པརེ ཏཐཱགཏཾ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཡཐཱ ཡཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཝིདིཏཾ ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན པཉྷཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོཏི.

‘‘ཏཏྲ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པརེ ཏཐཱགཏཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཡཐཱ ཡཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཝིདིཏཾ ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ ཏཐཱགཏོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན པཉྷཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོཏི.

‘‘ཏཏྲ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པརེ ཏཐཱགཏཾ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཡཐཱ ཡཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཝིདིཏཾ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ ཏཐཱགཏོ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན པཉྷཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོཏི.

‘‘ཏཏྲ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པརེ ཏཐཱགཏཾ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཡཐཱ ཡཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཝིདིཏཾ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ ཏཐཱགཏོ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན པཉྷཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོཏི.

‘‘ཏཏྲ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པརེ ཏཐཱགཏཾ སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཡཐཱ ཡཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཝིདིཏཾ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ ཏཐཱགཏོ སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན པཉྷཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོཏི.

‘‘ཏཏྲ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པརེ ཏཐཱགཏཾ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟི. ཡཐཱ ཡཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཝིདིཏཾ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏེསཾ ཏཐཱགཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎེན པཉྷཾ པུཊྛོ བྱཱཀརོཏི.

‘‘ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, ཡམྤིདཾ [ཡམིདཾ (སཱི. པཱི.), ཡདིདཾ (ཀ.)] ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཏམྤི སམཱཧིཏསྶ ཝདཱམི ནོ ཨསམཱཧིཏསྶ. ཡམྤིདཾ [ཡདིདཾ (ཀ.)] ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཏམྤི སམཱཧིཏསྶ ཝདཱམི ནོ ཨསམཱཧིཏསྶ. ཡམྤིདཾ [ཡདིདཾ (ཀ.)] ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཏམྤི སམཱཧིཏསྶ ཝདཱམི ནོ ཨསམཱཧིཏསྶ. ཡམྤིདཾ [ཡདིདཾ (ཀ.)] པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཏམྤི སམཱཧིཏསྶ ཝདཱམི ནོ ཨསམཱཧིཏསྶ. ཡམྤིདཾ [ཡདིདཾ (ཀ.)] སཏྟཱནཾ ཙུཏཱུཔཔཱཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཏམྤི སམཱཧིཏསྶ ཝདཱམི ནོ ཨསམཱཧིཏསྶ. ཡམྤིདཾ [ཡདིདཾ (ཀ.)] ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎཾ ཏམྤི སམཱཧིཏསྶ ཝདཱམི ནོ ཨསམཱཧིཏསྶ. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམཱདྷི མགྒོ, ཨསམཱདྷི ཀུམྨགྒོ’’ཏི. དསམཾ.

མཧཱཝགྒོ ཚཊྛོ. [པཋམོ (སྱཱ. ཀ.)]

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སོཎོ ཕགྒུནོ བྷིཛཱཏི, ཨཱསཝཱ དཱརུཧཏྠི ཙ;

མཛ྄ཛྷེ ཉཱཎཾ ནིབྦེདྷིཀཾ, སཱིཧནཱདོཏི ཏེ དསཱཏི.

༧. དེཝཏཱཝགྒོ

༡. ཨནཱགཱམིཕལསུཏྟཾ

༦༥. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཨསྶདྡྷིཡཾ, ཨཧིརིཀཾ, ཨནོཏྟཔྤཾ, ཀོསཛྫཾ, མུཊྛསྶཙྩཾ, དུཔྤཉྙཏཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཨསྶདྡྷིཡཾ, ཨཧིརིཀཾ, ཨནོཏྟཔྤཾ, ཀོསཛྫཾ, མུཊྛསྶཙྩཾ, དུཔྤཉྙཏཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨནཱགཱམིཕལཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. ཨརཧཏྟསུཏྟཾ

༦༦. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཐིནཾ [ཐཱིནཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], མིདྡྷཾ, ཨུདྡྷཙྩཾ, ཀུཀྐུཙྩཾ, ཨསྶདྡྷིཡཾ, པམཱདཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཐིནཾ, མིདྡྷཾ, ཨུདྡྷཙྩཾ, ཀུཀྐུཙྩཾ, ཨསྶདྡྷིཡཾ, པམཱདཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. དུཏིཡཾ.

༣. མིཏྟསུཏྟཾ

༦༧. ‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཱཔམིཏྟོ པཱཔསཧཱཡོ པཱཔསམྤཝངྐོ, པཱཔམིཏྟེ [པཱཔཀེ མིཏྟེ (ཀ.)] སེཝམཱནོ བྷཛམཱནོ པཡིརུཔཱསམཱནོ, ཏེསཉྩ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ དྷམྨཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ དྷམྨཾ ཨཔརིཔཱུརེཏྭཱ སེཁཾ དྷམྨཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘སེཁཾ དྷམྨཾ ཨཔརིཔཱུརེཏྭཱ སཱིལཱནི པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘སཱིལཱནི ཨཔརིཔཱུརེཏྭཱ ཀཱམརཱགཾ ཝཱ རཱུཔརཱགཾ ཝཱ ཨརཱུཔརཱགཾ ཝཱ པཛཧིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ, ཀལྱཱཎམིཏྟེ སེཝམཱནོ བྷཛམཱནོ པཡིརུཔཱསམཱནོ, ཏེསཉྩ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ དྷམྨཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ དྷམྨཾ པརིཔཱུརེཏྭཱ སེཁཾ དྷམྨཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘སེཁཾ དྷམྨཾ པརིཔཱུརེཏྭཱ སཱིལཱནི པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘སཱིལཱནི པརིཔཱུརེཏྭཱ ཀཱམརཱགཾ ཝཱ རཱུཔརཱགཾ ཝཱ ཨརཱུཔརཱགཾ ཝཱ པཛཧིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. སངྒཎིཀཱརཱམསུཏྟཾ

༦༨. ‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སངྒཎིཀཱརཱམོ སངྒཎིཀརཏོ སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, གཎཱརཱམོ གཎརཏོ གཎཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ཨེཀོ པཝིཝེཀེ ཨབྷིརམིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨེཀོ པཝིཝེཀེ ཨནབྷིརམནྟོ ཙིཏྟསྶ ནིམིཏྟཾ གཧེསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཙིཏྟསྶ ནིམིཏྟཾ ཨགཎྷནྟོ སམྨཱདིཊྛིཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཱདིཊྛིཾ ཨཔརིཔཱུརེཏྭཱ སམྨཱསམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཱསམཱདྷིཾ ཨཔརིཔཱུརེཏྭཱ སཾཡོཛནཱནི པཛཧིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘སཾཡོཛནཱནི ཨཔྤཧཱཡ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན སངྒཎིཀཱརཱམོ ན སངྒཎིཀརཏོ ན སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ན གཎཱརཱམོ ན གཎརཏོ ན གཎཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ, ཨེཀོ པཝིཝེཀེ ཨབྷིརམིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨེཀོ པཝིཝེཀེ ཨབྷིརམནྟོ ཙིཏྟསྶ ནིམིཏྟཾ གཧེསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཙིཏྟསྶ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟོ སམྨཱདིཊྛིཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཱདིཊྛིཾ པརིཔཱུརེཏྭཱ སམྨཱསམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཱསམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེཏྭཱ སཾཡོཛནཱནི པཛཧིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘སཾཡོཛནཱནི པཧཱཡ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀརིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. དེཝཏཱསུཏྟཾ

༦༩. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ སཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཚཡིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, སོཝཙསྶཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, ཚ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ སཱ དེཝཏཱ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ སཱ དེཝཏཱ ‘‘སམནུཉྙོ མེ སཏྠཱ’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཚཡིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ ཚ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, སོཝཙསྶཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, ཚ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟནཱ ཙ སཏྠུགཱརཝོ ཧོཏི སཏྠུགཱརཝཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན སཏྠུགཱརཝཱ ཏེ ཙ སཏྠུགཱརཝཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ སཏྠུགཱརཝཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེན. ཨཏྟནཱ ཙ དྷམྨགཱརཝོ ཧོཏི…པེ… སངྒྷགཱརཝོ ཧོཏི… སིཀྑཱགཱརཝོ ཧོཏི … སུཝཙོ ཧོཏི… ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེ ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེན. ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏི.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ! སཱདྷུ ཁོ ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨིམསྶ མཡཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱསི. ཨིདྷ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ ཨཏྟནཱ ཙ སཏྠུགཱརཝོ ཧོཏི སཏྠུགཱརཝཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན སཏྠུགཱརཝཱ ཏེ ཙ སཏྠུགཱརཝཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ སཏྠུགཱརཝཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེན. ཨཏྟནཱ ཙ དྷམྨགཱརཝོ ཧོཏི…པེ… སངྒྷགཱརཝོ ཧོཏི… སིཀྑཱགཱརཝོ ཧོཏི… སུཝཙོ ཧོཏི… ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེ ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེན. ཨིམསྶ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, མཡཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. སམཱདྷིསུཏྟཾ

༧༠. ‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན སནྟེན སམཱདྷིནཱ ན པཎཱིཏེན ན པཊིཔྤསྶདྡྷིལདྡྷེན [ན པཊིཔྤསྶདྡྷལདྡྷེན (སཱི.)] ན ཨེཀོདིབྷཱཝཱདྷིགཏེན ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷཝིསྶཏི – ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ བྷཝིསྶཏི, བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ བྷཝིསྶཏི…པེ… ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎིསྶཏི – དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙཱ’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནིསྶཏི – སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སརཱགཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནིསྶཏི …པེ… ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརིསྶཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ, དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶིསྶཏི…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སནྟེན སམཱདྷིནཱ པཎཱིཏེན པཊིཔྤསྶདྡྷིལདྡྷེན ཨེཀོདིབྷཱཝཱདྷིགཏེན ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷཝིསྶཏི…པེ… ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎིསྶཏི – དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙཱ’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནིསྶཏི – སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ སརཱགཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནིསྶཏི…པེ… ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟནྟི པཛཱནིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརིསྶཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ, དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶིསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སཀྑིབྷབྦསུཏྟཾ

༧༡. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིཏུཾ སཏི སཏི ཨཱཡཏནེ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ ཧཱནབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ‘ཨིམེ ཋིཏིབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ‘ཨིམེ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ‘ཨིམེ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཨསཀྐཙྩཀཱརཱི ཙ ཧོཏི, ཨསཔྤཱཡཀཱརཱི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིཏུཾ སཏི སཏི ཨཱཡཏནེ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིཏུཾ སཏི སཏི ཨཱཡཏནེ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ ཧཱནབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨིམེ ཋིཏིབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨིམེ ཝིསེསབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨིམེ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, སཀྐཙྩཀཱརཱི ཙ ཧོཏི, སཔྤཱཡཀཱརཱི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཏཏྲ ཏཏྲེཝ སཀྑིབྷབྦཏཾ པཱཔུཎིཏུཾ སཏི སཏི ཨཱཡཏནེ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. བལསུཏྟཾ

༧༢. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ སམཱདྷིསྨིཾ [སམཱདྷིམྷི (ཀ.)] བལཏཾ པཱཔུཎིཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན སམཱདྷིསྶ སམཱཔཏྟིཀུསལོ ཧོཏི, ན སམཱདྷིསྶ ཋིཏིཀུསལོ ཧོཏི, ན སམཱདྷིསྶ [ན སམཱདྷིམྷཱ (ཀ.) ཨུཔརིསཏྟཀནིཔཱཏེ དེཝཏཱཝགྒེ པན སབྦཏྠཔི ‘‘སམཱདྷིསྶ’’ཨིཏྭེཝ དིསྶཏི] ཝུཊྛཱནཀུསལོ ཧོཏི, ཨསཀྐཙྩཀཱརཱི ཙ ཧོཏི, ཨསཱཏཙྩཀཱརཱི ཙ, ཨསཔྤཱཡཀཱརཱི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ སམཱདྷིསྨིཾ བལཏཾ པཱཔུཎིཏུཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ སམཱདྷིསྨིཾ བལཏཾ པཱཔུཎིཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམཱདྷིསྶ སམཱཔཏྟིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཋིཏིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཝུཊྛཱནཀུསལོ ཧོཏི, སཀྐཙྩཀཱརཱི ཙ ཧོཏི, སཱཏཙྩཀཱརཱི ཙ, སཔྤཱཡཀཱརཱི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ སམཱདྷིསྨིཾ བལཏཾ པཱཔུཎིཏུ’’ནྟི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཋམཏཛ྄ཛྷཱནསུཏྟཾ

༧༣. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཀཱམཙྪནྡཾ, བྱཱཔཱདཾ, ཐིནམིདྡྷཾ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ, ཝིཙིཀིཙྪཾ. ཀཱམེསུ ཁོ པནསྶ ཨཱདཱིནཝོ ན ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛོ ཧོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཀཱམཙྪནྡཾ, བྱཱཔཱདཾ, ཐིནམིདྡྷཾ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ, ཝིཙིཀིཙྪཾ, ཀཱམེསུ ཁོ པནསྶ ཨཱདཱིནཝོ ན ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛོ ཧོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུ’’ནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཏིཡཏཛ྄ཛྷཱནསུཏྟཾ

༧༤. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཀཱམཝིཏཀྐཾ, བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ, ཀཱམསཉྙཾ, བྱཱཔཱདསཉྙཾ, ཝིཧིཾསཱསཉྙཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཀཱམཝིཏཀྐཾ, བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ, ཀཱམསཉྙཾ, བྱཱཔཱདསཉྙཾ, ཝིཧིཾསཱསཉྙཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིཏུ’’ནྟི. དསམཾ.

དེཝཏཱཝགྒོ སཏྟམོ. [དུཏིཡོ (སྱཱ. ཀ.)]

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཨནཱགཱམི ཨརཧཾ མིཏྟཱ, སངྒཎིཀཱརཱམདེཝཏཱ;

སམཱདྷི སཀྑིབྷབྦཾ བལཾ, ཏཛ྄ཛྷཱནཱ ཨཔརེ དུཝེཏི.

༨. ཨརཧཏྟཝགྒོ

༡. དུཀྑསུཏྟཾ

༧༥. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི སཝིགྷཱཏཾ སཨུཔཱཡཱསཾ སཔརིལཱ༹ཧཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཀཱམཝིཏཀྐེན, བྱཱཔཱདཝིཏཀྐེན, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐེན, ཀཱམསཉྙཱཡ, བྱཱཔཱདསཉྙཱཡ, ཝིཧིཾསཱསཉྙཱཡ – ཨིམེཧི, ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑཾ ཝིཧརཏི སཝིགྷཱཏཾ སཨུཔཱཡཱསཾ སཔརིལཱ༹ཧཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དུགྒཏི པཱཊིཀངྑཱ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སུཁཾ ཝིཧརཏི ཨཝིགྷཱཏཾ ཨནུཔཱཡཱསཾ ཨཔརིལཱ༹ཧཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏི པཱཊིཀངྑཱ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ནེཀྑམྨཝིཏཀྐེན, ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐེན, ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐེན, ནེཀྑམྨསཉྙཱཡ, ཨབྱཱཔཱདསཉྙཱཡ, ཨཝིཧིཾསཱསཉྙཱཡ – ཨིམེཧི, ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སུཁཾ ཝིཧརཏི ཨཝིགྷཱཏཾ ཨནུཔཱཡཱསཾ ཨཔརིལཱ༹ཧཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏི པཱཊིཀངྑཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཨརཧཏྟསུཏྟཾ

༧༦. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? མཱནཾ, ཨོམཱནཾ, ཨཏིམཱནཾ, ཨདྷིམཱནཾ, ཐམྦྷཾ, ཨཏིནིཔཱཏཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? མཱནཾ, ཨོམཱནཾ, ཨཏིམཱནཾ, ཨདྷིམཱནཾ, ཐམྦྷཾ, ཨཏིནིཔཱཏཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨསུཏྟཾ

༧༧. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? མུཊྛསྶཙྩཾ, ཨསམྤཛཉྙཾ, ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཾ, བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཾ, ཀུཧནཾ, ལཔནཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? མུཊྛསྶཙྩཾ, ཨསམྤཛཉྙཾ, ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཾ, བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཾ, ཀུཧནཾ, ལཔནཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨུཏྟརིམནུསྶདྷམྨཾ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. ཏཏིཡཾ.

༤. སུཁསོམནསྶསུཏྟཾ

༧༨. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སུཁསོམནསྶབཧུལོ ཝིཧརཏི, ཡོནི ཙསྶ ཨཱརདྡྷཱ ཧོཏི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཱརཱམོ ཧོཏི, བྷཱཝནཱརཱམོ ཧོཏི, པཧཱནཱརཱམོ ཧོཏི, པཝིཝེཀཱརཱམོ ཧོཏི, ཨབྱཱཔཛ྄ཛྷཱརཱམོ ཧོཏི, ནིཔྤཔཉྩཱརཱམོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སུཁསོམནསྶབཧུལོ ཝིཧརཏི, ཡོནི ཙསྶ ཨཱརདྡྷཱ ཧོཏི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨདྷིགམསུཏྟཾ

༧༩. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཨནདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཨདྷིགནྟུཾ, ཨདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཕཱཏིཾ ཀཱཏུཾ [ཕཱཏིཀཏྟུཾ (སཱི.), ཕཱཏིཀཱཏུཾ (སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)]. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན ཨཱཡཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ན ཨཔཱཡཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ན ཨུཔཱཡཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ཨནདྷིགཏཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨདྷིགམཱཡ ན ཚནྡཾ ཛནེཏི, ཨདྷིགཏེ ཀུསལེ དྷམྨེ ན ཨཱརཀྑཏི [སཱརཀྑཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི)], སཱཏཙྩཀིརིཡཱཡ ན སམྤཱདེཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཨནདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཨདྷིགནྟུཾ, ཨདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཕཱཏིཾ ཀཱཏུཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨནདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཨདྷིགནྟུཾ, ཨདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཕཱཏིཾ ཀཱཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱཡཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ཨཔཱཡཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ཨུཔཱཡཀུསལོ ཙ ཧོཏི, ཨནདྷིགཏཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨདྷིགམཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི, ཨདྷིགཏེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཱརཀྑཏི, སཱཏཙྩཀིརིཡཱཡ སམྤཱདེཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨནདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཨདྷིགནྟུཾ, ཨདྷིགཏཾ ཝཱ ཀུསལཾ དྷམྨཾ ཕཱཏིཾ ཀཱཏུ’’ནྟི. པཉྩམཾ.

༦. མཧནྟཏྟསུཏྟཾ

༨༠. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ནཙིརསྶེཝ མཧནྟཏྟཾ [མཧཏྟཾ (སྱཱ. ཀཾ.)] ཝེཔུལླཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི དྷམྨེསུ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱལོཀབཧུལོ ཙ ཧོཏི ཡོགབཧུལོ ཙ ཝེདབཧུལོ ཙ ཨསནྟུཊྛིབཧུལོ ཙ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཙ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཨུཏྟརི ཙ པཏཱརེཏི [པཀརོཏི (ཀ.)]. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ནཙིརསྶེཝ མཧནྟཏྟཾ ཝེཔུལླཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི དྷམྨེསཱུ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. པཋམནིརཡསུཏྟཾ

༨༡. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི ཚཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པཱཔིཙྪོ ཙ, མིཙྪཱདིཊྛི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི ཚཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨཔྤིཙྪོ ཙ, སམྨཱདིཊྛི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. དུཏིཡནིརཡསུཏྟཾ

༨༢. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི ཚཧི [མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པིསུཎཝཱཙཱ ཧོཏི, ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨེཝཾ སུཀྐཔཀྑེཔི]? པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི [མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པིསུཎཝཱཙཱ ཧོཏི, ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨེཝཾ སུཀྐཔཀྑེཔི], ལུདྡྷོ ཙ, པགབྦྷོ ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི ཚཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨལུདྡྷོ ཙ, ཨཔྤགབྦྷོ ཙ. ཨིམེཧི ཁོ བྷིཀྑཝེ ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨགྒདྷམྨསུཏྟཾ

༨༣. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཨགྒཾ དྷམྨཾ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི, ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ སཱཔེཀྑོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཨགྒཾ དྷམྨཾ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨགྒཾ དྷམྨཾ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཧོཏི, ཧིརིམཱ ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི, ཀཱཡེ ཙ ཛཱིཝིཏེ ཙ ཨནཔེཀྑོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨགྒཾ དྷམྨཾ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. རཏྟིདིཝསསུཏྟཾ

༨༤. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཝུདྡྷི. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཧིཙྪོ ཧོཏི, ཝིགྷཱཏཝཱ, ཨསནྟུཊྛོ, ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན, ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, དུསྶཱིལོ ཧོཏི, ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, མུཊྛསྶཏི ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན མཧིཙྪོ ཧོཏི, ཨཝིགྷཱཏཝཱ, སནྟུཊྛོ, ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན, སདྡྷོ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཧོཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, སཏིམཱ ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ, ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. དསམཾ.

ཨརཧཏྟཝགྒོ ཨཊྛམོ. [ཏཏིཡོ (སྱཱ. ཀ.)]

ཏསྶུདྡཱནཾ –

དུཀྑཾ ཨརཧཏྟཾ ཨུཏྟརི ཙ, སུཁཾ ཨདྷིགམེན ཙ;

མཧནྟཏྟཾ དྭཡཾ ནིརཡེ [མཧཏྟདྭཡནིརཡེ (སྱཱ.)], ཨགྒདྷམྨཉྩ རཏྟིཡོཏི.

༩. སཱིཏིཝགྒོ

༡. སཱིཏིབྷཱཝསུཏྟཾ

༨༥. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཨནུཏྟརཾ སཱིཏིབྷཱཝཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི [ཝིསུདྡྷི. ༡.༦༤ ཨཱདཡོ ཝིཏྠཱརོ]? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཧེཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ན ནིགྒཎྷཱཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཧེཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ན པགྒཎྷཱཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསིཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ན སམྤཧཾསེཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ན ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, ཧཱིནཱདྷིམུཏྟིཀོ ཙ ཧོཏི, སཀྐཱཡཱབྷིརཏོ ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨབྷབྦོ ཨནུཏྟརཾ སཱིཏིབྷཱཝཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨནུཏྟརཾ སཱིཏིབྷཱཝཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཧེཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ནིགྒཎྷཱཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཧེཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསིཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ སམྤཧཾསེཏི, ཡསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ཙིཏྟཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑཏི, པཎཱིཏཱདྷིམུཏྟིཀོ ཙ ཧོཏི, ནིབྦཱནཱབྷིརཏོ ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ བྷབྦོ ཨནུཏྟརཾ སཱིཏིབྷཱཝཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. ཨཱཝརཎསུཏྟཾ

༨༦. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོཔི སདྡྷམྨཾ ཨབྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཀམྨཱཝརཎཏཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཀིལེསཱཝརཎཏཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཝིཔཱཀཱཝརཎཏཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསྶདྡྷོ ཙ ཧོཏི, ཨཙྪནྡིཀོ ཙ, དུཔྤཉྙོ ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོཔི སདྡྷམྨཾ ཨབྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོ སདྡྷམྨཾ བྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ན ཀམྨཱཝརཎཏཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན ཀིལེསཱཝརཎཏཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ན ཝིཔཱཀཱཝརཎཏཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, སདྡྷོ ཙ ཧོཏི, ཚནྡིཀོ ཙ, པཉྙཝཱ ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོ སདྡྷམྨཾ བྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟ’’ནྟི. དུཏིཡཾ.

༣. ཝོརོཔིཏསུཏྟཾ

༨༧. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོཔི སདྡྷམྨཾ ཨབྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? མཱཏཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏཱ ཧོཏི, པིཏཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏོ ཧོཏི, ཨརཧཾ [ཨརཧཱ (སྱཱ. ཀཾ.), ཨརཧནྟོ (ཀ.)] ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏོ ཧོཏི, ཏཐཱགཏསྶ དུཊྛེན ཙིཏྟེན ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདིཏཾ ཧོཏི, སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི ཛལོ༹ ཨེལ༹མཱུགོ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོཔི སདྡྷམྨཾ ཨབྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོ སདྡྷམྨཾ བྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ན མཱཏཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏཱ ཧོཏི, ན པིཏཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏོ ཧོཏི, ན ཨརཧཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏོ ཧོཏི, ན ཏཐཱགཏསྶ དུཊྛེན ཙིཏྟེན ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདིཏཾ ཧོཏི, ན སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨཛལོ༹ ཨནེལ༹མཱུགོ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོ སདྡྷམྨཾ བྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟ’’ནྟི. ཏཏིཡཾ.

༤. སུསྶཱུསཏིསུཏྟཾ

༨༨. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོཔི སདྡྷམྨཾ ཨབྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ དེསིཡམཱནེ ན སུསྶཱུསཏི, ན སོཏཾ ཨོདཧཏི, ན ཨཉྙཱ ཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏི [ཨུཔཊྛཔེཏི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)], ཨནཏྠཾ གཎྷཱཏི, ཨཏྠཾ རིཉྩཏི, ཨནནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོཔི སདྡྷམྨཾ ཨབྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ.

‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོ སདྡྷམྨཾ བྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟཾ. ཀཏམེཧི ཚཧི? ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ དེསིཡམཱནེ སུསྶཱུསཏི, སོཏཾ ཨོདཧཏི, ཨཉྙཱ ཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏི, ཨཏྠཾ གཎྷཱཏི, ཨནཏྠཾ རིཉྩཏི, ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སུཎནྟོ སདྡྷམྨཾ བྷབྦོ ནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིཏུཾ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སམྨཏྟ’’ནྟི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨཔྤཧཱཡསུཏྟཾ

༨༩. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤདཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? སཀྐཱཡདིཊྛིཾ, ཝིཙིཀིཙྪཾ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ རཱགཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ དོསཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ མོཧཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤདཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ དིཊྛིསམྤདཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? སཀྐཱཡདིཊྛིཾ, ཝིཙིཀིཙྪཾ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ རཱགཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ དོསཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ མོཧཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ དིཊྛིསམྤདཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. པཉྩམཾ.

༦. པཧཱིནསུཏྟཾ

༩༠. ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ དིཊྛིསམྤནྣསྶ པུགྒལསྶ པཧཱིནཱ. ཀཏམེ ཚ? སཀྐཱཡདིཊྛི, ཝིཙིཀིཙྪཱ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ, ཨཔཱཡགམནཱིཡོ རཱགོ, ཨཔཱཡགམནཱིཡོ དོསོ, ཨཔཱཡགམནཱིཡོ མོཧོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨཱ དིཊྛིསམྤནྣསྶ པུགྒལསྶ པཧཱིནཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཨབྷབྦསུཏྟཾ

༩༡. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨུཔྤཱདེཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? སཀྐཱཡདིཊྛིཾ, ཝིཙིཀིཙྪཾ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ རཱགཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ དོསཾ, ཨཔཱཡགམནཱིཡཾ མོཧཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨུཔྤཱདེཏུ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. པཋམཨབྷབྦཊྛཱནསུཏྟཾ

༩༢. ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷབྦཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སཏྠརི ཨགཱརཝོ ཝིཧརིཏུཾ ཨཔྤཏིསྶོ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརིཏུཾ ཨཔྤཏིསྶོ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ ཝིཧརིཏུཾ ཨཔྤཏིསྶོ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ ཝིཧརིཏུཾ ཨཔྤཏིསྶོ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨནཱགམནཱིཡཾ ཝཏྠུཾ པཙྩཱགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨཊྛམཾ བྷཝཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨབྷབྦཊྛཱནཱནཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. དུཏིཡཨབྷབྦཊྛཱནསུཏྟཾ

༩༣. ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷབྦཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཀཉྩི [ཀིཉྩི (ཀ.) ཝིབྷ. ༨༠༩; མ. ནི. ༣.༡༢༧] སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ ཨུཔགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཀཉྩི སངྑཱརཾ སུཁཏོ ཨུཔགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨཏྟཏོ ཨུཔགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨཱནནྟརིཡཾ ཀམྨཾ [ཨཱནནྟརིཡཀམྨཾ (སཱི.), ཨནནྟརིཡཀམྨཾ (སྱཱ. པཱི.) ཨ. ནི. ༤.༡༦༢ པསྶིཏབྦཾ] ཀཱཏུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཀོཏཱུཧལམངྒལེན སུདྡྷིཾ པཙྩཱགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསིཏུཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨབྷབྦཊྛཱནཱནཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཏཏིཡཨབྷབྦཊྛཱནསུཏྟཾ

༩༤. ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷབྦཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ པིཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨརཧནྟཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཏཐཱགཏསྶ དུཊྛེན ཙིཏྟེན ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སངྒྷཾ བྷིནྡིཏུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨཉྙཾ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསིཏུཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨབྷབྦཊྛཱནཱནཱི’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. ཙཏུཏྠཨབྷབྦཊྛཱནསུཏྟཾ

༩༥. ‘‘ཚཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷབྦཊྛཱནཱནི. ཀཏམཱནི ཚ? ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སཡཾཀཏཾ སུཁདུཀྑཾ པཙྩཱགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ པརཾཀཏཾ [པརཀཏཾ (སཱི. སྱཱ.)] སུཁདུཀྑཾ པཙྩཱགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སཡཾཀཏཉྩ པརཾཀཏཉྩ སུཁདུཀྑཾ པཙྩཱགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨསཡཾཀཱརཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑཾ པཙྩཱགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨཔརཾཀཱརཾ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑཾ པཙྩཱགནྟུཾ, ཨབྷབྦོ དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ ཨསཡཾཀཱརཉྩ ཨཔརཾཀཱརཉྩ ཨདྷིཙྩསམུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑཾ པཙྩཱགནྟུཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, དིཊྛིསམྤནྣསྶ པུགྒལསྶ ཧེཏུ ཙ སུདིཊྛོ ཧེཏུསམུཔྤནྣཱ ཙ དྷམྨཱ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨབྷབྦཊྛཱནཱནཱི’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

སཱིཏིཝགྒོ ནཝམོ. [ཙཏུཏྠོ (སྱཱ. ཀ.)]

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སཱིཏིབྷཱཝཾ ཨཱཝརཎཾ, ཝོརོཔིཏཱ སུསྶཱུསཏི;

ཨཔྤཧཱཡ པཧཱིནཱབྷབྦོ, ཏཊྛཱནཱ ཙཏུརོཔི ཙཱཏི.

༡༠. ཨཱནིསཾསཝགྒོ

༡. པཱཏུབྷཱཝསུཏྟཾ

༩༦. ‘‘ཚནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, པཱཏུབྷཱཝོ དུལླབྷོ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེསཾ ཚནྣཾ? ཏཐཱགཏསྶ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པཱཏུབྷཱཝོ དུལླབྷོ ལོཀསྨིཾ, ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏསྶ དྷམྨཝིནཡསྶ དེསེཏཱ པུགྒལོ དུལླབྷོ ལོཀསྨིཾ, ཨརིཡཱཡཏནེ པཙྩཱཛཱཏི དུལླབྷཱ [པཙྩཱཛཱཏོ དུལླབྷོ (སྱཱ.)] ལོཀསྨིཾ, ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨཝེཀལླཏཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ, ཨཛལ༹ཏཱ ཨནེལ༹མཱུགཏཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ, ཀུསལེ དྷམྨེ ཚནྡོ [ཀུསལདྷམྨཙྪནྡོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] དུལླབྷོ ལོཀསྨིཾ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚནྣཾ པཱཏུབྷཱཝོ དུལླབྷོ ལོཀསྨི’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. ཨཱནིསཾསསུཏྟཾ

༩༧. ‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནིསཾསཱ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ. ཀཏམེ ཚ? སདྡྷམྨནིཡཏོ ཧོཏི, ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ ཧོཏི, པརིཡནྟཀཏསྶ དུཀྑཾ ཧོཏི [དུཀྑཾ ན ཧོཏི (སྱཱ. པཱི. ཀ.)], ཨསཱདྷཱརཎེན ཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཧེཏུ ཙསྶ སུདིཊྛོ, ཧེཏུསམུཔྤནྣཱ ཙ དྷམྨཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨཱནིསཾསཱ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨནིཙྩསུཏྟཾ

༩༨. ‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཉྩི སངྑཱརཾ ནིཙྩཏོ སམནུཔསྶནྟོ ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ ཨསམནྣཱགཏོ སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨནོཀྐམམཱནོ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ཝཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨརཧཏྟཾ [ཨརཧཏྟཕལཾ (ཀ.) པཊི. མ. ༣.༣༦] ཝཱ སཙྪིཀརིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྦསངྑཱརེ [སབྦསངྑཱརཾ (སཱི. པཱི.)] ཨནིཙྩཏོ སམནུཔསྶནྟོ ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམམཱནོ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ཝཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨརཧཏྟཾ ཝཱ སཙྪིཀརིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. དུཀྑསུཏྟཾ

༩༩. ‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཉྩི སངྑཱརཾ སུཁཏོ སམནུཔསྶནྟོ…པེ… སབྦསངྑཱརེ དུཀྑཏོ སམནུཔསྶནྟོ…པེ… ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི’’. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨནཏྟསུཏྟཾ

༡༠༠. ‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཉྩི དྷམྨཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶནྟོ…པེ… སབྦདྷམྨེ [སབྦདྷམྨཾ (སཱི. པཱི.), ཀིཉྩིདྷམྨཾ (ཀ.) པཊི. མ. ༣.༣༦] ཨནཏྟཏོ སམནུཔསྶནྟོ…པེ… ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི’’. པཉྩམཾ.

༦. ནིབྦཱནསུཏྟཾ

༡༠༡. ‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ནིབྦཱནཾ དུཀྑཏོ སམནུཔསྶནྟོ ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ ཨསམནྣཱགཏོ སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨནོཀྐམམཱནོ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ཝཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨརཧཏྟཾ ཝཱ སཙྪིཀརིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘‘སོ ཝཏ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ནིབྦཱནཾ སུཁཏོ སམནུཔསྶནྟོ ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘ཨནུལོམིཀཱཡ ཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ‘སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམམཱནོ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ ཝཱ སཀདཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨནཱགཱམིཕལཾ ཝཱ ཨརཧཏྟཾ ཝཱ སཙྪིཀརིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཨནཝཏྠིཏསུཏྟཾ

༡༠༢. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནིསཾསེ སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ བྷིཀྑུནཱ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནོདྷིཾ ཀརིཏྭཱ ཨནིཙྩསཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ‘སབྦསངྑཱརཱ ཙ མེ ཨནཝཏྠིཏཱ [ཨནཝཊྛིཏཏོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཁཱཡིསྶནྟི, སབྦལོཀེ ཙ མེ མནོ ནཱབྷིརམིསྶཏི [ན རམིསྶཏི (ཀ.)], སབྦལོཀཱ ཙ མེ མནོ ཝུཊྛཧིསྶཏི, ནིབྦཱནཔོཎཉྩ མེ མཱནསཾ བྷཝིསྶཏི, སཾཡོཛནཱ ཙ མེ པཧཱནཾ གཙྪིསྶནྟི [གཙྪནྟི (སྱཱ. པཱི. ཀ.)], པརམེན ཙ སཱམཉྙེན སམནྣཱགཏོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨཱནིསཾསེ སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ བྷིཀྑུནཱ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནོདྷིཾ ཀརིཏྭཱ ཨནིཙྩསཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. ཨུཀྑིཏྟཱསིཀསུཏྟཾ

༡༠༣. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནིསཾསེ སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ བྷིཀྑུནཱ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནོདྷིཾ ཀརིཏྭཱ དུཀྑསཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ‘སབྦསངྑཱརེསུ ཙ མེ ནིབྦིདསཉྙཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ བྷཝིསྶཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨུཀྑིཏྟཱསིཀེ ཝདྷཀེ. སབྦལོཀཱ ཙ མེ མནོ ཝུཊྛཧིསྶཏི, ནིབྦཱནེ ཙ སནྟདསྶཱཝཱི བྷཝིསྶཱམི, ཨནུསཡཱ ཙ མེ སམུགྒྷཱཏཾ གཙྪིསྶནྟི [གཙྪནྟི (པཱི. ཀ.)], ཀིཙྩཀཱརཱི ཙ བྷཝིསྶཱམི, སཏྠཱ ཙ མེ པརིཙིཎྞོ བྷཝིསྶཏི མེཏྟཱཝཏཱཡཱ’ཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨཱནིསཾསེ སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ བྷིཀྑུནཱ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནོདྷིཾ ཀརིཏྭཱ དུཀྑསཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུ’’ནྟི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨཏམྨཡསུཏྟཾ

༡༠༤. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནིསཾསེ སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ བྷིཀྑུནཱ སབྦདྷམྨེསུ ཨནོདྷིཾ ཀརིཏྭཱ ཨནཏྟསཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? སབྦལོཀེ ཙ ཨཏམྨཡོ བྷཝིསྶཱམི, ཨཧངྐཱརཱ ཙ མེ ཨུཔརུཛ྄ཛྷིསྶནྟི, མམངྐཱརཱ ཙ མེ ཨུཔརུཛ྄ཛྷིསྶནྟི, ཨསཱདྷཱརཎེན ཙ ཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ བྷཝིསྶཱམི, ཧེཏུ ཙ མེ སུདིཊྛོ བྷཝིསྶཏི, ཧེཏུསམུཔྤནྣཱ ཙ དྷམྨཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཨཱནིསཾསེ སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ བྷིཀྑུནཱ སབྦདྷམྨེསུ ཨནོདྷིཾ ཀརིཏྭཱ ཨནཏྟསཉྙཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུ’’ནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. བྷཝསུཏྟཾ

༡༠༥. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, བྷཝཱ པཧཱཏབྦཱ, ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ སིཀྑིཏབྦཾ. ཀཏམེ ཏཡོ བྷཝཱ པཧཱཏབྦཱ? ཀཱམབྷཝོ, རཱུཔབྷཝོ, ཨརཱུཔབྷཝོ – ཨིམེ ཏཡོ བྷཝཱ པཧཱཏབྦཱ. ཀཏམཱསུ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ སིཀྑིཏབྦཾ? ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཡ, ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱཡ, ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཡ – ཨིམཱསུ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ སིཀྑིཏབྦཾ. ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨིམེ ཏཡོ བྷཝཱ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཨིམཱསུ ཙ ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ སིཀྑིཏསིཀྑོ ཧོཏི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཙྪེཙྪི ཏཎྷཾ, ཝིཝཏྟཡི སཾཡོཛནཾ, སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱ’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. ཏཎྷཱསུཏྟཾ

༡༠༦. ‘‘ཏིསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཏཎྷཱ པཧཱཏབྦཱ, ཏཡོ ཙ མཱནཱ. ཀཏམཱ ཏིསྶོ ཏཎྷཱ པཧཱཏབྦཱ? ཀཱམཏཎྷཱ, བྷཝཏཎྷཱ, ཝིབྷཝཏཎྷཱ – ཨིམཱ ཏིསྶོ ཏཎྷཱ པཧཱཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ མཱནཱ པཧཱཏབྦཱ? མཱནོ, ཨོམཱནོ, ཨཏིམཱནོ – ཨིམེ ཏཡོ མཱནཱ པཧཱཏབྦཱ. ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨིམཱ ཏིསྶོ ཏཎྷཱ པཧཱིནཱ ཧོནྟི, ཨིམེ ཙ ཏཡོ མཱནཱ; ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཙྪེཙྪི ཏཎྷཾ, ཝིཝཏྟཡི སཾཡོཛནཾ, སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱ’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

ཨཱནིསཾསཝགྒོ དསམོ. [པཉྩམོ (སྱཱ. ཀ.)]

ཏསྶུདྡཱནཾ –

པཱཏུབྷཱཝོ ཨཱནིསཾསོ, ཨནིཙྩདུཀྑཨནཏྟཏོ;

ནིབྦཱནཾ ཨནཝཏྠི, ཨུཀྑིཏྟཱསི ཨཏམྨཡོ;

བྷཝཱ ཏཎྷཱཡེཀཱ དསཱཏི.

དུཏིཡཔཎྞཱསཀཾ སམཏྟཾ.

༡༡. ཏིཀཝགྒོ

༡. རཱགསུཏྟཾ

༡༠༧. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? རཱགོ, དོསོ, མོཧོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? རཱགསྶ པཧཱནཱཡ ཨསུབྷཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, དོསསྶ པཧཱནཱཡ མེཏྟཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, མོཧསྶ པཧཱནཱཡ པཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. དུཙྩརིཏསུཏྟཾ

༡༠༨. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, མནོདུཙྩརིཏཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱཡདུཙྩརིཏསྶ པཧཱནཱཡ ཀཱཡསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏབྦཾ, ཝཙཱིདུཙྩརིཏསྶ པཧཱནཱཡ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏབྦཾ, མནོདུཙྩརིཏསྶ པཧཱནཱཡ མནོསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏབྦཾ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཝིཏཀྐསུཏྟཾ

༡༠༩. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱམཝིཏཀྐོ, བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱམཝིཏཀྐསྶ པཧཱནཱཡ ནེཀྑམྨཝིཏཀྐོ བྷཱཝེཏབྦོ, བྱཱཔཱདཝིཏཀྐསྶ པཧཱནཱཡ ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ བྷཱཝེཏབྦོ, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐསྶ པཧཱནཱཡ ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ བྷཱཝེཏབྦོ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. སཉྙཱསུཏྟཾ

༡༡༠. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱམསཉྙཱ, བྱཱཔཱདསཉྙཱ, ཝིཧིཾསཱསཉྙཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱམསཉྙཱཡ པཧཱནཱཡ ནེཀྑམྨསཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, བྱཱཔཱདསཉྙཱཡ པཧཱནཱཡ ཨབྱཱཔཱདསཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཝིཧིཾསཱསཉྙཱཡ པཧཱནཱཡ ཨཝིཧིཾསཱསཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. དྷཱཏུསུཏྟཾ

༡༡༡. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱམདྷཱཏུ, བྱཱཔཱདདྷཱཏུ, ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཀཱམདྷཱཏུཡཱ པཧཱནཱཡ ནེཀྑམྨདྷཱཏུ བྷཱཝེཏབྦཱ, བྱཱཔཱདདྷཱཏུཡཱ པཧཱནཱཡ ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཡཱ པཧཱནཱཡ ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཨསྶཱདསུཏྟཾ

༡༡༢. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨསྶཱདདིཊྛི, ཨཏྟཱནུདིཊྛི, མིཙྪཱདིཊྛི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨསྶཱདདིཊྛིཡཱ པཧཱནཱཡ ཨནིཙྩསཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཨཏྟཱནུདིཊྛིཡཱ པཧཱནཱཡ ཨནཏྟསཉྙཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ པཧཱནཱཡ སམྨཱདིཊྛི བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཨརཏིསུཏྟཾ

༡༡༣. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨརཏི, ཝིཧིཾསཱ [ཝིཧེསཱ (ཀ.)], ཨདྷམྨཙརིཡཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨརཏིཡཱ པཧཱནཱཡ མུདིཏཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཝིཧིཾསཱཡ པཧཱནཱཡ ཨཝིཧིཾསཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཨདྷམྨཙརིཡཱཡ པཧཱནཱཡ དྷམྨཙརིཡཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. སནྟུཊྛིཏཱསུཏྟཾ

༡༡༤. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨསནྟུཊྛིཏཱ, ཨསམྤཛཉྙཾ, མཧིཙྪཏཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨསནྟུཊྛིཏཱཡ པཧཱནཱཡ སནྟུཊྛིཏཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཨསམྤཛཉྙསྶ པཧཱནཱཡ སམྤཛཉྙཾ བྷཱཝེཏབྦཾ, མཧིཙྪཏཱཡ པཧཱནཱཡ ཨཔྤིཙྪཏཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. དོཝཙསྶཏཱསུཏྟཾ

༡༡༥. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? དོཝཙསྶཏཱ, པཱཔམིཏྟཏཱ, ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? དོཝཙསྶཏཱཡ པཧཱནཱཡ སོཝཙསྶཏཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, པཱཔམིཏྟཏཱཡ པཧཱནཱཡ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ བྷཱཝེཏབྦཱ, ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔསྶ པཧཱནཱཡ ཨཱནཱཔཱནསྶཏི བྷཱཝེཏབྦཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨུདྡྷཙྩསུཏྟཾ

༡༡༦. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨུདྡྷཙྩཾ, ཨསཾཝརོ, པམཱདོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨུདྡྷཙྩསྶ པཧཱནཱཡ སམཐོ བྷཱཝེཏབྦོ, ཨསཾཝརསྶ པཧཱནཱཡ སཾཝརོ བྷཱཝེཏབྦོ, པམཱདསྶ པཧཱནཱཡ ཨཔྤམཱདོ བྷཱཝེཏབྦོ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཎྞཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. དསམཾ.

ཏིཀཝགྒོ ཨེཀཱདསམོ. [པཋམོ (སྱཱ.)]

ཏསྶུདྡཱནཾ –

རཱགདུཙྩརིཏཝིཏཀྐ, སཉྙཱ དྷཱཏཱུཏི ཝུཙྩཏི;

ཨསྶཱདཨརཏིཏུཊྛི, དུཝེ ཙ ཨུདྡྷཙྩེན ཝགྒོཏི.

༡༢. སཱམཉྙཝགྒོ

༡. ཀཱཡཱནུཔསྶཱིསུཏྟཾ

༡༡༧. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརིཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཀམྨཱརཱམཏཾ, བྷསྶཱརཱམཏཾ, ནིདྡཱརཱམཏཾ, སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ, ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཾ, བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརིཏུཾ.

‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརིཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཀམྨཱརཱམཏཾ, བྷསྶཱརཱམཏཾ, ནིདྡཱརཱམཏཾ, སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ, ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཾ, བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརིཏུ’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. དྷམྨཱནུཔསྶཱིསུཏྟཾ

༡༡༨. ‘‘ཚ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཀཱཡེ…པེ… བཧིདྡྷཱ ཀཱཡེ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཀཱཡེ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝེདནཱསུ…པེ… བཧིདྡྷཱ ཝེདནཱསུ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཝེདནཱསུ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙིཏྟེ…པེ… བཧིདྡྷཱ ཙིཏྟེ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ ཙིཏྟེ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ དྷམྨེསུ…པེ… བཧིདྡྷཱ དྷམྨེསུ…པེ… ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརིཏུཾ. ཀཏམེ ཚ? ཀམྨཱརཱམཏཾ, བྷསྶཱརཱམཏཾ, ནིདྡཱརཱམཏཾ, སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ, ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཾ, བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨཛ྄ཛྷཏྟབཧིདྡྷཱ དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརིཏུ’’ནྟི. དུཏིཡཾ.

༣. ཏཔུསྶསུཏྟཾ

༡༡༩. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཔུསྶོ [ཏཔསྶོ (པཱི.) ཨ. ནི. ༡.༢༤༨] གཧཔཏི ཏཐཱགཏེ ནིཊྛངྒཏོ ཨམཏདྡསོ ཨམཏཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨིརིཡཏི. ཀཏམེཧི ཚཧི? བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན, དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན, སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན, ཨརིཡེན སཱིལེན, ཨརིཡེན ཉཱཎེན, ཨརིཡཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཔུསྶོ གཧཔཏི ཏཐཱགཏེ ནིཊྛངྒཏོ ཨམཏདྡསོ ཨམཏཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨིརིཡཏཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤-༢༣. བྷལླིཀཱདིསུཏྟཱནི

༡༢༠-༡༣༩. ‘‘ཚཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷལླིཀོ གཧཔཏི…པེ… སུདཏྟོ གཧཔཏི ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ… ཙིཏྟོ གཧཔཏི མཙྪིཀཱསཎྜིཀོ… ཧཏྠཀོ ཨཱལ༹ཝཀོ… མཧཱནཱམོ སཀྐོ… ཨུགྒོ གཧཔཏི ཝེསཱལིཀོ… ཨུགྒཏོ གཧཔཏི… སཱུརམྦཊྛོ [སཱུརོ ཨམྦཊྛོ (ཀ.)] … ཛཱིཝཀོ ཀོམཱརབྷཙྩོ… ནཀུལཔིཏཱ གཧཔཏི… ཏཝཀཎྞིཀོ གཧཔཏི… པཱུརཎོ གཧཔཏི… ཨིསིདཏྟོ གཧཔཏི… སནྡྷཱནོ [སནྟཱནོ (ཀ.)] གཧཔཏི… ཝིཙཡོ [ཝིཛཡོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] གཧཔཏི… ཝིཛཡམཱཧིཀོ [ཝཛྫིཡམཧིཏོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] གཧཔཏི… མེཎྜཀོ གཧཔཏི … ཝཱསེཊྛོ ཨུཔཱསཀོ… ཨརིཊྛོ ཨུཔཱསཀོ… སཱརགྒོ [སཱདཏྟོ (སྱཱ.)] ཨུཔཱསཀོ ཏཐཱགཏེ ནིཊྛངྒཏོ ཨམཏདྡསོ ཨམཏཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨིརིཡཏི. ཀཏམེཧི ཚཧི? བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན, དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན, སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན, ཨརིཡེན སཱིལེན, ཨརིཡེན ཉཱཎེན, ཨརིཡཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སཱརགྒོ ཨུཔཱསཀོ ཏཐཱགཏེ ནིཊྛངྒཏོ ཨམཏདྡསོ ཨམཏཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨིརིཡཏཱི’’ཏི. ཏེཝཱིསཏིམཾ.

སཱམཉྙཝགྒོ དྭཱདསམོ.

༡༣. རཱགཔེཡྻཱལཾ

༡༤༠. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཚ? དསྶནཱནུཏྟརིཡཾ, སཝནཱནུཏྟརིཡཾ, ལཱབྷཱནུཏྟརིཡཾ, སིཀྑཱནུཏྟརིཡཾ, པཱརིཙརིཡཱནུཏྟརིཡཾ, ཨནུསྶཏཱནུཏྟརིཡཾ. རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༡༤༡. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཚ? བུདྡྷཱནུསྶཏི, དྷམྨཱནུསྶཏི, སངྒྷཱནུསྶཏི, སཱིལཱནུསྶཏི, ཙཱགཱནུསྶཏི, དེཝཏཱནུསྶཏི. རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༡༤༢. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ ཚ? ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ. རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༡༤༣-༡༦༩. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, པརིཉྙཱཡ…པེ… པརིཀྑཡཱཡ… པཧཱནཱཡ… ཁཡཱཡ… ཝཡཱཡ… ཝིརཱགཱཡ… ནིརོདྷཱཡ… ཙཱགཱཡ… པཊིནིསྶགྒཱཡ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’.

༡༧༠-༦༤༩. ‘‘དོསསྶ…པེ… མོཧསྶ… ཀོདྷསྶ… ཨུཔནཱཧསྶ… མཀྑསྶ… པལཱ༹སསྶ… ཨིསྶཱཡ… མཙྪརིཡསྶ… མཱཡཱཡ… སཱཋེཡྻསྶ… ཐམྦྷསྶ… སཱརམྦྷསྶ… མཱནསྶ… ཨཏིམཱནསྶ… མདསྶ… པམཱདསྶ ཨབྷིཉྙཱཡ…པེ… པརིཉྙཱཡ… པརིཀྑཡཱཡ… པཧནཱཡ… ཁཡཱཡ… ཝཡཱཡ… ཝིརཱགཱཡ… ནིརོདྷཱཡ… ཙཱགཱཡ… པཊིནིསྶགྒཱཡ ཨིམེ ཚ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

རཱགཔེཡྻཱལཾ ནིཊྛིཏཾ.

ཚཀྐནིཔཱཏཔཱལི༹ ནིཊྛིཏཱ.