📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡོ

སཏྟཀནིཔཱཏཔཱལི༹

པཋམཔཎྞཱསཀཾ

༡. དྷནཝགྒོ

༡. པཋམཔིཡསུཏྟཾ

༡. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཔྤིཡོ ཙ ཧོཏི ཨམནཱཔོ ཙ ཨགརུ ཙ ཨབྷཱཝནཱིཡོ ཙ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ལཱབྷཀཱམོ ཙ ཧོཏི, སཀྐཱརཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ཨནཝཉྙཏྟིཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཙ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཙ, པཱཔིཙྪོ ཙ, མིཙྪཱདིཊྛི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཔྤིཡོ ཙ ཧོཏི ཨམནཱཔོ ཙ ཨགརུ ཙ ཨབྷཱཝནཱིཡོ ཙ.

‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙ ཧོཏི, མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན ལཱབྷཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ན སཀྐཱརཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ན ཨནཝཉྙཏྟིཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ཧིརིམཱ ཙ ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཱི ཙ, ཨཔྤིཙྪོ ཙ, སམྨཱདིཊྛི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙ ཧོཏི མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡཔིཡསུཏྟཾ

༢. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཔྤིཡོ ཙ ཧོཏི ཨམནཱཔོ ཙ ཨགརུ ཙ ཨབྷཱཝནཱིཡོ ཙ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ལཱབྷཀཱམོ ཙ ཧོཏི, སཀྐཱརཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ཨནཝཉྙཏྟིཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཙ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཙ, ཨིསྶུཀཱི ཙ, མཙྪརཱི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨཔྤིཡོ ཙ ཧོཏི ཨམནཱཔོ ཙ ཨགརུ ཙ ཨབྷཱཝནཱིཡོ ཙ.

‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ+? སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙ ཧོཏི མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན ལཱབྷཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ན སཀྐཱརཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ན ཨནཝཉྙཏྟིཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ཧིརིམཱ ཙ ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཱི ཙ, ཨནིསྶུཀཱི ཙ, ཨམཙྪརཱི ཙ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙ ཧོཏི མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. སཾཁིཏྟབལསུཏྟཾ

༣. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ…པེ… སཏྟིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, བལཱནི. ཀཏམཱནི སཏྟ? སདྡྷཱབལཾ, ཝཱིརིཡབལཾ, ཧིརཱིབལཾ, ཨོཏྟཔྤབལཾ, སཏིབལཾ, སམཱདྷིབལཾ, པཉྙཱབལཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ བལཱནཱིཏི.

‘‘སདྡྷཱབལཾ ཝཱིརིཡཉྩ, ཧིརཱི [ཧིརི (སཱི. པཱི. ཀ.)] ཨོཏྟཔྤིཡཾ བལཾ;

སཏིབལཾ སམཱདྷི ཙ, པཉྙཱ ཝེ སཏྟམཾ བལཾ;

ཨེཏེཧི བལཝཱ བྷིཀྑུ, སུཁཾ ཛཱིཝཏི པཎྜིཏོ;

‘‘ཡོནིསོ ཝིཙིནེ དྷམྨཾ, པཉྙཱཡཏྠཾ ཝིཔསྶཏི;

པཛྫོཏསྶེཝ ནིབྦཱནཾ, ཝིམོཀྑོ ཧོཏི ཙེཏསོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ;

༤. ཝིཏྠཏབལསུཏྟཾ

༤. ‘‘སཏྟིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, བལཱནི. ཀཏམཱནི སཏྟ? སདྡྷཱབལ, ཝཱིརིཡབལཾ, ཧིརཱིབལཾ, ཨོཏྟཔྤབལཾ, སཏིབལཾ, སམཱདྷིབལཾ, པཉྙཱབལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱབལཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སདྡྷོ ཧོཏི, སདྡཧཏི ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཾ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ…པེ… སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱབལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཝཱིརིཡབལཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཝཱིརིཡབལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཧིརཱིབལཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཧིརིམཱ ཧོཏི, ཧིརཱིཡཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཧིརཱིཡཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཧིརཱིབལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨོཏྟཔྤབལཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཨོཏྟཔྤཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨོཏྟཔྤབལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སཏིབལཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཏིམཱ ཧོཏི པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ཨིདཾ, ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཏིབལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སམཱདྷིབལཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སམཱདྷིབལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱབལཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱབལཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ བལཱནཱིཏི.

‘‘སདྡྷཱབལཾ ཝཱིརིཡཉྩ, ཧིརཱི ཨོཏྟཔྤིཡཾ བལཾ;

སཏིབལཾ སམཱདྷི ཙ, པཉྙཱ ཝེ སཏྟམཾ བལཾ;

ཨེཏེཧི བལཝཱ བྷིཀྑུ, སུཁཾ ཛཱིཝཏི པཎྜིཏོ.

‘‘ཡོནིསོ ཝིཙིནེ དྷམྨཾ, པཉྙཱཡཏྠཾ ཝིཔསྶཏི;

པཛྫོཏསྶེཝ ནིབྦཱནཾ, ཝིམོཀྑོ ཧོཏི ཙེཏསོ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ;

༥. སཾཁིཏྟདྷནསུཏྟཾ

༥. ‘‘སཏྟིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, དྷནཱནི. ཀཏམཱནི སཏྟ? སདྡྷཱདྷནཾ, སཱིལདྷནཾ, ཧིརཱིདྷནཾ, ཨོཏྟཔྤདྷནཾ, སུཏདྷནཾ, ཙཱགདྷནཾ, པཉྙཱདྷནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ དྷནཱནཱིཏི.

‘‘སདྡྷཱདྷནཾ སཱིལདྷནཾ, ཧིརཱི ཨོཏྟཔྤིཡཾ དྷནཾ;

སུཏདྷནཉྩ ཙཱགོ ཙ, པཉྙཱ ཝེ སཏྟམཾ དྷནཾ.

‘‘ཡསྶ ཨེཏེ དྷནཱ ཨཏྠི, ཨིཏྠིཡཱ པུརིསསྶ ཝཱ;

ཨདལིདྡོཏི ཏཾ ཨཱཧུ, ཨམོགྷཾ ཏསྶ ཛཱིཝིཏཾ.

‘‘ཏསྨཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ, པསཱདཾ དྷམྨདསྶནཾ;

ཨནུཡུཉྫེཐ མེདྷཱཝཱི, སརཾ [ཝརཾ (ཀ.)] བུདྡྷཱན སཱསན’’ནྟི. པཉྩམཾ;

༦. ཝིཏྠཏདྷནསུཏྟཾ

༦. ‘‘སཏྟིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, དྷནཱནི. ཀཏམཱནི སཏྟ? སདྡྷཱདྷནཾ, སཱིལདྷནཾ, ཧིརཱིདྷནཾ, ཨོཏྟཔྤདྷནཾ, སུཏདྷནཾ, ཙཱགདྷནཾ, པཉྙཱདྷནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱདྷནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སདྡྷོ ཧོཏི, སདྡཧཏི ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཾ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷཱདྷནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སཱིལདྷནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱིལདྷནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཧིརཱིདྷནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཧིརཱིམཱ ཧོཏི, ཧིརཱིཡཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཧིརཱིཡཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཧིརཱིདྷནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨོཏྟཔྤདྷནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཨོཏྟཔྤཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨོཏྟཔྤདྷནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སུཏདྷནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ. ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ, ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི. ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུཏདྷནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཙཱགདྷནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིགཏམལམཙྪེརེན ཙེཏསཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི མུཏྟཙཱགོ པཡཏཔཱཎི ཝོསྶགྒརཏོ ཡཱཙཡོགོ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཙཱགདྷནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱདྷནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ པཉྙཝཱ ཧོཏི…པེ… སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱདྷནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟདྷནཱནཱིཏི.

‘‘སདྡྷཱདྷནཾ སཱིལདྷནཾ, ཧིརཱི ཨོཏྟཔྤིཡཾ དྷནཾ;

སུཏདྷནཉྩ ཙཱགོ ཙ, པཉྙཱ ཝེ སཏྟམཾ དྷནཾ.

‘‘ཡསྶ ཨེཏེ དྷནཱ ཨཏྠི, ཨིཏྠིཡཱ པུརིསསྶ ཝཱ;

ཨདལིདྡོཏི ཏཾ ཨཱཧུ, ཨམོགྷཾ ཏསྶ ཛཱིཝིཏཾ.

‘‘ཏསྨཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ, པསཱདཾ དྷམྨདསྶནཾ;

ཨནུཡུཉྫེཐ མེདྷཱཝཱི, སརཾ བུདྡྷཱན སཱསན’’ནྟི. ཚཊྛཾ;

༧. ཨུགྒསུཏྟཾ

༧. ཨཐ ཁོ ཨུགྒོ རཱཛམཧཱམཏྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨུགྒོ རཱཛམཧཱམཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷནྟེ! ཡཱཝ ཨཌྜྷོ ཙཱཡཾ, བྷནྟེ, མིགཱརོ རོཧཎེཡྻོ ཡཱཝ མཧདྡྷནོ ཡཱཝ མཧཱབྷོགོ’’ཏི. ‘‘ཀཱིཝ ཨཌྜྷོ པནུགྒ, མིགཱརོ རོཧཎེཡྻོ, ཀཱིཝ མཧདྡྷནོ, ཀཱིཝ མཧཱབྷོགོ’’ཏི? ‘‘སཏཾ, བྷནྟེ, སཏསཧསྶཱནཾ [སཧསྶཱནཾ (སཱི.), སཧསྶཱནི (སྱཱ.), སཏསཧསྶཱནི (?)] ཧིརཉྙསྶ, ཀོ པན ཝཱདོ རཱུཔིཡསྶཱ’’ཏི! ‘‘ཨཏྠི ཁོ ཨེཏཾ, ཨུགྒ, དྷནཾ ནེཏཾ ‘ནཏྠཱི’ཏི ཝདཱམཱིཏི. ཏཉྩ ཁོ ཨེཏཾ, ཨུགྒ, དྷནཾ སཱདྷཱརཎཾ ཨགྒིནཱ ཨུདཀེན རཱཛཱུཧི ཙོརེཧི ཨཔྤིཡེཧི དཱཡཱདེཧི. སཏྟ ཁོ ཨིམཱནི, ཨུགྒ, དྷནཱནི ཨསཱདྷཱརཎཱནི ཨགྒིནཱ ཨུདཀེན རཱཛཱུཧི ཙོརེཧི ཨཔྤིཡེཧི དཱཡཱདེཧི. ཀཏམཱནི སཏྟ? སདྡྷཱདྷནཾ, སཱིལདྷནཾ, ཧིརཱིདྷནཾ, ཨོཏྟཔྤདྷནཾ, སུཏདྷནཾ, ཙཱགདྷནཾ, པཉྙཱདྷནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, ཨུགྒ, སཏྟ དྷནཱནི ཨསཱདྷཱརཎཱནི ཨགྒིནཱ ཨུདཀེན རཱཛཱུཧི ཙོརེཧི ཨཔྤིཡེཧི དཱཡཱདེཧཱིཏི.

‘‘སདྡྷཱདྷནཾ སཱིལདྷནཾ, ཧིརཱི ཨོཏྟཔྤིཡཾ དྷནཾ;

སུཏདྷནཉྩ ཙཱགོ ཙ, པཉྙཱ ཝེ སཏྟམཾ དྷནཾ.

‘‘ཡསྶ ཨེཏེ དྷནཱ ཨཏྠི, ཨིཏྠིཡཱ པུརིསསྶ ཝཱ;

ས ཝེ མཧདྡྷནོ ལོཀེ, ཨཛེཡྻོ དེཝམཱནུསེ.

‘‘ཏསྨཱ སདྡྷཉྩ སཱིལཉྩ, པསཱདཾ དྷམྨདསྶནཾ;

ཨནུཡུཉྫེཐ མེདྷཱཝཱི, སརཾ བུདྡྷཱན སཱསན’’ནྟི. སཏྟམཾ;

༨. སཾཡོཛནསུཏྟཾ

༨. ‘‘སཏྟིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, སཾཡོཛནཱནི. ཀཏམཱནི སཏྟ? ཨནུནཡསཾཡོཛནཾ, པཊིགྷསཾཡོཛནཾ, དིཊྛིསཾཡོཛནཾ, ཝིཙིཀིཙྪཱསཾཡོཛནཾ, མཱནསཾཡོཛནཾ, བྷཝརཱགསཾཡོཛནཾ, ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ སཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཧཱནསུཏྟཾ

༩. ‘‘སཏྟནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི. ཀཏམེསཾ སཏྟནྣཾ? ཨནུནཡསཾཡོཛནསྶ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི, པཊིགྷསཾཡོཛནསྶ…པེ… དིཊྛིསཾཡོཛནསྶ… ཝིཙིཀིཙྪཱསཾཡོཛནསྶ… མཱནསཾཡོཛནསྶ… བྷཝརཱགསཾཡོཛནསྶ … ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནསྶ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟནྣཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི. ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨནུནཡསཾཡོཛནཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི ཨུཙྪིནྣམཱུལཾ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཾ ཨནབྷཱཝཾ ཀཏཾ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཾ. པཊིགྷསཾཡོཛནཾ…པེ… དིཊྛིསཾཡོཛནཾ… ཝིཙིཀིཙྪཱསཾཡོཛནཾ… མཱནསཾཡོཛནཾ… བྷཝརཱགསཾཡོཛནཾ… ཨཝིཛྫཱསཾཡོཛནཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི ཨུཙྪིནྣམཱུལཾ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏཾ ཨནབྷཱཝཾ ཀཏཾ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨཾ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཙྪེཙྪི ཏཎྷཾ, ཝིཝཏྟཡི སཾཡོཛནཾ, སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. མཙྪརིཡསུཏྟཾ

༡༠. ‘‘སཏྟིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, སཾཡོཛནཱནི. ཀཏམཱནི སཏྟ? ཨནུནཡསཾཡོཛནཾ, པཊིགྷསཾཡོཛནཾ, དིཊྛིསཾཡོཛནཾ, ཝིཙིཀིཙྪཱསཾཡོཛནཾ, མཱནསཾཡོཛནཾ, ཨིསྶཱསཾཡོཛནཾ, མཙྪརིཡསཾཡོཛནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ སཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི. དསམཾ.

དྷནཝགྒོ པཋམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

དྭེ པིཡཱནི བལཾ དྷནཾ, སཾཁིཏྟཉྩེཝ ཝིཏྠཏཾ;

ཨུགྒཾ སཾཡོཛནཉྩེཝ, པཧཱནཾ མཙྪརིཡེན ཙཱཏི.

༢. ཨནུསཡཝགྒོ

༡. པཋམཨནུསཡསུཏྟཾ

༡༡. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསཡཱ. ཀཏམེ སཏྟ? ཀཱམརཱགཱནུསཡོ, པཊིགྷཱནུསཡོ, དིཊྛཱནུསཡོ, ཝིཙིཀིཙྪཱནུསཡོ, མཱནཱནུསཡོ, བྷཝརཱགཱནུསཡོ, ཨཝིཛྫཱནུསཡོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨནུསཡཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡཨནུསཡསུཏྟཾ

༡༢. ‘‘སཏྟནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསཡཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི. ཀཏམེསཾ སཏྟནྣཾ? ཀཱམརཱགཱནུསཡསྶ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི, པཊིགྷཱནུསཡསྶ…པེ… དིཊྛཱནུསཡསྶ… ཝིཙིཀིཙྪཱནུསཡསྶ… མཱནཱནུསཡསྶ… བྷཝརཱགཱནུསཡསྶ… ཨཝིཛྫཱནུསཡསྶ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟནྣཾ ཨནུསཡཱནཾ པཧཱནཱཡ སམུཙྪེདཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏི.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམརཱགཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ. པཊིགྷཱནུསཡོ…པེ… དིཊྛཱནུསཡོ… ཝིཙིཀིཙྪཱནུསཡོ… མཱནཱནུསཡོ… བྷཝརཱགཱནུསཡོ… ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཙྪེཙྪི ཏཎྷཾ, ཝིཝཏྟཡི སཾཡོཛནཾ, སམྨཱ མཱནཱབྷིསམཡཱ ཨནྟམཀཱསི དུཀྑསྶཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཀུལསུཏྟཾ

༡༣. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཀུལཾ ཨནུཔགནྟྭཱ ཝཱ ནཱལཾ ཨུཔགནྟུཾ, ཨུཔགནྟྭཱ ཝཱ ནཱལཾ ཨུཔནིསཱིདིཏུཾ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ན མནཱཔེན པཙྩུཊྛེནྟི, ན མནཱཔེན ཨབྷིཝཱདེནྟི, ན མནཱཔེན ཨཱསནཾ དེནྟི, སནྟམསྶ པརིགུཧནྟི, བཧུཀམྤི ཐོཀཾ དེནྟི, པཎཱིཏམྤི ལཱུཁཾ དེནྟི, ཨསཀྐཙྩཾ དེནྟི ནོ སཀྐཙྩཾ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཀུལཾ ཨནུཔགནྟྭཱ ཝཱ ནཱལཾ ཨུཔགནྟུཾ, ཨུཔགནྟྭཱ ཝཱ ནཱལཾ ཨུཔནིསཱིདིཏུཾ.

‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཀུལཾ ཨནུཔགནྟྭཱ ཝཱ ཨལཾ ཨུཔགནྟུཾ, ཨུཔགནྟྭཱ ཝཱ ཨལཾ ཨུཔནིསཱིདིཏུཾ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? མནཱཔེན པཙྩུཊྛེནྟི, མནཱཔེན ཨབྷིཝཱདེནྟི, མནཱཔེན ཨཱསནཾ དེནྟི, སནྟམསྶ ན པརིགུཧནྟི, བཧུཀམྤི བཧུཀཾ དེནྟི, པཎཱིཏམྤི པཎཱིཏཾ དེནྟི, སཀྐཙྩཾ དེནྟི ནོ ཨསཀྐཙྩཾ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཀུལཾ ཨནུཔགནྟྭཱ ཝཱ ཨལཾ ཨུཔགནྟུཾ, ཨུཔགནྟྭཱ ཝཱ ཨལཾ ཨུཔནིསཱིདིཏུ’’ནྟི. ཏཏིཡཾ.

༤. པུགྒལསུཏྟཾ

༡༤. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ པཱཧུནེཡྻཱ དཀྑིཎེཡྻཱ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡཱ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ, པཉྙཱཝིམུཏྟོ, ཀཱཡསཀྑཱི, དིཊྛིཔྤཏྟོ [དིཊྛཔྤཏྟོ (ཀ.)], སདྡྷཱཝིམུཏྟོ, དྷམྨཱནུསཱརཱི, སདྡྷཱནུསཱརཱི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ པཱཧུནེཡྻཱ དཀྑིཎེཡྻཱ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡཱ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨུདཀཱུཔམཱསུཏྟཾ

༡༥. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུདཀཱུཔམཱ པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ སཏྟ? [པུ. པ. ༢༠༣; ཀཐཱ. ༨༥༢] ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སཀིཾ ནིམུགྒོ ནིམུགྒོཝ ཧོཏི; ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ནིམུཛྫཏི; ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཋིཏོ ཧོཏི; ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཝིཔསྶཏི ཝིལོཀེཏི; ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ པཏརཏི; ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ པཏིགཱདྷཔྤཏྟོ ཧོཏི; ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཏིཎྞོ ཧོཏི པཱརངྒཏོ [པཱརགཏོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ.)] ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ སཀིཾ ནིམུགྒོ ནིམུགྒོཝ ཧོཏི? ཨིདྷ བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི ཨེཀནྟཀཱལ༹ཀེཧི ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ སཀིཾ ནིམུགྒོ ནིམུགྒོཝ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ནིམུཛྫཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫཏི སཱདྷུ སདྡྷཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, སཱདྷུ ཧིརཱི…པེ… སཱདྷུ ཨོཏྟཔྤཾ… སཱདྷུ ཝཱིརིཡཾ [ཝིརིཡཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] … སཱདྷུ པཉྙཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི. ཏསྶ སཱ སདྡྷཱ ནེཝ ཏིཊྛཏི ནོ ཝཌྜྷཏི ཧཱཡཏིཡེཝ, ཏསྶ སཱ ཧིརཱི…པེ… ཏསྶ ཏཾ ཨོཏྟཔྤཾ… ཏསྶ ཏཾ ཝཱིརིཡཾ… ཏསྶ སཱ པཉྙཱ ནེཝ ཏིཊྛཏི ནོ ཝཌྜྷཏི ཧཱཡཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ནིམུཛྫཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཋིཏོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫཏི སཱདྷུ སདྡྷཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, སཱདྷུ ཧིརཱི…པེ… སཱདྷུ ཨོཏྟཔྤཾ… སཱདྷུ ཝཱིརིཡཾ… སཱདྷུ པཉྙཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི. ཏསྶ སཱ སདྡྷཱ ནེཝ ཧཱཡཏི ནོ ཝཌྜྷཏི ཋིཏཱ ཧོཏི. ཏསྶ སཱ ཧིརཱི…པེ… ཏསྶ ཏཾ ཨོཏྟཔྤཾ… ཏསྶ ཏཾ ཝཱིརིཡཾ… ཏསྶ སཱ པཉྙཱ ནེཝ ཧཱཡཏི ནོ ཝཌྜྷཏི ཋིཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཋིཏོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཝིཔསྶཏི ཝིལོཀེཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫཏི སཱདྷུ སདྡྷཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, སཱདྷུ ཧིརཱི…པེ… སཱདྷུ ཨོཏྟཔྤཾ… སཱདྷུ ཝཱིརིཡཾ… སཱདྷུ པཉྙཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི. སོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཝིཔསྶཏི ཝིལོཀེཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ པཏརཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫཏི སཱདྷུ སདྡྷཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, སཱདྷུ ཧིརཱི…པེ… སཱདྷུ ཨོཏྟཔྤཾ… སཱདྷུ ཝཱིརིཡཾ… སཱདྷུ པཉྙཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི. སོ ཏིཎྞཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ རཱགདོསམོཧཱནཾ ཏནུཏྟཱ སཀདཱགཱམཱི ཧོཏི, སཀིདེཝ [སཀིཾདེཝ (ཀ.)] ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརོཏི [དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི (ཀ.)]. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ པཏརཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ པཏིགཱདྷཔྤཏྟོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫཏི སཱདྷུ སདྡྷཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, སཱདྷུ ཧིརཱི…པེ… སཱདྷུ ཨོཏྟཔྤཾ… སཱདྷུ ཝཱིརིཡཾ… སཱདྷུ པཉྙཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨོཔཔཱཏིཀོ ཧོཏི ཏཏྠ པརིནིབྦཱཡཱི ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཏསྨཱ ལོཀཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ པཏིགཱདྷཔྤཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཏིཎྞོ ཧོཏི པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ. ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫཏི སཱདྷུ སདྡྷཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, སཱདྷུ ཧིརཱི…པེ… སཱདྷུ ཨོཏྟཔྤཾ… སཱདྷུ ཝཱིརིཡཾ… སཱདྷུ པཉྙཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུཏི. སོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལོ ཨུམྨུཛྫིཏྭཱ ཏིཎྞོ ཧོཏི པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨུདཀཱུཔམཱ པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨི’’ནྟི. པཉྩམཾ.

༦. ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱིསུཏྟཾ

༡༦. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ པཱཧུནེཡྻཱ དཀྑིཎེཡྻཱ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡཱ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི, ཨནིཙྩསཉྙཱི, ཨནིཙྩཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. སོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པཋམོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི, ཨནིཙྩསཉྙཱི, ཨནིཙྩཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. ཏསྶ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨཱསཝཔརིཡཱདཱནཉྩ ཧོཏི ཛཱིཝིཏཔརིཡཱདཱནཉྩ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཏིཡོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི, ཨནིཙྩསཉྙཱི, ཨནིཙྩཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨུདྡྷཾསོཏོ ཧོཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟམོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ པཱཧུནེཡྻཱ དཀྑིཎེཡྻཱ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡཱ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. དུཀྑཱནུཔསྶཱིསུཏྟཾ

༡༧. སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སབྦསངྑཱརེསུ དུཀྑཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ…. སཏྟམཾ.

༨. ཨནཏྟཱནུཔསྶཱིསུཏྟཾ

༡༨. སབྦེསུ དྷམྨེསུ ཨནཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ…. ཨཊྛམཾ.

༩. ནིབྦཱནསུཏྟཾ

༡༩. [ཀཐཱ. ༥༤༧-༥༤༨] ‘‘ནིབྦཱནེ སུཁཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི སུཁསཉྙཱི སུཁཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. སོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ བྷིཀྑཝེ, པཋམོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ…པེ… པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ནིབྦཱནེ སུཁཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི སུཁསཉྙཱི སུཁཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. ཏསྶ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨཱསཝཔརིཡཱདཱནཉྩ ཧོཏི ཛཱིཝིཏཔརིཡཱདཱནཉྩ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཏིཡོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ནིབྦཱནེ སུཁཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི སུཁསཉྙཱི སུཁཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨུདྡྷཾསོཏོ ཧོཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟམོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ནིདྡསཝཏྠུསུཏྟཾ

༢༠. ‘‘སཏྟིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ནིདྡསཝཏྠཱུནི. ཀཏམཱནི སཏྟ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ [ཨདྷིགཏཔེམོ (སྱཱ.) ཨ. ནི. ༧.༤༢; དཱི. ནི. ༣.༣༣༡], དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཨཝིགཏཔེམོ, ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཨཝིགཏཔེམོ, པཊིསལླཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ པཊིསལླཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ, ཝཱིརིཡཱརམྦྷེ [ཝཱིརིཡཱརབྦྷེ (ཀ.)] ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཝཱིརིཡཱརམྦྷེ ཨཝིགཏཔེམོ, སཏིནེཔཀྐེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ སཏིནེཔཀྐེ ཨཝིགཏཔེམོ, དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཨཝིགཏཔེམོ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ནིདྡསཝཏྠཱུནཱི’’ཏི. དསམཾ.

ཨནུསཡཝགྒོ དུཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

དུཝེ ཨནུསཡཱ ཀུལཾ, པུགྒལཾ ཨུདཀཱུཔམཾ;

ཨནིཙྩཾ དུཀྑཾ ཨནཏྟཱ ཙ, ནིབྦཱནཾ ནིདྡསཝཏྠུ ཙཱཏི.

༣. ཝཛྫིསཏྟཀཝགྒོ

༡. སཱརནྡདསུཏྟཾ

༢༡. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི སཱརནྡདེ ཙེཏིཡེ. ཨཐ ཁོ སམྦཧུལཱ ལིཙྪཝཱི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣེ ཁོ ཏེ ལིཙྪཝཱི བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཏྟ ཝོ, ལིཙྪཝཱི, ཨཔརིཧཱནིཡེ [ཨཔརིཧཱནཱིཡེ (ཀ.)] དྷམྨེ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ ལིཙྪཝཱི བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམེ ཙ, ལིཙྪཝཱི, སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ? ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱི ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱ བྷཝིསྶནྟི སནྣིཔཱཏབཧུལཱ; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱི སམགྒཱ སནྣིཔཏིསྶནྟི, སམགྒཱ ཝུཊྛཧིསྶནྟི, སམགྒཱ ཝཛྫིཀརཎཱིཡཱནི ཀརིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱི ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཱཔེསྶནྟི, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡིསྶནྟི, ཡཐཱཔཉྙཏྟེ པོརཱཎེ ཝཛྫིདྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱི ཡེ ཏེ ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིམཧལླཀཱ ཏེ སཀྐརིསྶནྟི གརུཾ ཀརིསྶནྟི མཱནེསྶནྟི པཱུཛེསྶནྟི, ཏེསཉྩ སོཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱི ཡཱ ཏཱ ཀུལིཏྠིཡོ ཀུལཀུམཱརིཡོ ཏཱ ན ཨོཀསྶ པསཡ྄ཧ ཝཱསེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱི ཡཱནི ཏཱནི ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིཙེཏིཡཱནི ཨབྦྷནྟརཱནི ཙེཝ བཱཧིརཱནི ཙ ཏཱནི སཀྐརིསྶནྟི གརུཾ ཀརིསྶནྟི མཱནེསྶནྟི པཱུཛེསྶནྟི, ཏེསཉྩ དིནྣཔུབྦཾ ཀཏཔུབྦཾ དྷམྨིཀཾ བལིཾ ནོ པརིཧཱཔེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ ཨརཧནྟེསུ དྷམྨིཀཱ རཀྑཱཝརཎགུཏྟི སུསཾཝིཧིཏཱ བྷཝིསྶཏི – ‘ཀིནྟི ཨནཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏཾ ཨཱགཙྪེཡྻུཾ, ཨཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏེ ཕཱསུཾ ཝིཧརེཡྻུ’ནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ལིཙྪཝཱི, ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ ཝཛྫཱིསུ ཋསྶནྟི [ཝཏྟིསྶནྟི (ཀ.)], ཨིམེསུ ཙ སཏྟསུ ཨཔརིཧཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ ཝཛྫཱི སནྡིསྶིསྶནྟི [སནྡིསྶནྟི (སཱི. པཱི. ཀ.)]; ཝུདྡྷིཡེཝ, ལིཙྪཝཱི, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཝསྶཀཱརསུཏྟཾ

༢༢. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན རཱཛཱ མཱགདྷོ ཨཛཱཏསཏྟུ ཝེདེཧིཔུཏྟོ ཝཛྫཱི ཨབྷིཡཱཏུཀཱམོ ཧོཏི. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཧཾ ཧིམེ ཝཛྫཱི ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ ཨུཙྪེཙྪཱམི [ཨུཙྪེཛྫིསྶཱམི (སྱཱ.), ཨུཙྪིཛྫིསྶཱམི (ཀ.)], ཝཛྫཱི ཝིནཱསེསྶཱམི, ཝཛྫཱི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཱདེསྶཱམཱི’’ཏི [ཨཱཔཱདེསྶཱམི ཝཛྫཱིཏི (ཀ.) དཱི. ནི. ༢.༡༣༡].

ཨཐ ཁོ རཱཛཱ མཱགདྷོ ཨཛཱཏསཏྟུ ཝེདེཧིཔུཏྟོ ཝསྶཀཱརཾ བྲཱཧྨཎཾ མཱགདྷམཧཱམཏྟཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མམ ཝཙནེན བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཱཧི, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪ – ‘རཱཛཱ, བྷནྟེ, མཱགདྷོ ཨཛཱཏསཏྟུ ཝེདེཧིཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏི, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪཏཱི’ཏི. ཨེཝཉྩ ཝདེཧི – ‘རཱཛཱ, བྷནྟེ, མཱགདྷོ ཨཛཱཏསཏྟུ ཝེདེཧིཔུཏྟོ ཝཛྫཱི ཨབྷིཡཱཏུཀཱམོ. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨཧཾ ཧིམེ ཝཛྫཱི ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ ཨུཙྪེཙྪཱམི, ཝཛྫཱི ཝིནཱསེསྶཱམི, ཝཛྫཱི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཱདེསྶཱམཱི’ཏི. ཡཐཱ ཏེ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏི, ཏཾ སཱདྷུཀཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ མམ ཨཱརོཙེཡྻཱསི. ན ཧི ཏཐཱགཏཱ ཝིཏཐཾ བྷཎནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’ཏི ཁོ ཝསྶཀཱརོ བྲཱཧྨཎོ མཱགདྷམཧཱམཏྟོ རཉྙོ མཱགདྷསྶ ཨཛཱཏསཏྟུསྶ ཝེདེཧིཔུཏྟསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཝསྶཀཱརོ བྲཱཧྨཎོ མཱགདྷམཧཱམཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘རཱཛཱ, བྷོ གོཏམ, མཱགདྷོ ཨཛཱཏསཏྟུ ཝེདེཧིཔུཏྟོ བྷོཏོ གོཏམསྶ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏི, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཨཔྤཱཏངྐཾ ལཧུཊྛཱནཾ བལཾ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པུཙྪཏི. རཱཛཱ [ཨེཝཉྩ ཝདེཏི རཱཛཱ (སཱི. ཀ.)], བྷོ གོཏམ, མཱགདྷོ ཨཛཱཏསཏྟུ ཝེདེཧིཔུཏྟོ ཝཛྫཱི ཨབྷིཡཱཏུཀཱམོ. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨཧཾ ཧིམེ ཝཛྫཱི ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ ཨུཙྪེཙྪཱམི, ཝཛྫཱི ཝིནཱསེསྶཱམི, ཝཛྫཱི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཱདེསྶཱམཱི’’’ཏི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པིཊྛིཏོ ཋིཏོ ཧོཏི བྷགཝནྟཾ བཱིཛཡམཱནོ [ཝཱིཛམཱནོ (སཱི. སྱཱ.)]. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏཾ – ‘ཝཛྫཱི ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱ སནྣིཔཱཏབཧུལཱ’’’ཏི? ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘ཝཛྫཱི ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱ སནྣིཔཱཏབཧུལཱ’’’ཏི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱི ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱ བྷཝིསྶནྟི སནྣིཔཱཏབཧུལཱ; ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏཾ – ‘ཝཛྫཱི སམགྒཱ སནྣིཔཏནྟི, སམགྒཱ ཝུཊྛཧནྟི, སམགྒཱ ཝཛྫིཀརཎཱིཡཱནི ཀརོནྟཱི’’’ཏི? ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘ཝཛྫཱི སམགྒཱ སནྣིཔཏནྟི, སམགྒཱ ཝུཊྛཧནྟི, སམགྒཱ ཝཛྫིཀརཎཱིཡཱནི ཀརོནྟཱི’’’ཏི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱི སམགྒཱ སནྣིཔཏིསྶནྟི, སམགྒཱ ཝུཊྛཧིསྶནྟི, སམགྒཱ ཝཛྫིཀརཎཱིཡཱནི ཀརིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏཾ – ‘ཝཛྫཱི ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཱཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡནྟི, ཡཐཱཔཉྙཏྟེ པོརཱཎེ ཝཛྫིདྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟཱི’’’ཏི? ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘ཝཛྫཱི ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཱཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡནྟི, ཡཐཱཔཉྙཏྟེ པོརཱཎེ ཝཛྫིདྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟཱི’’’ཏི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱི ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཱཔེསྶནྟི, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡིསྶནྟི, ཡཐཱཔཉྙཏྟེ པོརཱཎེ ཝཛྫིདྷམྨེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏཾ – ‘ཝཛྫཱི ཡེ ཏེ ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིམཧལླཀཱ ཏེ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, ཏེསཉྩ སོཏབྦཾ མཉྙནྟཱི’’’ཏི? ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘ཝཛྫཱི ཡེ ཏེ ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིམཧལླཀཱ ཏེ སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, ཏེསཉྩ སོཏབྦཾ མཉྙནྟཱི’’’ཏི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱི ཡེ ཏེ ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིམཧལླཀཱ ཏེ སཀྐརིསྶནྟི གརུཾ ཀརིསྶནྟི མཱནེསྶནྟི པཱུཛེསྶནྟི, ཏེསཉྩ སོཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏཾ – ‘ཝཛྫཱི ཡཱ ཏཱ ཀུལིཏྠིཡོ ཀུལཀུམཱརིཡོ ཏཱ ན ཨོཀསྶ པསཡ྄ཧ ཝཱསེནྟཱི’’’ཏི? ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘ཝཛྫཱི ཡཱ ཏཱ ཀུལིཏྠིཡོ ཀུལཀུམཱརིཡོ ཏཱ ན ཨོཀསྶ པསཡ྄ཧ ཝཱསེནྟཱི’’’ཏི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱི ཡཱ ཏཱ ཀུལིཏྠིཡོ ཀུལཀུམཱརིཡོ ཏཱ ན ཨོཀསྶ པསཡ྄ཧ ཝཱསེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏཾ – ‘ཝཛྫཱི ཡཱནི ཏཱནི ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིཙེཏིཡཱནི ཨབྦྷནྟརཱནི ཙེཝ བཱཧིརཱནི ཙ ཏཱནི སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, ཏེསཉྩ དིནྣཔུབྦཾ ཀཏཔུབྦཾ དྷམྨིཀཾ བལིཾ ནོ པརིཧཱཔེནྟཱི’’’ཏི? ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘ཝཛྫཱི ཡཱནི ཏཱནི ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིཙེཏིཡཱནི ཨབྦྷནྟརཱནི ཙེཝ བཱཧིརཱནི ཙ ཏཱནི སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི, ཏེསཉྩ དིནྣཔུབྦཾ ཀཏཔུབྦཾ དྷམྨིཀཾ བལིཾ ནོ པརིཧཱཔེནྟཱི’’’ཏི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱི ཡཱནི ཏཱནི ཝཛྫཱིནཾ ཝཛྫིཙེཏིཡཱནི ཨབྦྷནྟརཱནི ཙེཝ བཱཧིརཱནི ཙ ཏཱནི སཀྐརིསྶནྟི གརུཾ ཀརིསྶནྟི མཱནེསྶནྟི པཱུཛེསྶནྟི, ཏེསཉྩ དིནྣཔུབྦཾ ཀཏཔུབྦཾ དྷམྨིཀཾ བལིཾ ནོ པརིཧཱཔེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཀིནྟི ཏེ, ཨཱནནྡ, སུཏཾ – ‘ཝཛྫཱིནཾ ཨརཧནྟེསུ དྷམྨིཀཱ རཀྑཱཝརཎགུཏྟི སུསཾཝིཧིཏཱ – ཀིནྟི ཨནཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏཾ ཨཱགཙྪེཡྻུཾ, ཨཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏེ ཕཱསུཾ ཝིཧརེཡྻུ’’’ནྟི? ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷནྟེ – ‘ཝཛྫཱིནཾ ཨརཧནྟེསུ དྷམྨིཀཱ རཀྑཱཝརཎགུཏྟི སུསཾཝིཧིཏཱ བྷཝིསྶཏི – ཀིནྟི ཨནཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏཾ ཨཱགཙྪེཡྻུཾ, ཨཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏེ ཕཱསུཾ ཝིཧརེཡྻུ’’’ནྟི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ ཨརཧནྟེསུ དྷམྨིཀཱ རཀྑཱཝརཎགུཏྟི སུསཾཝིཧིཏཱ བྷཝིསྶཏི – ‘ཀིནྟི ཨནཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏཾ ཨཱགཙྪེཡྻུཾ, ཨཱགཏཱ ཙ ཨརཧནྟོ ཝིཛིཏེ ཕཱསུཾ ཝིཧརེཡྻུ’ནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, ཨཱནནྡ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཝསྶཀཱརཾ བྲཱཧྨཎཾ མཱགདྷམཧཱམཏྟཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེཀམིདཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ, སམཡཾ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཱམི སཱརནྡདེ ཙེཏིཡེ. ཏཏྲཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཝཛྫཱིནཾ ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསིཾ. ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྲཱཧྨཎ, ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ ཝཛྫཱིསུ ཋསྶནྟི, ཨིམེསུ ཙ སཏྟསུ ཨཔརིཧཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ ཝཛྫཱི སནྡིསྶིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྲཱཧྨཎ, ཝཛྫཱིནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི.

‘‘ཨེཀམེཀེནཔི [ཨེཀམེཀེནཔི ཏེན ཁོ (ཀ.) དཱི. ནི. ༢.༡༣༥] བྷོ, གོཏམ, ཨཔརིཧཱནིཡེན དྷམྨེན སམནྣཱགཏཱནཾ ཝཛྫཱིནཾ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི; ཀོ པན ཝཱདོ སཏྟཧི ཨཔརིཧཱནིཡེཧི དྷམྨེཧི! ཨཀརཎཱིཡཱ ཙ, བྷོ གོཏམ, ཝཛྫཱི རཉྙཱ མཱགདྷེན ཨཛཱཏསཏྟུནཱ ཝེདེཧིཔུཏྟེན ཡདིདཾ ཡུདྡྷསྶ, ཨཉྙཏྲ ཨུཔལཱཔནཱཡ [ཨུཔལཱཔནཱ (ཀ. སཱི. ཀ.)], ཨཉྙཏྲ མིཐུབྷེདཱ. ཧནྡ ཙ དཱནི མཡཾ, བྷོ གོཏམ, གཙྪཱམ, བཧུཀིཙྩཱ མཡཾ བཧུཀརཎཱིཡཱ’’ཏི. ‘‘ཡསྶདཱནི ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཀཱལཾ མཉྙསཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཝསྶཀཱརོ བྲཱཧྨཎོ མཱགདྷམཧཱམཏྟོ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམཱིཏི. དུཏིཡཾ.

༣. པཋམསཏྟཀསུཏྟཾ

༢༣. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘སཏྟ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ? ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨབྷིཎྷཾ སནྣིཔཱཏཱ བྷཝིསྶནྟི སནྣིཔཱཏབཧུལཱ; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ སམགྒཱ སནྣིཔཏིསྶནྟི, སམགྒཱ ཝུཊྛཧིསྶནྟི, སམགྒཱ སངྒྷཀརཎཱིཡཱནི ཀརིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཱཔེསྶནྟི, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡིསྶནྟི, ཡཐཱཔཉྙཏྟེསུ སིཀྑཱཔདེསུ སམཱདཱཡ ཝཏྟིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཡེ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཐེརཱ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏཱ སངྒྷཔིཏརོ སངྒྷཔརིཎཱཡཀཱ ཏེ སཀྐརིསྶནྟི གརུཾ ཀརིསྶནྟི མཱནེསྶནྟི པཱུཛེསྶནྟི, ཏེསཉྩ སོཏབྦཾ མཉྙིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨུཔྤནྣཱཡ ཏཎྷཱཡ པོནོབྷཝིཀཱཡ ན ཝསཾ གཙྪིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨཱརཉྙཀེསུ སེནཱསནེསུ སཱཔེཀྑཱ བྷཝིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ པཙྩཏྟཉྙེཝ སཏིཾ ཨུཔཊྛཱཔེསྶནྟི – ‘ཀིནྟི ཨནཱགཏཱ ཙ པེསལཱ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨཱགཙྪེཡྻུཾ, ཨཱགཏཱ ཙ པེསལཱ སབྲཧྨཙཱརཱི ཕཱསུཾ ཝིཧརེཡྻུ’ནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ བྷིཀྑཱུསུ ཋསྶནྟི, ཨིམེསུ ཙ སཏྟསུ ཨཔརིཧཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑཱུ སནྡིསྶིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. དུཏིཡསཏྟཀསུཏྟཾ

༢༤. [དཱི. ནི. ༢.༡༣༨] ‘‘སཏྟ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ…པེ… ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ?

ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ན ཀམྨཱརཱམཱ བྷཝིསྶནྟི, ན ཀམྨརཏཱ, ན ཀམྨཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟཱ; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ན བྷསྶཱརཱམཱ བྷཝིསྶནྟི…པེ… ན ནིདྡཱརཱམཱ བྷཝིསྶནྟི… ན སངྒཎིཀཱརཱམཱ བྷཝིསྶནྟི… ན པཱཔིཙྪཱ བྷཝིསྶནྟི ན པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏཱ… ན པཱཔམིཏྟཱ བྷཝིསྶནྟི ན པཱཔསཧཱཡཱ ན པཱཔསམྤཝངྐཱ… ན ཨོརམཏྟཀེན ཝིསེསཱདྷིགམེན ཨནྟརཱཝོསཱནཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ བྷིཀྑཱུསུ ཋསྶནྟི, ཨིམེསུ ཙ སཏྟསུ ཨཔརིཧཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑཱུ སནྡིསྶིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཏཏིཡསཏྟཀསུཏྟཾ

༢༥. ‘‘སཏྟ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ…པེ… ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ? ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ སདྡྷཱ བྷཝིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཧིརིམནྟོ [ཧིརཱིམཱ (སཱི.), ཧིརིམནཱ (དཱི. ནི. ༢.༡༣༨)] བྷཝིསྶནྟི…པེ… ཨོཏྟཔྤིནོ [ཨོཏྟཱཔཱིནོ (སཱི.)] བྷཝིསྶནྟི… བཧུསྶུཏཱ བྷཝིསྶནྟི… ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ བྷཝིསྶནྟི… སཏིམནྟོ བྷཝིསྶནྟི… པཉྙཝནྟོ བྷཝིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ བྷིཀྑཱུསུ ཋསྶནྟི, ཨིམེསུ ཙ སཏྟསུ ཨཔརིཧཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑཱུ སནྡིསྶིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. བོཛ྄ཛྷངྒསུཏྟཾ

༢༦. ‘‘སཏྟ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ…པེ… ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ? ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེསྶནྟི…པེ… ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེསྶནྟི… པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེསྶནྟི… པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེསྶནྟི… སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེསྶནྟི… ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒཾ བྷཱཝེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ བྷིཀྑཱུསུ ཋསྶནྟི, ཨིམེསུ ཙ སཏྟསུ ཨཔརིཧཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑཱུ སནྡིསྶིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སཉྙཱསུཏྟཾ

༢༧. ‘‘སཏྟ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔརིཧཱནིཡེ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ…པེ…. ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ? ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨནིཙྩསཉྙཾ བྷཱཝེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུ ཨནཏྟསཉྙཾ བྷཱཝེསྶནྟི…པེ… ཨསུབྷསཉྙཾ བྷཱཝེསྶནྟི… ཨཱདཱིནཝསཉྙཾ བྷཱཝེསྶནྟི… པཧཱནསཉྙཾ བྷཱཝེསྶནྟི… ཝིརཱགསཉྙཾ བྷཱཝེསྶནྟི… ནིརོདྷསཉྙཾ བྷཱཝེསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནི. ‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ སཏྟ ཨཔརིཧཱནིཡཱ དྷམྨཱ བྷིཀྑཱུསུ ཋསྶནྟི, ཨིམེསུ ཙ སཏྟསུ ཨཔརིཧཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ, བྷིཀྑཱུ སནྡིསྶིསྶནྟི; ཝུདྡྷིཡེཝ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ པཱཊིཀངྑཱ, ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི [དཱི. ནི. ༢.༡༣༨]. སཏྟམཾ.

༨. པཋམཔརིཧཱནིསུཏྟཾ

༢༨. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? ཀམྨཱརཱམཏཱ, བྷསྶཱརཱམཏཱ, ནིདྡཱརཱམཏཱ, སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ, ཨིནྡྲིཡེསུ ཨགུཏྟདྭཱརཏཱ, བྷོཛནེ ཨམཏྟཉྙུཏཱ, སནྟི ཁོ པན སངྒྷེ སངྒྷཀརཎཱིཡཱནི; ཏཏྲ སེཁོ བྷིཀྑུ [ཏཏྲ བྷིཀྑུ (སཱི. སྱཱ.)] ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སནྟི ཁོ པན སངྒྷེ ཐེརཱ [ཁོ སཾགྷཏྠེརཱ (ཀ.)] རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏཱ བྷཱརཝཱཧིནོ, ཏེ [ན ཏེ (ཀ.)] ཏེན པཉྙཱཡིསྶནྟཱི’ཏི ཨཏྟནཱ ཏེསུ ཡོགཾ [ཨཏྟནཱ ཝོཡོགཾ (སཱི. སྱཱ.)] ཨཱཔཛྫཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི.

‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? ན ཀམྨཱརཱམཏཱ, ན བྷསྶཱརཱམཏཱ, ན ནིདྡཱརཱམཏཱ, ན སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཏཱ, བྷོཛནེ མཏྟཉྙུཏཱ, སནྟི ཁོ པན སངྒྷེ སངྒྷཀརཎཱིཡཱནི; ཏཏྲ སེཁོ བྷིཀྑུ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སནྟི ཁོ པན སངྒྷེ ཐེརཱ རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏཱ བྷཱརཝཱཧིནོ, ཏེ ཏེན པཉྙཱཡིསྶནྟཱི’ཏི ཨཏྟནཱ ན ཏེསུ ཡོགཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ དྷམྨཱ སེཁསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. དུཏིཡཔརིཧཱནིསུཏྟཾ

༢༩. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཨུཔཱསཀསྶ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? བྷིཀྑུདསྶནཾ ཧཱཔེཏི, སདྡྷམྨསྶཝནཾ པམཛྫཏི, ཨདྷིསཱིལེ ན སིཀྑཏི, ཨཔྤསཱདབཧུལོ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུསུ ཐེརེསུ ཙེཝ ནཝེསུ ཙ མཛ྄ཛྷིམེསུ ཙ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི རནྡྷགཝེསཱི, ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི, ཏཏྠ ཙ པུབྦཀཱརཾ ཀརོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ དྷམྨཱ ཨུཔཱསཀསྶ པརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི.

‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཨུཔཱསཀསྶ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? བྷིཀྑུདསྶནཾ ན ཧཱཔེཏི, སདྡྷམྨསྶཝནཾ ནཔྤམཛྫཏི, ཨདྷིསཱིལེ སིཀྑཏི, པསཱདབཧུལོ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུསུ ཐེརེསུ ཙེཝ ནཝེསུ ཙ མཛ྄ཛྷིམེསུ ཙ ཨནུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི ན རནྡྷགཝེསཱི, ན ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི, ཨིདྷ ཙ པུབྦཀཱརཾ ཀརོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ དྷམྨཱ ཨུཔཱསཀསྶ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘དསྶནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱནཾ, ཡོ ཧཱཔེཏི ཨུཔཱསཀོ;

སཝནཉྩ ཨརིཡདྷམྨཱནཾ, ཨདྷིསཱིལེ ན སིཀྑཏི.

‘‘ཨཔྤསཱདོ ཙ བྷིཀྑཱུསུ, བྷིཡྻོ བྷིཡྻོ པཝཌྜྷཏི;

ཨུཔཱརམྦྷཀཙིཏྟོ ཙ, སདྡྷམྨཾ སོཏུམིཙྪཏི.

‘‘ཨིཏོ ཙ བཧིདྡྷཱ ཨཉྙཾ, དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི;

ཏཏྠེཝ ཙ པུབྦཀཱརཾ, ཡོ ཀརོཏི ཨུཔཱསཀོ.

‘‘ཨེཏེ ཁོ པརིཧཱནིཡེ, སཏྟ དྷམྨེ སུདེསིཏེ;

ཨུཔཱསཀོ སེཝམཱནོ, སདྡྷམྨཱ པརིཧཱཡཏི.

‘‘དསྶནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱནཾ, ཡོ ན ཧཱཔེཏི ཨུཔཱསཀོ;

སཝནཉྩ ཨརིཡདྷམྨཱནཾ, ཨདྷིསཱིལེ ཙ སིཀྑཏི.

‘‘པསཱདོ ཙསྶ བྷིཀྑཱུསུ, བྷིཡྻོ བྷིཡྻོ པཝཌྜྷཏི;

ཨནུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ ཙ, སདྡྷམྨཾ སོཏུམིཙྪཏི.

‘‘ན ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ ཨཉྙཾ, དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི;

ཨིདྷེཝ ཙ པུབྦཀཱརཾ, ཡོ ཀརོཏི ཨུཔཱསཀོ.

‘‘ཨེཏེ ཁོ ཨཔརིཧཱནིཡེ, སཏྟ དྷམྨེ སུདེསིཏེ;

ཨུཔཱསཀོ སེཝམཱནོ, སདྡྷམྨཱ ན པརིཧཱཡཏཱི’’ཏི. ནཝམཾ;

༡༠. ཝིཔཏྟིསུཏྟཾ

༣༠. སཏྟིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཱསཀསྶ ཝིཔཏྟིཡོ…པེ… སཏྟིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཱསཀསྶ སམྤདཱ…པེ…. དསམཾ.

༡༡. པརཱབྷཝསུཏྟཾ

༣༡. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཱསཀསྶ པརཱབྷཝཱ…པེ… སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཱསཀསྶ སམྦྷཝཱ. ཀཏམེ སཏྟ? བྷིཀྑུདསྶནཾ ན ཧཱཔེཏི, སདྡྷམྨསྶཝནཾ ནཔྤམཛྫཏི, ཨདྷིསཱིལེ སིཀྑཏི, པསཱདབཧུལོ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུསུ ཐེརེསུ ཙེཝ ནཝེསུ ཙ མཛ྄ཛྷིམེསུ ཙ ཨནུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི ན རནྡྷགཝེསཱི, ན ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི, ཨིདྷ ཙ པུབྦཀཱརཾ ཀརོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨུཔཱསཀསྶ སམྦྷཝཱཏི.

‘‘དསྶནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱནཾ, ཡོ ཧཱཔེཏི ཨུཔཱསཀོ;

སཝནཉྩ ཨརིཡདྷམྨཱནཾ, ཨདྷིསཱིལེ ན སིཀྑཏི.

‘‘ཨཔྤསཱདོ ཙ བྷིཀྑཱུསུ, བྷིཡྻོ བྷིཡྻོ པཝཌྜྷཏི;

ཨུཔཱརམྦྷཀཙིཏྟོ ཙ, སདྡྷམྨཾ སོཏུམིཙྪཏི.

‘‘ཨིཏོ ཙ བཧིདྡྷཱ ཨཉྙཾ, དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི;

ཏཏྠེཝ ཙ པུབྦཀཱརཾ, ཡོ ཀརོཏི ཨུཔཱསཀོ.

‘‘ཨེཏེ ཁོ པརིཧཱནིཡེ, སཏྟ དྷམྨེ སུདེསིཏེ;

ཨུཔཱསཀོ སེཝམཱནོ, སདྡྷམྨཱ པརིཧཱཡཏི.

‘‘དསྶནཾ བྷཱཝིཏཏྟཱནཾ, ཡོ ན ཧཱཔེཏི ཨུཔཱསཀོ;

སཝནཉྩ ཨརིཡདྷམྨཱནཾ, ཨདྷིསཱིལེ ཙ སིཀྑཏི.

‘‘པསཱདོ ཙསྶ བྷིཀྑཱུསུ, བྷིཡྻོ བྷིཡྻོ པཝཌྜྷཏི;

ཨནུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ ཙ, སདྡྷམྨཾ སོཏུམིཙྪཏི.

‘‘ན ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ ཨཉྙཾ, དཀྑིཎེཡྻཾ གཝེསཏི;

ཨིདྷེཝ ཙ པུབྦཀཱརཾ, ཡོ ཀརོཏི ཨུཔཱསཀོ.

‘‘ཨེཏེ ཁོ ཨཔརིཧཱནིཡེ, སཏྟ དྷམྨེ སུདེསིཏེ;

ཨུཔཱསཀོ སེཝམཱནོ, སདྡྷམྨཱ ན པརིཧཱཡཏཱི’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ;

ཝཛྫིསཏྟཀཝགྒོ [ཝཛྫིཝགྒོ (སྱཱ.)] ཏཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སཱརནྡ -ཝསྶཀཱརོ ཙ, ཏིསཏྟཀཱནི བྷིཀྑུཀཱ;

བོདྷིསཉྙཱ དྭེ ཙ ཧཱནི, ཝིཔཏྟི ཙ པརཱབྷཝོཏི.

༤. དེཝཏཱཝགྒོ

༡. ཨཔྤམཱདགཱརཝསུཏྟཾ

༣༢. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ སཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སཏྟིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, སམཱདྷིགཱརཝཏཱ, ཨཔྤམཱདགཱརཝཏཱ, པཊིསནྠཱརགཱརཝཏཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, སཏྟ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. ཨིདམཝོཙ སཱ དེཝཏཱ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ སཱ དེཝཏཱ ‘‘སམནུཉྙོ མེ སཏྠཱ’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སཏྟིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, སམཱདྷིགཱརཝཏཱ, ཨཔྤམཱདགཱརཝཏཱ, པཊིསནྠཱརགཱརཝཏཱ – ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, སཏྟ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

‘‘སཏྠུགརུ དྷམྨགརུ, སངྒྷེ ཙ ཏིབྦགཱརཝོ;

སམཱདྷིགརུ ཨཱཏཱཔཱི [སམཱདྷིགཱརཝཏཱཔི ཙ (ཀ.)], སིཀྑཱཡ ཏིབྦགཱརཝོ.

‘‘ཨཔྤམཱདགརུ བྷིཀྑུ, པཊིསནྠཱརགཱརཝོ;

ཨབྷབྦོ པརིཧཱནཱཡ, ནིབྦཱནསྶེཝ སནྟིཀེ’’ཏི. པཋམཾ;

༢. ཧིརཱིགཱརཝསུཏྟཾ

༣༣. ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སཏྟིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, སམཱདྷིགཱརཝཏཱ, ཧིརིགཱརཝཏཱ, ཨོཏྟཔྤགཱརཝཏཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, སཏྟ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

‘‘སཏྠུགརུ དྷམྨགརུ, སངྒྷེ ཙ ཏིབྦགཱརཝོ;

སམཱདྷིགརུ ཨཱཏཱཔཱི, སིཀྑཱཡ ཏིབྦགཱརཝོ.

‘‘ཧིརི ཨོཏྟཔྤསམྤནྣོ, སཔྤཏིསྶོ སགཱརཝོ;

ཨབྷབྦོ པརིཧཱནཱཡ, ནིབྦཱནསྶེཝ སནྟིཀེ’’ཏི. དུཏིཡཾ;

༣. པཋམསོཝཙསྶཏཱསུཏྟཾ

༣༤. ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ…པེ… མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘སཏྟིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, སམཱདྷིགཱརཝཏཱ, སོཝཙསྶཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, སཏྟ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

‘‘སཏྠུགརུ དྷམྨགརུ, སངྒྷེ ཙ ཏིབྦགཱརཝོ;

སམཱདྷིགརུ ཨཱཏཱཔཱི, སིཀྑཱཡ ཏིབྦགཱརཝོ.

‘‘ཀལྱཱཎམིཏྟོ སུཝཙོ, སཔྤཏིསྶོ སགཱརཝོ;

ཨབྷབྦོ པརིཧཱནཱཡ, ནིབྦཱནསྶེཝ སནྟིཀེ’’ཏི. ཏཏིཡཾ;

༤. དུཏིཡསོཝཙསྶཏཱསུཏྟཾ

༣༥. ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ…པེ… ‘སཏྟིམེ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? སཏྠུགཱརཝཏཱ, དྷམྨགཱརཝཏཱ, སངྒྷགཱརཝཏཱ, སིཀྑཱགཱརཝཏཱ, སམཱདྷིགཱརཝཏཱ, སོཝཙསྶཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷནྟེ, སཏྟ དྷམྨཱ བྷིཀྑུནོ ཨཔརིཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟནཱ ཙ སཏྠུགཱརཝོ ཧོཏི, སཏྠུགཱརཝཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན སཏྠུགཱརཝཱ ཏེ ཙ སཏྠུགཱརཝཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ སཏྠུགཱརཝཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེན. ཨཏྟནཱ ཙ དྷམྨགཱརཝོ ཧོཏི…པེ… སངྒྷགཱརཝོ ཧོཏི… སིཀྑཱགཱརཝོ ཧོཏི… སམཱདྷིགཱརཝོ ཧོཏི… སུཝཙོ ཧོཏི… ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེ ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེནཱཏི. ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏི.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ! སཱདྷུ ཁོ ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨིམསྶ མཡཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱསི. ཨིདྷ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ ཨཏྟནཱ ཙ སཏྠུགཱརཝོ ཧོཏི, སཏྠུགཱརཝཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན སཏྠུགཱརཝཱ ཏེ ཙ སཏྠུགཱརཝཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ སཏྠུགཱརཝཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེན. ཨཏྟནཱ ཙ དྷམྨགཱརཝོ ཧོཏི…པེ… སངྒྷགཱརཝོ ཧོཏི… སིཀྑཱགཱརཝོ ཧོཏི… སམཱདྷིགཱརཝོ ཧོཏི… སུཝཙོ ཧོཏི… ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ ཙ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ན ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེ ཙ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ སམཱདཔེཏི. ཡེ ཙཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཀལྱཱཎམིཏྟཱ ཏེསཉྩ ཝཎྞཾ བྷཎཏི བྷཱུཏཾ ཏཙྪཾ ཀཱལེནཱཏི. ཨིམསྶ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, མཡཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཋམམིཏྟསུཏྟཾ

༣༦. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ མིཏྟོ སེཝིཏབྦོ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? དུདྡདཾ དདཱཏི, དུཀྐརཾ ཀརོཏི, དུཀྑམཾ ཁམཏི, གུཡ྄ཧམསྶ [གུཡ྄ཧསྶ (ཀ.)] ཨཱཝི ཀརོཏི, གུཡ྄ཧམསྶ [གུཡ྄ཧཾ ཨསྶ (སཱི.), གུཡ྄ཧསྶ (ཀ.)] པརིགུཧཏི [པརིགཱུཧཏི (སཱི. སྱཱ.), པརིགུཡ྄ཧཏི (ཀ.)], ཨཱཔདཱསུ ན ཛཧཏི, ཁཱིཎེན [ཁཱིཎེ (ཀ.)] ནཱཏིམཉྙཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏོ མིཏྟོ སེཝིཏབྦོ’’ཏི.

‘‘དུདྡདཾ དདཱཏི མིཏྟོ, དུཀྐརཉྩཱཔི ཀུབྦཏི;

ཨཐོཔིསྶ དུརུཏྟཱནི, ཁམཏི དུཀྑམཱནི ཙ [དུཀྑམཱནིཔི (སཱི. སྱཱ.)].

‘‘གུཡ྄ཧཉྩ ཏསྶ [གུཡ྄ཧམསྶ ཙ (སྱཱ.)] ཨཀྑཱཏི, གུཡ྄ཧསྶ པརིགཱུཧཏི;

ཨཱཔདཱསུ ན ཛཧཱཏི, ཁཱིཎེན ནཱཏིམཉྙཏི.

‘‘ཡམྷི ཨེཏཱནི ཋཱནཱནི, སཾཝིཛྫནྟཱིདྷ [སཾཝིཛྫནྟི ཙ (ཀ.)] པུགྒལེ;

སོ མིཏྟོ མིཏྟཀཱམེན, བྷཛིཏབྦོ ཏཐཱཝིདྷོ’’ཏི. པཉྩམཾ;

༦. དུཏིཡམིཏྟསུཏྟཾ

༣༧. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ མིཏྟོ སེཝིཏབྦོ བྷཛིཏབྦོ པཡིརུཔཱསིཏབྦོ ཨཔི པནུཛྫམཱནེནཔི [པཎུཛྫམཱནེནཔི (སཱི.)]. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? པིཡོ ཙ ཧོཏི མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙ ཝཏྟཱ ཙ ཝཙནཀྑམོ ཙ གམྦྷཱིརཉྩ ཀཐཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི, ནོ ཙ ཨཊྛཱནེ ནིཡོཛེཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ མིཏྟོ སེཝིཏབྦོ བྷཛིཏབྦོ པཡིརུཔཱསིཏབྦོ ཨཔི པནུཛྫམཱནེནཔཱི’’ཏི.

‘‘པིཡོ གརུ བྷཱཝནཱིཡོ, ཝཏྟཱ ཙ ཝཙནཀྑམོ;

གམྦྷཱིརཉྩ ཀཐཾ ཀཏྟཱ, ནོ ཙཊྛཱནེ ནིཡོཛཀོ [ནིཡོཛཡེ (སཱི. སྱཱ.)].

‘‘ཡམྷི ཨེཏཱནི ཋཱནཱནི, སཾཝིཛྫནྟཱིདྷ པུགྒལེ;

སོ མིཏྟོ མིཏྟཀཱམེན, ཨཏྠཀཱམཱནུཀམྤཏོ;

ཨཔི ནཱསིཡམཱནེན, བྷཛིཏབྦོ ཏཐཱཝིདྷོ’’ཏི. ཚཊྛཾ;

༧. པཋམཔཊིསམྦྷིདཱསུཏྟཾ

༣༨. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ནཙིརསྶེཝ ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཨིདཾ མེ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སཾཁིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མེ སཾཁིཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; བཧིདྡྷཱ ཝིཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘བཧིདྡྷཱ མེ ཝིཀྑིཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; ཏསྶ ཝིདིཏཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི; ཝིདིཏཱ སཉྙཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི; ཝིདིཏཱ ཝིཏཀྐཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི; སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡེསུ ཁོ པནསྶ དྷམྨེསུ ཧཱིནཔྤཎཱིཏེསུ ཀཎྷསུཀྐསཔྤཏིབྷཱགེསུ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི སུམནསིཀཏཾ སཱུཔདྷཱརིཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ པཉྙཱཡ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ནཙིརསྶེཝ ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. དུཏིཡཔཊིསམྦྷིདཱསུཏྟཾ

༣༩. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སཱརིཔུཏྟོ ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟོ ‘ཨིདཾ མེ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སཾཁིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མེ སཾཁིཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; བཧིདྡྷཱ ཝིཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘བཧིདྡྷཱ མེ ཝིཀྑིཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི; ཏསྶ ཝིདིཏཱ ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི; ཝིདིཏཱ སཉྙཱ…པེ… ཝིཏཀྐཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཝིདིཏཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཝིདིཏཱ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི; སཔྤཱཡཱསཔྤཱཡེསུ ཁོ པནསྶ དྷམྨེསུ ཧཱིནཔྤཎཱིཏེསུ ཀཎྷསུཀྐསཔྤཏིབྷཱགེསུ ནིམིཏྟཾ སུགྒཧིཏཾ སུམནསིཀཏཾ སཱུཔདྷཱརིཏཾ སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ པཉྙཱཡ. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སཱརིཔུཏྟོ ཙཏསྶོ པཊིསམྦྷིདཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཋམཝསསུཏྟཾ

༤༠. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཙིཏྟཾ ཝསེ [ཝསཾ (ཀ.)] ཝཏྟེཏི, ནོ ཙ བྷིཀྑུ ཙིཏྟསྶ ཝསེན ཝཏྟཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམཱདྷིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ སམཱཔཏྟིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཋིཏིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཝུཊྛཱནཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཀལྱཱཎཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ གོཙརཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ ཨབྷིནཱིཧཱརཀུསལོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཙིཏྟཾ ཝསེ ཝཏྟེཏི, ནོ ཙ བྷིཀྑུ ཙིཏྟསྶ ཝསེན ཝཏྟཏཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཏིཡཝསསུཏྟཾ

༤༡. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སཱརིཔུཏྟོ ཙིཏྟཾ ཝསེ ཝཏྟེཏི, ནོ ཙ སཱརིཔུཏྟོ ཙིཏྟསྶ ཝསེན ཝཏྟཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟོ སམཱདྷིཀུསལོ ཧོཏི, སམཱདྷིསྶ སམཱཔཏྟིཀུསལོ, སམཱདྷིསྶ ཋིཏིཀུསལོ, སམཱདྷིསྶ ཝུཊྛཱནཀུསལོ, སམཱདྷིསྶ ཀལྱཱཎཀུསལོ, སམཱདྷིསྶ གོཙརཀུསལོ, སམཱདྷིསྶ ཨབྷིནཱིཧཱརཀུསལོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ སཱརིཔུཏྟོ ཙིཏྟཾ ཝསེ ཝཏྟེཏི, ནོ ཙ སཱརིཔུཏྟོ ཙིཏྟསྶ ཝསེན ཝཏྟཏཱི’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. པཋམནིདྡསསུཏྟཾ

༤༢. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ སནྣིསིནྣཱནཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཨཡམནྟརཱཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཡོ ཧི ཀོཙི, ཨཱཝུསོ, དྭཱདསཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ བྷཱསིཏཾ ནེཝ ཨབྷིནནྡི ནཔྤཊིཀྐོསི. ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི – ‘‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསིཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’ནྟི. ཨཐ ཁྭཱཧཾ, བྷནྟེ, ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམིཾ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདིཾ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾ. ཏེན ཁོ པན, བྷནྟེ, སམཡེན ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ སནྣིསིནྣཱནཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཨཡམནྟརཱཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘ཡོ ཧི ཀོཙི, ཨཱཝུསོ, དྭཱདསཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’ཏི. ཨཐ ཁྭཱཧཾ, བྷནྟེ, ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ བྷཱསིཏཾ ནེཝ ཨབྷིནནྡིཾ ནཔྤཊིཀྐོསིཾ. ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐམིཾ [པཀྐཱམིཾ (སཱི. སྱཱ.)] – ‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནིསྶཱམཱི’ཏི. སཀྐཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཀེཝལཾ ཝསྶགཎནམཏྟེན ནིདྡསོ བྷིཀྑུ པཉྙཱཔེཏུ’’ནྟི?

‘‘ན ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སཀྐཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཀེཝལཾ ཝསྶགཎནམཏྟེན ནིདྡསོ བྷིཀྑུ པཉྙཱཔེཏུཾ. སཏྟ ཁོ ཨིམཱནི, སཱརིཔུཏྟ, ནིདྡསཝཏྠཱུནི མཡཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདིཏཱནི.

[ཨ. ནི. ༧.༢༠; དཱི. ནི. ༣.༣༣༡] ‘‘ཀཏམཱནི སཏྟ? ཨིདྷ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ སིཀྑཱསམཱདཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ, དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཨཝིགཏཔེམོ, ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཨིཙྪཱཝིནཡེ ཨཝིགཏཔེམོ, པཊིསལླཱནེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ པཊིསལླཱནེ ཨཝིགཏཔེམོ, ཝཱིརིཡཱརམྦྷེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཝཱིརིཡཱརམྦྷེ ཨཝིགཏཔེམོ, སཏིནེཔཀྐེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ སཏིནེཔཀྐེ ཨཝིགཏཔེམོ, དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏི ཨཱཡཏིཉྩ དིཊྛིཔཊིཝེདྷེ ཨཝིགཏཔེམོ. ཨིམཱནི ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སཏྟ ནིདྡསཝཏྠཱུནི མཡཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདིཏཱནི. ཨིམེཧི ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, སཏྟཧི ནིདྡསཝཏྠཱུཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དྭཱདས ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡ; ཙཏུབྦཱིསཏི ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡ; ཚཏྟིཾསཏི ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡ, ཨཊྛཙཏྟཱརཱིསཾ ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. དུཏིཡནིདྡསསུཏྟཾ

༤༣. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསམྦིཡཾ ཝིཧརཏི གྷོསིཏཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཀོསམྦིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ ཀོསམྦིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ སནྣིསིནྣཱནཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཨཡམནྟརཱཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཡོ ཧི ཀོཙི, ཨཱཝུསོ, དྭཱདས ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ བྷཱསིཏཾ ནེཝ ཨབྷིནནྡི ནཔྤཊིཀྐོསི. ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི – ‘‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཀོསམྦིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཀོསམྦིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསིཾ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ ཀོསམྦིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’ནྟི…པེ… ཏེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདིཾ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾ.

‘‘ཏེན ཁོ པན, བྷནྟེ, སམཡེན ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ སནྣིསིནྣཱནཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཨཡམནྟརཱཀཐཱ ཨུདཔཱདི – ‘ཡོ ཧི ཀོཙི, ཨཱཝུསོ, དྭཱདསཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’ཏི. ཨཐ ཁྭཱཧཾ, བྷནྟེ, ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ བྷཱསིཏཾ ནེཝ ཨབྷིནནྡིཾ ནཔྤཊིཀྐོསིཾ. ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ, ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐམིཾ – ‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནིསྶཱམཱི’ཏི. སཀྐཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཀེཝལཾ ཝསྶགཎནམཏྟེན ནིདྡསོ བྷིཀྑུ པཉྙཱཔེཏུ’’ནྟི?

‘‘ན ཁོ, ཨཱནནྡ, སཀྐཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཀེཝལཾ ཝསྶགཎནམཏྟེན ནིདྡསོ བྷིཀྑུ པཉྙཱཔེཏུཾ. སཏྟ ཁོ ཨིམཱནི, ཨཱནནྡ, ནིདྡསཝཏྠཱུནི མཡཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདིཏཱནི.

‘‘ཀཏམཱནི སཏྟ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ, སདྡྷོ ཧོཏི, ཧིརཱིམཱ ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, བཧུསྶུཏོ ཧོཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, སཏིམཱ ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི. ཨིམཱནི ཁོ, ཨཱནནྡ, སཏྟ ནིདྡསཝཏྠཱུནི མཡཱ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདིཏཱནི. ཨིམེཧི ཁོ, ཨཱནནྡ, སཏྟཧི ནིདྡསཝཏྠཱུཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ དྭཱདས ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡ; ཙཏུབྦཱིསཏི ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡ; ཚཏྟིཾསཏི ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡ, ཨཊྛཙཏྟཱརཱིསཾ ཙེཔི ཝསྶཱནི པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ‘ནིདྡསོ བྷིཀྑཱུ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི. དྭཱདསམཾ.

དེཝཏཱཝགྒོ ཙཏུཏྠོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཨཔྤམཱདོ ཧིརཱི ཙེཝ, དྭེ སུཝཙཱ དུཝེ མིཏྟཱ;

དྭེ པཊིསམྦྷིདཱ དྭེ ཝསཱ, དུཝེ ནིདྡསཝཏྠུནཱཏི.

༥. མཧཱཡཉྙཝགྒོ

༡. སཏྟཝིཉྙཱཎཊྛིཏིསུཏྟཾ

༤༤. [དཱི. ནི. ༣.༣༣༢; ཙཱུལ༹ནི. པོསཱལམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེས ༨༣] ‘‘སཏྟིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ. ཀཏམཱ སཏྟ? སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི མནུསྶཱ, ཨེཀཙྩེ ཙ དེཝཱ, ཨེཀཙྩེ ཙ ཝིནིཔཱཏིཀཱ. ཨཡཾ པཋམཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ནཱནཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱ པཋམཱབྷིནིབྦཏྟཱ. ཨཡཾ དུཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ནཱནཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ ཨཱབྷསྶརཱ. ཨཡཾ ཏཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨེཀཏྟཀཱཡཱ ཨེཀཏྟསཉྙིནོ, སེཡྻཐཱཔི དེཝཱ སུབྷཀིཎྷཱ. ཨཡཾ ཙཏུཏྠཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ པཉྩམཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ ཚཊྛཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཱུཔགཱ. ཨཡཾ སཏྟམཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. སམཱདྷིཔརིཀྑཱརསུཏྟཾ

༤༥. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, སམཱདྷིཔརིཀྑཱརཱ. ཀཏམེ སཏྟ? སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི. ཡཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེཧི སཏྟཧངྒེཧི ཙིཏྟསྶེཀགྒཏཱ པརིཀྑཏཱ [‘སཔརིཀྑཱརཏཱ’ཏིཔི, ‘སཔརིཀྑཏཱ’ཏིཔི (སཾ. ནི. ༥.༢༨)], ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ སམྨཱསམཱདྷི [སམཱདྷི (སྱཱ.)] སཨུཔནིསོ ཨིཏིཔི སཔརིཀྑཱརོ ཨིཏིཔཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. པཋམཨགྒིསུཏྟཾ

༤༦. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨགྒཱི. ཀཏམེ སཏྟ? རཱགགྒི, དོསགྒི, མོཧགྒི, ཨཱཧུནེཡྻགྒི, གཧཔཏགྒི, དཀྑིཎེཡྻགྒི, ཀཊྛགྒི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨགྒཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. དུཏིཡཨགྒིསུཏྟཾ

༤༧. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨུགྒཏསརཱིརསྶ བྲཱཧྨཎསྶ མཧཱཡཉྙོ ཨུཔཀྑཊོ ཧོཏི. པཉྩ ཨུསབྷསཏཱནི ཐཱུཎཱུཔནཱིཏཱནི ཧོནྟི ཡཉྙཏྠཱཡ, པཉྩ ཝཙྪཏརསཏཱནི ཐཱུཎཱུཔནཱིཏཱནི ཧོནྟི ཡཉྙཏྠཱཡ, པཉྩ ཝཙྪཏརིསཏཱནི ཐཱུཎཱུཔནཱིཏཱནི ཧོནྟི ཡཉྙཏྠཱཡ, པཉྩ ཨཛསཏཱནི ཐཱུཎཱུཔནཱིཏཱནི ཧོནྟི ཡཉྙཏྠཱཡ, པཉྩ ཨུརབྦྷསཏཱནི ཐཱུཎཱུཔནཱིཏཱནི ཧོནྟི ཡཉྙཏྠཱཡ. ཨཐ ཁོ ཨུགྒཏསརཱིརོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨུགྒཏསརཱིརོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷོ གོཏམ, ཨགྒིསྶ ཨཱདཱནཾ [ཨཱདྷཱནཾ (སཱི. སྱཱ.)] ཡཱུཔསྶ ཨུསྶཱཔནཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི. ‘‘མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྲཱཧྨཎ, སུཏཾ ཨགྒིསྶ ཨཱདཱནཾ ཡཱུཔསྶ ཨུསྶཱཔནཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི. དུཏིཡམྤི ཁོ ཨུགྒཏསརཱིརོ བྲཱཧྨཎོ…པེ… ཏཏིཡམྤི ཁོ ཨུགྒཏསརཱིརོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷོ གོཏམ, ཨགྒིསྶ ཨཱདཱནཾ ཡཱུཔསྶ ཨུསྶཱཔནཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི. ‘‘མཡཱཔི ཁོ ཨེཏཾ, བྲཱཧྨཎ, སུཏཾ ཨགྒིསྶ ཨཱདཱནཾ ཡཱུཔསྶ ཨུསྶཱཔནཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི. ‘‘ཏཡིདཾ, བྷོ གོཏམ, སམེཏི བྷོཏོ ཙེཝ གོཏམསྶ ཨམྷཱཀཉྩ, ཡདིདཾ སབྦེན སབྦཾ’’.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨུགྒཏསརཱིརཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ན ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཏཐཱགཏཱ ཨེཝཾ པུཙྪིཏབྦཱ – ‘སུཏཾ མེཏཾ, བྷོ གོཏམ, ཨགྒིསྶ ཨཱདཱནཾ ཡཱུཔསྶ ཨུསྶཱཔནཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’ནྟི. ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཏཐཱགཏཱ པུཙྪིཏབྦཱ – ‘ཨཧཉྷི, བྷནྟེ, ཨགྒིཾ [ཨགྒིསྶ (ཀ.)] ཨཱདཱཏུཀཱམོ, [ཨཱདྷཱཏུཀཱམོ (སཱི. སྱཱ.)] ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེཏུཀཱམོ. ཨོཝདཏུ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ. ཨནུསཱསཏུ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཡཾ མམ ཨསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨུགྒཏསརཱིརོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཧཉྷི, བྷོ གོཏམ, ཨགྒིཾ ཨཱདཱཏུཀཱམོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེཏུཀཱམོ. ཨོཝདཏུ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ. ཨནུསཱསཏུ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ ཡཾ མམ ཨསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི.

‘‘ཨགྒིཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱདེནྟོ [ཨཱདྷེནྟོ (སཱི. སྱཱ.)] ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ ཏཱིཎི སཏྠཱནི ཨུསྶཱཔེཏི ཨཀུསལཱནི དུཀྑུདྲཡཱནི [དུཀྑུདྡཡཱནི (སཱི.)] དུཀྑཝིཔཱཀཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཀཱཡསཏྠཾ, ཝཙཱིསཏྠཾ, མནོསཏྠཾ. ཨགྒིཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱདེནྟོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེསི – ‘ཨེཏྟཀཱ ཨུསབྷཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཝཙྪཏརཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཝཙྪཏརིཡོ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཨཛཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཨུརབྦྷཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡཱ’ཏི. སོ ‘པུཉྙཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཔུཉྙཾ ཀརོཏི, ‘ཀུསལཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཀུསལཾ ཀརོཏི, ‘སུགཏིཡཱ མགྒཾ པརིཡེསཱམཱི’ཏི དུགྒཏིཡཱ མགྒཾ པརིཡེསཏི. ཨགྒིཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱདེནྟོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ ཨིདཾ པཋམཾ མནོསཏྠཾ ཨུསྶཱཔེཏི ཨཀུསལཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨགྒིཾ ཨཱདེནྟོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ ཨེཝཾ ཝཱཙཾ བྷཱསཏི – ‘ཨེཏྟཀཱ ཨུསབྷཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཝཙྪཏརཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཝཙྪཏརིཡོ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཨཛཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡ, ཨེཏྟཀཱ ཨུརབྦྷཱ ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡཱ’ཏི. སོ ‘པུཉྙཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཔུཉྙཾ ཀརོཏི, ‘ཀུསལཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཀུསལཾ ཀརོཏི, ‘སུགཏིཡཱ མགྒཾ པརིཡེསཱམཱི’ཏི དུགྒཏིཡཱ མགྒཾ པརིཡེསཏི. ཨགྒིཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱདེནྟོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཝཙཱིསཏྠཾ ཨུསྶཱཔེཏི ཨཀུསལཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨགྒིཾ ཨཱདེནྟོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ སཡཾ པཋམཾ སམཱརམྦྷཏི [སམཱརབྦྷཏི (སཱི. ཀ.), སམཱརབྷཏི (སྱཱ.)] ཨུསབྷཱ ཧནྟུཾ [ཧཉྙནྟུ (སཱི. སྱཱ.)] ཡཉྙཏྠཱཡ, སཡཾ པཋམཾ སམཱརམྦྷཏི ཝཙྪཏརཱ ཧནྟུཾ ཡཉྙཏྠཱཡ, སཡཾ པཋམཾ སམཱརམྦྷཏི ཝཙྪཏརིཡོ ཧནྟུཾ ཡཉྙཏྠཱཡ, སཡཾ པཋམཾ སམཱརམྦྷཏི ཨཛཱ ཧནྟུཾ ཡཉྙཏྠཱཡ, སཡཾ པཋམཾ སམཱརམྦྷཏི ཨུརབྦྷཱ ཧནྟུཾ ཡཉྙཏྠཱཡ [ཧཉྙནྟུ ཡཉྙཏྠཱཡཱཏི (སཱི. སྱཱ.)]. སོ ‘པུཉྙཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཔུཉྙཾ ཀརོཏི, ‘ཀུསལཾ ཀརོམཱི’ཏི ཨཀུསལཾ ཀརོཏི, ‘སུགཏིཡཱ མགྒཾ པརིཡེསཱམཱི’ཏི དུགྒཏིཡཱ མགྒཾ པརིཡེསཏི. ཨགྒིཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱདེནྟོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཀཱཡསཏྠཾ ཨུསྶཱཔེཏི ཨཀུསལཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀཾ. ཨགྒིཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱདེནྟོ ཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེནྟོ པུབྦེཝ ཡཉྙཱ ཨིམཱནི ཏཱིཎི སཏྠཱནི ཨུསྶཱཔེཏི ཨཀུསལཱནི དུཀྑུདྲཡཱནི དུཀྑཝིཔཱཀཱནི.

‘‘ཏཡོམེ, བྲཱཧྨཎ, ཨགྒཱི པཧཱཏབྦཱ པརིཝཛྫེཏབྦཱ, ན སེཝིཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? རཱགགྒི, དོསགྒི, མོཧགྒི.

‘‘ཀསྨཱ ཙཱཡཾ, བྲཱཧྨཎ, རཱགགྒི པཧཱཏབྦོ པརིཝཛྫེཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ? རཏྟོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, རཱགེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིནྣཙིཏྟོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏསྨཱཡཾ རཱགགྒི པཧཱཏབྦོ པརིཝཛྫེཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ.

‘‘ཀསྨཱ ཙཱཡཾ, བྲཱཧྨཎ, དོསགྒི པཧཱཏབྦོ པརིཝཛྫེཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ? དུཊྛོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, དོསེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིནྣཙིཏྟོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏསྨཱཡཾ དོསགྒི པཧཱཏབྦོ པརིཝཛྫེཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ.

‘‘ཀསྨཱ ཙཱཡཾ, བྲཱཧྨཎ, མོཧགྒི པཧཱཏབྦོ པརིཝཛྫེཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ? མཱུལ༹ྷོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, མོཧེན ཨབྷིབྷཱུཏོ པརིཡཱདིནྣཙིཏྟོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏསྨཱཡཾ མོཧགྒི པཧཱཏབྦོ པརིཝཛྫེཏབྦོ, ན སེཝིཏབྦོ. ཨིམེ ཁོ ཏཡོ, བྲཱཧྨཎ, ཨགྒཱི པཧཱཏབྦཱ པརིཝཛྫེཏབྦཱ, ན སེཝིཏབྦཱ.

‘‘ཏཡོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨགྒཱི སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ མཱནེཏྭཱ པཱུཛེཏྭཱ སམྨཱ སུཁཾ པརིཧཱཏབྦཱ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨཱཧུནེཡྻགྒི, གཧཔཏགྒི, དཀྑིཎེཡྻགྒི.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱཧུནེཡྻགྒི? ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཡསྶ ཏེ ཧོནྟི མཱཏཱཏི ཝཱ པིཏཱཏི ཝཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྲཱཧྨཎ, ཨཱཧུནེཡྻགྒི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨཏོཧཡཾ [ཨིཏོཔཱཡཾ (ཀ.)], བྲཱཧྨཎ, ཨཱཧུཏོ སམྦྷཱུཏོ, ཏསྨཱཡཾ ཨཱཧུནེཡྻགྒི སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ མཱནེཏྭཱ པཱུཛེཏྭཱ སམྨཱ སུཁཾ པརིཧཱཏབྦོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྲཱཧྨཎ, གཧཔཏགྒི? ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཡསྶ ཏེ ཧོནྟི པུཏྟཱཏི ཝཱ དཱརཱཏི ཝཱ དཱསཱཏི ཝཱ པེསྶཱཏི ཝཱ ཀམྨཀརཱཏི ཝཱ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྲཱཧྨཎ, གཧཔཏགྒི. ཏསྨཱཡཾ གཧཔཏགྒི སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ མཱནེཏྭཱ པཱུཛེཏྭཱ སམྨཱ སུཁཾ པརིཧཱཏབྦོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྲཱཧྨཎ, དཀྑིཎེཡྻགྒི? ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཡེ ཏེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པརཔྤཝཱདཱ པཊིཝིརཏཱ ཁནྟིསོརཙྩེ ནིཝིཊྛཱ ཨེཀམཏྟཱནཾ དམེནྟི, ཨེཀམཏྟཱནཾ སམེནྟི, ཨེཀམཏྟཱནཾ པརིནིབྦཱཔེནྟི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྲཱཧྨཎ, དཀྑིཎེཡྻགྒི. ཏསྨཱཡཾ དཀྑིཎེཡྻགྒི སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ མཱནེཏྭཱ པཱུཛེཏྭཱ སམྨཱ སུཁཾ པརིཧཱཏབྦོ. ཨིམེ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཏཡོ ཨགྒཱི སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ མཱནེཏྭཱ པཱུཛེཏྭཱ སམྨཱ སུཁཾ པརིཧཱཏབྦཱ.

‘‘ཨཡཾ ཁོ པན, བྲཱཧྨཎ, ཀཊྛགྒི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཛྫལེཏབྦོ, ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨཛ྄ཛྷུཔེཀྑིཏབྦོ, ཀཱལེན ཀཱལཾ ནིབྦཱཔེཏབྦོ, ཀཱལེན ཀཱལཾ ནིཀྑིཔིཏབྦོ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨུགྒཏསརཱིརོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ; ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏནྟི. ཨེསཱཧཾ, བྷོ གོཏམ, པཉྩ ཨུསབྷསཏཱནི མུཉྩཱམི ཛཱིཝིཏཾ དེམི, པཉྩ ཝཙྪཏརསཏཱནི མུཉྩཱམི ཛཱིཝིཏཾ དེམི, པཉྩ ཝཙྪཏརིསཏཱནི མུཉྩཱམི ཛཱིཝིཏཾ དེམི, པཉྩ ཨཛསཏཱནི མུཉྩཱམི ཛཱིཝིཏཾ དེམི, པཉྩ ཨུརབྦྷསཏཱནི མུཉྩཱམི ཛཱིཝིཏཾ དེམི. ཧརིཏཱནི ཙེཝ ཏིཎཱནི ཁཱདནྟུ, སཱིཏཱནི ཙ པཱནཱིཡཱནི པིཝནྟུ, སཱིཏོ ཙ ནེསཾ ཝཱཏོ ཨུཔཝཱཡཏ’’ནྟི [ཨུཔཝཱཡཏཱུཏི (ཀ.)]. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཋམསཉྙཱསུཏྟཾ

༤༨. ‘‘སཏྟིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ.

‘‘ཀཏམཱ སཏྟ? ཨསུབྷསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡསཉྙཱསུཏྟཾ

༤༩. ‘‘སཏྟིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ. ཀཏམཱ སཏྟ? ཨསུབྷསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱཏི.

‘‘‘ཨསུབྷསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི. ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ མེཐུནདྷམྨསམཱཔཏྟིཡཱ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊཔཏྟཾ ཝཱ ནྷཱརུདདྡུལཾ ཝཱ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ མེཐུནདྷམྨསམཱཔཏྟིཡཱ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ མེཐུནདྷམྨསམཱཔཏྟིཡཱ ཙིཏྟཾ ཨནུསནྡཧཏི [ཨནུསཎྛཱཏི (སཱི.)] ཨཔྤཊིཀུལྱཏཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘ཨབྷཱཝིཏཱ མེ ཨསུབྷསཉྙཱ, ནཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, ཨཔྤཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ མེཐུནདྷམྨསམཱཔཏྟིཡཱ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘སུབྷཱཝིཏཱ མེ ཨསུབྷསཉྙཱ, ཨཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, པཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ‘ཨསུབྷསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘མརཎསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? མརཎསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཛཱིཝིཏནིཀནྟིཡཱ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊཔཏྟཾ ཝཱ ནྷཱརུདདྡུལཾ ཝཱ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མརཎསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཛཱིཝིཏནིཀནྟིཡཱ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མརཎསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཛཱིཝིཏནིཀནྟིཡཱ ཙིཏྟཾ ཨནུསནྡཧཏི ཨཔྤཊིཀུལྱཏཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘ཨབྷཱཝིཏཱ མེ མརཎསཉྙཱ, ནཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, ཨཔྤཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མརཎསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཛཱིཝིཏནིཀནྟིཡཱ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘སུབྷཱཝིཏཱ མེ མརཎསཉྙཱ, ཨཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, པཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ‘མརཎསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ རསཏཎྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི …པེ… ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊཔཏྟཾ ཝཱ ནྷཱརུདདྡུལཾ ཝཱ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ རསཏཎྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ རསཏཎྷཱཡ ཙིཏྟཾ ཨནུསནྡཧཏི ཨཔྤཊིཀུལྱཏཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘ཨབྷཱཝིཏཱ མེ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, ནཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, ཨཔྤཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ རསཏཎྷཱཡ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘སུབྷཱཝིཏཱ མེ ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, ཨཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, པཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ‘ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལོཀཙིཏྲེསུ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི…པེ… སེཡྻཐཱཔི བྷིཀྑཝེ…པེ… པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལོཀཙིཏྲེསུ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལོཀཙིཏྲེསུ ཙིཏྟཾ ཨནུསནྡཧཏི ཨཔྤཊིཀུལྱཏཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘ཨབྷཱཝིཏཱ མེ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ནཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, ཨཔྤཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལོཀཙིཏྲེསུ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘སུབྷཱཝིཏཱ མེ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, པཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ‘སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཨནིཙྩསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨནིཙྩསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊཔཏྟཾ ཝཱ ནྷཱརུདདྡུལཾ ཝཱ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི ན སམྤསཱརིཡཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི…པེ… ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེ ཙིཏྟཾ ཨནུསནྡཧཏི ཨཔྤཊིཀུལྱཏཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘ཨབྷཱཝིཏཱ མེ ཨནིཙྩསཉྙཱ, ནཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, ཨཔྤཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀེ ཙིཏྟཾ པཏིལཱིཡཏི པཏིཀུཊཏི པཏིཝཏྟཏི, ན སམྤསཱརིཡཏི ཨུཔེཀྑཱ ཝཱ པཱཊིཀུལྱཏཱ ཝཱ སཎྛཱཏི; ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘སུབྷཱཝིཏཱ མེ ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, པཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ‘ཨནིཙྩསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཨཱལསྱེ ཀོསཛྫེ ཝིསྶཊྛིཡེ པམཱདེ ཨནནུཡོགེ ཨཔཙྩཝེཀྑཎཱཡ ཏིབྦཱ བྷཡསཉྙཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཀྑིཏྟཱསིཀེ ཝདྷཀེ.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཨཱལསྱེ ཀོསཛྫེ ཝིསྶཊྛིཡེ པམཱདེ ཨནནུཡོགེ ཨཔཙྩཝེཀྑཎཱཡ ཏིབྦཱ བྷཡསཉྙཱ, ན པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཀྑིཏྟཱསིཀེ ཝདྷཀེ. ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘ཨབྷཱཝིཏཱ མེ ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, ནཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, ཨཔྤཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཨཱལསྱེ ཀོསཛྫེ ཝིསྶཊྛིཡེ པམཱདེ ཨནནུཡོགེ ཨཔཙྩཝེཀྑཎཱཡ ཏིབྦཱ བྷཡསཉྙཱ པཙྩུཔཊྛིཏཱ ཧོཏི, སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཀྑིཏྟཱསིཀེ ཝདྷཀེ. ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘སུབྷཱཝིཏཱ མེ ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, ཨཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, པཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ‘ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱཔརིཙིཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཨིམསྨིཉྩ སཝིཉྙཱཎཀེ ཀཱཡེ བཧིདྡྷཱ ཙ སབྦནིམིཏྟེསུ ཨཧངྐཱརམམངྐཱརམཱནཱཔགཏཾ མཱནསཾ ཧོཏི ཝིདྷཱསམཏིཀྐནྟཾ སནྟཾ སུཝིམུཏྟཾ.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཨིམསྨིཉྩ སཝིཉྙཱཎཀེ ཀཱཡེ བཧིདྡྷཱ ཙ སབྦནིམིཏྟེསུ ན ཨཧངྐཱརམམངྐཱརམཱནཱཔགཏཾ མཱནསཾ ཧོཏི ཝིདྷཱསམཏིཀྐནྟཾ སནྟཾ སུཝིམུཏྟཾ. ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘ཨབྷཱཝིཏཱ མེ དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, ནཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, ཨཔྤཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི.

‘‘སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱཔརིཙིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏོ ཨིམསྨིཉྩ སཝིཉྙཱཎཀེ ཀཱཡེ བཧིདྡྷཱ ཙ སབྦནིམིཏྟེསུ ཨཧངྐཱརམམངྐཱརམཱནཱཔགཏཾ མཱནསཾ ཧོཏི ཝིདྷཱསམཏིཀྐནྟཾ སནྟཾ སུཝིམུཏྟཾ. ཝེདིཏབྦམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ‘སུབྷཱཝིཏཱ མེ དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, ཨཏྠི མེ པུབྦེནཱཔརཾ ཝིསེསོ, པཏྟཾ མེ བྷཱཝནཱབལ’ནྟི. ཨིཏིཧ ཏཏྠ སམྤཛཱནོ ཧོཏི. ‘དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོཏི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. མེཐུནསུཏྟཾ

༥༠. ཨཐ ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘བྷཝམྤི ནོ གོཏམོ བྲཧྨཙཱརཱི པཊིཛཱནཱཏཱི’’ཏི? ‘‘ཡཉྷི ཏཾ, བྲཱཧྨཎ, སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘ཨཁཎྜཾ ཨཙྪིདྡཾ ཨསབལཾ ཨཀམྨཱསཾ པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏཱི’ཏི, མམེཝ ཏཾ, བྲཱཧྨཎ, སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘ཨཧཉྷི, བྲཱཧྨཎ, ཨཁཎྜཾ ཨཙྪིདྡཾ ཨསབལཾ ཨཀམྨཱསཾ པརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམཱི’’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ཁཎྜམྤི ཚིདྡམྤི སབལམྤི ཀམྨཱསམྤཱི’’ཏི?

‘‘ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ སམྨཱ བྲཧྨཙཱརཱི པཊིཛཱནམཱནོ ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ དྭཡཾདྭཡསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི; ཨཔི ཙ ཁོ མཱཏུགཱམསྶ ཨུཙྪཱདནཔརིམདྡནནྷཱཔནསམྦཱཧནཾ སཱདིཡཏི. སོ ཏཾ ཨསྶཱདེཏི [སོ ཏདསྶཱདེཏི (སཱི.)], ཏཾ ནིཀཱམེཏི, ཏེན ཙ ཝིཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིདམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ཁཎྜམྤི ཚིདྡམྤི སབལམྤི ཀམྨཱསམྤི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྲཱཧྨཎ, ཨཔརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, སཾཡུཏྟོ མེཐུནེན སཾཡོགེན ན པརིམུཙྩཏི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན [ཛརཱམརཎེན (སཱི. སྱཱ.)] སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི, ན པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷེཀཙྩོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ སམྨཱ བྲཧྨཙཱརཱི པཊིཛཱནམཱནོ ན ཧེཝ ཁོ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ དྭཡཾདྭཡསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི, ནཔི མཱཏུགཱམསྶ ཨུཙྪཱདནཔརིམདྡནནྷཱཔནསམྦཱཧནཾ སཱདིཡཏི; ཨཔི ཙ ཁོ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ སཉྫགྒྷཏི སཾཀཱིལ༹ཏི སཾཀེལཱཡཏི…པེ… ནཔི མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ སཉྫགྒྷཏི སཾཀཱིལ༹ཏི སཾཀེལཱཡཏི; ཨཔི ཙ ཁོ མཱཏུགཱམསྶ ཙཀྑུནཱ ཙཀྑུཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏི པེཀྑཏི…པེ… ནཔི མཱཏུགཱམསྶ ཙཀྑུནཱ ཙཀྑུཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏི པེཀྑཏི; ཨཔི ཙ ཁོ མཱཏུགཱམསྶ སདྡཾ སུཎཱཏི ཏིརོཀུཊྚཾ ཝཱ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཝཱ ཧསནྟིཡཱ ཝཱ བྷཎནྟིཡཱ ཝཱ གཱཡནྟིཡཱ ཝཱ རོདནྟིཡཱ ཝཱ…པེ… ནཔི མཱཏུགཱམསྶ སདྡཾ སུཎཱཏི ཏིརོཀུཊྚཾ ཝཱ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཝཱ ཧསནྟིཡཱ ཝཱ བྷཎནྟིཡཱ ཝཱ གཱཡནྟིཡཱ ཝཱ རོདནྟིཡཱ ཝཱ; ཨཔི ཙ ཁོ ཡཱནིསྶ ཏཱནི པུབྦེ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ ཧསིཏལཔིཏཀཱིལི༹ཏཱནི ཏཱནི ཨནུསྶརཏི…པེ… ནཔི ཡཱནིསྶ ཏཱནི པུབྦེ མཱཏུགཱམེན སདྡྷིཾ ཧསིཏལཔིཏཀཱིལི༹ཏཱནི ཏཱནི ཨནུསྶརཏི; ཨཔི ཙ ཁོ པསྶཏི གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒཱིབྷཱུཏཾ པརིཙཱརཡམཱནཾ…པེ… ནཔི པསྶཏི གཧཔཏིཾ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟཾ ཝཱ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཾ སམངྒཱིབྷཱུཏཾ པརིཙཱརཡམཱནཾ; ཨཔི ཙ ཁོ ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱཏི. སོ ཏཾ ཨསྶཱདེཏི, ཏཾ ནིཀཱམེཏི, ཏེན ཙ ཝིཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིདམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ཁཎྜམྤི ཚིདྡམྤི སབལམྤི ཀམྨཱསམྤི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྲཱཧྨཎ, ཨཔརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི སཾཡུཏྟོ མེཐུནེན སཾཡོགེན, ན པརིམུཙྩཏི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི, ན པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘ཡཱཝཀཱིཝཉྩཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིམེསཾ སཏྟནྣཾ མེཐུནསཾཡོགཱནཾ ཨཉྙཏརཉྙཏརམེཐུནསཾཡོགཾ [ཨཉྙཏརཾ མེཐུནསཾཡོགཾ (སཱི. སྱཱ.)] ཨཏྟནི ཨཔྤཧཱིནཾ སམནུཔསྶིཾ, ནེཝ ཏཱཝཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ, སདེཝཀེ ལོཀེ སམཱརཀེ སབྲཧྨཀེ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི པཙྩཉྙཱསིཾ [ཨབྷིསམྦུདྡྷོ པཙྩཉྙཱསིཾ (སཱི. སྱཱ.)].

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིམེསཾ སཏྟནྣཾ མེཐུནསཾཡོགཱནཾ ཨཉྙཏརཉྙཏརམེཐུནསཾཡོགཾ ཨཏྟནི ཨཔྤཧཱིནཾ ན སམནུཔསྶིཾ, ཨཐཱཧཾ, བྲཱཧྨཎ, སདེཝཀེ ལོཀེ སམཱརཀེ སབྲཧྨཀེ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོཏི པཙྩཉྙཱསིཾ. ‘ཉཱཎཉྩ པན མེ དསྶནཾ ཨུདཔཱདི, ཨཀུཔྤཱ མེ ཝིམུཏྟི [ཙེཏོཝིམུཏྟི (སཱི. ཀ.)], ཨཡམནྟིམཱ ཛཱཏི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ; ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. སཾཡོགསུཏྟཾ

༥༡. ‘‘སཾཡོགཝིསཾཡོགཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཔརིཡཱཡཾ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ སོ, བྷིཀྑཝེ, སཾཡོགོ ཝིསཾཡོགོ དྷམྨཔརིཡཱཡོ?

‘‘ཨིཏྠཱི, བྷིཀྑཝེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨིཏྠིནྡྲིཡཾ མནསི ཀརོཏི – ཨིཏྠིཀུཏྟཾ ཨིཏྠཱཀཔྤཾ ཨིཏྠིཝིདྷཾ ཨིཏྠིཙྪནྡཾ ཨིཏྠིསྶརཾ ཨིཏྠཱལངྐཱརཾ. སཱ ཏཏྠ རཛྫཏི ཏཏྲཱབྷིརམཏི. སཱ ཏཏྠ རཏྟཱ ཏཏྲཱབྷིརཏཱ བཧིདྡྷཱ པུརིསིནྡྲིཡཾ མནསི ཀརོཏི – པུརིསཀུཏྟཾ པུརིསཱཀཔྤཾ པུརིསཝིདྷཾ པུརིསཙྪནྡཾ པུརིསསྶརཾ པུརིསཱལངྐཱརཾ. སཱ ཏཏྠ རཛྫཏི ཏཏྲཱབྷིརམཏི. སཱ ཏཏྠ རཏྟཱ ཏཏྲཱབྷིརཏཱ བཧིདྡྷཱ སཾཡོགཾ ཨཱཀངྑཏི. ཡཉྩསྶཱ སཾཡོགཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ ཏཉྩ ཨཱཀངྑཏི. ཨིཏྠཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིརཏཱ སཏྟཱ པུརིསེསུ སཾཡོགཾ གཏཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠཱི ཨིཏྠཏྟཾ ནཱཏིཝཏྟཏི.

‘‘པུརིསོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པུརིསིནྡྲིཡཾ མནསི ཀརོཏི – པུརིསཀུཏྟཾ པུརིསཱཀཔྤཾ པུརིསཝིདྷཾ པུརིསཙྪནྡཾ པུརིསསྶརཾ པུརིསཱལངྐཱརཾ. སོ ཏཏྠ རཛྫཏི ཏཏྲཱབྷིརམཏི. སོ ཏཏྠ རཏྟོ ཏཏྲཱབྷིརཏོ བཧིདྡྷཱ ཨིཏྠིནྡྲིཡཾ མནསི ཀརོཏི – ཨིཏྠིཀུཏྟཾ ཨིཏྠཱཀཔྤཾ ཨིཏྠིཝིདྷཾ ཨིཏྠིཙྪནྡཾ ཨིཏྠིསྶརཾ ཨིཏྠཱལངྐཱརཾ. སོ ཏཏྠ རཛྫཏི ཏཏྲཱབྷིརམཏི. སོ ཏཏྠ རཏྟོ ཏཏྲཱབྷིརཏོ བཧིདྡྷཱ སཾཡོགཾ ཨཱཀངྑཏི. ཡཉྩསྶ སཾཡོགཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ ཏཉྩ ཨཱཀངྑཏི. པུརིསཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིརཏཱ སཏྟཱ ཨིཏྠཱིསུ སཾཡོགཾ གཏཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ པུརིསཏྟཾ ནཱཏིཝཏྟཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཾཡོགོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཝིསཾཡོགོ ཧོཏི? ཨིཏྠཱི, བྷིཀྑཝེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨིཏྠིནྡྲིཡཾ ན མནསི ཀརོཏི – ཨིཏྠིཀུཏྟཾ ཨིཏྠཱཀཔྤཾ ཨིཏྠིཝིདྷཾ ཨིཏྠིཙྪནྡཾ ཨིཏྠིསྶརཾ ཨིཏྠཱལངྐཱརཾ. སཱ ཏཏྠ ན རཛྫཏི, སཱ ཏཏྲ ནཱབྷིརམཏི. སཱ ཏཏྠ ཨརཏྟཱ ཏཏྲ ཨནབྷིརཏཱ བཧིདྡྷཱ པུརིསིནྡྲིཡཾ ན མནསི ཀརོཏི – པུརིསཀུཏྟཾ པུརིསཱཀཔྤཾ པུརིསཝིདྷཾ པུརིསཙྪནྡཾ པུརིསསྶརཾ པུརིསཱལངྐཱརཾ. སཱ ཏཏྠ ན རཛྫཏི, ཏཏྲ ནཱབྷིརམཏི. སཱ ཏཏྠ ཨརཏྟཱ ཏཏྲ ཨནབྷིརཏཱ བཧིདྡྷཱ སཾཡོགཾ ནཱཀངྑཏི. ཡཉྩསྶཱ སཾཡོགཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ ཏཉྩ ནཱཀངྑཏི. ཨིཏྠཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, ཨནབྷིརཏཱ སཏྟཱ པུརིསེསུ ཝིསཾཡོགཾ གཏཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠཱི ཨིཏྠཏྟཾ ཨཏིཝཏྟཏི.

‘‘པུརིསོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པུརིསིནྡྲིཡཾ ན མནསི ཀརོཏི – པུརིསཀུཏྟཾ པུརིསཱཀཔྤཾ པུརིསཝིདྷཾ པུརིསཙྪནྡཾ པུརིསསྶརཾ པུརིསཱལངྐཱརཾ. སོ ཏཏྠ ན རཛྫཏི, སོ ཏཏྲ ནཱབྷིརམཏི. སོ ཏཏྠ ཨརཏྟོ ཏཏྲ ཨནབྷིརཏོ བཧིདྡྷཱ ཨིཏྠིནྡྲིཡཾ ན མནསི ཀརོཏི – ཨིཏྠིཀུཏྟཾ ཨིཏྠཱཀཔྤཾ ཨིཏྠིཝིདྷཾ ཨིཏྠིཙྪནྡཾ ཨིཏྠིསྶརཾ ཨིཏྠཱལངྐཱརཾ. སོ ཏཏྠ ན རཛྫཏི, ཏཏྲ ནཱབྷིརམཏི. སོ ཏཏྠ ཨརཏྟོ ཏཏྲ ཨནབྷིརཏོ བཧིདྡྷཱ སཾཡོགཾ ནཱཀངྑཏི. ཡཉྩསྶ སཾཡོགཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི སུཁཾ སོམནསྶཾ ཏཉྩ ནཱཀངྑཏི. པུརིསཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, ཨནབྷིརཏཱ སཏྟཱ ཨིཏྠཱིསུ ཝིསཾཡོགཾ གཏཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསོ པུརིསཏྟཾ ཨཏིཝཏྟཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིསཾཡོགོ ཧོཏི. ཨཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཾཡོགོ ཝིསཾཡོགོ དྷམྨཔརིཡཱཡོ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. དཱནམཧཔྥལསུཏྟཾ

༥༢. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཙམྤཱཡཾ ཝིཧརཏི གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ. ཨཐ ཁོ སམྦཧུལཱ ཙམྤེཡྻཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཡེན ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཙམྤེཡྻཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཙིརསྶུཏཱ ནོ, བྷནྟེ [བྷནྟེ སཱརིཔུཏྟ (སཱི.)], བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ དྷམྨཱིཀཐཱ. སཱདྷུ མཡཾ, བྷནྟེ, ལབྷེཡྻཱམ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ དྷམྨིཾ ཀཐཾ [བྷགཝཏོ སནྟིཀཱ དྷམྨིཾ ཀཐཾ (སཱི.), བྷགཝཏོ དྷམྨིཾ ཀཐཾ (སྱཱ.)] སཝནཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཏེནཧཱཝུསོ, ཏདཧུཔོསཐེ ཨཱགཙྪེཡྻཱཐ, ཨཔྤེཝ ནཱམ ལབྷེཡྻཱཐ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ [བྷགཝཏོ སནྟིཀེ (སྱཱ.)] དྷམྨིཾ ཀཐཾ སཝནཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཙམྤེཡྻཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཊིསྶུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐམིཾསུ.

ཨཐ ཁོ ཙམྤེཡྻཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཏདཧུཔོསཐེ ཡེནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེཧི ཙམྤེཡྻཀེཧི ཨུཔཱསཀེཧི སདྡྷིཾ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སིཡཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི ན མཧཱནིསཾསཾ; སིཡཱ པན, བྷནྟེ, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི? ‘‘སིཡཱ, སཱརིཔུཏྟ, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི ན མཧཱནིསཾསཾ; སིཡཱ པན, སཱརིཔུཏྟ, ཨིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི. ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན མིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི ན མཧཱནིསཾསཾ; ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན མིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི?

‘‘ཨིདྷ, སཱརིཔུཏྟ, ཨེཀཙྩོ སཱཔེཁོ [སཱཔེཀྑོ (སྱཱ.)] དཱནཾ དེཏི, པཏིབདྡྷཙིཏྟོ [པཏིབནྡྷཙིཏྟོ (ཀ.)] དཱནཾ དེཏི, སནྣིདྷིཔེཁོ དཱནཾ དེཏི, ‘ཨིམཾ པེཙྩ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི. སོ ཏཾ དཱནཾ དེཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱརིཔུཏྟ, དདེཡྻ ཨིདྷེཀཙྩོ ཨེཝརཱུཔཾ དཱན’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཏྲ, སཱརིཔུཏྟ, ཡྭཱཡཾ སཱཔེཁོ དཱནཾ དེཏི, པཏིབདྡྷཙིཏྟོ དཱནཾ དེཏི, སནྣིདྷིཔེཁོ དཱནཾ དེཏི, ‘ཨིམཾ པེཙྩ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི. སོ ཏཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སོ ཏཾ ཀམྨཾ ཁེཔེཏྭཱ ཏཾ ཨིདྡྷིཾ ཏཾ ཡསཾ ཏཾ ཨཱདྷིཔཙྩཾ ཨཱགཱམཱི ཧོཏི ཨཱགནྟཱ ཨིཏྠཏྟཾ.

‘‘ཨིདྷ པན, སཱརིཔུཏྟ, ཨེཀཙྩོ ན ཧེཝ ཁོ སཱཔེཁོ དཱནཾ དེཏི, ན པཏིབདྡྷཙིཏྟོ དཱནཾ དེཏི, ན སནྣིདྷིཔེཁོ དཱནཾ དེཏི, ན ‘ཨིམཾ པེཙྩ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི; ཨཔི ཙ ཁོ ‘སཱཧུ དཱན’ནྟི དཱནཾ དེཏི…པེ… ནཔི ‘སཱཧུ དཱན’ནྟི དཱནཾ དེཏི; ཨཔི ཙ ཁོ ‘དིནྣཔུབྦཾ ཀཏཔུབྦཾ པིཏུཔིཏཱམཧེཧི ན ཨརཧཱམི པོརཱཎཾ ཀུལཝཾསཾ ཧཱཔེཏུ’ནྟི དཱནཾ དེཏི…པེ… ནཔི ‘དིནྣཔུབྦཾ ཀཏཔུབྦཾ པིཏུཔིཏཱམཧེཧི ན ཨརཧཱམི པོརཱཎཾ ཀུལཝཾསཾ ཧཱཔེཏུ’ནྟི དཱནཾ དེཏི; ཨཔི ཙ ཁོ ‘ཨཧཾ པཙཱམི, ཨིམེ ན པཙནྟི, ནཱརཧཱམི པཙནྟོ ཨཔཙནྟཱནཾ དཱནཾ ཨདཱཏུ’ནྟི དཱནཾ དེཏི…པེ… ནཔི ‘ཨཧཾ པཙཱམི, ཨིམེ ན པཙནྟི, ནཱརཧཱམི པཙནྟོ ཨཔཙནྟཱནཾ དཱནཾ ཨདཱཏུ’ནྟི དཱནཾ དེཏི; ཨཔི ཙ ཁོ ‘ཡཐཱ ཏེསཾ པུབྦཀཱནཾ ཨིསཱིནཾ ཏཱནི མཧཱཡཉྙཱནི ཨཧེསུཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཨཊྛཀསྶ ཝཱམཀསྶ ཝཱམདེཝསྶ ཝེསྶཱམིཏྟསྶ ཡམདགྒིནོ ཨངྒཱིརསསྶ བྷཱརདྭཱཛསྶ ཝཱསེཊྛསྶ ཀསྶཔསྶ བྷགུནོ, ཨེཝཾ མེ ཨཡཾ དཱནསཾཝིབྷཱགོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི…པེ… ནཔི ‘ཡཐཱ ཏེསཾ པུབྦཀཱནཾ ཨིསཱིནཾ ཏཱནི མཧཱཡཉྙཱནི ཨཧེསུཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཨཊྛཀསྶ ཝཱམཀསྶ ཝཱམདེཝསྶ ཝེསྶཱམིཏྟསྶ ཡམདགྒིནོ ཨངྒཱིརསསྶ བྷཱརདྭཱཛསྶ ཝཱསེཊྛསྶ ཀསྶཔསྶ བྷགུནོ, ཨེཝཾ མེ ཨཡཾ དཱནསཾཝིབྷཱགོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི; ཨཔི ཙ ཁོ ‘ཨིམཾ མེ དཱནཾ དདཏོ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི, ཨཏྟམནཏཱ སོམནསྶཾ ཨུཔཛཱཡཏཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི…པེ… ནཔི ‘ཨིམཾ མེ དཱནཾ དདཏོ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི, ཨཏྟམནཏཱ སོམནསྶཾ ཨུཔཛཱཡཏཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི; ཨཔི ཙ ཁོ ཙིཏྟཱལངྐཱརཙིཏྟཔརིཀྑཱརཾ དཱནཾ དེཏི. སོ ཏཾ དཱནཾ དེཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱརིཔུཏྟ, དདེཡྻ ཨིདྷེཀཙྩོ ཨེཝརཱུཔཾ དཱན’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཏྲ, སཱརིཔུཏྟ, ཡྭཱཡཾ ན ཧེཝ [ནཧེཝ ཁོ (སཱི. སྱཱ.)] སཱཔེཁོ དཱནཾ དེཏི; ན པཏིབདྡྷཙིཏྟོ དཱནཾ དེཏི; ན སནྣིདྷིཔེཁོ དཱནཾ དེཏི; ན ‘ཨིམཾ པེཙྩ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི; ནཔི ‘སཱཧུ དཱན’ནྟི དཱནཾ དེཏི; ནཔི ‘དིནྣཔུབྦཾ ཀཏཔུབྦཾ པིཏུཔིཏཱམཧེཧི ན ཨརཧཱམི པོརཱཎཾ ཀུལཝཾསཾ ཧཱཔེཏུ’ནྟི དཱནཾ དེཏི; ནཔི ‘ཨཧཾ པཙཱམི, ཨིམེ ན པཙནྟི, ནཱརཧཱམི པཙནྟོ ཨཔཙནྟཱནཾ དཱནཾ ཨདཱཏུ’ནྟི དཱནཾ དེཏི; ནཔི ‘ཡཐཱ ཏེསཾ པུབྦཀཱནཾ ཨིསཱིནཾ ཏཱནི མཧཱཡཉྙཱནི ཨཧེསུཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཨཊྛཀསྶ ཝཱམཀསྶ ཝཱམདེཝསྶ ཝེསྶཱམིཏྟསྶ ཡམདགྒིནོ ཨངྒཱིརསསྶ བྷཱརདྭཱཛསྶ ཝཱསེཊྛསྶ ཀསྶཔསྶ བྷགུནོ, ཨེཝཾ མེ ཨཡཾ དཱནསཾཝིབྷཱགོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི; ནཔི ‘ཨིམཾ མེ དཱནཾ དདཏོ ཙིཏྟཾ པསཱིདཏི, ཨཏྟམནཏཱ སོམནསྶཾ ཨུཔཛཱཡཏཱི’ཏི དཱནཾ དེཏི; ཨཔི ཙ ཁོ ཙིཏྟཱལངྐཱརཙིཏྟཔརིཀྑཱརཾ དཱནཾ དེཏི. སོ ཏཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སོ ཏཾ ཀམྨཾ ཁེཔེཏྭཱ ཏཾ ཨིདྡྷིཾ ཏཾ ཡསཾ ཏཾ ཨཱདྷིཔཙྩཾ ཨནཱགཱམཱི ཧོཏི ཨནཱགནྟཱ ཨིཏྠཏྟཾ. ཨཡཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན མིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ ན མཧཔྥལཾ ཧོཏི ན མཧཱནིསཾསཾ. ཨཡཾ པན, སཱརིཔུཏྟ, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན མིདྷེཀཙྩསྶ ཏཱདིསཾཡེཝ དཱནཾ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. ནནྡམཱཏཱསུཏྟཾ

༥༣. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཙ སཱརིཔུཏྟོ ཨཱཡསྨཱ ཙ མཧཱམོགྒལླཱནོ དཀྑིཎཱགིརིསྨིཾ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟི མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཝེལུ༹ཀཎྜཀཱི [ཝེལུ༹ཀཎྜཀཱི (སྱཱ.) ཨ. ནི. ༦.༣༧; ༢.༡༣༤; སཾ. ནི. ༢.༡༧༣ པསྶིཏབྦཾ] ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ པཙྩུཊྛཱཡ པཱརཱཡནཾ [ཙཱུལ༹ནི. པཱརཱཡནཝགྒ, ཝཏྠུགཱཐཱ] སརེན བྷཱསཏི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ དཀྑིཎཾ དིསཾ གཙྪཏི ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན. ཨསྶོསི ཁོ ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ ནནྡམཱཏཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ པཱརཱཡནཾ སརེན བྷཱསནྟིཡཱ, སུཏྭཱ ཀཐཱཔརིཡོསཱནཾ ཨཱགམཡམཱནོ ཨཊྛཱསི.

ཨཐ ཁོ ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ པཱརཱཡནཾ སརེན བྷཱསིཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ ནནྡམཱཏཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཀཐཱཔརིཡོསཱནཾ ཝིདིཏྭཱ ཨབྦྷཱནུམོདི – ‘‘སཱདྷུ བྷགིནི, སཱདྷུ བྷགིནཱི’’ཏི! ‘‘ཀོ པནེསོ, བྷདྲམུཁཱ’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ ཏེ, བྷགིནི, བྷཱཏཱ ཝེསྶཝཎོ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷདྲམུཁ, ཏེན ཧི ཡོ མེ ཨཡཾ དྷམྨཔརིཡཱཡོ བྷཎིཏོ ཨིདཾ ཏེ ཧོཏུ ཨཱཏིཐེཡྻ’’ནྟི. ‘‘སཱདྷུ, བྷགིནི, ཨེཏཉྩེཝ མེ ཧོཏུ ཨཱཏིཐེཡྻཾ. སྭེཝ [སྭེ ཙ (སཱི.)] སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨཀཏཔཱཏརཱསོ ཝེལུ༹ཀཎྜཀཾ ཨཱགམིསྶཏི, ཏཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཝིསིཏྭཱ མམ དཀྑིཎཾ ཨཱདིསེཡྻཱསི. ཨེཏཉྩེཝ [ཨེཝཉྩ (སཱི. སྱཱ.), ཨེཏཉྩ (?)] མེ བྷཝིསྶཏི ཨཱཏིཐེཡྻ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན སཀེ ནིཝེསནེ པཎཱིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ པཊིཡཱདཱཔེསི. ཨཐ ཁོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨཀཏཔཱཏརཱསོ ཡེན ཝེལུ༹ཀཎྜཀོ ཏདཝསརི. ཨཐ ཁོ ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཉྙཏརཾ པུརིསཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, ཨཱརཱམཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཀཱལཾ ཨཱརོཙེཧི – ‘ཀཱལོ, བྷནྟེ, ཨཡྻཱཡ ནནྡམཱཏུཡཱ ནིཝེསནེ ནིཊྛིཏཾ བྷཏྟ’’’ནྟི. ‘‘ཨེཝཾ, ཨཡྻེ’’ཏི ཁོ སོ པུརིསོ ནནྡམཱཏཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ པཊིསྶུཏྭཱ ཨཱརཱམཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཀཱལཾ ཨཱརོཙེསི – ‘‘ཀཱལོ, བྷནྟེ, ཨཡྻཱཡ ནནྡམཱཏུཡཱ ནིཝེསནེ ནིཊྛིཏཾ བྷཏྟ’’ནྟི. ཨཐ ཁོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁོ བྷིཀྑུསངྒྷོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན ནནྡམཱཏཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨཐ ཁོ ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན སཧཏྠཱ སནྟཔྤེསི སམྤཝཱརེསི.

ཨཐ ཁོ ནནྡམཱཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ནནྡམཱཏརཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ པན ཏེ, ནནྡམཱཏེ, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨབྦྷཱགམནཾ ཨཱརོཙེསཱི’’ཏི?

‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ པཙྩུཊྛཱཡ པཱརཱཡནཾ སརེན བྷཱསིཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསིཾ. ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, ཝེསྶཝཎོ མཧཱརཱཛཱ མམ ཀཐཱཔརིཡོསཱནཾ ཝིདིཏྭཱ ཨབྦྷཱནུམོདི – ‘སཱདྷུ, བྷགིནི, སཱདྷུ, བྷགིནཱི’ཏི! ‘ཀོ པནེསོ, བྷདྲམུཁཱ’ཏི? ‘ཨཧཾ ཏེ, བྷགིནི, བྷཱཏཱ ཝེསྶཝཎོ, མཧཱརཱཛཱ’ཏི. ‘སཱདྷུ, བྷདྲམུཁ, ཏེན ཧི ཡོ མེ ཨཡཾ དྷམྨཔརིཡཱཡོ བྷཎིཏོ ཨིདཾ ཏེ ཧོཏུ ཨཱཏིཐེཡྻ’ནྟི. ‘སཱདྷུ, བྷགིནི, ཨེཏཉྩེཝ མེ ཧོཏུ ཨཱཏིཐེཡྻཾ. སྭེཝ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔྤམུཁོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨཀཏཔཱཏརཱསོ ཝེལུ༹ཀཎྜཀཾ ཨཱགམིསྶཏི, ཏཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཝིསིཏྭཱ མམ དཀྑིཎཾ ཨཱདིསེཡྻཱསི. ཨེཏཉྩེཝ [ཨེཏཉྩ (སཱི.), ཨེཝཉྩ (སྱཱ.)] མེ བྷཝིསྶཏི ཨཱཏིཐེཡྻ’ནྟི. ཡདིདཾ [ཡམིདཾ (མ. ནི. ༡.༣༦༣)], བྷནྟེ, དཱནེ [པུཉྙཾ ཧི ཏཾ (སཱི.), པུཉྙཾ པུཉྙམཧིཏཾ (སྱཱ.), པུཉྙཾ ཝཱ པུཉྙམཧཾ ཝཱ (པཱི.), པུཉྙཾ ཝཱ པུཉྙམཧཱི ཝཱ (ཀ.)] པུཉྙཉྩ པུཉྙམཧཱི ཙ ཏཾ [པུཉྙཾ ཧི ཏཾ (སཱི.), པུཉྙཾ པུཉྙམཧིཏཾ (སྱཱ.), པུཉྙཾ ཝཱ པུཉྙམཧཾ ཝཱ (པཱི.), པུཉྙཾ ཝཱ པུཉྙམཧཱི ཝཱ (ཀ.)] ཝེསྶཝཎསྶ མཧཱརཱཛསྶ སུཁཱཡ ཧོཏཱུ’’ཏི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ནནྡམཱཏེ, ཨབྦྷུཏཾ, ནནྡམཱཏེ! ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཝེསྶཝཎེན མཧཱརཱཛེན ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེན ཨེཝཾམཧེསཀྑེན དེཝཔུཏྟེན སམྨུཁཱ སལླཔིསྶསཱི’’ཏི.

‘‘ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨེསེཝ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨཏྠི མེ ཨཉྙོཔི ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨིདྷ མེ, བྷནྟེ, ནནྡོ ནཱམ ཨེཀཔུཏྟཀོ པིཡོ མནཱཔོ. ཏཾ རཱཛཱནོ ཀིསྨིཉྩིདེཝ པཀརཎེ ཨོཀསྶ པསཡ྄ཧ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསུཾ. ཏསྨིཾ ཁོ པནཱཧཾ, བྷནྟེ, དཱརཀེ གཧིཏེ ཝཱ གཡ྄ཧམཱནེ ཝཱ ཝདྷེ ཝཱ ཝཛ྄ཛྷམཱནེ ཝཱ ཧཏེ ཝཱ ཧཉྙམཱནེ ཝཱ ནཱབྷིཛཱནཱམི ཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟ’’ནྟི. ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ནནྡམཱཏེ, ཨབྦྷུཏཾ ནནྡམཱཏེ! ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི [ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟམྤི (སྱཱ.)] པརིསོདྷེསྶསཱི’’ཏི.

‘‘ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨེསེཝ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨཏྠི མེ ཨཉྙོཔི ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨིདྷ མེ, བྷནྟེ, སཱམིཀོ ཀཱལངྐཏོ ཨཉྙཏརཾ ཡཀྑཡོནིཾ ཨུཔཔནྣོ. སོ མེ ཏེནེཝ པུརིམེན ཨཏྟབྷཱཝེན ཨུདྡསྶེསི. ན ཁོ པནཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཛཱནཱམི ཏཏོནིདཱནཾ ཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟ’’ནྟི. ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ནནྡམཱཏེ, ཨབྦྷུཏཾ, ནནྡམཱཏེ! ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི པརིསོདྷེསྶསཱི’’ཏི.

‘‘ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨེསེཝ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨཏྠི མེ ཨཉྙོཔི ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཡཏོཧཾ, བྷནྟེ, སཱམིཀསྶ དཧརསྶེཝ དཧརཱ ཨཱནཱིཏཱ ནཱབྷིཛཱནཱམི སཱམིཀཾ མནསཱཔི ཨཏིཙརིཏཱ [ཨཏིཙརིཏུཾ (སྱཱ.), ཨཏིཙཱརིཏྟཾ (ཀ.)], ཀུཏོ པན ཀཱཡེནཱ’’ཏི! ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ནནྡམཱཏེ, ཨབྦྷུཏཾ, ནནྡམཱཏེ! ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཙིཏྟུཔྤཱདམྤི པརིསོདྷེསྶསཱི’’ཏི.

‘‘ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨེསེཝ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨཏྠི མེ ཨཉྙོཔི ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཡདཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨུཔཱསིཀཱ པཊིདེསིཏཱ ནཱབྷིཛཱནཱམི ཀིཉྩི སིཀྑཱཔདཾ སཉྩིཙྩ ཝཱིཏིཀྐམིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ནནྡམཱཏེ, ཨབྦྷུཏཾ, ནནྡམཱཏེ’’ཏི!

‘‘ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨེསེཝ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨཏྠི མེ ཨཉྙོཔི ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, ཡཱཝདེཝ [ཡཱཝདེཝ (སཱི. སྱཱ.) སཾ. ནི. ༢.༡༥༢ པཱལི༹ ཙ ཨཊྛཀཐཱཊཱིཀཱ ཙ པསྶིཏབྦཱ] ཨཱཀངྑཱམི ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཱམི. ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སམྤསཱདནཾ ཙེཏསོ ཨེཀོདིབྷཱཝཾ ཨཝིཏཀྐཾ ཨཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཱམི. པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ ཨུཔེཀྑིཀཱ ཙ ཝིཧརཱམི སཏཱ ཙ སམྤཛཱནཱ སུཁཉྩ ཀཱཡེ པཊིསཾཝེདེམི, ཡཾ ཏཾ ཨརིཡཱ ཨཱཙིཀྑནྟི – ‘ཨུཔེཀྑཀོ སཏིམཱ སུཁཝིཧཱརཱི’ཏི ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཱམི. སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ནནྡམཱཏེ, ཨབྦྷུཏཾ, ནནྡམཱཏེ’’ཏི!

‘‘ན ཁོ མེ, བྷནྟེ, ཨེསེཝ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཨཏྠི མེ ཨཉྙོཔི ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. ཡཱནིམཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ དེསིཏཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི ནཱཧཾ ཏེསཾ ཀིཉྩི ཨཏྟནི ཨཔྤཧཱིནཾ སམནུཔསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཙྪརིཡཾ, ནནྡམཱཏེ, ཨབྦྷུཏཾ, ནནྡམཱཏེ’’ཏི!

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ནནྡམཱཏརཾ ཨུཔཱསིཀཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམཱིཏི. དསམཾ.

མཧཱཡཉྙཝགྒོ པཉྩམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཋིཏི ཙ པརིཀྑཱརཾ དྭེ, ཨགྒཱི སཉྙཱ ཙ དྭེ པརཱ;

མེཐུནཱ སཾཡོགོ དཱནཾ, ནནྡམཱཏེན ཏེ དསཱཏི.

པཋམཔཎྞཱསཀཾ སམཏྟཾ.

༦. ཨབྱཱཀཏཝགྒོ

༡. ཨབྱཱཀཏསུཏྟཾ

༥༤. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན སུཏཝཏོ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཝིཙིཀིཙྪཱ ནུཔྤཛྫཏི ཨབྱཱཀཏཝཏྠཱུསཱུ’’ཏི?

‘‘དིཊྛིནིརོདྷཱ ཁོ, བྷིཀྑུ, སུཏཝཏོ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཝིཙིཀིཙྪཱ ནུཔྤཛྫཏི ཨབྱཱཀཏཝཏྠཱུསུ. ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, དིཊྛིགཏམེཏཾ; ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, དིཊྛིགཏམེཏཾ; ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, དིཊྛིགཏམེཏཾ; ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, དིཊྛིགཏམེཏཾ. ཨསྶུཏཝཱ, བྷིཀྑུ, པུཐུཛྫནོ དིཊྛིཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, དིཊྛིསམུདཡཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, དིཊྛིནིརོདྷཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, དིཊྛིནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཏསྶ སཱ དིཊྛི པཝཌྜྷཏི, སོ ན པརིམུཙྩཏི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི, ན པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘སུཏཝཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑུ, ཨརིཡསཱཝཀོ དིཊྛིཾ པཛཱནཱཏི, དིཊྛིསམུདཡཾ པཛཱནཱཏི, དིཊྛིནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, དིཊྛིནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ སཱ དིཊྛི ནིརུཛ྄ཛྷཏི, སོ པརིམུཙྩཏི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི, པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི. ཨེཝཾ ཛཱནཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ པསྶཾ ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི ན བྱཱཀརོཏི; ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི ན བྱཱཀརོཏི; ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི ན བྱཱཀརོཏི; ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི ན བྱཱཀརོཏི. ཨེཝཾ ཛཱནཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ པསྶཾ ཨེཝཾ ཨབྱཱཀརཎདྷམྨོ ཧོཏི ཨབྱཱཀཏཝཏྠཱུསུ. ཨེཝཾ ཛཱནཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ པསྶཾ ན ཚམྦྷཏི, ན ཀམྤཏི, ན ཝེདྷཏི, ན སནྟཱསཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨབྱཱཀཏཝཏྠཱུསུ.

‘‘‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཏཎྷཱགཏམེཏཾ…པེ… སཉྙཱགཏམེཏཾ …པེ… མཉྙིཏམེཏཾ…པེ… པཔཉྩིཏམེཏཾ…པེ… ཨུཔཱདཱནགཏམེཏཾ…པེ… ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཝིཔྤཊིསཱརོ ཨེསོ; ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཝིཔྤཊིསཱརོ ཨེསོ; ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཝིཔྤཊིསཱརོ ཨེསོ; ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑུ, ཝིཔྤཊིསཱརོ ཨེསོ. ཨསྶུཏཝཱ, བྷིཀྑུ, པུཐུཛྫནོ ཝིཔྤཊིསཱརཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཝིཔྤཊིསཱརསམུདཡཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཝིཔྤཊིསཱརནིརོདྷཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཝིཔྤཊིསཱརནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ནཔྤཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ ཝིཔྤཊིསཱརོ པཝཌྜྷཏི, སོ ན པརིམུཙྩཏི ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི, ན པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི.

‘‘སུཏཝཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑུ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཔྤཊིསཱརཾ པཛཱནཱཏི, ཝིཔྤཊིསཱརསམུདཡཾ པཛཱནཱཏི, ཝིཔྤཊིསཱརནིརོདྷཾ པཛཱནཱཏི, ཝིཔྤཊིསཱརནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ པཛཱནཱཏི. ཏསྶ སོ ཝིཔྤཊིསཱརོ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, སོ པརིམུཙྩཏི ཛཱཏིཡཱ…པེ… དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམི. ཨེཝཾ ཛཱནཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ པསྶཾ ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི ན བྱཱཀརོཏི…པེ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏིཔི ན བྱཱཀརོཏི. ཨེཝཾ ཛཱནཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ པསྶཾ ཨེཝཾ ཨབྱཱཀརཎདྷམྨོ ཧོཏི ཨབྱཱཀཏཝཏྠཱུསུ. ཨེཝཾ ཛཱནཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ པསྶཾ ན ཚམྦྷཏི, ན ཀམྤཏི, ན ཝེདྷཏི, ན སནྟཱསཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨབྱཱཀཏཝཏྠཱུསུ. ཨཡཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན སུཏཝཏོ ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཝིཙིཀིཙྪཱ ནུཔྤཛྫཏི ཨབྱཱཀཏཝཏྠཱུསཱུ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. པུརིསགཏིསུཏྟཾ

༥༥. ‘‘སཏྟ ཙ [སཏྟ (སཱི.), སཏྟ ཙ ཁོ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, པུརིསགཏིཡོ དེསེསྶཱམི ཨནུཔཱདཱ ཙ པརིནིབྦཱནཾ [པརིནིབྦཱཎཾ (སཱི.)]. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ པུརིསགཏིཡོ?

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ‘ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ, ན བྷཝིསྶཏི ན མེ བྷཝིསྶཏི, ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ ཏཾ པཛཧཱམཱི’ཏི ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏི. སོ བྷཝེ ན རཛྫཏི, སམྦྷཝེ ན རཛྫཏི, ཨཏྠུཏྟརི པདཾ སནྟཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏི. ཏཉྩ ཁྭསྶ པདཾ ན སབྦེན སབྦཾ སཙྪིཀཏཾ ཧོཏི, ཏསྶ ན སབྦེན སབྦཾ མཱནཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ བྷཝརཱགཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾསནྟཏྟེ [དིཝསསནྟཏྟེ (སཱི. སྱཱ.) མ. ནི. ༢.༡༥༤] ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ནིབྦཱཡེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ‘ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ, ན བྷཝིསྶཏི ན མེ བྷཝིསྶཏི, ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ ཏཾ པཛཧཱམཱི’ཏི ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏི. སོ བྷཝེ ན རཛྫཏི, སམྦྷཝེ ན རཛྫཏི, ཨཏྠུཏྟརི པདཾ སནྟཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏི. ཏཉྩ ཁྭསྶ པདཾ ན སབྦེན སབྦཾ སཙྪིཀཏཾ ཧོཏི, ཏསྶ ན སབྦེན སབྦཾ མཱནཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ བྷཝརཱགཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ‘ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ, ན བྷཝིསྶཏི ན མེ བྷཝིསྶཏི, ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ ཏཾ པཛཧཱམཱི’ཏི ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏི. སོ བྷཝེ ན རཛྫཏི, སམྦྷཝེ ན རཛྫཏི, ཨཏྠུཏྟརི པདཾ སནྟཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏི. ཏཉྩ ཁྭསྶ པདཾ ན སབྦེན སབྦཾ སཙྪིཀཏཾ ཧོཏི, ཏསྶ ན སབྦེན སབྦཾ མཱནཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ བྷཝརཱགཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾསནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ནིབྦཱཡེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾསནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨནུཔཧཙྩ ཏལཾ ནིབྦཱཡེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾསནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨུཔཧཙྩ ཏལཾ ནིབྦཱཡེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾསནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ པརིཏྟེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཔཏེཡྻ. སཱ ཏཏྠ ཨགྒིམྤི ཛནེཡྻ, དྷཱུམམྤི ཛནེཡྻ, ཨགྒིམྤི ཛནེཏྭཱ དྷཱུམམྤི ཛནེཏྭཱ ཏམེཝ པརིཏྟཾ ཏིཎཔུཉྫཾ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫཾ ཝཱ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཨནཱཧཱརཱ ནིབྦཱཡེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾསནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཝིཔུལེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཔཏེཡྻ. སཱ ཏཏྠ ཨགྒིམྤི ཛནེཡྻ, དྷཱུམམྤི ཛནེཡྻ, ཨགྒིམྤི ཛནེཏྭཱ དྷཱུམམྤི ཛནེཏྭཱ ཏམེཝ ཝིཔུལཾ ཏིཎཔུཉྫཾ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫཾ ཝཱ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ ཨནཱཧཱརཱ ནིབྦཱཡེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ‘ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ, ན བྷཝིསྶཏི ན མེ བྷཝིསྶཏི, ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ ཏཾ པཛཧཱམཱི’ཏི ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏི. སོ བྷཝེ ན རཛྫཏི, སམྦྷཝེ ན རཛྫཏི, ཨཏྠུཏྟརི པདཾ སནྟཾ སམྨཔཉྙཱཡ པསྶཏི. ཏཉྩ ཁྭསྶ པདཾ ན སབྦེན སབྦཾ སཙྪིཀཏཾ ཧོཏི, ཏསྶ ན སབྦེན སབྦཾ མཱནཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ བྷཝརཱགཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ན སབྦེན སབྦཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཧོཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, དིཝསཾསནྟཏྟེ ཨཡོཀཔཱལེ ཧཉྙམཱནེ པཔཊིཀཱ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ མཧནྟེ ཏིཎཔུཉྫེ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫེ ཝཱ ནིཔཏེཡྻ. སཱ ཏཏྠ ཨགྒིམྤི ཛནེཡྻ, དྷཱུམམྤི ཛནེཡྻ, ཨགྒིམྤི ཛནེཏྭཱ དྷཱུམམྤི ཛནེཏྭཱ ཏམེཝ མཧནྟཾ ཏིཎཔུཉྫཾ ཝཱ ཀཊྛཔུཉྫཾ ཝཱ པརིཡཱདིཡིཏྭཱ གཙྪམྤི དཧེཡྻ [ཌཧེཡྻ (ཨཉྙཏྠ)], དཱཡམྤི དཧེཡྻ, གཙྪམྤི དཧིཏྭཱ དཱཡམྤི དཧིཏྭཱ ཧརིཏནྟཾ ཝཱ པཐནྟཾ ཝཱ [པནྠནྟཾ ཝཱ (སཱི.) སྱཱམཔོཏྠཀེ ཨིདཾ ན དིསྶཏི] སེལནྟཾ ཝཱ ཨུདཀནྟཾ ཝཱ རམཎཱིཡཾ ཝཱ བྷཱུམིབྷཱགཾ ཨཱགམྨ ཨནཱཧཱརཱ ནིབྦཱཡེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ…པེ… སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨུདྡྷཾསོཏོ ཧོཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ པུརིསགཏིཡོ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི – ‘ནོ ཙསྶ ནོ ཙ མེ སིཡཱ, ན བྷཝིསྶཏི ན མེ བྷཝིསྶཏི, ཡདཏྠི ཡཾ བྷཱུཏཾ ཏཾ པཛཧཱམཱི’ཏི ཨུཔེཀྑཾ པཊིལབྷཏི. སོ བྷཝེ ན རཛྫཏི, སམྦྷཝེ ན རཛྫཏི, ཨཏྠུཏྟརི པདཾ སནྟཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏི. ཏཉྩ ཁྭསྶ པདཾ སབྦེན སབྦཾ སཙྪིཀཏཾ ཧོཏི, ཏསྶ སབྦེན སབྦཾ མཱནཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, སབྦེན སབྦཾ བྷཝརཱགཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, སབྦེན སབྦཾ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཧཱིནོ ཧོཏི. སོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔཱདཱཔརིནིབྦཱནཾ. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ པུརིསགཏིཡོ ཨནུཔཱདཱ ཙ པརིནིབྦཱན’’ནྟི. དུཏིཡཾ.

༣. ཏིསྶབྲཧྨཱསུཏྟཾ

༥༦. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ. ཨཐ ཁོ དྭེ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ ཨེཀཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏཱ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུནིཡོ ཝིམུཏྟཱ’’ཏི. ཨཔརཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཏཱ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུནིཡོ ཨནུཔཱདིསེསཱ སུཝིམུཏྟཱ’’ཏི. ཨིདམཝོཙུཾ ཏཱ དེཝཏཱ. སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ ཏཱ དེཝཏཱ ‘‘སམནུཉྙོ སཏྠཱ’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ དྭེ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ ཀེཝལཀཔྤཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེཏཱ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུནིཡོ ཝིམུཏྟཱ’ཏི. ཨཔརཱ དེཝཏཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཨེཏཱ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུནིཡོ ཨནུཔཱདིསེསཱ སུཝིམུཏྟཱ’ཏི. ཨིདམཝོཙུཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱ དེཝཏཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསཱུ’’ཏི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ བྷགཝཏོ ཨཝིདཱུརེ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཀཏམེསཱནཾ ཁོ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི? ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཏིསྶོ ནཱམ བྷིཀྑུ ཨདྷུནཱཀཱལངྐཏོ ཨཉྙཏརཾ བྲཧྨལོཀཾ ཨུཔཔནྣོ ཧོཏི. ཏཏྲཱཔི ནཾ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི – ‘‘ཏིསྶོ བྲཧྨཱ མཧིདྡྷིཀོ མཧཱནུབྷཱཝོ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ – སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ – གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ ཨནྟརཧིཏོ ཏསྨིཾ བྲཧྨལོཀེ པཱཏུརཧོསི. ཨདྡསཱ ཁོ ཏིསྶོ བྲཧྨཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨེཧི ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན; སྭཱགཏཾ, མཱརིས མོགྒལླཱན! ཙིརསྶཾ ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི, ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ནིསཱིད, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ནིསཱིདི ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ཏིསྶོཔི ཁོ བྲཧྨཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཏིསྶཾ བྲཧྨཱནཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏམེསཱནཾ ཁོ, ཏིསྶ, དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི? ‘‘བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི.

‘‘སབྦེསཉྙེཝ ཁོ, ཏིསྶ, བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, སབྦེསཾ བྲཧྨཀཱཡིཀཱནཾ དེཝཱནཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི.

‘‘ཡེ ཁོ ཏེ, མཱརིས མོགྒལླཱན, བྲཧྨཀཱཡིཀཱ དེཝཱ བྲཧྨེན ཨཱཡུནཱ སནྟུཊྛཱ བྲཧྨེན ཝཎྞེན བྲཧྨེན སུཁེན བྲཧྨེན ཡསེན བྲཧྨེན ཨཱདྷིཔཏེཡྻེན སནྟུཊྛཱ, ཏེ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནནྟི. ཏེསཾ ན ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’ཏི. ཡེ ཙ ཁོ ཏེ, མཱརིས མོགྒལླཱན, བྲཧྨཀཱཡིཀཱ དེཝཱ བྲཧྨེན ཨཱཡུནཱ ཨསནྟུཊྛཱ, བྲཧྨེན ཝཎྞེན བྲཧྨེན སུཁེན བྲཧྨེན ཡསེན བྲཧྨེན ཨཱདྷིཔཏེཡྻེན ཨསནྟུཊྛཱ, ཏེ ཙ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནནྟི. ཏེསཾ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ, མཱརིས མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ ཧོཏི. ཏམེནཾ ཏེ དེཝཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ. ཡཱཝསྶ ཀཱཡོ ཋསྶཏི ཏཱཝ ནཾ དཀྑནྟི དེཝམནུསྶཱ. ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ན ནཾ དཀྑནྟི དེཝམནུསྶཱ’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, མཱརིས མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུ པཉྙཱཝིམུཏྟོ ཧོཏི. ཏམེནཾ ཏེ དེཝཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ པཉྙཱཝིམུཏྟོ. ཡཱཝསྶ ཀཱཡོ ཋསྶཏི ཏཱཝ ནཾ དཀྑནྟི དེཝམནུསྶཱ. ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ན ནཾ དཀྑནྟི དེཝམནུསྶཱ’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, མཱརིས མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུ ཀཱཡསཀྑཱི ཧོཏི. ཏམེནཾ དེཝཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཀཱཡསཀྑཱི. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱ’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, མཱརིས མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུ དིཊྛིཔྤཏྟོ ཧོཏི…པེ… སདྡྷཱཝིམུཏྟོ ཧོཏི…པེ… དྷམྨཱནུསཱརཱི ཧོཏི. ཏམེནཾ ཏེ དེཝཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ དྷམྨཱནུསཱརཱི. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱ’ཏི. ཨེཝམྤི ཁོ, མཱརིས མོགྒལླཱན, ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཏིསྶསྶ བྲཧྨུནོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ – སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ – བྲཧྨལོཀེ ཨནྟརཧིཏོ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ པབྦཏེ པཱཏུརཧོསི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི ཏིསྶེན བྲཧྨུནཱ སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི.

‘‘ན ཧི པན ཏེ, མོགྒལླཱན, ཏིསྶོ བྲཧྨཱ སཏྟམཾ ཨནིམིཏྟཝིཧཱརིཾ པུགྒལཾ དེསེཏི’’. ‘‘ཨེཏསྶ, བྷགཝཱ, ཀཱལོ; ཨེཏསྶ, སུགཏ, ཀཱལོ! ཡཾ བྷགཝཱ སཏྟམཾ ཨནིམིཏྟཝིཧཱརིཾ པུགྒལཾ དེསེཡྻ. བྷགཝཏོ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, མོགྒལླཱན, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷ, མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུ སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ཨནིམིཏྟཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏམེནཾ ཏེ དེཝཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ཨནིམིཏྟཾ ཙེཏོསམཱདྷིཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནུལོམིཀཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝམཱནོ ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནི སམནྣཱནཡམཱནོ – ཡསྶཏྠཱཡ ཀུལཔུཏྟཱ སམྨདེཝ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛནྟི ཏདནུཏྟརཾ – བྲཧྨཙརིཡཔརིཡོསཱནཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱ’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, མོགྒལླཱན, ཏེསཾ དེཝཱནཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘སཨུཔཱདིསེསེ ཝཱ སཨུཔཱདིསེསོཏི, ཨནུཔཱདིསེསེ ཝཱ ཨནུཔཱདིསེསོ’’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. སཱིཧསེནཱཔཏིསུཏྟཾ

༥༧. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ. ཨཐ ཁོ སཱིཧོ སེནཱཔཏི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སཱིཧོ སེནཱཔཏི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སཀྐཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སནྡིཊྛིཀཾ དཱནཕལཾ པཉྙཱཔེཏུ’’ནྟི?

‘‘ཏེན ཧི, སཱིཧ, ཏཉྙེཝེཏྠ པཊིཔུཙྪིསྶཱམི, ཡཐཱ ཏེ ཁམེཡྻ ཏཐཱ ནཾ བྱཱཀརེཡྻཱསི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཨིདྷ དྭེ པུརིསཱ – ཨེཀོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཨེཀོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཀཾ ནུ ཁོ [ཀིཾ ནུ ཁོ (ཀ.)] ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨནུཀམྤནྟཱ ཨནུཀམྤེཡྻུཾ – ‘ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ’’’ཏི?

‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཀིནྟཾ [ཀིནྟི (ཀ.)] ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨནུཀམྤནྟཱ ཨནུཀམྤིསྶནྟི! ཡོ ཙ ཁོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ ཏཾཡེཝ ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨནུཀམྤནྟཱ ཨནུཀམྤེཡྻུཾ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཀཾ ནུ ཁོ ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨུཔསངྐམནྟཱ ཨུཔསངྐམེཡྻུཾ – ‘ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ’’’ཏི? ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཀིནྟཾ ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨུཔསངྐམནྟཱ ཨུཔསངྐམིསྶནྟི! ཡོ ཙ ཁོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ ཏཾཡེཝ ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨུཔསངྐམནྟཱ ཨུཔསངྐམེཡྻུཾ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཀསྶ ནུ ཁོ ཨརཧནྟོ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟཱ པཊིགྒཎྷེཡྻུཾ – ‘ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ’’’ཏི? ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཀིནྟཾ ཏསྶ ཨརཧནྟོ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟཱ པཊིགྒཎྷིསྶནྟི! ཡོ ཙ ཁོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ ཏསྶེཝ ཨརཧནྟོ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟཱ པཊིགྒཎྷེཡྻུཾ’’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཀསྶ ནུ ཁོ ཨརཧནྟོ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེནྟཱ དེསེཡྻུཾ – ‘ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ’’’ཏི? ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཀིནྟཾ ཏསྶ ཨརཧནྟོ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེནྟཱ དེསེསྶནྟི! ཡོ ཙ ཁོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ ཏསྶེཝ ཨརཧནྟོ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེནྟཱ དེསེཡྻུཾ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཀསྶ ནུ ཁོ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪེཡྻ – ‘ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ’’’ཏི? ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཀིནྟཾ ཏསྶ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪིསྶཏི! ཡོ ཙ ཁོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ ཏསྶེཝ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཙྪེཡྻ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཀོ ནུ ཁོ ཡཾཡདེཝ པརིསཾ ཨུཔསངྐམེཡྻ, ཡདི ཁཏྟིཡཔརིསཾ ཡདི བྲཱཧྨཎཔརིསཾ ཡདི གཧཔཏིཔརིསཾ ཡདི སམཎཔརིསཾ ཝིསཱརདོ ཨུཔསངྐམེཡྻ ཨམངྐུབྷཱུཏོ – ‘ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ’’’ཏི? ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཀིཾ སོ ཡཾཡདེཝ པརིསཾ ཨུཔསངྐམིསྶཏི, ཡདི ཁཏྟིཡཔརིསཾ ཡདི བྲཱཧྨཎཔརིསཾ ཡདི གཧཔཏིཔརིསཾ ཡདི སམཎཔརིསཾ ཝིསཱརདོ ཨུཔསངྐམིསྶཏི ཨམངྐུབྷཱུཏོ! ཡོ ཙ ཁོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ སོ ཡཾཡདེཝ པརིསཾ ཨུཔསངྐམེཡྻ, ཡདི ཁཏྟིཡཔརིསཾ ཡདི བྲཱཧྨཎཔརིསཾ ཡདི གཧཔཏིཔརིསཾ ཡདི སམཎཔརིསཾ ཝིསཱརདོ ཨུཔསངྐམེཡྻ ཨམངྐུབྷཱུཏོ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, སཱིཧ, ཀོ ནུ ཁོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ – ‘ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཡོ ཝཱ སོ པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ’’’ཏི? ‘‘ཡོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ, ཀིཾ སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཏི! ཡོ ཙ ཁོ སོ, བྷནྟེ, པུརིསོ སདྡྷོ དཱནཔཏི ཨནུཔྤདཱནརཏོ སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ’’.

‘‘ཡཱནིམཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སནྡིཊྛིཀཱནི དཱནཕལཱནི ཨཀྑཱཏཱནི, ནཱཧཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ སདྡྷཱཡ གཙྪཱམི. ཨཧམྤི ཨེཏཱནི ཛཱནཱམི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, དཱཡཀོ དཱནཔཏི, མཾ ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨནུཀམྤནྟཱ ཨནུཀམྤནྟི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, དཱཡཀོ དཱནཔཏི, མཾ ཨརཧནྟོ པཋམཾ ཨུཔསངྐམནྟཱ ཨུཔསངྐམནྟི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, དཱཡཀོ དཱནཔཏི, མཡ྄ཧཾ ཨརཧནྟོ པཋམཾ པཊིགྒཎྷནྟཱ པཊིགྒཎྷནྟི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, དཱཡཀོ དཱནཔཏི, མཡ྄ཧཾ ཨརཧནྟོ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེནྟཱ དེསེནྟི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, དཱཡཀོ དཱནཔཏི, མཡ྄ཧཾ ཀལྱཱཎོ ཀིཏྟིསདྡོ ཨབྦྷུགྒཏོ – ‘སཱིཧོ སེནཱཔཏི དཱཡཀོ ཀཱརཀོ སངྒྷུཔཊྛཱཀོ’ཏི. ཨཧཾ, བྷནྟེ, དཱཡཀོ དཱནཔཏི ཡཾཡདེཝ པརིསཾ ཨུཔསངྐམཱམི, ཡདི ཁཏྟིཡཔརིསཾ…པེ… ཡདི སམཎཔརིསཾ ཝིསཱརདོ ཨུཔསངྐམཱམི ཨམངྐུབྷཱུཏོ. ཡཱནིམཱནི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སནྡིཊྛིཀཱནི དཱནཕལཱནི ཨཀྑཱཏཱནི, ནཱཧཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ སདྡྷཱཡ གཙྪཱམི. ཨཧམྤི ཨེཏཱནི ཛཱནཱམི. ཡཉྩ ཁོ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ – ‘དཱཡཀོ, སཱིཧ, དཱནཔཏི ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’ཏི. ཨེཏཱཧཾ ན ཛཱནཱམི, ཨེཏྠ ཙ པནཱཧཾ, བྷགཝཏོ སདྡྷཱཡ གཙྪཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཏཾ, སཱིཧ; ཨེཝམེཏཾ, སཱིཧ! དཱཡཀོ, སཱིཧ, དཱནཔཏི ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨརཀྑེཡྻསུཏྟཾ

༥༨. ‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཨརཀྑེཡྻཱནི, ཏཱིཧི ཙ ཨནུཔཝཛྫོ. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི ཏཐཱགཏསྶ ཨརཀྑེཡྻཱནི? པརིསུདྡྷཀཱཡསམཱཙཱརོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ; ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ – ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི. པརིསུདྡྷཝཙཱིསམཱཙཱརོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ; ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ – ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི. པརིསུདྡྷམནོསམཱཙཱརོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ; ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ མནོདུཙྩརིཏཾ ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ – ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི. པརིསུདྡྷཱཛཱིཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ; ནཏྠི ཏཐཱགཏསྶ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ཡཾ ཏཐཱགཏོ རཀྑེཡྻ – ‘མཱ མེ ཨིདཾ པརོ ཨཉྙཱསཱི’ཏི. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཏཐཱགཏསྶ ཨརཀྑེཡྻཱནི.

‘‘ཀཏམེཧི ཏཱིཧི ཨནུཔཝཛྫོ? སྭཱཀྑཱཏདྷམྨོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ. ཏཏྲ ཝཏ མཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ དེཝོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ ཀོཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ སཧདྷམྨེན པཊིཙོདེསྶཏི – ‘ཨིཏིཔི ཏྭཾ ན སྭཱཀྑཱཏདྷམྨོ’ཏི. ནིམིཏྟམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ན སམནུཔསྶཱམི. ཨེཏམཧཾ [ཨེཏཾཔཧཾ (སཱི. སྱཱ.)], བྷིཀྑཝེ, ནིམིཏྟཾ ཨསམནུཔསྶནྟོ ཁེམཔྤཏྟོ ཨབྷཡཔྤཏྟོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཝིཧརཱམི.

‘‘སུཔཉྙཏྟཱ ཁོ པན མེ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀཱནཾ ནིབྦཱནགཱམིནཱི པཊིཔདཱ. ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ མམ སཱཝཀཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟི. ཏཏྲ ཝཏ མཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ དེཝོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ ཀོཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ སཧདྷམྨེན པཊིཙོདེསྶཏི – ‘ཨིཏིཔི ཏེ ན སུཔཉྙཏྟཱ སཱཝཀཱནཾ ནིབྦཱནགཱམིནཱི པཊིཔདཱ. ཡཐཱཔཊིཔནྣཱ ཏཝ སཱཝཀཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟཱི’ཏི. ནིམིཏྟམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ན སམནུཔསྶཱམི. ཨེཏམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིམིཏྟཾ ཨསམནུཔསྶནྟོ ཁེམཔྤཏྟོ ཨབྷཡཔྤཏྟོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཝིཧརཱམི.

‘‘ཨནེཀསཏཱ ཁོ པན མེ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཀཔརིསཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟི. ཏཏྲ ཝཏ མཾ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ དེཝོ ཝཱ མཱརོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ ཀོཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ སཧདྷམྨེན པཊིཙོདེསྶཏི – ‘ཨིཏིཔི ཏེ ན ཨནེཀསཏཱ སཱཝཀཔརིསཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟཱི’ཏི. ནིམིཏྟམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ན སམནུཔསྶཱམི. ཨེཏམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ནིམིཏྟཾ ཨསམནུཔསྶནྟོ ཁེམཔྤཏྟོ ཨབྷཡཔྤཏྟོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཝིཧརཱམི. ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཨནུཔཝཛྫོ.

‘‘ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརི ཏཐཱགཏསྶ ཨརཀྑེཡྻཱནི, ཨིམེཧི ཙ ཏཱིཧི ཨནུཔཝཛྫོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཀིམིལསུཏྟཾ

༥༩. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀིམིལཱཡཾ ཝིཧརཏི ནིཙུལཝནེ [ཝེལུ༹ཝནེ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.) ཨ. ནི. ༥.༢༠༢; ༧.༤༠]. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཀིམིལོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཀིམིལོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ན ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི?

‘‘ཨིདྷ, ཀིམིལ, ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ སཏྠརི ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, དྷམྨེ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, སངྒྷེ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ, པཊིསནྠཱརེ ཨགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི ཨཔྤཏིསྶཱ. ཨཡཾ ཁོ, ཀིམིལ, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ན ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཀོ པན, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, ཀིམིལ, ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ སཏྠརི སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, དྷམྨེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, སངྒྷེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, སིཀྑཱཡ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, སམཱདྷིསྨིཾ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ, པཊིསནྠཱརེ སགཱརཝཱ ཝིཧརནྟི སཔྤཏིསྶཱ. ཨཡཾ ཁོ, ཀིམིལ, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ ཡེན ཏཐཱགཏེ པརིནིབྦུཏེ སདྡྷམྨོ ཙིརཊྛིཏིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སཏྟདྷམྨསུཏྟཾ

༦༠. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ནཙིརསྶེཝ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཧོཏི, བཧུསྶུཏོ ཧོཏི, པཊིསལླཱིནོ ཧོཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, སཏིམཱ ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ནཙིརསྶེཝ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. པཙལཱཡམཱནསུཏྟཾ

༦༡. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ བྷགྒེསུ ཝིཧརཏི སུསུམཱརགིརེ བྷེསཀལཱ༹ཝནེ མིགདཱཡེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ མགདྷེསུ ཀལླཝཱལ༹པུཏྟགཱམེ [ཀལླཝཱལམུཏྟགཱམེ (སྱཱ.)] པཙལཱཡམཱནོ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ མགདྷེསུ ཀལླཝཱལ༹པུཏྟགཱམེ པཙལཱཡམཱནཾ ནིསིནྣཾ. དིསྭཱ – སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ – བྷགྒེསུ སུསུམཱརགིརེ བྷེསཀལཱ༹ཝནེ མིགདཱཡེ ཨནྟརཧིཏོ མགདྷེསུ ཀལླཝཱལ༹པུཏྟགཱམེ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ སམྨུཁེ པཱཏུརཧོསི. ནིསཱིདི བྷགཝཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ. ནིསཛྫ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘པཙལཱཡསི ནོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, པཙལཱཡསི ནོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱནཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཏསྨཱཏིཧ, མོགྒལླཱན, ཡཐཱསཉྙིསྶ ཏེ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ ཨོཀྐམཏི, ཏཾ སཉྙཾ མཱ མནསཱཀཱསི [མཱ མནསིཀཱསི (སཱི.), མནསི ཀརེཡྻཱསི (སྱཱ.), མནསཱཀཱསི (ཀ.)], ཏཾ སཉྙཾ མཱ བཧུལམཀཱསི [ཏཾ སཉྙཾ བཧུལཾ ཀརེཡྻཱསི (སྱཱ.), ཏཾ སཉྙཾ བཧུལམཀཱསི (ཀ.)]. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ, མོགྒལླཱན, ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ’’.

‘‘ནོ ཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ, ཏཏོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཙེཏསཱ ཨནུཝིཏཀྐེཡྻཱསི ཨནུཝིཙཱརེཡྻཱསི, མནསཱ ཨནུཔེཀྑེཡྻཱསི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ.

‘‘ནོ ཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ, ཏཏོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, ཡཐཱསུཏཾ ཡཐཱཔརིཡཏྟཾ དྷམྨཾ ཝིཏྠཱརེན སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརེཡྻཱསི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ.

‘‘ནོ ཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ, ཏཏོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, ཨུབྷོ ཀཎྞསོཏཱནི ཨཱཝིཉྪེཡྻཱསི [ཨཱཝིཉྫེཡྻཱསི (སཱི. སྱཱ.)], པཱཎིནཱ གཏྟཱནི ཨནུམཛྫེཡྻཱསི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ.

‘‘ནོ ཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ, ཏཏོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨུདཀེན ཨཀྑཱིནི ཨནུམཛྫིཏྭཱ [པནིཉྫིཏྭཱ (ཀ.)] དིསཱ ཨནུཝིལོཀེཡྻཱསི, ནཀྑཏྟཱནི ཏཱརཀརཱུཔཱནི ཨུལློཀེཡྻཱསི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ.

‘‘ནོ ཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ, ཏཏོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, ཨཱལོཀསཉྙཾ མནསི ཀརེཡྻཱསི, དིཝཱསཉྙཾ ཨདྷིཊྛཧེཡྻཱསི – ཡཐཱ དིཝཱ ཏཐཱ རཏྟིཾ ཡཐཱ རཏྟིཾ ཏཐཱ དིཝཱ. ཨིཏི ཝིཝཊེན [ཝིཝཊྚེན (སྱཱ.), མིདྡྷཝིགཏེན (ཀ.)] ཙེཏསཱ ཨཔརིཡོནདྡྷེན སཔྤབྷཱསཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཡྻཱསི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ.

‘‘ནོ ཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ, ཏཏོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, པཙྪཱཔུརེསཉྙཱི [པཙྪཱཔུརེ ཏཐཱསཉྙཱི (ཀཏྠཙི)] ཙངྐམཾ ཨདྷིཊྛཧེཡྻཱསི ཨནྟོགཏེཧི ཨིནྡྲིཡེཧི ཨབཧིགཏེན མཱནསེན. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ.

‘‘ནོ ཙེ ཏེ ཨེཝཾ ཝིཧརཏོ ཏཾ མིདྡྷཾ པཧཱིཡེཐ, ཏཏོ ཏྭཾ, མོགྒལླཱན, དཀྑིཎེན པསྶེན སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཡྻཱསི པཱདེ པཱདཾ ཨཙྩཱདྷཱཡ སཏོ སམྤཛཱནོ ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱ. པཊིབུདྡྷེན ཙ [པཊིབུདྡྷེནེཝ (སྱཱ.)] ཏེ, མོགྒལླཱན, ཁིཔྤཉྙེཝ པཙྩུཊྛཱཏབྦཾ – ‘ན སེཡྻསུཁཾ ན པསྶསུཁཾ ན མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརིསྶཱམཱི’ཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ, མོགྒལླཱན, སིཀྑིཏབྦཾ.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ, མོགྒལླཱན, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ན ཨུཙྩཱསོཎྜཾ པགྒཧེཏྭཱ ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམིསྶཱམཱི’ཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ, མོགྒལླཱན, སིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ, མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུ ཨུཙྩཱསོཎྜཾ པགྒཧེཏྭཱ ཀུལཱནི ཨུཔསངྐམཏི, སནྟི ཧི, མོགྒལླཱན, ཀུལེསུ ཀིཙྩཀརཎཱིཡཱནི. ཡེཧི མནུསྶཱ ཨཱགཏཾ བྷིཀྑུཾ ན མནསི ཀརོནྟི, ཏཏྲ བྷིཀྑུསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཀོསུ ནཱམ ཨིདཱནི མཾ ཨིམསྨིཾ ཀུལེ པརིབྷིནྡི, ཝིརཏྟརཱུཔཱ དཱནིམེ མཡི མནུསྶཱ’ཏི. ཨིཏིསྶ ཨལཱབྷེན མངྐུབྷཱཝོ, མངྐུབྷཱུཏསྶ ཨུདྡྷཙྩཾ, ཨུདྡྷཏསྶ ཨསཾཝརོ, ཨསཾཝུཏསྶ ཨཱརཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིམྷཱ.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ, མོགྒལླཱན, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ན ཝིགྒཱཧིཀཀཐཾ ཀཐེསྶཱམཱི’ཏི. ཨེཝཉྷི ཏེ, མོགྒལླཱན, སིཀྑིཏབྦཾ. ཝིགྒཱཧིཀཱཡ, མོགྒལླཱན, ཀཐཱཡ སཏི ཀཐཱབཱཧུལླཾ པཱཊིཀངྑཾ, ཀཐཱབཱཧུལླེ སཏི ཨུདྡྷཙྩཾ, ཨུདྡྷཏསྶ ཨསཾཝརོ, ཨསཾཝུཏསྶ ཨཱརཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིམྷཱ [ནཱཧཾ མོགྒལཱན སབྦེཧེཝ སམགྒཾ ཝཎྞཡཱམི གཧཊྛེཧི. པབྦཛིཏེཧི ཁོ ཨཧཾ མོགྒལླཱན སམགྒཾ ཝཎྞཡཱམི (ཀ.)]. ནཱཧཾ, མོགྒལླཱན, སབྦེཧེཝ སཾསགྒཾ ཝཎྞཡཱམི. ན པནཱཧཾ, མོགྒལླཱན, སབྦེཧེཝ སཾསགྒཾ ན ཝཎྞཡཱམི. སགཧཊྛཔབྦཛིཏེཧི ཁོ ཨཧཾ, མོགྒལླཱན, སཾསགྒཾ ན ཝཎྞཡཱམི [ནཱཧཾ མོགྒལླཱན སབྦེཧེཝ སམགྒཾ ཝཎྞཡཱམི གཧཊྛེཧི, པབྦཛིཏེཧི ཁོ ཨཧཾ མོགྒལླཱན སམགྒཾ ཝཎྞཡཱམི (ཀ.)]. ཡཱནི ཙ ཁོ ཏཱནི སེནཱསནཱནི ཨཔྤསདྡཱནི ཨཔྤནིགྒྷོསཱནི ཝིཛནཝཱཏཱནི མནུསྶརཱཧསྶེཡྻཀཱནི [མནུསྶརཱཧསེཡྻཀཱནི (སཱི. སྱཱ.)] པཊིསལླཱནསཱརུཔྤཱནི ཏཐཱརཱུཔེཧི སེནཱསནེཧི སཾསགྒཾ [སམགྒཾ (ཀ.)] ཝཎྞཡཱམཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཾཁིཏྟེན ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟོ ཧོཏི ཨཙྩནྟནིཊྛོ ཨཙྩནྟཡོགཀྑེམཱི ཨཙྩནྟབྲཧྨཙཱརཱི ཨཙྩནྟཔརིཡོསཱནོ སེཊྛོ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟི?

‘‘ཨིདྷ, མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུནོ སུཏཾ ཧོཏི – ‘སབྦེ དྷམྨཱ ནཱལཾ ཨབྷིནིཝེསཱཡཱ’ཏི; ཨེཝཉྩེཏཾ, མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུནོ སུཏཾ ཧོཏི – ‘སབྦེ དྷམྨཱ ནཱལཾ ཨབྷིནིཝེསཱཡཱ’ཏི. སོ སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱནཱཏི, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཉྙཱཡ སབྦཾ དྷམྨཾ པརིཛཱནཱཏི. སབྦཾ དྷམྨཾ པརིཉྙཱཡ ཡཾཀིཉྩི ཝེདནཾ ཝེདིཡཏི སུཁཾ ཝཱ དུཀྑཾ ཝཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝཱ. སོ ཏཱསུ ཝེདནཱསུ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི, ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི, ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི, པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. སོ ཏཱསུ ཝེདནཱསུ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ན ཀིཉྩི [ན ཙ ཀིཉྩི (སཱི. སྱཱ. ཀ.) མ. ནི. ༡.༣༩༠ པསྶིཏབྦཾ] ལོཀེ ཨུཔཱདིཡཏི, ཨནུཔཱདིཡཾ ན པརིཏསྶཏི, ཨཔརིཏསྶཾ པཙྩཏྟཾཡེཝ པརིནིབྦཱཡཏི. ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, མོགྒལླཱན, བྷིཀྑུ སཾཁིཏྟེན ཏཎྷཱསངྑཡཝིམུཏྟོ ཧོཏི ཨཙྩནྟནིཊྛོ ཨཙྩནྟཡོགཀྑེམཱི ཨཙྩནྟབྲཧྨཙཱརཱི ཨཙྩནྟཔརིཡོསཱནོ སེཊྛོ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟི. ཨཊྛམཾ.

༩. མེཏྟསུཏྟཾ

༦༢. [ཨིཏིཝུ. ༢༢ ཨིཏིཝུཏྟཀེཔི] ‘‘མཱ, བྷིཀྑཝེ, པུཉྙཱནཾ བྷཱཡིཏྠ. སུཁསྶེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཝཙནཾ ཡདིདཾ པུཉྙཱནི [ཡདིདཾ པུཉྙནྟི (སཱི.), ཡདིདཾ པུཉྙཱནི (ཀ.)]. ཨབྷིཛཱནཱམི ཁོ པནཱཧཾ [བྷིཀྑཝེ དཱིགྷརཏྟཾ ཨིཊྛཾ (སྱཱ.), བྷིཀྑཝེ དཱིགྷརཏྟཾ པུཉྙཱནཾ ཨིཊྛཾ (?)], བྷིཀྑཝེ, དཱིགྷརཏྟཾ ཀཏཱནཾ པུཉྙཱནཾ དཱིགྷརཏྟཾ ཨིཊྛཾ [བྷིཀྑཝེ དཱིགྷརཏྟཾ ཨིཊྛཾ (སྱཱ.), བྷིཀྑཝེ དཱིགྷརཏྟཾ པུཉྙཱནཾ ཨིཊྛཾ (?)] ཀནྟཾ མནཱཔཾ ཝིཔཱཀཾ པཙྩནུབྷཱུཏཾ. སཏྟ ཝསྶཱནི མེཏྟཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེསིཾ. སཏྟ ཝསྶཱནི མེཏྟཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ སཏྟ སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ ནཡིམཾ ལོཀཾ པུནཱགམཱསིཾ. སཾཝཊྚམཱནེ སུདཱཧཾ [སཾཝཊྚམཱནསྶུདཱཧཾ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨཱབྷསྶརཱུཔགོ ཧོམི, ཝིཝཊྚམཱནེ ལོཀེ སུཉྙཾ བྲཧྨཝིམཱནཾ ཨུཔཔཛྫཱམི.

‘‘ཏཏྲ སུདཾ, བྷིཀྑཝེ, བྲཧྨཱ ཧོམི མཧཱབྲཧྨཱ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུདསོ ཝསཝཏྟཱི. ཚཏྟིཾསཀྑཏྟུཾ ཁོ པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཀྐོ ཨཧོསིཾ དེཝཱནམིནྡོ; ཨནེཀསཏཀྑཏྟུཾ རཱཛཱ ཨཧོསིཾ ཙཀྐཝཏྟཱི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམཱནི སཏྟ རཏནཱནི ཨཧེསུཾ, སེཡྻཐིདཾ – ཙཀྐརཏནཾ, ཧཏྠིརཏནཾ, ཨསྶརཏནཾ, མཎིརཏནཾ, ཨིཏྠིརཏནཾ, གཧཔཏིརཏནཾ, པརིཎཱཡཀརཏནམེཝ སཏྟམཾ. པརོསཧསྶཾ ཁོ པན མེ, བྷིཀྑཝེ, པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ སཱགརཔརིཡནྟཾ ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན དྷམྨེན ཨབྷིཝིཛིཡ ཨཛ྄ཛྷཱཝསི’’ནྟི [ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟི (སྱཱ.) ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི (སཱི. ཀ.)].

‘‘པསྶ པུཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀཾ, ཀུསལཱནཾ སུཁེསིནོ [སུཁེསིནཾ (སཱི.)];

མེཏྟཾ ཙིཏྟཾ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ, སཏྟ ཝསྶཱནི བྷིཀྑཝོ [བྷིཀྑཝེ (ཀ.)];

སཏྟསཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ, ནཡིམཾ ལོཀཾ པུནཱགམིཾ [པུནཱགམཾ (སྱཱ.)].

‘‘སཾཝཊྚམཱནེ ལོཀམྷི, ཧོམི ཨཱབྷསྶརཱུཔགོ;

ཝིཝཊྚམཱནེ ལོཀསྨིཾ, སུཉྙབྲཧྨཱུཔགོ ཨཧུཾ.

‘‘སཏྟཀྑཏྟུཾ མཧཱབྲཧྨཱ, ཝསཝཏྟཱི ཏདཱ ཨཧུཾ;

ཚཏྟིཾསཀྑཏྟུཾ དེཝིནྡོ, དེཝརཛྫམཀཱརཡིཾ.

‘‘ཙཀྐཝཏྟཱི ཨཧུཾ རཱཛཱ, ཛམྦུམཎྜསྶ [ཛམྦུདཱིཔསྶ (སཱི.), ཛམྦུསཎྜསྶ (སྱཱ.)] ཨིསྶརོ;

མུདྡྷཱཝསིཏྟོ [མུདྡྷཱབྷིསིཏྟོ (ཀ.)] ཁཏྟིཡོ, མནུསྶཱདྷིཔཏཱི ཨཧུཾ.

‘‘ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན, ཝིཛེཡྻ པཐཝིཾ ཨིམཾ;

ཨསཱཧསེན ཀམྨེན [དྷམྨེན (སཱི. སྱཱ.)], སམེན ཨནུསཱསི ཏཾ.

‘‘དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ, ཨསྨིཾ པཐཝིམཎྜལེ;

མཧདྡྷནེ མཧཱབྷོགེ, ཨཌྜྷེ ཨཛཱཡིཧཾ ཀུལེ.

‘‘སབྦཀཱམེཧི སམྤནྣེ [སམྤུཎྞེ (ཀ.)], རཏནེཧི ཙ སཏྟཧི;

བུདྡྷཱ སངྒཱཧཀཱ ལོཀེ, ཏེཧི ཨེཏཾ སུདེསིཏཾ.

‘‘ཨེསོ ཧེཏུ མཧནྟསྶ, པཐབྱོ མེ ན ཝིཔཛྫཏི [ཨེས ཧེཏུ མཧནྟསྶ, པུཐབྱོ ཡེན ཝུཙྩཏི (སཱི. སྱཱ.)];

པཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎོ, རཱཛཱ ཧོཏི [ཧོམི (སཱི. སྱཱ.)] པཏཱཔཝཱ.

‘‘ཨིདྡྷིམཱ ཡསཝཱ ཧོཏི [ཧོམི (སཱི. སྱཱ.)], ཛམྦུམཎྜསྶ [ཛམྦུསཎྜསྶ (སཱི. སྱཱ.)] ཨིསྶརོ;

ཀོ སུཏྭཱ ནཔྤསཱིདེཡྻ, ཨཔི ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཡོ.

‘‘ཏསྨཱ ཧི ཨཏྟཀཱམེན [ཨཏྠཀཱམེན (སྱཱ. ཀ.)], མཧཏྟམབྷིཀངྑཏཱ;

སདྡྷམྨོ གརུཀཱཏབྦོ, སརཾ བུདྡྷཱནསཱསན’’ནྟི. ནཝམཾ;

༡༠. བྷརིཡཱསུཏྟཾ

༦༣. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ གཧཔཏིསྶ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ གཧཔཏིསྶ ནིཝེསནེ མནུསྶཱ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ ཧོནྟི. ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིཾ ནུ ཏེ, གཧཔཏི, ནིཝེསནེ མནུསྶཱ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ ཀེཝཊྚཱ མཉྙེ མཙྪཝིལོཔེ’’ཏི? ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, སུཛཱཏཱ གྷརསུཎྷཱ ཨཌྜྷཀུལཱ ཨཱནཱིཏཱ. སཱ ནེཝ སསྶུཾ ཨཱདིཡཏི, ན སསུརཾ ཨཱདིཡཏི, ན སཱམིཀཾ ཨཱདིཡཏི, བྷགཝནྟམྤི ན སཀྐརོཏི ན གརུཾ ཀརོཏི ན མཱནེཏི ན པཱུཛེཏཱི’’ཏི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སུཛཱཏཾ གྷརསུཎྷཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨེཧི, སུཛཱཏེ’’ཏི! ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ སུཛཱཏཱ གྷརསུཎྷཱ བྷགཝཏོ པཊིསྶུཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ སུཛཱཏཾ གྷརསུཎྷཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སཏྟ ཁོ ཨིམཱ, སུཛཱཏེ, པུརིསསྶ བྷརིཡཱཡོ. ཀཏམཱ སཏྟ? ཝདྷཀསམཱ, ཙོརཱིསམཱ, ཨཡྻསམཱ, མཱཏཱསམཱ, བྷགིནཱིསམཱ, སཁཱིསམཱ, དཱསཱིསམཱ. ཨིམཱ ཁོ, སུཛཱཏེ, སཏྟ པུརིསསྶ བྷརིཡཱཡོ. ཏཱསཾ ཏྭཾ ཀཏམཱ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ [ནཱཧཾ (སྱཱ.)], བྷནྟེ, ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱཧཾ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཛཱནེཡྻ’’ནྟི. ‘‘ཏེན ཧི, སུཛཱཏེ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ སུཛཱཏཱ གྷརསུཎྷཱ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘པདུཊྛཙིཏྟཱ ཨཧིཏཱནུཀམྤིནཱི,

ཨཉྙེསུ རཏྟཱ ཨཏིམཉྙཏེ པཏིཾ;

དྷནེན ཀཱིཏསྶ ཝདྷཱཡ ཨུསྶུཀཱ,

ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུརིསསྶ བྷརིཡཱ;

‘ཝདྷཱ ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི.

‘‘ཡཾ ཨིཏྠིཡཱ ཝིནྡཏི སཱམིཀོ དྷནཾ,

སིཔྤཾ ཝཎིཛྫཉྩ ཀསིཾ ཨདྷིཊྛཧཾ;

ཨཔྤམྤི ཏསྶ ཨཔཧཱཏུམིཙྪཏི,

ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུརིསསྶ བྷརིཡཱ;

‘ཙོརཱི ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི.

‘‘ཨཀམྨཀཱམཱ ཨལསཱ མཧགྒྷསཱ,

ཕརུསཱ ཙ ཙཎྜཱི དུརུཏྟཝཱདིནཱི;

ཨུཊྛཱཡཀཱནཾ ཨབྷིབྷུཡྻ ཝཏྟཏི,

ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུརིསསྶ བྷརིཡཱ;

‘ཨཡྻཱ ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི.

‘‘ཡཱ སབྦདཱ ཧོཏི ཧིཏཱནུཀམྤིནཱི,

མཱཏཱཝ པུཏྟཾ ཨནུརཀྑཏེ པཏིཾ;

ཏཏོ དྷནཾ སམྦྷཏམསྶ རཀྑཏི,

ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུརིསསྶ བྷརིཡཱ;

‘མཱཏཱ ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི.

‘‘ཡཐཱཔི ཛེཊྛཱ བྷགིནཱི ཀནིཊྛཀཱ [ཀཎིཊྛཱ (སཱི.), ཀནིཊྛཱ (སྱཱ.)],

སགཱརཝཱ ཧོཏི སཀམྷི སཱམིཀེ;

ཧིརཱིམནཱ བྷཏྟུཝསཱནུཝཏྟིནཱི,

ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུརིསསྶ བྷརིཡཱ;‘བྷགིནཱི ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི.

‘‘ཡཱཙཱིདྷ དིསྭཱན པཏིཾ པམོདཏི,

སཁཱི སཁཱརཾཝ ཙིརསྶམཱགཏཾ;

ཀོལེཡྻཀཱ སཱིལཝཏཱི པཏིབྦཏཱ,

ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུརིསསྶ བྷརིཡཱ;

‘སཁཱི ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི.

‘‘ཨཀྐུདྡྷསནྟཱ ཝདྷདཎྜཏཛྫིཏཱ,

ཨདུཊྛཙིཏྟཱ པཏིནོ ཏིཏིཀྑཏི;

ཨཀྐོདྷནཱ བྷཏྟུཝསཱནུཝཏྟིནཱི,

ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པུརིསསྶ བྷརིཡཱ;

‘དཱསཱི ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི.

‘‘ཡཱཙཱིདྷ བྷརིཡཱ ཝདྷཀཱཏི ཝུཙྩཏི,

‘ཙོརཱི ཙ ཨཡྻཱ’ཏི ཙ ཡཱ པཝུཙྩཏི;

དུསྶཱིལརཱུཔཱ ཕརུསཱ ཨནཱདརཱ,

ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡཾ ཝཛནྟི ཏཱ.

‘‘ཡཱཙཱིདྷ མཱཏཱ བྷགིནཱི སཁཱིཏི ཙ,

‘དཱསཱི ཙ བྷརིཡཱ’ཏི ཙ སཱ པཝུཙྩཏི;

སཱིལེ ཋིཏཏྟཱ ཙིརརཏྟསཾཝུཏཱ,

ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སུགཏིཾ ཝཛནྟི ཏཱ’’ཏི.

‘‘ཨིམཱ ཁོ, སུཛཱཏེ, སཏྟ པུརིསསྶ བྷརིཡཱཡོ. ཏཱསཾ ཏྭཾ ཀཏམཱ’’ཏི? ‘‘ཨཛྫཏགྒེ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དཱསཱིསམཾ སཱམིཀསྶ བྷརིཡཾ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. ཀོདྷནསུཏྟཾ

༦༤. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སཔཏྟཀནྟཱ སཔཏྟཀརཎཱ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪནྟི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ དུབྦཎྞོ ཨསྶཱ’ཏི! ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཝཎྞཝཏཱཡ ནནྡཏི. ཀོདྷནོཡཾ [ཀོདྷནཱཡཾ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཀོདྷཔརེཏོ, ཀིཉྩཱཔི སོ ཧོཏི སུནྷཱཏོ སུཝིལིཏྟོ ཀཔྤིཏཀེསམསྶུ ཨོདཱཏཝཏྠཝསནོ [ཨོདཱཏཝསནོ (ཀ.)]; ཨཐ ཁོ སོ དུབྦཎྞོཝ ཧོཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པཋམོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ དུཀྑཾ སཡེཡྻཱ’ཏི! ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ སུཁསེཡྻཱཡ ནནྡཏི. ཀོདྷནོཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཀོདྷཔརེཏོ, ཀིཉྩཱཔི སོ པལླངྐེ སེཏི གོནཀཏྠཏེ པཊལིཀཏྠཏེ ཀདལིམིགཔཝརཔཙྩཏྠརཎེ སཨུཏྟརཙྪདེ ཨུབྷཏོལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནེ; ཨཐ ཁོ སོ དུཀྑཉྙེཝ སེཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཏིཡོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ན པཙུརཏྠོ ཨསྶཱ’ཏི! ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ པཙུརཏྠཏཱཡ ནནྡཏི. ཀོདྷནོཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཀོདྷཔརེཏོ, ཨནཏྠམྤི གཧེཏྭཱ ‘ཨཏྠོ མེ གཧིཏོ’ཏི མཉྙཏི, ཨཏྠམྤི གཧེཏྭཱ ‘ཨནཏྠོ མེ གཧིཏོ’ཏི མཉྙཏི. ཏསྶིམེ དྷམྨཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཔཙྩནཱིཀཱ གཧིཏཱ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏསྶ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏིཡོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ན བྷོགཝཱ ཨསྶཱ’ཏི! ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ བྷོགཝཏཱཡ ནནྡཏི. ཀོདྷནསྶ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལསྶ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏསྶ ཀོདྷཔརེཏསྶ, ཡེཔིསྶ ཏེ ཧོནྟི བྷོགཱ ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡཱདྷིགཏཱ བཱཧཱབལཔརིཙིཏཱ སེདཱཝཀྑིཏྟཱ དྷམྨིཀཱ དྷམྨལདྡྷཱ, ཏེཔི རཱཛཱནོ རཱཛཀོསཾ པཝེསེནྟི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏསྶ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུཏྠོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ན ཡསཝཱ ཨསྶཱ’ཏི! ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཡསཝཏཱཡ ནནྡཏི. ཀོདྷནོཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཀོདྷཔརེཏོ, ཡོཔིསྶ སོ ཧོཏི ཡསོ ཨཔྤམཱདཱདྷིགཏོ, ཏམྷཱཔི དྷཾསཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩམོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ན མིཏྟཝཱ ཨསྶཱ’ཏི! ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ མིཏྟཝཏཱཡ ནནྡཏི. ཀོདྷནཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལཾ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏཾ ཀོདྷཔརེཏཾ, ཡེཔིསྶ ཏེ ཧོནྟི མིཏྟཱམཙྩཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ, ཏེཔི ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫནྟི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏཾ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཚཊྛོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ ཨེཝཾ ཨིཙྪཏི – ‘ཨཧོ ཝཏཱཡཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻཱ’ཏི! ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ན, བྷིཀྑཝེ, སཔཏྟོ སཔཏྟསྶ སུགཏིགམནེ ནནྡཏི. ཀོདྷནོཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཀོདྷཔརེཏོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརཏི. སོ ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱཙཱཡ…པེ… ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟམོ དྷམྨོ སཔཏྟཀནྟོ སཔཏྟཀརཎོ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪཏི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ དྷམྨཱ སཔཏྟཀནྟཱ སཔཏྟཀརཎཱ ཀོདྷནཾ ཨཱགཙྪནྟི ཨིཏྠིཾ ཝཱ པུརིསཾ ཝཱ’’ཏི.

‘‘ཀོདྷནོ དུབྦཎྞོ ཧོཏི, ཨཐོ དུཀྑམྤི སེཏི སོ;

ཨཐོ ཨཏྠཾ གཧེཏྭཱན, ཨནཏྠཾ ཨདྷིཔཛྫཏི [ཨདྷིགཙྪཏི (སཱི.), པཊིཔཛྫཏི (སྱཱ.)].

‘‘ཏཏོ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, ཝདྷཾ ཀཏྭཱན ཀོདྷནོ;

ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ པུརིསོ, དྷནཛཱནིཾ ནིགཙྪཏི.

‘‘ཀོདྷསམྨདསམྨཏྟོ, ཨཱཡསཀྱཾ [ཨཱཡསཀྑཾ (སྱཱ.)] ནིགཙྪཏི;

ཉཱཏིམིཏྟཱ སུཧཛྫཱ ཙ, པརིཝཛྫནྟི ཀོདྷནཾ.

[ཨིཏིཝུ. ༨༨ ཨིཏིཝུཏྟཀེཔི] ‘‘ཨནཏྠཛནནོ ཀོདྷོ, ཀོདྷོ ཙིཏྟཔྤཀོཔནོ;

བྷཡམནྟརཏོ ཛཱཏཾ, ཏཾ ཛནོ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི.

‘‘ཀུདྡྷོ ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, ཀུདྡྷོ དྷམྨཾ ན པསྶཏི;

ཨནྡྷཏམཾ ཏདཱ ཧོཏི, ཡཾ ཀོདྷོ སཧཏེ ནརཾ.

‘‘ཡཾ ཀུདྡྷོ ཨུཔརོདྷེཏི, སུཀརཾ ཝིཡ དུཀྐརཾ;

པཙྪཱ སོ ཝིགཏེ ཀོདྷེ, ཨགྒིདཌྜྷོཝ ཏཔྤཏི.

‘‘དུམྨངྐུཡཾ པདསྶེཏི [སདསྶེཏི (སཱི.), པཋམཾ དསྶེཏི (སྱཱ.)], དྷཱུམཾ དྷཱུམཱིཝ པཱཝཀོ;

ཡཏོ པཏཱཡཏི ཀོདྷོ, ཡེན ཀུཛ྄ཛྷནྟི མཱནཝཱ.

‘‘ནཱསྶ ཧིརཱི ན ཨོཏྟཔྤཾ [ན ཨསྶ ཧིརཱི ཨོཏྟཔྤཉྩ (ཀ.)], ན ཝཱཙོ ཧོཏི གཱརཝོ;

ཀོདྷེན ཨབྷིབྷཱུཏསྶ, ན དཱིཔཾ ཧོཏི ཀིཉྩནཾ.

‘‘ཏཔནཱིཡཱནི ཀམྨཱནི, ཡཱནི དྷམྨེཧི ཨཱརཀཱ;

ཏཱནི ཨཱརོཙཡིསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐ ཡཐཱ ཏཐཾ.

‘‘ཀུདྡྷོ ཧི པིཏརཾ ཧནྟི, ཧནྟི ཀུདྡྷོ སམཱཏརཾ;

ཀུདྡྷོ ཧི བྲཱཧྨཎཾ ཧནྟི, ཧནྟི ཀུདྡྷོ པུཐུཛྫནཾ.

‘‘ཡཱཡ མཱཏུ བྷཏོ པོསོ, ཨིམཾ ལོཀཾ ཨཝེཀྑཏི;

ཏམྤི པཱཎདདིཾ སནྟིཾ, ཧནྟི ཀུདྡྷོ པུཐུཛྫནོ.

‘‘ཨཏྟཱུཔམཱ ཧི ཏེ སཏྟཱ, ཨཏྟཱ ཧི པརམོ [པརམཾ (སཱི. སྱཱ.)] པིཡོ;

ཧནྟི ཀུདྡྷོ པུཐུཏྟཱནཾ, ནཱནཱརཱུཔེསུ མུཙྪིཏོ.

‘‘ཨསིནཱ ཧནྟི ཨཏྟཱནཾ, ཝིསཾ ཁཱདནྟི མུཙྪིཏཱ;

རཛྫུཡཱ བཛ྄ཛྷ མཱིཡནྟི, པབྦཏཱམཔི ཀནྡརེ.

‘‘བྷཱུནཧཙྩཱནི [བྷཱུཏཧཙྩཱནི (སཱི. སྱཱ.)] ཀམྨཱནི, ཨཏྟམཱརཎིཡཱནི ཙ;

ཀརོནྟཱ ནཱཝབུཛ྄ཛྷནྟི [ཀརོནྟོ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི (ཀ.)], ཀོདྷཛཱཏོ པརཱབྷཝོ.

‘‘ཨིཏཱཡཾ ཀོདྷརཱུཔེན, མཙྩུཔཱསོ གུཧཱསཡོ;

ཏཾ དམེན སམུཙྪིནྡེ, པཉྙཱཝཱིརིཡེན དིཊྛིཡཱ.

‘‘ཡཐཱ མེཏཾ [ཨེཀམེཏཾ (སྱཱ.), ཨེཀམེཏཾ (སཱི.)] ཨཀུསལཾ, སམུཙྪིནྡེཐ པཎྜིཏོ;

ཏཐེཝ དྷམྨེ སིཀྑེཐ, མཱ ནོ དུམྨངྐུཡཾ ཨཧུ.

‘‘ཝཱིཏཀོདྷཱ ཨནཱཡཱསཱ, ཝཱིཏལོབྷཱ ཨནུསྶུཀཱ [ཨནིསྶུཀཱ (སཱི. སྱཱ.) ཏདཊྛཀཐཱསུ པན ‘‘ཨནུསྶུཀཱ’’ ཏྭེཝ དིསྶཏི];

དནྟཱ ཀོདྷཾ པཧནྟྭཱན, པརིནིབྦནྟི ཨནཱསཝཱ’’ཏི [པརིནིབྦིསྶཐནཱསཝཱཏི (སྱཱ.), པརིནིབྦིཾསུ ཨནཱསཝཱཏི (ཀ.)]. ཨེཀཱདསམཾ;

ཨབྱཱཀཏཝགྒོ ཚཊྛོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཨབྱཱཀཏོ པུརིསགཏི, ཏིསྶ སཱིཧ ཨརཀྑིཡཾ;

ཀིམིལཾ སཏྟ པཙལཱ, མེཏྟཱ བྷརིཡཱ ཀོདྷེཀཱདསཱཏི.

༧. མཧཱཝགྒོ

༡. ཧིརཱིཨོཏྟཔྤསུཏྟཾ

༦༥. [ཨ. ནི. ༥.༢༤, ༡༦༨; ༢.༦.༥༠] ‘‘ཧིརོཏྟཔྤེ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཏི ཧིརོཏྟཔྤཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ; ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ ཨསཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི སཱིལཾ; སཱིལེ ཨསཏི སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི ཨསཏི སམྨཱསམཱདྷིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ ཨསཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ ཨསཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསཝིཔནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི ཕེགྒུཔི སཱརོཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཧིརོཏྟཔྤེ ཨསཏི ཧིརོཏྟཔྤཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ; ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ ཨསཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི སཱིལཾ; སཱིལེ ཨསཏི སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི ཨསཏི སམྨཱསམཱདྷིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ ཨསཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ ཨསཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ.

‘‘ཧིརོཏྟཔྤེ, བྷིཀྑཝེ, སཏི ཧིརོཏྟཔྤསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ; ཨིནྡྲིཡསཾཝརེ སཏི ཨིནྡྲིཡསཾཝརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི སཱིལཾ; སཱིལེ སཏི སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི སཏི སམྨཱསམཱདྷིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ སཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ སཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསསམྤནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི ཕེགྒུཔི སཱརོཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཧིརོཏྟཔྤེ སཏི ཧིརོཏྟཔྤསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶན’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. སཏྟསཱུརིཡསུཏྟཾ

༦༦. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི ཨམྦཔཱལིཝནེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ; ཨདྷུཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ; ཨནསྶཱསིཀཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ. ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨལམེཝ སབྦསངྑཱརེསུ ནིབྦིནྡིཏུཾ ཨལཾ ཝིརཛྫིཏུཾ ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘སིནེརུ, བྷིཀྑཝེ, པབྦཏརཱཛཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཡོཛནསཧསྶཱནི ཨཱཡཱམེན, ཙཏུརཱསཱིཏིཡོཛནསཧསྶཱནི ཝིཏྠཱརེན, ཙཏུརཱསཱིཏིཡོཛནསཧསྶཱནི མཧཱསམུདྡེ ཨཛ྄ཛྷོགཱལ༹ྷོ, ཙཏུརཱསཱིཏིཡོཛནསཧསྶཱནི མཧཱསམུདྡཱ ཨཙྩུགྒཏོ. ཧོཏི ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན བཧཱུནི ཝསྶཱནི བཧཱུནི ཝསྶསཏཱནི བཧཱུནི ཝསྶསཧསྶཱནི བཧཱུནི ཝསྶསཏསཧསྶཱནི དེཝོ ན ཝསྶཏི. དེཝེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨཝསྶནྟེ ཡེ ཀེཙིམེ བཱིཛགཱམབྷཱུཏགཱམཱ ཨོསདྷིཏིཎཝནཔྤཏཡོ ཏེ ཨུསྶུསྶནྟི ཝིསུསྶནྟི, ན བྷཝནྟི. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ; ཨེཝཾ ཨདྷུཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ…པེ… ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན དུཏིཡོ སཱུརིཡོ པཱཏུབྷཝཏི. དུཏིཡསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཡཱ ཀཱཙི ཀུནྣདིཡོ ཀུསོབྦྷཱ [ཀུསྶུབྦྷོ (སཱི.), ཀུསྶོབྦྷཱ (སྱཱ.)] ཏཱ ཨུསྶུསྶནྟི ཝིསུསྶནྟི, ན བྷཝནྟི. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ…པེ… ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན ཏཏིཡོ སཱུརིཡོ པཱཏུབྷཝཏི. ཏཏིཡསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཡཱ ཀཱཙི མཧཱནདིཡོ, སེཡྻཐིདཾ – གངྒཱ, ཡམུནཱ, ཨཙིརཝཏཱི, སརབྷཱུ, མཧཱི, ཏཱ ཨུསྶུསྶནྟི ཝིསུསྶནྟི, ན བྷཝནྟི. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ…པེ… ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན ཙཏུཏྠོ སཱུརིཡོ པཱཏུབྷཝཏི. ཙཏུཏྠསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཡེ ཏེ མཧཱསརཱ ཡཏོ ཨིམཱ མཧཱནདིཡོ པཝཏྟནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ཨནོཏཏྟཱ, སཱིཧཔཔཱཏཱ, རཐཀཱརཱ, ཀཎྞམུཎྜཱ, ཀུཎཱལཱ, ཚདྡནྟཱ, མནྡཱཀིནིཡཱ, ཏཱ ཨུསྶུསྶནྟི ཝིསུསྶནྟི, ན བྷཝནྟི. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ…པེ… ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན པཉྩམོ སཱུརིཡོ པཱཏུབྷཝཏི. པཉྩམསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཡོཛནསཏིཀཱནིཔི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཱནི ཨོགཙྪནྟི, དྭིཡོཛནསཏིཀཱནིཔི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཱནི ཨོགཙྪནྟི, ཏིཡོཛནསཏིཀཱནིཔི, ཙཏུཡོཛནསཏིཀཱནིཔི, པཉྩཡོཛནསཏིཀཱནིཔི, ཚཡོཛནསཏིཀཱནིཔི, སཏྟཡོཛནསཏིཀཱནིཔི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཱནི ཨོགཙྪནྟི; སཏྟཏཱལམྤི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ སཎྛཱཏི, ཚཏཱལམྤི, པཉྩཏཱལམྤི, ཙཏུཏཱལམྤི, ཏིཏཱལམྤི, དྭིཏཱལམྤི, ཏཱལམཏྟམྤི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ སཎྛཱཏི; སཏྟཔོརིསམྤི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ སཎྛཱཏི, ཚཔོརིསམྤི, པཉྩཔོརིསམྤི, ཙཏུཔོརིསམྤི, ཏིཔོརིསམྤི, དྭིཔོརིསམྤི, པོརིསམྤི [པོརིསམཏྟམྤི (སྱཱ.)], ཨཌྜྷཔོརིསམྤི, ཀཊིམཏྟམྤི, ཛཎྞུཀཱམཏྟམྤི, གོཔྥཀམཏྟམྤི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ སཎྛཱཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, སརདསམཡེ ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཏཏྠ ཏཏྠ གོཔདེསུ [གོཔྥཀཔདེསེསུ (ཀ.)] ཨུདཀཱནི ཋིཏཱནི ཧོནྟི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏྠ ཏཏྠ གོཔྥཀམཏྟཱནི [གོཔདམཏྟཱནི (སཱི. སྱཱ.)] མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཱནི ཋིཏཱནི ཧོནྟི. པཉྩམསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཨངྒུལིཔབྦམཏྟམྤི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ ན ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ…པེ… ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན ཚཊྛོ སཱུརིཡོ པཱཏུབྷཝཏི. ཚཊྛསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཨཡཉྩ མཧཱཔཐཝཱི སིནེརུ ཙ པབྦཏརཱཛཱ དྷཱུམཱཡནྟི སཾདྷཱུམཱཡནྟི སམྤདྷཱུམཱཡནྟི [དྷཱུཔཱཡནྟི སནྡྷཱུཔཱཡནྟི སམྤདྷཱུཔཱཡནྟི (སཱི. སྱཱ.)]. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀུམྦྷཀཱརཔཱཀོ ཨཱལེཔིཏོ [ཨཱལིམྤིཏོ (སཱི. སྱཱ.)] པཋམཾ དྷཱུམེཏི སཾདྷཱུམེཏི སམྤདྷཱུམེཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚཊྛསྶ སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཨཡཉྩ མཧཱཔཐཝཱི སིནེརུ ཙ པབྦཏརཱཛཱ དྷཱུམཱཡནྟི སཾདྷཱུམཱཡནྟི སམྤདྷཱུམཱཡནྟི. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ…པེ… ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘ཧོཏི ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན སཏྟམོ སཱུརིཡོ པཱཏུབྷཝཏི. སཏྟམསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱུརིཡསྶ པཱཏུབྷཱཝཱ ཨཡཉྩ མཧཱཔཐཝཱི སིནེརུ ཙ པབྦཏརཱཛཱ ཨཱདིཔྤནྟི པཛྫལནྟི ཨེཀཛཱལཱ བྷཝནྟི. ཨིམིསྶཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔཐཝིཡཱ སིནེརུསྶ ཙ པབྦཏརཱཛསྶ ཛྷཱཡམཱནཱནཾ དཡ྄ཧམཱནཱནཾ ཨཙྩི ཝཱཏེན ཁིཏྟཱ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི གཙྪཏི. སིནེརུསྶ, བྷིཀྑཝེ, པབྦཏརཱཛསྶ ཛྷཱཡམཱནསྶ དཡ྄ཧམཱནསྶ ཝིནསྶམཱནསྶ མཧཏཱ ཏེཛོཁནྡྷེན ཨབྷིབྷཱུཏསྶ ཡོཛནསཏིཀཱནིཔི ཀཱུཊཱནི པལུཛྫནྟི དྭིཡོཛནསཏིཀཱནིཔི, ཏིཡོཛནསཏིཀཱནིཔི, ཙཏུཡོཛནསཏིཀཱནིཔི, པཉྩཡོཛནསཏིཀཱནིཔི ཀཱུཊཱནི པལུཛྫནྟི. ཨིམིསྶཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཔཐཝིཡཱ སིནེརུསྶ ཙ པབྦཏརཱཛསྶ ཛྷཱཡམཱནཱནཾ དཡ྄ཧམཱནཱནཾ ནེཝ ཚཱརིཀཱ པཉྙཱཡཏི ན མསི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, སཔྤིསྶ ཝཱ ཏེལསྶ ཝཱ ཛྷཱཡམཱནསྶ དཡ྄ཧམཱནསྶ ནེཝ ཚཱརིཀཱ པཉྙཱཡཏི ན མསི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམིསྶཱ ཙ མཧཱཔཐཝིཡཱ སིནེརུསྶ ཙ པབྦཏརཱཛསྶ ཛྷཱཡམཱནཱནཾ དཡ྄ཧམཱནཱནཾ ནེཝ ཚཱརིཀཱ པཉྙཱཡཏི ན མསི. ཨེཝཾ ཨནིཙྩཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ; ཨེཝཾ ཨདྷུཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ; ཨེཝཾ ཨནསྶཱསིཀཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྑཱརཱ. ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨལམེཝ སབྦསངྑཱརེསུ ནིབྦིནྡིཏུཾ ཨལཾ ཝིརཛྫིཏུཾ ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུཾ.

‘‘ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, ཀོ མནྟཱ ཀོ སདྡྷཱཏཱ – ‘ཨཡཉྩ པཐཝཱི སིནེརུ ཙ པབྦཏརཱཛཱ དཡ྄ཧིསྶནྟི ཝིནསྶིསྶནྟི, ན བྷཝིསྶནྟཱི’ཏི ཨཉྙཏྲ དིཊྛཔདེཧི?

[ཨ. ནི. ༦.༥༤; ༧.༧༣] ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, སུནེཏྟོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི ཏིཏྠཀརོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ. སུནེཏྟསྶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སཏྠུནོ ཨནེཀཱནི སཱཝཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. སུནེཏྟོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སུནེཏྟསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ སབྦེན སབྦཾ སཱསནཾ ཨཱཛཱནིཾསུ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ བྲཧྨལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ. ཡེ ན སབྦེན སབྦཾ སཱསནཾ ཨཱཛཱནིཾསུ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔྤེཀཙྩེ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ནིམྨཱནརཏཱིནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཏུསིཏཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཡཱམཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སུནེཏྟསྶ སཏྠུནོ ཨེཏདཧོསི – ‘ན ཁོ མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ ཡོཧཾ སཱཝཀཱནཾ སམསམགཏིཡོ ཨསྶཾ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨུཏྟརི མེཏྟཾ [ཨུཏྟརི མགྒཾ (ཀ.)] བྷཱཝེཡྻ’’’ནྟི.

‘‘ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སུནེཏྟོ སཏྠཱ སཏྟ ཝསྶཱནི མེཏྟཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེསི. སཏྟ ཝསྶཱནི མེཏྟཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ སཏྟ སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ ནཡིམཾ ལོཀཾ པུནརཱགམཱསི. སཾཝཊྚམཱནེ སུདཾ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨཱབྷསྶརཱུཔགོ ཧོཏི. ཝིཝཊྚམཱནེ ལོཀེ སུཉྙཾ བྲཧྨཝིམཱནཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཏཏྲ སུདཾ, བྷིཀྑཝེ, བྲཧྨཱ ཧོཏི མཧཱབྲཧྨཱ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུདསོ ཝསཝཏྟཱི. ཚཏྟིཾསཀྑཏྟུཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སཀྐོ ཨཧོསི དེཝཱནམིནྡོ. ཨནེཀསཏཀྑཏྟུཾ རཱཛཱ ཨཧོསི ཙཀྐཝཏྟཱི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ. པརོསཧསྶཾ ཁོ པནསྶ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ སཱུརཱ ཝཱིརངྒརཱུཔཱ པརསེནཔྤམདྡནཱ. སོ ཨིམཾ པཐཝིཾ སཱགརཔརིཡནྟཾ ཨདཎྜེན ཨསཏྠེན དྷམྨེན ཨབྷིཝིཛིཡ ཨཛ྄ཛྷཱཝསི. སོ ཧི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, སུནེཏྟོ སཏྠཱ ཨེཝཾ དཱིགྷཱཡུཀོ སམཱནོ ཨེཝཾ ཙིརཊྛིཏིཀོ ཨཔརིམུཏྟོ ཨཧོསི – ‘ཛཱཏིཡཱ ཛརཱཡ མརཎེན སོཀེཧི པརིདེཝེཧི དུཀྑེཧི དོམནསྶེཧི ཨུཔཱཡཱསེཧི, ཨཔརིམུཏྟོ དུཀྑསྨཱ’ཏི ཝདཱམི’’.

‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཙཏུནྣཾ དྷམྨཱནཾ ཨནནུབོདྷཱ ཨཔྤཊིཝེདྷཱ. ཀཏམེསཾ ཙཏུནྣཾ? ཨརིཡསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱིལསྶ ཨནནུབོདྷཱ ཨཔྤཊིཝེདྷཱ, ཨརིཡསྶ སམཱདྷིསྶ ཨནནུབོདྷཱ ཨཔྤཊིཝེདྷཱ, ཨརིཡཱཡ པཉྙཱཡ ཨནནུབོདྷཱ ཨཔྤཊིཝེདྷཱ, ཨརིཡཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ ཨནནུབོདྷཱ ཨཔྤཊིཝེདྷཱ. ཏཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ སཱིལཾ ཨནུབུདྡྷཾ པཊིཝིདྡྷཾ, ཨརིཡོ སམཱདྷི ཨནུབོདྷོ པཊིཝིདྡྷོ, ཨརིཡཱ པཉྙཱ ཨནུབོདྷཱ པཊིཝིདྡྷཱ, ཨརིཡཱ ཝིམུཏྟི ཨནུབོདྷཱ པཊིཝིདྡྷཱ, ཨུཙྪིནྣཱ བྷཝཏཎྷཱ, ཁཱིཎཱ བྷཝནེཏྟི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘སཱིལཾ སམཱདྷི པཉྙཱ ཙ, ཝིམུཏྟི ཙ ཨནུཏྟརཱ;

ཨནུབུདྡྷཱ ཨིམེ དྷམྨཱ, གོཏམེན ཡསསྶིནཱ.

‘‘ཨིཏི བུདྡྷོ ཨབྷིཉྙཱཡ, དྷམྨམཀྑཱསི བྷིཀྑུནཾ;

དུཀྑསྶནྟཀརོ སཏྠཱ, ཙཀྑུམཱ པརིནིབྦུཏོ’’ཏི. དུཏིཡཾ;

༣. ནགརོཔམསུཏྟཾ

༦༧. ‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ སཏྟཧི ནགརཔརིཀྑཱརེཧི སུཔརིཀྑཏཾ [སུཔརིཀྑིཏྟཾ (ཀ.)] ཧོཏི, ཙཏུནྣཉྩ ཨཱཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨཀརཎཱིཡཾ བཱཧིརེཧི པཙྩཏྠིཀེཧི པཙྩཱམིཏྟེཧི.

‘‘ཀཏམེཧི སཏྟཧི ནགརཔརིཀྑཱརེཧི སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ ཨེསིཀཱ ཧོཏི གམྦྷཱིརནེམཱ [གམྦྷཱིརནེམི (ཀ.)] སུནིཁཱཏཱ ཨཙལཱ ཨསམྤཝེདྷཱི [ཨསམྤཝེདྷི (སཱི. སྱཱ.)]. ཨིམིནཱ པཋམེན ནགརཔརིཀྑཱརེན སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ པརིཁཱ ཧོཏི གམྦྷཱིརཱ ཙེཝ ཝིཏྠཏཱ ཙ. ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ནགརཔརིཀྑཱརེན སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ ཨནུཔརིཡཱཡཔཐོ ཧོཏི ཨུཙྩོ ཙེཝ ཝིཏྠཏོ ཙ. ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ནགརཔརིཀྑཱརེན སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ ཨཱཝུདྷཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི སལཱཀཉྩེཝ ཛེཝནིཀཉྩ [ཛེཝནིཡཉྩ (སཱི. ཨཊྛ.)]. ཨིམིནཱ ཙཏུཏྠེན ནགརཔརིཀྑཱརེན སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུབལཀཱཡོ པཊིཝསཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཧཏྠཱརོཧཱ ཨསྶཱརོཧཱ རཐིཀཱ དྷནུགྒཧཱ ཙེལཀཱ ཙལཀཱ པིཎྜདཱཡཀཱ ཨུགྒཱ རཱཛཔུཏྟཱ པཀྑནྡིནོ མཧཱནཱགཱ སཱུརཱ ཙམྨཡོདྷིནོ དཱསཀཔུཏྟཱ. ཨིམིནཱ པཉྩམེན ནགརཔརིཀྑཱརེན སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ དོཝཱརིཀོ ཧོཏི པཎྜིཏོ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི ཨཉྙཱཏཱནཾ ནིཝཱརེཏཱ ཉཱཏཱནཾ པཝེསེཏཱ. ཨིམིནཱ ཚཊྛེན ནགརཔརིཀྑཱརེན སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ པཱཀཱརོ ཧོཏི ཨུཙྩོ ཙེཝ ཝིཏྠཏོ ཙ ཝཱསནལེཔནསམྤནྣོ ཙ. ཨིམིནཱ སཏྟམེན ནགརཔརིཀྑཱརེན སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨིམེཧི སཏྟཧི ནགརཔརིཀྑཱརེཧི སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི.

‘‘ཀཏམེསཾ ཙཏུནྣཾ ཨཱཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ ཏིཎཀཊྛོདཀཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ སཱལིཡཝཀཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ ཏིལམུགྒམཱསཱཔརཎྞཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ བྷེསཛྫཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི, སེཡྻཐིདཾ – སཔྤི ནཝནཱིཏཾ ཏེལཾ མདྷུ ཕཱཎིཏཾ ལོཎཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུནྣཾ ཨཱཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨིམེཧི སཏྟཧི ནགརཔརིཀྑཱརེཧི སུཔརིཀྑཏཾ ཧོཏི, ཨིམེསཉྩ ཙཏུནྣཾ ཨཱཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ ཨཀརཎཱིཡཾ བཱཧིརེཧི པཙྩཏྠིཀེཧི པཙྩཱམིཏྟེཧི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཙཏུནྣཉྩ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀརཎཱིཡོ མཱརསྶ ཨཀརཎཱིཡོ པཱཔིམཏོ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི?

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ ཨེསིཀཱ ཧོཏི གམྦྷཱིརནེམཱ སུནིཁཱཏཱ ཨཙལཱ ཨསམྤཝེདྷཱི ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སདྡྷོ ཧོཏི, སདྡཧཏི ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཾ ‘ཨིཏིཔི སོ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི. སདྡྷེསིཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི; སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི; སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིམིནཱ པཋམེན སདྡྷམྨེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ པརིཀྑཱ ཧོཏི གམྦྷཱིརཱ ཙེཝ ཝིཏྠཏཱ ཙ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཧིརཱིམཱ ཧོཏི, ཧིརཱིཡཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཧིརཱིཡཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཧིརཱིཔརིཀྑོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི; སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི; སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིམིནཱ དུཏིཡེན སདྡྷམྨེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ ཨནུཔརིཡཱཡཔཐོ ཧོཏི ཨུཙྩོ ཙེཝ ཝིཏྠཏོ ཙ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཏི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཨོཏྟཔྤཏི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ. ཨོཏྟཔྤཔརིཡཱཡཔཐོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི; སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི; སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན སདྡྷམྨེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ ཨཱཝུདྷཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི སལཱཀཉྩེཝ ཛེཝནིཀཉྩ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. སུཏཱཝུདྷོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི; སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི; སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིམིནཱ ཙཏུཏྠེན སདྡྷམྨེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུབལཀཱཡོ པཊིཝསཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཧཏྠཱརོཧཱ ཨསྶཱརོཧཱ རཐིཀཱ དྷནུགྒཧཱ ཙེལཀཱ ཙལཀཱ པིཎྜདཱཡཀཱ ཨུགྒཱ རཱཛཔུཏྟཱ པཀྑནྡིནོ མཧཱནཱགཱ སཱུརཱ ཙམྨཡོདྷིནོ དཱསཀཔུཏྟཱ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཝཱིརིཡབལཀཱཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི; སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི; སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིམིནཱ པཉྩམེན སདྡྷམྨེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ དོཝཱརིཀོ ཧོཏི པཎྜིཏོ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི ཨཉྙཱཏཱནཾ ནིཝཱརེཏཱ ཉཱཏཱནཾ པཝེསེཏཱ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སཏིམཱ ཧོཏི པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. སཏིདོཝཱརིཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི; སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི; སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིམིནཱ ཚཊྛེན སདྡྷམྨེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ པཱཀཱརོ ཧོཏི ཨུཙྩོ ཙེཝ ཝིཏྠཏོ ཙ ཝཱསནལེཔནསམྤནྣོ ཙ ཨབྦྷནྟརཱནཾ གུཏྟིཡཱ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. པཉྙཱཝཱསནལེཔནསམྤནྣོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀུསལཾ པཛཧཏི, ཀུསལཾ བྷཱཝེཏི; སཱཝཛྫཾ པཛཧཏི, ཨནཝཛྫཾ བྷཱཝེཏི; སུདྡྷཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི. ཨིམིནཱ སཏྟམེན སདྡྷམྨེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨིམེཧི སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘ཀཏམེསཾ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི? སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ ཏིཎཀཊྛོདཀཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི ཨཏྟནོ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ ཨོཀྐམནཱཡ ནིབྦཱནསྶ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ སཱལིཡཝཀཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི ཨཏྟནོ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ ཨོཀྐམནཱཡ ནིབྦཱནསྶ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ ཏིལམུགྒམཱསཱཔརཎྞཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི ཨཏྟནོ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ ཨོཀྐམནཱཡ ནིབྦཱནསྶ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ པཙྩནྟིམེ ནགརེ བཧུཾ བྷེསཛྫཾ སནྣིཙིཏཾ ཧོཏི, སེཡྻཐིདཾ – སཔྤི ནཝནཱིཏཾ ཏེལཾ མདྷུ ཕཱཎིཏཾ ལོཎཾ ཨབྦྷནྟརཱནཾ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ བཱཧིརཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི ཨཏྟནོ རཏིཡཱ ཨཔརིཏསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ ཨོཀྐམནཱཡ ནིབྦཱནསྶ. ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིམེཧི སཏྟཧི སདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨིམེསཉྩ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཀརཎཱིཡོ མཱརསྶ ཨཀརཎཱིཡོ པཱཔིམཏོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. དྷམྨཉྙཱུསུཏྟཾ

༦༨. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི …པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཉྙཱུ ཙ ཧོཏི ཨཏྠཉྙཱུ ཙ ཨཏྟཉྙཱུ ཙ མཏྟཉྙཱུ ཙ ཀཱལཉྙཱུ ཙ པརིསཉྙཱུ ཙ པུགྒལཔརོཔརཉྙཱུ ཙ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཉྙཱུ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཾ ཛཱནཱཏི – སུཏྟཾ གེཡྻཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ གཱཐཾ ཨུདཱནཾ ཨིཏིཝུཏྟཀཾ ཛཱཏཀཾ ཨབྦྷུཏདྷམྨཾ ཝེདལླཾ. ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཾ ཛཱནེཡྻ – སུཏྟཾ གེཡྻཾ…པེ… ཨབྦྷུཏདྷམྨཾ ཝེདལླཾ, ནཡིདྷ ‘དྷམྨཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཾ ཛཱནཱཏི – སུཏྟཾ གེཡྻཾ…པེ… ཨབྦྷུཏདྷམྨཾ ཝེདལླཾ, ཏསྨཱ ‘དྷམྨཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི དྷམྨཉྙཱུ.

‘‘ཨཏྠཉྙཱུ ཙ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཡཾ ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ, ཨཡཾ ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ’ཏི. ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཛཱནེཡྻ – ‘ཨཡཾ ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ, ཨཡཾ ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ’ཏི, ནཡིདྷ ‘ཨཏྠཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཏསྶ ཏསྶེཝ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཡཾ ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ, ཨཡཾ ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ’ཏི, ཏསྨཱ ‘ཨཏྠཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི དྷམྨཉྙཱུ, ཨཏྠཉྙཱུ.

‘‘ཨཏྟཉྙཱུ ཙ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟཱནཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨེཏྟཀོམྷི སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན ཙཱགེན པཉྙཱཡ པཊིབྷཱནེནཱ’ཏི. ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟཱནཾ ཛཱནེཡྻ – ‘ཨེཏྟཀོམྷི སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན ཙཱགེན པཉྙཱཡ པཊིབྷཱནེནཱ’ཏི, ནཡིདྷ ‘ཨཏྟཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟཱནཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨེཏྟཀོམྷི སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན ཙཱགེན པཉྙཱཡ པཊིབྷཱནེནཱ’ཏི, ཏསྨཱ ‘ཨཏྟཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི དྷམྨཉྙཱུ, ཨཏྠཉྙཱུ, ཨཏྟཉྙཱུ.

‘‘མཏྟཉྙཱུ ཙ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཏྟཾ ཛཱནཱཏི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ པཊིགྒཧཎཱཡ. ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཏྟཾ ཛཱནེཡྻ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ པཊིགྒཧཎཱཡ, ནཡིདྷ ‘མཏྟཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཏྟཾ ཛཱནཱཏི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ པཊིགྒཧཎཱཡ, ཏསྨཱ ‘མཏྟཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི དྷམྨཉྙཱུ, ཨཏྠཉྙཱུ, ཨཏྟཉྙཱུ, མཏྟཉྙཱུ.

‘‘ཀཱལཉྙཱུ ཙ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ, ཀཱལཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཡཾ ཀཱལོ ཨུདྡེསསྶ, ཨཡཾ ཀཱལོ པརིཔུཙྪཱཡ, ཨཡཾ ཀཱལོ ཡོགསྶ, ཨཡཾ ཀཱལོ པཊིསལླཱནསྶཱ’ཏི. ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱལཾ ཛཱནེཡྻ – ‘ཨཡཾ ཀཱལོ ཨུདྡེསསྶ, ཨཡཾ ཀཱལོ པརིཔུཙྪཱཡ, ཨཡཾ ཀཱལོ ཡོགསྶ, ཨཡཾ ཀཱལོ པཊིསལླཱནསྶཱ’ཏི, ནཡིདྷ ‘ཀཱལཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱལཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཡཾ ཀཱལོ ཨུདྡེསསྶ, ཨཡཾ ཀཱལོ པརིཔུཙྪཱཡ, ཨཡཾ ཀཱལོ ཡོགསྶ, ཨཡཾ ཀཱལོ པཊིསལླཱནསྶཱ’ཏི, ཏསྨཱ ‘ཀཱལཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི དྷམྨཉྙཱུ, ཨཏྠཉྙཱུ, ཨཏྟཉྙཱུ, མཏྟཉྙཱུ, ཀཱལཉྙཱུ.

‘‘པརིསཉྙཱུ ཙ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརིསཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཡཾ ཁཏྟིཡཔརིསཱ, ཨཡཾ བྲཱཧྨཎཔརིསཱ, ཨཡཾ གཧཔཏིཔརིསཱ, ཨཡཾ སམཎཔརིསཱ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཋཱཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཀཏྟབྦཾ, ཨེཝཾ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨེཝཾ བྷཱསིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏུཎྷཱི བྷཝིཏབྦ’ནྟི. ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརིསཾ ཛཱནེཡྻ – ‘ཨཡཾ ཁཏྟིཡཔརིསཱ…པེ… ཨེཝཾ ཏུཎྷཱི བྷཝིཏབྦ’ནྟི, ནཡིདྷ ‘པརིསཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརིསཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨཡཾ ཁཏྟིཡཔརིསཱ, ཨཡཾ བྲཱཧྨཎཔརིསཱ, ཨཡཾ གཧཔཏིཔརིསཱ, ཨཡཾ སམཎཔརིསཱ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཋཱཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཀཏྟབྦཾ, ཨེཝཾ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨེཝཾ བྷཱསིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏུཎྷཱི བྷཝིཏབྦ’ནྟི, ཏསྨཱ ‘པརིསཉྙཱུ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏི དྷམྨཉྙཱུ, ཨཏྠཉྙཱུ, ཨཏྟཉྙཱུ, མཏྟཉྙཱུ, ཀཱལཉྙཱུ, པརིསཉྙཱུ.

‘‘པུགྒལཔརོཔརཉྙཱུ ཙ ཀཐཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ [སབྦཏྠཔི ཨིདྷ ཨཱརམྦྷེ ‘‘བྷིཀྑུནོ’’ ཏྭེཝ དིསྶཏི] དྭཡེན པུགྒལཱ ཝིདིཏཱ ཧོནྟི. དྭེ པུགྒལཱ – ཨེཀོ ཨརིཡཱནཾ དསྶནཀཱམོ, ཨེཀོ ཨརིཡཱནཾ ན དསྶནཀཱམོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨརིཡཱནཾ ན དསྶནཀཱམོ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨརིཡཱནཾ དསྶནཀཱམོ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘དྭེ པུགྒལཱ ཨརིཡཱནཾ དསྶནཀཱམཱ – ཨེཀོ སདྡྷམྨཾ སོཏུཀཱམོ, ཨེཀོ སདྡྷམྨཾ ན སོཏུཀཱམོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ སདྡྷམྨཾ ན སོཏུཀཱམོ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ སདྡྷམྨཾ སོཏུཀཱམོ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘དྭེ པུགྒལཱ སདྡྷམྨཾ སོཏུཀཱམཱ – ཨེཀོ ཨོཧིཏསོཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, ཨེཀོ ཨནོཧིཏསོཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨནོཧིཏསོཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨོཧིཏསོཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘དྭེ པུགྒལཱ ཨོཧིཏསོཏཱ དྷམྨཾ སུཎནྟི [སུཎནྟཱ (ཀ.)] – ཨེཀོ སུཏྭཱ དྷམྨཾ དྷཱརེཏི, ཨེཀོ སུཏྭཱ དྷམྨཾ ན དྷཱརེཏི. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ སུཏྭཱ ན དྷམྨཾ དྷཱརེཏི, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ སུཏྭཱ དྷམྨཾ དྷཱརེཏི, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘དྭེ པུགྒལཱ སུཏྭཱ དྷམྨཾ དྷཱརེནྟི [དྷཱརེནྟཱ (ཀ.)] – ཨེཀོ དྷཱཏཱནཾ [དྷཏཱནཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑཏི, ཨེཀོ དྷཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ན ཨུཔཔརིཀྑཏི. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ དྷཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ན ཨུཔཔརིཀྑཏི, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ དྷཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑཏི, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘དྭེ པུགྒལཱ དྷཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑནྟི [ཨུཔཔརིཀྑནྟཱ (ཀ.)] – ཨེཀོ ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ, ཨེཀོ ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ ན དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ.

‘‘དྭེ པུགྒལཱ ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣཱ – ཨེཀོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ནོ པརཧིཏཱཡ, ཨེཀོ ཨཏྟཧིཏཱཡ ཙ པཊིཔནྣོ པརཧིཏཱཡ ཙ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨཏྟཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ནོ པརཧིཏཱཡ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན གཱརཡ྄ཧོ. ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨཏྠཧིཏཱཡ ཙ པཊིཔནྣོ པརཧིཏཱཡ ཙ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པཱསཾསོ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ [བྷིཀྑུནཱ (སཱི. སྱཱ.)] དྭཡེན པུགྒལཱ ཝིདིཏཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པུགྒལཔརོཔརཉྙཱུ ཧོཏི. ‘‘ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཱརིཙྪཏྟཀསུཏྟཾ

༦༩. ‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ པཎྜུཔལཱསོ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘པཎྜུཔལཱསོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ནཙིརསྶེཝ དཱནི པནྣཔལཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’’’ཏི.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ པནྣཔལཱསོ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘པནྣཔལཱསོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ནཙིརསྶེཝ དཱནི ཛཱལཀཛཱཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’’ཏི.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ཛཱལཀཛཱཏོ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘ཛཱལཀཛཱཏོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ནཙིརསྶེཝ དཱནི ཁཱརཀཛཱཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’’ཏི.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ཁཱརཀཛཱཏོ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘ཁཱརཀཛཱཏོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ནཙིརསྶེཝ དཱནི ཀུཊུམལཀཛཱཏོ [ཀུཌུམལཀཛཱཏོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] བྷཝིསྶཏཱི’’’ཏི.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ཀུཊུམལཀཛཱཏོ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘ཀུཊུམལཀཛཱཏོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ནཙིརསྶེཝ དཱནི ཀོརཀཛཱཏོ [ཀོཀཱསཀཛཱཏོ (སཱི. སྱཱ.), ཀོསཀཛཱཏོ (ཀ.)] བྷཝིསྶཏཱི’’’ཏི.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ཀོརཀཛཱཏོ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོནྟི – ‘ཀོརཀཛཱཏོ དཱནི པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ ནཙིརསྶེཝ དཱནི སབྦཕཱལིཕུལློ [སབྦཔཱལིཕུལློ (སཱི. པཱི.)] བྷཝིསྶཏཱི’’’ཏི.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ སབྦཕཱལིཕུལློ ཧོཏི, ཨཏྟམནཱ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ པཱརིཙྪཏྟཀསྶ ཀོཝིལཱ༹རསྶ མཱུལེ དིབྦེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏཱ སམངྒཱིབྷཱུཏཱ པརིཙཱརེནྟི.

‘‘སབྦཕཱལིཕུལླསྶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, པཱརིཙྪཏྟཀསྶ ཀོཝིལཱ༹རསྶ སམནྟཱ པཉྙཱསཡོཛནཱནི ཨཱབྷཱཡ ཕུཊཾ ཧོཏི, ཨནུཝཱཏཾ ཡོཛནསཏཾ གནྡྷོ གཙྪཏི, ཨཡམཱནུབྷཱཝོ པཱརིཙྪཏྟཀསྶ ཀོཝིལཱ༹རསྶ.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡསྨིཾ སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛྫཱཡ ཙེཏེཏི, པཎྜུཔལཱསོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི དེཝཱནཾཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ ཧོཏི, པནྣཔལཱསོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི དེཝཱནཾཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི…པེ… པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཛཱལཀཛཱཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི དེཝཱནཾཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཁཱརཀཛཱཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི དེཝཱནཾཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཀུཊུམལཀཛཱཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི དེཝཱནཾཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཀོརཀཛཱཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི དེཝཱནཾཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ.

‘‘ཡསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, སབྦཕཱལིཕུལློ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཧོཏི དེཝཱནཾཝ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ པཱརིཙྪཏྟཀོ ཀོཝིལཱ༹རོ.

‘‘ཏསྨིཾ, བྷིཀྑཝེ, སམཡེ བྷུམྨཱ དེཝཱ སདྡམནུསྶཱཝེནྟི – ‘ཨེསོ ཨིཏྠནྣཱམོ ཨཱཡསྨཱ ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཨཱཡསྨཏོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཨམུཀམྷཱ གཱམཱ ཝཱ ནིགམཱ ཝཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’ཏི. བྷུམྨཱནཾ དེཝཱནཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ དེཝཱ…པེ… ཏཱཝཏིཾསཱ དེཝཱ… ཡཱམཱ དེཝཱ… ཏུསིཏཱ དེཝཱ… ནིམྨཱནརཏཱི དེཝཱ… པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱི དེཝཱ… བྲཧྨཀཱཡིཀཱ དེཝཱ སདྡམནུསྶཱཝེནྟི – ‘ཨེསོ ཨིཏྠནྣཱམོ ཨཱཡསྨཱ ཨིཏྠནྣཱམསྶ ཨཱཡསྨཏོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཨམུཀམྷཱ གཱམཱ ཝཱ ནིགམཱ ཝཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏཱི’ཏི. ཨིཏིཧ ཏེན ཁཎེན ཏེན མུཧུཏྟེན ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ སདྡོ [སཱདྷུཀཱརསདྡོ (སཱི. ཨཊྛ., ཀ. ཨཊྛ.)] ཨབྦྷུགྒཙྪཏི, ཨཡམཱནུབྷཱཝོ ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. སཀྐཙྩསུཏྟཾ

༧༠. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷིཀྑུ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻཱ’’ཏི? ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘སཏྠཱརཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻ. དྷམྨཾ ཁོ, བྷིཀྑུ…པེ… སངྒྷཾ ཁོ, བྷིཀྑུ…པེ… སིཀྑཾ ཁོ, བྷིཀྑུ…པེ… སམཱདྷིཾ ཁོ, བྷིཀྑུ…པེ… ཨཔྤམཱདཾ ཁོ, བྷིཀྑུ…པེ… པཊིསནྠཱརཾ ཁོ, བྷིཀྑུ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིམེ ཁོ མེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ པརིཡོདཱཏཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམེ དྷམྨེ གནྟྭཱ [གཧེཏྭཱ (ཀ.)] བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེཡྻཾ. ཨེཝཾ མེ ཨིམེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ ཙེཝ བྷཝིསྶནྟི པརིསུདྡྷསངྑཱཏཏརཱ ཙ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པུརིསོ སུཝཎྞནིཀྑཾ ཨདྷིགཙྪེཡྻ པརིསུདྡྷཾ པརིཡོདཱཏཾ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཨཡཾ ཁོ མེ སུཝཎྞནིཀྑོ པརིསུདྡྷོ པརིཡོདཱཏོ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ སུཝཎྞནིཀྑཾ གནྟྭཱ [གཧེཏྭཱ (ཀ.)] ཀམྨཱརཱནཾ དསྶེཡྻཾ. ཨེཝཾ མེ ཨཡཾ སུཝཎྞནིཀྑོ སཀམྨཱརགཏོ པརིསུདྡྷོ ཙེཝ བྷཝིསྶཏི པརིསུདྡྷསངྑཱཏཏརོ ཙ. ཨེཝམེཝཾ [ཁོ (ཀ.)] མེ ཨིམེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ པརིཡོདཱཏཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམེ དྷམྨེ གནྟྭཱ [གཧེཏྭཱ (ཀ.)] བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེཡྻཾ. ཨེཝཾ མེ ཨིམེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ ཙེཝ བྷཝིསྶནྟི པརིསུདྡྷསངྑཱཏཏརཱ ཙཱ’’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷིཀྑུ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻཱ’ཏི? ཨཐ ཁོ ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏདཧོསི – ‘སཏྠཱརཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻ. དྷམྨཾ ཁོ, བྷིཀྑུ …པེ… པཊིསནྠཱརཾ ཁོ, བྷིཀྑུ སཀྐཏྭཱ…པེ… ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏདཧོསི – ‘ཨིམེ ཁོ མེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ པརིཡོདཱཏཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམེ དྷམྨེ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེཡྻཾ. ཨེཝཾ མེ ཨིམེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ ཙེཝ བྷཝིསྶནྟི པརིསུདྡྷསངྑཱཏཏརཱ ཙ. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པུརིསོ སུཝཎྞནིཀྑཾ ཨདྷིགཙྪེཡྻ པརིསུདྡྷཾ པརིཡོདཱཏཾ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ཨཡཾ ཁོ མེ སུཝཎྞནིཀྑོ པརིསུདྡྷོ པརིཡོདཱཏོ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ སུཝཎྞནིཀྑཾ གནྟྭཱ ཀམྨཱརཱནཾ དསྶེཡྻཾ. ཨེཝཾ མེ ཨཡཾ སུཝཎྞནིཀྑོ སཀམྨཱརགཏོ པརིསུདྡྷོ ཙེཝ བྷཝིསྶཏི པརིསུདྡྷསངྑཱཏཏརོ ཙ. ཨེཝམེཝཾ མེ ཨིམེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ པརིཡོདཱཏཱ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམེ དྷམྨེ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེཡྻཾ. ཨེཝཾ མེ ཨིམེ དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ ཙེཝ བྷཝིསྶནྟི པརིསུདྡྷསངྑཱཏཏརཱ ཙཱ’’’ཏི.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ! སཏྠཱརཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻ. དྷམྨཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻ. སངྒྷཾ ཁོ…པེ… སིཀྑཾ ཁོ… སམཱདྷིཾ ཁོ… ཨཔྤམཱདཾ ཁོ… པཊིསནྠཱརཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཀྐཏྭཱ གརུཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨཀུསལཾ པཛཧེཡྻ, ཀུསལཾ བྷཱཝེཡྻཱ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེཔི སོ ཨགཱརཝོ’’.

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེཔི སོ ཨགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡཔི སོ ཨགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིམྤི སོ ཨགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝོ ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝོ ཨཔྤམཱདེཔི སོ ཨགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝོ ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ…པེ… ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སོ ཨགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེཔི སོ སགཱརཝོ…པེ….

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ…པེ. … ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེ ཨགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ…པེ… ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སོ སགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེཔི སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེཔི སོ སགཱརཝོ…པེ….

‘‘སོ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ…པེ… ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེ སགཱརཝོ སངྒྷེ སགཱརཝོ སིཀྑཱཡ སགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ སགཱརཝོ ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སོ སགཱརཝོ’’ཏི.

‘‘ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏི.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ! སཱདྷུ ཁོ ཏྭཾ, སཱརིཔུཏྟ, ཨིམསྶ མཡཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱསི. སོ ཝཏ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི…པེ… ཡོ སོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝོ ཨཔྤམཱདེཔི སོ ཨགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝོ ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཨགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ སངྒྷེ ཨགཱརཝོ སིཀྑཱཡ ཨགཱརཝོ སམཱདྷིསྨིཾ ཨགཱརཝོ ཨཔྤམཱདེ ཨགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སོ ཨགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེ ཨགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི…པེ… ཡོ སོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེཔི སོ སགཱརཝོ …པེ….

‘‘སོ ཝཏ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེ སགཱརཝོ…པེ… ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེ ཨགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ…པེ… ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སོ སགཱརཝོ.

‘‘སོ ཝཏ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེཔི སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ དྷམྨེཔི སོ སགཱརཝོ…པེ….

‘‘སོ ཝཏ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ…པེ… ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སོ སགཱརཝོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཡོ སོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུ སཏྠརི སགཱརཝོ…པེ… ཨཔྤམཱདེ སགཱརཝོ པཊིསནྠཱརེཔི སོ སགཱརཝོ’’ཏི.

‘‘ཨིམསྶ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, མཡཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. བྷཱཝནཱསུཏྟཾ

༧༡. ‘‘བྷཱཝནཾ ཨནནུཡུཏྟསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཝིཧརཏོ ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩེཡྻཱ’ཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ནེཝ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ‘ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཀིསྶ ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ? ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ, ཙཏུནྣཾ སམྨཔྤདྷཱནཱནཾ, ཙཏུནྣཾ ཨིདྡྷིཔཱདཱནཾ, པཉྩནྣཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ, པཉྩནྣཾ བལཱནཾ, སཏྟནྣཾ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ, ཨརིཡསྶ ཨཊྛངྒིཀསྶ མགྒསྶ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜཱནི ཨཊྛ ཝཱ དས ཝཱ དྭཱདས ཝཱ. ཏཱནསྶུ ཀུཀྐུཊིཡཱ ན སམྨཱ ཨདྷིསཡིཏཱནི, ན སམྨཱ པརིསེདིཏཱནི, ན སམྨཱ པརིབྷཱཝིཏཱནི. ཀིཉྩཱཔི ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ པཱདནཁསིཁཱཡ ཝཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཨཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིབྦྷིཛྫེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ ཨབྷབྦཱཝ ཏེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ པཱདནཁསིཁཱཡ ཝཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཨཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིབྦྷིཛྫིཏུཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜཱནི ན སམྨཱ ཨདྷིསཡིཏཱནི, ན སམྨཱ པརིསེདིཏཱནི, ན སམྨཱ པརིབྷཱཝིཏཱནི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝནཾ ཨནནུཡུཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཧརཏོ ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩེཡྻཱ’ཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ནེཝ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ‘ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཀིསྶ ཨབྷཱཝིཏཏྟཱ? ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ, ཙཏུནྣཾ སམྨཔྤདྷཱནཱནཾ, ཙཏུནྣཾ ཨིདྡྷིཔཱདཱནཾ, པཉྩནྣཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ, པཉྩནྣཾ བལཱནཾ, སཏྟནྣཾ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ, ཨརིཡསྶ ཨཊྛངྒིཀསྶ མགྒསྶ.

‘‘བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཏྟསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཝིཧརཏོ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩེཡྻཱ’ཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ‘བྷཱཝིཏཏྟཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཀིསྶ བྷཱཝིཏཏྟཱ? ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ, ཙཏུནྣཾ སམྨཔྤདྷཱནཱནཾ, ཙཏུནྣཾ ཨིདྡྷིཔཱདཱནཾ, པཉྩནྣཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ, པཉྩནྣཾ བལཱནཾ, སཏྟནྣཾ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ, ཨརིཡསྶ ཨཊྛངྒིཀསྶ མགྒསྶ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜཱནི ཨཊྛ ཝཱ དས ཝཱ དྭཱདས ཝཱ. ཏཱནསྶུ ཀུཀྐུཊིཡཱ སམྨཱ ཨདྷིསཡིཏཱནི, སམྨཱ པརིསེདིཏཱནི, སམྨཱ པརིབྷཱཝིཏཱནི. ཀིཉྩཱཔི ཏསྶཱ ཀུཀྐུཊིཡཱ ན ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ པཱདནཁསིཁཱཡ ཝཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཨཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིབྦྷིཛྫེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ བྷབྦཱཝ ཏེ ཀུཀྐུཊཔོཏཀཱ པཱདནཁསིཁཱཡ ཝཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཝཱ ཨཎྜཀོསཾ པདཱལེཏྭཱ སོཏྠིནཱ ཨབྷིནིབྦྷིཛྫིཏུཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧི, བྷིཀྑཝེ, ཀུཀྐུཊིཡཱ ཨཎྜཱནི སམྨཱ ཨདྷིསཡིཏཱནི, སམྨཱ པརིསེདིཏཱནི, སམྨཱ པརིབྷཱཝིཏཱནི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཧརཏོ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མེ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩེཡྻཱ’ཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ‘བྷཱཝིཏཏྟཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཀིསྶ བྷཱཝིཏཏྟཱ? ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ…པེ… ཨརིཡསྶ ཨཊྛངྒིཀསྶ མགྒསྶ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཕལགཎྜསྶ [པལགཎྜསྶ (?)] ཝཱ ཕལགཎྜནྟེཝཱསིཀསྶ ཝཱ དིསྶནྟེཝ [ཁཱིཡནྟེ (ཀ.)] ཝཱསིཛཊེ [དིསྶནྟི ཨངྒུལིཔདཱནི (སཱི.), ཨངྒུལཔདཱནི དིསྶནྟི ཨངྒུལཔདཾ (ཀ.)] ཨངྒུལིཔདཱནི དིསྶཏི [དིསྶནྟི (སྱཱ.)] ཨངྒུཊྛཔདཾ [དིསྶནྟི ཨངྒུལིཔདཱནི (སཱི.), ཨངྒུལཔདཱནི དིསྶནྟི ཨངྒུལཔདཾ (ཀ.)]. ནོ ཙ ཁྭསྶ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘ཨེཏྟཀཾ མེ ཨཛྫ ཝཱསིཛཊསྶ ཁཱིཎཾ, ཨེཏྟཀཾ ཧིཡྻོ, ཨེཏྟཀཾ པརེ’ཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ཁཱིཎེ ‘ཁཱིཎ’ནྟེཝ ཉཱཎཾ ཧོཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཧརཏོ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘ཨེཏྟཀཾ མེ ཨཛྫ ཨཱསཝཱནཾ ཁཱིཎཾ, ཨེཏྟཀཾ ཧིཡྻོ, ཨེཏྟཀཾ པརེ’ཏི, ཨཐ ཁྭསྶ ཁཱིཎེ ‘ཁཱིཎ’ནྟེཝ ཉཱཎཾ ཧོཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, སཱམུདྡིཀཱཡ ནཱཝཱཡ ཝེཏྟབནྡྷནབདྡྷཱཡ [ཝེཏྟབནྡྷཱཡ (ཀ.)] ཚ མཱསཱནི ཨུདཀེ པརིཡཱདཱཡ ཧེམནྟིཀེན ཐལེ ཨུཀྑིཏྟཱཡ ཝཱཏཱཏཔཔརེཏཱནི བནྡྷནཱནི, ཏཱནི པཱཝུསྶཀེན མེགྷེན ཨབྷིཔྤཝུཊྛཱནི ཨཔྤཀསིརེནེཝ པརིཧཱཡནྟི [པཊིཔྤསྶམྦྷནྟི (སཱི. སྱཱ.)], པཱུཏིཀཱནི བྷཝནྟི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཧརཏོ ཨཔྤཀསིརེནེཝ སཾཡོཛནཱནི པཊིཔྤསྶམྦྷནྟི, པཱུཏིཀཱནི བྷཝནྟཱི’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཨགྒིཀྑནྡྷོཔམསུཏྟཾ

༧༢. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརཏི མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ. ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣོ ཨཉྙཏརསྨིཾ པདེསེ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ [སཉྫོཏིབྷཱུཏཾ (སྱཱ.)]. དིསྭཱན མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ནིསཛྫ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘པསྶཐ ནོ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ – ཡཾ ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡཀཉྙཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཀཉྙཾ ཝཱ གཧཔཏིཀཉྙཾ ཝཱ མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ – ཡཾ ཁཏྟིཡཀཉྙཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཀཉྙཾ ཝཱ གཧཔཏིཀཉྙཾ ཝཱ མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ, དུཀྑཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ’’ཏི.

‘‘ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ པཱཔདྷམྨསྶ ཨསུཙིསངྐསྶརསམཱཙཱརསྶ པཊིཙྪནྣཀམྨནྟསྶ ཨསྶམཎསྶ སམཎཔཊིཉྙསྶ ཨབྲཧྨཙཱརིསྶ བྲཧྨཙཱརིཔཊིཉྙསྶ ཨནྟོཔཱུཏིཀསྶ ཨཝསྶུཏསྶ ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ ཨམུཾ མཧནྟཾ ཨགྒིཀྑནྡྷཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫེཡྻ ཝཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ.

‘‘ཡཉྩ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལོ པཱཔདྷམྨོ ཨསུཙིསངྐསྶརསམཱཙཱརོ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏོ ཁཏྟིཡཀཉྙཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཀཉྙཾ ཝཱ གཧཔཏིཀཉྙཾ ཝཱ མུདུཏལུནཧཏྠཔཱདཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཔནིསཱིདཏི ཝཱ ཨུཔནིཔཛྫཏི ཝཱ, ཏཉྷི ཏསྶ [ཏཾ ཧིསྶ (ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ – ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ དལ༹ྷཱཡ ཝཱལརཛྫུཡཱ ཨུབྷོ ཛངྒྷཱ ཝེཋེཏྭཱ གྷཾསེཡྻ – སཱ ཚཝིཾ ཚིནྡེཡྻ ཚཝིཾ ཚེཏྭཱ ཙམྨཾ ཚིནྡེཡྻ ཙམྨཾ ཚེཏྭཱ མཾསཾ ཚིནྡེཡྻ མཾསཾ ཚེཏྭཱ ནྷཱརུཾ ཚིནྡེཡྻ ནྷཱརུཾ ཚེཏྭཱ ཨཊྛིཾ ཚིནྡེཡྻ ཨཊྛིཾ ཚེཏྭཱ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨབྷིཝཱདནཾ སཱདིཡེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ – ཡཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨབྷིཝཱདནཾ སཱདིཡེཡྻ, དུཀྑཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ དལ༹ྷཱཡ ཝཱལརཛྫུཡཱ…པེ… ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ དལ༹ྷཱཡ ཝཱལརཛྫུཡཱ ཨུབྷོ ཛངྒྷཱ ཝེཋེཏྭཱ…པེ… ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. ཡཉྩ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལོ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏོ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨབྷིཝཱདནཾ སཱདིཡཏི, ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ – ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏིཎྷཱཡ སཏྟིཡཱ ཏེལདྷོཏཱཡ པཙྩོརསྨིཾ པཧརེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱདིཡེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ – ཡཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱདིཡེཡྻ, དུཀྑཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏིཎྷཱཡ སཏྟིཡཱ ཏེལདྷོཏཱཡ པཙྩོརསྨིཾ པཧརེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏིཎྷཱཡ སཏྟིཡཱ ཏེལདྷོཏཱཡ པཙྩོརསྨིཾ པཧརེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. ཡཉྩ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལོ པཱཔདྷམྨོ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏོ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ ཨཉྫལིཀམྨཾ སཱདིཡཏི, ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ – ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོཔཊྚེན ཨཱདིཏྟེན སམྤཛྫལིཏེན སཛོཏིབྷཱུཏེན ཀཱཡཾ སམྤལིཝེཋེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ – ཡཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ…པེ… སདྡྷཱདེཡྻཾ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫེཡྻ, དུཀྑཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོཔཊྚེན ཨཱདིཏྟེན སམྤཛྫལིཏེན སཛོཏིབྷཱུཏེན ཀཱཡཾ སམྤལིཝེཋེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོཔཊྚེན ཨཱདིཏྟེན སམྤཛྫལིཏེན སཛོཏིབྷཱུཏེན ཀཱཡཾ སམྤལིཝེཋེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. ཡཉྩ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལོ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏོ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ ཙཱིཝརཾ པརིབྷུཉྫཏི, ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ – ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོསངྐུནཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏྟཾ ལོཧགུལ༹ཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ མུཁེ པཀྑིཔེཡྻ – ཏཾ ཏསྶ ཨོཊྛམྤི དཧེཡྻ [ཌཧེཡྻ (ཀཏྠཙི)] མུཁམྤི དཧེཡྻ ཛིཝ྄ཧམྤི དཧེཡྻ ཀཎྛམྤི དཧེཡྻ ཨུརམྤི [མ. ནི. ༣.༢༧༠ དེཝདཱུཏསུཏྟེ པན ‘‘ཨུདརམྤི’’ ཨིཏི ཝིདེསཔཱཋོ དིསྶཏི] དཧེཡྻ ཨནྟམྤི ཨནྟགུཎམྤི ཨཱདཱཡ ཨདྷོབྷཱགཱ [ཨདྷོབྷཱགཾ (ཀ.)] ནིཀྑམེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ – ཡཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫེཡྻ, དུཀྑཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོསངྐུནཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏྟཾ ལོཧགུལ༹ཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ མུཁེ པཀྑིཔེཡྻ – ཏཾ ཏསྶ ཨོཊྛམྤི དཧེཡྻ མུཁམྤི དཧེཡྻ ཛིཝ྄ཧམྤི དཧེཡྻ ཀཎྛམྤི དཧེཡྻ ཨུརམྤི དཧེཡྻ ཨནྟམྤི ཨནྟགུཎམྤི ཨཱདཱཡ ཨདྷོབྷཱགཾ ནིཀྑམེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཏཏྟེན ཨཡོསངྐུནཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཏྟཾ ལོཧགུལ༹ཾ ཨཱདིཏྟཾ སམྤཛྫལིཏཾ སཛོཏིབྷཱུཏཾ མུཁེ པཀྑིཔེཡྻ – ཏཾ ཏསྶ ཨོཊྛམྤི དཧེཡྻ མུཁམྤི དཧེཡྻ ཛིཝ྄ཧམྤི དཧེཡྻ ཀཎྛམྤི དཧེཡྻ ཨུརམྤི དཧེཡྻ ཨནྟམྤི ཨནྟགུཎམྤི ཨཱདཱཡ ཨདྷོབྷཱགཾ ནིཀྑམེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. ཡཉྩ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལོ པཱཔདྷམྨོ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏོ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫཏི, ཏཉྷི ཏསྶ ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ – ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ སཱིསེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཁནྡྷེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཏཏྟཾ ཨཡོམཉྩཾ ཝཱ ཨཡོཔཱིཋཾ ཝཱ ཨབྷིནིསཱིདཱཔེཡྻ ཝཱ ཨབྷིནིཔཛྫཱཔེཡྻ ཝཱ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ མཉྩཔཱིཋཾ [མཉྩཾ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ (ཀ.)] པརིབྷུཛྫེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ – ཡཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ མཉྩཔཱིཋཾ པརིབྷུཉྫེཡྻ, དུཀྑཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ སཱིསེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཁནྡྷེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཏཏྟཾ ཨཡོམཉྩཾ ཝཱ ཨཡོཔཱིཋཾ ཝཱ ཨབྷིནིསཱིདཱཔེཡྻ ཝཱ ཨབྷིནིཔཛྫཱཔེཡྻ ཝཱ’’ཏི.

‘‘ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ སཱིསེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཁནྡྷེ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཏཏྟཾ ཨཡོམཉྩཾ ཝཱ ཨཡོཔཱིཋཾ ཝཱ ཨབྷིནིསཱིདཱཔེཡྻ ཝཱ ཨབྷིནིཔཛྫཱཔེཡྻ ཝཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. ཡཉྩ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལོ པཱཔདྷམྨོ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏོ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ མཉྩཔཱིཋཾ པརིབྷུཉྫཏི. ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཏམཾ ནུ ཁོ ཝརཾ – ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨདྷོསིརཾ གཧེཏྭཱ ཏཏྟཱཡ ལོཧཀུམྦྷིཡཱ པཀྑིཔེཡྻ ཨཱདིཏྟཱཡ སམྤཛྫལིཏཱཡ སཛོཏིབྷཱུཏཱཡ – སོ ཏཏྠ ཕེཎུདྡེཧཀཾ པཙྩམཱནོ སཀིམྤི ཨུདྡྷཾ གཙྪེཡྻ སཀིམྤི ཨདྷོ གཙྪེཡྻ སཀིམྤི ཏིརིཡཾ གཙྪེཡྻ, ཡཾ ཝཱ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ ཝིཧཱརཾ པརིབྷུཉྫེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏདེཝ, བྷནྟེ, ཝརཾ – ཡཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ ཝིཧཱརཾ པརིབྷུཉྫེཡྻ, དུཀྑཉྷེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨདྷོསིརཾ གཧེཏྭཱ ཏཏྟཱཡ ལོཧཀུམྦྷིཡཱ པཀྑིཔེཡྻ ཨཱདིཏྟཱཡ སམྤཛྫལིཏཱཡ སཛོཏིབྷཱུཏཱཡ – སོ ཏཏྠ ཕེཎུདྡེཧཀཾ པཙྩམཱནོ སཀིམྤི ཨུདྡྷཾ གཙྪེཡྻ སཀིམྤི ཨདྷོ གཙྪེཡྻ སཀིམྤི ཏིརིཡཾ གཙྪེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘ཨཱརོཙཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཝེདཡཱམི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏདེཝ ཏསྶ ཝརཾ དུསྶཱིལསྶ པཱཔདྷམྨསྶ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏསྶ ཡཾ བལཝཱ པུརིསོ ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨདྷོསིརཾ གཧེཏྭཱ…པེ… སཀིམྤི ཏིརིཡཾ གཙྪེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཏོནིདཱནཉྷི སོ, བྷིཀྑཝེ, མརཎཾ ཝཱ ནིགཙྪེཡྻ མརཎམཏྟཾ ཝཱ དུཀྑཾ, ན ཏྭེཝ ཏཔྤཙྩཡཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. ཡཉྩ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལོ པཱཔདྷམྨོ…པེ… ཀསམྦུཛཱཏོ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཱནཾ ཝཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ ཝིཧཱརཾ པརིབྷུཉྫཏི. ཏཉྷི ཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡེསཉྩ [ཡེསཾ (?)] མཡཾ པརིབྷུཉྫཱམ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ [… པརིཀྑཱརཱནཾ (སཱི. སྱཱ. ཀ.)] ཏེསཾ ཏེ ཀཱརཱ མཧཔྥལཱ བྷཝིསྶནྟི མཧཱནིསཾསཱ, ཨམྷཱཀཉྩེཝཱཡཾ པབྦཛྫཱ ཨཝཉྫྷཱ བྷཝིསྶཏི སཕལཱ སཨུདྲཡཱ’ཏི. ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཨཏྟཏྠཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ ཨཔྤམཱདེན སམྤཱདེཏུཾ; པརཏྠཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ ཨཔྤམཱདེན སམྤཱདེཏུཾ; ཨུབྷཡཏྠཾ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སམྤསྶམཱནེན ཨལམེཝ ཨཔྤམཱདེན སམྤཱདེཏུ’’’ནྟི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ [ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ…པེ… (ཀ.)]. ཨིམསྨིཉྩ པན ཝེཡྻཱཀརཎསྨིཾ བྷཉྙམཱནེ སཊྛིམཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཉྪི [ཨུགྒཙྪི (ཀ.)]. སཊྛིམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟིཾསུ – ‘‘སུདུཀྐརཾ བྷགཝཱ, སུདུཀྐརཾ བྷགཝཱ’’ཏི. སཊྛིམཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཱནི ཝིམུཙྩིཾསཱུཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. སུནེཏྟསུཏྟཾ

༧༣. [ཨ. ནི. ༦.༥༤; ༧.༦༦] ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, སུནེཏྟོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི ཏིཏྠཀརོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ. སུནེཏྟསྶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སཏྠུནོ ཨནེཀཱནི སཱཝཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. སུནེཏྟོ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ [ཡེ ཁོ བྷིཀྑཝེ (སཱི. སྱཱ.)], སུནེཏྟསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི ནཔྤསཱདེསུཾ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སུནེཏྟསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི པསཱདེསུཾ ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ.

‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, མཱུགཔཀྑོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི…པེ… ཨརནེམི ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི…པེ… ཀུདྡཱལཀོ [ཀུདྡཱལོ (སཱི. སྱཱ.)] ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི…པེ… ཧཏྠིཔཱལོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི…པེ… ཛོཏིཔཱལོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི…པེ… ཨརཀོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི ཏིཏྠཀརོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ. ཨརཀསྶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སཏྠུནོ ཨནེཀཱནི སཱཝཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཨརཀོ ནཱམ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨརཀསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི ནཔྤསཱདེསུཾ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ. ཡེ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨརཀསྶ སཏྠུནོ བྲཧྨལོཀསཧབྱཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟསྶ ཙིཏྟཱནི པསཱདེསུཾ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིཾསུ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ཡོ ཨིམེ སཏྟ སཏྠཱརེ ཏིཏྠཀརེ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགེ ཨནེཀསཏཔརིཝཱརེ སསཱཝཀསངྒྷེ པདུཊྛཙིཏྟོ ཨཀྐོསེཡྻ པརིབྷཱསེཡྻ, བཧུཾ སོ ཨཔུཉྙཾ པསཝེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ སཏྟ སཏྠཱརེ ཏིཏྠཀརེ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགེ ཨནེཀསཏཔརིཝཱརེ སསཱཝཀསངྒྷེ པདུཊྛཙིཏྟོ ཨཀྐོསེཡྻ པརིབྷཱསེཡྻ, བཧུཾ སོ ཨཔུཉྙཾ པསཝེཡྻ. ཡོ ཨེཀཾ དིཊྛིསམྤནྣཾ པུགྒལཾ པདུཊྛཙིཏྟོ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི, ཨཡཾ ཏཏོ བཧུཏརཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ ཨེཝརཱུཔིཾ ཁནྟིཾ ཝདཱམི ཡཐཱམཾ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ’’.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ན ནོ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ [ན ཏྭེཝ ཨམྷཾ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ (སྱཱ.) ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡེ ཨཉྙཐཱ དིསྶཏི] ཙིཏྟཱནི པདུཊྛཱནི བྷཝིསྶནྟཱི’ཏི. ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨརཀསུཏྟཾ

༧༤. ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཀོ ནཱམ སཏྠཱ ཨཧོསི ཏིཏྠཀརོ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ. ཨརཀསྶ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སཏྠུནོ ཨནེཀཱནི སཱཝཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཨརཀོ སཏྠཱ སཱཝཀཱནཾ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསེཏི – ཨཔྤཀཾ, བྲཱཧྨཎ, ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ [ལཧུསཾ (ཊཱིཀཱ)] བཧུདུཀྑཾ བཧུཔཱཡཱསཾ མནྟཱཡཾ [མནྟཱཡ (སབྦཏྠ) ཊཱིཀཱ པསྶིཏབྦཱ] བོདྡྷབྦཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ, ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཏིཎགྒེ ཨུསྶཱཝབིནྡུ སཱུརིཡེ ཨུགྒཙྪནྟེ ཁིཔྤཾཡེཝ པཊིཝིགཙྪཏི, ན ཙིརཊྛིཏིཀཾ ཧོཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨུསྶཱཝབིནྡཱུཔམཾ ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ བཧུདུཀྑཾ བཧུཔཱཡཱསཾ མནྟཱཡཾ བོདྡྷབྦཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ, ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཨུདཀབུབྦུལ༹ཾ [ཨུདཀཔུཔྥུལ༹ཾ (ཀ.)] ཁིཔྤཾཡེཝ པཊིཝིགཙྪཏི, ན ཙིརཊྛིཏིཀཾ ཧོཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨུདཀབུབྦུལཱུ༹པམཾ ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ བཧུདུཀྑཾ བཧུཔཱཡཱསཾ མནྟཱཡཾ བོདྡྷབྦཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ, ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ཨུདཀེ དཎྜརཱཛི ཁིཔྤཾཡེཝ པཊིཝིགཙྪཏི, ན ཙིརཊྛིཏིཀཱ ཧོཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨུདཀེ དཎྜརཱཛཱུཔམཾ ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ…པེ… ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, ནདཱི པབྦཏེཡྻཱ དཱུརངྒམཱ སཱིགྷསོཏཱ ཧཱརཧཱརིནཱི, ནཏྠི སོ ཁཎོ ཝཱ ལཡོ ཝཱ མུཧུཏྟོ ཝཱ ཡཾ སཱ [ཡཱཡ (ཀ.)] ཨཱཝཏྟཏི [ཐརཏི (སཱི.), དྷརཏི (སྱཱ.), ཨཝཏིཊྛེཡྻ (?)], ཨཐ ཁོ སཱ གཙྪཏེཝ ཝཏྟཏེཝ སནྡཏེཝ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ནདཱིཔབྦཏེཡྻཱུཔམཾ ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ…པེ… ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, བལཝཱ པུརིསོ ཛིཝ྄ཧགྒེ ཁེལ༹པིཎྜཾ སཾཡཱུཧིཏྭཱ ཨཀསིརེནེཝ ཝམེཡྻ [པཏཱཔེཡྻ (ཀ.)]; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཁེལ༹པིཎྜཱུཔམཾ ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ…པེ… ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, དིཝསཾསནྟཏྟེ ཨཡོཀཊཱཧེ མཾསཔེསི [མཾསཔེསཱི (སཱི. སྱཱ.)] པཀྑིཏྟཱ ཁིཔྤཾཡེཝ པཊིཝིགཙྪཏི, ན ཙིརཊྛིཏིཀཱ ཧོཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, མཾསཔེསཱུཔམཾ ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ…པེ… ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎཾ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྲཱཧྨཎ, གཱཝཱི ཝཛ྄ཛྷཱ ཨཱགྷཱཏནཾ ནཱིཡམཱནཱ ཡཾ ཡདེཝ པཱདཾ ཨུདྡྷརཏི, སནྟིཀེཝ ཧོཏི ཝདྷསྶ སནྟིཀེཝ མརཎསྶ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, གོཝཛ྄ཛྷཱུཔམཾ [གཱཝཱིཝཛ྄ཛྷཱུཔམཾ (སཱི. སྱཱ.)] ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ བཧུདུཀྑཾ བཧུཔཱཡཱསཾ མནྟཱཡཾ བོདྡྷབྦཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ, ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎ’’ནྟི.

‘‘ཏེན ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སམཡེན མནུསྶཱནཾ སཊྛིཝསྶསཧསྶཱནི ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ ཨཧོསི, པཉྩཝསྶསཏིཀཱ ཀུམཱརིཀཱ ཨལཾཔཏེཡྻཱ ཨཧོསི. ཏེན ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སམཡེན མནུསྶཱནཾ ཚལེ༹ཝ ཨཱབཱདྷཱ ཨཧེསུཾ – སཱིཏཾ, ཨུཎྷཾ, ཛིགྷཙྪཱ, པིཔཱསཱ, ཨུཙྩཱརོ, པསྶཱཝོ. སོ ཧི ནཱམ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཀོ སཏྠཱ ཨེཝཾ དཱིགྷཱཡུཀེསུ མནུསྶེསུ ཨེཝཾ ཙིརཊྛིཏིཀེསུ ཨེཝཾ ཨཔྤཱབཱདྷེསུ སཱཝཀཱནཾ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསེསྶཏི – ‘ཨཔྤཀཾ, བྲཱཧྨཎ, ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ བཧུདུཀྑཾ བཧུཔཱཡཱསཾ མནྟཱཡཾ བོདྡྷབྦཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ, ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎ’’’ནྟི.

‘‘ཨེཏརཧི ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱ ཝདམཱནོ ཝདེཡྻ – ‘ཨཔྤཀཾ ཛཱིཝིཏཾ མནུསྶཱནཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ བཧུདུཀྑཾ བཧུཔཱཡཱསཾ མནྟཱཡཾ བོདྡྷབྦཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ, ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ནཏྠི ཛཱཏསྶ ཨམརཎ’ནྟི. ཨེཏརཧི, བྷིཀྑཝེ, ཡོ ཙིརཾ ཛཱིཝཏི སོ ཝསྶསཏཾ ཨཔྤཾ ཝཱ བྷིཡྻོ. ཝསྶསཏཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཛཱིཝནྟོ ཏཱིཎིཡེཝ ཨུཏུསཏཱནི ཛཱིཝཏི – ཨུཏུསཏཾ ཧེམནྟཱནཾ, ཨུཏུསཏཾ གིམྷཱནཾ, ཨུཏུསཏཾ ཝསྶཱནཾ. ཏཱིཎི ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཏུསཏཱནི ཛཱིཝནྟོ དྭཱདས [དྭཱདསཾ (སཱི. ཀ.)] ཡེཝ མཱསསཏཱནི ཛཱིཝཏི – ཙཏྟཱརི མཱསསཏཱནི ཧེམནྟཱནཾ, ཙཏྟཱརི མཱསསཏཱནི གིམྷཱནཾ, ཙཏྟཱརི མཱསསཏཱནི ཝསྶཱནཾ. དྭཱདས ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, མཱསསཏཱནི ཛཱིཝནྟོ ཙཏུཝཱིསཏིཡེཝ ཨདྡྷམཱསསཏཱནི ཛཱིཝཏི – ཨཊྛདྡྷམཱསསཏཱནི ཧེམནྟཱནཾ, ཨཊྛདྡྷམཱསསཏཱནི གིམྷཱནཾ, ཨཊྛདྡྷམཱསསཏཱནི ཝསྶཱནཾ. ཙཏུཝཱིསཏི ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨདྡྷམཱསསཏཱནི ཛཱིཝནྟོ ཚཏྟིཾསཾཡེཝ རཏྟིསཧསྶཱནི ཛཱིཝཏི – དྭཱདས རཏྟིསཧསྶཱནི ཧེམནྟཱནཾ, དྭཱདས རཏྟིསཧསྶཱནི གིམྷཱནཾ, དྭཱདས རཏྟིསཧསྶཱནི ཝསྶཱནཾ. ཚཏྟིཾསཾ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིསཧསྶཱནི ཛཱིཝནྟོ དྭེསཏྟཏིཡེཝ [དྭེསཏྟཏིཉྙེཝ (སྱཱ.), དྭེསཏྟཏིཉྩེཝ (ཀ.)] བྷཏྟསཧསྶཱནི བྷུཉྫཏི – ཙཏུཝཱིསཏི བྷཏྟསཧསྶཱནི ཧེམནྟཱནཾ, ཙཏུཝཱིསཏི བྷཏྟསཧསྶཱནི གིམྷཱནཾ, ཙཏུཝཱིསཏི བྷཏྟསཧསྶཱནི ཝསྶཱནཾ སདྡྷིཾ མཱཏུཐཉྙཱཡ སདྡྷིཾ བྷཏྟནྟརཱཡེན.

‘‘ཏཏྲིམེ བྷཏྟནྟརཱཡཱ ཀཔིམིདྡྷོཔི བྷཏྟཾ ན བྷུཉྫཏི, དུཀྑིཏོཔི བྷཏྟཾ ན བྷུཉྫཏི, བྱཱདྷིཏོཔི བྷཏྟཾ ན བྷུཉྫཏི, ཨུཔོསཐིཀོཔི བྷཏྟཾ ན བྷུཉྫཏི, ཨལཱབྷཀེནཔི བྷཏྟཾ ན བྷུཉྫཏི. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ ཝསྶསཏཱཡུཀསྶ མནུསྶསྶ ཨཱཡུཔི སངྑཱཏོ [སངྑཱཏཾ (?)], ཨཱཡུཔྤམཱཎམྤི སངྑཱཏཾ, ཨུཏཱུཔི སངྑཱཏཱ, སཾཝཙྪརཱཔི སངྑཱཏཱ, མཱསཱཔི སངྑཱཏཱ, ཨདྡྷམཱསཱཔི སངྑཱཏཱ, རཏྟིཔི སངྑཱཏཱ, དིཝཱཔི སངྑཱཏཱ, བྷཏྟཱཔི སངྑཱཏཱ, བྷཏྟནྟརཱཡཱཔི སངྑཱཏཱ. ཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྠཱརཱ ཀརཎཱིཡཾ སཱཝཀཱནཾ ཧིཏེསིནཱ ཨནུཀམྤཀེན ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡ; ཀཏཾ ཝོ ཏཾ མཡཱ ཨེཏཱནི, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑམཱུལཱནི ཨེཏཱནི སུཉྙཱགཱརཱནི. ཛྷཱཡཐ, བྷིཀྑཝེ, མཱ པམཱདཏྠ; མཱ པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཨཧུཝཏྠ. ཨཡཾ ཝོ ཨམྷཱཀཾ ཨནུསཱསནཱི’’ཏི. དསམཾ.

མཧཱཝགྒོ སཏྟམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཧིརཱིསཱུརིཡཾ ཨུཔམཱ, དྷམྨཉྙཱུ པཱརིཚཏྟཀཾ;

སཀྐཙྩཾ བྷཱཝནཱ ཨགྒི, སུནེཏྟཨརཀེན ཙཱཏི.

༨. ཝིནཡཝགྒོ

༡. པཋམཝིནཡདྷརསུཏྟཾ

༧༥. [པརི. ༣༢༧] ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, སཱིལཝཱ ཧོཏི པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡཝིནཡདྷརསུཏྟཾ

༧༦. [པརི. ༣༢༧] ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨུབྷཡཱནི ཁོ པནསྶ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི སུཝིབྷཏྟཱནི སུཔྤཝཏྟཱིནི སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཏཏིཡཝིནཡདྷརསུཏྟཾ

༧༧. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཝིནཡེ ཁོ པན ཋིཏོ ཧོཏི ཨསཾཧཱིརོ, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཙཏུཏྠཝིནཡདྷརསུཏྟཾ

༧༨. [པརི. ༣༢༧] ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ, དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཝིནཡདྷརོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཋམཝིནཡདྷརསོབྷནསུཏྟཾ

༧༩. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ [སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ (སཱི. སྱཱ. ཀ.) ཨནནྟརསུཏྟདྭེཡེ པན ཨིདཾ པཱཋནཱནཏྟཾ ནཏྠི. པརི. ༣༢༧] ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, སཱིལཝཱ ཧོཏི…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡཝིནཡདྷརསོབྷནསུཏྟཾ

༨༠. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨུབྷཡཱནི ཁོ པནསྶ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི སུཝིབྷཏྟཱནི སུཔྤཝཏྟཱིནི སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ…པེ… ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཏཏིཡཝིནཡདྷརསོབྷནསུཏྟཾ

༨༡. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཝིནཡེ ཁོ པན ཋིཏོ ཧོཏི ཨསཾཧཱིརོ, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ…པེ… ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏཱི’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཙཏུཏྠཝིནཡདྷརསོབྷནསུཏྟཾ

༨༢. ‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ [སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ (ཀ.)] ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏི. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ, དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཝིནཡདྷརོ སོབྷཏཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. སཏྠུསཱསནསུཏྟཾ

༨༣. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏུ, ཡམཧཾ བྷགཝཏོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨེཀོ ཝཱུཔཀཊྛོ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརེཡྻ’’ནྟི. ‘‘ཡེ ཁོ ཏྭཾ, ཨུཔཱལི, དྷམྨེ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཨིམེ དྷམྨཱ ན ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི; ཨེཀཾསེན, ཨུཔཱལི, དྷཱརེཡྻཱསི – ‘ནེསོ དྷམྨོ ནེསོ ཝིནཡོ ནེཏཾ སཏྠུསཱསན’ནྟི. ཡེ ཙ ཁོ ཏྭཾ, ཨུཔཱལི, དྷམྨེ ཛཱནེཡྻཱསི – ‘ཨིམེ དྷམྨཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’ཏི; ཨེཀཾསེན, ཨུཔཱལི, དྷཱརེཡྻཱསི – ‘ཨེསོ དྷམྨོ ཨེསོ ཝིནཡོ ཨེཏཾ སཏྠུསཱསན’’’ནྟི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨདྷིཀརཎསམཐསུཏྟཾ

༨༤. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཀརཎསམཐཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱནཾ ཨདྷིཀརཎཱནཾ སམཐཱཡ ཝཱུཔསམཱཡ. ཀཏམེ སཏྟ? སམྨུཁཱཝིནཡོ དཱཏབྦོ, སཏིཝིནཡོ དཱཏབྦོ, ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡོ དཱཏབྦོ [པཊིཉྙཱཏཀརཎཾ, ཡེབྷུཡྻསྶིཀཱ, ཏསྶཔཱཔིཡྻསྶིཀཱ, ཏིཎཝཏྠཱརཀོ (སྱཱ.) དཱི. ནི. ༣.༣༣༢ སངྒཱིཏིསུཏྟེན ཙ པཱཙི. ༦༥༥ ཝིནཡེན ཙ སཾསནྡེཏབྦཾ], པཊིཉྙཱཏཀརཎཾ དཱཏབྦཾ, ཡེབྷུཡྻསིཀཱ དཱཏབྦཱ, ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱ དཱཏབྦཱ, ཏིཎཝཏྠཱརཀོ དཱཏབྦོ [པཊིཉྙཱཏཀརཎཾ, ཡེབྷུཡྻསྶིཀཱ, ཏསྶཔཱཔིཡྻསྶིཀཱ, ཏིཎཝཏྠཱརཀོ (སྱཱ.) དཱི. ནི. ༣.༣༣༢ སངྒཱིཏིསུཏྟེན ཙ པཱཙི. ༦༥༥ ཝིནཡེན ཙ སཾསནྡེཏབྦཾ]. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨདྷིཀརཎསམཐཱ དྷམྨཱ ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱནཾ ཨདྷིཀརཎཱནཾ སམཐཱཡ ཝཱུཔསམཱཡཱ’’ཏི. དསམཾ.

ཝིནཡཝགྒོ ཨཊྛམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཙཏུརོ ཝིནཡདྷརཱ, ཙཏུརོ ཙེཝ སོབྷནཱ;

སཱསནཾ ཨདྷིཀརཎ-སམཐེནཊྛམེ དསཱཏི.

༩. སམཎཝགྒོ

༡. བྷིཀྑུསུཏྟཾ

༨༥. [མཧཱནི. ༡༨; ཙཱུལ༹ནི. ཨཛིཏམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེས ༨] ‘‘སཏྟནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱནཾ བྷིནྣཏྟཱ བྷིཀྑུ ཧོཏི. ཀཏམེསཾ སཏྟནྣཾ? སཀྐཱཡདིཊྛི བྷིནྣཱ ཧོཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱ བྷིནྣཱ ཧོཏི, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ བྷིནྣོ ཧོཏི, རཱགོ བྷིནྣོ ཧོཏི, དོསོ བྷིནྣོ ཧོཏི, མོཧོ བྷིནྣོ ཧོཏི, མཱནོ བྷིནྣོ ཧོཏི. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟནྣཾ དྷམྨཱནཾ བྷིནྣཏྟཱ བྷིཀྑུ ཧོཏཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. སམཎསུཏྟཾ

༨༦. སཏྟནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱནཾ སམིཏཏྟཱ སམཎོ ཧོཏི…པེ…. དུཏིཡཾ.

༣. བྲཱཧྨཎསུཏྟཾ

༨༧. བཱཧིཏཏྟཱ བྲཱཧྨཎོ ཧོཏི…པེ…. ཏཏིཡཾ.

༤. སོཏྟིཡསུཏྟཾ

༨༨. ནིསྶུཏཏྟཱ [ནིསྶུཏྟཏྟཱ (སྱཱ.) མ. ནི. ༡.༤༣༤ པསྶིཏབྦཾ] སོཏྟིཡོ [སོཏྠིཀོ (སཱི.), སོཏྟིཀོ (སྱཱ.)] ཧོཏི…པེ…. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ནྷཱཏཀསུཏྟཾ

༨༩. ནྷཱཏཏྟཱ ནྷཱཏཀོ [ནཧཱཏཏྟོ ནཧཱཏཀོ (སཱི. སྱཱ.)] ཧོཏི…པེ…. པཉྩམཾ.

༦. ཝེདགཱུསུཏྟཾ

༩༠. ཝིདིཏཏྟཱ ཝེདགཱུ ཧོཏི…པེ…. ཚཊྛཾ.

༧. ཨརིཡསུཏྟཾ

༩༡. ཨཱརཀཏྟཱ [ཨརཧཏྟཱ (སཱི.), ཨརཱི ཧཏཏྟཱ (ཀ.) མ. ནི. ༡.༤༣༤ པཱལི༹ ཨཊྛཀཐཱཊཱིཀཱ པསྶིཏབྦཱ. སྱཱམཔོཏྠཀེ པན སཀལམྤི ཨིདཾ སཏྟམསུཏྟཾ ནཏྠི] ཨརིཡོ ཧོཏི…པེ…. སཏྟམཾ.

༨. ཨརཧཱསུཏྟཾ

༩༢. ‘‘ཨཱརཀཏྟཱ ཨརཧཱ ཧོཏི. ཀཏམེསཾ སཏྟནྣཾ? སཀྐཱཡདིཊྛི ཨཱརཀཱ ཧོཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱ ཨཱརཀཱ ཧོཏི, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ ཨཱརཀོ ཧོཏི, རཱགོ ཨཱརཀོ ཧོཏི, དོསོ ཨཱརཀོ ཧོཏི, མོཧོ ཨཱརཀོ ཧོཏི, མཱནོ ཨཱརཀོ ཧོཏི. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟནྣཾ དྷམྨཱནཾ ཨཱརཀཏྟཱ ཨརཧཱ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨསདྡྷམྨསུཏྟཾ

༩༣. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨསདྡྷམྨཱ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨསྶདྡྷོ ཧོཏི, ཨཧིརིཀོ ཧོཏི, ཨནོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, ཨཔྤསྶུཏོ ཧོཏི, ཀུསཱིཏོ ཧོཏི, མུཊྛསྶཏི ཧོཏི, དུཔྤཉྙོ ཧོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ ཨསདྡྷམྨཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. སདྡྷམྨསུཏྟཾ

༩༤. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷམྨཱ. ཀཏམེ སཏྟ? སདྡྷོ ཧོཏི, ཧིརཱིམཱ ཧོཏི, ཨོཏྟཔྤཱི ཧོཏི, བཧུསྶུཏོ ཧོཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, སཏིམཱ ཧོཏི, པཉྙཝཱ ཧོཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ སདྡྷམྨཱ’’ཏི. དསམཾ.

སམཎཝགྒོ ནཝམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

བྷིཀྑུཾ སམཎོ བྲཱཧྨཎོ, སོཏྟིཡོ ཙེཝ ནྷཱཏཀོ;

ཝེདགཱུ ཨརིཡོ ཨརཧཱ, ཨསདྡྷམྨཱ ཙ སདྡྷམྨཱཏི.

༡༠. ཨཱཧུནེཡྻཝགྒོ

༩༥. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ…པེ… དཀྑིཎེཡྻཱ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡཱ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཙཀྑུསྨིཾ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨནིཙྩསཉྙཱི ཨནིཙྩཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. སོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཋམོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཙཀྑུསྨིཾ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨནིཙྩསཉྙཱི ཨནིཙྩཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. ཏསྶ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨཱསཝཔརིཡཱདཱནཉྩ ཧོཏི ཛཱིཝིཏཔརིཡཱདཱནཉྩ. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཏིཡོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྷེཀཙྩོ པུགྒལོ ཙཀྑུསྨིཾ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི ཨནིཙྩསཉྙཱི ཨནིཙྩཔཊིསཾཝེདཱི སཏཏཾ སམིཏཾ ཨབྦོཀིཎྞཾ ཙེཏསཱ ཨདྷིམུཙྩམཱནོ པཉྙཱཡ པརིཡོགཱཧམཱནོ. སོ པཉྩནྣཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པརིཀྑཡཱ ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཨུདྡྷཾསོཏོ ཧོཏི ཨཀནིཊྛགཱམཱི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟམོ པུགྒལོ ཨཱཧུནེཡྻོ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ པཱཧུནེཡྻཱ དཀྑིཎེཡྻཱ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡཱ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི.

༩༦-༦༢༢. སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ པཱཧུནེཡྻཱ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཙཀྑུསྨིཾ དུཀྑཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཙཀྑུསྨིཾ ཨནཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཙཀྑུསྨིཾ ཁཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཙཀྑུསྨིཾ ཝཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཙཀྑུསྨིཾ ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཙཀྑུསྨིཾ ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ཙཀྑུསྨིཾ པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ….

སོཏསྨིཾ…པེ… གྷཱནསྨིཾ… ཛིཝ྄ཧཱཡ… ཀཱཡསྨིཾ… མནསྨིཾ…པེ….

རཱུཔེསུ…པེ… སདྡེསུ… གནྡྷེསུ… རསེསུ… ཕོཊྛབྦེསུ … དྷམྨེསུ …པེ….

ཙཀྑུཝིཉྙཱཎེ…པེ… སོཏཝིཉྙཱཎེ… གྷཱནཝིཉྙཱཎེ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎེ… ཀཱཡཝིཉྙཱཎེ… མནོཝིཉྙཱཎེ…པེ….

ཙཀྑུསམྥསྶེ…པེ… སོཏསམྥསྶེ… གྷཱནསམྥསྶེ… ཛིཝ྄ཧཱསམྥསྶེ… ཀཱཡསམྥསྶེ… མནོསམྥསྶེ…པེ….

ཙཀྑུསམྥསྶཛཱཡ ཝེདནཱཡ…པེ… སོཏསམྥསྶཛཱཡ ཝེདནཱཡ… གྷཱནསམྥསྶཛཱཡ ཝེདནཱཡ… ཛིཝ྄ཧཱསམྥསྶཛཱཡ ཝེདནཱཡ… ཀཱཡསམྥསྶཛཱཡ ཝེདནཱཡ… མནོསམྥསྶཛཱཡ ཝེདནཱཡ…པེ….

རཱུཔསཉྙཱཡ…པེ… སདྡསཉྙཱཡ… གནྡྷསཉྙཱཡ… རསསཉྙཱཡ… ཕོཊྛབྦསཉྙཱཡ… དྷམྨསཉྙཱཡ…པེ….

རཱུཔསཉྩེཏནཱཡ…པེ… སདྡསཉྩེཏནཱཡ… གནྡྷསཉྩེཏནཱཡ… རསསཉྩེཏནཱཡ… ཕོཊྛབྦསཉྩེཏནཱཡ… དྷམྨསཉྩེཏནཱཡ…པེ….

རཱུཔཏཎྷཱཡ…པེ… སདྡཏཎྷཱཡ… གནྡྷཏཎྷཱཡ… རསཏཎྷཱཡ… ཕོཊྛབྦཏཎྷཱཡ… དྷམྨཏཎྷཱཡ…པེ….

རཱུཔཝིཏཀྐེ …པེ… སདྡཝིཏཀྐེ… གནྡྷཝིཏཀྐེ… རསཝིཏཀྐེ… ཕོཊྛབྦཝིཏཀྐེ… དྷམྨཝིཏཀྐེ…པེ….

རཱུཔཝིཙཱརེ…པེ… སདྡཝིཙཱརེ… གནྡྷཝིཙཱརེ… རསཝིཙཱརེ… ཕོཊྛབྦཝིཙཱརེ… དྷམྨཝིཙཱརེ…པེ….

‘‘པཉྩཀྑནྡྷེ [( ) སཱི. སྱཱ. པོཏྠཀེསུ ནཏྠི] …པེ… རཱུཔཀྑནྡྷེ… ཝེདནཱཀྑནྡྷེ… སཉྙཱཀྑནྡྷེ… སངྑཱརཀྑནྡྷེ… ཝིཉྙཱཎཀྑནྡྷེ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… དུཀྑཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… ཨནཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… ཁཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… ཝཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི… པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི…པེ… ལོཀསྶཱ’’ཏི.

‘‘ཚདྭཱརཱརམྨཎེསྭེཏྠ, ཝིཉྙཱཎེསུ ཙ ཕསྶེསུ;

ཝེདནཱསུ ཙ དྭཱརསྶ, སུཏྟཱ ཧོནྟི ཝིསུཾ ཨཊྛ.

‘‘སཉྙཱ སཉྩེཏནཱ ཏཎྷཱ, ཝིཏཀྐེསུ ཝིཙཱརེ ཙ;

གོཙརསྶ ཝིསུཾ ཨཊྛ, པཉྩཀྑནྡྷེ ཙ པཙྩེཀེ.

‘‘སོལ༹སསྭེཏྠ མཱུལེསུ, ཨནིཙྩཾ དུཀྑམནཏྟཱ;

ཁཡཱ ཝཡཱ ཝིརཱགཱ ཙ, ནིརོདྷཱ པཊིནིསྶགྒཱ.

‘‘ཀམཾ ཨཊྛཱནུཔསྶནཱ, ཡོཛེཏྭཱན ཝིསུཾ ཝིསུཾ;

སམྤིཎྜིཏེསུ སབྦེསུ, ཧོནྟི པཉྩ སཏཱནི ཙ;

ཨཊྛཝཱིསཏི སུཏྟཱནི, ཨཱཧུནེཡྻེ ཙ ཝགྒིཀེ’’ [ཨིམཱ ཨུདྡཱནགཱཐཱཡོ སཱི. སྱཱ. པོཏྠཀེསུ ནཏྠི].

ཨཱཧུནེཡྻཝགྒོ དསམོ.

༡༡. རཱགཔེཡྻཱལཾ

༦༢༣. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ སཏྟ? སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ…པེ… ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ – རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༦༢༤. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནཏྟསཉྙཱ, ཨསུབྷསཉྙཱ, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ – རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༦༢༥. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ སཏྟ? ཨསུབྷསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ – རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༦༢༦-༦༥༢. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, པརིཉྙཱཡ…པེ… པརིཀྑཡཱཡ… པཧཱནཱཡ… ཁཡཱཡ… ཝཡཱཡ… ཝིརཱགཱཡ… ནིརོདྷཱཡ… ཙཱགཱཡ…པེ… པཊིནིསྶགྒཱཡ ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༦༥༣-༡༡༣༢. ‘‘དོསསྶ…པེ… མོཧསྶ… ཀོདྷསྶ… ཨུཔནཱཧསྶ… མཀྑསྶ… པལཱ༹སསྶ… ཨིསྶཱཡ… མཙྪརིཡསྶ… མཱཡཱཡ… སཱཋེཡྻསྶ… ཐམྦྷསྶ… སཱརམྦྷསྶ… མཱནསྶ… ཨཏིམཱནསྶ… མདསྶ… པམཱདསྶ ཨབྷིཉྙཱཡ…པེ… པརིཉྙཱཡ… པརིཀྑཡཱཡ… པཧཱནཱཡ… ཁཡཱཡ… ཝཡཱཡ… ཝིརཱགཱཡ… ནིརོདྷཱཡ… ཙཱགཱཡ… པཊིནིསྶགྒཱཡ ཨིམེ སཏྟ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི.

རཱགཔེཡྻཱལཾ ནིཊྛིཏཾ.

སཏྟཀནིཔཱཏཔཱལི༹ ནིཊྛིཏཱ.