📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ.

ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡོ

དསཀནིཔཱཏཔཱལི༹

༡. པཋམཔཎྞཱསཀཾ

༡. ཨཱནིསཾསཝགྒོ

༡. ཀིམཏྠིཡསུཏྟཾ

༡. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིམཏྠིཡཱནི, བྷནྟེ, ཀུསལཱནི སཱིལཱནི ཀིམཱནིསཾསཱནཱི’’ཏི? ‘‘ཨཝིཔྤཊིསཱརཏྠཱནི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཀུསལཱནི སཱིལཱནི ཨཝིཔྤཊིསཱརཱནིསཾསཱནཱི’’ཏི.

‘‘ཨཝིཔྤཊིསཱརོ པན, བྷནྟེ, ཀིམཏྠིཡོ ཀིམཱནིསཾསོ’’ཏི? ‘‘ཨཝིཔྤཊིསཱརོ ཁོ, ཨཱནནྡ, པཱམོཛྫཏྠོ པཱམོཛྫཱནིསཾསོ’’ཏི [པཱམུཛྫཏྠོ པཱམུཛྫཱནིསཾསོཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨ. ནི. ༡༡.༡].

‘‘པཱམོཛྫཾ པན, བྷནྟེ, ཀིམཏྠིཡཾ ཀིམཱནིསཾས’’ནྟི? ‘‘པཱམོཛྫཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, པཱིཏཏྠཾ པཱིཏཱནིསཾས’’ནྟི.

‘‘པཱིཏི པན, བྷནྟེ, ཀིམཏྠིཡཱ ཀིམཱནིསཾསཱ’’ཏི? ‘‘པཱིཏི ཁོ, ཨཱནནྡ, པསྶདྡྷཏྠཱ པསྶདྡྷཱནིསཾསཱ’’ཏི.

‘‘པསྶདྡྷི པན, བྷནྟེ, ཀིམཏྠིཡཱ ཀིམཱནིསཾསཱ’’ཏི? ‘‘པསྶདྡྷི ཁོ, ཨཱནནྡ, སུཁཏྠཱ སུཁཱནིསཾསཱ’’ཏི.

‘‘སུཁཾ པན, བྷནྟེ, ཀིམཏྠིཡཾ ཀིམཱནིསཾས’’ནྟི? ‘‘སུཁཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, སམཱདྷཏྠཾ སམཱདྷཱནིསཾས’’ནྟི.

‘‘སམཱདྷི པན, བྷནྟེ, ཀིམཏྠིཡོ ཀིམཱནིསཾསོ’’ཏི? ‘‘སམཱདྷི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཏྠོ ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཱནིསཾསོ’’ཏི.

‘‘ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ པན, བྷནྟེ, ཀིམཏྠིཡཾ ཀིམཱནིསཾས’’ནྟི? ‘‘ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, ནིབྦིདཱཝིརཱགཏྠཾ ནིབྦིདཱཝིརཱགཱནིསཾས’’ནྟི.

‘‘ནིབྦིདཱཝིརཱགོ པན, བྷནྟེ ཀིམཏྠིཡོ ཀིམཱནིསཾསོ’’ཏི? ‘‘ནིབྦིདཱཝིརཱགོ ཁོ, ཨཱནནྡ, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཏྠོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཱནིསཾསོ [… ནིསཾསོཏི (སཱི. ཀ.)].

‘‘ཨིཏི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཀུསལཱནི སཱིལཱནི ཨཝིཔྤཊིསཱརཏྠཱནི ཨཝིཔྤཊིསཱརཱནིསཾསཱནི; ཨཝིཔྤཊིསཱརོ པཱམོཛྫཏྠོ པཱམོཛྫཱནིསཾསོ; པཱམོཛྫཾ པཱིཏཏྠཾ པཱིཏཱནིསཾསཾ; པཱིཏི པསྶདྡྷཏྠཱ པསྶདྡྷཱནིསཾསཱ; པསྶདྡྷི སུཁཏྠཱ སུཁཱནིསཾསཱ; སུཁཾ སམཱདྷཏྠཾ སམཱདྷཱནིསཾསཾ; སམཱདྷི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཏྠོ ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཱནིསཾསོ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ ནིབྦིདཱཝིརཱགཏྠཾ ནིབྦིདཱཝིརཱགཱནིསཾསཾ; ནིབྦིདཱཝིརཱགོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཏྠོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཱནིསཾསོ. ཨིཏི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཀུསལཱནི སཱིལཱནི ཨནུཔུབྦེན ཨགྒཱཡ པརེནྟཱི’’ཏི [ཨརཧཏྟཱཡ པཱུརེནྟཱིཏི (སྱཱ.)]. པཋམཾ.

༢. ཙེཏནཱཀརཎཱིཡསུཏྟཾ

༢. [ཨ. ནི. ༡༡.༢] ‘‘སཱིལཝཏོ, བྷིཀྑཝེ, སཱིལསམྤནྣསྶ ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘ཨཝིཔྤཊིསཱརོ མེ ཨུཔྤཛྫཏཱུ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤནྣསྶ ཨཝིཔྤཊིསཱརོ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཝིཔྤཊིསཱརིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘པཱམོཛྫཾ མེ ཨུཔྤཛྫཏཱུ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཨཝིཔྤཊིསཱརིསྶ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡཏི. པམུདིཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘པཱིཏི མེ ཨུཔྤཛྫཏཱུ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཨུཔྤཛྫཏི. པཱིཏིམནསྶ, བྷིཀྑཝེ, ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘ཀཱཡོ མེ པསྶམྦྷཏཱུ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷཏི. པསྶདྡྷཀཱཡསྶ, བྷིཀྑཝེ, ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘སུཁཾ ཝེདིཡཱམཱི’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི. སུཁིནོ, བྷིཀྑཝེ, ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘ཙིཏྟཾ མེ སམཱདྷིཡཏཱུ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི. སམཱཧིཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ སམཱཧིཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཛཱནཱཏི པསྶཏི. ཡཐཱབྷཱུཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཛཱནཏོ པསྶཏོ ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘ནིབྦིནྡཱམི ཝིརཛྫཱམཱི’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཛཱནཾ པསྶཾ ནིབྦིནྡཏི ཝིརཛྫཏི. ནིབྦིནྣསྶ [ནིབྦིནྡསྶ (སཱི. ཀ.)], བྷིཀྑཝེ, ཝིརཏྟསྶ ན ཙེཏནཱཡ ཀརཎཱིཡཾ – ‘ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ སཙྪིཀརོམཱི’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ནིབྦིནྣོ [ནིབྦིནྡོ (སཱི. ཀ.)] ཝིརཏྟོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ སཙྪིཀརོཏི.

‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ནིབྦིདཱཝིརཱགོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཏྠོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཱནིསཾསོ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ ནིབྦིདཱཝིརཱགཏྠཾ ནིབྦིདཱཝིརཱགཱནིསཾསཾ; སམཱདྷི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཏྠོ ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཱནིསཾསོ; སུཁཾ སམཱདྷཏྠཾ སམཱདྷཱནིསཾསཾ; པསྶདྡྷི སུཁཏྠཱ སུཁཱནིསཾསཱ; པཱིཏི པསྶདྡྷཏྠཱ པསྶདྡྷཱནིསཾསཱ; པཱམོཛྫཾ པཱིཏཏྠཾ པཱིཏཱནིསཾསཾ; ཨཝིཔྤཊིསཱརོ པཱམོཛྫཏྠོ པཱམོཛྫཱནིསཾསོ; ཀུསལཱནི སཱིལཱནི ཨཝིཔྤཊིསཱརཏྠཱནི ཨཝིཔྤཊིསཱརཱནིསཾསཱནི. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ དྷམྨེ ཨབྷིསནྡེནྟི, དྷམྨཱ དྷམྨེ པརིཔཱུརེནྟི ཨཔཱརཱ པཱརཾ གམནཱཡཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. པཋམཨུཔནིསསུཏྟཾ

༣. [ཨ. ནི. ༥.༢༤; ༡༡.༣] ‘‘དུསྶཱིལསྶ, བྷིཀྑཝེ, སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ ཨསཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི པཱམོཛྫཾ; པཱམོཛྫེ ཨསཏི པཱམོཛྫཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཱ ཧོཏི པཱིཏི; པཱིཏིཡཱ ཨསཏི པཱིཏིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཱ ཧོཏི པསྶདྡྷི; པསྶདྡྷིཡཱ ཨསཏི པསྶདྡྷིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི སུཁཾ; སུཁེ ཨསཏི སུཁཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི ཨསཏི སམྨཱསམཱདྷིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ ཨསཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ ཨསཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསཝིཔནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི… ཕེགྒུཔི… སཱརོཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ ཨསཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ.

‘‘སཱིལཝཏོ, བྷིཀྑཝེ, སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ སཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི པཱམོཛྫཾ; པཱམོཛྫེ སཏི པཱམོཛྫསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཱ ཧོཏི པཱིཏི; པཱིཏིཡཱ སཏི པཱིཏིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཱ ཧོཏི པསྶདྡྷི; པསྶདྡྷིཡཱ སཏི པསྶདྡྷིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི སུཁཾ; སུཁེ སཏི སུཁསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི སཏི སམྨཱསམཱདྷིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ སཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ སཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསསམྤནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི… ཕེགྒུཔི… སཱརོཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ སཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶན’’ནྟི. ཏཏིཡཾ.

༤. དུཏིཡཨུཔནིསསུཏྟཾ

༤. [ཨ. ནི. ༡༡.༤] ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘དུསྶཱིལསྶ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ ཨསཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསཝིཔནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི… ཕེགྒུཔི… སཱརོཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ ཨསཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ.

‘‘སཱིལཝཏོ, ཨཱཝུསོ, སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ སཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི…པེ. … ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསསམྤནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི… ཕེགྒུཔི… སཱརོཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ སཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶན’’ནྟི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཏཏིཡཨུཔནིསསུཏྟཾ

༥. [ཨ. ནི. ༡༡.༥] ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘དུསྶཱིལསྶ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ ཨསཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི པཱམོཛྫཾ; པཱམོཛྫེ ཨསཏི པཱམོཛྫཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཱ ཧོཏི པཱིཏི; པཱིཏིཡཱ ཨསཏི པཱིཏིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཱ ཧོཏི པསྶདྡྷི; པསྶདྡྷིཡཱ ཨསཏི པསྶདྡྷིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི སུཁཾ; སུཁེ ཨསཏི སུཁཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི ཨསཏི སམྨཱསམཱདྷིཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ ཨསཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ ཨསཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསཝིཔནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི… ཕེགྒུཔི… སཱརོཔི ན པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, དུསྶཱིལསྶ སཱིལཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ ཨསཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརཝིཔནྣསྶ ཧཏཱུཔནིསཾ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ.

‘‘སཱིལཝཏོ, ཨཱཝུསོ, སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ སཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི པཱམོཛྫཾ; པཱམོཛྫེ སཏི པཱམོཛྫསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཱ ཧོཏི པཱིཏི; པཱིཏིཡཱ སཏི པཱིཏིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཱ ཧོཏི པསྶདྡྷི; པསྶདྡྷིཡཱ སཏི པསྶདྡྷིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི སུཁཾ; སུཁེ སཏི སུཁསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི སམྨཱསམཱདྷི; སམྨཱསམཱདྷིམྷི སཏི སམྨཱསམཱདྷིསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ; ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནེ སཏི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགོ; ནིབྦིདཱཝིརཱགེ སཏི ནིབྦིདཱཝིརཱགསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, རུཀྑོ སཱཁཱཔལཱསསམྤནྣོ. ཏསྶ པཔཊིཀཱཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, ཏཙོཔི… ཕེགྒུཔི… སཱརོཔི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱིལཝཏོ སཱིལསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣོ ཧོཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརོ; ཨཝིཔྤཊིསཱརེ སཏི ཨཝིཔྤཊིསཱརསམྤནྣསྶ ཨུཔནིསསམྤནྣཾ ཧོཏི…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶན’’ནྟི. པཉྩམཾ.

༦. སམཱདྷིསུཏྟཾ

༦. [ཨ. ནི. ༡༡.༡༨] ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི…པེ… ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སིཡཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུནོ ཏཐཱརཱུཔོ སམཱདྷིཔཊིལཱབྷོ ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི [པཋཝིསཉྙཱི (སཱི.), པཋཝཱིསཉྙཱི (སྱཱ.)] ཨསྶ, ན ཨཱཔསྨིཾ ཨཱཔོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཏེཛསྨིཾ ཏེཛོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝཱཡསྨིཾ ཝཱཡོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨིདྷལོཀེ ཨིདྷལོཀསཉྙཱི ཨསྶ, ན པརལོཀེ པརལོཀསཉྙཱི ཨསྶ; སཉྙཱི ཙ པན ཨསྶཱ’’ཏི? ‘‘སིཡཱ, ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ ཏཐཱརཱུཔོ སམཱདྷིཔཊིལཱབྷོ ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཔསྨིཾ ཨཱཔོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཏེཛསྨིཾ ཏེཛོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝཱཡསྨིཾ ཝཱཡོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨིདྷལོཀེ ཨིདྷལོཀསཉྙཱི ཨསྶ, ན པརལོཀེ པརལོཀསཉྙཱི ཨསྶ; སཉྙཱི ཙ པན ཨསྶཱ’’ཏི.

‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, སིཡཱ བྷིཀྑུནོ ཏཐཱརཱུཔོ སམཱདྷིཔཊིལཱབྷོ ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཔསྨིཾ ཨཱཔོསཉྙཱི ཨསྶ ན ཏེཛསྨིཾ ཏེཛོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝཱཡསྨིཾ ཝཱཡོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏྟནེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨིདྷལོཀེ ཨིདྷལོཀསཉྙཱི ཨསྶ, ན པརལོཀེ པརལོཀསཉྙཱི ཨསྶ; སཉྙཱི ཙ པན ཨསྶཱ’’ཏི?

‘‘ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི – ‘ཨེཏཾ སནྟཾ ཨེཏཾ པཎཱིཏཾ ཡདིདཾ སབྦསངྑཱརསམཐོ སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཱཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱན’ནྟི. ཨེཝཾ ཁོ, ཨཱནནྡ, སིཡཱ བྷིཀྑུནོ ཏཐཱརཱུཔོ སམཱདྷིཔཊིལཱབྷོ ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཔསྨིཾ ཨཱཔོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཏེཛསྨིཾ ཏེཛོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝཱཡསྨིཾ ཝཱཡོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨིདྷལོཀེ ཨིདྷལོཀསཉྙཱི ཨསྶ, ན པརལོཀེ པརལོཀསཉྙཱི ཨསྶ; སཉྙཱི ཙ པན ཨསྶཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སཱརིཔུཏྟསུཏྟཾ

༧. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ སཱརིཔུཏྟེན སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སིཡཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུནོ ཏཐཱརཱུཔོ སམཱདྷིཔཊིལཱབྷོ ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཔསྨིཾ ཨཱཔོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཏེཛསྨིཾ ཏེཛོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝཱཡསྨིཾ ཝཱཡོསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨསྶ, ན ཨིདྷལོཀེ ཨིདྷལོཀསཉྙཱི ཨསྶ, ན པརལོཀེ པརལོཀསཉྙཱི ཨསྶ; སཉྙཱི ཙ པན ཨསྶཱ’’ཏི?

‘‘སིཡཱ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, བྷིཀྑུནོ ཏཐཱརཱུཔོ སམཱདྷིཔཊིལཱབྷོ ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི ཨསྶ…པེ… ན པརལོཀེ པརལོཀསཉྙཱི ཨསྶ; སཉྙཱི ཙ པན ཨསྶཱ’’ཏི.

‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, སིཡཱ བྷིཀྑུནོ ཏཐཱརཱུཔོ སམཱདྷིཔཊིལཱབྷོ ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི ཨསྶ…པེ… སཉྙཱི ཙ པན ཨསྶཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཀམིདཱཧཾ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, སམཡཾ ཨིདྷེཝ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཱམི ཨནྡྷཝནསྨིཾ. ཏཏྠཱཧཾ [ཨཐཱཧཾ (ཀ.)] ཏཐཱརཱུཔཾ སམཱདྷིཾ སམཱཔཛྫིཾ [པཊིལབྷཱམི (ཀ.)] ཡཐཱ ནེཝ པཐཝིཡཾ པཐཝིསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ཨཱཔསྨིཾ ཨཱཔོསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ཏེཛསྨིཾ ཏེཛོསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ཝཱཡསྨིཾ ཝཱཡོསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནེ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནེ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན ཨིདྷལོཀེ ཨིདྷལོཀསཉྙཱི ཨཧོསིཾ, ན པརལོཀེ པརལོཀསཉྙཱི ཨཧོསིཾ; སཉྙཱི ཙ པན ཨཧོསི’’ནྟི.

‘‘ཀིཾསཉྙཱི པནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ [ཀིཾ སཉྙཱི པནཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ (ཀ.)] ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཧོསཱི’’ཏི? ‘‘བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱན’’ནྟི ཁོ མེ, ཨཱཝུསོ, ཨཉྙཱཝ སཉྙཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཨཉྙཱཝ སཉྙཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, སཀལིཀགྒིསྶ ཛྷཱཡམཱནསྶ ཨཉྙཱཝ ཨཙྩི ཨུཔྤཛྫཏི ཨཉྙཱཝ ཨཙྩི ནིརུཛ྄ཛྷཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ‘བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱན’ནྟི ཨཉྙཱཝ སཉྙཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཨཉྙཱཝ སཉྙཱ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ‘བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱན’ནྟི [ནིབྦཱནཾ (སཱི. ཀ.)] སཉྙཱི ཙ པནཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཧོསི’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. ཛྷཱནསུཏྟཾ

༨. ‘‘སདྡྷོ ཙ [ཨིམསྨིཾ ཝཱཀྱེ ཨཡཾ ཙ ཀཱརོ ནཏྠི སྱཱམཔོཏྠཀེ], བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཧོཏི, ནོ ཙ [ནོ (སྱཱ.) ཨེཝམུཔརིཔི. ཨ. ནི. ༨.༧༡] སཱིལཝཱ; ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན ཨཔརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཏེན ཏཾ ཨངྒཾ པརིཔཱུརེཏབྦཾ – ‘ཀིནྟཱཧཾ སདྡྷོ ཙ ཨསྶཾ, སཱིལཝཱ ཙཱ’ཏི! ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཙ ཧོཏི སཱིལཝཱ ཙ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པརིཔཱུརོ ཧོཏི.

‘‘སདྡྷོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཧོཏི སཱིལཝཱ ཙ, ནོ ཙ བཧུསྶུཏོ…པེ… བཧུསྶུཏོ ཙ, ནོ ཙ དྷམྨཀཐིཀོ… དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, ནོ ཙ པརིསཱཝཙརོ… པརིསཱཝཙརོ ཙ, ནོ ཙ ཝིསཱརདོ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི… ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ནོ ཙ ཝིནཡདྷརོ… ཝིནཡདྷརོ ཙ, ནོ ཙ ཨཱརཉྙིཀོ [ཨཱརཉྙཀོ (ཀ.)] པནྟསེནཱསནོ… ཨཱརཉྙིཀོ ཙ པནྟསེནཱསནོ, ནོ ཙ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི… ཙཏུནྣཉྩ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ནོ ཙ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན ཨཔརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཏེན ཏཾ ཨངྒཾ པརིཔཱུརེཏབྦཾ – ‘ཀིནྟཱཧཾ སདྡྷོ ཙ ཨསྶཾ, སཱིལཝཱ ཙ, བཧུསྶུཏོ ཙ, དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, པརིསཱཝཙརོ ཙ, ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཡྻཾ, ཝིནཡདྷརོ ཙ, ཨཱརཉྙིཀོ ཙ པནྟསེནཱསནོ, ཙཏུནྣཉྩ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨསྶཾ ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཉྩ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཙ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཙ, བཧུསྶུཏོ ཙ, དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, པརིསཱཝཙརོ ཙ, ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཝིནཡདྷརོ ཙ, ཨཱརཉྙིཀོ ཙ པནྟསེནཱསནོ, ཙཏུནྣཉྩ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཉྩ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སམནྟཔཱསཱདིཀོ ཙ ཧོཏི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོ ཙཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. སནྟཝིམོཀྑསུཏྟཾ

༩. ‘‘སདྡྷོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཧོཏི, ནོ ཙ སཱིལཝཱ…པེ… སཱིལཝཱ ཙ, ནོ ཙ བཧུསྶུཏོ… བཧུསྶུཏོ ཙ, ནོ ཙ དྷམྨཀཐིཀོ… དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, ནོ ཙ པརིསཱཝཙརོ… པརིསཱཝཙརོ ཙ, ནོ ཙ ཝིསཱརདོ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི… ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ནོ ཙ ཝིནཡདྷརོ… ཝིནཡདྷརོ ཙ, ནོ ཙ ཨཱརཉྙིཀོ པནྟསེནཱསནོ… ཨཱརཉྙིཀོ ཙ པནྟསེནཱསནོ, ནོ ཙ ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི… ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ཙ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, ནོ ཙ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན ཨཔརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཏེན ཏཾ ཨངྒཾ པརིཔཱུརེཏབྦཾ – ‘ཀིནྟཱཧཾ སདྡྷོ ཙ ཨསྶཾ, སཱིལཝཱ ཙ, བཧུསྶུཏོ ཙ, དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, པརིསཱཝཙརོ ཙ, ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཡྻཾ, ཝིནཡདྷརོ ཙ, ཨཱརཉྙིཀོ ཙ པནྟསེནཱསནོ, ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ཙ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརེཡྻཾ, ཨཱསཝཱནཉྩ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཙ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཙ, བཧུསྶུཏོ ཙ, དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, པརིསཱཝཙརོ ཙ, ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཝིནཡདྷརོ ཙ, ཨཱརཉྙིཀོ ཙ པནྟསེནཱསནོ, ཡེ ཏེ སནྟཱ ཝིམོཀྑཱ ཨཏིཀྐམྨ རཱུཔེ ཨཱརུཔྤཱ ཏེ ཙ ཀཱཡེན ཕུསིཏྭཱ ཝིཧརཏི, ཨཱསཝཱནཉྩ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སམནྟཔཱསཱདིཀོ ཙ ཧོཏི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོ ཙཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཝིཛྫཱསུཏྟཾ

༡༠. ‘‘སདྡྷོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཧོཏི, ནོ ཙ སཱིལཝཱ. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན ཨཔརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཏེན ཏཾ ཨངྒཾ པརིཔཱུརེཏབྦཾ – ‘ཀིནྟཱཧཾ སདྡྷོ ཙ ཨསྶཾ སཱིལཝཱ ཙཱ’ཏི. ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཙ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཙ, ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པརིཔཱུརོ ཧོཏི.

‘‘སདྡྷོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཧོཏི སཱིལཝཱ ཙ, ནོ ཙ བཧུསྶུཏོ བཧུསྶུཏོ ཙ, ནོ ཙ དྷམྨཀཐིཀོ དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, ནོ ཙ པརིསཱཝཙརོ པརིསཱཝཙརོ ཙ, ནོ ཙ ཝིསཱརདོ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ནོ ཙ ཝིནཡདྷརོ ཝིནཡདྷརོ ཙ, ནོ ཙ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཨནེཀཝིཧིཏཉྩ…པེ… པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, ནོ ཙ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི དིབྦེན ཙ ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི, ནོ ཙ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན ཨཔརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཏེན ཏཾ ཨངྒཾ པརིཔཱུརེཏབྦཾ – ‘ཀིནྟཱཧཾ སདྡྷོ ཙ ཨསྶཾ, སཱིལཝཱ ཙ, བཧུསྶུཏོ ཙ, དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, པརིསཱཝཙརོ ཙ, ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཡྻཾ, ཝིནཡདྷརོ ཙ, ཨནེཀཝིཧིཏཉྩ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརེཡྻཾ, སེཡྻཐིདཾ, ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརེཡྻཾ, དིབྦེན ཙ ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནེཡྻཾ, ཨཱསཝཱནཉྩ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཙ ཧོཏི, སཱིལཝཱ ཙ, བཧུསྶུཏོ ཙ, དྷམྨཀཐིཀོ ཙ, པརིསཱཝཙརོ ཙ, ཝིསཱརདོ ཙ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཝིནཡདྷརོ ཙ, ཨནེཀཝིཧིཏཉྩ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, དིབྦེན ཙ ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི, ཨཱསཝཱནཉྩ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ སོ ཏེནངྒེན པརིཔཱུརོ ཧོཏི. ཨིམེཧི, ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ སམནྟཔཱསཱདིཀོ ཙ ཧོཏི སབྦཱཀཱརཔརིཔཱུརོ ཙཱ’’ཏི. དསམཾ.

ཨཱནིསཾསཝགྒོ པཋམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཀིམཏྠིཡཾ ཙེཏནཱ ཙ, ཏཡོ ཨུཔནིསཱཔི ཙ;

སམཱདྷི སཱརིཔུཏྟོ ཙ, ཛྷཱནཾ སནྟེན ཝིཛྫཡཱཏི.

༢. ནཱཐཝགྒོ

༡. སེནཱསནསུཏྟཾ

༡༡. ‘‘པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ སེནཱསནཾ སེཝམཱནོ བྷཛམཱནོ ནཙིརསྶེཝ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཧོཏི; སདྡཧཏི ཏཐཱགཏསྶ བོདྷིཾ – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ…པེ… བྷགཝཱ’ཏི; ཨཔྤཱབཱདྷོ ཧོཏི ཨཔྤཱཏངྐོ, སམཝེཔཱཀིནིཡཱ གཧཎིཡཱ སམནྣཱགཏོ ནཱཏིསཱིཏཱཡ ནཱཙྩུཎྷཱཡ མཛ྄ཛྷིམཱཡ པདྷཱནཀྑམཱཡ; ཨསཋོ ཧོཏི ཨམཱཡཱཝཱི, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྟཱ སཏྠརི ཝཱ ཝིཉྙཱུསུ ཝཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ; ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི, ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ; ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ; པཉྙཝཱ ཧོཏི, ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སེནཱསནཾ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སེནཱསནཾ ནཱཏིདཱུརཾ ཧོཏི ནཱཙྩཱསནྣཾ གམནཱགམནསམྤནྣཾ དིཝཱ ཨཔྤཱཀིཎྞཾ རཏྟིཾ ཨཔྤསདྡཾ ཨཔྤནིགྒྷོསཾ ཨཔྤཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཾ [ཨཔྤཌཾས… སིརིཾསཔསམྥསྶཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)]; ཏསྨིཾ ཁོ པན སེནཱསནེ ཝིཧརནྟསྶ ཨཔྤཀསིརེན ཨུཔྤཛྫནྟི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱ; ཏསྨིཾ ཁོ པན སེནཱསནེ ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཧརནྟི བཧུསྶུཏཱ ཨཱགཏཱགམཱ དྷམྨདྷརཱ ཝིནཡདྷརཱ མཱཏིཀཱདྷརཱ; ཏེ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིཔུཙྪཏི པརིཔཉྷཏི – ‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀཐཾ, ཨིམསྶ ཀོ ཨཏྠོ’ཏི; ཏསྶ ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཝིཝཊཉྩེཝ ཝིཝརནྟི ཨནུཏྟཱནཱིཀཏཉྩ ཨུཏྟཱནིཾ ཀརོནྟི ཨནེཀཝིཧིཏེསུ ཙ ཀངྑཱཋཱནིཡེསུ དྷམྨེསུ ཀངྑཾ པཊིཝིནོདེནྟི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སེནཱསནཾ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ ཧོཏི. པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ སེནཱསནཾ སེཝམཱནོ བྷཛམཱནོ ནཙིརསྶེཝ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. པཉྩངྒསུཏྟཾ

༡༢. ‘‘པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ‘ཀེཝལཱི ཝུསིཏཝཱ ཨུཏྟམཔུརིསོ’ཏི ཝུཙྩཏི. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ཐིནམིདྡྷཾ [ཐཱིནམིདྡྷཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨསེཁེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམཱདྷིཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒསམནྣཱགཏོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ‘ཀེཝལཱི ཝུསིཏཝཱ ཨུཏྟམཔུརིསོ’ཏི ཝུཙྩཏི.

‘‘ཀཱམཙྪནྡོ ཙ བྱཱཔཱདོ, ཐིནམིདྡྷཉྩ བྷིཀྑུནོ;

ཨུདྡྷཙྩཾ ཝིཙིཀིཙྪཱ ཙ, སབྦསོཝ ན ཝིཛྫཏི.

‘‘ཨསེཁེན ཙ སཱིལེན, ཨསེཁེན སམཱདྷིནཱ;

ཝིམུཏྟིཡཱ ཙ སམྤནྣོ, ཉཱཎེན ཙ ཏཐཱཝིདྷོ.

‘‘ས ཝེ པཉྩངྒསམྤནྣོ, པཉྩ ཨངྒེ [པཉྩངྒཱནི (སྱཱ.)] ཝིཝཛྫཡཾ [ཝིཝཛྫིཡ (ཀ.)];

ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ, ཀེཝལཱི ཨིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ;

༣. སཾཡོཛནསུཏྟཾ

༡༣. ‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, སཾཡོཛནཱནི. ཀཏམཱནི དས? པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི, པཉྩུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི. ཀཏམཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི? སཀྐཱཡདིཊྛི, ཝིཙིཀིཙྪཱ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ, ཀཱམཙྪནྡོ, བྱཱཔཱདོ – ཨིམཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི.

‘‘ཀཏམཱནི པཉྩུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི? རཱུཔརཱགོ, ཨརཱུཔརཱགོ, མཱནོ, ཨུདྡྷཙྩཾ, ཨཝིཛྫཱ – ཨིམཱནི པཉྩུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས སཾཡོཛནཱནཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཙེཏོཁིལསུཏྟཾ

༡༤. ‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ ཨཔྤཧཱིནཱ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ ཨསམུཙྪིནྣཱ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘ཀཏམསྶ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ ཨཔྤཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ཀངྑཏི ཝིཙིཀིཙྪཏི ནཱདྷིམུཙྩཏི ན སམྤསཱིདཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཋམོ ཙེཏོཁིལོ ཨཔྤཧཱིནོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨེ ཀངྑཏི…པེ… སངྒྷེ ཀངྑཏི… སིཀྑཱཡ ཀངྑཏི… སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨནཏྟམནོ ཨཱཧཏཙིཏྟོ ཁིལཛཱཏོ. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨནཏྟམནོ ཨཱཧཏཙིཏྟོ ཁིལཛཱཏོ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཉྩམོ ཙེཏོཁིལོ ཨཔྤཧཱིནོ ཧོཏི. ཨིམསྶ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ ཨཔྤཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམསྶ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ ཨསམུཙྪིནྣཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི ཨཝིགཏཙྪནྡོ ཨཝིགཏཔེམོ ཨཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཝིགཏཔརིལཱ༹ཧོ ཨཝིགཏཏཎྷོ. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི ཨཝིགཏཙྪནྡོ ཨཝིགཏཔེམོ ཨཝིགཏཔིཔཱསོ ཨཝིགཏཔརིལཱ༹ཧོ ཨཝིགཏཏཎྷོ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཋམོ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷོ ཨསམུཙྪིནྣོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི…པེ… རཱུཔེ ཨཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི…པེ… ཡཱཝདཏྠཾ ཨུདརཱཝདེཧཀཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི… ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི – ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི – ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ན ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཉྩམོ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷོ ཨསམུཙྪིནྣོ ཧོཏི. ཨིམསྶ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ ཨསམུཙྪིནྣཱ ཧོནྟི.

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ ཨཔྤཧཱིནཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ ཨསམུཙྪིནྣཱ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱལ༹པཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱཡཏེཝ ཝཎྞེན ཧཱཡཏི མཎྜལེན ཧཱཡཏི ཨཱབྷཱཡ ཧཱཡཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡསྶ ཀསྶཙི བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ ཨཔྤཧཱིནཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ ཨསམུཙྪིནྣཱ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ པཧཱིནཱ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ སུསམུཙྪིནྣཱ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི.

‘‘ཀཏམསྶ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ པཧཱིནཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ན ཀངྑཏི ན ཝིཙིཀིཙྪཏི, ཨདྷིམུཙྩཏི སམྤསཱིདཏི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏྠརི ན ཀངྑཏི ན ཝིཙིཀིཙྪཏི ཨདྷིམུཙྩཏི སམྤསཱིདཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཋམོ ཙེཏོཁིལོ པཧཱིནོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨེ ན ཀངྑཏི…པེ… སངྒྷེ ན ཀངྑཏི… སིཀྑཱཡ ན ཀངྑཏི … སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ན ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨཏྟམནོ ན ཨཱཧཏཙིཏྟོ ན ཁིལཛཱཏོ. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ན ཀུཔིཏོ ཧོཏི ཨཏྟམནོ ན ཨཱཧཏཙིཏྟོ ན ཁིལཛཱཏོ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཉྩམོ ཙེཏོཁིལོ པཧཱིནོ ཧོཏི. ཨིམསྶ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ པཧཱིནཱ ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམསྶ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ སུསམུཙྪིནྣཱ ཧོནྟི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི ཝིགཏཙྪནྡོ ཝིགཏཔེམོ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཝིགཏཔརིལཱ༹ཧོ ཝིགཏཏཎྷོ. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི ཝིགཏཙྪནྡོ ཝིགཏཔེམོ ཝིགཏཔིཔཱསོ ཝིགཏཔརིལཱ༹ཧོ ཝིགཏཏཎྷོ, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཋམོ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷོ སུསམུཙྪིནྣོ ཧོཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི…པེ… རཱུཔེ ཝཱིཏརཱགོ ཧོཏི …པེ… ན ཡཱཝདཏྠཾ ཨུདརཱཝདེཧཀཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སེཡྻསུཁཾ པསྶསུཁཾ མིདྡྷསུཁཾ ཨནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི, ན ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི – ‘ཨིམིནཱཧཾ སཱིལེན ཝཱ ཝཏེན ཝཱ ཏཔེན ཝཱ བྲཧྨཙརིཡེན ཝཱ དེཝོ ཝཱ བྷཝིསྶཱམི དེཝཉྙཏརོ ཝཱ’ཏི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ…པེ… དེཝཉྙཏརོ ཝཱཏི, ཏསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ. ཡསྶ ཙིཏྟཾ ནམཏི ཨཱཏཔྤཱཡ ཨནུཡོགཱཡ སཱཏཙྩཱཡ པདྷཱནཱཡ, ཨེཝམསྶཱཡཾ པཉྩམོ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷོ སུསམུཙྪིནྣོ ཧོཏི. ཨིམསྶ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ སུསམུཙྪིནྣཱ ཧོནྟི.

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ པཧཱིནཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ སུསམུཙྪིནྣཱ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཛུཎྷཔཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝཌྜྷཏེཝ ཝཎྞེན ཝཌྜྷཏི མཎྜལེན ཝཌྜྷཏི ཨཱབྷཱཡ ཝཌྜྷཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡསྶ ཀསྶཙི བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ པཧཱིནཱ ཨིམེ པཉྩ ཙེཏསོཝིནིབནྡྷཱ སུསམུཙྪིནྣཱ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨཔྤམཱདསུཏྟཾ

༡༥. ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ དྭིཔདཱ ཝཱ ཙཏུཔྤདཱ ཝཱ བཧུཔྤདཱ ཝཱ རཱུཔིནོ ཝཱ ཨརཱུཔིནོ ཝཱ སཉྙིནོ ཝཱ ཨསཉྙིནོ ཝཱ ནེཝསཉྙིནཱསཉྙིནོ ཝཱ, ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱ, སབྦེ ཏེ ཨཔྤམཱདམཱུལཀཱ ཨཔྤམཱདསམོསརཎཱ. ཨཔྤམཱདོ ཏེསཾ [ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ (སཱི. ཀ.) སཾ. ནི. ༥.༡༣༩] ཨགྒམཀྑཱཡཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡཱནི ཀཱནིཙི ཛངྒལཱནཾ [ཛངྒམཱནཾ (སཱི. པཱི.) སཾ. ནི. ༥.༡༣༩] པཱཎཱནཾ པདཛཱཏཱནི, སབྦཱནི ཏཱནི ཧཏྠིཔདེ སམོདྷཱནཾ གཙྪནྟི, ཧཏྠིཔདཾ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི, ཡདིདཾ མཧནྟཏྟེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱ, སབྦེ ཏེ ཨཔྤམཱདམཱུལཀཱ ཨཔྤམཱདསམོསརཎཱ. ཨཔྤམཱདོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཀཱུཊཱགཱརསྶ ཡཱ ཀཱཙི གོཔཱནསིཡོ སབྦཱ ཏཱ ཀཱུཊངྒམཱ ཀཱུཊནིནྣཱ ཀཱུཊསམོསརཎཱ, ཀཱུཊོ ཏཱསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱ, སབྦེ ཏེ ཨཔྤམཱདམཱུལཀཱ ཨཔྤམཱདསམོསརཎཱ. ཨཔྤམཱདོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི མཱུལགནྡྷཱ, ཀཱལཱ༹ནུསཱརིཡཾ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ བྷིཀྑཝེ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི སཱརགནྡྷཱ, ལོཧིཏཙནྡནཾ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ བྷིཀྑཝེ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི པུཔྥགནྡྷཱ, ཝསྶིཀཾ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ བྷིཀྑཝེ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི ཁུདྡརཱཛཱནོ [ཀུཌྜརཱཛཱནོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.), ཀུཊྚརཱཛཱནོ, ཀཱུཊརཱཛཱནོ (ཀ.) ཨ. ནི. ༦.༥༣], སབྦེ ཏེ རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཨནུཡནྟཱ བྷཝནྟི, རཱཛཱ ཏེསཾ ཙཀྐཝཏྟཱི ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡཱ ཀཱཙི ཏཱརཀརཱུཔཱནཾ པབྷཱ, སབྦཱ ཏཱ ཙནྡཔྤབྷཱཡ ཀལཾ ནཱགྒྷནྟི སོལ༹སིཾ, ཙནྡཔྤབྷཱ ཏཱསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, སརདསམཡེ ཝིདྡྷེ ཝིགཏཝལཱཧཀེ དེཝེ ཨཱདིཙྩོ ནབྷཾ ཨབྦྷུསྶཀྐམཱནོ [ཨབྦྷུསྶུཀྐམཱནོ (སཱི.) སཾ. ནི. ༥.༡༤༦-༡༤༨] སབྦཾ ཨཱཀཱསགཏཾ ཏམགཏཾ ཨབྷིཝིཧཙྩ བྷཱསཏེ ཙ ཏཔཏེ ཙ ཝིརོཙཏི ཙ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ…པེ….

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཡཱ ཀཱཙི མཧཱནདིཡོ, སེཡྻཐིདཾ – གངྒཱ, ཡམུནཱ, ཨཙིརཝཏཱི, སརབྷཱུ, མཧཱི, སབྦཱ ཏཱ སམུདྡངྒམཱ སམུདྡནིནྣཱ སམུདྡཔོཎཱ སམུདྡཔབྦྷཱརཱ, མཧཱསམུདྡོ ཏཱསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཡེ ཀེཙི ཀུསལཱ དྷམྨཱ, སབྦེ ཏེ ཨཔྤམཱདམཱུལཀཱ ཨཔྤམཱདསམོསརཎཱ. ཨཔྤམཱདོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཨཱཧུནེཡྻསུཏྟཾ

༡༦. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ པཱཧུནེཡྻཱ དཀྑིཎེཡྻཱ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡཱ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཀཏམེ དས? ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, པཙྩེཀབུདྡྷོ, ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟོ, པཉྙཱཝིམུཏྟོ, ཀཱཡསཀྑཱི, དིཊྛིཔྤཏྟོ, སདྡྷཱཝིམུཏྟོ, སདྡྷཱནུསཱརཱི, དྷམྨཱནུསཱརཱི, གོཏྲབྷཱུ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས པུགྒལཱ ཨཱཧུནེཡྻཱ…པེ… ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. པཋམནཱཐསུཏྟཾ

༡༧. [དཱི. ནི. ༣.༣༤༥, ༣༦༠] ‘‘སནཱཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ, མཱ ཨནཱཐཱ. དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱཐོ ཝིཧརཏི. དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ནཱཐཀརཎཱ དྷམྨཱ. ཀཏམེ དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ [སཱཏྠཱ སབྱཉྫནཱ (སཱི.)] ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ [བཧཱུ སུཏཱ (?)] ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི སོཝཙསྶཀརཎེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ, ཁམོ པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིཾ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི…པེ… ཨནུསཱསནིཾ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾཀརཎཱིཡཱནི, ཏཏྠ དཀྑོ ཧོཏི ཨནལསོ ཏཏྲཱུཔཱཡཱཡ ཝཱིམཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨལཾ ཀཱཏུཾ ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ…པེ… ཨལཾ ཀཱཏུཾ ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ, ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘སནཱཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ, མཱ ཨནཱཐཱ. དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱཐོ ཝིཧརཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ནཱཐཀརཎཱ དྷམྨཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. དུཏིཡནཱཐསུཏྟཾ

༡༨. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སནཱཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ, མཱ ཨནཱཐཱ. དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱཐོ ཝིཧརཏི. དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ནཱཐཀརཎཱ དྷམྨཱ. ཀཏམེ དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ‘སཱིལཝཱ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསཱུ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ‘བཧུསྶུཏོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. ‘ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི སོཝཙསྶཀརཎེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ, ཁམོ པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིཾ. ‘སུཝཙོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ སོཝཙསྶཀརཎེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ, ཁམོ པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནི’ནྟི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾཀརཎཱིཡཱནི, ཏཏྠ དཀྑོ ཧོཏི ཨནལསོ, ཏཏྲཱུཔཱཡཱཡ ཝཱིམཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨལཾ ཀཱཏུཾ ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ. ‘ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾཀརཎཱིཡཱནི, ཏཏྠ དཀྑོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ ཨནལསོ, ཏཏྲཱུཔཱཡཱཡ ཝཱིམཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨལཾ ཀཱཏུཾ ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུ’ནྟི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ. ‘དྷམྨཀཱམོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ པིཡསམུདཱཧཱརོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསཱུ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན. ‘སནྟུཊྛོ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེནཱ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ, ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ‘སཏིམཱ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ, ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ མཛ྄ཛྷིམཱནུཀམྤིཏསྶ ནཝཱནུཀམྤིཏསྶ ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ‘པཉྙཝཱ ཝཏཱཡཾ བྷིཀྑུ ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ’ཏི ཐེརཱཔི ནཾ བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི, མཛ྄ཛྷིམཱཔི བྷིཀྑཱུ… ནཝཱཔི བྷིཀྑཱུ ཝཏྟབྦཾ ཨནུསཱསིཏབྦཾ མཉྙནྟི. ཏསྶ ཐེརཱནུཀམྤིཏསྶ…པེ… ནོ པརིཧཱནི. ཨཡམྤི དྷམྨོ ནཱཐཀརཎོ.

‘‘སནཱཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ, མཱ ཨནཱཐཱ. དུཀྑཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱཐོ ཝིཧརཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ནཱཐཀརཎཱ དྷམྨཱ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨཏྟམནཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡུནྟི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཋམཨརིཡཱཝཱསསུཏྟཾ

༡༩. [དཱི. ནི. ༣.༣༤༨, ༣༦༠] ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱཝཱསཱ, ཡེ ཨརིཡཱ ཨཱཝསིཾསུ ཝཱ ཨཱཝསནྟི ཝཱ ཨཱཝསིསྶནྟི ཝཱ. ཀཏམེ དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི, ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ, ཨེཀཱརཀྑོ, ཙཏུརཱཔསྶེནོ, པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ [པནུཎྞཔཙྩེཀསཙྩོ (ཀ.)], སམཝཡསཊྛེསནོ, ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ, པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ, སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ, སུཝིམུཏྟཔཉྙོ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཨརིཡཱཝཱསཱ, ཡེ ཨརིཡཱ ཨཱཝསིཾསུ ཝཱ ཨཱཝསནྟི ཝཱ ཨཱཝསིསྶནྟི ཝཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཏིཡཨརིཡཱཝཱསསུཏྟཾ

༢༠. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀུརཱུསུ ཝིཧརཏི ཀམྨཱསདྷམྨཾ ནཱམ ཀུརཱུནཾ ནིགམོ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི…པེ….

‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱཝཱསཱ, ཡེ ཨརིཡཱ ཨཱཝསིཾསུ ཝཱ ཨཱཝསནྟི ཝཱ ཨཱཝསིསྶནྟི ཝཱ. ཀཏམེ དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི, ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ, ཨེཀཱརཀྑོ, ཙཏུརཱཔསྶེནོ, པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ, སམཝཡསཊྛེསནོ, ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ, པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ, སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ, སུཝིམུཏྟཔཉྙོ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམཙྪནྡོ པཧཱིནོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི, ཝིཙིཀིཙྪཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྩངྒཝིཔྤཧཱིནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ནེཝ སུམནོ ཧོཏི ན དུམྨནོ, ཨུཔེཀྑཀོ ཝིཧརཏི སཏོ སམྤཛཱནོ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཀཱརཀྑོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏཱརཀྑེན ཙེཏསཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨེཀཱརཀྑོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཙཏུརཱཔསྶེནོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སངྑཱཡེཀཾ པཊིསེཝཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཨདྷིཝཱསེཏི, སངྑཱཡེཀཾ པརིཝཛྫེཏི, སངྑཱཡེཀཾ ཝིནོདེཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཙཏུརཱཔསྶེནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཡཱནི ཏཱནི པུཐུསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ པུཐུཔཙྩེཀསཙྩཱནི, སེཡྻཐིདཾ – ‘སསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཨནནྟཝཱ ལོཀོ’ཏི ཝཱ, ‘ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ‘ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིར’ནྟི ཝཱ, ‘ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ’ཏི ཝཱ, སབྦཱནི ཏཱནི ནུནྣཱནི ཧོནྟི པཎུནྣཱནི [ནུཎྞཱནི ཧོནྟི པནུཎྞཱནི (?)] ཙཏྟཱནི ཝནྟཱནི མུཏྟཱནི པཧཱིནཱནི པཊིནིསྶཊྛཱནི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཎུནྣཔཙྩེཀསཙྩོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམཝཡསཊྛེསནོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམེསནཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི, བྷཝེསནཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི, བྲཧྨཙརིཡེསནཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཱ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམཝཡསཊྛེསནོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཀཱམསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི, ཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ པཧཱིནོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ དུཀྑསྶ ཙ པཧཱནཱ པུབྦེཝ སོམནསྶདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པསྶདྡྷཀཱཡསངྑཱརོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ རཱགཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, དོསཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི, མོཧཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཔཉྙོ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘རཱགོ མེ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི, དོསོ མེ པཧཱིནོ…པེ… ‘མོཧོ མེ པཧཱིནོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ’ཏི པཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝིམུཏྟཔཉྙོ ཧོཏི.

‘‘ཡེ ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ ཨརིཡཱ ཨརིཡཱཝཱསེ ཨཱཝསིཾསུ, སབྦེ ཏེ ཨིམེཝ དས ཨརིཡཱཝཱསེ ཨཱཝསིཾསུ; ཡེ ཧི ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱགཏམདྡྷཱནཾ ཨརིཡཱ ཨརིཡཱཝཱསེ ཨཱཝསིསྶནྟི, སབྦེ ཏེ ཨིམེཝ དས ཨརིཡཱཝཱསེ ཨཱཝསིསྶནྟི; ཡེ ཧི [ཡེཔི (?)] ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཨརིཡཱ ཨརིཡཱཝཱསེ ཨཱཝསནྟི, སབྦེ ཏེ ཨིམེཝ དས ཨརིཡཱཝཱསེ ཨཱཝསནྟི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཨརིཡཱཝཱསཱ, ཡེ ཨརིཡཱ ཨཱཝསིཾསུ ཝཱ ཨཱཝསནྟི ཝཱ ཨཱཝསིསྶནྟི ཝཱ’’ཏི. དསམཾ.

ནཱཐཝགྒོ དུཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སེནཱསནཉྩ པཉྩངྒཾ, སཾཡོཛནཱཁིལེན ཙ;

ཨཔྤམཱདོ ཨཱཧུནེཡྻོ, དྭེ ནཱཐཱ དྭེ ཨརིཡཱཝཱསཱཏི.

༣. མཧཱཝགྒོ

༡. སཱིཧནཱདསུཏྟཾ

༢༡. ‘‘སཱིཧོ, བྷིཀྑཝེ, མིགརཱཛཱ སཱཡནྷསམཡཾ ཨཱསཡཱ ནིཀྑམཏི. ཨཱསཡཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝིཛམྦྷཏི. ཝིཛམྦྷིཏྭཱ སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཾ [ཙཏུདྡིསཱ (སྱཱ. ཀ.) ཨ. ནི. ༦.༦༤] ཨནུཝིལོཀེཏི. སམནྟཱ ཙཏུདྡིསཾ [ཙཏུདྡིསཱ (སྱཱ. ཀ.) ཨ. ནི. ༦.༦༤] ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི. ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐམཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ‘མཱཧཾ ཁུདྡཀེ པཱཎེ ཝིསམགཏེ སངྒྷཱཏཾ ཨཱཔཱདེསི’ནྟི!

‘‘‘སཱིཧོ’ཏི, ཁོ བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ. ཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཨིདམསྶ ཧོཏི སཱིཧནཱདསྨིཾ.

[མ. ནི. ༡.༡༤༨; ཝིབྷ. ༧༦༠; པཊི. མ. ༢.༤༤] ‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི. ཀཏམཱནི དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ སབྦཏྠགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ སབྦཏྠགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀདྷཱཏུཾ ནཱནཱདྷཱཏུཾ ལོཀཾ [ཨནེཀདྷཱཏུནཱནཱདྷཱཏུལོཀཾ (སཱི. ཀ.)] ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀདྷཱཏུཾ ནཱནཱདྷཱཏུཾ ལོཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི…པེ… བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ སཏྟཱནཾ ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ སཏྟཱནཾ ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི…པེ… བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི…པེ… བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི…པེ… པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི…པེ… བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ, ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི, ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཡམྤི བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ; ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི. ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨིདམྤི, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཨདྷིཝུཏྟིཔདསུཏྟཾ

༢༢. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡེ ཏེ, ཨཱནནྡ, དྷམྨཱ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨདྷིཝུཏྟིཔདཱནཾ [ཨདྷིམུཏྟིཔདཱནཾ (ཀ.)] ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀིརིཡཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ཝིསཱརདོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཏཏྠ པཊིཛཱནཱམི. ‘ཏེསཾ ཏེསཾ ཏཐཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཡཐཱ ཡཐཱ པཊིཔནྣོ སནྟཾ ཝཱ ཨཏྠཱིཏི ཉསྶཏི, ཨསནྟཾ ཝཱ ནཏྠཱིཏི ཉསྶཏི, ཧཱིནཾ ཝཱ ཧཱིནནྟི ཉསྶཏི, པཎཱིཏཾ ཝཱ པཎཱིཏནྟི ཉསྶཏི, སཨུཏྟརཾ ཝཱ སཨུཏྟརནྟི ཉསྶཏི, ཨནུཏྟརཾ ཝཱ ཨནུཏྟརནྟི ཉསྶཏི; ཡཐཱ ཡཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཉཱཏེཡྻཾ ཝཱ དཊྛེཡྻཾ ཝཱ སཙྪིཀརེཡྻཾ ཝཱ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཉསྶཏི ཝཱ དཀྑཏི ཝཱ སཙྪིཀརིསྶཏི ཝཱ’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཨེཏདཱནུཏྟརིཡཾ, ཨཱནནྡ, ཉཱཎཱནཾ ཡདིདཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎཾ. ཨེཏསྨཱ ཙཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཉཱཎཱ ཨཉྙཾ ཉཱཎཾ ཨུཏྟརིཏརཾ ཝཱ པཎཱིཏཏརཾ ཝཱ ནཏྠཱིཏི ཝདཱམི.

‘‘དསཡིམཱནི, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི. ཀཏམཱནི དས? ཨིདྷཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཋཱནཉྩ ཋཱནཏོ ཨཊྛཱནཉྩ ཨཊྛཱནཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཋཱནསོ ཧེཏུསོ ཝིཔཱཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ…པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ སབྦཏྠགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ…པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀདྷཱཏུཾ ནཱནཱདྷཱཏུཾ ལོཀཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ …པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ སཏྟཱནཾ ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ…པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ…པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཾ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ…པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཡམྤཱནནྡ…པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཡམྤཱནནྡ…པེ… ཨིདམྤཱནནྡ…པེ….

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡམྤཱནནྡ, ཏཐཱགཏོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདམྤཱནནྡ, ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏི.

‘‘ཨིམཱནི ཁོ, ཨཱནནྡ, དས ཏཐཱགཏསྶ ཏཐཱགཏབལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཏཐཱགཏོ ཨཱསབྷཾ ཋཱནཾ པཊིཛཱནཱཏི, པརིསཱསུ སཱིཧནཱདཾ ནདཏི, བྲཧྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཀཱཡསུཏྟཾ

༢༣. ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ, ནོ ཝཱཙཱཡ. ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཝཱཙཱཡ པཧཱཏབྦཱ, ནོ ཀཱཡེན. ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ནེཝ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ ནོ ཝཱཙཱཡ, པཉྙཱཡ དིསྭཱ [དིསྭཱ དིསྭཱ (སཱི. སྱཱ.)] པཧཱཏབྦཱ.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ, ནོ ཝཱཙཱཡ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཀུསལཾ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི ཀིཉྩི དེསཾ [ཀཉྩི དེཝ དེསཾ (སཱི. སྱཱ.)] ཀཱཡེན. ཏམེནཾ ཨནུཝིཙྩ ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཱཡསྨཱ ཁོ ཨཀུསལཾ ཨཱཔནྣོ ཀིཉྩི དེསཾ ཀཱཡེན. སཱདྷུ ཝཏཱཡསྨཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ ཀཱཡསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏཱུ’ཏི. སོ ཨནུཝིཙྩ ཝིཉྙཱུཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཝུཙྩམཱནོ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ ཀཱཡསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ, ནོ ཝཱཙཱཡ.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཝཱཙཱཡ པཧཱཏབྦཱ, ནོ ཀཱཡེན? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཀུསལཾ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི ཀིཉྩི དེསཾ ཝཱཙཱཡ. ཏམེནཾ ཨནུཝིཙྩ ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཨཱཡསྨཱ ཁོ ཨཀུསལཾ ཨཱཔནྣོ ཀིཉྩི དེསཾ ཝཱཙཱཡ. སཱདྷུ ཝཏཱཡསྨཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏཱུ’ཏི. སོ ཨནུཝིཙྩ ཝིཉྙཱུཧི སབྲཧྨཙཱརཱིཧི ཝུཙྩམཱནོ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ པཧཱཡ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ བྷཱཝེཏི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཝཱཙཱཡ པཧཱཏབྦཱ, ནོ ཀཱཡེན.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ནེཝ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ ནོ ཝཱཙཱཡ, པཉྙཱཡ དིསྭཱ པཧཱཏབྦཱ? ལོབྷོ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦོ ནོ ཝཱཙཱཡ, པཉྙཱཡ དིསྭཱ པཧཱཏབྦོ. དོསོ, བྷིཀྑཝེ…པེ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ … མཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ནེཝ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཾ ནོ ཝཱཙཱཡ, པཉྙཱཡ དིསྭཱ པཧཱཏབྦཾ.

‘‘པཱཔིཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨིསྶཱ ནེཝ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ ནོ ཝཱཙཱཡ, པཉྙཱཡ དིསྭཱ པཧཱཏབྦཱ. ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཛ྄ཛྷཏི གཧཔཏིསྶ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ ཝཱ དྷནེན ཝཱ དྷཉྙེན ཝཱ རཛཏེན ཝཱ ཛཱཏརཱུཔེན ཝཱ. ཏཏྲཱཉྙཏརསྶ དཱསསྶ ཝཱ ཨུཔཝཱསསྶ ཝཱ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏིམསྶ གཧཔཏིསྶ ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ ཝཱ ན ཨིཛ྄ཛྷེཡྻ དྷནེན ཝཱ དྷཉྙེན ཝཱ རཛཏེན ཝཱ ཛཱཏརཱུཔེན ཝཱ’ཏི. སམཎོ ཝཱ པན བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ལཱབྷཱི ཧོཏི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ. ཏཏྲཱཉྙཏརསྶ སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ ཨཡམཱཡསྨཱ ན ལཱབྷཱི ཨསྶ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱན’ནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ.

‘‘པཱཔིཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཙྪཱ ནེཝ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ ནོ ཝཱཙཱཡ, པཉྙཱཡ དིསྭཱ པཧཱཏབྦཱ. ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ? [ཝིབྷ. ༨༥༡] ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨསྶདྡྷོ སམཱནོ ‘སདྡྷོཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; དུསྶཱིལོ སམཱནོ ‘སཱིལཝཱཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; ཨཔྤསྶུཏོ སམཱནོ ‘བཧུསྶུཏོཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; སངྒཎིཀཱརཱམོ སམཱནོ ‘པཝིཝིཏྟོཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; ཀུསཱིཏོ སམཱནོ ‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; མུཊྛསྶཏི སམཱནོ ‘ཨུཔཊྛིཏསྶཏཱིཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; ཨསམཱཧིཏོ སམཱནོ ‘སམཱཧིཏོཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; དུཔྤཉྙོ སམཱནོ ‘པཉྙཝཱཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི; ཨཁཱིཎཱསཝོ སམཱནོ ‘ཁཱིཎཱསཝོཏི མཾ ཛཱནེཡྻུ’ནྟི ཨིཙྪཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ནེཝ ཀཱཡེན པཧཱཏབྦཱ ནོ ཝཱཙཱཡ, པཉྙཱཡ དིསྭཱ པཧཱཏབྦཱ.

‘‘ཏཉྩེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏི. སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏི; ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏཱི’ཏི.

‘‘ཏཉྩེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏི; ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ … ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཨིརིཡཏཱི’’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. མཧཱཙུནྡསུཏྟཾ

༢༤. ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ ཙེཏཱིསུ ཝིཧརཏི སཧཛཱཏིཡཾ. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཙུནྡསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཉཱཎཝཱདཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ – ‘ཛཱནཱམིམཾ དྷམྨཾ, པསྶཱམིམཾ དྷམྨ’ནྟི. ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ … ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘བྷཱཝནཱཝཱདཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ – ‘བྷཱཝིཏཀཱཡོམྷི བྷཱཝིཏསཱིལོ བྷཱཝིཏཙིཏྟོ བྷཱཝིཏཔཉྙོ’ཏི. ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ … མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘ཉཱཎཝཱདཉྩ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ བྷཱཝནཱཝཱདཉྩ – ‘ཛཱནཱམིམཾ དྷམྨཾ, པསྶཱམིམཾ དྷམྨཾ, བྷཱཝིཏཀཱཡོམྷི བྷཱཝིཏསཱིལོ བྷཱཝིཏཙིཏྟོ བྷཱཝིཏཔཉྙོ’ཏི. ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, པུརིསོ དལིདྡོཝ སམཱནོ ཨཌྜྷཝཱདཾ ཝདེཡྻ, ཨདྷནོཝ སམཱནོ དྷནཝཱཝཱདཾ ཝདེཡྻ, ཨབྷོགོཝ སམཱནོ བྷོགཝཱཝཱདཾ ཝདེཡྻ. སོ ཀིསྨིཉྩིདེཝ དྷནཀརཎཱིཡེ སམུཔྤནྣེ ན སཀྐུཎེཡྻ ཨུཔནཱིཧཱཏུཾ དྷནཾ ཝཱ དྷཉྙཾ ཝཱ རཛཏཾ ཝཱ ཛཱཏརཱུཔཾ ཝཱ. ཏམེནཾ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻུཾ – ‘དལིདྡོཝ ཨཡམཱཡསྨཱ སམཱནོ ཨཌྜྷཝཱདཾ ཝདེཏི, ཨདྷནོཝ ཨཡམཱཡསྨཱ སམཱནོ དྷནཝཱཝཱདཾ ཝདེཏི, ཨབྷོགཝཱཝ ཨཡམཱཡསྨཱ སམཱནོ བྷོགཝཱཝཱདཾ ཝདེཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧི ཨཡམཱཡསྨཱ ཀིསྨིཉྩིདེཝ དྷནཀརཎཱིཡེ སམུཔྤནྣེ ན སཀྐོཏི ཨུཔནཱིཧཱཏུཾ དྷནཾ ཝཱ དྷཉྙཾ ཝཱ རཛཏཾ ཝཱ ཛཱཏརཱུཔཾ ཝཱ’ཏི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཉཱཎཝཱདཉྩ བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ བྷཱཝནཱཝཱདཉྩ – ‘ཛཱནཱམིམཾ དྷམྨཾ, པསྶཱམིམཾ དྷམྨཾ, བྷཱཝིཏཀཱཡོམྷི བྷཱཝིཏསཱིལོ བྷཱཝིཏཙིཏྟོ བྷཱཝིཏཔཉྙོ’ཏི. ཏཾ ཙེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ནཱཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ … པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘ཉཱཎཝཱདཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ – ‘ཛཱནཱམིམཾ དྷམྨཾ, པསྶཱམིམཾ དྷམྨ’ནྟི. ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ཨཡམཱཡསྨཱ ཏཐཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘བྷཱཝནཱཝཱདཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ – ‘བྷཱཝིཏཀཱཡོམྷི བྷཱཝིཏསཱིལོ བྷཱཝིཏཙིཏྟོ བྷཱཝིཏཔཉྙོ’ཏི. ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘ཉཱཎཝཱདཉྩ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ བྷཱཝནཱཝཱདཉྩ – ‘ཛཱནཱམིམཾ དྷམྨཾ, པསྶཱམིམཾ དྷམྨཾ, བྷཱཝིཏཀཱཡོམྷི བྷཱཝིཏསཱིལོ བྷཱཝིཏཙིཏྟོ བྷཱཝིཏཔཉྙོ’ཏི. ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, པུརིསོ ཨཌྜྷོཝ སམཱནོ ཨཌྜྷཝཱདཾ ཝདེཡྻ, དྷནཝཱཝ སམཱནོ དྷནཝཱཝཱདཾ ཝདེཡྻ, བྷོགཝཱཝ སམཱནོ བྷོགཝཱཝཱདཾ ཝདེཡྻ. སོ ཀིསྨིཉྩིདེཝ དྷནཀརཎཱིཡེ སམུཔྤནྣེ སཀྐུཎེཡྻ ཨུཔནཱིཧཱཏུཾ དྷནཾ ཝཱ དྷཉྙཾ ཝཱ རཛཏཾ ཝཱ ཛཱཏརཱུཔཾ ཝཱ. ཏམེནཾ ཨེཝཾ ཛཱནེཡྻུཾ – ‘ཨཌྜྷོཝ ཨཡམཱཡསྨཱ སམཱནོ ཨཌྜྷཝཱདཾ ཝདེཏི, དྷནཝཱཝ ཨཡམཱཡསྨཱ སམཱནོ དྷནཝཱཝཱདཾ ཝདེཏི, བྷོགཝཱཝ ཨཡམཱཡསྨཱ སམཱནོ བྷོགཝཱཝཱདཾ ཝདེཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱ ཧི ཨཡམཱཡསྨཱ ཀིསྨིཉྩིདེཝ དྷནཀརཎཱིཡེ སམུཔྤནྣེ སཀྐོཏི ཨུཔནཱིཧཱཏུཾ དྷནཾ ཝཱ དྷཉྙཾ ཝཱ རཛཏཾ ཝཱ ཛཱཏརཱུཔཾ ཝཱ’ཏི.

ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཉཱཎཝཱདཉྩ བྷིཀྑུ ཝདམཱནོ བྷཱཝནཱཝཱདཉྩ – ‘ཛཱནཱམིམཾ དྷམྨཾ, པསྶཱམིམཾ དྷམྨཾ, བྷཱཝིཏཀཱཡོམྷི བྷཱཝིཏསཱིལོ བྷཱཝིཏཙིཏྟོ བྷཱཝིཏཔཉྙོ’ཏི. ཏཉྩེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, དོསོ… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི, སོ ཨེཝམསྶ ཝེདིཏབྦོ – ‘ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ ལོབྷོ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ལོབྷོ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི; ཏཐཱ ཨཡམཱཡསྨཱ པཛཱནཱཏི ཡཐཱ པཛཱནཏོ དོསོ ན ཧོཏི… མོཧོ… ཀོདྷོ… ཨུཔནཱཧོ… མཀྑོ… པལཱ༹སོ… མཙྪརིཡཾ… པཱཔིཀཱ ཨིསྶཱ… པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ན ཧོཏི, ཏཐཱཧིམཾ ཨཱཡསྨནྟཾ པཱཔིཀཱ ཨིཙྪཱ ནཱབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏཱི’’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཀསིཎསུཏྟཾ

༢༥. [དཱི. ནི. ༣.༣༤༦, ༣༦༠; ཨ. ནི. ༡༠.༢༩] ‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཀསིཎཱཡཏནཱནི. ཀཏམཱནི དས? པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ; ཨཱཔོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི…པེ… ཏེཛོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝཱཡོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ནཱིལཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… པཱིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ལོཧིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨོདཱཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨཱཀཱསཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝིཉྙཱཎཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཀསིཎཱཡཏནཱནཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཀཱལཱི༹སུཏྟཾ

༢༦. ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨཝནྟཱིསུ ཝིཧརཏི ཀུརརགྷརེ [གུལགྷརེ (ཀ.) ཀུརུརགྷརེ མཧཱཝ. ༢༥༧] པཝཏྟེ པབྦཏེ. ཨཐ ཁོ ཀཱལཱི༹ ཨུཔཱསིཀཱ ཀུརརགྷརིཀཱ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀཙྩཱནཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཀཱལཱི༹ ཨུཔཱསིཀཱ ཀུརརགྷརིཀཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀཙྩཱནཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཝུཏྟམིདཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ ཀུམཱརིཔཉྷེསུ –

‘ཨཏྠསྶ པཏྟིཾ ཧདཡསྶ སནྟིཾ,

ཛེཏྭཱན སེནཾ པིཡསཱཏརཱུཔཾ;

ཨེཀོཧཾ [ཨེཀཱཧཾ (ཀ.)] ཛྷཱཡཾ སུཁམནུབོདྷིཾ,

ཏསྨཱ ཛནེན ན ཀརོམི སཀྑིཾ [སཁིཾ (ཀ.) སཾ. ནི. ༡.༡༦༡ པསྶིཏབྦཾ];

སཀྑཱི [སཁཱི (ཀ.)] ན སམྤཛྫཏི ཀེནཙི མེ’ཏི.

‘‘ཨིམསྶ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཀཐཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི?

‘‘པཐཝཱིཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ‘ཨཏྠོ’ཏི ཨབྷིནིབྦཏྟེསུཾ [ཨཏྠཱབྷིནིབྦཏྟེསུཾ (སཱི. སྱཱ.)]. ཡཱཝཏཱ ཁོ, བྷགིནི, པཐཝཱིཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཏཱ, ཏདབྷིཉྙཱསི བྷགཝཱ. ཏདབྷིཉྙཱཡ བྷགཝཱ ཨསྶཱདམདྡས [ཨཱདིམདྡས (སཱི. སྱཱ.)] ཨཱདཱིནཝམདྡས ནིསྶརཎམདྡས མགྒཱམགྒཉཱཎདསྶནམདྡས. ཏསྶ ཨསྶཱདདསྶནཧེཏུ ཨཱདཱིནཝདསྶནཧེཏུ ནིསྶརཎདསྶནཧེཏུ མགྒཱམགྒཉཱཎདསྶནཧེཏུ ཨཏྠསྶ པཏྟི ཧདཡསྶ སནྟི ཝིདིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཨཱཔོཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི…པེ… ཏེཛོཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི… ཝཱཡོཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི… ནཱིལཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི… པཱིཏཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི… ལོཧིཏཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི… ཨོདཱཏཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི… ཨཱཀཱསཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི… ཝིཉྙཱཎཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཱ ཁོ, བྷགིནི, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ‘ཨཏྠོ’ཏི ཨབྷིནིབྦཏྟེསུཾ. ཡཱཝཏཱ ཁོ, བྷགིནི, ཝིཉྙཱཎཀསིཎསམཱཔཏྟིཔརམཏཱ, ཏདབྷིཉྙཱསི བྷགཝཱ. ཏདབྷིཉྙཱཡ བྷགཝཱ ཨསྶཱདམདྡས ཨཱདཱིནཝམདྡས ནིསྶརཎམདྡས མགྒཱམགྒཉཱཎདསྶནམདྡས. ཏསྶ ཨསྶཱདདསྶནཧེཏུ ཨཱདཱིནཝདསྶནཧེཏུ ནིསྶརཎདསྶནཧེཏུ མགྒཱམགྒཉཱཎདསྶནཧེཏུ ཨཏྠསྶ པཏྟི ཧདཡསྶ སནྟི ཝིདིཏཱ ཧོཏི. ཨིཏི ཁོ, བྷགིནི, ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཀུམཱརིཔཉྷེསུ –

‘ཨཏྠསྶ པཏྟིཾ ཧདཡསྶ སནྟིཾ,

ཛེཏྭཱན སེནཾ པིཡསཱཏརཱུཔཾ;

ཨེཀོཧཾ ཛྷཱཡཾ སུཁམནུབོདྷིཾ,

ཏསྨཱ ཛནེན ན ཀརོམི སཀྑིཾ;

སཀྑཱི ན སམྤཛྫཏི ཀེནཙི མེ’ཏི.

‘‘ཨིམསྶ ཁོ, བྷགིནི, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. པཋམམཧཱཔཉྷཱསུཏྟཾ

༢༧. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཾསུ. ཨཐ ཁོ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ; ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣེ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘སམཎོ, ཨཱཝུསོ, གོཏམོ སཱཝཀཱནཾ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསེཏི – ‘ཨེཐ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱནཱཐ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཝིཧརཐཱ’ཏི; མཡམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱཝཀཱནཾ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསེམ – ‘ཨེཐ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱནཱཐ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཝིཧརཐཱ’ཏི. ཨིདྷ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཀོ ཝིསེསོ ཀོ ཨདྷིཔྤཡཱསོ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎཾ སམཎསྶ ཝཱ གོཏམསྶ ཨམྷཱཀཾ ཝཱ, ཡདིདཾ དྷམྨདེསནཱཡ ཝཱ དྷམྨདེསནཾ ཨནུསཱསནིཡཱ ཝཱ ཨནུསཱསནི’’ནྟི?

ཨཐ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ བྷཱསིཏཾ ནེཝ ཨབྷིནནྡིཾསུ ནཔྤཊིཀྐོསིཾསུ. ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐམིཾསུ – ‘‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནིསྶཱམཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘ཨིདྷ མཡཾ, བྷནྟེ, པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིམྷཱ. ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཏིཔྤགོ ཁོ ཏཱཝ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏུཾ; ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ མཡཾ, བྷནྟེ, ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམིམྷཱ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདིམྷཱ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིམྷཱ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣེ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨམྷེ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘སམཎོ, ཨཱཝུསོ, གོཏམོ སཱཝཀཱནཾ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསེཏི – ཨེཐ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱནཱཐ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཝིཧརཐཱཏི; མཡམྤི ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱཝཀཱནཾ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསེམ – ཨེཐ ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱནཱཐ, སབྦཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཝིཧརཐཱཏི. ཨིདྷ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཀོ ཝིསེསོ ཀོ ཨདྷིཔྤཡཱསོ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎཾ སམཎསྶ ཝཱ གོཏམསྶ ཨམྷཱཀཾ ཝཱ, ཡདིདཾ དྷམྨདེསནཱཡ ཝཱ དྷམྨདེསནཾ ཨནུསཱསནིཡཱ ཝཱ ཨནུསཱསནི’ནྟི?

‘‘ཨཐ ཁོ མཡཾ, བྷནྟེ, ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ བྷཱསིཏཾ ནེཝ ཨབྷིནནྡིམྷཱ ནཔྤཊིཀྐོསིམྷཱ. ཨནབྷིནནྡིཏྭཱ ཨཔྤཊིཀྐོསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐམིམྷཱ – ‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནིསྶཱམཱ’’’ཏི.

‘‘ཨེཝཾཝཱདིནོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝམསྶུ ཝཙནཱིཡཱ – ‘ཨེཀོ, ཨཱཝུསོ, པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ, དྭེ པཉྷཱ དྭེ ཨུདྡེསཱ དྭེ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཏཡོ པཉྷཱ ཏཡོ ཨུདྡེསཱ ཏཱིཎི ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཙཏྟཱརོ པཉྷཱ ཙཏྟཱརོ ཨུདྡེསཱ ཙཏྟཱརི ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, པཉྩ པཉྷཱ པཉྩུདྡེསཱ པཉྩ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཚ པཉྷཱ ཚ ཨུདྡེསཱ ཚ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, སཏྟ པཉྷཱ སཏྟུདྡེསཱ སཏྟ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཨཊྛ པཉྷཱ ཨཊྛུདྡེསཱ ཨཊྛ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ནཝ པཉྷཱ ནཝུདྡེསཱ ནཝ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, དས པཉྷཱ དསུདྡེསཱ དས ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི. ཨེཝཾ པུཊྛཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ན ཙེཝ སམྤཱཡིསྶནྟི, ཨུཏྟརི ཙ ཝིགྷཱཏཾ ཨཱཔཛྫིསྶནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཐཱ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིསཡསྨིཾ. ནཱཧཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, པསྶཱམི སདེཝཀེ ལོཀེ སམཱརཀེ སབྲཧྨཀེ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཡོ ཨིམེསཾ པཉྷཱནཾ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེཡྻ, ཨཉྙཏྲ ཏཐཱགཏེན ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀེན ཝཱ ཨིཏོ ཝཱ པན སུཏྭཱ.

‘‘‘ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎ’ནྟི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨེཀདྷམྨེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམསྨིཾ ཨེཀདྷམྨེ? ‘སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ’ – ཨིམསྨིཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀདྷམྨེ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎ’ནྟི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘དྭེ པཉྷཱ དྭེ ཨུདྡེསཱ དྭེ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? དྭཱིསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ དྭཱིསུ? ནཱམེ ཙ རཱུཔེ ཙ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དྭཱིསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘དྭེ པཉྷཱ དྭེ ཨུདྡེསཱ དྭེ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཏཡོ པཉྷཱ ཏཡོ ཨུདྡེསཱ ཏཱིཎི ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཱིསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ ཏཱིསུ? ཏཱིསུ ཝེདནཱསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཏཡོ པཉྷཱ ཏཡོ ཨུདྡེསཱ ཏཱིཎི ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཙཏྟཱརོ པཉྷཱ ཙཏྟཱརོ ཨུདྡེསཱ ཙཏྟཱརི ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཙཏཱུསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ ཙཏཱུསུ? ཙཏཱུསུ ཨཱཧཱརེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏཱུསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཙཏྟཱརོ པཉྷཱ ཙཏྟཱརོ ཨུདྡེསཱ ཙཏྟཱརི ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘པཉྩ པཉྷཱ པཉྩུདྡེསཱ པཉྩ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? པཉྩསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ པཉྩསུ? པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘པཉྩ པཉྷཱ པཉྩུདྡེསཱ པཉྩ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཚ པཉྷཱ ཚ ཨུདྡེསཱ ཚ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཚསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ ཚསུ? ཚསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀེསུ ཨཱཡཏནེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཚ པཉྷཱ ཚ ཨུདྡེསཱ ཚ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘སཏྟ པཉྷཱ སཏྟུདྡེསཱ སཏྟ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? སཏྟསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ སཏྟསུ? སཏྟསུ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏཱིསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘སཏྟ པཉྷཱ སཏྟུདྡེསཱ སཏྟ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཨཊྛ པཉྷཱ ཨཊྛུདྡེསཱ ཨཊྛ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨཊྛསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ ཨཊྛསུ? ཨཊྛསུ ལོཀདྷམྨེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཊྛསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ…པེ… དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཨཊྛ པཉྷཱ ཨཊྛུདྡེསཱ ཨཊྛ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ནཝ པཉྷཱ ནཝུདྡེསཱ ནཝ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ནཝསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ ནཝསུ? ནཝསུ སཏྟཱཝཱསེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ནཝསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ནཝ པཉྷཱ ནཝུདྡེསཱ ནཝ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘དས པཉྷཱ དསུདྡེསཱ དས ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? དསསུ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ དསསུ? དསསུ ཨཀུསལེསུ ཀམྨཔཐེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘དས པཉྷཱ དསུདྡེསཱ དས ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. དུཏིཡམཧཱཔཉྷཱསུཏྟཾ

༢༨. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀཛངྒལཱཡཾ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ. ཨཐ ཁོ སམྦཧུལཱ ཀཛངྒལཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཡེན ཀཛངྒལིཀཱ བྷིཀྑུནཱི ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀཛངྒལིཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཀཛངྒལཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཀཛངྒལིཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘ཝུཏྟམིདཾ, ཨཡྻེ, བྷགཝཏཱ མཧཱཔཉྷེསུ – ‘ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ, དྭེ པཉྷཱ དྭེ ཨུདྡེསཱ དྭེ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཏཡོ པཉྷཱ ཏཡོ ཨུདྡེསཱ ཏཱིཎི ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཙཏྟཱརོ པཉྷཱ ཙཏྟཱརོ ཨུདྡེསཱ ཙཏྟཱརི ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, པཉྩ པཉྷཱ པཉྩུདྡེསཱ པཉྩ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཚ པཉྷཱ ཚ ཨུདྡེསཱ ཚ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, སཏྟ པཉྷཱ སཏྟུདྡེསཱ སཏྟ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ཨཊྛ པཉྷཱ ཨཊྛུདྡེསཱ ཨཊྛ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, ནཝ པཉྷཱ ནཝུདྡེསཱ ནཝ ཝེཡྻཱཀརཎཱནི, དས པཉྷཱ དསུདྡེསཱ དས ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི. ཨིམསྶ ནུ ཁོ, ཨཡྻེ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཀཐཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི?

‘‘ན ཁོ པནེཏཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ སུཏཾ སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ, ནཔི མནོབྷཱཝནཱིཡཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ སམྨུཁཱ སུཏཾ སམྨུཁཱ པཊིགྒཧིཏཾ; ཨཔི ཙ, ཡཐཱ མེཏྠ ཁཱཡཏི ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ, བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, ཨཡྻེ’’ཏི, ཁོ ཀཛངྒལཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཀཛངྒལིཀཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ པཙྩསྶོསུཾ. ཀཛངྒལིཀཱ བྷིཀྑུནཱི ཨེཏདཝོཙ –

‘‘‘ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎ’ནྟི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཨེཀདྷམྨེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམསྨིཾ ཨེཀདྷམྨེ? སབྦེ སཏྟཱ ཨཱཧཱརཊྛིཏིཀཱ – ཨིམསྨིཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨེཀདྷམྨེ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎནྟི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘དྭེ པཉྷཱ དྭེ ཨུདྡེསཱ དྭེ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི ཨིཏི, ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? དྭཱིསུ, ཨཱཝུསོ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ དྭཱིསུ? ནཱམེ ཙ རཱུཔེ ཙ…པེ… ཀཏམེསུ ཏཱིསུ? ཏཱིསུ ཝེདནཱསུ – ཨིམེསུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏཱིསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཏཡོ པཉྷཱ ཏཡོ ཨུདྡེསཱ ཏཱིཎི ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཙཏྟཱརོ པཉྷཱ ཙཏྟཱརོ ཨུདྡེསཱ ཙཏྟཱརི ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཙཏཱུསུ, ཨཱཝུསོ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ སུབྷཱཝིཏཙིཏྟོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ ཙཏཱུསུ? ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཙཏཱུསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ སུབྷཱཝིཏཙིཏྟོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཙཏྟཱརོ པཉྷཱ ཙཏྟཱརོ ཨུདྡེསཱ ཙཏྟཱརི ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘པཉྩ པཉྷཱ པཉྩུདྡེསཱ པཉྩ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? པཉྩསུ, ཨཱཝུསོ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ སུབྷཱཝིཏཙིཏྟོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ པཉྩསུ? པཉྩསུ ཨིནྡྲིཡེསུ…པེ… ཀཏམེསུ ཚསུ? ཚསུ ནིསྶརཎཱིཡཱསུ དྷཱཏཱུསུ…པེ… ཀཏམེསུ སཏྟསུ? སཏྟསུ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ…པེ… ཀཏམེསུ ཨཊྛསུ? ཨཊྛསུ ཨརིཡཨཊྛངྒིཀམགྒེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཊྛསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ སུབྷཱཝིཏཙིཏྟོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ཨཊྛ པཉྷཱ ཨཊྛུདྡེསཱ ཨཊྛ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ནཝ པཉྷཱ ནཝུདྡེསཱ ནཝ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ནཝསུ, ཨཱཝུསོ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ ནཝསུ? ནཝསུ སཏྟཱཝཱསེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ནཝསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ ནིབྦིནྡམཱནོ སམྨཱ ཝིརཛྫམཱནོ སམྨཱ ཝིམུཙྩམཱནོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘ནཝ པཉྷཱ ནཝུདྡེསཱ ནཝ ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘དས པཉྷཱ དསུདྡེསཱ དས ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? དསསུ, ཨཱཝུསོ, དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ སུབྷཱཝིཏཙིཏྟོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ཀཏམེསུ དསསུ? དསསུ ཀུསལེསུ ཀམྨཔཐེསུ – ཨིམེསུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, དསསུ དྷམྨེསུ བྷིཀྑུ སམྨཱ སུབྷཱཝིཏཙིཏྟོ སམྨཱ པརིཡནྟདསྶཱཝཱི སམྨདཏྠཾ ཨབྷིསམེཙྩ དིཊྛེཝ དྷམྨེ དུཀྑསྶནྟཀརོ ཧོཏི. ‘དས པཉྷཱ དསུདྡེསཱ དས ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘ཨིཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏཱསུ མཧཱཔཉྷཱསུ – ‘ཨེཀོ པཉྷོ ཨེཀོ ཨུདྡེསོ ཨེཀཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ…པེ… དས པཉྷཱ དསུདྡེསཱ དས ཝེཡྻཱཀརཎཱནཱི’ཏི, ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. ཨཱཀངྑམཱནཱ ཙ པན ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝནྟཉྙེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ. ཡཐཱ ཝོ [ཡཐཱ ཁོ (ཀ.), ཡཐཱ ནོ (བཧཱུསུ) ཨ. ནི. ༡༠.༡༡༥, ༡༧༢ པན པཱཋབྷེདོ ནཏྠི] བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, ཨཡྻེ’’ཏི ཁོ ཀཛངྒལཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཀཛངྒལིཀཱཡ ཁོ བྷིཀྑུནིཡཱ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཀཛངྒལིཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཀཛངྒལཀཱ ཨུཔཱསཀཱ ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི ཀཛངྒལིཀཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ, ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, གཧཔཏཡོ! པཎྜིཏཱ, གཧཔཏཡོ, ཀཛངྒལིཀཱ བྷིཀྑུནཱི. མཧཱཔཉྙཱ, གཧཔཏཡོ, ཀཛངྒལིཀཱ བྷིཀྑུནཱི. མཉྩེཔི ཏུམྷེ, གཧཔཏཡོ, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ, ཨཧམྤི ཙེཏཾ ཨེཝམེཝཾ [ཨེཝམེཝ (ཀ.) མ. ནི. ༡.༢༠༥ པསྶིཏབྦཾ] བྱཱཀརེཡྻཾ ཡཐཱ ཏཾ ཀཛངྒལིཀཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ བྱཱཀཏཾ. ཨེསོ ཙེཝ ཏསྶ [ཨེསོ ཙེཝེཏསྶ (མ. ནི. ༡.༢༠༥)] ཨཏྠོ. ཨེཝཉྩ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཋམཀོསལསུཏྟཾ

༢༩. ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱསིཀོསལཱ, ཡཱཝཏཱ རཉྙོ པསེནདིསྶ ཀོསལསྶ ཝིཛིཏཾ [ཝིཛིཏེ (སཱི. ཀ.)], རཱཛཱ ཏཏྠ པསེནདི ཀོསལོ ཨགྒམཀྑཱཡཏི. རཉྙོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པསེནདིསྶ ཀོསལསྶ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, ཙནྡིམསཱུརིཡཱ པརིཧརནྟི དིསཱ བྷནྟི ཝིརོཙམཱནཱ, ཏཱཝ སཧསྶདྷཱ ལོཀོ. ཏསྨིཾ སཧསྶདྷཱ ལོཀེ སཧསྶཾ ཙནྡཱནཾ སཧསྶཾ སཱུརིཡཱནཾ [སུརིཡཱནཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] སཧསྶཾ སིནེརུཔབྦཏརཱཛཱནཾ སཧསྶཾ ཛམྦུདཱིཔཱནཾ སཧསྶཾ ཨཔརགོཡཱནཱནཾ སཧསྶཾ ཨུཏྟརཀུརཱུནཾ སཧསྶཾ པུབྦཝིདེཧཱནཾ ཙཏྟཱརི མཧཱསམུདྡསཧསྶཱནི ཙཏྟཱརི མཧཱརཱཛསཧསྶཱནི སཧསྶཾ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ སཧསྶཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ སཧསྶཾ ཡཱམཱནཾ སཧསྶཾ ཏུསིཏཱནཾ སཧསྶཾ ནིམྨཱནརཏཱིནཾ སཧསྶཾ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ སཧསྶཾ བྲཧྨལོཀཱནཾ. ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཧསྶཱི ལོཀདྷཱཏུ, མཧཱབྲཧྨཱ ཏཏྠ ཨགྒམཀྑཱཡཏི. མཧཱབྲཧྨུནོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

‘‘ཧོཏི སོ, བྷིཀྑཝེ, སམཡོ ཡཾ ཨཡཾ ལོཀོ སཾཝཊྚཏི. སཾཝཊྚམཱནེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཡེབྷུཡྻེན སཏྟཱ ཨཱབྷསྶརསཾཝཏྟནིཀཱ [ཨཱབྷསྶརཝཏྟནིཀཱ (སཱི. སྱཱ.)] བྷཝནྟི. ཏེ ཏཏྠ ཧོནྟི མནོམཡཱ པཱིཏིབྷཀྑཱ སཡཾཔབྷཱ ཨནྟལིཀྑེཙརཱ སུབྷཊྛཱཡིནོ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཏིཊྛནྟི. སཾཝཊྚམཱནེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀེ ཨཱབྷསྶརཱ དེཝཱ ཨགྒམཀྑཱཡནྟི. ཨཱབྷསྶརཱནམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དེཝཱནཾ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

[ཨ. ནི. ༡༠.༢༥] ‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཀསིཎཱཡཏནཱནི. ཀཏམཱནི དས? པཐཝཱིཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ; ཨཱཔོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི…པེ… ཏེཛོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝཱཡོཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ནཱིལཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… པཱིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ལོཧིཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨོདཱཏཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཨཱཀཱསཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི… ཝིཉྙཱཎཀསིཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཀསིཎཱཡཏནཱནི.

‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེསཾ དསནྣཾ ཀསིཎཱཡཏནཱནཾ ཡདིདཾ ཝིཉྙཱཎཀསིཎཾ ཨེཀོ སཉྫཱནཱཏི ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཾ ཨདྭཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ. ཨེཝཾསཉྙིནོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སནྟི སཏྟཱ. ཨེཝཾསཉྙཱིནམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

[དཱི. ནི. ༣.༣༣༨, ༣༥༨; ཨ. ནི. ༨.༦༤] ‘‘ཨཊྛིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི. ཀཏམཱནི ཨཊྛ? ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཋམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ རཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ དུཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པརིཏྟཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཏཏིཡཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨཔྤམཱཎཱནི སུཝཎྞདུབྦཎྞཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཙཏུཏྠཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨུམཱཔུཔྥཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ནཱིལཾ ནཱིལཝཎྞཾ ནཱིལནིདསྶནཾ ནཱིལནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ནཱིལཱནི ནཱིལཝཎྞཱནི ནཱིལནིདསྶནཱནི ནཱིལནིབྷཱསཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ པཉྩམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཾ པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ པཱིཏཾ པཱིཏཝཎྞཾ པཱིཏནིདསྶནཾ པཱིཏནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི པཱིཏཱནི པཱིཏཝཎྞཱནི པཱིཏནིདསྶནཱནི པཱིཏནིབྷཱསཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཚཊྛཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ལོཧིཏཀཾ ལོཧིཏཀཝཎྞཾ ལོཧིཏཀནིདསྶནཾ ལོཧིཏཀནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ལོཧིཏཀཱནི ལོཧིཏཀཝཎྞཱནི ལོཧིཏཀནིདསྶནཱནི ལོཧིཏཀནིབྷཱསཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ སཏྟམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ཨོསདྷིཏཱརཀཱ ཨོདཱཏཱ ཨོདཱཏཝཎྞཱ ཨོདཱཏནིདསྶནཱ ཨོདཱཏནིབྷཱསཱ, སེཡྻཐཱ ཝཱ པན ཏཾ ཝཏྠཾ བཱརཱཎསེཡྻཀཾ ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམཊྛཾ ཨོདཱཏཾ ཨོདཱཏཝཎྞཾ ཨོདཱཏནིདསྶནཾ ཨོདཱཏནིབྷཱསཾ; ཨེཝམེཝཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨིདཾ ཨཊྛམཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཊྛ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནི.

‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེསཾ ཨཊྛནྣཾ ཨབྷིབྷཱཡཏནཱནཾ ཡདིདཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨརཱུཔསཉྙཱི ཨེཀོ བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏི ཨོདཱཏཱནི ཨོདཱཏཝཎྞཱནི ཨོདཱཏནིདསྶནཱནི ཨོདཱཏནིབྷཱསཱནི; ‘ཏཱནི ཨབྷིབྷུཡྻ ཛཱནཱམི པསྶཱམཱི’ཏི, ཨེཝཾསཉྙཱི ཧོཏི. ཨེཝཾསཉྙིནོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སནྟི སཏྟཱ. ཨེཝཾསཉྙཱིནམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

‘‘ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཔདཱ. ཀཏམཱ ཙཏསྶོ? དུཀྑཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ – ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏསྶོ པཊིཔདཱ.

‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམཱསཾ ཙཏུནྣཾ པཊིཔདཱནཾ ཡདིདཾ སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ. ཨེཝཾཔཊིཔནྣཱཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སནྟི སཏྟཱ. ཨེཝཾཔཊིཔནྣཱནམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

‘‘ཙཏསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱ. ཀཏམཱ ཙཏསྶོ? པརིཏྟམེཀོ སཉྫཱནཱཏི, མཧགྒཏམེཀོ སཉྫཱནཱཏི, ཨཔྤམཱཎམེཀོ སཉྫཱནཱཏི, ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནམེཀོ སཉྫཱནཱཏི – ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏསྶོ སཉྙཱ.

‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམཱསཾ ཙཏུནྣཾ སཉྙཱནཾ ཡདིདཾ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནམེཀོ སཉྫཱནཱཏི. ཨེཝཾསཉྙིནོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སནྟི སཏྟཱ. ཨེཝཾསཉྙཱིནམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, བཱཧིརཀཱནཾ དིཊྛིགཏཱནཾ ཡདིདཾ ‘ནོ ཙསྶཾ, ནོ ཙ མེ སིཡཱ, ན བྷཝིསྶཱམི, ན མེ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾདིཊྛིནོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ – ‘ཡཱ ཙཱཡཾ བྷཝེ ཨཔྤཊིཀུལྱཏཱ, སཱ ཙསྶ ན བྷཝིསྶཏི; ཡཱ ཙཱཡཾ བྷཝནིརོདྷེ པཱཊིཀུལྱཏཱ, སཱ ཙསྶ ན བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾདིཊྛིནོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སནྟི སཏྟཱ. ཨེཝཾདིཊྛཱིནམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པརམཏྠཝིསུདྡྷིཾ པཉྙཱཔེནྟི. ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, པརམཏྠཝིསུདྡྷིཾ པཉྙཱཔེནྟཱནཾ ཡདིདཾ སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏེ ཏདབྷིཉྙཱཡ ཏསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟི. ཨེཝཾཝཱདིནོཔི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སནྟི སཏྟཱ. ཨེཝཾཝཱདཱིནམྤི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱནཾ ཨཏྠེཝ ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཏྠི ཝིཔརིཎཱམོ. ཨེཝཾ པསྶཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཏསྨིམྤི ནིབྦིནྡཏི. ཏསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཨགྒེ ཝིརཛྫཏི, པགེཝ ཧཱིནསྨིཾ.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ པརམདིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ པཉྙཱཔེནྟི. ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, པརམདིཊྛདྷམྨནིབྦཱནཾ པཉྙཱཔེནྟཱནཾ ཡདིདཾ ཚནྣཾ ཕསྶཱཡཏནཱནཾ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཝིདིཏྭཱ ཨནུཔཱདཱ ཝིམོཀྑོ. ཨེཝཾཝཱདིཾ ཁོ མཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝམཀྑཱཡིཾ ཨེཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨསཏཱ ཏུཙྪཱ མུསཱ ཨབྷཱུཏེན ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟི – ‘སམཎོ གོཏམོ ན ཀཱམཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཱཔེཏི, ན རཱུཔཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཱཔེཏི, ན ཝེདནཱནཾ པརིཉྙཾ པཉྙཱཔེཏཱི’ཏི. ཀཱམཱནཉྩཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, པརིཉྙཾ པཉྙཱཔེམི, རཱུཔཱནཉྩ པརིཉྙཾ པཉྙཱཔེམི, ཝེདནཱནཉྩ པརིཉྙཾ པཉྙཱཔེམི, དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏོ ནིབྦུཏོ སཱིཏིབྷཱུཏོ ཨནུཔཱདཱ པརིནིབྦཱནཾ པཉྙཱཔེམཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཏིཡཀོསལསུཏྟཾ

༣༠. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཨུཡྻོདྷིཀཱ ནིཝཏྟོ ཧོཏི ཝིཛིཏསངྒཱམོ ལདྡྷཱདྷིཔྤཱཡོ. ཨཐ ཁོ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཡེན ཨཱརཱམོ ཏེན པཱཡཱསི. ཡཱཝཏིཀཱ ཡཱནསྶ བྷཱུམི, ཡཱནེན གནྟྭཱ ཡཱནཱ པཙྩོརོཧིཏྭཱ པཏྟིཀོཝ ཨཱརཱམཾ པཱཝིསི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ ཨབྦྷོཀཱསེ ཙངྐམནྟི. ཨཐ ཁོ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཡེན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨེཏརཧི ཝིཧརཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ. དསྶནཀཱམཱ ཧི མཡཾ, བྷནྟེ, ཏཾ བྷགཝནྟཾ ཨརཧནྟཾ སམྨཱསམྦུདྡྷ’’ནྟི. ‘‘ཨེསོ, མཧཱརཱཛ, ཝིཧཱརོ སཾཝུཏདྭཱརོ. ཏེན ཨཔྤསདྡོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏརམཱནོ ཨཱལིནྡཾ པཝིསིཏྭཱ ཨུཀྐཱསིཏྭཱ ཨགྒལ༹ཾ ཨཱཀོཊེཧི; ཝིཝརིསྶཏི ཏེ བྷགཝཱ དྭཱར’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཡེན སོ ཝིཧཱརོ སཾཝུཏདྭཱརོ, ཏེན ཨཔྤསདྡོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏརམཱནོ ཨཱལིནྡཾ པཝིསིཏྭཱ ཨུཀྐཱསིཏྭཱ ཨགྒལ༹ཾ ཨཱཀོཊེསི. ཝིཝརི བྷགཝཱ དྭཱརཾ. ཨཐ ཁོ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེསུ སིརསཱ ནིཔཏིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདཱནི མུཁེན ཙ པརིཙུམྦཏི པཱཎཱིཧི ཙ པརིསམྦཱཧཏི ནཱམཉྩ སཱཝེཏི – ‘‘རཱཛཱཧཾ, བྷནྟེ, པསེནདི ཀོསལོ; རཱཛཱཧཾ, བྷནྟེ, པསེནདི ཀོསལོ’’ཏི.

‘‘ཀཾ པན ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོསི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེསཱི’’ཏི? ‘‘ཀཏཉྙུཏཾ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཀཏཝེདིཏཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘བྷགཝཱ ཧི, བྷནྟེ, བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ བཧུཛནསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨརིཡེ ཉཱཡེ པཏིཊྛཱཔིཏཱ ཡདིདཾ ཀལྱཱཎདྷམྨཏཱཡ ཀུསལདྷམྨཏཱཡ. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ བཧུཛནསུཁཱཡ བཧུནོ ཛནསྶ ཨརིཡེ ཉཱཡེ པཏིཊྛཱཔིཏཱ ཡདིདཾ ཀལྱཱཎདྷམྨཏཱཡ ཀུསལདྷམྨཏཱཡ, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཱིལཝཱ ཝུདྡྷསཱིལོ ཨརིཡསཱིལོ ཀུསལསཱིལོ ཀུསལསཱིལེན སམནྣཱགཏོ. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཱིལཝཱ ཝུདྡྷསཱིལོ ཨརིཡསཱིལོ ཀུསལསཱིལོ ཀུསལསཱིལེན སམནྣཱགཏོ, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཱརཉྙིཀོ, ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝཏི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཱརཉྙིཀོ, ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝཏི, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སནྟུཊྛོ ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི. ‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཡཱཡཾ ཀཐཱ ཨབྷིསལླེཁིཀཱ ཙེཏོཝིཝརཎསཔྤཱཡཱ, སེཡྻཐིདཾ – ཨཔྤིཙྪཀཐཱ སནྟུཊྛིཀཐཱ པཝིཝེཀཀཐཱ ཨསཾསགྒཀཐཱ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཱ སཱིལཀཐཱ སམཱདྷིཀཐཱ པཉྙཱཀཐཱ ཝིམུཏྟིཀཐཱ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀཐཱ, ཨེཝརཱུཔཱཡ ཀཐཱཡ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཡཱཡཾ ཀཐཱ ཨབྷིསལླེཁིཀཱ ཙེཏོཝིཝརཎསཔྤཱཡཱ, སེཡྻཐིདཾ – ཨཔྤིཙྪཀཐཱ…པེ… ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀཐཱ, ཨེཝརཱུཔཱཡ ཀཐཱཡ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ – ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ’ཏི. ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ; ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི, ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཡམྤི, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཨིདམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནོ བྷགཝཏི ཨེཝརཱུཔཾ པརམནིཔཙྩཀཱརཾ ཀརོམི, མེཏྟཱུཔཧཱརཾ ཨུཔདཾསེམི.

‘‘ཧནྡ ཙ དཱནི མཡཾ, བྷནྟེ, གཙྪཱམ. བཧུཀིཙྩཱ མཡཾ བཧུཀརཎཱིཡཱ’’ཏི. ‘‘ཡསྶ དཱནི ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ཀཱལཾ མཉྙསཱི’’ཏི. ཨཐ ཁོ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམཱིཏི. དསམཾ.

མཧཱཝགྒོ ཏཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སཱིཧཱདྷིཝུཏྟི ཀཱཡེན, ཙུནྡེན ཀསིཎེན ཙ;

ཀཱལཱི༹ ཙ དྭེ མཧཱཔཉྷཱ, ཀོསལེཧི པརེ དུཝེཏི.

༤. ཨུཔཱལིཝགྒོ

༡. ཨུཔཱལིསུཏྟཾ

༣༡. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཏྠཝསེ པཊིཙྩ ཏཐཱགཏེན སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ, པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིཊྛ’’ནྟི?

‘‘དས ཁོ, ཨུཔཱལི, ཨཏྠཝསེ པཊིཙྩ ཏཐཱགཏེན སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ, པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིཊྛཾ. ཀཏམེ དས? སངྒྷསུཊྛུཏཱཡ, སངྒྷཕཱསུཏཱཡ, དུམྨངྐཱུནཾ པུགྒལཱནཾ ནིགྒཧཱཡ, པེསལཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ, དིཊྛདྷམྨིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ སཾཝརཱཡ, སམྤརཱཡིཀཱནཾ ཨཱསཝཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཨཔྤསནྣཱནཾ པསཱདཱཡ, པསནྣཱནཾ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ, སདྡྷམྨཊྛིཏིཡཱ, ཝིནཡཱནུགྒཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, ཨུཔཱལི, དས ཨཏྠཝསེ པཊིཙྩ ཏཐཱགཏེན སཱཝཀཱནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟཾ, པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིཊྛ’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཱསུཏྟཾ

༣༢. ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཱ’’ཏི? ‘‘དས ཁོ, ཨུཔཱལི, པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཱ. ཀཏམེ དས? པཱརཱཛིཀོ ཏསྶཾ པརིསཱཡཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, པཱརཱཛིཀཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ ཧོཏི, ཨནུཔསམྤནྣོ ཏསྶཾ པརིསཱཡཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཨནུཔསམྤནྣཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ ཧོཏི, སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཏཀོ ཏསྶཾ པརིསཱཡཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཏཀཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ ཧོཏི, པཎྜཀོ ཏསྶཾ པརིསཱཡཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, པཎྜཀཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ ཧོཏི, བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ ཏསྶཾ པརིསཱཡཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི, བྷིཀྑུནིདཱུསཀཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ ཧོཏི – ཨིམེ ཁོ, ཨུཔཱལི, དས པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨུབྦཱཧིཀཱསུཏྟཾ

༣༣. [ཙཱུལ༹ཝ. ༢༣༡] ‘‘ཀཏིཧི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨནྣིཏབྦོ’’ཏི? ‘‘དསཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨནྣིཏབྦོ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི; པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ; བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ [སཏྠཱ སབྱཉྫནཱ (སཱི.) ཨེཝམུཔརིཔི] ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ; ཨུབྷཡཱནི ཁོ པནསྶ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི སུཝིབྷཏྟཱནི སུཔྤཝཏྟཱིནི སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ; ཝིནཡེ ཁོ པན ཋིཏོ ཧོཏི ཨསཾཧཱིརོ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨུབྷོ ཨཏྠཔཙྩཏྠིཀེ སཉྙཱཔེཏུཾ པཉྙཱཔེཏུཾ ནིཛ྄ཛྷཱཔེཏུཾ པེཀྑེཏུཾ པསཱདེཏུཾ; ཨདྷིཀརཎསམུཔྤཱདཝཱུཔསམཀུསལོ ཧོཏི – ཨདྷིཀརཎཾ ཛཱནཱཏི; ཨདྷིཀརཎསམུདཡཾ ཛཱནཱཏི; ཨདྷིཀརཎནིརོདྷཾ ཛཱནཱཏི; ཨདྷིཀརཎནིརོདྷགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ ཛཱནཱཏི. ཨིམེཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨནྣིཏབྦོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨུཔསམྤདཱསུཏྟཾ

༣༤. ‘‘ཀཏིཧི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦ’’ནྟི? ‘‘དསཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ; བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ; པཱཏིམོཀྑཾ ཁོ པནསྶ ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཾ ཧོཏི སུཝིབྷཏྟཾ སུཔྤཝཏྟཾ སུཝིནིཙྪིཏཾ སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ; པཊིབལོ ཧོཏི གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཝཱ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨནབྷིརཏིཾ ཝཱུཔཀཱསེཏུཾ ཝཱ ཝཱུཔཀཱསཱཔེཏུཾ ཝཱ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨུཔྤནྣཾ ཀུཀྐུཙྩཾ དྷམྨཏོ ཝིནོདེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨུཔྤནྣཾ དིཊྛིགཏཾ དྷམྨཏོ ཝིཝེཙེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨདྷིསཱིལེ སམཱདཔེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨདྷིཙིཏྟེ སམཱདཔེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨདྷིཔཉྙཱཡ སམཱདཔེཏུཾ. ཨིམེཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦ’’ནྟི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ནིསྶཡསུཏྟཾ

༣༥. ‘‘ཀཏིཧི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ’’ཏི? ‘‘དསཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ; བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ; པཱཏིམོཀྑཾ ཁོ པནསྶ ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཾ ཧོཏི སུཝིབྷཏྟཾ སུཔྤཝཏྟཾ སུཝིནིཙྪིཏཾ སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ; པཊིབལོ ཧོཏི གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཝཱ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨནབྷིརཏིཾ ཝཱུཔཀཱསེཏུཾ ཝཱ ཝཱུཔཀཱསཱཔེཏུཾ ཝཱ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨུཔྤནྣཾ ཀུཀྐུཙྩཾ དྷམྨཏོ ཝིནོདེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨུཔྤནྣཾ དིཊྛིགཏཾ དྷམྨཏོ ཝིཝེཙེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨདྷིསཱིལེ…པེ… ཨདྷིཙིཏྟེ… ཨདྷིཔཉྙཱཡ སམཱདཔེཏུཾ. ཨིམེཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. སཱམཎེརསུཏྟཾ

༣༦. ‘‘ཀཏིཧི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ’’ཏི? ‘‘དསཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ; བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ; པཱཏིམོཀྑཾ ཁོ པནསྶ ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཾ ཧོཏི སུཝིབྷཏྟཾ སུཔྤཝཏྟཾ སུཝིནིཙྪིཏཾ སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ; པཊིབལོ ཧོཏི གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཝཱ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨནབྷིརཏིཾ ཝཱུཔཀཱསེཏུཾ ཝཱ ཝཱུཔཀཱསཱཔེཏུཾ ཝཱ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨུཔྤནྣཾ ཀུཀྐུཙྩཾ དྷམྨཏོ ཝིནོདེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨུཔྤནྣཾ དིཊྛིགཏཾ དྷམྨཏོ ཝིཝེཙེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨདྷིསཱིལེ སམཱདཔེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨདྷིཙིཏྟེ སམཱདཔེཏུཾ; པཊིབལོ ཧོཏི ཨདྷིཔཉྙཱཡ སམཱདཔེཏུཾ. ཨིམེཧི ཁོ, ཨུཔཱལི, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སངྒྷབྷེདསུཏྟཾ

༣༧. ‘‘‘སངྒྷབྷེདོ སངྒྷབྷེདོ’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑཱུ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, དྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, ཨཝིནཡཾ ཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཝིནཡཾ ཨཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི. ཏེ ཨིམེཧི དསཧི ཝཏྠཱུཧི ཨཝཀསྶནྟི ཨཔཀསྶནྟི ཨཱཝེནི [ཨཱཝེནིཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༢) ཨཱཝེཎི, ཨཱཝེཎིཀཾ (ཏཏྠེཝ ཨདྷོལིཔི)] ཀམྨཱནི ཀརོནྟི ཨཱཝེནི པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨུཔཱལི, སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. སངྒྷསཱམགྒཱིསུཏྟཾ

༣༨. [ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༣] ‘‘‘སངྒྷསཱམགྒཱི སངྒྷསཱམགྒཱི’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སངྒྷོ སམགྒོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑཱུ ཨདྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, དྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, ཨཝིནཡཾ ཨཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཝིནཡཾ ཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི. ཏེ ཨིམེཧི དསཧི ཝཏྠཱུཧི ན ཨཝཀསྶནྟི ན ཨཔཀསྶནྟི ན ཨཱཝེནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟི ན ཨཱཝེནི པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨུཔཱལི, སངྒྷོ སམགྒོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཋམཨཱནནྡསུཏྟཾ

༣༩. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘‘སངྒྷབྷེདོ སངྒྷབྷེདོ’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑཱུ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, དྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, ཨཝིནཡཾ ཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི…པེ… པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི. ཏེ ཨིམེཧི དསཧི ཝཏྠཱུཧི ཨཝཀསྶནྟི ཨཔཀསྶནྟི ཨཱཝེནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟི ཨཱཝེནི པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱནནྡ, སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘སམགྒཾ པན, བྷནྟེ, སངྒྷཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཀིཾ སོ པསཝཏཱི’’ཏི? ‘‘ཀཔྤཊྛིཀཾ, ཨཱནནྡ, ཀིབྦིསཾ པསཝཏཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན, བྷནྟེ, ཀཔྤཊྛིཀཾ ཀིབྦིས’’ནྟི? ‘‘ཀཔྤཾ, ཨཱནནྡ, ནིརཡམྷི པཙྩཏཱིཏི –

‘‘ཨཱཔཱཡིཀོ ནེརཡིཀོ, ཀཔྤཊྛོ སངྒྷབྷེདཀོ;

ཝགྒརཏོ ཨདྷམྨཊྛོ, ཡོགཀྑེམཱ པདྷཾསཏི;

སངྒྷཾ སམགྒཾ བྷིནྡིཏྭཱ [བྷེཏྭཱན (སཱི. སྱཱ.), བྷིཏྭཱན (ཀ.) ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༤; ཨིཏིཝུ. ༡༨; ཀཐཱཝ. ༦༥༧] ཀཔྤཾ ནིརཡམྷི པཙྩཏཱི’’ཏི. ནཝམཾ;

༡༠. དུཏིཡཨཱནནྡསུཏྟཾ

༤༠. ‘‘‘སངྒྷསཱམགྒཱི སངྒྷསཱམགྒཱི’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, སངྒྷོ སམགྒོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑཱུ ཨདྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, དྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, ཨཝིནཡཾ ཨཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཝིནཡཾ ཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི. ཏེ ཨིམེཧི དསཧི ཝཏྠཱུཧི ན ཨཝཀསྶནྟི ན ཨཔཀསྶནྟི ན ཨཱཝེནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟི ན ཨཱཝེནི པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱནནྡ, སངྒྷོ སམགྒོ ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘བྷིནྣཾ པན, བྷནྟེ, སངྒྷཾ སམགྒཾ ཀཏྭཱ ཀིཾ སོ པསཝཏཱི’’ཏི? ‘‘བྲཧྨཾ, ཨཱནནྡ, པུཉྙཾ པསཝཏཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན, བྷནྟེ, བྲཧྨཾ པུཉྙ’’ནྟི? ‘‘ཀཔྤཾ, ཨཱནནྡ, སགྒམྷི མོདཏཱིཏི –

‘‘སུཁཱ སངྒྷསྶ སཱམགྒཱི, སམགྒཱནཉྩ ཨནུགྒཧོ;

སམགྒརཏོ དྷམྨཊྛོ, ཡོགཀྑེམཱ ན དྷཾསཏི;

སངྒྷཾ སམགྒཾ ཀཏྭཱན, ཀཔྤཾ སགྒམྷི མོདཏཱི’’ཏི. དསམཾ;

ཨུཔཱལིཝགྒོ ཙཏུཏྠོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཨུཔཱལི ཋཔནཱ ཨུབྦཱཧོ, ཨུཔསམྤདནིསྶཡཱ;

སཱམཎེརོ ཙ དྭེ བྷེདཱ, ཨཱནནྡེཧི པརེ དུཝེཏི.

༥. ཨཀྐོསཝགྒོ

༡. ཝིཝཱདསུཏྟཾ

༤༡. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ, ཡེན སངྒྷེ བྷཎྜནཀལཧཝིགྒཧཝིཝཱདཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, བྷིཀྑཱུ ཙ ན ཕཱསུ [ཕཱསུཾ (?)] ཝིཧརནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑཱུ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, དྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, ཨཝིནཡཾ ཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཝིནཡཾ ཨཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི. ཨཡཾ ཁོ, ཨུཔཱལི, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ, ཡེན སངྒྷེ བྷཎྜནཀལཧཝིགྒཧཝིཝཱདཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, བྷིཀྑཱུ ཙ ན ཕཱསུ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. པཋམཝིཝཱདམཱུལསུཏྟཾ

༤༢. ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཝིཝཱདམཱུལཱནཱི’’ཏི? ‘‘དས ཁོ, ཨུཔཱལི, ཝིཝཱདམཱུལཱནི. ཀཏམཱནི དས? ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑཱུ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, དྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི, ཨཝིནཡཾ ཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཝིནཡཾ ཨཝིནཡོཏི དཱིཔེནྟི, ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེན ཨནཱཙིཎྞཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི, པཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེན ཨཔཉྙཏྟཾ ཏཐཱགཏེནཱཏི དཱིཔེནྟི. ཨིམཱནི ཁོ, ཨུཔཱལི, དས ཝིཝཱདམཱུལཱནཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. དུཏིཡཝིཝཱདམཱུལསུཏྟཾ

༤༣. ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཝིཝཱདམཱུལཱནཱི’’ཏི? ‘‘དས ཁོ, ཨུཔཱལི, ཝིཝཱདམཱུལཱནི. ཀཏམཱནི དས? ཨིདྷུཔཱལི, བྷིཀྑཱུ ཨནཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, ཨཱཔཏྟིཾ ཨནཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, ལཧུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ གརུཀཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, གརུཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ལཧུཀཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, དུཊྛུལླཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨདུཊྛུལླཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, ཨདུཊྛུལླཾ ཨཱཔཏྟིཾ དུཊྛུལླཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, སཱཝསེསཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨནཝསེསཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, ཨནཝསེསཾ ཨཱཔཏྟིཾ སཱཝསེསཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, སཔྤཊིཀམྨཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཔྤཊིཀམྨཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི, ཨཔྤཊིཀམྨཾ ཨཱཔཏྟིཾ སཔྤཊིཀམྨཱཔཏྟཱིཏི དཱིཔེནྟི. ཨིམཱནི ཁོ, ཨུཔཱལི, དས ཝིཝཱདམཱུལཱནཱི’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཀུསིནཱརསུཏྟཾ

༤༤. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀུསིནཱརཱཡཾ ཝིཧརཏི བལིཧརཎེ ཝནསཎྜེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

[ཙཱུལ༹ཝ. ༣༩༩; པརི. ༤༣༦] ‘‘ཙོདཀེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན པཉྩ དྷམྨེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཉྩ དྷམྨེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ པརོ ཙོདེཏབྦོ. ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ? ཙོདཀེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘པརིསུདྡྷཀཱཡསམཱཙཱརོ ནུ ཁོམྷི, པརིསུདྡྷེནམྷི ཀཱཡསམཱཙཱརེན སམནྣཱགཏོ ཨཙྪིདྡེན ཨཔྤཊིམཾསེན. སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ’ཏི? ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརིསུདྡྷཀཱཡསམཱཙཱརོ ཧོཏི པརིསུདྡྷེན ཀཱཡསམཱཙཱརེན སམནྣཱགཏོ ཨཙྪིདྡེན ཨཔྤཊིམཾསེན, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨིངྒྷ ཏཱཝ ཨཱཡསྨཱ ཀཱཡིཀཾ སིཀྑསྶཱུ’ཏི, ཨིཏིསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙོདཀེན བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘པརིསུདྡྷཝཙཱིསམཱཙཱརོ ནུ ཁོམྷི, པརིསུདྡྷེནམྷི ཝཙཱིསམཱཙཱརེན སམནྣཱགཏོ ཨཙྪིདྡེན ཨཔྤཊིམཾསེན. སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ’ཏི? ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརིསུདྡྷཝཙཱིསམཱཙཱརོ ཧོཏི པརིསུདྡྷེན ཝཙཱིསམཱཙཱརེན སམནྣཱགཏོ ཨཙྪིདྡེན ཨཔྤཊིམཾསེན, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨིངྒྷ ཏཱཝ ཨཱཡསྨཱ ཝཱཙསིཀཾ སིཀྑསྶཱུ’ཏི, ཨིཏིསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙོདཀེན བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘མེཏྟཾ ནུ ཁོ མེ ཙིཏྟཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨནཱགྷཱཏཾ. སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ’ཏི? ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ མེཏྟཾ ཙིཏྟཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ཧོཏི སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཨནཱགྷཱཏཾ, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨིངྒྷ ཏཱཝ ཨཱཡསྨཱ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ མེཏྟཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཧཱི’ཏི, ཨིཏིསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙོདཀེན བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘བཧུསྶུཏོ ནུ ཁོམྷི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱ མེ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ’ཏི? ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ, ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨིངྒྷ ཏཱཝ ཨཱཡསྨཱ ཨཱགམཾ པརིཡཱཔུཎསྶཱུ’ཏི, ཨིཏིསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙོདཀེན བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན ཨེཝཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ – ‘ཨུབྷཡཱནི ཁོ པན མེ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི སུཝིབྷཏྟཱནི སུཔྤཝཏྟཱིནི སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ. སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ’ཏི? ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཨུབྷཡཱནི པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི སུཝིབྷཏྟཱནི སུཔྤཝཏྟཱིནི སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ, ‘ཨིདཾ པནཱཡསྨཱ, ཀཏྠ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱ’ཏི, ཨིཏི པུཊྛོ ན སམྤཱཡིསྶཏི. ཏསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ – ‘ཨིངྒྷ ཏཱཝ ཨཱཡསྨཱ ཝིནཡཾ སིཀྑསྶཱུ’ཏི, ཨིཏིསྶ བྷཝནྟི ཝཏྟཱརོ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ.

‘‘ཀཏམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཱ? ‘ཀཱལེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཨཀཱལེན; བྷཱུཏེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཨབྷཱུཏེན; སཎྷེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཕརུསེན; ཨཏྠསཾཧིཏེན ཝཀྑཱམི, ནོ ཨནཏྠསཾཧིཏེན; མེཏྟཙིཏྟོ ཝཀྑཱམི, ནོ དོསནྟརོ’ཏི – ཨིམེ པཉྩ དྷམྨཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཱ. ཙོདཀེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ པརཾ ཙོདེཏུཀཱམེན ཨིམེ པཉྩ དྷམྨེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨིམེ པཉྩ དྷམྨེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ པརོ ཙོདེཏབྦོ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནསུཏྟཾ

༤༥. [པཱཙི. ༤༩༧] ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདཱིནཝཱ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ. ཀཏམེ དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ མཧེསིཡཱ སདྡྷིཾ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཏཏྲ བྷིཀྑུ པཝིསཏི. མཧེསཱི ཝཱ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ སིཏཾ པཱཏུཀརོཏི, བྷིཀྑུ ཝཱ མཧེསིཾ དིསྭཱ སིཏཾ པཱཏུཀརོཏི. ཏཏྠ རཉྙོ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ཨདྡྷཱ ཨིམེསཾ ཀཏཾ ཝཱ ཀརིསྶནྟི ཝཱ’ཏི! ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པཋམོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ བཧུཀིཙྩོ བཧུཀརཎཱིཡོ ཨཉྙཏརཾ ཨིཏྠིཾ གནྟྭཱ ན སརཏི – ‘སཱ ཏེན གབྦྷཾ གཎྷཱཏི’. ཏཏྠ རཉྙོ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ན ཁོ ཨིདྷ ཨཉྙོ ཀོཙི པཝིསཏི, ཨཉྙཏྲ པབྦཛིཏེན. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཏིཡོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ ཨནྟེཔུརེ ཨཉྙཏརཾ རཏནཾ ནསྶཏི. ཏཏྠ རཉྙོ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ན ཁོ ཨིདྷ ཨཉྙོ ཀོཙི པཝིསཏི, ཨཉྙཏྲ པབྦཛིཏེན. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཏིཡོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ ཨནྟེཔུརེ ཨབྦྷནྟརཱ གུཡ྄ཧམནྟཱ བཧིདྡྷཱ སམྦྷེདཾ གཙྪནྟི. ཏཏྠ རཉྙོ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ན ཁོ ཨིདྷ ཨཉྙོ ཀོཙི པཝིསཏི, ཨཉྙཏྲ པབྦཛིཏེན. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུཏྠོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ ཨནྟེཔུརེ པིཏཱ ཝཱ པུཏྟཾ པཏྠེཏི པུཏྟོ ཝཱ པིཏརཾ པཏྠེཏི. ཏེསཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘ན ཁོ ཨིདྷ ཨཉྙོ ཀོཙི པཝིསཏི, ཨཉྙཏྲ པབྦཛིཏེན. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩམོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ནཱིཙཊྛཱནིཡཾ ཨུཙྩེ ཋཱནེ ཋཔེཏི. ཡེསཾ ཏཾ ཨམནཱཔཾ ཏེསཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘རཱཛཱ ཁོ པབྦཛིཏེན སཾསཊྛོ. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཚཊྛོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཨུཙྩཊྛཱནིཡཾ ནཱིཙེ ཋཱནེ ཋཔེཏི. ཡེསཾ ཏཾ ཨམནཱཔཾ ཏེསཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘རཱཛཱ ཁོ པབྦཛིཏེན སཾསཊྛོ. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟམོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཨཀཱལེ སེནཾ ཨུཡྻོཛེཏི. ཡེསཾ ཏཾ ཨམནཱཔཾ ཏེསཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘རཱཛཱ ཁོ པབྦཛིཏེན སཾསཊྛོ. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཊྛམོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཱཛཱ ཀཱལེ སེནཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒཏོ ནིཝཏྟཱཔེཏི. ཡེསཾ ཏཾ ཨམནཱཔཾ ཏེསཾ ཨེཝཾ ཧོཏི – ‘རཱཛཱ ཁོ པབྦཛིཏེན སཾསཊྛོ. སིཡཱ ནུ ཁོ པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’ནྟི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ནཝམོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, རཉྙོ ཨནྟེཔུརཾ ཧཏྠིསམྨདྡཾ ཨསྶསམྨདྡཾ རཐསམྨདྡཾ རཛནཱིཡཱནི རཱུཔསདྡགནྡྷརསཕོཊྛབྦཱནི, ཡཱནི ན པབྦཛིཏསྶ སཱརུཔྤཱནི. ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དསམོ ཨཱདཱིནཝོ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཨཱདཱིནཝཱ རཱཛནྟེཔུརཔྤཝེསནེ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. སཀྐསུཏྟཾ

༤༦. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཀྐེསུ ཝིཧརཏི ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ ནིགྲོདྷཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ སམྦཧུལཱ སཀྐཱ ཨུཔཱསཀཱ ཏདཧུཔོསཐེ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣེ ཁོ སཀྐེ ཨུཔཱསཀེ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཔི ནུ ཏུམྷེ, སཀྐཱ, ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཐཱ’’ཏི? ‘‘ཨཔྤེཀདཱ མཡཾ, བྷནྟེ, ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཱམ, ཨཔྤེཀདཱ ན ཨུཔཝསཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེསཾ ཝོ, སཀྐཱ, ཨལཱབྷཱ ཏེསཾ དུལླདྡྷཾ, ཡེ ཏུམྷེ ཨེཝཾ སོཀསབྷཡེ ཛཱིཝིཏེ མརཎསབྷཡེ ཛཱིཝིཏེ ཨཔྤེཀདཱ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཐ, ཨཔྤེཀདཱ ན ཨུཔཝསཐ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, སཀྐཱ, ཨིདྷ པུརིསོ ཡེན ཀེནཙི ཀམྨཊྛཱནེན ཨནཱཔཛྫ ཨཀུསལཾ དིཝསཾ ཨཌྜྷཀཧཱཔཎཾ ནིབྦིསེཡྻ. དཀྑོ པུརིསོ ཨུཊྛཱནསམྤནྣོཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, སཀྐཱ, ཨིདྷ པུརིསོ ཡེན ཀེནཙི ཀམྨཊྛཱནེན ཨནཱཔཛྫ ཨཀུསལཾ དིཝསཾ ཀཧཱཔཎཾ ནིབྦིསེཡྻ. དཀྑོ པུརིསོ ཨུཊྛཱནསམྤནྣོཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ, མཉྙཐ, སཀྐཱ, ཨིདྷ པུརིསོ ཡེན ཀེནཙི ཀམྨཊྛཱནེན ཨནཱཔཛྫ ཨཀུསལཾ དིཝསཾ དྭེ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ … ཏཡོ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ཙཏྟཱརོ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… པཉྩ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ཚ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… སཏྟ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ནཝ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… དས ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ཝཱིས ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ཏིཾས ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ཙཏྟཱརཱིསཾ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… པཉྙཱསཾ ཀཧཱཔཎེ ནིབྦིསེཡྻ… ཀཧཱཔཎསཏཾ ནིབྦིསེཡྻ. དཀྑོ པུརིསོ ཨུཊྛཱནསམྤནྣོཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, སཀྐཱ, ཨཔི ནུ སོ པུརིསོ དིཝསེ དིཝསེ ཀཧཱཔཎསཏཾ ཀཧཱཔཎསཧསྶཾ ནིབྦིསམཱནོ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ནིཀྑིཔནྟོ ཝསྶསཏཱཡུཀོ ཝསྶསཏཛཱིཝཱི མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཨདྷིགཙྪེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, སཀྐཱ, ཨཔི ནུ སོ པུརིསོ བྷོགཧེཏུ བྷོགནིདཱནཾ བྷོགཱདྷིཀརཎཾ ཨེཀཾ ཝཱ རཏྟིཾ ཨེཀཾ ཝཱ དིཝསཾ ཨུཔཌྜྷཾ ཝཱ རཏྟིཾ ཨུཔཌྜྷཾ ཝཱ དིཝསཾ ཨེཀནྟསུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’. ‘‘ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ’’? ‘‘ཀཱམཱ ཧི, བྷནྟེ, ཨནིཙྩཱ ཏུཙྪཱ མུསཱ མོསདྷམྨཱ’’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན ཝོ, སཀྐཱ, མམ སཱཝཀོ དས ཝསྶཱནི ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཐཱ མཡཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ སཏམྤི ཝསྶཱནི སཏམྤི ཝསྶསཏཱནི སཏམྤི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀནྟསུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརེཡྻ. སོ ཙ ཁྭསྶ སཀདཱགཱམཱི ཝཱ ཨནཱགཱམཱི ཝཱ ཨཔཎྞཀཾ ཝཱ སོཏཱཔནྣོ. ཏིཊྛནྟུ, སཀྐཱ, དས ཝསྶཱནི.

ཨིདྷ མམ སཱཝཀོ ནཝ ཝསྶཱནི… ཨཊྛ ཝསྶཱནི… སཏྟ ཝསྶཱནི… ཚ ཝསྶཱནི… པཉྩ ཝསྶཱནི ཙཏྟཱརི ཝསྶཱནི… ཏཱིཎི ཝསྶཱནི… དྭེ ཝསྶཱནི… ཨེཀཾ ཝསྶཾ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཐཱ མཡཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ སཏམྤི ཝསྶཱནི སཏམྤི ཝསྶསཏཱནི སཏམྤི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀནྟསུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརེཡྻ, སོ ཙ ཁྭསྶ སཀདཱགཱམཱི ཝཱ ཨནཱགཱམཱི ཝཱ ཨཔཎྞཀཾ ཝཱ སོཏཱཔནྣོ. ཏིཊྛཏུ, སཀྐཱ, ཨེཀཾ ཝསྶཾ.

ཨིདྷ མམ སཱཝཀོ དས མཱསེ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཐཱ མཡཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ སཏམྤི ཝསྶཱནི སཏམྤི ཝསྶསཏཱནི སཏམྤི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀནྟསུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརེཡྻ, སོ ཙ ཁྭསྶ སཀདཱགཱམཱི ཝཱ ཨནཱགཱམཱི ཝཱ ཨཔཎྞཀཾ ཝཱ སོཏཱཔནྣོ. ཏིཊྛནྟུ, སཀྐཱ, དས མཱསཱ.

ཨིདྷ མམ སཱཝཀོ ནཝ མཱསེ… ཨཊྛ མཱསེ… སཏྟ མཱསེ… ཚ མཱསེ… པཉྩ མཱསེ… ཙཏྟཱརོ མཱསེ… ཏཡོ མཱསེ… དྭེ མཱསེ… ཨེཀཾ མཱསཾ… ཨཌྜྷམཱསཾ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཐཱ མཡཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ སཏམྤི ཝསྶཱནི སཏམྤི ཝསྶསཏཱནི སཏམྤི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀནྟསུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརེཡྻ, སོ ཙ ཁྭསྶ སཀདཱགཱམཱི ཝཱ ཨནཱགཱམཱི ཝཱ ཨཔཎྞཀཾ ཝཱ སོཏཱཔནྣོ. ཏིཊྛཏུ, སཀྐཱ, ཨཌྜྷམཱསོ.

ཨིདྷ མམ སཱཝཀོ དས རཏྟིནྡིཝེ [རཏྟིདིཝེ (ཀ.)] ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཐཱ མཡཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ སཏམྤི ཝསྶཱནི སཏམྤི ཝསྶསཏཱནི སཏམྤི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀནྟསུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརེཡྻ, སོ ཙ ཁྭསྶ སཀདཱགཱམཱི ཝཱ ཨནཱགཱམཱི ཝཱ ཨཔཎྞཀཾ ཝཱ སོཏཱཔནྣོ. ཏིཊྛནྟུ, སཀྐཱ, དས རཏྟིནྡིཝཱ.

ཨིདྷ མམ སཱཝཀོ ནཝ རཏྟིནྡིཝེ… ཨཊྛ རཏྟིནྡིཝེ… སཏྟ རཏྟིནྡིཝེ… ཚ རཏྟིནྡིཝེ… པཉྩ རཏྟིནྡིཝེ… ཙཏྟཱརོ རཏྟིནྡིཝེ… ཏཡོ རཏྟིནྡིཝེ… དྭེ རཏྟིནྡིཝེ… ཨེཀཾ རཏྟིནྡིཝཾ ཨཔྤམཏྟོ ཨཱཏཱཔཱི པཧིཏཏྟོ ཝིཧརནྟོ ཡཐཱ མཡཱནུསིཊྛཾ ཏཐཱ པཊིཔཛྫམཱནོ སཏམྤི ཝསྶཱནི སཏམྤི ཝསྶསཏཱནི སཏམྤི ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀནྟསུཁཔྤཊིསཾཝེདཱི ཝིཧརེཡྻ, སོ ཙ ཁྭསྶ སཀདཱགཱམཱི ཝཱ ཨནཱགཱམཱི ཝཱ ཨཔཎྞཀཾ ཝཱ སོཏཱཔནྣོ. ཏེསཾ ཝོ, སཀྐཱ, ཨལཱབྷཱ ཏེསཾ དུལླདྡྷཾ, ཡེ ཏུམྷེ ཨེཝཾ སོཀསབྷཡེ ཛཱིཝིཏེ མརཎསབྷཡེ ཛཱིཝིཏེ ཨཔྤེཀདཱ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཐ, ཨཔྤེཀདཱ ན ཨུཔཝསཐཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཏེ མཡཾ, བྷནྟེ, ཨཛྫཏགྒེ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཱམཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. མཧཱལིསུཏྟཾ

༤༧. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ. ཨཐ ཁོ མཧཱལི ལིཙྪཝི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ མཧཱལི ལིཙྪཝི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ ཧེཏུ, ཀོ པཙྩཡོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ’’ཏི? ‘‘ལོབྷོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ལོབྷོ པཙྩཡོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. དོསོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, དོསོ པཙྩཡོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. མོཧོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, མོཧོ པཙྩཡོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ པཙྩཡོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. མིཙྪཱཔཎིཧིཏཾ ཁོ, མཧཱལི, ཙིཏྟཾ ཧེཏུ, མིཙྪཱཔཎིཧིཏཾ ཙིཏྟཾ པཙྩཡོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱཏི. ཨཡཾ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡཾ པཙྩཡོ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ’’ཏི.

‘‘ཀོ པན, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ’’ཏི? ‘‘ཨལོབྷོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨལོབྷོ པཙྩཡོ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. ཨདོསོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨདོསོ པཙྩཡོ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. ཨམོཧོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨམོཧོ པཙྩཡོ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ པཙྩཡོ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. སམྨཱཔཎིཧིཏཾ ཁོ, མཧཱལི, ཙིཏྟཾ ཧེཏུ, སམྨཱཔཎིཧིཏཾ ཙིཏྟཾ པཙྩཡོ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. ཨཡཾ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡཾ པཙྩཡོ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ ཀིརིཡཱཡ ཀལྱཱཎསྶ ཀམྨསྶ པཝཏྟིཡཱ. ཨིམེ ཙ, མཧཱལི, དས དྷམྨཱ ལོཀེ ན སཾཝིཛྫེཡྻུཾ, ནཡིདྷ པཉྙཱཡེཐ ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱཏི ཝཱ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱཏི ཝཱ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, མཧཱལི, ཨིམེ དས དྷམྨཱ ལོཀེ སཾཝིཛྫནྟི, ཏསྨཱ པཉྙཱཡཏི ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱཏི ཝཱ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱཏི ཝཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. པབྦཛིཏཨབྷིཎྷསུཏྟཾ

༤༨. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ. ཀཏམེ དས? ‘ཝེཝཎྞིཡམྷི ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘པརཔཊིབདྡྷཱ མེ ཛཱིཝིཀཱ’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘ཨཉྙོ མེ ཨཱཀཔྤོ ཀརཎཱིཡོ’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘ཀཙྩི ནུ ཁོ མེ ཨཏྟཱ སཱིལཏོ ན ཨུཔཝདཏཱི’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘ཀཙྩི ནུ ཁོ མཾ ཨནུཝིཙྩ ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི སཱིལཏོ ན ཨུཔཝདནྟཱི’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘སབྦེཧི མེ པིཡེཧི མནཱཔེཧི ནཱནཱབྷཱཝོ ཝིནཱབྷཱཝོ’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘ཀམྨསྶཀོམྷི ཀམྨདཱཡཱདོ ཀམྨཡོནི ཀམྨབནྡྷུ ཀམྨཔཊིསརཎོ, ཡཾ ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམི ཀལྱཱཎཾ ཝཱ པཱཔཀཾ ཝཱ ཏསྶ དཱཡཱདོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘ཀཐཾབྷཱུཏསྶ མེ རཏྟིནྡིཝཱ ཝཱིཏིཝཏྟནྟཱི’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘ཀཙྩི ནུ ཁོ ཨཧཾ སུཉྙཱགཱརེ ཨབྷིརམཱམཱི’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ; ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཨུཏྟརི མནུསྶདྷམྨོ ཨལམརིཡཉཱཎདསྶནཝིསེསོ ཨདྷིགཏོ, ཡེནཱཧཾ [ཡོཧཾ (སཱི. པཱི. ཀ.), སོཧཾ (སྱཱ.)] པཙྪིམེ ཀཱལེ སབྲཧྨཙཱརཱིཧི པུཊྛོ ན མངྐུ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. སརཱིརཊྛདྷམྨསུཏྟཾ

༤༩. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སརཱིརཊྛཱ. ཀཏམེ དས? སཱིཏཾ, ཨུཎྷཾ, ཛིགྷཙྪཱ, པིཔཱསཱ, ཨུཙྩཱརོ, པསྶཱཝོ, ཀཱཡསཾཝརོ, ཝཙཱིསཾཝརོ, ཨཱཛཱིཝསཾཝརོ, པོནོབྷཝིཀོ [པོནོབྦྷཝིཀོ (ཀ.)] བྷཝསངྑཱརོ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ སརཱིརཊྛཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. བྷཎྜནསུཏྟཾ

༥༠. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ བྷཎྜནཛཱཏཱ ཀལཧཛཱཏཱ ཝིཝཱདཱཔནྣཱ ཨཉྙམཉྙཾ མུཁསཏྟཱིཧི ཝིཏུདནྟཱ ཝིཧརནྟི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན ཨུཔཊྛཱནསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ནིསཛྫ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ, ཀཱ ཙ པན ཝོ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ’’ཏི?

‘‘ཨིདྷ མཡཾ, བྷནྟེ, པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ བྷཎྜནཛཱཏཱ ཀལཧཛཱཏཱ ཝིཝཱདཱཔནྣཱ ཨཉྙམཉྙཾ མུཁསཏྟཱིཧི ཝིཏུདནྟཱ ཝིཧརཱམཱ’’ཏི. ‘‘ན ཁོ པནེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷཱཀཾ པཏིརཱུཔཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སདྡྷཱཡ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱནཾ, ཡཾ ཏུམྷེ བྷཎྜནཛཱཏཱ ཀལཧཛཱཏཱ ཝིཝཱདཱཔནྣཱ ཨཉྙམཉྙཾ མུཁསཏྟཱིཧི ཝིཏུདནྟཱ ཝིཧརེཡྻཱཐ.

‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱ པིཡཀརཎཱ གརུཀརཎཱ [པིཡཀརཱཎཱ གརུཀརཱཎཱ (?)] སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི…པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི སོཝཙསྶཀརཎེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཁམོ པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིཾ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སུཝཙོ ཧོཏི སོཝཙསྶཀརཎེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཁམོ པདཀྑིཎགྒཱཧཱི ཨནུསཱསནིཾ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾཀརཎཱིཡཱནི – ཏཏྠ དཀྑོ ཧོཏི ཨནལསོ, ཏཏྲཱུཔཱཡཱཡ ཝཱིམཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨལཾ ཀཱཏུཾ ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཱནི ཏཱནི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀིཾཀརཎཱིཡཱནི – ཏཏྠ དཀྑོ ཧོཏི ཨནལསོ ཏཏྲཱུཔཱཡཱཡ ཝཱིམཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨལཾ ཀཱཏུཾ ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུཾ, ཨཡམྤི དྷམྨོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ, ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝིཧརཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔསམྤདཱཡ, ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ པིཡཀརཎོ གརུཀརཎོ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི, པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ, ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཏིམཱ ཧོཏི, པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏོ, ཙིརཀཏམྤི ཙིརབྷཱསིཏམྤི སརིཏཱ ཨནུསྶརིཏཱ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི, ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཉྙཝཱ ཧོཏི, ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ, ཨཡམྤི དྷམྨོ སཱརཎཱིཡོ…པེ… སཾཝཏྟཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ སཱརཎཱིཡཱ པིཡཀརཎཱ གརུཀརཎཱ སངྒཧཱཡ ཨཝིཝཱདཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. དསམཾ.

ཨཀྐོསཝགྒོ པཉྩམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཝིཝཱདཱ དྭེ ཙ མཱུལཱནི, ཀུསིནཱརཔཝེསནེ;

སཀྐོ མཧཱལི ཨབྷིཎྷཾ, སརཱིརཊྛཱ ཙ བྷཎྜནཱཏི.

པཋམཔཎྞཱསཀཾ སམཏྟཾ.

༢. དུཏིཡཔཎྞཱསཀཾ

(༦) ༡. སཙིཏྟཝགྒོ

༡. སཙིཏྟསུཏྟཾ

༥༡. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི, ཨཐ ‘སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི [བྷཝིསྶཱམཱཏི (སྱཱ.)] – ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦཾ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི? སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ དཧརོ ཡུཝཱ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཨཱདཱསེ ཝཱ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨཙྪེ ཝཱ ཨུདཀཔཏྟེ སཀཾ མུཁནིམིཏྟཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏསྶེཝ རཛསྶ ཝཱ ཨངྒཎསྶ ཝཱ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམཏི. ནོ ཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏེནེཝཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, པརིསུདྡྷཾ ཝཏ མེ’ཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ པཙྩཝེཀྑཎཱ བཧུཀཱརཱ [བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ བཧུཀཱརོ (ཀ.)] ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ – ‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨུདྡྷཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནུདྡྷཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིཙིཀིཙྪོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀོདྷནོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཀྐོདྷནོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཱརདྡྷཀཱཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཱརདྡྷཀཱཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀུསཱིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསམཱཧིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སམཱཧིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨུདྡྷཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིཙིཀིཙྪོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀོདྷནོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཱརདྡྷཀཱཡོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀུསཱིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསམཱཧིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ. ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནུདྡྷཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཀྐོདྷནོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཱརདྡྷཀཱཡོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སམཱཧིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསུཡེཝ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. སཱརིཔུཏྟསུཏྟཾ

༥༢. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ནོ ཙེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི, ཨཐ ‘སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཉྷི ཝོ, ཨཱཝུསོ, སིཀྑིཏབྦཾ.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི? སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ དཧརོ ཡུཝཱ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཨཱདཱསེ ཝཱ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨཙྪེ ཝཱ ཨུདཔཏྟེ སཀཾ མུཁནིམིཏྟཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏསྶེཝ རཛསྶ ཝཱ ཨངྒཎསྶ ཝཱ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམཏི. ནོ ཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏེནེཝཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, པརིསུདྡྷཾ ཝཏ མེ’ཏི.

ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ པཙྩཝེཀྑཎཱ བཧུཀཱརཱ ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ – ‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨུདྡྷཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནུདྡྷཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིཙིཀིཙྪོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀོདྷནོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཀྐོདྷནོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཱརདྡྷཀཱཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཱརདྡྷཀཱཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀུསཱིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སམཱཧིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསམཱཧིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི.

‘‘སཙེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི…པེ… ཨསམཱཧིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི, ཏེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ. ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘སཙེ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི…པེ… སམཱཧིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི, ཏེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསུཡེཝ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཋིཏིསུཏྟཾ

༥༣. ‘‘ཋིཏིམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ན ཝཎྞཡཱམི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, པགེཝ པརིཧཱནིཾ. ཝུཌྜྷིཉྩ ཁོ ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝཎྞཡཱམི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཋིཏིཾ ནོ ཧཱནིཾ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཧཱནི ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཋིཏི ནོ ཝུཌྜྷི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཏྟཀོ ཧོཏི སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན ཙཱགེན པཉྙཱཡ པཊིབྷཱནེན, ཏསྶ ཏེ དྷམྨཱ ནེཝ ཏིཊྛནྟི ནོ ཝཌྜྷནྟི. ཧཱནིམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝདཱམི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཋིཏིཾ ནོ ཝུཌྜྷིཾ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཧཱནི ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཋིཏི ནོ ཝུཌྜྷི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ ཋིཏི ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཧཱནི ནོ ཝུཌྜྷི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཏྟཀོ ཧོཏི སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན ཙཱགེན པཉྙཱཡ པཊིབྷཱནེན, ཏསྶ ཏེ དྷམྨཱ ནེཝ ཧཱཡནྟི ནོ ཝཌྜྷནྟི. ཋིཏིམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝདཱམི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཧཱནིཾ ནོ ཝུཌྜྷིཾ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཋིཏི ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཝུཌྜྷི ནོ ཧཱནི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཝུཌྜྷི ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཋིཏི ནོ ཧཱནི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཏྟཀོ ཧོཏི སདྡྷཱཡ སཱིལེན སུཏེན ཙཱགེན པཉྙཱཡ པཊིབྷཱནེན, ཏསྶ ཏེ དྷམྨཱ ནེཝ ཏིཊྛནྟི ནོ ཧཱཡནྟི. ཝུཌྜྷིམེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝདཱམི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཋིཏིཾ ནོ ཧཱནིཾ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝུཌྜྷི ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ནོ ཋིཏི ནོ ཧཱནི.

‘‘ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི, ཨཐ ‘སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦཾ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི? སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ དཧརོ ཡུཝཱ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཨཱདཱསེ ཝཱ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨཙྪེ ཝཱ ཨུདཔཏྟེ སཀཾ མུཁནིམིཏྟཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏསྶེཝ རཛསྶ ཝཱ ཨངྒཎསྶ ཝཱ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམཏི. ནོ ཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏེནེཝཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, པརིསུདྡྷཾ ཝཏ མེ’ཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ པཙྩཝེཀྑཎཱ བཧུཀཱརཱ ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ – ‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨུདྡྷཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནུདྡྷཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིཙིཀིཙྪོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀོདྷནོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཀྐོདྷནོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཱརདྡྷཀཱཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཱརདྡྷཀཱཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀུསཱིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སམཱཧིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསམཱཧིཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨུདྡྷཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིཙིཀིཙྪོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀོདྷནོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཱརདྡྷཀཱཡོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཀུསཱིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསམཱཧིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ. ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨནུདྡྷཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཀྐོདྷནོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨསཱརདྡྷཀཱཡོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སམཱཧིཏོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམཱི’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསུཡེཝ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. སམཐསུཏྟཾ

༥༤. ‘‘ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི, ཨཐ ‘སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦཾ.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི? སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ དཧརོ ཡུཝཱ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཨཱདཱསེ ཝཱ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨཙྪེ ཝཱ ཨུདཔཏྟེ སཀཾ མུཁནིམིཏྟཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏསྶེཝ རཛསྶ ཝཱ ཨངྒཎསྶ ཝཱ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམཏི. ནོ ཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏེནེཝཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, པརིསུདྡྷཾ ཝཏ མེ’ཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ པཙྩཝེཀྑཎཱ བཧུཀཱརཱ ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ – ‘ལཱབྷཱི ནུ ཁོམྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, ན ནུ ཁོམྷི ལཱབྷཱི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, ལཱབྷཱི ནུ ཁོམྷི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ, ན ནུ ཁོམྷི ལཱབྷཱི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡཱ’ཏི.

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ལཱབྷཱིམྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, ན ལཱབྷཱི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐེ པཏིཊྛཱཡ ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ. སོ ཨཔརེན སམཡེན ལཱབྷཱི ཙེཝ ཧོཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ ལཱབྷཱི ཙ ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ.

‘‘སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ལཱབྷཱིམྷི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ, ན ལཱབྷཱི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ པཏིཊྛཱཡ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐེ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ. སོ ཨཔརེན སམཡེན ལཱབྷཱི ཙེཝ ཧོཏི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ ལཱབྷཱི ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ.

‘‘སཙེ, པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ན ལཱབྷཱི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, ན ལཱབྷཱི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ. ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏེསཾཡེཝ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སོ ཨཔརེན སམཡེན ལཱབྷཱི ཙེཝ ཧོཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ ལཱབྷཱི ཙ ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ.

‘‘སཙེ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི – ‘ལཱབྷཱིམྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, ལཱབྷཱི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡཱ’ཏི, ཏེན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནཱ ཏེསུཡེཝ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ.

‘‘ཙཱིཝརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི. པིཎྜཔཱཏམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི. སེནཱསནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི. གཱམནིགམམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི. ཛནཔདཔདེསམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི. པུགྒལམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི.

‘‘‘ཙཱིཝརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ ཙཱིཝརཾ – ‘ཨིདཾ ཁོ མེ ཙཱིཝརཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔཾ ཙཱིཝརཾ ན སེཝིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ ཙཱིཝརཾ – ‘ཨིདཾ ཁོ མེ ཙཱིཝརཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔཾ ཙཱིཝརཾ སེཝིཏབྦཾ. ‘ཙཱིཝརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘པིཎྜཔཱཏམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ པིཎྜཔཱཏཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ པིཎྜཔཱཏཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ པིཎྜཔཱཏོ ན སེཝིཏབྦོ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ པིཎྜཔཱཏཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ པིཎྜཔཱཏཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ པིཎྜཔཱཏོ སེཝིཏབྦོ. ‘པིཎྜཔཱཏམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘སེནཱསནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ སེནཱསནཾ – ‘ཨིདཾ ཁོ མེ སེནཱསནཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔཾ སེནཱསནཾ ན སེཝིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ སེནཱསནཾ – ‘ཨིདཾ ཁོ མེ སེནཱསནཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔཾ སེནཱསནཾ སེཝིཏབྦཾ. ‘སེནཱསནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘གཱམནིགམམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ གཱམནིགམཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ གཱམནིགམཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ གཱམནིགམོ ན སེཝིཏབྦོ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ གཱམནིགམཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ གཱམནིགམཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ གཱམནིགམོ སེཝིཏབྦོ. ‘གཱམནིགམམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘ཛནཔདཔདེསམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ ཛནཔདཔདེསཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ ཛནཔདཔདེསཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ ཛནཔདཔདེསོ ན སེཝིཏབྦོ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ ཛནཔདཔདེསཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ ཛནཔདཔདེསཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ ཛནཔདཔདེསོ སེཝིཏབྦོ. ‘ཛནཔདཔདེསམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

‘‘‘པུགྒལམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ? ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ པུགྒལཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ པུགྒལཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ ན སེཝིཏབྦོ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ པུགྒལཾ – ‘ཨིམཾ ཁོ མེ པུགྒལཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ པུགྒལོ སེཝིཏབྦོ. ‘པུགྒལམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི – སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པརིཧཱནསུཏྟཾ

༥༥. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི [བྷིཀྑཝོཏི (སཱི. སྱཱ.)]. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘‘པརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ, པརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི. ‘ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ, ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ, ཀིཏྟཱཝཏཱ ཙ པན ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ’’ཏི? ‘‘དཱུརཏོཔི ཁོ མཡཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཱགཙྪཱམ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ སནྟིཀེ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠམཉྙཱཏུཾ. སཱདྷུ ཝཏཱཡསྨནྟཾཡེཝ སཱརིཔུཏྟཾ པཊིབྷཱཏུ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ. ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཏེནཧཱཝུསོ, སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨསྶུཏཉྩེཝ དྷམྨཾ ན སུཎཱཏི, སུཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ སམྨོསཾ གཙྪནྟི, ཡེ ཙསྶ དྷམྨཱ པུབྦེ ཙེཏསོ ཨསམྥུཊྛཔུབྦཱ ཏེ ཙསྶ ན སམུདཱཙརནྟི, ཨཝིཉྙཱཏཉྩེཝ ན ཝིཛཱནཱཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ.

‘‘ཀིཏྟཱཝཏཱ ཙ པནཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ? ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨསྶུཏཉྩེཝ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, སུཏཱ ཙསྶ དྷམྨཱ ན སམྨོསཾ གཙྪནྟི, ཡེ ཙསྶ དྷམྨཱ པུབྦེ ཙེཏསོ ཨསམྥུཊྛཔུབྦཱ ཏེ ཙསྶ སམུདཱཙརནྟི, ཨཝིཉྙཱཏཉྩེཝ ཝིཛཱནཱཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ པུགྒལོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ.

‘‘ནོ ཙེ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི, ཨཐ ‘སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི – ཨེཝཉྷི ཝོ, ཨཱཝུསོ, སིཀྑིཏབྦཾ.

‘‘ཀཐཉྩཱཝུསོ, བྷིཀྑུ སཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཧོཏི? སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཨིཏྠཱི ཝཱ པུརིསོ ཝཱ དཧརོ ཡུཝཱ མཎྜནཀཛཱཏིཀོ ཨཱདཱསེ ཝཱ པརིསུདྡྷེ པརིཡོདཱཏེ ཨཙྪེ ཝཱ ཨུདཔཏྟེ སཀཾ མུཁནིམིཏྟཾ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏསྶེཝ རཛསྶ ཝཱ ཨངྒཎསྶ ཝཱ པཧཱནཱཡ ཝཱཡམཏི. ནོ ཙེ ཏཏྠ པསྶཏི རཛཾ ཝཱ ཨངྒཎཾ ཝཱ, ཏེནེཝཏྟམནོ ཧོཏི པརིཔུཎྞསངྐཔྤོ – ‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, པརིསུདྡྷཾ ཝཏ མེ’ཏི. ཨེཝམེཝ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུནོ པཙྩཝེཀྑཎཱ བཧུཀཱརཱ ཧོཏི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ – ‘ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ཨནུདྡྷཏོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ཨཀྐོདྷནོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ཨསཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ནུ ཁོ བཧུལཾ ཝིཧརཱམི, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ལཱབྷཱི ནུ ཁོམྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ དྷམྨཔཱམོཛྫསྶ, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ལཱབྷཱི ནུ ཁོམྷི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐསྶ, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ, ལཱབྷཱི ནུ ཁོམྷི ཨདྷིཔཉྙཱདྷམྨཝིཔསྶནཱཡ, སཾཝིཛྫཏི ནུ ཁོ མེ ཨེསོ དྷམྨོ ཨུདཱཧུ ནོ’ཏི.

‘‘སཙེ པན, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སབྦེཔིམེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི ན སམནུཔསྶཏི, ཏེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སབྦེསཾཡེཝ ཨིམེསཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ. ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷིཀྑུནཱ སབྦེསཾཡེཝ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘སཙེ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ ཨེཀཙྩེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི སམནུཔསྶཏི, ཨེཀཙྩེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི ན སམནུཔསྶཏི, ཏེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ ཡེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི སམནུཔསྶཏི ཏེསུ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ, ཡེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི ན སམནུཔསྶཏི ཏེསཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཨཱདིཏྟཙེལོ ཝཱ ཨཱདིཏྟསཱིསོ ཝཱ. ཏསྶེཝ ཙེལསྶ ཝཱ སཱིསསྶ ཝཱ ནིབྦཱཔནཱཡ ཨདྷིམཏྟཾ ཚནྡཉྩ ཝཱཡཱམཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ ཨུསྶོལ༹ྷིཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནིཉྩ སཏིཉྩ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརེཡྻ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཡེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི སམནུཔསྶཏི ཏེསུ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ, ཡེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི ན སམནུཔསྶཏི ཏེསཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཊིལཱབྷཱཡ ཨདྷིམཏྟོ ཚནྡོ ཙ ཝཱཡཱམོ ཙ ཨུསྶཱཧོ ཙ ཨུསྶོལ༹ྷཱི ཙ ཨཔྤཊིཝཱནཱི ཙ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཀརཎཱིཡཾ.

‘‘སཙེ པནཱཝུསོ, བྷིཀྑུ པཙྩཝེཀྑམཱནོ སབྦེཔིམེ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨཏྟནི སམནུཔསྶཏི, ཏེནཱཝུསོ, བྷིཀྑུནཱ སབྦེསྭེཝ ཨིམེསུ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ ཨུཏྟརི ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ ཡོགོ ཀརཎཱིཡོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. པཋམསཉྙཱསུཏྟཾ

༥༦. ‘‘དསཡིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ. ཀཏམཱ དས? ཨསུབྷསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ – ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. དུཏིཡསཉྙཱསུཏྟཾ

༥༧. ‘‘དསཡིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ. ཀཏམཱ དས? ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནཏྟསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨཊྛིཀསཉྙཱ, པུལ༹ཝཀསཉྙཱ [པུལཝཀསཉྙཱ (སཱི. པཱི.), པུལུ༹ཝཀསཉྙཱ (ཀ.), ཨ. ནི. ༡.༤༦༣-༤༧༢], ཝིནཱིལཀསཉྙཱ, ཝིཙྪིདྡཀསཉྙཱ, ཨུདྡྷུམཱཏཀསཉྙཱ – ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས སཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ ཨམཏོགདྷཱ ཨམཏཔརིཡོསཱནཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. མཱུལཀསུཏྟཾ

༥༨. [ཨ. ནི. ༨.༨༣] ‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻུཾ – ‘ཀིཾམཱུལཀཱ, ཨཱཝུསོ, སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསམྦྷཝཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསམུདཡཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསམོསརཎཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཔམུཁཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཨདྷིཔཏེཡྻཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཨུཏྟརཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསཱརཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཨོགདྷཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ སབྦེ དྷམྨཱ’ཏི, ཨེཝཾ པུཊྛཱ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཀིནྟི བྱཱཀརེཡྻཱཐཱ’’ཏི? ‘‘བྷགཝཾམཱུལཀཱ ནོ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ བྷགཝཾནེཏྟིཀཱ བྷགཝཾཔཊིསརཎཱ. སཱདྷུ ཝཏ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾཡེཝ པཊིབྷཱཏུ ཨེཏསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ. བྷགཝཏོ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཏེན ཧི, བྷིཀྑཝེ, སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཝཾ པུཙྪེཡྻུཾ – ‘ཀིཾམཱུལཀཱ, ཨཱཝུསོ, སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསམྦྷཝཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསམུདཡཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསམོསརཎཱ སབྦེ དྷམྨཱ ཀིཾཔམུཁཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾ ཨདྷིཔཏེཡྻཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཨུཏྟརཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾསཱརཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཨོགདྷཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཀིཾཔརིཡོསཱནཱ སབྦེ དྷམྨཱ’ཏི, ཨེཝཾ པུཊྛཱ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨེཝཾ བྱཱཀརེཡྻཱཐ – ‘ཚནྡམཱུལཀཱ, ཨཱཝུསོ, སབྦེ དྷམྨཱ, མནསིཀཱརསམྦྷཝཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཕསྶསམུདཡཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཝེདནཱསམོསརཎཱ སབྦེ དྷམྨཱ, སམཱདྷིཔྤམུཁཱ སབྦེ དྷམྨཱ, སཏཱདྷིཔཏེཡྻཱ སབྦེ དྷམྨཱ, པཉྙུཏྟརཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཝིམུཏྟིསཱརཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ཨམཏོགདྷཱ སབྦེ དྷམྨཱ, ནིབྦཱནཔརིཡོསཱནཱ སབྦེ དྷམྨཱ’ཏི. ཨེཝཾ པུཊྛཱ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨེཝཾ བྱཱཀརེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པབྦཛྫཱསུཏྟཾ

༥༩. ‘‘ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ – ‘ཡཐཱཔབྦཛྫཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ན ཙུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶནྟི; ཨནིཙྩསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཨནཏྟསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ལོཀསྶ སམཉྩ ཝིསམཉྩ ཉཏྭཱ ཏཾསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ལོཀསྶ བྷཝཉྩ [སམྦྷཝཉྩ (སཱི. སྱཱ.)] ཝིབྷཝཉྩ ཉཏྭཱ ཏཾསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ལོཀསྶ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཉཏྭཱ ཏཾསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, པཧཱནསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཝིརཱགསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ནིརོདྷསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ནོ ཙིཏྟཾ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི – ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦཾ.

‘‘ཡཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཡཐཱཔབྦཛྫཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ན ཙུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི, ཨནིཙྩསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཨནཏྟསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཨསུབྷསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ལོཀསྶ སམཉྩ ཝིསམཉྩ ཉཏྭཱ ཏཾསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ལོཀསྶ བྷཝཉྩ ཝིབྷཝཉྩ ཉཏྭཱ ཏཾསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ལོཀསྶ སམུདཡཉྩ ཨཏྠངྒམཉྩ ཉཏྭཱ ཏཾསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, པཧཱནསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཝིརཱགསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ནིརོདྷསཉྙཱཔརིཙིཏཉྩ ཙིཏྟཾ ཧོཏི, ཏསྶ དྭིནྣཾ ཕལཱནཾ ཨཉྙཏརཾ ཕལཾ པཱཊིཀངྑཾ – དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨཉྙཱ, སཏི ཝཱ ཨུཔཱདིསེསེ ཨནཱགཱམིཏཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. གིརིམཱནནྡསུཏྟཾ

༦༠. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ གིརིམཱནནྡོ ཨཱབཱདྷིཀོ ཧོཏི དུཀྑིཏོ བཱལ༹ྷགིལཱནོ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨཱཡསྨཱ, བྷནྟེ, གིརིམཱནནྡོ ཨཱབཱདྷིཀོ ཧོཏི དུཀྑིཏོ བཱལ༹ྷགིལཱནོ. སཱདྷུ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཡེནཱཡསྨཱ གིརིམཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམཏུ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི. ‘‘སཙེ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, གིརིམཱནནྡསྶ བྷིཀྑུནོ དས སཉྙཱ བྷཱསེཡྻཱསི, ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ གིརིམཱནནྡསྶ བྷིཀྑུནོ དས སཉྙཱ སུཏྭཱ སོ ཨཱབཱདྷོ ཋཱནསོ པཊིཔྤསྶམྦྷེཡྻ.

‘‘ཀཏམཱ དས? ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནཏྟསཉྙཱ, ཨསུབྷསཉྙཱ, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ [ཨནབྷིརཏིསཉྙཱ (ཀ.)], སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྪཱསཉྙཱ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ཨནིཙྩསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ, སཉྙཱ ཨནིཙྩཱ, སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ, ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩ’ནྟི. ཨིཏི ཨིམེསུ པཉྩསུ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷེསུ ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, ཨནིཙྩསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ཨནཏྟསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཙཀྑུ ཨནཏྟཱ, རཱུཔཱ ཨནཏྟཱ, སོཏཾ ཨནཏྟཱ, སདྡཱ ཨནཏྟཱ, གྷཱནཾ ཨནཏྟཱ, གནྡྷཱ ཨནཏྟཱ, ཛིཝ྄ཧཱ ཨནཏྟཱ, རསཱ ཨནཏྟཱ, ཀཱཡཱ ཨནཏྟཱ, ཕོཊྛབྦཱ ཨནཏྟཱ, མནོ ཨནཏྟཱ, དྷམྨཱ ཨནཏྟཱ’ཏི. ཨིཏི ཨིམེསུ ཚསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེསུ ཨཱཡཏནེསུ ཨནཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, ཨནཏྟསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ཨསུབྷསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨིམམེཝ ཀཱཡཾ ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨདྷོ ཀེསམཏྠཀཱ ཏཙཔརིཡནྟཾ པཱུརཾ ནཱནཱཔྤཀཱརསྶ ཨསུཙིནོ པཙྩཝེཀྑཏི – ‘ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ ནཁཱ དནྟཱ ཏཙོ མཾསཾ ནྷཱརུ ཨཊྛི ཨཊྛིམིཉྫཾ ཝཀྐཾ ཧདཡཾ ཡཀནཾ ཀིལོམཀཾ པིཧཀཾ པཔྥཱསཾ ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ པིཏྟཾ སེམྷཾ པུབྦོ ལོཧིཏཾ སེདོ མེདོ ཨསྶུ ཝསཱ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱ ལསིཀཱ མུཏྟ’ནྟི. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཨསུབྷཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, ཨསུབྷསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘བཧུདུཀྑོ ཁོ ཨཡཾ ཀཱཡོ བཧུཨཱདཱིནཝོ? ཨིཏི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཝིཝིདྷཱ ཨཱབཱདྷཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ཙཀྑུརོགོ སོཏརོགོ གྷཱནརོགོ ཛིཝ྄ཧཱརོགོ ཀཱཡརོགོ སཱིསརོགོ ཀཎྞརོགོ མུཁརོགོ དནྟརོགོ ཨོཊྛརོགོ ཀཱསོ སཱསོ པིནཱསོ ཌཱཧོ [ཌཧོ (སཱི. སྱཱ.)] ཛརོ ཀུཙྪིརོགོ མུཙྪཱ པཀྑནྡིཀཱ སཱུལཱ ཝིསཱུཙིཀཱ ཀུཊྛཾ གཎྜོ ཀིལཱསོ སོསོ ཨཔམཱརོ དདྡུ ཀཎྜུ ཀཙྪུ ནཁསཱ ཝིཏཙྪིཀཱ ལོཧིཏཾ པིཏྟཾ [ལོཧིཏཔིཏྟཾ (སཱི.)] མདྷུམེཧོ ཨཾསཱ པིལ༹ཀཱ བྷགནྡལཱ པིཏྟསམུཊྛཱནཱ ཨཱབཱདྷཱ སེམྷསམུཊྛཱནཱ ཨཱབཱདྷཱ ཝཱཏསམུཊྛཱནཱ ཨཱབཱདྷཱ སནྣིཔཱཏིཀཱ ཨཱབཱདྷཱ ཨུཏུཔརིཎཱམཛཱ ཨཱབཱདྷཱ ཝིསམཔརིཧཱརཛཱ ཨཱབཱདྷཱ ཨོཔཀྐམིཀཱ ཨཱབཱདྷཱ ཀམྨཝིཔཱཀཛཱ ཨཱབཱདྷཱ སཱིཏཾ ཨུཎྷཾ ཛིགྷཙྪཱ པིཔཱསཱ ཨུཙྩཱརོ པསྶཱཝོ’ཏི. ཨིཏི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, ཨཱདཱིནཝསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, པཧཱནསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨུཔྤནྣཾ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, པཛཧཏི, ཝིནོདེཏི, བྱནྟཱིཀརོཏི, ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨུཔྤནྣཾ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, པཛཧཏི, ཝིནོདེཏི, བྱནྟཱིཀརོཏི, ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨུཔྤནྣཾ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, པཛཧཏི, ཝིནོདེཏི, བྱནྟཱིཀརོཏི, ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ནཱདྷིཝཱསེཏི, པཛཧཏི, ཝིནོདེཏི, བྱནྟཱིཀརོཏི, ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, པཧཱནསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ཝིརཱགསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨེཏཾ སནྟཾ ཨེཏཾ པཎཱིཏཾ ཡདིདཾ སབྦསངྑཱརསམཐོ སབྦཱུཔདྷིཔྤཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཱཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིབྦཱན’ནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, ཝིརཱགསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ནིརོདྷསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨེཏཾ སནྟཾ ཨེཏཾ པཎཱིཏཾ ཡདིདཾ སབྦསངྑཱརསམཐོ སབྦཱུཔདྷིཔྤཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཱཀྑཡོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱན’ནྟི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, ནིརོདྷསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཡེ ལོཀེ ཨུཔཱདཱནཱ ཙེཏསོ ཨདྷིཊྛཱནཱབྷིནིཝེསཱནུསཡཱ, ཏེ པཛཧནྟོ ཝིཧརཏི ཨནུཔཱདིཡནྟོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྪཱསཉྙཱ? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ སབྦསངྑཱརེསུ ཨཊྚཱིཡཏི ཧརཱཡཏི ཛིགུཙྪཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, སབྦསངྑཱརེསུ ཨནིཙྪཱསཉྙཱ.

‘‘ཀཏམཱ ཙཱནནྡ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི? ཨིདྷཱནནྡ, བྷིཀྑུ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ནིསཱིདཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ. སོ སཏོཝ ཨསྶསཏི སཏོཝ པསྶསཏི. དཱིགྷཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ ‘དཱིགྷཾ ཨསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི. དཱིགྷཾ ཝཱ པསྶསནྟོ ‘དཱིགྷཾ པསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི. རསྶཾ ཝཱ ཨསྶསནྟོ ‘རསྶཾ ཨསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི. རསྶཾ ཝཱ པསྶསནྟོ ‘རསྶཾ པསྶསཱམཱི’ཏི པཛཱནཱཏི. ‘སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘སབྦཀཱཡཔཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘པསྶམྦྷཡཾ ཀཱཡསངྑཱརཾ པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘པཱིཏིཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘པཱིཏིཔཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘སུཁཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘སུཁཔཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘ཙིཏྟསངྑཱརཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘ཙིཏྟསངྑཱརཔཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘པསྶམྦྷཡཾ ཙིཏྟསངྑཱརཾ ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘པསྶམྦྷཡཾ ཙིཏྟསངྑཱརཾ པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘ཙིཏྟཔཊིསཾཝེདཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘ཙིཏྟཔཊིསཾཝེདཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ཨབྷིཔྤམོདཡཾ ཙིཏྟཾ…པེ… སམཱདཧཾ ཙིཏྟཾ…པེ… ཝིམོཙཡཾ ཙིཏྟཾ…པེ… ཨནིཙྩཱནུཔསྶཱི…པེ… ཝིརཱགཱནུཔསྶཱི…པེ… ནིརོདྷཱནུཔསྶཱི…པེ… ‘པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི ཨསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ‘པཊིནིསྶགྒཱནུཔསྶཱི པསྶསིསྶཱམཱི’ཏི སིཀྑཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏཱནནྡ, ཨཱནཱཔཱནསྶཏི.

‘‘སཙེ ཁོ ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, གིརིམཱནནྡསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིམཱ དས སཉྙཱ བྷཱསེཡྻཱསི, ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི ཡཾ གིརིམཱནནྡསྶ བྷིཀྑུནོ ཨིམཱ དས སཉྙཱ སུཏྭཱ སོ ཨཱབཱདྷོ ཋཱནསོ པཊིཔྤསྶམྦྷེཡྻཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨིམཱ དས སཉྙཱ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཡེནཱཡསྨཱ གིརིམཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏོ གིརིམཱནནྡསྶ ཨིམཱ དས སཉྙཱ ཨབྷཱསི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ གིརིམཱནནྡསྶ དས སཉྙཱ སུཏྭཱ སོ ཨཱབཱདྷོ ཋཱནསོ པཊིཔྤསྶམྦྷི. ཝུཊྛཧི ཙཱཡསྨཱ གིརིམཱནནྡོ ཏམྷཱ ཨཱབཱདྷཱ. ཏཐཱ པཧཱིནོ ཙ པནཱཡསྨཏོ གིརིམཱནནྡསྶ སོ ཨཱབཱདྷོ ཨཧོསཱི’’ཏི. དསམཾ.

སཙིཏྟཝགྒོ པཋམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སཙིཏྟཉྩ སཱརིཔུཏྟ, ཋིཏི ཙ སམཐེན ཙ;

པརིཧཱནོ ཙ དྭེ སཉྙཱ, མཱུལཱ པབྦཛིཏཾ གིརཱིཏི.

(༧) ༢. ཡམཀཝགྒོ

༡. ཨཝིཛྫཱསུཏྟཾ

༦༡. ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡ – ‘ཨིཏོ པུབྦེ ཨཝིཛྫཱ ནཱཧོསི, ཨཐ པཙྪཱ སམབྷཝཱི’ཏི. ཨེཝཉྩེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝུཙྩཏི, ཨཐ ཙ པན པཉྙཱཡཏི – ‘ཨིདཔྤཙྩཡཱ ཨཝིཛྫཱ’ཏི.

‘‘ཨཝིཛྫམྤཱཧཾ [ཨཝིཛྫམྤཧཾ (སཱི. སྱཱ.)], བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨཝིཛྫཱཡ? ‘པཉྩ ནཱིཝརཎཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. པཉྩཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ནཱིཝརཎེ སཱཧཱརེ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརེ. ཀོ ཙཱཧཱརོ པཉྩནྣཾ ནཱིཝརཎཱནཾ? ‘ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནཱི’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཏཱིཎིཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཙྩརིཏཱནི སཱཧཱརཱནི ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཱནི. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཏིཎྞཾ དུཙྩརིཏཱནཾ? ‘ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརསྶ? ‘ཨསཏཱསམྤཛཉྙ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨསཏཱསམྤཛཉྙམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨསཏཱསམྤཛཉྙསྶ? ‘ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསྶ? ‘ཨསྶདྡྷིཡ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨསྶདྡྷིཡམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨསྶདྡྷིཡསྶ? ‘ཨསདྡྷམྨསྶཝན’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨསདྡྷམྨསྶཝནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨསདྡྷམྨསྶཝནསྶ? ‘ཨསཔྤུརིསསཾསེཝོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ.

‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ ཨསདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརཾ ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ པརིཔཱུརོ ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརཾ ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརོ པརིཔཱུརོ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི, ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརཱནི པཉྩ ནཱིཝརཎེ པརིཔཱུརེནྟི, པཉྩ ནཱིཝརཎཱ པརིཔཱུརཱ ཨཝིཛྫཾ པརིཔཱུརེནྟི. ཨེཝམེཏིསྶཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔརིཔབྦཏེ ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ( ) [(གལགལཱཡནྟེ) (སཱི.), (གལ༹གལཱ༹ཡནྟེ) (སྱཱ.)] ཏཾ ཨུདཀཾ ཡཐཱནིནྣཾ པཝཏྟམཱནཾ པབྦཏཀནྡརཔདརསཱཁཱ པརིཔཱུརེཏི, པབྦཏཀནྡརཔདརསཱཁཱ པརིཔཱུརཱ ཀུསོབྦྷེ [ཀུསྶུབྦྷེ (སཱི.), ཀུསུབྦྷེ (སྱཱ.), ཀུསོམྦྷེ (ཀ.) ཨ. ནི. ༣.༩༦] པརིཔཱུརེནྟི. ཀུསོབྦྷཱ པརིཔཱུརཱ མཧཱསོབྦྷེ [མཧཱསོམྦྷེ (ཀ.)] པརིཔཱུརེནྟི, མཧཱསོབྦྷཱ པརིཔཱུརཱ ཀུནྣདིཡོ པརིཔཱུརེནྟི, ཀུནྣདིཡོ པརིཔཱུརཱ མཧཱནདིཡོ པརིཔཱུརེནྟི, མཧཱནདིཡོ པརིཔཱུརཱ མཧཱསམུདྡཾ སཱགརཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཏསྶ མཧཱསམུདྡསྶ སཱགརསྶ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ ཨསདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརཾ ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ པརིཔཱུརོ ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརཾ ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརོ པརིཔཱུརོ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི, ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརཱནི པཉྩ ནཱིཝརཎེ པརིཔཱུརེནྟི, པཉྩ ནཱིཝརཎཱ པརིཔཱུརཱ ཨཝིཛྫཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཏིསྶཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཡཱ? ‘སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སཏྟཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བོཛ྄ཛྷངྒེ སཱཧཱརེ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརེ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སཏྟནྣཾ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ? ‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཙཏྟཱརོཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནེ སཱཧཱརེ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརེ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ? ‘ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནཱི’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཏཱིཎིཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཙརིཏཱནི སཱཧཱརཱནི ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཱནི. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ? ‘ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨིནྡྲིཡསཾཝརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨིནྡྲིཡསཾཝརསྶ? ‘སཏིསམྤཛཉྙ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སཏིསམྤཛཉྙམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སཏིསམྤཛཉྙསྶ? ‘ཡོནིསོམནསིཀཱརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཡོནིསོམནསིཀཱརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཡོནིསོམནསིཀཱརསྶ? ‘སདྡྷཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སདྡྷམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སདྡྷཱཡ? ‘སདྡྷམྨསྶཝན’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སདྡྷམྨསྶཝནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སདྡྷམྨསྶཝནསྶ? ‘སཔྤུརིསསཾསེཝོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ.

‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ སདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི, སདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརཾ སདྡྷཾ པརིཔཱུརེཏི, སདྡྷཱ པརིཔཱུརཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཡོནིསོམནསིཀཱརོ པརིཔཱུརོ སཏིསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརེཏི, སཏིསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ པརིཔཱུརོ ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི, ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརཱནི ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ པརིཔཱུརེནྟི, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ པརིཔཱུརཱ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ པརིཔཱུརཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཏིསྶཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཡཱ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔརིཔབྦཏེ ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཏཾ ཨུདཀཾ ཡཐཱནིནྣཾ པཝཏྟམཱནཾ པབྦཏཀནྡརཔདརསཱཁཱ པརིཔཱུརེཏི, པབྦཏཀནྡརཔདརསཱཁཱ པརིཔཱུརཱ ཀུསོབྦྷེ པརིཔཱུརེནྟི, ཀུསོབྦྷཱ པརིཔཱུརཱ མཧཱསོབྦྷེ པརིཔཱུརེནྟི, མཧཱསོབྦྷཱ པརིཔཱུརཱ ཀུནྣདིཡོ པརིཔཱུརེནྟི, ཀུནྣདིཡོ པརིཔཱུརཱ མཧཱནདིཡོ པརིཔཱུརེནྟི, མཧཱནདིཡོ པརིཔཱུརཱ མཧཱསམུདྡཾ སཱགརཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཏསྶ མཧཱསམུདྡསྶ སཱགརསྶ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ སདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི, སདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརཾ སདྡྷཾ པརིཔཱུརེཏི, སདྡྷཱ པརིཔཱུརཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཡོནིསོམནསིཀཱརོ པརིཔཱུརོ སཏིསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརེཏི, སཏིསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ པརིཔཱུརོ ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི, ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརཱནི ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ པརིཔཱུརེནྟི, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ པརིཔཱུརཱ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ པརིཔཱུརཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཏིསྶཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཡཱ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཏཎྷཱསུཏྟཾ

༦༢. ‘‘པུརིམཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི བྷཝཏཎྷཱཡ – ‘ཨིཏོ པུབྦེ བྷཝཏཎྷཱ ནཱཧོསི, ཨཐ པཙྪཱ སམབྷཝཱི’ཏི. ཨེཝཉྩེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝུཙྩཏི, ཨཐ ཙ པན པཉྙཱཡཏི – ‘ཨིདཔྤཙྩཡཱ བྷཝཏཎྷཱ’ཏི.

‘‘བྷཝཏཎྷཱམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ བྷཝཏཎྷཱཡ? ‘ཨཝིཛྫཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨཝིཛྫམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨཝིཛྫཱཡ? ‘པཉྩ ནཱིཝརཎཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. པཉྩ ནཱིཝརཎེཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརེ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརེ. ཀོ ཙཱཧཱརོ པཉྩནྣཾ ནཱིཝརཎཱནཾ? ‘ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནཱི’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཏཱིཎིཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཙྩརིཏཱནི སཱཧཱརཱནི ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཱནི. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཏིཎྞནྣཾ དུཙྩརིཏཱནཾ? ‘ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརསྶ? ‘ཨསཏཱསམྤཛཉྙ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨསཏཱསམྤཛཉྙམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨསཏཱ སམྤཛཉྙསྶ? ‘ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསྶ? ‘ཨསྶདྡྷིཡ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨསྶདྡྷིཡམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨསྶདྡྷིཡསྶ? ‘ཨསྶདྡྷམྨསྶཝན’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨསྶདྡྷམྨསྶཝནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨསྶདྡྷམྨསྶཝནསྶ? ‘ཨསཔྤུརིསསཾསེཝོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ.

‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ ཨསྶདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསྶདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརཾ ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ པརིཔཱུརོ ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརཾ ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརོ པརིཔཱུརོ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི, ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརཱནི པཉྩ ནཱིཝརཎེ པརིཔཱུརེནྟི, པཉྩ ནཱིཝརཎཱ པརིཔཱུརཱ ཨཝིཛྫཾ པརིཔཱུརེནྟི, ཨཝིཛྫཱ པརིཔཱུརཱ བྷཝཏཎྷཾ པརིཔཱུརེཏི; ཨེཝམེཏིསྶཱ བྷཝཏཎྷཱཡ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔརིཔབྦཏེ ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཏཾ ཨུདཀཾ ཡཐཱནིནྣཾ པཝཏྟམཱནཾ པབྦཏཀནྡརཔདརསཱཁཱ པརིཔཱུརེཏི, པབྦཏཀནྡརཔདརསཱཁཱ པརིཔཱུརཱ ཀུསོབྦྷེ པརིཔཱུརེནྟི, ཀུསོབྦྷཱ པརིཔཱུརཱ མཧཱསོབྦྷེ པརིཔཱུརེནྟི, མཧཱསོབྦྷཱ པརིཔཱུརཱ ཀུནྣདིཡོ པརིཔཱུརེནྟི, ཀུནྣདིཡོ པརིཔཱུརཱ མཧཱནདིཡོ པརིཔཱུརེནྟི, མཧཱནདིཡོ པརིཔཱུརཱ མཧཱསམུདྡཾ སཱགརཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཏསྶ མཧཱསམུདྡསྶ སཱགརསྶ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ ཨསྶདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསྶདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརཾ ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསྶདྡྷིཡཾ པརིཔཱུརཾ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ པརིཔཱུརོ ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨསཏཱསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརཾ ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརོ པརིཔཱུརོ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི, ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཔཱུརཱནི པཉྩ ནཱིཝརཎེ པརིཔཱུརེནྟི, པཉྩ ནཱིཝརཎཱ པརིཔཱུརཱ ཨཝིཛྫཾ པརིཔཱུརེནྟི, ཨཝིཛྫཱ པརིཔཱུརཱ བྷཝཏཎྷཾ པརིཔཱུརེཏི; ཨེཝམེཏིསྶཱ བྷཝཏཎྷཱཡ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཡཱ? ‘སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སཏྟཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, བོཛ྄ཛྷངྒེ སཱཧཱརེ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརེ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སཏྟནྣཾ བོཛ྄ཛྷངྒཱནཾ? ‘ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཙཏྟཱརོཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཏིཔཊྛཱནེ སཱཧཱརེ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརེ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཙཏུནྣཾ སཏིཔཊྛཱནཱནཾ? ‘ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནཱི’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཏཱིཎིཔཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སུཙརིཏཱནི སཱཧཱརཱནི ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཱནི. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཏིཎྞནྣཾ སུཙརིཏཱནཾ? ‘ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཨིནྡྲིཡསཾཝརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཨིནྡྲིཡསཾཝརསྶ? ‘སཏིསམྤཛཉྙ’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སཏིསམྤཛཉྙམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སཏིསམྤཛཉྙསྶ? ‘ཡོནིསོམནསིཀཱརོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. ཡོནིསོམནསིཀཱརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ ཡོནིསོམནསིཀཱརསྶ? ‘སདྡྷཱ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སདྡྷམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སདྡྷཱཡ? ‘སདྡྷམྨསྶཝན’ནྟིསྶ ཝཙནཱིཡཾ. སདྡྷམྨསྶཝནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཱཧཱརཾ ཝདཱམི, ནོ ཨནཱཧཱརཾ. ཀོ ཙཱཧཱརོ སདྡྷམྨསྶཝནསྶ? ‘སཔྤུརིསསཾསེཝོ’ཏིསྶ ཝཙནཱིཡཾ.

‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ སདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི, སདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརཾ སདྡྷཾ པརིཔཱུརེཏི, སདྡྷཱ པརིཔཱུརཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཡོནིསོམནསིཀཱརོ པརིཔཱུརོ སཏིསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརེཏི, སཏིསམྤཛཉྙཾ པརིཔཱུརཾ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ པརིཔཱུརོ ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརེཏི, ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི པརིཔཱུརཱནི ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནེ པརིཔཱུརེནྟི, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ པརིཔཱུརཱ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ པརིཔཱུརེནྟི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ པརིཔཱུརཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཾ པརིཔཱུརེནྟི; ཨེཝམེཏིསྶཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཡཱ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔརིཔབྦཏེ ཐུལླཕུསིཏཀེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཏཾ ཨུདཀཾ ཡཐཱནིནྣཾ པཝཏྟམཱནཾ…པེ… ཨེཝམེཏསྶ མཧཱསམུདྡསྶ སཱགརསྶ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསསཾསེཝོ པརིཔཱུརོ སདྡྷམྨསྶཝནཾ པརིཔཱུརེཏི…པེ… ཨེཝམེཏིསྶཱ ཝིཛྫཱཝིམུཏྟིཡཱ ཨཱཧཱརོ ཧོཏི, ཨེཝཉྩ པཱརིཔཱུརཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ནིཊྛངྒཏསུཏྟཾ

༦༣. ‘‘ཡེ ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, མཡི ནིཊྛཾ གཏཱ སབྦེ ཏེ དིཊྛིསམྤནྣཱ. ཏེསཾ དིཊྛིསམྤནྣཱནཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ, པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ. ཀཏམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ? སཏྟཀྑཏྟུཔརམསྶ, ཀོལཾཀོལསྶ, ཨེཀབཱིཛིསྶ, སཀདཱགཱམིསྶ, ཡོ ཙ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨརཧཱ – ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ. ཀཏམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ? ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡིསྶ, ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡིསྶ, ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིསྶ, སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིསྶ, ཨུདྡྷཾསོཏསྶ ཨཀནིཊྛགཱམིནོ – ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ. ཡེ ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, མཡི ནིཊྛཾ གཏཱ, སབྦེ ཏེ དིཊྛིསམྤནྣཱ. ཏེསཾ དིཊྛིསམྤནྣཱནཾ ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ, ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨཝེཙྩཔྤསནྣསུཏྟཾ

༦༤. ‘‘ཡེ ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, མཡི ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱ, སབྦེ ཏེ སོཏཱཔནྣཱ. ཏེསཾ སོཏཱཔནྣཱནཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ, པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ. ཀཏམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ? སཏྟཀྑཏྟུཔརམསྶ, ཀོལཾཀོལསྶ, ཨེཀབཱིཛིསྶ, སཀདཱགཱམིསྶ, ཡོ ཙ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨརཧཱ – ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ. ཀཏམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ? ཨནྟརཱཔརིནིབྦཱཡིསྶ, ཨུཔཧཙྩཔརིནིབྦཱཡིསྶ, ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིསྶ, སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིསྶ, ཨུདྡྷཾསོཏསྶ ཨཀནིཊྛགཱམིནོ – ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ. ཡེ ཀེཙི, བྷིཀྑཝེ, མཡི ཨཝེཙྩཔྤསནྣཱ སབྦེ ཏེ སོཏཱཔནྣཱ. ཏེསཾ སོཏཱཔནྣཱནཾ ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ནིཊྛཱ, ཨིམེསཾ པཉྩནྣཾ ཨིདྷ ཝིཧཱཡ ནིཊྛཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཋམསུཁསུཏྟཾ

༦༥. ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ མགདྷེསུ ཝིཧརཏི ནཱལཀགཱམཀེ. ཨཐ ཁོ སཱམཎྜཀཱནི པརིབྦཱཛཀོ ཡེནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ སཱརིཔུཏྟེན སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སཱམཎྜཀཱནི པརིབྦཱཛཀོ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ སཱརིཔུཏྟ, སུཁཾ, ཀིཾ དུཀྑ’’ནྟི? ‘‘ཨབྷིནིབྦཏྟི ཁོ, ཨཱཝུསོ, དུཀྑཱ, ཨནབྷིནིབྦཏྟི སུཁཱ. ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ དུཀྑཾ པཱཊིཀངྑཾ – སཱིཏཾ ཨུཎྷཾ ཛིགྷཙྪཱ པིཔཱསཱ ཨུཙྩཱརོ པསྶཱཝོ ཨགྒིསམྥསྶོ དཎྜསམྥསྶོ སཏྠསམྥསྶོ ཉཱཏཱིཔི མིཏྟཱཔི སངྒམྨ སམཱགམྨ རོསེནྟི. ཨབྷིནིབྦཏྟིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ དུཀྑཾ པཱཊིཀངྑཾ. ཨནབྷིནིབྦཏྟིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ སུཁཾ པཱཊིཀངྑཾ – ན སཱིཏཾ ན ཨུཎྷཾ ན ཛིགྷཙྪཱ ན པིཔཱསཱ ན ཨུཙྩཱརོ ན པསྶཱཝོ ན ཨགྒིསམྥསྶོ ན དཎྜསམྥསྶོ ན སཏྠསམྥསྶོ ཉཱཏཱིཔི མིཏྟཱཔི སངྒམྨ སམཱགམྨ ན རོསེནྟི. ཨནབྷིནིབྦཏྟིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ སུཁཾ པཱཊིཀངྑ’’ནྟི. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡསུཁསུཏྟཾ

༦༦. ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ མགདྷེསུ ཝིཧརཏི ནཱལཀགཱམཀེ. ཨཐ ཁོ སཱམཎྜཀཱནི པརིབྦཱཛཀོ ཡེནཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ སཱརིཔུཏྟེན སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སཱམཎྜཀཱནི པརིབྦཱཛཀོ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཝུསོ, སཱརིཔུཏྟ, ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ སུཁཾ, ཀིཾ དུཀྑ’’ནྟི? ‘‘ཨནབྷིརཏི ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ དུཀྑཱ, ཨབྷིརཏི སུཁཱ. ཨནབྷིརཏིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ དུཀྑཾ པཱཊིཀངྑཾ – གཙྪནྟོཔི སུཁཾ སཱཏཾ ནཱདྷིགཙྪཏི, ཋིཏོཔི… ནིསིནྣོཔི… སཡཱནོཔི… གཱམགཏོཔི… ཨརཉྙགཏོཔི… རུཀྑམཱུལགཏོཔི… སུཉྙཱགཱརགཏོཔི… ཨབྦྷོཀཱསགཏོཔི… བྷིཀྑུམཛ྄ཛྷགཏོཔི སུཁཾ སཱཏཾ ནཱདྷིགཙྪཏི. ཨནབྷིརཏིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ དུཀྑཾ པཱཊིཀངྑཾ.

‘‘ཨབྷིརཏིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ སུཁཾ པཱཊིཀངྑཾ – གཙྪནྟོཔི སུཁཾ སཱཏཾ ཨདྷིགཙྪཏི, ཋིཏོཔི… ནིསིནྣོཔི… སཡཱནོཔི… གཱམགཏོཔི… ཨརཉྙགཏོཔི… རུཀྑམཱུལགཏོཔི… སུཉྙཱགཱརགཏོཔི… ཨབྦྷོཀཱསགཏོཔི… བྷིཀྑུམཛ྄ཛྷགཏོཔི སུཁཾ སཱཏཾ ཨདྷིགཙྪཏི. ཨབྷིརཏིཡཱ, ཨཱཝུསོ, སཏི ཨིདཾ སུཁཾ པཱཊིཀངྑ’’ནྟི. ཚཊྛཾ.

༧. པཋམནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཾ

༦༧. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཡེན ནལ༹ཀཔཱནཾ ནཱམ ཀོསལཱནཾ ནིགམོ ཏདཝསརི. ཏཏྲ སུདཾ བྷགཝཱ ནལ༹ཀཔཱནེ ཝིཧརཏི པལཱསཝནེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཱ ཏདཧུཔོསཐེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བཧུདེཝ རཏྟིཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི –

‘‘ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ [ཝིགཏཐཱིནམིདྡྷོ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུསངྒྷོ. པཊིབྷཱཏུ ཏཾ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཱི ཀཐཱ. པིཊྛི མེ ཨཱགིལཱཡཏི; ཏམཧཾ ཨཱཡམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཙཏུགྒུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེསི པཱདེ པཱདཾ ཨཙྩཱདྷཱཡ སཏོ སམྤཛཱནོ ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱ. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, ཨཱཝུསོ, སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི [ཧིརི (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ནཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ནཏྠི … ཝཱིརིཡཾ [ཝིརིཡཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ནཏྠི… པཉྙཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཀཱལ༹པཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱཡཏེཝ ཝཎྞེན ཧཱཡཏི མཎྜལེན ཧཱཡཏི ཨཱབྷཱཡ ཧཱཡཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ནཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ནཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ནཏྠི… པཉྙཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘ཨསྶདྡྷོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨཧིརིཀོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨནོཏྟཔྤཱི པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཀུསཱིཏོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘དུཔྤཉྙོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཀོདྷནོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨུཔནཱཧཱི པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘པཱཔིཙྪོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘པཱཔམིཏྟོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ; ‘མིཙྪཱདིཊྛིཀོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, པརིཧཱནམེཏཾ.

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, ཨཱཝུསོ, སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ཨཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ཨཏྠི… པཉྙཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཛུཎྷཔཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝཌྜྷཏེཝ ཝཎྞེན ཝཌྜྷཏི མཎྜལེན ཝཌྜྷཏི ཨཱབྷཱཡ ཝཌྜྷཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ཨཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ཨཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ཨཏྠི… པཉྙཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི.

‘‘‘སདྡྷོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཧིརཱིམཱ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨོཏྟཔྤཱི པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘པཉྙཝཱ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨཀྐོདྷནོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨནུཔནཱཧཱི པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཨཔྤིཙྪོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘ཀལྱཱཎམིཏྟོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ‘སམྨཱདིཊྛིཀོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, ཨཱཝུསོ, ཨཔརིཧཱནམེཏ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པཙྩུཊྛཱཡ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ! ཡསྶ ཀསྶཙི, སཱརིཔུཏྟ, སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ནཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ནཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ནཏྠི… པཉྙཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི. སེཡྻཐཱཔི, སཱརིཔུཏྟ, ཀཱལ༹པཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱཡཏེཝ ཝཎྞེན ཧཱཡཏི མཎྜལེན ཧཱཡཏི ཨཱབྷཱཡ ཧཱཡཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ…པེ… པཉྙཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ …པེ… ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘‘ཨསྶདྡྷོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, སཱརིཔུཏྟ, པརིཧཱནམེཏཾ; ཨཧིརིཀོ… ཨནོཏྟཔྤཱི… ཀུསཱིཏོ… དུཔྤཉྙོ… ཀོདྷནོ… ཨུཔནཱཧཱི… པཱཔིཙྪོ… པཱཔམིཏྟོ… ‘མིཙྪཱདིཊྛིཀོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, སཱརིཔུཏྟ, པརིཧཱནམེཏཾ.

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, སཱརིཔུཏྟ, སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ཨཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ཨཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ཨཏྠི… པཉྙཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི. སེཡྻཐཱཔི, སཱརིཔུཏྟ, ཛུཎྷཔཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝཌྜྷཏེཝ ཝཎྞེན ཝཌྜྷཏི མཎྜལེན ཝཌྜྷཏི ཨཱབྷཱཡ ཝཌྜྷཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ཨཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ཨཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ཨཏྠི… པཉྙཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི.

‘‘‘སདྡྷོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, སཱརིཔུཏྟ, ཨཔརིཧཱནམེཏཾ; ཧིརཱིམཱ… ཨོཏྟཔྤཱི… ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ… པཉྙཝཱ… ཨཀྐོདྷནོ… ཨནུཔནཱཧཱི… ཨཔྤིཙྪོ… ཀལྱཱཎམིཏྟོ… ‘སམྨཱདིཊྛིཀོ པུརིསཔུགྒལོ’ཏི, སཱརིཔུཏྟ, ཨཔརིཧཱནམེཏ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. དུཏིཡནལ༹ཀཔཱནསུཏྟཾ

༦༨. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ནལ༹ཀཔཱནེ ཝིཧརཏི པལཱསཝནེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན བྷགཝཱ ཏདཧུཔོསཐེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བཧུདེཝ རཏྟིཾ བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེཏྭཱ སམཱདཔེཏྭཱ སམུཏྟེཛེཏྭཱ སམྤཧཾསེཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨནུཝིལོཀེཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི –

‘‘ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑུསངྒྷོ. པཊིབྷཱཏུ ཏཾ, སཱརིཔུཏྟ, བྷིཀྑཱུནཾ དྷམྨཱི ཀཐཱ. པིཊྛི མེ ཨཱགིལཱཡཏི; ཏམཧཾ ཨཱཡམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཙཏུགྒུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎེན པསྶེན སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེསི པཱདེ པཱདཾ ཨཙྩཱདྷཱཡ སཏོ སམྤཛཱནོ ཨུཊྛཱནསཉྙཾ མནསི ཀརིཏྭཱ. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི! ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, ཨཱཝུསོ, སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ནཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ནཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ནཏྠི… པཉྙཱ ནཏྠི… སོཏཱཝདྷཱནཾ ནཏྠི… དྷམྨདྷཱརཎཱ ནཏྠི… ཨཏྠཱུཔཔརིཀྑཱ ནཏྠི… དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟི ནཏྠི… ཨཔྤམཱདོ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཀཱལ༹པཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱཡཏེཝ ཝཎྞེན ཧཱཡཏི མཎྜལེན ཧཱཡཏི ཨཱབྷཱཡ ཧཱཡཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ནཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ནཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ནཏྠི… པཉྙཱ ནཏྠི… སོཏཱཝདྷཱནཾ ནཏྠི… དྷམྨདྷཱརཎཱ ནཏྠི… ཨཏྠཱུཔཔརིཀྑཱ ནཏྠི… དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟི ནཏྠི… ཨཔྤམཱདོ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, ཨཱཝུསོ, སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཧིརཱི ཨཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ཨཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ཨཏྠི… པཉྙཱ ཨཏྠི… སོཏཱཝདྷཱནཾ ཨཏྠི… དྷམྨདྷཱརཎཱ ཨཏྠི… ཨཏྠཱུཔཔརིཀྑཱ ཨཏྠི… དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟི ཨཏྠི… ཨཔྤམཱདོ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, ཛུཎྷཔཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝཌྜྷཏེཝ ཝཎྞེན ཝཌྜྷཏི མཎྜལེན ཝཌྜྷཏི ཨཱབྷཱཡ ཝཌྜྷཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ…པེ… ཨཔྤམཱདོ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པཙྩུཊྛཱཡ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི – ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, སཱརིཔུཏྟ! ཡསྶ ཀསྶཙི, སཱརིཔུཏྟ, སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཧིརཱི ནཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ནཏྠི… པཉྙཱ ནཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ནཏྠི… སོཏཱཝདྷཱནཾ ནཏྠི… དྷམྨདྷཱརཎཱ ནཏྠི… ཨཏྠཱུཔཔརིཀྑཱ ནཏྠི… དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟི ནཏྠི… ཨཔྤམཱདོ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི. སེཡྻཐཱཔི, སཱརིཔུཏྟ, ཀཱལ༹པཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱཡཏེཝ ཝཎྞེན ཧཱཡཏི མཎྜལེན ཧཱཡཏི ཨཱབྷཱཡ ཧཱཡཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ…པེ… ཨཔྤམཱདོ ནཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཧཱནིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ ཝུདྡྷི.

‘‘ཡསྶ ཀསྶཙི, སཱརིཔུཏྟ, སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ཧིརཱི ཨཏྠི… ཨོཏྟཔྤཾ ཨཏྠི… ཝཱིརིཡཾ ཨཏྠི… པཉྙཱ ཨཏྠི… སོཏཱཝདྷཱནཾ ཨཏྠི… དྷམྨདྷཱརཎཱ ཨཏྠི… ཨཏྠཱུཔཔརིཀྑཱ ཨཏྠི… དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟི ཨཏྠི… ཨཔྤམཱདོ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནི. སེཡྻཐཱཔི, སཱརིཔུཏྟ, ཛུཎྷཔཀྑེ ཙནྡསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝཌྜྷཏེཝ ཝཎྞེན ཝཌྜྷཏི མཎྜལེན ཝཌྜྷཏི ཨཱབྷཱཡ ཝཌྜྷཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, ཡསྶ ཀསྶཙི སདྡྷཱ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ…པེ… ཨཔྤམཱདོ ཨཏྠི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཏསྶ ཡཱ རཏྟི ཝཱ དིཝསོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཝུདྡྷིཡེཝ པཱཊིཀངྑཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ ནོ པརིཧཱནཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པཋམཀཐཱཝཏྠུསུཏྟཾ

༦༩. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི, སེཡྻཐིདཾ – [དཱི. ནི. ༡.༡༧; མ. ནི. ༢.༢༢༣; སཾ. ནི. ༥.༡༠༨༠; པཱཙི. ༥༠༨] རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ མཧཱམཏྟཀཐཾ སེནཱཀཐཾ བྷཡཀཐཾ ཡུདྡྷཀཐཾ ཨནྣཀཐཾ པཱནཀཐཾ ཝཏྠཀཐཾ སཡནཀཐཾ མཱལཱཀཐཾ གནྡྷཀཐཾ ཉཱཏིཀཐཾ ཡཱནཀཐཾ གཱམཀཐཾ ནིགམཀཐཾ ནགརཀཐཾ ཛནཔདཀཐཾ ཨིཏྠིཀཐཾ [ཨིཏྠིཀཐཾ པུརིསཀཐཾ (ཀ.) མ. ནི. ཨཊྛ. ༢.༢༢༣ པསྶིཏབྦཾ] སཱུརཀཐཾ ཝིསིཁཱཀཐཾ ཀུམྦྷཊྛཱནཀཐཾ པུབྦཔེཏཀཐཾ ནཱནཏྟཀཐཾ ལོཀཀྑཱཡིཀཾ སམུདྡཀྑཱཡིཀཾ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱཏི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཊིསལླཱནཱ ཝུཊྛིཏོ ཡེན ཨུཔཊྛཱནསཱལཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ནིསཛྫ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ, ཀཱ ཙ པན ཝོ ཨནྟརཱཀཐཱ ཝིཔྤཀཏཱ’’ཏི?

‘‘ཨིདྷ མཡཾ, བྷནྟེ, པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརཱམ, སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ…པེ… ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱ’’ཏི. ‘‘ན ཁོ པནེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷཱཀཾ པཏིརཱུཔཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ སདྡྷཱཡ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏཱནཾ, ཡཾ ཏུམྷེ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརེཡྻཱཐ, སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ མཧཱམཏྟཀཐཾ སེནཱཀཐཾ བྷཡཀཐཾ ཡུདྡྷཀཐཾ ཨནྣཀཐཾ པཱནཀཐཾ ཝཏྠཀཐཾ སཡནཀཐཾ མཱལཱཀཐཾ གནྡྷཀཐཾ ཉཱཏིཀཐཾ ཡཱནཀཐཾ གཱམཀཐཾ ནིགམཀཐཾ ནགརཀཐཾ ཛནཔདཀཐཾ ཨིཏྠིཀཐཾ སཱུརཀཐཾ ཝིསིཁཱཀཐཾ ཀུམྦྷཊྛཱནཀཐཾ པུབྦཔེཏཀཐཾ ནཱནཏྟཀཐཾ ལོཀཀྑཱཡིཀཾ སམུདྡཀྑཱཡིཀཾ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱཏི.

‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཀཐཱཝཏྠཱུནི. ཀཏམཱནི དས? ཨཔྤིཙྪཀཐཱ, སནྟུཊྛིཀཐཱ, པཝིཝེཀཀཐཱ, ཨསཾསགྒཀཐཱ, ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཱ, སཱིལཀཐཱ, སམཱདྷིཀཐཱ, པཉྙཱཀཐཱ, ཝིམུཏྟིཀཐཱ, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀཐཱཏི – ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཀཐཱཝཏྠཱུནི.

‘‘ཨིམེསཾ ཙེ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, དསནྣཾ ཀཐཱཝཏྠཱུནཾ ཨུཔཱདཱཡུཔཱདཱཡ ཀཐཾ ཀཐེཡྻཱཐ, ཨིམེསམྤི ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀཱནཾ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝཱནཾ ཏེཛསཱ ཏེཛཾ པརིཡཱདིཡེཡྻཱཐ, ཀོ པན ཝཱདོ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱན’’ནྟི! ནཝམཾ.

༡༠. དུཏིཡཀཐཱཝཏྠུསུཏྟཾ

༧༠. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཨུཔཊྛཱནསཱལཱཡཾ སནྣིསིནྣཱ སནྣིཔཏིཏཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི, སེཡྻཐིདཾ – རཱཛཀཐཾ ཙོརཀཐཾ མཧཱམཏྟཀཐཾ…པེ… ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཀཐཾ ཨིཏི ཝཱཏི.

‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, པཱསཾསཱནི ཋཱནཱནི. ཀཏམཱནི དས? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཏྟནཱ ཙ ཨཔྤིཙྪོ ཧོཏི, ཨཔྤིཙྪཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘ཨཔྤིཙྪོ བྷིཀྑུ ཨཔྤིཙྪཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ སནྟུཊྛོ ཧོཏི, སནྟུཊྛིཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘སནྟུཊྛོ བྷིཀྑུ སནྟུཊྛིཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ པཝིཝིཏྟོ ཧོཏི, པཝིཝེཀཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘པཝིཝིཏྟོ བྷིཀྑུ པཝིཝེཀཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ ཨསཾསཊྛོ ཧོཏི, ཨསཾསཊྛཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘ཨསཾསཊྛོ བྷིཀྑུ ཨསཾསཊྛཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཧོཏི, ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ བྷིཀྑུ ཝཱིརིཡཱརམྦྷཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ སཱིལསམྤནྣོ ཧོཏི, སཱིལསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘སཱིལསམྤནྣོ བྷིཀྑུ སཱིལསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ སམཱདྷིསམྤནྣོ ཧོཏི, སམཱདྷིསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘སམཱདྷིསམྤནྣོ བྷིཀྑུ སམཱདྷིསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ པཉྙཱསམྤནྣོ ཧོཏི, པཉྙཱསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘པཉྙཱསམྤནྣོ བྷིཀྑུ པཉྙཱསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ ཝིམུཏྟིསམྤནྣོ ཧོཏི, ཝིམུཏྟིསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘ཝིམུཏྟིསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ཝིམུཏྟིསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཙ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤནྣོ ཧོཏི, ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི. ‘ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤདཱཀཐཉྩ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཏྟཱ’ཏི པཱསཾསམེཏཾ ཋཱནཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས པཱསཾསཱནི ཋཱནཱནཱི’’ཏི. དསམཾ.

ཡམཀཝགྒོ དུཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཨཝིཛྫཱ ཏཎྷཱ ནིཊྛཱ ཙ, ཨཝེཙྩ དྭེ སུཁཱནི ཙ;

ནལ༹ཀཔཱནེ དྭེ ཝུཏྟཱ, ཀཐཱཝཏྠཱུཔརེ དུཝེཏི.

(༨) ༣. ཨཱཀངྑཝགྒོ

༡. ཨཱཀངྑསུཏྟཾ

༧༡. [ཨ. ནི. ༤.༡༢; ཨིཏིཝུ. ༡༡༡] ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ སམྤནྣཔཱཏིམོཀྑཱ, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱ ཝིཧརཐ ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣཱ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝིནོ, སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསུ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པིཡོ ཙསྶཾ མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙཱ’ཏི, སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོ ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོ ཝིཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ལཱབྷཱི ཨསྶཾ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱན’ནྟི, སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོ ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོ ཝིཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཡེསཱཧཾ པརིབྷུཉྫཱམི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཱནཾ ཏེསཾ ཏེ ཀཱརཱ མཧཔྥལཱ ཨསྶུ མཧཱནིསཾསཱ’ཏི, སཱིལེསྭེཝསྶ…པེ… བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཡེ མེ [ཡེ མཾ (མ. ནི. ༡.༦༥)] པེཏཱ ཉཱཏཱི སཱལོཧིཏཱ ཀཱལངྐཏཱ [ཀཱལཀཏཱ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] པསནྣཙིཏྟཱ ཨནུསྶརནྟི ཏེསཾ ཏཾ མཧཔྥལཾ ཨསྶ མཧཱནིསཾས’ནྟི, སཱིལེསྭེཝསྶ…པེ… བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘སནྟུཊྛོ ཨསྶཾ ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེནཱ’ཏི, སཱིལེསྭེཝསྶ…པེ… བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཁམོ ཨསྶཾ སཱིཏསྶ ཨུཎྷསྶ ཛིགྷཙྪཱཡ པིཔཱསཱཡ ཌཾསམཀསཝཱཏཱཏཔསརཱིསཔསམྥསྶཱནཾ, དུརུཏྟཱནཾ དུརཱགཏཱནཾ ཝཙནཔཐཱནཾ ཨུཔྤནྣཱནཾ སཱརཱིརིཀཱནཾ ཝེདནཱནཾ དུཀྑཱནཾ ཏིབྦཱནཾ [ཏིཔྤཱནཾ (སཱི. སྱཱ. ཀཾ. པཱི.)] ཁརཱནཾ ཀཊུཀཱནཾ ཨསཱཏཱནཾ ཨམནཱཔཱནཾ པཱཎཧརཱནཾ ཨདྷིཝཱསཀཛཱཏིཀོ ཨསྶ’ནྟི, སཱིལེསྭེཝསྶ…པེ… བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཨརཏིརཏིསཧོ ཨསྶཾ, ན ཙ མཾ ཨརཏིརཏི སཧེཡྻ, ཨུཔྤནྣཾ ཨརཏིརཏིཾ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨབྷིབྷུཡྻ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, སཱིལེསྭེཝསྶ…པེ… བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘བྷཡབྷེརཝསཧོ ཨསྶཾ, ན ཙ མཾ བྷཡབྷེརཝོ སཧེཡྻ, ཨུཔྤནྣཾ བྷཡབྷེརཝཾ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨབྷིབྷུཡྻ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, སཱིལེསྭེཝསྶ…པེ… བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཨསྶཾ ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི’ཏི, སཱིལེསྭེཝསྶ…པེ… བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘ཨཱཀངྑེཡྻ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརེཡྻ’ནྟི, སཱིལེསྭེཝསྶ པརིཔཱུརཀཱརཱི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟོ ཨནིརཱཀཏཛ྄ཛྷཱནོ ཝིཔསྶནཱཡ སམནྣཱགཏོ བྲཱུཧེཏཱ སུཉྙཱགཱརཱནཾ.

‘‘‘སམྤནྣསཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ སམྤནྣཔཱཏིམོཀྑཱ, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏཱ ཝིཧརཐ ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣཱ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝིནོ, སམཱདཱཡ སིཀྑཐ སིཀྑཱཔདེསཱུ’ཏི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. ཀཎྚཀསུཏྟཾ

༧༢. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ སམྦཧུལེཧི ཨབྷིཉྙཱཏེཧི ཨབྷིཉྙཱཏེཧི ཐེརེཧི སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ – ཨཱཡསྨཏཱ ཙ ཙཱལེན [པཱལེན (སྱཱ.)], ཨཱཡསྨཏཱ ཙ ཨུཔཙཱལེན [ཨུཔྤཱལེན (སྱཱ.)], ཨཱཡསྨཏཱ ཙ ཀུཀྐུཊེན [ཀཀྐཊེན (སཱི. སྱཱ.)], ཨཱཡསྨཏཱ ཙ ཀལི༹མྦྷེན [ཀཝིམྦྷེན (སཱི.)], ཨཱཡསྨཏཱ ཙ ནིཀཊེན [ཀཊེན (སཱི.)], ཨཱཡསྨཏཱ ཙ ཀཊིསྶཧེན; ཨཉྙེཧི ཙ ཨབྷིཉྙཱཏེཧི ཨབྷིཉྙཱཏེཧི ཐེརེཧི སཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི བྷདྲེཧི བྷདྲེཧི ཡཱནེཧི པརཔུརཱཡ [པརཾཔུརཱཡ (སྱཱ. ཨཊྛ.)] ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ མཧཱཝནཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧནྟི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཨཐ ཁོ ཏེསཾ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིམེ ཁོ སམྦཧུལཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི བྷདྲེཧི བྷདྲེཧི ཡཱནེཧི པརཔུརཱཡ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ མཧཱཝནཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧནྟི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ‘སདྡཀཎྚཀཱ ཁོ པན ཛྷཱནཱ’ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེན གོསིངྒསཱལཝནདཱཡོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ. ཏཏྠ མཡཾ ཨཔྤསདྡཱ ཨཔྤཱཀིཎྞཱ ཕཱསུཾ [ཕཱསུ (སྱཱ. ཀ.)] ཝིཧརེཡྻཱམཱ’’ཏི. ཨཐ ཁོ ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཡེན གོསིངྒསཱལཝནདཱཡོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཏཏྠ ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཔྤསདྡཱ ཨཔྤཱཀིཎྞཱ ཕཱསུཾ ཝིཧརནྟི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཱལོ, ཀཧཾ ཨུཔཙཱལོ, ཀཧཾ ཀུཀྐུཊོ, ཀཧཾ ཀལི༹མྦྷོ, ཀཧཾ ནིཀཊོ, ཀཧཾ ཀཊིསྶཧོ; ཀཧཾ ནུ ཁོ ཏེ, བྷིཀྑཝེ, ཐེརཱ སཱཝཀཱ གཏཱ’’ཏི?

‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཏེསཾ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨིམེ ཁོ སམྦཧུལཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ལིཙྪཝཱི བྷདྲེཧི བྷདྲེཧི ཡཱནེཧི པརཔུརཱཡ ཨུཙྩཱསདྡཱ མཧཱསདྡཱ མཧཱཝནཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧནྟི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ ‘སདྡཀཎྚཀཱ ཁོ པན ཛྷཱནཱཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེན གོསིངྒསཱལཝནདཱཡོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ ཏཏྠ མཡཾ ཨཔྤསདྡཱ ཨཔྤཱཀིཎྞཱ ཕཱསུཾ ཝིཧརེཡྻཱམཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ ཏེ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨནྟོ ཡེན གོསིངྒསཱལཝནདཱཡོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ. ཏཏྠ ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཔྤསདྡཱ ཨཔྤཱཀིཎྞཱ ཕཱསུཾ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཏེ མཧཱསཱཝཀཱ སམྨཱ བྱཱཀརམཱནཱ བྱཱཀརེཡྻུཾ, ‘སདྡཀཎྚཀཱ ཧི, བྷིཀྑཝེ, ཛྷཱནཱ’ ཝུཏྟཱ མཡཱ.

‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཀཎྚཀཱ. ཀཏམེ དས? པཝིཝེཀཱརཱམསྶ སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ ཀཎྚཀོ, ཨསུབྷནིམིཏྟཱནུཡོགཾ ཨནུཡུཏྟསྶ སུབྷནིམིཏྟཱནུཡོགོ ཀཎྚཀོ, ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརསྶ ཝིསཱུཀདསྶནཾ ཀཎྚཀོ, བྲཧྨཙརིཡསྶ མཱཏུགཱམཱུཔཙཱརོ [མཱཏུགཱམོཔཝིཙཱརོ (སཱི.), མཱཏུགཱམཱུཔཝིཙརོ (ཀ.)] ཀཎྚཀོ, [ཀཐཱ. ༣༣༣] པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ སདྡོ ཀཎྚཀོ, དུཏིཡསྶ ཛྷཱནསྶ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ ཀཎྚཀཱ, ཏཏིཡསྶ ཛྷཱནསྶ པཱིཏི ཀཎྚཀོ, ཙཏུཏྠསྶ ཛྷཱནསྶ ཨསྶཱསཔསྶཱསོ ཀཎྚཀོ, སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷསམཱཔཏྟིཡཱ སཉྙཱ ཙ ཝེདནཱ ཙ ཀཎྚཀོ རཱགོ ཀཎྚཀོ དོསོ ཀཎྚཀོ མོཧོ ཀཎྚཀོ.

‘‘ཨཀཎྚཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ. ནིཀྐཎྚཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ. ཨཀཎྚཀནིཀྐཎྚཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཧརཐ. ཨཀཎྚཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧནྟོ; ནིཀྐཎྚཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧནྟོ; ཨཀཎྚཀནིཀྐཎྚཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧནྟོ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨིཊྛདྷམྨསུཏྟཾ

༧༣. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ དས? བྷོགཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ; ཝཎྞོ ཨིཊྛོ ཀནྟོ མནཱཔོ དུལླབྷོ ལོཀསྨིཾ; ཨཱརོགྱཾ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔཾ དུལླབྷཾ ལོཀསྨིཾ; སཱིལཾ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔཾ དུལླབྷཾ ལོཀསྨིཾ; བྲཧྨཙརིཡཾ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔཾ དུལླབྷཾ ལོཀསྨིཾ; མིཏྟཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ; བཱཧུསཙྩཾ ཨིཊྛཾ ཀནྟཾ མནཱཔཾ དུལླབྷཾ ལོཀསྨིཾ; པཉྙཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ; དྷམྨཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ; སགྒཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ དུལླབྷཱ ལོཀསྨིཾ.

‘‘ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསནྣཾ དྷམྨཱནཾ ཨིཊྛཱནཾ ཀནྟཱནཾ མནཱཔཱནཾ དུལླབྷཱནཾ ལོཀསྨིཾ དས དྷམྨཱ པརིཔནྠཱ [པརིབནྡྷཱ (ཀ.)] – ཨཱལསྱཾ ཨནུཊྛཱནཾ བྷོགཱནཾ པརིཔནྠོ, ཨམཎྜནཱ ཨཝིབྷཱུསནཱ ཝཎྞསྶ པརིཔནྠོ, ཨསཔྤཱཡཀིརིཡཱ ཨཱརོགྱསྶ པརིཔནྠོ, པཱཔམིཏྟཏཱ སཱིལཱནཾ པརིཔནྠོ, ཨིནྡྲིཡཨསཾཝརོ བྲཧྨཙརིཡསྶ པརིཔནྠོ, ཝིསཾཝཱདནཱ མིཏྟཱནཾ པརིཔནྠོ, ཨསཛ྄ཛྷཱཡཀིརིཡཱ བཱཧུསཙྩསྶ པརིཔནྠོ, ཨསུསྶཱུསཱ ཨཔརིཔུཙྪཱ པཉྙཱཡ པརིཔནྠོ, ཨནནུཡོགོ ཨཔཙྩཝེཀྑཎཱ དྷམྨཱནཾ པརིཔནྠོ, མིཙྪཱཔཊིཔཏྟི སགྒཱནཾ པརིཔནྠོ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསནྣཾ ཨིཊྛཱནཾ ཀནྟཱནཾ མནཱཔཱནཾ དུལླབྷཱནཾ ལོཀསྨིཾ ཨིམེ དས དྷམྨཱ པརིཔནྠཱ.

‘‘ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསནྣཾ དྷམྨཱནཾ ཨིཊྛཱནཾ ཀནྟཱནཾ མནཱཔཱནཾ དུལླབྷཱནཾ ལོཀསྨིཾ དས དྷམྨཱ ཨཱཧཱརཱ – ཨུཊྛཱནཾ ཨནཱལསྱཾ བྷོགཱནཾ ཨཱཧཱརོ, མཎྜནཱ ཝིབྷཱུསནཱ ཝཎྞསྶ ཨཱཧཱརོ, སཔྤཱཡཀིརིཡཱ ཨཱརོགྱསྶ ཨཱཧཱརོ, ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ སཱིལཱནཾ ཨཱཧཱརོ, ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ བྲཧྨཙརིཡསྶ ཨཱཧཱརོ, ཨཝིསཾཝཱདནཱ མིཏྟཱནཾ ཨཱཧཱརོ, སཛ྄ཛྷཱཡཀིརིཡཱ བཱཧུསཙྩསྶ ཨཱཧཱརོ, སུསྶཱུསཱ པརིཔུཙྪཱ པཉྙཱཡ ཨཱཧཱརོ, ཨནུཡོགོ པཙྩཝེཀྑཎཱ དྷམྨཱནཾ ཨཱཧཱརོ, སམྨཱཔཊིཔཏྟི སགྒཱནཾ ཨཱཧཱརོ. ཨིམེསཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསནྣཾ དྷམྨཱནཾ ཨིཊྛཱནཾ ཀནྟཱནཾ མནཱཔཱནཾ དུལླབྷཱནཾ ལོཀསྨིཾ ཨིམེ དས དྷམྨཱ ཨཱཧཱརཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཝཌྜྷིསུཏྟཾ

༧༤. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, ཝཌྜྷཱིཧི ཝཌྜྷམཱནོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨརིཡཱཡ ཝཌྜྷིཡཱ ཝཌྜྷཏི, སཱརཱདཱཡཱི ཙ ཧོཏི ཝརཱདཱཡཱི ཀཱཡསྶ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཁེཏྟཝཏྠཱུཧི ཝཌྜྷཏི, དྷནདྷཉྙེན ཝཌྜྷཏི, པུཏྟདཱརེཧི ཝཌྜྷཏི, དཱསཀམྨཀརཔོརིསེཧི ཝཌྜྷཏི, ཙཏུཔྤདེཧི ཝཌྜྷཏི, སདྡྷཱཡ ཝཌྜྷཏི, སཱིལེན ཝཌྜྷཏི, སུཏེན ཝཌྜྷཏི, ཙཱགེན ཝཌྜྷཏི, པཉྙཱཡ ཝཌྜྷཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི ཝཌྜྷཱིཧི ཝཌྜྷམཱནོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨརིཡཱཡ ཝཌྜྷིཡཱ ཝཌྜྷཏི, སཱརཱདཱཡཱི ཙ ཧོཏི ཝརཱདཱཡཱི ཀཱཡསྶཱཏི.

‘‘དྷནེན དྷཉྙེན ཙ ཡོདྷ ཝཌྜྷཏི,

པུཏྟེཧི དཱརེཧི ཙཏུཔྤདེཧི ཙ;

ས བྷོགཝཱ ཧོཏི ཡསསྶི པཱུཛིཏོ,

ཉཱཏཱིཧི མིཏྟེཧི ཨཐོཔི རཱཛུབྷི.

‘‘སདྡྷཱཡ སཱིལེན ཙ ཡོདྷ ཝཌྜྷཏི,

པཉྙཱཡ ཙཱགེན སུཏེན ཙཱུབྷཡཾ;

སོ ཏཱདིསོ སཔྤུརིསོ ཝིཙཀྑཎོ,

དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨུབྷཡེན ཝཌྜྷཏཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ;

༥. མིགསཱལཱསུཏྟཾ

༧༥. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན མིགསཱལཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨཐ ཁོ མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡཾ. པིཏཱ མེ, བྷནྟེ, པུརཱཎོ བྲཧྨཙཱརཱི ཧོཏི ཨཱརཱཙཱརཱི [ཨནཱཙཱརཱི (ཀ.)] ཝིརཏོ མེཐུནཱ གཱམདྷམྨཱ. སོ ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ‘སཀདཱགཱམཱི སཏྟོ [སཀདཱགཱམིསཏྟོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོ’ཏི. པིཏཱམཧོ མེ [པེཏྟཱཔི ཡོ མེ (སཱི.), པིཏ པིཡོ མེ (སྱཱ.) ཨ. ནི. ༦.༤༤], བྷནྟེ, ཨིསིདཏྟོ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི སདཱརསནྟུཊྛོ. སོཔི ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – ‘སཀདཱགཱམཱི སཏྟོ ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོ’ཏི.

‘‘ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡ’’ནྟི? ‘‘ཨེཝཾ ཁོ པནེཏཾ, བྷགིནི, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ མིགསཱལཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནེ པིཎྜཔཱཏཾ གཧེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷནྟེ, པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཡེན མིགསཱལཱཡ ཨུཔཱསིཀཱཡ ནིཝེསནཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཾ. ཨཐ ཁོ, བྷནྟེ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ, བྷནྟེ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ མཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡཾ. པིཏཱ མེ, བྷནྟེ, པུརཱཎོ བྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི ཨཱརཱཙཱརཱི ཝིརཏོ མེཐུནཱ གཱམདྷམྨཱ. སོ ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ སཀདཱགཱམཱི སཏྟོ ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི. པིཏཱམཧོ མེ, བྷནྟེ, ཨིསིདཏྟོ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི སདཱརསནྟུཊྛོ. སོཔི ཀཱལངྐཏོ བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏོ – སཀདཱགཱམཱི སཏྟོ ཏུསིཏཾ ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣོཏི.

ཀཐཾ ཀཐཾ ནཱམཱཡཾ, བྷནྟེ ཨཱནནྡ, བྷགཝཏཱ དྷམྨོ དེསིཏོ ཨཉྙེཡྻོ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ བྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨབྲཧྨཙཱརཱི ཙ ཨུབྷོ སམསམགཏིཀཱ བྷཝིསྶནྟི ཨབྷིསམྤརཱཡ’ནྟི? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཧཾ, བྷནྟེ, མིགསཱལཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཨེཏདཝོཙཾ – ‘ཨེཝཾ ཁོ པནེཏཾ, བྷགིནི, བྷགཝཏཱ བྱཱཀཏ’’’ནྟི.

‘‘ཀཱ ཙཱནནྡ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨམྨཀཱ ཨམྨཀཔཉྙཱ [ཨམྦཀཱ ཨམྦཀཔཉྙཱ (སཱི. པཱི.), ཨནྡྷཀཱ ཨནྡྷཀཔཉྙཱ (སྱཱ.)], ཀེ ཙ པུརིསཔུགྒལཔརོཔརིཡེ ཉཱཎེ?

‘‘དསཡིམེ, ཨཱནནྡ, པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ དས? ཨིདྷཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ དུསྶཱིལོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི, ཡཏྠསྶ ཏཾ དུསྶཱིལྱཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི, ནོ ཝིསེསཱཡ; ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ དུསྶཱིལོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ ཏཾ དུསྶཱིལྱཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ [སུཔྤཊིཝིདྡྷཾ (སྱཱ.)] ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཝིསེསཱཡ པརེཏི, ནོ ཧཱནཱཡ; ཝིསེསགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི – ‘ཨིམསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ, ཨཔརསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ. ཀསྨཱ ནེསཾ ཨེཀོ ཧཱིནོ ཨེཀོ པཎཱིཏོ’ཏི? ཏཉྷི ཏེསཾ, ཨཱནནྡ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ དུསྶཱིལོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ ཏཾ དུསྶཱིལྱཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, པུགྒལོ ཨམུནཱ པུརིམེན པུགྒལེན ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམཾ ཧཱནནྡ, པུགྒལཾ དྷམྨསོཏོ ནིབྦཧཏི. ཏདནྟརཾ ཀོ ཛཱནེཡྻ, ཨཉྙཏྲ ཏཐཱགཏེན! ཏསྨཱཏིཧཱནནྡ, མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎིཀཱ ཨཧུཝཏྠ, མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷིཏྠ. ཁཉྙཏི ཧཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷནྟོ. ཨཧཾ ཝཱ, ཨཱནནྡ [ཨཧཉྩཱནནྡ (སཱི. སྱཱ. ཀ.) ཨ. ནི. ༦.༤༤ པསྶིཏབྦཾ], པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷེཡྻཾ ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སཱིལཝཱ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ ཏཾ སཱིལཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི, ནོ ཝིསེསཱཡ; ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ སཱིལཝཱ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ ཏཾ སཱིལཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཝིསེསཱཡ པརེཏི, ནོ ཧཱནཱཡ; ཝིསེསགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི…པེ… ཨཧཾ ཝཱ, ཨཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷེཡྻཾ ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཏིབྦརཱགོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ སོ རཱགོ ཨཔརིསེསོ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི, ནོ ཝིསེསཱཡ; ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཏིབྦརཱགོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ སོ རཱགོ ཨཔརིསེསོ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཝིསེསཱཡ པརེཏི, ནོ ཧཱནཱཡ; ཝིསེསགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི…པེ… ཨཧཾ ཝཱ, ཨཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷེཡྻཾ ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཀོདྷནོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ སོ ཀོདྷོ ཨཔརིསེསོ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི, ནོ ཝིསེསཱཡ; ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཀོདྷནོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ སོ ཀོདྷོ ཨཔརིསེསོ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཝིསེསཱཡ པརེཏི, ནོ ཧཱནཱཡ; ཝིསེསགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི…པེ… ཨཧཾ ཝཱ, ཨཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷེཡྻཾ ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུདྡྷཏོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཔྤཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ ཏཾ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཨཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི ཨཔྤཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ན ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཱནཱཡ པརེཏི, ནོ ཝིསེསཱཡ; ཧཱནགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཝིསེསགཱམཱི.

‘‘ཨིདྷ པནཱནནྡ, ཨེཀཙྩོ པུགྒལོ ཨུདྡྷཏོ ཧོཏི. ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ ཏཾ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཝིསེསཱཡ པརེཏི, ནོ ཧཱནཱཡ; ཝིསེསགཱམཱིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཧཱནགཱམཱི.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, པམཱཎིཀཱ པམིཎནྟི – ‘ཨིམསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ, ཨཔརསྶཔི ཏེཝ དྷམྨཱ. ཀསྨཱ ནེསཾ ཨེཀོ ཧཱིནོ ཨེཀོ པཎཱིཏོ’ཏི? ཏཉྷི ཏེསཾ, ཨཱནནྡ, ཧོཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ.

‘‘ཏཏྲཱནནྡ, ཡྭཱཡཾ པུགྒལོ ཨུདྡྷཏོ ཧོཏི ཏཉྩ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ཡཏྠསྶ ཏཾ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨཔརིསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཏསྶ སཝནེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, བཱཧུསཙྩེནཔི ཀཏཾ ཧོཏི, དིཊྛིཡཱཔི པཊིཝིདྡྷཾ ཧོཏི, སཱམཱཡིཀམྤི ཝིམུཏྟིཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ, ཨཱནནྡ, པུགྒལོ ཨམུནཱ པུརིམེན པུགྒལེན ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམཾ ཧཱནནྡ, པུགྒལཾ དྷམྨསོཏོ ནིབྦཧཏི. ཏདནྟརཾ ཀོ ཛཱནེཡྻ ཨཉྙཏྲ ཏཐཱགཏེན! ཏསྨཱཏིཧཱནནྡ, མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎིཀཱ ཨཧུཝཏྠ; མཱ པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷིཏྠ. ཁཉྙཏི ཧཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷནྟོ. ཨཧཾ ཝཱ, ཨཱནནྡ, པུགྒལེསུ པམཱཎཾ གཎྷེཡྻཾ ཡོ ཝཱ པནསྶ མཱདིསོ.

‘‘ཀཱ ཙཱནནྡ, མིགསཱལཱ ཨུཔཱསིཀཱ བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ ཨམྨཀཱ ཨམྨཀཔཉྙཱ, ཀེ ཙ པུརིསཔུགྒལཔརོཔརིཡེ ཉཱཎེ! ཨིམེ ཁོ, ཨཱནནྡ, དས པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ.

‘‘ཡཐཱརཱུཔེན, ཨཱནནྡ, སཱིལེན པུརཱཎོ སམནྣཱགཏོ ཨཧོསི ཏཐཱརཱུཔེན སཱིལེན ཨིསིདཏྟོ སམནྣཱགཏོ ཨབྷཝིསྶ, ནཡིདྷ པུརཱཎོ ཨིསིདཏྟསྶ གཏིམྤི ཨཉྙསྶ. ཡཐཱརཱུཔཱཡ ཙཱནནྡ, པཉྙཱཡ ཨིསིདཏྟོ སམནྣཱགཏོ ཨཧོསི ཏཐཱརཱུཔཱཡ པཉྙཱཡ པུརཱཎོ སམནྣཱགཏོ ཨབྷཝིསྶ, ནཡིདྷ ཨིསིདཏྟོ པུརཱཎསྶ གཏིམྤི ཨཉྙསྶ. ཨིཏི ཁོ, ཨཱནནྡ, ཨིམེ པུགྒལཱ ཨུབྷོ ཨེཀངྒཧཱིནཱ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཏཡོདྷམྨསུཏྟཾ

༧༦. ‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ལོཀེ ན སཾཝིཛྫེཡྻུཾ, ན ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏོ དྷམྨཝིནཡོ ལོཀེ དིབྦེཡྻ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཛཱཏི ཙ, ཛརཱ ཙ, མརཎཉྩ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨཱ ལོཀེ ན སཾཝིཛྫེཡྻུཾ, ན ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫེཡྻ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏོ དྷམྨཝིནཡོ ལོཀེ དིབྦེཡྻ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེ ཏཡོ དྷམྨཱ ལོཀེ སཾཝིཛྫནྟི ཏསྨཱ ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ཏསྨཱ ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏོ དྷམྨཝིནཡོ ལོཀེ དིབྦཏི.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཛཱཏིཾ པཧཱཏུཾ ཛརཾ པཧཱཏུཾ མརཎཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? རཱགཾ ཨཔྤཧཱཡ, དོསཾ ཨཔྤཧཱཡ, མོཧཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཛཱཏིཾ པཧཱཏུཾ ཛརཾ པཧཱཏུཾ མརཎཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ རཱགཾ པཧཱཏུཾ དོསཾ པཧཱཏུཾ མོཧཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? སཀྐཱཡདིཊྛིཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཝིཙིཀིཙྪཾ ཨཔྤཧཱཡ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ རཱགཾ པཧཱཏུཾ དོསཾ པཧཱཏུཾ མོཧཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ པཧཱཏུཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཏུཾ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཀུམྨགྒསེཝནཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ པཧཱཏུཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཏུཾ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཾ པཧཱཏུཾ ཀུམྨགྒསེཝནཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? མུཊྛསཙྩཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཨསམྤཛཉྙཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པཧཱཏུཾ ཀུམྨགྒསེཝནཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ མུཊྛསཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསམྤཛཉྙཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཨརིཡདྷམྨསྶ [ཨརིཡདྷམྨཾ (སྱཱ.)] ཨསོཏུཀམྱཏཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ མུཊྛསཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསམྤཛཉྙཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨསོཏུཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨུདྡྷཙྩཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཨསཾཝརཾ ཨཔྤཧཱཡ, དུསྶཱིལྱཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨསོཏུཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨུདྡྷཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསཾཝརཾ པཧཱཏུཾ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨསྶདྡྷིཡཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཨཝདཉྙུཏཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཀོསཛྫཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨུདྡྷཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསཾཝརཾ པཧཱཏུཾ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨསྶདྡྷིཡཾ པཧཱཏུཾ ཨཝདཉྙུཏཾ པཧཱཏུཾ ཀོསཛྫཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨནཱདརིཡཾ ཨཔྤཧཱཡ, དོཝཙསྶཏཾ ཨཔྤཧཱཡ, པཱཔམིཏྟཏཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨསྶདྡྷིཡཾ པཧཱཏུཾ ཨཝདཉྙུཏཾ པཧཱཏུཾ ཀོསཛྫཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨནཱདརིཡཾ པཧཱཏུཾ དོཝཙསྶཏཾ པཧཱཏུཾ པཱཔམིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨཧིརིཀཾ ཨཔྤཧཱཡ, ཨནོཏྟཔྤཾ ཨཔྤཧཱཡ, པམཱདཾ ཨཔྤཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨནཱདརིཡཾ པཧཱཏུཾ དོཝཙསྶཏཾ པཧཱཏུཾ པཱཔམིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཨཧིརིཀོཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནོཏྟཱཔཱི པམཏྟོ ཧོཏི. སོ པམཏྟོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ ཨནཱདརིཡཾ པཧཱཏུཾ དོཝཙསྶཏཾ པཧཱཏུཾ པཱཔམིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. སོ པཱཔམིཏྟོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ ཨསྶདྡྷིཡཾ པཧཱཏུཾ ཨཝདཉྙུཏཾ པཧཱཏུཾ ཀོསཛྫཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཀུསཱིཏོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ ཨུདྡྷཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསཾཝརཾ པཧཱཏུཾ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཏུཾ. སོ དུསྶཱིལོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨསོཏུཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ མུཊྛསཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསམྤཛཉྙཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པཧཱཏུཾ ཀུམྨགྒསེཝནཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ པཧཱཏུཾ. སོ ལཱིནཙིཏྟོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ པཧཱཏུཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཏུཾ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཝིཙིཀིཙྪོ སམཱནོ ཨབྷབྦོ རཱགཾ པཧཱཏུཾ དོསཾ པཧཱཏུཾ མོཧཾ པཧཱཏུཾ. སོ རཱགཾ ཨཔྤཧཱཡ དོསཾ ཨཔྤཧཱཡ མོཧཾ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཛཱཏིཾ པཧཱཏུཾ ཛརཾ པཧཱཏུཾ མརཎཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཛཱཏིཾ པཧཱཏུཾ ཛརཾ པཧཱཏུཾ མརཎཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? རཱགཾ པཧཱཡ, དོསཾ པཧཱཡ, མོཧཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཛཱཏིཾ པཧཱཏུཾ ཛརཾ པཧཱཏུཾ མརཎཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ རཱགཾ པཧཱཏུཾ དོསཾ པཧཱཏུཾ མོཧཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? སཀྐཱཡདིཊྛིཾ པཧཱཡ, ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཡ, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ རཱགཾ པཧཱཏུཾ དོསཾ པཧཱཏུཾ མོཧཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ པཧཱཏུཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཏུཾ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པཧཱཡ, ཀུམྨགྒསེཝནཾ པཧཱཡ, ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ པཧཱཏུཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཏུཾ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པཧཱཏུཾ ཀུམྨགྒསེཝནཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? མུཊྛསཙྩཾ པཧཱཡ, ཨསམྤཛཉྙཾ པཧཱཡ, ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པཧཱཏུཾ ཀུམྨགྒསེཝནཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ མུཊྛསཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསམྤཛཉྙཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ པཧཱཡ, ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨསོཏུཀམྱཏཾ པཧཱཡ, ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ མུཊྛསྶཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསམྤཛཉྙཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨསོཏུཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨུདྡྷཙྩཾ པཧཱཡ, ཨསཾཝརཾ པཧཱཡ, དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨསོཏུཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨུདྡྷཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསཾཝརཾ པཧཱཏུཾ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨསྶདྡྷིཡཾ པཧཱཡ, ཨཝདཉྙུཏཾ པཧཱཡ, ཀོསཛྫཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨུདྡྷཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསཾཝརཾ པཧཱཏུཾ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨསྶདྡྷིཡཾ པཧཱཏུཾ ཨཝདཉྙུཏཾ པཧཱཏུཾ ཀོསཛྫཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨནཱདརིཡཾ པཧཱཡ, དོཝཙསྶཏཾ པཧཱཡ, པཱཔམིཏྟཏཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨསྶདྡྷིཡཾ པཧཱཏུཾ ཨཝདཉྙུཏཾ པཧཱཏུཾ ཀོསཛྫཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཏཡོམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨནཱདརིཡཾ པཧཱཏུཾ དོཝཙསྶཏཾ པཧཱཏུཾ པཱཔམིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. ཀཏམེ ཏཡོ? ཨཧིརིཀཾ པཧཱཡ, ཨནོཏྟཔྤཾ པཧཱཡ, པམཱདཾ པཧཱཡ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཡོ དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨནཱདརིཡཾ པཧཱཏུཾ དོཝཙསྶཏཾ པཧཱཏུཾ པཱཔམིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ.

‘‘ཧིརཱིམཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨོཏྟཱཔཱི ཨཔྤམཏྟོ ཧོཏི. སོ ཨཔྤམཏྟོ སམཱནོ བྷབྦོ ཨནཱདརིཡཾ པཧཱཏུཾ དོཝཙསྶཏཾ པཧཱཏུཾ པཱཔམིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཀལྱཱཎམིཏྟོ སམཱནོ བྷབྦོ ཨསྶདྡྷིཡཾ པཧཱཏུཾ ཨཝདཉྙུཏཾ པཧཱཏུཾ ཀོསཛྫཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ སམཱནོ བྷབྦོ ཨུདྡྷཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསཾཝརཾ པཧཱཏུཾ དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཏུཾ. སོ སཱིལཝཱ སམཱནོ བྷབྦོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶནཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨསོཏུཀམྱཏཾ པཧཱཏུཾ ཨུཔཱརམྦྷཙིཏྟཏཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཨནུཔཱརམྦྷཙིཏྟོ སམཱནོ བྷབྦོ མུཊྛསྶཙྩཾ པཧཱཏུཾ ཨསམྤཛཉྙཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ཝིཀྑེཔཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཨཝིཀྑིཏྟཙིཏྟོ སམཱནོ བྷབྦོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཾ པཧཱཏུཾ ཀུམྨགྒསེཝནཾ པཧཱཏུཾ ཙེཏསོ ལཱིནཏྟཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཨལཱིནཙིཏྟོ སམཱནོ བྷབྦོ སཀྐཱཡདིཊྛིཾ པཧཱཏུཾ ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཏུཾ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ པཧཱཏུཾ. སོ ཨཝིཙིཀིཙྪོ སམཱནོ བྷབྦོ རཱགཾ པཧཱཏུཾ དོསཾ པཧཱཏུཾ མོཧཾ པཧཱཏུཾ. སོ རཱགཾ པཧཱཡ དོསཾ པཧཱཡ མོཧཾ པཧཱཡ བྷབྦོ ཛཱཏིཾ པཧཱཏུཾ ཛརཾ པཧཱཏུཾ མརཎཾ པཧཱཏུ’’ནྟི. ཚཊྛཾ.

༧. ཀཱཀསུཏྟཾ

༧༧. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨསདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཀཱཀོ. ཀཏམེཧི དསཧི? དྷཾསཱི ཙ, པགབྦྷོ ཙ, ཏིནྟིཎོ [ནིལླཛྫོ (ཀ.) ཏིནྟིཎོཏི ཏིནྟིཎཾ ཝུཙྩཏི ཏཎྷཱ… (སཱི. སྱཱ. ཨཊྛ.) ཨབྷིདྷམྨེ ཁུདྡཀཝཏྠུཝིབྷངྒེ ཏིནྟིཎཔདནིདྡེསེ པསྶིཏབྦཾ] ཙ, མཧགྒྷསོ ཙ, ལུདྡོ ཙ, ཨཀཱརུཎིཀོ ཙ, དུབྦལོ ཙ, ཨོརཝིཏཱ ཙ, མུཊྛསྶཏི ཙ, ནེཙཡིཀོ [ནེརསིཀོ (སཱི.) ཏདཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ནེཙཡིཀོ’’ ཏྭེཝ དིསྶཏི] ཙ – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི ཨསདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཀཱཀོ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི ཨསདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པཱཔབྷིཀྑུ. ཀཏམེཧི དསཧི? དྷཾསཱི ཙ, པགབྦྷོ ཙ, ཏིནྟིཎོ ཙ, མཧགྒྷསོ ཙ, ལུདྡོ ཙ, ཨཀཱརུཎིཀོ ཙ, དུབྦལོ ཙ, ཨོརཝིཏཱ ཙ, མུཊྛསྶཏི ཙ, ནེཙཡིཀོ ཙ – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི ཨསདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པཱཔབྷིཀྑཱུ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ནིགཎྛསུཏྟཾ

༧༨. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨསདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ནིགཎྛཱ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨསྶདྡྷཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; དུསྶཱིལཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; ཨཧིརིཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; ཨནོཏྟཔྤིནོ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; ཨསཔྤུརིསསམྦྷཏྟིནོ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; ཨཏྟུཀྐཾསཀཔརཝམྦྷཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; སནྡིཊྛིཔརཱམཱསཱ ཨཱདྷཱནགྒཱཧཱི དུཔྤཊིནིསྶགྒིནོ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; ཀུཧཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; པཱཔིཙྪཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ; པཱཔམིཏྟཱ, བྷིཀྑཝེ, ནིགཎྛཱ – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི ཨསདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ནིགཎྛཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨཱགྷཱཏཝཏྠུསུཏྟཾ

༧༩. [ཨ. ནི. ༩.༢༩] ‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུནི. ཀཏམཱནི དས? ‘ཨནཏྠཾ མེ ཨཙརཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརིསྶཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ‘པིཡསྶ མེ མནཱཔསྶ ཨནཏྠཾ ཨཙརཱི’ཏི…པེ… ‘ཨནཏྠཾ ཙརཏཱི’ཏི…པེ… ‘ཨནཏྠཾ ཙརིསྶཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི, ‘ཨཔྤིཡསྶ མེ ཨམནཱཔསྶ ཨཏྠཾ ཨཙརཱི’ཏི…པེ… ‘ཨཏྠཾ ཙརཏཱི’ཏི…པེ… ‘ཨཏྠཾ ཙརིསྶཏཱི’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷཏི; ཨཊྛཱནེ ཙ ཀུཔྤཏི – ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུནཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨཱགྷཱཏཔཊིཝིནཡསུཏྟཾ

༨༠. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱགྷཱཏཔཊིཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? ‘ཨནཏྠཾ མེ ཨཙརི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི, ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི, ‘ཨནཏྠཾ མེ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱ’ཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི, པིཡསྶ མེ མནཱཔསྶ ཨནཏྠཾ ཨཙརི…པེ… ཙརཏི…པེ… ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི, ཨཔྤིཡསྶ མེ ཨམནཱཔསྶ ཨཏྠཾ ཨཙརི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརཏི…པེ… ཨཏྠཾ ཙརིསྶཏི, ཏཾ ཀུཏེཏྠ ལབྦྷཱཏི ཨཱགྷཱཏཾ པཊིཝིནེཏི, ཨཊྛཱནེ ཙ ན ཀུཔྤཏི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཨཱགྷཱཏཔཊིཝིནཡཱ’’ཏི. དསམཾ.

ཨཱཀངྑཝགྒོ ཏཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཨཱཀངྑོ ཀཎྚཀོ ཨིཊྛཱ, ཝཌྜྷི ཙ མིགསཱལཱཡ;

ཏཡོ དྷམྨཱ ཙ ཀཱཀོ ཙ, ནིགཎྛཱ དྭེ ཙ ཨཱགྷཱཏཱཏི.

(༩) ༤. ཐེརཝགྒོ

༡. ཝཱཧནསུཏྟཾ

༨༡. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཙམྤཱཡཾ ཝིཧརཏི གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཝཱཧནོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཝཱཧནོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏིཧི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, དྷམྨེཧི ཏཐཱགཏོ ནིསྶཊོ ཝིསཾཡུཏྟོ ཝིཔྤམུཏྟོ ཝིམརིཡཱདཱིཀཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི?

‘‘དསཧི ཁོ, ཝཱཧན, དྷམྨེཧི ཏཐཱགཏོ ནིསྶཊོ ཝིསཾཡུཏྟོ ཝིཔྤམུཏྟོ ཝིམརིཡཱདཱིཀཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི. ཀཏམེཧི དསཧི? རཱུཔེན ཁོ, ཝཱཧན, ཏཐཱགཏོ ནིསྶཊོ ཝིསཾཡུཏྟོ ཝིཔྤམུཏྟོ ཝིམརིཡཱདཱིཀཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི, ཝེདནཱཡ ཁོ, ཝཱཧན…པེ… སཉྙཱཡ ཁོ, ཝཱཧན… སངྑཱརེཧི ཁོ, ཝཱཧན… ཝིཉྙཱཎེན ཁོ, ཝཱཧན… ཛཱཏིཡཱ ཁོ, ཝཱཧན… ཛརཱཡ ཁོ, ཝཱཧན… མརཎེན ཁོ, ཝཱཧན… དུཀྑེཧི ཁོ, ཝཱཧན… ཀིལེསེཧི ཁོ, ཝཱཧན, ཏཐཱགཏོ ནིསྶཊོ ཝིསཾཡུཏྟོ ཝིཔྤམུཏྟོ ཝིམརིཡཱདཱིཀཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི. སེཡྻཐཱཔི, ཝཱཧན, ཨུཔྤལཾ ཝཱ པདུམཾ ཝཱ པུཎྜརཱིཀཾ ཝཱ ཨུདཀེ ཛཱཏཾ ཨུདཀེ སཾཝཌྜྷཾ ཨུདཀཱ པཙྩུགྒམྨ ཋིཏཾ ཨནུཔལིཏྟཾ ཨུདཀེན; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཝཱཧན, ཨིམེཧི དསཧི དྷམྨེཧི ཏཐཱགཏོ ནིསྶཊོ ཝིསཾཡུཏྟོ ཝིཔྤམུཏྟོ ཝིམརིཡཱདཱིཀཏེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཨཱནནྡསུཏྟཾ

༨༢. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨསྶདྡྷོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘དུསྶཱིལོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨཔྤསྶུཏོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘དུབྦཙོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘པཱཔམིཏྟོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཀུསཱིཏོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘མུཊྛསྶཏི སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨསནྟུཊྛོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘པཱཔིཙྪོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘མིཙྪཱདིཊྛིཀོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེཧི དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘སདྡྷོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘སཱིལཝཱ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘བཧུསྶུཏོ སུཏདྷརོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘སུཝཙོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཀལྱཱཎམིཏྟོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨུཔཊྛིཏསྶཏི སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘སནྟུཊྛོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨཔྤིཙྪོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘སམྨཱདིཊྛིཀོ སམཱནོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

‘‘སོ ཝཏཱནནྡ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེཧི དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. པུཎྞིཡསུཏྟཾ

༨༣. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ པུཎྞིཡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ པུཎྞིཡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེན ཨཔྤེཀདཱ ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏི ཨཔྤེཀདཱ ནཔྤཊིབྷཱཏཱི’’ཏི?

‘‘སདྡྷོ ཙ, པུཎྞིཡ, བྷིཀྑུ ཧོཏི, ནོ ཙ ཨུཔསངྐམིཏཱ; ནེཝ ཏཱཝ ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏི. ཡཏོ ཙ ཁོ, པུཎྞིཡ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཙ ཧོཏི ཨུཔསངྐམིཏཱ ཙ, ཨེཝཾ ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏི.

‘‘སདྡྷོ ཙ, པུཎྞིཡ, བྷིཀྑུ ཧོཏི ཨུཔསངྐམིཏཱ ཙ, ནོ ཙ པཡིརུཔཱསིཏཱ…པེ… པཡིརུཔཱསིཏཱ ཙ, ནོ ཙ པརིཔུཙྪིཏཱ… པརིཔུཙྪིཏཱ ཙ, ནོ ཙ ཨོཧིཏསོཏོ དྷམྨཾ སུཎཱཏི… ཨོཧིཏསོཏོ ཙ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, ནོ ཙ སུཏྭཱ དྷམྨཾ དྷཱརེཏི… སུཏྭཱ ཙ དྷམྨཾ དྷཱརེཏི, ནོ ཙ དྷཱཏཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑཏི… དྷཱཏཱནཉྩ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑཏི ནོ ཙ ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཧོཏི… ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཙ ཧོཏི, ནོ ཙ ཀལྱཱཎཝཱཙོ ཧོཏི ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎོ པོརིཡཱ ཝཱཙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཝིསྶཊྛཱཡ ཨནེལགལཱ༹ཡ ཨཏྠསྶ ཝིཉྙཱཔནིཡཱ… ཀལྱཱཎཝཱཙོ ཙ ཧོཏི ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎོ པོརིཡཱ ཝཱཙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཝིསྶཊྛཱཡ ཨནེལགལཱ༹ཡ ཨཏྠསྶ ཝིཉྙཱཔནིཡཱ, ནོ ཙ སནྡསྶཀོ ཧོཏི སམཱདཔཀོ སམུཏྟེཛཀོ སམྤཧཾསཀོ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ, ནེཝ ཏཱཝ ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏི.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, པུཎྞིཡ, བྷིཀྑུ སདྡྷོ ཙ ཧོཏི, ཨུཔསངྐམིཏཱ ཙ, པཡིརུཔཱསིཏཱ ཙ, པརིཔུཙྪིཏཱ ཙ, ཨོཧིཏསོཏོ ཙ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, སུཏྭཱ ཙ དྷམྨཾ དྷཱརེཏི, དྷཱཏཱནཉྩ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཾ ཨུཔཔརིཀྑཏི, ཨཏྠམཉྙཱཡ དྷམྨམཉྙཱཡ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ ཙ ཧོཏི, ཀལྱཱཎཝཱཙོ ཙ ཧོཏི ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎོ པོརིཡཱ ཝཱཙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཝིསྶཊྛཱཡ ཨནེལགལཱ༹ཡ ཨཏྠསྶ ཝིཉྙཱཔནིཡཱ, སནྡསྶཀོ ཙ ཧོཏི སམཱདཔཀོ སམུཏྟེཛཀོ སམྤཧཾསཀོ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ – ཨེཝཾ ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏི. ཨིམེཧི ཁོ, པུཎྞིཡ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ [སམནྣཱགཏོ (ཀ.)] [ཨེཀནྟཾ ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏཱིཏི (སྱཱ.)] ཨེཀནྟཔཊིབྷཱནཱ [ཨེཀནྟཔཊིབྷཱནཾ (སཱི.)] ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ ཧོཏཱི’’ཏི [ཨེཀནྟཾ ཏཐཱགཏཾ དྷམྨདེསནཱ པཊིབྷཱཏཱིཏི (སྱཱ.)]. ཏཏིཡཾ.

༤. བྱཱཀརཎསུཏྟཾ

༨༤. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོཏི – ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི. ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ སམནུཡུཉྫཏི སམནུགྒཱཧཏི སམནུབྷཱསཏི. སོ ཏཐཱགཏེན ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀེན ཝཱ ཛྷཱཡིནཱ སམཱཔཏྟིཀུསལེན པརཙིཏྟཀུསལེན པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལེན སམནུཡུཉྫིཡམཱནོ སམནུགྒཱཧིཡམཱནོ སམནུབྷཱསིཡམཱནོ ཨིརཱིཎཾ ཨཱཔཛྫཏི ཝིཙིནཾ [ཝིསིནཾ (སཱི. ཨཊྛ.)] ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི བྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ མནསི ཀརོཏི – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོཏི – ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི?

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི –

‘ཀོདྷནོ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ; ཀོདྷཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཀོདྷཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཨུཔནཱཧཱི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཨུཔནཱཧཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཨུཔནཱཧཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘མཀྑཱི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; མཀྑཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. མཀྑཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘པལཱ༹སཱི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; པལཱ༹སཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. པལཱ༹སཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཨིསྶུཀཱི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཨིསྶཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཨིསྶཱཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘མཙྪརཱི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; མཙྪེརཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. མཙྪེརཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘སཋོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; སཱཋེཡྻཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. སཱཋེཡྻཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘མཱཡཱཝཱི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; མཱཡཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. མཱཡཱཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘པཱཔིཙྪོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཨིཙྪཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཨིཙྪཱཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘སཏི [མུཊྛསྶཏི (སཱི. སྱཱ.)] ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ ཨུཏྟརི ཀརཎཱིཡེ ཨོརམཏྟཀེན ཝིསེསཱདྷིགམེན ཨནྟརཱ ཝོསཱནཾ ཨཱཔནྣོ. ཨནྟརཱ ཝོསཱནགམནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ’.

‘‘སོ ཝཏཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ དས དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སོ ཝཏཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ དས དྷམྨེ པཧཱཡ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཀཏྠཱིསུཏྟཾ

༨༥. ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ ཙེཏཱིསུ ཝིཧརཏི སཧཛཱཏིཡཾ. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཙུནྡསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ མཧཱཙུནྡོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀཏྠཱི ཧོཏི ཝིཀཏྠཱི ཨདྷིགམེསུ – ‘ཨཧཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ སམནུཡུཉྫཏི སམནུགྒཱཧཏི སམནུབྷཱསཏི. སོ ཏཐཱགཏེན ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀེན ཝཱ ཛྷཱཡིནཱ སམཱཔཏྟིཀུསལེན པརཙིཏྟཀུསལེན པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལེན སམནུཡུཉྫིཡམཱནོ སམནུགྒཱཧིཡམཱནོ སམནུབྷཱསིཡམཱནོ ཨིརཱིཎཾ ཨཱཔཛྫཏི ཝིཙིནཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི བྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ མནསི ཀརོཏི – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཀཏྠཱི ཧོཏི ཝིཀཏྠཱི ཨདྷིགམེསུ – ཨཧཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི…པེ… ཨཧཾ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི –

‘དཱིགྷརཏྟཾ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཁཎྜཀཱརཱི ཚིདྡཀཱརཱི སབལཀཱརཱི ཀམྨཱསཀཱརཱི ན སནྟཏཀཱརཱི ན སནྟཏཝུཏྟི སཱིལེསུ. དུསྶཱིལོ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ. དུསྶིལྱཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཨསྶདྡྷོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཨསྶདྡྷིཡཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཨཔྤསྶུཏོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནཱཙཱརོ; ཨཔྤསཙྩཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘དུབྦཙོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; དོཝཙསྶཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘པཱཔམིཏྟོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; པཱཔམིཏྟཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཀུསཱིཏོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཀོསཛྫཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘མུཊྛསྶཏི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; མུཊྛསྶཙྩཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཀུཧཀོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཀོཧཉྙཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘དུབྦྷརོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; དུབྦྷརཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘དུཔྤཉྙོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; དུཔྤཉྙཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ’.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, སཧཱཡཀོ སཧཱཡཀཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཡདཱ ཏེ, སམྨ, དྷནེན [བནྡྷོ (ཀ.)] དྷནཀརཎཱིཡཾ ཨསྶ, ཡཱཙེཡྻཱསི མཾ [ཡཱཙིསྶསི མཾ (སཱི.), པཝེདེཡྻཱསི མཾ (སྱཱ.), པརཱཛེཡྻཱཔི མཾ (ཀ.)] དྷནཾ. དསྶཱམི ཏེ དྷན’ནྟི. སོ ཀིཉྩིདེཝ དྷནཀརཎཱིཡེ སམུཔྤནྣེ སཧཱཡཀོ སཧཱཡཀཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨཏྠོ མེ, སམྨ, དྷནེན. དེཧི མེ དྷན’ནྟི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཏེན ཧི, སམྨ, ཨིདྷ ཁནཱཧཱི’ཏི. སོ ཏཏྲ ཁནནྟོ ནཱདྷིགཙྪེཡྻ. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨལིཀཾ མཾ, སམྨ, ཨཝཙ; ཏུཙྪཀཾ མཾ, སམྨ, ཨཝཙ – ཨིདྷ ཁནཱཧཱི’ཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ནཱཧཾ ཏཾ, སམྨ, ཨལིཀཾ ཨཝཙཾ, ཏུཙྪཀཾ ཨཝཙཾ. ཏེན ཧི, སམྨ, ཨིདྷ ཁནཱཧཱི’ཏི. སོ ཏཏྲཔི ཁནནྟོ ནཱདྷིགཙྪེཡྻ. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨལིཀཾ མཾ, སམྨ, ཨཝཙ, ཏུཙྪཀཾ མཾ, སམྨ, ཨཝཙ – ཨིདྷ ཁནཱཧཱི’ཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ནཱཧཾ ཏཾ, སམྨ, ཨལིཀཾ ཨཝཙཾ, ཏུཙྪཀཾ ཨཝཙཾ. ཏེན ཧི, སམྨ, ཨིདྷ ཁནཱཧཱི’ཏི. སོ ཏཏྲཔི ཁནནྟོ ནཱདྷིགཙྪེཡྻ. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨལིཀཾ མཾ, སམྨ, ཨཝཙ, ཏུཙྪཀཾ མཾ, སམྨ, ཨཝཙ – ཨིདྷ ཁནཱཧཱི’ཏི. སོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ནཱཧཾ ཏཾ, སམྨ, ཨལིཀཾ ཨཝཙཾ, ཏུཙྪཀཾ ཨཝཙཾ. ཨཔི ཙ ཨཧམེཝ ཨུམྨཱདཾ པཱཔུཎིཾ ཙེཏསོ ཝིཔརིཡཱཡ’ནྟི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཀཏྠཱི ཧོཏི ཝིཀཏྠཱི ཨདྷིགམེསུ – ‘ཨཧཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔི, ཨཧཾ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ སམནུཡུཉྫཏི སམནུགྒཱཧཏི སམནུབྷཱསཏི. སོ ཏཐཱགཏེན ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀེན ཝཱ ཛྷཱཡིནཱ སམཱཔཏྟིཀུསལེན པརཙིཏྟཀུསལེན པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལེན སམནུཡུཉྫིཡམཱནོ སམནུགྒཱཧིཡམཱནོ སམནུབྷཱསིཡམཱནོ ཨིརཱིཎཾ ཨཱཔཛྫཏི ཝིཙིནཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི བྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ མནསི ཀརོཏི – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཀཏྠཱི ཧོཏི ཝིཀཏྠཱི ཨདྷིགམེསུ – ཨཧཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི…པེ… ཨཧཾ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ སམཱཔཛྫཱམིཔི ཝུཊྛཧཱམིཔཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི –

‘དཱིགྷརཏྟཾ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཁཎྜཀཱརཱི ཚིདྡཀཱརཱི སབལཀཱརཱི ཀམྨཱསཀཱརཱི, ན སནྟཏཀཱརཱི ན སནྟཏཝུཏྟི སཱིལེསུ. དུསྶཱིལོ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ; དུསྶིལྱཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཨསྶདྡྷོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཨསྶདྡྷིཡཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཨཔྤསྶུཏོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ ཨནཱཙཱརོ; ཨཔྤསཙྩཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘དུབྦཙོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; དོཝཙསྶཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘པཱཔམིཏྟོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; པཱཔམིཏྟཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཀུསཱིཏོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཀོསཛྫཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘མུཊྛསྶཏི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; མུཊྛསྶཙྩཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཀུཧཀོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཀོཧཉྙཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘དུབྦྷརོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; དུབྦྷརཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘དུཔྤཉྙོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; དུཔྤཉྙཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ’.

‘‘སོ ཝཏཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ དས དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སོ ཝཏཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ དས དྷམྨེ པཧཱཡ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཨདྷིམཱནསུཏྟཾ

༨༦. ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏཏྲ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨཱཝུསོ བྷིཀྑཝེ’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀསྶཔསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོཏི – ‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི. ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ སམནུཡུཉྫཏི སམནུགྒཱཧཏི སམནུབྷཱསཏི. སོ ཏཐཱགཏེན ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀེན ཝཱ ཛྷཱཡིནཱ སམཱཔཏྟིཀུསལེན པརཙིཏྟཀུསལེན པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལེན སམནུཡུཉྫིཡམཱནོ སམནུགྒཱཧིཡམཱནོ སམནུབྷཱསིཡམཱནོ ཨིརཱིཎཾ ཨཱཔཛྫཏི ཝིཙིནཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡཾ ཨཱཔཛྫཏི བྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨནཡབྱསནཾ ཨཱཔཛྫཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ མནསི ཀརོཏི – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོཏི – ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི –

‘ཨདྷིམཱནིཀོ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨདྷིམཱནསཙྩོ, ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙཱི, ཨཀཏེ ཀཏསཉྙཱི, ཨནདྷིགཏེ ཨདྷིགཏསཉྙཱི. ཨདྷིམཱནེན ཨཉྙཾ བྱཱཀརོཏི – ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ མནསི ཀརོཏི – ‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཡམཱཡསྨཱ ནིསྶཱཡ ཨདྷིམཱནིཀོ ཨདྷིམཱནསཙྩོ, ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙཱི, ཨཀཏེ ཀཏསཉྙཱི, ཨནདྷིགཏེ ཨདྷིགཏསཉྙཱི. ཨདྷིམཱནེན ཨཉྙཾ བྱཱཀརོཏི – ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི –

‘བཧུསྶུཏོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ, ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ. ཏསྨཱ ཨཡམཱཡསྨཱ ཨདྷིམཱནིཀོ ཨདྷིམཱནསཙྩོ, ཨཔྤཏྟེ པཏྟསཉྙཱི, ཨཀཏེ ཀཏསཉྙཱི, ཨནདྷིགཏེ ཨདྷིགཏསཉྙཱི. ཨདྷིམཱནེན ཨཉྙཾ བྱཱཀརོཏི – ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱམཱི’ཏི.

‘‘ཏམེནཾ ཏཐཱགཏོ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀོ ཝཱ ཛྷཱཡཱི སམཱཔཏྟིཀུསལོ པརཙིཏྟཀུསལོ པརཙིཏྟཔརིཡཱཡཀུསལོ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི –

‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘བྱཱཔནྣོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; བྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. བྱཱཔཱདཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཐིནམིདྡྷོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཐིནམིདྡྷཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཨུདྡྷཏོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཨུདྡྷཙྩཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཨུདྡྷཙྩཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཝིཙིཀིཙྪོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ; ཝིཙིཀིཙྪཱཔརིཡུཊྛིཏེན ཙེཏསཱ བཧུལཾ ཝིཧརཏི. ཝིཙིཀིཙྪཱཔརིཡུཊྛཱནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ཀམྨཱརཱམོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ ཀམྨརཏོ ཀམྨཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. ཀམྨཱརཱམཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘བྷསྶཱརཱམོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ བྷསྶརཏོ བྷསྶཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. བྷསྶཱརཱམཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘ནིདྡཱརཱམོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ ནིདྡཱརཏོ ནིདྡཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. ནིདྡཱརཱམཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘སངྒཎིཀཱརཱམོ ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ སངྒཎིཀརཏོ སངྒཎིཀཱརཱམཏཾ ཨནུཡུཏྟོ. སངྒཎིཀཱརཱམཏཱ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ.

‘སཏི ཁོ པན ཨཡམཱཡསྨཱ ཨུཏྟརི ཀརཎཱིཡེ ཨོརམཏྟཀེན ཝིསེསཱདྷིགམེན ཨནྟརཱ ཝོསཱནཾ ཨཱཔནྣོ. ཨནྟརཱ ཝོསཱནགམནཾ ཁོ པན ཏཐཱགཏཔྤཝེདིཏེ དྷམྨཝིནཡེ པརིཧཱནམེཏཾ’.

‘‘སོ ཝཏཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ དས དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སོ ཝཏཱཝུསོ, བྷིཀྑུ ‘ཨིམེ དས དྷམྨེ པཧཱཡ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཝུདྡྷིཾ ཝིརཱུལ༹ྷིཾ ཝེཔུལླཾ ཨཱཔཛྫིསྶཏཱི’ཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ནཔྤིཡསུཏྟཾ

༨༧. ཏཏྲ ཁོ བྷགཝཱ ཀཱལངྐཏཾ བྷིཀྑུཾ [ཀལནྡཀཾ བྷིཀྑུཾ (སཱི.), ཀཱལ༹ཀབྷིཀྑུཾ (སྱཱ.)] ཨཱརབྦྷ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘བྷིཀྑཝོ’’ཏི. ‘‘བྷདནྟེ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨདྷིཀརཎིཀོ ཧོཏི, ཨདྷིཀརཎསམཐསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨདྷིཀརཎིཀོ ཧོཏི ཨདྷིཀརཎསམཐསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི, སིཀྑཱསམཱདཱནསྶ [སིཀྑཱཀཱམསྶ (ཀ.)] ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི སིཀྑཱསམཱདཱནསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཱཔིཙྪོ ཧོཏི, ཨིཙྪཱཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཱཔིཙྪོ ཧོཏི ཨིཙྪཱཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀོདྷནོ ཧོཏི, ཀོདྷཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཀོདྷནོ ཧོཏི ཀོདྷཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཀྑཱི ཧོཏི, མཀྑཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཀྑཱི ཧོཏི མཀྑཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཋོ ཧོཏི, སཱཋེཡྻཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཋོ ཧོཏི སཱཋེཡྻཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཱཡཱཝཱི ཧོཏི, མཱཡཱཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ མཱཡཱཝཱི ཧོཏི མཱཡཱཝིནཡསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཱནཾ ན ནིསཱམཀཛཱཏིཀོ ཧོཏི, དྷམྨནིསནྟིཡཱ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཱནཾ ན ནིསཱམཀཛཱཏིཀོ ཧོཏི དྷམྨནིསནྟིཡཱ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན པཊིསལླཱིནོ ཧོཏི, པཊིསལླཱནསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན པཊིསལླཱིནོ ཧོཏི པཊིསལླཱནསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ན པཊིསནྠཱརཀོ [པཊིསནྡྷཱརཀོ (ཀ.)] ཧོཏི, པཊིསནྠཱརཀསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ན པཊིསནྠཱརཀོ ཧོཏི པཊིསནྠཱརཀསྶ ན ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ ན པིཡཏཱཡ ན གརུཏཱཡ ན བྷཱཝནཱཡ ན སཱམཉྙཱཡ ན ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཨེཝརཱུཔསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མཾ སབྲཧྨཙཱརཱི སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ [གརུཀརེཡྻུཾ (སཱི. སྱཱ.)] མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ ནཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ན ཙེཝ སཀྐརོནྟི ན གརུཾ ཀརོནྟི [གརུཀརོནྟི (སཱི. སྱཱ.)] ན མཱནེནྟི ན པཱུཛེནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ཏེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱིནེ སམནུཔསྶནྟི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶཁལུ༹ངྐསྶ ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མཾ མནུསྶཱ ཨཱཛཱནཱིཡཊྛཱནེ ཋཔེཡྻུཾ, ཨཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཉྩ བྷོཛེཡྻུཾ, ཨཱཛཱནཱིཡཔརིམཛྫནཉྩ པརིམཛྫེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ ནཾ མནུསྶཱ ན ཙེཝ ཨཱཛཱནཱིཡཊྛཱནེ ཋཔེནྟི ན ཙ ཨཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཾ བྷོཛེནྟི ན ཙ ཨཱཛཱནཱིཡཔརིམཛྫནཾ པརིམཛྫནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱུ མནུསྶཱ ཏཱནི སཱཋེཡྻཱནི ཀཱུཊེཡྻཱནི ཛིམྷེཡྻཱནི ཝངྐེཡྻཱནི ཨཔྤཧཱིནཱནི སམནུཔསྶནྟི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝརཱུཔསྶ བྷིཀྑུནོ ཀིཉྩཱཔི ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མཾ སབྲཧྨཙཱརཱི སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ ནཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ན ཙེཝ སཀྐརོནྟི ན གརུཾ ཀརོནྟི ན མཱནེནྟི ན པཱུཛེནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ཏེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ ཨཔྤཧཱིནེ སམནུཔསྶནྟི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན ཨདྷིཀརཎིཀོ ཧོཏི, ཨདྷིཀརཎསམཐསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན ཨདྷིཀརཎིཀོ ཧོཏི ཨདྷིཀརཎསམཐསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ པིཡཏཱཡ གརུཏཱཡ བྷཱཝནཱཡ སཱམཉྙཱཡ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི, སིཀྑཱསམཱདཱནསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི སིཀྑཱསམཱདཱནསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ པིཡཏཱཡ གརུཏཱཡ བྷཱཝནཱཡ སཱམཉྙཱཡ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཔྤིཙྪོ ཧོཏི, ཨིཙྪཱཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཔྤིཙྪོ ཧོཏི ཨིཙྪཱཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཀྐོདྷནོ ཧོཏི, ཀོདྷཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཀྐོདྷནོ ཧོཏི ཀོདྷཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨམཀྑཱི ཧོཏི, མཀྑཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨམཀྑཱི ཧོཏི མཀྑཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨསཋོ ཧོཏི, སཱཋེཡྻཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨསཋོ ཧོཏི སཱཋེཡྻཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨམཱཡཱཝཱི ཧོཏི, མཱཡཱཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨམཱཡཱཝཱི ཧོཏི མཱཡཱཝིནཡསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཱནཾ ནིསཱམཀཛཱཏིཀོ ཧོཏི, དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དྷམྨཱནཾ ནིསཱམཀཛཱཏིཀོ ཧོཏི དྷམྨནིསནྟིཡཱ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསལླཱིནོ ཧོཏི, པཊིསལླཱནསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཊིསལླཱིནོ ཧོཏི པཊིསལླཱནསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ…པེ… ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པཊིསནྠཱརཀོ ཧོཏི, པཊིསནྠཱརཀསྶ ཝཎྞཝཱདཱི. ཡམྤི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ པཊིསནྠཱརཀོ ཧོཏི པཊིསནྠཱརཀསྶ ཝཎྞཝཱདཱི, ཨཡམྤི དྷམྨོ པིཡཏཱཡ གརུཏཱཡ བྷཱཝནཱཡ སཱམཉྙཱཡ ཨེཀཱིབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཨེཝརཱུཔསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུནོ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མཾ སབྲཧྨཙཱརཱི སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ ནཾ སབྲཧྨཙཱརཱི སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ཏེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ པཧཱིནེ སམནུཔསྶནྟི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, བྷདྡསྶ ཨསྶཱཛཱནཱིཡསྶ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མཾ མནུསྶཱ ཨཱཛཱནཱིཡཊྛཱནེ ཋཔེཡྻུཾ, ཨཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཉྩ བྷོཛེཡྻུཾ, ཨཱཛཱནཱིཡཔརིམཛྫནཉྩ པརིམཛྫེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ ནཾ མནུསྶཱ ཨཱཛཱནཱིཡཊྛཱནེ ཙ ཋཔེནྟི ཨཱཛཱནཱིཡབྷོཛནཉྩ བྷོཛེནྟི ཨཱཛཱནཱིཡཔརིམཛྫནཉྩ པརིམཛྫནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱུ མནུསྶཱ ཏཱནི སཱཋེཡྻཱནི ཀཱུཊེཡྻཱནི ཛིམྷེཡྻཱནི ཝངྐེཡྻཱནི པཧཱིནཱནི སམནུཔསྶནྟི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝརཱུཔསྶ བྷིཀྑུནོ ཀིཉྩཱཔི ན ཨེཝཾ ཨིཙྪཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻ – ‘ཨཧོ ཝཏ མཾ སབྲཧྨཙཱརཱི སཀྐརེཡྻུཾ གརུཾ ཀརེཡྻུཾ མཱནེཡྻུཾ པཱུཛེཡྻུ’ནྟི, ཨཐ ཁོ ནཾ སབྲཧྨཙཱརཱི སཀྐརོནྟི གརུཾ ཀརོནྟི མཱནེནྟི པཱུཛེནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཏཐཱཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱུ སབྲཧྨཙཱརཱི ཏེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ པཧཱིནེ སམནུཔསྶནྟཱི’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཨཀྐོསཀསུཏྟཾ

༨༨. ‘‘ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཀྐོསཀཔརིབྷཱསཀོ ཨརིཡཱུཔཝཱདཱི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཋཱནམེཏཾ ཨཝཀཱསོ [ཨཊྛཱནམེཏཾ ཨནཝཀཱསོ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཡཾ སོ དསནྣཾ བྱསནཱནཾ ཨཉྙཏརཾ བྱསནཾ ནིགཙྪེཡྻ [ན ནིགཙྪེཡྻ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)]. ཀཏམེསཾ དསནྣཾ? ཨནདྷིགཏཾ ནཱདྷིགཙྪཏི, ཨདྷིགཏཱ པརིཧཱཡཏི, སདྡྷམྨསྶ ན ཝོདཱཡནྟི, སདྡྷམྨེསུ ཝཱ ཨདྷིམཱནིཀོ ཧོཏི ཨནབྷིརཏོ ཝཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ཨཉྙཏརཾ ཝཱ སཾཀིལིཊྛཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, གཱལ༹ྷཾ ཝཱ རོགཱཏངྐཾ ཕུསཏི, ཨུམྨཱདཾ ཝཱ པཱཔུཎཱཏི ཙིཏྟཀྑེཔཾ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཀྐོསཀཔརིབྷཱསཀོ ཨརིཡཱུཔཝཱདཱི སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ, ཋཱནམེཏཾ ཨཝཀཱསོ ཡཾ སོ ཨིམེསཾ དསནྣཾ བྱསནཱནཾ ཨཉྙཏརཾ བྱསནཾ ནིགཙྪེཡྻཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཀོཀཱལིཀསུཏྟཾ

༨༩. [སཾ. ནི. ༡.༡༨༡; སུ. ནི. ཀོཀཱལིཀསུཏྟ] ཨཐ ཁོ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘པཱཔིཙྪཱ, བྷནྟེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ, པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏཱ’’ཏི. ‘‘མཱ ཧེཝཾ, ཀོཀཱལིཀ, མཱ ཧེཝཾ, ཀོཀཱལིཀ! པསཱདེཧི, ཀོཀཱལིཀ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ. པེསལཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ’’ཏི.

དུཏིཡམྤི ཁོ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཉྩཱཔི མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སདྡྷཱཡིཀོ པཙྩཡིཀོ, ཨཐ ཁོ པཱཔིཙྪཱཝ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ, པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏཱ’’ཏི. ‘‘མཱ ཧེཝཾ, ཀོཀཱལིཀ, མཱ ཧེཝཾ, ཀོཀཱལིཀ! པསཱདེཧི, ཀོཀཱལིཀ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ. པེསལཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ’’ཏི.

ཏཏིཡམྤི ཁོ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཉྩཱཔི མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སདྡྷཱཡིཀོ པཙྩཡིཀོ, ཨཐ ཁོ པཱཔིཙྪཱཝ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ, པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏཱ’’ཏི. ‘‘མཱ ཧེཝཾ, ཀོཀཱལིཀ, མཱ ཧེཝཾ, ཀོཀཱལིཀ! པསཱདེཧི, ཀོཀཱལིཀ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ. པེསལཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ ཙ ཀོཀཱལིཀསྶ བྷིཀྑུནོ སཱསཔམཏྟཱིཧི པཱིལ༹ཀཱཧི སབྦོ ཀཱཡོ ཕུཊོ ཨཧོསི. སཱསཔམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ མུགྒམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, མུགྒམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ ཀལཱཡམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, ཀལཱཡམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ ཀོལཊྛིམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, ཀོལཊྛིམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ ཀོལམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, ཀོལམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ ཨཱམལཀམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, ཨཱམལཀམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ (ཏིཎྜུཀམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, ཏིཎྜུཀམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ,) [སཾ. ནི. ༡.༡༨༡; སུ. ནི. ཀོཀཱལིཀསུཏྟ ནཏྠི] བེལུ༹ཝསལཱཊུཀམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, བེལུ༹ཝསལཱཊུཀམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ བིལླམཏྟིཡོ ཨཧེསུཾ, བིལླམཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ པབྷིཛྫིཾསུ, པུབྦཉྩ ལོཧིཏཉྩ པགྒྷརིཾསུ. སོ སུདཾ ཀདལིཔཏྟེསུ སེཏི མཙྪོཝ ཝིསགིལིཏོ.

ཨཐ ཁོ ཏུརཱུ པཙྩེཀབྲཧྨཱ [ཏུདུཔྤཙྩེཀབྲཧྨཱ (སཱི. པཱི.), ཏུདི པཙྩེཀབྲཧྨཱ (སྱཱ.), ཏུརི པཙྩེཀབྲཧྨཱ (ཀ.) སཾ. ནི. ༡.༡༨༠] ཡེན ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝེཧཱསེ ཋཏྭཱ ཀོཀཱལིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘པསཱདེཧི, ཀོཀཱལིཀ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ. པེསལཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ’’ཏི. ‘‘ཀོསི ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ ཏུརཱུ པཙྩེཀབྲཧྨཱ’’ཏི. ‘‘ནནུ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ ཨནཱགཱམཱི བྱཱཀཏོ, ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཨིདྷཱགཏོ? པསྶ ཡཱཝཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཨཔརདྡྷ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཏུརཱུ པཙྩེཀབྲཧྨཱ ཀོཀཱལིཀཾ བྷིཀྑུཾ གཱཐཱཧི ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –

‘‘པུརིསསྶ ཧི ཛཱཏསྶ, ཀུཋཱརཱི ཛཱཡཏེ མུཁེ;

ཡཱཡ ཚིནྡཏི ཨཏྟཱནཾ, བཱལོ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཎཾ.

‘‘ཡོ ནིནྡིཡཾ པསཾསཏི, ཏཾ ཝཱ ནིནྡཏི ཡོ པསཾསིཡོ;

ཝིཙིནཱཏི མུཁེན སོ ཀལིཾ, ཀལིནཱ ཏེན སུཁཾ ན ཝིནྡཏི.

‘‘ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཡཾ ཀལི, ཡོ ཨཀྑེསུ དྷནཔརཱཛཡོ;

སབྦསྶཱཔི སཧཱཔི ཨཏྟནཱ, ཨཡམེཝ མཧཏྟརོ ཀལི;

ཡོ སུགཏེསུ མནཾ པདཱུསཡེ.

‘‘སཏཾ སཧསྶཱནཾ ནིརབྦུདཱནཾ, ཚཏྟིཾསཏི པཉྩ ཙ ཨབྦུདཱནི;

ཡམརིཡགརཧཱི ནིརཡཾ ཨུཔེཏི, ཝཱཙཾ མནཉྩ པཎིདྷཱཡ པཱཔཀ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ ཏེནེཝ ཨཱབཱདྷེན ཀཱལམཀཱསི. ཀཱལངྐཏོ ཙ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ པདུམཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ ཨཱགྷཱཏེཏྭཱ.

ཨཐ ཁོ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞོ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཁོ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོཀཱལིཀོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཀཱལངྐཏོ. ཀཱལངྐཏོ ཙ, བྷནྟེ, ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ པདུམཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ ཨཱགྷཱཏེཏྭཱ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི. ཨིདཾ ཝཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨིམཾ, བྷིཀྑཝེ, རཏྟིཾ བྲཧྨཱ སཧམྤཏི ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞོ ཀེཝལཀཔྤཾ ཛེཏཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཡེནཱཧཾ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྲཧྨཱ སཧམྤཏི མཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘ཀོཀཱལིཀོ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཀཱལངྐཏོ; ཀཱལངྐཏོ ཙ, བྷནྟེ, ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ པདུམཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ ཨཱགྷཱཏེཏྭཱ’ཏི. ཨིདམཝོཙ, བྷིཀྑཝེ, བྲཧྨཱ སཧམྤཏི. ཨིདཾ ཝཏྭཱ མཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཱིཝ དཱིགྷཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, པདུམེ ནིརཡེ ཨཱཡུཔྤམཱཎ’’ནྟི? ‘‘དཱིགྷཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, པདུམེ ནིརཡེ ཨཱཡུཔྤམཱཎཾ. ན ཏཾ སུཀརཾ སངྑཱཏུཾ – ‘ཨེཏྟཀཱནི ཝསྶཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱནི ཝསྶསཏཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱནི ཝསྶསཧསྶཱནཱིཏི ཝཱ ཨེཏྟཀཱནི ཝསྶསཏསཧསྶཱནཱིཏི ཝཱ’’’ཏི.

‘‘སཀྐཱ པན, བྷནྟེ, ཨུཔམཾ ཀཱཏུ’’ནྟི? ‘‘སཀྐཱ, བྷིཀྑཱུ,’’ཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙ – ‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏིཁཱརིཀོ ཀོསལཀོ ཏིལཝཱཧོ ཏཏོ པུརིསོ ཝསྶསཏསྶ ཝསྶསཏསྶ ཨཙྩཡེན ཨེཀམེཀཾ ཏིལཾ ཨུདྡྷརེཡྻ. ཁིཔྤཏརཾ ཁོ སོ, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏིཁཱརིཀོ ཀོསལཀོ ཏིལཝཱཧོ ཨིམིནཱ ཨུཔཀྐམེན པརིཀྑཡཾ པརིཡཱདཱནཾ གཙྪེཡྻ, ན ཏྭེཝ ཨེཀོ ཨབྦུདོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨབྦུདཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ནིརབྦུདོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ནིརབྦུདཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨབབོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨབབཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨཊཊོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨཊཊཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨཧཧོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨཧཧཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཀུམུདོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཀུམུདཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ སོགནྡྷིཀོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི སོགནྡྷིཀཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨུཔྤལཀོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨུཔྤལཀཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ པུཎྜརཱིཀོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི པུཎྜརཱིཀཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ པདུམོ ནིརཡོ. པདུམཾ ཁོ པན, བྷིཀྑུ, ནིརཡཾ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ ཨུཔཔནྣོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ ཨཱགྷཱཏེཏྭཱ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘པུརིསསྶ ཧི ཛཱཏསྶ, ཀུཋཱརཱི ཛཱཡཏེ མུཁེ;

ཡཱཡ ཚིནྡཏི ཨཏྟཱནཾ, བཱལོ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཎཾ.

‘‘ཡོ ནིནྡིཡཾ པསཾསཏི, ཏཾ ཝཱ ནིནྡཏི ཡོ པསཾསིཡོ;

ཝིཙིནཱཏི མུཁེན སོ ཀལིཾ, ཀལིནཱ ཏེན སུཁཾ ན ཝིནྡཏི.

‘‘ཨཔྤམཏྟཀོ ཨཡཾ ཀལི, ཡོ ཨཀྑེསུ དྷནཔརཱཛཡོ;

སབྦསྶཱཔི སཧཱཔི ཨཏྟནཱ, ཨཡམེཝ མཧཏྟརོ ཀལི;

ཡོ སུགཏེསུ མནཾ པདཱུསཡེ.

‘‘སཏཾ སཧསྶཱནཾ ནིརབྦུདཱནཾ, ཚཏྟིཾསཏི པཉྩ ཙ ཨབྦུདཱནི;

ཡམརིཡགརཧཱི ནིརཡཾ ཨུཔེཏི, ཝཱཙཾ མནཉྩ པཎིདྷཱཡ པཱཔཀ’’ནྟི. ནཝམཾ;

༡༠. ཁཱིཎཱསཝབལསུཏྟཾ

༩༠. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’’’ཏི?

‘‘དས, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི. ཀཏམཱནི དས? [ཨ. ནི. ༨.༢༨; པཊི. མ. ༢.༤༤] ཨིདྷ, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩཏོ སབྦེ སངྑཱརཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཡམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨནིཙྩཏོ སབྦེ སངྑཱརཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི, ཨིདམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི. ཡམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱ ཀཱམཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཱ ཧོནྟི, ཨིདམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཝེཀནིནྣཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཝིཝེཀཔོཎཾ ཝིཝེཀཔབྦྷཱརཾ ཝིཝེཀཊྛཾ ནེཀྑམྨཱབྷིརཏཾ བྱནྟཱིབྷཱུཏཾ སབྦསོ ཨཱསཝཊྛཱནིཡེཧི དྷམྨེཧི. ཡམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཝིཝེཀནིནྣཾ ཙིཏྟཾ ཧོཏི ཝིཝེཀཔོཎཾ ཝིཝེཀཔབྦྷཱརཾ ཝིཝེཀཊྛཾ ནེཀྑམྨཱབྷིརཏཾ བྱནྟཱིབྷཱུཏཾ སབྦསོ ཨཱསཝཊྛཱནིཡེཧི དྷམྨེཧི, ཨིདམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝིཏཱ ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱ. ཡམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝིཏཱ ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱ, ཨིདམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ བྷཱཝིཏཱ ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱ…པེ… ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ བྷཱཝིཏཱ ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱ …པེ… པཉྩིནྡྲིཡཱནི… པཉྩ བལཱནི བྷཱཝིཏཱནི ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱནི… སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝིཏཱ ཧོནྟི སུབྷཱཝིཏཱ… ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི སུབྷཱཝིཏོ. ཡམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ བྷཱཝིཏོ ཧོཏི སུབྷཱཝིཏོ, ཨིདམྤི, བྷནྟེ, ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཾ ཧོཏི, ཡཾ བལཾ ཨཱགམྨ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’ཏི.

‘‘ཨིམཱནི ཁོ, བྷནྟེ, དས ཁཱིཎཱསཝསྶ བྷིཀྑུནོ བལཱནི, ཡེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏོ ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཾ པཊིཛཱནཱཏི – ‘ཁཱིཎཱ མེ ཨཱསཝཱ’’’ཏི. དསམཾ.

ཐེརཝགྒོ ཙཏུཏྠོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཝཱཧནཱནནྡོ པུཎྞིཡོ, བྱཱཀརཾ ཀཏྠིམཱནིཀོ;

ནཔིཡཀྐོསཀོཀཱལི, ཁཱིཎཱསཝབལེན ཙཱཏི.

(༡༠) ༥. ཨུཔཱལིཝགྒོ

༡. ཀཱམབྷོགཱིསུཏྟཾ

༩༡. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘དསཡིམེ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ དས? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེན; ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེན ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏི [ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨེཝམུཔརིཔི] ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེན; ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི, ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེན; ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི; དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི; དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི, ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི; དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན; དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན; དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི, ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན; དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི. ཏེ ཙ བྷོགེ གཐིཏོ [གདྷིཏོ (ཀ.) ཨ. ནི. ༣.༡༢༤ པསྶིཏབྦཾ] མུཙྪིཏོ ཨཛ྄ཛྷོསནྣོ [ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ (སབྦཏྠ) ཨ. ནི. ༣.༡༢༤ སུཏྟཝཎྞནཱ ཊཱིཀཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ] ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ཨནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, གཧཔཏི, ཨེཀཙྩོ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན; དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི. ཏེ ཙ བྷོགེ ཨགཐིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷོསནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེན, ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེན ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ. ‘ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེན, ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེན, ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ དྭཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ. ‘ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ, ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི, དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ ཏཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ. ‘དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི, དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ དྭཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ. ‘དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི, དྷམྨཱདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ སཱཧསེནཔི ཨསཱཧསེནཔི ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཨདྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི སཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན, དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ དྭཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ. དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི ན པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན པཱསཾསོ ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི གཱརཡ྄ཧོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན, དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ན སཾཝིབྷཛཏི ན པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན, དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཏེ ཙ བྷོགེ གཐིཏོ མུཙྪིཏོ ཨཛ྄ཛྷོསནྣོ ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ཨནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ‘དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཏེ ཙ བྷོགེ གཐིཏོ མུཙྪིཏོ ཨཛ྄ཛྷོསནྣོ ཨནཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ཨནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམེཧི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ ཨིམིནཱ ཨེཀེན ཋཱནེན གཱརཡ྄ཧོ.

‘‘ཏཏྲ, གཧཔཏི, ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན, དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཏེ ཙ བྷོགེ ཨགཐིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷོསནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི, ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ. ‘དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེནཱ’ཏི, ཨིམིནཱ པཋམེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ དུཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཏཏིཡེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ‘ཏེ ཙ བྷོགེ ཨགཐིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷོསནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏཱི’ཏི, ཨིམིནཱ ཙཏུཏྠེན ཋཱནེན པཱསཾསོ. ཨཡཾ, གཧཔཏི, ཀཱམབྷོགཱི ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧི པཱསཾསོ.

‘‘ཨིམེ ཁོ, གཧཔཏི, དས ཀཱམབྷོགཱི སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཨིམེསཾ ཁོ, གཧཔཏི, དསནྣཾ ཀཱམབྷོགཱིནཾ ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན, དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཏེ ཙ བྷོགེ ཨགཐིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷོསནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི, ཨཡཾ ཨིམེསཾ དསནྣཾ ཀཱམབྷོགཱིནཾ ཨགྒོ ཙ སེཊྛོ ཙ པཱམོཀྑོ [མོཀྑོ (ཀ. སཱི.) ཨ. ནི. ༤.༩༥; ༥.༡༨༡; སཾ. ནི. ༣.༦༦༢] ཙ ཨུཏྟམོ ཙ པཝརོ ཙ. སེཡྻཐཱཔི, གཧཔཏི, གཝཱ ཁཱིརཾ, ཁཱིརམྷཱ དདྷི, དདྷིམྷཱ ནཝནཱིཏཾ, ནཝནཱིཏམྷཱ སཔྤི, སཔྤིམྷཱ སཔྤིམཎྜོ. སཔྤིམཎྜོ ཏཏྠ ཨགྒམཀྑཱཡཏི.

ཨེཝམེཝཾ ཁོ, གཧཔཏི, ཨིམེསཾ དསནྣཾ ཀཱམབྷོགཱིནཾ ཡྭཱཡཾ ཀཱམབྷོགཱི དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསཏི ཨསཱཧསེན, དྷམྨེན བྷོགེ པརིཡེསིཏྭཱ ཨསཱཧསེན ཨཏྟཱནཾ སུཁེཏི པཱིཎེཏི སཾཝིབྷཛཏི པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཏེ ཙ བྷོགེ ཨགཐིཏོ ཨམུཙྪིཏོ ཨནཛ྄ཛྷོསནྣོ ཨཱདཱིནཝདསྶཱཝཱི ནིསྶརཎཔཉྙོ པརིབྷུཉྫཏི, ཨཡཾ ཨིམེསཾ དསནྣཾ ཀཱམབྷོགཱིནཾ ཨགྒོ ཙ སེཊྛོ ཙ པཱམོཀྑོ [མོཀྑོ (ཀ. སཱི.) ཨ. ནི. ༥.༡༨༡] ཙ ཨུཏྟམོ ཙ པཝརོ ཙཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. བྷཡསུཏྟཾ

༩༢. [ཨ. ནི. ༩.༢༧; སཾ. ནི. ༥.༡༠༢༤] ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡཏོ, ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀསྶ པཉྩ བྷཡཱནི ཝེརཱནི ཝཱུཔསནྟཱནི ཧོནྟི, ཙཏཱུཧི ཙ སོཏཱཔཏྟིཡངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨརིཡོ ཙསྶ ཉཱཡོ པཉྙཱཡ སུདིཊྛོ ཧོཏི སུཔྤཊིཝིདྡྷོ, སོ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ བྱཱཀརེཡྻ – ‘ཁཱིཎནིརཡོམྷི ཁཱིཎཏིརཙྪཱནཡོནི ཁཱིཎཔེཏྟིཝིསཡོ ཁཱིཎཱཔཱཡདུགྒཏིཝིནིཔཱཏོ. སོཏཱཔནྣོཧམསྨི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ’ཏི.

‘‘ཀཏམཱནི པཉྩ བྷཡཱནི ཝེརཱནི ཝཱུཔསནྟཱནི ཧོནྟི? ཡཾ, གཧཔཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏཱི པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི སམྤརཱཡིཀམྤི བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི ཙེཏསིཀམྤི དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ནེཝ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི [ནེཝ དིཊྛདྷམྨིཀཾ] བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི ན སམྤརཱཡིཀམྤི [ན སམྤརཱཡིཀཾ] བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི ན ཙེཏསིཀམྤི [ན ཙེཏསིཀཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི. པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏསྶ ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡཾ ཝེརཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི.

‘‘ཡཾ, གཧཔཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི…པེ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི… མུསཱཝཱདཱི… སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱཡཱི སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཔཙྩཡཱ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི སམྤརཱཡིཀམྤི བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི ཙེཏསིཀམྤི དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི, སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ པཊིཝིརཏོ ནེཝ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི ན སམྤརཱཡིཀམྤི བྷཡཾ ཝེརཾ པསཝཏི ན ཙེཏསིཀམྤི དུཀྑཾ དོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི. སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ པཊིཝིརཏསྶ ཨེཝཾ ཏཾ བྷཡཾ ཝེརཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. ཨིམཱནི པཉྩ བྷཡཱནི ཝེརཱནི ཝཱུཔསནྟཱནི ཧོནྟི.

‘‘ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི སོཏཱཔཏྟིཡངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི – ‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱ’ཏི; དྷམྨེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི – ‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧཱི’ཏི; སངྒྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི – ‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ, ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’ཏི; ཨརིཡཀནྟེཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི ‘ཨཁཎྜེཧི ཨཙྪིདྡེཧི ཨསབལེཧི ཨཀམྨཱསེཧི བྷུཛིསྶེཧི ཝིཉྙུཔྤསཏྠེཧི ཨཔརཱམཊྛེཧི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀེཧི’. ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི སོཏཱཔཏྟིཡངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི.

‘‘ཀཏམོ ཙསྶ ཨརིཡོ ཉཱཡོ པཉྙཱཡ སུདིཊྛོ ཧོཏི སུཔྤཊིཝིདྡྷོ? ཨིདྷ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སཏི ཨིདཾ ཧོཏི; ཨིམསྶུཔྤཱདཱ ཨིདཾ ཨུཔྤཛྫཏི; ཨིམསྨིཾ ཨསཏི ཨིདཾ ན ཧོཏི; ཨིམསྶ ནིརོདྷཱ ཨིདཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི, ཡདིདཾ – ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔཾ, ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ སལཱ༹ཡཏནཾ, སལཱ༹ཡཏནཔཙྩཡཱ ཕསྶོ, ཕསྶཔཙྩཡཱ ཝེདནཱ, ཝེདནཱཔཙྩཡཱ ཏཎྷཱ, ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ཨུཔཱདཱནཾ, ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ བྷཝོ, བྷཝཔཙྩཡཱ ཛཱཏི, ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ སམྦྷཝནྟི, ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏི; ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ…པེ… ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱི’ཏི. ཨཡཉྩསྶ ཨརིཡོ ཉཱཡོ པཉྙཱཡ སུདིཊྛོ ཧོཏི སུཔྤཊིཝིདྡྷོ.

‘‘ཡཏོ ཁོ, གཧཔཏི, ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཨིམཱནི པཉྩ བྷཡཱནི ཝེརཱནི ཝཱུཔསནྟཱནི ཧོནྟི, ཨིམེཧི ཙ ཙཏཱུཧི སོཏཱཔཏྟིཡངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨཡཉྩསྶ ཨརིཡོ ཉཱཡོ པཉྙཱཡ སུདིཊྛོ ཧོཏི སུཔྤཊིཝིདྡྷོ, སོ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ བྱཱཀརེཡྻ – ‘ཁཱིཎནིརཡོམྷི ཁཱིཎཏིརཙྪཱནཡོནི ཁཱིཎཔེཏྟིཝིསཡོ ཁཱིཎཱཔཱཡདུགྒཏིཝིནིཔཱཏོ; སོཏཱཔནྣོཧམསྨི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཀིཾདིཊྛིཀསུཏྟཾ

༩༣. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི དིཝཱ དིཝསྶ སཱཝཏྠིཡཱ ནིཀྑམི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ གཧཔཏིསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. པཊིསལླཱིནོ བྷགཝཱ. མནོབྷཱཝནཱིཡཱནམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཀཱལོ དསྶནཱཡ. པཊིསལླཱིནཱ མནོབྷཱཝནཱིཡཱ བྷིཀྑཱུ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨུནྣཱདིནོ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟཱ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི. ཨདྡསཾསུ ཁོ ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན ཨཉྙམཉྙཾ སཎྛཱཔེསུཾ – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ, མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ. ཨཡཾ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཨཱརཱམཾ ཨཱགཙྪཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ. ཡཱཝཏཱ ཁོ པན སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ སཱཝཏྠིཡཾ པཊིཝསནྟི, ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི. ཨཔྤསདྡཀཱམཱ ཁོ པན ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཔྤསདྡཝིནཱིཏཱ ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདིནོ. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ པརིསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཡེན ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཝདེཧི, གཧཔཏི, ཀིཾདིཊྛིཀོ སམཎོ གོཏམོ’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཏོ སབྦཾ དིཊྛིཾ ཛཱནཱམཱི’’ཏི.

‘‘ཨིཏི ཀིར ཏྭཾ, གཧཔཏི, ན སམཎསྶ གོཏམསྶ སབྦཾ དིཊྛིཾ ཛཱནཱསི; ཝདེཧི, གཧཔཏི, ཀིཾདིཊྛིཀཱ བྷིཀྑཱུ’’ཏི? ‘‘བྷིཀྑཱུནམྤི ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, ན སབྦཾ དིཊྛིཾ ཛཱནཱམཱི’’ཏི.

‘‘ཨིཏི ཀིར ཏྭཾ, གཧཔཏི, ན སམཎསྶ གོཏམསྶ སབྦཾ དིཊྛིཾ ཛཱནཱསི ནཔི བྷིཀྑཱུནཾ སབྦཾ དིཊྛིཾ ཛཱནཱསི; ཝདེཧི, གཧཔཏི, ཀིཾདིཊྛིཀོསི ཏུཝ’’ནྟི? ‘‘ཨེཏཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཨམྷེཧི ན དུཀྐརཾ བྱཱཀཱཏུཾ ཡཾདིཊྛིཀཱ མཡཾ. ཨིངྒྷ ཏཱཝ ཨཱཡསྨནྟོ ཡཐཱསཀཱནི དིཊྛིགཏཱནི བྱཱཀརོནྟུ, པཙྪཱཔེཏཾ ཨམྷེཧི ན དུཀྐརཾ བྷཝིསྶཏི བྱཱཀཱཏུཾ ཡཾདིཊྛིཀཱ མཡ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ པརིབྦཱཛཀོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཨཧཾ, གཧཔཏཱི’’ཏི.

ཨཉྙཏརོཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཨཧཾ, གཧཔཏཱི’’ཏི.

ཨཉྙཏརོཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ…པེ… ཨནནྟཝཱ ལོཀོ… ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ… ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ… ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཨཧཾ, གཧཔཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཏེ པརིབྦཱཛཀེ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཡྭཱཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨེཝམཱཧ – ‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཨཧཾ, གཧཔཏཱི’ཏི, ཨིམསྶ ཨཡམཱཡསྨཏོ དིཊྛི ཨཏྟནོ ཝཱ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཧེཏུ ཨུཔྤནྣཱ པརཏོགྷོསཔཙྩཡཱ ཝཱ. སཱ ཁོ པནེསཱ དིཊྛི བྷཱུཏཱ སངྑཏཱ ཙེཏཡིཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ ཙེཏཡིཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཏདནིཙྩཾ. ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑཾ. ཡཾ དུཀྑཾ ཏདེཝེསོ ཨཱཡསྨཱ ཨལླཱིནོ, ཏདེཝེསོ ཨཱཡསྨཱ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ.

‘‘ཡོཔཱཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཨཧཾ, གཧཔཏཱི’ཏི, ཨིམསྶཱཔི ཨཡམཱཡསྨཏོ དིཊྛི ཨཏྟནོ ཝཱ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཧེཏུ ཨུཔྤནྣཱ པརཏོགྷོསཔཙྩཡཱ ཝཱ. སཱ ཁོ པནེསཱ དིཊྛི བྷཱུཏཱ སངྑཏཱ ཙེཏཡིཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ ཙེཏཡིཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཏདནིཙྩཾ. ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑཾ. ཡཾ དུཀྑཾ ཏདེཝེསོ ཨཱཡསྨཱ ཨལླཱིནོ, ཏདེཝེསོ ཨཱཡསྨཱ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ.

‘‘ཡོཔཱཡཾ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཱ ཨེཝམཱཧ – ‘ཨནྟཝཱ ལོཀོ …པེ… ཨནནྟཝཱ ལོཀོ… ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ… ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ… ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཨཧཾ, གཧཔཏཱི’ཏི, ཨིམསྶཱཔི ཨཡམཱཡསྨཏོ དིཊྛི ཨཏྟནོ ཝཱ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཧེཏུ ཨུཔྤནྣཱ པརཏོགྷོསཔཙྩཡཱ ཝཱ. སཱ ཁོ པནེསཱ དིཊྛི བྷཱུཏཱ སངྑཏཱ ཙེཏཡིཏཱ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཱ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ ཙེཏཡིཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཏདནིཙྩཾ. ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑཾ. ཡཾ དུཀྑཾ ཏདེཝེསོ ཨཱཡསྨཱ ཨལླཱིནོ, ཏདེཝེསོ ཨཱཡསྨཱ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘བྱཱཀཏཱནི ཁོ, གཧཔཏི, ཨམྷེཧི སབྦེཧེཝ ཡཐཱསཀཱནི དིཊྛིགཏཱནི. ཝདེཧི, གཧཔཏི, ཀིཾདིཊྛིཀོསི ཏུཝ’’ནྟི? ‘‘ཡཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ ཙེཏཡིཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཏདནིཙྩཾ. ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑཾ. ‘ཡཾ དུཀྑཾ ཏཾ ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’ཏི – ཨེཝཾདིཊྛིཀོ ཨཧཾ, བྷནྟེ’’ཏི.

‘‘ཡཾ ཁོ, གཧཔཏི, ཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ ཙེཏཡིཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཏདནིཙྩཾ. ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑཾ. ཡཾ དུཀྑཾ ཏདེཝ ཏྭཾ, གཧཔཏི, ཨལླཱིནོ, ཏདེཝ ཏྭཾ, གཧཔཏི, ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ’’ཏི.

‘‘ཡཾ ཁོ, བྷནྟེ, ཀིཉྩི བྷཱུཏཾ སངྑཏཾ ཙེཏཡིཏཾ པཊིཙྩསམུཔྤནྣཾ ཏདནིཙྩཾ. ཡདནིཙྩཾ ཏཾ དུཀྑཾ. ‘ཡཾ དུཀྑཾ ཏཾ ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ནམེསོ ཨཏྟཱ’ཏི – ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ སུདིཊྛཾ. ཏསྶ ཙ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱམཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ མངྐུབྷཱུཏཱ པཏྟཀྑནྡྷཱ ཨདྷོམུཁཱ པཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ ཨཔྤཊིབྷཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཏེ པརིབྦཱཛཀེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེ མངྐུབྷཱུཏེ པཏྟཀྑནྡྷེ ཨདྷོམུཁེ པཛ྄ཛྷཱཡནྟེ ཨཔྤཊིབྷཱནེ ཝིདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, གཧཔཏི! ཨེཝཾ ཁོ ཏེ, གཧཔཏི, མོགྷཔུརིསཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ སཧདྷམྨེན སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཧེཏབྦཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ གཧཔཏིཾ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶེསི སམཱདཔེསི སམུཏྟེཛེསི སམྤཧཾསེསི. ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི བྷགཝཏཱ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶིཏོ སམཱདཔིཏོ སམུཏྟེཛིཏོ སམྤཧཾསིཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཙིརཔཀྐནྟེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀེ གཧཔཏིམྷི བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཝསྶསཏུཔསམྤནྣོ [བྷིཀྑུ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཝེདྷི དྷམྨོ (སྱཱ.)] ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ, སོཔི ཨེཝམེཝཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡེ པརིབྦཱཛཀེ སཧདྷམྨེན སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཎྷེཡྻ ཡཐཱ ཏཾ ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན གཧཔཏིནཱ ནིགྒཧིཏཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཝཛྫིཡམཱཧིཏསུཏྟཾ

༩༤. ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཙམྤཱཡཾ ཝིཧརཏི གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ. ཨཐ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི དིཝཱ དིཝསྶ ཙམྤཱཡ ནིཀྑམི བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. ཨཐ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏསྶ གཧཔཏིསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ བྷགཝནྟཾ དསྶནཱཡ. པཊིསལླཱིནོ བྷགཝཱ. མནོབྷཱཝནཱིཡཱནམྤི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཀཱལོ དསྶནཱཡ. པཊིསལླཱིནཱ མནོབྷཱཝནཱིཡཱཔི བྷིཀྑཱུ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻ’’ནྟི.

ཨཐ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི ཡེན ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ པརིབྦཱཛཀཱནཾ ཨཱརཱམོ ཏེནུཔསངྐམི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨུནྣཱདིནོ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཏིརཙྪཱནཀཐཾ ཀཐེནྟཱ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི.

ཨདྡསཾསུ ཁོ ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཝཛྫིཡམཱཧིཏཾ གཧཔཏིཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན ཨཉྙམཉྙཾ སཎྛཱཔེསུཾ – ‘‘ཨཔྤསདྡཱ བྷོནྟོ ཧོནྟུ. མཱ བྷོནྟོ སདྡམཀཏྠ. ཨཡཾ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི ཨཱགཙྪཏི སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀོ. ཡཱཝཏཱ ཁོ པན སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ གིཧཱི ཨོདཱཏཝསནཱ ཙམྤཱཡཾ པཊིཝསནྟི, ཨཡཾ ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི. ཨཔྤསདྡཀཱམཱ ཁོ པན ཏེ ཨཱཡསྨནྟོ ཨཔྤསདྡཝིནཱིཏཱ ཨཔྤསདྡསྶ ཝཎྞཝཱདིནོ. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨཔྤསདྡཾ པརིསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི ཡེན ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏཾ གཧཔཏིཾ ཏེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ པརིབྦཱཛཀཱ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘སཙྩཾ ཀིར, གཧཔཏི, སམཎོ གོཏམོ སབྦཾ ཏཔཾ གརཧཏི, སབྦཾ ཏཔསྶིཾ ལཱུཁཱཛཱིཝིཾ ཨེཀཾསེན ཨུཔཀྐོསཏི ཨུཔཝདཏཱི’’ཏི? ‘‘ན ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སབྦཾ ཏཔཾ གརཧཏི ནཔི སབྦཾ ཏཔསྶིཾ ལཱུཁཱཛཱིཝིཾ ཨེཀཾསེན ཨུཔཀྐོསཏི ཨུཔཝདཏི. གཱརཡ྄ཧཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ གརཧཏི, པསཾསིཏབྦཾ པསཾསཏི. གཱརཡ྄ཧཾ ཁོ པན, བྷནྟེ, བྷགཝཱ གརཧནྟོ པསཾསིཏབྦཾ པསཾསནྟོ ཝིབྷཛྫཝཱདོ བྷགཝཱ. ན སོ བྷགཝཱ ཨེཏྠ ཨེཀཾསཝཱདོ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཨཉྙཏརོ པརིབྦཱཛཀོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏཾ གཧཔཏིཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཱགམེཧི ཏྭཾ, གཧཔཏི, ཡསྶ ཏྭཾ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི, སམཎོ གོཏམོ ཝེནཡིཀོ ཨཔྤཉྙཏྟིཀོ’’ཏི? ‘‘ཨེཏྠཔཱཧཾ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨནྟེ ཝཀྑཱམི སཧདྷམྨེན – ‘ཨིདཾ ཀུསལ’ནྟི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ པཉྙཏྟཾ; ‘ཨིདཾ ཨཀུསལ’ནྟི, བྷནྟེ, བྷགཝཏཱ པཉྙཏྟཾ. ཨིཏི ཀུསལཱཀུསལཾ བྷགཝཱ པཉྙཱཔཡམཱནོ སཔཉྙཏྟིཀོ བྷགཝཱ; ན སོ བྷགཝཱ ཝེནཡིཀོ ཨཔྤཉྙཏྟིཀོ’’ཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཏེ པརིབྦཱཛཀཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ མངྐུབྷཱུཏཱ པཏྟཀྑནྡྷཱ ཨདྷོམུཁཱ པཛ྄ཛྷཱཡནྟཱ ཨཔྤཊིབྷཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི ཏེ པརིབྦཱཛཀེ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེ མངྐུབྷཱུཏེ པཏྟཀྑནྡྷེ ཨདྷོམུཁེ པཛ྄ཛྷཱཡནྟེ ཨཔྤཊིབྷཱནེ ཝིདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི ཡཱཝཏཀོ ཨཧོསི ཏེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡེཧི པརིབྦཱཛཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཐཱསལླཱཔོ ཏཾ སབྦཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, གཧཔཏི! ཨེཝཾ ཁོ ཏེ, གཧཔཏི, མོགྷཔུརིསཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ སཧདྷམྨེན སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཧེཏབྦཱ. ནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཾ ཏཔཾ ཏཔིཏབྦནྟི ཝདཱམི; ན ཙ པནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཾ ཏཔཾ ན ཏཔིཏབྦནྟི ཝདཱམི; ནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཾ སམཱདཱནཾ སམཱདིཏབྦནྟི ཝདཱམི; ན པནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཾ སམཱདཱནཾ ན སམཱདིཏབྦནྟི ཝདཱམི; ནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཾ པདྷཱནཾ པདཧིཏབྦནྟི ཝདཱམི; ན པནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཾ པདྷཱནཾ ན པདཧིཏབྦནྟི ཝདཱམི; ནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦོ པཊིནིསྶགྒོ པཊིནིསྶཛྫིཏབྦོཏི ཝདཱམི. ན པནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦོ པཊིནིསྶགྒོ ན པཊིནིསྶཛྫིཏབྦོཏི ཝདཱམི; ནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཱ ཝིམུཏྟི ཝིམུཙྩིཏབྦཱཏི ཝདཱམི; ན པནཱཧཾ, གཧཔཏི, སབྦཱ ཝིམུཏྟི ན ཝིམུཙྩིཏབྦཱཏི ཝདཱམི.

‘‘ཡཉྷི, གཧཔཏི, ཏཔཾ ཏཔཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏཔཾ ན ཏཔིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཡཉྩ ཁྭསྶ གཧཔཏི, ཏཔཾ ཏཔཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ ཏཔཾ ཏཔིཏབྦནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཡཉྷི, གཧཔཏི, སམཱདཱནཾ སམཱདིཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ སམཱདཱནཾ ན སམཱདིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཡཉྩ ཁྭསྶ, གཧཔཏི, སམཱདཱནཾ སམཱདིཡཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ སམཱདཱནཾ སམཱདིཏབྦནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཡཉྷི, གཧཔཏི, པདྷཱནཾ པདཧཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ པདྷཱནཾ ན པདཧིཏབྦནྟི ཝདཱམི. ཡཉྩ ཁྭསྶ, གཧཔཏི, པདྷཱནཾ པདཧཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཨེཝརཱུཔཾ པདྷཱནཾ པདཧིཏབྦནྟི ཝདཱམི.

‘‘ཡཉྷི, གཧཔཏི, པཊིནིསྶགྒཾ པཊིནིསྶཛྫཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨེཝརཱུཔོ པཊིནིསྶགྒོ ན པཊིནིསྶཛྫིཏབྦོཏི ཝདཱམི. ཡཉྩ ཁྭསྶ, གཧཔཏི, པཊིནིསྶགྒཾ པཊིནིསྶཛྫཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཨེཝརཱུཔོ པཊིནིསྶགྒོ པཊིནིསྶཛྫིཏབྦོཏི ཝདཱམི.

‘‘ཡཉྷི, གཧཔཏི, ཝིམུཏྟིཾ ཝིམུཙྩཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨེཝརཱུཔཱ ཝིམུཏྟི ན ཝིམུཙྩིཏབྦཱཏི ཝདཱམི. ཡཉྩ ཁྭསྶ, གཧཔཏི, ཝིམུཏྟིཾ ཝིམུཙྩཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཨེཝརཱུཔཱ ཝིམུཏྟི ཝིམུཙྩིཏབྦཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཝཛྫིཡམཱཧིཏོ གཧཔཏི བྷགཝཏཱ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སནྡསྶིཏོ སམཱདཔིཏོ སམུཏྟེཛིཏོ སམྤཧཾསིཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཙིརཔཀྐནྟེ ཝཛྫིཡམཱཧིཏེ གཧཔཏིམྷི བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཡོཔི སོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤརཛཀྑོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ, སོཔི ཨེཝམེཝཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡེ པརིབྦཱཛཀེ སཧདྷམྨེན སུནིགྒཧིཏཾ ནིགྒཎྷེཡྻ ཡཐཱ ཏཾ ཝཛྫིཡམཱཧིཏེན གཧཔཏིནཱ ནིགྒཧིཏཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨུཏྟིཡསུཏྟཾ

༩༥. ཨཐ ཁོ ཨུཏྟིཡོ པརིབྦཱཛཀོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨུཏྟིཡོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟི? ‘‘ཨབྱཱཀཏཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཨུཏྟིཡ, མཡཱ – ‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟི? ‘‘ཨེཏམྤི ཁོ, ཨུཏྟིཡ, ཨབྱཱཀཏཾ མཡཱ – ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨནྟཝཱ ལོཀོ…པེ… ཨནནྟཝཱ ལོཀོ… ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ… ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ… ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ … ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟི? ‘‘ཨེཏམྤི ཁོ, ཨུཏྟིཡ, ཨབྱཱཀཏཾ མཡཱ – ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི, ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ ‘ཨབྱཱཀཏཾ ཁོ ཨེཏཾ, ཨུཏྟིཡ, མཡཱ – སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི.

‘‘‘ཀིཾ པན, བྷོ གོཏམ, ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི, ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ – ‘ཨེཏམྤི ཁོ, ཨུཏྟིཡ, ཨབྱཱཀཏཾ མཡཱ ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི.

‘‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨནྟཝཱ ལོཀོ…པེ… ཨནནྟཝཱ ལོཀོ… ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ… ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ… ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི, ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ – ‘ཨེཏམྤི ཁོ, ཨུཏྟིཡ, ཨབྱཱཀཏཾ མཡཱ – ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི. ཨཐ ཀིཉྩརཧི བྷོཏཱ གོཏམེན བྱཱཀཏ’’ནྟི?

‘‘ཨབྷིཉྙཱཡ ཁོ ཨཧཾ, ཨུཏྟིཡ, སཱཝཀཱནཾ དྷམྨཾ དེསེམི སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡཱ’’ཏི.

‘‘ཡཾ པནེཏཾ བྷཝཾ གོཏམོ ཨབྷིཉྙཱཡ སཱཝཀཱནཾ དྷམྨཾ དེསེསི སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ སོཀཔརིདེཝཱནཾ སམཏིཀྐམཱཡ དུཀྑདོམནསྶཱནཾ ཨཏྠངྒམཱཡ ཉཱཡསྶ ཨདྷིགམཱཡ ནིབྦཱནསྶ སཙྪིཀིརིཡཱཡ, སབྦོ ཝཱ [སབྦོ ཙ (ཀ.)] ཏེན ལོཀོ ནཱིཡཏི [ནཱིཡིསྶཏི (སཱི.), ནིཡྻཱསྶཏི (སྱཱ.), ནིཡྻཾསྶཏི (པཱི.)] ཨུཔཌྜྷོ ཝཱ ཏིབྷཱགོ ཝཱ’’ཏི [ཏིབྷཱགོ ཝཱཏི པདེཧི (ཀ.)]? ཨེཝཾ ཝུཏྟེ བྷགཝཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘མཱ ཧེཝཾ ཁོ ཨུཏྟིཡོ པརིབྦཱཛཀོ པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏཾ པཊིལབྷི – ‘སབྦསཱམུཀྐཾསིཀཾ ཝཏ མེ སམཎོ གོཏམོ པཉྷཾ པུཊྛོ སཾསཱདེཏི, ནོ ཝིསྶཛྫེཏི, ན ནཱུན ཝིསཧཏཱི’ཏི. ཏདསྶ ཨུཏྟིཡསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨུཏྟིཡཾ པརིབྦཱཛཀཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཏེནཧཱཝུསོ ཨུཏྟིཡ, ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམི. ཨུཔམཱཡ མིདྷེཀཙྩེ ཝིཉྙཱུ པུརིསཱ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནནྟི. སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ ཨུཏྟིཡ, རཉྙོ པཙྩནྟིམཾ ནགརཾ དལ༹ྷུདྡྷཱཔཾ [དལ༹ྷུདྡཱཔཾ (སཱི. པཱི.)] དལ༹ྷཔཱཀཱརཏོརཎཾ ཨེཀདྭཱརཾ. ཏཏྲསྶ དོཝཱརིཀོ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ མེདྷཱཝཱི ཨཉྙཱཏཱནཾ ནིཝཱརེཏཱ ཉཱཏཱནཾ པཝེསེཏཱ. སོ ཏསྶ ནགརསྶ སམནྟཱ ཨནུཔརིཡཱཡཔཐཾ ཨནུཀྐམཏི. ཨནུཔརིཡཱཡཔཐཾ ཨནུཀྐམམཱནོ ན པསྶེཡྻ པཱཀཱརསནྡྷིཾ ཝཱ པཱཀཱརཝིཝརཾ ཝཱ, ཨནྟམསོ བིལཱ༹རནིཀྑམནམཏྟམྤི. ནོ ཙ ཁྭསྶ ཨེཝཾ ཉཱཎཾ ཧོཏི – ‘ཨེཏྟཀཱ པཱཎཱ ཨིམཾ ནགརཾ པཝིསནྟི ཝཱ ནིཀྑམནྟི ཝཱ’ཏི. ཨཐ ཁྭསྶ ཨེཝམེཏྠ ཧོཏི – ‘ཡེ ཁོ ཀེཙི ཨོལཱ༹རིཀཱ པཱཎཱ ཨིམཾ ནགརཾ པཝིསནྟི ཝཱ ནིཀྑམནྟི ཝཱ, སབྦེ ཏེ ཨིམིནཱ དྭཱརེན པཝིསནྟི ཝཱ ནིཀྑམནྟི ཝཱ’ཏི.

‘‘ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨཱཝུསོ ཨུཏྟིཡ, ན ཏཐཱགཏསྶ ཨེཝཾ ཨུསྶུཀྐཾ ཧོཏི – ‘སབྦོ ཝཱ ཏེན ལོཀོ ནཱིཡཏི, ཨུཔཌྜྷོ ཝཱ, ཏིབྷཱགོ ཝཱ’ཏི. ཨཐ ཁོ ཨེཝམེཏྠ ཏཐཱགཏསྶ ཧོཏི – ‘ཡེ ཁོ ཀེཙི ལོཀམྷཱ ནཱིཡིཾསུ ཝཱ ནཱིཡནྟི ཝཱ ནཱིཡིསྶནྟི ཝཱ, སབྦེ ཏེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ, ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ སུཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟཱ, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཡཐཱབྷཱུཏཾ བྷཱཝེཏྭཱ. ཨེཝམེཏེ [ཨེཝམེཏེན (ཀ.)] ལོཀམྷཱ ནཱིཡིཾསུ ཝཱ ནཱིཡནྟི ཝཱ ནཱིཡིསྶནྟི ཝཱ’ཏི. ཡདེཝ ཁོ ཏྭཾ [ཡདེཝ ཁྭེཏྠ (ཀ.)], ཨཱཝུསོ ཨུཏྟིཡ, བྷགཝནྟཾ པཉྷཾ [ཨིམཾ པཉྷཾ (སྱཱ. ཀ.)] ཨཔུཙྪི ཏདེཝེཏཾ པཉྷཾ བྷགཝནྟཾ ཨཉྙེན པརིཡཱཡེན ཨཔུཙྪི. ཏསྨཱ ཏེ ཏཾ བྷགཝཱ ན བྱཱཀཱསཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཀོཀནུདསུཏྟཾ

༩༦. ‘‘ཨེཀཾ སམཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཏཔོདཱརཱམེ. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ པཙྩུཊྛཱཡ ཡེན ཏཔོདཱ ཏེནུཔསངྐམི གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུཾ. ཏཔོདཱཡ [ཏཔོདེ (ཀ.)] གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏྭཱ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཨེཀཙཱིཝརོ ཨཊྛཱསི གཏྟཱནི པུབྦཱཔཡམཱནོ. ཀོཀནུདོཔི ཁོ པརིབྦཱཛཀོ རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡཾ པཙྩུཊྛཱཡ ཡེན ཏཔོདཱ ཏེནུཔསངྐམི གཏྟཱནི པརིསིཉྩིཏུཾ.

ཨདྡསཱ ཁོ ཀོཀནུདོ པརིབྦཱཛཀོ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ. དིསྭཱན ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀྭེཏྠ [ཀོ ཏེཏྠ (སཱི.), ཀྭཏྠ (པཱི. ཀ.)], ཨཱཝུསོ’’ཏི? ‘‘ཨཧམཱཝུསོ, བྷིཀྑཱུ’’ཏི.

‘‘ཀཏམེསཾ, ཨཱཝུསོ, བྷིཀྑཱུན’’ནྟི? ‘‘སམཎཱནཾ, ཨཱཝུསོ, སཀྱཔུཏྟིཡཱན’’ནྟི.

‘‘པུཙྪེཡྻཱམ མཡཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཀིཉྩིདེཝ དེསཾ, སཙེ ཨཱཡསྨཱ ཨོཀཱསཾ ཀརོཏི པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎཱཡཱ’’ཏི. ‘‘པུཙྪཱཝུསོ, སུཏྭཱ ཝེདིསྶཱམཱ’’ཏི.

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ, ‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི [ཨེཝཾདིཊྛིཀོ (སྱཱ.)] བྷཝ’’ནྟི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ པན, བྷོ, ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝ’’ནྟི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ, ཨནྟཝཱ ལོཀོ…པེ… ཨནནྟཝཱ ལོཀོ… ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ… ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ… ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝ’’ནྟི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾདིཊྛི – ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’’ནྟི.

‘‘ཏེན ཧི བྷཝཾ ན ཛཱནཱཏི, ན པསྶཏཱི’’ཏི? ‘‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ན ཛཱནཱམི ན པསྶཱམི. ཛཱནཱམཧཾ, ཨཱཝུསོ, པསྶཱམཱི’’ཏི.

‘‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ, སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝ’ནྟི, ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ – ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾདིཊྛི – སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི.

‘‘‘ཀིཾ པན, བྷོ, ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝ’ནྟི, ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ – ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾདིཊྛི – ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི.

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ, ཨནྟཝཱ ལོཀོ…པེ… ཨནནྟཝཱ ལོཀོ… ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ… ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ… ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙནྟི – ཨེཝཾདིཊྛི བྷཝནྟི, ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ – ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ཨེཝཾདིཊྛི – ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཝདེསི.

‘‘‘ཏེན ཧི བྷཝཾ ན ཛཱནཱཏི ན པསྶཏཱི’ཏི, ཨིཏི པུཊྛོ སམཱནོ – ‘ན ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, ན ཛཱནཱམི ན པསྶཱམི. ཛཱནཱམཧཾ, ཨཱཝུསོ, པསྶཱམཱི’ཏི ཝདེསི. ཡཐཱ ཀཐཾ པནཱཝུསོ, ཨིམསྶ བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི?

‘‘‘སསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཁོ, ཨཱཝུསོ, དིཊྛིགཏམེཏཾ. ‘ཨསསྶཏོ ལོཀོ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཁོ, ཨཱཝུསོ, དིཊྛིགཏམེཏཾ. ཨནྟཝཱ ལོཀོ…པེ… ཨནནྟཝཱ ལོཀོ… ཏཾ ཛཱིཝཾ ཏཾ སརཱིརཾ… ཨཉྙཾ ཛཱིཝཾ ཨཉྙཾ སརཱིརཾ… ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ཧོཏི ཙ ན ཙ ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ… ‘ནེཝ ཧོཏི ན ན ཧོཏི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱ, ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’ནྟི ཁོ, ཨཱཝུསོ, དིཊྛིགཏམེཏཾ.

‘‘ཡཱཝཏཱ, ཨཱཝུསོ, དིཊྛི [དིཊྛིགཏཱ (སབྦཏྠ)] ཡཱཝཏཱ དིཊྛིཊྛཱནཾ དིཊྛིཨདྷིཊྛཱནཾ དིཊྛིཔརིཡུཊྛཱནཾ དིཊྛིསམུཊྛཱནཾ དིཊྛིསམུགྒྷཱཏོ [ཡཱཝཏཱ དིཊྛིཊྛཱན ཨདྷིཊྛཱན པརིཡུཊྛཱན སམུཊྛཱན སམུགྒྷཱཏོ (སཱི. པཱི.)], ཏམཧཾ ཛཱནཱམི ཏམཧཾ པསྶཱམི. ཏམཧཾ ཛཱནནྟོ ཏམཧཾ པསྶནྟོ ཀྱཱཧཾ ཝཀྑཱམི – ‘ན ཛཱནཱམི ན པསྶཱམཱི’ཏི? ཛཱནཱམཧཾ, ཨཱཝུསོ, པསྶཱམཱི’’ཏི.

‘‘ཀོ ནཱམོ ཨཱཡསྨཱ, ཀཐཉྩ པནཱཡསྨནྟཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ཛཱནནྟཱི’’ཏི? ‘‘‘ཨཱནནྡོ’ཏི ཁོ མེ, ཨཱཝུསོ, ནཱམཾ. ‘ཨཱནནྡོ’ཏི ཙ པན མཾ སབྲཧྨཙཱརཱི ཛཱནནྟཱི’’ཏི. ‘‘མཧཱཙརིཡེན ཝཏ ཀིར, བྷོ, སདྡྷིཾ མནྟཡམཱནཱ ན ཛཱནིམྷ – ‘ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ’ཏི. སཙེ ཧི མཡཾ ཛཱནེཡྻཱམ – ‘ཨཡཾ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ’ཏི, ཨེཏྟཀམྤི ནོ ནཔྤཊིབྷཱཡེཡྻ [ནཔྤཊིབྷཱསེཡྻཱམ (ཀ.) ནཔྤཊིབྷཱསེཡྻ (བཧཱུསུ) མ. ནི. ༣.༢༡༦ པསྶིཏབྦཾ]. ཁམཏུ ཙ མེ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཨཱཧུནེཡྻསུཏྟཾ

༩༧. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ.

‘‘ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སཱིལཝཱ ཧོཏི, པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ.

‘‘བཧུསྶུཏོ ཧོཏི སུཏདྷརོ སུཏསནྣིཙཡོ. ཡེ ཏེ དྷམྨཱ ཨཱདིཀལྱཱཎཱ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཱ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཏཐཱརཱུཔཱསྶ དྷམྨཱ བཧུསྶུཏཱ ཧོནྟི དྷཱཏཱ ཝཙསཱ པརིཙིཏཱ མནསཱནུཔེཀྑིཏཱ དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷཱ.

‘‘ཀལྱཱཎམིཏྟོ ཧོཏི ཀལྱཱཎསཧཱཡོ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐོ.

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི སམྨཱདསྶནེན སམནྣཱགཏོ.

‘‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ ཨིདྡྷིཝིདྷཾ པཙྩནུབྷོཏི – ཨེཀོཔི ཧུཏྭཱ བཧུདྷཱ ཧོཏི; བཧུདྷཱཔི ཧུཏྭཱ ཨེཀོ ཧོཏི; ཨཱཝིབྷཱཝཾ, ཏིརོབྷཱཝཾ; ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོཔཱཀཱརཾ ཏིརོཔབྦཏཾ ཨསཛྫམཱནོ གཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨཱཀཱསེ; པཐཝིཡཱཔི ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོཏི, སེཡྻཐཱཔི ཨུདཀེ; ཨུདཀེཔི ཨབྷིཛྫམཱནེ གཙྪཏི, སེཡྻཐཱཔི པཐཝིཡཾ; ཨཱཀཱསེཔི པལླངྐེན ཀམཏི, སེཡྻཐཱཔི པཀྑཱི སཀུཎོ; ཨིམེཔི ཙནྡིམསཱུརིཡེ ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀེ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝེ པཱཎིནཱ པརཱམསཏི [པརིམསཏི (སཱི.)] པརིམཛྫཏི, ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱཔི ཀཱཡེན ཝསཾ ཝཏྟེཏི.

‘‘དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ ཝིསུདྡྷཱཡ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསིཀཱཡ ཨུབྷོ སདྡེ སུཎཱཏི དིབྦེ ཙ མཱནུསེ ཙ ཡེ དཱུརེ སནྟིཀེ ཙ.

‘‘པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱཏི. སརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘སརཱགཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནཱཏི; ཝཱིཏརཱགཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཝཱིཏརཱགཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནཱཏི; སདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝཱིཏདོསཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝཱིཏམོཧཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སཾཁིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝིཀྑིཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… མཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨམཧགྒཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སཨུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨནུཏྟརཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… སམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨསམཱཧིཏཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ… ཨཝིམུཏྟཾ ཝཱ ཙིཏྟཾ ‘ཨཝིམུཏྟཾ ཙིཏྟ’ནྟི པཛཱནཱཏི.

‘‘ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱལཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ – ‘ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ; ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི, ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི.

‘‘དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི – ‘ཨིམེ ཝཏ ཁོ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ; ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ’ཏི. ཨིཏི དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ, སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི.

‘‘ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བྷིཀྑུ ཨཱཧུནེཡྻོ ཧོཏི པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཐེརསུཏྟཾ

༩༨. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཐེརོ བྷིཀྑུ ཡསྶཾ ཡསྶཾ དིསཱཡཾ ཝིཧརཏི, ཕཱསུཡེཝ ཝིཧརཏི. ཀཏམེཧི དསཧི? ཐེརོ ཧོཏི རཏྟཉྙཱུ ཙིརཔབྦཛིཏོ, སཱིལཝཱ ཧོཏི …པེ… སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ, བཧུསྶུཏོ ཧོཏི…པེ… དིཊྛིཡཱ སུཔྤཊིཝིདྡྷོ, ཨུབྷཡཱནི ཁོ པནསྶ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟི སུཝིབྷཏྟཱནི སུཔྤཝཏྟཱིནི སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོ, ཨདྷིཀརཎསམུཔྤཱདཝཱུཔསམཀུསལོ ཧོཏི, དྷམྨཀཱམོ ཧོཏི པིཡསམུདཱཧཱརོ ཨབྷིདྷམྨེ ཨབྷིཝིནཡེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫོ, སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཨིཏརཱིཏརཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔྤཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརེན, པཱསཱདིཀོ ཧོཏི ཨབྷིཀྐནྟཔཊིཀྐནྟེ [ཨབྷིཀྐནྟཔཊིཀྐནྟོ (ཀ.)] སུསཾཝུཏོ ཨནྟརགྷརེ ནིསཛྫཱཡ, ཙཏུནྣཾ ཛྷཱནཱནཾ ཨཱབྷིཙེཏསིཀཱནཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཱནཾ ནིཀཱམལཱབྷཱི ཧོཏི ཨཀིཙྪལཱབྷཱི ཨཀསིརལཱབྷཱི, ཨཱསཝཱནཉྩ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཐེརོ བྷིཀྑུ ཡསྶཾ ཡསྶཾ དིསཱཡཾ ཝིཧརཏི, ཕཱསུཡེཝ ཝིཧརཏཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨུཔཱལིསུཏྟཾ

༩༩. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝིཏུ’’ནྟི.

‘‘དུརབྷིསམྦྷཝཱནི ཧི ཁོ [དུརབྷིསམྦྷཝཱནི ཁོ (སཱི. པཱི.)], ཨུཔཱལི, ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི. དུཀྐརཾ པཝིཝེཀཾ དུརབྷིརམཾ. ཨེཀཏྟེ ཧརནྟི མཉྙེ མནོ ཝནཱནི སམཱདྷིཾ ཨལབྷམཱནསྶ བྷིཀྑུནོ. ཡོ ཁོ, ཨུཔཱལི, ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨཧཾ སམཱདྷིཾ ཨལབྷམཱནོ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝིསྶཱམཱི’ཏི, ཏསྶེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ – ‘སཾསཱིདིསྶཏི ཝཱ ཨུཔླཝིསྶཏི ཝཱ’ཏི [ཨུཔྤིལཝིསྶཏི ཝཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)].

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨུཔཱལི, མཧཱཨུདཀརཧདོ. ཨཐ ཨཱགཙྪེཡྻ ཧཏྠིནཱགོ སཏྟརཏནོ ཝཱ ཨཌྜྷཊྛརཏནོ [ཨཊྛརཏནོ (སཱི. པཱི.)] ཝཱ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ ཨུདཀརཧདཾ ཨོགཱཧེཏྭཱ ཀཎྞསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལེ༹ཡྻཾ པིཊྛིསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལེ༹ཡྻཾ. ཀཎྞསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ པིཊྛིསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ ནྷཏྭཱ [ནཧཱཏྭཱ (སཱི. པཱི.), ནྷཱཏྭཱ (སྱཱ.)] ཙ པིཝིཏྭཱ ཙ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཡེན ཀཱམཾ པཀྐམེཡྻ’ནྟི. སོ ཏཾ ཨུདཀརཧདཾ ཨོགཱཧེཏྭཱ ཀཎྞསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལེ༹ཡྻ པིཊྛིསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལེ༹ཡྻ; ཀཎྞསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ པིཊྛིསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ ནྷཏྭཱ ཙ པིཝིཏྭཱ ཙ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཡེན ཀཱམཾ པཀྐམེཡྻ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? མཧཱ, ཨུཔཱལི [མཧཱ ཧུཔཱལི (སཱི. པཱི.)], ཨཏྟབྷཱཝོ གམྦྷཱིརེ གཱདྷཾ ཝིནྡཏི.

‘‘ཨཐ ཨཱགཙྪེཡྻ སསོ ཝཱ བིལཱ༹རོ ཝཱ. ཏསྶ ཨེཝམསྶ – ‘ཀོ ཙཱཧཾ, ཀོ ཙ ཧཏྠིནཱགོ! ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ ཨུདཀརཧདཾ ཨོགཱཧེཏྭཱ ཀཎྞསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལེ༹ཡྻཾ པིཊྛིསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལེ༹ཡྻཾ; ཀཎྞསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ པིཊྛིསཾདྷོཝིཀམྤི ཁིཌྜཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ ནྷཏྭཱ ཙ པིཝིཏྭཱ ཙ པཙྩུཏྟརིཏྭཱ ཡེན ཀཱམཾ པཀྐམེཡྻ’ནྟི. སོ ཏཾ ཨུདཀརཧདཾ སཧསཱ ཨཔྤཊིསངྑཱ པཀྑནྡེཡྻ. ཏསྶེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ – ‘སཾསཱིདིསྶཏི ཝཱ ཨུཔླཝིསྶཏི ཝཱ’ཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? པརིཏྟོ, ཨུཔཱལི, ཨཏྟབྷཱཝོ གམྦྷཱིརེ གཱདྷཾ ན ཝིནྡཏི. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, ཨུཔཱལི, ཡོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ – ‘ཨཧཾ སམཱདྷིཾ ཨལབྷམཱནོ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝིསྶཱམཱི’ཏི, ཏསྶེཏཾ པཱཊིཀངྑཾ – ‘སཾསཱིདིསྶཏི ཝཱ ཨུཔླཝིསྶཏི ཝཱ’ཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨུཔཱལི, དཧརོ ཀུམཱརོ མནྡོ ཨུཏྟཱནསེཡྻཀོ སཀེན མུཏྟཀརཱིསེན ཀཱིལ༹ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ནནྭཱཡཾ ཀེཝལཱ པརིཔཱུརཱ བཱལཁིཌྜཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ས ཁོ སོ, ཨུཔཱལི, ཀུམཱརོ ཨཔརེན སམཡེན ཝུདྡྷིམནྭཱཡ ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀམནྭཱཡ ཡཱནི ཀཱནིཙི ཀུམཱརཀཱནཾ ཀཱིལཱ༹པནཀཱནི བྷཝནྟི, སེཡྻཐིདཾ – ཝངྐཀཾ [ཝངྐཾ (སཱི. པཱི.)] གྷཊིཀཾ མོཀྑཙིཀཾ ཙིངྒུལཀཾ [པིངྒུལིཀཾ (སྱཱ.), ཙིངྐུལཀཾ (ཀ.)] པཏྟཱལ༹ྷཀཾ རཐཀཾ དྷནུཀཾ, ཏེཧི ཀཱིལ༹ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ནནྭཱཡཾ ཁིཌྜཱ པུརིམཱཡ ཁིཌྜཱཡ ཨབྷིཀྐནྟཏརཱ ཙ པཎཱིཏཏརཱ ཙཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ས ཁོ སོ, ཨུཔཱལི, ཀུམཱརོ ཨཔརེན སམཡེན ཝུདྡྷིམནྭཱཡ ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀམནྭཱཡ པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམཔྤིཏོ སམངྒིབྷཱུཏོ པརིཙཱརེཏི ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻེཧི རཱུཔེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི, སོཏཝིཉྙེཡྻེཧི སདྡེཧི… གྷཱནཝིཉྙེཡྻེཧི གནྡྷེཧི… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻེཧི རསེཧི… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻེཧི ཕོཊྛབྦེཧི ཨིཊྛེཧི ཀནྟེཧི མནཱཔེཧི པིཡརཱུཔེཧི ཀཱམཱུཔསཾཧིཏེཧི རཛནཱིཡེཧི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ནནྭཱཡཾ ཁིཌྜཱ པུརིམཱཧི ཁིཌྜཱཧི ཨབྷིཀྐནྟཏརཱ ཙ པཎཱིཏཏརཱ ཙཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

[དཱི. ནི. ༡.༡༩༠; མ. ནི. ༢.༢༣༣] ‘‘ཨིདྷ ཁོ པན ཝོ [ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ (ཨཊྛ.)], ཨུཔཱལི, ཏཐཱགཏོ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ. སོ ཨིམཾ ལོཀཾ སདེཝཀཾ སམཱརཀཾ སབྲཧྨཀཾ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཾ པཛཾ སདེཝམནུསྶཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེཏི. སོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ, ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི.

‘‘ཏཾ དྷམྨཾ སུཎཱཏི གཧཔཏི ཝཱ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝཱ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ. སོ ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཏཐཱགཏེ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི. སོ ཏེན སདྡྷཱཔཊིལཱབྷེན སམནྣཱགཏོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོ རཛཱཔཐོ, ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ. ནཡིདཾ སུཀརཾ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱ ཨེཀནྟཔརིཔུཎྞཾ ཨེཀནྟཔརིསུདྡྷཾ སངྑལིཁིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏུཾ. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛེཡྻ’ནྟི.

‘‘སོ ཨཔརེན སམཡེན ཨཔྤཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ པཧཱཡ མཧནྟཾ ཝཱ བྷོགཀྑནྡྷཾ པཧཱཡ ཨཔྤཾ ཝཱ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ མཧནྟཾ ཝཱ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛཏི.

‘‘སོ ཨེཝཾ པབྦཛིཏོ སམཱནོ བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱསཱཛཱིཝསམཱཔནྣོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི.

‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི དིནྣཱདཱཡཱི དིནྣཔཱཊིཀངྑཱི; ཨཐེནེན སུཙིབྷཱུཏེན ཨཏྟནཱ ཝིཧརཏི.

‘‘ཨབྲཧྨཙརིཡཾ པཧཱཡ བྲཧྨཙཱརཱི ཧོཏི ཨཱརཱཙཱརཱི ཝིརཏོ མེཐུནཱ གཱམདྷམྨཱ.

‘‘མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི སཙྩཝཱདཱི སཙྩསནྡྷོ ཐེཏོ པཙྩཡིཀོ ཨཝིསཾཝཱདཀོ ལོཀསྶ.

‘‘པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨིཏོ སུཏྭཱ ན ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ན ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱ སཧིཏཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ, སམགྒཱརཱམོ སམགྒརཏོ སམགྒནནྡཱི; སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཀཱལཝཱདཱི བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ཝིནཡཝཱདཱི, ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཀཱལེན སཱཔདེསཾ པརིཡནྟཝཏིཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ.

‘‘སོ བཱིཛགཱམབྷཱུཏགཱམསམཱརམྦྷཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཨེཀབྷཏྟིཀོ ཧོཏི རཏྟཱུཔརཏོ, ཝིརཏོ ཝིཀཱལབྷོཛནཱ. ནཙྩགཱིཏཝཱདིཏཝིསཱུཀདསྶནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནདྷཱརཎམཎྜནཝིབྷཱུསནཊྛཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨུཙྩཱསཡནམཧཱསཡནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཛཱཏརཱུཔརཛཏཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨཱམཀདྷཉྙཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨཱམཀམཾསཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨིཏྠིཀུམཱརིཀཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, དཱསིདཱསཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨཛེལ༹ཀཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀུཀྐུཊསཱུཀརཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཧཏྠིགཝསྶཝལ༹ཝཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཁེཏྟཝཏྠུཔཊིགྒཧཎཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, དཱུཏེཡྻཔཧིཎགམནཱནུཡོགཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀཡཝིཀྐཡཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཏུལཱཀཱུཊཀཾསཀཱུཊམཱནཀཱུཊཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨུཀྐོཊནཝཉྩནནིཀཏིསཱཙིཡོགཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཚེདནཝདྷབནྡྷནཝིཔརཱམོསཨཱལོཔསཧསཱཀཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི.

‘‘སོ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེན ཙཱིཝརེན ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀེན པིཎྜཔཱཏེན. ཡེན ཡེནེཝ པཀྐམཏི སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏི, སེཡྻཐཱཔི ནཱམ པཀྑཱི སཀུཎོ ཡེན ཡེནེཝ ཌེཏི སཔཏྟབྷཱརོཝ ཌེཏི. ཨེཝམེཝཾ བྷིཀྑུ སནྟུཊྛོ ཧོཏི ཀཱཡཔརིཧཱརིཀེན ཙཱིཝརེན ཀུཙྪིཔརིཧཱརིཀེན པིཎྜཔཱཏེན. ཡེན ཡེནེཝ པཀྐམཏི སམཱདཱཡེཝ པཀྐམཏི. སོ ཨིམིནཱ ཨརིཡེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨནཝཛྫསུཁཾ པཊིསཾཝེདེཏི.

‘‘སོ ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ དིསྭཱ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ ཙཀྑུནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ, ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི; རཀྑཏི ཙཀྑུནྡྲིཡཾ, ཙཀྑུནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོཏེན སདྡཾ སུཏྭཱ… གྷཱནེན གནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ… ཛིཝ྄ཧཱཡ རསཾ སཱཡིཏྭཱ… ཀཱཡེན ཕོཊྛབྦཾ ཕུསིཏྭཱ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཉྙཱཡ ན ནིམིཏྟགྒཱཧཱི ཧོཏི ནཱནུབྱཉྫནགྒཱཧཱི. ཡཏྭཱདྷིཀརཎམེནཾ མནིནྡྲིཡཾ ཨསཾཝུཏཾ ཝིཧརནྟཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨནྭཱསྶཝེཡྻུཾ, ཏསྶ སཾཝརཱཡ པཊིཔཛྫཏི; རཀྑཏི མནིནྡྲིཡཾ, མནིནྡྲིཡེ སཾཝརཾ ཨཱཔཛྫཏི. སོ ཨིམིནཱ ཨརིཡེན ཨིནྡྲིཡསཾཝརེན སམནྣཱགཏོ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨབྱཱསེཀསུཁཾ པཊིསཾཝེདེཏི.

‘‘སོ ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, ཨཱལོཀིཏེ ཝིལོཀིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, སམིཉྫིཏེ པསཱརིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, ཨསིཏེ པཱིཏེ ཁཱཡིཏེ སཱཡིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀམྨེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི, གཏེ ཋིཏེ ནིསིནྣེ སུཏྟེ ཛཱགརིཏེ བྷཱསིཏེ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེ སམྤཛཱནཀཱརཱི ཧོཏི.

‘‘སོ ཨིམིནཱ ཙ ཨརིཡེན སཱིལཀྑནྡྷེན སམནྣཱགཏོ, ཨིམིནཱ ཙ ཨརིཡེན ཨིནྡྲིཡསཾཝརེན སམནྣཱགཏོ, ཨིམིནཱ ཙ ཨརིཡེན སཏིསམྤཛཉྙེ སམནྣཱགཏོ ཝིཝིཏྟཾ སེནཱསནཾ བྷཛཏི ཨརཉྙཾ རུཀྑམཱུལཾ པབྦཏཾ ཀནྡརཾ གིརིགུཧཾ སུསཱནཾ ཝནཔཏྠཾ ཨབྦྷོཀཱསཾ པལཱལཔུཉྫཾ. སོ ཨརཉྙགཏོ ཝཱ རུཀྑམཱུལགཏོ ཝཱ སུཉྙཱགཱརགཏོ ཝཱ ནིསཱིདཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཨུཛུཾ ཀཱཡཾ པཎིདྷཱཡ པརིམུཁཾ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ.

‘‘སོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ ལོཀེ པཧཱཡ ཝིགཏཱབྷིཛ྄ཛྷེན ཙེཏསཱ ཝིཧརཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. བྱཱཔཱདཔདོསཾ པཧཱཡ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཝིཧརཏི སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི, བྱཱཔཱདཔདོསཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. ཐིནམིདྡྷཾ པཧཱཡ ཝིགཏཐིནམིདྡྷོ ཝིཧརཏི ཨཱལོཀསཉྙཱི སཏོ སམྤཛཱནོ, ཐིནམིདྡྷཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཾ པཧཱཡ ཨནུདྡྷཏོ ཝིཧརཏི ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟོ, ཨུདྡྷཙྩཀུཀྐུཙྩཱ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི. ཝིཙིཀིཙྪཾ པཧཱཡ ཏིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ ཝིཧརཏི ཨཀཐཾཀཐཱི ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ, ཝིཙིཀིཙྪཱཡ ཙིཏྟཾ པརིསོདྷེཏི.

‘‘སོ ཨིམེ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ, ཝིཝིཙྩེཝ ཀཱམེཧི ཝིཝིཙྩ ཨཀུསལེཧི དྷམྨེཧི སཝིཏཀྐཾ སཝིཙཱརཾ ཝིཝེཀཛཾ པཱིཏིསུཁཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ‘ནནྭཱཡཾ ཝིཧཱརོ པུརིམེཧི ཝིཧཱརེཧི ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨིམམྤི ཁོ, ཨུཔཱལི, མམ སཱཝཀཱ ཨཏྟནི དྷམྨཾ སམྤསྶམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི, ནོ ཙ ཁོ ཏཱཝ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུཔཱལི, བྷིཀྑུ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱནཾ ཝཱུཔསམཱ…པེ… དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ‘ནནྭཱཡཾ ཝིཧཱརོ པུརིམེཧི ཝིཧཱརེཧི ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨིམམྤི ཁོ, ཨུཔཱལི, མམ སཱཝཀཱ ཨཏྟནི དྷམྨཾ སམྤསྶམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི, ནོ ཙ ཁོ ཏཱཝ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུཔཱལི, བྷིཀྑུ པཱིཏིཡཱ ཙ ཝིརཱགཱ…པེ… ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ‘ནནྭཱཡཾ ཝིཧཱརོ པུརིམེཧི ཝིཧཱརེཧི ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨིམམྤི ཁོ, ཨུཔཱལི, མམ སཱཝཀཱ ཨཏྟནི དྷམྨཾ སམྤསྶམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི, ནོ ཙ ཁོ ཏཱཝ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུཔཱལི, བྷིཀྑུ སུཁསྶ ཙ པཧཱནཱ…པེ… ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ…པེ….

པུན ཙཔརཾ, ཨུཔཱལི, བྷིཀྑུ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘ཨནནྟོ ཨཱཀཱསོ’ཏི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ‘ནནྭཱཡཾ ཝིཧཱརོ པུརིམེཧི ཝིཧཱརེཧི ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨིམམྤི ཁོ, ཨུཔཱལི, མམ སཱཝཀཱ ཨཏྟནི དྷམྨཾ སམྤསྶམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི, ནོ ཙ ཁོ ཏཱཝ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུཔཱལི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ཨནནྟཾ ཝིཉྙཱཎ’ནྟི ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི…པེ….

‘‘སབྦསོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘ནཏྠི ཀིཉྩཱི’ཏི ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི…པེ….

‘‘སབྦསོ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ ‘སནྟམེཏཾ པཎཱིཏམེཏ’ནྟི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ‘ནནྭཱཡཾ ཝིཧཱརོ པུརིམེཧི ཝིཧཱརེཧི ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨིམམྤི ཁོ, ཨུཔཱལི, མམ སཱཝཀཱ ཨཏྟནི དྷམྨཾ སམྤསྶམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི, ནོ ཙ ཁོ ཏཱཝ ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ ཝིཧརནྟི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, ཨུཔཱལི, བྷིཀྑུ སབྦསོ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཏིཀྐམྨ སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷཾ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི; པཉྙཱཡ ཙསྶ དིསྭཱ ཨཱསཝཱ པརིཀྑཱིཎཱ ཧོནྟི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, ཨུཔཱལི, ‘ནནྭཱཡཾ ཝིཧཱརོ པུརིམེཧི ཝིཧཱརེཧི ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨིམམྤི ཁོ, ཨུཔཱལི, མམ སཱཝཀཱ ཨཏྟནི དྷམྨཾ སམྤསྶམཱནཱ ཨརཉྙཝནཔཏྠཱནི པནྟཱནི སེནཱསནཱནི པཊིསེཝནྟི, ཨནུཔྤཏྟསདཏྠཱ ཙ ཝིཧརནྟི. ཨིངྒྷ ཏྭཾ, ཨུཔཱལི, སངྒྷེ ཝིཧརཱཧི. སངྒྷེ ཏེ ཝིཧརཏོ ཕཱསུ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨབྷབྦསུཏྟཾ

༡༠༠. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ དས? རཱགཾ, དོསཾ, མོཧཾ, ཀོདྷཾ, ཨུཔནཱཧཾ, མཀྑཾ, པལཱ༹སཾ, ཨིསྶཾ, མཙྪརིཡཾ, མཱནཾ – ཨིམེ ཁོ བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨེ ཨཔྤཧཱཡ ཨབྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ.

‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུཾ. ཀཏམེ དས? རཱགཾ, དོསཾ, མོཧཾ, ཀོདྷཾ, ཨུཔནཱཧཾ, མཀྑཾ, པལཱ༹སཾ, ཨིསྶཾ, མཙྪརིཡཾ, མཱནཾ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨེ པཧཱཡ བྷབྦོ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཱཏུ’’ནྟི. དསམཾ.

ཨུཔཱལིཝགྒོ པཉྩམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཀཱམབྷོགཱི བྷཡཾ དིཊྛི, ཝཛྫིཡམཱཧིཏུཏྟིཡཱ;

ཀོཀནུདོ ཨཱཧུནེཡྻོ, ཐེརོ ཨུཔཱལི ཨབྷབྦོཏི.

དུཏིཡཔཎྞཱསཀཾ སམཏྟཾ.

༣. ཏཏིཡཔཎྞཱསཀཾ

(༡༡) ༡. སམཎསཉྙཱཝགྒོ

༡. སམཎསཉྙཱསུཏྟཾ

༡༠༡. ‘‘ཏིསྶོ ཨིམཱ, བྷིཀྑཝེ, སམཎསཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏྟ དྷམྨེ པརིཔཱུརེནྟི. ཀཏམཱ ཏིསྶོ? ཝེཝཎྞིཡམྷི ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ, པརཔཊིབདྡྷཱ མེ ཛཱིཝིཀཱ, ཨཉྙོ མེ ཨཱཀཔྤོ ཀརཎཱིཡོཏི – ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིསྶོ སམཎསཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ སཏྟ དྷམྨེ པརིཔཱུརེནྟི.

‘‘ཀཏམེ སཏྟ? སནྟཏཀཱརཱི [སཏཏཀཱརཱི (སྱཱ. པཱི. ཀ.)] ཧོཏི སནྟཏཝུཏྟི [སཏཏཝུཏྟི (སྱཱ. པཱི.)] སཱིལེསུ, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, ཨབྱཱཔཛྫོ ཧོཏི, ཨནཏིམཱནཱི ཧོཏི, སིཀྑཱཀཱམོ ཧོཏི, ཨིདམཏྠཾཏིསྶ ཧོཏི ཛཱིཝིཏཔརིཀྑཱརེསུ, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཙ [ཨཱརདྡྷཝིརིཡོ ཙ (སཱི. པཱི.), ཨཱརདྡྷཝིརིཡོ (སྱཱ.)] ཝིཧརཏི. ཨིམཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིསྶོ སམཎསཉྙཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨིམེ སཏྟ དྷམྨེ པརིཔཱུརེནྟཱི’’ཏི. པཋམཾ.

༢. བོཛ྄ཛྷངྒསུཏྟཾ

༡༠༢. ‘‘སཏྟིམེ, བྷིཀྑཝེ, བོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ པརིཔཱུརེནྟི. ཀཏམེ སཏྟ? སཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཝཱིརིཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པཱིཏིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, པསྶདྡྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, སམཱདྷིསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ པརིཔཱུརེནྟི. ཀཏམཱ ཏིསྶོ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི, སེཡྻཐིདཾ – ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ…པེ… ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི. ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ…པེ… སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨིམཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ པརིཔཱུརེནྟཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. མིཙྪཏྟསུཏྟཾ

༡༠༣. ‘‘མིཙྪཏྟཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱགམྨ ཝིརཱདྷནཱ ཧོཏི, ནོ ཨཱརཱདྷནཱ. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཏྟཾ ཨཱགམྨ ཝིརཱདྷནཱ ཧོཏི, ནོ ཨཱརཱདྷནཱ? མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསངྐཔྤོ པཧོཏི, མིཙྪཱསངྐཔྤསྶ མིཙྪཱཝཱཙཱ པཧོཏི, མིཙྪཱཝཱཙསྶ མིཙྪཱཀམྨནྟོ པཧོཏི, མིཙྪཱཀམྨནྟསྶ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ པཧོཏི, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝསྶ མིཙྪཱཝཱཡཱམོ པཧོཏི, མིཙྪཱཝཱཡཱམསྶ མིཙྪཱསཏི པཧོཏི, མིཙྪཱསཏིསྶ མིཙྪཱསམཱདྷི པཧོཏི, མིཙྪཱསམཱདྷིསྶ མིཙྪཱཉཱཎཾ པཧོཏི, མིཙྪཱཉཱཎིསྶ [མིཙྪཱཉཱཎསྶ (པཱི. ཀ.)] མིཙྪཱཝིམུཏྟི པཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཏྟཾ ཨཱགམྨ ཝིརཱདྷནཱ ཧོཏི, ནོ ཨཱརཱདྷནཱ.

‘‘སམྨཏྟཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱགམྨ ཨཱརཱདྷནཱ ཧོཏི, ནོ ཝིརཱདྷནཱ. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཏྟཾ ཨཱགམྨ ཨཱརཱདྷནཱ ཧོཏི, ནོ ཝིརཱདྷནཱ? སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི, སམྨཱསངྐཔྤསྶ སམྨཱཝཱཙཱ པཧོཏི, སམྨཱཝཱཙསྶ སམྨཱཀམྨནྟོ པཧོཏི, སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ པཧོཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ སམྨཱཝཱཡཱམོ པཧོཏི, སམྨཱཝཱཡཱམསྶ སམྨཱསཏི པཧོཏི, སམྨཱསཏིསྶ སམྨཱསམཱདྷི པཧོཏི, སམྨཱསམཱདྷིསྶ སམྨཱཉཱཎཾ པཧོཏི, སམྨཱཉཱཎིསྶ [སམྨཱཉཱཎསྶ (པཱི. ཀ.)] སམྨཱཝིམུཏྟི པཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཏྟཾ ཨཱགམྨ ཨཱརཱདྷནཱ ཧོཏི, ནོ ཝིརཱདྷནཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. བཱིཛསུཏྟཾ

༡༠༤. [ཨ. ནི. ༡.༣༠༦; ཀཐཱ. ༧༠༨] ‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལསྶ མིཙྪཱསངྐཔྤསྶ མིཙྪཱཝཱཙསྶ མིཙྪཱཀམྨནྟསྶ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝསྶ མིཙྪཱཝཱཡཱམསྶ མིཙྪཱསཏིསྶ མིཙྪཱསམཱདྷིསྶ མིཙྪཱཉཱཎིསྶ མིཙྪཱཝིམུཏྟིསྶ ཡཉྩ ཀཱཡཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ [སམཱདིཎྞཾ (པཱི. ཀ.)] ཡཉྩ ཝཙཱིཀམྨཾ… ཡཉྩ མནོཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཱ ཙ ཙེཏནཱ ཡཱ ཙ པཏྠནཱ ཡོ ཙ པཎིདྷི ཡེ ཙ སངྑཱརཱ, སབྦེ ཏེ དྷམྨཱ ཨནིཊྛཱཡ ཨཀནྟཱཡ ཨམནཱཔཱཡ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? དིཊྛི ཧིསྶ [དིཊྛི ཧི (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], བྷིཀྑཝེ, པཱཔིཀཱ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ནིམྦབཱིཛཾ ཝཱ ཀོསཱཏཀིབཱིཛཾ ཝཱ ཏིཏྟཀཱལཱབུབཱིཛཾ ཝཱ ཨལླཱཡ པཐཝིཡཱ ནིཀྑིཏྟཾ ཡཉྩེཝ པཐཝིརསཾ ཨུཔཱདིཡཏི ཡཉྩ ཨཱཔོརསཾ ཨུཔཱདིཡཏི, སབྦཾ ཏཾ ཏིཏྟཀཏྟཱཡ ཀཊུཀཏྟཱཡ ཨསཱཏཏྟཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? བཱིཛཉྷི, བྷིཀྑཝེ, པཱཔཀཾ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ མིཙྪཱསངྐཔྤསྶ མིཙྪཱཝཱཙསྶ མིཙྪཱཀམྨནྟསྶ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝསྶ མིཙྪཱཝཱཡཱམསྶ མིཙྪཱསཏིསྶ མིཙྪཱསམཱདྷིསྶ མིཙྪཱཉཱཎིསྶ མིཙྪཱཝིམུཏྟིསྶ ཡཉྩེཝ ཀཱཡཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཉྩ ཝཙཱིཀམྨཾ… ཡཉྩ མནོཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཱ ཙ ཙེཏནཱ ཡཱ ཙ པཏྠནཱ ཡོ ཙ པཎིདྷི ཡེ ཙ སངྑཱརཱ, སབྦེ ཏེ དྷམྨཱ ཨནིཊྛཱཡ ཨཀནྟཱཡ ཨམནཱཔཱཡ ཨཧིཏཱཡ དུཀྑཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? དིཊྛི ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, པཱཔིཀཱ.

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསཔུགྒལསྶ སམྨཱསངྐཔྤསྶ སམྨཱཝཱཙསྶ སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ སམྨཱཝཱཡཱམསྶ སམྨཱསཏིསྶ སམྨཱསམཱདྷིསྶ སམྨཱཉཱཎིསྶ སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ ཡཉྩེཝ ཀཱཡཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཉྩ ཝཙཱིཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཉྩ མནོཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཱ ཙ ཙེཏནཱ ཡཱ ཙ པཏྠནཱ ཡོ ཙ པཎིདྷི ཡེ ཙ སངྑཱརཱ, སབྦེ ཏེ དྷམྨཱ ཨིཊྛཱཡ ཀནྟཱཡ མནཱཔཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? དིཊྛི ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷདྡིཀཱ.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཙྪུབཱིཛཾ ཝཱ སཱལིབཱིཛཾ ཝཱ མུདྡིཀཱབཱིཛཾ ཝཱ ཨལླཱཡ པཐཝིཡཱ ནིཀྑིཏྟཾ ཡཉྩ པཐཝིརསཾ ཨུཔཱདིཡཏི ཡཉྩ ཨཱཔོརསཾ ཨུཔཱདིཡཏི སབྦཾ ཏཾ སཱཏཏྟཱཡ མདྷུརཏྟཱཡ ཨསེཙནཀཏྟཱཡ སཾཝཏྟཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? བཱིཛཉྷི བྷིཀྑཝེ, བྷདྡཀཾ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱདིཊྛིཀསྶ…པེ. … སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ ཡཉྩེཝ ཀཱཡཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཉྩ ཝཙཱིཀམྨཾ… ཡཉྩ མནོཀམྨཾ ཡཐཱདིཊྛི སམཏྟཾ སམཱདིནྣཾ ཡཱ ཙ ཙེཏནཱ ཡཱ ཙ པཏྠནཱ ཡོ ཙ པཎིདྷི ཡེ ཙ སངྑཱརཱ, སབྦེ ཏེ དྷམྨཱ ཨིཊྛཱཡ ཀནྟཱཡ མནཱཔཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? དིཊྛི ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, བྷདྡིཀཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཝིཛྫཱསུཏྟཾ

༡༠༥. ‘‘ཨཝིཛྫཱ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦངྒམཱ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ, ཨནྭདེཝ ཨཧིརིཀཾ ཨནོཏྟཔྤཾ. ཨཝིཛྫཱགཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིདྡསུནོ མིཙྪཱདིཊྛི པཧོཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ མིཙྪཱསངྐཔྤོ པཧོཏི, མིཙྪཱསངྐཔྤསྶ མིཙྪཱཝཱཙཱ པཧོཏི, མིཙྪཱཝཱཙསྶ མིཙྪཱཀམྨནྟོ པཧོཏི, མིཙྪཱཀམྨནྟསྶ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ པཧོཏི, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝསྶ མིཙྪཱཝཱཡཱམོ པཧོཏི, མིཙྪཱཝཱཡཱམསྶ མིཙྪཱསཏི པཧོཏི, མིཙྪཱསཏིསྶ མིཙྪཱསམཱདྷི པཧོཏི, མིཙྪཱསམཱདྷིསྶ མིཙྪཱཉཱཎཾ པཧོཏི, མིཙྪཱཉཱཎིསྶ མིཙྪཱཝིམུཏྟི པཧོཏི.

‘‘ཝིཛྫཱ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦངྒམཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ, ཨནྭདེཝ ཧིརོཏྟཔྤཾ. ཝིཛྫཱགཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཝིདྡསུནོ སམྨཱདིཊྛི པཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཀསྶ སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི, སམྨཱསངྐཔྤསྶ སམྨཱཝཱཙཱ པཧོཏི, སམྨཱཝཱཙསྶ སམྨཱཀམྨནྟོ པཧོཏི, སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ པཧོཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ སམྨཱཝཱཡཱམོ པཧོཏི, སམྨཱཝཱཡཱམསྶ སམྨཱསཏི པཧོཏི, སམྨཱསཏིསྶ སམྨཱསམཱདྷི པཧོཏི, སམྨཱསམཱདྷིསྶ སམྨཱཉཱཎཾ པཧོཏི, སམྨཱཉཱཎིསྶ སམྨཱཝིམུཏྟི པཧོཏཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ནིཛྫརསུཏྟཾ

༡༠༦. [དཱི. ནི. ༣.༣༦༠] ‘‘དསཡིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ནིཛྫརཝཏྠཱུནི. ཀཏམཱནི དས? སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛི ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱསངྐཔྤསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསངྐཔྤོ ནིཛྫིཎྞོ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱསངྐཔྤཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱསངྐཔྤཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱཝཱཙསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཙཱ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱཀམྨནྟསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ ནིཛྫིཎྞོ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཀམྨནྟཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱཀམྨནྟཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ནིཛྫིཎྞོ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱཨཱཛཱིཝཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱཝཱཡཱམསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ ནིཛྫིཎྞོ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝཱཡཱམཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱཝཱཡཱམཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱསཏིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསཏི ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱསཏིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱསཏིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱསམཱདྷིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསམཱདྷི ནིཛྫིཎྞོ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱསམཱདྷིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱསམཱདྷིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱཉཱཎིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཉཱཎཾ ནིཛྫིཎྞཾ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཉཱཎཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱཉཱཎཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི ནིཛྫིཎྞཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ནིཛྫརཝཏྠཱུནཱི’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. དྷོཝནསུཏྟཾ

༡༠༧. ‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, དཀྑིཎེསུ ཛནཔདེསུ དྷོཝནཾ ནཱམ. ཏཏྠ ཧོཏི ཨནྣམྤི པཱནམྤི ཁཛྫམྤི བྷོཛྫམྤི ལེཡྻམྤི པེཡྻམྤི ནཙྩམྤི གཱིཏམྤི ཝཱདིཏམྤི. ཨཏྠེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷོཝནཾ; ‘ནེཏཾ ནཏྠཱི’ཏི ཝདཱམི. ཏཉྩ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷོཝནཾ ཧཱིནཾ གམྨཾ པོཐུཛྫནིཀཾ ཨནརིཡཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ ན ནིབྦིདཱཡ ན ཝིརཱགཱཡ ན ནིརོདྷཱཡ ན ཨུཔསམཱཡ ན ཨབྷིཉྙཱཡ ན སམྦོདྷཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི.

‘‘ཨཧཉྩ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ དྷོཝནཾ དེསེསྶཱམི, ཡཾ དྷོཝནཾ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཡཾ དྷོཝནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི, ཛརཱདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛརཱཡ པརིམུཙྩནྟི, མརཎདྷམྨཱ སཏྟཱ མརཎེན པརིམུཙྩནྟི, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམཉྩ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ དྷོཝནཾ, (ཡཾ དྷོཝནཾ) [( ) ནཏྠི སྱཱམཔོཏྠཀེ] ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཡཾ དྷོཝནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི, ཛརཱདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛརཱཡ པརིམུཙྩནྟི, མརཎདྷམྨཱ སཏྟཱ མརཎེན པརིམུཙྩནྟི, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟི?

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛི ནིདྡྷོཏཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིདྡྷོཏཱ ཧོནྟི; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱསངྐཔྤསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསངྐཔྤོ ནིདྡྷོཏོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱཝཱཙསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཙཱ ནིདྡྷོཏཱ ཧོཏི… སམྨཱཀམྨནྟསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ ནིདྡྷོཏོ ཧོཏི… སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ནིདྡྷོཏོ ཧོཏི… སམྨཱཝཱཡཱམསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ ནིདྡྷོཏོ ཧོཏི… སམྨཱསཏིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསཏི ནིདྡྷོཏཱ ཧོཏི… སམྨཱསམཱདྷིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསམཱདྷི ནིདྡྷོཏོ ཧོཏི… སམྨཱཉཱཎིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཉཱཎཾ ནིདྡྷོཏཾ ཧོཏི…པེ….

‘‘སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི ནིདྡྷོཏཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིདྡྷོཏཱ ཧོནྟི; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨིདཾ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ དྷོཝནཾ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཡཾ དྷོཝནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི, ཛརཱདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛརཱཡ པརིམུཙྩནྟི, མརཎདྷམྨཱ སཏྟཱ མརཎེན པརིམུཙྩནྟི, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟཱི’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཏིཀིཙྪཀསུཏྟཾ

༡༠༨. ‘‘ཏིཀིཙྪཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝིརེཙནཾ དེནྟི པིཏྟསམུཊྛཱནཱནམྤི ཨཱབཱདྷཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, སེམྷསམུཊྛཱནཱནམྤི ཨཱབཱདྷཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཝཱཏསམུཊྛཱནཱནམྤི ཨཱབཱདྷཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨཏྠེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝིརེཙནཾ; ‘ནེཏཾ ནཏྠཱི’ཏི ཝདཱམི. ཏཉྩ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝིརེཙནཾ སམྤཛྫཏིཔི ཝིཔཛྫཏིཔི.

‘‘ཨཧཉྩ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ ཝིརེཙནཾ དེསེསྶཱམི, ཡཾ ཝིརེཙནཾ སམྤཛྫཏིཡེཝ ནོ ཝིཔཛྫཏི, ཡཾ ཝིརེཙནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི, ཛརཱདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛརཱཡ པརིམུཙྩནྟི, མརཎདྷམྨཱ སཏྟཱ མརཎེན པརིམུཙྩནྟི, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམཉྩ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ ཝིརེཙནཾ, ཡཾ ཝིརེཙནཾ སམྤཛྫཏིཡེཝ ནོ ཝིཔཛྫཏི, ཡཾ ཝིརེཙནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི, ཛརཱདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛརཱཡ པརིམུཙྩནྟི, མརཎདྷམྨཱ སཏྟཱ མརཎེན པརིམུཙྩནྟི, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟི?

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛི ཝིརིཏྟཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ཝིརིཏྟཱ ཧོནྟི; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱསངྐཔྤསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསངྐཔྤོ ཝིརིཏྟོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱཝཱཙསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཙཱ ཝིརིཏྟཱ ཧོཏི… སམྨཱཀམྨནྟསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ ཝིརིཏྟོ ཧོཏི… སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ཝིརིཏྟོ ཧོཏི… སམྨཱཝཱཡཱམསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ ཝིརིཏྟོ ཧོཏི… སམྨཱསཏིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསཏི ཝིརིཏྟཱ ཧོཏི… སམྨཱསམཱདྷིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསམཱདྷི ཝིརིཏྟོ ཧོཏི… སམྨཱཉཱཎིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཉཱཎཾ ཝིརིཏྟཾ ཧོཏི…པེ….

‘‘སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི ཝིརིཏྟཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ཝིརིཏྟཱ ཧོནྟི; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨིདཾ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ ཝིརེཙནཾ ཡཾ ཝིརེཙནཾ སམྤཛྫཏིཡེཝ ནོ ཝིཔཛྫཏི, ཡཾ ཝིརེཙནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི…པེ… སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཝམནསུཏྟཾ

༡༠༩. ‘‘ཏིཀིཙྪཀཱ, བྷིཀྑཝེ, ཝམནཾ དེནྟི པིཏྟསམུཊྛཱནཱནམྤི ཨཱབཱདྷཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, སེམྷསམུཊྛཱནཱནམྤི ཨཱབཱདྷཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ, ཝཱཏསམུཊྛཱནཱནམྤི ཨཱབཱདྷཱནཾ པཊིགྷཱཏཱཡ. ཨཏྠེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝམནཾ; ‘ནེཏཾ ནཏྠཱི’ཏི ཝདཱམི. ཏཉྩ ཁོ ཨེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝམནཾ སམྤཛྫཏིཔི ཝིཔཛྫཏིཔི.

‘‘ཨཧཉྩ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ ཝམནཾ དེསེསྶཱམི, ཡཾ ཝམནཾ སམྤཛྫཏིཡེཝ ནོ ཝིཔཛྫཏི, ཡཾ ཝམནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི, ཛརཱདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛརཱཡ པརིམུཙྩནྟི, མརཎདྷམྨཱ སཏྟཱ མརཎེན པརིམུཙྩནྟི, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟི. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ….

‘‘ཀཏམཉྩ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ ཝམནཾ, ཡཾ ཝམནཾ སམྤཛྫཏིཡེཝ ནོ ཝིཔཛྫཏི, ཡཾ ཝམནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི…པེ… སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསདྷམྨཱ སཏྟཱ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟི?

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛི ཝནྟཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ཝནྟཱ ཧོནྟི; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱསངྐཔྤསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསངྐཔྤོ ཝནྟོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱཝཱཙསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཙཱ ཝནྟཱ ཧོཏི… སམྨཱཀམྨནྟསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ ཝནྟོ ཧོཏི… སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ཝནྟོ ཧོཏི… སམྨཱཝཱཡཱམསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ ཝནྟོ ཧོཏི… སམྨཱསཏིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསཏི ཝནྟཱ ཧོཏི… སམྨཱསམཱདྷིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསམཱདྷི ཝནྟོ ཧོཏི… སམྨཱཉཱཎིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཉཱཎཾ ཝནྟཾ ཧོཏི …པེ….

‘‘སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི ཝནྟཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ཝནྟཱ ཧོནྟི; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨིདཾ ཁོ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཾ ཝམནཾ ཡཾ ཝམནཾ སམྤཛྫཏིཡེཝ ནོ ཝིཔཛྫཏི, ཡཾ ཝམནཾ ཨཱགམྨ ཛཱཏིདྷམྨཱ སཏྟཱ ཛཱཏིཡཱ པརིམུཙྩནྟི…པེ… སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསེཧི པརིམུཙྩནྟཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ནིདྡྷམནཱིཡསུཏྟཾ

༡༡༠. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ནིདྡྷམནཱིཡཱ དྷམྨཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱདིཊྛི ནིདྡྷནྟཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིདྡྷནྟཱ ཧོནྟི; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

‘‘སམྨཱསངྐཔྤསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསངྐཔྤོ ནིདྡྷནྟོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱཝཱཙསྶ བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཙཱ ནིདྡྷནྟཱ ཧོཏི… སམྨཱཀམྨནྟསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ ནིདྡྷནྟོ ཧོཏི… སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ནིདྡྷནྟོ ཧོཏི… སམྨཱཝཱཡཱམསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ ནིདྡྷནྟོ ཧོཏི… སམྨཱསཏིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསཏི ནིདྡྷནྟཱ ཧོཏི… སམྨཱསམཱདྷིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱསམཱདྷི ནིདྡྷནྟོ ཧོཏི… སམྨཱཉཱཎིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཉཱཎཾ ནིདྡྷནྟཾ ཧོཏི….

‘‘སམྨཱཝིམུཏྟིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི ནིདྡྷནྟཱ ཧོཏི; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི ཏེ ཙསྶ ནིདྡྷནྟཱ ཧོནྟི; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ནིདྡྷམནཱིཡཱ དྷམྨཱ’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. པཋམཨསེཁསུཏྟཾ

༡༡༡. ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སོ བྷིཀྑུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘‘ཨསེཁོ ཨསེཁོ’ཏི, བྷནྟེ, ཝུཙྩཏི. ཀིཏྟཱཝཏཱ བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཨསེཁོ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑུ, བྷིཀྑུ ཨསེཁཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱསངྐཔྤེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁཱཡ སམྨཱཝཱཙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཀམྨནྟེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཨཱཛཱིཝེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཝཱཡཱམེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁཱཡ སམྨཱསཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱསམཱདྷིནཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁེན སམྨཱཉཱཎེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨསེཁཱཡ སམྨཱཝིམུཏྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑུ, བྷིཀྑུ ཨསེཁོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

༡༢. དུཏིཡཨསེཁསུཏྟཾ

༡༡༢. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨསེཁིཡཱ དྷམྨཱ. ཀཏམེ དས? ཨསེཁཱ སམྨཱདིཊྛི, ཨསེཁོ སམྨཱསངྐཔྤོ, ཨསེཁཱ སམྨཱཝཱཙཱ, ཨསེཁོ སམྨཱཀམྨནྟོ, ཨསེཁོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, ཨསེཁོ སམྨཱཝཱཡཱམོ, ཨསེཁཱ སམྨཱསཏི, ཨསེཁོ སམྨཱསམཱདྷི, ཨསེཁཾ སམྨཱཉཱཎཾ, ཨསེཁཱ སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས ཨསེཁིཡཱ དྷམྨཱ’’ཏི. དྭཱདསམཾ.

སམཎསཉྙཱཝགྒོ པཋམོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

སཉྙཱ བོཛ྄ཛྷངྒཱ མིཙྪཏྟཾ, བཱིཛཾ ཝིཛྫཱཡ ནིཛྫརཾ;

དྷོཝནཾ ཏིཀིཙྪཱ ཝམནཾ ནིདྡྷམནཾ དྭེ ཨསེཁཱཏི.

(༡༢) ༢. པཙྩོརོཧཎིཝགྒོ

༡. པཋམཨདྷམྨསུཏྟཾ

༡༡༣. [ཨ. ནི. ༡༠.༡༧༡] ‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ ཨནཏྠོ ཙ; དྷམྨོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨནཏྠཉྩ, དྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ ཙ ཨནཏྠོ ཙ? མིཙྪཱདིཊྛི, མིཙྪཱསངྐཔྤོ, མིཙྪཱཝཱཙཱ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, མིཙྪཱསཏི, མིཙྪཱསམཱདྷི, མིཙྪཱཉཱཎཾ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ ཙ ཨནཏྠོ ཙ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ ཙ ཨཏྠོ ཙ? སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི, སམྨཱཉཱཎཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ ཙ ཨཏྠོ ཙ.

‘‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ ཨནཏྠོ ཙ; དྷམྨོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨནཏྠཉྩ, དྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡཨདྷམྨསུཏྟཾ

༡༡༤. ‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ, ཀཏམོ ཙ དྷམྨོ, ཀཏམོ ཙ ཨནཏྠོ, ཀཏམོ ཙ ཨཏྠོ?

‘‘མིཙྪཱདིཊྛི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱདིཊྛི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱསངྐཔྤོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསངྐཔྤོ དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱསངྐཔྤཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱསངྐཔྤཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱཝཱཙཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝཱཙཱ དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱཀམྨནྟོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཀམྨནྟོ དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཀམྨནྟཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཀམྨནྟཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཨཱཛཱིཝོ དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཨཱཛཱིཝཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝཱཡཱམོ དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝཱཡཱམཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཝཱཡཱམཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱསཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསཏི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱསཏིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱསཏིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱསམཱདྷི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསམཱདྷི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱསམཱདྷིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱསམཱདྷིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱཉཱཎཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཉཱཎཾ དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཉཱཎཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཉཱཎཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱཝིམུཏྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝིམུཏྟི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. དུཏིཡཾ.

༣. ཏཏིཡཨདྷམྨསུཏྟཾ

༡༡༥. ‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’’ནྟི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི.

ཨཐ ཁོ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི. ཀོ ནུ ཁོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛེཡྻཱ’’ཏི?

ཨཐ ཁོ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱམ [པུཙྪེཡྻཱམ (སཱི. སྱཱ. པཱི.) མ. ནི. ༡.༢༠༢ པསྶིཏབྦཾ]. ཡཐཱ ནོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྱཱཀརིསྶཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེསྶཱམཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི.

‘‘ཏེསཾ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ཨདྷམྨོ ཙ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི. ཀོ ནུ ཁོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛེཡྻཱ’ཏི?

‘‘ཏེསཾ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱམ. ཡཐཱ ནོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྱཱཀརིསྶཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེསྶཱམཱ’ཏི. ཝིབྷཛཏུ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ’’ཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, པུརིསོ སཱརཏྠིཀོ སཱརགཝེསཱི སཱརཔརིཡེསནཾ ཙརམཱནོ མཧཏོ རུཀྑསྶ ཏིཊྛཏོ སཱརཝཏོ ཨཏིཀྐམྨེཝ མཱུལཾ ཨཏིཀྐམྨ ཁནྡྷཾ སཱཁཱཔལཱསེ སཱརཾ པརིཡེསིཏབྦཾ མཉྙེཡྻ; ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ སཏྠརི སམྨུཁཱིབྷཱུཏེ ཏཾ བྷགཝནྟཾ ཨཏིསིཏྭཱ ཨམྷེ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪིཏབྦཾ མཉྙཐ. སོ ཧཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི པསྶཾ པསྶཏི, ཙཀྑུབྷཱུཏོ ཉཱཎབྷཱུཏོ དྷམྨབྷཱུཏོ བྲཧྨབྷཱུཏོ ཝཏྟཱ པཝཏྟཱ ཨཏྠསྶ ནིནྣེཏཱ ཨམཏསྶ དཱཏཱ དྷམྨསྶཱམཱི ཏཐཱགཏོ. སོ ཙེཝ པནེཏསྶ ཀཱལོ ཨཧོསི ཡཾ ཏུམྷེ བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ. ཡཐཱ ཝོ བྷགཝཱ བྱཱཀརེཡྻ ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

‘‘ཨདྡྷཱཝུསོ ཨཱནནྡ, བྷགཝཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི པསྶཾ པསྶཏི ཙཀྑུབྷཱུཏོ ཉཱཎབྷཱུཏོ དྷམྨབྷཱུཏོ བྲཧྨབྷཱུཏོ ཝཏྟཱ པཝཏྟཱ ཨཏྠསྶ ནིནྣེཏཱ ཨམཏསྶ དཱཏཱ དྷམྨསྶཱམཱི ཏཐཱགཏོ. སོ ཙེཝ པནེཏསྶ ཀཱལོ ཨཧོསི ཡཾ མཡཾ བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱམ, ཡཐཱ ནོ བྷགཝཱ བྱཱཀརེཡྻ ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱམ. ཨཔི ཙཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཝིབྷཛཏཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨགརུཾ ཀཏྭཱ’’ཏི.

‘‘ཏེནཧཱཝུསོ, སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཐཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི.

ཀཏམོ ཙཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ, ཀཏམོ ཙ དྷམྨོ, ཀཏམོ ཙ ཨནཏྠོ, ཀཏམོ ཙ ཨཏྠོ?

‘‘མིཙྪཱདིཊྛི, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱདིཊྛི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱསངྐཔྤོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསངྐཔྤོ དྷམྨོ… མིཙྪཱཝཱཙཱ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝཱཙཱ དྷམྨོ … མིཙྪཱཀམྨནྟོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཀམྨནྟོ དྷམྨོ… མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཨཱཛཱིཝོ དྷམྨོ… མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝཱཡཱམོ དྷམྨོ… མིཙྪཱསཏི, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསཏི དྷམྨོ… མིཙྪཱསམཱདྷི, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསམཱདྷི དྷམྨོ… མིཙྪཱཉཱཎཾ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཉཱཎཾ དྷམྨོ….

མིཙྪཱཝིམུཏྟི, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝིམུཏྟི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘ཨཡཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི, ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. ཨཱཀངྑམཱནཱ ཙ པན ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ. ཡཐཱ ཝོ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏི [བྱཱཀརེཡྻ (སྱཱ.)] ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ ཨཱནནྡསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘ཡཾ ཁོ ནོ བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ…པེ… ཏཐཱ པཊིཛྫིཏབྦ’ནྟི.

‘‘ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི. ཀོ ནུ ཁོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛེཡྻཱ’ཏི?

‘‘ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱམ. ཡཐཱ ནོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྱཱཀརིསྶཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེསྶཱམཱ’ཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ མཡཾ, བྷནྟེ, ཡེནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ཏེནུཔསངྐམིམྷཱ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨེཏམཏྠཾ ཨཔུཙྪིམྷཱ. ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན ཨིམེཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨིམེཧི པདེཧི ཨིམེཧི བྱཉྫནེཧི ཨཏྠོ སུཝིབྷཏྟོ’’ཏི [ཝིབྷཏྟོཏི (?) ཨེཝམེཝ ཧི ཨཉྙེསུ ཨཱིདིསསུཏྟེསུ དིསྶཏི].

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! པཎྜིཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡོ. མཧཱཔཉྙོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡོ. མཾ ཙེཔི ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ, ཨཧམྤི ཙེཏཾ ཨེཝམེཝཾ [ཨཧམྤི ཏཾ ཨེཝམེཝཾ (མ. ནི. ༡.༢༠༥)] བྱཱཀརེཡྻཾ ཡཐཱ ཏཾ ཨཱནནྡེན བྱཱཀཏཾ. ཨེསོ ཙེཝ ཏསྶ [ཨེསོ ཙེཝེཏསྶ (མ. ནི. ༡.༢༠༥)] ཨཏྠོ ཨེཝཉྩ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨཛིཏསུཏྟཾ

༡༡༦. ཨཐ ཁོ ཨཛིཏོ པརིབྦཱཛཀོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཨཛིཏོ པརིབྦཱཛཀོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨམྷཱཀཾ, བྷོ གོཏམ, པཎྜིཏོ ནཱམ སབྲཧྨཙཱརཱི. ཏེན པཉྩམཏྟཱནི ཙིཏྟཊྛཱནསཏཱནི ཙིནྟིཏཱནི, ཡེཧི ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ཨུཔཱརདྡྷཱཝ ཛཱནནྟི [ཨུཔཱརདྡྷཱ པཛཱནནྟི (སཱི.)] ཨུཔཱརདྡྷསྨཱ’’ཏི [ཨུཔཱརདྡྷམྷཱཏི (སཱི. པཱི.)].

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘དྷཱརེཐ ནོ ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏཝཏྠཱུནཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཏསྶ, བྷགཝཱ, ཀཱལོ ཨེཏསྶ, སུགཏ, ཀཱལོ ཡཾ བྷགཝཱ བྷཱསེཡྻ, བྷགཝཏོ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷཱརེསྶནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཏེན ཧི, བྷིཀྑཝེ, སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨདྷམྨིཀེན ཝཱདེན ཨདྷམྨིཀཾ ཝཱདཾ ཨབྷིནིགྒཎྷཱཏི ཨབྷིནིཔྤཱིལེ༹ཏི, ཏེན ཙ ཨདྷམྨིཀཾ པརིསཾ རཉྫེཏི. ཏེན སཱ ཨདྷམྨིཀཱ པརིསཱ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཧོཏི – ‘པཎྜིཏོ ཝཏ, བྷོ, པཎྜིཏོ ཝཏ, བྷོ’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨདྷམྨིཀེན ཝཱདེན དྷམྨིཀཾ ཝཱདཾ ཨབྷིནིགྒཎྷཱཏི ཨབྷིནིཔྤཱིལེ༹ཏི, ཏེན ཙ ཨདྷམྨིཀཾ པརིསཾ རཉྫེཏི. ཏེན སཱ ཨདྷམྨིཀཱ པརིསཱ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཧོཏི – ‘པཎྜིཏོ ཝཏ, བྷོ, པཎྜིཏོ ཝཏ, བྷོ’ཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨདྷམྨིཀེན ཝཱདེན དྷམྨིཀཉྩ ཝཱདཾ ཨདྷམྨིཀཉྩ ཝཱདཾ ཨབྷིནིགྒཎྷཱཏི ཨབྷིནིཔྤཱིལེ༹ཏི, ཏེན ཙ ཨདྷམྨིཀཾ པརིསཾ རཉྫེཏི. ཏེན སཱ ཨདྷམྨིཀཱ པརིསཱ ཨུཙྩཱསདྡམཧཱསདྡཱ ཧོཏི – ‘པཎྜིཏོ ཝཏ, བྷོ, པཎྜིཏོ ཝཏ, བྷོ’ཏི.

‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ, ཀཏམོ ཙ དྷམྨོ, ཀཏམོ ཙ ཨནཏྠོ, ཀཏམོ ཙ ཨཏྠོ? མིཙྪཱདིཊྛི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱདིཊྛི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱསངྐཔྤོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསངྐཔྤོ དྷམྨོ… མིཙྪཱཝཱཙཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝཱཙཱ དྷམྨོ… མིཙྪཱཀམྨནྟོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཀམྨནྟོ དྷམྨོ… མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཨཱཛཱིཝོ དྷམྨོ … མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝཱཡཱམོ དྷམྨོ… མིཙྪཱསཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱསཏི དྷམྨོ… མིཙྪཱསམཱདྷི, བྷིཀྑཝེ ཨདྷམྨོ; སམྨཱསམཱདྷི དྷམྨོ… མིཙྪཱཉཱཎཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཉཱཎཾ དྷམྨོ.

‘‘མིཙྪཱཝིམུཏྟི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱཝིམུཏྟི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱཝིམུཏྟིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. སངྒཱརཝསུཏྟཾ

༡༡༧. [ཨ. ནི. ༡༠.༡༦༩] ཨཐ ཁོ སངྒཱརཝོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སངྒཱརཝོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཀིཾ པཱརིམཾ ཏཱིར’’ནྟི? ‘‘མིཙྪཱདིཊྛི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱདིཊྛི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱསངྐཔྤོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱསངྐཔྤོ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱཝཱཙཱ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱཝཱཙཱ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱཀམྨནྟོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱཀམྨནྟོ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱཝཱཡཱམོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱཝཱཡཱམོ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱསཏི ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱསཏི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱསམཱདྷི ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱསམཱདྷི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱཉཱཎཾ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱཉཱཎཾ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ; མིཙྪཱཝིམུཏྟི ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི པཱརིམཾ ཏཱིརནྟི. ཨིདཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨིདཾ པཱརིམཾ ཏཱིརནྟི.

‘‘ཨཔྤཀཱ ཏེ མནུསྶེསུ, ཡེ ཛནཱ པཱརགཱམིནོ;

ཨཐཱཡཾ ཨིཏརཱ པཛཱ, ཏཱིརམེཝཱནུདྷཱཝཏི.

‘‘ཡེ ཙ ཁོ སམྨདཀྑཱཏེ, དྷམྨེ དྷམྨཱནུཝཏྟིནོ;

ཏེ ཛནཱ པཱརམེསྶནྟི, མཙྩུདྷེཡྻཾ སུདུཏྟརཾ.

‘‘ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཝིཔྤཧཱཡ, སུཀྐཾ བྷཱཝེཐ པཎྜིཏོ;

ཨོཀཱ ཨནོཀམཱགམྨ, ཝིཝེཀེ ཡཏྠ དཱུརམཾ.

‘‘ཏཏྲཱབྷིརཏིམིཙྪེཡྻ, ཧིཏྭཱ ཀཱམེ ཨཀིཉྩནོ;

པརིཡོདཔེཡྻ ཨཏྟཱནཾ, ཙིཏྟཀླེསེཧི པཎྜིཏོ.

‘‘ཡེསཾ སམྦོདྷིཡངྒེསུ, སམྨཱ ཙིཏྟཾ སུབྷཱཝིཏཾ;

ཨཱདཱནཔཊིནིསྶགྒེ, ཨནུཔཱདཱཡ ཡེ རཏཱ;

ཁཱིཎཱསཝཱ ཛུཏིམནྟོ [ཛུཏཱིམནྟོ (སཱི.)], ཏེ ལོཀེ པརིནིབྦུཏཱ’’ཏི. པཉྩམཾ;

༦. ཨོརིམཏཱིརསུཏྟཾ

༡༡༨. ‘‘ཨོརིམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིརཾ དེསེསྶཱམི པཱརིམཉྩ ཏཱིརཾ. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཀཏམཉྩ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ? མིཙྪཱདིཊྛི ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱདིཊྛི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨིདཾ པཱརིམཾ ཏཱིརནྟི.

‘‘ཨཔྤཀཱ ཏེ མནུསྶེསུ, ཡེ ཛནཱ པཱརགཱམིནོ;

ཨཐཱཡཾ ཨིཏརཱ པཛཱ, ཏཱིརམེཝཱནུདྷཱཝཏི.

‘‘ཡེ ཙ ཁོ སམྨདཀྑཱཏེ, དྷམྨེ དྷམྨཱནུཝཏྟིནོ;

ཏེ ཛནཱ པཱརམེསྶནྟི, མཙྩུདྷེཡྻཾ སུདུཏྟརཾ.

‘‘ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཝིཔྤཧཱཡ, སུཀྐཾ བྷཱཝེཐ པཎྜིཏོ;

ཨོཀཱ ཨནོཀ མཱགམྨ, ཝིཝེཀེ ཡཏྠ དཱུརམཾ.

‘‘ཏཏྲཱབྷིརཏིམིཙྪེཡྻ, ཧིཏྭཱ ཀཱམེ ཨཀིཉྩནོ;

པརིཡོདཔེཡྻ ཨཏྟཱནཾ, ཙིཏྟཀླེསེཧི པཎྜིཏོ.

‘‘ཡེསཾ སམྦོདྷིཡངྒེསུ, སམྨཱ ཙིཏྟཾ སུབྷཱཝིཏཾ;

ཨཱདཱནཔཊིནིསྶགྒེ, ཨནུཔཱདཱཡ ཡེ རཏཱ;

ཁཱིཎཱསཝཱ ཛུཏིམནྟོ, ཏེ ལོཀེ པརིནིབྦུཏཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ;

༧. པཋམཔཙྩོརོཧཎཱིསུཏྟཾ

༡༡༩. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཛཱཎུསྶོཎི [ཛཱནུསྶོནི (ཀ. སཱི.), ཛཱནུསྶོཎི (ཀ. སཱི.), ཛཱཎུསོཎི (ཀ.)] བྲཱཧྨཎོ ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏོ [སཱིསཾནཧཱཏོ (སཱི. པཱི.), སཱིསནྷཱཏོ (སྱཱ.)] ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠོ ཨལླཀུསམུཊྛིཾ ཨཱདཱཡ བྷགཝཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཧོཏི.

ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ ཛཱཎུསྶོཎིཾ བྲཱཧྨཎཾ ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏཾ ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠཾ ཨལླཀུསམུཊྛིཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཾ. དིསྭཱན ཛཱཎུསྶོཎིཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏོ ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠོ ཨལླཀུསམུཊྛིཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ? ཀིཾ ནྭཛྫ [ཀིཾ ནུ ཨཛྫ (སྱཱ.), ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཛྫ (པཱི.), ཀིཾ ནུ ཁྭཛྫ (ཀ.)] བྲཱཧྨཎཀུལསྶཱ’’ཏི [བྲཱཧྨཎ བྲཧྨཀུསལསྶཱཏི (ཀ.)]? ‘‘པཙྩོརོཧཎཱི, བྷོ གོཏམ, ཨཛྫ བྲཱཧྨཎཀུལསྶཱ’’ཏི [བྲཧྨཀུསལསྶཱཏི (ཀ.)].

‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྲཱཧྨཎ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎཱ ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏཱ ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠཱ ཨལླེན གོམཡེན པཐཝིཾ ཨོཔུཉྫིཏྭཱ ཧརིཏེཧི ཀུསེཧི པཏྠརིཏྭཱ [པཝིཏྠཱརེཏྭཱ (ཀ.)] ཨནྟརཱ ཙ ཝེལཾ ཨནྟརཱ ཙ ཨགྱཱགཱརཾ སེཡྻཾ ཀཔྤེནྟི. ཏེ ཏཾ རཏྟིཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པཙྩུཊྛཱཡ པཉྫལིཀཱ ཨགྒིཾ ནམསྶནྟི – ‘པཙྩོརོཧཱམ བྷཝནྟཾ, པཙྩོརོཧཱམ བྷཝནྟ’ནྟི. བཧུཀེན ཙ སཔྤིཏེལནཝནཱིཏེན ཨགྒིཾ སནྟཔྤེནྟི. ཏསྶཱ ཙ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན བྲཱཧྨཎེ སནྟཔྤེནྟི. ཨེཝཾ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཨཉྙཐཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏི, ཨཉྙཐཱ ཙ པན ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷོ གོཏམ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏི? སཱདྷུ མེ བྷཝཾ གོཏམོ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཏེན ཧི, བྲཱཧྨཎ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’ཏི ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱདིཊྛིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ པཙྩོརོཧཏི.

… མིཙྪཱསངྐཔྤསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱསངྐཔྤཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱསངྐཔྤཱ པཙྩོརོཧཏི.

… མིཙྪཱཝཱཙཱཡ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱཝཱཙཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱཝཱཙཱཡ པཙྩོརོཧཏི.

…མིཙྪཱཀམྨནྟསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱཀམྨནྟཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱཀམྨནྟཱ པཙྩོརོཧཏི.

…མིཙྪཱཨཱཛཱིཝསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱཨཱཛཱིཝཱ པཙྩོརོཧཏི.

…མིཙྪཱཝཱཡཱམསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱཝཱཡཱམཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱཝཱཡཱམཱ པཙྩོརོཧཏི.

…མིཙྪཱསཏིཡཱ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱསཏིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱསཏིཡཱ པཙྩོརོཧཏི.

…མིཙྪཱསམཱདྷིསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱསམཱདྷིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱསམཱདྷིམྷཱ པཙྩོརོཧཏི.

…མིཙྪཱཉཱཎསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱཉཱཎཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱཉཱཎམྷཱ པཙྩོརོཧཏི.

‘མིཙྪཱཝིམུཏྟིཡཱ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱཝིམུཏྟིཡཱ པཙྩོརོཧཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཨཉྙཐཱ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི, ཨཉྙཐཱ ཙ པན ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏི. ཨིམིསྶཱ ཙ, བྷོ གོཏམ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎིཡཱ བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སིཾ. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. དུཏིཡཔཙྩོརོཧཎཱིསུཏྟཾ

༡༢༠. ‘‘ཨརིཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཙྩོརོཧཎིཾ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ… ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱ པཙྩོརོཧཎཱི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱདིཊྛིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ པཙྩོརོཧཏི. མིཙྪཱསངྐཔྤསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ… མིཙྪཱཝཱཙཱཡ ཁོ… མིཙྪཱཀམྨནྟསྶ ཁོ… མིཙྪཱཨཱཛཱིཝསྶ ཁོ… མིཙྪཱཝཱཡཱམསྶ ཁོ… མིཙྪཱསཏིཡཱ ཁོ… མིཙྪཱསམཱདྷིསྶ ཁོ… མིཙྪཱཉཱཎསྶ ཁོ… མིཙྪཱཝིམུཏྟིཡཱ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱཝིམུཏྟིཡཱ པཙྩོརོཧཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱ པཙྩོརོཧཎཱི’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པུབྦངྒམསུཏྟཾ

༡༢༡. ‘‘སཱུརིཡསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨུདཡཏོ ཨེཏཾ པུབྦངྒམཾ ཨེཏཾ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཡདིདཾ – ཨརུཎུགྒཾ. ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨེཏཾ པུབྦངྒམཾ ཨེཏཾ པུབྦནིམིཏྟཾ, ཡདིདཾ – སམྨཱདིཊྛི. སམྨཱདིཊྛིཀསྶ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱསངྐཔྤོ པཧོཏི, སམྨཱསངྐཔྤསྶ སམྨཱཝཱཙཱ པཧོཏི, སམྨཱཀམྨནྟོ པཧོཏི, སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ པཧོཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ སམྨཱཝཱཡཱམོ པཧོཏི, སམྨཱཝཱཡཱམསྶ སམྨཱསཏི པཧོཏི, སམྨཱསཏིསྶ སམྨཱསམཱདྷི པཧོཏི, སམྨཱསམཱདྷིསྶ སམྨཱཉཱཎཾ པཧོཏི, སམྨཱཉཱཎིསྶ སམྨཱཝིམུཏྟི པཧོཏཱི’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨཱསཝཀྑཡསུཏྟཾ

༡༢༢. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ སཾཝཏྟནྟི. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི, སམྨཱཉཱཎཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི. དསམཾ.

པཙྩོརོཧཎིཝགྒོ དུཏིཡོ.

ཏསྶུདྡཱནཾ –

ཏཡོ ཨདྷམྨཱ ཨཛིཏོ, སངྒཱརཝོ ཙ ཨོརིམཾ;

དྭེ ཙེཝ པཙྩོརོཧཎཱི, པུབྦངྒམཾ ཨཱསཝཀྑཡོཏི.

(༡༣) ༣. པརིསུདྡྷཝགྒོ

༡. པཋམསུཏྟཾ

༡༢༣. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ པརིཡོདཱཏཱ, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི, སམྨཱཉཱཎཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ པརིསུདྡྷཱ པརིཡོདཱཏཱ, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡསུཏྟཾ

༡༢༤. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི …པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཏཏིཡསུཏྟཾ

༡༢༥. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ མཧཔྥལཱ མཧཱནིསཾསཱ, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ མཧཔྥལཱ མཧཱནིསཾསཱ, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཙཏུཏྠསུཏྟཾ

༡༢༦. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ རཱགཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི དོསཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི མོཧཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ རཱགཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི དོསཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི མོཧཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. པཉྩམསུཏྟཾ

༡༢༧. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཚཊྛསུཏྟཾ

༡༢༨. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི …པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨནུཔྤནྣཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སཏྟམསུཏྟཾ

༡༢༩. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི མཧཱནིསཾསཱ, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཨཊྛམསུཏྟཾ

༡༣༠. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ རཱགཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི དོསཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི མོཧཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ རཱགཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི དོསཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི མོཧཝིནཡཔརིཡོསཱནཱ ཧོནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ནཝམསུཏྟཾ

༡༣༡. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས དྷམྨཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཨེཀནྟནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཨུཔསམཱཡ ཨབྷིཉྙཱཡ སམྦོདྷཱཡ ནིབྦཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟི, ནཱཉྙཏྲ སུགཏཝིནཡཱ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. དསམསུཏྟཾ

༡༣༢. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, མིཙྪཏྟཱ. ཀཏམེ དས? མིཙྪཱདིཊྛི, མིཙྪཱསངྐཔྤོ, མིཙྪཱཝཱཙཱ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, མིཙྪཱསཏི, མིཙྪཱསམཱདྷི, མིཙྪཱཉཱཎཾ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས མིཙྪཏྟཱ’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. ཨེཀཱདསམསུཏྟཾ

༡༣༣. ‘‘དསཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཏྟཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི, སམྨཱཉཱཎཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དས སམྨཏྟཱ’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

པརིསུདྡྷཝགྒོ ཏཏིཡོ.

(༡༤) ༤. སཱདྷུཝགྒོ

༡. སཱདྷུསུཏྟཾ

༡༣༤. [ཨ. ནི. ༡༠.༡༧༨] ‘‘སཱདྷུཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨསཱདྷུཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཱདྷུ? མིཙྪཱདིཊྛི, མིཙྪཱསངྐཔྤོ, མིཙྪཱཝཱཙཱ, མིཙྪཱཀམྨནྟོ, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ, མིཙྪཱསཏི, མིཙྪཱསམཱདྷི, མིཙྪཱཉཱཎཾ, མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨསཱདྷུ. ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སཱདྷུ? སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི, སམྨཱཉཱཎཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱདྷཱུ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཨརིཡདྷམྨསུཏྟཾ

༡༣༥. ‘‘ཨརིཡདྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨནརིཡདྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ དྷམྨོ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཨཀུསལསུཏྟཾ

༡༣༦. ‘‘ཨཀུསལཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཀུསལཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ …པེ… ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨཀུསལཾ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཀུསལཾ. ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཾ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལ’’ནྟི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨཏྠསུཏྟཾ

༡༣༧. ‘‘ཨཏྠཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨནཏྠཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཏྠོ? མིཙྪཱདིཊྛི …པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཏྠོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠོ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. དྷམྨསུཏྟཾ

༡༣༨. ‘‘དྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨདྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. སཱསཝསུཏྟཾ

༡༣༩. ‘‘སཱསཝཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨནཱསཝཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱསཝོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱསཝོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱསཝོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱསཝོ དྷམྨོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. སཱཝཛྫསུཏྟཾ

༡༤༠. ‘‘སཱཝཛྫཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨནཝཛྫཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཛྫོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཛྫོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཛྫོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཛྫོ དྷམྨོ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཏཔནཱིཡསུཏྟཾ

༡༤༡. ‘‘ཏཔནཱིཡཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨཏཔནཱིཡཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨཱཙཡགཱམིསུཏྟཾ

༡༤༢. ‘‘ཨཱཙཡགཱམིཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨཔཙཡགཱམིཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙཡགཱམཱི དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙཡགཱམཱི དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔཙཡགཱམཱི དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཔཙཡགཱམཱི དྷམྨོ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཀྑུདྲཡསུཏྟཾ

༡༤༣. ‘‘དུཀྑུདྲཡཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི སུཁུདྲཡཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑུདྲཡོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑུདྲཡོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སུཁུདྲཡོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུཁུདྲཡོ དྷམྨོ’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. དུཀྑཝིཔཱཀསུཏྟཾ

༡༤༤. ‘‘དུཀྑཝིཔཱཀཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི སུཁཝིཔཱཀཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཝིཔཱཀོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཝིཔཱཀོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སུཁཝིཔཱཀོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུཁཝིཔཱཀོ དྷམྨོ’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

སཱདྷུཝགྒོ ཙཏུཏྠོ.

(༡༥) ༥. ཨརིཡཝགྒོ

༡. ཨརིཡམགྒསུཏྟཾ

༡༤༥. ‘‘ཨརིཡམགྒཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨནརིཡམགྒཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ མགྒོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ མགྒོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ མགྒོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ མགྒོ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཀཎྷམགྒསུཏྟཾ

༡༤༦. ‘‘ཀཎྷམགྒཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི སུཀྐམགྒཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཎྷམགྒོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཎྷམགྒོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སུཀྐམགྒོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུཀྐམགྒོ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. སདྡྷམྨསུཏྟཾ

༡༤༧. ‘‘སདྡྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨསདྡྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨསདྡྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨསདྡྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷམྨོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. སཔྤུརིསདྷམྨསུཏྟཾ

༡༤༨. ‘‘སཔྤུརིསདྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨསཔྤུརིསདྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ …པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསདྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསདྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསདྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསདྷམྨོ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨུཔྤཱདེཏབྦསུཏྟཾ

༡༤༩. ‘‘ཨུཔྤཱདེཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན ཨུཔྤཱདེཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཨཱསེཝིཏབྦསུཏྟཾ

༡༥༠. ‘‘ཨཱསེཝིཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན ཨཱསེཝིཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན ཨཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན ཨཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. བྷཱཝེཏབྦསུཏྟཾ

༡༥༡. ‘‘བྷཱཝེཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན བྷཱཝེཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. བཧུལཱིཀཱཏབྦསུཏྟཾ

༡༥༢. ‘‘བཧུལཱིཀཱཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན བཧུལཱིཀཱཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨནུསྶརིཏབྦསུཏྟཾ

༡༥༣. ‘‘ཨནུསྶརིཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན ཨནུསྶརིཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན ཨནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན ཨནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. སཙྪིཀཱཏབྦསུཏྟཾ

༡༥༤. ‘‘སཙྪིཀཱཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན སཙྪིཀཱཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? མིཙྪཱདིཊྛི…པེ… མིཙྪཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ. ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? སམྨཱདིཊྛི…པེ… སམྨཱཝིམུཏྟི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. དསམཾ.

ཨརིཡཝགྒོ པཉྩམོ.

ཏཏིཡཔཎྞཱསཀཾ སམཏྟཾ.

༤. ཙཏུཏྠཔཎྞཱསཀཾ

(༡༦) ༡. པུགྒལཝགྒོ

༡. སེཝིཏབྦསུཏྟཾ

༡༥༥. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ན སེཝིཏབྦོ. ཀཏམེཧི དསཧི? མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, མིཙྪཱསངྐཔྤོ ཧོཏི, མིཙྪཱཝཱཙོ ཧོཏི, མིཙྪཱཀམྨནྟོ ཧོཏི, མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ ཧོཏི, མིཙྪཱཝཱཡཱམོ ཧོཏི, མིཙྪཱསཏི ཧོཏི, མིཙྪཱསམཱདྷི ཧོཏི, མིཙྪཱཉཱཎཱི ཧོཏི, མིཙྪཱཝིམུཏྟི ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ན སེཝིཏབྦོ.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ སེཝིཏབྦོ. ཀཏམེཧི དསཧི? སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, སམྨཱསངྐཔྤོ ཧོཏི, སམྨཱཝཱཙོ ཧོཏི, སམྨཱཀམྨནྟོ ཧོཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ ཧོཏི, སམྨཱཝཱཡཱམོ ཧོཏི, སམྨཱསཏི ཧོཏི, སམྨཱསམཱདྷི ཧོཏི, སམྨཱཉཱཎཱི ཧོཏི, སམྨཱཝིམུཏྟི ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ སེཝིཏབྦོ’’ཏི.

༢-༡༢. བྷཛིཏབྦཱདིསུཏྟཱནི

༡༥༦-༡༦༦. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ན བྷཛིཏབྦོ…པེ… བྷཛིཏབྦོ…པེ… ན པཡིརུཔཱསིཏབྦོ… པཡིརུཔཱསིཏབྦོ…པེ… ན པུཛྫོ ཧོཏི… པུཛྫོ ཧོཏི…པེ… ན པཱསཾསོ ཧོཏི… པཱསཾསོ ཧོཏི…པེ… ཨགཱརཝོ ཧོཏི… སགཱརཝོ ཧོཏི…པེ… ཨཔྤཏིསྶོ ཧོཏི… སཔྤཏིསྶོ ཧོཏི…པེ… ན ཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི … ཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི…པེ… ན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི… ཝིསུཛ྄ཛྷཏི…པེ… མཱནཾ ནཱདྷིབྷོཏི… མཱནཾ ཨདྷིབྷོཏི…པེ. … པཉྙཱཡ ན ཝཌྜྷཏི… པཉྙཱཡ ཝཌྜྷཏི…པེ….

‘‘བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི… བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏི. ཀཏམེཧི དསཧི? སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, སམྨཱསངྐཔྤོ ཧོཏི, སམྨཱཝཱཙོ ཧོཏི, སམྨཱཀམྨནྟོ ཧོཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ ཧོཏི, སམྨཱཝཱཡཱམོ ཧོཏི, སམྨཱསཏི ཧོཏི, སམྨཱསམཱདྷི ཧོཏི, སམྨཱཉཱཎཱི ཧོཏི, སམྨཱཝིམུཏྟི ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏཱི’’ཏི.

པུགྒལཝགྒོ པཋམོ.

(༡༧) ༢. ཛཱཎུསྶོཎིཝགྒོ

༡. བྲཱཧྨཎཔཙྩོརོཧཎཱིསུཏྟཾ

༡༦༧. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏོ ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠོ ཨལླཀུསམུཊྛིཾ ཨཱདཱཡ བྷགཝཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཧོཏི.

ཨདྡསཱ ཁོ བྷགཝཱ ཛཱཎུསྶོཎིཾ བྲཱཧྨཎཾ ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏཾ ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠཾ ཨལླཀུསམུཊྛིཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཾ. དིསྭཱན ཛཱཎུསྶོཎིཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀིཾ ནུ ཏྭཾ, བྲཱཧྨཎ, ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏོ ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠོ ཨལླཀུསམུཊྛིཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ? ཀིཾ ནྭཛྫ བྲཱཧྨཎཀུལསྶཱ’’ཏི? ‘‘པཙྩོརོཧཎཱི, བྷོ གོཏམ, ཨཛྫ བྲཱཧྨཎཀུལསྶཱ’’ཏི.

‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྲཱཧྨཎ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎཱ ཏདཧུཔོསཐེ སཱིསཾནྷཱཏཱ ནཝཾ ཁོམཡུགཾ ནིཝཏྠཱ ཨལླེན གོམཡེན པཐཝིཾ ཨོཔུཉྫིཏྭཱ ཧརིཏེཧི ཀུསེཧི པཏྠརིཏྭཱ ཨནྟརཱ ཙ ཝེལཾ ཨནྟརཱ ཙ ཨགྱཱགཱརཾ སེཡྻཾ ཀཔྤེནྟི. ཏེ ཏཾ རཏྟིཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པཙྩུཊྛཱཡ པཉྫལིཀཱ ཨགྒིཾ ནམསྶནྟི – ‘པཙྩོརོཧཱམ བྷཝནྟཾ, པཙྩོརོཧཱམ བྷཝནྟ’ནྟི. བཧུཀེན ཙ སཔྤིཏེལནཝནཱིཏེན ཨགྒིཾ སནྟཔྤེནྟི. ཏསྶཱ ཙ རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན བྲཱཧྨཎེ སནྟཔྤེནྟི. ཨེཝཾ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཨཉྙཐཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏི, ཨཉྙཐཱ ཙ པན ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷོ གོཏམ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏི? སཱདྷུ མེ བྷཝཾ གོཏམོ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཏེན ཧི, བྲཱཧྨཎ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’ཏི ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘པཱཎཱཏིཔཱཏསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཛཧཏི; པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཙྩོརོཧཏི.

…ཨདིནྣཱདཱནསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཛཧཏི; ཨདིནྣཱདཱནཱ པཙྩོརོཧཏི.

…ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཾ པཛཧཏི; ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཙྩོརོཧཏི.

…མུསཱཝཱདསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མུསཱཝཱདཾ པཛཧཏི; མུསཱཝཱདཱ པཙྩོརོཧཏི.

…པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཛཧཏི; པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཙྩོརོཧཏི.

…ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཛཧཏི; ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཙྩོརོཧཏི.

…སམྥཔྤལཱཔསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ སམྥཔྤལཱཔཾ པཛཧཏི; སམྥཔྤལཱཔཱ པཙྩོརོཧཏི.

…ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ ཨབྷིཛ྄ཛྷཾ པཛཧཏི; ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ པཙྩོརོཧཏི.

…བྱཱཔཱདསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ བྱཱཔཱདཾ པཛཧཏི; བྱཱཔཱདཱ པཙྩོརོཧཏི.

…མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱདིཊྛིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ པཙྩོརོཧཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཨཉྙཐཱ ཁོ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏི, ཨཉྙཐཱ ཙ པན ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎཱི ཧོཏི. ཨིམིསྶཱ, བྷོ གོཏམ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ པཙྩོརོཧཎིཡཱ བྲཱཧྨཎཱནཾ པཙྩོརོཧཎཱི ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སིཾ. ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. པཋམཾ.

༢. ཨརིཡཔཙྩོརོཧཎཱིསུཏྟཾ

༡༦༨. ‘‘ཨརིཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཙྩོརོཧཎིཾ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱ པཙྩོརོཧཎཱི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘པཱཎཱཏིཔཱཏསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཛཧཏི; པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘ཨདིནྣཱདཱནསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ – དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཛཧཏི; ཨདིནྣཱདཱནཱ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ…པེ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘མུསཱཝཱདསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ…པེ… མུསཱཝཱདཱ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ…པེ… པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ…པེ… ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘སམྥཔྤལཱཔསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ…པེ… སམྥཔྤལཱཔཱ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ…པེ… ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ པཙྩོརོཧཏི.

… ‘བྱཱཔཱདསྶ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ…པེ… བྱཱཔཱདཱ པཙྩོརོཧཏི.

‘‘ཀཏམཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱ པཙྩོརོཧཎཱི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨིཏི པཊིསཉྩིཀྑཏི – ‘མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཁོ པཱཔཀོ ཝིཔཱཀོ དིཊྛེ ཙེཝ དྷམྨེ ཨབྷིསམྤརཱཡཉྩཱ’ཏི. སོ ཨིཏི པཊིསངྑཱཡ མིཙྪཱདིཊྛིཾ པཛཧཏི; མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ པཙྩོརོཧཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡཱ པཙྩོརོཧཎཱི’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. སངྒཱརཝསུཏྟཾ

༡༦༩. [ཨ. ནི. ༡༠.༡༡༧] ཨཐ ཁོ སངྒཱརཝོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སངྒཱརཝོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཀིཾ པཱརིམཾ ཏཱིར’’ནྟི? ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. མུསཱཝཱདོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. སམྥཔྤལཱཔོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. བྱཱཔཱདོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨབྱཱཔཱདོ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. མིཙྪཱདིཊྛི ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱདིཊྛི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཨིདཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨིདཾ པཱརིམཾ ཏཱིརནྟི.

‘‘ཨཔྤཀཱ ཏེ མནུསྶེསུ, ཡེ ཛནཱ པཱརགཱམིནོ;

ཨཐཱཡཾ ཨིཏརཱ པཛཱ, ཏཱིརམེཝཱནུདྷཱཝཏི.

‘‘ཡེ ཙ ཁོ སམྨདཀྑཱཏེ, དྷམྨེ དྷམྨཱནུཝཏྟིནོ;

ཏེ ཛནཱ པཱརམེསྶནྟི, མཙྩུདྷེཡྻཾ སུདུཏྟརཾ.

‘‘ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཝིཔྤཧཱཡ, སུཀྐཾ བྷཱཝེཐ པཎྜིཏོ;

ཨོཀཱ ཨནོཀམཱགམྨ, ཝིཝེཀེ ཡཏྠ དཱུརམཾ.

‘‘ཏཏྲཱབྷིརཏིམིཙྪེཡྻ, ཧིཏྭཱ ཀཱམེ ཨཀིཉྩནོ;

པརིཡོདཔེཡྻ ཨཏྟཱནཾ, ཙིཏྟཀླེསེཧི པཎྜིཏོ.

‘‘ཡེསཾ སམྦོདྷིཡངྒེསུ, སམྨཱ ཙིཏྟཾ སུབྷཱཝིཏཾ;

ཨཱདཱནཔཊིནིསྶགྒེ, ཨནུཔཱདཱཡ ཡེ རཏཱ;

ཁཱིཎཱསཝཱ ཛུཏིམནྟོ, ཏེ ལོཀེ པརིནིབྦུཏཱ’’ཏི. ཏཏིཡཾ;

༤. ཨོརིམསུཏྟཾ

༡༧༠. ‘‘ཨོརིམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིརཾ དེསེསྶཱམི པཱརིམཉྩ ཏཱིརཾ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཀཏམཉྩ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཨདིནྣཱདཱནཾ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. མུསཱཝཱདོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཕརུསཱ ཝཱཙཱ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. སམྥཔྤལཱཔོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. བྱཱཔཱདོ ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨབྱཱཔཱདོ པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. མིཙྪཱདིཊྛི ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, སམྨཱདིཊྛི པཱརིམཾ ཏཱིརཾ. ཨིདཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨོརིམཾ ཏཱིརཾ, ཨིདཾ པཱརིམཾ ཏཱིརནྟི.

‘‘ཨཔྤཀཱ ཏེ མནུསྶེསུ, ཡེ ཛནཱ པཱརགཱམིནོ;

ཨཐཱཡཾ ཨིཏརཱ པཛཱ, ཏཱིརམེཝཱནུདྷཱཝཏི.

‘‘ཡེ ཙ ཁོ སམྨདཀྑཱཏེ, དྷམྨེ དྷམྨཱནུཝཏྟིནོ;

ཏེ ཛནཱ པཱརམེསྶནྟི, མཙྩུདྷེཡྻཾ སུདུཏྟརཾ.

‘‘ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཝིཔྤཧཱཡ, སུཀྐཾ བྷཱཝེཐ པཎྜིཏོ;

ཨོཀཱ ཨནོཀམཱགམྨ, ཝིཝེཀེ ཡཏྠ དཱུརམཾ.

‘‘ཏཏྲཱབྷིརཏིམིཙྪེཡྻ, ཧིཏྭཱ ཀཱམེ ཨཀིཉྩནོ;

པརིཡོདཔེཡྻ ཨཏྟཱནཾ, ཙིཏྟཀླེསེཧི པཎྜིཏོ.

‘‘ཡེསཾ སམྦོདྷིཡངྒེསུ, སམྨཱ ཙིཏྟཾ སུབྷཱཝིཏཾ;

ཨཱདཱནཔཊིནིསྶགྒེ, ཨནུཔཱདཱཡ ཡེ རཏཱ;

ཁཱིཎཱསཝཱ ཛུཏིམནྟོ, ཏེ ལོཀེ པརིནིབྦུཏཱ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ;

༥. པཋམཨདྷམྨསུཏྟཾ

༡༧༡. [ཨ. ནི. ༡༠.༡༡༣] ‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ ཨནཏྠོ ཙ; དྷམྨོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨནཏྠཉྩ, དྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ ཙ ཨནཏྠོ ཙ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ, ཨདིནྣཱདཱནཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ, མུསཱཝཱདོ, པིསུཎཱ ཝཱཙཱ, ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, སམྥཔྤལཱཔོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, བྱཱཔཱདོ, མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ ཙ ཨནཏྠོ ཙ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ ཙ ཨཏྠོ ཙ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨབྱཱཔཱདོ, སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ ཙ ཨཏྠོ ཙ.

‘‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ ཨནཏྠོ ཙ; དྷམྨོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨནཏྠཉྩ, དྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. པཉྩམཾ.

༦. དུཏིཡཨདྷམྨསུཏྟཾ

༡༧༢. ‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’’ནྟི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ. ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི.

ཨཐ ཁོ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི. ཀོ ནུ ཁོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛེཡྻཱ’’ཏི?

ཨཐ ཁོ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ, སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀཙྩཱནཾ ཨེཏམཏྠཾ པུཙྪེཡྻཱམ. ཡཐཱ ནོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ བྱཱཀརིསྶཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེསྶཱམཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱཀཙྩཱནེན སདྡྷིཾ སམྨོདིཾསུ. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀཙྩཱནཾ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ ཀཙྩཱན, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི.

‘‘ཏེསཾ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི. ཀོ ནུ ཁོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛེཡྻཱ’ཏི?

‘‘ཏེསཾ ནོ, ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ, སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀཙྩཱནཾ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱམ. ཡཐཱ ནོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ བྱཱཀརིསྶཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེསྶཱམཱ’ཏི. ཝིབྷཛཏུ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ’’ཏི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, ཨཱཝུསོ, པུརིསོ སཱརཏྠིཀོ སཱརཾ གཝེསཱི སཱརཔརིཡེསནཾ ཙརམཱནོ མཧཏོ རུཀྑསྶ ཏིཊྛཏོ སཱརཝཏོ ཨཏིཀྐམྨེཝ མཱུལཾ ཨཏིཀྐམྨ ཁནྡྷཾ སཱཁཱཔལཱསེ སཱརཾ པརིཡེསིཏབྦཾ མཉྙེཡྻ. ཨེཝཾསམྤདམིདཾ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ སཏྠརི སམྨུཁཱིབྷཱུཏེ ཏཾ བྷགཝནྟཾ ཨཏིསིཏྭཱ ཨམྷེ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪིཏབྦཾ མཉྙཐ [མཉྙེཐ (སཱི.), མཉྙེཡྻཱཐ (ཀ.)]. སོ ཧཱཝུསོ, བྷགཝཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི པསྶཾ པསྶཏི ཙཀྑུབྷཱུཏོ ཉཱཎབྷཱུཏོ དྷམྨབྷཱུཏོ བྲཧྨབྷཱུཏོ ཝཏྟཱ པཝཏྟཱ ཨཏྠསྶ ནིནྣེཏཱ ཨམཏསྶ དཱཏཱ དྷམྨསྶཱམཱི ཏཐཱགཏོ. སོ ཙེཝ པནེཏསྶ ཀཱལོ ཨཧོསི ཡཾ ཏུམྷེ བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ. ཡཐཱ ཝོ བྷགཝཱ བྱཱཀརེཡྻ ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

‘‘ཨདྡྷཱ, ཨཱཝུསོ ཀཙྩཱན, བྷགཝཱ ཛཱནཾ ཛཱནཱཏི པསྶཾ པསྶཏི ཙཀྑུབྷཱུཏོ ཉཱཎབྷཱུཏོ དྷམྨབྷཱུཏོ བྲཧྨབྷཱུཏོ ཝཏྟཱ པཝཏྟཱ ཨཏྠསྶ ནིནྣེཏཱ ཨམཏསྶ དཱཏཱ དྷམྨསྶཱམཱི ཏཐཱགཏོ. སོ ཙེཝ པནེཏསྶ ཀཱལོ ཨཧོསི ཡཾ མཡཾ བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱམ. ཡཐཱ ནོ བྷགཝཱ བྱཱཀརེཡྻ ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱམ. ཨཔི ཙཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ, སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཝིབྷཛཏཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨགརུཾ ཀརིཏྭཱ’’ཏི.

‘‘ཏེན ཧཱཝུསོ, སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀཙྩཱནསྶ པཙྩསྶོསུཾ. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཡཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི.

‘‘ཀཏམོ, ཙཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; ཀཏམོ ཙ དྷམྨོ? ཀཏམོ ཙ ཨནཏྠོ, ཀཏམོ ཙ ཨཏྠོ? ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ ཨདིནྣཱདཱནཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མུསཱཝཱདོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མུསཱཝཱདཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘པིསུཎཱ ཝཱཙཱ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ པིསུཎཱཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ ཕརུསཱཝཱཙཱཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘སམྥཔྤལཱཔོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ སམྥཔྤལཱཔཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ དྷམྨོ; ཡེ ཙ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘བྱཱཔཱདོ, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; ཨབྱཱཔཱདོ དྷམྨོ; ཡེ ཙ བྱཱཔཱདཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; ཨབྱཱཔཱདཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘མིཙྪཱདིཊྛི, ཨཱཝུསོ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱདིཊྛི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘‘ཡཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི. ཨིམསྶ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. ཨཱཀངྑམཱནཱ ཙ པན ཏུམྷེ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝནྟཾཡེཝ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ. ཡཐཱ ནོ བྷགཝཱ བྱཱཀརོཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

‘‘ཨེཝམཱཝུསོ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀཙྩཱནསྶ བྷཱསིཏཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨནུམོདིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘ཡཾ ཁོ ནོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི.

‘‘ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨཙིརཔཀྐནྟསྶ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨིདཾ ཁོ ནོ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ པཝིཊྛོ – ‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ…པེ… ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི. ཀོ ནུ ཁོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛེཡྻཱ’ཏི?

‘‘ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཏདཧོསི – ‘ཨཡཾ ཁོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ སཏྠུ ཙེཝ སཾཝཎྞིཏོ, སམྦྷཱཝིཏོ ཙ ཝིཉྙཱུནཾ སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ. པཧོཏི ཙཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཨིམསྶ བྷགཝཏཱ སཾཁིཏྟེན ཨུདྡེསསྶ ཨུདྡིཊྛསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཝིབྷཏྟསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཝིབྷཛིཏུཾ. ཡཾནཱུན མཡཾ ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཏེནུཔསངྐམེཡྻཱམ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀཙྩཱནཾ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱམ. ཡཐཱ ནོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ བྱཱཀརིསྶཏི ཏཐཱ ནཾ དྷཱརེསྶཱམཱ’ཏི.

‘‘ཨཐ ཁོ མཡཾ, བྷནྟེ, ཡེནཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱནོ ཏེནུཔསངྐམིམྷཱ; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀཙྩཱནཾ ཨེཏམཏྠཾ ཨཔུཙྪིམྷཱ. ཏེསཾ ནོ, བྷནྟེ, ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱཀཙྩཱནེན ཨིམེཧི ཨཀྑརེཧི ཨིམེཧི པདེཧི ཨིམེཧི བྱཉྫནེཧི ཨཏྠོ སུཝིབྷཏྟོ’’ཏི.

‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, བྷིཀྑཝེ! པཎྜིཏོ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཀཙྩཱནོ. མཧཱཔཉྙོ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཀཙྩཱནོ. མཾ ཙེཔི ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ པཊིཔུཙྪེཡྻཱཐ, ཨཧམྤི ཙེཏཾ ཨེཝམེཝཾ བྱཱཀརེཡྻཾ ཡཐཱ ཏཾ མཧཱཀཙྩཱནེན བྱཱཀཏཾ. ཨེསོ ཙེཝ ཏསྶ ཨཏྠོ. ཨེཝཉྩ ནཾ དྷཱརེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཏཏིཡཨདྷམྨསུཏྟཾ

༡༧༣. ‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ, ཀཏམོ ཙ དྷམྨོ; ཀཏམོ ཙ ཨནཏྠོ, ཀཏམོ ཙ ཨཏྠོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ; ཡེ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ… མུསཱཝཱདོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ… པིསུཎཱ ཝཱཙཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ… ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ… སམྥཔྤལཱཔོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི དྷམྨོ… ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ དྷམྨོ… བྱཱཔཱདོ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; ཨབྱཱཔཱདོ དྷམྨོ….

‘‘མིཙྪཱདིཊྛི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ; སམྨཱདིཊྛི དྷམྨོ; ཡེ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཨཡཾ ཨནཏྠོ; སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཨཡཾ ཨཏྠོ.

‘‘‘ཨདྷམྨོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཝེདིཏབྦོ དྷམྨོ ཙ; ཨནཏྠོ ཙ ཝེདིཏབྦོ ཨཏྠོ ཙ. ཨདྷམྨཉྩ ཝིདིཏྭཱ དྷམྨཉྩ, ཨནཏྠཉྩ ཝིདིཏྭཱ ཨཏྠཉྩ ཡཐཱ དྷམྨོ ཡཐཱ ཨཏྠོ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’ནྟི, ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟ’’ནྟི. སཏྟམཾ.

༨. ཀམྨནིདཱནསུཏྟཾ

༡༧༤. ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘ཨདིནྣཱདཱནམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘མུསཱཝཱདམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘པིསུཎཝཱཙམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘ཕརུསཝཱཙམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘བྱཱཔཱདམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི.

‘‘མིཙྪཱདིཊྛིམྤཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཾ ཝདཱམི – ལོབྷཧེཏུཀམྤི, དོསཧེཏུཀམྤི, མོཧཧེཏུཀམྤི. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ལོབྷོ ཀམྨནིདཱནསམྦྷཝོ, དོསོ ཀམྨནིདཱནསམྦྷཝོ, མོཧོ ཀམྨནིདཱནསམྦྷཝོ. ལོབྷཀྑཡཱ ཀམྨནིདཱནསངྑཡོ, དོསཀྑཡཱ ཀམྨནིདཱནསངྑཡོ, མོཧཀྑཡཱ ཀམྨནིདཱནསངྑཡོ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. པརིཀྐམནསུཏྟཾ

༡༧༥. ‘‘སཔརིཀྐམནོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ ཨཔརིཀྐམནོ. ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སཔརིཀྐམནོ ཨཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ ཨཔརིཀྐམནོ? པཱཎཱཏིཔཱཏིསྶ, བྷིཀྑཝེ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱཡིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརིསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. མུསཱཝཱདིསྶ, བྷིཀྑཝེ, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. པིསུཎཝཱཙསྶ, བྷིཀྑཝེ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. ཕརུསཝཱཙསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. སམྥཔྤལཱཔིསྶ, བྷིཀྑཝེ, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. བྱཱཔནྣཙིཏྟསྶ [བྱཱཔཱདསྶ (སཱི. པཱི. ཀ.), བྱཱཔནྣསྶ (སྱཱ.)], བྷིཀྑཝེ, ཨབྱཱཔཱདོ པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. མིཙྪཱདིཊྛིསྶ, བྷིཀྑཝེ, སམྨཱདིཊྛི པརིཀྐམནཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཔརིཀྐམནོ ཨཡཾ དྷམྨོ, ནཱཡཾ དྷམྨོ ཨཔརིཀྐམནོ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཙུནྡསུཏྟཾ

༡༧༦. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ པཱཝཱཡཾ [ཙམྤཱཡཾ (ཀ. སཱི.) དཱི. ནི. ༢.༡༨༩ པསྶིཏབྦཾ] ཝིཧརཏི ཙུནྡསྶ ཀམྨཱརཔུཏྟསྶ ཨམྦཝནེ. ཨཐ ཁོ ཙུནྡོ ཀམྨཱརཔུཏྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཙུནྡཾ ཀམྨཱརཔུཏྟཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀསྶ ནོ ཏྭཾ, ཙུནྡ, སོཙེཡྻཱནི རོཙེསཱི’’ཏི? ‘‘བྲཱཧྨཎཱ, བྷནྟེ, པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ [སེཝཱལམཱལཀཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟི; ཏེསཱཧཾ སོཙེཡྻཱནི རོཙེམཱི’’ཏི.

‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, ཙུནྡ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ. ཏེ སཱཝཀཾ [སཱཝཀེ (སྱཱ. ཀ.)] ཨེཝཾ སམཱདཔེནྟི – ‘ཨེཧི ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, ཀཱལསྶེཝ [སཀཱལསྶེཝ (སྱཱ.)] ཨུཊྛཧནྟོཝ [ཨུཊྛཧནྟོ (སྱཱ.), ཝུཊྛཧནྟོཝ (པཱི. ཀ.)] སཡནམྷཱ པཐཝིཾ ཨཱམསེཡྻཱསི; ནོ ཙེ པཐཝིཾ ཨཱམསེཡྻཱསི, ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི; ནོ ཙེ ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི, ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི; ནོ ཙེ ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི, ཨགྒིཾ པརིཙརེཡྻཱསི; ནོ ཙེ ཨགྒིཾ པརིཙརེཡྻཱསི, པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶེཡྻཱསི; ནོ ཙེ པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶེཡྻཱསི, སཱཡཏཏིཡཀཾ ཨུདཀཾ ཨོརོཧེཡྻཱསཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟི; ཏེསཱཧཾ སོཙེཡྻཱནི རོཙེམཱི’’ཏི.

‘‘ཨཉྙཐཱ ཁོ, ཙུནྡ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟི, ཨཉྙཐཱ ཙ པན ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སོཙེཡྻཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སོཙེཡྻཾ ཧོཏཱི’’ཏི.

‘‘ཏེན ཧི, ཙུནྡ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཙུནྡོ ཀམྨཱརཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཏིཝིདྷཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཀཱཡེན ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཾ མནསཱ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡེན ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ‘‘ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ལུདྡོ ལོཧིཏཔཱཎི ཧཏཔཧཏེ ནིཝིཊྛོ ཨདཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏེསུ [པཱཎབྷཱུཏེསུ (ཀ.)].

‘‘ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ ཏཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི. ཡཱ ཏཱ མཱཏུརཀྑིཏཱ པིཏུརཀྑིཏཱ མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ [ནཏྠི སཱི. སྱཱ. པཱི. པོཏྠཀེསུ] བྷཱཏུརཀྑིཏཱ བྷགིནིརཀྑིཏཱ ཉཱཏིརཀྑིཏཱ གོཏྟརཀྑིཏཱ [ནཏྠི སཱི. སྱཱ. པཱི. པོཏྠཀེསུ] དྷམྨརཀྑིཏཱ སསཱམིཀཱ སཔརིདཎྜཱ ཨནྟམསོ མཱལཱགུལ༹པརིཀྑིཏྟཱཔི, ཏཐཱརཱུཔཱསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡེན ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི. སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ – ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི [སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཧཾ ཛཱནཱམཱིཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཧཾ ན ཛཱནཱམཱིཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཧཾ པསྶཱམཱིཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཧཾ ན པསྶཱམཱིཏི (པཱི. ཀ.) ཨེཝམུཔརིཔི], སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི; ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི [སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཧཾ ཛཱནཱམཱིཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཧཾ ན ཛཱནཱམཱིཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཧཾ པསྶཱམཱིཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཧཾ ན པསྶཱམཱིཏི (པཱི. ཀ.) ཨེཝམུཔརིཔི]. ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི. ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི སམགྒཱནཾ ཝཱ བྷེཏྟཱ [བྷེདཱཏཱ (ཀ.)], བྷིནྣཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ, ཝགྒཱརཱམོ ཝགྒརཏོ ཝགྒནནྡཱི ཝགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི. ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ཨཎྜཀཱ ཀཀྐསཱ པརཀཊུཀཱ པརཱབྷིསཛྫནཱི ཀོདྷསཱམནྟཱ ཨསམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི ཨཀཱལཝཱདཱི ཨབྷཱུཏཝཱདཱི ཨནཏྠཝཱདཱི ཨདྷམྨཝཱདཱི ཨཝིནཡཝཱདཱི; ཨནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཨཀཱལེན ཨནཔདེསཾ ཨཔརིཡནྟཝཏིཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ. ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ མནསཱ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཏཱ [ཨབྷིཛ྄ཛྷིཏཱ (ཀ.) མ. ནི. ༡.༤༤༠ པསྶིཏབྦཾ] ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམསྶཱ’ཏི.

‘‘བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི པདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཧཉྙནྟུ ཝཱ བཛ྄ཛྷནྟུ ཝཱ ཨུཙྪིཛྫནྟུ ཝཱ ཝིནསྶནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ ཨཧེསུ’ནྟི [མཱ ཝཱ ཨཧེསུཾ ཨིཏི ཝཱ ཏི (སཱི. པཱི. ཀ.)].

‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ, ནཏྠི སུཀཊདུཀྐཊཱནཾ [ནཏྠེཏྠ པཱཋབྷེདོ] ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོ ལོཀོ, ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, མནསཱ ཏིཝིདྷཾ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཙུནྡ, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ [ཨཀུསལཱ ཀམྨཔཐཱ (?)]. ཨིམེཧི ཁོ, ཙུནྡ, དསཧི ཨཀུསལེཧི ཀམྨཔཐེཧི སམནྣཱགཏོ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཧནྟོཝ སཡནམྷཱ པཐཝིཾ ཙེཔི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཐཝིཾ ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘ཨལླཱནི ཙེཔི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘ཧརིཏཱནི ཙེཔི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘ཨགྒིཾ ཙེཔི པརིཙརཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཙེཔི ཨགྒིཾ པརིཙརཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘པཉྫལིཀོ ཙེཔི ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘སཱཡཏཏིཡཀཾ ཙེཔི ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི སཱཡཏཏིཡཀཾ ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམེ, ཙུནྡ, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཨསུཙཱིཡེཝ [ཨསུཙིཙྩེཝ (སྱཱ.)] ཧོནྟི ཨསུཙིཀརཎཱ ཙ.

‘‘ཨིམེསཾ པན, ཙུནྡ, དསནྣཾ ཨཀུསལཱནཾ ཀམྨཔཐཱནཾ སམནྣཱགམནཧེཏུ ནིརཡོ པཉྙཱཡཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནི པཉྙཱཡཏི, པེཏྟིཝིསཡོ པཉྙཱཡཏི, ཡཱ ཝཱ [ཡཱ ཙ (ཀ.)] པནཉྙཱཔི ཀཱཙི དུགྒཏིཡོ [དུགྒཏི ཧོཏི (སྱཱ. ཀ.)].

‘‘ཏིཝིདྷཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཀཱཡེན སོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཾ མནསཱ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཾ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡེན སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ, ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ, སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི.

‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ, ན ཏཾ ཨདིནྣཾ [ཏཾ ནཱདིནྣཾ (ཀ. སཱི., མ. ནི. ༡.༤༤༡)] ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཾ པཧཱཡ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཡཱ ཏཱ མཱཏུརཀྑིཏཱ པིཏུརཀྑིཏཱ མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ བྷཱཏུརཀྑིཏཱ བྷགིནིརཀྑིཏཱ ཉཱཏིརཀྑིཏཱ གོཏྟརཀྑིཏཱ དྷམྨརཀྑིཏཱ སསཱམིཀཱ སཔརིདཎྜཱ ཨནྟམསོ མཱལཱགུལ༹པརིཀྑིཏྟཱཔི, ཏཐཱརཱུཔཱསུ ན ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡེན སོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ – ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི, སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི. ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ ན སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི – ན ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ན ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱ སཧིཏཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ སམགྒཱརཱམོ སམགྒརཏོ སམགྒནནྡཱི སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཀཱལཝཱདཱི བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ཝིནཡཝཱདཱི; ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཀཱལེན སཱཔདེསཾ པརིཡནྟཝཏིཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ. ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ མནསཱ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ ཨནབྷིཛ྄ཛྷིཏཱ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམསྶཱ’ཏི.

‘‘ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི ཨཔྤདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟུ [ཨིདཾ པདཾ སཱི. སྱཱ. པཱི. པོཏྠཀེསུ ནཏྠི, ཏཐཱ མ. ནི. ༡.༤༤༡] ཨབྱཱཔཛྫཱ, ཨནཱིགྷཱ སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟཱུ’ཏི.

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ, ཨཏྠི ཡིཊྛཾ, ཨཏྠི ཧུཏཾ, ཨཏྠི སུཀཊདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ཨཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ཨཏྠི པརོ ལོཀོ, ཨཏྠི མཱཏཱ, ཨཏྠི པིཏཱ, ཨཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ཨཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ མནསཱ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི.

‘‘ཨིམེ ཁོ, ཙུནྡ, དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ. ཨིམེཧི ཁོ, ཙུནྡ, དསཧི ཀུསལེཧི ཀམྨཔཐེཧི སམནྣཱགཏོ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཧནྟོཝ སཡནམྷཱ པཐཝིཾ ཙེཔི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཐཝིཾ ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘ཨལླཱནི ཙེཔི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘ཧརིཏཱནི ཙེཔི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘ཨགྒིཾ ཙེཔི པརིཙརཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཨགྒིཾ པརིཙརཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘པཉྫལིཀོ ཙེཔི ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི.

‘‘སཱཡཏཏིཡཀཾ ཙེཔི ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི སཱཡཏཏིཡཀཾ ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམེ, ཙུནྡ, དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ སུཙཱིཡེཝ ཧོནྟི སུཙིཀརཎཱ ཙ.

‘‘ཨིམེསཾ པན, ཙུནྡ, དསནྣཾ ཀུསལཱནཾ ཀམྨཔཐཱནཾ སམནྣཱགམནཧེཏུ དེཝཱ པཉྙཱཡནྟི, མནུསྶཱ པཉྙཱཡནྟི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི སུགཏིཡོ’’ཏི [སུགཏི ཧོཏཱིཏི (སྱཱ.), སུགཏི ཧོཏི (ཀ.)].

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཙུནྡོ ཀམྨཱརཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. དསམཾ.

༡༡. ཛཱཎུསྶོཎིསུཏྟཾ

༡༧༧. ཨཐ ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ ཛཱཎུསྶོཎི བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘མཡམསྶུ, བྷོ གོཏམ, བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ. དཱནཱནི དེམ, སདྡྷཱནི ཀརོམ – ‘ཨིདཾ དཱནཾ པེཏཱནཾ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱནཾ ཨུཔཀཔྤཏུ, ཨིདཾ དཱནཾ པེཏཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ པརིབྷུཉྫནྟཱུ’ཏི. ཀཙྩི ཏཾ, བྷོ གོཏམ, དཱནཾ པེཏཱནཾ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱནཾ ཨུཔཀཔྤཏི; ཀཙྩི ཏེ པེཏཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ཏཾ དཱནཾ པརིབྷུཉྫནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཋཱནེ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨུཔཀཔྤཏི, ནོ ཨཊྛཱནེ’’ཏི.

‘‘ཀཏམཾ པན, བྷོ [ཀཏམཉྩ པན བྷོ (སཱི. པཱི.) ཀཏམཾ (སྱཱ.)] གོཏམ, ཋཱནཾ, ཀཏམཾ ཨཊྛཱན’’ནྟི? ‘‘ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི, ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ ནེརཡིཀཱནཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཧཱརོ, ཏེན སོ ཏཏྠ ཡཱཔེཏི, ཏེན སོ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི. ཨིདམྤི [ཨིདཾ (སྱཱ.)] ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨཊྛཱནཾ ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཏཾ དཱནཾ ན ཨུཔཀཔྤཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི…པེ… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ ཏིརཙྪཱནཡོནིཀཱནཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཧཱརོ, ཏེན སོ ཏཏྠ ཡཱཔེཏི, ཏེན སོ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི. ཨིདམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨཊྛཱནཾ ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཏཾ དཱནཾ ན ཨུཔཀཔྤཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ མནུསྶཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ མནུསྶཱནཾ ཨཱཧཱརོ, ཏེན སོ ཏཏྠ ཡཱཔེཏི, ཏེན སོ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི. ཨིདམྤི ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨཊྛཱནཾ ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཏཾ དཱནཾ ན ཨུཔཀཔྤཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ དེཝཱནཾ ཨཱཧཱརོ, ཏེན སོ ཏཏྠ ཡཱཔེཏི, ཏེན སོ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི. ཨིདམྤི, བྲཱཧྨཎ, ཨཊྛཱནཾ ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཏཾ དཱནཾ ཨུཔཀཔྤཏི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི…པེ… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ པེཏྟིཝིསཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡོ པེཏྟིཝེསཡིཀཱནཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཧཱརོ, ཏེན སོ ཏཏྠ ཡཱཔེཏི, ཏེན སོ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི, ཡཾ ཝཱ པནསྶ ཨིཏོ ཨནུཔྤཝེཙྪནྟི མིཏྟཱམཙྩཱ ཝཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ཝཱ [མིཏྟཱ ཝཱ ཨམཙྩཱ ཝཱ ཉཱཏཱི ཝཱ སཱལོཧིཏཱ ཝཱ (སཱི. པཱི.)], ཏེན སོ ཏཏྠ ཡཱཔེཏི, ཏེན སོ ཏཏྠ ཏིཊྛཏི. ཨིདཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཋཱནཾ ཡཏྠ ཋིཏསྶ ཏཾ དཱནཾ ཨུཔཀཔྤཏཱི’’ཏི.

‘‘སཙེ པན, བྷོ གོཏམ, སོ པེཏོ ཉཱཏིསཱལོཧིཏོ ཏཾ ཋཱནཾ ཨནུཔཔནྣོ ཧོཏི, ཀོ ཏཾ དཱནཾ པརིབྷུཉྫཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨཉྙེཔིསྶ, བྲཱཧྨཎ, པེཏཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཨུཔཔནྣཱ ཧོནྟི, ཏེ ཏཾ དཱནཾ པརིབྷུཉྫནྟཱི’’ཏི.

‘‘སཙེ པན, བྷོ གོཏམ, སོ ཙེཝ པེཏོ ཉཱཏིསཱལོཧིཏོ ཏཾ ཋཱནཾ ཨནུཔཔནྣོ ཧོཏི ཨཉྙེཔིསྶ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ པེཏཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཨནུཔཔནྣཱ ཧོནྟི, ཀོ ཏཾ དཱནཾ པརིབྷུཉྫཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨཊྛཱནཾ ཁོ ཨེཏཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨནཝཀཱསོ ཡཾ ཏཾ ཋཱནཾ ཝིཝིཏྟཾ ཨསྶ ཨིམིནཱ དཱིགྷེན ཨདྡྷུནཱ ཡདིདཾ པེཏེཧི ཉཱཏིསཱལོཧིཏེཧི. ཨཔི ཙ, བྲཱཧྨཎ, དཱཡཀོཔི ཨནིཔྥལོ’’ཏི.

‘‘ཨཊྛཱནེཔི བྷཝཾ གོཏམོ པརིཀཔྤཾ ཝདཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨཊྛཱནེཔི ཁོ ཨཧཾ, བྲཱཧྨཎ, པརིཀཔྤཾ ཝདཱམི. ཨིདྷ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི, ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི; སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཏྠཱིནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི ཨནྣསྶ པཱནསྶ མཱལཱནཱནཱལངྐཱརསྶ [མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནསྶ ནཱནཱལངྐཱརསྶ (ཀ.)].

‘‘ཡཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི མུསཱཝཱདཱི པིསུཎཝཱཙོ ཕརུསཝཱཙོ སམྥཔྤལཱཔཱི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ, ཏེན སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཧཏྠཱིནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡཉྩ ཁོ སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ, ཏེན སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི ཨནྣསྶ པཱནསྶ མཱལཱནཱནཱལངྐཱརསྶ.

‘‘ཨིདྷ པན, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི…པེ… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨསྶཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི…པེ… གུནྣཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི…པེ… ཀུཀྐུརཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི [‘‘ཀུཀྐུརཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི ཨཡཾ ཝཱརོ ཀེསུཙི སཱིཧལ༹པོཏྠཀེསུ ན དིསྶཏཱིཏི ཨིངྒལིསཔོཏྠཀེ ཨདྷོལིཔི. ཏཾ དསཝཱརགཎནཱཡ སམེཏི]. སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི ཨནྣསྶ པཱནསྶ མཱལཱནཱནཱལངྐཱརསྶ.

‘‘ཡཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི…པེ. … མིཙྪཱདིཊྛིཀོ, ཏེན སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཀུཀྐུརཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡཉྩ ཁོ སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ, ཏེན སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི ཨནྣསྶ པཱནསྶ མཱལཱནཱནཱལངྐཱརསྶ.

‘‘ཨིདྷ པན, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ མནུསྶཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི མཱནུསཀཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནཾ.

‘‘ཡཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱདིཊྛིཀོ, ཏེན སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ མནུསྶཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡཉྩ ཁོ སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ, ཏེན སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི མཱནུསཀཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནཾ.

‘‘ཨིདྷ པན, བྲཱཧྨཎ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི. སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ. སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི དིབྦཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནཾ.

‘‘ཡཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨིདྷ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… སམྨཱདིཊྛིཀོ, ཏེན སོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཡཉྩ ཁོ སོ དཱཏཱ ཧོཏི སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཨནྣཾ པཱནཾ ཝཏྠཾ ཡཱནཾ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ སེཡྻཱཝསཐཔདཱིཔེཡྻཾ, ཏེན སོ ཏཏྠ ལཱབྷཱི ཧོཏི དིབྦཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀཱམགུཎཱནཾ. ཨཔི ཙ, བྲཱཧྨཎ, དཱཡཀོཔི ཨནིཔྥལོ’’ཏི.

‘‘ཨཙྪརིཡཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྦྷུཏཾ, བྷོ གོཏམ! ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷོ གོཏམ, ཨལམེཝ དཱནཱནི དཱཏུཾ, ཨལཾ སདྡྷཱནི ཀཱཏུཾ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ དཱཡཀོཔི ཨནིཔྥལོ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཏཾ, བྲཱཧྨཎ [ཨེཝམེཏཾ བྲཱཧྨཎ ཨེཝམེཏཾ བྲཱཧྨཎ (སཱི. སྱཱ.)], དཱཡཀོཔི ཧི, བྲཱཧྨཎ, ཨནིཔྥལོ’’ཏི.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. ཨེཀཱདསམཾ.

ཛཱཎུསྶོཎིཝགྒོ [ཡམཀཝགྒོ (ཀ.)] དུཏིཡོ.

(༡༨) ༣. སཱདྷུཝགྒོ

༡. སཱདྷུསུཏྟཾ

༡༧༨. [ཨ. ནི. ༡༠.༡༣༤] ‘‘སཱདྷུཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨསཱདྷུཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཱདྷུ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ, ཨདིནྣཱདཱནཾ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ, མུསཱཝཱདོ, པིསུཎཱ ཝཱཙཱ, ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, སམྥཔྤལཱཔོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, བྱཱཔཱདོ, མིཙྪཱདིཊྛི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨསཱདྷུ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, སཱདྷུ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎཱི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎཱི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎཱི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨབྱཱཔཱདོ, སམྨཱདིཊྛི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱདྷཱུ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཨརིཡདྷམྨསུཏྟཾ

༡༧༩. ‘‘ཨརིཡདྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨནརིཡདྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ དྷམྨོ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. ཀུསལསུཏྟཾ

༡༨༠. ‘‘ཀུསལཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨཀུསལཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨཀུསལཾ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཀུསལཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལཾ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨིདཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལ’’ནྟི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨཏྠསུཏྟཾ

༡༨༡. ‘‘ཨཏྠཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨནཏྠཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཏྠོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཏྠོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠོ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. དྷམྨསུཏྟཾ

༡༨༢. ‘‘དྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨདྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཨཱསཝསུཏྟཾ

༡༨༣. ‘‘སཱསཝཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨནཱསཝཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱསཝོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱསཝོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱསཝོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཱསཝོ དྷམྨོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. ཝཛྫསུཏྟཾ

༡༨༤. ‘‘སཱཝཛྫཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨནཝཛྫཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཛྫོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཱཝཛྫོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཛྫོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཛྫོ དྷམྨོ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. ཏཔནཱིཡསུཏྟཾ

༡༨༥. ‘‘ཏཔནཱིཡཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨཏཔནཱིཡཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏཔནཱིཡོ དྷམྨོ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨཱཙཡགཱམིསུཏྟཾ

༡༨༦. ‘‘ཨཱཙཡགཱམིཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ཨཔཙཡགཱམིཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙཡགཱམཱི དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཙཡགཱམཱི དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔཙཡགཱམཱི དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཔཙཡགཱམཱི དྷམྨོ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. དུཀྑུདྲཡསུཏྟཾ

༡༨༧. ‘‘དུཀྑུདྲཡཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི སུཁུདྲཡཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑུདྲཡོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑུདྲཡོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སུཁུདྲཡོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུཁུདྲཡོ དྷམྨོ’’ཏི. དསམཾ.

༡༡. ཝིཔཱཀསུཏྟཾ

༡༨༨. ‘‘དུཀྑཝིཔཱཀཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི སུཁཝིཔཱཀཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཝིཔཱཀོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཝིཔཱཀོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སུཁཝིཔཱཀོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུཁཝིཔཱཀོ དྷམྨོ’’ཏི. ཨེཀཱདསམཾ.

སཱདྷུཝགྒོ ཏཏིཡོ.

(༡༩) ༤. ཨརིཡམགྒཝགྒོ

༡. ཨརིཡམགྒསུཏྟཾ

༡༨༩. ‘‘ཨརིཡམགྒཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨནརིཡམགྒཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ མགྒོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནརིཡོ མགྒོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ མགྒོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡོ མགྒོ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. ཀཎྷམགྒསུཏྟཾ

༡༩༠. ‘‘ཀཎྷམགྒཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི སུཀྐམགྒཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཀཎྷོ མགྒོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཀཎྷོ མགྒོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སུཀྐོ མགྒོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སུཀྐོ མགྒོ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. སདྡྷམྨསུཏྟཾ

༡༩༡. ‘‘སདྡྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨསདྡྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨསདྡྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨསདྡྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སདྡྷམྨོ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. སཔྤུརིསདྷམྨསུཏྟཾ

༡༩༢. ‘‘སཔྤུརིསདྷམྨཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨསཔྤུརིསདྷམྨཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསདྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨསཔྤུརིསདྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསདྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཔྤུརིསདྷམྨོ’’ཏི. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཨུཔྤཱདེཏབྦདྷམྨསུཏྟཾ

༡༩༣. ‘‘ཨུཔྤཱདེཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན ཨུཔྤཱདེཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔྤཱདེཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. ཨཱསེཝིཏབྦདྷམྨསུཏྟཾ

༡༩༤. ‘‘ཨཱསེཝིཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ནཱསེཝིཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ནཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ནཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཱསེཝིཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. བྷཱཝེཏབྦདྷམྨསུཏྟཾ

༡༩༥. ‘‘བྷཱཝེཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན བྷཱཝེཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ …པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝེཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. སཏྟམཾ.

༨. བཧུལཱིཀཱཏབྦསུཏྟཾ

༡༩༦. ‘‘བཧུལཱིཀཱཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན བཧུལཱིཀཱཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བཧུལཱིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. ཨཊྛམཾ.

༩. ཨནུསྶརིཏབྦསུཏྟཾ

༡༩༧. ‘‘ཨནུསྶརིཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ནཱནུསྶརིཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ནཱནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ནཱནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨནུསྶརིཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. སཙྪིཀཱཏབྦསུཏྟཾ

༡༩༨. ‘‘སཙྪིཀཱཏབྦཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི ན སཙྪིཀཱཏབྦཉྩ. ཏཾ སུཎཱཐ…པེ… ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ན སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏོ…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ན སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ.

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི…པེ… སམྨཱདིཊྛི – ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, སཙྪིཀཱཏབྦོ དྷམྨོ’’ཏི. དསམཾ.

ཨརིཡམགྒཝགྒོ ཙཏུཏྠོ.

(༢༠) ༥. ཨཔརཔུགྒལཝགྒོ

ནསེཝིཏབྦཱདིསུཏྟཱནི

༡༩༩. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ན སེཝིཏབྦོ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི, ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ན སེཝིཏབྦོ.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ སེཝིཏབྦོ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ སེཝིཏབྦོ’’.

༢༠༠-༢༠༩. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ ན བྷཛིཏབྦོ…པེ… བྷཛིཏབྦོ… ན པཡིརུཔཱསིཏབྦོ… པཡིརུཔཱསིཏབྦོ… ན པུཛྫོ ཧོཏི… པུཛྫོ ཧོཏི… ན པཱསཾསོ ཧོཏི… པཱསཾསོ ཧོཏི… ཨགཱརཝོ ཧོཏི… གཱརཝོ ཧོཏི… ཨཔྤཏིསྶོ ཧོཏི… སཔྤཏིསྶོ ཧོཏི… ན ཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི… ཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི… ན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི… ཝིསུཛ྄ཛྷཏི… མཱནཾ ནཱདྷིབྷོཏི [ནཱབྷིབྷོཏི (སཱི.) ཨ. ནི. ༡༠.༡༥༦-༡༦༦] … མཱནཾ ཨདྷིབྷོཏི… པཉྙཱཡ ན ཝཌྜྷཏི… པཉྙཱཡ ཝཌྜྷཏི…པེ….

༢༡༠. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ བཧུཾ ཨཔུཉྙཾ པསཝཏི… བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏི. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པུགྒལོ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏཱི’’ཏི.

ཨཔརཔུགྒལཝགྒོ པཉྩམོ.

ཙཏུཏྠཔཎྞཱསཀཾ སམཏྟཾ.

(༢༡) ༡. ཀརཛཀཱཡཝགྒོ

༡. པཋམནིརཡསགྒསུཏྟཾ

༢༡༡. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ལུདྡོ ལོཧིཏཔཱཎི ཧཏཔཧཏེ ནིཝིཊྛོ ཨདཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏེསུ [ནཏྠེཏྠ པཱཋབྷེདོ].

‘‘ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ, ཏཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཱམེསུ མིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི. ཡཱ ཏཱ མཱཏུརཀྑིཏཱ པིཏུརཀྑིཏཱ མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ བྷཱཏུརཀྑིཏཱ བྷགིནིརཀྑིཏཱ ཉཱཏིརཀྑིཏཱ གོཏྟརཀྑིཏཱ དྷམྨརཀྑིཏཱ སསཱམིཀཱ སཔརིདཎྜཱ ཨནྟམསོ མཱལཱགུལ༹པརིཀྑིཏྟཱཔི, ཏཐཱརཱུཔཱསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏི.

‘‘མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི. སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ – ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི, སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི. ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི – ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི སམགྒཱནཾ ཝཱ བྷེཏྟཱ བྷིནྣཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ ཝགྒཱརཱམོ ཝགྒརཏོ ཝགྒནནྡཱི, ཝགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི – ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ཨཎྜཀཱ ཀཀྐསཱ པརཀཊུཀཱ པརཱབྷིསཛྫནཱི ཀོདྷསཱམནྟཱ ཨསམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི ཨཀཱལཝཱདཱི ཨབྷཱུཏཝཱདཱི ཨནཏྠཝཱདཱི ཨདྷམྨཝཱདཱི ཨཝིནཡཝཱདཱི, ཨནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཨཀཱལེན ཨནཔདེསཾ ཨཔརིཡནྟཝཏིཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ.

‘‘ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཏཱ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམ ཨསྶཱ’ཏི.

‘‘བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི པདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཧཉྙནྟུ ཝཱ བཛ྄ཛྷནྟུ ཝཱ ཨུཙྪིཛྫནྟུ ཝཱ ཝིནསྶནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ ཨཧེསུ’ནྟི.

‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ, ནཏྠི སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོ ལོཀོ, ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ, སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི.

‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ, ན ཏཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཾ པཧཱཡ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཱ ཏཱ མཱཏུརཀྑིཏཱ…པེ… ཨནྟམསོ མཱལཱགུལ༹པརིཀྑིཏྟཱཔི, ཏཐཱརཱུཔཱསུ ན ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏི.

‘‘མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ – ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི, སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི. ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ ན སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘པིསུཎཝཱཙཾ པཧཱཡ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི – ན ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱ སཧིཏཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ སམགྒཱརཱམོ སམགྒརཏོ སམགྒནནྡཱི, སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཕརུསཝཱཙཾ པཧཱཡ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཀཱལཝཱདཱི བྷཱུཏཝཱདཱི, ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ཝིནཡཝཱདཱི, ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཀཱལེན སཱཔདེསཾ པརིཡནྟཝཏིཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ.

‘‘ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཏཱ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམ ཨསྶཱ’ཏི.

‘‘ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི ཨཔྤདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟུ ཨབྱཱཔཛྫཱ ཨནཱིགྷཱ, སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟཱུ’ཏི.

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ, ཨཏྠི ཡིཊྛཾ, ཨཏྠི ཧུཏཾ, ཨཏྠི སུཀཊདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ཨཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ཨཏྠི པརོ ལོཀོ, ཨཏྠི མཱཏཱ, ཨཏྠི པིཏཱ, ཨཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ཨཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི. པཋམཾ.

༢. དུཏིཡནིརཡསགྒསུཏྟཾ

༢༡༢. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ལུདྡོ ལོཧིཏཔཱཎི ཧཏཔཧཏེ ནིཝིཊྛོ ཨདཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏེསུ.

‘‘ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི… མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི… པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི… ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི … སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི… ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི… བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ…པེ… སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི དསཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ, སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི.

‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཾ པཧཱཡ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི… ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི… སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ…པེ… ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི. དུཏིཡཾ.

༣. མཱཏུགཱམསུཏྟཾ

༢༡༣. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ མཱཏུགཱམོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི…པེ… ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི… མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི… པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི… ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི… སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི… ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི… བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི…. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ མཱཏུགཱམོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ མཱཏུགཱམོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི… ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི… སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི… ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ མཱཏུགཱམོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི. ཏཏིཡཾ.

༤. ཨུཔཱསིཀཱསུཏྟཾ

༢༡༤. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟཱ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏིནཱི ཧོཏི…པེ… མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ཧོཏི…. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟཱ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟཱ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི…པེ… སམྨཱདིཊྛིཀཱ ཧོཏི…. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟཱ ཨེཝཾ སགྒེ’’. ཙཏུཏྠཾ.

༥. ཝིསཱརདསུཏྟཾ

༢༡༥. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཝིསཱརདཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏིནཱི ཧོཏི… ཨདིནྣཱདཱཡིནཱི ཧོཏི… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརིནཱི ཧོཏི… མུསཱཝཱདིནཱི ཧོཏི… པིསུཎཱཝཱཙཱ ཧོཏི… ཕརུསཝཱཙཱ ཧོཏི… སམྥཔྤལཱཔིནཱི ཧོཏི… ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུནཱི ཧོཏི… བྱཱཔནྣཙིཏྟཱ ཧོཏི… མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ཧོཏི…. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཝིསཱརདཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝིསཱརདཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི… ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི… མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི… པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི… ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི… སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏཱ ཧོཏི… ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུནཱི ཧོཏི… ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟཱ ཧོཏི… སམྨཱདིཊྛིཀཱ ཧོཏི…. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝིསཱརདཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏཱི’’ཏི. པཉྩམཾ.

༦. སཾསཔྤནཱིཡསུཏྟཾ

༢༡༦. ‘‘སཾསཔྤནཱིཡཔརིཡཱཡཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཔརིཡཱཡཾ དེསེསྶཱམི. ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཀཏམོ ཙ, བྷིཀྑཝེ, སཾསཔྤནཱིཡཔརིཡཱཡོ དྷམྨཔརིཡཱཡོ? ཀམྨསྶཀཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀམྨདཱཡཱདཱ ཀམྨཡོནཱི ཀམྨབནྡྷཱུ ཀམྨཔཊིསརཎཱ, ཡཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི – ཀལྱཱཎཾ ཝཱ པཱཔཀཾ ཝཱ – ཏསྶ དཱཡཱདཱ བྷཝནྟི.

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ལུདྡོ ལོཧིཏཔཱཎི ཧཏཔཧཏེ ནིཝིཊྛོ, ཨདཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏེསུ. སོ སཾསཔྤཏི ཀཱཡེན, སཾསཔྤཏི ཝཱཙཱཡ, སཾསཔྤཏི མནསཱ. ཏསྶ ཛིམྷཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཧོཏི, ཛིམྷཾ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཛིམྷཾ མནོཀམྨཾ, ཛིམྷཱ གཏི, ཛིམྷུཔཔཏྟི.

‘‘ཛིམྷགཏིཀསྶ ཁོ པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཛིམྷུཔཔཏྟིཀསྶ དྭིནྣཾ གཏཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ གཏིཾ ཝདཱམི – ཡེ ཝཱ ཨེཀནྟདུཀྑཱ ནིརཡཱ ཡཱ ཝཱ སཾསཔྤཛཱཏིཀཱ ཏིརཙྪཱནཡོནི. ཀཏམཱ ཙ སཱ, བྷིཀྑཝེ, སཾསཔྤཛཱཏིཀཱ ཏིརཙྪཱནཡོནི? ཨཧི ཝིཙྪིཀཱ སཏཔདཱི ནཀུལཱ བིལཱ༹རཱ མཱུསིཀཱ ཨུལཱུཀཱ, ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཏིརཙྪཱནཡོནིཀཱ སཏྟཱ མནུསྶེ དིསྭཱ སཾསཔྤནྟི. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱུཏཱ བྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི. ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏི. ཨུཔཔནྣམེནཾ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཝམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཀམྨདཱཡཱདཱ སཏྟཱ’ཏི ཝདཱམི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི…པེ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི… མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི… པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི… ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི… སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི… ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི… བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ…པེ… སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. སོ སཾསཔྤཏི ཀཱཡེན, སཾསཔྤཏི ཝཱཙཱཡ, སཾསཔྤཏི མནསཱ. ཏསྶ ཛིམྷཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཧོཏི, ཛིམྷཾ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཛིམྷཾ མནོཀམྨཾ, ཛིམྷཱ གཏི, ཛིམྷུཔཔཏྟི.

‘‘ཛིམྷགཏིཀསྶ ཁོ པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཛིམྷུཔཔཏྟིཀསྶ དྭིནྣཾ གཏཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ གཏིཾ ཝདཱམི – ཡེ ཝཱ ཨེཀནྟདུཀྑཱ ནིརཡཱ ཡཱ ཝཱ སཾསཔྤཛཱཏིཀཱ ཏིརཙྪཱནཡོནི. ཀཏམཱ ཙ སཱ, བྷིཀྑཝེ, སཾསཔྤཛཱཏིཀཱ ཏིརཙྪཱནཡོནི? ཨཧི ཝིཙྪིཀཱ སཏཔདཱི ནཀུལཱ བིལཱ༹རཱ མཱུསིཀཱ ཨུལཱུཀཱ, ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི ཀེཙི ཏིརཙྪཱནཡོནིཀཱ སཏྟཱ མནུསྶེ དིསྭཱ སཾསཔྤནྟི. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱུཏཱ བྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི, ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏི. ཨུཔཔནྣམེནཾ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཝམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཀམྨདཱཡཱདཱ སཏྟཱ’ཏི ཝདཱམི. ཀམྨསྶཀཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀམྨདཱཡཱདཱ ཀམྨཡོནཱི ཀམྨབནྡྷཱུ ཀམྨཔཊིསརཎཱ, ཡཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི – ཀལྱཱཎཾ ཝཱ པཱཔཀཾ ཝཱ – ཏསྶ དཱཡཱདཱ བྷཝནྟི.

‘‘ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ, ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི. སོ ན སཾསཔྤཏི ཀཱཡེན, ན སཾསཔྤཏི ཝཱཙཱཡ, ན སཾསཔྤཏི མནསཱ. ཏསྶ ཨུཛུ ཀཱཡཀམྨཾ ཧོཏི, ཨུཛུ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཨུཛུ མནོཀམྨཾ, ཨུཛུ གཏི, ཨུཛུཔཔཏྟི.

‘‘ཨུཛུགཏིཀསྶ ཁོ པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཛུཔཔཏྟིཀསྶ དྭིནྣཾ གཏཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ གཏིཾ ཝདཱམི – ཡེ ཝཱ ཨེཀནྟསུཁཱ སགྒཱ ཡཱནི ཝཱ པན ཏཱནི ཨུཙྩཱཀུལཱནི ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལཱནི ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལཱནི ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལཱནི ཝཱ ཨཌྜྷཱནི མཧདྡྷནཱནི མཧཱབྷོགཱནི པཧཱུཏཛཱཏརཱུཔརཛཏཱནི པཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎཱནི པཧཱུཏདྷནདྷཉྙཱནི. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱུཏཱ བྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི. ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏི. ཨུཔཔནྣམེནཾ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཝམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཀམྨདཱཡཱདཱ སཏྟཱ’ཏི ཝདཱམི.

‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི…པེ… ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི… ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི… ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི… སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ…པེ… ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. སོ ན སཾསཔྤཏི ཀཱཡེན, ན སཾསཔྤཏི ཝཱཙཱཡ, ན སཾསཔྤཏི མནསཱ. ཏསྶ ཨུཛུ ཀཱཡཀམྨཾ ཧོཏི, ཨུཛུ ཝཙཱིཀམྨཾ, ཨུཛུ མནོཀམྨཾ, ཨུཛུ གཏི, ཨུཛུཔཔཏྟི.

‘‘ཨུཛུགཏིཀསྶ ཁོ པན ཨཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཛུཔཔཏྟིཀསྶ དྭིནྣཾ གཏཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ གཏིཾ ཝདཱམི – ཡེ ཝཱ ཨེཀནྟསུཁཱ སགྒཱ ཡཱནི ཝཱ པན ཏཱནི ཨུཙྩཱཀུལཱནི ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལཱནི ཝཱ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལཱནི ཝཱ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལཱནི ཝཱ ཨཌྜྷཱནི མཧདྡྷནཱནི མཧཱབྷོགཱནི པཧཱུཏཛཱཏརཱུཔརཛཏཱནི པཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎཱནི པཧཱུཏདྷནདྷཉྙཱནི. ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱུཏཱ བྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཏྟི ཧོཏི. ཡཾ ཀརོཏི ཏེན ཨུཔཔཛྫཏི. ཨུཔཔནྣམེནཾ ཕསྶཱ ཕུསནྟི. ཨེཝམཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཀམྨདཱཡཱདཱ སཏྟཱ’ཏི ཝདཱམི.

‘‘ཀམྨསྶཀཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀམྨདཱཡཱདཱ ཀམྨཡོནཱི ཀམྨབནྡྷཱུ ཀམྨཔཊིསརཎཱ, ཡཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི – ཀལྱཱཎཾ ཝཱ པཱཔཀཾ ཝཱ – ཏསྶ དཱཡཱདཱ བྷཝནྟི. ཨཡཾ ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, སཾསཔྤནཱིཡཔརིཡཱཡོ དྷམྨཔརིཡཱཡོ’’ཏི. ཚཊྛཾ.

༧. པཋམསཉྩེཏནིཀསུཏྟཾ

༢༡༧. ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ [ཨཔྤཊིསཾཝིདིཏྭཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] བྱནྟཱིབྷཱཝཾ ཝདཱམི. ཏཉྩ ཁོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ [ཨུཔཔཛྫཾ ཝཱ (ཀ.) ཨ. ནི. ༦.༦༣ པསྶིཏབྦཾ, ཨུཔཔཛྫ ཝཱ (མ. ནི. ༣.༣༠༣)] ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ན ཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཾ ཝདཱམི.

‘‘ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ [ཨཀུསལཾ སཉྩེཏནིཀཾ དུཀྑུདྲཡཾ དུཀྑཝིཔཱཀཾ (ཀ.)] ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ལུདྡོ ལོཧིཏཔཱཎི ཧཏཔཧཏེ ནིཝིཊྛོ ཨདཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏེསུ.

‘‘ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ, ཏཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི. ཡཱ ཏཱ མཱཏུརཀྑིཏཱ…པེ… ཨནྟམསོ མཱལཱགུལ༹པརིཀྑིཏྟཱཔི, ཏཐཱརཱུཔཱསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི. སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི, སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི, ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི. ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི སམགྒཱནཾ ཝཱ བྷེཏྟཱ བྷིནྣཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ ཝགྒཱརཱམོ ཝགྒརཏོ ཝགྒནནྡཱི, ཝགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི. ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ཨཎྜཀཱ ཀཀྐསཱ པརཀཊུཀཱ པརཱབྷིསཛྫནཱི ཀོདྷསཱམནྟཱ. ཨསམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི ཨཀཱལཝཱདཱི ཨབྷཱུཏཝཱདཱི ཨནཏྠཝཱདཱི ཨདྷམྨཝཱདཱི ཨཝིནཡཝཱདཱི, ཨནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཨཀཱལེན ཨནཔདེསཾ ཨཔརིཡནྟཝཏིཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ, ཏཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཏཱ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ, ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམ ཨསྶཱ’ཏི.

‘‘བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི པདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཧཉྙནྟུ ཝཱ བཛ྄ཛྷནྟུ ཝཱ ཨུཙྪིཛྫནྟུ ཝཱ ཝིནསྶནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ ཨཧེསུ’ནྟི.

མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ…པེ. … ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཏིཝིདྷ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ [… སཉྩེཏནིཀཧེཏུ (ཀ.)] ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཙཏུབྦིདྷཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཏིཝིདྷམནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཔཎྞཀོ མཎི ཨུདྡྷཾཁིཏྟོ ཡེན ཡེནེཝ པཏིཊྛཱཏི སུཔྤཏིཊྛིཏཾཡེཝ པཏིཊྛཱཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཙཏུབྦིདྷཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཏིཝིདྷམནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱིཏི.

‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ བྱནྟཱིབྷཱཝཾ ཝདཱམི, ཏཉྩ ཁོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ན ཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཾ ཝདཱམི.

‘‘ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ, སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི…པེ….

‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ, ན ཏཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཾ པཧཱཡ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཱ ཏཱ མཱཏུརཀྑིཏཱ …པེ… ཨནྟམསོ མཱལཱགུལ༹པརིཀྑིཏྟཱཔི, ཏཐཱརཱུཔཱསུ ན ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི, སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི, ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ ན སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི – ན ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ན ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ. ཨིཏི བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱ སཧིཏཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ སམགྒཱརཱམོ སམགྒརཏོ སམགྒནནྡིཾ, སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི. ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི.

‘‘སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཀཱལཝཱདཱི བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ཝིནཡཝཱདཱི, ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཀཱལེན སཱཔདེསཾ པརིཡནྟཝཏིཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩོ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི. ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཏཱ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ, ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམསྶཱ’ཏི.

‘‘ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི ཨཔྤདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟུ ཨབྱཱཔཛྫཱ ཨནཱིགྷཱ, སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟཱུ’ཏི.

‘‘སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ, ཨཏྠི ཡིཊྛཾ…པེ… ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི. ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཏིཝིདྷཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཙཏུབྦིདྷཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཏིཝིདྷམནོཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཨཔཎྞཀོ མཎི ཨུདྡྷཾཁིཏྟོ ཡེན ཡེནེཝ པཏིཊྛཱཏི སུཔྤཏིཊྛིཏཾཡེཝ པཏིཊྛཱཏི; ཨེཝམེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཙཏུབྦིདྷཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཏིཝིདྷམནོཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི. ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ བྱནྟཱིབྷཱཝཾ ཝདཱམི. ཏཉྩ ཁོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ན ཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཾ ཝདཱམཱི’’ཏི. སཏྟམཾ. [ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཨཊྛམསུཏྟམྤི ཨེཏྠེཝ པརིཡཱཔནྣཾ ཝིཡ སཾཝཎྞནཱ དིསྶཏི]

༨. དུཏིཡསཉྩེཏནིཀསུཏྟཾ

༢༡༨. ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ བྱནྟཱིབྷཱཝཾ ཝདཱམི, ཏཉྩ ཁོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ན ཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཾ ཝདཱམི.

‘‘ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ དུཀྑུདྲཡཱ དུཀྑཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཏིཝིདྷ ཀཱཡཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི, ཙཏུབྦིདྷཝཙཱིཀམྨནྟ…པེ… ཏིཝིདྷམནོཀམྨནྟསནྡོསབྱཱཔཏྟི ཨཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི.

‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ བྱནྟཱིབྷཱཝཾ ཝདཱམི, ཏཉྩ ཁོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ན ཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཾ ཝདཱམི.

‘‘ཏཏྲ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཝིདྷཱ མནོཀམྨནྟསམྤཏྟི ཀུསལསཉྩེཏནིཀཱ སུཁུདྲཡཱ སུཁཝིཔཱཀཱ ཧོཏི.

‘‘ཏིཝིདྷཀཱཡཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི; ཙཏུབྦིདྷཝཙཱིཀམྨནྟསམྤཏྟི…པེ… ཏིཝིདྷམནོཀམྨནྟསམྤཏྟིཀུསལསཉྩེཏནིཀཱཧེཏུ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟི…པེ…. [ཨུཔཔཛྫནྟི. (སྱཱ. ཀ.) ཏཐཱ སཏི ‘‘ནཱཧཾ བྷིཀྑཝེ སཉྩེཏནིཀཱན’’ མིཙྩཱདིནཱ ཝུཙྩམཱནཝཙནེན སཧ ཨེཀསུཏྟནྟི གཧེཏབྦཾ. པེཡྻཱལེན པན པུརིམསུཏྟེ ཝིཡ ནིགམནཾ དསྶིཏཾ] ཨཊྛམཾ.

༩. ཀརཛཀཱཡསུཏྟཾ

༢༡༩. ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ བྱནྟཱིབྷཱཝཾ ཝདཱམི, ཏཉྩ ཁོ དིཊྛེཝ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ན ཏྭེཝཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཏཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ ཨཔྤཊིསཾཝེདིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཾ ཝདཱམི.

‘‘ས ཁོ སོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨེཝཾ ཝིགཏཱབྷིཛ྄ཛྷོ ཝིགཏབྱཱཔཱདོ ཨསམྨཱུལ༹ྷོ སམྤཛཱནོ པཊིསྶཏོ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི ཏཐཱ དུཏིཡཾ ཏཐཱ ཏཏིཡཾ ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ [ཙཏུཏྠིཾ (?)]. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ མེཏྟཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི.

‘‘སོ ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི – ‘པུབྦེ ཁོ མེ ཨིདཾ ཙིཏྟཾ པརིཏྟཾ ཨཧོསི ཨབྷཱཝིཏཾ, ཨེཏརཧི པན མེ ཨིདཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤམཱཎཾ སུབྷཱཝིཏཾ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི པམཱཎཀཏཾ ཀམྨཾ, ན ཏཾ ཏཏྲཱཝསིསྶཏི ན ཏཾ ཏཏྲཱཝཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, དཧརཏགྒེ ཙེ སོ ཨཡཾ [ཙེ ཨཡཾ (སྱཱ.)] ཀུམཱརོ མེཏྟཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ བྷཱཝེཡྻ, ཨཔི ནུ ཁོ [ཨཔི ནུ སོ (?)] པཱཔཀམྨཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨཀརོནྟཾ ཁོ པན པཱཔཀམྨཾ ཨཔི ནུ ཁོ དུཀྑཾ ཕུསེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཨཀརོནྟཉྷི, བྷནྟེ, པཱཔཀམྨཾ ཀུཏོ དུཀྑཾ ཕུསིསྶཏཱི’’ཏི!

‘‘བྷཱཝེཏབྦཱ ཁོ པནཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མེཏྟཱཙེཏོཝིམུཏྟི ཨིཏྠིཡཱ ཝཱ པུརིསེན ཝཱ. ཨིཏྠིཡཱ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསསྶ ཝཱ ནཱཡཾ ཀཱཡོ ཨཱདཱཡ གམནཱིཡོ. ཙིཏྟནྟརོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཙྩོ. སོ ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི – ‘ཡཾ ཁོ མེ ཨིདཾ ཀིཉྩི པུབྦེ ཨིམིནཱ ཀརཛཀཱཡེན པཱཔཀམྨཾ ཀཏཾ, སབྦཾ ཏཾ ཨིདྷ ཝེདནཱིཡཾ; ན ཏཾ ཨནུགཾ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, མེཏྟཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཨནཱགཱམིཏཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཨིདྷ པཉྙསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུཏྟརི [ཨུཏྟརིཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཝིམུཏྟིཾ ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཏོ.

‘‘ཀརུཎཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ… མུདིཏཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ… ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི ཏཐཱ དུཏིཡཾ ཏཐཱ ཏཏིཡཾ ཏཐཱ ཙཏུཏྠཾ. ཨིཏི ཨུདྡྷམདྷོ ཏིརིཡཾ སབྦདྷི སབྦཏྟཏཱཡ སབྦཱཝནྟཾ ལོཀཾ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏེན ཙེཏསཱ ཝིཔུལེན མཧགྒཏེན ཨཔྤམཱཎེན ཨཝེརེན ཨབྱཱཔཛྫེན ཕརིཏྭཱ ཝིཧརཏི.

‘‘སོ ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི – ‘པུབྦེ ཁོ མེ ཨིདཾ ཙིཏྟཾ པརིཏྟཾ ཨཧོསི ཨབྷཱཝིཏཾ, ཨེཏརཧི པན མེ ཨིདཾ ཙིཏྟཾ ཨཔྤམཱཎཾ སུབྷཱཝིཏཾ. ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི པམཱཎཀཏཾ ཀམྨཾ, ན ཏཾ ཏཏྲཱཝསིསྶཏི ན ཏཾ ཏཏྲཱཝཏིཊྛཏཱི’ཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, དཧརཏགྒེ ཙེ སོ ཨཡཾ ཀུམཱརོ ཨུཔེཀྑཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ བྷཱཝེཡྻ, ཨཔི ནུ ཁོ པཱཔཀམྨཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨཀརོནྟཾ ཁོ པན པཱཔཀམྨཾ ཨཔི ནུ ཁོ དུཀྑཾ ཕུསེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ. ཨཀརོནྟཉྷི, བྷནྟེ, པཱཔཀམྨཾ ཀུཏོ དུཀྑཾ ཕུསིསྶཏཱི’’ཏི!

‘‘བྷཱཝེཏབྦཱ ཁོ པནཱཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཨིཏྠིཡཱ ཝཱ པུརིསེན ཝཱ. ཨིཏྠིཡཱ ཝཱ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསསྶ ཝཱ ནཱཡཾ ཀཱཡོ ཨཱདཱཡ གམནཱིཡོ. ཙིཏྟནྟརོ ཨཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཙྩོ. སོ ཨེཝཾ པཛཱནཱཏི – ‘ཡཾ ཁོ མེ ཨིདཾ ཀིཉྩི པུབྦེ ཨིམིནཱ ཀརཛཀཱཡེན པཱཔཀམྨཾ ཀཏཾ, སབྦཾ ཏཾ ཨིདྷ ཝེདནཱིཡཾ; ན ཏཾ ཨནུགཾ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཨེཝཾ བྷཱཝིཏཱ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔེཀྑཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཨནཱགཱམིཏཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཨིདྷ པཉྙསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུཏྟརི ཝིམུཏྟིཾ ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷཏོ’’ཏི. ནཝམཾ.

༡༠. ཨདྷམྨཙརིཡཱསུཏྟཾ

༢༢༠. [ཨ. ནི. ༢.༡༦] ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ བྲཱཧྨཎོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ སམྨོདི. སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སཱརཎཱིཡཾ ཝཱིཏིསཱརེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ སོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷོ གོཏམ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེནམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱཧེཏུ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཀོ པན, བྷོ གོཏམ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཡེནམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི? ‘‘དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱཧེཏུ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི.

‘‘ན ཁོ ཨཧཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ གོཏམསྶ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནཱམི. སཱདྷུ མེ བྷཝཾ གོཏམོ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱཧཾ ཨིམསྶ བྷོཏོ གོཏམསྶ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཨཱཛཱནེཡྻ’’ནྟི. ‘‘ཏེན ཧི, བྲཱཧྨཎ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ, བྷོ’’ཏི ཁོ སོ བྲཱཧྨཎོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི. བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘ཏིཝིདྷཱ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཀཱཡེན ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཱཙཱཡ ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཱ མནསཱ ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡེན ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡེན ཨདྷམྨཙརིཡཱ ཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྲཱཧྨཎ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཱཙཱཡ ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཱཙཱཡ ཨདྷམྨཙརིཡཱ ཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ མནསཱ ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ མནསཱ ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨདྷམྨཙརིཡཱཝིསམཙརིཡཱཧེཏུ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟི.

‘‘ཏིཝིདྷཱ བྲཱཧྨཎ, ཀཱཡེན དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཱཙཱཡ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཱ མནསཱ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡེན དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ ཀཱཡེན དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྲཱཧྨཎ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཱཙཱཡ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཙཏུབྦིདྷཱ ཝཱཙཱཡ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི.

‘‘ཀཐཉྩ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ མནསཱ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི…པེ… ཨེཝཾ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཏིཝིདྷཱ མནསཱ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ དྷམྨཙརིཡཱསམཙརིཡཱཧེཏུ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷོ གོཏམ…པེ… ཨུཔཱསཀཾ མཾ བྷཝཾ གོཏམོ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི. དསམཾ.

ཀརཛཀཱཡཝགྒོ པཋམོ.

(༢༢) ༢. སཱམཉྙཝགྒོ

༢༢༡. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི, ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི དསཧི? པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, དསཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི.

༢༢༢. ‘‘ཝཱིསཏིཡཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི ཝཱིསཏིཡཱ? ཨཏྟནཱ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, པརཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏེ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, པརཉྩ ཨདིནྣཱདཱནེ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, པརཉྩ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརེ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པརཉྩ མུསཱཝཱདེ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི, པརཉྩ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, པརཉྩ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, པརཉྩ སམྥཔྤལཱཔེ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, པརཉྩ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, པརཉྩ བྱཱཔཱདེ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, པརཉྩ མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ སམཱདཔེཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝཱིསཏིཡཱ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘ཝཱིསཏིཡཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི ཝཱིསཏིཡཱ? ཨཏྟནཱ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, པརཉྩ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཡ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, པརཉྩ ཨབྱཱཔཱདེ སམཱདཔེཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, པརཉྩ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམཱདཔེཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝཱིསཏིཡཱ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི.

༢༢༣. ‘‘ཏིཾསཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི ཏིཾསཱཡ? ཨཏྟནཱ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, པརཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏེ སམཱདཔེཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, པརཉྩ ཨདིནྣཱདཱནེ སམཱདཔེཏི, ཨདིནྣཱདཱནེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, པརཉྩ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརེ སམཱདཔེཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པརཉྩ མུསཱཝཱདེ སམཱདཔེཏི, མུསཱཝཱདེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི, པརཉྩ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ སམཱདཔེཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, པརཉྩ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ སམཱདཔེཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, པརཉྩ སམྥཔྤལཱཔེ སམཱདཔེཏི, སམྥཔྤལཱཔེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, པརཉྩ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ སམཱདཔེཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, པརཉྩ བྱཱཔཱདེ སམཱདཔེཏི, བྱཱཔཱདེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, པརཉྩ མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ སམཱདཔེཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཾསཱཡ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘ཏིཾསཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི ཏིཾསཱཡ? ཨཏྟནཱ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, པརཉྩ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཡ སམཱདཔེཏི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, པརཉྩ ཨབྱཱཔཱདེ སམཱདཔེཏི, ཨབྱཱཔཱདེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, པརཉྩ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམཱདཔེཏི, སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏིཾསཱཡ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི.

༢༢༤. ‘‘ཙཏྟཱརཱིསཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཀཏམེཧི ཙཏྟཱརཱིསཱཡ? ཨཏྟནཱ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི, པརཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏེ སམཱདཔེཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི, པརཉྩ ཨདིནྣཱདཱནེ སམཱདཔེཏི, ཨདིནྣཱདཱནེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ཧོཏི, པརཉྩ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརེ སམཱདཔེཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི, པརཉྩ མུསཱཝཱདེ སམཱདཔེཏི, མུསཱཝཱདེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི, པརཉྩ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ སམཱདཔེཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི, པརཉྩ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ སམཱདཔེཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི, པརཉྩ སམྥཔྤལཱཔེ སམཱདཔེཏི, སམྥཔྤལཱཔེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, པརཉྩ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ སམཱདཔེཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, པརཉྩ བྱཱཔཱདེ སམཱདཔེཏི, བྱཱཔཱདེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, བྱཱཔཱདསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, པརཉྩ མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ སམཱདཔེཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརཱིསཱཡ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ ནིརཡེ.

‘‘ཙཏྟཱརཱིསཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཀཏམེཧི ཙཏྟཱརཱིསཱཡ? ཨཏྟནཱ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམཱདཔེཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ ཝེརམཎིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི, པརཉྩ སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎིཡཱ སམཱདཔེཏི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, སམྥཔྤལཱཔཱ ཝེརམཎིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི, པརཉྩ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཡ སམཱདཔེཏི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི, པརཉྩ ཨབྱཱཔཱདེ སམཱདཔེཏི, ཨབྱཱཔཱདེ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, ཨབྱཱཔཱདསྶ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི; ཨཏྟནཱ ཙ སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི, པརཉྩ སམྨཱདིཊྛིཡཱ སམཱདཔེཏི, སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཙ སམནུཉྙོ ཧོཏི, སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཙ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི – ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརཱིསཱཡ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ’’ཏི.

༢༢༥-༢༢༨. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཁཏཾ ཨུཔཧཏཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི…པེ… ཨཀྑཏཾ ཨནུཔཧཏཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི…པེ… ཝཱིསཏིཡཱ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཏིཾསཱཡ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཙཏྟཱརཱིསཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཁཏཾ ཨུཔཧཏཾ ཨཏྟཱནཾ པརིཧརཏི…པེ….

༢༢༩-༢༣༢. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨིདྷེཀཙྩོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི…པེ… ཨིདྷེཀཙྩོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི. ཝཱིསཏིཡཱ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཏིཾསཱཡ, བྷིཀྑཝེ,…པེ… ཙཏྟཱརཱིསཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨིདྷེཀཙྩོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏི…པེ… ཨིདྷེཀཙྩོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏི’’.

༢༣༣-༢༣༦. ‘‘དསཧི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བཱལོ ཝེདིཏབྦོ…པེ… པཎྜིཏོ ཝེདིཏབྦོ…པེ… ཝཱིསཏིཡཱ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཏིཾསཱཡ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཙཏྟཱརཱིསཱཡ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ བཱལོ ཝེདིཏབྦོ…པེ… པཎྜིཏོ ཝེདིཏབྦོ …པེ… ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརཱིསཱཡ དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ པཎྜིཏོ ཝེདིཏབྦོ’’ཏི.

སཱམཉྙཝགྒོ དུཏིཡོ.

༢༣. རཱགཔེཡྻཱལཾ

༢༣༧. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ དས? ཨསུབྷསཉྙཱ, མརཎསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནིཙྩེ དུཀྑསཉྙཱ, དུཀྑེ ཨནཏྟསཉྙཱ, པཧཱནསཉྙཱ, ཝིརཱགསཉྙཱ, ནིརོདྷསཉྙཱ – རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༢༣༨. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ དས? ཨནིཙྩསཉྙཱ, ཨནཏྟསཉྙཱ, ཨཱཧཱརེ པཊིཀཱུལསཉྙཱ, སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏསཉྙཱ, ཨཊྛིཀསཉྙཱ, པུལ༹ཝཀསཉྙཱ [པུལཝཀསཉྙཱ (སཱི.) པུལུ༹ཝཀསཉྙཱ (ཀ.)], ཝིནཱིལཀསཉྙཱ, ཝིཔུབྦཀསཉྙཱ, ཝིཙྪིདྡཀསཉྙཱ, ཨུདྡྷུམཱཏཀསཉྙཱ – རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༢༣༩. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ. ཀཏམེ དས? སམྨཱདིཊྛི, སམྨཱསངྐཔྤོ, སམྨཱཝཱཙཱ, སམྨཱཀམྨནྟོ, སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, སམྨཱཝཱཡཱམོ, སམྨཱསཏི, སམྨཱསམཱདྷི, སམྨཱཉཱཎཾ, སམྨཱཝིམུཏྟི – རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷིཉྙཱཡ ཨིམེ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

༢༤༠-༢༦༦. ‘‘རཱགསྶ, བྷིཀྑཝེ, པརིཉྙཱཡ…པེ… པརིཀྑཡཱཡ… པཧཱནཱཡ… ཁཡཱཡ… ཝཡཱཡ… ཝིརཱགཱཡ… ནིརོདྷཱཡ… ( ) [(ཨུཔསམཱཡ) (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨཉྙེསཾ པན ནིཔཱཏཱནཾ པརིཡོསཱནེ ཨིདཾ པདཾ ན དིསྶཏི] ཙཱགཱཡ… པཊིནིསྶགྒཱཡ…པེ… ཨིམེ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ.

༢༦༧-༧༤༦. ‘‘དོསསྶ …པེ… མོཧསྶ… ཀོདྷསྶ… ཨུཔནཱཧསྶ… མཀྑསྶ… པལཱ༹སསྶ… ཨིསྶཱཡ… མཙྪརིཡསྶ… མཱཡཱཡ… སཱཋེཡྻསྶ… ཐམྦྷསྶ… སཱརམྦྷསྶ… མཱནསྶ… ཨཏིམཱནསྶ… མདསྶ… པམཱདསྶ པརིཉྙཱཡ…པེ… པརིཀྑཡཱཡ… པཧཱནཱཡ … ཁཡཱཡ… ཝཡཱཡ… ཝིརཱགཱཡ… ནིརོདྷཱཡ… ( ) [(ཨུཔསམཱཡ) (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨཉྙེསཾ པན ནིཔཱཏཱནཾ པརིཡོསཱནེ ཨིདཾ པདཾ ན དིསྶཏི] ཙཱགཱཡ… པཊིནིསྶགྒཱཡ…པེ… ཨིམེ དས དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི.

རཱགཔེཡྻཱལཾ ནིཊྛིཏཾ.

དསཀནིཔཱཏཔཱལི༹ ནིཊྛིཏཱ.