📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཁུདྡཀནིཀཱཡེ

ཝིམཱནཝཏྠུ-ཨཊྛཀཐཱ

གནྠཱརམྦྷཀཐཱ

མཧཱཀཱརུཎིཀཾ ནཱཐཾ, ཉེཡྻསཱགརཔཱརགུཾ;

ཝནྡེ ནིཔུཎགམྦྷཱིར-ཝིཙིཏྲནཡདེསནཾ.

ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣཱ, ཡེན ནིཡྻནྟི ལོཀཏོ;

ཝནྡེ ཏམུཏྟམཾ དྷམྨཾ, སམྨཱསམྦུདྡྷཔཱུཛིཏཾ.

སཱིལཱདིགུཎསམྤནྣོ, ཋིཏོ མགྒཕལེསུ ཡོ;

ཝནྡེ ཨརིཡསངྒྷཾ ཏཾ, པུཉྙཀྑེཏྟཾ ཨནུཏྟརཾ.

ཝནྡནཱཛནིཏཾ པུཉྙཾ, ཨིཏི ཡཾ རཏནཏྟཡེ;

ཧཏནྟརཱཡོ སབྦཏྠ, ཧུཏྭཱཧཾ ཏསྶ ཏེཛསཱ.

དེཝཏཱཧི ཀཏཾ པུཉྙཾ, ཡཾ ཡཾ པུརིམཛཱཏིསུ;

ཏསྶ ཏསྶ ཝིམཱནཱདི-ཕལསམྤཏྟིབྷེདཏོ.

པུཙྪཱཝསེན ཡཱ ཏཱསཾ, ཝིསྶཛྫནཝསེན ཙ;

པཝཏྟཱ དེསནཱ ཀམྨ-ཕལཔཙྩཀྑཀཱརིནཱི.

ཝིམཱནཝཏྠུ ཨིཙྩེཝ, ནཱམེན ཝསིནོ པུརེ;

ཡཾ ཁུདྡཀནིཀཱཡསྨིཾ, སངྒཱཡིཾསུ མཧེསཡོ.

ཏསྶཱཧམཝལམྦིཏྭཱ, པོརཱཎཊྛཀཐཱནཡཾ;

ཏཏྠ ཏཏྠ ནིདཱནཱནི, ཝིབྷཱཝེནྟོ ཝིསེསཏོ.

སུཝིསུདྡྷཾ ཨསཾཀིཎྞཾ, ནིཔུཎཏྠཝིནིཙྪཡཾ;

མཧཱཝིཧཱརཝཱསཱིནཾ, སམཡཾ ཨཝིལོམཡཾ.

ཡཐཱབལཾ ཀརིསྶཱམི, ཨཏྠསཾཝཎྞནཾ སུབྷཾ;

སཀྐཙྩཾ བྷཱསཏོ ཏཾ མེ, ནིསཱམཡཐ སཱདྷཝོཏི.

ཏཏྠ ཝིམཱནཱནཱིཏི ཝིསིཊྛམཱནཱནི དེཝཏཱནཾ ཀཱིལཱ༹ནིཝཱསཊྛཱནཱནི. ཏཱནི ཧི ཏཱསཾ སུཙརིཏཀམྨཱནུབྷཱཝནིབྦཏྟཱནི ཡོཛནིཀདྭིཡོཛནིཀཱདིཔམཱཎཝིསེསཡུཏྟཏཱཡ, ནཱནཱརཏནསམུཛྫལཱནི ཝིཙིཏྟཝཎྞསཎྛཱནཱནི སོབྷཱཏིསཡཡོགེན ཝིསེསཏོ མཱནནཱིཡཏཱཡ ཙ ‘‘ཝིམཱནཱནཱི’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཝིམཱནཱནཾ ཝཏྠུ ཀཱརཎཾ ཨེཏིསྶཱཏི ཝིམཱནཝཏྠུ, ‘‘པཱིཋཾ ཏེ སོཝཎྞམཡ’’ནྟིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟཱ དེསནཱ. ནིདསྶནམཏྟཉྩེཏཾ ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ རཱུཔབྷོགཔརིཝཱརཱདིསམྤཏྟིཡོ ཏཾནིབྦཏྟཀཀམྨཉྩ ནིསྶཱཡ ཨིམིསྶཱ དེསནཱཡ པཝཏྟཏྟཱ. ཝིཔཱཀམུཁེན ཝཱ ཀམྨནྟརམཱནསྶ ཀཱརཎབྷཱཝཏོ ཝིམཱནཝཏྠཱུཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཡིདཾ ཀེན བྷཱསིཏཾ, ཀཏྠ བྷཱསིཏཾ, ཀདཱ བྷཱསིཏཾ, ཀསྨཱ ཙ བྷཱསིཏནྟི? ཝུཙྩཏེ – ཨིདཉྷི ཝིམཱནཝཏྠུ དུཝིདྷེན པཝཏྟཾ – པུཙྪཱཝསེན ཝིསྶཛྫནཝསེན ཙ. ཏཏྠ ཝིསྶཛྫནགཱཐཱ ཏཱཧི ཏཱཧི དེཝཏཱཧི བྷཱསིཏཱ, པུཙྪཱགཱཐཱ པན ཀཱཙི བྷགཝཏཱ བྷཱསིཏཱ, ཀཱཙི སཀྐཱདཱིཧི, ཀཱཙི སཱཝཀེཧི ཐེརེཧི. ཏཏྠཱཔི ཡེབྷུཡྻེན ཡོ སོ ཀཔྤཱནཾ སཏསཧསྶཱདྷིཀཾ ཨེཀཾ ཨསངྑྱེཡྻཾ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཨགྒསཱཝཀབྷཱཝཱཡ པུཉྙཉཱཎསམྦྷཱརེ སམྦྷརནྟོ ཨནུཀྐམེན སཱཝཀཔཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ, ཚལ༹བྷིཉྙཱཙཏུཔཊིསམྦྷིདཱདིགུཎཝིསེསཔརིཝཱརསྶ, སཀལསྶ སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎསྶ མཏྠཀཾ པཏྟོ དུཏིཡེ ཨགྒསཱཝཀཊྛཱནེ ཋིཏོ ཨིདྡྷིམནྟེསུ ཙ བྷགཝཏཱ ཨེཏདགྒེ ཋཔིཏོ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ, ཏེན བྷཱསིཏཱ.

བྷཱསནྟེན ཙ པཋམཾ ཏཱཝ ལོཀཧིཏཱཡ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟེན དེཝལོཀེ དེཝཏཱནཾ པུཙྪཱཝསེན པུན ཏཏོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ མནུསྶཱནཾ པུཉྙཕལསྶ པཙྩཀྑཀརཎཏྠཾ པུཙྪཾ ཝིསྶཛྫནཉྩ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཏོ པཝེདེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷཱསིཏཱ, སཀྐེན པུཙྪཱཝསེན, དེཝཏཱཧི ཏསྶ ཝིསྶཛྫནཝསེན བྷཱསིཏཱཔི མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ བྷཱསིཏཱ ཨེཝ. ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ཐེརེཧི ཙ དེཝཏཱཧི ཙ པུཙྪཱཝསེན, དེཝཏཱཧི ཏསྶཱ ཝིསྶཛྫནཝསེན ཙ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཱསིཏཱ པཙྪཱ དྷམྨཝིནཡཾ སངྒཱཡནྟེཧི དྷམྨསངྒཱཧཀེཧི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ‘‘ཝིམཱནཝཏྠུ’’ཨིཙྩེཝ སངྒཧཾ ཨཱརོཔིཏཱ. ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ ‘‘ཀེན བྷཱསིཏ’’ནྟིཨཱདཱིནཾ པདཱནཾ སངྑེཔཏོ སཱདྷཱརཎཏོ ཙ ཝིསྶཛྫནཱ.

ཝིཏྠཱརཏོ པན ‘‘ཀེན བྷཱསིཏ’’ནྟི པདསྶ ཨནོམདསྶིསྶ བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ ཀཏཔཎིདྷཱནཏོ པཊྛཱཡ མཧཱཐེརསྶ ཨཱགམནཱིཡཔཊིཔདཱ ཀཐེཏབྦཱ, སཱ པན ཨཱགམཊྛཀཐཱསུ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཏྠཱརིཏཱཏི ཏཏྠ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨསཱདྷཱརཎཏོ ‘‘ཀཏྠ བྷཱསིཏ’’ནྟིཨཱདཱིནཾ པདཱནཾ ཝིསྶཛྫནཱ ཏསྶ ཏསྶ ཝིམཱནསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱནཡེནེཝ ཨཱགམིསྶཏི.

ཨཔརེ པན བྷཎནྟི – ཨེཀདིཝསཾ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི ‘‘ཨེཏརཧི ཁོ མནུསྶཱ ཨསཏིཔི ཝཏྠུསམྤཏྟིཡཱ ཁེཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཨཏྟནོ ཙ ཙིཏྟཔསཱདསམྤཏྟིཡཱ ཏཱནི ཏཱནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ ཨུལཱ༹རསམྤཏྟིཾ པཙྩནུབྷོནྟི, ཡཾནཱུནཱཧཾ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཱ དེཝཏཱ ཀཱཡསཀྑིཾ ཀཏྭཱ ཏཱཧི ཡཐཱུཔཙིཏཾ པུཉྙཾ ཡཐཱདྷིགཏཉྩ པུཉྙཕལཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ ཏམཏྠཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེཡྻཾ. ཨེཝཾ མེ སཏྠཱ གགནཏལེ པུཎྞཙནྡཾ ཨུཊྛཱཔེནྟོ ཝིཡ མནུསྶཱནཾ ཀམྨཕལཾ པཙྩཀྑཏོ དསྶེནྟོ ཨཔྤཀཱནམྤི ཀཱརཱནཾ ཨཱཡཏནགཏཱཡ སདྡྷཱཡ ཝསེན ཨུལཱ༹རཕལཏཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ ཏཾ ཏཾ ཝིམཱནཝཏྠུཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ མཧཏིཾ དྷམྨདེསནཾ པཝཏྟེསྶཏི, སཱ ཧོཏི བཧུཛནསྶ ཨཏྠཱཡ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟི. སོ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ རཏྟདུཔཊྚཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཔརཾ རཏྟདུཔཊྚཾ ཨེཀཾསཾ ཀཏྭཱ སམནྟཏོ ཛཱཏིཧིངྒུལིཀདྷཱརཱ ཝིཛྫུལཏཱ ཝིཡ སཉྫྷཱཔབྷཱནུརཉྫིཏོ ཝིཡ ཙ ཛངྒམོ ཨཉྫནགིརིསིཁརོ, བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཨཏྟནོ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ, ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨིདྡྷིབལེན ཏངྑཎཉྙེཝ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཏཱཧི ཏཱཧི དེཝཏཱཧི ཡཐཱུཔཙིཏཾ པུཉྙཀམྨཾ པུཙྪི, ཏསྶ ཏཱ ཀཐེསུཾ. ཏཏོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ སབྦཾ ཏཏྠ པཝཏྟིཏནིཡཱམེནེཝ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི, ཏཾ སམནུཉྙོ སཏྠཱ ཨཧོསི. ཨིཙྩེཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསཱིཏི.

ཏཾ པནེཏཾ ཝིམཱནཝཏྠུ ཝིནཡཔིཊཀཾ སུཏྟནྟཔིཊཀཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀནྟི ཏཱིསུ པིཊཀེསུ སུཏྟནྟཔིཊཀཔརིཡཱཔནྣཾ, དཱིགྷནིཀཱཡོ མཛ྄ཛྷིམནིཀཱཡོ སཾཡུཏྟནིཀཱཡོ ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡོ ཁུདྡཀནིཀཱཡོཏི པཉྩསུ ནིཀཱཡེསུ ཁུདྡཀནིཀཱཡཔརིཡཱཔནྣཾ, སུཏྟཾ གེཡྻཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ གཱཐཱ ཨུདཱནཾ ཨིཏིཝུཏྟཀཾ ཛཱཏཀཾ ཨབྦྷུཏདྷམྨཾ ཝེདལླནྟི ནཝསུ སཱསནངྒེསུ གཱཐཱསངྒཧཾ.

‘‘དྭཱསཱིཏི བུདྡྷཏོ གཎྷིཾ, དྭེ སཧསྶཱནི བྷིཀྑུཏོ;

ཙཏུརཱསཱིཏི སཧསྶཱནི, ཡེ མེ དྷམྨཱ པཝཏྟིནོ’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༡༠༢༧) –

ཨེཝཾ དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀེན པཊིཉྙཱཏེསུ ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ དྷམྨཀྑནྡྷསཧསྶེསུ ཀཏིཔཡདྷམྨཀྑནྡྷསངྒཧཾ. ཝགྒཏོ པཱིཋཝགྒོ ཙིཏྟལཏཱཝགྒོ པཱརིཙྪཏྟཀཝགྒོ མཉྫིཊྛཀཝགྒོ མཧཱརཐཝགྒོ པཱཡཱསིཝགྒོ སུནིཀྑིཏྟཝགྒོཏི སཏྟ ཝགྒཱ. ཝཏྠུཏོ པཋམེ ཝགྒེ སཏྟརས ཝཏྠཱུནི, དུཏིཡེ ཨེཀཱདས, ཏཏིཡེ དས, ཙཏུཏྠེ དྭཱདས, པཉྩམེ ཙཏུདྡས, ཚཊྛེ དས, སཏྟམེ ཨེཀཱདསཱཏི ཨནྟརཝིམཱནཱནཾ ཨགྒཧཎེ པཉྩཱསཱིཏི, གཧཎེ པན ཏེཝཱིསསཏཾ ཝཏྠཱུནི, གཱཐཱཏོ པན དིཡཌྜྷསཧསྶགཱཐཱ. ཏསྶ ཝགྒེསུ པཱིཋཝགྒོ ཨཱདི, ཝཏྠཱུསུ སོཝཎྞཔཱིཋཝཏྠུ ཨཱདི, ཏསྶཱཔི ‘‘པཱིཋཾ ཏེ སོཝཎྞམཡ’’ནྟི གཱཐཱ ཨཱདི.

༡. ཨིཏྠིཝིམཱནཾ

༡. པཱིཋཝགྒོ

༡. པཋམཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཏཏྠ པཋམཝཏྠུསྶ ཨཡཾ ཨཊྛུཔྤཏྟི – བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟེ ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ རཉྙཱ པསེནདིནཱ ཀོསལེན བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སཏྟཱཧཾ ཨསདིསདཱནེ པཝཏྟིཏེ ཏདནུརཱུཔེན ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན མཧཱསེཊྛིནཱ ཏཡོ དིཝསེ, ཏཐཱ ཝིསཱཁཱཡ མཧཱཨུཔཱསིཀཱཡ མཧཱདཱནེ དིནྣེ ཨསདིསདཱནསྶ པཝཏྟི སཀལཛམྦུདཱིཔེ པཱཀཊཱ ཨཧོསི. ཨཐ མཧཱཛནོ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཝཾ ཨུལཱ༹རཝིབྷཝཔརིཙྩཱགེནེཝ དཱནཾ མཧཔྥལཏརཾ བྷཝིསྶཏི, ཨུདཱཧུ ཨཏྟནོ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔཔརིཙྩཱགེནཱཔཱི’’ཏི. བྷིཀྑཱུ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ. བྷགཝཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དེཡྻདྷམྨསམྤཏྟིཡཱཝ དཱནཾ མཧཔྥལཏརཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཐ ཁོ ཙིཏྟཔསཱདསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཁེཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཙ, ཏསྨཱ ཀུཎྜཀམུཊྛིམཏྟམྤི པིལོཏིཀཱམཏྟམྤི ཏིཎཔཎྞསནྠཱརམཏྟམྤི པཱུཏིམུཏྟཧརཱིཏཀམཏྟམྤི ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ དཀྑིཎེཡྻཔུགྒལེ པཏིཊྛཱཔིཏཾ, ཏམྤི མཧཔྥལཏརཾ བྷཝིསྶཏི མཧཱཛུཏིཀཾ མཧཱཝིཔྥཱར’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཐཱ ཧི ཝུཏྟཾ སཀྐེན དེཝཱནམིནྡེན –

‘‘ནཏྠི ཙིཏྟེ པསནྣམྷི, ཨཔྤིཀཱ ནཱམ དཀྑིཎཱ;

ཏཐཱགཏེ ཝཱ སམྦུདྡྷེ, ཨཐ ཝཱ ཏསྶ སཱཝཀེ’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༨༠༤);

སཱ པནེསཱ ཀཐཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཝིཏྠཱརིཀཱ ཨཧོསི. མནུསྶཱ སམཎབྲཱཧྨཎཀཔཎདྡྷིཀཝཎིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ ཡཐཱཝིབྷཝཾ དཱནཱནི དེནྟི, གེཧངྒཎེ པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེནྟི, དྭཱརཀོཊྛཀེསུ ཨཱསནཱནི ཋཔེནྟི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨཉྙཏརོ པིཎྜཔཱཏཙཱརིཀོ ཐེརོ པཱསཱདིཀེན ཨབྷིཀྐནྟེན པཊིཀྐནྟེན ཨཱལོཀིཏེན ཝིལོཀིཏེན སམིཉྫིཏེན པསཱརིཏེན ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུ ཨིརིཡཱཔཐསམྤནྣོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨུཔཀཊྛེ ཀཱལེ ཨཉྙཏརཾ གེཧཾ སམྤཱཔུཎི. ཏཏྠེཀཱ ཀུལདྷཱིཏཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ ཐེརཾ པསྶིཏྭཱ སཉྫཱཏགཱརཝབཧུམཱནཱ ཨུལཱ༹རཔཱིཏིསོམནསྶཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ པཱིཋཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཏསྶ ཨུཔརི པཱིཏཀཾ མཊྛཝཏྠཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨཐ ཐེརེ ཏཏྠ ནིསིནྣེ ‘‘ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ ཨུཏྟམཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ཨུཔཊྛིཏ’’ནྟི པསནྣཙིཏྟཱ ཡཐཱཝིབྷཝཾ ཨཱཧཱརེན པརིཝིསི, བཱིཛནིཉྩ གཧེཏྭཱ བཱིཛི. སོ ཐེརོ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཨཱསནདཱནབྷོཛནདཱནཱདིཔཊིསཾཡུཏྟཾ དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཨིཏྠཱི ཏཾ ཨཏྟནོ དཱནཾ ཏཉྩ དྷམྨཀཐཾ པཙྩཝེཀྑནྟཱི པཱིཏིཡཱ ནིརནྟརཾ ཕུཊྛསརཱིརཱ ཧུཏྭཱ ཏཾ པཱིཋམྤི ཐེརསྶ ཨདཱསི.

ཏཏོ ཨཔརེན སམཡེན ཨཉྙཏརེན རོགེན ཕུཊྛཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དྭཱདསཡོཛནིཀེ ཀནཀཝིམཱནེ ནིབྦཏྟི. ཨཙྪརཱསཧསྶཾ ཙསྶཱ པརིཝཱརོ ཨཧོསི, པཱིཋདཱནཱནུབྷཱཝེན ཙསྶཱ ཡོཛནིཀོ ཀནཀཔལླངྐོ ནིབྦཏྟི ཨཱཀཱསཙཱརཱི སཱིགྷཛཝོ ཨུཔརི ཀཱུཊཱགཱརསཎྛཱནོ, ཏེན ཏཾ ‘‘པཱིཋཝིམཱན’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཏཉྷི སུཝཎྞཝཎྞཾ ཝཏྠཾ ཨཏྠརིཏྭཱ དིནྣཏྟཱ ཀམྨསརིཀྑཏཾ ཝིབྷཱཝེནྟཾ སུཝཎྞམཡཾ ཨཧོསི, པཱིཏིཝེགསྶ བལཝབྷཱཝེན སཱིགྷཛཝཾ, དཀྑིཎེཡྻསྶ ཙིཏྟརུཙིཝསེན དིནྣཏྟཱ ཡཐཱརུཙིགཱམཱི, པསཱདསམྤཏྟིཡཱ ཨུལཱ༹རཏཱཡ སབྦསོཝ པཱསཱདིཀཾ སོབྷཱཏིསཡཡུཏྟཉྩ ཨཧོསི.

ཨཐེཀསྨིཾ ཨུསྶཝདིཝསེ དེཝཏཱསུ ཡཐཱསཀཾ དིབྦཱནུབྷཱཝེན ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ནཏྠཾ ནནྡནཝནཾ གཙྪནྟཱིསུ སཱ དེཝཏཱ དིབྦཝཏྠནིཝཏྠཱ དིབྦཱབྷརཎཝིབྷཱུསིཏཱ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ སཀབྷཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ པཱིཋཝིམཱནཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ མཧཏིཡཱ དེཝིདྡྷིཡཱ མཧནྟེན སིརིསོབྷགྒེན སམནྟཏོ ཙནྡོ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ ཨོབྷཱསེནྟཱི ཨུཡྻཱནཾ གཙྪཏི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཨུཔགཏོ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ ཨཝིདཱུརེ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསི. ཨཐ སཱ དེཝཏཱ ཏཾ དིསྭཱ སམུཔྤནྣབལཝཔསཱདགཱརཝཱ སཧསཱ པལླངྐཏོ ཨོརུཡ྄ཧ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ནམསྶམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ཐེརོ ཀིཉྩཱཔི ཏཱཡ ཨཉྙེཧི ཙ སཏྟེཧི ཡཐཱུཔཙིཏཾ ཀུསལཱཀུསལཾ ཨཏྟནོ ཡཐཱཀམྨཱུཔགཉཱཎཱནུབྷཱཝེན ཧཏྠཏལེ ཋཔིཏཨཱམལཀཾ ཝིཡ པཉྙཱབལབྷེདེན པཙྩཀྑཏོ པསྶཏི, ཏཐཱཔི ཡསྨཱ དེཝཏཱནཾ ཨུཔཔཏྟིསམནནྟརམེཝ ‘‘ཀུཏོ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཙཝིཏྭཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀུསལཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ པཊིལབྷཱམཱི’’ཏི ཨཏཱིཏབྷཝཾ ཡཐཱུཔཙིཏཉྩ ཀམྨཾ ཨུདྡིསྶ ཡེབྷུཡྻེན དྷམྨཏཱསིདྡྷཱ ཨུཔདྷཱརཎཱ, ཏསྶཱ ཙ ཡཱཐཱཝཏོ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཀམྨཕལཾ པཙྩཀྑཾ ཀཱཏུཀཱམོ –

༡.

‘‘པཱིཋཾ ཏེ སོཝཎྞམཡཾ ཨུལཱ༹རཾ, མནོཛཝཾ གཙྪཏི ཡེནཀཱམཾ;

ཨལངྐཏེ མལྱདྷརེ སུཝཏྠེ, ཨོབྷཱསསི ཝིཛྫུརིཝབྦྷ ཀཱུཊཾ.

༢.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༣.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. ཨཱཧ –

༤.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༥.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, ཨབྦྷཱགཏཱནཱསནཀཾ ཨདཱསིཾ;

ཨབྷིཝཱདཡིཾ ཨཉྫལིཀཾ ཨཀཱསིཾ, ཡཐཱནུབྷཱཝཉྩ ཨདཱསི དཱནཾ.

༦.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༧.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡. ཏཏྠ པཱིཋནྟི ཡཾཀིཉྩི ཏཱདིསཾ དཱརུཀྑནྡྷམྤི ཨཱཔཎམྤི བལིཀརཎཔཱིཋམྤི ཝེཏྟཱསནམྤི མསཱརཀཱདིཝིསེསནཱམཾ དཱརུམཡཱདིཨཱསནམྤི ཝུཙྩཏི. ཏཐཱ ཧི ‘‘པཱདཔཱིཋཾ པཱདཀཐལིཀ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༢༠༩; ཙཱུལ༹ཝ. ༧༥) ཨེཏྠ པཱདཋཔནཡོགྒཾ པཱིཋཱདིཀཾ དཱརུཀྑནྡྷཾ ཝུཙྩཏི, ‘‘པཱིཋསཔྤཱི’’ཏི (མི. པ. ༥.༣.༡) ཨེཏྠ ཧཏྠེན གཧཎཡོགྒཾ. ‘‘པཱིཋིཀཱ’’ཏི པན ཨེཀཙྩེསུ ཛནཔདེསུ དེསཝོཧཱརེན ཨཱཔཎཾ. ‘‘བྷཱུཏཔཱིཋིཀཱ དེཝཀུལཔཱིཋིཀཱ’’ཏི ཨེཏྠ དེཝཏཱནཾ བལིཀརཎཊྛཱནབྷཱུཏཾ པཱིཋཾ. ‘‘བྷདྡཔཱིཋ’’ནྟི ཨེཏྠ ཝེཏྟལཏཱདཱིཧི ཨུཔརི ཝཱིཏཾ ཨཱསནཾ, ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘བྷདྡཔཱིཋཾ ཨུཔཱནཡཱི’’ཏི. ‘‘སུཔཉྙཏྟཾ མཉྩཔཱིཋཾ. མཉྩཾ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ ཀཱརཡམཱནེནཱ’’ཏི (པཱཙི. ༥༢༢) ཙ ཨཱདཱིསུ མསཱརཀཱདིབྷེདཾ དཱརུམཡཱདིཨཱསནཾ. ཨིདྷ པན པལླངྐཱཀཱརསཎྛིཏཾ དེཝཏཱཡ པུཉྙཱནུབྷཱཝཱབྷིནིབྦཏྟཾ ཡོཛནིཀཾ ཀནཀཝིམཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏེཏི ཏེ-སདྡོ ‘‘ན ཏེ སུཁཾ པཛཱནནྟི, ཡེ ན པསྶནྟི ནནྡན’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡༡, ༢༢༦) ཏ-སདྡསྶ ཝསེན པཙྩཏྟབཧུཝཙནེ ཨཱགཏོ. ‘‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ (དཱི. ནི. ༣.༢༧༨; སུ. ནི. ༥༤༩). ནམོ ཏེ བུདྡྷ ཝཱིརཏྠཱུ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༩༠) ཙ ཨཱདཱིསུ ཏུམྷ-སདྡསྶ ཝསེན སམྤདཱནེ, ཏུཡ྄ཧནྟི ཨཏྠོ. ‘‘ཀིཾ ཏེ དིཊྛཾ ཀིནྟི ཏེ སུཏཾ. ཨུཔདྷཱི ཏེ སམཏིཀྐནྟཱ, ཨཱསཝཱ ཏེ པདཱལིཏཱ’’ཏི (མ. ནི. ༢.༤༠༠; སུ. ནི. ༥༥༡) ཙ ཨཱདཱིསུ ཀརཎེ. ‘‘ཀིཾ ཏེ ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཝི. ཝ. ༡༢༥༡; ཛཱ. ༡.༡༠.༩༢) སཱམིཨཏྠེ. ཨིདྷཱཔི སཱམིཨཏྠེ དཊྛབྦོ. ཏཝཱཏི ཧི ཨཏྠོ.

སོཝཎྞམཡནྟི ཨེཏྠ སུཝཎྞ-སདྡོ ‘‘སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༡༤༨) ཙ ‘‘སུཝཎྞཏཱ སུསརཏཱ’’ཏི (ཁུ. པཱ. ༨.༡༡) ཙ ཨེཝམཱདཱིསུ ཚཝིསམྤཏྟིཡཾ ཨཱགཏོ. ‘‘ཀཱཀཾ སུཝཎྞཱ པརིཝཱརཡནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཛཱ. ༡.༡.༧༧) གརུལེ༹. ‘‘སུཝཎྞཝཎྞོ ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༢༠༠) ཛཱཏརཱུཔེ. ཨིདྷཱཔི ཛཱཏརཱུཔེ ཨེཝ དཊྛབྦོ. ཏཉྷི བུདྡྷཱནཾ སམཱནཝཎྞཏཱཡ སོབྷནོ ཝཎྞོ ཨེཏསྶཱཏི སུཝཎྞནྟི ཝུཙྩཏི. སུཝཎྞམེཝ སོཝཎྞཾ ཡཐཱ ‘‘ཝེཀཏཾ ཝེསམ’’ནྟི ཙ. མཡ-སདྡོ ཙ ‘‘ཨནུཉྙཱཏཔཊིཉྙཱཏཱ, ཏེཝིཛྫཱ མཡམསྨུབྷོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༥༩༩; མ. ནི. ༢.༤༥༥) ཨསྨདཏྠེ ཨཱགཏོ. ‘‘མཡཾ ནིསྶཱཡ ཧེམཱཡ, ཛཱཏམཎྜོ དརཱི སུབྷཱ’’ཏི ཨེཏྠ པཉྙཏྟིཡཾ. ‘‘མནོམཡཱ པཱིཏིབྷཀྑཱ སཡཾཔབྷཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༣༩; ༣.༣༨) ནིབྦཏྟིཨཏྠེ, བཱཧིརེན པཙྩཡེན ཝིནཱ མནསཱཝ ནིབྦཏྟཱཏི མནོམཡཱཏི ཝུཏྟཱ. ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ སཱམཾ ཙིཀྑལླཾ མདྡིཏྭཱ སབྦམཏྟིཀཱམཡཾ ཀུཊིཀཾ ཀརེཡྻ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༨༤) ཝིཀཱརཏྠེ. ‘‘དཱནམཡཾ སཱིལམཡ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༠༥) པདཔཱུརཎམཏྟེ. ཨིདྷཱཔི ཝིཀཱརཏྠེ, པདཔཱུརཎམཏྟེ ཝཱ དཊྛབྦོ. ཡདཱ ཧི སུཝཎྞེན ནིབྦཏྟཾ སོཝཎྞམཡནྟི ཨཡམཏྠོ, ཏདཱ སུཝཎྞསྶ ཝིཀཱརོ སོཝཎྞམཡནྟི ཝིཀཱརཏྠེ མཡ-སདྡོ དཊྛབྦོ, ‘‘ནིབྦཏྟིཨཏྠེ’’ཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཡདཱ པན སུཝཎྞེན ནིབྦཏྟཾ སོཝཎྞནྟི ཨཡམཏྠོ, ཏདཱ སོཝཎྞམེཝ སོཝཎྞམཡནྟི པདཔཱུརཎམཏྟེ མཡ-སདྡོ དཊྛབྦོ.

ཨུལཱ༹རནྟི པཎཱིཏམྤི སེཊྛམྤི མཧནྟམྤི. ཨུལཱ༹ར-སདྡོ ཧི ‘‘པུབྦེནཱཔརཾ ཨུལཱ༹རཾ ཝིསེསཾ ཨདྷིགཙྪཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༥.༣༧༦) པཎཱིཏེ ཨཱགཏོ. ‘‘ཨུལཱ༹རཱཡ ཁལུ བྷཝཾ ཝཙྪཱཡནོ སམཎཾ གོཏམཾ པསཾསཱཡ པསཾསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༨༨) སེཊྛེ. ‘‘ཨུལཱ༹རབྷོགཱ ཨུལཱ༹རཡསཱ ཨོལཱ༹རིཀ’’ནྟི ཙ ཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༨༩༤, ༨༩༦; མ. ནི. ༡.༢༤༤) མཧནྟེ. ཏམྤི ཙ ཝིམཱནཾ མནུཉྙབྷཱཝེན ཨུཔབྷུཉྫནྟཱནཾ ཨཏིཏྟིཀརཎཏྠེན པཎཱིཏཾ, སམནྟཔཱསཱདིཀཏཱདིནཱ པསཾསིཏཏཱཡ སེཊྛཾ, པམཱཎམཧནྟཏཱཡ ཙ མཧགྒྷཏཱཡ ཙ མཧནྟཾ, ཏཱིཧིཔི ཨཏྠེཧི ཨུལཱ༹རམེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཨུལཱ༹རནྟི.

མནོཛཝནྟི ཨེཏྠ མནོཏི ཙིཏྟཾ. ཡདིཔི མནོ-སདྡོ སབྦེསམྤི ཀུསལཱཀུསལཱབྱཱཀཏཙིཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎཝཱཙཱི, ‘‘མནོཛཝ’’ནྟི པན ཝུཏྟཏྟཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨཱརམྨཎེ པཝཏྟནཀསྶ ཀིརིཡམཡཙིཏྟསྶ ཝསེན ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྨཱ མནསོ ཝིཡ ཛཝོ ཨེཏསྶཱཏི མནོཛཝཾ ཡཐཱ ཨོཊྛམུཁོཏི, ཨཏིཝིཡ སཱིགྷགམནནྟི ཨཏྠོ. མནོ ཧི ལཧུཔརིཝཏྟིཏཱཡ ཨཏིདཱུརེཔི ཝིསཡེ ཁཎེནེཝ ནིཔཏཏི, ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཾ ཨེཀདྷམྨམྤི སམནུཔསྶཱམི ཡཾ ཨེཝཾ ལཧུཔརིཝཏྟཾ, ཡཐཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཙིཏྟ’’ནྟི (ཨ. ནི. ༡.༤༨) ‘‘དཱུརངྒམཾ ཨེཀཙར’’ནྟི (དྷ. པ. ༣༧) ཙ. གཙྪཏཱིཏི ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ ཝསནཝིམཱནཏོ ཨུཡྻཱནཾ ཨུདྡིསྶ ཨཱཀཱསེན གཙྪཏི.

ཡེནཀཱམནྟི ཨེཏྠ ཀཱམ-སདྡོ ‘‘ཀཱམཱ ཧི ཙིཏྲཱ མདྷུརཱ མནོརམཱ, ཝིརཱུཔརཱུཔེན མཐེནྟི ཙིཏྟ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༥༠; ཐེརགཱ. ༧༨༧) མནཱཔིཡེ རཱུཔཱདིཝིསཡེ ཨཱགཏོ. ‘‘ཚནྡོ ཀཱམོ རཱགོ ཀཱམོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཝིབྷ. ༥༦༤; མཧཱནི. ༡; ཙཱུལ༹ནི. ༨ ཨཛིཏམཱཎཝཔུཙྪཱནིདྡེས) ཚནྡརཱགེ. ‘‘ཀིལེསཀཱམོ ཀཱམུཔཱདཱན’’ནྟིཨཱདཱིསུ (དྷ. ས. ༡༢༡༩; མཧཱནི. ༢) སབྦསྨིཾ ལོབྷེ. ‘‘ཨཏྟཀཱམཔཱརིཙརིཡཱཡ ཝཎྞཾ བྷཱསེཡྻཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༢༩༡) གཱམདྷམྨེ. ‘‘སནྟེཏྠ ཏཡོ ཀུལཔུཏྟཱ ཨཏྟཀཱམརཱུཔཱ ཝིཧརནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༢༥; མཧཱཝ. ༤༦༦) ཧིཏཙྪནྡེ. ‘‘ཨཏྟཱདྷཱིནོ ཨཔརཱདྷཱིནོ བྷུཛིསྶོ ཡེནཀཱམཾགམོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༢༡; མ. ནི. ༡.༤༢༦) སེརིབྷཱཝེ. ཨིདྷཱཔི སེརིབྷཱཝེ ཨེཝ དཊྛབྦོ, ཏསྨཱ ཡེནཀཱམནྟི ཡཐཱརུཙི, དེཝཏཱཡ ཨིཙྪཱནུརཱུཔནྟི ཨཏྠོ.

ཨལངྐཏེཏི ཨལངྐཏགཏྟེ, ནཱནཱཝིདྷརཾསིཛཱལསམུཛྫལཝིཝིདྷརཏནཝིཛྫོཏིཏེཧི ཧཏྠཱུཔགཔཱདཱུཔགཱདིབྷེདེཧི སཊྛིསཀཊབྷཱརཔརིམཱཎེཧི དིབྦཱལངྐཱརེཧི ཝིབྷཱུསིཏསརཱིརེཏི ཨཏྠོ. སམྦོདྷནེ ཙེཏཾ ཨེཀཝཙནཾ. མལྱདྷརེཏི ཀཔྤརུཀྑཔཱརིཙྪཏྟཀསནྟཱནཀལཏཱདིསམྦྷཝེཧི, སུཝིསུདྡྷཙཱམཱིཀརཝིཝིདྷརཏནམཡཔཏྟཀིཉྫཀྑཀེསརེཧི, སམནྟཏོ ཝིཛྫོཏམཱནཝིཔྥུརནྟཀིརཎནིཀརརུཙིརེཧི དིབྦཀུསུམེཧི སུམཎྜིཏཀེསཧཏྠཱདིཏཱཡ མཱལཱབྷཱརིནཱི. སུཝཏྠེཏི ཀཔྤལཏཱནིབྦཏྟཱནཾ, ནཱནཱཝིརཱགཝཎྞཝིསེསཱནཾ སུཔརིསུདྡྷབྷཱསུརཔྤབྷཱནཾ ནིཝཱསནུཏྟརིཡཔཊིཙྪདཱདཱིནཾ དིབྦཝཏྠཱནཾ ཝསེན སུནྡརཝཏྠེ. ཨོབྷཱསསཱིཏི ཝིཛྫོཏསི. ཝིཛྫུརིཝཱཏི ཝིཛྫུལཏཱ ཝིཡ. ཨབྦྷཀཱུཊནྟི ཝལཱཧཀསིཁརེ. བྷུམྨཏྠེ ཧི ཨེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ཨོབྷཱསསཱིཏི ཝཱ ཨནྟོགདྷཧེཏུཨཏྠཝཙནཾ, ཨོབྷཱསེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིམསྨིཾ པཀྑེ ‘‘ཨབྦྷཀཱུཊ’’ནྟི ཨུཔཡོགཏྠེ ཨེཝ ཨུཔཡོགཝཙནཾ དཊྛབྦཾ.

ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཡཐཱ ནཱམ སཉྫྷཱཔབྷཱནུརཉྫིཏཾ རཏྟཝལཱཧཀསིཁརཾ པཀཏིཡཱཔི ཨོབྷཱསམཱནཾ སམནྟཏོ ཝིཛྫོཏམཱནཱ ཝིཛྫུལཏཱ ནིཙྪརནྟཱི ཝིསེསཏོ ཨོབྷཱསེཏི, ཨེཝམེཝཾ སུཔརིསུདྡྷཏཔནཱིཡམཡཾ ནཱནཱརཏནསམུཛྫལཾ པཀཏིཔབྷསྶརཾ ཨིམཾ ཝིམཱནཾ ཏྭཾ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཝིབྷཱུསིཏཱ སབྦསོ ཝིཛྫོཏཡནྟཱིཧི ཨཏྟནོ སརཱིརཔྤབྷཱཧི ཝཏྠཱབྷརཎོབྷཱསེཧི ཙ ཝིསེསཏོ ཨོབྷཱསེསཱིཏི.

ཨེཏྠ ཧི ‘‘པཱིཋ’’ནྟི ནིདསྶེཏབྦཝཙནམེཏཾ, ‘‘ཨབྦྷཀཱུཊ’’ནྟི ནིདསྶནཝཙནཾ. ཏཐཱ ‘‘ཏེ’’ཏི ནིདསྶེཏབྦཝཙནཾ. ཏཉྷི ‘‘པཱིཋ’’ནྟི ཨིདཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ སཱམིཝཙནེན ཝུཏྟམྤི ‘‘ཨལངྐཏེ མལྱདྷརེ སུཝཏྠེ ཨོབྷཱསསཱི’’ཏི ཨིམཱནི པདཱནི ཨཔེཀྑིཏྭཱ པཙྩཏྟཝསེན པརིཎམཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཏྭ’’ནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ཝིཛྫུརིཝཱ’’ཏི ནིདསྶནཝཙནཾ. ‘‘ཨོབྷཱསསཱི’’ཏི ཨིདཾ དྭིནྣམྤི ཨུཔམེཡྻུཔམཱནཱནཾ སམྦནྡྷདསྶནཾ. ‘‘ཨོབྷཱསསཱི’’ཏི ཧི ཨིདཾ ‘‘ཏྭ’’ནྟི པདཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཔུརིསཝསེན ཝུཏྟཾ, ‘‘པཱིཋ’’ནྟི ཨིདཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ པཋམཔུརིསཝསེན པརིཎམཏི. ཙ-སདྡོ ཙེཏྠ ལུཏྟནིདྡིཊྛོ དཊྛབྦོ. ‘‘གཙྪཏི ཡེནཀཱམཾ ཨོབྷཱསསཱི’’ཏི ཙ ‘‘ཝིཛྫུལཏོབྷཱསིཏཾ ཨབྦྷཀཱུཊཾ ཝིཡཱ’’ཏི པཙྩཏྟཝསེན ཙེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ པརིཎམཏི. ཏཐཱ ‘‘པཱིཋ’’ནྟི ཝིསེསིཏབྦཝཙནམེཏཾ, ‘‘ཏེ སོཝཎྞམཡཾ ཨུལཱ༹ར’’ནྟིཨཱདི ཏསྶ ཝིསེསནཾ.

ནནུ ཙ ‘‘སོཝཎྞམཡ’’ནྟི ཝཏྭཱ སུཝཎྞསྶ ཨགྒལོཧཏཱཡ སེཊྛབྷཱཝཏོ དིབྦསྶ ཙ ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཏྟཱ ‘‘ཨུལཱ༹ར’’ནྟི ན ཝཏྟབྦནྟི? ན, ཀིཉྩི ཝིསེསསབྦྷཱཝཏོ. ཡཐེཝ ཧི མནུསྶཔརིབྷོགསུཝཎྞཝིཀཏིཏོ རསཝིདྡྷཾ སེཊྛཾ སུཝིསུདྡྷཾ, ཏཏོ ཨཱཀརུཔྤནྣཾ, ཏཏོ ཡཾཀིཉྩི དིབྦཾ སེཊྛཾ, ཨེཝཾ དིབྦསུཝཎྞེཔི ཙཱམཱིཀརཾ, ཙཱམཱིཀརཏོ སཱཏཀུམྦྷཾ, སཱཏཀུམྦྷཏོ ཛམྦུནདཾ, ཛམྦུནདཏོ སིངྒཱིསུཝཎྞཾ. ཏཉྷི སབྦསེཊྛཾ. ཏེནཱཧ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ –

‘‘མུཏྟོ མུཏྟེཧི སཧ པུརཱཎཛཊིལེཧི, ཝིཔྤམུཏྟོ ཝིཔྤམུཏྟེཧི;

སིངྒཱིནིཀྑསཝཎྞོ, རཱཛགཧཾ པཱཝིསི བྷགཝཱ’’ཏི. (མཧཱཝ. ༥༨);

ཏསྨཱ ‘‘སོཝཎྞམཡ’’ནྟི ཝཏྭཱཔི ‘‘ཨུལཱ༹ར’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཐ ཝཱ ‘‘ཨུལཱ༹ར’’ནྟི ཨིདཾ ན ཏསྶ སེཊྛཔཎཱིཏབྷཱཝམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཨཐ ཁོ མཧནྟབྷཱཝམྤཱིཏི ཝུཏྟོཝཱཡམཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘པཱིཋ’’ནྟིཨཱདི ཕལསྶ ཀམྨསརིཀྑཏཱདསྶནཾ. ཏཏྠཱཔི ‘‘སོཝཎྞམཡ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཏསྶ ཝིམཱནསྶ ཝཏྠུསམྤདཾ དསྶེཏི, ‘‘ཨུལཱ༹ར’’ནྟི ཨིམིནཱ སོབྷཱཏིསཡསམྤདཾ, ‘‘མནོཛཝ’’ནྟི ཨིམིནཱ གམནསམྤདཾ. ‘‘གཙྪཏི ཡེནཀཱམ’’ནྟི ཨིམིནཱ སཱིགྷཛཝཏཱཡ པཱིཋསམྤཏྟིབྷཱཝསམྤདཾ དསྶེཏི.

ཨཐ ཝཱ ‘‘སོཝཎྞམཡ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཏསྶ པཎཱིཏབྷཱཝཾ དསྶེཏི, ‘‘ཨུལཱ༹ར’’ནྟི ཨིམིནཱ ཝེཔུལླམཧཏྟཾ. ‘‘མནོཛཝ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཨཱནུབྷཱཝམཧཏྟཾ. ‘‘གཙྪཏི ཡེནཀཱམ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཝིཧཱརསུཁཏྟཾ དསྶེཏི. ‘‘སོཝཎྞམཡ’’ནྟི ཝཱ ཨིམིནཱ ཏསྶ ཨབྷིརཱུཔཏཾ ཝཎྞཔོཀྑརཏཉྩ དསྶེཏི, ‘‘ཨུལཱ༹ར’’ནྟི ཨིམིནཱ དསྶནཱིཡཏཾ པཱསཱདིཀཏཉྩ དསྶེཏི, ‘‘མནོཛཝ’’ནྟི ཨིམིནཱ སཱིགྷསམྤདཾ, ‘‘གཙྪཏི ཡེནཀཱམ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཀཏྠཙི ཨཔྤཊིཧཏཙཱརཏཾ དསྶེཏི.

ཨཐ ཝཱ ཏཾ ཝིམཱནཾ ཡསྶ པུཉྙཀམྨསྶ ནིསྶནྡཕལཾ, ཏསྶ ཨལོབྷནིསྶནྡཏཱཡ སོཝཎྞམཡཾ, ཨདོསནིསྶནྡཏཱཡ ཨུལཱ༹རཾ, ཨམོཧནིསྶནྡཏཱཡ མནོཛཝཾ གཙྪཏི ཡེནཀཱམཾ. ཏཐཱ ཏསྶ ཀམྨསྶ སདྡྷཱནིསྶནྡབྷཱཝེན སོཝཎྞམཡཾ, པཉྙཱནིསྶནྡབྷཱཝེན ཨུལཱ༹རཾ, ཝཱིརིཡནིསྶནྡབྷཱཝེན མནོཛཝཾ, སམཱདྷིནིསྶནྡབྷཱཝེན གཙྪཏི ཡེནཀཱམཾ. སདྡྷཱསམཱདྷིནིསྶནྡབྷཱཝེན ཝཱ སོཝཎྞམཡཾ, སམཱདྷིཔཉྙཱནིསྶནྡབྷཱཝེན ཨུལཱ༹རཾ, སམཱདྷིཝཱིརིཡནིསྶནྡབྷཱཝེན མནོཛཝཾ, སམཱདྷིསཏིནིསྶནྡབྷཱཝེན གཙྪཏི ཡེནཀཱམནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཡཐཱ ‘‘པཱིཋ’’ནྟིཨཱདི ཝིམཱནསམྤཏྟིདསྶནཝསེན ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ པུཉྙཕལཝིབྷཝསམྤཏྟིཀིཏྟནཾ, ཨེཝཾ ‘‘ཨལངྐཏེ’’ཏིཨཱདི ཨཏྟབྷཱཝསམྤཏྟིདསྶནཝསེན པུཉྙཕལཝིབྷཝསམྤཏྟིཀིཏྟནཾ. ཡཐཱ ཧི སུསིཀྑིཏསིཔྤཱཙརིཡཝིརཙིཏོཔི རཏྟསུཝཎྞཱལངྐཱརོ ཝིཝིདྷརཾསིཛཱལསམུཛྫལམཎིརཏནཁཙིཏོ ཨེཝ སོབྷཏི, ན ཀེཝལོ, ཨེཝཾ སབྦངྒསམྤནྣོ ཙཏུརསྶསོབྷནོཔི ཨཏྟབྷཱཝོ སུམཎྜིཏཔསཱདྷིཏོཝ སོབྷཏི, ན ཀེཝལོ. ཏེནསྶཱ ‘‘ཨལངྐཏེ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱཧརིམཾ སོབྷཱཝིསེསཾ དསྶེཏི, ‘‘ཨོབྷཱསསཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཨནཱཧརིམཾ. ཏཐཱ པུརིམེན ཝཏྟམཱནཔཙྩཡནིམིཏྟཾ སོབྷཱཏིསཡཾ དསྶེཏི, པཙྪིམེན ཨཏཱིཏཔཙྩཡནིམིཏྟཾ. པུརིམེན ཝཱ ཏསྶཱ ཨུཔབྷོགཝཏྠུསམྤདཾ དསྶེཏི, པཙྪིམེན ཨུཔབྷུཉྫནཀཝཏྠུསམྤདཾ.

ཨེཏྠཱཧ ‘‘ཀིཾ པན ཏཾ ཝིམཱནཾ ཡུཏྟཝཱཧཾ, ཨུདཱཧུ ཨཡུཏྟཝཱཧ’’ནྟི? ཡདིཔི དེཝལོཀེ རཐཝིམཱནཱནི ཡུཏྟཝཱཧཱནིཔི ཧོནྟི ‘‘སཧསྶཡུཏྟཾ ཨཱཛཉྙརཐ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༡.༢༦༤) ཨཱདིཝཙནཏོ, ཏེ པན དེཝཔུཏྟཱ ཨེཝ ཀིཙྩཀརཎཀཱལེ ཝཱཧརཱུཔེན ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟི ཡཐཱ ཨེརཱཝཎོ དེཝཔུཏྟོ ཀཱིལ༹ནཀཱལེ ཧཏྠིརཱུཔེན. ཨིདཾ པན ཨཉྙཉྩ ཨེདིསཾ ཨཡུཏྟཝཱཧཾ དཊྛབྦཾ.

ཡདི ཨེཝཾ ཀིཾ ཏསྶ ཝིམཱནསྶ ཨབྦྷནྟརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ གམནེ ཝིསེསཔཙྩཡོ, ཨུདཱཧུ བཱཧིརཱཏི? ཨབྦྷནྟརཱཏི གཧེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཧི ཙནྡཝིམཱནསཱུརིཡཝིམཱནཱདཱིནཾ དེསནྟརགམནེ ཏདུཔཛཱིཝཱིནཾ སཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎཀམྨནིབྦཏྟཾ ཨཏིཝིཡ སཱིགྷཛཝཾ མཧནྟཾ ཝཱཡུམཎྜལཾ ཏཱནི པེལེནྟཾ པཝཏྟེཏི, ན ཨེཝཾ ཏཾ པེལེཏྭཱ པཝཏྟེནྟཱི བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ ཨཏྠི. ཡཐཱ ཙ པན ཙཀྐརཏནཾ ཨནྟོསམུཊྛིཏཱཡ ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཝསེན པཝཏྟཏི. ན ཧི ཏསྶ ཙནྡཝིམཱནཱདཱིནཾ ཝིཡ བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ པེལེཏྭཱ པཝཏྟིཀཱ ཨཏྠི རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིསྶ ཙིཏྟཝསེན ‘‘པཝཏྟཏུ བྷཝཾ ཙཀྐརཏན’’ནྟིཨཱདིཝཙནསམནནནྟརམེཝ པཝཏྟནཏོ, ཨེཝཾ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ ཙིཏྟཝསེན ཨཏྟསནྣིསྶིཏཱཡ ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ གཙྪཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘མནོཛཝཾ གཙྪཏི ཡེནཀཱམ’’ནྟི.

༢. ཨེཝཾ པཋམགཱཐཱཡ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ པུཉྙཕལསམྤཏྟིཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶཱ ཀཱརཎབྷཱུཏཾ པུཉྙསམྤདཾ ཝིབྷཱཝེཏུཾ ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ’’ཏིཨཱདི གཱཐཱདྭཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀེནཱཏི ཀིཾ-སདྡོ ‘‘ཀིཾ རཱཛཱ ཡོ ལོཀཾ ན རཀྑཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ནཱམ ཏུམྷེ མཾ ཝཏྟབྦཾ མཉྙཐཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༤༢༤) གརཧཎེ ཨཱགཏོ. ‘‘ཡཾཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༤༤; སཾ. ནི. ༣.༥༩) ཨནིཡམེ. ‘‘ཀིཾ སཱུདྷ ཝིཏྟཾ པུརིསསྶ སེཊྛ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སུ. ནི. ༡༨༣; སཾ. ནི. ༡.༧༣) པུཙྪཱཡཾ. ཨིདྷཱཔི པུཙྪཱཡམེཝ དཊྛབྦོ. ‘‘ཀེནཱ’’ཏི ཙ ཧེཏུཨཏྠེ ཀརཎཝཙནཾ, ཀེན ཧེཏུནཱཏི ཨཏྠོ. ཏེཏི ཏཝ. ཨེཏཱདིསོཏི ཨེདིསོ, ཨེཏརཧི ཡཐཱདིསྶམཱནོཏི ཨཏྠོ. ཝཎྞོཏི ཝཎྞ-སདྡོ ‘‘ཀདཱ སཉྙཱུལ༹ྷཱ པན ཏེ, གཧཔཏི, ཨིམེ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཝཎྞཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༧༧) གུཎེ ཨཱགཏོ. ‘‘ཨནེཀཔརིཡཱཡེན བུདྡྷསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི, དྷམྨསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏི, སངྒྷསྶ ཝཎྞཾ བྷཱསཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༤) ཐུཏིཡཾ. ‘‘ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན, གནྡྷཐེནོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༢༣༤; ཛཱ. ༡.༦.༡༡༦) ཀཱརཎེ. ‘‘ཏཡོ པཏྟསྶ ཝཎྞཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༦༠༢) པམཱཎེ. ‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷོ གོཏམ, ཝཎྞཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༡༡༥; མ. ནི. ༢.༣༧༩-༣༨༠) ཛཱཏིཡཾ. ‘‘མཧནྟཾ ཧཏྠིརཱཛཝཎྞཾ ཨབྷིནིམྨིནིཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ སཎྛཱནེ. ‘‘སུཝཎྞཝཎྞོསི བྷགཝཱ, སུསུཀྐདཱཋོསི ཝཱིརིཡཝཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༢.༣༩༩; སུ. ནི. ༥༥༣) ཚཝིཝཎྞེ. ཨིདྷཱཔི ཚཝིཝཎྞེ ཨེཝ དཊྛབྦོ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཀེན ཀཱིདིསེན པུཉྙཝིསེསེན ཧེཏུབྷཱུཏེན དེཝཏེ, ཏཝ ཨེཏཱདིསོ ཨེཝཾཝིདྷོ དྭཱདསཡོཛནཱནི ཕརཎཀཔྤབྷོ སརཱིརཝཎྞོ ཛཱཏོཏི?

ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀེན པུཉྙཱཏིསཡེན ཏེ ཨིདྷ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨིདཱནི ཏཡི ལབྦྷམཱནཾ ཨུལཱ༹རཾ སུཙརིཏཕལཾ ཨིཛ྄ཛྷཏི ནིཔྥཛྫཏི. ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ནིབྦཏྟནྟི, ཨཝིཙྪེདཝསེན ཨུཔརཱུཔརི ཝཏྟནྟཱིཏི ཨཏྠོ. བྷོགཱཏི པརིབྷུཉྫིཏབྦཊྛེན ‘‘བྷོགཱ’’ཏི ལདྡྷནཱམཱ ཝཏྠཱབྷརཎཱདིཝིཏྟཱུཔཀརཎཝིསེསཱ. ཡེཏི སཱམཉྙེན ཨནིཡམནིདྡེསོ, ཀེཙཱིཏི པཀཱརབྷེདཾ ཨཱམསིཏྭཱ ཨནིཡམནིདྡེསོ, ཨུབྷཡེནཱཔི པཎཱིཏཔཎཱིཏཏརཱདིབྷེདེ ཏཏྠ ལབྦྷམཱནེ ཏཱདིསེ བྷོགེ ཨནཝསེསཏོ བྱཱཔེཏྭཱ སངྒཎྷཱཏི. ཨནཝསེསབྱཱཔཀོ ཧི ཨཡཾ ནིདྡེསོ ཡཐཱ ‘‘ཡེ ཀེཙི སངྑཱརཱ’’ཏི. མནསོ པིཡཱཏི མནསཱ པིཡཱཡིཏབྦཱ, མནཱཔིཡཱཏི ཨཏྠོ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨེཏཱདིསོ ཝཎྞོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཝིསེསཱ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ ཨཏྟབྷཱཝཔརིཡཱཔནྣཱ ཝཎྞསམྤདཱ དསྶིཏཱ. ‘‘བྷོགཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཝཏྠུབྷཱུཏཱ དིབྦརཱུཔསདྡགནྡྷརསཕོཊྛབྦབྷེདཱ ཀཱམགུཎསམྤདཱ. ‘‘མནསོ པིཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཏེསཾ རཱུཔཱདཱིནཾ ཨིཊྛཀནྟམནཱཔཏཱ. ‘‘ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི ཨིམིནཱ པན དིབྦཨཱཡུཝཎྞཡསསུཁཨཱདྷིཔཏེཡྻསམྤདཱ དསྶིཏཱ. ‘‘ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཡཱནི ‘‘སོ ཨཉྙེ དེཝེ དསཧི ཋཱནེཧི ཨདྷིགྒཎྷཱཏི དིབྦེན ཨཱཡུནཱ དིབྦེན ཝཎྞེན དིབྦེན སུཁེན དིབྦེན ཡསེན དིབྦེན ཨཱདྷིཔཏེཡྻེན དིབྦེཧི རཱུཔེཧི དིབྦེཧི སདྡེཧི དིབྦེཧི གནྡྷེཧི དིབྦེཧི རསེཧི དིབྦེཧི ཕོཊྛབྦེཧཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༤.༣༤༡) སུཏྟེ ཨཱགཏཱནི དས ཋཱནཱནི. ཏེསཾ ཨིདྷ ཨནཝསེསཏོ སངྒཧོ དསྶིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.

༣. པུཙྪཱམཱིཏི པཉྷཾ ཀརོམི, ཉཱཏུམིཙྪཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱམཉྩེཏཾ ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི. ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ, ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ’’ཏི ཙ ཀིཾ-སདྡགྒཧཎེནེཝ ཨཏྠནྟརསྶ ཨསམྦྷཝཏོ པུཙྪཱཝསེན གཱཐཱཏྟཡཾ ཝུཏྟནྟི ཝིཉྙཱཡཏི. པུཙྪཱཝིསེསབྷཱཝཉཱཔནཏྠཾ པན ‘‘པུཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྷི པུཙྪཱ ཨདིཊྛཛོཏནཱ ཏཱཝ ན ཧོཏི ཨེདིསསྶ ཨཏྠསྶ མཧཱཐེརསྶ ཨདིཊྛབྷཱཝཱབྷཱཝཏོ, ཝིམཏིཙྪེདནཱཔི ན ཧོཏི སབྦསོ སམུགྒྷཱཏིཏསཾསཡཏྟཱ, ཨནུམཏིཔུཙྪཱཔི ན ཧོཏི ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི རཱཛཉྙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༤༡༣) ཝིཡ ཨནུམཏིགཧཎཱཀཱརེན ཨཔྤཝཏྟཏྟཱ, ཀཐེཏུཀམྱཏཱཔུཙྪཱཔི ན ཧོཏི ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཝསེན ཐེརེན ཨཔུཙྪིཏཏྟཱ. ཝིསེསེན པན དིཊྛསཾསནྡནཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སྭཱཡམཏྠོ ཧེཊྛཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཀཐཱཡཾ ‘‘ཐེརོ ཀིཉྩཱཔཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝིབྷཱཝིཏོ ཨེཝ. ཏནྟི ཏྭཾ. ཏཡིདཾ པུབྦཱཔརཱཔེཀྑཾ, པུབྦཱཔེཀྑཏཱཡ ཨུཔཡོགེཀཝཙནཾ, པརཱཔེཀྑཏཱཡ པན པཙྩཏྟེཀཝཙནཾ དཊྛབྦཾ.

དེཝཱིཏི ཨེཏྠ དེཝ-སདྡོ ‘‘ཨིམཱནི ཏེ དེཝ ཙཏུརཱསཱིཏི ནགརསཧསྶཱནི ཀུསཝཏཱིརཱཛདྷཱནིཔམུཁཱནི, ཨེཏྠ, དེཝ, ཚནྡཾ ཀརོཧི ཛཱིཝིཏེ ཨཔེཀྑ’’ནྟི ཙ ཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༢༦༦) སམྨུཏིདེཝཝསེན ཨཱགཏོ, ‘‘ཏསྶ དེཝཱཏིདེཝསྶ, སཱསནཾ སབྦདསྶིནོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིསུདྡྷིདེཝཝསེན. ཝིསུདྡྷིདེཝཱནཉྷི བྷགཝཏོ ཨཏིདེཝབྷཱཝེ ཝུཏྟེ ཨིཏརེསཾ ཝུཏྟོ ཨེཝ ཧོཏཱིཏི. ‘‘ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱ དེཝཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཝཎྞཝནྟོ སུཁབཧུལཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༣༧) ཨུཔཔཏྟིདེཝཝསེན. ཨིདྷཱཔི ཨུཔཔཏྟིདེཝཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. པདཏྠཏོ པན – དིབྦཏི ཨཏྟནོ པུཉྙིདྡྷིཡཱ ཀཱིལ༹ཏི ལལ༹ཏི པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི རམཏི, ཨཐ ཝཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན ཛོཏཏི ཨོབྷཱསཏི, ཨཱཀཱསེན ཝིམཱནེན ཙ གཙྪཏཱིཏི དེཝཱི. ‘‘ཏྭཾ དེཝཱི’’ཏི སམྦོདྷནེ ཙེཏཾ ཨེཀཝཙནཾ. མཧཱནུབྷཱཝེཏི ཨུལཱ༹རཔྤབྷཱཝེ, སོ པནསྶཱནུབྷཱཝོ ཧེཊྛཱ དྭཱིཧི གཱཐཱཧི དསྶིཏོཡེཝ.

མནུསྶབྷཱུཏཱཏི ཨེཏྠ མནསྶ ཨུསྶནྣཏཱཡ མནུསྶཱ, སཏིསཱུརབྷཱཝབྲཧྨཙརིཡཡོགྱཏཱདིགུཎཝསེན ཨུཔཙིཏམཱནསཱ ཨུཀྐཊྛགུཎཙིཏྟཱ. ཀེ པན ཏེ? ཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ སཏྟཝིསེསཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཏཱིཧི, བྷིཀྑཝེ, ཋཱནེཧི ཛམྦུདཱིཔཀཱ མནུསྶཱ ཨུཏྟརཀུརུཀེ མནུསྶེ ཨདྷིགྒཎྷནྟི དེཝེ ཙ ཏཱཝཏིཾསེ. ཀཏམེཧི ཏཱིཧི? སཱུརཱ, སཏིམནྟོ, ཨིདྷ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ’’ཏི (ཨ. ནི. ༩.༢༡).

ཏཐཱ ཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨགྒསཱཝཀཱ མཧཱསཱཝཀཱ ཙཀྐཝཏྟིནོ ཨཉྙེ ཙ མཧཱནུབྷཱཝཱ སཏྟཱ ཨེཏྠེཝ ཨུཔྤཛྫནྟི. ཏེཧི སམཱནརཱུཔཱདིཏཱཡ པན སདྡྷིཾ པརིཏྟདཱིཔཝཱསཱིཧི ཨིཏརམཧཱདཱིཔཝཱསིནོཔི ‘‘མནུསྶཱ’’ཏྭེཝ པཉྙཱཡིཾསཱུཏི ཨེཀེ.

ཨཔརེ པན བྷཎནྟི – ལོབྷཱདཱིཧི ཨལོབྷཱདཱིཧི ཙ སཧིཏསྶ མནསྶ ཨུསྶནྣཏཱཡ མནུསྶཱ. ཡེ ཧི སཏྟཱ མནུསྶཛཱཏིཀཱ, ཏེསུ ཝིསེསཏོ ལོབྷཱདཡོ ཨལོབྷཱདཡོ ཙ ཨུསྶནྣཱ, ཏེ ལོབྷཱདིཨུསྶནྣཏཱཡ ཨཔཱཡམགྒཾ, ཨལོབྷཱདིཨུསྶནྣཏཱཡ སུགཏིམགྒཾ ནིབྦཱནགཱམིམགྒཉྩ པཱུརེནྟི, ཏསྨཱ ལོབྷཱདཱིཧི ཨལོབྷཱདཱིཧི ཙ སཧིཏསྶ མནསྶ ཨུསྶནྣཏཱཡ པརིཏྟདཱིཔཝཱསཱིཧི སདྡྷིཾ ཙཏུམཧཱདཱིཔཝཱསིནོ སཏྟཝིསེསཱ ‘‘མནུསྶཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟཱིཏི.

ལོཀིཡཱ པན ‘‘མནུནོ ཨཔཙྩབྷཱཝེན མནུསྶཱ’’ཏི ཝདནྟི. མནུ ནཱམ པཋམཀཔྤིཀོ ལོཀམརིཡཱདཱཡ ཨཱདིབྷཱུཏོ ཧིཏཱཧིཏཝིདྷཱཡཀོ སཏྟཱནཾ པིཏུཊྛཱནིཡོ, ཡོ སཱསནེ ‘‘མཧཱསམྨཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. པཙྩཀྑཏོ པརམྤརཱཡ ཙ ཏསྶ ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཡཾ ཋིཏཱ སཏྟཱ པུཏྟསདིསཏཱཡ ‘‘མནུསྶཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏཏོ ཨེཝ ཧི ཏེ མཱཎཝཱ ‘‘མནུཛཱ’’ཏི ཙ ཝོཧརཱིཡནྟི. མནུསྶེསུ བྷཱུཏཱ ཛཱཏཱ, མནུསྶབྷཱཝཾ ཝཱ པཏྟཱཏི མནུསྶབྷཱུཏཱ.

ཀིམཀཱསི པུཉྙནྟི ཀིཾ དཱནསཱིལཱདིཔྤབྷེདེསུ ཀཱིདིསཾ པུཛྫབྷཱཝཕལནིབྦཏྟནཏོ, ཡཏྠ སཡཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཾ སནྟཱནཾ པུནཱཏི ཝིསོདྷེཏཱིཏི ཙ ‘‘པུཉྙ’’ནྟི ལདྡྷནཱམཾ སུཙརིཏཾ ཀུསལཀམྨཾ ཨཀཱསི, ཨུཔཙིནི ནིབྦཏྟེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱཏི སབྦསོ ཝིཛྫོཏམཱནཔུཉྙིདྡྷིཀཱ.

ཀསྨཱ པནེཏྠ ‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཀིཾ ཨཉྙཱསུ གཏཱིསུ པུཉྙཀིརིཡཱ ནཏྠཱིཏི? ནོ ནཏྠི. ཡསྨཱ ནིརཡེཔི ནཱམ ཀཱམཱཝཙརཀུསལཙིཏྟཔཝཏྟི ཀདཱཙི ལབྦྷཏེཝ, ཀིམངྒཾ པནཉྙཏྠ, ནནུ ཨཝོཙུམྷཱ ‘‘དིཊྛསཾསནྡནཱ པུཙྪཱ’’ཏི. ཏསྨཱ མཧཱཐེརོ མནུསྶཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ པུཉྙཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣཾ ཏཾ དིསྭཱ བྷཱུཏཏྠཝསེན པུཙྪནྟོ ‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙ’’ནྟི ཨཝོཙ.

ཨཐ ཝཱ ཨཉྙཱསུ གཏཱིསུ ཨེཀནྟསུཁཏཱཡ ཨེཀནྟདུཀྑཏཱཡ དུཀྑབཧུལཏཱཡ ཙ པུཉྙཀིརིཡཱཡ ཨོཀཱསོ ན སུལབྷརཱུཔོ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཱདིཔཙྩཡསམཝཱཡསྶ སུདུལླབྷབྷཱཝཏོ. ཀདཱཙི ཨུཔྤཛྫམཱནོཔི ཡཐཱཝུཏྟཀཱརཎེན ཨུལཱ༹རོ ཝིཔུལོ ན ཙ ཧོཏི, མནུསྶགཏིཡཾ པན སུཁབཧུལཏཱཡ པུཉྙཀིརིཡཱཡ ཨོཀཱསོ སུལབྷརཱུཔོ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡཱདིཔཙྩཡསམཝཱཡསྶ ཡེབྷུཡྻེན སུལབྷབྷཱཝཏོ. ཡཉྩ ཏཏྠ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏམྤི ཝིསེསཏོ པུཉྙཀིརིཡཱཡ ཨུཔནིསྶཡོ ཧོཏི. དུཀྑཱུཔནིསྶཡཱ ཧི སདྡྷཱཏི. ཡཐཱ ཧི ཨཡོགྷནེན སཏྠཀེ ནིཔྥཱདིཡམཱནེ ཏསྶ ཨེཀནྟཏོ ན ཨགྒིམྷི ཏཱཔནཾ ཨུདཀེན ཝཱ ཏེམནཾ ཚེདནཀིརིཡཱསམཏྠཏཱཡ ཝིསེསཔཙྩཡོ, ཏཱཔེཏྭཱ པན པམཱཎཡོགཏོ ཨུདཀཏེམནཾ ཏསྶཱ ཝིསེསཔཙྩཡོ, ཨེཝམེཝ སཏྟསནྟཱནསྶ ཨེཀནྟདུཀྑསམངྒིཏཱ དུཀྑབཧུལཏཱ ཨེཀནྟསུཁསམངྒིཏཱ ཙ པུཉྙཀིརིཡཱཡ ན ཝིསེསཔཙྩཡོ ཧོཏི. སཏི པན དུཀྑསནྟཱཔནེ པམཱཎཡོགཏོ སུཁཱུཔབྲཱུཧནེ ཙ ལདྡྷཱུཔནིསྶཡཱ པུཉྙཀིརིཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ཙ མཧཱཛུཏིཀཱ མཧཱཝིཔྥཱརཱ པཊིཔཀྑཚེདནསམཏྠཱ ཙ ཧོཏི, ཏསྨཱ མནུསྶབྷཱཝོ པུཉྙཀིརིཡཱཡ ཝིསེསཔཙྩཡོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙ’’ནྟི. སེསཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ.

༤. ཨེཝཾ པན ཐེརེན པུཙྪིཏཱ སཱ དེཝཏཱ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ’’ཏི གཱཐཱ ཝུཏྟཱ. ཀེན པནཱཡཾ གཱཐཱ ཝུཏྟཱ? དྷམྨསངྒཱཧཀེཧི. ཏཏྠ སཱཏི ཡཱ པུབྦེ ‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ’’ཏི ཝུཏྟཱ, སཱ. དེཝཏཱཏི དེཝཔུཏྟོཔི བྲཧྨཱཔི དེཝདྷཱིཏཱཔི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརཱ དེཝཏཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཨབྷིཀྐནྟཝཎྞཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༡.༡; ཁུ. པཱ. ༥.༡) ཧི དེཝཔུཏྟོ ‘‘དེཝཏཱ’’ཏི ཝུཏྟོ དེཝོཡེཝ དེཝཏཱཏི ཀཏྭཱ. ཏཐཱ ‘‘ཏཱ དེཝཏཱ སཏྟསཏཱ ཨུལཱ༹རཱ, བྲཧྨཝིམཱནཱ ཨབྷིནིཀྑམིཏྭཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ བྲཧྨཱནོ.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༧༥) –

ཨཱདཱིསུ དེཝདྷཱིཏཱ. ཨིདྷཱཔི དེཝདྷཱིཏཱ ཨེཝ དཊྛབྦཱ. ཨཏྟམནཱཏི ཏུཊྛམནཱ པཱིཏིསོམནསྶེཧི གཧིཏམནཱ. པཱིཏིསོམནསྶསཧགཏཉྷི ཙིཏྟཾ དོམནསྶསྶ ཨནོཀཱསཏོ ཏེཧི ཏཾ སཀཾ ཀཏྭཱ གཧིཏཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཨཏྟམནཱཏི ཝཱ སཀམནཱ. ཨནཝཛྫཔཱིཏིསོམནསྶསམྤཡུཏྟཉྷི ཙིཏྟཾ སམྤཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཏཾསམངྒིནོ ཧིཏསུཁཱཝཧཏོ ‘‘སཀ’’ནྟི ཝཏྟབྦཏཾ ལབྷཏི, ན ཨིཏརཾ.

མོགྒལླཱནེནཱཏི མོགྒལླཱནགོཏྟསྶ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལསྶ པུཏྟབྷཱཝཏོ སོ མཧཱཐེརོ གོཏྟཝསེན ‘‘མོགྒལླཱནོ’’ཏི པཉྙཱཏོ, ཏེན མོགྒལླཱནེན. པུཙྪིཏཱཏི དིཊྛསཾསནྡནཝསེན པུཙྪིཏཱ, ཨཏྟམནཱ སཱ དེཝཏཱ པཉྷཾ བྱཱཀཱསཱིཏི ཡོཛནཱ. ཨཏྟམནཏཱ ཙསྶཱ ‘‘ཏམྤི ནཱམ པརིཏྟཀམྤི ཀམྨཾ ཨེཝཾ མཧཏིཡཱ དིབྦསམྤཏྟིཡཱ ཀཱརཎཾ ཨཧོསཱི’’ཏི པུབྦེཔི སཱ ཨཏྟནོ པུཉྙཕལཾ པཊིཙྩ ཨནྟརནྟརཱ སོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེཏི, ཨིདཱནི པན ‘‘ཨཉྙཏརསྶ ཐེརསྶ ཀཏོཔི ནཱམ ཀཱརོ ཨེཝཾ ཨུལཱ༹རཕལོ, ཨཡཾ པན བུདྡྷཱནཾ ཨགྒསཱཝཀོ ཨུལཱ༹རགུཎོ མཧཱནུབྷཱཝོ, ཨིམམྤི པསྶིཏུཾ ནིཔཙྩཀཱརཉྩ ཀཱཏུཾ ལབྷཱམི, མམ པུཉྙཕལཔཊིསཾཡུཏྟམེཝ ཙ པུཙྪཾ ཀརོཏཱི’’ཏི དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཨུཔྤནྣཱ. ཨེཝཾ སཉྫཱཏབལཝཔཱིཏིསོམནསྶཱ སཱ ཐེརསྶ ཝཙནཾ སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པཉྷཾ པུཊྛཱ བྱཱཀཱསི.

པཉྷནྟི ཉཱཏུཾ ཨིཙྪིཏཾ ཏཾ ཨཏྠཾ ཝིཡཱཀཱསི ཀཐེསི ཝིསྶཛྫེསི. ཀཐཾ པན བྱཱཀཱསི? པུཊྛཱཏི པུཊྛཱཀཱརཏོ, པུཙྪིཏཱཀཱརེནེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཧི ‘‘པུཙྪིཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ‘‘པུཊྛཱ’’ཏི ཝཙནཾ ཝིསེསཏྠནིཡམནཾ དཊྛབྦཾ. སིདྡྷེ ཧི སཏི ཨཱརམྦྷོ ཝིསེསཏྠཉཱཔཀོཝ ཧོཏི. ཀོ པནེསོ ཝིསེསཏྠོ? བྱཱཀརཎསྶ པུཙྪཱནུརཱུཔཏཱ. ཡཉྷི ཀམྨཕལཾ དསྶེཏྭཱ ཏསྶ ཀཱརཎབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ པུཙྪིཏཾ, ཏདུབྷཡསྶ ཨཉྙམཉྙཱནུརཱུཔབྷཱཝཝིབྷཱཝནཱ. ཡེན ཙ ཨཱཀཱརེན པུཙྪཱ པཝཏྟཱ ཨཏྠཏོ ཙ བྱཉྫནཏོ ཙ, ཏདཱཀཱརསྶ བྱཱཀརཎསྶ པུཙྪཱནུརཱུཔཏཱ, ཏཐཱ ཙེཝ ཝིསྶཛྫནཾ པཝཏྟཾ. ཨིཏི ཨིམསྶ ཝིསེསསྶ ཉཱཔནཏྠཾ ‘‘པུཙྪིཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ‘‘པུཊྛཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

‘‘པུཙྪིཏཱ’’ཏི ཝཱ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ ཝིསེསནམུཁེན པུཊྛབྷཱཝསྶ པཉྷབྱཱཀརཎསྶ ཙ ཀཱརཎཀིཏྟནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཐེརེན པུཙྪཱིཡཏཱིཏི པུཙྪཱ, ཏཱཡ དེཝཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ, ཏསྶཱ པུཙྪཱཡ ཀཱརིཏཱ ཨཱཙིཀྑིཏཱ ཝཱཏི སཱ དེཝཏཱ ‘‘པུཙྪིཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཡསྨཱ པུཙྪིཏཱ པུཙྪིཡམཱནསྶ ཀམྨསྶ ཀཱརིཏཱ, ཏསྨཱ པཉྷཾ པུཊྛཱ. ཡསྨཱ ཙ པུཙྪིཏཱ པུཙྪིཡམཱནསྶ ཀམྨསྶ ཨཱཙིཀྑནསབྷཱཝཱ, ཏསྨཱ པཉྷཾ བྱཱཀཱསཱིཏི. ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལནྟི ཨིདཾ ‘‘པཉྷ’’ནྟི ཝུཏྟསྶ ཨཏྠསྶ སརཱུཔདསྶནཾ. ཨཡཾ ཙེཏྠ ཨཏྠོ – ཨིདཾ པུཙྪནྟསྶ པུཙྪིཡམཱནཱཡ ཙ པཙྩཀྑབྷཱུཏཾ ཨནནྟརཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ པུཉྙཕལཾ, ཡསྶ ཀམྨསྶ ཏཾ ཉཱཏུཾ ཨིཙྪིཏཏྟཱ པཉྷནྟི ཝུཏྟཾ པུཉྙཀམྨཾ བྱཱཀཱསཱིཏི.

༥. ཨཧཾ མནུསྶེསཱུཏིཨཱདི པཉྷསྶ བྱཱཀརཎཱཀཱརོ. ཏཏྠ ཨཧནྟི དེཝཏཱ ཨཏྟཱནཾ ནིདྡིསཏི. ‘‘མནུསྶེསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ’’ཏི ཝཙནཾ ཏདཱ ཨཏྟནི མནུསྶགུཎཱནཾ ཝིཛྫམཱནཏཱདསྶནཏྠཾ. ཡོ ཧི མནུསྶཛཱཏིཀོཝ སམཱནོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཾ ཨཀཏྟབྦཾ ཀཏྭཱ དཎྜཱརཧོ ཏཏྠ ཏཏྠ རཱཛཱདིཏོ ཧཏྠཙྪེདཱདིཀམྨཀཱརཎཾ པཱཔུཎནྟོ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝཏི, ཨཡཾ མནུསྶནེརཡིཀོ ནཱམ. ཨཔརོ མནུསྶཛཱཏིཀོཝ སམཱནོ པུབྦེཀཏཀམྨུནཱ གྷཱསཙྪཱདནམྤི ན ལབྷཏི, ཁུཔྤིཔཱསཱབྷིབྷཱུཏོ དུཀྑབཧུལོ ཀཏྠཙི པཏིཊྛཾ ཨལབྷམཱནོ ཝིཙརཏི, ཨཡཾ མནུསྶཔེཏོ ནཱམ. ཨཔརོ མནུསྶཛཱཏིཀོཝ སམཱནོ པརཱདྷཱིནཝུཏྟི པརེསཾ བྷཱརཾ ཝཧནྟོ བྷིནྣམརིཡཱདོ ཝཱ ཨནཱཙཱརཾ ཨཱཙརིཏྭཱ པརེཧི སནྟཛྫིཏོ མརཎབྷཡབྷཱིཏོ གཧནནིསྶིཏོ དུཀྑབཧུལོ ཝིཙརཏི ཧིཏཱཧིཏཾ ཨཛཱནནྟོ ནིདྡཱཛིགྷཙྪཱདུཀྑཝིནོདནཱདིཔརོ, ཨཡཾ མནུསྶཏིརཙྪཱནོ ནཱམ. ཡོ པན ཨཏྟནོ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནནྟོ ཀམྨཕལཾ སདྡཧནྟོ ཧིརོཏྟཔྤསམྤནྣོ དཡཱཔནྣོ སབྦསཏྟེསུ སཾཝེགབཧུལོ ཨཀུསལཀམྨཔཐེ པརིཝཛྫེནྟོ ཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱཙརནྟོ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠཱུནི པརིཔཱུརེཏི, ཨཡཾ མནུསྶདྷམྨེ པཏིཊྛིཏོ པརམཏྠཏོ མནུསྶོ ནཱམ. ཨཡམྤི ཏཱདིསཱ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ’’ཏི. མནུསྶེ སཏྟནིཀཱཡེ མནུསྶབྷཱཝཾ པཏྟཱ མནུསྶདྷམྨཉྩ ཨཔྤཧཱཡ ཋིཏཱཏི ཨཏྠོ.

ཨབྦྷཱགཏཱནནྟི ཨབྷིཨཱགཏཱནཾ, སམྤཏྟཨཱགནྟུཀཱནནྟི ཨཏྠོ. དུཝིདྷཱ ཧི ཨཱགནྟུཀཱ ཨཏིཐི ཨབྦྷཱགཏོཏི. ཏེསུ ཀཏཔརིཙཡོ ཨཱགནྟུཀོ ཨཏིཐི, ཨཀཏཔརིཙཡོ ཨབྦྷཱགཏོ. ཀཏཔརིཙཡོ ཨཀཏཔརིཙཡོཔི ཝཱ པུརེཏརཾ ཨཱགཏོ ཨཏིཐི, བྷོཛནཝེལཱཡཾ ཨུཔཊྛིཏོ སམྤཏི ཨཱགཏོ ཨབྦྷཱགཏོ. ནིམནྟིཏོ ཝཱ བྷཏྟེན ཨཏིཐི, ཨནིམནྟིཏོ ཨབྦྷཱགཏོ. ཨཡཾ པན ཨཀཏཔརིཙཡོ ཨནིམནྟིཏོ སམྤཏི ཨཱགཏོ ཙ, ཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཨབྦྷཱགཏཱན’’ནྟི, གརུཀཱརེན པནེཏྠ བཧུཝཙནཾ ཝུཏྟཾ. ཨཱསཏི ནིསཱིདཏི ཨེཏྠཱཏི ཨཱསནཾ. ཡཾཀིཉྩི ནིསཱིདནཡོགྒཾ, ཨིདྷ པན པཱིཋཾ ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏསྶ ཙ ཨཔྤཀཏྟཱ ཨནུལཱ༹རཏྟཱ ཙ ‘‘ཨཱསནཀ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨདཱསིནྟི ‘‘ཨིདམསྶ ཐེརསྶ དིནྣཾ མཡ྄ཧཾ མཧཔྥལཾ བྷཝིསྶཏི མཧཱནིསཾས’’ནྟི སཉྫཱཏསོམནསྶཱ ཀམྨཾ ཀམྨཕལཉྩ སདྡཧིཏྭཱ ཏསྶ ཐེརསྶ པརིབྷོགཏྠཱཡ ཨདཱསིཾ, ནིརཔེཀྑཔརིཙྩཱགཝསེན པརིཙྩཛིནྟི ཨཏྠོ.

ཨབྷིཝཱདཡིནྟི ཨབྷིཝཱདནམཀཱསིཾ, པཉྩཔཏིཊྛིཏེན དཀྑིཎེཡྻཔུགྒལེ ཝནྡིནྟི ཨནྟོ. ཝནྡམཱནཱ ཧི ཏཾ ཏཱཡེཝ ཝནྡནཀིརིཡཱཡ ཝནྡིཡམཱནཾ ‘‘སུཁིནཱི ཧོཧི, ཨརོགཱ ཧོཧཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱསིཝཱདཾ ཨཏྠཏོ ཝདཱཔེསི ནཱམ. ཨཉྫལིཀཾ ཨཀཱསིནྟི དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ སིརསི པགྒཎྷནྟཱི གུཎཝིསིཊྛཱནཾ ཨཔཙཱཡནཾ ཨཀཱསིནྟི ཨཏྠོ. ཡཐཱནུབྷཱཝནྟི ཡཐཱབལཾ, ཏདཱ མམ ཝིཛྫམཱནཝིབྷཝཱནུརཱུཔནྟི ཨཏྠོ. ཨདཱསི དཱནནྟི ཨནྣཔཱནཱདིདེཡྻདྷམྨཔརིཙྩཱགེན དཀྑིཎེཡྻཾ བྷོཛེནྟཱི དཱནམཡཾ པུཉྙཾ པསཝིཾ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨཧ’’ནྟི ཨིདཾ ཀམྨསྶ ཕལསྶ ཙ ཨེཀསནྟཏིཔཏིཏཏཱདསྶནེན སམྦནྡྷབྷཱཝདསྶནཾ, ‘‘མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ’’ཏི ཨིདཾ ཏསྶཱ པུཉྙཀིརིཡཱཡ ཨདྷིཊྛཱནབྷཱུཏསནྟཱནཝིསེསདསྶནཾ, ‘‘ཨབྦྷཱགཏཱན’’ནྟི ཨིདཾ ཙིཏྟསམྤཏྟིདསྶནཉྩེཝ ཁེཏྟསམྤཏྟིདསྶནཉྩ དཱནསྶ ཝིཡ པཊིགྒཧཎསྶ ཙ ཀིཉྩི ཨནཔེཀྑིཏྭཱ པཝཏྟིཏབྷཱཝདཱིཔནཏོ. ‘‘ཨཱསནཀཾ ཨདཱསིཾ ཡཐཱནུབྷཱཝཉྩ ཨདཱསི དཱན’’ནྟི ཨིདཾ བྷོགསཱརདཱནདསྶནཾ, ‘‘ཨབྷིཝཱདཡིཾ ཨཉྫལིཀཾ ཨཀཱསི’’ནྟི ཨིདཾ ཀཱཡསཱརདཱནདསྶནཾ.

༦. ཏེནཱཏི ཏེན ཡཐཱཝུཏྟེན པུཉྙེན ཧེཏུབྷཱུཏེན. མེཏི ཨཡཾ མེ-སདྡོ ‘‘ཀིཙྪེན མེ ཨདྷིགཏཾ, ཧལཾ དཱནི པཀཱསིཏུ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༦༥; མ. ནི. ༡.༢༨༡; སཾ. ནི. ༡.༡༧༢) ཀརཎེ ཨཱགཏོ, མཡཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེཏཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༣.༡༨༢; ཨ. ནི. ༤.༢༥༧) སམྤདཱནེ, མཡ྄ཧནྟི ཨཏྠོ. ‘‘པུབྦེཝ མེ, བྷིཀྑཝེ, སམྦོདྷཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷསྶ བོདྷིསཏྟསྶེཝ སཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༢༠༦; སཾ. ནི. ༤.༡༤; ཨ. ནི. ༣.༡༠༤) སཱམིཨཏྠེ ཨཱགཏོ, ཨིདྷཱཔི སཱམིཨཏྠེ ཨེཝ, མམཱཏི ཨཏྠོ. སྭཱཡཾ མེ-སདྡོ ཏེན མེ པུཉྙེནཱཏི ཙ མེ ཨེཏཱདིསོཏི ཙ ཨུབྷཡཏྠ སམྦནྡྷིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ པཉྷེ བྱཱཀཏེ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ སཔརིཝཱརཱཡ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསི. ཐེརོ ཏཏོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ སབྦཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. གཱཐཱ ཨེཝ པན སངྒཧཾ ཨཱརུལ༹ྷཱཏི.

པཋམཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. དུཏིཡཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ

པཱིཋཾ ཏེ ཝེལུ༹རིཡམཡནྟི དུཏིཡཔཱིཋཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟི ཙ ཨཏྠཝཎྞནཱ ཙ པཋམེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – སཱཝཏྠིཝཱསིནཱི ཀིར ཨེཀཱ ཨིཏྠཱི ཨཏྟནོ གེཧཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཾ ཨེཀཾ ཐེརཾ པསྶིཏྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཏསྶ ཨཱསནཾ དེནྟཱི ཨཏྟནོ པཱིཋཾ ཨུཔརི ནཱིལཝཏྠེན ཨཏྠརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཏེན ཏསྶཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱཡ ཝེལུ༹རིཡམཡཾ པལླངྐཝིམཱནཾ ནིབྦཏྟཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༨.

‘‘པཱིཋཾ ཏེ ཝེལུ༹རིཡམཡཾ ཨུལཱ༹རཾ, མནོཛཝཾ གཙྪཏི ཡེནཀཱམཾ;

ཨལངྐཏེ མལྱདྷརེ སུཝཏྠེ, ཨོབྷཱསསི ཝིཛྫུརིཝབྦྷ ཀཱུཊཾ.

༩.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༠.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༡.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༢.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, ཨབྦྷཱགཏཱནཱསནཀཾ ཨདཱསིཾ;

ཨབྷིཝཱདཡིཾ ཨཉྫལིཀཾ ཨཀཱསིཾ, ཡཐཱནུབྷཱཝཉྩ ཨདཱསི དཱནཾ.

༡༣.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༤.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༨. ཏཏྠ ཝེལུ༹རིཡམཡནྟི ཝེལུ༹རིཡམཎིམཡཾ. ཝེལུ༹རིཡམཎི ནཱམ ཝིལཱུ༹རཔབྦཏསྶ ཝིལཱུ༹རགཱམསྶ ཙ ཨཝིདཱུརེ ཨུཔྤཛྫནཀམཎི. ཏསྶ ཀིར ཝིལཱུ༹རགཱམཊྛཱནེ ཨཱཀརོ, ཝིལཱུ༹རསྶ པན ཨཝིདཱུརེ བྷཝཏྟཱ ཝེལུ༹རིཡནྟེཝ པཉྙཱཡིཏྠ. ཏཾསདིསཝཎྞནིབྷཏཱཡ དེཝལོཀེཔིསྶ ཏཐེཝ ནཱམཾ ཛཱཏཾ ཡཐཱ ཏཾ མནུསྶལོཀེ ལདྡྷནཱམཝསེནེཝ དེཝལོཀེ དེཝཔུཏྟཱནཾ. ཏཾ པན མཡཱུརགཱིཝཝཎྞཾ ཝཱ ཧོཏི, ཝཱཡསཔཏྟཝཎྞཾ ཝཱ, སིནིདྡྷཝེཎུཔཏྟཝཎྞཾ ཝཱ. ཨིདྷ པན མཡཱུརགཱིཝཝཎྞཾ ཝེདིཏབྦཾ. སེསཾ སབྦཾ པཋམཔཱིཋཝིམཱནེ ཝུཏྟསདིསམེཝཱཏི.

དུཏིཡཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཏཏིཡཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ

པཱིཋཾ ཏེ སོཝཎྞམཡནྟི ཏཏིཡཔཱིཋཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཝཏྠུ རཱཛགཧེ སམུཊྛིཏཾ. ཨཉྙཏརོ ཀིར ཁཱིཎཱསཝཏྠེརོ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔཀཊྛེ ཀཱལེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཱཏུཀཱམོ ཨེཀཾ ཝིཝཊདྭཱརགེཧཾ ཨུཔསངྐམི. ཏསྨིཾ པན གེཧེ གེཧསཱམིནཱི ཨིཏྠཱི སདྡྷཱ པསནྣཱ ཐེརསྶ ཨཱཀཱརཾ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨེཐ, བྷནྟེ, ཨིདྷ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཏྟནོ བྷདྡཔཱིཋཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི པཱིཏཝཏྠཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ནིརཔེཀྑཔརིཙྩཱགཝསེན ཨདཱསི, ‘‘ཨིདཾ མེ པུཉྙཾ ཨཱཡཏིཾ སོཝཎྞཔཱིཋཔཊིལཱབྷཱཡ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཉྩ པཊྛཔེསི. ཨཐ ཐེརེ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ གཙྪནྟེ ‘‘བྷནྟེ, ཨིདམཱསནཾ ཏུམྷཱཀཾཡེཝ པརིཙྩཏྟཾ, མཡ྄ཧཾ ཨནུགྒཧཏྠཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཏསྶཱ ཨནུཀམྤཱཡ ཏཾ པཱིཋཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སངྒྷསྶ དཱཔེསི. སཱ ཨཔརེན སམཡེན ཨཉྙཏརེན རོགེན ཕུཊྛཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟཱིཏིཨཱདི སབྦཾ པཋམཝིམཱནཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༡༥.

‘‘པཱིཋཾ ཏེ སོཝཎྞམཡཾ ཨུལཱ༹རཾ, མནོཛཝཾ གཙྪཏི ཡེནཀཱམཾ;

ཨལངྐཏེ མལྱདྷརེ སུཝཏྠེ,ཨོབྷཱསསི ཝིཛྫུརིཝབྦྷཀཱུཊཾ.

༡༦.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༧.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༨.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༩.

‘‘ཨཔྤསྶ ཀམྨསྶ ཕལཾ མམེདཾ, ཡེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ;

ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ.

༢༠.

‘‘ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བྷིཀྑུཾ, ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལཾ;

ཏསྶ ཨདཱསཧཾ པཱིཋཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༢༡.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟཱི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༢༢.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༩. ཡཉྩ པན པཉྩམགཱཐཱཡཾ པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེཏིཨཱདི, ཨེཏྠ ཛཱཏི-སདྡོ ཨཏྠེཝ སངྑཏལཀྑཎེ ‘‘ཛཱཏི དྭཱིཧི ཁནྡྷེཧི སངྒཧིཏཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དྷཱཏུ. ༧༡). ཨཏྠི ནིཀཱཡེ ‘‘ནིགཎྛཱ ནཱམ སམཎཛཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༣.༧༡). ཨཏྠི པཊིསནྡྷིཡཾ ‘‘ཡཾ མཱཏུཀུཙྪིསྨིཾ པཋམཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ, པཋམཾ ཝིཉྙཱཎཾ པཱཏུབྷཱུཏཾ, ཏདུཔཱདཱཡ སཱཝསྶ ཛཱཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མཧཱཝ. ༡༢༤). ཨཏྠི ཀུལེ ‘‘ཨཀྑིཏྟོ ཨནུཔཀུཊྛོ ཛཱཏིཝཱདེནཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༣༠༣). ཨཏྠི པསུཏིཡཾ ‘‘སམྤཏིཛཱཏོ, ཨཱནནྡ, བོདྷིསཏྟོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༢.༣༡; མ. ནི. ༣.༢༠༧). ཨཏྠི བྷཝེ ‘‘ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༤༤; མ. ནི. ༡.༥༣). ཨིདྷཱཔི བྷཝེ ཨེཝ དཊྛབྦོ. ཏསྨཱ པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ པུརིམསྨིཾ བྷཝེ ཨནནྟརཱཏཱིཏེ པུརིམེ ཨཏྟབྷཱཝེཏི ཨཏྠོ. བྷུམྨཏྠེ ཧིདཾ ཀརཎཝཙནཾ. མནུསྶལོཀེཏི མནུསྶལོཀབྷཝེ, རཱཛགཧཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཨོཀཱསལོཀོ ཧི ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ, སཏྟལོཀོ པན ‘‘མནུསྶེསཱུ’’ཏི ཨིམིནཱ ཝུཏྟོཡེཝ.

༢༠. ཨདྡསནྟི ཨདྡཀྑིཾ. ཝིརཛནྟི ཝིགཏརཱགཱདིརཛཏྟཱ ཝིརཛཾ. བྷིཀྑུནྟི བྷིནྣཀིལེསཏྟཱ བྷིཀྑུཾ, སབྦསོ ཀིལེསཀཱལུསྶིཡཱབྷཱཝེན ཝིཔྤསནྣཙིཏྟཏཱཡ ཝིཔྤསནྣཾ, ཨནཱཝིལསངྐཔྤཏཱཡ ཨནཱཝིལཾ. པུརིམཾ པུརིམཉྩེཏྠ པདཾ པཙྪིམསྶ པཙྪིམསྶ ཀཱརཎཝཙནཾ, ཝིགཏརཱགཱདིརཛཏྟཱ བྷིནྣཀིལེསཏཱཡ བྷིཀྑུཾ, བྷིནྣཀིལེསཏྟཱ ཀིལེསཀཱལུསྶིཡཱབྷཱཝེན ཝིཔྤསནྣཾ, ཝིཔྤསནྣམནཏྟཱ ཨནཱཝིལནྟི. པཙྪིམཾ པཙྪིམཾ ཝཱ པདཾ པུརིམསྶ པུརིམསྶ ཀཱརཎཝཙནཾ, ཝིརཛཾ བྷིཀྑུགུཎཡོགཏོ. བྷིནྣཀིལེསོ ཧི བྷིཀྑུ. བྷིཀྑུཾ ཝིཔྤསནྣབྷཱཝཏོ. ཀིལེསཀཱལུསྶིཡཱབྷཱཝེན ཝིཔྤསནྣམཱནསོ ཧི བྷིཀྑུ. ཝིཔྤསནྣཾ ཨནཱཝིལསངྐཔྤབྷཱཝཏོཏི. རཱགརཛཱབྷཱཝེན ཝཱ ‘‘ཝིརཛ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, དོསཀཱལུསྶིཡཱབྷཱཝེན ‘‘ཝིཔྤསནྣ’’ནྟི, མོཧབྱཱཀུལཱབྷཱཝེན ‘‘ཨནཱཝིལ’’ནྟི. ཨེཝཾབྷཱུཏོ པརམཏྠཏོ བྷིཀྑུ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ‘‘བྷིཀྑུ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨདཱསཧནྟི ཨདཱསིཾ ཨཧཾ. པཱིཋནྟི ཏདཱ མམ སནྟིཀེ ཝིཛྫམཱནཾ བྷདྡཔཱིཋཾ. པསནྣཱཏི ཀམྨཕལསདྡྷཱཡ རཏནཏྟཡསདྡྷཱཡ ཙ པསནྣཙིཏྟཱ. སེཧི པཱཎིབྷཱིཏི ཨཉྙཾ ཨནཱཎཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཧཏྠེཧི ཨུཔནཱིཡ པཱིཋཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨདཱསིནྟི ཨཏྠོ.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཝིརཛཾ བྷིཀྑུཾ ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཁེཏྟསམྤཏྟིཾ དསྶེཏི, ‘‘པསནྣཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཙིཏྟསམྤཏྟིཾ, ‘‘སེཧི པཱཎིབྷཱི’’ཏི ཨིམིནཱ པཡོགསམྤཏྟིཾ. ཏཐཱ ‘‘པསནྣཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སཀྐཙྩདཱནཾ ཨནུཔཧཙྩདཱནནྟི ཙ ཨིམེ དྭེ དཱནགུཎཱ དསྶིཏཱ, ‘‘སེཧི པཱཎིབྷཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སཧཏྠེན དཱནཾ ཨནུཔཝིདྡྷདཱནནྟི ཨིམེ དྭེ དཱནགུཎཱ དསྶིཏཱ, པཱིཏཝཏྠསྶ ཨཏྠརཎེན ནིསཱིདནཀཱལཉྙུཏཱཡ ཙིཏྟིཾ ཀཏྭཱ དཱནཾ ཀཱལེན དཱནནྟི ཨིམེ དྭེ དཱནགུཎཱ དསྶིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཏཏིཡཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཙཏུཏྠཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ

པཱིཋཾ ཏེ ཝེལུ༹རིཡམཡནྟི ཙཏུཏྠཔཱིཋཝིམཱནཾ. ཨིམསྶཱཔི ཝཏྠུ རཱཛགཧེ སམུཊྛིཏཾ, ཏཾ དུཏིཡཝིམཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ནཱིལཝཏྠེན ཧི ཨཏྠརིཏྭཱ པཱིཋསྶ དིནྣཏྟཱ ཨིམིསྶཱཔི ཝིམཱནཾ ཝེལུ༹རིཡམཡཾ ནིབྦཏྟཾ. སེསཾ པཋམཝིམཱནེ ཝུཏྟསདིསཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༢༣.

‘‘པཱིཋཾ ཏེ ཝེལུ༹རིཡམཡཾ ཨུལཱ༹རཾ, མནོཛཝཾ གཙྪཏི ཡེནཀཱམཾ;

ཨལངྐཏེ མལྱདྷརེ སུཝཏྠེ, ཨོབྷཱསསི ཝིཛྫུརིཝབྦྷཀཱུཊཾ.

༢༤.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༢༥.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༢༦.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༢༧.

‘‘ཨཔྤསྶ ཀམྨསྶ ཕལཾ མམེདཾ, ཡེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ;

ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ.

༢༨.

‘‘ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བྷིཀྑུཾ, ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལཾ;

ཏསྶ ཨདཱསཧཾ པཱིཋཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༢༩.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༣༠.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

ཨེཏྠཱཔི ཧི ནཱིལཝཏྠེན ཨཏྠརིཏྭཱ པཱིཋསྶ དིནྣཏྟཱ ཨིམིསྶཱཔི ཝིམཱནཾ ཝེལུ༹རིཡམཡཾ ནིབྦཏྟཾ. ཏེནེཝེཏྠ ‘‘པཱིཋཾ ཏེ ཝེལུ༹རིཡམཡ’’ནྟི ཨཱདིཏོ ཨཱགཏཾ. སེསཾ ཏཏིཡསདིསམེཝཱཏི ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཙཏུཏྠཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཀུཉྫརཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཀུཉྫརོ ཏེ ཝརཱརོཧོཏི ཀུཉྫརཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛགཧནགརེ ནཀྑཏྟཾ གྷོསིཏཾ. ནཱགརཱ ཝཱིཐིཡོ སོདྷེཏྭཱ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརིཏྭཱ ལཱཛཔཉྩམཀཱནི པུཔྥཱནི ཝིཔྤཀིརིཾསུ, གེཧདྭཱརེ གེཧདྭཱརེ ཀདལིཡོ ཙ པུཎྞགྷཊེ ཙ ཋཔེསུཾ, ཡཐཱཝིབྷཝཾ ནཱནཱཝིརཱགཝཎྞཝིཙིཏྟཱ དྷཛཔཊཱཀཱདཡོ ཨུསྶཱཔེསུཾ, སབྦོ ཛནོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔཾ སུམཎྜིཏཔསཱདྷིཏོ ནཀྑཏྟཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹, སཀལནགརཾ དེཝནགརཾ ཝིཡ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ ཨཧོསི. ཨཐ བིམྦིསཱརམཧཱརཱཛཱ པུབྦཙཱརིཏྟཝསེན མཧཱཛནསྶ ཙིཏྟཱནུརཀྑཎཏྠཉྩ ཨཏྟནོ རཱཛབྷཝནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན མཧཏཱ རཱཛཱནུབྷཱཝེན ཨུལཱ༹རེན སིརིསོབྷགྒེན ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀརོཏི.

ཏེན ཙ སམཡེན རཱཛགཧཝཱསིནཱི ཨེཀཱ ཀུལདྷཱིཏཱ རཉྙོ ཏཾ ཝིབྷཝསམྤཏྟིཾ སིརིསོབྷགྒཾ རཱཛཱནུབྷཱཝཉྩ པསྶིཏྭཱ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཙིཏྟཛཱཏཱ ‘‘ཨཡཾ དེཝིདྡྷིསདིསཱ ཝིབྷཝསམྤཏྟི ཀཱིདིསེན ནུ ཁོ ཀམྨུནཱ ལབྦྷཏཱི’’ཏི པཎྜིཏསམྨཏེ པུཙྪི. ཏེ ཏསྶཱ ཀཐེསུཾ ‘‘བྷདྡེ, པུཉྙཀམྨཾ ནཱམ ཙིནྟཱམཎིསདིསཾ ཀཔྤརུཀྑསདིསཾ, ཁེཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཙིཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཙ སཏི ཡཾ ཡཾ པཏྠེཏྭཱ ཀརོཏི, ཏཾ ཏཾ ནིཔྥཱདེཏིཡེཝ. ཨཔིཙ ཨཱསནདཱནེན ཨུཙྩཱཀུལཱིནཏཱ ཧོཏི, ཨནྣདཱནེན བལསམྤཏྟིཔཊིལཱབྷོ, ཝཏྠདཱནེན ཝཎྞསམྤཏྟིཔཊིལཱབྷོ, ཡཱནདཱནེན སུཁཝིསེསཔཊིལཱབྷོ, དཱིཔདཱནེན ཙཀྑུསམྤཏྟིཔཊིལཱབྷོ, ཨཱཝཱསདཱནེན སབྦསམྤཏྟིཔཊིལཱབྷོ ཧོཏཱི’’ཏི. སཱ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘དེཝསམྤཏྟི ཨིཏོ ཨུལཱ༹རཱ ཧོཏི མཉྙེ’’ཏི ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ པུཉྙཀིརིཡཱཡ ཨཏིཝིཡ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཨཧོསི.

མཱཏཱཔིཏརོ ཙསྶཱ ཨཧཏཾ ཝཏྠཡུགཾ ནཝཔཱིཋཾ ཨེཀཾ པདུམཀལཱཔཾ སཔྤིམདྷུསཀྑརཱ ཏཎྜུལཁཱིརཱནི ཙ པརིབྷོགཏྠཱཡ པེསེསུཾ. སཱ ཏཱནི དིསྭཱ ‘‘ཨཧཉྩ དཱནཾ དཱཏུཀཱམཱ, ཨཡཉྩ མེ དེཡྻདྷམྨོ ལདྡྷོ’’ཏི ཏུཊྛམཱནསཱ དུཏིཡདིཝསེ དཱནཾ སཛྫེནྟཱི ཨཔྤོདཀམདྷུཔཱཡཱསཾ སམྤཱདེཏྭཱ, ཏསྶ པརིཝཱརབྷཱཝེན ཨཉྙམྤི བཧུཾ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ དཱནགྒེ གནྡྷཔརིབྷཎྜཾ ཀཏྭཱ ཝིཀསིཏཔདུམཔཏྟཀིཉྫཀྑཀེསརོཔསོབྷིཏེསུ པདུམེསུ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ, ཨཧཏེན སེཏཝཏྠེན ཨཏྠརིཏྭཱ ཨཱསནསྶ ཙཏུནྣཾ པཱདཱནཾ ཨུཔརི ཙཏྟཱརི པདུམཱནི མཱལཱགུལ༹ཉྩ ཋཔེཏྭཱ, ཨཱསནསྶ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ མཱལཱདཱམཨོལམྦཀདཱམཱནི ཨོལམྦིཏྭཱ, ཨཱསནསྶ སམནྟཏོ བྷཱུམིཾ སཀེསརེཧི པདུམཔཏྟེཧི སབྦསནྠརཾ སནྠརིཏྭཱ ‘‘དཀྑིཎེཡྻེ ཨཱགཏེ པཱུཛེསྶཱམཱི’’ཏི པུཔྥཔཱུརིཏཾ ཙངྐོཊཀཾ ཨེཀམནྟེ ཋཔེསི.

ཨཐེཝཾ ཀཏདཱནཱུཔཀརཎསཾཝིདྷཱནཱ སཱིསཾནྷཱཏཱ སུདྡྷཝཏྠནིཝཏྠཱ སུདྡྷུཏྟརཱསངྒཱ ཝེལཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཨེཀཾ དཱསིཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ ཛེ, ཨམྷཱཀཾ ཏཱདིསཾ དཀྑིཎེཡྻཾ པརིཡེསཱཧཱི’’ཏི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ སཧསྶཐཝིཀཾ ནིཀྑིཔནྟོ ཝིཡ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨནྟརཝཱིཐིཾ པཊིཔནྣོ ཧོཏི. ཨཐ སཱ དཱསཱི ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ མེ དེཐཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཀིསྶཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ ཨནུགྒཧཏྠཾ ཨིཏོ ཨེཐཱ’’ཏི ཙ ཨཱཧ. ཐེརོ ཏསྶཱ པཏྟཾ ཨདཱསི. སཱ ཐེརཾ གེཧཾ པཝེསེསི. ཨཐ སཱ ཨིཏྠཱི ཐེརསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཨཱསནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ནིསཱིདཐ, བྷནྟེ, ཨིདམཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཐེརེ ཏཏྠ ནིསིནྣེ སཀེསརེཧི པདུམཔཏྟེཧི ཐེརཾ པཱུཛཡམཱནཱ ཨཱསནསྶ སམནྟཏོ ཨོཀིརིཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ སཔྤིམདྷུསཀྑརཱསམྨིསྶེན ཨཔྤོདཀམདྷུཔཱཡཱསེན པརིཝིསི. པརིཝིསནྟཱི ཙ ‘‘ཨིམསྶ མེ པུཉྙསྶཱནུབྷཱཝེན དིབྦགཛཀཱུཊཱགཱརཔལླངྐསོབྷིཏཱ དིབྦསམྤཏྟིཡོ ཧོནྟུ, སབྦཱསུ པཝཏྟཱིསུ པདུམཱ ནཱམ མཱ ཝིགཏཱ ཧོནྟཱུ’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. པུན ཐེརེ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩེ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ སཔྤིམདྷུསཀྑརཱཧི པཱུརེཏྭཱ པལླངྐེ ཨཏྠཏཾ སཱཊཀཾ ཙུམྦཊཀཾ ཀཏྭཱ ཐེརསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཐེརེ ཙ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐམནྟེ དྭེ པུརིསེ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘ཐེརསྶ ཧཏྠེ པཏྟཾ ཨིམཉྩ པལླངྐཾ ཝིཧཱརཾ ནེཏྭཱ ཐེརསྶ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཨཀཾསུ.

སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཡོཛནསཏུབྦེདྷེ ཀནཀཝིམཱནེ ནིབྦཏྟི ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ. པཏྠནཱཝསེན ཙསྶཱ པཉྩཡོཛནུབྦེདྷོ པདུམམཱལཱལངྐཏོ སམནྟཏོ པདུམཔཏྟཀིཉྫཀྑཀེསརོཔསོབྷིཏོ མནུཉྙདསྶནོ སུཁསམྥསྶོ ཝིཝིདྷརཏནརཾསིཛཱལསམུཛྫལཧེམཱབྷརཎཝིབྷཱུསིཏོ གཛཝརོ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱུཔརི ཡཐཱཝུཏྟསོབྷཱཏིསཡཡུཏྟོ ཡོཛནིཀོ ཀནཀཔལླངྐོ ནིབྦཏྟི. སཱ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱི ཨནྟརནྟརཱ ཏཾ ཀུཉྫརཝིམཱནསྶ ཨུཔརི རཏནཝིཙིཏྟཾ པལླངྐཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ མཧཏཱ དེཝཏཱནུབྷཱཝེན ནནྡནཝནཾ གཙྪཏི. ཨཐེཀསྨིཾ ཨུསྶཝདིཝསེ དེཝཏཱསུ ཡཐཱསཀཾ དིབྦཱནུབྷཱཝེན ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ནཏྠཾ ནནྡནཝནཾ གཙྪནྟཱིསཱུཏིཨཱདིནཱ སབྦཾ པཋམཔཱིཋཝིམཱནཝཎྞནཱཡཾ ཨཱགཏསདིསཾ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདྷ པན ཐེརོ –

༣༡.

‘‘ཀུཉྫརོ ཏེ ཝརཱརོཧོ, ནཱནཱརཏནཀཔྤནོ;

རུཙིརོ ཐཱམཝཱ ཛཝསམྤནྣོ, ཨཱཀཱསམྷི སམཱིཧཏི.

༣༢.

‘‘པདུམི པདྨཔཏྟཀྑི, པདྨུཔྤལཛུཏིནྡྷརོ;

པདྨཙུཎྞཱབྷིཀིཎྞངྒོ, སོཎྞཔོཀྑརམཱལདྷཱ.

༣༣.

‘‘པདུམཱནུསཊཾ མགྒཾ, པདྨཔཏྟཝིབྷཱུསིཏཾ;

ཋིཏཾ ཝགྒུ མནུགྒྷཱཏཱི, མིཏཾ གཙྪཏི ཝཱརཎོ.

༣༤.

‘‘ཏསྶ པཀྐམམཱནསྶ, སོཎྞཀཾསཱ རཏིསྶརཱ;

ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ.

༣༥.

‘‘ཏསྶ ནཱགསྶ ཁནྡྷམྷི, སུཙིཝཏྠཱ ཨལངྐཏཱ;

མཧནྟཾ ཨཙྪརཱསངྒྷཾ, ཝཎྞེན ཨཏིརོཙསི.

༣༦.

‘‘དཱནསྶ ཏེ ཨིདཾ ཕལཾ, ཨཐོ སཱིལསྶ ཝཱ པན;

ཨཐོ ཨཉྫལིཀམྨསྶ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏཱ’’ཏི. – ཨཱཧ;

༣༡. ཏཏྠ ཀུཉྫརོ ཏེ ཝརཱརོཧོཏི ཀུཉྫེ གིརིཏཊེ རམཏི ཨབྷིརམཏི, ཏཏྠ ཝཱ རཝཏི ཀོཉྩནཱདཾ ནདནྟོ ཝིཙརཏི. ཀུཾ ཝཱ པཐཝིཾ ཏདབྷིགྷཱཏེན ཛརཡཏཱིཏི ཀུཉྫརོ, གིརིཙརཱདིབྷེདོ མནུསྶལོཀེ ཧཏྠཱི, ཨཡཾ པན ཀཱིལ༹ནཀཱལེ ཀུཉྫརསདིསཏཱཡ ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཨཱརུཡ྄ཧཏཱིཏི ཨཱརོཧོ, ཨཱརོཧནཱིཡོཏི ཨཏྠོ. ཝརོ ཨགྒོ སེཊྛོ ཨཱརོཧོཏི ཝརཱརོཧོ, ཨུཏྟམཡཱནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ནཱནཱརཏནཀཔྤནོཏི ནཱནཱཝིདྷཱནི རཏནཱནི ཨེཏེསནྟི ནཱནཱརཏནཱ, ཀུམྦྷཱལངྐཱརཱདིཧཏྠཱལངྐཱརཱ. ཏེཧི ཝིཧིཏོ ཀཔྤནྣོ སནྣཱཧོ ཡསྶ སོ ནཱནཱརཏནཀཔྤནོ. རུཙིཾ ཨབྷིརཏིཾ དེཏཱིཏི རུཙིརོ, མནུཉྙོཏི ཨཏྠོ. ཐཱམཝཱཏི ཐིརོ, བལཝཱཏི ཨཏྠོ. ཛཝསམྤནྣོཏི སམྤནྣཛཝོ, སཱིགྷཛཝོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཱཀཱསམྷི སམཱིཧཏཱིཏི ཨཱཀཱསེ ཨནྟལིཀྑེ སམྨཱ ཨཱིཧཏི, ཨཱརུལ༹ྷཱནཾ ཁོབྷཾ ཨཀརོནྟོ ཙརཏི གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༢. པདུམཱིཏི པདུམསམཱནཝཎྞཏཱཡ ‘‘པདུམ’’ནྟི ལདྡྷནཱམེན ཀུམྦྷཝཎྞེན སམནྣཱགཏཏྟཱ པདུམཱི. པདྨཔཏྟཀྑཱིཏི ཀམལདལསདིསནཡནེ, ཨཱལཔནམེཏཾ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ. པདྨུཔྤལཛུཏིནྡྷརོཏི དིབྦཔདུམུཔྤལམཱལཱལངྐཏསརཱིརཏཱཡ ཏཧཾ ཏཧཾ ཝིཔྥུརནྟཾ ཝིཛྫོཏམཱནཾ པདུམུཔྤལཛུཏིཾ དྷཱརེཏཱིཏི པདུམུཔྤལཛུཏིནྡྷརོ. པདྨཙུཎྞཱབྷིཀིཎྞངྒོཏི པདུམཔཏྟཀིཉྫཀྑཀེསརེཧི སམནྟཏོ ཨོཀིཎྞགཏྟོ. སོཎྞཔོཀྑརམཱལདྷཱཏི ཧེམམཡཀམལམཱལཱབྷཱརཱི.

༣༣. པདུམཱནུསཊཾ མགྒཾ པདྨཔཏྟཝིབྷཱུསིཏནྟི ཧཏྠིནོ པདནིཀྑེཔེ པདནིཀྑེཔེ ཏསྶ པཱདཾ སནྡྷཱརེནྟེཧི མཧནྟེཧི པདུམེཧི ཨནུསཊཾ ཝིཔྤཀིཎྞཾ, ནཱནཱཝིརཱགཝཎྞེཧི ཏེསཾཡེཝ ཙ པཏྟེཧི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པརིབྦྷམནྟེཧི ཝིསེསཏོ མཎྜིཏཏཱཡ ཝིབྷཱུསིཏཾ མགྒཾ གཙྪཏཱིཏི ཡོཛནཱ. ཋིཏནྟི ཨིདཾ མགྒཝིསེསནཾ, པདུམཔཏྟཝིབྷཱུསིཏཾ ཧུཏྭཱ ཋིཏཾ མགྒནྟི ཨཏྠོ. ཝགྒཱུཏི ཙཱརུ, ཀིརིཡཱཝིསེསནཉྩེཏཾ, མ-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ཨནུགྒྷཱཏཱིཏི ན ཨུགྒྷཱཏི, ཨཏྟནོ ཨུཔརི ནིསིནྣཱནཾ ཨཱིསཀམྤི ཁོབྷཾ ཨཀརོནྟོཏི ཨཏྠོ. མིཏནྟི ནིམྨིཏཾ, ནིཀྑེཔཔདཾ ཝཱིཏིཀྐམནྟི ཨཏྠོ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ ‘‘ཝགྒུ ཙཱརུ པདནིཀྑེཔཾ ཀཏྭཱ གཙྪཏཱི’’ཏི. མིཏནྟི ཝཱ པརིམིཏཾ པམཱཎཡུཏྟཾ, ནཱཏིསཱིགྷཾ, ནཱཏིསཎིཀནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཝཱརཎོཏི ཧཏྠཱི. སོ ཧི པཙྩཏྠིཀཝཱརཎཏོ གམནཔརིཀྐིལེསཝཱརཎཏོ ཙ ‘‘ཝཱརཎོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

༣༤. ཏསྶ པཀྐམམཱནསྶ, སོཎྞསཾཀཱ རཏིསྶརཱཏི ཏསྶ ཡཐཱཝུཏྟསྶ ཀུཉྫརསྶ གཙྪནྟསྶ སོཎྞཀཾསཱ སུཝཎྞམཡཱ གྷཎྚཱ རཏིསྶརཱ རམཎཱིཡསདྡཱ མནུཉྙནིགྒྷོསཱ ཨོལམྦནྟཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏསྶ ཧི ཀུཉྫརསྶ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ མཧཱཀོལམྦཔྤམཱཎཱ མཎིམུཏྟཱདིཁཙིཏཱ ཧེམམཡཱ ཨནེཀསཏཱ མཧནྟིཡོ གྷཎྚཱ ཏཧཾ ཏཧཾ ཨོལམྦམཱནཱ པཙལནྟི, ཡཏོ ཚེཀེན གནྡྷབྦཀེན པཡུཏྟཝཱདིཏཏོ ཨཏིཝིཡ མནོཧརསདྡོ ནིཙྪརཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ’’ཏི. ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ ནཱམ ཨཱཏཏཾ ཝིཏཏཾ ཨཱཏཏཝིཏཏཾ གྷནཾ སུསིརནྟི ཨེཝཾ པཉྩངྒིཀེ ཏཱུརིཡེ ཀུསལེཧི ཝཱདིཡམཱནེ ཋཱནུཔྤཏྟིཡཱ མནྡཏཱརཝིབྷཱགཾ དསྶེནྟེན གཱཡནྟེན སམཱིརིཏོ ཝཱདིཏསརོ ཝགྒུ རཛནཱིཡོ ནིགྒྷོསོ སུཡྻཏི, ཨེཝཾ ཏེསཾ སོཝཎྞཀཾསཱནཾ ཏཔནཱིཡགྷཎྚཱནཾ ནིགྒྷོསོ སུཡྻཏཱིཏི.

༣༥. ནཱགསྶཱཏི ཧཏྠིནཱགསྶ. མཧནྟནྟི སམྤཏྟིམཧཏྟེནཱཔི སངྑྱཱམཧཏྟེནཱཔི མཧནྟཾ. ཨཙྪརཱསངྒྷནྟི དེཝཀཉྙཱསམཱུཧཾ. ཝཎྞེནཱཏི རཱུཔེན.

༣༦. དཱནསྶཱཏི དཱནམཡཔུཉྙསྶ. སཱིལསྶཱཏི ཀཱཡིཀསཾཝརཱདིསཾཝརསཱིལསྶ. ཝཱ-སདྡོ ཨཝུཏྟཝིཀཔྤནཏྠོ. ཏེན ཨབྷིཝཱདནཱདིཾ ཨཝུཏྟཾ ཙཱརིཏྟསཱིལཾ སངྒཎྷཱཏི.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏཱ སཱ དེཝཏཱ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསི, ཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ –

༣༧.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཨཡཾ གཱཐཱ དྷམྨསངྒཱཧཀེཧི ཝུཏྟཱ, ཏསྶཱ ཨཏྠོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟོ ཨེཝ.

༣༨.

‘‘དིསྭཱན གུཎསམྤནྣཾ, ཛྷཱཡིཾ ཛྷཱནརཏཾ སཏཾ;

ཨདཱསིཾ པུཔྥཱབྷིཀིཎྞཾ, ཨཱསནཾ དུསྶསནྠཏཾ.

༣༩.

‘‘ཨུཔཌྜྷཾ པདྨམཱལཱཧཾ, ཨཱསནསྶ སམནྟཏོ;

ཨབྦྷོཀིརིསྶཾ པཏྟེཧི, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༤༠.

‘‘ཏསྶ ཀམྨཀུསལསྶ, ཨིདཾ མེ ཨཱིདིསཾ ཕལཾ;

སཀྐཱརོ གརུཀཱརོ ཙ, དེཝཱནཾ ཨཔཙིཏཱ ཨཧཾ.

༤༡.

‘‘ཡོ ཝེ སམྨཱཝིམུཏྟཱནཾ, སནྟཱནཾ བྲཧྨཙཱརིནཾ;

པསནྣོ ཨཱསནཾ དཛྫཱ, ཨེཝཾ ནནྡེ ཡཐཱ ཨཧཾ.

༤༢.

‘‘ཏསྨཱ ཧི ཨཏྟཀཱམེན, མཧཏྟམབྷིཀངྑཏཱ;

ཨཱསནཾ དཱཏབྦཾ ཧོཏི, སརཱིརནྟིམདྷཱརིན’’ནྟི. – དེཝཏཱཡ ཝུཏྟགཱཐཱ;

༣༨. ཏཏྠ གུཎསམྤནྣནྟི སབྦེཧི སཱཝཀགུཎེཧི སམནྣཱགཏཾ, ཏེཧི ཝཱ པརིཔུཎྞཾ. ཨེཏེན སཱཝཀཔཱརམིཉཱཎསྶ མཏྠཀཔྤཏྟིཾ དསྶེཏི. ཛྷཱཡིནྟི ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནཾ ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནནྟི དུཝིདྷེནཱཔི ཛྷཱནེན ཛྷཱཡནསཱིལཾ, ཏེན ཝཱ ཛྷཱཔེཏབྦཾ སབྦསཾཀིལེསཔཀྑཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཋིཏཾ. ཏཏོ ཨེཝ ཛྷཱནེ རཏནྟི ཛྷཱནརཏཾ. སཏནྟི སམཱནཾ, སནྟཾ ཝཱ, སཔྤུརིསནྟི ཨཏྠོ. པུཔྥཱབྷིཀིཎྞནྟི པུཔྥེཧི ཨབྷིཀིཎྞཾ, ཀམལདལེཧི ཨབྷིཔྤཀིཎྞནྟི ཨཏྠོ. དུསྶསནྠཏནྟི ཝཏྠེན ཨུཔརི ཨཏྠཏཾ.

༣༩. ཨུཔཌྜྷཾ པདྨམཱལཱཧནྟི ཨུཔཌྜྷཾ པདུམཔུཔྥཾ ཨཧཾ. ཨཱསནསྶ སམནྟཏོཏི ཐེརེན ནིསིནྣསྶ ཨཱསནསྶ སམནྟཱ བྷཱུམིཡཾ. ཨབྦྷོཀིརིསྶནྟི ཨབྷིཨོཀིརིཾ ཨབྷིཔྤཀིརིཾ. ཀཐཾ? པཏྟེཧཱིཏི, ཏསྶ ཨུཔཌྜྷཔདུམསྶ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཀཏེཧི པཏྟེཧི པུཔྥཝསྶཱབྷིཝསྶནཀནིཡཱམེན ཨོཀིརིནྟི ཨཏྠོ.

༤༠. ཨིདཾ མེ ཨཱིདིསཾ ཕལནྟི ཨིམིནཱ ‘‘ཀུཉྫརོ ཏེ ཝརཱརོཧོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཐེརེན གཧིཏཾ ཨགྒཧིཏཉྩ ཨཱཡུཡསསུཁརཱུཔཱདིབྷེདཾ ཨཏྟནོ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨེཀཏོ དསྶེཏྭཱ པུནཔི ཐེརེན ཨགྒཧིཏམེཝ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝསམྤཏྟིཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སཀྐཱརོ གརུཀཱརོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏེན ‘‘ན ཀེཝལཾ བྷནྟེ ཏུམྷེཧི ཡཐཱཝུཏྟམེཝ ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ པུཉྙཕལཾ, ཨཔིཙ ཁོ ཨིདཾ དིབྦཾ ཨཱདྷིཔཏེཡྻམྤཱི’’ཏི དསྶེཏི. ཏཏྠ སཀྐཱརོཏི ཨཱདརཀིརིཡཱ, དེཝེཧི ཨཏྟནོ སཀྐཱཏབྦཏཱཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ གརུཀཱརོཏི གརུཀཱཏབྦཏཱ. དེཝཱནནྟི དེཝེཧི. ཨཔཙིཏཱཏི པཱུཛིཏཱ.

༤༡. སམྨཱཝིམུཏྟཱནནྟི སུཊྛུ ཝིམུཏྟཱནཾ སབྦསཾཀིལེསཔྤཧཱཡཱིནཾ. སནྟཱནནྟི སནྟཀཱཡཝཙཱིམནོཀམྨཱནཾ སཱདྷཱུནཾ. མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཙ སཱསནབྲཧྨཙརིཡསྶ ཙ ཙིཎྞཏྟཱ བྲཧྨཙཱརིནཾ. པསནྣོ ཨཱསནཾ དཛྫཱཏི ཀམྨཕལསདྡྷཱཡ རཏནཏྟཡསདྡྷཱཡ ཙ པསནྣམཱནསོ ཧུཏྭཱ ཡདི ཨཱསནམཏྟམྤི དདེཡྻ. ཨེཝཾ ནནྡེ ཡཐཱ ཨཧནྟི ཡཐཱ ཨཧཾ ཏེན ཨཱསནདཱནེན ཨེཏརཧི ནནྡཱམི མོདཱམི, ཨེཝམེཝ ཨཉྙོཔི ནནྡེཡྻ མོདེཡྻ.

༤༢. ཏསྨཱཏི ཏེན ཀཱརཎེན. ཧི-སདྡོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨཏྟཀཱམེནཱཏི ཨཏྟནོ ཧིཏཀཱམེན. ཡོ ཧི ཨཏྟནོ ཧིཏཱཝཧཾ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ན ཨཧིཏཱཝཧཾ, སོ ཨཏྟཀཱམོ. མཧཏྟནྟི ཝིཔཱཀམཧཏྟཾ. སརཱིརནྟིམདྷཱརིནནྟི ཨནྟིམཾ དེཧཾ དྷཱརེནྟཱནཾ, ཁཱིཎཱསཝཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཡསྨཱ ཨརཧཏཾ ཨཱསནདཱནེན ཨཧཾ ཨེཝཾ དིབྦསམྤཏྟིཡཱ མོདཱམི, ཏསྨཱ ཨཉྙེནཱཔི ཨཏྟནོ ཨབྷིཝུདྡྷིཾ པཏྠཡམཱནེན ཨནྟིམསམུསྶཡེ ཋིཏཱནཾ ཨཱསནཾ དཱཏབྦཾ, ནཏྠི ཏཱདིསཾ པུཉྙནྟི དསྶེཏི. ཏེསཾ ཝུཏྟསདིསམེཝཱཏི.

ཀུཉྫརཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. པཋམནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝནྟི ནཱཝཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟེ སོལ༹སམཏྟཱ བྷིཀྑཱུ ཨཉྙཏརསྨིཾ གཱམཀཱཝཱསེ ཝསིཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶཱ ‘‘བྷགཝནྟཾ པསྶིསྶཱམ, དྷམྨཉྩ སུཎིསྶཱམཱ’’ཏི སཱཝཏྠིཾ ཨུདྡིསྶ གིམྷསམཡེ ཨདྡྷཱནམགྒཾ པཊིཔནྣཱ, ཨནྟརཱམགྒེ ཙ ནིརུདཀོ ཀནྟཱརོ, ཏེ ཙ ཏཏྠ གྷམྨཱབྷིཏཏྟཱ ཀིལནྟཱ ཏསིཏཱ པཱནཱིཡཾ ཨལབྷམཱནཱ ཨཉྙཏརསྶ གཱམསྶ ཨཝིདཱུརེན གཙྪནྟི. ཏཏྠ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི ཨུདཀབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀཏྠཱཡ ཨུདཔཱནཱབྷིམུཁཱི གཙྪཏི. ཨཐ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཡཏྠཱཡཾ ཨིཏྠཱི གཙྪཏི, ཏཏྠ གཏེ པཱནཱིཡཾ ལདྡྷུཾ སཀྐཱ’’ཏི པིཔཱསཱཔརེཏཱ ཏཾདིསཱབྷིམུཁཱ གནྟྭཱ ཨུདཔཱནཾ དིསྭཱ ཏསྶཱ ཨཝིདཱུརེ ཨཊྛཾསུ. སཱ ཨིཏྠཱི ཏཏོ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ ནིཝཏྟིཏུཀཱམཱ ཏེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ ཨཡྻཱ ཨུདཀེན ཨཏྠིཀཱ པིཔཱསིཏཱ’’ཏི ཉཏྭཱ གརུཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨུདཀེན ནིམནྟེསི. ཏེ པཏྟཐཝིཀཏོ པརིསྶཱཝནཾ ནཱིཧརིཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཡཱཝདཏྠཾ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ སཱིཏལེ ཀཏྭཱ ཏསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ པཱནཱིཡདཱནེ ཨནུམོདནཾ ཝཏྭཱ ཨགམཾསུ.

སཱ ཏཾ པུཉྙཾ ཧདཡེ ཋཔེཏྭཱ ཨནྟརནྟརཱ ཨནུསྶརནྟཱི ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ཀཔྤརུཀྑོཔསོབྷིཏཾ མཧནྟཾ ཝིམཱནཾ ཨུཔྤཛྫི. ཏཾ ཝིམཱནཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ མུཏྟཛཱལརཛཏཝིབྷཱུསིཏཱ ཝིཡ སིཀཏཱཝཀིཎྞཔཎྜརཔུལིནཏཊཱ མཎིཀྑནྡྷནིམྨལསལིལཝཱཧིནཱི སརིཏཱ. ཏསྶཱ ཨུབྷོསུ ཏཱིརེསུ ཨུཡྻཱནཝིམཱནདྭཱརེ ཙ མཧཏཱི པོཀྑརཎཱི པཉྩཝཎྞཔདུམསཎྜམཎྜིཏཱ སཧ སུཝཎྞནཱཝཱཡ ནིབྦཏྟི. སཱ ཏཏྠ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱི ནཱཝཱཡ ཀཱིལ༹ནྟཱི ལལ༹ནྟཱི ཝིཙརཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ དེཝདྷཱིཏརཾ ནཱཝཱཡ ཀཱིལ༹ནྟིཾ དིསྭཱ ཏཱཡ ཀཏཔུཉྙཀམྨཾ པུཙྪནྟོ –

༤༣.

‘‘སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝཾ, ནཱརི ཨཱརུཡ྄ཧ ཏིཊྛསི;

ཨོགཱཧསི པོཀྑརཎིཾ, པདྨཾ ཚིནྡསི པཱཎིནཱ.

༤༤.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༤༥.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – ཨཱཧ;

ཏཏོ ཐེརེན པུཊྛཱཡ དེཝཏཱཡ ཝིསྶཛྫིཏཱཀཱརཾ དསྶེཏུཾ སངྒཱིཏིཀཱརེཧི –

༤༦.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཨཡཾ གཱཐཱ ཝུཏྟཱ.

༤༧.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ;

དིསྭཱན བྷིཀྑཱུ ཏསིཏེ ཀིལནྟེ, ཨུཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ ཨདཱསིཾ.

༤༨.

‘‘ཡོ ཝེ ཀིལནྟཱན པིཔཱསིཏཱནཾ, ཨུཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ དདཱཏི;

སཱིཏོདཀཱ ཏསྶ བྷཝནྟི ནཛྫོ, པཧཱུཏམལྱཱ བཧུཔུཎྜརཱིཀཱ.

༤༩.

‘‘ཏཾ ཨཱཔགཱ ཨནུཔརིཡནྟི སབྦདཱ, སཱིཏོདཀཱ ཝཱལུཀསནྠཏཱ ནདཱི;

ཨམྦཱ ཙ སཱལཱ ཏིལཀཱ ཙ ཛམྦུཡོ, ཨུདྡཱལཀཱ པཱཊལིཡོ ཙ ཕུལླཱ.

༥༠.

‘‘ཏཾབྷཱུམིབྷཱགེཧི ཨུཔེཏརཱུཔཾ, ཝིམཱནསེཊྛཾ བྷུས སོབྷམཱནཾ;

ཏསྶཱིདྷ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཀཏཱ ལབྷནྟི.

༥༡.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༥༢.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨཡཾ དེཝཏཱཡ ཝིསྶཛྫིཏཱཀཱརོ.

༤༣. ཏཏྠ སུཝཎྞཙྪདནནྟི ཝིཙིཏྟབྷིཏྟིཝིརཙནེཧི རཏྟསུཝཎྞམཡེཧི ཨུབྷོཧི པསྶེཧི པཊིཙྪཱདིཏབྦྷནྟརཏཱཡ ཙེཝ ནཱནཱརཏནསམུཛྫལིཏེན ཀནཀམཡཱལངྐཱརེན ཨུཔརི ཚཱདིཏཏཱཡ ཙ སུཝཎྞཙྪདནཾ. ནཱཝནྟི པོཏཾ. སོ ཧི ཨོརཏོ པཱརཾ པཝཏི གཙྪཏཱིཏི པོཏོ, སཏྟེ ནེཏཱིཏི ནཱཝཱཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ནཱརཱིཏི ཏསྶཱ དེཝདྷཱིཏཱཡ ཨཱལཔནཾ. ནརཏི ནེཏཱིཏི ནརོ, པུརིསོ. ཡཐཱ ཧི པཋམཔཀཏིབྷཱུཏོ སཏྟོ ཨིཏརཱཡ པཀཏིཡཱ སེཊྛཏྠེན པུརི སེཏཱིཏི ‘‘པུརིསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ནཡནཊྛེན ‘‘ནརོ’’ཏི. པུཏྟབྷཱཏུབྷཱུཏོཔི ཧི པུགྒལོ མཱཏུཛེཊྛབྷགིནཱིནཾ པིཏུཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི, པགེཝ བྷཏྟུབྷཱུཏོ. ནརསྶ ཨེསཱཏི ནཱརཱི, ཨཡཉྩ སམཉྙཱ མནུསྶིཏྠཱིསུ པཝཏྟཱ རུལ༹ྷིཝསེན ཨིཏརཱསུཔི ཏཐཱ ཝུཙྩཏི. ཨོགཱཧསི པོཀྑརཎིནྟི སཏིཔི རཏྟུཔྤལནཱིལུཔྤལཱདིཀེ བཧུཝིདྷེ རཏནམཡེ ཛལཛཀུསུམེ པོཀྑརསངྑཱཏཱནཾ དིབྦཔདུམཱནཾ ཏཏྠ ཡེབྷུཡྻེན ཨཏྠིཏཱཡ ‘‘པོཀྑརཎཱི’’ཏི ལདྡྷནཱམཾ དིབྦསརཾ ཛལཝིཧཱརརཏིཡཱ ཨནུཔཝིསསི. པདྨཾ ཚིནྡསི པཱཎིནཱཏི རཛཏམཡནཱལ༹ཾ པདུམརཱགརཏནམཡཔཏྟསངྒྷཱཏཾ ཀནཀམཡཀཎྞིཀཱཀིཉྫཀྑཀེསརཾ དིབྦཀམལཾ ལཱིལཱརཝིནྡཾ ཀཏྟུཀཱམཏཱཡ ཏཝ ཧཏྠེན བྷཉྫསི.

༤༧. ཏསིཏེཏི པིཔཱསིཏེ. ཀིལནྟེཏི ཏཱཡ པིཔཱསཱཡ ཨདྡྷཱནཔརིསྶམེན ཙ ཀིལནྟཀཱཡེ. ཨུཊྛཱཡཱཏི ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡཾ ཀཏྭཱ, ཨཱལསིཡཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

༤༨. ཡོ ཝེཏིཨཱདིནཱ ཡཐཱ ཨཧཾ, ཨེཝཾ ཨཉྙེཔི ཨཱཡཏནགཏེན ཨུདཀདཱནཔུཉྙེན ཨེཏཱདིསཾ ཕལཾ པཊིལབྷནྟཱིཏི དིཊྛེན ཨདིཊྛསྶ ཨནུམཱནཝིདྷིཾ དསྶེནྟཱི ཐེརེན པུཊྛམཏྠཾ སཱདྷཱརཎཏོ ཝིསྶཛྫེཏི. ཏཏྠ ཏསྶཱཏི ཏནྟི ཙ ཡཐཱཝུཏྟཔུཉྙཀཱརིནཾ པཙྩཱམསཏི.

༤༩. ཨནུཔརིཡནྟཱིཏི ཨནུརཱུཔཝསེན པརིཀྑིཔནྟི. ཏསྶ ཝསནཊྛཱནཔརིཀྑིཔནེན སོཔི པརིཀྑིཏྟོ ནཱམ ཧོཏི. ཏིལཀཱཏི བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥསདིསཔུཔྥཱ ཨེཀཱ རུཀྑཛཱཏི. ཨུདྡཱལཀཱཏི ཝཱཏགྷཱཏཀཱ, ཡེ ‘‘རཱཛརུཀྑཱ’’ཏིཔི ཝུཙྩནྟི.

༥༠. ཏཾབྷཱུམིབྷཱགེཧཱིཏི ཏཱདིསེཧི བྷཱུམིབྷཱགེཧི, ཡཐཱཝུཏྟཔོཀྑརཎཱིནདཱིཨུཡྻཱནཝནྟེཧི བྷཱུམིཔདེསེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུཔེཏརཱུཔནྟི པཱསཾསིཡབྷཱཝེན ཨུཔེཏཾ, ཏེསཾ པོཀྑརཎཱིཨཱདཱིནཾ ཝསེན རམཎཱིཡསནྣིཝེསནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷུས སོབྷམཱནནྟི བྷུསཾ ཨཏིཝིཡ ཝིརོཙམཱནཾ ཝིམཱནསེཊྛཾ ལབྷནྟཱིཏི ཡོཛནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

པཋམནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. དུཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝནྟི དུཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟེ ཨཉྙཏརོ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརོ ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ གཱམཀཱཝཱསེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟུཀཱམོ སཱཝཏྠིཏོ ཏཾ གཱམཾ ཨུདྡིསྶ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔཊིཔནྣོ, མགྒཔརིསྶམེན ཀིལནྟོ ཏསིཏོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨཉྙཏརཾ གཱམཾ སམྤཏྟོ, བཧིགཱམེ ཏཱདིསཾ ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣཊྛཱནཾ ཨཔསྶནྟོ པརིསྶམེན ཙ ཨབྷིབྷུཡྻམཱནོ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ དྷུརགེཧསྶེཝ དྭཱརེ ཨཊྛཱསི. ཏཏྠ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི ཐེརཾ པསྶིཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ, བྷནྟེ, ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ མགྒཔརིསྶམཾ པིཔཱསིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ‘‘ཨེཐ, བྷནྟེ’’ཏི གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ནིསཱིདཐཱ’’ཏི ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ཏཏྠ ནིསིནྣེ པཱདོདཀཾ པཱདབྦྷཉྫནཏེལཉྩ དཏྭཱ ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ བཱིཛི. པརིལཱ༹ཧེ ཝཱུཔསནྟེ མདྷུརཾ སཱིཏལཾ སུགནྡྷཾ པཱནཀཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨདཱསི. ཐེརོ ཏཾ པིཝིཏྭཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཀིལམཐོ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟཱིཏི སབྦཾ ཨནནྟརཝིམཱནསདིསནྟི ཝེདིཏབྦཾ. གཱཐཱསུཔི ཨཔུབྦཾ ནཏྠི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༥༣.

‘‘སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝཾ, ནཱརི ཨཱརུཡ྄ཧ ཏིཊྛསི;

ཨོགཱཧསི པོཀྑརཎིཾ, པདྨཾ ཚིནྡསི པཱཎིནཱ.

༥༤.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༥༥.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༥༦.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༥༧.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ;

དིསྭཱན བྷིཀྑུཾ ཏསིཏཾ ཀིལནྟཾ, ཨུཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ ཨདཱསིཾ.

༥༨.

‘‘ཡོ ཝེ ཀིལནྟསྶ པིཔཱསིཏསྶ, ཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ དདཱཏི;

སཱིཏོདཀཱ ཏསྶ བྷཝནྟི ནཛྫོ, པཧཱུཏམལྱཱ བཧུཔུཎྜརཱིཀཱ.

༥༩.

‘‘ཏཾ ཨཱཔགཱ ཨནུཔརིཡནྟི སབྦདཱ, སཱིཏོདཀཱ ཝཱལུཀསནྠཏཱ ནདཱི;

ཨམྦཱ ཙ སཱལཱ ཏིལཀཱ ཙ ཛམྦུཡོ, ཨུདྡཱལཀཱ པཱཊལིཡོ ཙ ཕུལླཱ.

༦༠.

‘‘ཏཾབྷཱུམིབྷཱགེཧི ཨུཔེཏརཱུཔཾ, ཝིམཱནསེཊྛཾ བྷུས སོབྷམཱནཾ;

ཏསྶཱིདྷ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཀཏཱ ལབྷནྟི.

༦༡.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༦༢.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

ཨཏྠཝཎྞནཱསུཔི ཨིདྷ ཨེཀོཝ ཐེརོཏི ཨཔུབྦཾ ནཏྠི.

དུཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཏཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝནྟི ཏཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཀོསལཛནཔདེ ཡེན ཐཱུཎཾ ནཱམ བྲཱཧྨཎགཱམོ ཏདཝསརི. ཨསྶོསུཾ ཁོ ཐཱུཎེཡྻཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ‘‘སམཎོ ཀིར གོཏམོ ཨམྷཱཀཾ གཱམཁེཏྟཾ ཨནུཔྤཏྟོ’’ཏི. ཨཐ ཐཱུཎེཡྻཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཨཔྤསནྣཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ མཙྪེརཔཀཏཱ ‘‘སཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨིམཾ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ དྭཱིཧཏཱིཧཾ ཝསེཡྻ, སབྦཾ ཨིམཾ ཛནཾ ཨཏྟནོ ཝཙནེ པཏིཊྛཔེཡྻ, ཏཏོ བྲཱཧྨཎདྷམྨོ པཏིཊྛཾ ན ལབྷེཡྻཱ’’ཏི ཏཏྠ བྷགཝཏོ ཨཝཱསཱཡ པརིསཀྐནྟཱ ནདཱིཏིཏྠེསུ ཋཔིཏནཱཝཱཡོ ཨཔནེསུཾ, སེཏུསངྐམནཱནི ཙ ཨཝལཉྫེ ཨཀཾསུ, ཏཐཱ པཔཱམཎྜཔཱདཱིནི, ཨེཀཾ ཨུདཔཱནཾ ཋཔེཏྭཱ ཨིཏརཱནི ཨུདཔཱནཱནི ཏིཎཱདཱིཧི པཱུརེཏྭཱ པིདཧིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨུདཱནེ (ཨུདཱ. ༦༩) ‘‘ཨཐ ཁོ ཐཱུཎེཡྻཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཨུདཔཱནཾ ཏིཎསྶ ཙ བྷུསསྶ ཙ ཡཱཝ མུཁཏོ པཱུརེསུཾ ‘མཱ ཏེ མུཎྜཀཱ སམཎཀཱ པཱནཱིཡཾ ཨཔཾསཱུ’’’ཏི.

བྷགཝཱ ཏེསཾ ཏཾ ཝིཔྤཀཱརཾ ཉཏྭཱ ཏེ ཨནུཀམྤནྟོ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན ཨཱཀཱསེན ནདིཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ གནྟྭཱ ཨནུཀྐམེན ཐཱུཎཾ བྲཱཧྨཎགཱམཾ པཏྭཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཏེན ཙ སམཡེན སམྦཧུལཱ ཨུདཀཧཱརིནིཡོ བྷགཝཏོ ཨཝིདཱུརེན ཨཏིཀྐམནྟི. ཏསྨིཉྩ གཱམེ ‘‘སཙེ སམཎོ གོཏམོ ཨིདྷཱགམིསྶཏི, ན ཏསྶ པཙྩུགྒམནཱདིཀཾ ཀཱཏབྦཾ, གེཧཾ ཨཱགཏསྶ ཙསྶ སཱཝཀཱནཉྩ བྷིཀྑཱཔི ན དཱཏབྦཱ’’ཏི ཀཏིཀཱ ཀཏཱ ཧོཏི.

ཏཏྠ ཨཉྙཏརསྶ བྲཱཧྨཎསྶ དཱསཱི གྷཊེན པཱནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཱི བྷགཝནྟཾ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱུ ཙ མགྒཔརིསྶམེན ཀིལནྟེ ཏསིཏེ ཉཏྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ པཱནཱིཡཾ དཱཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཡདིཔི མེ གཱམཝཱསིནོ ‘སམཎསྶ གོཏམསྶ ན ཀིཉྩི དཱཏབྦཾ, སཱམཱིཙིཀམྨམྤི ན ཀཱཏབྦ’ནྟི ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ ཋིཏཱ, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡདི ཨཧཾ ཨཱིདིསེ པུཉྙཀྑེཏྟེ དཀྑིཎེཡྻེ ལབྷིཏྭཱ པཱནཱིཡདཱནམཏྟེནཱཔི ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ན ཀརེཡྻཾ, ཀདཱཧཾ ཨིཏོ དུཀྑཛཱིཝིཏཏོ མུཙྩིསྶཱམི, ཀཱམཾ མེ ཨཡྻཀོ སབྦེཔིམེ གཱམཝཱསིནོ མཾ ཧནནྟུ ཝཱ བནྡྷནྟུ ཝཱ, ཨཱིདིསེ པུཉྙཀྑེཏྟེ པཱནཱིཡདཱནཾ དསྶཱམི ཨེཝཱ’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙཱཧི ཨུདཀཧཱརིནཱིཧི ཝཱརིཡམཱནཱཔི ཛཱིཝིཏེ ནིརཔེཀྑཱ སཱིསཏོ པཱནཱིཡགྷཊཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི པརིགྒཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ སཉྫཱཏཔཱིཏིསོམནསྶཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ པཱནཱིཡེན ནིམནྟེསི. བྷགཝཱ ཏསྶཱ ཙིཏྟཔྤསཱདཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏཾ ཨནུགྒཎྷནྟོ པཱནཱིཡཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ དྷོཝིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝི, གྷཊེ ཨུདཀཾ པརིཀྑཡཾ ན གཙྪཏི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ པུན པསནྣཙིཏྟཱ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུསྶ ཨདཱསི, ཏཐཱ ཨཔརསྶ ཨཔརསྶཱཏི སབྦེསམྤི ཨདཱསི, ཨུདཀཾ ན ཁཱིཡཏེཝ. སཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཡཐཱཔུཎྞེན གྷཊེན གེཧཱབྷིམུཁཱི ཨགམཱསི. ཏསྶཱ སཱམིཀོ བྲཱཧྨཎོ པཱནཱིཡསྶ དིནྣབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ གཱམཝཏྟཾ བྷིནྣཾ, ཨཧཉྩ གཱརཡ྄ཧོ ཀཏོ’’ཏི ཀོདྷེན པཛྫལནྟོ ཏཊཏཊཱཡམཱནོ ཏཾ བྷཱུམིཡཾ པཱཏེཏྭཱ ཧཏྠེཧི ཙ པཱདེཧི ཙ པཧརི. སཱ ཏེན ཨུཔཀྐམེན ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏི, ཝིམཱནཾ ཙསྶཱ པཋམནཱཝཱཝིམཱནེ ཝུཏྟསདིསཾ ཨུཔྤཛྫི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི ‘‘ཨིངྒྷ མེ ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, ཨུདཔཱནཏོ པཱནཱིཡཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘ཨིདཱནི, བྷནྟེ, ཨུདཔཱནོ ཐཱུཎེཡྻཀེཧི དཱུསིཏོ, ན སཀྐཱ པཱནཱིཡཾ ཨཱཧརིཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. བྷགཝཱ དུཏིཡམྤི ཏཏིཡམྤི ཨཱཎཱཔེསི. ཏཏིཡཝཱརེ ཐེརོ བྷགཝཏོ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཨུདཔཱནཱབྷིམུཁོ ཨགམཱསི. གཙྪནྟེ ཐེརེ ཨུདཔཱནེ ཨུདཀཾ པརིཔུཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཨུཏྟརིཏྭཱ སམནྟཏོ སནྡཏི, སབྦཾ ཏིཎབྷུསཾ ཨུཔལཝིཏྭཱ སཡམེཝ ཨཔགཙྪཏི. ཏེན སནྡམཱནེན སལིལེན ཨུཔརཱུཔརི ཝཌྜྷནྟེན ཨཉྙེ ཛལཱསཡེ པཱུརེཏྭཱ ཏཾ གཱམཾ པརིཀྑིཔནྟེན གཱམཔྤདེསོ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརཱིཡཏི. ཏཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱ བྲཱཧྨཎཱ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཙིཏྟཛཱཏཱ བྷགཝནྟཾ ཁམཱཔེསུཾ, ཏངྑཎཉྙེཝ ཨུདཀོགྷོ ཨནྟརདྷཱཡི. ཏེ བྷགཝཏོ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ནིཝཱསཊྛཱནཾ སཾཝིདྷཱཡ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ མཧཱདཱནཾ སཛྫེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསིཏྭཱ སབྦེ ཐཱུཎེཡྻཀཱ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ བྷགཝནྟཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ པཡིརུཔཱསནྟཱ ནིསཱིདིཾསུ.

ཏེན ཙ སམཡེན སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཏསྶཱ ཀཱརཎཾ ཨུཔདྷཱརེནྟཱི ཏཾ ‘‘པཱནཱིཡདཱན’’ནྟི ཉཏྭཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱ ‘‘ཧནྡཱཧཾ ཨིདཱནེཝ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིསྶཱམི, སམྨཱཔཊིཔནྣེསུ ཀཏཱནཾ ཨཔྤཀཱནམྤི ཀཱརཱནཾ ཨུལཱ༹རཕལཏཉྩ མནུསྶལོཀེ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ ཨུཡྻཱནཱདིསཧིཏེན ཝིམཱནེན སདྡྷིཾཡེཝ མཧཏིཡཱ དེཝིདྡྷིཡཱ མཧནྟེན དེཝཱནུབྷཱཝེན མཧཱཛནཀཱཡསྶ པསྶནྟསྶེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཝིམཱནཏོ ཨོརུཡ྄ཧ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ཏསྶཱ པརིསཱཡ ཀམྨཕལཾ པཙྩཀྑཏོ ཝིབྷཱཝེཏུཀཱམོ –

༦༣.

‘‘སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝཾ, ནཱརི ཨཱརུཡ྄ཧ ཏིཊྛསི;

ཨོགཱཧསི པོཀྑརཎིཾ, པདྨཾ ཚིནྡསི པཱཎིནཱ.

༦༤.

‘‘ཀཱུཊཱགཱརཱ ནིཝེསཱ ཏེ, ཝིབྷཏྟཱ བྷཱགསོ མིཏཱ;

དདྡལླམཱནཱ ཨཱབྷནྟི, སམནྟཱ ཙཏུརོ དིསཱ.

༦༥.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༦༦.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ,

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི.

༦༧.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, སམྦུདྡྷེནེཝ པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

སངྒཱིཏིཀཱརཱ ཨཱཧཾསུ.

༦༨.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ;

དིསྭཱན བྷིཀྑཱུ ཏསིཏེ ཀིལནྟེ, ཨུཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ ཨདཱསིཾ.

༦༩.

‘‘ཡོ ཝེ ཀིལནྟཱན པིཔཱསིཏཱནཾ, ཨུཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ དདཱཏི;

སཱིཏོདཀཱ ཏསྶ བྷཝནྟི ནཛྫོ, པཧཱུཏམལྱཱ བཧུཔུཎྜརཱིཀཱ.

༧༠.

‘‘ཏཾ ཨཱཔགཱ ཨནུཔརིཡནྟི སབྦདཱ, སཱིཏོདཀཱ ཝཱལུཀསནྠཏཱ ནདཱི;

ཨམྦཱ ཙ སཱལཱ ཏིལཀཱ ཙ ཛམྦུཡོ, ཨུདྡཱལཀཱ པཱཊལིཡོ ཙ ཕུལླཱ.

༧༡.

‘‘ཏཾབྷཱུམིབྷཱགེཧི ཨུཔེཏརཱུཔཾ, ཝིམཱནསེཊྛཾ བྷུས སོབྷམཱནཾ;

ཏསྶཱིདྷ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཀཏཱ ལབྷནྟི.

༧༢.

‘‘ཀཱུཊཱགཱརཱ ནིཝེསཱ མེ, ཝིབྷཏྟཱ བྷཱགསོ མིཏཱ;

དདྡལླམཱནཱ ཨཱབྷནྟི, སམནྟཱ ཙཏུརོ དིསཱ.

༧༣.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཏཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༧༤.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བུདྡྷ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏི;

ཨེཏསྶ ཀམྨསྶ ཕལཾ མམེདཾ, ཨཏྠཱཡ བུདྡྷོ ཨུདཀཾ ཨཔཱཡཱི’’ཏི. –

ཝིསྶཛྫནགཱཐཱཡོ.

༦༣. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི སཱ དེཝཏཱ ཡདཱ བྷགཝཱ པུཙྪི, ཏདཱ ཏཾ ནཱཝཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ན ཋིཏཱ, ན པོཀྑརཎིཾ ཨོགཱཧཏི, ནཱཔི པདུམཾ ཚིནྡཏི, ཀམྨཱནུབྷཱཝཙོདིཏཱ པན ཨབྷིཎྷཾ ཛལཝིཧཱརཔསུཏཱ ཏཐཱ ཀརོཏཱིཏི ཏཾ ཀིརིཡཱཝིཙྪེདཾ དསྶནཝསེནེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཉྩ ཨཏྠོ ན ཀེཝལམིདྷེཝ, ཨཐ ཁོ ཧེཊྛིམེསུཔི ཨེཝམེཝ དཊྛབྦོ.

༧༢. ཀཱུཊཱགཱརཱཏི སུཝཎྞམཡཀཎྞིཀཱབདྡྷགེཧཝནྟོ. ནིཝེསཱཏི ནིཝེསནཱནི, ཀཙྪརཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཝིབྷཏྟཱ བྷཱགསོ མིཏཱ’’ཏི. ཏཱནི ཧི ཙཏུསཱལབྷཱུཏཱནི ཨཉྙམཉྙསྶ པཊིབིམྦབྷཱུཏཱནི ཝིཡ པཊིཝིབྷཏྟརཱུཔཱནི སམཔྤམཱཎཏཱཡ བྷཱགསོ མིཏཱནི ཝིཡ ཧོནྟི. དདྡལླམཱནཱཏི ཨཏིཝིཡ ཝིཛྫོཏམཱནཱ. ཨཱབྷནྟཱིཏི མཎིརཏནཀནཀརཾསིཛཱལེཧི ཨོབྷཱསེནྟི.

༧༤. མམཱཏི ཨིདཾ པུབྦཱཔརཱཔེཀྑཾ, མམ ཀམྨསྶ མམ ཨཏྠཱཡཱཏི ཨཡཉྷེཏྠ ཡོཛནཱ. ཨུདཀཾ ཨཔཱཡཱིཏི ཡདེཏཾ ཨུདཀདཱནཾ ཝུཏྟཾ, ཨེཏསྶ པུཉྙཀམྨསྶ ཨིདཾ ཕལཾ ཡཱཡཾ དིབྦསམྤཏྟི, ཡསྨཱ མམཏྠཱཡ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻོ བུདྡྷོ བྷགཝཱ མཡཱ དིནྣཾ ཨུདཀཾ ཨཔཱཡཱིཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ པསནྣམཱནསཱཡ དེཝཏཱཡ བྷགཝཱ སཱམུཀྐཾསིཀཾ དྷམྨདེསནཾ ཀརོནྟོ སཙྩཱནི པཀཱསེསི. སཱ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི, སམྤཏྟཔརིསཱཡཔི དྷམྨདེསནཱ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསི.

ཏཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. དཱིཔཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི དཱིཔཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟེ ཨུཔོསཐདིཝསེ སམྦཧུལཱ ཨུཔཱསཀཱ ཨུཔོསཐིཀཱ ཧུཏྭཱ པུརེབྷཏྟཾ ཡཐཱཝིབྷཝཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཀཱལསྶེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ སུདྡྷཝཏྠནིཝཏྠཱ སུདྡྷུཏྟརཱསངྒཱ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ མནོབྷཱཝནཱིཡེ བྷིཀྑཱུ པཡིརུཔཱསིཏྭཱ སཱཡནྷེ དྷམྨཾ སུཎནྟི. ཝིཧཱརེཡེཝ ཝསིཏུཀཱམཱནཾ ཏེསཾ དྷམྨཾ སུཎནྟཱནཾཡེཝ སཱུརིཡོ ཨཏྠངྒཏོ, ཨནྡྷཀཱརོ ཛཱཏོ. ཏཏྠེཀཱ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི ‘‘ཨིདཱནི དཱིཔཱལོཀཾ ཀཱཏུཾ ཡུཏྟ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཏོ པདཱིཔེཡྻཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པདཱིཔཾ ཨུཛྫཱལེཏྭཱ དྷམྨཱསནསྶ པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎི. སཱ ཏེན པདཱིཔདཱནེན ཨཏྟམནཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ གཏཱ. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཛོཏིརསཝིམཱནེ ནིབྦཏྟི. སརཱིརསོབྷཱ པནསྶཱ ཨཏིཝིཡ པབྷསྶརཱ ཨཉྙེ དེཝེ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ དས དིསཱ ཨོབྷཱསཡམཱནཱ ཏིཊྛཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོཏི སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདྷ པན –

༧༥.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༧༦.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༧༧.

‘‘ཀེན ཏྭཾ ཝིམལོབྷཱསཱ, ཨཏིརོཙསི དེཝཏཱ;

ཀེན ཏེ སབྦགཏྟེཧི, སབྦཱ ཨོབྷཱསཏེ དིསཱ.

༧༨.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི.

༧༩.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༨༠.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ;

ཏམནྡྷཀཱརམྷི ཏིམཱིསིཀཱཡཾ, པདཱིཔཀཱལམྷི ཨདཱསི དཱིཔཾ.

༨༡.

‘‘ཡོ ཨནྡྷཀཱརམྷི ཏིམཱིསིཀཱཡཾ, པདཱིཔཀཱལམྷི དདཱཏི དཱིཔཾ;

ཨུཔྤཛྫཏི ཛོཏིརསཾ ཝིམཱནཾ, པཧཱུཏམལྱཾ བཧུཔུཎྜརཱིཀཾ.

༨༢.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༨༣.

‘‘ཏེནཱཧཾ ཝིམལོབྷཱསཱ, ཨཏིརོཙཱམི དེཝཏཱ;

ཏེན མེ སབྦགཏྟེཧི, སབྦཱ ཨོབྷཱསཏེ དིསཱ.

༨༤.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཝིསྶཛྫེསི.

༧༥. ཏཏྠ ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཨེཏྠ ཨབྷིཀྐནྟ-སདྡོ ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཱ, བྷནྟེ, རཏྟི, ནིཀྑནྟོ པཋམོ ཡཱམོ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༨.༢༠; ཨུདཱ. ༤༥; ཙཱུལ༹ཝ. ༣༨༣) ཁཡེ ཨཱགཏོ. ‘‘ཨཡཾ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཙ པཎཱིཏཏརོ ཙཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༠༠) སུནྡརེ. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༡.༢༥༠; པཱརཱ. ༡༥) ཨབྦྷནུམོདནེ. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, སབྦཱ ཨོབྷཱསཡཾ དིསཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཝི. ཝ. ༨༥༧) ཨབྷིརཱུཔེ. ཨིདྷཱཔི ཨབྷིརཱུཔེ ཨེཝ དཊྛབྦོ. ཏསྨཱ ཨབྷིཀྐནྟེནཱཏི ཨཏིཀནྟེན ཨཏིམནཱཔེན, ཨབྷིརཱུཔེནཱཏི ཨཏྠོ. ཝཎྞེནཱཏི ཚཝིཝཎྞེན. ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱཏི སབྦཱཔི དས དིསཱ ཛོཏེནྟཱི ཨེཀཱལོཀཾ ཀརོནྟཱི. ཀིཾ ཝིཡཱཏི ཨཱཧ ‘‘ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ’’ཏི. ཨུསྶནྣཱ པབྷཱ ཨེཏཱཡ དྷཱིཡཏི, ཨོསདྷཱིནཾ ཝཱ ཨནུབལཔྤདཱཡིཀཱཏི ཀཏྭཱ ‘‘ཨོསདྷཱི’’ཏི ལདྡྷནཱམཱ ཏཱརཀཱ ཡཐཱ སམནྟཏོ ཨཱལོཀཾ ཀུརུམཱནཱ ཏིཊྛཏི, ཨེཝམེཝ ཏྭཾ སབྦཱ དིསཱ ཨོབྷཱསཡནྟཱི ཏིཊྛསཱིཏི.

༧༧. སབྦགཏྟེཧཱིཏི སབྦེཧི སརཱིརཱཝཡཝེཧི, སཀལེཧི ཨངྒཔཙྩངྒེཧི ཨོབྷཱསཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ, ཧེཏུམྷི ཙེཏཾ ཀརཎཝཙནཾ. སབྦཱ ཨོབྷཱསཏེ དིསཱཏི སབྦཱཔི དསདིསཱ ཝིཛྫོཏཏི. ‘‘ཨོབྷཱསརེ’’ཏིཔི པཋནྟི, ཏེསཾ སབྦཱ དིསཱཏི བཧུཝཙནམེཝ དཊྛབྦཾ.

༨༡. པདཱིཔཀཱལམྷཱིཏི པདཱིཔཀརཎཀཱལེ, པདཱིཔུཛྫལནཡོགྒེ ཨནྡྷཀཱརེཏི ཨཏྠོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཡོ ཨནྡྷཀཱརམྷི ཏིམཱིསིཀཱཡ’’ནྟི, བཧལེ མཧནྡྷཀཱརེཏི ཨཏྠོ. དདཱཏི དཱིཔནྟི པདཱིཔཾ ཨུཛྫཱལེནྟོ ཝཱ ཨནུཛྫཱལེནྟོ ཝཱ པདཱིཔདཱནཾ དདཱཏི, པདཱིཔོཔཀརཎཱནི དཀྑིཎེཡྻེ ཨུདྡིསྶ པརིཙྩཛཏི. ཨུཔཔཛྫཏི ཛོཏིརསཾ ཝིམཱནནྟི པཊིསནྡྷིགྒཧཎཝསེན ཛོཏིརསཾ ཝིམཱནཾ ཨུཔགཙྪཏཱིཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཐ ཡཐཱཔུཙྪིཏེ ཨཏྠེ དེཝཏཱཡ ཀཐིཏེ ཐེརོ ཏམེཝ ཀཐཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ དཱནཱདིཀཐཱཡ ཏསྶཱ ཀལླཙིཏྟཱདིབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སཔརིཝཱརཱ སཱ དེཝཏཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཐེརོ ཏཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི, བྷགཝཱ ཏསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཛཱཏཱ, མཧཱཛནོ ཝིསེསཏོ དཱིཔདཱནེ སཀྐཙྩཀཱརཱི ཨཧོསཱིཏི.

དཱིཔཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཏིལདཀྑིཎཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཏིལདཀྑིཎཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཙ སམཡེན རཱཛགཧེ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི གབྦྷིནཱི ཏིལེ དྷོཝིཏྭཱ ཨཱཏཔེ སུཀྑཱཔེཏི ཏེལཾ ཀཱཏུཀཱམཱ. སཱ ཙ པརིཀྑཱིཎཱཡུཀཱ ཏཾ དིཝསམེཝ ཙཝནདྷམྨཱ, ནིརཡསཾཝཏྟནིཀཾ ཙསྶཱ ཀམྨཾ ཨོཀཱསཾ ཀཏྭཱ ཋིཏཾ. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ པཙྩཱུསཝེལཱཡཾ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ དིབྦཙཀྑུནཱ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཨིཏྠཱི ཨཛྫ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟིསྶཏི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཏིལབྷིཀྑཱཔཊིགྒཧཎེན ཏཾ སགྒཱུཔགཾ ཀརེཡྻ’’ནྟི. སོ སཱཝཏྠིཏོ ཏངྑཎེནེཝ རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨནུཔུབྦེན ཏསྶཱ གེཧདྭཱརཾ པཱཔུཎི. སཱ ཨིཏྠཱི བྷགཝནྟཾ པསྶིཏྭཱ སཉྫཱཏཔཱིཏིསོམནསྶཱ སཧསཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཀཏཉྫལཱི ཨཉྙཾ དཱཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨཔསྶནྟཱི ཧཏྠཔཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཏིལེ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཉྫལིཔཱུརཾ ཏིལཾ བྷགཝཏོ པཏྟེ ཨཱཀིརིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡི. ཏཾ བྷགཝཱ ཨནུཀམྤམཱནོ ‘‘སུཁིནཱི ཧོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དྭཱདསཡོཛནིཀེ ཀནཀཝིམཱནེ སུཏྟཔབུདྡྷཱ ཝིཡ ནིབྦཏྟི.

ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝུཏཾ མཧཏིཡཱ དེཝིདྡྷིཡཱ ཝིརོཙམཱནམུཔགནྟྭཱ –

༨༥.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༨༦.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༨༧.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – པུཙྪི;

༨༨.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༨༩.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ.

༩༠.

‘‘ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བུདྡྷཾ, ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལཾ;

ཨཱསཛྫ དཱནཾ ཨདཱསིཾ, ཨཀཱམཱ ཏིལདཀྑིཎཾ;

དཀྑིཎེཡྻསྶ བུདྡྷསྶ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༩༡.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༩༢.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

སཱ ཝིསྶཛྫེསི.

༩༠. ཏཏྠ ཨཱསཛྫཱཏི ཨཡཾ ཨཱསཛྫ-སདྡོ ‘‘ཨཱསཛྫ ནཾ ཏཐཱགཏ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༥༠) གྷཊྚེན ཨཱགཏོ. ‘‘ཨཱསཛྫ དཱནཾ དེཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༣༦; ཨ. ནི. ༨.༣༡) སམཱགམེ. ཨིདྷཱཔི སམཱགམེཡེཝ དཊྛབྦོ. ཏསྨཱ ཨཱསཛྫཱཏི སམཱགནྟྭཱ, སམཝཱཡེན སམྤཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨཀཱམཱ’’ཏི. སཱ ཧི དེཡྻདྷམྨསཾཝིདྷཱནཔུབྦཀཾ པུརིམསིདྡྷཾ དཱནསངྐཔྤཾ ཝིནཱ སཧསཱ སམྤཏྟེ བྷགཝཏི པཝཏྟིཏཾ ཏིལདཱནཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཨཱསཛྫ དཱནཾ ཨདཱསིཾ, ཨཀཱམཱ ཏིལདཀྑིཎ’’ནྟི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཏིལདཀྑིཎཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. པཋམཔཏིབྦཏཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཀོཉྩཱ མཡཱུརཱ དིཝིཡཱ ཙ ཧཾསཱཏི པཏིབྦཏཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏཏྠ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི པཏིབྦཏཱ ཨཧོསི བྷཏྟུ ཨནུཀཱུལཝཏྟིནཱི ཁམཱ པདཀྑིཎགྒཱཧིནཱི, ན ཀུདྡྷཱཔི པཊིཔྥརཏི, ཨཕརུསཝཱཙཱ སཙྩཝཱདིནཱི སདྡྷཱ པསནྣཱ ཡཐཱཝིབྷཝཾ དཱནཱནི ཙ ཨདཱསི. སཱ ཀེནཙིདེཝ རོགེན ཕུཊྛཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ པུརིམནཡེནེཝ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ དེཝདྷཱིཏརཾ མཧཏིཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟིཾ དིསྭཱ ཏསྶཱ སམཱིཔམུཔགཏོ. སཱ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝུཏཱ སཊྛིསཀཊབྷཱརཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཏྟབྷཱཝཱ ཐེརསྶ པཱདེསུ སིརསཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཐེརོཔི ཏཱཡ ཀཏཔུཉྙཀམྨཾ པུཙྪནྟོ –

༩༣.

‘‘ཀོཉྩཱ མཡཱུརཱ དིཝིཡཱ ཙ ཧཾསཱ, ཝགྒུསྶརཱ ཀོཀིལཱ སམྤཏནྟི;

པུཔྥཱབྷིཀིཎྞཾ རམྨམིདཾ ཝིམཱནཾ, ཨནེཀཙིཏྟཾ ནརནཱརིསེཝིཏཾ.

༩༤.

‘‘ཏཏྠཙྪསི དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, ཨིདྡྷཱི ཝིཀུབྦནྟི ཨནེཀརཱུཔཱ;

ཨིམཱ ཙ ཏེ ཨཙྪརཱཡོ སམནྟཏོ, ནཙྩནྟི གཱཡནྟི པམོདཡནྟི ཙ.

༩༥.

‘‘དེཝིདྡྷིཔཏྟཱསི མཧཱནུབྷཱཝེ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – ཨཱཧ;

༩༦.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༩༧.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པཏིབྦཏཱནཉྙམནཱ ཨཧོསིཾ;

མཱཏཱཝ པུཏྟཾ ཨནུརཀྑམཱནཱ, ཀུདྡྷཱཔིཧཾ ནཔྥརུསཾ ཨཝོཙཾ.

༩༨.

‘‘སཙྩེ ཋིཏཱ མོསཝཛྫཾ པཧཱཡ, དཱནེ རཏཱ སངྒཧིཏཏྟབྷཱཝཱ;

ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ པསནྣཙིཏྟཱ, སཀྐཙྩ དཱནཾ ཝིཔུལཾ ཨདཱསིཾ.

༩༩.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༠༠.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

སཱ དེཝཏཱ ཝིསྶཛྫེསི.

༩༣. ཏཏྠ ཀོཉྩཱཏི ཀོཉྩསཀུཎཱ, ཡེ ‘‘སཱརསཱ’’ཏིཔི ཝུཙྩནྟི. མཡཱུརཱཏི མོརཱ. དིཝིཡཱཏི དིབྦཱནུབྷཱཝཱ. ཨིདཉྷི པདཾ ‘‘དིཝིཡཱ ཀོཉྩཱ, དིཝིཡཱ མཡཱུརཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཙཏཱུཧིཔི པདེཧི ཡོཛེཏབྦཾ. ཧཾསཱཏི སུཝཎྞཧཾསཱདིཧཾསཱ. ཝགྒུསྶརཱཏི མདྷུརསྶརཱ. ཀོཀིལཱཏི ཀཱལ༹ཀོཀིལཱ ཙེཝ སུཀྐཀོཀིལཱ ཙ. སམྤཏནྟཱིཏི དེཝཏཱཡ ཨབྷིརམཎཏྠཾ ཀཱིལ༹ནྟཱ ལལ༹ནྟཱ སམནྟཏོ པཏནྟི ཝིཙརནྟི. ཀོཉྩཱདིརཱུཔེན ཧི དེཝཏཱཡ རཏིཛནནཏྠཾ པརིཝཱརབྷཱུཏཱ དེཝཏཱ ཀཱིལ༹ནྟཱ ལལ༹ནྟཱ ‘‘ཀོཉྩཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝུཏྟཱ. པུཔྥཱབྷིཀིཎྞནྟི གནྠིཏཱགནྠིཏེཧི ནཱནཱཝིདྷརཏནཀུསུམེཧི ཨོཀིཎྞཾ. རམྨནྟི རམཎཱིཡཾ, མནོརམནྟི ཨཏྠོ. ཨནེཀཙིཏྟནྟི ཨནེཀེཧི ཨུཡྻཱནཀཔྤརུཀྑཔོཀྑརཎིཨཱདཱིཧི ཝིམཱནེསུ ཙ ཨནེཀེཧི བྷིཏྟིཝིསེསཱདཱིཧི ཙིཏྟཾ. ནརནཱརིསེཝིཏནྟི པརིཝཱརབྷཱུཏེཧི དེཝཔུཏྟེཧི དེཝདྷཱིཏཱཧི ཙ ཨུཔསེཝིཏཾ.

༩༤. ཨིདྡྷཱི ཝིཀུབྦནྟི ཨནེཀརཱུཔཱཏི ནཱནཱརཱུཔཱནཾ ཝིདཾསནེན ཨནེཀརཱུཔཱ ཀམྨཱནུབྷཱཝསིདྡྷཱ ཨིདྡྷཱི ཝིཀུབྦནྟཱི ཝིཀུབྦནིདྡྷིཡོ ཝལཉྫེནྟཱི ཨཙྪསཱིཏི ཡོཛནཱ.

༩༧. ཨནཉྙམནཱཏི པཏིབྦཏཱ, པཏིཏོ ཨཉྙསྨིཾ མནོ ཨེཏིསྶཱཏི ཨཉྙམནཱ, ན ཨཉྙམནཱཏི ཨནཉྙམནཱ, མཡ྄ཧཾ སཱམིཀཏོ ཨཉྙསྨིཾ པུརིསེ པཱཔཀཾ ཙིཏྟཾ ན ཨུཔྤཱདེསིནྟི ཨཏྠོ. མཱཏཱཝ པུཏྟཾ ཨནུརཀྑམཱནཱཏི ཡཐཱ མཱཏཱ པུཏྟཾ, ཨེཝཾ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀཾ, སབྦེཔི ཝཱ སཏྟེ ཧིཏེསིཏཱཡ ཨཧིཏཱཔནཡནཀཱམཏཱཡ ཙ ཨནུདྡཡམཱནཱ. ཀུདྡྷཱཔིཧཾ ནཔྥརུསཾ ཨཝོཙནྟི པརེན ཀཏཾ ཨཕཱསུཀཾ པཊིཙྩ ཀུདྡྷཱཔི སམཱནཱ ཨཧཾ ཕརུསཝཙནཾ ན ཀཐེསིཾ, ཨཉྙདཏྠུ པིཡཝཙནམེཝ ཨབྷཱསིནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༩༨. སཙྩེ ཋིཏཱཏི སཙྩེ པཏིཊྛིཏཱ. ཡསྨཱ མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎིཡཱ སཙྩེ པཏིཊྛིཏཱ ནཱམ ཧོཏི, ན ཀདཱཙི སཙྩཝཙནམཏྟེནཱཏི ཨཱཧ – མོསཝཛྫཾ པཧཱཡཱཏི མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ. དཱནེ རཏཱཏི དཱནེ ཨབྷིརཏཱ, ཡུཏྟཔྤཡུཏྟཱཏི ཨཏྠོ. སངྒཧིཏཏྟབྷཱཝཱཏི སངྒཧཝཏྠཱུཧི ཨཏྟཱནཾ ཝིཡ སབྷཱཝེནེཝ པརེསཾ སངྒཎྷནསཱིལཱ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ ཀམྨཕལསདྡྷཱཡ པསནྣཙིཏྟཱ སཀྐཙྩཾ ཙིཏྟཱིཀཱརེན ཨདཱསིཾ, ཨཉྙཉྩ ཝཏྠཱདིདཱནཾ ཝིཔུལཾ ཨུལཱ༹རཾ ཨདཱསིནྟི ཡོཛནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

པཏིབྦཏཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. དུཏིཡཔཏིབྦཏཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷནྟི དུཏིཡཔཏིབྦཏཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? སཱཝཏྠིཡཾ ཀིར ཨཉྙཏརཱ ཨུཔཱསིཀཱ པཏིབྦཏཱ ཧུཏྭཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ པཉྩ སཱིལཱནི སུཝིསུདྡྷཱནི ཀཏྭཱ རཀྑི, ཡཐཱཝིབྷཝཉྩ དཱནཱནི ཨདཱསི, སཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨུཔྤཛྫི. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༡༠༡.

‘‘ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷཾ རུཙིརཾ པབྷསྶརཾ, ཝིམཱནམཱརུཡ྄ཧ ཨནེཀཙིཏྟཾ;

ཏཏྠཙྪསི དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, ཨུཙྩཱཝཙཱ ཨིདྡྷི ཝིཀུབྦམཱནཱ;

ཨིམཱ ཙ ཏེ ཨཙྪརཱཡོ སམནྟཏོ, ནཙྩནྟི གཱཡནྟི པམོདཡནྟི ཙ.

༡༠༢.

‘‘དེཝིདྡྷིཔཏྟཱསི མཧཱནུབྷཱཝེ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – པུཙྪི;

༡༠༣.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༠༤.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ ཨཧོསིཾ;

པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ ཨཧོསིཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡིསྶཾ.

༡༠༥.

‘‘ཨམཛྫཔཱ ནོ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎིཾ, སཀེན སཱམིནཱ ཨཧོསིཾ ཏུཊྛཱ;

ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ པསནྣཙིཏྟཱ, སཀྐཙྩ དཱནཾ ཝིཔུལཾ ཨདཱསིཾ.

༡༠༦.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༠༧.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – ཝིསྶཛྫེསི;

༡༠༡. ཏཏྠ ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷནྟི ཝེལུ༹རིཡམཎིམཡཐམྦྷཾ. རུཙིརནྟི རམཎཱིཡཾ. པབྷསྶརནྟི ཨཏིཝིཡ བྷཱསུརཾ. ཨུཙྩཱཝཙཱཏི ཨུཙྩཱ ཙ ཨཝཙཱ ཙ, ཝིཝིདྷཱཏི ཨཏྠོ.

༡༠༤-༥. ཨུཔཱསིཀཱཏི སརཎགམནེན ཨུཔཱསིཀཱལཀྑཎེ ཋིཏཱ. ཝུཏྟཉྷི –

‘‘ཡཏོ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི, དྷམྨཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི, སངྒྷཾ སརཎཾ གཏོ ཧོཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨུཔཱསཀོ ཧོཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༥.༡༠༣༣).

ཙཀྑུམཏོཏི པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི ཙཀྑུམཏོ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ. ཨེཝཾ ཨུཔཱསིཀཱབྷཱཝཀིཏྟནེན ཨཱསཡསུདྡྷིཾ དསྶེཏྭཱ པཡོགསུདྡྷིཾ དསྶེཏུཾ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སཀེན སཱམིནཱ ཨཧོསིཾ ཏུཊྛཱཏི མིཙྪཱཙཱརཱཝེརམཎིམཱཧ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

དུཏིཡཔཏིབྦཏཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༣. པཋམསུཎིསཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི སུཎིསཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? སཱཝཏྠིཡཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ གེཧེ ཨེཀཱ ཀུལསུཎྷཱ གེཧཾ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛཾ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརཾ དིསྭཱ སཉྫཱཏཔཱིཏིསོམནསྶཱ ‘‘ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ ཨུཏྟམཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ཨུཔཊྛིཏ’’ནྟི ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ པཱུཝབྷཱགཾ ཨཱདཱཡ ཨཱདརེན ཐེརསྶ ཨུཔནེསི, ཐེརོ ཏཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ གཏོ. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨུཔྤཛྫི. སེསཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟསདིསམེཝ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༡༠༨.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༡༠༩.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༡༠.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༡༡.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༡༢.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, སུཎིསཱ ཨཧོསིཾ སསུརསྶ གེཧེ.

༡༡༣.

‘‘ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བྷིཀྑུཾ, ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལཾ;

ཏསྶ ཨདཱསཧཾ པཱུཝཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི;

བྷཱགཌྜྷབྷཱགཾ དཏྭཱན, མོདཱམི ནནྡནེ ཝནེ.

༡༡༤.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༡༥.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༡༢. ཏཏྠ སུཎིསཱཏི པུཏྟསྶ བྷརིཡཱ. ཨིཏྠིཡཱ ཧི སཱམིཀསྶ པིཏཱ ‘‘སསུརོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྶ ཙ སཱ ‘‘སུཎིསཱ’’ཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘སུཎིསཱ ཨཧོསིཾ སསུརསྶ གེཧེ’’ཏི.

༡༡༣. བྷཱགཌྜྷབྷཱགནྟི ཨཏྟནཱ ལདྡྷཔཊིཝཱིསཏོ ཨུཔཌྜྷབྷཱགཾ. མོདཱམི ནནྡནེ ཝནེཏི ཐེརེན ནནྡནཝནེ དིཊྛཏཱཡ ཨཱཧ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སུཎིསཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༤. དུཏིཡསུཎིསཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི དུཏིཡསུཎིསཱཝིམཱནཾ. ཨེཏྠ པན ཨཔུབྦཾ ནཏྠི, ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ ཀུམྨཱསདཱནམེཝ ཝིསེསོ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༡༡༦.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༡༡༧.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༡༨.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༡༩.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༢༠.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, སུཎིསཱ ཨཧོསིཾ སསུརསྶ གེཧེ.

༡༢༡.

‘‘ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བྷིཀྑུཾ, ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལཾ;

ཏསྶ ཨདཱསཧཾ བྷཱགཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི;

ཀུམྨཱསཔིཎྜཾ དཏྭཱན, མོདཱམི ནནྡནེ ཝནེ.

༡༢༢.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༢༣.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༢༡. ཏཏྠ བྷཱགནྟི ཀུམྨཱསཀོཊྛཱསཾ. ཏེནཱཧ ‘‘ཀུམྨཱསཔིཎྜཾ དཏྭཱནཱ’’ཏི. ཀུམྨཱསོཏི ཙ ཡཝཀུམྨཱསོ ཝུཏྟོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

དུཏིཡསུཎིསཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༥. ཨུཏྟརཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཨུཏྟརཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན ཙ སམཡེན པུཎྞོ ནཱམ དུགྒཏཔུརིསོ རཱཛགཧསེཊྛིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཛཱིཝཏི, ཏསྶ བྷརིཡཱ ཨུཏྟརཱ, ཨུཏྟརཱ ཙ ནཱམ དྷཱིཏཱཏི དྭེ ཨེཝ གེཧམཱནུསཀཱ. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛགཧེ ‘‘མཧཱཛནེན སཏྟཱཧཾ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹ཏབྦ’’ནྟི གྷོསནཾ ཀརིཾསུ. ཏཾ སུཏྭཱ སེཊྛི པཱཏོཝ ཨཱགཏཾ པུཎྞཾ ‘‘ཏཱཏ, ཨམྷཱཀཾ པརིཛནོ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹ཏུཀཱམོ, ཏྭཾ ཀིཾ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལི༹སྶསི, ཨུདཱཧུ བྷཏིཾ ཀརིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱམི, ནཀྑཏྟཾ ནཱམ སདྷནཱནཾ ཧོཏི, མམ པན གེཧེ སྭཱཏནཱཡ ཡཱགུཏཎྜུལཱནིཔི ནཏྠི, ཀིཾ མེ ནཀྑཏྟེན? གོཎེ ལབྷནྟོ ཀསིཏུཾ གམིསྶཱམཱི’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི གོཎེ གཎྷསྶཱུ’’ཏི. སོ བལཝགོཎེ ཙ བྷདྡནངྒལཉྩ གཧེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ནཱགརཱ ནཀྑཏྟཾ ཀཱིལ༹ནྟི, ཨཧཾ དལིདྡཏཱཡ བྷཏིཾ ཀཱཏུཾ གམིསྶཱམི, མཡ྄ཧམྤི ཏཱཝ ཨཛྫ དིགུཎཾ ནིཝཱཔཾ པཙིཏྭཱ བྷཏྟཾ ཨཱཧརེཡྻཱསཱི’’ཏི བྷརིཡཾ ཝཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཨགམཱསི.

སཱརིཔུཏྟཏྠེརོཔི སཏྟཱཧཾ ནིརོདྷསམཱཔནྣོ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ ཨཛྫ མཡཱ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ པུཎྞཾ ཨཏྟནོ ཉཱཎཛཱལསྶ ཨནྟོ པཝིཊྛཾ དིསྭཱ ‘‘སདྡྷོ ནུ ཁོ ཨེས, སཀྑིསྶཏི ཝཱ མེ སངྒཧཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ སདྡྷབྷཱཝཉྩ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠབྷཱཝཉྩ ཏཔྤཙྩཡཱ ཙ ཏསྶ མཧཱསམྤཏྟིཔཊིལཱབྷཾ ཉཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ ཏསྶ ཀསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨཱཝཱཊཏཱིརེ ཨེཀཾ གུམྦཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. པུཎྞོ ཐེརཾ དིསྭཱཝ ཀསིཾ ཋཔེཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘དནྟཀཊྛེན ཨཏྠོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དནྟཀཊྛཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. ཨཐསྶ ཐེརོ པཏྟཉྩ པརིསྶཱཝནཉྩ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ‘‘པཱནཱིཡེན ཨཏྠོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ཨཱདཱཡ པཱནཱིཡཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཨདཱསི.

ཐེརོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ པརེསཾ པཙྪིམགེཧེ ཝསཏི, སཙསྶ གེཧདྭཱརཾ གམིསྶཱམི, ཨིམསྶ བྷརིཡཱ མཾ དཊྛུཾ ན སཀྑིསྶཏི, ཡཱཝསྶ བྷརིཡཱ བྷཏྟཾ ཨཱདཱཡ མགྒཾ པཊིཔཛྫཏི, ཏཱཝ ཨིདྷེཝ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཏྠེཝ ཐོཀཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཏསྶཱ མགྒཱརུལ༹ྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨནྟོནགརཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. སཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཐེརཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཔྤེཀདཱཧཾ དེཡྻདྷམྨེ སཏི ཨཡྻཾ ན པསྶཱམི, ཨཔྤེཀདཱ མེ ཨཡྻཾ པསྶནྟིཡཱ དེཡྻདྷམྨོ ན ཧོཏི, ཨཛྫ པན མེ ཨཡྻོ ཙ དིཊྛོ, དེཡྻདྷམྨོ ཙཱཡཾ ཨཏྠི, ཀརིསྶཏི ནུ ཁོ མེ སངྒཧ’’ནྟི. སཱ བྷཏྟབྷཱཛནཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཐེརཾ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིདཾ ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱཏི ཨཙིནྟེཏྭཱ དཱསསྶ ཝོ སངྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ཐེརོ པཏྟཾ ཨུཔནཱམེཏྭཱ ཏཱཡ ཨེཀེན ཧཏྠེན བྷཱཛནཾ དྷཱརེཏྭཱ ཨེཀེན ཧཏྠེན ཏཏོ བྷཏྟཾ དདམཱནཱཡ ཨུཔཌྜྷབྷཏྟེ དིནྣེ ‘‘ཨལ’’ནྟི ཧཏྠེན པཏྟཾ པིདཧི. སཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨེཀོཝ པཊིཝཱིསོ, ན སཀྐཱ དྭིདྷཱ ཀཱཏུཾ, ཏུམྷཱཀཾ དཱསསྶ ཨིདྷལོཀསངྒཧཾ ཨཀཏྭཱ པརལོཀསངྒཧཾ ཀརོཐ, ནིརཝསེསམེཝ དཱཏུཀཱམཱམྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སབྦམེཝསྶ པཏྟེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེཧི དིཊྛདྷམྨསྶ བྷཱགིནཱི ཨསྶ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. ཐེརོ ‘‘ཨེཝཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཋིཏཀོཝ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨུདཀཕཱསུཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཨཀཱསི. སཱཔི པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ཏཎྜུལེ པརིཡེསིཏྭཱ བྷཏྟཾ པཙི.

པུཎྞོཔི ཨཌྜྷཀརཱིསམཏྟཾ ཋཱནཾ ཀསིཏྭཱ ཛིགྷཙྪཾ སཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ གོཎེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨེཀཾ རུཀྑཚཱཡཾ པཝིསིཏྭཱ མགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ བྷརིཡཱ བྷཏྟམཱདཱཡ གཙྪམཱནཱ ཏཾ དིསྭཱཝ ‘‘ཨེས ཛིགྷཙྪཱཔཱིལི༹ཏོ མཾ ཨོལོཀེནྟོ ནིསིནྣོ, སཙེ མཾ ‘ཨཏིཝིཡ ཙིརཱཡཱི’ཏི ཏཛྫེཏྭཱ པཏོདལཊྛིཡཱ པཧརིསྶཏི, མཡཱ ཀཏཀམྨཾ ནིརཏྠཀཾ བྷཝིསྶཏི, པཊིཀཙྩེཝསྶ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘སཱམི, ཨཛྫེཀདིཝསཾ ཙིཏྟཾ པསཱདེཧི, མཱ མཡཱ ཀཏཀམྨཾ ནིརཏྠཀཾ ཀརི, ཨཧཾ པཱཏོཝ ཏེ བྷཏྟཾ ཨཱཧརནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ དྷམྨསེནཱཔཏིཾ དིསྭཱ ཏཝ བྷཏྟཾ ཏསྶ དཏྭཱ པུན གེཧཾ གནྟྭཱ བྷཏྟཾ པཙིཏྭཱ ཨཱགཏཱ, པསཱདེཧི, སཱམི, ཙིཏྟ’’ནྟི. སོ ‘‘ཀིཾ ཝདེསི, བྷདྡེ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ པུན ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, སཱདྷུ ཝཏ ཏེ ཀཏཾ མམ བྷཏྟཾ ཨཡྻསྶ དདམཱནཱཡ, མཡཱཔིསྶ ཨཛྫ པཱཏོཝ དནྟཀཊྛཉྩ མུཁོདཀཉྩ དིནྣ’’ནྟི པསནྣམཱནསོ ཏཾ ཝཙནཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ཨུསྶཱུརེ ལདྡྷབྷཏྟཏཱཡ ཀིལནྟཀཱཡོ ཏསྶཱ ཨངྐེ སཱིསཾ ཀཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི.

ཨཐསྶ པཱཏོཝ ཀསིཏཊྛཱནཾ པཾསུཙུཎྞཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦཾ རཏྟསུཝཎྞཾ ཧུཏྭཱ ཀཎིཀཱརཔུཔྥརཱསི ཝིཡ སོབྷམཱནཾ ཨཊྛཱསི. སོ པབུདྡྷོ ཨོལོཀེཏྭཱ བྷརིཡཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ, ཨེཏཾ མཡཱ ཀསིཏཊྛཱནཾ སབྦཾ མམ སུཝཎྞཾ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ མེ ཨཏིཨུསྶཱུརེ ལདྡྷབྷཏྟཏཱཡ ཨཀྑཱིནི བྷམནྟཱི’’ཏི. ‘‘སཱམི, མཡ྄ཧམྤི ཨེཝམེཝ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི. སོ ཨུཊྛཱཡ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨེཀཾ པིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ནངྒལསཱིསེ པཧརིཏྭཱ སུཝཎྞབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཧོ ཨཡྻསྶ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ དིནྣདཱནེ ཨཛྫེཝ ཝིཔཱཀོ དསྶིཏོ, ན ཁོ པན སཀྐཱ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུ’’ནྟི བྷརིཡཱཡ ཨཱབྷཏཾ བྷཏྟཔཱཏིཾ སུཝཎྞསྶ པཱུརེཏྭཱ རཱཛཀུལཾ གནྟྭཱ རཉྙཱ ཀཏོཀཱསོ པཝིསིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏཱཏཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘དེཝ, ཨཛྫ མཡཱ ཀསིཏཊྛཱནཾ སབྦཾ སུཝཎྞརཱསིམེཝ ཧུཏྭཱ ཋིཏཾ, སུཝཎྞཾ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀོསི ཏྭ’’ནྟི? ‘‘པུཎྞོ ནཱམཱཧ’’ནྟི. ‘‘ཀིཾ པན ཏེ ཨཛྫ ཀཏ’’ནྟི? ‘‘དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ མེ པཱཏོཝ དནྟཀཊྛཉྩ མུཁོདཀཉྩ དིནྣཾ, བྷརིཡཱཡཔི མེ མཡ྄ཧཾ ཨཱཧཊབྷཏྟཾ ཏསྶེཝ དིནྣ’’ནྟི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨཛྫེཝ ཀིར བྷོ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ དིནྣདཱནེ ཝིཔཱཀོ དསྶིཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘བཧཱུནི སཀཊསཧསྶཱནི པཧིཎིཏྭཱ སུཝཎྞཾ ཨཱཧརཱཔེཐཱ’’ཏི. རཱཛཱ སཀཊཱནི པཧིཎི. རཱཛཔུརིསེསུ ‘‘རཉྙོ སནྟཀ’’ནྟི གཎྷནྟེསུ གཧིཏཾ གཧིཏཾ མཏྟིཀཱཝ ཧོཏི. ཏེཧི གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙིཏེ ‘‘ཏཱཏཱ, ཏུམྷེཧི ཀིནྟི ཝཏྭཱ གཧིཏ’’ནྟི པུཊྛཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟཀ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཏེན ཧི, ཏཱཏཱ, པུན གཙྪཐ, ‘‘པུཎྞསྶ སནྟཀ’’ནྟི ཝཏྭཱ གཎྷཐཱཏི. ཏེ ཏཐཱ ཀརིཾསུ གཧིཏཾ གཧིཏཾ སུཝཎྞམེཝ ཨཧོསི. ཏཾ སབྦཾ ཨཱཧརིཏྭཱ རཱཛངྒཎེ རཱསིཾ ཨཀཾསུ, ཨསཱིཏིཧཏྠུབྦེདྷོ རཱསི ཨཧོསི. རཱཛཱ ནཱགརེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཨཏྠི ཀསྶཙི ཨེཏྟཀཾ སུཝཎྞ’’ནྟི? ‘‘ནཏྠི, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པནསྶ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘སེཊྛིཙྪཏྟཾ, དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘བཧུདྷནསེཊྛི ནཱམ ཧོཏཱུ’’ཏི མཧནྟེན བྷོགེན སདྡྷིཾ ཏསྶ སེཊྛིཙྪཏྟཾ ཨདཱསི.

ཨཐ ནཾ སོ ཨཱཧ ‘‘མཡཾ, དེཝ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ པརཀུལེ ཝསིམྷཱ, ཝསནཊྛཱནཾ ནོ དེཐཱ’’ཏི. ཏེན ཧི པསྶ, ཨེས གུམྦོ པཉྙཱཡཏི, ཨེཏཾ ཧརཱཔེཏྭཱ གེཧཾ ཀཱརེཧཱིཏི པུརཱཎསེཊྛིསྶ གེཧཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑི. སོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཀཏིཔཱཧེནེཝ གེཧཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ གེཧཔཝེསནམངྒལཉྩ ཚཏྟམངྒལཉྩ ཨེཀཏོཝ ཀརོནྟོ སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དཱནཾ ཨདཱསི. ཨཐསྶ སཏྠཱ དཱནཱནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ཨནུཔུབྦིཾ ཀཐཾ ཀཐེསི. དྷམྨཀཐཱཝསཱནེ པུཎྞསེཊྛི ཙ བྷརིཡཱ ཙསྶ དྷཱིཏཱ ཙ ཨུཏྟརཱཏི ཏཡོཔི ཛནཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧེསུཾ.

ཨཔརབྷཱགེ རཱཛགཧསེཊྛི པུཎྞསེཊྛིནོ དྷཱིཏརཾ ཨཏྟནོ པུཏྟསྶ ཝཱརེསི. སོ ‘‘ནཱཧཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘མཱ ཨེཝཾ ཀརོཏུ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨམྷེ ནིསྶཱཡ ཝསནྟེནེཝ ཏེ སམྤཏྟི ལདྡྷཱ, དེཏུ མེ པུཏྟསྶ ཏེ དྷཱིཏར’’ནྟི ཨཱཧ. སོ ‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ཏུམྷེ, མམ དྷཱིཏཱ ཏཱིཧི རཏནེཧི ཝིནཱ ཝསིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ནེཝསྶ དྷཱིཏརཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བཧཱུ སེཊྛིགཧཔཏིཀཱདཡོ ཀུལཔུཏྟཱ ‘‘མཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསཾ བྷིནྡི, དེཧིསྶ དྷཱིཏར’’ནྟི ཡཱཙིཾསུ. སོ ཏེསཾ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཱསཱལ༹ྷིཔུཎྞམཱཡ དྷཱིཏརཾ ཨདཱསི. སཱ པཏིཀུལཾ གཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑུཾ ཝཱ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏུཾ དཱནཾ ཝཱ དཱཏུཾ དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཾ ནཱལཏྠ, ཨེཝཾ ཨཌྜྷཏིཡེསུ མཱསེསུ ཝཱིཏིཝཏྟེསུ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཋིཏེ པརིཙཱརིཀེ པུཙྪི ‘‘ཨིདཱནི ཀིཏྟཀཾ ཨནྟོཝསྶཾ ཨཝསིཊྛ’’ནྟི? ‘‘ཨཌྜྷམཱསོ, ཨཡྻེ’’ཏི. སཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སཱསནཾ པཧིཎི ‘‘ཀསྨཱ མཾ ཨེཝརཱུཔེ བནྡྷནཱགཱརེ པཀྑིཔིཾསུ, ཝརཾ ཏུམྷེཧི མཾ ལཀྑཎཱཧཏཾ ཀཏྭཱ པརེསཾ དཱསིཾ སཱཝེཏུཾ, ན ཨེཝརཱུཔསྶ མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ ཀུལསྶ དཱཏུཾ, ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑུདསྶནཱདཱིསུ ཨེཀམྤི པུཉྙཾ ཀཱཏུཾ ན ལབྷཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶཱ པིཏཱ ‘‘དུཀྑིཏཱ ཝཏ མེ དྷཱིཏཱ’’ཏི ཨནཏྟམནཏཾ པཝེདེཏྭཱ པཉྩདས ཀཧཱཔཎསཧསྶཱནི པེསེསི, ‘‘ཨིམསྨིཾ ནགརེ སིརིམཱ ནཱམ གཎིཀཱ ཨཏྠི, དེཝསིཀཾ སཧསྶཾ གཎྷཱཏི, ཨིམེཧི ཀཧཱཔཎེཧི ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ སཱམིཀསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ སཡཾ ཡཐཱརུཙི པུཉྙཱནི ཀརོཏཱུ’’ཏི སཱསནཉྩ པཧིཎི. ཨུཏྟརཱ ཏཐཱ ཀཏྭཱ སཱམིཀེན སིརིམཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིམིད’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘སཱམི, ཨིམཾ ཨཌྜྷམཱསཾ མམ སཧཱཡིཀཱ ཏུམྷེ པརིཙརཏུ, ཨཧཾ པན ཨིམཾ ཨཌྜྷམཱསཾ དཱནཉྩེཝ དཱཏུཀཱམཱ དྷམྨཉྩ སོཏུཀཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ཨིཏྠིཾ དིསྭཱ ཨུཔྤནྣསིནེཧོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི.

ཨུཏྟརཱཔི ཁོ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམཾ ཨཌྜྷམཱསཾ ཨཉྙཏྠ ཨགནྟྭཱ ཨིདྷེཝ བྷིཀྑཱ གཧེཏབྦཱ’’ཏི སཏྠུ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ ཡཱཝ མཧཱཔཝཱརཎཱ, ཏཱཝ སཏྠཱརཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ དྷམྨཉྩ སོཏུཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཏུཊྛམཱནསཱ ‘‘ཨེཝཾ ཡཱགུཾ པཙཐ, ཨེཝཾ བྷཏྟཾ པཙཐ, ཨེཝཾ པཱུཝཾ པཙཐཱ’’ཏི མཧཱནསེ སབྦཀིཙྩཱནི སཾཝིདཧནྟཱི ཝིཙརཏི. ཨཐསྶཱ སཱམིཀོ ‘‘སྭེ མཧཱཔཝཱརཎཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཧཱནསཱབྷིམུཁོ ཝཱཏཔཱནེ ཋཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀརོནྟཱི སཱ ཨནྡྷབཱལཱ ཝིཙརཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེཏྭཱ ཏཾ སེདཀིལིནྣཾ ཚཱརིཀཱཡ ཨོཀིཎྞཾ ཨངྒཱརམསིམཀྑིཏཾ ཏཐཱ སཾཝིདཧིཏྭཱ ཝིཙརམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ ཨནྡྷབཱལཱ ཨེཝརཱུཔེ ཋཱནེ ཨིམཾ སིརིསམྤཏྟིཾ ནཱནུབྷཝཏི, ‘‘མུཎྜཀསམཎེ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’ཏི ཏུཊྛཙིཏྟཱ ཝིཙརཏཱི’’ཏི ཧསིཏྭཱ ཨཔགཉྪི.

ཏསྨིཾ ཨཔགཏེ ཏསྶ སནྟིཀེ ཋིཏཱ སིརིམཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨེས ཧསཏཱི’’ཏི ཏེནེཝ ཝཱཏཔཱནེན ཨོལོཀེནྟཱི ཨུཏྟརཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨིམིནཱ ཧསིཏཾ, ཨདྡྷཱ ཨིམསྶ ཨེཏཱཡ སདྡྷིཾ སནྠཝོ ཨཏྠཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. སཱ ཀིར ཨཌྜྷམཱསཾ ཏསྨིཾ གེཧེ བཱཧིརཀཨིཏྠཱི ཧུཏྭཱ ཝསམཱནཱཔི ཏཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ ཨཏྟནོ བཱཧིརཀཨིཏྠིབྷཱཝཾ ཨཛཱནིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ གྷརསཱམིནཱི’’ཏི སཉྙམཀཱསི. སཱ ཨུཏྟརཱཡ ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘དུཀྑམསྶཱ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱི’’ཏི པཱསཱདཱ ཨོརུཡ྄ཧ མཧཱནསཾ པཝིསིཏྭཱ པཱུཝཔཙནཊྛཱནེ པཀྐུཐིཏཾ སཔྤིཾ ཀཊཙྪུནཱ ཨཱདཱཡ ཨུཏྟརཱབྷིམུཁཾ པཱཡཱསི. ཨུཏྟརཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟིཾ དིསྭཱ ‘‘མམ སཧཱཡིཀཱཡ མཡ྄ཧཾ ཨུཔཀཱརོ ཀཏོ, ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨཏིསམྦཱདྷཾ, བྲཧྨལོཀོ ཨཏིནཱིཙཀོ, མམ པན སཧཱཡིཀཱཡ གུཎོཝ མཧནྟོ, ཨཧམྤི ཨེཏཾ ནིསྶཱཡ དཱནཉྩ དཱཏུཾ དྷམྨཉྩ སོཏུཾ ལབྷིཾ, སཙེ མམ ཨེཏིསྶཱཡ ཨུཔརི ཀོདྷོ ཨཏྠི, ཨིདཾ སཔྤི མཾ དཧཏུ, སཙེ ནཏྠི, མཱ མཾ དཧཏཱུ’’ཏི ཏཾ མེཏྟཱཡ ཕརི. ཏཱཡ ཏསྶཱ མཏྠཀེ ཨཱསིཉྩིཏམྤི པཀྐུཐིཏསཔྤི སཱིཏོདཀཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨིདཾ སཱིཏལཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུན ཀཊཙྪུཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཨཱགཙྪནྟིཾ ཨུཏྟརཱཡ དཱསིཡོ དིསྭཱ ‘‘ཨརེ དུབྦིནཱིཏེ ན ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻཱཡ ཨུཔརི པཀྐསཔྤིཾ ཨཱསིཉྩིཏུཾ ཨནུཙྪཝིཀཱ’’ཏི སནྟཛྫེནྟིཡོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨུཊྛཱཡ ཧཏྠེཧི ཙ པཱདེཧི ཙ པོཐེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པཱཏེསུཾ, ཨུཏྟརཱ ཝཱརེནྟཱིཔི ཝཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨཐ སཱ ཨུཔརི ཋཏྭཱ སབྦཱ དཱསིཡོ པཊིབཱཧིཏྭཱ ‘‘ཀིསྶ ཏེ ཨེཝརཱུཔཾ བྷཱརིཡཾ ཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟི སིརིམཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཨུཎྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ སཏཔཱཀཏེལེན ཨབྦྷཉྫི.

ཏསྨིཾ ཁཎེ སཱ ཨཏྟནོ བཱཧིརཀིཏྠིབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡཱ བྷཱརིཡཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ སཱམིཀསྶ ཧསིཏམཏྟཀཱརཎཱ ཨིམིསྶཱ ཨུཔརི པཀྐསཔྤིཾ ཨཱསིཉྩནྟིཡཱ, ཨཡཾ ‘གཎྷཐ ན’ནྟི དཱསིཡོ ན ཨཱཎཱཔེཏྭཱ མཾ ཝིཧེཋནཀཱལེཔི སབྦཱ དཱསིཡོ པཊིབཱཧིཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཀཏྟབྦམེཝ ཨཀཱསི. སཙཱཧཾ ཨིམཾ ན ཁམཱཔེསྶཱམི, མུདྡྷཱ མེ སཏྟདྷཱ ཕལེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶཱ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ‘‘ཨཡྻེ, ཁམཱཧི མེ དོས’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཨཧཾ སཔྤིཏིཀཱ དྷཱིཏཱ, པིཏརི མེ ཁམཱཔིཏེ ཁམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཧོཏུ, ཨཡྻེ, པིཏརམྤི ཏེ པུཎྞསེཊྛིཾ ཁམཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘པུཎྞོ མམ ཝཊྚེ ཛནཀཔིཏཱ, ཝིཝཊྚེ ཛནཀཔིཏརི ཁམཱཔིཏེ པན ཨཧཾ ཁམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཀོ པན ཏེ ཝིཝཊྚེ ཛནཀཔིཏཱ’’ཏི? ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི. ‘‘མཡ྄ཧཾ ཏེན སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ནཏྠི, ཨཧཾ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི? ‘‘སཏྠཱ སྭེ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨཱདཱཡ ཨིདྷཱགམིསྶཏི, ཏྭཾ ཡཐཱལདྡྷཾ སཀྐཱརཾ གཧེཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཁམཱཔེཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ, ཨཡྻེ’’ཏི ཨུཊྛཱཡ ཨཏྟནོ གེཧཾ གནྟྭཱ པཉྩསཏཔརིཙཱརིཀིཏྠིཡོ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ནཱནཱཝིདྷཱནི ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཱནི ཙེཝ སཱུཔེཡྻཱནི ཙ སམྤཱདེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཏཾ སཀྐཱརཾ ཨཱདཱཡ ཨུཏྟརཱཡ གེཧཾ ཨཱགནྟྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པཏྟེ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ཨཝིསཧནྟཱི ཨཊྛཱསི, ཏཾ སབྦཾ གཧེཏྭཱ ཨུཏྟརཱཝ སཾཝིདཧི.

སིརིམཱཔི སཏྠུ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ སདྡྷིཾ པརིཝཱརེན སཏྠུ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ པུཙྪི ‘‘ཀོ ཏེ ཨཔརཱདྷོ’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ མཡཱ ཧིཡྻོ ཨིདཾ ནཱམ ཀཏཾ, ཨཐ མེ སཧཱཡིཀཱ མཾ ཝིཧེཋཡམཱནཱ དཱསིཡོ ནིཝཱརེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨུཔཀཱརམེཝ ཨཀཱསི. སཱཧཾ ཨིམིསྶཱ གུཎཾ ཛཱནིཏྭཱ ཨིམཾ ཁམཱཔེསིཾ, ཨཐ མཾ ཨེསཱ ‘ཏུམྷེསུ ཁམཱཔིཏེསུ ཁམིསྶཱམཱི’ཏི ཨཱཧཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ ཀིར ཨུཏྟརེ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, སཱིསེ མེ སཧཱཡིཀཱཡ པཀྐསཔྤི ཨཱསིཏྟ’’ནྟི. ‘‘ཨཐ ཏཡཱ ཀིཾ ཙིནྟིཏ’’ནྟི? ‘‘ཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨཏིསམྦཱདྷཾ, བྲཧྨལོཀོ ཨཏིནཱིཙཀོ, མམ སཧཱཡིཀཱཡ གུཎོཝ མཧནྟོ, ཨཧཉྷི ཨེཏཾ ནིསྶཱཡ དཱནཉྩ དཱཏུཾ དྷམྨཉྩ སོཏུཾ ཨལཏྠཾ, སཙེ མེ ཨིམིསྶཱ ཨུཔརི ཀོདྷོ ཨཏྠི, ཨིདཾ མཾ དཧཏུ, ནོ ཙེ, མཱ དཧཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཨིམཾ མེཏྟཱཡ ཕརིཾ, བྷནྟེཏི. སཏྠཱ ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, ཨུཏྟརེ, ཨེཝཾ ཀོདྷཾ ཛིནིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀོདྷནོ ཧི ནཱམ ཨཀྐོདྷེན, ཨཀྐོསཀོ ཨནཀྐོསནྟེན, པརིབྷཱསཀོ ཨཔརིབྷཱསནྟེན, ཐདྡྷམཙྪརཱི ཨཏྟནོ སནྟཀསྶ དཱནེན, མུསཱཝཱདཱི སཙྩཝཙནེན ཛིནིཏབྦོ’’ཏི ཨིམམཏྠཾ དསྶེནྟོ –

‘‘ཨཀྐོདྷེན ཛིནེ ཀོདྷཾ, ཨསཱདྷུཾ སཱདྷུནཱ ཛིནེ;

ཛིནེ ཀདརིཡཾ དཱནེན, སཙྩེནཱལིཀཝཱདིན’’ནྟི. (དྷ. པ. ༢༢༣) –

ཨིམཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཙཏུསཙྩཀཐཾ ཨབྷཱསི. སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཏྟརཱ སཀདཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི, སཱམིཀོ ཙ སསུརོ ཙ སསྶུ ཙ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཙྪིཀརིཾསུ, སིརིམཱཔི པཉྩསཏཔརིཝཱརཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ ཨུཏྟརཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨུཔྤཛྫི. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཨུཏྟརཾ དེཝདྷཱིཏརཾ དིསྭཱ –

༡༢༤.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༡༢༥.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༢༦.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – པཊིཔུཙྪི;

༡༢༧.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༢༨.

‘‘ཨིསྶཱ ཙ མཙྪེརམཐོ པལཱ༹སོ, ནཱཧོསི མཡ྄ཧཾ གྷརམཱཝསནྟིཡཱ;

ཨཀྐོདྷནཱ བྷཏྟུ ཝསཱནུཝཏྟིནཱི, ཨུཔོསཐེ ནིཙྩཧམཔྤམཏྟཱ.

༡༢༩.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ.

༡༣༠.

‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཾ, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ;

སཉྙམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, ཝིམཱནཾ ཨཱཝསཱམཧཾ.

༡༣༡.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ, མུསཱཝཱདཱ ཙ སཉྙཏཱ;

ཐེཡྻཱ ཙ ཨཏིཙཱརཱ ཙ, མཛྫཔཱནཱ ཙ ཨཱརཀཱ.

༡༣༢.

‘‘པཉྩསིཀྑཱཔདེ རཏཱ, ཨརིཡསཙྩཱན ཀོཝིདཱ;

ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༡༣༣.

‘‘སཱཧཾ སཀེན སཱིལེན, ཡསསཱ ཙ ཡསསྶིནཱི;

ཨནུབྷོམི སཀཾ པུཉྙཾ, སུཁིཏཱ ཙམྷིནཱམཡཱ.

༡༣༤.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༣༥.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཧཾ ཨཀཱསིཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

དེཝཏཱཔིསྶ ཝིསྶཛྫེསི.

༡༢༦. མམ ཙ, བྷནྟེ, ཝཙནེན བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡེཡྻཱསི ‘‘ཨུཏྟརཱ ནཱམ བྷནྟེ, ཨུཔཱསིཀཱ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏཱི’’ཏི. ཨནཙྪརིཡཾ ཁོ པནེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ སཱམཉྙཕལེ བྱཱཀརེཡྻ, ཏཾ བྷགཝཱ སཀདཱགཱམིཕལེ བྱཱཀཱསཱིཏི.

༡༢༨. ཏཏྠ ཨིསྶཱ ཙ མཙྪེརམཐོ པལཱ༹སོ, ནཱཧོསི མཡ྄ཧཾ གྷརམཱཝསནྟིཡཱཏི ཡཱ ཙ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟཱིནཾ ཨཉྙཱསཾ ཨིཏྠཱིནཾ སམྤཏྟིཨཱདིཝིསཡཱ པརསམྤཏྟིཨུསཱུཡནལཀྑཎཱ ཨིསྶཱ, ཡཉྩ ཏཱཝཀཱལིཀཱདིཝསེནཱཔི ཀིཉྩི ཡཱཙནྟཱནཾ ཨདཱཏུཀཱམཏཱཡ ཨཏྟསམྤཏྟིནིགཱུཧནལཀྑཎཾ མཙྪརིཡཾ, ཡོ ཙ ཀུལཔདེསཱདིནཱ པརེཧི ཡུགགྒཱཧལཀྑཎོ པལཱ༹སོ ཨུཔྤཛྫཏི, སོ ཏིཝིདྷོཔི པཱཔདྷམྨོ གེཧེ ཋིཏཱཡ མཡ྄ཧཾ སཏིཔི པཙྩཡསམཝཱཡེ ནཱཧོསི ན ཨུཔྤཛྫི. ཨཀྐོདྷནཱཏི ཁནྟིམེཏྟཱནུདྡཡསམྤནྣཏཱཡ ཨཀུཛ྄ཛྷནསབྷཱཝཱ. བྷཏྟུ ཝསཱནུཝཏྟིནཱིཏི པུབྦུཊྛཱནཔཙྪཱནིཔཱཏནཱདིནཱ སཱམིཀསྶ ཨནུཀཱུལབྷཱཝེན ཝསེ ཝཏྟནསཱིལཱ, མནཱཔཙཱརིནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུཔོསཐེ ནིཙྩཧམཔྤམཏྟཱཏི ཨཧཾ ཨུཔོསཐསཱིལརཀྑཎེ ནིཙྩཾ ཨཔྤམཏྟཱ ཨཔྤམཱདཝིཧཱརིནཱི.

༡༢༩. ཏམེཝ ཨུཔོསཐེ ཨཔྤམཱདཾ དསྶེནྟཱི ཡེསུ དིཝསེསུ ཏཾ རཀྑིཏབྦཾ, ཡཱདིསཾ ཡཐཱ ཙ རཀྑིཏབྦཾ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཙཱཏུདྡསི’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིནྟི པཀྑསྶཱཏི སམྦནྡྷོ, ཨཙྩནྟསཾཡོགེ ཙེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱིཏི ཨེཏྠ ཙཱཏི ཝཙནསེསོ. པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩཱཏི པཊིཧརཎཀཔཀྑཉྩ, ཙཱཏུདྡསཱིཔཉྩདསཱིཨཊྛམཱིནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཨཱདིཏོ ཨནྟཏོ ཙཱཏི པཝེསནནིཀྑམནཝསེན ཨུཔོསཐསཱིལསྶ པཊིཧརིཏབྦཾ པཀྑཉྩ, ཏེརསཱི པཱཊིཔདཱ སཏྟམཱི ནཝམཱི ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨཊྛངྒསུསམཱགཏནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱཝེརམཎཱིཨཱདཱིཧི ཨཊྛཧངྒེཧི ཨེཝ སུཊྛུ སམཱགཏཾ སམནྣཱགཏཾ.

༡༣༠. ཨུཔཝསིསྶནྟི ཨུཔཝསིཾ. ཨཏཱིཏཏྠེ ཧི ཨིདཾ ཨནཱགཏཝཙནཾ. ཀེཙི པན ‘‘ཨུཔཝསིཾ’’ཨིཙྩེཝ པཋནྟི. སདཱཏི སཔྤཊིཧཱརིཀེསུ སབྦེསུ ཨུཔོསཐདིཝསེསུ. སཱིལེསཱུཏི ཨུཔོསཐསཱིལེསུ སཱདྷེཏབྦེསུ. ནིཔྥཱདེཏབྦེ ཧི ཨིདཾ བྷུམྨཾ. སཾཝུཏཱཏི ཀཱཡཝཱཙཱཙིཏྟེཧི སཾཝུཏཱ. སདཱཏི ཝཱ སབྦཀཱལཾ. སཱིལེསཱུཏི ནིཙྩསཱིལེསུ. སཾཝུཏཱཏི ཀཱཡཝཱཙཱཧི སཾཝུཏཱ.

༡༣༡. ཨིདཱནི ཏཾ ནིཙྩསཱིལཾ དསྶེཏུཾ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ པཱཎོཏི ཝོཧཱརཏོ སཏྟོ, པརམཏྠཏོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ. པཱཎསྶ ཨཏིཔཱཏོ པཱཎཝདྷོ པཱཎགྷཱཏོ པཱཎཱཏིཔཱཏོ, ཨཏྠཏོ པཱཎེ པཱཎསཉྙིནོ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཀཱཡཝཙཱིདྭཱརཱནཾ ཨཉྙཏརདྭཱརཔཝཏྟཱ ཝདྷཀཙེཏནཱ. ཏཏོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ. ཝིརཏཱཏི ཨོརཏཱ, ནིཝཏྟཱཏི ཨཏྠོ.

མུསཱཝཱདཱཏི མུསཱ ནཱམ ཝིསཾཝཱདནཔུརེཀྑཱརསྶ ཨཏྠབྷཉྫནཀོ ཝཙཱིཔཡོགོ ཝཱ ཀཱཡཔཡོགོ ཝཱ, ཝིསཾཝཱདནཱདྷིཔྤཱཡེན པརསྶ ཝིསཾཝཱདཀཀཱཡཝཙཱིཔཡོགསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ མུསཱཝཱདོ. ཨཐ ཝཱ མུསཱཏི ཨབྷཱུཏཾ ཨཏཙྪཾ ཝཏྠུ, ཝཱདོཏི ཏསྶ བྷཱུཏཏོ ཏཙྪཏོ ཝིཉྙཱཔེཏུཀཱམསྶ ཏཐཱ ཝིཉྙཏྟིསམུཊྛཱཔིཀཱ ཙེཏནཱ. ཏཏོ མུསཱཝཱདཱ སཉྙཏཱ ཨོརཏཱ, ཝིརཏཱཏི ཨཏྠོ. ཙ-སདྡོ སམྤིཎྜནཏྠོ.

ཐེཡྻཱཏི ཐེཡྻཾ ཝུཙྩཏི ཐེནབྷཱཝོ, ཙོརིཀཱཡ པརསྶཧརཎནྟི ཨཏྠོ. ཨཏྠཏོ པརཔརིགྒཧིཏེ པརཔརིགྒཧིཏསཉྙིནོ ཏདཱདཱཡཀཨུཔཀྐམསམུཊྛཱཔིཀཱ ཐེཡྻཙེཏནཱ ཐེཡྻཾ. ཏཏོ ཐེཡྻཱ སཉྙཏཱ, ཨཱརཀཱཏི ཝཱ སམྦནྡྷོ.

ཨཏིཙཱརཱཏི ཨཏིཙྩ ཙཱརོ ཨཏིཙཱརོ, ལོཀམརིཡཱདཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨགམནཱིཡཊྛཱནེ ཀཱམཝསེན ཙཱརོ མིཙྪཱཙཱརོཏི ཨཏྠོ. ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ ནཱམ – པུརིསཱནཾ མཱཏུརཀྑིཏཱ པིཏུརཀྑིཏཱ མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ བྷཱཏུརཀྑིཏཱ བྷགིནིརཀྑིཏཱ ཉཱཏིརཀྑིཏཱ གོཏྟརཀྑིཏཱ དྷམྨརཀྑིཏཱ སཱརཀྑཱ སཔརིདཎྜཱཏི དས, དྷནཀྐཱིཏཱ ཚནྡཝཱསིནཱི བྷོགཝཱསིནཱི པཊཝཱསིནཱི ཨོདཔཏྟཀིནཱི ཨོབྷཊཙུམྦཊཱ དཱསཱི ཙ བྷརིཡཱ ཀམྨཀཱརཱི ཙ བྷརིཡཱ དྷཛཱཧཊཱ མུཧུཏྟིཀཱཏི དསཱཏི ཝཱིསཏི ཨིཏྠིཡོ. ཨིཏྠཱིསུ པན དྭིནྣཾ སཱརཀྑསཔརིདཎྜཱནཾ དསནྣཉྩ དྷནཀྐཱིཏཱདཱིནནྟི དྭཱདསནྣཾ ཨཉྙཔུརིསཱ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཾ, ཨིདམེཝ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཾ. ལཀྑཎཏོ པན ཨསདྡྷམྨཱདྷིཔྤཱཡེན ཀཱཡདྭཱརཔཝཏྟཱ ཨགམནཱིཡཊྛཱནཝཱིཏིཀྐམཙེཏནཱ ཨཏིཙཱརོ. ཏསྨཱ ཨཏིཙཱརཱ.

མཛྫཔཱནཱཏི མཛྫཾ ཝུཙྩཏིམདནཱིཡཊྛེན སུརཱ ཙ མེརཡཉྩ, པིཝནྟི ཏེནཱཏི པཱནཾ, མཛྫསྶ པཱནཾ མཛྫཔཱནཾ. ཡཱཡ དུསྶཱིལྱཙེཏནཱཡ མཛྫསངྑཱཏཾ པིཊྛསུརཱ, པཱུཝསུརཱ, ཨོདནིཡསུརཱ, ཀིཎྞཔཀྑིཏྟཱ, སམྦྷཱརསཾཡུཏྟཱཏི པཉྩབྷེདཾ སུརཾ ཝཱ, པུཔྥཱསཝོ, ཕལཱསཝོ, མདྷྭཱསཝོ, གུལཱ༹སཝོ, སམྦྷཱརསཾཡུཏྟོཏི པཉྩབྷེདཾ མེརཡཾ ཝཱ བཱིཛཏོ པཊྛཱཡ ཀུསགྒེནཱཔི པིཝཏི, སཱ ཙེཏནཱ མཛྫཔཱནཾ. ཏསྨཱ མཛྫཔཱནཱ ཨཱརཀཱ ཝིརཏཱ.

༡༣༢. ཨེཝཾ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ’’ཏིཨཱདིནཱ པཧཱཏབྦདྷམྨཝསེན ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶིཏཾ ནིཙྩསཱིལཾ པུན སམཱདཱཏབྦཏཱཝསེན ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དསྶེནྟཱི ‘‘པཉྩསིཀྑཱཔདེ རཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ སིཀྑཱཔདནྟི སིཀྑིཏབྦཔདཾ, སིཀྑཱཀོཊྛཱསེཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ཛྷཱནཱདཡོ སབྦེཔི ཀུསལཱ དྷམྨཱ སིཀྑིཏབྦཏོ སིཀྑཱ, པཉྩསུ པན སཱིལངྒེསུ ཡཾཀིཉྩི ཨངྒཾ ཏཱསཾ སིཀྑཱནཾ པཏིཊྛཱནཊྛེན པདནྟི སིཀྑཱནཾ པདཏྟཱ སིཀྑཱཔདཾ, པཉྩ སཱིལངྒཱནི. ཏསྨིཾ པཉྩཝིདྷེ སིཀྑཱཔདེ རཏཱ ཨབྷིརཏཱཏི པཉྩསིཀྑཱཔདེ རཏཱ. ཨརིཡསཙྩཱན ཀོཝིདཱཏི པརིཉྙཱཔཧཱནསཙྪིཀིརིཡཱབྷཱཝནཱབྷིསམཡཝསེན དུཀྑསམུདཡནིརོདྷམགྒསངྑཱཏེསུ ཙཏཱུསུ ཨརིཡསཙྩེསུ ཀུསལཱ ནིཔུཎཱ, པཊིཝིདྡྷཙཏུསཙྩཱཏི ཨཏྠོ. གོཏམསྶཱཏི བྷགཝནྟཾ གོཏྟེན ཀིཏྟེཏི. ཡསསྶིནོཏི ཀིཏྟིམཏོ, པརིཝཱརཝཏོ ཝཱ.

༡༣༣. སཱཧནྟི སཱ ཡཐཱཝུཏྟགུཎཱ ཨཧཾ. སཀེན སཱིལེནཱཏི ཨནུསྶུཀིཏཱདིནཱ ཨཏྟནོ སབྷཱཝསཱིལེན ཙ ཨུཔོསཐསཱིལཱདིསམཱདཱནསཱིལེན ཙ ཀཱརཎབྷཱུཏེན. ཏཉྷི སཏྟཱནཾ ཀམྨསྶཀཏཱཡ ཧིཏསུཁཱཝཧཏཱཡ ཙ ཝིསེསཏོ ‘‘སཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཏེནེཝཱཧ –

‘‘ཏཉྷི ཏསྶ སཀཾ ཧོཏི, ཏཉྩ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི;

ཏཉྩསྶ ཨནུགཾ ཧོཏི, ཚཱཡཱཝ ཨནཔཱཡིནཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༡༥);

ཡསསཱ ཙ ཡསསྶིནཱིཏི ‘‘ཨུཏྟརཱ ཨུཔཱསིཀཱ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཱ ཨནུསྶུཀཱི ཨམཙྪརཱི ཨཀྐོདྷནཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ‘‘ཨཱགཏཕལཱ ཝིཉྙཱཏསཱསནཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཙ ཡཐཱབྷཱུཏགུཎཱདྷིགཏེན ཛལཏལེ ཏེལེན ཝིཡ སམནྟཏོ པཏྠཊེན ཀིཏྟིསདྡེན ཡསསྶིནཱི ཀིཏྟིམཏཱི, ཏེན ཝཱ སཱིལགུཎེན ཨིདྷ ཨདྷིགཏེན ཡསཔརིཝཱརེན ཡསསྶིནཱི སམྤནྣཔརིཝཱརཱ. ཨནུབྷོམི སཀཾ པུཉྙནྟི ཡཐཱུཔཙིཏཾ ཨཏྟནོ པུཉྙཾ པཙྩནུབྷོམི. ཡསྶ ཧི པུཉྙཕལཾ ཨནུབྷཱུཡཏི, ཕལཱུཔཙཱརེན ཏཾ པུཉྙམྤི ཨནུབྷཱུཡཏཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨཐ ཝཱ པུཐུཛྫནབྷཱཝཏོ སུཙརིཏཕལམྤི ‘‘པུཉྙ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ ‘‘ཀུསལཱནཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ཨེཝམིདཾ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏཱི’’ཏི. སུཁིཏཱ ཙམྷིནཱམཡཱཏི དིབྦསུཁེན ཙ ཕལསུཁེན ཙ སུཁིཏཱ ཙམྷི བྷཝཱམི, ཀཱཡིཀཙེཏསིཀདུཀྑཱབྷཱཝཏོ ཨནཱམཡཱ ཨརོགཱ.

༡༣༦. མམ ཙཱཏི ཙ-སདྡོ སམུཙྩཡཏྠོ. ཏེན ‘‘མམ ཝཙནེན ཙ ཝནྡེཡྻཱསི, ན ཏཝ སབྷཱཝེནེཝཱ’’ཏི ཝནྡནཾ སམུཙྩིནོཏི. ཨནཙྪརིཡནྟིཨཱདིནཱ ཨཏྟནོ ཨརིཡསཱཝིཀཱབྷཱཝསྶ པཱཀཊབྷཱཝཾ དསྶེཏི. ཏཾ བྷགཝཱཏིཨཱདི སངྒཱིཏིཀཱརཝཙནཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཨུཏྟརཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༦. སིརིམཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཡུཏྟཱ ཙ ཏེ པརམཨལངྐཏཱ ཧཡཱཏི སིརིམཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན ཙ སམཡེན ཧེཊྛཱ ཨནནྟརཝཏྠུམྷི ཝུཏྟཱ སིརིམཱ གཎིཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལསྶ ཨདྷིགཏཏྟཱ ཝིསྶཛྫིཏཀིལིཊྛཀམྨནྟཱ ཧུཏྭཱ སངྒྷསྶ ཨཊྛ སལཱཀབྷཏྟཱནི པཊྛཔེསི. ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ནིབདྡྷཾ ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ གེཧཾ ཨཱགཙྪནྟི. སཱ ‘‘སཔྤིཾ གཎྷཐ ཁཱིརཾ གཎྷཐཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ཏེསཾ པཏྟེ པཱུརེཏི, ཨེཀེན ལདྡྷཾ ཏིཎྞམྤི ཙཏུནྣམྤི པཧོཏི, དེཝསིཀཾ སོལ༹སཀཧཱཔཎཔརིབྦཡེན པིཎྜཔཱཏོ དཱིཡཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཏསྶཱ གེཧེ ཨཊྛཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཏིཡོཛནམཏྠཀེ ཨེཀཾ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སཱཡཾ ཐེརུཔཊྛཱནེ ནིསིནྣཾ པུཙྪིཾསུ, ‘‘ཨཱཝུསོ, ཀཧཾ བྷིཀྑཾ གཧེཏྭཱ ཨིདྷཱགཏོསཱི’’ཏི? ‘‘སིརིམཱཡ ཨཊྛཀབྷཏྟཾ མེ བྷུཏྟ’’ནྟི. ‘‘ཏཾ མནཱཔཾ ཀཏྭཱ དེཏི, ཨཱཝུསོ’’ཏི. ‘‘ན སཀྐཱ ཏསྶཱ བྷཏྟཾ ཝཎྞེཏུཾ, ཨཏིཔཎཱིཏཾ ཀཏྭཱ དེཏི, ཨེཀེན ལདྡྷཾ ཏིཎྞམྤི ཙཏུནྣམྤི པཧོཏི, ཏསྶཱ པན དེཡྻདྷམྨཏོཔི དསྶནམེཝ ཨུཏྟརིཏརཾ’’. སཱ ཧི ཨིཏྠཱི ཨེཝརཱུཔཱ ཙ ཨེཝརཱུཔཱ ཙཱཏི ཏསྶཱ གུཎེ ཀཐེསི.

ཨཐེཀོ བྷིཀྑུ ཏསྶཱ གུཎཀཐཾ སུཏྭཱ ཨདིསྭཱཔི སཝནེནེཝ སིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘མཡཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏཾ དཊྛུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝསྶགྒཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཋིཏིཀཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སྭེ, ཨཱཝུསོ, ཏསྨིཾ གེཧེ ཏྭཾ སངྒྷཏྠེརོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཀབྷཏྟཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཏངྑཎཉྙེཝ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ པཀྐནྟོ པཱཏོཝ ཨརུཎེ ཨུགྒཙྪནྟེ སལཱཀགྒཾ པཝིསིཏྭཱ ཋིཏོ སངྒྷཏྠེརོ ཧུཏྭཱ ཏསྶཱ གེཧེ ཨཊྛཀབྷཏྟཾ ལབྷི. ཡོ པན སོ བྷིཀྑུ ཧིཡྻོ བྷུཉྫིཏྭཱ པཀྐཱམི, ཏསྶ གཏཝེལཱཡམེཝསྶཱ སརཱིརེ རོགོ ཨུཔྤཛྫི. ཏསྨཱ ཨཱབྷརཎཱནི ཨོམུཉྩིཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཨཐསྶཱ དཱསིཡོ ཨཊྛཀབྷཏྟཾ ལབྷིཏུཾ ཨཱགཏེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཨཱརོཙེསུཾ. སཱ གནྟྭཱ སཧཏྠཱ པཏྟེ གཧེཏུཾ ཝཱ ནིསཱིདཱཔེཏུཾ ཝཱ ཨསཀྐོནྟཱི དཱསིཡོ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘ཨམྨཱ པཏྟེ གཧེཏྭཱ ཨཡྻེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཱགུཾ པཱཡེཏྭཱ ཁཛྫཀཾ དཏྭཱ བྷཏྟཝེལཱཡ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི. ཏཱ ‘‘སཱདྷུ, ཨཡྻེ’’ཏི བྷིཀྑཱུ པཝེསེཏྭཱ ཡཱགུཾ པཱཡེཏྭཱ ཁཛྫཀཾ དཏྭཱ བྷཏྟཝེལཱཡ བྷཏྟསྶ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ ཏསྶཱ ཨཱརོཙཡིཾསུ. སཱ ‘‘མཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ནེཐ, ཨཡྻེ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱཧི པརིགྒཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀཾ ནཱིཏཱ ཝེདྷམཱནེན སརཱིརེན བྷིཀྑཱུ ཝནྡི. སོ བྷིཀྑུ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘གིལཱནཱཡ ཏཱཝ ཨཡཾ ཨེཏིསྶཱ རཱུཔསོབྷཱ, ཨརོགཀཱལེ པན སབྦཱབྷརཎཔཊིམཎྜིཏཱཡ ཨིམིསྶཱ ཀཱིདིསཱི རཱུཔསམྤཏྟཱི’’ཏི. ཨཐསྶ ཨནེཀཝསྶཀོཊིསནྣིཙིཏོ ཀིལེསོ སམུདཱཙརི. སོ ཨཉྙཱཎཱི ཧུཏྭཱ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཏྟཾ པིདྷཱཡ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ ཙཱིཝརཀཎྞཾ པཏྠརིཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཨཐ ནཾ ཨེཀོ སཧཱཡཀོ བྷིཀྑུ ཡཱཙནྟོཔི བྷོཛེཏུཾ ནཱསཀྑི, སོ ཚིནྣབྷཏྟོ ཨཧོསི.

ཏཾ དིཝསམེཝ སཱཡནྷསམཡེ སིརིམཱ ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཱ སཏྠུ སཱསནཾ པེསེསི ‘‘བྷནྟེ, ཛཱིཝཀསྶ ཀནིཊྛབྷགིནཱི སིརིམཱ ཀཱལམཀཱསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཏཾ སུཏྭཱ རཉྙོ སཱསནཾ པཧིཎི ‘‘སིརིམཱཡ སརཱིརཛྷཱཔནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨཱམཀསུསཱནེ ཏཾ ཡཐཱ ཀཱཀཱདཡོ ན ཁཱདནྟི, ཏཐཱ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ རཀྑཱཔེཐཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. པཊིཔཱཊིཡཱ ཏཡོ དིཝསཱ ཨཏིཀྐནྟཱ, ཙཏུཏྠེ དིཝསེ སརཱིརཾ ཨུདྡྷུམཱཡི, ནཝཧི ཝཎམུཁེཧི པུལ༹ཝཀཱ པགྒྷརིཾསུ, སཀལསརཱིརཾ བྷིནྣསཱལིབྷཏྟཙཱཊི ཝིཡ ཨཧོསི. རཱཛཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི ‘‘ཋཔེཏྭཱ གེཧརཀྑཎཀདཱརཀེ སིརིམཱཡ དསྶནཏྠཾ ཨནཱགཙྪནྟཱནཾ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎཱ དཎྜོ’’ཏི. སཏྠུ སནྟིཀཉྩ པེསེསི ‘‘བུདྡྷཔྤམུཁོ ཀིར སངྒྷོ སིརིམཱཡ དསྶནཏྠཾ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི. སཏྠཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙཱཔེསི ‘‘སིརིམཱཡ དསྶནཏྠཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི.

སོཔི དཧརབྷིཀྑུ ཙཏྟཱརོ དིཝསེ ཀསྶཙི ཝཙནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཚིནྣབྷཏྟོཝ ནིཔཛྫི. པཏྟེ བྷཏྟཾ པཱུཏིཀཾ ཛཱཏཾ, པཏྟེ མལམྤི ཨུཊྛཧི. ཨཐ སོ སཧཱཡཀབྷིཀྑུནཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ སཏྠཱ སིརིམཱཡ དསྶནཏྠཾ གཙྪཏཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནོ ཏཐཱ ཚཱཏཛ྄ཛྷཏྟོཔི ‘‘སིརིམཱ’’ཏི ཝུཏྟཔདེཡེཝ སཧསཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ སིརིམཾ དཊྛུཾ གཙྪཏི, ཏྭམྤི གམིསྶསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྷཏྟཾ ཚཌྜེཏྭཱ པཏྟཾ དྷོཝིཏྭཱ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཨགམཱསི. སཏྠཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཨེཀཔསྶེ ཨཊྛཱསི, བྷིཀྑུནིསངྒྷོཔི རཱཛཔརིསཱཔི ཨུཔཱསཀཔརིསཱཔི ཨུཔཱསིཀཱཔརིསཱཔི ཨེཀེཀཔསྶེ ཨཊྛཾསུ.

སཏྠཱ རཱཛཱནཾ པུཙྪི ‘‘ཀཱ ཨེསཱ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི? ‘‘བྷནྟེ, ཛཱིཝཀསྶ ཀནིཊྛབྷགིནཱི སིརིམཱ ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘སིརིམཱ ཨེསཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི. ཏེན ཧི ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཧི ‘‘སཧསྶཾ དཏྭཱ སིརིམཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཐཱ ཀཱརེསི, ཨེཀོཔི ‘‘ཧ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཧུ’’ནྟི ཝཱ ཝདནྟོ ནཱམ ནཱཧོསི. རཱཛཱ སཏྠུ ཨཱརོཙེསི ‘‘ན གཎྷནྟི བྷནྟེ’’ཏི, ཏེན ཧི མཧཱརཱཛ ཨགྒྷཾ ཨོཧཱཔེཧཱིཏི. རཱཛཱ ‘‘པཉྩསཏཱནི དཏྭཱ གཎྷནྟཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ཀཉྩི གཎྷནཀཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨཌྜྷཏེཡྻསཏཱནི, དྭེསཏཱནི, སཏཾ, པཉྙཱསཾ, པཉྩཝཱིསཏི, ཝཱིསཏི ཀཧཱཔཎེ, དས ཀཧཱཔཎེ, པཉྩ ཀཧཱཔཎེ, ཨེཀཾ ཀཧཱཔཎཾ, ཨཌྜྷཾ, པཱདཾ, མཱསཀཾ, ཀཱཀཎིཀཾ དཏྭཱ སིརིམཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ‘‘མུདྷཱཔི གཎྷནྟཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི, ཏཐཱཔི ‘‘ཧ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཧུ’’ནྟི ཝཱ ཝདནྟོ ནཱམ ནཱཧོསི. རཱཛཱ ‘‘མུདྷཱཔི, བྷནྟེ, གཎྷནྟོ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘པསྶཐ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱཛནསྶ པིཡམཱཏུགཱམཾ, ཨིམསྨིཾཡེཝ ནགརེ སཧསྶཾ དཏྭཱ པུབྦེ ཨེཀདིཝསཾ ལབྷིཾསུ, ཨིདཱནི མུདྷཱཔི གཎྷནྟོ ནཏྠི ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ རཱུཔཾ ཁཡཝཡཔྤཏྟཾ ཨཱཧརིམེཧི ཨལངྐཱརེཧི ཝིཙིཏྟཀཏཾ ནཝནྣཾ ཝཎྞམུཁཱནཾ ཝསེན ཨརུབྷཱུཏཾ ཏཱིཧི ཨཊྛིསཏེཧི སམུསྶིཏཾ ནིཙྩཱཏུརཾ ཀེཝལཾ བཱལམཧཱཛནེན བཧུདྷཱ སངྐཔྤིཏཏཱཡ བཧུསངྐཔྤཾ ཨདྡྷུཝཾ ཨཏྟབྷཱཝ’’ནྟི དསྶེནྟོ –

‘‘པསྶ ཙིཏྟཀཏཾ བིམྦཾ, ཨརུཀཱཡཾ སམུསྶིཏཾ;

ཨཱཏུརཾ བཧུསངྐཔྤཾ, ཡསྶ ནཏྠི དྷུཝཾ ཋིཏཱི’’ཏི. (ཐེརགཱ. ༡༡༦༠) –

གཱཐམཱཧ. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སིརིམཱཡ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ བྷིཀྑུ ཝིགཏཚནྡརཱགོ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི, ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶཱནཾ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཨཧོསི.

ཏེན ཙ སམཡེན སིརིམཱ དེཝཀཉྙཱ ཨཏྟནོ ཝིབྷཝསམིདྡྷིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཱགཏཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟཱི པུརིམཏྟབྷཱཝེ ཨཏྟནོ སརཱིརསམཱིཔེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏཾ བྷགཝནྟཾ ཋིཏཾ མཧཱཛནཀཱཡཉྩ སནྣིཔཏིཏཾ དིསྭཱ པཉྩཧི དེཝཀཉྙཱསཏེཧི པརིཝུཏཱ པཉྩཧི རཐསཏེཧི དིསྶམཱནཀཱཡཱ ཨཱགནྟྭཱ རཐཏོ ཨོཏརིཏྭཱ སཔརིཝཱརཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཀཏཉྫལཱི ཨཊྛཱསི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨཱཡསྨཱ ཝངྒཱིསོ བྷགཝཏོ ཨཝིདཱུརེ ཋིཏོ ཧོཏི. སོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ ‘‘པཊིབྷཱཏི མཾ བྷགཝཱ ཨེཀཾ པཉྷཾ པུཙྪིཏུ’’ནྟི. ‘‘པཊིབྷཱཏུ ཏཾ ཝངྒཱིསཱ’’ཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙ. ཨཱཡསྨཱ ཝངྒཱིསོ ཏཾ སིརིམཾ དེཝདྷཱིཏརཾ –

༡༣༧.

‘‘ཡུཏྟཱ ཙ ཏེ པརམཨལངྐཏཱ ཧཡཱ, ཨདྷོམུཁཱ ཨགྷསིགམཱ བལཱི ཛཝཱ;

ཨབྷིནིམྨིཏཱ པཉྩརཐཱསཏཱ ཙ ཏེ, ཨནྭེནྟི ཏཾ སཱརཐིཙོདིཏཱ ཧཡཱ.

༡༣༨.

‘‘སཱ ཏིཊྛསི རཐཝརེ ཨལངྐཏཱ,

ཨོབྷཱསཡཾ ཛལམིཝ ཛོཏི པོཝཀོ;

པུཙྪཱམི ཏཾ ཝརཏནུ ཨནོམདསྶནེ,

ཀསྨཱ ནུ ཀཱཡཱ ཨནདྷིཝརཾ ཨུཔཱགམཱི’’ཏི. – པཊིཔུཙྪི;

༡༣༧. ཏཏྠ ཡུཏྟཱ ཙ ཏེ པརམཨལངྐཏཱ ཧཡཱཏི པརམཾ ཨཏིཝིཡ ཝིསེསཏོ ཨལངྐཏཱ, པརམེཧི ཝཱ ཨུཏྟམེཧི དིབྦེཧི ཨསྶཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐཏཱ, པརམཱ ཝཱ ཨགྒཱ སེཊྛཱ ཨཱཛཱནཱིཡཱ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐཏཱ ཧཡཱ ཨསྶཱ ཏེ ཏཝ རཐེ ཡོཛིཏཱ, ཡུཏྟཱ ཝཱ ཏེ རཐསྶ ཙ ཨནུཙྪཝིཀཱ, ཨཉྙམཉྙཾ ཝཱ སདིསཏཱཡ ཡུཏྟཱ སཾསཊྛཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘པརམཨལངྐཏཱ’’ཏི པུརིམསྨིཾ པཀྑེ སནྡྷིཾ ཨཀཏྭཱ དུཏིཡསྨིཾ པཀྑེ ཨཝིབྷཏྟིཀནིདྡེསོ དཊྛབྦོ. ཨདྷོམུཁཱཏི ཧེཊྛཱམུཁཱ. ཡདིཔི ཏེ ཏདཱ པཀཏིཡཱཝ ཋིཏཱ, དེཝལོཀཏོ ཨོརོཧཎཝསེན ‘‘ཨདྷོམུཁཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཨགྷསིགམཱཏི ཝེཧཱསཾགམཱ. བལཱིཏི བལཝནྟོ. ཛཝཱཏི ཛཝནཀཱ, བལཝནྟོ ཙེཝ ཝེགཝནྟོ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིནིམྨིཏཱཏི ཏཝ པུཉྙཀམྨེན ནིམྨིཏཱ ནིབྦཏྟཱ. སཡཾ ནིམྨིཏམེཝ ཝཱ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨབྷིནིམྨིཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ ནིམྨཱནརཏིབྷཱཝཏོ སིརིམཱཡ དེཝདྷཱིཏཱཡ. པཉྩརཐཱསཏཱཏི གཱཐཱསུཁཏྠཾ ཐཀཱརསྶ དཱིགྷཾ ལིངྒཝིཔལླཱསཉྩ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ, ཝིབྷཏྟིཨལོཔོ ཝཱ དཊྛབྦོ, པཉྩ རཐསཏཱནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནྭེནྟི ཏཾ སཱརཐིཙོདིཏཱ ཧཡཱཏི སཱརཐཱིཧི ཙོདིཏཱ ཝིཡ རཐེསུ ཡུཏྟཱ ཨིམེ ཧཡཱ བྷདྡེ, དེཝཏེ, ཏཾ ཨནུགཙྪནྟི. ‘‘སཱརཐིཨཙོདིཏཱ’’ཏི ཀེཙི པཋནྟི, སཱརཐཱིཧི ཨཙོདིཏཱ ཨེཝ ཨནུགཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘སཱརཐིཙོདིཏཱ ཧཡཱ’’ཏི ཨེཀཾཡེཝ ཝཱ པདཾ གཱཐཱསུཁཏྠཾ དཱིགྷཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ, སཱརཐིཙོདིཏཧཡཱ པཉྩ རཐསཏཱཏི ཡོཛནཱ.

༡༣༨. སཱ ཏིཊྛསཱིཏི སཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི. རཐཝརེཏི རཐུཏྟམེ. ཨལངྐཏཱཏི སཊྛིསཀཊབྷཱརེཧི དིབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐཏསརཱིརཱ. ཨོབྷཱསཡཾ ཛལམིཝ ཛོཏི པཱཝཀོཏི ཨོབྷཱསེནྟཱི ཛོཏིརིཝ ཛལནྟཱི པཱཝཀོ ཝིཡ ཙ ཏིཊྛསི, སམནྟཏོ ཨོབྷཱསེནྟཱི ཛལནྟཱི ཏིཊྛསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ཛོཏཱི’’ཏི ཙ ཙནྡིམསཱུརིཡནཀྑཏྟཏཱརཀརཱུཔཱནཾ སཱདྷཱརཎནཱམཾ. ཝརཏནཱུཏི ཨུཏྟམརཱུཔདྷརེ སབྦངྒསོབྷནེ. ཏཏོ ཨེཝ ཨནོམདསྶནེ ཨལཱམཀདསྶནེ, དསྶནཱིཡེ པཱསཱདིཀེཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ ནུ ཀཱཡཱ ཨནདྷིཝརཾ ཨུཔཱགམཱིཏི ཀུཏོ ནཱམ དེཝཀཱཡཏོ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ པཡིརུཔཱསནཱཡ ཨུཔགཉྪི ཨུཔགཏཱསི.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏཱ སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀརོནྟཱི –

༡༣༩.

‘‘ཀཱམགྒཔཏྟཱནཾ ཡམཱཧུནུཏྟརཾ, ནིམྨཱཡ ནིམྨཱཡ རམནྟི དེཝཏཱ;

ཏསྨཱ ཀཱཡཱ ཨཙྪརཱ ཀཱམཝཎྞིནཱི, ཨིདྷཱགཏཱ ཨནདྷིཝརཾ ནམསྶིཏུ’’ནྟི. –

གཱཐམཱཧ.

༡༣༩. ཏཏྠ ཀཱམགྒཔཏྟཱནཾ ཡམཱཧུནུཏྟརནྟི ཀཱམཱུཔབྷོགེཧི ཨགྒབྷཱཝཾ པཏྟཱནཾ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིནཾ དེཝཱནཾ ཡཾ དེཝཀཱཡཾ ཡསེན བྷོགཱདིཝསེན ཙ ཨནུཏྟརནྟི ཝདནྟི, ཏཏོ ཀཱཡཱ. ནིམྨཱཡ ནིམྨཱཡ རམནྟི དེཝཏཱཏི ནིམྨཱནརཏིདེཝཏཱ ཨཏྟནཱ ཡཐཱརུཙིཏེ ཀཱམེ སཡཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ནིམྨིནིཏྭཱ རམནྟི ཀཱིལ༹ནྟི ལལ༹ནྟཱ ཨབྷིརམནྟི. ཏསྨཱ ཀཱཡཱཏི ཏསྨཱ ནིམྨཱནརཏིདེཝནིཀཱཡཱ. ཀཱམཝཎྞིནཱིཏི ཀཱམརཱུཔདྷརཱ ཡཐིཙྪིཏརཱུཔདྷཱརིནཱི. ཨིདྷཱགཏཱཏི ཨིདྷ ཨིམསྨིཾ མནུསྶལོཀེ, ཨིམཾ ཝཱ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཏཱ.

ཨེཝཾ དེཝཏཱཡ ཨཏྟནོ ནིམྨཱནརཏིདེཝཏཱབྷཱཝེ ཀཐིཏེ པུན ཐེརོ ཏསྶཱ པུརིམབྷཝཾ ཏཏྠ ཀཏཔུཉྙཀམྨཾ ལདྡྷིཉྩ ཀཐཱཔེཏུཀཱམོ –

༡༤༠.

‘‘ཀིཾ ཏྭཾ པུརེ སུཙརིཏམཱཙརཱིདྷ, ཀེནཙྪསི ཏྭཾ ཨམིཏཡསཱ སུཁེདྷིཏཱ;

ཨིདྡྷཱི ཙ ཏེ ཨནདྷིཝརཱ ཝིཧངྒམཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ དས དིསཱ ཝིརོཙཏི.

༡༤༡.

‘‘དེཝེཧི ཏྭཾ པརིཝུཏཱ སཀྐཏཱ ཙསི,

ཀུཏོ ཙུཏཱ སུགཏིགཏཱསི དེཝཏེ;

ཀསྶ ཝཱ ཏྭཾ ཝཙནཀརཱནུསཱསནིཾ,

ཨཱཙིཀྑ མེ ཏྭཾ ཡདི བུདྡྷསཱཝིཀཱ’’ཏི. – དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

༡༤༠. ཏཏྠ ཨཱཙརཱིཏི དཱིགྷཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ, ཨུཔཙིནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨིདྷ ཝཱ ཨིམསྨིཾ དེཝཏྟབྷཱཝེ. ཀེནཙྪསཱིཏི ཀེན པུཉྙཀམྨེན ཨསྶཏྠཱ ཨཙྪསི. ‘‘ཀེནཱསི ཏྭ’’ནྟི ཀེཙི པཋནྟི. ཨམིཏཡསཱཏི ན མིཏཡསཱ ཨནཔྤཀཔརིཝཱརཱ. སུཁེདྷིཏཱཏི སུཁེན ཝཌྜྷིཏཱ, སུཔརིབྲཱུཧིཏདིབྦསུཁཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདྡྷཱིཏི དིབྦཱནུབྷཱཝོ. ཨནདྷིཝརཱཏི ཨདྷིཀཱ ཝིསིཊྛཱ ཨཉྙཱ ཨེཏིསྶཱ ནཏྠཱིཏི ཨནདྷིཝརཱ, ཨཏིཨུཏྟམཱཏི ཨཏྠོ. ཝིཧངྒམཱཏི ཝེཧཱསགཱམིནཱི. དས དིསཱཏི དསཔི དིསཱ. ཝིརོཙཏཱིཏི ཨོབྷཱསེཏི.

༡༤༡. པརིཝུཏཱ སཀྐཏཱ ཙསཱིཏི སམནྟཏོ པརིཝཱརིཏཱ སམྦྷཱཝིཏཱ ཙ ཨསི. ཀུཏོ ཙུཏཱ སུགཏིགཏཱསཱིཏི པཉྩསུ གཏཱིསུ ཀཏརགཏིཏོ ཙུཏཱ ཧུཏྭཱ སུགཏིཾ ཨིམཾ དེཝགཏིཾ པཊིསནྡྷིཝསེན ཨུཔགཏཱ ཨསི. ཀསྶ ཝཱ ཏྭཾ ཝཙནཀརཱནུསཱསནིནྟི ཀསྶ ནུ ཝཱ སཏྠུ སཱསནེ པཱཝཙནེ ཨོཝཱདཱནུསཱསནིསམྤཊིཙྪནེན ཏྭཾ ཝཙནཀརཱ ཨསཱིཏི ཡོཛནཱ. ཀསྶ ཝཱ ཏྭཾ སཏྠུ ཝཙནཀརཱ ཨནུསཱསཀསྶ ཨནུསིཊྛིཡཾ པཏིཊྛཱནེནཱཏི ཨེཝཾ ཝཱ ཨེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེཝཾ ཨནུདྡེསིཀཝསེན ཏསྶཱ ལདྡྷིཾ པུཙྪིཏྭཱ པུན ཨུདྡེསིཀཝསེན ‘‘ཨཱཙིཀྑ མེ ཏྭཾ ཡདི བུདྡྷསཱཝིཀཱ’’ཏི པུཙྪཏི. ཏཏྠ བུདྡྷསཱཝིཀཱཏི སབྦམྤི ཉེཡྻདྷམྨཾ སཡམྦྷུཉཱཎེན ཧཏྠཏལེ ཨཱམལཀཾ ཝིཡ པཙྩཀྑཏོ བུདྡྷཏྟཱ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ དྷམྨསྶཝནནྟེ ཛཱཏཱཏི བུདྡྷསཱཝིཀཱ.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏམཏྠཾ ཀཐེནྟཱི དེཝཏཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༢.

‘‘ནགནྟརེ ནགརཝརེ སུམཱཔིཏེ, པརིཙཱརིཀཱ རཱཛཝརསྶ སིརིམཏོ;

ནཙྩེ གཱིཏེ པརམསུསིཀྑིཏཱ ཨཧུཾ, སིརིམཱཏི མཾ རཱཛགཧེ ཨཝེདིཾསུ.

༡༤༣.

‘‘བུདྡྷོ ཙ མེ ཨིསིནིསབྷོ ཝིནཱཡཀོ, ཨདེསཡཱི སམུདཡདུཀྑནིཙྩཏཾ;

ཨསངྑཏཾ དུཀྑནིརོདྷ སསྶཏཾ, མགྒཉྩིམཾ ཨཀུཊིལམཉྫསཾ སིཝཾ.

༡༤༤.

‘‘སུཏྭཱནཧཾ ཨམཏཔདཾ ཨསངྑཏཾ, ཏཐཱགཏསྶནདྷིཝརསྶ སཱསནཾ;

སཱིལེསྭཧཾ པརམསུསཾཝུཏཱ ཨཧུཾ, དྷམྨེ ཋིཏཱ ནརཝརབུདྡྷདེསིཏེ.

༡༤༥.

‘‘ཉཏྭཱནཧཾ ཝིརཛཔདཾ ཨསངྑཏཾ, ཏཐཱགཏེནནདྷིཝརེན དེསིཏཾ;

ཏཏྠེཝཧཾ སམཐསམཱདྷིམཱཕུསིཾ, སཱཡེཝ མེ པརམནིཡཱམཏཱ ཨཧུ.

༡༤༦.

‘‘ལདྡྷཱནཧཾ ཨམཏཝརཾ ཝིསེསནཾ, ཨེཀཾསིཀཱ ཨབྷིསམཡེ ཝིསེསིཡ;

ཨསཾསཡཱ བཧུཛནཔཱུཛིཏཱ ཨཧཾ, ཁིཌྜཱརཏིཾ པཙྩནུབྷོམནཔྤཀཾ.

༡༤༧.

‘‘ཨེཝཾ ཨཧཾ ཨམཏདསམྷི དེཝཏཱ, ཏཐཱགཏསྶནདྷིཝརསྶ སཱཝིཀཱ;

དྷམྨདྡསཱ པཋམཕལེ པཏིཊྛིཏཱ, སོཏཱཔནྣཱ ན ཙ པན མཏྠི དུགྒཏི.

༡༤༨.

‘‘སཱ ཝནྡིཏུཾ ཨནདྷིཝརཾ ཨུཔཱགམིཾ, པཱསཱདིཀེ ཀུསལརཏེ ཙ བྷིཀྑཝོ;

ནམསྶིཏུཾ སམཎསམཱགམཾ སིཝཾ, སགཱརཝཱ སིརིམཏོ དྷམྨརཱཛིནོ.

༡༤༩.

‘‘དིསྭཱ མུནིཾ མུདིཏམནམྷི པཱིཎིཏཱ, ཏཐཱགཏཾ ནརཝརདམྨསཱརཐིཾ;

ཏཎྷཙྪིདཾ ཀུསལརཏཾ ཝིནཱཡཀཾ, ཝནྡཱམཧཾ པརམཧིཏཱནུཀམྤཀ’’ནྟི.

༡༤༢. ཏཏྠ ནགནྟརེཏི ཨིསིགིལིཝེཔུལླཝེབྷཱརཔཎྜཝགིཛ྄ཛྷཀཱུཊསངྑཱཏཱནཾ པཉྩནྣཾ པབྦཏཱནཾ ཨནྟརེ ཝེམཛ྄ཛྷེ, ཡཏོ ཏཾ ནགརཾ ‘‘གིརིབྦཛ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ནགརཝརེཏི ཨུཏྟམནགརེ, རཱཛགཧཾ སནྡྷཱཡཱཧ. སུམཱཔིཏེཏི མཧཱགོཝིནྡཔཎྜིཏེན ཝཏྠུཝིཛྫཱཝིདྷིནཱ སམྨདེཝ ནིཝེསིཏེ. པརིཙཱརིཀཱཏི སཾགཱིཏཔརིཙརིཡཱཡ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱ. རཱཛཝརསྶཱཏི བིམྦིསཱརམཧཱརཱཛསྶ. སིརིམཏོཏི ཨེཏྠ ‘‘སིརཱིཏི བུདྡྷིཔུཉྙཱནཾ ཨདྷིཝཙན’’ནྟི ཝདནྟི. ཨཐ ཝཱ པུཉྙནིབྦཏྟཱ སརཱིརསོབྷགྒཱདིསམྤཏྟི ཀཏཔུཉྙཾ ནིསྶཡཏི, ཀཏཔུཉྙེཧི ཝཱ ནིསྶཱིཡཏཱིཏི ‘‘སིརཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, སཱ ཨེཏསྶ ཨཏྠཱིཏི སིརིམཱ, ཏསྶ སིརིམཏོ. པརམསུསིཀྑིཏཱཏི ཨཏིཝིཡ སམྨདེཝ ཙ སིཀྑིཏཱ. ཨཧུནྟི ཨཧོསིཾ. ཨཝེདིཾསཱུཏི ཨཉྙཱསུཾ.

༡༤༣. ཨིསིནིསབྷོཏི གཝསཏཛེཊྛཀོ ཨུསབྷོ, གཝསཧསྶཛེཊྛཀོ ཝསབྷོ, ཝཛསཏཛེཊྛཀོ ཝཱ ཨུསབྷོ, ཝཛསཧསྶཛེཊྛཀོ ཝསབྷོ, སབྦགཝསེཊྛོ སབྦཔརིསྶཡསཧོ སེཏོ པཱསཱདིཀོ མཧཱབྷཱརཝཧོ ཨསནིསཏསདྡེཧིཔི ཨསམྤཀམྤིཡོ ནིསབྷོ. རཐཱ སོ ཨཏྟནོ ནིསབྷབལེན སམནྣཱགཏོ ཙཏཱུཧི པཱདེཧི པཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཀེནཙི པརིསྶཡེན ཨཀམྤིཡོ ཨཙལཊྛཱནེན ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ བྷགཝཱ དསཧི ཏཐཱགཏབལེཧི སམནྣཱགཏོ ཙཏཱུཧི ཝེསཱརཛྫཔཱདེཧི ཨཊྛཔརིསཔཐཝིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ སདེཝཀེ ལོཀེ ཀེནཙི པཙྩཏྠིཀེན པཙྩཱམིཏྟེན ཨཀམྤིཡོ ཨཙལཊྛཱནེན ཏིཊྛཏི, ཏསྨཱ ནིསབྷོ ཝིཡཱཏི ནིསབྷོ. སཱིལཱདཱིནཾ དྷམྨཀྑནྡྷཱནཾ ཨེསནཊྛེན ‘‘ཨིསཱི’’ཏི ལདྡྷཝོཧཱརེསུ སེཀྑཱསེཀྑཨིསཱིསུ ནིསབྷོ, ཨིསཱིནཾ ཝཱ ནིསབྷོ, ཨིསི ཙ སོ ནིསབྷོ ཙཱཏི ཝཱ ཨིསིནིསབྷོ. ཝེནེཡྻསཏྟེ ཝིནེཏཱིཏི ཝིནཱཡཀོ, ནཱཡཀཝིརཧིཏོཏི ཝཱ ཝིནཱཡཀོ, སཡམྦྷཱུཏི ཨཏྠོ.

ཨདེསཡཱི སམུདཡདུཀྑནིཙྩཏནྟི སམུདཡསཙྩསྶ ཙ དུཀྑསཙྩསྶ ཙ ཨནིཙྩཏཾ ཝཡདྷམྨཏཾ ཨབྷཱསི. ཏེན ‘‘ཡཾཀིཉྩི སམུདཡདྷམྨཾ, སབྦཾ ཏཾ ནིརོདྷདྷམྨ’’ནྟི ཨཏྟནོ ཨབྷིསམཡཉཱཎསྶ པཝཏྟིཨཱཀཱརཾ དསྶེཏི. སམུདཡདུཀྑནིཙྩཏནྟི ཝཱ སམུདཡསཙྩཉྩ དུཀྑསཙྩཉྩ ཨནིཙྩཏཉྩ. ཏཏྠ སམུདཡསཙྩདུཀྑསཙྩགྒཧཎེན ཝིཔསྶནཱཡ བྷཱུམིཾ དསྶེཏི, ཨནིཙྩཏཱགཧཎེན ཏསྶཱ པཝཏྟིཨཱཀཱརཾ དསྶེཏི. སངྑཱརཱནཉྷི ཨནིཙྩཱཀཱརེ ཝིབྷཱཝིཏེ དུཀྑཱཀཱརོ ཨནཏྟཱཀཱརོཔི ཝིབྷཱཝིཏོཡེཝ ཧོཏི ཏཾནིབནྡྷནཏྟཱ ཏེསཾ. ཏེནཱཧ ‘‘ཡདནིཙྩཾ, ཏཾ དུཀྑཾ, ཡཾ དུཀྑཾ, ཏདནཏྟཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༡༥). ཨསངྑཏཾ དུཀྑནིརོདྷསསྶཏནྟི ཀེནཙི པཙྩཡེན ན སངྑཏནྟི ཨསངྑཏཾ, སབྦཀཱལཾ ཏཐབྷཱཝེན སསྶཏཾ, སཀལཝཊྚདུཀྑནིརོདྷབྷཱཝཏོ དུཀྑནིརོདྷཾ ཨརིཡསཙྩཉྩ མེ ཨདེསཡཱིཏི ཡོཛནཱ. མགྒཉྩིམཾ ཨཀུཊིལམཉྫསཾ སིཝནྟི ཨནྟདྭཡཔརིཝཛྫནེན ཀུཊིལབྷཱཝཀརཱནཾ མཱཡཱདཱིནཾ ཀཱཡཝངྐཱདཱིནཉྩ པཧཱནེན ཨཀུཊིལཾ, ཏཏོ ཨེཝ ཨཉྫསཾ, ཨསིཝབྷཱཝཀརཱནཾ ཀཱམརཱགཱདཱིནཾ སམུཙྪིནྡནེན སིཝཾ ནིབྦཱནཾ. མགྒནྟི ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི མགྒཱིཡཏི, ཀིལེསེ ཝཱ མཱརེནྟོ གཙྪཏཱིཏི ‘‘མགྒོ’’ཏི ལདྡྷནཱམཾ ཨིདཾ ཏུམྷཱཀཉྩ མམཉྩ པཙྩཀྑབྷཱུཏཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཔཊིཔདཱསངྑཱཏཾ ཨརིཡསཙྩཉྩ མེ ཨདེསཡཱིཏི ཡོཛནཱ.

༡༤༤. སུཏྭཱནཧཾ ཨམཏཔདཾ ཨསངྑཏཾ, ཏཐཱགཏསྶནདྷིཝརསྶ སཱསནནྟི ཨེཏྠ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཏཐཱ ཨཱགམནཱདིཨཏྠེན ཏཐཱགཏསྶ, སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒབྷཱཝཏོ ཨནདྷིཝརསྶ, སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཨམཏཔདཾ ཨསངྑཏཾ ནིབྦཱནཾ ཨུདྡིསྶ དེསིཏཏྟཱ, ཨམཏསྶ ཝཱ ནིབྦཱནསྶ པཊིཔཛྫནུཔཱཡཏྟཱ ཀེནཙིཔི ཨསངྑརཎཱིཡཏྟཱ ཙ ཨམཏཔདཾ ཨསངྑཏཾ སཱསནཾ སདྡྷམྨཾ ཨཧཾ སུཏྭཱནཱཏི. སཱིལེསྭཧནྟི སཱིལེསུ ནིཔྥཱདེཏབྦེསུ ཨཧཾ. པརམསུསཾཝུཏཱཏི ཨཏིཝིཡ སམྨདེཝ སཾཝུཏཱ. ཨཧུནྟི ཨཧོསིཾ. དྷམྨེ ཋིཏཱཏི པཊིཔཏྟིདྷམྨེ པཏིཊྛིཏཱ.

༡༤༥. ཉཏྭཱནཱཏི སཙྪིཀིརིཡཱབྷིསམཡཝསེན ཛཱནིཏྭཱ. ཏཏྠེཝཱཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ, ཏསྨིཾཡེཝ ཝཱ ཨཏྟབྷཱཝེ. སམཐསམཱདྷིམཱཕུསིནྟི པཙྩནཱིཀདྷམྨཱནཾ སམུཙྪེདཝསེན སམནཏོ ཝཱུཔསམནཏོ པརམཏྠསམཐབྷཱུཏཾ ལོཀུཏྟརསམཱདྷིཾ ཨཱཕུསིཾ ཨདྷིགཙྪིཾ. ཡདིཔི ཡསྨིཾ ཁཎེ ནིརོདྷསྶ སཙྪིཀིརིཡཱབྷིསམཡོ, ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ མགྒསྶ བྷཱཝནཱབྷིསམཡོ, ཨཱརམྨཎཔཊིཝེདྷཾ པན བྷཱཝནཱཔཊིཝེདྷསྶེཝ པུརིམསིདྡྷིཀཱརཎཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ –

‘‘ཉཏྭཱནཧཾ ཝིརཛཔདཾ ཨསངྑཏཾ, ཏཐཱགཏེནནདྷིཝརེན དེསིཏཾ’’.

ཏཏྠེཝཧཾ ‘སམཐསམཱདྷིམཱཕུསི’ནྟི ཝུཏྟཾ ཡཐཱ ‘‘ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩ རཱུཔེ ཙ ཨུཔྤཛྫཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎ’’ནྟི (མ. ནི. ༡.༤༠༠; ༣.༤༢༡; སཾ. ནི. ༤.༦༠). ཉཏྭཱནཱཏི ཝཱ སམཱནཀཱལཝསེན ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ ཡཐཱ ‘‘ནིཧནྟྭཱན ཏམཾ སབྦཾ, ཨཱདིཙྩོ ནབྷམུགྒཏོ’’ཏི. སཱཡེཝཱཏི ཡཱ ལོཀུཏྟརསམཱདྷིཕུསནཱ ལདྡྷཱ, སཱཡེཝ. པརམནིཡཱམཏཱཏི པརམཱ ཨུཏྟམཱ མགྒནིཡཱམཏཱ.

༡༤༦. ཝིསེསནནྟི པུཐུཛྫནེཧི ཝིསེསཀཾ ཝིསིཊྛབྷཱཝསཱདྷཀཾ. ཨེཀཾསིཀཱཏི ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགཝཱ, སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ, སུཔྤཊིཔནྣོ སངྒྷོ’’ཏི ཨེཀཾསགཱཧཝཏཱི རཏནཏྟཡེ ནིབྦིཙིཀིཙྪཱ. ཨབྷིསམཡེ ཝིསེསིཡཱཏི སཙྩཔཊིཝེདྷཝསེན ཝིསེསཾ པཏྭཱ. ‘‘ཝིསེསིནཱི’’ཏིཔི པཋནྟི, ཨབྷིསམཡཧེཏུ ཝིསེསཝཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨསཾསཡཱཏི སོལ༹སཝཏྠུཀཱཡ ཨཊྛཝཏྠུཀཱཡ ཙ ཝིཙིཀིཙྪཱཡ པཧཱིནཏྟཱ ཨཔགཏསཾསཡཱ. ‘‘ཨསཾསིཡཱ’’ཏི ཀེཙི པཋནྟི. བཧུཛནཔཱུཛིཏཱཏི སུགཏཱིཧི པརེཧི པཏྠནཱིཡགུཎཱཏི ཨཏྠོ. ཁིཌྜཱརཏིནྟི ཁིཌྜཱབྷཱུཏཾ རཏིཾ, ཨཐ ཝཱ ཁིཌྜཉྩ རཏིཉྩ ཁིཌྜཱཝིཧཱརཉྩ རཏིསུཁཉྩ.

༡༤༧. ཨམཏདསམྷཱིཏི ཨམཏདསཱ ནིབྦཱནདསྶཱཝིནཱི ཨམྷི. དྷམྨདྡསཱཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ དིཊྛཝཏཱི. སོཏཱཔནྣཱཏི ཨརིཡམགྒསོཏཾ ཨཱདིཏོ པཏྟཱ. ན ཙ པན མཏྠི དུགྒཏཱིཏི ན ཙ པན མེ ཨཏྠི དུགྒཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨཏྟཱ.

༡༤༨. པཱསཱདིཀེཏི པསཱདཱཝཧེ. ཀུསལརཏེཏི ཀུསལེ ཨནཝཛྫདྷམྨེ ནིབྦཱནེ རཏེ. བྷིཀྑཝོཏི བྷིཀྑཱུ ནམསྶིཏུཾ ཨུཔཱགམིནྟི ཡོཛནཱ. སམཎསམཱགམཾ སིཝནྟི སམཎཱནཾ སམིཏཔཱཔཱནཾ བུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ སིཝཉྩ དྷམྨཾ ཁེམཾ སམཱགམཾ སངྒམཾ པཡིརུཔཱསིཏུཾ ཨུཔཱགམིནྟི སམྦནྡྷོ. སིརིམཏོ དྷམྨརཱཛིནོཏི བྷུམྨཏྠེ སཱམིཝཙནཾ. སིརིམཏི དྷམྨརཱཛིནཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམེཝ ཙ ཀེཙི པཋནྟི.

༡༤༩. མུདིཏམནམྷཱིཏི མོདིཏམནཱ ཨམྷི. པཱིཎིཏཱཏི ཏུཊྛཱ, པཱིཏིརསཝསེན ཝཱ ཏིཏྟཱ. ནརཝརདམྨསཱརཐིནྟི ནརཝརོ ཙ སོ ཨགྒཔུགྒལཏྟཱ, དམྨཱནཾ དམེཏབྦཱནཾ ཝེནེཡྻཱནཾ ནིབྦཱནཱབྷིམུཁཾ སཱརཎཏོ དམྨསཱརཐི ཙཱཏི ནརཝརདམྨསཱརཐི, ཏཾ. པརམཧིཏཱནུཀམྤཀནྟི པརམེན ཨུཏྟམེན ཧིཏེན སབྦསཏྟཱནཾ ཨནུཀམྤཀཾ.

ཨེཝཾ སིརིམཱ དེཝདྷཱིཏཱ ཨཏྟནོ ལདྡྷིཔཝེདནམུཁེན རཏནཏྟཡེ པསཱདཾ པཝེདེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ གཏཱ. བྷགཝཱ ཏམེཝ ཨོཏིཎྞཝཏྠུཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི, སམྤཏྟཔརིསཱཡཔི སཱ དྷམྨདེསནཱ སཱཏྠིཀཱ ཛཱཏཱཏི.

སིརིམཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༧. ཀེསཀཱརཱིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨིདཾ ཝིམཱནཾ རུཙིརཾ པབྷསྶརནྟི ཀེསཀཱརཱིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརཏི ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ བཱརཱཎསིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཾསུ. ཏེ ཨཉྙཏརསྶ བྲཱཧྨཎསྶ གེཧདྭཱརསམཱིཔེན གཙྪནྟི. ཏསྨིཉྩ གེཧེ བྲཱཧྨཎསྶ དྷཱིཏཱ ཀེསཀཱརཱི ནཱམ གེཧདྭཱརསམཱིཔེ མཱཏུ སཱིསཏོ ཨཱུཀཱ གཎྷནྟཱི ཏེ བྷིཀྑཱུ གཙྪནྟེ དིསྭཱ མཱཏརཾ ཨཱཧ ‘‘ཨམྨ, ཨིམེ པབྦཛིཏཱ པཋམེན ཡོབྦནེན སམནྣཱགཏཱ ཨབྷིརཱུཔཱ དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ སུཁུམཱལཱ ཀེནཙི པཱརིཛུཉྙེན ཨནབྷིབྷཱུཏཱ མཉྙེ, ཀསྨཱ ནུ ཁོ ཨིམེ ཨིམསྨིཾཡེཝ ཝཡེ པབྦཛནྟཱི’’ཏི? ཏཾ མཱཏཱ ཨཱཧ ‘‘ཨཏྠི, ཨམྨ, སཀྱཔུཏྟོ སཀྱཀུལཱ པབྦཛིཏོ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུཔྤནྣོ, སོ དྷམྨཾ དེསེཏི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ, པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེཏི, ཏསྶ ཨིམེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པབྦཛནྟཱི’’ཏི.

ཏེན ཙ སམཡེན ཨཱགཏཕལོ ཝིཉྙཱཏསཱསནོ ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ ཏཱཡ ཝཱིཐིཡཱ གཙྪནྟོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏཱསཾ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམི. ཨཐ ནཾ བྲཱཧྨཎཱི ཨཱཧ ‘‘ཨེཏརཧི ཁོ ཨུཔཱསཀ བཧཱུ ཀུལཔུཏྟཱ མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ མཧནྟཾ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ སཀྱསམཡེ པབྦཛནྟི, ཏེ ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶནྟཱ པབྦཛནྟཱི’’ཏི? ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཔཱསཀོ ‘‘ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ, ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ སམྤསྶནྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ ཉཱཎབལཱནུརཱུཔཾ ཏམཏྠཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཐེསི, ཏིཎྞཉྩ རཏནཱནཾ གུཎེ པཀཱསེསི, པཉྩནྣཾ སཱིལཱནཾ དིཊྛདྷམྨིཀཾ སམྤརཱཡིཀཉྩ གུཎཱནིསཾསཾ པཝེདེསི. ཨཐ བྲཱཧྨཎདྷཱིཏཱ ཏཾ ‘‘ཀིཾ ཨམྷེཧིཔི སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཡ ཏཡཱ ཝུཏྟེ གུཎཱནིསཾསེ ཨདྷིགནྟུཾ སཀྐཱ’’ཏི པུཙྪི. སོ ‘‘སབྦསཱདྷཱརཎཱ ཨིམེ དྷམྨཱ བྷགཝཏཱ བྷཱསིཏཱ, ཀསྨཱ ན སཀྐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶཱ སརཎཱནི ཙ སཱིལཱནི ཙ ཨདཱསི. སཱ གཧིཏསརཎཱ སམཱདིནྣསཱིལཱ ཙ ཧུཏྭཱ པུན ཨཱཧ ‘‘ཀིཾ ཨིཏོ ཨུཏྟརི ཨཉྙམྤི ཀརཎཱིཡཾ ཨཏྠཱི’’ཏི. སོ ཏསྶཱ ཝིཉྙུབྷཱཝཾ སལླཀྑེནྟོ ‘‘ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ སརཱིརསབྷཱཝཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ དྭཏྟིཾསཱཀཱརཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐེཏྭཱ ཀཱཡེ ཝིརཱགཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུཔརི ཨནིཙྩཏཱདིཔཊིསཾཡུཏྟཱཡ དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡ སཾཝེཛེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱམགྒཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ གཏོ. སཱ ཏེན ཝུཏྟནཡཾ སབྦཾ མནསི ཀཏྭཱ པཊིཀཱུལམནསིཀཱརེ སམཱཧིཏཙིཏྟཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ ན ཙིརསྶེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཨཐཱཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ པརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, སཏསཧསྶཉྩསྶཱ ཨཙྪརཱཔརིཝཱརོ ཨཧོསི. ཏཾ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ དིསྭཱ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཙིཏྟཛཱཏོ པམུདིཏཧདཡོ –

༡༥༠.

‘‘ཨིདཾ ཝིམཱནཾ རུཙིརཾ པབྷསྶརཾ, ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷཾ སཏཏཾ སུནིམྨིཏཾ;

སུཝཎྞརུཀྑེཧི སམནྟམོཏྠཏཾ, ཋཱནཾ མམཾ ཀམྨཝིཔཱཀསམྦྷཝཾ.

༡༥༡.

‘‘ཏཏྲཱུཔཔནྣཱ པུརིམཙྪརཱ ཨིམཱ, སཏཾ སཧསྶཱནི སཀེན ཀམྨུནཱ;

ཏུཝཾསི ཨཛ྄ཛྷུཔགཏཱ ཡསསྶིནཱི, ཨོབྷཱསཡཾ ཏིཊྛསི པུབྦདེཝཏཱ.

༡༥༢.

‘‘སསཱི ཨདྷིགྒཡ྄ཧ ཡཐཱ ཝིརོཙཏི, ནཀྑཏྟརཱཛཱརིཝ ཏཱརཀཱགཎཾ;

ཏཐེཝ ཏྭཾ ཨཙྪརཱསངྒཎཾ ཨིམཾ, དདྡལླམཱནཱ ཡསསཱ ཝིརོཙསི.

༡༥༣.

‘‘ཀུཏོ ནུ ཨཱགམྨ ཨནོམདསྶནེ, ཨུཔཔནྣཱ ཏྭཾ བྷཝནཾ མམཾ ཨིདཾ;

བྲཧྨཾཝ དེཝཱ ཏིདསཱ སཧིནྡཀཱ, སབྦེ ན ཏཔྤཱམསེ དསྶནེན ཏ’’ནྟི. –

ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི ཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི.

༡༥༠. ཏཏྠ ཨིདཾ ཝིམཱནནྟི ཡསྨིཾ ཝིམཱནེ སཱ དེཝཏཱ ཨུཔྤནྣཱ, ཏཾ ཨཏྟནོ ཝིམཱནཾ སནྡྷཱཡཱཧ. སཏཏནྟི སབྦཀཱལཾ རུཙིརཾ པབྷསྶརནྟི ཡོཛནཱ. སཏཏནྟི ཝཱ སམྨཱཏཏཾ, ཨཏིཝིཡ ཝིཏྠིཎྞནྟི ཨཏྠོ. སམནྟམོཏྠཏནྟི སམནྟཏོ ཨཝཏྠཏཾ ཚཱདིཏཾ. ཋཱནནྟི ཝིམཱནམེཝ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏཉྷི ཏིཊྛནྟི ཨེཏྠ ཀཏཔུཉྙཱཏི ཋཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཀམྨཝིཔཱཀསམྦྷཝནྟི ཀམྨཝིཔཱཀབྷཱཝེན སམྦྷཱུཏཾ, ཀམྨཝིཔཱཀེན ཝཱ སཧ སམྦྷཱུཏཾ. མམནྟི ཨིདཾ མམ ཋཱནཾ མམ ཀམྨཝིཔཱཀསམྦྷཝནྟི དྭཱིཧིཔི པདེཧི ཡོཛེཏབྦཾ.

༡༥༡. ཏཏྲཱུཔཔནྣཱཏི གཱཐཱཡ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཏཏྲ ཏསྨིཾ ཡཐཱཝུཏྟེ ཝིམཱནེ ཨུཔཔནྣཱཏི ནིབྦཏྟཱ པགེཝ ཨུཔྤནྣཏྟཱ པུབྦདེཝཏཱ ཨིམཱ པུརིམཱ ཨཙྪརཱཡོ པརིམཱཎཏོ སཏཾ སཧསྶཱནི. ཏུཝཾསཱིཏི ཏྭཾ ཨསི སཀེན ཀམྨུནཱ ཨཛ྄ཛྷུཔགཏཱ ཨུཔཔནྣཱ. ཡསསྶིནཱིཏི པརིཝཱརསམྤནྣཱ, ཏེནེཝ སཀེན ཀམྨུནཱ ཀམྨཱནུབྷཱཝེན ཨོབྷཱསཡནྟཱི ཝིརོཙམཱནཱ ཏིཊྛསཱིཏི.

༡༥༢. ཨིདཱནི ཏམེཝ ཨོབྷཱསནཾ ཨུཔམཱཡ ཝིབྷཱཝེནྟོ ‘‘སསཱི’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ སསལཉྪནཡོགེན ‘‘སསཱི’’ཏི, ནཀྑཏྟེཧི ཨདྷིཀགུཎཏཱཡ ‘‘ནཀྑཏྟརཱཛཱ’’ཏི ཙ ལདྡྷནཱམོ ཙནྡོ སབྦཾ ཏཱརཀཱགཎཾ ཨདྷིགྒཡ྄ཧ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཝིརོཙཏི ཝིརཱཛཏི, ཏཐེཝ ཏྭཾ ཨིམཾ ཨཙྪརཱནཾ དེཝཀཉྙཱནཾ གཎཾ སམཱུཧཾ ཨཏྟནོ ཡསསཱ དདྡལླམཱནཱ ཨཏིཝིཡ ཝིཛྫོཏམཱནཱ ཝིརོཙསཱིཏི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨིམཱ’’ཏི ‘‘ཨིམ’’ནྟི ཙ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཀེཙི པན ‘‘ནཀྑཏྟརཱཛཱརིཝ ཏཱརཱགཎཾ ཏཐེཝ ཏྭ’’ནྟི པཋནྟི.

༡༥༣. ཨིདཱནི ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ པུརིམབྷཝཾ ཏཏྠ ཀཏཔུཉྙཉྩ པུཙྪནྟོ ‘‘ཀུཏོ ནུ ཨཱགམྨཱ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཀུཏོ ནུ ཨཱགམྨཱཏི ཀུཏོ ནུ བྷཝཏོ ཀུཏོ ནུ པུཉྙཀམྨཏོ ཀཱརཎབྷཱུཏཏོ ཨིདཾ མམ བྷཝནཾ ཨཱགམྨ བྷདྡེ ཨནོམདསྶནེ སབྦངྒསོབྷནེ ཏྭཾ ཨུཔཔནྣཱ ཨུཔྤཏྟིགཧཎཝསེན ཨུཔགཏཱ. ‘‘ཨནོམདསྶནེ’’ཏི ཝུཏྟམེཝཏྠཾ ཨུཔམཱཡ པཀཱསེནྟོ ‘‘བྲཧྨཾཝ དེཝཱ ཏིདསཱ སཧིནྡཀཱ, སབྦེ ན ཏཔྤཱམསེ དསྶནེན ཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཡཐཱ བྲཧྨཱནཾ སཧམྤཏིཾ སནངྐུམཱརཾ ཝཱ ཨུཔགཏཾ སཧ ཨིནྡེནཱཏི སཧིནྡཀཱ ཏཱཝཏིཾསཱ དེཝཱ པསྶནྟཱ དསྶནེན ན ཏཔྤནྟི, ཨེཝཾ ཏཝ དསྶནེན མཡཾ སབྦེ དེཝཱ ན ཏཔྤཱམསེཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ པན སཀྐེན དེཝཱནམིནྡེན པུཙྪིཏཱ སཱ དེཝཏཱ ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟཱི –

༡༥༤.

‘‘ཡམེཏཾ སཀྐ ཨནུཔུཙྪསེ མམཾ, ཀུཏོ ཙུཏཱ ཏྭཾ ཨིདྷ ཨཱགཏཱཏི;

བཱརཱཎསཱི ནཱམ པུརཏྠི ཀཱསིནཾ, ཏཏྠ ཨཧོསིཾ པུརེ ཀེསཀཱརིཀཱ.

༡༥༥.

‘‘བུདྡྷེ ཙ དྷམྨེ ཙ པསནྣམཱནསཱ, སངྒྷེ ཙ ཨེཀནྟགཏཱ ཨསཾསཡཱ;

ཨཁཎྜསིཀྑཱཔདཱ ཨཱགཏཔྥལཱ, སམྦོདྷིདྷམྨེ ནིཡཏཱ ཨནཱམཡཱ’’ཏི. –

གཱཐདྭཡམཱཧ.

༡༥༤-༥. ཏཏྠ ཡམེཏནྟི ཡཾ ཨེཏཾ པཉྷནྟི ཨཏྠོ. ཨནུཔུཙྪསེཏི ཨནུཀཱུལབྷཱཝེན པུཙྪསི. མམནྟི མཾ. པུརཏྠཱིཏི པུརཾ ཨཏྠི. ཀཱསིནནྟི ཀཱསིརཊྛསྶ. ཀེསཀཱརིཀཱཏི པུརིམཏྟབྷཱཝེ ཨཏྟནོ ནཱམཾ ཝདཏི. བུདྡྷེ ཙ དྷམྨེ ཙཱཏིཨཱདིནཱ ཨཏྟནོ པུཉྙཾ ཝིབྷཱཝེཏི.

པུན སཀྐོ ཏསྶཱ ཏཾ པུཉྙསམྤཏྟིཉྩ དིབྦསམྤཏྟིཉྩ ཨནུམོདམཱནོ –

༡༥༦.

‘‘ཏནྟྱཱབྷིནནྡཱམསེ སྭཱགཏཉྩ ཏེ,

དྷམྨེན ཙ ཏྭཾ ཡསསཱ ཝིརོཙསི;

བུདྡྷེ ཙ དྷམྨེ ཙ པསནྣམཱནསེ,

སངྒྷེ ཙ ཨེཀནྟགཏེ ཨསཾསཡེ;

ཨཁཎྜསིཀྑཱཔདེ ཨཱགཏཔྥལེ,

སམྦོདྷིདྷམྨེ ནིཡཏེ ཨནཱམཡེ’’ཏི. – ཨཱཧ;

༡༥༦. ཏཏྠ ཏནྟྱཱབྷིནནྡཱམསེཏི ཏཾ ཏེ དུཝིདྷམྤི སམྤཏྟིཾ ཨབྷིནནྡཱམ ཨནུམོདཱམ. སྭཱགཏཉྩ ཏེཏི ཏུཡ྄ཧཉྩ ཨིདྷཱགམནཾ སྭཱགཏཾ, ཨམྷཱཀཾ པཱིཏིསོམནསྶསཾཝདྡྷནམེཝ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝཱཏི.

ཏཾ པན པཝཏྟིཾ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ ཀཐེསི, ཐེརོ བྷགཝཏོ ནིཝེདེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ སཱཏྠིཀཱ ཛཱཏཱཏི.

ཀེསཀཱརཱིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིཏི པརམཏྠདཱིཔནིཡཱ ཁུདྡཀ-ཨཊྛཀཐཱཡ ཝིམཱནཝཏྠུསྨིཾ

སཏྟརསཝཏྠུཔཊིམཎྜིཏསྶ པཋམསྶ པཱིཋཝགྒསྶ

ཨཏྠཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཙིཏྟལཏཱཝགྒོ

༡. དཱསིཝིམཱནཝཎྞནཱ

དུཏིཡཝགྒེ ཨཔི སཀྐོཝ དེཝིནྡོཏི དཱསིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟེ སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ སམྦཧུལེཧི ཨུཔཱསཀེཧི སདྡྷིཾ སཱཡནྷསམཡཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པརིསཱཡ ཝུཊྛིཏཱཡ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷསྶ ཙཏྟཱརི ནིཙྩབྷཏྟཱནི དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ཏདནུཙྪཝིཀཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསི. སོ ‘‘མཡཱ, བྷནྟེ, སངྒྷསྶ ཙཏྟཱརི ནིཙྩབྷཏྟཱནི པཉྙཏྟཱནི. སྭེ པཊྛཱཡ ཨཡྻཱ མམ གེཧཾ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི བྷཏྟུདྡེསཀསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ གནྟྭཱ དཱསིཡཱ ཏམཏྠཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཏཏྠ ཏཡཱ ནིཙྩཀཱལཾ ཨཔྤམཏྟཱཡ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཨཱཧ. སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. པཀཏིཡཱཝ སཱ སདྡྷཱསམྤནྣཱ པུཉྙཀཱམཱ སཱིལཝཏཱི, ཏསྨཱ དིཝསེ དིཝསེ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ པཎཱིཏཾ ཨནྣཔཱནཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ནིསཱིདནཊྛཱནཾ སུསམྨཊྛཾ སུཔརིབྷཎྜཀཾ ཀཏྭཱ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨུཔགཏེ ཏཏྠ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ གནྡྷཔུཔྥདྷཱུཔདཱིཔེཧི པཱུཛེཏྭཱ སཀྐཙྩཾ པརིཝིསཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱུ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨིཏོ ཛཱཏིཨཱདིདུཀྑཏོ པརིམུཏྟི ཧོཏཱི’’ཏི. བྷིཀྑཱུ ཏསྶཱ སརཎཱནི ཙ པཉྩ སཱིལཱནི ཙ དཏྭཱ ཀཱཡསབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ པཊིཀཱུལམནསིཀཱརེ ནིཡོཛེསུཾ, ཨཔརེ ཨནིཙྩཏཱཔཊིསཾཡུཏྟཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསུཾ. སཱ སོལ༹ས ཝསྶཱནི སཱིལཾ རཀྑནྟཱི ཨནྟརནྟརཱ ཡོནིསོ མནསིཀརོནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ དྷམྨསྶཝནསཔྤཱཡཾ ལབྷིཏྭཱ ཉཱཎསྶ ཙ པརིཔཀྐཏྟཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཙྪཱཀཱསི. སཱ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཝལླབྷཱ པརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱ སཊྛིཏཱུརིཡསཧསྶེཧི པརིཙརིཡམཱནཱ ཨཙྪརཱསཏསཧསྶཔརིཝུཏཱ མཧནྟཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱི པམུདཱ མོདམཱནཱ སཔརིཝཱརཱ ཨུཡྻཱནཱདཱིསུ ཝིཙརཏི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ དིསྭཱ –

༡༥༧.

‘‘ཨཔི སཀྐོཝ དེཝིནྡོ, རམྨེ ཙིཏྟལཏཱཝནེ;

སམནྟཱ ཨནུཔརིཡཱསི, ནཱརཱིགཎཔུརཀྑཏཱ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༡༥༨.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༥༩.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ,

མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ,

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – པུཙྪི;

༡༦༠.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༦༡.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, དཱསཱི ཨཧོསིཾ པརཔེསྶིཡཱ ཀུལེ.

༡༦༢.

‘‘ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ;

ཏསྶཱ མེ ནིཀྐམོ ཨཱསི, སཱསནེ ཏསྶ ཏཱདིནོ.

༡༦༣.

‘‘ཀཱམཾ བྷིཛྫཏུཡཾ ཀཱཡོ, ནེཝ ཨཏྠེཏྠ སཎྛནཾ;

སིཀྑཱཔདཱནཾ པཉྩནྣཾ, མགྒོ སོཝཏྠིཀོ སིཝོ.

༡༦༤.

‘‘ཨཀཎྚཀོ ཨགཧནོ, ཨུཛུ སབྦྷི པཝེདིཏོ;

ནིཀྐམསྶ ཕལཾ པསྶ, ཡཐིདཾ པཱཔུཎིཏྠིཀཱ.

༡༦༥.

‘‘ཨཱམནྟནིཀཱ རཉྙོམྷི, སཀྐསྶ ཝསཝཏྟིནོ;

སཊྛི ཏཱུརིཡསཧསྶཱནི, པཊིབོདྷཾ ཀརོནྟི མེ.

༡༦༦.

‘‘ཨཱལམྦོ གགྒརོ བྷཱིམོ, སཱདྷུཝཱདཱི ཙ སཾསཡོ;

པོཀྑརོ ཙ སུཕསྶོ ཙ, ཝཱིཎཱམོཀྑཱ ཙ ནཱརིཡོ.

༡༦༧.

‘‘ནནྡཱ ཙེཝ སུནནྡཱ ཙ, སོཎདིནྣཱ སུཙིམྷིཏཱ;

ཨལམྦུསཱ མིསྶཀེསཱི ཙ, པུཎྜརཱིཀཱཏི དཱརུཎཱི.

༡༦༨.

‘‘ཨེཎཱིཕསྶཱ སུཕསྶཱ ཙ, སུབྷདྡཱ མུདུཝཱདིནཱི;

ཨེཏཱ ཙཉྙཱ ཙ སེཡྻཱསེ, ཨཙྪརཱནཾ པབོདྷིཀཱ.

༡༦༩.

‘‘ཏཱ མཾ ཀཱལེནུཔཱགནྟྭཱ, ཨབྷིབྷཱསནྟི དེཝཏཱ;

ཧནྡ ནཙྩཱམ གཱཡཱམ, ཧནྡ ཏཾ རམཡཱམསེ.

༡༧༠.

‘‘ནཡིདཾ ཨཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཀཏཔུཉྙཱནམེཝིདཾ;

ཨསོཀཾ ནནྡནཾ རམྨཾ, ཏིདསཱནཾ མཧཱཝནཾ.

༡༧༡.

‘‘སུཁཾ ཨཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཨིདྷ ནཏྠི པརཏྠ ཙ;

སུཁཉྩ ཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཨིདྷ ཙེཝ པརཏྠ ཙ.

༡༧༢.

‘‘ཏེསཾ སཧབྱཀཱམཱནཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ བཧུཾ;

ཀཏཔུཉྙཱ ཧི མོདནྟི, སགྒེ བྷོགསམངྒིནོ’’ཏི. – དེཝཏཱ ཝིསྶཛྫེསི;

༡༥༧. ཏཏྠ ཨཔི སཀྐོཝ དེཝིནྡོཏི ཨཔིསདྡོ སམྦྷཱཝནཱཡཾ, ཨིཝསདྡོ ཨིཀཱརལོཔཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟོ ཨུཔམཱཡཾ, ཏསྨཱ ཡཐཱ ནཱམ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོཏི ཨཏྠོ. སཀྐསམབྷཱཝོ ཏིསྶཱ དེཝཏཱཡ པརིཝཱརསམྤཏྟིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟོ. ཀེཙི ‘‘ཨཔཱིཏི ནིཔཱཏམཏྟ’’ནྟི ཝདནྟི. ཙིཏྟལཏཱཝནེཏི ཙིཏྟཱཡ ནཱམ དེཝདྷཱིཏཱཡ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ནིབྦཏྟེ, ཙིཏྟཱནཾ ཝཱ ཝིཙིཏྟཔུཔྥཕལཱདིཝིསེསཡུཏྟཱནཾ སནྟཱནཀཝལླིཨཱདཱིནཾ ཏཏྠ ཡེབྷུཡྻཏཱཡ ཙིཏྟལཏཱཝནནྟི ལདྡྷནཱམེ དེཝུཡྻཱནེ.

༡༦༡. པརཔེསྶིཡཱཏི པརེསཾ ཀུལེ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀིཙྩེ པེསནིཡཱ, པརེསཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀཱརཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༦༢. ཏསྶཱ མེ ནིཀྐམོ ཨཱསི, སཱསནེ ཏསྶ ཏཱདིནོཏི ཏསྶཱ དཱསིཡཱཔི སམཱནཱཡ པཉྩཧི ཙཀྑཱུཧི ཙཀྑུམཏོ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ སོལ༹ས ཝསྶཱནི སཱིལཾ རཀྑནྟིཡཱ ཀམྨཊྛཱནཉྩ མནསི ཀརོནྟིཡཱ མནསིཀཱརཱནུབྷཱཝེན མེ མཡ྄ཧཾ ཨུཔྤཛྫམཱནེ སཏྟཏིཾསབོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨསངྑཱཏེ ཨིཊྛཱདཱིསུ ཏཱདིལཀྑཎསམྤཏྟིཡཱ ཏཱདིནོ སཏྠུ སཱསནེ ཏཔྤརིཡཱཔནྣོཡེཝ སཾཀིལེསཔཀྑཏོ ནིཀྐམནེན ‘‘ནིཀྐམོ’’ཏི ལདྡྷནཱམོ སམྨཱཝཱཡཱམོ ཨཱསི ཨཧོསི ཨུཔྤཛྫི.

༡༦༣-༤. ཏསྶ པན ནིཀྐམསྶ པུབྦབྷཱགསྶ པཝཏྟཱཀཱརཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཀཱམཾ བྷིཛྫཏུཡཾ ཀཱཡོ, ནེཝ ཨཏྠེཏྠ སཎྛནནྟི ཝུཏྟཾ. ཏསྶཏྠོ – ཡདིཔི མེ ཨཡཾ ཀཱཡོ བྷིཛྫཏུ ཝིནསྶཏུ, ཏཏྠ ཀིཉྩིམཏྟམྤི ཨཔེཀྑཾ ཨཀརོནྟཱི ཨེཏྠ ཨེཏསྨིཾ ཀམྨཊྛཱནཱནུཡོགེ ནེཝ ཨཏྠི, མེ ཝཱིརིཡསྶ སཎྛནཾ སིཐིལཱིཀརཎནྟི ཝཱིརིཡཾ སམུཏྟེཛེནྟཱི ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེསིནྟི.

ཨིདཱནི ཏཐཱ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ པཊིལདྡྷགུཎཾ དསྶེནྟཱི –

‘‘སིཀྑཱཔདཱནཾ པཉྩནྣཾ, མགྒོ སོཝཏྠིཀོ སིཝོ;

ཨཀཎྚཀོ ཨགཧནོ, ཨུཛུ སབྦྷི པཝེདིཏོ;

ནིཀྐམསྶ ཕལཾ པསྶ, ཡཐིདཾ པཱཔུཎིཏྠིཀཱ’’ཏི. – ཨཱཧ;

ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཡོ ནིཙྩསཱིལཝསེན སམཱདིནྣཱནཾ པཉྩནྣཾ སིཀྑཱཔདཱནཾ སིཀྑཱཀོཊྛཱསཱནཾ ཨུཔནིསྶཡབྷཱཝེན ལདྡྷཏྟཱ ཏེསཾ པརིཔཱུརིཏཏྟཱ ཙ སིཀྑཱཔདཱནཾ པཉྩནྣཾ སམྦནྡྷཱིབྷཱུཏོ, ཡསྨིཾ སནྟཱནེ ཨུཔྤནྣོ, ཏསྶ སབྦཱཀཱརེན སོཏྠིབྷཱཝསམྤཱདནཏོ སུནྡརཏྠབྷཱཝཏོ ཙ སོཝཏྠིཀོ སོཏྠིཀོ, སཾཀིལེསདྷམྨེཧི ཨནུཔདྡུཏཏྟཱ ཁེམཔྤཏྟིཧེཏུཏཱཡ ཙ སིཝོ, རཱགཀཎྚཀཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ཨཀཎྚཀོ, ཀིལེསདིཊྛིདུཙྩརིཏགཧནསམུཙྪེདནཏོ ཨགཧནོ, སབྦཛིམྷཝངྐཀུཊིལབྷཱཝཱཔགམཧེཏུཏཱཡ ཨུཛུ, བུདྡྷཱདཱིཧི སཔྤུརིསེཧི པཀཱསིཏཏྟཱ སབྦྷི པཝེདིཏོ ཨརིཡམགྒོ, ཏཾ ཡཐཱ ཡེན ཨུཔཱཡབྷཱུཏེན ཨིཏྠིཀཱ དྭངྒུལབཧལབུདྡྷིཀཱཔི སམཱནཱ པཱཔུཎིཾ, ཏསྶ ནིཀྐམསྶ ཡཐཱཝུཏྟཝཱིརིཡསྶ ཨིདཾ ཕལཾ པསྶཱཏི སཀྐཾ ཨཱལཔཏི.

༡༦༥. ཨཱམནྟནིཀཱ རཉྙོམྷི, སཀྐསྶ ཝསཝཏྟིནོཏི སཡཾཝསཱིབྷཱཝེན ཝཏྟནཏོ, དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ ཨཏྟནོ ཝསཾ ཨིསྶརིཡཾ ཝཏྟེཏཱིཏི ཝཱ ཝསཝཏྟཱི, ཏསྶ ཝསཝཏྟིནོ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཨཱམནྟནིཀཱ ཨཱལཱཔསལླཱཔཡོགྒཱ, ཀཱིལ༹ནཀཱལེ ཝཱ ཏེན ཨཱམནྟེཏབྦཱ ཨམྷི, ནིཀྐམསྶ ཝཱིརིཡསྶ ཕལཾ པསྶཱཏི ཡོཛནཱ. ཨཱཏཏཝིཏཏཱདིབྷེདེན པཉྩ ཏཱུརིཡངྒཱནི དྭཱདསཧི པཱཎིབྷཱགེཧི ཨེཀཏོ པཝཛྫམཱནཱནི སཊྛི ཧོནྟི, ཏཱནི པན སཧསྶམཏྟཱནི པཡིརུཔཱསནཝསེན ཨུཔཊྛིཏཱནི སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘སཊྛི ཏཱུརིཡསཧསྶཱནི, པཊིབོདྷཾ ཀརོནྟི མེ’’ཏི. ཏཏྠ པཊིབོདྷནྟི པཱིཏིསོམནསྶཱནཾ པབོདྷནཾ.

༡༦༦-༨. ཨཱལམྦོཏིཨཱདི ཏཱུརིཡཝཱདཀཱནཾ དེཝཔུཏྟཱནཾ ཨེཀདེསཏོ ནཱམགྒཧཎནྟི ཝདནྟི, ཏཱུརིཡཱནཾ པནེཏཾ ནཱམགྒཧཎཾ. ཝཱིཎཱམོཀྑཱདིཀཱ དེཝདྷཱིཏཱ. སུཙིམྷིཏཱཏི སུདྡྷམིཧིཏཱ, ནཱམམེཝ ཝཱ ཨེཏཾ. མུདུཝཱདིནཱིཏི མུདུནཱཝ ཝདཏཱིཏི མུདུཝཱདིནཱི, མུདུཀཾ ཨཏིཝིཡ ཝཱདནསཱིལཱ, ནཱམམེཝ ཝཱ. སེཡྻཱསེཏི སེཡྻཏརཱ. ཨཙྪརཱནནྟི ཨཙྪརཱསུ སངྒཱིཏེ པཱསཾསཏརཱ. པབོདྷིཀཱཏི པབོདྷནཀརཱ.

༡༦༩. ཀཱལེནཱཏི ཡུཏྟཔྤཏྟཀཱལེན. ཨབྷིབྷཱསནྟཱིཏི ཨབྷིམུཁཱ, ཨབྷིརཏཱ ཝཱ ཧུཏྭཱ བྷཱསནྟི. ཡཐཱ ཙ བྷཱསནྟི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཧནྡ ནཙྩཱམ གཱཡཱམ, ཧནྡ ཏཾ རམཡཱམསེ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

༡༧༠. ཨིདནྟི ཨིདཾ མཡཱ ལདྡྷཊྛཱནཾ. ཨསོཀནྟི ཨིཊྛཀནྟཔིཡམནཱཔཱནཾཡེཝ རཱུཔཱདཱིནཾ སམྦྷཝཏོ ཝིསོཀཾ. ཏཏོ ཨེཝ སབྦཀཱལཾ པམོདསཾཝདྡྷནཏོ ནནྡནཾ. ཏིདསཱནཾ མཧཱཝནནྟི ཏཱཝཏིཾསདེཝཱནཾ མཧནྟཾ མཧནཱིཡཉྩ ཨུཡྻཱནཾ.

༡༧༡. ཨེཝརཱུཔཱ དིབྦསམྤཏྟི ནཱམ པུཉྙཀམྨཝསེནེཝཱཏི ཨོདིསྶཀནཡེན ཝཏྭཱ པནུ ཨནོདིསྶཀནཡེན དསྶེནྟཱི ‘‘སུཁཾ ཨཀཏཔུཉྙཱན’’ནྟི གཱཐམཱཧ.

༡༧༢. པུན ཨཏྟནཱ ལདྡྷསྶ དིབྦཊྛཱནསྶ པརེཧི སཱདྷཱརཎཀཱམཏཱཝསེན དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱི ‘‘ཏེསཾ སཧབྱཀཱམཱན’’ནྟི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ. ཏེསནྟི ཏཱཝཏིཾསདེཝཱནཾ. སཧབྱཀཱམཱནནྟི སཧབྷཱཝཾ ཨིཙྪནྟེཧི, ཀཏྟུཨཏྠེ ཧི ཨིདཾ སཱམིཝཙནཾ. སཧ ཝཱཏི པཝཏྟཏཱིཏི སཧཝོ, ཏསྶ བྷཱཝོ སཧབྱཾ ཡཐཱ ཝཱིརསྶ བྷཱཝོ ཝཱིརིཡནྟི.

ཨེཝཾ ཐེརོ དེཝཏཱཡ ཨཏྟནོ པུཉྙཀམྨེ ཨཱཝིཀཏེ ཏསྶཱ སཔརིཝཱརཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ དེཝལོཀཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

དཱསིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ལཁུམཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ལཁུམཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརནྟེ ཀེཝཊྚདྭཱརཾ ནཱམ བཱརཱཎསིནགརསྶ ཨེཀཾ དྭཱརཾ, ཏསྶ ཨཝིདཱུརེ ནིཝིཊྛགཱམོཔི ‘‘ཀེཝཊྚདྭཱར’’ནྟྭེཝ པཉྙཱཡིཏྠ. ཏཏྠ ལཁུམཱ ནཱམ ཨེཀཱ ཨིཏྠཱི སདྡྷཱ པསནྣཱ བུདྡྷིསམྤནྣཱ ཏེན དྭཱརེན པཝིསནྟེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ ནེཏྭཱ ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ དཏྭཱ ཏེནེཝ པརིཙཡེན སདྡྷཱཡ ཝཌྜྷམཱནཱཡ ཨཱསནསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ པཝིཊྛཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱསནཾ ཨུཔནེཏི, པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེཏི. ཡཉྩ ཨོདནཀུམྨཱསཌཱཀཱདི ཨཏྟནོ གེཧེ ཝིཛྫཏི, ཏཾ བྷིཀྑཱུནཾ དེཏི. སཱ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཡ སམཱཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེནྟཱི ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཏཱཡ ན ཙིརསྶེཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ མཧཏི ཝིམཱནེ ནིབྦཏྟི, ཨཙྪརཱསཧསྶཉྩསྶཱ པརིཝཱརོ ཨཧོསི. སཱ ཏཏྠ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱི པམོདམཱནཱ ཝིཙརཏི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱ’’ཏིཨཱདིགཱཐཱཧི པུཙྪཱིཏི སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༡༧༣.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༡༧༤.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༡༧༥.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༡༧༦.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༡༧༧.

‘‘ཀེཝཊྚདྭཱརཱ ནིཀྑམྨ, ཨཧུ མཡ྄ཧཾ ནིཝེསནཾ;

ཏཏྠ སཉྩརམཱནཱནཾ, སཱཝཀཱནཾ མཧེསིནཾ.

༡༧༨.

‘‘ཨོདནཾ ཀུམྨཱསཾ ཌཱཀཾ, ལོཎསོཝཱིརཀཉྩཧཾ;

ཨདཱསིཾ ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.

༡༧༩.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ.

༡༨༠.

‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཾ, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ;

སཉྙམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, ཝིམཱནཾ ཨཱཝསཱམཧཾ.

༡༨༡.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ, མུསཱཝཱདཱ ཙ སཉྙཏཱ;

ཐེཡྻཱ ཙ ཨཏིཙཱརཱ ཙ, མཛྫཔཱནཱ ཙ ཨཱརཀཱ.

༡༨༢.

‘‘པཉྩསིཀྑཱཔདེ རཏཱ, ཨརིཡསཙྩཱན ཀོཝིདཱ;

ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༡༨༣.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

མམ ཙ, བྷནྟེ, ཝཙནེན བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡེཡྻཱསི ‘‘ལཁུམཱ ནཱམ, བྷནྟེ, ཨུཔཱསིཀཱ བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡཏཱི’’ཏི. ཨནཙྪརིཡཾ ཁོ པནེཏཾ, བྷནྟེ, ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ སཱམཉྙཕལེ བྱཱཀརེཡྻ. ཏཾ བྷགཝཱ སཀདཱགཱམིཕལེ བྱཱཀཱསཱིཏི.

༡༧༧. ཏཏྠ ཀེཝཊྚདྭཱརཱ ནིཀྑམྨཱཏི ཀེཝཊྚདྭཱརཏོ ནིཀྑམནཊྛཱནེ.

༡༧༨. ཌཱཀནྟི ཏཎྜུལེཡྻཀཱདིསཱཀབྱཉྫནཾ. ལོཎསོཝཱིརཀནྟི དྷཉྙརསཱདཱིཧི བཧཱུཧི སམྦྷཱརེཧི སམྤཱདེཏབྦཾ ཨེཀཾ པཱནཀཾ. ‘‘ཨཱཙཱམཀཉྫིཀལོཎཱུདཀ’’ནྟིཔི ཝདནྟི.

པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཱཝསཱནེ སཱ ཐེརསྶ དྷམྨདེསནཱཡ སཀདཱགཱམིཕལཾ པཱཔུཎི. སེསཾ ཨུཏྟརཱཝིདྷཱནེ ཝུཏྟནཡཱནུསཱརེན ཨེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ལཁུམཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཨཱཙཱམདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

པིཎྜཱཡ ཏེ ཙརནྟསྶཱཏི ཨཱཙཱམདཱཡིཀཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན རཱཛགཧེ ཨཉྙཏརཾ ཀུལཾ ཨཧིཝཱཏརོགེན ཨུཔདྡུཏཾ ཨཧོསི. ཏཏྠ སབྦེ ཛནཱ མཏཱ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཨིཏྠིཾ. སཱ གེཧཾ གེཧགཏཉྩ སབྦཾ དྷནདྷཉྙཾ ཚཌྜེཏྭཱ མརཎབྷཡབྷཱིཏཱ བྷིཏྟིཚིདྡེན པལཱཏཱ ཨནཱཐཱ ཧུཏྭཱ པརགེཧཾ གནྟྭཱ ཏསྶ པིཊྛིཔསྶེ ཝསཏི. ཏསྨིཾ གེཧེ མནུསྶཱ ཀརུཎཱཡནྟཱ ཨུཀྑལིཨཱདཱིསུ ཨཝསིཊྛཾ ཡཱགུབྷཏྟཨཱཙཱམཱདིཾ ཏསྶཱ དེནྟི. སཱ ཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏི.

ཏེན ཙ སམཡེན ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔོ སཏྟཱཧཾ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛིཏོ ‘‘ཀཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨཛྫ ཨཱཧཱརཔཊིགྒཧཎེན ཨནུགྒཧེསྶཱམི, དུགྒཏིཏོ ཙ དུཀྑཏོ ཙ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ཏཾ ཨིཏྠིཾ ཨཱསནྣམརཎཾ ནིརཡསཾཝཏྟནིཀཉྩསྶཱ ཀམྨཾ ཀཏོཀཱསཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཡི གཏེ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཾ ཨཱཙཱམཾ དསྶཏི, ཏེནེཝ ནིམྨཱནརཏིདེཝལོཀེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཨེཝཾ ནིརཡཱུཔཔཏྟིཏོ མོཙེཏྭཱ ཧནྡཱཧཾ ཨིམིསྶཱ སགྒསམྤཏྟིཾ ནིཔྥཱདེསྶཱམཱི’’ཏི པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ ཏསྶཱ ནིཝེསནཊྛཱནཱབྷིམུཁོ གཙྪཏི. ཨཐ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན ཨནེཀརསཾ ཨནེཀསཱུཔབྱཉྫནཾ དིབྦཱཧཱརཾ ཨུཔནེསི. ཏཾ ཉཏྭཱ ཐེརོ ‘‘ཀོསིཡ, ཏྭཾ ཀཏཀུསལོ, ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཀརོསི, མཱ དུགྒཏཱནཾ ཀཔཎཱནཾ སམྤཏྟིཾ ཝིལུམྤཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ པུརཏོ ཨཊྛཱསི.

སཱ ཐེརཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཧཱནུབྷཱཝོ ཐེརོ, ཨིམསྶ དཱཏབྦཡུཏྟཀཾ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ ཨིདྷ ནཏྠི, ཨིདཉྩ ཀིལིཊྛབྷཱཛནགཏཾ ཏིཎཙུཎྞརཛཱནུཀིཎྞཾ ཨལོཎཾ སཱིཏལཾ ཨཔྤརསཾ ཨཱཙཱམཀཉྫིཡམཏྟཾ ཨེདིསསྶ དཱཏུཾ ན ཨུསྶཧཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཏིཙྪཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཨེཀཔདནིཀྑེཔམཏྟཾ ཨཔསཀྐིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. གེཧཝཱསིནོ མནུསྶཱ བྷིཀྑཾ ཨུཔནེསུཾ, ཐེརོ ན སམྤཊིཙྪཏི. སཱ དུགྒཏིཏྠཱི ‘‘མམེཝ ཨནུགྒཧཏྠཱཡ ཨིདྷཱགཏོ, མམ སནྟཀམེཝ པཊིགྒཧེཏུཀཱམོ’’ཏི ཉཏྭཱ པསནྣམཱནསཱ ཨཱདརཛཱཏཱ ཏཾ ཨཱཙཱམཾ ཐེརསྶ པཏྟེ ཨཱཀིརི. ཐེརོ ཏསྶཱ པསཱདསཾཝདྡྷནཏྠཾ བྷུཉྫནཱཀཱརཾ དསྶེསི, མནུསྶཱ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེསུཾ. ཐེརོ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཾ ཨཱཙཱམཾ བྷུཉྫིཏྭཱ པིཝིཏྭཱ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎཱི ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཏཾ དུགྒཏིཏྠིཾ ‘‘ཏྭཾ ཨིཏོ ཏཏིཡེ ཨཏྟབྷཱཝེ མམ མཱཏཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཏོ. སཱ ཏེན ཐེརེ ཨཏིཔསཱདཉྩ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏསྶཱ རཏྟིཡཱ པཋམཡཱམེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ནིམྨཱནརཏཱིནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫི. ཨཐ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏསྶཱ ཀཱལཀཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཀཏྠ ནུ ཁོ ཨུཔྤནྣཱ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨདིསྭཱ རཏྟིཡཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱཀསྶཔཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏསྶཱ ནིབྦཏྟཊྛཱནཾ པུཙྪནྟོ –

༡༨༥.

‘‘པིཎྜཱཡ ཏེ ཙརནྟསྶ, ཏུཎྷཱིབྷཱུཏསྶ ཏིཊྛཏོ;

དལིདྡཱ ཀཔཎཱ ནཱརཱི, པརཱགཱརཾ ཨཔསྶིཏཱ.

༡༨༦.

‘‘ཡཱ ཏེ ཨདཱསི ཨཱཙཱམཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི;

སཱ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཀཾ ནུ སཱ དིསཏཾ གཏཱ’’ཏི. –

དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

༡༨༥. ཏཏྠ པིཎྜཱཡཱཏི པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ. ཏུཎྷཱིབྷཱུཏསྶ ཏིཊྛཏོཏི ཨིདཾ པིཎྜཱཡ ཙརཎཱཀཱརདསྶནཾ, ཨུདྡིསྶ ཏིཊྛཏོཏི ཨཏྠོ. དལིདྡཱཏི དུགྒཏཱ. ཀཔཎཱཏི ཝརཱཀཱི. ‘‘དལིདྡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཏསྶཱ བྷོགཔཱརིཛུཉྙཾ དསྶེཏི, ‘‘ཀཔཎཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཉཱཏིཔཱརིཛུཉྙཾ. པརཱགཱརཾ ཨཔསྶིཏཱཏི པརགེཧཾ ནིསྶིཏཱ, པརེསཾ གྷརེ བཧིཔིཊྛིཚདནཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟཱི.

༡༨༦. ཀཾ ནུ སཱ དིསཏཾ གཏཱཏི ཚསུ ཀཱམདེཝལོཀེསུ ཨུཔྤཛྫནཝསེན ཀཾ ནཱམ དིསཾ གཏཱ. ཨིཏི སཀྐོ ‘‘ཐེརེན ཏཐཱ ཀཏཱནུགྒཧཱ ཨུལཱ༹རཱཡ དིབྦསམྤཏྟིཡཱ བྷཱགིནཱི, ན ཙ དིསྶཏཱི’’ཏི ཧེཊྛཱ དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ ཨཔསྶནྟོ སཾསཡཱཔནྣོ པུཙྪཏི.

ཨཐསྶ ཐེརོ –

༡༨༧.

‘‘པིཎྜཱཡ མེ ཙརནྟསྶ, ཏུཎྷཱིབྷཱུཏསྶ ཏིཊྛཏོ;

དལིདྡཱ ཀཔཎཱ ནཱརཱི, པརཱགཱརཾ ཨཔསྶིཏཱ.

༡༨༨.

‘‘ཡཱ མེ ཨདཱསི ཨཱཙཱམཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི;

སཱ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཝིཔྤམུཏྟཱ ཨིཏོ ཙུཏཱ.

༡༨༩.

‘‘ནིམྨཱནརཏིནོ ནཱམ, སནྟི དེཝཱ མཧིདྡྷིཀཱ;

ཏཏྠ སཱ སུཁིཏཱ ནཱརཱི, མོདཏཱཙཱམདཱཡིཀཱ’’ཏི. –

པུཙྪིཏནིཡཱམེནེཝ པཊིཝཙནཾ དེནྟོ ཏསྶཱ ནིབྦཏྟཊྛཱནཾ ཀཐེསི.

༡༨༨. ཏཏྠ ཝིཔྤམུཏྟཱཏི ཏཏོ མནུསྶདོབྷགྒིཡཏོ པརམཀཱརུཉྙཝུཏྟིཏོ ཝིཔྤམུཏྟཱ ཨཔགཏཱ.

༡༨༩. མོདཏཱཙཱམདཱཡིཀཱཏི ཨཱཙཱམམཏྟདཱཡིཀཱ, སཱཔི ནཱམ པཉྩམེ ཀཱམསགྒེ དིབྦསམྤཏྟིཡཱ མོདཏི, པསྶ ཏཱཝ ཁེཏྟསམྤཏྟིཕལནྟི དསྶེཏི.

པུན སཀྐོ ཏསྶཱ དཱནསྶ མཧཔྥལཏཾ མཧཱནིསཾསཏཉྩ སུཏྭཱ ཏཾ ཐོམེནྟོ –

༡༩༠.

‘‘ཨཧོ དཱནཾ ཝརཱཀིཡཱ, ཀསྶཔེ སུཔྤཏིཊྛིཏཾ;

པརཱབྷཏེན དཱནེན, ཨིཛ྄ཛྷིཏྠ ཝཏ དཀྑིཎཱ.

༡༩༡.

‘‘ཡཱ མཧེསིཏྟཾ ཀཱརེཡྻ, ཙཀྐཝཏྟིསྶ རཱཛིནོ;

ནཱརཱི སབྦངྒཀལྱཱཎཱི, བྷཏྟུ ཙཱནོམདསྶིཀཱ;

ཨེཏསྶཱཙཱམདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སིཾ.

༡༩༢.

‘‘སུཏཾ ནིཀྑཱ སཏཾ ཨསྶཱ, སཏཾ ཨསྶཏརཱིརཐཱ;

སཏཾ ཀཉྙཱསཧསྶཱནི, ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱ;

ཨེཏསྶཱཙཱམདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷནྟི སོལ༹སིཾ.

༡༩༣.

‘‘སཏཾ ཧེམཝཏཱ ནཱགཱ, ཨཱིསཱདནྟཱ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ;

སུཝཎྞཀཙྪཱ མིཏངྒཱ, ཧེམཀཔྤནཝཱསསཱ;

ཨེཏསྶཱཙཱམདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགཙྪནྟི སོལ༹སིཾ.

༡༩༤.

‘‘ཙཏུནྣམཔི དཱིཔཱནཾ, ཨིསྶརཾ ཡོདྷ ཀཱརཡེ;

ཨེཏསྶཱཙཱམདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སི’’ནྟི. – ཨཱཧ;

༡༩༠. ཏཏྠ ཨཧོཏི ཨཙྪརིཡཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཝརཱཀིཡཱཏི ཀཔཎིཡཱ. པརཱབྷཏེནཱཏི པརཏོ ཨཱནཱིཏེན, པརེསཾ གྷརཏོ ཨུཙྪཱཙརིཡཱཡ ལདྡྷེནཱཏི ཨཏྠོ. དཱནེནཱཏི དཱཏབྦེན ཨཱཙཱམམཏྟེན དེཡྻདྷམྨེན. ཨིཛ྄ཛྷིཏྠ ཝཏ དཀྑིཎཱཏི དཀྑིཎཱ དཱནཾ ཨཧོ ནིཔྥཛྫིཏྠ, ཨཧོ མཧཔྥལཱ མཧཱཛུཏིཀཱ མཧཱཝིཔྥཱརཱ ཨཧུཝཏྠཱཏི ཨཏྠོ.

༡༩༡. ཨིདཱནི ‘‘ཨིཏྠིརཏནཱདཱིནིཔི ཏསྶ དཱནསྶ སཏབྷཱགམྤི སཧསྶབྷཱགམྤི ན ཨུཔེནྟཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ ‘‘ཡཱ མཧེསིཏྟཾ ཀཱརེཡྻཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སབྦངྒཀལྱཱཎཱིཏི ‘‘ནཱཏིདཱིགྷཱ ནཱཏིརསྶཱ ནཱཏིཀིསཱ ནཱཏིཐཱུལཱ ནཱཏིཀཱལཱི༹ ནཱཙྩོདཱཏཱ ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསཝཎྞཾ ཨཔྤཏྟཱ དིབྦཝཎྞ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝུཏྟེཧི སབྦེཧི ཨངྒེཧི ཀཱརཎེཧི, སབྦེཧི ཝཱ ཨངྒཔཙྩངྒེཧི ཀལྱཱཎཱི སོབྷནཱ སུནྡརཱ. བྷཏྟུ ཙཱནོམདསྶིཀཱཏི སཱམིཀསྶ ཨལཱམཀདསྶནཱ སཱཏིསཡཾ དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ. ཨེཏསྶཱཙཱམདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སིནྟི ཨེཏསྶ ཨེཏཱཡ དིནྣསྶ ཨཱཙཱམདཱནསྶ ཕལཾ སོལ༹སབྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཨེཀཾ བྷཱགཾ པུན སོལ༹སབྷཱགཾ ཀཏྭཱ གཧིཏབྷཱགསངྑཱཏཾ སོལ༹སིཾ ཀལཾ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ ཨིཏྠིརཏནབྷཱཝོཔི ནཱགྒྷཏི ནཱནུབྷོཏི ན པཱཔུཎཱཏི. ‘‘སུཝཎྞསྶ པཉྩདསདྷརཎཾ ནིཀྑ’’ནྟི ཝདནྟི, ‘‘སཏདྷརཎ’’ནྟི ཨཔརེ.

༡༩༣. ཧེམཝཏཱཏི ཧིམཝཏི ཛཱཏཱ, ཧེམཝཏཛཱཏིཀཱ ཝཱ. ཏེ ཧི མཧནྟཱ ཐཱམཛཝསམྤནྣཱ ཙ ཧོནྟི. ཨཱིསཱདནྟཱཏི རཐཱིསཱསདིསདནྟཱ, ཐོཀཾཡེཝ ཨཝནཏདནྟཱཏི ཨཏྠོ. ཏེན ཝིསཱལཀདཱཋཱིབྷཱཝཾ ནིཝཱརེཏི. ཨུརཱུལ༹ྷཝཱཏི ཐཱམཛཝཔརཀྐམེཧི བྲཱུཧནྟོ, མཧནྟཾ ཡུདྡྷཀིཙྩཾ ཝཧིཏུཾ སམཏྠཱཏི ཨཏྠོ. སུཝཎྞཀཙྪཱཏི ཧེམམཡགཱིཝེཡྻཀཔཊིམུཀྐཱ. ཀཙྪསཱིསེན ཧི སབྦཾ ཧཏྠིཡོགྒཾ ཝདཏི. ཧེམཀཔྤནཝཱསསཱཏི སུཝཎྞཁཙིཏགཛཏྠརཎཀངྐནཱདིཧཏྠཱལངྐཱརསམྤནྣཱ.

༡༩༤. ཙཏུནྣམཔི དཱིཔཱནཾ ཨིསྶརནྟི དྭིསཧསྶཔརིཏྟདཱིཔཔརིཝཱརཱནཾ ཛམྦུདཱིཔཱདཱིནཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱདཱིཔཱནཾ ཨིསྶརིཡཾ. ཏེན སཏྟརཏནསམུཛྫལཾ སཀལཾ ཙཀྐཝཏྟིསིརིཾ ཝདཏི. ཡཾ པནེཏྠ, ཏཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨིདྷ སཀྐེན དེཝརཱཛེན ཨཏྟནཱ ཙ ཝུཏྟཾ སབྦཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

ཨཱཙཱམདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཙཎྜཱལིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཙཎྜཱལི ཝནྡ པཱདཱནཱིཏི ཙཎྜཱལིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརནྟོ པཙྩཱུསཝེལཱཡཾ བུདྡྷཱཙིཎྞཾ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨདྡས ཏསྨིཾཡེཝ ནགརེ ཙཎྜཱལཱཝསཐེ ཝསནྟིཾ ཨེཀཾ མཧལླིཀཾ ཙཎྜཱལིཾ ཁཱིཎཱཡུཀཾ, ནིརཡསཾཝཏྟནིཀཉྩསྶཱ ཀམྨཾ ཨུཔཊྛིཏཾ. སོ མཧཱཀརུཎཱཡ སམུསྶཱཧིཏམཱནསོ ‘‘སགྒསཾཝཏྟནིཀཾ ཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏེནསྶཱ ནིརཡཱུཔཔཏྟིཾ ནིསེདྷེཏྭཱ སགྒེ པཏིཊྛཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ རཱཛགཧཾ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི. ཏེན ཙ སམཡེན སཱ ཙཎྜཱལཱི དཎྜཾ ཨོལུབྦྷ ནགརཏོ ནིཀྑམནྟཱི བྷགཝནྟཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨབྷིམུཁཱི ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. བྷགཝཱཔི ཏསྶཱ གམནཾ ནིཝཱརེནྟོ ཝིཡ པུརཏོ ཨཊྛཱསི. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ སཏྠུ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ ཏསྶཱ ཙ ཨཱཡུཔརིཀྑཡཾ བྷགཝཏོ ཝནྡནཱཡ ཏཾ ནིཡོཛེནྟོ –

༡༩༥.

‘‘ཙཎྜཱལི ཝནྡ པཱདཱནི, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ;

ཏམེཝ ཨནུཀམྤཱཡ, ཨཊྛཱསི ཨིསིསཏྟམོ.

༡༩༦.

‘‘ཨབྷིཔྤསཱདེཧི མནཾ, ཨརཧནྟམྷི ཏཱདིནི;

ཁིཔྤཾ པཉྫལིཀཱ ཝནྡ, པརིཏྟཾ ཏཝ ཛཱིཝིཏ’’ནྟི. – གཱཐཱདྭཡམཱཧ;

༡༩༥. ཏཏྠ ཙཎྜཱལཱིཏི ཛཱཏིཨཱགཏེན ནཱམེན ཏཾ ཨཱལཔཏི. ཝནྡཱཏི ཨབྷིཝཱདཡ. པཱདཱནཱིཏི སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ སརཎཱནི ཙརཎཱནི. ཏམེཝ ཨནུཀམྤཱཡཱཏི ཏམེཝ ཨནུགྒཎྷནཏྠཾ, ཨཔཱཡཱུཔཔཏྟིཏོ ནིསེདྷེཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟཱཔནཏྠནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཊྛཱསཱིཏི ནགརམྤི ཨཔཝིསིཏྭཱ ཋིཏོ. ཨིསིསཏྟམོཏི ལོཀིཡསེཀྑཱསེཀྑཔཙྩེཀབུདྡྷཨིསཱིཧི ཨུཏྟམོ ཨུཀྐཊྛཏམོ, ཨཐ ཝཱ བུདྡྷཨིསཱིནཾ ཝིཔསྶིཨཱདཱིནཾ སཏྟམོཏི ཨིསིསཏྟམོ.

༡༩༦. ཨབྷིཔྤསཱདེཧི མནནྟི ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི ཏཝ ཙིཏྟཾ པསཱདེཧི. ཨརཧནྟམྷི ཏཱདིནཱིཏི ཨཱརཀཏྟཱ ཀིལེསཱནཾ, ཏེསཾཡེཝ ཨརཱིནཾ ཧཏཏྟཱ, སཾསཱརཙཀྐསྶ ཨརཱནཾ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱནཾ ཨརཧཏྟཱ, པཱཔཀརཎེ རཧཱབྷཱཝཱ ཙ ཨརཧནྟེ, ཨིཊྛཱདཱིསུ ཏཱདིབྷཱཝཔྤཏྟིཡཱ ཏཱདིམྷི. ཁིཔྤཾ པཉྫལིཀཱ ཝནྡཱཏི སཱིགྷཾཡེཝ པགྒཧིཏཨཉྫལིཀཱ ཧུཏྭཱ ཝནྡསྶུ. ཀསྨཱཏི ཙེ? པརིཏྟཾ ཏཝ ཛཱིཝིཏནྟི, ཨིདཱནེཝ བྷིཛྫནསབྷཱཝཏྟཱ པརིཏྟཾ ཨཏིཨིཏྟརཾ.

ཨིཏི ཐེརོ གཱཐཱདྭཡེན བྷགཝཏོ གུཎེ པཀིཏྟེནྟོ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཏསྶཱ ཙ ཁཱིཎཱཡུཀཏཱཝིབྷཱཝནེན སཾཝེཛེནྟོ སཏྠུ ཝནྡནཱཡ ནིཡོཛེསི. སཱ ཙ ཏཾ སུཏྭཱ སཾཝེགཛཱཏཱ སཏྠརི པསནྣམཱནསཱཝ ཧུཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ ཀཏྭཱ ནམསྶམཱནཱ བུདྡྷགཏཱཡ པཱིཏིཡཱ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. བྷགཝཱ ‘‘ཨལམེཏྟཀམེཏིསྶཱ སགྒཱུཔཔཏྟིཡཱ’’ཏི ནགརཾ པཱཝིསི སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན. ཨཐ ནཾ ཨེཀཱ བྷནྟཱ གཱཝཱི ཏརུཎཝཙྪཱ ཏཏོ ཨེཝ ཨབྷིདྷཱཝནྟཱི སིངྒེན པཧརིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསི. ཏཾ སབྦཾ དསྶེཏུཾ སངྒཱིཏིཀཱརཱ –

༡༩༧.

‘‘ཙོདིཏཱ བྷཱཝིཏཏྟེན, སརཱིརནྟིམདྷཱརིནཱ;

ཙཎྜཱལཱི ཝནྡི པཱདཱནི, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༡༩༨.

‘‘ཏམེནཾ ཨཝདྷཱི གཱཝཱི, ཙཎྜཱལིཾ པཉྫལིཾ ཋིཏཾ;

ནམསྶམཱནཾ སམྦུདྡྷཾ, ཨནྡྷཀཱརེ པབྷངྐར’’ནྟི. – གཱཐཱདྭཡམཱཧཾསུ;

༡༩༨. ཏཏྠ པཉྫལིཾ ཋིཏཾ ནམསྶམཱནཾ སམྦུདྡྷནྟི གཏེཔི བྷགཝཏི བུདྡྷཱརམྨཎཱཡ པཱིཏིཡཱ སམཱཧིཏཱ ཧུཏྭཱ སམྨུཁཱ ཝིཡ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ནམསྶམཱནཾ ཋིཏཾ. ཨནྡྷཀཱརེཏི ཨཝིཛྫནྡྷཀཱརེན སཀལེན ཀིལེསནྡྷཀཱརེན ཙ ཨནྡྷཀཱརེ ལོཀེ. པབྷངྐརནྟི ཉཱཎོབྷཱསཀརཾ.

སཱ ཙ ཏཏོ ཙུཏཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི, ཨཙྪརཱནཾ སཏསཧསྶཾ ཙསྶཱ པརིཝཱརོ ཨཧོསི. ཏདཧེཝ ཙ སཱ སཧ ཝིམཱནེན ཨཱགནྟྭཱ ཝིམཱནཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡི. ཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ –

༡༩༩.

‘‘ཁཱིཎཱསཝཾ ཝིགཏརཛཾ ཨནེཛཾ, ཨེཀཾ ཨརཉྙམྷི རཧོ ནིསིནྣཾ;

དེཝིདྡྷིཔཏྟཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཝནྡཱམི ཏཾ ཝཱིར མཧཱནུབྷཱཝ’’ནྟི. –

དེཝཏཱ ཨཱཧ. ཏཾ ཐེརོ པུཙྪི –

༢༠༠.

‘‘སུཝཎྞཝཎྞཱ ཛལིཏཱ མཧཱཡསཱ, ཝིམཱནམོརུཡ྄ཧ ཨནེཀཙིཏྟཱ;

པརིཝཱརིཏཱ ཨཙྪརཱསངྒཎེན, ཀཱ ཏྭཾ སུབྷེ དེཝཏེ ཝནྡསེ མམ’’ནྟི.

༢༠༠. ཏཏྠ ཛལིཏཱཏི ཨཏྟནོ སརཱིརཔྤབྷཱཡ ཝཏྠཱབྷརཎཱདཱིནཾ ཨོབྷཱསེན ཙ ཛལནྟཱི ཛོཏེནྟཱི. མཧཱཡསཱཏི མཧཱཔརིཝཱརཱ. ཝིམཱནམོརུཡ྄ཧཱཏི ཝིམཱནཏོ ཨོརུཡ྄ཧ. ཨནེཀཙིཏྟཱཏི ཨནེཀཝིདྷཙིཏྟཏཱཡུཏྟཱ. སུབྷེཏི སུབྷགུཎེ. མམནྟི མཾ.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏཱ པུན སཱ –

༢༠༡.

‘‘ཨཧཾ བྷདྡནྟེ ཙཎྜཱལཱི, ཏཡཱ ཝཱིརེན པེསིཏཱ;

ཝནྡིཾ ཨརཧཏོ པཱདེ, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༢༠༢.

‘‘སཱཧཾ ཝནྡིཏྭཱ པཱདཱནི, ཙུཏཱ ཙཎྜཱལཡོནིཡཱ;

ཝིམཱནཾ སབྦཏོ བྷདྡཾ, ཨུཔཔནྣམྷི ནནྡནེ.

༢༠༣.

‘‘ཨཙྪརཱནཾ སཏསཧསྶཾ, པུརཀྑཏྭཱན ཏིཊྛཏི;

ཏཱསཱཧཾ པཝརཱ སེཊྛཱ, ཝཎྞེན ཡསསཱཡུནཱ.

༢༠༤.

‘‘པཧཱུཏཀཏཀལྱཱཎཱ, སམྤཛཱནཱ པཊིསྶཏཱ;

མུནིཾ ཀཱརུཎིཀཾ ལོཀེ, ཏཾ བྷནྟེ ཝནྡིཏུམཱགཏཱ’’ཏི. –

ཙཏསྶོ གཱཐཱཡོ ཨཱཧ.

༢༠༡-༤. ཏཏྠ པེསིཏཱཏི ‘‘ཙཎྜཱལི, ཝནྡ པཱདཱནཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝནྡནཱཡ ཨུཡྻོཛིཏཱ. ཡདིཔི ཏཾ ཝནྡནཱམཡཾ པུཉྙཾ པཝཏྟིཀྑཎཝསེན པརིཏྟཾ, ཁེཏྟམཧནྟཏཱཡ པན ཕལམཧནྟཏཱཡ ཙ ཨཏིཝིཡ མཧནྟམེཝཱཏི ཨཱཧ ‘‘པཧཱུཏཀཏཀལྱཱཎཱ’’ཏི. ཏཐཱ བུདྡྷཱརམྨཎཱཡ པཱིཏིཡཱ པཝཏྟིཀྑཎེ པཉྙཱཡ སཏིཡཱ ཙ ཝིསདབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘སམྤཛཱནཱ པཊིསྶཏཱ’’ཏི. པུན –

༢༠༥.

‘‘ཨིདཾ ཝཏྭཱན ཙཎྜཱལཱི, ཀཏཉྙཱུ ཀཏཝེདིནཱི;

ཝནྡིཏྭཱ ཨརཧཏོ པཱདེ, ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡཐཱ’’ཏི. –

གཱཐཱ སངྒཱིཏིཀཱརེཧི ཋཔིཏཱ.

༢༠༥. ཏཏྠ ཙཎྜཱལཱིཏི ཙཎྜཱལཱིབྷཱུཏཔུབྦཱཏི ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ, དེཝལོཀེ ཙ ཨིདམཱཙིཎྞཾ, ཡཾ མནུསྶལོཀེ ནིརུལ༹ྷསམཉྙཱཡ ཝོཧཱརོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཱཡསྨཱ པན མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨིམཾ པཝཏྟིཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི, སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

ཙཎྜཱལིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. བྷདྡིཏྠིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ནཱིལཱ པཱིཏཱ ཙ ཀཱལཱ༹ ཙཱཏི བྷདྡིཏྠིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཙ སམཡེན ཀིམིལནགརེ རོཧཀོ ནཱམ གཧཔཏིཔུཏྟོ ཨཧོསི སདྡྷོ པསནྣོ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣོ. ཏསྨིཾཡེཝ ཙ ནགརེ ཏེན སམཱནམཧཱབྷོགེ ཀུལེ ཨེཀཱ དཱརིཀཱ ཨཧོསི སདྡྷཱ པསནྣཱ པཀཏིཡཱཔི བྷདྡཏཱཡ བྷདྡཱཏི ནཱམེན. ཨཐ རོཧཀསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཏཾ ཀུམཱརིཾ ཝཱརེཏྭཱ ཏཱདིསེ ཀཱལེ ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཾ ཨཀཾསུ. ཏེ ཨུབྷོཔི སམགྒཝཱསཾ ཝསནྟི. སཱ ཨཏྟནོ ཨཱཙཱརསམྤཏྟིཡཱ ‘‘བྷདྡིཏྠཱི’’ཏི ཏསྨིཾ ནགརེ པཱཀཊཱ པཉྙཱཏཱ ཨཧོསི.

ཏེན ཙ སམཡེན དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ པཉྩསཏཔཉྩསཏབྷིཀྑུཔརིཝཱརཱ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟཱ ཀིམིལནགརཾ པཱཔུཎིཾསུ. རོཧཀོ ཏེསཾ ཏཏྠ གཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སོམནསྶཛཱཏོ ཐེརེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན སཔརིཝཱརེ ཏེ སནྟཔྤེཏྭཱ སཔུཏྟདཱརོ ཏེཧི དེསིཏཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཏེསཾ ཨོཝཱདེ པཏིཊྛཧནྟོ སརཎཱནི གཎྷི, པཉྩ སཱིལཱནི སམཱདིཡི. བྷརིཡཱ པནསྶ ཨཊྛམཱིཙཱཏུདྡསཱིཔནྣརསཱིཔཱཊིཧཱརིཡཔཀྑེསུ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསི, ཝིསེསཏོ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཱ ཨཧོསི དེཝཏཱཧི ཙ ཨནུཀམྤིཏཱ. ཏཱཡ ཨེཝ ཙ དེཝཏཱནུཀམྤཱཡ ཨཏྟནོ ཨུཔརི པཏིཏཾ མིཙྪཱཔཝཱདཾ ནིརཾཀཏྭཱ སུཝིསུདྡྷསཱིལཱཙཱརཏཱཡ ཨཏིཝིཡ ལོཀེ པཏྠཊཡསཱ ཨཧོསི.

སཱ ཧི སཡཾ ཀིམིལནགརེ ཋིཏཱ ཨཏྟནོ སཱམིཀསྶ ཝཎིཛྫཱཝསེན ཏཀྐསིལཱཡཾ ཝསནྟསྶ, ཨུསྶཝདིཝསེ སཧཱཡེཧི ཨུསྶཱཧིཏསྶ ནཀྑཏྟཀཱིལཱ༹ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ གྷརདེཝཏཱཡ ཨཏྟནོ དིབྦཱནུབྷཱཝེན ཏཾ ཏཏྠ ནེཏྭཱ སཱམིཀེན སཧ ཡོཛིཏཱ ཏེནེཝ སམཱགམེན པཏིཊྛིཏགབྦྷཱ ཧུཏྭཱ དེཝཏཱཡ ཀིམིལནགརཾ པཊིནཱིཏཱ, ཨནུཀྐམེན གབྦྷིནིབྷཱཝེ པཱཀཊེ ཛཱཏེ སསྶུཨཱདཱིཧི ‘‘ཨཏིཙཱརིནཱི’’ཏི ཨཱསངྐིཏཱ, ཏཱཡ ཨེཝ དེཝཏཱཡ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན གངྒཱམཧོགྷེ ཀིམིལནགརཾ ཨོཏྠརནྟེ ཝིཡ ཨུཔཊྛཱཔིཏེ ཨཏྟནོ པཏིབྦཏཱབྷཱཝསཾསཱུཙཀེན སཙྩཱདྷིཊྛཱནཔུབྦཀེན སཔཐེན ཝཱཏཝེགསམུཊྛིཏཝཱིཙིཛཱལཾ གངྒཱམཧོགྷཾ ཨཏྟནོ ཨུཔརི ཨཱཔཏིཏཾ ཨཱཡསྶཉྩ ནིཝཏྟེཏྭཱ, སཱམིཀེན སམཱགཏཱཔི ཏེན པུབྦེ སསྶུཨཱདཱིཧི ཝིཡ ཨཱསངྐིཏཱ ཏཀྐསིལཱཡཾ ཏེན དིནྣཾ ནཱམམུདྡིཏཾ སཉྙཱཎཉྩ ཨཔྤེནྟཱི, ཏཾ ཨཱསངྐཾ ནིརཾཀཏྭཱ བྷཏྟུནོ ཉཱཏིཛནསྶ ཙ མཧཱཛནསྶ ཙ སམྦྷཱཝནཱིཡཱ ཛཱཏཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སུཝིསུདྡྷསཱིལཱཙཱརཏཱཡ ཨཏིཝིཡ ལོཀེ པཏྠཊཡསཱ ཨཧོསཱི’’ཏི.

སཱ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨུཔྤནྣཱ. ཨཐ བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཏོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ གནྟྭཱ པཱརིཙྪཏྟཀམཱུལེ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡཾ ནིསིནྣེ, དེཝཔརིསཱཡ ཙ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱཡ བྷདྡིཏྠཱིཔི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐ བྷགཝཱ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏཱུསུ སནྣིཔཏིཏཱཡ དེཝབྲཧྨཔརིསཱཡ མཛ྄ཛྷེ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ ཀཏཔུཉྙཀམྨཾ པུཙྪནྟོ –

༢༠༦.

‘‘ནཱིལཱ པཱིཏཱ ཙ ཀཱལཱ༹ ཙ, མཉྫིཊྛཱ ཨཐ ལོཧིཏཱ;

ཨུཙྩཱཝཙཱནཾ ཝཎྞཱནཾ, ཀིཉྫཀྑཔརིཝཱརིཏཱ.

༢༠༧.

‘‘མནྡཱརཝཱནཾ པུཔྥཱནཾ, མཱལཾ དྷཱརེསི མུདྡྷནི;

ནཡིམེ ཨཉྙེསུ ཀཱཡེས, རུཀྑཱ སནྟི སུམེདྷསེ.

༢༠༨.

‘‘ཀེན ཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣཱ, ཏཱཝཏིཾསཾ ཡསསྶིནཱི;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. – ཨཱཧ;

༢༠༦-༧. ཏཏྠ ནཱིལཱ པཱིཏཱ ཙ ཀཱལཱ༹ ཙ, མཉྫིཊྛཱ ཨཐ ལོཧིཏཱཏི ཨེཏྠ ཙ-སདྡོ ཝུཏྟཏྠསམུཙྩཡོ, སོ ནཱིལཱ ཙ པཱིཏཱ ཙཱཏིཨཱདིནཱ པཙྩེཀཾ ཡོཛེཏབྦོ. ཨཐཱཏི ཨཉྙཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཏེན ཨོདཱཏཱདིཀེ ཨཝུཏྟཝཎྞེ སངྒཎྷཱཏི. ཨིཏི-སདྡོ ལུཏྟནིདྡིཊྛོ ཝེདིཏབྦོ. ཙ-སདྡོ ཝཱ ཨཝུཏྟཏྠསམུཙྩཡོ. ཨཐཱཏི ཨིཏི-སདྡཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨུཙྩཱཝཙཱནཾ ཝཎྞཱནནྟི ཨེཏྠ ཨུཙྩཱཝཙཱནནྟི ཝིབྷཏྟིཡཱ ཨལོཔོ དཊྛབྦོ, ཨུཙྩཱཝཙཝཎྞཱནཾ ནཱནཱཝིདྷཝཎྞཱནནྟི ཨཏྠོ. ཝཎྞཱནནྟི ཝཱ ཝཎྞཝནྟཱནཾ. ཀིཉྫཀྑཔརིཝཱརིཏཱཏི ཀིཉྫཀྑེཧི པརིཝཱརིཏཱནཾ. སཱམིཨཏྠེ ཧི ཨེཏཾ པཙྩཏྟཝཙནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ནཱིལཱ ཙ པཱིཏཱ ཙ ཀཱལཱ༹ ཙ མཉྫིཊྛཱ ཙ ལོཧིཏཱ ཙ ཨཐ ཨཉྙེ ཨོདཱཏཱདཡོ ཙཱཏི ཨིམེསཾ ཝསེན ཨུཙྩཱཝཙཝཎྞཱནཾ ཏཐཱབྷཱུཏེཧིཡེཝ ཀིཉྫཀྑེཧི ཀེསརེཧི པརིཝཱརིཏཱནཾ ཝིཙིཏྟསཎྛཱནཱདིཏཱཡ ཝཱ ཨུཙྩཱཝཙཱནཾ ཡཐཱཝུཏྟཝཎྞཝནྟཱནཾ མནྡཱརཝརུཀྑསམྦྷཱུཏཏཱཡ མནྡཱརཝཱནཾ པུཔྥཱནཾ མཱལཾ ཏེཧི ཀཏཾ མཱལཱགུཎཾ ཏྭཾ དེཝཏེ ཨཏྟནོ སཱིསེ དྷཱརེསི པིལ༹ནྡྷསཱིཏི.

ཡཏོ རུཀྑཏོ ཏཱནི པུཔྥཱནི, ཏེསཾ ཝིསེསཝཎྞཏཱཡ ཨནཉྙསཱདྷཱརཎཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ནཡིམེ ཨཉྙེསུ ཀཱཡེསུ, རུཀྑཱ སནྟི སུམེདྷསེ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨིམེཏི ཡཐཱཝུཏྟཝཎྞསཎྛཱནཱདིཡུཏྟཱ པུཔྥཝནྟོ རུཀྑཱ ན སནྟཱིཏི ཡོཛནཱ. ཀཱཡེསཱུཏི དེཝནིཀཱཡེསུ. སུམེདྷསེཏི སུནྡརཔཉྙེ.

ཏཏྠ ནཱིལཱཏི ཨིནྡནཱིལམཧཱནཱིལཱདིམཎིརཏནཱནཾ ཝསེན ནཱིལོབྷཱསཱ. པཱིཏཱཏི པུཔྥརཱགཀཀྐེཏནཔུལཀཱདིམཎིརཏནཱནཉྩེཝ སིངྒཱིསུཝཎྞསྶ ཙ ཝསེན པཱིཏོབྷཱསཱ. ཀཱལཱ༹ཏི ཨསྨཀཨུཔལཀཱདིམཎིརཏནཱནཾ ཝསེན ཀཎྷོབྷཱསཱ. མཉྫིཊྛཱཏི ཛོཏིརསགོམུཏྟཀགོམེདཀཱདིམཎིརཏནཱནཾ ཝསེན མཉྫིཊྛོབྷཱསཱ. ལོཧིཏཱཏི པདུམརཱགལོཧིཏངྐཔཝཱལ༹རཏནཱདཱིནཾ ཝསེན ལོཧིཏོབྷཱསཱ. ཀེཙི པན ནཱིལཱདིཔདཱནི ‘‘རུཀྑཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ‘‘ནཱིལཱ རུཀྑཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཡོཛེཏྭཱ ཝདནྟི. རུཀྑཱཔི ཧི ནཱིལཱདིཝཎྞེཧི པུཔྥེཧི སཉྪནྣཏྟཱ ནཱིལཱདིཡོགཏོ ནཱིལཱདིཝོཧཱརཾ ལབྷནྟཱིཏི ཏེཧི ‘‘ནཱིལཱ…པེ… ལོཧིཏཱ…པེ… ནཡིམེ ཨཉྙེསུ ཀཱཡེསུ རུཀྑཱ སནྟི སུམེདྷསེཏི, ཡཏོ ཏྭཾ ཨུཙྩཱཝཙཱནཾ ཝཎྞཱནཾ ཀིཉྫཀྑཔརིཝཱརིཏཱནཾ མནྡཱརཝཱནཾ པུཔྥཱནཾ མཱལཾ དྷཱརེསཱི’’ཏི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཏཏྠ ཡཐཱདིཊྛེ ཝཎྞཝིསེསཡུཏྟེ པུཔྥེ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏེསཾ ཨསཱདྷཱརཎབྷཱཝདསྶནེན རུཀྑཱནཾ ཨཱཝེནིཀབྷཱཝདསྶནཾ པཋམནཡོ, རུཀྑཱནཾ ཨསཱདྷཱརཎབྷཱཝདསྶནེན པུཔྥཱནཾ ཨཱཝེནིཀབྷཱཝདསྶནཾ དུཏིཡནཡོ. པཋམནཡེ ཝཎྞཱདཡོ སརཱུཔེན གཧིཏཱ, དུཏིཡནཡེ ནིསྶཡམུཁེནཱཏི ཨཡམེཏེསཾ ཝིསེསོ.

༢༠༨. ཀེནཱཏི ཀེན པུཉྙཀམྨེན, ཀཱཡཾ ཏཱཝཏིཾསནྟི ཡོཛནཱ. པུཙྪིཏཱཙིཀྑཱཏི པུཙྪིཏཱ ཏྭཾ ཨཱཙིཀྑ ཀཐེཧི.

ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ པུཙྪིཏཱ སཱ དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༢༠༩.

‘‘བྷདྡིཏྠིཀཱཏི མཾ ཨཉྙཾསུ, ཀིམིལཱཡཾ ཨུཔཱསིཀཱ;

སདྡྷཱ སཱིལེན སམྤནྣཱ, སཾཝིབྷཱགརཏཱ སདཱ.

༢༡༠.

‘‘ཨཙྪཱདནཉྩ བྷཏྟཉྩ, སེནཱསནཾ པདཱིཔིཡཾ;

ཨདཱསིཾ ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.

༢༡༡.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ.

༢༡༢.

‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཾ, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ;

སཉྙམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, ཝིམཱནཾ ཨཱཝསཱམཧཾ.

༢༡༣.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ, མུསཱཝཱདཱ ཙ སཉྙཏཱ;

ཐེཡྻཱ ཙ ཨཏིཙཱརཱ ཙ, མཛྫཔཱནཱ ཙ ཨཱརཀཱ.

༢༡༤.

‘‘པཉྩསིཀྑཱཔདེ རཏཱ, ཨརིཡསཙྩཱན ཀོཝིདཱ;

ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ, ཨཔྤམཱདཝིཧཱརིནཱི;

ཀཏཱཝཱསཱ ཀཏཀུསལཱ ཏཏོ ཙུཏཱ, སཡཾཔབྷཱ ཨནུཝིཙརཱམི ནནྡནཾ.

༢༡༥.

‘‘བྷིཀྑཱུ ཙཱཧཾ པརམཧིཏཱནུཀམྤཀེ, ཨབྷོཛཡིཾ ཏཔསྶིཡུགཾ མཧཱམུནིཾ;

ཀཏཱཝཱསཱ ཀཏཀུསལཱ ཏཏོ ཙུཏཱ, སཡཾཔབྷཱ ཨནུཝིཙརཱམི ནནྡནཾ.

༢༡༦.

‘‘ཨཊྛངྒིཀཾ ཨཔརིམིཏཾ སུཁཱཝཧཾ, ཨུཔོསཐཾ སཏཏམུཔཱཝསིཾ ཨཧཾ;

ཀཏཱཝཱསཱ ཀཏཀུསལཱ ཏཏོ ཙུཏཱ, སཡཾཔབྷཱ ཨནུཝིཙརཱམི ནནྡན’’ནྟི.

༢༠༩-༢༡༤. ཏཏྠ བྷདྡིཏྠིཀཱཏི མཾ ཨཉྙཾསུ, ཀིམིལཱཡཾ ཨུཔཱསིཀཱཏི ཨཱཙཱརསམྤཏྟིཡཱ སཙྩཀིརིཡཱཡ ཨུབྦཏྟམཱནམཧོགྷནིཝཏྟནེན ཨཁཎྜསཱིལཱཏི སཉྫཱཏནིཙྪཡཱ བྷདྡཱ སུནྡརཱ ཨཡཾ ཨིཏྠཱི, ཏསྨཱ ‘‘བྷདྡིཏྠིཀཱ ཨུཔཱསིཀཱ’’ཏི ཙ མཾ ཀིམིལནགརཝཱསིནོ ཛཱནིཾསུ. སདྡྷཱ སཱིལེན སམྤནྣཱཏིཨཱདི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

ཨཔིཙ ‘‘སདྡྷཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སདྡྷཱདྷནཾ, ‘‘སཾཝིབྷཱགརཏཱ, ཨཙྪཱདནཉྩ བྷཏྟཉྩ, སེནཱསནཾ པདཱིཔིཡཾ. ཨདཱསིཾ ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཙཱགདྷནཾ, ‘‘སཱིལེན སམྤནྣཱ, ཙཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ…པེ… པཉྩསིཀྑཱཔདེ རཏཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སཱིལདྷནཾ ཧིརིདྷནཾ ཨོཏྟཔྤདྷནཉྩ, ‘‘ཨརིཡསཙྩཱན ཀོཝིདཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སུཏདྷནཾ པཉྙཱདྷནཉྩ དསྶིཏནྟི སཱ ཨཏྟནོ སཏྟཝིདྷཨརིཡདྷནཔཊིལཱབྷཾ. ‘‘ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ…པེ… ཨནུཝིཙརཱམི ནནྡན’’ནྟི ཨིམིནཱ ཏསྶ དིཊྛདྷམྨིཀཾ སམྤརཱཡིཀཉྩ ཨཱནིསཾསཾ ཝིབྷཱཝེཏི. ཏཏྠ ཀཏཱཝཱསཱཏི ནིཔྥཱདིཏསུཙརིཏཱཝཱསཱ. སུཙརིཏཀམྨཉྷི ཏདཏྟེ ཨཱཡཏིཉྩ སུཁཱཝཱསཧེཏུཏཱཡ ‘‘སུཁཝིཧཱརསྶ ཨཱཝཱསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཀཏཀུསལཱ’’ཏི.

༢༡༥. པུབྦེ ཨནཱམསིཏཁེཏྟཝིསེསཾ ཨཏྟནོ དཱནམཡཾ པུཉྙཾ ཝཏྭཱ ཨིདཱནི ཏསྶ ཨཱཡཏནགཏཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘བྷིཀྑཱུ ཙཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ བྷིཀྑཱུཏི ཨནཝསེསབྷིནྣཀིལེསཏཱཡ བྷིཀྑཱུ. པརམཧིཏཱནུཀམྤཀེཏི པརམཾ ཨཏིཝིཡ དིཊྛདྷམྨིཀཱདིནཱ ཧིཏེན ཨནུགྒཱཧཀེ. ཨབྷོཛཡིནྟི པཎཱིཏེན བྷོཛནེན བྷོཛེསིཾ. ཏཔསྶིཡུགནྟི ཨུཏྟམེན ཏཔསཱ སབྦཀིལེསམལཾ ཏཱཔེཏྭཱ སམུཙྪིནྡིཏྭཱ ཋིཏཏྟཱ ཏཔསྶིབྷཱུཏཾ ཡུགཾ. མཧཱམུནིནྟི ཏཏོ ཨེཝ མཧཱཨིསིབྷཱུཏཾ, མཧཏོ ཝཱ ཨཏྟནོ ཝིསཡསྶ མཧནྟེནེཝ ཉཱཎེན མུནནཏོ པརིཙྪིནྡནཏོ མཧཱམུནིཾ. སབྦམེཏཾ དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི.

༢༡༦. ཨཔརིམིཏཾ སུཁཱཝཧནྟི ཨནུནཱསིཀལོཔཾ ཨཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཡཱཝཉྩིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ན སུཀརཾ ཨཀྑཱནེན པཱཔུཎིཏུཾ ཡཱཝ སུཁཱ སགྒཱ’’ཏི (མ. ནི. ༣.༢༥༥) ཝཙནཏོ བྷགཝཏོཔི ཝཙནཔཐཱཏཱིཏཔརིམཱཎརཧིཏསུཁནིབྦཏྟཀཾ ཨཏྟནོ ཝཱ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཔརིམིཏསུཁཱཝཧཾ སུཁསྶ ཨཱཝཧནཀཾ. སཏཏནྟི སབྦཀཱལཾ. ཏཾ ཏཾ ཨུཔོསཐརཀྑཎདིཝསཾ ཨཧཱཔེཏྭཱ, ཏཾ ཏཾ ཝཱ ཨུཔོསཐརཀྑཎདིཝསཾ ཨཁཎྜཾ ཀཏྭཱ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ སཏཏཾ ཝཱ སབྦཀཱལཾ སུཁཱཝཧནྟི ཡོཛནཱ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཐ བྷགཝཱ མཱཏུདེཝཔུཏྟཔྤམུཁཱནཾ དསསཧསྶིལོཀདྷཱཏུཝཱསཱིནཾ དེཝབྲཧྨསངྒྷཱནཾ ཏཡོ མཱསེ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ དེསེཏྭཱ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷདྡིཏྠིཝིམཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

བྷདྡིཏྠིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. སོཎདིནྣཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི སོཎདིནྣཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན ཙ སམཡེན ནཱལ༹ནྡཱཡཾ སོཎདིནྣཱ ནཱམ ཨེཀཱ ཨུཔཱསིཀཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཧནྟཱི སུཝིསུདྡྷནིཙྩསཱིལཱ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐམྤི ཨུཔཝསཏི. སཱ དྷམྨསཝནསཔྤཱཡཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཏཱཡ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནཾ པརིབྲཱུཧནྟཱི སོཏཱཔནྣཱ ཨཧོསི. ཨཐ ཨཉྙཏརེན རོགེན ཕུཊྛཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤཛྫི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ –

༢༡༧.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༢༡༨.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༢༡༩.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཱཧི ཏཱིཧི གཱཐཱཧི པཊིཔུཙྪི.

༢༢༠.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༢༢༡-༢༢༦.

‘‘སོཎདིནྣཱཏི མཾ ཨཉྙཾསུ…པེ… གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༢༢༧.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

དེཝཏཱ བྱཱཀཱསི. ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སོཎདིནྣཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧.ཨུཔོསཐཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཨུཔོསཐཱཝིམཱནཾ. ཨིདྷ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ སཱཀེཏེ ཨུཔོསཐཱ ནཱམ ཨེཀཱ ཨུཔཱསིཀཱཏི ཨཡམེཝ ཝིསེསོ, སེསཾ ཨནནྟརཝིམཱནསདིསཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༢༢༩-༢༣༡.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ…

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༢༣༢.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༢༣༣-༢༣༨.

‘‘ཨུཔོསཐཱཏི མཾ ཨཉྙཾསུ, སཱཀེཏཱཡཾ ཨུཔཱསིཀཱ…པེ…

ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༢༣༩.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

དེཝཏཱ བྱཱཀཱསི. པུན ཨཏྟནོ ཨེཀཾ དོསཾ དསྶེནྟཱི –

༢༤༡.

‘‘ཨབྷིཀྑཎཾ ནནྡནཾ སུཏྭཱ, ཚནྡོ མེ ཨུདཔཛྫཐ;

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཎིདྷཱཡ, ཨུཔཔནྣཱམྷི ནནྡནཾ.

༢༤༢.

‘‘ནཱཀཱསིཾ སཏྠུ ཝཙནཾ, བུདྡྷསྶཱདིཙྩབནྡྷུནོ;

ཧཱིནེ ཙིཏྟཾ པཎིདྷཱཡ, སཱམྷི པཙྪཱནུཏཱཔིནཱི’’ཏི. – དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

༢༣༣. ཏཏྠ ཨུཔོསཐཱཏི མཾ ཨཉྙཾསཱུཏི ‘‘ཨུཔོསཐཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ནཱམེན མཾ མནུསྶཱ ཛཱནིཾསུ. སཱཀེཏཱཡནྟི སཱཀེཏནགརེ.

༢༤༡. ཨབྷིཀྑཎནྟི ཨབྷིཎྷཾ. ནནྡནཾ སུཏྭཱཏི ‘‘ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནནྡནཝནཾ ནཱམ ཨེདིསཉྩ ཨེདིསཉྩཱ’’ཏི ཏཏྠ ནཱནཱཝིདྷཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ སུཏྭཱ. ཚནྡོཏི ཏནྣིབྦཏྟཀཔུཉྙཀམྨསྶ ཀཱརཎབྷཱུཏོ ཀུསལཙྪནྡོ, ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཡཱ པཏྠནཱབྷཱུཏོ ཏཎྷཱཚནྡོ ཝཱ. ཨུདཔཛྫཐཱཏི ཨུཔྤཛྫིཏྠ. ཏཏྠཱཏི ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ, ནནྡནཱཔདེསེནཔི ཧི ཏཾ དེཝལོཀཾ ཝདཏི. ཨུཔཔནྣཱམྷཱིཏི ཨུཔྤནྣཱ ནིབྦཏྟཱ ཨམྷི.

༢༤༢. ནཱཀཱསིཾ སཏྠུ ཝཙནནྟི ‘‘ནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཔྤམཏྟཀམྤི བྷཝཾ ཝཎྞེམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ (ཨ. ནི. ༡.༣༢༠-༣༢༡) སཏྠཱརཱ ཝུཏྟཝཙནཾ ན ཀརིཾ, བྷཝེསུ ཚནྡརཱགཾ ན པཛཧིནྟི ཨཏྠོ. ཨཱདིཙྩོ གོཏམགོཏྟོ, བྷགཝཱཔི གོཏམགོཏྟོཏི སགོཏྟཏཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘བུདྡྷསྶཱདིཙྩབནྡྷུནོ’’ཏི. ཨཐ ཝཱ ཨཱདིཙྩསྶ བནྡྷུ ཨཱདིཙྩབནྡྷུ, བྷགཝཱ. ཏཾ པཊིཙྩ ཏསྶ ཨརིཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཛཱཏཏྟཱ ཨཱདིཙྩོ ཝཱ བནྡྷུ ཨེཏསྶ ཨོརསཔུཏྟབྷཱཝཏོཏི ཨཱདིཙྩབནྡྷུ, བྷགཝཱ. ཏཐཱ ཧི ཝུཏྟཾ –

‘‘ཡོ ཨནྡྷཀཱརེ ཏམསཱི པབྷངྐརོ, ཝེརོཙནོ མཎྜལཱི ཨུགྒཏེཛོ;

མཱ རཱཧུ གིལཱི ཙརམནྟལིཀྑེ, པཛཾ མམཾ རཱཧུ པམུཉྩ སཱུརིཡ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༩༡);

ཧཱིནེཏི ལཱམཀེ. ཨཏྟནོ བྷཝཱབྷིརཏིཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. སཱམྷཱིཏི སཱ ཨམྷི.

ཨེཝཾ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ བྷཝཱབྷིརཏིནིམིཏྟེ ཨུཔྤནྣཝིཔྤཊིསཱརེ པཝེདིཏེ ཐེརོ བྷཝསྶ པརིཙྪིནྣཱཡུབྷཱཝཝིབྷཱཝནམུཁེན ཨཱཡཏིཾ མནུསྶཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཝཊྚདུཀྑསྶ སམཏིཀྐམོ ཀཱཏུཾ སུཀརོ, སབྦསོ ཁཱིཎཱསཝབྷཱཝོ ནཱམ མཧཱནིསཾསོཏི ཙ སམསྶཱསེཏུཾ –

༢༤༣.

‘‘ཀཱིཝ ཙིརཾ ཝིམཱནམྷི, ཨིདྷ ཝཙྪསུཔོསཐེ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཡདི ཛཱནཱསི ཨཱཡུནོ’’ཏི. –

གཱཐམཱཧ. པུན སཱ –

༢༤༤.

‘‘སཊྛི ཝསྶསཧསྶཱནི, ཏིསྶོ ཙ ཝསྶཀོཊིཡོ;

ཨིདྷ ཋཏྭཱ མཧཱམུནི, ཨིཏོ ཙུཏཱ གམིསྶཱམི;

མནུསྶཱནཾ སཧབྱཏ’’ནྟི. – ཨཱཧ;

པུན ཐེརོ –

༢༤༥.

‘‘མཱ ཏྭཾ ཨུཔོསཐེ བྷཱཡི, སམྦུདྡྷེནཱསི བྱཱཀཏཱ;

སོཏཱཔནྣཱ ཝིསེསཡི, པཧཱིནཱ ཏཝ དུགྒཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ སམུཏྟེཛེསི.

༢༤༣-༤. ཏཏྠ ཀཱིཝ ཙིརནྟི ཀིཏྟཀཾ ཨདྡྷཱནཾ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ དེཝལོཀེ, ཨིདྷ ཝཱ ཝིམཱནསྨིཾ. ཨཱཡུ ནོཏི ཨཱཡུ, ནོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨཱཡུནོ ཝཱ ཙིརཱཙིརབྷཱཝཾ, ཨཐ ཝཱ ཡདི ཛཱནཱསི ཨཱཡུནོཏི ཨཏྠོ. མཧཱམུནཱིཏི ཐེརཾ ཨཱལཔཏི.

༢༤༥. མཱ ཏྭཾ ཨུཔོསཐེ བྷཱཡཱིཏི བྷདྡེ ཨུཔོསཐེ ཏྭཾ མཱ བྷཱཡི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ སམྦུདྡྷེནཱསི བྱཱཀཏཱ. ཀིནྟི? སོཏཱཔནྣཱ ཝིསེསཡཱིཏི. མགྒཕལསཉྙིཏཾ ཝིསེསཾ ཡཱཏཱ ཨདྷིགཏཱ, ཏསྨཱ པཧཱིནཱ ཏཝ སབྦཱཔི དུགྒཏཱིཏི ཨིམམྤི ཝིསེསཾ ཡཱཏཱཏི ཝིསེསཡི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨུཔོསཐཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨-༩. ནིདྡཱ-སུནིདྡཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨཊྛམནཝམཝིམཱནཱནི རཱཛགཧནིདཱནཱནི. ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཾ ཡཐཱཀྐམཾ ‘‘ནིདྡཱ ནཱམ ཨུཔཱསིཀཱ…པེ… གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ. ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… སུནིདྡཱ ནཱམ ཨུཔཱསིཀཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. གཱཐཱསུཔི ཨཔུབྦཾ ནཏྠི. ཏཐཱ ཧི ཨེཀཙྩེསུ པོཏྠཀེསུ པཱལི༹ པེཡྻཱལཝསེན ཋཔིཏཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༢༤༦.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ…

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༢༤༧.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༢༤༨.

‘‘ནིདྡཱཏི མམཾ ཨཉྙཾསུ, རཱཛགཧསྨིཾ ཨུཔཱསིཀཱ…པེ…

གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༢༥༦.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༢༥༨.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ… སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༢༦༡.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ….

༢༦༢.

‘‘སུནིདྡཱཏི མཾ ཨཉྙཾསུ, རཱཛགཧསྨིཾ ཨུཔཱསིཀཱ…པེ…

གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༢༦༨.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

ནིདྡཱ-སུནིདྡཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. པཋམབྷིཀྑཱདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི བྷིཀྑཱདཱཡིཀཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན ཙ སམཡེན ཨུཏྟརམདྷུརཱཡཾ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི ཁཱིཎཱཡུཀཱ ཧོཏི ཨཔཱཡེ ཨུཔྤཛྫནཱརཧཱ. བྷགཝཱ པཙྩཱུསཝེལཱཡཾ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཏཾ ཨིཏྠིཾ ཨཔཱཡེ ཨུཔྤཛྫནཱརཧཾ དིསྭཱ མཧཱཀརུཎཱཡ སཉྩོདིཏམཱནསོ ཏཾ སུགཏིཡཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཀཱམོ ཨེཀོ ཨདུཏིཡོ མདྷུརཾ ཨགམཱསི. གནྟྭཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ བཧིནགརཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཏེན སམཡེན སཱ ཨིཏྠཱི གེཧེ ཨཱཧཱརཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ པཊིསཱམེཏྭཱ གྷཊཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀཏིཏྠཾ གནྟྭཱ ནྷཱཡིཏྭཱ གྷཊེན ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ གཙྪནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ བྷགཝནྟཾ པསྶིཏྭཱ ‘‘ཨཔི, བྷནྟེ, པིཎྜོ ལདྡྷོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙ བྷགཝཏཱ ཝུཏྟེ ཨལདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གྷཊཾ ཋཔེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, པིཎྜཔཱཏཾ དསྶཱམི, ཨདྷིཝཱསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན. སཱ བྷགཝཏོ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ པཋམཏརཾ གནྟྭཱ སིཏྟསམྨཊྛེ པདེསེ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ བྷགཝཏོ པཝེསནཾ ཨུདིཀྑམཱནཱ ཨཊྛཱསི. བྷགཝཱ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨཐ སཱ བྷགཝནྟཾ བྷོཛེསི. བྷགཝཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎཱི ཏསྶཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཨནུམོདནཾ སུཏྭཱ ཨནཔྤཀཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེནྟཱི ཡཱཝ ཙཀྑུཔཐསམཏིཀྐམཱ བུདྡྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ ཨཝིཛཧནྟཱི ནམསྶམཱནཱ ཨཊྛཱསི. སཱ ཀཏིཔཡདིཝསཱཏིཀྐམེནེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི, ཨཙྪརཱསཧསྶཉྩསྶཱ པརིཝཱརོ ཨཧོསི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ –

༢༧༠.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ… ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༢༧༡.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – གཱཐཱཧི པུཙྪི;

༢༧༣.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༢༧༤.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ,

པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ.

༢༧༥.

‘‘ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བུདྡྷཾ, ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལཾ;

ཏསྶ ཨདཱསཧཾ བྷིཀྑཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༢༧༦.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

དེཝཏཱ བྱཱཀཱསི. སེསཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

པཋམབྷིཀྑཱདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. དུཏིཡབྷིཀྑཱདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི དུཏིཡབྷིཀྑཱདཱཡིཀཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི. ཏཏྠ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི སདྡྷཱ པསནྣཱ ཨཉྙཏརཾ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ བྷོཛནཾ ཨདཱསི. སཱ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི. སེསཾ ཨནནྟརཝིམཱནསདིསམེཝ.

༢༧༨.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ… སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༢༨༡.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༢༨༢.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

དུཏིཡབྷིཀྑཱདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིཏི པརམཏྠདཱིཔནིཡཱ ཁུདྡཀ-ཨཊྛཀཐཱཡ ཝིམཱནཝཏྠུསྨིཾ

ཨེཀཱདསཝཏྠུཔཊིམཎྜིཏསྶ དུཏིཡསྶ ཙིཏྟལཏཱཝགྒསྶ

ཨཏྠཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. པཱརིཙྪཏྟཀཝགྒོ

༡. ཨུལཱ༹རཝིམཱནཝཎྞནཱ

པཱརིཙྪཏྟཀཝགྒེ ཨུལཱ༹རོ ཏེ ཡསོ ཝཎྞོཏི ཨུལཱ༹རཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན སམཡེན རཱཛགཧེ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ ཨུཔཊྛཱཀཀུལེ ཨེཀཱ དཱརིཀཱ དཱནཛ྄ཛྷཱསཡཱ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏཱ ཨཧོསི. སཱ ཡཾ ཏསྨིཾ གེཧེ པུརེབྷཏྟཾ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏྠ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཔཊིཝཱིསཏོ ཨུཔཌྜྷཾ དེཏི, ཨུཔཌྜྷཾ ཨཏྟནཱ པརིབྷུཉྫཏི, ཨདཏྭཱ པན ན བྷུཉྫཏི, དཀྑིཎེཡྻེ ཨཔསྶནྟཱིཔི ཋཔེཏྭཱ དིཊྛཀཱལེ དེཏི, ཡཱཙཀཱནམྤི དེཏིཡེཝ. ཨཐསྶཱ མཱཏཱ ‘‘མམ དྷཱིཏཱ དཱནཛ྄ཛྷཱསཡཱ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏཱ’’ཏི ཧཊྛཏུཊྛཱ ཏསྶཱ དིགུཎཾ བྷཱགཾ དེཏི. དེནྟཱི ཙ ཨེཀསྨིཾ བྷཱགེ ཏཱཡ སཾཝིབྷཱགེ ཀཏེ པུན ཨཔརཾ དེཏི, སཱ ཏཏོཔི སཾཝིབྷཱགཾ ཀརོཏིཡེཝ.

ཨེཝཾ གཙྪནྟེ ཀཱལེ ཏཾ ཝཡཔྤཏྟཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཏསྨིཾཡེཝ ནགརེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀུལེ ཀུམཱརསྶ ཨདཾསུ. ཏཾ པན ཀུལཾ མིཙྪཱདིཊྛིཀཾ ཧོཏི ཨསྶདྡྷཾ ཨཔྤསནྣཾ. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ རཱཛགཧེ སཔདཱནཾ པིཎྜཱཡ ཙརམཱནོ ཏསྶཱ དཱརིཀཱཡ སསུརསྶ གེཧདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ སཱ དཱརིཀཱ པསནྣཙིཏྟཱ ‘‘པཝིསཐ བྷནྟེ’’ཏི པཝེསེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ སསྶུཡཱ ཋཔིཏཾ པཱུཝཾ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི ‘‘ཏསྶཱ ཀཐེཏྭཱ ཨནུམོདཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཝིསྶཱསེན གཧེཏྭཱ ཐེརསྶ ཨདཱསི, ཐེརོ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. དཱརིཀཱ ‘‘ཏུམྷེཧི ཋཔིཏཾ པཱུཝཾ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ ཨདཱསི’’ནྟི སསྶུཡཱ ཀཐེསི. སཱ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིནྣཱམིདཾ པཱགབྦྷིཡཾ, ཨཡཾ མམ སནྟཀཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཝ སམཎསྶ ཨདཱསཱི’’ཏི ཏཾ ཀཊཏཊཱཡམཱནཱ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏཱ ཡུཏྟཱཡུཏྟཾ ཨཙིནྟེནྟཱི པུརཏོ ཋིཏཾ མུསལཁཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨཾསཀཱུཊེ པཧརི. སཱ སུཁུམཱལཏཱཡ པརིཀྑཱིཎཱཡུཀཏཱཡ ཙ ཏེནེཝ པཧཱརེན བལཝདུཀྑཱབྷིབྷཱུཏཱ ཧུཏྭཱ ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ སཏིཔི ཨཉྙསྨིཾ སུཙརིཏཀམྨེ ཐེརསྶ ཀཏདཱནམེཝ སཱཏིསཡཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱསི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ གནྟྭཱ –

༢༨༦.

‘‘ཨུལཱ༹རོ ཏེ ཡསོ ཝཎྞོ, སབྦཱ ཨོབྷཱསཏེ དིསཱ;

ནཱརིཡོ ནཙྩནྟི གཱཡནྟི, དེཝཔུཏྟཱ ཨལངྐཏཱ.

༢༨༧.

‘‘མོདེནྟི པརིཝཱརེནྟི, ཏཝ པཱུཛཱཡ དེཝཏེ;

སོཝཎྞཱནི ཝིམཱནཱནི, ཏཝིམཱནི སུདསྶནེ.

༢༨༨.

‘‘ཏུཝཾསི ཨིསྶརཱ ཏེསཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི;

ཨབྷིཛཱཏཱ མཧནྟཱསི, དེཝཀཱཡེ པམོདསི;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཏཱིཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི.

༢༨༦. ཏཏྠ ཡསོཏི པརིཝཱརོ. ཝཎྞོཏི ཝཎྞནིབྷཱ སརཱིརོབྷཱསོ. ‘‘ཨུལཱ༹རོ’’ཏི པན ཝིསེསེཏྭཱ ཝུཏྟཏྟཱ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ པརིཝཱརསམྤཏྟི ཙ ཝཎྞསམྤཏྟི ཙ ཝུཏྟཱ ཧོཏི. ཏཱསུ ‘‘ཨུལཱ༹རོ ཏེ ཝཎྞོ’’ཏི སངྑེཔཏོ ཝུཏྟཾ ཝཎྞསམྤཏྟིཾ ཝིསཡཝསེན ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ ‘‘སབྦཱ ཨོབྷཱསཏེ དིསཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨུལཱ༹རོ ཏེ ཡསོ’’ཏི ཝུཏྟཾ པརིཝཱརསམྤཏྟིཾ ཝཏྠུཝསེན ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ ‘‘ནཱརིཡོ ནཙྩནྟཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ སབྦཱ ཨོབྷཱསཏེ དིསཱཏི སབྦཱསུ དིསཱསུ ཝིཛྫོཏཏེ, སབྦཱ ཝཱ དིསཱ ཨོབྷཱསཡཏེ, ཝིཛྫོཏཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨོབྷཱསཏེ’’ཏི པདསྶ ‘‘ཨོབྷཱསནྟེ’’ཏི ཀེཙི ཝཙནཝིཔལླཱསེན ཨཏྠཾ ཝདནྟི, ཏེཧི ‘‘ཝཎྞེནཱ’’ཏི ཝིབྷཏྟི ཝིཔརིཎཱམེཏབྦཱ. ཝཎྞེནཱཏི ཙ ཧེཏུམྷི ཀརཎཝཙནཾ, ཝཎྞེན ཧེཏུབྷཱུཏེནཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘སབྦཱ དིསཱ’’ཏི ཙ ཛཱཏིཝསེན དིསཱསཱམཉྙེ ཨཔེཀྑིཏེ ཝཙནཝིཔལླཱསེནཔི པཡོཛནཾ ནཏྠི. ནཱརིཡོཏི ཨེཏྠཱཔི ‘‘ཨལངྐཏཱ’’ཏི པདཾ ཨཱནེཏྭཱ སམྦནྡྷིཏབྦཾ. དེཝཔུཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཙ-སདྡོ ལུཏྟནིདྡིཊྛོ. ཏེན ནཱརིཡོ དེཝཔུཏྟཱ ཙཱཏི སམུཙྩཡོ ཝེདིཏབྦོ.

༢༨༧. མོདེནྟཱིཏི པམོདཡནྟི. པཱུཛཱཡཱཏི པཱུཛནཏྠཾ པཱུཛཱནིམིཏྟཾ ཝཱ, ནཙྩནྟི གཱཡནྟཱིཏི ཡོཛནཱ. ཏཝིམཱནཱིཏི ཏཝ ཨིམཱནི.

༢༨༨. སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱིཏི སབྦེཧི པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི, སབྦེཧི ཝཱ ཏཡཱ ཀཱམིཏེཧི ཨིཙྪིཏེཧི ཝཏྠཱུཧི སམིདྡྷཱ. ཨབྷིཛཱཏཱཏི སུཛཱཏཱ. མཧནྟཱསཱིཏི མཧཏཱི མཧཱནུབྷཱཝཱ ཨསི. དེཝཀཱཡེ པམོདསཱིཏི ཨིམསྨིཾ དེཝནིཀཱཡེ དིབྦསམྤཏྟིཧེཏུཀེན པརམེན པམོདནེན པམོདསི.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏཱ སཱ དེཝཏཱ ཏམཏྠཾ ཝིསྶཛྫེསི –

༢༨༩.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ;

དུསྶཱིལཀུལེ སུཎིསཱ ཨཧོསིཾ, ཨསྶདྡྷེསུ ཀདརིཡེསུ ཨཧཾ.

༢༩༠.

‘‘སདྡྷཱ སཱིལེན སམྤནྣཱ, སཾཝིབྷཱགརཏཱ སདཱ;

པིཎྜཱཡ ཙརམཱནསྶ, ཨཔཱུཝཾ ཏེ ཨདཱསཧཾ.

༢༩༡.

‘‘ཏདཱཧཾ སསྶུཡཱཙིཀྑིཾ, ‘སམཎོ ཨཱགཏོ ཨིདྷ;

ཏསྶ ཨདཱསཧཾ པཱུཝཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི’.

༢༩༢.

‘‘ཨིཏིསྶཱ སསྶུ པརིབྷཱསི, ཨཝིནཱིཏཱསི ཏྭཾ ཝདྷུ;

ན མཾ སམྤུཙྪིཏུཾ ཨིཙྪི, ‘སམཎསྶ དདཱམཧཾ’.

༢༩༣.

‘‘ཏཏོ མེ སསྶུ ཀུཔིཏཱ, པཧཱསི མུསལེན མཾ;

ཀཱུཊངྒཙྪི ཨཝདྷི མཾ, ནཱསཀྑིཾ ཛཱིཝིཏུཾ ཙིརཾ.

༢༩༤.

‘‘ཨཧཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ, ཝིཔྤམུཏྟཱ ཏཏོ ཙུཏཱ;

དེཝཱནཾ ཏཱཝཏིཾསཱནཾ, ཨུཔཔནྣཱ སཧབྱཏཾ.

༢༩༥.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༢༨༩. ཏཏྠ ཨསྶདྡྷེསཱུཏི རཏནཏྟཡསདྡྷཱཡ ཀམྨཕལསདྡྷཱཡ ཙ ཨབྷཱཝེན ཨསྶདྡྷེསུ, ཐདྡྷམཙྪརིཡཏཱཡ ཀདརིཡེསུ སསྶུཨཱདཱིསུ ཨཧཾ སདྡྷཱ སཱིལེན སམྤནྣཱ ཨཧོསིནྟི ཡོཛནཱ.

༢༩༠-༡. ཨཔཱུཝནྟི ཀཔལླཔཱུཝཾ. ཏེཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. སསྶུཡཱ ཨཱཙིཀྑིཾ གཧིཏབྷཱཝཉཱཔནཏྠཉྩ ཨནུམོདནཏྠཉྩཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༢༩༢. ཨིཏིསྶཱཏི ཨེཏྠ ཨསྶཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. སམཎསྶ དདཱམཧནྟི ཨཧཾ སམཎསྶ ཨཔཱུཝཾ དདཱམཱིཏི. ཡསྨཱ ན མཾ སམྤུཙྪིཏུཾ ཨིཙྪི, ཏསྨཱ ཏྭཾ ཝདྷུ ཨཝིནཱིཏཱསཱིཏི སསྶུ པརིབྷཱསཱིཏི ཡོཛནཱ.

༢༩༣. པཧཱསཱིཏི པཧརི. ཀཱུཊངྒཙྪི ཨཝདྷི མནྟི ཨེཏྠ ཀཱུཊནྟི ཨཾསཀཱུཊཾ ཝུཏྟཾ པུརིམཔདལོཔེན, ཀཱུཊམེཝ ཨངྒནྟི ཀཱུཊངྒཾ, ཏཾ ཚིནྡཏཱིཏི ཀཱུཊངྒཙྪི. ཨེཝཾ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏཱ ཧུཏྭཱ མཾ ཨཝདྷི, མམ ཨཾསཀཱུཊཾ ཚིནྡི, ཏེནེཝ ཨུཔཀྐམེན མཏཏྟཱ མཾ མཱརེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེནཱཧ ‘‘ནཱསཀྑིཾ ཛཱིཝིཏུཾ ཙིར’’ནྟི.

༢༩༤. ཝིཔྤམུཏྟཱཏི ཏཏོ དུཀྑཏོ སུཊྛུ མུཏྟཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨུལཱ༹རཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨུཙྪུདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨོབྷཱསཡིཏྭཱ པཐཝིཾ སདེཝཀནྟི ཨུཙྪུདཱཡིཀཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏཱིཏིཨཱདི སབྦཾ ཨནནྟརཝིམཱནེ ཝུཏྟསདིསཾ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཨིདྷ ཨུཙྪུ དིནྣཱ, སསྶུཡཱ ཙ པཱིཋཀེན པཧཊཱ, ཏངྑཎཉྙེཝ མཏཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤནྣཱ, ཏསྶཾཡེཝ རཏྟིཡཾ ཐེརསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏཱ, ཀེཝལཀཔྤཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ ཙནྡོ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ ཨོབྷཱསེནྟཱི ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ པཉྫལིཀཱ ནམསྶམཱནཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ –

༢༩༦.

‘‘ཨོབྷཱསཡིཏྭཱ པཐཝིཾ སདེཝཀཾ, ཨཏིརོཙསི ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཝིཡ;

སིརིཡཱ ཙ ཝཎྞེན ཡསེན ཏེཛསཱ, བྲཧྨཱཝ དེཝེ ཏིདསེ སཧིནྡཀེ.

༢༩༧.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ ཨུཔྤལམཱལདྷཱརིནཱི, ཨཱཝེལི༹ནཱི ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙེ;

ཨལངྐཏེ ཨུཏྟམཝཏྠདྷཱརིནཱི, ཀཱ ཏྭཾ སུབྷེ དེཝཏེ ཝནྡསེ མམཾ.

༢༩༨.

‘‘ཀིཾ ཏྭཾ པུརེ ཀམྨམཀཱསི ཨཏྟནཱ, མནུསྶབྷཱུཏཱ པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ;

དཱནཾ སུཙིཎྞཾ ཨཐ སཱིལསཾཡམཾ, ཀེནཱུཔཔནྣཱ སུགཏིཾ ཡསསྶིནཱི;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི.

༢༩༦-༧. ཏཏྠ ཨོབྷཱསཡིཏྭཱ པཐཝིཾ སདེཝཀནྟི ཙནྡིམསཱུརིཡརསྨིསམྨིསྶེཧི སིནེརུཔསྶཝིནིགྒཏེཧི པབྷཱཝིསརེཧི ཝིཛྫོཏཡམཱནཏཱཡ དེཝེན ཨཱཀཱསེན སཧཱཏི སདེཝཀཾ ཨུཔགཏབྷཱུམིབྷཱགབྷཱུཏཾ ཨིམཾ པཐཝིཾ ཝིཛྫོཏེཏྭཱ, ཨེཀོབྷཱསཾ ཨེཀཔཛྫོཏཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨོབྷཱསཡིཏྭཱ པཐཝིཾ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཝིཡཱཏི ཡོཛནཱ. ཨཏིརོཙསཱིཏི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ རོཙསི. ཏཾ པན ཨཏིརོཙནཾ ཀེན ཀིཾ ཝིཡ ཀེན ཝཱཏི ཨཱཧ ‘‘སིརིཡཱ’’ཏིཨཱདི. ཏཏྠ སིརིཡཱཏི སོབྷགྒཱདིསོབྷཱཝིསེསེན. ཏེཛསཱཏི ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན. ཨཱཝེལི༹ནཱིཏི རཏནམཡཔུཔྥཱཝེལ༹ཝཏཱི.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏཱ དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི ཝིསྶཛྫེསི –

༢༩༩.

‘‘ཨིདཱནི བྷནྟེ ཨིམམེཝ གཱམཾ, པིཎྜཱཡ ཨམྷཱཀཾ གྷརཾ ཨུཔཱགམི;

ཏཏོ ཏེ ཨུཙྪུསྶ ཨདཱསི ཁཎྜིཀཾ, པསནྣཙིཏྟཱ ཨཏུལཱཡ པཱིཏིཡཱ.

༣༠༠.

‘‘སསྶུ ཙ པཙྪཱ ཨནུཡུཉྫཏེ མམཾ, ཀཧཾ ནུ ཨུཙྪུཾ ཝདྷུཀེ ཨཝཱཀིརི;

ན ཚཌྜིཏཾ ནོ པན ཁཱདིཏཾ མཡཱ, སནྟསྶ བྷིཀྑུསྶ སཡཾ ཨདཱསཧཾ.

༣༠༡.

‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ནྭིདཾ ཨིསྶརིཡཾ ཨཐོ མམ, ཨིཏིསྶཱ སསྶུ པརིབྷཱསཏེ མམཾ;

པཱིཋཾ གཧེཏྭཱ པཧཱརཾ ཨདཱསི མེ, ཏཏོ ཙུཏཱ ཀཱལཀཏཱམྷི དེཝཏཱ.

༣༠༢.

‘‘ཏདེཝ ཀམྨཾ ཀུསལཾ ཀཏཾ མཡཱ, སུཁཉྩ ཀམྨཾ ཨནུབྷོམི ཨཏྟནཱ;

དེཝེཧི སདྡྷིཾ པརིཙཱརཡཱམཧཾ, མོདཱམཧཾ ཀཱམགུཎེཧི པཉྩཧི.

༣༠༣.

‘‘ཏདེཝ ཀམྨཾ ཀུསལཾ ཀཏཾ མཡཱ, སུཁཉྩ ཀམྨཾ ཨནུབྷོམི ཨཏྟནཱ;

དེཝིནྡགུཏྟཱ ཏིདསེཧི རཀྑིཏཱ, སམཔྤིཏཱ ཀཱམགུཎེཧི པཉྩཧི.

༣༠༤.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཕལཾ ཨནཔྤཀཾ, མཧཱཝིཔཱཀཱ མམ ཨུཙྪུདཀྑིཎཱ;

དེཝེཧི སདྡྷིཾ པརིཙཱརཡཱམཧཾ, མོདཱམཧཾ ཀཱམགུཎེཧི པཉྩཧི.

༣༠༥.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཕལཾ ཨནཔྤཀཾ, མཧཱཛུཏིཀཱ མམ ཨུཙྪུདཀྑིཎཱ;

དེཝིནྡགུཏྟཱ ཏིདསེཧི རཀྑིཏཱ, སཧསྶནེཏྟོརིཝ ནནྡནེ ཝནེ.

༣༠༦.

‘‘ཏུཝཉྩ བྷནྟེ ཨནུཀམྤཀཾ ཝིདུཾ, ཨུཔེཙྩ ཝནྡིཾ ཀུསལཉྩ པུཙྪིསཾ;

ཏཏོ ཏེ ཨུཙྪུསྶ ཨདཱསི ཁཎྜིཀཾ, པསནྣཙིཏྟཱ ཨཏུལཱཡ པཱིཏིཡཱ’’ཏི.

༢༩༩. ཏཏྠ ཨིདཱནཱིཏི ཨནནྟརཱཏཱིཏདིཝསཏྟཱ ཨཱཧ, ཨདྷུནཱཏི ཨཏྠོ. ཨིམམེཝ གཱམནྟི ཨིམསྨིཾཡེཝ གཱམེ, རཱཛགཧཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཝུཏྟཉྷི ‘‘གཱམོཔི ནིགམོཔི ནགརམྤི ‘གཱམོ’ ཨིཙྩེཝ ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. བྷུམྨཏྠེ ཙེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ཨུཔཱགམཱིཏི ཨུཔགཏོ ཨཧོསི. ཨཏུལཱཡཱཏི ཨནུཔམཱཡ, ཨཔྤམཱཎཱཡ ཝཱ.

༣༠༠. ཨཝཱཀིརཱིཏི ཨཔནེསི ཚཌྜེསི, ཝིནཱསེསི ཝཱ. སནྟསྶཱཏི སཱདྷུརཱུཔསྶ སནྟཀིལེསསྶ པརིསྶམམཔྤཏྟསྶ ཝཱ.

༣༠༡. ཏུཡ྄ཧཾ ནཱུཏི ནུ-སདྡོ ཨནཏྟམནཏཱསཱུཙནེ ནིཔཱཏོ, སོ ‘‘མམཱ’’ཏི ཨེཏྠཱཔི ཨཱནེཏྭཱ ཡོཛེཏབྦོ ‘‘མམ ནཱུ’’ཏི. ཨིདཾ ཨིསྶརིཡནྟི གེཧེ ཨཱདྷིཔཙྩཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཏཏོ ཙུཏཱཏི ཏཏོ མནུསྶལོཀཏོ ཙུཏཱ. ཡསྨཱ ཋིཏཊྛཱནཏོ ཨཔགཏཱཔི ‘‘ཙུཏཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨཱ ཙུཏིཾ ཝིསེསེཏུཾ ‘‘ཀཱལཀཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཀཱལཀཏཱཔི ཙ ན ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནིབྦཏྟཱ, ཨཔིཙ ཁོ དེཝཏྟཾ ཨུཔགཏཱཏི དསྶེནྟཱི ཨཱཧ ‘‘ཨམྷི དེཝཏཱ’’ཏི.

༣༠༢. ཏདེཝ ཀམྨཾ ཀུསལཾ ཀཏཾ མཡཱཏི ཏདེཝ ཨུཙྪུཁཎྜདཱནམཏྟཾ ཀུསལཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ མཡཱ, ཨཉྙཾ ན ཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. སུཁཉྩ ཀམྨནྟི སུཁཉྩ ཀམྨཕལཾ. ཀམྨཕལཉྷི ཨིདྷ ‘‘ཀམྨ’’ནྟི ཝུཏྟཾ ཨུཏྟརཔདལོཔེན, ཀཱརཎོཔཙཱརེན ཝཱ ‘‘ཀུསལཱནཾ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱནཾ སམཱདཱནཧེཏུ ཨེཝམིདཾ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏི (དཱི. ནི. ༣.༨༠). ཨནུབྷོམི སཀཾ པུཉྙ’’ནྟི (ཝི. ཝ. ༡༣༣) ཙ ཨཱདཱིསུ ཝིཡ. ཀམྨནྟི ཝཱ ཀརཎཏྠེ ཨུཔཡོགཝཙནཾ, ཀམྨེནཱཏི ཨཏྠོ. ཀམྨེ ཝཱ བྷཝཾ ཀམྨཾ ཡཐཱ ཀམྨནྟི. ཨཐ ཝཱ ཀཱམེཏབྦཏཱཡ ཀམྨཾ. ཏཉྷི སུཁརཛནཱིཡབྷཱཝཏོ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཾ ཀཱམེཏབྦནྟི ཀམནཱིཡཾ. ཨཏྟནཱཏི ཨཏྟནཱ ཨེཝ, སཡཾཝསིཏཱཡ སེརིབྷཱཝེན སཡམེཝཱཏི ཨཏྠོ. པརིཙཱརཡཱམཧཾ ཨཏྟཱནནྟི པུརིམགཱཐཱཡ ‘‘ཨཏྟནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ པདཾ ཝིབྷཏྟིཝིཔརིཎཱམེན ‘‘ཨཏྟཱན’’ནྟི ཡོཛེཏབྦཾ.

༣༠༣-༥. དེཝིནྡགུཏྟཱཏི དེཝིནྡེན སཀྐེན གུཏྟཱ, དེཝིནྡོ ཝིཡ ཝཱ གུཏྟཱ མཧཱཔརིཝཱརཏཱཡ. སམཔྤིཏཱཏི སུཊྛུ ཨཔྤིཏཱ སམནྣཱགཏཱ. མཧཱཝིཔཱཀཱཏི ཝིཔུལཕལཱ. མཧཱཛུཏིཀཱཏི མཧཱཏེཛཱ, མཧཱནུབྷཱཝཱཏི ཨཏྠོ.

༣༠༦. ཏུཝནྟི ཏཾ. ཨནུཀམྤཀནྟི ཀཱརུཎིཀཾ. ཝིདུནྟི སཔྤཉྙཾ, སཱཝཀཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཨུཔེཙྩཱཏི ཨུཔགནྟྭཱ. ཝནྡིནྟི པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཨབྷིཝཱདཡིཾ. ཀུསལཉྩ ཨཱརོགྱ པུཙྪིསཾ ཨཔུཙྪིཾ, ཨཏུལཱཡ པཱིཏིཡཱ ཨིདཉྩ ཀུསལཾ ཨནུསྶརཱམཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨུཙྪུདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. པལླངྐཝིམཱནཝཎྞནཱ

པལླངྐསེཊྛེ མཎིསོཎྞཙིཏྟེཏི པལླངྐཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན ཙ སམཡེན སཱཝཏྠིཡཾ ཨཉྙཏརསྶ ཨུཔཱསཀསྶ དྷཱིཏཱ ཀུལཔདེསཱདིནཱ སདིསསྶ ཏཏྠེཝ ཨཉྙཏརསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ དིནྣཱ, སཱ ཙ ཧོཏི ཨཀྐོདྷནཱ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཱ པཏིདེཝཏཱ སམཱདིནྣཔཉྩསཱིལཱ, ཨུཔོསཐེ སཀྐཙྩཾ ཨུཔོསཐསཱིལཱནི ཙ རཀྑཏི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤཛྫི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ གནྟྭཱ –

༣༠༧.

‘‘པལླངྐསེཊྛེ མཎིསོཎྞཙིཏྟེ, པུཔྥཱབྷིཀིཎྞེ སཡནེ ཨུལཱ༹རེ;

ཏཏྠཙྪསི དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, ཨུཙྩཱཝཙཱ ཨིདྡྷི ཝིཀུབྦམཱནཱ.

༣༠༨.

‘‘ཨིམཱ ཙ ཏེ ཨཙྪརཱཡོ སམནྟཏོ, ནཙྩནྟི གཱཡནྟི པམོདཡནྟི;

དེཝིདྡྷིཔཏྟཱསི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

གཱཐཱཧི པུཙྪི.

སཱཔིསྶ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༣༠༩.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, ཨཌྜྷེ ཀུལེ སུཎིསཱ ཨཧོསིཾ;

ཨཀྐོདྷནཱ བྷཏྟུ ཝསཱནུཝཏྟིནཱི, ཨུཔོསཐེ ཨཔྤམཏྟཱ ཨཧོསིཾ.

༣༡༠.

‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ དཧརཱ ཨཔཱཔིཀཱ, པསནྣཙིཏྟཱ པཏིམཱབྷིརཱདྷཡིཾ;

དིཝཱ ཙ རཏྟོ ཙ མནཱཔཙཱརིནཱི, ཨཧཾ པུརེ སཱིལཝཏཱི ཨཧོསིཾ.

༣༡༡.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ ཨཙོརིཀཱ, སཾསུདྡྷཀཱཡཱ སུཙིབྲཧྨཙཱརིནཱི;

ཨམཛྫཔཱ ནོ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎིཾ, སིཀྑཱཔདེསུ པརིཔཱུརཀཱརིནཱི.

༣༡༢.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, པསནྣམཱནསཱ ཨཧཾ.

༣༡༣.

‘‘ཨཊྛངྒུཔེཏཾ ཨནུདྷམྨཙཱརིནཱི, ཨུཔོསཐཾ པཱིཏིམནཱ ཨུཔཱཝསིཾ;

ཨིམཉྩ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒཝརེཧུཔེཏཾ, སམཱདིཡིཏྭཱ ཀུསལཾ སུཁུདྲཡཾ;

པཏིམྷི ཀལྱཱཎཱི ཝསཱནུཝཏྟིནཱི, ཨཧོསིཾ པུབྦེ སུགཏསྶ སཱཝིཀཱ.

༣༡༤.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ ཀུསལཾ ཛཱིཝལོཀེ, ཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན ཝིསེསབྷཱགིནཱི;

ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ, དེཝིདྡྷིཔཏྟཱ སུགཏིམྷི ཨཱགཏཱ.

༣༡༥.

‘‘ཝིམཱནཔཱསཱདཝརེ མནོརམེ, པརིཝཱརིཏཱ ཨཙྪརཱསངྒཎེན;

སཡཾཔབྷཱ དེཝགཎཱ རམེནྟི མཾ, དཱིགྷཱཡུཀིཾ དེཝཝིམཱནམཱགཏ’’ནྟི.

༣༠༧. ཏཏྠ པལླངྐསེཊྛེཏི པལླངྐཝརེ ཨུཏྟམཔལླངྐེ. ཏཾཡེཝསྶ སེཊྛཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘མཎིསོཎྞཙིཏྟེ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཝིཝིདྷརཏནརཾསིཛཱལསམུཛྫལེཧི མཎཱིཧི ཙེཝ སུཝཎྞེན ཙ ཝིཙིཏྟེ ‘‘ཏཏྠཱ’’ཏི ‘‘སཡནེ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ སཡིཏབྦཊྛཱནབྷཱུཏེ པལླངྐསེཊྛེ.

༣༠༨. ཏེཏི ཏུཡ྄ཧཾ སམནྟཏོ. ‘‘པམོདཡནྟཱི’’ཏི པདཾ པན ཨཔེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཏ’’ནྟི ཝིབྷཏྟི ཝིཔརིཎཱམེཏབྦཱ. པམོདཡནྟཱིཏི ཝཱ པམོདནཾ ཀརོནྟི, པམོདནཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཨུཔྤཱདེནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༡༠. དཧརཱ ཨཔཱཔིཀཱཏི དཧརཱཔི ཨཔཱཔིཀཱ. ‘‘དཧརཱསུ པཱཔིཀཱ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ, སོཡེཝཏྠོ. ‘‘དཧརསྶཱཔཱཔིཀཱ’’ཏིཔི པཋནྟི, དཧརསྶ སཱམིཀསྶ ཨཔཱཔིཀཱ, སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཱནེན ཨནཏིཙརིཡཱཡ ཙ བྷདྡིཀཱཏི ཨཏྠོ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པསནྣཙིཏྟཱ’’ཏིཨཱདི. ཨབྷིརཱདྷཡིནྟི ཨཱརཱདྷེསིཾ. རཏྟོཏི རཏྟིཡཾ.

༣༡༡. ཨཙོརིཀཱཏི ཙོརིཡརཧིཏཱ, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཝིརཏཱ ཙ ཙོརིཡཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཐེཡྻཏོ ཙ ཝིརཏཱཏི ཨཏྠོ. སཾསུདྡྷཀཱཡཱཏི པརིསུདྡྷཀཱཡཀམྨནྟཏཱཡ སམྨདེཝ སུདྡྷཀཱཡཱ, ཏཏོ ཨེཝ སུཙིབྲཧྨཙཱརིནཱི སཱམིཀཏོ ཨཉྙཏྠ ཨབྲཧྨཙརིཡཱསམྦྷཝཏོ. ཏཐཱ ཧི ཝུཏྟཾ –

‘‘མཡཉྩ བྷརིཡཱ ནཱཏིཀྐམཱམ,

ཨམྷེཔི བྷརིཡཱ ནཱཏིཀྐམནྟི;

ཨཉྙཏྲ ཏཱཧི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམ,

ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ནི མིཡྻརེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༩༧);

ཨཐ ཝཱ སུཙིབྲཧྨཙཱརིནཱིཏི སུཙིནོ སུདྡྷསྶ བྲཧྨསྶ སེཊྛསྶ ཨུཔོསཐསཱིལསྶ, མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཝཱ ཨནུརཱུཔསྶ པུབྦབྷཱགབྲཧྨཙརིཡསྶ ཝསེན སུཙིབྲཧྨཙཱརིནཱི.

༣༡༣. ཨནུདྷམྨཙཱརིནཱིཏི ཨརིཡཱནཾ དྷམྨསྶ ཨནུདྷམྨཾ ཙརཎསཱིལཱ. ཨིམཉྩ ཨནནྟརཾ ཝུཏྟཾ ནིདྡོསཏཱཡ ཨརིཡཾ, ཨཊྛངྒཝརེཧི ཨཊྛཧི ཨུཏྟམངྒེཧི ཨརིཡཏྟཱ ཨེཝ ཝཱ ཨརིཡཊྛངྒཝརེཧི ཨུཔེཏཾ ཨཱརོགྱཊྛེན ཨནཝཛྫཊྛེན ཙ ཀུསལཾ སུཁཝིཔཱཀཏཱཡ སུཁཱནིསཾསཏཱཡ ཙ སུཁུདྲཡཾ ཨུཔཱཝསིནྟི ཡོཛནཱ.

༣༡༤. ཝིསེསབྷཱགིནཱིཏི ཝིསེསསྶ དིབྦསྶ སམྤཏྟིབྷཝསྶ བྷཱགིནཱི. སུགཏིམྷི ཨཱགཏཱཏི སུགཏིཾ ཨཱགཏཱ ཨུཔགཏཱ, སུགཏིམྷི ཝཱ སུགཏིཡཾ དིབྦསམྤཏྟིཡཾ ཨཱགཏཱ. ‘‘སུགཏིཉྷི ཨཱགཏཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཏཏྠ ཧཱིཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཧེཏུཨཏྠོ ཝཱ, ཡསྨཱ སུགཏིཾ ཨཱགཏཱ, ཏསྨཱ ཝིསེསབྷཱགིནཱིཏི ཡོཛནཱ.

༣༡༥. ཝིམཱནཔཱསཱདཝརེཏི ཝིམཱནེསུ ཨུཏྟམཔཱསཱདེ, ཝིམཱནསངྑཱཏེ ཝཱ ཨགྒཔཱསཱདེ, ཝིམཱནེ ཝཱ ཝིགཏམཱནེ ཨཔྤམཱཎེ མཧནྟེ ཝརཔཱསཱདེ པརིཝཱརིཏཱ ཨཙྪརཱསངྒཎེན སཡཾཔབྷཱ པམོདཱམི, ‘‘ཨམྷཱི’’ཏི ཝཱ པདཾ ཨཱནེཏྭཱ ཡོཛེཏབྦཾ. དཱིགྷཱཡུཀིནྟི ཧེཊྛིམེཧི དེཝེཧི དཱིགྷཏརཱཡུཀཏཱཡ ཏཏྲཱུཔཔནྣེཧི ཨནཔྤཱཡུཀཏཱཡ ཙ དཱིགྷཱཡུཀིཾ མཾ ཡཐཱཝུཏྟཾ དེཝཝིམཱནམཱགཏཾ ཨུཔགཏཾ དེཝགཎཱ རམེནྟཱིཏི ཡོཛནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

པལླངྐཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ལཏཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ལཏཱ ཙ སཛྫཱ པཝརཱ ཙ དེཝཏཱཏི ལཏཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན ཙ སམཡེན སཱཝཏྠིཝཱསིནོ ཨཉྙཏརསྶ ཨུཔཱསཀསྶ དྷཱིཏཱ ལཏཱ ནཱམ པཎྜིཏཱ བྱཏྟཱ མེདྷཱཝིནཱི པཏིཀུལཾ གཏཱ བྷཏྟུ སསྶུསསུརཱནཉྩ མནཱཔཙཱརིནཱི པིཡཝཱདིནཱི པརིཛནསྶ སངྒཧཀུསལཱ གེཧེ ཀུཊུམྦབྷཱརསྶ ནིཏྠརཎསམཏྠཱ ཨཀྐོདྷནཱ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཱ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏཱ ཨཁཎྜཔཉྩསཱིལཱ ཨུཔོསཐརཀྑཎེ ཙ ཨཔྤམཏྟཱ ཨཧོསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཝེསྶཝཎསྶ མཧཱརཱཛསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི ལཏཱཏྭེཝ ནཱམེན. ཨཉྙཱཔི ཏསྶཱ སཛྫཱ, པཝརཱ, ཨཙྩིམཏཱི, སུཏཱཏི ཙཏསྶོ བྷགིནིཡོ ཨཧེསུཾ. ཏཱ པཉྩཔི སཀྐེན དེཝརཱཛེན ཨཱནེཏྭཱ ནཱཊཀིཏྠིབྷཱཝེན པརིཙཱརིཀཊྛཱནེ ཋཔིཏཱ. ལཏཱ པནསྶ ནཙྩགཱིཏཱདཱིསུ ཚེཀཏཱཡ ཨིཊྛཏརཱ ཨཧོསི.

ཏཱསཾ ཨེཀཏོ སམཱགནྟྭཱ སུཁནིསཛྫཱཡ ནིསིནྣཱནཾ སངྒཱིཏནེཔུཉྙཾ པཊིཙྩ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤནྣོ. ཏཱ སབྦཱཔི ཝེསྶཝཎསྶ མཧཱརཱཛསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཏཱཏ, ཀཏམཱ ཨམྷཱཀཾ ནཙྩཱདཱིསུ ཀུསལཱ’’ཏི? སོ ཨེཝམཱཧ ‘‘གཙྪཐ དྷཱིཏརོ ཨནོཏཏྟདཧཏཱིརེ དེཝསམཱགམེ སངྒཱིཏཾ པཝཏྟེཐ, ཏཏྠ ཝོ ཝིསེསོ པཱཀཊོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏཱ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. ཏཏྠ དེཝཔུཏྟཱ ལཏཱཡ ནཙྩམཱནཱཡ ཨཏྟནོ སབྷཱཝེན ཋཱཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, སཉྫཱཏཔཧཱསཱ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཙིཏྟཛཱཏཱ ནིརནྟརཾ སཱདྷུཀཱརཾ དེནྟཱ ཨུཀྐུཊྛིསདྡེ ཙེལུཀྑེཔེ ཙ པཝཏྟེནྟཱ ཧིམཝནྟཾ ཀམྤཡམཱནཱ ཝིཡ མཧནྟཾ ཀོལཱཧལམཀཾསུ. ཨིཏརཱསུ པན ནཙྩནྟཱིསུ སིསིརཀཱལེ ཀོཀིལཱ ཝིཡ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཝཾ ཏཏྠ སངྒཱིཏེ ལཏཱཡ ཝིསེསོ པཱཀཊོ ཨཧོསི.

ཨཐ ཏཱསཾ དེཝདྷཱིཏཱནཾ སུཏཱཡ དེཝདྷཱིཏཱཡ ཨེཏདཧོསི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཡཾ ལཏཱ ཨམྷེ ཨབྷིབྷུཡྻ ཏིཊྛཏི ཝཎྞེན ཙེཝ ཡསསཱ ཙ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ལཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪེཡྻ’’ནྟི. སཱ ཏཾ པུཙྪི. ཨིཏརཱཔི ཏསྶཱ ཨེཏམཏྠཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཏཡིདཾ སབྦཾ ཝེསྶཝཎམཧཱརཱཛཱ དེཝཙཱརིཀཝསེན ཨུཔགཏསྶ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ ཨཱཙིཀྑི. ཐེརོ ཏམཏྠཾ པུཙྪཱཡ མཱུལཀཱརཎཏོ པཊྛཱཡ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེནྟོ –

༣༡༦.

‘‘ལཏཱ ཙ སཛྫཱ པཝརཱ ཙ དེཝཏཱ, ཨཙྩིམཏཱི རཱཛཝརསྶ སིརཱིམཏོ;

སུཏཱ ཙ རཉྙོ ཝེསྶཝཎསྶ དྷཱིཏཱ, རཱཛཱིམཏཱི དྷམྨགུཎེཧི སོབྷཐ.

༣༡༧.

‘‘པཉྩེཏྠ ནཱརིཡོ ཨཱགམཾསུ ནྷཱཡིཏུཾ, སཱིཏོདཀཾ ཨུཔྤལིནིཾ སིཝཾ ནདིཾ;

ཏཱ ཏཏྠ ནྷཱཡིཏྭཱ རམེཏྭཱ དེཝཏཱ, ནཙྩིཏྭཱ གཱཡིཏྭཱ སུཏཱ ལཏཾ བྲཝི.

༣༡༨.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ ཨུཔྤལམཱལདྷཱརིནི, ཨཱཝེལི༹ནི ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙེ;

ཏིམིརཏམྦཀྑི ནབྷེཝ སོབྷནེ, དཱིགྷཱཡུཀཱི ཀེན ཀཏོ ཡསོ ཏཝ.

༣༡༩.

‘‘ཀེནཱསི བྷདྡེ པཏིནོ པིཡཏརཱ, ཝིསིཊྛཀལྱཱཎིཏརསྶུ རཱུཔཏོ;

པདཀྑིཎཱ ནཙྩནགཱིཏཝཱདིཏེ, ཨཱཙིཀྑ ནོ ཏྭཾ ནརནཱརིཔུཙྪིཏཱ’’ཏི. –

སུཏཱཡ པུཙྪཱ.

༣༢༠.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, ཨུལཱ༹རབྷོགེ ཀུལེ སུཎིསཱ ཨཧོསིཾ;

ཨཀྐོདྷནཱ བྷཏྟུ ཝསཱནུཝཏྟིནཱི, ཨུཔོསཐེ ཨཔྤམཏྟཱ ཨཧོསིཾ.

༣༢༡.

‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ དཧརཱ ཨཔཱཔིཀཱ, པསནྣཙིཏྟཱ པཏིམཱབྷིརཱདྷཡིཾ;

སདེཝརཾ སསྶསུརཾ སདཱསཀཾ, ཨབྷིརཱདྷཡིཾ ཏམྷི ཀཏོ ཡསོ མམ.

༣༢༢.

‘‘སཱཧཾ ཏེན ཀུསལེན ཀམྨུནཱ, ཙཏུབྦྷི ཋཱནེཧི ཝིསེསམཛ྄ཛྷགཱ;

ཨཱཡུཉྩ ཝཎྞཉྩ སུཁཾ བལཉྩ, ཁིཌྜཱརཏིཾ པཙྩནུབྷོམནཔྤཀཾ.

༣༢༣.

‘‘སུཏཾ ནུ ཏཾ བྷཱསཏི ཡཾ ཨཡཾ ལཏཱ, ཡཾ ནོ ཨཔུཙྪིམྷ ཨཀིཏྟཡཱི ནོ;

པཏིནོ ཀིརམྷཱཀཾ ཝིསིཊྛ ནཱརཱིནཾ, གཏཱི ཙ ཏཱསཾ པཝརཱ ཙ དེཝཏཱ.

༣༢༤.

‘‘པཏཱིསུ དྷམྨཾ པཙརཱམ སབྦཱ, པཏིབྦཏཱ ཡཏྠ བྷཝནྟི ཨིཏྠིཡོ;

པཏཱིསུ དྷམྨཾ པཙརིཏྭཱ སབྦཱ, ལཙྪཱམསེ བྷཱསཏི ཡཾ ཨཡཾ ལཏཱ.

༣༢༥.

‘‘སཱིཧོ ཡཐཱ པབྦཏསཱནུགོཙརོ, མཧིནྡྷརཾ པབྦཏམཱཝསིཏྭཱ;

པསཡ྄ཧ ཧནྟྭཱ ཨིཏརེ ཙཏུཔྤདེ, ཁུདྡེ མིགེ ཁཱདཏི མཾསབྷོཛནོ.

༣༢༦.

‘‘ཏཐེཝ སདྡྷཱ ཨིདྷ ཨརིཡསཱཝིཀཱ, བྷཏྟཱརཾ ནིསྶཱཡ པཏིཾ ཨནུབྦཏཱ;

ཀོདྷཾ ཝདྷིཏྭཱ ཨབྷིབྷུཡྻ མཙྪརཾ, སགྒམྷི སཱ མོདཏི དྷམྨཙཱརིནཱི’’ཏི. –

ལཏཱཡ ཝིསྶཛྫནནྟི ཨཱཧ.

༣༡༦. ཏཏྠ ལཏཱ ཙ སཛྫཱ པཝརཱ ཨཙྩིམཏཱི སུཏཱཏི ཏཱསཾ ནཱམཾ. ཙ-སདྡོ སམུཙྩཡཏྠོ. རཱཛཝརསྶཱཏི ཙཏུནྣཾ མཧཱརཱཛཱནཾ ཝརསྶ སེཊྛསྶ དེཝརཱཛསྶ. སཀྐསྶ པརིཙཱརིཀཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. རཉྙོཏི མཧཱརཱཛསྶ. ཏེནཱཧ ‘‘ཝེསྶཝཎསྶ དྷཱིཏཱ’’ཏི, ཨིདཾ པཙྩེཀཾ ཡོཛེཏབྦཾ, ཝཙནཝིཔལླཱསོ ཝཱ, དྷཱིཏརོཏི ཨཏྠོ. རཱཛཏི ཝིཛྫོཏཏཱིཏི རཱཛཱི, རཱཛཱིཏི མཏཱ པཉྙཱཏཱ རཱཛཱིམཏཱི, ཨིདཾ ཏཱསཾ སབྦཱསཾ ཝིསེསནཾ. ནཱམམེཝ ཨེཏཾ ཨེཀིསྶཱ དེཝཏཱཡཱཏི ཀེཙི, ཏེསཾ མཏེན ‘‘པཝརཱ’’ཏི སབྦཱསཾ ཝིསེསནམེཝ. དྷམྨགུཎེཧཱིཏི དྷམྨིཡེཧི དྷམྨཏོ ཨནཔེཏེཧི གུཎེཧི, ཡཐཱབྷུཙྩགུཎེཧཱིཏི ཨཏྠོ. སོབྷཐཱཏི ཝིརོཙཐ.

༣༡༧. པཉྩེཏྠ ནཱརིཡོཏི པཉྩ ཡཐཱཝུཏྟནཱམཱ དེཝདྷཱིཏརོ ཨེཏྠ ཨིམསྨིཾ ཧིམཝནྟཔདེསེ. སཱིཏོདཀཾ ཨུཔྤལིནིཾ སིཝཾ ནདིནྟི ཨནོཏཏྟདཧཏོ ནིཀྑནྟནདིམུཁཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ནཙྩིཏྭཱ གཱཡིཏྭཱཏི པིཏུ ཝེསྶཝཎསྶ ཨཱཎཱཡ དེཝསམཱགམེ ཏཱཧི ཀཏསྶ ནཙྩགཱིཏསྶ ཝསེན ཝུཏྟཾ. སུཏཱ ལཏཾ བྲཝཱིཏི སུཏཱ དེཝདྷཱིཏཱ ལཏཾ ཨཏྟནོ བྷགིནིཾ ཀཐེསི. ‘‘སུཏཱ ལཏཾ བྲཝུ’’ནྟིཔི པཋནྟི, སུཏཱ དྷཱིཏརོ ཝེསྶཝཎསྶ མཧཱརཱཛསྶ ལཏཾ ཀཐེསུནྟི ཨཏྠོ.

༣༡༨. ཏིམིརཏམྦཀྑཱིཏི ནིཙུལཀེསརབྷཱསསདིསེཧི ཏམྦརཱཛཱིཧི སམནྣཱགཏཀྑི. ནབྷེཝ སོབྷནེཏི ནབྷཾ ཝིཡ སོབྷམཱནེ, སརདསམཡེ ཨབྦྷམཧིཀཱདིཨུཔཀྐིལེསཝིམུཏྟཾ ནབྷཾ ཝིཡ སུཝིསུདྡྷངྒཔཙྩངྒཏཱཡ ཝིརཱཛམཱནེཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ནབྷེཝཱཏི ནབྷེ ཨེཝ, སམུཙྩཡཏྠོ ཨེཝ-སདྡོ, ཨཱཀཱསཊྛཝིམཱནེསུ ཧིམཝནྟཡུགནྡྷརཱདིབྷཱུམིཔཊིབདྡྷཊྛཱནེསུ ཙཱཏི སབྦཏྠེཝ སོབྷམཱནེཏི ཨཏྠོ. ཀེན ཀཏོཏི ཀེན ཀཱིདིསེན པུཉྙེན ནིབྦཏྟིཏོ. ཡསོཏི པརིཝཱརསམྤཏྟི ཀིཏྟིསདྡོ ཙ. ཀིཏྟིསདྡགྒཧཎེན ཙ ཀིཏྟིསདྡཧེཏུབྷཱུཏཱ གུཎཱ གཡ྄ཧནྟི.

༣༡༩. པཏིནོ པིཡཏརཱཏི སཱམིནོ པིཡཏརཱ སཱམིཝལླབྷཱ. ཏེནསྶཱ སུབྷགཏཾ དསྶེཏི. ཝིསིཊྛཀལྱཱཎིཏརསྶཱུ རཱུཔཏོཏི རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ ཝིསིཊྛཱ ཨུཏྟམཱ ཀལྱཱཎིཏརཱ སུནྡརཏརཱ, ཨསྶཱུཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ‘‘ཝིསིཊྛཀལྱཱཎིཏརཱསི རཱུཔཏོ’’ཏི ཙ པཋནྟི. པདཀྑིཎཱཏི པཀཱརེཧི, ཝིསེསེན ཝཱ དཀྑིཎཱ ཀུསལཱ. ནཙྩནགཱིཏཝཱདིཏེཏི ཨེཏྠ ནཙྩནཱཏི ཝིབྷཏྟིལོཔོ ཀཏོ, ནཙྩེ ཙ གཱིཏེ ཙ ཝཱདིཏེ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ནརནཱརིཔུཙྪིཏཱཏི དེཝཔུཏྟེཧི དེཝདྷཱིཏཱཧི ཙ ‘‘ཀཧཾ ལཏཱ, ཀིཾ ཀརོཏི ལཏཱ’’ཏི རཱུཔདསྶནཏྠཉྩེཝ སིཔྤདསྶནཏྠཉྩ པུཙྪིཏཱ.

༣༢༡. ནིཙྩཾ ཀཱཡེན ཨསཾསཊྛཏཱཡ དེཝོ ཝིཡ རམེཏི, དུཏིཡོ ཝརོཏི ཝཱ དེཝརོ, བྷཏྟུ ཀནིཊྛབྷཱཏཱ, སཧ དེཝརེནཱཏི སདེཝརཾ. སསྶུ ཙ སསུརོ ཙ སསུརཱ, སཧ སསུརེཧཱིཏི སསྶསུརཾ. སཧ དཱསེཧི དཱསཱིཧི ཙཱཏི སདཱསཀཾ པཏིམཱབྷིརཱདྷཡིནྟི སམྦནྡྷོ. ཏམྷི ཀཏོཏི ཏམྷི ཀུལེ, ཀཱལེ ཝཱ སུཎིསཱཀཱལེ ཀཏོ ཡསོ ཏནྣིབྦཏྟཀཔུཉྙསྶ ནིབྦཏྟནེནཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. མམཱཏི ཨིདཾ ‘‘ཀཏོ’’ཏི པདཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ ‘‘མཡཱ’’ཏི པརིཎཱམེཏབྦཾ.

༣༢༢. ཙཏུབྦྷི ཋཱནེཧཱིཏི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཋཱནེསུ ནིམིཏྟབྷཱུཏེསུ. ཝིསེསམཛ྄ཛྷགཱཏི ཨཉྙཱཧི ཨཏིསཡཾ ཨདྷིགཏཱ. ཨཱཡུཉྩ ཝཎྞཉྩ སུཁཾ བལཉྩཱཏི ‘‘ཙཏཱུཧི ཋཱནེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཱནཾ སརཱུཔཏོ དསྶནཾ. ཨཱཡུཨཱདཡོ ཨེཝ ཧིསྶཱ ཨཉྙཱཧི ཝིསིཊྛསབྷཱཝཏཱཡ ཝིསེསཱ ཏསྶཱ ཏཐཱ སམྦྷཱཝནཱཝསེན གཧེཏབྦཏཱཡ ཧེཏུབྷཱཝཏོ ‘‘ཋཱན’’ནྟི ཙ ཝུཏྟཾ. ཝིསེསམཛ྄ཛྷགཱ. ཀཱིདིསཾ? ཨཱཡུཉྩ ཝཎྞཉྩ སུཁཉྩ བལཉྩཱཏི ཡོཛནཱ.

༣༢༣. སུཏཾ ནུ ཏཾ བྷཱསཏི ཡཾ ཨཡཾ ལཏཱཏི ཨཡཾ ལཏཱ ཨམྷཱཀཾ ཛེཊྛབྷགིནཱི ཡཾ བྷཱསཏི, ཏཾ ཏུམྷེཧི སུཏཾ ནུ ཀིཾ ཨསུཏ’’ནྟི ཨིཏརཱ ཏིསྶོ བྷགིནིཡོ པུཙྪཏི. ཡཾ ནོཏི ཡཾ ཨམྷཱཀཾ སཾསཡིཏཾ. ནོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, པུན ནོཏི ཨམྷཱཀཾ, ཨཝདྷཱརཎེ ཝཱ ‘‘ན ནོ སམཾ ཨཏྠཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (ཁུ. པཱ. ༦.༣; སུ. ནི. ༢༢༦) ཝིཡ, ཏེན ཨཀིཏྟཡིཡེཝ, ཨཝིཔརཱིཏཾ བྱཱཀཱསིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. པཏིནོ ཀིརམྷཱཀཾ ཝིསིཊྛ ནཱརཱིནཾ, གཏཱི ཙ ཏཱསཾ པཝརཱ ཙ དེཝཏཱཏི ཨནཏྠཏོ པཱལནཏོ པཏིནོ སཱམིཀཱ ནཱ ཨམྷཱཀཾ ནཱརཱིནཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཝིསིཊྛཱ གཏི ཙ ཏཱསཾ པཊིསརཎཉྩ, ཏཱསཾ མཱཏུགཱམཱནཾ སརཎཏོ པཝརཱ ཨུཏྟམཱ དེཝཏཱ ཙ སམྨདེཝ ཨཱརཱདྷིཏཱ སམྤཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཧིཏསུཁཱཝཧཱཏི ཨཏྠོ.

༣༢༤. པཏཱིསུ དྷམྨཾ པཙརཱམ སབྦཱཏི སབྦཱཝ མཡཾ པཏཱིསུ ཨཏྟནོ སཱམིཀེསུ པུབྦུཊྛཱནཱདིཀཾ ཙརིཏབྦདྷམྨཾ པཙརཱམ. ཡཏྠཱཏི ཡཾ ནིམིཏྟཾ, ཡསྨིཾ ཝཱ པཏཱིསུ ཙརིཏབྦདྷམྨེ ཙརིཡམཱནེ ཨིཏྠིཡོ པཏིབྦཏཱ ནཱམ བྷཝནྟི. ལཙྪཱམསེ བྷཱསཏི ཡཾ ཨཡཾ ལཏཱཏི ཨཡཾ ལཏཱ ཡཾ སམྤཏྟིཾ ཨེཏརཧི ལབྷཏཱིཏི བྷཱསཏི, ཏཾ སམྤཏྟིཾ པཏཱིསུ དྷམྨཾ པཙརིཏྭཱཏི ལབྷིསྶཱམ.

༣༢༥. པབྦཏསཱནུགོཙརོཏི པབྦཏཝནསཎྜཙཱརཱི. མཧིནྡྷརཾ པབྦཏམཱཝསིཏྭཱཏི མཧིཾ དྷཱརེཏཱིཏི མཧིནྡྷརནཱམཀཾ པབྦཏཾ ཨཙལཾ ཨཱཝསིཏྭཱ ཨདྷིཝསིཏྭཱ, ཏཏྠ ཝསནྟོཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨཱཝསིཏྭཱ’’ཏི ཧི པདཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ བྷུམྨཏྠེ ཙེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. པསཡ྄ཧཱཏི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ. ཁུདྡེཏི བལཝསེནནིཧཱིནེ པམཱཎཏོ པན མཧནྟེ ཧཏྠིཨཱདིཀེཔི མིགེ སོ ཧནྟིཡེཝ.

༣༢༦. ཏཐེཝཱཏི གཱཐཱཡ ཨཡཾ ཨུཔམཱསཾསནྡནེན སདྡྷིཾ ཨཏྠཡོཛནཱ – ཡཐཱ སཱིཧོ ཨཏྟནོ ནིཝཱསགོཙརཊྛཱནབྷཱུཏཾ པབྦཏཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟོ ཨཏྟནོ ཡཐིཙྪིཏམཏྠཾ སཱདྷེཏི, ཨེཝམེཝ སཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ ཨརིཡསཱཝིཀཱ གྷཱསཙྪཱདནཱདཱིཧི བྷརཎཏོ པོསནཏོ བྷཏྟཱརཾ པཏིཾ སཱམིཀཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟཱི སབྦཏྠཱཔི པཏིཨནུཀཱུལཏཱསངྑཱཏེན ཝཏེན ཏཾ ཨནུབྦཏཱ པརིཛནཱདཱིསུ ཨུཔྤཛྫནཀཾ ཀོདྷཾ ཝདྷིཏྭཱ པཛཧིཏྭཱ པརིགྒཧཝཏྠཱུསུ ཨུཔྤཛྫནཀཾ མཙྪེརཾ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཨནུཔྤཱདེཏྭཱ པཏིབྦཏཱདྷམྨསྶ ཙ ཨུཔཱསིཀཱདྷམྨསྶ ཙ སམྨདེཝ ཙརཎཏོ དྷམྨཙཱརིནཱི སཱ སགྒམྷི དེཝལོཀེ མོདཏི, པམོདཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ལཏཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. གུཏྟིལཝིམཱནཝཎྞནཱ

སཏྟཏནྟིཾ སུམདྷུརནྟི གུཏྟིལཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི རཱཛགཧེ ཝིཧརནྟེ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏེསུ ཚཏྟིཾསཱཡ ཝིམཱནེསུ ཚཏྟིཾས དེཝདྷཱིཏརོ པཙྩེཀཾ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ མཧཏིཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟིཡོ དིསྭཱ ཏཱཧི པུབྦེ ཀཏཀམྨཾ ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཏཱིཧི གཱཐཱཧི པཊིཔཱཊིཡཱ པུཙྪི. ཏཱཔི ཏསྶ པུཙྪཱནནྟརཾ ‘‘ཝཏྠུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི’’ཏིཨཱདིནཱ བྱཱཀརིཾསུ. ཨཐ ཐེརོ ཏཏོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཏཾ སུཏྭཱ བྷགཝཱ ‘‘མོགྒལླཱན, ཏཱ དེཝཏཱ ན ཀེཝལཾ ཏཡཱ ཨེཝ པུཙྪིཏཱ ཨེཝཾ བྱཱཀརིཾསུ, ཨཐ ཁོ པུབྦེ མཡཱཔི པུཙྪིཏཱ ཨེཝམེཝ བྱཱཀརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཐེརེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཏྟནོ གུཏྟིལཱཙརིཡཾ ཀཐེསི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ གནྡྷབྦཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ གནྡྷབྦསིཔྤེ པརིཡོདཱཏསིཔྤཏཱཡ ཏིམྦརུནཱརདསདིསོ སབྦདིསཱསུ པཱཀཊོ པཉྙཱཏཱ ཨཱཙརིཡོ ཨཧོསི ནཱམེན གུཏྟིལོ ནཱམ. སོ ཨནྡྷེ ཛིཎྞེ མཱཏཱཔིཏརོ པོསེསི. ཏསྶ སིཔྤནིཔྥཏྟིཾ སུཏྭཱ ཨུཛྫེནིཝཱསཱི མུསིལོ ནཱམ གནྡྷབྦོ ཨུཔགནྟྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷིཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. གུཏྟིལཱཙརིཡོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ལཀྑཎཀུསལཏཱཡ ‘‘ཨཡཾ པུརིསོ ཝིསམཛ྄ཛྷཱསཡོ ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ ཨཀཏཉྙཱུ བྷཝིསྶཏི, ན སངྒཧེཏབྦོ’’ཏི སིཔྤུགྒཧཎཏྠཾ ཨོཀཱསཾ ནཱཀཱསི. སོ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ པཡིརུཔཱསིཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙཱཔེསི. གུཏྟིལཱཙརིཡོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ནིཔྤཱིལི༹ཡམཱནོ ‘‘གརུཝཙནཾ ཨལངྒྷནཱིཡ’’ནྟི ཏསྶ སིཔྤཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཝིགཏམཙྪརིཡཏཱཡ ཀཱརུཎིཀཏཱཡ ཙ ཨཱཙརིཡམུཊྛིཾ ཨཀཏྭཱ ཨནཝསེསཏོ སིཔྤཾ སིཀྑཱཔེསི.

སོཔི མེདྷཱཝིཏཱཡ པུབྦེཀཏཔརིཙཡཏཱཡ ཨཀུསཱིཏཏཱཡ ཙ ན ཙིརསྶེཝ པརིཡོདཱཏསིཔྤོ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ བཱརཱཎསཱི ཛམྦུདཱིཔེ ཨགྒནགརཾ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིདྷ སརཱཛིཀཱཡ པརིསཱཡ སིཔྤཾ དསྶེཡྻཾ, ཨེཝཱཧཾ ཨཱཙརིཡཏོཔི ཛམྦུདཱིཔེ པཱཀཊོ པཉྙཱཏོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཱརོཙེསི ‘‘ཨཧཾ རཉྙོ པུརཏོ སིཔྤཾ དསྶེཏུཀཱམོ, རཱཛཱནཾ མཾ དསྶེཐཱ’’ཏི. མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ མམ སནྟིཀེ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ པཏིཊྛཾ ལབྷཏཱུ’’ཏི ཀརུཎཱཡམཱནོ ཏཾ རཉྙོ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ ཨིམསྶ མེ ཨནྟེཝཱསིཀསྶ ཝཱིཎཱཡ པགུཎཏཾ པསྶཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཏསྶ ཝཱིཎཱཝཱདནཾ སུཏྭཱ པརིཏུཊྛོ ཏཾ གནྟུཀཱམཾ ནིཝཱརེཏྭཱ ‘‘མམེཝ སནྟིཀེ ཝས, ཨཱཙརིཡསྶ དིནྣཀོཊྛཱསཏོ ཨུཔཌྜྷཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. མུསིལོ ‘‘ནཱཧཾ ཨཱཙརིཡཏོ ཧཱཡཱམི, སམམེཝ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ རཉྙཱ ‘‘མཱ ཨེཝཾ བྷཎི, ཨཱཙརིཡོ ནཱམ མཧནྟོ, ཨུཔཌྜྷམེཝ ཏུཡ྄ཧཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མམ ཙ ཨཱཙརིཡསྶ ཙ སིཔྤཾ པསྶཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ རཱཛགེཧཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ མམ ཙ གུཏྟིལཱཙརིཡསྶ ཙ རཱཛངྒཎེ སིཔྤདསྶནཾ བྷཝིསྶཏི, ཏཾ པསྶིཏུཀཱམཱ པསྶནྟཱུ’’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཱཧིཎྜནྟོ ཨུགྒྷོསེསི.

མཧཱསཏྟོ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏརུཎོ ཐཱམཝཱ, ཨཧཾ པན ཛིཎྞོ དུབྦལོ, ཡདི པན མེ པརཱཛཡོ བྷཝེཡྻ, མཏཾ མེ ཛཱིཝིཏཱ སེཡྻཾ, ཏསྨཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨུབྦནྡྷིཏྭཱ མརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨརཉྙཾ གཏོ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ པཊིནིཝཏྟི. པུན མརིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ གནྟྭཱ པུནཔི མརཎབྷཡེན པཊིནིཝཏྟི. ཨེཝཾ གམནཱགམནཾ ཀརོནྟསྶ ཏཾ ཋཱནཾ ཝིགཏཏིཎཾ ཨཧོསི. ཨཐ དེཝརཱཛཱ མཧཱསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དིསྶམཱནརཱུཔོ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཀིཾ ཀརོསཱི’’ཏི. མཧཱསཏྟོ –

༣༢༧.

‘‘སཏྟཏནྟིཾ སུམདྷུརཾ, རཱམཎེཡྻཾ ཨཝཱཙཡིཾ;

སོ མཾ རངྒམྷི ཨཝ྄ཧེཏི, སརཎཾ མེ ཧོཧི ཀོསིཡཱ’’ཏི. –

ཨཏྟནོ ཙིཏྟདུཀྑཾ པཝེདེསི.

ཏསྶཏྠོ – ཨཧཾ དེཝརཱཛ མུསིལཾ ནཱམ ཨནྟེཝཱསིཀཾ སཏྟནྣཾ ཏནྟཱིནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཚཛྫཱདིསཏྟཝིདྷསརདཱིཔནཏོ ཙ སཏྟཏནྟིཾ, ཏཾ ཝིསཡཾ ཀཏྭཱ ཡཐཱརཧཾ དྭཱཝཱིསཏིཡཱ སུཏིབྷེདཱནཾ ཨཧཱཔནཏོ སུཊྛུ མདྷུརནྟི སུམདྷུརཾ, ཡཐཱདྷིགཏཱནཾ སམཔཉྙཱསཱཡ མུཙྪནཱནཾ པརིབྱཏྟཏཱཡ སརསྶ ཙ ཝཱིཎཱཡ ཙ ཨཉྙམཉྙསཾསནྡནེན སུཎནྟཱནཾ ཨཏིཝིཡ མནོརམབྷཱཝཏོ རཱམཎེཡྻཾ, སརགཏཱདིཝིབྷཱགཏོ ཚཛྫཱདིཙཏུབྦིདྷཾ གནྡྷབྦཾ ཨཧཱཔེཏྭཱ གནྡྷབྦསིཔྤཾ ཨཝཱཙཡིནྟི ཝཱཙེསིཾ ཨུགྒཎྷཱཔེསིཾ སིཀྑཱཔེསིཾ. སོ མུསིལོ ཨནྟེཝཱསཱི སམཱནོ མཾ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཾ རངྒམྷི རངྒམཎྜལེ ཨཝ྄ཧེཏི སཱརམྦྷཝསེན ཨཏྟནོ ཝིསེསཾ དསྶེཏུཾ སངྒྷཊྚིཡཏི, ‘‘ཨེཧི སིཔྤཾ དསྶེཧཱི’’ཏི མཾ ཨཱཙིཀྑི, ཏསྶ མེ ཏྭཾ ཀོསིཡ དེཝརཱཛ སརཎཾ ཨཝསྶཡོ ཧོཧཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ‘‘མཱ བྷཱཡི ཨཱཙརིཡ, ཨཧཾ ཏེ སརཎཾ པརཱཡཎ’’ནྟི དསྶེནྟོ –

༣༢༨.

‘‘ཨཧཾ ཏེ སརཎཾ ཧོམི, ཨཧམཱཙརིཡཔཱུཛཀོ;

ན ཏཾ ཛཡིསྶཏི སིསྶོ, སིསྶམཱཙརིཡ ཛེསྶསཱི’’ཏི. –

ཨཱཧ. སཀྐསྶ ཀིར དེཝརཉྙོ པུརིམཏྟབྷཱཝེ མཧཱསཏྟོ ཨཱཙརིཡོ ཨཧོསི. ཏེནཱཧ ‘‘ཨཧམཱཙརིཡཔཱུཛཀོ’’ཏི. ཨཧཾ ཨཱཙརིཡཱནཾ པཱུཛཀོ, ན མུསིལོ ཝིཡ ཡུགགྒཱཧཱི, མཱདིསེསུ ཨནྟེཝཱསིཀེསུ ཋིཏེསུ ཏཱདིསསྶ ཨཱཙརིཡསྶ ཀཐཾ པརཱཛཡོ, ཏསྨཱ ན ཏཾ ཛཡིསྶཏི སིསྶོ, ཨཉྙདཏྠུ སིསྶཾ མུསིལཾ ཨཱཙརིཡ ཏྭམེཝ ཛཡིསྶསི, སོ པན པརཱཛིཏོ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎིསྶཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ སཏྟམེ དིཝསེ སཱཀཙྪཱམཎྜལཾ ཨཱགམིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཝིསྶཏྠཱ ཝཱདེཐཱ’’ཏི སམསྶཱསེཏྭཱ གཏོ.

སཏྟམེ པན དིཝསེ རཱཛཱ སཔརིཝཱརོ རཱཛསབྷཱཡཾ ནིསཱིདི. གུཏྟིལཱཙརིཡོ ཙ མུསིལོ ཙ སིཔྤདསྶནཏྠཾ སཛྫཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ལདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཝཱིཎཱ ཝཱདཡིཾསུ. སཀྐོ ཨཱགནྟྭཱ ཨནྟལིཀྑེ ཨཊྛཱསི. ཏཾ མཧཱསཏྟོཝ པསྶཏི, ཨིཏརེ པན ན པསྶནྟི. པརིསཱ དྭིནྣམྤི ཝཱདནེ སམཙིཏྟཱ ཨཧོསི. སཀྐོ གུཏྟིལཾ ‘‘ཨེཀཾ ཏནྟིཾ ཚིནྡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཚིནྣཱཡཔི ཏནྟིཡཱ ཝཱིཎཱ ཏཐེཝ མདྷུརནིགྒྷོསཱ ཨཧོསི. ཨེཝཾ ‘‘དུཏིཡཾ, ཏཏིཡཾ, ཙཏུཏྠཾ, པཉྩམཾ, ཚཊྛཾ, སཏྟམཾ ཚིནྡཱ’’ཏི ཨཱཧ, ཏཱསུ ཚིནྣཱསུཔི ཝཱིཎཱ མདྷུརནིགྒྷོསཱཝ ཨཧོསི. ཏཾ དིསྭཱ མུསིལོ པརཱཛིཏབྷཱུཏརཱུཔོ པཏྟཀྑནྡྷོ ཨཧོསི, པརིསཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཙེལུཀྑེཔེ ཀརོནྟཱི གུཏྟིལསྶ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. རཱཛཱ མུསིལཾ སབྷཱཡ ནཱིཧརཱཔེསི, མཧཱཛནོ ལེཌྜུདཎྜཱདཱིཧི པཧརནྟོ མུསིལཾ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསི.

སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ མཧཱཔུརིསེན སདྡྷིཾ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ གཏོ. ཏཾ དེཝཏཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀུཧིཾ གཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡཾ གུཏྟིལཱཙརིཡཾ པསྶིསྶཱམ, སཱདྷུ ནོ ཏཾ ཨིདྷཱནེཏྭཱ དསྶེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཀྐོ དེཝཱནཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ མཱཏལིཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ ཝེཛཡནྟརཐེན ཨམྷཱཀཾ གུཏྟིལཱཙརིཡཾ ཨཱནེཧི, དེཝཏཱ ཏཾ དསྶནཀཱམཱ’’ཏི, སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཀྐོ མཧཱསཏྟེན སདྡྷིཾ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཝཱིཎཾ ཝཱདཡ, དེཝཏཱ སོཏུཀཱམཱ’’ཏི. ‘‘མཡཾ སིཔྤཱུཔཛཱིཝིནོ, ཝེཏནེན ཝིནཱ སིཔྤཾ ན དསྶེམཱ’’ཏི. ‘‘ཀཱིདིསཾ པན ཝེཏནཾ ཨིཙྪསཱི’’ཏི. ‘‘ནཱཉྙེན མེ ཝེཏནེན ཀིཙྩཾ ཨཏྠི, ཨིམཱསཾ པན དེཝཏཱནཾ ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ པུབྦེཀཏཀུསལཀཐནམེཝ མེ ཝེཏནཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཾསུ. ཨཐ མཧཱསཏྟོ པཱཊེཀྐཾ ཏཱཧི ཏདཱ པཊིལདྡྷསམྤཏྟིཀིཏྟནམུཁེན ཏསྶཱ ཧེཏུབྷཱུཏཾ པུརིམཏྟབྷཱཝེ ཀཏཾ སུཙརིཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཝིཡ པུཙྪནྟོ ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱ’’ཏིཨཱདིགཱཐཱཧི པུཙྪི. ཏཱཔི ‘‘ཝཏྠུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཡཐཱ ཨེཏརཧི ཐེརསྶ, ཨེཝམེཝ ཏསྶ བྱཱཀརིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘མོགྒལླཱན ཏཱ དེཝཏཱ ན ཀེཝལཾ ཏཡཱ ཨེཝ པུཙྪིཏཱ ཨེཝཾ བྱཱཀརིཾསུ, ཨཐ ཁོ པུབྦེ མཡཱཔི པུཙྪིཏཱ ཨེཝམེཝ བྱཱཀརིཾསཱུ’’ཏི.

ཏཱ ཀིར ཨིཏྠིཡོ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ མནུསྶཏྟབྷཱཝེ ཋིཏཱ ཏཾ ཏཾ པུཉྙཾ ཨཀཾསུ. ཏཏྠ ཨེཀཱ ཨིཏྠཱི ཝཏྠཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ སུམནམཱལཾ, ཨེཀཱ གནྡྷཾ, ཨེཀཱ ཨུལཱ༹རཱནི ཕལཱནི, ཨེཀཱ ཨུཙྪུརསཾ, ཨེཀཱ བྷགཝཏོ ཙེཏིཡེ གནྡྷཔཉྩངྒུལིཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསི, ཨེཀཱ ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝེལཱཡ ནཱཝཱཡ བྷུཉྫནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུདཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཀོདྷནཱནཾ སསྶུསསུརཱནཾ ཨཀྐོདྷནཱ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཀཱསི, ཨེཀཱ དཱསཱི ཧུཏྭཱ ཨཏནྡིཏཱཙཱརཱ ཨཧོསི, ཨེཀོ པིཎྜཙཱརིཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཁཱིརབྷཏྟཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཕཱཎིཏཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཨུཙྪུཁཎྜཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཏིམྦརུསཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཀཀྐཱརིཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཨེལཱ༹ལུཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཝལླིཕལཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཕཱརུསཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཨངྒཱརཀཔལླཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ སཱཀམུཊྛིཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ པུཔྥཀམུཊྛིཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ མཱུལཀལཱཔཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ནིམྦམུཊྛིཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཀཉྫིཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཏིལཔིཉྙཱཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཨཾསབདྡྷཀཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཨཱཡོགཔཊྚཾ ཨདཱསི, ཨེཀཱ ཝིདྷཱུཔནཾ, ཨེཀཱ ཏཱལཝཎྚཾ, ཨེཀཱ མོརཧཏྠཾ, ཨེཀཱ ཚཏྟཾ, ཨེཀཱ ཨུཔཱཧནཾ, ཨེཀཱ པཱུཝཾ, ཨེཀཱ མོདཀཾ, ཨེཀཱ སཀྑལིཀཾ ཨདཱསི. ཏཱ ཨེཀེཀཱ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ པཧཏིཡཱ དེཝིདྡྷིཡཱ ཝིརཱཛམཱནཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ སཀྐསྶ དེཝརཱཛསྶ པརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ གུཏྟིལཱཙརིཡེན པུཙྪིཏཱ ‘‘ཝཏྠུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཀུསལཾ པཊིཔཱཊིཡཱ བྱཱཀརིཾསུ.

༣༢༩.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༣༣༠.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༣༣༡.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༣༣༢.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ;

པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༣༣༣.

‘‘ཝཏྠུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི, པཝརཱ ཧོཏི ནརེསུ ནཱརཱིསུ;

ཨེཝཾ པིཡརཱུཔདཱཡིཀཱ མནཱཔཾ, དིབྦཾ སཱ ལབྷཏེ ཨུཔེཙྩ ཋཱནཾ.

༣༣༤.

‘‘ཏསྶཱ མེ པསྶ ཝིམཱནཾ, ཨཙྪརཱ ཀཱམཝཎྞིནཱིཧམསྨི;

ཨཙྪརཱསཧསྶསྶཱཧཾ, པཝརཱ པསྶ པུཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀཾ.

༣༣༥.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༣༣༦.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

(ཡཐཱ ཙ ཨེཏྠ, ཨེཝཾ ཨུཔརི སབྦཝིམཱནེསུ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.)

༣༤༡.

‘‘པུཔྥུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི, པཝརཱ ཧོཏི ནརེསུ ནཱརཱིསུ…པེ….

༣༤༩.

‘‘གནྡྷུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི, པཝརཱ ཧོཏི ནརེསུ ནཱརཱིསུ…པེ….

༣༥༧.

‘‘ཕལུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི…པེ….

༣༦༥.

‘‘རསུཏྟམདཱཡིཀཱ ནཱརཱི…པེ….

༣༧༣.

‘‘གནྡྷཔཉྩངྒུལིཀཾ ཨཧམདཱསིཾ,ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཐཱུཔམྷི…པེ….

༣༨༡.

‘‘བྷིཀྑཱུ ཙ ཨཧཾ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ, ཨདྡསཱསིཾ པནྠཔཊིཔནྣེ;

ཏེསཱཧཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱན, ཨེཀཱུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཾ.

༣༨༢.

‘‘ཏསྶཱ མེ པསྶ ཝིམཱནཾ…པེ….

༣༨༩.

‘‘ཨུདཀེ ཋིཏཱ ཨུདཀམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ ཙིཏྟེན ཝིཔྤསནྣེན…པེ….

༣༩༧.

‘‘སསྶུཉྩཱཧཾ སསུརཉྩ, ཙཎྜིཀེ ཀོདྷནེ ཙ ཕརུསེ ཙ;

ཨནུསཱུཡིཀཱ ཨུཔཊྛཱསིཾ, ཨཔྤམཏྟཱ སཀེན སཱིལེན…པེ….

༤༠༥.

‘‘པརཀམྨཀརཱི ཨཱསིཾ, ཨཏྠེནཱཏནྡིཏཱ དཱསཱི;

ཨཀྐོདྷནཱནཏིམཱནིནཱི, སཾཝིབྷཱགིནཱི ཀཀསྶ བྷཱགསྶ…པེ….

༤༡༣.

‘‘ཁཱིརོདནཾ ཨཧམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ;

ཨེཝཾ ཀརིཏྭཱ ཀམྨཾ, སུགཏིཾ ཨུཔཔཛྫ མོདཱམི…པེ….

༤༢༡.

‘‘ཕཱཎིཏཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༢༩.

‘‘ཨུཙྪུཁཎྜིཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༣༧.

‘‘ཏིམྦརུསཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༤༥.

‘‘ཀཀྐཱརིཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༥༣.

‘‘ཨེལཱ༹ལུཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༦༡.

‘‘ཝལླིཕལཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༦༩.

‘‘ཕཱརུསཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༧༧.

‘‘ཧཏྠཔྤཏཱཔཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༨༥.

‘‘སཱཀམུཊྛིཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༤༩༣.

‘‘པུཔྥཀམུཊྛིཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༠༡.

‘‘མཱུལཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༠༩. ‘‘ནིམྦམུཊྛིཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༡༧. ‘‘ཨམྦཀཉྫིཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༢༥. ‘‘དོཎིནིམྨཛྫནིཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༣༣. ‘‘ཀཱཡབནྡྷནཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༤༡. ‘‘ཨཾསབདྡྷཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༤༩. ‘‘ཨཱཡོགཔཊྚཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༥༧. ‘‘ཝིདྷཱུཔནཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༦༥. ‘‘ཏཱལཝཎྚཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༧༣. ‘‘མོརཧཏྠཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༨༡. ‘‘ཚཏྟཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༨༩. ‘‘ཨུཔཱཧནཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༥༩༧. ‘‘པཱུཝཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༦༠༥. ‘‘མོདཀཾ ཨཧམདཱསིཾ…པེ….

༦༡༣. ‘‘སཀྑལིཀཾ ཨཧམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ…པེ….

༦༡༤.

‘‘ཏསྶཱ མེ པསྶ ཝིམཱནཾ, ཨཙྪརཱ ཀཱམཝཎྞིནཱིཧམསྨིཾ;

ཨཙྪརཱསཧསྶསྶཱཧཾ, པཝརཱ པསྶ པུཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀཾ.

༦༡༥. ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཏཱཧི དེཝཏཱཧི ཀཏསུཙརིཏེ བྱཱཀཏེ ཏུཊྛམཱནསོ སམྨོདནཾ ཀརོནྟོ ཨཏྟནོ ཙ སུཙརིཏཙརཎེ ཡུཏྟཔཡུཏྟཏཾ ཝིཝཊྚཛ྄ཛྷཱསཡཏཉྩ པཝེདེནྟོ ཨཱཧ –

༦༡༧.

‘‘སྭཱགཏཾ ཝཏ མེ ཨཛྫ, སུཔྤབྷཱཏཾ སུཧུཊྛིཏཾ;

ཡཾ ཨདྡསཱམི དེཝཏཱཡོ, ཨཙྪརཱ ཀཱམཝཎྞིནིཡོ.

༦༡༨.

‘‘ཨིམཱསཱཧཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ;

དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཉྙམེན དམེན ཙ;

སྭཱཧཾ ཏཏྠ གམིསྶཱམི, ཡཏྠ གནྟྭཱ ན སོཙརེ’’ཏི.

༣༣༣. ཏཏྠ ཝཏྠུཏྟམདཱཡིཀཱཏི ཝཏྠཱནཾ ཨུཏྟམཾ སེཊྛཾ, ཝཏྠེསུ ཝཱ བཧཱུསུ ཨུཙྩིནིཏྭཱ གཧིཏཾ ཨུཀྐཾསགཏཾ པཝརཾ ཀོཊིབྷཱུཏཾ ཝཏྠཾ ཝཏྠུཏྟམཾ, ཏསྶ དཱཡིཀཱ. ‘‘པུཔྥུཏྟམདཱཡིཀཱ’’ཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པིཡརཱུཔདཱཡིཀཱཏི པིཡསབྷཱཝསྶ པིཡཛཱཏིཀསྶ ཙ ཝཏྠུནོ དཱཡིཀཱ. མནཱཔནྟི མནཝཌྜྷནཀཾ. དིབྦནྟི དིཝི བྷཝཏྟཱ དིབྦཾ. ཨུཔེཙྩཱཏི ཨུཔགནྟྭཱ ཙེཏེཏྭཱ, ‘‘ཨེདིསཾ ལབྷེཡྻ’’ནྟི པཀཔྤེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཋཱནནྟི ཝིམཱནཱདིཀཾ ཋཱནཾ, ཨིསྶརིཡཾ ཝཱ. ‘‘མནཱཔཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཉྙེསཾ མནཝཌྜྷནཀཱ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

༣༣༤. པསྶ པུཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀནྟི ཝཏྠུཏྟམདཱནསྶ ནཱམ ཨིདམཱིདིསཾ ཕལཾ པསྶཱཏི ཨཏྟནཱ ལདྡྷསམྤཏྟིཾ སམྦྷཱཝེནྟཱི ཝདཏི.

༣༤༡. པུཔྥུཏྟམདཱཡིཀཱཏི རཏནཏྟཡཔཱུཛཱཝསེན པུཔྥུཏྟམདཱཡིཀཱ, ཏཐཱ གནྡྷུཏྟམདཱཡིཀཱཏི དཊྛབྦཱ. ཏཏྠ པུཔྥུཏྟམཾ སུམནཔུཔྥཱདི, གནྡྷུཏྟམཾ ཙནྡནགནྡྷཱདི, ཕལུཏྟམཾ པནསཕལཱདི, རསུཏྟམཾ གོརསསཔྤིཨཱདི ཝེདིཏབྦཾ.

༣༧༣. གནྡྷཔཉྩངྒུལིཀནྟི གནྡྷེན པཉྩངྒུལིཀདཱནཾ. ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཐཱུཔམྷཱིཏི ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཡོཛནིཀེ ཀནཀཐཱུཔེ.

༣༨༡. པནྠཔཊིཔནྣེཏི མགྒཾ གཙྪནྟེ. ཨེཀཱུཔོསཐནྟི ཨེཀདིཝསཾ ཨུཔོསཐཝཱསཾ.

༣༨༩. ཨུདཀམདཱསིནྟི མུཁཝིཀྑཱལནཏྠཾ པིཝནཏྠཉྩ ཨུདཀཾ པཱནཱིཡཾ ཨདཱསིཾ.

༣༩༧. ཙཎྜིཀེཏི ཙཎྜེ. ཨནུསཱུཡིཀཱཏི ཨུསཱུཡཱ རཧིཏཱ.

༤༠༥. པརཀམྨཀརཱིཏི པརེསཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀཱརིནཱི. ཨཏྠེནཱཏི ཨཏྠཀིཙྩེན. སཾཝིབྷཱགིནཱི སཀསྶ བྷཱགསྶཱཏི ཨཏྠིཀཱནཾ ཨཏྟནཱ པཊིལདྡྷབྷཱགསྶ སཾཝིབྷཛནསཱིལཱ.

༤༡༣. ཁཱིརོདནནྟི ཁཱིརསམྨིསྶཾ ཨོདནཾ, ཁཱིརེན སདྡྷིཾ ཨོདནཾ ཝཱ.

༤༣༧. ཏིམྦརུསཀནྟི ཏིཎྜུཀཕལཾ. ཏིཔུསསདིསཱ ཨེཀཱ ཝལླིཛཱཏི ཏིམྦརུསཾ, ཏསྶ ཕལཾ ཏིམྦརུསཀནྟི ཝདནྟི.

༤༤༥. ཀཀྐཱརིཀནྟི ཁུདྡཀེལཱ༹ལུཀཾ, ཏིཔུསནྟི ཙ ཝདནྟི.

༤༧༧. ཧཏྠཔྤཏཱཔཀནྟི མནྡཱམུཁིཾ.

༥༡༧. ཨམྦཀཉྫིཀནྟི ཨམྦིལཀཉྫིཀཾ.

༥༢༥. དོཎིནིམྨཛྫནིནྟི སཏེལཾ ཏིལཔིཉྙཱཀཾ.

༥༥༧. ཝིདྷཱུཔནནྟི ཙཏུརསྶབཱིཛནིཾ.

༥༦༥. ཏཱལཝཎྚནྟི ཏཱལཔཏྟེཧི ཀཏམཎྜལབཱིཛནིཾ.

༥༧༣. མོརཧཏྠནྟི མཡཱུརཔིཉྪེ ཧི ཀཏཾ མཀསབཱིཛནིཾ.

༦༡༧. སྭཱགཏཾ ཝཏ མེཏི མཡ྄ཧཾ ཨིདྷཱགམནཾ སོབྷནཾ ཝཏ ཨཧོ སུནྡརཾ. ཨཛྫ སུཔྤབྷཱཏཾ སུཧུཊྛིཏནྟི ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ རཏྟིཡཱ སུཊྛུ པབྷཱཏཾ སམྨདེཝ ཝིབྷཱཡནཾ ཛཱཏཾ, སཡནཏོ ཨུཊྛཱནམྤི སུཧུཊྛིཏཾ སུཊྛུ ཨུཊྛིཏཾ. ཀིཾ ཀཱརཎཱཏི ཨཱཧ ‘‘ཡཾ ཨདྡསཱམི དེཝཏཱཡོ’’ཏིཨཱདི.

༦༡༨. དྷམྨཾ སུཏྭཱཏི ཀམྨཕལསྶ པཙྩཀྑཀརཎཝསེན ཏུམྷེཧི ཀཏཾ ཀུསལཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ. ཀཱཧཱམཱིཏི ཀརིསྶཱམི. སམཙརིཡཱཡཱཏི ཀཱཡསམཱཙཱརིཀསྶ སུཙརིཏསྶ ཙརཎེན. སཉྙམེནཱཏི སཱིལསཾཝརེན. དམེནཱཏི མནཙྪཊྛཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ དམེན. ཨིདཱནི ཏསྶ ཀུསལསྶ ཨཏྟནོ ལོཀསྶ ཙ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སྭཱཧཾ ཏཏྠ གམིསྶཱམི, ཡཏྠ གནྟྭཱ ན སོཙརེ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨེཝམཡཾ ཡདིཔི ཝཏྠུཏྟམདཱཡིཀཱཝིམཱནཱདིཝསེན ཚཏྟིཾསཝིམཱནསངྒཧཱ དེསནཱ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ ཝིཡ གུཏྟིལཱཙརིཡསྶཱཔི ཝིབྷཱཝནཝསེན པཝཏྟཱཏི ‘‘གུཏྟིལཝིམཱན’’ནྟྭེཝ སངྒཧཾ ཨཱརུལ༹ྷཱ, ཝིམཱནཱནི པན ཨིཏྠིཔཊིབདྡྷཱནཱིཏི ཨིཏྠིཝིམཱནེཡེཝ སངྒཧིཏཱནི. ཏཱ པན ཨིཏྠིཡོ ཀསྶཔསྶ དསབལསྶ ཀཱལེ ཡཐཱཝུཏྟདྷམྨཙརཎེ ཨཔརཱཔརུཔྤནྣཙེཏནཱཝསེན དུཏིཡཏྟབྷཱཝཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝལོཀེ ཨེཝ སཾསརནྟིཡོ ཨམྷཱཀམྤི བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེཡེཝ ནིབྦཏྟཱ, ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱམོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ ཀམྨསརིཀྑཏཱཡ གུཏྟིལཱཙརིཡེན པུཙྪིཏཀཱལེ ཝིཡ བྱཱཀརིཾསཱུཏི དཊྛབྦཱ.

གུཏྟིལཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. དདྡལླཝིམཱནཝཎྞནཱ

དདྡལླམཱནཱ ཝཎྞེནཱཏི དདྡལླཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན ཙ སམཡེན ནཱལཀགཱམཀེ ཨཱཡསྨཏོ རེཝཏཏྠེརསྶ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཨཉྙཏརསྶ ཀུཊུམྦིཀསྶ དྭེ དྷཱིཏརོ ཨཧེསུཾ, ཨེཀཱ བྷདྡཱ ནཱམ, ཨིཏརཱ སུབྷདྡཱ ནཱམ. ཏཱསུ བྷདྡཱ པཏིཀུལཾ གཏཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ བུདྡྷིསམྤནྣཱ ཝཉྫྷཱ ཙ ཨཧོསི. སཱ སཱམིཀཾ ཨཱཧ ‘‘མམ ཀནིཊྛཱ སུབྷདྡཱ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཾ ཨཱནེཧི, སཙསྶཱ པུཏྟོ བྷཝེཡྻ, སོ མམཔི པུཏྟོ སིཡཱ, ཨཡཉྩ ཀུལཝཾསོ ན ནསྶེཡྻཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

ཨཐ བྷདྡཱ སུབྷདྡཾ ཨོཝདི ‘‘སུབྷདྡེ, དཱནསཾཝིབྷཱགརཏཱ དྷམྨཙརིཡཱཡ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཧི, ཨེཝཾ ཏེ དིཊྛདྷམྨིཀོ སམྤརཱཡིཀོ ཙ ཨཏྠོ ཧཏྠགཏོ ཨེཝ ཧོཏཱི’’ཏི. སཱ ཏསྶཱ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཝུཏྟནཡེན པཊིཔཛྫམཱནཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨཱཡསྨནྟཾ རེཝཏཏྠེརཾ ཨཏྟཊྛམཾ ནིམནྟེསི. ཐེརོ སུབྷདྡཱཡ པུཉྙཱུཔཙཡཾ ཨཱཀངྑནྟོ སངྒྷུདྡེསཝསེན སཏྟ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཏསྶཱ གེཧཾ ཨགམཱསི. སཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཨཱཡསྨནྟཾ རེཝཏཏྠེརཾ ཏེ ཙ བྷིཀྑཱུ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན སཧཏྠཱ སནྟཔྤེསི, ཐེརོ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ནིམྨཱནརཏཱིནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ ཨུཔཔཛྫི. བྷདྡཱ པན པུགྒལེསུ དཱནཱནི དཏྭཱ སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ པརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི.

ཨཐ སུབྷདྡཱ ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཨཧཾ པུཉྙེན ཨིདྷཱུཔཔནྣཱ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟཱི ‘‘བྷདྡཱཡ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སངྒྷགཏཱཡ དཀྑིཎཱཡ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ སམྤཏྟཱ, བྷདྡཱ ནུ ཁོ ཀཧཾ ནིབྦཏྟཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟཱི ཏཾ སཀྐསྶ པརིཙཱརིཀཱབྷཱཝེན ནིབྦཏྟཾ དིསྭཱ ཨནུཀམྤམཱནཱ ཏསྶཱ ཝིམཱནཾ པཱཝིསི. ཨཐ ནཾ བྷདྡཱ –

༦༡༩.

‘‘དདྡལླམཱནཱ ཝཎྞེན, ཡསསཱ ཙ ཡསསྶིནཱི;

སབྦེ དེཝེ ཏཱཝཏིཾསེ, ཝཎྞེན ཨཏིརོཙསི.

༦༢༠.

‘‘དསྶནཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, ཨིདཾ པཋམདསྶནཾ;

ཀསྨཱ ཀཱཡཱ ནུ ཨཱགམྨ, ནཱམེན བྷཱསསེ མམ’’ནྟི. –

དྭཱིཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི. སཱཔི ཏསྶཱ –

༦༢༡.

‘‘ཨཧཾ བྷདྡེ སུབྷདྡཱསིཾ, པུབྦེ མཱནུསཀེ བྷཝེ;

སཧབྷརིཡཱ ཙ ཏེ ཨཱསིཾ, བྷགིནཱི ཙ ཀནིཊྛིཀཱ.

༦༢༢.

‘‘སཱ ཨཧཾ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ, ཝིཔྤམུཏྟཱ ཏཏོ ཙུཏཱ;

ནིམྨཱནརཏཱིནཾ དེཝཱནཾ, ཨུཔཔནྣཱ སཧབྱཏ’’ནྟི. – དྭཱིཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི;

༦༡༩-༢༠. ཏཏྠ ཝཎྞེནཱཏི ཝཎྞཱདིསམྤཏྟིཡཱ. དསྶནཾ ནཱབྷིཛཱནཱམཱིཏི ཨིཏོ པུབྦེ ཏཝ དསྶནཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, ཏྭཾ མཡཱ ན དིཊྛཔུབྦཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨིདཾ པཋམདསྶན’’ནྟི. ཀསྨཱ ཀཱཡཱ ནུ ཨཱགམྨ, ནཱམེན བྷཱསསེ མམནྟི ཀཏརདེཝནིཀཱཡཏོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘བྷདྡེ’’ཏི ནཱམེན མཾ ཨཱལཔསི.

༦༢༡. ཨཧཾ བྷདྡེཏི ཨེཏྠ བྷདྡེཏི ཨཱལཔནཾ. སུབྷདྡཱསིནྟི ཨཧཾ སུབྷདྡཱ ནཱམ ཏཝ བྷགིནཱི ཀནིཊྛིཀཱ ཨཱསིཾ ཨཧོསིཾ, ཏཏྠ པུབྦེ མཱནུསཀེ བྷཝེ སཧབྷརིཡཱ སམཱནབྷརིཡཱ ཏེ ཏཡཱ ཨེཀསྶེཝ བྷརིཡཱ, ཏཝ པཏིནོ ཨེཝ བྷརིཡཱ, ཨཱསིནྟི ཨཏྠོ. པུན བྷདྡཱ –

༦༢༣.

‘‘པཧཱུཏཀཏཀལྱཱཎཱ, ཏེ དེཝེ ཡནྟི པཱཎིནོ;

ཡེསཾ ཏྭཾ ཀིཏྟཡིསྶསི, སུབྷདྡེ ཛཱཏིམཏྟནོ.

༦༢༤.

‘‘ཨཐ ཏྭཾ ཀེན ཝཎྞེན, ཀེན ཝཱ ཨནུསཱསིཏཱ;

ཀཱིདིསེནེཝ དཱནེན, སུབྦཏེན ཡསསྶིནཱི.

༦༢༥.

‘‘ཡསཾ ཨེཏཱདིསཾ པཏྟཱ, ཝིསེསཾ ཝིཔུལམཛ྄ཛྷགཱ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཏཱིཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི. པུན སུབྷདྡཱ –

༦༢༦.

‘‘ཨཊྛེཝ པིཎྜཔཱཏཱནི, ཡཾ དཱནཾ ཨདདཾ པུརེ;

དཀྑིཎེཡྻསྶ སངྒྷསྶ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༦༢༧.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

བྱཱཀཱསི.

༦༢༣. ཏཏྠ པཧཱུཏཀཏཀལྱཱཎཱ ཏེ དེཝེ ཡནྟཱིཏི པཧཱུཏཀཏཀལྱཱཎཱ མཧཱཔུཉྙཱ ཏེ ནིམྨཱནརཏིནོ དེཝེ ཡནྟི ཨུཔྤཛྫནཝསེན གཙྪནྟི པཱཎིནོ སཏྟཱ, ཡེསཾ ནིམྨཱནརཏཱིནཾ དེཝཱནཾ ཨནྟརེ ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཛཱཏིཾ ཀིཏྟཡིསྶསི ཀཐེསཱིཏི ཡོཛནཱ.

༦༢༤. ཀེན ཝཎྞེནཱཏི ཀེན ཀཱརཎེན. ཀཱིདིསེནེཝཱཏི ཨེཝསདྡོ སམུཙྩཡཏྠོ, ཀཱིདིསེན ཙཱཏི ཨཏྠོ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. སུབྦཏེནཱཏི སུནྡརེན ཝཏེན, སུཝིསུདྡྷེན སཱིལེནཱཏི ཨཏྠོ.

༦༢༦. ཨཊྛེཝ པིཎྜཔཱཏཱནཱིཏི ཨཊྛནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ དིནྣཔིཎྜཔཱཏེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཨདདནྟི ཨདཱསིཾ.

ཨེཝཾ སུབྷདྡཱཡ ཀཐིཏེ པུན བྷདྡཱ –

༦༢༩.

‘‘ཨཧཾ ཏཡཱ བཧུཏརེ བྷིཀྑཱུ, སཉྙཏེ བྲཧྨཙཱརཡོ;

ཏཔྤེསིཾ ཨནྣཔཱནེན, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༦༣༠.

‘‘ཏཡཱ བཧུཏརཾ དཏྭཱ, ཧཱིནཀཱཡཱུཔགཱ ཨཧཾ;

ཀཐཾ ཏྭཾ ཨཔྤཏརཾ དཏྭཱ, ཝིསེསཾ ཝིཔུལམཛ྄ཛྷགཱ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

པུཙྪི. ཏཏྠ ཏཡཱཏི ནིསྶཀྐེ ཀརཎཝཙནཾ. པུན སུབྷདྡཱ –

༦༣༡.

‘‘མནོབྷཱཝནཱིཡོ བྷིཀྑུ, སནྡིཊྛོ མེ པུརེ ཨཧུ;

ཏཱཧཾ བྷཏྟེན ནིམནྟེསིཾ, རེཝཏཾ ཨཏྟནཊྛམཾ.

༦༣༢.

‘‘སོ མེ ཨཏྠཔུརེཀྑཱརོ, ཨནུཀམྤཱཡ རེཝཏོ;

སངྒྷེ དེཧཱིཏི མཾཝོཙ, ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ ཀརིཾ.

༦༣༣.

‘‘སཱ དཀྑིཎཱ སངྒྷགཏཱ, ཨཔྤམེཡྻེ པཏིཊྛིཏཱ;

པུགྒལེསུ ཏཡཱ དིནྣཾ, ན ཏཾ ཏཝ མཧཔྥལ’’ནྟི. –

ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཾ ཀཐེསི.

༦༣༡. ཏཏྠ མནོབྷཱཝནཱིཡོཏི མནཝཌྜྷནཀོ ཨུལཱ༹རགུཎཏཱཡ སམྦྷཱཝནཱིཡོ. སནྡིཊྛོཏི ནིམནྟནཝསེན བོདྷིཏོ ཀཐིཏོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཏཱཧཾ བྷཏྟེན ནིམནྟེསིཾ, རེཝཏཾ ཨཏྟནཊྛམ’’ནྟི, ཏཾ མནོབྷཱཝནཱིཡཾ ཨཡྻཾ རེཝཏཾ ཨཏྟནཊྛམཾ བྷཏྟེན ཨཧཾ ནིམནྟེསིཾ.

༦༣༢-༣. སོ མེ ཨཏྠཔུརེཀྑཱརོཏི སོ ཨཡྻོ རེཝཏོ དཱནསྶ མཧཔྥལབྷཱཝཀརཎེན མམ ཨཏྠཔུརེཀྑཱརོ ཧིཏེསཱི. སངྒྷེ དེཧཱིཏི མཾཝོཙཱཏི ‘‘ཡདི ཏྭཾ སུབྷདྡེ ཨཊྛནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ དཱཏུཀཱམཱ, ཡསྨཱ པུགྒལགཏཱཡ དཀྑིཎཱཡ སངྒྷགཏཱ ཨེཝ དཀྑིཎཱ མཧཔྥལཏརཱ, ཏསྨཱ སངྒྷེ དེཧི, སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དཱནཾ དེཧཱི’’ཏི མཾ ཨབྷཱསི. ཏནྟི ཏཾ དཱནཾ.

ཨེཝཾ སུབྷདྡཱཡ ཝུཏྟེ བྷདྡཱ ཏམཏྠཾ སམྤཊིཙྪནྟཱི ཨུཏྟརི ཙ ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏུཀཱམཱ –

༦༣༤.

‘‘ཨིདཱནེཝཱཧཾ ཛཱནཱམི, སངྒྷེ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ;

སཱཧཾ གནྟྭཱ མནུསྶཏྟཾ, ཝདཉྙཱུ ཝཱིཏམཙྪརཱ;

སངྒྷེ དཱནཱནི དསྶཱམི, ཨཔྤམཏྟཱ པུནཔྤུན’’ནྟི. –

གཱཐམཱཧ. སུབྷདྡཱ པན ཨཏྟནོ དེཝལོཀམེཝ གཏཱ. ཨཐ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ སབྦེ དེཝེ ཏཱཝཏིཾསེ ཨཏྟནོ སརཱིརོབྷཱསེན ཨབྷིབྷུཡྻ ཝིརོཙམཱནཾ སུབྷདྡཾ དེཝདྷཱིཏརཾ དིསྭཱ ཏཉྩ ཏཱསཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ སུཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ཙ སུབྷདྡཱཡ ཨནྟརཧིཏཱཡ ཏཾ ‘‘ཨཡཾ ནཱམཱ’’ཏི ཨཛཱནནྟོ –

༦༣༥.

‘‘ཀཱ ཨེསཱ དེཝཏཱ བྷདྡེ, ཏཡཱ མནྟཡཏེ སཧ;

སབྦེ དེཝེ ཏཱཝཏིཾསེ, ཝཎྞེན ཨཏིརོཙཏཱི’’ཏི. –

བྷདྡཾ པུཙྪི. སཱཔིསྶ –

༦༣༦.

‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ དེཝིནྡ, པུབྦེ མཱནུསཀེ བྷཝེ;

སཧབྷརིཡཱ ཙ མེ ཨཱསི, བྷགིནཱི ཙ ཀནིཊྛིཀཱ,

སངྒྷེ དཱནཱནི དཏྭཱན, ཀཏཔུཉྙཱ ཝིརོཙཏཱི’’ཏི. –

ཀཐེསི. ཨཐ སཀྐོ ཏསྶཱ སངྒྷགཏཱཡ དཀྑིཎཱཡ མཧཔྥལབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ དྷམྨཾ ཀཐེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༦༣༧.

‘‘དྷམྨེན པུབྦེ བྷགིནཱི, ཏཡཱ བྷདྡེ ཝིརོཙཏི;

ཡཾ སངྒྷམྷི ཨཔྤམེཡྻེ, པཏིཊྛཱཔེསི དཀྑིཎཾ.

༦༣༨.

‘‘པུཙྪིཏོ ཧི མཡཱ བུདྡྷོ, གིཛ྄ཛྷཀཱུཊམྷི པབྦཏེ;

ཝིཔཱཀཾ སཾཝིབྷཱགསྶ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༦༣༩.

‘‘ཡཛམཱནཱནཾ མནུསྶཱནཾ, པུཉྙཔེཀྑཱན པཱཎིནཾ;

ཀརོཏཾ ཨོཔདྷིཀཾ པུཉྙཾ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༦༤༠.

‘‘ཏཾ མེ བུདྡྷོ ཝིཡཱཀཱསི, ཛཱནཾ ཀམྨཕལཾ སཀཾ;

ཝིཔཱཀཾ སཾཝིབྷཱགསྶ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༦༤༡.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཙ པཊིཔནྣཱ, ཙཏྟཱརོ ཙ ཕལེ ཋིཏཱ;

ཨེས སངྒྷོ ཨུཛུབྷཱུཏོ, པཉྙཱསཱིལསམཱཧིཏོ.

༦༤༢.

‘‘ཡཛམཱནཱནཾ མནུསྶཱནཾ, པུཉྙཔེཀྑཱན པཱཎིནཾ;

ཀརོཏཾ ཨོཔདྷིཀཾ པུཉྙཾ, སངྒྷེ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༦༤༣.

‘‘ཨེསོ ཧི སངྒྷོ ཝིཔུལོ མཧགྒཏོ, ཨེསཔྤམེཡྻོ ཨུདདྷཱིཝ སཱགརོ;

ཨེཏེ ཧི སེཊྛཱ ནརཝཱིརསཱཝཀཱ, པབྷངྐརཱ དྷམྨམུདཱིརཡནྟི.

༦༤༤.

‘‘ཏེསཾ སུདིནྣཾ སུཧུཏཾ སུཡིཊྛཾ, ཡེ སངྒྷམུདྡིསྶ དདནྟི དཱནཾ;

སཱ དཀྑིཎཱ སངྒྷགཏཱ པཏིཊྛིཏཱ, མཧཔྥལཱ ལོཀཝིདཱུན ཝཎྞིཏཱ.

༦༤༥.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ ཡཉྙམནུསྶརནྟཱ, ཡེ ཝེདཛཱཏཱ ཝིཙརནྟི ལོཀེ;

ཝིནེཡྻ མཙྪེརམལཾ སམཱུལཾ, ཨནིནྡིཏཱ སགྒམུཔེནྟི ཋཱན’’ནྟི.

༦༣༧. ཏཏྠ དྷམྨེནཱཏི ཀཱརཎེན ཉཱཡེན ཝཱ. ཏཡཱཏི ནིསྶཀྐེ ཀརཎཝཙནཾ. ཨིདཱནི ཏཾ ‘‘དྷམྨེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཀཱརཎཾ དསྶེཏུཾ ཡཾ སངྒྷམྷི ཨཔྤམེཡྻེ, པཏིཊྛཱཔེསི དཀྑིཎ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཔྤམེཡྻེཏི གུཎཱནུབྷཱཝསྶ ཨཏྟནི ཀཏཱནཾ ཀཱརཱནཾ ཕལཝིསེསསྶ ཙ ཝསེན པམིནིཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻེ.

༦༣༨-༩. ཨཡཉྩ ཨཏྠོ བྷགཝཏོ སམྨུཁཱ ཙ སུཏོ, སམྨུཁཱ ཙ པཊིགྒཧིཏོཏི དསྶེནྟོ ‘‘པུཙྪིཏོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཛམཱནཱནནྟི དདནྟཱནཾ. པུཉྙཔེཀྑཱན པཱཎིནནྟི ཨནུནཱསིཀལོཔཾ ཀཏྭཱ ནིདྡེསོ, པུཉྙཕལཾ ཨཱཀངྑནྟཱནཾ སཏྟཱནཾ. ཨོཔདྷིཀནྟི ཨུཔདྷི ནཱམ ཁནྡྷཱ, ཨུཔདྷིསྶ ཀརཎསཱིལཾ, ཨུཔདྷིཔཡོཛནནྟི ཝཱ ཨོཔདྷིཀཾ, ཨཏྟབྷཱཝཛནཀཾ པཊིསནྡྷིཔཝཏྟིཝིཔཱཀདཱཡཀཾ.

༦༤༠. ཛཱནཾ ཀམྨཕལཾ སཀནྟི སཏྟཱནཾ སཀཾ སཀཾ ཡཐཱསཀཾ པུཉྙཾ པུཉྙཕལཉྩ ཧཏྠཏལེ ཨཱམལཀཾ ཝིཡ ཛཱནནྟོ. སཀནྟི ཝཱ ཡཀཱརསྶ ཀཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ, སཡཾ ཨཏྟནཱཏི ཨཏྠོ.

༦༤༡. པཊིཔནྣཱཏི པཊིཔཛྫམཱནཱ, མགྒཊྛཱཏི ཨཏྠོ. ཨུཛུབྷཱུཏོཏི ཨུཛུཔཊིཔཏྟིཡཱ ཨུཛུབྷཱཝཾ པཏྟོ དཀྑིཎེཡྻོ ཛཱཏོ. པཉྙཱསཱིལསམཱཧིཏོཏི པཉྙཱཡ སཱིལེན ཙ སམཱཧིཏོ, དིཊྛིསཱིལསམྤནྣོ ཨརིཡཱཡ དིཊྛིཡཱ ཨརིཡེན སཱིལེན ཙ སམནྣཱགཏོ. ཏེནཱཔིསྶ པརམཏྠསངྒྷབྷཱཝམེཝ ཝིབྷཱཝེཏི. དིཊྛིསཱིལསཱམཉྙེན སངྒྷཊིཏཏྟཱ ཧི སངྒྷོ. ཨཐ ཝཱ སམཱཧིཏཾ སམཱདྷི, པཉྙཱ སཱིལཾ སམཱཧིཏཉྩ ཨསྶ ཨཏྠཱིཏི པཉྙཱསཱིལསམཱཧིཏོ. ཏེནསྶ སཱིལཱདིདྷམྨཀྑནྡྷཏྟཡསམྤནྣཏཱཡ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻབྷཱཝཾ ཝིབྷཱཝེཏི.

༦༤༣. ཝིཔུལོ མཧགྒཏོཏི གུཎེཧི མཧཏྟཾ གཏོཏི མཧགྒཏོ, ཏཏོ ཨེཝ ཨཏྟནི ཀཏཱནཾ ཀཱརཱནཾ ཕལཝེཔུལླཧེཏུཏཱཡ ཝིཔུལོ. ཨུདདྷཱིཝ སཱགརོཏི ཡཐཱ ཨུདཀཾ ཨེཏྠ དྷཱིཡཏཱིཏི ‘‘ཨུདདྷཱི’’ཏི ལདྡྷནཱམོ སཱགརོ, ‘‘ཨེཏྟཀཱནི ཨུདཀཱལ༹ྷཀཱནཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨུདཀཏོ ཨཔྤམེཡྻོ, ཨེཝམེས གུཎཏོཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེ ཧཱིཏི ཧི-སདྡོ ཨཝདྷཱརཎེ ནིཔཱཏོ, ཨེཏེ ཨེཝ སེཊྛཱཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷཱ ཝཱ གཎཱ ཝཱ, ཏཐཱགཏསཱཝཀསངྒྷོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏི (ཨིཏིཝུ. ༩༠; ཨ. ནི. ༤.༣༤; ༥.༣༢).

ནརཝཱིརསཱཝཀཱཏི ནརེསུ ཝཱིརིཡསམྤནྣསྶ ནརསྶ སཱཝཀཱ. པབྷངྐརཱཏི ལོཀསྶ ཉཱཎཱལོཀཀརཱ. དྷམྨམུདཱིརཡནྟཱིཏི དྷམྨཾ ཨུདྡིསནྟི. ཀཐཾ? དྷམྨསཱམིནཱ ཧི དྷམྨཔཛྫོཏོ ཨརིཡསངྒྷེ ཋཔིཏོ.

༦༤༤. ཡེ སངྒྷམུདྡིསྶ དདནྟི དཱནནྟི ཡེ སཏྟཱ ཨརིཡསངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ སམྨུཏིསངྒྷེ ཨནྟམསོ གོཏྲབྷུཔུགྒལེསུཔི དཱནཾ དདནྟི, ཏཾ དཱནཾ སཾཝིབྷཱགཝསེན དིནྣམྤི སུདིནྣཾ, ཨཱཧུནཔཱཧུནཝསེན ཧུཏམྤི སུཧུཏཾ, མཧཱཡཱགཝསེན ཡིཊྛམྤི སུཡིཊྛམེཝ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ སཱ དཀྑིཎཱ སངྒྷགཏཱ པཏིཊྛིཏཱ མཧཔྥལཱ ལོཀཝིདཱུན ཝཎྞིཏཱཏི, ལོཀཝིདཱུཧི སམྨཱསམྦུདྡྷེཧི ‘‘ན ཏྭེཝཱཧཾ, ཨཱནནྡ, ཀེནཙི པརིཡཱཡེན སངྒྷགཏཱཡ དཀྑིཎཱཡ པཱཊིཔུགྒལིཀཾ དཀྑིཎཾ མཧཔྥལཏརཾ ཝདཱམི (མ. ནི. ༣.༣༨༠). པུཉྙཾ ཨཱཀངྑམཱནཱནཾ, སངྒྷོ ཝེ ཡཛཏཾ མུཁཾ (མ. ནི. ༢.༤༠༠; སུ. ནི. ༥༧༤; མཧཱཝ. ༣༠༠). ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱ’’ཏི (མ. ནི. ༡.༧༤; སཾ. ནི. ༥.༩༩༧) ཙ ཨཱདིནཱ མཧཔྥལཏཱ ཝཎྞིཏཱ པསཏྠཱ ཐོམིཏཱཏི ཨཏྠོ.

༦༤༥. ཨཱིདིསཾ ཡཉྙམནུསྶརནྟཱཏི ཨེཏཱདིསཾ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ ཨཏྟནཱ ཀཏཾ དཱནཾ ཨནུསྶརནྟཱ. ཝེདཛཱཏཱཏི ཛཱཏསོམནསྶཱ. ཝིནེཡྻ མཙྪེརམལཾ སམཱུལནྟི མཙྪེརམེཝ ཙིཏྟསྶ མལིནབྷཱཝཀརཎཏོ མཙྪེརམལཾ, ཨཐ ཝཱ མཙྪེརཉྩ ཨཉྙཾ ཨིསྶཱལོབྷདོསཱདིམལཉྩཱཏི མཙྪེརམལཾ. ཏཉྩ ཨཝིཛྫཱཝིཙིཀིཙྪཱཝིཔལླཱསཱདཱིཧི སཧ མཱུལེཧཱིཏི སམཱུལཾ ཝིནེཡྻ ཝིནཡིཏྭཱ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཨནིནྡིཏྭཱ སགྒམུཔེནྟི ཋཱནནྟི ཡོཛནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨིམཾ པན སབྦཾ པཝཏྟིཾ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ‘‘དདྡལླམཱནཱ ཝཎྞེནཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱམོགྒལླཱནསྶ ཨཱཙིཀྑི, ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི, བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསི.

དདྡལླཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. པེསཝཏཱིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཕལིཀརཛཏཧེམཛཱལཚནྣནྟི པེསཝཏཱིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན མགདྷེསུ ནཱལཀགཱམེ ཨེཀསྨིཾ གཧཔཏིམཧཱསཱརཀུལེ པེསཝཏཱི ནཱམ ཀུལསུཎྷཱ ཨཧོསི. སཱ ཀིར ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཡོཛནིཀེ ཀནཀཐཱུཔེ ཀཡིརམཱནེ དཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ མཱཏརཱ སདྡྷིཾ ཙེཏིཡཊྛཱནཾ གནྟྭཱ མཱཏརཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ ཨིམེ, ཨམྨ, ཀརོནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཙེཏིཡཾ ཀཱཏུཾ སུཝཎྞིཊྛཀཱ ཀརོནྟཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ དཱརིཀཱ པསནྣམཱནསཱ མཱཏརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྨ, མམ གཱིཝཱཡ ཨིདཾ སོཝཎྞམཡཾ ཁུདྡཀཔིལ༹ནྡྷནཾ ཨཏྠི, ཨིམཱཧཾ ཙེཏིཡཏྠཱཡ དེམཱི’’ཏི. མཱཏཱ ‘‘སཱདྷུ དེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ གཱིཝཏོ ཨོམུཉྩིཏྭཱ སུཝཎྞཀཱརསྶ ཧཏྠེ ཨདཱསི ‘‘ཨིདཾ ཨིམཱཡ དཱརིཀཱཡ པརིཙྩཛིཏཾ, ཨིམམྤི པཀྑིཔིཏྭཱ ཨིཊྛཀཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. སུཝཎྞཀཱརོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཱ དཱརིཀཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏེནེཝ པུཉྙཀམྨེན དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སུགཏིཡཾཡེཝ ཨཔརཱཔརཾ སཾསརནྟཱི ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ནཱལཀགཱམེ ནིབྦཏྟཱ ཨནུཀྐམེན དྭཱདསཝསྶིཀཱ ཛཱཏཱ.

སཱ ཨེཀདིཝསཾ མཱཏརཱ པེསིཏཾ མཱུལཾ གཧེཏྭཱ ཏེལཏྠཱཡ ཨཉྙཏརཾ ཨཱཔཎཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཉྩ ཨཱཔཎེ ཨཉྙཏརོ ཀུཊུམྦིཡཔུཏྟོ པིཏརཱ ནིདཧིཏྭཱ ཋཔིཏཾ བཧུཾ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ མུཏྟཱམཎིརཏནཱནི ཙ གཧེཏུཾ ཨུདྡྷརནྟོ ཨཱཔཎིཀོ ཀམྨབལེན ཀཐལཔཱསཱཎསཀྑརརཱུཔེན ཨུཔཊྛཧནྟཱནི དིསྭཱ ཏཏོ ཨེཀདེསཾ ‘‘པུཉྙཝནྟཱནཾ ཝསེན ཧིརཉྙསུཝཎྞཱདི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསིཏུཾ རཱསིཾ ཀཏྭཱ ཋཔེསི. ཨཐ ནཾ སཱ དཱརིཀཱ དིསྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨཱཔཎེ རཏནཱནི ཨེཝཾ ཋཔིཏཱནི, ནནུ ནཱམ སམྨདེཝ པཊིསཱམེཏབྦཱནཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཔཎིཀོ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱཔུཉྙཱ ཨཡཾ དཱརིཀཱ, ཨིམིསྶཱ ཝསེན སབྦམིདཾ ཧིརཉྙཱདི ཨེཝ ཧུཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཝིནིཡོགཾ གམིསྶཏི, སངྒཎྷིསྶཱམི ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏསྶཱ མཱཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨིམཾ དཱརིཀཾ མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶཏྠཱཡ དེཧཱི’’ཏི ཝཱརེཏྭཱ བཧུདྷནཾ དཏྭཱ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཨཱནེསི. ཨཐསྶཱ སཱིལཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ བྷཎྜཱགཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨེཏྠ པསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱཡ ‘‘ཧིརཉྙསུཝཎྞམཎིམེཝ རཱསིཀཏཾ པསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨེཏཱནི ཨམྷཱཀཾ ཀམྨབལེན ཨནྟརདྷཱཡནྟཱནི ཏཝ པུཉྙཝིསེསེན པུན ཝིསེསཱནི ཛཱཏཱནི, ཏསྨཱ ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨིམསྨིཾ གེཧེ སབྦཾ ཏྭཾཡེཝ ཝིཙཱརེཧི, ཏཡཱ དིནྣམེཝ མཡཾ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏོ པབྷུཏི ཏཾ ‘‘པེསཝཏཱི’’ཏི ཝོཧརིཾསུ.

ཏེན ཙ སམཡེན ཨཱཡསྨཱ དྷམྨསེནཱཔཏི ཨཏྟནོ ཨཱཡུསངྑཱརཱནཾ པརིཀྑཱིཎབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ མཱཏུཡཱ རཱུཔསཱརིབྲཱཧྨཎིཡཱ པོསཱཝནིཀམཱུལཾ དཏྭཱ པརིནིབྦཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པརིནིབྦཱནཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ སཏྠུ ཨཱཎཱཡ མཧནྟཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏྭཱ ཨནེཀེཧི ཐུཏིསཧསྶེཧི བྷགཝནྟཾ ཐོམེཏྭཱ ཡཱཝ དསྶནཝིསཡཱཏིཀྐམཱ ཨབྷིམུཁོཝ ཨཔཀྐམིཏྭཱ པུན ཝནྡིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཝིཧཱརཱ ནིཀྑམྨ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ སམསྶཱསེཏྭཱ ཙཏསྶོཔི པརིསཱ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ནཱལཀགཱམཾ པཏྭཱ མཱཏརཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཛཱཏོཝརཀེ པརིནིབྦཱཡི. པརིནིབྦུཏསྶ ཙསྶ སརཱིརསཀྐཱརཀརཎཝསེན དེཝཱ ཙེཝ མནུསྶཱ ཙ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསུཾ, ཨགརུཙནྡནཱདཱིཧི ཧཏྠསཏུབྦེདྷཾ ཙིཏཀམཀཾསུ.

པེསཝཏཱིཔི ཐེརསྶ པརིནིབྦཱནཾ སུཏྭཱ ‘‘གནྟཱ པཱུཛེསྶཱམཱི’’ཏི སུཝཎྞཔུཔྥེཧི གནྡྷཛཱཏེཧི ཙ པཱུརིཏཱནི ཙངྐོཊཀཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ གནྟུཀཱམཱ སསུརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཏེན ‘‘ཏྭཾ གརུབྷཱརཱ, ཏཏྠ ཙ མཧཱཛནསམྨདྡོ, པུཔྥགནྡྷཱནི པེསེཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཧོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཱཔི སདྡྷཱཛཱཏཱ ‘‘ཡདིཔི མེ ཏཏྠ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ སིཡཱ, གནྟཱཝ པཱུཛཱསཀྐཱརཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཝཙནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ སཔརིཝཱརཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ ཀཏཉྫལཱི ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཐེརཾ པཱུཛེཏུཾ ཨཱགཏཱནཾ རཱཛཔརིསཱནཾ ཧཏྠཱི མཏྟོ ཧུཏྭཱ ཏཾ པདེསཾ ཨུཔགཉྪི. ཏཾ དིསྭཱ མརཎབྷཡབྷཱིཏེསུ མནུསྶེསུ པལཱཡནྟེསུ ཛནསམྨདྡེན པཏིཏཾ པེསཝཏིཾ མཧཱཛནོ ཨཀྐམིཏྭཱ མཱརེསི. སཱ པཱུཛཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཐེརགཏཱཡ སདྡྷཱཡ སམྤནྣཙིཏྟཱ ཨེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི, ཨཙྪརཱསཧསྶཉྩསྶཱ པརིཝཱརོ ཨཧོསི.

སཱ ཏཱཝདེཝ ཨཏྟནོ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཀཱིདིསེན ནུ ཁོ པུཉྙེན མཡཱ ཨེསཱ ལདྡྷཱ’’ཏི, ཏསྶཱ ཧེཏུཾ ཨུཔདྷཱརེནྟཱི ཐེརཾ ཨུདྡིསྶ ཀཏཾ པཱུཛཱསཀྐཱརཾ དིསྭཱ, རཏནཏྟཡེ ཨབྷིཔྤསནྣམཱནསཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏུཾ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝུཏཱ སཊྛིསཀཊབྷཱརཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཏྟབྷཱཝཱ སུམཧཏིཡཱ དེཝིདྡྷིཡཱ ཙནྡོ ཝིཡ ཙ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ དས དིསཱ ཨོབྷཱསཡམཱནཱ སཧ ཝིམཱནེན ཨཱགནྟྭཱ ཝིམཱནཏོ ཨོརུཡ྄ཧ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཊྛཱསི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨཱཡསྨཱ ཝངྒཱིསོ བྷགཝཏོ སམཱིཔེ ནིསིནྣོ བྷགཝནྟཾ ཨེཝམཱཧ ‘‘པཊིབྷཱཏི མཾ བྷགཝཱ ཨིམིསྶཱ དེཝཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪིཏུ’’ནྟི. ‘‘པཊིབྷཱཏུ ཏཾ, ཝངྒཱིསཱ’’ཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙ. ཨཐ ཨཱཡསྨཱ ཝངྒཱིསོ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪིཏུཀཱམོ པཋམཾ ཏཱཝསྶཱ ཝིམཱནཾ སཾཝཎྞེནྟོ ཨཱཧ –

༦༤༦.

‘‘ཕལིཀརཛཏཧེམཛཱལཚནྣཾ, ཝིཝིདྷཙིཏྲཏལམདྡསཾ སུརམྨཾ;

བྱམྷཾ སུནིམྨིཏཾ ཏོརཎཱུཔཔནྣཾ, རུཙཀུཔཀིཎྞམིདཾ སུབྷཾ ཝིམཱནཾ.

༦༤༧.

‘‘བྷཱཏི ཙ དས དིསཱ ནབྷེཝ སུརིཡོ, སརདེ ཏམོནུདོ སཧསྶརཾསཱི;

ཏཐཱ ཏཔཏི མིདཾ ཏཝ ཝིམཱནཾ, ཛལམིཝ དྷཱུམསིཁོ ནིསེ ནབྷགྒེ.

༦༤༨.

‘‘མུསཏཱིཝ ནཡནཾ སཏེརཏཱཝ, ཨཱཀཱསེ ཋཔིཏམིདཾ མནུཉྙཾ;

ཝཱིཎཱམུརཛསམྨཏཱལ༹གྷུཊྛཾ, ཨིདྡྷཾ ཨིནྡཔུརཾ ཡཐཱ ཏཝེདཾ.

༦༤༩.

‘‘པདུམཀུམུདུཔྤལཀུཝལཡཾ, ཡོདྷིཀབནྡྷུཀནོཛཀཱ ཙ སནྟི;

སཱལཀུསུམིཏཔུཔྥིཏཱ ཨསོཀཱ, ཝིཝིདྷདུམགྒསུགནྡྷསེཝིཏམིདཾ.

༦༥༠.

‘‘སལ༹ལལབུཛབྷུཛཀསཾཡུཏྟཱ, ཀུསཀསུཕུལླིཏལཏཱཝལམྦིནཱིཧི;

མཎིཛཱལསདིསཱ ཡསསྶིནཱི, རམྨཱ པོཀྑརཎཱི ཨུཔཊྛིཏཱ ཏེ.

༦༥༡.

‘‘ཨུདཀརུཧཱ ཙ ཡེཏྠི པུཔྥཛཱཏཱ, ཐལཛཱ ཡེ ཙ སནྟི རུཀྑཛཱཏཱ;

མཱནུསཀཱམཱནུསྶཀཱ ཙ དིབྦཱ, སབྦེ ཏུཡ྄ཧཾ ནིཝེསནམྷི ཛཱཏཱ.

༦༥༢.

‘‘ཀིསྶ སཾཡམདམསྶཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཀེནཱསི ཀམྨཕལེནིདྷཱུཔཔནྣཱ;

ཡཐཱ ཙ ཏེ ཨདྷིགཏམིདཾ ཝིམཱནཾ, ཏདནུཔདཾ ཨཝཙཱསིལཱ༹རཔམྷེ’’ཏི.

༦༤༦. ཏཏྠ ཕལིཀརཛཏཧེམཛཱལཚནྣནྟི ཕལིཀམཎཱིཧི རཛཏཧེམཛཱལེཧི ཙ ཚཱདིཏཾ, ཕལིཀམཎིམཡཱཧི བྷིཏྟཱིཧི རཛཏཧེམམཡེཧི ཛཱལེཧི ཙ སམནྟཏོ ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ ཚཱདིཏཾ, ཝིཝིདྷཝཎྞཱནཾ ཝིཙིཏྟསནྣིཝེསཱནཉྩ ཏལཱནཾ བྷཱུམཱིནཾ ཝསེན ཝིཝིདྷཙིཏྲཏལཾ ཨདྡསཾ པསྶིཾ. སུརམྨནྟི སུཊྛུ རམཎཱིཡཾ. ཝིཧརིཏུཀཱམཱ ཝསནྟི ཨེཏྠཱཏི བྱམྷཾ, བྷཝནཾ. ཏོརཎཱུཔཔནྣནྟི ཝིཝིདྷམཱལཱཀམྨཱདིཝིཙིཏྟེན སཏྟརཏནམཡེན ཏོརཎེན ཨུཔེཏཾ. ཏོརཎནྟི ཝཱ དྭཱརཀོཊྛཀཔཱསཱདསྶ ནཱམཾ, ཏེན ཙ ཨནེཀབྷཱུམཀེན ཝིཙིཏྟཱཀཱརེན ཏཾ ཝིམཱནཾ ཨུཔེཏཾ. རུཙཀུཔཏིཎྞནྟི སུཝཎྞཝཱལིཀཱཧི ཨོཀིཎྞངྒཎཾ. ཝཱལིཀསདིསཱ ཧི སུཝཎྞཁཎྜཱ རུཙཱ ནཱམ, རུཙམེཝ རུཙཀནྟི ཝུཏྟཾ. སུབྷནྟི སོབྷཏི, སུཊྛུ བྷཱཏཱིཏི ཝཱ སུབྷཾ. ཝིམཱནནྟི ཝིསིཊྛམཱནཾ, པམཱཎཏོ མཧནྟནྟི ཨཏྠོ.

༦༤༧. བྷཱཏཱིཏི ཛོཏཏི ཨུཛྫལཏི. ནབྷེཝ སུརིཡོཏི ཨཱཀཱསེ ཨཱདིཙྩོ ཝིཡ. སརདེཏི སརདསམཡེ. ཏམོནུདོཏི ཨནྡྷཀཱརཝིདྡྷཾསནོ. ཏཐཱ ཏཔཏི མིདནྟི ཡཐཱ སརདཀཱལེ སཧསྶརཾསཱི སཱུརིཡོ, ཏཐཱ ཏཔཏི དིབྦཏི ཨིདཾ ཏཝ ཝིམཱནཾ, མ-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ཛལམིཝ དྷཱུམསིཁོཏི ཛལནྟོ ཨགྒི ཝིཡ. ཨགྒི ཧི ཏསྶ ཨགྒཏོ དྷཱུམོ པཉྙཱཡཏཱིཏི ‘‘དྷཱུམསིཁོ དྷཱུམཀེཏཱུ’’ཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ནིསེཏི ནིསཏི, རཏྟིཡནྟི ཨཏྠོ. ནབྷགྒེཏི ནབྷཀོཊྛཱསེ, ཨཱཀཱསཔདེསེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ནགགྒེ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ, པབྦཏསིཁརེཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཏཝ ཝིམཱནནྟི ཡོཛནཱ.

༦༤༨. མུསཏཱིཝ ནཡནནྟི ཨཏིཝིཡ ཨཏྟནོ པབྷསྶརཏཱཡ པཊིཧནནྟཾ དསྶནཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨདེནྟཾ ཨོལོཀེནྟཱནཾ ཙཀྑུཾ མུསཏི ཝིཡ. ཏེནཱཧ ‘‘སཏེརཏཱཝཱ’’ཏི, ཝིཛྫུལཏཱ ཝིཡཱཏི ཨཏྠོ. ཝཱིཎཱམུརཛསམྨཏཱལ༹གྷུཊྛནྟི མཧཏཱིཨཱདིཝཱིཎཱནཾ བྷེརིཨཱདིཔཊཧཱནཾ ཧཏྠཏཱལ༹ཀཾསཏཱལཱ༹ནཉྩ སདྡེཧི གྷོསིཏཾ ཨེཀནིནྣཱདཾ. ཨིདྡྷནྟི དེཝཔུཏྟེཧི དེཝདྷཱིཏཱཧི དིབྦསམྤཏྟིཡཱ ཙ སམིདྡྷཾ. ཨིནྡཔུརཾ ཡཐཱཏི སུདསྶནནགརཾ ཝིཡ.

༦༤༩. པདུམཱནི ཙ ཀུམུདཱནི ཙ ཨུཔྤལཱནི ཙ ཀུཝལཡཱནི ཙ པདུམཀུམུདུཔྤལཀུཝལཡནྟི ཨེཀཏྟཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨཏྠཱིཏི ཝཙནཾ པརིཎཱམེཏྭཱ ཡོཛེཏབྦཾ. ཏཏྠ པདུམགྒཧཎེན པུཎྜརཱིཀམྤི གཧིཏཾ, ཀུམུདགྒཧཎེན སེཏརཏྟབྷེདཱནི སབྦཱནི ཀུམུདཱནི, ཨུཔྤལགྒཧཎེན རཏྟཨུཔྤལཾ སབྦཱ ཝཱ ཨུཔྤལཛཱཏི, ཀུཝལཡགྒཧཎེན ནཱིལུཔྤལམེཝ གཧིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཡོདྷིཀབནྡྷུཀནོཛཀཱ ཙ སནྟཱིཏི ཙ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཡོདྷིཀབནྡྷུཛཱིཝཀཨནོཛཀརུཀྑཱ ཙ སནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀེཙི ‘‘ཨནོཛཀཱཔི སནྟཱི’’ཏི པཱཋཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཨནོཛཀཱཔཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཏྠཾ ཝདནྟི. སཱལཀུསུམིཏཔུཔྥིཏཱ ཨསོཀཱཏི སཱལཱ ཀུསུམིཏཱ པུཔྥིཏཱ ཨསོཀཱཏི ཡོཛེཏབྦཾ. ཝིཝིདྷདུམགྒསུགནྡྷསེཝིཏམིདནྟི ནཱནཱཝིདྷཱནཾ ཨུཏྟམརུཀྑཱནཾ སོབྷནེཧི གནྡྷེཧི སེཝིཏཾ པརིབྷཱཝིཏཾ ཨིདཾ ཏེ ཝིམཱནནྟི ཨཏྠོ.

༦༥༠. སལ༹ལལབུཛབྷུཛཀསཾཡུཏྟཱཏི ཏཱིརེ ཋིཏེཧི སལ༹ལེཧི ལབུཛེཧི བྷུཛཀརུཀྑེཧི ཙ སཧིཏཱ. བྷུཛཀོ ནཱམ ཨེཀོ སུགནྡྷརུཀྑོ དེཝལོཀེ ཙ གནྡྷམཱདནེ ཙ ཨཏྠི, ཨཉྙཏྠ ནཏྠཱིཏི ཝདནྟི. ཀུསཀསུཕུལླིཏལཏཱཝལམྦིནཱིཧཱིཏི ཀུསཀེཧི ཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདཱིཧི ཏིཎཛཱཏཱིཧི ཨོལམྦམཱནཱཧི སནྟཱནཀཝལླིཨཱདཱིཧི སུཊྛུ ཀུསུམིཏལཏཱཧི ཙ སཾཡུཏྟཱཏི ཡོཛནཱ. མཎིཛཱལསདིསཱཏི མཎིཛཱལསདིསཛལཱ. ‘‘མཎིཛལསདིསཱ’’ཏིཔི པཱལི༹, མཎིསདིསཛལཱཏི ཨཏྠོ. ཡསསྶིནཱིཏི དེཝཏཱཡ ཨཱལཔནཾ. ཨུཔཊྛིཏཱ ཏེཏི ཡཐཱཝུཏྟགུཎཱ རམཎཱིཡཱ པོཀྑརཎཱི ཏཝ ཝིམཱནསམཱིཔེ ཋིཏཱ.

༦༥༡. ཨུདཀརུཧཱཏི ཡཐཱཝུཏྟེ པདུམཱདིཀེ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཡེཏྠཱིཏི ཡེ ཨཏྠི. ཐལཛཱཏི ཡོདྷིཀཱདིཀཱ. ཡེ ཙ སནྟཱིཏི ཡེ ཨཉྙེཔི རུཀྑཛཱཏཱ པུཔྥཱུཔགཱ ཙ ཕལཱུཔགཱ ཙ, ཏེཔི ཏཝ ཝིམཱནསམཱིཔེ སནྟིཡེཝ.

༦༥༢. ཀིསྶ སཾཡམདམསྶཡཾ ཝིཔཱཀོཏི ཀཱཡསཾཡམཱདཱིསུ ཀཱིདིསསྶ སཾཡམསྶ, ཨིནྡྲིཡདམནཱདཱིསུ ཀཱིདིསསྶ དམསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ. ཀེནཱསཱིཏི ཨཉྙམེཝ ཨུཔཔཏྟིནིབྦཏྟཀཾ, ཨཉྙཾ ཨུཔབྷོགསུཁནིབྦཏྟཀཾ ཧོཏཱིཏི ‘‘ཀེནཱསི ཀམྨཕལེནིདྷཱུཔཔནྣཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ‘‘ཡཐཱ ཙ ཏེ ཨདྷིགཏམིདཾ ཝིམཱན’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཀམྨཕལེནཱཏི ཀམྨཕལེན ཝིཔཙྩིཏུཾ ཨཱརདྡྷེནཱཏི ཝཙནསེསོ, ཨིཏྠམྦྷཱུཏལཀྑཎེ ཙེཏཾ ཀརཎཝཙནཾ. ཏདནུཔདཾ ཨཝཙཱསཱིཏི ཏཾ ཀམྨཾ མཡཱ ཝུཏྟཔདསྶ ཨནུཔདཾ ཨནུརཱུཔཔདཾ ཀཏྭཱ ཀཐེཡྻཱསི. ཨལཱ༹རཔམྷེཏི བཧལསཾཧཏཔཁུམེ, གོཔཁུམེཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨཐ དེཝཏཱ ཨཱཧ –

༦༥༣.

‘‘ཡཐཱ ཙ མེ ཨདྷིགཏམིདཾ ཝིམཱནཾ, ཀོཉྩམཡཱུརཙཀོར སངྒྷཙརིཏཾ;

དིབྱཔིལཝཧཾསརཱཛཙིཎྞཾ, དིཛཀཱརཎྜཝཀོཀིལཱབྷིནདིཏཾ.

༦༥༤.

‘‘ནཱནཱསནྟཱནཀཔུཔྥརུཀྑཝིཝིདྷཱ, པཱཊལིཛམྦུཨསོཀརུཀྑཝནྟཾ;

ཡཐཱ ཙ མེ ཨདྷིགཏམིདཾ ཝིམཱནཾ, ཏཾ ཏེ པཝེདཡཱམི སུཎོཧི བྷནྟེ.

༦༥༥.

‘‘མགདྷཝརཔུརཏྠིམེན, ནཱལཀགཱམོ ནཱམ ཨཏྠི བྷནྟེ;

ཏཏྠ ཨཧོསིཾ པུརེ སུཎིསཱ, པེསཝཏཱིཏི ཏཏྠ ཛཱནིཾསུ མམཾ.

༦༥༦.

‘‘སཱཧམཔཙིཏཏྠདྷམྨཀུསལཾ, དེཝམནུསྶཔཱུཛིཏཾ མཧནྟཾ;

ཨུཔཏིསྶཾ ནིབྦུཏམཔྤམེཡྻཾ, མུདིཏམནཱ ཀུསུམེཧི ཨབྦྷུཀིརིཾ.

༦༥༧.

‘‘པརམགཏིགཏཉྩ པཱུཛཡིཏྭཱ, ཨནྟིམདེཧདྷརཾ ཨིསིཾ ཨུལཱ༹རཾ;

པཧཱཡ མཱནུསཀཾ སམུསྶཡཾ, ཏིདསགཏཱ ཨིདྷ མཱཝསཱམི ཋཱན’’ནྟི.

༦༥༣. ཏཏྠ ཀོཉྩམཡཱུརཙཀོརསངྒྷཙརིཏནྟི སཱརསསིཁཎྜིཀུམྦྷཀཱརཀུཀྐུཊགཎེཧི ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙརིཏཾ. དིབྱཔིལཝཧཾསརཱཛཙིཎྞནྟི ཨུདཀེ པིལཝིཏྭཱ ཝིཙརཎཏོ ‘‘པིལཝཱ’’ཏི ལདྡྷནཱམེཧི ཨུདཀསཀུཎེཧི ཧཾསརཱཛེཧི ཙ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཝིཙརིཏཾ. དིཛཀཱརཎྜཝཀོཀིལཱབྷིནདིཏནྟི ཀཱརཎྜཝེཧི ཀཱདམྦེཧི ཀོཀིལེཧི ཨཉྙེཧི ཙ དིཛེཧི ཨབྷིནཱདིཏཾ.

༦༥༤. ནཱནཱསནྟཱནཀཔུཔྥརུཀྑཝིཝིདྷཱཏི ནཱནཱཝིདྷསཱཁཱཔསཱཁཝནྟཱ ནཱནཱཔུཔྥརུཀྑཱ ནཱནཱསནྟཱནཀཔུཔྥརུཀྑཱ, ཏེཧི ཝིཝིདྷཾ ཙིཏྟཱཀཱརཾ ཝིཙིཏྟསནྣིཝེསཾ ནཱནཱསནྟཱནཀཔུཔྥརུཀྑཝིཝིདྷཱ. ‘‘ཝིཝིདྷ’’ནྟི ཧི ཝཏྟབྦེ ‘‘ཝིཝིདྷཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. སནྟཱནཀཱཏི ཧི ཀཱམཝལླིཡོ, ནཱནཱཝིདྷཔུཔྥརུཀྑཱ ཙ ཝིཝིདྷཱ ཨེཏྠ སནྟི, ཏེཧི ཝཱ ཝིཝིདྷནྟི ནཱནཱསནྟཱནཀཔུཔྥརུཀྑཝིཝིདྷཱ. ‘‘ནཱནཱསནྟཱནཀཔུཔྥརུཀྑཝིཝིདྷཾ, པཱཊལིཛམྦུཨསོཀརུཀྑཝནྟ’’ནྟི ཙ ཀེཙི པཋནྟི. ཏེཧི ‘‘པུཔྥརུཀྑཱ སནྟཱི’’ཏི པདཾ ཨཱནེཏྭཱ སམྦནྡྷིཏབྦཾ. ‘‘པུཔྥརུཀྑཱ’’ཏི ཝཱ ཨཝིབྷཏྟིཀནིདྡེསོ, པུཔྥརཀྑནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༦༥༥. མགདྷཝརཔུརཏྠིམེནཱཏི མགདྷཝརེ པུརཏྠིམེན, ཨབྷིསམྦོདྷིཊྛཱནཏཱཡ ཨུཏྟམེ མགདྷརཊྛེ པུརཏྠིམདིསཱཡ. ཏཏྠ ཨཧོསིཾ པུརེ སུཎིསཱཏི པུབྦེ ཨཧཾ ཏསྨིཾ ནཱལཀགཱམེ ཨེཀསྨིཾ གཧཔཏིཀུལེ སུཎིསཱ སུཎྷཱ ཨཧོསིཾ.

༦༥༦. སཱཏི སཡཾ. ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེ ཙ ཀུསལོཏི ཨཏྠདྷམྨཀུསལོ, བྷགཝཱ. ཨཔཙིཏོ ཨཏྠདྷམྨཀུསལོ ཨེཏེནཱཏི ཨཔཙིཏཏྠདྷམྨཀུསལོ, དྷམྨསེནཱཔཏི, ཏཾ. ཨཔཙིཏཾ ཝཱ ཨཔཙཡོ, ནིབྦཱནཾ, ཏསྨིཾ ཨཝསིཊྛཨཏྠདྷམྨེ ཙ ཀུསལཾ, ཨཔཙིཏེ ཝཱ པཱུཛནཱིཡེ ཨཏྠེ དྷམྨེ ནིརོདྷེ མགྒེ ཙ ཀུསལཾ. མཧནྟེཧི ཨུལཱ༹རེཧི སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ མཧནྟཾ. ཀུསུམེཧཱིཏི རཏནམཡེཧི ཨིཏརེཧི ཙ ཀུསུམེཧི.

༦༥༧. པརམགཏིགཏནྟི ཨནུཔཱདིསེསནིབྦཱནཾ པཏྟཾ. སམུསྶཡནྟི སརཱིརཾ. ཏིདསགཏཱཏི ཏིདསབྷཝནཾ གཏཱ, ཏཱཝཏིཾསཾ དེཝནིཀཱཡཾ ཨུཔཔནྣཱ. ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ དེཝལོཀེ. ཨཱཝསཱམི ཋཱནནྟི ཨིམཾ ཝིམཱནཾ ཨདྷིཝསཱམི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ ཨཱཡསྨཏཱ ཝངྒཱིསེན དེཝཏཱཡ ཙ ཀཐིཏཀཐཱམགྒཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ བྷགཝཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

པེསཝཏཱིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. མལླིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

པཱིཏཝཏྠེ པཱིཏདྷཛེཏི མལླིཀཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནམཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ སུབྷདྡཔརིབྦཱཛཀཝིནཡནཱ ཀཏབུདྡྷཀིཙྩེ ཀུསིནཱརཱཡཾ ཨུཔཝཏྟནེ མལླརཱཛཱུནཾ སཱལཝནེ ཡམཀསཱལཱནམནྟརེ ཝིསཱཁཔུཎྞམཱཡཾ པཙྩཱུསཝེལཱཡཾ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦུཏེ བྷགཝཏི ལོཀནཱཐེ དེཝམནུསྶེཧི ཏསྶ སརཱིརཔཱུཛཱཡ ཀཡིརམཱནཱཡ ཏདཱ ཀུསིནཱརཱཡཾ ཝསམཱནཱ བནྡྷུལམལླསྶ བྷརིཡཱ མལླརཱཛཔུཏྟཱི མལླིཀཱ ནཱམ ཨུཔཱསིཀཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ ཝིསཱཁཱཡ མཧཱཨུཔཱསིཀཱཡ པསཱདྷནསདིསཾ ཨཏྟནོ མཧཱལཏཱཔསཱདྷནཾ གནྡྷོདཀེན དྷོཝིཏྭཱ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེན མཛྫིཏྭཱ ཨཉྙཉྩ བཧུཾ གནྡྷམཱལཱདིཾ གཧེཏྭཱ བྷགཝཏོ སརཱིརཾ པཱུཛེསི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པན མལླིཀཱཝཏྠུ དྷམྨཔདཝཎྞནཱཡཾ ཨཱགཏམེཝ.

སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི, ཏེན པཱུཛཱནུབྷཱཝེན ཨསྶཱ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཱ ཨུལཱ༹རཱ དིབྦསམྤཏྟི ཨཧོསི. ཝཏྠཱལངྐཱརཝིམཱནཱནི སཏྟརཏནསམུཛྫལཱནི ཝིསེསཏོ སིངྒཱིསུཝཎྞོབྷཱསཱནི ཨཏིཝིཡ པབྷསྶརཱནི སབྦཱ དིསཱ ཨཱསིཉྩམཱནཱཝ སུཝཎྞརསདྷཱརཱཔིཉྫརཱ ཀརོནྟི. ཨཐཱཡསྨཱ ནཱརདོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ཨུཔགཉྪི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཊྛཱསི. སོ ཏཾ –

༦༥༨.

‘‘པཱིཏཝཏྠེ པཱིཏདྷཛེ, པཱིཏཱལངྐཱརབྷཱུསིཏེ;

པཱིཏནྟརཱཧི ཝགྒཱུཧི, ཨཔིལ༹ནྡྷཱཝ སོབྷསི.

༦༥༩.

‘‘ཀཱ ཀམྦུཀཱཡཱུརདྷརེ, ཀཉྩནཱཝེལ༹བྷཱུསིཏེ;

ཧེམཛཱལཀསཉྪནྣེ, ནཱནཱརཏནམཱལིནཱི.

༦༦༠.

‘‘སོཝཎྞམཡཱ ལོཧིཏངྒམཡཱ ཙ, མུཏྟཱམཡཱ ཝེལུ༹རིཡམཡཱ ཙ;

མསཱརགལླཱ སཧལོཧིཏངྒཱ, པཱརེཝཏཀྑཱིཧི མཎཱིཧི ཙིཏྟཏཱ.

༦༦༡.

‘‘ཀོཙི ཀོཙི ཨེཏྠ མཡཱུརསུསྶརོ, ཧཾསསྶརཉྙོ ཀརཝཱིཀསུསྶརོ;

ཏེསཾ སརོ སུཡྻཏི ཝགྒུརཱུཔོ, པཉྩངྒིཀཾ ཏཱུརིཡམིཝཔྤཝཱདིཏཾ.

༦༦༢.

‘‘རཐོ ཙ ཏེ སུབྷོ ཝགྒུ, ནཱནཱརཏནཙིཏྟིཏོ;

ནཱནཱཝཎྞཱཧི དྷཱཏཱུཧི, སུཝིབྷཏྟོཝ སོབྷཏི.

༦༦༣.

‘‘ཏསྨིཾ རཐེ ཀཉྩནབིམྦཝཎྞེ, ཡཱ ཏྭཾ ཋིཏཱ བྷཱསསིམཾ པདེསཾ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. – པུཙྪི;

༦༥༨. ཏཏྠ པཱིཏཝཏྠེཏི པརིསུདྡྷཙཱམཱིཀརཔབྷསྶརཏཱཡ པཱིཏོབྷཱསནིཝཱསནེ. པཱིཏདྷཛེཏི ཝིམཱནདྭཱརེ རཐེ ཙ སམུསྶིཏཧེམམཡཝིཔུལཀེཏུབྷཱཝཏོ པཱིཏོབྷཱསདྷཛེ. པཱིཏཱལངྐཱརབྷཱུསིཏེཏི པཱིཏོབྷཱསེཧི ཨཱབྷརཎེཧི ཨལངྐཏེ. སཏིཔི ཨལངྐཱརཱནཾ ནཱནཱཝིདྷརཾསིཛཱལསམུཛྫལཝིཝིདྷརཏནཝིཙིཏྟབྷཱཝེ ཏཱདིསསུཙརིཏཝིསེསནིབྦཏྟཏཱཡ པན སུཔརིསུདྡྷཙཱམཱིཀརམརཱིཙིཛཱལཝིཛྫོཏིཏཏྟཱ ཝིསེསཏོ པཱིཏནིབྷཱསཱནི ཏསྶཱ ཨཱབྷརཎཱནི ཨཧེསུཾ. པཱིཏནྟརཱཧཱིཏི པཱིཏཝཎྞེཧི ཨུཏྟརིཡེཧི. ‘‘སནྟརུཏྟརཔརམཾ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཏཏོ ཙཱིཝརཾ སཱདིཏབྦ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (པཱརཱ. ༥༢༣-༥༢༤) ནིཝཱསནེ ཨནྟརསདྡོ ཨཱགཏོ, ཨིདྷ པན ‘‘ཨནྟརསཱཊཀཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ ཨུཏྟརིཡེ དཊྛབྦོ. ཨནྟརཱ ཨུཏྟརིཡཾ ཨུཏྟརཱསངྒོ ཨུཔསཾབྱཱནནྟི པརིཡཱཡསདྡཱ ཨེཏེ. ཝགྒཱུཧཱིཏི སོབྷནེཧི སཎྷམཊྛེཧི. ཨཔིལ༹ནྡྷཱཝ སོབྷསཱིཏི ཏྭཾ ཨིམེཧི ཨལངྐཱརེཧི ཨནལངྐཏཱཔི ཨཏྟནོ རཱུཔསམྤཏྟིཡཱཝ སོབྷསི. ཏེ པན ཨལངྐཱརཱ ཏཝ སརཱིརཾ པཏྭཱ སོབྷནྟི, ཏསྨཱ ཨནལངྐཏཱཔི ཏྭཾ ཨལངྐཏསདིསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༦༥༩. ཀཱ ཀམྦུཀཱཡཱུརདྷརེཏི ཀཱ ཏྭཾ ཀཏརདེཝནིཀཱཡཔརིཡཱཔནྣཱ སུཝཎྞམཡཔརིཧཱརཀདྷརེ, སུཝཎྞམཡཀེཡཱུརདྷརེ ཝཱ. ཀམྦུཔརིཧཱརཀནྟི ཙ ཧཏྠཱལངྐཱརཝིསེསོ ཝུཙྩཏི, ཀཱཡཱུརནྟི བྷུཛཱལངྐཱརཝིསེསོ. ཨཐ ཝཱ ཀམྦཱུཏི སུཝཎྞཾ, ཏསྨཱ ཀམྦུཀཱཡཱུརདྷརེ སུཝཎྞམཡབཱཧཱབྷརཎདྷརེཏི ཨཏྠོ. ཀཉྩནཱཝེལ༹བྷཱུསིཏེཏི ཀཉྩནམཡཱཝེལ༹པིལ༹ནྡྷནབྷཱུསིཏེ. ཧེམཛཱལཀསཉྪནྣེཏི རཏནཔརིསིབྦིཏེན ཧེམམཡེན ཛཱལཀེན ཚཱདིཏསརཱིརེ. ནཱནཱརཏནམཱལིནཱིཏི ནཀྑཏྟམཱལཱཡ ཝིཡ ཀཱལ༹པཀྑརཏྟིཡཾ སཱིསེ པཊིམུཀྐཱཧི ཝིཝིདྷཱཧི རཏནཱཝལཱིཧི ནཱནཱརཏནམཱལིནཱི ཀཱ ཏྭནྟི པུཙྪཏི.

༦༦༠. སོཝཎྞམཡཱཏིཨཱདི ཡཱཧི རཏནམཱལཱཧི སཱ དེཝཏཱ ནཱནཱརཏནམཱལིནཱིཏི ཝུཏྟཱ, ཏཱསཾ དསྶནཾ. ཏཏྠ སོཝཎྞམཡཱཏི སིངྒཱིསུཝཎྞམཡཱ མཱལཱ. ལོཧིཏངྒམཡཱཏི པདུམརཱགཱདིརཏྟམཎིམཡཱ. མསཱརགལླཱཏི མསཱརགལླམཎིམཡཱ. སཧལོཧིཏངྒཱཏི ལོཧིཏངྒམཎིམཡཱཧི སདྡྷིཾ ཀབརམཎིམཡཱ ཙེཝ ལོཧིཏངྒསངྑཱཏརཏྟམཎིམཡཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ. པཱརེཝཏཀྑཱིཧི མཎཱིཧི ཙིཏྟཏཱཏི པཱརེཝཏཀྑིསདིསེཧི མཎཱིཧི ཡཐཱཝུཏྟམཎཱིཧི ཙ སངྑཏཙིཏྟབྷཱཝཱ ཨིམཱ ཏཝ ཀེསཧཏྠེ རཏནམཱལཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༦༦༡. ཀོཙི ཀོཙཱིཏི ཨེཀཙྩོ ཨེཀཙྩོ. ཨེཏྠཱཏི ཨེཏེསུ མཱལཱདཱམེསུ. མཡཱུརསུསྶརོཏི མཡཱུརོ ཝིཡ སུནྡརནཱདོ. ཧཾསསྶརཉྙོཏི ཧཾསསྶརོ ཨཉྙོ, ཧཾསསདིསསྶརོ ཨཔརོ. ཀརཝཱིཀསུསྶརོཏི ཀརཝཱིཀོ ཝིཡ སོབྷནསྶརོ. ཏེསཾ མཱལཱདཱམཱནཾ ཡཐཱ མཡཱུརསྶརོ, ཧཾསསྶརོ, ཀརཝཱིཀསྶརོ, ཨེཝཾ ཝགྒུརཱུཔོ མདྷུརཱཀཱརོ སརོ སུཡྻཏི. ཀིམིཝ? པཉྩངྒིཀཾ ཏཱུརིཡམིཝཔྤཝཱདིཏཾ. ཡཐཱ ཀུསལེན ཝཱདིཏེ པཉྩངྒིཀེ ཏཱུརིཡེ, ཨེཝཾ ཏེསཾ སརོ སུཡྻཏི, ཝགྒུརཱུཔོཏི ཨཏྠོ. བྷུམྨཏྠེ ཧི ཨིདཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ.

༦༦༢. ནཱནཱཝཎྞཱཧི དྷཱཏཱུཧཱིཏི ཨནེཀརཱུཔཱཧི ཨཀྑཙཀྐཨཱིསཱདིཨཝཡཝདྷཱཏཱུཧི. སུཝིབྷཏྟོཝ སོབྷཏཱིཏི ཨཝཡཝཱནཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཡུཏྟཔྤམཱཎཏཱཡ ཝིབྷཏྟིཝིབྷཱགསམྤཏྟིཡཱ ཙ སུཝིབྷཏྟོཝ ཧུཏྭཱ ཝིརཱཛཏི. ཨཐ ཝཱ སུཝིབྷཏྟོཝཱཏི ཀེཝལཾ ཀམྨནིབྦཏྟོཔི སུསིཀྑིཏེན སིཔྤཱཙརིཡེན ཝིབྷཏྟོཝ ཝིརཙིཏོ ཝིཡ སོབྷཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༦༦༣. ཀཉྩནབིམྦཝཎྞེཏི སཱཏིསཡཾ པཱིཏོབྷཱསཏཱཡ ཀཉྩནབིམྦཀསདིསེ ཏསྨིཾ རཐེ. ཀཉྩནབིམྦཝཎྞེཏི ཝཱ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ ཨཱལཔནཾ, གནྡྷོདཀེན དྷོཝིཏྭཱ ཛཱཏིཧིངྒུལཀརསེན མཛྫིཏྭཱ དུཀཱུལཙུམྦཊཀེན མཛྫིཏཀཉྩནཔཊིམཱསདིསེཏི ཨཏྠོ. བྷཱསསིམཾ པདེསནྟི ཨིམཾ སཀལམྤི བྷཱུམིཔདེསཾ བྷཱསཡསི ཝིཛྫོཏཡསི.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏཱ སཱཔི དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༦༦༤.

‘‘སོཝཎྞཛཱལཾ མཎིསོཎྞཙིཏྟིཏཾ, མུཏྟཱཙིཏཾ ཧེམཛཱལེན ཚནྣཾ;

པརིནིབྦུཏེ གོཏམེ ཨཔྤམེཡྻེ, པསནྣཙིཏྟཱ ཨཧམཱབྷིརོཔཡིཾ.

༦༦༥.

‘‘ཏཱཧཾ ཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, ཀུསལཾ བུདྡྷཝཎྞིཏཾ;

ཨཔེཏསོཀཱ སུཁིཏཱ, སམྤམོདཱམནཱམཡཱ’’ཏི.

༦༦༤. ཏཏྠ སོཝཎྞཛཱལནྟི སརཱིརཔྤམཱཎེན ཀཏཾ སུཝཎྞམཡཾ ཛཱལཾ. མཎིསོཎྞཙིཏྟིཏནྟི སཱིསཱདིཊྛཱནེསུ སཱིསཱུཔགགཱིཝཱུཔགཱདིཨཱབྷརཎཝསེན ནཱནཱཝིདྷེཧི མཎཱིཧི ཙ སུཝཎྞེན ཙ ཙིཏྟིཏཾ. མུཏྟཱཙིཏནྟི ཨནྟརནྟརཱ ཨཱབདྡྷཱཧི མུཏྟཱཝལཱིཧི ཨཱཙིཏཾ. ཧེམཛཱལེན ཚནྣནྟི ཧེམམཡེན པབྷཱཛཱལེན ཚནྣཾ. ཏཉྷི ནཱནཱཝིདྷེཧི མཎཱིཧི ཙེཝ སུཝཎྞེན ཙ ཙིཏྟིཏཾ མུཏྟཱཝལཱིཧི ཨཱཙིཏམྤི སུཔརིསུདྡྷསྶ རཏྟསུཝཎྞསྶེཝ ཡེབྷུཡྻཏཱཡ དིཝཱཀརཀིརཎསམྥསྶཏོ ཨཏིཝིཡ པབྷསྶརེན ཧེམམཡེན པབྷཱཛཱལེན སཉྪཱདིཏཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཧུཏྭཱ ཀཉྩནཱདཱསཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏི. པརིནིབྦུཏེཏི ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦུཏེ. གོཏམེཏི བྷགཝནྟཾ གོཏྟེན ནིདྡིསཏི. ཨཔྤམེཡྻེཏི གུཎཱནུབྷཱཝཏོ པམིནིཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻེ. པསནྣཙིཏྟཱཏི ཀམྨཕལཝིསཡཱཡ བུདྡྷཱརམྨཎཱཡ ཙ སདྡྷཱཡ པསནྣམཱནསཱ. ཨབྷིརོཔཡིནྟི པཱུཛཱཝསེན སརཱིརེ རོཔེསིཾ པཊིམུཉྩིཾ.

༦༦༥. ཏཱཧནྟི ཏཾ ཨཧཾ. ཀུསལནྟི ཀུཙྪིཏསལནཱདིཨཏྠེན ཀུསལཾ. བུདྡྷཝཎྞིཏནྟི ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ དྭིཔདཱ ཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༥.༡༣༩; ཨ. ནི. ༤.༣༤) སམྨཱསམྦུདྡྷེན པསཏྠཾ. ཨཔེཏསོཀཱཏི སོཀཧེཏཱུནཾ བྷོགབྱསནཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ཨཔགཏསོཀཱ. ཏེན ཙིཏྟདུཀྑཱབྷཱཝམཱཧ. སུཁིཏཱཏི སཉྫཱཏསུཁཱ སུཁཔྤཏྟཱ. ཨེཏེན སརཱིརདུཀྑཱབྷཱཝཾ ཝདཏི. ཙིཏྟདུཀྑཱབྷཱཝེན ཙསྶཱ པམོདཱཔཏྟི, སརཱིརདུཀྑཱབྷཱཝེན ཨརོགཏཱ. ཏེནཱཧ ‘‘སམྤམོདཱམནཱམཡཱ’’ཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡཉྩ ཨཏྠོ ཏདཱ ཨཏྟནཱ དེཝཏཱཡ ཙ ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ སངྒཱིཏིཀཱལེ ཨཱཡསྨཏཱ ནཱརདེན དྷམྨསངྒཱཧཀཱནཾ ཨཱརོཙིཏོ, ཏེ ཙ ཏཾ ཏཐེཝ སངྒཧཾ ཨཱརོཔཡིཾསཱུཏི.

མལླིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཝིསཱལཀྑིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཀཱ ནཱམ ཏྭཾ ཝིསཱལཀྑཱིཏི ཝིསཱལཀྑིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི པརིནིབྦུཏེ རཉྙཱ ཨཛཱཏསཏྟུནཱ ཨཏྟནཱ པཊིལདྡྷཱ བྷགཝཏཱ སརཱིརདྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ རཱཛགཧེ ཐཱུཔེ ཙ མཧེ ཙ ཀཏེ རཱཛགཧཝཱསིནཱི ཨེཀཱ མཱལཱཀཱརདྷཱིཏཱ སུནནྡཱ ནཱམ ཨུཔཱསིཀཱ ཨརིཡསཱཝིཀཱ སོཏཱཔནྣཱ པིཏུཾ གེཧཏོ པེསིཏཾ བཧུཾ མཱལཉྩ གནྡྷཉྩ པེསེཏྭཱ དེཝསིཀཾ ཙེཏིཡེ པཱུཛཾ ཀཱརེསི, ཨུཔོསཐདིཝསེསུ པན སཡམེཝ གནྟྭཱ པཱུཛཾ ཨཀཱསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨཉྙཏརེན རོགེན ཕུཊྛཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ པརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨཐེཀདིཝསཾ སཱ སཀྐེན དེཝཱནམིནྡེན སཧ ཙིཏྟལཏཱཝནཾ པཱཝིསི. ཏཏྠ ཙ ཨཉྙཱསཾ དེཝཏཱནཾ པབྷཱ པུཔྥཱདཱིནཾ པབྷཱཧི པཊིཧཏཱ ཧུཏྭཱ ཝིཙིཏྟཝཎྞཱ ཧོཏི, སུནནྡཱཡ པན པབྷཱ ཏཱཧི ཨནབྷིབྷཱུཏཱ སབྷཱཝེནེཝ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏཱཡ ཀཏསུཙརིཏཾ ཉཱཏུཀཱམོ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༦༦༦.

‘‘ཀཱ ནཱམ ཏྭཾ ཝིསཱལཀྑི, རམྨེ ཙིཏྟལཏཱཝནེ;

སམནྟཱ ཨནུཔརིཡཱསི, ནཱརཱིགཎཔུརཀྑཏཱ.

༦༦༧.

‘‘ཡདཱ དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ, པཝིསནྟི ཨིམཾ ཝནཾ;

སཡོགྒཱ སརཐཱ སབྦེ, ཙིཏྲཱ ཧོནྟི ཨིདྷཱགཏཱ.

༦༦༨.

‘‘ཏུཡ྄ཧཉྩ ཨིདྷ པཏྟཱཡ, ཨུཡྻཱནེ ཝིཙརནྟིཡཱ;

ཀཱཡེ ན དིསྶཏཱི ཙིཏྟཾ, ཀེན རཱུཔཾ ཏཝེདིསཾ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི.

༦༦༦. ཏཏྠ ཀཱ ནཱམ ཏྭནྟི པུརིམཏྟབྷཱཝེ ཀཱ ནཱམ ཀཱིདིསཱི ནཱམ ཏྭཾ, ཡཏྠ ཀཏེན སུཙརིཏེན ཨཡཾ ཏེ ཨཱིདིསཱི ཨཱནུབྷཱཝསམྤཏྟི ཨཧོསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཝིསཱལཀྑཱིཏི ཝིཔུལལོཙནེ.

༦༦༧. ཡདཱཏི ཡསྨིཾ ཀཱལེ. ཨིམཾ ཝནནྟི ཨིམཾ ཙིཏྟལཏཱནཱམཀཾ ཨུཔཝནཾ. ཙིཏྲཱ ཧོནྟཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཙིཏྟལཏཱཝནེ ཝིཙིཏྟཔབྷཱསཾསགྒེན ཨཏྟནོ སརཱིརཝཏྠཱལངྐཱརཱདཱིནཾ པཀཏིཨོབྷཱསཏོཔི ཝིསིཊྛབྷཱཝཔྤཏྟིཡཱ ཝིཙིཏྲཱཀཱརཱ ཧོནྟི. ཨིདྷཱགཏཱཏི ཨིདྷ ཨཱགཏཱ སམྤཏྟཱ, ཨིདྷ ཝཱ ཨཱགམནཧེཏུ.

༦༦༨. ཨིདྷ པཏྟཱཡཱཏི ཨིམཾ ཋཱནཾ སམྤཏྟཱཡ ཨུཔགཏཱཡ. ཀེན རཱུཔཾ ཏཝེདིསནྟི ཀེན ཀཱརཎེན ཏཝ རཱུཔཾ སརཱིརཾ ཨེདིསཾ ཨེཝརཱུཔཾ, ཙིཏྟལཏཱཝནསྶ པབྷཾ ཨབྷིབྷཝནྟཾ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨེཝཾ སཀྐེན པུཊྛཱ སཱ དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༦༦༩.

‘‘ཡེན ཀམྨེན དེཝིནྡ, རཱུཔཾ མཡ྄ཧཾ གཏཱི ཙ མེ;

ཨིདྡྷི ཙ ཨཱནུབྷཱཝོ ཙ, ཏཾ སུཎོཧི པུརིནྡད.

༦༧༠.

‘‘ཨཧཾ རཱཛགཧེ རམྨེ, སུནནྡཱ ནཱམུཔཱསིཀཱ;

སདྡྷཱ སཱིལེན སམྤནྣཱ, སཾཝིབྷཱགརཏཱ སདཱ.

༦༧༡.

‘‘ཨཙྪཱདནཉྩ བྷཏྟཉྩ, སེནཱསནཾ པདཱིཔིཡཾ;

ཨདཱསིཾ ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.

༦༧༢.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ.

༦༧༣.

‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཾ, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ;

སཉྙམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, ཝིམཱནཾ ཨཱཝསཱམཧཾ.

༦༧༤.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏཱ, མུསཱཝཱདཱ ཙ སཉྙཏཱ;

ཐེཡྻཱ ཙ ཨཏིཙཱརཱ ཙ, མཛྫཔཱནཱ ཙ ཨཱརཀཱ.

༦༧༥.

‘‘པཉྩསིཀྑཱཔདེ རཏཱ, ཨརིཡསཙྩཱན ཀོཝིདཱ;

ཨུཔཱསིཀཱ ཙཀྑུམཏོ, གོཏམསྶ ཡསསྶིནོ.

༦༧༦.

‘‘ཏསྶཱ མེ ཉཱཏིཀུལཱ དཱསཱི, སདཱ མཱལཱབྷིཧཱརཏི;

ཏཱཧཾ བྷགཝཏོ ཐཱུཔེ, སབྦམེཝཱབྷིརོཔཡིཾ.

༦༧༧.

‘‘ཨུཔོསཐེ ཙཧཾ གནྟྭཱ, མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ;

ཐཱུཔསྨིཾ ཨབྷིརོཔེསིཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༦༧༨.

‘‘ཏེན ཀམྨེན དེཝིནྡ, རཱུཔཾ མཡ྄ཧཾ གཏཱི ཙ མེ;

ཨིདྡྷི ཙ ཨཱནུབྷཱཝོ ཙ, ཡཾ མཱལཾ ཨབྷིརོཔཡིཾ.

༦༧༩.

‘‘ཡཉྩ སཱིལཝཏཱི ཨཱསིཾ, ན ཏཾ ཏཱཝ ཝིཔཙྩཏི;

ཨཱསཱ ཙ པན མེ དེཝིནྡ, སཀདཱགཱམིནཱི སིཡ’’ནྟི.

༦༦༩. ཏཏྠ གཏཱིཏི ཨཡཾ དེཝགཏི, ནིབྦཏྟི ཝཱ. ཨིདྡྷཱིཏི ཨཡཾ དེཝིདྡྷི, ཨདྷིཔྤཱཡསམིཛ྄ཛྷནཾ ཝཱ. ཨཱནུབྷཱཝོཏི པབྷཱཝོ. པུརིནྡདཱཏི སཀྐཾ ཨཱལཔཏི. སོ ཧི པུརེ དཱནཾ ཨདཱསཱིཏི ‘‘པུརིནྡདོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

༦༧༦. ཉཱཏིཀུལཱཏི པིཏུ གེཧཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. སདཱ མཱལཱབྷིཧཱརཏཱིཏི སདཱ སབྦཀཱལཾ དིཝསེ དིཝསེ ཉཱཏིཀུལཏོ དཱསིཡཱ པུཔྥཾ མཡ྄ཧཾ ཨབྷིཧརཱིཡཏི. སབྦམེཝཱབྷིརོཔཡིནྟི མཡ྄ཧཾ པིལ༹ནྡྷནཏྠཱཡ པིཏུགེཧཏོ ཨཱཧཊཾ མཱལཾ ཨཉྙཉྩ གནྡྷཱདིཾ སབྦམེཝ ཨཏྟནཱ ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཐཱུཔེ པཱུཛནཝསེན ཨབྷིརོཔཡིཾ པཱུཛཾ ཀཱརེསིཾ.

༦༧༧-༨. ཨུཔོསཐེ ཙཧཾ གནྟྭཱཏི ཨུཔོསཐདིཝསེ ཨཧམེཝ ཐཱུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ. ཡཾ མཱལཾ ཨབྷིརོཔཡིནྟི ཡཾ ཏདཱ བྷགཝཏོ ཐཱུཔེ མཱལཱགནྡྷཱབྷིརོཔནཾ ཀཏཾ, ཏེན ཀམྨེནཱཏི ཡོཛནཱ.

༦༧༩. ན ཏཾ ཏཱཝ ཝིཔཙྩཏཱིཏི ཡཾ སཱིལཝཏཱི ཨཱསིཾ, ཏཾ སཱིལརཀྑཎཾ ཏཾ རཀྑིཏཾ སཱིལཾ པཱུཛཱམཡཔུཉྙསྶ བལཝབྷཱཝེན ཨལདྡྷོཀཱསཾ ན ཏཱཝ ཝིཔཙྩཏི, ན ཝིཔཙྩིཏུཾ ཨཱརདྡྷཾ, ཨཔརསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཏསྶ ཝིཔཱཀོཏི ཨཏྠོ. ཨཱསཱ ཙ པན མེ དེཝིནྡ, སཀདཱགཱམིནཱི སིཡནྟི ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ སཀདཱགཱམིནཱི བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཱ ཙ མེ དེཝིནྡ, ཨརིཡདྷམྨཝིསཡཱཝ, ན བྷཝཝིསེསཝིསཡཱ. སཱ པན སཔྤིམཎྜཾ ཨིཙྪཏོ དདྷིཏོ པཙིཏཾ ཝིཡ ཨནིཔྥཱདིནཱིཏི དསྶེཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨིམཾ པན ཨཏྠཾ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཨཏྟནཱ ཙ ཏཱཡ དེཝདྷཱིཏཱཡ ཙ ཝུཏྟནིཡཱམེནེཝ ཨཱཡསྨཏོ ཝངྒཱིསཏྠེརསྶ ཨཱརོཙེསི. ཨཱཡསྨཱ ཝངྒཱིསོ སངྒཱིཏིཀཱལེ དྷམྨསངྒཱཧཀཱནཾ མཧཱཐེརཱནཾ ཨཱརོཙེསི, ཏེ ཙ ཏཾ ཏཐེཝ སངྒཱིཏིཾ ཨཱརོཔཡིཾསཱུཏི.

ཝིསཱལཀྑིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. པཱརིཙྪཏྟཀཝིམཱནཝཎྞནཱ

པཱརིཙྪཏྟཀེ ཀོཝིལཱ༹རེཏི པཱརིཙྪཏྟཀཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ, ཨཏྟནོ གེཧདྭཱརེ མཧནྟཾ མཎྜཔཾ སཛྫེཏྭཱ སཱཎིཔཱཀཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ དྷཛཔཊཱཀཱདཡོ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ནཱནཱཝིརཱགཝཎྞཱནི ཝཏྠཱནི གནྡྷདཱམམཱལཱདཱམཱནི ཙ ཨོལམྦེཏྭཱ སིཏྟསམྨཊྛེ པདེསེ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ བྷགཝཏོ ཀཱལཾ ཨཱརོཙེསི. ཨཐ བྷགཝཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ མཎྜཔཾ པཝིསིཏྭཱ སཧསྶརཾསཱི ཝིཡ ཨཎྞཝཀུཙྪིཾ ཨོབྷཱསཡམཱནོ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨུཔཱསཀོ གནྡྷཔུཔྥདྷཱུམདཱིཔེཧི བྷགཝནྟཾ པཱུཛེསི.

ཏེན ཙ སམཡེན ཨཉྙཏརཱ ཀཊྛཧཱརིཀཱ ཨིཏྠཱི ཨནྡྷཝནེ སུཔུཔྥིཏཾ ཨསོཀརུཀྑཾ དིསྭཱ སཔལླཝངྐུརཱནི པིཎྜཱིཀཏཱནི བཧཱུནི ཨསོཀཔུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཱི, བྷགཝནྟཾ ཏཏྠ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཨཱསནསྶ སམནྟཏོ ཏེཧི པུཔྥེཧི པུཔྥསནྠརཾ སནྠརནྟཱི, བྷགཝཏོ པཱུཛཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ནམསྶམཱནཱ ཨགམཱསི. སཱ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི, ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ ཡེབྷུཡྻེན ནནྡནཝནེ ནཙྩནྟཱི གཱཡནྟཱི པཱརིཙྪཏྟཀམཱལཱ གནྠེནྟཱི པམོདམཱནཱ ཀཱིལ༹ནྟཱི སུཁཾ ཨནུབྷཝཏི. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ གནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ ཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༦༨༠.

‘‘པཱརིཙྪཏྟཀེ ཀོཝིལཱ༹རེ, རམཎཱིཡེ མནོརམེ;

དིབྦམཱལཾ གནྠམཱནཱ, གཱཡནྟཱི སམྤམོདསི.

༦༨༡.

‘‘ཏསྶཱ ཏེ ནཙྩམཱནཱཡ, ཨངྒམངྒེཧི སབྦསོ;

དིབྦཱ སདྡཱ ནིཙྪརནྟི, སཝནཱིཡཱ མནོརམཱ.

༦༨༢.

‘‘ཏསྶཱ ཏེ ནཙྩམཱནཱཡ, ཨངྒམངྒེཧི སབྦསོ;

དིབྦཱ གནྡྷཱ པཝཱཡནྟི, སུཙིགནྡྷཱ མནོརམཱ.

༦༨༣.

‘‘ཝིཝཏྟམཱནཱ ཀཱཡེན, ཡཱ ཝེཎཱིསུ པིལ༹ནྡྷནཱ;

ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ.

༦༨༤.

‘‘ཝཊཾསཀཱ ཝཱཏདྷུཏཱ, ཝཱཏེན སམྤཀམྤིཏཱ;

ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ.

༦༨༥.

‘‘ཡཱཔི ཏེ སིརསྨིཾ མཱལཱ, སུཙིགནྡྷཱ མནོརམཱ;

ཝཱཏི གནྡྷོ དིསཱ སབྦཱ, རུཀྑོ མཉྫཱུསཀོ ཡཐཱ.

༦༨༦.

‘‘གྷཱཡསེ ཏཾ སུཙིགནྡྷཾ, རཱུཔཾ པསྶསི ཨམཱནུསཾ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི.

༦༨༠. ཏཏྠ པཱརིཙྪཏྟཀེ ཀོཝིལཱ༹རེཏི པཱརིཙྪཏྟཀནཱམཀེ ཀོཝིལཱ༹རཔུཔྥེ ཨཱདཱཡ དིབྦམཱལཾ གནྠམཱནཱཏི ཡོཛནཱ. ཡཉྷི ལོཀིཡཱ ‘‘པཱརིཛཱཏ’’ནྟི ཝདནྟི, ཏཾ མཱགདྷབྷཱསཱཡ ‘‘པཱརིཙྪཏྟཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. ཀོཝིལཱ༹རོཏི ཙ ཀོཝིལཱ༹རཛཱཏིཀོ, སོ ཙ མནུསྶལོཀེཔི དེཝལོཀེཔི ཀོཝིལཱ༹རོ, ཏསྶཱཔི ཛཱཏཱིཏི ཝདནྟི.

༦༨༡. ཏསྶཱ པན དེཝཏཱཡ ནཙྩནཀཱལེ ཨངྒབྷཱརཝསེན སརཱིརཏོ ཙ པིལ༹ནྡྷནཏོ ཙ ཨཏིཝིཡ མདྷུརོ སདྡོ ནིཙྪརཏི, གནྡྷོ སདཱ སབྦཱ དིསཱཔི ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཏསྶཱ ཏེ ནཙྩམཱནཱཡཱ’’ཏིཨཱདི. ཏཏྠ སཝནཱིཡཱཏི སོཏུཾ ཡུཏྟཱ, སཝནསྶ ཝཱ ཧིཏཱ, ཀཎྞསུཁཱཏི ཨཏྠོ.

༦༨༣. ཝིཝཏྟམཱནཱ ཀཱཡེནཱཏི ཏཝ ཀཱཡེན སརཱིརེན པརིཝཏྟམཱནེན, ཨིཏྠམྦྷཱུཏལཀྑཎེ ཙེཏཾ ཀརཎཝཙནཾ. ཡཱ ཝེཎཱིསུ པིལ༹ནྡྷནཱཏི ཡཱནི ཏེ ཀེསཝེཎཱིསུ པིལ༹ནྡྷནཱནི, ཝིབྷཏྟིལོཔོ ཙེཏྠ དཊྛབྦོ, ལིངྒཝིཔལླཱསོ ཝཱ.

༦༨༤. ཝཊཾསཀཱཏི རཏནམཡཱ ཀཎྞིཀཱ ཝཊཾསཀཱཏི ཨཏྠོ. ཝཱཏདྷུཏཱཏི མནྡེན མཱལུཏེན དྷཱུཔཡམཱནཱ. ཝཱཏེན སམྤཀམྤིཏཱཏི ཝཱཏེན སམནྟཏོ ཝིསེསཏོ ཀམྤིཏཱ ཙལིཏཱ. ཨཐ ཝཱ ཝཊཾསཀཱ ཝཱཏདྷུཏཱ, ཝཱཏེན སམྤཀམྤིཏཱཏི ཨཝཱཏེརིཏཱཔི ཝཱཏེརིཏཱཔི ཡེ ཏེ ཝཊཾསཀཱ ཀམྤིཏཱ, ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོཏི ཨཏྠཡོཛནཱ.

༦༨༥. ཝཱཏི གནྡྷོ དིསཱ སབྦཱཏི ཏསྶཱ ཏེ སིརསྨིཾ དིབྦམཱལཱཡ གནྡྷོ ཝཱཡཏི སབྦཱ དིསཱ. ཡཐཱ ཀིཾ? རུཀྑོ མཉྫཱུསཀོ ཡཐཱཏི, ཡཐཱ ནཱམ མཉྫཱུསཀོ རུཀྑོ སུཔུཔྥིཏོ ཨཏྟནོ གནྡྷེན བཧཱུནི ཡོཛནཱནི ཕརམཱནོ སབྦཱ དིསཱ ཝཱཡཏི, ཨེཝཾ ཏཝ སིརསྨིཾ པིལ༹ནྡྷནམཱལཱཡ གནྡྷོཏི ཨཏྠོ. སོ ཀིར རུཀྑོ གནྡྷམཱདནེ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཨུཔོསཐཀརཎམཎྜལམཱལ༹ཀམཛ྄ཛྷེ ཏིཊྛཏི. ཡཏྟཀཱནི དེཝལོཀེ ཙ མནུསྶལོཀེ ཙ སུརབྷིཀུསུམཱནི, ཏཱནི ཏསྶ སཱཁགྒེསུ ནིབྦཏྟནྟི. ཏེན སོ ཨཏིཝིཡ སུགནྡྷོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ པིལ༹ནྡྷནམཱལཱཡ གནྡྷོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘རུཀྑོ མཉྫཱུསཀོ ཡཐཱ’’ཏི.

༦༨༦. ཡདིཔི ཏསྶ སགྒསྶ ཚཕསྶཱཡཏནིཀབྷཱཝཏོ སབྦཱནིཔི ཏཏྠ ཨཱརམྨཎཱནི པིཡརཱུཔཱནིཡེཝ, གནྡྷརཱུཔཱནཾ པན སཝིསེསཱནཾ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ ལཱབྷིབྷཱཝཏོ ‘‘གྷཱཡསེ ཏཾ སུཙིགནྡྷཾ, རཱུཔཾ པསྶསི ཨམཱནུས’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

ཨཐ དེཝཏཱ དྭཱིཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༦༨༧.

‘‘པབྷསྶརཾ ཨཙྩིམནྟཾ, ཝཎྞགནྡྷེན སཾཡུཏཾ;

ཨསོཀཔུཔྥམཱལཱཧཾ, བུདྡྷསྶ ཨུཔནཱམཡིཾ.

༦༨༨.

‘‘ཏཱཧཾ ཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, ཀུསལཾ བུདྡྷཝཎྞིཏཾ;

ཨཔེཏསོཀཱ སུཁིཏཱ, སམྤམོདཱམནཱམཡཱ’’ཏི.

༦༨༧. ཏཏྠ སུདྷོཏཔཝཱལ༹སངྒྷཱཏསནྣིབྷསྶ ཀིཉྫཀྑཀེསརསམུདཱཡེན བྷཱཎུརཾསིཛཱལསྶ ཝིཡ ཨསོཀཔུཔྥུཏྟམསྶ ཏདཱ ཨུཔཊྛིཏཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘པབྷསྶརཾ ཨཙྩིམནྟ’’ནྟི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ ཨཏྟནོ སུཙརིཏཀམྨེ ཀཐིཏེ སཔརིཝཱརཱཡ ཏསྶཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཏཏོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཀཐེསི. བྷགཝཱ ཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟམཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེསི, སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

པཱརིཙྪཏྟཀཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིཏི པརམཏྠདཱིཔནིཡཱ ཁུདྡཀ-ཨཊྛཀཐཱཡ ཝིམཱནཝཏྠུསྨིཾ

དསཝཏྠུཔཊིམཎྜིཏསྶ ཏཏིཡསྶ པཱརིཙྪཏྟཀཝགྒསྶ

ཨཏྠཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. མཉྫིཊྛཀཝགྒོ

༡. མཉྫིཊྛཀཝིམཱནཝཎྞནཱ

མཉྫིཊྛཀཝགྒེ མཉྫིཊྛཀེ ཝིམཱནསྨིནྟི མཉྫིཊྛཀཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏཏྠ ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ བྷགཝནྟཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཨནནྟརཝིམཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ མཎྜཔཾ སཛྫེཏྭཱ ཏཏྠ ནིསིནྣཾ སཏྠཱརཾ པཱུཛེཏྭཱ དཱནཾ དེཏི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨཉྙཏརཱ ཀུལདཱསཱི ཨནྡྷཝནེ སུཔུཔྥིཏཾ སཱལརུཀྑཾ དིསྭཱ ཏཏྠ པུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ ཧཱིརེཧི ཨཱཝུཎིཏྭཱ ཝཊཾསཀེ ཀཏྭཱ པུན བཧཱུནི མུཏྟཔུཔྥཱནི ཨགྒཔུཔྥཱནི ཙ གཧེཏྭཱ ནགརཾ པཝིཊྛཱ. ཏསྨིཾ མཎྜཔེ ཡུགནྡྷརཔབྦཏཀུཙྪིཾ ཨོབྷཱསཡམཱནཾ བཱལསཱུརིཡཾ ཝིཡ ཚབྦཎྞབུདྡྷརཾསིཡོ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ནིསིནྣཾ, བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཏེཧི པུཔྥེཧི པཱུཛེནྟཱི ཝཊཾསཀཱནི ཨཱསནསྶ སམནྟཏོ ཋཔེཏྭཱ ཨིཏརཱནི ཙ པུཔྥཱནི ཨོཀིརིཏྭཱ སཀྐཙྩཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨགམཱསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི, ཏཏྠ ཏསྶཱ རཏྟཕལིཀམཡཾ ཝིམཱནཾ, ཏསྶ ཙ པུརཏོ སུཝཎྞཝཱལུཀཱསནྠཏབྷཱུམིབྷཱགཾ མཧནྟཾ སཱལཝནཾ པཱཏུརཧོསི. སཱ ཡདཱ ཝིམཱནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱལཝནཾ པཝིསཏི, ཏདཱ སཱལསཱཁཱ ཨོནམིཏྭཱ ཏསྶཱ ཨུཔརི ཀུསུམཱནི ཨོཀིརནྟི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན ཨུཔགནྟྭཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི –

༦༨༩.

‘‘མཉྫིཊྛཀེ ཝིམཱནསྨིཾ, སོཎྞཝཱལུཀསནྠཏེ;

པཉྩངྒིཀེན ཏཱུརིཡེན, རམསི སུཔྤཝཱདིཏེ.

༦༩༠.

‘‘ཏམྷཱ ཝིམཱནཱ ཨོརུཡ྄ཧ, ནིམྨིཏཱ རཏནཱམཡཱ;

ཨོགཱཧསི སཱལཝནཾ, པུཔྥིཏཾ སབྦཀཱལིཀཾ.

༦༩༡.

‘‘ཡསྶ ཡསྶེཝ སཱལསྶ, མཱུལེ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

སོ སོ མུཉྩཏི པུཔྥཱནི, ཨོནམིཏྭཱ དུམུཏྟམོ.

༦༩༢.

‘‘ཝཱཏེརིཏཾ སཱལཝནཾ, ཨཱདྷུཏཾ དིཛསེཝིཏཾ;

ཝཱཏི གནྡྷོ དིསཱ སབྦཱ, རུཀྑོ མཉྫཱུསཀོ ཡཐཱ.

༦༩༣.

‘‘གྷཱཡསེ ཏཾ སུཙིགནྡྷཾ, རཱུཔཾ པསྶསི ཨམཱནུསཾ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི.

༦༨༩. ཏཏྠ མཉྫིཊྛཀེ ཝིམཱནསྨིནྟི རཏྟཕལིཀམཡེ ཝིམཱནེ. སིནྡུཝཱརཀཎཝཱིརམཀུལསདིསཝཎྞཉྷི ‘‘མཉྫིཊྛཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. སོཎྞཝཱལུཀསནྠཏེཏི སམནྟཏོ ཝིཔྤཀིཎྞཱཧི སུཝཎྞཝཱལུཀཱཧི སནྠཏབྷཱུམིབྷཱགེ. རམསི སུཔྤཝཱདིཏེཏི སུཊྛུ པཝཱདིཏེན པཉྩངྒིཀེན ཏཱུརིཡེན ཨབྷིརམསི.

༦༩༠. ནིམིཏྟཱ རཏནཱམཡཱཏི ཏཝ སུཙརིཏསིཔྤིནཱ ཨབྷིནིམྨིཏཱ རཏནམཡཱ ཝིམཱནཱ. ཨོགཱཧསཱིཏི པཝིསསི. སབྦཀཱལིཀནྟི སབྦཀཱལེ སུཁཾ སབྦཨུཏུསཔྤཱཡཾ, སབྦཀཱལེ པུཔྥནཀཾ ཝཱ.

༦༩༢. ཝཱཏེརིཏནྟི ཡཐཱ པུཔྥཱནི ཨོཀིརནྟི, ཨེཝཾ ཝཱཏེན ཨཱིརིཏཾ ཙལིཏཾ. ཨཱདྷུཏནྟི མནྡེན མཱལུཏེན སཎིཀསཎིཀཾ ཝིདྷཱུཔཡམཱནཾ. དིཛསེཝིཏནྟི མཡཱུརཀོཀིལཱདིསཀུཎསངྒྷེཧི ཨུཔསེཝིཏཾ.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཊྛཱ སཱ དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༦༩༤.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, དཱསཱི ཨཡིརཀུལེ ཨཧུཾ;

བུདྡྷཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱན, སཱལཔུཔྥེཧི ཨོཀིརིཾ.

༦༩༥.

‘‘ཝཊཾསཀཉྩ སུཀཏཾ, སཱལཔུཔྥམཡཾ ཨཧཾ;

བུདྡྷསྶ ཨུཔནཱམེསིཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༦༩༦.

‘‘ཏཱཧཾ ཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, ཀུསལཾ བུདྡྷཝཎྞིཏཾ;

ཨཔེཏསོཀཱ སུཁིཏཱ, སམྤམོདཱམནཱམཡཱ’’ཏི.

༦༩༤-༥. ཏཏྠ ཨཡིརཀུལེཏི ཨཡྻཀུལེ, སཱམིཀགེཧེཏི ཨཏྠོ. ཨཧུནྟི ཨཧོསིཾ. ཨོཀིརིནྟི པུཔྥེཧི ཝིཔྤཀིརིཾ. ཨུཔནཱམེསིནྟི པཱུཛཱཝསེན ཨུཔནཱམེསིཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ སཔརིཝཱརཱཡ ཏསྶཱ དེཝཏཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཏམཏྠཾ ནིཝེདེསི. བྷགཝཱ ཏཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟམཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

མཉྫིཊྛཀཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. པབྷསྶརཝིམཱནཝཎྞནཱ

པབྷསྶརཝརཝཎྞནིབྷེཏི པབྷསྶརཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི. ཏེན ཙ སམཡེན རཱཛགཧེ ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརེ ཨབྷིཔྤསནྣོ ཧོཏི. ཏསྶེཀཱ དྷཱིཏཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ, སཱཔི ཐེརེ གརུཙིཏྟཱིཀཱརབཧུལཱ ཧོཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཏཾ ཀུལཾ ཨུཔསངྐམི. སཱ ཐེརཾ དིསྭཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཐེརེ ཏཏྠ ནིསིནྣེ སུམནམཱལཱཡ པཱུཛེཏྭཱ མདྷུརཾ གུལ༹ཕཱཎིཏཾ ཐེརསྶ པཏྟེ ཨཱཀིརི, ཐེརོ ཨནུམོདིཏུཀཱམོ ནིསཱིདི. སཱ གྷརཱཝཱསསྶ བཧུཀིཙྩཏཱཡ ཨནོཀཱསཏཾ པཝེདེཏྭཱ ‘‘ཨཉྙསྨིཾ དིཝསེ དྷམྨཾ སོསྶཱམཱི’’ཏི ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི. ཏདཧེཝ ཙ སཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༦༩༧.

‘‘པབྷསྶརཝརཝཎྞནིབྷེ, སུརཏྟཝཏྠཝསནེ;

མཧིདྡྷིཀེ ཙནྡནརུཙིརགཏྟེ,

ཀཱ ཏྭཾ སུབྷེ དེཝཏེ ཝནྡསེ མམཾ.

༦༩༨.

‘‘པལླངྐོ ཙ ཏེ མཧགྒྷོ, ནཱནཱརཏནཙིཏྟིཏོ རུཙིརོ;

ཡཏྠ ཏྭཾ ནིསིནྣཱ ཝིརོཙསི, དེཝརཱཛཱརིཝ ནནྡནེ ཝནེ.

༦༩༩.

‘‘ཀིཾ ཏྭཾ པུརེ སུཙརིཏམཱཙརཱི བྷདྡེ, ཀིསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཾ;

ཨནུབྷོསི དེཝལོཀསྨིཾ, དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ;

ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི.

༦༩༧. ཏཏྠ པབྷསྶརཝརཝཎྞནིབྷེཏི ནིབྷཱཏི དིབྦཏཱིཏི ནིབྷཱ, ཝཎྞོཝ ནིབྷཱ ཝཎྞནིབྷཱ, ཨཏིཝིཡ ཨོབྷཱསནཏོ པབྷསྶརཱ ཚཝིདོསཱབྷཱཝེན ཝརཱ ཨུཏྟམཱ ཝཎྞནིབྷཱ ཨེཏིསྶཱཏི པབྷསྶརཝརཝཎྞནིབྷཱ. ཨཱམནྟནཝསེན ‘‘པབྷསྶརཝརཝཎྞནིབྷེ’’ཏི ཝུཏྟཾ. སུརཏྟཝཏྠཝསནེཏི སུཊྛུ རཏྟཝཏྠནིཝཏྠེ. ཙནྡནརུཙིརགཏྟེཏི ཙནྡནཱནུལིཏྟཾ ཝིཡ རུཙིརགཏྟེ, གོསཱིཏཙནྡནེན བཧལཏརཱནུལིཏྟཾ ཝིཡ སུརཏྟམནུཉྙསརཱིརཱཝཡཝེཏི ཨཏྠོ, ཙནྡནཱནུལེཔེན ཝཱ རུཙིརགཏྟེ.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཊྛཱ དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༧༠༠.

‘‘པིཎྜཱཡ ཏེ ཙརནྟསྶ, མཱལཾ ཕཱཎིཏཉྩ ཨདདཾ བྷནྟེ;

ཏསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཝིཔཱཀཾ, ཨནུབྷོམི དེཝལོཀསྨིཾ.

༧༠༡.

‘‘ཧོཏི ཙ མེ ཨནུཏཱཔོ, ཨཔརདྡྷཾ དུཀྑིཏཉྩ མེ བྷནྟེ;

སཱཧཾ དྷམྨཾ ནཱསྶོསིཾ, སུདེསིཏཾ དྷམྨརཱཛེན.

༧༠༢.

‘‘ཏཾ ཏཾ ཝདཱམི བྷདྡནྟེ, ཡསྶ མེ ཨནུཀམྤིཡོ ཀོཙི;

དྷམྨེསུ ཏཾ སམཱདཔེཐ, སུདེསིཏཾ དྷམྨརཱཛེན.

༧༠༣.

‘‘ཡེསཾ ཨཏྠི སདྡྷཱ བུདྡྷེ, དྷམྨེ ཙ སངྒྷརཏནེ;

ཏེ མཾ ཨཏིཝིརོཙནྟི, ཨཱཡུནཱ ཡསསཱ སིརིཡཱ.

༧༠༤.

‘‘པཏཱཔེན ཝཎྞེན ཨུཏྟརིཏརཱ, ཨཉྙེ མཧིདྡྷིཀཏརཱ མཡཱ དེཝཱ’’ཏི.

༧༠༠. ཏཏྠ མཱལནྟི སུམནཔུཔྥཾ. ཕཱཎིཏནྟི ཨུཙྪུརསཾ གཧེཏྭཱ ཀཏཕཱཎིཏཾ.

༧༠༡. ཨནུཏཱཔོཏི ཝིཔྤཊིསཱརོ. ཏསྶ ཀཱརཎམཱཧ ‘‘ཨཔརདྡྷཾ དུཀྑཏཉྩ མེ བྷནྟེ’’ཏི. ཨིདཱནི ཏཾ སརཱུཔཏོ དསྶེཏི ‘‘སཱཧཾ དྷམྨཾ ནཱསྶོསི’’ནྟི, སཱ ཨཧཾ ཏདཱ ཏཝ དེསེཏུཀཱམསྶ དྷམྨཾ ན སུཎིཾ. ཀཱིདིསཾ? སུདེསིཏཾ དྷམྨརཱཛེནཱཏི, སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨཱདིཀལྱཱཎཱདིཏཱཡ ཨེཀནྟནིཡྻཱནིཀཏཱཡ ཙ སྭཱཁཱཏནྟི ཨཏྠོ.

༧༠༢. ཏནྟི ཏསྨཱ དྷམྨརཱཛེན སུདེསིཏཏྟཱ ཨསཝནསྶ ཙ མཱདིསཱནཾ ཨནུཏཱཔཧེཏུབྷཱཝཏོ. ཏནྟི ཏུཝཾ, ཏུཡ྄ཧནྟི ཨཏྠོ. ཡསྶཱཏི ཡོ ཨསྶ. ཨནུཀམྤིཡོཏི ཨནུཀམྤིཏབྦོ. ཀོཙཱིཏི ཡོ ཀོཙི. དྷམྨེསཱུཏི སཱིལཱདིདྷམྨེསུ. ‘‘དྷམྨེ ཧཱི’’ཏི ཝཱ པཱཋོ, སཱསནདྷམྨེཏི ཨཏྠོ. ཧཱིཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཝཙནཝིཔལླཱསོ ཝཱ. ཏནྟི ཨནུཀམྤིཏབྦཔུགྒལཾ. སུདེསིཏནྟི སུཊྛུ དེསིཏཾ.

༧༠༣-༤. ཏེ མཾ ཨཏིཝིརོཙནྟཱིཏི ཏེ རཏནཏྟཡེ པསནྣཱ དེཝཔུཏྟཱ མཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཝིརོཙནྟི. པཏཱཔེནཱཏི ཏེཛསཱ ཨཱནུབྷཱཝེན. ཨཉྙེཏི ཡེ ཨཉྙེ. མཡཱཏི ནིསྶཀྐེ ཀརཎཝཙནཾ. ཝཎྞེན ཨུཏྟརིཏརཱ མཧིདྡྷིཀཏརཱ ཙ དེཝཱ, ཏེ རཏནཏྟཡེ ཨབྷིཔྤསནྣཱཡེཝཱཏི དསྶེཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

པབྷསྶརཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨལངྐཏཱ མཎིཀཉྩནཱཙིཏནྟི ནཱགཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརཏི ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ. ཏེན སམཡེན བཱརཱཎསིཝཱསིནཱི ཨེཀཱ ཨུཔཱསིཀཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཱ བྷགཝནྟཾ ཨུདྡིསྶ ཝཏྠཡུགཾ ཝཱཡཱཔེཏྭཱ སུཔརིདྷོཏཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘པཊིགྒཎྷཱཏུ, བྷནྟེ བྷགཝཱ, ཨིམཾ ཝཏྠཡུགཾ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡ ཡཾ མམ ཨསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི. བྷགཝཱ ཏཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཏསྶཱ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི, སཱ དེསནཱཝསཱནེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ གེཧཾ ཨགམཱསི. སཱ ན ཙིརསྶེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤནྣཱ སཀྐསྶ དེཝརཱཛསྶ པིཡཱ ཨཧོསི ཝལླབྷཱ ཡསུཏྟརཱ ནཱམ ནཱམེན. ཏསྶཱ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ཧེམཛཱལསཉྪནྣོ ཀུཉྫརཝརོ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ ཙ ཁནྡྷེ མཎིམཡོ མཎྜཔོ, མཛ྄ཛྷེ སུཔཉྙཏྟརཏནཔལླངྐོ ནིབྦཏྟི, དྭཱིསུ དནྟེསུ ཙསྶ ཀམལཀུཝལཡུཛྫལཱ རམཎཱིཡཱ དྭེ པོཀྑརཎིཡོ པཱཏུརཧེསུཾ. ཏཏྠ པདུམཀཎྞིཀཱསུ ཋིཏཱ དེཝདྷཱིཏཱ པགྒཧིཏཔཉྩངྒིཀཏཱུརིཡཱ ནཙྩནྟི ཙེཝ གཱཡནྟི ཙ.

སཏྠཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཡཐཱབྷིརནྟཾ ཝིཧརིཏྭཱ ཡེན སཱཝཏྠི ཏེན ཙཱརིཀཾ པཀྐཱམི. ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཏཏྲ སུདཾ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཨཐ སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟནཱ ཨནུབྷུཡྻམཱནཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏསྶཱ ཀཱརཎཾ ཨུཔདྷཱརེནྟཱི ‘‘སཏྠུ ཝཏྠཡུགདཱནཀཱརཎ’’ནྟི ཉཏྭཱ སཉྫཱཏསོམནསྶཱ བྷགཝཏི པསཱདབཧུམཱནཱ ཝནྡིཏུཀཱམཱ ཨབྷིཀྐནྟཱཡ རཏྟིཡཱ ཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏཱ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ཏཏོ ཨོཏརིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ ཝངྒཱིསོ བྷགཝཏོ ཨནུཉྙཱཡ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༧༠༥.

‘‘ཨལངྐཏཱ མཎིཀཉྩནཱཙིཏཾ, སོཝཎྞཛཱལཙིཏཾ མཧནྟཾ;

ཨབྷིརུཡ྄ཧ གཛཝརཾ སུཀཔྤིཏཾ, ཨིདྷཱགམཱ ཝེཧཱཡསཾ ཨནྟལིཀྑེ.

༧༠༦.

‘‘ནཱགསྶ དནྟེསུ དུཝེསུ ནིམྨིཏཱ, ཨཙྪོདཀཱ པདུམིནིཡོ སུཕུལླཱ;

པདུམེསུ ཙ ཏཱུརིཡགཎཱ པབྷིཛྫརེ, ཨིམཱ ཙ ནཙྩནྟི མནོཧརཱཡོ.

༧༠༧.

‘‘དེཝིདྡྷིཔཏྟཱསི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༧༠༥. ཏཏྠ ཨལངྐཏཱཏི སབྦཱབྷརཎཝིབྷཱུསིཏཱ. མཎིཀཉྩནཱཙིཏནྟི ཏེཧི དིབྦམཱནེཧི མཎིསུཝཎྞེཧི ཨཱཙིཏཾ. སོཝཎྞཛཱལཙིཏནྟི ཧེམཛཱལསཉྪནྣཾ. མཧནྟནྟི ཝིཔུལཾ. སུཀཔྤིཏནྟི གམནསནྣཱཧཝསེན སུཊྛུ སནྣདྡྷཾ. ཝེཧཱཡསནྟི ཝེཧཱཡསབྷཱུཏེ ཧཏྠིཔིཊྛེ. ཨནྟལིཀྑེཏི ཨཱཀཱསེ, ‘‘ཨལངྐཏམཎིཀཉྩནཱཙིཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – དེཝཏེ, ཏྭཾ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐཏཱ ཨལངྐཏམཎིཀཉྩནཱཙིཏཾ, ཨཏིཝིཡ དིབྦམཱནེཧི མཎཱིཧི ཀཉྩནེཧི ཙ ཨལངྐརཎཝསེན ཁཙིཏཾ, ཧེམཛཱལེཧི ཀུམྦྷཱལངྐཱརཱདིབྷེདེཧི ཧཏྠཱལངྐཱརེཧི ཙིཏཾ ཨཱམུཏྟཾ མཧནྟཾ ཨཏིཝིཡ བྲཧནྟཾ ཨུཏྟམཾ གཛཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཧཏྠིཔིཊྛིཡཱ ནིསིནྣཱ ཨཱཀཱསེནེཝ ཨིདྷ ཨམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱཏི.

༧༠༦. ནཱགསྶ དནྟེསུ དུཝེསུ ནིམྨིཏཱཏི ཨེརཱཝཎསྶ ཝིཡ ནཱགརཱཛསྶ ཨིམསྶ དྭཱིསུ དནྟེསུ དྭེ པོཀྑརཎིཡོ སུཙརིཏསིཔྤིནཱ སུཊྛུ ཝིརཙིཏཱ. ཏཱུརིཡགཎཱཏི པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡསམཱུཧཱ. པབྷིཛྫརེཏི དྭཱདསནྣཾ ལཡབྷེདཱནཾ ཝསེན པབྷེདཾ གཙྪནྟི. ‘‘པཝཛྫརེ’’ཏི ཙ པཋནྟི, པཀཱརེཧི ཝཱདཱིཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཊྛཱ དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི ཝིསྶཛྫེསི –

༧༠༨.

‘‘བཱརཱཎསིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, བུདྡྷསྶཧཾ ཝཏྠཡུགཾ ཨདཱསིཾ;

པཱདཱནི ཝནྡིཏྭཱ ཚམཱ ནིསཱིདིཾ, ཝིཏྟཱ ཙཧཾ ཨཉྫལིཀཾ ཨཀཱསིཾ.

༧༠༩.

‘‘བུདྡྷོ ཙ མེ ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙོ, ཨདེསཡི སམུདཡདུཀྑནིཙྩཏཾ;

ཨསངྑཏཾ དུཀྑནིརོདྷསསྶཏཾ, མགྒཾ ཨདེསཡི ཡཏོ ཝིཛཱནིསཾ.

༧༡༠.

‘‘ཨཔྤཱཡུཀཱི ཀཱལཀཏཱ ཏཏོ ཙུཏཱ, ཨུཔཔནྣཱ ཏིདསགཎཾ ཡསསྶིནཱི;

སཀྐསྶཧཾ ཨཉྙཏརཱ པཛཱཔཏི, ཡསུཏྟརཱ ནཱམ དིསཱསུ ཝིསྶུཏཱ’’ཏི.

༧༠༨-༩. ཏཏྠ ཚམཱཏི བྷཱུམིཡཾ. བྷུམྨཏྠེ ཧི ཨིདཾ པཙྩཏྟཝཙནཾ. ཝིཏྟཱཏི ཏུཊྛཱ. ཡཏོཏི ཡཏོ སཏྠུ སཱམུཀྐཾསིཀདྷམྨདེསནཏོ. ཝིཛཱནིསནྟི ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཾ.

༧༡༠. ཨཔྤཱཡུཀཱིཏི ‘‘ཨཱིདིསཾ ནཱམ ཨུལཱ༹རཾ པུཉྙཾ ཀཏྭཱ ན ཏཡཱ ཨེཏསྨིཾ དུཀྑབཧུལེ མནུསྶཏྟབྷཱཝེ ཨེཝཾ ཋཱཏབྦ’’ནྟི སཉྫཱཏཱབྷིསནྡྷིནཱ ཝིཡ པརིཀྑཡཾ གཏེན ཀམྨུནཱ ཨཔྤཱཡུཀཱ སམཱནཱ. ཨཉྙཏརཱ པཛཱཔཏཱིཏི སོལ༹སསཧསྶཱནཾ མཧེསཱིནཾ ཨཉྙཏརཱ. དིསཱསུ ཝིསྶུཏཱཏི དྭཱིསུ དེཝལོཀེསུ སབྦདིསཱསུ པཱཀཊཱ པཉྙཱཏཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཨལོམཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཨལོམཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ ཝིཧརནྟོ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ བཱརཱཎསིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. ཏཏྠེཀཱ ཨལོམཱ ནཱམ དུགྒཏིཏྠཱི བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཨཉྙཾ དཱཏབྦཾ ཨཔསྶནྟཱི ‘‘ཨཱིདིསམྤི བྷགཝཏོ དིནྣཾ མཡ྄ཧཾ མཧཔྥལཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པརིབྷིནྣཝཎྞཾ ཨལོཎཾ སུཀྑཀུམྨཱསཾ ཨུཔནེསི, བྷགཝཱ པཊིགྒཧེསི. སཱ ཏཾ དཱནཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ སོམནསྶཾ པཝེདེསི, སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ –

༧༡༡.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ… ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

པུཙྪི. སཱཔི ཏསྶ བྱཱཀཱསི, ཏཾ དསྶེཏུཾ –

༧༡༤.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. – ཝུཏྟཾ;

༧༡༥.

‘‘ཨཧཉྩ བཱརཱཎསིཡཾ, བུདྡྷསྶཱདིཙྩབནྡྷུནོ;

ཨདཱསིཾ སུཀྑཀུམྨཱསཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༧༡༦.

‘‘སུཀྑཱཡ ཨལོཎིཀཱཡ ཙ, པསྶ ཕལཾ ཀུམྨཱསཔིཎྜིཡཱ;

ཨལོམཾ སུཁིཏཾ དིསྭཱ, ཀོ པུཉྙཾ ན ཀརིསྶཏི.

༧༡༧.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༧༡༦. ཏཏྠ ཨལོམཾ སུཁིཏཾ དིསྭཱཏི ཨལོམམྤི ནཱམ སུཀྑཀུམྨཱསམཏྟཾ དཏྭཱ ཨེཝཾ དིབྦསུཁེན སུཁིཏཾ དིསྭཱ. ཀོ པུཉྙཾ ན ཀརིསྶཏཱིཏི ཀོ ནཱམ ཨཏྟནོ ཧིཏསུཁཾ ཨིཙྪནྟོ པུཉྙཾ ན ཀརིསྶཏཱིཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨལོམཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཀཉྫིཀདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཀཉྫིཀདཱཡིཀཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ ཨནྡྷཀཝིནྡེ ཝིཧརཏི. ཏེན ཙ སམཡེན བྷགཝཏོ ཀུཙྪིཡཾ ཝཱཏརོགོ ཨུཔྤཛྫི. བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨཱནནྡཾ ཨཱམནྟེསི ‘‘གཙྪ ཏྭཾ ཨཱནནྡ, པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ མཡ྄ཧཾ བྷེསཛྫཏྠཾ ཀཉྫིཀཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ བྷགཝཏོ པཊིསྶུཎིཏྭཱ མཧཱརཱཛདཏྟིཡཾ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཝེཛྫསྶ ནིཝེསནདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ ཝེཛྫསྶ བྷརིཡཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཐེརཾ པུཙྪི ‘‘ཀཱིདིསེན ཝོ, བྷནྟེ, བྷེསཛྫེན ཨཏྠོ’’ཏི. སཱ ཀིར བུདྡྷིསམྤནྣཱ ‘‘བྷེསཛྫེན པཡོཛནེ སཏི ཐེརོ ཨིདྷཱགཙྪཏི, ན བྷིཀྑཏྠ’’ནྟི སལླཀྑེསི. ‘‘ཀཉྫིཀེནཱ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ན ཡིདཾ བྷེསཛྫཾ མཡ྄ཧཾ ཨཡྻསྶ, ཏཐཱ ཧེས བྷགཝཏོ པཏྟོ, ཧནྡཱཧཾ ལོཀནཱཐསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཉྫིཀཾ སམྤཱདེམཱི’’ཏི སོམནསྶཛཱཏཱ སཉྫཱཏབཧུམཱནཱ བདརཡཱུསེན ཡཱགུཾ སམྤཱདེཏྭཱ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཏསྶ པརིཝཱརབྷཱཝེན ཨཉྙཉྩ བྷོཛནཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ པེསེསི. ཏཾ པརིབྷུཏྟམཏྟསྶེཝ བྷགཝཏོ སོ ཨཱབཱདྷོ ཝཱུཔསམི. སཱ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ མཧཏིཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱི མོདཏི. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརེན ཝིཙརནྟིཾ དིསྭཱ ཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༧༡༩.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན …པེ… ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

སཱཔི བྱཱཀཱསི.

༧༢༡.

‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༧༢༣.

‘‘ཨཧཾ ཨནྡྷཀཝིནྡམྷི, བུདྡྷསྶཱདིཙྩབནྡྷུནོ;

ཨདཱསིཾ ཀོལསམྤཱཀཾ, ཀཉྫིཀཾ ཏེལདྷཱུཔིཏཾ.

༧༢༤.

‘‘པིཔྥལྱཱ ལསུཎེན ཙ, མིསྶཾ ལཱམཉྫཀེན ཙ;

ཨདཱསིཾ ཨུཛུབྷཱུཏསྨིཾ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.

༧༢༥.

‘‘ཡཱ མཧེསིཏྟཾ ཀཱརེཡྻ, ཙཀྐཝཏྟིསྶ རཱཛིནོ;

ནཱརཱི སབྦངྒཀལྱཱཎཱི, བྷཏྟུ ཙཱནོམདསྶིཀཱ;

ཨེཀསྶ ཀཉྫིཀདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སིཾ.

༧༢༦.

‘‘སཏཾ ནིཀྑཱ སཏཾ ཨསྶཱ, སཏཾ ཨསྶཏརཱིརཐཱ;

སཏཾ ཀཉྙཱསཧསྶཱནི, ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱ;

ཨེཀསྶ ཀཉྫིཀདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷནྟི སོལ༹སིཾ.

༧༢༧.

‘‘སཏཾ ཧེམཝཏཱ ནཱགཱ, ཨཱིསཱདནྟཱ ཨུརཱུལ༹ྷཝཱ;

སུཝཎྞཀཙྪཱ མཱཏངྒཱ, ཧེམཀཔྤནཝཱསསཱ,

ཨེཀསྶ ཀཉྫིཀདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷནྟི སོལ༹སིཾ.

༧༢༨.

‘‘ཙཏུནྣམཔི དཱིཔཱནཾ, ཨིསྶརཾ ཡོདྷ ཀཱརཡེ;

ཨེཀསྶ ཀཉྫིཀདཱནསྶ, ཀལཾ ནཱགྒྷཏི སོལ༹སི’’ནྟི.

༧༢༣-༤. ཏཏྠ ཨདཱསིཾ ཀོལསམྤཱཔཀཾ, ཀཉྫིཀཾ ཏེལདྷཱུཔིཏནྟི བདརམོདཀཀསཱཝེ ཙཏུགུཎོདཀསམོདིཏེ པཱཀེན ཙཏུཏྠབྷཱགཱཝསིཊྛཾ ཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ ཏཾ ཏིཀཊུཀཨཛམོདཧིངྒུཛཱིརཀལསུཎཱདཱིཧི ཀཊུཀབྷཎྜེཧི ཨབྷིསངྑརིཏྭཱ སུདྷཱུཔིཏཾ ཀཏྭཱ ལཱམཉྫགནྡྷཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པསནྣཙིཏྟེན བྷགཝཏོ པཏྟེ ཨཱཀིརིཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨདཱསིཾ, ཐེརསྶ ཧཏྠེ པཏིཊྛཔེསིནྟི དསྶེཏི. ཏེནཱཧ –

‘‘པིཔྥལྱཱ ལསུཎེན ཙ, མིསྶཾ ལཱམཉྫཀེན ཙ;

ཨདཱསིཾ ཨུཛུབྷཱུཏསྨིཾ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ’’ཏི.

སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཏཱཡ དེཝཏཱཡ ཨཏྟནཱ སམུཔཙིཏསུཙརིཏཀམྨེ ཨཱཝིཀཏེ སཔརིཝཱརཱཡ ཏསྶཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

ཀཉྫིཀདཱཡིཀཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཝིཧཱརཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཝིཧཱརཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན ཝིསཱཁཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨུསྶཝདིཝསེ ཨུཡྻཱནེ ཝིཙརཎཏྠཾ སཧཱཡིཀཱཧི པརིཛནེན ཙ ཨུསྶཱཧིཏཱ སུནྷཱཏཱནུལིཏྟཱ སུབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ མཧཱལཏཱཔསཱདྷནཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ པཉྩམཏྟེཧི སཧཱཡིཀཱསཏེཧི པརིཝཱརིཏཱ མཧནྟེན ཨིསྶརིཡེན མཧཏཱ པརིཙྪེདེན གེཧཏོ ནིཀྑམྨ ཨུཡྻཱནཾ ཨུདྡིསྶ གཙྪནྟཱི ཙིནྟེསི ‘‘བཱལདཱརིཀཱཡ ཝིཡ ཀིཾ མེ མོགྷཀཱིལི༹ཏེན, ཧནྡཱཧཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ མནོབྷཱཝནཱིཡེ ཙ ཨཡྻེ ཝནྡིསྶཱམི, དྷམྨཉྩ སོསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨེཀམནྟེ ཋཏྭཱ མཧཱལཏཱཔིལ༹ནྡྷནཾ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཏཾ དཱསིཡཱ ཧཏྠེ དཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏསྶཱ བྷགཝཱ དྷམྨཾ དེསེསི.

སཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ མནོབྷཱཝནཱིཡེ ཙ བྷིཀྑཱུ ཝནྡིཏྭཱ ཝིཧཱརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཐོཀཾ གནྟྭཱ དཱསིཾ ཨཱཧ ‘‘ཧནྡ ཛེ ཨཱབྷརཎཾ པིལ༹ནྡྷིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ཏཾ བྷཎྜིཀཾ ཀཏྭཱ བནྡྷིཏྭཱ ཝིཧཱརེ ཋཔེཏྭཱ ཏཧཾ ཏཧཾ ཝིཙརིཏྭཱ གམནཀཱལེ ཝིསྶརིཏྭཱ གཏཏྟཱ ‘‘ཝིསྶརིཏཾ མཡཱ, ཏིཊྛ ཨཡྻེ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཝཏྟིཏུཀཱམཱ ཨཧོསི. ཝིསཱཁཱ ‘‘སཙེ ཛེ ཝིཧཱརེ ཋཔེཏྭཱ ཝིསྶརིཏཾ, ཏསྶ ཝིཧཱརསྶེཝ ཨཏྠཱཡ ཏཾ པརིཙྩཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨདྷིཔྤཱཡཾ པཝེདེནྟཱི ‘‘ཝིཧཱརཾ, བྷནྟེ, ཀཱརེསྶཱམི, ཨདྷིཝཱསེཏུ མེ བྷགཝཱ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན.

སཱ ཏཾ པིལ༹ནྡྷནཾ སཏསཧསྶཱདྷིཀནཝཀོཊིཨགྒྷནཀཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱམོགྒལླཱནེན ནཝཀམྨཱདྷིཊྛཱཡཀེན སུཝིབྷཏྟབྷིཏྟིཐམྦྷཏུལཱགོཔཱནསིཀཎྞིཀདྭཱརབཱཧཝཱཏཔཱན སོཔཱནཱདིགེཧཱཝཡཝཾ མནོཧརཾ སུཝིཀཔྤིཏཀཊྛཀམྨརམཎཱིཡཾ སུཔརིཀམྨཀཏསུདྷཱཀམྨཾ མནུཉྙཾ སུཝིརཙིཏམཱལཱཀམྨལཏཱཀམྨཱདིཙིཏྟཀམྨཝིཙིཏྟཾ སུཔརིནིཊྛིཏམཎིཀུཊྚིམ སདིསབྷཱུམིཏལཾ དེཝཝིམཱནསདིསཾ ཧེཊྛཱབྷཱུམིཡཾ པཉྩ གབྦྷསཏཱནི, ཨུཔརིབྷཱུམིཡཾ པཉྩ གབྦྷསཏཱནཱིཏི གབྦྷསཧསྶཔཊིམཎྜིཏཾ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཝསནཱནུཙྪཝིཀཾ མཧནྟཾ པཱསཱདཾ ཏསྶ པརིཝཱརཔཱསཱདསཧསྶཉྩ ཏེསཾ པརིཝཱརབྷཱཝེན ཀུཊིམཎྜཔཙངྐམནཱདཱིནི ཙ ཀཱརེནྟཱི ནཝཧི མཱསེཧི ཝིཧཱརཾ ནིཊྛཱཔེསི. པརིནིཊྛིཏེ ཙ ཝིཧཱརེ ནཝཧེཝ ཧིརཉྙཀོཊཱིཧི ཝིཧཱརམཧཾ ཀཱརེནྟཱི པཉྩམཏྟེཧི སཧཱཡིཀཱསཏེཧི སདྡྷིཾ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཏསྶ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ སོམནསྶཛཱཏཱ སཧཱཡིཀཱ ཨཱཧ ‘‘ཨིམཾ ཨེཝརཱུཔཾ པཱསཱདཾ ཀཱརེནྟིཡཱ ཡཾ མཡཱ པུཉྙཾ པསུཏཾ, ཏཾ ཨནུམོདཐ, པཏྟིདཱནཾ ཝོ དམྨཱི’’ཏི. ‘‘ཨཧོ སཱདྷུ ཨཧོ སཱདྷཱུ’’ཏི པསནྣཙིཏྟཱ སབྦཱཔི ཨནུམོདིཾསུ.

ཏཏྠ ཨཉྙཏརཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཝིསེསཏོ ཏཾ པཏྟིདཱནཾ མནསཱཀཱསི. སཱ ན ཙིརསྶེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ཨནེཀཀཱུཊཱགཱརཔཱཀཱརཨུཡྻཱནཔོཀྑརཎིཨཱདིཔཊིམཎྜིཏཾ སོལ༹སཡོཛནཱཡཱམཝིཏྠཱརབྦེདྷཾ ཨཏྟནོ པབྷཱཡ ཡོཛནསཏཾ ཕརནྟཾ ཨཱཀཱསཙཱརིཾ མཧནྟཾ ཝིམཱནཾ པཱཏུརཧོསི. སཱ གཙྪནྟཱིཔི ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ སཧ ཝིམཱནེན གཙྪཏི. ཝིསཱཁཱ པན མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཝིཔུལཔརིཙྩཱགཏཱཡ སདྡྷཱསམྤཏྟིཡཱ ཙ ནིམྨཱནརཏཱིསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སུནིམྨིཏདེཝརཱཛསྶ ཨགྒམཧེསིབྷཱཝཾ སམྤཱཔུཎི. ཨཐཱཡསྨཱ ཨནུརུདྡྷོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ ཝིསཱཁཱཡ སཧཱཡིཀཾ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨུཔྤནྣཾ དིསྭཱ –

༧༢༩.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༧༣༠.

‘‘ཏསྶཱ ཏེ ནཙྩམཱནཱཡ, ཨངྒམངྒེཧི སབྦསོ;

དིབྦཱ སདྡཱ ནིཙྪརནྟི, སཝནཱིཡཱ མནོརམཱ.

༧༣༡.

‘‘ཏསྶཱ ཏེ ནཙྩམཱནཱཡ, ཨངྒམངྒེཧི སབྦསོ;

དིབྦཱ གནྡྷཱ པཝཱཡནྟི, སུཙིགནྡྷཱ མནོརམཱ.

༧༣༢.

‘‘ཝིཝཏྟམཱནཱ ཀཱཡེན, ཡཱ ཝེཎཱིསུ པིལ༹ནྡྷནཱ;

ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ.

༧༣༣.

‘‘ཝཊཾསཀཱ ཝཱཏདྷུཏཱ, ཝཱཏེན སམྤཀམྤིཏཱ;

ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ.

༧༣༤.

‘‘ཡཱཔི ཏེ སིརསྨིཾ མཱལཱ, སུཙིགནྡྷཱ མནོརམཱ;

ཝཱཏི གནྡྷོ དིསཱ སབྦཱ, རུཀྑོ མཉྫཱུསཀོ ཡཐཱ.

༧༣༥.

‘‘གྷཱཡསེ ཏཾ སུཙིགནྡྷཾ, རཱུཔཾ པསྶསི ཨམཱནུསཾ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི. སཱཔི ཏསྶ ཨེཝཾ བྱཱཀཱསི –

༧༣༦.

‘‘སཱཝཏྠིཡཾ མཡ྄ཧཾ སཁཱི བྷདནྟེ, སངྒྷསྶ ཀཱརེསི མཧཱཝིཧཱརཾ;

ཏཏྠཔྤསནྣཱ ཨཧམཱནུམོདིཾ, དིསྭཱ ཨགཱརཉྩ པིཡཉྩ མེཏཾ.

༧༣༧.

‘‘ཏཱཡེཝ མེ སུདྡྷནུམོདནཱཡ, ལདྡྷཾ ཝིམཱནབྦྷུཏདསྶནེཡྻཾ;

སམནྟཏོ སོལ༹སཡོཛནཱནི, ཝེཧཱཡསཾ གཙྪཏི ཨིདྡྷིཡཱ མམ.

༧༣༨.

‘‘ཀཱུཊཱགཱརཱ ནིཝེསཱ མེ, ཝིབྷཏྟཱ བྷཱགསོ མིཏཱ;

དདྡལླམཱནཱ ཨཱབྷནྟི, སམནྟཱ སཏཡོཛནཾ.

༧༣༩.

‘‘པོཀྑརཉྙོ ཙ མེ ཨེཏྠ, པུཐུལོམནིསེཝིཏཱ;

ཨཙྪོདཀཱ ཝིཔྤསནྣཱ, སོཎྞཝཱལུཀསནྠཏཱ.

༧༤༠.

‘‘ནཱནཱཔདུམསཉྪནྣཱ, པུཎྜརཱིཀསམོཏཏཱ;

སུརབྷཱི སམྤཝཱཡནྟི, མནུཉྙཱ མཱལུཏེརིཏཱ.

༧༤༡.

‘‘ཛམྦུཡོ པནསཱ ཏཱལཱ, ནཱལི༹ཀེརཝནཱནི ཙ;

ཨནྟོནིཝེསནེ ཛཱཏཱ, ནཱནཱརུཀྑཱ ཨརོཔིམཱ.

༧༤༢.

‘‘ནཱནཱཏཱུརིཡསངྒྷུཊྛཾ, ཨཙྪརཱགཎགྷོསིཏཾ;

ཡོཔི མཾ སུཔིནེ པསྶེ, སོཔི ཝིཏྟོ སིཡཱ ནརོ.

༧༤༣.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ ཨབྦྷུཏདསྶནེཡྻཾ, ཝིམཱནཾ སབྦསོ པབྷཾ;

མམ ཀམྨེ ཧི ནིབྦཏྟཾ, ཨལཾ པུཉྙཱནི ཀཱཏཝེ’’ཏི.

༧༣༦. ཏཏྠ སཱཝཏྠིཡཾ མཡ྄ཧཾ སཁཱི བྷདནྟེ, སངྒྷསྶ ཀཱརེསི མཧཱཝིཧཱརནྟི བྷནྟེ ཨནུརུདྡྷ, སཱཝཏྠིཡཱ སམཱིཔེ པཱཙཱིནཔསྶེ མཡ྄ཧཾ མམ སཀྑཱི སཧཱཡིཀཱ ཝིསཱཁཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཨཱགཏཱགཏཾ ཙཱཏུདྡིསཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ ནཝཧིརཉྙཀོཊིཔརིཙྩཱགེན པུབྦཱརཱམཾ ནཱམ མཧནྟཾ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེསི. ཏཏྠཔྤསནྣཱ ཨཧམཱནུམོདིནྟི ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཀཏཔརིཡོསིཏེ སངྒྷསྶ ནིཡྻཱདིཡམཱནེ ཏཱཡ ཀཏེ པཏྟིདཱནེ ‘‘ཨཧོ ཋཱནེ ཝཏ པརིཙྩཱགོ ཀཏོ’’ཏི པསནྣཱ རཏནཏྟཡེ ཀམྨཕལེ ཙ སཉྫཱཏཔསཱདཱ ཨཧཾ ཨནུམོདིཾ. ཝཏྠུཝསེན ཏསྶཱ ཨནུམོདནཱཡ ཨུལཱ༹རབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ‘‘དིསྭཱ ཨགཱརཉྩ པིཡཉྩ མེཏ’’ནྟི ཨཱཧ. སཧསྶགབྦྷཾ ཨཏིཝིཡ རམཎཱིཡཾ དེཝཝིམཱནསདིསཾ ཏཉྩ ཨགཱརཾ མཧནྟཾ པཱསཱདཾ པིཡཉྩ མེ བུདྡྷཔྤམུཁཾ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ ཏཱདིསཾ མཧནྟཾ དྷནཔརིཙྩཱགཾ དིསྭཱ ཨནུམོདིནྟི ཡོཛནཱ.

༧༣༧. ཏཱཡེཝ མེ སུདྡྷནུམོདནཱཡཱཏི ཡཐཱཝུཏྟཱཡ དེཡྻདྷམྨཔརིཙྩཱགཱབྷཱཝེན སུདྡྷཱཡ ཀེཝལཱཡ ཨནུམོདནཱཡེཝ. ལདྡྷཾ ཝིམཱནབྦྷུཏདསྶནེཡྻནྟི མཡ྄ཧཾ པུབྦེ ཨཱིདིསསྶ ཨབྷཱུཏཔུབྦཏཱཡ ཨབྦྷུཏཾ སམནྟབྷདྡཀབྷཱཝེན ཨཏིཝིཡ སུརཱུཔཏཱཡ ཙ དསྶནེཡྻཾ ཨིམཾ ཝིམཱནཾ ལདྡྷཾ ཨདྷིགཏཾ. ཨེཝཾ ཏསྶ ཝིམཱནསྶ ཨབྷིརཱུཔཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པམཱཎམཧཏྟཾ པབྷཱཝམཧཏྟཾ ཨུཔབྷོགཝཏྠུམཧཏྟཉྩ དསྶེཏུཾ ‘‘སམནྟཏོ སོལ༹སཡོཛནཱནཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨིདྡྷིཡཱ མམཱཏི མམ པུཉྙིདྡྷིཡཱ.

༧༣༩. པོཀྑརཉྙོཏི པོཀྑརཎིཡོ. པུཐུལོམནིསེཝིཏཱཏི དིབྦམཙྪེཧི ཨུཔསེཝིཏཱ.

༧༤༠. ནཱནཱཔདུམསཉྪནྣཱཏི སཏཔཏྟསཧསྶཔཏྟཱདིབྷེདེཧི ནཱནཱཝིདྷེཧི རཏྟཔདུམེཧི རཏྟཀམལེཧི ཙ སཉྪཱདིཏཱ. པུཎྜརཱིཀསམོཏཏཱཏི ནཱནཱཝིདྷེཧི སེཏཀམལེཧི སམནྟཏོ ཨཝཏཏཱ, ནཱནཱརུཀྑཱ ཨརོཔིམཱ སུརབྷཱི སམྤཝཱཡནྟཱིཏི ཡོཛནཱ.

༧༤༢. སོཔཱིཏི སོ སུཔིནདསྶཱཝཱིཔི. ཝིཏྟོཏི ཏུཊྛོ.

༧༤༣. སབྦསོ པབྷནྟི སམནྟཏོ ཨོབྷཱསམཱནཾ. ཀམྨེ ཧཱིཏི ཀམྨནིམིཏྟཾ. ཧཱིཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཙེཏནཱནཾ ཝཱ ཨཔརཱཔརུཔྤཏྟིཡཱ བཧུབྷཱཝཏོ ‘‘ཀམྨེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨལནྟི ཡུཏྟཾ. ཀཱཏཝེཏི ཀཱཏུཾ.

ཨིདཱནི ཐེརོ ཝིསཱཁཱཡ ནིབྦཏྟཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏུཀཱམོ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༤༤.

‘‘ཏཱཡེཝ ཏེ སུདྡྷནུམོདནཱཡ,

ལདྡྷཾ ཝིམཱནབྦྷུཏདསྶནེཡྻཾ;

ཡཱ ཙེཝ སཱ དཱནམདཱསི ནཱརཱི,

ཏསྶཱ གཏིཾ བྲཱུཧི ཀུཧིཾ ཨུཔྤནྣཱ སཱ’’ཏི.

༧༤༤. ཏཏྠ ཡཱ ཙེཝ སཱ དཱནམདཱསི ནཱརཱིཏི ཡསྶ དཱནསྶ ཨནུམོདནཱཡ ཏྭཾ ཨཱིདིསཾ སམྤཏྟིཾ པཊིལབྷི, ཏཾ དཱནཾ ཡཱ ཙེཝ སཱ ནཱརཱི ཨདཱསཱིཏི ཝིསཱཁཾ མཧཱཨུཔཱསིཀཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏཱཡ ཨེཝ དེཝཏཱཡ ཏསྶཱ སམྤཏྟིཾ ཀཐཱཔེཏུཀཱམོ ཨཱཧ ‘‘ཏསྶཱ གཏིཾ བྲཱུཧི ཀུཧིཾ ཨུཔྤནྣཱ སཱ’’ཏི. ཏསྶཱ གཏིནྟི ཏཱཡ ནིབྦཏྟདེཝགཏིཾ.

ཨིདཱནི ཐེརེན པུཙྪིཏམཏྠཾ དསྶེནྟཱི ཨཱཧ –

༧༤༥.

‘‘ཡཱ སཱ ཨཧུ མཡ྄ཧཾ སཁཱི བྷདནྟེ, སངྒྷསྶ ཀཱརེསི མཧཱཝིཧཱརཾ;

ཝིཉྙཱཏདྷམྨཱ སཱ ཨདཱསི དཱནཾ, ཨུཔྤནྣཱ ནིམྨཱནརཏཱིསུ དེཝེསུ.

༧༤༦.

‘‘པཛཱཔཏཱི ཏསྶ སུནིམྨིཏསྶ,

ཨཙིནྟིཡོ ཀམྨཝིཔཱཀ ཏསྶཱ;

ཡམེཏཾ པུཙྪསི ‘ཀུཧིཾ ཨུཔྤནྣཱ སཱ’ཏི,

ཏཾ ཏེ ཝིཡཱཀཱསིཾ ཨནཉྙཐཱ ཨཧ’’ནྟི.

༧༤༥. ཏཏྠ ཝིཉྙཱཏདྷམྨཱཏི ཝིཉྙཱཏསཱསནདྷམྨཱ, པཊིཝིདྡྷཙཏུསཙྩདྷམྨཱཏི ཨཏྠོ.

༧༤༦. སུནིམྨིཏསྶཱཏི སུནིམྨིཏསྶ དེཝརཱཛསྶ. ཨཙིནྟིཡོ ཀམྨཝིཔཱཀ ཏསྶཱཏི ཝིབྷཏྟིལོཔཾ ཀཏྭཱ ནིདྡེསོ, ཏསྶཱ མམ སཁིཡཱ ནིབྦཱནརཏཱིསུ ནིབྦཏྟཱཡ ཀམྨཝིཔཱཀོ པུཉྙཀམྨསྶ ཝིཔཱཀབྷཱུཏཱ དིབྦསམྤཏྟི ཨཙིནྟིཡཱ ཨཔྤམེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨནཉྙཐཱཏི ཨཝིཔརཱིཏཾ ཡཐཱསབྷཱཝཏོ. ཀཐཾ པནཱཡཾ ཏསྶཱ སམྤཏྟིཾ ཨཉྙཱསཱིཏི? སུབྷདྡཱ ཝིཡ བྷདྡཱཡ, ཝིསཱཁཱཔི དེཝདྷཱིཏཱ ཨིམིསྶཱ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི.

ཨིདཱནི དེཝདྷཱིཏཱ ཐེརཾ ཨཉྙེསམྤི དཱནསམཱདཔནེ ནིཡོཛེནྟཱི ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི དྷམྨཾ དེསེསི –

༧༤༧.

‘‘ཏེནཧཉྙེཔི སམཱདཔེཐ, སངྒྷསྶ དཱནཱནི དདཱཐ ཝིཏྟཱ;

དྷམྨཉྩ སུཎཱཐ པསནྣམཱནསཱ, སུདུལླབྷོ ལདྡྷོ མནུསྶལཱབྷོ.

༧༤༨.

‘‘ཡཾ མགྒཾ མགྒཱདྷིཔཏཱི ཨདེསཡི, བྲཧྨསྶརོ ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙོ;

སངྒྷསྶ དཱནཱནི དདཱཐ ཝིཏྟཱ, མཧཔྥལཱ ཡཏྠ བྷཝནྟི དཀྑིཎཱ.

༧༤༩.

‘‘ཡེ པུགྒལཱ ཨཊྛ སཏཾ པསཏྠཱ, ཙཏྟཱརི ཨེཏཱནི ཡུགཱནི ཧོནྟི;

ཏེ དཀྑིཎེཡྻཱ སུགཏསྶ སཱཝཀཱ, ཨེཏེསུ དིནྣཱནི མཧཔྥལཱནི.

༧༥༠.

‘‘ཙཏྟཱརོ ཙ པཊིཔནྣཱ, ཙཏྟཱརོ ཙ ཕལེ ཋིཏཱ;

ཨེས སངྒྷོ ཨུཛུབྷཱུཏོ, པཉྙཱསཱིལསམཱཧིཏོ.

༧༥༡.

‘‘ཡཛམཱནཱནཾ མནུསྶཱནཾ, པུཉྙཔེཀྑཱན པཱཎིནཾ;

ཀརོཏཾ ཨོཔདྷིཀཾ པུཉྙཾ, སངྒྷེ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༧༥༢.

‘‘ཨེསོ ཧི སངྒྷོ ཝིཔུལོ མཧགྒཏོ, ཨེསཔྤམེཡྻོ ཨུདདྷཱིཝ སཱགརོ;

ཨེཏེ ཧི སེཊྛཱ ནརཝཱིརསཱཝཀཱ, པབྷངྐརཱ དྷམྨམུདཱིརཡནྟི.

༧༥༣.

‘‘ཏེསཾ སུདིནྣཾ སུཧུཏཾ སུཡིཊྛཾ, ཡེ སངྒྷམུདྡིསྶ དདནྟི དཱནཾ;

སཱ དཀྑིཎཱ སངྒྷགཏཱ པཏིཊྛིཏཱ, མཧཔྥལཱ ལོཀཝིདཱུན ཝཎྞིཏཱ.

༧༥༤.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ ཡཉྙམནུསྶརནྟཱ, ཡེ ཝེདཛཱཏཱ ཝིཙརནྟི ལོཀེ;

ཝིནེཡྻ མཙྪེརམལཾ སམཱུལཾ, ཨནིནྡིཏཱ སགྒམུཔེནྟི ཋཱན’’ནྟི.

༧༤༧. ཏཏྠ ཏེནཧཉྙེཔཱིཏི ཏེནཧི ཨཉྙེཔི. ཏེནཱཏི ཙ ཏེན ཀཱརཎེན, ཧཱིཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ‘‘སམཱདཔེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སམཱདཔནཱཀཱརཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སངྒྷསྶ དཱནཱནི དདཱཐཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཨཊྛཧི ཨཀྑཎེཧི ཝཛྫིཏཾ མནུསྶབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘སུདུལླབྷོ ལདྡྷོ མནུསྶལཱབྷོ’’ཏི. ཏཏྠ ཨཊྛ ཨཀྑཎཱ ནཱམ ཏཡོ ཨཔཱཡཱ ཨརཱུཔཱ ཨསཉྙསཏྟཱ པཙྩནྟདེསོ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཝེཀལླཾ ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིཀཏཱ ཨཔཱཏུབྷཱཝོ བུདྡྷསྶཱཏི.

༧༤༨. ཡཾ མགྒནྟི ཡཾ ཁེཏྟཝིསེསེ ཀཏཾ དཱནཾ, ཏཾ ཨེཀནྟེན སུགཏིསམྤཱཔནཏོ སུགཏིགཱམིམགྒཾ ཨཔཱཡམགྒཏོ ཛགྒྷམགྒཱདིཏོ ཙ ཨཏིཝིཡ སེཊྛབྷཱཝེན མགྒཱདྷིཔནྟི ཀཏྭཱ. དཱནམྤི ཧི སདྡྷཱཧིརིཡོ ཝིཡ ‘‘དེཝལོཀགཱམིམགྒོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཡཐཱཧ –

‘‘སདྡྷཱ ཧིརིཡཾ ཀུསལཉྩ དཱནཾ, དྷམྨཱ ཨེཏེ སཔྤུརིསཱནུཡཱཏཱ;

ཨེཏཉྷི མགྒཾ དིཝིཡཾ ཝདནྟི, ཨེཏེན ཧི གཙྪཏི དེཝལོཀ’’ནྟི.(ཨ. ནི. ༨.༣༢; ཀཐཱ. ༤༨༠);

‘‘མགྒཱདྷིཔཏཱི’’ཏི ཝཱ པཱཋོ, ཏསྶ ཨརིཡམགྒེན སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཨདྷིཔཏིབྷཱུཏོ སཏྠཱཏི ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. སངྒྷསྶ དཱནཱནི དདཱཐཱཏིཨཱདིནཱ པུནཔི དཀྑིཎེཡྻེསུ དཱནསཾཝིབྷཱགེ ནིཡོཛེནྟཱི ཨཱཧ.

༧༤༩. ཨིདཱནི ཏཾ དཀྑིཎེཡྻཾ ཨརིཡསངྒྷཾ སརཱུཔཏོ དསྶེནྟཱི ‘‘ཡེ པུགྒལཱ ཨཊྛ སཏཾ པསཏྠཱ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཡེཏི ཨནིཡམིཏནིདྡེསོ. པུགྒལཱཏི སཏྟཱ. ཨཊྛཱཏི ཏེསཾ གཎནཔརིཙྪེདོ. ཏེ ཧི ཙཏྟཱརོ ཙ པཊིཔནྣཱ ཙཏྟཱརོ ཙ ཕལེ ཋིཏཱཏི ཨཊྛ ཧོནྟི. སཏཾ པསཏྠཱཏི སཔྤུརིསེཧི བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷསཱཝཀེཧི ཨཉྙེཧི ཙ དེཝམནུསྶེཧི པསྶཏྠཱ. ཀསྨཱ? སཧཛཱཏསཱིལཱདིགུཎཡོགཏོ. ཏེསཉྷི ཙམྤཀབཀུལཀུསུམཱདཱིནཾ ཝིཡ སཧཛཱཏཝཎྞགནྡྷཱདཡོ སཧཛཱཏསཱིལསམཱདྷིཨཱདཡོ གུཎཱ, ཏེན ཏེ ཝཎྞགནྡྷཱདིསམྤནྣཱནི ཝིཡ པུཔྥཱནི དེཝམནུསྶཱནཾ སཏཾ པིཡཱ མནཱཔཱ པཱསཾསིཡཱ ཙ ཧོནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡེ པུགྒལཱ ཨཊྛ སཏཾ པསཏྠཱ’’ཏི. ཏེ པན སངྑེཔཏོ སོཏཱཔཏྟིམགྒཊྛོ ཕལཊྛོཏི ཨེཀཾ ཡུགཾ, ཨེཝཾ ཡཱཝ ཨརཧཏྟམགྒཊྛོ ཕལཊྛོཏི ཨེཀཾ ཡུགནྟི ཙཏྟཱརི ཡུགཱནི ཧོནྟི. ཏེནཱཧ ‘‘ཙཏྟཱརི ཨེཏཱནི ཡུགཱནི ཧོནྟི ཏེ དཀྑིཎེཡྻཱ’’ཏི. ཏེཏི པུབྦེ ཨནིཡམཏོ ཨུདྡིཊྛཱནཾ ནིཡམེཏྭཱ དསྶནཾ. ཏེ ཧི སབྦེཔི ཀམྨཾ ཀམྨཕལཉྩ སདྡཧིཏྭཱ དཱཏབྦདེཡྻདྷམྨསངྑཱཏཾ དཀྑིཎཾ ཨརཧནྟཱིཏི དཀྑིཎེཡྻཱ གུཎཝིསེསཡོགེན དཱནསྶ མཧཔྥལབྷཱཝསཱདྷནཏོ. སུགཏསྶ སཱཝཀཱཏི སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ དྷམྨསཝནནྟེ ཨརིཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཛཱཏཏཱཡ ཏཾ དྷམྨཾ སུཎནྟཱིཏི སཱཝཀཱ. ཨེཏེསུ དིནྣཱནི མཧཔྥལཱནཱིཏི ཨེཏེསུ སུགཏསྶ སཱཝཀེསུ ཨཔྤཀཱནིཔི དཱནཱནི དིནྣཱནི པཊིགྒཱཧཀཏོ དཀྑིཎཱཝིསུདྡྷིཡཱ མཧཔྥལཱནི ཧོནྟི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷཱ ཝཱ གཎཱ ཝཱ, ཏཐཱགཏསཱཝཀསངྒྷོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏཱི’’ཏིཨཱདི (ཨ. ནི. ༤.༣༤; ༥.༣༢; ཨིཏིཝུ. ༩༠).

༧༥༠. ཙཏྟཱརོ ཙ པཊིཔནྣཱཏིཨཱདི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཏྠམེཝ.

ཨིདྷ པན ཨཱཡསྨཱ ཨནུརུདྡྷོ ཨཏྟནཱ དེཝཏཱཡ ཙ ཝུཏྟམཏྠཾ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

ཝིཧཱརཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཙཏུརིཏྠིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཙཏུརིཏྠིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟེ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ གཏོ. སོ ཏཏྠ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏེསུ ཙཏཱུསུ ཝིམཱནེསུ ཙཏསྶོ དེཝདྷཱིཏརོ པཙྩེཀཾ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝཱརཱ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟིཡོ དིསྭཱ ཏཱཧི པུབྦེ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪནྟོ –

༧༥༥. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ…ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པཊིཔཱཊིཡཱ པུཙྪི. ཏཱཔི ཏསྶ པུཙྪཱནནྟརཾ པཊིཔཱཊིཡཱ བྱཱཀརིཾསུ. ཏཾ དསྶེཏུཾ –

༧༥༨. ‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ…ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཨཡཾ གཱཐཱ ཝུཏྟཱ.

ཏཱ ཀིར ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཨེསིཀཱནཱམཀེ རཊྛེ པཎྞཀཏེ ནཱམ ནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཏསྨིཾཡེཝ ནགརེ པཏིཀུལཾ གཏཱ སམགྒཝཱསཾ ཝསནྟི. ཏཱསུ ཨེཀཱ ཨཉྙཏརཾ པིཎྜཙཱརིཀཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཨིནྡཱིཝརཀལཱཔཾ ཨདཱསི, ཨཔརཱ ཨཉྙསྶ ནཱིལུཔྤལཧཏྠཀཾ ཨདཱསི, ཨཔརཱ པདུམཧཏྠཀཾ ཨདཱསི, ཨཔརཱ སུམནམཀུལཱ༹ནི ཨདཱསི. ཏཱ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟིཾསུ, ཏཱསཾ ཨཙྪརཱསཧསྶཾ པརིཝཱརོ ཨཧོསི. ཏཱ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཱཝསེསེན ཨཔརཱཔརཾ ཏཏྠེཝ སཾསརནྟིཡོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཏཏྠེཝ ཨུཔྤནྣཱ ཝུཏྟནཡེན ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱམོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ. ཏཱསུ ཨེཀཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཾ པུབྦཀམྨཾ ཐེརསྶ ཀཐེནྟཱི –

༧༥༩.

‘‘ཨིནྡཱིཝརཱནཾ ཧཏྠཀཾ ཨཧམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ;

ཨེསིཀཱནཾ ཨུཎྞཏསྨིཾ, ནགརཝརེ པཎྞཀཏེ རམྨེ.

༧༦༠.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨཱཧ. ཨཔརཱ –

༧༦༦.

‘‘ནཱིལུཔྤལཧཏྠཀཾ ཨཧམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ;

ཨེསིཀཱནཾ ཨུཎྞཏསྨིཾ, ནགརཝརེ པཎྞཀཏེ རམྨེ.

༧༦༧. ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨཱཧ. ཨཔརཱ –

༧༧༣.

‘‘ཨོདཱཏམཱུལཀཾ ཧརིཏཔཏྟཾ, ཨུདཀསྨིཾ སརེ ཛཱཏཾ ཨཧམདཱསིཾ;

བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ, ཨེསིཀཱནཾ ཨུཎྞཏསྨིཾ;

ནགརཝརེ པཎྞཀཏེ རམྨེ.

༧༧༤. ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨཱཧ. ཨཔརཱ –

༧༨༠.

‘‘ཨཧཾ སུམནཱ སུམནསྶ སུམནམཀུལཱ༹ནི, དནྟཝཎྞཱནི ཨཧམདཱསིཾ;

བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ, ཨེསིཀཱནཾ ཨུཎྞཏསྨིཾ;

ནགརཝརེ པཎྞཀཏེ རམྨེ.

༧༨༡. ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨཱཧ.

༧༥༩. ཏཏྠ ཨིནྡཱིཝརཱནཾ ཧཏྠཀནྟི ཨུདྡཱལཀཔུཔྥཧཏྠཾ ཝཱཏགྷཱཏཀཔུཔྥཀལཱཔཾ. ཨེསིཀཱནནྟི ཨེསིཀཱརཊྛསྶ. ཨུཎྞཏསྨིཾ ནགརཝརེཏི ཨུཎྞཏེ བྷཱུམིཔདེསེ ནིཝིཊྛེ མེགྷོདརཾ ལིཧནྟེཧི ཝིཡ ཨཙྩུགྒཏེཧི པཱསཱདཀཱུཊཱགཱརཱདཱིཧི ཨུཎྞཏེ ཨུཏྟམནགརེ. པཎྞཀཏེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ.

༧༦༦. ནཱིལུཔྤལཧཏྠཀནྟི ཀུཝལཡཀལཱཔཾ.

༧༧༣. ཨོདཱཏམཱུལཀནྟི སེཏམཱུལཾ, བྷིསམཱུལཱནཾ དྷཝལཏཱཡ ཝུཏྟཾ, པདུམཀལཱཔཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཧརིཏཔཏྟ’’ནྟིཨཱདི. ཏཏྠ ཧརིཏཔཏྟནྟི ནཱིལཔཏྟཾ. ཨཝིཛཧིཏམཀུལ༹པཏྟསྶ ཧི པདུམསྶ བཱཧིརཔཏྟཱནི ཧརིཏཝཎྞཱནི ཨེཝ ཧོནྟི. ཨུདཀསྨིཾ སརེ ཛཱཏནྟི སརེ ཨུདཀམྷི ཛཱཏཾ, སརོརུཧནྟི ཨཏྠོ.

༧༨༠. སུམནཱཏི ཨེཝཾནཱམཱ. སུམནསྶཱཏི སུནྡརཙིཏྟསྶ. སུམནམཀུལཱ༹ནཱིཏི ཛཱཏིསུམནཔུཔྥམཀུལཱ༹ནི. དནྟཝཎྞཱནཱིཏི སཛྫུཀཾ ཨུལླིཁིཏཧཏྠིདནྟསདིསཝཎྞཱནི.

ཨེཝཾ ཏཱཧི ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨེ ཀཐིཏེ ཐེརོ ཏཱསཾ ཨནུཔུབྦིཾ ཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེསི. སཙྩཔརིཡོསཱནེ སཱ སབྦཱཔི སཧཔརིཝཱརཱ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧེསུཾ. ཐེརོ ཏཾ པཝཏྟིཾ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དྷམྨདེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཛཱཏཱཏི.

ཙཏུརིཏྠིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཨམྦཝིམཱནཝཎྞནཱ

དིབྦཾ ཏེ ཨམྦཝནཾ རམྨནྟི ཨམྦཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན སཱཝཏྠིཡཾ ཨཉྙཏརཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཱཝཱསདཱནསྶ མཧཔྥལཏཾ མཧཱནིསཾསཏཉྩ སུཏྭཱ ཚནྡཛཱཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཀཱརེཏུཀཱམཱ, ཨིཙྪཱམི ཏཱདིསཾ ཨོཀཱསཾ, ཨཱཙིཀྑཏཱུ’’ཏི. བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཎཱཔེསི, བྷིཀྑཱུ ཏསྶཱ ཨོཀཱསཾ དསྶེསུཾ. སཱ ཏཏྠ རམཎཱིཡཾ ཨཱཝཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏསྶ སམནྟཏོ ཨམྦརུཀྑེ རོཔེསི. སོ ཨཱཝཱསོ སམནྟཏོ ཨམྦཔནྟཱིཧི པརིཀྑིཏྟོ ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣོ མུཏྟཱཛཱལསདིསཝཱལུཀཱཀིཎྞཔཎྜརབྷཱུམིབྷཱགོ ཨཏིཝིཡ མནོཧརོ ཨཧོསི. སཱ ཏཾ ཝིཧཱརཾ ནཱནཱཝཎྞེཧི ཝཏྠེཧི པུཔྥདཱམགནྡྷདཱམཱདཱིཧི ཙ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ ཨལངྐརིཏྭཱ ཏེལཔདཱིཔཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨམྦརུཀྑེ ཙ ཨཧཏེཧི ཝཏྠེཧི ཝེཋེཏྭཱ སངྒྷསྶ ནིཡྻཱདེསི.

སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི, ཏསྶཱ མཧནྟཾ ཝིམཱནཾ པཱཏུརཧོསི ཨམྦཝནཔརིཀྑིཏྟཾ. སཱ ཏཏྠ ཨཙྪརཱགཎཔརིཝཱརིཏཱ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཏི. ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨུཔགནྟྭཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༧༨༣.

‘‘དིབྦཾ ཏེ ཨམྦཝནཾ རམྨཾ, པཱསཱདེཏྠ མཧལླཀོ;

ནཱནཱཏཱུརིཡསངྒྷུཊྛོ, ཨཙྪརཱགཎགྷོསིཏོ.

༧༨༤.

‘‘པདཱིཔོ ཙེཏྠ ཛལཏི, ནིཙྩཾ སོཝཎྞཡོ མཧཱ;

དུསྶཕལེཧི རུཀྑེཧི, སམནྟཱ པརིཝཱརིཏོ.

༧༨༥. ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༧༨༧. ‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༧༨༨.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ;

ཝིཧཱརཾ སངྒྷསྶ ཀཱརེསིཾ, ཨམྦེཧི པརིཝཱརིཏཾ.

༧༨༩.

‘‘པརིཡོསིཏེ ཝིཧཱརེ, ཀཱརེནྟེ ནིཊྛིཏེ མཧེ;

ཨམྦེཧི ཚཱདཡིཏྭཱན, ཀཏྭཱ དུསྶམཡེ ཕལེ.

༧༩༠.

‘‘པདཱིཔཾ ཏཏྠ ཛཱལེཏྭཱ, བྷོཛཡིཏྭཱ གཎུཏྟམཾ;

ནིཡྻཱདེསིཾ ཏཾ སངྒྷསྶ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

༧༩༡.

‘‘ཏེན མེ ཨམྦཝནཾ རམྨཾ, པཱསཱདེཏྠ མཧལླཀོ;

ནཱནཱཏཱུརིཡསངྒྷུཊྛོ, ཨཙྪརཱགཎགྷོསིཏོ.

༧༩༢.

‘‘པདཱིཔོ ཙེཏྠ ཛལཏི, ནིཙྩཾ སོཝཎྞཡོ མཧཱ;

དུསྶཕལེཧི རུཀྑེཧི, སམནྟཱ པརིཝཱརིཏོ.

༧༩༣.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

སཱ དེཝཏཱ བྱཱཀཱསི.

༧༨༣. ཏཏྠ མཧལླཀོཏི མཧནྟོ ཨཱཡཱམཝིཏྠཱརེཧི ཨུབྦེདྷེན ཙ ཝིཔུལོ, ཨུལཱ༹རཏམོཏི ཨཏྠོ. ཨཙྪརཱགཎགྷོསིཏོཏི ཏཾ པམོདིཏུཾ སངྒཱིཏིཝསེན ཙེཝ པིཡསལླཱཔཝསེན ཙ ཨཙྪརཱསངྒྷེན སམུགྒྷོསིཏོ.

༧༨༤. པདཱིཔོ ཙེཏྠ ཛལཏཱིཏི སཱུརིཡརསྨིསམུཛྫལཀིརཎཝིཏཱནོ རཏནཔྤདཱིཔོ ཙ ཨེཏྠ ཨེཏསྨིཾ པཱསཱདེ ཨབྷིཛལཏི. དུསྶཕལེཧཱིཏི དུསྶཱནི ཕལཱནི ཨེཏེསནྟི དུསྶཕལཱ. ཏེཧི སམུགྒིརིཡམཱནདིབྦཝཏྠེཧཱིཏི ཨཏྠོ.

༧༨༩. ཀཱརེནྟེ ནིཊྛིཏེ མཧེཏི ཀཏཔརིཡོསིཏསྶ ཝིཧཱརསྶ མཧེ པཱུཛཱཡ ཀརཱིཡམཱནཱཡ ཙ. ཀཏྭཱ དུསྶམཡེ ཕལེཏི དུསྶེཡེཝ ཏེསཾ ཨམྦཱནཾ ཕལཾ ཀཏྭཱ.

༧༩༠. གཎུཏྟམནྟི གཎཱནཾ ཨུཏྟམཾ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷཾ. ནིཡྻཱདེསིནྟི སམྤཊིཙྪཱཔེསིཾ, ཨདཱསིནྟི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨམྦཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. པཱིཏཝིམཱནཝཎྞནཱ

པཱིཏཝཏྠེ པཱིཏདྷཛེཏི པཱིཏཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི པརིནིབྦུཏེ རཉྙཱ ཨཛཱཏསཏྟུནཱ ཨཏྟནཱ པཊིལདྡྷཱ བྷགཝཏོ སརཱིརདྷཱཏུཡོ གཧེཏྭཱ ཐཱུཔེ ཙ མཧེ ཙ ཀཏེ རཱཛགཧཝཱསིནཱི ཨཉྙཏརཱ ཨུཔཱསིཀཱ པཱཏོཝ ཀཏསརཱིརཔཊིཛགྒནཱ ‘‘སཏྠུ ཐཱུཔཾ པཱུཛེསྶཱམཱི’’ཏི ཡཐཱལདྡྷཱནི ཙཏྟཱརི ཀོསཱཏཀཱིཔུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ སདྡྷཱཝེགེན སམུསྶཱཧིཏམཱནསཱ མགྒཔརིསྶཡཾ ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱཝ ཐཱུཔཱབྷིམུཁཱི གཙྪཏི. ཨཐ ནཾ ཏརུཎཝཙྪཱ གཱཝཱི ཨབྷིདྷཱཝནྟཱི ཝེགེན ཨཱཔཏིཏྭཱ སིངྒེན པཧརིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསི. སཱ ཏཱཝདེཝ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟནྟཱི སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཨུཡྻཱནཀཱིལཱ༹ཡ གཙྪནྟསྶ པརིཝཱརབྷཱུཏཱནཾ ཨཌྜྷཏིཡཱནཾ ནཱཊཀཀོཊཱིནཾ མཛ྄ཛྷེ ཨཏྟནོ སརཱིརཔབྷཱཡ ཏཱ སབྦཱ ཨབྷིབྷཝནྟཱི སཧ རཐེན པཱཏུརཧོསི. ཏཾ དིསྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཝིམྷིཏཙིཏྟོ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཛཱཏོ ‘‘ཀཱིདིསེན ནུ ཁོ ཨོལཱ༹རིཀེན ཀམྨུནཱ ཨཡཾ ཨེདིསིཾ སུམཧཏིཾ དེཝིདྡྷིམུཔཱགཏཱ’’ཏི ཏཾ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༧༩༥.

‘‘པཱིཏཝཏྠེ པཱིཏདྷཛེ, པཱིཏཱལངྐཱརབྷཱུསིཏེ;

པཱིཏཙནྡནལིཏྟངྒེ, པཱིཏཨུཔྤལམཱལིནཱི.

༧༩༦.

‘‘པཱིཏཔཱསཱདསཡནེ, པཱིཏཱསནེ པཱིཏབྷཱཛནེ;

པཱིཏཚཏྟེ པཱིཏརཐེ, པཱིཏསྶེ པཱིཏབཱིཛནེ.

༧༩༧.

‘‘ཀིཾ ཀམྨམཀརཱི བྷདྡེ, པུབྦེ མཱནུསཀེ བྷཝེ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི.

སཱཔིསྶ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༧༩༨.

‘‘ཀོསཱཏཀཱི ནཱམ ལཏཏྠི བྷནྟེ, ཏིཏྟིཀཱ ཨནབྷིཙྪིཏཱ;

ཏསྶཱ ཙཏྟཱརི པུཔྥཱནི, ཐཱུཔཾ ཨབྷིཧརིཾ ཨཧཾ.

༧༩༩.

‘‘སཏྠུ སརཱིརམུདྡིསྶ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ;

ནཱསྶ མགྒཾ ཨཝེཀྑིསྶཾ, ན ཏགྒམནསཱ སཏཱི.

༨༠༠.

‘‘ཏཏོ མཾ ཨཝདྷཱི གཱཝཱི, ཐཱུཔཾ ཨཔཏྟམཱནསཾ;

ཏཉྩཱཧཾ ཨབྷིསཉྩེཡྻཾ, བྷིཡྻོ ནཱུན ཨིཏོ སིཡཱ.

༨༠༡.

‘‘ཏེན ཀམྨེན དེཝིནྡ, མགྷཝཱ དེཝཀུཉྫར;

པཧཱཡ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཝ སཧབྱམཱགཏཱ’’ཏི.

༧༩༥-༦. ཏཏྠ པཱིཏཙནྡནལིཏྟངྒེཏི སུཝཎྞཝཎྞེན ཙནྡནེན ཨནུལིཏྟསརཱིརེ. པཱིཏཔཱསཱདསཡནེཏི སབྦསོཝཎྞམཡེན པཱསཱདེན སུཝཎྞཔརིཀྑིཏྟེཧི སཡནེཧི ཙ སམནྣཱགཏེ. ཨེཝཾ སབྦཏྠ ཧེཊྛཱ ཨུཔརི ཙ པཱིཏསདྡེན སུཝཎྞམེཝ གཧིཏནྟི དཊྛབྦཾ.

༧༩༨. ལཏཏྠཱིཏི ལཏཱ ཨཏྠི. བྷནྟེཏི སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ གཱརཝེན ཨཱལཔཏི. ཨནབྷིཙྪིཏཱཏི ན ཨབྷིཀངྑིཏཱ.

༧༩༩. སརཱིརནྟི སརཱིརབྷཱུཏཾ དྷཱཏུཾ. ཨཝཡཝེ ཙཱཡཾ སམུདཱཡཝོཧཱརོ ཡཐཱ ‘‘པཊོ ཌཌྜྷོ, སམུདྡོ དིཊྛོ’’ཏི ཙ. ཨསྶཱཏི གོརཱུཔསྶ. མགྒནྟི ཨཱགམནམགྒཾ. ན ཨཝེཀྑིསྶནྟི ན ཨོལོཀཡིཾ. ཀསྨཱ? ན ཏགྒམནསཱ སཏཱིཏི, ཏསྶཾ གཱཝིཡཾ གཏམནཱ ཋཔིཏམནཱ ན ཧོནྟཱི, ཨཉྙདཏྠུ བྷགཝཏོ ཐཱུཔགཏམནཱ ཨེཝ སམཱནཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཏདངྒམནསཱ སཏཱི’’ཏི ཙ པཱཋོ, ཏདངྒེ ཏསྶ བྷགཝཏོ དྷཱཏུཡཱ ཨངྒེ མནོ ཨེཏིསྶཱཏི ཏདངྒམནསཱ. ཨེཝཾབྷཱུཏཱ ཨཧཾ ཏདཱ ཏསྶཱ མགྒཾ ནཱཝེཀྑིསྶནྟི དསྶེཏི.

༨༠༠. ཐཱུཔཾ ཨཔཏྟམཱནསནྟི ཐཱུཔཾ ཙེཏིཡཾ ཨསམྤཏྟཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ, མནསི བྷཝོཏི ཧི མཱནསོ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ མནོརཐོ. ‘‘ཐཱུཔཾ ཨུཔགནྟྭཱ པུཔྥེཧི པཱུཛེསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔྤནྣམནོརཐསྶ ཨསམྤུཎྞཏཱཡ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཐཱུཔཾ ཙེཏིཡཾ པན པུཔྥེཧི པཱུཛནཙིཏྟཾ སིདྡྷམེཝ, ཡེན སཱ དེཝལོཀེ ཨུཔྤནྣ. ཏཉྩཱཧཾ ཨབྷིསཉྩེཡྻནྟི ཏཉྩེ ཨཧཾ ཨབྷིསཉྩིནེཡྻཾ, པུཔྥཔཱུཛནེན ཧི པུཉྙཾ ཨཧཾ ཐཱུཔཾ ཨབྷིགནྟྭཱ ཡཐཱདྷིཔྤཱཡཾ པཱུཛནེན སམྨདེཝ ཙིནེཡྻཾ ཨུཔཙིནེཡྻནྟི ཨཏྠོ. བྷིཡྻོ ནཱུན ཨིཏོ སིཡཱཏི ཨིཏོ ཡཐཱལདྡྷསམྤཏྟིཏོཔི བྷིཡྻོ ཨུཔརི ཨུཏྟརིཏརཱ སམྤཏྟི སིཡཱཏི མཉྙེཏི ཨཏྠོ.

༨༠༡. མགྷཝཱ དེཝཀུཉྫརཱཏི ཨཱལཔནཾ. ཏཏྠ དེཝཀུཉྫརཱཏི སབྦབལཔརཀྐམཱདིཝིསེསེཧི དེཝེསུ ཀུཉྫརསདིསོ. སཧབྱནྟི སཧབྷཱཝཾ.

༨༠༢.

‘‘ཨིདཾ སུཏྭཱ ཏིདསཱདྷིཔཏི, མགྷཝཱ དེཝཀུཉྫརོ;

ཏཱཝཏིཾསེ པསཱདེནྟོ, མཱཏལིཾ ཨེཏདབྲཝཱི’’ཏི. –

ཨིདཾ དྷམྨསངྒཱཧཀཝཙནཾ. ཏཏོ སཀྐོ མཱཏལིཔམུཁསྶ དེཝགཎསྶ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི དྷམྨཾ དེསེསི –

༨༠༣.

‘‘པསྶ མཱཏལི ཨཙྪེརཾ, ཙིཏྟཾ ཀམྨཕལཾ ཨིདཾ;

ཨཔྤཀམྤི ཀཏཾ དེཡྻཾ, པུཉྙཾ ཧོཏི མཧཔྥལཾ.

༨༠༤.

‘‘ནཏྠི ཙིཏྟེ པསནྣམྷི, ཨཔྤཀཱ ནཱམ དཀྑིཎཱ;

ཏཐཱགཏེ ཝཱ སམྦུདྡྷེ, ཨཐ ཝཱ ཏསྶ སཱཝཀེ.

༨༠༥.

‘‘ཨེཧི མཱཏལི ཨམྷེཔི, བྷིཡྻོ བྷིཡྻོ མཧེམསེ;

ཏཐཱགཏསྶ དྷཱཏུཡོ, སུཁོ པུཉྙཱནམུཙྩཡོ.

༨༠༦.

‘‘ཏིཊྛནྟེ ནིབྦུཏེ ཙཱཔི, སམེ ཙིཏྟེ སམཾ ཕལཾ;

ཙེཏོཔཎིདྷིཧེཏུཧི, སཏྟཱ གཙྪནྟི སུགྒཏིཾ.

༨༠༧.

‘‘བཧཱུནཾ ཝཏ ཨཏྠཱཡ, ཨུཔྤཛྫནྟི ཏཐཱགཏཱ;

ཡཏྠ ཀཱརཾ ཀརིཏྭཱན, སགྒཾ གཙྪནྟི དཱཡཀཱ’’ཏི.

༨༠༢. ཏཏྠ པསཱདེནྟོཏི པསནྣེ ཀརོནྟོ, རཏནཏྟཡེ སདྡྷཾ ཨུཔྤཱདེནྟོཏི ཨཏྠོ.

༨༠༣. ཙིཏྟནྟི ཝིཙིཏྟཾ ཨཙིནྟེཡྻཾ. ཀམྨཕལནྟི དེཡྻདྷམྨསྶ ཨནུལཱ༹རཏྟེཔི ཁེཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཙིཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཨུལཱ༹རསྶ པུཉྙཀམྨསྶ ཕལཾ པསྶཱཏི ཡོཛནཱ. ཨཔྤཀམྤི ཀཏཾ དེཡྻཾ, པུཉྙཾ ཧོཏི མཧཔྥལནྟི ཨེཏྠ ཀཏནྟི ཀཱརཝསེན སཀྐཱརཝསེན ཨཱཡཏནེ ཝིནིཡུཏྟཾ. དེཡྻནྟི དཱཏབྦཝཏྠུཾ. པུཉྙནྟི ཏཐཱཔཝཏྟཾ པུཉྙཀམྨཾ.

༨༠༤. ཨིདཱནི ཡཏྠ ཨཔྤཀམྤི ཀཏཾ པུཉྙཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི, ཏཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ ‘‘ནཏྠི ཙིཏྟེ པསནྣམྷཱི’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ.

༨༠༥-༦. ཨམྷེཔཱིཏི མཡམྤི. མཧེམསེཏི མཧཱམསེ པཱུཛཱམསེ. ཙེཏོཔཎིདྷིཧེཏུ ཧཱིཏི ཨཏྟནོ ཙིཏྟསྶ སམྨདེཝ ཋཔནནིམིཏྟཾ, ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷཱནེནཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ན ཏཾ མཱཏཱཔིཏཱ ཀཡིརཱ, ཨཉྙེ ཝཱཔི ཙ ཉཱཏཀཱ;

སམྨཱ པཎིཧིཏཾ ཙིཏྟཾ, སེཡྻསོ ནཾ ཏཏོ ཀརེ’’ཏི. (དྷ. པ. ༤༣);

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཨུཡྻཱནཀཱིལཱ༹ཡ ཨུསྶཱཧཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏྭཱ ཏཏོཝ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨབྷིཎྷཾ པཱུཛནེཡྻཊྛཱནབྷཱུཏེ ཙཱུལཱ༹མཎིཙེཏིཡེ སཏྟཱཧཾ པཱུཛཾ ཨཀཱསི. ཨཐ ཨཔརེན སམཡེན དེཝཙཱརིཀཾ གཏསྶ ཨཱཡསྨཏོ ནཱརདཏྠེརསྶ ཏཾ པཝཏྟིཾ གཱཐཱཧེཝ ཀཐེསི, ཐེརོ དྷམྨསངྒཱཧཀཱནཾ ཨཱརོཙེསི, ཏེ ཏཐཱ ནཾ སངྒཧཾ ཨཱརོཔེསུནྟི.

པཱིཏཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཨུཙྪུཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨོབྷཱསཡིཏྭཱ པཐཝིཾ སདེཝཀནྟི ཨུཙྪུཝིམཱནཾ. ཏཾ ཧེཊྛཱ ཨུཙྪུཝིམཱནེན པཱལི༹ཏོ ཙ ཨཊྛུཔྤཏྟིཏོ ཙ སདིསམེཝ. ཀེཝལཾ ཏཏྠ སསྶུ སུཎིསཾ པཱིཋཀེན པཧརིཏྭཱ མཱརེསི, ཨིདྷ པན ལེཌྜུནཱཏི ཨཡམེཝ ཝིསེསོ. ཝཏྠུནོ པན བྷིནྣཏྟཱ ཨུབྷཡམྤི ཝིསུཾཡེཝ སངྒཧཾ ཨཱརུལ༹ྷནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༨༠༨.

‘‘ཨོབྷཱསཡིཏྭཱ པཐཝིཾ སདེཝཀཾ, ཨཏིརོཙསི ཙནྡིམསཱུརིཡཱ ཝིཡ;

སིརིཡཱ ཙ ཝཎྞེན ཡསེན ཏེཛསཱ, བྲཧྨཱཝ དེཝེ ཏིདསེ སཧིནྡཀེ.

༨༠༩.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ ཨུཔྤལམཱལདྷཱརིནཱི, ཨཱཝེལི༹ནཱི ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙེ;

ཨལངྐཏེ ཨུཏྟམཝཏྠདྷཱརིནཱི, ཀཱ ཏྭཾ སུབྷེ དེཝཏེ ཝནྡསེ མམཾ.

༨༡༠.

‘‘ཀིཾ ཏྭཾ པུརེ ཀམྨམཀཱསི ཨཏྟནཱ, མནུསྶབྷཱུཏཱ པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ;

དཱནཾ སུཙིཎྞཾ ཨཐ སཱིལསཉྙམཾ, ཀེནུཔཔནྣཱ སུགཏིཾ ཡསསྶིནཱི;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. –

ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ པུཙྪི. ཏཏོ དེཝཏཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༨༡༡.

‘‘ཨིདཱནི བྷནྟེ ཨིམམེཝ གཱམཾ, པིཎྜཱཡ ཨམྷཱཀཾ གྷརཾ ཨུཔཱགམི;

ཏཏོ ཏེ ཨུཙྪུསྶ ཨདཱསིཾ ཁཎྜིཀཾ, པསནྣཙིཏྟཱ ཨཏུལཱཡ པཱིཏིཡཱ.

༨༡༢.

‘‘སསྶུ ཙ པཙྪཱ ཨནུཡུཉྫཏེ མམཾ, ཀཧཾ ནུ ཨུཙྪུཾ ཝདྷུཀེ ཨཝཱཀིརི;

ན ཚཌྜིཏཾ ནོ པན ཁཱདིཏཾ མཡཱ, སནྟསྶ བྷིཀྑུསྶ སཡཾ ཨདཱསཧཾ.

༨༡༣.

‘‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ནྭིདཾ ཨིསྶརིཡཾ ཨཐོ མམ’, ཨིཏིསྶཱ སསྶུ པརིབྷཱསཏེ མམཾ;

ལེཌྜུཾ གཧེཏྭཱ པཧཱརཾ ཨདཱསི མེ, ཏཏོ ཙུཏཱ ཀཱལཀཏཱམྷི དེཝཏཱ.

༨༡༤.

‘‘ཏདེཝ ཀམྨཾ ཀུསལཾ ཀཏཾ མཡཱ, སུཁཉྩ ཀམྨཾ ཨནུབྷོམི ཨཏྟནཱ;

དེཝེཧི སདྡྷིཾ པརིཙཱརཡཱམཧཾ, མོདཱམཧཾ ཀཱམགུཎེཧི པཉྩཧི.

༨༡༥.

‘‘ཏདེཝ ཀམྨཾ ཀུསལཾ ཀཏཾ མཡཱ, སུཁཉྩ ཀམྨཾ ཨནུབྷོམི ཨཏྟནཱ;

དེཝིནྡགུཏྟཱ ཏིདསེཧི རཀྑིཏཱ, སམཔྤིཏཱ ཀཱམགུཎེཧི པཉྩཧི.

༨༡༦.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཕལཾ ཨནཔྤཀཾ, མཧཱཝིཔཱཀཱ མམ ཨུཙྪུདཀྑིཎཱ;

དེཝེཧི སདྡྷིཾ པརིཙཱརཡཱམཧཾ, མོདཱམཧཾ ཀཱམགུཎེཧི པཉྩཧི.

༨༡༧.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཕལཾ ཨནཔྤཀཾ, མཧཱཛུཏིཀཱ མམ ཨུཙྪུདཀྑིཎཱ;

དེཝིནྡགུཏྟཱ ཏིདསེཧི རཀྑིཏཱ, སཧསྶནེཏྟོརིཝ ནནྡནེ ཝནེ.

༨༡༨.

‘‘ཏུཝཉྩ བྷནྟེ ཨནུཀམྤཀཾ ཝིདུཾ, ཨུཔེཙྩ ཝནྡིཾ ཀུསལཉྩ པུཙྪིསཾ;

ཏཏོ ཏེ ཨུཙྪུསྶ ཨདཱསིཾ ཁཎྜིཀཾ, པསནྣཙིཏྟཱ ཨཏུལཱཡ པཱིཏིཡཱ’’ཏི.

སེསཾ ཝུཏྟསདིསམེཝཱཏི.

ཨུཙྪུཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. ཝནྡནཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི ཝནྡནཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ ཨཉྙཏརསྨིཾ གཱམཀཱཝཱསེ ཝསྶཾ ཝསིཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶཱ པཝཱརེཏྭཱ སེནཱསནཾ པཊིསཱམེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ ཨུདྡིསྶ བྷགཝནྟཾ དསྶནཏྠཱཡ གཙྪནྟཱ ཨཉྙཏརསྶ གཱམསྶ མཛ྄ཛྷེན ཨཏིཀྐམནྟི. ཏཏྠ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི ཏེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ སཉྫཱཏགཱརཝབཧུམཱནཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ སིརསྨིཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཡཱཝ དསྶནཱུཔཙཱརཱ པསཱདསོམྨཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཱི ཨཊྛཱསི. སཱ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི. ཨཐ ནཾ ཏཏྠ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟིཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པཊིཔུཙྪི –

༨༡༩. ‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན…པེ…ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༨༢༢. ‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༨༢༣.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, དིསྭཱན སམཎེ སཱིལཝནྟེ;

པཱདཱནི ཝནྡིཏྭཱ མནཾ པསཱདཡིཾ, ཝིཏྟཱ ཙཧཾ ཨཉྫལིཀཾ ཨཀཱསིཾ.

༨༢༤.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི.

༨༢༣. ཏཏྠ སམཎེཏི སམིཏཔཱཔེ. སཱིལཝནྟེཏི སཱིལགུཎཡུཏྟེ. མནཾ པསཱདཡིནྟི ‘‘སཱདྷུརཱུཔཱ ཝཏིམེ ཨཡྻཱ དྷམྨཙཱརིནོ སམཙཱརིནོ བྲཧྨཙཱརིནོ’’ཏི ཏེསཾ གུཎེ ཨཱརབྦྷ ཙིཏྟཾ པསཱདེསིཾ. ཝིཏྟཱ ཙཧཾ ཨཉྫལིཀཾ ཨཀཱསིནྟི ཏུཊྛཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ཨཧཾ ཝནྡིཾ. པེསལཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པསཱདཝིཀསིཏཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ དསྶནམཏྟམྤི ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ བཧཱུཔཀཱརཾ, པགེཝ ཝནྡནཱཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ’’ཏིཨཱདི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཝནྡནཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. རཛྫུམཱལཱཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེནཱཏི རཛྫུམཱལཱཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན གཡཱགཱམཀེ ཨཉྙཏརསྶ བྲཱཧྨཎསྶ དྷཱིཏཱ ཏསྨིཾཡེཝ གཱམེ ཨེཀསྶ བྲཱཧྨཎཀུམཱརསྶ དིནྣཱ པཏིཀུལཾ གཏཱ, ཏསྨིཾ གེཧེ ཨིསྶརིཡཾ ཝཏྟེནྟཱི ཏིཊྛཏི. སཱ ཏསྨིཾ གེཧེ དཱསིཡཱ དྷཱིཏརཾ དིསྭཱ ན སཧཏི. དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀོདྷེན ཏཊཏཊཱཡམཱནཱ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི, ཁཊཀཉྩསྶཱ དེཏི. ཡདཱ པན སཱ ཝཡཔྤཏྟིཡཱ ཀིཙྩསམཏྠཱ ཛཱཏཱ, ཏདཱ ནཾ ཛཎྞུཀཔྤརམུཊྛཱིཧི པཧརཏེཝ ཡཐཱ ཏཾ པུརིམཛཱཏཱིསུ བདྡྷཱགྷཱཏཱ.

སཱ ཀིར དཱསཱི ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཏསྶཱ སཱམིནཱི ཨཧོསི, ཨིཏརཱ དཱསཱི. སཱ ཏཾ ལེཌྜུདཎྜཱདཱིཧི མུཊྛིཨཱདཱིཧི ཙ ཨབྷིཎྷཾ ཨབྷིཧནཏི. སཱ ཏེན ནིབྦིནྣཱ ཡཐཱབལཾ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ ཨཧཾ སཱམིནཱི ཧུཏྭཱ ཨིམིསྶཱ ཨུཔརི ཨིསྶརིཡཾ ཝཏྟེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཋཔེསི. ཨཐ སཱ དཱསཱི ཏཏོ ཙུཏཱ ཨཔརཱཔརཾ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝུཏྟནཡེན གཡཱགཱམཀེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པཏིཀུལཾ གཏཱ, ཨིཏརཱཔི ཏསྶཱ དཱསཱི ཨཧོསི. ཨེཝཾ བདྡྷཱགྷཱཏཏཱཡ སཱ ཏཾ ཝིཧེཋེཏི.

ཨེཝཾ ཝིཧེཋེནྟཱི ཨཀཱརཎེནེཝ ཀེསེསུ གཧེཏྭཱ ཧཏྠེཧི ཙ པཱདེཧི ཙ སུཧཏཾ ཧནི. སཱ ནྷཱཔིཏསཱལཾ གནྟྭཱ ཁུརམུཎྜཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨགམཱསི. སཱམིནཱི ‘‘ཀིཾ ཛེ དུཊྛདཱསི མུཎྜནམཏྟེན ཏཝ ཝིཔྤམོཀྑོ’’ཏི རཛྫུཾ སཱིསེ བནྡྷིཏྭཱ ཏཏྠ ནཾ གཧེཏྭཱ ཨོཎམེཏྭཱ གྷཱཏེཏི, ཏསྶཱ ཏཉྩ རཛྫུཾ ཨཔནེཏུཾ ན དེཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ དཱསིཡཱ ‘‘རཛྫུམཱལཱ’’ཏི ནཱམཾ ཨཧོསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ རཛྫུམཱལཱཡ སོཏཱཔཏྟིཕལཱུཔནིསྶཡཾ, ཏསྶཱ ཙ བྲཱཧྨཎིཡཱ སརཎེསུ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱནཾ དིསྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི ཚབྦཎྞཱ བུདྡྷརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེནྟོ. རཛྫུམཱལཱཔི ཁོ དིཝསེ དིཝསེ ཏཱཡ ཏཐཱ ཝིཧེཋིཡམཱནཱ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ དུཛྫཱིཝིཏེནཱ’’ཏི ནིབྦིནྣརཱུཔཱ ཛཱིཝིཏེ མརིཏུཀཱམཱ གྷཊཾ གཧེཏྭཱ ཨུདཀཏིཏྠཾ གཙྪནྟཱི ཝིཡ གེཧཏོ ནིཀྑནྟཱ ཨནུཀྐམེན ཝནཾ པཝིསིཏྭཱ བྷགཝཏོ ནིསིནྣརུཀྑསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨཉྙཏརསྶ རུཀྑསྶ སཱཁཱཡ རཛྫུཾ བནྡྷིཏྭཱ པཱསཾ ཀཏྭཱ ཨུབྦནྡྷིཏུཀཱམཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེནྟཱི ཨདྡས བྷགཝནྟཾ ཏཏྠ ནིསིནྣཾ པཱསཱདིཀཾ པསཱདནཱིཡཾ ཨུཏྟམདམཐསམཐམནུཔྤཏྟཾ ཚབྦཎྞབུདྡྷརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེནྟཾ. དིསྭཱ བུདྡྷགཱརཝེན ཨཱཀཌྜྷིཡམཱནཧདཡཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ བྷགཝཱ མཱདིསཱནམྤི དྷམྨཾ དེསེཏི, ཡམཧཾ སུཏྭཱ ཨིཏོ དུཛྫཱིཝིཏཏོ མུཙྩེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེསི.

ཨཐ བྷགཝཱ ཏསྶཱ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘རཛྫུམཱལེ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏཾ སུཏྭཱ ཨམཏེན ཝིཡ ཨབྷིསིཏྟཱ པཱིཏིཡཱ ནིརནྟརཾ ཕུཊྛཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཏསྶཱ བྷགཝཱ ཨནུཔུབྦིཀཐཱནུཔུབྦཀཾ ཙཏུསཙྩཀཐཾ ཀཐེསི, སཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. སཏྠཱ ‘‘ཝཊྚཏི ཨེཏྟཀོ རཛྫུམཱལཱཡ ཨནུགྒཧོ, ཨིདཱནེསཱ ཀེནཙི ཨཔྤདྷཾསིཡཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཨརཉྙཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ གཱམསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. རཛྫུམཱལཱཔི ཨཏྟཱནཾ ཝིནིཔཱཏེཏུཾ ཨབྷབྦཏཱཡ ཁནྟིམེཏྟཱནུདྡཡསམྤནྣཏཱཡ ཙ ‘‘བྲཱཧྨཎཱི མཾ ཧནཏུ ཝཱ ཝིཧེཋེཏུ ཝཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཀརོཏཱུ’’ཏི གྷཊེན ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ གེཧཾ ཨགམཱསི. སཱམིཀོ གེཧདྭཱརེ ཋིཏོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨཛྫ ཨུདཀཏིཏྠཾ གཏཱ ཙིརཱཡིཏྭཱ ཨཱགཏཱ, མུཁཝཎྞོ ཙ ཏེ ཨཏིཝིཡ ཝིཔྤསནྣོ, ཏྭཉྩ ཨཉྙེན ཨཱཀཱརེན ཨུཔཊྛཱསི, ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི པུཙྪི. སཱ ཏསྶ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི.

བྲཱཧྨཎོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏུསྶིཏྭཱ གེཧཾ གནྟྭཱ རཛྫུམཱལཱཡ ཨུཔརི ‘‘ཏཡཱ ན ཀིཉྩི ཀཱཏབྦ’’ནྟི སུཎིསཱཡ ཝཏྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ སཱིགྷཏརཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ སཱདརེན ཀཏཔཊིསནྠཱརོ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཨཱནེཏྭཱ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི, སུཎིསཱཔིསྶ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. གཡཱགཱམཝཱསིནོཔི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཔྤེཀཙྩེ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ, ཨཔྤེཀཙྩེ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ.

སཏྠཱ རཛྫུམཱལཱཡ ཏསྶཱ ཙ བྲཱཧྨཎིཡཱ པུརིམཛཱཏཱིསུ ཀཏཀམྨཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཐེཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཨནུརཱུཔཾ དྷམྨཾ དེསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎཱི ཙ མཧཱཛནོ ཙ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏོ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཧི. སཏྠཱ ཨཱསནཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ སཱཝཏྠིམེཝ ཨགམཱསི. བྲཱཧྨཎོ རཛྫུམཱལཾ དྷཱིཏུཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཏསྶ སུཎིསཱ རཛྫུམཱལཾ པིཡཙཀྑཱུཧི ཨོལོཀེནྟཱི ཡཱཝཛཱིཝཾ མནཱཔེནེཝ སིནེཧེན པརིཧརི. རཛྫུམཱལཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟི, ཨཙྪརཱསཧསྶཉྩསྶཱ པརིཝཱརོ ཨཧོསི. སཱ སཊྛིསཀཊབྷཱརཔྤམཱཎེཧི དིབྦཱབྷརཎེཧི པཊིམཎྜིཏཏྟབྷཱཝཱ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝུཏྟཱ ནནྡནཝནཱདཱིསུ མཧཏིཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝམཱནཱ པམུདིཏམནཱ ཝིཙརཏི. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ གཏོ ཏཾ མཧནྟེན དིབྦཱནུབྷཱཝེན མཧཏིཡཱ དེཝིདྡྷིཡཱ ཝིཛྫོཏམཱནཾ དིསྭཱ ཏཱཡ ཀཏཀམྨཾ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི.

༨༢༦.

‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;

ཧཏྠེ པཱདེ ཙ ཝིགྒཡ྄ཧ, ནཙྩསི སུཔྤཝཱདིཏེ.

༨༢༧.

‘‘ཏསྶཱ ཏེ ནཙྩམཱནཱཡ, ཨངྒམངྒེཧི སབྦསོ;

དིབྦཱ སདྡཱ ནིཙྪརནྟི, སཝནཱིཡཱ མནོརམཱ.

༨༢༨.

‘‘ཏསྶཱ ཏེ ནཙྩམཱནཱཡ, ཨངྒམངྒེཧི སབྦསོ;

དིབྦཱ གནྡྷཱ པཝཱཡནྟི, སུཙིགནྡྷཱ མནོརམཱ.

༨༢༩.

‘‘ཝིཝཏྟམཱནཱ ཀཱཡེན, ཡཱ ཝེཎཱིསུ པིལ༹ནྡྷནཱ;

ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ.

༨༣༠.

‘‘ཝཊཾསཀཱ ཝཱཏདྷུཏཱ, ཝཱཏེན སམྤཀམྤིཏཱ;

ཏེསཾ སུཡྻཏི ནིགྒྷོསོ, ཏཱུརིཡེ པཉྩངྒིཀེ ཡཐཱ.

༨༣༡.

‘‘ཡཱཔི ཏེ སིརསྨིཾ མཱལཱ, སུཙིགནྡྷཱ མནོརམཱ;

ཝཱཏི གནྡྷོ དིསཱ སབྦཱ, རུཀྑོ མཉྫཱུསཀོ ཡཐཱ.

༨༣༢.

‘‘གྷཱཡསེ ཏཾ སུཙིགནྡྷཾ, རཱུཔཾ པསྶསི ཨམཱནུསཾ;

དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི.

༨༢༦. ཏཏྠ ཧཏྠེ པཱདེ ཙ ཝིགྒཡ྄ཧཱཏི ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙ ཝིཝིདྷེཧི ཨཱཀཱརེཧི གཧེཏྭཱ, པུཔྥམུཊྛིཔུཔྥཉྫལིཨཱདིབྷེདསྶ སཱཁཱབྷིནཡསྶ དསྶནཝསེན ཝིཝིདྷེཧི ཨཱཀཱརེཧི ཧཏྠེ, ཙ, སམཔཱདཱདཱིནམྤི ཋཱནཝིསེསཱནཾ དསྶནཝསེན ཝིཝིདྷེཧི ཨཱཀཱརེཧི པཱདེ ཙ ཨུཔཱདིཡིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཙ-སདྡེན སཱཁཱབྷིནཡཾ སངྒཎྷཱཏི. ནཙྩསཱིཏི ནཊསི. ཡཱ ཏྭནྟི ཡཱ ཝུཏྟནཡཝསེན ནཙྩཾ ཀརོསཱིཏི ཨཏྠོ. སུཔྤཝཱདིཏེཏི སུནྡརེ པཝཛྫནེ སཏི ཏཝ ནཙྩསྶ ཨནུརཱུཔཝསེན ཝཱིཎཱཝཾསམུདིངྒཏཱལཱ༹དིཀེ ཝཱདིཡམཱནེ, པཉྩངྒིཀེ ཏཱུརིཡེ པགྒཡ྄ཧམཱནེཏི ཨཏྠོ. སེསཾ ཧེཊྛཱཝིམཱནེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ ཐེརེན པུཙྪིཏཱ སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟནོ པུརིམཛཱཏིཨཱདིཾ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༨༣༣.

‘‘དཱསཱི ཨཧཾ པུརེ ཨཱསིཾ, གཡཱཡཾ བྲཱཧྨཎསྶཧཾ;

ཨཔྤཔུཉྙཱ ཨལཀྑིཀཱ, རཛྫུམཱལཱཏི མཾ ཝིདུཾ.

༨༣༤.

‘‘ཨཀྐོསཱནཾ ཝདྷཱནཉྩ, ཏཛྫནཱཡ ཙ ཨུགྒཏཱ;

ཀུཊཾ གཧེཏྭཱ ནིཀྑམྨ, ཨགཉྪིཾ ཨུདཧཱརིཡཱ.

༨༣༥.

‘‘ཝིཔཐེ ཀུཊཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ, ཝནསཎྜཾ ཨུཔཱགམིཾ;

‘ཨིདྷེཝཱཧཾ མརིསྶཱམི, ཀོ ཨཏྠོ ཛཱིཝིཏེན མེ’.

༨༣༦.

‘‘དལ༹ྷཾ པཱསཾ ཀརིཏྭཱན, ཨཱསུམྦྷིཏྭཱན པཱདཔེ;

ཏཏོ དིསཱ ཝིལོཀེསིཾ, ‘ཀོ ནུ ཁོ ཝནམསྶིཏོ’.

༨༣༧.

‘‘ཏཏྠདྡསཱསིཾ སམྦུདྡྷཾ, སབྦལོཀཧིཏཾ མུནིཾ;

ནིསིནྣཾ རུཀྑམཱུལསྨིཾ, ཛྷཱཡནྟཾ ཨཀུཏོབྷཡཾ.

༨༣༨.

‘‘ཏསྶཱ མེ ཨཧུ སཾཝེགོ, ཨབྦྷུཏོ ལོམཧཾསནོ;

‘ཀོ ནུ ཁོ ཝནམསྶིཏོ, མནུསྶོ ཨུདཱཧུ དེཝཏཱ’.

༨༣༩.

‘‘པཱསཱདིཀཾ པསཱདནཱིཡཾ, ཝནཱ ནིབྦནམཱགཏཾ;

དིསྭཱ མནོ མེ པསཱིདི, ནཱཡཾ ཡཱདིསཀཱིདིསོ.

༨༤༠.

‘‘གུཏྟིནྡྲིཡོ ཛྷཱནརཏོ, ཨབཧིགྒཏམཱནསོ;

ཧིཏོ སབྦསྶ ལོཀསྶ, བུདྡྷོ ཨཡཾ བྷཝིསྶཏི.

༨༤༡.

‘‘བྷཡབྷེརཝོ དུརཱསདོ, སཱིཧོཝ གུཧམསྶིཏོ;

དུལླབྷཱཡཾ དསྶནཱཡ, པུཔྥཾ ཨོདུམྦརཾ ཡཐཱ.

༨༤༢.

‘‘སོ མཾ མུདཱུཧི ཝཱཙཱཧི, ཨཱལཔིཏྭཱ ཏཐཱགཏོ;

རཛྫུམཱལེཏི མཾཝོཙ, སརཎཾ གཙྪ ཏཐཱགཏཾ.

༨༤༣.

‘‘ཏཱཧཾ གིརཾ སུཎིཏྭཱན, ནེལཾ ཨཏྠཝཏིཾ སུཙིཾ;

སཎྷཾ མུདུཉྩ ཝགྒུཉྩ, སབྦསོཀཱཔནཱུདནཾ.

༨༤༤.

‘‘ཀལླཙིཏྟཉྩ མཾ ཉཏྭཱ, པསནྣཾ སུདྡྷམཱནསཾ;

ཧིཏོ སབྦསྶ ལོཀསྶ, ཨནུསཱསི ཏཐཱགཏོ.

༨༤༥.

‘‘ཨིདཾ དུཀྑནྟི མཾཝོཙ, ཨཡཾ དུཀྑསྶ སམྦྷཝོ;

དུཀྑནིརོདྷོ མགྒོ ཙ, ཨཉྫསོ ཨམཏོགདྷོ.

༨༤༦.

‘‘ཨནུཀམྤཀསྶ ཀུསལསྶ, ཨོཝཱདམྷི ཨཧཾ ཋིཏཱ;

ཨཛ྄ཛྷགཱ ཨམཏཾ སནྟིཾ, ནིབྦཱནཾ པདམཙྩུཏཾ.

༨༤༧.

‘‘སཱཧཾ ཨཝཊྛིཏཱཔེམཱ, དསྶནེ ཨཝིཀམྤིནཱི;

མཱུལཛཱཏཱཡ སདྡྷཱཡ, དྷཱིཏཱ བུདྡྷསྶ ཨོརསཱ.

༨༤༨.

‘‘སཱཧཾ རམཱམི ཀཱིལཱ༹མི, མོདཱམི ཨཀུཏོབྷཡཱ;

དིབྦམཱལཾ དྷཱརཡཱམི, པིཝཱམི མདྷུམདྡཝཾ.

༨༤༩.

‘‘སཊྛིཏཱུརིཡསཧསྶཱནི, པཊིབོདྷཾ ཀརོནྟི མེ;

ཨཱལ༹མྦོ གགྒརོ བྷཱིམོ, སཱདྷུཝཱདཱི ཙ སཾསཡོ.

༨༥༠.

‘‘པོཀྑརོ ཙ སུཕསྶོ ཙ, ཝིཎཱམོཀྑཱ ཙ ནཱརིཡོ;

ནནྡཱ ཙེཝ སུནནྡཱ ཙ, སོཎདིནྣཱ སུཙིམྷིཏཱ.

༨༥༡.

‘‘ཨལམྦུསཱ མིསྶཀེསཱི ཙ, པུཎྜརཱིཀཱཏིདཱརུཎཱི;

ཨེཎཱིཕསྶཱ སུཕསྶཱ ཙ, སུབྷདྡཱ མུདུཝཱདིནཱི.

༨༥༢.

‘‘ཨེཏཱ ཙཉྙཱ ཙ སེཡྻཱསེ, ཨཙྪརཱནཾ པབོདྷིཀཱ;

ཏཱ མཾ ཀཱལེནུཔཱགནྟྭཱ, ཨབྷིབྷཱསནྟི དེཝཏཱ.

༨༥༣.

‘‘ཧནྡ ནཙྩཱམ གཱཡཱམ, ཧནྡ ཏཾ རམཡཱམསེ;

ནཡིདཾ ཨཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཀཏཔུཉྙཱནམེཝིདཾ.

༨༥༤.

‘‘ཨསོཀཾ ནནྡནཾ རམྨཾ, ཏིདསཱནཾ མཧཱཝནཾ;

སུཁཾ ཨཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཨིདྷ ནཏྠི པརཏྠ ཙ.

༨༥༥.

‘‘སུཁཉྩ ཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཨིདྷ ཙེཝ པརཏྠ ཙ;

ཏེསཾ སཧབྱཀཱམཱནཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ བཧུཾ;

ཀཏཔུཉྙཱ ཧི མོདནྟི, སགྒེ བྷོགསམངྒིནོ.

༨༥༦.

‘‘བཧཱུནཾ ཝཏ ཨཏྠཱཡ, ཨུཔྤཛྫནྟི ཏཐཱགཏཱ;

དཀྑིཎེཡྻཱ མནུསྶཱནཾ, པུཉྙཀྑེཏྟཱནམཱཀརཱ;

ཡཏྠ ཀཱརཾ ཀརིཏྭཱན, སགྒེ མོདནྟི དཱཡཀཱ’’ཏི.

༨༣༣. ཏཏྠ དཱསཱི ཨཧཾ པུརེ ཨཱསིནྟི པུརེ པུརིམཛཱཏིཡཾ ཨཧཾ ཨནྟོཛཱཏཱ དཱསཱི ཨཧོསིཾ. ཏཏྠ ཀསྶཱཏི ཨཱཧ ‘‘གཡཱཡཾ བྲཱཧྨཎསྶཧ’’ནྟི, གཡཱནཱམཀེ གཱམེ ཨཉྙཏརསྶ བྲཱཧྨཎསྶ. ཧནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨཔྤཔུཉྙཱཏི མནྡབྷཱགྱཱ ཨཔུཉྙཱ. ཨལཀྑིཀཱཏི ནིསྶིརིཀཱ ཀཱལཀཎྞཱི. རཛྫུམཱལཱཏི མཾ ཝིདུནྟི, ཀེསེ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷནཔརིཀཌྜྷནདུཀྑེན མུཎྜཀེ ཀཏེ པུནཔི ཏདཏྠམེཝ སཱིསེ དལ༹ྷཾ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏརཛྫུཀུཎྜལཀཝསེན ‘‘རཛྫུམཱལཱ’’ཏི མཾ མནུསྶཱ ཛཱནིཾསུ.

༨༣༤. ཝདྷཱནནྟི ཏཱལ༹ནཱནཾ. ཏཛྫནཱཡཱཏི བྷཡསཾཏཛྫནེན. ཨུགྒཏཱཏི ཨུགྒཏཱཡ དོམནསྶུཔྤཏྟིཡཱ. ཨུདཧཱརིཡཱཏི ཨུདཀཧཱརིཀཱ, ཨུདཀཾ ཨཱཧརནྟཱི ཝིཡ ཧུཏྭཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༨༣༥. ཝིཔཐེཏི ཨཔཐེ, མགྒཏོ ཨཔཀྐམིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཀྭཏྠོཏི ཀོ ཨཏྠོ. སོཡེཝ ཝཱ པཱཋོ.

༨༣༦. དལ༹ྷཾ པཱསཾ ཀརིཏྭཱནཱཏི བནྡྷནཔཱསཾ ཐིརཾ ཨཙྪིཛྫནཀཾ ཀཏྭཱ. ཨཱསུམྦྷིཏྭཱན པཱདཔེཏི ཝིཊཔེ ལགྒནཝསེན པཱདཔེ རུཀྑེ ཁིཔིཏྭཱ. ཏཏོ དིསཱ ཝིལོཀེསིཾ, ཀོ ནུ ཁོ ཝནམསྶིཏོཏི ཨིམཾ ཝནཾ པཝིསནཝསེན ཨསྶིཏོ ནུ ཁོ ཀོཙི ཨཏྠི, ཡཏོ མེ མརཎནྟརཱཡོ སིཡཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༨༣༧. སམྦུདྡྷནྟིཨཱདི ཏདཱ ཏསྶཱ ཏཱདིསེ ནིཙྪཡེ ཨསཏིཔི སབྷཱཝཝསེན ཝུཏྟཾ. ཏསྶཏྠོ – སཡམེཝ སམྨདེཝ ཙ སབྦསྶཱཔི བུཛ྄ཛྷིཏབྦསྶ བུདྡྷཏྟཱ སམྦུདྡྷཾ, མཧཱཀརུཎཱཡོགེན ཧཱིནཱདིབྷེདབྷིནྣསྶ སབྦསྶཱཔི ལོཀསྶ ཨེཀནྟཧིཏཏྟཱ སབྦལོཀཧིཏཾ, ཨུབྷཡལོཀཾ མུནནཏོ མུནིཾ, ནིསཛྫཱཝསེན ཀིལེསཱབྷིསངྑཱརེཧི ཋཱནཱ ཙཱཝནཱབྷཱཝེན ཙ ནིསིནྣཾ, ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནེན ཙ ཛྷཱཡནྟཾ, བོདྷིམཱུལེཡེཝ བྷཡཧེཏཱུནཾ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཀུཏོཙིཔི བྷཡཱབྷཱཝཏོ ཨཀུཏོབྷཡནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

༨༣༨. སཾཝེགོ ནཱམ སཧོཏྟཔྤཾ ཉཱཎཾ, སོ ཏསྶཱ བྷགཝཏོ དསྶནེན ཨུཔྤཛྫི. ཏེནཱཧ ‘‘ཏསྶཱ མེ ཨཧུ སཾཝེགོ’’ཏི.

༨༣༩. པཱསཱདིཀནྟི པསཱདཱཝཧཾ, དྭཏྟིཾསམཧཱཔུརིསལཀྑཎཨསཱིཏིཨནུབྱཉྫནབྱཱམཔྤབྷཱཀེཏུམཱལཱལངྐཏཱཡ སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཨཏྟནོ སརཱིརསོབྷཱསམྤཏྟིཡཱ རཱུཔཀཱཡདསྶནབྱཱཝཊསྶ ཛནསྶ སཱདྷུབྷཱཝཏོ པསཱདསཾཝཌྜྷནནྟི ཨཏྠོ. པསཱདནཱིཡནྟི དསབལ-ཙཏུཝེསཱརཛྫཚཨསཱདྷཱརཎཉཱཎ-ཨཊྛཱརསཱཝེཎིཀ-བུདྡྷདྷམྨཔབྷུཏིཨཔརིམཱཎགུཎསམནྣཱགཏཱཡ དྷམྨཀཱཡསམྤཏྟིཡཱ སརིཀྑཀཛནསྶ པསཱིདིཏབྦཡུཏྟཾ, པཱསཱདིཀནྟི ཨཏྠོ. ཝནཱཏི ཀིལེསཝནཏོ ཨཔཀྐམིཏྭཱ. ནིབྦནམཱགཏནྟི ནིཏྟཎྷབྷཱཝཾ ནིབྦཱནམེཝ ཨུཔགཏཾ ཨདྷིགཏཾ. ཡཱདིསཀཱིདིསོཏི ཡོ ཝཱ སོ ཝཱ, པཙུརཛནོཏི ཨཏྠོ.

༨༤༠-༤༡. མནཙྪཊྛཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨགྒམགྒགོཔནཱཡ གོཔིཏཏྟཱ གུཏྟིནྡྲིཡོ. ཨགྒཕལཛ྄ཛྷཱནཱབྷིརཏིཡཱ ཛྷཱནརཏོ. ཏཏོ ཨེཝ བཧིབྷཱུཏེཧི རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎེཧི ཨཔཀྐམིཏྭཱ ཝིསཡཛ྄ཛྷཏྟེ ནིབྦཱནེ ཙ ཨོགཱལ༹ྷཙིཏྟཏཱཡ ཨབཧིགྒཏམཱནསོ. མིཙྪཱགཱཧམོཙནབྷཡེན ཝིཔལླཱསཝནྟེཧི མིཙྪཱདིཊྛིཀེཧི བྷཱཡིཏབྦཏོ ཏེསཉྩ བྷཡཛནནཏོ བྷཡབྷེརཝོ. པཡོགཱསཡཝིཔནྣེཧི ཨནུཔགམནཱིཡཏོ ཙ ཀེནཙིཔི ཨནཱསཱདནཱིཡཏོ ཙ དུརཱསདོ. དུལླབྷཱཡནྟི དུལླབྷོ ཨཡཾ. དསྶནཱཡཱཏི དཊྛུམྤི. པུཔྥཾ ཨོདུམྦརཾ ཡཐཱཏི ཡཐཱ ནཱམ ཨུདུམྦརེ བྷཝཾ པུཔྥཾ དུལླབྷདསྶནཾ, ཀདཱཙིདེཝ བྷཝེཡྻ, ན ཝཱ བྷཝེཡྻ, ཨེཝཾ ཨཱིདིསསྶ ཨུཏྟམཔུགྒལསྶཱཏི ཨཏྠོ.

༨༤༢. སོ ཏཐཱགཏོ མུདཱུཧི ཝཱཙཱཧི སཎྷཱཡ ཝཱཙཱཡ ‘‘རཛྫུམཱལེ’’ཏི མཾ ཨཱལཔིཏྭཱ ཨཱམནྟེཏྭཱ སརཎཾ གཙྪ ཏཐཱགཏནྟི ‘‘ཏཐཱ ཨཱགཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཏཐཱགཏཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱཏི མཾ ཨཝོཙ ཨབྷཱསཱིཏི ཡོཛནཱ.

༨༤༣-༤. ཏཱཧནྟི ཏཾ ཨཧཾ. གིརནྟི ཝཱཙཾ. ནེལནྟི ནིདྡོསཾ. ཨཏྠཝཏིནྟི ཨཏྠཡུཏྟཾ སཱཏྠཾ, ཨེཀནྟཧིཏཾ ཝཱ. ཝཙཱིསོཙེཡྻཏཱཡ སུཙིཾ. ཨཀཀྑལ༹ཏཱཡ སཎྷཾ. ཝེནེཡྻཱནཾ མུདུབྷཱཝཀརཏྟཱ མུདུ. སཝནཱིཡབྷཱཝེན ཝགྒུཾ. སབྦསོཀཱཔནཱུདནནྟི ཉཱཏིབྱསནཱདིཝསེན ཨུཔྤཛྫནཀསྶ སབྦསྶཱཔི སོཀསྶ ཝིནོདནཾ གིརཾ སུཏྭཱན པསནྣཙིཏྟཱ ཨཧོསིནྟི སམྦནྡྷོ. སབྦམེཏཾ དཱནཀཐཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨུསྶཀྐིཏྭཱ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསཾ ཝིབྷཱཝནཝསེན པཝཏྟིཏཾ བྷགཝཏོ ཨནུཔུབྦིཀཐཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཀལླཙིཏྟཉྩ མཾ ཉཏྭཱ’’ཏིཨཱདི.

ཏཏྠ ཀལླཙིཏྟནྟི ཀམྨནིཡཙིཏྟཾ, ཧེཊྛཱ པཝཏྟིཏདེསནཱཡ ཨསྶདྡྷིཡཱདཱིནཾ ཙིཏྟདོསཱནཾ ཝིགཏཏྟཱ ཨུཔརིདེསནཱཡ བྷཱཛནབྷཱཝཱུཔགམནེན ཀམྨཀྑམཙིཏྟཾ, བྷཱཝནཱཀམྨསྶ ཡོགྒཙིཏྟནྟི ཨཏྠོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘པསནྣཾ སུདྡྷམཱནས’’ནྟི. ཏཏྠ ‘‘པསནྣ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཨསྶདྡྷིཡཱཔགམམཱཧ, ‘‘སུདྡྷམཱནས’’ནྟི ཨིམིནཱ ཀཱམཙྪནྡཱདིཨཔགམནེན མུདུཙིཏྟཏཾ ཨུདགྒཙིཏྟཏཉྩ དསྶེཏི. ཨནུསཱསཱིཏི ཨོཝདི, སཱམུཀྐཾསིཀཱཡ དྷམྨདེསནཱཡ སཧ ཨུཔཱཡེན པཝཏྟིནིཝཏྟིཡོ ཨུཔདིསཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟིཨཱདི. ཨནུསཱསིཏཱཀཱརདསྶནཉྷེཏཾ.

༨༤༥. ཏཏྠ ཨིདཾ དུཀྑནྟི མཾཝོཙཱཏི ཨིདཾ ཏཎྷཱཝཛྫཾ ཏེབྷཱུམཀཾ དྷམྨཛཱཏཾ བཱདྷཀསབྷཱཝཏྟཱ ཀུཙྪིཀཾ ཧུཏྭཱ ཏུཙྪསབྷཱཝཏྟཱ ཏཐཏྟཱ ཙ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩནྟི མཡ྄ཧཾ ཨབྷཱསི. ཨཡཾ དུཀྑསྶ སམྦྷཝོཏི ཨཡཾ ཨཱམཏཎྷཱདིབྷེདཱ ཏཎྷཱ ཡཐཱཝུཏྟསྶ དུཀྑསྶ སམྦྷཝོ པབྷཝོ ཨུཔྤཏྟི ཧེཏུ སམུདཡོ ཨརིཡསཙྩནྟི. དུཀྑནིརོདྷོཏི དུཀྑསྶ སནྟིབྷཱཝོ ཨསངྑཏདྷཱཏུ ནིརོདྷོ ཨརིཡསཙྩནྟི. ཨནྟདྭཡསྶ པརིཝཛྫནཏོ ཨཉྫསོ ནིབྦཱནགཱམིནིཔཊིཔདཱབྷཱཝཏོ ཨམཏོགདྷོ མགྒོ ཨརིཡསཙྩནྟི མཾ ཨཝོཙཱཏི སམྦནྡྷོ.

༨༤༦. ཀུསལསྶཱཏི ཨོཝཱདདཱནེ ཝེནེཡྻདམནེ ཚེཀསྶ, ཨཔྤམཱདཔཊིཔཏྟིཡཱ ཝཱ མཏྠཀཔྤཏྟིཡཱ ཨནཝཛྫསྶ. ཨོཝཱདམྷི ཨཧཾ ཋིཏཱཏི ཡཐཱཝུཏྟེ ཨོཝཱདེ ཨནུསིཊྛིཡཾ སིཀྑཱཏྟཡཔཱརིཔཱུརིཡཱ སཙྩཔཊིཝེདྷེན ཨཧཾ པཏིཊྛིཏཱ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨཛ྄ཛྷགཱ ཨམཏཾ སནྟིཾ, ནིབྦཱནཾ པདམཙྩུཏ’’ནྟི, ཨིདཾ ཨོཝཱདེ པཏིཊྛཱནསྶ ཀཱརཎཝཙནཾ. ཡཱ ནིཙྩཏཱཡ མརཎཱབྷཱཝཏོ ཨམཏཾ, སབྦདུཀྑཝཱུཔསམཏཱཡ སནྟིཾ, ཨདྷིགཏཱནཾ ཨཙཝནཧེཏུཏཱཡ ཨཙྩུཏཾ ནིབྦཱནཾ པདཾ ཨཛ྄ཛྷགཱ ཨདྷིགཉྪི, སཱ ཨེཀཾསེན སཏྠུ ཨོཝཱདེ པཏིཊྛིཏཱ ནཱམཱཏི.

༨༤༧. ཨཝཊྛིཏཱཔེམཱཏི དལ༹ྷབྷཏྟཱི རཏནཏྟཡེ ནིཙྩལཔསཱདསིནེཧཱ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ དསྶནེ ཨཝིཀམྤིནཱི, ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷོ བྷགཝཱ, སྭཱཀྑཱཏོ དྷམྨོ, སུཔྤཊིཔནྣོ སངྒྷོ’’ཏི ཨེཏསྨིཾ སམྨཱདསྶནེ ཨཙལཱ ཀེནཙི ཨཙཱལནཱིཡཱ. ཀེན པནེཏཾ ཨཝིཀམྤནནྟི ཨཱཧ ‘‘མཱུལཛཱཏཱཡ སདྡྷཱཡཱ’’ཏི. ཨཡཾ ‘‘ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧ’’ནྟིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༧༤; སཾ. ནི. ༥.༩༩༧; ཨ. ནི. ༩.༢༧) སམྨཱསམྦུདྡྷེ, ‘‘སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨཱ’ཏིཨཱདིནཱ ཏསྶ དྷམྨེ, ‘‘སུཔྤཊིཔནྣོ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཏསྶ སངྒྷེ ཙ སཙྩཱབྷིསམཡསངྑཱཏེན མཱུལེན ཛཱཏམཱུལཱ སདྡྷཱ, ཏཱཡ ཨཧཾ ཨཝིཀམྤིནཱིཏི དསྶེཏི. ཏཏོ ཨེཝ དྷཱིཏཱ བུདྡྷསྶ ཨོརསཱཏི སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཨུརེ ཝཱཡཱམཛནིཏཱབྷིཛཱཏིཏཱཡ ཨོརསཔུཏྟཱི.

༨༤༨. སཱཧཾ རམཱམཱིཏི སཱ ཨཧཾ ཏདཱ ཨརིཡཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཨིདཱནི དེཝཱུཔཔཏྟིཡཱ ཨཱགཏཱ མགྒརཏིཡཱ ཕལརཏིཡཱ ཙ རམཱམི, ཀཱམགུཎརཏིཡཱ ཀཱིལཱ༹མི, ཨུབྷཡེནཱཔི མོདཱམི. ཨཏྟཱནུཝཱདབྷཡཱདཱིནཾ ཨཔགཏཏྟཱ ཨཀུཏོབྷཡཱ. མདྷུམདྡཝནྟི མདྷུསངྑཱཏཾ མདྡཝཀརཾ, ནཙྩནགཱཡནཀཱལེསུ སརཱིརསྶ སརསྶ ཙ མུདུབྷཱཝཱཝཧཾ གནྡྷཔཱནཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི.‘‘མདྷུམཱདཝ’’ནྟིཔི པཋནྟི, ཨཱདཝཾ ཡཱཝདཝཾ ཡཱཝདེཝ དཝཏྠཾ མདྷུརཾ པིཝཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

༨༤༩. པུཉྙཀྑེཏྟཱནམཱཀརཱཏི སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ པུཉྙཀྑེཏྟབྷཱུཏཱནཾ ཨརིཡཱནཾ མགྒཕལཊྛཱནཾ ཨརིཡསངྒྷསྶ ཨཱཀརཱ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནཾ ཏཐཱགཏཱ. ཡཐཱཏི ཡསྨིཾ པུཉྙཀྑེཏྟེ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨཏྟནཱ ཙ དེཝཏཱཡ ཙ པཝཏྟིཏཾ ཨིམཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

རཛྫུམཱལཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིཏི པརམཏྠདཱིཔནིཡཱ ཁུདྡཀ-ཨཊྛཀཐཱཡ ཝིམཱནཝཏྠུསྨིཾ

དྭཱདསཝཏྠུཔཊིམཎྜིཏསྶ ཙཏུཏྠསྶ མཉྫིཊྛཀཝགྒསྶ

ཨཏྠཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིཊྛིཏཱ ཙ ཨིཏྠིཝིམཱནཝཎྞནཱ.

༢. པུརིསཝིམཱནཾ

༥. མཧཱརཐཝགྒོ

༡. མཎྜཱུཀདེཝཔུཏྟཝིམཱནཝཎྞནཱ

མཧཱརཐཝགྒེ ཀོ མེ ཝནྡཏི པཱདཱནཱིཏི མཎྜཱུཀདེཝཔུཏྟཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ ཙམྤཱཡཾ ཝིཧརཏི གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ. སོ པཙྩཱུསཝེལཱཡཾ བུདྡྷཱཙིཎྞཾ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ཝེནེཡྻབནྡྷཝེ སཏྟེ ཝོལོཀེནྟོ ཨདྡས ‘‘ཨཛྫ མཡི སཱཡནྷསམཡེ དྷམྨཾ དེསེནྟེ ཨེཀོ མཎྜཱུཀོ མམ སརེ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟོ པརཱུཔཀྐམེན མརིཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ མཧཏཱ དེཝཔརིཝཱརེན མཧཱཛནསྶ པསྶནྟསྶེཝ ཨཱགམིསྶཏི, ཏཏྠ བཧཱུནཾ དྷམྨཱབྷིསམཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དིསྭཱ པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཙམྤཱནགརཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏྭཱ, བྷིཀྑཱུནཾ སུལབྷཔིཎྜཔཱཏཾ ཀཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ བྷིཀྑཱུསུ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནཾ གཏེསུ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིསིཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁེན དིཝསབྷཱགཾ ཁེཔེཏྭཱ, སཱཡནྷསམཡེ ཙཏཱུསུ པརིསཱསུ སནྣིཔཏིཏཱསུ སུརབྷིགནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏངྑཎཱནུརཱུཔེན པཱཊིཧཱརིཡེན པོཀྑརཎིཏཱིརེ དྷམྨསབྷཱམཎྜཔཾ པཝིསིཏྭཱ ཨལངྐཏཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣོ མནོསིལཱཏལེ སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོ ཨཚམྦྷཱིཏཀེསརསཱིཧོ ཝིཡ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ བྲཧྨསྶརཾ ནིཙྪཱརེནྟོ ཨཙིནྟེཡྻེན བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན ཨནུཔམཱཡ བུདྡྷལཱིལཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཨཱརབྷི.

ཏསྨིཉྩ ཁཎེ ཨེཀོ མཎྜཱུཀོ པོཀྑརཎིཏོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘དྷམྨོ ཨེསོ ཝུཙྩཏཱི’’ཏི དྷམྨསཉྙཱཡ སརེ ནིམིཏྟཾ གཎྷནྟོ པརིསཔརིཡནྟེ ནིཔཛྫི. ཨཐེཀོ ཝཙྪཔཱལོ ཏཾ པདེསཾ ཨཱགཏོ སཏྠཱརཾ དྷམྨཾ དེསེནྟཾ པརིསཉྩ པརམེན ཨུཔསམེན དྷམྨཾ སུཎནྟཾ དིསྭཱ ཏགྒཏམཱནསོ དཎྜམོལུབྦྷ ཏིཊྛནྟོ མཎྜཱུཀཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཏསྶ སཱིསེ སནྣིརུམྦྷིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སོ དྷམྨསཉྙཱཡ པསནྣཙིཏྟོ ཏཱཝདེཝ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དྭཱདསཡོཛནིཀེ ཀནཀཝིམཱནེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སུཏྟཔྤབུདྡྷོ ཝིཡ ཏཏྠ ཨཙྪརཱསངྒྷཔརིཝུཏཾ ཨཏྟཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཀུཏོ ནུ ཁོ ཨིདྷ ཨཧཾ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ པུརིམཛཱཏིཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧམྤི ནཱམ ཨིདྷ ཨུཔྤཛྫིཾ, ཨཱིདིསཉྩ སམྤཏྟིཾ པཊིལབྷིཾ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀམྨཾ ཨཀཱསི’’ནྟི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཨཉྙཾ ན ཨདྡས ཨཉྙཏྲ བྷགཝཏོ སརེ ནིམིཏྟགྒཱཧཱ. སོ ཏཱཝདེཝ སཧ ཝིམཱནེན ཨཱགནྟྭཱ ཝིམཱནཏོ ཨོཏརིཏྭཱ, མཧཱཛནསྶ པསྶནྟསྶེཝ མཧཏཱ པརིཝཱརེན མཧནྟེན དིབྦཱནུབྷཱཝེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, བྷགཝཏོ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ནམསྶམཱནོ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ ཛཱནནྟོཝ མཧཱཛནསྶ ཀམྨཕལཾ བུདྡྷཱནུབྷཱཝཉྩ པཙྩཀྑཾ ཀཱཏུཾ –

༨༥༧.

‘‘ཀོ མེ ཝནྡཏི པཱདཱནི, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;

ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, སབྦཱ ཨོབྷཱསཡཾ དིསཱ’’ཏི. –

པུཙྪི. ཏཏྠ ཀོཏི དེཝནཱགཡཀྑམནུསྶཱདཱིསུ ཀོ, ཀཏམོཏི ཨཏྠོ. མེཏི མམ. པཱདཱནཱིཏི པཱདེ. ཨིདྡྷིཡཱཏི ཨིམཱཡ ཨཱིདིསཱཡ དེཝིདྡྷིཡཱ. ཡསསཱཏི ཨིམིནཱ ཨཱིདིསེན པརིཝཱརེན པརིཙྪེདེན ཙ. ཛལནྟི ཝིཛྫོཏམཱནོ. ཨབྷིཀྐནྟེནཱཏི ཨཏིཝིཡ ཀནྟེན ཀམནཱིཡེན སུནྡརེན. ཝཎྞེནཱཏི ཚཝིཝཎྞེན, སརཱིརཝཎྞནིབྷཱཡཱཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟནོ པུརིམཛཱཏིཨཱདིཾ ཨཱཝི ཀརོནྟོ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༨༥༨.

‘‘མཎྜཱུཀོཧཾ པུརེ ཨཱསིཾ, ཨུདཀེ ཝཱརིགོཙརོ;

ཏཝ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶ, ཨཝདྷཱི ཝཙྪཔཱལཀོ.

༨༥༩.

‘‘མུཧུཏྟཾ ཙིཏྟཔསཱདསྶ, ཨིདྡྷིཾ པསྶ ཡསཉྩ མེ;

ཨཱནུབྷཱཝཉྩ མེ པསྶ, ཝཎྞཾ པསྶ ཛུཏིཉྩ མེ.

༨༦༠.

‘‘ཡེ ཙ ཏེ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ, དྷམྨཾ ཨསྶོསུཾ གོཏམ;

པཏྟཱ ཏེ ཨཙལཊྛཱནཾ, ཡཏྠ གནྟྭཱ ན སོཙརེ’’ཏི.

༨༥༨. ཏཏྠ པུརེཏི པུརིམཛཱཏིཡཾ. ཨུདཀེཏི ཨིདཾ ཏདཱ ཨཏྟནོ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནདསྶནཾ. ཨུདཀེ མཎྜཱུཀོཏི ཨེཏེན ཨུདྡྷུམཱཡིཀཱདིཀསྶ ཐལེ མཎྜཱུཀསྶ ནིཝཏྟནཾ ཀཏཾ ཧོཏི. གཱཝོ ཙརནྟི ཨེཏྠཱཏི གོཙརོ, གོཙརོ ཝིཡཱཏི གོཙརོ, གྷཱསེསནཊྛཱནཾ. ཝཱརི ཨུདཀཾ གོཙརོ ཨེཏསྶཱཏི ཝཱརིགོཙརོ. ཨུདཀཙཱརཱིཔི ཧི ཀོཙི ཀཙྪཔཱདི ཨཝཱརིགོཙརོཔི ཧོཏཱིཏི ‘‘ཝཱརིགོཙརོ’’ཏི ཝིསེསེཏྭཱ ཝུཏྟཾ. ཏཝ དྷམྨཾ སུཎནྟསྶཱཏི བྲཧྨསྶརེན ཀརཝཱིཀརུཏམཉྫུནཱ དེསེནྟསྶ ཏཝ དྷམྨཾ ‘‘དྷམྨོ ཨེསོ ཝུཙྩཏཱི’’ཏི སརེ ནིམིཏྟགྒཱཧཝསེན སུཎནྟསྶ, ཨནཱདརེ ཙེཏཾ སཱམིཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཝདྷཱི ཝཙྪཔཱལཀོཏི ཝཙྪེ རཀྑནྟོ གོཔཱལདཱརཀོ མམ སམཱིཔཾ ཨཱགནྟྭཱ དཎྜམོལུབྦྷིཏྭཱ ཏིཊྛནྟོ མམ སཱིསེ དཎྜཾ སནྣིརུམྦྷིཏྭཱ མཾ མཱརེསི.

༨༥༩. མུཧུཏྟཾ ཙིཏྟཔསཱདསྶཱཏི ཏཝ དྷམྨེ མུཧུཏྟམཏྟཾ ཨུཔྤནྣསྶ ཙིཏྟཔསཱདསྶ ཧེཏུབྷཱུཏསྶ ཨིདྡྷིནྟི སམིདྡྷིཾ, དིབྦཝིབྷཱུཏིནྟི ཨཏྠོ. ཡསནྟི པརིཝཱརཾ. ཨཱནུབྷཱཝནྟི ཀཱམཝཎྞིཏཱདིདིབྦཱནུབྷཱཝཾ. ཝཎྞནྟི སརཱིརཝཎྞསམྤཏྟིཾ. ཛུཏིནྟི དྭཱདསཡོཛནཱནི ཕརཎསམཏྠཾ པབྷཱཝིསེསཾ.

༨༦༠. ཡེཏི ཡེ སཏྟཱ. ཙ-སདྡོ བྱཏིརེཀེ. ཏེཏི ཏཝ. དཱིགྷམདྡྷཱནནྟི བཧུཝེལཾ. ཨསྶོསུནྟི སུཎིཾསུ. གོཏམཱཏི བྷགཝནྟཾ གོཏྟེན ཨཱལཔཏི. ཨཙལཊྛཱནནྟི ནིབྦཱནཾ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – གོཏམ བྷགཝཱ ཨཧཾ ཝིཡ ཨིཏྟརམེཝ ཀཱལཾ ཨསུཎིཏྭཱ ཡེ པན ཀཏཔུཉྙཱ ཙིརཾ ཀཱལཾ ཏཝ དྷམྨཾ ཨསྶོསུཾ སོཏུཾ ལབྷིཾསུ, ཏེ དཱིགྷརཏྟཾ སཾསཱརབྱསནཱབྷིབྷཱུཏཱ ཨིམེ སཏྟཱ ཡཏྠ གནྟྭཱ ན སོཙེཡྻུཾ, ཏཾ ཨསོཀཾ སསྶཏབྷཱཝེན ཨཙལཾ སནྟིཔདཾ པཏྟཱ ཨེཝ, ན ཏེསཾ ཏསྶ པཏྟིཡཱ ཨནྟརཱཡོཏི.

ཨཐསྶ བྷགཝཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཙ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ སོ དེཝཔུཏྟོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི, ཙཏུརཱསཱིཏིཡཱ པཱཎསཧསྶཱནཾ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཨཧོསི. དེཝཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཨཉྫལིཾ ཀཏྭཱ སཧ པརིཝཱརེན དེཝལོཀམེཝ གཏོཏི.

མཎྜཱུཀདེཝཔུཏྟཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. རེཝཏཱིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨུཊྛེཧི རེཝཏེ སུཔཱཔདྷམྨེཏི རེཝཏཱིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརཏི ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ. ཏེན སམཡེན བཱརཱཎསིཡཾ སདྡྷཱསམྤནྣསྶ ཀུལསྶ པུཏྟོ ནནྡིཡོ ནཱམ ཨུཔཱསཀོ ཨཧོསི སདྡྷཱསམྤནྣོ དཱཡཀོ དཱནཔཏི སངྒྷུཔཊྛཱཀོ. ཨཐསྶ མཱཏཱཔིཏརོ སམྨུཁགེཧཏོ མཱཏུལདྷཱིཏརཾ རེཝཏིཾ ནཱམ ཀཉྙཾ ཨཱནེཏུཀཱམཱ ཨཧེསུཾ. སཱ པན ཨསྶདྡྷཱ ཨདཱནསཱིལཱ, ནནྡིཡོ ཏཾ ན ཨིཙྪི. ཏསྶ མཱཏཱ རེཝཏིཾ ཨཱཧ ‘‘ཨམྨ, ཏྭཾ ཨིམཾ གེཧཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིསཱིདནཊྛཱནཾ ཧརིཏེན གོམཡེན ཨུཔལིམྤིཏྭཱ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཧི, ཨཱདྷཱརཀེ ཋཔེཧི, བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱགཏཀཱལེ ཝནྡིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དྷམཀརཎེན པཱནཱིཡཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ བྷུཏྟཀཱལེ པཏྟཱནི དྷོཝཱཧི, ཨེཝཾ མེ པུཏྟསྶ ཨཱརཱདྷིཀཱ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི. སཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨོཝཱདཀྑམཱ ཛཱཏཱ’’ཏི པུཏྟསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཏེན ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏེ དིཝསཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཝཱཧཾ ཀརིཾསུ.

ཨཐ ནཾ ནནྡིཡོ ཨཱཧ ‘‘སཙེ བྷིཀྑུསངྒྷཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཙ མེ ཨུཔཊྛཧིསྶསི, ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཝསིཏུཾ ལབྷིསྶསི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཀིཉྩི ཀཱལཾ སདྡྷཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ བྷཏྟཱརཾ ཨནཝཏྟེནྟཱི དྭེ པུཏྟེ ཝིཛཱཡི. ནནྡིཡསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ. གེཧེ སབྦིསྶརིཡཾ ཏསྶཱ ཨེཝ ཨཧོསི. ནནྡིཡོཔི མཧཱདཱནཔཏི ཧུཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དཱནཾ པཊྛཔེསི, ཀཔཎདྡྷིཀཱདཱིནམྤི གེཧདྭཱརེ པཱཀཝཏྟཾ པཊྛཔེསི. ཨིསིཔཏནམཧཱཝིཧཱརེ ཙཏཱུཧི གབྦྷེཧི པཊིམཎྜིཏཾ ཙཏུསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ཨཏྠརཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཧཏྠེ དཀྑིཎོདཀཾ པཱཏེཏྭཱ ནིཡྻཱདེསི, སཧ དཀྑིཎོདཀདཱནེན ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ སམནྟཱ དྭཱདསཡོཛནིཀོ ཡོཛནསཏུབྦེདྷོ སཏྟརཏནམཡོ ཨཙྪརཱགཎསཧསྶསངྒྷུཊྛོ དིབྦཔཱསཱདོ ཨུགྒཉྪི.

ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ པཱསཱདཾ དིསྭཱ ཨཏྟཱནཾ ཝནྡིཏུཾ ཨཱགཏེ དེཝཔུཏྟེ པུཙྪི ‘‘ཀསྶཱཡཾ པཱསཱདོ’’ཏི? ‘‘ཨིམསྶ, བྷནྟེ, པཱསཱདསྶ སཱམིཀོ མནུསྶལོཀེ བཱརཱཎསིཡཾ ནནྡིཡོ ནཱམ ཀུཊུམྦིཡཔུཏྟོ སངྒྷསྶ ཨིསིཔཏནམཧཱཝིཧཱརེ ཙཏུསཱལཾ ཀཱརེསི, ཏསྶཱཡཾ ནིབྦཏྟོ པཱསཱདོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. པཱསཱདེ ནིབྦཏྟདེཝཙྪརཱཡོཔི ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡཾ བཱརཱཎསིཡཾ ནནྡིཡསྶ ནཱམ ཨུཔཱསཀསྶ པརིཙཱརིཀཱ བྷཝིཏུཾ ཨིདྷ ནིབྦཏྟཱ, ཏསྶ ཨེཝཾ ཝདེཐ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པརིཙཱརིཀཱ བྷཝིཏུཾ ནིབྦཏྟཱ, དེཝཏཱཡོ ཏཡི ཙིརཱཡནྟེ ཨུཀྐཎྛིཏཱ, དེཝལོཀསམྤཏྟི ནཱམ མཏྟིཀཱབྷཱཛནཾ བྷིནྡིཏྭཱ སུཝཎྞབྷཱཛནསྶ གཧཎཾ ཝིཡ ཨཏིམནཱཔ’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིདྷཱགམནཏྠཱཡ ཏསྶ ཝདེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ སཧསཱ དེཝལོཀཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ བྷགཝནྟཾ པུཙྪི ‘‘ནིབྦཏྟཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཀཏཔུཉྙཱནཾ མནུསྶལོཀེ ཋིཏཱནཾཡེཝ དིབྦསམྤཏྟཱི’’ཏི? ‘‘ནནུ ཏེ, མོགྒལླཱན, ནནྡིཡསྶ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ དིབྦསམྤཏྟི སཱམཾ དིཊྛཱ, ཀསྨཱ མཾ པུཙྪསཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ, ནིབྦཏྟཏཱི’’ཏི. ཨཐསྶ སཏྠཱ ‘‘ཡཐཱ ཙིརཾ ཝིཔྤཝསིཏྭཱ ཨཱགཏཾ པུརིསཾ མིཏྟབནྡྷཝཱ ཨབྷིནནྡནྟི སམྤཊིཙྪནྟི, ཨེཝཾ ཀཏཔུཉྙཾ པུགྒལཾ ཨིཏོ པརལོཀཾ གཏཾ སཀཱནི པུཉྙཱནི སམྤཏྟིཧཏྠེཧི སམྤཊིཙྪནྟི པཊིགྒཎྷནྟཱི’’ཏི དསྶེནྟོ –

༨༦༡.

‘‘ཙིརཔྤཝཱསིཾ པུརིསཾ, དཱུརཏོ སོཏྠིམཱགཏཾ;

ཉཱཏིམིཏྟཱ སུཧཛྫཱ ཙ, ཨབྷིནནྡནྟི ཨཱགཏཾ.

༨༦༢.

‘‘ཏཐེཝ ཀཏཔུཉྙམྤི, ཨསྨཱ ལོཀཱ པརཾ གཏཾ;

པུཉྙཱནི པཊིགྒཎྷནྟི, པིཡཾ ཉཱཏཱིཝ ཨཱགཏ’’ནྟི. – གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ནནྡིཡོ ཏཾ སུཏྭཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ དཱནཱནི དེཏི, པུཉྙཱནི ཀརོཏི, སོ ཝཎིཛྫཱཡ གཙྪནྟོ རེཝཏིཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ, མཡཱ པཊྛཔིཏཾ སངྒྷསྶ དཱནཾ ཨནཱཐཱནཾ པཱཀཝཏྟཉྩ ཏྭཾ ཨཔྤམཏྟཱ པཝཏྟེཡྻཱསཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎི. སོ པཝཱསགཏོཔི ཡཏྠ ཡཏྠ ཝཱསཾ ཀཔྤེཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཱཐཱནཉྩ ཡཐཱཝིབྷཝཾ དཱནཾ དེཏིཡེཝ. ཏསྶ ཨནུཀམྤཱཡ ཁཱིཎཱསཝཱ དཱུརཏོཔི ཨཱགནྟྭཱ དཱནཾ སམྤཊིཙྪནྟི. རེཝཏཱི པན ཏསྨིཾ གཏེ ཀཏིཔཱཧམེཝ དཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཨནཱཐཱནཾ བྷཏྟཾ ཨུཔཙྪིནྡི, བྷིཀྑཱུནམྤི བྷཏྟཾ ཀཎཱཛཀཾ བིལངྒདུཏིཡཾ ཨདཱསི. བྷིཀྑཱུནཾ བྷུཏྟཊྛཱནེ ཨཏྟནཱ བྷུཏྟཱཝསེསཱནི སིཏྠཱནི མཙྪམཾསཁཎྜམིསྶཀཱནི ཙལཀཊྛིཀཱནི ཙ པཀིརིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ དསྶེཏི ‘‘པསྶཐ སམཎཱནཾ ཀམྨཾ, སདྡྷཱདེཡྻཾ ནཱམ ཨེཝཾ ཚཌྜེནྟཱི’’ཏི.

ཨཐ ནནྡིཡོ ཝོཧཱརཀསིདྡྷི ཡཐཱལཱབྷོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ རེཝཏིཾ གེཧཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ གེཧཾ པཱཝིསི. དུཏིཡདིཝསེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ནིཙྩབྷཏྟཾ ཨནཱཐབྷཏྟཉྩ སམྨདེཝ པཝཏྟེསི, ཨཏྟནོ སཧཱཡེཧི ཨུཔནཱིཏཾ རེཝཏིཾ གྷཱསཙྪཱདནཔརམཏཱཡ ཋཔེསི. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨཏྟནོ ཝིམཱནེཡེཝ ནིབྦཏྟི. རེཝཏཱི པན སབྦཾ དཱནཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘ཨིམེསཾ ཝསེན མཡ྄ཧཾ ལཱབྷསཀྐཱརོ པརིཧཱཡཱི’’ཏི བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨཀྐོསནྟཱི པརིབྷཱསནྟཱི ཝིཙརཏི. ཨཐ ཝེསྶཝཎོ དྭེ ཡཀྑེ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪཐ, བྷཎེ, བཱརཱཎསིནགརེ ཨུགྒྷོསཐ ‘‘ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ རེཝཏཱི ཛཱིཝནྟཱིཡེཝ ནིརཡེ པཀྑིཔཱིཡཏཱི’ཏི’’. ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱཛནོ སཾཝེགཛཱཏོ བྷཱིཏཏསིཏོ ཨཧོསི.

ཨཐ རེཝཏཱི པན པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ དྭཱརཾ ཐཀེཏྭཱ ནིསཱིདི. སཏྟམེ དིཝསེ ཏསྶཱ པཱཔཀམྨསཉྩོདིཏེན ཝེསྶཝཎེན རཉྙཱ ཨཱཎཏྟཱ ཛལིཏཀཔིལཀེསམསྶུཀཱ ཙིཔིཊཝིརཱུཔནཱསིཀཱ པརིཎཏདཱཋཱ ལོཧིཏཀྑཱ སཛལདྷརསམཱནཝཎྞཱ ཨཏིཝིཡ བྷཡཱནཀརཱུཔཱ དྭེ ཡཀྑཱ ཨུཔགནྟྭཱ ‘‘ཨུཊྛེཧི, རེཝཏེ, སུཔཱཔདྷམྨེ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟཱ ནཱནཱབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ ‘‘མཧཱཛནོ པསྶཏཱུ’’ཏི སཀལནགརེ ཝཱིཐིཏོ ཝཱིཐིཾ པརིབྦྷམཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ནེཏྭཱ ནནྡིཡསྶ ཝིམཱནཾ སམྤཏྟིཉྩསྶཱ དསྶེཏྭཱ ཏཾ ཝིལཔནྟིཾཡེཝ ཨུསྶདནིརཡསམཱིཔཾ པཱཔེསུཾ. ཏཾ ཡམཔུརིསཱ ཨུསྶདནིརཡེ ཁིཔིཾསུ. ཏེནཱཧ –

༨༦༣.

‘‘ཨུཊྛེཧི རེཝཏེ སུཔཱཔདྷམྨེ, ཨཔཱརུཏདྭཱརེ ཨདཱནསཱིལེ;

ནེསྶཱམ ཏཾ ཡཏྠ ཐུནནྟི དུགྒཏཱ, སམཔྤིཏཱ ནེརཡིཀཱ དུཁེནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨུཊྛེཧཱིཏི ཨུཊྛཧ, ན དཱནེས པཱསཱདོ ཏཾ ནིརཡབྷཡཏོ རཀྑིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྨཱ སཱིགྷཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨཱགཙྪཱཧཱིཏི ཨཏྠོ. རེཝཏེཏི ཏཾ ནཱམེན ཨཱལཔཏི. སུཔཱཔདྷམྨེཏིཨཱདིནཱ ཨུཊྛཱནསྶ ཀཱརཎཾ ཝདཏི. ཡསྨཱ ཏྭཾ ཨརིཡཱནཾ ཨཀྐོསནཔརིབྷཱསནཱདིནཱ སུཊྚུ ལཱམཀཔཱཔདྷམྨཱ, ཡསྨཱ ཙ ཨཔཱརུཏཾ དྭཱརཾ ནིརཡསྶ ཏཝ པཝེསནཏྠཾ, ཏསྨཱ ཨུཊྛེཧཱིཏི. ཨདཱནསཱིལེཏི ཀསྶཙི ཀིཉྩི ན དཱནསཱིལེ ཀདརིཡེ མཙྪརིནཱི, ཨིདམྤི ཨུཊྛཱནསྶེཝ ཀཱརཎཝཙནཾ. ཡསྨཱ དཱནསཱིལཱནཾ ཨམཙྪརཱིནཾ ཏཝ སཱམིཀསདིསཱནཾ སུགཏིཡཾ ནིཝཱསོ, ཏཱདིསཱནཾ པན ཨདཱནསཱིལཱནཾ མཙྪརཱིནཾ ནིརཡེ ནིཝཱསོ, ཏསྨཱ ཨུཊྛེཧི, མུཧུཏྟམཏྟམྤི ཏཝ ཨིདྷ ཋཱཏུཾ ན དསྶཱམཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡཏྠ ཐུནནྟི དུགྒཏཱཏི དུཀྑགཏཏྟཱ དུགྒཏཱ. ནེརཡིཀཱཏི ནིརཡདུཀྑེན སམཔྤིཏཱ སམངྒཱིབྷཱུཏཱ ཡསྨིཾ ནིརཡེ ཐུནནྟི, ཡཱཝ པཱཔཀམྨཾ ན བྱནྟི ཧོཏི, ཏཱཝ ནིཀྑམིཏུཾ ཨལབྷནྟཱ ནིཏྠུནནྟི, ཏཏྠ ཏཾ ནེསྶཱམ ནཡིསྶཱམ ཁིཔིསྶཱམཱཏི ཡོཛནཱ.

༨༦༤.

‘‘ཨིཙྩེཝ ཝཏྭཱན ཡམསྶ དཱུཏཱ, ཏེ དྭེ ཡཀྑཱ ལོཧིཏཀྑཱ བྲཧནྟཱ;

པཙྩེཀབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ རེཝཏཾ, པཀྐཱམཡུཾ དེཝགཎསྶ སནྟིཀེ’’ཏི. –

ཨིདཾ སངྒཱིཏིཀཱརཝཙནཾ.

ཏཏྠ ཨིཙྩེཝ ཝཏྭཱནཱཏི ཨིཏི ཨེཝ ‘‘ཨུཊྛེཧཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝཏྭཱ, ཝཙནསམནནྟརམེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཡམསྶ དཱུཏཱཏི ཨཔྤཊིསེདྷནིཡཏསྶ ཡམསྶ རཉྙོ དཱུཏསདིསཱ. ཝེསྶཝཎེན ཧི ཏེ པེསིཏཱ. ཏཐཱ ཧི ཏེ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ནཡིཾསུ. ཀེཙི ‘‘ན ཡམསྶ དཱུཏཱ’’ཏི ན-ཀཱརཾ ‘‘ཡམསྶཱ’’ཏི པདེན སམྦནྡྷིཏྭཱ ‘‘ཝེསྶཝཎསྶ དཱུཏཱ’’ཏི ཨཏྠཾ ཝདནྟི, ཏཾ ན ཡུཛྫཏི. ན ཧི ན ཡམདཱུཏཏཱཡ ཝེསྶཝཎསྶ དཱུཏཱཏི སིཛ྄ཛྷཏི. ཡཛནྟི ཏཏྠ བལིཾ ཨུཔཧརནྟཱིཏི ཡཀྑཱ. ལོཧིཏཀྑཱཏི རཏྟནཡནཱ. ཡཀྑཱནཉྷི ནེཏྟཱནི ཨཏིལོཧིཏཱནི ཧོནྟི. བྲཧནྟཱཏི མཧནྟཱ. པཙྩེཀབཱཧཱསཱུཏི ཨེཀོ ཨེཀབཱཧཱཡཾ, ཨིཏརོ ཨིཏརབཱཧཱཡནྟི པཙྩེཀཾ བཱཧཱསུ. རེཝཏནྟི རེཝཏིཾ. རེཝཏཱཏིཔི ཏསྶཱ ནཱམམེཝ. ཏཐཱ ཧི ‘‘རེཝཏེ’’ཏི ཝུཏྟཾ. པཀྐཱམཡུནྟི པཀྐཱམེསུཾ, ཨུཔནེསུནྟི ཨཏྠོ. དེཝགཎསྶཱཏི ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དེཝསངྒྷསྶ.

ཨེཝཾ ཏེཧི ཡཀྑེཧི ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ནེཏྭཱ ནནྡིཡཝིམཱནསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋཔིཏཱ རེཝཏཱི ཏཾ སཱུརིཡམཎྜལསདིསཾ ཨཏིཝིཡ པབྷསྶརཾ དིསྭཱ –

༨༦༥.

‘‘ཨཱདིཙྩཝཎྞཾ རུཙིརཾ པབྷསྶརཾ, བྱམྷཾ སུབྷཾ ཀཉྩནཛཱལཚནྣཾ;

ཀསྶེཏམཱཀིཎྞཛནཾ ཝིམཱནཾ, སུརིཡསྶ རཾསཱིརིཝ ཛོཏམཱནཾ.

༨༦༦.

‘‘ནཱརཱིགཎཱ ཙནྡནསཱརལིཏྟཱ, ཨུབྷཏོ ཝིམཱནཾ ཨུཔསོབྷཡནྟི;

ཏཾ དིསྶཏི སུརིཡསམཱནཝཎྞཾ, ཀོ མོདཏི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ’’ཏི. –

ཏེ ཡཀྑེ པུཙྪི. ཏེཔི ཏསྶཱ –

༨༦༧.

‘‘བཱརཱཎསིཡཾ ནནྡིཡོ ནཱམཱསི, ཨུཔཱསཀོ ཨམཙྪརཱི དཱནཔཏི ཝདཉྙཱུ;

ཏསྶེཏམཱཀིཎྞཛནཾ ཝིམཱནཾ, སཱུརིཡསྶ རཾསཱིརིཝ ཛོཏམཱནཾ.

༨༦༨.

‘‘ནཱརཱིགཎཱ ཙནྡནསཱརལིཏྟཱ, ཨུབྷཏོ ཝིམཱནཾ ཨུཔསོབྷཡནྟི;

ཏཾ དིསྶཏི སཱུརིཡསམཱནཝཎྞཾ, སོ མོདཏི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ’’ཏི. –

ཨཱཙིཀྑིཾསུ.

༨༦༨. ཏཏྠ ཙནྡནསཱརལིཏྟཱཏི སཱརབྷཱུཏེན ཙནྡནགནྡྷེན ཨནུལིཏྟསརཱིརཱ. ཨུབྷཏོ ཝིམཱནནྟི ཝིམཱནཾ ཨུབྷཏོ ཨནྟོ ཙེཝ བཧི ཙ སངྒཱིཏཱདཱིཧི ཨུཔེཙྩ སོབྷཡནྟི.

ཨཐ རེཝཏཱི –

༨༦༩.

‘‘ནནྡིཡསྶཱཧཾ བྷརིཡཱ, ཨགཱརིནཱི སབྦཀུལསྶ ཨིསྶརཱ;

བྷཏྟུ ཝིམཱནེ རམིསྶཱམི དཱནཧཾ, ན པཏྠཡེ ནིརཡཾ དསྶནཱཡཱ’’ཏི. –

ཨཱཧ. ཏཏྠ ཨགཱརིནཱིཏི གེཧསཱམིནཱི. ‘‘བྷརིཡཱ སགཱམིནཱི’’ཏིཔི པཋནྟི, བྷརིཡཱ སཧགཱམིནཱིཏི ཨཏྠོ. སབྦཀུལསྶ ཨིསྶརཱ བྷཏྟཱུཏི མམ བྷཏྟུ ནནྡིཡསྶ སབྦཀུཊུམྦིཀསྶ ཨིསྶརཱ སཱམིནཱི ཨཧོསིཾ, ཏསྨཱ ཨིདཱནིཔི ཝིམཱནེ ཨིསྶརཱ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཨཱཧ. ཝིམཱནེ རམིསྶཱམི དཱནཧནྟི ཨེཝཾ པལོབྷེཏུམེཝ ཧི ཏཾ ཏེ ཏཏྠ ནེསུཾ. ན པཏྠཡེ ནིརཡཾ དསྶནཱཡཱཏི ཡཾ པན ནིརཡཾ མཾ ཏུམྷེ ནེཏུཀཱམཱ, ཏཾ ནིརཡཾ དསྶནཱཡཔི ན པཏྠཡེ, ཀུཏོ པཝིསིཏུནྟི ཝདཏི.

ཨེཝཾ ཝདནྟིམེཝ ‘‘ཏྭཾ ཏཾ པཏྠེཧི ཝཱ མཱ ཝཱ, ཀིཾ ཏཝ པཏྠནཱཡཱ’’ཏི ནིརཡསམཱིཔཾ ནེཏྭཱ –

༨༧༠.

‘‘ཨེསོ ཏེ ནིརཡོ སུཔཱཔདྷམྨེ, པུཉྙཾ ཏཡཱ ཨཀཏཾ ཛཱིཝལོཀེ;

ན ཧི མཙྪརཱི རོསཀོ པཱཔདྷམྨོ, སགྒཱུཔགཱནཾ ལབྷཏི སཧབྱཏ’’ནྟི. –

གཱཐམཱཧཾསུ. ཏསྶཏྠོ – ཨེསོ ཏཝ ནིརཡོ, ཏཡཱ དཱིགྷརཏྟཾ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝིཏབྦཊྛཱནབྷཱུཏོ. ཀསྨཱ? པུཉྙཾ ཏཡཱ ཨཀཏཾ ཛཱིཝལོཀེ, ཡསྨཱ མནུསྶལོཀེ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཏཡཱ པུཉྙཾ ནཱམ ན ཀཏཾ, ཨེཝཾ ཨཀཏཔུཉྙོ པན ཏཱདིསོ སཏྟོ མཙྪརཱི ཨཏྟནོ སམྤཏྟིནིགཱུཧནལཀྑཎེན མཙྪརེན སམནྣཱགཏོ, པརེསཾ རོསུཔྤཱདནེན རོསཀོ, ལོབྷཱདཱིཧི པཱཔདྷམྨེཧི སམངྒཱིབྷཱཝཏོ པཱཔདྷམྨོ སགྒཱུཔགཱནཾ དེཝཱནཾ སཧབྱཏཾ སཧབྷཱཝཾ ན ལབྷཏཱིཏི ཡོཛནཱ.

ཨེཝཾ པན ཝཏྭཱ ཏེ དྭེ ཡཀྑཱ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡིཾསུ. ཏཾསདིསེ པན དྭེ ནིརཡཔཱལེ སཾསཝཀེ ནཱམ གཱུཐནིརཡེ པཀྑིཔིཏུཾ ཨཱཀཌྜྷནྟེ པསྶིཏྭཱ –

༨༧༡.

‘‘ཀིཾ ནུ གཱུཐཉྩ མུཏྟཉྩ, ཨསུཙི པཊིདིསྶཏི;

དུགྒནྡྷཾ ཀིམིདཾ མཱིལ༹ྷཾ, ཀིམེཏཾ ཨུཔཝཱཡཏཱི’’ཏི. –

ཏཾ ནིརཡཾ པུཙྪི.

༨༧༢.

‘‘ཨེས སཾསཝཀོ ནཱམ, གམྦྷཱིརོ སཏཔོརིསོ;

ཡཏྠ ཝསྶསཧསྶཱནི, ཏུཝཾ པཙྩསི རེཝཏེ’’ཏི. –

ཏསྨིཾ ཀཐིཏེ ཏཏྠ ཨཏྟནོ ནིབྦཏྟིཧེཏུབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ པུཙྪནྟཱི –

༨༧༣.

‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;

ཀེན སཾསཝཀོ ལདྡྷོ, གམྦྷཱིརོ སཏཔོརིསོ’’ཏི. – ཨཱཧ;

༨༧༤.

‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, ཨཉྙེ ཝཱཔི ཝནིབྦཀེ;

མུསཱཝཱདེན ཝཉྩེསི, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ ཏཡཱ’’ཏི. –

ཏསྶཱ ཏཾ ཀམྨཾ ཀཐེཏྭཱ པུན ཏེ –

༨༧༥.

‘‘ཏེན སཾསཝཀོ ལདྡྷོ, གམྦྷཱིརོ སཏཔོརིསོ;

ཏཏྠེ ཝསྶསཧསྶཱནི, ཏུཝཾ པཙྩསི རེཝཏེ’’ཏི. –

ཨཱཧཾསུ. ཏཏྠ སཾསཝཀོ ནཱམཱཏི ནིཙྩཀཱལཾ གཱུཐམུཏྟཱདིཨསུཙིསྶ སཾསཝནཏོ པགྒྷརཎཏོ སཾསཝཀོ ནཱམ.

ན ཀེཝལཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཨིདྷ སཾསཝཀལཱབྷོ ཨེཝ, ཨཐ ཁོ ཨེཏྠ ཨནེཀཱནི ཝསྶསཧསྶཱནི པཙྩིཏྭཱ ཨུཏྟིཎྞཱཡ ཧཏྠཙྪེདཱདིལཱབྷོཔཱིཏི དསྶེཏུཾ –

༨༧༦.

‘‘ཧཏྠེཔི ཚིནྡནྟི ཨཐོཔི པཱདེ, ཀཎྞེཔི ཚིནྡནྟི ཨཐོཔི ནཱསཾ;

ཨཐོཔི ཀཱཀོལ༹གཎཱ སམེཙྩ, སངྒམྨ ཁཱདནྟི ཝིཕནྡམཱན’’ནྟི. –

ཏཏྠ ལདྡྷབྦཀཱརཎཾ ཨཱཧཾསུ. ཏཏྠ ཀཱཀོལ༹གཎཱཏི ཀཱཀསངྒྷཱ. ཏེ ཀིརསྶཱ ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎེ སརཱིརེ ཨནེཀསཏཱནི ཨནེཀསཧསྶཱནི པཏིཏྭཱ ཏཱལཀྑནྡྷཔརིམཱཎེཧི སུནིསིཏགྒེཧི ཨཡོམཡེཧི མུཁཏུཎྜེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཁཱདནྟི, མཾསཾ གཧིཏགཧིཏཊྛཱནེ ཀམྨབལེན པཱུརཏེཝ. ཏེནཱཧ ‘‘ཀཱཀོལ༹གཎཱ སམེཙྩ, སངྒམྨ ཁཱདནྟི ཝིཕནྡམཱན’’ནྟི.

པུན སཱ མནུསྶལོཀཾ པཙྩཱནཡནཱཡ ཡཱཙནཱདིཝསེན ཏཾ ཏཾ ཝིཔྤལཔི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༨༧༧.

‘‘སཱདྷུ ཁོ མཾ པཊིནེཐ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ;

དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཾཡམེན དམེན ཙ;

ཡཾ ཀཏྭཱ སུཁིཏཱ ཧོནྟི, ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤརེ’’ཏི.

པུན ནིརཡཔཱལཱ –

༨༧༨.

‘‘པུརེ ཏུཝཾ པམཛྫིཏྭཱ, ཨིདཱནི པརིདེཝསི;

སཡཾ ཀཏཱནཾ ཀམྨཱནཾ, ཝིཔཱཀཾ ཨནུབྷོསྶསཱི’’ཏི. –

ཨཱཧཾསུ. པུན སཱ ཨཱཧ –

༨༧༩.

‘‘ཀོ དེཝལོཀཏོ མནུསྶལོཀཾ, གནྟྭཱན པུཊྛོ མེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ;

ནིཀྑིཏྟདཎྜེསུ དདཱཐ དཱནཾ, ཨཙྪཱདནཾ སེཡྻམཐནྣཔཱནཾ;

ན ཧི མཙྪརཱི རོསཀོ པཱཔདྷམྨོ, སགྒཱུཔགཱནཾ ལབྷཏི སཧབྱཏཾ.

༨༨༠.

‘‘སཱཧཾ ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཡོནིཾ ལདྡྷཱན མཱནུསིཾ;

ཝདཉྙཱུ སཱིལསམྤནྣཱ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ;

དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཾཡམེན དམེན ཙ.

༨༨༡.

‘‘ཨཱརཱམཱནི ཙ རོཔིསྶཾ, དུགྒེ སངྐམཱནི ཙ;

པཔཉྩ ཨུདཔཱནཉྩ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.

༨༨༢.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ.

༨༨༣.

‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཾ, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ;

ན ཙ དཱནེ པམཛྫིསྶཾ, སཱམཾ དིཊྛམིདཾ མཡཱ’’ཏི.

༨༨༤.

‘‘ཨིཙྩེཝཾ ཝིཔྤལཔནྟིཾ, ཕནྡམཱནཾ ཏཏོ ཏཏོ;

ཁིཔིཾསུ ནིརཡེ གྷོརེ, ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨཝཾསིར’’ནྟི. –

ཨིདཾ སངྒཱིཏིཀཱརཝཙནཾ. པུན སཱ –

༨༨༥.

‘‘ཨཧཾ པུརེ མཙྪརིནཱི ཨཧོསིཾ, པརིབྷཱསིཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ;

ཝིཏཐེན ཙ སཱམིཀཾ ཝཉྩཡིཏྭཱ, པཙྩཱམཧཾ ནིརཡེ གྷོརརཱུཔེ’’ཏི. –

ཨོསཱནགཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ‘‘ཨཧཾ པུརེ མཙྪརིནཱི’’ཏི གཱཐཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཱཡ ཝུཏྟཱ, ཨིཏརཱ ཨནིབྦཏྟཱཡ ཨེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཱ. སེསཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝཱཏི.

བྷིཀྑཱུ རེཝཏིཡཱ ཡཀྑེཧི གཧེཏྭཱ ནཱིཏབྷཱཝཾ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏཾ སུཏྭཱ བྷགཝཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨིམཾ ཝཏྠུཾ ཀཐེཏྭཱ ཨུཔརི ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསི, དེསནཱཔརིཡོསཱནེ བཧཱུ སོཏཱཔཏྟིཕལཱདཱིནི པཱཔུཎིཾསུ. ཀཱམཉྩེཏཾ རེཝཏཱིཔཊིབདྡྷཱཡ ཀཐཱཡ ཡེབྷུཡྻབྷཱཝཏོ ‘‘རེཝཏཱིཝིམཱན’’ནྟི ཝོཧརཱིཡཏི, ཡསྨཱ པན རེཝཏཱི ཝིམཱནདེཝཏཱ ན ཧོཏི, ནནྡིཡསྶ པན དེཝཔུཏྟསྶ ཝིམཱནཱདིསམྤཏྟིཔཊིསཾཡུཏྟཉྩེཏཾ, ཏསྨཱ པུརིསཝིམཱནེསྭེཝ སངྒཧཾ ཨཱརོཔིཏནྟི དཊྛབྦཾ.

རེཝཏཱིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཚཏྟམཱཎཝཀཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཡོ ཝདཏཾ པཝརོ མནུཛེསཱུཏི ཚཏྟམཱཎཝཀཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན སེཏབྱཱཡཾ ཨཉྙཏརསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཀིཙྪཱལདྡྷོ པུཏྟོ ཚཏྟོ ནཱམ བྲཱཧྨཎམཱཎཝོ ཨཧོསི. སོ ཝཡཔྤཏྟོ པིཏརཱ པེསིཏོ ཨུཀྐཊྛཾ གནྟྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ པོཀྑརསཱཏིསྶ སནྟིཀེ མེདྷཱཝིཏཱཡ ཨནལསཏཱཡ ཙ ན ཙིརེནེཝ མནྟེ ཝིཛྫཱཊྛཱནཱནི ཙ ཨུགྒཧེཏྭཱ བྲཱཧྨཎསིཔྤེ ནིཔྥཏྟིཾ པཏྟོ. སོ ཨཱཙརིཡཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ‘‘མཡཱ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ སིཔྤཾ སིཀྑིཏཾ, ཀིཾ ཝོ གརུདཀྑིཎཾ དེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱཙརིཡོ ‘‘གརུདཀྑིཎཱ ནཱམ ཨནྟེཝཱསིཀསྶ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔཱ, ཀཧཱཔཎསཧསྶམཱནེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཚཏྟམཱཎཝོ ཨཱཙརིཡཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ སེཏབྱཾ གནྟྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ ཏེཧི ཨབྷིནནྡིཡམཱནོ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ཏམཏྠཾ པིཏུ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘དེཐ མེ དཱཏབྦཡུཏྟཀཾ, ཨཛྫེཝ དཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཏཱཏ, ཨཛྫ ཝིཀཱལོ, སྭེ གམིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཀཧཱཔཎེ ནཱིཧརིཏྭཱ བྷཎྜིཀཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཋཔེསུཾ. ཙོརཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ཚཏྟམཱཎཝཀསྶ གམནམགྒེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝནགཧནེ ནིལཱིནཱ ཨཙྪིཾསུ ‘‘མཱཎཝཾ མཱརེཏྭཱ ཀཧཱཔཎེ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི.

བྷགཝཱ པཙྩཱུསསམཡེ མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཚཏྟམཱཎཝཀསྶ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱནཾ, ཙོརེཧི མཱརིཏསྶ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾ, ཏཏོ སཧ ཝིམཱནེན ཨཱགཏསྶ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏཔརིསཱཡ ཙ དྷམྨཱབྷིསམཡཾ དིསྭཱ པཋམཏརམེཝ གནྟྭཱ མཱཎཝཀསྶ གམནམགྒེ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. མཱཎཝོ ཨཱཙརིཡདྷནཾ གཧེཏྭཱ སེཏབྱཏོ ཨུཀྐཊྛཱབྷིམུཁོ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ བྷགཝནྟཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཀུཧིཾ གམིསྶསཱི’’ཏི བྷགཝཏཱ ཝུཏྟོ ‘‘ཨུཀྐཊྛཾ, བྷོ གོཏམ, གམིསྶཱམི མཡ྄ཧཾ ཨཱཙརིཡསྶ པོཀྑརསཱཏིསྶ གརུདཀྑིཎཾ དཱཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཐ བྷགཝཱ ‘‘ཛཱནཱསི པན ཏྭཾ, མཱཎཝ, ཏཱིཎི སརཎཱནི, པཉྩ སཱིལཱནཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ‘‘ནཱཧཾ ཛཱནཱམི, ཀིམཏྠིཡཱནི པནེཏཱནི ཀཱིདིསཱནི ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིདམཱིདིས’’ནྟི སརཎགམནསྶ སཱིལསམཱདཱནསྶ ཙ ཕལཱནིསཾསཾ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ ‘‘ཨུགྒཎྷཱཧི ཏཱཝ, མཱཎཝཀ, སརཎགམནཝིདྷི’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ ཨུགྒཎྷིསྶཱམི, ཀཐེཐ བྷནྟེ བྷགཝཱ’’ཏི ཏེན ཡཱཙིཏོ ཏསྶ རུཙིཡཱ ཨནུརཱུཔཾ གཱཐཱབནྡྷཝསེན སརཎགམནཝིདྷིཾ དསྶེནྟོ –

༨༨༦.

‘‘ཡོ ཝདཏཾ པཝརོ མནུཛེསུ, སཀྱམུནཱི བྷགཝཱ ཀཏཀིཙྩོ;

པཱརགཏོ བལཝཱིརིཡསམངྒཱི, ཏཾ སུགཏཾ སརཎཏྠམུཔེཧི.

༨༨༧.

‘‘རཱགཝིརཱགམནེཛམསོཀཾ, དྷམྨམསངྑཏམཔྤཊིཀཱུལཾ;

མདྷུརམིམཾ པགུཎཾ སུཝིབྷཏྟཾ, དྷམྨམིམཾ སརཎཏྠམུཔེཧི.

༨༨༨.

‘‘ཡཏྠ ཙ དིནྣ མཧཔྥལམཱཧུ, ཙཏཱུསུ སུཙཱིསུ པུརིསཡུགེསུ;

ཨཊྛ ཙ པུགྒལ དྷམྨདསཱ ཏེ, སངྒྷམིམཾ སརཎཏྠམུཔེཧཱི’’ཏི. –

ཏིསྶོ གཱཐཱཡོ ཨབྷཱསི.

༨༨༦. ཏཏྠ ཡོཏི ཨནིཡམིཏཝཙནཾ, ཏསྶ ‘‘ཏ’’ནྟི ཨིམིནཱ ནིཡམནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཝདཏནྟི ཝདནྟཱནཾ. པཝརོཏི སེཊྛོ, ཀཐིཀཱནཾ ཨུཏྟམོ ཝཱདཱིཝརོཏི ཨཏྠོ. མནུཛེསཱུཏི ཨུཀྐཊྛནིདྡེསོ ཡཐཱ ‘‘སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱན’’ནྟི. བྷགཝཱ པན དེཝམནུསྶཱནམྤི བྲཧྨཱནམྤི སབྦེསམྤི སཏྟཱནཾ པཝརོཡེཝ, བྷགཝཏོ ཙ ཙརིམབྷཝེ མནུསྶེསུ ཨུཔྤནྣཏཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘མནུཛེསཱུ’’ཏི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘སཀྱམུནཱི’’ཏི. སཀྱཀུལཔྤསུཏཏཱཡ སཀྱོ, ཀཱཡམོནེཡྻཱདཱིཧི སམནྣཱགཏཏོ ཨནཝསེསསྶ ཙ ཉེཡྻསྶ མུནནཏོ མུནི ཙཱཏི སཀྱམུནི. བྷཱགྱཝནྟཏཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི ཀཱརཎེཧི བྷགཝཱ. ཙཏཱུཧི མགྒེཧི ཀཱཏབྦསྶ པརིཉྙཱདིཔབྷེདསྶ སོལ༹སཝིདྷསྶ ཀིཙྩསྶ ཀཏཏྟཱ ནིཔྥཱདིཏཏྟཱ ཀཏཀིཙྩོ. པཱརཾ སཀྐཱཡསྶ པརཏཱིརཾ ནིབྦཱནཾ གཏོ སཡམྦྷུཉཱཎེན ཨདྷིགཏོཏི པཱརགཏོ. ཨསདིསེན ཀཱཡབལེན, ཨནཉྙསཱདྷཱརཎེན ཉཱཎབལེན, ཙཏུབྦིདྷསམྨཔྤདྷཱནཝཱིརིཡེན ཙ སམནྣཱགཏཏྟཱ བལཝཱིརིཡསམངྒཱི. སོབྷནགམནཏྟཱ, སུནྡརཾ ཋཱནཾ གཏཏྟཱ, སམྨཱ གཏཏྟཱ, སམྨཱ ཙ གདིཏཏྟཱ སུགཏོ. ཏཾ སུགཏཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ སརཎཏྠཾ སརཎཱཡ པརཱཡཎཱཡ ཨཔཱཡདུཀྑཝཊྚདུཀྑཔརིཏྟཱཎཱཡ ཨུཔེཧི ཨུཔགཙྪ, ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཨཧིཏནིཝཏྟནེན ཧིཏསཾཝཌྜྷནེན ‘‘ཨཡཾ མེ བྷགཝཱ སརཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ པརཱཡཎཾ གཏི པཊིསརཎ’’ནྟི བྷཛ སེཝ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི ཝཱ བུཛ྄ཛྷསྶཱུཏི ཨཏྠོ.

༨༨༧. རཱགཝིརཱགནྟི ཨརིཡམགྒམཱཧ. ཏེན ཧི ཨརིཡཱ ཨནཱདིཀཱལབྷཱཝིཏམྤི རཱགཾ ཝིརཛྫེནྟི. ཨནེཛམསོཀནྟི ཨརིཡཕལཾ. ཏཉྷི ཨེཛཱསངྑཱཏཱཡ ཏཎྷཱཡ ཨཝསིཊྛཱནཉྩ སོཀནིམིཏྟཱནཾ ཀིལེསཱནཾ སབྦསོ པཊིཔྤསྶམྦྷནཏོ ‘‘ཨནེཛཾ ཨསོཀ’’ནྟི ཙ ཝུཙྩཏི. དྷམྨནྟི སབྷཱཝདྷམྨཾ. སབྷཱཝཏོ གཧེཏབྦདྷམྨོ ཧེས ཡདིདཾ མགྒཕལནིབྦཱནཱནི, ན པརིཡཏྟིདྷམྨོ ཝིཡ པཉྙཏྟིདྷམྨཝསེན. དྷམྨནྟི ཝཱ པརམཏྠདྷམྨཾ, ནིབྦཱནནྟི ཨཏྠོ. སམེཙྩ སམྦྷུཡྻ པཙྩཡེཧི ཀཏཾ སངྑཏཾ, ན སངྑཏནྟི ཨསངྑཏཾ. ཏདེཝ ནིབྦཱནཾ. ནཏྠི ཨེཏྠ ཀིཉྩིཔི པཊིཀཱུལནྟི ཨཔྤཊིཀཱུལཾ. སཝནཝེལཱཡཾ ཨུཔཔརིཀྑཎཝེལཱཡཾ པཊིཔཛྫནཝེལཱཡནྟི སབྦདཱཔི ཨིཊྛམེཝཱཏི མདྷུརཾ. སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསནྣིསྶཡཱཡ པཊིབྷཱནསམྤདཱཡ པཝཏྟིཏཏྟཱ སུཔྤཝཏྟིབྷཱཝཏོ ནིཔུཎབྷཱཝཏོ ཙ པགུཎཾ. ཝིབྷཛིཏབྦསྶ ཨཏྠསྶ ཁནྡྷཱདིཝསེན ཀུསལཱདིཝསེན ཨུདྡེསཱདིཝསེན ཙ སུཊྛུ ཝིབྷཛནཏོ སུཝིབྷཏྟཾ. ཏཱིཧིཔི པདེཧི པརིཡཏྟིདྷམྨམེཝ ཝདཏི. ཏེནེཝ ཧིསྶ ཨཱཔཱཐཀཱལེ ཝིཡ ཝིམདྡནཀཱལེཔི ཀཐེནྟསྶ ཝིཡ སུཎནྟསྶཱཔི སམྨུཁཱིབྷཱཝཏོ ཨུབྷཏོཔཙྩཀྑཏཱཡ དསྶནཏྠཾ ‘‘ཨིམ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. དྷམྨནྟི ཡཐཱཝཔཊིཔཛྫནྟེ ཨཔཱཡདུཀྑཔཱཏཏོ དྷཱརཎཏྠེན དྷམྨཾ, ཨིདཾ ཙཏུབྦིདྷསྶཱཔི དྷམྨསྶ སཱདྷཱརཎཝཙནཾ. པརིཡཏྟིདྷམྨོཔི ཧི སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱནམཏྟཱཡཔི ཡཐཱཝཔཊིཔཏྟིཡཱ ཨཔཱཡདུཀྑཔཱཏཏོ དྷཱརེཏི ཨེཝ. ཨིམསྶ ཙ ཨཏྠསྶ ཨིདམེཝ ཝིམཱནཾ སཱདྷཀནྟི དཊྛབྦཾ. སཱདྷཱརཎབྷཱཝེན ཡཐཱཝུཏྟདྷམྨསྶ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ དསྶེནྟོ པུན ‘‘ཨིམ’’ནྟི ཨཱཧ.

༨༨༨. ཡཏྠཱཏི ཡསྨིཾ ཨརིཡསངྒྷེ. དིནྣནྟི པརིཙྩཏྟཾ ཨནྣཱདིདེཡྻདྷམྨཾ. དིནྣ མཧཔྥལནྟི གཱཐཱསུཁཏྠཾ ཨནུནཱསིཀལོཔོ ཀཏོ. ཨཙྩནྟམེཝ ཀིལེསཱསུཙིཏོ ཝིསུཛ྄ཛྷནེན སུཙཱིསུ ‘‘སོཏཱཔནྣོ སོཏཱཔཏྟིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣོ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཨ. ནི. ༨.༦༠) ཝུཏྟེསུ ཙཏཱུསུ པུརིསཡུགེསུ. ཨཊྛཱཏི མགྒཊྛཕལཊྛེསུ ཡུགལེ༹ ཨཀཏྭཱ ཝིསུཾ ཝིསུཾ གཧཎེན ཨཊྛ པུགྒལཱ. གཱཐཱསུཁཏྠམེཝ ཙེཏྠ ‘‘པུགྒལ དྷམྨདསཱ’’ཏི རསྶཾ ཀཏྭཱ ནིདྡེསོ. དྷམྨདསཱཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨསྶ ནིབྦཱནདྷམྨསྶ ཙ པཙྩཀྑཏོ དསྶནཀཱ. དིཊྛིསཱིལསཱམཉྙེན སཾཧཏབྷཱཝེན སངྒྷཾ.

ཨེཝཾ བྷགཝཏཱ ཏཱིཧི གཱཐཱཧི སརཎགུཎསནྡསྶནེན སདྡྷིཾ སརཎགམནཝིདྷིམྷི ཝུཏྟེ མཱཎཝོ ཏཾཏཾསརཎགུཎཱནུསྶརཎམུཁེན སརཎགམནཝིདྷིནོ ཨཏྟནོ ཧདཡེ ཋཔིཏབྷཱཝཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ ཏསྶཱ ཏསྶཱ གཱཐཱཡ ཨནནྟརཾ ‘‘ཡོ ཝདཏཾ པཝརོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཏཾ ཏཾ གཱཐཾ པཙྩནུབྷཱསི. ཨེཝཾ པཙྩནུབྷཱསིཏྭཱ ཋིཏསྶ པཉྩ སིཀྑཱཔདཱནི སརཱུཔཏོ ཕལཱནིསཾསཏོ ཙ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ ཏེསཾ སམཱདཱནཝིདྷིཾ ཀཐེསི. སོ ཏམྤི སུཊྛུ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ པསནྣམཱནསོ ‘‘ཧནྡཱཧཾ བྷགཝཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ རཏནཏྟཡགུཎཾ ཨནུསྶརནྟོ ཏཾཡེཝ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. བྷགཝཱཔི ‘‘ཨལཾ ཨིམསྶ ཨེཏྟཀཾ ཀུསལཾ དེཝལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ’’ཏི ཛེཏཝནམེཝ ཨགམཱསི.

མཱཎཝསྶ པན པསནྣཙིཏྟསྶ རཏནཏྟཡགུཎཾ སལླཀྑཎཝསེན ‘‘སརཎཾ ཨུཔེམཱི’’ཏི པཝཏྟཙིཏྟུཔྤཱདཏཱཡ སརཎེསུ ཙ, བྷགཝཏཱ ཝུཏྟནཡེན པཉྩནྣཾ སཱིལཱནཾ ཨདྷིཊྛཱནེན སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛིཏསྶ ཏེནེཝ ནཡེན རཏནཏྟཡགུཎེ ཨནུསྶརནྟསྶེཝ གཙྪནྟསྶ ཙོརཱ མགྒེ པརིཡུཊྛིཾསུ. སོ ཏེ ཨགཎེཏྭཱ རཏནཏྟཡགུཎེ ཨནུསྶརནྟོཡེཝ གཙྪཏི. ཏཉྩེཀོ ཙོརོ གུམྦནྟརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཋིཏོ ཝིསཔཱིཏེན སརེན སཧསཱཝ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཀཧཱཔཎབྷཎྜིཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ སཧཱཡེཧི སདྡྷིཾ པཀྐཱམི. མཱཎཝོ པན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཏིཾསཡོཛནིཀེ ཀནཀཝིམཱནེ སུཏྟཔྤབུདྡྷོ ཝིཡ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝུཏོ སཊྛིསཀཊབྷཱརཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཏྟབྷཱཝོ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ ཝིམཱནསྶ ཨཱབྷཱ སཱཏིརེཀཱནི ཝཱིསཏིཡོཛནཱནི ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི.

ཨཐ མཱཎཝཾ ཀཱལཀཏཾ དིསྭཱ སེཏབྱགཱམཝཱསིནོ མནུསྶཱ སེཏབྱཾ གནྟྭཱ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨུཀྐཊྛགཱམཝཱསིནོ ཙ ཨུཀྐཊྛཾ གནྟྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ པོཀྑརསཱཏིསྶ ཀཐེསུཾ. ཏཾ སུཏྭཱ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཉཱཏིམིཏྟཱ བྲཱཧྨཎོ ཙ པོཀྑརསཱཏི སཔརིཝཱརཱ ཨསྶུམུཁཱ རོདམཱནཱ ཏཾ པདེསཾ ཨགམཾསུ, ཡེབྷུཡྻེན སེཏབྱཝཱསིནོ ཙ ཨུཀྐཊྛཝཱསིནོ ཙ ཨིཙྪཱནངྒལཝཱསིནོ ཙ སནྣིཔཏིཾསུ, མཧཱསམཱགམོ ཨཧོསི. ཨཐ མཱཎཝསྶ མཱཏཱཔིཏརོ མགྒསྶ ཨཝིདཱུརེ ཙིཏཀཾ སཛྫེཏྭཱ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ.

ཨཐ བྷགཝཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡི གཏེ ཚཏྟམཱཎཝོ མཾ ཝནྡིཏུཾ ཨཱགམིསྶཏི, ཨཱགཏཉྩ ཏཾ ཀཏཀམྨཾ ཀཐཱཔེནྟོ ཀམྨཕལཾ པཙྩཀྑཾ ཀཱརེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམི, ཨེཝཾ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཱབྷིསམཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཧཏཱ བྷིཀྑུསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཏཾ པདེསཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི ཚབྦཎྞབུདྡྷརཾསིཡོ ཝིསྶཛྫེནྟོ. ཨཐ ཚཏྟམཱཎཝདེཝཔུཏྟོཔི ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ, ཏསྶཱ ཀཱརཎཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ སརཎགམནཉྩ སཱིལསམཱདཱནཉྩ དིསྭཱ, ཝིམྷཡཛཱཏོ བྷགཝཏི སཉྫཱཏཔསཱདབཧུམཱནོ ‘‘ཨིདཱནེཝཱཧཾ གནྟྭཱ བྷགཝནྟཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷཉྩ ཝནྡིསྶཱམི, རཏནཏྟཡགུཎེ ཙ མཧཱཛནསྶ པཱཀཊེ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཏཉྙུཏཾ ནིསྶཱཡ སཀལཾ ཏཾ ཨརཉྙཔདེསཾ ཨེཀཱལོཀཾ ཀརོནྟོ, སཧ ཝིམཱནེན ཨཱགནྟྭཱ ཝིམཱནཏོ ཨོརུཡ྄ཧ མཧཏཱ པརིཝཱརེན སདྡྷིཾ དིསྶམཱནརཱུཔོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེསུ སིརསཱ ནིཔཏནྟོ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ མཧཱཛནོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨཡཾ དེཝོ ཝཱ བྲཧྨཱ ཝཱ’’ཏི ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཛཱཏོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ པརིཝཱརེསི. བྷགཝཱ ཏེན ཀཏཔུཉྙཀམྨཾ པཱཀཊཾ ཀཱཏུཾ –

༨༨༩.

‘‘ན ཏཐཱ ཏཔཏི ནབྷེ སཱུརིཡོ, ཙནྡོ ཙ ན བྷཱསཏི ན ཕུསྶོ;

ཡཐཱ ཨཏུལམིདཾ མཧཔྤབྷཱསཾ, ཀོ ནུ ཏྭཾ ཏིདིཝཱ མཧིཾ ཨུཔཱགཱ.

༨༩༠.

‘‘ཚིནྡཏི རཾསཱི པབྷངྐརསྶ, སཱདྷིཀཝཱིསཏིཡོཛནཱནི ཨཱབྷཱ;

རཏྟིམཔི ཡཐཱ དིཝཾ ཀརོཏི, པརིསུདྡྷཾ ཝིམལཾ སུབྷཾ ཝིམཱནཾ.

༨༩༡.

‘‘བཧུཔདུམཝིཙིཏྲཔུཎྜརཱིཀཾ, ཝོཀིཎྞཾ ཀུསུམེཧི ནེཀཙིཏྟཾ;

ཨརཛཝིརཛཧེམཛཱལཚནྣཾ, ཨཱཀཱསེ ཏཔཏི ཡཐཱཔི སཱུརིཡོ.

༨༩༢.

‘‘རཏྟམྦརཔཱིཏཝཱསསཱཧི, ཨགརུཔིཡངྒུཙནྡནུསྶདཱཧི;

ཀཉྩནཏནུསནྣིབྷཏྟཙཱཧི, པརིཔཱུརཾ གགནཾཝ ཏཱརཀཱཧི.

༨༩༣.

‘‘ནརནཱརིཡོ བཧུཀེཏྠནེཀཝཎྞཱ, ཀུསུམཝིབྷཱུསིཏཱབྷརཎེཏྠ སུམནཱ;

ཨནིལཔམུཉྩིཏཱ པཝནྟི སུརབྷིཾ, ཏཔནིཡཝིཏཏཱ སུཝཎྞཚནྣཱ.

༨༩༤.

‘‘ཀིསྶ སཾཡམསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཀེནཱསི ཀམྨཕལེནིདྷཱུཔཔནྣོ;

ཡཐཱ ཙ ཏེ ཨདྷིགཏམིདཾ ཝིམཱནཾ, ཏདནུཔདཾ ཨཝཙཱསི ཨིགྒྷ པུཊྛོ’’ཏི. –

ཏཾ དེཝཔུཏྟཾ པཊིཔུཙྪི.

༨༨༦. ཏཏྠ ཏཔཏཱིཏི དིཔྤཏི. ནབྷེཏི ཨཱཀཱསེ. ཕུསྶོཏི ཕུསྶཏཱརཀཱ. ཨཏུལནྟི ཨནུཔམཾ, ཨཔྤམཱཎཾ ཝཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཨིདཾ ཏཝ ཝིམཱནཾ ཨནུཔམཾ ཨཔྤམཱཎཾ པབྷསྶརབྷཱཝེན ཏཏོ ཨེཝ མཧཔྤབྷཱསཾ ཨཱཀཱསེ དིཔྤཏི, ན ཏཐཱ ཏཱརཀརཱུཔཱནི དིཔྤནྟི, ན ཙནྡོ, ཏཱནི ཏཱཝ ཏིཊྛནྟུ, ནཱཔི སཱུརིཡོ དིཔྤཏི, ཨེཝཾབྷཱུཏོ ཀོ ནུ ཏྭཾ དེཝལོཀཏོ ཨིམཾ བྷཱུམིཔདེསཾ ཨུཔགཏོ, ཏཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཨིམསྶ མཧཱཛནསྶ ཀཐེཧཱིཏི.

༨༩༠. ཚིནྡཏཱིཏི ཝིཙྪིནྡཏི, པཝཏྟིཏུཾ ཨདེནྟོ པཊིཧནཏཱིཏི ཨཏྠོ. རཾསཱིཏི རསྨིཡོ. པབྷངྐརསྶཱཏི སཱུརིཡསྶ. ཏསྶ ཙ ཝིམཱནསྶ པབྷཱ སམནྟཏོ པཉྩཝཱིསཏི ཡོཛནཱནི ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི. ཏེནཱཧ ‘‘སཱདྷིཀཝཱིསཏིཡོཛནཱནི ཨཱབྷཱ’’ཏི. རཏྟིམཔི ཡཐཱ དིཝཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྟནོ པབྷཱཡ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམནྟཾ རཏྟིབྷཱགམྤི དིཝསབྷཱགཾ ཝིཡ ཀརོཏི. པརིསམནྟཏོ ཨནྟོ ཙེཝ བཧི ཙ སུདྡྷཏཱཡ པརིསུདྡྷཾ. སབྦསོ མལཱབྷཱཝེན ཝིམལཾ. སུནྡརཏཱཡ སུབྷཾ.

༨༩༡. བཧུཔདུམཝིཙིཏྲཔུཎྜརཱིཀནྟི བཧུཝིདྷརཏྟཀམལཉྩེཝ ཝིཙིཏྟཝཎྞསེཏཀམལཉྩ. སེཏཀམལཾ པདུམཾ, རཏྟཀམལཾ པུཎྜརཱིཀནྟི ཝདནྟི. ཝོཀིཎྞཾ ཀུསུམེཧཱིཏི ཨཉྙེཧི ཙ ནཱནཱཝིདྷེཧི པུཔྥེཧི སམོཀིཎྞཾ. ནེཀཙིཏྟནྟི མཱལཱཀམྨལཏཱཀམྨཱདིནཱནཱཝིདྷཝིཙིཏྟཾ. ཨརཛཝིརཛཧེམཛཱལཚནྣནྟི སཡཾ ཨཔགཏརཛཾ ཝིརཛེན ནིདྡོསེན ཀཉྩནཛཱལེན ཚཱདིཏཾ.

༨༩༢. རཏྟམྦརཔཱིཏཝཱསསཱཧཱིཏི རཏྟཝཏྠཱཧི ཙེཝ པཱིཏཝཏྠཱཧི ཙ. ཨེཀཱ ཧི རཏྟཾ དིབྦཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཱིཏཾ ཨུཏྟརིཡཾ ཀརོཏི, ཨཔརཱ པཱིཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ རཏྟཾ ཨུཏྟརིཡཾ ཀརོཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘རཏྟམྦརཔཱིཏཝཱསསཱཧཱི’’ཏི. ཨགརུཔིཡངྒུཙནྡནུསྶདཱཧཱིཏི ཨགརུགནྡྷེན པིཡངྒུམཱལཱཧི ཙནྡནགནྡྷེཧི ཙ ཨུསྶདཱཧི, ཨུསྶནྣདིབྦཱགརུགནྡྷཱདིཀཱཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཉྩནཏནུསནྣིབྷཏྟཙཱཧཱིཏི ཀནཀསདིསསུཁུམཙྪཝཱིཧི. པརིཔཱུརནྟི ཏཧཾ ཏཧཾ ཝིཙརནྟཱིཧི སངྒཱིཏིཔསུཏཱཧི ཙ པརིཔུཎྞཾ.

༨༩༣. བཧུཀེཏྠཱཏི བཧུཀཱ ཨེཏྠ. ཨནེཀཝཎྞཱཏི ནཱནཱརཱུཔཱ. ཀུསམཝིབྷཱུསིཏཱབྷརཎཱཏི ཝིསེསཏོ སུརབྷིཝཱཡནཏྠཾ དིབྦཀུསུམེཧི ཨལངྐཏདིབྦཱབྷརཎཱ. ཨེཏྠཱཏི ཨེཏསྨིཾ ཝིམཱནེ. སུམནཱཏི སུནྡརམནཱ པམུདིཏཙིཏྟཱ. ཨནིལཔམུཉྩིཏཱ པཝནྟི སུརབྷིནྟི ཨནིལེན པམུཉྩིཏགནྡྷཱནཾ པུཔྥཱནཾ ཝཱཡུནཱ ཝིམུཏྟཔཏྟཔུཊཾ ཝིཡ ཝིབནྡྷཏཱཡ ཝིཀསིཏཏཱཡ ཙ སུགནྡྷཾ པཝཱཡནྟི. ‘‘ཨནིལཔདྷཱུཔིཏཱ’’ཏིཔི པཋནྟི, ཝཱཏེན མནྡཾ ཨཱཝུཡ྄ཧམཱནཱ ཧེམམཡཔུཔྥཱཏི ཨཏྠོ. ཀནཀཙཱིརཀཱདཱིཧི ཝེཎིཨཱདཱིསུ ཨོཏཏཏཱཡ ཏཔནིཡཝིཏཏཱ. ཡེབྷུཡྻེན ཀཉྩནཱབྷརཎེཧི ཨཙྪཱདིཏསརཱིརཏཱཡ སུཝཎྞཚནྣཱ. ནརནཱརིཡོཏི དེཝཔུཏྟཱ དེཝདྷཱིཏརོ ཙ བཧུཀཱ ཨེཏྠ ཏཝ ཝིམཱནེཏི དསྶེཏི.

༨༩༤. ཨིངྒྷཱཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ པུཊྛོཏི པུཙྪིཏོ ཨིམསྶ མཧཱཛནསྶ ཀམྨཕལཔཙྩཀྑབྷཱཝཱཡཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཏཏོ དེཝཔུཏྟོ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི –

༨༩༥.

‘‘སཡམིདྷ པཐེ སམེཙྩ མཱཎཝེན, སཏྠཱནུསཱསི ཨནུཀམྤམཱནོ;

ཏཝ རཏནཝརསྶ དྷམྨཾ སུཏྭཱ, ཀརིསྶཱམཱིཏི ཙ བྲཝིཏྠ ཚཏྟོ.

༨༩༦.

‘‘ཛིནཝརཔཝརཾ ཨུཔེཧི སརཎཾ, དྷམྨཉྩཱཔི ཏཐེཝ བྷིཀྑུསངྒྷཾ;

ནོཏི པཋམཾ ཨཝོཙཧཾ བྷནྟེ, པཙྪཱ ཏེ ཝཙནཾ ཏཐེཝཀཱསིཾ.

༨༩༧.

‘‘མཱ ཙ པཱཎཝདྷཾ ཝིཝིདྷཾ ཙརསྶུ ཨསུཙིཾ,

ན ཧི པཱཎེསུ ཨསཉྙཏཾ ཨཝཎྞཡིཾསུ སཔྤཉྙཱ;

ནོཏི པཋམཾ ཨཝོཙཧཾ བྷནྟེ, པཙྪཱ ཏེ ཝཙནཾ ཏཐེཝཀཱསིཾ.

༨༩༨.

‘‘མཱ ཙ པརཛནསྶ རཀྑིཏམྤི, ཨཱདཱཏབྦམམཉྙིཐོ ཨདིནྣཾ;

ནོཏི པཋམཾ ཨཝོཙཧཾ བྷནྟེ, པཙྪཱ ཏེ ཝཙནཾ ཏཐེཝཀཱསིཾ.

༨༩༩.

‘‘མཱ ཙ པརཛནསྶ རཀྑིཏཱཡོ, པརབྷརིཡཱ ཨགམཱ ཨནརིཡམེཏཾ;

ནོཏི པཋམཾ ཨཝོཙཧཾ བྷནྟེ, པཙྪཱ ཏེ ཝཙནཾ ཏཐེཝཀཱསིཾ.

༩༠༠.

‘‘མཱ ཙ ཝིཏཐཾ ཨཉྙཐཱ ཨབྷཱཎི, ན ཧི མུསཱཝཱདཾ ཨཝཎྞཡིཾསུ སཔྤཉྙཱ;

ནོཏི པཋམཾ ཨཝོཙཧཾ བྷནྟེ, པཙྪཱ ཏེ ཝཙནཾ ཏཐེཝཀཱསིཾ.

༩༠༡.

‘‘ཡེན ཙ པུརིསསྶ ཨཔེཏི སཉྙཱ, ཏཾ མཛྫཾ པརིཝཛྫཡསྶུ སབྦཾ;

ནོཏི པཋམཾ ཨཝོཙཧཾ བྷནྟེ, པཙྪཱ ཏེ ཝཙནཾ ཏཐེཝཀཱསིཾ.

༩༠༢.

‘‘སྭཱཧཾ ཨིདྷ པཉྩ སིཀྑཱ ཀརིཏྭཱ, པཊིཔཛྫིཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨེ;

དྭེཔཐམགམཱསིཾ ཙོརམཛ྄ཛྷེ, ཏེ མཾ ཏཏྠ ཝདྷིཾསུ བྷོགཧེཏུ.

༩༠༣.

‘‘ཨེཏྟཀམིདཾ ཨནུསྶརཱམི ཀུསལཾ, ཏཏོ པརཾ ན མེ ཝིཛྫཏི ཨཉྙཾ;

ཏེན སུཙརིཏེན ཀམྨུནཱཧཾ, ཨུཔྤནྣོ ཏིདིཝེསུ ཀཱམཀཱམཱི.

༩༠༤.

‘‘པསྶ ཁཎམུཧུཏྟསཉྙམསྶ, ཨནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟིཡཱ ཝིཔཱཀཾ;

ཛལམིཝ ཡསསཱ སམེཀྑམཱནཱ, བཧུཀཱམཾ པིཧཡནྟི ཧཱིནཀམྨཱ.

༩༠༥.

‘‘པསྶ ཀཏིཔཡཱཡ དེསནཱཡ, སུགཏིཉྩམྷི གཏོ སུཁཉྩ པཏྟོ;

ཡེ ཙ ཏེ སཏཏཾ སུཎནྟི དྷམྨཾ, མཉྙེ ཏེ ཨམཏཾ ཕུསནྟི ཁེམཾ.

༩༠༦.

‘‘ཨཔྤམྤི ཀཏཾ མཧཱཝིཔཱཀཾ, ཝིཔུལཾ ཧོཏི ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨེ;

པསྶ ཀཏཔུཉྙཏཱཡ ཚཏྟོ, ཨོབྷཱསེཏི པཐཝིཾ ཡཐཱཔི སཱུརིཡོ.

༩༠༧.

‘‘ཀིམིདཾ ཀུསལཾ ཀིམཱཙརེམ, ཨིཙྩེཀེ ཧི སམེཙྩ མནྟཡནྟི;

ཏེ མཡཾ པུནརེཝ ལདྡྷ མཱནུསཏྟཾ, པཊིཔནྣཱ ཝིཧརེམུ སཱིལཝནྟོ.

༩༠༨.

‘‘བཧུཀཱརོ ཨནུཀམྤཀོ ཙ སཏྠཱ, ཨིཏི མེ སཏི ཨགམཱ དིཝཱ དིཝསྶ;

སྭཱཧཾ ཨུཔགཏོམྷི སཙྩནཱམཾ, ཨནུཀམྤསྶུ པུནཔི སུཎེམྷ དྷམྨཾ.

༩༠༩.

‘‘ཡེ ཙིདྷ པཛཧནྟི ཀཱམརཱགཾ, བྷཝརཱགཱནུསཡཉྩ པཧཱཡ མོཧཾ;

ན ཙ ཏེ པུན མུཔེནྟི གབྦྷསེཡྻཾ, པརིནིབྦཱནགཏཱ ཧི སཱིཏིབྷཱུཏཱ’’ཏི.

༨༩༥. ཏཏྠ སཡམིདྷ པཐེ སམེཙྩ མཱཎཝེནཱཏི ཨིདྷ ཨིམསྨིཾ པཐེ མཧཱམགྒེ སཡམེཝ ཨུཔགཏེན མཱཎཝེན བྲཱཧྨཎཀུམཱརེན སམེཙྩ སམཱགནྟྭཱ. དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཔརམཏྠེཧི སཏྟཱནཾ ཡཐཱརཧམནུསཱསནཏོ སཏྠཱ བྷགཝཱ, ཏྭཾ ཡཾ མཱཎཝཾ ཡཐཱདྷམྨཾ ཨནུསཱསི ཨནུཀམྤམཱནོ ཨནུགྒཎྷནྟོ, ཏཝ རཏནཝརསྶ ཨགྒརཏནསྶ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ, ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨིཏི ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམི ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཛྫིསྶཱམཱིཏི, སོ ཚཏྟོ ཚཏྟནཱམཀོ མཱཎཝོ བྲཝིཏྠ ཀཐེསཱིཏི པདཡོཛནཱ.

༨༩༦. ཨེཝཾ ཡཐཱཔུཙྪིཏཾ ཀམྨཾ ཀཱརཎཏོ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཾ སརཱུཔཏོ ཝིབྷཱགཏོ ཙ དསྶེནྟོ སཏྠཱརཱ སམཱདཔིཏབྷཱཝཾ ཨཏྟནཱ ཙ ཏཏྠ པཙྪཱ པཏིཊྛིཏབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཛིནཝརཔཝར’’ནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནོཏི པཋམཾ ཨཝོཙཧཾ བྷནྟེཏི བྷནྟེ བྷགཝཱ ‘‘སརཎགམནཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི ཏཡཱ ཝུཏྟོ ‘‘ནོ’’ཏི ན ‘‘ཛཱནཱམཱི’’ཏི པཋམཾ ཨཝོཙཾ ཨཧཾ. པཙྪཱ ཏེ ཝཙནཾ ཏཐེཝཀཱསིནྟི པཙྪཱ ཏཡཱ ཝུཏྟཾ ཀཐཾ པརིཝཏྟེནྟོ ཏཝ ཝཙནཾ ཏཐེཝ ཨཀཱསིཾ པཊིཔཛྫིཾ, ཏཱིཎིཔི སརཎཱནི ཨུཔགཙྪིནྟི ཨཏྠོ.

༨༩༧. ཝིཝིདྷནྟི ཨུཙྩཱཝཙཾ, ཨཔྤསཱཝཛྫཾ མཧཱསཱཝཛྫཉྩཱཏི ཨཏྠོ. མཱ ཙརསྶཱུཏི མཱ ཨཀཱསི. ཨསུཙིནྟི ཀིལེསཱསུཙིམིསྶཏཱཡ ན སུཙིཾ. པཱཎེསུ ཨསཉྙཏནྟི པཱཎགྷཱཏཏོ ཨཝིརཏཾ. ན ཧི ཨཝཎྞཡིཾསཱུཏི ན ཧི ཝཎྞཡནྟི. པཙྩཱུཔྤནྣཀཱལཏྠེ ཧི ཨིདཾ ཨཏཱིཏཀཱལཝཙནཾ. ཨཐ ཝཱ ‘‘ཨཝཎྞཡིཾསཱུ’’ཏི ཨེཀདེསེན སཀལསྶ ཀཱལསྶ ཨུཔལཀྑཎཾ, ཏསྨཱ ཡཐཱ ན ཝཎྞཡིཾསུ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ, ཨེཝཾ ཨེཏརཧིཔི ན ཝཎྞཡནྟི, ཨནཱགཏེཔི ན ཝཎྞཡིསྶནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༨༩༨-༩༠༠. པརཛནསྶ རཀྑིཏནྟི པརཔརིགྒཧིཏཝཏྠུ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨདིནྣ’’ནྟི. མཱ ཨགམཱཏི མཱ ཨཛ྄ཛྷཱཙརི. ཝིཏཐནྟི ཨཏཐཾ, མུསཱཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཐཱཏི ཨཉྙཐཱཝ, ཝིཏཐསཉྙཱི ཨེཝཾ ཝིཏཐནྟི ཛཱནནྟོ ཨེཝཾ མཱ བྷཎཱིཏི ཨཏྠོ.

༩༠༡. ཡེནཱཏི ཡེན མཛྫེན, པཱིཏེནཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཔེཏཱིཏི ཝིགཙྪཏི. སཉྙཱཏི དྷམྨསཉྙཱ, ལོཀསཉྙཱ ཨེཝ ཝཱ. སབྦནྟི ཨནཝསེསཾ, བཱིཛཏོ པཊྛཱཡཱཏི ཨཏྠོ.

༩༠༢. སྭཱཧནྟི སོ ཏདཱ ཚཏྟམཱཎཝབྷཱུཏོ ཨཧཾ. ཨིདྷ ཨིམསྨིཾ མགྒཔདེསེ, ཨིམསྨིཾ ཝཱ ཏཝ སཱསནེ. ཏེནཱཧ ‘‘ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨེ’’ཏི. པཉྩ སིཀྑཱཏི པཉྩ སཱིལཱནི. ཀརིཏྭཱཏི ཨཱདིཡིཏྭཱ, ཨདྷིཊྛཱཡཱཏི ཨཏྠོ. དྭེཔཐནྟི དྭིནྣཾ གཱམསཱིམཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷབྷཱུཏཾ པཐཾ, སཱིམནྟརིཀཔཐནྟི ཨཏྠོ. ཏེཏི ཏེ ཙོརཱ. ཏཏྠཱཏི སཱིམནྟརིཀམགྒེ. བྷོགཧེཏཱུཏི ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑནིམིཏྟཾ.

༩༠༣. ཏཏོཏི ཡཐཱཝུཏྟཀུསལཏོ པརཾ ཨུཔརི ཨཉྙཾ ཀུསལཾ ན ཝིཛྫཏི ན ཨུཔལབྦྷཏི, ཡམཧཾ ཨནུསྶརེཡྻནྟི ཨཏྠོ. ཀཱམཀཱམཱིཏི ཡཐིཙྪིཏཀཱམགུཎསམངྒཱི.

༩༠༤. ཁཎམུཧུཏྟསཉྙམསྶཱཏི ཁཎམུཧུཏྟམཏྟཾ པཝཏྟསཱིལསྶ. ཨནུདྷམྨཔྤཊིཔཏྟིཡཱཏི ཡཐཱདྷིགཏསྶ ཕལསྶ ཨནུརཱུཔདྷམྨཾ པཊིཔཛྫམཱནསྶ བྷགཝཱ པསྶ, ཏུཡ྄ཧཾ ཨོཝཱདདྷམྨསྶ ཝཱ ཨནུརཱུཔཱཡ དྷམྨཔཊིཔཏྟིཡཱ ཝུཏྟནིཡཱམེནེཝ སརཎགམནསྶ སཱིལསམཱདཱནསྶ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཛལམིཝ ཡསསཱཏི ཨིདྡྷིཡཱ པརིཝཱརསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཛལནྟཾ ཝིཡ. སམེཀྑམཱནཱཏི པསྶནྟཱ. བཧུཀཱཏི བཧཝོ. པིཧཡནྟཱིཏི ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ མཡཾ ཨེདིསཱ བྷཝེཡྻཱམཱ’’ཏི པཏྠེནྟི. ཧཱིནཀམྨཱཏི མམ སམྤཏྟིཏོ ནིཧཱིནབྷོགཱ.

༩༠༥. ཀཏིཔཡཱཡཱཏི ཨཔྤིཀཱཡ. ཡེཏི ཡེ བྷིཀྑཱུ ཙེཝ ཨུཔཱསཀཱདཡོ ཙ. ཙ-སདྡོ བྱཏིརེཀེ. ཏེཏི ཏཝ. སཏཏནྟི དིཝསེ དིཝསེ.

༩༠༦. ཝིཔུལནྟི ཨུལཱ༹རཕལཾ ཝིཔུལཱནུབྷཱཝཾ. ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨེཏི ཏཐཱགཏསྶ སཱསནེ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཀཏནྟི ཡོཛནཱ. ཨེཝཾ ཨནུདྡེསིཀཝསེན ཝུཏྟམེཝཏྠཾ ཨཏྟུདྡེསིཀཝསེན དསྶེནྟོ ‘‘པསྶཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པསྶཱཏི བྷགཝནྟཾ ཝདཏི, ཨཏྟཱནམེཝ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝིཡ ཙ ཀཏྭཱ ཝདཏི.

༩༠༧. ཀིམིདཾ ཀུསལཾ ཀིམཱཙརེམཱཏི ཀུསལཾ ནཱམེཏཾ ཀིཾསབྷཱཝཾ ཀཱིདིསཾ, ཀཐཾ ཝཱ ཏཾ ཨཱཙརེཡྻཱམ. ཨིཙྩེཀེ ཧི སམེཙྩ མནྟཡནྟཱིཏི ཨེཝམེཀེ སམེཙྩ སམཱགནྟྭཱ པཐཝིཾ པརིཝཏྟེནྟཱ ཝིཡ སིནེརུཾ ཨུཀྑིཔནྟཱ ཝིཡ ཙ སུདུཀྐརཾ ཀཏྭཱ མནྟཡནྟི ཝིཙཱརེནྟི, མཡཾ པན ཨཀིཙྪེནེཝ པུནཔི ཀུསལཾ ཨཱཙརེཡྻཱམཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘མཡ’’ནྟིཨཱདི.

༩༠༨. བཧུཀཱརོཏི བཧཱུཔཀཱརོ, མཧཱཨུཔཀཱརོ ཝཱ. ཨནུཀམྤཀོཏི ཀཱརུཎིཀོ. མ-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ཨིཏཱིཏི ཨེཝཾ, བྷགཝཏོ ཨཏྟནི པཊིཔནྣཱཀཱརཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. མེ སཏཱིཏི མཡི སཏི ཝིཛྫམཱནེ, ཙོརེཧི ཨཝདྷིཏེ ཨེཝཱཏི ཨཏྠོ. དིཝཱ དིཝསྶཱཏི དིཝསསྶཔི དིཝཱ, ཀཱལསྶེཝཱཏི ཨཏྠོ. སྭཱཧནྟི སོ ཚཏྟམཱཎཝབྷཱུཏོ ཨཧཾ. སཙྩནཱམནྟི ‘‘བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏིཨཱདིནཱམེཧི ཨཝིཏཐནཱམཾ བྷཱུཏཏྠནཱམཾ. ཨནུཀམྤསྶཱུཏི ཨནུགྒཎྷཱཧི. པུནཔཱིཏི བྷིཡྻོཔི སུཎེམུ, ཏཝ དྷམྨཾ སུཎེཡྻཱམཡེཝཱཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ དེཝཔུཏྟོ སབྦམེཏཾ ཀཏཉྙུཏཱབྷཱཝེ ཋཏྭཱ སཏྠུ པཡིརུཔཱསནེ ཙ དྷམྨསྶཝནེ ཙ ཨཏིཏྟིམེཝ དཱིཔེནྟོ ཝདཏི. བྷགཝཱ དེཝཔུཏྟསྶ ཙ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏཔརིསཱཡ ཙ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨནུཔུབྦིཀཐཾ ཀཐེསི. ཨཐ ནེསཾ ཨལླཙིཏྟཏཾ ཉཏྭཱ སཱམུཀྐཾསིཀཾ དྷམྨདེསནཾ པཀཱསེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ དེཝཔུཏྟོ ཙེཝ མཱཏཱཔིཏརོ ཙསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ, མཧཏོ ཙ ཛནཀཱཡསྶ དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཨཧོསི.

༩༠༩. པཋམཕལེ པཏིཊྛིཏོ དེཝཔུཏྟོ ཨུཔརིམགྒེསུ ཨཏྟནོ གརུཙིཏྟཱིཀཱརཾ, ཏདདྷིགམསྶ ཙ མཧཱནིསཾསཏཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ ‘‘ཡེ ཙིདྷ པཛཧནྟི ཀཱམརཱག’’ནྟི པརིཡོསཱནགཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཡེ ཨིདྷ ཨིམསྨིཾ སཱསནེ ཋིཏཱ པཛཧནྟི ཨནཝསེསཏོ སམུཙྪིནྡནྟི ཀཱམརཱགཾ, ན ཙ ཏེ པུན ཨུཔེནྟི གབྦྷསེཡྻཾ ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ སམུཙྪིནྣཏྟཱ. ཡེ ཙ པན པཧཱཡ མོཧཾ སབྦསོ སམུགྒྷཱཏེཏྭཱ བྷཝརཱགཱནུསཡཉྩ པཛཧནྟི, ཏེ པུན ཨུཔེནྟི གབྦྷསེཡྻནྟི ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི. ཀསྨཱ? པརིནིབྦཱནགཏཱ ཧི སཱིཏིབྷཱུཏཱ, ཏེ ཧི ཨུཏྟམཔུརིསཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ པརིནིབྦཱནཾ གཏཱ ཨེཝཾ ཨིདྷེཝ སབྦཝེདཡིཏཱནཾ སབྦཔརིལཱ༹ཧཱནཾ བྱནྟིབྷཱཝེན སཱིཏིབྷཱུཏཱ.

ཨིཏི དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟནོ ཨརིཡསོཏསམཱཔནྣབྷཱཝཾ པཝེདེནྟོ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ དེསནཱཡ ཀཱུཊཾ གཧེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཔཙིཏིཾ དསྶེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ གཏོ, སཏྠཱཔི ཨུཊྛཱཡཱསནཱ གཏོ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན. མཱཎཝསྶ པན མཱཏཱཔིཏརོ བྲཱཧྨཎོ པོཀྑརསཱཏི སབྦོ ཙ མཧཱཛནོ བྷགཝནྟཾ ཨནུགནྟྭཱ ནིཝཏྟི. བྷགཝཱ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སནྣིཔཏིཏཱཡ པརིསཱཡ ཨིམཾ ཝིམཱནཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཐེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

ཚཏྟམཱཎཝཀཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཀཀྐཊཀརསདཱཡཀཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནནྟི ཀཀྐཊཀརསདཱཡཀཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ. ཏེན སམཡེན ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ ཨཱརདྡྷཝིཔསྶཀོ ཀཎྞསཱུལེན པཱིལི༹ཏོ ཨཀལླསརཱིརཏཱཡ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཝེཛྫེཧི ཝུཏྟཝིདྷིནཱ བྷེསཛྫེ ཀཏེཔི རོགོ ན ཝཱུཔསམི. སོ བྷགཝཏོ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ ‘‘ཀཀྐཊཀརསབྷོཛནཾ སཔྤཱཡ’’ནྟི ཉཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘གཙྪ ཏྭཾ བྷིཀྑུ མགདྷཁེཏྟེ པིཎྜཱཡ ཙརཱཧཱི’’ཏི.

སོ བྷིཀྑུ ‘‘དཱིགྷདསྶིནཱ ཨདྡྷཱ ཀིཉྩི དིཊྛཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ བྷནྟེ’’ཏི བྷགཝཏོ པཊིསྶུཎིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ མགདྷཁེཏྟཾ གནྟྭཱ ཨཉྙཏརསྶ ཁེཏྟཔཱལསྶ ཀུཊིཡཱ དྭཱརེ པིཎྜཱཡ ཨཊྛཱསི. སོ ཙ ཁེཏྟཔཱལོ ཀཀྐཊཀརསཾ སམྤཱདེཏྭཱ བྷཏྟཉྩ པཙིཏྭཱ ‘‘ཐོཀཾ ཝིསྶམིཏྭཱ བྷུཉྫིསྶཱམཱི’’ཏི ནིསིནྣོ ཐེརཾ དིསྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀུཊིཀཱཡཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཀཀྐཊཀརསབྷཏྟཾ ཨདཱསི. ཐེརསྶ ཏཾ བྷཏྟཾ ཐོཀཾ བྷུཏྟསྶཡེཝ ཀཎྞསཱུལཾ པཊིཔྤསྶམྦྷི, གྷཊསཏེན ནྷཱཏོ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ སཔྤཱཡཱཧཱརཝསེན ཙིཏྟཕཱསུཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཝསེན ཙིཏྟཾ ཨབྷིནིནྣཱམེནྟོ ཨཔརིཡོསིཏེཡེཝ བྷོཛནེ ཨནཝསེསཏོ ཨཱསཝེ ཁེཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཡ ཁེཏྟཔཱལཾ ཨཱཧ ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཏཝ པིཎྜཔཱཏབྷོཛནེན མཡ྄ཧཾ རོགོ ཝཱུཔསནྟོ, ཀཱཡཙིཏྟཾ ཀལླཾ ཛཱཏཾ, ཏྭམྤི ཨིམསྶ པུཉྙསྶ ཕལེན ཝིགཏཀཱཡཙིཏྟདུཀྑོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཁེཏྟཔཱལོ ཨཔརེན སམཡེན ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དྭཱདསཡོཛནིཀེ མཎིཐམྦྷེ ཀནཀཝིམཱནེ སཏྟསཏཀཱུཊཱགཱརཔཊིམཎྜིཏེ ཝེལུ༹རིཡམཡགབྦྷེ ནིབྦཏྟི, དྭཱརེ ཙསྶ ཡཐཱུཔཙིཏཀམྨསཾསཱུཙཀོ མུཏྟཱསིཀྐཱགཏོ སུཝཎྞཀཀྐཊཀོ ཨོལམྦམཱནོ ཨཊྛཱསི. ཨཐཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཏཏྠ གཏོ ཏཾ དིསྭཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༩༡༠.

‘‘ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནཾ, སམནྟཏོ དྭཱདས ཡོཛནཱནི;

ཀཱུཊཱགཱརཱ སཏྟསཏཱ ཨུལཱ༹རཱ, ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷཱ རུཙཀཏྠཏཱ སུབྷཱ.

༩༡༡.

‘‘ཏཏྠཙྪསི པིཝསི ཁཱདསི ཙ, དིབྦཱ ཙ ཝཱིཎཱ པཝདནྟི ཝགྒུཾ;

དིབྦཱ རསཱ ཀཱམགུཎེཏྠ པཉྩ, ནཱརིཡོ ཙ ནཙྩནྟི སུཝཎྞཚནྣཱ.

༩༡༢.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༩༡༣.

‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏོ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝོ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

སོཔིསྶ བྱཱཀཱསི, ཏཾ དསྶེཏུཾ –

༩༡༤.

‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏོ;

པཉྷཾ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི. – ཝུཏྟཾ;

༩༡༥.

‘‘སཏིསམུཔྤཱདཀརོ, དྭཱརེ ཀཀྐཊཀོ ཋིཏོ;

ནིཊྛིཏོ ཛཱཏརཱུཔསྶ, སོབྷཏི དསཔཱདཀོ.

༩༡༦.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.

༩༡༧.

‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏོ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝོ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༩༡༠. ཏཏྠ ཨུཙྩནྟི ཨཙྩུགྒཏཾ. མཎིཐཱུཎནྟི པདུམརཱགཱདིམཎིམཡཐམྦྷཾ. སམནྟཏོཏི ཙཏཱུསུཔི པསྶེསུ. རུཙཀཏྠཏཱཏི ཏསྶཾ ཏསྶཾ བྷཱུམིཡཾ སུཝཎྞཕལཀེཧི ཨཏྠཏཱ.

༩༡༡. པིཝསི ཁཱདསི ཙཱཏི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔཡུཛྫམཱནཾ གནྡྷཔཱནཾ སུདྷཱབྷོཛནཉྩ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. པཝདནྟཱིཏི པཝཛྫནྟི. དིབྦཱ རསཱ ཀཱམགུཎེཏྠ པཉྩཱཏི དིབྦཱ རསཱ ཨནཔྤཀཱ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ཨེཏྠ ཨེཏསྨིཾ ཏཝ ཝིམཱནེ སཾཝིཛྫནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སུཝཎྞཚནྣཱཏི ཧེམཱབྷརཎཝིབྷཱུསིཏཱ.

༩༡༥. སཏིསམུཔྤཱདཀརོཏི སཏུཔྤཱདཀརོ, ཡེན པུཉྙཀམྨེན ཨཡཾ དིབྦསམྤཏྟི མཡཱ ལདྡྷཱ, ཏཏྠ སཏུཔྤཱདསྶ ཀཱརཀོ, ‘‘ཀཀྐཊཀརསདཱནེན ཨཡཾ ཏཡཱ སམྤཏྟི ལདྡྷཱ’’ཏི ཨེཝཾ སཏུཔྤཱདཾ ཀརོནྟོཏི ཨཏྠོ. ནིཊྛིཏོ ཛཱཏརཱུཔསྶཱཏི ཛཱཏརཱུཔེན སིདྡྷོ ཛཱཏརཱུཔམཡོ. ཨེཀམེཀསྨིཾ པསྶེ པཉྩ པཉྩ ཀཏྭཱ དས པཱདཱ ཨེཏསྶཱཏི དསཔཱདཀོ དྭཱརེ ཀཀྐཊཀོ ཋིཏོ སོབྷཏི. སོ ཨེཝ མམ པུཉྙཀམྨཾ ཏཱདིསཱནཾ མཧེསཱིནཾ ཝིབྷཱཝེཏི, ན ཨེཏྠ མཡཱ ཝཏྟབྦཾ ཨཏྠཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེནཱཧ ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ’’ཏིཨཱདི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀཀྐཊཀརསདཱཡཀཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. དྭཱརཔཱལཀཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎནྟི དྭཱརཔཱལཀཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ. ཏེན ཙ སམཡེན རཱཛགཧེ ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ ཙཏྟཱརི ནིཙྩབྷཏྟཱནི སངྒྷསྶ དེཏི. ཏསྶ པན གེཧཾ པརིཡནྟེ ཋིཏཾ ཙོརབྷཡེན ཡེབྷུཡྻེན པིཧིཏདྭཱརམེཝ ཧོཏི. བྷིཀྑཱུ གནྟྭཱ ཀདཱཙི དྭཱརསྶ པིཧིཏཏྟཱ བྷཏྟཾ ཨལདྡྷཱཝ པཊིགཙྪནྟི. ཨུཔཱསཀོ བྷརིཡཾ ཨཱཧ ‘‘ཀིཾ, བྷདྡེ, ཨཡྻཱནཾ སཀྐཙྩཾ བྷིཀྑཱ དཱིཡཏཱི’’ཏི? སཱ ཨཱཧ ‘‘ཨེཀེསུ དིཝསེསུ ཨཡྻཱ ནཱགམིཾསཱུ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎ’’ནྟི? ‘‘དྭཱརསྶ པིཧིཏཏྟཱ མཉྙེ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཔཱསཀོ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨེཀཾ པུརིསཾ དྭཱརཔཱལཾ ཀཏྭཱ ཋཔེསི ‘‘ཏྭཾ ཨཛྫཏོ པཊྛཱཡ དྭཱརཾ རཀྑནྟོ ནིསཱིད, ཡདཱ ཙ ཨཡྻཱ ཨཱགམིསྶནྟི, ཏདཱ ཏེ པཝེསེཏྭཱ པཝིཊྛཱནཾ ནེསཾ པཏྟཔཊིགྒཧཎཨཱསནཔཉྙཱཔནཱདི སབྦཾ ཡུཏྟཔཡུཏྟཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏཐཱ ཀརོནྟོ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨུཔྤནྣསདྡྷོ ཀམྨཕལཾ སདྡཧིཏྭཱ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཧི, སཀྐཙྩཾ བྷིཀྑཱུ ཨུཔཊྛཧི.

ཨཔརབྷཱགེ ནིཙྩབྷཏྟདཱཡཀོ ཨུཔཱསཀོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཡཱམེསུ ནིབྦཏྟི. དྭཱརཔཱལོ པན སཀྐཙྩཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ པརསྶ པརིཙྩཱགེ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཎེན ཨནུམོདནེན ཙ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤཛྫི. ཏསྶ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ ཀནཀཝིམཱནནྟིཨཱདི སབྦཾ ཀཀྐཊཀཝིམཱནེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. པུཙྪཱཝིསྶཛྫནགཱཐཱ ཨེཝམཱགཏཱ –

༩༡༨.

‘‘ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནཾ, སམནྟཏོ དྭཱདས ཡོཛནཱནི;

ཀཱུཊཱགཱརཱ སཏྟསཏཱ ཨུལཱ༹རཱ, ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷཱ རུཙཀཏྠཏཱ སུབྷཱ.

༩༡༩.

‘‘ཏཏྠཙྪསི པིཝསི ཁཱདསི ཙ, དིབྦཱ ཙ ཝཱིཎཱ པཝདནྟི ཝགྒུཾ;

དིབྦཱ རསཱ ཀཱམགུཎེཏྠ པཉྩ, ནཱརིཡོ ཙ ནཙྩནྟི སུཝཎྞཚནྣཱ.

༩༢༠. ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༩༢༢. ‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༩༢༣.

‘‘དིབྦཾ མམཾ ཝསྶསཧསྶམཱཡུ, ཝཱཙཱབྷིགཱིཏཾ མནསཱ པཝཏྟིཏཾ;

ཨེཏྟཱཝཏཱ ཋསྶཏི པུཉྙཀམྨོ, དིབྦེཧི ཀཱམེཧི སམངྒིབྷཱུཏོ.

༩༢༤.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༩༢༣. ཏཏྠ དིབྦཾ མམཾ ཝསྶསཧསྶམཱཡཱུཏི ཡསྨིཾ དེཝནིཀཱཡེ སཡཾ ཨུཔྤནྣོ, ཏེསཾ ཏཱཝཏིཾསདེཝཱནཾ ཨཱཡུཔྤམཱཎམེཝ ཝདཏི. ཏེསཉྷི མནུསྶཱནཾ གཎནཱཡ ཝསྶསཏཾ ཨེཀོ རཏྟིདིཝོ, ཏཱཡ རཏྟིཡཱ ཏིཾསརཏྟིཀོ མཱསོ, ཏེན མཱསེན དྭཱདསམཱསིཀོ སཾཝཙྪརོ, ཏེན སཾཝཙྪརེན སཧསྶསཾཝཙྪརཱནི ཨཱཡུ, ཏཾ མནུསྶཱནཾ གཎནཱཡ ཏིསྶོ ཝསྶཀོཊིཡོ སཊྛི ཙ ཝསྶསཏསཧསྶཱནི ཧོནྟི. ཝཱཙཱབྷིགཱིཏནྟི ཝཱཙཱཡ ཨབྷིགཱིཏཾ, ‘‘ཨཱགཙྪནྟུ ཨཡྻཱ, ཨིདཾ ཨཱསནཾ པཉྙཏྟཾ, ཨིདྷ ནིསཱིདཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ, ‘‘ཀིཾ ཨཡྻཱནཾ སརཱིརསྶ ཨཱརོགྱཾ, ཀིཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཕཱསུཀ’’ནྟིཨཱདིནཱ པཊིསནྠཱརཝསེན ཙ ཝཱཙཱཡ ཀཐིཏམཏྟཾ. མནསཱ པཝཏྟིཏནྟི ‘‘ཨིམེ ཨཡྻཱ པེསལཱ བྲཧྨཙཱརིནོ དྷམྨཙཱརིནོ’’ཏིཨཱདིནཱ ཙིཏྟེན པཝཏྟིཏཾ པསཱདམཏྟཾ, ན པན མམ སནྟཀཾ ཀིཉྩི པརིཙྩཏྟཾ ཨཏྠཱིཏི དསྶེཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ཨེཏྟཀེན ཨེཝཾ ཀཐནམཏྟེན པསཱདམཏྟེནཔི. ཋསྶཏི པུཉྙཀམྨོཏི ཀཏཔུཉྙོ ནཱམ ཧུཏྭཱ དེཝལོཀེ ཋསྶཏི ཙིརཾ པཝཏྟིསྶཏི, ཏིཊྛནྟོ ཙ དིབྦེཧི ཀཱམེཧི སམངྒཱིབྷཱུཏོ ཏསྨིཾ དེཝནིཀཱཡེ དེཝཱནཾ ཝལཉྫནིཡཱམེནེཝ དིབྦེཧི པཉྩཧི ཀཱམགུཎེཧི སམངྒཱིབྷཱུཏོ སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ ཨིནྡྲིཡཱནི པརིཙཱརེནྟོ ཝིཧརཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

དྭཱརཔཱལཀཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. པཋམཀརཎཱིཡཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎནྟི ཀརཎཱིཡཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཨེཀོ ཨུཔཱསཀོ ནྷཱནོཔཀརཎཱནི གཧེཏྭཱ ཨཙིརཝཏིཾ གནྟྭཱ ནྷཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟོ བྷགཝནྟཾ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘བྷནྟེ ཀེན ནིམནྟིཏཱ’’ཏི. བྷགཝཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. སོ ཀེནཙི ཨནིམནྟིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཨདྷིཝཱསེཏུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ བྷཏྟཾ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱ’’ཏི. ཨདྷིཝཱསེསི བྷགཝཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན. སོ བྷགཝནྟཾ ཨཏྟནོ གེཧཾ ནེཏྭཱ བུདྡྷཱརཧཾ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ བྷགཝནྟཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཎཱིཏེན ཨནྣཔཱནེན སནྟཔྤེསི. བྷགཝཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཏསྶ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སེསཾ ཨནནྟརཝིམཱནསདིསཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༩༢༦. ‘‘ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནཾ…པེ… ནཱརིཡོ ཙ ནཙྩནྟི སུཝཎྞཚནྣཱ.

༩༢༨. ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༩༣༠. ‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༩༣༡.

‘‘ཀརཎཱིཡཱནི པུཉྙཱནི, པཎྜིཏེན ཝིཛཱནཏཱ;

སམྨགྒཏེསུ བུདྡྷེསུ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༩༣༡.

‘‘ཨཏྠཱཡ ཝཏ མེ བུདྡྷོ, ཨརཉྙཱ གཱམམཱགཏོ;

ཀཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགོ ཨཧཾ.

༩༣༣. ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༩༣༡. ཏཏྠ པཎྜིཏེནཱཏི སཔྤཉྙེན. ཝིཛཱནཏཱཏི ཨཏྟནོ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནནྟེན. སམྨགྒཏེསཱུཏི སམྨཱཔཊིཔནྣེསུ, བུདྡྷེསཱུཏི སམྨཱསམྦུདྡྷེསུ.

༩༣༢. ཨཏྠཱཡཱཏི ཧིཏཱཡ, ཝུཌྜྷིཡཱ ཝཱ. ཨརཉྙཱཏི ཝིཧཱརཏོ, ཛེཏཝནཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏཱཝཏིཾསཱུཔགོཏི ཏཱཝཏིཾསདེཝཀཱཡཾ, ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནཝསེན ཨུཔགཏོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཀརཎཱིཡཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. དུཏིཡཀརཎཱིཡཝིམཱནཝཎྞནཱ

སཏྟམཝིམཱནཾ ཚཊྛཝིམཱནསདིསཾ. ཀེཝལཾ ཏཏྠ ཨུཔཱསཀེན བྷགཝཏོ ཨཱཧཱརོ དིནྣོ, ཨིདྷ ཨཉྙཏརསྶ ཐེརསྶ. ཨེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

༩༣༥.

‘‘ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནཾ, སམནྟཏོ དྭཱདས ཡོཛནཱནི;

ཀཱུཊཱགཱརཱ སཏྟསཏཱ ཨུལཱ༹རཱ, ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷཱ རུཙཀཏྠཏཱ སུབྷཱ.

༩༣༦.

‘‘ཏཏྠཙྪསི པིཝསི ཁཱདསི ཙ, དིབྦཱ ཙ ཝཱིཎཱ པཝདནྟི ཝགྒུཾ;

དིབྦཱ རསཱ ཀཱམགུཎེཏྠ པཉྩ, ནཱརིཡོ ཙ ནཙྩནྟི སུཝཎྞཚནྣཱ.

༩༣༧. ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱིཏི.

༩༣༨.

‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༩༤༠.

‘‘ཀརཎཱིཡཱནི པུཉྙཱནི, པཎྜིཏེན ཝིཛཱནཏཱ;

སམྨགྒཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༩༤༡.

‘‘ཨཏྠཱཡ ཝཏ མེ བྷིཀྑུ, ཨརཉྙཱ གཱམམཱགཏོ;

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགོ ཨཧཾ.

༩༤༢. ‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

དུཏིཡཀརཎཱིཡཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. པཋམསཱུཙིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནནྟི སཱུཙིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ. ཏེན སམཡེན ཨཱཡསྨཏོ སཱརིཔུཏྟསྶ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ ཧོཏི, ཨཏྠོ ཙ ཧོཏི སཱུཙིཡཱ. སོ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཀམྨཱརསྶ གེཧདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ ཀམྨཱརོ ཨཱཧ ‘‘ཀེན, བྷནྟེ, ཨཏྠོ’’ཏི? ‘‘ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ ཨཏྠི, སཱུཙིཡཱ ཨཏྠོ’’ཏི. ཀམྨཱརོ པསནྣམཱནསོ ཀཏཔརིཡོསིཏཱ དྭེ སཱུཙིཡོ དཏྭཱ ‘‘པུནཔི, བྷནྟེ, སཱུཙིཡཱ ཨཏྠེ སཏི མམ ཨཱཙིཀྑེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡི. ཐེརོ ཏསྶ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སོ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤཛྫི. ཨཐ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཾ དེཝཔུཏྟཾ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༩༤༤.

‘‘ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནཾ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༩༤༨. ‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༩༤༩.

‘‘ཡཾ དདཱཏི ན ཏཾ ཧོཏི, ཡཉྩེཝ དཛྫཱ ཏཉྩེཝ སེཡྻོ;

སཱུཙི དིནྣཱ སཱུཙིམེཝ སེཡྻོ.

༩༥༠.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

༩༤༩. ཏཏྠ ཡཾ དདཱཏཱིཏི ཡཱདིསཾ དེཡྻདྷམྨཾ དདཱཏི. ན ཏཾ ཧོཏཱིཏི ཏསྶ ཏཱདིསམེཝ ཕལཾ ན ཧོཏི. ཨཐ ཁོ ཁེཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཙིཏྟསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཏཏོ ཝིཔུལཏརཾ ཨུལཱ༹རཏརམེཝ ཕལཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡཉྩེཝ དཛྫཱ ཏཉྩེཝ སེཡྻོཏི ཡཾཀིཉྩིདེཝ ཝིཛྫམཱནཾ དཛྫཱ དདེཡྻ, ཏཉྩེཝ ཏདེཝ སེཡྻོ, ཡསྶ ཀསྶཙི ཨནཝཛྫསྶ དེཡྻདྷམྨསྶ དཱནམེཝ སེཡྻོ, ཀསྨཱ? མཡཱ ཧི སཱུཙི དིནྣཱ སཱུཙིམེཝ སེཡྻོ, སཱུཙིདཱནམེཝ མཡ྄ཧཾ སེཡྻཾ ཛཱཏཾ, ཡཏོ ཨཡམཱིདིསཱི སམྤཏྟི ལདྡྷཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

སཱུཙིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. དུཏིཡསཱུཙིཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎནྟི དུཏིཡསཱུཙིཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ. ཏེན སམཡེན རཱཛགཧཝཱསཱི ཨེཀོ ཏུནྣཀཱརཀོ ཝིཧཱརཔེཀྑཀོ ཧུཏྭཱ ཝེལུ༹ཝནཾ གཏོ. ཏཏྠ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཝེལུ༹ཝནེ ཀཏསཱུཙིཡཱ ཙཱིཝརཾ སིབྦནྟཾ དིསྭཱ སཱུཙིགྷརེན སདྡྷིཾ སཱུཙིཡོ ཨདཱསི. སེསཾ སབྦཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༩༥༢.

‘‘ཨུཙྩམིདཾ མཎིཐཱུཎཾ ཝིམཱནཾ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – པུཙྪི;

༩༥༦.

‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ…པེ… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༩༥༧.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏོ, པུརིམཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ.

༩༥༨.

‘‘ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བྷིཀྑུཾ, ཝིཔྤསནྣམནཱཝིལཾ;

ཏསྶ ཨདཱསཧཾ སཱུཙིཾ, པསནྣོ སེཧི པཱཎིབྷི.

༩༥༩.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ… ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

ཏཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

དུཏིཡསཱུཙིཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. པཋམནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ

སུསུཀྐཁནྡྷཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ནཱགནྟི ནཱགཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ. ཏེན སམཡེན ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ དེཝཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ ཨུཔགཏོ. ཏཏྠ ཨདྡས ཨཉྙཏརཾ དེཝཔུཏྟཾ སབྦསེཏཾ མཧནྟཾ དིབྦནཱགཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ མཧནྟེན པརིཝཱརེན མཧཏཱ དིབྦཱནུབྷཱཝེན ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟཾ, སབྦཱ དིསཱ ཙནྡོ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ ཨོབྷཱསཡམཱནཾ. དིསྭཱ ཡེན སོ དེཝཔུཏྟོ ཏེནུཔསངྐམི. ཨཐ སོ དེཝཔུཏྟོ ཏཏོ ཨོརུཡ྄ཧ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ཐེརོ –

༩༦༡.

‘‘སུསུཀྐཁནྡྷཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ནཱགཾ, ཨཀཱཙིནཾ དནྟིཾ བལིཾ མཧཱཛཝཾ;

ཨབྷིརུཡ྄ཧ གཛཝརཾ སུཀཔྤིཏཾ, ཨིདྷཱགམཱ ཝེཧཱཡསཾ ཨནྟལིཀྑེ.

༩༦༢.

‘‘ནཱགསྶ དནྟེསུ དུཝེསུ ནིམྨིཏཱ, ཨཙྪོདཀཱ པདུམིནིཡོ སུཕུལླཱ;

པདུམེསུ ཙ ཏཱུརིཡགཎཱ པཝཛྫརེ, ཨིམཱ ཙ ནཙྩནྟི མནོཧརཱཡོ.

༩༦༣.

‘‘དེཝིདྡྷིཔཏྟོསི མཧཱནུབྷཱཝོ, མནུསྶབྷཱུཏོ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;

ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝོ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. –

ཏསྶ སམྤཏྟིཀིཏྟནམུཁེན ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི.

༩༦༡. ཏཏྠ སུསུཀྐཁནྡྷནྟི སུཊྛུ སེཏཁནྡྷཾ. ཀིཉྩཱཔི ཏསྶ ནཱགསྶ ཙཏྟཱརོ པཱདཱ, ཝཏྠིཀོསཾ, མུཁཔྤདེསོ, ཨུབྷོ ཀཎྞཱ, ཝཱལདྷཱིཏི ཨེཏྟཀཾ མུཉྩིཏྭཱ སབྦོ ཀཱཡོ སེཏོཝ, ཁནྡྷཔྤདེསསྶ པན སཱཏིསཡཾ དྷཝལཏརཏཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘སུསུཀྐཁནྡྷ’’ནྟི. ནཱགནྟི དིབྦཾ ཧཏྠིནཱགཾ. ཨཀཱཙིནནྟི ནིདྡོསཾ, སབལལཝངྐཏིལཀཱདིཚཝིདོསཝིརཧིཏནྟི ཨཏྠོ. ‘‘ཨཱཛཱནཱིཡ’’ནྟིཔི པཱལི༹, ཨཱཛཱནཱིཡལཀྑཎཱུཔེཏནྟི ཨཏྠོ. དནྟིནྟི ཝིཔུལརུཙིརདནྟཝནྟཾ. བལིནྟི བལཝནྟཾ མཧཱབལཾ. མཧཱཛཝནྟི ཨཏིཛཝཾ སཱིགྷགཱམིཾ. པུན ཨབྷིརུཡ྄ཧཱཏི ཨེཏྠ ཨནུནཱསིཀལོཔོ དཊྛབྦོ, ཨབྷིརུཡ྄ཧཾ ཨཱརོཧནཱིཡནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ པན ཐེརེན པུཊྛོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཾ ཀཐེནྟོ –

༩༦༥.

‘‘ཨཊྛེཝ མུཏྟཔུཔྥཱནི, ཀསྶཔསྶ མཧེསིནོ;

ཐཱུཔསྨིཾ ཨབྷིརོཔེསིཾ, པསནྣོ སེཧི པཱཎིབྷི.

༩༦༦.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. – ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི བྱཱཀཱསི;

ཏསྶཏྠོ – ཨཧཾ པུབྦེ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཡོཛནིཀེ ཀནཀཐཱུཔེ ཝཎྚཏོ མུཙྩིཏྭཱ གཙྪམཱུལེ པཏིཏཱནི ཨཊྛ མུཏྟཔུཔྥཱནི ལབྷིཏྭཱ ཏཱནི གཧེཏྭཱ པཱུཛནཝསེན པསནྣཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨབྷིརོཔེསིཾ པཱུཛེསིཾ.

ཨཏཱིཏེ ཀིར ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷེ པརིནིབྦུཏེ ཡོཛནིཀེ ཀནཀཐཱུཔེ ཙ ཀཱརིཏེ སཔརིཝཱརོ ཀིཀཱི ཀཱསིརཱཛཱ ཙ ནཱགརཱ ཙ ནེགམཱ ཙ ཛཱནཔདཱ ཙ དིཝསེ དིཝསེ པུཔྥཔཱུཛཾ ཀརོནྟི. ཏེསུ ཏཐཱ ཀརོནྟེསུ པུཔྥཱནི མཧགྒྷཱནི དུལླབྷཱནི ཙ ཨཧེསུཾ. ཨཐེཀོ ཨུཔཱསཀོ མཱལཱཀཱརཝཱིཐིཡཾ ཝིཙརིཏྭཱ ཨེཀམེཀེན ཀཧཱཔཎེན ཨེཀམེཀམྤི པུཔྥཾ ཨལབྷནྟོ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎཱནི གཧེཏྭཱ པུཔྥཱརཱམཾ གནྟྭཱ མཱལཱཀཱརཾ ཨཱཧ ‘‘ཨིམེཧི ཨཊྛཧི ཀཧཱཔཎེཧི ཨཊྛ པུཔྥཱནི དེཧཱི’’ཏི. ‘‘ནཏྠཡྻོ པུཔྥཱནི, སམྨདེཝ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ཨོཙིནིཏྭཱ དིནྣཱནཱི’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ ཨོལོཀེཏྭཱ གཎྷཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཡདི ཨེཝཾ, ཨཱརཱམཾ པཝིསིཏྭཱ གཝེསཱཧཱི’’ཏི. སོ པཝིསིཏྭཱ གཝེསནྟོ པཏིཏཱནི ཨཊྛ པུཔྥཱནི ལབྷིཏྭཱ མཱལཱཀཱརཾ ཨཱཧ ‘‘གཎྷ, ཏཱཏ, ཀཧཱཔཎཱནཱི’’ཏི. ‘‘ཏཝ པུཉྙེན ལདྡྷཱནི, ནཱཧཾ ཀཧཱཔཎཱནི གཎྷཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོ ‘‘ནཱཧཾ མུདྷཱ པུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱུཛཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཧཱཔཎཱནི ཏསྶ པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ པུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡངྒཎཾ གནྟྭཱ པསནྣཙིཏྟོ པཱུཛཾ ཨཀཱསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ པུནཔི དེཝལོཀེ, པུནཔི དེཝལོཀེཏི ཨེཝཾ ཨཔརཱཔརཾ དེཝེསུཡེཝ སཾསརནྟོ ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཱཝསེསེན ཨིམསྨིམྤི བུདྡྷུཔྤཱདེ ཏཱཝཏིཾསེསུཡེཝ ཨུཔྤཛྫི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཏཏྠ ཨདྡས ཨཉྙཏརཾ དེཝཔུཏྟ’’ནྟིཨཱདི.

ཏཾ པནེཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ སམྤཏྟཔརིསཱཡ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ དེསནཱ མཧཱཛནསྶ སཱཏྠིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

ནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. དུཏིཡནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ

མཧནྟཾ ནཱགཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧཱཏི དུཏིཡནཱགཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ. ཏེན སམཡེན རཱཛགཧེ ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ སདྡྷོ པསནྣོ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛིཏོ ཨུཔོསཐདིཝསེསུ ཨུཔོསཐསཱིལཾ སམཱདིཡིཏྭཱ པུརེབྷཏྟཾ ཨཏྟནོ ཝིབྷཝཱནུརཱུཔཾ བྷིཀྑཱུནཾ དཱནཱནི དཏྭཱ སཡཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སུདྡྷཝཏྠནིཝཏྠོ སུདྡྷུཏྟརཱསངྒོ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཡེབྷུཡྻེན ཨཊྛ པཱནཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎཱཏི. ཨེཝཾ སོ སཀྐཙྩཾ དཱནམཡཾ སཱིལམཡཉྩ བཧུཾ སུཙརིཏཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིཏོ ཙུཏོ ཏཱཝཏིཾསེསུ ཨུཔྤཛྫི. ཏསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན སབྦསེཏོ མཧནྟོ དིབྦོ ཧཏྠིནཱགོ པཱཏུརཧོསི. སོ ཏཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ མཧནྟེན པརིཝཱརེན མཧནྟེན དིབྦཱནུབྷཱཝེན ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ཾ གཙྪཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཀཏཉྙུཏཱཡ ཙོདིཡམཱནོ ཨཌྜྷརཏྟིསམཡེ ཏཾ དིབྦནཱགཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ མཧཏཱ པརིཝཱརེན ‘‘བྷགཝནྟཾ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི དེཝལོཀཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཀེཝལཀཔྤཾ ཝེལུ༹ཝནཾ ཨོབྷཱསེཏྭཱ ཧཏྠིཀྑནྡྷཏོ ཨོརུཡ྄ཧ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཏཾ བྷགཝཏོ སམཱིཔེ ཋིཏོ ཨཱཡསྨཱ ཝངྒཱིསོ བྷགཝཏོ ཨནུཉྙཱཡ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –

༩༦༨.

‘‘མཧནྟཾ ནཱགཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ, སབྦསེཏཾ གཛུཏྟམཾ;

ཝནཱ ཝནཾ ཨནུཔརིཡཱསི, ནཱརཱིགཎཔུརཀྑཏོ;

ཨོབྷཱསེནྟོ དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.

༩༦༩.

‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠཱ པུཙྪིཏོ སོཔི ཏསྶ གཱཐཱཧི ཨེཝ བྱཱཀཱསི.

༩༧༡.

‘‘སོ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟམནོ, ཝངྒཱིསེནེཝ པུཙྪིཏོ;

པཉྷཾ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’.

༩༧༢.

‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏོ, ཨུཔཱསཀོ ཙཀྑུམཏོ ཨཧོསིཾ;

པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏོ ཨཧོསིཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡིསྶཾ.

༩༧༣.

‘‘ཨམཛྫཔོ ནོ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎིཾ, སཀེན དཱརེན ཙ ཏུཊྛོ ཨཧོསིཾ;

ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ པསནྣཙིཏྟོ, སཀྐཙྩ དཱནཾ ཝིཔུལཾ ཨདཱསིཾ.

༩༧༤.

‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ…

ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔུབྦཾ ནཏྠི, སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

དུཏིཡནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. ཏཏིཡནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ

ཀོ ནུ དིབྦེན ཡཱནེནཱཏི ཏཏིཡནཱགཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ རཱཛགཧེ ཝིཧརཏི ཝེལུ༹ཝནེ ཀལནྡཀནིཝཱཔེ. ཏེན སམཡེན ཏཡོ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརཱ གཱམཀཱཝཱསེ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪིཾསུ. ཏེ ཝུཏྠཝསྶཱ པཝཱརེཏྭཱ ‘‘བྷགཝནྟཾ ཝནྡིསྶཱམཱ’’ཏི རཱཛགཧཾ ཨུདྡིསྶ གཙྪནྟཱ ཨནྟརཱམགྒེ སཱཡཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ གཱམཀེ མིཙྪཱདིཊྛིཀབྲཱཧྨཎསྶ ཨུཙྪུཁེཏྟསམཱིཔཾ གནྟྭཱ ཨུཙྪུཔཱལཾ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཀྐཱ ཨཛྫ རཱཛགཧཾ པཱཔུཎིཏུ’’ནྟི. ‘‘ན སཀྐཱ, བྷནྟེ, ཨིཏོ ཨཌྜྷཡོཛནེ རཱཛགཧཾ, ཨིདྷེཝ ཝསིཏྭཱ སྭེ གཙྪཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཏྠེཏྠ ཀོཙི ཝསནཡོགྒོ ཨཱཝཱསོ’’ཏི? ‘‘ནཏྠི, བྷནྟེ, ཨཧཾ པན ཝོ ཝསནཊྛཱནཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. ཐེརཱ ཨདྷིཝཱསེསུཾ.

སོ ཨུཙྪཱུསུཡེཝ ཡཐཱཋིཏེསུ སཱཁཱམཎྜཔཱཀཱརེན དཎྜཀཱནི བནྡྷིཏྭཱ ཨུཙྪུཔཎྞེཧི ཚཱདེཏྭཱ ཧེཊྛཱ པལཱལཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཨེཀསྶ ཐེརསྶ ཨདཱསི, དུཏིཡསྶ ཐེརསྶ ཏཱིཧི ཨུཙྪཱུཧི དཎྜཀསངྑེཔེན བནྡྷིཏྭཱ ཏིཎེན ཚཱདེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཙ ཏིཎསནྠརཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི, ཨིཏརསྶ ཨཏྟནོ ཀུཊིཡཾ དྭེ ཏཡོ དཎྜཀེ སཱཁཱཡོ ཙ ནཱིཧརིཏྭཱ ཙཱིཝརེན པཊིཙྪཱདེནྟོ ཙཱིཝརཀུཊིཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. ཏེ ཏཏྠ ཝསིཾསུ. ཨཐ ཝིབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ ཀཱལསྶེཝ བྷཏྟཾ པཙིཏྭཱ དནྟཀཊྛཉྩ མུཁོདཀཉྩ དཏྭཱ སཧ ཨུཙྪུརསེན བྷཏྟཾ ཨདཱསི. ཏེསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ གཙྪནྟཱནཾ ཨེཀེཀཾ ཨུཙྪུཾ ཨདཱསི ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཱགོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སོ ཐོཀཾ མགྒཾ ཐེརེ ཨནུགནྟྭཱ ནིཝཏྟནྟོ ཨཏྟནོ ཝེཡྻཱཝཙྩཉྩ དཱནཉྩ ཨཱརབྦྷ ཨུལཱ༹རཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདེནྟོ ནིཝཏྟི.

ཁེཏྟསཱམིཀོ པན གཙྪནྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཊིཔཐེན ཨཱགཙྪནྟོ བྷིཀྑཱུ པུཙྪི ‘‘ཀུཏོ ཝོ ཨུཙྪུ ལདྡྷཱ’’ཏི? ‘‘ཨུཙྪུཔཱལཀེན དིནྣཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ ཀུཔིཏོ ཨནཏྟམནོ ཏཊཏཊཱཡམཱནོ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ ཏསྶ པིཊྛིཏོ ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ མུགྒརེན ཏཾ པཧརནྟོ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེསི. སོ ཨཏྟནཱ ཀཏཔུཉྙཀམྨམེཝ ཨནུསྶརནྟོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ སུདྷམྨཱདེཝསབྷཱཡཾ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན སབྦསེཏོ མཧནྟོ དིབྦཝརཝཱརཎོ ནིབྦཏྟི.

ཨུཙྪུཔཱལཀསྶ མརཎཾ སུཏྭཱ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཙེཝ ཉཱཏིམིཏྟཱ ཙ ཨསྶུམུཁཱ རོདམཱནཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཨགམཾསུ, སབྦེ ཙ གཱམཝཱསིནོ སནྣིཔཏིཾསུ. ཏཏྲསྶ མཱཏཱཔིཏརོ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ སོ དེཝཔུཏྟོ ཏཾ དིབྦཧཏྠིཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སབྦཏཱལཱ༹ཝཙརཔརིཝུཏོ པཉྩངྒིཀེན ཏཱུརིཡེན པཝཛྫམཱནེན མཧནྟེན པརིཝཱརེན མཧཏིཡཱ དེཝིདྡྷིཡཱ དེཝལོཀཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཱཡ པརིསཱཡ དིསྶམཱནརཱུཔོ ཨཱཀཱསེ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཏཏྠ པཎྜིཏཛཱཏིཀོ པུརིསོ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི ཏེན ཀཏཔུཉྙཀམྨཾ པུཙྪི –

༩༧༦.

‘‘ཀོ ནུ དིབྦེན ཡཱནེན, སབྦསེཏེན ཧཏྠིནཱ;

ཏཱུརིཡཏཱལི༹ཏནིགྒྷོསོ, ཨནྟལིཀྑེ མཧཱིཡཏི.

༩༧༧.

‘‘དེཝཏཱ ནུསི གནྡྷབྦོ, ཨདུ སཀྐོ པུརིནྡདོ;

ཨཛཱནནྟཱ ཏཾ པུཙྪཱམ, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡ’’ནྟི.

སོཔིསྶ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི ཨེཏམཏྠཾ བྱཱཀཱསི –

༩༧༨.

‘‘ནཱམྷི དེཝོ ན གནྡྷབྦོ, ནཱཔི སཀྐོ པུརིནྡདོ;

སུདྷམྨཱ ནཱམ ཡེ དེཝཱ, ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ ཨཧ’’ནྟི.

༩༧༩.

‘‘པུཙྪཱམ དེཝཾ སུདྷམྨཾ, པུཐུཾ ཀཏྭཱན ཨཉྫལིཾ;

ཀིཾ ཀཏྭཱ མཱནུསེ ཀམྨཾ, སུདྷམྨཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི – པུནཔི པུཙྪི;

༩༨༠.

‘‘ཨུཙྪཱགཱརཾ ཏིཎཱགཱརཾ, ཝཏྠཱགཱརཉྩ ཡོ དདེ;

ཏིཎྞཾ ཨཉྙཏརཾ དཏྭཱ, སུདྷམྨཾ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི. – པུནཔི བྱཱཀཱསི;

༩༧༦. ཏཏྠ ཏཱུརིཡཏཱལི༹ཏནིགྒྷོསོཏི ཏཱལི༹ཏཔཉྩངྒིཏདིབྦཏཱུརིཡནིགྒྷོསོ ཨཏྟཱནཾ ཨུདྡིསྶ པཝཛྫམཱནདིབྦཏཱུརིཡསདྡོ. ཨནྟལིཀྑེ མཧཱིཡཏཱིཏི ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཨཱཀཱསཊྛེནེཝ མཧཏཱ པརིཝཱརེན པཱུཛཱིཡཏི.

༩༧༧. དེཝཏཱ ནུསཱིཏི དེཝཏཱ ནུ ཨསི, ཀིཾ ནུ ཏྭཾ དེཝོསཱིཏི ཨཏྠོ. གནྡྷབྦོཏི གནྡྷབྦཀཱཡིཀདེཝོ ཨསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨདུ སཀྐོ པུརིནྡདོཏི ཨུདཱཧུ པུརེ དདཱཏཱིཏི ‘‘པུརིནྡདོ’’ཏི ཝིསྶུཏོ སཀྐོ ནུསི, ཨཐ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ སཏིཔི སཀྐགནྡྷབྦཱནཾ དེཝབྷཱཝེ ཏེསཾ ཝིསུཾ གཧིཏཏྟཱ གོབལིབདྡྷཉཱཡེན ཏདཉྙདེཝཝཱཙཀོ དེཝསདྡོ དཊྛབྦོ.

༩༧༨. ཨཐ དེཝཔུཏྟོ ‘‘ཝིསྶཛྫནཾ ནཱམ པུཙྪཱསབྷཱགེན ཧོཏཱི’’ཏི ཏེཧི པུཙྪིཏཾ དེཝགནྡྷབྦསཀྐབྷཱཝཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ‘‘ནམྷི དེཝོ ན གནྡྷབྦོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནམྷི དེཝོཏི ཏཡཱ ཨཱསངྐིཏོ ཡོ ཀོཙི དེཝོ ན ཧོམི ན གནྡྷབྦོ ན སཀྐོ, ཨཔིཙ ཁོ སུདྷམྨཱ ནཱམ ཡེ དེཝཱ, ཏེསཾ ཨཉྙཏརོ ཨཧཾ, སུདྷམྨཱ དེཝཏཱ ནཱམ ཏཱཝཏིཾསདེཝནིཀཱཡསྶེཝ ཨཉྙཏརདེཝནིཀཱཡོ. སོ ཀིར ཨུཙྪུཔཱལོ ཏེསཾ དེཝཱནཾ སམྤཏྟིཾ སུཏྭཱ པགེཝ ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཎིདྷཱཡ ཋིཏོཏི ཀེཙི ཝདནྟི.

༩༧༩. པུཐུནྟི མཧནྟཾ, པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. སཀྐཙྩཀིརིཡཱདཱིཔནཏྠཉྷེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༩༨༠. སུདྷམྨཱདེཝཡཱནཾ པུཊྛོ དེཝཔུཏྟོ ཀཀཎྚཀནིམིཏྟཾ ཝདནྟོ ཝིཡ དིཊྛམཏྟམེཝ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཔུཉྙཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ‘‘ཨུཙྪཱགཱར’’ནྟི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཏིཎྞཾ ཨཉྙཏརཾ དཏྭཱཏི ཡདིཔི མཡཱ ཏཱིཎི ཨགཱརཱནི དིནྣཱནི, ཏཱིསུ པན ཨཉྙཏརེནཱཏི ཨཡམཏྠོཔི སིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ནཡགྒཱཧེན དེཝཔུཏྟོ ཨེཝམཱཧ. སེསཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ.

ཨེཝཾ སོ ཏེན པུཙྪི ཏམཏྠཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ རཏནཏྟཡགུཎཾ པཀཱསེནྟོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི སདྡྷིཾ སམྨོདནཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ གཏོ. མནུསྶཱ དེཝཔུཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ བྷགཝཏི བྷིཀྑུསངྒྷེ ཙ སཉྫཱཏཔསཱདབཧུམཱནཱ བཧུཾ དཱནཱུཔཀརཎཾ སཛྫེཏྭཱ སཀཊཱནཾ པཱུརེཏྭཱ ཝེལུ༹ཝནཾ གནྟྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྠུ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙཡིཾསུ. སཏྠཱ ཏཾ པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཾ ཏཐེཝ ཝཏྭཱ ཏམེཝ ཨཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཝིཏྠཱརེན དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཏེ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཔེསི. ཏེ ཙ པཏིཊྛིཏསདྡྷཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ གཱམཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཨུཙྪུཔཱལསྶ མཏཊྛཱནེ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཡིཾསཱུཏི.

ཏཏིཡནཱགཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༣. ཙཱུལ༹རཐཝིམཱནཝཎྞནཱ

དལ༹ྷདྷམྨཱ ནིསཱརསྶཱཏི ཙཱུལ༹རཐཝིམཱནཾ. ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི པརིནིབྦུཏེ དྷཱཏུཝིབྷཱགཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ སཏྠུ ཐཱུཔེསུ པཏིཊྛཱཔིཡམཱནེསུ མཧཱཀསྶཔཏྠེརཔྤམུཁེསུ དྷམྨཾ སངྒཱཡིཏུཾ ཨུཙྩིནིཏྭཱ གཧིཏེསུ སཱཝཀེསུ ཡཱཝ ཝསྶཱུཔགམནཱ ཝེནེཡྻཱཔེཀྑཱཡ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝསནྟེསུ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ པཙྩནྟདེསེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨརཉྙཱཡཏནེ ཝིཧརཏི. ཏེན སམཡེན ཨསྶཀརཊྛེ པོཏལིནགརེ ཨསྶཀརཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེཏི, ཏསྶ ཛེཊྛཱཡ དེཝིཡཱ པུཏྟོ སུཛཱཏོ ནཱམ ཀུམཱརོ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀོ ཀནིཊྛཱཡ དེཝིཡཱ ནིབནྡྷནེན པིཏརཱ རཊྛཏོ པབྦཱཛིཏོ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཝནཙརཀེ ནིསྶཱཡ ཨརཉྙེ ཝསཏི. སོ ཀིར ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ སཱིལམཏྟེ པཏིཊྛིཏོ པུཐུཛྫནཀཱལཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ སུགཏིཡཾཡེཝ པརིབྦྷམནྟོ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ བྷགཝཏོ ཨབྷིསམྦོདྷིཏོ ཏིཾསཝསྶེ ཨསྶཀརཊྛེ ཨསྶཀརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟི, ‘‘སུཛཱཏོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཧོསི. སོ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཝཌྜྷཏི.

ཏསྶ པན མཱཏརི ཀཱལཀཏཱཡ རཱཛཱ ཨཉྙཾ རཱཛདྷཱིཏརཾ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱཔི ཨཔརེན སམཡེན པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏསྶཱ རཱཛཱ པུཏྟཾ དིསྭཱ པསནྣོ ‘‘བྷདྡེ, ཏཡཱ ཨིཙྪིཏཾ ཝརཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝརཾ ཨདཱསི. སཱ གཧིཏཀཾ ཀཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ ཡདཱ སུཛཱཏཀུམཱརོ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀོ ཛཱཏོ, ཏདཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ ‘‘དེཝ, ཏུམྷེཧི མམ པུཏྟཾ དིསྭཱ ཏུཊྛཙིཏྟེཧི ཝརོ དིནྣོ, ཏཾ ཨིདཱནི དེཐཱ’’ཏི. ‘‘གཎྷ, དེཝཱི’’ཏི. ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶ རཛྫཾ དེཐཱ’’ཏི. ‘‘ནསྶ, ཝསལི, མམ ཛེཊྛཔུཏྟེ དེཝཀུམཱརསདིསེ སུཛཱཏཀུམཱརེ ཋིཏེ ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཝདསཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. དེཝཱི པུནཔྤུནཾ ནིབནྡྷནཾ ཀརོནྟཱི མནཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨཱཧ ‘‘དེཝ, ཡདི སཙྩེ ཏིཊྛསི, དེཧི ཨེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘ཨནུཔདྷཱརེཏྭཱ མཡཱ ཨིམིསྶཱ ཝརོ དིནྣོ, ཨཡཉྩ ཨེཝཾ ཝདཏཱི’’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧུཏྭཱ སུཛཱཏཀུམཱརཾ པཀྐོསིཏྭཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨསྶཱུནི པཝཏྟེསི. ཀུམཱརོ པིཏརཾ སོཙམཱནཾ དིསྭཱ དོམནསྶཔྤཏྟོ ཨསྶཱུནི པཝཏྟེཏྭཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱཧི, དེཝ, ཨཧཾ ཨཉྙཏྠ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ རཉྙཱ ‘‘ཨཉྙཾ ཏེ ནགརཾ མཱཔེསྶཱམི, ཏཏྠ ཝསེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཀུམཱརོ ན ཨིཙྪི. ‘‘མམ སཧཱཡཱནཾ རཱཛཱུནཾ སནྟིཀེ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ཏམྤི ནཱནུཛཱནི. ཀེཝལཾ ‘‘དེཝ, ཨརཉྙཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ པུཏྟཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ སཱིསེ ཙུམྦིཏྭཱ ‘‘མམཙྩཡེན ཨིདྷཱགནྟྭཱ རཛྫེ པཏིཊྛཧཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསི.

སོ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཝནཙརཀེ ནིསྶཱཡ ཝསནྟོ ཨེཀདིཝསཾ མིགཝཾ གཏོ. ཏསྶ སམཎཀཱལེ སཧཱཡཝརོ ཨེཀོ དེཝཔུཏྟོ ཧིཏེསིཏཱཡ མིགརཱུཔེན ཏཾ པལོབྷེནྟོ དྷཱཝིཏྭཱ ཨཱཡསྨཏོ མཧཱཀཙྩཱཡནསྶ ཝསནཊྛཱནསམཱིཔཾ པཏྭཱ ཨནྟརདྷཱཡི. སོ ‘‘ཨིམཾ མིགཾ ཨིདཱནི གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔདྷཱཝནྟོ ཐེརསྶ ཝསནཊྛཱནཾ པཏྭཱ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ བཧི པཎྞསཱལཱཡ ཐེརཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ཏསྶ སམཱིཔེ ཙཱཔཀོཊིཾ ཨོལུབྦྷ ཨཊྛཱསི. ཐེརོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སབྦཾ ཏསྶ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ཨནུགྒཎྷནྟོ ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ སངྒཧཾ ཀརོནྟོ –

༩༨༡.

‘‘དལ༹ྷདྷམྨཱ ནིསཱརསྶ, དྷནུཾ ཨོལུབྦྷ ཏིཊྛསི;

ཁཏྟིཡོ ནུསི རཱཛཉྙོ, ཨདུ ལུདྡོ ཝནེཙརོ’’ཏི. –

པུཙྪི. ཏཏྠ དལ༹ྷདྷམྨཱཏི དལ༹ྷདྷནུ. དལ༹ྷདྷནུ ནཱམ དྭིསཧསྶཐཱམཾ ཝུཙྩཏི. དྭིསཧསྶཐཱམནྟི ཙ ཡསྶ ཨཱརོཔིཏསྶ ཛིཡཱཡ བདྡྷོ ལོཧསཱིསཱདཱིནཾ བྷཱརོ དཎྜེ གཧེཏྭཱ ཡཱཝ ཀཎྜཔྤམཱཎཱ ཨུཀྑིཏྟསྶ པཐཝིཏོ མུཙྩཏི. ནིསཱརསྶཱཏི ནིརཏིསཡསཱརསྶ ཝིསིཊྛསཱརསྶ རུཀྑསྶ དྷནུཾ, སཱརཏརརུཀྑམཡཾ དྷནུནྟི ཨཏྠོ. ཨོལུབྦྷཱཏི སནྣིརུམྦྷིཏྭཱ. རཱཛཉྙོཏི རཱཛཀུམཱརོ. ཝནེཙརོཏི ཝནཙརོ.

ཨཐ སོ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀརོནྟོ –

༩༨༢.

‘‘ཨསྶཀཱདྷིཔཏིསྶཱཧཾ, བྷནྟེ པུཏྟོ ཝནེཙརོ;

ནཱམཾ མེ བྷིཀྑུ ཏེ བྲཱུམི, སུཛཱཏོ ཨིཏི མཾ ཝིདཱུ.

༩༨༣.

‘‘མིགེ གཝེསམཱནོཧཾ, ཨོགཱཧནྟོ བྲཧཱཝནཾ;

མིགཾ ཏཉྩེཝ ནཱདྡཀྑིཾ, ཏཉྩ དིསྭཱ ཋིཏོ ཨཧ’’ནྟི. –

ཨཱཧ. ཏཏྠ ཨསྶཀཱདྷིཔཏིསྶཱཏི ཨསྶཀརཊྛཱདྷིཔཏིནོ ཨསྶཀརཱཛསྶ. བྷིཀྑཱུཏི ཐེརཾ ཨཱལཔཏི. མིགེ གཝེསམཱནོཏི མིགསཱུཀརཱདིཀེ གཝེསནྟོ, མིགཝཾ ཙརནྟོཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཐེརོ ཏེན སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀརོནྟོ –

༩༨༤.

‘‘སྭཱགཏཾ ཏེ མཧཱཔུཉྙ, ཨཐོ ཏེ ཨདུརཱགཏཾ;

ཨེཏྟོ ཨུདཀམཱདཱཡ, པཱདེ པཀྑཱལཡསྶུ ཏེ.

༩༨༥.

‘‘ཨིདམྤི པཱནཱིཡཾ སཱིཏཾ, ཨཱབྷཏཾ གིརིགབྦྷརཱ;

རཱཛཔུཏྟ ཏཏོ པིཏྭཱ, སནྠཏསྨིཾ ཨུཔཱཝིསཱ’’ཏི. – ཨཱཧ;

༩༨༤. ཏཏྠ ཨདུརཱགཏནྟི དུརཱགམནཝཛྫིཏཾ, མཧཱཔུཉྙ, ཏེ ཨིདྷཱགམནཾ སྭཱགཏཾ, ན ཏེ ཨཔྤཀམྤི དུརཱགམནཾ ཨཏྠི ཏུཡ྄ཧཉྩ མཡ྄ཧཉྩ པཱིཏིསོམནསྶཛནནཏོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ‘‘ཨདྷུནཱགཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨིདཱནི ཨཱགམནནྟི ཨཏྠོ.

༩༨༥. སནྠཏསྨིཾ ཨུཔཱཝིསཱཏི ཨནནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཨནིསཱིདིཏྭཱ ཨམུཀསྨིཾ ཏིཎསནྠཱརཀེ ནིསཱིདཱཏི.

ཏཏོ རཱཛཀུམཱརོ ཐེརསྶ པཊིསནྠཱརཾ སམྤཊིཙྪནྟོ ཨཱཧ –

༩༨༦.

‘‘ཀལྱཱཎཱི ཝཏ ཏེ ཝཱཙཱ, སཝནཱིཡཱ མཧཱམུནི;

ནེལཱ ཨཏྠཝཏཱི ཝགྒུ, མནྟྭཱ ཨཏྠཉྩ བྷཱསསི.

༩༨༧.

‘‘ཀཱ ཏེ རཏི ཝནེ ཝིཧརཏོ, ཨིསིནིསབྷ ཝདེཧི པུཊྛོ;

ཏཝ ཝཙནཔཐཾ ནིསཱམཡིཏྭཱ, ཨཏྠདྷམྨཔདཾ སམཱཙརེམསེ’’ཏི.

༩༨༦. ཏཏྠ ཀལྱཱཎཱིཏི སུནྡརཱ སོབྷནཱ. སཝནཱིཡཱཏི སོཏུཾ ཡུཏྟཱ. ནེལཱཏི ནིདྡོསཱ. ཨཏྠཝཏཱིཏི ཨཏྠཡུཏྟཱ དིཊྛདྷམྨིཀཱདིནཱ ཧིཏེན ཨུཔེཏཱ. ཝགྒཱུཏི མདྷུརཱ. མནྟྭཱཏི ཛཱནིཏྭཱ པཉྙཱཡ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ. ཨཏྠནྟི ཨཏྠཏོ ཨནཔེཏཾ ཨེཀནྟཧིཏཱཝཧཾ.

༩༨༧. ཨིསིནིསབྷཱཏི ཨིསཱིསུ ནིསབྷ ཨཱཛཱནཱིཡསདིས. ཝཙནཔཐནྟི ཝཙནཾ. ཝཙནམེཝ ཧི ཨཏྠཱདྷིགམསྶ ཨུཔཱཡབྷཱཝཏོ ‘‘ཝཙནཔཐ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཏྠདྷམྨཔདཾ སམཱཙརེམསེཏི ཨིདྷ ཙེཝ སམྤརཱཡེ ཙ ཨཏྠཱཝཧཾ སཱིལཱདིདྷམྨཀོཊྛཱསཾ པཊིཔཛྫཱམསེ.

ཨིདཱནི ཐེརོ ཨཏྟནོ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཾ ཏསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཝདནྟོ –

༩༨༨.

‘‘ཨཧིཾསཱ སབྦཔཱཎཱིནཾ, ཀུམཱརམྷཱཀ རུཙྩཏི;

ཐེཡྻཱ ཙ ཨཏིཙཱརཱ ཙ, མཛྫཔཱནཱ ཙ ཨཱརཏི.

༩༨༩.

‘‘ཨཱརཏི སམཙརིཡཱ ཙ, བཱཧུསཙྩཾ ཀཏཉྙུཏཱ;

དིཊྛེཝ དྷམྨེ པཱསཾསཱ, དྷམྨཱ ཨེཏེ པསཾསིཡཱ’’ཏི. – ཨཱཧ;

༩༨༩. ཏཏྠ ཨཱརཏི སམཙརིཡཱ ཙཱཏི ཡཐཱཝུཏྟཱ ཙ པཱཔདྷམྨཏོ ཨཱརཏི, པཊིཝིརཏི ཀཱཡསམཏཱདིསམཙརིཡཱ ཙ. བཱཧུསཙྩནྟི པརིཡཏྟིབཱཧུསཙྩཾ. ཀཏཉྙུཏཱཏི པརེཧི ཨཏྟནོ ཀཏསྶ ཨུཔཀཱརསྶ ཛཱནནཱ. པཱསཾསཱཏི ཨཏྠཀཱམེཧི ཀུལཔུཏྟེཧི པཀཱརཏོ ཨཱསཾསིཏབྦཱ. དྷམྨཱ ཨེཏེཏི ཨེཏེ ཡཐཱཝུཏྟཱ ཨཧིཾསཱདིདྷམྨཱ. པསཾསིཡཱཏི ཝིཉྙཱུཧི པསཾསིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཐེརོ ཏསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཾ ཝཏྭཱ ཨནཱགཏཾསཉཱཎེན ཨཱཡུསངྑཱརེ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘པཉྩམཱསམཏྟམེཝཱ’’ཏི དིསྭཱ ཏཾ སཾཝེཛེཏྭཱ དལ༹ྷཾ ཏཏྠ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༩༠.

‘‘སནྟིཀེ མརཎཾ ཏུཡ྄ཧཾ, ཨོརཾ མཱསེཧི པཉྩཧི;

རཱཛཔུཏྟ ཝིཛཱནཱཧི, ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཏྟཱནཾ པརིམོཙཡཱཏི ཨཏྟཱནཾ ཨཔཱཡདུཀྑཏོ མོཙེཧི.

ཏཏོ ཀུམཱརོ ཨཏྟནོ མུཏྟིཡཱ ཨུཔཱཡཾ པུཙྪནྟོ ཨཱཧ –

༩༩༡.

‘‘ཀཏམཾ སྭཱཧཾ ཛནཔདཾ གནྟྭཱ, ཀིཾ ཀམྨཾ ཀིཉྩ པོརིསཾ;

ཀཱཡ ཝཱ པན ཝིཛྫཱཡ, བྷཝེཡྻཾ ཨཛརཱམརོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཏམཾ སྭཱཧནྟི ཀཏམཾ སུ ཨཧཾ, ཀཏམཾ ནཱུཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ ཀམྨཾ ཀིཉྩ པོརིསནྟི ཀཏྭཱཏི ཝཙནསེསོ. པོརིསནྟི པུརིསཀིཙྩཾ.

ཏཏོ ཐེརོ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ཨིམཱ གཱཐཱཡོ ཨཝོཙ –

༩༩༢.

‘‘ན ཝིཛྫཏེ སོ པདེསོ, ཀམྨཾ ཝིཛྫཱ ཙ པོརིསཾ;

ཡཏྠ གནྟྭཱ བྷཝེ མཙྩོ, རཱཛཔུཏྟཱཛརཱམརོ.

༩༩༣.

‘‘མཧདྡྷནཱ མཧཱབྷོགཱ, རཊྛཝནྟོཔི ཁཏྟིཡཱ;

པཧཱུཏདྷནདྷཉྙཱསེ, ཏེཔི ནོ ཨཛརཱམརཱ.

༩༩༤.

‘‘ཡདི ཏེ སུཏཱ ཨནྡྷཀཝེཎྜུཔུཏྟཱ, སཱུརཱ ཝཱིརཱ ཝིཀྐནྟཔྤཧཱརིནོ;

ཏེཔི ཨཱཡུཀྑཡཾ པཏྟཱ, ཝིདྡྷསྟཱ སསྶཏཱིསམཱ.

༩༩༥.

‘‘ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ, སུདྡཱ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ;

ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ ཛཱཏིཡཱ, ཏེཔི ནོ ཨཛརཱམརཱ.

༩༩༦.

‘‘ཡེ མནྟཾ པརིཝཏྟེནྟི, ཚལ༹ངྒཾ བྲཧྨཙིནྟིཏཾ;

ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ ཝིཛྫཱཡ, ཏེཔི ནོ ཨཛརཱམརཱ.

༩༩༧.

‘‘ཨིསཡོ ཙཱཔི ཡེ སནྟཱ, སཉྙཏཏྟཱ ཏཔསྶིནོ;

སརཱིརཾ ཏེཔི ཀཱལེན, ཝིཛཧནྟི ཏཔསྶིནོ.

༩༩༨.

‘‘བྷཱཝིཏཏྟཱཔི ཨརཧནྟོ, ཀཏཀིཙྩཱ ཨནཱསཝཱ;

ནིཀྑིཔནྟི ཨིམཾ དེཧཾ, པུཉྙཔཱཔཔརིཀྑཡཱ’’ཏི.

༩༩༢. ཏཏྠ ཡཏྠ གནྟྭཱཏི ཡཾ པདེསཾ གནྟྭཱ ཀམྨཾ ཝིཛྫཾ པོརིསཉྩ ཀཱཡཔཡོགེན ཨིཏརཔཡོགེན ཙ ཨུཔགནྟྭཱ པཱཔུཎིཏྭཱ བྷཝེཡྻ ཨཛརཱམརོཏི ཨཏྠོ.

༩༩༣. ཧེཊྛིམཀོཊིཡཱ ཀོཊིསཏཱདིཔརིམཱཎཾ སཾཧརིཏྭཱ ཋཔིཏཾ མཧནྟཾ དྷནཾ ཨེཏེསནྟི མཧདྡྷནཱ. ཀུམྦྷཏྟཡཱདིཀཧཱཔཎཔརིབྦཡོ མཧནྟོ བྷོགོ ཨེཏེསནྟི མཧཱབྷོགཱ. རཊྛཝནྟོཏི རཊྛསཱམིཀཱ, ཨནེཀཡོཛནཔརིམཱཎཾ རཊྛཾ པསཱསནྟཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཁཏྟིཡཱཏི ཁཏྟིཡཛཱཏིཀཱ. པཧཱུཏདྷནདྷཉྙཱསེཏི མཧཱདྷནདྷཉྙས