📜
ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ
ཁུདྡཀནིཀཱཡེ
པེཏཝཏྠུཔཱལི༹
༡. ཨུརགཝགྒོ
༡. ཁེཏྟཱུཔམཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཁེཏྟཱུཔམཱ ¶ ¶ ¶ ¶ ཨརཧནྟོ, དཱཡཀཱ ཀསྶཀཱུཔམཱ;
བཱིཛཱུཔམཾ དེཡྻདྷམྨཾ, ཨེཏྟོ ནིབྦཏྟཏེ ཕལཾ.
‘‘ཨེཏཾ བཱིཛཾ ཀསི ཁེཏྟཾ, པེཏཱནཾ དཱཡཀསྶ ཙ;
ཏཾ པེཏཱ པརིབྷུཉྫནྟི, དཱཏཱ པུཉྙེན ཝཌྜྷཏི.
‘‘ཨིདྷེཝ ¶ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ, པེཏེ ཙ པཊིཔཱུཛིཡ;
སགྒཉྩ ཀམཏི [གམཏི (ཀ.)] ཊྛཱནཾ, ཀམྨཾ ཀཏྭཱན བྷདྡཀ’’ནྟི.
ཁེཏྟཱུཔམཔེཏཝཏྠུ པཋམཾ.
༢. སཱུཀརམུཁཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཀཱཡོ ¶ ཏེ སབྦསོཝཎྞོ, སབྦཱ ཨོབྷཱསཏེ དིསཱ;
མུཁཾ ཏེ སཱུཀརསྶེཝ, ཀིཾ ཀམྨམཀརཱི པུརེ’’ [མཀརཱ པུརེ (ཀ.)].
‘‘ཀཱཡེན སཉྙཏོ ཨཱསིཾ, ཝཱཙཱཡཱསིམསཉྙཏོ;
ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཡཐཱ པསྶསི ནཱརད.
‘‘ཏཾ ¶ ཏྱཱཧཾ [ཏཱཧཾ (ཀ.)] ནཱརད བྲཱུམི, སཱམཾ དིཊྛམིདཾ ཏཡཱ;
མཱཀཱསི ¶ མུཁསཱ པཱཔཾ, མཱ ཁོ སཱུཀརམུཁོ ཨཧཱུ’’ཏི.
སཱུཀརམུཁཔེཏཝཏྠུ དུཏིཡཾ.
༣. པཱུཏིམུཁཔེཏཝཏྠུ
‘‘དིབྦཾ སུབྷཾ དྷཱརེསི ཝཎྞདྷཱཏུཾ, ཝེཧཱཡསཾ ཏིཊྛསི ཨནྟལིཀྑེ;
མུཁཉྩ ཏེ ཀིམཡོ པཱུཏིགནྡྷཾ, ཁཱདནྟི ཀིཾ ཀམྨམཀཱསི པུབྦེ’’.
‘‘སམཎོ ཨཧཾ པཱཔོཏིདུཊྛཝཱཙོ [པཱཔོ དུཊྛཝཱཙོ (སཱི.), པཱཔོ དུཀྑཝཱཙོ (སྱཱ. པཱི.)], ཏཔསྶིརཱུཔོ མུཁསཱ ཨསཉྙཏོ;
ལདྡྷཱ ཙ མེ ཏཔསཱ ཝཎྞདྷཱཏུ, མུཁཉྩ མེ པེསུཎིཡེན པཱུཏི.
‘‘ཏཡིདཾ ཏཡཱ ནཱརད སཱམཾ དིཊྛཾ,
ཨནུཀམྤཀཱ ཡེ ཀུསལཱ ཝདེཡྻུཾ;
‘མཱ པེསུཎཾ མཱ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎི,
ཡཀྑོ ཏུཝཾ ཧོཧིསི ཀཱམཀཱམཱི’’’ཏི.
པཱུཏིམུཁཔེཏཝཏྠུ ཏཏིཡཾ.
༤. པིཊྛདྷཱིཏལིཀཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཡཾ ¶ ¶ ཀིཉྩཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ, དཛྫཱ དཱནཾ ཨམཙྪརཱི;
པུབྦཔེཏེ ཙ ཨཱརབྦྷ, ཨཐ ཝཱ ཝཏྠུདེཝཏཱ.
‘‘ཙཏྟཱརོ ཙ མཧཱརཱཛེ, ལོཀཔཱལེ ཡསསྶིནེ [ཡསསྶིནོ (སཱི. སྱཱ.)];
ཀུཝེརཾ དྷཏརཊྛཉྩ, ཝིརཱུཔཀྑཾ ཝིརཱུལ༹ྷཀཾ;
ཏེ ¶ ཙེཝ པཱུཛིཏཱ ཧོནྟི, དཱཡཀཱ ཙ ཨནིཔྥལཱ.
‘‘ན ¶ ཧི རུཎྞཾ ཝཱ སོཀོ ཝཱ, ཡཱ ཙཉྙཱ པརིདེཝནཱ;
ན ཏཾ པེཏསྶ ཨཏྠཱཡ, ཨེཝཾ ཏིཊྛནྟི ཉཱཏཡོ.
‘‘ཨཡཉྩ ཁོ དཀྑིཎཱ དིནྣཱ, སངྒྷམྷི སུཔྤཏིཊྛིཏཱ;
དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡསྶ, ཋཱནསོ ཨུཔཀཔྤཏཱི’’ཏི.
པིཊྛདྷཱིཏལིཀཔེཏཝཏྠུ ཙཏུཏྠཾ.
༥. ཏིརོཀུཊྚཔེཏཝཏྠུ
[ཁུ. པཱ. ༧.༡ ཁུདྡཀཔཱཋེ] ‘‘ཏིརོཀུཊྚེསུ [ཏིརོཀུཌྜེསུ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཏིཊྛནྟི, སནྡྷིསིངྒྷཱཊཀེསུ ཙ;
དྭཱརབཱཧཱསུ ཏིཊྛནྟི, ཨཱགནྟྭཱན སཀཾ གྷརཾ.
‘‘པཧཱུཏེ ཨནྣཔཱནམྷི, ཁཛྫབྷོཛྫེ ཨུཔཊྛིཏེ;
ན ཏེསཾ ཀོཙི སརཏི, སཏྟཱནཾ ཀམྨཔཙྩཡཱ.
‘‘ཨེཝཾ ¶ དདནྟི ཉཱཏཱིནཾ, ཡེ ཧོནྟི ཨནུཀམྤཀཱ;
སུཙིཾ པཎཱིཏཾ ཀཱལེན, ཀཔྤིཡཾ པཱནབྷོཛནཾ;
‘ཨིདཾ ཝོ ཉཱཏཱིནཾ ཧོཏུ, སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཉཱཏཡོ’.
‘‘ཏེ ཙ ཏཏྠ སམཱགནྟྭཱ, ཉཱཏིཔེཏཱ སམཱགཏཱ;
པཧཱུཏེ ཨནྣཔཱནམྷི, སཀྐཙྩཾ ཨནུམོདརེ.
‘‘‘ཙིརཾ ཛཱིཝནྟུ ནོ ཉཱཏཱི, ཡེསཾ ཧེཏུ ལབྷཱམསེ;
ཨམྷཱཀཉྩ ཀཏཱ པཱུཛཱ, དཱཡཀཱ ཙ ཨནིཔྥལཱ’.
‘‘‘ན ཧི ཏཏྠ ཀསི ཨཏྠི, གོརཀྑེཏྠ ན ཝིཛྫཏི;
ཝཎིཛྫཱ ཏཱདིསཱི ནཏྠི, ཧིརཉྙེན ཀཡཱཀཡཾ [ཀཡོཀྐཡཾ (སཱི. ཀ.) ཀཡོཀཡཾ (ཁུ. པཱ. ༧.༦)];
ཨིཏོ ¶ དིནྣེན ཡཱཔེནྟི, པེཏཱ ཀཱལགཏཱ [ཀཱལཀཏཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཏཧིཾ’.
‘‘‘ཨུནྣམེ ¶ ཨུདཀཾ ཝུཊྛཾ, ཡཐཱ ནིནྣཾ པཝཏྟཏི;
ཨེཝམེཝ ཨིཏོ དིནྣཾ, པེཏཱནཾ ཨུཔཀཔྤཏི’.
‘‘‘ཡཐཱ ཝཱརིཝཧཱ པཱུརཱ, པརིཔཱུརེནྟི སཱགརཾ;
ཨེཝམེཝ ཨིཏོ དིནྣཾ, པེཏཱནཾ ཨུཔཀཔྤཏི’.
‘‘‘ཨདཱསི ¶ མེ ཨཀཱསི མེ, ཉཱཏི མིཏྟཱ [ཉཱཏི མིཏྟོ (?)] སཁཱ ཙ མེ;
པེཏཱནཾ དཀྑིཎཾ དཛྫཱ, པུབྦེ ཀཏམནུསྶརཾ’.
‘‘‘ན ཧི རུཎྞཾ ཝཱ སོཀོ ཝཱ, ཡཱ ཙཉྙཱ པརིདེཝནཱ;
ན ཏཾ པེཏཱནམཏྠཱཡ, ཨེཝཾ ཏིཊྛནྟི ཉཱཏཡོ’.
‘‘‘ཨཡཉྩ ཁོ དཀྑིཎཱ དིནྣཱ, སངྒྷམྷི སུཔྤཏིཊྛིཏཱ;
དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡསྶ, ཋཱནསོ ཨུཔཀཔྤཏི’.
‘‘སོ ཉཱཏིདྷམྨོ ཙ ཨཡཾ ནིདསྶིཏོ, པེཏཱན པཱུཛཱ ཙ ཀཏཱ ཨུལཱ༹རཱ;
བལཉྩ བྷིཀྑཱུནམནུཔྤདིནྣཾ, ཏུམྷེཧི པུཉྙཾ པསུཏཾ ཨནཔྤཀ’’ནྟི.
ཏིརོཀུཊྚཔེཏཝཏྠུ པཉྩམཾ.
༦. པཉྩཔུཏྟཁཱདཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ནགྒཱ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔཱསི, དུགྒནྡྷཱ པཱུཏི ཝཱཡསི;
མཀྑིཀཱཧི པརིཀིཎྞཱ [མཀྑིཀཱཔརིཀིཎྞཱ ཙ (སཱི.)], ཀཱ ནུ ཏྭཾ ཨིདྷ ཏིཊྛསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ [བྷདྡནྟེ (ཀ.)] པེཏཱིམྷི, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ¶ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ.
‘‘ཀཱལེན པཉྩ པུཏྟཱནི, སཱཡཾ པཉྩ པུནཱཔརེ;
ཝིཛཱཡིཏྭཱན ཁཱདཱམི, ཏེཔི ནཱ ཧོནྟི མེ ཨལཾ.
‘‘པརིཌཡ྄ཧཏི དྷཱུམཱཡཏི, ཁུདཱཡ [ཁུདྡཱཡ (ཀ.)] ཧདཡཾ མམ;
པཱནཱིཡཾ ན ལབྷེ པཱཏུཾ, པསྶ མཾ བྱསནཾ གཏ’’ནྟི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པུཏྟམཾསཱནི ཁཱདསཱི’’ཏི.
‘‘སཔཏཱི [སཔཏྟཱི (སཱི.)] མེ གབྦྷིནཱི ཨཱསི, ཏསྶཱ པཱཔཾ ཨཙེཏཡིཾ;
སཱཧཾ པདུཊྛམནསཱ, ཨཀརིཾ གབྦྷཔཱཏནཾ.
‘‘ཏསྶཱ ¶ ¶ དྭེམཱསིཀོ གབྦྷོ, ལོཧིཏཉྙེཝ པགྒྷརི;
ཏདསྶཱ མཱཏཱ ཀུཔིཏཱ, མཡ྄ཧཾ ཉཱཏཱི སམཱནཡི;
སཔཐཉྩ མཾ ཀཱརེསི, པརིབྷཱསཱཔཡཱི ཙ མཾ.
‘‘སཱཧཾ གྷོརཉྩ སཔཐཾ, མུསཱཝཱདཾ ཨབྷཱསིསཾ;
པུཏྟམཾསཱནི ཁཱདཱམི, སཙེ ཏཾ པཀཏཾ མཡཱ.
‘‘ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀེན [ཝིཔཱཀཾ (སྱཱ. ཀ.)], མུསཱཝཱདསྶ ཙཱུབྷཡཾ;
པུཏྟམཾསཱནི ཁཱདཱམི, པུབྦལོཧིཏམཀྑིཏཱ’’ཏི.
པཉྩཔུཏྟཁཱདཔེཏིཝཏྠུ [པཉྩཔུཏྟཁཱདཔེཏཝཏྠུ (སཱི. སྱཱ. པཱི.) ཨེཝམུཔརིཔི] ཚཊྛཾ.
༧. སཏྟཔུཏྟཁཱདཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ནགྒཱ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔཱསི, དུགྒནྡྷཱ པཱུཏི ཝཱཡསི;
མཀྑིཀཱཧི ¶ པརིཀིཎྞཱ, ཀཱ ནུ ཏྭཾ ཨིདྷ ཏིཊྛསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ པེཏཱིམྷི, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ.
‘‘ཀཱལེན སཏྟ པུཏྟཱནི, སཱཡཾ སཏྟ པུནཱཔརེ;
ཝིཛཱཡིཏྭཱན ཁཱདཱམི, ཏེཔི ནཱ ཧོནྟི མེ ཨལཾ.
‘‘པརིཌཡ྄ཧཏི དྷཱུམཱཡཏི, ཁུདཱཡ ཧདཡཾ མམ;
ནིབྦུཏིཾ ནཱདྷིགཙྪཱམི, ཨགྒིདཌྜྷཱཝ ཨཱཏཔེ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པུཏྟམཾསཱནི ཁཱདསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཱུ མཡ྄ཧཾ དུཝེ པུཏྟཱ, ཨུབྷོ སམྤཏྟཡོབྦནཱ;
སཱཧཾ པུཏྟབལཱུཔེཏཱ, སཱམིཀཾ ཨཏིམཉྙིསཾ.
‘‘ཏཏོ མེ སཱམིཀོ ཀུདྡྷོ, སཔཏྟིཾ མཡ྄ཧམཱནཡི;
སཱ ཙ གབྦྷཾ ཨལབྷིཏྠ, ཏསྶཱ པཱཔཾ ཨཙེཏཡིཾ.
‘‘སཱཧཾ ¶ པདུཊྛམནསཱ, ཨཀརིཾ གབྦྷཔཱཏནཾ;
ཏསྶཱ ཏེམཱསིཀོ གབྦྷོ, པུབྦལོཧིཏཀོ [པུབྦལོཧིཏཀོ (ཀ.)] པཏི.
‘‘ཏདསྶཱ མཱཏཱ ཀུཔིཏཱ, མཡ྄ཧཾ ཉཱཏཱི སམཱནཡི;
སཔཐཉྩ མཾ ཀཱརེསི, པརིབྷཱསཱཔཡཱི ཙ མཾ.
‘‘སཱཧཾ ¶ གྷོརཉྩ སཔཐཾ, མུསཱཝཱདཾ ཨབྷཱསིསཾ;
‘པུཏྟམཾསཱནི ཁཱདཱམི, སཙེ ཏཾ པཀཏཾ མཡཱ’.
‘‘ཏསྶ ¶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀེན, མུསཱཝཱདསྶ ཙཱུབྷཡཾ;
པུཏྟམཾསཱནི ཁཱདཱམི, པུབྦལོཧིཏམཀྑིཏཱ’’ཏི.
སཏྟཔུཏྟཁཱདཔེཏིཝཏྠུ སཏྟམཾ.
༨. གོཎཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཨུམྨཏྟརཱུཔོཝ, ལཱཡིཏྭཱ ཧརིཏཾ ཏིཎཾ;
ཁཱད ཁཱདཱཏི ལཔསི, གཏསཏྟཾ ཛརགྒཝཾ.
‘‘ན ཧི ཨནྣེན པཱནེན, མཏོ གོཎོ སམུཊྛཧེ;
ཏྭཾསི བཱལོ ཙ [བཱལོཝ (ཀ.)] དུམྨེདྷོ, ཡཐཱ ཏཉྙོཝ དུམྨཏཱི’’ཏི.
‘‘ཨིམེ པཱདཱ ཨིདཾ སཱིསཾ, ཨཡཾ ཀཱཡོ སཝཱལདྷི;
ནེཏྟཱ ཏཐེཝ ཏིཊྛནྟི, ཨཡཾ གོཎོ སམུཊྛཧེ.
‘‘ནཱཡྻཀསྶ ཧཏྠཔཱདཱ, ཀཱཡོ སཱིསཉྩ དིསྶཏི;
རུདཾ མཏྟིཀཐཱུཔསྨིཾ, ནནུ ཏྭཉྙེཝ དུམྨཏཱི’’ཏི.
‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;
ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.
‘‘ཨབྦཧཱི [ཨབྦཱུལ༹ྷཾ (བཧཱུསུ)] ཝཏ མེ སལླཾ, སོཀཾ ཧདཡནིསྶིཏཾ;
ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པིཏུསོཀཾ ཨཔཱནུདི.
‘‘སྭཱཧཾ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, སཱིཏིབྷཱུཏོསྨི ནིབྦུཏོ;
ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན མཱཎཝ’.
ཨེཝཾ ¶ ཀརོནྟི སཔྤཉྙཱ, ཡེ ཧོནྟི ཨནུཀམྤཀཱ;
ཝིནིཝཏྟཡནྟི སོཀམྷཱ, སུཛཱཏོ པིཏརཾ ཡཐཱཏི.
གོཎཔེཏཝཏྠུ ཨཊྛམཾ.
༩. མཧཱཔེསཀཱརཔེཏིཝཏྠུ
‘‘གཱུཐཉྩ ¶ ¶ ¶ མུཏྟཾ རུཧིརཉྩ པུབྦཾ, པརིབྷུཉྫཏི ཀིསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨཡཾ ནུ ཀིཾ ཀམྨམཀཱསི ནཱརཱི, ཡཱ སབྦདཱ ལོཧིཏཔུབྦབྷཀྑཱ.
‘‘ནཝཱནི ཝཏྠཱནི སུབྷཱནི ཙེཝ, མུདཱུནི སུདྡྷཱནི ཙ ལོམསཱནི;
དིནྣཱནི མིསྶཱ ཀིཏཀཱ [ཀིཊཀཱ (ཀ.)] བྷཝནྟི, ཨཡཾ ནུ ཀིཾ ཀམྨམཀཱསི ནཱརཱི’’ཏི.
‘‘བྷརིཡཱ མམེསཱ ཨཧཱུ བྷདནྟེ, ཨདཱཡིཀཱ མཙྪརིནཱི ཀདརིཡཱ;
སཱ མཾ དདནྟཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ, ཨཀྐོསཏི ཙ པརིབྷཱསཏི ཙ.
‘‘‘གཱུཐཉྩ མུཏྟཾ རུཧིརཉྩ པུབྦཾ, པརིབྷུཉྫ ཏྭཾ ཨསུཙིཾ སབྦཀཱལཾ;
ཨེཏཾ ཏེ པརལོཀསྨིཾ ཧོཏུ, ཝཏྠཱ ཙ ཏེ ཀིཊཀསམཱ བྷཝནྟུ’;
ཨེཏཱདིསཾ དུཙྩརིཏཾ ཙརིཏྭཱ, ཨིདྷཱགཏཱ ཙིརརཏྟཱཡ ཁཱདཏཱི’’ཏི.
མཧཱཔེསཀཱརཔེཏིཝཏྠུ ནཝམཾ.
༡༠. ཁལླཱཊིཡཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ཀཱ ¶ ¶ ནུ ཨནྟོཝིམཱནསྨིཾ, ཏིཊྛནྟཱི ནཱུཔནིཀྑམི;
ཨུཔནིཀྑམསྶུ བྷདྡེ, པསྶཱམ ཏཾ བཧིཊྛིཏ’’ནྟི.
‘‘ཨཊྚཱིཡཱམི ¶ ཧརཱཡཱམི, ནགྒཱ ནིཀྑམིཏུཾ བཧི;
ཀེསེཧམྷི པཊིཙྪནྣཱ, པུཉྙཾ མེ ཨཔྤཀཾ ཀཏ’’ནྟི.
‘‘ཧནྡུཏྟརཱིཡཾ དདཱམི ཏེ, ཨིདཾ དུསྶཾ ནིཝཱསཡ;
ཨིདཾ དུསྶཾ ནིཝཱསེཏྭཱ, ཨེཧི ནིཀྑམ སོབྷནེ;
ཨུཔནིཀྑམསྶུ བྷདྡེ, པསྶཱམ ཏཾ བཧིཊྛིཏ’’ནྟི.
‘‘ཧཏྠེན ཧཏྠེ ཏེ དིནྣཾ, ན མཡ྄ཧཾ ཨུཔཀཔྤཏི;
ཨེསེཏྠུཔཱསཀོ སདྡྷོ, སམྨཱསམྦུདྡྷསཱཝཀོ.
‘‘ཨེཏཾ ཨཙྪཱདཡིཏྭཱན, མམ དཀྑིཎམཱདིས;
ཏཐཱཧཾ [ཨཐཱཧཾ (སཱི.)] སུཁིཏཱ ཧེསྶཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི’’ཏི.
ཏཉྩ ཏེ ནྷཱཔཡིཏྭཱན, ཝིལིམྤེཏྭཱན ཝཱཎིཛཱ;
ཝཏྠེཧཙྪཱདཡིཏྭཱན, ཏསྶཱ དཀྑིཎམཱདིསུཾ.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ ¶ [སམནནྟརཱ ཨནུདྡིཊྛེ (སྱཱ. ཀ.)], ཝིཔཱཀོ ཨུདཔཛྫཐ [ཨུཔཔཛྫཐ (སཱི. སྱཱ.)];
བྷོཛནཙྪཱདནཔཱནཱིཡཾ [བྷོཛནཙྪཱདནཾ པཱནཱིཡཾ (སྱཱ. ཀ.)], དཀྑིཎཱཡ ཨིདཾ ཕལཾ.
ཏཏོ སུདྡྷཱ སུཙིཝསནཱ, ཀཱསིཀུཏྟམདྷཱརིནཱི;
ཧསནྟཱི ཝིམཱནཱ ནིཀྑམི, ‘དཀྑིཎཱཡ ཨིདཾ ཕལ’’’ནྟི.
‘‘སུཙིཏྟརཱུཔཾ རུཙིརཾ, ཝིམཱནཾ ཏེ པབྷཱསཏི;
དེཝཏེ པུཙྪིཏཱཙིཀྑ, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལ’’ནྟི.
‘‘བྷིཀྑུནོ ¶ ཙརམཱནསྶ, དོཎིནིམྨཛྫནིཾ ཨཧཾ;
ཨདཱསིཾ ཨུཛུབྷཱུཏསྶ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.
‘‘ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀུསལསྶ, ཝིཔཱཀཾ དཱིགྷམནྟརཾ;
ཨནུབྷོམི ཝིམཱནསྨིཾ, ཏཉྩ དཱནི པརིཏྟཀཾ.
‘‘ཨུདྡྷཾ ¶ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི, ཀཱལཾཀིརིཡཱ [ཀཱལཾཀིརིཡཱ (ཀ.)] བྷཝིསྶཏི;
ཨེཀནྟཀཊུཀཾ གྷོརཾ, ནིརཡཾ པཔཏིསྶཧཾ.
[མ. ནི. ༣.༢༥༠, ༢༦༧; ཨ. ནི. ༣.༣༦; པེ. ཝ. ༢༤༠, ༦༩༣] ‘‘ཙཏུཀྐཎྞཾ ཙཏུདྭཱརཾ, ཝིབྷཏྟཾ བྷཱགསོ མིཏཾ;
ཨཡོཔཱཀཱརཔརིཡནྟཾ, ཨཡསཱ པཊིཀུཛྫིཏཾ.
‘‘ཏསྶ ¶ ཨཡོམཡཱ བྷཱུམི, ཛལིཏཱ ཏེཛསཱ ཡུཏཱ;
སམནྟཱ ཡོཛནསཏཾ, ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི སབྦདཱ.
‘‘ཏཏྠཱཧཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ, དུཀྑཾ ཝེདིསྶ ཝེདནཾ;
ཕལཉྩ པཱཔཀམྨསྶ, ཏསྨཱ སོཙཱམཧཾ བྷུས’’ནྟི.
ཁལླཱཊིཡཔེཏིཝཏྠུ དསམཾ.
༡༡. ནཱགཔེཏཝཏྠུ
‘‘པུརཏོཝ ¶ [པུརཏོ ཙ (སྱཱ.)] སེཏེན པལེཏི ཧཏྠིནཱ, མཛ྄ཛྷེ པན ཨསྶཏརཱིརཐེན;
པཙྪཱ ཙ ཀཉྙཱ སིཝིཀཱཡ ནཱིཡཏི, ཨོབྷཱསཡནྟཱི དས སབྦཏོ [སབྦཏོ (ཀ.)] དིསཱ.
‘‘ཏུམྷེ པན མུགྒརཧཏྠཔཱཎིནོ, རུདཾམུཁཱ ཚིནྣཔབྷིནྣགཏྟཱ;
མནུསྶབྷཱུཏཱ ¶ ཀིམཀཏྠ པཱཔཾ, ཡེནཉྙམཉྙསྶ པིཝཱཐ ལོཧིཏ’’ནྟི.
‘‘པུརཏོཝ ཡོ གཙྪཏི ཀུཉྫརེན, སེཏེན ནཱགེན ཙཏུཀྐམེན;
ཨམྷཱཀ པུཏྟོ ཨཧུ ཛེཊྛཀོ སོ [སོཝ ཛེཊྛོ (ཀ.)], དཱནཱནི དཏྭཱན སུཁཱི པམོདཏི.
‘‘ཡོ ¶ སོ མཛ྄ཛྷེ ཨསྶཏརཱིརཐེན, ཙཏུབྦྷི ཡུཏྟེན སུཝགྒིཏེན;
ཨམྷཱཀ པུཏྟོ ཨཧུ མཛ྄ཛྷིམོ སོ, ཨམཙྪརཱི དཱནཝཏཱི ཝིརོཙཏི.
‘‘ཡཱ སཱ ཙ པཙྪཱ སིཝིཀཱཡ ནཱིཡཏི, ནཱརཱི སཔཉྙཱ མིགམནྡལོཙནཱ;
ཨམྷཱཀ དྷཱིཏཱ ཨཧུ སཱ ཀནིཊྛིཀཱ, བྷཱགཌྜྷབྷཱགེན སུཁཱི པམོདཏི.
‘‘ཨེཏེ ¶ ཙ དཱནཱནི ཨདཾསུ པུབྦེ, པསནྣཙིཏྟཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ;
མཡཾ པན མཙྪརིནོ ཨཧུམྷ, པརིབྷཱསཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ;
ཨེཏེ ཙ དཏྭཱ པརིཙཱརཡནྟི, མཡཉྩ ¶ སུསྶཱམ ནལོ༹ཝ ཚིནྣོ’’ཏི [ཁིཏྟོཏི (སཱི.)].
‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ བྷོཛནཾ ཀིཾ སཡཱནཾ, ཀཐཉྩ ཡཱཔེཐ སུཔཱཔདྷམྨིནོ;
པཧཱུཏབྷོགེསུ ཨནཔྤཀེསུ, སུཁཾ ཝིརཱདྷཱཡ [ཝིརཱགཱཡ (སྱཱ. ཀ.)] དུཀྑཛྫ པཏྟཱ’’ཏི.
‘‘ཨཉྙམཉྙཾ ཝདྷིཏྭཱན, པིཝཱམ པུབྦལོཧིཏཾ;
བཧུཾ པིཏྭཱ ན དྷཱཏཱ ཧོམ, ནཙྪཱདིམྷསེ [ནརུཙྩཱདིམྷསེ (ཀ.)] མཡཾ.
‘‘ཨིཙྩེཝ མཙྩཱ པརིདེཝཡནྟི, ཨདཱཡཀཱ པེཙྩ [མཙྪརིནོ (ཀ.)] ཡམསྶ ཋཱཡིནོ;
ཡེ ཏེ ཝིདིཙྩ [ཝིདིཏྭཱ (སཱི.)] ཨདྷིགམྨ བྷོགེ, ན བྷུཉྫརེ ནཱཔི ཀརོནྟི པུཉྙཾ.
‘‘ཏེ ¶ ཁུཔྤིཔཱསཱུཔགཏཱ པརཏྠ, པཙྪཱ [པེཏཱ (སཱི.)] ཙིརཾ ཛྷཱཡརེ ཌཡ྄ཧམཱནཱ;
ཀམྨཱནི ཀཏྭཱན དུཁུདྲཱནི, ཨནུབྷོནྟི དུཀྑཾ ཀཊུཀཔྥལཱནི.
‘‘ཨིཏྟརཾ ཧི དྷནཾ དྷཉྙཾ, ཨིཏྟརཾ ཨིདྷ ཛཱིཝིཏཾ;
ཨིཏྟརཾ ཨིཏྟརཏོ ཉཏྭཱ, དཱིཔཾ ཀཡིརཱཐ པཎྜིཏོ.
‘‘ཡེ ཏེ ཨེཝཾ པཛཱནནྟི, ནརཱ དྷམྨསྶ ཀོཝིདཱ;
ཏེ དཱནེ ནཔྤམཛྫནྟི, སུཏྭཱ ཨརཧཏཾ ཝཙོ’’ཏི.
ནཱགཔེཏཝཏྠུ ཨེཀཱདསམཾ.
༡༢. ཨུརགཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཨུརགོཝ ¶ ¶ ¶ ཏཙཾ ཛིཎྞཾ, ཧིཏྭཱ གཙྪཏི སནྟནུཾ;
ཨེཝཾ སརཱིརེ ནིབྦྷོགེ, པེཏེ ཀཱལངྐཏེ སཏི.
‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;
ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན རོདཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏི’’.
‘‘ཨནབྦྷིཏོ [ཨནཝ྄ཧིཏོ (སཱི.)] ཏཏོ ཨཱགཱ, ནཱནུཉྙཱཏོ ཨིཏོ གཏོ;
ཡཐཱགཏོ ཏཐཱ གཏོ, ཏཏྠ ཀཱ [ཀཱ ཏཏྠ (སཱི.)] པརིདེཝནཱ.
‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ¶ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;
ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན རོདཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏི’’.
‘‘སཙེ རོདེ ཀིསཱ ཨསྶཾ, ཏཏྠ མེ ཀིཾ ཕལཾ སིཡཱ;
ཉཱཏིམིཏྟསུཧཛྫཱནཾ, བྷིཡྻོ ནོ ཨརཏཱི སིཡཱ.
‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;
ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན རོདཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏི’’.
‘‘ཡཐཱཔི དཱརཀོ ཙནྡཾ, གཙྪནྟམནུརོདཏི;
ཨེཝཾ སམྤདམེཝེཏཾ, ཡོ པེཏམནུསོཙཏི.
‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;
ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན རོདཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏི’’.
‘‘ཡཐཱཔི བྲཧྨེ ཨུདཀུམྦྷོ, བྷིནྣོ ཨཔྤཊིསནྡྷིཡོ;
ཨེཝཾ སམྤདམེཝེཏཾ, ཡོ པེཏམནུསོཙཏི.
‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;
ཏསྨཱ ¶ ཨེཏཾ ན རོདཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏཱི’’ཏི.
ཨུརགཔེཏཝཏྠུ དྭཱདསམཾ.
ཨུརགཝགྒོ པཋམོ ནིཊྛིཏོ.
ཏསྶུདྡཱནཾ –
ཁེཏྟཉྩ སཱུཀརཾ པཱུཏི, པིཊྛཾ ཙཱཔི ཏིརོཀུཊྚཾ;
པཉྩཱཔི ¶ སཏྟཔུཏྟཉྩ, གོཎཾ པེསཀཱརཀཉྩ;
ཏཐཱ ཁལླཱཊིཡཾ ནཱགཾ, དྭཱདསཾ ཨུརགཉྩེཝཱཏི.
༢. ཨུབྦརིཝགྒོ
༡. སཾསཱརམོཙཀཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ནགྒཱ ¶ ¶ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔཱསི, ཀིསཱ དྷམནིསནྠཏཱ;
ཨུཔྥཱསུལིཀེ [ཨུཔྤཱསུལི༹ཀེ (ཀ.)] ཀིསིཀེ, ཀཱ ནུ ཏྭཾ ཨིདྷ ཏིཊྛསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ པེཏཱིམྷི, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཨནུཀམྤཀཱ མཡ྄ཧཾ ནཱཧེསུཾ བྷནྟེ, པིཏཱ ཙ མཱཏཱ ཨཐཝཱཔི ཉཱཏཀཱ;
ཡེ མཾ ནིཡོཛེཡྻུཾ དདཱཧི དཱནཾ, པསནྣཙིཏྟཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ.
‘‘ཨིཏོ ཨཧཾ ཝསྶསཏཱནི པཉྩ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཱ ཝིཙརཱམི ནགྒཱ;
ཁུདཱཡ ¶ ཏཎྷཱཡ ཙ ཁཛྫམཱནཱ, པཱཔསྶ ཀམྨསྶ ཕལཾ མམེདཾ.
‘‘ཝནྡཱམི ཏཾ ཨཡྻ པསནྣཙིཏྟཱ, ཨནུཀམྤ མཾ ཝཱིར མཧཱནུབྷཱཝ;
དཏྭཱ ཙ མེ ཨཱདིས ཡཾ ཧི ཀིཉྩི, མོཙེཧི མཾ དུགྒཏིཡཱ བྷདནྟེ’’ཏི.
སཱདྷཱུཏི སོ པཊིསྶུཏྭཱ, སཱརིཔུཏྟོནུཀམྤཀོ;
བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱལོཔཾ དཏྭཱ, པཱཎིམཏྟཉྩ ཙོལ༹ཀཾ;
ཐཱལཀསྶ ཙ པཱནཱིཡཾ, ཏསྶཱ དཀྑིཎམཱདིསི.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ, ཝིཔཱཀོ ཨུདཔཛྫཐ;
བྷོཛནཙྪཱདནཔཱནཱིཡཾ, དཀྑིཎཱཡ ཨིདཾ ཕལཾ.
ཏཏོ ¶ ¶ སུདྡྷཱ སུཙིཝསནཱ, ཀཱསིཀུཏྟམདྷཱརིནཱི;
ཝིཙིཏྟཝཏྠཱབྷརཎཱ, སཱརིཔུཏྟཾ ཨུཔསངྐམི.
‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;
ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.
‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;
ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.
‘‘པུཙྪཱམི ¶ ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;
ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ¶ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.
‘‘ཨུཔྤཎྜུཀིཾ ཀིསཾ ཚཱཏཾ, ནགྒཾ སམྤཏིཏཙྪཝིཾ [ཨཱཔཏིཏཙྪཝིཾ (སཱི.)];
མུནི ཀཱརུཎིཀོ ལོཀེ, ཏཾ མཾ ཨདྡཀྑི དུགྒཏཾ.
‘‘བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱལོཔཾ དཏྭཱ, པཱཎིམཏྟཉྩ ཙོལ༹ཀཾ;
ཐཱལཀསྶ ཙ པཱནཱིཡཾ, མམ དཀྑིཎམཱདིསི.
‘‘ཨཱལོཔསྶ ཕལཾ པསྶ, བྷཏྟཾ ཝསྶསཏཾ དས;
བྷུཉྫཱམི ཀཱམཀཱམིནཱི, ཨནེཀརསབྱཉྫནཾ.
‘‘པཱཎིམཏྟསྶ ཙོལ༹སྶ, ཝིཔཱཀཾ པསྶ ཡཱདིསཾ;
ཡཱཝཏཱ ནནྡརཱཛསྶ, ཝིཛིཏསྨིཾ པཊིཙྪདཱ.
‘‘ཏཏོ བཧུཏརཱ བྷནྟེ, ཝཏྠཱནཙྪཱདནཱནི མེ;
ཀོསེཡྻཀམྦལཱིཡཱནི, ཁོམཀཔྤཱསིཀཱནི ཙ.
‘‘ཝིཔུལཱ ཙ མཧགྒྷཱ ཙ, ཏེཔཱཀཱསེཝལམྦརེ;
སཱཧཾ ཏཾ པརིདཧཱམི, ཡཾ ཡཾ ཧི མནསོ པིཡཾ.
‘‘ཐཱལཀསྶ ཙ པཱནཱིཡཾ, ཝིཔཱཀཾ པསྶ ཡཱདིསཾ;
གམྦྷཱིརཱ ཙཏུརསྶཱ ཙ, པོཀྑརཉྙོ སུནིམྨིཏཱ.
‘‘སེཏོདཀཱ སུཔྤཏིཏྠཱ, སཱིཏཱ ཨཔྤཊིགནྡྷིཡཱ;
པདུམུཔྤལསཉྪནྣཱ, ཝཱརིཀིཉྫཀྑཔཱུརིཏཱ.
‘‘སཱཧཾ ¶ རམཱམི ཀཱིལཱ༹མི, མོདཱམི ཨཀུཏོབྷཡཱ;
མུནིཾ ཀཱརུཎིཀཾ ལོཀེ, བྷནྟེ ཝནྡིཏུམཱགཏཱ’’ཏི.
སཾསཱརམོཙཀཔེཏིཝཏྠུ པཋམཾ.
༢. སཱརིཔུཏྟཏྠེརམཱཏུཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ནགྒཱ ¶ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔཱསི, ཀིསཱ དྷམནིསནྠཏཱ;
ཨུཔྥཱསུལིཀེ ཀིསིཀེ, ཀཱ ནུ ཏྭཾ ཨིདྷ ཏིཊྛསི’’.
‘‘ཨཧཾ ¶ ཏེ སཀིཡཱ མཱཏཱ, པུབྦེ ཨཉྙཱསུ ཛཱཏཱིསུ;
ཨུཔཔནྣཱ པེཏྟིཝིསཡཾ, ཁུཔྤིཔཱསསམཔྤིཏཱ.
‘‘ཚཌྜིཏཾ ¶ ཁིཔིཏཾ ཁེལ༹ཾ, སིངྒྷཱཎིཀཾ སིལེསུམཾ;
ཝསཉྩ ཌཡ྄ཧམཱནཱནཾ, ཝིཛཱཏཱནཉྩ ལོཧིཏཾ.
‘‘ཝཎིཀཱནཉྩ ཡཾ གྷཱན-སཱིསཙྪིནྣཱན ལོཧིཏཾ;
ཁུདཱཔརེཏཱ བྷུཉྫཱམི, ཨིཏྠིཔུརིསནིསྶིཏཾ.
‘‘པུབྦལོཧིཏཾ བྷཀྑཱམི [པུབྦལོཧིཏབྷཀྑཱསྨི (སཱི.)], པསཱུནཾ མཱནུསཱན ཙ;
ཨལེཎཱ ཨནགཱརཱ ཙ, ནཱིལམཉྩཔརཱཡཎཱ.
‘‘དེཧི པུཏྟཀ མེ དཱནཾ, དཏྭཱ ཨནྭཱདིསཱཧི མེ;
ཨཔྤེཝ ནཱམ མུཙྩེཡྻཾ, པུབྦལོཧིཏབྷོཛནཱ’’ཏི.
མཱཏུཡཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཨུཔཏིསྶོནུཀམྤཀོ;
ཨཱམནྟཡི མོགྒལླཱནཾ, ཨནུརུདྡྷཉྩ ཀཔྤིནཾ.
ཙཏསྶོ ཀུཊིཡོ ཀཏྭཱ, སངྒྷེ ཙཱཏུདྡིསེ ཨདཱ;
ཀུཊིཡོ ཨནྣཔཱནཉྩ, མཱཏུ དཀྑིཎམཱདིསཱི.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ, ཝིཔཱཀོ ཨུདཔཛྫཐ;
བྷོཛནཾ པཱནཱིཡཾ ཝཏྠཾ, དཀྑིཎཱཡ ཨིདཾ ཕལཾ.
ཏཏོ སུདྡྷཱ སུཙིཝསནཱ, ཀཱསིཀུཏྟམདྷཱརིནཱི;
ཝིཙིཏྟཝཏྠཱབྷརཎཱ, ཀོལིཏཾ ཨུཔསངྐམི.
‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ¶ ¶ ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;
ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.
‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;
ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.
‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;
ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.
‘‘སཱརིཔུཏྟསྶཱཧཾ མཱཏཱ, པུབྦེ ཨཉྙཱསུ ཛཱཏཱིསུ;
ཨུཔཔནྣཱ པེཏྟིཝིསཡཾ, ཁུཔྤིཔཱསསམཔྤིཏཱ.
‘‘ཚཌྜིཏཾ ཁིཔིཏཾ ཁེལ༹ཾ, སིངྒྷཱཎིཀཾ སིལེསུམཾ;
ཝསཉྩ ཌཡ྄ཧམཱནཱནཾ, ཝིཛཱཏཱནཉྩ ལོཧིཏཾ.
‘‘ཝཎིཀཱནཉྩ ཡཾ གྷཱན-སཱིསཙྪིནྣཱན ལོཧིཏཾ;
ཁུདཱཔརེཏཱ བྷུཉྫཱམི, ཨིཏྠིཔུརིསནིསྶིཏཾ.
‘‘པུབྦལོཧིཏཾ བྷཀྑིསྶཾ, པསཱུནཾ མཱནུསཱན ཙ;
ཨལེཎཱ ཨནགཱརཱ ཙ, ནཱིལམཉྩཔརཱཡཎཱ.
‘‘སཱརིཔུཏྟསྶ ¶ ¶ དཱནེན, མོདཱམི ཨཀུཏོབྷཡཱ;
མུནིཾ ཀཱརུཎིཀཾ ལོཀེ, བྷནྟེ ཝནྡིཏུམཱགཏཱ’’ཏི.
སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ མཱཏུཔེཏིཝཏྠུ དུཏིཡཾ.
༣. མཏྟཱཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ནགྒཱ དུབྦཎྞརཱུཔཱསི, ཀིསཱ དྷམནིསནྠཏཱ;
ཨུཔྥཱསུལིཀེ ¶ ཀིསིཀེ, ཀཱ ནུ ཏྭཾ ཨིདྷ ཏིཊྛསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ མཏྟཱ ཏུཝཾ ཏིསྶཱ, སཔཏྟཱི ཏེ པུརེ ཨཧུཾ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཙཎྜཱི ¶ ¶ ཙ ཕརུསཱ ཙཱསིཾ, ཨིསྶུཀཱི མཙྪརཱི སཋཱ [སཋཱི (སཱི.)];
ཏཱཧཾ དུརུཏྟཾ ཝཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
སབྦཾ [སཙྩཾ (ཀ.)] ཨཧམྤི ཛཱནཱམི, ཡཐཱ ཏྭཾ ཙཎྜིཀཱ ཨཧུ;
ཨཉྙཉྩ ཁོ ཏཾ པུཙྪཱམི, ཀེནཱསི པཾསུཀུནྠིཏཱ’’ཏི.
‘‘སཱིསཾནྷཱཏཱ ཏུཝཾ ཨཱསི, སུཙིཝཏྠཱ ཨལངྐཏཱ;
ཨཧཉྩ ཁོ [ཁོ ཏཾ (སཱི. ཀ.)] ཨདྷིམཏྟཾ, སམལངྐཏཏརཱ ཏཡཱ.
‘‘ཏསྶཱ མེ པེཀྑམཱནཱཡ, སཱམིཀེན སམནྟཡི;
ཏཏོ མེ ཨིསྶཱ ཝིཔུལཱ, ཀོདྷོ མེ སམཛཱཡཐ.
‘‘ཏཏོ པཾསུཾ གཧེཏྭཱན, པཾསུནཱ ཏཾ ཧི ཨོཀིརིཾ [ཏཾ ཝིཀཱིརིཧཾ (སྱཱ. ཀ.)];
ཏསྶ ¶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཏེནམྷི པཾསུཀུནྠིཏཱ’’ཏི.
‘‘སཙྩཾ ཨཧམྤི ཛཱནཱམི, པཾསུནཱ མཾ ཏྭམོཀིརི;
ཨཉྙཉྩ ཁོ ཏཾ པུཙྪཱམི, ཀེན ཁཛྫསི ཀཙྪུཡཱ’’ཏི.
‘‘བྷེསཛྫཧཱརཱི ཨུབྷཡོ, ཝནནྟཾ ཨགམིམྷསེ;
ཏྭཉྩ བྷེསཛྫམཱཧརི, ཨཧཉྩ ཀཔིཀཙྪུནོ.
‘‘ཏསྶཱ ཏྱཱཛཱནམཱནཱཡ, སེཡྻཾ ཏྱཱཧཾ སམོཀིརིཾ;
ཏསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཏེན ཁཛྫཱམི ཀཙྪུཡཱ’’ཏི.
‘‘སཙྩཾ ¶ ཨཧམྤི ཛཱནཱམི, སེཡྻཾ མེ ཏྭཾ སམོཀིརི;
ཨཉྙཉྩ ཁོ ཏཾ པུཙྪཱམི, ཀེནཱསི ནགྒིཡཱ ཏུཝ’’ནྟི.
‘‘སཧཱཡཱནཾ སམཡོ ཨཱསི, ཉཱཏཱིནཾ སམིཏཱི ཨཧུ;
ཏྭཉྩ ཨཱམནྟིཏཱ ཨཱསི, སསཱམིནཱི ནོ ཙ ཁོ ཨཧཾ.
‘‘ཏསྶཱ ཏྱཱཛཱནམཱནཱཡ, དུསྶཾ ཏྱཱཧཾ ཨཔཱནུདིཾ;
ཏསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཏེནམྷི ནགྒིཡཱ ཨཧ’’ནྟི.
‘‘སཙྩཾ ཨཧམྤི ཛཱནཱམི, དུསྶཾ མེ ཏྭཾ ཨཔཱནུདི;
ཨཉྙཉྩ ཁོ ཏཾ པུཙྪཱམི, ཀེནཱསི གཱུཐགནྡྷིནཱི’’ཏི.
‘‘ཏཝ ¶ གནྡྷཉྩ མཱལཉྩ, པཙྩགྒྷཉྩ ཝིལེཔནཾ;
གཱུཐཀཱུཔེ ཨདྷཱརེསིཾ [ཨདྷཱརེསིཾ (ཀ.)], ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;
ཏསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཏེནམྷི གཱུཐགནྡྷིནཱི’’ཏི.
‘‘སཙྩཾ ཨཧམྤི ཛཱནཱམི, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ ཏཡཱ;
ཨཉྙཉྩ ཁོ ཏཾ པུཙྪཱམི, ཀེནཱསི དུགྒཏཱ ཏུཝ’’ནྟི.
‘‘ཨུབྷིནྣཾ སམཀཾ ཨཱསི, ཡཾ གེཧེ ཝིཛྫཏེ དྷནཾ;
སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀཱསིམཏྟནོ;
ཏསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཏེནམྷི དུགྒཏཱ ཨཧཾ.
‘‘ཏདེཝ ¶ མཾ ཏྭཾ ཨཝཙ, ‘པཱཔཀམྨཾ ནིསེཝསི;
ན ཧི པཱཔེཧི ཀམྨེཧི, སུལབྷཱ ཧོཏི སུགྒཏཱི’’’ཏི.
‘‘ཝཱམཏོ མཾ ཏྭཾ པཙྩེསི, ཨཐོཔི མཾ ཨུསཱུཡསི;
པསྶ ¶ པཱཔཱནཾ ཀམྨཱནཾ, ཝིཔཱཀོ ཧོཏི ཡཱདིསོ.
‘‘ཏེ གྷརཱ ཏཱ ཙ དཱསིཡོ [ཏེ གྷརདཱསིཡོ ཨཱསུཾ (སཱི. སྱཱ.), ཏེ གྷརེ དཱསིཡོ ཙེཝ (ཀ.)], ཏཱནེཝཱབྷརཎཱནིམེ;
ཏེ ཨཉྙེ པརིཙཱརེནྟི, ན བྷོགཱ ཧོནྟི སསྶཏཱ.
‘‘ཨིདཱནི བྷཱུཏསྶ པིཏཱ, ཨཱཔཎཱ གེཧམེཧིཏི;
ཨཔྤེཝ ཏེ དདེ ཀིཉྩི, མཱ སུ ཏཱཝ ཨིཏོ ཨགཱ’’ཏི.
‘‘ནགྒཱ དུབྦཎྞརཱུཔཱམྷི, ཀིསཱ དྷམནིསནྠཏཱ;
ཀོཔཱིནམེཏཾ ཨིཏྠཱིནཾ, མཱ མཾ བྷཱུཏཔིཏཱདྡསཱ’’ཏི.
‘‘ཧནྡ ཀིཾ ཝཱ ཏྱཱཧཾ [ཀིཾ ཏྱཱཧཾ (སཱི. སྱཱ.), ཀིཾ ཝཏཱཧཾ (ཀ.)] དམྨི, ཀིཾ ཝཱ ཏེདྷ [ཀིཾ ཝཱ ཙ ཏེ (སཱི. སྱཱ.), ཀིཾ ཝིདྷ ཏེ (ཀ.)] ཀརོམཧཾ;
ཡེན ཏྭཾ སུཁིཏཱ ཨསྶ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི’’ཏི.
‘‘ཙཏྟཱརོ ¶ བྷིཀྑཱུ སངྒྷཏོ, ཙཏྟཱརོ པན པུགྒལཱ;
ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ བྷོཛཡིཏྭཱ, མམ དཀྑིཎམཱདིས;
ཏདཱཧཾ སུཁིཏཱ ཧེསྶཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི’’ཏི.
སཱདྷཱུཏི སཱ པཊིསྶུཏྭཱ, བྷོཛཡིཏྭཱཊྛ བྷིཀྑཝོ;
ཝཏྠེཧཙྪཱདཡིཏྭཱན, ཏསྶཱ དཀྑིཎམཱདིསཱི.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ ¶ , ཝིཔཱཀོ ཨུདཔཛྫཐ;
བྷོཛནཙྪཱདནཔཱནཱིཡཾ, དཀྑིཎཱཡ ཨིདཾ ཕལཾ.
ཏཏོ སུདྡྷཱ སུཙིཝསནཱ, ཀཱསིཀུཏྟམདྷཱརིནཱི;
ཝིཙིཏྟཝཏྠཱབྷརཎཱ, སཔཏྟིཾ ཨུཔསངྐམི.
‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;
ཨོབྷཱསེནྟཱི ¶ དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.
‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;
ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.
‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;
ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ མཏྟཱ ཏུཝཾ ཏིསྶཱ, སཔཏྟཱི ཏེ པུརེ ཨཧུཾ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ.
‘‘ཏཝ དིནྣེན དཱནེན, མོདཱམི ཨཀུཏོབྷཡཱ;
ཙཱིརཾ ཛཱིཝཱཧི བྷགིནི, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷི;
ཨསོཀཾ ཝིརཛཾ ཋཱནཾ, ཨཱཝཱསཾ ཝསཝཏྟིནཾ.
‘‘ཨིདྷ ¶ དྷམྨཾ ཙརིཏྭཱན, དཱནཾ དཏྭཱན སོབྷནེ;
ཝིནེཡྻ མཙྪེརམལཾ སམཱུལཾ, ཨནིནྡིཏཱ སགྒམུཔེཧི ཋཱན’’ནྟི.
མཏྟཱཔེཏིཝཏྠུ ཏཏིཡཾ.
༤. ནནྡཱཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ཀཱལཱི༹ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔཱསི, ཕརུསཱ བྷཱིརུདསྶནཱ;
པིངྒལཱསི ཀལཱ༹རཱསི, ན ཏཾ མཉྙཱམི མཱནུསི’’ནྟི.
‘‘ཨཧཾ ¶ ནནྡཱ ནནྡིསེན, བྷརིཡཱ ཏེ པུརེ ཨཧུཾ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ¶ ¶ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཙཎྜཱི ཙ ཕརུསཱ ཙཱསིཾ [ཙཎྜཱི ཕརུསཝཱཙཱ ཙ (སཱི.)], ཏཡི ཙཱཔི ཨགཱརཝཱ;
ཏཱཧཾ དུརུཏྟཾ ཝཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཧནྡུཏྟརཱིཡཾ དདཱམི ཏེ, ཨིམཾ [ཨིདཾ (སཱི. ཨཊྛ.)] དུསྶཾ ནིཝཱསཡ;
ཨིམཾ དུསྶཾ ནིཝཱསེཏྭཱ, ཨེཧི ནེསྶཱམི ཏཾ གྷརཾ.
‘‘ཝཏྠཉྩ ཨནྣཔཱནཉྩ, ལཙྪསི ཏྭཾ གྷརཾ གཏཱ;
པུཏྟེ ཙ ཏེ པསྶིསྶསི, སུཎིསཱཡོ ཙ དཀྑསཱི’’ཏི.
‘‘ཧཏྠེན ཧཏྠེ ཏེ དིནྣཾ, ན མཡ྄ཧཾ ཨུཔཀཔྤཏི;
བྷིཀྑཱུ ཙ སཱིལསམྤནྣེ, ཝཱིཏརཱགེ བཧུསྶུཏེ.
‘‘ཏཔྤེཧི ཨནྣཔཱནེན, མམ དཀྑིཎམཱདིས;
ཏདཱཧཾ སུཁིཏཱ ཧེསྶཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི’’ཏི.
སཱདྷཱུཏི སོ པཊིསྶུཏྭཱ, དཱནཾ ཝིཔུལམཱཀིརི;
ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ;
ཚཏྟཾ གནྡྷཉྩ མཱལཉྩ, ཝིཝིདྷཱ ཙ ཨུཔཱཧནཱ.
བྷིཀྑཱུ ཙ སཱིལསམྤནྣེ, ཝཱིཏརཱགེ བཧུསྶུཏེ;
ཏཔྤེཏྭཱ ཨནྣཔཱནེན, ཏསྶཱ དཀྑིཎམཱདིསཱི.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ ¶ , ཝིཔཱཀོ ཨུདཔཛྫཐ;
བྷོཛནཙྪཱདནཔཱནཱིཡཾ, དཀྑིཎཱཡ ཨིདཾ ཕལཾ.
ཏཏོ ¶ སུདྡྷཱ སུཙིཝསནཱ, ཀཱསིཀུཏྟམདྷཱརིནཱི;
ཝིཙིཏྟཝཏྠཱབྷརཎཱ, སཱམིཀཾ ཨུཔསངྐམི.
‘‘ཨབྷིཀྐནྟེན ཝཎྞེན, ཡཱ ཏྭཾ ཏིཊྛསི དེཝཏེ;
ཨོབྷཱསེནྟཱི དིསཱ སབྦཱ, ཨོསདྷཱི ཝིཡ ཏཱརཀཱ.
‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི;
ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ.
‘‘པུཙྪཱམི ¶ ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ;
ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ ¶ ནནྡཱ ནནྡིསེན, བྷརིཡཱ ཏེ པུརེ ཨཧུཾ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ.
‘‘ཏཝ དིནྣེན དཱནེན, མོདཱམི ཨཀུཏོབྷཡཱ;
ཙིརཾ ཛཱིཝ གཧཔཏི, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷི;
ཨསོཀཾ ཝིརཛཾ ཁེམཾ, ཨཱཝཱསཾ ཝསཝཏྟིནཾ.
‘‘ཨིདྷ དྷམྨཾ ཙརིཏྭཱན, དཱནཾ དཏྭཱ གཧཔཏི;
ཝིནེཡྻ མཙྪེརམལཾ སམཱུལཾ, ཨནིནྡིཏོ སགྒམུཔེཧི ཋཱན’’ནྟི.
ནནྡཱཔེཏིཝཏྠུ ཙཏུཏྠཾ.
༥. མཊྛཀུཎྜལཱིཔེཏཝཏྠུ
[ཝི. ཝ. ༡༢༠༧] ‘‘ཨལངྐཏོ ¶ མཊྛཀུཎྜལཱི, མཱལདྷཱརཱི ཧརིཙནྡནུསྶདོ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡསི, ཝནམཛ྄ཛྷེ ཀིཾ དུཀྑིཏོ ཏུཝ’’ནྟི.
‘‘སོཝཎྞམཡོ པབྷསྶརོ, ཨུཔྤནྣོ རཐཔཉྫརོ མམ;
ཏསྶ ཙཀྐཡུགཾ ན ཝིནྡཱམི, ཏེན དུཀྑེན ཛཧཱམི ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.
‘‘སོཝཎྞམཡཾ མཎིམཡཾ, ལོཧིཏཀམཡཾ [ལོཧིཏངྒམཡཾ (སྱཱ.), ལོཧིཏངྐམཡཾ (སཱི.), ལོཧམཡཾ (ཀཏྠཙི)] ཨཐ རཱུཔིཡམཡཾ;
ཨཱཙིཀྑ མེ བྷདྡམཱཎཝ, ཙཀྐཡུགཾ པཊིཔཱདཡཱམི ཏེ’’ཏི.
སོ ¶ མཱཎཝོ ཏསྶ པཱཝདི, ‘‘ཙནྡསཱུརིཡཱ ཨུབྷཡེཏྠ དིསྶརེ;
སོཝཎྞམཡོ རཐོ མམ, ཏེན ཙཀྐཡུགེན སོབྷཏཱི’’ཏི.
‘‘བཱལོ ཁོ ཏྭཾ ཨསི མཱཎཝ, ཡོ ཏྭཾ པཏྠཡསེ ཨཔཏྠིཡཾ;
མཉྙཱམི ཏུཝཾ མརིསྶསི, ན ཧི ཏྭཾ ལཙྪསི ཙནྡསཱུརིཡེ’’ཏི.
‘‘གམནཱགམནམྤི དིསྶཏི, ཝཎྞདྷཱཏུ ཨུབྷཡཏྠ ཝཱིཐིཡཱ;
པེཏོ ཀཱལཀཏོ ན དིསྶཏི, ཀོ ནིདྷ ཀནྡཏཾ བཱལྱཏརོ’’ཏི.
‘‘སཙྩཾ ཁོ ཝདེསི མཱཎཝ, ཨཧམེཝ ཀནྡཏཾ བཱལྱཏརོ;
ཙནྡཾ ཝིཡ དཱརཀོ རུདཾ, པེཏཾ ཀཱལཀཏཱབྷིཔཏྠཡི’’ནྟི.
‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;
ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.
‘‘ཨབྦཧཱི [ཨབྦཱུལ༹ྷཾ (སྱཱ. ཀ.)] ཝཏ མེ སལླཾ, སོཀཾ ཧདཡནིསྶིཏཾ;
ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པུཏྟསོཀཾ ཨཔཱནུདི.
‘‘སྭཱཧཾ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, སཱིཏིབྷཱུཏོསྨི ནིབྦུཏོ;
ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན མཱཎཝཱ’’ཏི.
‘‘དེཝཏཱ ¶ ནུསི གནྡྷབྦོ, ཨདུ སཀྐོ པུརིནྡདོ;
ཀོ ཝཱ ཏྭཾ ཀསྶ ཝཱ པུཏྟོ, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡ’’ནྟི.
‘‘ཡཉྩ ཀནྡསི ཡཉྩ རོདསི, པུཏྟཾ ཨཱལཱ༹ཧནེ སཡཾ དཧིཏྭཱ;
སྭཱཧཾ ཀུསལཾ ཀརིཏྭཱ ཀམྨཾ, ཏིདསཱནཾ སཧབྱཏཾ གཏོ’’ཏི.
‘‘ཨཔྤཾ ¶ ཝཱ བཧུཾ ཝཱ ནཱདྡསཱམ, དཱནཾ དདནྟསྶ སཀེ ཨགཱརེ;
ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཝཱ ཏཱདིསཾ, ཀེན ཀམྨེན གཏོསི དེཝལོཀ’’ནྟི.
‘‘ཨཱབཱདྷིཀོཧཾ དུཀྑིཏོ གིལཱནོ, ཨཱཏུརརཱུཔོམྷི སཀེ ནིཝེསནེ;
བུདྡྷཾ ཝིགཏརཛཾ ཝིཏིཎྞཀངྑཾ, ཨདྡཀྑིཾ སུགཏཾ ཨནོམཔཉྙཾ.
‘‘སྭཱཧཾ མུདིཏམནོ པསནྣཙིཏྟོ, ཨཉྫལིཾ ཨཀརིཾ ཏཐཱགཏསྶ;
ཏཱཧཾ ཀུསལཾ ཀརིཏྭཱན ཀམྨཾ, ཏིདསཱནཾ སཧབྱཏཾ གཏོ’’ཏི.
‘‘ཨཙྪརིཡཾ ཝཏ ཨབྦྷུཏཾ ཝཏ, ཨཉྫལིཀམྨསྶ ཨཡམཱིདིསོ ཝིཔཱཀོ;
ཨཧམྤི མུདིཏམནོ པསནྣཙིཏྟོ, ཨཛྫེཝ བུདྡྷཾ སརཎཾ ཝཛཱམཱི’’ཏི.
‘‘ཨཛྫེཝ བུདྡྷཾ སརཎཾ ཝཛཱཧི, དྷམྨཉྩ སངྒྷཉྩ པསནྣཙིཏྟོ;
ཏཐེཝ སིཀྑཱཡ པདཱནི པཉྩ, ཨཁཎྜཕུལླཱནི སམཱདིཡསྶུ.
‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམསྶུ ཁིཔྤཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡསྶུ;
ཨམཛྫཔོ མཱ ཙ མུསཱ བྷཎཱཧི, སཀེན དཱརེན ཙ ཧོཧི ཏུཊྛོ’’ཏི.
‘‘ཨཏྠཀཱམོསི མེ ཡཀྑ, ཧིཏཀཱམོསི དེཝཏེ;
ཀརོམི ཏུཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ, ཏྭཾསི ཨཱཙརིཡོ མམཱཏི.
‘‘ཨུཔེམི སརཎཾ བུདྡྷཾ, དྷམྨཉྩཱཔི ཨནུཏྟརཾ;
སངྒྷཉྩ ནརདེཝསྶ, གཙྪཱམི སརཎཾ ཨཧཾ.
‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ¶ ཝིརམཱམི ཁིཔྤཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡཱམི;
ཨམཛྫཔོ ནོ ཙ མུསཱ བྷཎཱམི; སཀེན དཱརེན ཙ ཧོམི ཏུཊྛོ’’ཏི.
མཊྛཀུཎྜལཱིཔེཏཝཏྠུ པཉྩམཾ.
༦. ཀཎྷཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཨུཊྛེཧི ¶ ཀཎྷ ཀིཾ སེསི, ཀོ ཨཏྠོ སུཔནེན ཏེ;
ཡོ ཙ ཏུཡ྄ཧཾ སཀོ བྷཱཏཱ, ཧདཡཾ ཙཀྑུ ཙ [ཙཀྑུཾཝ (ཨཊྛ.)] དཀྑིཎཾ;
ཏསྶ ཝཱཏཱ བལཱིཡནྟི, སསཾ ཛཔྤཏི [གྷཊོ ཛཔྤཏི (ཀ.)] ཀེསཝཱ’’ཏི.
‘‘ཏསྶ ¶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, རོཧིཎེཡྻསྶ ཀེསཝོ;
ཏརམཱནརཱུཔོ ཝུཊྛཱསི, བྷཱཏུསོཀེན ཨཊྚིཏོ.
‘‘ཀིཾ ནུ ཨུམྨཏྟརཱུཔོཝ, ཀེཝལཾ དྭཱརཀཾ ཨིམཾ;
སསོ སསོཏི ལཔསི, ཀཱིདིསཾ སསམིཙྪསི.
‘‘སོཝཎྞམཡཾ མཎིམཡཾ, ལོཧམཡཾ ཨཐ རཱུཔིཡམཡཾ;
སངྑསིལཱཔཝཱལ༹མཡཾ, ཀཱརཡིསྶཱམི ཏེ སསཾ.
‘‘སནྟི ཨཉྙེཔི སསཀཱ, ཨརཉྙཝནགོཙརཱ;
ཏེཔི ཏེ ཨཱནཡིསྶཱམི, ཀཱིདིསཾ སསམིཙྪསཱི’’ཏི.
‘‘ནཱཧམེཏེ སསེ ཨིཙྪེ, ཡེ སསཱ པཐཝིསྶིཏཱ;
ཙནྡཏོ སསམིཙྪཱམི, ཏཾ མེ ཨོཧར ཀེསཝཱ’’ཏི.
‘‘སོ ནཱུན མདྷུརཾ ཉཱཏི, ཛཱིཝིཏཾ ཝིཛཧིསྶསི;
ཨཔཏྠིཡཾ པཏྠཡསི, ཙནྡཏོ སསམིཙྪསཱི’’ཏི.
‘‘ཨེཝཾ ཙེ ཀཎྷ ཛཱནཱསི, ཡཐཉྙམནུསཱསསི;
ཀསྨཱ ¶ པུརེ མཏཾ པུཏྟཾ, ཨཛྫཱཔི མནུསོཙསི.
‘‘ན ཡཾ ལབྦྷཱ མནུསྶེན, ཨམནུསྶེན ཝཱ པན;
ཛཱཏོ མེ མཱ མརི པུཏྟོ, ཀུཏོ ལབྦྷཱ ཨལབྦྷིཡཾ.
‘‘ན ¶ མནྟཱ མཱུལབྷེསཛྫཱ, ཨོསདྷེཧི དྷནེན ཝཱ;
སཀྐཱ ཨཱནཡིཏུཾ ཀཎྷ, ཡཾ པེཏམནུསོཙསི.
‘‘མཧདྡྷནཱ ¶ མཧཱབྷོགཱ, རཊྛཝནྟོཔི ཁཏྟིཡཱ;
པཧཱུཏདྷནདྷཉྙཱསེ, ཏེཔི ནོ [ནཏྠེཏྠཔཱཋབྷེདོ] ཨཛརཱམརཱ.
‘‘ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ, སུདྡཱ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ;
ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ ཛཱཏིཡཱ, ཏེཔི ནོ ཨཛརཱམརཱ.
‘‘ཡེ མནྟཾ པརིཝཏྟེནྟི, ཚལ༹ངྒཾ བྲཧྨཙིནྟིཏཾ;
ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ ཝིཛྫཱཡ, ཏེཔི ནོ ཨཛརཱམརཱ.
‘‘ཨིསཡོ ཝཱཔི [ཨིསཡོ ཙཱཔི (ཝིམཱནཝཏྠུ ༩༩)] ཡེ སནྟཱ, སཉྙཏཏྟཱ ཏཔསྶིནོ;
སརཱིརཾ ཏེཔི ཀཱལེན, ཝིཛཧནྟི ཏཔསྶིནོ.
‘‘བྷཱཝིཏཏྟཱ ཨརཧནྟོ, ཀཏཀིཙྩཱ ཨནཱསཝཱ;
ནིཀྑིཔནྟི ཨིམཾ དེཧཾ, པུཉྙཔཱཔཔརིཀྑཡཱ’’ཏི.
‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;
ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.
‘‘ཨབྦཧཱི ¶ ཝཏ མེ སལླཾ, སོཀཾ ཧདཡནིསྶིཏཾ;
ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པུཏྟསོཀཾ ཨཔཱནུདི.
‘‘སྭཱཧཾ ¶ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, སཱིཏིབྷཱུཏོསྨི ནིབྦུཏོ;
ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན བྷཱཏིཀ’’ [བྷཱསིཏཾ (སྱཱ.)].
ཨེཝཾ ཀརོནྟི སཔྤཉྙཱ, ཡེ ཧོནྟི ཨནུཀམྤཀཱ;
ནིཝཏྟཡནྟི སོཀམྷཱ, གྷཊོ ཛེཊྛཾཝ བྷཱཏརཾ.
ཡསྶ ཨེཏཱདིསཱ ཧོནྟི, ཨམཙྩཱ པརིཙཱརཀཱ;
སུབྷཱསིཏེན ཨནྭེནྟི, གྷཊོ ཛེཊྛཾཝ བྷཱཏརནྟི.
ཀཎྷཔེཏཝཏྠུ ཚཊྛཾ.
༧. དྷནཔཱལསེཊྛིཔེཏཝཏྠུ
‘‘ནགྒོ ¶ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔོསི, ཀིསོ དྷམནིསནྠཏོ;
ཨུཔྥཱསུལིཀོ ཀིསིཀོ, ཀོ ནུ ཏྭམསི མཱརིས’’.
‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ པེཏོམྷི, དུགྒཏོ ཡམལོཀིཀོ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏོ’’.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏོ’’.
‘‘ནགརཾ ཨཏྠི པཎྞཱནཾ [དསནྣཱནཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)], ཨེརཀཙྪནྟི ཝིསྶུཏཾ;
ཏཏྠ སེཊྛི པུརེ ཨཱསིཾ, དྷནཔཱལོཏི མཾ ཝིདཱུ.
‘‘ཨསཱིཏི སཀཊཝཱཧཱནཾ, ཧིརཉྙསྶ ཨཧོསི མེ;
པཧཱུཏཾ མེ ཛཱཏརཱུཔཾ, མུཏྟཱ ཝེལུ༹རིཡཱ བཧཱུ.
‘‘ཏཱཝ མཧདྡྷནསྶཱཔི, ན མེ དཱཏུཾ པིཡཾ ཨཧུ;
པིདཧིཏྭཱ ¶ དྭཱརཾ བྷུཉྫིཾ [བྷུཉྫཱམི (སཱི. སྱཱ.)], མཱ མཾ ཡཱཙནཀཱདྡསུཾ.
‘‘ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཙཱསིཾ, ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ;
དདནྟཱནཾ ཀརོནྟཱནཾ, ཝཱརཡིསྶཾ བཧུ ཛནེ [བཧུཛྫནཾ (སཱི. སྱཱ.)].
‘‘ཝིཔཱཀོ ¶ ནཏྠི དཱནསྶ, སཾཡམསྶ ཀུཏོ ཕལཾ;
པོཀྑརཉྙོདཔཱནཱནི, ཨཱརཱམཱནི ཙ རོཔིཏེ;
པཔཱཡོ ཙ ཝིནཱསེསིཾ, དུགྒེ སངྐམནཱནི ཙ.
‘‘སྭཱཧཾ ¶ ཨཀཏཀལྱཱཎོ, ཀཏཔཱཔོ ཏཏོ ཙུཏོ;
ཨུཔཔནྣོ པེཏྟིཝིསཡཾ, ཁུཔྤིཔཱསསམཔྤིཏོ.
‘‘པཉྩཔཎྞཱསཝསྶཱནི, ཡཏོ ཀཱལངྐཏོ ཨཧཾ;
ནཱབྷིཛཱནཱམི བྷུཏྟཾ ཝཱ, པཱིཏཾ ཝཱ པན པཱནིཡཾ.
‘‘ཡོ སཾཡམོ སོ ཝིནཱསོ,ཡོ ཝིནཱསོ སོ སཾཡམོ;
པེཏཱ ཧི ཀིར ཛཱནནྟི, ཡོ སཾཡམོ སོ ཝིནཱསོ.
‘‘ཨཧཾ ¶ པུརེ སཾཡམིསྶཾ, ནཱདཱསིཾ བཧུཀེ དྷནེ;
སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀཱསིམཏྟནོ;
སྭཱཧཾ པཙྪཱནུཏཔྤཱམི, ཨཏྟཀམྨཕལཱུཔགོ.
[པེ. ཝ. ༦༩] ‘‘ཨུདྡྷཾ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི, ཀཱལཾཀིརིཡཱ བྷཝིསྶཏི;
ཨེཀནྟཀཊུཀཾ གྷོརཾ, ནིརཡཾ པཔཏིསྶཧཾ.
[པེ. ཝ. ༧༠] ‘‘ཙཏུཀྐཎྞཾ ཙཏུདྭཱརཾ, ཝིབྷཏྟཾ བྷཱགསོ མིཏཾ;
ཨཡོཔཱཀཱརཔརིཡནྟཾ, ཨཡསཱ པཊིཀུཛྫིཏཾ.
[པེ. ཝ. ༧༡] ‘‘ཏསྶ ¶ ཨཡོམཡཱ བྷཱུམི, ཛལིཏཱ ཏེཛསཱ ཡུཏཱ;
སམནྟཱ ཡོཛནསཏཾ, ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི སབྦདཱ.
[པེ. ཝ. ༧༢] ‘‘ཏཏྠཱཧཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ, དུཀྑཾ ཝེདིསྶ ཝེདནཾ;
ཕལཾ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ, ཏསྨཱ སོཙཱམཧཾ བྷུསཾ.
‘‘ཏཾ ཝོ ཝདཱམི བྷདྡཾ ཝོ, ཡཱཝནྟེཏྠ སམཱགཏཱ;
མཱཀཏྠ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཨཱཝི ཝཱ ཡདི ཝཱ རཧོ.
‘‘སཙེ ཏཾ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཀརིསྶཐ ཀརོཐ ཝཱ;
ན ཝོ དུཀྑཱ པམུཏྱཏྠི [པམུཏྟཏྠི (སབྦཏྠ) ཨུདཱ. ༤༤ པསྶིཏབྦཾ], ཨུཔྤཙྩཱཔི [ཨུཔེཙྩཱཔི (སྱཱ. ཀ.)] པལཱཡཏཾ.
‘‘མཏྟེཡྻཱ ཧོཐ པེཏྟེཡྻཱ, ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཀཱ;
སཱམཉྙཱ ཧོཐ བྲཧྨཉྙཱ, ཨེཝཾ སགྒཾ གམིསྶཐཱ’’ཏི.
དྷནཔཱལསེཊྛིཔེཏཝཏྠུ སཏྟམཾ.
༨. ཙཱུལ༹སེཊྛིཔེཏཝཏྠུ
‘‘ནགྒོ ¶ ཀིསོ པབྦཛིཏོསི བྷནྟེ, རཏྟིཾ ཀུཧིཾ གཙྪསི ཀིསྶ ཧེཏུ;
ཨཱཙིཀྑ མེ ཏཾ ཨཔི སཀྐུཎེམུ, སབྦེན ཝིཏྟཾ པཊིཔཱདཡེ ཏུཝ’’ནྟི.
‘‘བཱརཱཎསཱི ¶ ¶ ¶ ནགརཾ དཱུརགྷུཊྛཾ, ཏཏྠཱཧཾ གཧཔཏི ཨཌྜྷཀོ ཨཧུ དཱིནོ;
ཨདཱཏཱ གེདྷིཏམནོ ཨཱམིསསྨིཾ, དུསྶཱིལྱེན ཡམཝིསཡམྷི པཏྟོ.
‘‘སོ སཱུཙིཀཱཡ ཀིལམིཏོ ཏེཧི,
ཏེནེཝ ཉཱཏཱིསུ ཡཱམི ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ;
ཨདཱནསཱིལཱ ན ཙ སདྡཧནྟི,
དཱནཕལཾ ཧོཏི པརམྷི ལོཀེ.
‘‘དྷཱིཏཱ ¶ ཙ མཡ྄ཧཾ ལཔཏེ ཨབྷིཀྑཎཾ, ‘དསྶཱམི དཱནཾ པིཏཱུནཾ པིཏཱམཧཱནཾ’;
ཏམུཔཀྑཊཾ པརིཝིསཡནྟི བྲཱཧྨཎཱ [བྲཱཧྨཎེ (སཱི.)], ‘ཡཱམི ཨཧཾ ཨནྡྷཀཝིནྡཾ བྷོཏྟུ’’’ནྟི.
ཏམཝོཙ རཱཛཱ ‘‘ཨནུབྷཝིཡཱན ཏམྤི,
ཨེཡྻཱསི ཁིཔྤཾ ཨཧམཔི ཀསྶཾ པཱུཛཾ;
ཨཱཙིཀྑ མེ ཏཾ ཡདི ཨཏྠི ཧེཏུ,
སདྡྷཱཡིཏཾ ཧེཏུཝཙོ སུཎོམཱ’’ཏི.
‘ཏཐཱ’ཏི ཝཏྭཱ ཨགམཱསི ཏཏྠ, བྷུཉྫིཾསུ བྷཏྟཾ ན ཙ དཀྑིཎཱརཧཱ;
པཙྩཱགམི ¶ རཱཛགཧཾ པུནཱཔརཾ, པཱཏུརཧོསི པུརཏོ ཛནཱདྷིཔསྶ.
དིསྭཱན པེཏཾ པུནདེཝ ཨཱགཏཾ, རཱཛཱ ཨཝོཙ ‘‘ཨཧམཔི ཀིཾ དདཱམི;
ཨཱཙིཀྑ མེ ཏཾ ཡདི ཨཏྠི ཧེཏུ, ཡེན ཏུཝཾ ཙིརཏརཾ པཱིཎིཏོ སིཡཱ’’ཏི.
‘‘བུདྡྷཉྩ སངྒྷཾ པརིཝིསིཡཱན རཱཛ, ཨནྣེན པཱནེན ཙ ཙཱིཝརེན;
ཏཾ དཀྑིཎཾ ཨཱདིས མེ ཧིཏཱཡ, ཨེཝཾ ཨཧཾ ཙིརཏརཾ པཱིཎིཏོ སིཡཱ’’ཏི.
ཏཏོ ¶ ཙ རཱཛཱ ནིཔཏིཏྭཱ ཏཱཝདེ [ཏཱཝདེཝ (སྱཱ.), ཏདེཝ (ཀ.)], དཱནཾ སཧཏྠཱ ཨཏུལཾ དདིཏྭཱ [ཨཏུལཉྩ དཏྭཱ (སྱཱ. ཀ.)] སངྒྷེ;
ཨཱརོཙེསི པཀཏཾ [ཨཱརོཙཡཱི པཀཏིཾ (སཱི. སྱཱ.)] ཏཐཱགཏསྶ, ཏསྶ ཙ པེཏསྶ དཀྑིཎཾ ཨཱདིསིཏྠ.
སོ པཱུཛིཏོ ཨཏིཝིཡ སོབྷམཱནོ, པཱཏུརཧོསི པུརཏོ ཛནཱདྷིཔསྶ;
‘‘ཡཀྑོཧམསྨི པརམིདྡྷིཔཏྟོ, ན མཡ྄ཧམཏྠི སམཱ སདིསཱ [མཡ྄ཧམིདྡྷིསམསདིསཱ (སཱི. སྱཱ.)] མཱནུསཱ.
‘‘པསྶཱནུབྷཱཝཾ ཨཔརིམིཏཾ མམཡིདཾ, ཏཡཱནུདིཊྛཾ ¶ ཨཏུལཾ དཏྭཱ སངྒྷེ;
སནྟཔྤིཏོ སཏཏཾ སདཱ བཧཱུཧི, ཡཱམི ཨཧཾ སུཁིཏོ མནུསྶདེཝཱ’’ཏི.
ཙཱུལ༹སེཊྛིཔེཏཝཏྠུ ཨཊྛམཾ ནིཊྛིཏཾ.
བྷཱཎཝཱརཾ པཋམཾ ནིཊྛིཏཾ.
༩. ཨངྐུརཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཡསྶ ¶ ¶ ཨཏྠཱཡ གཙྪཱམ, ཀམྦོཛཾ དྷནཧཱརཀཱ;
ཨཡཾ ཀཱམདདོ ཡཀྑོ, ཨིམཾ ཡཀྑཾ ནཡཱམསེ.
‘‘ཨིམཾ ཡཀྑཾ གཧེཏྭཱན, སཱདྷུཀེན པསཡ྄ཧ ཝཱ;
ཡཱནཾ ཨཱརོཔཡིཏྭཱན, ཁིཔྤཾ གཙྪཱམ དྭཱརཀ’’ནྟི.
[ཛཱ. ༡.༡༠.༡༥༡; ༡.༡༤.༡༩༦; ༢.༡༨.༡༥༣; ༢.༢༢.༡༠] ‘‘ཡསྶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཱཡ, ནིསཱིདེཡྻ སཡེཡྻ ཝཱ;
ན ཏསྶ སཱཁཾ བྷཉྫེཡྻ, མིཏྟདུབྦྷོ ཧི པཱཔཀོ’’ཏི.
‘‘ཡསྶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཱཡ, ནིསཱིདེཡྻ སཡེཡྻ ཝཱ;
ཁནྡྷམྤི ཏསྶ ཚིནྡེཡྻ, ཨཏྠོ ཙེ ཏཱདིསོ སིཡཱ’’ཏི.
‘‘ཡསྶ ¶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཱཡ, ནིསཱིདེཡྻ སཡེཡྻ ཝཱ;
ན ཏསྶ པཏྟཾ བྷིནྡེཡྻ [ཧིཾསེཡྻ (ཀ.)], མིཏྟདུབྦྷོ ཧི པཱཔཀོ’’ཏི.
‘‘ཡསྶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཱཡ, ནིསཱིདེཡྻ སཡེཡྻ ཝཱ;
སམཱུལམྤི ཏཾ ཨབྦུཧེ [ཨུབྦཧེ (?)], ཨཏྠོ ཙེ ཏཱདིསོ སིཡཱ’’ཏི.
‘‘ཡསྶེཀརཏྟིམྤི གྷརེ ཝསེཡྻ, ཡཏྠནྣཔཱནཾ པུརིསོ ལབྷེཐ;
ན ཏསྶ པཱཔཾ མནསཱཔི ཙིནྟཡེ, ཀཏཉྙུཏཱ ¶ སཔྤུརིསེཧི ཝཎྞིཏཱ.
‘‘ཡསྶེཀརཏྟིམྤི གྷརེ ཝསེཡྻ, ཨནྣེན པཱནེན ཨུཔཊྛིཏོ སིཡཱ;
ན ཏསྶ པཱཔཾ མནསཱཔི ཙིནྟཡེ, ཨདུབྦྷཔཱཎཱི དཧཏེ མིཏྟདུབྦྷིཾ.
‘‘ཡོ པུབྦེ ཀཏཀལྱཱཎོ, པཙྪཱ པཱཔེན ཧིཾསཏི;
ཨལླཔཱཎིཧཏོ [ཨདུབྦྷིཔཱཎཱིཧཏོ (ཀ)] པོསོ, ན སོ བྷདྲཱནི པསྶཏཱི’’ཏི.
‘‘ནཱཧཾ དེཝེན ཝཱ མནུསྶེན ཝཱ, ཨིསྶརིཡེན ཝཱཧཾ སུཔྤསཡ྄ཧོ;
ཡཀྑོཧམསྨི པརམིདྡྷིཔཏྟོ, དཱུརངྒམོ ཝཎྞབལཱུཔཔནྣོ’’ཏི.
‘‘པཱཎི ཏེ སབྦསོ ཝཎྞོ, པཉྩདྷཱརོ མདྷུསྶཝོ;
ནཱནཱརསཱ པགྒྷརནྟི, མཉྙེཧཾ ཏཾ པུརིནྡད’’ནྟི.
‘‘ནཱམྷི དེཝོ ན གནྡྷབྦོ, ནཱཔི སཀྐོ པུརིནྡདོ;
པེཏཾ མཾ ཨངྐུར ཛཱནཱཧི, རོརུཝམྷཱ [ཧེརུཝམྷཱ (སཱི.)] ཨིདྷཱགཏ’’ནྟི.
‘‘ཀིཾསཱིལོ ¶ ¶ ཀིཾསམཱཙཱརོ, རོརུཝསྨིཾ པུརེ ཏུཝཾ;
ཀེན ཏེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.
‘‘ཏུནྣཝཱཡོ པུརེ ཨཱསིཾ, རོརུཝསྨིཾ ཏདཱ ཨཧཾ;
སུཀིཙྪཝུཏྟི ཀཔཎོ, ན མེ ཝིཛྫཏི དཱཏཝེ.
‘‘ནིཝེསནཉྩ ¶ ¶ [ཨཱཝེསནཉྩ (སཱི.)] མེ ཨཱསི, ཨསཡ྄ཧསྶ ཨུཔནྟིཀེ;
སདྡྷསྶ དཱནཔཏིནོ, ཀཏཔུཉྙསྶ ལཛྫིནོ.
‘‘ཏཏྠ ཡཱཙནཀཱ ཡནྟི, ནཱནཱགོཏྟཱ ཝནིབྦཀཱ;
ཏེ ཙ མཾ ཏཏྠ པུཙྪནྟི, ཨསཡ྄ཧསྶ ནིཝེསནཾ.
‘‘ཀཏྠ གཙྪཱམ བྷདྡཾ ཝོ, ཀཏྠ དཱནཾ པདཱིཡཏི;
ཏེསཱཧཾ པུཊྛོ ཨཀྑཱམི, ཨསཡ྄ཧསྶ ནིཝེསནཾ.
‘‘པགྒཡ྄ཧ དཀྑིཎཾ བཱཧུཾ, ཨེཏྠ གཙྪཐ བྷདྡཾ ཝོ;
ཨེཏྠ དཱནཾ པདཱིཡཏི, ཨསཡ྄ཧསྶ ནིཝེསནེ.
‘‘ཏེན པཱཎི ཀཱམདདོ, ཏེན པཱཎི མདྷུསྶཝོ;
ཏེན མེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.
‘‘ན ཀིར ཏྭཾ ཨདཱ དཱནཾ, སཀཔཱཎཱིཧི ཀསྶཙི;
པརསྶ དཱནཾ ཨནུམོདམཱནོ, པཱཎིཾ པགྒཡ྄ཧ པཱཝདི.
‘‘ཏེན པཱཎི ཀཱམདདོ, ཏེན པཱཎི མདྷུསྶཝོ;
ཏེན ཏེ བྲཧྨཙརིཡེན, པུཉྙཾ པཱཎིམྷི ཨིཛ྄ཛྷཏི.
‘‘ཡོ ¶ སོ དཱནམདཱ བྷནྟེ, པསནྣོ སཀཔཱཎིབྷི;
སོ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཀིཾ ནུ སོ དིསཏཾ གཏོ’’ཏི.
‘‘ནཱཧཾ པཛཱནཱམི ཨསཡ྄ཧསཱཧིནོ, ཨངྒཱིརསསྶ གཏིཾ ཨཱགཏིཾ ཝཱ;
སུཏཉྩ མེ ཝེསྶཝཎསྶ སནྟིཀེ, སཀྐསྶ སཧབྱཏཾ གཏོ ཨསཡ྄ཧོ’’ཏི.
‘‘ཨལམེཝ ཀཱཏུཾ ཀལྱཱཎཾ, དཱནཾ དཱཏུཾ ཡཐཱརཧཾ;
པཱཎིཾ ཀཱམདདཾ དིསྭཱ, ཀོ པུཉྙཾ ན ཀརིསྶཏི.
‘‘སོ ཧི ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཨནུཔྤཏྭཱན དྭཱརཀཾ;
དཱནཾ པཊྛཔཡིསྶཱམི, ཡཾ མམསྶ སུཁཱཝཧཾ.
‘‘དསྶཱམནྣཉྩ པཱནཉྩ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ;
པཔཉྩ ཨུདཔཱནཉྩ, དུགྒེ སངྐམནཱནི ཙཱ’’ཏི.
‘‘ཀེན ¶ ཏེ ཨངྒུལཱི ཀུཎཱ [ཀུཎྛཱ (སཱི. སྱཱ.)], མུཁཉྩ ཀུཎལཱིཀཏཾ [ཀུཎྜལཱིཀཏཾ (སཱི. སྱཱ. ཀ.)];
ཨཀྑཱིནི ཙ པགྒྷརནྟི, ཀིཾ པཱཔཾ པཀཏཾ ཏཡཱ’’ཏི.
‘‘ཨངྒཱིརསསྶ ¶ གཧཔཏིནོ, སདྡྷསྶ གྷརམེསིནོ;
ཏསྶཱཧཾ དཱནཝིསྶགྒེ, དཱནེ ཨདྷིཀཏོ ཨཧུཾ.
‘‘ཏཏྠ ཡཱཙནཀེ དིསྭཱ, ཨཱགཏེ བྷོཛནཏྠིཀེ;
ཨེཀམནྟཾ ཨཔཀྐམྨ, ཨཀཱསིཾ ཀུཎལིཾ མུཁཾ.
‘‘ཏེན ¶ མེ ཨངྒུལཱི ཀུཎཱ, མུཁཉྩ ཀུཎལཱིཀཏཾ;
ཨཀྑཱིནི མེ པགྒྷརནྟི, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ’’ཏི.
‘‘དྷམྨེན ¶ ཏེ ཀཱཔུརིས, མུཁཉྩ ཀུཎལཱིཀཏཾ;
ཨཀྑཱིནི ཙ པགྒྷརནྟི, ཡཾ ཏཾ པརསྶ དཱནསྶ;
ཨཀཱསི ཀུཎལིཾ མུཁཾ.
‘‘ཀཐཾ ཧི དཱནཾ དདམཱནོ, ཀརེཡྻ པརཔཏྟིཡཾ;
ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ.
‘‘སོ ཧི ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཨནུཔྤཏྭཱན དྭཱརཀཾ;
དཱནཾ པཊྛཔཡིསྶཱམི, ཡཾ མམསྶ སུཁཱཝཧཾ.
‘‘དསྶཱམནྣཉྩ པཱནཉྩ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ;
པཔཉྩ ཨུདཔཱནཉྩ, དུགྒེ སངྐམནཱནི ཙཱ’’ཏི.
ཏཏོ ཧི སོ ནིཝཏྟིཏྭཱ, ཨནུཔྤཏྭཱན དྭཱརཀཾ;
དཱནཾ པཊྛཔཡི ཨངྐུརོ, ཡཾཏུམསྶ [ཡཾ ཏཾ ཨསྶ (སྱཱ.), ཡནྟམསྶ (ཀ.)] སུཁཱཝཧཾ.
ཨདཱ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ;
པཔཉྩ ཨུདཔཱནཉྩ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.
‘‘ཀོ ཚཱཏོ ཀོ ཙ ཏསིཏོ, ཀོ ཝཏྠཾ པརིདཧིསྶཏི;
ཀསྶ སནྟཱནི ཡོགྒཱནི, ཨིཏོ ཡོཛེནྟུ ཝཱཧནཾ.
‘‘ཀོ ཚཏྟིཙྪཏི གནྡྷཉྩ, ཀོ མཱལཾ ཀོ ཨུཔཱཧནཾ;
ཨིཏིསྶུ ཏཏྠ གྷོསེནྟི, ཀཔྤཀཱ སཱུདམཱགདྷཱ [པཱཊཝཱ (ཀ.)];
སདཱ སཱཡཉྩ པཱཏོ ཙ, ཨངྐུརསྶ ནིཝེསནེ.
‘‘‘སུཁཾ ¶ སུཔཏི ཨངྐུརོ’, ཨིཏི ཛཱནཱཏི མཾ ཛནོ;
དུཀྑཾ ¶ སུཔཱམི སིནྡྷཀ [སནྡུཀ, སིནྡྷུཀ (ཀ.)], ཡཾ ན པསྶཱམི ཡཱཙཀེ.
‘‘‘སུཁཾ སུཔཏི ཨངྐུརོ’, ཨིཏི ཛཱནཱཏི མཾ ཛནོ;
དུཀྑཾ སིནྡྷཀ སུཔཱམི, ཨཔྤཀེ སུ ཝནིབྦཀེ’’ཏི.
‘‘སཀྐོ ཙེ ཏེ ཝརཾ དཛྫཱ, ཏཱཝཏིཾསཱནམིསྶརོ;
ཀིསྶ སབྦསྶ ལོཀསྶ, ཝརམཱནོ ཝརཾ ཝརེ’’ཏི.
‘‘སཀྐོ ཙེ མེ ཝརཾ དཛྫཱ, ཏཱཝཏིཾསཱནམིསྶརོ;
ཀཱལུཊྛིཏསྶ མེ སཏོ, སུརིཡུགྒམནཾ པཏི;
དིབྦཱ བྷཀྑཱ པཱཏུབྷཝེཡྻུཾ, སཱིལཝནྟོ ཙ ཡཱཙཀཱ.
‘‘དདཏོ ¶ ¶ མེ ན ཁཱིཡེཐ, དཏྭཱ ནཱནུཏཔེཡྻཧཾ;
དདཾ ཙིཏྟཾ པསཱདེཡྻཾ, ཨེཏཾ སཀྐཾ ཝརཾ ཝརེ’’ཏི.
‘‘ན སབྦཝིཏྟཱནི པརེ པཝེཙྪེ, དདེཡྻ དཱནཉྩ དྷནཉྩ རཀྑེ;
ཏསྨཱ ཧི དཱནཱ དྷནམེཝ སེཡྻོ, ཨཏིཔྤདཱནེན ཀུལཱ ན ཧོནྟི.
‘‘ཨདཱནམཏིདཱནཉྩ, ནཔྤསཾསནྟི པཎྜིཏཱ;
ཏསྨཱ ཧི དཱནཱ དྷནམེཝ སེཡྻོ, སམེན ཝཏྟེཡྻ ས དྷཱིརདྷམྨོ’’ཏི.
‘‘ཨཧོ ཝཏ རེ ཨཧམེཝ དཛྫཾ, སནྟོ ཙ མཾ སཔྤུརིསཱ བྷཛེཡྻུཾ;
མེགྷོཝ ¶ ནིནྣཱནི པརིཔཱུརཡནྟོ [བྷིཔཱུརཡནྟོ (སཱི.), ཧི པཱུརཡནྟོ (སྱཱ.)], སནྟཔྤཡེ སབྦཝནིབྦཀཱནཾ.
‘‘ཡསྶ ཡཱཙནཀེ དིསྭཱ, མུཁཝཎྞོ པསཱིདཏི;
དཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི, ཏཾ གྷརཾ ཝསཏོ སུཁཾ.
‘‘ཡསྶ ཡཱཙནཀེ དིསྭཱ, མུཁཝཎྞོ པསཱིདཏི;
དཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི, ཨེསཱ ཡཉྙསྶ [པུཉྙསྶ (སཱི.)] སམྤདཱ.
[ཨ. ནི. ༦.༣༧] ‘‘པུབྦེཝ ¶ དཱནཱ སུམནོ, དདཾ ཙིཏྟཾ པསཱདཡེ;
དཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི, ཨེསཱ ཡཉྙསྶ [པུཉྙསྶ (སཱི.)] སམྤདཱ’’ཏི.
སཊྛི ཝཱཧསཧསྶཱནི, ཨངྐུརསྶ ནིཝེསནེ;
བྷོཛནཾ དཱིཡཏེ ནིཙྩཾ, པུཉྙཔེཀྑསྶ ཛནྟུནོ.
ཏིསཧསྶཱནི སཱུདཱནི ཧི [སཱུདཱནི (སྱཱ. ཀ.)], ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱ;
ཨངྐུརཾ ཨུཔཛཱིཝནྟི, དཱནེ ཡཉྙསྶ ཝཱཝཊཱ [བྱཱཝཊཱ (སཱི.), པཱཝཊཱ (སྱཱ.)].
སཊྛི པུརིསསཧསྶཱནི, ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱ;
ཨངྐུརསྶ མཧཱདཱནེ, ཀཊྛཾ ཕཱལེནྟི མཱཎཝཱ.
སོལ༹སིཏྠིསཧསྶཱནི, སབྦཱལངྐཱརབྷཱུསིཏཱ;
ཨངྐུརསྶ མཧཱདཱནེ, ཝིདྷཱ པིཎྜེནྟི ནཱརིཡོ.
སོལ༹སིཏྠིསཧསྶཱནི, སབྦཱལངྐཱརབྷཱུསིཏཱ;
ཨངྐུརསྶ མཧཱདཱནེ, དབྦིགཱཧཱ ཨུཔཊྛིཏཱ.
བཧུཾ ¶ བཧཱུནཾ པཱདཱསི, ཙིརཾ པཱདཱསི ཁཏྟིཡོ;
སཀྐཙྩཉྩ སཧཏྠཱ ཙ, ཙིཏྟཱིཀཏྭཱ པུནཔྤུནཾ.
བཧཱུ མཱསེ ཙ པཀྑེ ཙ, ཨུཏུསཾཝཙྪརཱནི ཙ;
མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི, ཨངྐུརོ དཱིགྷམནྟརཾ.
ཨེཝཾ ¶ ¶ དཏྭཱ ཡཛིཏྭཱ ཙ, ཨངྐུརོ དཱིགྷམནྟརཾ;
སོ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགོ ཨཧུ.
ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ དཏྭཱན, ཨནུརུདྡྷསྶ ཨིནྡཀོ;
སོ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགོ ཨཧུ.
དསཧི ཋཱནེཧི ཨངྐུརཾ, ཨིནྡཀོ ཨཏིརོཙཏི;
རཱུཔེ སདྡེ རསེ གནྡྷེ, ཕོཊྛབྦེ ཙ མནོརམེ.
ཨཱཡུནཱ ཡསསཱ ཙེཝ, ཝཎྞེན ཙ སུཁེན ཙ;
ཨཱདྷིཔཙྩེན ཨངྐུརཾ, ཨིནྡཀོ ཨཏིརོཙཏི.
ཏཱཝཏིཾསེ ཡདཱ བུདྡྷོ, སིལཱཡཾ པཎྜུཀམྦལེ;
པཱརིཙྪཏྟཀམཱུལམྷི, ཝིཧཱསི པུརིསུཏྟམོ.
དསསུ ¶ ལོཀདྷཱཏཱུསུ, སནྣིཔཏིཏྭཱན དེཝཏཱ;
པཡིརུཔཱསནྟི སམྦུདྡྷཾ, ཝསནྟཾ ནགམུདྡྷནི.
ན ཀོཙི དེཝོ ཝཎྞེན, སམྦུདྡྷཾ ཨཏིརོཙཏི;
སབྦེ དེཝེ ཨཏིཀྐམྨ [ཨདྷིགཡ྄ཧ (སཱི.), ཨཏིགྒཡ྄ཧ (ཀ)], སམྦུདྡྷོཝ ཝིརོཙཏི.
ཡོཛནཱནི ¶ དས དྭེ ཙ, ཨངྐུརོཡཾ ཏདཱ ཨཧུ;
ཨཝིདཱུརེཝ བུདྡྷསྶ [ཨཝིདཱུརེ སམྦུདྡྷསྶ (ཀ.)], ཨིནྡཀོ ཨཏིརོཙཏི.
ཨོལོཀེཏྭཱན སམྦུདྡྷོ, ཨངྐུརཉྩཱཔི ཨིནྡཀཾ;
དཀྑིཎེཡྻཾ སམྦྷཱཝེནྟོ [པབྷཱཝེནྟོ (སཱི.)], ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.
‘‘མཧཱདཱནཾ ཏཡཱ དིནྣཾ, ཨངྐུར དཱིགྷམནྟརཾ;
ཨཏིདཱུརེ [སུཝིདཱུརེ (ཀ.)] ནིསིནྣོསི, ཨཱགཙྪ མམ སནྟིཀེ’’ཏི.
ཙོདིཏོ བྷཱཝིཏཏྟེན, ཨངྐུརོ ཨིདམབྲཝི;
‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཏེན དཱནེན, དཀྑིཎེཡྻེན སུཉྙཏཾ.
‘‘ཨཡཾ སོ ཨིནྡཀོ ཡཀྑོ, དཛྫཱ དཱནཾ པརིཏྟཀཾ;
ཨཏིརོཙཏི ཨམྷེཧི, ཙནྡོ ཏཱརགཎེ ཡཐཱ’’ཏི.
‘‘ཨུཛྫངྒལེ ཡཐཱ ཁེཏྟེ, བཱིཛཾ བཧུམྤི རོཔིཏཾ;
ན ཝིཔུལཕལཾ ཧོཏི, ནཔི ཏོསེཏི ཀསྶཀཾ.
‘‘ཏཐེཝ དཱནཾ བཧུཀཾ, དུསྶཱིལེསུ པཏིཊྛིཏཾ;
ན ཝིཔུལཕལཾ ཧོཏི, ནཔི ཏོསེཏི དཱཡཀཾ.
‘‘ཡཐཱཔི ¶ བྷདྡཀེ ཁེཏྟེ, བཱིཛཾ ཨཔྤམྤི རོཔིཏཾ;
སམྨཱ དྷཱརཾ པཝེཙྪནྟེ, ཕལཾ ཏོསེཏི ཀསྶཀཾ.
‘‘ཏཐེཝ སཱིལཝནྟེསུ, གུཎཝནྟེསུ ཏཱདིསུ;
ཨཔྤཀམྤི ཀཏཾ ཀཱརཾ, པུཉྙཾ ཧོཏི མཧཔྥལ’’ནྟི.
ཝིཙེཡྻ ¶ ¶ དཱནཾ དཱཏབྦཾ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ;
ཝིཙེཡྻ དཱནཾ དཏྭཱན, སགྒཾ གཙྪནྟི དཱཡཀཱ.
ཝིཙེཡྻ ¶ དཱནཾ སུགཏཔྤསཏྠཾ, ཡེ དཀྑིཎེཡྻཱ ཨིདྷ ཛཱིཝལོཀེ;
ཨེཏེསུ དིནྣཱནི མཧཔྥལཱནི, བཱིཛཱནི ཝུཏྟཱནི ཡཐཱ སུཁེཏྟེཏི.
ཨངྐུརཔེཏཝཏྠུ ནཝམཾ.
༡༠. ཨུཏྟརམཱཏུཔེཏིཝཏྠུ
དིཝཱཝིཧཱརགཏཾ ¶ བྷིཀྑུཾ, གངྒཱཏཱིརེ ནིསིནྣཀཾ;
ཏཾ པེཏཱི ཨུཔསངྐམྨ, དུབྦཎྞཱ བྷཱིརུདསྶནཱ.
ཀེསཱ ཙསྶཱ ཨཏིདཱིགྷཱ [ཨཧཱུ དཱིགྷཱ (ཀ.)], ཡཱཝབྷཱུམཱཝལམྦརེ [ཡཱཝ བྷཱུམྱཱ’ཝལམྦརེ (?)];
ཀེསེཧི སཱ པཊིཙྪནྣཱ, སམཎཾ ཨེཏདབྲཝི.
‘‘པཉྩཔཎྞཱསཝསྶཱནི, ཡཏོ ཀཱལངྐཏཱ ཨཧཾ;
ནཱབྷིཛཱནཱམི བྷུཏྟཾ ཝཱ, པཱིཏཾ ཝཱ པན པཱནིཡཾ;
དེཧི ཏྭཾ པཱནིཡཾ བྷནྟེ, ཏསིཏཱ པཱནིཡཱཡ མེ’’ཏི.
‘‘ཨཡཾ སཱིཏོདིཀཱ གངྒཱ, ཧིམཝནྟཏོ [ཧིམཝནྟཱཝ (ཀ.)] སནྡཏི;
པིཝ ཨེཏྟོ གཧེཏྭཱན, ཀིཾ མཾ ཡཱཙསི པཱནིཡ’’ནྟི.
‘‘སཙཱཧཾ བྷནྟེ གངྒཱཡ, སཡཾ གཎྷཱམི པཱནིཡཾ;
ལོཧིཏཾ མེ པརིཝཏྟཏི, ཏསྨཱ ཡཱཙཱམི པཱནིཡ’’ནྟི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, གངྒཱ ཏེ ཧོཏི ལོཧིཏ’’ནྟི.
‘‘པུཏྟོ མེ ཨུཏྟརོ ནཱམ [པུཏྟོ མེ བྷནྟེ ཨུཏྟརོ (ཀ.)], སདྡྷོ ཨཱསི ཨུཔཱསཀོ;
སོ ¶ ཙ མཡ྄ཧཾ ཨཀཱམཱཡ, སམཎཱནཾ པཝེཙྪཏི.
‘‘ཙཱིཝརཾ ¶ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ;
ཏམཧཾ པརིབྷཱསཱམི, མཙྪེརེན ཨུཔདྡུཏཱ.
‘‘ཡཾ ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ཨཀཱམཱཡ, སམཎཱནཾ པཝེཙྪསི;
ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ.
‘‘ཨེཏཾ ¶ ཏེ པརལོཀསྨིཾ, ལོཧིཏཾ ཧོཏུ ཨུཏྟར;
ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀེན, གངྒཱ མེ ཧོཏི ལོཧིཏ’’ནྟི.
ཨུཏྟརམཱཏུཔེཏིཝཏྠུ དསམཾ.
༡༡. སུཏྟཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཨཧཾ ¶ པུརེ པབྦཛིཏསྶ བྷིཀྑུནོ, སུཏྟཾ ཨདཱསིཾ ཨུཔསངྐམྨ ཡཱཙིཏཱ;
ཏསྶ ཝིཔཱཀོ ཝིཔུལཕལཱུཔལབྦྷཏི, བཧུཀཱ ཙ མེ ཨུཔྤཛྫརེ [བཧཱུ ཙ མེ ཨུཔཔཛྫརེ (སཱི.)] ཝཏྠཀོཊིཡོ.
‘‘པུཔྥཱབྷིཀིཎྞཾ རམིཏཾ [རམྨམིདཾ (ཀ.)] ཝིམཱནཾ, ཨནེཀཙིཏྟཾ ནརནཱརིསེཝིཏཾ;
སཱཧཾ བྷུཉྫཱམི ཙ པཱརུཔཱམི ཙ, པཧཱུཏཝིཏྟཱ ན ཙ ཏཱཝ ཁཱིཡཏི.
‘‘ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀམནྭཡཱ, སུཁཉྩ སཱཏཉྩ ཨིདྷཱུཔལབྦྷཏི;
སཱཧཾ གནྟྭཱ པུནདེཝ མཱནུསཾ, ཀཱཧཱམི ¶ པུཉྙཱནི ནཡཡྻཔུཏྟ མ’’ནྟི.
‘‘སཏྟ ཏུཝཾ ཝསྶསཏཱ ཨིདྷཱགཏཱ,
ཛིཎྞཱ ཙ ཝུཌྜྷཱ ཙ ཏཧིཾ བྷཝིསྶསི;
སབྦེཝ ཏེ ཀཱལཀཏཱ ཙ ཉཱཏཀཱ,
ཀིཾ ཏཏྠ གནྟྭཱན ཨིཏོ ཀརིསྶསཱི’’ཏི.
‘‘སཏྟེཝ ཝསྶཱནི ཨིདྷཱགཏཱཡ མེ, དིབྦཉྩ སུཁཉྩ སམཔྤིཏཱཡ;
སཱཧཾ གནྟྭཱན པུནདེཝ མཱནུསཾ, ཀཱཧཱམི པུཉྙཱནི ནཡཡྻཔུཏྟ མ’’ནྟི.
སོ ¶ ཏཾ གཧེཏྭཱན པསཡ྄ཧ བཱཧཱཡཾ, པཙྩཱནཡིཏྭཱན ཐེརིཾ སུདུབྦལཾ;
‘‘ཝཛྫེསི ཨཉྙམྤི ཛནཾ ཨིདྷཱགཏཾ, ‘ཀརོཐ པུཉྙཱནི སུཁཱུཔལབྦྷཏི’’.
‘‘དིཊྛཱ ¶ མཡཱ ཨཀཏེན སཱདྷུནཱ, པེཏཱ ཝིཧཉྙནྟི ཏཐེཝ མནུསྶཱ;
ཀམྨཉྩ ཀཏྭཱ སུཁཝེདནཱིཡཾ, དེཝཱ མནུསྶཱ ཙ སུཁེ ཋིཏཱ པཛཱ’’ཏི.
སུཏྟཔེཏཝཏྠུ ཨེཀཱདསམཾ.
༡༢. ཀཎྞམུཎྜཔེཏིཝཏྠུ
‘‘སོཎྞསོཔཱནཕལཀཱ ¶ ¶ , སོཎྞཝཱལུཀསནྠཏཱ;
ཏཏྠ སོགནྡྷིཡཱ ཝགྒཱུ, སུཙིགནྡྷཱ མནོརམཱ.
‘‘ནཱནཱརུཀྑེཧི སཉྪནྣཱ, ནཱནཱགནྡྷསམེརིཏཱ;
ནཱནཱཔདུམསཉྪནྣཱ, པུཎྜརཱིཀསམོཏཏཱ [སམོཧཏཱ (ཀ.)].
‘‘སུརབྷིཾ སམྤཝཱཡནྟི, མནུཉྙཱ མཱལུཏེརིཏཱ;
ཧཾསཀོཉྩཱབྷིརུདཱ ཙ, ཙཀྐཝཀྐཱབྷིཀཱུཛིཏཱ.
‘‘ནཱནཱདིཛགཎཱཀིཎྞཱ ¶ , ནཱནཱསརགཎཱཡུཏཱ;
ནཱནཱཕལདྷརཱ རུཀྑཱ, ནཱནཱཔུཔྥདྷརཱ ཝནཱ.
‘‘ན མནུསྶེསུ ཨཱིདིསཾ, ནགརཾ ཡཱདིསཾ ཨིདཾ;
པཱསཱདཱ བཧུཀཱ ཏུཡ྄ཧཾ, སོཝཎྞརཱུཔིཡཱམཡཱ;
དདྡལླམཱནཱ ཨཱབྷེནྟི [ཨཱབྷནྟི (ཀ.)], སམནྟཱ ཙཏུརོ དིསཱ.
‘‘པཉྩ དཱསིསཏཱ ཏུཡ྄ཧཾ, ཡཱ ཏེམཱ པརིཙཱརིཀཱ;
ཏཱ [ཀཱ (ཀ.)] ཀམྦུཀཱཡཱུརདྷརཱ [ཀམྦུཀེཡཱུརདྷརཱ (སཱི.)], ཀཉྩནཱཝེལ༹བྷཱུསིཏཱ.
‘‘པལླངྐཱ བཧུཀཱ ཏུཡ྄ཧཾ, སོཝཎྞརཱུཔིཡཱམཡཱ;
ཀདལིམིགསཉྪནྣཱ [ཀཱདལིམིགསཉྪནྣཱ (སཱི.)], སཛྫཱ གོནཀསནྠཏཱ.
‘‘ཡཏྠ ཏྭཾ ཝཱསཱུཔགཏཱ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི;
སམྤཏྟཱཡཌྜྷརཏྟཱཡ [… རཏྟིཡཱ (ཀ.)], ཏཏོ ཨུཊྛཱཡ གཙྪསི.
‘‘ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཾ ¶ གནྟྭཱན, པོཀྑརཉྙཱ སམནྟཏོ;
ཏསྶཱ ¶ ཏཱིརེ ཏུཝཾ ཋཱསི, ཧརིཏེ སདྡལེ སུབྷེ.
‘‘ཏཏོ ཏེ ཀཎྞམུཎྜོ སུནཁོ, ཨངྒམངྒཱནི ཁཱདཏི;
ཡདཱ ཙ ཁཱཡིཏཱ ཨཱསི, ཨཊྛིསངྑལིཀཱ ཀཏཱ;
ཨོགཱཧསི པོཀྑརཎིཾ, ཧོཏི ཀཱཡོ ཡཐཱ པུརེ.
‘‘ཏཏོ ཏྭཾ ཨངྒཔཙྩངྒཱི [ཨངྒཔཙྩངྒཱ (ཀ.)], སུཙཱརུ པིཡདསྶནཱ;
ཝཏྠེན པཱརུཔིཏྭཱན, ཨཱཡཱསི མམ སནྟིཀཾ.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཀཎྞམུཎྜོ སུནཁོ ཏཝཨངྒམངྒཱནི ཁཱདཏཱི’’ཏི.
‘‘ཀིམིལཱཡཾ [ཀིམྦིལཱཡཾ (སཱི. སྱཱ.)] གཧཔཏི, སདྡྷོ ཨཱསི ཨུཔཱསཀོ;
ཏསྶཱཧཾ བྷརིཡཱ ཨཱསིཾ, དུསྶཱིལཱ ཨཏིཙཱརིནཱི.
‘‘སོ ¶ མཾ ཨཏིཙརམཱནཱཡ [ཨེཝམཱཏིཙརམཱནཱཡ (སྱཱ. པཱི.)], སཱམིཀོ ཨེཏདབྲཝི;
‘ནེཏཾ ཚནྣཾ [ནེཏཾ ཚནྣཾ ན (སཱི.), ནེཏཾ ཚནྣཾ ནེཏཾ (ཀ.)] པཏིརཱུཔཾ, ཡཾ ཏྭཾ ཨཏིཙརཱསི མཾ’.
‘‘སཱཧཾ གྷོརཉྩ སཔཐཾ, མུསཱཝཱདཉྩ བྷཱསིསཾ;
‘ནཱཧཾ ཏཾ ཨཏིཙརཱམི, ཀཱཡེན ཨུད ཙེཏསཱ.
‘‘‘སཙཱཧཾ ཏཾ ཨཏིཙརཱམི, ཀཱཡེན ཨུད ཙེཏསཱ;
ཀཎྞམུཎྜོ ཡཾ སུནཁོ, ཨངྒམངྒཱནི ཁཱདཏུ’.
‘‘ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཾ, མུསཱཝཱདསྶ ཙཱུབྷཡཾ;
སཏྟེཝ ཝསྶསཏཱནི, ཨནུབྷཱུཏཾ ཡཏོ ཧི མེ;
ཀཎྞམུཎྜོ ¶ ཙ སུནཁོ, ཨངྒམངྒཱནི ཁཱདཏི.
‘‘ཏྭཉྩ དེཝ བཧུཀཱརོ, ཨཏྠཱཡ མེ ཨིདྷཱགཏོ;
སུམུཏྟཱཧཾ ཀཎྞམུཎྜསྶ, ཨསོཀཱ ཨཀུཏོབྷཡཱ.
‘‘ཏཱཧཾ ¶ དེཝ ནམསྶཱམི, ཡཱཙཱམི པཉྫལཱིཀཏཱ;
བྷུཉྫ ཨམཱནུསེ ཀཱམེ, རམ དེཝ མཡཱ སཧཱ’’ཏི.
‘‘བྷུཏྟཱ ¶ ཨམཱནུསཱ ཀཱམཱ, རམིཏོམྷི ཏཡཱ སཧ;
ཏཱཧཾ སུབྷགེ ཡཱཙཱམི, ཁིཔྤཾ པཊིནཡཱཧི མ’’ནྟི.
ཀཎྞམུཎྜཔེཏིཝཏྠུ དྭཱདསམཾ.
༡༣. ཨུབྦརིཔེཏཝཏྠུ
ཨཧུ ¶ རཱཛཱ བྲཧྨདཏྟོ, པཉྩཱལཱནཾ རཐེསབྷོ;
ཨཧོརཏྟཱནམཙྩཡཱ, རཱཛཱ ཀཱལམཀྲུབྦཐ [རཱཛཱ ཀཱལངྐརཱི ཏདཱ (སཱི.)].
ཏསྶ ཨཱལཱ༹ཧནཾ གནྟྭཱ, བྷརིཡཱ ཀནྡཏི ཨུབྦརཱི [ཨུཔྤརི (ཀ.)];
བྲཧྨདཏྟཾ ཨཔསྶནྟཱི, བྲཧྨདཏྟཱཏི ཀནྡཏི.
ཨིསི ཙ ཏཏྠ ཨཱགཙྪི, སམྤནྣཙརཎོ མུནི;
སོ ཙ ཏཏྠ ཨཔུཙྪིཏྠ, ཡེ ཏཏྠ སུསམཱགཏཱ.
‘‘ཀསྶ ཨིདཾ ཨཱལཱ༹ཧནཾ, ནཱནཱགནྡྷསམེརིཏཾ;
ཀསྶཱཡཾ ཀནྡཏི བྷརིཡཱ, ཨིཏོ དཱུརགཏཾ པཏིཾ;
བྲཧྨདཏྟཾ ཨཔསྶནྟཱི, ‘བྲཧྨདཏྟཱ’ཏི ཀནྡཏི’’.
ཏེ ¶ ཙ ཏཏྠ ཝིཡཱཀཾསུ, ཡེ ཏཏྠ སུསམཱགཏཱ;
‘‘བྲཧྨདཏྟསྶ བྷདནྟེ [བྷདྡནྟེ (ཀ.)], བྲཧྨདཏྟསྶ མཱརིས.
‘‘ཏསྶ ¶ ཨིདཾ ཨཱལཱ༹ཧནཾ, ནཱནཱགནྡྷསམེརིཏཾ;
ཏསྶཱཡཾ ཀནྡཏི བྷརིཡཱ, ཨིཏོ དཱུརགཏཾ པཏིཾ;
བྲཧྨདཏྟཾ ཨཔསྶནྟཱི, ‘བྲཧྨདཏྟཱ’ཏི ཀནྡཏི’’.
‘‘ཚལཱ༹སཱིཏིསཧསྶཱནི, བྲཧྨདཏྟསྶནཱམཀཱ;
ཨིམསྨིཾ ཨཱལཱ༹ཧནེ དཌྜྷཱ, ཏེསཾ ཀམནུསོཙསཱི’’ཏི.
‘‘ཡོ རཱཛཱ ཙཱུལ༹ནཱིཔུཏྟོ, པཉྩཱལཱནཾ རཐེསབྷོ;
ཏཾ བྷནྟེ ཨནུསོཙཱམི, བྷཏྟཱརཾ སབྦཀཱམད’’ནྟི.
‘‘སབྦེ ཝཱཧེསུཾ རཱཛཱནོ, བྲཧྨདཏྟསྶནཱམཀཱ;
སབྦེཝཙཱུལ༹ནཱིཔུཏྟཱ, པཉྩཱལཱནཾ རཐེསབྷཱ.
‘‘སབྦེསཾ ¶ ཨནུཔུབྦེན, མཧེསིཏྟམཀཱརཡི;
ཀསྨཱ པུརིམཀེ ཧིཏྭཱ, པཙྪིམཾ ཨནུསོཙསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཱཏུམེ ¶ ཨིཏྠིབྷཱུཏཱཡ, དཱིགྷརཏྟཱཡ མཱརིས;
ཡསྶཱ མེ ཨིཏྠིབྷཱུཏཱཡ, སཾསཱརེ བཧུབྷཱསསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧུ ཨིཏྠཱི ཨཧུ པུརིསོ, པསུཡོནིམྤི ཨཱགམཱ;
ཨེཝམེཏཾ ཨཏཱིཏཱནཾ, པརིཡནྟོ ན དིསྶཏཱི’’ཏི.
‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;
ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.
‘‘ཨབྦཧཱི ཝཏ མེ སལླཾ, སོཀཾ ཧདཡནིསྶིཏཾ;
ཡོ མེ སོཀཔརེཏཱཡ, པཏིསོཀཾ ཨཔཱནུདི.
‘‘སཱཧཾ ¶ ཨབྦཱུལ༹ྷསལླཱསྨི, སཱིཏིབྷཱུཏཱསྨི ནིབྦུཏཱ;
ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱ མཧཱམུནཱི’’ཏི.
ཏསྶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, སམཎསྶ སུབྷཱསིཏཾ;
པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ, པབྦཛི ཨནགཱརིཡཾ.
སཱ ཙ པབྦཛིཏཱ སནྟཱ, ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ;
མེཏྟཱཙིཏྟཾ ཨབྷཱཝེསི, བྲཧྨལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ.
གཱམཱ གཱམཾ ཝིཙརནྟཱི, ནིགམེ རཱཛདྷཱནིཡོ;
ཨུརུཝེལཱ ནཱམ སོ གཱམོ, ཡཏྠ ཀཱལམཀྲུབྦཐ.
མེཏྟཱཙིཏྟཾ ¶ ཨཱབྷཱཝེཏྭཱ, བྲཧྨལོཀཱུཔཔཏྟིཡཱ;
ཨིཏྠིཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ, བྲཧྨལོཀཱུཔགཱ ཨཧཱུཏི.
ཨུབྦརིཔེཏཝཏྠུ ཏེརསམཾ.
ཨུབྦརིཝགྒོ དུཏིཡོ ནིཊྛིཏོ.
ཏསྶུདྡཱནཾ –
མོཙཀཾ [པཎྜུ (སབྦཏྠ)] མཱཏཱ མཏྟཱ [པིཏཱ (སཱི. ཀ.), པཏིཡཱ (སྱཱ.)] ཙ, ནནྡཱ ཀུཎྜལཱིནཱ གྷཊོ;
དྭེ སེཊྛཱི ཏུནྣཝཱཡོ ཙ, ཨུཏྟར [ཝིཧཱར (སབྦཏྠ)] སུཏྟཀཎྞ [སོཔཱན (སབྦཏྠ)] ཨུབྦརཱིཏི.
༣. ཙཱུལ༹ཝགྒོ
༡. ཨབྷིཛྫམཱནཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཨབྷིཛྫམཱནེ ¶ ¶ ¶ ཝཱརིམྷི, གངྒཱཡ ཨིདྷ གཙྪསི;
ནགྒོ པུབྦདྡྷཔེཏོཝ མཱལདྷཱརཱི ཨལངྐཏོ;
ཀུཧིཾ གམིསྶསི པེཏ, ཀཏྠ ཝཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.
‘‘ཙུནྡཊྛིལཾ ¶ [ཙུནྡཊྛིཀཾ (སཱི.)] གམིསྶཱམི, པེཏོ སོ ཨིཏི བྷཱསཏི;
ཨནྟརེ ཝཱསབྷགཱམཾ, བཱརཱཎསིཾ ཙ [བཱརཱཎསིཡཱ ཙ (སཱི. སྱཱ.)] སནྟིཀེ’’.
ཏཉྩ དིསྭཱ མཧཱམཏྟོ, ཀོལིཡོ ཨིཏི ཝིསྶུཏོ;
སཏྟུཾ བྷཏྟཉྩ པེཏསྶ, པཱིཏཀཉྩ ཡུགཾ ཨདཱ.
ནཱཝཱཡ ཏིཊྛམཱནཱཡ, ཀཔྤཀསྶ ཨདཱཔཡི;
ཀཔྤཀསྶ པདིནྣམྷི, ཋཱནེ པེཏསྶ དིསྶཐ [པེཏསྶུ’དིསྶཐ (སཱི.), པེཏསྶུ’དིཙྪཐ (?)].
ཏཏོ སུཝཏྠཝསནོ, མཱལདྷཱརཱི ཨལངྐཏོ;
ཋཱནེ ཋིཏསྶ པེཏསྶ, དཀྑིཎཱ ཨུཔཀཔྤཐ;
ཏསྨཱ དཛྫེཐ པེཏཱནཾ, ཨནུཀམྤཱཡ པུནཔྤུནཾ.
སཱཏུནྣཝསནཱ [སཱཧུནྣཝཱསིནོ (སྱཱ. པཱི.), སཱཧུནྡཝཱསིནོ (ཀ.)] ཨེཀེ, ཨཉྙེ ཀེསནིཝཱསནཱ [ཀེསནིཝཱསིནོ (སྱཱ. ཀ.)];
པེཏཱ བྷཏྟཱཡ གཙྪནྟི, པཀྐམནྟི དིསོདིསཾ.
དཱུརེ ཨེཀེ [དཱུརེ པེཏཱ (ཀ.)] པདྷཱཝིཏྭཱ, ཨལདྡྷཱཝ ནིཝཏྟརེ;
ཚཱཏཱ པམུཙྪིཏཱ བྷནྟཱ, བྷཱུམིཡཾ པཊིསུམྦྷིཏཱ.
ཏེ ཙ [ཀེཙི (སཱི. སྱཱ.)] ཏཏྠ པཔཏིཏཱ [པཔཏིཏྭཱ (སཱི.), ཙ པཏིཏཱ (སྱཱ.)], བྷཱུམིཡཾ པཊིསུམྦྷིཏཱ;
པུབྦེ ཨཀཏཀལྱཱཎཱ, ཨགྒིདཌྜྷཱཝ ཨཱཏཔེ.
‘‘མཡཾ པུབྦེ པཱཔདྷམྨཱ, གྷརཎཱི ཀུལམཱཏརོ;
སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀམྷ ཨཏྟནོ.
‘‘པཧཱུཏཾ ¶ ¶ ཨནྣཔཱནམྤི, ཨཔིསྶུ ཨཝཀིརཱིཡཏི;
སམྨགྒཏེ པབྦཛིཏེ, ན ཙ ཀིཉྩི ཨདམྷསེ.
‘‘ཨཀམྨཀཱམཱ ¶ ཨལསཱ, སཱདུཀཱམཱ མཧགྒྷསཱ;
ཨཱལོཔཔིཎྜདཱཏཱརོ, པཊིགྒཧེ པརིབྷཱསིམྷསེ [པརིབྷཱསིཏཱ (སྱཱ. ཀ.)].
‘‘ཏེ ¶ གྷརཱ ཏཱ ཙ དཱསིཡོ, ཏཱནེཝཱབྷརཎཱནི ནོ;
ཏེ ཨཉྙེ པརིཙཱརེནྟི, མཡཾ དུཀྑསྶ བྷཱགིནོ.
‘‘ཝེཎཱི ཝཱ ཨཝཉྙཱ ཧོནྟི, རཐཀཱརཱི ཙ དུབྦྷིཀཱ;
ཙཎྜཱལཱི ཀཔཎཱ ཧོནྟི, ཀཔྤཀཱ [ནྷཱཔིཀཱ (སཱི.)] ཙ པུནཔྤུནཾ.
‘‘ཡཱནི ཡཱནི ནིཧཱིནཱནི, ཀུལཱནི ཀཔཎཱནི ཙ;
ཏེསུ ཏེསྭེཝ ཛཱཡནྟི, ཨེསཱ མཙྪརིནོ གཏི.
‘‘པུབྦེ ཙ ཀཏཀལྱཱཎཱ, དཱཡཀཱ ཝཱིཏམཙྪརཱ;
སགྒཾ ཏེ པརིཔཱུརེནྟི, ཨོབྷཱསེནྟི ཙ ནནྡནཾ.
‘‘ཝེཛཡནྟེ ཙ པཱསཱདེ, རམིཏྭཱ ཀཱམཀཱམིནོ;
ཨུཙྩཱཀུལེསུ ཛཱཡནྟི, སབྷོགེསུ ཏཏོ ཙུཏཱ.
‘‘ཀཱུཊཱགཱརེ ཙ པཱསཱདེ, པལླངྐེ གོནཀཏྠཏེ;
བཱིཛིཏངྒཱ [ཝཱིཛིཏངྒཱ (སཱི. སྱཱ.)] མོརཧཏྠེཧི, ཀུལེ ཛཱཏཱ ཡསསྶིནོ.
‘‘ཨངྐཏོ ཨངྐཾ གཙྪནྟི, མཱལདྷཱརཱི ཨལངྐཏཱ;
དྷཱཏིཡོ ཨུཔཏིཊྛནྟི, སཱཡཾ པཱཏཾ སུཁེསིནོ.
‘‘ནཡིདཾ ¶ ཨཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཀཏཔུཉྙཱནམེཝིདཾ;
ཨསོཀཾ ནནྡནཾ རམྨཾ, ཏིདསཱནཾ མཧཱཝནཾ.
‘‘སུཁཾ ཨཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཨིདྷ ནཏྠི པརཏྠ ཙ;
སུཁཉྩ ཀཏཔུཉྙཱནཾ, ཨིདྷ ཙེཝ པརཏྠ ཙ.
‘‘ཏེསཾ སཧབྱཀཱམཱནཾ, ཀཏྟབྦཾ ཀུསལཾ བཧུཾ;
ཀཏཔུཉྙཱ ཧི མོདནྟི, སགྒེ བྷོགསམངྒིནོ’’ཏི.
ཨབྷིཛྫམཱནཔེཏཝཏྠུ པཋམཾ.
༢. སཱཎཝཱསཱིཐེརཔེཏཝཏྠུ
ཀུཎྜིནཱགརིཡོ ¶ ཐེརོ, སཱཎཝཱསི [སཱནུཝཱསི (སཱི.), སཱནཝཱསི (སྱཱ.)] ནིཝཱསིཀོ;
པོཊྛཔཱདོཏི ནཱམེན, སམཎོ བྷཱཝིཏིནྡྲིཡོ.
ཏསྶ ¶ མཱཏཱ པིཏཱ བྷཱཏཱ, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ¶ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ.
ཏེ ¶ དུགྒཏཱ སཱུཙིཀཊྚཱ, ཀིལནྟཱ ནགྒིནོ ཀིསཱ;
ཨུཏྟསནྟཱ [ཨོཏྟཔྤནྟཱ (སྱཱ. ཀ.)] མཧཏྟཱསཱ [མཧཱཏཱསཱ (སཱི.)], ན དསྶེནྟི ཀུརཱུརིནོ [ཀུརུདྡིནོ (ཀ.)].
ཏསྶ བྷཱཏཱ ཝིཏརིཏྭཱ, ནགྒོ ཨེཀཔཐེཀཀོ;
ཙཏུཀུཎྜིཀོ བྷཝིཏྭཱན, ཐེརསྶ དསྶཡཱིཏུམཾ.
ཐེརོ ཙཱམནསིཀཏྭཱ, ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨཏིཀྐམི;
སོ ཙ ཝིཉྙཱཔཡཱི ཐེརཾ, ‘བྷཱཏཱ པེཏགཏོ ཨཧཾ’.
‘‘མཱཏཱ ¶ པིཏཱ ཙ ཏེ བྷནྟེ, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ.
‘‘ཏེ དུགྒཏཱ སཱུཙིཀཊྚཱ, ཀིལནྟཱ ནགྒིནོ ཀིསཱ;
ཨུཏྟསནྟཱ མཧཏྟཱསཱ, ན དསྶེནྟི ཀུརཱུརིནོ.
‘‘ཨནུཀམྤསྶུ ཀཱརུཎིཀོ, དཏྭཱ ཨནྭཱདིསཱཧི ནོ;
ཏཝ དིནྣེན དཱནེན, ཡཱཔེསྶནྟི ཀུརཱུརིནོ’’ཏི.
ཐེརོ ཙརིཏྭཱ པིཎྜཱཡ, བྷིཀྑཱུ ཨཉྙེ ཙ དྭཱདས;
ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སནྣིཔཏིཾསུ, བྷཏྟཝིསྶགྒཀཱརཎཱ.
ཐེརོ སབྦེཝ ཏེ ཨཱཧ, ‘‘ཡཐཱལདྡྷཾ དདཱཐ མེ;
སངྒྷབྷཏྟཾ ཀརིསྶཱམི, ཨནུཀམྤཱཡ ཉཱཏིནཾ’’.
ནིཡྻཱདཡིཾསུ ཐེརསྶ, ཐེརོ སངྒྷཾ ནིམནྟཡི;
དཏྭཱ ཨནྭཱདིསི ཐེརོ, མཱཏུ པིཏུ ཙ བྷཱཏུནོ;
‘‘ཨིདཾ མེ ཉཱཏཱིནཾ ཧོཏུ, སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཉཱཏཡོ’’.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ, བྷོཛནཾ ཨུདཔཛྫཐ;
སུཙིཾ པཎཱིཏཾ སམྤནྣཾ, ཨནེཀརསབྱཉྫནཾ.
ཏཏོ ཨུདྡསྶཡཱི [ཨུདྡིསཡཱི (སཱི. ཀ.), ཨུདྡིསྶཏི (སྱཱ. ཀ.)] བྷཱཏཱ, ཝཎྞཝཱ བལཝཱ སུཁཱི;
‘‘པཧཱུཏཾ བྷོཛནཾ བྷནྟེ, པསྶ ནགྒཱམྷསེ མཡཾ;
ཏཐཱ བྷནྟེ པརཀྐམ, ཡཐཱ ཝཏྠཾ ལབྷཱམསེ’’ཏི.
ཐེརོ ¶ སངྐཱརཀཱུཊམྷཱ, ཨུཙྩིནིཏྭཱན ནནྟཀེ;
པིལོཏིཀཾ ¶ པཊཾ ཀཏྭཱ, སངྒྷེ ཙཱཏུདྡིསེ ཨདཱ.
དཏྭཱ ཨནྭཱདིསཱི ཐེརོ, མཱཏུ པིཏུ ཙ བྷཱཏུནོ;
‘‘ཨིདཾ མེ ཉཱཏཱིནཾ ཧོཏུ, སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཉཱཏཡོ’’.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ, ཝཏྠཱནི ཨུདཔཛྫིསུཾ;
ཏཏོ སུཝཏྠཝསནོ, ཐེརསྶ དསྶཡཱིཏུམཾ.
‘‘ཡཱཝཏཱ ¶ ནནྡརཱཛསྶ, ཝིཛིཏསྨིཾ པཊིཙྪདཱ;
ཏཏོ བཧུཏརཱ བྷནྟེ, ཝཏྠཱནཙྪཱདནཱནི ནོ.
‘‘ཀོསེཡྻཀམྦལཱིཡཱནི, ཁོམ ཀཔྤཱསིཀཱནི ཙ;
ཝིཔུལཱ ཙ མཧགྒྷཱ ཙ, ཏེཔཱཀཱསེཝལམྦརེ.
‘‘ཏེ མཡཾ པརིདཧཱམ, ཡཾ ཡཾ ཧི མནསོ པིཡཾ;
ཏཐཱ བྷནྟེ པརཀྐམ, ཡཐཱ གེཧཾ ལབྷཱམསེ’’ཏི.
ཐེརོ པཎྞཀུཊིཾ ཀཏྭཱ, སངྒྷེ ཙཱཏུདྡིསེ ཨདཱ;
དཏྭཱ ཨནྭཱདིསཱི ཐེརོ, མཱཏུ པིཏུ ཙ བྷཱཏུནོ;
‘‘ཨིདཾ མེ ཉཱཏཱིནཾ ཧོཏུ, སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཉཱཏཡོ’’.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ ¶ , གྷརཱནི ཨུདཔཛྫིསུཾ;
ཀཱུཊཱགཱརནིཝེསནཱ, ཝིབྷཏྟཱ བྷཱགསོ མིཏཱ.
‘‘ན མནུསྶེསུ ཨཱིདིསཱ, ཡཱདིསཱ ནོ གྷརཱ ཨིདྷ;
ཨཔི དིབྦེསུ ཡཱདིསཱ, ཏཱདིསཱ ནོ གྷརཱ ཨིདྷ.
‘‘དདྡལླམཱནཱ ¶ ཨཱབྷེནྟི [ཨཱབྷནྟི (ཀ.)], སམནྟཱ ཙཏུརོ དིསཱ;
‘ཏཐཱ བྷནྟེ པརཀྐམ, ཡཐཱ པཱནཱིཡཾ ལབྷཱམསེ’’ཏི.
ཐེརོ ཀརཎཾ [ཀརཀཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པཱུརེཏྭཱ, སངྒྷེ ཙཱཏུདྡིསེ ཨདཱ;
དཏྭཱ ཨནྭཱདིསཱི ཐེརོ, མཱཏུ པིཏུ ཙ བྷཱཏུནོ;
‘‘ཨིདཾ མེ ཉཱཏཱིནཾ ཧོཏུ, སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཉཱཏཡོ’.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ, པཱནཱིཡཾ ཨུདཔཛྫཐ;
གམྦྷཱིརཱ ཙཏུརསྶཱ ཙ, པོཀྑརཉྙོ སུནིམྨིཏཱ.
སཱིཏོདིཀཱ ¶ སུཔྤཏིཏྠཱ, སཱིཏཱ ཨཔྤཊིགནྡྷིཡཱ;
པདུམུཔྤལསཉྪནྣཱ, ཝཱརིཀིཉྫཀྑཔཱུརིཏཱ.
ཏཏྠ ནྷཏྭཱ པིཝིཏྭཱ ཙ, ཐེརསྶ པཊིདསྶཡུཾ;
‘‘པཧཱུཏཾ པཱནཱིཡཾ བྷནྟེ, པཱདཱ དུཀྑཱ ཕལནྟི ནོ’’.
‘‘ཨཱཧིཎྜམཱནཱ ཁཉྫཱམ, སཀྑརེ ཀུསཀཎྚཀེ;
‘ཏཐཱ བྷནྟེ པརཀྐམ, ཡཐཱ ཡཱནཾ ལབྷཱམསེ’’’ཏི.
ཐེརོ སིཔཱཊིཀཾ ལདྡྷཱ, སངྒྷེ ཙཱཏུདྡིསེ ཨདཱ;
དཏྭཱ ཨནྭཱདིསཱི ཐེརོ, མཱཏུ པིཏུ ཙ བྷཱཏུནོ;
‘‘ཨིདཾ མེ ཉཱཏཱིནཾ ཧོཏུ, སུཁིཏཱ ཧོནྟུ ཉཱཏཡོ’’.
སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ ¶ , པེཏཱ རཐེན མཱགམུཾ;
‘‘ཨནུཀམྤིཏམྷ བྷདནྟེ, བྷཏྟེནཙྪཱདནེན ཙ.
‘‘གྷརེན པཱནཱིཡདཱནེན, ཡཱནདཱནེན ཙཱུབྷཡཾ;
མུནིཾ ཀཱརུཎིཀཾ ལོཀེ, བྷནྟེ ཝནྡིཏུམཱགཏཱ’’ཏི.
སཱཎཝཱསཱིཐེརཔེཏཝཏྠུ དུཏིཡཾ.
༣. རཐཀཱརཔེཏིཝཏྠུ
‘‘ཝེལུ༹རིཡཐམྦྷཾ ¶ ¶ རུཙིརཾ པབྷསྶརཾ, ཝིམཱནམཱརུཡ྄ཧ ཨནེཀཙིཏྟཾ;
ཏཏྠཙྪསི དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, པཐདྡྷནི [སམནྟཏོ (ཀ.)] པནྣརསེཝ ཙནྡོ.
‘‘ཝཎྞོ ཙ ཏེ ཀནཀསྶ སནྣིབྷོ, ཨུཏྟཏྟརཱུཔོ བྷུས དསྶནེཡྻོ;
པལླངྐསེཊྛེ ཨཏུལེ ནིསིནྣཱ, ཨེཀཱ ཏུཝཾ ནཏྠི ཙ ཏུཡ྄ཧ སཱམིཀོ.
‘‘ཨིམཱ ཙ ཏེ པོཀྑརཎཱི སམནྟཱ, པཧཱུཏམལྱཱ [པཧཱུཏམཱལཱ (སཱི. སྱཱ.)] བཧུཔུཎྜརཱིཀཱ;
སུཝཎྞཙུཎྞེཧི སམནྟམོཏྠཏཱ, ན ཏཏྠ པངྐོ པཎཀོ ཙ ཝིཛྫཏི.
‘‘ཧཾསཱ ¶ ཙིམེ དསྶནཱིཡཱ མནོརམཱ, ཨུདཀསྨིམནུཔརིཡནྟི སབྦདཱ;
སམཡྻ ཝགྒཱུཔནདནྟི སབྦེ, བིནྡུསྶརཱ དུནྡུབྷཱིནཾཝ གྷོསོ.
‘‘དདྡལླམཱནཱ ཡསསཱ ཡསསྶིནཱི, ནཱཝཱཡ ཙ ཏྭཾ ཨཝལམྦ ཏིཊྛསི;
ཨཱལཱ༹རཔམྷེ ¶ ཧསིཏེ པིཡཾཝདེ, སབྦངྒཀལྱཱཎི བྷུསཾ ཝིརོཙསི.
‘‘ཨིདཾ ¶ ཝིམཱནཾ ཝིརཛཾ སམེ ཋིཏཾ, ཨུཡྻཱནཝནྟཾ [ཨུཡྻཱནཝནཾ (ཀ.)] རཏིནནྡིཝཌྜྷནཾ;
ཨིཙྪཱམཧཾ ནཱརི ཨནོམདསྶནེ, ཏཡཱ སཧ ནནྡནེ ཨིདྷ མོདིཏུ’’ནྟི.
‘‘ཀརོཧི ཀམྨཾ ཨིདྷ ཝེདནཱིཡཾ, ཙིཏྟཉྩ ཏེ ཨིདྷ ནིཧིཏཾ བྷཝཏུ [ནཏཉྩ ཧོཏུ (ཀ.), ནིཏཉྩ ཧོཏུ (སྱཱ.)];
ཀཏྭཱན ཀམྨཾ ཨིདྷ ཝེདནཱིཡཾ, ཨེཝཾ མམཾ ལཙྪསི ཀཱམཀཱམིནི’’ནྟི.
‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སོ ཏསྶཱ པཊིསྶུཎིཏྭཱ, ཨཀཱསི ཀམྨཾ ཏཧིཾ ཝེདནཱིཡཾ;
ཀཏྭཱན ཀམྨཾ ཏཧིཾ ཝེདནཱིཡཾ, ཨུཔཔཛྫི སོ མཱཎཝོ ཏསྶཱ སཧབྱཏནྟི.
རཐཀཱརཔེཏིཝཏྠུ ཏཏིཡཾ.
བྷཱཎཝཱརཾ དུཏིཡཾ ནིཊྛིཏཾ.
༤. བྷུསཔེཏཝཏྠུ
‘‘བྷུསཱནི ¶ ¶ ཨེཀོ སཱལིཾ པུནཱཔརོ, ཨཡཉྩ ནཱརཱི སཀམཾསལོཧིཏཾ;
ཏུཝཉྩ ¶ གཱུཐཾ ཨསུཙིཾ ཨཀནྟཾ [ཨཀནྟིཀཾ (སཱི. པཱི.)], པརིབྷུཉྫསི ཀིསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ’’ཏི.
‘‘ཨཡཾ ¶ པུརེ མཱཏརཾ ཧིཾསཏི, ཨཡཾ པན ཀཱུཊཝཱཎིཛོ;
ཨཡཾ མཾསཱནི ཁཱདིཏྭཱ, མུསཱཝཱདེན ཝཉྩེཏི.
‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, ཨགཱརིནཱི སབྦཀུལསྶ ཨིསྶརཱ;
སནྟེསུ པརིགུཧཱམི, མཱ ཙ ཀིཉྩི ཨིཏོ ཨདཾ.
‘‘མུསཱཝཱདེན ཚཱདེམི, ‘ནཏྠི ཨེཏཾ མམ གེཧེ;
སཙེ སནྟཾ ནིགུཧཱམི, གཱུཐོ མེ ཧོཏུ བྷོཛནཾ’.
‘‘ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀེན, མུསཱཝཱདསྶ ཙཱུབྷཡཾ;
སུགནྡྷཾ སཱལིནོ བྷཏྟཾ, གཱུཐཾ མེ པརིཝཏྟཏི.
‘‘ཨཝཉྫྷཱནི ཙ ཀམྨཱནི, ན ཧི ཀམྨཾ ཝིནསྶཏི;
དུགྒནྡྷཾ ཀིམིནཾ [ཀིམིཛཾ (སཱི.)] མཱིལ༹ཾ, བྷུཉྫཱམི ཙ པིཝཱམི ཙཱ’’ཏི.
བྷུསཔེཏཝཏྠུ ཙཏུཏྠཾ.
༥. ཀུམཱརཔེཏཝཏྠུ
ཨཙྪེརརཱུཔཾ སུགཏསྶ ཉཱཎཾ, སཏྠཱ ཡཐཱ པུགྒལཾ བྱཱཀཱསི;
ཨུསྶནྣཔུཉྙཱཔི བྷཝནྟི ཧེཀེ, པརིཏྟཔུཉྙཱཔི བྷཝནྟི ཧེཀེ.
ཨཡཾ ¶ ཀུམཱརོ སཱིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏོ, ཨངྒུཊྛསྣེཧེན ¶ ཡཱཔེཏི རཏྟིཾ;
ན ཡཀྑབྷཱུཏཱ ན སརཱིསཔཱ [སིརིཾསཔཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] ཝཱ, ཝིཧེཋཡེཡྻུཾ ཀཏཔུཉྙཾ ཀུམཱརཾ.
སུནཁཱཔིམསྶ པལིཧིཾསུ པཱདེ, དྷངྐཱ སིངྒཱལཱ [སིགཱལཱ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] པརིཝཏྟཡནྟི;
གབྦྷཱསཡཾ པཀྑིགཎཱ ཧརནྟི, ཀཱཀཱ པན ཨཀྑིམལཾ ཧརནྟི.
ནཡིམསྶ ¶ [ན ཨིམསྶ (སྱཱ.), ནིམསྶ (ཀ.)] རཀྑཾ ཝིདཧིཾསུ ཀེཙི, ན ཨོསདྷཾ སཱསཔདྷཱུཔནཾ ཝཱ;
ནཀྑཏྟཡོགམྤི ན ཨགྒཧེསུཾ [ན ཨུགྒཧེསུཾ (ཀ.)], ན སབྦདྷཉྙཱནིཔི ཨཱཀིརིཾསུ.
ཨེཏཱདིསཾ ཨུཏྟམཀིཙྪཔཏྟཾ, རཏྟཱབྷཏཾ སཱིཝཐིཀཱཡ ཚཌྜིཏཾ;
ནོནཱིཏཔིཎྜཾཝ པཝེདྷམཱནཾ, སསཾསཡཾ ཛཱིཝིཏསཱཝསེསཾ.
ཏམདྡསཱ ¶ དེཝམནུསྶཔཱུཛིཏོ, དིསྭཱ ཙ ཏཾ བྱཱཀརི བྷཱུརིཔཉྙོ;
‘‘ཨཡཾ ཀུམཱརོ ནགརསྶིམསྶ, ཨགྒཀུལིཀོ བྷཝིསྶཏི བྷོགཏོ ཙ’’ [བྷོགཝཱ ཙ (སྱཱ. ཀ.)].
‘‘ཀིསྶ ¶ [ཀིཾ’ས (?)] ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨེཏཱདིསཾ བྱསནཾ པཱཔུཎིཏྭཱ, ཏཾ ཏཱདིསཾ པཙྩནུབྷོསྶཏིདྡྷི’’ནྟི.
བུདྡྷཔམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ, པཱུཛཾ ཨཀཱསི ཛནཏཱ ཨུལཱ༹རཾ;
ཏཏྲསྶ ཙིཏྟསྶཧུ ཨཉྙཐཏྟཾ, ཝཱཙཾ ཨབྷཱསི ཕརུསཾ ཨསབྦྷཾ.
སོ ཏཾ ཝིཏཀྐཾ པཝིནོདཡིཏྭཱ, པཱིཏིཾ པསཱདཾ པཊིལདྡྷཱ པཙྪཱ;
ཏཐཱགཏཾ ཛེཏཝནེ ཝསནྟཾ, ཡཱགུཡཱ ཨུཔཊྛཱསི སཏྟརཏྟཾ.
ཏསྶ [ཏཾ’ས (?)] ཝཏཾ ཏཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཏསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨེཏཱདིསཾ བྱསནཾ པཱཔུཎིཏྭཱ, ཏཾ ཏཱདིསཾ པཙྩནུབྷོསྶཏིདྡྷིཾ.
ཋཏྭཱན ¶ སོ ཝསྶསཏཾ ཨིདྷེཝ, སབྦེཧི ཀཱམེཧི སམངྒིབྷཱུཏོ;
ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ, སཧབྱཏཾ གཙྪཏི ཝཱསཝསྶཱཏི.
ཀུམཱརཔེཏཝཏྠུ པཉྩམཾ.
༦. སེརིཎཱིཔེཏཝཏྠུ
‘‘ནགྒཱ ¶ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔཱསི, ཀིསཱ དྷམནིསནྠཏཱ;
ཨུཔྥཱསུལིཀེ ཀིསིཀེ, ཀཱ ནུ ཏྭཾ ཨིདྷ ཏིཊྛསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ པེཏཱིམྷི, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ ཀུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཨནཱཝཊེསུ ཏིཏྠེསུ, ཝིཙིནིཾ ཨཌྜྷམཱསཀཾ;
སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀཱསིམཏྟནོ.
‘‘ནདིཾ ཨུཔེམི ཏསིཏཱ, རིཏྟཀཱ པརིཝཏྟཏི;
ཚཱཡཾ ཨུཔེམི ཨུཎྷེསུ, ཨཱཏཔོ པརིཝཏྟཏི.
‘‘ཨགྒིཝཎྞོ ཙ མེ ཝཱཏོ, ཌཧནྟོ ཨུཔཝཱཡཏི;
ཨེཏཉྩ བྷནྟེ ཨརཧཱམི, ཨཉྙཉྩ པཱཔཀཾ ཏཏོ.
‘‘གནྟྭཱན ¶ ¶ ཧཏྠིནིཾ པུརཾ, ཝཛྫེསི མཡ྄ཧ མཱཏརཾ;
‘དྷཱིཏཱ ཙ ཏེ མཡཱ དིཊྛཱ, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’.
‘‘ཨཏྠི མེ ཨེཏྠ ནིཀྑིཏྟཾ, ཨནཀྑཱཏཉྩ ཏཾ མཡཱ;
ཙཏྟཱརིསཏསཧསྶཱནི, པལླངྐསྶ ཙ ཧེཊྛཏོ.
‘‘ཏཏོ མེ དཱནཾ དདཏུ, ཏསྶཱ ཙ ཧོཏུ ཛཱིཝིཀཱ;
དཱནཾ དཏྭཱ ཙ མེ མཱཏཱ, དཀྑིཎཾ ཨནུདིཙྪཏུ [ཨནུདིསྶཏུ (སཱི. པཱི.), ཨནྭཱདིསྶཏུ (སྱཱ.)];
ཏདཱཧཾ ¶ སུཁིཏཱ ཧེསྶཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི’’ཏི.
‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ¶ སོ པཊིསྶུཏྭཱ, གནྟྭཱན ཧཏྠིནིཾ པུརཾ;
ཨཝོཙ ཏསྶཱ མཱཏརཾ –
‘དྷཱིཏཱ ཙ ཏེ མཡཱ དིཊྛཱ, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’.
‘‘སཱ མཾ ཏཏྠ སམཱདཔེསི, ( ) [(གནྟྭཱན ཧཏྠིནིཾ པུརཾ) (སྱཱ. ཀ.)] ཝཛྫེསི མཡ྄ཧ མཱཏརཾ;
‘དྷཱིཏཱ ཙ ཏེ མཡཱ དིཊྛཱ, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’.
‘‘ཨཏྠི ཙ མེ ཨེཏྠ ནིཀྑིཏྟཾ, ཨནཀྑཱཏཉྩ ཏཾ མཡཱ;
ཙཏྟཱརིསཏསཧསྶཱནི, པལླངྐསྶ ཙ ཧེཊྛཏོ.
‘‘ཏཏོ མེ དཱནཾ དདཏུ, ཏསྶཱ ཙ ཧོཏུ ཛཱིཝིཀཱ;
དཱནཾ དཏྭཱ ཙ མེ མཱཏཱ, དཀྑིཎཾ ཨནུདིཙྪཏུ ( ) [(ཏཏོ ཏུཝཾ དཱནཾ དེཧི, ཏསྶཱ དཀྑིཎམཱདིསཱི) (ཀ.)];
‘ཏདཱ སཱ སུཁིཏཱ ཧེསྶཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི’’’ཏི.
ཏཏོ ཧི སཱ དཱནམདཱ, ཏསྶཱ དཀྑིཎམཱདིསཱི;
པེཏཱི ཙ སུཁིཏཱ ཨཱསི, ཏསྶཱ ཙཱསི སུཛཱིཝིཀཱཏི.
སེརིཎཱིཔེཏཝཏྠུ ཚཊྛཾ.
༧. མིགལུདྡཀཔེཏཝཏྠུ
‘‘ནརནཱརིཔུརཀྑཏོ ¶ ཡུཝཱ, རཛནཱིཡེཧི ཀཱམགུཎེཧི [ཀཱམེཧི (ཀ.)] སོབྷསི;
དིཝསཾ ཨནུབྷོསི ཀཱརཎཾ, ཀིམཀཱསི པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ ¶ རཱཛགཧེ རམྨེ, རམཎཱིཡེ གིརིབྦཛེ;
མིགལུདྡོ ¶ པུརེ ཨཱསིཾ, ལོཧིཏཔཱཎི དཱརུཎོ.
‘‘ཨཝིརོདྷཀརེསུ པཱཎིསུ, པུཐུསཏྟེསུ པདུཊྛམཱནསོ;
ཝིཙརིཾ ཨཏིདཱརུཎོ སདཱ [ཏདཱ (སཱི.)], པརཧིཾསཱཡ རཏོ ཨསཉྙཏོ.
‘‘ཏསྶ ¶ མེ སཧཱཡོ སུཧདཡོ [སུཧདོ (སཱི.)], སདྡྷོ ཨཱསི ཨུཔཱསཀོ;
སོཔི [སོ ཧི (སྱཱ.)] མཾ ཨནུཀམྤནྟོ, ནིཝཱརེསི པུནཔྤུནཾ.
‘‘‘མཱཀཱསི པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, མཱ ཏཱཏ དུགྒཏིཾ ཨགཱ;
སཙེ ཨིཙྪསི པེཙྩ སུཁཾ, ཝིརམ པཱཎཝདྷཱ ཨསཾཡམཱ’.
‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, སུཁཀཱམསྶ ཧིཏཱནུཀམྤིནོ;
ནཱཀཱསིཾ སཀལཱནུསཱསནིཾ, ཙིརཔཱཔཱབྷིརཏོ ཨབུདྡྷིམཱ.
‘‘སོ མཾ པུན བྷཱུརིསུམེདྷསོ, ཨནུཀམྤཱཡ སཾཡམེ ནིཝེསཡི;
‘སཙེ དིཝཱ ཧནསི པཱཎིནོ, ཨཐ ཏེ རཏྟིཾ བྷཝཏུ སཾཡམོ’.
‘‘སྭཱཧཾ ¶ དིཝཱ ཧནིཏྭཱ པཱཎིནོ, ཝིརཏོ རཏྟིམཧོསི སཉྙཏོ;
རཏྟཱཧཾ པརིཙཱརེམི, དིཝཱ ཁཛྫཱམི དུགྒཏོ.
‘‘ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀུསལསྶ, ཨནུབྷོམི རཏྟིཾ ཨམཱནུསིཾ;
དིཝཱ པཊིཧཏཱཝ [པཊིཧཏཱ ཙ (ཀ.)] ཀུཀྐུརཱ, ཨུཔདྷཱཝནྟི སམནྟཱ ཁཱདིཏུཾ.
‘‘ཡེ ཙ ཏེ སཏཏཱནུཡོགིནོ, དྷུཝཾ པཡུཏྟཱ སུགཏསྶ སཱསནེ;
མཉྙཱམི ཏེ ཨམཏམེཝ ཀེཝལཾ, ཨདྷིགཙྪནྟི པདཾ ཨསངྑཏ’’ནྟི.
མིགལུདྡཀཔེཏཝཏྠུ སཏྟམཾ.
༨. དུཏིཡམིགལུདྡཀཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཀཱུཊཱགཱརེ ¶ ཙ པཱསཱདེ, པལླངྐེ གོནཀཏྠཏེ;
པཉྩངྒིཀེན ཏུརིཡེན, རམསི སུཔྤཝཱདིཏེ.
‘‘ཏཏོ ¶ རཏྱཱ ཝིཝསཱནེ [ཝྱཝསཱནེ (སཱི.)], སཱུརིཡུགྒམནཾ པཏི;
ཨཔཝིདྡྷོ སུསཱནསྨིཾ, བཧུདུཀྑཾ ནིགཙྪསི.
‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཨིདཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪསི’’.
‘‘ཨཧཾ ¶ རཱཛགཧེ རམྨེ, རམཎཱིཡེ གིརིབྦཛེ;
མིགལུདྡོ པུརེ ཨཱསིཾ, ལུདྡོ ཙཱསིམསཉྙཏོ.
‘‘ཏསྶ མེ སཧཱཡོ སུཧདཡོ, སདྡྷོ ཨཱསི ཨུཔཱསཀོ;
ཏསྶ ཀུལུཔཀོ བྷིཀྑུ, ཨཱསི གོཏམསཱཝཀོ;
སོཔི མཾ ཨནུཀམྤནྟོ, ནིཝཱརེསི པུནཔྤུནཾ.
‘‘‘མཱཀཱསི པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, མཱ ཏཱཏ དུགྒཏིཾ ཨགཱ;
སཙེ ཨིཙྪསི པེཙྩ སུཁཾ, ཝིརམ པཱཎཝདྷཱ ཨསཾཡམཱ’.
‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, སུཁཀཱམསྶ ཧིཏཱནུཀམྤིནོ;
ནཱཀཱསིཾ སཀལཱནུསཱསནིཾ, ཙིརཔཱཔཱབྷིརཏོ ཨབུདྡྷིམཱ.
‘‘སོ མཾ པུན བྷཱུརིསུམེདྷསོ, ཨནུཀམྤཱཡ སཾཡམེ ནིཝེསཡི;
‘སཙེ དིཝཱ ཧནསི པཱཎིནོ, ཨཐ ཏེ རཏྟིཾ བྷཝཏུ སཾཡམོ’.
‘‘སྭཱཧཾ དིཝཱ ཧནིཏྭཱ པཱཎིནོ, ཝིརཏོ རཏྟིམཧོསི སཉྙཏོ;
རཏྟཱཧཾ པརིཙཱརེམི, དིཝཱ ཁཛྫཱམི དུགྒཏོ.
‘‘ཏསྶ ¶ ཀམྨསྶ ཀུསལསྶ, ཨནུབྷོམི རཏྟིཾ ཨམཱནུསིཾ;
དིཝཱ པཊིཧཏཱཝ ཀུཀྐུརཱ, ཨུཔདྷཱཝནྟི སམནྟཱ ཁཱདིཏུཾ.
‘‘ཡེ ཙ ཏེ སཏཏཱནུཡོགིནོ, དྷུཝཾ པཡུཏྟཱ [དྷུཝཡུཏྟཱ (སཱི.)] སུགཏསྶ སཱསནེ;
མཉྙཱམི ཏེ ཨམཏམེཝ ཀེཝལཾ, ཨདྷིགཙྪནྟི པདཾ ཨསངྑཏ’’ནྟི.
དུཏིཡམིགལུདྡཀཔེཏཝཏྠུ ཨཊྛམཾ.
༩. ཀཱུཊཝིནིཙྪཡིཀཔེཏཝཏྠུ
‘‘མཱལཱི ¶ ¶ ཀིརིཊཱི ཀཱཡཱུརཱི [ཀེཡཱུརཱི (སཱི.)], གཏྟཱ ཏེ ཙནྡནུསྶདཱ;
པསནྣམུཁཝཎྞོསི, སཱུརིཡཝཎྞོཝ སོབྷསི.
‘‘ཨམཱནུསཱ པཱརིསཛྫཱ, ཡེ ཏེམེ པརིཙཱརཀཱ;
དས ཀཉྙཱསཧསྶཱནི, ཡཱ ཏེམཱ པརིཙཱརིཀཱ;
ཏཱ [ཀཱ (ཀ.)] ཀམྦུཀཱཡཱུརདྷརཱ, ཀཉྩནཱཝེལ༹བྷཱུསིཏཱ.
‘‘མཧཱནུབྷཱཝོསི ཏུཝཾ, ལོམཧཾསནརཱུཔཝཱ;
པིཊྛིམཾསཱནི ཨཏྟནོ, སཱམཾ ཨུཀྐཙྩ [ཨུཀྐཌྜྷ (སཱི.)] ཁཱདསི.
‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐུཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པིཊྛིམཾསཱནི ཨཏྟནོ;
སཱམཾ ཨུཀྐཙྩ ཁཱདསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཏྟནོཧཾ ཨནཏྠཱཡ, ཛཱིཝལོཀེ ཨཙཱརིསཾ;
པེསུཉྙམུསཱཝཱདེན, ནིཀཏིཝཉྩནཱཡ ཙ.
‘‘ཏཏྠཱཧཾ པརིསཾ གནྟྭཱ, སཙྩཀཱལེ ཨུཔཊྛིཏེ;
ཨཏྠཾ ¶ དྷམྨཾ ནིརཱཀཏྭཱ [ནིརཾཀཏྭཱ (ཀ.) ནི + ཨཱ + ཀར + ཏྭཱ = ནིརཱཀཏྭཱ], ཨདྷམྨམནུཝཏྟིསཾ.
‘‘ཨེཝཾ སོ ཁཱདཏཏྟཱནཾ, ཡོ ཧོཏི པིཊྛིམཾསིཀོ;
ཡཐཱཧཾ ཨཛྫ ཁཱདཱམི, པིཊྛིམཾསཱནི ཨཏྟནོ.
‘‘ཏཡིདཾ ཏཡཱ ནཱརད སཱམཾ དིཊྛཾ, ཨནུཀམྤཀཱ ཡེ ཀུསལཱ ཝདེཡྻུཾ;
མཱ པེསུཎཾ མཱ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎི, མཱ ཁོསི པིཊྛིམཾསིཀོ ཏུཝ’’ནྟི.
ཀཱུཊཝིནིཙྪཡིཀཔེཏཝཏྠུ ནཝམཾ.
༡༠. དྷཱཏུཝིཝཎྞཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཨནྟལིཀྑསྨིཾ ¶ ཏིཊྛནྟོ, དུགྒནྡྷོ པཱུཏི ཝཱཡསི;
མུཁཉྩ ཏེ ཀིམཡོ པཱུཏིགནྡྷཾ, ཁཱདནྟི ཀིཾ ཀམྨམཀཱསི པུབྦེ.
‘‘ཏཏོ ¶ སཏྠཾ གཧེཏྭཱན, ཨོཀྐནྟནྟི པུནཔྤུནཾ;
ཁཱརེན པརིཔྥོསིཏྭཱ, ཨོཀྐནྟནྟི པུནཔྤུནཾ.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཨིདཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧཾ རཱཛགཧེ རམྨེ, རམཎཱིཡེ གིརིབྦཛེ;
ཨིསྶརོ དྷནདྷཉྙསྶ, སུཔཧཱུཏསྶ མཱརིས.
‘‘ཏསྶཱཡཾ མེ བྷརིཡཱ ཙ, དྷཱིཏཱ ཙ སུཎིསཱ ཙ མེ;
ཏཱ མཱལཾ ཨུཔྤལཉྩཱཔི, པཙྩགྒྷཉྩ ཝིལེཔནཾ;
ཐཱུཔཾ ཧརནྟིཡོ ཝཱརེསིཾ, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ.
‘‘ཚལཱ༹སཱིཏིསཧསྶཱནི ¶ , མཡཾ པཙྩཏྟཝེདནཱ;
ཐཱུཔཔཱུཛཾ ཝིཝཎྞེཏྭཱ, པཙྩཱམ ནིརཡེ བྷུསཾ.
‘‘ཡེ ¶ ཙ ཁོ ཐཱུཔཔཱུཛཱཡ, ཝཏྟནྟེ ཨརཧཏོ མཧེ;
ཨཱདཱིནཝཾ པཀཱསེནྟི, ཝིཝེཙཡེཐ [ཝིཝེཙཡཐ (སཱི.)] ནེ ཏཏོ.
‘‘ཨིམཱ ཙ པསྶ ཨཱཡནྟིཡོ, མཱལདྷཱརཱི ཨལངྐཏཱ;
མཱལཱཝིཔཱཀཾནུབྷོནྟིཡོ [ཨནུབྷཝནྟི (སཱི. པཱི.)], སམིདྡྷཱ ཙ ཏཱ [སམིདྡྷཱ ཏཱ (སཱི. སྱཱ.)] ཡསསྶིནིཡོ.
‘‘ཏཉྩ དིསྭཱན ཨཙྪེརཾ, ཨབྦྷུཏཾ ལོམཧཾསནཾ;
ནམོ ཀརོནྟི སཔྤཉྙཱ, ཝནྡནྟི ཏཾ མཧཱམུནིཾ.
‘‘སོཧཾ ¶ ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཡོནིཾ ལདྡྷཱན མཱནུསིཾ;
ཐཱུཔཔཱུཛཾ ཀརིསྶཱམི, ཨཔྤམཏྟོ པུནཔྤུན’’ནྟི.
དྷཱཏུཝིཝཎྞཔེཏཝཏྠུ དསམཾ.
ཙཱུལ༹ཝགྒོ ཏཏིཡོ ནིཊྛིཏོ.
ཏསྶུདྡཱནཾ –
ཨབྷིཛྫམཱནོ ཀུཎྜིཡོ [ཀོཎྜཉྙོ (སབྦཏྠ)], རཐཀཱརཱི བྷུསེན ཙ;
ཀུམཱརོ གཎིཀཱ ཙེཝ, དྭེ ལུདྡཱ པིཊྛིཔཱུཛནཱ;
ཝགྒོ ཏེན པཝུཙྩཏཱིཏི.
༤. མཧཱཝགྒོ
༡. ཨམྦསཀྐརཔེཏཝཏྠུ
ཝེསཱལཱི ¶ ¶ ¶ ¶ ནཱམ ནགརཏྠི ཝཛྫཱིནཾ, ཏཏྠ ཨཧུ ལིཙྪཝི ཨམྦསཀྐརོ [ཨམྦསཀྑརོ (སཱི. སྱཱ.), ཨཔྤསཀྐརོ (ཀ.)];
དིསྭཱན པེཏཾ ནགརསྶ བཱཧིརཾ, ཏཏྠེཝ པུཙྪིཏྠ ཏཾ ཀཱརཎཏྠིཀོ.
‘‘སེཡྻཱ ནིསཛྫཱ ནཡིམསྶ ཨཏྠི, ཨབྷིཀྐམོ ནཏྠི པཊིཀྐམོ ཙ;
ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏཝཏྠབྷོགཱ, པརིཙཱརིཀཱ [པརིཙཱརཎཱ (སཱི. པཱི.)] སཱཔི ཨིམསྶ ནཏྠི.
‘‘ཡེ ཉཱཏཀཱ དིཊྛསུཏཱ སུཧཛྫཱ, ཨནུཀམྤཀཱ ཡསྶ ཨཧེསུཾ པུབྦེ;
དཊྛུམྤི ཏེ དཱནི ན ཏཾ ལབྷནྟི, ཝིརཱཛིཏཏྟོ [ཝིརཱདྷིཏཏྟོ (སཱི. པཱི.)] ཧི ཛནེན ཏེན.
‘‘ན ཨོགྒཏཏྟསྶ བྷཝནྟི མིཏྟཱ, ཛཧནྟི མིཏྟཱ ཝིཀལཾ ཝིདིཏྭཱ;
ཨཏྠཉྩ དིསྭཱ པརིཝཱརཡནྟི, བཧཱུ མིཏྟཱ ཨུགྒཏཏྟསྶ ཧོནྟི.
‘‘ནིཧཱིནཏྟོ སབྦབྷོགེཧི ཀིཙྪོ, སམྨཀྑིཏོ ¶ སམྤརིབྷིནྣགཏྟོ;
ཨུསྶཱཝབིནྡཱུཝ པལིམྤམཱནོ, ཨཛྫ སུཝེ ཛཱིཝིཏསྶཱུཔརོདྷོ.
‘‘ཨེཏཱདིསཾ ཨུཏྟམཀིཙྪཔྤཏྟཾ, ཨུཏྟཱསིཏཾ པུཙིམནྡསྶ སཱུལེ;
‘ཨཐ ཏྭཾ ཀེན ཝཎྞེན ཝདེསི ཡཀྑ, ཛཱིཝ བྷོ ཛཱིཝིཏམེཝ སེཡྻོ’’’ཏི.
‘‘སཱལོཧིཏོ ¶ ¶ ཨེས ཨཧོསི མཡ྄ཧཾ, ཨཧཾ སརཱམི པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ;
དིསྭཱ ཙ མེ ཀཱརུཉྙམཧོསི རཱཛ, མཱ པཱཔདྷམྨོ ནིརཡཾ པཏཱཡཾ [པཏི + ཨཡཾ = པཏཱཡཾ].
‘‘ཨིཏོ ཙུཏོ ལིཙྪཝི ཨེས པོསོ, སཏྟུསྶདཾ ནིརཡཾ གྷོརརཱུཔཾ;
ཨུཔཔཛྫཏི དུཀྐཊཀམྨཀཱརཱི, མཧཱབྷིཏཱཔཾ ཀཊུཀཾ བྷཡཱནཀཾ.
‘‘ཨནེཀབྷཱགེན གུཎེན སེཡྻོ, ཨཡམེཝ སཱུལོ ནིརཡེན ཏེན;
ཨེཀནྟདུཀྑཾ ཀཊུཀཾ བྷཡཱནཀཾ, ཨེཀནྟཏིབྦཾ ནིརཡཾ པཏཱཡཾ [པཏེ + ཨཡཾ = པཏཱཡཾ].
‘‘ཨིདཉྩ ¶ སུཏྭཱ ཝཙནཾ མམེསོ, དུཀྑཱུཔནཱིཏོ ཝིཛཧེཡྻ པཱཎཾ;
ཏསྨཱ ཨཧཾ སནྟིཀེ ན བྷཎཱམི, མཱ མེ ཀཏོ ཛཱིཝིཏསྶཱུཔརོདྷོ’’.
‘‘ཨཉྙཱཏོ ཨེསོ [ཨཛ྄ཛྷིཏོ ཨེས (ཀ.)] པུརིསསྶ ཨཏྠོ, ཨཉྙམྤི ཨིཙྪཱམསེ པུཙྪིཏུཾ ཏུཝཾ;
ཨོཀཱསཀམྨཾ སཙེ ནོ ཀརོསི, པུཙྪཱམ ཏཾ ནོ ན ཙ ཀུཛ྄ཛྷིཏབྦ’’ནྟི.
‘‘ཨདྡྷཱ པཊིཉྙཱ མེ ཏདཱ ཨཧུ [པཊིཉྙཱཏམེཏཾ ཏདཱཧུ (ཀ.), པཊིཉྙཱ ན མེཏེ ཏདཱ ཨཧུ (?)], ནཱཙིཀྑནཱ ཨཔྤསནྣསྶ ཧོཏི;
ཨཀཱམཱ སདྡྷེཡྻཝཙོཏི ཀཏྭཱ, པུཙྪསྶུ མཾ ཀཱམཾ ཡཐཱ ཝིསཡ྄ཧ’’ནྟི [ཝིསཡཾ (ཀ.)].
‘‘ཡཾ ¶ ཀིཉྩཧཾ ཙཀྑུནཱ པསྶིསྶཱམི [པསྶཱམི (ཀ.)], སབྦམྤི ཏཱཧཾ ཨབྷིསདྡཧེཡྻཾ;
དིསྭཱཝ ཏཾ ནོཔི ཙེ སདྡཧེཡྻཾ, ཀརེཡྻཱསི [ཀརོཧི (ཀཏྠཙི)] མེ ཡཀྑ ནིཡསྶཀམྨ’’ནྟི.
‘‘སཙྩཔྤཊིཉྙཱ ¶ ཏཝ མེསཱ ཧོཏུ, སུཏྭཱན དྷམྨཾ ལབྷ སུཔྤསཱདཾ;
ཨཉྙཏྠིཀོ ¶ ནོ ཙ པདུཊྛཙིཏྟོ, ཡཾ ཏེ སུཏཾ ཨསུཏཉྩཱཔི དྷམྨཾ;
སབྦམྤི ཨཀྑིསྶཾ [སབྦཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཾ (སཱི.)] ཡཐཱ པཛཱནནྟི.
‘‘སེཏེན ཨསྶེན ཨལངྐཏེན, ཨུཔཡཱསི སཱུལཱཝུཏཀསྶ སནྟིཀེ;
ཡཱནཾ ཨིདཾ ཨབྦྷུཏཾ དསྶནེཡྻཾ, ཀིསྶེཏཾ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ’’ཏི.
‘‘ཝེསཱལིཡཱ ¶ ནགརསྶ [ཏསྶ ནགརསྶ (སཱི. སྱཱ. པཱི.)] མཛ྄ཛྷེ, ཙིཀྑལླམགྒེ ནརཀཾ ཨཧོསི;
གོསཱིསམེཀཱཧཾ པསནྣཙིཏྟོ, སེཏཾ [སེཏུཾ (སྱཱ. ཀ.)] གཧེཏྭཱ ནརཀསྨིཾ ནིཀྑིཔིཾ.
‘‘ཨེཏསྨིཾ པཱདཱནི པཏིཊྛཔེཏྭཱ, མཡཉྩ ཨཉྙེ ཙ ཨཏིཀྐམིམྷཱ;
ཡཱནཾ ཨིདཾ ཨབྦྷུཏཾ དསྶནེཡྻཾ, ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ’’ཏི.
‘‘ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏི, གནྡྷོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པཝཱཡཏི;
ཡཀྑིདྡྷིཔཏྟོསི མཧཱནུབྷཱཝོ, ནགྒོ ཙཱསི ཀིསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ’’ཏི.
‘‘ཨཀྐོདྷནོ ¶ ནིཙྩཔསནྣཙིཏྟོ, སཎྷཱཧི ཝཱཙཱཧི ཛནཾ ཨུཔེམི;
ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, དིབྦོ མེ ཝཎྞོ སཏཏཾ པབྷཱསཏི.
‘‘ཡསཉྩ ཀིཏྟིཉྩ དྷམྨེ ཋིཏཱནཾ, དིསྭཱན མནྟེམི [དིསྭཱ སམནྟེམི (ཀ.)] པསནྣཙིཏྟོ;
ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, དིབྦོ མེ གནྡྷོ སཏཏཾ པཝཱཡཏི.
‘‘སཧཱཡཱནཾ ¶ ཏིཏྠསྨིཾ ནྷཱཡནྟཱནཾ, ཐལེ གཧེཏྭཱ ནིདཧིསྶ དུསྶཾ;
ཁིཌྜཏྠིཀོ ནོ ཙ པདུཊྛཙིཏྟོ, ཏེནམྷི ནགྒོ ཀསིརཱ ཙ ཝུཏྟཱི’’ཏི.
‘‘ཡོ ཀཱིལ༹མཱནོ པཀརོཏི པཱཔཾ, ཏསྶེདིསཾ ཀམྨཝིཔཱཀམཱཧུ;
ཨཀཱིལ༹མཱནོ པན ཡོ ཀརོཏི, ཀིཾ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀམཱཧཱུ’’ཏི.
‘‘ཡེ དུཊྛསངྐཔྤམནཱ མནུསྶཱ, ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ ཙ སངྐིལིཊྛཱ;
ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ, ཨསཾསཡཾ ཏེ ནིརཡཾ ཨུཔེནྟི.
‘‘ཨཔརེ ¶ པན སུགཏིམཱསམཱནཱ, དཱནེ རཏཱ སངྒཧིཏཏྟབྷཱཝཱ;
ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ, ཨསཾསཡཾ ཏེ སུགཏིཾ ཨུཔེནྟཱི’’ཏི.
‘‘ཏཾ ཀིནྟི ཛཱནེཡྻམཧཾ ཨཝེཙྩ, ཀལྱཱཎཔཱཔསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཀིཾ ཝཱཧཾ དིསྭཱ ཨབྷིསདྡཧེཡྻཾ, ཀོ ཝཱཔི མཾ སདྡཧཱཔེཡྻ ཨེཏ’’ནྟི.
‘‘དིསྭཱ ¶ ཙ སུཏྭཱ ཨབྷིསདྡཧསྶུ, ཀལྱཱཎཔཱཔསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཀལྱཱཎཔཱཔེ ཨུབྷཡེ ཨསནྟེ, སིཡཱ ནུ སཏྟཱ སུགཏཱ དུགྒཏཱ ཝཱ.
‘‘ནོ ¶ ཙེཏྠ ཀམྨཱནི ཀརེཡྻུཾ མཙྩཱ, ཀལྱཱཎཔཱཔཱནི མནུསྶལོཀེ;
ནཱཧེསུཾ སཏྟཱ སུགཏཱ དུགྒཏཱ ཝཱ, ཧཱིནཱ པཎཱིཏཱ ཙ མནུསྶལོཀེ.
‘‘ཡསྨཱ ¶ ཙ ཀམྨཱནི ཀརོནྟི མཙྩཱ, ཀལྱཱཎཔཱཔཱནི མནུསྶལོཀེ;
ཏསྨཱ ཧི སཏྟཱ སུགཏཱ དུགྒཏཱ ཝཱ, ཧཱིནཱ ¶ པཎཱིཏཱ ཙ མནུསྶལོཀེ.
‘‘དྭཡཛྫ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀམཱཧུ, སུཁསྶ དུཀྑསྶ ཙ ཝེདནཱིཡཾ;
ཏཱ དེཝཏཱཡོ པརིཙཱརཡནྟི, པཙྩནྟི བཱལཱ དྭཡཏཾ ཨཔསྶིནོ.
‘‘ན མཏྠི ཀམྨཱནི སཡཾཀཏཱནི, དཏྭཱཔི མེ ནཏྠི ཡོ [སོ (སབྦཏྠ)] ཨཱདིསེཡྻ;
ཨཙྪཱདནཾ སཡནམཐནྣཔཱནཾ, ཏེནམྷི ནགྒོ ཀསིརཱ ཙ ཝུཏྟཱི’’ཏི.
‘‘སིཡཱ ནུ ཁོ ཀཱརཎཾ ཀིཉྩི ཡཀྑ, ཨཙྪཱདནཾ ཡེན ཏུཝཾ ལབྷེཐ;
ཨཱཙིཀྑ མེ ཏྭཾ ཡདཏྠི ཧེཏུ, སདྡྷཱཡིཀཾ [སདྡྷཱཡིཏཾ (སཱི. པཱི.)] ཧེཏུཝཙོ སུཎོམཱ’’ཏི.
‘‘ཀཔྤིཏཀོ [ཀཔྤིནཀོ (སཱི.)] ནཱམ ཨིདྷཏྠི བྷིཀྑུ, ཛྷཱཡཱི སུསཱིལོ ཨརཧཱ ཝིམུཏྟོ;
གུཏྟིནྡྲིཡོ སཾཝུཏཔཱཏིམོཀྑོ, སཱིཏིབྷཱུཏོ ཨུཏྟམདིཊྛིཔཏྟོ.
‘‘སཁིལོ ཝདཉྙཱུ སུཝཙོ སུམུཁོ, སྭཱགམོ སུཔྤཊིམུཏྟཀོ ཙ;
པུཉྙསྶ ཁེཏྟཾ ཨརཎཝིཧཱརཱི, དེཝམནུསྶཱནཉྩ ¶ དཀྑིཎེཡྻོ.
‘‘སནྟོ ཝིདྷཱུམོ ཨནཱིགྷོ ནིརཱསོ, མུཏྟོ ཝིསལློ ཨམམོ ཨཝངྐོ;
ནིརཱུཔདྷཱི སབྦཔཔཉྩཁཱིཎོ, ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟོ ཛུཏིམཱ.
‘‘ཨཔྤཉྙཱཏོ ¶ དིསྭཱཔི ན ཙ སུཛཱནོ, མུནཱིཏི ནཾ ཝཛྫིསུ ཝོཧརནྟི;
ཛཱནནྟི ཏཾ ཡཀྑབྷཱུཏཱ ཨནེཛཾ, ཀལྱཱཎདྷམྨཾ ཝིཙརནྟཾ ལོཀེ.
‘‘ཏསྶ ¶ ཏུཝཾ ཨེཀཡུགཾ དུཝེ ཝཱ, མམུདྡིསིཏྭཱན སཙེ དདེཐ;
པཊིགྒཧཱིཏཱནི ཙ ཏཱནི ཨསྶུ, མམཉྩ པསྶེཐ སནྣདྡྷདུསྶ’’ནྟི.
‘‘ཀསྨིཾ པདེསེ སམཎཾ ཝསནྟཾ, གནྟྭཱན པསྶེམུ མཡཾ ཨིདཱནི;
ཡོ མཛྫ [ས མཛྫ (སཱི.)] ཀངྑཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཉྩ, དིཊྛཱིཝིསཱུཀཱནི ཝིནོདཡེཡྻཱ’’ཏི.
‘‘ཨེསོ ནིསིནྣོ ཀཔིནཙྩནཱཡཾ, པརིཝཱརིཏོ དེཝཏཱཧི བཧཱུཧི;
དྷམྨིཾ ¶ ཀཐཾ བྷཱསཏི སཙྩནཱམོ, སཀསྨིམཱཙེརཀེ ཨཔྤམཏྟོ’’ཏི.
‘‘ཏཐཱཧཾ [ཡཐཱཧཾ (ཀ.)] ཀསྶཱམི གནྟྭཱ ཨིདཱནི, ཨཙྪཱདཡིསྶཾ སམཎཾ ཡུགེན;
པཊིགྒཧིཏཱནི ཙ ཏཱནི ཨསྶུ, ཏུཝཉྩ པསྶེམུ སནྣདྡྷདུསྶ’’ནྟི.
‘‘མཱ ཨཀྑཎེ པབྦཛིཏཾ ཨུཔཱགམི, སཱདྷུ ཝོ ལིཙྪཝི ནེས དྷམྨོ;
ཏཏོ ཙ ཀཱལེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཏཏྠེཝ པསྶཱཧི རཧོ ནིསིནྣ’’ནྟི.
ཏཐཱཏི ཝཏྭཱ ཨགམཱསི ཏཏྠ, པརིཝཱརིཏོ དཱསགཎེན ལིཙྪཝི;
སོ ཏཾ ནགརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཝཱསཱུཔགཙྪིཏྠ སཀེ ནིཝེསནེ.
ཏཏོ ¶ ¶ ཙ ཀཱལེ གིཧིཀིཙྩཱནི ཀཏྭཱ, ནྷཏྭཱ པིཝིཏྭཱ ཙ ཁཎཾ ལབྷིཏྭཱ;
ཝིཙེཡྻ པེལཱ༹ཏོ ཙ ཡུགཱནི ཨཊྛ, གཱཧཱཔཡཱི དཱསགཎེན ལིཙྪཝི.
སོ ཏཾ པདེསཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཏཾ ཨདྡས སམཎཾ སནྟཙིཏྟཾ;
པཊིཀྐནྟཾ ¶ གོཙརཏོ ནིཝཏྟཾ, སཱིཏིབྷཱུཏཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣཾ.
ཏམེནམཝོཙ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཨཔྤཱབཱདྷཾ ཕཱསུཝིཧཱརཉྩ པུཙྪི;
‘‘ཝེསཱལིཡཾ ལིཙྪཝིཧཾ བྷདནྟེ, ཛཱནནྟི མཾ ལིཙྪཝི ཨམྦསཀྐརོ.
‘‘ཨིམཱནི མེ ཨཊྛ ཡུགཱ སུབྷཱནི [ཡུགཱནི བྷནྟེ (སྱཱ. ཀ.)], པཊིགཎྷ བྷནྟེ པདདཱམི ཏུཡ྄ཧཾ;
ཏེནེཝ ཨཏྠེན ཨིདྷཱགཏོསྨི, ཡཐཱ ཨཧཾ ཨཏྟམནོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི.
‘‘དཱུརཏོཝ ¶ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ, ནིཝེསནཾ ཏེ པརིཝཛྫཡནྟི;
པཏྟཱནི བྷིཛྫནྟི ཙ ཏེ [བྷིཛྫནྟི ཏཝ (སྱཱ. ཀ.)] ནིཝེསནེ, སངྒྷཱཊིཡོ ཙཱཔི ཝིདཱལཡནྟི [ཝིཔཱཊཡནྟི (སཱི.), ཝིཔཱཏཡནྟི (ཀ.)].
‘‘ཨཐཱཔརེ པཱདཀུཋཱརིཀཱཧི, ཨཝཾསིརཱ སམཎཱ པཱཏཡནྟི;
ཨེཏཱདིསཾ པབྦཛིཏཱ ཝིཧེསཾ, ཏཡཱ ཀཏཾ སམཎཱ པཱཔུཎནྟི.
‘‘ཏིཎེན ཏེལམྤི ན ཏྭཾ ཨདཱསི, མཱུལ༹ྷསྶ ¶ མགྒམྤི ན པཱཝདཱསི;
ཨནྡྷསྶ དཎྜཾ སཡམཱདིཡཱསི, ཨེཏཱདིསོ ཀདརིཡོ ཨསཾཝུཏོ ཏུཝཾ;
ཨཐ ཏྭཾ ཀེན ཝཎྞེན ཀིམེཝ དིསྭཱ,
ཨམྷེཧི སཧ སཾཝིབྷཱགཾ ཀརོསཱི’’ཏི.
‘‘པཙྩེམི ¶ བྷནྟེ ཡཾ ཏྭཾ ཝདེསི, ཝིཧེསཡིཾ སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙ;
ཁིཌྜཏྠིཀོ ནོ ཙ པདུཊྛཙིཏྟོ, ཨེཏམྤི མེ དུཀྐཊམེཝ བྷནྟེ.
‘‘ཁིཌྜཱཡ ཡཀྑོ པསཝིཏྭཱ པཱཔཾ, ཝེདེཏི དུཀྑཾ ཨསམཏྟབྷོགཱི;
དཧརོ ཡུཝཱ ནགྒནིཡསྶ བྷཱགཱི, ཀིཾ སུ ཏཏོ དུཀྑཏརསྶ ཧོཏི.
‘‘ཏཾ དིསྭཱ སཾཝེགམལཏྠཾ བྷནྟེ, ཏཔྤཙྩཡཱ ཝཱཔི [ཏཔྤཙྩཡཱ ཏཱཧཾ (སཱི.), ཏཔྤཙྩཡཱ ཙཱཧཾ (པཱི.)] དདཱམི དཱནཾ;
པཊིགཎྷ བྷནྟེ ཝཏྠཡུགཱནི ཨཊྛ, ཡཀྑསྶིམཱ གཙྪནྟུ དཀྑིཎཱཡོ’’ཏི.
‘‘ཨདྡྷཱ ཧི དཱནཾ བཧུདྷཱ པསཏྠཾ, དདཏོ ཙ ཏེ ཨཀྑཡདྷམྨམཏྠུ;
པཊིགཎྷཱམི ¶ ཏེ ཝཏྠཡུགཱནི ཨཊྛ, ཡཀྑསྶིམཱ གཙྪནྟུ དཀྑིཎཱཡོ’’ཏི.
ཏཏོ ཧི སོ ཨཱཙམཡིཏྭཱ ལིཙྪཝི, ཐེརསྶ དཏྭཱན ཡུགཱནི ཨཊྛ;
‘པཊིགྒཧིཏཱནི ཙ ཏཱནི ཨསྶུ, ཡཀྑཉྩ པསྶེཐ སནྣདྡྷདུསྶཾ’.
ཏམདྡསཱ ཙནྡནསཱརལིཏྟཾ, ཨཱཛཉྙམཱརཱུལ༹ྷམུལཱ༹རཝཎྞཾ;
ཨལངྐཏཾ སཱདྷུནིཝཏྠདུསྶཾ, པརིཝཱརིཏཾ ཡཀྑམཧིདྡྷིཔཏྟཾ.
སོ ¶ ཏཾ དིསྭཱ ཨཏྟམནཱ ཨུདགྒོ, པཧཊྛཙིཏྟོ ཙ སུབྷགྒརཱུཔོ;
ཀམྨཉྩ དིསྭཱན མཧཱཝིཔཱཀཾ, སནྡིཊྛིཀཾ ཙཀྑུནཱ སཙྪིཀཏྭཱ.
ཏམེནམཝོཙ ¶ ¶ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ‘‘དསྶཱམི དཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ;
ན ཙཱཔི མེ ཀིཉྩི ཨདེཡྻམཏྠི, ཏུཝཉྩ མེ ཡཀྑ བཧཱུཔཀཱརོ’’ཏི.
‘‘ཏུཝཉྩ མེ ལིཙྪཝི ཨེཀདེསཾ, ཨདཱསི དཱནཱནི ཨམོགྷམེཏཾ;
སྭཱཧཾ ¶ ཀརིསྶཱམི ཏཡཱཝ སཀྑིཾ, ཨམཱནུསོ མཱནུསཀེན སདྡྷི’’ནྟི.
‘‘གཏཱི ཙ བནྡྷཱུ ཙ པརཱཡཎཉྩ [པརཱཡནཉྩ (སྱཱ. ཀ.)], མིཏྟོ མམཱསི ཨཐ དེཝཏཱ མེ [དེཝཏཱསི (སཱི. སྱཱ.)];
ཡཱཙཱམི ཏཾ [ཡཱཙཱམཧཾ (སཱི.)] པཉྫལིཀོ བྷཝིཏྭཱ, ཨིཙྪཱམི ཏཾ ཡཀྑ པུནཱཔི དཊྛུ’’ནྟི.
‘‘སཙེ ཏུཝཾ ཨསྶདྡྷོ བྷཝིསྶསི, ཀདརིཡརཱུཔོ ཝིཔྤཊིཔནྣཙིཏྟོ;
ཏྭཾ ནེཝ མཾ ལཙྪསི [ཏེནེཝ མཾ ན ལཙྪསཱི (སཱི.), ཏེནེཝ མཾ ལིཙྪཝི (སྱཱ.), ཏེནེཝ མཾ ལཙྪསི (ཀ.)] དསྶནཱཡ, དིསྭཱ ཙ ཏཾ ནོཔི ཙ ཨཱལཔིསྶཾ.
‘‘སཙེ པན ཏྭཾ བྷཝིསྶསི དྷམྨགཱརཝོ, དཱནེ རཏོ སངྒཧིཏཏྟབྷཱཝོ;
ཨོཔཱནབྷཱུཏོ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ, ཨེཝཾ མམཾ ལཙྪསི དསྶནཱཡ.
‘‘དིསྭཱ ཙ ཏཾ ཨཱལཔིསྶཾ བྷདནྟེ, ཨིམཉྩ སཱུལཏོ ལཧུཾ པམུཉྩ;
ཡཏོ ནིདཱནཾ ཨཀརིམྷ སཀྑིཾ, མཉྙཱམི སཱུལཱཝུཏཀསྶ ཀཱརཎཱ.
‘‘ཏེ ¶ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཀརིམྷ སཀྑིཾ, ཨཡཉྩ ¶ སཱུལཏོ [སཱུལཱཝུཏོ (སཱི. སྱཱ.)] ལཧུཾ པམུཏྟོ;
སཀྐཙྩ དྷམྨཱནི སམཱཙརནྟོ, མུཙྩེཡྻ སོ ནིརཡཱ ཙ ཏམྷཱ;
ཀམྨཾ སིཡཱ ཨཉྙཏྲ ཝེདནཱིཡཾ.
‘‘ཀཔྤིཏཀཉྩ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཏེནེཝ [ཏེན (སྱཱ. ཀ.)] སཧ སཾཝིབྷཛིཏྭཱ ཀཱལེ;
སཡཾ མུཁེནཱུཔནིསཛྫ པུཙྪ, སོ ཏེ ཨཀྑིསྶཏི ཨེཏམཏྠཾ.
‘‘ཏམེཝ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, པུཙྪསྶུ ཨཉྙཏྠིཀོ ནོ ཙ པདུཊྛཙིཏྟོ;
སོ ཏེ སུཏཾ ཨསུཏཉྩཱཔི དྷམྨཾ,
སབྦམྤི ¶ ཨཀྑིསྶཏི ཡཐཱ པཛཱན’’ནྟི.
སོ ཏཏྠ རཧསྶཾ སམུལླཔིཏྭཱ, སཀྑིཾ ཀརིཏྭཱན ཨམཱནུསེན;
པཀྐཱམི སོ ལིཙྪཝཱིནཾ སཀཱསཾ, ཨཐ བྲཝི པརིསཾ སནྣིསིནྣཾ.
‘‘སུཎནྟུ བྷོནྟོ མམ ཨེཀཝཱཀྱཾ, ཝརཾ ཝརིསྶཾ ལབྷིསྶཱམི ཨཏྠཾ;
སཱུལཱཝུཏོ ¶ པུརིསོ ལུདྡཀམྨོ, པཎཱིཧིཏདཎྜོ [པཎཱིཏནཎྜོ (ཀ.)] ཨནུསཏྟརཱུཔོ [ཨནུཔཀྐརཱུཔོ (ཀ.)].
‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝཱིསཏིརཏྟིམཏྟཱ, ཡཏོ ཨཱཝུཏོ ནེཝ ཛཱིཝཏི ན མཏོ;
ཏཱཧཾ མོཙཡིསྶཱམི དཱནི, ཡཐཱམཏིཾ ཨནུཛཱནཱཏུ སངྒྷོ’’ཏི.
‘‘ཨེཏཉྩ ཨཉྙཉྩ ལཧུཾ པམུཉྩ, ཀོ ཏཾ ཝདེཐ [ཝདེཐཱཏི (ཀ.), ཝདེཐ ཙ (སྱཱ.)] ཏཐཱ ཀརོནྟཾ;
ཡཐཱ པཛཱནཱསི ཏཐཱ ཀརོཧི, ཡཐཱམཏིཾ ཨནུཛཱནཱཏི སངྒྷོ’’ཏི.
སོ ¶ ཏཾ པདེསཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, སཱུལཱཝུཏཾ མོཙཡི ཁིཔྤམེཝ;
‘མཱ བྷཱཡི སམྨཱ’ཏི ཙ ཏཾ ཨཝོཙ, ཏིཀིཙྪཀཱནཉྩ ཨུཔཊྛཔེསི.
‘‘ཀཔྤིཏཀཉྩ ¶ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ, ཏེནེཝ སཧ [ཏེན སམཾ (སཱི.), ཏེན སཧ (སྱཱ. ཀ.)] སཾཝིབྷཛིཏྭཱ ཀཱལེ;
སཡཾ མུཁེནཱུཔནིསཛྫ ལིཙྪཝི, ཏཐེཝ པུཙྪིཏྠ ནཾ ཀཱརཎཏྠིཀོ.
‘‘སཱུལཱཝུཏོ པུརིསོ ལུདྡཀམྨོ, པཎཱིཏདཎྜོ ¶ ཨནུསཏྟརཱུཔོ;
ཨེཏྟཱཝཏཱ ཝཱིསཏིརཏྟིམཏྟཱ, ཡཏོ ཨཱཝུཏོ ནེཝ ཛཱིཝཏི ན མཏོ.
‘‘སོ མོཙིཏོ གནྟྭཱ མཡཱ ཨིདཱནི, ཨེཏསྶ ཡཀྑསྶ ཝཙོ ཧི བྷནྟེ;
སིཡཱ ནུ ཁོ ཀཱརཎཾ ཀིཉྩིདེཝ, ཡེན སོ ནིརཡཾ ནོ ཝཛེཡྻ.
‘‘ཨཱཙིཀྑ བྷནྟེ ཡདི ཨཏྠི ཧེཏུ, སདྡྷཱཡིཀཾ ཧེཏུཝཙོ སུཎོམ;
ན ཏེསཾ ཀམྨཱནཾ ཝིནཱསམཏྠི, ཨཝེདཡིཏྭཱ ཨིདྷ བྱནྟིབྷཱཝོ’’ཏི.
‘‘སཙེ ¶ ས དྷམྨཱནི སམཱཙརེཡྻ, སཀྐཙྩ རཏྟིནྡིཝམཔྤམཏྟོ;
མུཙྩེཡྻ སོ ནིརཡཱ ཙ ཏམྷཱ, ཀམྨཾ སིཡཱ ཨཉྙཏྲ ཝེདནཱིཡ’’ནྟི.
‘‘ཨཉྙཱཏོ [ཉཱཏོམྷི (ཀ.)] ཨེསོ པུརིསསྶ ཨཏྠོ, མམམྤི དཱནི ཨནུཀམྤ བྷནྟེ;
ཨནུསཱས མཾ ཨོཝད བྷཱུརིཔཉྙ, ཡཐཱ ཨཧཾ ནོ ནིརཡཾ ཝཛེཡྻ’’ནྟི.
‘‘ཨཛྫེཝ ¶ ¶ བུདྡྷཾ སརཎཾ ཨུཔེཧི, དྷམྨཉྩ སངྒྷཉྩ པསནྣཙིཏྟོ;
ཏཐེཝ སིཀྑཱཡ པདཱནི པཉྩ, ཨཁཎྜཕུལླཱནི སམཱདིཡསྶུ.
‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམསྶུ ཁིཔྤཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡསྶུ;
ཨམཛྫཔོ མཱ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎཱི, སཀེན དཱརེན ཙ ཧོཧི ཏུཊྛོ;
ཨིམཉྩ ཨརིཡཾ [ཨིམཉྩ (སྱཱ.)] ཨཊྛངྒཝརེནུཔེཏཾ, སམཱདིཡཱཧི ཀུསལཾ སུཁུདྲཡཾ.
‘‘ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ;
ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ;
དདཱཧི ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ [སདཱ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏི (སྱཱ. ཀ.)].
‘‘བྷིཀྑཱུཔི སཱིལསམྤནྣེ, ཝཱིཏརཱགེ བཧུསྶུཏེ;
ཏཔྤེཧི ཨནྣཔཱནེན, སདཱ པུཉྙཾ པཝཌྜྷཏི.
‘‘ཨེཝཉྩ དྷམྨཱནི [ཀམྨཱནི (སཱི. སྱཱ.)] སམཱཙརནྟོ, སཀྐཙྩ རཏྟིནྡིཝམཔྤམཏྟོ;
མུཉྩ ཏུཝཾ [མུཙྩེཡྻ སོ ཏྭཾ (ཀ.)] ནིརཡཱ ཙ ཏམྷཱ, ཀམྨཾ ¶ སིཡཱ ཨཉྙཏྲ ཝེདནཱིཡ’’ནྟི.
‘‘ཨཛྫེཝ བུདྡྷཾ སརཎཾ ཨུཔེམི, དྷམྨཉྩ སངྒྷཉྩ པསནྣཙིཏྟོ;
ཏཐེཝ སིཀྑཱཡ པདཱནི པཉྩ, ཨཁཎྜཕུལླཱནི སམཱདིཡཱམི.
‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམཱམི ཁིཔྤཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡཱམི;
ཨམཛྫཔོ ནོ ཙ མུསཱ བྷཎཱམི, སཀེན དཱརེན ཙ ཧོམི ཏུཊྛོ;
ཨིམཉྩ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒཝརེནུཔེཏཾ, སམཱདིཡཱམི ཀུསལཾ སུཁུདྲཡཾ.
‘‘ཙཱིཝརཾ ¶ ¶ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ;
ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ.
‘‘བྷིཀྑཱུ ¶ ཙ སཱིལསམྤནྣེ, ཝཱིཏརཱགེ བཧུསྶུཏེ;
དདཱམི ན ཝིཀམྤཱམི [ཝིཀཔྤཱམི (སཱི. སྱཱ.)], བུདྡྷཱནཾ སཱསནེ རཏོ’’ཏི.
ཨེཏཱདིསཱ ལིཙྪཝི ཨམྦསཀྐརོ, ཝེསཱལིཡཾ ཨཉྙཏརོ ཨུཔཱསཀོ;
སདྡྷོ མུདཱུ ཀཱརཀརོ ཙ བྷིཀྑུ, སངྒྷཉྩ སཀྐཙྩ ཏདཱ ཨུཔཊྛཧི.
སཱུལཱཝུཏོ ཙ ཨརོགོ ཧུཏྭཱ, སེརཱི ¶ སུཁཱི པབྦཛྫཾ ཨུཔཱགམི [པབྦཛྫམུཔགཙྪི (ཀ.)];
བྷིཀྑུཉྩ ཨཱགམྨ ཀཔྤིཏཀུཏྟམཾ, ཨུབྷོཔི སཱམཉྙཕལཱནི ཨཛ྄ཛྷགུཾ.
ཨེཏཱདིསཱ སཔྤུརིསཱན སེཝནཱ, མཧཔྥལཱ ཧོཏི སཏཾ ཝིཛཱནཏཾ;
སཱུལཱཝུཏོ ཨགྒཕལཾ ཨཕསྶཡི [ཕུསྶཡི (སྱཱ. ཀ.)], ཕལཾ ཀནིཊྛཾ པན ཨམྦསཀྐརོ’’ཏི.
ཨམྦསཀྐརཔེཏཝཏྠུ པཋམཾ.
༢. སེརཱིསཀཔེཏཝཏྠུ
[ཝི. ཝ. ༡༢༢༨] སུཎོཐ ཡཀྑསྶ ཝཱཎིཛཱན ཙ, སམཱགམོ ཡཏྠ ཏདཱ ཨཧོསི;
ཡཐཱ ཀཐཾ ཨིཏརིཏརེན ཙཱཔི, སུབྷཱསིཏཾ ཏཉྩ སུཎཱཐ སབྦེ.
ཡོ སོ ཨཧུ རཱཛཱ པཱཡཱསི ནཱམ [ནཱམོ (སཱི.)], བྷུམྨཱནཾ སཧབྱགཏོ ཡསསྶཱི;
སོ མོདམཱནོཝ སཀེ ཝིམཱནེ, ཨམཱནུསོ མཱནུསེ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཱིཏི.
‘‘ཝངྐེ ¶ ཨརཉྙེ ཨམནུསྶཊྛཱནེ, ཀནྟཱརེ ཨཔྤོདཀེ ཨཔྤབྷཀྑེ;
སུདུགྒམེ ཝཎྞུཔཐསྶ མཛ྄ཛྷེ, ཝངྐཾབྷཡཱ ནཊྛམནཱ མནུསྶཱ.
‘‘ནཡིདྷ ཕལཱ མཱུལམཡཱ ཙ སནྟི, ཨུཔཱདཱནཾ ནཏྠི ཀུཏོདྷ བྷཀྑོ [བྷིཀྑོ (ཀ.)];
ཨཉྙཏྲ པཾསཱུཧི ཙ ཝཱལུཀཱཧི ཙ, ཏཏཱཧི ཨུཎྷཱཧི ཙ དཱརུཎཱཧི ཙ.
‘‘ཨུཛྫངྒལཾ ཏཏྟམིཝཾ ཀཔཱལཾ, ཨནཱཡསཾ པརལོཀེན ཏུལྱཾ;
ལུདྡཱནམཱཝཱསམིདཾ པུརཱཎཾ, བྷཱུམིཔྤདེསོ ཨབྷིསཏྟརཱུཔོ.
‘‘‘ཨཐ ཏུམྷེ ཀེན ཝཎྞེན, ཀིམཱསམཱནཱ ཨིམཾ པདེསཾ ཧི;
ཨནུཔཝིཊྛཱ སཧསཱ སམཙྩ, ལོབྷཱ བྷཡཱ ཨཐ ཝཱ སམྤམཱུལ༹ྷཱ’’’ཏི.
‘‘མགདྷེསུ ཨངྒེསུ ཙ སཏྠཝཱཧཱ, ཨཱརོཔཡིཏྭཱ པཎིཡཾ པུཐུཏྟཾ;
ཏེ ཡཱམསེ སིནྡྷུསོཝཱིརབྷཱུམིཾ, དྷནཏྠིཀཱ ཨུདྡཡཾ པཏྠཡཱནཱ.
‘‘དིཝཱ པིཔཱསཾ ནདྷིཝཱསཡནྟཱ, ཡོགྒཱནུཀམྤཉྩ སམེཀྑམཱནཱ;
ཨེཏེན ཝེགེན ཨཱཡཱམ སབྦེ, རཏྟིཾ མགྒཾ པཊིཔནྣཱ ཝིཀཱལེ.
‘‘ཏེ ¶ དུཔྤཡཱཏཱ ཨཔརདྡྷམགྒཱ, ཨནྡྷཱཀུལཱ ཝིཔྤནཊྛཱ ཨརཉྙེ;
སུདུགྒམེ ཝཎྞུཔཐསྶ མཛ྄ཛྷེ, དིསཾ ན ཛཱནཱམ པམཱུལ༹ྷཙིཏྟཱ.
‘‘ཨིདཉྩ ¶ དིསྭཱན ཨདིཊྛཔུབྦཾ, ཝིམཱནསེཊྛཉྩ ཏཝཉྩ ཡཀྑ;
ཏཏུཏྟརིཾ ཛཱིཝིཏམཱསམཱནཱ, དིསྭཱ པཏཱིཏཱ སུམནཱ ཨུདགྒཱ’’ཏི.
‘‘པཱརཾ སམུདྡསྶ ཨིམཉྩ ཝཎྞུཾ, ཝེཏྟཱཙརཾ [ཝེཏྟཾ པརཾ (སྱཱ.), ཝེཏྟཱཙཱརཾ (ཀ.)] སངྐུཔཐཉྩ མགྒཾ;
ནདིཡོ པན པབྦཏཱནཉྩ དུགྒཱ, པུཐུདྡིསཱ གཙྪཐ བྷོགཧེཏུ.
‘‘པཀྑནྡིཡཱན ཝིཛིཏཾ པརེསཾ, ཝེརཛྫཀེ མཱནུསེ པེཀྑམཱནཱ;
ཡཾ ཝོ སུཏཾ ཝཱ ཨཐ ཝཱཔི དིཊྛཾ, ཨཙྪེརཀཾ ཏཾ ཝོ སུཎོམ ཏཱཏཱ’’ཏི.
‘‘ཨིཏོཔི ཨཙྪེརཏརཾ ཀུམཱར, ན ནོ སུཏཾ ཝཱ ཨཐ ཝཱཔི དིཊྛཾ;
ཨཏཱིཏམཱནུསྶཀམེཝ སབྦཾ, དིསྭཱ ན ཏཔྤཱམ ཨནོམཝཎྞཾ.
‘‘ཝེཧཱཡསཾ པོཀྑརཉྙོ སཝནྟི, པཧཱུཏམལྱཱ [པཧཱུཏམཱལྱཱ (སྱཱ.)] བཧུཔུཎྜརཱིཀཱ;
དུམཱ ཙིམེ ནིཙྩཕལཱུཔཔནྣཱ, ཨཏཱིཝ གནྡྷཱ སུརབྷིཾ པཝཱཡནྟི.
‘‘ཝེལཱུ༹རིཡཐམྦྷཱ སཏམུསྶིཏཱསེ, སིལཱཔཝཱལ༹སྶ ཙ ཨཱཡཏཾསཱ;
མསཱརགལླཱ སཧལོཧིཏངྒཱ, ཐམྦྷཱ ཨིམེ ཛོཏིརསཱམཡཱསེ.
‘‘སཧསྶཐམྦྷཾ ཨཏུལཱནུབྷཱཝཾ, ཏེསཱུཔརི སཱདྷུམིདཾ ཝིམཱནཾ;
རཏནནྟརཾ ཀཉྩནཝེདིམིསྶཾ, ཏཔནཱིཡཔཊྚེཧི ཙ སཱདྷུཚནྣཾ.
‘‘ཛམྦོནདུཏྟཏྟམིདཾ ¶ སུམཊྛོ, པཱསཱདསོཔཱཎཕལཱུཔཔནྣོ;
དལ༹ྷོ ཙ ཝགྒུ ཙ སུསངྒཏོ ཙ [ཝགྒུ སུམུཁོ སུསངྒཏོ (སཱི.)], ཨཏཱིཝ ནིཛ྄ཛྷཱནཁམོ མནུཉྙོ.
‘‘རཏནནྟརསྨིཾ བཧུཨནྣཔཱནཾ, པརིཝཱརིཏོ ཨཙྪརཱསངྒཎེན;
མུརཛཨཱལམྦརཏཱུརིཡགྷུཊྛོ, ཨབྷིཝནྡིཏོསི ཐུཏིཝནྡནཱཡ.
‘‘སོ མོདསི ནཱརིགཎཔྤབོདྷནོ, ཝིམཱནཔཱསཱདཝརེ མནོརམེ;
ཨཙིནྟིཡོ སབྦགུཎཱུཔཔནྣོ, རཱཛཱ ཡཐཱ ཝེསྶཝཎོ ནལི༹ནྱཱ [ནལི༹ཉྙཾ (ཀ.)].
‘‘དེཝོ ནུ ཨཱསི ཨུདཝཱསི ཡཀྑོ, ཨུདཱཧུ དེཝིནྡོ མནུསྶབྷཱུཏོ;
པུཙྪནྟི ཏཾ ཝཱཎིཛཱ སཏྠཝཱཧཱ, ཨཱཙིཀྑ ཀོ ནཱམ ཏུཝཾསི ཡཀྑོ’’ཏི.
‘‘སེརཱིསཀོ ནཱམ ཨཧམྷི ཡཀྑོ, ཀནྟཱརིཡོ ཝཎྞུཔཐམྷི གུཏྟོ;
ཨིམཾ པདེསཾ ཨབྷིཔཱལཡཱམི, ཝཙནཀརོ ཝེསྶཝཎསྶ རཉྙོ’’ཏི.
‘‘ཨདྷིཙྩལདྡྷཾ པརིཎཱམཛཾ ཏེ, སཡཾ ཀཏཾ ཨུདཱཧུ དེཝེཧི དིནྣཾ;
པུཙྪནྟི ཏཾ ཝཱཎིཛཱ སཏྠཝཱཧཱ, ཀཐཾ ཏཡཱ ལདྡྷམིདཾ མནུཉྙ’’ནྟི.
‘‘ནཱདྷིཙྩལདྡྷཾ ན པརིཎཱམཛཾ མེ, ན སཡཾ ཀཏཾ ན ཧི དེཝེཧི དིནྣཾ;
སཀེཧི ཀམྨེཧི ཨཔཱཔཀེཧི, པུཉྙེཧི མེ ལདྡྷམིདཾ མནུཉྙ’’ནྟི.
‘‘ཀིཾ ¶ ཏེ ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
པུཙྪནྟི ཏཾ ཝཱཎིཛཱ སཏྠཝཱཧཱ, ཀཐཾ ཏཡཱ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱན’’ནྟི.
‘‘མམཾ ¶ པཱཡཱསཱིཏི ཨཧུ སམཉྙཱ, རཛྫཾ ཡདཱ ཀཱརཡིཾ ཀོསལཱནཾ;
ནཏྠིཀདིཊྛི ཀདརིཡོ པཱཔདྷམྨོ, ཨུཙྪེདཝཱདཱི ཙ ཏདཱ ཨཧོསིཾ.
‘‘སམཎོ ཙ ཁོ ཨཱསི ཀུམཱརཀསྶཔོ, བཧུསྶུཏོ ཙིཏྟཀཐཱི ཨུལཱ༹རོ;
སོ མེ ཏདཱ དྷམྨཀཐཾ ཨབྷཱསི, དིཊྛིཝིསཱུཀཱནི ཝིནོདཡཱི མེ.
‘‘ཏཱཧཾ ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཎིཏྭཱ, ཨུཔཱསཀཏྟཾ པཊིདེཝཡིསྶཾ;
པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏོ ཨཧོསིཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡིསྶཾ;
ཨམཛྫཔོ ནོ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎིཾ, སཀེན དཱརེན ཙ ཨཧོསི ཏུཊྛོ.
‘‘ཏཾ མེ ཝཏཾ ཏཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཏསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཏེཧེཝ ཀམྨེཧི ཨཔཱཔཀེཧི, པུཉྙེཧི མེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱན’’ནྟི.
‘‘སཙྩཾ ཀིརཱཧཾསུ ནརཱ སཔཉྙཱ, ཨནཉྙཐཱ ཝཙནཾ པཎྜིཏཱནཾ;
ཡཧིཾ ཡཧིཾ གཙྪཏི པུཉྙཀམྨོ, ཏཧིཾ ཏཧིཾ མོདཏི ཀཱམཀཱམཱི.
‘‘ཡཧིཾ ཡཧིཾ སོཀཔརིདྡཝོ ཙ, ཝདྷོ ཙ བནྡྷོ ཙ པརིཀྐིལེསོ;
ཏཧིཾ ཏཧིཾ གཙྪཏི པཱཔཀམྨོ, ན མུཙྩཏི དུགྒཏིཡཱ ཀདཱཙཱི’’ཏི.
‘‘སམྨཱུལ༹ྷརཱུཔོཝ ¶ ཛནོ ཨཧོསི, ཨསྨིཾ མུཧུཏྟེ ཀལལཱིཀཏོཝ;
ཛནསྶིམསྶ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཀུམཱར, ཨཔྤཙྩཡོ ཀེན ནུ ཁོ ཨཧོསཱི’’ཏི.
‘‘ཨིམེ ཙ སིརཱིསཝནཱ [ཨིམེ སིརཱིསཱུཔཝནཱ ཙ (སཱི.), ཨིམེཔི སིརཱིསཝནཱ ཙ (པཱི. ཀ.)] ཏཱཏཱ, དིབྦཱ གནྡྷཱ སུརབྷཱི སམྤཝནྟི;
ཏེ སམྤཝཱཡནྟི ཨིམཾ ཝིམཱནཾ, དིཝཱ ཙ རཏྟོ ཙ ཏམཾ ནིཧནྟྭཱ.
‘‘ཨིམེསཉྩ ཁོ ཝསྶསཏཙྩཡེན, སིཔཱཊིཀཱ ཕལཏི ཨེཀམེཀཱ;
མཱནུསྶཀཾ ཝསྶསཏཾ ཨཏཱིཏཾ, ཡདགྒེ ཀཱཡམྷི ཨིདྷཱུཔཔནྣོ.
‘‘དིསྭཱནཧཾ ཝསྶསཏཱནི པཉྩ, ཨསྨིཾ ཝིམཱནེ ཋཏྭཱན ཏཱཏཱ;
ཨཱཡུཀྑཡཱ པུཉྙཀྑཡཱ ཙཝིསྶཾ, ཏེནེཝ སོཀེན པམུཙྪིཏོསྨཱི’’ཏི.
‘‘ཀཐཾ ནུ སོཙེཡྻ ཏཐཱཝིདྷོ སོ, ལདྡྷཱ ཝིམཱནཾ ཨཏུལཾ ཙིརཱཡ;
ཡེ ཙཱཔི ཁོ ཨིཏྟརམུཔཔནྣཱ, ཏེ ནཱུན སོཙེཡྻུཾ པརིཏྟཔུཉྙཱ’’ཏི.
‘‘ཨནུཙྪཝིཾ ཨོཝདིཡཉྩ མེ ཏཾ, ཡཾ མཾ ཏུམྷེ པེཡྻཝཱཙཾ ཝདེཐ;
ཏུམྷེ ཙ ཁོ ཏཱཏཱ མཡཱནུགུཏྟཱ, ཡེནིཙྪཀཾ ཏེན པལེཐ སོཏྠི’’ནྟི.
‘‘གནྟྭཱ མཡཾ སིནྡྷུསོཝཱིརབྷཱུམིཾ, དྷནྣཏྠིཀཱ ཨུདྡཡཾ པཏྠཡཱནཱ;
ཡཐཱཔཡོགཱ པརིཔུཎྞཙཱགཱ, ཀཱཧཱམ སེརཱིསམཧཾ ཨུལཱ༹ར’’ནྟི.
‘‘མཱ ¶ ཙེཝ སེརཱིསམཧཾ ཨཀཏྠ, སབྦཉྩ ཝོ བྷཝིསྶཏི ཡཾ ཝདེཐ;
པཱཔཱནི ཀམྨཱནི ཝིཝཛྫཡཱཐ, དྷམྨཱནུཡོགཉྩ ཨདྷིཊྛཧཱཐ.
‘‘ཨུཔཱསཀོ ཨཏྠི ཨིམམྷི སངྒྷེ, བཧུསྶུཏོ སཱིལཝཏཱུཔཔནྣོ;
སདྡྷོ ཙ ཙཱགཱི ཙ སུཔེསལོ ཙ, ཝིཙཀྑཎོ སནྟུསིཏོ མུཏཱིམཱ.
‘‘སཉྫཱནམཱནོ ¶ ན མུསཱ བྷཎེཡྻ, པརཱུཔགྷཱཏཱཡ ཙ ཙེཏཡེཡྻ;
ཝེབྷཱུཏིཀཾ པེསུཎཾ ནོ ཀརེཡྻ, སཎྷཉྩ ཝཱཙཾ སཁིལཾ བྷཎེཡྻ.
‘‘སགཱརཝོ སཔྤཊིསྶོ ཝིནཱིཏོ, ཨཔཱཔཀོ ཨདྷིསཱིལེ ཝིསུདྡྷོ;
སོ མཱཏརཾ པིཏརཉྩཱཔི ཛནྟུ, དྷམྨེན པོསེཏི ཨརིཡཝུཏྟི.
‘‘མཉྙེ སོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཀཱརཎཱ, བྷོགཱནི པརིཡེསཏི ན ཨཏྟཧེཏུ;
མཱཏཱཔིཏཱུནཉྩ ཡོ ཨཙྩཡེན, ནེཀྑམྨཔོཎོ ཙརིསྶཏི བྲཧྨཙརིཡཾ.
‘‘ཨུཛཱུ ཨཝངྐོ ཨསཋོ ཨམཱཡོ, ན ལེསཀཔྤེན ཙ ཝོཧརེཡྻ;
སོ ཏཱདིསོ སུཀཏཀམྨཀཱརཱི, དྷམྨེ ཋིཏོ ཀིནྟི ལབྷེཐ དུཀྑཾ.
‘‘ཏཾ ཀཱརཎཱ པཱཏུཀཏོམྷི ཨཏྟནཱ, ཏསྨཱ དྷམྨཾ པསྶཐ ཝཱཎིཛཱསེ;
ཨཉྙཏྲ ཏེནིཧ བྷསྨཱི [བྷསྨི (སྱཱ.), བྷསྨ (ཀ.)] བྷཝེཐ, ཨནྡྷཱཀུལཱ ཝིཔྤནཊྛཱ ཨརཉྙེ;
ཏཾ ཁིཔྤམཱནེན ལཧུཾ པརེན, སུཁོ ཧཝེ སཔྤུརིསེན སངྒམོ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ¶ ནཱམ སོ ཀིཉྩ ཀརོཏི ཀམྨཾ, ཀིཾ ནཱམདྷེཡྻཾ ཀིཾ པན ཏསྶ གོཏྟཾ;
མཡམྤི ནཾ དཊྛུཀཱམམྷ ཡཀྑ, ཡསྶཱནུཀམྤཱཡ ཨིདྷཱགཏོསི;
ལཱབྷཱ ཧི ཏསྶ ཡསྶ ཏུཝཾ པིཧེསཱི’’ཏི.
‘‘ཡོ ཀཔྤཀོ སམྦྷཝནཱམདྷེཡྻོ, ཨུཔཱསཀོ ཀོཙྪཕལཱུཔཛཱིཝཱི;
ཛཱནཱཐ ནཾ ཏུམྷཱཀཾ པེསིཡོ སོ, མཱ ཁོ ནཾ ཧཱིལི༹ཏྠ སུཔེསལོ སོ’’ཏི.
‘‘ཛཱནཱམསེ ཡཾ ཏྭཾ པཝདེསི ཡཀྑ, ན ཁོ ནཾ ཛཱནཱམ ས ཨེདིསོཏི;
མཡམྤི ནཾ པཱུཛཡིསྶཱམ ཡཀྑ, སུཏྭཱན ཏུཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ ཨུལཱ༹ར’’ནྟི.
‘‘ཡེ ཀེཙི ཨིམསྨིཾ སཏྠེ མནུསྶཱ, དཧརཱ མཧནྟཱ ཨཐཝཱཔི མཛ྄ཛྷིམཱ;
སབྦེཝ ཏེ ཨཱལམྦནྟུ ཝིམཱནཾ, པསྶནྟུ པུཉྙཱནཾ ཕལཾ ཀདརིཡཱ’’ཏི.
ཏེ ཏཏྠ སབྦེཝ ‘ཨཧཾ པུརེ’ཏི, ཏཾ ཀཔྤཀཾ ཏཏྠ པུརཀྑཏྭཱ [པུརཀྑིཔིཏྭཱ (སཱི.)];
སབྦེཝ ཏེ ཨཱལམྦིཾསུ ཝིམཱནཾ, མསཀྐསཱརཾ ཝིཡ ཝཱསཝསྶ.
ཏེ ཏཏྠ སབྦེཝ ‘ཨཧཾ པུརེ’ཏི, ཨུཔཱསཀཏྟཾ པཊིཝེདཡིཾསུ;
པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏཱ ཨཧེསུཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡིཾསུ;
ཨམཛྫཔཱ ནོ ཙ མུསཱ བྷཎིཾསུ, སཀེན དཱརེན ཙ ཨཧེསུཾ ཏུཊྛཱ.
ཏེ ¶ ཏཏྠ སབྦེཝ ‘ཨཧཾ པུརེ’ཏི, ཨུཔཱསཀཏྟཾ པཊིཝེདཡིཏྭཱ;
པཀྐཱམི སཏྠོ ཨནུམོདམཱནོ, ཡཀྑིདྡྷིཡཱ ཨནུམཏོ པུནཔྤུནཾ.
གནྟྭཱན ཏེ སིནྡྷུསོཝཱིརབྷཱུམིཾ, དྷནཏྠིཀཱ ཨུདྡཡཾ [ཨུདཡ (པཱི. ཀ.)] པཏྠཡཱནཱ;
ཡཐཱཔཡོགཱ པརིཔུཎྞལཱབྷཱ, པཙྩཱགམུཾ པཱཊལིཔུཏྟམཀྑཏཾ.
གནྟྭཱན ཏེ སངྒྷརཾ སོཏྠིཝནྟོ, པུཏྟེཧི དཱརེཧི སམངྒིབྷཱུཏཱ;
ཨཱནནྡཱི ཝིཏྟཱ སུམནཱ པཏཱིཏཱ, ཨཀཾསུ སེརཱིསམཧཾ ཨུལཱ༹རཾ;
སེརཱིསཀཾ ཏེ པརིཝེཎཾ མཱཔཡིཾསུ.
ཨེཏཱདིསཱ ¶ སཔྤུརིསཱན སེཝནཱ, མཧཏྠིཀཱ དྷམྨགུཎཱན སེཝནཱ;
ཨེཀསྶ ཨཏྠཱཡ ཨུཔཱསཀསྶ, སབྦེཝ སཏྟཱ སུཁིཏཱ [སུཁིནོ (པཱི. ཀ.)] ཨཧེསུནྟི.
སེརཱིསཀཔེཏཝཏྠུ དུཏིཡཾ.
བྷཱཎཝཱརཾ ཏཏིཡཾ ནིཊྛིཏཾ.
༣. ནནྡཀཔེཏཝཏྠུ
རཱཛཱ ¶ པིངྒལཀོ ནཱམ, སུརཊྛཱནཾ ཨདྷིཔཏི ཨཧུ;
མོརིཡཱནཾ ཨུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ, སུརཊྛཾ པུནརཱགམཱ.
ཨུཎྷེ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ [མཛ྄ཛྷནྟིཀེ (སབྦཏྠ)] ཀཱལེ, རཱཛཱ པངྐཾ [ཝངྐཾ (ཀ.)] ཨུཔཱགམི;
ཨདྡས མགྒཾ རམཎཱིཡཾ, པེཏཱནཾ ཏཾ ཝཎྞུཔཐཾ [ཝཎྞནཱཔཐཾ (སཱི. སྱཱ.)].
སཱརཐིཾ ¶ ཨཱམནྟཡཱི རཱཛཱ –
‘‘ཨཡཾ མགྒོ རམཎཱིཡོ, ཁེམོ སོཝཏྠིཀོ སིཝོ;
ཨིམིནཱ སཱརཐི ཡཱམ, སུརཊྛཱནཾ སནྟིཀེ ཨིཏོ’’.
ཏེན ¶ པཱཡཱསི སོརཊྛོ, སེནཱཡ ཙཏུརངྒིནིཡཱ;
ཨུབྦིགྒརཱུཔོ པུརིསོ, སོརཊྛཾ ཨེཏདབྲཝི.
‘‘ཀུམྨགྒཾ པཊིཔནྣམྷཱ, བྷིཾསནཾ ལོམཧཾསནཾ;
པུརཏོ དིསྶཏི མགྒོ, པཙྪཏོ ཙ ན དིསྶཏི.
‘‘ཀུམྨགྒཾ པཊིཔནྣམྷཱ, ཡམཔུརིསཱན སནྟིཀེ;
ཨམཱནུསོ ཝཱཡཏི གནྡྷོ, གྷོསོ སུཡྻཏི [སཱུཡཏི (སཱི. སྱཱ.)] དཱརུཎོ’’.
སཾཝིགྒོ རཱཛཱ སོརཊྛོ, སཱརཐིཾ ཨེཏདབྲཝི;
‘‘ཀུམྨགྒཾ པཊིཔནྣམྷཱ, བྷིཾསནཾ ལོམཧཾསནཾ;
པུརཏོ དིསྶཏི མགྒོ, པཙྪཏོ ཙ ན དིསྶཏི.
‘‘ཀུམྨགྒཾ པཊིཔནྣམྷཱ, ཡམཔུརིསཱན སནྟིཀེ;
ཨམཱནུསོ ཝཱཡཏི གནྡྷོ, གྷོསོ སུཡྻཏི དཱརུཎོ’’.
ཧཏྠིཀྑནྡྷཾ སམཱརུཡ྄ཧ, ཨོལོཀེནྟོ ཙཏུདྡིསཾ [ཙཏུདྡིསྶཱ (ཀ.)];
ཨདྡས ནིགྲོདྷཾ རམཎཱིཡཾ [རུཀྑཾ ནིགྲོདྷཾ (སྱཱ. ཀ.)], པཱདཔཾ ཚཱཡཱསམྤནྣཾ;
ནཱིལབྦྷཝཎྞསདིསཾ, མེགྷཝཎྞསིརཱིནིབྷཾ.
སཱརཐིཾ ¶ ¶ ཨཱམནྟཡཱི རཱཛཱ, ‘‘ཀིཾ ཨེསོ དིསྶཏི བྲཧཱ;
ནཱིལབྦྷཝཎྞསདིསོ, མེགྷཝཎྞསིརཱིནིབྷོ’’.
‘‘ནིགྲོདྷོ སོ མཧཱརཱཛ, པཱདཔོ ཚཱཡཱསམྤནྣོ;
ནཱིལབྦྷཝཎྞསདིསོ ¶ , མེགྷཝཎྞསིརཱིནིབྷོ’’.
ཏེན པཱཡཱསི སོརཊྛོ, ཡེན སོ དིསྶཏེ བྲཧཱ;
ནཱིལབྦྷཝཎྞསདིསོ, མེགྷཝཎྞསིརཱིནིབྷོ.
ཧཏྠིཀྑནྡྷཏོ ཨོརུཡ྄ཧ, རཱཛཱ རུཀྑཾ ཨུཔཱགམི;
ནིསཱིདི རུཀྑམཱུལསྨིཾ, སཱམཙྩོ སཔརིཛྫནོ;
པཱུརཾ པཱནཱིཡསརཀཾ, པཱུཝེ ཝིཏྟེ ཙ ཨདྡས.
པུརིསོ ¶ ཙ དེཝཝཎྞཱི, སབྦཱབྷརཎབྷཱུསིཏོ;
ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛཱནཾ, སོརཊྛཾ ཨེཏདབྲཝི.
‘‘སྭཱགཏཾ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཐོ ཏེ ཨདུརཱགཏཾ;
པིཝཏུ དེཝོ པཱནཱིཡཾ, པཱུཝེ ཁཱད ཨརིནྡམ’’.
པིཝིཏྭཱ རཱཛཱ པཱནཱིཡཾ, སཱམཙྩོ སཔརིཛྫནོ;
པཱུཝེ ཁཱདིཏྭཱ པིཏྭཱ ཙ, སོརཊྛོ ཨེཏདབྲཝི.
‘‘དེཝཏཱ ནུསི གནྡྷབྦོ, ཨདུ སཀྐོ པུརིནྡདོ;
ཨཛཱནནྟཱ ཏཾ པུཙྪཱམ, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡ’’ནྟི.
‘‘ནཱམྷི དེཝོ ན གནྡྷབྦོ, ནཱཔི [ནམྷི (ཀ.)] སཀྐོ པུརིནྡདོ;
པེཏོ ཨཧཾ མཧཱརཱཛ, སུརཊྛཱ ཨིདྷ མཱགཏོ’’ཏི.
‘‘ཀིཾསཱིལོ ཀིཾསམཱཙཱརོ, སུརཊྛསྨིཾ པུརེ ཏུཝཾ;
ཀེན ཏེ བྲཧྨཙརིཡེན, ཨཱནུབྷཱཝོ ཨཡཾ ཏཝཱ’’ཏི.
‘‘ཏཾ སུཎོཧི མཧཱརཱཛ, ཨརིནྡམ རཊྛཝཌྜྷན;
ཨམཙྩཱ པཱརིསཛྫཱ ཙ, བྲཱཧྨཎོ ཙ པུརོཧིཏོ.
‘‘སུརཊྛསྨིཾ ཨཧཾ དེཝ, པུརིསོ པཱཔཙེཏསོ;
མིཙྪཱདིཊྛི ཙ དུསྶཱིལོ, ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ.
‘‘‘དདནྟཱནཾ ¶ ཀརོནྟཱནཾ, ཝཱརཡིསྶཾ བཧུཛྫནཾ;
ཨཉྙེསཾ དདམཱནཱནཾ, ཨནྟརཱཡཀརོ ཨཧཾ.
‘‘‘ཝིཔཱཀོ ནཏྠི དཱནསྶ, སཾཡམསྶ ཀུཏོ ཕལཾ;
ནཏྠི ཨཱཙརིཡོ ནཱམ, ཨདནྟཾ ཀོ དམེསྶཏི.
‘‘‘སམཏུལྱཱནི ¶ བྷཱུཏཱནི, ཀུཏོ [ཀུལེ (སྱཱ. ཀ.)] ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཀོ;
ནཏྠི བལཾ ཝཱིརིཡཾ ཝཱ, ཀུཏོ ཨུཊྛཱནཔོརིསཾ.
‘‘‘ནཏྠི དཱནཕལཾ ནཱམ, ན ཝིསོདྷེཏི ཝེརིནཾ;
ལདྡྷེཡྻཾ ལབྷཏེ མཙྩོ, ནིཡཏིཔརིཎཱམཛཾ [པརིཎཱམཛཱ (སཱི. ཀ.)].
‘‘‘ནཏྠི ¶ མཱཏཱ པིཏཱ བྷཱཏཱ, ལོཀོ ནཏྠི ཨིཏོ པརཾ;
ནཏྠི དིནྣཾ ནཏྠི ཧུཏཾ, སུནིཧིཏཾ ན ཝིཛྫཏི.
‘‘‘ཡོཔི ¶ ཧནེཡྻ པུརིསཾ, པརསྶ ཚིནྡཏེ [པུརིསསྶ ཚིནྡེ (སྱཱ. ཀ.)] སིརཾ;
ན ཀོཙི ཀཉྩི ཧནཏི, སཏྟནྣཾ ཝིཝརམནྟརེ.
‘‘‘ཨཙྪེཛྫཱབྷེཛྫོ ཧི [བྷེཛྫོ (སཱི.), ཨབྷེཛྫོ (སྱཱ.), བྷེཛྫཱསི (ཀ.)] ཛཱིཝོ, ཨཊྛཾསོ གུལ༹པརིམཎྜལོ;
ཡོཛནཱནཾ སཏཾ པཉྩ, ཀོ ཛཱིཝཾ ཚེཏྟུམརཧཏི.
‘‘‘ཡཐཱ སུཏྟགུལེ༹ ཁིཏྟེ, ནིབྦེཋེནྟཾ པལཱཡཏི;
ཨེཝམེཝ ཙ སོ ཛཱིཝོ, ནིབྦེཋེནྟོ པལཱཡཏི.
‘‘‘ཡཐཱ གཱམཏོ ནིཀྑམྨ, ཨཉྙཾ གཱམཾ པཝིསཏི;
ཨེཝམེཝ ཙ སོ ཛཱིཝོ, ཨཉྙཾ བོནྡིཾ པཝིསཏི.
‘‘‘ཡཐཱ ¶ གེཧཏོ ནིཀྑམྨ, ཨཉྙཾ གེཧཾ པཝིསཏི;
ཨེཝམེཝ ཙ སོ ཛཱིཝོ, ཨཉྙཾ བོནྡིཾ པཝིསཏི.
‘‘‘ཙུལླཱསཱིཏི [ཙུལཱ༹སཱིཏི (སཱི. སྱཱ. ཀ.)] མཧཱཀཔྤིནོ [མཧཱཀཔྤུནོ (སཱི.)], སཏསཧསྶཱནི ཧི;
ཡེ བཱལཱ ཡེ ཙ པཎྜིཏཱ, སཾསཱརཾ ཁེཔཡིཏྭཱན;
དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶརེ.
‘‘‘མིཏཱནི སུཁདུཀྑཱནི, དོཎེཧི པིཊཀེཧི ཙ;
ཛིནོ སབྦཾ པཛཱནཱཏི’, སམྨཱུལ༹ྷཱ ཨིཏརཱ པཛཱ.
‘‘ཨེཝཾདིཊྛི པུརེ ཨཱསིཾ, སམྨཱུལ༹ྷོ མོཧཔཱརུཏོ;
མིཙྪཱདིཊྛི ཙ དུསྶཱིལོ, ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ.
‘‘ཨོརཾ མེ ཚཧི མཱསེཧི, ཀཱལངྐིརིཡཱ བྷཝིསྶཏི;
ཨེཀནྟཀཊུཀཾ གྷོརཾ, ནིརཡཾ པཔཏིསྶཧཾ.
[པེ. ཝ. ༧༠] ‘‘ཙཏུཀྐཎྞཾ ཙཏུདྭཱརཾ, ཝིབྷཏྟཾ བྷཱགསོ མིཏཾ;
ཨཡོཔཱཀཱརཔརིཡནྟཾ, ཨཡསཱ པཊིཀུཛྫིཏཾ.
[པེ. ཝ. ༧༡] ‘‘ཏསྶ ཨཡོམཡཱ བྷཱུམི, ཛལིཏཱ ཏེཛསཱ ཡུཏཱ;
སམནྟཱ ཡོཛནསཏཾ, ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི སབྦདཱ.
‘‘ཝསྶཱནི ¶ སཏསཧསྶཱནི, གྷོསོ སུཡྻཏི ཏཱཝདེ;
ལཀྑོ ཨེསོ མཧཱརཱཛ, སཏབྷཱགཝསྶཀོཊིཡོ.
‘‘ཀོཊིསཏསཧསྶཱནི ¶ , ནིརཡེ པཙྩརེ ཛནཱ;
མིཙྪཱདིཊྛཱི ཙ དུསྶཱིལཱ, ཡེ ཙ ཨརིཡཱུཔཝཱདིནོ.
‘‘ཏཏྠཱཧཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ, དུཀྑཾ ཝེདིསྶ ཝེདནཾ;
ཕལཾ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ, ཏསྨཱ སོཙཱམཧཾ བྷུསཾ.
‘‘ཏཾ ¶ ¶ སུཎོཧི མཧཱརཱཛ, ཨརིནྡམ རཊྛཝཌྜྷན;
དྷཱིཏཱ མཡ྄ཧཾ མཧཱརཱཛ, ཨུཏྟརཱ བྷདྡམཏྠུ ཏེ.
‘‘ཀརོཏི བྷདྡཀཾ ཀམྨཾ, སཱིལེསུཔོསཐེ རཏཱ;
སཉྙཏཱ སཾཝིབྷཱགཱི ཙ, ཝདཉྙཱུ ཝཱིཏམཙྪརཱ.
‘‘ཨཁཎྜཀཱརཱི སིཀྑཱཡ, སུཎྷཱ པརཀུལེསུ ཙ;
ཨུཔཱསིཀཱ སཀྱམུནིནོ, སམྦུདྡྷསྶ སིརཱིམཏོ.
‘‘བྷིཀྑུ ཙ སཱིལསམྤནྣོ, གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི;
ཨོཀྑིཏྟཙཀྑུ སཏིམཱ, གུཏྟདྭཱརོ སུསཾཝུཏོ.
‘‘སཔདཱནཾ ཙརམཱནོ, ཨགམཱ ཏཾ ནིཝེསནཾ;
‘ཏམདྡས མཧཱརཱཛ, ཨུཏྟརཱ བྷདྡམཏྠུ ཏེ’.
‘‘པཱུརཾ པཱནཱིཡསརཀཾ, པཱུཝེ ཝིཏྟེ ཙ སཱ ཨདཱ;
‘པིཏཱ མེ ཀཱལངྐཏོ, བྷནྟེ ཏསྶེཏཾ ཨུཔཀཔྤཏུ’.
‘‘སམནནྟརཱནུདྡིཊྛེ, ཝིཔཱཀོ ཨུདཔཛྫཐ;
བྷུཉྫཱམི ཀཱམཀཱམཱིཧཾ, རཱཛཱ ཝེསྶཝཎོ ཡཐཱ.
‘‘ཏཾ སུཎོཧི མཧཱརཱཛ, ཨརིནྡམ རཊྛཝཌྜྷན;
སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ, བུདྡྷོ ཨགྒོ པཝུཙྩཏི;
ཏཾ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪ, སཔུཏྟདཱརོ ཨརིནྡམ.
‘‘ཨཊྛངྒིཀེན མགྒེན, ཕུསནྟི ཨམཏཾ པདཾ;
ཏཾ དྷམྨཾ སརཎཾ གཙྪ, སཔུཏྟདཱརོ ཨརིནྡམ.
‘‘ཙཏྟཱརོ ¶ ཙ པཊིཔནྣཱ [མགྒཔཊིཔནྣཱ (སཱི. སྱཱ.)], ཙཏྟཱརོ ཙ ཕལེ ཋིཏཱ;
ཨེས སངྒྷོ ཨུཛུབྷཱུཏོ, པཉྙཱསཱིལསམཱཧིཏོ;
ཏཾ སངྒྷཾ སརཎཾ གཙྪ, སཔུཏྟདཱརོ ཨརིནྡམ.
‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ¶ ¶ ཝིརམསྶུ ཁིཔྤཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡསྶུ;
ཨམཛྫཔོ མཱ ཙ མུསཱ ཨབྷཱཎཱི, སཀེན དཱརེན ཙ ཧོཧི ཏུཊྛོ’’ཏི.
‘‘ཨཏྠཀཱམོསི མེ ཡཀྑ, ཧིཏཀཱམོསི དེཝཏེ;
ཀརོམི ཏུཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ, ཏྭཾསི ཨཱཙརིཡོ མམ.
‘‘ཨུཔེམི སརཎཾ བུདྡྷཾ, དྷམྨཉྩཱཔི ཨནུཏྟརཾ;
སངྒྷཉྩ ནརདེཝསྶ, གཙྪཱམི སརཎཾ ཨཧཾ.
‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརམཱམི ཁིཔྤཾ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡཱམི;
ཨམཛྫཔོ ནོ ཙ མུསཱ བྷཎཱམི, སཀེན དཱརེན ཙ ཧོམི ཏུཊྛོ.
‘‘ཨོཕུཎཱམི ¶ [ཨོཔུཎཱམི (སཱི.), ཨོཕུནཱམི (སྱཱ. ཀ.), ཨོཔུནཱམི (?)] མཧཱཝཱཏེ, ནདིཡཱ སཱིགྷགཱམིཡཱ;
ཝམཱམི པཱཔིཀཾ དིཊྛིཾ, བུདྡྷཱནཾ སཱསནེ རཏོ’’.
ཨིདཾ ཝཏྭཱན སོརཊྛོ, ཝིརམིཏྭཱ པཱཔདསྶནཱ [པཱཔདསྶནཾ (སྱཱ. ཀ.)];
ནམོ ¶ བྷགཝཏོ ཀཏྭཱ, པཱམོཀྑོ རཐམཱརུཧཱིཏི.
ནནྡཀཔེཏཝཏྠུ ཏཏིཡཾ.
༤. རེཝཏཱིཔེཏཝཏྠུ
[ཝི. ཝ. ༨༦༣] ‘‘ཨུཊྛེཧི རེཝཏེ སུཔཱཔདྷམྨེ, ཨཔཱརུཏདྭཱརེ ཨདཱནསཱིལེ;
ནེསྶཱམ ཏཾ ཡཏྠ ཐུནནྟི དུགྒཏཱ, སམཔྤིཏཱ [སམཛྫཏཱ (སཱི.)] ནེརཡིཀཱ དུཁེནཱ’’ཏི.
ཨིཙྩེཝ [ཨིཙྩེཝཾ (སྱཱ. ཀ.)] ཝཏྭཱན ཡམསྶ དཱུཏཱ, ཏེ དྭེ ཡཀྑཱ ལོཧིཏཀྑཱ བྲཧནྟཱ;
པཙྩེཀབཱཧཱསུ གཧེཏྭཱ རེཝཏཾ, པཀྐཱམཡུཾ དེཝགཎསྶ སནྟིཀེ.
‘‘ཨཱདིཙྩཝཎྞཾ ¶ རུཙིརཾ པབྷསྶརཾ, བྱམྷཾ སུབྷཾ ཀཉྩནཛཱལཚནྣཾ;
ཀསྶེཏམཱཀིཎྞཛནཾ ཝིམཱནཾ, སུརིཡསྶ རཾསཱིརིཝ ཛོཏམཱནཾ.
‘‘ནཱརཱིགཎཱ ཙནྡནསཱརལིཏྟཱ [ཙནྡནསཱརཱནུལིཏྟཱ (སྱཱ.)], ཨུབྷཏོ ཝིམཱནཾ ཨུཔསོབྷཡནྟི;
ཏཾ དིསྶཏི སུརིཡསམཱནཝཎྞཾ, ཀོ མོདཏི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ’’ཏི.
‘‘བཱརཱཎསིཡཾ ནནྡིཡོ ནཱམཱསི, ཨུཔཱསཀོ ཨམཙྪརཱི དཱནཔཏི ཝདཉྙཱུ;
ཏསྶེཏམཱཀིཎྞཛནཾ ཝིམཱནཾ, སུརིཡསྶ རཾསཱིརིཝ ཛོཏམཱནཾ.
‘‘ནཱརཱིགཎཱ ཙནྡནསཱརལིཏྟཱ, ཨུབྷཏོ ཝིམཱནཾ ཨུཔསོབྷཡནྟི;
ཏཾ དིསྶཏི སུརིཡསམཱནཝཎྞཾ, སོ མོདཏི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ’’ཏི.
‘‘ནནྡིཡསྶཱཧཾ ¶ བྷརིཡཱ, ཨགཱརིནཱི སབྦཀུལསྶ ཨིསྶརཱ;
བྷཏྟུ ཝིམཱནེ རམིསྶཱམི དཱནཧཾ, ན པཏྠཡེ ནིརཡདསྶནཱཡཱ’’ཏི.
‘‘ཨེསོ ཏེ ནིརཡོ སུཔཱཔདྷམྨེ, པུཉྙཾ ཏཡཱ ཨཀཏཾ ཛཱིཝལོཀེ;
ན ཧི མཙྪརཱི རོསཀོ པཱཔདྷམྨོ, སགྒཱུཔགཱནཾ ལབྷཏི སཧབྱཏ’’ནྟི.
‘‘ཀིཾ ནུ གཱུཐཉྩ མུཏྟཉྩ, ཨསུཙཱི པཊིདིསྶཏི;
དུགྒནྡྷཾ ཀིམིདཾ མཱིལ༹ྷཾ, ཀིམེཏཾ ཨུཔཝཱཡཏཱི’’ཏི.
‘‘ཨེས སཾསཝཀོ ནཱམ, གམྦྷཱིརོ སཏཔོརིསོ;
ཡཏྠ ཝསྶསཧསྶཱནི, ཏུཝཾ པཙྩསི རེཝཏེ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀེན སཾསཝཀོ ལདྡྷོ, གམྦྷཱིརོ སཏཔོརིསོ’’ཏི.
‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, ཨཉྙེ ཝཱཔི ཝནིབྦཀེ;
མུསཱཝཱདེན ཝཉྩེསི, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ ཏཡཱ.
‘‘ཏེན སཾསཝཀོ ལདྡྷོ, གམྦྷཱིརོ སཏཔོརིསོ;
ཏཏྠ ཝསྶསཧསྶཱནི, ཏུཝཾ པཙྩསི རེཝཏེ.
‘‘ཧཏྠེཔི ཚིནྡནྟི ཨཐོཔི པཱདེ, ཀཎྞེཔི ཚིནྡནྟི ཨཐོཔི ནཱསཾ;
ཨཐོཔི ཀཱཀོལ༹གཎཱ སམེཙྩ, སངྒམྨ ཁཱདནྟི ཝིཕནྡམཱན’’ནྟི.
‘‘སཱདྷུ ཁོ མཾ པཊིནེཐ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ;
དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཾཡམེན དམེན ཙ;
ཡཾ ཀཏྭཱ སུཁིཏཱ ཧོནྟི, ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤརེ’’ཏི.
‘‘པུརེ ཏུཝཾ པམཛྫིཏྭཱ, ཨིདཱནི པརིདེཝསི;
སཡཾ ཀཏཱནཾ ཀམྨཱནཾ, ཝིཔཱཀཾ ཨནུབྷོསྶསཱི’’ཏི.
‘‘ཀོ དེཝལོཀཏོ མནུསྶལོཀཾ, གནྟྭཱན པུཊྛོ མེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻ;
‘ནིཀྑིཏྟདཎྜེསུ དདཱཐ དཱནཾ, ཨཙྪཱདནཾ སེཡྻ [སཡན (སཱི.)] མཐནྣཔཱནཾ;
ན ཧི མཙྪརཱི རོསཀོ པཱཔདྷམྨོ, སགྒཱུཔགཱནཾ ལབྷཏི སཧབྱཏཾ’.
‘‘སཱཧཾ ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཡོནིཾ ལདྡྷཱན མཱནུསིཾ;
ཝདཉྙཱུ སཱིལསམྤནྣཱ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ;
དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཾཡམེན དམེན ཙ.
‘‘ཨཱརཱམཱནི ཙ རོཔིསྶཾ, དུགྒེ སངྐམནཱནི ཙ;
པཔཉྩ ཨུདཔཱནཉྩ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.
‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ ¶ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;
པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ.
‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསིསྶཾ, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ;
ན ཙ དཱནེ པམཛྫིསྶཾ, སཱམཾ དིཊྛམིདཾ མཡཱ’’ཏི.
ཨིཙྩེཝཾ ¶ ཝིཔྤལཔནྟིཾ, ཕནྡམཱནཾ ཏཏོ ཏཏོ;
ཁིཔིཾསུ ནིརཡེ གྷོརེ, ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨཝཾསིརཾ.
‘‘ཨཧཾ པུརེ མཙྪརིནཱི ཨཧོསིཾ, པརིབྷཱསིཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ;
ཝིཏཐེན ཙ སཱམིཀཾ ཝཉྩཡིཏྭཱ, པཙྩཱམཧཾ ནིརཡེ གྷོརརཱུཔེ’’ཏི.
རེཝཏཱིཔེཏཝཏྠུ ཙཏུཏྠཾ.
༥. ཨུཙྪུཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཨིདཾ ¶ མམ ཨུཙྪུཝནཾ མཧནྟཾ, ནིབྦཏྟཏི པུཉྙཕལཾ ཨནཔྤཀཾ;
ཏཾ དཱནི མེ ན [ན དཱནི མེ ཏཾ (སཱི. ཀ.)] པརིབྷོགམེཏི, ཨཱཙིཀྑ བྷནྟེ ཀིསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ.
‘‘ཧཉྙཱམི [ཝིཧཉྙཱམི (ཀ.)] ཁཛྫཱམི ཙ ཝཱཡམཱམི, པརིསཀྐཱམི པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཀིཉྩི;
སྭཱཧཾ ཚིནྣཐཱམོ ཀཔཎོ ལཱལཔཱམི, ཀིསྶ [ཀིསྶསྶ (སཱི.), ཀིསྶསྶུ (?)] ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ.
‘‘ཝིགྷཱཏོ ཙཱཧཾ པརིཔཏཱམི ཚམཱཡཾ, པརིཝཏྟཱམི ཝཱརིཙརོཝ གྷམྨེ;
རུདཏོ ཙ མེ [དཱུརཏོ ཙ མེ (སྱཱ. ཀ.)] ཨསྶུཀཱ ནིགྒལནྟི, ཨཱཙིཀྑ བྷནྟེ ཀིསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ.
‘‘ཚཱཏོ ¶ ཀིལནྟོ ཙ པིཔཱསིཏོ ཙ, སནྟསྶིཏོ ¶ སཱཏསུཁཾ ན ཝིནྡེ;
པུཙྪཱམི ཏཾ ཨེཏམཏྠཾ བྷདནྟེ, ཀཐཾ ནུ ཨུཙྪུཔརིབྷོགཾ ལབྷེཡྻ’’ནྟི.
‘‘པུརེ ཏུཝཾ ཀམྨམཀཱསི ཨཏྟནཱ, མནུསྶབྷཱུཏོ པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ;
ཨཧཉྩ ཏཾ ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི, སུཏྭཱན ཏྭཾ ཨེཏམཏྠཾ ཝིཛཱན.
‘‘ཨུཙྪུཾ ¶ ཏུཝཾ ཁཱདམཱནོ པཡཱཏོ, པུརིསོ ཙ ཏེ པིཊྛིཏོ ཨནྭགཙྪི;
སོ ཙ ཏཾ པཙྩཱསནྟོ ཀཐེསི, ཏསྶ ཏུཝཾ ན ཀིཉྩི ཨཱལཔིཏྠ.
‘‘སོ ཙ ཏཾ ཨབྷཎནྟཾ ཨཡཱཙི, ‘དེཧཡྻ ཨུཙྪུ’ནྟི ཙ ཏཾ ཨཝོཙ;
ཏསྶ ཏུཝཾ པིཊྛིཏོ ཨུཙྪུཾ ཨདཱསི, ཏསྶེཏཾ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ.
‘‘ཨིངྒྷ ཏྭཾ གནྟྭཱན པིཊྛིཏོ གཎྷེཡྻཱསི [ཨིངྒྷ ཏྭཾ པིཊྛིཏོ གཎྷ ཨུཙྪུཾ (སཱི.)], གཧེཏྭཱན ཏཾ ཁཱདསྶུ ཡཱཝདཏྠཾ;
ཏེནེཝ ཏྭཾ ཨཏྟམནོ བྷཝིསྶསི, ཧཊྛོ ཙུདགྒོ ཙ པམོདིཏོ ཙཱ’’ཏི.
གནྟྭཱན ¶ སོ པིཊྛིཏོ ཨགྒཧེསི, གཧེཏྭཱན ཏཾ ཁཱདི ཡཱཝདཏྠཾ;
ཏེནེཝ སོ ཨཏྟམནོ ཨཧོསི, ཧཊྛོ ཙུདགྒོ ཙ པམོདིཏོ ཙཱཏི.
ཨུཙྪུཔེཏཝཏྠུ པཉྩམཾ.
༦. ཀུམཱརཔེཏཝཏྠུ
‘‘སཱཝཏྠི ¶ ¶ ནཱམ ནགརཾ, ཧིམཝནྟསྶ པསྶཏོ;
ཏཏྠ ཨཱསུཾ དྭེ ཀུམཱརཱ, རཱཛཔུཏྟཱཏི མེ སུཏཾ.
‘‘སམྨཏྟཱ ¶ [པམཏྟཱ (ཀ.)] རཛནཱིཡེསུ, ཀཱམསྶཱདཱབྷིནནྡིནོ;
པཙྩུཔྤནྣསུཁེ གིདྡྷཱ, ན ཏེ པསྶིཾསུནཱགཏཾ.
‘‘ཏེ ཙུཏཱ ཙ མནུསྶཏྟཱ, པརལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ;
ཏེདྷ གྷོསེནྟྱདིསྶནྟཱ, པུབྦེ དུཀྐཊམཏྟནོ.
‘‘‘བཧཱུསུ ཝཏ [བཧུསྶུཏེསུ (སཱི. ཀ.)] སནྟེསུ, དེཡྻདྷམྨེ ཨུཔཊྛིཏེ;
ནཱསཀྑིམྷཱ ཙ ཨཏྟཱནཾ, པརིཏྟཾ ཀཱཏུཾ སུཁཱཝཧཾ.
‘‘‘ཀིཾ ཏཏོ པཱཔཀཾ ཨསྶ, ཡཾ ནོ རཱཛཀུལཱ ཙུཏཱ;
ཨུཔཔནྣཱ པེཏྟིཝིསཡཾ, ཁུཔྤིཔཱསསམཔྤིཏཱ [ཁུཔྤིཔཱསཱསམཔྤིཏཱ (སཱི. པཱི.)].
‘‘སཱམིནོ ཨིདྷ ཧུཏྭཱན, ཧོནྟི ཨསཱམིནོ ཏཧིཾ;
བྷམནྟི [ཙརནྟི (སཱི. པཱི.), མརནྟི (སྱཱ.)] ཁུཔྤིཔཱསཱཡ, མནུསྶཱ ཨུནྣཏོནཏཱ.
‘‘ཨེཏམཱདཱིནཝཾ ཉཏྭཱ, ཨིསྶརམདསམྦྷཝཾ;
པཧཱཡ ¶ ཨིསྶརམདཾ, བྷཝེ སགྒགཏོ ནརོ;
ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སཔྤཉྙོ, སགྒཾ སོ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི.
ཀུམཱརཔེཏཝཏྠུ ཚཊྛཾ.
༧. རཱཛཔུཏྟཔེཏཝཏྠུ
པུབྦེ ¶ ཀཏཱནཾ ཀམྨཱནཾ, ཝིཔཱཀོ མཐཡེ མནཾ;
རཱུཔེ སདྡེ རསེ གནྡྷེ, ཕོཊྛབྦེ ཙ མནོརམེ.
ནཙྩཾ གཱིཏཾ རཏིཾ ཁིཌྜཾ, ཨནུབྷུཏྭཱ ཨནཔྤཀཾ;
ཨུཡྻཱནེ པརིཙརིཏྭཱ, པཝིསནྟོ གིརིབྦཛཾ.
ཨིསིཾ སུནེཏྟ [སུནིཏ (ཀ.)] མདྡཀྑི, ཨཏྟདནྟཾ སམཱཧིཏཾ;
ཨཔྤིཙྪཾ ཧིརིསམྤནྣཾ, ཨུཉྪེ པཏྟགཏེ རཏཾ.
ཧཏྠིཀྑནྡྷཏོ ཨོརུཡ྄ཧ, ལདྡྷཱ བྷནྟེཏི ཙཱབྲཝི;
ཏསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱན, ཨུཙྩཾ པགྒཡ྄ཧ ཁཏྟིཡོ.
ཐཎྜིལེ ¶ པཏྟཾ བྷིནྡིཏྭཱ, ཧསམཱནོ ཨཔཀྐམི;
‘‘རཉྙོ ཀིཏཝསྶཱཧཾ པུཏྟོ, ཀིཾ མཾ བྷིཀྑུ ཀརིསྶསི’’.
ཏསྶ ¶ ཀམྨསྶ ཕརུསསྶ, ཝིཔཱཀོ ཀཊུཀོ ཨཧུ;
ཡཾ རཱཛཔུཏྟོ ཝེདེསི, ནིརཡམྷི སམཔྤིཏོ.
ཚལེ༹ཝ ཙཏུརཱསཱིཏི, ཝསྶཱནི ནཝུཏཱནི ཙ;
བྷུསཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪིཏྠོ, ནིརཡེ ཀཏཀིབྦིསོ.
ཨུཏྟཱནོཔི ཙ པཙྩིཏྠ, ནིཀུཛྫོ ཝཱམདཀྑིཎོ;
ཨུདྡྷཾཔཱདོ ཋིཏོ ཙེཝ, ཙིརཾ བཱལོ ཨཔཙྩཐ.
བཧཱུནི ¶ ཝསྶསཧསྶཱནི, པཱུགཱནི ནཧུཏཱནི ཙ;
བྷུསཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪིཏྠོ, ནིརཡེ ཀཏཀིབྦིསོ.
ཨེཏཱདིསཾ ཁོ ཀཊུཀཾ, ཨཔྤདུཊྛཔྤདོསིནཾ;
པཙྩནྟི པཱཔཀམྨནྟཱ, ཨིསིམཱསཛྫ སུབྦཏཾ.
སོ ཏཏྠ བཧུཝསྶཱནི, ཝེདཡིཏྭཱ བཧུཾ དུཁཾ;
ཁུཔྤིཔཱསཧཏོ ནཱམ [ཁུཔྤིཔཱསཱཧཏོ ནཱམ (སཱི. པཱི)], པེཏོ ཨཱསི ཏཏོ ཙུཏོ.
ཨེཏམཱདཱིནཝཾ ཉཏྭཱ [དིསྭཱ (སཱི.)], ཨིསྶརམདསམྦྷཝཾ;
པཧཱཡ ཨིསྶརམདཾ, ནིཝཱཏམནུཝཏྟཡེ.
དིཊྛེཝ དྷམྨེ པཱསཾསོ, ཡོ བུདྡྷེསུ སགཱརཝོ;
ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སཔྤཉྙོ, སགྒཾ སོ ཨུཔཔཛྫཏཱིཏི.
རཱཛཔུཏྟཔེཏཝཏྠུ སཏྟམཾ.
༨. གཱུཐཁཱདཀཔེཏཝཏྠུ
‘‘གཱུཐཀཱུཔཏོ ¶ ཨུགྒནྟྭཱ, ཀོ ནུ དཱིནོ པཏིཊྛསི [དཱིནོ ཧི ཏིཊྛསི (སཱི.)];
ནིསྶཾསཡཾ པཱཔཀམྨནྟོ, ཀིཾ ནུ སདྡཧསེ ཏུཝ’’ནྟི.
‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ པེཏོམྷི, དུགྒཏོ ཡམལོཀིཀོ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏོ’’.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཨིདཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧུ ¶ ཨཱཝཱསིཀོ མཡ྄ཧཾ, ཨིསྶུཀཱི ཀུལམཙྪརཱི;
ཨཛ྄ཛྷོསིཏོ མཡ྄ཧཾ གྷརེ, ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ.
‘‘ཏསྶཱཧཾ ¶ ¶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, བྷིཀྑཝོ པརིབྷཱསིསཾ;
ཏསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏོ’’ཏི.
‘‘ཨམིཏྟོ མིཏྟཝཎྞེན, ཡོ ཏེ ཨཱསི ཀུལཱུཔཀོ;
ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཔྤཉྙོ, ཀིཾ ནུ པེཙྩ གཏིཾ གཏོ’’ཏི.
‘‘ཏསྶེཝཱཧཾ པཱཔཀམྨསྶ, སཱིསེ ཏིཊྛཱམི མཏྠཀེ;
སོ ཙ པརཝིསཡཾ པཏྟོ, མམེཝ པརིཙཱརཀོ.
‘‘ཡཾ བྷདནྟེ ཧདནྟཉྙེ, ཨེཏཾ མེ ཧོཏི བྷོཛནཾ;
ཨཧཉྩ ཁོ ཡཾ ཧདཱམི, ཨེཏཾ སོ ཨུཔཛཱིཝཏཱི’’ཏི.
གཱུཐཁཱདཀཔེཏཝཏྠུ ཨཊྛམཾ.
༩. གཱུཐཁཱདཀཔེཏིཝཏྠུ
‘‘གཱུཐཀཱུཔཏོ ¶ ཨུགྒནྟྭཱ, ཀཱ ནུ དཱིནཱ པཏིཊྛསི;
ནིསྶཾསཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ, ཀིཾ ནུ སདྡཧསེ ཏུཝ’’ནྟི.
‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ པེཏཱིམྷི, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཨིདཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪསཱི’’ཏི.
‘‘ཨཧུ ཨཱཝཱསིཀོ མཡ྄ཧཾ, ཨིསྶུཀཱི ཀུལམཙྪརཱི;
ཨཛ྄ཛྷོསིཏོ མཡ྄ཧཾ གྷརེ, ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ.
‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, བྷིཀྑཝོ པརིབྷཱསིསཾ;
ཏསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཨམིཏྟོ ¶ མིཏྟཝཎྞེན, ཡོ ཏེ ཨཱསི ཀུལཱུཔཀོ;
ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཔྤཉྙོ, ཀིཾ ནུ པེཙྩ གཏིཾ གཏོ’’ཏི.
‘‘ཏསྶེཝཱཧཾ པཱཔཀམྨསྶ, སཱིསེ ཏིཊྛཱམི མཏྠཀེ;
སོ ཙ པརཝིསཡཾ པཏྟོ, མམེཝ པརིཙཱརཀོ.
‘‘ཡཾ ¶ བྷདནྟེ ཧདནྟཉྙེ, ཨེཏཾ མེ ཧོཏི བྷོཛནཾ;
ཨཧཉྩ ཁོ ཡཾ ཧདཱམི, ཨེཏཾ སོ ཨུཔཛཱིཝཏཱི’’ཏི.
གཱུཐཁཱདཀཔེཏིཝཏྠུ ནཝམཾ.
༡༠. གཎཔེཏཝཏྠུ
‘‘ནགྒཱ ¶ དུབྦཎྞརཱུཔཱཏྠ, ཀིསཱ དྷམནིསནྠཏཱ;
ཨུཔྥཱསུལིཀཱ [ཨུཔྤཱསུལི༹ཀཱ (ཀ.)] ཀིསིཀཱ, ཀེ ནུ ཏུམྷེཏྠ མཱརིསཱ’’ཏི.
‘‘མཡཾ བྷདནྟེ པེཏཱམྷཱ, དུགྒཏཱ ཡམལོཀིཀཱ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏཱ’’ཏི.
‘‘ཨནཱཝཊེསུ ཏིཏྠེསུ, ཝིཙིནིམྷདྡྷམཱསཀཾ;
སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀམྷ ཨཏྟནོ.
‘‘ནདིཾ ཨུཔེམ ཏསིཏཱ, རིཏྟཀཱ པརིཝཏྟཏི;
ཚཱཡཾ ཨུཔེམ ཨུཎྷེསུ, ཨཱཏཔོ པརིཝཏྟཏི.
‘‘ཨགྒིཝཎྞོ ཙ ནོ ཝཱཏོ, ཌཧནྟོ ཨུཔཝཱཡཏི;
ཨེཏཉྩ བྷནྟེ ཨརཧཱམ, ཨཉྙཉྩ པཱཔཀཾ ཏཏོ.
‘‘ཨཔི ཡོཛནཱནི [ཨདྷིཡོཛནཱནི (སཱི. ཀ.)] གཙྪཱམ, ཚཱཏཱ ཨཱཧཱརགེདྷིནོ;
ཨལདྡྷཱཝ ¶ ནིཝཏྟཱམ, ཨཧོ ནོ ཨཔྤཔུཉྙཏཱ.
‘‘ཚཱཏཱ པམུཙྪིཏཱ བྷནྟཱ, བྷཱུམིཡཾ པཊིསུམྦྷིཏཱ;
ཨུཏྟཱནཱ པཊིཀིརཱམ, ཨཝཀུཛྫཱ པཏཱམསེ.
‘‘ཏེ ཙ ཏཏྠེཝ པཏིཏཱ [ཏཏྠ པཔཧིཏཱ (ཀ.)], བྷཱུམིཡཾ པཊིསུམྦྷིཏཱ;
ཨུརཾ སཱིསཉྩ གྷཊྚེམ, ཨཧོ ནོ ཨཔྤཔུཉྙཏཱ.
‘‘ཨེཏཉྩ བྷནྟེ ཨརཧཱམ, ཨཉྙཉྩ པཱཔཀཾ ཏཏོ;
སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀམྷ ཨཏྟནོ.
‘‘ཏེ ཧི ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཡོནིཾ ལདྡྷཱན མཱནུསིཾ;
ཝདཉྙཱུ སཱིལསམྤནྣཱ, ཀཱཧཱམ ཀུསལཾ བཧུ’’ནྟི.
གཎཔེཏཝཏྠུ དསམཾ.
༡༡. པཱཊལིཔུཏྟཔེཏཝཏྠུ
‘‘དིཊྛཱ ¶ ¶ ¶ ཏཡཱ ནིརཡཱ ཏིརཙྪཱནཡོནི,
པེཏཱ ཨསུརཱ ཨཐཝཱཔི མཱནུསཱ དེཝཱ; སཡམདྡས ཀམྨཝིཔཱཀམཏྟནོ,
ནེསྶཱམི ཏཾ པཱཊལིཔུཏྟམཀྑཏཾ; ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀུསལཾ ཀརོཧི ཀམྨཾ’’.
‘‘ཨཏྠཀཱམོསི མེ ཡཀྑ, ཧིཏཀཱམོསི དེཝཏེ;
ཀརོམི ཏུཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ, ཏྭཾསི ཨཱཙརིཡོ མམ.
‘‘དིཊྛཱ མཡཱ ནིརཡཱ ཏིརཙྪཱནཡོནི, པེཏཱ ཨསུརཱ ཨཐཝཱཔི མཱནུསཱ དེཝཱ;
སཡམདྡསཾ ¶ ཀམྨཝིཔཱཀམཏྟནོ, ཀཱཧཱམི པུཉྙཱནི ཨནཔྤཀཱནཱི’’ཏི.
པཱཊལིཔུཏྟཔེཏཝཏྠུ ཨེཀཱདསམཾ.
༡༢. ཨམྦཝནཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཨཡཉྩ ཏེ པོཀྑརཎཱི སུརམྨཱ, སམཱ སུཏིཏྠཱ ཙ མཧོདཀཱ ཙ;
སུཔུཔྥིཏཱ བྷམརགཎཱནུཀིཎྞཱ, ཀཐཾ ཏཡཱ ལདྡྷཱ ཨཡཾ མནུཉྙཱ.
‘‘ཨིདཉྩ ཏེ ཨམྦཝནཾ སུརམྨཾ, སབྦོཏུཀཾ དྷཱརཡཏེ [དྷཱརཡཏི (སྱཱ. ཀ.)] ཕལཱནི;
སུཔུཔྥིཏཾ བྷམརགཎཱནུཀིཎྞཾ, ཀཐཾ ཏཡཱ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱནཾ’’.
‘‘ཨམྦཔཀྐཾ དཀཾ [ཨམྦཔཀྐོདཀཾ (སཱི. སྱཱ. པཱི.), ཨམྦཔཀྐཱུདཀཾ (ཀ.)] ཡཱགུ, སཱིཏཙྪཱཡཱ མནོརམཱ;
དྷཱིཏཱཡ དིནྣདཱནེན, ཏེན མེ ཨིདྷ ལབྦྷཏི’’.
‘‘སནྡིཊྛིཀཾ ¶ ཀམྨཾ ཨེཝཾ [སནྡིཊྛིཀཾ ཨེཝ (སྱཱ.)] པསྶཐ, དཱནསྶ དམསྶ སཾཡམསྶ ཝིཔཱཀཾ;
དཱསཱི ཨཧཾ ཨཡྻཀུལེསུ ཧུཏྭཱ, སུཎིསཱ ཧོམི ཨགཱརསྶ ཨིསྶརཱ’’ཏི.
ཨམྦཝནཔེཏཝཏྠུ དྭཱདསམཾ.
༡༣. ཨཀྑརུཀྑཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཡཾ ¶ ¶ དདཱཏི ན ཏཾ ཧོཏི, དེཐེཝ དཱནཾ དཏྭཱ ཨུབྷཡཾ ཏརཏི;
ཨུབྷཡཾ ཏེན དཱནེན [ཏེན (ཀ.)] གཙྪཏི, ཛཱགརཐ མཱཔམཛྫཐཱ’’ཏི.
ཨཀྑརུཀྑཔེཏཝཏྠུ ཏེརསམཾ.
༡༤. བྷོགསཾཧརཔེཏཝཏྠུ
‘‘མཡཾ ¶ བྷོགེ སཾཧརིམྷ, སམེན ཝིསམེན ཙ;
ཏེ ཨཉྙེ པརིབྷུཉྫནྟི, མཡཾ དུཀྑསྶ བྷཱགིནཱི’’ཏི.
བྷོགསཾཧརཔེཏཝཏྠུ ཙུདྡསམཾ.
༡༥. སེཊྛིཔུཏྟཔེཏཝཏྠུ
[ཛཱ. ༡.༤.༥༤ ཛཱཏཀེཔི] ‘‘སཊྛིཝསྶསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སབྦསོ;
ནིརཡེ པཙྩམཱནཱནཾ, ཀདཱ ཨནྟོ བྷཝིསྶཏི’’.
[ཛཱ. ༡.༤.༥༥ ཛཱཏཀེཔི] ‘‘ནཏྠི ཨནྟོ ཀུཏོ ཨནྟོ, ན ཨནྟོ པཊིདིསྶཏི;
ཏཐཱ ཧི པཀཏཾ པཱཔཾ, ཏུཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧཉྩ མཱརིསཱ [མམ ཏུཡ྄ཧཉྩ མཱརིས (སཱི. སྱཱ. པཱི.)].
[ཛཱ. ༡.༤.༥༣ ཛཱཏཀེཔི] ‘‘དུཛྫཱིཝིཏམཛཱིཝམྷ ¶ , ཡེ སནྟེ ན དདམྷསེ;
སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀམྷ ཨཏྟནོ.
[ཛཱ. ༡.༤.༥༦ ཛཱཏཀེཔི] ‘‘སོཧཾ ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཡོནིཾ ལདྡྷཱན མཱནུསིཾ;
ཝདཉྙཱུ སཱིལསམྤནྣོ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུ’’ནྟི.
སེཊྛིཔུཏྟཔེཏཝཏྠུ པནྣརསམཾ.
༡༦. སཊྛིཀཱུཊཔེཏཝཏྠུ
‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཨུམྨཏྟརཱུཔོཝ, མིགོ བྷནྟོཝ དྷཱཝསི;
ནིསྶཾསཡཾ པཱཔཀམྨནྟོ [པཱཔཀམྨཾ (སྱཱ. པཱི.)], ཀིཾ ནུ སདྡཱཡསེ ཏུཝ’’ནྟི.
‘‘ཨཧཾ ¶ བྷདནྟེ པེཏོམྷི, དུགྒཏོ ཡམལོཀིཀོ;
པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏོ.
‘‘སཊྛི ཀཱུཊསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སབྦསོ;
སཱིསེ མཡ྄ཧཾ ནིཔཏནྟི, ཏེ བྷིནྡནྟི ཙ མཏྠཀ’’ནྟི.
‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ;
ཀིསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཨིདཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪསི.
‘‘སཊྛི ¶ ཀཱུཊསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སབྦསོ;
སཱིསེ ཏུཡ྄ཧཾ ནིཔཏནྟི, ཏེ བྷིནྡནྟི ཙ མཏྠཀ’’ནྟི.
‘‘ཨཐདྡསཱསིཾ སམྦུདྡྷཾ, སུནེཏྟཾ བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཾ;
ནིསིནྣཾ རུཀྑམཱུལསྨིཾ, ཛྷཱཡནྟཾ ཨཀུཏོབྷཡཾ.
‘‘སཱལིཏྟཀཔྤཧཱརེན, བྷིནྡིསྶཾ ཏསྶ མཏྠཀཾ;
ཏསྶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཨིདཾ དུཀྑཾ ནིགཙྪིསཾ.
‘‘སཊྛི ཀཱུཊསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སབྦསོ;
སཱིསེ མཡ྄ཧཾ ནིཔཏནྟི, ཏེ བྷིནྡནྟི ཙ [ནིཔཏནྟི, ཝོ བྷིནྡནྟེཝ (སཱི. དྷམྨཔདཊྛཀཐཱ)] མཏྠཀ’’ནྟི.
‘‘དྷམྨེན ཏེ ཀཱཔུརིས, སཊྛིཀཱུཊསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སབྦསོ;
སཱིསེ ཏུཡ྄ཧཾ ནིཔཏནྟི, ཏེ བྷིནྡནྟི ཙ མཏྠཀ’’ནྟི.
སཊྛིཀཱུཊཔེཏཝཏྠུ སོལ༹སམཾ.
མཧཱཝགྒོ ཙཏུཏྠོ ནིཊྛིཏོ.
ཏསྶུདྡཱནཾ ¶ –
ཨམྦསཀྐརོ ¶ ¶ སེརཱིསཀོ, པིངྒལོ རེཝཏི ཨུཙྪུ;
དྭེ ཀུམཱརཱ དུཝེ གཱུཐཱ, གཎཔཱཊལིཨམྦཝནཾ.
ཨཀྑརུཀྑབྷོགསཾཧརཱ, སེཊྛིཔུཏྟསཊྛིཀཱུཊཱ;
ཨིཏི སོལ༹སཝཏྠཱུནི, ཝགྒོ ཏེན པཝུཙྩཏི.
ཨཐ ཝགྒུདྡཱནཾ –
ཨུརགོ ཨུཔརིཝགྒོ, ཙཱུལ༹མཧཱཏི ཙཏུདྷཱ;
ཝཏྠཱུནི ཨེཀཔཉྙཱསཾ, ཙཏུདྷཱ བྷཱཎཝཱརཏོ.
པེཏཝཏྠུཔཱལི༹ ནིཊྛིཏཱ.