📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཁུདྡཀནིཀཱཡེ

ཐེརཱིགཱཐཱ-ཨཊྛཀཐཱ

༡. ཨེཀཀནིཔཱཏོ

༡. ཨཉྙཏརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ¶ ¶ ¶ ཐེརཱིགཱཐཱནཾ ཨཏྠསཾཝཎྞནཱཡ ཨོཀཱསོ ཨནུཔྤཏྟོ. ཏཏྠ ཡསྨཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཱདིཏོ ཡཐཱ པབྦཛྫཱ ཨུཔསམྤདཱ ཙ པཊིལདྡྷཱ, ཏཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨཏྠསཾཝཎྞནཱཡ ཀརཱིཡམཱནཱཡ ཏཏྠ ཏཏྠ གཱཐཱནཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཝིབྷཱཝེཏུཾ སུཀརཱ ཧོཏི སུཔཱཀཊཱ ཙ, ཏསྨཱ ཏཾ པཀཱསེཏུཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ སངྑེཔཏོ ཨཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ –

ཨཡཉྷི ¶ ལོཀནཱཐོ ‘‘མནུསྶཏྟཾ ལིངྒསམྤཏྟཱི’’ཏྱཱདིནཱ ཝུཏྟཱནི ཨཊྛངྒཱནི སམོདྷཱནེཏྭཱ དཱིཔངྐརསྶ བྷགཝཏོ པཱདམཱུལེ ཀཏམཧཱབྷིནཱིཧཱརོ སམཏིཾསཔཱརམིཡོ པཱུརེནྟོ ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ བུདྡྷཱནཾ སནྟིཀེ ལདྡྷབྱཱཀརཎོ ཨནུཀྐམེན པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ ཉཱཏཏྠཙརིཡཱཡ ལོཀཏྠཙརིཡཱཡ བུདྡྷཏྠཙརིཡཱཡ ཙ ཀོཊིཾ པཏྭཱ ཏུསིཏབྷཝནེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱཧི བུདྡྷབྷཱཝཱཡ –

‘‘ཀཱལོ ཁོ ཏེ མཧཱཝཱིར, ཨུཔྤཛྫ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ;

སདེཝཀཾ ཏཱརཡནྟོ, བུཛ྄ཛྷསྶུ ཨམཏཾ པད’’ནྟི. (བུ. ཝཾ. ༡.༦༧) –

ཨཱཡཱཙིཏམནུསྶཱུཔཔཏྟིཀོ ¶ ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ པཊིཉྙཾ དཏྭཱ, ཀཏཔཉྩམཧཱཝིལོཀནོ སཀྱརཱཛཀུལེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ གེཧེ སཏོ སམྤཛཱནོ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨོཀྐནྟོ དསམཱསེ སཏོ སམྤཛཱནོ ཏཏྠ ཋཏྭཱ, སཏོ སམྤཛཱནོ ཏཏོ ནིཀྑནྟོ ལུམྦིནཱིཝནེ ལདྡྷཱབྷིཛཱཏིཀོ ཝིཝིདྷཱ དྷཱཏིཡོ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ མཧཏཱ པརིཧཱརེན སམྨདེཝ པརིཧརིཡམཱནོ ཨནུཀྐམེན ཝུཌྜྷིཔྤཏྟོ ཏཱིསུ པཱསཱདེསུ ཝིཝིདྷནཱཊཀཛནཔརིཝུཏོ དེཝོ ཝིཡ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཛིཎྞབྱཱདྷིམཏདསྶནེན ཛཱཏསཾཝེགོ ཉཱཎསྶ པརིཔཱཀཏཾ གཏཏྟཱ, ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ, རཱཧུལཀུམཱརསྶ ཛཱཏདིཝསེ ཚནྣསཧཱཡོ ཀཎྜཀཾ ཨསྶརཱཛཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ¶ , དེཝཏཱཧི ཝིཝཊེན དྭཱརེན ཨཌྜྷརཏྟིཀསམཡེ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑམིཏྭཱ, ཏེནེཝ རཏྟཱཝསེསེན ཏཱིཎི རཛྫཱནི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨནོམཱནདཱིཏཱིརཾ པཏྭཱ གྷཊིཀཱརམཧཱབྲཧྨུནཱ ཨཱནཱིཏེ ཨརཧཏྟདྡྷཛེ གཧེཏྭཱ པབྦཛིཏོ, ཏཱཝདེཝ ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརོ ཝིཡ ཨཱཀཔྤསམྤནྣོ ཧུཏྭཱ, པཱསཱདིཀེན ཨིརིཡཱཔཐེན ཨནུཀྐམེན རཱཛགཧཾ པཏྭཱ, ཏཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཎྜཝཔབྦཏཔབྦྷཱརེ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ, མཱགདྷརཱཛེན རཛྫེན ནིམནྟིཡམཱནོ ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ, བྷགྒཝསྶཱརཱམཾ གནྟྭཱ, ཏསྶ སམཡཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ ཏཏོ ཨཱལཱ༹རུདཀཱནཾ སམཡཾ པརིགྒཎྷིཏྭཱ, ཏཾ སབྦཾ ཨནལངྐརིཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨུརུཝེལཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཚབྦསྶཱནི དུཀྐརཀཱརིཀཾ ཀཏྭཱ, ཏཱཡ ཨརིཡདྷམྨཔཊིཝེདྷསྶཱབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ནཱཡཾ མགྒོ བོདྷཱཡཱ’’ཏི ཨོལཱ༹རིཀཾ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧརནྟོ ཀཏིཔཱཧེན བལཾ གཱཧེཏྭཱ ཝིསཱཁཱཔུཎྞམདིཝསེ སུཛཱཏཱཡ དིནྣཾ ཝརབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ, སུཝཎྞཔཱཏིཾ ནདིཡཱ པཊིསོཏཾ ཁིཔིཏྭཱ, ‘‘ཨཛྫ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཏསནྣིཊྛཱནོ སཱཡནྷསམཡེ ཀཱལེ༹ན ནཱགརཱཛེན ཨབྷིཏྠུཏིགུཎོ བོདྷིམཎྜཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨཙལཊྛཱནེ པཱཙཱིནལོཀདྷཱཏུཨབྷིམུཁོ ཨཔརཱཛིཏཔལླངྐེ ནིསིནྣོ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ ཝཱིརིཡཾ ཨདྷིཊྛཱཡ, སཱུརིཡེ ཨནཏྠངྒཏེཡེཝ མཱརབལཾ ཝིདྷམིཏྭཱ, པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ¶ , མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷེཏྭཱ, པཙྪིམཡཱམེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེ ཉཱཎཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ, ཨནུལོམཔཊིལོམཾ པཙྩཡཱཀཱརཾ སམྨསནྟོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སབྦབུདྡྷེཧི ཨདྷིགཏཾ ཨནཉྙསཱདྷཱརཎཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨདྷིགནྟྭཱ, ནིབྦཱནཱརམྨཎཱཡ ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཏཏྠེཝ སཏྟཱཧཾ ¶ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ, ཏེནེཝ ནཡེན ཨིཏརསཏྟཱཧེཔི བོདྷིམཎྜེཡེཝ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ, རཱཛཱཡཏནམཱུལེ མདྷུཔིཎྜིཀབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ, པུན ཨཛཔཱལནིགྲོདྷམཱུལེ ནིསིནྣོ དྷམྨཏཱཡ དྷམྨགམྦྷཱིརཏཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡ ཙིཏྟེ ནམནྟེ མཧཱབྲཧྨུནཱ ཨཱཡཱཙིཏོ བུདྡྷཙཀྑུནཱ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཏིཀྑིནྡྲིཡམུདིནྡྲིཡཱདིབྷེདེ སཏྟེ དིསྭཱ མཧཱབྲཧྨུནཱ དྷམྨདེསནཱཡ ཀཏཔཊིཉྙོ ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ ཨཧཾ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེཡྻ’’ནྟི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨཱལཱ༹རུདཀཱནཾ ཀཱལངྐཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ, ‘‘བཧུཔཀཱརཱ ཁོ མེ པཉྩཝགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ, ཡེ ¶ མཾ པདྷཱནཔཧིཏཏྟཾ ཨུཔཊྛཧིཾསུ, ཡཾནཱུནཱཧཾ པཉྩཝགྒིཡཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ པཋམཾ དྷམྨཾ དེསེཡྻ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༠) ཙིནྟེཏྭཱ, ཨཱསཱལ༹ྷིཔུཎྞམཱཡཾ མཧཱབོདྷིཏོ བཱརཱཎསིཾ ཨུདྡིསྶ ཨཊྛཱརསཡོཛནཾ མགྒཾ པཊིཔནྣོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨུཔཀེན ཨཱཛཱིཝཀེན སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ, ཨནུཀྐམེན ཨིསིཔཏནཾ པཏྭཱ ཏཏྠ པཉྩཝགྒིཡེ སཉྙཱཔེཏྭཱ ‘‘དྭེམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨནྟཱ པབྦཛིཏེན ན སེཝིཏབྦཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ. ༡༣; སཾ. ནི. ༥.༡༠༨༡; པཊི. མ. ༢.༣༠) དྷམྨཙཀྐཔཝཏྟནསུཏྟནྟདེསནཱཡ ཨཉྙཱསིཀོཎྜཉྙཔྤམུཁཱ ཨཊྛཱརསབྲཧྨཀོཊིཡོ དྷམྨཱམཏཾ པཱཡེཏྭཱ པཱཊིཔདེ བྷདྡིཡཏྠེརཾ, པཀྑསྶ དུཏིཡཱཡཾ ཝཔྤཏྠེརཾ, པཀྑསྶ ཏཏིཡཱཡཾ མཧཱནཱམཏྠེརཾ, ཙཏུཏྠིཡཾ ཨསྶཛིཏྠེརཾ, སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ, པཉྩམིཡཾ པན པཀྑསྶ ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟནྟདེསནཱཡ (མཧཱཝ. ༢༠; སཾ. ནི. ༣.༥༩) སབྦེཔི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ཡསདཱརཀཔྤམུཁེ པཉྩཔཎྞཱསཔུརིསེ, ཀཔྤཱསིཀཝནསཎྜེ ཏིཾསམཏྟེ བྷདྡཝགྒིཡེ, གཡཱསཱིསེ པིཊྛིཔཱསཱཎེ སཧསྶམཏྟེ པུརཱཎཛཊིལེཏི ཨེཝཾ མཧཱཛནཾ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ བིམྦིསཱརཔྤམུཁཱནི ཨེཀཱདསནཧུཏཱནི སོཏཱཔཏྟིཕལེ ནཧུཏཾ སརཎཏྟཡེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཝེལུ༹ཝནཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཝིཧརནྟོ ཨསྶཛིཏྠེརསྶ ཝཱཧསཱ ཨདྷིགཏཔཋམམགྒེ སཉྩཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ, སདྡྷིཾ པརིསཱཡ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨུཔགཏེ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ ཨགྒཕལཾ སཙྪིཀཏྭཱ སཱཝཀཔཱརམིཡཱ མཏྠཀཾ པཏྟེ ཨགྒསཱཝཀཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཀཱལུ༹དཱཡིཏྠེརསྶ ཨབྷིཡཱཙནཱཡ ཀཔིལཝཏྠུཾ གནྟྭཱ, མཱནཏྠདྡྷེ ཉཱཏཀེ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡེན དམེཏྭཱ, པིཏརཾ ཨནཱགཱམིཕལེ, མཧཱཔཛཱཔཏིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཊིཊྛཱཔེཏྭཱ ¶ , ནནྡཀུམཱརཾ རཱཧུལཀུམཱརཉྩ པབྦཱཛེཏྭཱ, སཏྠཱ པུནདེཝ རཱཛགཧཾ པཙྩཱགཙྪི.

ཨཐཱཔརེན སམཡེན སཏྠརི ཝེསཱལིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ ཝིཧརནྟེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ¶ སེཏཙྪཏྟསྶ ཧེཊྛཱཝ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. ཨཐ མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ གོཏམིཡཱ པབྦཛྫཱཡ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫི, ཏཏོ རོཧིནཱིནདཱིཏཱིརེ ཀལཧཝིཝཱདསུཏྟནྟདེསནཱཡ (སུ. ནི. ༨༦༨ ཨཱདཡོ) པརིཡོསཱནེ ནིཀྑམིཏྭཱ, པབྦཛིཏཱནཾ པཉྩནྣཾ ཀུམཱརསཏཱནཾ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱཝ ཧུཏྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, སབྦཱཝ ‘‘སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིསྶཱམཱ’’ཏི ¶ མཧཱཔཛཱཔཏིཾ ཛེཊྛིཀཾ ཀཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟུཀཱམཱ ཨཧེསུཾ. ཨཡཉྩ མཧཱཔཛཱཔཏི པུབྦེཔི ཨེཀཝཱརཾ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ ནཱལཏྠ, ཏསྨཱ ཀཔྤཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཀེསེ ཚིནྡཱཔེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ སབྦཱ ཏཱ སཱཀིཡཱནིཡོ ཨཱདཱཡ ཝེསཱལིཾ གནྟྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརེན དསབལཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ, ཨཊྛགརུདྷམྨཔཊིགྒཧཎེན པབྦཛྫཾ ཨུཔསམྤདཉྩ ཨལཏྠ. ཨིཏརཱ པན སབྦཱཔི ཨེཀཏོ ཨུཔསམྤནྣཱ ཨཧེསུཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ཝཏྠུ ཏཏྠ ཏཏྠ པཱལི༹ཡཾ (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༠༢) ཨཱགཏམེཝ.

ཨེཝཾ ཨུཔསམྤནྣཱ པན མཧཱཔཛཱཔཏི སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སེསཱ ཙ པཉྩསཏབྷིཀྑུནིཡོ ནནྡཀོཝཱདཔརིཡོསཱནེ (མ. ནི. ༣.༣༩༨) ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨེཝཾ བྷིཀྑུནིསངྒྷེ སུཔྤཏིཊྛིཏེ པུཐུབྷཱུཏེ ཏཏྠ ཏཏྠ གཱམནིགམཛནཔདརཱཛདྷཱནཱིསུ ཀུལིཏྠིཡོ ཀུལསུཎྷཱཡོ ཀུལཀུམཱརིཀཱཡོ བུདྡྷསུབུདྡྷཏཾ དྷམྨསུདྷམྨཏཾ སངྒྷསུཔྤཊིཔཏྟིཏཉྩ སུཏྭཱ, སཱསནེ ཨབྷིཔྤསནྣཱ སཾསཱརེ ཙ ཛཱཏསཾཝེགཱ ཨཏྟནོ སཱམིཀེ མཱཏཱཔིཏརོ ཉཱཏཀེ ཙ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ, སཱསནེ ཨུརཾ དཏྭཱ པབྦཛིཾསུ. པབྦཛིཏྭཱ ཙ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཱ སཏྠུནོ ཙ ཏེསཾ ཐེརཱནཉྩ སནྟིཀེ ཨོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ གྷཊེནྟིཡོ ཝཱཡམནྟིཡོ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ སཙྪཱཀཾསུ. ཏཱཧི ཨུདཱནཱདིཝསེན ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཱསིཏཱ ¶ གཱཐཱ པཙྪཱ སངྒཱིཏིཀཱརཀེཧི ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཀནིཔཱཏཱདིཝསེན སངྒཱིཏིཾ ཨཱརོཔཡིཾསུ ‘‘ཨིམཱ ཐེརཱིགཱཐཱ ནཱམཱ’’ཏི. ཏཱསཾ ནིཔཱཏཱདིཝིབྷཱགོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟོཡེཝ. ཏཏྠ ནིཔཱཏེསུ ཨེཀཀནིཔཱཏོ ཨཱདི. ཏཏྠཔི –

༡.

‘‘སུཁཾ སུཔཱཧི ཐེརིཀེ, ཀཏྭཱ ཙོལེ༹ན པཱརུཏཱ;

ཨུཔསནྟོ ཧི ཏེ རཱགོ, སུཀྑཌཱཀཾཝ ཀུམྦྷིཡ’’ནྟི. –

ཨཡཾ གཱཐཱ ཨཱདི. ཏསྶཱ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? ཨཏཱིཏེ ཀིར ཨཉྙཏརཱ ཀུལདྷཱིཏཱ ¶ ཀོཎཱགམནསྶ བྷགཝཏོ ¶ ཀཱལེ སཱསནེ ཨབྷིཔྤསནྣཱ ཧུཏྭཱ སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེ སཱཁཱམཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ བནྡྷིཏྭཱ གནྡྷཔུཔྥཱདཱིཧི པཱུཛཾ ཀཏྭཱ སཏྠུ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེསི. སཏྠཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. སཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསིཏྭཱ, བྷགཝནྟཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ ཏིཙཱིཝརེན ཨཙྪཱདེསི. ཏསྶཱ བྷགཝཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ སུགཏཱིསུ ཨེཝ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ གཧཔཏིཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, སཾསཱརེ ཛཱཏསཾཝེགཱ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫིཏྭཱ ཝཱིསཏིཝསྶཧསྶཱནི བྷིཀྑུནིསཱིལཾ པཱུརེཏྭཱ, པུཐུཛྫནཀཱལཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ, སགྒེ ནིབྦཏྟཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ སགྒསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝེསཱལིཡཾ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏཾ ཐིརསནྟསརཱིརཏཱཡ ཐེརིཀཱཏི ཝོཧརིཾསུ. སཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཀུལཔྤདེསཱདིནཱ སམཱནཛཱཏིཀསྶ ཁཏྟིཡཀུམཱརསྶ མཱཏཱཔིཏཱུཧི དིནྣཱ པཏིདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ཝསནྟཱི སཏྠུ ཝེསཱལིགམནེ སཱསནེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ, ཨཔརབྷཱགེ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཐེརིཡཱ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པབྦཛྫཱཡ རུཙིཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི སཱམིཀསྶཱརོཙེསི. སཱམིཀོ ནཱནུཛཱནཱཏི. སཱ པན ཀཏཱདྷིཀཱརཏཱཡ ཡཐཱསུཏཾ དྷམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ རཱུཔཱརཱུཔདྷམྨེ པརིགྒཧེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཝིཧརཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ མཧཱནསེ བྱཉྫནེ པཙྩམཱནེ མཧཏཱི ཨགྒིཛཱལཱ ཨུཊྛཧི. སཱ ཨགྒིཛཱལཱ སཀལབྷཱཛནཾ ཏཊཏཊཱཡནྟཾ ཛྷཱཡཏི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ ཏདེཝཱརམྨཎཾ ¶ ཀཏྭཱ སུཊྛུཏརཾ ཨནིཙྩཏཾ ཨུཔཊྛཧནྟཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ཏཏོ ཏཏྠ དུཀྑཱནིཙྩཱནཏྟཏཉྩ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི. སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཱབྷརཎཾ ཝཱ ཨལངྐཱརཾ ཝཱ ན དྷཱརེཏི. སཱ སཱམིཀེན ‘‘ཀསྨཱ ཏྭཾ, བྷདྡེ, ཨིདཱནི པུབྦེ ཝིཡ ཨཱབྷརཎཾ ཝཱ ཨལངྐཱརཾ ཝཱ ན དྷཱརེསཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ཨཏྟནོ གིཧིབྷཱཝེ ཨབྷབྦབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེསི. སོ ཝིསཱཁོ ཨུཔཱསཀོ ཝིཡ དྷམྨདིནྣཾ མཧཏཱ པརིཧཱརེན ¶ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ, ཨཡྻེ, པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི ཏཾ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ནེཏྭཱ སཏྠཱརཾ དསྶེསི. སཏྠཱཔིསྶཱ པཀཏིཡཱ དིཊྛཱརམྨཎམེཝ ཝིབྷཱཝེནྟོ ‘‘སུཁཾ སུཔཱཧཱི’’ཏི གཱཐམཱཧ.

ཏཏྠ སུཁནྟི བྷཱཝནཔུཾསཀནིདྡེསོ. སུཔཱཧཱིཏི ཨཱཎཏྟིཝཙནཾ. ཐེརིཀེཏི ཨཱམནྟནཝཙནཾ. ཀཏྭཱ ཙོལེ༹ན པཱརུཏཱཏི ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ནིཡོཛནཾ. ཨུཔསནྟོ ཧི ཏེ རཱགོཏི པཊིཔཏྟིཀིཏྟནཾ. སུཀྑཌཱཀཾཝཱཏི ¶ ཨུཔསམེཏབྦསྶ ཀིལེསསྶ ཨསཱརབྷཱཝནིདསྶནཾ. ཀུམྦྷིཡནྟི ཏདཱདྷཱརསྶ ཨནིཙྩཏུཙྪཱདིབྷཱཝནིདསྶནཾ.

སུཁནྟི ཙེཏཾ ཨིཊྛཱདྷིཝཙནཾ. སུཁེན ནིདུཀྑཱ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. སུཔཱཧཱིཏི ནིཔཛྫནིདསྶནཉྩེཏཾ ཙཏུནྣཾ ཨིརིཡཱཔཐཱནཾ, ཏསྨཱ ཙཏྟཱརོཔི ཨིརིཡཱཔཐེ སུཁེནེཝ ཀཔྤེཧི སུཁཾ ཝིཧརཱཏི ཨཏྠོ. ཐེརིཀེཏི ཨིདཾ ཡདིཔི ཏསྶཱ ནཱམཀིཏྟནཾ, པཙུརེན ཨནྭཏྠསཉྙཱབྷཱཝཏོ པན ཐིརེ སཱསནེ ཐིརབྷཱཝཔྤཏྟེ, ཐིརེཧི སཱིལཱདིདྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེཏི ཨཏྠོ. ཀཏྭཱ ཙོལེ༹ན པཱརུཏཱཏི པཾསུཀཱུལཙོལེ༹ཧི ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ ཨཙྪཱདིཏསརཱིརཱ ཏཾ ནིཝཏྠཱ ཙེཝ པཱརུཏཱ ཙ. ཨུཔསནྟོ ཧི ཏེ རཱགོཏི ཧི-སདྡོ ཧེཏྭཏྠོ. ཡསྨཱ ཏཝ སནྟཱནེ ཨུཔྤཛྫནཀཀཱམརཱགོ ཨུཔསནྟོ ཨནཱགཱམིམགྒཉཱཎགྒིནཱ དཌྜྷོ, ཨིདཱནི ཏདཝསེསཾ རཱགཾ ཨགྒམགྒཉཱཎགྒིནཱ དཧེཏྭཱ སུཁཾ སུཔཱཧཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. སུཀྑཌཱཀཾཝ ཀུམྦྷིཡནྟི ཡཐཱ ཏཾ པཀྐེ བྷཱཛནེ ཨཔྤཀཾ ཌཱཀབྱཉྫནཾ མཧཏིཡཱ ཨགྒིཛཱལཱཡ པཙྩམཱནཾ ཛྷཱཡིཏྭཱ སུསྶནྟཾ ཝཱུཔསམྨཏི, ཡཐཱ ཝཱ ཨུདཀམིསྶེ ཌཱཀབྱཉྫནེ ཨུདྡྷནཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཙྩམཱནེ ཨུདཀེ ¶ ཝིཛྫམཱནེ ཏཾ ཙིཙྩིཊཱཡཏི ཙིཊིཙིཊཱཡཏི, ཨུདཀེ པན ཚིནྣེ ཨུཔསནྟམེཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཝ སནྟཱནེ ཀཱམརཱགོ ཨུཔསནྟོ, ཨིཏརམྤི ཝཱུཔསམེཏྭཱ སུཁཾ སུཔཱཧཱིཏི.

ཐེརཱི ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ སཏྠུ དེསནཱཝིལཱསེན ཙ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༢༦-༣༠).

‘‘ཀོཎཱགམནབུདྡྷསྶ, མཎྜཔོ ཀཱརིཏོ མཡཱ;

དྷུཝཾ ཏིཙཱིཝརཾདཱསིཾ, བུདྡྷསྶ ལོཀབནྡྷུནོ.

‘‘ཡཾ ཡཾ ཛནཔདཾ ཡཱམི, ནིགམེ རཱཛདྷཱནིཡོ;

སབྦཏྠ ¶ པཱུཛིཏོ ཧོམི, པུཉྙཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

ནཱགཱིཝ བནྡྷནཾ ཚེཏྭཱ, ཝིཧརཱམི ཨནཱསཝཱ.

‘‘སྭཱགཏཾ ¶ ཝཏ མེ ཨཱསི, བུདྡྷསེཊྛསྶ སནྟིཀེ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

‘‘པཊིསམྦྷིདཱ ཙཏསྶོ, ཝིམོཀྑཱཔི ཙ ཨཊྛིམེ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཐེརཱི ཨུདཱནེནྟཱི ཏམེཝ གཱཐཾ ཨབྷཱསི, ཏེནཱཡཾ གཱཐཱ ཏསྶཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ ཨཧོསི. ཏཏྠ ཐེརིཡཱ ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཨནཝསེསོ རཱགོ པརིགྒཧིཏོ ཨགྒམགྒེན ཏསྶ ཝཱུཔསམསྶ ཨདྷིཔྤེཏཏྟཱ. རཱགཝཱུཔསམེནེཝ ཙེཏྠ སབྦེསམྤི ཀིལེསཱནཾ ཝཱུཔསམོ ཝུཏྟོཏི དཊྛབྦཾ ཏདེཀཊྛཏཱཡ སབྦེསཾ ཀིལེསདྷམྨཱནཾ ཝཱུཔསམསིདྡྷིཏོ. ཏཐཱ ཧི ཝུཙྩཏི –

‘‘ཨུདྡྷཙྩཝིཙིཀིཙྪཱཧི, ཡོ མོཧོ སཧཛོ མཏོ;

པཧཱནེཀཊྛབྷཱཝེན, རཱགེན སརཎོ ཧི སོ’’ཏི.

ཡཐཱ ཙེཏྠ སབྦེསཾ སཾཀིལེསཱནཾ ཝཱུཔསམོ ཝུཏྟོ, ཨེཝཾ སབྦཏྠཱཔི ཏེསཾ ཝཱུཔསམོ ཝུཏྟོཏི ཝེདིཏབྦཾ. པུབྦབྷཱགེ ཏདངྒཝསེན, སམཐཝིཔསྶནཱཀྑཎེ ཝིཀྑམྦྷནཝསེན, མགྒཀྑཎེ སམུཙྪེདཝསེན, ཕལཀྑཎེ པཊིཔྤསྶདྡྷིཝསེན ཝཱུཔསམསིདྡྷིཏོ. ཏེན ཙཏུབྦིདྷསྶཱཔི པཧཱནསྶ སིདྡྷི ཝེདིཏབྦཱ ¶ . ཏཏྠ ཏདངྒཔྤཧཱནེན སཱིལསམྤདཱསིདྡྷི, ཝིཀྑམྦྷནཔཧཱནེན སམཱདྷིསམྤདཱསིདྡྷི, ཨིཏརེཧི པཉྙཱསམྤདཱསིདྡྷི དསྶིཏཱ ཧོཏི པཧཱནཱབྷིསམཡོཔསིཛ྄ཛྷནཏོ. ཡཐཱ བྷཱཝནཱབྷིསམཡཾ སཱདྷེཏི ཏསྨིཾ ཨསཏི ཏདབྷཱཝཏོ, ཏཐཱ སཙྪིཀིརིཡཱབྷིསམཡཾ པརིཉྙཱབྷིསམཡཉྩ སཱདྷེཏི ཨེཝཱཏི. ཙཏུརཱབྷིསམཡསིདྡྷིཡཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱ, པཊིཔཏྟིཡཱ ཏིཝིདྷཀལྱཱཎཏཱ, སཏྟཝིསུདྡྷིཡོ ཙ པརིཔུཎྞཱ ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ པཀཱསིཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཉྙཏརཱཐེརཱི ཨཔཉྙཱཏཱ ནཱམགོཏྟཱདིཝསེན ཨཔཱཀཊཱ, ཨེཀཱ ཐེརཱི ལཀྑཎསམྤནྣཱ བྷིཀྑུནཱི ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨཉྙཏརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. མུཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

༢.

‘‘མུཏྟེ ¶ ¶ མུཙྩསྶུ ཡོགེཧི, ཙནྡོ རཱཧུགྒཧཱ ཨིཝ;

ཝིཔྤམུཏྟེན ཙིཏྟེན, ཨནཎཱ བྷུཉྫ པིཎྜཀ’’ནྟི. –

ཨཡཾ མུཏྟཱཡ ནཱམ སིཀྑམཱནཱཡ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠཱརཾ རཐིཡཾ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ པཱིཏིཝེགེན སཏྠུ པཱདམཱུལེ ཨཝཀུཛྫཱ ནིཔཛྫི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི, མུཏྟཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཏཱཡ ཝཱིསཏིཝསྶཀཱལེ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ སིཀྑམཱནཱཝ ཧུཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོཏི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཐེརཱིནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ དིཝཱཊྛཱནཾ གནྟྭཱ རཧོ ནིསིནྣཱ ཝིཔསྶནཱཡ མནསིཀཱརཾ ཨཱརབྷི. སཏྠཱ སུརབྷིགནྡྷཀུཊིཡཱ ནིསིནྣོཝ ཨོབྷཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏསྶཱ པུརཏོ ནིསིནྣོ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘མུཏྟེ མུཙྩསྶུ ཡོགེཧཱི’’ཏི ཨིམཾ གཱཐམཱཧ.

ཏཏྠ ¶ མུཏྟེཏི ཏསྶཱ ཨཱལཔནཾ. མུཙྩསྶུ ཡོགེཧཱིཏི མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀཱམཡོགཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི མུཙྩ, ཏེཧི ཝིམུཏྟཙིཏྟཱ ཧོཧི. ཡཐཱ ཀིཾ? ཙནྡོ རཱཧུགྒཧཱ ཨིཝཱཏི རཱཧུསངྑཱཏོ གཧཏོ ཙནྡོ ཝིཡ ཨུཔཀྐིལེསཏོ མུཙྩསྶུ. ཝིཔྤམུཏྟེན ཙིཏྟེནཱཏི ཨརིཡམགྒེན སམུཙྪེདཝིམུཏྟིཡཱ སུཊྛུ ཝིམུཏྟེན ཙིཏྟེན, ཨིཏྠཾ བྷཱུཏལཀྑཎེ ཙེཏཾ ཀརཎཝཙནཾ. ཨནཎཱ བྷུཉྫ པིཎྜཀནྟི ཀིལེསཨིཎཾ པཧཱཡ ཨནཎཱ ཧུཏྭཱ རཊྛཔིཎྜཾ བྷུཉྫེཡྻཱསི. ཡོ ཧི ཀིལེསེ ཨཔྤཧཱཡ སཏྠཱརཱ ཨནུཉྙཱཏཔཙྩཡེ པརིབྷུཉྫཏི, སོ སཱཎོ པརིབྷུཉྫཏི ནཱམ. ཡཐཱཧ ཨཱཡསྨཱ བཱཀུལོ – ‘‘སཏྟཱཧམེཝ ཁོ ཨཧཾ, ཨཱཝུསོ, སཱཎོ ¶ རཊྛཔིཎྜཾ བྷུཉྫི’’ནྟི (མ. ནི. ༣.༢༡༡). ཏསྨཱ སཱསནེ པབྦཛིཏེན ཀཱམཙྪནྡཱདིཨིཎཾ པཧཱནཱཡ ཨནཎེན ཧུཏྭཱ སདྡྷཱདེཡྻཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. པིཎྜཀནྟི དེསནཱསཱིསམེཝ, ཙཏྟཱརོཔི པཙྩཡེཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཎྷཾ ཨོཝདཏཱིཏི ཨརིཡམགྒཔྤཏྟིཡཱ ཨུཔཀྐིལེསེ ཝིསོདྷེནྟོ བཧུསོ ཨོཝཱདཾ དེཏི.

སཱ ¶ ཏསྨིཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༣༡-༣༦) –

‘‘ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ, ལོཀཛེཊྛསྶ ཏཱདིནོ;

རཐིཡཾ པཊིཔནྣསྶ, ཏཱརཡནྟསྶ པཱཎིནོ.

‘‘གྷརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱན, ཨཝཀུཛྫཱ ནིཔཛྫཧཾ;

ཨནུཀམྤཀོ ལོཀནཱཐོ, སིརསི ཨཀྐམཱི མམ.

‘‘ཨཀྐམིཏྭཱན སིརསི, ཨགམཱ ལོཀནཱཡཀོ;

ཏེན ཙིཏྟཔྤསཱདེན, ཏུསིཏཾ ཨགམཱསཧཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ སཱ ཏམེཝ གཱཐཾ ཨུདཱནེསི. པརིཔུཎྞསིཀྑཱ ཨུཔསམྤཛྫིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ པརིནིབྦཱནཀཱལེཔི ཏམེཝ གཱཐཾ པཙྩབྷཱསཱིཏི.

མུཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. པུཎྞཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

པུཎྞེ ¶ པཱུརསྶུ དྷམྨེཧཱིཏི པུཎྞཱཡ ནཱམ སིཀྑམཱནཱཡ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི བུདྡྷསུཉྙེ ལོཀེ ཙནྡབྷཱགཱཡ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཀིནྣརཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟཱ. ཨེཀདིཝསཾ ཏཏྠ ཨཉྙཏརཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ ནལ༹མཱལཱཡ ཏཾ པཱུཛེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཊྛཱསི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི. པུཎྞཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཏཱཡ ཝཱིསཏིཝསྶཱནི ཝསམཱནཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པབྦཛིཏྭཱ ¶ སིཀྑམཱནཱ ཨེཝ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷི. སཏྠཱ ཏསྶཱ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོ ཨེཝ ཨོབྷཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ –

༣.

‘‘པུཎྞེ ¶ པཱུརསྶུ དྷམྨེཧི, ཙནྡོ པནྣརསེརིཝ;

པརིཔུཎྞཱཡ པཉྙཱཡ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལཡཱ’’ཏི. – ཨིམཾ གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ པུཎྞེཏི ཏསྶཱ ཨཱལཔནཾ. པཱུརསྶུ དྷམྨེཧཱིཏི སཏྟཏིཾསབོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེཧི པརིཔུཎྞཱ ཧོཧི. ཙནྡོ པནྣརསེརིཝཱཏི ར-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. པནྣརསེ པུཎྞམཱསིཡཾ སབྦཱཧི ཀལཱཧི པརིཔུཎྞོ ཙནྡོ ཝིཡ. པརིཔུཎྞཱཡ པཉྙཱཡཱཏི སོལ༹སནྣཾ ཀིཙྩཱནཾ པཱརིཔཱུརིཡཱ པརིཔུཎྞཱཡ ཨརཧཏྟམགྒཔཉྙཱཡ. ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལཡཱཏི མོཧཀྑནྡྷཾ ཨནཝསེསཏོ བྷིནྡ སམུཙྪིནྡ. མོཧཀྑནྡྷཔདཱལནེན སཧེཝ སབྦེཔི ཀིལེསཱ པདཱལིཏཱ ཧོནྟཱིཏི.

སཱ ཏཾ གཱཐཾ སུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༣༧-༤༥) –

‘‘ཙནྡབྷཱགཱནདཱིཏཱིརེ, ཨཧོསིཾ ཀིནྣརཱི ཏདཱ;

ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བུདྡྷཾ, སཡམྦྷུཾ ཨཔརཱཛིཏཾ.

‘‘པསནྣཙིཏྟཱ སུམནཱ, ཝེདཛཱཏཱ ཀཏཉྫལཱི;

ནལ༹མཱལཾ གཧེཏྭཱན, སཡམྦྷུཾ ཨབྷིཔཱུཛཡིཾ.

‘‘ཏེན ¶ ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ ཀིནྣརཱིདེཧཾ, ཨགཙྪིཾ ཏིདསཾ གཏིཾ.

‘‘ཚཏྟིཾསདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

དསནྣཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

སཾཝེཛེཏྭཱན མེ ཙིཏྟཾ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཙཏུནྣཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ པུཔྥམབྷིཔཱུཛཡིཾ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, པུཔྥཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ སཱ ཐེརཱི ཏམེཝ གཱཐཾ ཨུདཱནེསི. ཨཡམེཝ ¶ ཙསྶཱ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎགཱཐཱ ཨཧོསཱིཏི.

པུཎྞཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཏིསྶཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཏིསྶེ སིཀྑསྶུ སིཀྑཱཡཱཏི ཏིསྶཱཡ སིཀྑམཱནཱཡ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ སམྦྷཏཀུསལཔཙྩཡཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ སཀྱརཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོརོདྷབྷཱུཏཱ པཙྪཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སདྡྷིཾ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྶཱ སཏྠཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨོབྷཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ –

༤.

‘‘ཏིསྶེ སིཀྑསྶུ སིཀྑཱཡ, མཱ ཏཾ ཡོགཱ ཨུཔཙྩགུཾ;

སབྦཡོགཝིསཾཡུཏྟཱ, ཙར ལོཀེ ཨནཱསཝཱ’’ཏི. – གཱཐཾ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ཏིསྶེཏི ཏསྶཱ ཨཱལཔནཾ. སིཀྑསྶུ སིཀྑཱཡཱཏི ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱདིཀཱཡ ཏིཝིདྷཱཡ སིཀྑཱཡ སིཀྑ, མགྒསམྤཡུཏྟཱ ཏིསྶོ སིཀྑཱཡོ ¶ སམྤཱདེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདཱནི ཏཱསཾ སམྤཱདནེ ཀཱརཎམཱཧ ‘‘མཱ ཏཾ ཡོགཱ ཨུཔཙྩགུ’’ནྟི མནུསྶཏྟཾ, ཨིནྡྲིཡཱཝེཀལླཾ, བུདྡྷུཔྤཱདོ, སདྡྷཱཔཊིལཱབྷོཏི ཨིམེ ཡོགཱ སམཡཱ དུལླབྷཀྑཎཱ ཏཾ མཱ ཨཏིཀྐམུཾ. ཀཱམཡོགཱདཡོ ཨེཝ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ ཏཾ མཱ ཨུཔཙྩགུཾ མཱ ཨབྷིབྷཝེཡྻུཾ. སབྦཡོགཝིསཾཡུཏྟཱཏི སབྦེཧི ཀཱམཡོགཱདཱིཧི ཡོགེཧི ཝིམུཏྟཱ ཏཏོ ཨེཝ ཨནཱསཝཱ ཧུཏྭཱ ལོཀེ ཙར, དིཊྛསུཁཝིཧཱརེན ཝིཧརཱཧཱིཏི ཨཏྠོ.

སཱ ཏཾ གཱཐཾ སུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི ཨཱདིནཡོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཏིསྶཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥-༡༠. ཏིསྶཱདིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཏིསྶེ ¶ ཡུཉྫསྶུ དྷམྨེཧཱིཏི ཏིསྶཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ ¶ . ཏསྶཱ ཝཏྠུ ཏིསྶཱསིཀྑམཱནཱཡ ཝཏྠུསདིསཾ. ཨཡཾ པན ཐེརཱི ཧུཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཡཐཱ ཙ ཨཡཾ, ཨེཝཾ ཨིཏོ པརཾ དྷཱིརཱ, ཝཱིརཱ, མིཏྟཱ, བྷདྲཱ, ཨུཔསམཱཏི པཉྩནྣཾ ཐེརཱིནཾ ཝཏྠུ ཨེཀསདིསམེཝ. སབྦཱཔི ཨིམཱ ཀཔིལཝཏྠུཝཱསིནིཡོ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོརོདྷབྷཱུཏཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སདྡྷིཾ ནིཀྑནྟཱ ཨོབྷཱསགཱཐཱཡ ཙ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ ཋཔེཏྭཱ སཏྟམིཾ. སཱ པན ཨོབྷཱསགཱཐཱཡ ཝིནཱ པགེཝ སཏྠུ སནྟིཀེ ལདྡྷཾ ཨོཝཱདཾ ནིསྶཱཡ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན ‘‘ཝཱིརཱ ཝཱིརེཧཱི’’ཏི གཱཐཾ ཨབྷཱསི. ཨིཏརཱཔི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ –

༥.

‘‘ཏིསྶེ ཡུཉྫསྶུ དྷམྨེཧི, ཁཎོ ཏཾ མཱ ཨུཔཙྩགཱ;

ཁཎཱཏཱིཏཱ ཧི སོཙནྟི, ནིརཡམྷི སམཔྤིཏཱ.

༦.

‘‘དྷཱིརེ ནིརོདྷཾ ཕུསེཧི, སཉྙཱཝཱུཔསམཾ སུཁཾ;

ཨཱརཱདྷཡཱཧི ནིབྦཱནཾ, ཡོགཀྑེམམནུཏྟརཾ.

༧.

‘‘ཝཱིརཱ ¶ ཝཱིརེཧི དྷམྨེཧི, བྷིཀྑུནཱི བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཱ;

དྷཱརེཏི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧནཾ.

༨.

‘‘སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏྭཱན, མིཏྟེ མིཏྟརཏཱ བྷཝ;

བྷཱཝེཧི ཀུསལེ དྷམྨེ, ཡོགཀྑེམསྶ པཏྟིཡཱ.

༩.

‘‘སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏྭཱན, བྷདྲེ བྷདྲརཏཱ བྷཝ;

བྷཱཝེཧི ཀུསལེ དྷམྨེ, ཡོགཀྑེམམནུཏྟརཾ.

༡༠.

‘‘ཨུཔསམེ ཏརེ ཨོགྷཾ, མཙྩུདྷེཡྻཾ སུདུཏྟརཾ;

དྷཱརེཧི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧན’’ནྟི. – གཱཐཱཡོ ཨབྷཱསིཾསུ;

ཏཏྠ ཡུཉྫསྶུ དྷམྨེཧཱིཏི སམཐཝིཔསྶནཱདྷམྨེཧི ཨརིཡེཧི བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེཧི ཙ ཡུཉྫ ཡོགཾ ¶ ཀརོཧི. ཁཎོ ཏཾ མཱ ཨུཔཙྩགཱཏི ཡོ ཨེཝཾ ཡོགབྷཱཝནཾ ན ཀརོཏི, ཏཾ པུགྒལཾ པཏིརཱུཔདེསེ ཨུཔྤཏྟིཀྑཎོ, ཚནྣཾ ཨཱཡཏནཱནཾ ཨཝེཀལླཀྑཎོ, བུདྡྷུཔྤཱདཀྑཎོ, སདྡྷཱཡ པཊིལདྡྷཀྑཎོ, སབྦོཔི ཨཡཾ ཁཎོ ཨཏིཀྐམཏི ནཱམ. སོ ཁཎོ ཏཾ མཱ ཨཏིཀྐམི. ཁཎཱཏཱིཏཱཏི ཡེ ཧི ཁཎཾ ཨཏཱིཏཱ, ཡེ ཙ པུགྒལེ སོ ཁཎོ ཨབྷཱིཏོ, ཏེ ནིརཡམྷི སམཔྤིཏཱ ཧུཏྭཱ ¶ སོཙནྟི, ཏཏྠ ནིབྦཏྟིཏྭཱ མཧཱདུཀྑཾ པཙྩནུབྷཝནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ནིརོདྷཾ ཕུསེཧཱིཏི ཀིལེསནིརོདྷཾ ཕུསྶ པཊིལབྷ. སཉྙཱཝཱུཔསམཾ སུཁཾ, ཨཱརཱདྷཡཱཧི ནིབྦཱནནྟི ཀཱམསཉྙཱདཱིནཾ པཱཔསཉྙཱནཾ ཨུཔསམནིམིཏྟཾ ཨཙྩནྟསུཁཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརཱདྷེཧི.

ཝཱིརཱ ཝཱིརེཧི དྷམྨེཧཱིཏི ཝཱིརིཡཔདྷཱནཏཱཡ ཝཱིརེཧི ཏེཛུསྶདེཧི ཨརིཡམགྒདྷམྨེཧི བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཱ ཝཌྜྷིཏསདྡྷཱདིཨིནྡྲིཡཱ ཝཱིརཱ བྷིཀྑུནཱི ཝཏྠུཀཱམེཧི སཝཱཧནཾ ཀིལེསམཱརཾ ཛིནིཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷཱཝཏོ ཨནྟིམཾ དེཧཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཐེརཱི ཨཉྙཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏི.

མིཏྟེཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི. མིཏྟརཏཱཏི ཀལྱཱཎམིཏྟེསུ ཨབྷིརཏཱ. ཏཏྠ སཀྐཱརསམྨཱནཀརཎཏཱ ཧོཧི. བྷཱཝེཧི ཀུསལེ དྷམྨེཏི ཨརིཡམགྒདྷམྨེ ཝཌྜྷེཧི. ཡོགཀྑེམསྶཱཏི ཨརཧཏྟསྶ ནིབྦཱནསྶ ཙ པཏྟིཡཱ ཨདྷིགམཱཡ.

བྷདྲེཏི ¶ ཏཾ ཨཱལཔཏི. བྷདྲརཏཱཏི བྷདྲེསུ སཱིལཱདིདྷམྨེསུ རཏཱ ཨབྷིརཏཱ ཧོཧི. ཡོགཀྑེམམནུཏྟརནྟི ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི ཁེམཾ ཨནུཔདྡཝཾ ཨནུཏྟརཾ ནིབྦཱནཾ, ཏསྶ པཏྟིཡཱ ཀུསལེ བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེ བྷཱཝེཧཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨུཔསམེཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི. ཏརེ ཨོགྷཾ མཙྩུདྷེཡྻཾ སུདུཏྟརནྟི མཙྩུ ཨེཏྠ དྷཱིཡཏཱིཏི མཙྩུདྷེཡྻཾ, ཨནུཔཙིཏཀུསལསམྦྷཱརེཧི སུཊྛུ དུཏྟརནྟི སུདུཏྟརཾ, སཾསཱརམཧོགྷཾ ཏརེ ཨརིཡམགྒནཱཝཱཡ ཏརེཡྻཱསི. དྷཱརེཧི ཨནྟིམཾ དེཧནྟི ཏསྶ ཏརཎེནེཝ ཨནྟིམདེཧདྷརཱ ཧོཧཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏིསྶཱདིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིཊྛིཏཱ པཋམཝགྒཝཎྞནཱ.

༡༡. མུཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སུམུཏྟཱ ¶ སཱདྷུམུཏྟཱམྷཱིཏིཨཱདིཀཱ མུཏྟཱཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ¶ བྷཝེ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀོསལཛནཔདེ ཨོགྷཱཏཀསྶ ནཱམ དལིདྡབྲཱཧྨཎསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏཾ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨེཀསྶ ཁུཛྫབྲཱཧྨཎསྶ ཨདཾསུ. སཱ ཏེན གྷརཱཝཱསཾ ཨརོཙནྟཱི ཏཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྶཱ བཧིདྡྷཱརམྨཎེསུ ཙིཏྟཾ ཝིདྷཱཝཏི, སཱ ཏཾ ནིགྒཎྷནྟཱི ‘‘སུམུཏྟཱ སཱདྷུམུཏྟཱམྷཱི’’ཏི གཱཐཾ ཝདནྟཱིཡེཝ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨེསུ ཙཀྑུམཱ;

པཱཎིནེ ཨནུགཎྷནྟོ, པིཎྜཱཡ པཱཝིསཱི པུརཾ.

‘‘ཏསྶ ཨཱགཙྪཏོ སཏྠུ, སབྦེ ནགརཝཱསིནོ;

ཧཊྛཏུཊྛཱ སམཱགནྟྭཱ, ཝཱལིཀཱ ཨཱཀིརིཾསུ ཏེ.

‘‘ཝཱིཐིསམྨཛྫནཾ ཀཏྭཱ, ཀདལིཔུཎྞཀདྡྷཛེ;

དྷཱུམཾ ཙུཎྞཉྩ མཱསཉྩ, སཀྐཱརཾ ཀཙྩ སཏྠུནོ.

‘‘མཎྜཔཾ ¶ པཊིཡཱདེཏྭཱ, ནིམནྟེཏྭཱ ཝིནཱཡཀཾ;

མཧཱདཱནཾ དདིཏྭཱན, སམྦོདྷིཾ ཨབྷིཔཏྠཡི.

‘‘པདུམུཏྟརོ མཧཱཝཱིརོ, ཧཱརཀོ སབྦཔཱཎིནཾ;

ཨནུམོདནིཡཾ ཀཏྭཱ, བྱཱཀཱསི ཨགྒཔུགྒལོ.

‘‘སཏསཧསྶེ ཨཏིཀྐནྟེ, ཀཔྤོ ཧེསྶཏི བྷདྡཀོ;

བྷཝཱབྷཝེ སུཁཾ ལདྡྷཱ, པཱཔུཎིསྶསི བོདྷིཡཾ.

‘‘ཧཏྠཀམྨཉྩ ཡེ ཀེཙི, ཀཏཱཝཱི ནརནཱརིཡོ;

ཨནཱགཏམྷི ཨདྡྷཱནེ, སབྦཱ ཧེསྶནྟི སམྨུཁཱ.

‘‘ཏེན ¶ ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཨུཔྤནྣདེཝབྷཝནེ, ཏུཡ྄ཧཾ ཏཱ པརིཙཱརིཀཱ.

‘‘དིབྦཾ སུཁམསངྑྱེཡྻཾ, མཱནུསཉྩ ཨསངྑིཡཾ;

ཨནུབྷོནྟི ཙིརཾ ཀཱལཾ, སཾསརིམྷ བྷཝཱབྷཝེ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ ཀམྨམཀརིཾ ཏདཱ;

སུཁུམཱལཱ མནུསྶེསུ, ཨཐོ དེཝཔུརེསུ ཙ.

‘‘རཱུཔཾ བྷོགཾ ཡསཾ ཨཱཡུཾ, ཨཐོ ཀིཏྟིསུཁཾ པིཡཾ;

ལབྷཱམི སཏཏཾ སབྦཾ, སུཀཏཾ ཀམྨསམྤདཾ.

‘‘པཙྪིམེ བྷཝེ སམྤཏྟེ, ཛཱཏཱཧཾ བྲཱཧྨཎེ ཀུལེ;

སུཁུམཱལཧཏྠཔཱདཱ ¶ , རམཎིཡེ ནིཝེསནེ.

‘‘སབྦཀཱལམྤི པཐཝཱི, ན པསྶཱམནལངྐཏཾ;

ཙིཀྑལླབྷཱུམིཾ ཨསུཙིཾ, ན པསྶཱམི ཀུདཱཙནཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨུདཱནེནྟཱི –

༡༡.

‘‘སུམུཏྟཱ སཱདྷུམུཏྟཱམྷི, ཏཱིཧི ཁུཛྫེཧི མུཏྟིཡཱ;

ཨུདུཀྑལེན མུསལེན, པཏིནཱ ཁུཛྫཀེན ཙ;

མུཏྟཱམྷི ཛཱཏིམརཎཱ, བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ’’ཏི. – ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ¶ སུམུཏྟཱཏི སུཊྛུ མུཏྟཱ. སཱདྷུམུཏྟཱམྷཱིཏི སཱདྷུ སམྨདེཝ མུཏྟཱ ཨམྷི. ཀུཏོ པན སུམུཏྟཱ སཱདྷུམུཏྟཱཏི ཨཱཧ ‘‘ཏཱིཧི ཁུཛྫེཧི མུཏྟིཡཱ’’ཏི, ཏཱིཧི ཝངྐཀེཧི པརིམུཏྟིཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཱནི ཏཱནི སརཱུཔཏོ དསྶེནྟཱི ‘‘ཨུདུཀྑལེན མུསལེན, པཏིནཱ ཁུཛྫཀེན ཙཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨུདུཀྑལེ ¶ ཧི དྷཉྙཾ པཀྑིཔནྟིཡཱ པརིཝཏྟེནྟིཡཱ མུསལེན ཀོཊྚེནྟིཡཱ ཙ པིཊྛི ཨོནཱམེཏབྦཱ ཧོཏཱིཏི ཁུཛྫཀརཎཧེཏུཏཱཡ ཏདུབྷཡཾ ‘‘ཁུཛྫ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. སཱམིཀོ པནསྶཱ ཁུཛྫོ ཨེཝ. ཨིདཱནི ཡསྶཱ མུཏྟིཡཱ ནིདསྶནཝསེན ཏཱིཧི ཁུཛྫེཧི མུཏྟི ཝུཏྟཱ. ཏམེཝ དསྶེནྟཱི ‘‘མུཏྟཱམྷི ཛཱཏིམརཎཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠ ཀཱརཎམཱཧ ‘‘བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ’’ཏི. ཏསྶཏྠོ – ན ཀེཝལམཧཾ ཏཱིཧི ཁུཛྫེཧི ཨེཝ མུཏྟཱ, ཨཐ ཁོ སབྦསྨཱ ཛཱཏིམརཎཱཔི, ཡསྨཱ སབྦསྶཱཔི བྷཝསྶ ནེཏྟི ནཱཡིཀཱ ཏཎྷཱ ཨགྒམགྒེན མཡཱ སམུགྒྷཱཊིཏཱཏི.

མུཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. དྷམྨདིནྣཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཚནྡཛཱཏཱ ཨཝསཱཡཱིཏི དྷམྨདིནྣཱཐེརིཡཱ གཱཐཱ. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརབུདྡྷཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ པརཱདྷཱིནཝུཏྟིཀཱ ཧུཏྭཱ ཛཱིཝནྟཱི ནིརོདྷཏོ ཝུཊྛིཏསྶ ཨགྒསཱཝཀསྶ པཱུཛཱསཀྐཱརཔུབྦཀཾ དཱནཾ དཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ. ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཕུསྶསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ སཏྠུ ཝེམཱཏིཀབྷཱཏིཀཱནཾ ཀམྨིཀསྶ གེཧེ ¶ ཝསམཱནཱ དཱནཾ པཊིཙྩ ‘‘ཨེཀཾ དེཧཱི’’ཏི སཱམིཀེན ཝུཏྟེ དྭེ དེནྟཱི, བཧུཾ པུཉྙཾ ཀཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིཀརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཝིསཱཁསྶ སེཊྛིནོ གེཧཾ གཏཱ.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཝིསཱཁོ སེཊྛི སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨནཱགཱམཱི ཧུཏྭཱ གྷརཾ གནྟྭཱ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧནྟོ སོཔཱནམཏྠཀེ ཋིཏཱཡ དྷམྨདིནྣཱཡ པསཱརིཏཧཏྠཾ ཨནཱལམྦིཏྭཱཝ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ བྷུཉྫམཱནོཔི ¶ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོཝ བྷུཉྫི. དྷམྨདིནྣཱ ཏཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ, ‘‘ཨཡྻཔུཏྟ, ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨཛྫ མམ ཧཏྠཾ ནཱལམྦི, བྷུཉྫམཱནོཔི ན ཀིཉྩི ཀཐེསི, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཀོཙི མཡ྄ཧཾ དོསོ’’ཏི ཨཱཧ. ཝིསཱཁོ ‘‘དྷམྨདིནྣེ, ན ཏེ དོསོ ཨཏྠི, ཨཧཾ པན ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཨིཏྠིསརཱིརཾ ཕུསིཏུཾ ཨཱཧཱརེ ཙ ལོལབྷཱཝཾ ཀཱཏུཾ ཨནརཧོ, ཏཱདིསོ མཡཱ དྷམྨོ པཊིཝིདྡྷོ. ཏྭཾ པན སཙེ ཨིཙྪསི, ཨིམསྨིཾཡེཝ གེཧེ ཝས. ནོ ཙེ ཨིཙྪསི, ཡཏྟཀེན དྷནེན ཏེ ཨཏྠོ, ཏཏྟཀཾ གཧེཏྭཱ ཀུལགྷརཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ནཱཧཾ, ཨཡྻཔུཏྟ, ཏཡཱ ཝནྟཝམནཾ ཨཱཙམིསྶཱམི, པབྦཛྫཾ མེ ཨནུཛཱནཱཧཱི’’ཏི. ཝིསཱཁོ ‘‘སཱདྷུ, དྷམྨདིནྣེ’’ཏི ཏཾ སུཝཎྞསིཝིཀཱཡ བྷིཀྑུནིཨུཔསྶཡཾ པེསེསི. སཱ པབྦཛིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཏཏྠ ¶ ཝསིཏྭཱ ཝིཝེཀཝཱསཾ ཝསིཏུཀཱམཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, ‘‘ཨཡྻཱ, ཨཱཀིཎྞཊྛཱནེ མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟཾ ན རམཏི, གཱམཀཱཝཱསཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷིཀྑུནིཡོ ཏཾ གཱམཀཱཝཱསཾ ནཡིཾསུ. སཱ ཏཏྠ ཝསནྟཱི ཨཏཱིཏེ མདྡིཏསངྑཱརཏཱཡ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༩༥-༡༣༠) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཀུལེ ཨཉྙཏརེ ཨཧུཾ;

པརཀམྨཀཱརཱི ཨཱསིཾ, ནིཔཀཱ སཱིལསཾཝུཏཱ.

‘‘པདུམུཏྟརབུདྡྷསྶ, སུཛཱཏོ ཨགྒསཱཝཀོ;

ཝིཧཱརཱ ¶ ཨབྷིནིཀྑམྨ, པིཎྜཔཱཏཱཡ གཙྪཏི.

‘‘གྷཊཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཱི, ཏདཱ ཨུདཀཧཱརིཀཱ;

ཏཾ དིསྭཱ ཨདདཾ པཱུཔཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

‘‘པཊིགྒཧེཏྭཱ ཏཏྠེཝ, ནིསིནྣོ པརིབྷུཉྫི སོ;

ཏཏོ ནེཏྭཱན ཏཾ གེཧཾ, ཨདཱསིཾ ཏསྶ བྷོཛནཾ.

‘‘ཏཏོ མེ ཨཡྻཀོ ཏུཊྛོ, ཨཀརཱི སུཎིསཾ སཀཾ;

སསྶུཡཱ སཧ གནྟྭཱན, སམྦུདྡྷཾ ཨབྷིཝཱདཡིཾ.

‘‘ཏདཱ ¶ སོ དྷམྨཀཐིཀཾ, བྷིཀྑུནིཾ པརིཀིཏྟཡཾ;

ཋཔེསི ཨེཏདགྒམྷི, ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཨཧཾ.

‘‘ནིམནྟཡིཏྭཱ སུགཏཾ, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ;

མཧཱདཱནཾ དདིཏྭཱན, ཏཾ ཋཱནམབྷིཔཏྠཡིཾ.

‘‘ཏཏོ ¶ མཾ སུགཏོ ཨཱཧ, གྷནནིནྣཱདསུསྶརོ;

མམུཔཊྛཱནནིརཏེ, སསངྒྷཔརིཝེསིཀེ.

‘‘སདྡྷམྨསྶཝནེ ཡུཏྟེ, གུཎཝདྡྷིཏམཱནསེ;

བྷདྡེ བྷཝསྶུ མུདིཏཱ, ལཙྪསེ པཎིདྷཱིཕལཾ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

དྷམྨདིནྣཱཏི ནཱམེན, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ མཧཱམུནིཾ;

མེཏྟཙིཏྟཱ པརིཙརིཾ, པཙྩཡེཧི ཝིནཱཡཀཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཨུཔཊྛཱཀོ མཧེསིསྶ, ཏདཱ ཨཱསི ནརིསྶརོ;

ཀཱསིརཱཛཱ ཀིཀཱི ནཱམ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ.

‘‘ཚཊྛཱ ཏསྶཱསཧཾ དྷཱིཏཱ, སུདྷམྨཱ ཨིཏི ཝིསྶུཏཱ;

དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཛིནགྒསྶ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡིཾ.

‘‘ཨནུཛཱནི ན ནོ ཏཱཏོ, ཨགཱརེཝ ཏདཱ མཡཾ;

ཝཱིསཝསྶསཧསྶཱནི ¶ , ཝིཙརིམྷ ཨཏནྡིཏཱ.

‘‘ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ ¶ , རཱཛཀཉྙཱ སུཁེདྷིཏཱ;

བུདྡྷོཔཊྛཱནནིརཏཱ, མུདིཏཱ སཏྟ དྷཱིཏརོ.

‘‘སམཎཱི ¶ སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུདཱཡིཀཱ;

དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སཏྟམཱི སངྒྷདཱཡིཀཱ.

‘‘ཁེམཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, པཊཱཙཱརཱ ཙ ཀུཎྜལཱ;

གོཏམཱི ཙ ཨཧཉྩེཝ, ཝིསཱཁཱ ཧོཏི སཏྟམཱི.

‘‘ཏེཧི ཀམྨེཧི སུཀཏེཧི, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, གིརིབྦཛཔུརུཏྟམེ;

ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཕཱིཏེ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནེ.

‘‘ཡདཱ རཱུཔགུཎཱུཔེཏཱ, པཋམེ ཡོབྦནེ ཋིཏཱ;

ཏདཱ པརཀུལཾ གནྟྭཱ, ཝསིཾ སུཁསམཔྤིཏཱ.

‘‘ཨུཔེཏྭཱ ལོཀསརཎཾ, སུཎིཏྭཱ དྷམྨདེསནཾ;

ཨནཱགཱམིཕལཾ པཏྟོ, སཱམིཀོ མེ སུབུདྡྷིམཱ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཨནུཛཱནེཏྭཱ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ནཙིརེནེཝ ཀཱལེན, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཏདཱ ཨུཔཱསཀོ སོ མཾ, ཨུཔགནྟྭཱ ཨཔུཙྪཐ;

གམྦྷཱིརེ ནིཔུཎེ པཉྷེ, ཏེ སབྦེ བྱཱཀརིཾ ཨཧཾ.

‘‘ཛིནོ ཏསྨིཾ གུཎེ ཏུཊྛོ, ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི མཾ;

བྷིཀྑུནིཾ དྷམྨཀཐིཀཾ, ནཱཉྙཾ པསྶཱམི ཨེདིསིཾ.

‘‘དྷམྨདིནྣཱ ཡཐཱ དྷཱིརཱ, ཨེཝཾ དྷཱརེཐ བྷིཀྑཝོ;

ཨེཝཱཧཾ པཎྜིཏཱ ཧོམི, ནཱཡཀེནཱནུཀམྤིཏཱ.

‘‘པརིཙིཎྞོ ¶ མཡཱ སཏྠཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨོཧིཏོ གརུཀོ བྷཱརོ, བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ.

‘‘ཡསྶཏྠཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

སོ མེ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡོ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

པརཙིཏྟཱནི ཛཱནཱམི, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ¶ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

ཁེཔེཏྭཱ ཨཱསཝེ སབྦེ, ཝིསུདྡྷཱསིཾ སུནིམྨལཱ.

‘‘ཀིལེསཱ ¶ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༩༥-༡༣༠);

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ མནཾ མཏྠཀཾ པཏྟཾ, ཨིདཱནི ཨིདྷ ཝསིཏྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམི, རཱཛགཧམེཝ གནྟྭཱ སཏྠཱརཉྩ ཝནྡིསྶཱམི, བཧཱུ ཙ མེ ཉཱཏཀཱ པུཉྙཱནི ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ རཱཛགཧམེཝ པཙྩཱགཏཱ. ཝིསཱཁོ ཏསྶཱ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ཏསྶཱ ཨདྷིགམཾ ཝཱིམཾསནྟོ པཉྩཀྑནྡྷཱདིཝསེན པཉྷཾ པུཙྪི. དྷམྨདིནྣཱ སུནིསིཏེན སཏྠེན ཀུམུདནཱལེ༹ ཚིནྡནྟཱི ཝིཡ པུཙྪིཏཾ པུཙྪིཏཾ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཝིསཱཁོ སབྦཾ པུཙྪཱཝིསྶཛྫནནཡཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ‘‘པཎྜིཏཱ, ཝིསཱཁ, དྷམྨདིནྣཱ བྷིཀྑུནཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཏཾ པསཾསནྟོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ སཾསནྡེཏྭཱ བྱཱཀཏབྷཱཝཾ པཝེདེཏྭཱ ཏམེཝ ཙཱུལ༹ཝེདལླསུཏྟཾ (མ. ནི. ༡.༤༦༠) ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཏཾ དྷམྨཀཐིཀཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཡདཱ པན སཱ ཏསྨིཾ གཱམཀཱཝཱསེ ཝསནྟཱི ཧེཊྛིམམགྒེ ཨདྷིགནྟྭཱ ཨགྒམགྒཏྠཱཡ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེསི, ཏདཱ –

༡༢.

‘‘ཚནྡཛཱཏཱ ཨཝསཱཡཱི, མནསཱ ཙ ཕུཊཱ སིཡཱ;

ཀཱམེསུ ཨཔྤཊིབདྡྷཙིཏྟཱ, ཨུདྡྷཾསོཏཱཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཾ ¶ གཱཐཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཚནྡཛཱཏཱཏི ཨགྒཕལཏྠཾ ཛཱཏཙྪནྡཱ. ཨཝསཱཡཱིཏི ཨཝསཱཡོ ཝུཙྩཏི ཨཝསཱནཾ ནིཊྛཱནཾ, ཏམྤི ཀཱམེསུ ཨཔྤཊིབདྡྷཙིཏྟཏཱཡ ‘‘ཨུདྡྷཾསོཏཱ’’ཏི ཝཀྑམཱནཏྟཱ སམཎཀིཙྩསྶ ནིཊྛཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ, ན ཡསྶ ཀསྶཙི, ཏསྨཱ པདདྭཡེནཱཔི ཨཔྤཏྟམཱནསཱ ཨནུཏྟརཾ ཡོགཀྑེམཾ པཏྠཡམཱནཱཏི ཨཡམཏྠོ ཝུཏྟོ ཧོཏི. མནསཱ ཙ ཕུཊཱ སིཡཱཏི ཧེཊྛིམེཧི ཏཱིཧི མགྒཙིཏྟེཧི ནིབྦཱནཾ ཕུཊཱ ཕུསིཏཱ བྷཝེཡྻ. ཀཱམེསུ ཨཔྤཊིབདྡྷཙིཏྟཱཏི ཨནཱགཱམིམགྒཝསེན ཀཱམེསུ ན པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ. ཨུདྡྷཾསོཏཱཏི ཨུདྡྷམེཝ མགྒསོཏོ སཾསཱརསོཏོ ཙ ཨེཏིསྶཱཏི ¶ ཨུདྡྷཾསོཏཱ. ཨནཱགཱམིནོ ཧི ཡཐཱ ཨགྒམགྒོ ཨུཔྤཛྫཏི, ན ཨཉྙོ, ཨེཝཾ ཨཝིཧཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣསྶ ཡཱཝ ཨཀནིཊྛཱ ཨུདྡྷམེཝ ཨུཔྤཏྟི ཧོཏཱིཏི.

དྷམྨདིནྣཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༣. ཝིསཱཁཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཀརོཐ ¶ བུདྡྷསཱསནནྟི ཝིསཱཁཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཏསྶཱ ཝཏྠུ དྷཱིརཱཐེརིཡཱཝཏྠུསདིསམེཝ. སཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཝིམུཏྟིསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེནྟཱི –

༡༣.

‘‘ཀརོཐ བུདྡྷསཱསནཾ, ཡཾ ཀཏྭཱ ནཱནུཏཔྤཏི;

ཁིཔྤཾ པཱདཱནི དྷོཝིཏྭཱ, ཨེཀམནྟེ ནིསཱིདཐཱ’’ཏི. –

ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ ཨཉྙཾ བྱཱཀཱསི.

ཏཏྠ ཀརོཐ བུདྡྷསཱསནནྟི བུདྡྷསཱསནཾ ཨོཝཱདཨནུསིཊྛིཾ ཀརོཐ, ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཛྫཐཱཏི ཨཏྠོ. ཡཾ ཀཏྭཱ ནཱནུཏཔྤཏཱིཏི ཨནུསིཊྛིཾ ཀཏྭཱ ཀརཎཧེཏུ ན ཨནུཏཔྤཏི ཏཀྐརསྶ སམྨདེཝ ཨདྷིཔྤཱཡཱནཾ སམིཛ྄ཛྷནཏོ. ཁིཔྤཾ པཱདཱནི དྷོཝིཏྭཱ, ཨེཀམནྟེ ནིསཱིདཐཱཏི ཨིདཾ ཡསྨཱ སཡཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾ ཝཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནེ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ རཧོ ནིསིནྣཱ སདཏྠཾ མཏྠཀཾ པཱཔེསི, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཨཉྙེཔི ནིཡོཛེནྟཱི ཨཝོཙ.

ཝིསཱཁཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༤. སུམནཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དྷཱཏུཡོ ¶ དུཀྑཏོ དིསྭཱཏི སུམནཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཏསྶཱ ཝཏྠུ ཏིསྶཱཐེརིཡཱ ཝཏྠུསདིསཾ. ཨིམིསྶཱཔི ཧི སཏྠཱ ཨོབྷཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ པུརཏོ ནིསིནྣོ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ –

༡༤.

‘‘དྷཱཏུཡོ དུཀྑཏོ དིསྭཱ, མཱ ཛཱཏིཾ པུནརཱགམི;

བྷཝེ ཚནྡཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ, ཨུཔསནྟཱ ཙརིསྶསཱི’’ཏི. –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ. སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི ¶ .

ཏཏྠ དྷཱཏུཡོ དུཀྑཏོ དིསྭཱཏི སསནྟཏིཔརིཡཱཔནྣཱ ཙཀྑཱདིདྷཱཏུཡོ ཨིཏརཱཔི ཙ ཨུདཡབྦཡཔཊིཔཱིལ༹ནཱདིནཱ ‘‘དུཀྑཱ’’ཏི ཉཱཎཙཀྑུནཱ དིསྭཱ. མཱ ཛཱཏིཾ པུནརཱགམཱིཏི པུན ཛཱཏིཾ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཾ མཱ ཨུཔགཙྪི ¶ . བྷཝེ ཚནྡཾ ཝིརཱཛེཏྭཱཏི ཀཱམབྷཝཱདིཀེ སབྦསྨིཾ བྷཝེ ཏཎྷཱཚནྡཾ ཝིརཱགསངྑཱཏེན མགྒེན པཛཧིཏྭཱ. ཨུཔསནྟཱ ཙརིསྶསཱིཏི སབྦསོ པཧཱིནཀིལེསཏཱཡ ནིབྦུཏཱ ཝིཧརིསྶསི.

ཨེཏྠ ཙ ‘‘དྷཱཏུཡོ དུཀྑཏོ དིསྭཱ’’ཏི ཨིམིནཱ དུཀྑཱནུཔསྶནཱམུཁེན ཝིཔསྶནཱ དསྶིཏཱ. ‘‘བྷཝེ ཚནྡཾ ཝིརཱཛེཏྭཱ’’ཏི ཨིམིནཱ མགྒོ, ‘‘ཨུཔསནྟཱ ཙརིསྶསཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སཨུཔཱདིསེསཱ ནིབྦཱནདྷཱཏུ, ‘‘མཱ ཛཱཏིཾ པུནརཱགམཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཨནུཔཱདིསེསཱ ནིབྦཱནདྷཱཏུ དསྶིཏཱཏི དཊྛབྦཾ.

སུམནཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༥. ཨུཏྟརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཀཱཡེན སཾཝུཏཱ ཨཱསིནྟི ཨུཏྟརཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཏསྶཱཔི ཝཏྠུ ཏིསྶཱཐེརིཡཱ ཝཏྠུསདིསཾ. སཱཔི ཧི སཀྱཀུལཔྤསུཏཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོརོདྷབྷཱུཏཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སདྡྷིཾ ནིཀྑནྟཱ ཨོབྷཱསགཱཐཱཡ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པན –

༡༥.

‘‘ཀཱཡེན ¶ སཾཝུཏཱ ཨཱསིཾ, ཝཱཙཱཡ ཨུད ཙེཏསཱ;

སམཱུལཾ ཏཎྷམབྦུཡ྄ཧ, སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷི ནིབྦུཏཱ’’ཏི. –

ཨུདཱནཝསེན ཏམེཝ གཱཐཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཀཱཡེན སཾཝུཏཱ ཨཱསིནྟི ཀཱཡིཀེན སཾཝརེན སཾཝུཏཱ ཨཧོསིཾ. ཝཱཙཱཡཱཏི ཝཱཙསིཀེན སཾཝརེན སཾཝུཏཱ ཨཱསིནྟི ཡོཛནཱ, པདདྭཡེནཱཔི སཱིལསཾཝརམཱཧ. ཨུདཱཏི ཨཐ. ཙེཏསཱཏི སམཱདྷིཙིཏྟེན, ཨེཏེན ཝིཔསྶནཱབྷཱཝནམཱཧ. སམཱུལཾ ཏཎྷམབྦུཡ྄ཧཱཏི སཱནུསཡཾ, སཧ ཝཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཏཎྷཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ. ཨཝིཛྫཱཡ ཧི པཊིཙྪཱདིཏཱདཱིནཝེ བྷཝཏྟཡེ ཏཎྷཱ ཨུཔྤཛྫཏི.

ཨཔརོ ནཡོ – ཀཱཡེན སཾཝུཏཱཏི སམྨཱཀམྨནྟེན སབྦསོ ¶ མིཙྪཱཀམྨནྟསྶ པཧཱནཱ མགྒསཾཝརེནེཝ ཀཱཡེན སཾཝུཏཱ ཨཱསིཾ. ཝཱཙཱཡཱཏི སམྨཱཝཱཙཱཡ སབྦསོ མིཙྪཱཝཱཙཱཡ པཧཱནཱ མགྒསཾཝརེནེཝ ཝཱཙཱཡ སཾཝུཏཱ ཨཱསིནྟི ཨཏྠོ. ཙེཏསཱཏི སམཱདྷིནཱ. ཙེཏོསཱིསེན ¶ ཧེཏྠ སམྨཱསམཱདྷི ཝུཏྟོ, སམྨཱསམཱདྷིགྒཧཎེནེཝ མགྒལཀྑཎེན ཨེཀལཀྑཎཱ སམྨཱདིཊྛིཨཱདཡོ མགྒདྷམྨཱ གཧིཏཱཝ ཧོནྟཱིཏི, མགྒསཾཝརེན ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདིཀསྶ ཨསཾཝརསྶ ཨནཝསེསཏོ པཧཱནཾ དསྶིཏཾ ཧོཏི. ཏེནེཝཱཧ ‘‘སམཱུལཾ ཏཎྷམབྦུཡ྄ཧཱ’’ཏི. སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷི ནིབྦུཏཱཏི སབྦསོ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཱབྷཱཝེན སཱིཏིབྷཱཝཔྤཏྟཱ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ ནིབྦུཏཱ ཨམྷཱིཏི.

ཨུཏྟརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༦. ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏསུམནཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སུཁཾ ཏྭཾ ཝུཌྜྷིཀེ སེཧཱིཏི སུམནཱཡ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏཱཡ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ མཧཱཀོསལརཉྙོ བྷགིནཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱ སཏྠཱརཱ རཉྙོ པསེནདིསྶ ཀོསལསྶ ‘‘ཙཏྟཱརོ ཁོ མེ, མཧཱརཱཛ, དཧརཱཏི ན ཨུཉྙཱཏབྦཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (སཾ. ནི. ༡.༡༡༢) དེསིཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ལདྡྷཔྤསཱདཱ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཡ པབྦཛིཏུཀཱམཱཔི ‘‘ཨཡྻིཀཾ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིརཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨཡྻིཀཱཡ ཀཱལངྐཏཱཡ རཉྙཱ སདྡྷིཾ མཧགྒྷཱནི ཨཏྠརཎཔཱཝུརཎཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སངྒྷསྶ དཱཔེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛིཏཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ དིསྭཱ –

༡༦.

‘‘སུཁཾ ¶ ཏྭཾ ཝུཌྜྷིཀེ སེཧི, ཀཏྭཱ ཙོལེ༹ན པཱརུཏཱ;

ཨུཔསནྟོ ཧི ཏེ རཱགོ, སཱིཏིབྷཱུཏཱསི ནིབྦུཏཱ’’ཏི. –

ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི. སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ ¶ པཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན ཏམེཝ གཱཐཾ ཨབྷཱསི. ཨིདམེཝ ཙསྶཱ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎཾ ཨཧོསི, སཱ ཏཱཝདེཝ པབྦཛི. གཱཐཱཡ པན ཝུཌྜྷིཀེཏི ཝུཌྜྷེ, ཝཡོཝུཌྜྷེཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ པན སཱིལཱདིགུཎེཧིཔི ཝུཌྜྷཱ, ཐེརིཡཱ ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཙཏུཏྠཔཱདེ སཱིཏིབྷཱུཏཱསི ནིབྦུཏཱཏི ཡོཛེཏབྦཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏསུམནཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༧. དྷམྨཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

པིཎྜཔཱཏཾ ¶ ཙརིཏྭཱནཱཏི དྷམྨཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ སམྦྷཏཔུཉྙསམྦྷཱརཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ པཏིརཱུཔསྶ སཱམིཀསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ སཱསནེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པབྦཛིཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ སཱམིཀེན ཨནནུཉྙཱཏཱ པཙྪཱ སཱམིཀེ ཀཱལངྐཏེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱཡ ཙརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཱགཙྪནྟཱི པརིཔཏིཏྭཱ ཏམེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ –

༡༧.

‘‘པིཎྜཔཱཏཾ ཙརིཏྭཱན, དཎྜམོལུབྦྷ དུབྦལཱ;

ཝེདྷམཱནེཧི གཏྟེཧི, ཏཏྠེཝ ནིཔཏིཾ ཚམཱ;

དིསྭཱ ཨཱདཱིནཝཾ ཀཱཡེ, ཨཐ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི མེ’’ཏི. –

ཨུདཱནཝསེན ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ པིཎྜཔཱཏཾ ཙརིཏྭཱན, དཎྜམོལུབྦྷཱཏི པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ ཡཊྛིཾ ཨུཔཏྠམྦྷེན ནགརེ ཝིཙརིཏྭཱ བྷིཀྑཱཡ ཨཱཧིཎྜིཏྭཱ. ཚམཱཏི ཚམཱཡཾ བྷཱུམིཡཾ, པཱདཱནཾ ཨཝསེན བྷཱུམིཡཾ ནིཔཏིནྟི ཨཏྠོ. དིསྭཱ ཨཱདཱིནཝཾ ཀཱཡེཏི ཨསུབྷཱནིཙྩདུཀྑཱནཏྟཏཱདཱིཧི ནཱནཔྤཀཱརེཧི སརཱིརེ དོསཾ པཉྙཱཙཀྑུནཱ དིསྭཱ. ཨཐ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི མེཏི ཨཱདཱིནཝཱནུཔསྶནཱཡ པརཏོ པཝཏྟེཧི ནིབྦིདཱནུཔསྶནཱདཱིཧི ཝིཀྑམྦྷནཝསེན མམ ¶ ཙིཏྟཾ ཀིལེསེཧི ཝིམུཙྩིཏྭཱ པུན མགྒཕལེཧི ¶ ཡཐཱཀྐམཾ སམུཙྪེདཝསེན ཙེཝ པཊིཔྤསྶདྡྷིཝསེན ཙ སབྦསོ ཝིམུཙྩི ཝིམུཏྟཾ, ན དཱནིསྶཱ ཝིམོཙེཏབྦཾ ཨཏྠཱིཏི. ཨིདམེཝ ཙསྶཱ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎཾ ཨཧོསཱིཏི.

དྷམྨཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༨. སངྒྷཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཧིཏྭཱ གྷརེ པབྦཛིཏྭཱཏི སངྒྷཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཏསྶཱ ཝཏྠུ དྷཱིརཱཐེརིཡཱ ཝཏྠུསདིསཾ. གཱཐཱ པན –

༡༨.

‘‘ཧིཏྭཱ ¶ གྷརེ པབྦཛིཏྭཱ, ཧིཏྭཱ པུཏྟཾ པསུཾ པིཡཾ;

ཧིཏྭཱ རཱགཉྩ དོསཉྩ, ཨཝིཛྫཉྩ ཝིརཱཛིཡ;

སམཱུལཾ ཏཎྷམབྦུཡ྄ཧ, ཨུཔསནྟཱམྷི ནིབྦུཏཱ’’ཏི. – གཱཐཾ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ཧིཏྭཱཏི ཚཌྜེཏྭཱ. གྷརེཏི གེཧཾ. གྷརསདྡོ ཧི ཨེཀསྨིམྤི ཨབྷིདྷེཡྻེ ཀདཱཙི བཧཱུསུ བཱིཛཾ ཝིཡ རཱུལ༹ྷིཝསེན ཝོཧརཱིཡཏི. ཧིཏྭཱ པུཏྟཾ པསུཾ པིཡནྟི པིཡཱཡིཏབྦེ པུཏྟེ ཙེཝ གོམཧིཾསཱདིཀེ པསཱུ ཙ ཏཔྤཊིབདྡྷཚནྡརཱགཔྤཧཱནེན པཧཱཡ. ཧིཏྭཱ རཱགཉྩ དོསཉྩཱཏི རཛྫནསབྷཱཝཾ རཱགཾ, དུསྶནསབྷཱཝཾ དོསཉྩ ཨརིཡམགྒེན སམུཙྪིནྡིཏྭཱ. ཨཝིཛྫཉྩ ཝིརཱཛིཡཱཏི སབྦཱཀུསལེསུ པུབྦངྒམཾ མོཧཉྩ ཝིརཱཛེཏྭཱ མགྒེན སམུགྒྷཱཊེཏྭཱ ཨིཙྩེཝ ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སངྒྷཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨེཀཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. དུཀནིཔཱཏོ

༡. ཨབྷིརཱུཔནནྡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དུཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ ཨཱཏུརཾ ཨསུཙིཾ པཱུཏིནྟིཨཱདིཀཱ ཨབྷིརཱུཔནནྡཱཡ སིཀྑམཱནཱཡ གཱཐཱ. ཨཡཾ ཀིར ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ¶ ཀཱལེ བནྡྷུམཏཱིནགརེ གཧཔཏིམཧཱསཱལསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛིཏཱ སཏྠརི པརིནིབྦུཏེ དྷཱཏུཙེཏིཡཾ རཏནཔཊིམཎྜིཏེན སུཝཎྞཙྪཏྟེན པཱུཛཾ ཀཏྭཱ, ཀཱལངྐཏྭཱ སགྒེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀཔིལཝཏྠུནགརེ ཁེམཀསྶ སཀྐསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟི. ནནྡཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཨཏྟབྷཱཝསྶ ཨཏིཝིཡ རཱུཔསོབྷགྒཔྤཏྟིཡཱ ཨབྷིརཱུཔཱ དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ ཨབྷིརཱུཔནནྡཱཏྭེཝ པཉྙཱཡིཏྠ. ཏསྶཱ ཝཡཔྤཏྟཱཡ ཝཱརེཡྻདིཝསེཡེཝ ཝརབྷཱུཏོ སཀྱཀུམཱརོ ཀཱལམཀཱསི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཀཱམཾ པབྦཱཛེསུཾ.

སཱ པབྦཛིཏྭཱཔི རཱུཔཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣམདཱ ‘‘སཏྠཱ རཱུཔཾ ཝིཝཎྞེཏི གརཧཏི ཨནེཀཔརིཡཱཡེན རཱུཔེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏཱི’’ཏི བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ན གཙྪཏི. བྷགཝཱ ཏསྶཱ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཉཏྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘སབྦཱཔི བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨོཝཱདཾ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི. སཱ ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཨཉྙཾ པེསེསི. བྷགཝཱ ‘‘ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཨཏྟནཱཝ ཨཱགནྟབྦཾ, ན ཨཉྙཱ པེསེཏབྦཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ སཏྠུ ཨཱཎཾ ལངྒྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. བྷགཝཱ ཨིདྡྷིཡཱ ཨེཀཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ མཱཔེཏྭཱ པུན ཛརཱཛིཎྞཾ དསྶེཏྭཱ སཾཝེགཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ –

༡༩.

‘‘ཨཱཏུརཾ ཨསུཙིཾ པཱུཏིཾ, པསྶ ནནྡེ སམུསྶཡཾ;

ཨསུབྷཱཡ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཧི, ཨེཀགྒཾ སུསམཱཧིཏཾ.

༢༠.

‘‘ཨནིམིཏྟཉྩ བྷཱཝེཧི, མཱནཱནུསཡམུཛྫཧ;

ཏཏོ མཱནཱབྷིསམཡཱ, ཨུཔསནྟཱ ཙརིསྶསཱི’’ཏི. –

ཨིམཱ ¶ ¶ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི. ཏཱསཾ ཨཏྠོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡོ ཨེཝ. གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨབྷིརཱུཔནནྡཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ –

‘‘ནགརེ བནྡྷུམཏིཡཱ, བནྡྷུམཱ ནཱམ ཁཏྟིཡོ;

ཏསྶ རཉྙོ ཨཧུཾ བྷརིཡཱ, ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཙཱརཡཱམཧཾ.

‘‘རཧོགཏཱ ¶ ནིསཱིདིཏྭཱ, ཨེཝཾ ཙིནྟེསཧཾ ཏདཱ;

ཨཱདཱཡ གམནཱིཡཉྷི, ཀུསལཾ ནཏྠི མེ ཀཏཾ.

‘‘མཧཱབྷིཏཱཔཾ ཀཊུཀཾ, གྷོརརཱུཔཾ སུདཱརུཎཾ;

ནིརཡཾ ནཱུན གཙྪཱམི, ཨེཏྠ མེ ནཏྠི སཾསཡོ.

‘‘ཨེཝཱཧཾ ཙིནྟཡིཏྭཱན, པཧཾསེཏྭཱན མཱནསཾ;

རཱཛཱནཾ ཨུཔགནྟྭཱན, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘ཨིཏྠཱི ནཱམ མཡཾ དེཝ, པུརིསཱནུགཏཱ སདཱ;

ཨེཀཾ མེ སམཎཾ དེཧི, བྷོཛཡིསྶཱམི ཁཏྟིཡ.

‘‘ཨདཱསི མེ མཧཱརཱཛཱ, སམཎཾ བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཾ;

ཏསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱན, པརམནྣེན པཱུརཡིཾ.

‘‘པཱུརཡིཏྭཱ པརམནྣཾ, སཧསྶགྒྷནཀེནཧཾ;

ཝཏྠཡུགེན ཚཱདེཏྭཱ, ཨདཱསིཾ ཏུཊྛམཱནསཱ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘སཧསྶཾ དེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

སཧསྶཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘པདེསརཛྫཾ ¶ ཝིཔུལཾ, གཎནཱཏོ ཨསངྑིཡཾ;

ནཱནཱཝིདྷཾ བཧུཾ པུཉྙཾ, ཏསྶ ཀམྨཕལཱ ཏཏོ.

‘‘ཨུཔྤལསྶེཝ མེ ཝཎྞཱ, ཨབྷིརཱུཔཱ སུདསྶནཱ;

ཨིཏྠཱི སབྦངྒསམྤནྣཱ, ཨབྷིཛཱཏཱ ཛུཏིནྡྷརཱ.

‘‘པཙྪིམེ ¶ བྷཝསམྤཏྟེ, ཨཛཱཡིཾ སཱཀིཡེ ཀུལེ;

ནཱརཱིསཧསྶཔཱམོཀྑཱ, སུདྡྷོདནསུཏསྶཧཾ.

‘‘ནིབྦིནྡིཏྭཱ ཨགཱརེཧཾ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

སཏྟམིཾ རཏྟིཾ སམྤཏྭཱ, ཙཏུསཙྩཾ ཨཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཉྩ སེནཱསནཾ;

པརིམེཏུཾ ན སཀྐོམི, པིཎྜཔཱཏསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཡཾ མཡ྄ཧཾ པུརིམཾ ཀམྨཾ, ཀུསལཾ ཛནིཏཾ མུནི;

ཏུཡ྄ཧཏྠཱཡ མཧཱཝཱིར, པརིཙིཎྞཾ བཧུཾ མཡཱ.

‘‘ཨེཀཏིཾསེ ཨིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ དཱནམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, པིཎྜཔཱཏསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘དུཝེ གཏཱི པཛཱནཱམི, དེཝཏྟཾ ཨཐ མཱནུསཾ;

ཨཉྙཾ གཏིཾ ན ཛཱནཱམི, པིཎྜཔཱཏསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཨུཙྩེ ¶ ཀུལེ པཛཱནཱམི, ཏཡོ སཱལེ མཧཱདྷནེ;

ཨཉྙཾ ཀུལཾ ན ཛཱནཱམི, པིཎྜཔཱཏསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘བྷཝཱབྷཝེ སཾསརིཏྭཱ, སུཀྐམཱུལེན ཙོདིཏཱ;

ཨམནཱཔཾ ན པསྶཱམི, སོམནསྶཀཏཾ ཕལཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ¶ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཧོམི མཧཱམུནེ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མམ མཧཱཝཱིར, ཨུཔྤནྣཾ ཏཝ སནྟིཀེ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པན སཱ སཡམྤི ཨུདཱནཝསེན ཏཱཡེཝ གཱཐཱ ཨབྷཱསི, ཨིདམེཝ ཙསྶཱ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎཾ ཨཧོསཱིཏི.

ཨབྷིརཱུཔནནྡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཛེནྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཡེ ¶ ཨིམེ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱཏིཨཱདིཀཱ ཛེནྟཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཏསྶཱ ཨཏཱིཏཾ པཙྩུཔྤནྣཉྩ ཝཏྠུ ཨབྷིརཱུཔནནྡཱཝཏྠུསདིསཾ. ཨཡཾ པན ཝེསཱལིཡཾ ལིཙྪཝིརཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟཱིཏི ཨཡམེཝ ཝིསེསོ. སཏྠཱརཱ དེསིཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཾ ཝིསེསཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཱིཏིཝསེན –

༢༡.

‘‘ཡེ ཨིམེ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, མགྒཱ ནིབྦཱནཔཏྟིཡཱ;

བྷཱཝིཏཱ ཏེ མཡཱ སབྦེ, ཡཐཱ བུདྡྷེན དེསིཏཱ.

༢༢.

‘‘དིཊྛོ ཧི མེ སོ བྷགཝཱ, ཨནྟིམོཡཾ སམུསྶཡོ;

ཝིཀྑཱིཎོ ཛཱཏིསཾསཱརོ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི. –

ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ ཡེ ཨིམེ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱཏི ཡེ ཨིམེ སཏིདྷམྨཝིཙཡཝཱིརིཡཔཱིཏིཔསྶདྡྷིསམཱདྷིཨུཔེཀྑཱསངྑཱཏཱ བོདྷིཡཱ ཡཐཱཝུཏྟཱཡ དྷམྨསཱམགྒིཡཱ ¶ , བོདྷིསྶ ཝཱ བུཛ྄ཛྷནཀསྶ ཏཾསམངྒིནོ པུགྒལསྶ ཨངྒབྷཱུཏཏྟཱ ‘‘བོཛ྄ཛྷངྒཱ’’ཏི ལདྡྷནཱམཱ སཏྟ དྷམྨཱ. མགྒཱ ནིབྦཱནཔཏྟིཡཱཏི ནིབྦཱནཱདྷིགམསྶ ཨུཔཱཡབྷཱུཏཱ. བྷཱཝིཏཱ ཏེ མཡཱ སབྦེ, ཡཐཱ བུདྡྷེན དེསིཏཱཏི ཏེ སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ སབྦེཔི མཡཱ ཡཐཱ བུདྡྷེན བྷགཝཏཱ དེསིཏཱ, ཏཐཱ མཡཱ ཨུཔྤཱདིཏཱ ཙ ཝཌྜྷིཏཱ ཙ.

དིཊྛོ ཧི མེ སོ བྷགཝཱཏི ཧི-སདྡོ ཧེཏུཨཏྠོ. ཡསྨཱ སོ བྷགཝཱ དྷམྨཀཱཡོ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཨརིཡདྷམྨདསྶནེན དིཊྛོ, ཏསྨཱ ཨནྟིམོཡཾ སམུསྶཡོཏི ཡོཛནཱ. ཨརིཡདྷམྨདསྶནེན ཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ ཨཉྙེ ཙ ཨརིཡཱ དིཊྛཱ ནཱམ ཧོནྟི, ན རཱུཔཀཱཡདསྶནམཏྟེན. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡོ ཁོ, ཝཀྐལི, དྷམྨཾ པསྶཏི, སོ མཾ པསྶཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༣.༨༧) ཙ ‘‘སུཏཝཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀོ ཨརིཡཱནཾ དསྶཱཝཱི’’ཏི (མ. ནི. ༡.༢༠; སཾ. ནི. ༣.༡) ཙ ཨཱདི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཛེནྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. སུམངྒལམཱཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སུམུཏྟིཀཱཏིཨཱདིཀཱ ¶ སུམངྒལམཱཏཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ དལིདྡཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཨཉྙཏརསྶ ནལ༹ཀཱརསྶ དིནྣཱ པཋམགབྦྷེཡེཝ པཙྪིམབྷཝིཀཾ པུཏྟཾ ལབྷི. ཏསྶ སུམངྒལོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱ སུམངྒལམཱཏཱཏི པཉྙཱཡིཏྠ. ཡསྨཱ པནསྶཱ ནཱམགོཏྟཾ ན པཱཀཊཾ, ཏསྨཱ ‘‘ཨཉྙཏརཱ ཐེརཱི བྷིཀྑུནཱི ཨཔཉྙཱཏཱ’’ཏི པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཾ. སོཔིསྶཱ པུཏྟོ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟོ པབྦཛིཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ སུམངྒལཏྠེརོཏི པཱཀཊོ ཨཧོསི. ཏསྶ མཱཏཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ གིཧིཀཱལེ ཨཏྟནཱ ལདྡྷདུཀྑཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ སཾཝེགཛཱཏཱ ཝིཔསྶནཾ ¶ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨུདཱནེནྟཱི –

༢༣.

‘‘སུམུཏྟིཀཱ ¶ སུམུཏྟིཀཱ, སཱདྷུམུཏྟིཀཱམྷི མུསལསྶ;

ཨཧིརིཀོ མེ ཚཏྟཀཾ ཝཱཔི, ཨུཀྑལིཀཱ མེ དེཌྜུབྷཾ ཝཱཏི.

༢༤.

‘‘རཱགཉྩ ཨཧཾ དོསཉྩ, ཙིཙྩིཊི ཙིཙྩིཊཱིཏི ཝིཧནཱམི;

སཱ རུཀྑམཱུལམུཔགམྨ, ‘ཨཧོ སུཁ’ནྟི སུཁཏོ ཛྷཱཡཱམཱི’’ཏི. –

ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ སུམུཏྟིཀཱཏི སུམུཏྟཱ. ཀ-ཀཱརོ པདཔཱུརཎམཏྟཾ, སུཊྛུ མུཏྟཱ ཝཏཱཏི ཨཏྠོ. སཱ སཱསནེ ཨཏྟནཱ པཊིལདྡྷསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ པསཱདཝསེན, ཏསྶཱ ཝཱ པསཾསཱཝསེན ཨཱམནྟེཏྭཱ ཝུཏྟཾ ‘‘སུམུཏྟིཀཱ སུམུཏྟིཀཱ’’ཏི. ཡཾ པན གིཧིཀཱལེ ཝིསེསཏོ ཛིགུཙྪཏི, ཏཏོ ཝིམུཏྟིཾ དསྶེནྟཱི ‘‘སཱདྷུམུཏྟིཀཱམྷཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཱདྷུམུཏྟིཀཱམྷཱིཏི སམྨདེཝ མུཏྟཱ ཝཏ ཨམྷི. མུསལསྶཱཏི མུསལཏོ. ཨཡཾ ཀིར དལིདྡབྷཱཝེན གིཧིཀཱལེ སཡམེཝ མུསལཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨཧིརིཀོ མེཏི མམ སཱམིཀོ ཨཧིརིཀོ ནིལླཛྫོ, སོ མམ ན རུཙྩཏཱིཏི ཝཙནསེསོ. པཀཏིཡཱཝ ཀཱམེསུ ཝིརཏྟཙིཏྟཏཱཡ ཀཱམཱདྷིམུཏྟཱནཾ པཝཏྟིཾ ཛིགུཙྪནྟཱི ཝདཏི. ཚཏྟཀཾ ཝཱཔཱིཏི ཛཱིཝིཏཧེཏུཀེན ཀརཱིཡམཱནཾ ཚཏྟཀམྤི མེ ན རུཙྩཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝཱ-སདྡོ ཨཝུཏྟསམུཙྩཡཏྠོ, ཏེན ¶ པེལཱ༹ཙངྐོཊཀཱདིཾ སངྒཎྷཱཏི. ཝེལུ༹དཎྜཱདཱིནི གཧེཏྭཱ དིཝསེ དིཝསེ ཚཏྟཱདཱིནཾ ཀརཎཝསེན དུཀྑཛཱིཝིཏཾ ཛིགུཙྪནྟཱི ཝདཏི. ‘‘ཨཧིཏཀོ མེ ཝཱཏོ ཝཱཏཱི’’ཏི ཀེཙི ཝཏྭཱ ཨཧིཏཀོ ཛརཱཝཧོ གིཧིཀཱལེ མམ སརཱིརེ ཝཱཏོ ཝཱཡཏཱིཏི ཨཏྠཾ ཝདནྟི. ཨཔརེ པན ‘‘ཨཧིཏཀོ པརེསཾ དུགྒནྡྷཏརོ ཙ མམ སརཱིརཏོ ཝཱཏོ ཝཱཡཏཱི’’ཏི ཨཏྠཾ ཝདནྟི. ཨུཀྑལིཀཱ མེ དེཌྜུབྷཾ ཝཱཏཱིཏི མེ མམ བྷཏྟཔཙནབྷཱཛནཾ ཙིརཔཱརིཝཱསིཀབྷཱཝེན ཨཔརིསུདྡྷཏཱཡ ¶ ཨུདཀསཔྤགནྡྷཾ ཝཱཡཏི, ཏཏོ ཨཧཾ སཱདྷུམུཏྟིཀཱམྷཱིཏི ཡོཛནཱ.

རཱགཉྩ ཨཧཾ དོསཉྩ, ཙིཙྩིཊི ཙིཙྩིཊཱིཏི ཝིཧནཱམཱིཏི ཨཧཾ ཀིལེསཛེཊྛཀཾ རཱགཉྩ དོསཉྩ ཙིཙྩིཊི ཙིཙྩིཊཱིཏི ཨིམིནཱ སདྡེན སདྡྷིཾ ཝིཧནཱམི ཝིནཱསེམི, པཛཧཱམཱིཏི ཨཏྠོ. སཱ ཀིར ཨཏྟནོ སཱམིཀཾ ཛིགུཙྪནྟཱི ཏེན དིཝསེ དིཝསེ ཕཱལིཡམཱནཱནཾ སུཀྑཱནཾ ཝེལུ༹དཎྜཱདཱིནཾ སདྡཾ གརཧནྟཱི ཏསྶ པཧཱནཾ རཱགདོསཔཧཱནེན སམཾ ཀཏྭཱ ཨཝོཙ. སཱ རུཀྑམཱུལམུཔགམྨཱཏི སཱ ཨཧཾ སུམངྒལམཱཏཱ ཝིཝིཏྟཾ རུཀྑམཱུལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ. སུཁཏོ ཛྷཱཡཱམཱིཏི སུཁནྟི ཛྷཱཡཱམི, ཀཱལེན ཀཱལཾ སམཱཔཛྫནྟཱི ཕལསུཁཾ ནིབྦཱནསུཁཉྩ པཊིསཾཝེདིཡམཱནཱ ¶ ཕལཛ྄ཛྷཱནེན ཛྷཱཡཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཧོ སུཁནྟི ཨིདཾ པནསྶཱ སམཱཔཏྟིཏོ པཙྪཱ པཝཏྟམནསིཀཱརཝསེན ཝུཏྟཾ, པུབྦཱབྷོགཝསེནཱཏིཔི ཡུཛྫཏེཝ.

སུམངྒལམཱཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཨཌྜྷཀཱསིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཡཱཝ ཀཱསིཛནཔདོཏིཨཱདིཀཱ ཨཌྜྷཀཱསིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡཾ ཀིར ཀསྶཔསྶ དསབལསྶ ཀཱལེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པབྦཛིཏྭཱ བྷིཀྑུནིསཱིལེ ཋིཏཾ ཨཉྙཏརཾ པཊིསམྦྷིདཱཔྤཏྟཾ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརིཾ གཎིཀཱཝཱདེན ཨཀྐོསིཏྭཱ, ཏཏོ ཙུཏཱ ནིརཡེ པཙྩིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀཱསིཀརཊྛེ ཨུལཱ༹རཝིབྷཝེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝུདྡྷིཔྤཏྟཱ པུབྦེ ཀཏསྶ ཝཙཱིདུཙྩརིཏསྶ ནིསྶནྡེན ཋཱནཏོ པརིབྷཊྛཱ གཎིཀཱ ཨཧོསི. ནཱམེན ཨཌྜྷཀཱསཱི ¶ ནཱམ. ཏསྶཱ པབྦཛྫཱ ཙ དཱུཏེན ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཁནྡྷཀེ ཨཱགཏཱཡེཝ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཌྜྷཀཱསཱི གཎིཀཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏཱ ཧོཏི. སཱ ཙ སཱཝཏྠིཾ གནྟུཀཱམཱ ཧོཏི ‘‘བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ཨུཔསམྤཛྫིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨསྶོསུཾ ཁོ དྷུཏྟཱ – ‘‘ཨཌྜྷཀཱསཱི ཀིར གཎིཀཱ ¶ སཱཝཏྠིཾ གནྟུཀཱམཱ’’ཏི. ཏེ མགྒེ པརིཡུཊྛིཾསུ. ཨསྶོསི ཁོ ཨཌྜྷཀཱསཱི གཎིཀཱ ‘‘དྷུཏྟཱ ཀིར མགྒེ པརིཡུཊྛིཏཱ’’ཏི. བྷགཝཏོ སནྟིཀེ དཱུཏཾ པཱཧེསི – ‘‘ཨཧཉྷི ཨུཔསམྤཛྫིཏུཀཱམཱ, ཀཐཾ ནུ ཁོ མཡཱ པཊིཔཛྫིཏབྦ’’ནྟི? ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཨེཏསྨིཾ ནིདཱནེ ཨེཏསྨིཾ པཀརཎེ དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དཱུཏེནཔི ཨུཔསམྤཱདེཏུ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༣༠).

ཨེཝཾ ལདྡྷཱུཔསམྤདཱ པན ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༤.༡༦༨-༡༨༣) –

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ¶ པབྦཛིཏྭཱན, ཏསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ;

སཾཝུཏཱ པཱཏིམོཀྑམྷི, ཨིནྡྲིཡེསུ ཙ པཉྩསུ.

‘‘མཏྟཉྙུནཱི ཙ ཨསནེ, ཡུཏྟཱ ཛཱགརིཡེཔི ཙ;

ཝསནྟཱི ཡུཏྟཡོགཱཧཾ, བྷིཀྑུནིཾ ཝིགཏཱསཝཾ.

‘‘ཨཀྐོསིཾ དུཊྛཙིཏྟཱཧཾ, གཎིཀེཏི བྷཎིཾ ཏདཱ;

ཏེན པཱཔེན ཀམྨེན, ནིརཡམྷི ཨཔཙྩིསཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨཱཝསེསེན, ཨཛཱཡིཾ གཎིཀཱཀུལེ;

བཧུསོཝ པརཱདྷཱིནཱ, པཙྪིམཱཡ ཙ ཛཱཏིཡཾ.

‘‘ཀཱསཱིསུ སེཊྛིཀུལཛཱ, བྲཧྨཙཱརཱིབལེནཧཾ;

ཨཙྪརཱ ཝིཡ དེཝེསུ, ཨཧོསིཾ རཱུཔསམྤདཱ.

‘‘དིསྭཱན དསྶནཱིཡཾ མཾ, གིརིབྦཛཔུརུཏྟམེ;

གཎིཀཏྟེ ནིཝེསེསུཾ, ཨཀྐོསནབལེན མེ.

‘‘སཱཧཾ ¶ སུཏྭཱན སདྡྷམྨཾ, བུདྡྷསེཊྛེན དེསིཏཾ;

པུབྦཝཱསནསམྤནྣཱ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘ཏདཱུཔསམྤདཏྠཱཡ, གཙྪནྟཱི ཛིནསནྟིཀཾ;

མགྒེ དྷུཏྟེ ཋིཏེ སུཏྭཱ, ལབྷིཾ དཱུཏོཔསམྤདཾ.

‘‘སབྦཀམྨཾ པརིཀྑཱིཎཾ, པུཉྙཾ པཱཔཾ ཏཐེཝ ཙ;

སབྦསཾསཱརམུཏྟིཎྞཱ ¶ , གཎིཀཏྟཉྩ ཁེཔིཏཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཧོམི མཧཱམུནེ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ¶ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མམ མཧཱཝཱིར, ཨུཔྤནྣཾ ཏཝ སནྟིཀེ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༤.༡༦༨-༡༨༣);

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༢༥.

‘‘ཡཱཝ ཀཱསིཛནཔདོ, སུངྐོ མེ ཏཏྟཀོ ཨཧུ;

ཏཾ ཀཏྭཱ ནེགམོ ཨགྒྷཾ, ཨཌྜྷེནགྒྷཾ ཋཔེསི མཾ.

༢༦.

‘‘ཨཐ ནིབྦིནྡཧཾ རཱུཔེ, ནིབྦིནྡཉྩ ཝིརཛྫཧཾ;

མཱ པུན ཛཱཏིསཾསཱརཾ, སནྡྷཱཝེཡྻཾ པུནཔྤུནཾ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཡཱཝ ཀཱསིཛནཔདོ, སུངྐོ མེ ཏཏྟཀོ ཨཧཱུཏི ཀཱསཱིསུ ཛནཔདེསུ བྷཝོ སུངྐོ ཀཱསིཛནཔདོ, སོ ཡཱཝ ཡཏྟཀོ, ཏཏྟཀོ མཡ྄ཧཾ སུངྐོ ཨཧུ ཨཧོསི. ཀིཏྟཀོ པན སོཏི? སཧསྶམཏྟོ. ཀཱསིརཊྛེ ཀིར ཏདཱ སུངྐཝསེན ཨེཀདིཝསཾ རཉྙོ ཨུཔྤཛྫནཀཨཱཡོ ཨཧོསི སཧསྶམཏྟོ, ཨིམཱཡཔི པུརིསཱནཾ ཧཏྠཏོ ཨེཀདིཝསཾ ལདྡྷདྷནཾ ཏཏྟཀཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡཱཝ ཀཱསིཛནཔདོ, སུངྐོ ¶ མེ ཏཏྟཀོ ཨཧཱུ’’ཏི. སཱ པན ཀཱསིསུངྐཔརིམཱཎཏཱཡ ཀཱསཱིཏི སམཉྙཾ ལབྷི. ཏཏྠ ཡེབྷུཡྻེན མནུསྶཱ སཧསྶཾ དཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཾ དཏྭཱ དིཝསབྷཱགམེཝ རམིཏྭཱ གཙྪནྟི, ཏེསཾ ཝསེནཱཡཾ ཨཌྜྷཀཱསཱིཏི པཉྙཱཡིཏྠ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཾ ཀཏྭཱ ནེགམོ ཨགྒྷཾ, ཨཌྜྷེནགྒྷཾ ཋཔེསི མ’’ནྟི. ཏཾ པཉྩསཏམཏྟཾ དྷནཾ ཨགྒྷཾ ¶ ཀཏྭཱ ནེགམོ ནིགམཝཱསིཛནོ ཨིཏྠིརཏནབྷཱཝེན ཨནགྒྷམྤི ¶ སམཱནཾ ཨཌྜྷེན ཨགྒྷཾ ནིམིཏྟཾ ཨཌྜྷཀཱསཱིཏི སམཉྙཱཝསེན མཾ ཋཔེསི, ཏཐཱ མཾ ཝོཧརཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ ནིབྦིནྡཧཾ རཱུཔེཏི ཨེཝཾ རཱུཔཱུཔཛཱིཝིནཱི ཧུཏྭཱ ཋིཏཱ. ཨཐ པཙྪཱ སཱསནཾ ནིསྶཱཡ རཱུཔེ ཨཧཾ ནིབྦིནྡིཾ ‘‘ཨིཏིཔི རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ, ཨིཏིཔིདཾ རཱུཔཾ དུཀྑཾ, ཨསུབྷ’’ནྟི པསྶནྟཱི ཏཏྠ ཨུཀྐཎྛིཾ. ནིབྦིནྡཉྩ ཝིརཛྫཧནྟི ནིབྦིནྡནྟཱི ཙཱཧཾ ཏཏོ པརཾ ཝིརཱགཾ ཨཱཔཛྫིཾ. ནིབྦིནྡགྒཧཎེན ཙེཏྠ ཏརུཎཝིཔསྶནཾ དསྶེཏི, ཝིརཱགགྒཧཎེན བལཝཝིཔསྶནཾ. ‘‘ནིབྦིནྡནྟོ ཝིརཛྫཏི ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏཱི’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ. མཱ པུན ཛཱཏིསཾསཱརཾ, སནྡྷཱཝེཡྻཾ པུནཔྤུནནྟི ཨིམིནཱ ནིབྦིནྡནཝིརཛྫནཱཀཱརེ ནིདསྶེཏི. ཏིསྶོ ཝིཛྫཱཏིཨཱདིནཱ ཏེསཾ མཏྠཀཔྤཏྟིཾ, ཏཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཌྜྷཀཱསིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཙིཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཀིཉྩཱཔི ཁོམྷི ཀིསིཀཱཏིཨཱདིཀཱ ཙིཏྟཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨིཏོ ཙཏུནྣཝུཏིཀཔྤེ ཙནྡབྷཱགཱཡ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཀིནྣརཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ ནལ༹པུཔྥེཧི པཱུཛཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྠུ རཱཛགཧཔྤཝེསནེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པཙྪཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ མཧལླིཀཱཀཱལེ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཔབྦཏཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ –

‘‘ཙནྡབྷཱགཱནདཱིཏཱིརེ ¶ , ཨཧོསིཾ ཀིནྣརཱི ཏདཱ;

ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བུདྡྷཾ, སཡམྦྷུཾ ཨཔརཱཛིཏཾ.

‘‘པསནྣཙིཏྟཱ ¶ སུམནཱ, ཝེདཛཱཏཱ ཀཏཉྫལཱི;

ནལ༹མཱལཾ གཧེཏྭཱན, སཡམྦྷུཾ ཨབྷིཔཱུཛཡིཾ.

‘‘ཏེན ¶ ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ ཀིནྣརཱིདེཧཾ, ཨགཙྪིཾ ཏིདསཾ གཏིཾ.

‘‘ཚཏྟིཾསདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

དསནྣཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

སཾཝེཛེཏྭཱན མེ ཙིཏྟཾ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཙཏུནྣཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ པུཔྥམབྷིཔཱུཛཡིཾ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, པུཔྥཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

སཱ པན ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ –

༢༧.

‘‘ཀིཉྩཱཔི ཁོམྷི ཀིསིཀཱ, གིལཱནཱ བཱལ༹ྷདུབྦལཱ;

དཎྜམོལུབྦྷ གཙྪཱམི, པབྦཏཾ ཨབྷིརཱུཧིཡ.

༢༨.

‘‘སངྒྷཱཊིཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱན, པཏྟཀཉྩ ནིཀུཛྫིཡ;

སེལེ ཁམྦྷེསིམཏྟཱནཾ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལིཡཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཁོམྷི ཀིསིཀཱཏི ཡདིཔི ཨཧཾ ཛརཱཛིཎྞཱ ཨཔྤམཾསལོཧིཏབྷཱཝེན ཀིསསརཱིརཱ ཨམྷི. གིལཱནཱ བཱལ༹ྷདུབྦལཱཏི དྷཱཏྭཱདིཝིཀཱརེན གིལཱནཱ, ཏེནེཝ གེལཉྙེན ཨཏིཝིཡ དུབྦལཱ. དཎྜམོལུབྦྷ གཙྪཱམཱིཏི ཡཏྠ ཀཏྠཙི གཙྪནྟཱི ཀཏྟརཡཊྛིཾ ཨཱལམྦིཏྭཱཝ གཙྪཱམི. པབྦཏཾ ཨབྷིརཱུཧིཡཱཏི ཨེཝཾ བྷཱུཏཱཔི ཝིཝེཀཀཱམཏཱཡ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཔབྦཏཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ.

སངྒྷཱཊིཾ ¶ ནིཀྑིཔིཏྭཱནཱཏི སནྟརུཏྟརཱ ཨེཝ ཧུཏྭཱ ཡཐཱསཾཧཏཾ ཨཾསེ ཋཔིཏཾ སངྒྷཱཊིཾ ཧཏྠཔཱསེ ¶ ཋཔེཏྭཱ. པཏྟཀཉྩ ནིཀུཛྫིཡཱཏི མཡ྄ཧཾ ཝལཉྫནམཏྟིཀཱཔཏྟཾ ཨདྷོམུཁཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ. སེལེ ཁམྦྷེསིམཏྟཱནཾ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལིཡཱཏི པབྦཏེ ནིསིནྣཱ ཨིམིནཱ དཱིགྷེན ཨདྡྷུནཱ ཨཔདཱལིཏཔུབྦཾ མོཧཀྑནྡྷཾ པདཱལེཏྭཱ, ཏེནེཝ ཙ མོཧཀྑནྡྷཔདཱལནེན ཨཏྟཱནཾ ¶ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཁམྦྷེསིཾ, མམ སནྟཱནཾ ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཏྟིདྷམྨཏཱཔཱདནེན ཝིཀྑམྦྷེསིནྟི ཨཏྠོ.

ཙིཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. མེཏྟིཀཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཀིཉྩཱཔི ཁོམྷི དུཀྑིཏཱཏིཨཱདིཀཱ མེཏྟིཀཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ པུཉྙཾ ཨུཔཙིནནྟཱི སིདྡྷཏྠསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ གཧཔཏིཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྠུ ཙེཏིཡེ རཏནེན པཊིམཎྜིཏཱཡ མེཁལཱཡ པཱུཛཾ ཨཀཱསི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི. སེསཾ ཨནནྟརེ ཝུཏྟསདིསཾ. ཨཡཾ པན པཊིབྷཱགཀཱུཊཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༢༠-༢༥) –

‘‘སིདྡྷཏྠསྶ བྷགཝཏོ, ཐཱུཔཀཱརཱཔིཀཱ ཨཧུཾ;

མེཁལིཀཱ མཡཱ དིནྣཱ, ནཝཀམྨཱཡ སཏྠུནོ.

‘‘ནིཊྛིཏེ ཙ མཧཱཐཱུཔེ, མེཁལཾ པུནདཱསཧཾ;

ལོཀནཱཐསྶ མུནིནོ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

‘‘ཙཏུནྣཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ མེཁལམདཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, ཐཱུཔཀཱརསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༢༩.

‘‘ཀིཉྩཱཔི ¶ ཁོམྷི དུཀྑིཏཱ, དུབྦལཱ གཏཡོབྦནཱ;

དཎྜམོལུབྦྷ གཙྪཱམི, པབྦཏཾ ཨབྷིརཱུཧིཡ.

༣༠.

‘‘ནིཀྑིཔིཏྭཱན སངྒྷཱཊིཾ, པཏྟཀཉྩ ནིཀུཛྫིཡ;

ནིསིནྣཱ ¶ ཙམྷི སེལམྷི, ཨཐ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི མེ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ དུཀྑིཏཱཏི རོགཱབྷིབྷཝེན དུཀྑིཏཱ སཉྫཱཏདུཀྑཱ དུཀྑཔྤཏྟཱ. དུབྦལཱཏི ཏཱཡ ཙེཝ དུཀྑཔྤཏྟིཡཱ, ཛརཱཛིཎྞཏཱཡ ཙ བལཝིརཧིཏཱ. ཏེནཱཧ ‘‘གཏཡོབྦནཱ’’ཏི, ཨདྡྷགཏཱཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི མེཏི སེལམྷི པཱསཱཎེ ནིསིནྣཱ ཙམྷི, ཨཐ ཏདནནྟརཾ ཝཱིརིཡསམཏཱཡ སམྨདེཝ ཡོཛིཏཏྟཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ སབྦེཧིཔི ཨཱསཝེཧི མམ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

མེཏྟིཀཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. མིཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིནྟིཨཱདིཀཱ ཨཔརཱཡ མིཏྟཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཁཏྟིཡཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ བནྡྷུམསྶ རཉྙོ ཨནྟེཔུརིཀཱ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ སཱཝིཀཾ ཨེཀཾ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརིཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ ཧུཏྭཱ ཏསྶཱ ཧཏྠཏོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཎཱིཏསྶ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡསྶ པཱུརེཏྭཱ མཧགྒྷེན སཱཊཀཡུགེན སདྡྷིཾ ཨདཱསི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ སཀྱརཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཧོསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ¶ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ¶ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༤༦-༥༩) –

‘‘ནགརེ བནྡྷུམཏིཡཱ, བནྡྷུམཱ ནཱམ ཁཏྟིཡོ;

ཏསྶ རཉྙོ ཨཧུཾ བྷརིཡཱ, ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཙཱརཡཱམཧཾ.

‘‘རཧོགཏཱ ནིསཱིདིཏྭཱ, ཨེཝཾ ཙིནྟེསཧཾ ཏདཱ;

ཨཱདཱཡ ¶ གམནཱིཡཉྷི, ཀུསལཾ ནཏྠི མེ ཀཏཾ.

‘‘མཧཱབྷིཏཱཔཾ ཀཊུཀཾ, གྷོརརཱུཔཾ སུདཱརུཎཾ;

ནིརཡཾ ནཱུན གཙྪཱམི, ཨེཏྠ མེ ནཏྠི སཾསཡོ.

‘‘རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམྨ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ;

ཨེཀཾ མེ སམཎཾ དེཧི, བྷོཛཡིསྶཱམི ཁཏྟིཡ.

‘‘ཨདཱསི མེ མཧཱརཱཛཱ, སམཎཾ བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཾ;

ཏསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱན, པརམནྣེན པཱུརཡིཾ.

‘‘པཱུརཡིཏྭཱ པརམནྣཾ, གནྡྷཱལེཔཾ ཨཀཱསཧཾ;

ཛཱལེན པིདཧིཏྭཱན, ཝཏྠཡུགེན ཚཱདཡིཾ.

‘‘ཨཱརམྨཎཾ མམཾ ཨེཏཾ, སརཱམི ཡཱཝཛཱིཝིཏཾ;

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏིཾསཱནཾ དེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

མནསཱ པཏྠིཏཾ མཡ྄ཧཾ, ནིབྦཏྟཏི ཡཐིཙྪིཏཾ.

‘‘ཝཱིསཱནཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

ཨོཙིཏཏྟཱཝ ཧུཏྭཱན, སཾསརཱམི བྷཝེསྭཧཾ.

‘‘སབྦབནྡྷནམུཏྟཱཧཾ ¶ , ཨཔེཏཱ མེ ཨུཔཱདིཀཱ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨེཀནཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ དཱནམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, པིཎྜཔཱཏསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༤༦-༥༩);

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱ ཨུདཱནཝསེན –

༣༡.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ.

༣༢.

‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཱགཙྪིཾ, དེཝཀཱཡཱབྷིནནྡིནཱི;

སཱཛྫ ཨེཀེན བྷཏྟེན, མུཎྜཱ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཱ;

དེཝཀཱཡཾ ན པཏྠེཧཾ, ཝིནེཡྻ ཧདཡེ དར’’ནྟི. – ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིནྟི ¶ ཙཏུདྡསནྣཾ པཱུརཎཱི ཙཱཏུདྡསཱི, པཉྩདསནྣཾ པཱུརཎཱི པཉྩདསཱི, ཏཾ ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཉྩ, པཀྑསྶཱཏི སམྦནྡྷོ. ཨཙྩནྟསཾཡོགེ ཙེཏཾ ཨུཔཡོགཝཙནཾ. ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི, ཏཉྩཱཏི ཡོཛནཱ. པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩཱཏི པརིཧརཎཀཔཀྑཉྩ ཙཱཏུདྡསཱིཔཉྩདསཱིཨཊྛམཱིནཾ ཡཐཱཀྐམཾ ཨཱདིཏོ ཨནྟཏོ ཝཱ པཝེསནིགྒམཝསེན ཨུཔོསཐསཱིལསྶ པརིཧརིཏབྦཔཀྑཉྩ ཏེརསཱིཔཱཊིཔདསཏྟམཱིནཝམཱིསུ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨཊྛངྒསུསམཱགཏནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིཨཱདཱིཧི ཨཊྛཧི ཨངྒེཧི སུཊྛུ སམནྣཱགཏཾ. ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཱགཙྪིནྟི ཨུཔཝཱསཾ ཨུཔགམིཾ, ཨུཔཝསིནྟི ཨཏྠོ. ཡཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ –

‘‘པཱཎཾ ན ཧནེ ན ཙཱདིནྣམཱདིཡེ, མུསཱ ན བྷཱསེ ན ཙ མཛྫཔོ སིཡཱ;

ཨབྲཧྨཙརིཡཱ ཝིརམེཡྻ མེཐུནཱ, རཏྟིཾ ན བྷུཉྫེཡྻ ཝིཀཱལབྷོཛནཾ.

‘‘མཱལཾ ¶ ན དྷཱརེ ན ཙ གནྡྷམཱཙརེ, མཉྩེ ཚམཱཡཾ ཝ སཡེཐ སནྠཏེ;

ཨེཏཉྷི ཨཊྛངྒིཀམཱཧུཔོསཐཾ, བུདྡྷེན དུཀྑནྟགུནཱ པཀཱསིཏ’’ནྟི. (སུ. ནི. ༤༠༢-༤༠༣);

དེཝཀཱཡཱབྷིནནྡིནཱིཏི ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཨཱཀངྑཱཝསེན ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱདིཾ དེཝཀཱཡཾ ཨབྷིཔཏྠེནྟཱི ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཱགཙྪིནྟི ཡོཛནཱ. སཱཛྫ ཨེཀེན ¶ བྷཏྟེནཱཏི སཱ ཨཧཾ ཨཛྫ ཨིམསྨིཾཡེཝ དིཝསེ ཨེཀེན བྷཏྟབྷོཛནཀྑཎེན. མུཎྜཱ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཱཏི མུཎྜིཏཀེསཱ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏསརཱིརཱ ཙ ཧུཏྭཱ པབྦཛིཏཱཏི ཨཏྠོ. དེཝཀཱཡཾ ན པཏྠེཧནྟི ཨགྒམགྒསྶ ཨདྷིགཏཏྟཱ ཀཉྩི དེཝནིཀཱཡཾ ཨཧཾ ན པཏྠཡེ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཝིནེཡྻ ཧདཡེ དར’’ནྟི, ཙིཏྟགཏཾ ཀིལེསདརཐཾ སམུཙྪེདཝསེན ཝིནེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདམེཝ ཙསྶཱ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎཾ ཨཧོསི.

མིཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཨབྷཡམཱཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨུདྡྷཾ ¶ པཱདཏལཱཏིཨཱདིཀཱ ཨབྷཡམཱཏཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ པུཉྙཱནི ཨུཔཙིནནྟཱི ཏིསྶསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠཱརཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀཊཙྪུམཏྟཾ བྷིཀྑཾ ཨདཱསི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཏཱདིསེན ཀམྨནིསྶནྡེན ཨུཛྫེནིཡཾ པདུམཝཏཱི ནཱམ ནགརསོབྷིཎཱི ཨཧོསི. རཱཛཱ བིམྦིསཱརོ ཏསྶཱ རཱུཔསམྤཏྟིཨཱདིཀེ གུཎེ སུཏྭཱ པུརོཧིཏསྶ ཨཱཙིཀྑི – ‘‘ཨུཛྫེནིཡཾ ཀིར པདུམཝཏཱི ནཱམ གཎིཀཱ ཨཧོསི, ཏམཧཾ དཊྛུཀཱམོམྷཱི’’ཏི. པུརོཧིཏོ ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི མནྟབལེན ཀུམྦྷཱིརཾ ནཱམ ཡཀྑཾ ཨཱཝཧེཏྭཱ ཡཀྑཱནུབྷཱཝེན རཱཛཱནཾ ཏཱཝདེཝ ཨུཛྫེནཱིནགརཾ ནེསི. རཱཛཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀརཏྟིཾ སཾཝཱསཾ ཀཔྤེསི. སཱ ཏེན གབྦྷཾ གཎྷི. རཉྙོ ཙ ཨཱརོཙེསི – ‘‘མམ ཀུཙྪིཡཾ གབྦྷོ པཏིཊྛཧཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ནཾ ‘‘སཙེ པུཏྟོ བྷཝེཡྻ, ཝཌྜྷེཏྭཱ མམཾ དསྶེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནཱམམུདྡིཀཾ དཏྭཱ ཨགམཱསི. སཱ དསམཱསཙྩཡེན པུཏྟཾ ཝིཛཱཡིཏྭཱ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཨབྷཡོཏི ནཱམཾ ཨཀཱསི. པུཏྟཉྩ སཏྟཝསྶིཀཀཱལེ ‘‘ཏཝ པིཏཱ བིམྦིསཱརམཧཱརཱཛཱ’’ཏི རཉྙོ སནྟིཀཾ པཧིཎི. རཱཛཱ ཏཾ པུཏྟཾ པསྶིཏྭཱ པུཏྟསིནེཧཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཀུམཱརཀཔརིཧཱརེན ཝཌྜྷེསི. ཏསྶ སདྡྷཱཔཊིལཱབྷོ པབྦཛྫཱ ཝིསེསཱདྷིགམོ ཙ ཧེཊྛཱ ཨཱགཏོཡེཝ. ཏསྶ མཱཏཱ ཨཔརབྷཱགེ པུཏྟསྶ ཨབྷཡཏྠེརསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ¶ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ¶ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ནཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༦༠-༧༠) –

‘‘པིཎྜཙཱརཾ ཙརནྟསྶ, ཏིསྶནཱམསྶ སཏྠུནོ;

ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ པགྒཡ྄ཧ, བུདྡྷསེཊྛསྶདཱསཧཾ.

‘‘པཊིགྒཧེཏྭཱ སམྦུདྡྷོ, ཏིསྶོ ལོཀགྒནཱཡཀོ;

ཝཱིཐིཡཱ སཎྛིཏོ སཏྠཱ, ཨཀཱ མེ ཨནུམོདནཾ.

‘‘ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ ¶ དཏྭཱན, ཏཱཝཏིཾསཾ གམིསྶསི;

ཚཏྟིཾསདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟཾ ཀརིསྶསི.

‘‘པཉྙཱསཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟཾ ཀརིསྶསི;

མནསཱ པཏྠིཏཾ སབྦཾ, པཊིལཙྪསི སབྦདཱ.

‘‘སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏྭཱན, པབྦཛིསྶསི ཀིཉྩནཱ;

སབྦཱསཝེ པརིཉྙཱཡ, ནིབྦཱཡིསྶསིནཱསཝཱ.

‘‘ཨིདཾ ཝཏྭཱན སམྦུདྡྷོ, ཏིསྶོ ལོཀགྒནཱཡཀོ;

ནབྷཾ ཨབྦྷུགྒམཱི ཝཱིརོ, ཧཾསརཱཛཱཝ ཨམྦརེ.

‘‘སུདིནྣཾ མེ དཱནཝརཾ, སུཡིཊྛཱ ཡཱགསམྤདཱ;

ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ དཏྭཱན, པཏྟཱཧཾ ཨཙལཾ པདཾ.

‘‘དྭེནཝུཏེ ཨིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ དཱནམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, བྷིཀྑཱདཱནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པུཏྟེན ཨབྷཡཏྠེརེན དྷམྨཾ ཀཐེནྟེན ཨོཝཱདཝསེན ཡཱ གཱཐཱ བྷཱསིཏཱ, ཨུདཱནཝསེན སཡམྤི ཏཱ ཨེཝ པཙྩུདཱཧརནྟཱི –

༣༣.

‘‘ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ ཨམྨ, ཨདྷོ ཝེ ཀེསམཏྠཀཱ;

པཙྩཝེཀྑསྶུམཾ ཀཱཡཾ, ཨསུཙིཾ པཱུཏིགནྡྷིཀཾ.

༣༤.

‘‘ཨེཝཾ ཝིཧརམཱནཱཡ, སབྦོ རཱགོ སམཱུཧཏོ;

པརིལཱ༹ཧོ སམུཙྪིནྣོ, སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷི ནིབྦུཏཱ’’ཏི. – ཨཱཧ;

ཏཏྠ ¶ པཋམགཱཐཱཡ ཏཱཝ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཨམྨ པདུམཝཏི, པཱདཏལཏོ ཨུདྡྷཾ ཀེསམཏྠཀཏོ ཨདྷོ ནཱནཔྤཀཱརཨསུཙིཔཱུརིཏཱཡ ཨསུཙིཾ སབྦཀཱལཾ པཱུཏིགནྡྷཝཱཡནཏོ པཱུཏིགནྡྷིཀཾ, ཨིམཾ ཀུཙྪིཏཱནཾ ཨཱཡཏནཏཱཡ ཀཱཡཾ སརཱིརཾ ཉཱཎཙཀྑུནཱ པཙྩཝེཀྑསྶཱུཏི. ཨཡཉྷི ཏསྶཱ པུཏྟེན ཨོཝཱདདཱནཝསེན བྷཱསིཏཱ གཱཐཱ.

སཱ ཏཾ སུཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨུདཱནེནྟཱི ཨཱཙརིཡཔཱུཛཱཝསེན ཏམེཝ གཱཐཾ པཋམཾ ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ ཀཐེནྟཱི ‘‘ཨེཝཾ ཝིཧརམཱནཱཡཱ’’ཏི དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ.

ཏཏྠ ཨེཝཾ ཝིཧརམཱནཱཡཱཏི ཨེཝཾ མམ པུཏྟེན ཨབྷཡཏྠེརེན ‘‘ཨུདྡྷཾ པཱདཏལཱ’’ཏིཨཱདིནཱ དིནྣེ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སབྦཀཱཡཾ ¶ ཨསུབྷཏོ དིསྭཱ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ ཏཏྠ བྷཱུཏུཔཱདཱཡབྷེདེ རཱུཔདྷམྨེ ཏཔྤཊིབདྡྷེ ཝེདནཱདིཀེ ཨརཱུཔདྷམྨེ པརིགྒཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨནིཙྩཱནུཔསྶནཱདིཝསེན ཝིཧརམཱནཱཡ. སབྦོ རཱགོ སམཱུཧཏོཏི ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཱཡ མགྒེན གྷཊིཏཱཡ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨགྒམགྒེན སབྦོ རཱགོ མཡཱ སམཱུཧཏོ སམུགྒྷཱཊིཏོ. པརིལཱ༹ཧོ སམུཙྪིནྣོཏི ཏཏོ ཨེཝ སབྦོ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧོ སམྨདེཝ ཨུཙྪིནྣོ, ཏསྶ ཙ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཨེཝ སཱིཏིབྷཱུཏཱ སཨུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ ནིབྦུཏཱ ཨམྷཱིཏི.

ཨབྷཡམཱཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཨབྷཡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨབྷཡེ བྷིདུརོ ཀཱཡོཏིཨཱདིཀཱ ཨབྷཡཏྠེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ¶ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ པུཉྙཾ ཨུཔཙིནནྟཱི སིཁིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨརུཎརཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི ཨཧོསི. རཱཛཱ ཏསྶཱ ཨེཀདིཝསཾ གནྡྷསམྤནྣཱནི སཏྟ ཨུཔྤལཱནི ཨདཱསི. སཱ ཏཱནི གཧེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམེཧི པིལ༹ནྡྷནྟེཧི. ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམེཧི བྷགཝནྟཾ པཱུཛེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནིསཱིདི. བྷགཝཱ ཙ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡཾ རཱཛནིཝེསནཾ པཱཝིསི ¶ . སཱ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ ཏེཧི པུཔྥེཧི པཱུཛེཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨུཛྫེནིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨབྷཡམཱཏུསཧཱཡིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏཱཡ པབྦཛིཏཱཡ ཏསྶཱ སིནེཧེན སཡམྤི པབྦཛིཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ རཱཛགཧེ ཝསམཱནཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨསུབྷདསྶནཏྠཾ སཱིཏཝནཾ ཨགམཱསི. སཏྠཱ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོཝ ཏསྶཱ ཨནུབྷཱུཏཔུབྦཾ ཨཱརམྨཎཾ པུརཏོ ཀཏྭཱ ཏསྶཱ ཨུདྡྷུམཱཏཀཱདིབྷཱཝཾ པཀཱསེསི. ཏཾ དིསྭཱ སཾཝེགམཱནསཱ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ཨོབྷཱསཾ ཕརིཏྭཱ པུརཏོ ནིསིནྣཾ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ –

༣༥.

‘‘ཨབྷཡེ བྷིདུརོ ཀཱཡོ, ཡཏྠ སཏྟཱ པུཐུཛྫནཱ;

ནིཀྑིཔིསྶཱམིམཾ དེཧཾ, སམྤཛཱནཱ སཏཱིམཏཱི.

༣༦.

‘‘བཧཱུཧི ¶ དུཀྑདྷམྨེཧི, ཨཔྤམཱདརཏཱཡ མེ;

ཏཎྷཀྑཡོ ཨནུཔྤཏྟོ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི. སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༧༡-༩༠) –

‘‘ནགརེ ཨརུཎཝཏིཡཱ, ཨརུཎོ ནཱམ ཁཏྟིཡོ;

ཏསྶ རཉྙོ ཨཧུཾ བྷརིཡཱ, ཝཱརིཏཾ ཝཱརཡཱམཧཾ.

‘‘སཏྟམཱལཾ གཧེཏྭཱན, ཨུཔྤལཱ དེཝགནྡྷིཀཱ;

ནིསཛྫ པཱསཱདཝརེ, ཨེཝཾ ཙིནྟེསི ཏཱཝདེ.

‘‘ཀིཾ མེ ཨིམཱཧི མཱལཱཧི, སིརསཱརོཔིཏཱཧི མེ;

ཝརཾ མེ བུདྡྷསེཊྛསྶ, ཉཱཎམྷི ཨབྷིརོཔིཏཾ.

‘‘སམྦུདྡྷཾ ¶ པཊིམཱནེནྟཱི, དྭཱརཱསནྣེ ནིསཱིདཧཾ;

ཡདཱ ཨེཧིཏི སམྦུདྡྷོ, པཱུཛཡིསྶཾ མཧཱམུནིཾ.

‘‘ཀཀུདྷོ ཝིལསནྟོཝ, མིགརཱཛཱཝ ཀེསརཱི;

བྷིཀྑུསངྒྷེན སཧིཏོ, ཨཱགཙྪི ཝཱིཐིཡཱ ཛིནོ.

‘‘བུདྡྷསྶ རཾསིཾ དིསྭཱན, ཧཊྛཱ སཾཝིགྒམཱནསཱ;

དྭཱརཾ ཨཝཱཔུརིཏྭཱན, བུདྡྷསེཊྛམཔཱུཛཡིཾ.

‘‘སཏྟ ¶ ཨུཔྤལཔུཔྥཱནི, པརིཀིཎྞཱནི ཨམྦརེ;

ཚདིཾ ཀརོནྟོ བུདྡྷསྶ, མཏྠཀེ དྷཱརཡནྟི ཏེ.

‘‘ཨུདགྒཙིཏྟཱ སུམནཱ, ཝེདཛཱཏཱ ཀཏཉྫལཱི;

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘མཧཱནེལསྶ ཚཱདནཾ, དྷཱརེནྟི མམ མུདྡྷནི;

དིབྦགནྡྷཾ པཝཱཡཱམི, སཏྟུཔྤལསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀདཱཙི ནཱིཡམཱནཱཡ, ཉཱཏིསངྒྷེན མེ ཏདཱ;

ཡཱཝཏཱ པརིསཱ མཡ྄ཧཾ, མཧཱནེལཾ དྷརཱིཡཏི.

‘‘སཏྟཏི དེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

སབྦཏྠ ཨིསྶརཱ ཧུཏྭཱ, སཾསརཱམི བྷཝཱབྷཝེ.

‘‘ཏེསཊྛི ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

སབྦེ མམནུཝཏྟནྟི, ཨཱདེཡྻཝཙནཱ ཨཧུཾ.

‘‘ཨུཔྤལསྶེཝ ¶ མེ ཝཎྞོ, གནྡྷོ ཙེཝ པཝཱཡཏི;

དུབྦཎྞིཡཾ ན ཛཱནཱམི, བུདྡྷཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཨིདྡྷིཔཱདེསུ ¶ ཀུསལཱ, བོཛ྄ཛྷངྒབྷཱཝནཱརཏཱ;

ཨབྷིཉྙཱཔཱརམིཔྤཏྟཱ, བུདྡྷཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘སཏིཔཊྛཱནཀུསལཱ, སམཱདྷིཛྷཱནགོཙརཱ;

སམྨཔྤདྷཱནམནུཡུཏྟཱ, བུདྡྷཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཝཱིརིཡཾ མེ དྷུརདྷོརཡ྄ཧཾ, ཡོགཀྑེམཱདྷིཝཱཧནཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨེཀཏིཾསེ ཨིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ པུཔྥམབྷིཔཱུཛཡིཾ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, བུདྡྷཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༧༡-༩༠);

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨུདཱནེནྟཱི ཏཱ ཨེཝ གཱཐཱ པརིཝཏྟིཏྭཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨབྷཡེཏི ཨཏྟཱནམེཝ ཨཱལཔཏི. བྷིདུརོཏི བྷིཛྫནསབྷཱཝོ, ཨནིཙྩོཏི ཨཏྠོ. ཡཏྠ སཏྟཱ པུཐུཛྫནཱཏི ཡསྨིཾ ཁཎེན བྷིཛྫནསཱིལེ ཨསུཙིདུགྒནྡྷཛེགུཙྪཔཊིཀྐཱུལསབྷཱཝེ ¶ ཀཱཡེ ཨིམེ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནཱ སཏྟཱ ལགྒཱ ལགྒིཏཱ. ནིཀྑིཔིསྶཱམིམཾ དེཧནྟི ཨཧཾ པན ཨིམཾ དེཧཾ པཱུཏིཀཱཡཾ པུན ཨནཱདཱནེན ནིརཔེཀྑཱ ཁིཔིསྶཱམི ཚཌྜེསྶཱམི. ཏཏྠ ཀཱརཎམཱཧ ‘‘སམྤཛཱནཱ སཏཱིམཏཱི’’ཏི.

བཧཱུཧི དུཀྑདྷམྨེཧཱིཏི ཛཱཏིཛརཱདཱིཧི ཨནེཀེཧི དུཀྑདྷམྨེཧི ཕུཊྛཱཡཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཔྤམཱདརཏཱཡཱཏི ཏཱཡ ཨེཝ དུཀྑོཏིཎྞཏཱཡ པཊིལདྡྷསཾཝེགཏྟཱ སཏིཨཝིཔྤཝཱསསངྑཱཏེ ཨཔྤམཱདེ རཏཱཡ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨེཏྠ ཙ སཏྠཱརཱ དེསིཏནིཡཱམེན –

‘‘ནིཀྑིཔཱཧི ཨིམཾ དེཧཾ, ཨཔྤམཱདརཏཱཡ ཏེ;

ཏཎྷཀྑཡཾ པཱཔུཎཱཧི, ཀརོཧི བུདྡྷསཱསན’’ནྟི. –

པཱཋོ ¶ , ཐེརིཡཱ ཝུཏྟནིཡཱམེནེཝ པན སཾགཱིཏིཾ ཨཱརོཔིཏཏྟཱ. ཨཔྤམཱདརཏཱཡ ཏེཏི ཨཔྤམཱདརཏཱཡ ཏཡཱ བྷཝིཏབྦནྟི ཨཏྠོ.

ཨབྷཡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. སཱམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཙཏུཀྑཏྟུཾ ¶ པཉྩཀྑཏྟུནྟིཨཱདིཀཱ སཱམཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀོསམྦིཡཾ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སཱམཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ སཱམཱཝཏིཡཱ ཨུཔཱསིཀཱཡ པིཡསཧཱཡིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏཱཡ ཀཱལངྐཏཱཡ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ སཱམཱཝཏིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤནྣསོཀཾ ཝིནོདེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཨརིཡམགྒཾ གཎྷིཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨཔརབྷཱགེ ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསིནྣསྶ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཏཏོ སཏྟམེ དིཝསེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི.

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཏཾ པཀཱསེནྟཱི –

༣༧.

‘‘ཙཏུཀྑཏྟུཾ པཉྩཀྑཏྟུཾ, ཝིཧཱརཱ ཨུཔནིཀྑམིཾ;

ཨལདྡྷཱ ཙེཏསོ སནྟིཾ, ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱི;

ཏསྶཱ མེ ཨཊྛམཱི རཏྟི, ཡཏོ ཏཎྷཱ སམཱུཧཏཱ.

༣༨.

‘‘བཧཱུཧི དུཀྑདྷམྨེཧི, ཨཔྤམཱདརཏཱཡ མེ;

ཏཎྷཀྑཡོ ཨནུཔྤཏྟོ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

ཨུདཱནཝསེན ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཙཏུཀྑཏྟུཾ པཉྩཀྑཏྟུཾ, ཝིཧཱརཱ ཨུཔནིཀྑམིནྟི ‘‘མམ ཝསནཀཝིཧཱརེ ཝིཔསྶནཱམནསིཀཱརེན ནིསིནྣཱ སམཎཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཨུཏུསཔྤཱཡཱབྷཱཝེན ནནུ ཁོ མཡ྄ཧཾ ཝིཔསྶནཱ མགྒེན གྷཊྚེཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ པཉྩ ཙཱཏི ནཝ ཝཱརེ ཝིཧཱརཱ ¶ ཨུཔསྶཡཏོ བཧི ནིཀྑམིཾ. ཏེནཱཧ ‘‘ཨལདྡྷཱ ཙེཏསོ སནྟིཾ, ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱི’’ཏི. ཏཏྠ ཙེཏསོ སནྟིནྟི ཨརིཡམགྒསམཱདྷིཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱིཏི ཝཱིརིཡསམཏཱཡ ཨབྷཱཝེན མམ བྷཱཝནཱཙིཏྟེ ན ཝསཝཏྟིནཱི. སཱ ཀིར ཨཏིཝིཡ པགྒཧིཏཝཱིརིཡཱ ཨཧོསི. ཏསྶཱ མེ ཨཊྛམཱི རཏྟཱིཏི ཡཏོ པཊྛཱཡ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ཨོཝཱདཾ པཊིལབྷིཾ, ཏཏོ པཊྛཱཡ རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏཱ ཝིཔསྶནཱཡ ¶ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི རཏྟིཡཾ ཙཏུཀྑཏྟུཾ པཉྩཀྑཏྟུཾ ཝིཧཱརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ མནསིཀཱརཾ པཝཏྟེནྟཱི ཝིསེསཾ ཨནདྷིགནྟྭཱ ཨཊྛམིཡཾ རཏྟིཡཾ ཝཱིརིཡསམཏཾ ལབྷིཏྭཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀིལེསེ ཁེཔེསིནྟི ཨཏྠོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏསྶཱ མེ ཨཊྛམཱི རཏྟི, ཡཏོ ཏཎྷཱ སམཱུཧཏཱ’’ཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སཱམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དུཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཏིཀནིཔཱཏོ

༡. ཨཔརཱསཱམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཏིཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ པཎྞཝཱིསཏིཝསྶཱནཱིཏིཨཱདིཀཱ ཨཔརཱཡ སཱམཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཙནྡབྷཱགཱཡ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཀིནྣརཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི. སཱ ཏཏྠ ཀིནྣརེཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལཱ༹པསུཏཱ ཝིཙརཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ སཏྠཱ ཏསྶཱ ཀུསལབཱིཛརོཔནཏྠཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ ནདཱིཏཱིརེ ཙངྐམི. སཱ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ སལ༹ལཔུཔྥཱནི ཨཱདཱཡ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཏེཧི པུཔྥེཧི བྷགཝནྟཾ པཱུཛེསི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀོསམྦིཡཾ ཀུལགྷརེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ སཱམཱཝཏིཡཱ སཧཱཡིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏསྶཱ མཏཀཱལེ སཾཝེགཛཱཏཱ པབྦཛིཏྭཱ པཉྩཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ཙིཏྟསམཱདྷཱནཾ ཨལབྷིཏྭཱ མཧལླིཀཱཀཱལེ སུགཏོཝཱདཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༢༢-༢༩) –

‘‘ཙནྡབྷཱགཱནདཱིཏཱིརེ, ཨཧོསིཾ ཀིནྣརཱི ཏདཱ;

ཨདྡསཱཧཾ དེཝདེཝཾ, ཙངྐམནྟཾ ནརཱསབྷཾ.

‘‘ཨོཙིནིཏྭཱན སལ༹ལཾ, བུདྡྷསེཊྛསྶདཱསཧཾ;

ཨུཔསིངྒྷི མཧཱཝཱིརོ, སལ༹ལཾ དེཝགནྡྷིཀཾ.

‘‘པཊིགྒཧེཏྭཱ སམྦུདྡྷོ, ཝིཔསྶཱི ལོཀནཱཡཀོ;

ཨུཔསིངྒྷི མཧཱཝཱིརོ, པེཀྑམཱནཱཡ མེ ཏདཱ.

‘‘ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱན, ཝནྡིཏྭཱ དྭིཔདུཏྟམཾ;

སཀཾ ¶ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཏཏོ པབྦཏམཱརུཧིཾ.

‘‘ཨེཀནཝུཏིཏོ ¶ ཀཔྤེ, ཡཾ པུཔྥམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, བུདྡྷཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༣༩.

‘‘པཎྞཝཱིསཏི ཝསྶཱནི, ཡཏོ པབྦཛིཏཱཡ མེ;

ནཱབྷིཛཱནཱམི ཙིཏྟསྶ, སམཾ ལདྡྷཾ ཀུདཱཙནཾ.

༤༠.

‘‘ཨལདྡྷཱ ཙེཏསོ སནྟིཾ, ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱི;

ཏཏོ སཾཝེགམཱཔཱདིཾ, སརིཏྭཱ ཛིནསཱསནཾ.

༤༡.

‘‘བཧཱུཧི དུཀྑདྷམྨེཧི, ཨཔྤམཱདརཏཱཡ མེ;

ཏཎྷཀྑཡོ ཨནུཔྤཏྟོ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨཛྫ མེ སཏྟམཱི རཏྟི, ཡཏོ ཏཎྷཱ ཝིསོསིཏཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཙིཏྟསྶ སམནྟི ཙིཏྟསྶ ཝཱུཔསམཾ, ཙེཏོསམཐམགྒཕལསམཱདྷཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཏོཏི ཏསྨཱ ཙིཏྟཝསཾ ཝཏྟེཏུཾ ཨསམཏྠབྷཱཝཏོ. སཾཝེགམཱཔཱདིནྟི སཏྠརི དྷརནྟེཔི པབྦཛིཏཀིཙྩཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི པཙྪཱ ཀཐཾ པཱཔཡིསྶཱམཱིཏི སཾཝེགཾ ཉཱཎུཏྲཱསཾ ཨཱཔཛྫིཾ. སརིཏྭཱ ཛིནསཱསནནྟི ཀཱཎཀཙྪཔོཔམཱདིསཏྠུཨོཝཱདཾ (སཾ. ནི. ༥.༡༡༡༧; མ. ནི. ༣.༢༥༢) ཨནུསྶརིཏྭཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཔརཱསཱམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨུཏྟམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཙཏུཀྑཏྟུཾ པཉྩཀྑཏྟུནྟིཨཱདིཀཱ ཨུཏྟམཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ བནྡྷུམཏཱིནགརེ ཨཉྙཏརསྶ ¶ ཀུཊུམྦིཀསྶ གེཧེ གྷརདཱསཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཨཏྟནོ ཨཡྻཀཱནཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརོནྟཱི ཛཱིཝཏི. ཏེན ཙ སམཡེན བནྡྷུམརཱཛཱ པུཎྞམཱིདིཝསེ ཨུཔོསཐིཀོ ¶ ཧུཏྭཱ པུརེབྷཏྟཾ དཱནཱནི དཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཎཱཏི. ཨཐ མཧཱཛནཱ ཡཐཱ རཱཛཱ པཊིཔཛྫཏི, ཏཐེཝ པུཎྞམཱིདིཝསེ ¶ ཨུཔོསཐངྒཱནི སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟི. ཨཐསྶཱ དཱསིཡཱ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨེཏརཧི ཁོ མཧཱརཱཛཱ མཧཱཛནཱ ཙ ཨུཔོསཐངྒཱནི སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨུཔོསཐདིཝསེསུ ཨུཔོསཐསཱིལཾ སམཱདཱཡ ཝཏྟེཡྻ’’ནྟི. སཱ ཏཐཱ ཀརོནྟཱི སུཔརིསུདྡྷཾ ཨུཔོསཐསཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟཱ ཨཔརཱཔརཾ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཏཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑི. པཊཱཙཱརཱ ཐེརཱི ཏསྶཱ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ ཨོཝཱདམདཱསི. སཱ ཏསྶཱ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༡-༢༡) –

‘‘ནགརེ བནྡྷུམཏིཡཱ, བནྡྷུམཱ ནཱམ ཁཏྟིཡོ;

དིཝསེ པུཎྞམཱཡ སོ, ཨུཔཝསི ཨུཔོསཐཾ.

‘‘ཨཧཾ ཏེན སམཡེན, ཀུམྦྷདཱསཱི ཨཧཾ ཏཧིཾ;

དིསྭཱ སརཱཛཀཾ སེནཾ, ཨེཝཱཧཾ ཙིནྟཡིཾ ཏདཱ.

‘‘རཱཛཱཔི རཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ, ཨུཔཝསི ཨུཔོསཐཾ;

སཕལཾ ནཱུན ཏཾ ཀམྨཾ, ཛནཀཱཡོ པམོདིཏོ.

‘‘ཡོནིསོ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ, དུགྒཙྩཉྩ དལིདྡཏཾ;

མཱནསཾ སམྤཧཾསིཏྭཱ, ཨུཔཝསིཾ ཨུཔོསཐཾ.

‘‘ཨཧཾ ཨུཔོསཐཾ ཀཏྭཱ, སམྨཱསམྦུདྡྷསཱསནེ;

ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏཏྠ མེ སུཀཏཾ བྱམྷཾ, ཨུབྦྷཡོཛནམུགྒཏཾ;

ཀཱུཊཱགཱརཝརཱུཔེཏཾ, མཧཱསནསུབྷཱུསིཏཾ.

‘‘ཨཙྪརཱ ¶ སཏསཧསྶཱ, ཨུཔཏིཊྛནྟི མཾ སདཱ;

ཨཉྙེ དེཝེ ཨཏིཀྐམྨ, ཨཏིརོཙཱམི སབྦདཱ.

‘‘ཙཏུསཊྛིདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

ཏེསཊྛིཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘སུཝཎྞཝཎྞཱ ཧུཏྭཱན, བྷཝེསུ སཾསརཱམཧཾ;

སབྦཏྠ པཝརཱ ཧོམི, ཨུཔོསཐསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཧཏྠིཡཱནཾ ¶ ¶ ཨསྶཡཱནཾ, རཐཡཱནཉྩ སཱིཝིཀཾ;

ལབྷཱམི སབྦམེཝེཏཾ, ཨུཔོསཐསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘སོཎྞམཡཾ རཱུཔིམཡཾ, ཨཐོཔི ཕལིཀཱམཡཾ;

ལོཧིཏངྒམཡཉྩེཝ, སབྦཾ པཊིལབྷཱམཧཾ.

‘‘ཀོསེཡྻཀམྦལིཡཱནི, ཁོམཀཔྤཱསིཀཱནི ཙ;

མཧགྒྷཱནི ཙ ཝཏྠཱནི, སབྦཾ པཊིལབྷཱམཧཾ.

‘‘ཨནྣཾ པཱནཾ ཁཱདནཱིཡཾ, ཝཏྠསེནཱསནཱནི ཙ;

སབྦམེཏཾ པཊིལབྷེ, ཨུཔོསཐསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཝརགནྡྷཉྩ མཱལཉྩ, ཙུཎྞཀཉྩ ཝིལེཔནཾ;

སབྦམེཏཾ པཊིལབྷེ, ཨུཔོསཐསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀཱུཊཱགཱརཉྩ པཱསཱདཾ, མཎྜཔཾ ཧམྨིཡཾ གུཧཾ;

སབྦམེཏཾ པཊིལབྷེ, ཨུཔོསཐསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཛཱཏིཡཱ སཏྟཝསྶཱཧཾ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ཨཌྜྷམཱསེ ཨསམྤཏྟེ, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ¶ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨེཀནཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ ཀམྨམཀརིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, ཨུཔོསཐསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༤༢.

‘‘ཙཏུཀྑཏྟུཾ པཉྩཀྑཏྟུཾ, ཝིཧཱརཱ ཨུཔནིཀྑམིཾ;

ཨལདྡྷཱ ཙེཏསོ སནྟིཾ, ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱི.

༤༣.

‘‘སཱ བྷིཀྑུནིཾ ཨུཔཱགཙྪིཾ, ཡཱ མེ སདྡྷཱཡིཀཱ ཨཧུ;

སཱ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཡོ.

༤༤.

‘‘ཏསྶཱ ¶ དྷམྨཾ སུཎིཏྭཱན, ཡཐཱ མཾ ཨནུསཱསི སཱ;

སཏྟཱཧཾ ཨེཀཔལླངྐེན, ནིསཱིདིཾ པཱིཏིསུཁསམཔྤིཏཱ;

ཨཊྛམིཡཱ པཱདེ པསཱརེསིཾ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལིཡཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ སཱ བྷིཀྑུནིཾ ཨུཔཱགཙྪིཾ ¶ , ཡཱ མེ སདྡྷཱཡིཀཱ ཨཧཱུཏི ཡཱ མཡཱ སདྡྷཱཏབྦཱ སདྡྷེཡྻཝཙནཱ ཨཧོསི, ཏཾ བྷིཀྑུནིཾ སཱཧཾ ཨུཔགཙྪིཾ ཨུཔསངྐམིཾ, པཊཱཙཱརཱཐེརིཾ སདྡྷཱཡ ཝདཏི. ‘‘སཱ བྷིཀྑུནཱི ཨུཔགཙྪི, ཡཱ མེ སཱདྷཡིཀཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. སཱ པཊཱཙཱརཱ བྷིཀྑུནཱི ཨནུཀམྤཱཡ མཾ ཨུཔགཙྪི, ཡཱ མཡ྄ཧཾ སདཏྠསྶ སཱདྷིཀཱཏི ཨཏྠོ. སཱ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཡོཏི སཱ པཊཱཙཱརཱ ཐེརཱི ‘‘ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ, ཨིམཱནི དྭཱདསཱཡཏནཱནི, ཨིམཱ ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ’’ཏི ཁནྡྷཱདིཀེ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེནྟཱི མཡ྄ཧཾ དྷམྨཾ དེསེསི.

ཏསྶཱ ¶ དྷམྨཾ སུཎིཏྭཱནཱཏི ཏསྶཱ པཊིསམྦྷིདཱཔྤཏྟཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ ཁནྡྷཱདིཝིབྷཱགཔུབྦངྒམཾ ཨརིཡམགྒཾ པཱཔེཏྭཱ དེསིཏསཎྷསུཁུམཝིཔསྶནཱདྷམྨཾ སུཏྭཱ. ཡཐཱ མཾ ཨནུསཱསི སཱཏི སཱ ཐེརཱི ཡཐཱ མཾ ཨནུསཱསི ཨོཝདི, ཏཐཱ པཊིཔཛྫནྟཱི པཊིཔཏྟིཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱཔི སཏྟཱཧཾ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསཱིདིཾ. ཀཐཾ? པཱིཏིསུཁསམཔྤིཏཱཏི ཛྷཱནམཡེན པཱིཏིསུཁེན སམངྒཱིབྷཱུཏཱ. ཨཊྛམིཡཱ པཱདེ པསཱརེསིཾ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལིཡཱཏི ཨནཝསེསཾ མོཧཀྑནྡྷཾ ཨགྒམགྒེན པདཱལེཏྭཱ ཨཊྛམེ དིཝསེ པལླངྐཾ བྷིནྡནྟཱི པཱདེ པསཱརེསིཾ. ཨིདམེཝ ཙསྶཱ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎཾ ཨཧོསི.

ཨུཏྟམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཨཔརཱ ཨུཏྟམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཡེ ཨིམེ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱཏིཨཱདིཀཱ ཨཔརཱཡ ཨུཏྟམཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ བནྡྷུམཏཱིནགརེ ཀུལདཱསཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ སཱཝཀཾ ཨེཀཾ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ ཏཱིཎི མོདཀཱནི ཨདཱསི. སཱ ¶ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ ¶ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀོསལཛནཔདེ ཨཉྙཏརསྨིཾ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟསྶ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པབྦཛིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༣༠-༣༦) –

‘‘ནགརེ བནྡྷུམཏིཡཱ, ཀུམྦྷདཱསཱི ཨཧོསཧཾ;

མམ བྷཱགཾ གཧེཏྭཱན, གཙྪཾ ཨུདཀཧཱརིཀཱ.

‘‘པནྠམྷི སམཎཾ དིསྭཱ, སནྟཙིཏྟཾ སམཱཧིཏཾ;

པསནྣཙིཏྟཱ སུམནཱ, མོདཀེ ཏཱིཎིདཱསཧཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཨེཀནཝུཏིཀཔྤཱནི, ཝིནིཔཱཏཾ ན གཙྪཧཾ.

‘‘སམྤཏྟི ¶ ཏཾ ཀརིཏྭཱན, སབྦཾ ཨནུབྷཝིཾ ཨཧཾ;

མོདཀེ ཏཱིཎི དཏྭཱན, པཏྟཱཧཾ ཨཙལཾ པདཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༤༥.

‘‘ཡེ ཨིམེ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, མགྒཱ ནིབྦཱནཔཏྟིཡཱ;

བྷཱཝིཏཱ ཏེ མཡཱ སབྦེ, ཡཐཱ བུདྡྷེན དེསིཏཱ.

༤༦.

‘‘སུཉྙཏསྶཱནིམིཏྟསྶ, ལཱབྷིནཱིཧཾ ཡདིཙྪཀཾ;

ཨོརསཱ དྷཱིཏཱ བུདྡྷསྶ, ནིབྦཱནཱབྷིརཏཱ སདཱ.

༤༧.

‘‘སབྦེ ཀཱམཱ སམུཙྪིནྣཱ, ཡེ དིབྦཱ ཡེ ཙ མཱནུསཱ;

ཝིཀྑཱིཎོ ཛཱཏིསཾསཱརོ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ སུཉྙཏསྶཱནིམིཏྟསྶ, ལཱབྷིནཱིཧཾ ཡདིཙྪཀནྟི སུཉྙཏསམཱཔཏྟིཡཱ ཙ ཨནིམིཏྟསམཱཔཏྟིཡཱ ཙ ཨཧཾ ཡདིཙྪཀཾ ལཱབྷིནཱི, ཏཏྠ ཡཾ ཡཾ སམཱཔཛྫིཏུཾ ཨིཙྪཱམི ཡཏྠ ཡཏྠ ཡདཱ ཡདཱ, ཏཾ ཏཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཏདཱ ཏདཱ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ¶ ཝིཧརཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཡདིཔི ཧི སུཉྙཏཱཔྤཎིཧིཏཱདིནཱམཀསྶ ཡསྶ ཀསྶཙིཔི མགྒསྶ སུཉྙཏཱདིབྷེདཾ ཏིཝིདྷམྤི ཕལཾ ¶ སམྦྷཝཏི. ཨཡཾ པན ཐེརཱི སུཉྙཏཱནིམིཏྟསམཱཔཏྟིཡོཝ སམཱཔཛྫཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སུཉྙཏསྶཱནིམིཏྟསྶ, ལཱབྷིནཱིཧཾ ཡདིཙྪཀ’’ནྟི. ཡེབྷུཡྻཝསེན ཝཱ ཨེཏཾ ཝུཏྟཾ. ནིདསྶནམཏྟམེཏནྟི ཨཔརེ.

ཡེ དིབྦཱ ཡེ ཙ མཱནུསཱཏི ཡེ དེཝལོཀཔརིཡཱཔནྣཱ ཡེ ཙ མནུསྶལོཀཔརིཡཱཔནྣཱ ཝཏྠུཀཱམཱ, ཏེ སབྦེཔི ཏཔྤཊིབདྡྷཚནྡརཱགཔྤཧཱནེན མཡཱ སམྨདེཝ ཨུཙྪིནྣཱ, ཨཔརིབྷོགཱརཧཱ ཀཏཱ ¶ . ཝུཏྟཉྷི – ‘‘ཨབྷབྦོ, ཨཱཝུསོ, ཁཱིཎཱསཝོ བྷིཀྑུ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ. སེཡྻཐཱཔི པུབྦེ ཨགཱརིཡབྷཱུཏོ’’ཏི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཔརཱ ཨུཏྟམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. དནྟིཀཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དིཝཱཝིཧཱརཱ ནིཀྑམྨཱཏིཨཱདིཀཱ དནྟིཀཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི བུདྡྷསུཉྙཀཱལེ ཙནྡབྷཱགཱཡ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཀིནྣརཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཀིནྣརེཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹ནྟཱི ཝིཙརམཱནཱ ཨདྡས ཨཉྙཏརཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣཾ. དིསྭཱན པསནྣམཱནསཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཱལཔུཔྥེཧི པཱུཛཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ ཀོསལརཉྙོ པུརོཧིཏབྲཱཧྨཎསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཛེཏཝནཔཊིགྒཧཎེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ པཙྪཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ རཱཛགཧེ ཝསམཱནཱ ཨེཀདིཝསཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣཱ ཧཏྠཱརོཧཀསྶ ཨབྷིརུཧནཏྠཱཡ པཱདཾ པསཱརེནྟཾ ཧཏྠིཾ དིསྭཱ ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༨༦-༩༦) –

‘‘ཙནྡབྷཱགཱནདཱིཏཱིརེ ¶ , ཨཧོསིཾ ཀིནྣརཱི ཏདཱ;

ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བུདྡྷཾ, སཡམྦྷུཾ ཨཔརཱཛིཏཾ.

‘‘པསནྣཙིཏྟཱ ¶ སུམནཱ, ཝེདཛཱཏཱ ཀཏཉྫལཱི;

སཱལམཱལཾ གཧེཏྭཱན, སཡམྦྷུཾ ཨབྷིཔཱུཛཡིཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ ཀིནྣརཱིདེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཚཏྟིཾསདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

མནསཱ པཏྠིཏཾ མཡ྄ཧཾ, ནིབྦཏྟཏི ཡཐིཙྪིཏཾ.

‘‘དསནྣཾ ¶ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

ཨོཙིཏཏྟཱཝ ཧུཏྭཱན, སཾསརཱམི བྷཝེསྭཧཾ.

‘‘ཀུསལཾ ཝིཛྫཏེ མཡ྄ཧཾ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

པཱུཛཱརཧཱ ཨཧཾ ཨཛྫ, སཀྱཔུཏྟསྶ སཱསནེ.

‘‘ཝིསུདྡྷམནསཱ ཨཛྫ, ཨཔེཏམནཔཱཔིཀཱ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཙཏུནྣཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ བུདྡྷམབྷིཔཱུཛཡིཾ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, སཱལམཱལཱཡིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱ ཨུདཱནཝསེན –

༤༨.

‘‘དིཝཱཝིཧཱརཱ ནིཀྑམྨ, གིཛ྄ཛྷཀཱུཊམྷི པབྦཏེ;

ནཱགཾ ཨོགཱཧམུཏྟིཎྞཾ, ནདཱིཏཱིརམྷི ཨདྡསཾ.

༤༩.

‘‘པུརིསོ ཨངྐུསམཱདཱཡ, ‘དེཧི པཱད’ནྟི ཡཱཙཏི;

ནཱགོ པསཱརཡཱི པཱདཾ, པུརིསོ ནཱགམཱརུཧི.

༥༠.

‘‘དིསྭཱ ཨདནྟཾ དམིཏཾ, མནུསྶཱནཾ ཝསཾ གཏཾ;

ཏཏོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷེསིཾ, ཁལུ ཏཱཡ ཝནཾ གཏཱ’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ¶ ནཱགཾ ཨོགཱཧམུཏྟིཎྞནྟི ཧཏྠིནཱགཾ ནདིཡཾ ཨོགཱཧཾ ཀཏྭཱ ཨོགཡ྄ཧ ཏཏོ ཨུཏྟིཎྞཾ. ‘‘ཨོགཡ྄ཧ མུཏྟིཎྞ’’ནྟི ཝཱ པཱཋོ. མ-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ནདཱིཏཱིརམྷི ཨདྡསནྟི ཙནྡབྷཱགཱཡ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཨཔསྶིཾ.

ཀིཾ ཀརོནྟནྟི ཙེཏཾ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ ‘‘པུརིསོ’’ཏིཨཱདི. ཏཏྠ ‘དེཧི པཱད’ནྟི ཡཱཙཏཱིཏི ‘‘པཱདཾ ¶ དེཧི’’ཨིཏི པིཊྛིཨཱརོཧནཏྠཾ པཱདཾ པསཱརེཏུཾ སཉྙཾ དེཏི, ཡཐཱཔརིཙིཏཉྷི སཉྙཾ དེནྟོ ཨིདྷ ཡཱཙཏཱིཏི ཝུཏྟོ.

དིསྭཱ ཨདནྟཾ དམིཏནྟི པཀཏིཡཱ པུབྦེ ཨདནྟཾ ཨིདཱནི ཧཏྠཱཙརིཡེན ཧཏྠིསིཀྑཱཡ དམིཏདམཐཾ ཨུཔགམིཏཾ. ཀཱིདིསཾ དམིཏཾ? མནུསྶཱནཾ ཝསཾ གཏཾ ཡཾ ཡཾ མནུསྶཱ ཨཱཎཱཔེནྟི, ཏཾ ཏཾ དིསྭཱཏི ཡོཛནཱ. ཏཏོ ¶ ཙིཏྟཾ སམཱདྷེསིཾ, ཁལུ ཏཱཡ ཝནཾ གཏཱཏི ཁལཱུཏི ཨཝདྷཱརཎཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཏཏོ ཧཏྠིདསྶནཏོ པཙྪཱ, ཏཱཡ ཧཏྠིནོ ཀིརིཡཱཡ ཧེཏུབྷཱུཏཱཡ, ཝནཾ ཨརཉྙཾ གཏཱ ཙིཏྟཾ སམཱདྷེསིཾཡེཝ. ཀཐཾ? ‘‘ཨཡམྤི ནཱམ ཏིརཙྪཱནགཏོ ཧཏྠཱི ཧཏྠིདམཀསྶ ཝསེན དམཐཾ གཏོ, ཀསྨཱ མནུསྶབྷཱུཏཱཡ ཙིཏྟཾ པུརིསདམཀསྶ སཏྠུ ཝསེན དམཐཾ ན གམིསྶཏཱི’’ཏི སཾཝེགཛཱཏཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨགྒམགྒསམཱདྷིནཱ མམ ཙིཏྟཾ སམཱདྷེསིཾ ཨཙྩནྟསམཱདྷཱནེན སབྦསོ ཀིལེསེ ཁེཔེསིནྟི ཨཏྠོ.

དནྟིཀཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཨུབྦིརིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨམྨ, ཛཱིཝཱཏིཨཱདིཀཱ ཨུབྦིརིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ ཨེཀདིཝསཾ མཱཏཱཔིཏཱུསུ མངྒལཾ ཨནུབྷཝིཏུཾ གེཧནྟརགཏེསུ ཨདུཏིཡཱ སཡཾ གེཧེ ཨོཧཱིནཱ ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝེལཱཡ བྷགཝཏོ སཱཝཀཾ ཨེཀཾ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརཾ གེཧདྭཱརསམཱིཔེན གཙྪནྟཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཾ དཱཏུཀཱམཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨིདྷ པཝིསཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཐེརེ གེཧཾ པཝིཊྛེ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཐེརཾ ཝནྡིཏྭཱ གོནཀཱདཱིཧི ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ནིསཱིདི ཐེརོ པཉྙཏྟེ ¶ ཨཱསནེ. སཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏསྶ པཱུརེཏྭཱ ཐེརསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཐེརོ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཨུལཱ༹རདིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུབྦིརཱིཏི ལདྡྷནཱམཱ ཨབྷིརཱུཔཱ དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ ཨཧོསི. སཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ ཀོསལརཉྙཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ ནཱིཏཱ, ཀཏིཔཡསཾཝཙྪརཱཏིཀྐམེན ཨེཀཾ དྷཱིཏརཾ ལབྷི. ཏསྶཱ ཛཱིཝནྟཱིཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ ¶ . རཱཛཱ ཏསྶཱ དྷཱིཏརཾ དིསྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ ཨུབྦིརིཡཱ ཨབྷིསེཀཾ ཨདཱསི. དྷཱིཏཱ པནསྶཱ ཨཱདྷཱཝིཏྭཱ པརིདྷཱཝིཏྭཱ ཝིཙརཎཀཱལེ ཀཱལམཀཱསི. མཱཏཱ ཡཏྠ ཏསྶཱ སརཱིརནིཀྑེཔོ ཀཏོ, ཏཾ སུསཱནཾ གནྟྭཱ ¶ དིཝསེ དིཝསེ པརིདེཝཏི. ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཐོཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ གཏཱ ཨཙིརཝཏཱིནདིཡཱ ཏཱིརེ ཋཏྭཱ དྷཱིཏརཾ ཨཱརབྦྷ པརིདེཝཏི. ཏཾ དིསྭཱ སཏྠཱ གནྡྷཀུཊིཡཾ ཡཐཱནིསིནྣོཝ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཝིཔྤལཔསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘མམ དྷཱིཏརཾ ཨཱརབྦྷ ཝིཔྤལཔཱམི, བྷགཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨིམསྨིཾ སུསཱནེ ཛྷཱཔིཏཱ ཏཝ དྷཱིཏརོ ཙཏུརཱསཱིཏིསཧསྶམཏྟཱ, ཏཱསཾ ཀཏར སནྡྷཱཡ ཝིཔྤལཔསཱི’’ཏི. ཏཱསཾ ཏཾ ཏཾ ཨཱལཱ༹ཧནཊྛཱནཾ དསྶེཏྭཱ –

༥༡.

‘‘ཨམྨ ཛཱིཝཱཏི ཝནམྷི ཀནྡསི, ཨཏྟཱནཾ ཨདྷིགཙྪ ཨུབྦིརི;

ཙུལླཱསཱིཏིསཧསྶཱནི, སབྦཱ ཛཱིཝསནཱམིཀཱ;

ཨེཏམྷཱལཱ༹ཧནེ དཌྜྷཱ, ཏཱསཾ ཀམནུསོཙསཱི’’ཏི. – སཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ, ཨམྨ, ཛཱིཝཱཏི མཱཏུཔཙཱརནཱམེན དྷཱིཏུཡཱ ཨཱལཔནཾ, ཨིདཉྩསྶཱ ཝིཔྤལཔནཱཀཱརདསྶནཾ. ཝནམྷི ཀནྡསཱིཏི ཝནམཛ྄ཛྷེ པརིདེཝསི. ཨཏྟཱནཾ ཨདྷིགཙྪ ཨུབྦིརཱིཏི ཨུབྦིརི ཏཝ ཨཏྟཱནམེཝ ཏཱཝ བུཛ྄ཛྷསྶུ ཡཱཐཱཝཏོ ཛཱནཱཧི. ཙུལླཱསཱིཏིསཧསྶཱནཱིཏི ཙཏུརཱསཱིཏིསཧསྶཱནི. སབྦཱ ཛཱིཝསནཱམིཀཱཏི ཏཱ སབྦཱཔི ཛཱིཝནྟི, ཡཱ སམཱནནཱམིཀཱ. ཨེཏམྷཱལཱ༹ཧནེ དཌྜྷཱཏི ཨེཏམྷི སུསཱནེ ཛྷཱཔིཏཱ. ཏཱསཾ ཀམནུསོཙསཱིཏི ཏཱསུ ཛཱིཝནྟཱིནཱམཱསུ ཙཏུརཱསཱིཏིསཧསྶམཏྟཱསུ ཀཾ སནྡྷཱཡ ཏྭཾ ཨནུསོཙསི ཨནུསོཀཾ ཨཱཔཛྫསཱིཏི ཨེཝཾ སཏྠཱརཱ དྷམྨེ དེསིཏེ དེསནཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ ¶ པེསེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ སཏྠུ དེསནཱཝིལཱསེན ཨཏྟནོ ཙ ཧེཏུསམྤཏྟིཡཱ ཡཐཱཋཱཏཱཝ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨགྒཕལེ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༣༧-༦༠) –

‘‘ནགརེ ཧཾསཝཏིཡཱ, ཨཧོསིཾ བཱལིཀཱ ཏདཱ;

མཱཏཱ ཙ མེ པིཏཱ ཙེཝ, ཀམྨནྟཾ ཨགམཾསུ ཏེ.

‘‘མཛ྄ཛྷནྷིཀམྷི ¶ སཱུརིཡེ, ཨདྡསཾ སམཎཾ ཨཧཾ;

ཝཱིཐིཡཱ ཨནུགཙྪནྟཾ, ཨཱསནཾ པཉྙཔེསཧཾ.

‘‘གོནཀཱཝིཀཏིཀཱཧི, པཉྙཔེཏྭཱ མམཱསནཾ;

པསནྣཙིཏྟཱ སུམནཱ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘སནྟཏྟཱ ¶ ཀུཐིཏཱ བྷཱུམི, སཱུརོ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཋིཏོ;

མཱལུཏཱ ཙ ན ཝཱཡནྟི, ཀཱལོ ཙེཝེཏྠ མེཧིཏི.

‘‘པཉྙཏྟམཱསནམིདཾ, ཏཝཏྠཱཡ མཧཱམུནི;

ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡ, ནིསཱིད མམ ཨཱསནེ.

‘‘ནིསཱིདི ཏཏྠ སམཎོ, སུདནྟོ སུདྡྷམཱནསོ;

ཏསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱན, ཡཐཱརནྡྷཾ ཨདཱསཧཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏཏྠ མེ སུཀཏཾ བྱམྷཾ, ཨཱསནེན སུནིམྨིཏཾ;

སཊྛིཡོཛནམུབྦེདྷཾ, ཏིཾསཡོཛནཝིཏྠཏཾ.

‘‘སོཎྞམཡཱ མཎིམཡཱ, ཨཐོཔི ཕལིཀཱམཡཱ;

ལོཧིཏངྒམཡཱ ཙེཝ, པལླངྐཱ ཝིཝིདྷཱ མམ.

‘‘ཏཱུལིཀཱཝིཀཏིཀཱཧི, ཀཊྚིསྶཙིཏྟཀཱཧི ཙ;

ཨུདྡྷཨེཀནྟལོམཱི ཙ, པལླངྐཱ མེ སུསཎྛིཏཱ.

‘‘ཡདཱ ཨིཙྪཱམི གམནཾ, ཧཱསཁིཌྜསམཔྤིཏཱ;

སཧ པལླངྐསེཊྛེན, གཙྪཱམི མམ པཏྠིཏཾ.

‘‘ཨསཱིཏིདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

སཏྟཏིཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘བྷཝཱབྷཝེ ¶ སཾསརནྟཱི, མཧཱབྷོགཾ ལབྷཱམཧཾ;

བྷོགེ མེ ཨཱུནཏཱ ནཏྠི, ཨེཀཱསནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘དུཝེ བྷཝེ སཾསརཱམི, དེཝཏྟེ ཨཐ མཱནུསེ;

ཨཉྙེ བྷཝེ ན ཛཱནཱམི, ཨེཀཱསནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘དུཝེ ¶ ¶ ཀུལེ པཛཱཡཱམི, ཁཏྟིཡེ ཙཱཔི བྲཱཧྨཎེ;

ཨུཙྩཱཀུལཱིནཱ སབྦཏྠ, ཨེཀཱསནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘དོམནསྶཾ ན ཛཱནཱམི, ཙིཏྟསནྟཱཔནཾ མམ;

ཝེཝཎྞིཡཾ ན ཛཱནཱམི, ཨེཀཱསནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘དྷཱཏིཡོ མཾ ཨུཔཊྛནྟི, ཁུཛྫཱ ཙེལཱཔིཀཱ བཧཱུ;

ཨངྐེན ཨངྐཾ གཙྪཱམི, ཨེཀཱསནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཨཉྙཱ ནྷཱཔེནྟི བྷོཛེནྟི, ཨཉྙཱ རམེནྟི མཾ སདཱ;

ཨཉྙཱ གནྡྷཾ ཝིལིམྤནྟི, ཨེཀཱསནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘མཎྜཔེ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ, སུཉྙཱགཱརེ ཝསནྟིཡཱ;

མམ སངྐཔྤམཉྙཱཡ, པལླངྐོ ཨུཔཏིཊྛཏི.

‘‘ཨཡཾ པཙྪིམཀོ མཡ྄ཧཾ, ཙརིམོ ཝཏྟཏེ བྷཝོ;

ཨཛྫཱཔི རཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ དཱནམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, ཨེཀཱསནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟེ པན པཏིཊྛཱཡ ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཝིསེསཾ པཀཱསེནྟཱི –

༥༢.

‘‘ཨབྦཧཱི ཏཝ མེ སལླཾ, དུདྡསཾ ཧདཡསྶིཏཾ;

ཡཾ མེ སོཀཔརེཏཱཡ, དྷཱིཏུསོཀཾ བྱཔཱནུདི.

༥༣.

‘‘སཱཛྫ ¶ ཨབྦཱུལ༹ྷསལླཱཧཾ, ནིཙྪཱཏཱ པརིནིབྦུཏཱ;

བུདྡྷཾ དྷམྨཉྩ སངྒྷཉྩ, ཨུཔེམི སརཎཾ མུནི’’ནྟི. –

ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ ཨབྦཧཱི ཝཏ མེ སལླཾ, དུདྡསཾ ཧདཡསྶིཏནྟི ཨནུཔཙིཏཀུསལསམྦྷཱརེཧི ཡཱཐཱཝཏོ དུདྡསཾ མམ ཙིཏྟསནྣིསྶིཏཾ པཱིལཱ༹ཛནནཏོ དུནྣཱིཧརཎཏོ ཨནྟོ ཏུདནཏོ ཙ ‘‘སལླ’’ནྟི ¶ ལདྡྷནཱམཾ སོཀཾ ཏཎྷཉྩ ཨབྦཧཱི ཝཏ ནཱིཧརི ཝཏ. ཡཾ མེ སོཀཔརེཏཱཡཱཏི ཡསྨཱ སོཀེན ཨབྷིབྷཱུཏཱཡ མཡ྄ཧཾ དྷཱིཏུསོཀཾ བྱཔཱནུདི ཨནཝསེསཏོ ནཱིཧརི, ཏསྨཱ ཨབྦཧཱི ཝཏ མེ སལླནྟི ཡོཛནཱ.

སཱཛྫ ཨབྦཱུལ༹ྷསལླཱཧནྟི སཱ ཨཧཾ ཨཛྫ སབྦསོ ཨུདྡྷཊཏཎྷཱསལླཱ ཏཏོ ཨེཝ ནིཙྪཱཏཱ པརིནིབྦུཏཱ. མུནིནྟི སབྦཉྙུབུདྡྷཾ ཏདུཔདེསིཏམགྒཕལནིབྦཱནཔབྷེདཾ ནཝཝིདྷལོཀུཏྟརདྷམྨཉྩ, ཏཏྠ པཏིཊྛིཏཾ ཨཊྛཨརིཡཔུགྒལསམཱུཧསངྑཱཏཾ སངྒྷཉྩ, ཨནུཏྟརེཧི ཏེཧི ཡོཛནཏོ སཀལཝཊྚདུཀྑཝིནཱསནཏོ ཙ སརཎཾ ཏཱཎཾ ལེཎཾ པརཱཡཎནྟི, ཨུཔེམི ཨུཔགཙྪཱམི བུཛ྄ཛྷཱམི སེཝཱམི ཙཱཏི ཨཏྠོ.

ཨུབྦིརིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. སུཀྐཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཀིཾམེ ཀཏཱ རཱཛགཧེཏིཨཱདིཀཱ སུཀྐཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ བནྡྷུམཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ ཨུཔཱསིཀཱཧི སདྡྷིཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པབྦཛིཏྭཱ བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ པཊིབྷཱནཝཏཱི ཨཧོསི. སཱ ཏཏྠ བཧཱུནི ཝསྶསཧསྶཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ པུཐུཛྫནཀཱལཀིརིཡམེཝ ཀཏྭཱ ཏུསིཏེ ནིབྦཏྟི. ཏཐཱ སིཁིསྶ བྷགཝཏོ, ཝེསྶབྷུསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེཏི ཨེཝཾ ཏིཎྞཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱནཾ སཱསནེ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ ཨཧོསི, ཏཐཱ ཀཀུསནྡྷསྶ, ཀོཎཱགམནསྶ, ཀསྶཔསྶ ཙ བྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིསུདྡྷསཱིལཱ བཧུསྶུཏཱ དྷམྨཀཐིཀཱ ཨཧོསི.

ཨེཝཾ ¶ སཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བཧུཾ པུཉྙཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧནགརེ གཧཔཏིམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི, སུཀྐཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ སཏྠུ རཱཛགཧཔཝེསནེ ལདྡྷཔྤསཱདཱ ¶ ¶ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ དྷམྨདིནྣཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ ཏསྶཱ ཨེཝ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ནཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༤.༡༡༡-༡༤༢) –

‘‘ཨེཀནཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཝིཔསྶཱི ནཱམ ནཱཡཀོ;

ཨུཔྤཛྫི ཙཱརུདསྶནོ, སབྦདྷམྨཝིཔསྶཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ བནྡྷུམཏིཡཾ, ཛཱཏཱ ཨཉྙཏརེ ཀུལེ;

དྷམྨཾ སུཏྭཱན མུནིནོ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ, པཊིབྷཱནཝཏཱི ཏཐཱ;

ཝིཙིཏྟཀཐིཀཱ ཙཱཔི, ཛིནསཱསནཀཱརིཀཱ.

‘‘ཏདཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཏྭཱ, ཧིཏཱཡ ཛནཏཾ བཧུཾ;

ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཏུསིཏཾ, ཨུཔཔནྣཱ ཡསསྶིནཱི.

‘‘ཨེཀཏྟིཾསེ ཨིཏོ ཀཔྤེ, སིཁཱི ཝིཡ སིཁཱི ཛིནོ;

ཏཔནྟོ ཡསསཱ ལོཀེ, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཏདཱཔི པབྦཛིཏྭཱན, བུདྡྷསཱསནཀོཝིདཱ;

ཛོཏེཏྭཱ ཛིནཝཱཀྱཱནི, ཏཏོཔི ཏིདིཝཾ གཏཱ.

‘‘ཨེཀཏྟིཾསེཝ ཀཔྤམྷི, ཝེསྶབྷཱུ ནཱམ ནཱཡཀོ;

ཨུཔྤཛྫིཏྠ མཧཱཉཱཎཱི, ཏདཱཔི ཙ ཏཐེཝཧཾ.

‘‘པབྦཛིཏྭཱ ¶ དྷམྨདྷརཱ, ཛོཏཡིཾ ཛིནསཱསནཾ;

གནྟྭཱ མརུཔུརཾ རམྨཾ, ཨནུབྷོསིཾ མཧཱསུཁཾ.

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, ཀཀུསནྡྷོ ཛིནུཏྟམོ;

ཨུཔྤཛྫི ནརསརཎོ, ཏདཱཔི ཙ ཏཐེཝཧཾ.

‘‘པབྦཛིཏྭཱ མུནིམཏཾ, ཛོཏཡིཏྭཱ ཡཐཱཡུཀཾ;

ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཏིདིཝཾ, ཨགཾ སབྷཝནཾ ཡཐཱ.

‘‘ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཔྤམྷི, ཀོཎཱགམནནཱཡཀོ;

ཨུཔྤཛྫི ལོཀསརཎོ, ཨརཎོ ཨམཏངྒཏོ.

‘‘ཏདཱཔི ¶ པབྦཛིཏྭཱན, སཱསནེ ཏསྶ ཏཱདིནོ;

བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ, ཛོཏཡིཾ ཛིནསཱསནཾ.

‘‘ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཔྤམྷི, ཀསྶཔོ མུནིམུཏྟམོ;

ཨུཔྤཛྫི ¶ ལོཀསརཎོ, ཨརཎོ མརཎནྟགཱུ.

‘‘ཏསྶཱཔི ནརཝཱིརསྶ, པབྦཛིཏྭཱན སཱསནེ;

པརིཡཱཔུཊསདྡྷམྨཱ, པརིཔུཙྪཱ ཝིསཱརདཱ.

‘‘སུསཱིལཱ ལཛྫིནཱི ཙེཝ, ཏཱིསུ སིཀྑཱསུ ཀོཝིདཱ;

བཧུཾ དྷམྨཀཐཾ ཀཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ མཧཱམུནེ.

‘‘ཏེན ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, གིརིབྦཛཔུརུཏྟམེ;

ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཕཱིཏེ, མཧཱརཏནསཉྩཡེ.

‘‘ཡདཱ ¶ བྷིཀྑུསཧསྶེན, པརིཝུཏོ ལོཀནཱཡཀོ;

ཨུཔཱགམི རཱཛགཧཾ, སཧསྶཀྑེན ཝཎྞིཏོ.

‘‘དནྟོ དནྟེཧི སཧ པུརཱཎཛཊིལེཧི, ཝིཔྤམུཏྟོ ཝིཔྤམུཏྟེཧི;

སིངྒཱིནིཀྑསཝཎྞོ, རཱཛགཧཾ པཱཝིསི བྷགཝཱ.

‘‘དིསྭཱ བུདྡྷཱནུབྷཱཝཾ ཏཾ, སུཏྭཱཝ གུཎསཉྩཡཾ;

བུདྡྷེ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, པཱུཛཡིཾ ཏཾ ཡཐཱབལཾ.

‘‘ཨཔརེན ཙ ཀཱལེན, དྷམྨདིནྣཱཡ སནྟིཀེ;

ཨགཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘ཀེསེསུ ཚིཛྫམཱནེསུ, ཀིལེསེ ཛྷཱཔཡིཾ ཨཧཾ;

ཨུགྒཧིཾ སཱསནཾ སབྦཾ, པབྦཛིཏྭཱ ཙིརེནཧཾ.

‘‘ཏཏོ དྷམྨམདེསེསིཾ, མཧཱཛནསམཱགམེ;

དྷམྨེ དེསིཡམཱནམྷི, དྷམྨཱབྷིསམཡོ ཨཧུ.

‘‘ནེཀཔཱཎསཧསྶཱནཾ, ཏཾ ཝིདིཏྭཱཏིཝིམྷིཏོ;

ཨབྷིཔྤསནྣོ མེ ཡཀྑོ, བྷམིཏྭཱན གིརིབྦཛཾ.

‘‘ཀིཾམེ ¶ ཀཏཱ རཱཛགཧེ མནུསྶཱ, མདྷུཾ པཱིཏཱཝ ཨཙྪརེ;

ཡེ སུཀྐཾ ན ཨུཔཱསནྟི, དེསེནྟིཾ ཨམཏཾ པདཾ.

‘‘ཏཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནཱིཡཾ, ཨསེཙནཀམོཛཝཾ;

པིཝནྟི མཉྙེ སཔྤཉྙཱ, ཝལཱཧཀམིཝདྡྷགཱུ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ¶ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཧོམི མཧཱམུནེ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ¶ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མམ མཧཱཝཱིར, ཨུཔྤནྣཾ ཏཝ སནྟིཀེ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ པཉྩསཏབྷིཀྑུནིཔརིཝཱརཱ མཧཱདྷམྨཀཐིཀཱ ཨཧོསི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ པཝིསིཏྭཱ སནྣིསིནྣཱཡ མཧཏིཡཱ པརིསཱཡ མདྷུབྷཎྜཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ སུམདྷུརཾ པཱཡེནྟཱི ཝིཡ ཨམཏེན ཨབྷིསིཉྩནྟཱི ཝིཡ དྷམྨཾ དེསེཏི. པརིསཱ ཙསྶཱ དྷམྨཀཐཾ ཨོཧིཏསོཏཱ ཨཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱ སཀྐཙྩཾ སུཎཱཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཐེརིཡཱ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ རུཀྑེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ དྷམྨདེསནཱཡ པསནྣཱ རཱཛགཧཾ པཝིསིཏྭཱ རཐིཡཱཡ རཐིཡཾ སིངྒྷཱཊཀེན སིངྒྷཱཊཀཾ ཝིཙརིཏྭཱ ཏསྶཱ གུཎཾ ཝིབྷཱཝེནྟཱི –

༥༤.

‘‘ཀིཾམེ ཀཏཱ རཱཛགཧེ མནུསྶཱ, མདྷུཾ པཱིཏཱཝ ཨཙྪརེ;

ཡེ སུཀྐཾ ན ཨུཔཱསནྟི, དེསེནྟིཾ བུདྡྷསཱསནཾ.

༥༥.

‘‘ཏཉྩ ཨཔྤཊིཝཱནཱིཡཾ, ཨསེཙནཀམོཛཝཾ;

པིཝནྟི མཉྙེ སཔྤཉྙཱ, ཝལཱཧཀམིཝདྡྷགཱུ’’ཏི. –

ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཀིཾམེ ཀཏཱ རཱཛགཧེ མནུསྶཱཏི ཨིམེ རཱཛགཧེ མནུསྶཱ ཀིཾ ཀཏཱ, ཀིསྨིཾ ནཱམ ཀིཙྩེ བྱཱཝཊཱ. མདྷུཾ པཱིཏཱཝ ཨཙྪརེཏི ཡཐཱ བྷཎྜམདྷུཾ གཧེཏྭཱ མདྷུཾ པཱིཏཝནྟོ ཝིསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྐོནྟི ¶ , ཨེཝཾ ཨིམེཔི དྷམྨསཉྙཱཡ ཝིསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ མཉྙེ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཀེཝལཾ ཨཙྪནྟིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཡེ སུཀྐཾ ན ¶ ཨུཔཱསནྟི, དེསེནྟིཾ བུདྡྷསཱསནནྟི བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སཱསནཾ ཡཱཐཱཝཏོ དེསེནྟིཾ པཀཱསེནྟིཾ སུཀྐཾ ཐེརིཾ ཡེ ན ཨུཔཱསནྟི ན པཡིརུཔཱསནྟི. ཏེ ཨིམེ རཱཛགཧེ མནུསྶཱ ཀིཾ ཀཏཱཏི ཡོཛནཱ.

ཏཉྩ ¶ ཨཔྤཊིཝཱནཱིཡནྟི ཏཉྩ པན དྷམྨཾ ཨནིཝཏྟིཏབྷཱཝཱཝཧཾ ནིཡྻཱནིཀཾ, ཨབྷིཀྐནྟཏཱཡ ཝཱ ཡཐཱ སོཏུཛནསཝནམནོཧརབྷཱཝེན ཨནཔནཱིཡཾ, ཨསེཙནཀཾ ཨནཱསིཏྟཀཾ པཀཏིཡཱཝ མཧཱརསཾ ཏཏོ ཨེཝ ཨོཛཝནྟཾ. ‘‘ཨོསདྷ’’ནྟིཔི པཱལི༹. ཝཊྚདུཀྑབྱཱདྷིཏིཀིཙྪཱཡ ཨོསདྷབྷཱུཏཾ. པིཝནྟི མཉྙེ སཔྤཉྙཱ, ཝལཱཧཀམིཝདྡྷགཱུཏི ཝལཱཧཀནྟརཏོ ནིཀྑནྟཾ ཨུདཀཾ ནིརུདཀཀནྟཱརེ པཐགཱ ཝིཡ ཏཾ དྷམྨཾ སཔྤཉྙཱ པཎྜིཏཔུརིསཱ པིཝནྟི མཉྙེ པིཝནྟཱ ཝིཡ སུཎནྟི.

མནུསྶཱ ཏཾ སུཏྭཱ པསནྣམཱནསཱ ཐེརིཡཱ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཀྐཙྩཾ དྷམྨཾ སུཎིཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ ཐེརིཡཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ པརིནིབྦཱནཀཱལེ སཱསནསྶ ནིཡྻཱནིཀབྷཱཝཝིབྷཱཝནཏྠཾ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟཱི –

༥༦.

‘‘སུཀྐཱ སུཀྐེཧི དྷམྨེཧི, ཝཱིཏརཱགཱ སམཱཧིཏཱ;

དྷཱརེཏི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧན’’ནྟི. – ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ སུཀྐཱཏི སུཀྐཱཐེརཱི ཨཏྟཱནམེཝ པརཾ ཝིཡ དསྶེཏི. སུཀྐེཧི དྷམྨེཧཱིཏི སུཔརིསུདྡྷེཧི ལོཀུཏྟརདྷམྨེཧི. ཝཱིཏརཱགཱ སམཱཧིཏཱཏི ཨགྒམགྒེན སབྦསོ ཝཱིཏརཱགཱ ཨརཧཏྟཕལསམཱདྷིནཱ སམཱཧིཏཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སུཀྐཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. སེལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ནཏྠི ¶ ནིསྶརཎཾ ལོཀེཏིཨཱདིཀཱ སེལཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི སམཱནཛཱཏིཀསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ ¶ དིནྣཱ, ཏེན སདྡྷིཾ བཧཱུནི ཝསྶསཏཱནི སུཁསཾཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཀཱལངྐཏེ སཡམྤི ཨདྡྷགཏཱ ཝཡོཨནུཔྤཏྟཱ སཾཝེགཛཱཏཱ ཀིཾཀུསལགཝེསིནཱི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨཱརཱམེན ཨཱརཱམཾ ཝིཧཱརེན ཝིཧཱརཾ ཨནུཝིཙརཏི ‘‘སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སོསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ བོདྷིརུཀྑཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཡདི བུདྡྷོ བྷགཝཱ ཨསམོ ཨསམསམོ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ, དསྶེཏུ མེ ཨཡཾ བོདྷི པཱཊིཧཱརིཡ’’ནྟི ནིསཱིདི. ཏསྶཱ ཏཐཱ ཙིཏྟུཔྤཱདསམནནྟརམེཝ བོདྷི པཛྫལི, སབྦསོཝཎྞམཡཱ ¶ སཱཁཱ ཨུཊྛཧིཾསུ, སབྦཱ དིསཱ ཝིརོཙིཾསུ. སཱ ཏཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ གརུཙིཏྟཱིཀཱརཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ སིརསི ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ སཏྟརཏྟིནྡིཝཾ ཏཏྠེཝ ནིསཱིདི. སཏྟམེ དིཝསེ ཨུལཱ༹རཾ པཱུཛཱསཀྐཱརཾ ཨཀཱསི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨཱལ༹ཝཱིརཊྛེ ཨཱལ༹ཝིཀསྶ རཉྙོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སེལཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. ཨཱལ༹ཝིཀསྶ པན རཉྙོ དྷཱིཏཱཏི ཀཏྭཱ ཨཱལ༹ཝིཀཱཏིཔི ནཾ ཝོཧརནྟི. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ སཏྠརི ཨཱལ༹ཝཀཾ དམེཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠེ པཏྟཙཱིཝརཾ དཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨཱལ༹ཝཱིནགརཾ ཨུཔགཏེ དཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨུཔགནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཧོསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏྭཱ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ སངྑཱརེ སམྨསནྟཱི ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཏྟཱ པརིཔཀྐཉཱཎཱ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༦༡-༨༥) –

‘‘ནགརེ ཧཾསཝཏིཡཱ, ཙཱརིཀཱི ཨཱསཧཾ ཏདཱ;

ཨཱརཱམེན ཙ ཨཱརཱམཾ, ཙརཱམི ཀུསལཏྠིཀཱ.

‘‘ཀཱལ༹པཀྑམྷི དིཝསེ, ཨདྡསཾ བོདྷིམུཏྟམཾ;

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, བོདྷིམཱུལེ ནིསཱིདཧཾ.

‘‘གརུཙིཏྟཾ ¶ ཨུཔཊྛེཏྭཱ, སིརེ ཀཏྭཱན ཨཉྫལིཾ;

སོམནསྶཾ པཝེདེཏྭཱ, ཨེཝཾ ཙིནྟེསི ཏཱཝདེ.

‘‘ཡདི བུདྡྷོ ཨམིཏགུཎོ, ཨསམཔྤཊིཔུགྒལོ;

དསྶེཏུ པཱཊིཧཱིརཾ མེ, བོདྷི ཨོབྷཱསཏུ ཨཡཾ.

‘‘སཧ ¶ ཨཱཝཛྫིཏེ མཡ྄ཧཾ, བོདྷི པཛྫལི ཏཱཝདེ;

སབྦསོཎྞམཡཱ ཨཱསི, དིསཱ སབྦཱ ཝིརོཙཏི.

‘‘སཏྟརཏྟིནྡིཝཾ ཏཏྠ, བོདྷིམཱུལེ ནིསཱིདཧཾ;

སཏྟམེ དིཝསེ པཏྟེ, དཱིཔཔཱུཛཾ ཨཀཱསཧཾ.

‘‘ཨཱསནཾ ¶ པརིཝཱརེཏྭཱ, པཉྩདཱིཔཱནི པཛྫལུཾ;

ཡཱཝ ཨུདེཏི སཱུརིཡོ, དཱིཔཱ མེ པཛྫལུཾ ཏདཱ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏཏྠ མེ སུཀཏཾ བྱམྷཾ, པཉྩདཱིཔཱཏི ཝུཙྩཏི;

སཊྛིཡོཛནམུབྦེདྷཾ, ཏིཾསཡོཛནཝིཏྠཏཾ.

‘‘ཨསངྑིཡཱནི དཱིཔཱནི, པརིཝཱརེ ཛལིཾསུ མེ;

ཡཱཝཏཱ དེཝབྷཝནཾ, དཱིཔཱལོཀེན ཛོཏཏི.

‘‘པརམྨུཁཱ ནིསཱིདིཏྭཱ, ཡདི ཨིཙྪཱམི པསྶིཏུཾ;

ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཙ ཏིརིཡཾ, སབྦཾ པསྶཱམི ཙཀྑུནཱ.

‘‘ཡཱཝཏཱ ཨབྷིཀངྑཱམི, དཊྛུཾ སུགཏདུགྒཏེ;

ཏཏྠ ཨཱཝརཎཾ ནཏྠི, རུཀྑེསུ པབྦཏེསུ ཝཱ.

‘‘ཨསཱིཏིདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

སཏཱནཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘ཡཾ ཡཾ ཡོནུཔཔཛྫཱམི, དེཝཏྟཾ ཨཐ མཱནུསཾ;

དཱིཔསཏསཧསྶཱནི, པརིཝཱརེ ཛལནྟི མེ.

‘‘དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱན, ཨུཔྤཛྫིཾ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ;

མཱཏུཀུཙྪིགཏཱ སནྟཱི, ཨཀྑི མེ ན ནིམཱིལཏི.

‘‘དཱིཔསཏསཧསྶཱནི, པུཉྙཀམྨསམངྒིཏཱ;

ཛལནྟི སཱུཏིཀཱགེཧེ, པཉྩདཱིཔཱནིདཾ ཕལཾ.

‘‘པཙྪིམེ ¶ བྷཝེ སམྤཏྟེ, མཱནསཾ ཝིནིཝཏྟཡིཾ;

ཨཛརཱམཏཾ སཱིཏིབྷཱཝཾ, ནིབྦཱནཾ ཕསྶཡིཾ ཨཧཾ.

‘‘ཛཱཏིཡཱ ¶ ¶ སཏྟཝསྶཱཧཾ, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ;

ཨུཔསམྤཱདཡཱི བུདྡྷོ, གུཎམཉྙཱཡ གོཏམོ.

‘‘མཎྜཔེ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ, སུཉྙཱགཱརེ ཝསནྟིཡཱ;

ཏདཱ པཛྫལཏེ དཱིཔཾ, པཉྩདཱིཔཱནིདཾ ཕལཾ.

‘‘དིབྦཙཀྑུཝིསུདྡྷཾ མེ, སམཱདྷིཀུསལཱ ཨཧཾ;

ཨབྷིཉྙཱཔཱརམིཔྤཏྟཱ, པཉྩདཱིཔཱནིདཾ ཕལཾ.

‘‘སབྦཝོསིཏཝོསཱནཱ, ཀཏཀིཙྩཱ ཨནཱསཝཱ;

པཉྩདཱིཔཱ མཧཱཝཱིར, པཱདེ ཝནྡཱམི ཙཀྑུམ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ དཱིཔམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, པཉྩདཱིཔཱནིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཐེརཱི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ སཱཝཏྠིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཏྠཱཡ ཨནྡྷཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ མཱརོ ཝིཝེཀཏོ ཝིཙྪེདེཏུཀཱམོ ཨཉྙཱཏཀརཱུཔེན ཨུཔགནྟྭཱ –

༥༧.

‘‘ནཏྠི ནིསྶརཎཾ ལོཀེ, ཀིཾ ཝིཝེཀེན ཀཱཧསི;

བྷུཉྫཱཧི ཀཱམརཏིཡོ, མཱཧུ པཙྪཱནུཏཱཔིནཱི’’ཏི. – གཱཐམཱཧ;

ཏསྶཏྠོ – ཨིམསྨིཾ ལོཀེ སབྦསམཡེསུཔི ཨུཔཔརིཀྑཱིཡམཱནེསུ ནིསྶརཎཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ ནཏྠི ཏེསཾ ཏེསཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཚནྡསོ པཊིཉྙཱཡམཱནཾ ཝོཧཱརམཏྟམེཝེཏཾ, ཏསྨཱ ཀིཾ ཝིཝེཀེན ཀཱཧསི ཨེཝརཱུཔེ སམྤནྣཔཋམཝཡེ ཋིཏཱ ཨིམིནཱ ཀཱཡཝིཝེཀེན ཀིཾ ཀརིསྶསི? ཨཐ ཁོ བྷུཉྫཱཧི ཀཱམརཏིཡོ ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམསནྣིསྶིཏཱ ཁིཌྜཱརཏིཡོ ¶ པཙྩནུབྷོཧི. ཀསྨཱ? མཱཧུ པཙྪཱནུཏཱཔིནཱི ‘‘ཡདཏྠཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ¶ ཙརཱམི, ཏདེཝ ནིབྦཱནཾ ནཏྠི, ཏེནེཝེཏཾ ནཱདྷིགཏཾ, ཀཱམབྷོགཱ ¶ ཙ པརིཧཱིནཱ, ཨནཏྠོ ཝཏ མཡ྄ཧ’’ནྟི པཙྪཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནཱི མཱ ཨཧོསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཐེརཱི ‘‘བཱལོ ཝཏཱཡཾ མཱརོ, ཡོ མམ པཙྩཀྑབྷཱུཏཾ ནིབྦཱནཾ པཊིཀྑིཔཏི. ཀཱམེསུ ཙ མཾ པཝཱརེཏི, མམ ཁཱིཎཱསཝབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི. ཧནྡ ནཾ ཏཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཏཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ –

༥༨.

‘‘སཏྟིསཱུལཱུཔམཱ ཀཱམཱ, ཁནྡྷཱསཾ ཨདྷིཀུཊྚནཱ;

ཡཾ ཏྭཾ ཀཱམརཏིཾ བྲཱུསི, ཨརཏཱི དཱནི སཱ མམ.

༥༩.

‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི, ཏམོཀྑནྡྷོ པདཱལིཏོ;

ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི པཱཔིམ, ནིཧཏོ ཏྭམསི ཨནྟཀཱ’’ཏི. – ཨིམཾ གཱཐཱདྭཡམཱཧ;

ཏཏྠ སཏྟིསཱུལཱུཔམཱ ཀཱམཱཏི ཀཱམཱ ནཱམ ཡེན ཨདྷིཊྛིཏཱ, ཏསྶ སཏྟསྶ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཏོ ནིསིཏསཏྟི ཝིཡ སཱུལཾ ཝིཡ ཙ དཊྛབྦཱ. ཁནྡྷཱཏི ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ. ཨཱསནྟི ཏེསཾ. ཨདྷིཀུཊྚནཱཏི ཚིནྡནཱདྷིཊྛཱནཱ, ཨཙྩཱདཱནཊྛཱནནྟི ཨཏྠོ. ཡཏོ ཁནྡྷེ ཨཙྩཱདཱཡ སཏྟཱ ཀཱམེཧི ཚེཛྫབྷེཛྫཾ པཱཔུཎནྟི. ཡཾ ཏྭཾ ཀཱམརཏིཾ བྲཱུསི, ཨརཏི དཱནི སཱ མམཱཏི, པཱཔིམ, ཏྭཾ ཡཾ ཀཱམརཏིཾ རམིཏབྦཾ སེཝིཏབྦཾ ཀཏྭཱ ཝདསི, སཱ དཱནི མམ ནིརཏིཛཱཏིཀཏྟཱ མཱིལ༹ྷསདིསཱ, ན ཏཱཡ མམ ཀོཙི ཨཏྠོ ཨཏྠཱིཏི.

ཏཏྠ ཀཱརཎམཱཧ ‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི’’ཏིཨཱདིནཱ. ཏཏྠ ཨེཝཾ ཛཱནཱཧཱིཏི ‘‘སབྦསོ པཧཱིནཏཎྷཱཝིཛྫཱ’’ཏི མཾ ཛཱནཱཧི, ཏཏོ ཨེཝ བལཝིདྷམནཝིསཡཱཏིཀྐམནེཧི ཨནྟཀ ལཱམཀཱཙཱར, མཱར, ཏྭཾ མཡཱ ནིཧཏོ བཱདྷིཏོ ཨསི, ན པནཱཧཾ ཏཡཱ བཱདྷིཏབྦཱཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ ཐེརིཡཱ མཱརོ སནྟཛྫིཏོ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི. ཐེརཱིཔི ཕལསམཱཔཏྟིསུཁེན ཨནྡྷཝནེ དིཝསབྷཱགཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ སཱཡནྷེ ཝསནཊྛཱནམེཝ གཏཱ.

སེལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. སོམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཡཾ ¶ ¶ ¶ ཏཾ ཨིསཱིཧི པཏྟབྦནྟིཨཱདིཀཱ སོམཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི སིཁིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨརུཎརཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི ཨཧོསཱིཏི སབྦཾ ཨཏཱིཏཝཏྠུ ཨབྷཡཏྠེརིཡཱ ཝཏྠུསདིསཾ. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ པན ཨཡཾ ཐེརཱི ཏཏྠ ཏཏྠ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ བིམྦིསཱརསྶ རཉྙོ པུརོཧིཏསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ སོམཱཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ སཏྠུ རཱཛགཧཔཝེསནེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏྭཱ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༧༡, ༨༠-༩༠) –

‘‘ནགརེ ཨརུཎཝཏིཡཱ, ཨརུཎོ ནཱམ ཁཏྟིཡོ;

ཏསྶ རཉྙོ ཨཧུཾ བྷརིཡཱ, ཝཱརིཏཾ ཝཱརཡཱམཧཾ.

‘‘ཡཱཝཏཱ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

སབྦཾ ཨབྷཡཏྠེརིཡཱ ཨཔདཱནསདིསཾ.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཝིམུཏྟིསུཁེན སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ དིཝཱཝིཧཱརཏྠཱཡ ཨནྡྷཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ མཱརོ ཝིཝེཀཏོ ཝིཙྪེདེཏུཀཱམོ ཨདིསྶམཱནུརཱུཔོ ཨུཔགནྟྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ –

༦༠.

‘‘ཡཾ ཏཾ ཨིསཱིཧི པཏྟབྦཾ, ཋཱནཾ དུརབྷིསམྦྷཝཾ;

ན ཏཾ དྭངྒུལཔཉྙཱཡ, སཀྐཱ པཔྤོཏུམིཏྠིཡཱ’’ཏི. – ཨིམཾ གཱཐམཱཧ;

ཏསྶཏྠོ – སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིནཾ ཨེསནཊྛེན ‘‘ཨིསཱི’’ཏི ལདྡྷནཱམེཧི བུདྡྷཱདཱིཧི མཧཱཔཉྙེཧི པཏྟབྦཾ, ཏཾ ཨཉྙེཧི པན དུརབྷིསམྦྷཝཾ དུནྣིཔྥཱདནཱིཡཾ. ཡཾ ཏཾ ཨརཧཏྟསངྑཱཏཾ པརམསྶཱསཊྛཱནཾ, ན ཏཾ དྭངྒུལཔཉྙཱཡ ནིཧཱིནཔཉྙཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ¶ པཱཔུཎིཏུཾ སཀྐཱ. ཨིཏྠིཡོ ཧི སཏྟཊྛཝསྶཀཱལཏོ ¶ པཊྛཱཡ སབྦཀཱལཾ ཨོདནཾ པཙནྟིཡོ པཀྐུཐིཏེ ཨུདཀེ ཏཎྜུལེ པཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ ཨོདནཾ པཀྐ’’ནྟི ན ཛཱནནྟི, པཀྐུཐིཡམཱནེ པན ཏཎྜུལེ དབྦིཡཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ དྭཱིཧི ཨངྒུལཱིཧི པཱིལེ༹ཏྭཱ ཛཱནནྟི, ཏསྨཱ དྭངྒུལིཔཉྙཱཡཱཏི ཝུཏྟཱ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཐེརཱི མཱརཾ ཨཔསཱདེནྟཱི –

༦༡.

‘‘ཨིཏྠིབྷཱཝོ ནོ ཀིཾ ཀཡིརཱ, ཙིཏྟམྷི སུསམཱཧིཏེ;

ཉཱཎམྷི ཝཏྟམཱནམྷི, སམྨཱ དྷམྨཾ ཝིཔསྶཏོ.

༦༢.

‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི, ཏམོཀྑནྡྷོ པདཱལིཏོ;

ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི པཱཔིམ, ནིཧཏོ ཏྭམསི ཨནྟཀཱ’’ཏི. –

ཨིཏརཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨིཏྠིབྷཱཝོ ནོ ཀིཾ ཀཡིརཱཏི མཱཏུགཱམབྷཱཝོ ཨམྷཱཀཾ ཀིཾ ཀརེཡྻ, ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཡཱ ཀཱིདིསཾ ཝིབནྡྷཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ. ཙིཏྟམྷི སུསམཱཧིཏེཏི ཙིཏྟེ ཨགྒམགྒསམཱདྷིནཱ སུཊྛུ སམཱཧིཏེ. ཉཱཎམྷི ཝཏྟམཱནམྷཱིཏི ཏཏོ ཨརཧཏྟམགྒཉཱཎེ པཝཏྟམཱནེ. སམྨཱ དྷམྨཾ ཝིཔསྶཏོཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ པརིཉྙཱདིཝིདྷིནཱ སམྨདེཝ པསྶཏོ. ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔོ – པཱཔིམ, ཨིཏྠཱི ཝཱ ཧོཏུ པུརིསོ ཝཱ, ཨགྒམགྒེ ཨདྷིགཏེ ཨརཧཏྟཾ ཧཏྠགཏམེཝཱཏི.

ཨིདཱནི ཏསྶ ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏབྷཱཝཾ ཨུཛུཀམེཝ དསྶེནྟཱི ‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི’’ཏི གཱཐམཱཧ. སཱ ཝུཏྟཏྠཱཡེཝ.

སོམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏིཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. ཙཏུཀྐནིཔཱཏོ

༡. བྷདྡཱཀཱཔིལཱནཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཙཏུཀྐནིཔཱཏེ ¶ ¶ པུཏྟོ བུདྡྷསྶ དཱཡཱདོཏིཨཱདིཀཱ བྷདྡཱཡ ཀཱཔིལཱནིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. སཱ ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟཱིནཾ ¶ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ སཡམྤི ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པཏིཀུལཾ གནྟྭཱ, ཨེཀདིཝསཾ ཨཏྟནོ ནནནྡཱཡ སདྡྷིཾ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱི ཏཱཡ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པིཎྜཔཱཏེ དིནྣེ ‘‘ཨཡཾ ཨིམསྶ དཱནཾ དཏྭཱ ཨུལཱ༹རསམྤཏྟིཾ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠཏོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ བྷཏྟཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཀལལསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི. མཧཱཛནོ གརཧི – ‘‘བཱལེ, པཙྩེཀབུདྡྷོ ཏེ ཀིཾ ཨཔརཛ྄ཛྷཱི’’ཏི? སཱ ཏེསཾ ཝཙནེན ལཛྫམཱནཱ པུན པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀལལཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ གནྡྷཙུཎྞེན ཨུབྦཊྚེཏྭཱ ཙཏུམདྷུརསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨུཔརི ཨཱསིཏྟེན པདུམགབྦྷཝཎྞེན སཔྤིནཱ ཝིཛྫོཏམཱནཾ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཨཡཾ པིཎྜཔཱཏོ ཨོབྷཱསཛཱཏོ, ཨེཝཾ ཨོབྷཱསཛཱཏཾ མེ སརཱིརཾ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི. སཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ མཧཱཝིབྷཝསྶ སེཊྛིནོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. པུབྦཀམྨཕལེན དུགྒནྡྷསརཱིརཱ མནུསྶེཧི ཛིགུཙྪིཏབྦཱ ཧུཏྭཱ སཾཝེགཛཱཏཱ ཨཏྟནོ ཨཱབྷརཎེཧི སུཝཎྞིཊྛཀཾ ཀཱརེཏྭཱ བྷགཝཏོ ཙེཏིཡེ པཏིཊྛཔེསི, ཨུཔྤལཧཏྠེན ཙ པཱུཛཾ ཨཀཱསི. ཏེནསྶཱ སརཱིརཾ ཏསྨིཾཡེཝ བྷཝེ སུགནྡྷཾ མནོཧརཾ ཛཱཏཾ. སཱ པཏིནོ པིཡཱ མནཱཔཱ ཧུཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ སགྒེ ནིབྦཏྟི. ཏཏྠཱཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ དིབྦསུཁཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ, ཏཏོ ཙུཏཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ཏཏྠ དེཝསམྤཏྟིསདིསཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱི ཙིརཀཱལཾ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ, ཏེསུ པརིནིབྦུཏེསུ སཾཝེགཛཱཏཱ ཏཱཔསཔབྦཛྫཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཝསནྟཱི ཛྷཱནཱནི བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ སཱགལནགརེ ཀོསིཡགོཏྟསྶ ¶ བྲཱཧྨཎཀུལསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ མཧཏཱ པརིཧཱརེན ཝཌྜྷིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ མཧཱཏིཏྠགཱམེ པིཔྥལིཀུམཱརསྶ གེཧཾ ནཱིཏཱ. ཏསྨིཾ པབྦཛིཏུཾ ནིཀྑནྟེ མཧནྟཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ མཧནྟཉྩ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ པཧཱཡ པབྦཛྫཏྠཱཡ ནིཀྑམིཏྭཱ པཉྩ ཝསྶཱནི ཏིཏྠིཡཱརཱམེ པཝིསིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ¶ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛྫཾ ཨུཔསམྤདཉྩ ¶ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༢༤༤-༣༡༣) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧུ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཝིདེཧོ ནཱམ ནཱམཏོ;

སེཊྛཱི པཧཱུཏརཏནོ, ཏསྶ ཛཱཡཱ ཨཧོསཧཾ.

‘‘ཀདཱཙི སོ ནརཱདིཙྩཾ, ཨུཔེཙྩ སཔརིཛྫནོ;

དྷམྨམསྶོསི བུདྡྷསྶ, སབྦདུཀྑབྷཡཔྤཧཾ.

‘‘སཱཝཀཾ དྷུཏཝཱདཱནཾ, ཨགྒཾ ཀིཏྟེསི ནཱཡཀོ;

སུཏྭཱ སཏྟཱཧིཀཾ དཱནཾ, དཏྭཱ བུདྡྷསྶ ཏཱདིནོ.

‘‘ནིཔཙྩ སིརསཱ པཱདེ, ཏཾ ཋཱནམབྷིཔཏྠཡིཾ;

ས ཧཱསཡནྟོ པརིསཾ, ཏདཱ ཧི ནརཔུངྒཝོ.

‘‘སེཊྛིནོ ཨནུཀམྤཱཡ, ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསཐ;

ལཙྪསེ པཏྠིཏཾ ཋཱནཾ, ནིབྦུཏོ ཧོཧི པུཏྟཀ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདོ, ཨོརསོ དྷམྨནིམྨིཏོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝཀོ.

‘‘ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མུདིཏོ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏདཱ ཛིནཾ;

མེཏྟཙིཏྟོ པརིཙརི, པཙྩཡེཧི ཝིནཱཡཀཾ.

‘‘སཱསནཾ ཛོཏཡིཏྭཱན, སོ མདྡིཏྭཱ ཀུཏིཏྠིཡེ;

ཝེནེཡྻཾ ཝིནཡིཏྭཱ ཙ, ནིབྦུཏོ སོ སསཱཝཀོ.

‘‘ནིབྦུཏེ ¶ ཏམྷི ལོཀགྒེ, པཱུཛནཏྠཱཡ སཏྠུནོ;

ཉཱཏིམིཏྟེ སམཱནེཏྭཱ, སཧ ཏེཧི ཨཀཱརཡི.

‘‘སཏྟཡོཛནིཀཾ ཐཱུཔཾ, ཨུབྦིདྡྷཾ རཏནཱམཡཾ;

ཛལནྟཾ སཏརཾསིཾཝ, སཱལརཱཛཾཝ ཕུལླིཏཾ.

‘‘སཏྟསཏསཧསྶཱནི, པཱཏིཡོ ཏཏྠ ཀཱརཡི;

ནལ༹གྒཱི ཝིཡ ཛོཏནྟཱི, རཏནེཧེཝ སཏྟཧི.

‘‘གནྡྷཏེལེན པཱུརེཏྭཱ, དཱིཔཱནུཛྫལཡཱི ཏཧིཾ;

པཱུཛནཏྠཱཡ ¶ མཧེསིསྶ, སབྦབྷཱུཏཱནུཀམྤིནོ.

‘‘སཏྟསཏསཧསྶཱནི, པུཎྞཀུམྦྷཱནི ཀཱརཡི;

རཏནེཧེཝ པུཎྞཱནི, པཱུཛནཏྠཱཡ མཧེསིནོ.

‘‘མཛ྄ཛྷེ ཨཊྛཊྛཀུམྦྷཱིནཾ, ཨུསྶིཏཱ ཀཉྩནགྒྷིཡོ;

ཨཏིརོཙནྟི ཝཎྞེན, སརདེཝ དིཝཱཀརོ.

‘‘ཙཏུདྭཱརེསུ སོབྷནྟི, ཏོརཎཱ རཏནཱམཡཱ;

ཨུསྶིཏཱ ཕལཀཱ རམྨཱ, སོབྷནྟི རཏནཱམཡཱ.

‘‘ཝིརོཙནྟི པརིཀྑིཏྟཱ, ཨཝཊཾསཱ སུནིམྨིཏཱ;

ཨུསྶིཏཱནི པཊཱཀཱནི, རཏནཱནི ཝིརོཙརེ.

‘‘སུརཏྟཾ ¶ སུཀཏཾ ཙིཏྟཾ, ཙེཏིཡཾ རཏནཱམཡཾ;

ཨཏིརོཙཏི ཝཎྞེན, སསཉྫྷོཝ དིཝཱཀརོ.

‘‘ཐཱུཔསྶ ཝེདིཡོ ཏིསྶོ, ཧརིཏཱལེན པཱུརཡི;

ཨེཀཾ མནོསིལཱཡེཀཾ, ཨཉྫནེན ཙ ཨེཀིཀཾ.

‘‘པཱུཛཾ ཨེཏཱདིསཾ རམྨཾ, ཀཱརེཏྭཱ ཝརཝཱདིནོ;

ཨདཱསི དཱནཾ སངྒྷསྶ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཡཐཱབལཾ.

‘‘སཧཱཝ སེཊྛིནཱ ཏེན, ཏཱནི པུཉྙཱནི སབྦསོ;

ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀརིཏྭཱན, སཧཱཝ སུགཏིཾ གཏཱ.

‘‘སམྤཏྟིཡོནུབྷོཏྭཱན, དེཝཏྟེ ཨཐ མཱནུསེ;

ཚཱཡཱ ཝིཡ སརཱིརེན, སཧ ཏེནེཝ སཾསརིཾ.

‘‘ཨེཀནཝུཏིཏོ ¶ ཀཔྤེ, ཝིཔསྶཱི ནཱམ ནཱཡཀོ;

ཨུཔྤཛྫི ཙཱརུདསྶནོ, སབྦདྷམྨཝིཔསྶཀོ.

‘‘ཏདཱཡཾ བནྡྷུཔཏིཡཾ, བྲཱཧྨཎོ སཱདྷུསམྨཏོ;

ཨཌྜྷོ སནྟོ གུཎེནཱཔི, དྷནེན ཙ སུདུགྒཏོ.

‘‘ཏདཱཔི ཏསྶཱཧཾ ཨཱསིཾ, བྲཱཧྨཎཱི སམཙེཏསཱ;

ཀདཱཙི སོ དིཛཝརོ, སངྒམེསི མཧཱམུནིཾ.

‘‘ནིསིནྣཾ ¶ ཛནཀཱཡམྷི, དེསེནྟཾ ཨམཏཾ པདཾ;

སུཏྭཱ དྷམྨཾ པམུདིཏོ, ཨདཱསི ཨེཀསཱཊཀཾ.

‘‘གྷརམེཀེན ཝཏྠེན, གནྟྭཱནེཏཾ ས མབྲཝི;

ཨནུམོད མཧཱཔུཉྙཾ, དིནྣཾ བུདྡྷསྶ སཱཊཀཾ.

‘‘ཏདཱཧཾ ¶ ཨཉྫལིཾ ཀཏྭཱ, ཨནུམོདིཾ སུཔཱིཎིཏཱ;

སུདིནྣོ སཱཊཀོ སཱམི, བུདྡྷསེཊྛསྶ ཏཱདིནོ.

‘‘སུཁིཏོ སཛྫིཏོ ཧུཏྭཱ, སཾསརནྟོ བྷཝཱབྷཝེ;

བཱརཱཎསིཔུརེ རམྨེ, རཱཛཱ ཨཱསི མཧཱིཔཏི.

‘‘ཏདཱ ཏསྶ མཧེསཱིཧཾ, ཨིཏྠིགུམྦསྶ ཨུཏྟམཱ;

ཏསྶཱཏི དཡིཏཱ ཨཱསིཾ, པུབྦསྣེཧེན བྷཏྟུནོ.

‘‘པིཎྜཱཡ ཝིཙརནྟེ ཏེ, ཨཊྛ པཙྩེཀནཱཡཀེ;

དིསྭཱ པམུདིཏོ ཧུཏྭཱ, དཏྭཱ པིཎྜཾ མཧཱརཧཾ.

‘‘པུནོ ནིམནྟཡིཏྭཱན, ཀཏྭཱ རཏནམཎྜཔཾ;

ཀམྨཱརེཧི ཀཏཾ པཏྟཾ, སོཝཎྞཾ ཝཏ ཏཏྟཀཾ.

‘‘སམཱནེཏྭཱན ཏེ སབྦེ, ཏེསཾ དཱནམདཱསི སོ;

སོཎྞཱསནེ པཝིཊྛཱནཾ, པསནྣོ སེཧི པཱཎིབྷི.

‘‘ཏམྤི དཱནཾ སཧཱདཱསིཾ, ཀཱསིརཱཛེནཧཾ ཏདཱ;

པུནཱཧཾ བཱརཱཎསིཡཾ, ཛཱཏཱ ཀཱསིཀགཱམཀེ.

‘‘ཀུཊུམྦིཀཀུལེ ཕཱིཏེ, སུཁིཏོ སོ སབྷཱཏུཀོ;

ཛེཊྛསྶ བྷཱཏུནོ ཛཱཡཱ, ཨཧོསིཾ སུཔཏིབྦཏཱ.

‘‘པཙྩེཀབུདྡྷཾ ¶ དིསྭཱན, ཀནིཡསྶ མམ བྷཏྟུནོ;

བྷཱགནྣཾ ཏསྶ དཏྭཱན, ཨཱགཏེ ཏམྷི པཱཝདིཾ.

‘‘ནཱབྷིནནྡིཏྠ སོ དཱནཾ, ཏཏོ ཏསྶ ཨདཱསཧཾ;

ཨུཁཱ ཨཱནིཡ ཏཾ ཨནྣཾ, པུནོ ཏསྶེཝ སོ ཨདཱ.

‘‘ཏདནྣཾ ¶ ཚཌྜཡིཏྭཱན, དུཊྛཱ བུདྡྷསྶཧཾ ཏདཱ;

པཏྟཾ ཀལལཔུཎྞཾ ཏཾ, ཨདཱསིཾ ཏསྶ ཏཱདིནོ.

‘‘དཱནེ ¶ ཙ གཧཎེ ཙེཝ, ཨཔཙེ པདུསེཔི ཙ;

སམཙིཏྟམུཁཾ དིསྭཱ, ཏདཱཧཾ སཾཝིཛིཾ བྷུསཾ.

‘‘པུནོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱན, སོདྷཡིཏྭཱ སུགནྡྷིནཱ,

པསནྣཙིཏྟཱ པཱུརེཏྭཱ, སགྷཏཾ སཀྐརཾ ཨདཾ.

‘‘ཡཏྠ ཡཏྠཱུཔཔཛྫཱམི, སུརཱུཔཱ ཧོམི དཱནཏོ;

བུདྡྷསྶ ཨཔཀཱརེན, དུགྒནྡྷཱ ཝདནེན ཙ.

‘‘པུན ཀསྶཔཝཱིརསྶ, ནིདྷཱཡནྟམྷི ཙེཏིཡེ;

སོཝཎྞཾ ཨིཊྛཀཾ ཝརཾ, ཨདཱསིཾ མུདིཏཱ ཨཧཾ.

‘‘ཙཏུཛྫཱཏེན གནྡྷེན, ནིཙཡིཏྭཱ ཏམིཊྛཀཾ;

མུཏྟཱ དུགྒནྡྷདོསམྷཱ, སབྦངྒསུསམཱགཏཱ.

‘‘སཏྟ པཱཏིསཧསྶཱནི, རཏནེཧེཝ སཏྟཧི;

ཀཱརེཏྭཱ གྷཏཔཱུརཱནི, ཝཊྚཱིནི ཙ སཧསྶསོ.

‘‘པཀྑིཔིཏྭཱ པདཱིཔེཏྭཱ, ཋཔཡིཾ སཏྟཔནྟིཡོ;

པཱུཛནཏྠཾ ལོཀནཱཐསྶ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.

‘‘ཏདཱཔི ཏམྷི པུཉྙམྷི, བྷཱགིནཱིཡི ཝིསེསཏོ;

པུན ཀཱསཱིསུ སཉྫཱཏོ, སུམིཏྟཱ ཨིཏི ཝིསྶུཏོ.

‘‘ཏསྶཱཧཾ བྷརིཡཱ ཨཱསིཾ, སུཁིཏཱ སཛྫིཏཱ པིཡཱ;

ཏདཱ པཙྩེཀམུནིནོ, ཨདཱསིཾ གྷནཝེཋནཾ.

‘‘ཏསྶཱཔི ¶ བྷཱགིནཱི ཨཱསིཾ, མོདིཏྭཱ དཱནམུཏྟམཾ;

པུནཱཔི ཀཱསིརཊྛམྷི, ཛཱཏོ ཀོལིཡཛཱཏིཡཱ.

‘‘ཏདཱ ¶ ཀོལིཡཔུཏྟཱནཾ, སཏེཧི སཧ པཉྩཧི;

པཉྩ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ, སཏཱནི སམུཔཊྛཧི.

‘‘ཏེམཱསཾ ཏཔྤཡིཏྭཱན, ཨདཱསི ཙ ཏིཙཱིཝརེ;

ཛཱཡཱ ཏསྶ ཏདཱ ཨཱསིཾ, པུཉྙཀམྨཔཐཱནུགཱ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏོ ཨཧུ རཱཛཱ, ནནྡོ ནཱམ མཧཱཡསོ;

ཏསྶཱཔི མཧེསཱི ཨཱསིཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི.

‘‘ཏདཱ ¶ རཱཛཱ བྷཝིཏྭཱན, བྲཧྨདཏྟོ མཧཱིཔཏི;

པདུམཝཏཱིཔུཏྟཱནཾ, པཙྩེཀམུནིནཾ ཏདཱ.

‘‘སཏཱནི པཉྩནཱུནཱནི, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུཔཊྛཧིཾ;

རཱཛུཡྻཱནེ ནིཝཱསེཏྭཱ, ནིབྦུཏཱནི ཙ པཱུཛཡིཾ.

‘‘ཙེཏིཡཱནི ཙ ཀཱརེཏྭཱ, པབྦཛིཏྭཱ ཨུབྷོ མཡཾ;

བྷཱཝེཏྭཱ ཨཔྤམཉྙཱཡོ, བྲཧྨལོཀཾ ཨགམྷསེ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏོ མཧཱཏིཏྠེ, སུཛཱཏོ པིཔྥལཱཡནོ;

མཱཏཱ སུམནདེཝཱིཏི, ཀོསིགོཏྟོ དིཛོ པིཏཱ.

‘‘ཨཧཾ མདྡེ ཛནཔདེ, སཱཀལཱཡ པུརུཏྟམེ;

ཀཔྤིལསྶ དིཛསྶཱསིཾ, དྷཱིཏཱ མཱཏཱ སུཙཱིམཏི.

‘‘གྷརཀཉྩནབིམྦེན, ནིམྨིནིཏྭཱན མཾ པིཏཱ;

ཨདཱ ཀསྶཔདྷཱིརསྶ, ཀཱམེཧི ཝཛྫིཏསྶམཾ.

‘‘ཀདཱཙི ¶ སོ ཀཱརུཎིཀོ, གནྟྭཱ ཀམྨནྟཔེཀྑཀོ;

ཀཱཀཱདིཀེཧི ཁཛྫནྟེ, པཱཎེ དིསྭཱན སཾཝིཛི.

‘‘གྷརེཝཱཧཾ ཏིལེ ཛཱཏེ, དིསྭཱནཱཏཔཏཱཔནེ;

ཀིམཱི ཀཱཀེཧི ཁཛྫནྟེ, སཾཝེགམལབྷིཾ ཏདཱ.

‘‘ཏདཱ སོ པབྦཛཱི དྷཱིརོ, ཨཧཾ ཏམནུཔབྦཛིཾ;

པཉྩ ཝསྶཱནི ནིཝསིཾ, པརིབྦཱཛཝཏེ ཨཧཾ.

‘‘ཡདཱ པབྦཛིཏཱ ཨཱསི, གོཏམཱི ཛིནཔོསིཀཱ;

ཏདཱཧཾ ཏམུཔགནྟྭཱ, བུདྡྷེན ཨནུསཱསིཏཱ.

‘‘ན ¶ ཙིརེནེཝ ཀཱལེན, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ;

ཨཧོ ཀལྱཱཎམིཏྟཏྟཾ, ཀསྶཔསྶ སིརཱིམཏོ.

‘‘སུཏོ བུདྡྷསྶ དཱཡཱདོ, ཀསྶཔོ སུསམཱཧིཏོ;

པུབྦེནིཝཱསཾ ཡོ ཝེདི, སགྒཱཔཱཡཉྩ པསྶཏི.

‘‘ཨཐོ ཛཱཏིཀྑཡཾ པཏྟོ, ཨབྷིཉྙཱཝོསིཏོ མུནི;

ཨེཏཱཧི ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི, ཏེཝིཛྫོ ཧོཏི བྲཱཧྨཎོ.

‘‘ཏཐེཝ བྷདྡཱཀཱཔིལཱནཱི, ཏེཝིཛྫཱ མཙྩུཧཱཡིནཱི;

དྷཱརེཏི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛིཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧནཾ.

‘‘དིསྭཱ ¶ ཨཱདཱིནཝཾ ལོཀེ, ཨུབྷོ པབྦཛིཏཱ མཡཾ;

ཏྱམྷ ཁཱིཎཱསཝཱ དནྟཱ, སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷ ནིབྦུཏཱ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༢༤༤-༣༡༣);

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ པུབྦེནིཝཱསཉཱཎེ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. ཏཏྠ སཱཏིསཡཾ ཀཏཱདྷིཀཱརཏྟཱ ཨཔརབྷཱགེ ཏཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེསུ ཋཔེནྟོ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ གུཎཱབྷིཏྠཝནཔུབྦཀཾ ཨཏྟནོ ཀཏཀིཙྩཏཱདིཝིབྷཱཝནམུཁེན ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟཱི –

༦༣.

‘‘པུཏྟོ བུདྡྷསྶ དཱཡཱདོ, ཀསྶཔོ སུསམཱཧིཏོ;

པུབྦེནིཝཱསཾ ཡོཝེདི, སགྒཱཔཱཡཉྩ པསྶཏི.

༦༤.

‘‘ཨཐོ ཛཱཏིཀྑཡཾ པཏྟོ, ཨབྷིཉྙཱཝོསིཏོ མུནི;

ཨེཏཱཧི ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི, ཏེཝིཛྫོ ཧོཏི བྲཱཧྨཎོ.

༦༥.

‘‘ཏཐེཝ བྷདྡཱཀཱཔིལཱནཱི, ཏེཝིཛྫཱ མཙྩུཧཱཡིནཱི;

དྷཱརེཏི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧནཾ.

༦༦.

‘‘དིསྭཱ ཨཱདཱིནཝཾ ལོཀེ, ཨུབྷོ པབྦཛིཏཱ མཡཾ;

ཏྱམྷ ཁཱིཎཱསཝཱ དནྟཱ, སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷ ནིབྦུཏཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ པུཏྟོ བུདྡྷསྶ དཱཡཱདོཏི བུདྡྷཱནུབུདྡྷབྷཱཝཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཨནུཛཱཏསུཏོ ཏཏོ ཨེཝ ཏསྶ དཱཡབྷཱུཏསྶ ནཝལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ ཨཱདཱནེན དཱཡཱདོ ཀསྶཔོ ལོཀིཡལོཀུཏྟརེཧི སམཱདྷཱིཧི སུཊྛུ སམཱཧིཏཙིཏྟཏཱཡ སུསམཱཧིཏོ. པུབྦེནིཝཱསཾ ཡོཝེདཱིཏི ཡོ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨཏྟནོ པརེསཉྩ ནིཝུཏྠཀྑནྡྷསནྟཱནཾ པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎེན པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཨཝེདི ཨཉྙཱསི པཊིཝིཛ྄ཛྷི. སགྒཱཔཱཡཉྩ པསྶཏཱིཏི ཚབྦཱིསཏིདེཝལོཀབྷེདཾ སགྒཾ ཙཏུབྦིདྷཾ ཨཔཱཡཉྩ དིབྦཙཀྑུནཱ ཧཏྠཏལེ ཨཱམལཀཾ ཝིཡ པསྶཏི.

ཨཐོ ཛཱཏིཀྑཡཾ པཏྟོཏི ཏཏོ པརཾ ཛཱཏིཀྑཡསངྑཱཏཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ. ཨབྷིཉྙཱཡ ཨབྷིཝིསིཊྛེན ཉཱཎེན ཨབྷིཉྙེཡྻཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱནིཏྭཱ པརིཉྙེཡྻཾ པརིཛཱནིཏྭཱ ¶ , པཧཱཏབྦཾ པཧཱཡ ¶ , སཙྪིཀཱཏབྦཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཝོསིཏོ ནིཊྛཾ པཏྟོ ཀཏཀིཙྩོ. ཨཱསཝཀྑཡཔཉྙཱསངྑཱཏཾ མོནཾ པཏྟཏྟཱ མུནི.

ཏཐེཝ བྷདྡཱཀཱཔིལཱནཱིཏི ཡཐཱ མཧཱཀསྶཔོ ཨེཏཱཧི ཡཐཱཝུཏྟཱཧི ཏཱིཧི ཝིཛྫཱཧི ཏེཝིཛྫོ མཙྩུཧཱཡཱི ཙ, ཏཐེཝ བྷདྡཱཀཱཔིལཱནཱི ཏེཝིཛྫཱ མཙྩུཧཱཡིནཱིཏི. ཏཏོ ཨེཝ དྷཱརེཏི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧནནྟི ཨཏྟཱནམེཝ པརཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶེཏི.

ཨིདཱནི ཡཐཱ ཐེརསྶ པཊིཔཏྟི ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནཀལྱཱཎཱ, ཨེཝཾ མམཔཱིཏི དསྶེནྟཱི ‘‘དིསྭཱ ཨཱདཱིནཝ’’ནྟི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཏྱམྷ ཁཱིཎཱསཝཱ དནྟཱཏི ཏེ མཡཾ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཨཧཉྩ ཨུཏྟམེན དམེན དནྟཱ སབྦསོ ཁཱིཎཱསཝཱ ཙ ཨམྷ. སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷ ནིབྦུཏཱཏི ཏཏོ ཨེཝ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཱབྷཱཝཏོ སཱིཏིབྷཱུཏཱ སཨུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ ནིབྦུཏཱ ཙ ཨམྷ བྷཝཱམཱཏི ཨཏྠོ.

བྷདྡཱཀཱཔིལཱནཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏུཀྐནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. པཉྩཀནིཔཱཏོ

༡. ཨཉྙཏརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

པཉྩཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ པཎྞཝཱིསཏི ཝསྶཱནཱིཏིཨཱདིཀཱ ཨཉྙཏརཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ དེཝདཧནགརེ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ དྷཱཏཱི ཧུཏྭཱ ཝཌྜྷེསི. ནཱམགོཏྟཏོ པན ཨཔཉྙཱཏཱ ཨཧོསི. སཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ པབྦཛིཏཀཱལེ སཡམྤི པབྦཛིཏྭཱ པཉྩཝཱིསཏི སཾཝཙྪརཱནི ཀཱམརཱགེན ཨུཔདྡུཏཱ ཨཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤི ཀཱལཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཾ ཨལབྷནྟཱི བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡམཱནཱ དྷམྨདིནྣཱཐེརིཡཱ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཀཱམེཧི ཝིནིཝཏྟིཏམཱནསཱ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ བྷཱཝནམནུཡཉྫནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ ཚལ༹བྷིཉྙཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༦༧.

‘‘པཎྞཝཱིསཏི ¶ ཝསྶཱནི, ཡཏོ པབྦཛིཏཱ ཨཧཾ;

ནཱཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤི, ཙིཏྟསྶཱུཔསམཛ྄ཛྷགཾ.

༦༨.

‘‘ཨལདྡྷཱ ཙེཏསོ སནྟིཾ, ཀཱམརཱགེནཝསྶུཏཱ;

བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟཱི, ཝིཧཱརཾ པཱཝིསིཾ ཨཧཾ.

༦༩.

‘‘སཱ བྷིཀྑུནིཾ ཨུཔཱགཙྪིཾ, ཡཱ མེ སདྡྷཱཡིཀཱ ཨཧུ;

སཱ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཡོ.

༧༠.

‘‘ཏསྶཱ དྷམྨཾ སུཎིཏྭཱན, ཨེཀམནྟེ ཨུཔཱཝིསིཾ;

པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ.

༧༡.

‘‘ཙེཏོཔརིཙྩཉཱཎཉྩ ¶ , སོཏདྷཱཏུ ཝིསོདྷིཏཱ;

ཨིདྡྷཱིཔི མེ སཙྪིཀཏཱ, པཏྟོ མེ ཨཱསཝཀྑཡོ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ ནཱཙྪརཱསངྒྷཱཏམཏྟམྤཱིཏི ཨཙྪརཱགྷཊིཏམཏྟམྤི ཁཎཾ ཨངྒུལིཕོཊནམཏྟམྤི ཀཱལནྟི ཨཏྠོ. ཙིཏྟསྶཱུཔསམཛ྄ཛྷགནྟི ཙིཏྟསྶ ཨུཔསམཾ ཙིཏྟེཀགྒཾ ན ཨཛ྄ཛྷགནྟི ཡོཛནཱ, ན པཊིལབྷིནྟི ཨཏྠོ.

ཀཱམརཱགེནཝསྶུཏཱཏི ཀཱམགུཎསངྑཱཏེསུ ཝཏྠུཀཱམེསུ དལ༹ྷཏརཱབྷིནིཝེསིཏཱཡ བཧལེན ཚནྡརཱགེན ཏིནྟཙིཏྟཱ.

བྷིཀྑུནིནྟི དྷམྨདིནྣཏྠེརིཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི.

ཙེཏོཔརིཙྩཉཱཎཉྩཱཏི ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཉྩ ཝིསོདྷིཏནྟི སམྦནྡྷོ, ཨདྷིགཏནྟི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཉྙཏརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཝིམལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

མཏྟཱ ཝཎྞེན རཱུཔེནཱཏིཨཱདིཀཱ ཝིམལཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝེསཱལིཡཾ ཨཉྙཏརཱཡ རཱུཔཱུཔཛཱིཝིནིཡཱ ཨིཏྠིཡཱ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཝིམལཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཏཐེཝ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཝེསཱལིཡཾ ¶ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཐེརསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཐེརཾ ཨུདྡིསྶ པལོབྷནཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷི. ‘‘ཏིཏྠིཡེཧི ཨུཡྻོཛིཏཱ ཏཐཱ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཀེཙི ཝདནྟི. ཐེརོ ཏསྶཱ ཨསུབྷཝིབྷཱཝནམུཁེན སནྟཛྫནཾ ཀཏྭཱ ཨོཝཱདམདཱསི. ཏཾ ཧེཊྛཱ ཐེརགཱཐཱཡ ཨཱགཏམེཝ, ཏཐཱ པན ཐེརེན ཨོཝཱདེ དིནྣེ སཱ སཾཝེགཛཱཏཱ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ སཱསནེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ¶ ཧུཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏྭཱ གྷཊེནྟཱི ཝཱཡམནྟཱི ཧེཏུསམྤནྣཏཱཡ ན ཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༧༢.

‘‘མཏྟཱ ཝཎྞེན རཱུཔེན, སོབྷགྒེན ཡསེན ཙ;

ཡོབྦནེན ཙུཔཏྠདྡྷཱ, ཨཉྙཱསམཏིམཉྙིཧཾ.

༧༣.

‘‘ཝིབྷཱུསེཏྭཱ ¶ ཨིམཾ ཀཱཡཾ, སུཙིཏྟཾ བཱལལཱཔནཾ;

ཨཊྛཱསིཾ ཝེསིདྭཱརམྷི, ལུདྡོ པཱསམིཝོཌྜིཡ.

༧༤.

‘‘པིལ༹ནྡྷནཾ ཝིདཾསེནྟཱི, གུཡ྄ཧཾ པཀཱསིཀཾ བཧུཾ;

ཨཀཱསིཾ ཝིཝིདྷཾ མཱཡཾ, ཨུཛ྄ཛྷགྒྷནྟཱི བཧུཾ ཛནཾ.

༧༥.

‘‘སཱཛྫ པིཎྜཾ ཙརིཏྭཱན, མུཎྜཱ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཱ;

ནིསིནྣཱ རུཀྑམཱུལམྷི, ཨཝིཏཀྐསྶ ལཱབྷིནཱི.

༧༦.

‘‘སབྦེ ཡོགཱ སམུཙྪིནྣཱ, ཡེ དིབྦཱ ཡེ ཙ མཱནུསཱ;

ཁེཔེཏྭཱ ཨཱསཝེ སབྦེ, སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷི ནིབྦུཏཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ མཏྟཱ ཝཎྞེན རཱུཔེནཱཏི གུཎཝཎྞེན ཙེཝ རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ ཙ. སོབྷགྒེནཱཏི སུབྷགབྷཱཝེན. ཡསེནཱཏི པརིཝཱརསམྤཏྟིཡཱ. མཏྟཱ ཝཎྞམདརཱུཔམདསོབྷགྒམདཔརིཝཱརམདཝསེན མདཾ ཨཱཔནྣཱཏི ཨཏྠོ. ཡོབྦནེན ཙུཔཏྠདྡྷཱཏི ཡོབྦནམདེན ཨུཔརཱུཔརི ཐདྡྷཱ ཡོབྦནནིམིཏྟེན ཨཧངྐཱརེན ཨུཔཏྠདྡྷཙིཏྟཱ ཨནུཔསནྟམཱནསཱ. ཨཉྙཱསམཏིམཉྙིཧནྟི ཨཉྙཱ ཨིཏྠིཡོ ཨཏྟནོ ཝཎྞཱདིགུཎེཧི སབྦཐཱཔི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཉྙིཾ ཨཧཾ. ཨཉྙཱསཾ ཝཱ ཨིཏྠཱིནཾ ཝཎྞཱདིགུཎེ ཨཏིམཉྙིཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨམཉྙིཾ ཨཝམཱནཾ ཨཀཱསིཾ.

ཝིབྷཱུསིཏྭཱ ¶ ཨིམཾ ཀཱཡཾ, སུཙིཏྟཾ བཱལལཱཔནནྟི ཨིམཾ ནཱནཱཝིདྷཨསུཙིབྷརིཏཾ ཛེགུཙྪཾ ཨཧཾ མམཱཏི བཱལཱནཾ ལཱཔནཏོ ཝཱཙནཏོ བཱལལཱཔནཾ མམ ཀཱཡཾ ཚཝིརཱགཀརཎཀེསཊྛཔནཱདིནཱ སུཙིཏྟཾ ¶ ཝཏྠཱབྷརཎེཧི ཝིབྷཱུསིཏྭཱ སུམཎྜིཏཔསཱདིཏཾ ཀཏྭཱ. ཨཊྛཱསིཾ ཝེསིདྭཱརམྷི, ལུདྡོ པཱསམིཝོཌྜིཡཱཏི མིགལུདྡོ ཝིཡ མིགཱནཾ བནྡྷནཏྠཱཡ དཎྜཝཱཀུརཱདིམིགཔཱསཾ, མཱརསྶ པཱསབྷཱུཏཾ ཡཐཱཝུཏྟཾ མམ ཀཱཡཾ ཝེསིདྭཱརམྷི ཝེསིཡཱ གྷརདྭཱརེ ཨོཌྜིཡིཏྭཱ ཨཊྛཱསིཾ.

པིལ༹ནྡྷནཾ ཝིདཾསེནྟཱི, གུཡ྄ཧཾ པཀཱསིཀཾ བཧུནྟི ཨཱུརུཛགྷནཐནདསྶནཱདིཀཾ གུཡ྄ཧཉྩེཝ པཱདཛཱཎུསིརཱདིཀཾ པཀཱསཉྩཱཏི གུཡ྄ཧཾ པཀཱསིཀཉྩ བཧུཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ པིལ༹ནྡྷནཾ ཨཱབྷརཎཾ དསྶེནྟཱི. ཨཀཱསིཾ ཝིཝིདྷཾ མཱཡཾ, ཨུཛ྄ཛྷགྒྷནྟཱི བཧུཾ ¶ ཛནནྟི ཡོབྦནམདམཏྟཾ བཧུཾ བཱལཛནཾ ཝིཔྤལམྦྷེཏུཾ ཧསནྟཱི གནྡྷམཱལཱཝཏྠཱབྷརཎཱདཱིཧི སརཱིརསབྷཱཝཔཊིཙྪཱདནེན ཧསཝིལཱསབྷཱཝཱདཱིཧི ཏེཧི ཙ ཝིཝིདྷཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཝཉྩནཾ ཨཀཱསིཾ.

སཱཛྫ པིཎྜཾ ཙརིཏྭཱན…པེ… ཨཝིཏཀྐསྶ ལཱབྷིནཱིཏི སཱ ཨཧཾ ཨེཝཾ པམཱདཝིཧཱརིནཱི སམཱནཱ ཨཛྫ ཨིདཱནི ཨཡྻསྶ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ མུཎྜཱ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཱ ཧུཏྭཱ པིཎྜཾ ཙརིཏྭཱན བྷིཀྑཱཧཱརཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ནིསིནྣཱ རུཀྑམཱུལམྷི རུཀྑམཱུལེ ཝིཝིཏྟཱསནེ ནིསིནྣཱ དུཏིཡཛ྄ཛྷཱནཔཱདཀསྶ ཨགྒཕལསྶ ཨདྷིགམེན ཨཝིཏཀྐསྶ ལཱབྷིནཱི ཨམྷཱིཏི ཡོཛནཱ.

སབྦེ ཡོགཱཏི ཀཱམཡོགཱདཡོ ཙཏྟཱརོཔི ཡོགཱ. སམུཙྪིནྣཱཏི པཋམམགྒཱདིནཱ ཡཐཱརཧཾ སམྨདེཝ ཨུཙྪིནྣཱ པཧཱིནཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཝིམལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. སཱིཧཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཱཏིཨཱདིཀཱ སཱིཧཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ ¶ . ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝེསཱལིཡཾ སཱིཧསེནཱཔཏིནོ བྷགིནིཡཱ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ ‘‘མཱཏུལསྶ ནཱམཾ ཀརོམཱ’’ཏི སཱིཧཱཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠཱརཱ སཱིཧསྶ སེནཱཔཏིནོ དྷམྨེ དེསིཡམཱནེ ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷིཏྭཱཔི བཧིདྡྷཱ པུཐུཏྟཱརམྨཎེ ཝིདྷཱཝནྟཾ ཙིཏྟཾ ནིཝཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི མིཙྪཱཝིཏཀྐེཧི བཱདྷཱིཡམཱནཱ ཙིཏྟསྶཱདཾ ཨལབྷནྟཱི ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ པཱཔཛཱིཝིཏེན ¶ , ཨུབྦནྡྷིཏྭཱ མརིསྶཱམཱི’’ཏི པཱསཾ གཧེཏྭཱ རུཀྑསཱཁཱཡཾ ལགྒིཏྭཱ ཏཾ ཨཏྟནོ ཀཎྛེ པཊིམུཉྩནྟཱི པུབྦཱཙིཎྞཝསེན ཝིཔསྶནཱཡ ཙིཏྟཾ ཨབྷིནཱིཧརི, ཨནྟིམབྷཝིཀཏཱཡ པཱསསྶ བནྡྷནཾ གཱིཝཊྛཱནེ ཨཧོསི, ཉཱཎསྶ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ སཱ ཏཱཝདེཝ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ ¶ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཾ པཏྟསམཀཱལམེཝ ཙ པཱསབནྡྷོ གཱིཝཏོ མུཙྩིཏྭཱ ཝིནིཝཏྟི. སཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛིཏཱ ཨུདཱནཝསེན –

༧༧.

‘‘ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཱ, ཀཱམརཱགེན ཨཊྚིཏཱ;

ཨཧོསིཾ ཨུདྡྷཏཱ པུབྦེ, ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱི.

༧༨.

‘‘པརིཡུཊྛིཏཱ ཀླེསེཧི, སུབྷསཉྙཱནུཝཏྟིནཱི;

སམཾ ཙིཏྟསྶ ན ལབྷིཾ, རཱགཙིཏྟཝསཱནུགཱ.

༧༩.

‘‘ཀིསཱ པཎྜུ ཝིཝཎྞཱ ཙ, སཏྟ ཝསྶཱནི ཙཱརིཧཾ;

ནཱཧཾ དིཝཱ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ, སུཁཾ ཝིནྡིཾ སུདུཀྑིཏཱ.

༨༠.

‘‘ཏཏོ རཛྫུཾ གཧེཏྭཱན, པཱཝིསིཾ ཝནམནྟརཾ;

ཝརཾ མེ ཨིདྷ ཨུབྦནྡྷཾ, ཡཉྩ ཧཱིནཾ པུནཱཙརེ.

༨༡.

‘‘དལ༹ྷཔཱསཾ ཀརིཏྭཱན, རུཀྑསཱཁཱཡ བནྡྷིཡ;

པཀྑིཔིཾ པཱསཾ གཱིཝཱཡཾ, ཨཐ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི མེ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརཱཏི ཨནུཔཱཡམནསིཀཱརེན, ཨསུབྷེ སུབྷནྟི ཝིཔལླཱསགྒཱཧེན. ཀཱམརཱགེན ཨཊྚིཏཱཏི ཀཱམགུཎེསུ ཚནྡརཱགེན པཱིལི༹ཏཱ. ཨཧོསིཾ ཨུདྡྷཏཱ པུབྦེ, ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱིཏི པུབྦེ མམ ཙིཏྟེ མཡ྄ཧཾ ཝསེ ཨཝཏྟམཱནེ ¶ ཨུདྡྷཏཱ ནཱནཱརམྨཎེ ཝིཀྑིཏྟཙིཏྟཱ ཨསམཱཧིཏཱ ཨཧོསིཾ.

པརིཡུཊྛིཏཱ ཀླེསེཧི, སུབྷསཉྙཱནུཝཏྟིནཱིཏི པརིཡུཊྛཱནཔཏྟེཧི ཀཱམརཱགཱདིཀིལེསེཧི ཨབྷིབྷཱུཏཱ ¶ རཱུཔཱདཱིསུ སུབྷནྟི པཝཏྟཱཡ ཀཱམསཉྙཱཡ ཨནུཝཏྟནསཱིལཱ. སམཾ ཙིཏྟསྶ ན ལབྷིཾ, རཱགཙིཏྟཝསཱནུགཱཏི ཀཱམརཱགསམྤཡུཏྟཙིཏྟསྶ ཝསཾ ཨནུགཙྪནྟཱི ཨཱིསཀམྤི ཙིཏྟསྶ སམཾ ཙེཏོསམཐཾ ཙིཏྟེཀགྒཏཾ ན ལབྷིཾ.

ཀིསཱ པཎྜུ ཝིཝཎྞཱ ཙཱཏི ཨེཝཾ ཨུཀྐཎྛིཏབྷཱཝེན ཀིསཱ དྷམནིསནྠཏགཏྟཱ ཨུཔྤཎྜུཔྤཎྜུཀཛཱཏཱ ཏཏོ ཨེཝ ཝིཝཎྞཱ ཝིགཏཚཝིཝཎྞཱ ཙ ཧུཏྭཱ. སཏྟ ཝསྶཱནཱིཏི སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི. ཙཱརིཧནྟི ཙརིཾ ཨཧཾ. ནཱཧཾ དིཝཱ ཝཱ ¶ རཏྟིཾ ཝཱ, སུཁཾ ཝིནྡིཾ སུདུཀྑིཏཱཏི ཨེཝམཧཾ སཏྟསུ སཾཝཙྪརེསུ ཀིལེསདུཀྑེན དུཀྑིཏཱ ཨེཀདཱཔི དིཝཱ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ སམཎསུཁཾ ན པཊིལབྷིཾ.

ཏཏོཏི ཀིལེསཔརིཡུཊྛཱནེན སམཎསུཁཱལཱབྷབྷཱཝཏོ. རཛྫུཾ གཧེཏྭཱན པཱཝིསིཾ, ཝནམནྟརནྟི པཱསརཛྫུཾ ཨཱདཱཡ ཝནནྟརཾ པཱཝིསིཾ. ཀིམཏྠཾ པཱཝིསཱིཏི ཙེ ཨཱཧ – ‘‘ཝརཾ མེ ཨིདྷ ཨུབྦནྡྷཾ, ཡཉྩ ཧཱིནཾ པུནཱཙརེ’’ཏི ཡདཧཾ སམཎདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཧཱིནཾ གིཧིབྷཱཝཾ པུན ཨཱཙརེ ཨཱཙརེཡྻཾ ཨནུཏིཊྛེཡྻཾ, ཏཏོ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན ཨིམསྨིཾ ཝནནྟརེ ཨུབྦནྡྷཾ བནྡྷིཏྭཱ མརཎཾ མེ ཝརཾ སེཊྛནྟི ཨཏྠོ. ཨཐ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི མེཏི ཡདཱ རུཀྑསཱཁཱཡ བནྡྷཔཱསཾ གཱིཝཱཡཾ པཀྑིཔི, ཨཐ ཏདནནྟརམེཝ ཝུཊྛཱནགཱམིནིཝིཔསྶནཱམགྒེན གྷཊིཏཏྟཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ སབྦཱསཝེཧི མམ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི ཝིམུཏྟཾ ཨཧོསཱིཏི.

སཱིཧཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. སུནྡརཱིནནྡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨཱཏུརཾ ཨསུཙིནྟིཨཱདིཀཱ སུནྡརཱིནནྡཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ¶ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཛྷཱཡིནཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཀྱརཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟི. ནནྡཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ སུནྡརཱིནནྡཱ, ཛནཔདཀལྱཱཎཱིཏི ཙ པཉྙཱཡིཏྠ. སཱ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏི སབྦཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀཔིལཝཏྠུཾ གནྟྭཱ ནནྡཀུམཱརཉྩ རཱཧུལཀུམཱརཉྩ པབྦཱཛེཏྭཱ གཏེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛེ ཙ པརིནིབྦུཏེ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ རཱཧུལམཱཏཱཡ ཙ པབྦཛིཏཱཡ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ ཛེཊྛབྷཱཏཱ ཙཀྐཝཏྟིརཛྫཾ ¶ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལོ བུདྡྷོ ཛཱཏོ, པུཏྟོཔིསྶ རཱཧུལཀུམཱརོ པབྦཛི, བྷཏྟཱཔི མེ ནནྡརཱཛཱ, མཱཏཱཔི ¶ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི, བྷགིནཱིཔི རཱཧུལམཱཏཱ པབྦཛིཏཱ, ཨིདཱནཱཧཾ གེཧེ ཀིཾ ཀརིསྶཱམི, པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ ཉཱཏིསིནེཧེན པབྦཛི, ནོ སདྡྷཱཡ. ཏསྨཱ པབྦཛིཏྭཱཔི རཱུཔཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣམདཱ. ‘‘སཏྠཱ རཱུཔཾ ཝིཝཎྞེཏི གརཧཏི, ཨནེཀཔརིཡཱཡེན རཱུཔེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏཱི’’ཏི བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ན གཙྪཏཱིཏིཨཱདི སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཨབྷིརཱུཔནནྡཱཡ ཝཏྠུསྨིཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – སཏྠཱརཱ ནིམྨིཏཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ཨནུཀྐམེན ཛརཱབྷིབྷཱུཏཾ དིསྭཱ ཨནིཙྩཏོ དུཀྑཏོ ཨནཏྟཏོ མནསིཀརོནྟིཡཱ ཐེརིཡཱ ཀམྨཊྛཱནཱབྷིམུཁཾ ཙིཏྟཾ ཨཧོསི. ཏཾ དིསྭཱ སཏྠཱ ཏསྶཱ སཔྤཱཡཝསེན དྷམྨཾ དེསེནྟོ –

༨༢.

‘‘ཨཱཏུརཾ ཨསུཙིཾ པཱུཏིཾ, པསྶ ནནྡེ སམུསྶཡཾ;

ཨསུབྷཱཡ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཧི, ཨེཀགྒཾ སུསམཱཧིཏཾ.

༨༣.

‘‘ཡཐཱ ཨིདཾ ཏཐཱ ཨེཏཾ, ཡཐཱ ཨེཏཾ ཏཐཱ ཨིདཾ;

དུགྒནྡྷཾ པཱུཏིཀཾ ཝཱཏི, བཱལཱནཾ ཨབྷིནནྡིཏཾ.

༨༤.

‘‘ཨེཝམེཏཾ ཨཝེཀྑནྟཱི, རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏཱ;

ཏཏོ སཀཱཡ པཉྙཱཡ, ཨབྷིནིབྦིཛ྄ཛྷ དཀྑིས’’ནྟི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

སཱ དེསནཱནུསཱརེན ཉཱཎཾ པེསེཏྭཱ ¶ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏསྶཱ ཨུཔརིམགྒཏྠཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ‘‘ནནྡེ, ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ ཨཔྤམཏྟཀོཔི སཱརོ ནཏྠི, མཾསལོཧིཏལེཔནོ ཛརཱདཱིནཾ ཝཱསབྷཱུཏོ, ཨཊྛིཔུཉྫམཏྟོ ཨེཝཱཡ’’ནྟི དསྶེཏུཾ –

‘‘ཨཊྛིནཾ ནགརཾ ཀཏཾ, མཾསལོཧིཏལེཔནཾ;

ཡཏྠ ཛརཱ ཙ མཙྩུ ཙ, མཱནོ མཀྑོ ཙ ཨོཧིཏོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༥༠) –

དྷམྨཔདེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ.

སཱ ¶ དེསནཱཝསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༡༦༦-༢༡༩) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཨོཝཱདཀོ ¶ ཝིཉྙཱཔཀོ, ཏཱརཀོ སབྦཔཱཎིནཾ;

དེསནཱཀུསལོ བུདྡྷོ, ཏཱརེསི ཛནཏཾ བཧུཾ.

‘‘ཨནུཀམྤཀོ ཀཱརུཎིཀོ, ཧིཏེསཱི སབྦཔཱཎིནཾ;

སམྤཏྟེ ཏིཏྠིཡེ སབྦེ, པཉྩསཱིལེ པཏིཊྛཔི.

‘‘ཨེཝཾ ནིརཱཀུལཾ ཨཱསི, སུཉྙཏཾ ཏིཏྠིཡེཧི ཙ;

ཝིཙིཏྟཾ ཨརཧནྟེཧི, ཝསཱིབྷཱུཏེཧི ཏཱདིབྷི.

‘‘རཏནཱནཊྛཔཉྙཱསཾ, ཨུགྒཏོཝ མཧཱམུནི;

ཀཉྩནགྒྷིཡསངྐཱསོ, བཱཏྟིཾསཝརལཀྑཎོ.

‘‘ཝསྶསཏསཧསྶཱནི, ཨཱཡུ ཝིཛྫཏི ཏཱཝདེ;

ཏཱཝཏཱ ཏིཊྛམཱནོ སོ, ཏཱརེསི ཛནཏཾ བཧུཾ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧུཾ;

ནཱནཱརཏནཔཛྫོཏེ, མཧཱསུཁསམཔྤིཏཱ.

‘‘ཨུཔེཏྭཱ ཏཾ མཧཱཝཱིརཾ, ཨསྶོསིཾ དྷམྨདེསནཾ;

ཨམཏཾ པརམསྶཱདཾ, པརམཏྠནིཝེདཀཾ.

‘‘ཏདཱ ནིམནྟཡིཏྭཱན, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ;

དཏྭཱ ཏསྶ མཧཱདཱནཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི.

‘‘ཛྷཱཡིནཱིནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ, ཨགྒཊྛཱནམཔཏྠཡིཾ;

ནིཔཙྩ སིརསཱ དྷཱིརཾ, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ.

‘‘ཏདཱ ¶ ¶ ཨདནྟདམཀོ, ཏིལོཀསརཎོ པབྷཱུ;

བྱཱཀཱསི ནརསཱརཐི, ལཙྪསེ ཏཾ སུཔཏྠིཏཾ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

ནནྡཱཏི ནཱམ ནཱམེན, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏདཱ ཛིནཾ;

མེཏྟཙིཏྟཱ པརིཙརིཾ, པཙྩཡེཧི ཝིནཱཡཀཾ.

‘‘ཏེན ¶ ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ ཡཱམམགཾ, ཏཏོཧཾ ཏུསིཏཾ གཏཱ;

ཏཏོ ཙ ནིམྨཱནརཏིཾ, ཝསཝཏྟིཔུརཾ ཏཏོ.

‘‘ཡཏྠ ཡཏྠཱུཔཔཛྫཱམི, ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝཱཧསཱ;

ཏཏྠ ཏཏྠེཝ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ མནུསྶཏྟེ, རཱཛཱནཾ ཙཀྐཝཏྟིནཾ;

མཎྜལཱིནཉྩ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏྭཱན, དེཝེསུ མནུཛེསུ ཙ;

སབྦཏྠ སུཁིཏཱ ཧུཏྭཱ, ནེཀཀཔྤེསུ སཾསརིཾ.

‘‘པཙྪིམེ བྷཝེ སམྤཏྟེ, སུརམྨེ ཀཔིལཝ྄ཧཡེ;

རཉྙོ སུདྡྷོདནསྶཱཧཾ, དྷཱིཏཱ ཨཱསིཾ ཨནིནྡིཏཱ.

‘‘སིརིཡཱ ¶ རཱུཔིནིཾ དིསྭཱ, ནནྡིཏཾ ཨཱསི ཏཾ ཀུལཾ;

ཏེན ནནྡཱཏི མེ ནཱམཾ, སུནྡརཾ པཝརཾ ཨཧུ.

‘‘ཡུཝཏཱིནཉྩ སབྦཱསཾ, ཀལྱཱཎཱིཏི ཙ ཝིསྶུཏཱ;

ཏསྨིམྤི ནགརེ རམྨེ, ཋཔེཏྭཱ ཏཾ ཡསོདྷརཾ.

‘‘ཛེཊྛོ བྷཱཏཱ ཏིལོཀགྒོ, པཙྪིམོ ཨརཧཱ ཏཐཱ;

ཨེཀཱཀིནཱི གཧཊྛཱཧཾ, མཱཏརཱ པརིཙོདིཏཱ.

‘‘སཱཀིཡམྷི ཀུལེ ཛཱཏཱ, པུཏྟེ བུདྡྷཱནུཛཱ ཏུཝཾ;

ནནྡེནཔི ཝིནཱ བྷཱུཏཱ, ཨགཱརེ ཀིནྣུ ཨཙྪསི.

‘‘ཛརཱཝསཱནཾ ¶ ཡོབྦཉྙཾ, རཱུཔཾ ཨསུཙིསམྨཏཾ;

རོགནྟམཔིཙཱརོགྱཾ, ཛཱིཝིཏཾ མརཎནྟིཀཾ.

‘‘ཨིདམྤི ཏེ སུབྷཾ རཱུཔཾ, སསཱིཀནྟཾ མནོཧརཾ;

བྷཱུསནཱནཾ ཨལངྐཱརཾ, སིརིསངྒྷཱཊསཾནིབྷཾ.

‘‘པུཉྫིཏཾ ལོཀསཱརཾཝ, ནཡནཱནཾ རསཱཡནཾ;

པུཉྙཱནཾ ཀིཏྟིཛནནཾ, ཨུཀྐཱཀཀུལནནྡནཾ.

‘‘ན ¶ ཙིརེནེཝ ཀཱལེན, ཛརཱ སམདྷིསེསྶཏི;

ཝིཧཱཡ གེཧཾ ཀཱརུཉྙེ, ཙར དྷམྨམནིནྡིཏེ.

‘‘སུཏྭཱཧཾ མཱཏུ ཝཙནཾ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

དེཧེན ནཏུ ཙིཏྟེན, རཱུཔཡོབྦནལཱལི༹ཏཱ.

‘‘མཧཏཱ ཙ པཡཏྟེན, ཛྷཱནཛ྄ཛྷེན པརཾ མམ;

ཀཱཏུཉྩ ཝདཏེ མཱཏཱ, ན ཙཱཧཾ ཏཏྠ ཨུསྶུཀཱ.

‘‘ཏཏོ ¶ མཧཱཀཱརུཎིཀོ, དིསྭཱ མཾ ཀཱམལཱལསཾ;

ནིབྦནྡནཏྠཾ རཱུཔསྨིཾ, མམ ཙཀྑུཔཐེ ཛིནོ.

‘‘སཀེན ཨཱནུབྷཱཝེན, ཨིཏྠིཾ མཱཔེསི སོབྷིནིཾ;

དསྶནཱིཡཾ སུརུཙིརཾ, མམཏོཔི སུརཱུཔིནིཾ.

‘‘ཏམཧཾ ཝིམྷིཏཱ དིསྭཱ, ཨཏིཝིམྷིཏདེཧིནིཾ;

ཙིནྟཡིཾ སཕལཾ མེཏི, ནེཏྟལཱབྷཉྩ མཱནུསཾ.

‘‘ཏམཧཾ ཨེཧི སུབྷགེ, ཡེནཏྠོ ཏཾ ཝདེཧི མེ;

ཀུལཾ ཏེ ནཱམགོཏྟཉྩ, ཝད མེ ཡདི ཏེ པིཡཾ.

‘‘ན ཝཉྩཀཱལོ སུབྷགེ, ཨུཙྪངྒེ མཾ ནིཝཱསཡ;

སཱིདནྟཱིཝ མམངྒཱནི, པསུཔྤཡམུཧུཏྟཀཾ.

‘‘ཏཏོ སཱིསཾ མམངྒེ སཱ, ཀཏྭཱ སཡི སུལོཙནཱ;

ཏསྶཱ ནལཱཊེ པཏིཏཱ, ལུདྡྷཱ པརམདཱརུཎཱ.

‘‘སཧ ¶ ཏསྶཱ ནིཔཱཏེན, པིལ༹ཀཱ ཨུཔཔཛྫཐ;

པགྒྷརིཾསུ པབྷིནྣཱ ཙ, ཀུཎཔཱ པུབྦལོཧིཏཱ.

‘‘པབྷིནྣཾ ཝདནཉྩཱཔི, ཀུཎཔཾ པཱུཏིགནྡྷནཾ;

ཨུདྡྷུམཱཏཾ ཝིནིལཉྩ, པུབྦཉྩཱཔི སརཱིརཀཾ.

‘‘སཱ པཝེདིཏསབྦངྒཱི, ནིསྶསནྟཱི མུཧུཾ མུཧུཾ;

ཝེདཡནྟཱི སཀཾ དུཀྑཾ, ཀརུཎཾ པརིདེཝཡི.

‘‘དུཀྑེན དུཀྑིཏཱ ཧོམི, ཕུསཡནྟི ཙ ཝེདནཱ;

མཧཱདུཀྑེ ནིམུགྒམྷི, སརཎཾ ཧོཧི མེ སཁཱི.

‘‘ཀུཧིཾ ¶ ¶ ཝདནསོཏཾ ཏེ, ཀུཧིཾ ཏེ ཏུངྒནཱསིཀཱ;

ཏམྦབིམྦཝརོཊྛནྟེ, ཝདནཾ ཏེ ཀུཧིཾ གཏཾ.

‘‘ཀུཧིཾ སསཱིནིབྷཾ ཝཎྞཾ, ཀམྦུགཱིཝཱ ཀུཧིཾ གཏཱ;

དོལཱ༹ ལོལཱཝ ཏེ ཀཎྞཱ, ཝེཝཎྞཾ སམུཔཱགཏཱ.

‘‘མཀུལ༹ཁཱརཀཱཀཱརཱ, ཀལིཀཱཝ པཡོདྷརཱ;

པབྷིནྣཱ པཱུཏིཀུཎཔཱ, དུཊྛགནྡྷིཏྟམཱགཏཱ.

‘‘ཝེདིམཛ྄ཛྷཱཝ སུསྶོཎཱི, སཱུནཱཝ ནཱིཏཀིབྦིསཱ;

ཛཱཏཱ ཨམཛ྄ཛྷབྷརིཏཱ, ཨཧོ རཱུཔམསསྶཏཾ.

‘‘སབྦཾ སརཱིརསཉྫཱཏཾ, པཱུཏིགནྡྷཾ བྷཡཱནཀཾ;

སུསཱནམིཝ བཱིབྷཙྪཾ, རམནྟེ ཡཏྠ བཱལིསཱ.

‘‘ཏདཱ མཧཱཀཱརུཎིཀོ, བྷཱཏཱ མེ ལོཀནཱཡཀོ;

དིསྭཱ སཾཝིགྒཙིཏྟཾ མཾ, ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསཐ.

‘‘ཨཱཏུརཾ ཀུཎཔཾ པཱུཏིཾ, པསྶ ནནྡེ སམུསྶཡཾ;

ཨསུབྷཱཡ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཧི, ཨེཀགྒཾ སུསམཱཧིཏཾ.

‘‘ཡཐཱ ཨིདཾ ཏཐཱ ཨེཏཾ, ཡཐཱ ཨེཏཾ ཏཐཱ ཨིདཾ;

དུགྒནྡྷཾ པཱུཏིཀཾ ཝཱཏི, བཱལཱནཾ ཨབྷིནནྡིཏཾ.

‘‘ཨེཝམེཏཾ ཨཝེཀྑནྟཱི, རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏཱ;

ཏཏོ སཀཱཡ པཉྙཱཡ, ཨབྷིནིབྦིཛ྄ཛྷ དཀྑིསཾ.

‘‘ཏཏོཧཾ ཨཏིསཾཝིགྒཱ, སུཏྭཱ གཱཐཱ སུབྷཱསིཏཱ;

ཏཏྲཊྛིཏཱཝཧཾ སནྟཱི, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཡཏྠ ¶ ¶ ཡཏྠ ནིསིནྣཱཧཾ, སདཱ ཛྷཱནཔརཱཡཎཱ;

ཛིནོ ཏསྨིཾ གུཎེ ཏུཊྛོ, ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི མཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན ‘‘ཨཱཏུརཾ ཨསུཙི’’ནྟིཨཱདིནཱ སཏྠཱརཱ དེསིཏཱཧི ཏཱིཧི གཱཐཱཧི སདྡྷིཾ –

༨༥.

‘‘ཏསྶཱ ¶ མེ ཨཔྤམཏྟཱཡ, ཝིཙིནནྟིཡཱ ཡོནིསོ;

ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཡཾ ཀཱཡོ, དིཊྛོ སནྟརབཱཧིརོ.

༨༦.

‘‘ཨཐ ནིབྦིནྡཧཾ ཀཱཡེ, ཨཛ྄ཛྷཏྟཉྩ ཝིརཛྫཧཾ;

ཨཔྤམཏྟཱ ཝིསཾཡུཏྟཱ, ཨུཔསནྟཱམྷི ནིབྦུཏཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨེཝམེཏཾ ཨཝེཀྑནྟཱི…པེ… དཀྑིསནྟི ཨེཏཾ ཨཱཏུརཱདིསབྷཱཝཾ ཀཱཡཾ ཨེཝཾ ‘‘ཡཐཱ ཨིདཾ ཏཐཱ ཨེཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརེན རཏྟིནྡིཝཾ སབྦཀཱལཾ ཨཏནྡིཏཱ ཧུཏྭཱ པརཏོ གྷོསཧེཏུཀཾ སུཏམཡཉཱཎཾ མུཉྩིཏྭཱ, ཏཏོ ཏཾནིམིཏྟཾ ཨཏྟནི སམྦྷཱུཏཏྟཱ སཀཱཡབྷཱཝནཱམཡཱཡ པཉྙཱཡ ཡཱཐཱཝཏོ གྷནཝིནིབྦྷོགཀརཎེན ཨབྷིནིབྦིཛ྄ཛྷ, ཀཐཾ ནུ ཁོ དཀྑིསཾ པསྶིསྶནྟི ཨཱབྷོགཔུརེཙཱརིཀེན པུབྦབྷཱགཉཱཎཙཀྑུནཱ ཨཝེཀྑནྟཱི ཝིཙིནནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏེནཱཧ ‘‘ཏསྶཱ མེ ཨཔྤམཏྟཱཡཱ’’ཏིཨཱདི. ཏསྶཏྠོ – ཏསྶཱ མེ སཏིཨཝིཔྤཝཱསེན ཨཔྤམཏྟཱཡ ཡོནིསོ ཨུཔཱཡེན ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱཡ ཝིཙིནནྟིཡཱ ཝཱིམཾསནྟིཡཱ, ཨཡཾ ཁནྡྷཔཉྩཀསངྑཱཏོ ཀཱཡོ སསནྟཱནཔརསནྟཱནཝིབྷཱགཏོ སནྟརབཱཧིརོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ དིཊྛོ.

ཨཐ ཏཐཱ དསྶནཏོ པཙྪཱ ནིབྦིནྡཧཾ ཀཱཡེ ཝིཔསྶནཱཔཉྙཱསཧིཏཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ ཨཏྟབྷཱཝེ ནིབྦིནྡིཾ, ཝིསེསཏོཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟསནྟཱནེ ཝིརཛྫི ཝིརཱགཾ ཨཱཔཛྫིཾ, ཨཧཾ ཡཐཱབྷཱུཏཱཡ ཨཔྤམཱདཔཊིཔཏྟིཡཱ ¶ མཏྠཀཔྤཏྟིཡཱ ཨཔྤམཏྟཱ སབྦསོ སཾཡོཛནཱནཾ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཝིསཾཡུཏྟཱ ཨུཔསནྟཱ ཙ ནིབྦུཏཱ ཙ ཨམྷཱིཏི.

སུནྡརཱིནནྡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ནནྡུཏྟརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨགྒིཾ ¶ ཙནྡཉྩཱཏིཨཱདིཀཱ ནནྡུཏྟརཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀུརུརཊྛེ ཀམྨཱསདྷམྨནིགམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ¶ , ཨེཀཙྩཱནི ཝིཛྫཱཊྛཱནཱནི སིཔྤཱཡཏནཱནི ཙ ཨུགྒཧེཏྭཱ ནིགཎྛཔབྦཛྫཾ ཨུཔགནྟྭཱ, ཝཱདཔྤསུཏཱ ཛམྦུསཱཁཾ གཧེཏྭཱ བྷདྡཱཀུཎྜལཀེསཱ ཝིཡ ཛམྦུདཱིཔཏལེ ཝིཙརནྟཱི མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ པརཱཛཡཾ པཏྟཱ ཐེརསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༨༧.

‘‘ཨགྒིཾ ཙནྡཉྩ སཱུརིཡཉྩ, དེཝཏཱ ཙ ནམསྶིཧཾ;

ནདཱིཏིཏྠཱནི གནྟྭཱན, ཨུདཀཾ ཨོརུཧཱམིཧཾ.

༨༨.

‘‘བཧཱུཝཏསམཱདཱནཱ, ཨཌྜྷཾ སཱིསསྶ ཨོལིཁིཾ;

ཚམཱཡ སེཡྻཾ ཀཔྤེམི, རཏྟིཾ བྷཏྟཾ ན བྷུཉྫཧཾ.

༨༩.

‘‘ཝིབྷཱུསཱམཎྜནརཏཱ, ནྷཱཔནུཙྪཱདནེཧི ཙ;

ཨུཔཀཱསིཾ ཨིམཾ ཀཱཡཾ, ཀཱམརཱགེན ཨཊྚིཏཱ.

༩༠.

‘‘ཏཏོ སདྡྷཾ ལབྷིཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

དིསྭཱ ཀཱཡཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ, ཀཱམརཱགོ སམཱུཧཏོ.

༩༡.

‘‘སབྦེ བྷཝཱ སམུཙྪིནྣཱ, ཨིཙྪཱ ཙ པཏྠནཱཔི ཙ;

སབྦཡོགཝིསཾཡུཏྟཱ, སནྟིཾ པཱཔུཎི ཙེཏསོ’’ཏི. –

ཨིམཱ ¶ པཉྩ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨགྒིཾ ཙནྡཉྩ སཱུརིཡཉྩ, དེཝཏཱ ཙ ནམསྶིཧནྟི ཨགྒིཔྤམུཁཱ དེཝཱཏི ཨིནྡཱནཾ དེཝཱནཾ ཨཱརཱདྷནཏྠཾ ཨཱཧུཏིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨགྒིཉྩ, མཱསེ མཱསེ སུཀྐཔཀྑསྶ དུཏིཡཱཡ ཙནྡཉྩ, དིཝསེ དིཝསེ སཱཡཾ པཱཏཾ སཱུརིཡཉྩ, ཨཉྙཱ ཙ བཱཧིརཱ ཧིརཉྙགབྦྷཱདཡོ དེཝཏཱ ཙ, ཝིསུདྡྷིམགྒཾ གཝེསནྟཱི ནམསྶིཧཾ ནམཀྐཱརཾ ཨཧཾ ཨཀཱསིཾ. ནདཱིཏིཏྠཱནི ¶ གནྟྭཱན, ཨུདཀཾ ཨོརུཧཱམིཧནྟི གངྒཱདཱིནཾ ནདཱིནཾ པཱུཛཱཏིཏྠཱནི ཨུཔགནྟྭཱ སཱཡཾ པཱཏཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརཱམི ཨུདཀེ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཨངྒསིཉྩནཾ ཀརོམི.

བཧཱུཝཏསམཱདཱནཱཏི པཉྩཱཏཔཏཔྤནཱདི བཧུཝིདྷཝཏསམཱདཱནཱ. གཱཐཱསུཁཏྠཾ བཧཱུཏི དཱིགྷཀརཎཾ. ཨཌྜྷཾ སཱིསསྶ ཨོལིཁིནྟི མཡ྄ཧཾ སཱིསསྶ ཨཌྜྷམེཝ ¶ མུཎྜེམི. ཀེཙི ‘‘ཨཌྜྷཾ སཱིསསྶ ཨོལིཁིནྟི ཀེསཀལཱཔསྶ ཨཌྜྷཾ ཛཊཱབནྡྷནཝསེན བནྡྷིཏྭཱ ཨཌྜྷཾ ཝིསྶཛྫེསི’’ནྟི ཨཏྠཾ ཝདནྟི. ཚམཱཡ སེཡྻཾ ཀཔྤེམཱིཏི ཐཎྜིལསཱཡིནཱི ཧུཏྭཱ ཨནནྟརཧིཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ སཡཱམི. རཏྟིཾ བྷཏྟཾ ན བྷུཉྫཧནྟི རཏྟཱུཔརཏཱ ཧུཏྭཱ རཏྟིཡཾ བྷོཛནཾ ན བྷུཉྫིཾ.

ཝིབྷཱུསཱམཎྜནརཏཱཏི ཙིརཀཱལཾ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགེན ཀིལནྟཀཱཡཱ ‘‘ཨེཝཾ སརཱིརསྶ ཀིལམནེན ནཏྠི པཉྙཱསུདྡྷི. སཙེ པན ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཏོསནཝསེན སརཱིརསྶ ཏཔྤནེན སུདྡྷི སིཡཱ’’ཏི མནྟྭཱ ཨིམཾ ཀཱཡཾ ཨནུགྒཎྷནྟཱི ཝིབྷཱུསཱཡཾ མཎྜནེ ཙ རཏཱ ཝཏྠཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐརཎེ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི མཎྜནེ ཙ ཨབྷིརཏཱ. ནྷཱཔནུཙྪཱདནེཧི ཙཱཏི སམྦཱཧནཱདཱིནི ཀཱརེཏྭཱ ནྷཱཔནེན ཨུཙྪཱདནེན ཙ. ཨུཔཀཱསིཾ ཨིམཾ ཀཱཡནྟི ཨིམཾ མམ ཀཱཡཾ ཨནུགྒཎྷིཾ སནྟཔྤེསིཾ. ཀཱམརཱགེན ཨཊྚིཏཱཏི ཨེཝཾ ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལཱ ཧུཏྭཱ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརཔཙྩཡཱ པརིཡུཊྛིཏེན ཀཱམརཱགེན ཨཊྚིཏཱ ཨབྷིཎྷཾ ཨུཔདྡུཏཱ ཨཧོསིཾ.

ཏཏོ སདྡྷཾ ལབྷིཏྭཱནཱཏི ཨེཝཾ སམཱདིནྣཝཏཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལཱ ཝཱདཔྤསུཏཱ ཧུཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙརནྟཱི ཏཏོ པཙྪཱ ཨཔརབྷཱགེ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརསྶ སནྟིཀེ ལདྡྷོཝཱདཱནུསཱསནཱ སདྡྷཾ པཊིལབྷིཏྭཱ. དིསྭཱ ཀཱཡཾ ཡཐཱབྷཱུཏནྟི སཧ ཝིཔསྶནཱཡ མགྒཔཉྙཱཡ ཨིམཾ མམ ཀཱཡཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ དིསྭཱ ཨནཱགཱམིམགྒེན སབྦསོ ཀཱམརཱགོ སམཱུཧཏོ. ཏཏོ པརཾ ཨགྒམགྒེན སབྦེ བྷཝཱ སམུཙྪིནྣཱ, ཨིཙྪཱ ཙ པཏྠནཱཔི ཙཱཏི པཙྩུཔྤནྣཝིསཡཱབྷིལཱསསངྑཱཏཱ ཨིཙྪཱ ཙ ཨཱཡཏིབྷཝཱབྷིལཱསསངྑཱཏཱ པཏྠནཱཔི སབྦེ བྷཝཱཔི སམུཙྪིནྣཱཏི ¶ ཡོཛནཱ ¶ . སནྟིཾ པཱཔུཎི ཙེཏསོཏི ཨཙྩནྟཾ སནྟིཾ ཨརཧཏྟཕལཾ པཱཔུཎིཾ ཨདྷིགཙྪིནྟི ཨཏྠོ.

ནནྡུཏྟརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. མིཏྟཱཀཱལཱི༹ཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སདྡྷཱཡ ¶ པབྦཛིཏྭཱནཱཏིཨཱདིཀཱ མིཏྟཱཀཱལི༹ཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཀུརུརཊྛེ ཀམྨཱསདྷམྨནིགམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ མཧཱསཏིཔཊྛཱནདེསནཱཡ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏྭཱ སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི ལཱབྷསཀྐཱརགིདྡྷིཀཱ ཧུཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱི ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙརིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཡོནིསོ ཨུམྨུཛྫནྟཱི སཾཝེགཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༩༢.

‘‘སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏྭཱན, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

ཝིཙརིཾཧཾ ཏེན ཏེན, ལཱབྷསཀྐཱརཨུསྶུཀཱ.

༩༣.

‘‘རིཉྩིཏྭཱ པརམཾ ཨཏྠཾ, ཧཱིནམཏྠཾ ཨསེཝིཧཾ;

ཀིལེསཱནཾ ཝསཾ གནྟྭཱ, སཱམཉྙཏྠཾ ན བུཛ྄ཛྷིཧཾ.

༩༤.

‘‘ཏསྶཱ མེ ཨཧུ སཾཝེགོ, ནིསིནྣཱཡ ཝིཧཱརཀེ;

ཨུམྨགྒཔཊིཔནྣཱམྷི, ཏཎྷཱཡ ཝསམཱགཏཱ.

༩༥.

‘‘ཨཔྤཀཾ ཛཱིཝིཏཾ མཡ྄ཧཾ, ཛརཱ བྱཱདྷི ཙ མདྡཏི;

པུརཱཡཾ བྷིཛྫཏི ཀཱཡོ, ན མེ ཀཱལོ པམཛྫིཏུཾ.

༩༦.

‘‘ཡཐཱབྷཱུཏམཝེཀྑནྟཱི, ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཾ;

ཝིམུཏྟཙིཏྟཱ ཨུཊྛཱསིཾ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ¶ ཝིཙརིཾཧཾ ཏེན ཏེན, ལཱབྷསཀྐཱརཨུསྶུཀཱཏི ལཱབྷེ ཙ སཀྐཱརེ ཙ ཨུསྶུཀཱ ཡུཏྟཔྤཡུཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཏེན ཏེན བཱཧུསཙྩདྷམྨཀཐཱདིནཱ ལཱབྷུཔྤཱདཧེཏུནཱ ཝིཙརིཾ ཨཧཾ.

རིཉྩིཏྭཱ པརམཾ ཨཏྠནྟི ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལཱདིཾ ཨུཏྟམཾ ཨཏྠཾ ཛཧིཏྭཱ ཚཌྜེཏྭཱ. ཧཱིནམཏྠཾ ཨསེཝིཧནྟི ཙཏུཔཙྩཡསངྑཱཏཨཱམིསབྷཱཝཏོ ¶ ཧཱིནཾ ལཱམཀཾ ཨཏྠཾ ཨཡོནིསོ པརིཡེསནཱཡ པཊིསེཝིཾ ཨཧཾ. ཀིལེསཱནཾ ཝསཾ གནྟྭཱཏི མཱནམདཏཎྷཱདཱིནཾ ཀིལེསཱནཾ ཝསཾ ཨུཔགནྟྭཱ སཱམཉྙཏྠཾ སམཎཀིཙྩཾ ན བུཛ྄ཛྷིཾ ན ཛཱནིཾ ཨཧཾ.

ནིསིནྣཱཡ ¶ ཝིཧཱརཀེཏི མམ ཝསནཀཨོཝརཀེ ནིསིནྣཱཡ ཨཧུ སཾཝེགོ. ཀཐནྟི ཙེ, ཨཱཧ ‘‘ཨུམྨགྒཔཊིཔནྣཱམྷཱི’’ཏི. ཏཏྠ ཨུམྨགྒཔཊིཔནྣཱམྷཱིཏི ཡཱཝདེཝ ཨནུཔཱདཱཡ པརིནིབྦཱནཏྠམིདཾ སཱསནཾ, ཏཏྠ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨམནསིཀརོནྟཱི ཏསྶ ཨུམྨགྒཔཊིཔནྣཱ ཨམྷཱིཏི. ཏཎྷཱཡ ཝསམཱགཏཱཏི པཙྩཡུཔྤཱདནཏཎྷཱཡ ཝསཾ ཨུཔགཏཱ.

ཨཔྤཀཾ ཛཱིཝིཏཾ མཡ྄ཧནྟི པརིཙྪིནྣཀཱལཱ ཝཛྫིཏཏོ བཧཱུཔདྡཝཏོ ཙ མམ ཛཱིཝིཏཾ ཨཔྤཀཾ པརིཏྟཾ ལཧུཀཾ. ཛརཱ བྱཱདྷི ཙ མདྡཏཱིཏི ཏཉྩ སམནྟཏོ ཨཱཔཏིཏྭཱ ནིཔྤོཐེནྟཱ པབྦཏཱ ཝིཡ ཛརཱ བྱཱདྷི ཙ མདྡཏི ནིམྨཐཏི. ‘‘མདྡརེ’’ཏིཔི པཱཋོ. པུརཱཡཾ བྷིཛྫཏི ཀཱཡོཏི ཨཡཾ ཀཱཡོ བྷིཛྫཏི པུརཱ. ཡསྨཱ ཏསྶ ཨེཀཾསིཀོ བྷེདོ, ཏསྨཱ ན མེ ཀཱལོ པམཛྫིཏུཾ ཨཡཾ ཀཱལོ ཨཊྛཀྑཎཝཛྫིཏོ ནཝམོ ཁཎོ, སོ པམཛྫིཏུཾ ན ཡུཏྟོཏི ཏསྶཱཧུཾ སཾཝེགོཏི ཡོཛནཱ.

ཡཐཱབྷཱུཏམཝེཀྑནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཛཱཏསཾཝེགཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨནིཙྩཱདིམནསིཀཱརེན ཡཐཱབྷཱུཏམཝེཀྑནྟཱི. ཀིཾ ཨཝེཀྑནྟཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡ’’ནྟི. ‘‘ཨཝིཛྫཱསམུདཡཱ རཱུཔསམུདཡོ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཊི. མ. ༡.༥༠) སམཔཉྙཱསཔྤབྷེདཱནཾ པཉྩནྣཾ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱནཾ ཨུཔྤཱདནིརོདྷཉྩ ཨུདཡབྦཡཱནུཔསྶནཱཡ ཨཝེཀྑནྟཱི ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ སབྦསོ ཀིལེསེཧི ཙ བྷཝེཧི ཙ ཝིམུཏྟཙིཏྟཱ ཨུཊྛཱསིཾ, ཨུབྷཏོ ཨུཊྛཱནེན མགྒེན བྷཝཏྟཡཏོ ཙཱཏི ཝུཊྛིཏཱ ཨཧོསིཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

མིཏྟཱཀཱལཱི༹ཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. སཀུལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨགཱརསྨིཾ ¶ ¶ ཝསནྟཱིཏིཨཱདིཀཱ སཀུལཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཨཱནནྡསྶ རཉྙོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟཱ, སཏྠུ ཝེམཱཏིཀབྷགིནཱི ནནྡཱཏི ནཱམེན. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཱ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ སཡམྤི ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེནྟཱི པཎིདྷཱནམཀཱསི. སཱ ཏཏྠ ཡཱཝཛཱིཝཾ ¶ བཧུཾ ཨུལཱ༹རཾ ཀུསལཀམྨཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པརིབྦཱཛཀཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀཙཱརིནཱི ཝིཙརནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ ཏེལབྷིཀྑཱཡ ཨཱཧིཎྜིཏྭཱ ཏེལཾ ལབྷིཏྭཱ ཏེན ཏེལེན སཏྠུ ཙེཏིཡེ སབྦརཏྟིཾ དཱིཔཔཱུཛཾ ཨཀཱསི. སཱ ཏཏོ ཙུཏཱ ཏཱཝཏིཾསེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སུཝིསུདྡྷདིབྦཙཀྑུཀཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དེཝེསུཡེཝ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི. སཀུལཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ སཏྠུ ཛེཏཝནཔཊིགྒཧཎེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨཉྙཏརསྶ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ གྷཊེནྟཱི ཝཱཡམནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༡༣༡-༡༦༥) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཧིཏཱཡ སབྦསཏྟཱནཾ, སུཁཱཡ ཝདཏཾ ཝརོ;

ཨཏྠཱཡ པུརིསཱཛཉྙོ, པཊིཔནྣོ སདེཝཀེ.

‘‘ཡསགྒཔཏྟོ སིརིམཱ, ཀིཏྟིཝཎྞགཏོ ཛིནོ;

པཱུཛིཏོ སབྦལོཀསྶ, དིསཱ སབྦཱསུ ཝིསྶུཏོ.

‘‘ཨུཏྟིཎྞཝིཙིཀིཙྪོ སོ, ཝཱིཏིཝཏྟཀཐཾཀཐོ;

སམྤུཎྞམནསངྐཔྤོ, པཏྟོ སམྦོདྷིམུཏྟམཾ.

‘‘ཨནུཔྤནྣསྶ ¶ མགྒསྶ, ཨུཔྤཱདེཏཱ ནརུཏྟམོ;

ཨནཀྑཱཏཉྩ ཨཀྑཱསི, ཨསཉྫཱཏཉྩ སཉྫནཱི.

‘‘མགྒཉྙཱུ ¶ ཙ མགྒཝིདཱུ, མགྒཀྑཱཡཱི ནརཱསབྷོ;

མགྒསྶ ཀུསལོ སཏྠཱ, སཱརཐཱིནཾ ཝརུཏྟམོ.

‘‘མཧཱཀཱརུཎིཀོ སཏྠཱ, དྷམྨཾ དེསེཏི ནཱཡཀོ;

ནིམུགྒེ ཀཱམཔངྐམྷི, སམུདྡྷརཏི པཱཎིནེ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱ ཁཏྟིཡནནྡནཱ;

སུརཱུཔཱ སདྷནཱ ཙཱཔི, དཡིཏཱ ཙ སིརཱིམཏཱི.

‘‘ཨཱནནྡསྶ ¶ མཧཱརཉྙོ, དྷཱིཏཱ པརམསོབྷནཱ;

ཝེམཱཏཱ བྷགིནཱི ཙཱཔི, པདུམུཏྟརནཱམིནོ.

‘‘རཱཛཀཉྙཱཧི སཧིཏཱ, སབྦཱབྷརཎབྷཱུསིཏཱ;

ཨུཔཱགམྨ མཧཱཝཱིརཾ, ཨསྶོསིཾ དྷམྨདེསནཾ.

‘‘ཏདཱ ཧི སོ ལོཀགརུ, བྷིཀྑུནིཾ དིབྦཙཀྑུཀཾ;

ཀིཏྟཡཾ པརིསཱམཛ྄ཛྷེ, ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི ཏཾ.

‘‘སུཎིཏྭཱ ཏམཧཾ ཧཊྛཱ, དཱནཾ དཏྭཱན སཏྠུནོ;

པཱུཛིཏྭཱན ཙ སམྦུདྡྷཾ, དིབྦཙཀྑུཾ ཨཔཏྠཡིཾ.

‘‘ཏཏོ ཨཝོཙ མཾ སཏྠཱ, ནནྡེ ལཙྪསི པཏྠིཏཾ;

པདཱིཔདྷམྨདཱནཱནཾ, ཕལམེཏཾ སུནིཙྪིཏཾ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ ¶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

སཀུལཱ ནཱམ ནཱམེན, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘པརིབྦཱཛཀིནཱི ཨཱསིཾ, ཏདཱཧཾ ཨེཀཙཱརིནཱི;

བྷིཀྑཱཡ ཝིཙརིཏྭཱན, ཨལབྷིཾ ཏེལམཏྟཀཾ.

‘‘ཏེན དཱིཔཾ པདཱིཔེཏྭཱ, ཨུཔཊྛིཾ སབྦསཾཝརིཾ;

ཙེཏིཡཾ དྭིཔདགྒསྶ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཡཏྠ ¶ ཡཏྠཱུཔཔཛྫཱམི, ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝཱཧསཱ;

པཛྫལནྟི མཧཱདཱིཔཱ, ཏཏྠ ཏཏྠ གཏཱཡ མེ.

‘‘ཏིརོཀུཊྚཾ ¶ ཏིརོསེལཾ, སམཏིགྒཡ྄ཧ པབྦཏཾ;

པསྶཱམཧཾ ཡདིཙྪཱམི, དཱིཔདཱནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཝིསུདྡྷནཡནཱ ཧོམི, ཡསསཱ ཙ ཛལཱམཧཾ;

སདྡྷཱཔཉྙཱཝཏཱི ཙེཝ, དཱིཔདཱནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, ཛཱཏཱ ཝིཔྤཀུལེ ཨཧཾ;

པཧཱུཏདྷནདྷཉྙམྷི, མུདིཏེ རཱཛཔཱུཛིཏེ.

‘‘ཨཧཾ ¶ སབྦངྒསམྤནྣཱ, སབྦཱབྷརཎབྷཱུསིཏཱ;

པུརཔྤཝེསེ སུགཏཾ, ཝཱཏཔཱནེ ཋིཏཱ ཨཧཾ.

‘‘དིསྭཱ ཛལནྟཾ ཡསསཱ, དེཝམནུསྶསཀྐཏཾ;

ཨནུབྱཉྫནསམྤནྣཾ, ལཀྑཎེཧི ཝིབྷཱུསིཏཾ.

‘‘ཨུདགྒཙིཏྟཱ སུམནཱ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡིཾ;

ན ཙིརེནེཝ ཀཱལེན, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

པརཙིཏྟཱནི ཛཱནཱམི, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

ཁེཔེཏྭཱ ཨཱསཝེ སབྦེ, ཝིསུདྡྷཱསིཾ སུནིམྨལཱ.

‘‘པརིཙིཎྞོ མཡཱ སཏྠཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨོཧིཏོ གརུཀོ བྷཱརོ, བྷཝནེཏྟིསམཱུཧཏཱ.

‘‘ཡསྶཏྠཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

སོ མེ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡོ.

‘‘ཏཏོ མཧཱཀཱརུཎིཀོ, ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི མཾ;

དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ ཨགྒཱ, སཀུལཱཏི ནརུཏྟམོ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཀཏཱདྷིཀཱརཏཱཡ དིབྦཙཀྑུཉཱཎེ ཙིཎྞཝསཱི ཨཧོསི. ཏེན ནཾ སཏྠཱ དིབྦཙཀྑུཀཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱ ཨུདཱནཝསེན –

༩༧.

‘‘ཨགཱརསྨིཾ ¶ ¶ ¶ ཝསནྟཱིཧཾ, དྷམྨཾ སུཏྭཱན བྷིཀྑུནོ;

ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ དྷམྨཾ, ནིབྦཱནཾ པདམཙྩུཏཾ.

༩༨.

‘‘སཱཧཾ པུཏྟཾ དྷཱིཏརཉྩ, དྷནདྷཉྙཉྩ ཚཌྜིཡ;

ཀེསེ ཚེདཱཔཡིཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

༩༩.

‘‘སིཀྑམཱནཱ ཨཧཾ སནྟཱི, བྷཱཝེནྟཱི མགྒམཉྫསཾ;

པཧཱསིཾ རཱགདོསཉྩ, ཏདེཀཊྛེ ཙ ཨཱསཝེ.

༡༠༠.

‘‘བྷིཀྑུནཱི ཨུཔསམྤཛྫ, པུབྦཛཱཏིམནུསྶརིཾ;

དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ, ཝིམལཾ སཱདྷུབྷཱཝིཏཾ.

༡༠༡.

‘‘སངྑཱརེ པརཏོ དིསྭཱ, ཧེཏུཛཱཏེ པལོཀིཏེ;

པཧཱསིཾ ཨཱསཝེ སབྦེ, སཱིཏིབྷཱུཏཱམྷི ནིབྦུཏཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨགཱརསྨིཾ ཝསནྟཱིཧཾ, དྷམྨཾ སུཏྭཱན བྷིཀྑུནོཏི ཨཧཾ པུབྦེ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསམཱནཱ ཨཉྙཏརསྶ བྷིནྣཀིལེསསྶ བྷིཀྑུནོ སནྟིཀེ ཙཏུསཙྩགབྦྷཾ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ. ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ དྷམྨཾ, ནིབྦཱནཾ པདམཙྩུཏནྟི རཱགརཛཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ཝིརཛཾ, ཝཱནཏོ ནིཀྑནྟཏྟཱ ནིབྦཱནཾ, ཙཝནཱབྷཱཝཏོ ཨདྷིགཏཱནཾ ཨཙྩུཏིཧེཏུཏཱཡ ཙ ནིབྦཱནཾ ཨཙྩུཏཾ, པདནྟི ཙ ལདྡྷནཱམཾ ཨསངྑཏདྷམྨཾ, སཧསྶནཡཔཊིམཎྜིཏེན དསྶནསངྑཱཏེན དྷམྨཙཀྑུནཱ ཨདྡསཾ པསྶིཾ.

སཱཧནྟི སཱ ཨཧཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརེན སོཏཱཔནྣཱ ཧོམི.

སིཀྑམཱནཱ ཨཧཾ སནྟཱིཏི ཨཧཾ སིཀྑམཱནཱཝ སམཱནཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝསྶེ ཨཔརིཔུཎྞེ ཨེཝ. བྷཱཝེནྟཱི མགྒམཉྫསནྟི མཛ྄ཛྷིམཔཊིཔཏྟིབྷཱཝཏོ ཨཉྫསཾ ཨུཔརིམགྒཾ ཨུཔྤཱདེནྟཱི. ཏདེཀཊྛེ ཙ ཨཱསཝེཏི རཱགདོསེཧི སཧཛེཀཊྛེ པཧཱནེཀཊྛེ ཙ ཏཏིཡམགྒཝཛ྄ཛྷེ ཨཱསཝེ པཧཱསིཾ སམུཙྪིནྡིཾ.

བྷིཀྑུནཱི ¶ ཨུཔསམྤཛྫཱཏི ཝསྶེ པརིཔུཎྞེ ཨུཔསམྤཛྫིཏྭཱ བྷིཀྑུནཱི ཧུཏྭཱ. ཝིམལནྟི ཨཝིཛྫཱདཱིཧི ཨུཔཀྐིལེསེཧི ཝིམུཏྟཏཱཡ ཝིགཏམལཾ, སཱདྷུ སཀྐཙྩ སམྨདེཝ ¶ བྷཱཝིཏཾ, སཱདྷཱུཧི ཝཱ བུདྡྷཱདཱིཧི བྷཱཝིཏཾ ཨུཔྤཱདིཏཾ དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏནྟི སམྦནྡྷོ.

སངྑཱརེཏི ཏེབྷཱུམཀསངྑཱརེ. པརཏོཏི ཨནཏྟཏོ. ཧེཏུཛཱཏེཏི པཙྩཡུཔྤནྣེ. པལོཀིཏེཏི པལུཛྫནསབྷཱཝེ ¶ པབྷངྒུནེ པཉྙཱཙཀྑུནཱ དིསྭཱ. པཧཱསིཾ ཨཱསཝེ སབྦེཏི ཨགྒམགྒེན ཨཝསིཊྛེ སབྦེཔི ཨཱསཝེ པཛཧིཾ, ཁེཔེསིནྟི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སཀུལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. སོཎཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དས པུཏྟེ ཝིཛཱཡིཏྭཱཏིཨཱདིཀཱ སོཎཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ, ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ སཡམྤི ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ, ཏཏོ ཙུཏཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ པཏིཀུལཾ གཏཱ དས པུཏྟདྷཱིཏརོ ལབྷིཏྭཱ བཧུཔུཏྟིཀཱཏི པཉྙཱཡིཏྠ. སཱ སཱམིཀེ པབྦཛིཏེ ཝཡཔྤཏྟེ པུཏྟདྷཱིཏརོ གྷརཱཝཱསེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ སབྦཾ དྷནཾ པུཏྟཱནཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཨདཱསི, ན ཀིཉྩི ཨཏྟནོ ཋཔེསི. ཏཾ པུཏྟཱ ཙ དྷཱིཏརོ ཙ ཀཏིཔཱཧམེཝ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ པརིབྷཝཾ ཨཀཾསུ. སཱ ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཨིམེཧི པརིབྷཝཱཡ གྷརེ ཝསནྟིཡཱ’’ཏི བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཏཾ བྷིཀྑུནིཡོ པབྦཱཛེསུཾ. སཱ ལདྡྷཱུཔསམྤདཱ ‘‘ཨཧཾ མཧལླིཀཱཀཱལེ པབྦཛིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཱཡ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི བྷིཀྑུནཱིནཾ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ཀརོནྟཱི ‘‘སབྦརཏྟིཾ སམཎདྷམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཧེཊྛཱཔཱསཱདེ ཨེཀཐམྦྷཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨཝིཛཧམཱནཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱི ཙངྐམམཱནཱཔི ‘‘ཨནྡྷཀཱརེ ཋཱནེ རུཀྑཱདཱིསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི མེ སཱིསཾ པཊིཧཉྙེཡྻཱ’’ཏི རུཀྑཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨཝིཛཧམཱནཱཝ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱཡ པཱཀཊཱ ཨཧོསི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ དིསྭཱ ¶ ¶ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོཝ ཨོབྷཱསཾ ཕརིཏྭཱ སམྨུཁེ ནིསིནྣོ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ –

‘‘ཡོ ¶ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝེ, ཨཔསྶཾ དྷམྨམུཏྟམཾ;

ཨེཀཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ, པསྶཏོ དྷམྨམུཏྟམ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༡༡༥) –

གཱཐཾ ཨབྷཱསི. སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༢༢༠-༢༤༣) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱ སེཊྛིཀུལེ ཛཱཏཱ, སུཁིཏཱ པཱུཛིཏཱ པིཡཱ;

ཨུཔེཏྭཱ ཏཾ མུནིཝརཾ, ཨསྶོསིཾ མདྷུརཾ ཝཙཾ.

‘‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནགྒཾ, ཝཎྞེསི བྷིཀྑུནིཾ ཛིནོ;

ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, ཀཱརཾ ཀཏྭཱན སཏྠུནོ.

‘‘ཨབྷིཝཱདིཡ སམྦུདྡྷཾ, ཋཱནཾ ཏཾ པཏྠཡིཾ ཏདཱ;

ཨནུམོདི མཧཱཝཱིརོ, སིཛ྄ཛྷཏཾ པཎིདྷཱི ཏཝ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

སོཎཱཏི ནཱམ ནཱམེན, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏདཱ ཛིནཾ;

མེཏྟཙིཏྟཱ པརིཙརིཾ, པཙྩཡེཧི ཝིནཱཡཀཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧཾ;

སཱཝཏྠིཡཾ པུརཝརེ, ཨིདྡྷེ ཕཱིཏེ མཧདྡྷནེ.

‘‘ཡདཱ ¶ ཙ ཡོབྦནཔྤཏྟཱ, གནྟྭཱ པཏིཀུལཾ ཨཧཾ;

དས པུཏྟཱནི ཨཛནིཾ, སུརཱུཔཱནི ཝིསེསཏོ.

‘‘སུཁེདྷིཏཱ ¶ ཙ ཏེ སབྦེ, ཛནནེཏྟམནོཧརཱ;

ཨམིཏྟཱནམྤི རུཙིཏཱ, མམ པགེཝ ཏེ སིཡཱ.

‘‘ཏཏོ མཡ྄ཧཾ ཨཀཱམཱཡ, དསཔུཏྟཔུརཀྑཏོ;

པབྦཛིཏྠ ས མེ བྷཏྟཱ, དེཝདེཝསྶ སཱསནེ.

‘‘ཏདེཀིཀཱ ¶ ཝིཙིནྟེསིཾ, ཛཱིཝིཏེནཱལམཏྠུ མེ;

ཙཏྟཱཡ པཏིཔུཏྟེཧི, ཝུཌྜྷཱཡ ཙ ཝརཱཀིཡཱ.

‘‘ཨཧམྤི ཏཏྠ གཙྪིསྶཾ, སམྤཏྟོ ཡཏྠ མེ པཏི;

ཨེཝཱཧཾ ཙིནྟཡིཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘ཏཏོ ཙ མཾ བྷིཀྑུནིཡོ, ཨེཀཾ བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ;

ཝིཧཱཡ གཙྪུམོཝཱདཾ, ཏཱཔེཧི ཨུདཀཾ ཨིཏི.

‘‘ཏདཱ ཨུདཀམཱཧིཏྭཱ, ཨོཀིརིཏྭཱན ཀུམྦྷིཡཱ;

ཙུལླེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱསཱིནཱ, ཏཏོ ཙིཏྟཾ སམཱདཧིཾ.

‘‘ཁནྡྷེ ཨནིཙྩཏོ དིསྭཱ, དུཀྑཏོ ཙ ཨནཏྟཏོ;

ཁེཔེཏྭཱ ཨཱསཝེ སབྦེ, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཏདཱགནྟྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ, ཨུཎྷོདཀམཔུཙྪིསུཾ;

ཏེཛོདྷཱཏུམདྷིཊྛཱཡ, ཁིཔྤཾ སནྟཱཔཡིཾ ཛལཾ.

‘‘ཝིམྷིཏཱ ཏཱ ཛིནཝརཾ, ཨེཏམཏྠམསཱཝཡུཾ;

ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏོ ནཱཐོ, ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསཐ.

‘‘ཡོ ¶ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝེ, ཀུསཱིཏོ ཧཱིནཝཱིརིཡོ;

ཨེཀཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ, ཝཱིརིཡམཱརབྷཏོ དལ༹ྷཾ.

‘‘ཨཱརཱདྷིཏོ མཧཱཝཱིརོ, མཡཱ སུཔྤཊིཔཏྟིཡཱ;

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནགྒཾ, མམཱཧ ས མཧཱམུནི.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨཐ ནཾ བྷགཝཱ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༠༢.

‘‘དས ¶ པུཏྟེ ཝིཛཱཡིཏྭཱ, ཨསྨིཾ རཱུཔསམུསྶཡེ;

ཏཏོཧཾ དུབྦལཱ ཛིཎྞཱ, བྷིཀྑུནིཾ ཨུཔསངྐམིཾ.

༡༠༣.

‘‘སཱ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཡོ;

ཏསྶཱ དྷམྨཾ སུཎིཏྭཱན, ཀེསེ ཚེཏྭཱན པབྦཛིཾ.

༡༠༤.

‘‘ཏསྶཱ ¶ མེ སིཀྑམཱནཱཡ, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, ཡཏྠ མེ ཝུསིཏཾ པུརེ.

༡༠༥.

‘‘ཨནིམིཏྟཉྩ བྷཱཝེམི, ཨེཀགྒཱ སུསམཱཧིཏཱ;

ཨནནྟརཱཝིམོཀྑཱསིཾ, ཨནུཔཱདཱཡ ནིབྦུཏཱ.

༡༠༦.

‘‘པཉྩཀྑནྡྷཱ པརིཉྙཱཏཱ, ཏིཊྛནྟི ཚིནྣམཱུལཀཱ;

དྷི ཏཝཏྠུ ཛརེ ཛམྨེ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ རཱུཔསམུསྶཡེཏི རཱུཔསངྑཱཏེ སམུསྶཡེ. ཨཡཉྷི རཱུཔསདྡོ ‘‘ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩ རཱུཔེ ཙ ཨུཔྤཛྫཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (སཾ. ནི. ༤.༦༠) རཱུཔཱཡཏནེ ཨཱགཏོ. ‘‘ཡཾཀིཉྩི རཱུཔཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཨ. ནི. ༤.༡༨༡) རཱུཔཀྑནྡྷེ. ‘‘པིཡརཱུཔེ སཱཏརཱུཔེ ¶ རཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༤༠༩) སབྷཱཝེ. ‘‘བཧིདྡྷཱ རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༣༨; ཨ. ནི. ༡.༤༢༧-༤༣༤) ཀསིཎཱཡཏནེ. ‘‘རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (དཱི. ནི. ༣.༣༣༩; ཨ. ནི. ༡.༤༣༥-༤༤༢) རཱུཔཛྷཱནེ. ‘‘ཨཊྛིཉྩ པཊིཙྩ ནྷཱརུཉྩ པཊིཙྩ མཾསཉྩ པཊིཙྩ ཙམྨཉྩ པཊིཙྩ ཨཱཀཱསོ པརིཝཱརིཏོ རཱུཔནྟྭེཝ སངྑཾ གཙྪཏཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ (མ. ནི. ༡.༣༠༦) རཱུཔཀཱཡེ. ཨིདྷཱཔི རཱུཔཀཱཡེཝ དཊྛབྦོ. སམུསྶཡསདྡོཔི ཨཊྛཱིནཾ སརཱིརསྶ པརིཡཱཡོ. ‘‘སཏནྟི སམུསྶཡཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨཊྛིསརཱིརཔརིཡཱཡེ. ‘‘ཨཱཏུརཾ ཨསུཙིཾ པཱུཏིཾ, པསྶ ནནྡེ སམུསྶཡ’’ནྟིཨཱདཱིསུ (ཐེརགཱ. ༡༩) སརཱིརེ. ཨིདྷཱཔི སརཱིརེ ཨེཝ དཊྛབྦོ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘རཱུཔསམུསྶཡེ’’ཏི, རཱུཔསངྑཱཏེ སམུསྶཡེ སརཱིརེཏི ཨཏྠོ. ཋཏྭཱཏི ཝཙནསེསོ. ཨསྨིཾ རཱུཔསམུསྶཡེཏི ཧི ཨིམསྨིཾ རཱུཔསམུསྶཡེ ཋཏྭཱ ཨིམཾ རཱུཔཀཱཡཾ ནིསྶཱཡ དས པུཏྟེ ཝིཛཱཡིཏྭཱཏི ཡོཛནཱ. ཏཏོཏི ཏསྨཱ དསཔུཏྟཝིཛཱཡནཧེཏུ. སཱ ཧི པཋམཝཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པུཏྟཀེ ¶ ཝིཛཱཡནྟཱི ཨནུཀྐམེན དུབྦལསརཱིརཱ ཛརཱཛིཎྞཱ ཙ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཏཏོཧཾ དུབྦལཱ ཛིཎྞཱ’’ཏི.

ཏསྶཱཏི ཏཏོ, ཏསྶཱཏི ཝཱ ཏསྶཱ སནྟིཀེ. པུན ཏསྶཱཏི ཀརཎེ སཱམིཝཙནཾ, ཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. སིཀྑམཱནཱཡཱཏི ཏིསྶོཔི སིཀྑཱ སིཀྑམཱནཱ.

ཨནནྟརཱཝིམོཀྑཱསིནྟི ཨགྒམགྒསྶ ཨནནྟརཱ ཨུཔྤནྣཝིམོཀྑཱ ཨཱསིཾ. རཱུཔཱི རཱུཔཱནི པསྶཏཱིཏིཨཱདཡོ ཧི ཨཊྛཔི ཝིམོཀྑཱ ཨནནྟརཝིམོཀྑཱ ནཱམ ན ཧོནྟི. མགྒཱནནྟརཾ ཨནུཔྤཏྟཱ ཧི ཕལཝིམོཀྑཱ ཕལསམཱཔཏྟིཀཱལེ པཝཏྟམཱནཱཔི པཋམམགྒཱནནྟརམེཝ སམུཔྤཏྟིཏོ ¶ ཏཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨནནྟརཝིམོཀྑཱ ནཱམ, ཡཐཱ མགྒསམཱདྷི ཨཱནནྟརིཀསམཱདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི. ཨནུཔཱདཱཡ ནིབྦུཏཱཏི རཱུཔཱདཱིསུ ཀིཉྩིཔི ཨགྒཧེཏྭཱ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན ནིབྦུཏཱ ཨཱསིཾ.

ཨེཝཾ ཝིཛྫཱཏྟཡཾ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ ཨརཧཏྟཕལེན ཀཱུཊཾ གཎྷནྟཱི ཨུདཱནེཏྭཱ, ཨིདཱནི ཛརཱཡ ཙིརཀཱལཾ ཨུཔདྡུཏསརཱིརཾ ཝིགརཧནྟཱི སཧ ཝཏྠུནཱ ཏསྶ སམཏིཀྐནྟབྷཱཝཾ ཝིབྷཱཝེཏུཾ ‘‘པཉྩཀྑནྡྷཱ པརིཉྙཱཏཱ’’ཏི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ. ཏཏྠ དྷི ཏཝཏྠུ ཛརེ ཛམྨེཏི ཨངྒཱནཾ སིཐིལབྷཱཝཀརཎཱདིནཱ ཛརེ ཛམྨེ ལཱམཀེ ཧཱིནེ ཏཝ ཏུཡ྄ཧཾ དྷི ཨཏྠུ དྷིཀཱརོ ཧོཏུ. ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོཏི ཏསྨཱ ཏྭཾ མཡཱ ཨཏིཀྐནྟཱ ཨབྷིབྷཱུཏཱསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

སོཎཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. བྷདྡཱཀུཎྜལཀེསཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ལཱུནཀེསཱིཏིཨཱདིཀཱ ¶ བྷདྡཱཡ ཀུཎྜལཀེསཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ, ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ སཏྟནྣཾ ¶ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ, ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི དས སཱིལཱནི སམཱདཱཡ ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱི སངྒྷསྶ ཝསནཔརིཝེཎཾ ཀཱརེཏྭཱ, ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི. བྷདྡཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ མཧཏཱ པརིཝཱརེན ཝཌྜྷམཱནཱ ཝཡཔྤཏྟཱ, ཏསྨིཾཡེཝ ནགརེ པུརོཧིཏསྶ པུཏྟཾ སཏྟུཀཾ ནཱམ ཙོརཾ སཧོཌྜྷཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱཎཱཡ ནགརགུཏྟིཀེན མཱརེཏུཾ ཨཱགྷཱཏནཾ ནིཡྻམཱནཾ, སཱིཧཔཉྫརེན ཨོལོཀེནྟཱི དིསྭཱ ¶ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ སཙེ ཏཾ ལབྷཱམི, ཛཱིཝིསྶཱམི; ནོ ཙེ, མརིསྶཱམཱིཏི སཡནེ ཨདྷོམུཁཱི ནིཔཛྫི.

ཨཐསྶཱ པིཏཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ཨེཀདྷཱིཏུཏཱཡ བལཝསིནེཧོ སཧསྶལཉྫཾ དཏྭཱ ཨུཔཱཡེནེཝ ཙོརཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ སབྦཱབྷརཎཔཊིམཎྜིཏཾ ཀཱརེཏྭཱ པཱསཱདཾ པེསེསི. བྷདྡཱཔི པརིཔུཎྞམནོརཐཱ ཨཏིརེཀཱལངྐཱརེན ཨལངྐརིཏྭཱ ཏཾ པརིཙརཏི. སཏྟུཀོ ཀཏིཔཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཏསྶཱ ཨཱབྷརཎེསུ ཨུཔྤནྣལོབྷོ བྷདྡེ, ཨཧཾ ནགརགུཏྟིཀེན གཧིཏམཏྟོཝ ཙོརཔཔཱཏེ ཨདྷིཝཏྠཱཡ དེཝཏཱཡ ‘‘སཙཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷཱམི, ཏུཡ྄ཧཾ བལིཀམྨཾ ཨུཔསཾཧརིསྶཱམཱི’’ཏི པཏྠནཾ ཨཱཡཱཙིཾ, ཏསྨཱ བལིཀམྨཾ སཛྫཱཔེཧཱིཏི. སཱ ‘‘ཏསྶ མནཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི བལིཀམྨཾ སཛྫཱཔེཏྭཱ སབྦཱབྷརཎཝིབྷཱུསིཏཱ སཱམིཀེན སདྡྷིཾ ཨེཀཾ ཡཱནཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ‘‘དེཝཏཱཡ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙོརཔཔཱཏཾ ཨབྷིརུཧིཏུཾ ཨཱརདྡྷཱ.

སཏྟུཀོ ཙིནྟེསི – ‘‘སབྦེསུ ཨབྷིརུཧནྟེསུ ཨིམིསྶཱ ཨཱབྷརཎཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི པརིཝཱརཛནཾ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏྭཱ ཏམེཝ བལིབྷཱཛནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པབྦཏཾ ཨབྷིརུཧནྟོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ པིཡཀཐཾ ན ཀཐེསི. སཱ ཨིངྒིཏེནེཝ ཏསྶཱདྷིཔྤཱཡཾ ཨཉྙཱསི. སཏྟུཀོ, ‘‘བྷདྡེ, ཏཝ ཨུཏྟརསཱཊཀཾ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཀཱཡཱརཱུལ༹ྷཔསཱདྷནཾ བྷཎྜིཀཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. སཱ, ‘‘སཱམི, མཡ྄ཧཾ ཀོ ཨཔརཱདྷོ’’ཏི? ‘‘ཀིཾ ནུ མཾ, བཱལེ,‘བལིཀམྨཏྠཾ ཨཱགཏོ’ཏི སཉྙཾ ཀརོསི? བལིཀམྨཱཔདེསེན པན ཏཝ ཨཱབྷརཎཾ གཧེཏུཾ ཨཱགཏོ’’ཏི. ‘‘ཀསྶ པན, ཨཡྻ, པསཱདྷནཾ, ཀསྶ ཨཧ’’ནྟི? ‘‘ནཱཧཾ ཨེཏཾ ཝིབྷཱགཾ ཛཱནཱམཱི’’ཏི ¶ . ‘‘ཧོཏུ, ཨཡྻ, ཨེཀཾ པན མེ ཨདྷིཔྤཱཡཾ པཱུརེཧི, ཨལངྐཏནིཡཱམེན ¶ ཙ ཨཱལིངྒིཏུཾ དེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. སཱ ཏེན སམྤཊིཙྪིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུརཏོ ཨཱལིངྒིཏྭཱ པཙྪཏོ ཨཱལིངྒནྟཱི ཝིཡ པབྦཏཔཔཱཏེ པཱཏེསི. སོ པཏིཏྭཱ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཨཧོསི. ཏཱཡ ཀཏཾ ཨཙྪརིཡཾ དིསྭཱ པབྦཏེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ཀོསལླཾ ཝིབྷཱཝེནྟཱི ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

‘‘ན ཧི སབྦེསུ ཋཱནེསུ, པུརིསོ ཧོཏི པཎྜིཏོ;

ཨིཏྠཱིཔི པཎྜིཏཱ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙཀྑཎཱ.

‘‘ན ¶ ཧི སབྦེསུ ཋཱནེསུ, པུརིསོ ཧོཏི པཎྜིཏོ;

ཨིཏྠཱིཔི པཎྜིཏཱ ཧོཏི, ལཧུཾ ཨཏྠཝིཙིནྟིཀཱ’’ཏི. (ཨཔ. ཐེརཱི. ༢.༣.༣༡-༣༢);

ཏཏོ བྷདྡཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ན སཀྐཱ མཡཱ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན གེཧཾ གནྟུཾ, ཨིཏོཝ གནྟྭཱ ཨེཀཾ པབྦཛྫཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ནིགཎྛཱརཱམཾ གནྟྭཱ ནིགཎྛེ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཨཐ ནཾ ཏེ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཀེན ནིཡཱམེན པབྦཛྫཱ ཧོཏཱུ’’ཏི? ‘‘ཡཾ ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱཡ ཨུཏྟམཾ, ཏདེཝ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏསྶཱ ཏཱལཊྛིནཱ ཀེསེ ལུཉྩིཏྭཱ པབྦཱཛེསུཾ. པུན ཀེསཱ ཝཌྜྷནྟཱ ཀུཎྜལཱཝཊྚཱ ཧུཏྭཱ ཝཌྜྷེསུཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱ ཀུཎྜལཀེསཱཏི ནཱམ ཛཱཏཱ. སཱ ཏཏྠ ཨུགྒཧེཏབྦཾ སམཡཾ ཝཱདམགྒཉྩ ཨུགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཨིམེ ཛཱནནྟི, ཨིཏོ ཨུཏྟརི ཝིསེསོ ནཏྠཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཏཏོ ཨཔཀྐམིཏྭཱ ཡཏྠ ཡཏྠ པཎྜིཏཱ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏེསཾ ཛཱནནསིཔྤཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཀཐེཏུཾ སམཏྠཾ ཨདིསྭཱ ཡཾ ཡཾ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ པཝིསཏི, ཏསྶ དྭཱརེ ཝཱལུཀཱརཱསིཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཛམྦུསཱཁཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཡོ མམ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ སཀྐོཏི, སོ ཨིམཾ སཱཁཾ མདྡཏཱུ’’ཏི སམཱིཔེ ཋིཏདཱརཀཱནཾ སཉྙཾ དཏྭཱ ཝསནཊྛཱནཾ གཙྪཏི. སཏྟཱཧམྤི ཛམྦུསཱཁཱཡ ཏཐེཝ ཋིཏཱཡ ཏཾ གཧེཏྭཱ པཀྐམཏི.

ཏེན ཙ སམཡེན ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཛེཏཝནེ ཝིཧརཏི. ཀུཎྜལཀེསཱཔི ཝུཏྟནཡེན གཱམནིགམརཱཛདྷཱནཱིསུ ཝིཙརནྟཱི སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ནགརདྭཱརེ ཝཱལུཀཱརཱསིམྷི ཛམྦུསཱཁཾ ཋཔེཏྭཱ དཱརཀཱནཾ སཉྙཾ དཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ པཱཝིསི.

ཨཐཱཡསྨཱ ¶ ¶ དྷམྨསེནཱཔཏི ཨེཀཀོཝ ནགརཾ པཝིསནྟོ ཏཾ སཱཁཾ དིསྭཱ ཏཾ དམེཏུཀཱམོ དཱརཀེ པུཙྪི – ‘‘ཀསྨཱཡཾ སཱཁཱ ཨེཝཾ ཋཔིཏཱ’’ཏི? དཱརཀཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཐེརོ ‘‘ཡདི ཨེཝཾ ཨིམཾ སཱཁཾ མདྡཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. དཱརཀཱ ཏཾ མདྡིཾསུ. ཀུཎྜལཀེསཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱ ནགརཏོ ནིཀྑམནྟཱི ཏཾ སཱཁཾ མདྡིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀེནིདཾ མདྡིཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ཐེརེན མདྡཱཔིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཔཀྑིཀོ ཝཱདོ ན སོབྷཏཱི’’ཏི སཱཝཏྠིཾ པཝིསིཏྭཱ ཝཱིཐིཏོ ཝཱིཐིཾ ཝིཙརནྟཱི ‘‘པསྶེཡྻཱཐ སམཎེཧི ¶ སཀྱཔུཏྟིཡེཧི སདྡྷིཾ མཡ྄ཧཾ ཝཱད’’ནྟི ཨུགྒྷོསེཏྭཱ མཧཱཛནཔརིཝུཏཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣཾ དྷམྨསེནཱཔཏིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷེཧི མམ ཛམྦུསཱཁཱ མདྡཱཔིཏཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ, མཡཱ མདྡཱཔིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ མཡ྄ཧཾ ཝཱདོ ཧོཏཱུ’’ཏི. ‘‘ཧོཏུ, བྷདྡེ’’ཏི. ‘‘ཀསྶ པུཙྪཱ, ཀསྶ ཝིསྶཛྫནཱ’’ཏི? ‘‘པུཙྪཱ ནཱམ ཨམྷཱཀཾ པཏྟཱ, ཏྭཾ ཡཾ ཨཏྟནོ ཛཱནནཀཾ པུཙྪཱ’’ཏི. སཱ སབྦམེཝ ཨཏྟནོ ཛཱནནཀཾ ཝཱདཾ པུཙྪི. ཐེརོ ཏཾ སབྦཾ ཝིསྶཛྫེསི. སཱ ཨུཔརི པུཙྪིཏབྦཾ ཨཛཱནནྟཱི ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ ཐེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཏཡཱ བཧུཾ པུཙྪིཏཾ, མཡམྤི ཏཾ ཨེཀཾ པཉྷཾ པུཙྪཱམཱ’’ཏི. ‘‘པུཙྪཐ, བྷནྟེ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘ཨེཀཾ ནཱམ ཀི’’ནྟི ཨིམཾ པཉྷཾ པུཙྪི. ཀུཎྜལཀེསཱ ནེཝ ཨནྟཾ ན ཀོཊིཾ པསྶནྟཱི ཨནྡྷཀཱརཾ པཝིཊྛཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ‘‘ན ཛཱནཱམི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏྭཾ ཨེཏྟཀམྤི ཨཛཱནནྟཱི ཨཉྙཾ ཀིཾ ཛཱནིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ ཐེརསྶ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མཱ མཾ ཏྭཾ, བྷདྡེ, སརཎཾ གཙྪ, སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒཔུགྒལཾ བྷགཝནྟམེཝ སརཎཾ གཙྪཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི སཱ སཱཡནྷསམཡེ དྷམྨདེསནཱཝེལཱཡཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཉཱཎཔརིཔཱཀཾ ཉཏྭཱ –

‘‘སཧསྶམཔི ཙེ གཱཐཱ, ཨནཏྠཔདསཾཧིཏཱ;

ཨེཀཾ གཱཐཱཔདཾ སེཡྻོ, ཡཾ སུཏྭཱ སུཔསམྨཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ. གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཡཐཱཋིཏཱཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༡-༥༤) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ¶ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ¶ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧུཾ;

ནཱནཱརཏནཔཛྫོཏེ, མཧཱསུཁསམཔྤིཏཱ.

‘‘ཨུཔེཏྭཱ ཏཾ མཧཱཝཱིརཾ, ཨསྶོསིཾ དྷམྨདེསནཾ;

ཏཏོ ¶ ཛཱཏཔྤསཱདཱཧཾ, ཨུཔེསིཾ སརཎཾ ཛིནཾ.

‘‘ཏདཱ མཧཱཀཱརུཎིཀོ, པདུམུཏྟརནཱམཀོ;

ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནམགྒནྟི, ཋཔེསི བྷིཀྑུནིཾ སུབྷཾ.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, དཱནཾ དཏྭཱ མཧེསིནོ;

ནིཔཙྩ སིརསཱ པཱདེ, ཏཾ ཋཱནམབྷིཔཏྠཡིཾ.

‘‘ཨནུམོདི མཧཱཝཱིརོ, བྷདྡེ ཡཾ ཏེབྷིཔཏྠིཏཾ;

སམིཛ྄ཛྷིསྶཏི ཏཾ སབྦཾ, སུཁིནཱི ཧོཧི ནིབྦུཏཱ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

བྷདྡཱཀུཎྜལཀེསཱཏི, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ ཡཱམམགཾ, ཏཏོཧཾ ཏུསིཏཾ གཏཱ;

ཏཏོ ཙ ནིམྨཱནརཏིཾ, ཝསཝཏྟིཔུརཾ ཏཏོ.

‘‘ཡཏྠ ཡཏྠཱུཔཔཛྫཱམི, ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝཱཧསཱ;

ཏཏྠ ཏཏྠེཝ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཙུཏཱ མནུསྶེསུ, རཱཛཱུནཾ ཙཀྐཝཏྟིནཾ;

མཎྜལཱིནཉྩ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏྭཱན, དེཝེསུ མཱནུསེསུ ཙ;

སབྦཏྠ སུཁིཏཱ ཧུཏྭཱ, ནེཀཀཔྤེསུ སཾསརིཾ.

‘‘ཨིམམྷི ¶ བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཨུཔཊྛཱཀོ མཧེསིསྶ, ཏདཱ ཨཱསི ནརིསྶརོ;

ཀཱསིརཱཛཱ ཀིཀཱི ནཱམ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ.

‘‘ཏསྶ དྷཱིཏཱ ཙཏུཏྠཱསིཾ, བྷིཀྑུདཱཡཱིཏི ཝིསྶུཏཱ;

དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཛིནགྒསྶ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡིཾ.

‘‘ཨནུཛཱནི ན ནོ ཏཱཏོ, ཨགཱརེཝ ཏདཱ མཡཾ;

ཝཱིསཝསྶསཧསྶཱནི, ཝིཙརིམྷ ཨཏནྡིཏཱ.

‘‘ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ, རཱཛཀཉྙཱ སུཁེདྷིཏཱ;

བུདྡྷོཔཊྛཱནནིརཏཱ, མུདིཏཱ སཏྟ དྷཱིཏརོ.

‘‘སམཎཱི ¶ སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུདཱཡིཀཱ;

དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སཏྟམཱི སངྒྷདཱཡིཀཱ.

‘‘ཁེམཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, པཊཱཙཱརཱ ཨཧཾ ཏདཱ;

ཀིསཱགོཏམཱི དྷམྨདིནྣཱ, ཝིསཱཁཱ ཧོཏི སཏྟམཱི.

‘‘ཏེཧི ཀམྨེཧི སུཀཏེཧི, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘པཙྪིམེ ¶ ཙ བྷཝེ དཱནི, གིརིབྦཛཔུརུཏྟམེ;

ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཕཱིཏེ, ཡདཱཧཾ ཡོབྦནེ ཋིཏཱ.

‘‘ཙོརཾ ཝདྷཏྠཾ ནཱིཡནྟཾ, དིསྭཱ རཏྟཱ ཏཧིཾ ཨཧཾ;

པིཏཱ མེ ཏཾ སཧསྶེན, མོཙཡིཏྭཱ ཝདྷཱ ཏཏོ.

‘‘ཨདཱསི ཏསྶ མཾ ཏཱཏོ, ཝིདིཏྭཱན མནཾ མམ;

ཏསྶཱཧམཱསིཾ ཝིསཊྛཱ, ཨཏཱིཝ དཡིཏཱ ཧིཏཱ.

‘‘སོ མེ བྷཱུསནལོབྷེན, བལིམཛ྄ཛྷཱསཡོ དིསོ;

ཙོརཔྤཔཱཏཾ ནེཏྭཱན, པབྦཏཾ ཙེཏཡཱི ཝདྷཾ.

‘‘ཏདཱཧཾ པཎམིཏྭཱན, སཏྟུཀཾ སུཀཏཉྫལཱི;

རཀྑནྟཱི ཨཏྟནོ པཱཎཾ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘ཨིདཾ ¶ སུཝཎྞཀེཡཱུརཾ, མུཏྟཱ ཝེལུ༹རིཡཱ བཧཱུ;

སབྦཾ ཧརསྶུ བྷདྡནྟེ, མཉྩ དཱསཱིཏི སཱཝཡ.

‘‘ཨོརོཔཡསྶུ ཀལྱཱཎཱི, མཱ བཱལ༹ྷཾ པརིདེཝསི;

ན ཙཱཧཾ ཨབྷིཛཱནཱམི, ཨཧནྟྭཱ དྷནམཱབྷཏཾ.

‘‘ཡཏོ སརཱམི ཨཏྟཱནཾ, ཡཏོ པཏྟོསྨི ཝིཉྙུཏཾ;

ན ཙཱཧཾ ཨབྷིཛཱནཱམི, ཨཉྙཾ པིཡཏརཾ ཏཡཱ.

‘‘ཨེཧི ཏཾ ཨུཔགཱུཧིསྶཾ, ཀཏྭཱན ཏཾ པདཀྑིཎཾ;

ན ཙ དཱནི པུནོ ཨཏྠི, མམ ཏུཡ྄ཧཉྩ སངྒམོ.

‘‘ན ཧི སབྦེསུ ཋཱནེསུ, པུརིསོ ཧོཏི པཎྜིཏོ;

ཨིཏྠཱིཔི པཎྜིཏཱ ཧོཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙཀྑཎཱ.

‘‘ན ཧི སབྦེསུ ཋཱནེསུ, པུརིསོ ཧོཏི པཎྜིཏོ;

ཨིཏྠཱིཔི པཎྜིཏཱ ཧོཏི, ལཧུཾ ཨཏྠཝིཙིནྟིཀཱ.

‘‘ལཧུཉྩ ¶ ¶ ཝཏ ཁིཔྤཉྩ, ནིཀཊྛེ སམཙེཏཡིཾ;

མིགཾ ཨུཎྞཱ ཡཐཱ ཨེཝཾ, ཏདཱཧཾ སཏྟུཀཾ ཝདྷིཾ.

‘‘ཡོ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ན ཁིཔྤམནུབུཛ྄ཛྷཏི;

སོ ཧཉྙཏེ མནྡམཏི, ཙོརོཝ གིརིགབྦྷརེ.

‘‘ཡོ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ཁིཔྤམེཝ ནིབོདྷཏི;

མུཙྩཏེ སཏྟུསམྦཱདྷཱ, ཏདཱཧཾ སཏྟུཀཱ ཡཐཱ.

‘‘ཏདཱཧཾ པཱཏཡིཏྭཱན, གིརིདུགྒམྷི སཏྟུཀཾ;

སནྟིཀཾ སེཏཝཏྠཱནཾ, ཨུཔེཏྭཱ པབྦཛིཾ ཨཧཾ.

‘‘སཎྜཱསེན ཙ ཀེསེ མེ, ལུཉྩིཏྭཱ སབྦསོ ཏདཱ;

པབྦཛིཏྭཱན སམཡཾ, ཨཱཙིཀྑིཾསུ ནིརནྟརཾ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཏཾ ཨུགྒཧེཏྭཱཧཾ, ནིསཱིདིཏྭཱན ཨེཀིཀཱ;

སམཡཾ ཏཾ ཝིཙིནྟེསིཾ, སུཝཱནོ མཱནུསཾ ཀརཾ.

‘‘ཚིནྣཾ གཡ྄ཧ སམཱིཔེ མེ, པཱཏཡིཏྭཱ ཨཔཀྐམི;

དིསྭཱ ནིམིཏྟམལབྷིཾ, ཧཏྠཾ ཏཾ པུལ༹ཝཱཀུལཾ.

‘‘ཏཏོ ཨུཊྛཱཡ སཾཝིགྒཱ, ཨཔུཙྪིཾ སཧདྷམྨིཀེ;

ཏེ ཨཝོཙུཾ ཝིཛཱནནྟི, ཏཾ ཨཏྠཾ སཀྱབྷིཀྑཝོ.

‘‘སཱཧཾ ཏམཏྠཾ པུཙྪིསྶཾ, ཨུཔེཏྭཱ བུདྡྷསཱཝཀེ;

ཏེ མམཱདཱཡ གཙྪིཾསུ, བུདྡྷསེཊྛསྶ སནྟིཀཾ.

‘‘སོ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཁནྡྷཱཡཏནདྷཱཏུཡོ;

ཨསུབྷཱནིཙྩདུཀྑཱཏི, ཨནཏྟཱཏི ཙ ནཱཡཀོ.

‘‘ཏསྶ ¶ དྷམྨཾ སུཎིཏྭཱཧཾ, དྷམྨཙཀྑུཾ ཝིསོདྷཡིཾ;

ཏཏོ ཝིཉྙཱཏསདྡྷམྨཱ, པབྦཛྫཾ ཨུཔསམྤདཾ.

‘‘ཨཱཡཱཙིཏོ ཏདཱ ཨཱཧ, ཨེཧི བྷདྡེཏི ནཱཡཀོ;

ཏདཱཧཾ ཨུཔསམྤནྣཱ, པརིཏྟཾ ཏོཡམདྡསཾ.

‘‘པཱདཔཀྑཱལནེནཱཧཾ, ཉཏྭཱ སཨུདཡབྦཡཾ;

ཏཐཱ སབྦེཔི སངྑཱརེ, ཨཱིདིསཾ ཙིནྟཡིཾ ཏདཱ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩི མེ, ཨནུཔཱདཱཡ སབྦསོ;

ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱནམགྒཾ མེ, ཏདཱ པཉྙཱཔཡཱི ཛིནོ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

པརཙིཏྟཱནི ཛཱནཱམི, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

ཁེཔེཏྭཱ ཨཱསཝེ སབྦེ, ཝིསུདྡྷཱསིཾ སུནིམྨལཱ.

‘‘པརིཙིཎྞོ མཡཱ སཏྠཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨོཧིཏོ གརུཀོ བྷཱརོ, བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ.

‘‘ཡསྶཏྠཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

སོ མེ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མེ ཝིམལཾ སུདྡྷཾ, བུདྡྷསེཊྛསྶ སཱསནེ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ ¶ པན པཏྭཱ ཏཱཝདེཝ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ ཏསྶཱ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནི. སཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱན པབྦཛིཏྭཱ ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཙ ཝཱིཏིནཱམེནྟཱི ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༠༧.

‘‘ལཱུནཀེསཱི ¶ པངྐདྷརཱི, ཨེཀསཱཊཱི པུརེ ཙརིཾ;

ཨཝཛྫེ ཝཛྫམཏིནཱི, ཝཛྫེ ཙཱཝཛྫདསྶིནཱི.

༡༠༨.

‘‘དིཝཱཝིཧཱརཱ ནིཀྑམྨ, གིཛ྄ཛྷཀཱུཊམྷི པབྦཏེ;

ཨདྡསཾ ཝིརཛཾ བུདྡྷཾ, བྷིཀྑུསངྒྷཔུརཀྑཏཾ.

༡༠༩.

‘‘ནིཧཙྩ ཛཱཎུཾ ཝནྡིཏྭཱ, སམྨུཁཱ ཨཉྫལིཾ ཨཀཾ;

ཨེཧི བྷདྡེཏི མཾ ཨཝཙ, སཱ མེ ཨཱསཱུཔསམྤདཱ.

༡༡༠.

‘‘ཙིཎྞཱ ཨངྒཱ ཙ མགདྷཱ, ཝཛྫཱི ཀཱསཱི ཙ ཀོསལཱ;

ཨནཀཱ པཎྞཱས ཝསྶཱནི, རཊྛཔིཎྜཾ ཨབྷུཉྫཧཾ.

༡༡༡.

‘‘པུཉྙཾ ཝཏ པསཝི བཧུཾ, སཔྤཉྙོ ཝཏཱཡཾ ཨུཔཱསཀོ;

ཡོ བྷདྡཱཡ ཙཱིཝརཾ ཨདཱསི, ཝིཔྤམུཏྟཱཡ སབྦགནྠེཧཱི’’ཏི. –

ཨིམཱ ¶ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ལཱུནཀེསཱིཏི ལཱུནཱ ལུཉྩིཏཱ ཀེསཱ མཡ྄ཧནྟི ལཱུནཀེསཱི, ནིགཎྛེསུ པབྦཛྫཱཡ ཏཱལཊྛིནཱ ལུཉྩིཏཀེསཱ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. པངྐདྷརཱིཏི དནྟཀཊྛསྶ ཨཁཱདནེན དནྟེསུ མལཔངྐདྷཱརཎཏོ པངྐདྷརཱི. ཨེཀསཱཊཱིཏི ནིགཎྛཙཱརིཏྟཝསེན ཨེཀསཱཊིཀཱ. པུརེ ཙརིནྟི པུབྦེ ནིགཎྛཱི ཧུཏྭཱ ཨེཝཾ ཝིཙརིཾ. ཨཝཛྫེ ཝཛྫམཏིནཱིཏི ནྷཱནུཙྪཱདནདནྟཀཊྛཁཱདནཱདིཀེ ཨནཝཛྫེ སཱཝཛྫསཉྙཱི. ཝཛྫེ ཙཱཝཛྫདསྶིནཱིཏི མཱནམཀྑཔལཱསཝིཔལླཱསཱདིཀེ སཱཝཛྫེ ཨནཝཛྫདིཊྛཱི.

དིཝཱཝིཧཱརཱ ནིཀྑམྨཱཏི ཨཏྟནོ དིཝཱཝིཧཱརཊྛཱནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ. ཨཡམྤི ཋིཏམཛ྄ཛྷནྷིཀཝེལཱཡཾ ¶ ཐེརེན སམཱགཏཱ ཏསྶ པཉྷསྶ ཝིསྶཛྫནེན དྷམྨདེསནཱཡ ཙ ནིཧཏམཱནདབྦཱ པསནྣམཱནསཱ ཧུཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏུཀཱམཱཝ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ.

ནིཧཙྩ ཛཱཎུཾ ཝནྡིཏྭཱཏི ཛཱཎུདྭཡཾ པཐཝིཡཾ ནིཧནྟྭཱ པཏིཊྛཔེཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ. སམྨུཁཱ ཨཉྫལིཾ ཨཀནྟི སཏྠུ སམྨུཁཱ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ ཨཀཱསིཾ. ཨེཧི, བྷདྡེཏི མཾ ཨཝཙ, སཱ མེ ཨཱསཱུཔསམྤདཱཏི ཡཾ མཾ བྷགཝཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ཡཱཙིཏྭཱ ཋིཏཾ ¶ ‘‘ཨེཧི, བྷདྡེ, བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ པབྦཛ ཨུཔསམྤཛྫསྶཱུ’’ཏི ཨཝཙ ཨཱཎཱཔེསི. སཱ སཏྠུ ཨཱཎཱ མཡ྄ཧཾ ཨུཔསམྤདཱཡ ཀཱརཎཏྟཱ ཨུཔསམྤདཱ ཨཱསི ཨཧོསི.

ཙིཎྞཱཏིཨཱདིཀཱ དྭེ གཱཐཱ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎགཱཐཱ. ཏཏྠ ཙིཎྞཱ ཨངྒཱ ཙ མགདྷཱཏི ཡེ ཨིམེ ཨངྒཱ ཙ མགདྷཱ ཙ ཝཛྫཱི ཙ ཀཱསཱི ཙ ཀོསལཱ ཙ ཛནཔདཱ པུབྦེ སཱཎཱཡ མཡཱ རཊྛཔིཎྜཾ བྷུཉྫནྟིཡཱ ཙིཎྞཱ ཙརིཏཱ, ཏེསུཡེཝ སཏྠཱརཱ སམཱགམཏོ པཊྛཱཡ ཨནཎཱ ནིདྡོསཱ ཨཔགཏཀིལེསཱ ཧུཏྭཱ པཉྙཱས སཾཝཙྪརཱནི རཊྛཔིཎྜཾ ཨབྷུཉྫིཾ ¶ ཨཧཾ.

ཡེན ཨབྷིཔྤསནྣམཱནསེན ཨུཔཱསཀེན ཨཏྟནོ ཙཱིཝརཾ དིནྣཾ, ཏསྶ པུཉྙཝིསེསཀིཏྟནམུཁེན ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟཱི ‘‘པུཉྙཾ ཝཏ པསཝཱི བཧུ’’ནྟི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ. སཱ སུཝིཉྙེཡྻཱཝ.

བྷདྡཱཀུཎྜལཀེསཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. པཊཱཙཱརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ནངྒལེཧི ཀསཾ ཁེཏྟནྟིཨཱདིཀཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ, ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརིཝེཎཾ ཨཀཱསི. སཱ ཏཏོ ཙུཏཱ དེཝལོཀེ ¶ ནིབྦཏྟཱ, ཨེཀཾ བུདྡྷནྟརཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ སེཊྛིགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཨཏྟནོ གེཧེ ཨེཀེན ཀམྨཀཱརེན སདྡྷིཾ ཀིལེསསནྠཝཾ ཨཀཱསི. ཏཾ མཱཏཱཔིཏརོ སམཛཱཏིཀསྶ ཀུམཱརསྶ དཱཏུཾ དིཝསཾ སཎྛཔེསུཾ. ཏཾ ཉཏྭཱ སཱ ཧཏྠསཱརཾ གཧེཏྭཱ ཏེན ཀཏསནྠཝེན པུརིསེན སདྡྷིཾ ཨགྒདྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ གཱམཀེ ཝསནྟཱི གབྦྷིནཱི ཨཧོསི. སཱ ¶ པརིཔཀྐེ གབྦྷེ ‘‘ཀིཾ ཨིདྷ ཨནཱཐཝཱསེན, ཀུལགེཧཾ གཙྪཱམ, སཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྨིཾ ‘‘ཨཛྫ གཙྪཱམ, སྭེ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཀཱལཀྑེཔཾ ཀརོནྟེ ‘‘ནཱཡཾ བཱལོ མཾ ནེསྶཏཱི’’ཏི ཏསྨིཾ བཧི གཏེ གེཧེ པཊིསཱམེཏབྦཾ པཊིསཱམེཏྭཱ ‘‘ཀུལགྷརཾ གཏཱཏི མཡ྄ཧཾ སཱམིཀསྶ ཀཐེཐཱ’’ཏི པཊིཝིསྶཀགྷརཝཱསཱིནཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨེཀིཀཱཝ ཀུལགྷརཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཾ པཊིཔཛྫི ¶ . སོ ཨཱགནྟྭཱ གེཧེ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ པཊིཝིསྶཀེ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཀུལགྷརཾ གཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘མཾ ནིསྶཱཡ ཀུལདྷཱིཏཱ ཨནཱཐཱ ཛཱཏཱ’’ཏི པདཱནུཔདཾ གནྟྭཱ སམྤཱཔུཎི. ཏསྶཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. སཱ པསུཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཊིཔྤསྶདྡྷགམནུསྶུཀྐཱ སཱམིཀཾ གཧེཏྭཱ ནིཝཏྟི. དུཏིཡཝཱརམྤི གབྦྷིནཱི ཨཧོསཱིཏིཨཱདི སབྦཾ པུརིམནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ.

ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཡདཱ ཏསྶཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཀམྨཛཝཱཏཱ ཙལིཾསུ, ཏདཱ མཧཱཨཀཱལམེགྷོ ཨུདཔཱདི. སམནྟཏོ ཝིཛྫུལཏཱཧི ཨཱདིཏྟཾ ཝིཡ མེགྷཐནིཏེཧི བྷིཛྫམཱནཾ ཝིཡ ཙ ཨུདཀདྷཱརཱནིཔཱཏནིརནྟརཾ ནབྷཾ ཨཧོསི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ, ‘‘སཱམི, མེ ཨནོཝསྶཀཾ ཋཱནཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨོལོཀེནྟོ ཨེཀཾ ཏིཎསཉྪནྣཾ གུམྦཾ དིསྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཧཏྠགཏཱཡ ཝཱསིཡཱ ཏསྨིཾ གུམྦེ དཎྜཀེ ཚིནྡིཏུཀཱམོ ཏིཎེཧི སཉྪཱདིཏཝམྨིཀསཱིསནྟེ ཨུཊྛིཏརུཀྑདཎྜཀཾ ཚིནྡི. ཏཱཝདེཝ ཙ ནཾ ཏཏོ ཝམྨིཀཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ གྷོརཝིསོ ཨཱསཱིཝིསོ ཌཾསི. སོ ཏཏྠེཝ པཏིཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. སཱ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟཱི ཏསྶ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟཱི དྭེཔི དཱརཀེ ཝཱཏཝུཊྛིཾ ཨསཧམཱནེ ཝིརཝནྟེ ཨུརནྟརེ ཀཏྭཱ, དྭཱིཧི ཛཱཎུཀེཧི དྭཱིཧི ཧཏྠེཧི ཙ བྷཱུམིཾ ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཡཐཱཋིཏཱཝ རཏྟིཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཝིབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ མཾསཔེསིཝཎྞཾ ཨེཀཾ པུཏྟཾ པིལོཏིཀཙུམྦཊཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཧཏྠེཧི ཨུརེཧི ཙ པརིགྒཧེཏྭཱ, ཨིཏརཾ ‘‘ཨེཧི, ཏཱཏ, པིཏཱ ཏེ ཨིཏོ གཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ སཱམིཀེན གཏམགྒེན གཙྪནྟཱི ཏཾ ཝམྨིཀསམཱིཔེ ཀཱལངྐཏཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ‘‘མཾ ནིསྶཱཡ མམ སཱམིཀོ མཏོ’’ཏི རོདནྟཱི པརིདེཝནྟཱི སཀལརཏྟིཾ དེཝེན ཝུཊྛཏྟཱ ཛཎྞུཀཔྤམཱཎཾ ཐནཔྤམཱཎཾ ཨུདཀཾ སཝནྟིཾ ཨནྟརཱམགྒེ ནདིཾ པཏྭཱ, ཨཏྟནོ མནྡབུདྡྷིཏཱཡ དུབྦལཏཱཡ ཙ དྭཱིཧི དཱརཀེཧི སདྡྷིཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏུཾ ཨཝིསཧནྟཱི ཛེཊྛཔུཏྟཾ ཨོརིམཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ཨིཏརཾ ¶ ཨཱདཱཡ པརཏཱིརཾ གནྟྭཱ སཱཁཱབྷངྒཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ¶ ཏཏྠ པིལོཏིཀཙུམྦཊཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིཏརསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི བཱལཔུཏྟཀཾ པཧཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི པུནཔྤུནཾ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀཡམཱནཱ ནདིཾ ཨོཏརཏི.

ཨཐསྶཱ ¶ ནདཱིམཛ྄ཛྷཾ གཏཀཱལེ ཨེཀོ སེནོ ཏཾ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘མཾསཔེསཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཨཱཀཱསཏོ བྷསྶི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ ཨུབྷོ ཧཏྠེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘སཱུསཱུ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ མཧཱསདྡཾ ནིཙྪཱརེསི. སེནོ དཱུརབྷཱཝེན ཏཾ ཨནཱདིཡནྟོ ཀུམཱརཾ གཧེཏྭཱ ཝེཧཱསཾ ཨུཔྤཏི. ཨོརིམཏཱིརེ ཋིཏོ པུཏྟོ ཨུབྷོ ཧཏྠེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ མཧཱསདྡཾ ནིཙྪཱརཡམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘མཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཝེགེན ཨུདཀེ པཏི. ཨིཏི བཱལཔུཏྟཀོ སེནེན, ཛེཊྛཔུཏྟཀོ ཨུདཀེན ཧཏོ. སཱ ‘‘ཨེཀོ མེ པུཏྟོ སེནེན གཧིཏོ, ཨེཀོ ཨུདཀེན ཝཱུལ༹ྷོ, པནྠེ མེ པཏི མཏོ’’ཏི རོདནྟཱི པརིདེཝནྟཱི གཙྪནྟཱི སཱཝཏྠིཏོ ཨཱགཙྪནྟཾ ཨེཀཾ པུརིསཾ དིསྭཱ པུཙྪི – ‘‘ཀཏྠ ཝཱསིཀོསི, ཏཱཏཱ’’ཏི? ‘‘སཱཝཏྠིཝཱསིཀོམྷི, ཨམྨཱ’’ཏི. ‘‘སཱཝཏྠིཡཾ ཨསུཀཝཱིཐིཡཾ ཨསུཀཀུལཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཾ ཛཱནཱསི, ཏཱཏཱ’’ཏི? ‘‘ཛཱནཱམི, ཨམྨ, ཏཾ པན མཱ པུཙྪི, ཨཉྙཾ པུཙྪཱ’’ཏི. ‘‘ཨཉྙེན མེ པཡོཛནཾ ནཏྠི, ཏདེཝ པུཙྪཱམི, ཏཱཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨམྨ, ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཨནཱཙིཀྑིཏུཾ ན དེསི, ཨཛྫ ཏེ སབྦརཏྟིཾ དེཝོ ཝསྶནྟོ དིཊྛོ’’ཏི? ‘‘དིཊྛོ མེ, ཏཱཏ, མཡ྄ཧམེཝ སོ སབྦརཏྟིཾ ཝུཊྛོ, ཏཾ ཀཱརཎཾ པཙྪཱ ཀཐེསྶཱམི, ཨེཏསྨིཾ ཏཱཝ མེ སེཊྛིགེཧེ པཝཏྟིཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨམྨ, ཨཛྫ རཏྟིཡཾ སེཊྛི ཙ བྷརིཡཱ ཙ སེཊྛིཔུཏྟོ ཙཱཏི ཏཡོཔི ཛནེ ཨཝཏྠརམཱནཾ གེཧཾ པཏི, ཏེ ཨེཀཙིཏཀཱཡཾ ཛྷཱཡནྟི, སྭཱཡཾ དྷཱུམོ པཉྙཱཡཏི, ཨམྨཱ’’ཏི. སཱ ཏསྨིཾ ཁཎེ ནིཝཏྠཝཏྠམྤི པཏམཱནཾ ན སཉྫཱནི. སོཀུམྨཏྟཏྟཾ པཏྭཱ ཛཱཏརཱུཔེནེཝ –

‘‘ཨུབྷོ པུཏྟཱ ཀཱལངྐཏཱ, པནྠེ མཡ྄ཧཾ པཏཱི མཏོ;

མཱཏཱ པིཏཱ ཙ བྷཱཏཱ ཙ, ཨེཀཙིཏམྷི ཌཡ྄ཧརེ’’ཏི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༤༩༨) –

ཝིལཔནྟཱི པརིབྦྷམཏི.

ཏཏོ ¶ པཊྛཱཡ ཏསྶཱ ནིཝཱསནམཏྟེནཔི པཊེན ཨཙརཎཏོ པཏིཏཱཙཱརཏྟཱ པཊཱཙཱརཱཏྭེཝ སམཉྙཱ ཨཧོསི. ཏཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ ‘‘གཙྪ, ཨུམྨཏྟིཀེ’’ཏི ཀེཙི ¶ ཀཙཝརཾ མཏྠཀེ ཁིཔནྟི, ཨཉྙེ པཾསུཾ ཨོཀིརནྟི, ཨཔརེ ལེཌྜུཾ ཁིཔནྟི. སཏྠཱ ཛེཏཝནེ མཧཱཔརིསཱམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ ¶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཏཾ ཏཐཱ པརིབྦྷམནྟིཾ དིསྭཱ ཉཱཎཔརིཔཱཀཉྩ ཨོལོཀེཏྭཱ ཡཐཱ ཝིཧཱརཱབྷིམུཁཱི ཨཱགཙྪཏི, ཏཐཱ ཨཀཱསི. པརིསཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ ཨུམྨཏྟིཀཱཡ ཨིཏོ ཨཱགནྟུཾ མཱདཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྷགཝཱ མཱ ནཾ ཝཱརཡིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཝིདཱུརཊྛཱནཾ ཨཱགཏཀཱལེ ‘‘སཏིཾ པཊིལབྷ བྷགིནཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏཱཝདེཝ བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན སཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ནིཝཏྠཝཏྠསྶ པཏིཏབྷཱཝཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཧིརོཏྟཔྤཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ཨུཔནིསཛྫཱཡ ནིསཱིདི. ཨེཀོ པུརིསོ ཨུཏྟརསཱཊཀཾ ཁིཔི. སཱ ཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨཝསྶཡོ མེ ཧོཐ, ཨེཀཾ མེ པུཏྟཾ སེནོ གཎྷི, ཨེཀོ ཨུདཀེན ཝཱུལ༹ྷོ, པནྠེ པཏི མཏོ, མཱཏཱཔིཏརོ བྷཱཏཱ ཙ གེཧེན ཨཝཏྠཊཱ མཏཱ ཨེཀཙིཏཀསྨིཾ ཛྷཱཡནྟཱི’’ཏི སཱ སོཀཀཱརཎཾ ཨཱཙིཀྑི. སཏྠཱ ‘‘པཊཱཙཱརེ, མཱ ཙིནྟཡི, ཏཝ ཨཝསྶཡོ བྷཝིཏུཾ སམཏྠསྶེཝ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱསི. ཡཐཱ ཧི ཏྭཾ ཨིདཱནི པུཏྟཱདཱིནཾ མརཎནིམིཏྟཾ ཨསྶཱུནི པཝཏྟེསི, ཨེཝཾ ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ པུཏྟཱདཱིནཾ མརཎཧེཏུ པཝཏྟིཏཾ ཨསྶུ ཙཏུནྣཾ མཧཱསམུདྡཱནཾ ཨུདཀཏོ བཧུཏར’’ནྟི དསྶེནྟོ –

‘‘ཙཏཱུསུ སམུདྡེསུ ཛལཾ པརིཏྟཀཾ, ཏཏོ བཧུཾ ཨསྶུཛལཾ ཨནཔྤཀཾ;

དུཀྑེན ཕུཊྛསྶ ནརསྶ སོཙནཱ, ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཨམྨ ཏུཝཾ པམཛྫསཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ཨཊྛ. ༡.༡༡༢ པཊཱཙཱརཱཐེརཱིཝཏྠུ) –

གཱཐཾ ཨབྷཱསི.

ཨེཝཾ སཏྠརི ཨནམཏགྒཔརིཡཱཡཀཐཾ (སཾ. ནི. ༢.༡༢༥-༡༢༦) ཀཐེནྟེ ཏསྶཱ སོཀོ ཏནུཏརབྷཱཝཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ ཏནུབྷཱུཏསོཀཾ ཉཏྭཱ ‘‘པཊཱཙཱརེ, པུཏྟཱདཡོ ¶ ནཱམ པརལོཀཾ གཙྪནྟསྶ ཏཱཎཾ ཝཱ ལེཎཾ ཝཱ སརཎཾ ཝཱ བྷཝིཏུཾ ན སཀྐོནྟཱི’’ཏི ཝིཛྫམཱནཱཔི ཏེ ན སནྟི ཨེཝ, ཏསྨཱ ¶ པཎྜིཏེན ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཝིསོདྷེཏྭཱ ནིབྦཱནགཱམིམགྒོཡེཝ སཱདྷེཏབྦོཏི དསྶེནྟོ –

‘‘ན སནྟི པུཏྟཱ ཏཱཎཱཡ, ན པིཏཱ ནཱཔི བནྡྷཝཱ;

ཨནྟཀེནཱདྷིཔནྣསྶ, ནཏྠི ཉཱཏཱིསུ ཏཱཎཏཱ.

‘‘ཨེཏམཏྠཝསཾ ¶ ཉཏྭཱ, པཎྜིཏོ སཱིལསཾཝུཏོ;

ནིབྦཱནགམནཾ མགྒཾ, ཁིཔྤམེཝ ཝིསོདྷཡེ’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༨༨-༢༨༩) –

ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི དྷམྨཾ དེསེསི. དེསནཱཝསཱནེ པཊཱཙཱརཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཏྭཱ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ ཏཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. སཱ ལདྡྷཱུཔསམྤདཱ ཨུཔརིམགྒཏྠཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ གྷཊེན ཨུདཀཾ ཨཱདཱཡ པཱདེ དྷོཝནྟཱི ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩི. ཏཾ ཐོཀཾ ཋཱནཾ གནྟྭཱ པཙྪིཛྫི, དུཏིཡཝཱརཾ ཨཱསིཏྟཾ ཏཏོ དཱུརཾ ཨགམཱསི, ཏཏིཡཝཱརཾ ཨཱསིཏྟཾ ཏཏོཔི དཱུརཏརཾ ཨགམཱསི. སཱ ཏདེཝ ཨཱརམྨཎཾ གཧེཏྭཱ ཏཡོ ཝཡེ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘མཡཱ པཋམཾ ཨཱསིཏྟཨུདཀཾ ཝིཡ ཨིམེ སཏྟཱ པཋམཝཡེཔི མརནྟི, ཏཏོ དཱུརཾ གཏཾ དུཏིཡཝཱརཾ ཨཱསིཏྟཾ ཨུདཀཾ ཝིཡ མཛ྄ཛྷིམཝཡེཔི, ཏཏོ དཱུརཏརཾ གཏཾ ཏཏིཡཝཱརཾ ཨཱསིཏྟཾ ཨུདཀཾ ཝིཡ པཙྪིམཝཡེཔི མརནྟིཡེཝཱ’’ཏི ཙིནྟེསི. སཏྠཱ གནྡྷཀུཊིཡཾ ནིསིནྣོཝ ཨོབྷཱསཾ ཕརིཏྭཱ ཏསྶཱ སམྨུཁེ ཋཏྭཱ ཀཐེནྟོ ཝིཡ ‘‘ཨེཝམེཏཾ, པཊཱཙཱརེ, སབྦེཔིམེ སཏྟཱ མརཎདྷམྨཱ, ཏསྨཱ པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཨུདཡབྦཡཾ ཨཔསྶནྟསྶ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝཏོ ཏཾ པསྶནྟསྶ ཨེཀཱཧམྤི ཨེཀཀྑཎམྤི ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ’’ཏི ཨིམམཏྠཾ དསྶེནྟོ –

‘‘ཡོ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝེ, ཨཔསྶཾ ཨུདཡབྦཡཾ;

ཨེཀཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ, པསྶཏོ ཨུདཡབྦཡ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༡༡༣) –

གཱཐམཱཧ. གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ པཊཱཙཱརཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༤༦༨-༥༡༡) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ¶ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ¶ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧུཾ;

ནཱནཱརཏནཔཛྫོཏེ, མཧཱསུཁསམཔྤིཏཱ.

‘‘ཨུཔེཏྭཱ ཏཾ མཧཱཝཱིརཾ, ཨསྶོསིཾ དྷམྨདེསནཾ;

ཏཏོ ཛཱཏཔསཱདཱཧཾ, ཨུཔེསིཾ སརཎཾ ཛིནཾ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཝིནཡདྷཱརཱིནཾ, ཨགྒཾ ཝཎྞེསི ནཱཡཀོ;

བྷིཀྑུནིཾ ལཛྫིནིཾ ཏཱདིཾ, ཀཔྤཱཀཔྤཝིསཱརདཾ.

‘‘ཏདཱ མུདིཏཙིཏྟཱཧཾ, ཏཾ ཋཱནམབྷིཀངྑིནཱི;

ནིམནྟེཏྭཱ དསབལཾ, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ.

‘‘བྷོཛཡིཏྭཱན སཏྟཱཧཾ, དདིཏྭཱཝ ཏིཙཱིཝརཾ;

ནིཔཙྩ སིརསཱ པཱདེ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘ཡཱ ཏཡཱ ཝཎྞིཏཱ ཝཱིར, ཨིཏོ ཨཊྛམཀེ མུནི;

ཏཱདིསཱཧཾ བྷཝིསྶཱམི, ཡདི སིཛ྄ཛྷཏི ནཱཡཀ.

‘‘ཏདཱ ཨཝོཙ མཾ སཏྠཱ, བྷདྡེ མཱ བྷཱཡི ཨསྶས;

ཨནཱགཏམྷི ཨདྡྷཱནེ, ལཙྪསེ ཏཾ མནོརཐཾ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

པཊཱཙཱརཱཏི ནཱམེན, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏདཱཧཾ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏདཱ ཛིནཾ;

མེཏྟཙིཏྟཱ པརིཙརིཾ, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཨུཔཊྛཱཀོ ¶ ¶ མཧེསིསྶ, ཏདཱ ཨཱསི ནརིསྶརོ;

ཀཱསིརཱཛཱ ཀིཀཱི ནཱམ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ.

‘‘ཏསྶཱསིཾ ཏཏིཡཱ དྷཱིཏཱ, བྷིཀྑུནཱི ཨིཏི ཝིསྶུཏཱ;

དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཛིནགྒསྶ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡིཾ.

‘‘ཨནུཛཱནི ན ནོ ཏཱཏོ, ཨགཱརེཝ ཏདཱ མཡཾ;

ཝཱིསཝསྶསཧསྶཱནི, ཝིཙརིམྷ ཨཏནྡིཏཱ.

‘‘ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ, རཱཛཀཉྙཱ སུཁེདྷིཏཱ;

བུདྡྷོཔཊྛཱནནིརཏཱ, མུདིཏཱ སཏྟདྷཱིཏརོ.

‘‘སམཎཱི ¶ སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུདཱཡིཀཱ;

དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སཏྟམཱི སངྒྷདཱཡིཀཱ.

‘‘ཨཧཾ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, ཁེམཱ བྷདྡཱ ཙ བྷིཀྑུནཱི;

ཀིསཱགོཏམཱི དྷམྨདིནྣཱ, ཝིསཱཁཱ ཧོཏི སཏྟམཱི.

‘‘ཏེཧི ཀམྨེཧི སུཀཏེཧི, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧཾ;

སཱཝཏྠིཡཾ པུརཝརེ, ཨིདྡྷེ ཕཱིཏེ མཧདྡྷནེ.

‘‘ཡདཱ ཙ ཡོབྦནཱུཔེཏཱ, ཝིཏཀྐཝསགཱ ཨཧཾ;

ནརཾ ཛཱརཔཏིཾ དིསྭཱ, ཏེན སདྡྷིཾ ཨགཙྪཧཾ.

‘‘ཨེཀཔུཏྟཔསཱུཏཱཧཾ, དུཏིཡོ ཀུཙྪིཡཱ མམ;

ཏདཱཧཾ མཱཏཱཔིཏརོ, ཨོཀྑཱམཱིཏི སུནིཙྪིཏཱ.

‘‘ནཱརོཙེསིཾ ¶ པཏིཾ མཡ྄ཧཾ, ཏདཱ ཏམྷི པཝཱསིཏེ;

ཨེཀིཀཱ ནིགྒཏཱ གེཧཱ, གནྟུཾ སཱཝཏྠིམུཏྟམཾ.

‘‘ཏཏོ མེ སཱམི ཨཱགནྟྭཱ, སམྦྷཱཝེསི པཐེ མམཾ;

ཏདཱ མེ ཀམྨཛཱ ཝཱཏཱ, ཨུཔྤནྣཱ ཨཏིདཱརུཎཱ.

‘‘ཨུཊྛིཏོ ཙ མཧཱམེགྷོ, པསཱུཏིསམཡེ མམ;

དབྦཏྠཱཡ ཏདཱ གནྟྭཱ, སཱམི སཔྤེན མཱརིཏོ.

‘‘ཏདཱ ¶ ཝིཛཱཏདུཀྑེན, ཨནཱཐཱ ཀཔཎཱ ཨཧཾ;

ཀུནྣདིཾ པཱུརིཏཾ དིསྭཱ, གཙྪནྟཱི སཀུལཱལཡཾ.

‘‘བཱལཾ ཨཱདཱཡ ཨཏརིཾ, པཱརཀཱུལེ ཙ ཨེཀཀཾ;

སཱཡེཏྭཱ བཱལཀཾ པུཏྟཾ, ཨིཏརཾ ཏརཎཱཡཧཾ.

‘‘ནིཝཏྟཱ ཨུཀྐུསོ ཧཱསི, ཏརུཎཾ ཝིལཔནྟཀཾ;

ཨིཏརཉྩ ཝཧཱི སོཏོ, སཱཧཾ སོཀསམཔྤིཏཱ.

‘‘སཱཝཏྠིནགརཾ གནྟྭཱ, ཨསྶོསིཾ སཛནེ མཏེ;

ཏདཱ ཨཝོཙཾ སོཀཊྚཱ, མཧཱསོཀསམཔྤིཏཱ.

‘‘ཨུབྷོ ¶ པུཏྟཱ ཀཱལངྐཏཱ, པནྠེ མཡ྄ཧཾ པཏཱི མཏོ;

མཱཏཱ པིཏཱ ཙ བྷཱཏཱ ཙ, ཨེཀཙིཏམྷི ཌཡ྄ཧརེ.

‘‘ཏདཱ ཀིསཱ ཙ པཎྜུ ཙ, ཨནཱཐཱ དཱིནམཱནསཱ;

ཨིཏོ ཏཏོ བྷམནྟཱིཧཾ, ཨདྡསཾ ནརསཱརཐིཾ.

‘‘ཏཏོ ཨཝོཙ མཾ སཏྠཱ, པུཏྟེ མཱ སོཙི ཨསྶས;

ཨཏྟཱནཾ ཏེ གཝེསསྶུ, ཀིཾ ནིརཏྠཾ ཝིཧཉྙསི.

‘‘ན ¶ སནྟི པུཏྟཱ ཏཱཎཱཡ, ན ཉཱཏཱི ནཱཔི བནྡྷཝཱ;

ཨནྟཀེནཱདྷིཔནྣསྶ, ནཏྠི ཉཱཏཱིསུ ཏཱཎཏཱ.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ མུནིནོ ཝཱཀྱཾ, པཋམཾ ཕལམཛ྄ཛྷགཾ;

པབྦཛིཏྭཱན ནཙིརཾ, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

པརཙིཏྟཱནི ཛཱནཱམི, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

ཁེཔེཏྭཱ ཨཱསཝེ སབྦེ, ཝིསུདྡྷཱསིཾ སུནིམྨལཱ.

‘‘ཏཏོཧཾ ཝིནཡཾ སབྦཾ, སནྟིཀེ སབྦདསྶིནོ;

ཨུགྒཧིཾ སབྦཝིཏྠཱརཾ, བྱཱཧརིཉྩ ཡཐཱཏཐཾ.

‘‘ཛིནོ ཏསྨིཾ གུཎེ ཏུཊྛོ, ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི མཾ;

ཨགྒཱ ཝིནཡདྷཱརཱིནཾ, པཊཱཙཱརཱཝ ཨེཀིཀཱ.

‘‘པརིཙིཎྞོ ¶ མཡཱ སཏྠཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨོཧིཏོ གརུཀོ བྷཱརོ, བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ.

‘‘ཡསྶཏྠཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

སོ མེ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡོ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ སེཀྑཀཱལེ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུཔརིཝིསེསསྶ ནིབྦཏྟིཏཱཀཱརཾ ཝིབྷཱཝེནྟཱི ཨུདཱནཝསེན –

༡༡༢.

‘‘ནངྒལེཧི ཀསཾ ཁེཏྟཾ, བཱིཛཱནི པཝཔཾ ཚམཱ;

པུཏྟདཱརཱནི པོསེནྟཱ, དྷནཾ ཝིནྡནྟི མཱཎཝཱ.

༡༡༣.

‘‘ཀིམཧཾ ¶ ¶ སཱིལསམྤནྣཱ, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ;

ནིབྦཱནཾ ནཱདྷིགཙྪཱམི, ཨཀུསཱིཏཱ ཨནུདྡྷཏཱ.

༡༡༤.

‘‘པཱདེ པཀྑཱལཡིཏྭཱན, ཨུདཀེསུ ཀརོམཧཾ;

པཱདོདཀཉྩ དིསྭཱན, ཐལཏོ ནིནྣམཱགཏཾ.

༡༡༥.

‘‘ཏཏོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷེསིཾ, ཨསྶཾ བྷདྲཾཝཛཱནིཡཾ;

ཏཏོ དཱིཔཾ གཧེཏྭཱན, ཝིཧཱརཾ པཱཝིསིཾ ཨཧཾ;

སེཡྻཾ ཨོལོཀཡིཏྭཱན, མཉྩཀམྷི ཨུཔཱཝིསིཾ.

༡༡༦.

‘‘ཏཏོ སཱུཙིཾ གཧེཏྭཱན, ཝཊྚིཾ ཨོཀསྶཡཱམཧཾ;

པདཱིཔསྶེཝ ནིབྦཱནཾ, ཝིམོཀྑོ ཨཧུ ཙེཏསོ’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ཀསནྟི ཀསནྟཱ ཀསིཀམྨཾ ཀརོནྟཱ. བཧུཏྠེ ཧི ཨིདཾ ཨེཀཝཙནཾ. པཝཔནྟི བཱིཛཱནི ཝཔནྟཱ. ཚམཱཏི ཚམཱཡཾ. བྷུམྨཏྠེ ཧི ཨིདཾ པཙྩཏྟཝཙནཾ. ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – ཨིམེ མཱཎཝཱ སཏྟཱ ནངྒལེཧི ཕཱལེཧི ཁེཏྟཾ ཀསནྟཱ ཡཐཱདྷིཔྤཱཡཾ ཁེཏྟབྷཱུམིཡཾ པུབྦཎྞཱཔརཎྞབྷེདཱནི བཱིཛཱནི ཝཔནྟཱ ཏཾཧེཏུ ཏཾནིམིཏྟཾ ཨཏྟཱནཾ པུཏྟདཱརཱདཱིནི པོསེནྟཱ ཧུཏྭཱ དྷནཾ ¶ པཊིལབྷནྟི. ཨེཝཾ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཡོནིསོ པཡུཏྟོ པཙྩཏྟཔུརིསཀཱརོ ནཱམ སཕལོ སཨུདཡོ.

ཏཏྠ ཀིམཧཾ སཱིལསམྤནྣཱ, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ. ནིབྦཱནཾ ནཱདྷིགཙྪཱམི, ཨཀུསཱིཏཱ ཨནུདྡྷཏཱཏི ཨཧཾ སུཝིསུདྡྷསཱིལཱ ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཏཱཡ ཨཀུསཱིཏཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ སུསམཱཧིཏཙིཏྟཏཱཡ ཨནུདྡྷཏཱ ཙ ཧུཏྭཱ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱསངྑཱཏཾ སཏྠུ སཱསནཾ ཀརོནྟཱི ཀསྨཱ ནིབྦཱནཾ ནཱདྷིགཙྪཱམི, ཨདྷིགམིསྶཱམི ཨེཝཱཏི.

ཨེཝཾ པན ཙིནྟེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ པཱདདྷོཝནཨུདཀེ ནིམིཏྟཾ གཎྷི. ཏེནཱཧ ‘‘པཱདེ པཀྑཱལཡིཏྭཱནཱ’’ཏིཨཱདི ¶ . ཏསྶཏྠོ – ཨཧཾ པཱདེ དྷོཝནྟཱི པཱདཔཀྑཱལནཧེཏུ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨཱསིཏྟེསུ ཨུདཀེསུ ཐལཏོ ནིནྣམཱགཏཾ པཱདོདཀཾ དིསྭཱ ནིམིཏྟཾ ཀརོམི.

‘‘ཡཐཱ ¶ ཨིདཾ ཨུདཀཾ ཁཡདྷམྨཾ ཝཡདྷམྨཾ, ཨེཝཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུསངྑཱརཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨནིཙྩལཀྑཎཾ, ཏདནུསཱརེན དུཀྑལཀྑཎཾ, ཨནཏྟལཀྑཎཉྩ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟཱི ཏཏོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷེསིཾ, ཨསྶཾ བྷདྲཾཝཛཱནིཡནྟི ཡཐཱ ཨསྶཾ བྷདྲཾ ཨཱཛཱནིཡཾ ཀུསལོ སཱརཐི སུཁེན སཱརེཏི, ཨེཝཾ མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟཾ སུཁེནེཝ སམཱདྷེསིཾ, ཝིཔསྶནཱསམཱདྷིནཱ སམཱཧིཏཾ ཨཀཱསིཾ. ཨེཝཾ པན ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟཱི ཨུཏུསཔྤཱཡནིཛིགིསཱཡ ཨོཝརཀཾ པཝིསནྟཱི ཨནྡྷཀཱརཝིདྷམནཏྠཾ དཱིཔཾ གཧེཏྭཱ གབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ དཱིཔཾ ཋཔེཏྭཱ མཉྩཀེ ནིསིནྣམཏྟཱཝ དཱིཔཾ ཝིཛ྄ཛྷཱཔེཏུཾ ཨགྒལ༹སཱུཙིཡཱ དཱིཔཝཊྚིཾ ཨཱཀཌྜྷིཾ, ཏཱཝདེཝ ཨུཏུསཔྤཱཡལཱབྷེན ཏསྶཱ ཙིཏྟཾ སམཱཧིཏཾ ཨཧོསི, ཝིཔསྶནཱཝཱིཐིཾ ཨོཏརི, མགྒེན གྷཊྚེསི. ཏཏོ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ སབྦསོ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡོ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཏོ དཱིཔཾ གཧེཏྭཱན…པེ… ཝིམོཀྑོ ཨཧུ ཙེཏསོ’’ཏི. ཏཏྠ སེཡྻཾ ཨོལོཀཡིཏྭཱནཱཏི དཱིཔཱལོཀེན སེཡྻཾ པསྶིཏྭཱ.

སཱུཙིནྟི ཨགྒལ༹སཱུཙིཾ. ཝཊྚིཾ ཨོཀསྶཡཱམཱིཏི དཱིཔཾ ཝིཛ྄ཛྷཱཔེཏུཾ ཏེལཱབྷིམུཁཾ དཱིཔཝཊྚིཾ ཨཱཀཌྜྷེམི. ཝིམོཀྑོཏི ཀིལེསེཧི ཝིམོཀྑོ. སོ པན ཡསྨཱ པརམཏྠཏོ ཙིཏྟསྶ སནྟཏི, ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཙེཏསོ’’ཏི. ཡཐཱ པན ཝཊྚིཏེལཱདིཀེ པཙྩཡེ སཏི ཨུཔྤཛྫནཱརཧོ པདཱིཔོ ཏདབྷཱཝེ ཨནུཔྤཛྫནཏོ ¶ ནིབྦུཏོཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ ཀིལེསཱདིཔཙྩཡེ སཏི ཨུཔྤཛྫནཱརཧཾ ཙིཏྟཾ ཏདབྷཱཝེ ཨནུཔྤཛྫནཏོ ཝིམུཏྟནྟི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཱཧ – ‘‘པདཱིཔསྶེཝ ནིབྦཱནཾ, ཝིམོཀྑོ ཨཧུ ཙེཏསོ’’ཏི.

པཊཱཙཱརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. ཏིཾསམཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

མུསལཱནི ¶ གཧེཏྭཱནཱཏིཨཱདིཀཱ ཏིཾསམཏྟཱནཾ ཐེརཱིནཾ གཱཐཱ. ཏཱཔི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟིཡོ ཨནུཀྐམེན ཨུཔཙིཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཀཀམྨསཉྩོདིཏཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པབྦཛིཏྭཱ པརིསུདྡྷསཱིལཱ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ པརིཔཱུརེནྟིཡོ ཝིཧརནྟི. ཨཐེཀདིཝསཾ པཊཱཙཱརཱཐེརཱི ཏཱསཾ ཨོཝཱདཾ དེནྟཱི –

༡༡༧.

‘‘མུསལཱནི ¶ གཧེཏྭཱན, དྷཉྙཾ ཀོཊྚེནྟི མཱཎཝཱ;

པུཏྟདཱརཱནི པོསེནྟཱ, དྷནཾ ཝིནྡནྟི མཱཎཝཱ.

༡༡༨.

‘‘ཀརོཐ བུདྡྷསཱསནཾ, ཡཾ ཀཏྭཱ ནཱནུཏཔྤཏི;

ཁིཔྤཾ པཱདཱནི དྷོཝིཏྭཱ, ཨེཀམནྟེ ནིསཱིདཐ;

ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟཱ, ཀརོཐ བུདྡྷསཱསན’’ནྟི. – ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཨིམེ སཏྟཱ ཛཱིཝིཏཧེཏུ མུསལཱནི གཧེཏྭཱ པརེསཾ དྷཉྙཾ ཀོཊྚེནྟི, ཨུདུཀྑལཀམྨཾ ཀརོནྟི. ཨཉྙམྤི ཨེདིསཾ ནིཧཱིནཀམྨཾ ཀཏྭཱ པུཏྟདཱརཾ པོསེནྟཱ ཡཐཱརཧཾ དྷནམྤི སཾཧརནྟི. ཏཾ པན ནེསཾ ཀམྨཾ ནིཧཱིནཾ གམྨཾ པོཐུཛྫནིཀཾ དུཀྑཾ ཨནཏྠསཉྷིཏཉྩ. ཏསྨཱ ཨེདིསཾ སཾཀིལེསིཀཔཔཉྩཾ ཝཛྫེཏྭཱ ཀརོཐ བུདྡྷསཱསནཾ སིཀྑཏྟཡསངྑཱཏཾ སམྨཱསམྦུདྡྷསཱསནཾ ཀརོཐ སམྤཱདེཐ ཨཏྟནོ སནྟཱནེ ནིབྦཏྟེཐ. ཏཏྠ ཀཱརཎམཱཧ – ‘‘ཡཾ ཀཏྭཱ ནཱནུཏཔྤཏཱི’’ཏི, ཡསྶ ཀརཎཧེཏུ ཨེཏརཧི ཨཱཡཏིཉྩ ¶ ཨནུཏཱཔཾ ནཱཔཛྫཏི. ཨིདཱནི ཏསྶ ཀརཎེ པུབྦཀིཙྩཾ ཨནུཡོགཝིདྷིཉྩ དསྶེཏུཾ, ‘‘ཁིཔྤཾ པཱདཱནི དྷོཝིཏྭཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨདྷོཝིཏཔཱདསྶ ཨཝིཀྑཱལིཏམུཁསྶ ཙ ནིསཛྫསུཁཾ ཨུཏུསཔྤཱཡལཱབྷོ ཙ ན ཧོཏི, པཱདེ པན དྷོཝིཏྭཱ མུཁཉྩ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ནིསིནྣསྶ ཏདུབྷཡཾ ལབྷཏི, ཏསྨཱ ཁིཔྤཾ ཨིམཾ ཡཐཱལདྡྷཾ ཁཎཾ ཨཝིརཱདྷེནྟིཡོ ¶ པཱདཱནི ཨཏྟནོ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཝིཝིཏྟེ ཨོཀཱསེ ནིསཱིདཐ ནིསཛྫཐ. ཨཊྛཏིཾསཱཡ ཨཱརམྨཎེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཙིཏྟརུཙིཀེ ཨཱརམྨཎེ ཨཏྟནོ ཙིཏྟཾ ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱ ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟཱ སམཱཧིཏེན ཙིཏྟེན ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱཝསེན བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ སཱསནཾ ཨོཝཱདཾ ཨནུསིཊྛིཾ ཀརོཐ སམྤཱདེཐཱཏི.

ཨཐ ཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཏསྶཱ ཐེརིཡཱ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ བྷཱཝནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟིཡོ ཉཱཎསྶ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ ཧེཏུསམྤནྣཏཱཡ ཙ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨོཝཱདགཱཐཱཧི སདྡྷིཾ –

༡༡༩.

‘‘ཏསྶཱ ཏཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, པཊཱཙཱརཱཡ སཱསནཾ;

པཱདེ པཀྑཱལཡིཏྭཱན, ཨེཀམནྟཾ ཨུཔཱཝིསུཾ;

ཙེཏོསམཐམནུཡུཏྟཱ, ཨཀཾསུ བུདྡྷསཱསནཾ.

༡༢༠.

‘‘རཏྟིཡཱ ¶ པུརིམེ ཡཱམེ, པུབྦཛཱཏིམནུསྶརུཾ;

རཏྟིཡཱ མཛ྄ཛྷིམེ ཡཱམེ, དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷཡུཾ;

རཏྟིཡཱ པཙྪིམེ ཡཱམེ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལཡུཾ.

༡༢༡.

‘‘ཨུཊྛཱཡ པཱདེ ཝནྡིཾསུ, ཀཏཱ ཏེ ཨནུསཱསནཱི;

ཨིནྡཾཝ དེཝཱ ཏིདསཱ, སངྒཱམེ ཨཔརཱཛིཏཾ;

པུརཀྑཏྭཱ ཝིཧསྶཱམ, ཏེཝིཛྫཱམྷ ཨནཱསཝཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསིཾསུ.

ཏཏྠ ཏསྶཱ ཏཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, པཊཱཙཱརཱཡ སཱསནནྟི ཏསྶཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ ཀིལེསཔཊིསཏྟུསཱསནཊྛེན སཱསནབྷཱུཏཾ ཨོཝཱདཝཙནཾ, ཏཱ ཏིཾསམཏྟཱ བྷིཀྑུནིཡོ སུཏྭཱ པཊིསྶུཏྭཱ སིརསཱ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ.

ཨུཊྛཱཡ ¶ པཱདེ ཝནྡིཾསུ, ཀཏཱ ཏེ ཨནུསཱསནཱིཏི ཡཐཱསམྤཊིཙྪིཏཾ ཏསྶཱ སཱསནཾ ཨཊྛིཾ ཀཏྭཱ མནསི ཀཏྭཱ ཡཐཱཕཱསུཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷཱཝེནྟིཡོ བྷཱཝནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨདྷིགཏཝིསེསཾ ཨཱརོཙེཏུཾ ནིསིནྣཱསནཏོ ཨུཊྛཱཡ ཏསྶཱ སནྟིཀཾ ¶ གནྟྭཱ ‘‘མཧཱཐེརི ཏཝཱནུསཱསནཱི ཡཐཱནུསིཊྛཾ ཨམྷེཧི ཀཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶཱ པཱདེ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡིཾསུ. ཨིནྡཾཝ དེཝཱ ཏིདསཱ, སངྒཱམེ ཨཔརཱཛིཏནྟི དེཝཱསུརསངྒཱམེ ཨཔརཱཛིཏཾ ཝིཛིཏཱཝིཾ ཨིནྡཾ ཏཱཝཏིཾསཱ དེཝཱ ཝིཡ མཧཱཐེརི, མཡཾ ཏཾ པུརཀྑཏྭཱ ཝིཧརིསྶཱམ ཨཉྙསྶ ཀཏྟབྦསྶ ཨབྷཱཝཏོ. ཏསྨཱ ‘‘ཏེཝིཛྫཱམྷ ཨནཱསཝཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ཀཏཉྙུབྷཱཝཾ པཝེདེནྟཱི ཨིདམེཝ ཏཱསཾ ཨཉྙཱབྱཱཀརཎཾ ཨཧོསི. ཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠཏོ ཨཝིབྷཏྟཾ, ཏཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཏིཾསམཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. ཙནྡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དུགྒཏཱཧཾ པུརེ ཨཱསིནྟིཨཱདིཀཱ ཙནྡཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨནུཀྐམེན སམྦྷཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ པརིཔཀྐཉཱཎཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨཉྙཏརསྨིཾ བྲཱཧྨཎགཱམེ ཨཔཉྙཱཏསྶ ¶ བྲཱཧྨཎསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཏསྶཱ ནིབྦཏྟིཏོ པཊྛཱཡཾ ཏཾ ཀུལཾ བྷོགེཧི པརིཀྑཡཾ གཏཾ. སཱ ཨནུཀྐམེན ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ དུཀྑེན ཛཱིཝཏི. ཨཐ ཏསྨིཾ གེཧེ ཨཧིཝཱཏརོགོ ཨུཔྤཛྫི. ཏེནསྶཱ སབྦེཔི ཉཱཏཀཱ མརཎབྱསནཾ པཱཔུཎིཾསུ. སཱ ཉཱཏིཀྑཡེ ཛཱཏེ ཨཉྙཏྠ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཀཔཱལཧཏྠཱ ཀུལེ ཀུལེ ཝིཙརིཏྭཱ ལདྡྷལདྡྷེན བྷིཀྑཱཧཱརེན ཡཱཔེནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ བྷཏྟཝིསྶགྒཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. བྷིཀྑུནིཡོ ཏཾ དུཀྑིཏཾ ཁུདྡཱབྷིབྷཱུཏཾ དིསྭཱན སཉྫཱཏཀཱརུཉྙཱ པིཡསམུདཱཙཱརེན སངྒཧེཏྭཱ ཏཏྠ ཝིཛྫམཱནེན ཨུཔཙཱརམནོཧརེན ཨཱཧཱརེན སནྟཔྤེསུཾ. སཱ ཏཱསཾ ཨཱཙཱརསཱིལེ པསཱིདིཏྭཱ ཐེརིཡཱ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏསྶཱ ཐེརཱི དྷམྨཾ ཀཐེསི. སཱ ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཱསནེ ཨབྷིཔྤསནྣཱ སཾསཱརེ ཙ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ ¶ པབྦཛི ¶ . པབྦཛིཏྭཱ ཙ ཐེརིཡཱ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཉྫནྟཱི ཀཏཱདྷིཀཱརཏཱཡ ཉཱཎསྶ ཙ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ –

༡༢༢.

‘‘དུགྒཏཱཧཾ པུརེ ཨཱསིཾ, ཝིདྷཝཱ ཙ ཨཔུཏྟིཀཱ;

ཝིནཱ མིཏྟེཧི ཉཱཏཱིཧི, བྷཏྟཙོལ༹སྶ ནཱདྷིགཾ.

༡༢༣.

‘‘པཏྟཾ དཎྜཉྩ གཎྷིཏྭཱ, བྷིཀྑམཱནཱ ཀུལཱ ཀུལཾ;

སཱིཏུཎྷེན ཙ ཌཡ྄ཧནྟཱི, སཏྟ ཝསྶཱནི ཙཱརིཧཾ.

༡༢༤.

‘‘བྷིཀྑུནིཾ པུན དིསྭཱན, ཨནྣཔཱནསྶ ལཱབྷིནིཾ;

ཨུཔསངྐམྨཾ ཨཝོཙཾ, པབྦཛྫཾ ཨནགཱརིཡཾ.

༡༢༥.

‘‘སཱ ཙ མཾ ཨནུཀམྤཱཡ, པབྦཱཛེསི པཊཱཙཱརཱ;

ཏཏོ མཾ ཨོཝདིཏྭཱན, པརམཏྠེ ནིཡོཛཡི.

༡༢༦.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཨཀཱསིཾ ཨནུསཱསནིཾ;

ཨམོགྷོ ཨཡྻཱཡོཝཱདོ, ཏེཝིཛྫཱམྷི ཨནཱསཝཱ’’ཏི. –

ཨུདཱནཝསེན ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ དུགྒཏཱཏི དལིདྡཱ. པུརེཏི པབྦཛིཏཏོ པུབྦེ. པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཨིདྷ པུགྒལོ བྷོགེཧི ཨཌྜྷོ ཝཱ དལིདྡོ ཝཱཏི ན ཝཏྟབྦོ. གུཎེཧི པན ཨཡཾ ཐེརཱི ཨཌྜྷཱཡེཝ. ཏེནཱཧ ‘‘དུགྒཏཱཧཾ པུརེ ཨཱསི’’ནྟི. ཝིདྷཝཱཏི དྷཝོ ཝུཙྩཏི སཱམིཀོ, ཏདབྷཱཝཱ ཝིདྷཝཱ, མཏཔཏིཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔུཏྟིཀཱཏི པུཏྟརཧིཏཱ. ཝིནཱ མིཏྟེཧཱིཏི མིཏྟེཧི བནྡྷཝེཧི ཙ པརིཧཱིནཱ རཧིཏཱ. བྷཏྟཙོལ༹སྶ ནཱདྷིགནྟི བྷཏྟསྶ ཙོལ༹སྶ ཙ པཱརིཔཱུརིཾ ནཱདྷིགཙྪིཾ, ཀེཝལཾ པན བྷིཀྑཱཔིཎྜསྶ པིལོཏིཀཱཁཎྜསྶ ཙ ཝསེན གྷཱསཙྪཱདནམཏྟམེཝ ཨལཏྠནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེནཱཧ ‘‘པཏྟཾ དཎྜཉྩ གཎྷིཏྭཱ’’ཏིཨཱདི.

ཏཏྠ ¶ པཏྟནྟི མཏྟིཀཱབྷཱཛནཾ. དཎྜནྟི གོཎསུནཁཱདིཔརིཧརཎདཎྜཀཾ. ཀུལཱ ཀུལནྟི ཀུལཏོ ཀུལཾ. སཱིཏུཎྷེན ཙ ཌཡ྄ཧནྟཱིཏི ཝསནགེཧཱབྷཱཝཏོ སཱིཏེན ཙ ཨུཎྷེན ཙ པཱིལི༹ཡམཱནཱ.

བྷིཀྑུནིནྟི ¶ པཊཱཙཱརཱཐེརིཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. པུནཱཏི པཙྪཱ, སཏྟསཾཝཙྪརཏོ ཨཔརབྷཱགེ.

པརམཏྠེཏི པརམེ ཨུཏྟམེ ཨཏྠེ, ནིབྦཱནགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ ནིབྦཱནེ ཙ. ནིཡོཛཡཱིཏི ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑནྟཱི ནིཡོཛེསི. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཙནྡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཚཀྐནིཔཱཏོ

༡. པཉྩསཏམཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཚཀྐནིཔཱཏེ ¶ ¶ ཡསྶ མགྒཾ ན ཛཱནཱསཱིཏིཨཱདིཀཱ པཉྩསཏམཏྟཱནཾ ཐེརཱིནཾ གཱཐཱ. ཨིམཱཔི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟིཡོ ཨནུཀྐམེན ཨུཔཙིཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཏཏྠ ཏཏྠ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི པཏིཀུལཾ ཨཱནཱིཏཱ ཏཏྠ ཏཏྠ པུཏྟེ ལབྷིཏྭཱ གྷརཱཝཱསཾ ཝསནྟིཡོ སམཱནཛཱཏིཀསྶ ཏཱདིསསྶ ཀམྨསྶ ཀཏཏྟཱ སབྦཱཝ མཏཔུཏྟཱ ཧུཏྭཱ, པུཏྟསོཀེན ཨབྷིབྷཱུཏཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣཱ ཨཏྟནོ སོཀཀཱརཎཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཐེརཱི ཏཱསཾ སོཀཾ ཝིནོདེནྟཱི –

༡༢༧.

‘‘ཡསྶ མགྒཾ ན ཛཱནཱསི, ཨཱགཏསྶ གཏསྶ ཝཱ;

ཏཾ ཀུཏོ ཙཱགཏཾ སཏྟཾ, མམ པུཏྟོཏི རོདསི.

༡༢༨.

‘‘མགྒཉྩ ཁོསྶ ཛཱནཱསི, ཨཱགཏསྶ གཏསྶ ཝཱ;

ན ནཾ སམནུསོཙེསི, ཨེཝཾདྷམྨཱ ཧི པཱཎིནོ.

༡༢༩.

‘‘ཨཡཱཙིཏོ ཏཏཱགཙྪི, ནཱནུཉྙཱཏོ ཨིཏོ གཏོ;

ཀུཏོཙི ནཱུན ཨཱགནྟྭཱ, ཝསིཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཀཾ;

ཨིཏོཔི ཨཉྙེན གཏོ, ཏཏོཔཉྙེན གཙྪཏི.

༡༣༠.

‘‘པེཏོ མནུསྶརཱུཔེན, སཾསརནྟོ གམིསྶཏི;

ཡཐཱགཏོ ཏཐཱ གཏོ, ཀཱ ཏཏྠ པརིདེཝནཱ’’ཏི. –

ཨིམཱཧི ¶ ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི དྷམྨཾ དེསེསི.

ཏཱ ¶ ཏསྶཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཾསུ. པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟིཡོ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཨཐ ཏཱ ཨདྷིགཏཱརཧཏྟཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན ‘‘ཡསྶ མགྒཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏིཨཱདིཀཱཧི ཨོཝཱདགཱཐཱཧི སདྡྷིཾ –

༡༣༡.

‘‘ཨབྦཧཱི ¶ ཝཏ མེ སལླཾ, དུདྡསཾ ཧདཡསྶིཏཾ;

ཡཱ མེ སོཀཔརེཏཱཡ, པུཏྟསོཀཾ བྱཔཱནུདི.

༡༣༢.

‘‘སཱཛྫ ཨབྦཱུལ༹ྷསལླཱཧཾ, ནིཙྪཱཏཱ པརིནིབྦུཏཱ;

བུདྡྷཾ དྷམྨཉྩ སངྒྷཉྩ, ཨུཔེམི སརཎཾ མུནི’’ནྟི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཨབྷཱསིཾསུ.

ཏཏྠ ཡསྶ མགྒཾ ན ཛཱནཱསི, ཨཱགཏསྶ གཏསྶ ཝཱཏི ཡསྶ སཏྟསྶ ཨིདྷ ཨཱགཏསྶ ཨཱགཏམགྒཾ ཝཱ ཨིཏོ གཏསྶ གཏམགྒཾ ཝཱ ཏྭཾ ན ཛཱནཱསི. ཨནནྟརཱ ཨཏཱིཏཱནཱགཏབྷཝཱུཔཔཏྟིཡོ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཏཾ ཀུཏོ ཙཱགཏཾ སཏྟནྟི ཏཾ ཨེཝཾ ཨཝིཉྙཱཏཱགཏགཏམགྒཾ ཀུཏོཙི གཏིཏོ ཨཱགཏམགྒཾ ཨཱགཙྪནྟེན ཨནྟརཱམགྒེ སབྦེན སབྦཾ ཨཀཏཔརིཙཡསམཱགཏཔུརིསསདིསཾ སཏྟཾ ཀེཝལཾ མམཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ མམ པུཏྟོཏི ཀུཏོ ཀེན ཀཱརཎེན རོདསི. ཨཔྤཊིཀཱརཏོ མམ པུཏྟསྶ ཙ ཨཀཱཏབྦཏོ ན ཨེཏྠ རོདནཀཱརཎཾ ཨཏྠཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

མགྒཉྩ ཁོསྶ ཛཱནཱསཱིཏི ཨསྶ ཏཝ པུཏྟཱབྷིམཏསྶ སཏྟསྶ ཨཱགཏསྶ ཨཱགཏམགྒཉྩ གཏསྶ གཏམགྒཉྩ ཨཐ ཛཱནེཡྻཱསི. ན ནཾ སམནུསོཙེསཱིཏི ཨེཝམྤི ནཾ ན སམནུསོཙེཡྻཱསི. ཀསྨཱ? ཨེཝཾདྷམྨཱ ཧི པཱཎིནོ, དིཊྛདྷམྨེཔི ཧི སཏྟཱནཾ སབྦེཧི པིཡེཧི མནཱཔེཧི ནཱནཱབྷཱཝཱ ཝིནཱབྷཱཝཱ ཏཏྠ ཝསཝཏྟིཏཱཡ ཨབྷཱཝཏོ, པགེཝ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ.

ཨཡཱཙིཏོ ཏཏཱགཙྪཱིཏི ¶ ཏཏོ པརལོཀཏོ ཀེནཙི ཨཡཱཙིཏོ ཨིདྷ ཨཱགཙྪི. ‘‘ཨཱགཏོ’’ཏིཔི པཱལི༹, སོ ཨེཝཏྠོ. ནཱནུཉྙཱཏོ ཨིཏོ གཏོཏི ཨིདྷལོཀཏོ ཀེནཙི ཨནནུཉྙཱཏོ པརལོཀཾ གཏོ. ཀུཏོཙཱིཏི ནིརཡཱདིཏོ ཡཏོ ཀུཏོཙི གཏིཏོ. ནཱུནཱཏི པརིསངྐཱཡཾ ¶ . ཝསིཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཀནྟི ཀཏིཔཡདིཝསམཏྟཾ ཨིདྷ ཝསིཏྭཱ. ཨིཏོཔི ཨཉྙེན གཏོཏི ཨིཏོཔི བྷཝཏོ ཨཉྙེན གཏོ, ཨིཏོ ཨཉྙམྤི བྷཝཾ པཊིསནྡྷིཝསེན ཨུཔགཏོ. ཏཏོཔཉྙེན གཙྪཏཱིཏི ཏཏོཔི བྷཝཏོ ཨཉྙེན གམིསྶཏི, ཨཉྙམེཝ བྷཝཾ ཨུཔགམིསྶཏི.

པེཏོཏི ¶ ཨཔེཏོ ཏཾ ཏཾ བྷཝཾ ཨུཔཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཨཔགཏོ. མནུསྶརཱུཔེནཱཏི ནིདསྶནམཏྟམེཏཾ, མནུསྶབྷཱཝེན ཏིརཙྪཱནཱདིབྷཱཝེན ཙཱཏི ཨཏྠོ. སཾསརནྟོཏི ཨཔརཱཔརཾ ཨུཔཔཏྟིཝསེན སཾསརནྟོ. ཡཐཱགཏོ ཏཐཱ གཏོཏི ཡཐཱ ཨཝིཉྙཱཏགཏིཏོ ཙ ཨནཱམནྟེཏྭཱ ཨཱགཏོ ཏཐཱ ཨཝིཉྙཱཏགཏིཀོ ཨནནུཉྙཱཏོཝ གཏོ. ཀཱ ཏཏྠ པརིདེཝནཱཏི ཏཏྠ ཏཱདིསེ ཨཝསཝཏྟིནི ཡཐཱཀཱམཱཝཙརེ ཀཱ ནཱམ པརིདེཝནཱ, ཀིཾ པརིདེཝིཏེན པཡོཛནནྟི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཏྠ ཙ ཨཱདིཏོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ ཏེསཾ པཉྩམཏྟཱནཾ ཨིཏྠིསཏཱནཾ སོཀཝིནོདནཝསེན ཝིསུཾ ཝིསུཾ བྷཱསིཏཱ. ཏསྶཱ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨདྷིགཏཝིསེསཱཧི ཏཱཧི པཉྩསཏམཏྟཱཧི བྷིཀྑུནཱིཧི ཚཔི གཱཐཱ པཙྩེཀཾ བྷཱསིཏཱཏི དཊྛབྦཱ.

པཉྩསཏཱ པཊཱཙཱརཱཏི པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ ལདྡྷཨོཝཱདཏཱཡ པཊཱཙཱརཱཡ ཝུཏྟཾ ཨཝེདིསུནྟི ཀཏྭཱ ‘‘པཊཱཙཱརཱ’’ཏི ལདྡྷནཱམཱ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ.

པཉྩསཏམཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཝཱསེཊྛཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

པུཏྟསོཀེནཧཾ ཨཊྚཱཏིཨཱདིཀཱ ཝཱསེཊྛིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨནུཀྐམེན ¶ སམྦྷཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝེསཱལིཡཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི སམཱནཛཱཏིཀསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ དིནྣཱ པཏིཀུལཾ གནྟྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སུཁསཾཝཱསཾ ཝསནྟཱི ཨེཀཾ པུཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨཱདྷཱཝིཏྭཱ པརིདྷཱཝིཏྭཱ ཝིཙརཎཀཱལེ ཀཱལཾ ཀཏེ པུཏྟསོཀེན ཨཊྚིཏཱ ཨུམྨཏྟིཀཱ ཨཧོསི. སཱ ཉཱཏཀེསུ སཱམིཀེ ཙ ཏིཀིཙྪཾ ཀརོནྟེསུ ཏེསཾ ཨཛཱནནྟཱནཾཡེཝ པལཱཡིཏྭཱ ཡཏོ ཏཏོ པརིབྦྷམནྟཱི མིཐིལཱནགརཾ སམྤཏྟཱ ཏཏྠདྡས བྷགཝནྟཾ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ གཙྪནྟཾ དནྟཾ གུཏྟཾ སཾཡཏིནྡྲིཡཾ ¶ ནཱགཾ. དིསྭཱན སཧ དསྶནེན བུདྡྷཱནུབྷཱཝཏོ ¶ ཨཔགཏུམྨཱདཱ པཀཏིཙིཏྟཾ པཊིལབྷི. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསཾཝེགཱ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ སཏྠུ ཨཱཎཱཡ བྷིཀྑུནཱིསུ པབྦཛིཏྭཱ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ གྷཊེནྟཱི ཝཱཡམནྟཱི པརིཔཀྐཉཱཎཏཱཡ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༣༣.

‘‘པུཏྟསོཀེནཧཾ ཨཊྚཱ, ཁིཏྟཙིཏྟཱ ཝིསཉྙིནཱི;

ནགྒཱ པཀིཎྞཀེསཱི ཙ, ཏེན ཏེན ཝིཙཱརིཧཾ.

༡༣༤.

‘‘ཝཱིཐིསངྐཱརཀཱུཊེསུ, སུསཱནེ རཐིཡཱསུ ཙ;

ཨཙརིཾ ཏཱིཎི ཝསྶཱནི, ཁུཔྤིཔཱསཱ སམཔྤིཏཱ.

༡༣༥.

‘‘ཨཐདྡསཱསིཾ སུགཏཾ, ནགརཾ མིཐིལཾ པཏི;

ཨདནྟཱནཾ དམེཏཱརཾ, སམྦུདྡྷམཀུཏོབྷཡཾ.

༡༣༦.

‘‘སཙིཏྟཾ པཊིལདྡྷཱན, ཝནྡིཏྭཱན ཨུཔཱཝིསིཾ;

སོ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཨནུཀམྤཱཡ གོཏམོ.

༡༣༧.

‘‘ཏསྶ དྷམྨཾ སུཎིཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ཡུཉྫནྟཱི སཏྠུཝཙནེ, སཙྪཱཀཱསིཾ པདཾ སིཝཾ.

༡༣༨.

‘‘སབྦེ སོཀཱ སམུཙྪིནྣཱ, པཧཱིནཱ ཨེཏདནྟིཀཱ;

པརིཉྙཱཏཱ ཧི མེ ཝཏྠཱུ, ཡཏོ སོཀཱན སམྦྷཝོ’’ཏི. –

ཨིམཱ ¶ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨཊྚཱཏི ཨཊྚིཏཱ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ, ཨཊྚིཏཱ པཱིལི༹ཏཱཏི ཨཏྠོ. ཁིཏྟཙིཏྟཱཏི སོཀུམྨཱདེན ཁིཏྟཧདཡཱ. ཏཏོ ཨེཝ པཀཏིསཉྙཱཡ ཝིགམེན ཝིསཉྙིནཱི. ཧིརོཏྟཔྤཱབྷཱཝཏོ ཨཔགཏཝཏྠཏཱཡ ནགྒཱ. ཝིདྷུཏཀེསཏཱཡ པཀིཎྞཀེསཱི. ཏེན ཏེནཱཏི གཱམེན གཱམཾ ནགརེན ནགརཾ ཝཱིཐིཡཱ ཝཱིཐིཾ ཝིཙརིཾ ཨཧཾ.

ཨཐཱཏི ¶ པཙྪཱ ཨུམྨཱདསཾཝཏྟནིཡསྶ ཀམྨསྶ པརིཀྑཡེ. སུགཏནྟི སོབྷནགམནཏྟཱ སུནྡརཾ ཋཱནཾ གཏཏྟཱ སམྨཱ གདཏྟཱ སམྨཱ ཙ གཏཏྟཱ སུགཏཾ ¶ བྷགཝནྟཾ. མིཐིལཾ པཏཱིཏི མིཐིལཱབྷིམུཁཾ, མིཐིལཱནགརཱབྷིམུཁཾ གཙྪནྟནྟི ཨཏྠོ.

སཙིཏྟཾ པཊིལདྡྷཱནཱཏི བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན ཨུམྨཱདཾ པཧཱཡ ཨཏྟནོ པཀཏིཙིཏྟཾ པཊིལབྷིཏྭཱ.

ཡུཉྫནྟཱི སཏྠུཝཙནེཏི སཏྠུ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སཱསནེ ཡོགཾ ཀརོནྟཱི བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཉྫནྟཱི. སཙྪཱཀཱསིཾ པདཾ སིཝནྟི སིཝཾ ཁེམཾ ཙཏཱུཧི ཡོགེཧི ཨནུཔདྡུཏཾ ནིབྦཱནཾ པདཾ སཙྪིཨཀཱསིཾ.

ཨེཏདནྟིཀཱཏི ཨེཏཾ ཨིདཱནི མཡཱ ཨདྷིགཏཾ ཨརཧཏྟཾ ཨནྟོ པརིཡོསཱནཾ ཨེཏེསནྟི ཨེཏདནྟིཀཱ, སོཀཱ. ན དཱནི ཏེསཾ སམྦྷཝོ ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཡཏོ སོཀཱན སམྦྷཝོཏི ཡཏོ ཨནྟོནིཛ྄ཛྷཱནལཀྑཎཱནཾ སོཀཱནཾ སམྦྷཝོ, ཏེསཾ སོཀཱནཾ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷསངྑཱཏཱ ཝཏྠཱུ ཨདྷིཊྛཱནཱནི ཉཱཏཏཱིརཎཔཧཱནཔརིཉྙཱཧི པརིཉྙཱཏཱ. ཏསྨཱ སོཀཱ ཨེཏདནྟིཀཱཏི ཡོཛནཱ.

ཝཱསེཊྛཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཁེམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དཧརཱ ཏྭཾ རཱུཔཝཏཱིཏིཨཱདིཀཱ ཁེམཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ¶ ཧཾསཝཏཱིནགརེ པརཱདྷཱིནཝུཏྟིཀཱ པརེསཾ དཱསཱི ཨཧོསི. སཱ པརེསཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརཎེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ པདུམུཏྟརསྶ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཨགྒསཱཝཀཾ སུཛཱཏཏྠེརཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ ཏཡོ མོདཀེ དཏྭཱ ཏཾདིཝསམེཝ ཨཏྟནོ ཀེསེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཐེརསྶ དཱནཾ དཏྭཱ ‘‘ཨནཱགཏེ མཧཱཔཉྙཱ བུདྡྷསྶ སཱཝིཀཱ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཀམྨེ ཨཔྤམཏྟཱ ཧུཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨནུཀྐམེན ཚཀཱམསགྒེ, ཏེསཾ ཏེསཾ དེཝརཱཛཱུནཾ མཧེསིབྷཱཝེན ཨུཔཔནྣཱ, མནུསྶལོཀེཔི ཨནེཀཝཱརཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ མཎྜལརཱཛཱུནཉྩ མཧེསིབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཱ མཧཱསམྤཏྟིཡོ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ མནུསྶལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསཾཝེགཱ པབྦཛིཏྭཱ དསཝསྶསཧསྶཱནི ¶ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱི བཧུསྶུཏཱ དྷམྨཀཐིཀཱ ཧུཏྭཱ བཧུཛནསྶ དྷམྨཀཐནཱདིནཱ པཉྙཱསཾཝཏྟནིཡཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ ཀཔྤེ བྷགཝཏོ ཙ ཀཀུསནྡྷསྶ ¶ བྷགཝཏོ ཙ ཀོཎཱགམནསྶ ཀཱལེ ཝིབྷཝསམྤནྣེ ཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ མཧནྟཾ སངྒྷཱརཱམཾ ཀཱརེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིཡྻཱདེསི.

བྷགཝཏོ པན ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ སབྦཛེཊྛིཀཱ སམཎཱི ནཱམ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ, སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསཾཝེགཱ ཨགཱརེཡེཝ ཋིཏཱ, ཝཱིསཏི ཝསྶསཧསྶཱནི ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱི སམཎགུཏྟཱདཱིཧི ཨཏྟནོ བྷགིནཱིཧི སདྡྷིཾ རམཎཱིཡཾ པརིཝེཎཾ ཀཱརེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིཡྻཱདེསི. ཨེཝམེཝ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཨཱཡཏནགཏཾ ཨུལཱ༹རཾ པུཉྙཀམྨཾ ཀཏྭཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ མདྡརཊྛེ སཱཀལནགརེ རཱཛཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཁེམཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི, སུཝཎྞཝཎྞཱ ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙཱ. སཱ ཝཡཔྤཏྟཱ བིམྦིསཱརརཉྙོ གེཧཾ གཏཱ. སཏྠརི ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟེ རཱུཔམཏྟཱ ཧུཏྭཱ ‘‘རཱུཔེ དོསཾ དསྶེཏཱི’’ཏི སཏྠུ དསྶནཱཡ ན གཙྪཏི.

རཱཛཱ མནུསྶེཧི ཝེལུ༹ཝནསྶ ཝཎྞེ པཀཱསཱཔེཏྭཱ དེཝིཡཱ ཝིཧཱརདསྶནཱཡ ཙིཏྟཾ ¶ ཨུཔྤཱདེསི. ཨཐ དེཝཱི ‘‘ཝིཧཱརཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ པཊིཔུཙྪི. རཱཛཱ ‘‘ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཨདིསྭཱ ཨཱགནྟུཾ ན ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པུརིསཱནཾ སཉྙཾ ཨདཱསི – ‘‘བལཀྐཱརེནཔི དེཝིཾ དསབལཾ དསྶེཐཱ’’ཏི. དེཝཱི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དིཝསབྷཱགཾ ཁེཔེཏྭཱ ནིཝཏྟེནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨདིསྭཱཝ གནྟུཾ ཨཱརདྡྷཱ. ཨཐ ནཾ རཱཛཔུརིསཱ ཨནིཙྪནྟིམྤི སཏྠུ སནྟིཀཾ ནཡིཾསུ. སཏྠཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟིཾ དིསྭཱ ཨིདྡྷིཡཱ དེཝཙྪརཱསདིསཾ ཨིཏྠིཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཏཱལཔཎྞཾ གཧེཏྭཱ བཱིཛཡམཱནཾ ཨཀཱསི. ཁེམཱ དེཝཱི ཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཝརཱུཔཱ ནཱམ དེཝཙྪརཔཊིབྷཱགཱ ཨིཏྠིཡོ བྷགཝཏོ ཨཝིདཱུརེ ཏིཊྛནྟི, ཨཧཾ ཨེཏཱསཾ པརིཙཱརིཀཏཱཡཔི ནཔྤཧོམི, མནམྤི ནིཀྐཱརཎཱ པཱཔཙིཏྟསྶ ཝསེན ནཊྛཱ’’ཏི ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཏམེཝ ཨིཏྠིཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ པསྶནྟིཡཱཝ སཏྠུ ཨདྷིཊྛཱནབལེན སཱ ཨིཏྠཱི པཋམཝཡཾ ཨཏིཀྐམྨ མཛ྄ཛྷིམཝཡམྤི ཨཏིཀྐམྨ པཙྪིམཝཡཾ པཏྭཱ ཁཎྜདནྟཱ པལིཏཀེསཱ ཝལིཏྟཙཱ ཧུཏྭཱ སདྡྷིཾ ཏཱལཔཎྞེན པརིཝཏྟིཏྭཱ པཏི ¶ . ཏཏོ ཁེམཱ ཀཏཱདྷིཀཱརཏྟཱ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨེཝཾཝིདྷམྤི སརཱིརཾ ཨཱིདིསཾ ཝིཔཏྟིཾ པཱཔུཎི, མཡ྄ཧམྤི སརཱིརཾ ཨེཝཾགཏིཀམེཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐསྶཱ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ སཏྠཱ –

‘‘ཡེ རཱགརཏྟཱནུཔཏནྟི སོཏཾ, སཡཾ ཀཏཾ མཀྐཊཀོཝ ཛཱལཾ;

ཨེཏམྤི ཚེཏྭཱན པརིབྦཛནྟི, ཨནཔེཀྑིནོ ཀཱམསུཁཾ པཧཱཡཱ’’ཏི. –

གཱཐམཱཧ ¶ . སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི ཨཊྛཀཐཱསུ ཨཱགཏཾ. ཨཔདཱནེ པན ‘‘ཨིམཾ གཱཐཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཱ རཱཛཱནཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱི’’ཏི ཨཱགཏཾ. ཏཏྠཱཡཾ ཨཔདཱནཔཱལི༹ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༢༨༩-༣༨༣) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ¶ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨེསུ ཙཀྑུམཱ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧུཾ;

ནཱནཱརཏནཔཛྫོཏེ, མཧཱསུཁསམཔྤིཏཱ.

‘‘ཨུཔེཏྭཱ ཏཾ མཧཱཝཱིརཾ, ཨསྶོསིཾ དྷམྨདེསནཾ;

ཏཏོ ཛཱཏཔྤསཱདཱཧཾ, ཨུཔེམི སརཎཾ ཛིནཾ.

‘‘མཱཏརཾ པིཏརཾ ཙཱཧཾ, ཨཱཡཱཙིཏྭཱ ཝིནཱཡཀཾ;

ནིམནྟཡིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ, བྷོཛཡིཾ སཧསཱཝཀཾ.

‘‘ཨཏིཀྐནྟེ ཙ སཏྟཱཧེ, མཧཱཔཉྙཱནམུཏྟམཾ;

བྷིཀྑུནིཾ ཨེཏདགྒམྷི, ཋཔེསི ནརསཱརཐི.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, པུནོ ཏསྶ མཧེསིནོ;

ཀཱརཾ ཀཏྭཱན ཏཾ ཋཱནཾ, པཎིཔཙྩ པཎཱིདཧིཾ.

‘‘ཏཏོ མམ ཛིནོ ཨཱཧ, སིཛ྄ཛྷཏཾ པཎིདྷཱི ཏཝ;

སསངྒྷེ མེ ཀཏཾ ཀཱརཾ, ཨཔྤམེཡྻཕལཾ ཏཡཱ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ ¶ ¶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

ཨེཏདགྒམནུཔྤཏྟཱ, ཁེམཱ ནཱམ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགཱ ཨཧཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ ཡཱམམགཾ, ཏཏོཧཾ ཏུསིཏཾ གཏཱ;

ཏཏོ ཙ ནིམྨཱནརཏིཾ, ཝསཝཏྟིཔུརཾ ཏཏོ.

‘‘ཡཏྠ ཡཏྠཱུཔཔཛྫཱམི, ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝཱཧསཱ;

ཏཏྠ ཏཏྠེཝ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ མནུསྶཏྟེ, རཱཛཱུནཾ ཙཀྐཝཏྟིནཾ;

མཎྜལཱིནཉྩ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏྭཱན, དེཝེསུ མནུཛེསུ ཙ;

སབྦཏྠ སུཁིཏཱ ཧུཏྭཱ, ནེཀཀཔྤེསུ སཾསརིཾ.

‘‘ཨེཀནཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཝིཔསྶཱི ལོཀནཱཡཀོ;

ཨུཔྤཛྫི ཙཱརུདསྶནོ, སབྦདྷམྨཝིཔསྶཀོ.

‘‘ཏམཧཾ ¶ ལོཀནཱཡཀཾ, ཨུཔེཏྭཱ ནརསཱརཐིཾ;

དྷམྨཾ བྷཎིཏཾ སུཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘དསཝསྶསཧསྶཱནི, ཏསྶ ཝཱིརསྶ སཱསནེ;

བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱན, ཡུཏྟཡོགཱ བཧུསྶུཏཱ.

‘‘པཙྩཡཱཀཱརཀུསལཱ, ཙཏུསཙྩཝིསཱརདཱ;

ནིཔུཎཱ ཙིཏྟཀཐིཀཱ, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཙུཏཱཧཾ ཏུསིཏཾ, ཨུཔཔནྣཱ ཡསསྶིནཱི;

ཨབྷིབྷོམི ཏཧིཾ ཨཉྙེ, བྲཧྨཙཱརཱིཕལེནཧཾ.

‘‘ཡཏྠ ཡཏྠཱུཔཔནྣཱཧཾ, མཧཱབྷོགཱ མཧདྡྷནཱ;

མེདྷཱཝིནཱི སཱིལཝཏཱི, ཝིནཱིཏཔརིསཱཔི ཙ.

‘‘བྷཝཱམི ཏེན ཀམྨེན, ཡོགེན ཛིནསཱསནེ;

སབྦཱ སམྤཏྟིཡོ མཡ྄ཧཾ, སུལབྷཱ མནསོ པིཡཱ.

‘‘ཡོཔི ¶ མེ བྷཝཏེ བྷཏྟཱ, ཡཏྠ ཡཏྠ གཏཱཡཔི;

ཝིམཱནེཏི ན མཾ ཀོཙི, པཊིཔཏྟིབལེན མེ.

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ནཱམེན ཀོཎཱགམནོ, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཏདཱ ཧི བཱརཱཎསིཡཾ, སུསམིདྡྷཀུལཔྤཛཱ;

དྷནཉྫཱནཱི སུམེདྷཱ ཙ, ཨཧམྤི ཙ ཏཡོ ཛནཱ.

‘‘སངྒྷཱརཱམམདཱསིམྷ, དཱནསཧཱཡིཀཱ པུརེ;

སངྒྷསྶ ཙ ཝིཧཱརམྤི, ཨུདྡིསྶ ཀཱརིཀཱ མཡཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ མཡཾ སབྦཱ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགཱ ཨཧུཾ;

ཡསསཱ ཨགྒཏཾ པཏྟཱ, མནུསྶེསུ ཏཐེཝ ཙ.

‘‘ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཔྤམྷི, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཨུཔཊྛཱཀོ མཧེསིསྶ, ཏདཱ ཨཱསི ནརིསྶརོ;

ཀཱསིརཱཛཱ ཀིཀཱི ནཱམ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ.

‘‘ཏསྶཱསིཾ ¶ ¶ ཛེཊྛིཀཱ དྷཱིཏཱ, སམཎཱི ཨིཏི ཝིསྶུཏཱ;

དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཛིནགྒསྶ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡིཾ.

‘‘ཨནུཛཱནི ན ནོ ཏཱཏོ, ཨགཱརེཝ ཏདཱ མཡཾ;

ཝཱིསཝསྶསཧསྶཱནི, ཝིཙརིམྷ ཨཏནྡིཏཱ.

‘‘ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ, རཱཛཀཉྙཱ སུཁེདྷིཏཱ;

བུདྡྷོཔཊྛཱནནིརཏཱ, མུདིཏཱ སཏྟ དྷཱིཏརོ.

‘‘སམཎཱི སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུདཱཡིཀཱ;

དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སཏྟམཱི སངྒྷདཱཡིཀཱ.

‘‘ཨཧཾ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, པཊཱཙཱརཱ ཙ ཀུཎྜལཱ;

ཀིསཱགོཏམཱི དྷམྨདིནྣཱ, ཝིསཱཁཱ ཧོཏི སཏྟམཱི.

‘‘ཀདཱཙི སོ ནརཱདིཙྩོ, དྷམྨཾ དེསེསི ཨབྦྷུཏཾ;

མཧཱནིདཱནསུཏྟནྟཾ, སུཏྭཱ ཏཾ པརིཡཱཔུཎིཾ.

‘‘ཏེཧི ¶ ཀམྨེཧི སུཀཏེཧི, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, སཱཀལཱཡ པུརུཏྟམེ;

རཉྙོ མདྡསྶ དྷཱིཏཱམྷི, མནཱཔཱ དཡིཏཱ པིཡཱ.

‘‘སཧ མེ ཛཱཏམཏྟམྷི, ཁེམཾ ཏམྷི པུརེ ཨཧུ;

ཏཏོ ཁེམཱཏི ནཱམཾ མེ, གུཎཏོ ཨུཔཔཛྫཐ.

‘‘ཡདཱཧཾ ཡོབྦནཾ པཏྟཱ, རཱུཔལཱཝཉྙབྷཱུསིཏཱ;

ཏདཱ ཨདཱསི མཾ ཏཱཏོ, བིམྦིསཱརསྶ རཱཛིནོ.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ¶ སུཔྤིཡཱ ཨཱསིཾ, རཱུཔཀེལཱཡནེ རཏཱ;

རཱུཔཱནཾ དོསཝཱདཱིཏི, ན ཨུཔེསིཾ མཧཱདཡཾ.

‘‘བིམྦིསཱརོ ཏདཱ རཱཛཱ, མམཱནུགྒཧབུདྡྷིཡཱ;

ཝཎྞཡིཏྭཱ ཝེལུ༹ཝནཾ, གཱཡཀེ གཱཔཡཱི མམཾ.

‘‘རམྨཾ ཝེལུ༹ཝནཾ ཡེན, ན དིཊྛཾ སུགཏཱལཡཾ;

ན ཏེན ནནྡནཾ དིཊྛཾ, ཨིཏི མཉྙཱམསེ མཡཾ.

‘‘ཡེན ཝེལུ༹ཝནཾ དིཊྛཾ, ནརནནྡནནནྡནཾ;

སུདིཊྛཾ ནནྡནཾ ཏེན, ཨམརིནྡསུནནྡནཾ.

‘‘ཝིཧཱཡ ¶ ནནྡནཾ དེཝཱ, ཨོཏརིཏྭཱ མཧཱིཏལཾ;

རམྨཾ ཝེལུ༹ཝནཾ དིསྭཱ, ན ཏཔྤནྟི སུཝིམྷིཏཱ.

‘‘རཱཛཔུཉྙེན ནིབྦཏྟཾ, བུདྡྷཔུཉྙེན བྷཱུསིཏཾ;

ཀོ ཝཏྟཱ ཏསྶ ནིསྶེསཾ, ཝནསྶ གུཎསཉྩཡཾ.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ ཝནསམིདྡྷཾ, མམ སོཏམནོཧརཾ;

དཊྛུཀཱམཱ ཏམུཡྻཱནཾ, རཉྙོ ཨཱརོཙཡིཾ ཏདཱ.

‘‘མཧཏཱ པརིཝཱརེན, ཏདཱ ཙ སོ མཧཱིཔཏི;

མཾ པེསེསི ཏམུཡྻཱནཾ, དསྶནཱཡ སམུསྶུཀཾ.

‘‘གཙྪ པསྶ མཧཱབྷོགེ, ཝནཾ ནེཏྟརསཱཡནཾ;

ཡཾ སདཱ བྷཱཏི སིརིཡཱ, སུགཏཱབྷཱནུརཉྫིཏཾ.

‘‘ཡདཱ ¶ ཙ པིཎྜཱཡ མུནི, གིརིབྦཛཔུརུཏྟམཾ;

པཝིཊྛོཧཾ ཏདཱཡེཝ, ཝནཾ དཊྛུམུཔཱགམིཾ.

‘‘ཏདཱ ¶ ཏཾ ཕུལླཝིཔིནཾ, ནཱནཱབྷམརཀཱུཛིཏཾ;

ཀོཀིལཱགཱིཏསཧིཏཾ, མཡཱུརགཎནཙྩིཏཾ.

‘‘ཨཔྤསདྡམནཱཀིཎྞཾ, ནཱནཱཙངྐམབྷཱུསིཏཾ;

ཀུཊིམཎྜཔསཾཀིཎྞཾ, ཡོགཱིཝརཝིརཱཛིཏཾ.

‘‘ཝིཙརནྟཱི ཨམཉྙིསྶཾ, སཕལཾ ནཡནཾ མམ;

ཏཏྠཱཔི ཏརུཎཾ བྷིཀྑུཾ, ཡུཏྟཾ དིསྭཱ ཝིཙིནྟཡིཾ.

‘‘ཨཱིདིསེ ཝིཔིནེ རམྨེ, ཋིཏོཡཾ ནཝཡོབྦནེ;

ཝསནྟམིཝ ཀནྟེན, རཱུཔེན ཙ སམནྭིཏོ.

‘‘ནིསིནྣོ རུཀྑམཱུལམྷི, མུཎྜོ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏོ;

ཛྷཱཡཏེ ཝཏཡཾ བྷིཀྑུ, ཧིཏྭཱ ཝིསཡཛཾ རཏིཾ.

‘‘ནནུ ནཱམ གཧཊྛེན, ཀཱམཾ བྷུཏྭཱ ཡཐཱསུཁཾ;

པཙྪཱ ཛིཎྞེན དྷམྨོཡཾ, ཙརིཏབྦོ སུབྷདྡཀོ.

‘‘སུཉྙཀནྟི ཝིདིཏྭཱན, གནྡྷགེཧཾ ཛིནཱལཡཾ;

ཨུཔེཏྭཱ ཛིནམདྡཀྑཾ, ཨུདཡནྟཾ ཝ བྷཱཀརཾ.

‘‘ཨེཀཀཾ སུཁམཱསཱིནཾ, བཱིཛམཱནཾ ཝརིཏྠིཡཱ;

དིསྭཱནེཝཾ ཝིཙིནྟེསིཾ, ནཱཡཾ ལཱུཁོ ནརཱསབྷོ.

‘‘སཱ ¶ ཀཉྙཱ ཀནཀཱབྷཱསཱ, པདུམཱནནལོཙནཱ;

བིམྦོཊྛཱི ཀུནྡདསནཱ, མནོནེཏྟརསཱཡནཱ.

‘‘ཧེམདོལཱབྷསཝནཱ, ཀལིཀཱཀཱརསུཏྠནཱི;

ཝེདིམཛ྄ཛྷཱཝ སུསྶོཎཱི, རམྦྷོརུ ཙཱརུབྷཱུསནཱ.

‘‘རཏྟཾསཀུཔསཾབྱཱནཱ ¶ , ནཱིལམཊྛནིཝཱསནཱ;

ཨཏཔྤནེཡྻརཱུཔེན, ཧཱསབྷཱཝསམནྭིཏཱ.

‘‘དིསྭཱ ཏམེཝཾ ཙིནྟེསིཾ, ཨཧོཡམབྷིརཱུཔིནཱི;

ན མཡཱནེན ནེཏྟེན, དིཊྛཔུབྦཱ ཀུདཱཙནཾ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཛརཱབྷིབྷཱུཏཱ སཱ, ཝིཝཎྞཱ ཝིཀཏཱནནཱ;

བྷིནྣདནྟཱ སེཏསིརཱ, སལཱལཱ ཝདནཱསུཙི.

‘‘སཾཁིཏྟཀཎྞཱ སེཏཀྑཱི, ལམྦཱསུབྷཔཡོདྷརཱ;

ཝལིཝིཏཏསབྦངྒཱི, སིརཱཝིཏཏདེཧིནཱི.

‘‘ནཏངྒཱ དཎྜདུཏིཡཱ, ཨུཔྥཱསུལིཀཏཱ ཀིསཱ;

པཝེདྷམཱནཱ པཏིཏཱ, ནིསྶསནྟཱི མུཧུཾ མུཧུཾ.

‘‘ཏཏོ མེ ཨཱསི སཾཝེགོ, ཨབྦྷུཏོ ལོམཧཾསནོ;

དྷིརཏྠུ རཱུཔཾ ཨསུཙིཾ, རམནྟེ ཡཏྠ བཱལིསཱ.

‘‘ཏདཱ མཧཱཀཱརུཎིཀོ, དིསྭཱ སཾཝིགྒམཱནསཾ;

ཨུདགྒཙིཏྟོ སུགཏོ, ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསཐ.

‘‘ཨཱཏུརཾ ཨསུཙིཾ པཱུཏིཾ, པསྶ ཁེམེ སམུསྶཡཾ;

ཨུགྒྷརནྟཾ པགྒྷརནྟཾ, བཱལཱནཾ ཨབྷིནནྡིཏཾ.

‘‘ཨསུབྷཱཡ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཧི, ཨེཀགྒཾ སུསམཱཧིཏཾ;

སཏི ཀཱཡགཏཱ ཏྱཏྠུ, ནིབྦིདཱ བཧུལཱ བྷཝ.

‘‘ཡཐཱ ཨིདཾ ཏཐཱ ཨེཏཾ, ཡཐཱ ཨེཏཾ ཏཐཱ ཨིདཾ;

ཨཛ྄ཛྷཏྟཉྩ བཧིདྡྷཱ ཙ, ཀཱཡེ ཚནྡཾ ཝིརཱཛཡ.

‘‘ཨནིམིཏྟཉྩ བྷཱཝེཧི, མཱནཱནུསཡམུཛྫཧ;

ཏཏོ མཱནཱབྷིསམཡཱ, ཨུཔསནྟཱ ཙརིསྶསི.

‘‘ཡེ ¶ རཱགརཏྟཱནུཔཏནྟི སོཏཾ, སཡཾ ཀཏཾ མཀྐཊཀོཝ ཛཱལཾ;

ཨེཏམྤི ¶ ཚེཏྭཱན པརིབྦཛནྟི, ཨནཔེཀྑིནོ ཀཱམསུཁཾ པཧཱཡ.

‘‘ཏཏོ ཀལླིཏཙིཏྟཾ མཾ, ཉཏྭཱན ནརསཱརཐི;

མཧཱནིདཱནཾ དེསེསི, སུཏྟནྟཾ ཝིནཡཱཡ མེ.

‘‘སུཏྭཱ སུཏྟནྟསེཊྛཾ ཏཾ, པུབྦསཉྙམནུསྶརིཾ;

ཏཏྠ ཋིཏཱཝཧཾ སནྟཱི, དྷམྨཙཀྑུཾ ཝིསོདྷཡིཾ.

‘‘ནིཔཏིཏྭཱ མཧེསིསྶ, པཱདམཱུལམྷི ཏཱཝདེ;

ཨཙྩཡཾ དེསནཏྠཱཡ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘ནམོ ¶ ཏེ སབྦདསྶཱཝི, ནམོ ཏེ ཀརུཎཱཀར;

ནམོ ཏེ ཏིཎྞསཾསཱར, ནམོ ཏེ ཨམཏཾ དད.

‘‘དིཊྛིགཧནཔཀྑནྡཱ, ཀཱམརཱགཝིམོཧིཏཱ;

ཏཡཱ སམྨཱ ཨུཔཱཡེན, ཝིནཱིཏཱ ཝིནཡེ རཏཱ.

‘‘ཨདསྶནེན ཝིབྷོགཱ, ཏཱདིསཱནཾ མཧེསིནཾ;

ཨནུབྷོནྟི མཧཱདུཀྑཾ, སཏྟཱ སཾསཱརསཱགརེ.

‘‘ཡདཱཧཾ ལོཀསརཎཾ, ཨརཎཾ ཨརཎནྟགུཾ;

ནཱདྡསཱམི ཨདཱུརཊྛཾ, དེསཡཱམི ཏམཙྩཡཾ.

‘‘མཧཱཧིཏཾ ཝརདདཾ, ཨཧིཏོཏི ཝིསངྐིཏཱ;

ནོཔེསིཾ རཱུཔནིརཏཱ, དེསཡཱམི ཏམཙྩཡཾ.

‘‘ཏདཱ མདྷུརནིགྒྷོསོ, མཧཱཀཱརུཎིཀོ ཛིནོ;

ཨཝོཙ ཏིཊྛ ཁེམེཏི, སིཉྩནྟོ ཨམཏེན མཾ.

‘‘ཏདཱ ¶ པཀམྱ སིརསཱ, ཀཏྭཱ ཙ ནཾ པདཀྑིཎཾ;

གནྟྭཱ དིསྭཱ ནརཔཏིཾ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘ཨཧོ སམྨཱ ཨུཔཱཡོ ཏེ, ཙིནྟིཏོཡམརིནྡམ;

ཝནདསྶནཀཱམཱཡ, དིཊྛོ ནིབྦཱནཏོ མུནི.

‘‘ཡདི ཏེ རུཙྩཏེ རཱཛ, སཱསནེ ཏསྶ ཏཱདིནོ;

པབྦཛིསྶཱམི རཱུཔེཧཾ, ནིབྦིནྣཱ མུནིཝཱཎིནཱ.

‘‘ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱན, ཏདཱཧ ས མཧཱིཔཏི;

ཨནུཛཱནཱམི ཏེ བྷདྡེ, པབྦཛྫཱ ཏཝ སིཛ྄ཛྷཏུ.

‘‘པབྦཛིཏྭཱ ¶ ཏདཱ ཙཱཧཾ, ཨདྡྷམཱསེ ཨུཔཊྛིཏེ;

དཱིཔོདཡཉྩ བྷེདཉྩ, དིསྭཱ སཾཝིགྒམཱནསཱ.

‘‘ནིབྦིནྣཱ སབྦསངྑཱརེ, པཙྩཡཱཀཱརཀོཝིདཱ;

ཙཏུརོགྷེ ཨཏིཀྐམྨ, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཨཱསིཾ, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཙཱཔི བྷཝཱམཧཾ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ¶ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིས, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

པརིསུདྡྷཾ མམ ཉཱཎཾ, ཨུཔྤནྣཾ བུདྡྷསཱསནེ.

‘‘ཀུསལཱཧཾ ཝིསུདྡྷཱིསུ, ཀཐཱཝཏྠུཝིསཱརདཱ;

ཨབྷིདྷམྨནཡཉྙཱུ ཙ, ཝསིཔྤཏྟཱམྷི སཱསནེ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཏོརཎཝཏྠུསྨིཾ, རཉྙཱ ཀོསལསཱམིནཱ;

པུཙྪིཏཱ ནིཔུཎེ པཉྷེ, བྱཱཀརོནྟཱི ཡཐཱཏཐཾ.

‘‘ཏདཱ ས རཱཛཱ སུགཏཾ, ཨུཔསངྐམྨ པུཙྪཐ;

ཏཐེཝ བུདྡྷོ བྱཱཀཱསི, ཡཐཱ ཏེ བྱཱཀཏཱ མཡཱ.

‘‘ཛིནོ ཏསྨིཾ གུཎེ ཏུཊྛོ, ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི མཾ;

མཧཱཔཉྙཱནམགྒཱཏི, བྷིཀྑུནཱིནཾ ནརུཏྟམོ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༢༨༩-༣༨༣);

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཙ ཝིཧརནྟིཡཱ ཨིམིསྶཱ ཐེརིཡཱ སཏིཔི ཨཉྙཱསཾ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརཱིནཾ པཉྙཱཝེཔུལླཔྤཏྟིཡཾ ཏཏྠ པན ཀཏཱདྷིཀཱརཏཱཡ མཧཱཔཉྙཱབྷཱཝོ པཱཀཊོ ཨཧོསི. ཏཐཱ ཧི ནཾ བྷགཝཱ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝིཀཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ མཧཱཔཉྙཱནཾ ཡདིདཾ ཁེམཱ’’ཏི (ཨ. ནི. ༡.༢༣༥-༢༣༦) མཧཱཔཉྙཏཱཡ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཏཾ ཨེཀདིཝསཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣཾ མཱརོ པཱཔིམཱ ཏརུཎརཱུཔེན ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀཱམེཧི པལོབྷེནྟོ –

༡༣༩.

‘‘དཧརཱ ཏྭཾ རཱུཔཝཏཱི, ཨཧམྤི དཧརོ ཡུཝཱ;

པཉྩངྒིཀེན ཏུརིཡེན, ཨེཧི ཁེམེ རམཱམསེ’’ཏི. – གཱཐམཱཧ ¶ ;

ཏསྶཏྠོ – ཁེམེ, ཏྭཾ ཏརུཎཔྤཏྟཱ, ཡོབྦནེ ཋིཏཱ རཱུཔསམྤནྣཱ, ཨཧམྤི ཏརུཎོ ཡུཝཱ, ཏསྨཱ མཡཾ ཡོབྦཉྙཾ ཨཁེཔེཏྭཱ པཉྩངྒིཀེན ཏུརིཡེན ཝཛྫམཱནེན ཨེཧི ཀཱམཁིཌྜཱརཏིཡཱ རམཱམ ཀཱིལཱ༹མཱཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ སཱ ཀཱམེསུ སབྦདྷམྨེསུ ཙ ཨཏྟནོ ཝིརཏྟབྷཱཝཾ ཏསྶ ཙ མཱརབྷཱཝཾ ཨཏྟཱབྷིནིཝེསེསུ སཏྟེསུ ཨཏྟནོ ཐཱམགཏཾ ཨཔྤསཱདཾ ཀཏཀིཙྩཏཉྩ པཀཱསེནྟཱི –

༡༤༠.

‘‘ཨིམིནཱ ¶ པཱུཏིཀཱཡེན, ཨཱཏུརེན པབྷངྒུནཱ;

ཨཊྚིཡཱམི ཧརཱཡཱམི, ཀཱམཏཎྷཱ སམཱུཧཏཱ.

༡༤༡.

‘‘སཏྟིསཱུལཱུཔམཱ ཀཱམཱ, ཁནྡྷཱསཾ ཨདྷིཀུཊྚནཱ;

ཡཾ ཏྭཾ ཀཱམརཏིཾ བྲཱུསི, ཨརཏཱི དཱནི སཱ མམ.

༡༤༢.

‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི, ཏམོཁནྡྷོ པདཱལིཏོ;

ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི པཱཔིམ, ནིཧཏོ ཏྭམསི ཨནྟཀ.

༡༤༣.

‘‘ནཀྑཏྟཱནི ནམསྶནྟཱ, ཨགྒིཾ པརིཙརཾ ཝནེ;

ཡཐཱབྷུཙྩམཛཱནནྟཱ, བཱལཱ སུདྡྷིམམཉྙཐ.

༡༤༤.

‘‘ཨཧཉྩ ཁོ ནམསྶནྟཱི, སམྦུདྡྷཾ པུརིསུཏྟམཾ;

པམུཏྟཱ སབྦདུཀྑེཧི, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ ཨགྒིཾ པརིཙརཾ ཝནེཏི ཏཔོཝནེ ཨགྒིཧུཏྟཾ པརིཙརནྟོ. ཡཐཱབྷུཙྩམཛཱནནྟཱཏི པཝཏྟིཡོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཔརིཛཱནནྟཱ. སེསམེཏྠ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནམེཝ.

ཁེམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. སུཛཱཏཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨལངྐཏཱ སུཝསནཱཏིཨཱདིཀཱ སུཛཱཏཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ¶ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨནུཀྐམེན སམྦྷཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཀེཏནགརེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི སམཱནཛཱཏིཀསྶ སེཊྛིཔུཏྟསྶ དིནྣཱ ཧུཏྭཱ པཏིཀུལཾ གཏཱ. ཏཏྠ ཏེན སདྡྷིཾ སུཁསཾཝཱསཾ ཝསནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ནཀྑཏྟཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ པརིཛནེན ¶ སདྡྷིཾ ནགརཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཨཉྫནཝནེ སཏྠཱརཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཨནུཔུབྦིཾ ཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ ཀལླཙིཏྟཏཾ ཉཏྭཱ ཨུཔརི སཱམུཀྐཾསིཀཾ དྷམྨདེསནཾ པཀཱསེསི. སཱ དེསནཱཝསཱནེ ཨཏྟནོ ཀཏཱདྷིཀཱརཏཱཡ ཉཱཎསྶ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ ཙ ¶ , སཏྠུ ཙ དེསནཱཝིལཱསེན ཡཐཱནིསིནྣཱཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ གེཧཾ གནྟྭཱ སཱམིཀཉྩ མཱཏཱཔིཏརོ ཙ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ སཏྠུཨཱཎཱཡ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ པབྦཛི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༤༥.

‘‘ཨལངྐཏཱ སུཝསནཱ, མཱལིནཱི ཙནྡནོཀྑིཏཱ;

སབྦཱབྷརཎསཉྪནྣཱ, དཱསཱིགཎཔུརཀྑཏཱ.

༡༤༦.

‘‘ཨནྣཾ པཱནཉྩ ཨཱདཱཡ, ཁཛྫཾ བྷོཛྫཾ ཨནཔྤཀཾ;

གེཧཏོ ནིཀྑམིཏྭཱན, ཨུཡྻཱནམབྷིཧཱརཡིཾ.

༡༤༧.

‘‘ཏཏྠ རམིཏྭཱ ཀཱིལི༹ཏྭཱ, ཨཱགཙྪནྟཱི སཀཾ གྷརཾ;

ཝིཧཱརཾ དཊྛུཾ པཱཝིསིཾ, སཱཀེཏེ ཨཉྫནཾ ཝནཾ.

༡༤༨.

‘‘དིསྭཱན ལོཀཔཛྫོཏཾ, ཝནྡིཏྭཱན ཨུཔཱཝིསིཾ;

སོ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཨནུཀམྤཱཡ ཙཀྑུམཱ.

༡༤༩.

‘‘སུཏྭཱ ཙ ཁོ མཧེསིསྶ, སཙྩཾ སམྤཊིཝིཛ྄ཛྷཧཾ;

ཏཏྠེཝ ཝིརཛཾ དྷམྨཾ, ཕུསཡིཾ ཨམཏཾ པདཾ.

༡༥༠.

‘‘ཏཏོ ཝིཉྙཱཏསདྡྷམྨཱ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཨམོགྷཾ བུདྡྷསཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨལངྐཏཱཏི ཝིབྷཱུསིཏཱ. ཏཾ པན ཨལངྐཏཱཀཱརཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སུཝསནཱ མཱལིནཱི ཙནྡནོཀྑིཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ མཱལིནཱིཏི མཱལཱདྷཱརིནཱི. ཙནྡནོཀྑིཏཱཏི ཙནྡནཱནུལིཏྟཱ. སབྦཱབྷརཎསཉྪནྣཱཏི ¶ ཧཏྠཱུཔགཱདཱིཧི སབྦེཧི ཨཱབྷརཎེཧི ཨལངྐཱརཝསེན སཉྪཱདིཏསརཱིརཱ.

ཨནྣཾ ¶ ¶ པཱནཉྩ ཨཱདཱཡ, ཁཛྫཾ བྷོཛྫཾ ཨནཔྤཀནྟི སཱལིཨོདནཱདིཨནྣཾ, ཨམྦཔཱནཱདིཔཱནཾ, པིཊྛཁཱདནཱིཡཱདིཁཛྫཾ, ཨཝསིཊྛཾ ཨཱཧཱརསངྑཱཏཾ བྷོཛྫཉྩ པཧཱུཏཾ གཧེཏྭཱ. ཨུཡྻཱནམབྷིཧཱརཡིནྟི ནཀྑཏྟཀཱིལཱ༹ཝསེན ཨུཡྻཱནཾ ཨུཔནེསིཾ. ཨནྣཔཱནཱདིཾ ཏཏྠ ཨཱནེཏྭཱ སཧ པརིཛནེན ཀཱིལ༹ནྟཱི རམནྟཱི པརིཙཱརེསིནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

སཱཀེཏེ ཨཉྫནཾ ཝནནྟི སཱཀེཏསམཱིཔེ ཨཉྫནཝནེ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསིཾ.

ལོཀཔཛྫོཏནྟི ཉཱཎཔཛྫོཏེན ལོཀསྶ པཛྫོཏབྷཱུཏཾ.

ཕུསཡིནྟི ཕུསིཾ, ཨདྷིགཙྪིནྟི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སུཛཱཏཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཨནོཔམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨུཙྩེ ཀུལེཏིཨཱདིཀཱ ཨནོཔམཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨནུཀྐམེན ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡེ དྷམྨེ པརིབྲཱུཧིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཀེཏནགརེ མཛ྄ཛྷསྶ ནཱམ སེཊྛིནོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ ཨནོཔམཱཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཏསྶཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ བཧཱུ སེཊྛིཔུཏྟཱ རཱཛམཧཱམཏྟཱ རཱཛཱནོ ཙ པིཏུ དཱུཏཾ པཱཧེསུཾ – ‘‘ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ ཨནོཔམཾ དེཧི, ཨིདཉྩིདཉྩ ཏེ དསྶཱམཱ’’ཏི. སཱ ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཏཱཡ ‘‘གྷརཱཝཱསེན མཡ྄ཧཾ ཨཏྠོ ནཏྠཱི’’ཏི སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཉཱཎསྶ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ དེསནཱནུསཱརེན ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ ཏཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེནྟཱི མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཏཏིཡཕལེ པཏིཊྛཱསི. སཱ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙིཏྭཱ སཏྠུཨཱཎཱཡ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ཨུཔགནྟྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༥༡.

‘‘ཨུཙྩེ ¶ ཀུལེ ཨཧཾ ཛཱཏཱ, བཧུཝིཏྟེ མཧདྡྷནེ;

ཝཎྞརཱུཔེན སམྤནྣཱ, དྷཱིཏཱ མཛ྄ཛྷསྶ ཨཏྲཛཱ.

༡༥༢.

‘‘པཏྠིཏཱ ¶ ¶ རཱཛཔུཏྟེཧི, སེཊྛིཔུཏྟེཧི གིཛ྄ཛྷིཏཱ;

པིཏུ མེ པེསཡཱི དཱུཏཾ, དེཐ མཡ྄ཧཾ ཨནོཔམཾ.

༡༥༣.

‘‘ཡཏྟཀཾ ཏུལིཏཱ ཨེསཱ, ཏུཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱ ཨནོཔམཱ;

ཏཏོ ཨཊྛགུཎཾ དསྶཾ, ཧིརཉྙཾ རཏནཱནི ཙ.

༡༥༤.

‘‘སཱཧཾ དིསྭཱན སམྦུདྡྷཾ, ལོཀཛེཊྛཾ ཨནུཏྟརཾ;

ཏསྶ པཱདཱནི ཝནྡིཏྭཱ, ཨེཀམནྟཾ ཨུཔཱཝིསིཾ.

༡༥༥.

‘‘སོ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཨནུཀམྤཱཡ གོཏམོ;

ནིསིནྣཱ ཨཱསནེ ཏསྨིཾ, ཕུསཡིཾ ཏཏིཡཾ ཕལཾ.

༡༥༦.

‘‘ཏཏོ ཀེསཱནི ཚེཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ཨཛྫ མེ སཏྟམཱི རཏྟི, ཡཏོ ཏཎྷཱ ཝིསེསིཏཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨུཙྩེ ཀུལེཏི ཨུལཱ༹རཏམེ ཝེསྶཀུལེ. བཧུཝིཏྟེཏི ཨལངྐཱརཱདིཔཧཱུཏཝིཏྟཱུཔཀརཎེ. མཧདྡྷནེཏི ནིདྷཱནགཏསྶེཝ ཙཏྟཱརཱིསཀོཊིཔརིམཱཎསྶ མཧཏོ དྷནསྶ ཨཏྠིབྷཱཝེན མཧདྡྷནེ ཨཧཾ ཛཱཏཱཏི ཡོཛནཱ. ཝཎྞརཱུཔེན སམྤནྣཱཏི ཝཎྞསམྤནྣཱ ཙེཝ རཱུཔསམྤནྣཱ ཙ, སིནིདྡྷབྷཱསུརཱཡ ཚཝིསམྤཏྟིཡཱ ཝཏྠཱབྷརཎཱདིསརཱིརཱཝཡཝསམྤཏྟིཡཱ ཙ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. དྷཱིཏཱ མཛ྄ཛྷསྶ ཨཏྲཛཱཏི མཛ྄ཛྷནཱམསྶ སེཊྛིནོ ཨོརསཱ དྷཱིཏཱ.

པཏྠིཏཱ རཱཛཔུཏྟེཧཱིཏི ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ ཏཾ ལབྷེཡྻཱམཱ’’ཏི རཱཛཀུམཱརེཧི ཨབྷིཔཏྠིཏཱ. སེཊྛིཔུཏྟེཧི གིཛ྄ཛྷིཏཱཏི ཏཐཱ སེཊྛིཀུམཱརེཧིཔི ཨབྷིགིཛ྄ཛྷིཏཱ པཙྩཱསཱིསིཏཱ. དེཐ མཡ྄ཧཾ ཨནོཔམནྟི རཱཛཔུཏྟཱདཡོ ‘‘དེཐ མཡ྄ཧཾ ཨནོཔམཾ དེཐ མཡ྄ཧ’’ནྟི པིཏུ སནྟིཀེ དཱུཏཾ པེསཡིཾསུ.

ཡཏྟཀཾ ཏུལིཏཱ ཨེསཱཏི ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱ ཨནོཔམཱ ཡཏྟཀཾ དྷནཾ ཨགྒྷཏཱི’’ཏི ཏུལིཏཱ ལཀྑཎཉྙཱུཧི པརིཙྪིནྣཱ, ‘‘ཏཏོ ཨཊྛགུཎཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པིཏུ མེ པེསཡི དཱུཏནྟི ཡོཛནཱ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨནོཔམཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

བུདྡྷ ¶ ¶ ¶ ཝཱིར ནམོ ཏྱཏྠཱུཏིཨཱདིཀཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ རཏྟཉྙཱུནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ, ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརིཏྭཱ, ཀསྶཔསྶ ཙ བྷགཝཏོ ཨནྟརེ ཨམྷཱཀཉྩ བྷགཝཏོ བུདྡྷསུཉྙེ ལོཀེ བཱརཱཎསིཡཾ པཉྩནྣཾ དཱསིསཏཱནཾ ཛེཊྛིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨཐ སཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསམཡེ པཉྩ པཙྩེཀབུདྡྷེ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཏོ ཨིསིཔཏནེ ཨོཏརིཏྭཱ, ནགརེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨིསིཔཏནམེཝ གནྟྭཱ, ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསམཡེ ཀུཊིཡཱ ཨཏྠཱཡ ཧཏྠཀམྨཾ པརིཡེསནྟེ དིསྭཱ, ཏཱ དཱསིཡོ ཏཱསཾ ཨཏྟནོ ཙ སཱམིཀེ སམཱདཔེཏྭཱ ཙངྐམཱདིཔརིཝཱརསམྤནྣཱ པཉྩ ཀུཊིཡོ ཀཱརེཏྭཱ, མཉྩཔཱིཋཔཱནཱིཡཔརིབྷོཛནཱིཡབྷཱཛནཱདཱིནི ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཏེམཱསཾ ཏཏྠེཝ ཝསནཏྠཱཡ པཊིཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཱརབྷིཀྑཾ པཊྛཔེསུཾ. ཡཱ ཨཏྟནོ ཝཱརདིཝསེ བྷིཀྑཾ དཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྶཱ སཡཾ སཀགེཧཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ དེཏི. ཨེཝཾ ཏེམཱསཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ པཝཱརཎཱཡ སམྤཏྟཱཡ ཨེཀེཀཾ དཱསིཾ ཨེཀེཀཾ སཱཊཀཾ ཝིསྶཛྫཱཔེསི. པཉྩཐཱུལསཱཊཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཏཱནི པརིཝཏྟཱཔེཏྭཱ པཉྩནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཏིཙཱིཝརཱནི ཀཏྭཱ ཨདཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཏཱསཾ པསྶནྟཱིནཾཡེཝ ཨཱཀཱསེན གནྡྷམཱདནཔབྦཏཾ ཨགམཾསུ.

ཏཱཔི སབྦཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏཱསཾ ཛེཊྛིཀཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ བཱརཱཎསིཡཱ ཨཝིདཱུརེ པེསཀཱརགཱམེ པེསཀཱརཛེཊྛཀསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, པདུམཝཏིཡཱ པུཏྟེ པཉྩསཏེ པཙྩེཀབུདྡྷེ དིསྭཱ སམྤིཡཱཡམཱནཱ སབྦེ ཝནྡིཏྭཱ བྷིཀྑཾ ཨདཱསི. ཏེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ གནྡྷམཱདནམེཝ ཨགམཾསུ. སཱཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨམྷཱཀཾ སཏྠུ ནིབྦཏྟིཏོ པུརེཏརམེཝ དེཝདཧནགརེ མཧཱསུཔྤབུདྡྷསྶ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, ¶ གོཏམཱིཏིསྶཱ གོཏྟཱགཏམེཝ ནཱམཾ ཨཧོསི; མཧཱམཱཡཱཡ ཀནིཊྛབྷགིནཱི. ལཀྑཎཔཱཋཀཱཔི ‘‘ཨིམཱསཾ དྭིནྣམྤི ཀུཙྪིཡཾ ཝསིཏཱ དཱརཀཱ ཙཀྐཝཏྟིནོ ¶ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི བྱཱཀརིཾསུ. སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ དྭེཔི མངྒལཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ གྷརཾ ཨབྷིནེསི.

ཨཔརབྷཱགེ ཨམྷཱཀཾ སཏྠརི ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐེ ཨནུཔུབྦེན ཏཏྠ ཏཏྠ ཝེནེཡྻཱནཾ ཨནུགྒཧཾ ཀརོནྟེ ཝེསཱལིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ ཝིཧརནྟེ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ སེཏཙྪཏྟསྶ ¶ ཧེཊྛཱ ཨརཧཏྟཾ སཙྪིཀཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. ཨཐ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི པབྦཛིཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཨེཀཝཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙམཱནཱ ཨལབྷིཏྭཱ དུཏིཡཝཱརཾ ཀེསེ ཚིནྡཱཔེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཀལཧཝིཝཱདསུཏྟནྟདེསནཱཔརིཡོསཱནེ (སུ. ནི. ༨༦༨ ཨཱདཡོ) ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིཏཱནཾ པཉྩནྣཾ སཀྱཀུམཱརསཏཱནཾ པཱདཔརིཙཱརིཀཱཧི སདྡྷིཾ ཝེསཱལིཾ གནྟྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརཾ སཏྠཱརཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཨཊྛཧི གརུདྷམྨེཧི (ཨ. ནི. ༨.༥༡; ཙཱུལ༹ཝ. ༤༠༣) པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ པཊིལབྷི. ཨིཏརཱ པན སབྦཱཔི ཨེཀཏོཨུཔསམྤནྣཱ ཨཧེསུཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཏོ པནེཏཾ ཝཏྠུ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏམེཝ.

ཨེཝཾ ཨུཔསམྤནྣཱ པན མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. སཱ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ བྷཱཝནམནུཡུཉྫནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ ཨབྷིཉྙཱཔཊིསམྦྷིདཱཔརིཝཱརཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སེསཱ པན པཉྩསཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ནནྡཀོཝཱདཔརིཡོསཱནེ (མ. ནི. ༣.༣༩༨ ཨཱདཡོ) ཚལ༹བྷིཉྙཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐེཀདིཝསཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཾ རཏྟཉྙཱུནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཙ ཝཱིཏིནཱམེནྟཱི ཀཏཉྙུཏཱཡ ཋཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ གུཎཱབྷིཏྠཝནཔུབྦཀཨུཔཀཱརཀཝིབྷཱཝནཱམུཁེན ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟཱི –

༡༥༧.

‘‘བུདྡྷཝཱིར ནམོ ཏྱཏྠུ, སབྦསཏྟཱནམུཏྟམ;

ཡོ མཾ དུཀྑཱ པམོཙེསི, ཨཉྙཉྩ བཧུཀཾ ཛནཾ.

༡༥༨.

‘‘སབྦདུཀྑཾ ¶ པརིཉྙཱཏཾ, ཧེཏུཏཎྷཱ ཝིསོསིཏཱ;

བྷཱཝིཏོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ, ནིརོདྷོ ཕུསིཏོ མཡཱ.

༡༥༩.

‘‘མཱཏཱ ¶ པུཏྟོ པིཏཱ བྷཱཏཱ, ཨཡྻཀཱ ཙ པུརེ ཨཧུཾ;

ཡཐཱབྷུཙྩམཛཱནནྟཱི, སཾསརིཾཧཾ ཨནིབྦིསཾ.

༡༦༠.

‘‘དིཊྛོ ཧི མེ སོ བྷགཝཱ, ཨནྟིམོཡཾ སམུསྶཡོ;

ཝིཀྑཱིཎོ ཛཱཏིསཾསཱརོ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

༡༦༡.

‘‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ ¶ པཧིཏཏྟེ, ནིཙྩཾ དལ༹ྷཔརཀྐམེ;

སམགྒེ སཱཝཀེ པསྶེ, ཨེསཱ བུདྡྷཱན ཝནྡནཱ.

༡༦༢.

‘‘བཧཱུནཾ ཝཏ ཨཏྠཱཡ, མཱཡཱ ཛནཡི གོཏམཾ;

བྱཱདྷིམརཎཏུནྣཱནཾ, དུཀྑཀྑནྡྷཾ བྱཔཱནུདཱི’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ བུདྡྷཝཱིརཱཏི ཙཏུསཙྩབུདྡྷེསུ ཝཱིར, སབྦབུདྡྷཱ ཧི ཨུཏྟམཝཱིརིཡེཧི ཙཏུསཙྩབུདྡྷེཧི ཝཱ ཙཏུབྦིདྷསམྨཔྤདྷཱནཝཱིརིཡནིཔྥཏྟིཡཱ ཝིཛིཏཝིཛཡཏྟཱ ཝཱིརཱ ནཱམ. བྷགཝཱ པན ཝཱིརིཡཔཱརམིཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཝཱིརིཡཱདྷིཊྛཱནེན སཱཏིསཡཙཏུབྦིདྷསམྨཔྤདྷཱནཀིཙྩནིཔྥཏྟིཡཱ ཏསྶཱ ཙ ཝེནེཡྻསནྟཱནེ སམྨདེཝ པཏིཊྛཱཔིཏཏྟཱ ཝིསེསཏོ ཝཱིརིཡཡུཏྟཏཱཡ ཝཱིརོཏི ཝཏྟབྦཏཾ ཨརཧཏི. ནམོ ཏྱཏྠཱུཏི ནམོ ནམཀྐཱརོ ཏེ ཧོཏུ. སབྦསཏྟཱནམུཏྟམཱཏི ཨཔདཱདིབྷེདེསུ སཏྟེསུ སཱིལཱདིགུཎེཧི ཨུཏྟམོ བྷགཝཱ. ཏདེཀདེསཾ སཏྠུཔཀཱརགུཎཾ དསྶེཏུཾ, ‘‘ཡོ མཾ དུཀྑཱ པམོཙེསི, ཨཉྙཉྩ བཧུཀཾ ཛན’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ དུཀྑཱ པམུཏྟབྷཱཝཾ ཝིབྷཱཝེནྟཱི ‘‘སབྦདུཀྑ’’ནྟི གཱཐམཱཧ.

པུན ཡཏོ པམོཙེསི, ཏཾ ཝཊྚདུཀྑཾ ཨེཀདེསེན དསྶེནྟཱི ‘‘མཱཏཱ པུཏྟོ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཡཐཱབྷུཙྩམཛཱནནྟཱིཏི པཝཏྟིཧེཏུཨཱདིཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨནཝབུཛ྄ཛྷནྟཱི. སཾསརིཾཧཾ ཨནིབྦིསནྟི སཾསཱརསམུདྡེ པཏིཊྛཾ ཨཝིནྡནྟཱི ཨལབྷནྟཱི བྷཝཱདཱིསུ ཨཔརཱཔརུཔྤཏྟིཝསེན སཾསརིཾ ཨཧནྟི ཀཐེནྟཱི ཨཱཧ ‘‘མཱཏཱ པུཏྟོ’’ཏིཨཱདི. ཡསྨིཾ ¶ བྷཝེ ཨེཏསྶ མཱཏཱ ཨཧོསི, ཏཏོ ཨཉྙསྨིཾ བྷཝེ ཏསྶེཝ པུཏྟོ, ཏཏོ ཨཉྙསྨིཾ བྷཝེ པིཏཱ བྷཱཏཱ ཨཧཱུཏི ཨཏྠོ.

‘‘དིཊྛོ ¶ ཧི མེ’’ཏི གཱཐཱཡཔི ཨཏྟནོ དུཀྑཏོ པམུཏྟབྷཱཝམེཝ ཝིབྷཱཝེཏི. ཏཏྠ དིཊྛོ ཧི མེ སོ བྷགཝཱཏི སོ བྷགཝཱ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨཏྟནཱ དིཊྛལོཀུཏྟརདྷམྨདསྶནེན ཉཱཎཙཀྑུནཱ མཡཱ པཙྩཀྑཏོ དིཊྛོ. ཡོ ཧི དྷམྨཾ པསྶཏི, སོ བྷགཝནྟཾ པསྶཏི ནཱམ. ཡཐཱཧ – ‘‘ཡོ ཁོ, ཝཀྐལི, དྷམྨཾ པསྶཏི, སོ མཾ པསྶཏཱི’’ཏིཨཱདི (སཾ. ནི. ༣.༨༧).

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེཏི པགྒཧིཏཝཱིརིཡེ. པཧིཏཏྟེཏི ནིབྦཱནཾ པེསིཏཙིཏྟེ. ནིཙྩཾ དལ༹ྷཔརཀྐམེཏི ཨཔཏྟསྶ པཏྟིཡཱ པཏྟསྶ ཝེཔུལླཏྠཱཡ སབྦཀཱལཾ ཐིརཔརཀྐམེ. སམགྒེཏི སཱིལདིཊྛིསཱམཉྙེན སཾཧཏབྷཱཝེན སམགྒེ. སཏྠུདེསནཱཡ སཝནནྟེ ཛཱཏཏྟཱ སཱཝཀེ, ‘‘ཨིམེ མགྒཊྛཱ ¶ ཨིམེ ཕལཊྛཱ’’ཏི ཡཱཐཱཝཏོ པསྶཏི. ཨེསཱ བུདྡྷཱན ཝནྡནཱཏི ཡཱ སཏྠུ དྷམྨསརཱིརབྷཱུཏསྶ ཨརིཡསཱཝཀཱནཾ ཨརིཡབྷཱཝབྷཱུཏསྶ ཙ ལོཀུཏྟརདྷམྨསྶ ཨཏྟཔཙྩཀྑཀིརིཡཱ, ཨེསཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱནཾ སཱཝཀབུདྡྷཱནཉྩ ཝནྡནཱ ཡཱཐཱཝཏོ གུཎནིནྣཏཱ.

‘‘བཧཱུནཾ ཝཏ ཨཏྠཱཡཱ’’ཏི ཨོསཱནགཱཐཱཡཔི སཏྠུ ལོཀསྶ བཧཱུཔཀཱརཏཾཡེཝ ཝིབྷཱཝེཏི. ཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠཏོ ན ཝིབྷཏྟཾ, ཏཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ.

ཨཐེཀདཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི སཏྠརི ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརནྟེ མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ སཡཾ ཝེསཱལིཡཾ བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ ཝིཧརནྟཱི པུབྦཎྷསམཡཾ ཝེསཱལིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨཏྟནོ དིཝཱཊྛཱནེ ཡཐཱཔརིཙྪིནྣཀཱལཾ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ཨཏྟནོ ཨཱཡུསངྑཱརེ ཨཱཝཛྫེནྟཱི ཏེསཾ ཁཱིཎབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ མནོབྷཱཝནཱིཡེ ཙ ཐེརེ སབྦེཝ སབྲཧྨཙརིཡེ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཨཱགནྟྭཱ པརིནིབྦཱཡེཡྻ’’ནྟི. ཡཐཱ ཙ ཐེརིཡཱ, ཨེཝཾ ཏསྶཱ པརིཝཱརབྷཱུཏཱནཾ ¶ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུནིསཏཱནཾ པརིཝིཏཀྐོ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༩༧-༢༨༨) –

‘‘ཨེཀདཱ ལོཀཔཛྫོཏོ, ཝེསཱལིཡཾ མཧཱཝནེ;

ཀཱུཊཱགཱརེ ཀུསཱལཱཡཾ, ཝསཏེ ནརསཱརཐི.

‘‘ཏདཱ ¶ ཛིནསྶ མཱཏུཙྪཱ, མཧཱགོཏམི བྷིཀྑུནཱི;

ཏཧིཾ ཀཏེ པུརེ རམྨེ, ཝསཱི བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ.

‘‘བྷིཀྑུནཱིཧི ཝིམུཏྟཱཧི, སཏེཧི སཧ པཉྩཧི;

རཧོགཏཱཡ ཏསྶེཝཾ, ཙིཏསྶཱསི ཝིཏཀྐིཏཾ.

‘‘བུདྡྷསྶ པརིནིབྦཱནཾ, སཱཝཀགྒཡུགསྶ ཝཱ;

རཱཧུལཱནནྡནནྡཱནཾ, ནཱཧཾ ལཙྪཱམི པསྶིཏུཾ.

‘‘བུདྡྷསྶ ¶ པརིནིབྦཱནཱ, སཱཝཀགྒཡུགསྶ ཝཱ;

མཧཱཀསྶཔནནྡཱནཾ, ཨཱནནྡརཱཧུལཱན ཙ.

‘‘པཊིཀཙྩཱཡུསངྑཱརཾ, ཨོསཛྫིཏྭཱན ནིབྦུཏིཾ;

གཙྪེཡྻཾ ལོཀནཱཐེན, ཨནུཉྙཱཏཱ མཧེསིནཱ.

‘‘ཏཐཱ པཉྩསཏཱནམྤི, བྷིཀྑུནཱིནཾ ཝིཏཀྐིཏཾ;

ཨཱསི ཁེམཱདིཀཱནམྤི, ཨེཏདེཝ ཝིཏཀྐིཏཾ.

‘‘བྷཱུམིཙཱལོ ཏདཱ ཨསི, ནཱདིཏཱ དེཝདུནྡུབྷཱི;

ཨུཔསྶཡཱདྷིཝཏྠཱཡོ, དེཝཏཱ སོཀཔཱིལི༹ཏཱ.

‘‘ཝིལཔནྟཱ སུཀརུཎཾ, ཏཏྠསྶཱུནི པཝཏྟཡུཾ;

མིཏྟཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཏཱཧི, ཨུཔགནྟྭཱན གོཏམིཾ.

‘‘ནིཔཙྩ སིརསཱ པཱདེ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝུཾ;

ཏཏྠ ཏོཡལཝཱསིཏྟཱ, མཡམཡྻེ རཧོགཏཱ.

‘‘སཱ ཙལཱ ཙལིཏཱ བྷཱུམི, ནཱདིཏཱ དེཝདུནྡུབྷཱི;

པརིདེཝཱ ཙ སུཡྻནྟེ, ཀིམཏྠཾ ནཱུན གོཏམཱི.

‘‘ཏདཱ ཨཝོཙ སཱ སབྦཾ, ཡཐཱཔརིཝིཏཀྐིཏཾ;

ཏཱཡོཔི སབྦཱ ཨཱཧཾསུ, ཡཐཱཔརིཝིཏཀྐིཏཾ.

‘‘ཡདི ཏེ རུཙིཏཾ ཨཡྻེ, ནིབྦཱནཾ པརམཾ སིཝཾ;

ནིབྦཱཡིསྶཱམ སབྦཱཔི, བུདྡྷཱནུཉྙཱཡ སུབྦཏེ.

‘‘མཡཾ ¶ སཧཱཝ ནིཀྑནྟཱ, གྷརཱཔི ཙ བྷཝཱཔི ཙ;

སཧཱཡེཝ གམིསྶཱམ, ནིབྦཱནཾ པདམུཏྟམཾ.

‘‘ནིབྦཱནཱཡ ¶ ¶ ཝཛནྟཱིནཾ, ཀིཾ ཝཀྑཱམཱིཏི སཱ ཝདཾ;

སཧ སབྦཱཧི ནིགྒཉྪི, བྷིཀྑུནཱིནིལཡཱ ཏདཱ.

‘‘ཨུཔསྶཡེ ཡཱདྷིཝཏྠཱ, དེཝཏཱ ཏཱ ཁམནྟུ མེ;

བྷིཀྑུནཱིནིལཡསྶེདཾ, པཙྪིམཾ དསྶནཾ མམ.

‘‘ན ཛརཱ མཙྩུ ཝཱ ཡཏྠ, ཨཔྤིཡེཧི སམཱགམོ;

པིཡེཧི ན ཝིཡོགོཏྠི, ཏཾ ཝཛིསྶཾ ཨསངྑཏཾ.

‘‘ཨཝཱིཏརཱགཱ ཏཾ སུཏྭཱ, ཝཙནཾ སུགཏོརསཱ;

སོཀཊྚཱ པརིདེཝིཾསུ, ཨཧོ ནོ ཨཔྤཔུཉྙཏཱ.

‘‘བྷིཀྑུནཱིནིལཡོ སུཉྙོ, བྷཱུཏོ ཏཱཧི ཝིནཱ ཨཡཾ;

པབྷཱཏེ ཝིཡ ཏཱརཱཡོ, ན དིསྶནྟི ཛིནོརསཱ.

‘‘ནིབྦཱནཾ གོཏམཱི ཡཱཏི, སཏེཧི སཧ པཉྩཧི;

ནདཱིསཏེཧིཝ སཧ, གངྒཱ པཉྩཧི སཱགརཾ.

‘‘རཐིཡཱཡ ཝཛནྟིཡོ, དིསྭཱ སདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ;

གྷརཱ ནིཀྑམྨ པཱདེསུ, ནིཔཙྩ ཨིདམབྲཝུཾ.

‘‘པསཱིདསྶུ མཧཱབྷོགེ, ཨནཱཐཱཡོ ཝིཧཱཡ ནོ;

ཏཡཱ ན ཡུཏྟཱ ནིབྦཱཏུཾ, ཨིཙྪཊྚཱ ཝིལཔིཾསུ ཏཱ.

‘‘ཏཱསཾ སོཀཔཧཱནཏྠཾ, ཨཝོཙ མདྷུརཾ གིརཾ;

རུདིཏེན ཨལཾ པུཏྟཱ, ཧཱསཀཱལོཡམཛྫ ཝོ.

‘‘པརིཉྙཱཏཾ མཡཱ དུཀྑཾ, དུཀྑཧེཏུ ཝིཝཛྫིཏོ;

ནིརོདྷོ མེ སཙྪིཀཏོ, མགྒོ ཙཱཔི སུབྷཱཝིཏོ.

‘‘པརིཙིཎྞོ མཡཱ སཏྠཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨོཧིཏོ གརུཀོ བྷཱརོ, བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ.

‘‘ཡསྶཏྠཱཡ ¶ པབྦཛིཏཱ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

སོ མེ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡོ.

‘‘བུདྡྷོ ཏསྶ ཙ སདྡྷམྨོ, ཨནཱུནོ ཡཱཝ ཏིཊྛཏི;

ནིབྦཱཏུཾ ཏཱཝ ཀཱལོ མེ, མཱ མཾ སོཙཐ པུཏྟིཀཱ.

‘‘ཀོཎྜཉྙཱནནྡནནྡཱདཱི ¶ , ཏིཊྛནྟི རཱཧུལོ ཛིནོ;

སུཁིཏོ སཧིཏོ སངྒྷོ, ཧཏདབྦཱ ཙ ཏིཏྠིཡཱ.

‘‘ཨོཀྐཱཀཝཾསསྶ ཡསོ, ཨུསྶིཏོ མཱརམདྡནོ;

ནནུ སམྤཏི ཀཱལོ མེ, ནིབྦཱནཏྠཱཡ པུཏྟིཀཱ.

‘‘ཙིརཔྤབྷུཏི ¶ ཡཾ མཡ྄ཧཾ, པཏྠིཏཾ ཨཛྫ སིཛ྄ཛྷཏེ;

ཨཱནནྡབྷེརིཀཱལོཡཾ, ཀིཾ ཝོ ཨསྶཱུཧི པུཏྟིཀཱ.

‘‘སཙེ མཡི དཡཱ ཨཏྠི, ཡདི ཙཏྠི ཀཏཉྙུཏཱ;

སདྡྷམྨཊྛིཏིཡཱ སབྦཱ, ཀརོཐ ཝཱིརིཡཾ དལ༹ྷཾ.

‘‘ཐཱིནཾ ཨདཱསི པབྦཛྫཾ, སམྦུདྡྷོ ཡཱཙིཏོ མཡཱ;

ཏསྨཱ ཡཐཱཧཾ ནནྡིསྶཾ, ཏཐཱ ཏམནུཏིཊྛཐ.

‘‘ཏཱ ཨེཝམནུསཱསིཏྭཱ, བྷིཀྑུནཱིཧི པུརཀྑཏཱ;

ཨུཔེཙྩ བུདྡྷཾ ཝནྡིཏྭཱ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.

‘‘ཨཧཾ སུགཏ ཏེ མཱཏཱ, ཏྭཉྩ ཝཱིར པིཏཱ མམ;

སདྡྷམྨསུཁད ནཱཐ, ཏཡི ཛཱཏཱམྷི གོཏམ.

‘‘སཾཝདྡྷིཏོཡཾ སུགཏ, རཱུཔཀཱཡོ མཡཱ ཏཝ;

ཨནིནྡིཏོ དྷམྨཀཱཡོ, མམ སཾཝདྡྷིཏོ ཏཡཱ.

‘‘མུཧུཏྟཾ ¶ ཏཎྷཱསམཎཾ, ཁཱིརཾ ཏྭཾ པཱཡིཏོ མཡཱ;

ཏཡཱཧཾ སནྟམཙྩནྟཾ, དྷམྨཁཱིརཉྷི པཱཡིཏཱ.

‘‘བནྡྷནཱརཀྑཎེ མཡ྄ཧཾ, ཨཎཎོ ཏྭཾ མཧཱམུནེ;

པུཏྟཀཱམཱ ཐིཡོ ཡཱཙཾ, ལབྷནྟི ཏཱདིསཾ སུཏཾ.

‘‘མནྡྷཱཏཱདིནརིནྡཱནཾ, ཡཱ མཱཏཱ སཱ བྷཝཎྞཝེ;

ནིམུགྒཱཧཾ ཏཡཱ པུཏྟ, ཏཱརིཏཱ བྷཝསཱགརཱ.

‘‘རཉྙོ མཱཏཱ མཧེསཱིཏི, སུལབྷཾ ནཱམམིཏྠིནཾ;

བུདྡྷམཱཏཱཏི ཡཾ ནཱམཾ, ཨེཏཾ པརམདུལླབྷཾ.

‘‘ཏཉྩ ལདྡྷཾ མཧཱཝཱིར, པཎིདྷཱནཾ མམཾ ཏཡཱ;

ཨཎུཀཾ ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ, ཏཾ སབྦཾ པཱུརིཏཾ མཡཱ.

‘‘པརིནིབྦཱཏུམིཙྪཱམི ¶ , ཝིཧཱཡེམཾ ཀལེ༹ཝརཾ;

ཨནུཛཱནཱཧི མེ ཝཱིར, དུཀྑནྟཀར ནཱཡཀ.

‘‘ཙཀྐངྐུསདྷཛཱཀིཎྞེ, པཱདེ ཀམལཀོམལེ;

པསཱརེཧི པཎཱམཾ ཏེ, ཀརིསྶཾ པུཏྟཨུཏྟམེ.

‘‘སུཝཎྞརཱསིསངྐཱསཾ, སརཱིརཾ ཀུརུ པཱཀཊཾ;

ཀཏྭཱ དེཧཾ སུདིཊྛཾ ཏེ, སནྟིཾ གཙྪཱམི ནཱཡཀ.

‘‘དྭཏྟིཾསལཀྑཎཱུཔེཏཾ, སུཔྤབྷཱལངྐཏཾ ཏནུཾ;

སཉྫྷཱགྷནཱཝ བཱལཀྐཾ, མཱཏུཙྪཾ དསྶཡཱི ཛིནོ.

‘‘ཕུལླཱརཝིནྡསཾཀཱསེ ¶ , ཏརུཎཱདིཙྩསཔྤབྷེ;

ཙཀྐངྐིཏེ པཱདཏལེ, ཏཏོ སཱ སིརསཱ པཏི.

‘‘པཎམཱམི ¶ ནརཱདིཙྩ, ཨཱདིཙྩཀུལཀེཏུཀཾ;

པཙྪིམེ མརཎེ མཡ྄ཧཾ, ན ཏཾ ཨིཀྑཱམཧཾ པུནོ.

‘‘ཨིཏྠིཡོ ནཱམ ལོཀགྒ, སབྦདོསཱཀརཱ མཏཱ;

ཡདི ཀོ ཙཏྠི དོསོ མེ, ཁམསྶུ ཀརུཎཱཀར.

‘‘ཨིཏྠིཀཱནཉྩ པབྦཛྫཾ, ཧཾ ཏཾ ཡཱཙིཾ པུནཔྤུནཾ;

ཏཏྠ ཙེ ཨཏྠི དོསོ མེ, ཏཾ ཁམསྶུ ནརཱསབྷ.

‘‘མཡཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཝཱིར, ཏཝཱནུཉྙཱཡ སཱསིཏཱ;

ཏཏྲ ཙེ ཨཏྠི དུནྣཱིཏཾ, ཏཾ ཁམསྶུ ཁམཱདྷིཔ.

‘‘ཨཀྑནྟེ ནཱམ ཁནྟབྦཾ, ཀིཾ བྷཝེ གུཎབྷཱུསནེ;

ཀིམུཏྟརཾ ཏེ ཝཏྠཱམི, ནིབྦཱནཱཡ ཝཛནྟིཡཱ.

‘‘སུདྡྷེ ཨནཱུནེ མམ བྷིཀྑུསངྒྷེ, ལོཀཱ ཨིཏོ ནིསྶརིཏུཾ ཁམནྟེ;

པབྷཱཏཀཱལེ བྱསནངྒཏཱནཾ, དིསྭཱན ནིཡྻཱཏིཝ ཙནྡལེཁཱ.

‘‘ཏདེཏརཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཛིནགྒཾ, ཏཱརཱཝ ཙནྡཱནུགཏཱ སུམེརུཾ;

པདཀྑིཎཾ ཀཙྩ ནིཔཙྩ པཱདེ, ཋིཏཱ མུཁནྟཾ སམུདིཀྑམཱནཱ.

‘‘ན ཏིཏྟིཔུབྦཾ ཏཝ དསྶནེན, ཙཀྑུཾ ན སོཏཾ ཏཝ བྷཱསིཏེན;

ཙིཏྟཾ མམཾ ཀེཝལམེཀམེཝ, པཔྤུཡྻ ཏཾ དྷམྨརསེན ཏིཏྟི.

‘‘ནདཏོ ¶ པརིསཱཡཾ ཏེ, ཝཱདིཏབྦཔཧཱརིནོ;

ཡེ ཏེ དཀྑནྟི ཝདནཾ, དྷཉྙཱ ཏེ ནརཔུངྒཝ.

‘‘དཱིགྷངྒུལཱི ཏམྦནཁེ, སུབྷེ ཨཱཡཏཔཎྷིཀེ;

ཡེ པཱདེ པཎམིསྶནྟི, ཏེཔི དྷཉྙཱ གུཎནྡྷར.

‘‘མདྷུརཱནི པཧཊྛཱནི, དོསགྒྷཱནི ཧིཏཱནི ཙ;

ཡེ ཏེ ཝཱཀྱཱནི སུཡྻནྟི, ཏེཔི དྷཉྙཱ ནརུཏྟམ.

‘‘དྷཉྙཱཧཾ ¶ ¶ ཏེ མཧཱཝཱིར, པཱདཔཱུཛནཏཔྤརཱ;

ཏིཎྞསཾསཱརཀནྟཱརཱ, སུཝཱཀྱེན སིརཱིམཏོ.

‘‘ཏཏོ སཱ ཨནུསཱཝེཏྭཱ, བྷིཀྑུསངྒྷམྤི སུབྦཏཱ;

རཱཧུལཱནནྡནནྡེ ཙ, ཝནྡིཏྭཱ ཨིདམབྲཝི.

‘‘ཨཱསཱིཝིསཱལཡསམེ, རོགཱཝཱསེ ཀལེ༹ཝརེ;

ནིབྦིནྡཱ དུཀྑསངྒྷཱཊེ, ཛརཱམརཎགོཙརེ.

‘‘ནཱནཱཀལིམལཱཀིཎྞེ, པརཱཡཏྟེ ནིརཱིཧཀེ;

ཏེན ནིབྦཱཏུམིཙྪཱམི, ཨནུམཉྙཐ པུཏྟཀཱ.

‘‘ནནྡོ རཱཧུལབྷདྡོ ཙ, ཝཱིཏསོཀཱ ནིརཱསཝཱ;

ཋིཏཱཙལཊྛིཏི ཐིརཱ, དྷམྨཏམནུཙིནྟཡུཾ.

‘‘དྷིརཏྠུ སངྑཏཾ ལོལཾ, ཨསཱརཾ ཀདལཱུཔམཾ;

མཱཡཱམརཱིཙིསདིསཾ, ཨིཏྟརཾ ཨནཝཊྛིཏཾ.

‘‘ཡཏྠ ནཱམ ཛིནསྶཱཡཾ, མཱཏུཙྪཱ བུདྡྷཔོསིཀཱ;

གོཏམཱི ནིདྷནཾ ཡཱཏི, ཨནིཙྩཾ སབྦསངྑཏཾ.

‘‘ཨཱནནྡོ ཙ ཏདཱ སེཁོ, སོཀཊྚོ ཛིནཝཙྪལོ;

ཏཏྠསྶཱུནི ཀརོནྟོ སོ, ཀརུཎཾ པརིདེཝཏི.

‘‘ཧཱ སནྟིཾ གོཏམཱི ཡཱཏི, ནཱུན བུདྡྷོཔི ནིབྦུཏིཾ;

གཙྪཏི ན ཙིརེནེཝ, ཨགྒིརིཝ ནིརིནྡྷནོ.

‘‘ཨེཝཾ ཝིལཱཔམཱནཾ ཏཾ, ཨཱནནྡཾ ཨཱཧ གོཏམཱི;

སུཏསཱགརགམྦྷཱིར, བུདྡྷོཔཊྛཱན ཏཔྤར.

‘‘ན ¶ ¶ ཡུཏྟཾ སོཙིཏུཾ པུཏྟ, ཧཱསཀཱལེ ཨུཔཊྛིཏེ;

ཏཡཱ མེ སརཎཾ པུཏྟ, ནིབྦཱནཾ ཏམུཔཱགཏཾ.

‘‘ཏཡཱ ཏཱཏ སམཛ྄ཛྷིཊྛོ, པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནི ནོ;

མཱ པུཏྟ ཝིམནོ ཧོཧི, སཕལོ ཏེ པརིསྶམོ.

‘‘ཡཾ ན དིཊྛཾ པུརཱཎེཧི, ཏིཏྠིཀཱཙརིཡེཧིཔི;

ཏཾ པདཾ སུཀུམཱརཱིཧི, སཏྟཝསྶཱཧི ཝེདིཏཾ.

‘‘བུདྡྷསཱསནཔཱལེཏ, པཙྪིམཾ དསྶནཾ ཏཝ;

ཏཏྠ གཙྪཱམཧཾ པུཏྟ, གཏོ ཡཏྠ ན དིསྶཏེ.

‘‘ཀདཱཙི ¶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ, ཁིཔཱི ལོཀགྒནཱཡཀོ;

ཏདཱཧཾ ཨཱསཱིསཝཱཙཾ, ཨཝོཙཾ ཨནུཀམྤིཀཱ.

‘‘ཙིརཾ ཛཱིཝ མཧཱཝཱིར, ཀཔྤཾ ཏིཊྛ མཧཱམུནེ;

སབྦལོཀསྶ ཨཏྠཱཡ, བྷཝསྶུ ཨཛརཱམརོ.

‘‘ཏཾ ཏཐཱཝཱདིནིཾ བུདྡྷོ, མམཾ སོ ཨེཏདབྲཝི;

ན ཧེཝཾ ཝནྡིཡཱ བུདྡྷཱ, ཡཐཱ ཝནྡསི གོཏམཱི.

‘‘ཀཐཾ ཙརཧི སབྦཉྙཱུ, ཝནྡིཏབྦཱ ཏཐཱགཏཱ;

ཀཐཾ ཨཝནྡིཡཱ བུདྡྷཱ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ.

‘‘ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡེ པཧིཏཏྟེ, ནིཙྩཾ དལ༹ྷཔརཀྐམེ;

སམགྒེ སཱཝཀེ པསྶ, ཨེཏཾ བུདྡྷཱནཝནྡནཾ.

‘‘ཏཏོ ཨུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ, ཨེཀིཀཱཧཾ ཝིཙིནྟཡིཾ;

སམགྒཔརིསཾ ནཱཐོ, རོདྷེསི ཏིབྷཝནྟགོ.

‘‘ཧནྡཱཧཾ ¶ པརིནིབྦིསྶཾ, མཱ ཝིཔཏྟིཏམདྡསཾ;

ཨེཝཱཧཾ ཙིནྟཡིཏྭཱན, དིསྭཱན ཨིསིསཏྟམཾ.

‘‘པརིནིབྦཱནཀཱལཾ མེ, ཨཱརོཙེསིཾ ཝིནཱཡཀཾ;

ཏཏོ སོ སམནུཉྙཱསི, ཀཱལཾ ཛཱནཱཧི གོཏམཱི.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

ནཱགོཝ བནྡྷནཾ ཚེཏྭཱ, ཝིཧརཱམི ཨནཱསཝཱ.

‘‘སྭཱགཏཾ ¶ ཝཏ མེ ཨཱསི, མམ བུདྡྷསྶ སནྟིཀེ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

‘‘པཊིསམྦྷིདཱ ཙཏསྶོ, ཝིམོཀྑཱཔི ཙ ཨཊྛིམེ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

‘‘ཐཱིནཾ དྷམྨཱབྷིསམཡེ, ཡེ བཱལཱ ཝིམཏིཾ གཏཱ;

ཏེསཾ དིཊྛིཔྤཧཱནཏྠཾ, ཨིདྡྷིཾ དསྶེཧི གོཏམཱི.

‘‘ཏདཱ ནིཔཙྩ སམྦུདྡྷཾ, ཨུཔྤཏིཏྭཱན ཨམྦརཾ;

ཨིདྡྷཱི ཨནེཀཱ དསྶེསི, བུདྡྷཱནུཉྙཱཡ གོཏམཱི.

‘‘ཨེཀིཀཱ བཧུདྷཱ ཨཱསི, བཧུདྷཱ ཙེཀིཀཱ ཏཐཱ;

ཨཱཝིབྷཱཝཾ ཏིརོབྷཱཝཾ, ཏིརོཀུཊྚཾ ཏིརོནགཾ.

‘‘ཨསཛྫམཱནཱ ཨགམཱ, བྷཱུམིཡམྤི ནིམུཛྫཐ;

ཨབྷིཛྫམཱནེ ཨུདཀེ, ཨགཉྪི མཧིཡཱ ཡཐཱ.

‘‘སཀུཎཱིཝ ཏཐཱཀཱསེ, པལླངྐེན ཀམཱི ཏདཱ;

ཝསཾ ཝཏྟེསི ཀཱཡེན, ཡཱཝ བྲཧྨནིཝེསནཾ.

‘‘སིནེརུཾ ¶ ¶ དཎྜཾ ཀཏྭཱན, ཚཏྟཾ ཀཏྭཱ མཧཱམཧིཾ;

སམཱུལཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ, དྷཱརཡཾ ཙངྐམཱི ནབྷེ.

‘‘ཚསྶཱུརོདཡཀཱལེཝ, ལོཀཉྩཱཀཱསི དྷཱུམིཀཾ;

ཡུགནྟེ ཝིཡ ལོཀཾ སཱ, ཛཱལཱམཱལཱཀུལཾ ཨཀཱ.

‘‘མུཙལིནྡཾ མཧཱསེལཾ, མེརུམཱུལནདནྟརེ;

སཱསཔཱརིཝ སབྦཱནི, ཨེཀེནགྒཧི མུཊྛིནཱ.

‘‘ཨངྒུལགྒེན ཚཱདེསི, བྷཱཀརཾ སནིསཱཀརཾ;

ཙནྡསཱུརསཧསྶཱནི, ཨཱཝེལ༹མིཝ དྷཱརཡི.

‘‘ཙཏུསཱགརཏོཡཱནི, དྷཱརཡཱི ཨེཀཔཱཎིནཱ;

ཡུགནྟཛལདཱཀཱརཾ, མཧཱཝསྶཾ པཝསྶཐ.

‘‘ཙཀྐཝཏྟིཾ སཔརིསཾ, མཱཔཡཱི སཱ ནབྷཏྟལེ;

གརུལ༹ཾ དྭིརདཾ སཱིཧཾ, ཝིནདནྟཾ པདསྶཡི.

‘‘ཨེཀིཀཱ ¶ ཨབྷིནིམྨིཏྭཱ, ཨཔྤམེཡྻཾ བྷིཀྑུནཱིགཎཾ;

པུན ཨནྟརདྷཱཔེཏྭཱ, ཨེཀིཀཱ མུནིམབྲཝི.

‘‘མཱཏུཙྪཱ ཏེ མཧཱཝཱིར, ཏཝ སཱསནཀཱརིཀཱ;

ཨནུཔྤཏྟཱ སཀཾ ཨཏྠཾ, པཱདེ ཝནྡཱམི ཙཀྑུམ.

‘‘དསྶེཏྭཱ ཝིཝིདྷཱ ཨིདྡྷཱི, ཨོརོཧིཏྭཱ ནབྷཏྟལཱ;

ཝནྡིཏྭཱ ལོཀཔཛྫོཏཾ, ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི སཱ.

‘‘སཱ ཝཱིསཝསྶསཏིཀཱ, ཛཱཏིཡཱཧཾ མཧཱམུནེ;

ཨལམེཏྟཱཝཏཱ ཝཱིར, ནིབྦཱཡིསྶཱམི ནཱཡཀ.

‘‘ཏདཱཏིཝིམྷིཏཱ ¶ སབྦཱ, པརིསཱ སཱ ཀཏཉྫལཱི;

ཨཝོཙཡྻེ ཀཐཾ ཨཱསི, ཨཏུལིདྡྷིཔརཀྐམཱ.

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨེསུ ཙཀྑུམཱ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱམཙྩཀུལེ ཨཧུཾ;

སབྦོཔཀཱརསམྤནྣེ, ཨིདྡྷེ ཕཱིཏེ མཧདྡྷནེ.

‘‘ཀདཱཙི པིཏུནཱ སདྡྷིཾ, དཱསཱིགཎཔུརཀྑཏཱ;

མཧཏཱ པརིཝཱརེན, ཏཾ ཨུཔེཙྩ ནརཱསབྷཾ.

‘‘ཝཱསཝཾ ¶ ཝིཡ ཝསྶནྟཾ, དྷམྨམེགྷཾ ཨནཱསཝཾ;

སརདཱདིཙྩསདིསཾ, རཾསིཛཱལསམུཛྫལཾ.

‘‘དིསྭཱ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, སུཏྭཱ ཙསྶ སུབྷཱསིཏཾ;

མཱཏུཙྪཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨགྒེ, ཋཔེནྟཾ ནརནཱཡཀཾ.

‘‘སུཏྭཱ དཏྭཱ མཧཱདཱནཾ, སཏྟཱཧཾ ཏསྶ ཏཱདིནོ;

སསངྒྷསྶ ནརགྒསྶ, པཙྩཡཱནི བཧཱུནི ཙ.

‘‘ནིཔཙྩ པཱདམཱུལམྷི, ཏཾ ཋཱནམབྷིཔཏྠཡིཾ;

ཏཏོ མཧཱཔརིསཏིཾ, ཨཝོཙ ཨིསིསཏྟམོ.

‘‘ཡཱ སསངྒྷཾ ཨབྷོཛེསི, སཏྟཱཧཾ ལོཀནཱཡཀཾ;

ཏམཧཾ ཀིཏྟཡིསྶཱམི, སུཎཱཐ མམ བྷཱསཏོ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ¶ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

ཏསྶ ¶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

གོཏམཱི ནཱམ ནཱམེན, ཧེསྶཏི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏསྶ བུདྡྷསྶ མཱཏུཙྪཱ, ཛཱིཝིཏཱཔཱདིཀཱ ཨཡཾ;

རཏྟཉྙཱུནཉྩ ཨགྒཏྟཾ, བྷིཀྑུནཱིནཾ ལབྷིསྶཏི.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱན པམོདིཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏདཱ ཛིནཾ;

པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛིཏྭཱ, ཏཏོ ཀཱལངྐཏཱ ཨཧཾ.

‘‘ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིསུ;

ནིབྦཏྟཱ དསཧངྒེཧི, ཨཉྙེ ཨབྷིབྷཝིཾ ཨཧཾ.

‘‘རཱུཔསདྡེཧི གནྡྷེཧི, རསེཧི ཕུསནེཧི ཙ;

ཨཱཡུནཱཔི ཙ ཝཎྞེན, སུཁེན ཡསསཱཔི ཙ.

‘‘ཏཐེཝཱདྷིཔཏེཡྻེན, ཨདྷིགཡ྄ཧ ཝིརོཙཧཾ;

ཨཧོསིཾ ཨམརིནྡསྶ, མཧེསཱི དཡིཏཱ ཏཧིཾ.

‘‘སཾསཱརེ སཾསརནྟཱིཧཾ, ཀམྨཝཱཡུསམེརིཏཱ;

ཀཱསིསྶ རཉྙོ ཝིསཡེ, ཨཛཱཡིཾ དཱསགཱམཀེ.

‘‘པཉྩདཱསསཏཱནཱུནཱ, ནིཝསནྟི ཏཧིཾ ཏདཱ;

སབྦེསཾ ཏཏྠ ཡོ ཛེཊྛོ, ཏསྶ ཛཱཡཱ ཨཧོསཧཾ.

‘‘སཡམྦྷུནོ པཉྩསཏཱ, གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསུཾ;

ཏེ དིསྭཱན ཨཧཾ ཏུཊྛཱ, སཧ སབྦཱཧི ཨིཏྠིབྷི.

‘‘པཱུགཱ ¶ ཧུཏྭཱཝ སབྦཱཡོ, ཙཏུམཱསེ ཨུཔཊྛཧུཾ;

ཏིཙཱིཝརཱནི དཏྭཱན, སཾསརིམྷ སསཱམིཀཱ.

‘‘ཏཏོ ¶ ཙུཏཱ སབྦཱཔི ཏཱ, ཏཱཝཏིཾསགཏཱ མཡཾ;

པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, ཛཱཏཱ དེཝདཧེ པུརེ.

‘‘པིཏཱ ཨཉྫནསཀྐོ མེ, མཱཏཱ མམ སུལཀྑཎཱ;

ཏཏོ ཀཔིལཝཏྠུསྨིཾ, སུདྡྷོདནགྷརཾ གཏཱ.

‘‘སེསཱ ¶ སཀྱཀུལེ ཛཱཏཱ, སཀྱཱནཾ གྷརམཱགམུཾ;

ཨཧཾ ཝིསིཊྛཱ སབྦཱསཾ, ཛིནསྶཱཔཱདིཀཱ ཨཧུཾ.

‘‘མམ པུཏྟོབྷིནིཀྑམྨ, བུདྡྷོ ཨཱསི ཝིནཱཡཀོ;

པཙྪཱཧཾ པབྦཛིཏྭཱན, སཏེཧི སཧ པཉྩཧི.

‘‘སཱཀིཡཱནཱིཧི དྷཱིརཱཧི, སཧ སནྟིསུཁཾ ཕུསིཾ;

ཡེ ཏདཱ པུབྦཛཱཏིཡཾ, ཨམྷཱཀཾ ཨཱསུ སཱམིནོ.

‘‘སཧཔུཉྙསྶ ཀཏྟཱརོ, མཧཱསམཡཀཱརཀཱ;

ཕུསིཾསུ ཨརཧཏྟཾ ཏེ, སུགཏེནཱནུཀམྤིཏཱ.

‘‘ཏདེཏརཱ བྷིཀྑུནིཡོ, ཨཱརུཧིཾསུ ནབྷཏྟལཾ;

སཾགཏཱ ཝིཡ ཏཱརཱཡོ, ཝིརོཙིཾསུ མཧིདྡྷིཀཱ.

‘‘ཨིདྡྷཱི ཨནེཀཱ དསྶེསུཾ, པིལ༹ནྡྷཝིཀཏིཾ ཡཐཱ;

ཀམྨཱརོ ཀནཀསྶེཝ, ཀམྨཉྙསྶ སུསིཀྑིཏོ.

‘‘དསྶེཏྭཱ པཱཊིཧཱིརཱནི, ཝིཙིཏྟཱནི བཧཱུནི ཙ;

ཏོསེཏྭཱ ཝཱདིཔཝརཾ, མུནིཾ སཔརིསཾ ཏདཱ.

‘‘ཨོརོཧིཏྭཱན གགནཱ, ཝནྡིཏྭཱ ཨིསིསཏྟམཾ;

ཨནུཉྙཱཏཱ ནརགྒེན, ཡཐཱཋཱནེ ནིསཱིདིསུཾ.

‘‘ཨཧོནུཀམྤིཀཱ ཨམྷཾ, སབྦཱསཾ ཙིར གོཏམཱི;

ཝཱསིཏཱ ཏཝ པུཉྙེཧི, པཏྟཱ ནོ ཨཱསཝཀྑཡཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ¶ ཛྷཱཔིཏཱ ཨམྷཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

ནཱགཱིཝ བནྡྷནཾ ཚེཏྭཱ, ཝིཧརཱམ ཨནཱསཝཱ.

‘‘སྭཱགཏཾ ཝཏ ནོ ཨཱསི, བུདྡྷསེཊྛསྶ སནྟིཀེ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

‘‘པཊིསམྦྷིདཱ ཙཏསྶོ, ཝིམོཀྑཱཔི ཙ ཨཊྛིམེ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཧོམ, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཧོམ མཧཱམུནེ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ¶ ཛཱནཱམ, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝཱ.

‘‘ཨཏྠེ ¶ དྷམྨེ ཙ ནེརུཏྟེ, པཊིབྷཱནེ ཙ ཝིཛྫཏི;

ཉཱཎཾ ཨམྷཾ མཧཱཝཱིར, ཨུཔྤནྣཾ ཏཝ སནྟིཀེ.

‘‘ཨསྨཱབྷི པརིཙིཎྞོསི, མེཏྟཙིཏྟཱ ཧི ནཱཡཀ;

ཨནུཛཱནཱཧི སབྦཱསཾ, ནིབྦཱནཱཡ མཧཱམུནེ.

‘‘ནིབྦཱཡིསྶཱམ ཨིཙྩེཝཾ, ཀིཾ ཝཀྑཱམི ཝདནྟིཡོ;

ཡསྶ དཱནི ཙ ཝོ ཀཱལཾ, མཉྙཐཱཏི ཛིནོབྲཝི.

‘‘གོཏམཱིཨཱདིཀཱ ཏཱཡོ, ཏདཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཛིནཾ;

ཝནྡིཏྭཱ ཨཱསནཱ ཏམྷཱ, ཝུཊྛཱཡ ཨཱགམིཾསུ ཏཱ.

‘‘མཧཏཱ ཛནཀཱཡེན, སཧ ལོཀགྒནཱཡཀོ;

ཨནུསཾཡཱཡཱི སོ ཝཱིརོ, མཱཏུཙྪཾ ཡཱཝཀོཊྛཀཾ.

‘‘ཏདཱ ¶ ནིཔཏི པཱདེསུ, གོཏམཱི ལོཀབནྡྷུནོ;

སཧེཝ ཏཱཧི སབྦཱཧི, པཙྪིམཾ པཱདཝནྡནཾ.

‘‘ཨིདཾ པཙྪིམཀཾ མཡ྄ཧཾ, ལོཀནཱཐསྶ དསྶནཾ;

ན པུནོ ཨམཏཱཀཱརཾ, པསྶིསྶཱམི མུཁཾ ཏཝ.

‘‘ན ཙ མེ ཝནྡནཾ ཝཱིར, ཏཝ པཱདེ སུཀོམལེ;

སམྥུསིསྶཏི ལོཀགྒ, ཨཛྫ གཙྪཱམི ནིབྦུཏིཾ.

‘‘རཱུཔེན ཀིཾ ཏཝཱནེན, དིཊྛེ དྷམྨེ ཡཐཱཏཐེ;

སབྦཾ སངྑཏམེཝེཏཾ, ཨནསྶཱསིཀམིཏྟརཾ.

‘‘སཱ སཧ ཏཱཧི གནྟྭཱན, བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ སཀཾ;

ཨཌྜྷཔལླངྐམཱབྷུཛྫ, ནིསཱིདི པརམཱསནེ.

‘‘ཏདཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཏཏྠ, བུདྡྷསཱསནཝཙྪལཱ;

ཏསྶཱ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱན, ཨུཔེསུཾ པཱདཝནྡིཀཱ.

‘‘ཀརེཧི ཨུརཾ པཧནྟཱ, ཚིནྣམཱུལཱ ཡཐཱ ལཏཱ;

རོདནྟཱ ཀརུཎཾ རཝཾ, སོཀཊྚཱ བྷཱུམིཔཱཏིཏཱ.

‘‘མཱ ¶ ནོ སརཎདེ ནཱཐེ, ཝིཧཱཡ གམི ནིབྦུཏིཾ;

ནིཔཏིཏྭཱན ཡཱཙཱམ, སབྦཱཡོ སིརསཱ མཡཾ.

‘‘ཡཱ པདྷཱནཏམཱ ཏཱསཾ, སདྡྷཱ པཉྙཱ ཨུཔཱསིཀཱ;

ཏསྶཱ སཱིསཾ པམཛྫནྟཱི, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.

‘‘ཨལཾ པུཏྟཱ ཝིསཱདེན, མཱརཔཱསཱནུཝཏྟིནཱ;

ཨནིཙྩཾ སངྑཏཾ སབྦཾ, ཝིཡོགནྟཾ ཙལཱཙལཾ.

‘‘ཏཏོ ¶ ¶ སཱ ཏཱ ཝིསཛྫིཏྭཱ, པཋམཾ ཛྷཱནམུཏྟམཾ;

དུཏིཡཉྩ ཏཏིཡཉྩ, སམཱཔཛྫི ཙཏུཏྠཀཾ.

‘‘ཨཱཀཱསཱཡཏནཉྩེཝ, ཝིཉྙཱཎཱཡཏནཾ ཏཐཱ;

ཨཱཀིཉྩཾ ནེཝསཉྙཉྩ, སམཱཔཛྫི ཡཐཱཀྐམཾ.

‘‘པཊིལོམེན ཛྷཱནཱནི, སམཱཔཛྫིཏྠ གོཏམཱི;

ཡཱཝཏཱ པཋམཾ ཛྷཱནཾ, ཏཏོ ཡཱཝཙཏུཏྠཀཾ.

‘‘ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ནིབྦཱཡི, དཱིཔཙྩཱིཝ ནིརཱསཝཱ;

བྷཱུམིཙཱལོ མཧཱ ཨཱསི, ནབྷསཱ ཝིཛྫུཏཱ པཏི.

‘‘པནཱདིཏཱ དུནྡུབྷིཡོ, པརིདེཝིཾསུ དེཝཏཱ;

པུཔྥཝུཊྛཱི ཙ གགནཱ, ཨབྷིཝསྶཐ མེདནིཾ.

‘‘ཀམྤིཏོ མེརུརཱཛཱཔི, རངྒམཛ྄ཛྷེ ཡཐཱ ནཊོ;

སོཀེན ཙཱཏིདཱིནོཝ, ཝིརཝོ ཨཱསི སཱགརོ.

‘‘དེཝཱ ནཱགཱསུརཱ བྲཧྨཱ, སཾཝིགྒཱཧིཾསུ ཏངྑཎེ;

ཨནིཙྩཱ ཝཏ སངྑཱརཱ, ཡཐཱཡཾ ཝིལཡཾ གཏཱ.

‘‘ཡཱ ཙེ མཾ པརིཝཱརིཾསུ, སཏྠུ སཱསནཀཱརིཀཱ;

ཏཡོཔི ཨནུཔཱདཱནཱ, དཱིཔཙྩི ཝིཡ ནིབྦུཏཱ.

‘‘ཧཱ ཡོགཱ ཝིཔྤཡོགནྟཱ, ཧཱནིཙྩཾ སབྦསངྑཏཾ;

ཧཱ ཛཱིཝིཏཾ ཝིནཱསནྟཾ, ཨིཙྩཱསི པརིདེཝནཱ.

‘‘ཏཏོ དེཝཱ ཙ བྲཧྨཱ ཙ, ལོཀདྷམྨཱནུཝཏྟནཾ;

ཀཱལཱནུརཱུཔཾ ཀུབྦནྟི, ཨུཔེཏྭཱ ཨིསིསཏྟམཾ.

‘‘ཏདཱ ¶ ¶ ཨཱམནྟཡཱི སཏྠཱ, ཨཱནནྡཾ སུཏསཱགརཾ;

གཙྪཱནནྡ ནིཝེདེཧི, བྷིཀྑཱུནཾ མཱཏུ ནིབྦུཏིཾ.

‘‘ཏདཱནནྡོ ནིརཱནནྡོ, ཨསྶུནཱ པུཎྞལོཙནོ;

གགྒརེན སརེནཱཧ, སམཱགཙྪནྟུ བྷིཀྑཝོ.

‘‘པུབྦདཀྑིཎཔཙྪཱསུ, ཨུཏྟརཱཡ ཙ སནྟིཀེ;

སུཎནྟུ བྷཱསིཏཾ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝོ སུགཏོརསཱ.

‘‘ཡཱ ཝཌྜྷཡི པཡཏྟེན, སརཱིརཾ པཙྪིམཾ མུནེ;

སཱ གོཏམཱི གཏཱ སནྟིཾ, ཏཱརཱཝ སཱུརིཡོདཡེ.

‘‘བུདྡྷམཱཏཱཔི ¶ པཉྙཏྟིཾ, ཋཔཡིཏྭཱ གཏཱསམཾ;

ན ཡཏྠ པཉྩནེཏྟོཔི, གཏིཾ དཀྑཏི ནཱཡཀོ.

‘‘ཡསྶཏྠི སུགཏེ སདྡྷཱ, ཡོ ཙ པིཡོ མཧཱམུནེ;

བུདྡྷམཱཏུསྶ སཀྐཱརཾ, ཀརོཏུ སུགཏོརསོ.

‘‘སུདཱུརཊྛཱཔི ཏཾ སུཏྭཱ, སཱིགྷམཱགཙྪུ བྷིཀྑཝོ;

ཀེཙི བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན, ཀེཙི ཨིདྡྷཱིསུ ཀོཝིདཱ.

‘‘ཀཱུཊཱགཱརཝརེ རམྨེ, སབྦསོཎྞམཡེ སུབྷེ;

མཉྩཀཾ སམཱརོཔེསུཾ, ཡཏྠ སུཏྟཱསི གོཏམཱི.

‘‘ཙཏྟཱརོ ལོཀཔཱལཱ ཏེ, ཨཾསེཧི སམདྷཱརཡུཾ;

སེསཱ སཀྐཱདིཀཱ དེཝཱ, ཀཱུཊཱགཱརེ སམགྒཧུཾ.

‘‘ཀཱུཊཱགཱརཱནི སབྦཱནི, ཨཱསུཾ པཉྩསཏཱནིཔི;

སརདཱདིཙྩཝཎྞཱནི, ཝིསྶཀམྨཀཏཱནི ཧི.

‘‘སབྦཱ ¶ ཏཱཔི བྷིཀྑུནིཡོ, ཨཱསུཾ མཉྩེསུ སཱཡིཏཱ;

དེཝཱནཾ ཁནྡྷམཱརུལ༹ྷཱ, ནིཡྻནྟི ཨནུཔུབྦསོ.

‘‘སབྦསོ ཚཱདིཏཾ ཨཱསི, ཝིཏཱནེན ནབྷཏྟལཾ;

སཏཱརཱ ཙནྡསཱུརཱ ཙ, ལཉྪིཏཱ ཀནཀཱམཡཱ.

‘‘པཊཱཀཱ ཨུསྶིཏཱནེཀཱ, ཝིཏཏཱ པུཔྥཀཉྩུཀཱ;

ཨོགཏཱཀཱསཔདུམཱ, མཧིཡཱ པུཔྥམུགྒཏཾ.

‘‘དིསྶནྟི ¶ ཙནྡསཱུརིཡཱ, པཛྫལནྟི ཙ ཏཱརཀཱ;

མཛ྄ཛྷཾ གཏོཔི ཙཱདིཙྩོ, ན ཏཱཔེསི སསཱི ཡཐཱ.

‘‘དེཝཱ དིབྦེཧི གནྡྷེཧི, མཱལེཧི སུརབྷཱིཧི ཙ;

ཝཱདིཏེཧི ཙ ནཙྩེཧི, སངྒཱིཏཱིཧི ཙ པཱུཛཡུཾ.

‘‘ནཱགཱསུརཱ ཙ བྲཧྨཱནོ, ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ;

པཱུཛཡིཾསུ ཙ ནིཡྻནྟིཾ, ནིབྦུཏཾ བུདྡྷམཱཏརཾ.

‘‘སབྦཱཡོ པུརཏོ ནཱིཏཱ, ནིབྦུཏཱ སུགཏོརསཱ;

གོཏམཱི ནིཡྻཏེ པཙྪཱ, སཀྐཏཱ བུདྡྷཔོསིཀཱ.

‘‘པུརཏོ ¶ དེཝམནུཛཱ, སནཱགཱསུརབྲཧྨཀཱ;

པཙྪཱ སསཱཝཀོ བུདྡྷོ, པཱུཛཏྠཾ ཡཱཏི མཱཏུཡཱ.

‘‘བུདྡྷསྶ པརིནིབྦཱནཾ, ནེདིསཾ ཨཱསི ཡཱདིསཾ;

གོཏམཱིཔརིནིབྦཱནཾ, ཨཏེཝཙྪརིཡཾ ཨཧུ.

‘‘བུདྡྷོ བུདྡྷསྶ ནིབྦཱནེ, ནོཔཊིཡཱདི བྷིཀྑཝོ;

བུདྡྷོ གོཏམིནིབྦཱནེ, སཱརིཔུཏྟཱདིཀཱ ཏཐཱ.

‘‘ཙིཏཀཱནི ¶ ཀརིཏྭཱན, སབྦགནྡྷམཡཱནི ཏེ;

གནྡྷཙུཎྞཔཀིཎྞཱནི, ཛྷཱཔཡིཾསུ ཙ ཏཱ ཏཧིཾ.

‘‘སེསབྷཱགཱནི ཌཡ྄ཧིཾསུ, ཨཊྛཱི སེསཱནི སབྦསོ;

ཨཱནནྡོ ཙ ཏདཱཝོཙ, སཾཝེགཛནཀཾ ཝཙོ.

‘‘གོཏམཱི ནིདྷནཾ ཡཱཏཱ, ཌཡ྄ཧཉྩསྶ སརཱིརཀཾ;

སངྐེཏཾ བུདྡྷནིབྦཱནཾ, ན ཙིརེན བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏཏོ གོཏམིདྷཱཏཱུནི, ཏསྶཱ པཏྟགཏཱནི སོ;

ཨུཔནཱམེསི ནཱཐསྶ, ཨཱནནྡོ བུདྡྷཙོདིཏོ.

‘‘པཱཎིནཱ ཏཱནི པགྒཡ྄ཧ, ཨཝོཙ ཨིསིསཏྟམོ;

མཧཏོ སཱརཝནྟསྶ, ཡཐཱ རུཀྑསྶ ཏིཊྛཏོ.

‘‘ཡོ སོ མཧཏྟརོ ཁནྡྷོ, པལུཛྫེཡྻ ཨནིཙྩཏཱ;

ཏཐཱ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ, གོཏམཱི པརིནིབྦུཏཱ.

‘‘ཨཧོ ¶ ཨཙྪརིཡཾ མཡ྄ཧཾ, ནིབྦུཏཱཡཔི མཱཏུཡཱ;

སཱརཱིརམཏྟསེསཱཡ, ནཏྠི སོཀཔརིདྡཝོ.

‘‘ན སོཙིཡཱ པརེསཾ སཱ, ཏིཎྞསཾསཱརསཱགརཱ;

པརིཝཛྫིཏསནྟཱཔཱ, སཱིཏིབྷཱུཏཱ སུནིབྦུཏཱ.

‘‘པཎྜིཏཱསི མཧཱཔཉྙཱ, པུཐུཔཉྙཱ ཏཐེཝ ཙ;

རཏྟཉྙཱུ བྷིཀྑུནཱིནཾ སཱ, ཨེཝཾ དྷཱརེཐ བྷིཀྑཝོ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཨཱསི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཨཱསི ཙ གོཏམཱི.

‘‘པུབྦེནིཝཱསམཉྙཱསི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི ཏསྶཱ པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ ¶ , པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

པརིསུདྡྷཾ ཨཧུ ཉཱཎཾ, ཏསྨཱ སོཙནིཡཱ ན སཱ.

‘‘ཨཡོགྷནཧཏསྶེཝ ¶ , ཛལཏོ ཛཱཏཝེདསྶ;

ཨནུཔུབྦཱུཔསནྟསྶ, ཡཐཱ ན ཉཱཡཏེ གཏི.

‘‘ཨེཝཾ སམྨཱ ཝིམུཏྟཱནཾ, ཀཱམབནྡྷོགྷཏཱརིནཾ;

པཉྙཱཔེཏུཾ གཏི ནཏྠི, པཏྟཱནཾ ཨཙལཾ སུཁཾ.

‘‘ཨཏྟདཱིཔཱ ཏཏོ ཧོཐ, སཏིཔཊྛཱནགོཙརཱ;

བྷཱཝེཏྭཱ སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒེ, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.༩༧-༢༨༨);

མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. གུཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

གུཏྟེ ཡདཏྠཾ པབྦཛྫཱཏིཨཱདིཀཱ གུཏྟཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨནུཀྐམེན སམྦྷཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ ཧུཏྭཱ, པརིཔཀྐཀུསལམཱུལཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟཱ, གུཏྟཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ ཙོདིཡམཱནཱ གྷརཱཝཱསཾ ཛིགུཙྪནྟཱི མཱཏཱཔིཏརོ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛི. པབྦཛིཏྭཱ ¶ ཙ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཉྫནྟིཡཱ ཏསྶཱ ཙིཏྟཾ ཙིརཀཱལཔརིཙཡེན བཧིདྡྷཱརམྨཎེ ཝིདྷཱཝཏི, ཨེཀགྒཾ ནཱཧོསི. སཏྠཱ དིསྭཱ ཏཾ ཨནུགྒཎྷནྟོ, གནྡྷཀུཊིཡཾ ཡཐཱནིསིནྣོཝ ཨོབྷཱསཾ ཕརིཏྭཱ ཏསྶཱ ཨཱསནྣེ ཨཱཀཱསེ ནིསིནྣཾ ཝིཡ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཨོཝདནྟོ –

༡༦༣.

‘‘གུཏྟེ ཡདཏྠཾ པབྦཛྫཱ, ཧིཏྭཱ པུཏྟཾ ཝསུཾ པིཡཾ;

ཏམེཝ ཨནུབྲཱུཧེཧི, མཱ ཙིཏྟསྶ ཝསཾ གམི.

༡༦༤.

‘‘ཙིཏྟེན ¶ ཝཉྩིཏཱ སཏྟཱ, མཱརསྶ ཝིསཡེ རཏཱ;

ཨནེཀཛཱཏིསཾསཱརཾ, སནྡྷཱཝནྟི ཨཝིདྡསཱུ.

༡༦༥.

‘‘ཀཱམཱཙྪནྡཉྩ ¶ བྱཱཔཱདཾ, སཀྐཱཡདིཊྛིམེཝ ཙ;

སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཾ, ཝིཙིཀིཙྪཾ ཙ པཉྩམཾ.

༡༦༦.

‘‘སཾཡོཛནཱནི ཨེཏཱནི, པཛཧིཏྭཱན བྷིཀྑུནཱི;

ཨོརམྦྷཱགམནཱིཡཱནི, ནཡིདཾ པུནརེཧིསི.

༡༦༧.

‘‘རཱགཾ མཱནཾ ཨཝིཛྫཉྩ, ཨུདྡྷཙྩཉྩ ཝིཝཛྫིཡ;

སཾཡོཛནཱནི ཚེཏྭཱན, དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶསི.

༡༦༨.

‘‘ཁེཔེཏྭཱ ཛཱཏིསཾསཱརཾ, པརིཉྙཱཡ པུནབྦྷཝཾ;

དིཊྛེཝ དྷམྨེ ནིཙྪཱཏཱ, ཨུཔསནྟཱ ཙརིསྶསཱི’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱབྷཱསི;

ཏཏྠ ཏམེཝ ཨནུབྲཱུཧེཧཱིཏི ཡདཏྠཾ ཡསྶ ཀིལེསཔརིནིབྦཱནསྶ ཁནྡྷཔརིནིབྦཱནསྶ ཙ ཨཏྠཱཡ. ཧིཏྭཱ པུཏྟཾ ཝསུཾ པིཡནྟི པིཡཱཡིཏབྦཾ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ བྷོགཀྑནྡྷཉྩ ཧིཏྭཱ མམ སཱསནེ པབྦཛྫཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ཨིཙྪིཏོ, ཏམེཝ ཝཌྜྷེཡྻཱསི སམྤཱདེཡྻཱསི. མཱ ཙིཏྟསྶ ཝསཾ གམཱིཏི དཱིགྷརཏྟཾ རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎཝསེན ཝཌྜྷིཏསྶ ཀཱུཊཙིཏྟསྶ ཝསཾ མཱ གཙྪི.

ཡསྨཱ ཙིཏྟཾ ནཱམེཏཾ མཱཡཱུཔམཾ, ཡེན ཝཉྩིཏཱ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནཱ མཱརཝསཱནུགཱ སཾསཱརཾ ནཱཏིཝཏྟནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཙིཏྟེན ཝཉྩིཏཱ’’ཏིཨཱདི.

སཾཡོཛནཱནི ¶ ཨེཏཱནཱིཏི ཨེཏཱནི ‘‘ཀཱམཙྪནྡཉྩ བྱཱཔཱད’’ནྟིཨཱདིནཱ ཡཐཱཝུཏྟཱནི པཉྩ བནྡྷནཊྛེན སཾཡོཛནཱནི. པཛཧིཏྭཱནཱཏི ཨནཱགཱམིམགྒེན སམུཙྪིནྡིཏྭཱ. བྷིཀྑུནཱིཏི ཏསྶཱ ཨཱལཔནཾ. ཨོརམྦྷཱགམནཱིཡཱནཱིཏི རཱུཔཱརཱུཔདྷཱཏུཏོ ཧེཊྛཱབྷཱགེ ཀཱམདྷཱཏུཡཾ མནུསྶཛཱིཝསྶ ཧིཏཱནི ཨུཔཀཱརཱནི ཏཏྠ པཊིསནྡྷིཡཱ པཙྩཡབྷཱཝཏོ. མ-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ‘‘ཨོརམཱགམནཱིཡཱནཱི’’ཏི པཱལི༹, སོ ཨེཝཏྠོ. ནཡིདཾ པུནརེཧིསཱིཏི ཨོརམྦྷཱགིཡཱནཾ སཾཡོཛནཱནཾ པཧཱནེན ཨིདཾ ཀཱམཊྛཱནཾ ཀཱམབྷཝཾ ¶ པཊིསནྡྷིཝསེན པུན ནཱགམིསྶསི. ར-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ. ‘‘ཨིཏྠ’’ནྟི ཝཱ པཱལི༹, ཨིཏྠཏྟཾ ཀཱམབྷཝམིཙྩེཝ ཨཏྠོ.

རཱགནྟི རཱུཔརཱགཉྩ ཨརཱུཔརཱགཉྩ. མཱནནྟི ཨགྒམགྒཝཛ྄ཛྷཾ མཱནཾ. ཨཝིཛྫཉྩ ཨུདྡྷཙྩཉྩཱཏི ཨེཏྠཱཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ. ཝིཝཛྫིཡཱཏི ཝིཔསྶནཱཡ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ. སཾཡོཛནཱནི ཚེཏྭཱནཱཏི ཨེཏཱནི རཱུཔརཱགཱདཱིནི པཉྩུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནི སཾཡོཛནཱནི ཨརཧཏྟམགྒེན སམུཙྪིནྡིཏྭཱ. དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶསཱིཏི སབྦསྶཱཔི ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཡནྟཾ པརིཡོསཱནཾ པཱཔུཎིསྶསི.

ཁེཔེཏྭཱ ཛཱཏིསཾསཱརནྟི ཛཱཏི སམཱུལིཀསཾསཱརཔཝཏྟིཾ པརིཡོསཱཔེཏྭཱ. ནིཙྪཱཏཱཏི ནིཏྟཎྷཱ. ཨུཔསནྟཱཏི སབྦསོ ཀིལེསཱནཾ ཝཱུཔསམེན ཨུཔསནྟཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ སཏྠཱརཱ ཨིམཱསུ གཱཐཱསུ བྷཱསིཏཱསུ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཐེརཱི སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན བྷགཝཏཱ བྷཱསིཏནིཡཱམེནེཝ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི. ཏེནེཝ ཏཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ ནཱམ ཛཱཏཱ.

གུཏྟཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཝིཛཡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཙཏུཀྑཏྟུནྟིཨཱདིཀཱ ཝིཛཡཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི, ཨནུཀྐམེན པརིབྲཱུཧིཏཀུསལམཱུལཱ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི, ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཁེམཱཡ ¶ ཐེརིཡཱ གིཧིཀཱལེ སཧཱཡིཀཱ ཨཧོསི. སཱ ཏསྶཱ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ‘‘སཱཔི ནཱམ རཱཛམཧེསཱི པབྦཛིསྶཏི ཀིམངྒཾ པནཱཧ’’ནྟི པབྦཛིཏུཀཱམཱཡེཝ ཧུཏྭཱ ཁེམཱཐེརིཡཱ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམི. ཐེརཱི ཏསྶཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཉཏྭཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེསི, ཡཐཱ སཾསཱརེ སཾཝིགྒམཱནསཱ སཱསནེ སཱ ཨབྷིཔྤསནྣཱ བྷཝིསྶཏི. སཱ ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཾཝེགཛཱཏཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཙ ཧུཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཐེརཱི ཏཾ པབྦཱཛེསི. སཱ པབྦཛིཏྭཱ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཧེཏུསམྤནྣཏཱཡ, ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༦༩.

‘‘ཙཏུཀྑཏྟུཾ ¶ པཉྩཀྑཏྟུཾ, ཝིཧཱརཱ ཨུཔནིཀྑམིཾ;

ཨལདྡྷཱ ཙེཏསོ སནྟིཾ, ཙིཏྟེ ཨཝསཝཏྟིནཱི.

༡༧༠.

‘‘བྷིཀྑུནིཾ ¶ ཨུཔསངྐམྨ, སཀྐཙྩཾ པརིཔུཙྪཧཾ;

སཱ མེ དྷམྨམདེསེསི, དྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ཙ.

༡༧༡.

‘‘ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི, ཨིནྡྲིཡཱནི བལཱནི ཙ;

བོཛ྄ཛྷངྒཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, ཨུཏྟམཏྠསྶ པཏྟིཡཱ.

༡༧༢.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཀརོནྟཱི ཨནུསཱསནིཾ;

རཏྟིཡཱ པུརིམེ ཡཱམེ, པུབྦཛཱཏིམནུསྶརིཾ.

༡༧༣.

‘‘རཏྟིཡཱ མཛ྄ཛྷིམེ ཡཱམེ, དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷཡིཾ;

རཏྟིཡཱ པཙྪིམེ ཡཱམེ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལཡིཾ.

༡༧༤.

‘‘པཱིཏིསུཁེན ཙ ཀཱཡཾ, ཕརིཏྭཱ ཝིཧརིཾ ཏདཱ;

སཏྟམིཡཱ པཱདེ པསཱརེསིཾ, ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལིཡཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ བྷིཀྑུནིནྟི ཁེམཱཐེརིཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི.

བོཛ྄ཛྷངྒཊྛངྒིཀཾ མགྒནྟི སཏྟབོཛ྄ཛྷངྒཉྩ ཨཊྛངྒིཀཉྩ ཨརིཡམགྒཾ. ཨུཏྟམཏྠསྶ པཏྟིཡཱཏི ཨརཧཏྟསྶ ནིབྦཱནསྶེཝ ཝཱ པཏྟིཡཱ ཨདྷིགམཱཡ.

པཱིཏིསུཁེནཱཏི ¶ ཕལསམཱཔཏྟིཔརིཡཱཔནྣཱཡ པཱིཏིཡཱ སུཁེན ཙ. ཀཱཡནྟི ཏཾསམྤཡུཏྟཾ ནཱམཀཱཡཾ ཏདནུསཱརེན རཱུཔཀཱཡཉྩ. ཕརིཏྭཱཏི ཕུསིཏྭཱ བྱཱཔེཏྭཱ ཝཱ. སཏྟམིཡཱ པཱདེ པསཱརེསིནྟི ཝིཔསྶནཱཡ ཨཱརདྡྷདིཝསཏོ སཏྟམིཡཾ པལླངྐཾ བྷིནྡིཏྭཱ པཱདེ པསཱརེསིཾ. ཀཐཾ? ཏམོཁནྡྷཾ པདཱལིཡ, ཨཔྤདཱལིཏཔུབྦཾ མོཧཀྑནྡྷཾ ཨགྒམགྒཉཱཎཱསིནཱ པདཱལེཏྭཱ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཝིཛཡཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཚཀྐནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. སཏྟཀནིཔཱཏོ

༡. ཨུཏྟརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སཏྟཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ ¶ མུསལཱནི གཧེཏྭཱནཱཏི ཨུཏྟརཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི, ཨནུཀྐམེན སམྦྷཱཝིཏཀུསལམཱུལཱ སམུཔཙིཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ པརིཔཀྐཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡདྷམྨཱ ཧུཏྭཱ, ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུཏྟརཱཏི ལདྡྷནཱམཱ ཨནུཀྐམེན ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམི. ཐེརཱི ཏསྶཱ དྷམྨཾ ཀཐེསི. སཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སཾསཱརེ ཛཱཏསཾཝེགཱ སཱསནེ ཨབྷིཔྤསནྣཱ ཧུཏྭཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ བྷཱཝནམནུཡུཉྫནྟཱི ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཏཱཡ ཨིནྡྲིཡཱནཾ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ ཙ ན ཙིརསྶེཝ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༧༥.

‘‘མུསལཱནི གཧེཏྭཱན, དྷཉྙཾ ཀོཊྚེནྟི མཱཎཝཱ;

པུཏྟདཱརཱནི པོསེནྟཱ, དྷནཾ ཝིནྡནྟི མཱཎཝཱ.

༡༧༦.

‘‘གྷཊེཐ བུདྡྷསཱསནེ, ཡཾ ཀཏྭཱ ནཱནུཏཔྤཏི;

ཁིཔྤཾ པཱདཱནི དྷོཝིཏྭཱ, ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཐ.

༡༧༧.

‘‘ཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱན, ཨེཀགྒཾ སུསམཱཧིཏཾ;

པཙྩཝེཀྑཐ སངྑཱརེ, པརཏོ ནོ ཙ ཨཏྟཏོ.

༡༧༨.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, པཊཱཙཱརཱནུསཱསནིཾ;

པཱདེ པཀྑཱལཡིཏྭཱན, ཨེཀམནྟེ ཨུཔཱཝིསིཾ.

༡༧༩.

‘‘རཏྟིཡཱ ¶ པུརིམེ ཡཱམེ, པུབྦཛཱཏིམནུསྶརིཾ;

རཏྟིཡཱ མཛ྄ཛྷིམེ ཡཱམེ, དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷཡིཾ.

༡༨༠.

‘‘རཏྟིཡཱ པཙྪིམེ ཡཱམེ, ཏམོཀྑནྡྷཾ པདཱལཡིཾ;

ཏེཝིཛྫཱ ཨཐ ཝུཊྛཱསིཾ, ཀཏཱ ཏེ ཨནུསཱསནཱི.

༡༨༡.

‘‘སཀྐཾཝ ¶ དེཝཱ ཏིདསཱ, སངྒཱམེ ཨཔརཱཛིཏཾ;

པུརཀྑཏྭཱ ཝིཧསྶཱམི, ཏེཝིཛྫཱམྷི ཨནཱསཝཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ ¶ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱནཱཏི བྷཱཝནཱཙིཏྟཾ ཀམྨཊྛཱནེ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ. ཀཐཾ? ཨེཀགྒཾ སུསམཱཧིཏཾ པཙྩཝེཀྑཐཱཏི པཊིཔཏྟིཾ ཨཝེཀྑཐ, སངྑཱརེ ཨནིཙྩཱཏིཔི, དུཀྑཱཏིཔི, ཨནཏྟཱཏིཔི ལཀྑཎཏྟཡཾ ཝིཔསྶཐཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཉྩ ཨོཝཱདཀཱལེ ཨཏྟནོ ཨཉྙེསཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཐེརིཡཱདཱིནཾ ཨོཝཱདསྶ ཨནུཝཱདཝསེན ཝུཏྟཾ. པཊཱཙཱརཱནུསཱསནིནྟི པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ ཨནུསིཊྛིཾ. ‘‘པཊཱཙཱརཱཡ སཱསན’’ནྟིཔི ཝཱ པཱཋོ.

ཨཐ ཝུཊྛཱསིནྟི ཏེཝིཛྫཱབྷཱཝཔྤཏྟིཏོ པཙྪཱ ཨཱསནཏོ ཝུཊྛཱསིཾ. ཨཡམྤི ཐེརཱི ཨེཀདིཝསཾ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ སོདྷེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདི. ‘‘ན ཏཱཝིམཾ པལླངྐཾ བྷིནྡིསྶཱམི, ཡཱཝ མེ ན ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏཱི’’ཏི ནིཙྪཡཾ ཀཏྭཱ སམྨསནཾ ཨཱརབྷིཏྭཱ, ཨནུཀྐམེན ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨབྷིཉྙཱཔཊིསམྦྷིདཱཔརིཝཱརཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པཙྩཝེཀྑཎཱཉཱཎཱཡ པཝཏྟཱཡ ‘‘ཨིདཱནིམྷི ཀཏཀིཙྩཱ’’ཏི སོམནསྶཛཱཏཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨུདཱནེཏྭཱ པཱདེ པསཱརེསི ཨརུཎུགྒམནཝེལཱཡཾ. ཏཏོ སམྨདེཝ ཝིབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ ཐེརིཡཱ སནྟིཀཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ པཙྩུདཱཧཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཏཱ ཏེ ཨནུསཱསནཱི’’ཏིཨཱདི. སེསཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨུཏྟརཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཙཱལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སཏིཾ ¶ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱནཱཏིཨཱདིཀཱ ཙཱལཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ མགདྷེསུ ནཱལཀགཱམེ རཱུཔསཱརིབྲཱཧྨཎིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཙཱལཱཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ, ཏསྶཱ ཀནིཊྛཱཡ ཨུཔཙཱལཱཏི, ཨཐ ཏསྶཱ ཀནིཊྛཱཡ སཱིསཱུཔཙཱལཱཏི ¶ . ཨིམཱ ཏིསྶོཔི ¶ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ ཀནིཊྛབྷགིནིཡོ, ཨིམཱསཾ པུཏྟཱནམྤི ཏིཎྞཾ ཨིདམེཝ ནཱམཾ. ཡེ སནྡྷཱཡ ཐེརགཱཐཱཡ ‘‘ཙཱལེ ཨུཔཙཱལེ སཱིསཱུཔཙཱལེ’’ཏི (ཐེརགཱ. ༤༢) ཨཱགཏཾ.

ཨིམཱ པན ཏིསྶོཔི བྷགིནིཡོ ‘‘དྷམྨསེནཱཔཏི པབྦཛཱི’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ན ཧི ནཱུན སོ ཨོརཀོ དྷམྨཝིནཡོ, ན སཱ ཨོརིཀཱ པབྦཛྫཱ, ཡཏྠ ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻོ པབྦཛིཏོ’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ ཏིབྦཙྪནྡཱ ཨསྶུམུཁཾ རུདམཱནཾ ཉཱཏིཔརིཛནཾ པཧཱཡ པབྦཛིཾསུ. པབྦཛིཏྭཱ ཙ གྷཊེནྟིཡོ ཝཱཡམནྟིཡོ ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ནིབྦཱནསུཁེན ཕལསུཁེན ཝིཧརནྟི.

ཏཱསུ ཙཱལཱ བྷིཀྑུནཱི ཨེཀདིཝསཾ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཨནྡྷཝནཾ པཝིསིཏྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ མཱརོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀཱམེཧི ཨུཔནེསི. ཡཾ སནྡྷཱཡ སུཏྟེ ཝུཏྟཾ –

‘‘ཨཐ ཁོ ཙཱལཱ བྷིཀྑུནཱི པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི. སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ ཡེན ཨནྡྷཝནཾ, ཏེནུཔསངྐམི དིཝཱཝིཧཱརཱཡ. ཨནྡྷཝནཾ ཨཛ྄ཛྷོགཱཧེཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ཁོ མཱརོ པཱཔིམཱ ཡེན ཙཱལཱ བྷིཀྑུནཱི, ཏེནུཔསངྐམི, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཙཱལཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨེཏདཝོཙཱ’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༦༧).

ཨནྡྷཝནམྷི དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣཾ མཱརོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཏོ ཝིཙྪིནྡིཏུཀཱམོ ‘‘ཀཾ ནུ ཨུདྡིསྶ མུཎྜཱསཱི’’ཏིཨཱདིཾ པུཙྪི. ཨཐསྶ སཏྠུ གུཎེ དྷམྨསྶ ཙ ནིཡྻཱནིཀབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀཏཀིཙྩབྷཱཝཝིབྷཱཝནེན ཏསྶ ཝིསཡཱཏིཀྐམཾ པཝེདེསི. ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མཱརོ དུཀྑཱི དུམྨནོ ཏཏྠེཝནྟརདྷཱཡི. ཨཐ སཱ ཨཏྟནཱ མཱརེན ཙ བྷཱསིཏཱ གཱཐཱ ཨུདཱནཝསེན ཀཐེནྟཱི –

༡༨༢.

‘‘སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱན, བྷིཀྑུནཱི བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཱ;

པཊིཝིཛ྄ཛྷི པདཾ སནྟཾ, སངྑཱརཱུཔསམཾ སུཁཾ.

༡༨༣.

‘‘ཀཾ ¶ ནུ ཨུདྡིསྶ མུཎྜཱསི, སམཎཱི ཝིཡ དིསྶཏི;

ན ¶ ཙ རོཙེསི པཱསཎྜེ, ཀིམིདཾ ཙརསི མོམུཧཱ.

༡༨༤.

‘‘ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ པཱསཎྜཱ, དིཊྛིཡོ ཨུཔནིསྶིཏཱ;

ན ཏེ དྷམྨཾ ཝིཛཱནནྟི, ན ཏེ དྷམྨསྶ ཀོཝིདཱ.

༡༨༥.

‘‘ཨཏྠི སཀྱཀུལེ ཛཱཏོ, བུདྡྷོ ཨཔྤཊིཔུགྒལོ;

སོ མེ དྷམྨམདེསེསི, དིཊྛཱིནཾ སམཏིཀྐམཾ.

༡༨༦.

‘‘དུཀྑཾ དུཀྑསམུཔྤཱདཾ, དུཀྑསྶ ཙ ཨཏིཀྐམཾ;

ཨརིཡཾ ཙཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, དུཀྑཱུཔསམགཱམིནཾ.

༡༨༧.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཝིཧརིཾ སཱསནེ རཏཱ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

༡༨༨.

‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི, ཏམོཀྑནྡྷོ པདཱལིཏོ;

ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི པཱཔིམ, ནིཧཏོ ཏྭམསི ཨནྟཀཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱནཱཏི སཏིཔཊྛཱནབྷཱཝནཱཝསེན ཀཱཡཱདཱིསུ ཨསུབྷདུཀྑཱནིཙྩཱནཏྟཝསེན སཏིཾ སུཊྛུ ཨུཔཊྛིཏཾ ཀཏྭཱ. བྷིཀྑུནཱིཏི ཨཏྟཱནཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཱཏི ཨརིཡམགྒབྷཱཝནཱཡ བྷཱཝིཏསདྡྷཱདིཔཉྩིནྡྲིཡཱ. པཊིཝིཛ྄ཛྷི པདཾ སནྟནྟི སནྟཾ པདཾ ¶ ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀིརིཡཱཔཊིཝེདྷེན པཊིཝིཛ྄ཛྷི སཙྪཱཀཱསི. སངྑཱརཱུཔསམནྟི སབྦསངྑཱརཱནཾ ཨུཔསམཧེཏུབྷཱུཏཾ. སུཁནྟི ཨཙྩནྟསུཁཾ.

‘‘ཀཾ ནུ ཨུདྡིསྶཱ’’ཏི གཱཐཱ མཱརེན ཝུཏྟཱ. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཨིམསྨིཾ ལོཀེ བཧཱུ སམཡཱ ཏེསཉྩ དེསེཏཱརོ བཧཱུ ཨེཝ ཏིཏྠཀརཱ, ཏེསུ ཀཾ ནུ ཁོ ཏྭཾ ཨུདྡིསྶ མུཎྜཱསི མུཎྜིཏཀེསཱ ཨསི. ན ཀེཝལཾ མུཎྜཱཝ, ཨཐ ཁོ ཀཱསཱཝདྷཱརཎེན ཙ སམཎཱི ཝིཡ དིསྶཏི. ན ཙ རོཙེསི པཱསཎྜེཏི ཏཱཔསཔརིབྦཱཛཀཱདཱིནཾ ཨཱདཱསབྷཱུཏེ པཱསཎྜེ ཏེ ཏེ སམཡནྟརེ ནེཝ རོཙེསི. ཀིམིདཾ ཙརསི མོམུཧཱཏི ཀིཾ ནཱམིདཾ, ཡཾ པཱསཎྜཝིཧིཏཾ ཨུཛུཾ ནིབྦཱནམགྒཾ པཧཱཡ ¶ ཨཛྫ ཀཱལིཀཾ ཀུམགྒཾ པཊིཔཛྫནྟཱི ཨཏིཝིཡ མཱུལ༹ྷཱ ཙརསི པརིབྦྷམསཱིཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཐེརཱི པཊིཝཙནདཱནམུཁེན ཏཾ ཏཛྫེནྟཱི ‘‘ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ པཱསཎྜཱ ནཱམ ཨིཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སཱསནཏོ བཧིདྡྷཱ ཀུཊཱིསཀབཧུཀཱརཱདིཀཱ. ཏེ ཧི སཏྟཱནཾ ཏཎྷཱཔཱསཾ དིཊྛིཔཱསཉྩ ཌེནྟི ཨོཌྜེནྟཱིཏི པཱསཎྜཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘དིཊྛིཡོ ཨུཔནིསྶིཏཱ’’ཏི སསྶཏདིཊྛིགཏཱནི ཨུཔེཙྩ ནིསྶིཏཱ, དིཊྛིགཏཱནི ཨཱདིཡིཾསཱུཏི ཨཏྠོ. ཡདགྒེན ཙ དིཊྛིསནྣིསྶིཏཱ, ཏདགྒེན པཱསཎྜསནྣིསྶིཏཱ. ན ཏེ དྷམྨཾ ཝིཛཱནནྟཱིཏི ཡེ པཱསཎྜིནོ སསྶཏདིཊྛིགཏསནྣིསྶིཏཱ ‘‘ཨཡཾ པཝཏྟི ཨེཝཾ པཝཏྟཏཱི’’ཏི པཝཏྟིདྷམྨམྤི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ན ཝིཛཱནནྟི. ན ཏེ དྷམྨསྶ ཀོཝིདཱཏི ‘‘ཨཡཾ ནིཝཏྟི ཨེཝཾ ནིཝཏྟཏཱི’’ཏི ནིཝཏྟིདྷམྨསྶཱཔི ཨཀུསལཱ, པཝཏྟིདྷམྨམགྒེཔི ཧི ཏེ སཾམཱུལ༹ྷཱ, ཀིམངྒཾ པན ནིཝཏྟིདྷམྨེཏི.

ཨེཝཾ པཱསཎྜཝཱདཱནཾ ཨནིཡྻཱནིཀཏཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀཾ ནུ ཨུདྡིསྶ མུཎྜཱསཱིཏི པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏུཾ ‘‘ཨཏྠི སཀྱཀུལེ ཛཱཏོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ དིཊྛཱིནཾ སམཏིཀྐམནྟི སབྦཱསཾ དིཊྛཱིནཾ སམཏིཀྐམནུཔཱཡཾ དིཊྛིཛཱལཝིནིཝེཋནཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཙཱལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཨུཔཙཱལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སཏིམཏཱིཏིཨཱདིཀཱ ཨུཔཙཱལཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཏསྶཱ ཝཏྠུ ཙཱལཱཡ ཐེརིཡཱ ཝཏྠུམྷི ཝུཏྟམེཝ. ཨཡམྤི ཧི ཙཱལཱ ཝིཡ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨུདཱནེནྟཱི –

༡༨༩.

‘‘སཏིམཏཱི ¶ ཙཀྑུམཏཱི, བྷིཀྑུནཱི བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཱ;

པཊིཝིཛ྄ཛྷི པདཾ སནྟཾ, ཨཀཱཔུརིསསེཝིཏ’’ནྟི. –

ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ སཏིམཏཱིཏི སཏིསམྤནྣཱ, པུབྦབྷཱགེ ¶ པརམེན སཏིནེཔཀྐེན སམནྣཱགཏཱ ཧུཏྭཱ པཙྪཱ ཨརིཡམགྒསྶ བྷཱཝིཏཏྟཱ སཏིཝེཔུལླཔྤཏྟིཡཱ ཨུཏྟམཱཡ སཏིཡཱ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. ཙཀྑུམཏཱིཏི པཉྙཱཙཀྑུནཱ སམནྣཱགཏཱ, ཨཱདིཏོ ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམནྣཱགཏཱ ¶ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཝེཔུལླཔྤཏྟིཡཱ པརམེན པཉྙཱཙཀྑུནཱ སམནྣཱགཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཀཱཔུརིསསེཝིཏནྟི ཨལཱམཀཔུརིསེཧི ཨུཏྟམཔུརིསེཧི ཨརིཡེཧི བུདྡྷཱདཱིཧི སེཝིཏཾ.

‘‘ཀིནྣུ ཛཱཏིཾ ན རོཙེསཱི’’ཏི གཱཐཱ ཐེརིཾ ཀཱམེསུ ཨུཔཧཱརེཏུཀཱམེན མཱརེན ཝུཏྟཱ. ‘‘ཀིཾ ནུ ཏྭཾ བྷིཀྑུནི ན རོཙེསཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༦༧) ཧི མཱརེན པུཊྛཱ ཐེརཱི ཨཱཧ – ‘‘ཛཱཏིཾ ཁྭཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, ན རོཙེམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ མཱརོ ཛཱཏསྶ ཀཱམཱ པརིབྷོགཱ, ཏསྨཱ ཛཱཏིཔི ཨིཙྪིཏབྦཱ, ཀཱམཱཔི པརིབྷུཉྫིཏབྦཱཏི དསྶེནྟོ –

༡༩༠.

‘‘ཀིནྣུ ཛཱཏིཾ ན རོཙེསི, ཛཱཏོ ཀཱམཱནི བྷུཉྫཏི;

བྷུཉྫཱཧི ཀཱམརཏིཡོ, མཱཧུ པཙྪཱནུཏཱཔིནཱི’’ཏི. –

གཱཐམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ – ཀིཾ ནུ ཏཾ ཀཱརཎཾ, ཡེན ཏྭཾ ཨུཔཙཱལེ ཛཱཏིཾ ན རོཙེསི ན རོཙེཡྻཱསི, ན ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཏྠི. ཡསྨཱ ཛཱཏོ ཀཱམཱནི བྷུཉྫཏི ཨིདྷ ཛཱཏོ ཀཱམགུཎསཾཧིཏཱནི རཱུཔཱདཱིནི པཊིསེཝནྟོ ཀཱམསུཁཾ པརིབྷུཉྫཏི. ན ཧི ཨཛཱཏསྶ ཏཾ ཨཏྠི, ཏསྨཱ བྷུཉྫཱཧི ཀཱམརཏིཡོ ཀཱམཁིཌྜཱརཏིཡོ ཨནུབྷཝ. མཱཧུ པཙྪཱནུཏཱཔིནཱི ‘‘ཡོབྦཉྙེ སཏི ཝིཛྫམཱནེསུ བྷོགེསུ ན མཡཱ ཀཱམསུཁམནུབྷཱུཏ’’ནྟི པཙྪཱནུཏཱཔིནཱི མཱ ཨཧོསི. ཨིམསྨིཾ ལོཀེ དྷམྨཱ ནཱམ ཡཱཝདེཝ ཨཏྠཱདྷིགམཏྠོ ཨཏྠོ ཙ ཀཱམསུཁཏྠོཏི པཱཀཊོཡམཏྠོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཐེརཱི ཛཱཏིཡཱ དུཀྑནིམིཏྟཏཾ ཨཏྟནོ ཙ ཏསྶ ཝིསཡཱཏིཀྐམཾ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ ཏཛྫེནྟཱི –

༡༩༡.

‘‘ཛཱཏསྶ ¶ མརཎཾ ཧོཏི, ཧཏྠཔཱདཱན ཚེདནཾ;

ཝདྷབནྡྷཔརིཀླེསཾ, ཛཱཏོ དུཀྑཾ ནིགཙྪཏི.

༡༩༢.

‘‘ཨཏྠི སཀྱཀུལེ ཛཱཏོ, སམྦུདྡྷོ ཨཔརཱཛིཏོ;

སོ མེ དྷམྨམདེསེསི, ཛཱཏིཡཱ སམཏིཀྐམཾ.

༡༩༣.

‘‘དུཀྑཾ ¶ དུཀྑསམུཔྤཱདཾ, དུཀྑསྶ ཙ ཨཏིཀྐམཾ;

ཨརིཡཾ ཙཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, དུཀྑཱུཔསམགཱམིནཾ.

༡༩༤.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཝིཧརིཾ སཱསནེ རཏཱ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

༡༩༥.

‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི, ཏམོཀྑནྡྷོ པདཱལིཏོ;

ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི པཱཔིམ, ནིཧཏོ ཏྭམསི ཨནྟཀཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཛཱཏསྶ མརཎཾ ཧོཏཱིཏི ཡསྨཱ ཛཱཏསྶ སཏྟསྶ མརཎཾ ཧོཏི, ན ཨཛཱཏསྶ. ན ཀེཝལཾ མརཎམེཝ, ཨཐ ཁོ ཛརཱརོགཱདཡོ ཡཏྟཀཱནཏྠཱ, སབྦེཔི ཏེ ཛཱཏསྶ ཧོནྟི ཛཱཏིཧེཏུཀཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ སམྦྷཝནྟཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡; ཝིབྷ. ༢༢༥; ཨུདཱ. ༡). ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཧཏྠཔཱདཱན ཚེདན’’ནྟི ཧཏྠཔཱདཱནཾ ཚེདནཾ ཛཱཏསྶེཝ ཧོཏི, ན ཨཛཱཏསྶ. ཧཏྠཔཱདཚེདནཱཔདེསེན ཙེཏྠ བཱཏྟིཾས ཀམྨཀཱརཎཱཔི དསྶིཏཱ ཨེཝཱཏི དཊྛབྦཾ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཝདྷབནྡྷཔརིཀླེསཾ, ཛཱཏོ དུཀྑཾ ནིགཙྪཏཱི’’ཏི. ཛཱིཝིཏཝིཡོཛནམུཊྛིཔྤཧཱརཱདིསངྑཱཏཾ ཝདྷཔརིཀླེསཉྩེཝ ཨནྡུབནྡྷནཱདིསངྑཱཏཾ བནྡྷཔརིཀླེསཾ ཨཉྙཉྩ ཡཾཀིཉྩི དུཀྑཾ ནཱམ ཏཾ སབྦཾ ཛཱཏོ ཨེཝ ནིགཙྪཏི, ན ཨཛཱཏོ, ཏསྨཱ ཛཱཏིཾ ན རོཙེམཱིཏི.

ཨིདཱནི ¶ ཛཱཏིཡཱ ཀཱམཱནཉྩ ཨཙྩནྟམེཝ ཨཏྟནཱ སམཏིཀྐནྟབྷཱཝཾ མཱུལཏོ པཊྛཱཡ དསྶེནྟཱི – ‘‘ཨཏྠི སཀྱཀུལེ ཛཱཏོ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཔརཱཛིཏོཏི ཀིལེསམཱརཱདིནཱ ཀེནཙི ན པརཱཛིཏོ. སཏྠཱ ཧི སབྦཱབྷིབྷཱུ སདེཝཀཾ ལོཀཾ ཨཉྙདཏྠུ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཋིཏོ ¶ , ཏསྨཱ ཨཔརཱཛིཏོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནམེཝ.

ཨུཔཙཱལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཏྟཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཨཊྛཀནིཔཱཏོ

༡. སཱིསཱུཔཙཱལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨཊྛཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ བྷིཀྑུནཱི སཱིལསམྤནྣཱཏིཨཱདིཀཱ སཱིསཱུཔཙཱལཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨིམིསྶཱཔི ཝཏྠུ ཙཱལཱཡ ཐེརིཡཱ ཝཏྠུམྷི ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡམྤི ཧི ཨཱཡསྨཏོ དྷམྨསེནཱཔཏིསྶ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ སཡམྤི ཨུསྶཱཧཛཱཏཱ པབྦཛིཏྭཱ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ, གྷཊེནྟཱི ཝཱཡམནྟཱི ནཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁེན ཝིཧརནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཀཏཀིཙྩཱཏི སོམནསྶཛཱཏཱ ཨུདཱནཝསེན –

༡༩༦.

‘‘བྷིཀྑུནཱི སཱིལསམྤནྣཱ, ཨིནྡྲིཡེསུ སུསཾཝུཏཱ;

ཨདྷིགཙྪེ པདཾ སནྟཾ, ཨསེཙནཀམོཛཝ’’ནྟི. – གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ སཱིལསམྤནྣཱཏི པརིསུདྡྷེན བྷིཀྑུནིསཱིལེན སམནྣཱགཏཱ པརིཔུཎྞཱ. ཨིནྡྲིཡེསུ སུསཾཝུཏཱཏི མནཙྪཊྛེསུ ཨིནྡྲིཡེསུ སུཊྛུ སཾཝུཏཱ, རཱུཔཱདིཨཱརམྨཎེ ཨིཊྛེ རཱགཾ, ཨནིཊྛེ དོསཾ, ཨསམཔེཀྑནེ མོཧཉྩ པཧཱཡ སུཊྛུ པིཧིཏིནྡྲིཡཱ. ཨསེཙནཀམོཛཝནྟི ཀེནཙི ཨནཱསིཏྟཀཾ ཨོཛཝནྟཾ སབྷཱཝམདྷུརཾ སབྦསྶཱཔི ཀིལེསརོགསྶ ཝཱུཔསམནོསདྷབྷཱུཏཾ ཨརིཡམགྒཾ, ནིབྦཱནམེཝ ཝཱ. ཨརིཡམགྒམྤི ཧི ནིབྦཱནཏྠིཀེཧི པཊིཔཛྫིཏབྦཏོ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཱབྷཱཝཏོ ཙ པདཾ སནྟནྟི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

༡༩༧.

‘‘ཏཱཝཏིཾསཱ ཙ ཡཱམཱ ཙ, ཏུསིཏཱ ཙཱཔི དེཝཏཱ;

ནིམྨཱནརཏིནོ དེཝཱ, ཡེ དེཝཱ ཝསཝཏྟིནོ;

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཎཱིདྷེཧི, ཡཏྠ ཏེ ཝུསིཏཾ པུརེ’’ཏི. –

ཨཡཾ ¶ གཱཐཱ ཀཱམསགྒེསུ ནིཀནྟིཾ ཨུཔྤཱདེཧཱིཏི ཏཏྠ ཨུཡྻོཛནཝསེན ཐེརིཾ སམཱཔཏྟིཡཱ ཙཱཝེཏུཀཱམེན མཱརེན ཝུཏྟཱ.

ཏཏྠ ¶ སཧཔུཉྙཀཱརིནོ ཏེཏྟིཾས ཛནཱ ཡཏྠ ཨུཔཔནྣཱ, ཏཾ ཋཱནཾ ཏཱཝཏིཾསནྟི. ཏཏྠ ནིབྦཏྟཱ སབྦེཔི དེཝཔུཏྟཱ ཏཱཝཏིཾསཱ. ཀེཙི པན ‘‘ཏཱཝཏིཾསཱཏི ¶ ཏེསཾ དེཝཱནཾ ནཱམམེཝཱ’’ཏི ཝདནྟི. དྭཱིཧི དེཝལོཀེཧི ཝིསིཊྛཾ དིབྦཾ སུཁཾ ཡཱཏཱ ཨུཔཡཱཏཱ སམྤནྣཱཏི ཡཱམཱ. དིབྦཱཡ སམྤཏྟིཡཱ ཏུཊྛཱ པཧཊྛཱཏི ཏུསིཏཱ. པཀཏིཔཊིཡཏྟཱརམྨཎཏོ ཨཏིརེཀེན རམིཏུཀཱམཏཱཀཱལེ ཡཐཱརུཙིཏེ བྷོགེ ནིམྨིནིཏྭཱ རམནྟཱིཏི ནིམྨཱནརཏིནོ. ཙིཏྟརུཙིཾ ཉཏྭཱ པརེཧི ནིམྨིཏེསུ བྷོགེསུ ཝསཾ ཝཏྟེནྟཱིཏི ཝསཝཏྟིནོ. ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པཎཱིདྷེཧཱིཏི ཏསྨིཾ ཏཱཝཏིཾསཱདིཀེ དེཝནིཀཱཡེ ཏཝ ཙིཏྟཾ ཋཔེཧི, ཨུཔཔཛྫནཱཡ ནིཀནྟིཾ ཀརོཧི. ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱནཾ བྷོགཱ ཨིཏརེཧི ནིཧཱིནཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཏཱཝཏིཾསཱདཡོཝ ཝུཏྟཱ. ཡཏྠ ཏེ ཝུསིཏཾ པུརེཏི ཡེསུ དེཝནིཀཱཡེསུ ཏཡཱ པུབྦེ ཝུཏྠཾ. ཨཡཾ ཀིར པུབྦེ དེཝེསུ ཨུཔྤཛྫནྟཱི, ཏཱཝཏིཾསཏོ པཊྛཱཡ པཉྩཀཱམསགྒེ སོདྷེཏྭཱ པུན ཧེཊྛཏོ ཨོཏརནྟཱི, ཏུསིཏེསུ ཋཏྭཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨིདཱནི མནུསྶེསུ ནིབྦཏྟཱ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཐེརཱི – ‘‘ཏིཊྛཏུ, མཱར, ཏཡཱ ཝུཏྟཀཱམལོཀོ. ཨཉྙོཔི སབྦོ ལོཀོ རཱགགྒིཨཱདཱིཧི ཨཱདིཏྟོ སམྤཛྫལིཏོ. ན ཏཏྠ ཝིཉྙཱུནཾ ཙིཏྟཾ རམཏཱི’’ཏི ཀཱམཏོ ཙ ལོཀཏོ ཙ ཨཏྟནོ ཝིནིཝཏྟིཏམཱནསཏཾ དསྶེཏྭཱ མཱརཾ ཏཛྫེནྟཱི –

༡༩༨.

ཡཱམཱ ཙ‘‘ཏཱཝཏིཾསཱ ཙ ཡཱམཱ ཙ, ཏུསིཏཱ ཙཱཔི དེཝཏཱ;

ནིམྨཱནརཏིནོ དེཝཱ, ཡེ དེཝཱ ཝསཝཏྟིནོ.

༡༩༩.

‘‘ཀཱལཾ ཀཱལཾ བྷཝཱ བྷཝཾ, སཀྐཱཡསྨིཾ པུརཀྑཏཱ;

ཨཝཱིཏིཝཏྟཱ སཀྐཱཡཾ, ཛཱཏིམརཎསཱརིནོ.

༢༠༠.

‘‘སབྦོ ཨཱདཱིཔིཏོ ལོཀོ, སབྦོ ལོཀོ པདཱིཔིཏོ;

སབྦོ པཛྫལིཏོ ལོཀོ, སབྦོ ལོཀོ པཀམྤིཏོ.

༢༠༡.

‘‘ཨཀམྤིཡཾ ཨཏུལིཡཾ, ཨཔུཐུཛྫནསེཝིཏཾ;

བུདྡྷོ དྷམྨམདེསེསི, ཏཏྠ མེ ནིརཏོ མནོ.

༢༠༢.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ¶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཝིཧརིཾ སཱསནེ རཏཱ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

༢༠༣.

‘‘སབྦཏྠ ¶ ¶ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི, ཏམོཀྑནྡྷོ པདཱལིཏོ;

ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི པཱཔིམ, ནིཧཏོ ཏྭམསི ཨནྟཀཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཀཱལཾ ཀཱལནྟི ཏཾ ཏཾ ཀཱལཾ. བྷཝཱ བྷཝནྟི བྷཝཏོ བྷཝཾ. སཀྐཱཡསྨིནྟི ཁནྡྷཔཉྩཀེ. པུརཀྑཏཱཏི པུརཀྑཱརཀཱརིནོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཱར, ཏཡཱ ཝུཏྟཱ ཏཱཝཏིཾསཱདཡོ དེཝཱ བྷཝཏོ བྷཝཾ ཨུཔགཙྪནྟཱ ཨནིཙྩཏཱདིཨནེཀཱདཱིནཝཱཀུལེ སཀྐཱཡེ པཏིཊྛིཏཱ, ཏསྨཱ ཏསྨིཾ བྷཝེ ཨུཔྤཏྟིཀཱལེ, ཝེམཛ྄ཛྷཀཱལེ, པརིཡོསཱནཀཱལེཏི ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀཱལེ སཀྐཱཡམེཝ པུརཀྑཏྭཱ ཋིཏཱ. ཏཏོ ཨེཝ ཨཝཱིཏིཝཏྟཱ སཀྐཱཡཾ ནིསྶརཎཱབྷིམུཁཱ ཨཧུཏྭཱ སཀྐཱཡཏཱིརམེཝ ཨནུཔརིདྷཱཝནྟཱ ཛཱཏིམརཎསཱརིནོ རཱགཱདཱིཧི ཨནུགཏཏྟཱ པུནཔྤུནཾ ཛཱཏིམརཎམེཝ ཨནུསྶརནྟི, ཏཏོ ན ཝིམུཙྩནྟཱིཏི.

སབྦོ ཨཱདཱིཔིཏོ ལོཀོཏི, མཱར, ན ཀེཝལཾ ཏཡཱ ཝུཏྟཀཱམལོཀོཡེཝ དྷཱཏུཏྟཡསཉྙིཏོ, སབྦོཔི ལོཀོ རཱགགྒིཨཱདཱིཧི ཨེཀཱདསཧི ཨཱདིཏྟོ. ཏེཧིཡེཝ པུནཔྤུནཾ ཨཱདཱིཔིཏཏཱཡ པདཱིཔིཏོ. ནིརནྟརཾ ཨེཀཛཱལཱིབྷཱུཏཏཱཡ པཛྫལིཏོ. ཏཎྷཱཡ སབྦཀིལེསེཧི ཙ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཀམྤིཏཏཱཡ ཙལིཏཏཱཡ པཀམྤིཏོ.

ཨེཝཾ ཨཱདིཏྟེ པཛྫལིཏེ པཀམྤིཏེ ཙ ལོཀེ ཀེནཙིཔི ཀམྤེཏུཾ ཙཱལེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ ཨཀམྤིཡཾ, གུཎཏོ ‘‘ཨེཏྟཀོ’’ཏི ཏུལེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏཱཡ ཨཏྟནཱ སདིསསྶ ཨབྷཱཝཏོ ཙ ཨཏུལིཡཾ. བུདྡྷཱདཱིཧི ཨརིཡེཧི ཨེཝ གོཙརབྷཱཝནཱབྷིགམཏོ སེཝིཏཏྟཱ ཨཔུཐུཛྫནསེཝིཏཾ. བུདྡྷོ བྷགཝཱ མགྒཕལནིབྦཱནཔྤབྷེདཾ ནཝཝིདྷཾ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ མཧཱཀརུཎཱཡ སཉྩོདིཏམཱནསོ ཨདེསེསི སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཀཐེསི པཝེདེསི. ཏཏྠ ཏསྨིཾ ཨརིཡདྷམྨེ མཡ྄ཧཾ མནོ ནིརཏོ ཨབྷིརཏོ, ན ཏཏོ ཝིནིཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

སཱིསཱུཔཙཱལཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཊྛཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ནཝཀནིཔཱཏོ

༡. ཝཌྜྷམཱཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ནཝཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ ¶ མཱ སུ ཏེ ཝཌྜྷ ལོཀམྷཱིཏིཨཱདིཀཱ ཝཌྜྷམཱཏཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི, ཨནུཀྐམེན སམྦྷཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ བྷཱརུཀཙྪཀནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ པཏིཀུལཾ གཏཱ ཨེཀཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏསྶ ཝཌྜྷོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱ ཝཌྜྷམཱཏཱཏི ཝོཧརཱིཡིཏྠ. སཱ བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ པུཏྟཾ ཉཱཏཱིནཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛི. ཨིཏོ པརཾ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ཝཌྜྷཏྠེརསྶ ཝཏྠུམྷི (ཐེརགཱ. ཨཊྛ. ༢.ཝཌྜྷཏྠེརགཱཐཱཝཎྞནཱ) ཨཱགཏམེཝ. ཝཌྜྷཏྠེརཉྷི ཨཏྟནོ པུཏྟཾ སནྟརུཏྟརཾ ཨེཀཀཾ བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ ཨཏྟནོ དསྶནཏྠཱཡ ཨུཔགཏཾ ཨཡཾ ཐེརཱི ‘‘ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨེཀཀོ སནྟརུཏྟརོཝ ཨིདྷཱགཏོ’’ཏི ཙོདེཏྭཱ ཨོཝདནྟཱི –

༢༠༤.

‘‘མཱ སུ ཏེ ཝཌྜྷ ལོཀམྷི, ཝནཐོ ཨཧུ ཀུདཱཙནཾ;

མཱ པུཏྟཀ པུནཔྤུནཾ, ཨཧུ དུཀྑསྶ བྷཱགིམཱ.

༢༠༥.

‘‘སུཁཉྷི ཝཌྜྷ མུནཡོ, ཨནེཛཱ ཚིནྣསཾསཡཱ;

སཱིཏིབྷཱུཏཱ དམཔྤཏྟཱ, ཝིཧརནྟི ཨནཱསཝཱ.

༢༠༦.

‘‘ཏེཧཱནུཙིཎྞཾ ཨིསཱིཧི, མགྒཾ དསྶནཔཏྟིཡཱ;

དུཀྑསྶནྟཀིརིཡཱཡ, ཏྭཾ ཝཌྜྷ ཨནུབྲཱུཧཡཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ མཱ སུ ཏེ ཝཌྜྷ ལོཀམྷི, ཝནཐོ ཨཧུ ཀུདཱཙནནྟི སཱུཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཝཌྜྷ, པུཏྟཀ, སབྦསྨིམྤི སཏྟལོཀེ, སངྑཱརལོཀེ ཙ ཀིལེསཝནཐོ ཏུཡ྄ཧཾ ཀདཱཙིཔི མཱ ཨཧུ མཱ ཨཧོསི ¶ . ཏཏྠ ཀཱརཎམཱཧ – ‘‘མཱ, པུཏྟཀ, པུནཔྤུནཾ, ཨཧུ དུཀྑསྶ བྷཱགིམཱ’’ཏི ཝནཐཾ ཨནུཙྪིནྡནྟོ ཏཾ ནིམིཏྟསྶ པུནཔྤུནཾ ཨཔརཱཔརཾ ཛཱཏིཨཱདིདུཀྑསྶ བྷཱགཱི མཱ ཨཧོསི.

ཨེཝཾ ¶ ཝནཐསྶ ཨསམུཙྪེདེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སམུཙྪེདེ ཨཱནིསཾསཾ དསྶེནྟཱི ‘‘སུཁཉྷི ¶ ཝཌྜྷཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – པུཏྟཀ, ཝཌྜྷ མོནེཡྻདྷམྨསམནྣཱགཏེན མུནཡོ, ཨེཛཱསངྑཱཏཱཡ ཏཎྷཱཡ ཨབྷཱཝེན ཨནེཛཱ, དསྶནམགྒེནེཝ པཧཱིནཝིཙིཀིཙྪཏཱཡ ཚིནྣསཾསཡཱ, སབྦཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཱབྷཱཝེན སཱིཏིབྷཱུཏཱ, ཨུཏྟམསྶ དམཐསྶ ཨདྷིགཏཏྟཱ དམཔྤཏྟཱ ཨནཱསཝཱ ཁཱིཎཱསཝཱ སུཁཾ ཝིཧརནྟི, ན ཏེསཾ ཨེཏརཧི ཙེཏོདུཀྑཾ ཨཏྠི, ཨཱཡཏིཾ པན སབྦམྤི དུཀྑཾ ན བྷཝིསྶཏེཝ.

ཡསྨཱ ཙེཏེཝཾ, ཏསྨཱ ཏེཧཱནུཙིཎྞཾ ཨིསཱིཧི…པེ… ཨནུབྲཱུཧཡཱཏི ཏེཧི ཁཱིཎཱསཝེཧི ཨིསཱིཧི ཨནུཙིཎྞཾ པཊིཔནྣཾ སམཐཝིཔསྶནཱམགྒཾ ཉཱཎདསྶནསྶ ཨདྷིགམཱཡ སཀལསྶཱཔི ཝཊྚདུཀྑསྶ ཨནྟཀིརིཡཱཡ ཝཌྜྷ, ཏྭཾ ཨནུབྲཱུཧཡ ཝཌྜྷེཡྻཱསཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཝཌྜྷཏྠེརོ ‘‘ཨདྡྷཱ མམ མཱཏཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛིཏཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏམཏྠཾ པཝེདེནྟོ –

༢༠༧.

‘‘ཝིསཱརདཱཝ བྷཎསི, ཨེཏམཏྠཾ ཛནེཏྟི མེ;

མཉྙཱམི ནཱུན མཱམིཀེ, ཝནཐོ ཏེ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི. – གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ ཝིསཱརདཱཝ བྷཎསི, ཨེཏམཏྠཾ ཛནེཏྟི མེཏི ‘‘མཱ སུ ཏེ ཝཌྜྷ ལོཀམྷི, ཝནཐོ ཨཧུ ཀུདཱཙན’’ནྟི ཨེཏམཏྠཾ ཨེཏཾ ཨོཝཱདཾ, ཨམྨ, ཝིགཏསཱརཛྫཱ ཀཏྠཙི ཨལགྒཱ ཨནལླཱིནཱཝ ཧུཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཝདསི. ཏསྨཱ མཉྙཱམི ནཱུན མཱམིཀེ, ཝནཐོ ཏེ ན ཝིཛྫཏཱིཏི, ནཱུན མཱམིཀེ མཡ྄ཧཾ, ཨམྨ, གེཧསིཏཔེམམཏྟོཔི ཝནཐོ ཏུཡ྄ཧཾ མཡི ན ཝིཛྫཏཱིཏི མཉྙཱམི, ན མཱམིཀཱཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཐེརཱི ‘‘ཨཎུམཏྟོཔི ཀིལེསོ ཀཏྠཙིཔི ཝིསཡེ མམ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀཏཀིཙྩཏཾ པཀཱསེནྟཱི –

༢༠༨.

‘‘ཡེ ¶ ཀེཙི ཝཌྜྷ སངྑཱརཱ, ཧཱིནཱ ཨུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམཱ;

ཨཎཱུཔི ཨཎུམཏྟོཔི, ཝནཐོ མེ ན ཝིཛྫཏི.

༢༠༩.

‘‘སབྦེ ¶ མེ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, ཨཔྤམཏྟསྶ ཛྷཱཡཏོ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཾ ¶ གཱཐཱདྭཡམཱཧ.

ཏཏྠ ཡེ ཀེཙཱིཏི ཨནིཡམཝཙནཾ. སངྑཱརཱཏི སངྑཏདྷམྨཱ. ཧཱིནཱཏི ལཱམཀཱ པཏིཀུཊྛཱ. ཨུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམཱཏི པཎཱིཏཱ ཙེཝ མཛ྄ཛྷིམཱ ཙ. ཏེསུ ཝཱ ཨསངྑཏཱ ཧཱིནཱ ཛཱཏིསངྑཏཱ ཨུཀྐཊྛཱ, ཨུབྷཡཝིམིསྶིཏཱ མཛ྄ཛྷིམཱ. ཧཱིནེཧི ཝཱ ཚནྡཱདཱིཧི ནིབྦཏྟིཏཱ ཧཱིནཱ, མཛ྄ཛྷིམེཧི མཛ྄ཛྷིམཱ, པཎཱིཏེཧི ཨུཀྐཊྛཱ. ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཝཱ ཧཱིནཱ, ལོཀུཏྟརཱ དྷམྨཱ ཨུཀྐཊྛཱ, ཨིཏརཱ མཛ྄ཛྷིམཱ. ཨཎཱུཔི ཨཎུམཏྟོཔཱིཏི ན ཀེཝལཾ ཏཡི ཨེཝ, ཨཐ ཁོ ཡེ ཀེཙི ཧཱིནཱདིབྷེདབྷིནྣཱ སངྑཱརཱ. ཏེསུ སབྦེསུ ཨཎཱུཔི ཨཎུམཏྟོཔི ཨཏིཔརིཏྟཀོཔི ཝནཐོ མཡ྄ཧཾ ན ཝིཛྫཏི.

ཏཏྠ ཀཱརཎམཱཧ – ‘‘སབྦེ མེ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, ཨཔྤམཏྟསྶ ཛྷཱཡཏོ’’ཏི. ཏཏྠ ཨཔྤམཏྟསྶ ཛྷཱཡཏོཏི ཨཔྤམཏྟཱཡ ཛྷཱཡནྟིཡཱ, ལིངྒཝིཔལླཱསེན ཧེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠ ཙ ཡསྨཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཏསྨཱ ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ. ཡསྨཱ ཨཔྤམཏྟཱ ཛྷཱཡིནཱི, ཏསྨཱ སབྦེ མེ ཨཱསཝཱ ཁཱིཎཱ, ཨཎཱུཔི ཨཎུམཏྟོཔི ཝནཐོ མེ ན ཝིཛྫཏཱིཏི ཡོཛནཱ.

ཨེཝཾ ཝུཏྟཨོཝཱདཾ ཨངྐུསཾ ཀཏྭཱ སཉྫཱཏསཾཝེགོ ཐེརོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དིཝཱཊྛཱནེ ནིསིནྣོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ སཉྫཱཏསོམནསྶོ མཱཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟོ –

༢༡༠.

‘‘ཨུལཱ༹རཾ ཝཏ མེ མཱཏཱ, པཏོདཾ སམཝསྶརི;

པརམཏྠསཉྷིཏཱ གཱཐཱ, ཡཐཱཔི ཨནུཀམྤིཀཱ.

༢༡༡.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཨནུསིཊྛིཾ ཛནེཏྟིཡཱ;

དྷམྨསཾཝེགམཱཔཱདིཾ, ཡོགཀྑེམསྶ པཏྟིཡཱ.

༢༡༢.

‘‘སོཧཾ ¶ པདྷཱནཔཧིཏཏྟོ, རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏོ;

མཱཏརཱ ཙོདིཏོ སནྟེ, ཨཕུསིཾ སནྟིམུཏྟམ’’ནྟི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཨཐ ¶ ཐེརཱི ཨཏྟནོ ཝཙནཾ ཨངྐུསཾ ཀཏྭཱ པུཏྟསྶ ཨརཧཏྟཔྤཏྟིཡཱ ཨཱརཱདྷིཏཙིཏྟཱ ཏེན བྷཱསིཏགཱཐཱ སཡཾ པཙྩནུབྷཱསི. ཨེཝཾ ཏཱཔི ཐེརིཡཱ གཱཐཱ ནཱམ ཛཱཏཱ.

ཏཏྠ ཨུལཱ༹རནྟི ཝིཔུལཾ མཧནྟཾ. པཏོདནྟི ¶ ཨོཝཱདཔཏོདཾ. སམཝསྶརཱིཏི སམྨཱ པཝཏྟེསི ཝཏཱཏི ཡོཛནཱ. ཀོ པན སོ པཏོདོཏི ཨཱཧ ‘‘པརམཏྠསཉྷིཏཱ གཱཐཱ’’ཏི. ཏཾ ‘‘མཱ སུ ཏེ, ཝཌྜྷ, ལོཀམྷཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ གཱཐཱ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. ཡཐཱཔི ཨནུཀམྤིཀཱཏི ཡཐཱ ཨཉྙཱཔི ཨནུགྒཱཧིཀཱ, ཨེཝཾ མཡ྄ཧཾ མཱཏཱ པཝཏྟིནིཝཏྟིཝིབྷཱཝནགཱཐཱསངྑཱཏཾ ཨུལཱ༹རཾ པཏོདཾ པཱཛནདཎྜཀཾ མམ ཉཱཎཝེགསམུཏྟེཛཾ པཝཏྟེསཱིཏི ཨཏྠོ.

དྷམྨསཾཝེགམཱཔཱདིནྟི ཉཱཎབྷཡཱཝཧཏྟཱ ཨཏིཝིཡ མཧནྟཾ བྷིཾསནཾ སཾཝེགཾ ཨཱཔཛྫིཾ.

པདྷཱནཔཧིཏཏྟོཏི ཙཏུབྦིདྷསམྨཔྤདྷཱནཡོགེན དིབྦཱནཾ པཊིཔེསིཏཙིཏྟོ. ཨཕུསིཾ སནྟིམུཏྟམནྟི ཨནུཏྟརཾ སནྟིཾ ནིབྦཱནཾ ཕུསིཾ ཨདྷིགཙྪིནྟི ཨཏྠོ.

ཝཌྜྷམཱཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཝཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཨེཀཱདསཀནིཔཱཏོ

༡. ཀིསཱགོཏམཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཨེཀཱདསཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཏིཨཱདིཀཱ ཀིསཱགོཏམིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡཾ ཀིར པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ལཱུཁཙཱིཝརདྷཱརཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ ཨདྷིཀཱརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ དུགྒཏཀུལེ ནིབྦཏྟི. གོཏམཱིཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. ཀིསསརཱིརཏཱཡ པན ‘‘ཀིསཱགོཏམཱི’’ཏི ཝོཧརཱིཡིཏྠ. ཏཾ པཏིཀུལཾ གཏཾ དུགྒཏཀུལསྶ དྷཱིཏཱཏི པརིབྷཝིཾསུ. སཱ ཨེཀཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. པུཏྟལཱབྷེན ཙསྶཱ སམྨཱནཾ ཨཀཾསུ. སོ པནསྶཱ པུཏྟོ ཨཱདྷཱཝིཏྭཱ པརིདྷཱཝིཏྭཱ ཀཱིལ༹ནཀཱལེ ཀཱལམཀཱསི. ཏེནསྶཱ སོཀུམྨཱདོ ཨུཔྤཛྫི.

སཱ ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ པརིབྷཝཔཏྟཱ ཧུཏྭཱ པུཏྟསྶ ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སཀྐཱརཾ པཱཔུཎིཾ ¶ , ཨིམེ མཡ྄ཧཾ པུཏྟཾ བཧི ཚཌྜེཏུམྤི ཝཱཡམནྟཱི’’ཏི སོཀུམྨཱདཝསེན མཏཀལེ༹ཝརཾ ཨངྐེནཱདཱཡ ‘‘པུཏྟསྶ མེ བྷེསཛྫཾ དེཐཱ’’ཏི གེཧདྭཱརཔཊིཔཱཊིཡཱ ནགརེ ཝིཙརཏི. མནུསྶཱ ‘‘བྷེསཛྫཾ ཀུཏོ’’ཏི པརིབྷཱསནྟི. སཱ ཏེསཾ ཀཐཾ ན གཎྷཱཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཀོ པཎྜིཏཔུརིསོ ‘‘ཨཡཾ པུཏྟསོཀེན ཙིཏྟཝིཀྑེཔཾ པཏྟཱ, ཨེཏིསྶཱ བྷེསཛྫཾ དསབལོཡེཝ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ, ཏཝ པུཏྟསྶ བྷེསཛྫཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ སཏྠུ དྷམྨདེསནཱཝེལཱཡཾ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘པུཏྟསྶ མེ བྷེསཛྫཾ དེཐ བྷགཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ ‘‘གཙྪ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཡསྨིཾ གེཧེ ཀོཙི མཏཔུབྦོ ནཏྠི, ཏཏོ སིདྡྷཏྠཀཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཏུཊྛམཱནསཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པཋམགེཧེཡེཝ ‘‘སཏྠཱ མམ པུཏྟསྶ བྷེསཛྫཏྠཱཡ སིདྡྷཏྠཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏི. སཙེ ཨེཏསྨིཾ གེཧེ ཀོཙི མཏཔུབྦོ ནཏྠི, སིདྡྷཏྠཀཾ མེ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀོ ཨིདྷ མཏེ གཎེཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི. ཀིཾ ཏེན ཧི ཨལཾ སིདྡྷཏྠཀེཧཱིཏི དུཏིཡཾ ཏཏིཡཾ གྷརཾ གནྟྭཱ བུདྡྷཱནུབྷཱཝེན ཝིགཏུམྨཱདཱ པཀཏིཙིཏྟེ ཋིཏཱ ཙིནྟེསི – ‘‘སཀལནགརེ ¶ ཨཡམེཝ ནིཡམོ བྷཝིསྶཏི, ཨིདཾ ཧིཏཱནུཀམྤིནཱ བྷགཝཏཱ ¶ དིཊྛཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཾཝེགཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཏོཝ བཧི ནིཀྑམིཏྭཱ པུཏྟཾ ཨཱམཀསུསཱནེ ཚཌྜེཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘ན གཱམདྷམྨོ ནིགམསྶ དྷམྨོ, ན ཙཱཔིཡཾ ཨེཀཀུལསྶ དྷམྨོ;

སབྦསྶ ལོཀསྶ སདེཝཀསྶ, ཨེསེཝ དྷམྨོ ཡདིདཾ ཨནིཙྩཏཱ’’ཏི. (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༨༢);

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ལདྡྷོ ཏེ, གོཏམི, སིདྡྷཏྠཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ནིཊྛིཏཾ, བྷནྟེ, སིདྡྷཏྠཀེན ཀམྨཾ, པཏིཊྛཱ པན མེ ཧོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ –

‘‘ཏཾ པུཏྟཔསུསམྨཏྟཾ, བྱཱསཏྟམནསཾ ནརཾ;

སུཏྟཾ གཱམཾ མཧོགྷོཝ, མཙྩུ ཨཱདཱཡ གཙྪཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༢༨༧) –

གཱཐམཱཧ ¶ .

གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཡཐཱཋིཏཱཝ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. སཏྠཱ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནི. སཱ སཏྠཱརཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤདཾ ལབྷིཏྭཱ ནཙིརསྶེཝ ཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེསི. ཨཐསྶཱ སཏྠཱ –

‘‘ཡོ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝེ, ཨཔསྶཾ ཨམཏཾ པདཾ;

ཨེཀཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ, པསྶཏོ ཨམཏཾ པད’’ནྟི. (དྷ. པ. ༡༡༤) –

ཨིམཾ ཨོབྷཱསགཱཐམཱཧ.

སཱ གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏྭཱ པརིཀྑཱརཝལཉྫེ པརམུཀྐཊྛཱ ཧུཏྭཱ ཏཱིཧི ལཱུཁེཧི སམནྣཱགཏཾ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཝིཙརི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ནིསིནྣོ བྷིཀྑུནིཡོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ལཱུཁཙཱིཝརདྷཱརཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ¶ ‘‘སཏྠཱརཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཨཡཾ ཝིསེསོ ལདྡྷོ’’ཏི ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ པསཾསཱམུཁེན ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༡༣.

‘‘ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ¶ མུནིནཱ, ལོཀཾ ཨཱདིསྶ ཝཎྞིཏཱ;

ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ, ཨཔི བཱལོ པཎྜིཏོ ཨསྶ.

༢༡༤.

‘‘བྷཛིཏབྦཱ སཔྤུརིསཱ, པཉྙཱ ཏཐཱ ཝཌྜྷཏི བྷཛནྟཱནཾ;

བྷཛམཱནོ སཔྤུརིསེ, སབྦེཧིཔི དུཀྑེཧི པམུཙྩེཡྻ.

༢༡༥.

‘‘དུཀྑཉྩ ཝིཛཱནེཡྻ, དུཀྑསྶ ཙ སམུདཡཾ ནིརོདྷཾ;

ཨཊྛངྒིཀཉྩ མགྒཾ, ཙཏྟཱརིཔི ཨརིཡསཙྩཱནི.

༢༡༦.

‘‘དུཀྑོ ཨིཏྠིབྷཱཝོ, ཨཀྑཱཏོ པུརིསདམྨསཱརཐིནཱ;

སཔཏྟིཀམྤི ཧི དུཀྑཾ, ཨཔྤེཀཙྩཱ སཀིཾ ཝིཛཱཏཱཡོ.

༢༡༧.

‘‘གལཀེ ཨཔི ཀནྟནྟི, སུཁུམཱལིནིཡོ ཝིསཱནི ཁཱདནྟི;

ཛནམཱརཀམཛ྄ཛྷགཏཱ, ཨུབྷོཔི བྱསནཱནི ཨནུབྷོནྟི.

༢༡༨.

‘‘ཨུཔཝིཛཉྙཱ གཙྪནྟཱི, ཨདྡསཱཧཾ པཏིཾ མཏཾ;

པནྠམྷི ཝིཛཱཡིཏྭཱན, ཨཔྤཏྟཱཝ སཀཾ གྷརཾ.

༢༡༩.

‘‘དྭེ པུཏྟཱ ཀཱལཀཏཱ, པཏཱི ཙ པནྠེ མཏོ ཀཔཎིཀཱཡ;

མཱཏཱ པིཏཱ ཙ བྷཱཏཱ, ཌཡ྄ཧནྟི ཙ ཨེཀཙིཏཀཱཡཾ.

༢༢༠.

‘‘ཁཱིཎཀུལཱིནེ ¶ ཀཔཎེ, ཨནུབྷཱུཏཾ ཏེ དུཁཾ ཨཔརིམཱཎཾ;

ཨསྶཱུ ཙ ཏེ པཝཏྟཾ, བཧཱུནི ཙ ཛཱཏིསཧསྶཱནི.

༢༢༡.

‘‘ཝསིཏཱ སུསཱནམཛ྄ཛྷེ, ཨཐོཔི ཁཱདིཏཱནི པུཏྟམཾསཱནི;

ཧཏཀུལིཀཱ སབྦགརཧིཏཱ, མཏཔཏིཀཱ ཨམཏམདྷིགཙྪིཾ.

༢༢༢.

‘‘བྷཱཝིཏོ ¶ མེ མགྒོ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ ཨམཏགཱམཱི;

ནིབྦཱནཾ སཙྪིཀཏཾ, དྷམྨཱདཱསཾ ཨཝེཀྑིཾཧཾ.

༢༢༣.

‘‘ཨཧམམྷི ཀནྟསལླཱ, ཨོཧིཏབྷཱརཱ ཀཏཉྷི ཀརཎཱིཡཾ;

ཀིསཱགོཏམཱི ཐེརཱི, ཝིམུཏྟཙིཏྟཱ ཨིམཾ བྷཎཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཏི ཀལྱཱཎོ བྷདྡོ སུནྡརོ མིཏྟོ ཨེཏསྶཱཏི ཀལྱཱཎམིཏྟོ. ཡོ ཡསྶ སཱིལཱདིགུཎསམཱདཔེཏཱ, ཨགྷསྶ གྷཱཏཱ, ཧིཏསྶ ཝིདྷཱཏཱ, ཨེཝཾ སབྦཱཀཱརེན ཨུཔཀཱརོ མིཏྟོ ¶ ཧོཏི, སོ པུགྒལོ ཀལྱཱཎམིཏྟོ, ཏསྶ བྷཱཝོ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ, ཀལྱཱཎམིཏྟཝནྟཏཱ. མུནིནཱཏི སཏྠཱརཱ. ལོཀཾ ཨཱདིསྶ ཝཎྞིཏཱཏི ཀལྱཱཎམིཏྟེ ཨནུགནྟབྦནྟི སཏྟལོཀཾ ཨུདྡིསྶ –

‘‘སཀལམེཝིདཾ, ཨཱནནྡ, བྲཧྨཙརིཡཾ ཡདིདཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ ཀལྱཱཎསཧཱཡཏཱ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐཏཱ’’ (སཾ. ནི. ༥.༢). ‘‘ཀལྱཱཎམིཏྟསྶེཏཾ, མེགྷིཡ, བྷིཀྑུནོ པཱཊིཀངྑཾ ཀལྱཱཎསཧཱཡསྶ ཀལྱཱཎསམྤཝངྐསྶ ཡཾ སཱིལཝཱ བྷཝིསྶཏི པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརིསྶཏཱི’’ཏི (ཨུདཱ. ༣༡) ཙ ཨེཝམཱདིནཱ པསཾསིཏཱ.

ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོཏིཨཱདི ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱཡ ཨཱནིསཾསདསྶནཾ. ཏཏྠ ཨཔི བཱལོ པཎྜིཏོ ཨསྶཱཏི ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛམཱནོ པུགྒལོ པུབྦེ སུཏཱདིཝིརཧེན བཱལོཔི སམཱནོ ཨསྶུཏསཝནཱདིནཱ པཎྜིཏོ བྷཝེཡྻ.

བྷཛིཏབྦཱ སཔྤུརིསཱཏི བཱལསྶཱཔི པཎྜིཏབྷཱཝཧེཏུཏོ བུདྡྷཱདཡོ སཔྤུརིསཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམནཱདིནཱ སེཝིཏབྦཱ. པཉྙཱ ཏཐཱ པཝཌྜྷཏི བྷཛནྟཱནནྟི ཀལྱཱཎམིཏྟེ བྷཛནྟཱནཾ ཏཐཱ པཉྙཱ ཝཌྜྷཏི བྲཱུཧཏི པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. ཡཐཱ ཏེསུ ཡོ ཀོཙི ཁཏྟིཡཱདིཀོ བྷཛམཱནོ སཔྤུརིསེ སབྦེཧིཔི ཛཱཏིཨཱདིདུཀྑེཧི པམུཙྩེཡྻཱཏི ཡོཛནཱ.

མུཙྩནཝིདྷིཾ པན ཀལྱཱཎམིཏྟཝིདྷིནཱ དསྶེཏུཾ ‘‘དུཀྑཉྩ ཝིཛཱནེཡྻཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ¶ ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནཱིཏི དུཀྑཉྩ དུཀྑསམུདཡཉྩ ནིརོདྷཉྩ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཉྩཱཏི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི ཝིཛཱནེཡྻ པཊིཝིཛ྄ཛྷེཡྻཱཏི ཡོཛནཱ.

‘‘དུཀྑོ ¶ ཨིཏྠིབྷཱཝོ’’ཏིཨཱདིཀཱ དྭེ གཱཐཱ ཨཉྙཏརཱཡ ཡཀྑིནིཡཱ ཨིཏྠིབྷཱཝཾ གརཧནྟིཡཱ བྷཱསིཏཱ. ཏཏྠ དུཀྑོ ཨིཏྠིབྷཱཝོ ཨཀྑཱཏོཏི ཙཔལཏཱ, གབྦྷདྷཱརཎཾ, སབྦཀཱལཾ པརཔཊིབདྡྷཝུཏྟིཏཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧི ཨཱདཱིནཝེཧི ཨིཏྠིབྷཱཝོ དུཀྑོཏི, པུརིསདམྨསཱརཐིནཱ བྷགཝཏཱ ཀཐིཏོ. སཔཏྟིཀམྤི དུཀྑནྟི སཔཏྟཝཱསོ སཔཏྟིཡཱ སདྡྷིཾ སཾཝཱསོཔི ¶ དུཀྑོ, ཨཡམྤི ཨིཏྠིབྷཱཝེ ཨཱདཱིནཝོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཔྤེཀཙྩཱ སཀིཾ ཝིཛཱཏཱཡོཏི ཨེཀཙྩཱ ཨིཏྠིཡོ ཨེཀཝཱརམེཝ ཝིཛཱཏཱ, པཋམགབྦྷེ ཝིཛཱཡནདུཀྑཾ ཨསཧནྟིཡོ. གལཀེ ཨཔི ཀནྟནྟཱིཏི ཨཏྟནོ གཱིཝམྤི ཚིནྡནྟི. སུཁུམཱལིནིཡོ ཝིསཱནི ཁཱདནྟཱིཏི སུཁུམཱལསརཱིརཱ ཨཏྟནོ སུཁུམཱལབྷཱཝེན ཁེདཾ ཨཝིསཧནྟིཡོ ཝིསཱནིཔི ཁཱདནྟི. ཛནམཱརཀམཛ྄ཛྷགཏཱཏི ཛནམཱརཀོ ཝུཙྩཏི མཱུལ༹ྷགབྦྷོ. མཱཏུགཱམཛནསྶ མཱརཀོ, མཛ྄ཛྷགཏཱ ཛནམཱརཀཱ ཀུཙྪིགཏཱ, མཱུལ༹ྷགབྦྷཱཏི ཨཏྠོ. ཨུབྷོཔི བྱསནཱནི ཨནུབྷོནྟཱིཏི གབྦྷོ གབྦྷིནཱི ཙཱཏི དྭེཔི ཛནཱ མརཎཉྩ མཱརཎནྟིཀབྱསནཱནི ཙ པཱཔུཎནྟི. ཨཔརེ པན བྷཎནྟི ‘‘ཛནམཱརཀཱ ནཱམ ཀིལེསཱ, ཏེསཾ མཛ྄ཛྷགཏཱ ཀིལེསསནྟཱནཔཏིཏཱ ཨུབྷོཔི ཛཱཡཱཔཏིཀཱ ཨིདྷ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཝསེན, ཨཱཡཏིཾ དུགྒཏིཔརིཀྐིལེསཝསེན བྱསནཱནི པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི. ཨིམཱ ཀིར དྭེ གཱཐཱ སཱ ཡཀྑིནཱི པུརིམཏྟབྷཱཝེ ཨཏྟནོ ཨནུབྷཱུཏདུཀྑཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཨཱཧ. ཐེརཱི པན ཨིཏྠིབྷཱཝེ ཨཱདཱིནཝཝིབྷཱཝནཱཡ པཙྩནུབྷཱསནྟཱི ཨཝོཙ.

‘‘ཨུཔཝིཛཉྙཱ གཙྪནྟཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ དྭེ གཱཐཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཐེརིཡཱ པཝཏྟིཾ ཨཱརབྦྷ བྷཱསིཏཱ. ཏཏྠ ཨུཔཝིཛཉྙཱ གཙྪནྟཱིཏི ཨུཔགཏཝིཛཱཡནཀཱལཱ མགྒཾ གཙྪནྟཱི, ཨཔཏྟཱཝ སཀཾ གེཧཾ པནྠེ ཝིཛཱཡིཏྭཱན པཏིཾ མཏཾ ཨདྡསཾ ཨཧནྟི ཡོཛནཱ.

ཀཔཎིཀཱཡཱཏི ཝརཱཀཱཡ. ཨིམཱ ཀིར དྭེ གཱཐཱ པཊཱཙཱརཱཡ ཏདཱ ¶ སོཀུམྨཱདཔཏྟཱཡ ཝུཏྟཱཀཱརསྶ ཨནུཀརཎཝསེན ཨིཏྠིབྷཱཝེ ཨཱདཱིནཝཝིབྷཱཝནཏྠམེཝ ཐེརིཡཱ ཝུཏྟཱ.

ཨུབྷཡམྤེཏཾ ཨུདཱཧརཎབྷཱཝེན ཨཱནེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཏྟནོ ཨནུབྷཱུཏཾ དུཀྑཾ ཝིབྷཱཝེནྟཱི ‘‘ཁཱིཎཀུལིནེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཁཱིཎཀུལིནེཏི བྷོགཱདཱིཧི པཱརིཛུཉྙཔཏྟཀུལིཀེ. ཀཔཎེཏི པརམཨཝཉྙཱཏཾ པཏྟེ. ཨུབྷཡཉྩེཏཾ ཨཏྟནོ ཨེཝ ཨཱམནྟནཝཙནཾ. ཨནུབྷཱུཏཾ ཏེ དུཁཾ ཨཔརིམཱཎནྟི ཨིམསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ, ཨིཏོ པུརིམཏྟབྷཱཝེསུ ཝཱ ཨནཔྤཀཾ དུཀྑཾ ཏཡཱ ཨནུབྷཝིཏཾ. ཨིདཱནི ཏཾ དུཀྑཾ ཨེཀདེསེན ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨསྶཱུ ཙ ཏེ པཝཏྟ’’ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ.ཏསྶཏྠོ – ཨིམསྨིཾ ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ¶ པརིབྦྷམནྟིཡཱ བཧུཀཱནི ཛཱཏིསཧསྶཱནི སོཀཱབྷིབྷཱུཏཱཡ ¶ ཨསྶུ ཙ པཝཏྟཾ, ཨཝིསེསིཏཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཉྩེཏཾ, མཧཱསམུདྡསྶ ཨུདཀཏོཔི བཧུཀམེཝ སིཡཱ.

ཝསིཏཱ སུསཱནམཛ྄ཛྷེཏི མནུསྶམཾསཁཱདིཀཱ སུནཁཱི སིངྒཱལཱི ཙ ཧུཏྭཱ སུསཱནམཛ྄ཛྷེ ཝུསིཏཱ. ཁཱདིཏཱནི པུཏྟམཾསཱནཱིཏི བྱགྒྷདཱིཔིབིལཱ༹རཱདིཀཱལེ པུཏྟམཾསཱནི ཁཱདིཏཱནི. ཧཏཀུལིཀཱཏི ཝིནཊྛཀུལཝཾསཱ. སབྦགརཧིཏཱཏི སབྦེཧི གྷརཝཱསཱིཧི གརཧིཏཱ གརཧཔྤཏྟཱ. མཏཔཏིཀཱཏི ཝིདྷཝཱ. ཨིམེ པན ཏཡོ པཀཱརེ པུརིམཏྟབྷཱཝེ ཨཏྟནོ ཨནུཔྤཏྟེ གཧེཏྭཱ ཝདཏི. ཨེཝཾབྷཱུཏཱཔི ཧུཏྭཱ ཨདྷིཙྩ ལདྡྷཱཡ ཀལྱཱཎམིཏྟསེཝཱཡ ཨམཏམདྷིགཙྪི,ནིབྦཱནཾ ཨནུཔྤཏྟཱ.

ཨིདཱནི ཏམེཝ ཨམཏཱདྷིགམཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏུཾ ‘‘བྷཱཝིཏོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ བྷཱཝིཏོཏི ཝིབྷཱཝིཏོ ཨུཔྤཱདིཏོ ཝཌྜྷིཏོ བྷཱཝནཱབྷིསམཡཝསེན པཊིཝིདྡྷོ. དྷམྨཱདཱསཾ ཨཝེཀྑིཾཧནྟི དྷམྨམཡཾ ཨཱདཱསཾ ཨདྡཀྑིཾ ཨཔསྶིཾ ཨཧཾ.

ཨཧམམྷི ཀནྟསལླཱཏི ཨརིཡམགྒེན སམུཙྪིནྣགཱརཱདིསལླཱ ཨཧཾ ཨམྷི. ཨོཧིཏབྷཱརཱཏི ཨོརོཔིཏཀཱམཁནྡྷཀིལེསཱབྷིསངྑཱརབྷཱརཱ. ཀཏཉྷི ཀརཎཱིཡནྟི པརིཉྙཱདིབྷེདཾ སོལ༹སཝིདྷམྤི ¶ ཀིཙྩཾ ཀཏཾ པརིཡོསིཏཾ. སུཝིམུཏྟཙིཏྟཱ ཨིམཾ བྷཎཱིཏི སབྦསོ ཝིམུཏྟཙིཏྟཱ ཀིསཱགོཏམཱི ཐེརཱི ཨིམམཏྠཾ ‘‘ཀལྱཱཎམིཏྟཏཱ’’ཏིཨཱདིནཱ གཱཐཱབནྡྷཝསེན ཨབྷཎཱིཏི ཨཏྟཱནཾ པརཾ ཝིཡ ཐེརཱི ཝདཏི. ཏཏྲིདཾ ཨིམིསྶཱ ཐེརིཡཱ ཨཔདཱནཾ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༣.༥༥-༩༤) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱ ཨཉྙཏརེ ཀུལེ;

ཨུཔེཏྭཱ ཏཾ ནརཝརཾ, སརཎཾ སམུཔཱགམིཾ.

‘‘དྷམྨཉྩ ཏསྶ ཨསྶོསིཾ, ཙཏུསཙྩཱུཔསཉྷིཏཾ;

མདྷུརཾ པརམསྶཱདཾ, ཝཊྚསནྟིསུཁཱཝཧཾ.

‘‘ཏདཱ ¶ ཙ བྷིཀྑུནིཾ ཝཱིརོ, ལཱུཁཙཱིཝརདྷཱརིནིཾ;

ཋཔེནྟོ ཨེཏདགྒམྷི, ཝཎྞཡཱི པུརིསུཏྟམོ.

‘‘ཛནེཏྭཱནཔྤཀཾ ¶ པཱིཏིཾ, སུཏྭཱ བྷིཀྑུནིཡཱ གུཎེ;

ཀཱརཾ ཀཏྭཱན བུདྡྷསྶ, ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ.

‘‘ནིཔཙྩ མུནིཝརཾ ཏཾ, ཏཾ ཋཱནམབྷིཔཏྠཡིཾ;

ཏདཱནུམོདི སམྦུདྡྷོ, ཋཱནལཱབྷཱཡ ནཱཡཀོ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

ཀིསཱགོཏམཱི ནཱམེན, ཧེསྶསི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏདཱ ཛིནཾ;

མེཏྟཙིཏྟཱ པརིཙརིཾ, པཙྩཡེཧི ཝིནཱཡཀཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཨུཔཊྛཱཀོ མཧེསིསྶ, ཏདཱ ཨཱསི ནརིསྶརོ;

ཀཱསིརཱཛཱ ཀིཀཱི ནཱམ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ.

‘‘པཉྩམཱི ཏསྶ དྷཱིཏཱསིཾ, དྷམྨཱ ནཱམེན ཝིསྶུཏཱ;

དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཛིནགྒསྶ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡིཾ.

‘‘ཨནུཛཱནི ¶ ¶ ན ནོ ཏཱཏོ, ཨགཱརེཝ ཏདཱ མཡཾ;

ཝཱིསཝསྶསཧསྶཱནི, ཝིཙརིམྷ ཨཏནྡིཏཱ.

‘‘ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ, རཱཛཀཉྙཱ སུཁེདྷིཏཱ;

བུདྡྷོཔཊྛཱནནིརཏཱ, མུདིཏཱ སཏྟ དྷཱིཏརོ.

‘‘སམཎཱི སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུདཱཡིཀཱ;

དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སཏྟམཱི སངྒྷདཱཡིཀཱ.

‘‘ཁེམཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, པཊཱཙཱརཱ ཙ ཀུཎྜལཱ;

ཨཧཉྩ དྷམྨདིནྣཱ ཙ, ཝིསཱཁཱ ཧོཏི སཏྟམཱི.

‘‘ཏེཧི ¶ ཀམྨེཧི སུཀཏེཧི, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘པཙྪིམེ ཙ བྷཝེ དཱནི, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧཾ;

དུགྒཏེ ཨདྷནེ ནཊྛེ, གཏཱ ཙ སདྷནཾ ཀུལཾ.

‘‘པཏིཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ མེ, དེསྶནྟི ཨདྷནཱ ཨིཏི;

ཡདཱ ཙ པསྶཱུཏཱ ཨཱསིཾ, སབྦེསཾ དཡིཏཱ ཏདཱ.

‘‘ཡདཱ སོ ཏརུཎོ བྷདྡོ, ཀོམལཀོ སུཁེདྷིཏོ;

སཔཱཎམིཝ ཀནྟོ མེ, ཏདཱ ཡམཝསཾ གཏོ.

‘‘སོཀཊྚཱདཱིནཝདནཱ, ཨསྶུནེཏྟཱ རུདམྨུཁཱ;

མཏཾ ཀུཎཔམཱདཱཡ, ཝིལཔནྟཱི གམཱམཧཾ.

‘‘ཏདཱ ཨེཀེན སནྡིཊྛཱ, ཨུཔེཏྭཱབྷིསཀྐུཏྟམཾ;

ཨཝོཙཾ དེཧི བྷེསཛྫཾ, པུཏྟསཉྫཱིཝནནྟི བྷོ.

‘‘ན ¶ ཝིཛྫནྟེ མཏཱ ཡསྨིཾ, གེཧེ སིདྡྷཏྠཀཾ ཏཏོ;

ཨཱཧརཱཏི ཛིནོ ཨཱཧ, ཝིནཡོཔཱཡཀོཝིདོ.

‘‘ཏདཱ གམིཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ, ན ལབྷིཾ ཏཱདིསཾ གྷརཾ;

ཀུཏོ སིདྡྷཏྠཀཾ ཏསྨཱ, ཏཏོ ལདྡྷཱ སཏིཾ ཨཧཾ.

‘‘ཀུཎཔཾ ཚཌྜཡིཏྭཱན, ཨུཔེསིཾ ལོཀནཱཡཀཾ;

དཱུརཏོཝ མམཾ དིསྭཱ, ཨཝོཙ མདྷུརསྶརོ.

‘‘ཡོ ཙ ཝསྶསཏཾ ཛཱིཝེ, ཨཔསྶཾ ཨུདཡབྦཡཾ;

ཨེཀཱཧཾ ཛཱིཝིཏཾ སེཡྻོ, པསྶཏོ ཨུདཡབྦཡཾ.

‘‘ན ¶ གཱམདྷམྨོ ནིགམསྶ དྷམྨོ, ན ཙཱཔིཡཾ ཨེཀཀུལསྶ དྷམྨོ;

སབྦསྶ ལོཀསྶ སདེཝཀསྶ, ཨེསེཝ དྷམྨོ ཡདིདཾ ཨནིཙྩཏཱ.

‘‘སཱཧཾ སུཏྭཱནིམཱ གཱཐཱ, དྷམྨཙཀྑུཾ ཝིསོདྷཡིཾ;

ཏཏོ ཝིཉྙཱཏསདྡྷམྨཱ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘ཏཐཱ པབྦཛིཏཱ སནྟཱི, ཡུཉྫནྟཱི ཛིནསཱསནེ;

ན ཙིརེནེཝ ཀཱལེན, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ¶ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

པརཙིཏྟཱནི ཛཱནཱམི, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

ཁེཔེཏྭཱ ཨཱསཝེ སབྦེ, ཝིསུདྡྷཱསིཾ སུནིམྨལཱ.

‘‘པརིཙིཎྞོ མཡཱ སཏྠཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨོཧིཏོ གརུཀོ བྷཱརོ, བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ.

‘‘ཡསྶཏྠཱཡ ¶ པབྦཛིཏཱ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

སོ མེ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མེ ཝིམལཾ སུདྡྷཾ, བུདྡྷསེཊྛསྶ ཝཱཧསཱ.

‘‘སངྐཱརཀཱུཊཱ ཨཱཧིཏྭཱ, སུསཱནཱ རཐིཡཱཔི ཙ;

ཏཏོ སངྒྷཱཊིཀཾ ཀཏྭཱ, ལཱུཁཾ དྷཱརེམི ཙཱིཝརཾ.

‘‘ཛིནོ ཏསྨིཾ གུཎེ ཏུཊྛོ, ལཱུཁཙཱིཝརདྷཱརཎེ;

ཋཔེསི ཨེཏདགྒམྷི, པརིསཱསུ ཝིནཱཡཀོ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཀིསཱགོཏམཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨེཀཱདསནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. དྭཱདསཀནིཔཱཏོ

༡. ཨུཔྤལཝཎྞཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དྭཱདསཀནིཔཱཏེ ¶ ¶ ཨུབྷོ མཱཏཱ ཙ དྷཱིཏཱ ཙཱཏིཨཱདིཀཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཧཾསཝཏཱིནགརེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, མཧཱཛནེན སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, དྷམྨཾ ¶ སུཎནྟཱི སཏྠཱརཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེནྟཾ དིསྭཱ སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཏཾ ཋཱནནྟརཾ པཏྠེསི. སཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ དེཝམནུསྶེསུཾ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིནགརེ ཀིཀིསྶ ཀཱསིརཉྙོ གེཧེ པཊིསནྡྷིཾ གཧེཏྭཱ སཏྟནྣཾ བྷགིནཱིནཾ ཨབྦྷནྟརཱ ཧུཏྭཱ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ པརིཝེཎཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ.

ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པུན མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཨེཀསྨིཾ གཱམཀེ སཧཏྠཱ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝནཀཊྛཱནེ ནིབྦཏྟཱ. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཁེཏྟཀུཊིཾ གཙྪནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀསྨིཾ སརེ པཱཏོཝ པུཔྥིཏཾ པདུམཔུཔྥཾ དིསྭཱ ཏཾ སརཾ ཨོརུཡ྄ཧ ཏཉྩེཝ པུཔྥཾ ལཱཛཔཀྑིཔནཏྠཱཡ པདུམིནིཔཏྟཉྩ གཧེཏྭཱ ཀེདཱརེ སཱལིསཱིསཱནི ཚིནྡིཏྭཱ ཀུཊིཀཱཡ ནིསིནྣཱ ལཱཛེ བྷཛྫིཏྭཱ པཉྩ ལཱཛསཏཱནི ཀཏྭཱ ཋཔེསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ གནྡྷམཱདནཔབྦཏེ ནིརོདྷསམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛིཏོ ཨེཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶཱ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཨཊྛཱསི. སཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དིསྭཱ ལཱཛེཧི སདྡྷིཾ པདུམཔུཔྥཾ གཧེཏྭཱ, ཀུཊིཏོ ཨོརུཡ྄ཧ ལཱཛེ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ པདུམཔུཔྥེན པཏྟཾ པིདྷཱཡ ཨདཱསི. ཨཐསྶཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཐོཀཾ གཏེ ཨེཏདཧོསི – ‘‘པབྦཛིཏཱ ནཱམ པུཔྥེན ཨནཏྠིཀཱ, ཨཧཾ པུཔྥཾ གཧེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠཏོ པུཔྥཾ གཧེཏྭཱ པུན ཙིནྟེསི – ‘‘སཙེ, ཨཡྻོ, པུཔྥེན ཨནཏྠིཀོ ཨབྷཝིསྶཱ, པཏྟམཏྠཀེ ཋཔེཏུཾ ནཱདསྶ, ཨདྡྷཱ ཨཡྻསྶ ཨཏྠོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུན གནྟྭཱ པཏྟམཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཁམཱཔེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨིམེསཾ མེ ལཱཛཱནཾ ནིསྶནྡེན ལཱཛགཎནཱཡ པུཏྟཱ ཨསྶུ, པདུམཔུཔྥསྶ ནིསྶནྡེན ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ པདེ པདེ པདུམཔུཔྥཾ ཨུཊྛཧཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. པཙྩེཀུབུདྡྷོ ཏསྶཱ པསྶནྟིཡཱཝ ཨཱཀཱསེན ¶ གནྡྷམཱདནཔབྦཏཾ གནྟྭཱ ཏཾ པདུམཾ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརེ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཨཀྐམནསོཔཱནསམཱིཔེ པཱདཔུཉྪནཾ ཀཏྭཱ ཋཔེསི.

སཱཔི ¶ ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན དེཝལོཀེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ནིབྦཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཙསྶཱ པདེ པདེ མཧཱཔདུམཔུཔྥཾ ཨུཊྛཱསི. སཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ པབྦཏཔཱདེ ཨེཀསྨིཾ ¶ པདུམསརེ པདུམགབྦྷེ ནིབྦཏྟི. ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨེཀོ ཏཱཔསོ ཝསཏི. སོ པཱཏོཝ མུཁདྷོཝནཏྠཱཡ སརཾ གནྟྭཱ ཏཾ པུཔྥཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིདཾ པུཔྥཾ སེསེཧི མཧནྟཏརཾ, སེསཱནི ཙ པུཔྥིཏཱནི ཨིདཾ མཀུལིཏམེཝ, བྷཝིཏབྦམེཏྠ ཀཱརཎེནཱ’’ཏི ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏཾ པུཔྥཾ གཎྷི. ཏཾ ཏེན གཧིཏམཏྟམེཝ པུཔྥིཏཾ. ཏཱཔསོ ཨནྟོཔདུམགབྦྷེ ནིཔནྣདཱརིཀཾ ཨདྡས. དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཙ དྷཱིཏུསིནེཧཾ ལབྷིཏྭཱ པདུམེནེཝ སདྡྷིཾ པཎྞསཱལཾ ནེཏྭཱ མཉྩཀེ ནིཔཛྫཱཔེསི. ཨཐསྶཱ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན ཨངྒུཊྛཀེ ཁཱིརཾ ནིབྦཏྟི. སོ ཏསྨིཾ པུཔྥེ མིལཱཏེ ཨཉྙཾ ནཝཾ པུཔྥཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཾ ནིཔཛྫཱཔེསི. ཨཐསྶཱ ཨཱདྷཱཝནཝིདྷཱཝནེན ཀཱིལི༹ཏུཾ སམཏྠཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པདཝཱརེ པདཝཱརེ པདུམཔུཔྥཾ ཨུཊྛཱཏི, ཀུངྐུམརཱསིསྶ ཝིཡ ཨསྶཱ སརཱིརཝཎྞོ ཧོཏི. སཱ ཨཔཏྟཱ དེཝཝཎྞཾ, ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསཝཎྞཾ ཨཧོསི. སཱ པིཏརི ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏེ པཎྞསཱལཱཡཾ ཨོཧིཡཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཏསྶཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ པིཏརི ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏེ ཨེཀོ ཝནཙརཀོ ཏཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘མནུསྶཱནཾ ནཱམ ཨེཝཾཝིདྷཾ རཱུཔཾ ནཏྠི, ཝཱིམཾསིསྶཱམི ན’’ནྟི ཏཱཔསསྶ ཨཱགམནཾ ཨུདིཀྑནྟོ ནིསཱིདི. སཱ པིཏརི ཨཱགཙྪནྟེ པཊིཔཐཾ གནྟྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏོ ཀཱཛཀམཎྜལུཾ ཨགྒཧེསི, ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣསྶ ཙསྶ ཨཏྟནོ ཀརཎཝཏྟཾ དསྶེསི. ཏདཱ སོ ཝནཙརཀོ མནུསྶབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཱཔསཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཏཱཔསོ ཏཾ ཝནཙརཀཾ ཝནམཱུལཕལེཧི ཙ པཱནཱིཡེན ཙ ནིམནྟེཏྭཱ, ‘‘བྷོ པུརིས, ཨིམསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཝསིསྶསི, ཨུདཱཧུ གམིསྶསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘གམིསྶཱམི, བྷནྟེ, ཨིདྷ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདཾ ཏཡཱ དིཊྛཀཱརཎཾ ཨེཏྟོ གནྟྭཱ ཨཀཐེཏུཾ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི? ‘‘སཙེ, ཨཡྻོ, ན ཨིཙྪཏི, ཀིཾཀཱརཎཱ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཱཔསཾ ཝནྡིཏྭཱ པུན ཨཱགམནཀཱལེ མགྒསཉྫཱནནཏྠཾ སཱཁཱསཉྙཉྩ རུཀྑསཉྙཉྩ ཀརོནྟོ པཀྐཱམི.

སོ ¶ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཨདྡས. རཱཛཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཧཾ, དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཝནཙརཀོ པབྦཏཔཱདེ ཨཙྪརིཡཾ ཨིཏྠིརཏནཾ དིསྭཱ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཀཐེསི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཝེགེན པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝནཙརཀེན ཙེཝ ¶ ཨཉྙེཧི ཙ པུརིསེཧི སདྡྷིཾ ཏཱཔསསྶ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣཝེལཱཡ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. རཱཛཱ ཏཱཔསསྶ ¶ པབྦཛིཏཔརིཀྑཱརབྷཎྜཾ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ, ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀིཾ ཀརོམ, གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘གཙྪ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, གཙྪཱམི, བྷནྟེ, ཨཡྻསྶ པན སམཱིཔེ ཝིསབྷཱགཔརིསཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨསྶུམྷཱ, ཨསཱརུཔྤཱ ཨེསཱ པབྦཛིཏཱནཾ, མཡཱ སདྡྷིཾ གཙྪཏུ, བྷནྟེཏི. མནུསྶཱནཾ ནཱམ ཙིཏྟཾ དུཏྟོསཡཾ, ཀཐཾ བཧཱུནཾ མཛ྄ཛྷེ ཝསིསྶཏཱིཏི? ཨམྷཱཀཾ རུཙིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སེསཱནཾ ཛེཊྛཀཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ པཊིཛགྒིསྶཱམ, བྷནྟེཏི.

སོ རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ དཧརཀཱལེ གཧིཏནཱམཝསེནེཝ, ‘‘ཨམྨ, པདུམཝཏཱི’’ཏི དྷཱིཏརཾ པཀྐོསི. སཱ ཨེཀཝཙནེནེཝ པཎྞསཱལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པིཏརཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏྭཾ, ཨམྨ, ཝཡཔྤཏྟཱ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ རཉྙཱ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝསིཏུཾ ཨཡུཏྟཱ, རཉྙཱ སདྡྷིཾ གཙྪ, ཨམྨཱ’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ’’ཏི པིཏུ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ རོདམཱནཱ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ པིཏུ ཙིཏྟཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཀཧཱཔཎརཱསིམྷི ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིསེཀཾ ཨཀཱསི. ཨཐ ནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརཾ ཨཱནེཏྭཱ ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སེསིཏྠིཡོ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾཡེཝ རམཏི. ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨིསྶཱཔཀཏཱ ཏཾ རཉྙོ ཨནྟརེ པརིབྷིནྡིཏུཀཱམཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘ནཱཡཾ, མཧཱརཱཛ, མནུསྶཛཱཏིཀཱ, ཀཧཾ ནཱམ ཏུམྷེཧི མནུསྶཱནཾ ཝིཙརཎཊྛཱནེ པདུམཱནི ཨུཊྛཧནྟཱནི དིཊྛཔུབྦཱནི, ཨདྡྷཱ ཨཡཾ ཡཀྑིནཱི, ནཱིཧརཐ ནཾ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཱསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི.

ཨཐསྶཱཔརེན སམཡེན པཙྩནྟོ ཀུཔིཏོ. སོ ‘‘གརུགབྦྷཱ པདུམཝཏཱི’’ཏི ནགརེ ཋཔེཏྭཱ པཙྩནྟཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཏསྶཱ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱཡ ལཉྫཾ དཏྭཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ དཱརཀཾ ཛཱཏམཏྟམེཝ ཨཔནེཏྭཱ ¶ ཨེཀཾ དཱརུགྷཊིཀཾ ལོཧིཏེན མཀྑིཏྭཱ སནྟིཀེ ཋཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. པདུམཝཏིཡཱཔི ནཙིརསྶེཝ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. མཧཱཔདུམཀུམཱརོ ཨེཀཀོཝ ཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཨཝསེསཱ ཨེཀཱུནཔཉྩསཏཱ དཱརཀཱ མཧཱཔདུམཀུམཱརསྶ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ནིཔནྣཀཱལེ སཾསེདཛཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཨཐསྶཱ ‘‘ན ཏཱཝ ཨཡཾ སཏིཾ ¶ པཊིལབྷཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ སཱ ཨུཔཊྛཱཡིཀཱ ཨེཀཾ དཱརུགྷཊིཀཾ ལོཧིཏེན མཀྑིཏྭཱ སམཱིཔེ ཋཔེཏྭཱ ཏཱསཾ ཨིཏྠཱིནཾ སཉྙཾ ཨདཱསི. ཏཱཔི པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨེཀེཀཱ ཨེཀེཀཾ དཱརཀཾ གཧེཏྭཱ ཙུནྡཀཱརཀཱནཾ སནྟིཀཾ པེསེཏྭཱ ཀརཎྜཀེ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ གཧིཏདཱརཀེ ཏཏྠ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ བཧི ལཉྪནཾ ཀཏྭཱ ཋཔཡིཾསུ.

པདུམཝཏཱིཔི ཁོ སཉྙཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཾ ཨུཔཊྛཱཡིཀཾ ‘‘ཀིཾ ཝིཛཱཏམྷི, ཨམྨཱ’’ཏི པུཙྪི. སཱ ¶ ཏཾ སནྟཛྫེཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཏྭཾ དཱརཀཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏཝ ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟདཱརཀོ’’ཏི ལོཧིཏམཀྑིཏཾ དཱརུགྷཊིཀཾ པུརཏོ ཋཔེསི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ དོམནསྶཔྤཏྟཱ ‘‘སཱིགྷཾ ཏཾ ཕཱལེཏྭཱ ཨཔནེཧི, སཙེ ཀོཙི པསྶེཡྻ, ལཛྫིཏབྦཾ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏསྶཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཏྠཀཱམཱ ཝིཡ དཱརུགྷཊིཀཾ ཕཱལེཏྭཱ ཨུདྡྷནེ པཀྑིཔི.

རཱཛཱཔི པཙྩནྟཏོ ཨཱགནྟྭཱ ནཀྑཏྟཾ པཊིམཱནེནྟོ བཧིནགརེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཐ ཏཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ རཉྙོ པཙྩུགྒམནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ན ཨམྷཱཀཾ སདྡཧསི, ཨམྷེཧི ཝུཏྟཾ ཨཀཱརཎཾ ཝིཡ ཧོཏི, ཏྭཾ མཧེསིཡཱ ཨུཔཊྛཱཡིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པཊིཔུཙྪ, དཱརུགྷཊིཀཾ ཏེ དེཝཱི ཝིཛཱཏཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱཝ ‘‘ཨམནུསྶཛཱཏིཀཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ གེཧཏོ ནིཀྐཌྜྷི. ཏསྶཱ རཱཛགེཧཏོ སཧ ནིཀྑམནེནེཝ པདུམཔུཔྥཱནི ཨནྟརདྷཱཡིཾསུ, སརཱིརཙྪཝཱིཔི ཝིཝཎྞཱ ཨཧོསི. སཱ ཨེཀིཀཱཝ ཨནྟརཝཱིཐིཡཱ པཱཡཱསི. ཨཐ ནཾ ཨེཀཱ ཝཡཔྤཏྟཱ མཧལླིཀཱ ཨིཏྠཱི དིསྭཱ དྷཱིཏུསིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ གཙྪསི, ཨམྨཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱགནྟུཀམྷི, ཝསནཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཝིཙརཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨིདྷཱགཙྪ, ཨམྨཱ’’ཏི ཝསནཊྛཱནཾ དཏྭཱ བྷོཛནཾ པཊིཡཱདེསི.

ཏསྶཱ ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན ཏཏྠ ཝསམཱནཱཡ ཏཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨེཀཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏུམྷེསུ ཡུདྡྷཾ ¶ གཏེསུ ཨམྷེཧི གངྒཱདེཝཏཱཡ ‘ཨམྷཱཀཾ དེཝེ ཝིཛིཏསངྒཱམེ ཨཱགཏེ བལིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀརིསྶཱམཱ’ཏི པཏྠིཏཾ ཨཏྠི, ཨེཏམཏྠཾ, དེཝ, ཛཱནཱཔེམཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཱསཾ ཝཙནེན ཏུཊྛོ གངྒཱཡ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱཏུཾ ཨགམཱསི. ཏཱཔི ཨཏྟནཱ ཨཏྟནཱ གཧིཏཀརཎྜཀཾ པཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཨཱདཱཡ ནདིཾ གནྟྭཱ ཏེསཾ ཀརཎྜཀཱནཾ པཊིཙྪཱདནཏྠཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ ཨུདཀེ པཏིཏྭཱ ཀརཎྜཀེ ཝིསྶཛྫེསུཾ ¶ . ཏེཔི ཁོ ཀརཎྜཀཱ སབྦེ སཧ གནྟྭཱ ཧེཊྛཱསོཏེ པསཱརིཏཛཱལམྷི ལགྒིཾསུ. ཏཏོ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ རཉྙོ ཨུཏྟིཎྞཀཱལེ ཛཱལཾ ཨུཀྑིཔནྟཱ ཏེ ཀརཎྜཀེ དིསྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ ཨཱནཡིཾསུ.

རཱཛཱ ཀརཎྜཀེ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏཱ, ཀརཎྜཀེསཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ན ཛཱནཱམ, དེཝཱ’’ཏི. སོ ཏེ ཀརཎྜཀེ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ པཋམཾ མཧཱཔདུམཀུམཱརསྶ ཀརཎྜཀཾ ཝིཝརཱཔེསི. ཏེསཾ པན སབྦེསམྤི ཀརཎྜཀེསུ ནིཔཛྫཱཔིཏདིཝསེསུཡེཝ པུཉྙིདྡྷིཡཱ ཨངྒུཊྛཏོ ཁཱིརཾ ནིབྦཏྟི. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏསྶ རཉྙོ ནིཀྐངྑབྷཱཝཏྠཾ ཨནྟོཀརཎྜཀེ ཨཀྑརཱནི ལིཁཱཔེསི – ‘‘ཨིམེ ཀུམཱརཱ པདུམཝཏིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ པུཏྟཱ, ཨཐ ནེ པདུམཝཏིཡཱ ¶ སཔཏྟིཡོ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཀརཎྜཀེསུ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདཀེ ཁིཔིཾསུ, རཱཛཱ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི. ཀརཎྜཀེ ཝིཝཊམཏྟེ རཱཛཱ ཨཀྑརཱནི ཝཱཙེཏྭཱ དཱརཀེ དིསྭཱ མཧཱཔདུམཀུམཱརཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝེགེན རཐེ ཡོཛེཏྭཱ ‘‘ཨསྶེ ཀཔྤེཐ, ཨཧཾ ཨཛྫ ཨནྟོནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཨེཀཙྩཱནཾ མཱཏུགཱམཱནཾ པིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པཱསཱདཝརཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཧཏྠིགཱིཝཱཡ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི – ‘‘ཡོ པདུམཝཏིཾ པསྶཏི, སོ ཨིམཾ སཧསྶཾ གཎྷཱཏཱུ’’ཏི.

ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ པདུམཝཏཱི མཱཏུ སཉྙཾ ཨདཱསི – ‘‘ཧཏྠིགཱིཝཏོ སཧསྶཾ གཎྷ, ཨམྨཱ’’ཏི. ‘‘ནཱཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ གཎྷིཏུཾ ཝིསཧཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ དུཏིཡམྤི ཏཏིཡམྤི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཝཏྭཱ གཎྷཱམི, ཨམྨཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘‘མམ དྷཱིཏཱ པདུམཝཏིཾ དེཝིཾ པསྶཏཱི’ཏི ཝཏྭཱ གཎྷཱཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཧོཏཱུ’’ཏི གནྟྭཱ སཧསྶཙངྐོཊཀཾ གཎྷི. ཨཐ ནཾ མནུསྶཱ པུཙྪིཾསུ – ‘‘པདུམཝཏིཾ དེཝིཾ པསྶསི, ཨམྨཱ’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ ན པསྶཱམི, དྷཱིཏཱ ཀིར མེ པསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘ཀཧཾ པན སཱ, ཨམྨཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ གནྟྭཱ ¶ པདུམཝཏིཾ སཉྫཱནིཏྭཱ པཱདེསུ ནིཔཏིཾསུ. ཏསྨིཾ ཀཱལེ སཱ ‘‘པདུམཝཏཱི དེཝཱི ཨཡ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘བྷཱརིཡཾ ཝཏ ཨིཏྠིཡཱ ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཡཱ ཨེཝཾཝིདྷསྶ རཉྙོ མཧེསཱི སམཱནཱ ཨེཝརཱུཔེ ཋཱནེ ནིརཱརཀྑཱ ཝསཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཏེཔི རཱཛཔུརིསཱ པདུམཝཏིཡཱ ནིཝེསནཾ སེཏསཱཎཱིཧི པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ དྭཱརེ ¶ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ སུཝཎྞསིཝིཀཾ པེསེསི. སཱ ‘‘ཨཧཾ ཨེཝཾ ན གམིསྶཱམི, མམ ཝསནཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ རཱཛགེཧཾ ཨེཏྠནྟརེ ཝརཔོཏྠཀཙིཏྟཏྠརཎེ ཨཏྠརཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི སུཝཎྞཏཱརཀཝིཙིཏྟཾ ཙེལཝིཏཱནཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ པསཱདྷནཏྠཱཡ སབྦཱལངྐཱརེསུ པཧིཏེསུ པདསཱཝ གམིསྶཱམི, ཨེཝཾ མེ ནཱགརཱ སམྤཏྟིཾ པསྶིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘པདུམཝཏིཡཱ ཡཐཱརུཙིཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ པདུམཝཏཱི སབྦཔསཱདྷནཾ པསཱདྷེཏྭཱ ‘‘རཱཛགེཧཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཨཐསྶཱ ཨཀྐནྟཨཀྐནྟཊྛཱནེ ཝརཔོཏྠཀཙིཏྟཏྠརཎཱནི བྷིནྡིཏྭཱ པདུམཔུཔྥཱནི ཨུཊྛཧིཾསུ. སཱ མཧཱཛནསྶ ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ རཱཛནིཝེསནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ སབྦེཔི ཏེ ཙེལཙིཏྟཏྠརཎེ ཏསྶཱ མཧལླིཀཱཡ པོསཱཝནིཀམཱུལཾ ཀཏྭཱ དཱཔེསི.

རཱཛཱཔི ཁོ ཏཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡོ ཏེ, དེཝི, དཱསིཡོ ཀཏྭཱ དེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱདྷུ, མཧཱརཱཛ, ཨེཏཱསཾ མཡ྄ཧཾ དིནྣབྷཱཝཾ སཀལནགརེ ཛཱནཱཔེཧཱི’’ཏི. རཱཛཱ ནགརེ ¶ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི ‘‘པདུམཝཏིཡཱ དུབྦྷིཀཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨེཏིསྶཱཝ དཱསིཡོ ཀཏྭཱ དིནྣཱ’’ཏི. སཱ ‘‘ཏཱསཾ སཀལནཱགརེན དཱསིབྷཱཝོ སལླཀྑིཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ མམ དཱསིཡོ བྷུཛིསྶཱ ཀཱཏུཾ ལབྷཱམི, དེཝཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ པུཙྪི. ‘‘ཏཝ ཨིཙྪཱ, དེཝཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ ཏམེཝ བྷེརིཙཱརིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ – ‘པདུམཝཏིདེཝིཡཱ ཨཏྟནོ དཱསིཡོ ཀཏྭཱ དིནྣཱ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ སབྦཱཝ བྷུཛིསྶཱ ཀཏཱ’ཏི པུན བྷེརིཾ ཙརཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏཱསཾ བྷུཛིསྶབྷཱཝེ ཀཏེ ཨེཀཱུནཱནི པཉྩཔུཏྟསཏཱནི ཏཱསཾཡེཝ ཧཏྠེ པོསནཏྠཱཡ དཏྭཱ སཡཾ མཧཱཔདུམཀུམཱརཾཡེཝ གཎྷི.

ཨཐཱཔརབྷཱགེ ཏེསཾ ཀུམཱརཱནཾ ཀཱིལ༹ནཝཡེ སམྤཏྟེ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནེ ནཱནཱཝིདྷཾ ཀཱིལ༹ནཊྛཱནཾ ཀཱརེསི. ཏེ ཨཏྟནོ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཀཱལེ སབྦེཝ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ པདུམསཉྪནྣཱཡ མངྒལཔོཀྑརཎིཡཱ ¶ ཀཱིལ༹ནྟཱ ནཝཔདུམཱནི པུཔྥིཏཱནི པུརཱཎཔདུམཱནི ཙ ཝཎྚཏོ པཏནྟཱནི དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ཏཱཝ ཨནུཔཱདིནྣཀསྶ ཨེཝརཱུཔཱ ཛརཱ པཱཔུཎཱཏི, ཀིམངྒཾ པན ཨམྷཱཀཾ སརཱིརསྶ. ཨིདམྤི ཧི ཨེཝཾགཏིཀམེཝ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱརམྨཎཾ གཧེཏྭཱ སབྦེཝ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡུཊྛཱཡ པདུམཀཎྞིཀཱསུ པལླངྐེན ནིསཱིདིཾསུ.

ཨཐ ཏེཧི ¶ སདྡྷིཾ གཏརཱཛཔུརིསཱ བཧུགཏཾ དིཝསཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཝེལཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. པུརིསཱ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ – ‘‘ཀུམཱརཱ, དེཝ, པདུམཀཎྞིཀཱསུ ནིསིནྣཱ, ཨམྷེསུ ཀཐེནྟེསུཔི ཝཙཱིབྷེདཾ ན ཀརོནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཡཐཱརུཙིཡཱ ནེསཾ ནིསཱིདིཏུཾ དེཐཱ’’ཏི. ཏེ སབྦརཏྟིཾ གཧིཏཱརཀྑཱ པདུམཀཎྞིཀཱསུ ནིསིནྣནིཡཱམེནེཝ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེསུཾ. པུརིསཱ པུནདིཝསེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝཱ, ཝེལཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ‘‘ན མཡཾ དེཝཱ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཱམ མཡཾ ཨམྷཱ’’ཏི. ‘‘ཨཡྻཱ, ཏུམྷེ བྷཱརིཡཾ ཀཐཾ ཀཐེཐ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཱམ ཏུམྷཱདིསཱ ན ཧོནྟི, དྭངྒུལཀེསམསྶུདྷརཱ ཀཱཡེ པཊིམུཀྐཨཊྛཔརིཀྑཱརཱ ཧོནྟཱི’’ཏི. ཏེ དཀྑིཎཧཏྠེན སཱིསཾ པརཱམསིཾསུ, ཏཱཝདེཝ གིཧིལིངྒཾ ཨནྟརདྷཱཡི. ཨཊྛ པརིཀྑཱརཱ ཀཱཡེ པཊིམུཀྐཱ ཙ ཨཧེསུཾ. ཏཏོ པསྶནྟསྶེཝ མཧཱཛནསྶ ཨཱཀཱསེན ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཾ ཨགམཾསུ.

སཱཔི ཁོ པདུམཝཏཱི དེཝཱི ‘‘ཨཧཾ བཧུཔུཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིཔུཏྟཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཧདཡསོཀཾ པཏྭཱ ཏེནེཝ སོཀེན ཀཱལངྐཏྭཱ རཱཛགཧནགརེ དྭཱརགཱམཀེ སཧཏྠེན ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝནཊྛཱནེ ནིབྦཏྟི. ཨཐཱཔརབྷཱགེ ཀུལགྷརཾ གཏཱ ཨེཀདིཝསཾ སཱམིཀསྶ ཁེཏྟཾ ཡཱགུཾ ཧརམཱནཱ ཏེསཾ ཨཏྟནོ པུཏྟཱནཾ ཨནྟརེ ཨཊྛ པཙྩེཀབུདྡྷེ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟེ དིསྭཱ སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ གནྟྭཱ སཱམིཀསྶ ཨཱརོཙེསི – ‘‘པསྶ, ཨཡྻ, པཙྩེཀབུདྡྷེ, ཨེཏེ ནིམནྟེཏྭཱ བྷོཛེསྶཱམཱ’’ཏི ¶ . སོ ཨཱཧ – ‘‘སམཎསཀུཎཱ ནཱམེཏེ ཨཉྙཏྠཱཔི ཨེཝཾ ཙརནྟི, ན ཨེཏེ པཙྩེཀབུདྡྷཱ’’ཏི ཏེ ཏེསཾ ཀཐེནྟཱནཾཡེཝ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཨོཏརིཾསུ. སཱ ཨིཏྠཱི ཏཾ དིཝསཾ ཨཏྟནོ བྷཏྟཁཛྫབྷོཛནཾ ཏེསཾ དཏྭཱ ‘‘སྭེཔི ཨཊྛ ཛནཱ མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱདྷུ, ཨུཔཱསིཀེ, ཏཝ སཀྐཱརོ ཨེཏྟཀོཝ ཧོཏུ, ཨཱསནཱནི ཙ ཨཊྛེཝ ཧོནྟུ, ཨཉྙེཔི བཧཱུ པཙྩེཀབུདྡྷེ ¶ དིསྭཱ ཏཝ ཙིཏྟཾ པསཱིདེཡྻཱསཱི’’ཏི. སཱ པུནདིཝསེ ཨཊྛ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨཊྛནྣཾ སཀྐཱརསམྨཱནཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ ནིསཱིདི.

ནིམནྟིཏཔཙྩེཀབུདྡྷཱ སེསཱནཾ སཉྙཾ ཨདཾསུ – ‘‘མཱརིསཱ ཨཛྫ ཨཉྙཏྠ ཨགནྟྭཱ སབྦེཝ ཏུམྷཱཀཾ མཱཏུ སངྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ¶ སབྦེཝ ཨེཀཏོ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ མཱཏུགྷརདྭཱརེ པཱཏུརཧེསུཾ. སཱཔི པཋམཾ ལདྡྷསཉྙཏཱཡ བཧཱུཔི དིསྭཱ ན ཀམྤིཏྠ. སབྦེཔི ཏེ གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ ཨཱསནེསུ ནིསཱིདཱཔེསི. ཏེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ ནིསཱིདནྟེསུ ནཝམོ ཨཉྙཱནི ཨཊྛ ཨཱསནཱནི མཱཔེཏྭཱ སཡཾ དྷུརཱསནེ ནིསཱིདཏི, ཡཱཝ ཨཱསནཱནི ཝཌྜྷནྟི, ཏཱཝ གེཧཾ ཝཌྜྷཏི. ཨེཝཾ ཏེསུ སབྦེསུཔི ནིསིནྣེསུ སཱ ཨིཏྠཱི ཨཊྛནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ པཊིཡཱདིཏཾ སཀྐཱརཾ པཉྩསཏཱནམྤི ཡཱཝདཏྠཾ དཏྭཱ ཨཊྛ ནཱིལུཔྤལཧཏྠཀེ ཨཱཧརིཏྭཱ ནིམནྟིཏཔཙྩེཀབུདྡྷཱནཾཡེཝ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ སརཱིརཝཎྞོ ཨིམེསཾ ནཱིལུཔྤལཱནཾ ཨནྟོགབྦྷཝཎྞོ ཝིཡ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷཱ མཱཏུ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ གནྡྷམཱདནཾཡེཝ ཨགམཾསུ.

སཱཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཀུསལཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ སཱཝཏྠིཡཾ སེཊྛིཀུལེ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ནཱིལུཔྤལགབྦྷསམཱནཝཎྞཏཱཡ ཙསྶཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱཏྭེཝ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཨཐསྶཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱནོ ཙ སེཊྛིནོ ཙ སེཊྛིསྶ སནྟིཀཾ དཱུཏཾ པཧིཎིཾསུ ‘‘དྷཱིཏརཾ ཨམྷཱཀཾ དེཏཱུ’’ཏི. ཨཔཧིཎནྟོ ནཱམ ནཱཧོསི. ཏཏོ སེཊྛི ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཧཾ སབྦེསཾ མནཾ གཧེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཨུཔཱཡཾ པནེཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི དྷཱིཏརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘པབྦཛིཏུཾ, ཨམྨ, སཀྑིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶཱ པཙྪིམབྷཝིཀཏྟཱ པིཏུ ཝཙནཾ སཱིསེ ཨཱསིཏྟསཏཔཱཀཏེལཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ཏསྨཱ པིཏརཾ ‘‘པབྦཛིསྶཱམི, ཏཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏསྶཱ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེསི. ཏསྶཱ ཨཙིརཔབྦཛིཏཱཡ ཨེཝ ཨུཔོསཐཱགཱརེ ཀཱལཝཱརོ པཱཔུཎི. སཱ པདཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ ཨུཔོསཐཱགཱརཾ སམྨཛྫིཏྭཱ དཱིཔསིཁཱཡ ནིམིཏྟཾ གཎྷིཏྭཱ ཋིཏཱཝ པུནཔྤུནཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ཏེཛོཀསིཎཱརམྨཎཾ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཏདེཝ པཱདཀཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཕལེན སདྡྷིཾཡེཝ ཙ ¶ ཨབྷིཉྙཱཔཊིསམྦྷིདཱཔི ཨིཛ྄ཛྷིཾསུ. ཝིསེསཏོ པན ཨིདྡྷིཝིཀུབྦནེ ཙིཎྞཝསཱི ¶ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༢.ཨུཔྤལཝཎྞཱཐེརཱིཨཔདཱན, ཨཉྙམཉྙཝིསདིསཾ) –

‘‘པདུམུཏྟརོ ནཱམ ཛིནོ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཨིཏོ སཏསཧསྶམྷི, ཀཔྤེ ཨུཔྤཛྫི ནཱཡཀོ.

‘‘ཏདཱཧཾ ཧཾསཝཏིཡཾ, ཛཱཏཱ སེཊྛིཀུལེ ཨཧུཾ;

ནཱནཱརཏནཔཛྫོཏེ, མཧཱསུཁསམཔྤིཏཱ.

‘‘ཨུཔེཏྭཱ ¶ ཏཾ མཧཱཝཱིརཾ, ཨསྶོསིཾ དྷམྨདེསནཾ;

ཏཏོ ཛཱཏཔྤསཱདཱཧཾ, ཨུཔེམི སརཎཾ ཛིནཾ.

‘‘བྷགཝཱ ཨིདྡྷིམནྟཱིནཾ, ཨགྒཾ ཝཎྞེསི ནཱཡཀོ;

བྷིཀྑུནིཾ ལཛྫིནིཾ ཏཱདིཾ, སམཱདྷིཛྷཱནཀོཝིདཾ.

‘‘ཏདཱ མུདིཏཙིཏྟཱཧཾ, ཏཾ ཋཱནཾ ཨབྷིཀངྑིནཱི;

ནིམནྟིཏྭཱ དསབལཾ, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ.

‘‘བྷོཛཡིཏྭཱན སཏྟཱཧཾ, དཏྭཱན ཙ ཏིཙཱིཝརཾ;

སཏྟམཱལཾ གཧེཏྭཱན, ཨུཔྤལཱདེཝགནྡྷིཀཾ.

‘‘སཏྠུ པཱདེ ཋཔེཏྭཱན, ཉཱཎམྷི ཨབྷིཔཱུཛཡིཾ;

ནིཔཙྩ སིརསཱ པཱདེ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝིཾ.

‘‘ཡཱདིསཱ ཝཎྞིཏཱ ཝཱིར, ཨིཏོ ཨཊྛམཀེ མུནི;

ཏཱདིསཱཧཾ བྷཝིསྶཱམི, ཡདི སིཛ྄ཛྷཏི ནཱཡཀ.

‘‘ཏདཱ ཨཝོཙ མཾ སཏྠཱ, ཝིསྶཊྛཱ ཧོཏི དཱརིཀེ;

ཨནཱགཏམྷི ཨདྡྷཱནེ, ལཙྪསེ ཏཾ མནོརཐཾ.

‘‘སཏསཧསྶིཏོ ¶ ཀཔྤེ, ཨོཀྐཱཀཀུལསམྦྷཝོ;

གོཏམོ ནཱམ གོཏྟེན, སཏྠཱ ལོཀེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཏསྶ དྷམྨེསུ དཱཡཱདཱ, ཨོརསཱ དྷམྨནིམྨིཏཱ;

ནཱམེནུཔྤལཝཎྞཱཏི, རཱུཔེན ཙ ཡསསྶིནཱི.

‘‘ཨབྷིཉྙཱསུ ཝསིཔྤཏྟཱ, སཏྠུསཱསནཀཱརིཀཱ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ཧེསྶསཱི སཏྠུ སཱཝིཀཱ.

‘‘ཏདཱཧཾ ¶ མུདིཏཱ ཧུཏྭཱ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏདཱ ཛིནཾ;

མེཏྟཙིཏྟཱ པརིཙརིཾ, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ མནུཛེ, ཨུཔཔནྣཱ སཡམྦྷུནོ;

ཨུཔྤལེཧི པཊིཙྪནྣཾ, པིཎྜཔཱཏམདཱསཧཾ.

‘‘ཨེཀནཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཝིཔསྶཱི ནཱམ ནཱཡཀོ;

ཨུཔྤཛྫི ཙཱརུདསྶནོ, སབྦདྷམྨེསུ ཙཀྑུམཱ.

‘‘སེཊྛིདྷཱིཏཱ ཏདཱ ཧུཏྭཱ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ;

ནིམནྟེཏྭཱན སམྦུདྡྷཾ, སསངྒྷཾ ལོཀནཱཡཀཾ.

‘‘མཧཱདཱནཾ དདིཏྭཱན, ཨུཔྤལེཧི ཝིནཱཡཀཾ;

པཱུཛཡིཏྭཱ ཙེཏསཱཝ, ཝཎྞསོབྷཾ ཨཔཏྠཡིཾ.

‘‘ཨིམམྷི བྷདྡཀེ ཀཔྤེ, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཨུཔཊྛཱཀོ ¶ ¶ མཧེསིསྶ, ཏདཱ ཨཱསི ནརིསྶརོ;

ཀཱསིརཱཛཱ ཀིཀཱི ནཱམ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ.

‘‘ཏསྶཱསིཾ དུཏིཡཱ དྷཱིཏཱ, སམཎགུཏྟསཝ྄ཧཡཱ;

དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཛིནགྒསྶ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡིཾ.

‘‘ཨནུཛཱནི ན ནོ ཏཱཏོ, ཨགཱརེཝ ཏདཱ མཡཾ;

ཝཱིསཝསྶསཧསྶཱནི, ཝིཙརིམྷ ཨཏནྡིཏཱ.

‘‘ཀོམཱརིབྲཧྨཙརིཡཾ, རཱཛཀཉྙཱ སུཁེདྷིཏཱ;

བུདྡྷོཔཊྛཱནནིརཏཱ, མུདིཏཱ སཏྟདྷཱིཏརོ.

‘‘སམཎཱི སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུདཱཡིཀཱ;

དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སཏྟམཱི སངྒྷདཱཡིཀཱ.

‘‘ཨཧཾ ཁེམཱ ཙ སཔྤཉྙཱ, པཊཱཙཱརཱ ཙ ཀུཎྜལཱ;

ཀིསཱགོཏམཱི དྷམྨདིནྣཱ, ཝིསཱཁཱ ཧོཏི སཏྟམཱི.

‘‘ཏེཧི ¶ ཀམྨེཧི སུཀཏེཧི, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ མནུསྶེསུ, ཨུཔཔནྣཱ མཧཱཀུལེ;

པཱིཏཾ མཊྛཾ ཝརཾ དུསྶཾ, ཨདཾ ཨརཧཏོ ཨཧཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱརིཊྛཔུརེ, ཛཱཏཱ ཝིཔྤཀུལེ ཨཧཾ;

དྷཱིཏཱ ཏིརིཊིཝཙྪསྶ, ཨུམྨཱདནྟཱི མནོཧརཱ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ ཛནཔདེ, ཀུལེ ཨཉྙཏརེ ཨཧཾ;

པསཱུཏཱ ནཱཏིཕཱིཏམྷི, སཱལིཾ གོཔེམཧཾ ཏདཱ.

‘‘དིསྭཱ ¶ པཙྩེཀསམྦུདྡྷཾ, པཉྩལཱཛསཏཱནིཧཾ;

དཏྭཱ པདུམཙྪནྣཱནི, པཉྩ པུཏྟསཏཱནིཧཾ.

‘‘པཏྠཡིཾ ཏེཔི པཏྠེསུཾ, མདྷུཾ དཏྭཱ སཡམྦྷུནོ;

ཏཏོ ཙུཏཱ ཨརཉྙེཧཾ, ཨཛཱཡིཾ པདུམོདརེ.

‘‘ཀཱསིརཉྙོ མཧེསཱིཧཾ, ཧུཏྭཱ སཀྐཏཔཱུཛིཏཱ;

ཨཛནིཾ རཱཛཔུཏྟཱནཾ, ཨནཱུནཾ སཏཔཉྩཀཾ.

‘‘ཡདཱ ཏེ ཡོབྦནཔྤཏྟཱ, ཀཱིལ༹ནྟཱ ཛལཀཱིལི༹ཏཾ;

དིསྭཱ ཨོཔཏྟཔདུམཾ, ཨཱསུཾ པཙྩེཀནཱཡཀཱ.

‘‘སཱཧཾ ཏེཧི ཝིནཱབྷཱུཏཱ, སུཏཝཱིརེཧི སོཀིནཱི;

ཙུཏཱ ཨིསིགིལིཔསྶེ, གཱམཀམྷི ཨཛཱཡིཧཾ.

‘‘ཡདཱ ¶ བུདྡྷོ སུཏམཏཱི, སུཏཱནཾ བྷཏྟུནོཔི ཙ;

ཡཱགུཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟཱི, ཨཊྛ པཙྩེཀནཱཡཀེ.

‘‘བྷིཀྑཱཡ གཱམཾ གཙྪནྟེ, དིསྭཱ པུཏྟེ ཨནུསྶརིཾ;

ཁཱིརདྷཱརཱ ཝིནིགྒཙྪི, ཏདཱ མེ པུཏྟཔེམསཱ.

‘‘ཏཏོ ཏེསཾ ཨདཾ ཡཱགུཾ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི;

ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཏིདསཾ, ནནྡནཾ ཨུཔཔཛྫཧཾ.

‘‘ཨནུབྷོཏྭཱ སུཁཾ དུཀྑཾ, སཾསརིཏྭཱ བྷཝཱབྷཝེ;

ཏཝཏྠཱཡ མཧཱཝཱིར, པརིཙྩཏྟཉྩ ཛཱིཝིཏཾ.

‘‘དྷཱིཏཱ ¶ ཏུཡ྄ཧཾ མཧཱཝཱིར, པཉྙཝནྟ ཛུཏིནྡྷར;

བཧུཉྩ དུཀྐརཾ ཀམྨཾ, ཀཏཾ མེ ཨཏིདུཀྐརཾ.

‘‘རཱཧུལོ ¶ ཙ ཨཧཉྩེཝ, ནེཀཛཱཏིསཏེ བཧཱུ;

ཨེཀསྨིཾ སམྦྷཝེ ཛཱཏཱ, སམཱནཙྪནྡམཱནསཱ.

‘‘ནིབྦཏྟི ཨེཀཏོ ཧོཏི, ཛཱཏིཡཱཔི ཙ ཨེཀཏོ;

པཙྪིམེ བྷཝེ སམྤཏྟེ, ཨུབྷོཔི ནཱནཱསམྦྷཝཱ.

‘‘པུརིམཱནཾ ཛིནགྒཱནཾ, སངྒམཾ ཏེ ནིདསྶིཏཾ;

ཨདྷིཀཱརཾ བཧུཾ མཡ྄ཧཾ, ཏུཡ྄ཧཏྠཱཡ མཧཱམུནི.

‘‘ཡཾ མཡཱ པཱུརིཏཾ ཀམྨཾ, ཀུསལཾ སར མེ མུནི;

ཏཝཏྠཱཡ མཧཱཝཱིར, པུཉྙཾ ཨུཔཙིཏཾ མཡཱ.

‘‘ཨབྷབྦཊྛཱནེ ཝཛྫེཏྭཱ, ཝཱརཡནྟི ཨནཱཙཱརཾ;

ཏཝཏྠཱཡ མཧཱཝཱིར, ཙཏྟཾ མེ ཛཱིཝིཏཾ བཧུཾ.

‘‘ཨེཝཾ བཧུཝིདྷཾ དུཀྑཾ, སམྤཏྟི ཙ བཧུབྦིདྷཱ;

པཙྪིམེ བྷཝེ སམྤཏྟེ, ཛཱཏཱ སཱཝཏྠིཡཾ པུརེ.

‘‘མཧཱདྷནསེཊྛིཀུལེ, སུཁིཏེ སཛྫིཏེ ཏཐཱ;

ནཱནཱརཏནཔཛྫོཏེ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནེ.

‘‘སཀྐཏཱ པཱུཛིཏཱ ཙེཝ, མཱནིཏཱཔཙིཏཱ ཏཐཱ;

རཱུཔསཱིརིམནུཔྤཏྟཱ, ཀུལེསུ ཨབྷིསཀྐཏཱ.

‘‘ཨཏཱིཝ པཏྠིཏཱ ཙཱསིཾ, རཱུཔསོབྷསིརཱིཧི ཙ;

པཏྠིཏཱ ¶ སེཊྛིཔུཏྟེཧི, ཨནེཀེཧི སཏེཧིཔི.

‘‘ཨགཱརཾ པཛཧིཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ཨཌྜྷམཱསེ ཨསམྤཏྟེ, ཙཏུསཙྩམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཨིདྡྷིཡཱ ¶ ཨབྷིནིམྨིཏྭཱ, ཙཏུརསྶཾ རཐཾ ཨཧཾ;

བུདྡྷསྶ པཱདེ ཝནྡིསྶཾ, ལོཀནཱཐསྶ ཏཱདིནོ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཧོམི མཧཱམུནེ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ¶ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མེ ཝིམལཾ སུདྡྷཾ, པབྷཱཝེན མཧེསིནོ.

‘‘ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ;

ཁཎེན ཨུཔནཱམེནྟི, སཧསྶཱནི སམནྟཏོ.

‘‘ཛིནོ ཏམྷི གུཎེ ཏུཊྛོ, ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི མཾ;

ཨགྒཱ ཨིདྡྷིམཏཱིནནྟི ¶ , པརིསཱསུ ཝིནཱཡཀོ.

‘‘པརིཙིཎྞོ མཡཱ སཏྠཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཨོཧིཏོ གརུཀོ བྷཱརོ, བྷཝནེཏྟིསམཱུཧཏཱ.

‘‘ཡསྶཏྠཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡཾ;

སོ མེ ཨཏྠོ ཨནུཔྤཏྟོ, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡོ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨཡཾ པན ཐེརཱི ཡདཱ བྷགཝཱ སཱཝཏྠིནགརདྭཱརེ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཱཏུཾ ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལཾ ཨུཔགཉྪི, ཏདཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཱམི, ཡདི བྷགཝཱ ཨནུཛཱནཱཏཱི’’ཏི སཱིཧནཱདཾ ནདི. སཏྠཱ ཨིདཾ ཀཱརཎཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ¶ ཛེཏཝནམཧཱཝིཧཱརེ ཨརིཡགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཋཱནནྟརེ ཋཔེནྟོ ཨིམཾ ཐེརིཾ ཨིདྡྷིམནྟཱིནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ ཛྷཱནསུཁེན ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཙ ཝཱིཏིནཱམེནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨོཀཱརཾ སཾཀིལེསཉྩ པཙྩཝེཀྑམཱནཱ གངྒཱཏཱིརིཡཏྠེརསྶ མཱཏུཡཱ དྷཱིཏཱཡ སདྡྷིཾ སཔཏྟིཝཱསཾ ཨུདྡིསྶ སཾཝེགཛཱཏཱཡ ཝུཏྟགཱཐཱ པཙྩནུབྷཱསནྟཱི –

༢༢༤.

‘‘ཨུབྷོ མཱཏཱ ཙ དྷཱིཏཱ ཙ, མཡཾ ཨཱསུཾ སཔཏྟིཡོ;

ཏསྶཱ མེ ཨཧུ སཾཝེགོ, ཨབྦྷུཏོ ལོམཧཾསནོ.

༢༢༥.

‘‘དྷིརཏྠུ ཀཱམཱ ཨསུཙཱི, དུགྒནྡྷཱ བཧུཀཎྚཀཱ;

ཡཏྠ མཱཏཱ ཙ དྷཱིཏཱ ཙ, སབྷརིཡཱ མཡཾ ཨཧུཾ.

༢༢༦.

‘‘ཀཱམེསྭཱདཱིནཝཾ ¶ དིསྭཱ, ནེཀྑམྨཾ དཊྛུ ཁེམཏོ;

སཱ པབྦཛིཾ རཱཛགཧེ, ཨགཱརསྨཱནགཱརིཡ’’ནྟི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨུབྷོ མཱཏཱ ཙ དྷཱིཏཱ ཙ, མཡཾ ཨཱསུཾ སཔཏྟིཡོཏི མཱཏཱ ཙ དྷཱིཏཱ ཙཱཏི ཨུབྷོ མཡཾ ཨཉྙམཉྙཾ སཔཏྟིཡོ ཨཧུམྷ.

སཱཝཏྠིཡཾ ཀིར ཨཉྙཏརསྶ ཝཱཎིཛསྶ བྷརིཡཱཡ པཙྩཱུསཝེལཱཡཾ ཀུཙྪིཡཾ གབྦྷོ སཎྛཱསི, སཱ ཏཾ ན ཨཉྙཱསི. ཝཱཎིཛོ ¶ ཝིབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ སཀཊེསུ བྷཎྜཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ རཱཛགཧཾ ཨུདྡིསྶ གཏོ. ཏསྶཱ གཙྪནྟེ ཀཱལེ གབྦྷོ ཝཌྜྷེཏྭཱ པརིཔཱཀཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སསྶུ ཨེཝམཱཧ – ‘‘མམ པུཏྟོ ཙིརཔྤཝུཏྠོ ཏྭཉྩ གབྦྷིནཱི, པཱཔཀཾ ཏཡཱ ཀཏ’’ནྟི. སཱ ‘‘ཏཝ པུཏྟཏོ ཨཉྙཾ པུརིསཾ ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱཔི སསྶུ ཨསདྡཧནྟཱི ཏཾ གྷརཏོ ནིཀྐཌྜྷི. སཱ སཱམིཀཾ གཝེསནྟཱི ཨནུཀྐམེན རཱཛགཧཾ སམྤཏྟཱ. ཏཱཝདེཝ ཙསྶཱ ཀམྨཛཝཱཏེསུ ཙལནྟེསུ མགྒསམཱིཔེ ཨཉྙཏརཾ སཱལཾ པཝིཊྛཱཡ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཧོསི. སཱ སུཝཎྞབིམྦསདིསཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡིཏྭཱ ཨནཱཐསཱལཱཡཾ སཡཱཔེཏྭཱ ཨུདཀཀིཙྩཏྠཾ བཧི ནིཀྑནྟཱ. ཨཐཉྙཏརོ ཨཔུཏྟཀོ སཏྠཝཱཧོ ཏེན མགྒེན གཙྪནྟོ ‘‘ཨསྶཱམིཀཱཡ དཱརཀོ, མམ པུཏྟོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ¶ ཏཾ དྷཱཏིཡཱ ཧཏྠེ ཨདཱསི. ཨཐསྶ མཱཏཱ ཨུདཀཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ པུཏྟཾ ཨཔསྶནྟཱི སོཀཱབྷིབྷཱུཏཱ པརིདེཝིཏྭཱ རཱཛགཧཾ ཨཔྤཝིསིཏྭཱཝ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཏཾ ཨཉྙཏརོ ཙོརཛེཊྛཀོ ཨནྟརཱམགྒེ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཨཏྟནོ པཛཱཔཏིཾ ཨཀཱསི. སཱ ཏསྶ གེཧེ ཝསནྟཱི ཨེཀཾ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡི. ཨཐ སཱ ཨེཀདིཝསཾ དྷཱིཏརཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏཱ སཱམིཀེན བྷཎྜིཏྭཱ དྷཱིཏརཾ མཉྩཀེ ཁིཔི. དཱརིཀཱཡ སཱིསཾ ཐོཀཾ བྷིནྡི. ཏཏོ སཱཔི སཱམིཀཾ བྷཱཡིཏྭཱ རཱཛགཧམེཝ པཙྩཱགནྟྭཱ སེརིཝིཙཱརེན ཝིཙརཏི. ཏསྶཱ པུཏྟོ པཋམཡོབྦནེ ཋིཏོ ‘‘མཱཏཱ’’ཏི ཨཛཱནནྟོ ཨཏྟནོ པཛཱཔཏིཾ ཨཀཱསི. ཨཔརབྷཱགེ ཏཾ ཙོརཛེཊྛཀདྷཱིཏརཾ བྷགིནིབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོ ཝིཝཱཧཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཨཱནེསི. ཨེཝཾ སོ ཨཏྟནོ མཱཏརཾ བྷགིནིཉྩ པཛཱཔཏཱི ཀཏྭཱ ཝཱསེསི. ཏེན ཏཱ ཨུབྷོཔི སཔཏྟིཝཱསཾ ཝསིཾསུ. ཨཐེཀདིཝསཾ མཱཏཱ ¶ དྷཱིཏུ ཀེསཝཊྚིཾ མོཙེཏྭཱ ཨཱུཀཾ ཨོལོཀེནྟཱི སཱིསེ ཝཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཔྤེཝནཱམཱཡཾ མམ དྷཱིཏཱ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ སཾཝེགཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ རཱཛགཧེ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཀཏཔུབྦཀིཙྩཱ ཝིཝེཀཝཱསཾ ཝསནྟཱི ཨཏྟནོ ཙ པུབྦཔཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ‘‘ཨུབྷོ མཱཏཱ’’ཏིཨཱདིཀཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི. ཏཱ པན ཏཱཡ ཝུཏྟགཱཐཱཝ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝདསྶནཝསེན པཙྩནུབྷཱསནྟཱི ཨཡཾ ¶ ཐེརཱི ‘‘ཨུབྷོ མཱཏཱ ཙ དྷཱིཏཱ ཙཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སཱ ཛྷཱནསུཁེན ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཙ ཝཱིཏིནཱམེནྟཱི ཨིམཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨསུཙཱིཏི ཀིལེསཱསུཙིཔགྒྷརཎེན ཨསུཙཱི. དུགྒནྡྷཱཏི ཝིསགནྡྷཝཱཡནེན པཱུཏིགནྡྷཱ. བཧུཀཎྚཀཱཏི ཝིསཱུཡིཀཔྤཝཏྟིཡཱ སུཙརིཏཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན བཧུཝིདྷཀིལེསཀཎྚཀཱ. ཏཐཱ ཧི ཏེ སཏྟིསཱུལཱུཔམཱ ཀཱམཱཏི ཝུཏྟཱ. ཡཏྠཱཏི ཡེསུ ཀཱམེསུ པརིབྷུཉྫིཏབྦེསུ. སབྷརིཡཱཏི སམཱནབྷརིཡཱ, སཔཏྟིཡོཏི ཨཏྠོ.

༢༢༧.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷིཏཾ;

ཙེཏོཔརིཙྩཉཱཎཉྩ, སོཏདྷཱཏུ ཝིསོདྷིཏཱ.

༢༢༨.

‘‘ཨིདྡྷཱིཔི མེ སཙྪིཀཏཱ, པཏྟོ མེ ཨཱསཝཀྑཡོ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ’’.

‘‘པུབྦེནིཝཱས’’ནྟིཨཱདིཀཱ དྭེ གཱཐཱ ཨཏྟནོ ཨདྷིགཏཝིསེསཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱཡ ¶ ཐེརིཡཱ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཙེཏོཔརིཙྩཉཱཎནྟི ཙེཏོཔརིཡཉཱཎཾ, སཙྪིཀཏཾ, པཏྟནྟི ཝཱ སམྦནྡྷོ.

༢༢༩.

‘‘ཨིདྡྷིཡཱ ཨབྷིནིམྨིཏྭཱ, ཙཏུརསྶཾ རཐཾ ཨཧཾ;

བུདྡྷསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ, ལོཀནཱཐསྶ ཏཱདིནོ’’ཏི. –

ཨཡཾ གཱཐཱ ཡདཱ བྷགཝཱ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཱཏུཾ ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལཾ ཨུཔསངྐམི, ཏདཱ ཨཡཾ ཐེརཱི ཨེཝརཱུཔཾ རཐཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ བྷགཝཱ ‘‘ཨཧཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཱམི ཏིཏྠིཡམདནིམྨཐནཱཡ, ཨནུཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ ཨཊྛཱསི, ཏཾ སདྡྷཱཡ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཨིདྡྷིཡཱ ཨབྷིནིམྨིཏྭཱ, ཙཏུརསྶཾ རཐཾ ཨཧནྟི ཙཏཱུཧི ཨསྶེཧི ཡོཛིཏཾ རཐཾ ཨིདྡྷིཡཱ ཨབྷིནིམྨིནིཏྭཱ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསིནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༢༣༠.

‘‘སུཔུཔྥིཏགྒཾ ¶ ཨུཔགམྨ པཱདཔཾ, ཨེཀཱ ཏུཝཾ ཏིཊྛསི སཱལམཱུལེ;

ན ¶ ཙཱཔི ཏེ དུཏིཡོ ཨཏྠི ཀོཙི, བཱལེ ན ཏྭཾ བྷཱཡསི དྷུཏྟཀཱནཾ’’.

ཏཏྠ སུཔུཔྥིཏགྒནྟི སུཊྛུ པུཔྥིཏཨགྒཾ, ཨགྒཏོ པཊྛཱཡ སབྦཕཱལིཔུལླནྟཱི ཨཏྠོ. པཱདཔནྟི རུཀྑཾ, ཨིདྷ པན སཱལརུཀྑོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨེཀཱ ཏུཝནྟི ཨེཀིཀཱ ཏྭཾ ཨིདྷ ཏིཊྛསི. ན ཙཱཔི ཏེ དུཏིཡོ ཨཏྠི ཀོཙཱིཏི ཏཝ སཧཱཡབྷཱུཏོ ཨཱརཀྑཀོ ཀོཙིཔི ནཏྠི, རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ ཝཱ ཏུཡ྄ཧཾ དུཏིཡོ ཀོཙིཔི ནཏྠི, ཨསདིསརཱུཔཱ ཨེཀིཀཱཝ ཨིམསྨིཾ ཛནཝིཝིཏྟེ ཋཱནེ ཏིཊྛསི. བཱལེ ན ཏྭཾ བྷཱཡསི དྷུཏྟཀཱནནྟི ཏརུཎིཀེ ཏྭཾ དྷུཏྟཔུརིསཱནཾ ཀཐཾ ན བྷཱཡསི, སཀིཉྩནཀཱརིནོ དྷུཏྟཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨིམཾ ཀིར གཱཐཾ མཱརོ ཨེཀདིཝསཾ ཐེརིཾ སུཔུཔྥིཏེ སཱལཝནེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝིཝེཀཏོ ཝིཙྪིནྡིཏུཀཱམོ ཝཱིམཾསནྟོ ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཐེརཱི སནྟཛྫེནྟཱི ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝཝསེན –

༢༣༡.

‘‘སཏཾ སཧསྶཱནིཔི དྷུཏྟཀཱནཾ, སམཱགཏཱ ཨེདིསཀཱ བྷཝེཡྻུཾ;

ལོམཾ ན ཨིཉྫེ ནཔི སམྤཝེདྷེ, ཀིཾ མེ ཏུཝཾ མཱར ཀརིསྶསེཀོ.

༢༣༢.

‘‘ཨེསཱ ཨནྟརདྷཱཡཱམི, ཀུཙྪིཾ ཝཱ པཝིསཱམི ཏེ;

བྷམུཀནྟརེ ཏིཊྛཱམི, ཏིཊྛནྟིཾ མཾ ན དཀྑསི.

༢༣༣.

‘‘ཙིཏྟམྷི ¶ ཝསཱིབྷཱུཏཱཧཾ, ཨིདྡྷིཔཱདཱ སུབྷཱཝིཏཱ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

༢༣༤.

‘‘སཏྟིསཱུལཱུཔམཱ ཀཱམཱ, ཁནྡྷཱསཾ ཨདྷིཀུཊྚནཱ;

ཡཾ ཏྭཾ ཀཱམརཏིཾ བྲཱུསི, ཨརཏཱི དཱནི སཱ མམ.

༢༣༥.

‘‘སབྦཏྠ ཝིཧཏཱ ནནྡཱི, ཏམོཁནྡྷོ པདཱལིཏོ;

ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི པཱཔིམ, ནིཧཏོ ཏྭམསི ཨནྟཀཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ སཏཾ སཧསྶཱནིཔི དྷུཏྟཀཱནཾ ¶ , སམཱགཏཱ ཨེདིསཀཱ བྷཝེཡྻུནྟི ཡཱདིསཀོ ཏྭཾ ཨེདིསཀཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨནེཀསཏསཧསྶམཏྟཱཔི དྷུཏྟཀཱ སམཱགཏཱ ཡདི བྷཝེཡྻུཾ. ལོམཾ ན ཨིཉྫེ ནཔི སམྤཝེདྷེཏི ལོམམཏྟམྤི ན ཨིཉྫེཡྻ ན སམྤཝེདྷེཡྻ. ཀིཾ མེ ཏུཝཾ མཱར ཀརིསྶསེཀོཏི མཱར, ཏྭཾ ཨེཀཀོཝ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ ཀརིསྶསི?

ཨིདཱནི མཱརསྶ ཨཏྟནོ ཀིཉྩིཔི ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠཏཾཡེཝ ཝིབྷཱཝེནྟཱི ‘‘ཨེསཱ ཨནྟརདྷཱཡཱམཱི’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – མཱར, ཨེསཱཧཾ ཏཝ པུརཏོ ཋིཏཱཝ ཨནྟརདྷཱཡཱམི ཨདསྶནཾ གཙྪཱམི, ཨཛཱནནྟསྶེཝ ཏེ ཀུཙྪིཾ ཝཱ པཝིསཱམི, བྷམུཀནྟརེ ཝཱ ཏིཊྛཱམི, ཨེཝཾ ཏིཊྛནྟིཉྩ མཾ ཏྭཾ ན པསྶསི.

ཀསྨཱཏི ཙེ? ཙིཏྟམྷི ཝསཱིབྷཱུཏཱཧཾ, ཨིདྡྷིཔཱདཱ སུབྷཱཝིཏཱ, ཨཧཾ ཙམྷི མཱར, མཡ྄ཧཾ ཙིཏྟཾ ཝསཱིབྷཱཝཔྤཏྟཾ, ཙཏྟཱརོཔི ཨིདྡྷིཔཱདཱ མཡཱ སུཊྛུ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ, ཏསྨཱ ཨཧཾ ཡཐཱཝུཏྟཱཡ ཨིདྡྷིཝིསཡཏཱཡ པཧོམཱིཏི. སེསཾ སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནམེཝ.

ཨུཔྤལཝཎྞཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྭཱདསནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. སོལ༹སནིཔཱཏོ

༡. པུཎྞཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སོལ༹སནིཔཱཏེ ¶ ¶ ཨུདཧཱརཱི ཨཧཾ སཱིཏེཏིཨཱདིཀཱ པུཎྞཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཧེཏུསམྤནྣཏཱཡ སཉྫཱཏསཾཝེགཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ལདྡྷཔྤསཱདཱ པབྦཛིཏྭཱ པརིསུདྡྷསཱིལཱ ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ཨུགྒཧེཏྭཱ བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ དྷམྨཀཐིཀཱ ཙ ཨཧོསི. ཡཐཱ ཙ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ, ཨེཝཾ སིཁིསྶ ཝེསྶབྷུསྶ ཀཀུསནྡྷསྶ ཀོཎཱགམནསྶ ཀསྶཔསྶ ¶ ཙ བྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ སཱིལསམྤནྣཱ བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ དྷམྨཀཐིཀཱ ཙ ཨཧོསི. མཱནདྷཱཏུཀཏྟཱ པན ཀིལེསེ སམུཙྪིནྡིཏུཾ ནཱསཀྑི. མཱནོཔནིསྶཡཝསེན ཀམྨསྶ ཀཏཏྟཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ སེཊྛིནོ གྷརདཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, པུཎྞཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ སཱིཧནཱདསུཏྟནྟདེསནཱཡ (མ. ནི. ༡.༡༤༦ ཨཱདཡོ) སོཏཱཔནྣཱ ཧུཏྭཱ པཙྪཱ ཨུདཀསུདྡྷིཀཾ བྲཱཧྨཎཾ དམེཏྭཱ སེཊྛིནཱ སམྦྷཱཝིཏཱ ཧུཏྭཱ ཏེན བྷུཛིསྶབྷཱཝཾ པཱཔིཏཱ ཏཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༤.༡༨༤-༢༠༣) –

‘‘ཝིཔསྶིནོ བྷགཝཏོ, སིཁིནོ ཝེསྶབྷུསྶ ཙ;

ཀཀུསནྡྷསྶ མུནིནོ, ཀོཎཱགམནཏཱདིནོ.

‘‘ཀསྶཔསྶ ཙ བུདྡྷསྶ, པབྦཛིཏྭཱན སཱསནེ;

བྷིཀྑུནཱི སཱིལསམྤནྣཱ, ནིཔཀཱ སཾཝུཏིནྡྲིཡཱ.

‘‘བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ, དྷམྨཏྠཔཊིཔུཙྪིཀཱ;

ཨུགྒཧེཏཱ ཙ དྷམྨཱནཾ, སོཏཱ པཡིརུཔཱསིཏཱ.

‘‘དེསེནྟཱི ¶ ཛནམཛ྄ཛྷེཧཾ, ཨཧོསིཾ ཛིནསཱསནེ;

བཱཧུསཙྩེན ཏེནཱཧཾ, པེསལཱ ཨབྷིམཉྙིསཾ.

‘‘པཙྪིམེ ¶ ཙ བྷཝེ དཱནི, སཱཝཏྠིཡཾ པུརུཏྟམེ;

ཨནཱཐཔིཎྜིནོ གེཧེ, ཛཱཏཱཧཾ ཀུམྦྷདཱསིཡཱ.

‘‘གཏཱ ཨུདཀཧཱརིཡཾ, སོཏྠིཡཾ དིཛམདྡསཾ;

སཱིཏཊྚཾ ཏོཡམཛ྄ཛྷམྷི, ཏཾ དིསྭཱ ཨིདམབྲཝིཾ.

‘‘ཨུདཧཱརཱི ཨཧཾ སཱིཏེ, སདཱ ཨུདཀམོཏརིཾ;

ཨཡྻཱནཾ དཎྜབྷཡབྷཱིཏཱ, ཝཱཙཱདོསབྷཡཊྚིཏཱ.

‘‘ཀསྶ བྲཱཧྨཎ ཏྭཾ བྷཱིཏོ, སདཱ ཨུདཀམོཏརི;

ཝེདྷམཱནེཧི གཏྟེཧི, སཱིཏཾ ཝེདཡསེ བྷུསཾ.

‘‘ཛཱནནྟཱི ཝཏ མཾ བྷོཏི, པུཎྞིཀེ པརིཔུཙྪསི;

ཀརོནྟཾ ¶ ཀུསལཾ ཀམྨཾ, རུནྡྷནྟཾ ཀཏཔཱཔཀཾ.

‘‘ཡོ ཙ ཝུཌྜྷོ དཧརོ ཝཱ, པཱཔཀམྨཾ པཀུབྦཏི;

དཀཱབྷིསེཙནཱ སོཔི, པཱཔཀམྨཱ པམུཙྩཏི.

‘‘ཨུཏྟརནྟསྶ ཨཀྑཱསིཾ, དྷམྨཏྠསཾཧིཏཾ པདཾ;

ཏཉྩ སུཏྭཱ ས སཾཝིགྒོ, པབྦཛིཏྭཱརཧཱ ཨཧུ.

‘‘པཱུརེནྟཱི ཨཱུནཀསཏཾ, ཛཱཏཱ དཱསིཀུལེ ཡཏོ;

ཏཏོ པུཎྞཱཏི ནཱམཾ མེ, བྷུཛིསྶཾ མཾ ཨཀཾསུ ཏེ.

‘‘སེཊྛིཾ ཏཏོནུཛཱནེཏྭཱ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ན ཙིརེནེཝ ཀཱལེན, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ¶ ཙ ཝསཱི ཧོམི, དིབྦཱཡ སོཏདྷཱཏུཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཧོམི མཧཱམུནེ.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མེ ཝིམལཾ སུདྡྷཾ, བུདྡྷསེཊྛསྶ ཝཱཧསཱ.

‘‘བྷཱཝནཱཡ ¶ མཧཱཔཉྙཱ, སུཏེནེཝ སུཏཱཝིནཱི;

མཱནེན ནཱིཙཀུལཛཱ, ན ཧི ཀམྨཾ ཝིནསྶཏི.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༢༣༦.

‘‘ཨུདཧཱརཱི ཨཧཾ སཱིཏེ, སདཱ ཨུདཀམོཏརིཾ;

ཨཡྻཱནཾ དཎྜབྷཡབྷཱིཏཱ, ཝཱཙཱདོསབྷཡཊྚིཏཱ.

༢༣༧.

‘‘ཀསྶ བྲཱཧྨཎ ཏྭཾ བྷཱིཏོ, སདཱ ཨུདཀམོཏརི;

ཝེདྷམཱནེཧི གཏྟེཧི, སཱིཏཾ ཝེདཡསེ བྷུསཾ.

༢༣༨.

‘‘ཛཱནནྟཱི ཝཏ མཾ བྷོཏི, པུཎྞིཀེ པརིཔུཙྪསི;

ཀརོནྟཾ ཀུསལཾ ཀམྨཾ, རུནྡྷནྟཾ ཀཏཔཱཔཀཾ.

༢༣༩.

‘‘ཡོ ¶ ཙ ཝུཌྜྷོ དཧརོ ཝཱ, པཱཔཀམྨཾ པཀུབྦཏི;

དཀཱབྷིསེཙནཱ སོཔི, པཱཔཀམྨཱ པམུཙྩཏི.

༢༤༠.

‘‘ཀོ ¶ ནུ ཏེ ཨིདམཀྑཱསི, ཨཛཱནནྟསྶ ཨཛཱནཀོ;

‘དཀཱབྷིསེཙནཱ ནཱམ, པཱཔཀམྨཱ པམུཙྩཏི’.

༢༤༡.

‘‘སགྒཾ ནཱུན གམིསྶནྟི, སབྦེ མཎྜཱུཀཀཙྪཔཱ;

ནཱགཱ ཙ སུསུམཱརཱ ཙ, ཡེ ཙཉྙེ ཨུདཀེ ཙརཱ.

༢༤༢.

‘‘ཨོརབྦྷིཀཱ སཱུཀརིཀཱ, མཙྪིཀཱ མིགབནྡྷཀཱ;

ཙོརཱ ཙ ཝཛ྄ཛྷགྷཱཏཱ ཙ, ཡེ ཙཉྙེ པཱཔཀམྨིནོ;

དཀཱབྷིསེཙནཱ ཏེཔི, པཱཔཀམྨཱ པམུཙྩརེ.

༢༤༣.

‘‘སཙེ ཨིམཱ ནདིཡོ ཏེ, པཱཔཾ པུབྦེ ཀཏཾ ཝཧུཾ;

པུཉྙམྤི མཱ ཝཧེཡྻུཾ ཏེ, ཏེན ཏྭཾ པརིབཱཧིརོ.

༢༤༤.

‘‘ཡསྶ བྲཱཧྨཎ ཏྭཾ བྷཱིཏོ, སདཱ ཨུདཀམོཏརི;

ཏམེཝ བྲཧྨེ མཱཀཱསི, མཱ ཏེ སཱིཏཾ ཚཝིཾ ཧནེ.

༢༤༥.

‘‘ཀུམྨགྒཔཊིཔནྣཾ མཾ, ཨརིཡམགྒཾ སམཱནཡི;

དཀཱབྷིསེཙནཱ བྷོཏི, ཨིམཾ སཱཊཾ དདཱམི ཏེ.

༢༤༦.

‘‘ཏུཡ྄ཧེཝ ¶ སཱཊཀོ ཧོཏུ, ནཱཧམིཙྪཱམི སཱཊཀཾ;

སཙེ བྷཱཡསི དུཀྑསྶ, སཙེ ཏེ དུཀྑམཔྤིཡཾ.

༢༤༧.

‘‘མཱཀཱསི པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཨཱཝི ཝཱ ཡདི ཝཱ རཧོ;

སཙེ ཙ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཀརིསྶསི ཀརོསི ཝཱ.

༢༤༨.

‘‘ན ཏེ དུཀྑཱ པམུཏྱཏྠི, ཨུཔེཙྩཱཔི པལཱཡཏོ;

སཙེ བྷཱཡསི དུཀྑསྶ, སཙེ ཏེ དུཀྑམཔྤིཡཾ.

༢༤༩.

‘‘ཨུཔེཧི སརཎཾ བུདྡྷཾ, དྷམྨཾ སངྒྷཉྩ ཏཱདིནཾ;

སམཱདིཡཱཧི སཱིལཱནི, ཏཾ ཏེ ཨཏྠཱཡ ཧེཧིཏི.

༢༥༠.

‘‘ཨུཔེམི ¶ སརཎཾ བུདྡྷཾ, དྷམྨཾ སངྒྷཉྩ ཏཱདིནཾ;

སམཱདིཡཱམི སཱིལཱནི, ཏཾ མེ ཨཏྠཱཡ ཧེཧིཏི.

༢༥༡.

‘‘བྲཧྨབནྡྷུ པུརེ ཨཱསིཾ, ཨཛྫམྷི སཙྩབྲཱཧྨཎོ;

ཏེཝིཛྫོ ཝེདསམྤནྣོ, སོཏྟིཡོ ཙམྷི ནྷཱཏཀོ’’ཏི. –

ཨིམཱ ¶ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཨུདཧཱརཱིཏི གྷཊེན ཨུདཀཾ ཝཱཧིཀཱ. སཱིཏེ ཏདཱ ཨུདཀམོཏརིནྟི སཱིཏཀཱལེཔི སབྦདཱ རཏྟིནྡིཝཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཾ. ཡདཱ ཡདཱ ཨཡྻཀཱནཾ ཨུདཀེན ཨཏྠོ, ཏདཱ ཏདཱ ཨུདཀཾ པཱཝིསིཾ, ཨུདཀམོཏརིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨུཔནེསིནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཡྻཱནཾ དཎྜབྷཡབྷཱིཏཱཏི ཨཡྻཀཱནཾ དཎྜབྷཡེན བྷཱིཏཱ. ཝཱཙཱདོསབྷཡཊྚིཏཱཏི ཝཙཱིདཎྜབྷཡེན ཙེཝ དོསབྷཡེན ཙ ཨཊྚིཏཱ པཱིལི༹ཏཱ, སཱིཏེཔི ཨུདཀམོཏརིནྟི ཡོཛནཱ.

ཨཐེཀདིཝསཾ པུཎྞཱ དཱསཱི གྷཊེན ཨུདཀཾ ཨཱནེཏུཾ ཨུདཀཏིཏྠཾ གཏཱ. ཏཏྠ ཨདྡས ཨཉྙཏརཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨུདཀསུདྡྷིཀཾ ཧིམཔཱཏསམཡེ མཧཏི སཱིཏེ ཝཏྟམཱནེ པཱཏོཝ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ སསཱིསཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ མནྟེ ཛཔྤིཏྭཱ ཨུདཀཏོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨལླཝཏྠཾ ཨལླཀེསཾ པཝེདྷནྟཾ དནྟཝཱིཎཾ ཝཱདཡམཱནཾ. ཏཾ དིསྭཱ ཀརུཎཱཡ སཉྩོདིཏམཱནསཱ ཏཏོ ནཾ དིཊྛིགཏཱ ཝིཝེཙེཏུཀཱམཱ ‘‘ཀསྶ, བྲཱཧྨཎ, ཏྭཾ བྷཱིཏོ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཀསྶ, བྲཱཧྨཎ, ཏྭཾ ཀུཏོ ཙ ནཱམ བྷཡཧེཏུཏོ བྷཱིཏོ ཧུཏྭཱ སདཱ ¶ ཨུདཀམོཏརི སབྦཀཱལཾ སཱཡཾ པཱཏཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརི. ཨོཏརིཏྭཱ ཙ ཝེདྷམཱནེཧི ཀམྤམཱནེཧི གཏྟེཧི སརཱིརཱཝཡཝེཧི སཱིཏཾ ཝེདཡསེ བྷུསཾ སཱིཏདུཀྑཾ ཨཏིཝིཡ དུསྶཧཾ པཊིསཾཝེདཡསི པཙྩནུབྷཝསི.

ཛཱནནྟཱི ཝཏ མཾ བྷོཏཱིཏི, བྷོཏི པུཎྞིཀེ, ཏྭཾ ཏཾ ཨུཔཙིཏཾ པཱཔཀམྨཾ རུནྡྷནྟཾ ནིཝཱརཎསམཏྠཾ ཀུསལཾ ཀམྨཾ ཨིམིནཱ ཨུདཀོརོཧནེན ཀརོནྟཾ མཾ ཛཱནནྟཱི ཝཏ པརིཔུཙྪསི.

ནནུ ཨཡམཏྠོ ལོཀེ པཱཀཊོ ཨེཝ. ཀཐཱཔི མཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཝདཱམཱཏི དསྶེནྟོ ‘‘ཡོ ཙ ཝུཌྜྷོ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཝུཌྜྷོ ཝཱ དཧརོ ཝཱ མཛ྄ཛྷིམོ ཝཱ ཡོ ཀོཙི ཧིཾསཱདིབྷེདཾ པཱཔཀམྨཾ ¶ པཀུབྦཏི ཨཏིཝིཡ ཀརོཏི, སོཔི བྷུསཾ པཱཔཀམྨནིརཏོ དཀཱབྷིསེཙནཱ སིནཱནེན ཏཏོ པཱཔཀམྨཱ པམུཙྩཏི ཨཙྩནྟམེཝ ཝིམུཙྩཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞིཀཱ ཏསྶ པཊིཝཙནཾ དེནྟཱི ‘‘ཀོ ནུ ཏེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀོ ནུ ཏེ ཨིདམཀྑཱསི, ཨཛཱནནྟསྶ ¶ ཨཛཱནཀོཏི ཀམྨཝིཔཱཀཾ ཨཛཱནནྟསྶ ཏེ སབྦེན སབྦཾ ཀམྨཝིཔཱཀཾ ཨཛཱནཏོ ཨཛཱནཀོ ཨཝིདྡསུ བཱལོ ཨུདཀཱབྷིསེཙནཧེཏུ པཱཔཀམྨཏོ པམུཙྩཏཱིཏི, ཨིདཾ ཨཏྠཛཱཏཾ ཀོ ནུ ནཱམ ཨཀྑཱསི, ན སོ སདྡྷེཡྻཝཙནོ, ནཱཔི ཙེཏཾ ཡུཏྟནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨིདཱནིསྶ ཏམེཝ ཡུཏྟིཨབྷཱཝཾ ཝིབྷཱཝེནྟཱི ‘‘སགྒཾ ནཱུན གམིསྶནྟཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ནཱགཱཏི ཝིཛ྄ཛྷསཱ. སུསུམཱརཱཏི ཀུམྦྷཱིལཱ. ཡེ ཙཉྙེ ཨུདཀེ ཙརཱཏི ཡེ ཙཉྙེཔི ཝཱརིགོཙརཱ མཙྪམཀརནནྡིཡཱཝཏྟཱདཡོ ཙ, ཏེཔི སགྒཾ ནཱུན གམིསྶནྟི དེཝལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶནྟི མཉྙེ, ཨུདཀཱབྷིསེཙནཱ པཱཔཀམྨཏོ མུཏྟི ཧོཏི ཙེཏི ཨཏྠོ.

ཨོརབྦྷིཀཱཏི ཨུརབྦྷགྷཱཏཀཱ. སཱུཀརིཀཱཏི སཱུཀརགྷཱཏཀཱ. མཙྪིཀཱཏི ཀེཝཊྚཱ. མིགབནྡྷཀཱཏི མཱགཝིཀཱ. ཝཛ྄ཛྷགྷཱཏཱཏི ཝཛ྄ཛྷགྷཱཏཀམྨེ ནིཡུཏྟཱ.

པུཉྙམྤི མཱ ཝཧེཡྻུནྟི ཨིམཱ ཨཙིརཝཏིཨཱདཡོ ནདིཡོ ཡཐཱ ཏཡཱ པུབྦེ ཀཏཾ པཱཔཾ ཏཏྠ ཨུདཀཱབྷིསེཙནེན སཙེ ཝཧུཾ ནཱིཧརེཡྻུཾ, ཏཐཱ ཏཡཱ ཀཏཾ པུཉྙམྤི ཨིམཱ ནདིཡོ ཝཧེཡྻུཾ པཝཱཧེཡྻུཾ. ཏེན ཏྭཾ པརིབཱཧིརོ ¶ ཨསྶ ཏཐཱ སཏི ཏེན པུཉྙཀམྨེན ཏྭཾ པརིབཱཧིརོ ཝིརཧིཏོཝ བྷཝེཡྻཱཏི ན ཙེཏཾ ཡུཏྟནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡཐཱ ཝཱ ཨུདཀེན ཨུདཀོརོཧཀསྶ པུཉྙཔཝཱཧནཾ ན ཧོཏི, ཨེཝཾ པཱཔཔཝཱཧནམྤི ན ཧོཏི ཨེཝ. ཀསྨཱ? ནྷཱནསྶ པཱཔཧེཏཱུནཾ ཨཔྤཊིཔཀྑབྷཱཝཏོ. ཡོ ཡཾ ཝིནཱསེཏི, སོ ཏསྶ པཊིཔཀྑོ. ཡཐཱ ཨཱལོཀོ ཨནྡྷཀཱརསྶ, ཝིཛྫཱ ཙ ཨཝིཛྫཱཡ, ན ཨེཝཾ ནྷཱནཾ པཱཔསྶ. ཏསྨཱ ནིཊྛམེཏྠ གནྟབྦཾ ‘‘ན ཨུདཀཱབྷིསེཙནཱ པཱཔཏོ པརིམུཏྟཱི’’ཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ན ཨུདཀེན སུཙཱི ཧོཏི, བཧྭེཏྠ ནྷཱཡཏཱི ཛནོ;

ཡམྷི སཙྩཉྩ དྷམྨོ ཙ, སོ སུཙཱི སོ ཙ བྲཱཧྨཎོ’’ཏི. (ཨུདཱ. ༩; ནེཏྟི. ༡༠༤);

ཨིདཱནི ¶ ཡདི པཱཔཾ པཝཱཧེཏུཀཱམོསི, སབྦེན སབྦཾ པཱཔཾ མཱ ཀརོཧཱིཏི དསྶེཏུཾ ‘‘ཡསྶ, བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཏམེཝ བྲཧྨེ མཱཀཱསཱིཏི ཡཏོ པཱཔཏོ ཏྭཾ བྷཱིཏོ, ཏམེཝ པཱཔཾ བྲཧྨེ, བྲཱཧྨཎ, ཏྭཾ མཱ ཨཀཱསི. ཨུདཀོརོཧནཾ པན ཨཱིདིསེ སཱིཏཀཱལེ ཀེཝལཾ སརཱིརམེཝ བཱདྷཏི ¶ . ཏེནཱཧ – ‘‘མཱ ཏེ སཱིཏཾ ཚཝིཾ ཧནེ’’ཏི, ཨཱིདིསེ སཱིཏཀཱལེ ཨུདཀཱབྷིསེཙནེན ཛཱཏསཱིཏཾ ཏཝ སརཱིརཙྪཝིཾ མཱ ཧནེཡྻ མཱ བཱདྷེསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཀུམྨགྒཔཊིཔནྣཾ མནྟི ‘‘ཨུདཀཱབྷིསེཙནེན སུདྡྷི ཧོཏཱི’’ཏི ཨིམཾ ཀུམྨགྒཾ མིཙྪཱགཱཧཾ པཊིཔནྣཾ པགྒཡ྄ཧ ཋིཏཾ མཾ. ཨརིཡམགྒཾ སམཱནཡཱིཏི ‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎཾ, ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ’’ཏི (དཱི. ནི. ༢.༩༠; དྷ. པ. ༡༨༣; ནེཏྟི. ༣༠, ༡༡༦, ༡༢༤; པེཊཀོ. ༢༩) ཨིམཾ བུདྡྷཱདཱིཧི ཨརིཡེཧི གཏམགྒཾ སམཱནཡི, སམྨདེཝ ཨུཔནེསི, ཏསྨཱ བྷོཏི ཨིམཾ སཱཊཀཾ ཏུཊྛིདཱནཾ ཨཱཙརིཡབྷཱགཾ ཏུཡ྄ཧཾ དདཱམི, ཏཾ པཊིགྒཎྷཱཏི ཨཏྠོ.

སཱ ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ སརཎེསུ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ‘‘ཏུཡ྄ཧེཝ སཱཊཀོ ཧོཏུ, ནཱཧམིཙྪཱམི སཱཊཀ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘སཙེ བྷཱཡསི དུཀྑསྶཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཡདི ཏུཝཾ སཀལཱཔཱཡིཀེ སུགཏིཡཉྩ ཨཕཱསུཀཏཱདོབྷགྒཏཱདིབྷེདཱ དུཀྑཱ བྷཱཡསི. ཡདི ཏེ ཏཾ ཨཔྤིཡཾ ན ཨིཊྛཾ. ཨཱཝི ཝཱ པརེསཾ པཱཀཊབྷཱཝེན ཨཔྤཊིཙྪནྣཾ ¶ ཀཏྭཱ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཝསེན ཝཱ ཡདི ཝཱ རཧོ ཨཔཱཀཊབྷཱཝེན པཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ མནོདྭཱརེཡེཝ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདིཝསེན ཝཱ ཨཎུམཏྟམྤི པཱཔཀཾ ལཱམཀཾ ཀམྨཾ མཱཀཱསི མཱ ཀརི. ཨཐ པན ཏཾ པཱཔཀམྨཾ ཨཱཡཏིཾ ཀརིསྶསི, ཨེཏརཧི ཀརོསི ཝཱ, ‘‘ནིརཡཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ མནུསྶེསུ ཙ ཏསྶ ཕལབྷཱུཏཾ དུཀྑཾ ཨིཏོ ཨེཏྟོ ཝཱ པལཱཡནྟེ མཡི ནཱནུབནྡྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཨུཔེཙྩ སཉྩིཙྩ པལཱཡཏོཔི ཏེ ཏཏོ པཱཔཏོ མུཏྟི མོཀྑཱ ནཏྠི, གཏིཀཱལཱདིཔཙྩཡནྟརསམཝཱཡེ སཏི ཝིཔཙྩཏེ ཨེཝཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨུཔྤཙྩཱ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ, ཨུཔྤཏིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ པཱཔསྶ ཨཀརཎེན དུཀྑཱབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པུཉྙསྶ ཀརཎེནཔི ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སཙེ བྷཱཡསཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཏཱདིནནྟི དིཊྛཱདཱིསུ ཏཱདིབྷཱཝཔྤཏྟཾ. ཡཐཱ ཝཱ པུརིམཀཱ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ པསྶིཏབྦཱ, ཏཐཱ པསྶིཏབྦཏོ ཏཱདི, ཏཾ ¶ བུདྡྷཾ སརཎཾ ཨུཔེཧཱིཏི ཡོཛནཱ. དྷམྨསངྒྷེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཱདཱིནཾ ཝརབུདྡྷཱནཾ དྷམྨཾ, ཨཊྛནྣཾ ཨརིཡཔུགྒལཱནཾ སངྒྷཾ སམཱུཧནྟི ཡོཛནཱ. ཏནྟི སརཎགམནཾ སཱིལཱནཾ སམཱདཱནཉྩ. ཧེཧིཏཱིཏི བྷཝིསྶཏི.

སོ ¶ བྲཱཧྨཎོ སརཎེསུ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཡ ཨཔརབྷཱགེ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏྭཱ གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ན ཙིརསྶེཝ ཏེཝིཛྫོ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནེནྟོ ‘‘བྲཧྨབནྡྷཱུ’’ཏི གཱཐམཱཧ.

ཏསྶཏྠོ – ཨཧཾ པུབྦེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ཨུཔྤཏྟིམཏྟེན བྲཧྨབནྡྷུ ནཱམཱསིཾ. ཏཐཱ ཨིརུབྦེདཱདཱིནཾ ཨཛ྄ཛྷེནཱདིམཏྟེན ཏེཝིཛྫོ ཝེདསམྤནྣོ སོཏྟིཡོ ནྷཱཏཀོ ཙ ནཱམཱསིཾ. ཨིདཱནི སབྦསོ བཱཧིཏཔཱཔཏཱཡ སཙྩབྲཱཧྨཎོ པརམཏྠབྲཱཧྨཎོ, ཝིཛྫཏྟཡཱདྷིགམེན ཏེཝིཛྫོ, མགྒཉཱཎསངྑཱཏེན ཝེདེན སམནྣཱགཏཏྟཱ ཝེདསམྤནྣོ, ནིཏྠརསབྦཔཱཔཏཱཡ ནྷཱཏཀོ ཙ ཨམྷཱིཏི. ཨེཏྠ ཙ བྲཱཧྨཎེན ཝུཏྟགཱཐཱཔི ཨཏྟནཱ ཝུཏྟགཱཐཱཔི པཙྪཱ ཐེརིཡཱ པཙྩེཀཾ བྷཱསིཏཱཏི སབྦཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ ཨེཝ ཛཱཏཱཏི.

པུཎྞཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སོལ༹སནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༣. ཝཱིསཏིནིཔཱཏོ

༡. ཨམྦཔཱལཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཝཱིསཏིནིཔཱཏེ ¶ ¶ ཀཱལ༹ཀཱ བྷམརཝཎྞསཱདིསཱཏིཨཱདིཀཱ ཨམྦཔཱལིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི སིཁིསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣཱ ཧུཏྭཱ བྷིཀྑུནིསིཀྑཱཔདཾ སམཱདཱཡ ཝིཧརནྟཱི, ཨེཀདིཝསཾ སམྦཧུལཱཧི བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀརོནྟཱི པུརེཏརཾ གཙྪནྟིཡཱ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརིཡཱ ཁིཔནྟིཡཱ སཧསཱ ཁེལ༹པིཎྜཾ ཙེཏིཡངྒཎེ པཏིཏཾ, ཁཱིཎཱསཝཏྠེརིཡཱ ཨཔསྶིཏྭཱ གཏཱཡ ཨཡཾ པཙྪཏོ ¶ གཙྪནྟཱི ཏཾ ཁེལ༹པིཎྜཾ དིསྭཱ ‘‘ཀཱ ནཱམ གཎིཀཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཁེལ༹པིཎྜཾ པཱཏེསཱི’’ཏི ཨཀྐོསི. སཱ བྷིཀྑུནིཀཱལེ སཱིལཾ རཀྑནྟཱི གབྦྷཝཱསཾ ཛིགུཙྪིཏྭཱ ཨོཔཔཱཏིཀཏྟབྷཱཝེ ཙིཏྟཾ ཋཔེསི. ཏེན ཙརིམཏྟབྷཱཝེ ཝེསཱལིཡཾ རཱཛུཡྻཱནེ ཨམྦརུཀྑམཱུལེ ཨོཔཔཱཏིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏཾ དིསྭཱ ཨུཡྻཱནཔཱལོ ནགརཾ ཨུཔནེསི. ཨམྦརུཀྑམཱུལེ ནིབྦཏྟཏཱཡ སཱ ཨམྦཔཱལཱིཏྭེཝ ཝོཧརཱིཡིཏྠ. ཨཐ ནཾ ཨབྷིརཱུཔཾ དསྶནཱིཡཾ པཱསཱདིཀཾ ཝིལཱསཀནྟཏཱདིགུཎཝིསེསསམུདིཏཾ དིསྭཱ སམྦཧུལཱ རཱཛཀུམཱརཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པརིགྒཧཾ ཀཱཏུཀཱམཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཀལཧཾ ཨཀཾསུ. ཏེསཾ ཀལཧཝཱུཔསམཏྠཾ ཏསྶཱ ཀམྨསཉྩོདིཏཱ ཝོཧཱརིཀཱ ‘‘སབྦེསཾ ཧོཏཱུ’’ཏི གཎིཀཱཊྛཱནེ ཋཔེསུཾ. སཱ སཏྠརི པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨཏྟནོ ཨུཡྻཱནེ ཝིཧཱརཾ ཀཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྟནོ པུཏྟསྶ ཝིམལཀོཎྜཉྙཏྠེརསྶ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཨཏྟནོ སརཱིརསྶ ཛརཱཛིཎྞབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ སཾཝེགཛཱཏཱ སངྑཱརཱནཾ ཨནིཙྩཏཾ ཝིབྷཱཝེནྟཱི –

༢༥༢.

‘‘ཀཱལ༹ཀཱ བྷམརཝཎྞསཱདིསཱ, ཝེལླིཏགྒཱ མམ མུདྡྷཛཱ ཨཧུཾ;

ཏེ ཛརཱཡ སཱཎཝཱཀསཱདིསཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༥༣.

‘‘ཝཱསིཏོཝ ¶ སུརབྷཱི ཀརཎྜཀོ, པུཔྥཔཱུར མམ ཨུཏྟམངྒཛོ;

ཏཾ ཛརཱཡཐ སལོམགནྡྷིཀཾ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༥༤.

‘‘ཀཱནནཾཝ ¶ སཧིཏཾ སུརོཔིཏཾ, ཀོཙྪསཱུཙིཝིཙིཏགྒསོབྷིཏཾ;

ཏཾ ཛརཱཡ ཝིརལཾ ཏཧིཾ ཏཧིཾ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༥༥.

‘‘ཀཎྷཁནྡྷཀསུཝཎྞམཎྜིཏཾ, སོབྷཏེ སུཝེཎཱིཧིལངྐཏཾ;

ཏཾ ཛརཱཡ ཁལིཏཾ སིརཾ ཀཏཾ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༥༦.

‘‘ཙིཏྟཀཱརསུཀཏཱཝ ལེཁིཀཱ, སོབྷརེ སུ བྷམུཀཱ པུརེ མམ;

ཏཱ ¶ ཛརཱཡ ཝལིབྷིཔྤལམྦིཏཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༥༧.

‘‘བྷསྶརཱ སུརུཙིརཱ ཡཐཱ མཎཱི, ནེཏྟཧེསུམབྷིནཱིལམཱཡཏཱ;

ཏེ ཛརཱཡབྷིཧཏཱ ན སོབྷརེ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༥༨.

‘‘སཎྷཏུངྒསདིསཱི ཙ ནཱསིཀཱ, སོབྷཏེ སུ ཨབྷིཡོབྦནཾ པཏི;

སཱ ཛརཱཡ ཨུཔཀཱུལིཏཱ ཝིཡ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༥༩.

‘‘ཀངྐཎཾཝ སུཀཏཾ སུནིཊྛིཏཾ, སོབྷརེ སུ མམ ཀཎྞཔཱལི༹ཡོ;

ཏཱ ཛརཱཡ ཝལིབྷིཔྤལམྦིཏཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༠.

‘‘པཏྟལཱིམཀུལཝཎྞསཱདིསཱ ¶ , སོབྷརེ སུ དནྟཱ པུརེ མམ;

ཏེ ཛརཱཡ ཁཎྜིཏཱ ཙཱསིཏཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༡.

‘‘ཀཱནནམྷི ཝནསཎྜཙཱརིནཱི, ཀོཀིལཱཝ མདྷུརཾ ནིཀཱུཛིཧཾ;

ཏཾ ཛརཱཡ ཁལིཏཾ ཏཧིཾ ཏཧིཾ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༢.

‘‘སཎྷཀམྦུརིཝ སུཔྤམཛྫིཏཱ, སོབྷཏེ སུ གཱིཝཱ པུརེ མམ;

སཱ ཛརཱཡ བྷགྒཱ ཝིནཱམིཏཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༣.

‘‘ཝཊྚཔལིགྷསདིསོཔམཱ ཨུབྷོ, སོབྷརེ སུ བཱཧཱ པུརེ མམ;

ཏཱ ཛརཱཡ ཡཐཱ པཱཊལིབྦལིཏཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༤.

‘‘སཎྷམུདྡིཀསུཝཎྞམཎྜིཏཱ ¶ , སོབྷརེ སུ ཧཏྠཱ པུརེ མམ;

ཏེ ཛརཱཡ ཡཐཱ མཱུལམཱུལིཀཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༥.

‘‘པཱིནཝཊྚསཧིབྷུགྒཏཱ ཨུབྷོ, སོབྷརེ སུ ཐནཀཱ པུརེ མམ;

ཐེཝིཀཱིཝ ¶ ལམྦནྟི ནོདཀཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༦.

‘‘ཀཉྩནསྶ ཕལཀཾཝ སམྨཊྛཾ, སོབྷཏེ སུ ཀཱཡོ པུརེ མམ;

སོ ཝལཱིཧི སུཁུམཱཧི ཨོཏཏོ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༧.

‘‘ནཱགབྷོགསདིསོཔམཱ ¶ ཨུབྷོ, སོབྷརེ སུ ཨཱུརཱུ པུརེ མམ;

ཏེ ཛརཱཡ ཡཐཱ ཝེལུ༹ནཱལི༹ཡོ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༨.

‘‘སཎྷནཱུཔུརསུཝཎྞམཎྜིཏཱ, སོབྷརེ སུ ཛངྒྷཱ པུརེ མམ;

ཏཱ ཛརཱཡ ཏིལདཎྜཀཱརིཝ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༦༩.

‘‘ཏཱུལཔུཎྞསདིསོཔམཱ ཨུབྷོ, སོབྷརེ སུ པཱདཱ པུརེ མམ;

ཏེ ཛརཱཡ ཕུཊིཏཱ ཝལཱིམཏཱ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

༢༧༠.

‘‘ཨེདིསོ ཨཧུ ཨཡཾ སམུསྶཡོ, ཛཛྫརོ བཧུདུཁཱནམཱལཡོ;

སོཔལེཔཔཏིཏོ ཛརཱགྷརོ, སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱཡོ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ཀཱལ༹ཀཱཏི ཀཱལ༹ཀཝཎྞཱ. བྷམརཝཎྞསཱདིསཱཏི ཀཱལ༹ཀཱ ཧོནྟཱཔི བྷམརསདིསཝཎྞཱ, སིནིདྡྷནཱིལཱཏི ཨཏྠོ. ཝེལླིཏགྒཱཏི ཀུཉྩིཏགྒཱ, མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨགྒཱ ཀུཉྩིཏཱ ཝེལླིཏཱཏི ཨཏྠོ. མུདྡྷཛཱཏི ཀེསཱ. ཛརཱཡཱཏི ཛརཱཧེཏུ ཛརཱཡ ཨུཔཧཏསོབྷཱ. སཱཎཝཱཀསཱདིསཱཏི སཱཎསདིསཱ ཝཱཀསདིསཱ ཙ, སཱཎཝཱཀསདིསཱ ཙེཝ མཀཙིཝཱཀསདིསཱ ཙཱཏིཔི ཨཏྠོ. སཙྩཝཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱཏི སཙྩཝཱདིནོ ཨཝིཏཐཝཱདིནོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ¶ ‘‘སབྦཾ རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ ཛརཱབྷིབྷཱུཏ’’ནྟིཨཱདིཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ ཡཐཱབྷཱུཏམེཝ, ན ཏཏྠ ཝིཏཐཾ ཨཏྠཱིཏི.

ཝཱསིཏོཝ སུརབྷཱི ཀརཎྜཀོཏི པུཔྥགནྡྷཝཱསཙུཎྞཱདཱིཧི ཝཱསིཏོ ཝཱསཾ གཱཧཱཔིཏོ པསཱདྷནསམུགྒོ ཝིཡ སུགནྡྷི. པུཔྥཔཱུར མམ ཨུཏྟམངྒཛོཏི ཙམྤཀསུམནམལླིཀཱདཱིཧི པུཔྥེཧི པཱུརིཏོ ¶ པུབྦེ མམ ཀེསཀལཱཔོ ནིམྨལོཏི ¶ ཨཏྠོ. ཏནྟི ཨུཏྟམངྒཛཾ. ཨཐ པཙྪཱ ཨེཏརཧི སལོམགནྡྷིཀཾ པཱཀཏིཀལོམགནྡྷམེཝ ཛཱཏཾ. ཨཐ ཝཱ སལོམགནྡྷིཀནྟི མེཎྜཀལོམེཧི སམཱནགནྡྷཾ. ‘‘ཨེལ༹ཀལོམགནྡྷ’’ནྟིཔི ཝདནྟི.

ཀཱནནཾཝ སཧིཏཾ སུརོཔིཏནྟི སུཊྛུ རོཔིཏཾ སཧིཏཾ གྷནསནྣིཝེསཾ ཨུདྡྷམེཝ ཨུཊྛིཏཾ ཨུཛུཀདཱིགྷསཱཁཾ ཨུཔཝནཾ ཝིཡ. ཀོཙྪསཱུཙིཝིཙིཏགྒསོབྷིཏནྟི པུབྦེ ཀོཙྪེན སུཝཎྞསཱུཙིཡཱ ཙ ཀེསཛཊཱཝིཛཊནེན ཝིཙིཏགྒཾ ཧུཏྭཱ སོབྷིཏཾ, གྷནབྷཱཝེན ཝཱ ཀོཙྪསདིསཾ ཧུཏྭཱ པཎདནྟསཱུཙཱིཧི ཝིཙིཏགྒཏཱཡ སོབྷིཏཾ. ཏནྟི ཨུཏྟམངྒཛཾ. ཝིརལཾ ཏཧིཾ ཏཧིནྟི ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིརལཾ ཝིལཱུནཀེསཾ.

ཀཎྷཁནྡྷཀསུཝཎྞམཎྜིཏནྟི སུཝཎྞཝཛིརཱདཱིཧི ཝིབྷཱུསིཏཾ ཀཎྷཀེསཔུཉྫཀཾ. ཡེ པན ‘‘སཎྷཀཎྜཀསུཝཎྞམཎྜིཏ’’ནྟི པཋནྟི, ཏེསཾ སཎྷཱཧི སུཝཎྞསཱུཙཱིཧི ཛཊཱཝིཛཊནེན མཎྜིཏནྟི ཨཏྠོ. སོབྷཏེ སུཝེཎཱིཧིལངྐཏནྟི སུནྡརེཧི རཱཛརུཀྑམཱལཱ སདིསེཧི ཀེསཝེཎཱིཧི ཨལངྐཏཾ ཧུཏྭཱ པུབྦེ ཝིརཱཛཏེ. ཏཾ ཛརཱཡ ཁལིཏཾ སིརཾ ཀཏནྟི ཏཾ ཏཐཱ སོབྷིཏཾ སིརཾ ཨིདཱནི ཛརཱཡ ཁལིཏཾ ཁཎྜིཏཱཁཎྜིཏཾ ཝིལཱུནཀེསཾ ཀཏཾ.

ཙིཏྟཀཱརསུཀཏཱཝ ལེཁིཀཱཏི ཙིཏྟཀཱརེན སིཔྤིནཱ ནཱིལཱཡ ཝཎྞདྷཱཏུཡཱ སུཊྛུ ཀཏཱ ལེཁཱ ཝིཡ སོབྷཏེ. སུ བྷམུཀཱ པུརེ མམཱཏི སུནྡརཱ བྷམུཀཱ པུབྦེ མམ སོབྷནཾ གཏཱ. ཝལིབྷིཔྤལམྦིཏཱཏི ནལཱཊནྟེ ཨུཔྤནྣཱཧི ཝལཱིཧི པལམྦནྟཱ ཋིཏཱ.

བྷསྶརཱཏི བྷཱསུརཱ. སུརུཙིརཱཏི སུཊྛུ རུཙིརཱ. ཡཐཱ མཎཱིཏི མཎིམུདྡིཀཱ ཝིཡ. ནེཏྟཧེསུནྟི སུནེཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཨབྷིནཱིལམཱཡཏཱཏི ཨབྷིནཱིལཱ ཧུཏྭཱ ཨཱཡཏཱ. ཏེཏི ནེཏྟཱ. ཛརཱཡབྷིཧཏཱཏི ཛརཱཡ ཨབྷིཧཏཱ.

སཎྷཏུངྒསདིསཱི ¶ ¶ ཙཱཏི སཎྷཱ ཏུངྒཱ སེསམུཁཱཝཡཝཱནཾ ཨནུརཱུཔཱ ཙ. སོབྷཏེཏི ཝཊྚེཏྭཱ ཋཔིཏཧརིཏཱལཝཊྚི ཝིཡ མམ ནཱསིཀཱ སོབྷཏེ. སུ ཨབྷིཡོབྦནཾ པཏཱིཏི སུནྡརེ ཨབྷིནཝཡོབྦནཀཱལེ སཱ ནཱསིཀཱ ཨིདཱནི ཛརཱཡ ནིཝཱརིཏསོབྷཏཱཡ པརིསེདིཏཱ ཝིཡ ཝརཏྟཱ ཝིཡ ཙ ཛཱཏཱ.

ཀངྐཎཾཝ ¶ སུཀཏཾ སུནིཊྛིཏནྟི སུཔརིཀམྨཀཏཾ སུཝཎྞཀངྐཎཾ ཝིཡ ཝཊྚུལབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི. སོབྷརེཏི སོབྷནྟེ. ‘‘སོབྷནྟེ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ. སུཨིཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཀཎྞཔཱལི༹ཡོཏི ཀཎྞགནྡྷཱ. ཝལིབྷིཔྤལམྦིཏཱཏི ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨུཔྤནྣཝལཱིཧི ཝལིཏཱ ཧུཏྭཱ ཝཊྚནིཡཱ པཎཱམིཏཝཏྠཁནྡྷཱ ཝིཡ བྷསྶནྟཱ ཨོལམྦནྟི.

པཏྟལཱིམཀུལཝཎྞསཱདིསཱཏི ཀདལིམཀུལསདིསཝཎྞསཎྛཱནཱ. ཁཎྜིཏཱཏི བྷེདནཔཏནེཧི ཁཎྜིཏཱ ཁཎྜབྷཱཝཾ གཏཱ. ཨསིཏཱཏི ཝཎྞབྷེདེན ཨསིཏབྷཱཝཾ གཏཱ.

ཀཱནནམྷི ཝནསཎྜཙཱརིནཱི, ཀོཀིལཱཝ མདྷུརཾ ནིཀཱུཛིཧནྟི ཝནསཎྜེ གོཙརཙརཎེན ཝནསཎྜཙཱརིནཱི ཀཱནནེ ཨནུསཾགཱིཏནིཝཱསིནཱི ཀོཀིལཱ ཝིཡ མདྷུརཱལཱཔཾ ནིཀཱུཛིཧཾ. ཏནྟི ནིཀཱུཛིཏཾ ཨཱལཱཔཾ. ཁལིཏཾ ཏཧིཾ ཏཧིནྟི ཁཎྜདནྟཱདིབྷཱཝེན ཏཏྠ ཏཏྠ པཀྑལིཏཾ ཛཱཏཾ.

སཎྷཀམྦུརིཝ སུཔྤམཛྫིཏཱཏི སུཊྛུ པམཛྫིཏཱ སཎྷཱ སུཝཎྞསངྑཱ ཝིཡ. བྷགྒཱ ཝིནཱམིཏཱཏི མཾསཔརིཀྑཡེན ཝིབྷཱུཏསིརཱཛཱལཏཱཡ བྷགྒཱ ཧུཏྭཱ ཝིནཏཱ.

ཝཊྚཔལིགྷསདིསོཔམཱཏི ཝཊྚེན པལིགྷདཎྜེན སམསམཱ. ཏཱཏི ཏཱ ཨུབྷོཔི བཱཧཱཡོ. ཡཐཱ པཱཊལིབྦལིཏཱཏི ཛཛྫརབྷཱཝེན པལིཏཔཱཊལིསཱཁཱསདིསཱ.

སཎྷམུདྡིཀསུཝཎྞམཎྜིཏཱཏི ¶ སུཝཎྞམཡཱཧི མཊྛབྷཱསུརཱཧི མུདྡིཀཱཧི ཝིབྷཱུསིཏཱ. ཡཐཱ མཱུལམཱུལིཀཱཏི མཱུལཀཀཎྜསདིསཱ.

པཱིནཝཊྚསཧིཏུགྒཏཱཏི པཱིནཱ ཝཊྚཱ ཨཉྙམཉྙཾ སཧིཏཱཝ ཧུཏྭཱ ཨུགྒཏཱ ཨུདྡྷམུཁཱ. སོབྷཏེ སུ ཐནཀཱ པུརེ མམཱཏི མམ ཨུབྷོཔི ཐནཱ ཡཐཱཝུཏྟརཱུཔཱ ཧུཏྭཱ སུཝཎྞཀལསིཡོ ཝིཡ སོབྷིཾསུ. པུཐུཏྟེ ཧི ཨིདཾ ཨེཀཝཙནཾ, ཨཏཱིཏཏྠེ ཙ ཝཏྟམཱནཝཙནཾ. ཐེཝིཀཱིཝ ལམྦནྟི ནོདཀཱཏི ¶ ཏེ ཨུབྷོཔི མེ ཐནཱ ནོདཀཱ གལིཏཛལཱ ཝེཎུདཎྜཀེ ཋཔིཏཨུདཀབྷསྨཱ ཝིཡ ལམྦནྟི.

ཀཉྩནཕལཀཾཝ ¶ སམྨཊྛནྟི ཛཱཏིཧིངྒུལཀེན མཀྑིཏྭཱ ཙིརཔརིམཛྫིཏསོཝཎྞཕལཀཾ ཝིཡ སོབྷཏེ. སོ ཝལཱིཧི སུཁུམཱཧི ཨོཏཏོཏི སོ མམ ཀཱཡོ ཨིདཱནི སུཁུམཱཧི ཝལཱིཧི ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཝིཏཏོ ཝལིཏྟཙཏཾ ཨཱཔནྣོ.

ནཱགབྷོགསདིསོཔམཱཏི ཧཏྠིནཱགསྶ ཧཏྠེན སམསམཱ. ཧཏྠོ ཧི ཨིདྷ བྷུཉྫཏི ཨེཏེནཱཏི བྷོགོཏི ཝུཏྟོ. ཏེཏི ཨཱུརུཡོ. ཡཐཱ ཝེལུ༹ནཱལི༹ཡོཏི ཨིདཱནི ཝེལུ༹པབྦསདིསཱ ཨཧེསུཾ.

སཎྷནཱུཔུརསུཝཎྞམཎྜིཏཱཏི སིནིདྡྷམཊྛེཧི སུཝཎྞནཱུཔུརེཧི ཝིབྷཱུསིཏཱ. ཛངྒྷཱཏི ཨཊྛིཛངྒྷཱཡོ. ཏཱཏི ཏཱ ཛངྒྷཱཡོ. ཏིལདཎྜཀཱརིཝཱཏི ཨཔྤམཾསལོཧིཏཏྟཱ ཀིསབྷཱཝེན ལཱུནཱཝསིཊྛཝིསུཀྑཏིལདཎྜཀཱ ཝིཡ ཨཧེསུཾ. ར-ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ.

ཏཱུལཔུཎྞསདིསོཔམཱཏི མུདུསིནིདྡྷབྷཱཝེན སིམྦལིཏཱུལཔུཎྞཔལིགུཎྛིཏཨུཔཱཧནསདིསཱ. ཏེ མམ པཱདཱ ཨིདཱནི ཕུཊིཏཱ ཕལིཏཱ, ཝལཱིམཏཱ ཝལིམནྟོ ཛཱཏཱ.

ཨེདིསོཏི ཨེཝརཱུཔོ. ཨཧུ ཨཧོསི ཡཐཱཝུཏྟཔྤཀཱརོ. ཨཡཾ སམུསྶཡོཏི ཨཡཾ མམ ཀཱཡོ. ཛཛྫརོཏི སིཐིལཱབནྡྷོ ¶ . བཧུདུཁཱནམཱལཡོཏི ཛརཱདིཧེཏུཀཱནཾ བཧཱུནཾ དུཀྑཱནཾ ཨཱལཡབྷཱུཏོ. སོཔལེཔཔཏིཏོཏི སོ ཨཡཾ སམུསྶཡོ ཨཔལེཔཔཏིཏོ ཨབྷིསངྑཱརཱལེཔཔརིཀྑཡེན པཏིཏོ པཱཏཱབྷིམུཁོཏི ཨཏྠོ. སོཔི ཨལེཔཔཏིཏོཏི ཝཱ པདཝིབྷཱགོ, སོ ཨེཝཏྠོ. ཛརཱགྷརོཏི ཛིཎྞགྷརསདིསོ. ཛརཱཡ ཝཱ གྷརབྷཱུཏོ ཨཧོསི. ཏསྨཱ སཙྩཝཱདིནོ དྷམྨཱནཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སབྷཱཝཾ སམྨདེཝ ཉཏྭཱ ཀཐནཏོ ཨཝིཏཐཝཱདིནོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ མམ སཏྠུཝཙནཾ ཨནཉྙཐཱ.

ཨེཝཾ ཨཡཾ ཐེརཱི ཨཏྟནོ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨནིཙྩཏཱཡ སལླཀྑཎམུཁེན སབྦེསུཔི ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེསུ ཨནིཙྩཏཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ཏདནུསཱརེན ཏཏྠ དུཀྑལཀྑཎཾ ཨནཏྟལཀྑཎཉྩ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེནྟཱི མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༤.༢༠༤-༢༡༩) –

‘‘ཡོ ¶ རཾསིཕུསིཏཱཝེལོ༹, ཕུསྶོ ནཱམ མཧཱམུནི;

ཏསྶཱཧཾ བྷགིནཱི ཨཱསིཾ, ཨཛཱཡིཾ ཁཏྟིཡེ ཀུལེ.

‘‘ཏསྶ ¶ དྷམྨཾ སུཎིཏྭཱཧཾ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ;

མཧཱདཱནཾ དདིཏྭཱན, པཏྠཡིཾ རཱུཔསམྤདཾ.

‘‘ཨེཀཏིཾསེ ཨིཏོ ཀཔྤེ, སིཁཱི ལོཀགྒནཱཡཀོ;

ཨུཔྤནྣོ ལོཀཔཛྫོཏོ, ཏིལོཀསརཎོ ཛིནོ.

‘‘ཏདཱརུཎཔུརེ རམྨེ, བྲཧྨཉྙཀུལསམྦྷཝཱ;

ཝིམུཏྟཙིཏྟཾ ཀུཔིཏཱ, བྷིཀྑུནིཾ ཨབྷིསཱཔཡིཾ.

‘‘ཝེསིཀཱཝ ཨནཱཙཱརཱ, ཛིནསཱསནདཱུསིཀཱ;

ཨེཝཾ ཨཀྐོསཡིཏྭཱན, ཏེན པཱཔེན ཀམྨུནཱ.

‘‘དཱརུཎཾ ནིརཡཾ གནྟྭཱ, མཧཱདུཀྑསམཔྤིཏཱ;

ཏཏོ ཙུཏཱ མནུསྶེསུ, ཨུཔཔནྣཱ ཏཔསྶིནཱི.

‘‘དསཛཱཏིསཧསྶཱནི, གཎིཀཏྟམཀཱརཡིཾ;

ཏམྷཱ པཱཔཱ ན མུཙྩིསྶཾ, བྷུཏྭཱ དུཊྛཝིསཾ ཡཐཱ.

‘‘བྲཧྨཙརིཡམསེཝིསྶཾ, ཀསྶཔེ ཛིནསཱསནེ;

ཏེན ཀམྨཝིཔཱཀེན, ཨཛཱཡིཾ ཏིདསེ པུརེ.

‘‘པཙྪིམེ བྷཝེ སམྤཏྟེ, ཨཧོསིཾ ཨོཔཔཱཏིཀཱ;

ཨམྦསཱཁནྟརེ ཛཱཏཱ, ཨམྦཔཱལཱིཏི ཏེནཧཾ.

‘‘པརིཝུཏཱ པཱཎཀོཊཱིཧི, པབྦཛིཾ ཛིནསཱསནེ;

པཏྟཱཧཾ ¶ ཨཙལཾ ཋཱནཾ, དྷཱིཏཱ བུདྡྷསྶ ཨོརསཱ.

‘‘ཨིདྡྷཱིསུ ¶ ཙ ཝསཱི ཧོམི, སོཏདྷཱཏུཝིསུདྡྷིཡཱ;

ཙེཏོཔརིཡཉཱཎསྶ, ཝསཱི ཧོམི མཧཱམུནི.

‘‘པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎཱ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ.

‘‘ཨཏྠདྷམྨནིརུཏྟཱིསུ, པཊིབྷཱནེ ཏཐེཝ ཙ;

ཉཱཎཾ མེ ཝིམལཾ སུདྡྷཾ, བུདྡྷསེཊྛསྶ ཝཱཧསཱ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

ནཱགཱིཝ བནྡྷནཾ ཚེཏྭཱ, ཝིཧརཱམི ཨནཱསཝཱ.

‘‘སྭཱགཏཾ ¶ ཝཏ མེ ཨཱསི, བུདྡྷསེཊྛསྶ སནྟིཀེ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

‘‘པཊིསམྦྷིདཱ ཙཏསྶོ, ཝིམོཀྑཱཔི ཙ ཨཊྛིམེ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན ཏཱ ཨེཝ གཱཐཱ པཙྩུདཱཧཱསཱིཏི.

ཨམྦཔཱལཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. རོཧིནཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

སམཎཱཏི བྷོཏི སུཔཱིཏིཨཱདིཀཱ རོཧིནིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ ཝིཔསྶིསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, ཨེཀདིཝསཾ བནྡྷུམཏཱིནགརེ བྷགཝནྟཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཱུཝསྶ པཱུརེཏྭཱ བྷགཝཏོ དཏྭཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན དེཝམནུསྶེསུ སཾསརནྟཱི ཨནུཀྐམེན ཨུཔཙིཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝེསཱལིཡཾ མཧཱཝིབྷཝསྶ བྲཱཧྨཎསྶ གེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ རོཧིནཱིཏི ལདྡྷནཱམཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, སཏྠརི ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརནྟེ ཝིཧཱརཾ གནྟཝཱ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔནྣཱ ཧུཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སཱསནེ པསཱདཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ¶ ཏེ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ སཡཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘ནགརེ བནྡྷུམཏིཡཱ, ཝིཔསྶིསྶ མཧེསིནོ;

པིཎྜཱཡ ཝིཙརནྟསྶ, པཱུཝེདཱསིམཧཾ ཏདཱ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ཏཱཝཏིཾསམགཙྪཧཾ.

‘‘ཚཏྟིཾསདེཝརཱཛཱུནཾ ¶ ¶ , མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ;

པཉྙཱསཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘མནསཱ པཏྠིཏཱ ནཱམ, སབྦཱ མཡ྄ཧཾ སམིཛ྄ཛྷཐ;

སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏྭཱན, དེཝེསུ མནུཛེསུ ཙ.

‘‘པཙྪིམེ བྷཝསམྤཏྟེ, ཛཱཏོ ཝིཔྤཀུལེ ཨཧཾ;

རོཧིནཱི ནཱམ ནཱམེན, ཉཱཏཀེཧི པིཡཱཡིཏཱ.

‘‘བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ, དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཡཐཱཏཐཾ;

སཾཝིགྒམཱནསཱ ཧུཏྭཱ, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ.

‘‘ཡོནིསོ པདཧནྟཱིནཾ, ཨརཧཏྟམཔཱཔུཎིཾ;

ཨེཀནཝུཏིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ དཱནམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, པཱུཝདཱནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པུབྦེ སོཏཱཔནྣཀཱལེ པིཏརཱ ཨཏྟནཱ ཙ ཝཙནཔཊིཝཙནཝསེན ཝུཏྟགཱཐཱ ཨུདཱནཝསེན བྷཱསནྟཱི –

༢༧༡.

‘‘སམཎཱཏི ¶ བྷོཏི སུཔི, སམཎཱཏི པབུཛ྄ཛྷསི;

སམཎཱནེཝ ཀིཏྟེསི, སམཎཱི ནཱུན བྷཝིསྶསི.

༢༧༢.

‘‘ཝིཔུལཾ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ, སམཎཱནཾ པཝེཙྪསི;

རོཧིནཱི དཱནི པུཙྪཱམི, ཀེན ཏེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༧༣.

‘‘ཨཀམྨཀཱམཱ ཨལསཱ, པརདཏྟཱུཔཛཱིཝིནོ;

ཨཱསཾསུཀཱ སཱདུཀཱམཱ, ཀེན ཏེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༧༤.

‘‘ཙིརསྶཾ ཝཏ མཾ ཏཱཏ, སམཎཱནཾ པརིཔུཙྪསི;

ཏེསཾ ཏེ ཀིཏྟཡིསྶཱམི, པཉྙཱསཱིལཔརཀྐམཾ.

༢༧༥.

‘‘ཀམྨཀཱམཱ ཨནལསཱ, ཀམྨསེཊྛསྶ ཀཱརཀཱ;

རཱགཾ དོསཾ པཛཧནྟི, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༧༦.

‘‘ཏཱིཎི པཱཔསྶ མཱུལཱནི, དྷུནནྟི སུཙིཀཱརིནོ;

སབྦཾ པཱཔཾ པཧཱིནེསཾ, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༧༧.

‘‘ཀཱཡཀམྨཾ ¶ སུཙི ནེསཾ, ཝཙཱིཀམྨཉྩ ཏཱདིསཾ;

མནོཀམྨཾ སུཙི ནེསཾ, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༧༨.

‘‘ཝིམལཱ ¶ སངྑམུཏྟཱཝ, སུདྡྷཱ སནྟརབཱཧིརཱ;

པུཎྞཱ སུཀྐཱན དྷམྨཱནཾ, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༧༩.

‘‘བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ, ཨརིཡཱ དྷམྨཛཱིཝིནོ;

ཨཏྠཾ དྷམྨཉྩ དེསེནྟི, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༨༠.

‘‘བཧུསྶུཏཱ དྷམྨདྷརཱ, ཨརིཡཱ དྷམྨཛཱིཝིནོ;

ཨེཀགྒཙིཏྟཱ སཏིམནྟོ, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༨༡.

‘‘དཱུརངྒམཱ ¶ སཏིམནྟོ, མནྟབྷཱཎཱི ཨནུདྡྷཏཱ;

དུཀྑསྶནྟཾ པཛཱནནྟི, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༨༢.

‘‘ཡསྨཱ གཱམཱ པཀྐམནྟི, ན ཝིལོཀེནྟི ཀིཉྩནཾ;

ཨནཔེཀྑཱཝ གཙྪནྟི, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༨༣.

‘‘ན ཏེ སཾ ཀོཊྛེ ཨོཔེནྟི, ན ཀུམྦྷིཾ ན ཁལོ༹པིཡཾ;

པརིནིཊྛིཏམེསཱནཱ, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༨༤.

‘‘ན ཏེ ཧིརཉྙཾ གཎྷནྟི, ན སུཝཎྞཾ ན རཱུཔིཡཾ;

པཙྩུཔྤནྣེན ཡཱཔེནྟི, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༨༥.

‘‘ནཱནཱཀུལཱ པབྦཛིཏཱ, ནཱནཱཛནཔདེཧི ཙ;

ཨཉྙམཉྙཾ པིཧཡནྟི, ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱ.

༢༨༦.

‘‘ཨཏྠཱཡ ཝཏ ནོ བྷོཏི, ཀུལེ ཛཱཏཱསི རོཧིནཱི;

སདྡྷཱ བུདྡྷེ ཙ དྷམྨེ ཙ, སངྒྷེ ཙ ཏིབྦགཱརཝཱ.

༢༨༧.

‘‘ཏུཝཉྷེཏཾ པཛཱནཱསི, པུཉྙཀྑེཏྟཾ ཨནུཏྟརཾ;

ཨམྷམྤི ཨེཏེ སམཎཱ, པཊིགྒཎྷནྟི དཀྑིཎཾ.

༢༨༨.

‘‘པཏིཊྛིཏོ ཧེཏྠ ཡཉྙོ, ཝིཔུལོ ནོ བྷཝིསྶཏི;

སཙེ བྷཱཡསི དུཀྑསྶ, སཙེ ཏེ དུཀྑམཔྤིཡཾ.

༢༨༩.

‘‘ཨུཔེཧི སརཎཾ བུདྡྷཾ, དྷམྨཾ སངྒྷཉྩ ཏཱདིནཾ;

སམཱདིཡཱཧི སཱིལཱནི, ཏཾ ཏེ ཨཏྠཱཡ ཧེཧིཏི.

༢༩༠.

‘‘ཨུཔེམི ¶ སརཎཾ བུདྡྷཾ, དྷམྨཾ སངྒྷཉྩ ཏཱདིནཾ;

སམཱདིཡཱམི སཱིལཱནི, ཏཾ མེ ཨཏྠཱཡ ཧེཧིཏི.

༢༩༡.

‘‘བྲཧྨབནྡྷུ ¶ པུརེ ཨཱསིཾ, སོ ཨིདཱནིམྷི བྲཱཧྨཎོ;

ཏེཝིཛྫོ སོཏྟིཡོ ཙམྷི, ཝེདགཱུ ཙམྷི ནྷཱཏཀོ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ པཙྩུདཱཧཱསི.

ཏཏྠ ཨཱདིཏོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨཏྟནོ དྷཱིཏུ བྷིཀྑཱུསུ སམྨུཏིཾ ཨནིཙྪནྟེན ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ སམཎཱཏི བྷོཏི སུཔཱིཏི བྷོཏི ཏྭཾ སུཔནཀཱལེཔི ¶ ‘‘སམཎཱ སམཎཱ’’ཏི ཀིཏྟེནྟཱི སམཎཔཊིབདྡྷཾཡེཝ ཀཐཾ ཀཐེནྟཱི སུཔསི. སམཎཱཏི པབུཛ྄ཛྷསཱིཏི སུཔནཏོ ཨུཊྛཧནྟཱིཔི ‘‘སམཎཱ’’ཨིཙྩེཝཾ ཝཏྭཱ པབུཛ྄ཛྷསི ནིདྡཱཡ ཝུཊྛཱསི. སམཎཱནེཝ ཀིཏྟེསཱིཏི སབྦཀཱལམྤི སམཎེ ཨེཝ སམཎཱནམེཝ ཝཱ གུཎེ ཀིཏྟེསི ཨབྷིཏྠཝསི. སམཎཱི ནཱུན བྷཝིསྶསཱིཏི གིཧིརཱུཔེན ཋིཏཱཔི ཙིཏྟེན སམཎཱི ཨེཝ མཉྙེ བྷཝིསྶསི. ཨཐ ཝཱ སམཎཱི ནཱུན བྷཝིསྶསཱིཏི ཨིདཱནི གིཧིརཱུཔེན ཋིཏཱཔི ན ཙིརེནེཝ སམཎཱི ཨེཝ མཉྙེ བྷཝིསྶསི སམཎེསུ ཨེཝ ནིནྣཔོཎབྷཱཝཏོ.

པཝེཙྪསཱིཏི དེསི. རོཧིནཱི དཱནི པུཙྪཱམཱིཏི, ཨམྨ རོཧིནི, ཏཾ ཨཧཾ ཨིདཱནི པུཙྪཱམཱིཏི བྲཱཧྨཎོ ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ པུཙྪནྟོ ཨཱཧ. ཀེན ཏེ སམཎཱ པིཡཱཏི, ཨམྨ རོཧིནི, ཏྭཾ སཡནྟཱིཔི པབུཛ྄ཛྷནྟཱིཔི ཨཉྙདཱཔི སམཎཱནམེཝ གུཎེ ཀིཏྟཡསི, ཀེན ནཱམ ཀཱརཎེན ཏུཡ྄ཧཾ སམཎཱ པིཡཱཡིཏབྦཱ ཛཱཏཱཏི ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི བྲཱཧྨཎོ སམཎེསུ དོསཾ དྷཱིཏུ ཨཱཙིཀྑནྟོ ‘‘ཨཀམྨཀཱམཱ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཨཀམྨཀཱམཱཏི ན ཀམྨཀཱམཱ, ཨཏྟནོ པརེསཉྩ ཨཏྠཱཝཧཾ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ན ཀཱཏུཀཱམཱ. ཨལསཱཏི ཀུསཱིཏཱ. པརདཏྟཱུཔཛཱིཝིནོཏི པརེཧི དིནྣེནེཝ ཨུཔཛཱིཝནསཱིལཱ. ཨཱསཾསུཀཱཏི ཏཏོ ཨེཝ གྷཱསཙྪཱདནཱདཱིནཾ ཨཱསཱིསནཀཱ. སཱདུཀཱམཱཏི སཱདུཾ མདྷུརམེཝ ཨཱཧཱརཾ ཨིཙྪནཀཱ. སབྦམེཏཾ བྲཱཧྨཎོ སམཎཱནཾ གུཎེ ཨཛཱནནྟོ ཨཏྟནཱཝ པརིཀཔྤིཏཾ དོསམཱཧ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རོཧིནཱི ‘‘ལདྡྷོ དཱནི མེ ཨོཀཱསོ ཨཡྻཱནཾ གུཎེ ཀཐེཏུ’’ནྟི ཏུཊྛམཱནསཱ བྷིཀྑཱུནཾ གུཎེ ཀིཏྟེཏུཀཱམཱ པཋམཾ ཏཱཝ ཏེསཾ ཀིཏྟནེ སོམནསྶཾ པཝེདེནྟཱི ‘‘ཙཱིརསྶཾ ཝཏ མཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཙིརསྶཾ ཝཏཱཏི ཙིརེན ཝཏ. ཏཱཏཱཏི པིཏརཾ ཨཱལཔཏི. སམཎཱནནྟི སམཎེ སམཎཱནཾ ཝཱ མཡ྄ཧཾ པིཡཱཡིཏབྦཾ པརིཔུཙྪསི. ཏེསནྟི སམཎཱནཾ. པཉྙཱསཱིལཔརཀྐམནྟི ¶ པཉྙཉྩ སཱིལཉྩ ཨུསྶཱཧཉྩ.

ཀིཏྟཡིསྶཱམཱིཏི ¶ ཀཐཡིསྶཱམི. པཊིཛཱནེཏྭཱ ཏེ ཀིཏྟེནྟཱི ‘‘ཨཀམྨཀཱམཱ ཨལསཱ’’ཏི ཏེན ཝུཏྟཾ དོསཾ ཏཱཝ ནིབྦེཋེཏྭཱ ཏཔྤཊིཔཀྑབྷཱུཏཾ གུཎཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཀམྨཀཱམཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཀམྨཀཱམཱཏི ཝཏྟཔཊིཝཏྟཱདིབྷེདཾ ཀམྨཾ སམཎཀིཙྩཾ པརིཔཱུརཎཝསེན ཀཱམེནྟི ཨིཙྪནྟཱིཏི ཀམྨཀཱམཱ. ཏཏྠ ཡུཏྟཔྤཡུཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ སམུཊྛཱཡ ཝཱཡམནཏོ ན ཨལསཱཏི ཨནལསཱ. ཏཾ པན ཀམྨཾ སེཊྛཾ ཨུཏྟམཾ ནིབྦཱནཱཝཧམེཝ ཀརོནྟཱིཏི ཀམྨསེཊྛསྶ ཀཱརཀཱ. ཀརོནྟཱ པན ཏཾ པཊིཔཏྟིཡཱ ཨནཝཛྫབྷཱཝཏོ རཱགཾ དོསཾ པཛཧནྟི, ཡཐཱ རཱགདོསཱ པཧཱིཡནྟི, ཨེཝཾ སམཎཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟི. ཏེན མེ སམཎཱ པིཡཱཏི ཏེན ཡཐཱཝུཏྟེན སམྨཱཔཊིཔཛྫནེན མཡ྄ཧཾ སམཎཱ པིཡཱཡིཏབྦཱཏི ཨཏྠོ.

ཏཱིཎི པཱཔསྶ མཱུལཱནཱིཏི ལོབྷདོསམོཧསངྑཱཏཱནི ཨཀུསལསྶ ཏཱིཎི མཱུལཱནི. དྷུནནྟཱིཏི ནིགྒྷཱཏེནྟི, པཛཧནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སུཙིཀཱརིནོཏི ཨནཝཛྫཀམྨཀཱརིནོ. སབྦཾ པཱཔཾ པཧཱིནེསནྟི ཨགྒམགྒཱདྷིགམེན ཨེསཾ སབྦམྤི པཱཔཾ པཧཱིནཾ.

ཨེཝཾ ‘‘སམཎཱ སུཙིཀཱརིནོ’’ཏི སངྑེཔཏོ ཝུཏྟམཏྠཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ‘‘ཀཱཡཀམྨ’’ནྟི གཱཐམཱཧ. ཏཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ.

ཝིམལཱ སངྑམུཏྟཱཝཱཏི སུདྷོཏསངྑཱ ཝིཡ མུཏྟཱ ཝིཡ ཙ ཝིགཏམལཱ རཱགཱདིམལརཧིཏཱ. སུདྡྷཱ སནྟརབཱཧིརཱཏི སནྟརཉྩ བཱཧིརཉྩ སནྟརབཱཧིརཾ. ཏཏོ སནྟརབཱཧིརཏོ སུདྡྷཱ, སུདྡྷཱསཡཔཡོགཱཏི ཨཏྠོ. པུཎྞཱ སུཀྐཱན དྷམྨཱནནྟི ཨེཀནྟསུཀྐེཧི ཨནཝཛྫདྷམྨེཧི པརིཔུཎྞཱ, ཨསེཁེཧི སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིཧི སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ.

སུཏྟགེཡྻཱདིབཧུཾ ¶ སུཏཾ ཨེཏེསཾ, སུཏེན ཝཱ ཨུཔྤནྣཱཏི བཧུསྶུཏཱ, པརིཡཏྟིབཱཧུསཙྩེན པཊིཝེདྷབཱཧུསཙྩེན ཙ སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. ཏམེཝ དུཝིདྷམྤི དྷམྨཾ དྷཱརེནྟཱིཏི དྷམྨདྷརཱ. སཏྟཱནཾ ཨཱཙཱརསམཱཙཱརསིཀྑཱཔདེན ཨརཱིཡནྟཱིཏི ཨརིཡཱ. དྷམྨེན ཉཱཡེན ཛཱིཝནྟཱིཏི དྷམྨཛཱིཝིནོ. ཨཏྠཾ དྷམྨཉྩ དེསེནྟཱིཏི ¶ བྷཱསིཏཏྠཉྩ དེསནཱདྷམྨཉྩ ཀཐེནྟི པཀཱསེནྟི. ཨཐ ཝཱ ཨཏྠཏོ ཨནཔེཏཾ དྷམྨཏོ ཨནཔེཏཉྩ དེསེནྟི ཨཱཙིཀྑནྟི.

ཨེཀགྒཙིཏྟཱཏི སམཱཧིཏཙིཏྟཱ. སཏིམནྟོཏི ཨུཔཊྛིཏསཏིནོ.

དཱུརངྒམཱཏི ¶ ཨརཉྙགཏཱ, མནུསྶཱུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ དཱུརཾ གཙྪནྟཱ, ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝེན ཝཱ ཡཐཱརུཙིཏཾ དཱུརཾ ཋཱནཾ གཙྪནྟཱིཏི དཱུརངྒམཱ. མནྟཱ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, ཏཱཡ བྷཎནསཱིལཏཱཡ མནྟབྷཱཎཱི. ན ཨུདྡྷཏཱཏི ཨནུདྡྷཏཱ, ཨུདྡྷཙྩརཧིཏཱ ཝཱུཔསནྟཙིཏྟཱ. དུཀྑསྶནྟཾ པཛཱནནྟཱིཏི ཝཊྚདུཀྑསྶ པརིཡནྟབྷཱུཏཾ ནིབྦཱནཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟི.

ན ཝིལོཀེནྟི ཀིཉྩནནྟི ཡཏོ གཱམཏོ པཀྐམནྟི, ཏསྨིཾ གཱམེ ཀཉྩི སཏྟཾ ཝཱ སངྑཱརཾ ཝཱ ཨཔེཀྑཱཝསེན ན ཨོལོཀེནྟི, ཨཐ ཁོ པན ཨནཔེཀྑཱཝ གཙྪནྟི པཀྐམནྟི.

ན ཏེ སཾ ཀོཊྛེ ཨོཔེནྟཱིཏི ཏེ སམཎཱ སཾ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ སཱཔཏེཡྻཾ ཀོཊྛེ ན ཨོཔེནྟི ན པཊིསཱམེཏྭཱ ཋཔེནྟི ཏཱདིསསྶ པརིགྒཧསྶ ཨབྷཱཝཏོ. ཀུམྦྷིནྟི ཀུམྦྷིཡཾ. ཁལོ༹པིཡནྟི པཙྪིཡཾ. པརིནིཊྛིཏམེསཱནཱཏི པརཀུལེསུ པརེསཾ ཨཏྠཱཡ སིདྡྷམེཝ གྷཱསཾ པརིཡེསནྟཱ.

ཧིརཉྙནྟི ཀཧཱཔཎཾ. རཱུཔིཡནྟི རཛཏཾ. པཙྩུཔྤནྣེན ཡཱཔེནྟཱིཏི ཨཏཱིཏཾ ཨནནུསོཙནྟཱ ཨནཱགཏཉྩ ཨཔཙྩཱསཱིསནྟཱ པཙྩུཔྤནྣེན ཡཱཔེནྟི ཨཏྟབྷཱཝཾ པཝཏྟེནྟི.

ཨཉྙམཉྙཾ པིཧཡནྟཱིཏི ཨཉྙམཉྙསྨིཾ མེཏྟིཾ ཀརོནྟི. ‘‘པིཧཱཡནྟི’’པི པཱཋོ, སོ ཨེཝ ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ སོ བྲཱཧྨཎོ དྷཱིཏུཡཱ སནྟིཀེ བྷིཀྑཱུནཾ གུཎེ སུཏྭཱ པསནྣམཱནསོ དྷཱིཏརཾ པསཾསནྟོ ‘‘ཨཏྠཱཡ ཝཏཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཨམྷམྤཱིཏི ཨམྷཱཀམྤི. དཀྑིཎནྟི དེཡྻདྷམྨཾ.

ཨེཏྠཱཏི ¶ ཨེཏེསུ སམཎེསུ. ཡཉྙོཏི དཱནདྷམྨོ. ཝིཔུལོཏི ཝིཔུལཕལོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎོ སརཎེསུ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛིཏོ ཨཔརབྷཱགེ སཉྫཱཏསཾཝེགོ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ¶ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟེ ¶ པཏིཊྛཱཡ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནེནྟོ ‘‘བྲཧྨབནྡྷཱུ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟོཡེཝ.

རོཧིནཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཙཱཔཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ལཊྛིཧཏྠོ པུརེ ཨཱསཱིཏིཨཱདིཀཱ ཙཱཔཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི, ཨནུཀྐམེན ཨུཔཙིཏཀུསལམཱུལཱ སམྦྷཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཝངྒཧཱརཛནཔདེ ཨཉྙཏརསྨིཾ མིགལུདྡཀགཱམེ ཛེཊྛཀམིགལུདྡཀསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཙཱཔཱཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. ཏེན ཙ སམཡེན ཨུཔཀོ ཨཱཛཱིཝཀོ བོདྷིམཎྜཏོ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏུཾ བཱརཱཎསིཾ ཨུདྡིསྶ གཙྪནྟེན སཏྠཱརཱ སམཱགཏོ ‘‘ཝིཔྤསནྣཱནི ཁོ ཏེ, ཨཱཝུསོ, ཨིནྡྲིཡཱནི, པརིསུདྡྷོ ཚཝིཝཎྞོ པརིཡོདཱཏོ, ཀཾསི ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, ཨུདྡིསྶ པབྦཛིཏོ, ཀོ ཝཱ ཏེ སཏྠཱ, ཀསྶ ཝཱ ཏྭཾ དྷམྨཾ རོཙེསཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༡; མ. ནི. ༡.༢༨༥) པུཙྪིཏྭཱ –

‘‘སབྦཱབྷིབྷཱུ སབྦཝིདཱུཧམསྨི, སབྦེསུ དྷམྨེསུ ཨནཱུཔལིཏྟོ;

སབྦཉྫཧོ ཏཎྷཱཀྑཡེ ཝིམུཏྟོ, སཡཾ ཨབྷིཉྙཱཡ ཀམུདྡིསེཡྻཾ. (དྷ. པ. ༣༥༣; མཧཱཝ. ༡༡; ཀཐཱ. ༤༠༥; མ. ནི. ༡.༢༨༥);

‘‘ན མེ ཨཱཙརིཡོ ཨཏྠི, སདིསོ མེ ན ཝིཛྫཏི;

སདེཝཀསྨིཾ ལོཀསྨིཾ, ནཏྠི མེ པཊིཔུགྒལོ.

‘‘ཨཧཉྷི ¶ ཨརཧཱ ལོཀེ, ཨཧཾ སཏྠཱ ཨནུཏྟརོ;

ཨེཀོམྷི སམྨཱསམྦུདྡྷོ, སཱིཏིབྷཱུཏོམྷི ནིབྦུཏོ.

‘‘དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏུཾ, གཙྪཱམི ཀཱསིནཾ པུརཾ;

ཨནྡྷཱིབྷཱུཏསྨིཾ ལོཀསྨིཾ, ཨཱཧཉྪཾ ཨམཏདུནྡུབྷི’’ནྟི. (མཧཱཝ. ༡༡; ཀཐཱ. ༤༠༥; མ. ནི. ༡.༢༨༥) –

སཏྠཱརཱ ¶ ཨཏྟནོ སབྦཉྙུབུདྡྷབྷཱཝེ དྷམྨཙཀྐཔཝཏྟནེ ཙ པཝེདིཏེ པསནྣཙིཏྟོ སོ ‘‘ཧུཔེཡྻཔཱཝུསོ, ཨརཧསི ཨནནྟཛིནོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༡; མ. ནི. ༡.༢༨༥) ཝཏྭཱ ཨུམྨགྒཾ གཧེཏྭཱ པཀྐནྟོ ཝངྒཧཱརཛནཔདཾ ¶ ཨགམཱསི. སོ ཏཏྠ ཨེཀཾ མིགལུདྡཀགཱམཀཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཏཾ ཏཏྠ ཛེཊྛཀམིགལུདྡཀོ ཨུཔཊྛཱསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ དཱུརཾ མིགཝཾ གཙྪནྟོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨརཧནྟེ མཱ པམཛྫཱི’’ཏི ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ ཙཱཔཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཨགམཱསི སདྡྷིཾ པུཏྟབྷཱཏུཀེཧི. སཱ ཙསྶ དྷཱིཏཱ ཨབྷིརཱུཔཱ ཧོཏི དསྶནཱིཡཱ.

ཨཐ ཁོ ཨུཔཀོ ཨཱཛཱིཝཀོ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡཾ མིགལུདྡཀསྶ གྷརཾ གཏོ པརིཝིསིཏུཾ ཨུཔགཏཾ ཙཱཔཾ དིསྭཱ རཱགེན ཨབྷིབྷཱུཏོ བྷུཉྫིཏུམྤི ཨསཀྐོནྟོ བྷཱཛནེན བྷཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ བྷཏྟཾ ཨེཀམནྟེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘སཙེ ཙཱཔཾ ལབྷིསྶཱམི, ཛཱིཝཱམི, ནོ ཙེ, མརིསྶཱམཱི’’ཏི ནིརཱཧཱརོ ནིཔཛྫི. སཏྟམེ དིཝསེ མིགལུདྡཀོ ཨཱགནྟྭཱ དྷཱིཏརཾ པུཙྪི – ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཨརཧནྟེ ན པམཛྫཱི’’ཏི? སཱ ‘‘ཨེཀདིཝསམེཝ ཨཱགནྟྭཱ པུན ནཱགཏཔུབྦོ’’ཏི ཨཱཧ. མིགལུདྡཀོ ཙ ཏཱཝདེཝསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨཕཱསུཀ’’ནྟི པཱདེ པརིམཛྫནྟོ པུཙྪི. ཨུཔཀོ ནིཏྠུནནྟོ པརིཝཏྟཏིཡེཝ. སོ ‘‘ཝདཐ, བྷནྟེ, ཡཾ མཡཱ སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, སབྦཾ ཏཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔཀོ ཨེཀེན པརིཡཱཡེན ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨཱརོཙེསི. ‘‘ཨིཏརོ ཛཱནཱསི པན, བྷནྟེ, ཀིཉྩི སིཔྤ’’ནྟི. ‘‘ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི. ‘‘ན, བྷནྟེ, ཀིཉྩི སིཔྤཾ ཨཛཱནནྟེན སཀྐཱ གྷརཾ ཨཱཝསིཏུ’’ནྟི. སོ ཨཱཧ – ‘‘ནཱཧཾ ཀིཉྩི སིཔྤཾ ཛཱནཱམི, ཨཔིཙ ཏུམྷཱཀཾ མཾསཧཱརཀོ བྷཝིསྶཱམི, མཾསཉྩ ཝིཀྐིཎིསྶཱམཱི’’ཏི. མཱགཝིཀོ ‘‘ཨམྷཱཀམྤི ཨེཏདེཝ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཨུཏྟརསཱཊཀཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ སཧཱཡཀསྶ གེཧེ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསཱཔེཏྭཱ ཏཱདིསེ དིཝསེ གྷརཾ ཨཱནེཏྭཱ དྷཱིཏརཾ ཨདཱསི.

ཨཐ ¶ ཀཱལེ གཙྪནྟེ ཏེསཾ སཾཝཱསམནྭཱཡ པུཏྟོ ནིབྦཏྟི, སུབྷདྡོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཙཱཔཱ ཏསྶ རོདནཀཱལེ ‘‘ཨུཔཀསྶ པུཏྟ, ཨཱཛཱིཝཀསྶ པུཏྟ, མཾསཧཱརཀསྶ པུཏྟ, མཱ རོདི མཱ རོདཱི’’ཏིཨཱདིནཱ པུཏྟཏོསནགཱིཏེན ཨུཔཀཾ ཨུཔྤཎྜེསི. སོ ‘‘མཱ ཏྭཾ ཙཱཔེ མཾ ‘ཨནཱཐོ’ཏི མཉྙི, ཨཏྠི མེ སཧཱཡོ ཨནནྟཛིནོ ནཱམ, ཏསྶཱཧཾ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཙཱཔཱ ‘‘ཨེཝམཡཾ ཨཊྚཱིཡཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཏཐཱ ཀཐེསིཡེཝ. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཏཱཡ ཏཐཱ ཝུཏྟོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ གནྟུམཱརདྡྷོ. ཏཱཡ ཏཾ ཏཾ ཝཏྭཱ ཨནུནཱིཡམཱནོཔི སཉྙཏྟིཾ ཨནཱགཙྪནྟོ པཙྪིམདིསཱབྷིམུཁོ པཀྐཱམི.

བྷགཝཱ ¶ ¶ ཙ ཏེན སམཡེན སཱཝཏྠིཡཾ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱཙིཀྑི – ‘‘ཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཛྫ ‘ཀུཧིཾ ཨནནྟཛིནོ’ཏི ཨིདྷཱགནྟྭཱ པུཙྪཏི, ཏཾ མམ སནྟིཀཾ པེསེཐཱ’’ཏི. ཨུཔཀོཔི ‘‘ཀུཧིཾ ཨནནྟཛིནོ ཝསཏཱི’’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ པུཙྪནྟོ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ ཨནནྟཛིནོ’’ཏི པུཙྪི. ཏཾ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ ནཡིཾསུ. སོ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཛཱནཱཐ མཾ བྷགཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམ, ཛཱནཱམི, ཀུཧིཾ པན ཏྭཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཝསཱི’’ཏི? ‘‘ཝངྒཧཱརཛནཔདེ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཨུཔཀ, ཨིདཱནི མཧལླཀོ ཛཱཏོ པབྦཛིཏུཾ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི? ‘‘པབྦཛིསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཎཱཔེསི – ‘‘ཨེཧི ཏྭཾ, བྷིཀྑུ, ཨིམཾ པབྦཱཛེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཾ པབྦཱཛེསི. སོ པབྦཛིཏོ སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཉྫནྟོ ན ཙིརསྶེཝ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨཝིཧེསུ ནིབྦཏྟོ, ནིབྦཏྟཀྑཎེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཝིཧེསུ ནིབྦཏྟམཏྟཱ སཏྟ ཛནཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, ཏེསཾ ཨཡཾ ཨཉྙཏརོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨཝིཧཾ ཨུཔཔནྣཱསེ, ཝིམུཏྟཱ སཏྟ བྷིཀྑཝོ;

རཱགདོསཔརིཀྑཱིཎཱ, ཏིཎྞཱ ལོཀེ ཝིསཏྟིཀཾ.

‘‘ཨུཔཀོཔལགཎྜོ ཙ, པཀྐུསཱཏི ཙ ཏེ ཏཡོ;

བྷདྡིཡོ ཁཎྜདེཝོ ཙ, བཱཧུརགྒི ཙ སིངྒིཡོ;

ཏེ ཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, དིབྦཡོགཾ ཨུཔཙྩགུ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༡༠༥);

ཨུཔཀེ ¶ པན པཀྐནྟེ ནིབྦིནྡཧདཡཱ ཙཱཔཱ དཱརཀཾ ཨཡྻཀསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ པུབྦེ ཨུཔཀེན གཏམགྒཾ གཙྪནྟཱི སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི མགྒཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛིཏཱ, ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པུབྦེ ཨུཔཀེན ཨཏྟནཱ ཙ ཀཐིཏགཱཐཱཡོ ཨུདཱནཝསེན ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ –

༢༩༢.

‘‘ལཊྛིཧཏྠོ ¶ པུརེ ཨཱསི, སོ དཱནི མིགལུདྡཀོ;

ཨཱསཱཡ པལིཔཱ གྷོརཱ, ནཱསཀྑི པཱརམེཏཝེ.

༢༩༣.

‘‘སུམཏྟཾ ¶ མཾ མཉྙམཱནཱ, ཙཱཔི པུཏྟམཏོསཡི;

ཙཱཔཱཡ བནྡྷནཾ ཚེཏྭཱ, པབྦཛིསྶཾ པུནོཔཧཾ.

༢༩༤.

‘‘མཱ མེ ཀུཛ྄ཛྷི མཧཱཝཱིར, མཱ མེ ཀུཛ྄ཛྷི མཧཱམུནི;

ན ཧི ཀོདྷཔརེཏསྶ, སུདྡྷི ཨཏྠི ཀུཏོ ཏཔོ.

༢༩༥.

‘‘པཀྐམིསྶཉྩ ནཱལཱ༹ཏོ, ཀོདྷ ནཱལཱ༹ཡ ཝཙྪཏི;

བནྡྷནྟཱི ཨིཏྠིརཱུཔེན, སམཎེ དྷམྨཛཱིཝིནོ.

༢༩༦.

‘‘ཨེཧི ཀཱལ༹ ནིཝཏྟསྶུ, བྷུཉྫ ཀཱམེ ཡཐཱ པུརེ;

ཨཧཉྩ ཏེ ཝསཱིཀཏཱ, ཡེ ཙ མེ སནྟི ཉཱཏཀཱ.

༢༩༧.

‘‘ཨེཏྟོ ཙཱཔེ ཙཏུབྦྷཱགཾ, ཡཐཱ བྷཱསསི ཏྭཉྩ མེ;

ཏཡི རཏྟསྶ པོསསྶ, ཨུལཱ༹རཾ ཝཏ ཏཾ སིཡཱ.

༢༩༨.

‘‘ཀཱལ༹ངྒིནིཾཝ ཏཀྐཱརིཾ, པུཔྥིཏཾ གིརིམུདྡྷནི;

ཕུལླཾ དཱལིམལཊྛིཾཝ, ཨནྟོདཱིཔེཝ པཱཊལིཾ.

༢༩༩.

‘‘ཧརིཙནྡནལིཏྟངྒིཾ, ཀཱསིཀུཏྟམདྷཱརིནིཾ;

ཏཾ མཾ རཱུཔཝཏིཾ སནྟིཾ, ཀསྶ ཨོཧཱཡཾ གཙྪསི.

༣༠༠.

‘‘སཱཀུནྟིཀོཝ སཀུཎིཾ, ཡཐཱ བནྡྷིཏུམིཙྪཏི;

ཨཱཧརིམེན རཱུཔེན, ན མཾ ཏྭཾ བཱདྷཡིསྶསི.

༣༠༡.

‘‘ཨིམཉྩ མེ པུཏྟཕལཾ, ཀཱལ༹ ཨུཔྤཱདིཏཾ ཏཡཱ;

ཏཾ མཾ པུཏྟཝཏིཾ སནྟིཾ, ཀསྶ ཨོཧཱཡ གཙྪསི.

༣༠༢.

‘‘ཛཧནྟི ¶ པུཏྟེ སཔྤཉྙཱ, ཏཏོ ཉཱཏཱི ཏཏོ དྷནཾ;

པབྦཛནྟི མཧཱཝཱིརཱ, ནཱགོ ཚེཏྭཱཝ བནྡྷནཾ.

༣༠༣.

‘‘ཨིདཱནི ཏེ ཨིམཾ པུཏྟཾ, དཎྜེན ཚུརིཀཱཡ ཝཱ;

བྷཱུམིཡཾ ཝཱ ནིསུམྦྷིསྶཾ, པུཏྟསོཀཱ ན གཙྪསི.

༣༠༤.

‘‘སཙེ ¶ པུཏྟཾ སིངྒཱལཱནཾ, ཀུཀྐུརཱནཾ པདཱཧིསི;

ན མཾ པུཏྟཀཏྟེ ཛམྨི, པུནརཱཝཏྟཡིསྶསི.

༣༠༥.

‘‘ཧནྡ ཁོ ¶ དཱནི བྷདྡནྟེ, ཀུཧིཾ ཀཱལ༹ གམིསྶསི;

ཀཏམཾ གཱམནིགམཾ, ནགརཾ རཱཛདྷཱནིཡོ.

༣༠༦.

‘‘ཨཧུམྷ པུབྦེ གཎིནོ, ཨསྶམཎཱ སམཎམཱནིནོ;

གཱམེན གཱམཾ ཝིཙརིམྷ, ནགརེ རཱཛདྷཱནིཡོ.

༣༠༧.

‘‘ཨེསོ ཧི བྷགཝཱ བུདྡྷོ, ནདིཾ ནེརཉྫརཾ པཏི;

སབྦདུཀྑཔྤཧཱནཱཡ, དྷམྨཾ དེསེཏི པཱཎིནཾ;

ཏསྶཱཧཾ སནྟིཀཾ གཙྪཾ, སོ མེ སཏྠཱ བྷཝིསྶཏི.

༣༠༨.

‘‘ཝནྡནཾ དཱནི མེ ཝཛྫཱསི, ལོཀནཱཐཾ ཨནུཏྟརཾ;

པདཀྑིཎཉྩ ཀཏྭཱན, ཨཱདིསེཡྻཱསི དཀྑིཎཾ.

༣༠༩.

‘‘ཨེཏཾ ཁོ ལབྦྷམམྷེཧི, ཡཐཱ བྷཱསསི ཏྭཉྩ མེ;

ཝནྡནཾ དཱནི ཏེ ཝཛྫཾ, ལོཀནཱཐཾ ཨནུཏྟརཾ;

པདཀྑིཎཉྩ ཀཏྭཱན, ཨཱདིསིསྶཱམི དཀྑིཎཾ.

༣༡༠.

‘‘ཏཏོ ཙ ཀཱལོ༹ པཀྐཱམི, ནདིཾ ནེརཉྫརཾ པཏི;

སོ ཨདྡསཱསི སམྦུདྡྷཾ, དེསེནྟཾ ཨམཏཾ པདཾ.

༣༡༡.

‘‘དུཀྑཾ དུཀྑསམུཔྤཱདཾ, དུཀྑསྶ ཙ ཨཏིཀྐམཾ;

ཨརིཡཾ ཙཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, དུཀྑཱུཔསམགཱམིནཾ.

༣༡༢.

‘‘ཏསྶ པཱདཱནི ཝནྡིཏྭཱ, ཀཏྭཱན ནཾ པདཀྑིཎཾ;

ཙཱཔཱཡ ཨཱདིསིཏྭཱན, པབྦཛིཾ ཨནགཱརིཡཾ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཱ ¶ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ ལཊྛིཧཏྠོཏི དཎྜཧཏྠོ. པུརེཏི པུབྦེ པརིབྦཱཛཀཀཱལེ ཙཎྜགོཎཀུཀྐུརཱདཱིནཾ པརིཧརཎཏྠཾ དཎྜཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཝིཙརཎཀོ ཨཧོསི. སོ དཱནི མིགལུདྡཀོཏི སོ ཨིདཱནི མིགལུདྡེཧི སདྡྷིཾ སམྦྷོགསཾཝཱསེཧི མིགལུདྡོ མཱགཝིཀོ ཛཱཏོ. ཨཱསཱཡཱཏི ཏཎྷཱཡ. ‘‘ཨཱསཡཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡཧེཏཱུཏི ཨཏྠོ. པལིཔཱཏི ཀཱམཔངྐཏོ དིཊྛིཔངྐཏོ ཙ. གྷོརཱཏི ཨཝིདིཏཝིཔུལཱནཏྠཱཝཧཏྟཱ དཱརུཎཏོ གྷོརཱ. ནཱསཀྑི པཱརམེཏཝེཏི ཏསྶེཝ པལིཔསྶ པཱརབྷཱུཏཾ ནིབྦཱནཾ ཨེཏུཾ གནྟུཾ ན ཨསཀྑི, ན ¶ ཨབྷིསམྦྷུནཱིཏི ཨཏྟཱནམེཝ སནྡྷཱཡ ཨུཔཀོ ཝདཏི.

སུམཏྟཾ མཾ མཉྙམཱནཱཏི ཨཏྟནི སུཊྛུ མཏྟཾ མདཔྤཏྟཾ ཀཱམགེདྷཝསེན ལགྒཾ པམཏྟཾ ཝཱ ཀཏྭཱ མཾ སལླཀྑནྟཱི. ཙཱཔཱ པུཏྟམཏོསཡཱིཏི མིགལུདྡསྶ དྷཱིཏཱ ཙཱཔཱ ‘‘ཨཱཛཱིཝཀསྶ པུཏྟཱ’’ཏིཨཱདིནཱ མཾ གྷཊྚེནྟཱི པུཏྟཾ ཏོསེསི ཀེལཱ༹ཡསི. ‘‘སུཔཏི མཾ མཉྙམཱནཱ’’ཏི ཙ པཋནྟི, སུཔཏཱིཏི མཾ མཉྙམཱནཱཏི ཨཏྠོ. ཙཱཔཱཡ བནྡྷནཾ ཚེཏྭཱཏི ཙཱཔཱཡ ཏཡི ཨུཔྤནྣཾ ཀིལེསབནྡྷནཾ ཚིནྡིཏྭཱ. པབྦཛིསྶཾ པུནོཔཧནྟི པུན དུཏིཡཝཱརམྤི ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམི.

ཨིདཱནི ཏསྶཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཏྠོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ སུཏྭཱ ཙཱཔཱ ཁམཱཔེནྟཱི ‘‘མཱ མེ ཀུཛ྄ཛྷཱི’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ མཱ མེ ཀུཛ྄ཛྷཱིཏི ཀེལི༹ཀརཎམཏྟེན མཱ མཡ྄ཧཾ ཀུཛ྄ཛྷི. མཧཱཝཱིར, མཧཱམུནཱིཏི ཨུཔཀཾ ཨཱལཔཏི. ཏཉྷི སཱ པུབྦེཔི པབྦཛིཏོ, ཨིདཱནིཔི པབྦཛིཏུཀཱམོཏི ཀཏྭཱ ཁནྟིཉྩ པཙྩཱསཱིསནྟཱི ‘‘མཧཱམུནཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ན ཧི ཀོདྷཔརེཏསྶ, སུདྡྷི ཨཏྠི ཀུཏོ ཏཔོ’’ཏི, ཏྭཾ ཨེཏྟཀམྤི ཨསཧནྟོ ཀཐཾ ཙིཏྟཾ དམེསྶསི, ཀཐཾ ཝཱ ཏཔཾ ཙརིསྶསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨཐ ནཱལ༹ཾ གནྟྭཱ ཛཱིཝིཏུཀཱམོསཱིཏི ཙཱཔཱཡ ཝུཏྟོ ཨཱཧ – ‘‘པཀྐམིསྶཉྩ ནཱལཱ༹ཏོ, ཀོདྷ ནཱལཱ༹ཡ ཝཙྪཏཱི’’ཏི ཀོ ཨིདྷ ནཱལཱ༹ཡ ཝསིསྶཏི, ནཱལཱ༹ཏོཝ ཨཧཾ པཀྐམིསྶཱམེཝ. སོ ཧི ཏསྶ ཛཱཏགཱམོ, ཏཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛི. སོ ཙ མགདྷརཊྛེ བོདྷིམཎྜསྶ ཨཱསནྣཔདེསེ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. བནྡྷནྟཱི ཨིཏྠིརཱུཔེན, སམཎེ དྷམྨཛཱིཝིནོཏི ཙཱཔེ ཏྭཾ དྷམྨེན ཛཱིཝནྟེ དྷམྨིཀེ པབྦཛིཏེ ཨཏྟནོ ཨིཏྠིརཱུཔེན ཨིཏྠིཀུཏྟཱཀཔྤེཧི བནྡྷནྟཱི ཏིཊྛསི. ཡེནཱཧཾ ཨིདཱནི ཨེདིསོ ཛཱཏོ, ཏསྨཱ ཏཾ པརིཙྩཛཱམཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ ཝུཏྟེ ཙཱཔཱ ཏཾ ནིཝཏྟེཏུཀཱམཱ ‘‘ཨེཧི, ཀཱལཱ༹’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཀཱལ༹ཝཎྞཏཱཡ, ཀཱལ༹, ཨུཔཀ, ཨེཧི ནིཝཏྟསྶུ མཱ པཀྐམི, པུབྦེ ཝིཡ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫ, ཨཧཉྩ ཡེ ཙ མེ སནྟི ཉཱཏཀཱ, ཏེ སབྦེཝ ཏུཡ྄ཧཾ མཱ པཀྐམིཏུཀཱམཏཱཡ ཝསཱིཀཏཱ ཝསཝཏྟིནོ ཀཏཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཔཀོ ‘‘ཨེཏྟོ ཙཱཔེ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཙཱཔེཏི ཙཱཔེ. ཙཱཔསདིསཨངྒལཊྛིཏཱཡ ཧི སཱ, ཙཱཔཱཏི ནཱམཾ ལབྷི, ཏསྨཱ, ཙཱཔཱཏི ཝུཙྩཏི. ཏྭཾ ཙཱཔེ, ཡཐཱ བྷཱསསི, ཨིདཱནི ཡཱདིསཾ ཀཐེསི, ཨིཏོ ཙཏུབྦྷཱགམེཝ པིཡསམུདཱཙཱརཾ ཀརེཡྻཱསི. ཏཡི རཏྟསྶ རཱགཱབྷིབྷཱུཏསྶ པུརིསསྶ ཨུལཱ༹རཾ ཝཏ ཏཾ སིཡཱ, ཨཧཾ པནེཏརཧི ཏཡི ཀཱམེསུ ཙ ཝིརཏྟོ, ཏསྨཱ ཙཱཔཱཡ ཝཙནེ ན ཏིཊྛཱམཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

པུན, ཙཱཔཱ, ཨཏྟནི ཏསྶ ཨཱསཏྟིཾ ཨུཔྤཱདེཏུཀཱམཱ ‘‘ཀཱལ༹ངྒིནི’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཏྠ, ཀཱལཱ༹ཏི ཏསྶཱལཔནཾ. ཨངྒིནིནྟི ཨངྒལཊྛིསམྤནྣཾ. ཨིཝཱཏི ཨུཔམཱཡ ནིཔཱཏོ. ཏཀྐཱརིཾ པུཔྥིཏཾ གིརིམུདྡྷནཱིཏི པབྦཏམུདྡྷནི ཋིཏཾ སུཔུཔྥིཏདཱལིམལཊྛིཾ ཝིཡ. ‘‘ཨུཀྐཱགཱརི’’ནྟི ཙ ཀེཙི པཋནྟི, ཨངྒཏྠིལཊྛིཾ ཝིཡཱཏི ཨཏྠོ. གིརིམུདྡྷནཱིཏི ཙ ཨིདཾ ཀེནཙི ཨནུཔཧཏསོབྷཏཱདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཀེཙི ‘‘ཀཱལིངྒིནི’’ནྟི པཱཋཾ ཝཏྭཱ ཏསྶ ཀུམྦྷཎྜལཏཱསདིསནྟི ཨཏྠཾ ཝདནྟི. ཕུལླཾ དཱལིམལཊྛིཾཝཱཏི པུཔྥིཏཾ བཱིཛཔཱུརལཏཾ ཝིཡ. ཨནྟོདཱིཔེཝ པཱཊལིནྟི དཱིཔཀབྦྷནྟརེ པུཔྥིཏཔཱཊལིརུཀྑཾ ཝིཡ, དཱིཔགྒཧཎཉྩེཏྠ སོབྷཱཔཱཊིཧཱརིཡདསྶནཏྠམེཝ.

ཧརིཙནྡནལིཏྟངྒིནྟི ལོཧིཏཙནྡནེན ཨནུལིཏྟསབྦངྒིཾ. ཀཱསིཀུཏྟམདྷཱརིནིནྟི ཨུཏྟམཀཱསིཀཝཏྠདྷརཾ. ཏཾ མནྟི ཏཱདིསཾ མཾ. རཱུཔཝཏིཾ སནྟིནྟི རཱུཔསམྤནྣཾ སམཱནཾ. ཀསྶ ¶ ཨོཧཱཡ གཙྪསཱིཏི ཀསྶ ནཱམ སཏྟསྶ, ཀསྶ ཝཱ ཧེཏུནོ, ཀེན ཀཱརཎེན, ཨོཧཱཡ པཧཱཡ པརིཙྩཛིཏྭཱ གཙྪསི.

ཨིཏོ པརམྤི ཏེསཾ ཝཙནཔཊིཝཙནགཱཐཱཝ ཋཔེཏྭཱ པརིཡོསཱནེ ཏིསྶོ གཱཐཱ. ཏཏྠ སཱཀུནྟིཀོཝཱཏི སཀུཎལུདྡོ ཝིཡ. ཨཱཧརིམེན རཱུཔེནཱཏི ཀེསམཎྜནཱདིནཱ སརཱིརཛགྒནེན ཙེཝ ཝཏྠཱབྷརཎཱདིནཱ ¶ ཙ ཨབྷིསངྑཱརིཀེན རཱུཔེན ཝཎྞེན ཀིཏྟིམེན ཙཱཏུརིཡེནཱཏི ཨཏྠོ. ན མཾ ཏྭཾ བཱདྷཡིསྶསཱིཏི པུབྦེ ཝིཡ ཨིདཱནི མཾ ཏྭཾ ན བཱདྷིཏུཾ སཀྑིསྶསི.

པུཏྟཕལནྟི ¶ པུཏྟསངྑཱཏཾ ཕལཾ པུཏྟཔསཝོ.

སཔྤཉྙཱཏི པཉྙཝནྟོ, སཾསཱརེ ཨཱདཱིནཝཝིབྷཱཝིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེ ཧི ཨཔྤཾ ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ བྷོགཀྑནྡྷཾ ཝཱ པཧཱཡ པབྦཛནྟི. ཏེནཱཧ – ‘‘པབྦཛནྟི མཧཱཝཱིརཱ, ནཱགོ ཚེཏྭཱཝ བནྡྷན’’ནྟི, ཨཡབནྡྷནཾ ཝིཡ ཧཏྠིནཱགོ གིཧིབནྡྷནཾ ཚིནྡིཏྭཱ མཧཱཝཱིརིཡཱཝ པབྦཛནྟི, ན ནིཧཱིནཝཱིརིཡཱཏི ཨཏྠོ.

དཎྜེནཱཏི ཡེན ཀེནཙི དཎྜེན. ཚུརིཀཱཡཱཏི ཁུརེན. བྷཱུམིཡཾ ཝཱ ནིསུམྦྷིསྶནྟི པཐཝིཡཾ པཱཏེཏྭཱ པོཐནཝིཛ྄ཛྷནཱདིནཱ ཝིབཱདྷིསྶཱམི. པུཏྟསོཀཱ ན གཙྪསཱིཏི པུཏྟསོཀནིམིཏྟཾ ན གཙྪིསྶསི.

པདཱཧིསཱིཏི དསྶསི. པུཏྟཀཏྟེཏི པུཏྟཀཱརཎཱ. ཛམྨཱིཏི ཏསྶཱ ཨཱལཔནཾ, ལཱམཀེཏི ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི ཏསྶ གམནཾ ཨནུཛཱནིཏྭཱ གམནཊྛཱནཾ ཛཱནིཏུཾ ‘‘ཧནྡ ཁོ’’ཏི གཱཐམཱཧ.

ཨིཏརོ པུབྦེ ཨཧཾ ཨནིཡྻཱནིཀཾ སཱསནཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཊྛཱསིཾ, ཨིདཱནི པན ནིཡྻཱནིཀེ ཨནནྟཛིནསྶ སཱསནེ ཋཱཏུཀཱམོ, ཏསྨཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱིཏི དསྶེནྟོ ‘‘ཨཧུམྷཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ གཎིནོཏི གཎདྷརཱ. ཨསྶམཎཱཏི ན སམིཏཔཱཔཱ. སམཎམཱནིནོཏི སམིཏཔཱཔཱཏི ཨེཝཾ སཉྙིནོ. ཝིཙརིམྷཱཏི པཱུརཎཱདཱིསུ ཨཏྟཱནཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝདཏི.

ནེརཉྫརཾ ¶ པཏཱིཏི ནེརཉྫརཱཡ ནདིཡཱ སམཱིཔེ ཏསྶཱ ཏཱིརེ. བུདྡྷོཏི ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྟོ, ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ སབྦཀཱལཾ བྷགཝཱ ཏཏྠེཝ ཝསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཝདཏི.

ཝནྡནཾ དཱནི མེ ཝཛྫཱསཱིཏི མམ ཝནྡནཾ ཝདེཡྻཱསི, མམ ཝཙནེན ལོཀནཱཐཾ ཨནུཏྟརཾ ཝདེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྠོ. པདཀྑིཎཉྩ ཀཏྭཱན, ཨཱདིསེཡྻཱསི དཀྑིཎནྟི བུདྡྷཾ བྷགཝནྟཾ ཏིཀྑཏྟུཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱཔི ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ ¶ ཝནྡིཏྭཱ, ཏཏོ པུཉྙཏོ མཡ྄ཧཾ པཏྟིདཱནཾ དེནྟོ པདཀྑིཎཾ ཨཱདིསེཡྻཱསི བུདྡྷགུཎཱནཾ སུཏཔུབྦཏྟཱ ཧེཏུསམྤནྣཏཱཡ ཙ ཨེཝཾ ཝདཏི.

ཨེཏཾ ¶ ཁོ ལབྦྷམམྷེཧཱིཏི ཨེཏཾ པདཀྑིཎཀརཎཾ པུཉྙཾ ཨམྷེཧི ཏཝ དཱཏུཾ སཀྐཱ, ན ནིཝཏྟནཾ, པུབྦེ ཝིཡ ཀཱམཱུཔབྷོགོ ཙ ན སཀྐཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཏེ ཝཛྫནྟི ཏཝ ཝནྡནཾ ཝཛྫཾ ཝཀྑཱམི.

སོཏི ཀཱལོ༹, ཨདྡསཱསཱིཏི ཨདྡཀྑི.

སཏྠུདེསནཱཡཾ སཙྩཀཐཱཡ པདྷཱནཏྟཱ ཏབྦིནིམུཏྟཱཡ ཨབྷཱཝཏོ ‘‘དུཀྑ’’ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ, སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཙཱཔཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. སུནྡརཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

པེཏཱནི བྷོཏི པུཏྟཱནཱིཏིཨཱདིཀཱ སུནྡརིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨིཏོ ཨེཀཏིཾསཀཔྤེ ཝེསྶབྷུསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ སཏྠཱརཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ པསནྣམཱནསཱ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཙིཏྟཔྤསཱདཾ ཉཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏྠ ¶ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ ཨཔརཱཔརཾ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི པརིཔཀྐཉཱཎཱ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ བཱརཱཎསིཡཾ སུཛཱཏསྶ ནཱམ བྲཱཧྨཎསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ སུནྡརཱིཏི ནཱམཾ ཨཧོསི. ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ ཙསྶཱ ཀནིཊྛབྷཱཏཱ ཀཱལམཀཱསི. ཨཐསྶཱ པིཏཱ པུཏྟསོཀེན ཨབྷིབྷཱུཏོ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙརནྟོ ཝཱསིཊྛིཏྠེརིཡཱ སམཱགནྟྭཱ ཏཾ སོཀཝིནོདནཀཱརཎཾ པུཙྪནྟོ ‘‘པེཏཱནི བྷོཏི པུཏྟཱནཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི. ཐེརཱི ཏཾ སོཀཱབྷིབྷཱུཏཾ ཉཏྭཱ སོཀཾ ཝིནོདེཏུཀཱམཱ ‘‘བཧཱུནི པུཏྟསཏཱནཱི’’ཏིཨཱདིཀཱ དྭེ གཱཐཱ ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨསོཀབྷཱཝཾ ཀཐེསི. ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཀཐཾ ཏྭཾ, ཨཡྻེ, ཨེཝཾ ཨསོཀཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ ཐེརཱི རཏནཏྟཡགུཎཾ ཀཐེསི.

ཨཐ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཀུཧིཾ སཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མིཐིལཱཡཾ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ཏཾ སུཏྭཱ ཏཱཝདེཝ རཐཾ ཡོཛེཏྭཱ རཐེན མིཐིལཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏསྶ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེསི. སོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷོ པབྦཛིཏྭཱ ¶ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ཏཏིཡེ དིཝསེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨཐ སཱརཐི རཐཾ ཨཱདཱཡ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. སུནྡརཱི ཨཏྟནོ པིཏུ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ, ‘‘ཨམྨ, ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི མཱཏརཾ ཨཱཔུཙྪི. མཱཏཱ ‘‘ཡཾ ཨིམསྨིཾ གེཧེ བྷོགཛཱཏཾ, སབྦཾ ཏཾ ཏུཡ྄ཧཾ སནྟཀཾ, ཏྭཾ ཨིམསྶ ཀུལསྶ དཱཡཱདིཀཱ པཊིཔཛྫ, ཨིམཾ སབྦབྷོགཾ པརིབྷུཉྫ, མཱ པབྦཛཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ བྷོགེཧི ཨཏྠོ, པབྦཛིསྶཱམེཝཱཧཾ, ཨམྨཱ’’ཏི མཱཏརཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ མཧཏིཾ སམྤཏྟིཾ ཁེལ༹པིཎྜཾ ཝིཡ ཚཌྜེཏྭཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ སིཀྑམཱནཱཡེཝ ཧུཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ གྷཊེནྟཱི ཝཱཡམནྟཱི ཧེཏུསམྤནྣཏཱཡ ཉཱཎསྶ པརིཔཱཀཾ གཏཏྟཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ –

‘‘པིཎྜཔཱཏཾ ¶ ཙརནྟསྶ, ཝེསྶབྷུསྶ མཧེསིནོ;

ཀཊཙྪུབྷིཀྑམུགྒཡ྄ཧ, བུདྡྷསེཊྛསྶདཱསཧཾ.

‘‘པཊིགྒཧེཏྭཱ སམྦུདྡྷོ, ཝེསྶབྷཱུ ལོཀནཱཡཀོ;

ཝཱིཐིཡཱ སཎྛིཏོ སཏྠཱ, ཨཀཱ མེ ཨནུམོདནཾ.

‘‘ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ དཏྭཱན, ཏཱཝཏིཾསཾ གམིསྶསི;

ཚཏྟིཾསདེཝརཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟཾ ཀརིསྶསི.

‘‘པཉྙཱསཾ ཙཀྐཝཏྟཱིནཾ, མཧེསིཏྟཾ ཀརིསྶསི;

མནསཱ པཏྠིཏཾ སབྦཾ, པཊིལཙྪསི སབྦདཱ.

‘‘སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏྭཱན, པབྦཛིསྶསི ཀིཉྩནཱ;

སབྦཱསཝེ པརིཉྙཱཡ, ནིབྦཱཡིསྶསིནཱསཝཱ.

‘‘ཨིདཾ ¶ ཝཏྭཱན སམྦུདྡྷོ, ཝེསྶབྷཱུ ལོཀནཱཡཀོ;

ནབྷཾ ཨབྦྷུགྒམཱི ཝཱིརོ, ཧཾསརཱཛཱཝ ཨམྦརེ.

‘‘སུདིནྣཾ ¶ མེ དཱནཝརཾ, སུཡིཊྛཱ ཡཱགསམྤདཱ;

ཀཊཙྪུབྷིཀྑཾ དཏྭཱན, པཏྟཱཧཾ ཨཙལཾ པདཾ.

‘‘ཨེཀཏིཾསེ ཨིཏོ ཀཔྤེ, ཡཾ དཱནམདདིཾ ཏདཱ;

དུགྒཏིཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི, བྷིཀྑཱདཱནསྶིདཾ ཕལཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ…པེ… ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཙ ཝིཧརནྟཱི ཨཔརབྷཱགེ ‘‘སཏྠུ པུརཏོ སཱིཧནཱདཾ ནདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ བཱརཱཎསིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སམྦཧུལཱཧི བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ ཨནུཀྐམེན སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ སཏྠཱརཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརཱ སཏྠུ ཨོརསདྷཱིཏུབྷཱཝཱདིཝིབྷཱཝནེན ཨཉྙཾ བྱཱཀཱསི. ཨཐསྶཱ མཱཏརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦོ ཉཱཏིགཎོ པརིཛནོ ཙ པབྦཛི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ པིཏརཱ ཝུཏྟགཱཐཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༣༡༣.

‘‘པེཏཱནི བྷོཏི པུཏྟཱནི, ཁཱདམཱནཱ ཏུཝཾ པུརེ;

ཏུཝཾ དིཝཱ ཙ རཏྟོ ཙ, ཨཏཱིཝ པརིཏཔྤསི.

༣༡༤.

‘‘སཱཛྫ སབྦཱནི ཁཱདིཏྭཱ, སཏཔུཏྟཱནི བྲཱཧྨཎཱི;

ཝཱསེཊྛི ¶ ཀེན ཝཎྞེན, ན བཱལ༹ྷཾ པརིཏཔྤསི.

༣༡༥.

‘‘བཧཱུནི པུཏྟསཏཱནི, ཉཱཏིསངྒྷསཏཱནི ཙ;

ཁཱདིཏཱནི ཨཏཱིཏཾསེ, མམ ཏུཉྷཉྩ བྲཱཧྨཎ.

༣༡༦.

‘‘སཱཧཾ ནིསྶརཎཾ ཉཏྭཱ, ཛཱཏིཡཱ མརཎསྶ ཙ;

ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ན ཙཱཔི པརིཏཔྤཡིཾ.

༣༡༧.

‘‘ཨབྦྷུཏཾ ཝཏ ཝཱསེཊྛི, ཝཱཙཾ བྷཱསསི ཨེདིསིཾ;

ཀསྶ ཏྭཾ དྷམྨམཉྙཱཡ, གིརཾ བྷཱསསི ཨེདིསིཾ.

༣༡༨.

‘‘ཨེས ¶ བྲཱཧྨཎ སམྦུདྡྷོ, ནགརཾ མིཐིལཾ པཏི;

སབྦདུཀྑཔྤཧཱནཱཡ, དྷམྨཾ དེསེསི པཱཎིནཾ.

༣༡༩.

‘‘ཏསྶ ¶ བྲཧྨེ ཨརཧཏོ, དྷམྨཾ སུཏྭཱ ནིརཱུཔདྷིཾ;

ཏཏྠ ཝིཉྙཱཏསདྡྷམྨཱ, པུཏྟསོཀཾ བྱཔཱནུདིཾ.

༣༢༠.

‘‘སོ ཨཧམྤི གམིསྶཱམི, ནགརཾ མིཐིལཾ པཏི;

ཨཔྤེཝ མཾ སོ བྷགཝཱ, སབྦདུཀྑཱ པམོཙཡེ.

༣༢༡.

‘‘ཨདྡས བྲཱཧྨཎོ བུདྡྷཾ, ཝིཔྤམུཏྟཾ ནིརཱུཔདྷིཾ;

སྭསྶ དྷམྨམདེསེསི, མུནི དུཀྑསྶ པཱརགཱུ.

༣༢༢.

‘‘དུཀྑཾ དུཀྑསམུཔྤཱདཾ, དུཀྑསྶ ཙ ཨཏིཀྐམཾ;

ཨརིཡཾ ཙཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, དུཀྑཱུཔསམགཱམིནཾ.

༣༢༣.

‘‘ཏཏྠ ཝིཉྙཱཏསདྡྷམྨོ, པབྦཛྫཾ སམརོཙཡི;

སུཛཱཏོ ཏཱིཧི རཏྟཱིཧི, ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨཕསྶཡི.

༣༢༤.

‘‘ཨེཧི སཱརཐི གཙྪཱཧི, རཐཾ ནིཡྻཱདཡཱཧིམཾ;

ཨཱརོགྱཾ བྲཱཧྨཎིཾ ཝཛྫ, པབྦཛི དཱནི བྲཱཧྨཎོ;

སུཛཱཏོ ཏཱིཧི རཏྟཱིཧི, ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨཕསྶཡི.

༣༢༥.

‘‘ཏཏོ ཙ རཐམཱདཱཡ, སཧསྶཉྩཱཔི སཱརཐི;

ཨཱརོགྱཾ བྲཱཧྨཎིཾཝོཙ, ‘པབྦཛི དཱནི བྲཱཧྨཎོ;

སུཛཱཏོ ཏཱིཧི རཏྟཱིཧི, ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨཕསྶཡི.

༣༢༦.

‘‘ཨེཏཉྩཱཧཾ ཨསྶརཐཾ, སཧསྶཉྩཱཔི སཱརཐི;

ཏེཝིཛྫཾ བྲཱཧྨཎཾ སུཏྭཱ, པུཎྞཔཏྟཾ དདཱམི ཏེ.

༣༢༧.

‘‘ཏུཡ྄ཧེཝ ¶ ¶ ཧོཏྭསྶརཐོ, སཧསྶཉྩཱཔི བྲཱཧྨཎི;

ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམི, ཝརཔཉྙསྶ སནྟིཀེ.

༣༢༨.

‘‘ཧཏྠཱི གཝསྶཾ མཎིཀུཎྜལཉྩ, ཕཱིཏཉྩིམཾ གཧཝིབྷཝཾ པཧཱཡ;

པིཏཱ པབྦཛིཏོ ཏུཡ྄ཧཾ, བྷུཉྫ བྷོགཱནི སུནྡརཱི;

ཏུཝཾ དཱཡཱདིཀཱ ཀུལེ.

༣༢༩.

‘‘ཧཏྠཱི ¶ གཝསྶཾ མཎིཀུཎྜལཉྩ, རམྨཾ ཙིམཾ གཧཝིབྷཝཾ པཧཱཡ;

པིཏཱ པབྦཛིཏོ མཡ྄ཧཾ, པུཏྟསོཀེན ཨཊྚིཏོ;

ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམི, བྷཱཏུསོཀེན ཨཊྚིཏཱ.

༣༣༠.

‘‘སོ ཏེ ཨིཛ྄ཛྷཏུ སངྐཔྤོ, ཡཾ ཏྭཾ པཏྠེསི སུནྡརཱི;

ཨུཏྟིཊྛཔིཎྜོ ཨུཉྪོ ཙ, པཾསུཀཱུལཉྩ ཙཱིཝརཾ;

ཨེཏཱནི ཨབྷིསམྦྷོནྟཱི, པརལོཀེ ཨནཱསཝཱ.

༣༣༡.

‘‘སིཀྑམཱནཱཡ མེ ཨཡྻེ, དིབྦཙཀྑུ ཝིསོདྷིཏཾ;

པུབྦེནིཝཱསཾ ཛཱནཱམི, ཡཏྠ མེ ཝུསིཏཾ པུརེ.

༣༣༢.

‘‘ཏུཝཾ ནིསྶཱཡ ཀལྱཱཎི, ཐེརི སངྒྷསྶ སོབྷནེ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

༣༣༣.

‘‘ཨནུཛཱནཱཧི མེ ཨཡྻེ, ཨིཙྪེ སཱཝཏྠི གནྟཝེ;

སཱིཧནཱདཾ ནདིསྶཱམི, བུདྡྷསེཊྛསྶ སནྟིཀེ.

༣༣༤.

‘‘པསྶ སུནྡརི སཏྠཱརཾ, ཧེམཝཎྞཾ ཧརིཏྟཙཾ;

ཨདནྟཱནཾ དམེཏཱརཾ, སམྦུདྡྷམཀུཏོབྷཡཾ.

༣༣༥.

‘‘པསྶ སུནྡརིམཱཡནྟིཾ, ཝིཔྤམུཏྟཾ ནིརཱུཔདྷིཾ;

ཝཱིཏརཱགཾ ཝིསཾཡུཏྟཾ, ཀཏཀིཙྩམནཱསཝཾ.

༣༣༦.

‘‘བཱརཱཎསིཏོ ¶ ནིཀྑམྨ, ཏཝ སནྟིཀམཱགཏཱ;

སཱཝིཀཱ ཏེ མཧཱཝཱིར, པཱདེ ཝནྡཏི སུནྡརཱི.

༣༣༧.

‘‘ཏུཝཾ བུདྡྷོ ཏུཝཾ སཏྠཱ, ཏུཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱམྷི བྲཱཧྨཎ;

ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱ, ཀཏཀིཙྩཱ ཨནཱསཝཱ.

༣༣༨.

‘‘ཏསྶཱ ཏེ སྭཱགཏཾ བྷདྡེ, ཏཏོ ཏེ ཨདུརཱགཏཾ;

ཨེཝཉྷི དནྟཱ ཨཱཡནྟི, སཏྠུ པཱདཱནི ཝནྡིཀཱ;

ཝཱིཏརཱགཱ ཝིསཾཡུཏྟཱ, ཀཏཀིཙྩཱ ཨནཱསཝཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ པཙྩུདཱཧཱསི.

ཏཏྠ ¶ པེཏཱནཱིཏི མཏཱནི. བྷོཏཱིཏི ¶ ཏཾ ཨཱལཔཏི. པུཏྟཱནཱིཏི ལིངྒཝིཔལླཱསེན ཝུཏྟཾ, པེཏེ པུཏྟེཏི ཨཏྠོ. ཨེཀོ ཨེཝ ཙ ཏསྶཱ པུཏྟོ མཏོ, བྲཱཧྨཎོ པན ‘‘ཙིརཀཱལཾ ཨཡཾ སོཀེན ཨཊྚཱ ཧུཏྭཱ ཝིཙརི, བཧཱུ མཉྙེ ཨིམིསྶཱ པུཏྟཱ མཏཱ’’ཏི ཨེཝཾསཉྙཱི ཧུཏྭཱ བཧུཝཙནེནཱཧ. ཏཐཱ ཙ ‘‘སཱཛྫ སབྦཱནི ཁཱདིཏྭཱ སཏཔུཏྟཱནཱི’’ཏི. ཁཱདམཱནཱཏི ལོཀཝོཧཱརཝསེན ཁུཾསནཝཙནམེཏཾ. ལོཀེ ཧི ཡསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ ཛཱཏཛཱཏཱ པུཏྟཱ མརནྟི, ཏཾ གརཧནྟཱ ‘‘པུཏྟཁཱདིནཱི’’ཏིཨཱདིཾ ཝདནྟི. ཨཏཱིཝཱཏི ཨཏིཝིཡ བྷུསཾ. པརིཏཔྤསཱིཏི སནྟཔྤསི, པུརེཏི ཡོཛནཱ. ཨཡཉྷེཏྠ སངྑེཔཏྠོ – བྷོཏི ཝཱསེཊྛི, པུབྦེ ཏྭཾ མཏཔུཏྟཱ ཧུཏྭཱ སོཙནྟཱི པརིདེཝནྟཱི ཨཏིཝིཡ སོཀཱཡ སམཔྤིཏཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཨཱཧིཎྜསི.

སཱཛྫཱཏི སཱ ཨཛྫ, སཱ ཏྭཾ ཨེཏརཧཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘སཛྫཱ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ. ཀེན ཝཎྞེནཱཏི ཀེན ཀཱརཎེན.

ཁཱདིཏཱནཱིཏི ཐེརཱིཔི བྲཱཧྨཎེན ཝུཏྟཔརིཡཱཡེནེཝ ཝདཏི. ཁཱདིཏཱནི ཝཱ བྱགྒྷདཱིཔིབིལཱ༹རཱདིཛཱཏིཡོ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ཨཏཱིཏཾསེཏི ཨཏཱིཏཀོཊྛཱསེ, ཨཏིཀྐནྟབྷཝེསཱུཏི ཨཏྠོ. མམ ཏུཡ྄ཧཉྩཱཏི མཡཱ ཙ ཏཡཱ ཙ.

ནིསྶརཎཾ ཉཏྭཱ ཛཱཏིཡཱ མརཎསྶ ཙཱཏི ཛཱཏིཛརཱམརཎཱནཾ ནིསྶརཎབྷཱུཏཾ ནིབྦཱནཾ མགྒཉཱཎེན ¶ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ. ན ཙཱཔི པརིཏཔྤཡིནྟི ན ཙཱཔི ཨུཔཱཡཱསཱསིཾ, ཨཧཾ ཨུཔཱཡཱསཾ ན ཨཱཔཛྫིནྟི ཨཏྠོ.

ཨབྦྷུཏཾ ཝཏཱཏི ཨཙྪརིཡཾ ཝཏ. ཏཉྷི ཨབྦྷུཏཾ པུབྦེ ཨབྷཱུཏཾ ཨབྦྷུཏནྟི ཝུཙྩཏི. ཨེདིསིནྟི ཨེཝརཱུཔིཾ, ‘‘ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ན ཙཱཔི པརིཏཔྤཡི’’ནྟི ཨེཝཾ སོཙནཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝདཱིཔནིཾ ཝཱཙཾ. ཀསྶ ཏྭཾ དྷམྨམཉྙཱཡཱཏི ཀེཝལཾ ཡཐཱ ཨེདིསོ དྷམྨོ ལདྡྷུཾ ན སཀྐཱ, ཏསྨཱ ཀསྶ ནཱམ སཏྠུནོ དྷམྨམཉྙཱཡ གིརཾ བྷཱསསི ཨེདིསནྟི སཏྠཱརཾ སཱསནཉྩ པུཙྪཏི.

ནིརཱུཔདྷིནྟི ནིདྡུཀྑཾ. ཝིཉྙཱཏསདྡྷམྨཱཏི ¶ པཊིཝིདྡྷཨརིཡསཙྩདྷམྨཱ. བྱཔཱནུདིནྟི ནཱིཧརིཾ པཛཧིཾ.

ཝིཔྤམུཏྟནྟི ¶ སབྦསོ ཝིམུཏྟཾ, སབྦཀིལེསེཧི སབྦབྷཝེཧི ཙ ཝིསཾཡུཏྟཾ. སྭསྶཱཏི སོ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨསྶ བྲཱཧྨཎསྶ.

ཏཏྠཱཏི ཏསྶཾ ཙཏུསཙྩདྷམྨདེསནཱཡཾ.

རཐཾ ནིཡྻཱདཡཱཧིམནྟི ཨིམཾ རཐཾ བྲཱཧྨཎིཡཱ ནིཡྻཱདེཧི.

སཧསྶཉྩཱཔཱིཏི མགྒཔརིབྦཡཏྠཾ ནཱིཏཾ ཀཧཱཔཎསཧསྶཉྩཱཔི ཨཱདཱཡ ནིཡྻཱདེཧཱིཏི ཡོཛནཱ.

ཨསྶརཐནྟི ཨསྶཡུཏྟརཐཾ. པུཎྞཔཏྟནྟི ཏུཊྛིདཱནཾ.

ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཏུཊྛིདཱནེ དིཡྻམཱནེ ཏཾ ཨསམྤཊིཙྪནྟོ སཱརཐི ‘‘ཏུཡ྄ཧེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི གཱཐཾ ཝཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀམེཝ གནྟྭཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏེ པན སཱརཐིམྷི བྲཱཧྨཎཱི ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ སུནྡརིཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ གྷརཱཝཱསེ ནིཡོཛེནྟཱི ‘‘ཧཏྠཱི གཝསྶ’’ནྟི གཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཧཏྠཱིཏི ཧཏྠིནོ. གཝསྶནྟི གཱཝོ ཙ ཨསྶཱ ཙ. མཎིཀུཎྜལཉྩཱཏི མཎི ཙ ཀུཎྜལཱནི ཙ. ཕཱིཏཉྩིམཾ གཧཝིབྷཝཾ པཧཱཡཱཏི ཨིམཾ ཧཏྠིཨཱདིཔྤབྷེདཾ ཡཐཱཝུཏྟཾ ཨཝུཏྟཉྩ ཁེཏྟཝཏྠུཧིརཉྙསུཝཎྞཱདིབྷེདཾ ཕཱིཏཾ པཧཱུཏཉྩ གཧཝིབྷཝཾ གེཧཱུཔཀརཎཾ ཨཉྙཉྩ དཱསིདཱསཱདིཀཾ སབྦཾ ¶ པཧཱཡ ཏཝ པིཏཱ པབྦཛིཏོ. བྷུཉྫ བྷོགཱནི སུནྡརཱིཏི སུནྡརི, ཏྭཾ ཨིམེ བྷོགེ བྷུཉྫསྶུ. ཏུཝཾ དཱཡཱདིཀཱ ཀུལེཏི ཏུཝཉྷི ཨིམསྨིཾ ཀུལེ དཱཡཛྫཱརཧཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སུནྡརཱི ཨཏྟནོ ནེཀྑམྨཛ྄ཛྷཱསཡཾ པཀཱསེནྟཱི ‘‘ཧཏྠཱིགཝསྶ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཨཐ ནཾ མཱཏཱ ནེཀྑམྨེཡེཝ ནིཡོཛེནྟཱི ‘‘སོ ཏེ ཨིཛ྄ཛྷཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ དིཡཌྜྷགཱཐམཱཧ. ཏཏྠ ཡཾ ཏྭཾ པཏྠེསི སུནྡརཱིཏི སུནྡརི ཏྭཾ ཨིདཱནི ཡཾ པཏྠེསི ཨཱཀངྑསི. སོ ཏཝ པབྦཛྫཱཡ སངྐཔྤོ པབྦཛྫཱཡ ཚནྡོ ཨིཛ྄ཛྷཏུ ཨནནྟརཱཡེན སིཛ྄ཛྷཏུ. ཨུཏྟིཊྛཔིཎྜོཏི ¶ གྷརེ གྷརེ པཏིཊྛིཏྭཱ ལདྡྷབྦབྷིཀྑཱཔིཎྜོ. ཨུཉྪོཏི ཏདཏྠཾ གྷརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱཧིཎྜནཾ ཨུདྡིསྶ ཋཱནཉྩ. ཨེཏཱནཱིཏི ཨུཏྟིཊྛཔིཎྜཱདཱིནི. ཨབྷིསམྦྷོནྟཱིཏི ཨནིབྦིནྣརཱུཔཱ ཛངྒྷབལཾ ནིསྶཱཡ ཨབྷིསམྦྷཝནྟཱི, སཱདྷེནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ སུནྡརཱི ‘‘སཱདྷུ, ཨམྨཱ’’ཏི མཱཏུཡཱ པཊིསྶུཎིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ སིཀྑམཱནཱཡེཝ སམཱནཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ སཙྪིཀཏྭཱ ‘‘སཏྠུ ¶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ སཱཝཏྠིཾ ཨགམཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘སིཀྑམཱནཱཡ མེ, ཨཡྻེ’’ཏིཨཱདི. ཏཏྠ སིཀྑམཱནཱཡ མེཏི སིཀྑམཱནཱཡ སམཱནཱཡ མཡཱ. ཨཡྻེཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཱལཔཏི.

ཏུཝཾ ནིསྶཱཡ ཀལྱཱཎི, ཐེརི སངྒྷསྶ སོབྷནེཏི བྷིཀྑུནིསངྒྷེ ཝུདྡྷཏརབྷཱཝེན ཐིརགུཎཡོགེན ཙ སངྒྷཏྠེརི སོབྷནེཧི སཱིལཱདཱིཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ སོབྷནེ ཀལྱཱཎི ཀལྱཱཎམིཏྟེ, ཨཡྻེ, ཏཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནནྟི ཡོཛནཱ.

ཨིཙྪེཏི ཨིཙྪཱམི. སཱཝཏྠི གནྟཝེཏི སཱཝཏྠིཾ གནྟུཾ. སཱིཧནཱདཾ ནདིསྶཱམཱིཏི ཨཉྙཱབྱཱཀརཎམེཝ སནྡྷཱཡཱཧ.

ཨཐ སུནྡརཱི ཨནུཀྐམེན སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ སཏྠཱརཾ དྷམྨཱསནེ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ཨུལཱ༹རཾ པཱིཏིསོམནསྶཾ པཊིསཾཝེདཡམཱནཱ ཨཏྟཱནམེཝ ཨཱལཔནྟཱི ཨཱཧ ‘‘པསྶ སུནྡརཱི’’ཏི. ཧེམཝཎྞནྟི སུཝཎྞཝཎྞཾ. ཧརིཏྟཙནྟི ཀཉྩནསནྣིབྷཏྟཙཾ. ཨེཏྠ ཙ བྷགཝཱ པཱིཏཝཎྞེན ‘‘སུཝཎྞཝཎྞོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཐ ཁོ སམྨདེཝ གྷཾསིཏྭཱ ཛཱཏིཧིངྒུལཀེན ཨནུལིམྤིཏྭཱ ¶ སུཔརིམཛྫིཏཀཉྩནཱདཱསསནྣིབྷོཏི དསྶེཏུཾ ‘‘ཧེམཝཎྞ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཧརིཏྟཙ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

པསྶ སུནྡརིམཱཡནྟིནྟི ཏཾ སུནྡརིནཱམིཀཾ མཾ བྷགཝཱ ཨཱགཙྪནྟི པསྶ. ‘‘ཝིཔྤམུཏྟ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟཱི པཱིཏིཝིཔྥཱརཝསེན ཝདཏི.

ཀུཏོ པན ཨཱགཏཱ, ཀཏྠ ཙ ཨཱགཏཱ, ཀཱིདིསཱ ཙཱཡཾ སུནྡརཱིཏི ཨཱསངྐནྟཱནཾ ¶ ཨཱསངྐཾ ནིཝཏྟེཏུཾ ‘‘བཱརཱཎསིཏོ’’ཏི གཱཐཾ ཝཏྭཱ ཏཏྠ ‘‘སཱཝིཀཱ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟམཏྠཾ པཱཀཊཏརཾ ཀཱཏུཾ ‘‘ཏུཝཾ བུདྡྷོ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཨིམསྨིཾ སདེཝཀེ ལོཀེ ཏུཝམེཝེཀོ སབྦཉྙུབུདྡྷོ, དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཔརམཏྠེཧི ཡཐཱརཧཾ ཨནུསཱསནཏོ ཏུཝཾ མེ སཏྠཱ, ཨཧཉྩ ཁཱིཎཱསཝབྲཱཧྨཎཱི བྷགཝཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཨུརེ ཝཱཡཱམ ཛནིཏཱབྷིཛཱཏིཏཱཡ ཨོརསཱ, མུཁཏོ པཝཏྟདྷམྨགྷོསེན སཱསནསྶ ཙ མུཁབྷཱུཏེན ཨརིཡམགྒེན ཛཱཏཏྟཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱ, ནིཊྛིཏཔརིཉྙཱཏཱདིཀརཎཱིཡཏཱཡ ཀཏཀིཙྩཱ, སབྦསོ ཨཱསཝཱནཾ ཁེཔིཏཏྟཱ ཨནཱསཝཱཏི.

ཨཐསྶཱ ¶ སཏྠཱ ཨཱགམནཾ ཨབྷིནནྡནྟོ ‘‘ཏསྶཱ ཏེ སྭཱགཏ’’ནྟི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཡཱ ཏྭཾ མཡཱ ཨདྷིགཏཾ དྷམྨཾ ཡཱཐཱཝཏོ ཨདྷིགཙྪི. ཏསྶཱ ཏེ, བྷདྡེ སུནྡརི, ཨིདྷ མམ སནྟིཀེ ཨཱགཏཾ ཨཱགམནཾ སུཨཱགཏཾ. ཏཏོ ཨེཝ ཏཾ ཨདུརཱགཏཾ ན དུརཱགཏཾ ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཨེཝཉྷི དནྟཱ ཨཱཡནྟཱིཏི, ཡཐཱ ཏྭཾ སུནྡརི, ཨེཝཉྷི ཨུཏྟམེན ཨརིཡམགྒདམཐེན དནྟཱ ཏཏོ ཨེཝ སབྦདྷི ཝཱིཏརཱགཱ, སབྦེསཾ སཾཡོཛནཱནཾ སམུཙྪིནྣཏྟཱ ཝིསཾཡུཏྟཱ ཀཏཀིཙྩཱ ཨནཱསཝཱ སཏྠུ པཱདཱནཾ ཝནྡིཀཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཏསྶཱ ཏེ སྭཱགཏཾ ཨདུརཱགཏནྟི ཡོཛནཱ.

སུནྡརཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. སུབྷཱཀམྨཱརདྷཱིཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

དཧརཱཧནྟིཨཱདིཀཱ སུབྷཱཡ ཀམྨཱརདྷཱིཏཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཨནུཀྐམེན སམྦྷཱཝིཏཀུསལམཱུལཱ ཨུཔཙིཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི པརིཔཀྐཉཱཎཱ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ ཨཉྙཏརསྶ སུཝཎྞཀཱརསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, རཱུཔསམྤཏྟིསོབྷཱཡ ¶ སུབྷཱཏི ཏསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི. སཱ ཨནུཀྐམེན ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, སཏྠུ རཱཛགཧཔྤཝེསནེ ¶ སཏྠརི སཉྫཱཏཔྤསཱདཱ ཨེཀདིཝསཾ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཨིནྡྲིཡཔརིཔཱཀཾ དིསྭཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔཾ ཙཏུསཙྩགབྦྷདྷམྨཾ དེསེསི. སཱ ཏཱཝདེཝ སཧསྶནཡཔཊིམཎྜིཏེ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ གྷརཱཝཱསེ དོསཾ དིསྭཱ མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ གོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ བྷིཀྑུནིསཱིལེ པཏིཊྛིཏཱ ཨུཔརིམགྒཏྠཱཡ བྷཱཝནམནུཡུཉྫི. ཏཾ ཉཱཏཀཱ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཀཱམེཧི ནིམནྟེནྟཱ པཧཱུཏདྷནཾ ཝིབྷཝཛཱཏཉྩ དསྶེཏྭཱ པལོབྷེནྟི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨུཔགཏཱནཾ གྷརཱཝཱསེསུ ཀཱམེསུ ཙ ཨཱདཱིནཝཾ པཀཱསེནྟཱི ‘‘དཧརཱཧ’’ནྟིཨཱདཱིཧི ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ གཱཐཱཧི དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ ཏེ ནིརཱསེ ཀཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཨིནྡྲིཡཱནི པརིཡོདཔེནྟཱི ¶ བྷཱཝནཾ ཨུསྶུཀྐཱཔེཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ –

༣༣༩.

‘‘དཧརཱཧཾ སུདྡྷཝསནཱ, ཡཾ པུརེ དྷམྨམསྶུཎིཾ;

ཏསྶཱ མེ ཨཔྤམཏྟཱཡ, སཙྩཱབྷིསམཡོ ཨཧུ.

༣༤༠.

‘‘ཏཏོཧཾ སབྦཀཱམེསུ, བྷུསཾ ཨརཏིམཛ྄ཛྷགཾ;

སཀྐཱཡསྨིཾ བྷཡཾ དིསྭཱ, ནེཀྑམྨམེཝ པཱིཧཡེ.

༣༤༡.

‘‘ཧིཏྭཱནཧཾ ཉཱཏིགཎཾ, དཱསཀམྨཀརཱནི ཙ;

གཱམཁེཏྟཱནི ཕཱིཏཱནི, རམཎཱིཡེ པམོདིཏེ.

༣༤༢.

‘‘པཧཱཡཧཾ པབྦཛིཏཱ, སཱཔཏེཡྻམནཔྤཀཾ;

ཨེཝཾ སདྡྷཱཡ ནིཀྑམྨ, སདྡྷམྨེ སུཔྤཝེདིཏེ.

༣༤༣.

‘‘ནེཏཾ ཨསྶ པཏིརཱུཔཾ, ཨཱཀིཉྩཉྙཉྷི པཏྠཡེ;

ཡོ ཛཱཏརཱུཔཾ རཛཏཾ, ཚཌྜེཏྭཱ པུནརཱགམེ.

༣༤༤.

‘‘རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ཝཱ, ན བོདྷཱཡ ན སནྟིཡཱ;

ནེཏཾ སམཎསཱརུཔྤཾ, ན ཨེཏཾ ཨརིཡདྡྷནཾ.

༣༤༥.

‘‘ལོབྷནཾ ¶ མདནཉྩེཏཾ, མོཧནཾ རཛཝཌྜྷནཾ;

སཱསངྐཾ བཧུཨཱཡཱསཾ, ནཏྠི ཙེཏྠ དྷུཝཾ ཋིཏི.

༣༤༦.

‘‘ཨེཏྠ རཏྟཱ པམཏྟཱ ཙ, སཾཀིལིཊྛམནཱ ནརཱ;

ཨཉྙམཉྙེན བྱཱརུདྡྷཱ, པུཐཱུ ཀུབྦནྟི མེདྷགཾ.

༣༤༧.

‘‘ཝདྷོ ¶ བནྡྷོ པརིཀླེསོ, ཛཱནི སོཀཔརིདྡཝོ;

ཀཱམེསུ ཨདྷིཔནྣཱནཾ, དིསྶཏེ བྱསནཾ བཧུཾ.

༣༤༨.

‘‘ཏཾ མཾ ཉཱཏཱི ཨམིཏྟཱཝ, ཀིཾ ཝོ ཀཱམེསུ ཡུཉྫཐ;

ཛཱནཱཐ མཾ པབྦཛིཏཾ, ཀཱམེསུ བྷཡདསྶིནིཾ.

༣༤༩.

‘‘ན ཧིརཉྙསུཝཎྞེན, པརིཀྑཱིཡནྟི ཨཱསཝཱ;

ཨམིཏྟཱ ཝདྷཀཱ ཀཱམཱ, སཔཏྟཱ སལླབནྡྷནཱ.

༣༥༠.

‘‘ཏཾ མཾ ཉཱཏཱི ཨམིཏྟཱཝ, ཀིཾ ཝོ ཀཱམེསུ ཡུཉྫཐ;

ཛཱནཱཐ མཾ པབྦཛིཏཾ, མུཎྜཾ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཾ.

༣༥༡.

‘‘ཨུཏྟིཊྛཔིཎྜོ ¶ ཨུཉྪོ ཙ, པཾསུཀཱུལཉྩ ཙཱིཝརཾ;

ཨེཏཾ ཁོ མམ སཱརུཔྤཾ, ཨནགཱརཱུཔནིསྶཡོ.

༣༥༢.

‘‘ཝནྟཱ མཧེསཱིཧི ཀཱམཱ, ཡེ དིབྦཱ ཡེ ཙ མཱནུསཱ;

ཁེམཊྛཱནེ ཝིམུཏྟཱ ཏེ, པཏྟཱ ཏེ ཨཙལཾ སུཁཾ.

༣༥༣.

‘‘མཱཧཾ ཀཱམེཧི སཾགཙྪིཾ, ཡེསུ ཏཱཎཾ ན ཝིཛྫཏི;

ཨམིཏྟཱ ཝདྷཀཱ ཀཱམཱ, ཨགྒིཀྑནྡྷཱུཔམཱ དུཁཱ.

༣༥༤.

‘‘པརིཔནྠོ ཨེས བྷཡོ, སཝིགྷཱཏོ སཀཎྚཀོ;

གེདྷོ སུཝིསམོ ཙེསོ, མཧནྟོ མོཧནཱམུཁོ.

༣༥༥.

‘‘ཨུཔསགྒོ ¶ བྷཱིམརཱུཔོ, ཀཱམཱ སཔྤསིརཱུཔམཱ;

ཡེ བཱལཱ ཨབྷིནནྡནྟི, ཨནྡྷབྷཱུཏཱ པུཐུཛྫནཱ.

༣༥༦.

‘‘ཀཱམཔངྐེན སཏྟཱ ཧི, བཧཱུ ལོཀེ ཨཝིདྡསཱུ;

པརིཡནྟཾ ན ཛཱནནྟི, ཛཱཏིཡཱ མརཎསྶ ཙ.

༣༥༧.

‘‘དུགྒཏིགམནཾ མགྒཾ, མནུསྶཱ ཀཱམཧེཏུཀཾ;

བཧུཾ ཝེ པཊིཔཛྫནྟི, ཨཏྟནོ རོགམཱཝཧཾ.

༣༥༨.

‘‘ཨེཝཾ ཨམིཏྟཛནནཱ, ཏཱཔནཱ སཾཀིལེསིཀཱ;

ལོཀཱམིསཱ བནྡྷནཱིཡཱ, ཀཱམཱ མརཎབནྡྷནཱ.

༣༥༩.

‘‘ཨུམྨཱདནཱ ཨུལླཔནཱ, ཀཱམཱ ཙིཏྟཔྤམཱཐིནོ;

སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ, ཁིཔྤཾ མཱརེན ཨོཌྜིཏཾ.

༣༦༠.

‘‘ཨནནྟཱདཱིནཝཱ ཀཱམཱ, བཧུདུཀྑཱ མཧཱཝིསཱ;

ཨཔྤསྶཱདཱ རཎཀརཱ, སུཀྐཔཀྑཝིསོསནཱ.

༣༦༡.

‘‘སཱཧཾ ཨེཏཱདིསཾ ཀཏྭཱ, བྱསནཾ ཀཱམཧེཏུཀཾ;

ན ཏཾ པཙྩཱགམིསྶཱམི, ནིབྦཱནཱབྷིརཏཱ སདཱ.

༣༦༢.

‘‘རཎཾ ¶ ཏརིཏྭཱ ཀཱམཱནཾ, སཱིཏིབྷཱཝཱབྷིཀངྑིནཱི;

ཨཔྤམཏྟཱ ཝིཧསྶཱམི, སབྦསཾཡོཛནཀྑཡེ.

༣༦༣.

‘‘ཨསོཀཾ ཝིརཛཾ ཁེམཾ, ཨརིཡཊྛངྒིཀཾ ཨུཛུཾ;

ཏཾ མགྒཾ ཨནུགཙྪཱམི, ཡེན ཏིཎྞཱ མཧེསིནོ.

༣༦༤.

‘‘ཨིམཾ ¶ པསྶཐ དྷམྨཊྛཾ, སུབྷཾ ཀམྨཱརདྷཱིཏརཾ;

ཨནེཛཾ ཨུཔསམྤཛྫ, རུཀྑམཱུལམྷི ཛྷཱཡཏི.

༣༦༥.

‘‘ཨཛྫཊྛམཱི ¶ པབྦཛིཏཱ, སདྡྷཱ སདྡྷམྨསོབྷནཱ;

ཝིནཱིཏུཔྤལཝཎྞཱཡ, ཏེཝིཛྫཱ མཙྩུཧཱཡིནཱི.

༣༦༦.

‘‘སཱཡཾ བྷུཛིསྶཱ ཨཎཎཱ, བྷིཀྑུནཱི བྷཱཝིཏིནྡྲིཡཱ;

སབྦཡོགཝིསཾཡུཏྟཱ, ཀཏཀིཙྩཱ ཨནཱསཝཱ.

༣༦༧.

‘‘ཏཾ སཀྐོ དེཝསངྒྷེན, ཨུཔསངྐམྨ ཨིདྡྷིཡཱ;

ནམསྶཏི བྷཱུཏཔཏི, སུབྷཾ ཀམྨཱརདྷཱིཏར’’ནྟི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ དཧརཱཧཾ སུདྡྷཝསནཱ, ཡཾ པུརེ དྷམྨམསྶུཎིནྟི ཡསྨཱ ཨཧཾ པུབྦེ དཧརཱ ཏརུཎཱི ཨེཝ སུདྡྷཝསནཱ སུདྡྷཝཏྠནིཝཏྠཱ ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟཱ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ ཨསྶོསིཾ. ཏསྶཱ མེ ཨཔྤམཏྟཱཡ, སཙྩཱབྷིསམཡོ ཨཧཱུཏི ཡསྨཱ ཙ ཏསྶཱ མེ མཡ྄ཧཾ ཡཐཱསུཏཾ དྷམྨཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཱཡ ཨུཔཊྛིཏསྶཏིཡཱ སཱིལཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ བྷཱཝནཾ ཨནུཡུཉྫནྟིཡཱཝ ཙཏུནྣཾ ཨརིཡསཙྩཱནཾ ཨབྷིསམཡོ ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟིཨཱདིནཱ (པཊི. མ. ༡.༣༢) པཊིཝེདྷོ ཨཧོསི.

ཏཏོཧཾ སབྦཀཱམེསུ, བྷུསཾ ཨརཏིམཛ྄ཛྷགནྟི ཏཏོ ཏེན ཀཱརཎེན སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨསྶ སུཏཏྟཱ སཙྩཱནཉྩ ཨབྷིསམིཏཏྟཱ མནུསྶེསུ དིབྦེསུ ཙཱཏི སབྦེསུཔི ཀཱམེསུ བྷུསཾ ཨཏིཝིཡ ཨརཏིཾ ཨུཀྐཎྛིཾ ཨདྷིགཙྪིཾ. སཀྐཱཡསྨིཾ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཔཉྩཀེ, བྷཡཾ སཔྤཊིབྷཡབྷཱཝཾ ཉཱཎཙཀྑུནཱ དིསྭཱ, ནེཀྑམྨམེཝ པབྦཛྫཾ ནིབྦཱནམེཝ, པཱིཧཡེ པིཧཡཱམི པཏྠཡཱམི.

དཱསཀམྨཀརཱནི ཙཱཏི དཱསེ ཙ ཀམྨཀཱརེ ཙ, ལིངྒཝིཔལླཱསེན ¶ ཧེཏཾ ཝུཏྟཾ. གཱམཁེཏྟཱནཱིཏི གཱམེ ཙ པུབྦཎྞཱཔརཎྞཝིརུཧནཀྑེཏྟཱནི ཙ, གཱམཔརིཡཱཔནྣཱནི ཝཱ ཁེཏྟཱནི. ཕཱིཏཱནཱིཏི སམིདྡྷཱནི. རམཎཱིཡེཏི མནུཉྙེ. པམོདིཏེཏི པམུདིཏེ, བྷོགཀྑནྡྷེ ཧིཏྭཱཏི སམྦནྡྷོ. སཱཔཏེཡྻནྟི སནྟཀཾ དྷནཾ, མཎིཀནཀརཛཏཱདིཔརིགྒཧཝཏྠུཾ. ཨནཔྤཀནྟི མཧནྟཾ, པཧཱཡཱཏི ཡོཛནཱ. ཨེཝཾ སདྡྷཱཡ ནིཀྑམྨཱཏི ‘‘ཧིཏྭཱནཧཾ ཉཱཏིགཎ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརེན ¶ མཧནྟཾ ཉཱཏིཔརིཝཊྚཾ མཧནྟཉྩ བྷོགཀྑནྡྷཾ པཧཱཡ ཀམྨཀམྨཕལཱནི རཏནཏྟཡཉྩཱཏི སདྡྷེཡྻཝཏྠུཾ ¶ སདྡྷཱཡ སདྡཧིཏྭཱ གྷརཏོ ནིཀྑམྨ, སདྡྷམྨེ སུཔྤཝེདིཏེ སམྨཱསམྦུདྡྷེན སུཊྛུ པཝེདིཏེ ཨརིཡཝིནཡེ ཨཧཾ པབྦཛིཏཱ.

ཨེཝཾ པབྦཛིཏཱཡ པན ནེཏཾ ཨསྶ པཏིརཱུཔཾ, ཡདིདཾ ཚཌྜིཏཱནཾ ཀཱམཱནཾ པཙྩཱགམནཾ. ཨཱཀིཉྩཉྙཉྷི པཏྠཡེཏི ཨཧཾ ཨཀིཉྩནབྷཱཝཾ ཨཔརིགྒཧབྷཱཝམེཝ པཏྠཡཱམི. ཡོ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཾ, ཚཌྜེཏྭཱ པུནརཱགམེཏི ཡོ པུགྒལོ སུཝཎྞཾ རཛཏཾ ཨཉྙམྤི ཝཱ ཀིཉྩི དྷནཛཱཏཾ ཚཌྜེཏྭཱ པུན ཏཾ གཎྷེཡྻ, སོ པཎྜིཏཱནཾ ཨནྟརེ ཀཐཾ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔེཡྻ?

ཡསྨཱ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ ཝཱ, ན བོདྷཱཡ ན སནྟིཡཱ ན མགྒཉཱཎཱཡ ན ནིབྦཱནཱཡ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ནེཏཾ སམཎསཱརུཔྤནྟི ཨེཏཾ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཱདིཔརིགྒཧཝཏྠུ, ཏསྶ ཝཱ པརིགྒཎྷནཾ སམཎཱནཾ སཱརུཔྤཾ ན ཧོཏི. ཏཐཱ ཧི ཝུཏྟཾ ‘‘ན ཀཔྤཏི སམཎཱནཾ སཀྱཔུཏྟིཡཱནཾ ཛཱཏརཱུཔརཛཏ’’ནྟིཨཱདི (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༤༦). ན ཨེཏཾ ཨརིཡདྡྷནནྟི ཨེཏཾ ཡཐཱཝུཏྟཔརིགྒཧཝཏྠུ སདྡྷཱདིདྷནཾ ཝིཡ ཨརིཡདྷམྨམཡམྤི དྷནཾ ན ཧོཏི, ན ཨརིཡབྷཱཝཱཝཧཏོ. ཏེནཱཧ ‘‘ལོབྷན’’ནྟིཨཱདི.

ཏཏྠ ལོབྷནནྟི ལོབྷུཔྤཱདནཾ. མདནནྟི མདཱཝཧཾ. མོཧནནྟི སམྨོཧཛནནཾ. རཛཝཌྜྷནནྟི རཱགརཛཱདིསཾཝཌྜྷནཾ. ཡེན པརིགྒཧིཏཾ, ཏསྶ ཨཱསངྐཱཝཧཏྟཱ སཧ ¶ ཨཱསངྐཱཡ ཝཏྟཏཱིཏི སཱསངྐཾ, ཡེན པརིགྒཧིཏཾ, ཏསྶ ཡཏོ ཀུཏོ ཨཱསངྐཱཝཧནྟི ཨཏྠོ. བཧུཨཱཡཱསནྟི སཛྫནརཀྑཎཱདིཝསེན བཧུཔརིསྶམཾ. ནཏྠི ཙེཏྠ དྷུཝཾ ཋིཏཱིཏི ཨེཏསྨིཾ དྷནེ དྷུཝབྷཱཝོ ཙ ཋིཏིབྷཱཝོ ཙ ནཏྠི, ཙཉྩལམནཝཊྛིཏམེཝཱཏི ཨཏྠོ.

ཨེཏྠ རཏྟཱ པམཏྟཱ ཙཱཏི ཨེཏསྨིཾ དྷནེ རཏྟཱ སཉྫཱཏརཱགཱ དསཀུསལདྷམྨེསུ སཏིཡཱ ཝིཔྤཝཱསེན པམཏྟཱ. སཾཀིལིཊྛམནཱ ལོབྷཱདིསཾཀིལེསེན སཾཀིལིཊྛཙིཏྟཱཝ ནཱམ ཧོནྟི. ཏཏོ ཙ ཨཉྙམཉྙམྷི བྱཱརུདྡྷཱ, པུཐཱུ ཀུབྦནྟི མེདྷགཾ ཨནྟམསོ མཱཏཱཔི པུཏྟེན, པུཏྟོཔི མཱཏརཱཏི ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙཾ པཊིརུདྡྷཱ ཧུཏྭཱ པུཐཱུ སཏྟཱ མེདྷགཾ ཀལཧཾ ¶ ཀརོནྟི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱམཧེཏུ ཀཱམནིདཱནཾ ཀཱམཱདྷིཀརཎཾ…པེ… མཱཏཱཔི པུཏྟེན ཝིཝདཏི པུཏྟོཔི མཱཏརཱ ཝིཝདཏཱི’’ཏིཨཱདི (མ. ནི. ༡.༡༦༨, ༡༧༨).

ཝདྷོཏི མརཎཾ. བནྡྷོཏི ཨདྡུབནྡྷནཱདིབནྡྷནཾ. པརིཀླེསོཏི ཧཏྠཙྪེདཱདིཔརིཀིལེསཱཔཏྟི. ཛཱནཱིཏི ¶ དྷནཛཱནི ཙེཝ པརིཝཱརཛཱནི ཙ. སོཀཔརིདྡཝོཏི སོཀོ ཙ པརིདེཝོ ཙ. ཨདྷིཔནྣཱནནྟི ཨཛ྄ཛྷོསིཏཱནཾ. དིསྶཏེ བྱསནཾ བཧུནྟི ཡཐཱཝུཏྟཝདྷབནྡྷནཱདིབྷེདཾ ཨཝུཏྟཉྩ དོམནསྶུཔཱཡཱསཱདིཾ དིཊྛདྷམྨིཀཾ སམྤརཱཡིཀཉྩ བཧུཾ བཧུཝིདྷཾ བྱསནཾ ཨནཏྠོ ཀཱམེསུ དིསྶཏེཝ.

ཏཾ མཾ ཉཱཏཱི ཨམིཏྟཱཝ, ཀིཾ ཝོ ཀཱམེསུ ཡུཉྫཐཱཏི ཏཱདིསཾ མཾ ཡཐཱ ཀཱམེསུ ཝིརཏྟཾ ཏུམྷེ ཉཱཏཱི ཉཱཏཀཱ སམཱནཱ ཨནཏྠཀཱམཱ ཨམིཏྟཱ ཝིཡ ཀིཾ ཀེན ཀཱརཎེན ཀཱམེསུ ཡུཉྫཐ ནིཡོཛེཐ. ཛཱནཱཐ མཾ པབྦཛིཏཾ, ཀཱམེསུ བྷཡདསྶིནིནྟི ཀཱམེ བྷཡཏོ པསྶནྟིཾ པབྦཛིཏཾ མཾ ཨཱཛཱནཱཐ, ཀིཾ ཨེཏྟཀཾ ཏུམྷེཧི ཨནཉྙཱཏནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ན ཧིརཉྙསུཝཎྞེན, པརིཀྑཱིཡནྟི ཨཱསཝཱཏི ¶ ཀཱམཱསཝཱདཡོ ཧིརཉྙསུཝཎྞེན ན ཀདཱཙི པརིཀྑཡཾ གཙྪནྟི, ཨཐ ཁོ ཏེཧི ཨེཝ པརིཝཌྜྷནྟེཝ. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨམིཏྟཱ ཝདྷཀཱ ཀཱམཱ, སཔཏྟཱ སལླབནྡྷནཱ’’ཏི. ཀཱམཱ ཧི ཨཧིཏཱཝཧཏྟཱ མེཏྟིཡཱ ཨབྷཱཝེན ཨམིཏྟཱ, མརཎཧེཏུཏཱཡ ཨུཀྑིཏྟཱསིཀཝདྷཀསདིསཏྟཱ ཝདྷཀཱ, ཨནུབནྡྷིཏྭཱཔི ཨནཏྠཱཝཧནཏཱཡ ཝེརཱནུབནྡྷསཔཏྟསདིསཏྟཱ སཔཏྟཱ, རཱགཱདཱིནཾ སལླཱནཾ བནྡྷནཏོ སལླབནྡྷནཱ.

མུཎྜནྟི མུཎྜིཏཀེསཾ. ཏཏྠ ཏཏྠ ནནྟཀཱནི གཧེཏྭཱ སངྒྷཱཊིཙཱིཝརཔཱརུཔནེན སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཾ.

ཨུཏྟིཊྛཔིཎྜོཏི ཝིཝཊདྭཱརེ གྷརེ གྷརེ པཏིཊྛིཏྭཱ ལབྷནཀཔིཎྜོ. ཨུཉྪོཏི ཏདཏྠཾ ཨུཉྪཱཙརིཡཱ. ཨནགཱརཱུཔནིསྶཡོཏི ཨནགཱརཱནཾ པབྦཛིཏཱནཾ ཨུཔགནྟྭཱ ནིསྶིཏབྦཏོ ཨུཔནིསྶཡབྷཱུཏོ ཛཱིཝིཏཔརིཀྑཱརོ. ཏཉྷི ནིསྶཱཡ པབྦཛིཏཱ ཛཱིཝནྟི.

ཝནྟཱཏི ¶ ཚཌྜིཏཱ. མཧེསཱིཧཱིཏི བུདྡྷཱདཱིཧི མཧེསཱིཧི. ཁེམཊྛཱནེཏི ཀཱམཡོགཱདཱིཧི ཨནུཔདྡཝཊྛཱནབྷཱུཏེ ནིབྦཱནེ. ཏེཏི མཧེསཡོ. ཨཙལཾ སུཁནྟི ནིབྦཱནསུཁཾ པཏྟཱ. ཏསྨཱ ཏཾ པཏྠེནྟེན ཀཱམཱ པརིཙྩཛིཏབྦཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

མཱཧཾ ཀཱམེཧི སཾགཙྪིནྟི ཨཧཾ ཀདཱཙིཔི ཀཱམེཧི ན སམཱགཙྪེཡྻཾ. ཀསྨཱཏི ཙེ ཨཱཧ ¶ – ‘‘ཡེསུ ཏཱཎཾ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདི, ཡེསུ ཀཱམེསུ ཨུཔཔརིཀྑིཡམཱནེསུ ཨེཀསྨིམྤི ཨནཏྠཔརིཏྟཱཎཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨགྒིཀྑནྡྷཱུཔམཱ མཧཱབྷིཏཱཔཊྛེན. དུཁཱ དུཀྑམཊྛེན.

པརིཔནྠོ ཨེས བྷཡོ ཡདིདཾ ཀཱམཱ ནཱམ ཨཝིདིཏཝིཔུལཱནཏྠཱཝཧཏྟཱ. སཝིགྷཱཏོ ཙིཏྟཝིགྷཱཏཀརཏྟཱ. སཀཎྚཀོ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཏྟཱ. གེདྷོ སུཝིསམོ ཙེསོཏི གིདྡྷིཧེཏུཏཱཡ གེདྷོ. སུཊྛུ ཝིསམོ མཧཱཔལིབོདྷོ སོ. དུརཏིཀྐམནཊྛེན མཧནྟོ. མོཧནཱམུཁོ མུཙྪཱཔཏྟིཧེཏུཏོ.

ཨུཔསགྒོ བྷཱིམརཱུཔོཏི ཨཏིབྷིཾསནཀསབྷཱཝོ, མཧནྟོ ¶ དེཝཏཱུཔསགྒོ ཝིཡ ཨནཏྠཀཱདིདུཀྑཱཝཧནཏོ. སཔྤསིརཱུཔམཱ ཀཱམཱ སཔྤཊིབྷཡཊྛེན.

ཀཱམཔངྐེན སཏྟཱཏི ཀཱམསངྑཱཏེན པངྐེན སཏྟཱ ལགྒཱ.

དུགྒཏིགམནཾ མགྒནྟི ནིརཡཱདིཨཔཱཡགཱམིནཾ མགྒཾ. ཀཱམཧེཏུཀནྟི ཀཱམོཔབྷོགཧེཏུཀཾ. བཧུནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིབྷེདེན བཧུཝིདྷཾ. རོགམཱཝཧནྟི རུཛྫནཊྛེན རོགསངྑཱཏསྶ དིཊྛདྷམྨིཀཱདིབྷེདསྶ དུཀྑསྶ ཨཱཝཧནཀཾ.

ཨེཝནྟི ‘‘ཨམིཏྟཱ ཝདྷཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརེན. ཨམིཏྟཛནནཱཏི ཨམིཏྟབྷཱཝསྶ ནིབྦཏྟནཀཱ. ཏཱཔནཱཏི སནྟཱཔནཀཱ, ཏཔནཱིཡཱཏི ཨཏྠོ. སཾཀིལེསིཀཱཏི སཾཀིལེསཱཝཧཱ. ལོཀཱམིསཱཏི ལོཀེ ཨཱམིསབྷཱུཏཱ. བནྡྷནིཡཱཏི བནྡྷབྷཱུཏེཧི སཾཡོཛནེཧི ཝཌྜྷིཏབྦཱ, སཾཡོཛནིཡཱཏི ཨཏྠོ. མརཎབནྡྷནཱཏི བྷཝཱདཱིསུ ནིབྦཏྟིནིམིཏྟཏཱཡ པཝཏྟཀཱརཎཏོ ཙ མརཎཝིབནྡྷནཱ.

ཨུམྨཱདནཱཏི ¶ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱནཾ ཝིཡོགཝསེན སོཀུམྨཱདཀརཱ, ཝཌྜྷིཡཱ ཝཱ ཨུཔརཱུཔརིམདཱཝཧཱ. ཨུལླཔནཱཏི ‘‘ཨཧོ སུཁཾ ཨཧོ སུཁ’’ནྟི ཨུདྡྷཾ ཨུདྡྷཾ ལཔཱཔནཀཱ. ‘‘ཨུལློལནཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, བྷཏྟཔིཎྜནིམིཏྟཾ ནངྒུཊྛཾ ཨུལློལེནྟོ སུནཁོ ཝིཡ ཨཱམིསཧེཏུ སཏྟེ ཨུཔརཱུཔརིལཱལནཱ, པརཱབྷཝཱཝཉྙཱཏཔཱཔནཀཱཏི ཨཏྠོ. ཙིཏྟཔྤམཱཐིནོཏི པརིལཱ༹ཧུཔྤཱདནཱདིནཱ སམྤཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཙིཏྟསྶ པམཐནསཱིལཱ. ‘‘ཙིཏྟཔྤམདྡིནོ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ, སོ ཨེཝཏྠོ. ཡེ པན ‘‘ཙིཏྟཔྤམཱདིནོ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསཾ ཙིཏྟསྶ པམཱདཱཝཧཱཏི ཨཏྠོ. སཾཀིལེསཱཡཱཏི ཝིབཱདྷནཱཡ ¶ ཨུཔཏཱཔནཱཡ ཝཱ. ཁིཔྤཾ མཱརེན ཨོཌྜིཏནྟི ཀཱམཱ ནཱམེཏེ མཱརེན ཨོཌྜིཏཾ ཀུམིནནྟི དཊྛབྦཱ སཏྟཱནཾ ཨནཏྠཱཝཧནཏོ.

ཨནནྟཱདཱིནཝཱཏི ‘‘ལོབྷནཾ མདནཉྩེཏ’’ནྟིཨཱདིནཱ, ‘‘ཨིདྷ སཱིཏསྶ པུརཀྑཏོ ཨུཎྷསྶ པུརཀྑཏོ’’ཏིཨཱདིནཱ (མ. ནི. ༡.༡༦༧) ཙ དུཀྑཀྑནྡྷསུཏྟཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེན ཨཔརིཡནྟཱདཱིནཝཱ བཧུདོསཱ. བཧུདུཀྑཱཏི ཨཱཔཱཡིཀཱདིབཧུཝིདྷདུཀྑཱནུབནྡྷཱ. མཧཱཝིསཱཏི ཀཊུཀཱསཡ྄ཧཕལཏཱཡ ཧལཱཧལཱདིམཧཱཝིསསདིསཱ ¶ . ཨཔྤསྶཱདཱཏི སཏྠདྷཱརཱགཏམདྷུབིནྡུ ཝིཡ པརིཏྟསྶཱདཱ. རཎཀརཱཏི སཱརཱགཱདིསཾཝཌྜྷཀཱ. སུཀྐཔཀྑཝིསོསནཱཏི སཏྟཱནཾ ཨནཝཛྫཀོཊྛཱསསྶ ཝིནཱསཀཱ.

སཱཧནྟི སཱ ཨཧཾ, ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཏྠུ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཀཱམེ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ཋིཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏཱདིསནྟི ཨེཝརཱུཔཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ. ཀཏྭཱཏི ཨིཏི ཀཏྭཱ, ཡཐཱཝུཏྟཀཱརཎེནཱཏི ཨཏྠོ. ན ཏཾ པཙྩཱགམིསྶཱམཱིཏི ཏཾ མཡཱ པུབྦེ ཝནྟཀཱམེ པུན ན པརིབྷུཉྫིསྶཱམི. ནིབྦཱནཱབྷིརཏཱ སདཱཏི ཡསྨཱ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སབྦཀཱལཾ ནིབྦཱནཱབྷིརཏཱ, ཏསྨཱ ན ཏཾ པཙྩཱགམིསྶཱམཱིཏི ཡོཛནཱ.

རཎཾ ཏརིཏྭཱ ཀཱམཱནནྟི ཀཱམཱནཾ རཎཾ ཏརིཏྭཱ, ཏཉྩ མཡཱ ཀཱཏབྦཾ ཨརིཡམགྒསཾཔཧཱརཾ ཀཏྭཱ. སཱིཏིབྷཱཝཱབྷིཀངྑིནཱིཏི སབྦཀིལེསདརཐཔརིལཱ༹ཧཝཱུཔསམེན སཱིཏིབྷཱཝསངྑཱཏཾ ཨརཧཏྟཾ ཨབྷིཀངྑནྟཱི. སབྦསཾཡོཛནཀྑཡེཏི སབྦེསཾ སཾཡོཛནཱནཾ ཁཡབྷཱུཏེ ནིབྦཱནེ ཨབྷིརཏཱ.

ཡེན ¶ ཏིཎྞཱ མཧེསིནོཏི ཡེན ཨརིཡམགྒེན བུདྡྷཱདཡོ མཧེསིནོ སཾསཱརམཧོགྷཾ ཏིཎྞཱ, ཨཧམྤི ཏེཧི གཏམགྒཾ ཨནུགཙྪཱམི, སཱིལཱདིཔཊིཔཏྟིཡཱ ཨནུཔཱཔུཎཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

དྷམྨཊྛནྟི ཨརིཡཕལདྷམྨེ ཋིཏཾ. ཨནེཛནྟི པཊིཔྤསྶདྡྷ ཨེཛཏཱཡ ཨནེཛནྟི ལདྡྷནཱམཾ ཨགྒཕལཾ. ཨུཔསམྤཛྫཱཏི སམྤཱདེཏྭཱ ཨགྒམགྒཱདྷིགམེན ཨདྷིགནྟྭཱ. ཛྷཱཡཏཱིཏི ཏམེཝ ཕལཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏི.

ཨཛྫཊྛམཱི པབྦཛིཏཱཏི པབྦཛིཏཱ ཧུཏྭཱ པབྦཛིཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཛྫ ཨཊྛམདིཝསོ, ཨིཏོ ཨཏཱིཏེ ¶ ཨཊྛམིཡཾ པབྦཛིཏཱཏི ཨཏྠོ. སདྡྷཱཏི སདྡྷཱསམྤནྣཱ. སདྡྷམྨསོབྷནཱཏི སདྡྷམྨཱདྷིགམེན སོབྷནཱ.

བྷུཛིསྶཱཏི ¶ དཱསབྷཱཝསདིསཱནཾ ཀིལེསཱནཾ པཧཱནེན བྷུཛིསྶཱ. ཀཱམཙྪནྡཱདིཨིཎཱཔགམེན ཨཎཎཱ.

ཨིམཱ ཀིར ཏིསྶོ གཱཐཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨཊྛམེ དིཝསེ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཕལསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ནིསིནྣཾ ཐེརིཾ བྷིཀྑཱུནཾ དསྶེཏྭཱ པསཾསནྟེན བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཱ.

ཨཐ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཏཾ པཝཏྟིཾ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ དིསྭཱ ‘‘ཨེཝཾ སཏྠཱརཱ པསཾསཱིཡམཱནཱ ཨཡཾ ཐེརཱི ཡསྨཱ དེཝེཧི ཙ པཡིརུཔཱསིཏབྦཱ’’ཏི ཏཱཝདེཝ ཏཱཝཏིཾསེཧི དེཝེཧི སདྡྷིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཊྛཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ སངྒཱིཏིཀཱརེཧི ཝུཏྟཾ –

‘‘ཏཾ སཀྐོ དེཝསངྒྷེན, ཨུཔསངྐམྨ ཨིདྡྷིཡཱ;

ནམསྶཏི བྷཱུཏཔཏི, སུབྷཾ ཀམྨཱརདྷཱིཏར’’ནྟི.

ཏཏྠ ཏཱིསུ ཀཱམབྷཝེསུ བྷཱུཏཱནཾ སཏྟཱནཾ པཏི ཨིསྶརོཏི ཀཏྭཱ བྷཱུཏཔཏཱིཏི ལདྡྷནཱམོ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ དེཝསངྒྷེན སདྡྷིཾ ཏཾ སུབྷཾ ཀམྨཱརདྷཱིཏརཾ ཨཏྟནོ དེཝིདྡྷིཡཱ ཨུཔསངྐམྨ ནམསྶཏི, པཉྩཔཏིཊྛིཏེན ཝནྡཏཱིཏི ཨཏྠོ.

སུབྷཱཀམྨཱརདྷཱིཏུཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝཱིསཏིནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༤. ཏིཾསནིཔཱཏོ

༡. སུབྷཱཛཱིཝཀམྦཝནིཀཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཏིཾསནིཔཱཏེ ¶ ¶ ཛཱིཝཀམྦཝནཾ རམྨནྟིཨཱདིཀཱ སུབྷཱཡ ཛཱིཝཀམྦཝནིཀཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི, སམྦྷཱཝིཏཀུསལམཱུལཱ ཨནུཀྐམེན པརིབྲཱུཧིཏཝིམོཀྑསམྦྷཱརཱ པརིཔཀྐཉཱཎཱ ཧུཏྭཱ, ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ རཱཛགཧེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟི, སུབྷཱཏིསྶཱ ནཱམམཧོསི. ཏསྶཱ ཀིར སརཱིརཱཝཡཝཱ སོབྷནཝཎྞཡུཏྟཱ ཨཧེསུཾ, ཏསྨཱ སུབྷཱཏི ཨནྭཏྠམེཝ ནཱམཾ ཛཱཏཾ. སཱ སཏྠུ རཱཛགཧཔྤཝེསནེ པཊིལདྡྷསདྡྷཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ སཾསཱརེ ཛཱཏསཾཝེགཱ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ནེཀྑམྨཉྩ ཁེམཏོ ¶ སལླཀྑནྟཱི མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ གོཏམིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཱསི.

ཨཐ ནཾ ཨེཀདིཝསཾ ཨཉྙཏརོ རཱཛགཧཝཱསཱི དྷུཏྟཔུརིསོ ཏརུཎོ པཋམཡོབྦནེ ཋིཏོ ཛཱིཝཀམྦཝནེ དིཝཱཝིཧཱརཱཡ གཙྪནྟིཾ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ མགྒཾ ཨོཝརནྟོ ཀཱམེཧི ནིམནྟེསི. སཱ ཏསྶ ནཱནཔྤཀཱརེཧི ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཨཏྟནོ ཙ ནེཀྑམྨཛ྄ཛྷཱསཡཾ པཝེདེནྟཱི དྷམྨཾ ཀཐེསི. སོ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱཔི ན པཊིཀྐམཏི, ནིབནྡྷཏིཡེཝ. ཐེརཱི ནཾ ཨཏྟནོ ཝཙནེ ཨཏིཊྛནྟཾ ཨཀྑིམྷི ཙ ཨབྷིརཏྟཾ དིསྭཱ, ‘‘ཧནྡ, ཏཡཱ སམྦྷཱཝིཏཾ ཨཀྑི’’ནྟི ཨཏྟནོ ཨེཀཾ ཨཀྑིཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཏསྶ ཨུཔནེསི. ཏཏོ སོ པུརིསོ སནྟཱསོ སཾཝེགཛཱཏོ ཏཏྠ ཝིགཏརཱགོཝ ཧུཏྭཱ ཐེརིཾ ཁམཱཔེཏྭཱ གཏོ. ཐེརཱི སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སཏྠུནོ སཧ དསྶནེནེཝསྶཱ ཨཀྑི པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཨཧོསི. ཏཏོ སཱ བུདྡྷགཏཱཡ པཱིཏིཡཱ ནིརནྟརཾ ཕུཊཱ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ཏསྶཱ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨགྒམགྒཏྠཱཡ ཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑི. སཱ པཱིཏིཾ ཝིཀྑམྦྷེཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཝིཧརནྟཱི ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཏེན ཙ དྷུཏྟཔུརིསེན ཝུཏྟགཱཐཱ ཨུདཱནཝསེན –

༣༦༨.

‘‘ཛཱིཝཀམྦཝནཾ ¶ ¶ རམྨཾ, གཙྪནྟིཾ བྷིཀྑུནིཾ སུབྷཾ;

དྷུཏྟཀོ སནྣིཝཱརེསི, ཏམེནཾ ཨབྲཝཱི སུབྷཱ.

༣༦༩.

‘‘ཀིཾ ཏེ ཨཔརཱདྷིཏཾ མཡཱ, ཡཾ མཾ ཨོཝརིཡཱན ཏིཊྛསི;

ན ཧི པབྦཛིཏཱཡ ཨཱཝུསོ, པུརིསོ སམྥུསནཱཡ ཀཔྤཏི.

༣༧༠.

‘‘གརུཀེ མམ སཏྠུསཱསནེ, ཡཱ སིཀྑཱ སུགཏེན དེསིཏཱ;

པརིསུདྡྷཔདཾ ཨནངྒཎཾ, ཀིཾ མཾ ཨོཝརིཡཱན ཏིཊྛསི.

༣༧༡.

‘‘ཨཱཝིལཙིཏྟོ ཨནཱཝིལཾ, སརཛོ ཝཱིཏརཛཾ ཨནངྒཎཾ;

སབྦཏྠ ཝིམུཏྟམཱནསཾ, ཀིཾ མཾ ཨོཝརིཡཱན ཏིཊྛསི.

༣༧༢.

‘‘དཧརཱ ¶ ཙ ཨཔཱཔིཀཱ ཙསི, ཀིཾ ཏེ པབྦཛྫཱ ཀརིསྶཏི;

ནིཀྑིཔ ཀཱསཱཡཙཱིཝརཾ, ཨེཧི རམཱམ སུཔུཔྥིཏེ ཝནེ.

༣༧༣.

‘‘མདྷུརཉྩ པཝནྟི སབྦསོ, ཀུསུམརཛེན སམུཊྛིཏཱ དུམཱ;

པཋམཝསནྟོ སུཁོ ཨུཏུ, ཨེཧི རམཱམ སུཔུཔྥིཏེ ཝནེ.

༣༧༤.

‘‘ཀུསུམིཏསིཁརཱ ཙ པཱདཔཱ, ཨབྷིགཛྫནྟིཝ མཱལུཏེརིཏཱ;

ཀཱ ཏུཡ྄ཧཾ རཏི བྷཝིསྶཏི, ཡདི ཨེཀཱ ཝནམོགཧིསྶསི.

༣༧༥.

‘‘ཝཱལ༹མིགསངྒྷསེཝིཏཾ, ཀུཉྫརམཏྟཀརེཎུལོལི༹ཏཾ;

ཨསཧཱཡིཀཱ གནྟུམིཙྪསི, རཧིཏཾ བྷིཾསནཀཾ མཧཱཝནཾ.

༣༧༦.

‘‘ཏཔནཱིཡཀཏཱཝ ¶ དྷཱིཏིཀཱ, ཝིཙརསི ཙིཏྟལཏེཝ ཨཙྪརཱ;

ཀཱསིཀསུཁུམེཧི ཝགྒུབྷི, སོབྷསཱི སུཝསནེཧི ནཱུཔམེ.

༣༧༧.

‘‘ཨཧཾ ཏཝ ཝསཱནུགོ སིཡཾ, ཡདི ཝིཧརེམསེ ཀཱནནནྟརེ;

ན ཧི མཏྠི ཏཡཱ པིཡཏྟརོ, པཱཎོ ཀིནྣརིམནྡལོཙནེ.

༣༧༨.

‘‘ཡདི ¶ མེ ཝཙནཾ ཀརིསྶསི, སུཁིཏཱ ཨེཧི ཨགཱརམཱཝས;

པཱསཱདནིཝཱཏཝཱསིནཱི, པརིཀམྨཾ ཏེ ཀརོནྟུ ནཱརིཡོ.

༣༧༩.

‘‘ཀཱསིཀསུཁུམཱནི དྷཱརཡ, ཨབྷིརོཔེཧི ཙ མཱལཝཎྞཀཾ;

ཀཉྩནམཎིམུཏྟཀཾ བཧུཾ, ཝིཝིདྷཾ ཨཱབྷརཎཾ ཀརོམི ཏེ.

༣༨༠.

‘‘སུདྷོཏརཛཔཙྪདཾ སུབྷཾ, གོནཀཏཱུལིཀསནྠཏཾ ནཝཾ;

ཨབྷིརུཧ སཡནཾ མཧཱརཧཾ, ཙནྡནམཎྜིཏསཱརགནྡྷིཀཾ.

༣༨༡.

‘‘ཨུཔྤལཾ ཙུདཀཱ སམུགྒཏཾ, ཡཐཱ ཏཾ ཨམནུསྶསེཝིཏཾ;

ཨེཝཾ ¶ ཏྭཾ བྲཧྨཙཱརིནཱི, སཀེསངྒེསུ ཛརཾ གམིསྶསི.

༣༨༢.

‘‘ཀིཾ ཏེ ཨིདྷ སཱརསམྨཏཾ, ཀུཎཔཔཱུརམྷི སུསཱནཝཌྜྷནེ;

བྷེདནདྷམྨེ ཀལེ༹ཝརེ, ཡཾ དིསྭཱ ཝིམནོ ཨུདིཀྑསི.

༣༨༣.

‘‘ཨཀྑཱིནི ¶ ཙ ཏཱུརིཡཱརིཝ, ཀིནྣརིཡཱརིཝ པབྦཏནྟརེ;

ཏཝ མེ ནཡནཱནི དཀྑིཡ, བྷིཡྻོ ཀཱམརཏཱི པཝཌྜྷཏི.

༣༨༤.

‘‘ཨུཔྤལསིཁརོཔམཱནི ཏེ, ཝིམལེ ཧཱཊཀསནྣིབྷེ མུཁེ;

ཏཝ མེ ནཡནཱནི དཀྑིཡ, བྷིཡྻོ ཀཱམགུཎོ པཝཌྜྷཏི.

༣༨༥.

‘‘ཨཔི དཱུརགཏཱ སརམྷསེ, ཨཱཡཏཔམྷེ ཝིསུདྡྷདསྶནེ;

ན ཧི མཏྠི ཏཡཱ པིཡཏྟརོ, ནཡནཱ ཀིནྣརིམནྡལོཙནེ.

༣༨༦.

‘‘ཨཔཐེན པཡཱཏུམིཙྪསི, ཙནྡཾ ཀཱིལ༹ནཀཾ གཝེསསི;

མེརུཾ ལངྒྷེཏུམིཙྪསི, ཡོ ཏྭཾ བུདྡྷསུཏཾ མགྒཡསི.

༣༨༧.

‘‘ནཏྠི ཧི ལོཀེ སདེཝཀེ, རཱགོ ཡཏྠཔི དཱནི མེ སིཡཱ;

ནཔི ནཾ ཛཱནཱམི ཀཱིརིསོ, ཨཐ མགྒེན ཧཏོ སམཱུལཀོ.

༣༨༨.

‘‘ཨིངྒཱལཀུཡཱཝ ¶ ཨུཛ྄ཛྷིཏོ, ཝིསཔཏྟོརིཝ ཨགྒིཏོ ཀཏོ;

ནཔི ནཾ པསྶཱམི ཀཱིརིསོ, ཨཐ མགྒེན ཧཏོ སམཱུལཀོ.

༣༨༩.

‘‘ཡསྶཱ སིཡཱ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏཾ, སཏྠཱ ཝཱ ཨནུཔཱསིཏོ སིཡཱ;

ཏྭཾ ཏཱདིསིཀཾ པལོབྷཡ, ཛཱནནྟིཾ སོ ཨིམཾ ཝིཧཉྙསི.

༣༩༠.

‘‘མཡ྄ཧཉྷི ¶ ཨཀྐུཊྛཝནྡིཏེ, སུཁདུཀྑེ ཙ སཏཱི ཨུཔཊྛིཏཱ;

སངྑཏམསུབྷནྟི ¶ ཛཱནིཡ, སབྦཏྠེཝ མནོ ན ལིམྤཏི.

༣༩༡.

‘‘སཱཧཾ སུགཏསྶ སཱཝིཀཱ, མགྒཊྛངྒིཀཡཱནཡཱཡིནཱི;

ཨུདྡྷཊསལླཱ ཨནཱསཝཱ, སུཉྙཱགཱརགཏཱ རམཱམཧཾ.

༣༩༢.

‘‘དིཊྛཱ ཧི མཡཱ སུཙིཏྟིཏཱ, སོམྦྷཱ དཱརུཀཔིལླཀཱནི ཝཱ;

ཏནྟཱིཧི ཙ ཁཱིལཀེཧི ཙ, ཝིནིབདྡྷཱ ཝིཝིདྷཾ པནཙྩཀཱ.

༣༩༣.

‘‘ཏམྷུདྡྷཊེ ཏནྟིཁཱིལཀེ, ཝིསྶཊྛེ ཝིཀལེ པརིཀྲིཏེ;

ན ཝིནྡེཡྻ ཁཎྜསོ ཀཏེ, ཀིམྷི ཏཏྠ མནཾ ནིཝེསཡེ.

༣༩༤.

‘‘ཏཐཱུཔམཱ དེཧཀཱནི མཾ, ཏེཧི དྷམྨེཧི ཝིནཱ ན ཝཏྟནྟི;

དྷམྨེཧི ཝིནཱ ན ཝཏྟཏི, ཀིམྷི ཏཏྠ མནཾ ནིཝེསཡེ.

༣༩༥.

‘‘ཡཐཱ ཧརིཏཱལེན མཀྑིཏཾ, ཨདྡས ཙིཏྟིཀཾ བྷིཏྟིཡཱ ཀཏཾ;

ཏམྷི ཏེ ཝིཔརཱིཏདསྶནཾ, སཉྙཱ མཱནུསིཀཱ ནིརཏྠིཀཱ.

༣༩༦.

‘‘མཱཡཾ ཝིཡ ཨགྒཏོ ཀཏཾ, སུཔིནནྟེཝ སུཝཎྞཔཱདཔཾ;

ཨུཔགཙྪསི ཨནྡྷ རིཏྟཀཾ, ཛནམཛ྄ཛྷེརིཝ རུཔྤརཱུཔཀཾ.

༣༩༧.

‘‘ཝཊྚནིརིཝ ¶ ཀོཊརོཧིཏཱ, མཛ྄ཛྷེ པུབྦུལ༹ཀཱ སཨསྶུཀཱ;

པཱིལ༹ཀོལི༹ཀཱ ཙེཏྠ ཛཱཡཏི, ཝིཝིདྷཱ ཙཀྑུཝིདྷཱ ཙ པིཎྜིཏཱ.

༣༩༨.

‘‘ཨུཔྤཱཊིཡ ¶ ཙཱརུདསྶནཱ, ན ཙ པཛྫིཏྠ ཨསངྒམཱནསཱ;

ཧནྡ ཏེ ཙཀྑུཾ ཧརསྶུ ཏཾ, ཏསྶ ནརསྶ ཨདཱསི ཏཱཝདེ.

༣༩༩.

‘‘ཏསྶ ཙ ཝིརམཱསི ཏཱཝདེ, རཱགོ ཏཏྠ ཁམཱཔཡཱི ཙ ནཾ;

སོཏྠི སིཡཱ བྲཧྨཙཱརིནཱི, ན པུནོ ཨེདིསཀཾ བྷཝིསྶཏི.

༤༠༠.

‘‘ཨཱསཱདིཡ ཨེདིསཾ ཛནཾ, ཨགྒིཾ པཛྫལིཏཾཝ ལིངྒིཡ;

གཎྷིཡ ¶ ཨཱསཱིཝིསཾ ཝིཡ, ཨཔི ནུ སོཏྠི སིཡཱ ཁམེཧི ནོ.

༤༠༡.

‘‘མུཏྟཱ ཙ ཏཏོ སཱ བྷིཀྑུནཱི, ཨགམཱི བུདྡྷཝརསྶ སནྟིཀཾ;

པསྶིཡ ཝརཔུཉྙལཀྑཎཾ, ཙཀྑུ ཨཱསི ཡཐཱ པུརཱཎཀ’’ནྟི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ པཙྩུདཱཧཱསི.

ཏཏྠ ཛཱིཝཀམྦཝནནྟི ཛཱིཝཀསྶ ཀོམཱརབྷཙྩསྶ ཨམྦཝནཾ. རམྨནྟི རམཎཱིཡཾ. ཏཾ ཀིར བྷཱུམིབྷཱགསམྤཏྟིཡཱ ཚཱཡཱུདཀསམྤཏྟིཡཱ ཙ རུཀྑཱནཾ རོཔིཏཱཀཱརེན ཨཏིཝིཡ མནུཉྙཾ མནོརམཾ. གཙྪནྟིནྟི ཨམྦཝནཾ ཨུདྡིསྶ གཏཾ, དིཝཱཝིཧཱརཱཡ ཨུཔགཙྪནྟིཾ. སུབྷནྟི ཨེཝཾནཱམིཀཾ. དྷུཏྟཀོཏི ཨིཏྠིདྷུཏྟོ. རཱཛགཧཝཱསཱི ཀིརེཀོ མཧཱཝིབྷཝསྶ སུཝཎྞཀཱརསྶ པུཏྟོ ཡུཝཱ ཨབྷིརཱུཔོ ཨིཏྠིདྷུཏྟོ པུརིསོ མཏྟོ ཝིཙརཏི. སོ ཏཾ པཊིཔཐེ ¶ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ མགྒཾ ཨུཔརུནྡྷིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘དྷུཏྟཀོ སནྣིཝཱརེསཱི’’ཏི, མམ གམནཾ ནིསེདྷེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཏམེནཾ ཨབྲཝཱི སུབྷཱཏི ཏམེནཾ ནིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཾ དྷུཏྟཾ སུབྷཱ བྷིཀྑུནཱི ཀཐེསི. ཨེཏྠ ཙ ‘‘གཙྪནྟིཾ བྷིཀྑུནིཾ སུབྷཾ, ཨབྲཝི སུབྷཱ’’ཏི ཙ ཨཏྟཱནམེཝ ཐེརཱི ཨཉྙཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཝདཏི. ཐེརིཡཱ ཝུཏྟགཱཐཱནཾ སམྦནྡྷདསྶནཝསེན སངྒཱིཏིཀཱརེཧི ཨཡཾ གཱཐཱ ཝུཏྟཱ.

‘‘ཨབྲཝཱི སུབྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶཱ ཝུཏྟཱཀཱརདསྶནཏྠཾ ཨཱཧ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨཔརཱདྷིཏ’’ནྟིཨཱདི. ཏཏྠ ཀིཾ ཏེ ཨཔརཱདྷིཏཾ མཡཱཏི ཀིཾ ཏུཡ྄ཧཾ, ཨཱཝུསོ, མཡཱ ཨཔརདྡྷཾ. ཡཾ མཾ ཨོཝརིཡཱན ཏིཊྛསཱིཏི ཡེན ཨཔརཱདྷེན མཾ གཙྪནྟིཾ ཨོཝརིཏྭཱ གམནཾ ནིསེདྷེཏྭཱ ཏིཊྛསི, སོ ནཏྠེཝཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཐ ཨིཏྠཱིཏིསཉྙཱཡ ཨེཝཾ པཊིཔཛྫསི, ཨེཝམྤི ན ཡུཏྟནྟི དསྶེནྟཱི ཨཱཧ – ‘‘ན ཧི པབྦཛིཏཱཡ, ཨཱཝུསོ, པུརིསོ སམྥུསནཱཡ ཀཔྤཏཱི’’ཏི, ཨཱཝུསོ སུཝཎྞཀཱརཔུཏྟ ¶ , ལོཀིཡཙཱརིཏྟེནཔི པུརིསསྶ པབྦཛིཏཱནཾ ¶ སམྥུསནཱཡ ན ཀཔྤཏི, པབྦཛིཏཱཡ པན པུརིསོ ཏིརཙྪཱནགཏོཔི སམྥུསནཱཡ ན ཀཔྤཏི, ཏིཊྛཏུ ཏཱཝ པུརིསཕུསནཱ, རཱགཝསེནསྶཱ ནིསྶགྒིཡེན པུརིསསྶ ནིསྶགྒིཡསྶཱཔི ཕུསནཱ ན ཀཔྤཏེཝ.

ཏེནཱཧ ‘‘གརུཀེ མམ སཏྠུསཱསནེ’’ཏིཨཱདི. ཏསྶཏྠོ – གརུཀེ པཱསཱཎཙྪཏྟཾ ཝིཡ གརུཀཱཏབྦེ མཡ྄ཧཾ སཏྠུ སཱསནེ ཡཱ སིཀྑཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུདྡིསྶ སུགཏེན སམྨཱསམྦུདྡྷེན དེསིཏཱ པཉྙཏྟཱ. ཏཱཧི པརིསུདྡྷཔདཾ པརིསུདྡྷཀུསལཀོཊྛཱསཾ, རཱགཱདིཨངྒཎཱནཾ སབྦསོ ཨབྷཱཝེན ཨནངྒཎཾ, ཨེཝཾབྷཱུཏཾ མཾ གཙྪནྟིཾ ཀེན ཀཱརཎེན ཨཱཝརིཏྭཱ ཏིཊྛསཱིཏི.

ཨཱཝིལཙིཏྟོཏི ཙིཏྟསྶ ཨཱཝིལབྷཱཝཀརཱནཾ ཀཱམཝིཏཀྐཱདཱིནཾ ཝསེན ཨཱཝིལཙིཏྟོ, ཏྭཾ ཏདབྷཱཝཏོ ཨནཱཝིལཾ, རཱགརཛཱདཱིནཾ ཝསེན སརཛོ, སཱངྒཎོ ཏདབྷཱཝཏོ ཝཱིཏརཛཾ ཨནངྒཎཾ སབྦཏྠ ཁནྡྷཔཉྩཀེ སམུཙྪེདཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཏྟམཱནསཾ, མཾ ཀསྨཱ ཨོཝརིཏྭཱ ཏིཊྛསཱིཏི?

ཨེཝཾ ཐེརིཡཱ ཝུཏྟེ དྷུཏྟཀོ ཨཏྟནོ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ ‘‘དཧརཱ ཙཱ’’ཏིཨཱདིནཱ དས གཱཐཱ ཨབྷཱསི. ཏཏྠ དཧརཱཏི ཏརུཎཱི པཋམེ ཡོབྦནེ ཋིཏཱ. ཨཔཱཔིཀཱ ཙསཱིཏི རཱུཔེན ཨལཱམིཀཱ ཙ ཨསི ¶ , ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ ཙཱཧོསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཀིཾ ཏེ པབྦཛྫཱ ཀརིསྶཏཱིཏི ཏུཡ྄ཧཾ ཨེཝཾ པཋམཝཡེ ཋིཏཱཡ རཱུཔསམྤནྣཱཡ པབྦཛྫཱ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཝུཌྜྷཱཡ བཱིབྷཙྪརཱུཔཱཡ ཝཱ པབྦཛིཏབྦནྟི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཝདཏི. ནིཀྑིཔཱཏི ཚཌྜེཧི. ‘‘ཨུཀྑིཔཱ’’ཏི ཝཱ པཱཋོ, ཨཔནེཧཱིཏི ཨཏྠོ.

མདྷུརནྟི སུབྷཾ, སུགནྡྷནྟི ཨཏྠོ. པཝནྟཱིཏི ཝཱཡནྟི. སབྦསོཏི སམནྟཏོ. ཀུསུམརཛེན སམུཊྛིཏཱ དུམཱཏི ཨིམེ རུཀྑཱ མནྡཝཱཏེན སམུཊྛཧམཱནཀུསུམརེཎུཛཱཏེན ཨཏྟནོ ཀུསུམརཛེན སཡཾ སམུཊྛིཏཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ སམནྟཏོ སུརབྷཱི ཝཱཡནྟི. པཋམཝསནྟོ སུཁོ ¶ ཨུཏཱུཏི ཨཡཾ པཋམོ ཝསནྟམཱསོ སུཁསམྥསྶོ ཙ ཨུཏུ ཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཀུསུམིཏསིཁརཱཏི སུཔུཔྥིཏགྒཱ. ཨབྷིགཛྫནྟིཝ མཱལུཏེརིཏཱཏི ཝཱཏེན སཉྩལིཏཱ ཨབྷིགཛྫནྟིཝ ཨབྷིཏྠནིཏཱ ཝིཡ ཏིཊྛནྟི. ཡདི ཨེཀཱ ཝནམོགཧིསྶསཱིཏི སཙེ ཏྭཾ ཨེཀིཀཱ ཝནམོགཱཧིསྶསི, ཀཱ ནཱམ ཏེ ཏཏྠ རཏི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྟནཱ བདྡྷསུཁཱབྷིརཏྟཏྟཱ ཨེཝམཱཧ.

ཝཱལ༹མིགསངྒྷསེཝིཏནྟི སཱིཧབྱགྒྷཱདིཝཱལ༹མིགསམཱུཧེཧི ཏཏྠ ཏཏྠ ཨུཔསེཝིཏཾ. ཀུཉྫརམཏྟཀརེཎུལོལི༹ཏནྟི ¶ མཏྟཀུཉྫརེཧི ཧཏྠིནཱིཧི ཙ མིགཱནཾ ཙིཏྟཏཱཔནེན རུཀྑགཙྪཱདཱིནཾ སཱཁཱབྷཉྫནེན ཙ ཨཱལོལི༹ཏཔདེསཾ. ཀིཉྩཱཔི ཏསྨིཾ ཝནེ ཨཱིདིསཾ ཏདཱ ནཏྠི, ཝནཾ ནཱམ ཨེཝརཱུཔནྟི ཏཾ བྷིཾསཱཔེཏུཀཱམོ ཨེཝམཱཧ. རཧིཏནྟི ཛནརཧིཏཾ ཝིཛནཾ. བྷིཾསནཀནྟི བྷཡཛནཀཾ.

ཏཔནཱིཡཀཏཱཝ དྷཱིཏིཀཱཏི རཏྟསུཝཎྞེན ཝིཙརིཏཱ དྷཱིཏལིཀཱ ཝིཡ སུཀུསལེན ཡནྟཱཙརིཡེན ཡནྟཡོགཝསེན སཛྫིཏཱ སུཝཎྞཔཊིམཱ ཝིཡ ཝིཙརསི, ཨིདཱནེཝ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སཉྩརསི. ཙིཏྟལཏེཝ ཨཙྪརཱཏི ཙིཏྟལཏཱནཱམཀེ ཨུཡྻཱནེ དེཝཙྪརཱ ཝིཡ. ཀཱསིཀསུཁུམེཧཱིཏི ཀཱསིརཊྛེ ཨུཔྤནྣེཧི ཨཏིཝིཡ སུཁུམེཧི. ཝགྒུབྷཱིཏི སིནིདྡྷམཊྛེཧི. སོབྷསཱི སུཝསནེཧི ནཱུཔམེཏི ནིཝཱསནཔཱརུཔནཝཏྠེཧི ཨནུཔམེ ཨུཔམཱརཧིཏེ ཏྭཾ ཨིདཱནི མེ ཝསཱནུགོ སོབྷསཱིཏི བྷཱཝིནཾ ཨཏྟནོ ཨདྷིཔྤཱཡཝསེན ཨེཀནྟིཀཾ ཝཏྟམཱནཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཝདཏི.

ཨཧཾ ཏཝ ཝསཱནུགོ སིཡནྟི ཨཧམྤི ཏུཡ྄ཧཾ ཝསཱནུགོ ཀིཾཀཱརཔཊིསྶཱཝཱི བྷཝེཡྻཾ. ཡདི ཝིཧརེམསེ ཀཱནནནྟརེཏི ཡདི མཡཾ ཨུབྷོཔི ཝནནྟརེ ¶ ¶ སཧ ཝསཱམ རམཱམ. ན ཧི མཏྠི ཏཡཱ པིཡཏྟརོཏི ཝསཱནུགབྷཱཝསྶ ཀཱརཎམཱཧ. པཱཎོཏི སཏྟོ, ཨཉྙོ ཀོཙིཔི སཏྟོ ཏཡཱ པིཡཏརོ མཡ྄ཧཾ ན ཧི ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ པཱཎོཏི ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི, མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏཾ ཏཡཱ པིཡཏརཾ ན ཧི ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཀིནྣརིམནྡལོཙནེཏི ཀིནྣརིཡཱ ཝིཡ མནྡཔུཐུཝིལོཙནེ.

ཡདི མེ ཝཙནཾ ཀརིསྶསི, སུཁིཏཱ ཨེཧི ཨགཱརམཱཝསཱཏི སཙེ ཏྭཾ མམ ཝཙནཾ ཀརིསྶསི, ཨེཀཱསནཾ ཨེཀསེཡྻཾ བྲཧྨཙརིཡདུཀྑཾ པཧཱཡ ཨེཧི ཀཱམབྷོགེཧི སུཁིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝས. ‘‘སུཁིཏཱ ཧེཏི ཨགཱརམཱཝསནྟཱི’’ཏི ཀེཙི པཋནྟི, ཏེསཾ སུཁིཏཱ བྷཝིསྶཏི, ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟཱིཏི ཨཏྠོ. པཱསཱདནིཝཱཏཝཱསིནཱིཏི ནིཝཱཏེསུ པཱསཱདེསུ ཝཱསིནཱི. ‘‘པཱསཱདཝིམཱནཝཱསིནཱི’’ཏི ཙ པཱཋོ, ཝིམཱནསདིསེསུ པཱསཱདེསུ ཝཱསིནཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཀམྨནྟི ཝེཡྻཱཝཙྩཾ.

དྷཱརཡཱཏི པརིདཧ, ནིཝཱསེཧི ཙེཝ ཨུཏྟརིཡཉྩ ཀརོཧི. ཨབྷིརོཔེཧཱིཏི མཎྜནཝིབྷཱུསནཝསེན ཝཱ སརཱིརཾ ཨཱརོཔཡ, ཨལངྐརོཧཱིཏི ཨཏྠོ. མཱལཝཎྞཀནྟི མཱལཉྩེཝ གནྡྷཝིལེཔནཉྩ. ཀཉྩནམཎིམུཏྟཀནྟི ཀཉྩནེན མཎིམུཏྟཱཧི ཙ ཡུཏྟཾ, སུཝཎྞམཡམཎིམུཏྟཱཧི ཁཙིཏནྟི ཨཏྠོ. བཧུནྟི ཧཏྠཱུཔགཱདིབྷེདཏོ བཧུཔྤཀཱརཾ. ཝིཝིདྷནྟི ཀརཎཝིཀཏིཡཱ ནཱནཱཝིདྷཾ.

སུདྷོཏརཛཔཙྪདནྟི ¶ སུདྷོཏཏཱཡ པཝཱཧིཏརཛཾ ཨུཏྟརཙྪདཾ. སུབྷནྟི སོབྷནཾ. གོནཀཏཱུལིཀསནྠཏནྟི དཱིགྷལོམཀཱལ༹ཀོཛཝེན ཙེཝ ཧཾསལོམཱདིཔུཎྞཱཡ ཏཱུལིཀཱཡ ཙ སནྠཏཾ. ནཝནྟི ཨབྷིནཝཾ. མཧཱརཧནྟི མཧགྒྷཾ. ཙནྡནམཎྜིཏསཱརགནྡྷིཀནྟི གོསཱིསཀཱདིསཱརཙནྡནེན མཎྜིཏཏཱཡ ¶ སུརབྷིགནྡྷིཀཾ, ཨེཝརཱུཔཾ སཡནམཱརུཧ, ཏཾ ཨཱརུཧིཏྭཱ ཡཐཱསུཁཾ སཡཱཧི ཙེཝ ནིསཱིད ཙཱཏི ཨཏྠོ.

ཨུཔྤལཾ ཙུདཀཱ སམུགྒཏནྟི ཙ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨུདཀཏོ ཨུགྒཏཾ ཨུཊྛིཏཾ ཨཙྩུགྒམྨ ཋིཏཾ སུཕུལླམུཔྤལཾ. ཡཐཱ ཏཾ ཨམནུསྶསེཝིཏནྟི ཏཉྩ རཀྑསཔརིགྒཧིཏཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཛཱཏཏྟཱ ནིམྨནུསྶེཧི སེཝིཏཾ ཀེནཙི ཨཔརིབྷུཏྟམེཝ བྷཝེཡྻ. ཨེཝཾ ཏྭཾ བྲཧྨཙཱརིནཱིཏི ཨེཝམེཝ ཏཾ སུཊྛུ ཕུལླམུཔྤལཾ ཝིཡ ཏུཝཾ བྲཧྨཙཱརིནཱི. སཀེསངྒེསུ ཨཏྟནོ སརཱིརཱཝཡཝེསུ ཀེནཙི ཨཔརིབྷུཏྟེསུཡེཝ ཛརཾ གམིསྶསི, མུདྷཱཡེཝ ཛརཱཛིཎྞཱ བྷཝིསྶསི.

ཨེཝཾ ¶ དྷུཏྟཀེན ཨཏྟནོ ཨདྷིཔྤཱཡེ པཀཱསིཏེ ཐེརཱི སརཱིརསབྷཱཝཝིབྷཱཝནེན ཏཾ ཏཏྠ ཝིཙྪིནྡེནྟཱི ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨིདྷཱ’’ཏི གཱཐམཱཧ. ཏསྶཏྠོ – ཨཱཝུསོ སུཝཎྞཀཱརཔུཏྟ, ཀེསཱདིཀུཎཔཔཱུརེ ཨེཀནྟེན བྷེདནདྷམྨེ སུསཱནཝཌྜྷནེ, ཨིདྷ ཨིམསྨིཾ ཀཱཡསཉྙིཏེ ཨསུཙིཀལེ༹ཝརེ ཀིཾ ནཱམ ཏཝ སཱརནྟི སམྨཏཾ སམྦྷཱཝིཏཾ, ཡཾ དིསྭཱ ཝིམནོ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨཱརམྨཎེ ཝིགཏམནསངྐཔྤོ, ཨེཏྠེཝ ཝཱ ཨཝིམནོ སོམནསྶིཀོ ཧུཏྭཱ ཨུདིཀྑསི, ཏཾ མཡ྄ཧཾ ཀཐེཧཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ དྷུཏྟཀོ ཀིཉྩཱཔི ཏསྶཱ རཱུཔཾ ཙཱཏུརིཡསོབྷིཏཾ, པཋམདསྶནཏོ པན པཊྛཱཡ ཡསྨིཾ དིཊྛིཔཱཏེ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ, ཏམེཝ ཨཔདིསནྟོ ‘‘ཨཀྑཱིནི ཙ ཏཱུརིཡཱརིཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཀཱམཉྩཱཡཾ ཐེརཱི སུཊྛུ སཾཡཏཏཱཡ སནྟིནྡྲིཡཱ, ཏཱཡ ཐིརཝིཔྤསནྣསོམྨསནྟནཡནནིཔཱཏེསུ ཀམྨཱནུབྷཱཝནིཔྥནྣེསུ པསནྣཔཉྩཔྤསཱདཔཊིམཎྜིཏེསུ ནཡནེསུ ལབྦྷམཱནེ པབྷཱཝིསིཊྛཙཱཏུརིཡེ དིཊྛིཔཱཏེ, ཡསྨཱ སཡཾ ཙརིཏཧཱཝབྷཱཝཝིལཱསཱདིཔརིཀཔྤཝཉྩིཏོ སོ དྷུཏྟོ ཛཱཏོ, ཏསྨཱསྶ དིཊྛིརཱགོ སཝིསེསཾ ཝེཔུལླཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ ཨཀྑཱིནི ཙ ཏཱུརིཡཱརིཝཱཏི ཏཱུརི ཝུཙྩཏི མིགཱི, ཙ-སདྡོ ནིཔཱཏམཏྟཾ, མིགཙྪཱཔཱཡ ཝིཡ ¶ ཏེ ཨཀྑཱིནཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཀོརིཡཱརིཝཱ’’ཏི ཝཱ པཱལི༹, ཀུཉྩཀཱརཀུཀྐུཊིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀིནྣརིཡཱརིཝ པབྦཏནྟརེཏི པབྦཏཀུཙྪིཡཾ ཝིཙརམཱནཱཡ ཀིནྣརིཝནིཏཱཡ ཝིཡ ཙ ཏེ ཨཀྑཱིནཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཝ མེ ནཡནཱནི དཀྑིཡཱཏི ཏཝ ཝུཏྟགུཎཝིསེསཱནི ནཡནཱནི དིསྭཱ, བྷིཡྻོ ཨུཔརཱུཔརི མེ ཀཱམཱབྷིརཏི པཝཌྜྷཏི.

ཨུཔྤལསིཁརོཔམཱནི ¶ ཏེཏི རཏྟུཔྤལཨགྒསདིསཱནི པམྷཱནི ཏཝ. ཝིམལེཏི ནིམྨལེ. ཧཱཊཀསནྣིབྷེཏི ཀཉྩནརཱུཔཀསྶ མུཁསདིསེ ཏེ མུཁེ, ནཡནཱནི དཀྑིཡཱཏི ཡོཛནཱ.

ཨཔི དཱུརགཏཱཏི དཱུརཾ ཋཱནཾ གཏཱཔི. སརམྷསེཏི ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཨཙིནྟེཏྭཱ ཏཝ ནཡནཱནི ཨེཝ ཨནུསྶརཱམི. ཨཱཡཏཔམྷེཏི དཱིགྷཔཁུམེ. ཝིསུདྡྷདསྶནེཏི ནིམྨལལོཙནེ. ན ཧི མཏྠི ཏཡཱ པིཡཏྟརོ ནཡནཱཏི ཏཝ ནཡནཏོ ཨཉྙོ ཀོཙི མཡ྄ཧཾ པིཡཏརོ ནཏྠི. ཏཡཱཏི ཧི སཱམིཨཏྠེ ཨེཝ ཀརཎཝཙནཾ.

ཨེཝཾ ¶ ཙཀྑུསམྤཏྟིཡཱ ཨུམྨཱདིཏསྶ ཝིཡ ཏཾ ཏཾ ཝིཔྤལཔཏོ ཏསྶ པུརིསསྶ མནོརཐཾ ཝིཔརིཝཏྟེནྟཱི ཐེརཱི ‘‘ཨཔཐེནཱ’’ཏིཨཱདིནཱ དྭཱདས གཱཐཱ ཨབྷཱསི. ཏཏྠ ཨཔཐེན པཡཱཏུམིཙྪསཱིཏི, ཨཱཝུསོ སུཝཎྞཀཱརཔུཏྟ, སནྟེ ཨཉྙསྨིཾ ཨིཏྠིཛནེ ཡོ ཏྭཾ བུདྡྷསུཏཾ བུདྡྷསྶ བྷགཝཏོ ཨོརསདྷཱིཏརཾ མཾ མགྒཡསི པཏྠེསི, སོ ཏྭཾ སནྟེ ཁེམེ ཨུཛུམགྒེ ཨཔཐེན ཀཎྚཀནིཝུཏེན སབྷཡེན ཀུམྨགྒེན པཡཱཏུམིཙྪསི པཊིཔཛྫིཏུཀཱམོསི, ཙནྡཾ ཀཱིལ༹ནཀཾ གཝེསསི ཙནྡམཎྜལཾ ཀཱིལཱ༹གོལ༹ཀཾ ཀཱཏུཀཱམོསི, མེརུཾ ལངྒྷེཏུམིཙྪསི ཙཏུརཱསཱིཏིཡོཛནསཧསྶུབྦེདྷཾ སིནེརུཔབྦཏརཱཛཾ ལངྒྷཡིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཋཱཏུཀཱམོསི, སོ ཏྭཾ མཾ བུདྡྷསུཏཾ མགྒཡསཱིཏི ཡོཛནཱ.

ཨིདཱནི ¶ ཏསྶ ཨཏྟནོ ཨཝིསཡབྷཱཝཾ པཏྠནཱཡ ཙ ཝིགྷཱཏཱཝཧཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ནཏྠཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ རཱགོ ཡཏྠཔི དཱནི མེ སིཡཱཏི ཡཏྠ ཨིདཱནི མེ རཱགོ སིཡཱ བྷཝེཡྻ, ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ སདེཝཀེ ལོཀེ ནཏྠི ཨེཝ. ནཔི ནཾ ཛཱནཱམི ཀཱིརིསོཏི ནཾ རཱགཾ ཀཱིརིསོཏིཔི ན ཛཱནཱམི. ཨཐ མགྒེན ཧཏོ སམཱུལཀོཏི ཨཐཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསངྑཱཏེན མཱུལེན སམཱུལཀོ རཱགོ ཨརིཡམགྒེན ཧཏོ སམུགྒྷཱཏིཏོ.

ཨིངྒཱལཀུཡཱཏི ཨངྒཱརཀཱསུཡཱ. ཨུཛ྄ཛྷིཏོཏི ཝཱཏུཀྑིཏྟོ ཝིཡ ཡོ ཀོཙི, དཧནིཡཱ ཨིནྡྷནཾ ཝིཡཱཏི ཨཏྠོ. ཝིསཔཏྟོརིཝཱཏི ཝིསགཏབྷཱཛནཾ ཝིཡ. ཨགྒིཏོ ཀཏོཏི ཨགྒིཏོ ཨངྒཱརཏོ ཨཔགཏོ ཀཏོ, ཝིསསྶ ལེསམྤི ཨསེསེཏྭཱ ཨཔནཱིཏོ ཝིནཱསིཏོཏི ཨཏྠོ.

ཡསྶཱ སིཡཱ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏནྟི ཡསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ ཨིདཾ ཁནྡྷཔཉྩཀཾ ཉཱཎེན ཨཔྤཊིཝེཀྑིཏཾ ཨཔརིཉྙཱཏཾ སིཡཱ. སཏྟཱ ཝཱ ཨནུསཱསིཏོ སིཡཱཏི སཏྟཱ ཝཱ དྷམྨསརཱིརསྶ ཨདསྶནེན ཡསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ ཨནནུསཱསིཏོ སིཡཱ. ཏྭཾ ཏཱདིསིཀཾ པལོབྷཡཱཏི, ཨཱཝུསོ, ཏྭཾ ཏཐཱརཱུཔཾ ཨཔརིམདྡིཏསངྑཱརཾ ¶ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ཀཱམེཧི པལོབྷཡ ཨུཔགཙྪ. ཛཱནནྟིཾ སོ ཨིམཾ ཝིཧཉྙསཱིཏི སོ ཏྭཾ པཝཏྟིཾ ནིཝཏྟིཉྩ ¶ ཡཱཐཱཝཏོ ཛཱནནྟིཾ པཊིཝིདྡྷསཙྩཾ ཨིམཾ སུབྷཾ བྷིཀྑུནིཾ ཨཱགམྨ ཝིཧཉྙསི, སམྤཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཝིགྷཱཏཾ དུཀྑཾ ཨཱཔཛྫསི.

ཨིདཱནིསྶ ཝིགྷཱཏཱཔཏྟིཏཾ ཀཱརཎཝིབྷཱཝནེན དསྶེནྟཱི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཧཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཧཱིཏི ཧེཏུཨཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨཀྐུཊྛཝནྡིཏེཏི ཨཀྐོསེ ཝནྡནཱཡ ཙ. སུཁདུཀྑེཏི སུཁེ ཙ དུཀྑེ ཙ, ཨིཊྛཱནིཊྛཝིསཡསམཱཡོགེ ཝཱ. སཏཱི ཨུཔཊྛིཏཱཏི པཙྩཝེཀྑཎཡུཏྟཱ སཏི ¶ སབྦཀཱལཾ ཨུཔཊྛིཏཱ. སངྑཏམསུབྷནྟི ཛཱནིཡཱཏི ཏེབྷཱུམཀཾ སངྑཱརགཏཾ ཀིལེསཱསུཙིཔགྒྷརཎེན ཨསུབྷནྟི ཉཏྭཱ. སབྦཏྠེཝཱཏི སབྦསྨིཾཡེཝ བྷཝཏྟཡེ མཡ྄ཧཾ མནོ ཏཎྷཱལེཔཱདིནཱ ན ཨུཔལིམྤཏི.

མགྒཊྛངྒིཀཡཱནཡཱཡིནཱིཏི ཨཊྛངྒིཀམགྒསངྑཱཏེན ཨརིཡཡཱནེན ནིབྦཱནཔུརཾ ཡཱཡིནཱི ཨུཔགཏཱ. ཨུདྡྷཊསལླཱཏི ཨཏྟནོ སནྟཱནཏོ སམུདྡྷཊརཱགཱདིསལླཱ.

སུཙིཏྟིཏཱཏི ཧཏྠཔཱདམུཁཱདིཨཱཀཱརེན སུཊྛུ ཙིཏྟིཏཱ ཝིརཙིཏཱ. སོམྦྷཱཏི སུམྦྷཀཱ. དཱརུཀཔིལླཀཱནི ཝཱཏི དཱརུདཎྜཱདཱིཧི ཨུཔརཙིཏརཱུཔཀཱནི. ཏནྟཱིཧཱིཏི ནྷཱརུསུཏྟཀེཧི. ཁཱིལཀེཧཱིཏི ཧཏྠཔཱདཔིཊྛིཀཎྞཱདིཨཏྠཱཡ ཋཔིཏདཎྜེཧི. ཝིནིབདྡྷཱཏི ཝིཝིདྷེནཱཀཱརེན བདྡྷཱ. ཝིཝིདྷཾ པནཙྩཀཱཏི ཡནྟསུཏྟཱདཱིནཾ ཨཉྪནཝིསྶཛྫནཱདིནཱ པཊྛཔིཏནཙྩཀཱ, པནཙྩནྟཱ ཝིཡ དིཊྛཱཏི ཡོཛནཱ.

ཏམྷུདྡྷཊེ ཏནྟིཁཱིལཀེཏི སནྣིཝེསཝིསིཊྛརཙནཱཝིསེསཡུཏྟཾ ཨུཔཱདཱཡ རཱུཔཀསམཉྙཱ ཏམྷི ཏནྟིམྷི ཁཱིལཀེ ཙ ཋཱནཏོ ཨུདྡྷཊེ བནྡྷནྟོ ཝིསྶཊྛེ, ཝིསུཾ ཀརཎེན ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཀལེ, ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཁིཔནེན པརིཀྲིཏེ ཝིཀིརིཏེ. ན ཝིནྡེཡྻ ཁཎྜསོ ཀཏེཏི པོཏྠཀརཱུཔསྶ ཨཝཡཝེ ཁཎྜཱཁཎྜིཏེ ཀཏེ པོཏྠཀརཱུཔཾ ན ཝིནྡེཡྻ, ན ཨུཔལབྷེཡྻ. ཨེཝཾ སནྟེ ཀིམྷི ཏཏྠ མནཾ ནིཝེསཡེ ཏསྨིཾ པོཏྠཀརཱུཔཱཝཡཝེ ཀིམྷི ཀིཾ ཁཱཎུཀེ, ཨུདཱཧུ རཛྫུཀེ, མཏྟིཀཱཔིཎྜཱདིཀེ ཝཱ མནཾ མནསཉྙཾ ནིཝེསེཡྻ, ཝིསངྑཱརེ ཨཝཡཝེ སཱ སཉྙཱ ཀདཱཙིཔི ནཔཏེཡྻཱཏི ཨཏྠོ.

ཏཐཱུཔམཱཏི ཏཾསདིསཱ ཏེན པོཏྠཀརཱུཔེན སདིསཱ. ཀིནྟི ཙེ ཨཱཧ ‘‘དེཧཀཱནཱི’’ཏིཨཱདི. ཏཏྠ དེཧཀཱནཱིཏི ¶ ཧཏྠཔཱདམུཁཱདིདེཧཱཝཡཝཱ. མནྟི མེ པཊིབདྡྷཱ ཨུཔཊྛཧནྟི. ཏེཧི དྷམྨེཧཱིཏི ཏེཧི པཐཝིཨཱདཱིཧི ¶ ཙ ཙཀྑཱདཱིཧི ཙ དྷམྨེཧི. ཝིནཱ ན ཝཏྟནྟཱིཏི ¶ ན ཧི ཏཐཱ ཏཐཱ སནྣིཝིཊྛེ པཐཝིཨཱདིདྷམྨེ མུཉྩིཏྭཱ དེཧཱ ནཱམ སནྟི. དྷམྨེཧི ཝིནཱ ན ཝཏྟཏཱིཏི དེཧོ ཨཝཡཝེཧི ཨཝཡཝདྷམྨེཧི ཝིནཱ ན ཝཏྟཏི ན ཨུཔལབྦྷཏི. ཨེཝཾ སནྟེ ཀིམྷི ཏཏྠ མནཾ ནིཝེསཡེཏི ཀིམྷི ཀིཾ པཐཝིཡཾ, ཨུདཱཧུ ཨཱཔཱདིཀེ དེཧོཏི ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱདཱིནཱིཏི ཝཱ མནཾ མནསཉྙཾ ནིཝེསེཡྻ. ཡསྨཱ པཐཝིཨཱདིཔསཱདདྷམྨམཏྟེ ཨེསཱ སམཉྙཱ, ཡདིདཾ དེཧོཏི ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱདཱིནཱིཏི ཝཱ སཏྟོཏི ཝཱ ཨིཏྠཱིཏི ཝཱ པུརིསོཏི ཝཱ, ཏསྨཱ ན ཨེཏྠ ཛཱནཏོ ཀོཙི ཨབྷིནིཝེསོ ཧོཏཱིཏི.

ཡཐཱ ཧརིཏཱལེན མཀྑིཏཾ, ཨདྡས ཙིཏྟིཀཾ བྷིཏྟིཡཱ ཀཏནྟི ཡཐཱ ཀུསལེན ཙིཏྟཀཱརེན བྷིཏྟིཡཾ ཧརིཏཱལེན མཀྑིཏཾ ལིཏྟཾ ཏེན ལེཔཾ དཏྭཱ ཀཏཾ ཨཱལིཁིཏཾ ཙིཏྟིཀཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ཨདྡས པསྶེཡྻ. ཏཏྠ ཡཱ ཨུཔཐམྦྷནཁེཔནཱདིཀིརིཡཱསམྤཏྟིཡཱ མཱནུསིཀཱ ནུ ཁོ ཨཡཾ བྷིཏྟི ཨཔསྶཱཡ ཋིཏཱཏི སཉྙཱ, སཱ ནིརཏྠཀཱ མནུསྶབྷཱཝསངྑཱཏསྶ ཨཏྠསྶ ཏཏྠ ཨབྷཱཝཏོ, མཱནུསཱིཏི པན ཀེཝལཾ ཏཧིཾ ཏསྶ ཙ ཝིཔརཱིཏདསྶནཾ, ཡཱཐཱཝཏོ གཧཎཾ ན ཧོཏི, དྷམྨཔུཉྫམཏྟེ ཨིཏྠིཔུརིསཱདིགཧཎམྤི ཨེཝཾ སམྤདམིདཾ དཊྛབྦནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

མཱཡཾ ཝིཡ ཨགྒཏོ ཀཏནྟི མཱཡཱཀཱརེན པུརཏོ ཨུཔཊྛཱཔིཏཾ མཱཡཱསདིསཾ. སུཔིནནྟེཝ སུཝཎྞཔཱདཔནྟི སུཔིནམེཝ སུཔིནནྟཾ, ཏཏྠ ཨུཔཊྛིཏསུཝཎྞམཡརུཀྑཾ ཝིཡ. ཨུཔགཙྪསི ཨནྡྷ རིཏྟཀནྟི ཨནྡྷབཱལ རིཏྟཀཾ ཏུཙྪཀཾ ཨནྟོསཱརརཧིཏཾ ཨིམཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ ‘‘ཨེཏཾ མམཱ’’ཏི སཱརཝནྟཾ ཝིཡ ཨུཔགཙྪསི ཨབྷིནིཝིསསི. ཛནམཛ྄ཛྷེརིཝ རུཔྤརཱུཔཀནྟི མཱཡཱཀཱརེན མཧཱཛནམཛ྄ཛྷེ ¶ དསྶིཏཾ རཱུཔིཡརཱུཔསདིསཾ སཱརཾ ཝིཡ ཨུཔཊྛཧནྟཾ, ཨསཱརནྟི ཨཏྠོ.

ཝཊྚནིརིཝཱཏི ལཱཁཱཡ གུལི༹ཀཱ ཝིཡ. ཀོཊརོཧིཏཱཏི ཀོཊརེ རུཀྑསུསིརེ ཋཔིཏཱ. མཛ྄ཛྷེ པུབྦུལ༹ཀཱཏི ཨཀྑིདལམཛ྄ཛྷེ ཋིཏཛལཔུབྦུལ༹སདིསཱ. སཨསྶུཀཱཏི ཨསྶུཛལསཧིཏཱ. པཱིལ༹ཀོལི༹ཀཱཏི ཨཀྑིགཱུཐཀོ. ཨེཏྠ ཛཱཡཏཱིཏི ཨེཏསྨིཾ ཨཀྑིམཎྜལེ ཨུབྷོསུ ཀོཊཱིསུ ཝིསགནྡྷཾ ཝཱཡནྟོ ནིབྦཏྟཏི. པཱིལ༹ཀོལི༹ཀཱཏི ཝཱ ཨཀྑིདལེསུ ནིབྦཏྟནཀཱ པཱིལ༹ཀཱ ཝུཙྩཏི. ཝིཝིདྷཱཏི སེཏནཱིལམཎྜལཱནཉྩེཝ རཏྟཔཱིཏཱདཱིནཾ སཏྟནྣཾ པཊལཱནཉྩ ཝསེན ཨནེཀཝིདྷཱ. ཙཀྑུཝིདྷཱཏི ཙཀྑུབྷཱགཱ ཙཀྑུཔྤཀཱརཱ ཝཱ ཏསྶ ཨནེཀཀལཱཔགཏབྷཱཝཏོ. པིཎྜིཏཱཏི སམུདིཏཱ.

ཨེཝཾ ¶ ཙཀྑུསྨིཾ སཱརཛྫནྟསྶ ཙཀྑུནོ ཨསུབྷཏཾ ཨནཝཊྛིཏཏཱཡ ཨནིཙྩཏཉྩ ཝིབྷཱཝེསི ¶ . ཝིབྷཱཝེཏྭཱ ཙ ཡཐཱ ནཱམ ཀོཙི ལོབྷནཱིཡཾ བྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཙོརཀནྟཱརཾ པཊིཔཛྫནྟོ ཙོརེཧི པལིབུདྡྷོ ཏཾ ལོབྷནཱིཡབྷཎྜཾ དཏྭཱ གཙྪཏི, ཨེཝམེཝ ཙཀྑུམྷི སཱརཏྟེན ཏེན པུརིསེན པལིབུདྡྷཱ ཐེརཱི ཨཏྟནོ ཙཀྑུཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཏསྶ ཨདཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨུཔྤཱཊིཡ ཙཱརུདསྶནཱ’’ཏིཨཱདི. ཏཏྠ ཨུཔྤཱཊིཡཱཏི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཙཀྑུཀཱུཔཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ. ཙཱརུདསྶནཱཏི པིཡདསྶནཱ མནོཧརདསྶནཱ. ན ཙ པཛྫིཏྠཱཏི ཏསྨིཾ ཙཀྑུསྨིཾ སངྒཾ ནཱཔཛྫི. ཨསངྒམཱནསཱཏི ཀཏྠཙིཔི ཨཱརམྨཎེ ཨནཱསཏྟཙིཏྟཱ. ཧནྡ ཏེ ཙཀྑུནྟི ཏཡཱ ཀཱམིཏཾ ཏཏོ ཨེཝ མཡཱ དིནྣཏྟཱ ཏེ ཙཀྑུསཉྙིཏཾ ཨསུཙིཔིཎྜཾ གཎྷ, གཧེཏྭཱ ཧརསྶུ པསཱདཡུཏྟཾ ཨིཙྪིཏཾ ཋཱནཾ ནེཧི.

ཏསྶ ཙ ཝིརམཱསི ཏཱཝདེཏི ཏསྶ དྷུཏྟཔུརིསསྶ ཏཱཝདེཝ ཨཀྑིམྷི ཨུཔྤཱཊིཏཀྑཎེ ཨེཝ རཱགོ ཝིགཙྪི. ཏཏྠཱཏི ཨཀྑིམྷི, ཏསྶཾ ཝཱ ཐེརིཡཾ. ཨཐ ཝཱ ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ. ཁམཱཔཡཱིཏི ཁམཱཔེསི. སོཏྠི སིཡཱ བྲཧྨཙཱརིནཱིཏི སེཊྛཙཱརིནི མཧེསིཀེ ཏུཡ྄ཧཾ ཨཱརོགྱམེཝ བྷཝེཡྻ. ན པུནོ ཨེདིསཀཾ ¶ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨིཏོ པརཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨནཱཙཱརཙརཎཾ ན བྷཝིསྶཏི, ན ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཱསཱདིཡཱཏི གྷཊྚེཏྭཱ. ཨེདིསནྟི ཨེཝརཱུཔཾ སབྦཏྠ ཝཱིཏརཱགཾ. ཨགྒིཾ པཛྫལིཏཾཝ ལིངྒིཡཱཏི པཛྫལིཏཾ ཨགྒིཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཝིཡ.

ཏཏོཏི ཏསྨཱ དྷུཏྟཔུརིསཱ. སཱ བྷིཀྑུནཱིཏི སཱ སུབྷཱ བྷིཀྑུནཱི. ཨགམཱི བུདྡྷཝརསྶ སནྟིཀནྟི སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ སནྟིཀཾ ཨུཔགཙྪི ཨུཔསངྐམི. པསྶིཡ ཝརཔུཉྙལཀྑཎནྟི ཨུཏྟམེཧི པུཉྙསམྦྷཱརེཧི ནིབྦཏྟམཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ དིསྭཱ. ཡཐཱ པུརཱཎཀནྟི པོརཱཎཾ ཝིཡ ཨུཔྤཱཊནཏོ པུབྦེ ཝིཡ ཙཀྑུ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཨཧོསི. ཡམེཏྠ ཨནྟརནྟརཱ ན ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཝུཏྟནཡཏྟཱ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ.

སུབྷཱཛཱིཝཀམྦཝནིཀཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏིཾསནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༥. ཙཏྟཱལཱིསནིཔཱཏོ

༡. ཨིསིདཱསཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

ཙཏྟཱལཱིསནིཔཱཏེ ¶ ¶ ནགརམྷི ཀུསུམནཱམེཏིཨཱདིཀཱ ཨིསིདཱསིཡཱ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ པུརིསཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི ཙརིམབྷཝཏོ སཏྟམེ བྷཝེ ཨཀལྱཱཎསནྣིསྶཡེན པརདཱརིཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏྠ བཧཱུནི ཝསྶསཏཱནི ནིརཡེ པཙྩིཏྭཱ, ཏཏོ ཙུཏཱ ཏཱིསུ ཛཱཏཱིསུ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ དཱསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནཔུཾསཀོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏཏོ པན ཙུཏཱ ཨེཀསྶ དལིདྡསྶ སཱཀཊིཀསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏཾ ཝཡཔྤཏྟཾ གིརིདཱསོ ནཱམ ཨཉྙཏརསྶ སཏྠཝཱཧསྶ པུཏྟོ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ཀཏྭཱ གེཧཾ ཨཱནེསི. ཏསྶ ཙ བྷརིཡཱ ཨཏྠི སཱིལཝཏཱི ཀལྱཱཎདྷམྨཱ. ཏསྶཾ ཨིསྶཱཔཀཏཱ སཱམིནོ ཏསྶཱ ཝིདྡེསནཀམྨཾ ཨཀཱསི. སཱ ཏཏྠ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཋཏྭཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ ཨུཛྫེནིཡཾ ཀུལཔདེསསཱིལཱཙཱརཱདིགུཎེཧི ཨབྷིསམྨཏསྶ ཝིབྷཝསམྤནྣསྶ ¶ སེཊྛིསྶ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཨིསིདཱསཱིཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཧོསི.

ཏཾ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ མཱཏཱཔིཏརོ ཀུལརཱུཔཝཡཝིབྷཝཱདིསདིསསྶ ཨཉྙཏརསྶ སེཊྛིཔུཏྟསྶ ཨདཾསུ. སཱ ཏསྶ གེཧེ པཏིདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ མཱསམཏྟཾ ཝསི. ཨཐསྶཱ ཀམྨབལེན སཱམིཀོ ཝིརཏྟརཱུཔོ ཧུཏྭཱ ཏཾ གྷརཏོ ནཱིཧརི. ཏཾ སབྦཾ པཱལི༹ཏོ ཨེཝ ཝིཉྙཱཡཏི. ཏེསཾ ཏེསཾ པན སཱམིཀཱནཾ ཨརུཙྩནེཡྻཏཱཡ སཾཝེགཛཱཏཱ པིཏརཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ, ཛིནདཏྟཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ནཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ, ཕལསུཁེན ནིབྦཱནསུཁེན ཙ ཝཱིཏིནཱམེནྟཱི ཨེཀདིཝསཾ པཱཊལིཔུཏྟནགརེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟཱ མཧཱགངྒཱཡཾ ཝཱལུཀཔུལིནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བོདྷིཏྠེརིཡཱ ནཱམ ཨཏྟནོ སཧཱཡཏྠེརིཡཱ པུབྦཔཊིཔཏྟིཾ པུཙྪིཏཱ ཏམཏྠཾ གཱཐཱབནྡྷཝསེན ཝིསྶཛྫེསི ‘‘ཨུཛྫེནིཡཱ པུརཝརེ’’ཏིཨཱདིནཱ. ཏེསཾ པན པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཱནཾ སམྦནྡྷཾ དསྶེཏུཾ –

༤༠༢.

‘‘ནགརམྷི ཀུསུམནཱམེ, པཱཊལིཔུཏྟམྷི པཐཝིཡཱ མཎྜེ;

སཀྱཀུལཀུལཱིནཱཡོ, དྭེ བྷིཀྑུནིཡོ ཧི གུཎཝཏིཡོ.

༤༠༣.

‘‘ཨིསིདཱསཱི ¶ ¶ ཏཏྠ ཨེཀཱ, དུཏིཡཱ བོདྷཱིཏི སཱིལསམྤནྣཱ ཙ;

ཛྷཱནཛ྄ཛྷཱཡནརཏཱཡོ, བཧུསྶུཏཱཡོ དྷུཏཀིལེསཱཡོ.

༤༠༤.

‘‘ཏཱ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ, བྷཏྟཏྠཾ ཀརིཡ དྷོཏཔཏྟཱཡོ;

རཧིཏམྷི སུཁནིསིནྣཱ, ཨིམཱ གིརཱ ཨབྦྷུདཱིརེསུ’’ནྟི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ སངྒཱིཏིཀཱརེཧི ཋཔིཏཱ.

༤༠༥.

‘‘པཱསཱདིཀཱསི ཨཡྻེ, ཨིསིདཱསི ཝཡོཔི ཏེ ཨཔརིཧཱིནོ;

ཀིཾ དིསྭཱན བྱཱལིཀཾ, ཨཐཱསི ནེཀྑམྨམནུཡུཏྟཱ.

༤༠༦.

‘‘ཨེཝམནུཡུཉྫིཡམཱནཱ སཱ, རཧིཏེ དྷམྨདེསནཱཀུསལཱ;

ཨིསིདཱསཱི ཝཙནམབྲཝི, སུཎ བོདྷི ཡཐཱམྷི པབྦཛིཏཱ.

ཨིཏོ པརཾ ཝིསྶཛྫནགཱཐཱ.

༤༠༧.

‘‘ཨུཛྫེནིཡཱ ¶ པུརཝརེ, མཡ྄ཧཾ པིཏཱ སཱིལསཾཝུཏོ སེཊྛི;

ཏསྶམྷི ཨེཀདྷཱིཏཱ, པིཡཱ མནཱཔཱ ཙ དཡིཏཱ ཙ.

༤༠༨.

‘‘ཨཐ མེ སཱཀེཏཏོ ཝརཀཱ, ཨཱགཙྪུམུཏྟམཀུལཱིནཱ;

སེཊྛཱི པཧཱུཏརཏནོ, ཏསྶ མམཾ སུཎུམདཱསི ཏཱཏོ.

༤༠༩.

‘‘སསྶུཡཱ སསུརསྶ ཙ, སཱཡཾ པཱཏཾ པཎཱམམུཔགམྨ;

སིརསཱ ཀརོམི པཱདེ, ཝནྡཱམི ཡཐཱམྷི ཨནུསིཊྛཱ.

༤༡༠.

‘‘ཡཱ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀསྶ, བྷགིནིཡོ བྷཱཏུནོ པརིཛནོ ཝཱ;

ཏམེཀཝརཀམྤི དིསྭཱ, ཨུབྦིགྒཱ ཨཱསནཾ དེམི.

༤༡༡.

‘‘ཨནྣེན ¶ ཙ པཱནེན ཙ, ཁཛྫེན ཙ ཡཉྩ ཏཏྠ སནྣིཧིཏཾ;

ཚཱདེམི ཨུཔནཡཱམི ཙ, དེམི ཙ ཡཾ ཡསྶ པཏིརཱུཔཾ.

༤༡༢.

‘‘ཀཱལེན ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ, གྷརཾ སམུཔགམཱམི ཨུམྨཱརེ;

དྷོཝནྟཱི ཧཏྠཔཱདེ, པཉྫལིཀཱ སཱམིཀམུཔེམི.

༤༡༣.

‘‘ཀོཙྪཾ པསཱདཾ ཨཉྫནིཉྩ, ཨཱདཱསཀཉྩ གཎྷིཏྭཱ;

པརིཀམྨཀཱརིཀཱ ཝིཡ, སཡམེཝ པཏིཾ ཝིབྷཱུསེམི.

༤༡༤.

‘‘སཡམེཝ ཨོདནཾ སཱདྷཡཱམི, སཡམེཝ བྷཱཛནཾ དྷོཝནྟཱི;

མཱཏཱཝ ཨེཀཔུཏྟཀཾ, ཏཐཱ བྷཏྟཱརཾ པརིཙརཱམི.

༤༡༥.

‘‘ཨེཝཾ ¶ མཾ བྷཏྟིཀཏཾ, ཨནུརཏྟཾ ཀཱརིཀཾ ནིཧཏམཱནཾ;

ཨུཊྛཱཡིཀཾ ཨནལསཾ, སཱིལཝཏིཾ དུསྶཏེ བྷཏྟཱ.

༤༡༦.

‘‘སོ མཱཏརཉྩ པིཏརཉྩ, བྷཎཏི ཨཱཔུཙྪཧཾ གམིསྶཱམི;

ཨིསིདཱསིཡཱ ན སཧ ཝཙྪཾ, ཨེཀཱགཱརེཧཾ སཧ ཝཏྠུཾ.

༤༡༧.

‘‘མཱ ཨེཝཾ པུཏྟ ཨཝཙ, ཨིསིདཱསཱི པཎྜིཏཱ པརིབྱཏྟཱ;

ཨུཊྛཱཡིཀཱ ཨནལསཱ, ཀིཾ ཏུཡ྄ཧཾ ན རོཙཏེ པུཏྟ.

༤༡༨.

‘‘ན ཙ མེ ཧིཾསཏི ཀིཉྩི, ན ཙཧཾ ཨིསིདཱསིཡཱ སཧ ཝཙྪཾ;

དེསྶཱཝ མེ ཨལཾ མེ, ཨཔུཙྪཱཧཾ གམིསྶཱམི.

༤༡༩.

‘‘ཏསྶ ཝཙནཾ སུཎིཏྭཱ, སསྶུ སསུརོ ཙ མཾ ཨཔུཙྪིཾསུ;

ཀིསྶ ¶ ཏཡཱ ཨཔརདྡྷཾ, བྷཎ ཝིསྶཊྛཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ.

༤༢༠.

‘‘ནཔིཧཾ ཨཔརཛ྄ཛྷཾ ཀིཉྩི, ནཔི ཧིཾསེམི ན བྷཎཱམི དུབྦཙནཾ;

ཀིཾ སཀྐཱ ཀཱཏུཡྻེ, ཡཾ མཾ ཝིདྡེསྶཏེ བྷཏྟཱ.

༤༢༡.

‘‘ཏེ ¶ མཾ པིཏུགྷརཾ པཊིནཡིཾསུ, ཝིམནཱ དུཁེན ཨདྷིབྷཱུཏཱ;

པུཏྟམནུརཀྑམཱནཱ, ཛིཏཱམྷསེ རཱུཔིནིཾ ལཀྑིཾ.

༤༢༢.

‘‘ཨཐ མཾ ཨདཱསི ཏཱཏོ, ཨཌྜྷསྶ གྷརམྷི དུཏིཡཀུལིཀསྶ;

ཏཏོ ཨུཔཌྜྷསུངྐེན, ཡེན མཾ ཝིནྡཐ སེཊྛི.

༤༢༣.

‘‘ཏསྶཔི གྷརམྷི མཱསཾ, ཨཝསིཾ ཨཐ སོཔི མཾ པཊིཙྪརཡི;

དཱསཱིཝ ཨུཔཊྛཧནྟིཾ, ཨདཱུསིཀཾ སཱིལསམྤནྣཾ.

༤༢༤.

‘‘བྷིཀྑཱཡ ཙ ཝིཙརནྟཾ, དམཀཾ དནྟཾ མེ པིཏཱ བྷཎཏི;

ཧོཧིསི མེ ཛཱམཱཏཱ, ནིཀྑིཔ པོཊྛིཉྩ གྷཊིཀཉྩ.

༤༢༥.

‘‘སོཔི ཝསིཏྭཱ པཀྑཾ, ཨཐ ཏཱཏཾ བྷཎཏི ‘དེཧི མེ པོཊྛིཾ;

གྷཊིཀཉྩ མལླཀཉྩ, པུནཔི བྷིཀྑཾ ཙརིསྶཱམི’.

༤༢༦.

‘‘ཨཐ ནཾ བྷཎཏཱི ཏཱཏོ, ཨམྨཱ སབྦོ ཙ མེ ཉཱཏིགཎཝགྒོ;

ཀིཾ ཏེ ན ཀཱིརཏི ཨིདྷ, བྷཎ ཁིཔྤཾ ཏཾ ཏེ ཀརིཧིཏི.

༤༢༧.

‘‘ཨེཝཾ བྷཎིཏོ བྷཎཏི, ཡདི མེ ཨཏྟཱ སཀྐོཏི ཨལཾ མཡ྄ཧཾ;

ཨིསིདཱསིཡཱ ན སཧ ཝཙྪཾ, ཨེཀགྷརེཧཾ སཧ ཝཏྠུཾ.

༤༢༨.

‘‘ཝིསྶཛྫིཏོ ¶ གཏོ སོ, ཨཧམྤི ཨེཀཱཀིནཱི ཝིཙིནྟེམི;

ཨཱཔུཙྪིཏཱུན གཙྪཾ, མརིཏུཡེ ཝཱ པབྦཛིསྶཾ ཝཱ.

༤༢༩.

‘‘ཨཐ ¶ ཨཡྻཱ ཛིནདཏྟཱ, ཨཱགཙྪཱི གོཙརཱཡ ཙརམཱནཱ;

ཏཱཏ ཀུལཾ ཝིནཡདྷརཱི, བཧུསྶུཏཱ སཱིལསམྤནྣཱ.

༤༣༠.

‘‘ཏཾ དིསྭཱན ཨམྷཱཀཾ, ཨུཊྛཱཡཱསནཾ ཏསྶཱ པཉྙཱཔཡིཾ;

ནིསིནྣཱཡ ཙ པཱདེ, ཝནྡིཏྭཱ བྷོཛནམདཱསིཾ.

༤༣༡.

‘‘ཨནྣེན ¶ ཙ པཱནེན ཙ, ཁཛྫེན ཙ ཡཉྩ ཏཏྠ སནྣིཧིཏཾ;

སནྟཔྤཡིཏྭཱ ཨཝཙཾ, ཨཡྻེ ཨིཙྪཱམི པབྦཛིཏུཾ.

༤༣༢.

‘‘ཨཐ མཾ བྷཎཏཱི ཏཱཏོ, ཨིདྷེཝ པུཏྟཀ ཙརཱཧི ཏྭཾ དྷམྨཾ;

ཨནྣེན ཙ པཱནེན ཙ, ཏཔྤཡ སམཎེ དྭིཛཱཏཱི ཙ.

༤༣༣.

‘‘ཨཐཧཾ བྷཎཱམི ཏཱཏཾ, རོདནྟཱི ཨཉྫལིཾ པཎཱམེཏྭཱ;

པཱཔཉྷི མཡཱ པཀཏཾ, ཀམྨཾ ཏཾ ནིཛྫརེསྶཱམི.

༤༣༤.

‘‘ཨཐ མཾ བྷཎཏཱི ཏཱཏོ, པཱཔུཎ བོདྷིཉྩ ཨགྒདྷམྨཉྩ;

ནིབྦཱནཉྩ ལབྷསྶུ, ཡཾ སཙྪིཀརཱི དྭིཔདསེཊྛོ.

༤༣༥.

‘‘མཱཏཱཔིཏཱུ ཨབྷིཝཱད, ཡིཏྭཱ སབྦཉྩ ཉཱཏིགཎཝགྒཾ;

སཏྟཱཧཾ པབྦཛིཏཱ, ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨཕསྶཡིཾ.

༤༣༦.

‘‘ཛཱནཱམི ཨཏྟནོ སཏྟ, ཛཱཏིཡོ ཡསྶཡཾ ཕལཝིཔཱཀོ;

ཏཾ ཏཝ ཨཱཙིཀྑིསྶཾ, ཏཾ ཨེཀམནཱ ནིསཱམེཧི.

༤༣༧.

‘‘ནགརམྷི ཨེརཀཙྪེ, སུཝཎྞཀཱརོ ཨཧཾ པཧཱུཏདྷནོ;

ཡོབྦནམདེན མཏྟོ, སོ པརདཱརཾ ཨསེཝིཧཾ.

༤༣༨.

‘‘སོཧཾ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ, ནིརཡམྷི ཨཔཙྩིསཾ ཙིརཾ;

པཀྐོ ཏཏོ ཙ ཨུཊྛཧིཏྭཱ, མཀྐཊིཡཱ ཀུཙྪིམོཀྐམིཾ.

༤༣༩.

‘‘སཏྟཱཧཛཱཏཀཾ མཾ, མཧཱཀཔི ཡཱུཐཔོ ནིལླཙྪེསི;

ཏསྶེཏཾ ཀམྨཕལཾ, ཡཐཱཔི གནྟྭཱན པརདཱརཾ.

༤༤༠.

‘‘སོཧཾ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ, ཀཱལཾ ཀརིཏྭཱ སིནྡྷཝཱརཉྙེ;

ཀཱཎཱཡ ¶ ཙ ཁཉྫཱཡ ཙ, ཨེལ༹ཀིཡཱ ཀུཙྪིམོཀྐམིཾ.

༤༤༡.

‘‘དྭཱདས ¶ ¶ ཝསྶཱནི ཨཧཾ, ནིལླཙྪིཏོ དཱརཀེ པརིཝཧིཏྭཱ;

ཀིམིནཱཝཊྚོ ཨཀལློ, ཡཐཱཔི གནྟྭཱན པརདཱརཾ.

༤༤༢.

‘‘སོཧཾ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ, གོཝཱཎིཛཀསྶ གཱཝིཡཱ ཛཱཏོ;

ཝཙྪོ ལཱཁཱཏམྦོ, ནིལླཙྪིཏོ དྭཱདསེ མཱསེ.

༤༤༣.

‘‘ཝོཌྷཱུན ནངྒལམཧཾ, སཀཊཉྩ དྷཱརཡཱམི;

ཨནྡྷོཝཊྚོ ཨཀལློ, ཡཐཱཔི གནྟྭཱན པརདཱརཾ.

༤༤༤.

‘‘སོཧཾ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ, ཝཱིཐིཡཱ དཱསིཡཱ གྷརེ ཛཱཏོ;

ནེཝ མཧིལཱ ན པུརིསོ, ཡཐཱཔི གནྟྭཱན པརདཱརཾ.

༤༤༥.

‘‘ཏིཾསཏིཝསྶམྷི མཏོ, སཱཀཊིཀཀུལམྷི དཱརིཀཱ ཛཱཏཱ;

ཀཔཎམྷི ཨཔྤབྷོགེ, དྷནིཀཔུརིསཔཱཏབཧུལམྷི.

༤༤༦.

‘‘ཏཾ མཾ ཏཏོ སཏྠཝཱཧོ, ཨུསྶནྣཱཡ ཝིཔུལཱཡ ཝཌྜྷིཡཱ;

ཨོཀཌྜྷཏི ཝིལཔནྟིཾ, ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ཀུལགྷརསྨཱ.

༤༤༧.

‘‘ཨཐ སོལ༹སམེ ཝསྶེ, དིསྭཱ མཾ པཏྟཡོབྦནཾ ཀཉྙཾ;

ཨོརུནྡྷཏསྶ པུཏྟོ, གིརིདཱསོ ནཱམ ནཱམེན.

༤༤༨.

‘‘ཏསྶཔི ཨཉྙཱ བྷརིཡཱ, སཱིལཝཏཱི གུཎཝཏཱི ཡསཝཏཱི ཙ;

ཨནུརཏྟཱ བྷཏྟཱརཾ, ཏསྶཱཧཾ ཝིདྡེསནམཀཱསིཾ.

༤༤༩.

‘‘ཏསྶེཏཾ ཀམྨཕལཾ, ཡཾ མཾ ཨཔཀཱིརིཏཱུན གཙྪནྟི;

དཱསཱིཝ ཨུཔཊྛཧནྟིཾ, ཏསྶཔི ཨནྟོ ཀཏོ མཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ནགརམྷི ཀུསུམནཱམེཏི ‘‘ཀུསུམཔུར’’ནྟི ཨེཝཾ ཀུསུམསདྡེན གཧིཏནཱམཀེ ནགརེ, ཨིདཱནི ཏཾ ནགརཾ པཱཊལིཔུཏྟམྷཱིཏི སརཱུཔཏོ དསྶེཏི. པཐཝིཡཱ མཎྜེཏི སཀལཱཡ པཐཝིཡཱ མཎྜབྷཱུཏེ. སཀྱཀུལཀུལཱིནཱཡོཏི སཀྱཀུལེ ཀུལདྷཱིཏརོ, སཀྱཔུཏྟསྶ བྷགཝཏོ སཱསནེ པབྦཛིཏཏཱཡ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠཱཏི ¶ ཏཱསུ དྭཱིསུ བྷིཀྑུནཱིསུ. བོདྷཱིཏི ཨེཝཾནཱམིཀཱ ཐེརཱི. ཛྷཱནཛ྄ཛྷཱཡནརཏཱཡོཏི ལོཀིཡལོཀུཏྟརསྶ ཛྷཱནསྶ ཛྷཱཡནེ ཨབྷིརཏཱ. བཧུསྶུཏཱཡོཏི པརིཡཏྟིབཱཧུསཙྩེན ¶ བཧུསྶུཏཱ. དྷུཏཀིལེསཱཡོཏི ཨགྒམགྒེན སབྦསོ སམུགྒྷཱཏིཏཀིལེསཱ. བྷཏྟཏྠཾ ཀརིཡཱཏི ¶ བྷཏྟཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ. རཧིཏམྷཱིཏི ཛནརཧིཏམྷི ཝིཝིཏྟཊྛཱནེ. སུཁནིསིནྣཱཏི པབྦཛྫཱསུཁེན ཝིཝེཀསུཁེན ཙ སུཁནིསིནྣཱ. ཨིམཱ གིརཱཏི ཨིདཱནི ཝུཙྩམཱནཱ སུཁཱ ལཱཔནཱ. ཨབྦྷུདཱིརེསུནྟི པུཙྪཱཝིསྶཛྫནཝསེན ཀཐཡིཾསུ.

‘‘པཱསཱདིཀཱསཱི’’ཏི གཱཐཱ བོདྷིཏྠེརིཡཱ པུཙྪཱཝསེན ཝུཏྟཱ. ‘‘ཨེཝམནུཡུཉྫིཡམཱནཱ’’ཏི གཱཐཱ སངྒཱིཏིཀཱརེཧེཝ ཝུཏྟཱ. ‘‘ཨུཛྫེནིཡཱ’’ཏིཨཱདིཀཱ ཧི སབྦཱཔི ཨིསིདཱསིཡཱཝ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ པཱསཱདིཀཱསཱིཏི རཱུཔསམྤཏྟིཡཱ པསྶནྟཱནཾ པསཱདཱཝཧཱ ཨསི. ཝཡོཔི ཏེ ཨཔརིཧཱིནོཏི ཏུཡ྄ཧཾ ཝཡོཔི ན པརིཧཱིནོ, པཋམཝཡེ ཋིཏཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ཀིཾ དིསྭཱན བྱཱལིཀནྟི ཀཱིདིསཾ བྱཱལིཀཾ དོསཾ གྷརཱཝཱསེ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ. ཨཐཱསི ནེཀྑམྨམནུཡུཏྟཱཏི ཨཐཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ནེཀྑམྨཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཡུཏྟཱ ཨསི.

ཨནུཡུཉྫིཡམཱནཱཏི པུཙྪིཡམཱནཱ, སཱ ཨིསིདཱསཱིཏི ཡོཛནཱ. རཧིཏེཏི སུཉྙཊྛཱནེ. སུཎ བོདྷི ཡཐཱམྷི པབྦཛིཏཱཏི བོདྷིཏྠེརི ཨཧཾ ཡཐཱ པབྦཛིཏཱ ཨམྷི, ཏཾ ཏཾ པུརཱཎཾ སུཎ སུཎཱཧི.

ཨུཛྫེནིཡཱ པུརཝརེཏི ཨུཛྫེནཱིནཱམཀེ ཨཝནྟིརཊྛེ ཨུཏྟམནགརེ. པིཡཱཏི ཨེཀདྷཱིཏུབྷཱཝེན པིཡཱཡིཏབྦཱ. མནཱཔཱཏི སཱིལཱཙཱརགུཎེན མནཝཌྜྷནཀཱ. དཡིཏཱཏི ཨནུཀམྤིཏབྦཱ.

ཨཐཱཏི པཙྪཱ མམ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ. མེ སཱཀེཏཏོ ཝརཀཱཏི སཱཀེཏནགརཏོ མམ ཝརཀཱ མཾ ཝཱརེནྟཱ ཨཱགཙྪུཾ. ཨུཏྟམཀུལཱིནཱཏི ཏསྨིཾ ནགརེ ཨགྒཀུལིཀཱ, ཡེན ཏེ པེསིཏཱ, སོ སེཊྛི པཧཱུཏརཏནོ. ཏསྶ མམཾ སུཎྷམདཱསི ཏཱཏོཏི ཏསྶ སཱཀེཏསེཊྛིནོ སུཎིསཾ པུཏྟསྶ བྷརིཡཾ ཀཏྭཱ མཡ྄ཧཾ པིཏཱ མཾ ཨདཱསི.

སཱཡཾ པཱཏནྟི སཱཡནྷེ པུབྦཎྷེ ཙ. པཎཱམམུཔགམྨ སིརསཱ ཀརོམཱིཏི སསྶུཡཱ སསུརསྶ ཙ ¶ སནྟིཀཾ ཨུཔགནྟྭཱ སིརསཱ པཎཱམཾ ཀརོམི, ཏེསཾ པཱདེ ཝནྡཱམི. ཡཐཱམྷི ཨནུསིཊྛཱཏི ཏེཧི ཡཐཱ ཨནུསིཊྛཱ ཨམྷི, ཏཐཱ ཀརོམི, ཏེསཾ ཨནུསིཊྛིཾ ན ཨཏིཀྐམཱམི.

ཏམེཀཝརཀམྤཱིཏི ¶ ཨེཀཝལླབྷམྤི. ཨུབྦིགྒཱཏི ཏསནྟཱ. ཨཱསནཾ དེམཱིཏི ཡསྶ པུགྒལསྶ ཡཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ, ཏཾ ཏསྶ དེམི.

ཏཏྠཱཏི ¶ པརིཝེསནཊྛཱནེ. སནྣིཧིཏནྟི སཛྫིཏཾ ཧུཏྭཱ ཝིཛྫམཱནཾ. ཚཱདེམཱིཏི ཨུཔཙྪཱདེམི, ཨུཔཙྪཱདེཏྭཱ ཨུཔནཡཱམི ཙ, ཨུཔནེཏྭཱ དེམི, དེནྟཱིཔི ཡཾ ཡསྶ པཏིརཱུཔཾ, ཏདེཝ དེམཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨུམྨཱརེཏི དྭཱརེ. དྷོཝནྟཱི ཧཏྠཔཱདེཏི ཧཏྠཔཱདེ དྷོཝིནཱི ཨཱསིཾ, དྷོཝིཏྭཱ གྷརཾ སམུཔགམཱམཱིཏི ཡོཛནཱ.

ཀོཙྪནྟི མསྶཱུནཾ ཀེསཱནཉྩ ཨུལླིཁནཀོཙྪཾ. པསཱདནྟི གནྡྷཙུཎྞཱདིམུཁཝིལེཔནཾ. ‘‘པསཱདྷན’’ནྟིཔི པཱཋོ, པསཱདྷནབྷཎྜཾ. ཨཉྫནིནྟི ཨཉྫནནཱལི༹ཾ. པརིཀམྨཀཱརིཀཱ ཝིཡཱཏི ཨགྒཀུལིཀཱ ཝིབྷཝསམྤནྣཱཔི པཏིཔརིཙཱརིཀཱ ཙེཊིཀཱ ཝིཡ.

སཱདྷཡཱམཱིཏི པཙཱམི. བྷཱཛནནྟི ལོཧབྷཱཛནཉྩ. དྷོཝནྟཱི པརིཙརཱམཱིཏི ཡོཛནཱ.

བྷཏྟིཀཏནྟི ཀཏསཱམིབྷཏིཀཾ. ཨནུརཏྟནྟི ཨནུརཏྟཝནྟིཾ. ཀཱརིཀནྟི ཏསྶ ཏསྶེཝ ཨིཏི ཀཏྟབྦསྶ ཀཱརིཀཾ. ནིཧཏམཱནནྟི ཨཔནཱིཏམཱནཾ. ཨུཊྛཱཡིཀནྟི ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡསམྤནྣཾ. ཨནལསནྟི ཏཏོ ཨེཝ ཨཀུསཱིཏཾ. སཱིལཝཏིནྟི སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཾ. དུསྶཏེཏི དུསྶཏི, ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ བྷཎཏི.

བྷཎཏི ཨཱཔུཙྪཧཾ གམིསྶཱམཱིཏི ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷེ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི གམིསྶཱམཱི’’ཏི སོ མམ སཱམིཀོ ཨཏྟནོ མཱཏརཉྩ པིཏརཉྩ བྷཎཏི. ཀིཾ བྷཎཏཱིཏི ཙེ ཨཱཧ – ‘‘ཨིསིདཱསིཡཱ ན སཧ ཝཙྪཾ, ཨེཀཱགཱརེཧཾ སཧ ཝཏྠུ’’ནྟི. ཏཏྠ ཝཙྪནྟི ཝསིསྶཾ.

དེསྶཱཏི ཨཔྤིཡཱ. ཨལཾ མེཏི པཡོཛནཾ མེ ཏཱཡ ཨིཏྠཱིཏི ཨཏྠོ ¶ . ཨཔུཙྪཱཧཾ གམིསྶཱམཱིཏི ཡདི མེ ཏུམྷེ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སཾཝཱསཾ ཨིཙྪཐ, ཨཧཾ ཏུམྷེ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཝིདེསཾ པཀྐམིསྶཱམི.

ཏསྶཱཏི ¶ མམ བྷཏྟུནོ. ཀིསྶཱཏི ཀིཾ ཨསྶ ཏཝ སཱམིཀསྶ. ཏཡཱ ཨཔརདྡྷཾ བྱཱལིཀཾ ཀཏཾ.

ནཔིཧཾ ཨཔརཛ྄ཛྷནྟི ནཔི ཨཧཾ ཏསྶ ཀིཉྩི ཨཔརཛ྄ཛྷིཾ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ནཔི ཧིཾསེམཱིཏི ནཔི བཱདྷེམི. དུབྦཙནནྟི དུརུཏྟཝཙནཾ. ཀིཾ སཀྐཱ ཀཱཏུཡྻེཏི ཀིཾ མཡཱ ཀཱཏུཾ ཨཡྻེ སཀྐཱ. ཡཾ མཾ ཝིདྡེསྶཏེ བྷཏྟཱཏི ཡསྨཱ ཨཀཱརཎེནེཝ བྷཏྟཱ མཡ྄ཧཾ ཝིདྡེསྶཏེ ཝིདྡེསྶཾ ཙིཏྟཔྤཀོཔཾ ཀརོཏི.

ཝིམནཱཏི ¶ དོམནསྶིཀཱ. པུཏྟམནུརཀྑམཱནཱཏི ཨཏྟནོ པུཏྟཾ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀཾ ཙིཏྟམནུརཀྑཎེན ཨནུརཀྑནྟཱ. ཛིཏཱམྷསེ རཱུཔིནིཾ ལཀྑིནྟི ཛིཏཱ ཨམྷསེ ཛིཏཱ ཝཏཱམྷ རཱུཔཝཏིཾ སིརིཾ, མནུསྶཝེསེན ཙརནྟིཡཱ སིརིདེཝཏཱཡ པརིཧཱིནཱ ཝཏཱཏི ཨཏྠོ.

ཨཌྜྷསྶ གྷརམྷི དུཏིཡཀུལིཀསྶཱཏི པཋམསཱམིཀཾ ཨུཔཱདཱཡ དུཏིཡསྶ ཨཌྜྷསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ གྷརམྷི མཾ ཨདཱསི, དེནྟོ ཙ ཏཏོ པཋམསུངྐཏོ ཨུཔཌྜྷསུངྐེན ཨདཱསི. ཡེན མཾ ཝིནྡཐ སེཊྛཱིཏི ཡེན སུངྐེན མཾ པཋམཾ སེཊྛི ཝིནྡཐ པཊིལབྷི, ཏཏོ ཨུཔཌྜྷསུངྐེནཱཏི ཡོཛནཱ.

སོཔཱིཏི དུཏིཡསཱམིཀོཔི. མཾ པཊིཙྪརཡཱིཏི མཾ ནཱིཧརི, སོ མཾ གེཧཏོ ནིཀྐཌྜྷི. ཨུཔཊྛཧནྟིནྟི དཱསཱི ཝིཡ ཨུཔཊྛཧནྟིཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀརོནྟིཾ. ཨདཱུསིཀནྟི ཨདུབྦྷནཀཾ.

དམཀནྟི ཀཱརུཉྙཱདྷིཊྛཱནཏཱཡ པརེསཾ ཙིཏྟསྶ དམཀཾ. ཡཐཱ པརེ ཀིཉྩི དསྶནྟི, ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཀཱཡཾ ཝཱཙཉྩ ¶ དནྟཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཀཏྭཱ པརདཏྟབྷིཀྑཱཡ ཝིཙརཎཀཾ. ཛཱམཱཏཱཏི དུཧིཏུཔཏི. ནིཀྑིཔ པོཊྛིཉྩ གྷཊིཀཉྩཱཏི ཏཡཱ པརིདཧིཏཾ པིལོཏིཀཱཁཎྜཉྩ བྷིཀྑཱཀཔཱལཉྩ ཚཌྜེཧི.

སོཔི ཝསིཏྭཱ པཀྑནྟི སོཔི བྷིཀྑཀོ པུརིསོ མཡཱ སདྡྷིཾ ཨདྡྷམཱསམཏྟཾ ཝསིཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཨཐ ནཾ བྷཎཏཱི ཏཱཏོཏི ཏཾ བྷིཀྑཀཾ མམ པིཏཱ མཱཏཱ སབྦོ ཙ མེ ཉཱཏིགཎོ ཝགྒཝགྒོ ¶ ཧུཏྭཱ བྷཎཏི. ཀཐཾ? ཀིཾ ཏེ ན ཀཱིརཏི ཨིདྷ ཏུཡ྄ཧཾ ཀིཾ ནཱམ ན ཀིརཏི ན སཱདྷིཡཏི, བྷཎ ཁིཔྤཾ. ཏཾ ཏེ ཀརིཧིཏཱིཏི ཏཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཀརིསྶཏི.

ཡདི མེ ཨཏྟཱ སཀྐོཏཱིཏི ཡདི མཡ྄ཧཾ ཨཏྟཱ ཨཏྟཱདྷཱིནོ བྷུཛིསྶོ ཙ ཧོཏི, ཨལཾ མཡ྄ཧཾ ཨིསིདཱསིཡཱ ཏཱཡ པཡོཛནཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ ན སཧ ཝཙྪཾ ན སཧ ཝསིསྶཾ, ཨེཀགྷརེ ཨཧཾ ཏཱཡ སཧ ཝཏྠུནྟི ཡོཛནཱ.

ཝིསྶཛྫིཏོ གཏོ སོཏི སོ བྷིཀྑཀོ པིཏརཱ ཝིསྶཛྫིཏོ ཡཐཱརུཙི གཏོ. ཨེཀཱཀིནཱིཏི ཨེཀིཀཱཝ. ཨཱཔུཙྪིཏཱུན གཙྪནྟི ¶ མཡ྄ཧཾ པིཏརཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ གཙྪཱམི. མརིཏུཡེཏི མརིཏུཾ. ཝཱཏི ཝིཀཔྤཏྠེ ནིཔཱཏོ.

གོཙརཱཡཱཏི བྷིཀྑཱཡ, ཏཱཏ-ཀུལཾ ཨཱགཙྪཱིཏི ཡོཛནཱ.

ཏནྟི ཏཾ ཛིནདཏྟཏྠེརིཾ. ཨུཊྛཱཡཱསནཾ ཏསྶཱ པཉྙཱཔཡིནྟི ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨཱསནཾ ཏསྶཱ ཐེརིཡཱ པཉྙཱཔེསིཾ.

ཨིདྷེཝཱཏི ཨིམསྨིཾ ཨེཝ གེཧེ ཋིཏཱ. པུཏྟཀཱཏི སཱམཉྙཝོཧཱརེན དྷཱིཏརཾ ཨནུཀམྤེནྟོ ཨཱལཔཏི. ཙརཱཧི ཏྭཾ དྷམྨནྟི ཏྭཾ པབྦཛིཏྭཱ ཙརིཏབྦཾ བྲཧྨཙརིཡཱདིདྷམྨཾ ཙར. དྭིཛཱཏཱིཏི བྲཱཧྨཎཛཱཏཱི.

ནིཛྫརེསྶཱམཱིཏི ཛཱིརཱཔེསྶཱམི ཝིནཱསེསྶཱམི.

བོདྷིནྟི སཙྩཱབྷིསམྦོདྷིཾ, མགྒཉཱཎནྟི ཨཏྠོ. ཨགྒདྷམྨནྟི ཕལདྷམྨཾ, ཨརཧཏྟཾ. ཡཾ སཙྪིཀརཱི ¶ དྭིཔདསེཊྛོཏི ཡཾ མགྒཕལནིབྦཱནསཉྙིཏཾ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ དྭིཔདཱནཾ སེཊྛོ སམྨཱསམྦུདྡྷོ སཙྪི ཨཀཱསི, ཏཾ ལབྷསྶཱུཏི ཡོཛནཱ.

སཏྟཱཧཾ པབྦཛིཏཱཏི པབྦཛིཏཱ ཧུཏྭཱ སཏྟཱཧེན. ཨཕསྶཡིནྟི ཕུསིཾ སཙྪཱཀཱསིཾ.

ཡསྶཡཾ ཕལཝིཔཱཀོཏི ཡསྶ པཱཔཀམྨསྶ, ཨཡཾ སཱམིཀསྶ ཨམནཱཔབྷཱཝསངྑཱཏོ ནིསྶནྡཕལབྷཱུཏོ ¶ ཝིཔཱཀོ. ཏཾ ཏཝ ཨཱཙིཀྑིསྶནྟི ཏཾ ཀམྨཾ ཏཝ ཀཐེསྶཱམི. ཏནྟི ཨཱཙིཀྑིཡམཱནཾ ཏམེཝ ཀམྨཾ, ཏཾ ཝཱ མམ ཝཙནཾ. ཨེཀམནཱཏི ཨེཀགྒམནཱ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

ནགརམྷི ཨེརཀཙྪེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. སོ པརདཱརཾ ཨསེཝིཧནྟི སོ ཨཧཾ པརསྶ དཱརཾ ཨསེཝིཾ.

ཙིརཾ པཀྐོཏི བཧཱུནི ཝསྶསཏསཧསྶཱནི ནིརཡགྒིནཱ དཌྜྷོ. ཏཏོ ཙ ཨུཊྛཧིཏྭཱཏི ཏཏོ ནིརཡཏོ ཝུཊྛིཏོ ཙུཏོ. མཀྐཊིཡཱ ཀུཙྪིམོཀྐམིནྟི ཝཱནརིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཾ.

ཡཱུཐཔོཏི ཡཱུཐཔཏི. ནིལླཙྪེསཱིཏི པུརིསབྷཱཝསྶ ལཀྑཎབྷཱུཏཱནི བཱིཛཀཱནི ནིལླཙྪེསི ནཱིཧརི. ཏསྶེཏཾ ཀམྨཕལནྟི ཏསྶ མཡ྄ཧཾ ཨེཏཾ ཨཏཱིཏེ ཀཏསྶ ཀམྨསྶ ཕལཾ. ཡཐཱཔི གནྟྭཱན པརདཱརནྟི ཡཐཱ ཏཾ པརདཱརཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ.

ཏཏོཏི ¶ མཀྐཊཡོནིཏོ. སིནྡྷཝཱརཉྙེཏི སིནྡྷཝརཊྛེ ཨརཉྙཊྛཱནེ. ཨེལ༹ཀིཡཱཏི ཨཛིཡཱ.

དཱརཀེ པརིཝཧིཏྭཱཏི པིཊྛིཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཀུམཱརཀེ ཝཧིཏྭཱ. ཀིམིནཱཝཊྚོཏི ཨབྷིཛཱཏཊྛཱནེ ཀིམིཔརིགཏོཝ ཧུཏྭཱ ཨཊྚོ ཨཊྚིཏོ. ཨཀལློཏི གིལཱནོ, ཨཧོསཱིཏི ཝཙནསེསོ.

གོཝཱཎིཛཀསྶཱཏི གཱཝིཡོ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ ཛཱིཝཀསྶ. ལཱཁཱཏམྦོཏི ལཱཁཱརསརཏྟེཧི ཝིཡ ཏམྦེཧི ལོམེཧི སམནྣཱགཏོ.

ཝོཌྷཱུནཱཏི ཝཧིཏྭཱ. ནངྒལནྟི སཱིརཾ, སཀཊཉྩ དྷཱརཡཱམཱིཏི ཨཏྠོ ¶ . ཨནྡྷོཝཊྚོཏི ཀཱཎོཝ ཧུཏྭཱ ཨཊྚོ པཱིལི༹ཏོ.

ཝཱིཐིཡཱཏི ནགརཝཱིཐིཡཾ. དཱསིཡཱ གྷརེ ཛཱཏོཏི གྷརདཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ཛཱཏོ. ‘‘ཝཎྞདཱསིཡཱ’’ཏིཔི ཝདནྟི. ནེཝ མཧིལཱ ན པུརིསོཏི ཨིཏྠཱིཔི པུརིསོཔི ན ཧོམི, ཛཱཏིནཔུཾསཀོཏི ཨཏྠོ.

ཏིཾསཏིཝསྶམྷི ¶ མཏོཏི ནཔུཾསཀོ ཧུཏྭཱ ཏིཾསཝསྶཀཱལེ མཏོ. སཱཀཊིཀཀུལམྷཱིཏི སཱུཏཀཀུལེ. དྷནིཀཔུརིསཔཱཏབཧུལམྷཱིཏི ཨིཎཱཡིཀཱནཾ པུརིསཱནཾ ཨདྷིཔཏནབཧུལེ བཧཱུཧི ཨིཎཱཡིཀེཧི ཨབྷིབྷཝིཏབྦེ.

ཨུསྶནྣཱཡཱཏི ཨུཔཙིཏཱཡ. ཝིཔུལཱཡཱཏི མཧཏིཡཱ. ཝཌྜྷིཡཱཏི ཨིཎཝཌྜྷིཡཱ. ཨོཀཌྜྷཏཱིཏི ཨཝཀཌྜྷཏི. ཀུལགྷརསྨཱཏི མམ ཛཱཏཀུལགེཧཏོ.

ཨོརུནྡྷཏསྶ པུཏྟོཏི ཨསྶ སཏྠཝཱཧསྶ པུཏྟོ, མཡི པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ནཱམེན གིརིདཱསོ ནཱམ ཨཝརུནྡྷཏི ཨཏྟནོ པརིགྒཧབྷཱཝེན གེཧེ ཀརོཏི.

ཨནུརཏྟཱ བྷཏྟཱརནྟི བྷཏྟཱརཾ ཨནུཝཏྟིཀཱ. ཏསྶཱཧཾ ཝིདྡེསནམཀཱསིནྟི ཏསྶ བྷཏྟུནོ ཏཾ བྷརིཡཾ སཔཏྟིཾ ཝིདྡེསནཀམྨཾ ཨཀཱསིཾ. ཡཐཱ ཏཾ སོ ཀུཛ྄ཛྷཏི, ཨེཝཾ པཊིཔཛྫིཾ.

ཡཾ ¶ མཾ ཨཔཀཱིརིཏཱུན གཙྪནྟཱིཏི ཡཾ དཱསཱི ཝིཡ སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཧནྟིཾ མཾ ཏཏྠ ཏཏྠ པཏིནོ ཨཔཀིརིཏྭཱ ཚཌྜེཏྭཱ ཨནཔེཀྑཱ ཨཔགཙྪནྟི. ཨེཏཾ ཏསྶཱ མཡ྄ཧཾ ཏདཱ ཀཏསྶ པརདཱརིཀཀམྨསྶ སཔཏྟིཾ ཝིདྡེསནཀམྨསྶ ཙ ནིསྶནྡཕལཾ. ཏསྶཔི ཨནྟོ ཀཏོ མཡཱཏི ཏསྶཔི ཏཐཱ ཨནུནཡཔཱཔཀཀམྨསྶ དཱརུཎསྶ པརིཡནྟོ ཨིདཱནི མཡཱ ཨགྒམགྒཾ ཨདྷིགཙྪནྟིཡཱ ཀཏོ, ཨིཏོ པརཾ ཀིཉྩི དུཀྑཾ ནཏྠཱིཏི. ཡཾ པནེཏྠ ཨནྟརནྟརཱ ན ཝིབྷཏྟཾ, ཏཾ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ.

ཨིསིདཱསཱིཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏྟཱལཱིསནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༦. མཧཱནིཔཱཏོ

༡. སུམེདྷཱཐེརཱིགཱཐཱཝཎྞནཱ

མཧཱནིཔཱཏེ ¶ ¶ ¶ མནྟཱཝཏིཡཱ ནགརེཏིཨཱདིཀཱ སུམེདྷཱཡ ཐེརིཡཱ གཱཐཱ. ཨཡམྤི པུརིམབུདྡྷེསུ ཀཏཱདྷིཀཱརཱ ཏཏྠ ཏཏྠ བྷཝེ ཝིཝཊྚཱུཔནིསྶཡཾ ཀུསལཾ ཨུཔཙིནནྟཱི, སཀྐཙྩཾ ཝིམོཀྑསམྦྷཱརེ སམྦྷཱརེནྟཱི ཀོཎཱགམནསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ ཀུལགེཧེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ, ཨཏྟནོ སཁཱིཧི ཀུལདྷཱིཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཧུཏྭཱ མཧནྟཾ ཨཱརཱམཾ ཀཱརེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ནིཡྻཱདེསི. སཱ ཏེན པུཉྙཀམྨེན ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཏཱཝཏིཾསཾ ཨུཔགཙྪི. ཏཏྠ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ ཡཱམེསུ ཨུཔཔཛྫི. ཏཏོ ཙུཏཱ ཏུསིཏེསུ, ཏཏོ ཙུཏཱ ནིམྨཱནརཏཱིསུ, ཏཏོ ཙུཏཱ པརནིམྨིཏཝསཝཏྟཱིསཱུཏི ཨནུཀྐམེན པཉྩསུ ཀཱམསགྒེསུ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ དེཝརཱཛཱུནཾ མཧེསཱི ཧུཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ ཀསྶཔསྶ བྷགཝཏོ ཀཱལེ མཧཱཝིབྷཝསྶ སེཊྛིནོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཝིཉྙུཏཾ པཏྭཱ སཱསནེ ཨབྷིཔྤསནྣཱ ཧུཏྭཱ རཏནཏྟཡཾ ཨུདྡིསྶ ཨུལཱ༹རཔུཉྙཀམྨཾ ཨཀཱསི.

ཏཏྠ ཡཱཝཛཱིཝཾ དྷམྨཱུཔཛཱིཝིནཱི ཀུསལདྷམྨནིརཏཱ ཧུཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ ཏཱཝཏིཾསེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ སུགཏཱིསུཡེཝ སཾསརནྟཱི, ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ མནྟཱཝཏཱིནགརེ ཀོཉྩསྶ ནཱམ རཉྙོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏསྶཱ མཱཏཱཔིཏརོ སུམེདྷཱཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏཾ ཨནུཀྐམེན ཝུདྡྷིཔྤཏྟཝཡཔྤཏྟཀཱལེ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཝཱརཎཝཏཱིནགརེ ཨནིཀརཏྟསྶ ནཱམ རཉྙོ དསྶཱམཱ’’ཏི སམྨནྟེསུཾ. སཱ པན དཧརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟནོ སམཱནཝཡཱཧི རཱཛཀཉྙཱཧི དཱསིཛནེཧི ཙ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཙིརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀཏཱདྷིཀཱརཏཱཡ སཾསཱརེ ཛཱཏསཾཝེགཱ སཱསནེ ཨབྷིཔྤསནྣཱ ཧུཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ ཀཱམེཧི ཝིནིཝཏྟིཏམཱནསཱ ཨཧོསི. ཏེན སཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཉཱཏཱིནཾ སམྨནྟནཾ སུཏྭཱ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ གྷརཱཝཱསེན ཀིཙྩཾ, པབྦཛིསྶཱམཧ’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཾ མཱཏཱཔིཏརོ གྷརཱཝཱསེ ནིཡོཛེནྟཱ ནཱནཔྤཀཱརེན ཡཱཙནྟཱཔི སཉྙཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. སཱ ‘‘ཨེཝཾ མེ ¶ པབྦཛིཏུཾ ལབྦྷཏཱི’’ཏི ཁགྒཾ ¶ གཧེཏྭཱ སཡམེཝ ཨཏྟནོ ཀེསེ ཚིནྡིཏྭཱ ཏེ ཨེཝ ཀེསེ ཨཱརབྦྷ པཊིཀྐཱུལམནསིཀཱརཾ པཝཏྟེནྟཱི ཏཏྠ ཀཏཱདྷིཀཱརཏཱཡ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀེ མནསིཀཱརཝིདྷཱནསྶ སུཏཔུབྦཏྟཱ ཙ ཨསུབྷནིམིཏྟཾ ¶ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏཏྠ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ ཨདྷིགཙྪི. ཨདྷིགཏཔཋམཛ྄ཛྷཱནཱ ཙ ཨཏྟནཱ གྷརཱཝཱསེ ཨུཡྻོཛེཏུཾ ཨུཔགཏེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨནྟོཛནཔརིཛནཾ སབྦཾ རཱཛཀུལཾ སཱསནེ ཨབྷིཔྤསནྣཾ ཀཱརེཏྭཱ གྷརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ པབྦཛི. པབྦཛིཏྭཱ ཙ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ སམྨདེཝ པརིཔཀྐཉཱཎཱ ཝིམུཏྟིཔརིཔཱཙནཱིཡཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཝིསེསིཏཱཡ ན ཙིརསྶེཝ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏེན ཝུཏྟཾ ཨཔདཱནེ (ཨཔ. ཐེརཱི ༢.༡.༡-༡༩) –

‘‘བྷགཝཏི ཀོཎཱགམནེ, སངྒྷཱརཱམམྷི ནཝནིཝེསམྷི;

སཁིཡོ ཏིསྶོ ཛནིཡོ, ཝིཧཱརདཱནཾ ཨདཱསིམྷ.

‘‘དསཀྑཏྟུཾ སཏཀྑཏྟུཾ, དསསཏཀྑཏྟུཾ སཏཱནི ཙ སཏཀྑཏྟུཾ;

དེཝེསུ ཨུཔཔཛྫིམྷ, ཀོ པན ཝཱདོ མནུསྶེསུ.

‘‘དེཝེསུ མཧིདྡྷིཀཱ ཨཧུམྷ, མཱནུསཀམྷི ཀོ པན ཝཱདོ;

སཏྟརཏནསྶ མཧེསཱི, ཨིཏྠིརཏནཾ ཨཧཾ ཨཱསིཾ.

‘‘ཨིདྷ སཉྩིཏཀུསལཱ, སུསམིདྡྷཀུལཔྤཛཱ;

དྷནཉྫཱནཱི ཙ ཁེམཱ ཙ, ཨཧམྤི ཙ ཏཡོ ཛནཱ.

‘‘ཨཱརཱམཾ སུཀཏཾ ཀཏྭཱ, སབྦཱཝཡཝམཎྜིཏཾ;

བུདྡྷཔྤམུཁསངྒྷསྶ, ནིཡྻཱདེཏྭཱ པམོདིཏཱ.

‘‘ཡཏྠ ཡཏྠཱུཔཔཛྫཱམི, ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝཱཧསཱ;

དེཝེསུ ཨགྒཏཾ པཏྟཱ, མནུསྶེསུ ཏཐེཝ ཙ.

‘‘ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཔྤམྷི, བྲཧྨབནྡྷུ མཧཱཡསོ;

ཀསྶཔོ ནཱམ གོཏྟེན, ཨུཔྤཛྫི ཝདཏཾ ཝརོ.

‘‘ཨུཔཊྛཱཀོ མཧེསིསྶ, ཏདཱ ཨཱསི ནརིསྶརོ;

ཀཱསིརཱཛཱ ཀིཀཱི ནཱམ, བཱརཱཎསིཔུརུཏྟམེ.

‘‘ཏསྶཱསུཾ ¶ ¶ སཏྟ དྷཱིཏརོ, རཱཛཀཉྙཱ སུཁེདྷིཏཱ;

བུདྡྷོཔཊྛཱནནིརཏཱ, བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརིཾསུ ཏཱ.

‘‘ཏཱསཾ ¶ སཧཱཡིཀཱ ཧུཏྭཱ, སཱིལེསུ སུསམཱཧིཏཱ;

དཏྭཱ དཱནཱནི སཀྐཙྩཾ, ཨགཱརེཝ ཝཏཾ ཙརིཾ.

‘‘ཏེན ཀམྨེན སུཀཏེན, ཙེཏནཱཔཎིདྷཱིཧི ཙ;

ཛཧིཏྭཱ མཱནུསཾ དེཧཾ, ཏཱཝཏིཾསཱུཔགཱ ཨཧཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ ཡཱམམགཾ, ཏཏོཧཾ ཏུསིཏཾ གཏཱ;

ཏཏོ ཙ ནིམྨཱནརཏིཾ, ཝསཝཏྟིཔུརཾ གཏཱ.

‘‘ཡཏྠ ཡཏྠཱུཔཔཛྫཱམི, པུཉྙཀམྨསམོཧིཏཱ;

ཏཏྠ ཏཏྠེཝ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཧཱརཡིཾ.

‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ མནུསྶཏྟེ, རཱཛཱུནཾ ཙཀྐཝཏྟིནཾ;

མཎྜལཱིནཉྩ རཱཛཱུནཾ, མཧེསིཏྟམཀཱརཡིཾ.

‘‘སམྤཏྟིམནུབྷོཏྭཱན, དེཝེསུ མཱནུསེསུ ཙ;

སབྦཏྠ སུཁིཏཱ ཧུཏྭཱ, ནེཀཛཱཏཱིསུ སཾསརིཾ.

‘‘སོ ཧེཏུ སོ པབྷཝོ, ཏམྨཱུལཾ སཱཝ སཱསནེ ཁནྟཱི;

ཏཾ པཋམསམོདྷཱནཾ, ཏཾ དྷམྨརཏཱཡ ནིབྦཱནཾ.

‘‘ཀིལེསཱ ཛྷཱཔིཏཱ མཡ྄ཧཾ, བྷཝཱ སབྦེ སམཱུཧཏཱ;

ནཱགཱིཝ བནྡྷནཾ ཚེཏྭཱ, ཝིཧརཱམི ཨནཱསཝཱ.

‘‘སྭཱགཏཾ ཝཏ མེ ཨཱསི, བུདྡྷསེཊྛསྶ སནྟིཀེ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ ཨནུཔྤཏྟཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསནཾ.

‘‘པཊིསམྦྷིདཱ ¶ ཙཏསྶོ, ཝིམོཀྑཱཔི ཙ ཨཊྛིམེ;

ཚལ༹བྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏཱ, ཀཏཾ བུདྡྷསྶ སཱསན’’ནྟི.

ཨརཧཏྟཾ པན པཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཔཏྟིཾ པཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཨུདཱནཝསེན –

༤༥༠.

‘‘མནྟཱཝཏིཡཱ ནགརེ, རཉྙོ ཀོཉྩསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ;

དྷཱིཏཱ ཨཱསིཾ སུམེདྷཱ, པསཱདིཏཱ སཱསནཀརེཧི.

༤༥༡.

‘‘སཱིལཝཏཱི ཙིཏྟཀཐཱ, བཧུསྶུཏཱ བུདྡྷསཱསནེ ཝིནིཏཱ;

མཱཏཱཔིཏརོ ཨུཔགམྨ, བྷཎཏི ཨུབྷཡོ ནིསཱམེཐ.

༤༥༢.

‘‘ནིབྦཱནཱབྷིརཏཱཧཾ ¶ , ཨསསྶཏཾ བྷཝགཏཾ ཡདིཔི དིབྦཾ;

ཀིམངྒཾ པན ཏུཙྪཱ ཀཱམཱ, ཨཔྤསྶཱདཱ བཧུཝིགྷཱཏཱ.

༤༥༣.

‘‘ཀཱམཱ ¶ ཀཊུཀཱ ཨཱསཱི, ཝིསཱུཔམཱ ཡེསུ མུཙྪིཏཱ བཱལཱ;

ཏེ དཱིགྷརཏྟཾ ནིརཡེ, སམཔྤིཏཱ ཧཉྙནྟེ དུཀྑིཏཱ.

༤༥༤.

‘‘སོཙནྟི པཱཔཀམྨཱ, ཝིནིཔཱཏེ པཱཔཝདྡྷིནོ སདཱ;

ཀཱཡེན ཙ ཝཱཙཱཡ ཙ, མནསཱ ཙ ཨསཾཝུཏཱ བཱལཱ.

༤༥༥.

‘‘བཱལཱ ཏེ དུཔྤཉྙཱ, ཨཙེཏནཱ དུཀྑསམུདཡོརུདྡྷཱ;

དེསེནྟེ ཨཛཱནནྟཱ, ན བུཛ྄ཛྷརེ ཨརིཡསཙྩཱནི.

༤༥༦.

‘‘སཙྩཱནི ‘ཨམྨ’བུདྡྷཝརདེསི, ཏཱནི ཏེ བཧུཏརཱ ཨཛཱནནྟཱ ཡེ;

ཨབྷིནནྡནྟི བྷཝགཏཾ, པིཧེནྟི དེཝེསུ ཨུཔཔཏྟིཾ.

༤༥༧.

‘‘དེཝེསུཔི ཨུཔཔཏྟི, ཨསསྶཏཱ བྷཝགཏེ ཨནིཙྩམྷི;

ན ཙ སནྟསནྟི བཱལཱ, པུནཔྤུནཾ ཛཱཡིཏབྦསྶ.

༤༥༨.

‘‘ཙཏྟཱརོ ¶ ཝིནིཔཱཏཱ, དུཝེ ཙ གཏིཡོ ཀཐཉྩི ལབྦྷནྟི;

ན ཙ ཝིནིཔཱཏགཏཱནཾ, པབྦཛྫཱ ཨཏྠི ནིརཡེསུ.

༤༥༩.

‘‘ཨནུཛཱནཱཐ མཾ ཨུབྷཡོ, པབྦཛིཏུཾ དསབལསྶ པཱཝཙནེ;

ཨཔྤོསྶུཀྐཱ གྷཊིསྶཾ, ཛཱཏིམརཎཔྤཧཱནཱཡ.

༤༦༠.

‘‘ཀིཾ བྷཝགཏེ ཨབྷིནནྡི, ཏེན ཀཱཡཀལིནཱ ཨསཱརེན;

བྷཝཏཎྷཱཡ ནིརོདྷཱ, ཨནུཛཱནཱཐ པབྦཛིསྶཱམི.

༤༦༡.

‘‘བུདྡྷཱནཾ ཨུཔྤཱདོ, ཝིཝཛྫིཏོ ཨཀྑཎོ ཁཎོ ལདྡྷོ;

སཱིལཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ, ཡཱཝཛཱིཝཾ ན དཱུསེཡྻཾ.

༤༦༢.

‘‘ཨེཝཾ བྷཎཏི སུམེདྷཱ, མཱཏཱཔིཏརོ ‘ན ཏཱཝ ཨཱཧཱརཾ;

ཨཱཧརིསྶཾ གཧཊྛཱ, མརཎཝསཾ གཏཱཝ ཧེསྶཱམི’.

༤༦༣.

‘‘མཱཏཱ དུཀྑིཏཱ རོདཏི པིཏཱ ཙ;

ཨསྶཱ སབྦསོ སམབྷིཧཏོ;

གྷཊེནྟི སཉྙཱཔེཏུཾ, པཱསཱདཏལེ ཚམཱཔཏིཏཾ.

༤༦༤.

‘‘ཨུཊྛེཧི ¶ པུཏྟཀ ཀིཾ སོཙི, ཏེན དིནྣཱསི ཝཱརཎཝཏིམྷི;

རཱཛཱ ཨནཱིཀརཏྟོ, ཨབྷིརཱུཔོ ཏསྶ ཏྭཾ དིནྣཱ.

༤༦༥.

‘‘ཨགྒམཧེསཱི བྷཝིསྶསི, ཨནིཀརཏྟསྶ རཱཛིནོ བྷརིཡཱ;

སཱིལཱནི བྲཧྨཙརིཡཾ, པབྦཛྫཱ དུཀྐརཱ པུཏྟཀ.

༤༦༦.

‘‘རཛྫེ ¶ ཨཱཎཱ དྷནམིསྶརིཡཾ, བྷོགཱ སུཁཱ དཧརིཀཱསི;

བྷུཉྫཱཧི ཀཱམབྷོགེ, ཝཱརེཡྻཾ ཧོཏུ ཏེ པུཏྟ.

༤༦༧.

‘‘ཨཐ ¶ ནེ བྷཎཏི སུམེདྷཱ, མཱ ཨེདིསིཀཱནི བྷཝགཏམསཱརཾ;

པབྦཛྫཱ ཝཱ ཧོཧིཏི, མརཎཾ ཝཱ མེ ན ཙེཝ ཝཱརེཡྻཾ.

༤༦༨.

‘‘ཀིམིཝ པཱུཏིཀཱཡམསུཙིཾ, སཝནགནྡྷཾ བྷཡཱནཀཾ ཀུཎཔཾ;

ཨབྷིསཾཝིསེཡྻཾ བྷསྟཾ, ཨསཀིཾ པགྒྷརིཏཾ ཨསུཙིཔུཎྞཾ.

༤༦༩.

‘‘ཀིམིཝ ཏཧཾ ཛཱནནྟཱི, ཝིཀཱུལཀཾ མཾསསོཎིཏུཔལིཏྟཾ;

ཀིམིཀུལལཡཾ སཀུཎབྷཏྟཾ, ཀལེ༹ཝརཾ ཀིསྶ དིཡཏཱིཏི.

༤༧༠.

‘‘ནིབྦུཡ྄ཧཏི སུསཱནཾ, ཨཙིརཾ ཀཱཡོ ཨཔེཏཝིཉྙཱཎོ;

ཚུདྡྷོ ཀལི༹ངྒརཾ ཝིཡ, ཛིགུཙྪམཱནེཧི ཉཱཏཱིཧི.

༤༧༡.

‘‘ཚུདྡྷཱུན ནཾ སུསཱནེ, པརབྷཏྟཾ ནྷཱཡནྟི ཛིགུཙྪནྟཱ;

ནིཡཀཱ མཱཏཱཔིཏརོ, ཀིཾ པན སཱདྷཱརཎཱ ཛནཏཱ.

༤༧༢.

‘‘ཨཛ྄ཛྷོསིཏཱ ཨསཱརེ, ཀལེ༹ཝརེ ཨཊྛིནྷཱརུསངྒྷཱཏེ;

ཁེལ༹སྶུཙྩཱརསྶཝཔརིཔུཎྞེ པཱུཏིཀཱཡམྷི.

༤༧༣.

‘‘ཡོ ནཾ ཝིནིབྦྷུཛིཏྭཱ, ཨབྦྷནྟརམསྶ བཱཧིརཾ ཀཡིརཱ;

གནྡྷསྶ ཨསཧམཱནཱ, སཀཱཔི མཱཏཱ ཛིགུཙྪེཡྻ.

༤༧༤.

‘‘ཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཾ, སངྑཏཾ ཛཱཏིམཱུལཀཾ དུཀྑཾ;

ཡོནིསོ ཨནུཝིཙིནནྟཱི, ཝཱརེཡྻཾ ཀིསྶ ཨིཙྪེཡྻཾ.

༤༧༥.

‘‘དིཝསེ དིཝསེ ཏིསཏྟི, སཏཱནི ནཝནཝཱ པཏེཡྻུཾ ཀཱཡམྷི;

ཝསྶསཏམྤི ཙ གྷཱཏོ, སེཡྻོ དུཀྑསྶ ཙེཝཾ ཁཡོ.

༤༧༦.

‘‘ཨཛ྄ཛྷུཔགཙྪེ ¶ ¶ གྷཱཏཾ, ཡོ ཝིཉྙཱཡེཝཾ སཏྠུནོ ཝཙནཾ;