📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཁུདྡཀནིཀཱཡེ

ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ

(ཏཏིཡོ བྷཱགོ)

༤. ཙཏུཀྐནིཔཱཏོ

༡. ཀཱལིངྒཝགྒོ

[༣༠༡] ༡. ཙཱུལ༹ཀཱལིངྒཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝིཝརཐིམཱསཾ ¶ ¶ ¶ དྭཱརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཙཏུནྣཾ པརིབྦཱཛིཀཱནཾ པབྦཛྫཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝེསཱལིཡཾ ཀིར ལིཙྪཝིརཱཛཱུནཾ སཏྟ སཧསྶཱནི སཏྟ སཏཱནི སཏྟ ཙ ལིཙྪཝཱི ཝསིཾསུ. ཏེ སབྦེཔི པུཙྪཱཔཊིཔུཙྪཱཙིཏྟཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐེཀོ པཉྩསུ ཝཱདསཏེསུ བྱཏྟོ ནིགཎྛོ ཝེསཱལིཡཾ སམྤཱཔུཎི, ཏེ ཏསྶ སངྒཧཾ ཨཀཾསུ. ཨཔརཱཔི ཨེཝརཱུཔཱ ནིགཎྛཱི སམྤཱཔུཎི ¶ . རཱཛཱནོ དྭེཔི ཛནེ ཝཱདཾ ཀཱརེསུཾ, ཨུབྷོཔི སདིསཱཝ ཨཧེསུཾ. ཏཏོ ལིཙྪཝཱིནཾ ཨེཏདཧོསི ‘‘ཨིམེ དྭེཔི པཊིཙྩ ཨུཔྤནྣོ པུཏྟོ བྱཏྟོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏེསཾ ཝིཝཱཧཾ ཀཱརེཏྭཱ དྭེཔི ཨེཀཏོ ཝཱསེསུཾ. ཨཐ ནེསཾ སཾཝཱསམནྭཱཡ པཊིཔཱཊིཡཱ ཙཏསྶོ དཱརིཀཱཡོ ཨེཀོ ཙ དཱརཀོ ཛཱཡི. དཱརིཀཱནཾ ‘‘སཙྩཱ, ལོལཱ, ཨཝདྷཱརིཀཱ, པཊིཙྪཱདཱ’’ཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ, དཱརཀསྶ ‘‘སཙྩཀོ’’ཏི. ཏེ ¶ པཉྩཔི ཛནཱ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟཱ མཱཏིཏོ པཉྩ ཝཱདསཏཱནི, པིཏིཏོ པཉྩ ཝཱདསཏཱནཱིཏི ཝཱདསཧསྶཾ ཨུགྒཎྷིཾསུ. མཱཏཱཔིཏརོ དཱརིཀཱནཾ ཨེཝཾ ཨོཝདིཾསུ ‘‘སཙེ ཀོཙི གིཧཱི ཏུམྷཱཀཾ ཝཱདཾ བྷིནྡིསྶཏི, ཏསྶ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ བྷཝེཡྻཱཐ. སཙེ པབྦཛིཏོ བྷིནྡིསྶཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ པབྦཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི.

ཨཔརབྷཱགེ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ. ཏེསུ ཀཱལཀཏེསུ སཙྩཀནིགཎྛོ ཏཏྠེཝ ཝེསཱལིཡཾ ལིཙྪཝཱིནཾ སིཔྤཾ སིཀྑཱཔེནྟོ ཝསི. བྷགིནིཡོ ཛམྦུསཱཁཾ གཧེཏྭཱ ཝཱདཏྠཱཡ ¶ ནགརཱ ནགརཾ ཙརམཱནཱ སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ནགརདྭཱརེ སཱཁཾ ནིཁཎིཏྭཱ ‘‘ཡོ ཨམྷཱཀཾ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེཏུཾ སཀྐོཏི གིཧཱི ཝཱ པབྦཛིཏོ ཝཱ, སོ ཨེཏཾ པཾསུཔུཉྫཾ པཱདེཧི ཝིཀིརིཏྭཱ པཱདེཧེཝ སཱཁཾ མདྡཏཱུ’’ཏི དཱརཀཱནཾ ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱཡ ནགརཾ པཝིསིཾསུ. ཨཐཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨསམྨཊྛཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ རིཏྟགྷཊེསུ པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ གིལཱནེ ཙ པཊིཛགྒིཏྭཱ དིཝཱཏརཾ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ ཏཾ སཱཁཾ དིསྭཱ དཱརཀེ པུཙྪི, དཱརཀཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. ཐེརོ དཱརཀེཧེཝ པཱཏཱཔེཏྭཱ མདྡཱཔེཏྭཱ ‘‘ཡེཧི ཨཡཾ སཱཁཱ ཋཔིཏཱ, ཏེ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱཝ ཨཱགནྟྭཱ ཛེཏཝནདྭཱརཀོཊྛཀེ མཾ པསྶནྟཱུ’’ཏི དཱརཀཱནཾ ཝཏྭཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཝིཧཱརདྭཱརཀོཊྛཀེ ཨཊྛཱསི. ཏཱཔི པརིབྦཱཛིཀཱ བྷིཀྑཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཱགཏཱ སཱཁཾ མདྡིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀེནཱཡཾ མདྡིཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སཱརིཔུཏྟཏྠེརེན, སཙེ ཏུམྷེ ཝཱདཏྠིཀཱ, ཛེཏཝནདྭཱརཀོཊྛཀཾ གཙྪཐཱ’’ཏི དཱརཀེཧི ཝུཏྟཱ པུན ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ མཧཱཛནཾ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཝིཧཱརདྭཱརཀོཊྛཀཾ གནྟྭཱ ཐེརཾ ཝཱདསཧསྶཾ པུཙྪིཾསུ. ཐེརོ ཏཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཛཱནཱཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ན ཛཱནཱམ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ པན ཝོ ཀིཉྩི པུཙྪཱམཱི’’ཏི. ‘‘པུཙྪ, སཱམི, ཛཱནནྟིཡོ ཀཐེསྶཱམཱ’’ཏི.

ཐེརོ ‘‘ཨེཀཾ ནཱམ ཀི’’ནྟི པུཙྪི. ཏཱ ན ཛཱནིཾསུ. ཐེརོ ཝིསྶཛྫེསི. ཏཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ, སཱམི, པརཱཛཡོ, ཏུམྷཱཀཾ ཛཡོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ‘‘ཨིདཱནི ཀིཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི? ‘‘ཨམྷཱཀཾ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨཡཾ ཨོཝཱདོ དིནྣོ ‘སཙེ ཝོ གིཧཱི ཝཱདཾ བྷིནྡིསྶཏི, ཏསྶ པཛཱཔཏིཡོ བྷཝེཡྻཱཐ. སཙེ པབྦཛིཏོ, ཏསྶ སནྟིཀེ པབྦཛེཡྻཱཐཱ’ཏི, པབྦཛྫཾ ནོ དེཐཱ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱཡ ཐེརིཡཱ སནྟིཀེ པབྦཱཛེསི. ཏཱ སབྦཱཔི ན ཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ ¶ པཱཔུཎིཾསུ. ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཙཏུནྣཾ པརིབྦཱཛིཀཱནཾ ཨཝསྶཡོ ཧུཏྭཱ སབྦཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨེཏཱསཾ ཨཝསྶཡོ ¶ ཨཧོསི, ཨིདཱནི པན པབྦཛྫཱབྷིསེཀཾ དཱཔེསི, པུབྦེ རཱཛམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཀཱལིངྒརཊྛེ དནྟཔུརནགརེ ཀཱལིངྒརཱཛེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཨསྶཀརཊྛེ པཱཊལིནགརེ ཨསྶཀོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཀཱལིངྒོ སམྤནྣབལཝཱཧནོ སཡམྤི ནཱགབལོ པཊིཡོདྷཾ ན པསྶཏི. སོ ཡུཛ྄ཛྷིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨམཙྩཱནཾ ཨཱརོཙེསི ‘‘ཨཧཾ ཡུདྡྷཏྠིཀོ, པཊིཡོདྷཾ པན ན པསྶཱམི, ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི. ཨམཙྩཱ ‘‘ཨཏྠེཀོ, མཧཱརཱཛ, ཨུཔཱཡོ, དྷཱིཏརོ ཏེ ཙཏསྶོ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ, ཏཱ པསཱདྷེཏྭཱ པཊིཙྪནྣཡཱནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བལཔརིཝུཏཱ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཙརཱཔེཐ. ཡོ རཱཛཱ ཏཱ ཨཏྟནོ གེཧེ ཀཱཏུཀཱམོ བྷཝིསྶཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཡུདྡྷཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. རཱཛཱ ཏཐཱ ཀཱརེསི. ཏཱཧི གཏགཏཊྛཱནེ རཱཛཱནོ བྷཡེན ཏཱསཾ ནགརཾ པཝིསིཏུཾ ན དེནྟི, པཎྞཱཀཱརཾ པེསེཏྭཱ བཧིནགརེཡེཝ ཝསཱཔེནྟི. ཨེཝཾ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཝིཙརིཏྭཱ ཨསྶཀརཊྛེ པཱཊལིནགརཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨསྶཀོཔི ནགརདྭཱརཱནི པིདཧཱཔེཏྭཱ པཎྞཱཀཱརཾ པེསེསི. ཏསྶ ནནྡིསེནོ ནཱམ ཨམཙྩོ པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཨུཔཱཡཀུསལོ. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམཱ ཀིར རཱཛདྷཱིཏརོ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཝིཙརིཏྭཱ པཊིཡོདྷཾ ན ལབྷིཾསུ, ཨེཝཾ སནྟེ ཛམྦུདཱིཔོ ཏུཙྪོ ནཱམ ཨཧོསི, ཨཧཾ ཀཱལིངྒེན སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ནགརདྭཱརཾ གནྟྭཱ དོཝཱརིཀེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཏཱསཾ དྭཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏུཾ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡.

‘‘ཝིཝརཐིམཱསཾ དྭཱརཾ, ནགརཾ པཝིསནྟུ ཨརུཎརཱཛསྶ;

སཱིཧེན སུསིཊྛེན, སུརཀྑིཏཾ ནནྡིསེནེནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨརུཎརཱཛསྶཱཏི སོ ཧི རཛྫེ པཏིཊྛིཏཀཱལེ རཊྛནཱམཝསེན ཨསྶཀོ ནཱམ ཛཱཏོ, ཀུལདཏྟིཡཾ པནསྶ ནཱམཾ ཨརུཎོཏི ¶ ¶ . ཏེནཱཧ ‘‘ཨརུཎརཱཛསྶཱ’’ཏི. སཱིཧེནཱཏི པུརིསསཱིཧེན. སུསིཊྛེནཱཏི ཨཱཙརིཡེཧི སུཊྛུ ཨནུསཱསིཏེན. ནནྡིསེནེནཱཏི མཡཱ ནནྡིསེནེན ནཱམ.

སོ ཨེཝཾ ཝཏྭཱ དྭཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ཏཱ གཧེཏྭཱ ཨསྶཀརཉྙོ དཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ མཱ བྷཱཡིཏྠ, ཡུདྡྷེ སཏི ཨཧཾ ཛིནིསྶཱམི, ཨིམཱ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ རཱཛདྷཱིཏརོ མཧེསིཡོ ཀརོཐཱ’’ཏི ཏཱསཾ ཨབྷིསེཀཾ དཱཔེཏྭཱ ཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཏེ པུརིསེ ‘‘གཙྪཐ, ཏུམྷེ རཱཛདྷཱིཏཱུནཾ ཨསྶཀརཱཛེན མཧེསིཊྛཱནེ ¶ ཋཔིཏབྷཱཝཾ ཏུམྷཱཀཾ རཉྙོ ཨཱཙིཀྑཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. ཏེ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེསུཾ. ཀཱལིངྒོ ‘‘ན ཧི ནཱུན སོ མཡ྄ཧཾ བལཾ ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱཝདེཝ མཧཏིཡཱ སེནཱཡ ནིཀྑམི. ནནྡིསེནོ ཏསྶ ཨཱགམནཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཀིར རཛྫསཱིམཱཡམེཝ ཧོཏུ, མཱ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ རཛྫསཱིམཾ ཨོཀྐམཏུ, ཨུབྷིནྣཾ རཛྫཱནཾ ཨནྟརེ ཡུདྡྷཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཱསནཾ པེསེསི. སོ སཱསནཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ རཛྫཔརིཡནྟེཡེཝ ཨཊྛཱསི. ཨསྶཀོཔི ཨཏྟནོ རཛྫཔརིཡནྟེ ཨཊྛཱསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཏེསཾ དྭིནྣཾ རཛྫཱནཾ ཨནྟརེ པཎྞསཱལཱཡཾ ཝསཏི. ཀཱལིངྒོ ཙིནྟེསི ‘‘སམཎཱ ནཱམ ཀིཉྩི ཛཱནིསྶནྟི, ཀོ ཛཱནཱཏི, ཀིཾ བྷཝིསྶཏི, ཀསྶ ཛཡོ ཝཱ པརཱཛཡོ ཝཱ བྷཝིསྶཏི, ཏཱཔསཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཉྙཱཏཀཝེསེན བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཀཱལིངྒོ ཙ ཨསྶཀོ ཙ ཡུཛ྄ཛྷིཏུཀཱམཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཛྫསཱིམཱཡམེཝ ཋིཏཱ, ཨེཏེསུ ཀསྶ ཛཡོ བྷཝིསྶཏི, ཀསྶ པརཱཛཡོ’’ཏི པུཙྪི. མཧཱཔུཉྙ, ཨཧཾ ‘‘ཨསུཀསྶ ཛཡོ, ཨསུཀསྶ པརཱཛཡོ’’ཏི ན ཛཱནཱམི, སཀྐོ པན དེཝརཱཛཱ ཨིདྷཱགཙྪཏི, ཏམཧཾ པུཙྪིཏྭཱ ཀཐེསྶཱམི, སྭེ ཨཱགཙྪེཡྻཱསཱིཏི. སཀྐོ བོདྷིསཏྟསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ¶ ནིསཱིདི, ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ཏམཏྠཾ པུཙྪི. བྷནྟེ, ཀཱལིངྒོ ཛིནིསྶཏི, ཨསྶཀོ པརཱཛིསྶཏི, ཨིདཉྩིདཉྩ པུབྦནིམིཏྟཾ པཉྙཱཡིསྶཏཱིཏི.

ཀཱལིངྒོ པུནདིཝསེ ཨཱགནྟྭཱ པུཙྪི, བོདྷིསཏྟོཔིསྶ ཨཱཙིཀྑི. སོ ‘‘ཀིཾ ནཱམ པུབྦནིམིཏྟཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ ‘‘ཨཧཾ ཀིར ཛིནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཊྛཱཡ ཏུཊྛིཡཱ པཀྐཱམི. སཱ ཀཐཱ ཝིཏྠཱརིཀཱ ཨཧོསི. ཏཾ སུཏྭཱ ཨསྶཀོ ནནྡིསེནཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀཱལིངྒོ ཀིར ཛིནིསྶཏིཾ ¶ , མཡཾ པརཱཛིསྶཱམ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཀོ ཨེཏཾ ཛཱནཱཏི མཧཱརཱཛ, ཀསྶ ཛཡོ ཝཱ པརཱཛཡོ ཝཱ, ཏུམྷེ མཱ ཙིནྟཡིཏྠཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ‘‘བྷནྟེ, ཀོ ཛིནིསྶཏི, ཀོ པརཱཛིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཀཱལིངྒོ ཛིནིསྶཏི, ཨསྶཀོ པརཱཛིསྶཏཱི’’ཏི? ‘‘བྷནྟེ, ཛིནནྟསྶ པུབྦནིམིཏྟཾ ཀིཾ བྷཝིསྶཏི, ཀིཾ པརཱཛིནནྟསྶཱ’’ཏི? ‘‘མཧཱཔུཉྙ, ཛིནནྟསྶ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ སབྦསེཏོ ཨུསབྷོ བྷཝིསྶཏི, ཨིཏརསྶ སབྦཀཱལ༹ཀོ, ཨུབྷིནྣམྤི ཨཱརཀྑདེཝཏཱ ཡུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཛཡཔརཱཛཡཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. ནནྡིསེནོ ཏཾ སུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ གནྟྭཱ རཉྙོ སཧཱཡེ སཧསྶམཏྟེ མཧཱཡོདྷེ གཧེཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ པབྦཏཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ‘‘ཨམྦྷོ, ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ ཛཱིཝིཏཾ དཱཏུཾ སཀྑིསྶཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ, སཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨིམསྨིཾ པཔཱཏེ པཏཐཱ’’ཏི. ཏེ པཏིཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ. ཨཐ ནེ ཝཱརེཏྭཱ ‘‘ཨལཾ ཨེཏྠ པཏནེན, ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ ཛཱིཝིཏཾ དཱཏུཾ སུཧདཡཱ ཨནིཝཏྟིནོ ཧུཏྭཱ ཡུཛ྄ཛྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ སམྤཊིཙྪིཾསུཾ.

ཨཐ ¶ སངྒཱམེ ཨུཔཊྛིཏེ ཀཱལིངྒོ ‘‘ཨཧཾ ཀིར ཛིནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝོསཱནཾ ཨཱཔཛྫི, བལཀཱཡཱཔིསྶ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀིར ཛཡོ’’ཏི ཝོསཱནཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ སནྣཱཧཾ ཨཀཏྭཱ ཝགྒཝགྒཱ ¶ ཧུཏྭཱ ཡཐཱརུཙི པཀྐམིཾསུ, ཝཱིརིཡཀརཎཀཱལེ ཝཱིརིཡཾ ན ཀརིཾསུ. ཨུབྷོཔི རཱཛཱནོ ཨསྶཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ‘‘ཡུཛ྄ཛྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨུཔསངྐམནྟི. ཨུབྷིནྣཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ པུརཏོ གནྟྭཱ ཀཱལིངྒརཉྙོ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ སབྦསེཏོ ཨུསབྷོ ཨཧོསི, ཨིཏརསྶ སབྦཀཱལ༹ཀོ. ཏཱ དེཝཏཱཔི ཨཉྙམཉྙཾ ཡུཛ྄ཛྷནཱཀཱརཾ དསྶེནྟཱ ཨུཔསངྐམིཾསུ. ཏེ པན ཨུསབྷཱ ཨུབྷིནྣཾ རཱཛཱུནཾཡེཝ པཉྙཱཡནྟི, ན ཨཉྙེསཾ. ནནྡིསེནོ ཨསྶཀཾ པུཙྪི ‘‘པཉྙཱཡཏི ཏེ, མཧཱརཱཛ, ཨཱརཀྑདེཝཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི. ‘‘ཀེནཱཀཱརེནཱ’’ཏི. ‘‘ཀཱལིངྒརཉྙོ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ སབྦསེཏོ ཨུསབྷོ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡཏི, ཨམྷཱཀཾ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ སབྦཀཱལ༹ཀོ ཀིལམནྟོ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏུམྷེ མཱ བྷཱཡཐ, མཡཾ ཛིནིསྶཱམ, ཀཱལིངྒོ པརཱཛིསྶཏི, ཏུམྷེ ཨསྶཔིཊྛིཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཨིམཾ སཏྟིཾ གཧེཏྭཱ སུསིཀྑིཏསིནྡྷཝཾ ཨུདརཔསྶེ ཝཱམཧཏྠེན ཨུཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཨིམིནཱ པུརིསསཧསྶེན སདྡྷིཾ ཝེགེན གནྟྭཱ ཀཱལིངྒརཉྙོ ཨཱརཀྑདེཝཏཾ སཏྟིཔྤཧཱརེན པཱཏེཐ, ཏཏོ མཡཾ སཧསྶམཏྟཱ སཏྟིསཧསྶེན པཧརིསྶཱམ ¶ , ཨེཝཾ ཀཱལིངྒསྶ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ ནསྶིསྶཏི, ཏཏོ ཀཱལིངྒོ པརཱཛིསྶཏི, མཡཾ ཛིནིསྶཱམཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ནནྡིསེནེན དིནྣསཉྙཱཡ གནྟྭཱ སཏྟིཡཱ པཧརི, སཱུརཡོདྷསཧསྶཱཔི ཨམཙྩཱ སཏྟིསཧསྶེན པཧརིཾསུ. ཨཱརཀྑདེཝཏཱ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི, ཏཱཝདེཝ ཀཱལིངྒོ པརཱཛིཏྭཱ པལཱཡི. ཏཾ པལཱཡམཱནཾ དིསྭཱ སཧསྶམཏྟཱ ཨམཙྩཱ ‘‘ཀཱལིངྒོ པལཱཡཏཱི’’ཏི ཨུནྣདིཾསུ. ཀཱལིངྒོ མརཎབྷཡབྷཱིཏོ པལཱཡམཱནོ ཏཾ ཏཱཔསཾ ཨཀྐོསནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༢.

‘‘ཛཡོ ཀལིངྒཱནམསཡ྄ཧསཱཧིནཾ, པརཱཛཡོ ཨནཡོ ཨསྶཀཱནཾ;

ཨིཙྩེཝ ¶ ཏེ བྷཱསིཏཾ བྲཧྨཙཱརི, ན ཨུཛྫུབྷཱུཏཱ ཝིཏཐཾ བྷཎནྟཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨསཡ྄ཧསཱཧིནནྟི ཨསཡ྄ཧཾ དུསྶཧཾ སཧིཏུཾ སམཏྠཱནཾ. ཨིཙྩེཝ ཏེ བྷཱསིཏནྟི ཨེཝཾ ཏཡཱ ཀཱུཊཏཱཔས ལཉྫཾ གཧེཏྭཱ པརཱཛིནཀརཱཛཱནཾ ཛིནིསྶཏི, ཛིནནརཱཛཱནཉྩ པརཱཛིསྶཏཱིཏི བྷཱསིཏཾ. ན ཨུཛྫུབྷཱུཏཱཏི ཡེ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ མནསཱ ཙ ཨུཛུབྷཱུཏཱ, ན ཏེ མུསཱ བྷཎནྟཱིཏི.

ཨེཝཾ སོ ཏཱཔསཾ ཨཀྐོསནྟོ པལཱཡནྟོ ཨཏྟནོ ནགརམེཝ གཏོ, ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེཏུམྤི ནཱསཀྑི. ཏཏོ ཀཏིཔཱཧཙྩཡེན སཀྐོ ཏཱཔསསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. ཏཱཔསོ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣.

‘‘དེཝཱ ¶ མུསཱཝཱདམུཔཱཏིཝཏྟཱ, སཙྩཾ དྷནཾ པརམཾ ཏེསུ སཀྐ;

ཏཾ ཏེ མུསཱ བྷཱསིཏཾ དེཝརཱཛ, ཀིཾ ཝཱ པཊིཙྩ མགྷཝཱ མཧིནྡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཾ ཏེ མུསཱ བྷཱསིཏནྟི ཡཾ ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ བྷཱསིཏཾ, ཏཾ ཨཏྠབྷཉྫནཀམུསཱཝཱདཾ ཀཐེནྟེན ཏཡཱ མུསཱ བྷཱསིཏཾ, ཏཡཱ ཀིཾ ཀཱརཎཾ པཊིཙྩ ཨེཝཾ བྷཱསིཏནྟི?

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ སཀྐོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤.

‘‘ནནུ ཏེ སུཏཾ བྲཱཧྨཎ བྷཉྙམཱནེ, དེཝཱ ན ཨིསྶནྟི པུརིསཔརཀྐམསྶ;

དམོ སམཱདྷི མནསོ ཨབྷེཛྫོ, ཨབྱགྒཏཱ ནིཀྐམནཉྩ ཀཱལེ;

དལ༹ྷཉྩ ཝིརིཡཾ པུརིསཔརཀྐམོ ཙ, ཏེནེཝ ཨཱསི ཝིཛཡོ ཨསྶཀཱན’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – ཀིཾ ཏཡཱ, བྲཱཧྨཎ, ཏཏྠ ཏཏྠ ཝཙནེ བྷཉྙམཱནེ ཨིདཾ ན སུཏཔུབྦཾ, ཡཾ དེཝཱ པུརིསཔརཀྐམསྶ ན ཨིསྶནྟི ན ཨུསཱུཡནྟི, ཨསྶཀརཉྙོ ¶ ཝཱིརིཡཀརཎཝསེན ཨཏྟདམནསངྑཱཏོ དམོ, སམགྒབྷཱཝེན མནསོ ཨབྷེཛྫོ, ཨབྷེཛྫསམཱདྷི, ཨསྶཀརཉྙོ སཧཱཡཱནཾ ཝཱིརིཡཀརཎཀཱལེ ཨབྱགྒཏཱ ཡཐཱ ཀཱལིངྒསྶ མནུསྶཱ ཝགྒཝགྒཱ ཧུཏྭཱ ཨོསཀྐིཾསུ, ཨེཝཾ ཨནོསཀྐནཾ སམགྒབྷཱཝེན ཨབྷེཛྫཙིཏྟཱནཾ ཝཱིརིཡཉྩ པུརིསཔརཀྐམོ ཙ ཐིརོ ཨཧོསི, ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཨསྶཀཱནཾ ཛཡོ ཨཧོསཱིཏི.

པལཱཏེ ཙ པན ཀཱལིངྒེ ཨསྶཀརཱཛཱ ཝིལོཔཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནགརཾ གཏོ. ནནྡིསེནོ ཀཱལིངྒསྶ སཱསནཾ པེསེསི ‘‘ཨིམཱསཾ ཙཏུནྣཾ རཱཛཀཉྙཱནཾ དཱཡཛྫཀོཊྛཱསཾ པེསེཏུ, སཙེ ན པེསེཏི, ཀཱཏབྦམེཏྠ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཾ སཱསནཾ སུཏྭཱ བྷཱིཏཏསིཏོ ཏཱཧི ལདྡྷབྦདཱཡཛྫཾ པེསེསི, ཏཏོ པཊྛཱཡ སམགྒཝཱསཾ ཝསིཾསུ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི ‘‘ཏདཱ ཀཱལིངྒརཉྙོ དྷཱིཏརོ ཨིམཱ དཧརབྷིཀྑུནིཡོ ཨཧེསུཾ, ནནྡིསེནོ སཱརིཔུཏྟོ, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཙཱུལ༹ཀཱལིངྒཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༠༢] ༢. མཧཱཨསྶཱརོཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨདེཡྻེསུཾ ¶ ¶ དདཾ དཱནནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏམེཝ. སཏྠཱ ‘‘པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི ཨཏྟནོ ཨུཔཀཱརཝསེནེཝ ཀིརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིདྷཱཔི ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བོདྷིསཏྟོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཧུཏྭཱ དྷམྨེན སམེན རཛྫཾ ཀཱརེཏི, དཱནཾ དེཏི, སཱིལཾ རཀྑཏི. སོ ‘‘པཙྩནྟཾ ཀུཔིཏཾ ཝཱུཔསམེསྶཱམཱི’’ཏི བལཝཱཧནཔརིཝུཏོ གནྟྭཱ པརཱཛིཏོ ཨསྶཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ པལཱཡམཱནོ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ པཱཔུཎི. ཏཏྠ ཏིཾས ཛནཱ རཱཛསེཝཀཱ ཝསནྟི. ཏེ པཱཏོཝ གཱམམཛ྄ཛྷེ སནྣིཔཏིཏྭཱ གཱམཀིཙྩཾ ཀརོནྟི. ཏསྨིཾ ཁཎེ རཱཛཱ ཝམྨིཏཾ ཨསྶཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟོ གཱམདྭཱརེན ¶ ཨནྟོགཱམཾ པཱཝིསི. ཏེ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིད’’ནྟི བྷཱིཏཱ པལཱཡིཏྭཱ སཀསཀགེཧཱནི པཝིསིཾསུ. ཨེཀོ པནེཏྠ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཨགནྟྭཱ རཉྙོ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ‘‘རཱཛཱ ཀིར པཙྩནྟཾ གཏོ’’ཏི སུཡྻཏི, ཀོསི ཏྭཾ རཱཛཔུརིསོ ཙོརཔུརིསོཏི? ‘‘རཱཛཔུརིསོ, སམྨཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨེཐཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ གེཧཾ ནེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཱིཋཀེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཧི, བྷདྡེ, སཧཱཡཀསྶ པཱདེ དྷོཝཱ’’ཏི བྷརིཡཾ ཏསྶ པཱདེ དྷོཝཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ བལཱནུརཱུཔེན ཨཱཧཱརཾ དཏྭཱ ‘‘མུཧུཏྟཾ ཝིསྶམཐཱ’’ཏི སཡནཾ པཉྙཱཔེསི, རཱཛཱ ནིཔཛྫི. ཨིཏརོ ཨསྶསྶ སནྣཱཧཾ མོཙེཏྭཱ ཙངྐམཱཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ པཱཡེཏྭཱ པིཊྛིཾ ཏེལེན མཀྑེཏྭཱ ཏིཎཾ ཨདཱསི. ཨེཝཾ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ དིཝསེ རཱཛཱནཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ ‘‘གཙྪཱམཧཾ, སམྨཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པུན རཉྙོ ཙ ཨསྶསྶ ཙ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀཾ སབྦམཀཱསི. རཱཛཱ ཏུསྶིཏྭཱ གཙྪནྟོ ‘‘ཨཧཾ, སམྨ, མཧཱཨསྶཱརོཧོ ནཱམ, ནགརམཛ྄ཛྷེ ཨམྷཱཀཾ གེཧཾ, སཙེ ཀེནཙི ཀིཙྩེན ནགརཾ ཨཱགཙྪསི, དཀྑིཎདྭཱརེ ཋཏྭཱ དོཝཱརིཀཾ ‘མཧཱཨསྶཱརོཧོ ཀཏརགེཧེ ཝསཏཱི’ཏི པུཙྪིཏྭཱ དོཝཱརིཀཾ གཧེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ གེཧཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི.

བལཀཱཡོཔི རཱཛཱནཾ ཨདིསྭཱ བཧིནགརེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ཋིཏོ རཱཛཱནཾ དིསྭཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ པརིཝཱརེསི. རཱཛཱ ནགརཾ པཝིསནྟོ དྭཱརནྟརེ ཋཏྭཱ ¶ དོཝཱརིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ མཧཱཛནཾ པཊིཀྐམཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨེཀོ པཙྩནྟགཱམཝཱསཱི མཾ དཊྛུཀཱམོ ཨཱགནྟྭཱ ‘མཧཱཨསྶཱརོཧསྶ གེཧཾ ཀཧ’ནྟི ཏཾ པུཙྪིསྶཏི, ཏཾ ཏྭཾ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ཨཱནེཏྭཱ མཾ དསྶེཡྻཱསི, ཏདཱ ཏྭཾ སཧསྶཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ནཱགཙྪཏི, ཏསྨིཾ ཨནཱགཙྪནྟེ རཱཛཱ ཏསྶ ཝསནགཱམེ བལིཾ ཝཌྜྷཱཔེསི, བལིམྷི ཝཌྜྷིཏེ ནཱགཙྪཏི. ཨེཝཾ དུཏིཡམྤི ཏཏིཡམྤི ¶ བལིཾ ཝཌྜྷཱཔེསི, ནེཝ ཨཱགཙྪཏི. ཨཐ ནཾ གཱམཝཱསིནོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཨཡྻ, ཏཝ སཧཱཡསྶ མཧཱཨསྶཱརོཧསྶ ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ¶ མཡཾ བལིནཱ པཱིལི༹ཡམཱནཱ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏུཾ ན སཀྐོམ, གཙྪ ཏཝ སཧཱཡསྶ མཧཱཨསྶཱརོཧསྶ ཝཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ བལིཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཧཱི’’ཏི. སཱདྷུ གཙྪིསྶཱམི, ན པན སཀྐཱ ཏུཙྪཧཏྠེན གནྟུཾ, མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ དྭེ དཱརཀཱ ཨཏྠི, ཏེསཉྩ བྷརིཡཱཡ ཙསྶ སཧཱཡཀསྶ ཙ མེ ནིཝཱསནཔཱརུཔནཔིལ༹ནྡྷནཱདཱིནི སཛྫེཐཱཏི. ‘‘སཱདྷུ སཛྫིསྶཱམཱ’’ཏི ཏེ སབྦཾ པཎྞཱཀཱརཾ སཛྫཡིཾསུ.

སོ ཏཉྩ ཨཏྟནོ གྷརེ པཀྐཔཱུཝཉྩ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ དཀྑིཎདྭཱརཾ པཏྭཱ དོཝཱརིཀཾ པུཙྪི ‘‘ཀཧཾ, སམྨ, མཧཱཨསྶཱརོཧསྶ གེཧ’’ནྟི. སོ ‘‘ཨེཧི དསྶེམི ཏེ’’ཏི ཏཾ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘དོཝཱརིཀོ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཝཱསིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ’’ཏི པཊིཝེདེསི. རཱཛཱ ཏཾ སུཏྭཱ ཨཱསནཱ ཨུཊྛཱཡ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ ཙ ཏེན སདྡྷིཾ ཨཱགཏཱ ཙ པཝིསནྟཱུ’’ཏི པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ དིསྭཱཝ ནཾ པརིསྶཛིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡིཀཱ ཙ དཱརཀཱ ཙ ཨརོགཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ མཧཱཏལཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སེཏཙྪཏྟསྶ ཧེཊྛཱ རཱཛཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, སཧཱཡསྶ མེ པཱདེ དྷོཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏསྶ པཱདེ དྷོཝི, རཱཛཱ སུཝཎྞབྷིངྐཱརེན ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩི. དེཝཱིཔི པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ གནྡྷཏེལེན མཀྑེསི. རཱཛཱ ‘‘ཀིཾ, སམྨ, ཨཏྠི, ཀིཉྩི ཨམྷཱཀཾ ཁཱདནཱིཡ’’ནྟི པུཙྪི. སོ ‘‘ཨཏྠཱི’’ཏི པསིབྦཀཏོ པཱུཝེ ནཱིཧརཱཔེསི. རཱཛཱ སུཝཎྞཏཊྚཀེན གཧེཏྭཱ ཏསྶ སངྒཧཾ ཀརོནྟོ ‘‘མམ སཧཱཡེན ཨཱནཱིཏཾ ཁཱདཐཱ’’ཏི དེཝིཡཱ ཙ ཨམཙྩཱནཉྩ ཁཱདཱཔེཏྭཱ སཡམྤི ཁཱདི. ཨིཏརོ ཨིཏརམྤི པཎྞཱཀཱརཾ དསྶེསི. རཱཛཱ ཏསྶ སངྒཧཏྠཾ ཀཱསིཀཝཏྠཱནི ཨཔནེཏྭཱ ཏེན ཨཱབྷཏཝཏྠཡུགཾ ནིཝཱསེསིཾ ¶ . དེཝཱིཔི ¶ ཀཱསིཀཝཏྠཉྩེཝ ཨཱབྷརཎཱནི ཙ ཨཔནེཏྭཱ ཏེན ཨཱབྷཏཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཱབྷརཎཱནི པིལ༹ནྡྷི.

ཨཐ ནཾ རཱཛཱ རཱཛཱརཧཾ བྷོཛནཾ བྷོཛཱཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ ཨིམསྶ མམ ཀརཎནིཡཱམེནེཝ མསྶུཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཾ ཀཱསིཀཝཏྠཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ རཱཛཱལངྐཱརེན ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ ཨཱནེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. རཱཛཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ སེཏཙྪཏྟསྶ མཛ྄ཛྷེ ཛཱཏིཧིངྒུལཀསུཏྟཾ པཱཏེཏྭཱ ཨུཔཌྜྷརཛྫཾ ཨདཱསི. ཏེ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཏོ བྷུཉྫནྟི པིཝནྟི སཡནྟི, ཝིསྶཱསོ ཐིརོ ཨཧོསི ཀེནཙི ཨབྷེཛྫོ. ཨཐསྶ རཱཛཱ པུཏྟདཱརེཔི པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨནྟོནགརེ ནིཝེསནཾ མཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི. ཏེ སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ རཛྫཾ ཀཱརེནྟི.

ཨཐ ¶ ཨམཙྩཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ རཱཛཔུཏྟཾ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཀུམཱར, རཱཛཱ ཨེཀསྶ གཧཔཏིཀསྶ ཨུཔཌྜྷརཛྫཾ དཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ བྷུཉྫཏི པིཝཏི སཡཏི, དཱརཀེ ཙ ཝནྡཱཔེཏི, ཨིམིནཱ རཉྙཱ ཀཏཀམྨཾ ན ཛཱནཱམ, ཀིཾ ཀརོཏི རཱཛཱ, མཡཾ ལཛྫཱམ, ཏྭཾ རཉྙོ ཀཐེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སབྦཾ ཏཾ ཀཐཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘མཱ ཨེཝཾ ཀརོཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏཱཏ, ཨཧཾ ཡུདྡྷཔརཱཛིཏོ ཀཧཾ ཝསིཾ, ཨཔི ནུ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི. ‘‘ན ཛཱནཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ ཨེཏསྶ གྷརེ ཝསནྟོ ཨརོགོ ཧུཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ རཛྫཾ ཀཱརེསིཾ, ཨེཝཾ མམ ཨུཔཀཱརིནོ ཀསྨཱ སམྤཏྟིཾ ན དསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ཙ པན བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཏཱཏ, ཡོ ཧི ཨདཱཏབྦཡུཏྟཀསྶ དེཏི, དཱཏབྦཡུཏྟཀསྶ ན དེཏི, སོ ཨཱཔདཾ པཏྭཱ ཀིཉྩི ཨུཔཀཱརཾ ན ལབྷཏཱི’’ཏི དསྶེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༥.

‘‘ཨདེཡྻེསུ ¶ དདཾ དཱནཾ, དེཡྻེསུ ནཔྤཝེཙྪཏི;

ཨཱཔཱསུ བྱསནཾ པཏྟོ, སཧཱཡཾ ནཱདྷིགཙྪཏི.

༦.

‘‘ནཱདེཡྻེསུ དདཾ དཱནཾ, དེཡྻེསུ ཡོ པཝེཙྪཏི;

ཨཱཔཱསུ བྱསནཾ པཏྟོ, སཧཱཡམདྷིགཙྪཏི.

༧.

‘‘སཉྙོགསམྦྷོགཝིསེསདསྶནཾ ¶ , ཨནརིཡདྷམྨེསུ སཋེསུ ནསྶཏི;

ཀཏཉྩ ཨརིཡེསུ ཙ ཨཛྫཝེསུ, མཧཔྥལཾ ཧོཏི ཨཎུམྤི ཏཱདིསུ.

༨.

‘‘ཡོ པུབྦེ ཀཏཀལྱཱཎོ, ཨཀཱ ལོཀེ སུདུཀྐརཾ;

པཙྪཱ ཀཡིརཱ ན ཝཱ ཀཡིརཱ, ཨཙྩནྟཾ པཱུཛནཱརཧོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨདེཡྻེསཱུཏི པུབྦེ ཨཀཏཱུཔཀཱརེསུ. དེཡྻེསཱུཏི པུབྦེ ཀཏཱུཔཀཱརེསུ. ནཔྤཝེཙྪཏཱིཏི ན པཝེསེཏི ན དེཏི. ཨཱཔཱསཱུཏི ཨཱཔདཱསུ. བྱསནནྟི དུཀྑཾ. སཉྙོགསམྦྷོགཝིསེསདསྶནནྟི ཡོ མིཏྟེན ཀཏོ སཉྙོགོ ཙེཝ སམྦྷོགོ ཙ, ཏསྶ ཝིསེསདསྶནཾ གུཎདསྶནཾ སུཀཏཾ མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱཏི ཨེཏཾ སབྦཾ ཨསུདྡྷདྷམྨཏྟཱ ཨནརིཡདྷམྨེསུ ཀེརཱཊིཀཏྟཱ སཋེསུ ནསྶཏི. ཨརིཡེསཱུཏི ཨཏྟནོ ཀཏགུཎཛཱནནེན ཨརིཡེསུ པརིསུདྡྷེསུ. ཨཛྫཝེསཱུཏི ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ཨུཛུཀེསུ ཨཀུཊིལེསུ. ཨཎུམྤཱིཏི ཨཔྤམཏྟཀམྤི. ཏཱདིསཱུཏི ཡེ ཏཱདིསཱ པུགྒལཱ ཧོནྟི ཨརིཡཱ ཨུཛུབྷཱུཏཱ, ཏེསུ ཨཔྤམྤི ཀཏཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི མཧཱཛུཏིཀཾ མཧཱཝིཔྥཱརཾ, སུཁེཏྟེ ཝུཏྟབཱིཛམིཝ ན ནསྶཏི ¶ , ཨིཏརསྨིཾ པན པཱཔེ བཧུམྤི ཀཏཾ ཨགྒིམྷི ཁིཏྟབཱིཛམིཝ ནསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཡཐཱཔི བཱིཛམགྒིམྷི, ཌཡ྄ཧཏི ན ཝིརཱུཧཏི;

ཨེཝཾ ཀཏཾ ཨསཔྤུརིསེ, ནསྶཏི ན ཝིརཱུཧཏི.

‘‘ཀཏཉྙུམྷི ཙ པོསམྷི, སཱིལཝནྟེ ཨརིཡཝུཏྟིནེ;

སུཁེཏྟེ ཝིཡ བཱིཛཱནི, ཀཏཾ ཏམྷི ན ནསྶཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༧༧-༧༨);

པུབྦེ ཀཏཀལྱཱཎོཏི པཋམཏརཾ ཨུཔཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཋིཏོ. ཨཀཱཏི ཨཀརི, ཨཡཾ ལོཀེ སུདུཀྐརཾ ནཱམ ཨཀཱསཱིཏི ཨཏྠོ. པཙྪཱ ཀཡིརཱཏི སོ པཙྪཱ ཨཉྙཾ ¶ ཀིཉྩི གུཎཾ ཀརོཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ཏེནེཝ པཋམཀཏེན གུཎེན ཨཙྩནྟཾ པཱུཛནཱརཧོ ཧོཏི, སབྦཾ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨརཧཏཱིཏི.

ཨིདཾ པན སུཏྭཱ ནེཝ ཨམཙྩཱ, ན རཱཛཔུཏྟོ པུན ཀིཉྩི ཀཐེསཱིཏི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པཙྩནྟགཱམཝཱསཱི ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, བཱརཱཎསིརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཧཱཨསྶཱརོཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༠༣] ༣. ཨེཀརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨནུཏྟརེ ཀཱམགུཎེ སམིདྡྷེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ ཀོསལརཱཛསེཝཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཧེཊྛཱ སེཡྻཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༣.༩༤ ཨཱདཡོ) ཀཐིཏམེཝ. ཨིདྷ པན སཏྠཱ ‘‘ན ཏྭཉྙེཝ ཨནཏྠེན ཨཏྠཾ ཨཱཧརི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི ཨཏྟནོ ཨནཏྠེན ཨཏྠཾ ཨཱཧརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨམཙྩོ རཱཛནྟེཔུརེ དུབྦྷི. རཱཛཱ པཙྩཀྑཏོཝ ཏསྶ ¶ དོསཾ དིསྭཱ ཏཾ རཊྛཱ པབྦཱཛེསི. སོ དུབྦྷིསེནཾ ནཱམ ཀོསལརཱཛཱནཾ ཨུཔཊྛཧནྟོཏི སབྦཾ མཧཱསཱིལཝཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡.༥༡) ཀཐིཏམེཝ. ཨིདྷ པན དུབྦྷིསེནོ མཧཱཏལེ ཨམཙྩམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣཾ བཱརཱཎསིརཱཛཱནཾ གཎྷཱཔེཏྭཱ སིཀྐཱཡ པཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨུཏྟརུམྨཱརེ ཧེཊྛཱསཱིསཀཾ ཨོལམྦཱཔེསི. རཱཛཱ ཙོརརཱཛཱནཾ ཨཱརབྦྷ མེཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེསི, བནྡྷནཾ ཚིཛྫི, ཏཏོ རཱཛཱ ཨཱཀཱསེ པལླངྐེན ནིསཱིདི. ཙོརརཱཛསྶ སརཱིརེ དཱཧོ ཨུཔྤཛྫི, ‘‘ཌཡ྄ཧཱམི ཌཡ྄ཧཱམཱི’’ཏི བྷཱུམིཡཾ ཨཔརཱཔརཾ པརིཝཏྟཏི. ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏུམྷེ ཨེཝརཱུཔཾ དྷམྨིཀརཱཛཱནཾ ནིརཔརཱདྷཾ དྭཱརསྶ ཨུཏྟརུམྨཱརེ ཧེཊྛཱསཱིསཀཾ ཨོལམྦཱཔེཐཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. ཏེན ཧི ཝེགེན གནྟྭཱ མོཙེཐ ནནྟི. པུརིསཱ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཀཱསེ པལླངྐེན ནིསིནྣཾ ¶ དིསྭཱ ཨཱགནྟྭཱ དུབྦྷིསེནསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ ཝེགེན གནྟྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཁམཱཔེཏུཾ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༩.

‘‘ཨནུཏྟརེ ཀཱམགུཎེ སམིདྡྷེ, བྷུཏྭཱན པུབྦེ ཝསི ཨེཀརཱཛ;

སོདཱནི དུགྒེ ནརཀམྷི ཁིཏྟོ, ནཔྤཛྫཧེ ཝཎྞབལཾ པུརཱཎ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཝསཱིཏི ཝུཏྠོ. ཨེཀརཱཛཱཏི བོདྷིསཏྟཾ ནཱམེནཱལཔཏི. སོདཱནཱིཏི སོ ཏྭཾ ཨིདཱནི. དུགྒེཏི ཝིསམེ. ནརཀམྷཱིཏི ཨཱཝཱཊེ. ཨོལམྦིཏཊྛཱནཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ནཔྤཛྫཧེ ཝཎྞབལཾ པུརཱཎནྟི ཨེཝརཱུཔེ ཝིསམཊྛཱནེ ཁིཏྟོཔི པོརཱཎཀཝཎྞཉྩ བལཉྩ ནཔྤཛཧསཱིཏི པུཙྪཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ སེསགཱཐཱ ཨཝོཙ –

༡༠.

‘‘པུབྦེཝ ཁནྟཱི ཙ ཏཔོ ཙ མཡ྄ཧཾ, སམྤཏྠིཏཱ དུབྦྷིསེན ཨཧོསི;

ཏཾདཱནི ལདྡྷཱན ཀཐཾ ནུ རཱཛ, ཛཧེ ཨཧཾ ཝཎྞབལཾ པུརཱཎཾ.

༡༡.

‘‘སབྦཱ ཀིརེཝཾ པརིནིཊྛིཏཱནི, ཡསསྶིནཾ པཉྙཝནྟཾ ཝིསཡ྄ཧ;

ཡསོ ཙ ལདྡྷཱ པུརིམཾ ཨུལཱ༹རཾ, ནཔྤཛྫཧེ ཝཎྞབལཾ པུརཱཎཾ.

༡༢.

‘‘པནུཛྫ དུཀྑེན སུཁཾ ཛནིནྡ, སུཁེན ཝཱ དུཀྑམསཡ྄ཧསཱཧི;

ཨུབྷཡཏྠ སནྟོ ཨབྷིནིབྦུཏཏྟཱ, སུཁེ ཙ དུཀྑེ ཙ བྷཝནྟི ཏུལྱཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཁནྟཱིཏི ཨདྷིཝཱསནཁནྟི. ཏཔོཏི ཏཔཙརཎཾ. སམྤཏྠིཏཱཏི ཨིཙྪིཏཱ ཨབྷིཀངྑིཏཱ ¶ . དུབྦྷིསེནཱཏི ཏཾ ནཱམེནཱལཔཏི. ཏཾདཱནི ལདྡྷཱནཱཏི ཏཾ པཏྠནཾ ཨིདཱནཱཧཾ ལབྷིཏྭཱ. ཛཧེཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཨཧཾ ཛཧེཡྻཾ. ཡསྶ ཧི དུཀྑཾ ཝཱ དོམནསྶཾ ཝཱ ཧོཏི, སོ ཏཾ ཛཧེཡྻཱཏི དཱིཔེཏི.

‘‘སབྦཱ ཀིརེཝཾ པརིནིཊྛིཏཱནཱི’’ཏི ཨནུསྶཝཝསེན ཨཏྟནོ སམྤཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ¶ . ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སབྦཱནེཝ མམ ཀཏྟབྦཀིཙྩཱནི དཱནསཱིལབྷཱཝནཱཨུཔོསཐཀམྨཱནི པུབྦེཝ ནིཊྛིཏཱནཱིཏི. ཡསསྶིནཾ པཉྙཝནྟཾ ཝིསཡ྄ཧཱཏི པརིཝཱརསམྤཏྟིཡཱ ཡསསྶི, པཉྙཱསམྤདཱཡ པཉྙཝནྟ, ཨསཡ྄ཧསཱཧིཏཱཡ ཝིསཡ྄ཧ. ཨེཝཾ ཏཱིཎིཔེཏཱནི ཨཱལཔནཱནེཝ. ནནྟི པནེཏྠ ནིཔཱཏོ ¶ . བྱཉྫནསིལིཊྛཏཱཝསེནནྟཀཱརསྶ སཱནུནཱསིཀཏཱ ཀཏཱཏི པཙྩེཏབྦཱ. ཡསོ ཙཱཏི ཡསཉྩ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ལདྡྷཱ པུརིམནྟི ལབྷིཏྭཱ པུརིམཾ པུབྦེ ཨལདྡྷཔུབྦཾ. ཨུལཱ༹རནྟི མཧནྟཾ. ཀིལེསཝིཀྑམྦྷནམེཏྟཱབྷཱཝནཱཛྷཱནུཔྤཏྟིཡོ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ནཔྤཛྫཧེཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཡསཾ ལདྡྷཱ ཀིཾཀཱརཎཱ པུརཱཎཝཎྞབལཾ ཛཧིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

དུཀྑེནཱཏི ཏཡཱ ཨུཔྤཱདིཏེན ནརཀམྷི ཁིཔནདུཀྑེན མམ རཛྫསུཁཾ པནུདིཏྭཱ. སུཁེན ཝཱ དུཀྑནྟི ཛྷཱནསུཁེན ཝཱ ཏཾ དུཀྑཾ པནུདིཏྭཱ. ཨུབྷཡཏྠ སནྟོཏི ཡེ སནྟོ ཧོནྟི མཱདིསཱ, ཏེ དྭཱིསུཔི ཨེཏེསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཨབྷིནིབྦུཏསབྷཱཝཱ མཛ྄ཛྷཏྟཱ སུཁེ ཙ དུཀྑེ ཙ བྷཝནྟི ཏུལྱཱ, ཨེཀསདིསཱ ནིབྦིཀཱརཱཝ ཧོནྟཱིཏི.

ཨིདཾ སུཏྭཱ དུབྦྷིསེནོ བོདྷིསཏྟཾ ཁམཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ རཛྫཾ ཏུམྷེཝ ཀཱརེཐ, ཨཧཾ ཝོ ཙོརེ པཊིབཱཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ དུཊྛཱམཙྩསྶ རཱཛཱཎཾ ཀཱརེཏྭཱ པཀྐཱམི. བོདྷིསཏྟོཔི རཛྫཾ ཨམཙྩཱནཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ དུབྦྷིསེནོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, བཱརཱཎསིརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨེཀརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༠༤] ༤. དདྡརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨིམཱནི མནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀོདྷནཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ¶ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏམེཝ. ཏདཱ ཧི དྷམྨསབྷཱཡཾ ཏསྶ ཀོདྷནབྷཱཝཀཐཱཡ སམུཊྛིཏཱཡ སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཀོདྷནོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ ¶ , ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཀོདྷནོཡེཝ, ཀོདྷནབྷཱཝེནེཝསྶ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པརིསུདྡྷཱ ནཱགརཱཛབྷཱཝེ ¶ ཋིཏཱཔི ཏཱིཎི ཝསྶཱནི གཱུཐཔཱུརིཏཱཡ ཨུཀྐཱརབྷཱུམིཡཾ ཝསིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཧིམཝནྟཔདེསེ དདྡརཔབྦཏཔཱདེ དདྡརནཱགབྷཝནཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཏྠ རཛྫཾ ཀཱརེནྟསྶ དདྡརརཉྙོ པུཏྟོ མཧཱདདྡརོ ནཱམ ཨཧོསི, ཀནིཊྛབྷཱཏཱ པནསྶ ཙཱུལ༹དདྡརོ ནཱམ. སོ ཀོདྷནོ ཕརུསོ ནཱགམཱཎཝཀེ ཨཀྐོསནྟོ པརིབྷཱསནྟོ པཧརནྟོ ཝིཙརཏི. ནཱགརཱཛཱ ཏསྶ ཕརུསབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ནཱགབྷཝནཏོ ཏཾ ནཱིཧརཱཔེཏུཾ ཨཱཎཱཔེསི. མཧཱདདྡརོ པན པིཏརཾ ཁམཱཔེཏྭཱ ནིཝཱརེསི. དུཏིཡམྤི རཱཛཱ ཏསྶ ཀུཛ྄ཛྷི, དུཏིཡམྤི ཁམཱཔེསི. ཏཏིཡཝཱརེ པན ‘‘ཏྭཾ མཾ ཨིམཾ ཨནཱཙཱརཾ ནཱིཧརཱཔེནྟཾ ནིཝཱརེསི, གཙྪཐ དྭེཔི ཛནཱ ཨིམམྷཱ ནཱགབྷཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཨུཀྐཱརབྷཱུམིཡཾ ཏཱིཎི ཝསྶཱནི ཝསཐཱ’’ཏི ནཱགབྷཝནཱ ནིཀྐཌྜྷཱཔེསི. ཏེ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝསིཾསུ. ཨཐ ནེ ཨུཀྐཱརབྷཱུམིཡཾ ཨུདཀཔརིཡནྟེ གོཙརཾ པརིཡེསམཱནེ གཱམདཱརཀཱ དིསྭཱ པཧརནྟཱ ལེཌྜུདཎྜཱདཡོ ཁིཔནྟཱ ‘‘ཀེ ཨིམེ པུཐུལསཱིསཱ སཱུཙིནངྒུཊྛཱ ཨུདཀདེཌྜུབྷཱ མཎྜཱུཀབྷཀྑཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ཨཀྐོསནྟི པརིབྷཱསནྟི.

ཙཱུལ༹དདྡརོ ཙཎྜཕརུསཏཱཡ ཏེསཾ ཏཾ ཨཝམཱནཾ ཨསཧནྟོ ‘‘བྷཱཏིཀ, ཨིམེ དཱརཀཱ ཨམྷེ པརིབྷཝནྟི, ཨཱསཱིཝིསབྷཱཝཾ ནོ ན ཛཱནནྟི, ཨཧཾ ཏེསཾ ཨཝམཱནཾ སཧིཏུཾ ན སཀྐོམི, ནཱསཱཝཱཏེན ཏེ ནཱསེསྶཱམཱི’’ཏི བྷཱཏརཱ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣.

‘‘ཨིམཱནི མཾ དདྡར ཏཱཔཡནྟི, ཝཱཙཱདུརུཏྟཱནི མནུསྶལོཀེ;

མཎྜཱུཀབྷཀྑཱ ཨུདཀནྟསེཝཱི, ཨཱསཱིཝིསཾ མཾ ཨཝིསཱ སཔནྟཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཏཱཔཡནྟཱིཏི དུཀྑཱཔེནྟི. མཎྜཱུཀབྷཀྑཱ ཨུདཀནྟསེཝཱིཏི ‘‘མཎྜཱུཀབྷཀྑཱ’’ཏི ཙ ‘‘ཨུདཀནྟསེཝཱི’’ཏི ཙ ཝདནྟཱ ཨེཏེ ཨཝིསཱ གཱམདཱརཀཱ མཾ ཨཱསཱིཝིསཾ སམཱནཾ སཔནྟི ཨཀྐོསནྟཱིཏི.

ཏསྶ ¶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ མཧཱདདྡརོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤.

‘‘སཀཱ རཊྛཱ པབྦཱཛིཏོ, ཨཉྙཾ ཛནཔདཾ གཏོ;

མཧནྟཾ ཀོཊྛཾ ཀཡིརཱཐ, དུརུཏྟཱནཾ ནིདྷེཏཝེ.

༡༥.

‘‘ཡཏྠ ¶ པོསཾ ན ཛཱནནྟི, ཛཱཏིཡཱ ཝིནཡེན ཝཱ;

ན ཏཏྠ མཱནཾ ཀཡིརཱཐ, ཝསམཉྙཱཏཀེ ཛནེ.

༡༦.

‘‘ཝིདེསཝཱསཾ ཝསཏོ, ཛཱཏཝེདསམེནཔི;

ཁམིཏབྦཾ སཔཉྙེན, ཨཔི དཱསསྶ ཏཛྫིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ དུརུཏྟཱནཾ ནིདྷེཏཝེཏི ཡཐཱ དྷཉྙནིདྷཱནཏྠཱཡ མཧནྟཾ ཀོཊྛཾ ཀཏྭཱ པཱུརེཏྭཱ ཀིཙྩེ ཨུཔྤནྣེ དྷཉྙཾ ཝལ༹ཉྫེནྟི, ཨེཝམེཝཾ ཝིདེསཾ གཏོ ཨནྟོཧདཡེ པཎྜིཏོ པོསོ དུརུཏྟཱནཾ ནིདྷཱནཏྠཱཡ མཧནྟཾ ཀོཊྛཾ ཀཡིརཱཐ. ཏཏྠ ཏཱནི དུརུཏྟཱནི ནིདཧིཏྭཱ པུན ཨཏྟནོ པཧོནཀཀཱལེ ཀཱཏབྦཾ ཀརིསྶཏི. ཛཱཏིཡཱ ཝིནཡེན ཝཱཏི ‘‘ཨཡཾ ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ’’ཏི ཝཱ ‘‘སཱིལཝཱ བཧུསྶུཏོ གུཎསམྤནྣོ’’ཏི ཝཱ ཨེཝཾ ཡཏྠ ཛཱཏིཡཱ ཝིནཡེན ཝཱ ན ཛཱནནྟཱིཏི ཨཏྠོ. མཱནནྟི ཨེཝརཱུཔཾ མཾ ལཱམཀཝོཧཱརེན ཝོཧརནྟི, ན སཀྐརོནྟི ན གརུཾ ཀརོནྟཱིཏི མཱནཾ ན ཀརེཡྻ. ཝསམཉྙཱཏཀེ ཛནེཏི ཨཏྟནོ ཛཱཏིགོཏྟཱདཱིནི ཨཛཱནནྟསྶ ཛནསྶ སནྟིཀེ ཝསནྟོ. ཝསཏོཏི ཝསཏཱ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

ཨེཝཾ ཏེ ཏཏྠ ཏཱིཎི ཝསྶཱནི ཝསིཾསུ. ཨཐ ནེ པིཏཱ པཀྐོསཱཔེསི. ཏེ ཏཏོ པཊྛཱཡ ནིཧཏམཱནཱ ཛཱཏཱ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀོདྷནོ བྷིཀྑུ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི. ‘‘ཏདཱ ཙཱུལ༹དདྡརོ ཀོདྷནོ བྷིཀྑུ ཨཧོསི, མཧཱདདྡརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དདྡརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༠༥] ༥. སཱིལཝཱིམཾསནཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ནཏྠི ¶ ¶ ལོཀེ རཧོ ནཱམཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀིལེསནིགྒཧཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཨེཀཱདསཀནིཔཱཏེ པཱནཱིཡཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༡.༥༩ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ – པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨནྟོཛེཏཝནེ ཝསནྟཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམསམནནྟརེ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐཡིཾསུ. སཏྠཱ ¶ ཚསུཔི རཏྟིདིཝཱཀོཊྛཱསེསུ ཡཐཱ ཨེཀཙཀྑུཀོ ཙཀྑུཾ, ཨེཀཔུཏྟོ པུཏྟཾ, ཙཱམརཱི ཝཱལཾ ཨཔྤམཱདེན རཀྑཏི, ཨེཝཾ ནིཙྩཀཱལཾ བྷིཀྑཱུ ཨོལོཀེཏི. སོ རཏྟིབྷཱགེ དིབྦཙཀྑུནཱ ཛེཏཝནཾ ཨོལོཀེནྟོ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ ཨཏྟནོ ནིཝེསནེ ཨུཔྤནྣཙོརེ ཝིཡ ཏེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ གནྡྷཀུཊིཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཱནནྡ, ཨནྟོཛེཏཝནེ ཀོཊིསནྠཱརེ ཝསནཀབྷིཀྑཱུ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ གནྡྷཀུཊིདྭཱརེ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ སཏྠུ པཊིཝེདེསི. སཏྠཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སབྦསངྒཱཧིཀཝསེན ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ‘པཱཔཀརཎེ རཧོ ནཱམ ནཏྠཱི’ཏི པཱཔཾ ན ཀརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཏྠེཝ བཱརཱཎསིཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑསྶ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ པཉྩནྣཾ མཱཎཝཀསཏཱནཾ ཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཨཱཙརིཡསྶ པན ཝཡཔྤཏྟཱ དྷཱིཏཱ ཨཏྠི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེསཾ མཱཎཝཀཱནཾ སཱིལཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ སཱིལསམྤནྣསྶེཝ དྷཱིཏརཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ མཱཎཝཀེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, མཡ྄ཧཾ དྷཱིཏཱ ཝཡཔྤཏྟཱ, ཝིཝཱཧམསྶཱ ཀཱརེསྶཱམི, ཝཏྠཱལངྐཱརཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, གཙྪཐ ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཉཱཏཀཱནཾ ཨཔསྶནྟཱནཉྙེཝ ཐེནེཏྭཱ ཝཏྠཱལངྐཱརེ ཨཱཧརཐ, ཀེནཙི ཨདིཊྛམེཝ གཎྷཱམི, དསྶེཏྭཱ ཨཱབྷཏཾ ན གཎྷཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཉཱཏཀཱནཾ ཨཔསྶནྟཱནཾ ཐེནེཏྭཱ ཝཏྠཔིལ༹ནྡྷནཱདཱིནི ཨཱཧརནྟི. ཨཱཙརིཡོ ཨཱབྷཏཱབྷཏཾ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཋཔེསི. བོདྷིསཏྟོ པན ན ཀིཉྩི ཨཱཧརི. ཨཐ ནཾ ཨཱཙརིཡོ ཨཱཧ ‘‘ཏྭཾ ¶ པན, ཏཱཏ, ན ཀིཉྩི ཨཱཧརསཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི. ‘‘ཀསྨཱ, ཏཱཏཱ’’ཏི. ‘‘ཏུམྷེ ན ཀསྶཙི པསྶྶནྟསྶ ཨཱབྷཏཾ གཎྷཐ, ཨཧཾ པན པཱཔཀརཎེ རཧོ ནཱམ ན པསྶཱམཱི’’ཏི དཱིཔེནྟོ ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༡༧.

‘‘ནཏྠི ལོཀེ རཧོ ནཱམ, པཱཔཀམྨཾ པཀུབྦཏོ;

པསྶནྟི ཝནབྷཱུཏཱནི, ཏཾ བཱལོ མཉྙཏཱི རཧོ.

༡༨.

‘‘ཨཧཾ ¶ རཧོ ན པསྶཱམི, སུཉྙཾ ཝཱཔི ན ཝིཛྫཏི;

ཡཏྠ ཨཉྙཾ ན པསྶཱམི, ཨསུཉྙཾ ཧོཏི ཏཾ མཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ རཧོཏི པཊིཙྪནྣཊྛཱནཾ. ཝནབྷཱུཏཱནཱིཏི ཝནེ ནིབྦཏྟབྷཱུཏཱནི. ཏཾ བཱལོཏི ཏཾ པཱཔཀམྨཾ རཧོ མཡཱ ཀཏནྟི བཱལོ མཉྙཏི. སུཉྙཾ ཝཱཔཱིཏི ཡཾ ཝཱ ཋཱནཾ སཏྟེཧི སུཉྙཾ ཏུཙྪཾ བྷཝེཡྻ, ཏམྤི ནཏྠཱིཏི ཨཱཧ.

ཨཱཙརིཡོ ཏསྶ པསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ན མཡ྄ཧཾ གེཧེ དྷནཾ ནཏྠི, ཨཧཾ པན སཱིལསམྤནྣསྶ དྷཱིཏརཾ དཱཏུཀཱམོ ཨིམེ མཱཎཝཀེ ཝཱིམཾསནྟོ ཨེཝམཀཱསིཾ, མམ དྷཱིཏཱ ཏུཡ྄ཧམེཝ ཨནུཙྪཝིཀཱ’’ཏི དྷཱིཏརཾ ཨལངྐརིཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨདཱསི. སེསམཱཎཝཀེ ‘‘ཏུམྷེཧི ཨཱབྷཏཱབྷཏཾ ཏུམྷཱཀཾ གེཧམེཝ ནེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ.

སཏྠཱ ‘‘ཨིཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏེ དུསྶཱིལམཱཎཝཀཱ ཨཏྟནོ དུསྶཱིལཏཱཡ ཏཾ ཨིཏྠིཾ ན ལབྷིཾསུ, ཨིཏརོ པཎྜིཏམཱཎཝོ སཱིལསམྤནྣཏཱཡ ལབྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཨིཏརཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༩.

‘‘དུཛྫཙྩོ ཙ སུཛཙྩོ ཙ, ནནྡོ ཙ སུཁཝཌྜྷིཏོ;

ཝཛྫོ ཙ ཨདྡྷུཝསཱིལོ ཙ, ཏེ དྷམྨཾ ཛཧུམཏྠིཀཱ.

༢༠.

‘‘བྲཱཧྨཎོ ཙ ཀཐཾ ཛཧེ, སབྦདྷམྨཱན པཱརགཱུ;

ཡོ དྷམྨམནུཔཱལེཏི, དྷིཏིམཱ སཙྩནིཀྐམོ’’ཏི.

ཏཏྠ དུཛྫཙྩོཏིཨཱདཡོ ཚ ཛེཊྛཀམཱཎཝཱ, ཏེསཾ ནཱམཾ གཎྷི, ཨཝསེསཱནཾ ནཱམཾ ཨགྒཧེཏྭཱ སབྦསངྒཱཧིཀཝསེནེཝ ‘‘ཏེ དྷམྨཾ ཛཧུམཏྠིཀཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཏེཏི སབྦེཔི ཏེ མཱཎཝཱ. དྷམྨནྟི ཨིཏྠིཔཊིལཱབྷསབྷཱཝཾ ¶ . ཛཧུམཏྠིཀཱཏི ཛཧུཾ ཨཏྠིཀཱ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. མཀཱརོ པདབྱཉྫནསནྡྷིཝསེན ཝུཏྟོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སབྦེཔི ཏེ མཱཎཝཱ ཏཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཨཏྠིཀཱཝ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ དུསྶཱིལཏཱཡ ཏཾ ཨིཏྠིཔཊིལཱབྷསབྷཱཝཾ ཛཧིཾསུ.

བྲཱཧྨཎོ ཙཱཏི ཨིཏརོ པན སཱིལསམྤནྣོ བྲཱཧྨཎོ. ཀཐཾ ཛཧེཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཏཾ ཨིཏྠིཔཊིལཱབྷསབྷཱཝཾ ཛཧིསྶཏི. སབྦདྷམྨཱནནྟི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ལོཀིཡཱནི པཉྩ སཱིལཱནི, དས ¶ སཱིལཱནི, ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི ཙ, སབྦདྷམྨཱ ནཱམ, ཏེསཾ སོ པཱརཾ གཏོཏི པཱརགཱུ. དྷམྨནྟི ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཝ ¶ དྷམྨཾ ཡོ ཨནུཔཱལེཏི རཀྑཏི. དྷིཏིམཱཏི སཱིལརཀྑནདྷིཏིཡཱ སམནྣཱགཏོ. སཙྩནིཀྐམོཏི སཙྩེ སབྷཱཝབྷཱུཏེ ཡཐཱཝུཏྟེ སཱིལདྷམྨེ ནིཀྐམེན སམནྣཱགཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཏཱནི པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

ཏདཱ ཨཱཙརིཡོ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, པཎྜིཏམཱཎཝོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སཱིལཝཱིམཾསནཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༠༦] ༦. སུཛཱཏཱཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀིམཎྜཀཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མལླིཀཾ དེཝིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀདིཝསཾ ཀིར རཉྙོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སིརིཝིཝཱདོ ཨཧོསི, ‘‘སཡནཀལཧོ’’ཏིཔི ཝདནྟིཡེཝ. རཱཛཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏསྶཱ ཨཏྠིབྷཱཝམྤི ན ཛཱནཱཏི. མལླིཀཱ དེཝཱིཔི ‘‘སཏྠཱ རཉྙོ མཡི ཀུདྡྷབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི མཉྙེ’’ཏི ཙིནྟེསི. སཏྠཱཔི ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམེསཾ སམགྒབྷཱཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པུབྦཎྷསམཡཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ པཉྩབྷིཀྑུསཏཔརིཝཱརོ སཱཝཏྠིཾ པཝིསིཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ ཏཐཱགཏསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ནིཝེསནཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཾ ཨཱཧརི. སཏྠཱ པཏྟཾ ཧཏྠེན པིདཧིཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀཧཾ དེཝཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཏཱཡ ཨཏྟནོ ཡསེན མཏྟཱཡཱ’’ཏི? ‘‘མཧཱརཱཛ, སཡམེཝ ཡསཾ དཏྭཱ མཱཏུགཱམཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏཱཡ ཀཏསྶ ཨཔརཱདྷསྶ ཨསཧནཾ ནཱམ ན ཡུཏྟ’’ནྟི. རཱཛཱ སཏྠུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེསི, སཱ སཏྠཱརཾ ¶ པརིཝིསི. སཏྠཱ ‘‘ཨཉྙམཉྙཾ སམགྒེཧི བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སཱམགྒིརསཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུབྷོ སམགྒཝཱསཾ ཝསིཾསུ. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ ཨེཀཝཙནེནེཝ ཨུབྷོ སམགྒེ ཨཀཱསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔཱཧཾ ¶ ཨེཏེ ཨེཀཝཱདེནེཝ སམགྒེ ཨཀཱསི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ ཨམཙྩོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ རཱཛངྒཎཾ ཨོལོཀཡམཱནོ ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨེཀཱ པཎྞིཀདྷཱིཏཱ ཨབྷིརཱུཔཱ པཋམཝཡེ ཋིཏཱ སུཛཱཏཱ ནཱམ བདརཔཙྪིཾ སཱིསེ ཀཏྭཱ ‘‘བདརཱནི གཎྷཐ, བདརཱནི གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདམཱནཱ རཱཛངྒཎེན གཙྪཏི. རཱཛཱ ཏསྶཱ སདྡཾ སུཏྭཱ ཏཱཡ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨསཱམིཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨདཱསི. སཱ རཉྙོ པིཡཱ ཨཧོསི མནཱཔཱ. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ སུཝཎྞཏཊྚཀེ བདརཱནི ཁཱདནྟོ ནིསཱིདི. ཏདཱ སུཛཱཏཱ དེཝཱི རཱཛཱནཾ བདརཱནི ཁཱདནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀིཾ ནཱམ ཏུམྷེ ཁཱདཐཱ’’ཏི པུཙྪནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༡.

‘‘ཀིམཎྜཀཱ ཨིམེ དེཝ, ནིཀྑིཏྟཱ ཀཾསམལླཀེ;

ཨུཔལོཧིཏཀཱ ཝགྒཱུ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིམཎྜཀཱཏི ཀིཾཕལཱནི ནཱམེཏཱནི, པརིམཎྜལཝསེན པན ཨཎྜཀཱཏི ཨཱཧ. ཀཾསམལླཀེཏི སུཝཎྞཏཊྚཀེ. ཨུཔལོཧིཏཀཱཏི རཏྟཝཎྞཱ. ཝགྒཱུཏི ཙོཀྑཱ ནིམྨལཱ.

རཱཛཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘བདརཝཱཎིཛཀེ པཎྞིཀགཧཔཏིཀསྶ དྷཱིཏེ ཨཏྟནོ ཀུལསནྟཀཱནི བདརཱནིཔི ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༢.

‘‘ཡཱནི ¶ པུརེ ཏུཝཾ དེཝི, བྷཎྜུ ནནྟཀཝཱསིནཱི;

ཨུཙྪངྒཧཏྠཱ པཙིནཱསི, ཏསྶཱ ཏེ ཀོལིཡཾ ཕལཾ.

༢༣.

‘‘ཨུཌྜཡ྄ཧཏེ ན རམཏི, བྷོགཱ ཝིཔྤཛཧནྟི ཏཾ;

ཏཏྠེཝིམཾ པཊིནེཐ, ཡཏྠ ཀོལཾ པཙིསྶཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ བྷཎྜཱུཏི མུཎྜསཱིསཱ ཧུཏྭཱ. ནནྟཀཝཱསིནཱིཏི ཛིཎྞཔིལོཏིཀནིཝཏྠཱ. ཨུཙྪངྒཧཏྠཱ པཙིནཱསཱིཏི ཨཊཝིཾ པཝིསིཏྭཱ ཨངྐུསཀེན སཱཁཾ ཨོནཱམེཏྭཱ ཨོཙིཏོཙིཏཾ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཨུཙྪངྒེ པཀྑིཔནཝསེན ཨུཙྪངྒཧཏྠཱ ¶ ཧུཏྭཱ པཙིནཱསི ཨོཙིནཱསི. ཏསྶཱ ཏེ ཀོལིཡཾ ཕལནྟི ཏསྶཱ ཏཝ ཨེཝཾ པཙིནནྟིཡཱ ཨོཙིནནྟིཡཱ ཡམཧཾ ཨིདཱནི ཁཱདཱམི, ཨིདཾ ཀོལིཡཾ ཀུལདཏྟིཡཾ ཕལནྟི ཨཏྠོ.

ཨུཌྜཡ྄ཧཏེ ¶ ན རམཏཱིཏི ཨཡཾ ཛམྨཱི ཨིམསྨིཾ རཱཛཀུལེ ཝསམཱནཱ ལོཧཀུམྦྷིཡཾ པཀྑིཏྟཱ ཝིཡ ཌཡ྄ཧཏི ནཱབྷིརམཏི. བྷོགཱཏི རཱཛབྷོགཱ ཨིམཾ ཨལཀྑིཀཾ ཝིཔྤཛཧནྟི. ཡཏྠ ཀོལཾ པཙིསྶཏཱིཏི ཡཏྠ གནྟྭཱ པུན བདརམེཝ པཙིནིཏྭཱ ཝིཀྐིཎནྟཱི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསྶཏི, ཏཏྠེཝ ནཾ ནེཐཱཏི ཝདཏི.

བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ ཨིམེ སམགྒེ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ སཉྙཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ ཨནིཀྐཌྜྷནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༢༤.

‘‘ཧོནྟི ཧེཏེ མཧཱརཱཛ, ཨིདྡྷིཔྤཏྟཱཡ ནཱརིཡཱ;

ཁམ དེཝ སུཛཱཏཱཡ, མཱསྶཱ ཀུཛ྄ཛྷ རཐེསབྷཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, ཨེཏེ ཨེཝརཱུཔཱ པམཱདདོསཱ ཡསཾ པཏྟཱཡ ནཱརིཡཱ ཧོནྟིཡེཝ, ཨེཏཾ ཨེཝརཱུཔེ ཨུཙྩེ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ‘‘ཨེཏྟཀསྶ ཨཔརཱདྷསྶ ཨསཧནཾ ནཱམ ན ཡུཏྟཾ ཏུམྷཱཀཾ, ཏསྨཱ ཁམ, དེཝ, སུཛཱཏཱཡ, ཨེཏིསྶཱ མཱ ཀུཛ྄ཛྷ རཐེསབྷ རཐཛེཊྛཀཱཏི.

རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནེན དེཝིཡཱ ཏཾ ཨཔརཱདྷཾ སཧིཏྭཱ ཡཐཱཋཱནེཡེཝ ནཾ ཋཔེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུབྷོ སམགྒཝཱསཾ ཝསིཾསཱུཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཀོསལརཱཛཱ ཨཧོསི, སུཛཱཏཱ མལླིཀཱ, ཨམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སུཛཱཏཱཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༠༧] ༧. པལཱསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཙེཏནཾ ¶ བྲཱཧྨཎ ཨསྶུཎནྟནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ པརིནིབྦཱནམཉྩེ ནིཔནྣོ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོཧཱཡསྨཱ ‘‘ཨཛྫ རཏྟིཡཱ པཙྩཱུསསམཡེ སཏྠཱ པརིནིབྦཱཡིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཧཉྩམྷི སེཀྑོ སཀརཎཱིཡོ, སཏྠུ ཙ མེ པརིནིབྦཱནཾ བྷཝིསྶཏི, པཉྩཝཱིསཏི ཝསྶཱནི སཏྠུ ཀཏཾ ¶ ཨུཔཊྛཱནཾ ནིཔྥལཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སོཀཱབྷིབྷཱུཏོ ཨུཡྻཱནཨོཝརཀེ ཀཔིསཱིསཾ ཨཱལམྦིཏྭཱ པརོདི. སཏྠཱ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱནནྡོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ¶ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀཏཔུཉྙོསི ཏྭཾ, ཨཱནནྡ, པདྷཱནམནུཡུཉྫ, ཁིཔྤཾ ཧོཧིསི ཨནཱསཝོ, མཱ ཙིནྟཡི, ཨིདཱནི ཏཡཱ མམ ཀཏཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀིཾཀཱརཎཱ ནིཔྥལཾ བྷཝིསྶཏི, ཡསྶ ཏེ པུབྦེ སརཱགཱདིཀཱལེཔི མམ ཀཏཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ནིཔྥལཾ ནཱཧོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བཱརཱཎསིཏོ ཨཝིདཱུརེ པལཱསརུཀྑདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཏདཱ བཱརཱཎསིཝཱསིནོ མནུསྶཱ དེཝཏཱམངྒལིཀཱ ཨཧེསུཾ ནིཙྩཾ བལིཀརཎཱདཱིསུ པཡུཏྟཱ. ཨཐེཀོ དུགྒཏབྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨཧམྤི ཨེཀཾ དེཝཏཾ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀསྨིཾ ཨུནྣཏཔྤདེསེ ཋིཏསྶ མཧཏོ པལཱསརུཀྑསྶ མཱུལཾ སམཾ ནིཏྟིཎཾ ཀཏྭཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརིཏྭཱཝ སམྨཛྫིཏྭཱ རུཀྑེ གནྡྷཔཉྩངྒུལིཀཱནི དཏྭཱ མཱལཱགནྡྷདྷཱུམེཧི པཱུཛེཏྭཱ དཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ ‘‘སུཁཾ སཡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ རུཀྑཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐམཏི. དུཏིཡདིཝསེ པཱཏོཝ གནྟྭཱ སུཁསེཡྻཾ པུཙྪཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ རུཀྑདེཝཏཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ བྲཱཧྨཎོ ཨཏིཝིཡ མཾ པཊིཛགྒཏི, ཨིམཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཡེན ཀཱརཎེན མཾ པཊིཛགྒཏི, ཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ཏསྨིཾ ཁཎེ བྲཱཧྨཎེ ཨཱགནྟྭཱ རུཀྑམཱུལེ སམྨཛྫནྟེ མཧལླཀབྲཱཧྨཎཝེསེན སམཱིཔེ ཋཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༥.

‘‘ཨཙེཏནཾ ¶ བྲཱཧྨཎ ཨསྶུཎནྟཾ, ཛཱནོ ཨཛཱནནྟམིམཾ པལཱསཾ;

ཨཱརདྡྷཝིརིཡོ དྷུཝཾ ཨཔྤམཏྟོ, སུཁསེཡྻཾ པུཙྪསི ཀིསྶ ཧེཏཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨསྶུཎནྟནྟི ཨཙེཏནཏྟཱཝ ཨསུཎནྟཾ. ཛཱནོཏི ཏུཝཾ ཛཱནམཱནོ ཧུཏྭཱ དྷུཝཾ ཨཔྤམཏྟོཏི ནིཙྩཾ ཨཔྤམཏྟོ.

ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༢༦.

‘‘དཱུརེ སུཏོ ཙེཝ བྲཧཱ ཙ རུཀྑོ, དེསེ ཋིཏོ བྷཱུཏནིཝཱསརཱུཔོ;

ཏསྨཱ ནམསྶཱམི ཨིམཾ པལཱསཾ, ཡེ ཙེཏྠ བྷཱུཏཱ ཏེ དྷནསྶ ཧེཏཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ དཱུརེ སུཏོཏི བྲཱཧྨཎ ཨཡཾ རུཀྑོ དཱུརེ སུཏོ ཝིསྶུཏོ, ན ཨཱསནྣཊྛཱནེཡེཝ པཱཀཊོ. བྲཧཱ ཙཱཏི མཧནྟོ ཙ. དེསེ ཋིཏོཏི ཨུནྣཏེ སམེ བྷཱུམིཔྤདེསེ ཋིཏོ. བྷཱུཏནིཝཱསརཱུཔོཏི ¶ དེཝཏཱནིཝཱསསབྷཱཝོ, ཨདྡྷཱ ཨེཏྠ མཧེསཀྑཱ དེཝཏཱ ནིཝུཏྠཱ བྷཝིསྶཏི. ཏེ དྷནསྶ ཧེཏཱུཏི ཨིམཉྩ རུཀྑཾ ཡེ ཙེཏྠ ནིཝུཏྠཱ བྷཱུཏཱ, ཏེ དྷནསྶ ཧེཏུ ནམསྶཱམི, ན ནིཀྐཱརཎཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རུཀྑདེཝཏཱ བྲཱཧྨཎསྶ པསནྣཱ ‘‘ཨཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨིམསྨིཾ རུཀྑེ ནིབྦཏྟདེཝཏཱ, མཱ བྷཱཡི, དྷནཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིམཱནདྭཱརེ མཧནྟེན དེཝཏཱནུབྷཱཝེན ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཨིཏརཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༧.

‘‘སོ ཏེ ཀརིསྶཱམི ཡཐཱནུབྷཱཝཾ, ཀཏཉྙུཏཾ བྲཱཧྨཎ པེཀྑམཱནོ;

ཀཐཉྷི ཨཱགམྨ སཏཾ སཀཱསེ, མོགྷཱནི ཏེ ཨསྶུ པརིཕནྡིཏཱནི.

༢༨.

‘‘ཡོ ཏིནྡུཀརུཀྑསྶ པརོ པིལཀྑོ, པརིཝཱརིཏོ པུབྦཡཉྙོ ཨུལཱ༹རོ;

ཏསྶེས མཱུལསྨིཾ ནིདྷི ནིཁཱཏོ, ཨདཱཡཱདོ གཙྪ ཏཾ ཨུདྡྷརཱཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡཐཱནུབྷཱཝནྟི ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ. ཀཏཉྙུཏནྟི ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ ཀཏགུཎཾ ཛཱནནྟོ ཏཾ ཨཏྟནི ཝིཛྫམཱནཾ ཀཏཉྙུཏཾ པེཀྑམཱནོ. ཨཱགམྨཱཏི ཨཱགནྟྭཱ. སཏཾ སཀཱསེཏི སཔྤུརིསཱནཾ སནྟིཀེ. མོགྷཱནི ཏེ ཨསྶུ པརིཕནྡིཏཱནཱིཏི སུཁསེཡྻཔུཙྪནཝསེན ཝཱཙཱཕནྡིཏཱནི སམྨཛྫནཱདིཀརཎེན ཀཱཡཕནྡིཏཱནི ཙ ཏཝ ཀཐཾ ཨཕལཱནི བྷཝིསྶནྟི.

ཡོ ཏིནྡུཀརུཀྑསྶ པརོ པིལཀྑོཏི ཡོ ཨེས ཏིནྡུཀརུཀྑསྶ པརཏོ པིལཀྑརུཀྑོ ཋིཏོཏི ཝིམཱནདྭཱརེ ཋིཏཱཝ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ དསྶེཏི. པརིཝཱརིཏོཏིཨཱདཱིསུ ཏསྶ པིལཀྑརུཀྑསྶ མཱུལེ ཨེས ཏཾ རུཀྑམཱུལཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ནིཧིཏཏཱཡ པརིཝཱརིཏོ, པུབྦེ ཡིཊྛཡཉྙཝསེན པུརིམསཱམིཀཱནཾ ཨུཔྤནྣཏཱཡ པུབྦཡཉྙོ, ཨནེཀནིདྷིཀུམྦྷི བྷཱཝེན མཧནྟཏྟཱ ¶ ཨུལཱ༹རོ, བྷཱུམིཾ ཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཏྟཱ ནིཁཱཏོ, ཨིདཱནི དཱཡཱདཱནཾ ཨབྷཱཝཏོ ཨདཱཡཱདོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨེས ཏཾ རུཀྑམཱུལཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཱིཝཱཡ གཱིཝཾ པཧརནྟཱིནཾ ནིདྷིཀུམྦྷཱིནཾ ཝསེན མཧཱནིདྷི ནིཁཱཏོ ཨསཱམིཀོ, གཙྪ ཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ གཎྷཱཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ སཱ དེཝཏཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཏྭཾ ཨེཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ གཎྷནྟོ ཀིལམིསྶསི, གཙྪ ཏྭཾ, ཨཧམེཝ ཏཾ ཏཝ གྷརཾ ནེཏྭཱ ཨསུཀསྨིཾ ཨསུཀསྨིཉྩ ཋཱནེ ནིདཧིསྶཱམི, ཏྭཾ ཨེཏཾ དྷནཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ པརིབྷུཉྫནྟོ དཱནཾ དེཧི, སཱིལཾ རཀྑཱཧཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཏཾ དྷནཾ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏསྶ གྷརེ པཏིཊྛཱཔེསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, རུཀྑདེཝཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

པལཱསཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༠༨] ༨. སཀུཎཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཀརམྷས ཏེ ཀིཙྩནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ ཨཀཏཉྙུཏཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ ཨཀཏཉྙཱུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཧིམཝནྟཔདེསེ རུཀྑཀོཊྚཀསཀུཎོ ཧུཏྭཱ ¶ ནིབྦཏྟི. ཨཐེཀསྶ སཱིཧསྶ མཾསཾ ཁཱདནྟསྶ ཨཊྛི གལེ ལགྒི, གལོ ཨུདྡྷུམཱཡི, གོཙརཾ གཎྷིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཁརཱ ཝེདནཱ པཝཏྟཏི. ཨཐ ནཾ སོ སཀུཎོ གོཙརཔྤསུཏོ དིསྭཱ སཱཁཱཡ ནིལཱིནོ ‘‘ཀིཾ ཏེ, སམྨ, དུཀྑ’’ནྟི པུཙྪི. སོ ཏམཏྠཾ ཨཱཙིཀྑི. ‘‘ཨཧཾ ཏེ, སམྨ, ཨེཏཾ ཨཊྛིཾ ཨཔནེཡྻཾ, བྷཡེན པན ཏེ མུཁཾ པཝིསིཏུཾ ན ཝིསཧཱམི, ཁཱདེཡྻཱསིཔི མ’’ནྟི. ‘‘མཱ བྷཱཡི, སམྨ, ནཱཧཾ ཏཾ ཁཱདཱམི, ཛཱིཝིཏཾ མེ དེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏཾ ཝཱམཔསྶེན ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀོ ཛཱནཱཏི, ཀིམྤེས ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཡཐཱ མུཁཾ པིདཧིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏཐཱ ཏསྶ ཨདྷརོཊྛེ ཙ ¶ ཨུཏྟརོཊྛེ ཙ དཎྜཀཾ ཋཔེཏྭཱ མུཁཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཊྛིཀོཊིཾ ཏུཎྜེན པཧརི, ཨཊྛི པཏིཏྭཱ གཏཾ. སོ ཨཊྛིཾ པཱཏེཏྭཱ སཱིཧསྶ མུཁཏོ ནིཀྑམནྟོ དཎྜཀཾ ཏུཎྜེན པཧརིཏྭཱ པཱཏེནྟོཝ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱཁགྒེ ནིལཱིཡི. སཱིཧོ ནིརོགོ ཧུཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀཾ ཝནམཧིཾསཾ ཝདྷིཏྭཱ ཁཱདཏི. སཀུཎོ ‘‘ཝཱིམཾསིསྶཱམི ན’’ནྟི ཏསྶ ཨུཔརིབྷཱགེ སཱཁཱཡ ནིལཱིཡིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༩.

‘‘ཨཀརམྷས ཏེ ཀིཙྩཾ, ཡཾ བལཾ ཨཧུཝམྷསེ;

མིགརཱཛ ནམོ ཏྱཏྠུ, ཨཔི ཀིཉྩི ལབྷཱམསེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཀརམྷས ཏེ ཀིཙྩནྟི བྷོ, སཱིཧ, མཡམྤི ཏཝ ཨེཀཾ ཀིཙྩཾ ཨཀརིམྷ. ཡཾ བལཾ ཨཧུཝམྷསེཏི ཡཾ ཨམྷཱཀཾ བལཾ ཨཧོསི, ཏེན བལེན ཏཏོ ཀིཉྩི ཨཧཱཔེཏྭཱ ཨཀརིམྷཡེཝ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ སཱིཧོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣༠.

‘‘མམ ལོཧིཏབྷཀྑསྶ, ནིཙྩཾ ལུདྡཱནི ཀུབྦཏོ;

དནྟནྟརགཏོ སནྟོ, ཏཾ བཧུཾ ཡམྤི ཛཱིཝསཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སཀུཎོ ཨིཏརཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༡.

‘‘ཨཀཏཉྙུམཀཏྟཱརཾ, ཀཏསྶ ཨཔྤཊིཀཱརཀཾ;

ཡསྨིཾ ཀཏཉྙུཏཱ ནཏྠི, ནིརཏྠཱ ཏསྶ སེཝནཱ.

༣༢.

‘‘ཡསྶ ¶ སམྨུཁཙིཎྞེན, མིཏྟདྷམྨོ ན ལབྦྷཏི;

ཨནུསཱུཡམནཀྐོསཾ, སཎིཀཾ ཏམྷཱ ཨཔཀྐམེ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨཀཏཉྙུནྟི ཀཏགུཎཾ ཨཛཱནནྟཾ. ཨཀཏྟཱརནྟི ཡཾཀིཉྩི ཨཀརོནྟཾ. སམྨུཁཙིཎྞེནཱཏི སམྨུཁེ ཀཏེན གུཎེན. ཨནུསཱུཡམནཀྐོསནྟི ཏཾ པུགྒལཾ ན ཨུསཱུཡནྟོ ན ཨཀྐོསནྟོ སཎིཀཾ ཏམྷཱ པཱཔཔུགྒལཱ ཨཔགཙྪེཡྻཱཏི. ཨེཝཾ ཝཏྭཱ སོ སཀུཎོ པཀྐཱམི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཱིཧོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, སཀུཎོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སཀུཎཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༠༩] ༩. ཚཝཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སབྦམིདཾ ¶ ཙརིམཾ ཀཏནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཚབྦགྒིཡེ བྷིཀྑཱུ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཝིནཡེ (པཱཙི. ༦༤༦) ཝིཏྠཱརཏོ ཨཱགཏམེཝ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ – སཏྠཱ ཚབྦགྒིཡེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ནཱིཙེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཙྩེ ཨཱསནེ ནིསིནྣསྶ དྷམྨཾ དེསེཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏེ བྷིཀྑཱུ གརཧིཏྭཱ ‘‘ཨཡུཏྟཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷཱཀཾ མམ དྷམྨེ ཨགཱརཝཀརཎཾ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཧི ནཱིཙེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བཱཧིརཀམནྟེཔི ཝཱཙེནྟེ གརཧིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཙཎྜཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེསི. ཏསྶ བྷརིཡཱ ཨམྦདོཧལི༹ནཱི ཧུཏྭཱ ཏཾ ཨཱཧ ‘‘སཱམི, ཨིཙྪཱམཧཾ ཨམྦཾ ཁཱདིཏུ’’ནྟི. ‘‘བྷདྡེ, ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཨམྦཾ ནཏྠི, ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཨམྦིལཕལཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཱམི, ཨམྦཕལཾ ལབྷམཱནཱཝ ཛཱིཝིསྶཱམི, ཨལབྷམཱནཱཡ མེ ཛཱིཝིཏཾ ནཏྠཱི’’ཏི. སོ ཏསྶཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ¶ ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ ཨམྦཕལཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨུཡྻཱནེ ཨམྦོ དྷུཝཕལོ ཧོཏི. སོ ‘‘ཏཏོ ཨམྦཔཀྐཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨིམིསྶཱ དོཧལ༹ཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེསྶཱམཱི’’ཏི རཏྟིབྷཱགེ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཨམྦཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ནིལཱིནོ སཱཁཱཡ སཱཁཾ ཨམྦཾ ཨོལོཀེནྟོ ཝིཙརི. ཏསྶ ཏཐཱ ཀརོནྟསྶེཝ རཏྟི ཝིབྷཱཡི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ ཨིདཱནི ཨོཏརིཏྭཱ གམིསྶཱམི, དིསྭཱ མཾ ‘ཙོརོ’ཏི གཎྷིསྶནྟི, རཏྟིབྷཱགེ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐེཀཾ ཝིཊཔཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ནིལཱིནོ ཨཙྪི.

ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ‘‘པུརོཧིཏསྶ སནྟིཀེ མནྟེ ཨུགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཡྻཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ཨམྦརུཀྑམཱུལེ ཨུཙྩེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ནཱིཙེ ཨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ མནྟེ ཨུགྒཎྷི. བོདྷིསཏྟོ ཨུཔརི ནིལཱིནོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཡཱཝ ཨདྷམྨིཀོ ཨཡཾ རཱཛཱ, ཡོ ཨུཙྩཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ མནྟེ ཨུགྒཎྷཱཏི. ཨཡཾ བྲཱཧྨཎོཔི ཨདྷམྨིཀོ, ཡོ ནཱིཙཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ མནྟེ ཝཱཙེཏི. ཨཧམྤི ཨདྷམྨིཀོ, ཡོ མཱཏུགཱམསྶ ཝསཾ གནྟྭཱ མམ ཛཱིཝིཏཾ ཨགཎེཏྭཱ ཨམྦཾ ཨཱཧརཱམཱི’’ཏི. སོ རུཀྑཏོ ཨོཏརནྟོ ཨེཀཾ ¶ ཨོལམྦནསཱཁཾ གཧེཏྭཱ ཏེསཾ ཨུབྷིནྣམྤི ཨནྟརེ པཏིཊྛཱཡ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ ནཊྛོ, ཏྭཾ མཱུལ༹ྷོ, པུརོཧིཏོ མཏོ’’ཏི ཨཱཧ. སོ རཉྙཱ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ’’ཏི པུཊྛོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༣.

‘‘སབྦམིདཾ ཙརིམཾ ཀཏཾ, ཨུབྷོ དྷམྨཾ ན པསྶརེ;

ཨུབྷོ པཀཏིཡཱ ཙུཏཱ, ཡོ ཙཱཡཾ མནྟེཛ྄ཛྷཱཔེཏི;

ཡོ ཙ མནྟཾ ཨདྷཱིཡཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སབྦམིདཾ ཙརིམཾ ཀཏནྟི ཡཾ ཨམྷེཧི ཏཱིཧི ཛནེཧི ཀཏཾ, སབྦཾ ཨིདཾ ཀིཙྩཾ ལཱམཀཾ ནིམྨརིཡཱདཾ ཨདྷམྨིཀཾ. ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཙོརབྷཱཝཾ ཏེསཉྩ མནྟེསུ ཨགཱརཝཾ གརཧིཏྭཱ པུན ཨིཏརེ དྭེཡེཝ གརཧནྟོ ‘‘ཨུབྷོ ¶ དྷམྨཾ ན པསྶརེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨུབྷོཏི ཨིམེ དྭེཔི ཛནཱ གརུཀཱརཱརཧཾ པོརཱཎཀདྷམྨཾ ན པསྶནྟི, ཏཏོ དྷམྨཔཀཏིཏོ ཙུཏཱ. དྷམྨོ ཧི པཋམུཔྤཏྟིཝསེན པཀཏི ནཱམ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘དྷམྨོ ¶ ཧཝེ པཱཏུརཧོསི པུབྦེ;

པཙྪཱ ཨདྷམྨོ ཨུདཔཱདི ལོཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༡.༢༨);

ཡོ ཙཱཡནྟི ཡོ ཙ ཨཡཾ ནཱིཙཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ མནྟེ ཨཛ྄ཛྷཱཔེཏི, ཡོ ཙ ཨུཙྩེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨདྷཱིཡཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣༤.

‘‘སཱལཱིནཾ ཨོདནཾ བྷུཉྫེ, སུཙིཾ མཾསཱུཔསེཙནཾ;

ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སེཝཱམི, དྷམྨཾ ཨིསཱིཧི སེཝིཏ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – ཨཧཉྷི བྷོ ཨིམསྶ རཉྙོ སནྟཀཾ སཱལཱིནཾ ཨོདནཾ སུཙིཾ པཎྜརཾ ནཱནཔྤཀཱརཱཡ མཾསཝིཀཏིཡཱ སིཏྟཾ མཾསཱུཔསེཙནཾ བྷུཉྫཱམི, ཏསྨཱ ཨུདརེ བདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཨེཏཾ ཨེསིཏགུཎེཧི ཨིསཱིཧི སེཝིཏཾ དྷམྨཾ ན སེཝཱམཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཨིཏརོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༥.

‘‘པརིབྦཛ མཧཱ ལོཀོ, པཙནྟཉྙེཔི པཱཎིནོ;

མཱ ཏཾ ཨདྷམྨོ ཨཱཙརིཏོ, ཨསྨཱ ཀུམྦྷམིཝཱབྷིདཱ.

༣༦.

‘‘དྷིརཏྠུ ¶ ཏཾ ཡསལཱབྷཾ, དྷནལཱབྷཉྩ བྲཱཧྨཎ;

ཡཱ ཝུཏྟི ཝིནིཔཱཏེན, ཨདྷམྨཙརཎེན ཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པརིབྦཛཱཏི ཨིཏོ ཨཉྙཏྠ གཙྪ. མཧཱཏི ཨཡཾ ལོཀོ ནཱམ མཧཱ. པཙནྟཉྙེཔི པཱཎིནོཏི ཨིམསྨིཾ ཛམྦུདཱིཔེ ཨཉྙེཔི པཱཎིནོ པཙནྟི, ནཱཡམེཝེཀོ རཱཛཱ. ཨསྨཱ ཀུམྦྷམིཝཱབྷིདཱཏི པཱསཱཎོ གྷཊཾ ཝིཡ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ ཏྭཾ ཨཉྙཏྠ ཨགནྟྭཱ ཨིདྷ ཝསནྟོ ཨདྷམྨཾ ཨཱཙརསི, སོ ཨདྷམྨོ ཨེཝཾ ཨཱཙརིཏོ པཱསཱཎོ གྷཊཾ ཝིཡ མཱ ཏཾ བྷིནྡི.

‘‘དྷིརཏྠཱུ’’ཏི གཱཐཱཡ ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ – བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨེས ཨེཝཾ ཏཝ ཡསལཱབྷོ ཙ དྷནལཱབྷོ ཙ དྷིརཏྠུ, ཏཾ གརཧཱམ མཡཾ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཨཡཾ ཏཡཱ ¶ ལདྡྷལཱབྷོ ཨཱཡཏིཾ ཨཔཱཡེསུ ¶ ཝིནིཔཱཏནཧེཏུནཱ སམྤཏི ཙ ཨདྷམྨཙརཎེན ཛཱིཝིཏཝུཏྟི ནཱམ ཧོཏི, ཡཱ ཙེསཱ ཝུཏྟི ཨིམིནཱ ཨཱཡཏིཾ ཝིནིཔཱཏེན ཨིདྷ ཨདྷམྨཙརཎེན ཝཱ ནིཔྤཛྫཏི, ཀིཾ ཏཱཡ, ཏེན ཏཾ ཨེཝཾ ཝདཱམཱིཏི.

ཨཐསྶ དྷམྨཀཐཱཡ རཱཛཱ པསཱིདིཏྭཱ ‘‘བྷོ, པུརིས, ཀིཾཛཱཏིཀོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཙཎྜཱལོ ཨཧཾ, དེཝཱ’’ཏི. བྷོ ‘‘སཙེ ཏྭཾ ཛཱཏིསམྤནྣོ ཨབྷཝིསྶ, རཛྫཾ ཏེ ཨཧཾ ཨདསྶཾ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ པན ཨཧཾ དིཝཱ རཱཛཱ བྷཝིསྶཱམི, ཏྭཾ རཏྟིཾ རཱཛཱ ཧོཧཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཀཎྛེ པིལ༹ནྡྷནཾ པུཔྥདཱམཾ ཏསྶ གཱིཝཱཡཾ པིལ༹ནྡྷཱཔེཏྭཱ ཏཾ ནགརགུཏྟིཀཾ ཨཀཱསི. ཨཡཾ ནགརགུཏྟིཀཱནཾ ཀཎྛེ རཏྟཔུཔྥདཱམཔིལ༹ནྡྷནཝཾསོ. ཏཏོ པཊྛཱཡ པན རཱཛཱ ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཨཱཙརིཡེ གཱརཝཾ ཀརིཏྭཱ ནཱིཙེ ཨཱསནེ ནིསིནྣོ མནྟེ ཨུགྒཎྷཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཙཎྜཱལཔུཏྟོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཚཝཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༡༠] ༡༠. སེཡྻཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སསམུདྡཔརིཡཱཡནྟི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཧི སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨེཀཾ ཨབྷིརཱུཔཾ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ ཨིཏྠིཾ དིསྭཱ ཨུཀྐཎྛིཏོ སཱསནེ ནཱབྷིརམི. ཨཐ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ བྷགཝཏཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀོ ཏཾ ཨུཀྐཎྛཱཔེསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ‘‘ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཀྐཎྛིཏོསི, པུབྦེ པཎྜིཏཱ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ ལབྷནྟཱཔི ཏཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པབྦཛིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ པུརོཧིཏསྶ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ ¶ རཉྙོ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀདིཝསེ ཝིཛཱཡི. རཱཛཱ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཀོཙི མེ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀདིཝསེ ཛཱཏོ’’ཏི ཨམཙྩེ པུཙྪི. ‘‘ཨཏྠི, མཧཱརཱཛ, པུརོཧིཏསྶ པུཏྟོ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ དྷཱཏཱིནཾ དཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོཝ པཊིཛགྒཱཔེསི. ཨུབྷིནྣཾ ཨཱབྷརཎཱནི ཙེཝ པཱནབྷོཛནཱདཱིནི ཙ ཨེཀསདིསཱནེཝ ཨཧེསུཾ. ཏེ ཝཡཔྤཏྟཱ ¶ ཨེཀཏོཝ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཱགམཾསུ. རཱཛཱ པུཏྟསྶ ཨོཔརཛྫཾ ཨདཱསི, མཧཱཡསོ ཨཧོསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ བོདྷིསཏྟོ རཱཛཔུཏྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོཝ ཁཱདཏི པིཝཏི སཡཏི, ཨཉྙམཉྙཾ ཝིསྶཱསོ ཐིརོ ཨཧོསི.

ཨཔརབྷཱགེ རཱཛཔུཏྟོ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫེ པཏིཊྛཱཡ མཧཱསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝི. བོདྷིསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ རཛྫམནུསཱསཏི, སལླཀྑིཏཀྑཎེཡེཝ ཁོ པན མཡ྄ཧཾ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ དསྶཏི, ཀིཾ མེ གྷརཱཝཱསེན, པབྦཛིཏྭཱ ཝིཝེཀམནུབྲཱུཧེསྶཱམཱི’’ཏི? སོ མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ མཧཱསམྤཏྟིཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ ནིཀྑམིཏྭཱ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ མནོརམེ བྷཱུམིབྷཱགེ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཝིཧཱསི. ཏདཱ རཱཛཱ ཏཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ ན པཉྙཱཡཏི, ཀཧཾ སོ’’ཏི པུཙྪི. ཨམཙྩཱ ཏསྶ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘རམཎཱིཡེ ཀིར ཝནསཎྜེ ཝསཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. རཱཛཱ ཏསྶ ཝསནོཀཱསཾ ¶ པུཙྪིཏྭཱ སེཡྻཾ ནཱམ ཨམཙྩཾ ‘‘གཙྪ སཧཱཡཾ མེ གཧེཏྭཱ ཨེཧི, པུརོཧིཏཊྛཱནམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ བཱརཱཎསིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན པཙྩནྟགཱམཾ པཏྭཱ ཏཏྠ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ཋཔེཏྭཱ ཝནཙརཀེཧི སདྡྷིཾ བོདྷིསཏྟསྶ ཝསནོཀཱསཾ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པཎྞསཱལདྭཱརེ སུཝཎྞཔཊིམཾ ཝིཡ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ‘‘བྷནྟེ, རཱཛཱ ཏུཡ྄ཧཾ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ དཱཏུཀཱམོ, ཨཱགམནཾ ¶ ཏེ ཨིཙྪཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཏིཊྛཏུ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ, ཨཧཾ སཀལཾ ཀཱསིཀོསལཛམྦུདཱིཔརཛྫཾ ཙཀྐཝཏྟིསིརིམེཝ ཝཱ ལབྷནྟོཔི ན གཙྪིསྶཱམི, ན ཧི པཎྜིཏཱ སཀིཾ ཛཧིཏཀིལེསེ པུན གཎྷནྟི, སཀིཾ ཛཧིཏཉྷི ནིཊྛུབྷཁེལ༹སདིསཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༧.

‘‘སསམུདྡཔརིཡཱཡཾ, མཧིཾ སཱགརཀུཎྜལཾ;

ན ཨིཙྪེ སཧ ནིནྡཱཡ, ཨེཝཾ སེཡྻ ཝིཛཱནཧི.

༣༨.

‘‘དྷིརཏྠུ ཏཾ ཡསལཱབྷཾ, དྷནལཱབྷཉྩ བྲཱཧྨཎ;

ཡཱ ཝུཏྟི ཝིནིཔཱཏེན, ཨདྷམྨཙརཎེན ཝཱ.

༣༩.

‘‘ཨཔི ཙེ པཏྟམཱདཱཡ, ཨནགཱརོ པརིབྦཛེ;

སཱཡེཝ ཛཱིཝིཀཱ སེཡྻོ, ཡཱ ཙཱདྷམྨེན ཨེསནཱ.

༤༠.

‘‘ཨཔི ¶ ཙེ པཏྟམཱདཱཡ, ཨནགཱརོ པརིབྦཛེ;

ཨཉྙཾ ཨཧིཾསཡཾ ལོཀེ, ཨཔི རཛྫེན ཏཾ ཝར’’ནྟི.

ཏཏྠ སསམུདྡཔརིཡཱཡནྟི པརིཡཱཡོ ཝུཙྩཏི པརིཝཱརོ, སམུདྡཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏེན ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏེན སདྡྷིཾ, སམུདྡསངྑཱཏེན ཝཱ པརིཝཱརེན སདྡྷིནྟི ཨཏྠོ. སཱགརཀུཎྜལནྟི སཱགརམཛ྄ཛྷེ དཱིཔཝསེན ཋིཏཏྟཱ ཏསྶ ཀུཎྜལབྷཱུཏནྟི ཨཏྠོ. ནིནྡཱཡཱཏི ཛྷཱནསུཁསམྤནྣཾ པབྦཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨིསྶརིཡཾ གཎྷཱིཏི ཨིམཱཡ ནིནྡཱཡ. སེཡྻཱཏི ཏཾ ནཱམེནཱལཔཏི. ཝིཛཱནཧཱིཏི དྷམྨཾ ཝིཛཱནཱཧི. ཡཱ ཝུཏྟི ཝིནིཔཱཏེནཱཏི ཡཱ པུརོཧིཏཊྛཱནཝསེན ལདྡྷཱ ཡསལཱབྷདྷནལཱབྷཝུཏྟི ཛྷཱནསུཁཏོ ཨཏྟཝིནིཔཱཏནསངྑཱཏེན ཝིནིཔཱཏེན ཨིཏོ གནྟྭཱ ཨིསྶརིཡམདམཏྟསྶ ཨདྷམྨཙརཎེན ཝཱ ཧོཏི, ཏཾ ཝུཏྟིཾ དྷིརཏྠུ.

པཏྟམཱདཱཡཱཏི ¶ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ. ཨནགཱརོཏི ཨཔི ཨཧཾ ཨགཱརཝིརཧིཏོ པརཀུལེསུ ཙརེཡྻཾ. སཱཡེཝ ཛཱིཝིཀཱཏི སཱ ཨེཝ མེ ཛཱིཝིཀཱ སེཡྻོ ཝརཏརཱ. ཡཱ ཙཱདྷམྨེན ཨེསནཱཏི ཡཱ ཙ ཨདྷམྨེན ཨེསནཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཱ ཨདྷམྨེན ཨེསནཱ, ཏཏོ ཨེསཱཝ ཛཱིཝིཀཱ སུནྡརཏརཱཏི. ཨཧིཾསཡནྟི ཨཝིཧེཋེནྟོ. ཨཔི རཛྫེནཱཏི ཨེཝཾ པརཾ ཨཝིཧེཋེནྟོ ཀཔཱལཧཏྠསྶ མམ ཛཱིཝིཀཀཔྤནཾ རཛྫེནཱཔི ཝརཾ ཨུཏྟམནྟི.

ཨིཏི སོ པུནཔྤུནཾ ཡཱཙནྟམྤི ཏཾ པཊིཀྑིཔི. སེཡྻོཔི ཏསྶ མནཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ གནྟྭཱ ཏསྶ ཨནཱགམནབྷཱཝཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི, ཨཔརེཔི བཧཱུ སོཏཱཔཏྟིཕལཱདཱིནི སཙྪིཀརིཾསུ.

ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, སེཡྻོ སཱརིཔུཏྟོ, པུརོཧིཏཔུཏྟོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སེཡྻཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཀཱལིངྒཝགྒོ པཋམོ.

༢. པུཙིམནྡཝགྒོ

[༣༡༡] ༡. པུཙིམནྡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨུཊྛེཧི ¶ ཙོརཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཱཡསྨནྟཾ མཧཱམོགྒལླཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཐེརེ ཀིར རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཨརཉྙཀུཊིཀཱཡ ཝིཧརནྟེ ཨེཀོ ཙོརོ ནགརདྭཱརགཱམེ ཨེཀསྨིཾ གེཧེ སནྡྷིཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཧཏྠསཱརཾ ཨཱདཱཡ པལཱཡིཏྭཱ ཐེརསྶ ཀུཊིཔརིཝེཎཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ ཨཱརཀྑོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཐེརསྶ པཎྞསཱལཱཡ པམུཁེ ནིཔཛྫི. ཐེརོ ཏསྶ པམུཁེ སཡིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨཱསངྐཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཙོརསཾསགྒོ ནཱམ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘མཱ ཨིདྷ སཡཱི’’ཏི ནཱིཧརི. སོ ཙོརོ ཏཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པདཾ མོཧེཏྭཱ ¶ པལཱཡི. མནུསྶཱ ཨུཀྐཾ ཨཱདཱཡ ཙོརསྶ པདཱནུསཱརེན ཏཏྠ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶ ཨཱགཏཊྛཱནཋིཏཊྛཱནནིསིནྣཊྛཱནསཡིཏཊྛཱནཱདཱིནི དིསྭཱ ‘‘ཙོརོ ཨིཏོ ཨཱགཏོ, ཨིདྷ ཋིཏོ, ཨིདྷ ནིསིནྣོ, ཨིམིནཱ ཋཱནེན ཨཔགཏོ, ན དིཊྛོ ནོ’’ཏི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཀྑནྡིཏྭཱ ཨདིསྭཱཝ པཊིགཏཱ. པུནདིཝསེ ཐེརོ པུབྦཎྷསམཡཾ རཱཛགཧེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ ཝེལུ༹ཝནཾ གནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སཏྠུ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ‘‘ན ཁོ, མོགྒལླཱན, ཏྭཉྙེཝ ཨཱསངྐིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨཱསངྐི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི ཨཱསངྐིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཐེརེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ནགརསྶ སུསཱནཝནེ ནིམྦརུཀྑདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨཐེཀདིཝསཾ ནགརདྭཱརགཱམེ ཀཏཀམྨཙོརོ ཏཾ སུསཱནཝནཾ པཱཝིསི. ཏདཱ ཙ པན ཏཏྠ ནིམྦོ ཙ ཨསྶཏྠོ ཙཱཏི དྭེ ཛེཊྛཀརུཀྑཱ. ཙོརོ ནིམྦརུཀྑམཱུལེ བྷཎྜིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཏསྨིཾ པན ཀཱལེ ཙོརེ གཧེཏྭཱ ནིམྦསཱུལེ ཨུཏྟཱསེནྟི. ཨཐ སཱ དེཝཏཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ མནུསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨིམཾ ཙོརཾ གཎྷིསྶནྟི, ཨིམསྶེཝ ནིམྦརུཀྑསྶ སཱཁཾ ཚིནྡིཏྭཱ སཱུལཾ ཀཏྭཱ ཨེཏཾ ཨུཏྟཱསེསྶནྟི, ཨེཝཾ སནྟེ རུཀྑོ ནསྶིསྶཏི, ཧནྡ ནཾ ཨིཏོ ནཱིཧརིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༡.

‘‘ཨུཊྛེཧི ཙོར ཀིཾ སེསི, ཀོ ཨཏྠོ སུཔནེན ཏེ;

མཱ ཏཾ གཧེསུཾ རཱཛཱནོ, གཱམེ ཀིབྦིསཀཱརཀ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ རཱཛཱནོཏི རཱཛཔུརིསེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཀིབྦིསཀཱརཀནྟི དཱརུཎསཱཧསིཀཙོརཀམྨཀཱརཀཾ.

ཨིཏི ནཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཡཱཝ ཏཾ རཱཛཔུརིསཱ ན གཎྷནྟི, ཏཱཝ ཨཉྙཏྠ གཙྪཱ’’ཏི བྷཱཡཱཔེཏྭཱ པལཱཔེསི. ཏསྨིཾ པལཱཏེ ཨསྶཏྠདེཝཏཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༢.

‘‘ཡཾ ནུ ཙོརཾ གཧེསྶནྟི, གཱམེ ཀིབྦིསཀཱརཀཾ;

ཀིཾ ཏཏྠ པུཙིམནྡསྶ, ཝནེ ཛཱཏསྶ ཏིཊྛཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝནེ ཛཱཏསྶ ཏིཊྛཏོཏི ནིམྦོ ཝནེ ཛཱཏོ ཙེཝ ཋིཏོ ཙ. དེཝཏཱ པན ཏཏྠ ནིབྦཏྟཏྟཱ རུཀྑསམུདཱཙཱརེནེཝ སམུདཱཙརི.

ཏཾ སུཏྭཱ ནིམྦདེཝཏཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༣.

‘‘ན ཏྭཾ ཨསྶཏྠ ཛཱནཱསི, མམ ཙོརསྶ ཙནྟརཾ;

ཙོརཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱནོ, གཱམེ ཀིབྦིསཀཱརཀཾ;

ཨཔྤེནྟི ནིམྦསཱུལསྨིཾ, ཏསྨིཾ མེ སངྐཏེ མནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨསྶཏྠཱཏི པུརིམནཡེནེཝ ཏསྨིཾ ནིབྦཏྟདེཝཏཾ སམུདཱཙརཏི. མམ ཙོརསྶ ཙནྟརནྟི མམ ཙ ཙོརསྶ ཙ ཨེཀཏོ ཨཝསནཀཱརཎཾ. ཨཔྤེནྟི ནིམྦསཱུལསྨིནྟི ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ རཱཛཱནོ ཙོརཾ ནིམྦསཱུལེ ཨཱཝུཎནྟི. ཏསྨིཾ མེ སངྐཏེ མནོཏི ཏསྨིཾ ཀཱརཎེ མམ ཙིཏྟཾ སངྐཏི. སཙེ ཧི ཨིམཾ སཱུལེ ཨཱཝུཎིསྶནྟི, ཝིམཱནཾ མེ ནསྶིསྶཏི, ཨཐ སཱཁཱཡ ཨོལམྦེསྶནྟི, ཝིམཱནེ མེ ཀུཎཔགནྡྷོ བྷཝིསྶཏི, ཏེནཱཧཾ ཨེཏཾ པལཱཔེསིནྟི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ ཨཉྙམཉྙཾ སལླཔནྟཱནཉྙེཝ བྷཎྜསཱམིཀཱ ཨུཀྐཱཧཏྠཱ པདཱནུསཱརེན ཨཱགནྟྭཱ ཙོརསྶ སཡིཏཊྛཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ ཨིདཱནེཝ ཙོརོ ཨུཊྛཱཡ པལཱཏོ, ན ལདྡྷོ ནོ ཙོརོ, སཙེ ལབྷིསྶཱམ, ཨིམསྶེཝ ནཾ ནིམྦསྶ སཱུལེ ཝཱ ཨཱཝུཎིཏྭཱ སཱཁཱཡ ཝཱ ཨོལམྦེཏྭཱ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཀྑནྡིཏྭཱ ཙོརཾ ཨདིསྭཱཝ གཏཱ.

ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨསྶཏྠདེཝཏཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤༤.

‘‘སངྐེཡྻ ¶ སངྐིཏབྦཱནི, རཀྑེཡྻཱནཱགཏཾ བྷཡཾ;

ཨནཱགཏབྷཡཱ དྷཱིརོ, ཨུབྷོ ལོཀེ ཨཝེཀྑཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ རཀྑེཡྻཱནཱགཏཾ བྷཡནྟི དྭེ ཨནཱགཏབྷཡཱནི དིཊྛདྷམྨིཀཉྩེཝ སམྤརཱཡིཀཉྩཱཏི. ཏེསུ པཱཔམིཏྟེ པརིཝཛྫེནྟོ དིཊྛདྷམྨིཀཾ རཀྑཏི, ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི པརིཝཛྫེནྟོ སམྤརཱཡིཀཾ རཀྑཏི. ཨནཱགཏབྷཡཱཏི ཨནཱགཏབྷཡཧེཏུཏཾ བྷཡཾ བྷཱཡམཱནོ དྷཱིརོ པཎྜིཏོ པུརིསོ པཱཔམིཏྟསཾསགྒཾ ན ཀརོཏི, ཏཱིཧིཔི དྭཱརེཧི དུཙྩརིཏཾ ན ཙརཏི. ཨུབྷོ ལོཀེཏི ¶ ཨེཝཾ བྷཱཡནྟོ ཧེས ཨིདྷལོཀཔརལོཀསངྑཱཏེ ཨུབྷོ ལོཀེ ཨཝེཀྑཏི ཨོལོཀེཏི, ཨོལོཀཡམཱནོ ཨིདྷལོཀབྷཡེན པཱཔམིཏྟེ ཝིཝཛྫེཏི, པརལོཀབྷཡེན པཱཔཾ ན ཀརོཏཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨསྶཏྠདེཝཏཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ནིམྦདེཝཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

པུཙིམནྡཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༡༢] ༢. ཀསྶཔམནྡིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཔི ¶ ཀསྶཔ མནྡིཡཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཧལླཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱཝཏྠིཡཾ ཀིརེཀོ ཀུལཔུཏྟོ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནེ ཨནུཡུཏྟོ ན ཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏསྶ ཨཔརབྷཱགེ མཱཏཱ ཀཱལམཀཱསི. སོ མཱཏུ ཨཙྩཡེན པིཏརཉྩ ཀནིཊྛབྷཱཏརཉྩ པབྦཱཛེཏྭཱ ཛེཏཝནེ ཝསིཏྭཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀསམཡེ ཙཱིཝརཔཙྩཡསྶ སུལབྷཏཾ སུཏྭཱ ཨེཀཾ གཱམཀཱཝཱསཾ གནྟྭཱ ཏཡོཔི ཏཏྠེཝ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཝུཏྠཝསྶཱ ཛེཏཝནམེཝ ཨཱགམཾསུ. དཧརབྷིཀྑུ ཛེཏཝནསྶ ཨཱསནྣཊྛཱནེ ‘‘སཱམཎེར ཏྭཾ ཐེརཾ ཝིསྶཱམེཏྭཱ ཨཱནེཡྻཱསི, ཨཧཾ པུརེཏརཾ གནྟྭཱ པརིཝེཎཾ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཛེཏཝནཾ པཱཝིསི. མཧལླཀཏྠེརོ སཎིཀཾ ཨཱགཙྪཏི. སཱམཎེརོ པུནཔྤུནཾ སཱིསེན ཨུཔྤཱིལེ༹ནྟོ ཝིཡ ‘‘གཙྪ, བྷནྟེ, གཙྪ, བྷནྟེ’’ཏི ཏཾ བལཀྐཱརེན ནེཏི. ཐེརོ ‘‘ཏྭཾ མཾ ཨཏྟནོ ཝསཾ ཨཱནེསཱི’’ཏི པུན ནིཝཏྟིཏྭཱ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨཱགཙྪཏི. ཏེསཾ ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱནཉྙེཝ སཱུརིཡོ ཨཏྠངྒཏོ, ཨནྡྷཀཱརོ ཛཱཏོ.

ཨིཏརོཔི པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱགམནཾ ཨཔསྶནྟོ ཨུཀྐཾ གཧེཏྭཱ ¶ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཏེ ཨཱགཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཙིརཱཡིཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. མཧལླཀོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཐེསི. སོ ཏེ དྭེཔི ཝིསྶཱམེཏྭཱ སཎིཀཾ ཨཱནེསི. ཏཾ དིཝསཾ བུདྡྷུཔཊྛཱནསྶ ཨོཀཱསཾ ན ལབྷི. ཨཐ ནཾ དུཏིཡདིཝསེ བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣཾ སཏྠཱ ‘‘ཀདཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཧིཡྻོ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཧིཡྻོ ཨཱགནྟྭཱ ཨཛྫ བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ¶ ཀརོསཱི’’ཏི? སོ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཱཙིཀྑི. སཏྠཱ མཧལླཀཾ གརཧིཏྭཱ ‘‘ན ཨེས ཨིདཱནེཝ ཨེཝརཱུཔཾ ཀམྨཾ ཀརོཏི, པུབྦེཔི ཨཀཱསི. ཨིདཱནི པན ཏེན ཏྭཾ ཀིལམིཏོ, པུབྦེཔི པཎྜིཏེ ཀིལམེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཱསིནིགམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ ¶ མཱཏཱ ཀཱལམཀཱསི. སོ མཱཏུ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ མཱསདྡྷམཱསཙྩཡེན གྷརེ ཝིཛྫམཱནཾ དྷནཾ དཱནཾ དཏྭཱ པིཏརཉྩ ཀནིཊྛབྷཱཏརཉྩ གཧེཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ དེཝདཏྟིཡཾ ཝཀྐལཾ གཧེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ ཝནམཱུལཕལཱཕལེཧི ཡཱཔེནྟོ རམཎཱིཡེ ཝནསཎྜེ ཝསི. ཧིམཝནྟེ པན ཝསྶཀཱལེ ཨཙྪིནྣདྷཱརེ དེཝེ ཝསྶནྟེ ན སཀྐཱ ཧོཏི ཀནྡམཱུལཾ ཁཎིཏུཾ, ཕལཱནི ཙ པཎྞཱནི ཙ པཏནྟི. ཏཱཔསཱ ཡེབྷུཡྻེན ཧིམཝནྟཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ མནུསྶཔཐེ ཝསནྟི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ པིཏརཉྩ ཀནིཊྛབྷཱཏརཉྩ གཧེཏྭཱ མནུསྶཔཐེ ཝསིཏྭཱ པུན ཧིམཝནྟེ པུཔྥིཏཕལིཏེ ཏེ ཨུབྷོཔི གཧེཏྭཱ ཧིམཝནྟེ ཨཏྟནོ ཨསྶམཔདཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཨསྶམསྶཱཝིདཱུརེ སཱུརིཡེ ཨཏྠངྒཏེ ‘‘ཏུམྷེ སཎིཀཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱཐ, ཨཧཾ པུརཏོ གནྟྭཱ ཨསྶམཾ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེ ཨོཧཱཡ གཏོ. ཁུདྡཀཏཱཔསོ པིཏརཱ སདྡྷིཾ སཎིཀཾ གཙྪནྟོ ཏཾ ཀཊིཔྤདེསེ སཱིསེན ཨུཔྤཱིལེ༹ནྟོ ཝིཡ གཙྪ གཙྪཱཏི ཏཾ བལཀྐཱརེན ནེཏི. མཧལླཀོ ‘‘ཏྭཾ མཾ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཨཱནེསཱི’’ཏི པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ཀོཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨཱགཙྪཏི. ཨེཝཾ ཏེསཾ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱནཉྙེཝ ཨནྡྷཀཱརོ ཨཧོསི.

བོདྷིསཏྟོཔི པཎྞསཱལཾ སམྨཛྫིཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨུཀྐམཱདཱཡ པཊིཔཐཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཀིཾ ཀརིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཁུདྡཀཏཱཔསོ པིཏརཱ ཀཏཀཱརཎཾ ཀཐེསི. བོདྷིསཏྟོ ཨུབྷོཔི ཏེ སཎིཀཾ ནེཏྭཱ པརིཀྑཱརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ པིཏརཾ ནྷཱཔེཏྭཱ པཱདདྷོཝནཔིཊྛིསམྦཱཧནཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཨངྒཱརཀཔལླཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཀིལམཐཾ པིཏརཾ ཨུཔནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏརུཎདཱརཀཱ ནཱམ མཏྟིཀཱབྷཱཛནསདིསཱ མུཧུཏྟནེཝ བྷིཛྫནྟི ¶ , སཀིཾ བྷིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པུན ན སཀྐཱ ཧོནྟི གྷཊེཏུཾ, ཏེ ཨཀྐོསནྟཱཔི པརིབྷཱསནྟཱཔི མཧལླཀེཧི ཨདྷིཝཱསེཏབྦཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པིཏརཾ ཨོཝདནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༤༥.

‘‘ཨཔི ¶ ¶ ཀསྶཔ མནྡིཡཱ, ཡུཝཱ སཔཏི ཧནྟི ཝཱ;

སབྦཾ ཏཾ ཁམཏེ དྷཱིརོ, པཎྜིཏོ ཏཾ ཏིཏིཀྑཏི.

༤༦.

‘‘སཙེཔི སནྟོ ཝིཝདནྟི, ཁིཔྤཾ སནྟཱིཡརེ པུན;

བཱལཱ པཏྟཱཝ བྷིཛྫནྟི, ན ཏེ སམཐམཛ྄ཛྷགཱུ.

༤༧.

‘‘ཨེཏེ བྷིཡྻོ སམཱཡནྟི, སནྡྷི ཏེསཾ ན ཛཱིརཏི;

ཡོ ཙཱདྷིཔནྣཾ ཛཱནཱཏི, ཡོ ཙ ཛཱནཱཏི དེསནཾ.

༤༨.

‘‘ཨེསོ ཧི ཨུཏྟརིཏརོ, བྷཱརཝཧོ དྷུརདྡྷརོ;

ཡོ པརེསཱདྷིཔནྣཱནཾ, སཡཾ སནྡྷཱཏུམརཧཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀསྶཔཱཏི པིཏརཾ ནཱམེནཱལཔཏི. མནྡིཡཱཏི མནྡཱིབྷཱཝེན ཏརུཎཏཱཡ. ཡུཝཱ སཔཏི ཧནྟི ཝཱཏི ཏརུཎདཱརཀོ ཨཀྐོསཏིཔི པཧརཏིཔི. དྷཱིརོཏི དྷིཀྐཏཔཱཔོ, དྷཱི ཝཱ ཝུཙྩཏི པཉྙཱ, ཏཱཡ སམནྣཱགཏོཏིཔི ཨཏྠོ. ཨིཏརཾ པན ཨིམསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨུབྷཡེནཱཔི སབྦཾ ཏཾ བཱལདཱརཀེཧི ཀཏཾ ཨཔརཱདྷཾ མཧལླཀོ དྷཱིརོ པཎྜིཏོ སཧཏི ཏིཏིཀྑཏཱིཏི དསྶེཏི.

སནྡྷཱིཡརེཏི པུན མིཏྟབྷཱཝེན སནྡྷཱིཡནྟི གྷཊཱིཡནྟི. བཱལཱ པཏྟཱཝཱཏི བཱལཀཱ པན མཏྟིཀཱཔཏྟཱཝ བྷིཛྫནྟི. ན ཏེ སམཐམཛ྄ཛྷགཱུཏི ཏེ བཱལཀཱ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཝིཝཱདཾ ཀཏྭཱ ཝེརཱུཔསམནཾ ན ཝིནྡནྟི ནཱདྷིགཙྪནྟི. ཨེཏེ བྷིཡྻོཏི ཨེཏེ དྭེ ཛནཱ བྷིནྣཱཔི པུན སམཱགཙྪནྟི. སནྡྷཱིཏི མིཏྟསནྡྷི. ཏེསནྟི ཏེསཉྙེཝ དྭིནྣཾ སནྡྷི ན ཛཱིརཏི. ཡོ ཙཱདྷིཔནྣནྟི ཡོ ཙ ཨཏྟནཱ ཨདྷིཔནྣཾ ཨཏིཀྐནྟཾ ཨཉྙསྨིཾ ཀཏདོསཾ ཛཱནཱཏི. དེསནནྟི ཡོ ཙ ཏེན ཨཏྟནོ དོསཾ ཛཱནནྟེན དེསིཏཾ ཨཙྩཡདེསནཾ པཊིགྒཎྷིཏུཾ ཛཱནཱཏི.

ཡོ པརེསཱདྷིཔནྣཱནནྟི ཡོ པརེསཾ ཨདྷིཔནྣཱནཾ དོསེན ཨབྷིབྷཱུཏཱནཾ ཨཔརཱདྷཀཱརཀཱནཾ. སཡཾ སནྡྷཱཏུམརཧཏཱིཏི ཏེསུ ཨཁམཱཔེནྟེསུཔི ‘‘ཨེཧི, བྷདྲམུཁ, ཨུདྡེསཾ གཎྷ, ཨཊྛཀཐཾ སུཎ, བྷཱཝནམནུཡུཉྫ, ཀསྨཱ པརིབཱཧིརོ ཧོསཱི’’ཏི ཨེཝཾ སཡཾ སནྡྷཱཏུཾ ཨརཧཏི མིཏྟབྷཱཝཾ གྷཊེཏི, ཨེསོ ཨེཝརཱུཔོ མེཏྟཱཝིཧཱརཱི ཨུཏྟརིཏརོ མིཏྟབྷཱརསྶ མིཏྟདྷུརསྶ ཙ ཝཧནཏོ ‘‘བྷཱརཝཧོ’’ཏི ‘‘དྷུརདྡྷརོ’’ཏི ཙ སངྑཾ གཙྪཏཱིཏི.

ཨེཝཾ ¶ ¶ ¶ བོདྷིསཏྟོ པིཏུ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི, སོཔི ཏཏོ པབྷུཏི དནྟོ ཨཧོསི སུདནྟོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པིཏཱ ཏཱཔསོ མཧལླཀོ ཨཧོསི, ཁུདྡཀཏཱཔསོ སཱམཎེརོ, པིཏུ ཨོཝཱདདཱཡཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀསྶཔམནྡིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༡༣] ༣. ཁནྟིཝཱདཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡོ ཏེ ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀོདྷནབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏམེཝ. སཏྠཱ པན ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘ཀསྨཱ, ཏྭཾ བྷིཀྑུ, ཨཀྐོདྷནསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཀོདྷཾ ཀརོསི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ སརཱིརེ པཧཱརསཧསྶེ པཏནྟེ ཧཏྠཔཱདཀཎྞནཱསཱསུ ཚིཛྫམཱནཱསུ པརསྶ ཀོདྷཾ ན ཀརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ ཀལཱབུ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཀུཎྜལཀུམཱརོ ནཱམ མཱཎཝོ ཧུཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཙྩཡེན དྷནརཱསིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ དྷནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ མམ ཉཱཏཀཱ ཨགྒཧེཏྭཱཝ གཏཱ, མཡཱ པནེཏཾ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སབྦཾ དྷནཾ ཝིཙེཡྻདཱནཝསེན ཡོ ཡཾ ཨཱཧརཏི, ཏསྶ ཏཾ དཏྭཱ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཕལཱཕལེན ཡཱཔེནྟོ ཙིརཾ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ མནུསྶཔཐཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ ནགརེ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟོ སེནཱཔཏིསྶ ནིཝཱསནདྭཱརཾ སམྤཱཔུཎི. སེནཱཔཏི ཏསྶ ཨིརིཡཱཔཐེསུ པསཱིདིཏྭཱ གྷརཾ པཝེསེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཊིཡཱདིཏབྷོཛནཾ ¶ བྷོཛེཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཏཏྠེཝ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསཱཔེསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ ཀལཱབུརཱཛཱ སུརཱམདམཏྟོ ཚེཀནཱཊཀཔརིཝུཏོ མཧནྟེན ཡསེན ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ མངྒལསིལཱཔཊྚེ སཡནཾ ཨཏྠརཱཔེཏྭཱ ཨེཀིསྶཱ པིཡམནཱཔཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཨངྐེ སཡི. གཱིཏཝཱདིཏནཙྩེསུ ཚེཀཱ ནཱཊཀིཏྠིཡོ གཱིཏཱདཱིནི པཡོཛེསུཾ, སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཝིཡ མཧཱསམྤཏྟི ཨཧོསི, རཱཛཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི. ཨཐ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ‘‘ཡསྶཏྠཱཡ མཡཾ གཱིཏཱདཱིནི པཡོཛཡཱམ, སོ ནིདྡཾ ཨུཔགཏོ, ཀིཾ ནོ གཱིཏཱདཱིཧཱི’’ཏི ཝཱིཎཱདཱིནི ཏཱུརིཡཱནི ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཚཌྜེཏྭཱ ¶ ཨུཡྻཱནཾ པཀྐནྟཱ པུཔྥཕལཔལླཝཱདཱིཧི པལོབྷིཡམཱནཱ ཨུཡྻཱནེ ཨབྷིརམིཾསུ. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ སུཔུཔྥིཏསཱལམཱུལེ པབྦཛྫཱསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེནྟོ མཏྟཝརཝཱརཎོ ཝིཡ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨུཡྻཱནེ ཙརམཱནཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཐ, ཨཡྻཱཡོ, ཨེཏསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ པབྦཛིཏོ ནིསིནྣོ, ཡཱཝ རཱཛཱ ན པབུཛ྄ཛྷཏི, ཏཱཝསྶ སནྟིཀེ ཀིཉྩི སུཎམཱནཱ ནིསཱིདིསྶཱམཱ’’ཏི གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཀཐེཏབྦཡུཏྟཀཾ ཀིཉྩི ཀཐེཐཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཏཱསཾ དྷམྨཾ ཀཐེསི. ཨཐ སཱ ཨིཏྠཱི ཨངྐཾ ཙཱལེཏྭཱ རཱཛཱནཾ པབོདྷེསི. རཱཛཱ པབུདྡྷོ ཏཱ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀཧཾ གཏཱ ཝསལིཡོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཏཱ, མཧཱརཱཛ, གནྟྭཱ ཨེཀཾ ཏཱཔསཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསཱུཏི. རཱཛཱ ཀུཔིཏོ ཁགྒཾ གཧེཏྭཱ ‘‘སིཀྑཱཔེསྶཱམི ནཾ ཀཱུཊཛཊིལ’’ནྟི ཝེགེན ཨགམཱསི.

ཨཐ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ རཱཛཱནཾ ཀུདྡྷཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཏཱསུ ཝལླབྷཏརཱ གནྟྭཱ རཉྙོ ཧཏྠཱ ཨསིཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཝཱུཔསམེསུཾ. སོ ཨཱགནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ སནྟིཀེ ཋཏྭཱ ‘‘ཀིཾཝཱདཱི ཏྭཾ, སམཎཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཁནྟིཝཱདཱི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀཱ ཨེསཱ ཁནྟི ནཱམཱ’’ཏི? ‘‘ཨཀྐོསནྟེསུ པརིབྷཱསནྟེསུ པཧརནྟེསུ ཨཀུཛ྄ཛྷནབྷཱཝོ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘པསྶིསྶཱམི དཱནི ཏེ ཁནྟིཡཱ ཨཏྠིབྷཱཝ’’ནྟི ¶ ཙོརགྷཱཏཀཾ པཀྐོསཱཔེསི. སོ ཨཏྟནོ ཙཱརིཏྟེན ཕརསུཉྩ ཀཎྚཀཀསཉྩ ཨཱདཱཡ ཀཱསཱཡནིཝསནོ རཏྟམཱལཱདྷརོ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨིམཾ ཙོརཾ དུཊྛཏཱཔསཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པཱཏེཏྭཱ ཀཎྚཀཀསཾ གཧེཏྭཱ པུརཏོ ཙ པཙྪཏོ ཙ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ཙཱཏི ཙཏཱུསུཔི པསྶེསུ དྭེཔཧཱརསཧསྶམསྶ དེཧཱིཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི ¶ . བོདྷིསཏྟསྶ ཚཝི བྷིཛྫི. ཙམྨཾ བྷིཛྫི, མཾསཾ ཚིཛྫི, ལོཧིཏཾ པགྒྷརཏི.

པུན རཱཛཱ ‘‘ཀིཾཝཱདཱི ཏྭཾ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཁནྟིཝཱདཱི, མཧཱརཱཛ’’. ‘‘ཏྭཾ པན མཡ྄ཧཾ ཙམྨནྟརེ ཁནྟཱི’’ཏི མཉྙསི, ནཏྠི མཡ྄ཧཾ ཙམྨནྟརེ ཁནྟི, ཏཡཱ པན དཊྛུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻེ ཧདཡབྦྷནྟརེ མམ ཁནྟི པཏིཊྛིཏཱ. ‘‘མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. པུན ཙོརགྷཱཏཀོ ‘‘ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨིམསྶ ཀཱུཊཛཊིལསྶ ཨུབྷོ ཧཏྠེ ཚིནྡཱ’’ཏི. སོ ཕརསུཾ གཧེཏྭཱ གཎྜིཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཧཏྠེ ཚིནྡི. ཨཐ ནཾ ‘‘པཱདེ ཚིནྡཱ’’ཏི ཨཱཧ, པཱདེཔི ཚིནྡི. ཧཏྠཔཱདཀོཊཱིཧི གྷཊཚིདྡེཧི ལཱཁཱརསོ ཝིཡ ལོཧིཏཾ པགྒྷརཏི. པུན རཱཛཱ ‘‘ཀིཾཝཱདཱིསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཁནྟིཝཱདཱི, མཧཱརཱཛ’’. ‘‘ཏྭཾ པན མཡ྄ཧཾ ཧཏྠཔཱདཀོཊཱིསུ ‘ཁནྟི ཨཏྠཱི’ཏི མཉྙསི, ནཏྠེསཱ ཨེཏྠ, མཡ྄ཧཾ ཁནྟི གམྦྷཱིརཊྛཱནེ པཏིཊྛིཏཱ’’ཏི. སོ ‘‘ཀཎྞནཱསམསྶ ཚིནྡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོ ཀཎྞནཱསཾ ཚིནྡི, སཀལསརཱིརེ ལོཧིཏཾ ཨཧོསི. པུན ནཾ ‘‘ཀིཾཝཱདཱི ¶ ནཱམ ཏྭ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཁནྟིཝཱདཱི ནཱམ’’. ‘‘མཱ ཁོ པན ཏྭཾ ‘ཀཎྞནཱསིཀཀོཊཱིསུ པཏིཊྛིཏཱ ཁནྟཱི’ཏི མཉྙསི, མམ ཁནྟི གམྦྷཱིརེ ཧདཡབྦྷནྟརེ པཏིཊྛིཏཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘ཀཱུཊཛཊིལ ཏཝ ཁནྟིཾ ཏྭམེཝ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནིསཱིདཱ’’ཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཧདཡཾ པཱདེན པཧརིཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཏསྨིཾ གཏེ སེནཱཔཏི བོདྷིསཏྟསྶ སརཱིརཏོ ལོཧིཏཾ པུཉྪིཏྭཱ ¶ ཧཏྠཔཱདཀཎྞནཱསཀོཊིཡོ སཱཊཀཀཎྞེ ཀཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ སཎིཀཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘སཙེ, བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཀུཛ྄ཛྷིཏུཀཱམཱ, ཏུམྷེསུ ཀཏཱཔརཱདྷསྶ རཉྙོཝ ཀུཛ྄ཛྷེཡྻཱཐ, མཱ ཨཉྙེས’’ནྟི ཡཱཙནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༩.

‘‘ཡོ ཏེ ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙ, ཀཎྞནཱསཉྩ ཚེདཡི;

ཏསྶ ཀུཛ྄ཛྷ མཧཱཝཱིར, མཱ རཊྛཾ ཝིནསཱ ཨིད’’ནྟི.

ཏཏྠ མཧཱཝཱིརཱཏི མཧཱཝཱིརིཡ. མཱ རཊྛཾ ཝིནསཱ ཨིདནྟི ཨིདཾ ནིརཔརཱདྷཾ ཀཱསིརཊྛཾ མཱ ཝིནཱསེཧི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༠.

‘‘ཡོ མེ ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙ, ཀཎྞནཱསཉྩ ཚེདཡི;

ཙིརཾ ཛཱིཝཏུ སོ རཱཛཱ, ན ཧི ཀུཛ྄ཛྷནྟི མཱདིསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ མཱདིསཱཏི མམ སདིསཱ ཁནྟིབལེན སམནྣཱགཏཱ པཎྜིཏཱ ‘‘ཨཡཾ མཾ ཨཀྐོསི པརིབྷཱསི པཧརི, ཚིནྡི བྷིནྡཱི’’ཏི ཏཾ ན ཀུཛ྄ཛྷནྟི.

རཉྙོ ཨུཡྻཱནཱ ནིཀྑམནྟསྶ བོདྷིསཏྟསྶ ཙཀྑུཔཐཾ ཝིཛཧནཀཱལེཡེཝ ཨཡཾ ཙཏུནཧུཏཱདྷིཀཱ དྭིཡོཛནསཏསཧསྶབཧལཱ མཧཱཔཐཝཱི ཁལིབདྡྷསཱཊཀོ ཝིཡ ཕལིཏཱ, ཨཝཱིཙིཏོ ཛཱལཱ ནིཀྑམིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཀུལདཏྟིཡེན རཏྟཀམྦལེན པཱརུཔནྟཱི ཝིཡ གཎྷི. སོ ཨུཡྻཱནདྭཱརེཡེཝ པཐཝིཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡེ པཏིཊྛཧི. བོདྷིསཏྟོཔི ཏཾ དིཝསམེཝ ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཔརིསཱ ཙ ནཱགརཱ ཙ གནྡྷམཱལཱདྷཱུམཧཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཨཀཾསུ. ཀེཙི པནཱཧུ ‘‘བོདྷིསཏྟོ པུན ཧིམཝནྟམེཝ གཏོ’’ཏི, ཏཾ ཨབྷཱུཏཾ.

༥༡.

‘‘ཨཧཱུ ¶ ¶ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནཾ, སམཎོ ཁནྟིདཱིཔནོ;

ཏཾ ཁནྟིཡཱཡེཝ ཋིཏཾ, ཀཱསིརཱཛཱ ཨཚེདཡི.

༥༢.

‘‘ཏསྶ ཀམྨཕརུསསྶ, ཝིཔཱཀོ ཀཊུཀོ ཨཧུ;

ཡཾ ཀཱསིརཱཛཱ ཝེདེསི, ནིརཡམྷི སམཔྤིཏོ’’ཏི. –

ཨིམཱ དྭེ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ.

ཏཏྠ ཨཏཱིཏམདྡྷཱནནྟི ཨཏཱིཏེ ཨདྡྷཱནེ. ཁནྟིདཱིཔནོཏི ཨདྷིཝཱསནཁནྟིསཾཝཎྞནོ. ཨཚེདཡཱིཏི མཱརཱཔེསི. ཨེཀཙྩེ པན ‘‘བོདྷིསཏྟསྶ པུན ཧཏྠཔཱདཀཎྞནཱསཱ གྷཊིཏཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏམྤི ཨབྷཱུཏམེཝ. སམཔྤིཏོཏི པཏིཊྛིཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀོདྷནོ བྷིཀྑུ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི, ཨཉྙེ བཧཱུ སོཏཱཔཏྟིཕལཱདཱིནི པཱཔུཎིཾསུ.

ཏདཱ ཀལཱབུརཱཛཱ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, སེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟོ, ཁནྟིཝཱདཱི ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཁནྟིཝཱདཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༡༤] ༤. ལོཧཀུམྦྷིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དུཛྫཱིཝིཏམཛཱིཝིམྷཱཏི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཱཛཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཀིར ཀོསལརཱཛཱ རཏྟིབྷཱགེ ཙཏུནྣཾ ནེརཡིཀསཏྟཱནཾ སདྡཾ སུཎི. ཨེཀོ དུ-ཀཱརམེཝ བྷཎི, ཨེཀོ ས-ཀཱརཾ, ཨེཀོ ན-ཀཱརཾ, ཨེཀོ སོ-ཀཱརམེཝཱཏི. ཏེ ཀིར ཨཏཱིཏབྷཝེ སཱཝཏྠིཡཾཡེཝ པཱརདཱརིཀཱ རཱཛཔུཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཏེ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏམཱཏུགཱམེསུ ཨཔརཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙིཏྟཀེལི༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟཱ བཧུཾ པཱཔཀམྨཾ ཀཏྭཱ མརཎཙཀྐེན ཚིནྣཱ སཱཝཏྠིསཱམནྟེ ཙཏཱུསུ ལོཧཀུམྦྷཱིསུ ནིབྦཏྟཱ སཊྛི ཝསྶསཧསྶཱནི ཏཏྠ པཙྩིཏྭཱ ཨུགྒཏཱ ལོཧཀུམྦྷིམུཁཝཊྚིཾ དིསྭཱ ‘‘ཀདཱ ནུ ཁོ ཨིམམྷཱ དུཀྑཱ མུཙྩིསྶཱམཱ’’ཏི ཙཏྟཱརོཔི མཧནྟེན སདྡེན ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝིརཝིཾསུ. རཱཛཱ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ནིསིནྣཀོཝ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེསི.

ཨརུཎུགྒམནཝེལཱཡ ¶ བྲཱཧྨཎཱ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛཱནཾ སུཁསཡིཏཾ པུཙྪིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཀུཏོ མེ ཨཱཙརིཡཱ སུཁསཡིཏཾ, ཨཛྫཱཧཾ ཨེཝརཱུཔེ ¶ ཙཏྟཱརོ བྷིཾསནཀསདྡེ སུཎི’’ནྟི. བྲཱཧྨཎཱ ཧཏྠེ ཝིདྷུནིཾསུ. ‘‘ཀིཾ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི? ‘‘སཱཧསིཀསདྡཱ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘སཔཊིཀམྨཱ ཨཔྤཊིཀམྨཱ’’ཏི? ‘‘ཀཱམཾ ཨཔྤཊིཀམྨཱ, མཡཾ པན སུསིཀྑིཏཱ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཀཏྭཱ པཊིབཱཧིསྶཐཱ’’ཏི? ‘‘མཧཱརཱཛ, པཊིཀམྨཾ མཧནྟཾ ན སཀྐཱ ཀཱཏུཾ, མཡཾ པན སབྦཙཏུཀྐཾ ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ ཧཱརེསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཁིཔྤཾ ཙཏྟཱརོ ཧཏྠཱི ཙཏྟཱརོ ཨསྶེ ཙཏྟཱརོ ཨུསབྷེ ཙཏྟཱརོ མནུསྶེཏི ལཊུཀིཀསཀུཎིཀཱ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཙཏྟཱརོ པཱཎེ གཧེཏྭཱ སབྦཙཏུཀྐཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ མམ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཡེནཏྠོ, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཡཉྙཱཝཱཊཾ པཙྩུཔཊྛཔེསུཾ, བཧུཔཱཎེ ཐཱུཎཱུཔནཱིཏེ ཀཏྭཱ ཋཔེསུཾ. ‘‘བཧུཾ མཙྪམཾསཾ ཁཱདིསྶཱམ, བཧུཾ དྷནཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུསྶཱཧཔྤཏྟཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཨིདཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, དེཝཱ’’ཏི ཨཔརཱཔརཾ ཙརནྟི.

མལླིཀཱ དེཝཱི རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, མཧཱརཱཛ, བྲཱཧྨཎཱ ཨཏིཝིཡ ཨུསྶཱཧཡནྟཱ ཝིཙརནྟཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘དེཝི ཀིཾ ཏུཡ྄ཧིམིནཱ, ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཡསེནེཝ མཏྟཱ པམཏྟཱ, དུཀྑཾ པན ཨམྷཱཀམེཝ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཀིཾ ¶ , མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘དེཝི, ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ ཨསོཏབྦཾ སུཎིཾ, ཏཏོ ཨིམེསཾ སདྡཱནཾ སུཏཏྟཱ ‘‘ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎེ པུཙྪིཾ, བྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ མཧཱརཱཛ རཛྫསྶ ཝཱ བྷོགཱནཾ ཝཱ ཛཱིཝིཏསྶ ཝཱ ཨནྟརཱཡོ པཉྙཱཡཏི, སབྦཙཏུཀྐེན ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝདིཾསུ, ཏེ མཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཡཉྙཱཝཱཊཾ ཀཏྭཱ ཡེན ཡེནཏྠོ, ཏསྶ ཏསྶ ཀཱརཎཱ ཨཱགཙྪནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན དེཝ, ཨིམེསཾ སདྡཱནཾ ནིཔྥཏྟིཾ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒབྲཱཧྨཎཾ པུཙྪིཏྠཱ’’ཏི? ‘‘ཀོ ཨེས དེཝི, སདེཝཀེ ལོཀེ ཨགྒབྲཱཧྨཎོ ནཱམཱ’’ཏི? ‘‘མཧཱགོཏམོ སམྨཱསམྦུདྡྷོ’’ཏི. ‘‘དེཝི, སམྨཱསམྦུདྡྷོ མེ ན པུཙྪིཏོ’’ཏི? ‘‘ཏེན ཧི གནྟྭཱ པུཙྪཐཱ’’ཏི.

རཱཛཱ ཏསྶཱ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ རཐཝརམཱརུཡ྄ཧ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ པུཙྪི ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, རཏྟིབྷཱགེ ཙཏྟཱརོ སདྡེ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎེ པུཙྪིཾ, ཏེ ‘སབྦཙཏུཀྐཡཉྙཾ ¶ ཡཛིཏྭཱ སོཏྠིཾ ཀརིསྶཱམཱ’ཏི ཝཏྭཱ ཡཉྙཱཝཱཊེ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏེསཾ སདྡཱནཾ སུཏཏྟཱ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ‘‘ན ཀིཉྩི, མཧཱརཱཛ, ནེརཡིཀསཏྟཱ དུཀྑམནུབྷཝནྟཱ ཨེཝཾ ཝིརཝིཾསུ, ན ཨིམེ སདྡཱ ཨིདཱནི ཏཡཱ ཨེཝ སུཏཱ, པོརཱཎཀརཱཛཱུཧིཔི སུཏཱཡེཝ, ཏེཔི བྲཱཧྨཎེ པུཙྪིཏྭཱ པསུགྷཱཏཡཉྙཾ ཀཏྟུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ པཎྜིཏཱནཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ན ཀརིཾསུ, པཎྜིཏཱ ཏེསཾ སདྡཱནཾ ཨནྟརཾ ཀཐེཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ སོཏྠིམཀཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀཱསིགཱམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཀཱམེ པཧཱཡ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཛྷཱནཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཧིམཝནྟེ རམཎཱིཡེ ཝནསཎྜེ ཝསཏི. ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཙཏུནྣཾ ནེརཡིཀཱནཾ ཨིམེཝ ཙཏྟཱརོ སདྡེ སུཏྭཱ བྷཱིཏཏསིཏོ ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན བྲཱཧྨཎེཧི ‘‘ཏིཎྞཾ ཨནྟརཱཡཱནཾ ཨཉྙཏརོ བྷཝིསྶཏི, སབྦཙཏུཀྐཡཉྙེན ཏཾ ཝཱུཔསམེསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སམྤཊིཙྪི. པུརོཧིཏོ བྲཱཧྨཎེཧི སདྡྷིཾ ཡཉྙཱཝཱཊཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེསི, མཧཱཛནོ ཐཱུཎཱུཔནཱིཏོ ཨཧོསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ མེཏྟཱབྷཱཝནཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ དིབྦཙཀྑུནཱ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ, མཡཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི, མཧཱཛནསྶ སོཏྠི ¶ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨིདྡྷིབལེན ཝེཧཱསཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨུཡྻཱནེ ཨོཏརིཏྭཱ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ཀཉྩནརཱུཔཀཾ ཝིཡ ནིསཱིདི. ཏདཱ པུརོཧིཏསྶ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ ཨཱཙརིཡཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ནནུ, ཨཱཙརིཡ, ཨམྷཱཀཾ ཝེདེསུ པརཾ མཱརེཏྭཱ སོཏྠིཀརཎཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. པུརོཧིཏོ ‘‘ཏྭཾ རཱཛདྷནཾ རཀྑསི, བཧུཾ མཙྪམཾསཾ ཁཱདིསྶཱམ, དྷནཾ ལབྷིསྶཱམ, ཏུཎྷཱི ཧོཧཱི’’ཏི ཏཾ པཊིབཱཧི.

སོ ‘‘ནཱཧཾ ¶ ཨེཏྠ སཧཱཡོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཀིཾ, མཱཎཝ, རཱཛཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘བྷནྟེ, རཱཛཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏི, རཏྟིབྷཱགེ པན ཙཏྟཱརོ སདྡེ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎེ པུཙྪི. བྲཱཧྨཎཱ ‘སབྦཙཏུཀྐཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ སོཏྠིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’’ཏི ཝདིཾསུ. རཱཛཱ པསུགྷཱཏཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ སོཏྠིཾ ཀཱཏུཀཱམོ མཧཱཛནོ ཐཱུཎཱུཔནཱིཏོ, ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱདིསཱནཾ སཱིལཝནྟཱནཾ ཏེསཾ སདྡཱནཾ ནིཔྥཏྟིཾ ཝཏྭཱ མཧཱཛནཾ མརཎམུཁཱ མོཙེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘མཱཎཝ, རཱཛཱ ཨམྷེ ན ཛཱནཱཏི, མཡམྤི ཏཾ ན ཛཱནཱམ, ཨིམེསཾ པན སདྡཱནཾ ནིཔྥཏྟིཾ ཛཱནཱམ, སཙེ རཱཛཱ ཨམྷེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪེཡྻ, རཱཛཱནཾ ནིཀྐངྑཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, བྷནྟེ, མུཧུཏྟཾ ཨིདྷེཝ ཧོཐ, ཨཧཾ རཱཛཱནཾ ཨཱནེསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, མཱཎཝཱ’’ཏི. སོ གནྟྭཱ རཉྙོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཱནེསི.

ཨཐ རཱཛཱ བོདྷིསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ པུཙྪི ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ མཡཱ སུཏསདྡཱནཾ ནིཔྥཏྟིཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀཐེཐ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨེཏེ པུརིམབྷཝེ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏེསུ དཱརེསུ ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ བཱརཱཎསིསཱམནྟེ ཙཏཱུསུ ལོཧཀུམྦྷཱིསུ ནིབྦཏྟཱ པཀྐུཐིཏེ ཁཱརལོཧོདཀེ ཕེཎུདྡེཧཀཾ པཙྩམཱནཱ ཏིཾས ཝསྶསཧསྶཱནི ཨདྷོ གནྟྭཱ ཀུམྦྷིཏལཾ ཨཱཧཙྩ ཨུདྡྷཾ ཨཱརོཧནྟཱ ཏིཾསཝསྶསཧསྶེནེཝ ཀཱལེན ཀུམྦྷིམུཁཾ དིསྭཱ ¶ བཧི ཨོལོཀེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟུཀཱམཱཔི ཏཐཱ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨེཀེཀམེཝ ཨཀྑརཾ ཝཏྭཱ པུན ལོཧཀུམྦྷཱིསུཡེཝ ¶ ནིམུགྒཱ. ཏེསུ དུ-ཀཱརཾ ཝཏྭཱ ནིམུགྒསཏྟོ ཨེཝཾ ཝཏྟུཀཱམོ ཨཧོསི –

༥༣.

‘དུཛྫཱིཝིཏམཛཱིཝིམྷ ¶ , ཡེ སནྟེ ན དདམྷསེ;

ཝིཛྫམཱནེསུ བྷོགེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀམྷ ཨཏྟནོ’ཏི. –

ཏཾ གཱཐཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨཏྟནོ ཉཱཎེན ཏཾ གཱཐཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསི. སེསཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏེསུ ས-ཀཱརཾ ཝཏྭཱ ཝཏྟུཀཱམསྶ ཨཡཾ གཱཐཱ –

༥༤.

‘‘སཊྛི ཝསྶསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སབྦསོ;

ནིརཡེ པཙྩམཱནཱནཾ, ཀདཱ ཨནྟོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ན-ཀཱརཾ ཝཏྭཱ ཝཏྟུཀཱམསྶ ཨཡཾ གཱཐཱ –

༥༥.

‘‘ནཏྠི ཨནྟོ ཀུཏོ ཨནྟོ, ན ཨནྟོ པཊིདིསྶཏི;

ཏདཱ ཧི པཀཏཾ པཱཔཾ, མམ ཏུཡ྄ཧཉྩ མཱརིསཱ’’ཏི.

སོ-ཀཱརཾ ཝཏྭཱ ཝཏྟུཀཱམསྶ ཨཡཾ གཱཐཱ –

༥༦.

‘‘སོཧཾ ནཱུན ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཡོནིཾ ལདྡྷཱན མཱནུསིཾ;

ཝདཉྙཱུ སཱིལསམྤནྣོ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུ’’ནྟི.

ཏཏྠ དུཛྫཱིཝིཏནྟི ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི ཙརནྟོ དུཛྫཱིཝིཏཾ ལཱམཀཛཱིཝིཏཾ ཛཱིཝཏི ནཱམ, སོཔི ཏདེཝ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘དུཛྫཱིཝིཏམཛཱིཝིམྷཱ’’ཏི. ཡེ སནྟེ ན དདམྷསེཏི ཡེ མཡཾ དེཡྻདྷམྨེ ཙ པཊིགྒཱཧཀེ ཙ སཾཝིཛྫམཱནེཡེཝ ན དཱནཾ དདིམྷ. དཱིཔཾ ནཱཀམྷ ཨཏྟནོཏི ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ན ཀརིམྷ. པརིཔུཎྞཱནཱིཏི ཨནཱུནཱནི ཨནདྷིཀཱནི. སབྦསོཏི སབྦཱཀཱརེན. པཙྩམཱནཱནནྟི ཨམྷཱཀཾ ཨིམསྨིཾ ནིརཡེ པཙྩམཱནཱནཾ.

ནཏྠི ¶ ཨནྟོཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨསུཀཀཱལེ ནཱམ མོཀྑོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀཱལཔརིཙྪེདོ ནཏྠི. ཀུཏོ ཨནྟོཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཨནྟོ པཉྙཱཡིསྶཏི. ན ཨནྟོཏི ཨནྟཾ དཊྛུཀཱམཱནམྤི ནོ དུཀྑསྶ ཨནྟོ ན པཊིདིསྶཏི. ཏདཱ ཧི པཀཏནྟི ཏསྨིཾ ཀཱལེ མཱརིསཱ མམ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ པཀཏཾ པཱཔཾ པཀཊྛཾ ཀཏཾ ཨཏིབཧུམེཝ ཀཏཾ. ‘‘ཏཐཱ ཧི པཀཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཏེན ཀཱརཎེན ཀཏཾ, ཡེནསྶ ¶ ཨནྟོ དཊྛུཾ ན སཀྐཱཏི ཨཏྠོ. མཱརིསཱཏི མཡཱ སདིསཱ, པིཡཱལཔནམེཏཾ ཨེཏེསཾ. ནཱུནཱཏི ¶ ཨེཀཾསཏྠེ ནིཔཱཏོ, སོ ཨཧཾ ཨིཏོ གནྟྭཱ ཡོནིཾ མཱནུསིཾ ལདྡྷཱན ཝདཉྙཱུ སཱིལསམྤནྣོ ཧུཏྭཱ ཨེཀཾསེནེཝ བཧུཾ ཀུསལཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

ཨིཏི བོདྷིསཏྟོ ཨེཀམེཀཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, སོ ནེརཡིཀསཏྟོ ཨིམཾ གཱཐཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ ཝཏྟུཀཱམོ ཨཏྟནོ པཱཔསྶ མཧནྟཏཱཡ ཏཐཱ ཀཐེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཨིཏི སོ ཨཏྟནོ ཀམྨཝིཔཱཀཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཝིརཝི. ཏུམྷཱཀཾ ཨེཏསྶ སདྡསྶ སཝནཔཙྩཡཱ ཨནྟརཱཡོ ནཱམ ནཏྠི, ཏུམྷེ མཱ བྷཱཡིཏྠཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ སཉྙཱཔེསི. རཱཛཱ མཧཱཛནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ སུཝཎྞབྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ཡཉྙཱཝཱཊཾ ཝིདྡྷཾསཱཔེསི. བོདྷིསཏྟོ མཧཱཛནསྶ སོཏྠིཾ ཀཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསིཏྭཱ ཏཏྠེཝ གནྟྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤཛྫི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པུརོཧིཏསྶ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀམཱཎཝོ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ལོཧཀུམྦྷིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༡༥] ༥. སབྦམཾསལཱབྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཕརུསཱ ཝཏ ཏེ ཝཱཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརེན པཱིཏཝིརེཙནཱནཾ དིནྣརསཔིཎྜཔཱཏཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཀིར ཛེཏཝནེ ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ སྣེཧཝིརེཙནཾ པིཝིཾསུ. ཏེསཾ རསཔིཎྜཔཱཏེན ཨཏྠོ ཧོཏི, གིལཱནུཔཊྛཱཀཱ ‘‘རསབྷཏྟཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱ’’ཏི སཱཝཏྠིཾ པཝིསིཏྭཱ ཨོདནིཀགྷརཝཱིཐིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱཔི རསབྷཏྟཾ ཨལབྷིཏྭཱ ནིཝཏྟིཾསུ. ཐེརོ དིཝཱཏརཾ པིཎྜཱཡ པཝིསམཱནོ ཏེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, ཨཏིཔགེཝ ནིཝཏྟཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཏེ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཐེརོ ‘‘ཏེན ཧི ཨེཐཱ’’ཏི ཏེ གཧེཏྭཱ ¶ ཏམེཝ ཝཱིཐིཾ ཨགམཱསི, མནུསྶཱ པཱུརེཏྭཱ རསབྷཏྟཾ ཨདཾསུ. གིལཱནུཔཊྛཱཀཱ རསབྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ གིལཱནཱནཾ ཨདཾསུ, ཏེ པརིབྷུཉྫིཾསུ ¶ . ཨཐེཀདིཝསཾ དྷམྨསབྷཱཡཾ བྷིཀྑཱུ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཐེརོ ཀིར པཱིཏཝིརེཙནཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀེ རསབྷཏྟཾ ཨལབྷིཏྭཱ ནིཀྑམནྟེ གཧེཏྭཱ ཨོདནིཀགྷརཝཱིཐིཡཾ ཙརིཏྭཱ བཧུཾ རསཔིཎྜཔཱཏཾ པེསེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ¶ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནི སཱརིཔུཏྟོཝ མཾསཾ ལབྷི, པུབྦེཔི མུདུཝཱཙཱ པིཡཝཙནཱ ཝཏྟུཾ ཚེཀཱ པཎྜིཏཱ ལབྷིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སེཊྛིཔུཏྟོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ མིགལུདྡཀོ བཧུཾ མཾསཾ ལབྷིཏྭཱ ཡཱནཀཾ པཱུརེཏྭཱ ‘‘ཝིཀྐིཎིསྶཱམཱི’’ཏི ནགརཾ ཨཱགཙྪཏི. ཏདཱ བཱརཱཎསིཝཱསིཀཱ ཙཏྟཱརོ སེཊྛིཔུཏྟཱ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ མགྒསབྷཱགཊྛཱནེ ཀིཉྩི དིཊྛཾ སུཏཾ སལླཔནྟཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨེཏེསུ ཨེཀོ སེཊྛིཔུཏྟོ ཏཾ མཾསཡཱནཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཾ ལུདྡཀཾ མཾསཁཎྜཾ ཨཱཧརཱཔེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘གཙྪ ཨཱཧརཱཔེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨརེ, ལུདྡཀ, དེཧི མེ མཾསཁཎྜ’’ནྟི ཨཱཧ. ལུདྡཀོ ‘‘མཱརིས, པརཾ ཀིཉྩི ཡཱཙནྟེན ནཱམ པིཡཝཙནེན བྷཝིཏབྦཾ, ཏཡཱ ཀཐིཏཝཱཙཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཾ མཾསཁཎྜཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༧.

‘‘ཕརུསཱ ཝཏ ཏེ ཝཱཙཱ, མཾསཾ ཡཱཙནཀོ ཨསི;

ཀིལོམསདིསཱི ཝཱཙཱ, ཀིལོམཾ སམྨ དམྨི ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིལོམསདིསཱིཏི ཕརུསཏཱཡ ཀིལོམསདིསཱི. ཀིལོམཾ སམྨ དམྨི ཏེཏི ཧནྡ གཎྷ, ཨིདཾ ཏེ ཝཱཙཱཡ སདིསཾ ཀིལོམཾ དམྨཱིཏི ནིརསཾ ནིམཾསལོཧིཏཾ ཀིལོམཀཁཎྜཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨདཱསི.

ཨཐ ནཾ ཨཔརོ སེཊྛིཔུཏྟོ ‘‘ཀིནྟི ཝཏྭཱ ཡཱཙསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨརེ’’ཏི ཝཏྭཱཏི. སོ ‘‘ཨཧམྤི ནཾ ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟྭཱ ¶ ‘‘ཛེཊྛབྷཱཏིཀ, མཾསཁཎྜཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨིཏརོ ‘‘ཏཝ ཝཙནསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ མཾསཁཎྜཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༨.

‘‘ཨངྒམེཏཾ མནུསྶཱནཾ, བྷཱཏཱ ལོཀེ པཝུཙྩཏི;

ཨངྒསྶ སདིསཱི ཝཱཙཱ, ཨངྒཾ སམྨ དདཱམི ཏེ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཨིམསྨིཾ ལོཀེ མནུསྶཱནཾ ཨངྒསདིསཏྟཱ ཨངྒམེཏཾ ཡདིདཾ བྷཱཏཱ བྷགིནཱིཏི, ཏསྨཱ ཏཝེསཱ ཨངྒསདིསཱི ཝཱཙཱཏི ཨེཏིསྶཱ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཨངྒམེཝ དདཱམི ཏེཏི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཨངྒམཾསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨདཱསི.

ཏམྤི ¶ ཨཔརོ སེཊྛིཔུཏྟོ ‘‘ཀིནྟི ཝཏྭཱ ཡཱཙསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘བྷཱཏིཀཱ’’ཏི ཝཏྭཱཏི. སོ ‘‘ཨཧམྤི ནཾ ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟྭཱ ‘‘ཏཱཏ, མཾསཁཎྜཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ལུདྡཀོ ཏཝ ཝཙནཱནཱུརཱུཔཾ ལཙྪསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༩.

‘‘ཏཱཏཱཏི པུཏྟོ ཝདམཱནོ, ཀམྤེཏི ཧདཡཾ པིཏུ;

ཧདཡསྶ སདིསཱི ཝཱཙཱ, ཧདཡཾ སམྨ དམྨི ཏེ’’ཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཧདཡམཾསེན སདྡྷིཾ མདྷུརམཾསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨདཱསི.

ཏཾ ཙཏུཏྠོ སེཊྛིཔུཏྟོ ‘‘ཀིནྟི ཝཏྭཱ ཡཱཙསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ‘‘ཏཱཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱཏི. སོ ‘‘ཨཧམྤི ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟྭཱ ‘‘སཧཱཡ མཾསཁཎྜཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ལུདྡཀོ ‘‘ཏཝ ཝཙནཱནུརཱུཔཾ ལཙྪསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༦༠.

‘‘ཡསྶ གཱམེ སཁཱ ནཏྠི, ཡཐཱརཉྙཾ ཏཐེཝ ཏཾ;

སབྦསྶ སདིསཱི ཝཱཙཱ, སབྦཾ སམྨ དདཱམི ཏེ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡསྶ པུརིསསྶ གཱམེ སུཁདུཀྑེསུ སཧ ཨཡནཏོ སཧཱཡསངྑཱཏོ སཁཱ ནཏྠི, ཏསྶ ཏཾ ཋཱནཾ ཡཐཱ ཨམནུསྶཾ ཨརཉྙཾ ཏཐེཝ ཧོཏི, ཨིཏི ཨཡཾ ཏཝ ཝཱཙཱ སབྦསྶ སདིསཱི, སབྦེན ཨཏྟནོ སནྟཀེན ཝིབྷཝེན སདིསཱི, ཏསྨཱ སབྦམེཝ ཨིམཾ མམ སནྟཀཾ མཾསཡཱནཀཾ དདཱམི ཏེཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨེཧི, སམྨ, སབྦམེཝ ཨིདཾ མཾསཡཱནཀཾ ཏཝ གེཧཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སེཊྛིཔུཏྟོ ཏེན ཡཱནཀཾ ¶ པཱཛཱཔེནྟོ ཨཏྟནོ གྷརཾ གནྟྭཱ མཾསཾ ཨོཏཱརཱཔེཏྭཱ ལུདྡཀསྶ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཀཏྭཱ པུཏྟདཱརམྤིསྶ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ལུདྡཀམྨཏོ ཨཔནེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུཊུམྦམཛ྄ཛྷེ ཝསཱཔེནྟོ ཏེན སདྡྷིཾ ཨབྷེཛྫསཧཱཡོ ཧུཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ སམགྒཝཱསཾ ཝསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ལུདྡཀོ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, སབྦམཾསལཱབྷཱི སེཊྛིཔུཏྟོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སབྦམཾསལཱབྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༡༦] ༦. སསཔཎྜིཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཏྟ ¶ མེ རོཧིཏཱ མཙྪཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱཝཏྠིཡཾ ཀིར ཨེཀོ ཀུཊུམྦིཀོ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནཾ སཛྫེཏྭཱ གྷརདྭཱརེ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ནིམནྟེཏྭཱ སུསཛྫིཏམཎྜཔེ པཉྙཏྟཝརཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ནཱནགྒརསཾ པཎཱིཏདཱནཾ དཏྭཱ པུན སྭཱཏནཱཡཱཏི སཏྟཱཧཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ བུདྡྷཔྤམུཁཱནཾ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ སབྦཔརིཀྑཱརེ ཨདཱསི. སཏྠཱ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཏཡཱ པཱིཏིསོམནསྶཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨིདཉྷི དཱནཾ ནཱམ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱནཾ ཝཾསོ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཧི སམྤཏྟཡཱཙཀཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛིཏྭཱ ཨཏྟནོ མཾསམྤི ཨདཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སསཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝསི. ཏསྶ པན ཨརཉྙསྶ ཨེཀཏོ པབྦཏཔཱདོ ཨེཀཏོ ནདཱི ཨེཀཏོ པཙྩནྟགཱམཀོ ཨཧོསི. ཨཔརེཔིསྶ ཏཡོ སཧཱཡཱ ཨཧེསུཾ མཀྐཊོ ཙ སིངྒཱལོ ཙ ཨུདྡོ ཙཱཏི. ཏེ ཙཏྟཱརོཔི པཎྜིཏཱ ཨེཀཏོཝ ཝསནྟཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ¶ གོཙརཊྛཱནེ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏནྟི. སསཔཎྜིཏོ ‘‘དཱནཾ དཱཏབྦཾ, སཱིལཾ རཀྑིཏབྦཾ, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ ཨོཝཱདཝསེན དྷམྨཾ དེསེཏི. ཏེ ཏསྶ ཨོཝཱདཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ནིཝཱསགུམྦཾ པཝིསིཏྭཱ ཝསནྟི. ཨེཝཾ ཀཱལེ གཙྪནྟེ ཨེཀདིཝསཾ བོདྷིསཏྟོ ཨཱཀཱསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཙནྡཾ དིསྭཱ ‘‘སྭེ ཨུཔོསཐདིཝསོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཨིཏརེ ཏཡོ ཨཱཧ ‘‘སྭེ ཨུཔོསཐོ, ཏུམྷེཔི ཏཡོ ཛནཱ སཱིལཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨུཔོསཐིཀཱ ཧོཐ, སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ དིནྣདཱནཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཡཱཙཀེ སམྤཏྟེ ཏུམྷེཧི ཁཱདིཏབྦཱཧཱརཏོ དཱནཾ དཏྭཱ ཁཱདེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེསུ ཝསིཾསུ.

པུནདིཝསེ ཏེསུ ཨུདྡོ པཱཏོཝ ‘‘གོཙརཾ པརིཡེསིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ གངྒཱཏཱིརཾ གཏོ. ཨཐེཀོ བཱལིསིཀོ སཏྟ རོཧིཏམཙྪེ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཝལླིཡཱ ཨཱཝུཎིཏྭཱ ནེཏྭཱ གངྒཱཏཱིརེ ཝཱལུཀཾ ¶ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ ཝཱལིཀཱཡ ¶ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ པུན མཙྪེ གཎྷནྟོ ཨདྷོགངྒཾ གཙྪི. ཨུདྡོ མཙྪགནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ ཝཱལུཀཾ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ མཙྪེ དིསྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཏེསཾ སཱམིཀོ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ གྷོསེཏྭཱ སཱམིཀཾ ཨཔསྶནྟོ ཝལླིཀོཊིཾ ཌཾསིཏྭཱ ནེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནགུམྦེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཝེལཱཡམེཝ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཨཱཝཛྫེནྟོ ནིཔཛྫི. སིངྒཱལོཔི ཝསནཊྛཱནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ གོཙརཾ པརིཡེསནྟོ ཨེཀསྶ ཁེཏྟགོཔཀསྶ ཀུཊིཡཾ དྭེ མཾསསཱུལཱནི ཨེཀཾ གོདྷཾ ཨེཀཉྩ དདྷིཝཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཏེསཾ སཱམིཀོ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ གྷོསེཏྭཱ སཱམིཀཾ ཨདིསྭཱ དདྷིཝཱརཀསྶ ཨུགྒཧཎརཛྫུཀཾ གཱིཝཱཡ པཝེསེཏྭཱ དྭེ མཾསསཱུལེ ཙ གོདྷཉྩ མུཁེན ཌཾསིཏྭཱ ནེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནགུམྦེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཝེལཱཡམེཝ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ སཱིལཾ ¶ ཨཱཝཛྫེནྟོ ནིཔཛྫི. མཀྐཊོཔི ཝསནཊྛཱནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝནསཎྜཾ པཝིསིཏྭཱ ཨམྦཔིཎྜཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནགུམྦེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཝེལཱཡམེཝ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཨཱཝཛྫེནྟོ ནིཔཛྫི.

བོདྷིསཏྟོ པན ‘‘ཝེལཱཡམེཝ ཝསནཊྛཱནཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ དབྦཏིཎཱནི ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝསནགུམྦེཡེཝ ནིཔནྣོ ཙིནྟེསི ‘‘མམ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱནཾ ཡཱཙཀཱནཾ ཏིཎཱནི དཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏིལཏཎྜུལཱདཡོཔི མཡ྄ཧཾ ནཏྠི, སཙེ མེ སནྟིཀཾ ཡཱཙཀོ ཨཱགཙྪིསྶཏི, ཨཏྟནོ སརཱིརམཾསཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྶ སཱིལཏེཛེན སཀྐསྶ པཎྜུཀམྦལསིལཱསནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. སོ ཨཱཝཛྫམཱནོ ཨིདཾ ཀཱརཎཾ དིསྭཱ ‘‘སསརཱཛཱནཾ ཝཱིམཾསིསྶཱམཱི’’ཏི པཋམཾ ཨུདྡསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ བྲཱཧྨཎཝེསེན ཨཊྛཱསི. ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཀིམཏྠཾ ཋིཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པཎྜིཏ སཙེ ཀིཉྩི ཨཱཧཱརཾ ལབྷེཡྻཾ, ཨུཔོསཐིཀོ ཧུཏྭཱ ཝསེཡྻནྟི. སོ ‘‘སཱདྷུ དསྶཱམི ཏེ ཨཱཧཱར’’ནྟི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༡.

‘‘སཏྟ མེ རོཧིཏཱ མཙྪཱ, ཨུདཀཱ ཐལམུབྦྷཏཱ;

ཨིདཾ བྲཱཧྨཎ མེ ཨཏྠི, ཨེཏཾ བྷུཏྭཱ ཝནེ ཝསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཐལམུབྦྷཏཱཏི ཨུདཀཏོ ཐལེ ཋཔིཏཱ, ཀེཝཊྚེན ཝཱ ཨུདྡྷཊཱ. ཨེཏཾ བྷུཏྭཱཏི ཨེཏཾ མམ སནྟཀཾ མཙྪཱཧཱརཾ པཙིཏྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ¶ ཀརོནྟོ རམཎཱིཡེ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣོ ཨིམསྨིཾ ཝནེ ཝསཱཏི.

བྲཱཧྨཎོ ‘‘པགེཝ ཏཱཝ ཧོཏུ, པཙྪཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི སིངྒཱལསྶ སནྟིཀཾ གཏོ. ཏེནཱཔི ¶ ‘‘ཀིམཏྠཾ ཋིཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཏཐེཝཱཧ. སིངྒཱལོ ‘‘སཱདྷུ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༢.

‘‘དུསྶ ¶ མེ ཁེཏྟཔཱལསྶ, རཏྟིབྷཏྟཾ ཨཔཱབྷཏཾ;

མཾསསཱུལཱ ཙ དྭེ གོདྷཱ, ཨེཀཉྩ དདྷིཝཱརཀཾ;

ཨིདཾ བྲཱཧྨཎ མེ ཨཏྠི, ཨེཏཾ བྷུཏྭཱ ཝནེ ཝསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དུསྶ མེཏི ཡོ ཨེས མམ ཨཝིདཱུརེ ཁེཏྟཔཱལོ ཝསཏི, དུསྶ ཨམུསྶཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔཱབྷཏནྟི ཨཱབྷཏཾ ཨཱནཱིཏཾ. མཾསསཱུལཱ ཙ དྭེ གོདྷཱཏི ཨངྒཱརཔཀྐཱནི དྭེ མཾསསཱུལཱནི ཙ ཨེཀཱ ཙ གོདྷཱ. དདྷིཝཱརཀནྟི དདྷིཝཱརཀོ. ཨིདནྟི ཨིདཾ ཨེཏྟཀཾ མམ ཨཏྠི, ཨེཏཾ སབྦམྤི ཡཐཱབྷིརུཙིཏེན པཱཀེན པཙིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐིཀོ ཧུཏྭཱ རམཎཱིཡེ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ཨིམསྨིཾ ཝནསཎྜེ ཝསཱཏི ཨཏྠོ.

བྲཱཧྨཎོ ‘‘པགེཝ ཏཱཝ ཧོཏུ, པཙྪཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི མཀྐཊསྶ སནྟིཀཾ གཏོ. ཏེནཱཔི ‘‘ཀིམཏྠཾ ཋིཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཏཐེཝཱཧ. མཀྐཊོ ‘‘སཱདྷུ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༣.

‘‘ཨམྦཔཀྐཾ དཀཾ སཱིཏཾ, སཱིཏཙྪཱཡཱ མནོརམཱ;

ཨིདཾ བྲཱཧྨཎ མེ ཨཏྠི, ཨེཏཾ བྷུཏྭཱ ཝནེ ཝསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨམྦཔཀྐནྟི མདྷུརཨམྦཕལཾ. དཀཾ སཱིཏནྟི གངྒཱཡ ཨུདཀཾ སཱིཏལཾ. ཨེཏཾ བྷུཏྭཱ ཝནེ ཝསཱཏི བྲཱཧྨཎ ཨེཏཾ ཨམྦཔཀྐཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སཱིཏལཾ ཨུདཀཾ པིཝིཏྭཱ ཡཐཱབྷིརུཙིཏེ རམཎཱིཡེ རུཀྑམཱུལེ ནིསིནྣོ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟོ ཨིམསྨིཾ ཝནསཎྜེ ཝསཱཏི.

བྲཱཧྨཎོ ‘‘པགེཝ ཏཱཝ ཧོཏུ, པཙྪཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི སསཔཎྜིཏསྶ སནྟིཀཾ གཏོ. ཏེནཱཔི ‘‘ཀིམཏྠཾ ཋིཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཏཐེཝཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ སོམནསྶཔྤཏྟོ ‘‘བྲཱཧྨཎ, སུཊྛུ ཏེ ཀཏཾ ཨཱཧཱརཏྠཱཡ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪནྟེན, ཨཛྫཱཧཾ ཨདིནྣཔུབྦཾ དཱནཾ དསྶཱམི ¶ . ཏྭཾ པན སཱིལཝཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ ན ཀརིསྶསི, གཙྪ, བྲཱཧྨཎ, ནཱནཱདཱརཱུནི སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཨངྒཱརེ ཀཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨཱརོཙེཧི, ཨཧཾ ཨཏྟཱནཾ ¶ པརིཙྩཛིཏྭཱ ཨངྒཱརམཛ྄ཛྷེ པཏིསྶཱམི ¶ . མམ སརཱིརེ པཀྐེ ཏྭཾ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༦༤.

‘‘ན སསསྶ ཏིལཱ ཨཏྠི, ན མུགྒཱ ནཔི ཏཎྜུལཱ;

ཨིམིནཱ ཨགྒིནཱ པཀྐཾ, མམཾ བྷུཏྭཱ ཝནེ ཝསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མམཾ བྷུཏྭཱཏི ཡཾ ཏཾ ཨཧཾ ཨགྒིཾ ཀརོཧཱིཏི ཝདཱམི, ཨིམིནཱ ཨགྒིནཱ པཀྐཾ མཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཝནེ ཝས, ཨེཀསྶ སསསྶ སརཱིརཾ ནཱམ ཨེཀསྶ པུརིསསྶ ཡཱཔནམཏྟཾ ཧོཏཱིཏི.

སཀྐོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨེཀཾ ཨངྒཱརརཱསིཾ མཱཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨཱརོཙེསི. སོ དབྦཏིཎསཡནཏོ ཨུཊྛཱཡ ཏཏྠ གནྟྭཱ ‘‘སཙེ མེ ལོམནྟརེསུ པཱཎཀཱ ཨཏྠི, ཏེ མཱ མརིཾསཱུ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ སརཱིརཾ ཝིདྷུནིཏྭཱ སཀལསརཱིརཾ དཱནམུཁེ ཋཔེཏྭཱ ལངྒྷིཏྭཱ པདུམསརེ རཱཛཧཾསོ ཝིཡ པམུདིཏཙིཏྟོ ཨངྒཱརརཱསིམྷི པཏི. སོ པན ཨགྒི བོདྷིསཏྟསྶ སརཱིརེ ལོམཀཱུཔམཏྟམྤི ཨུཎྷཾ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི, ཧིམགབྦྷཾ པཝིཊྛོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨཐ སཀྐཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཏཡཱ ཀཏོ ཨགྒི ཨཏིསཱིཏལོ, མམ སརཱིརེ ལོམཀཱུཔམཏྟམྤི ཨུཎྷཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཀིཾ ནཱམེཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘སསཔཎྜིཏ, ནཱཧཾ བྲཱཧྨཎོ, སཀྐོཧམསྨི, ཏཝ ཝཱིམཾསནཏྠཱཡ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི. ‘‘སཀྐ, ཏྭཾ ཏཱཝ ཏིཊྛ, སཀལོཔི ཙེ ལོཀསནྣིཝཱསོ མཾ དཱནེན ཝཱིམཾསེཡྻ, ནེཝ མེ ཨདཱཏུཀཱམཏཾ པསྶེཡྻཱ’’ཏི བོདྷིསཏྟོ སཱིཧནཱདཾ ནདི. ཨཐ ནཾ སཀྐོ ‘‘སསཔཎྜིཏ, ཏཝ གུཎོ སཀལཀཔྤཾ པཱཀཊོ ཧོཏཱུ’’ཏི པབྦཏཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ པབྦཏརསཾ ཨཱདཱཡ ཙནྡམཎྜལེ སསལཀྑཎཾ ལིཁིཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏསྨིཾ ཝནསཎྜེ ཏསྨིཾཡེཝ ཝནགུམྦེ ཏརུཎདབྦཏིཎཔིཊྛེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ ¶ གཏོ. ཏེཔི ཙཏྟཱརོ པཎྜིཏཱ སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ སཱིལཾ པཱུརེཏྭཱ དཱནཾ དཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཡཐཱཀམྨཾ གཏཱ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནདཱཡཀོ གཧཔཏི སོཏཱཔཏྟིཕལེ ¶ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ ཨུདྡོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, སིངྒཱལོ མོགྒལླཱནོ, མཀྐཊོ སཱརིཔུཏྟོ, སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ, སསཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སསཔཎྜིཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༡༧] ༧. མཏརོདནཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མཏཾ ¶ མཏཾ ཨེཝ རོདཐཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ སཱཝཏྠིཝཱསིཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྶ ཀིར བྷཱཏཱ ཀཱལམཀཱསི. སོ ཏསྶ ཀཱལཀིརིཡཱཡ སོཀཱབྷིབྷཱུཏོ ན ནྷཱཡཏི ན བྷུཉྫཏི ན ཝིལིམྤཏི, པཱཏོཝ སུསཱནཾ གནྟྭཱ སོཀསམཔྤིཏོ རོདཏི. སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལཱུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ཨཏཱིཏཀཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སོཀཾ ཝཱུཔསམེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ དཱཏུཾ ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ ཀོཙི སམཏྠོ ནཏྠི, ཨིམསྶ མཡཱ ཨཝསྶཡེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པུནདིཝསེ པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ པཙྪཱསམཎཾ ཨཱདཱཡ ཏསྶ གྷརདྭཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘སཏྠཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ‘‘པཝེསེཐཱ’’ཏི ཀུཊུམྦིཀེན ཝུཏྟོ པཝིསིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཀུཊུམྦིཀོཔི ཨཱགནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ཀིཾ ཀུཊུམྦིཀ ཙིནྟེསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, མམ བྷཱཏུ མཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཙིནྟེམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ, བྷིཛྫིཏབྦཡུཏྟཀཾ བྷིཛྫཏི, ན ཏཏྠ ཙིནྟེཏབྦཾ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི བྷཱཏརི མཏེཔི ‘བྷིཛྫིཏབྦཡུཏྟཀཾ བྷིཛྫཏཱི’ཏི ན ཙིནྟཡིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ ཝཡཔྤཏྟསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ. ཏེསུ ཀཱལཀཏེསུ བོདྷིསཏྟསྶ བྷཱཏཱ ཀུཊུམྦཾ ཝིཙཱརེཏི, བོདྷིསཏྟོ ཏཾ ནིསྶཱཡ ¶ ཛཱིཝཏི. སོ ཨཔརབྷཱགེ ཏཐཱརཱུཔེན བྱཱདྷིནཱ ཀཱལམཀཱསི. ཉཱཏིམིཏྟཱ སུཧཛྫཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟི རོདནྟི, ཨེཀོཔི སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ནཱསཀྑི, བོདྷིསཏྟོ པན ནེཝ ཀནྡཏི ན རོདཏི. མནུསྶཱ ‘‘པསྶཐ བྷོ, ཨིམསྶ བྷཱཏརི ¶ མཏེ མུཁསངྐོཙནམཏྟམྤི ནཏྠི, ཨཏིཝིཡ ཐདྡྷཧདཡོ, ‘དྭེཔི ཀོཊྛཱསེ ཨཧམེཝ པརིབྷུཉྫིསྶཱམཱི’ཏི བྷཱཏུ མརཎཾ ཨིཙྪཏི མཉྙེ’’ཏི བོདྷིསཏྟཾ གརཧིཾསུ. ཉཱཏཀཱཔི ནཾ ‘‘ཏྭཾ བྷཱཏརི མཏེ ན རོདསཱི’’ཏི གརཧིཾསུཡེཝ. སོ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཨནྡྷབཱལབྷཱཝེན ཨཊྛ ལོཀདྷམྨེ ཨཛཱནནྟཱ ‘མམ བྷཱཏཱ མཏོ’ཏི རོདཐ, ཨཧམྤི མརིསྶཱམི, ཏུམྷེཔི མརིསྶཐ, ཨཏྟཱནམྤི ‘མཡམྤི མརིསྶཱམཱ’ཏི ཀསྨཱ ན རོདཐ. སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ ཧུཏྭཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཏེནེཝ སབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ སམཏྠོ ཨེཀསངྑཱརོཔི ནཏྠི. ཏུམྷེ ཨནྡྷབཱལཱ ཨཉྙཱཎཏཱཡ ཨཊྛ ལོཀདྷམྨེ ཨཛཱནིཏྭཱ རོདཐ, ཨཧཾ ཀིམཏྠཾ རོདིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༥.

‘‘མཏཾ ¶ མཏཾ ཨེཝ རོདཐ, ན ཧི ཏཾ རོདཐ ཡོ མརིསྶཏི;

སབྦེཔི སརཱིརདྷཱརིནོ, ཨནུཔུབྦེན ཛཧནྟི ཛཱིཝིཏཾ.

༦༦.

‘‘དེཝམནུསྶཱ ཙཏུཔྤདཱ, པཀྑིགཎཱ ཨུརགཱ ཙ བྷོགིནོ;

སམྷི སརཱིརེ ཨནིསྶརཱ, རམམཱནཱཝ ཛཧནྟི ཛཱིཝིཏཾ.

༦༧.

‘‘ཨེཝཾ ཙལིཏཾ ཨསཎྛིཏཾ, སུཁདུཀྑཾ མནུཛེསྭཔེཀྑིཡ;

ཀནྡིཏརུདིཏཾ ནིརཏྠཀཾ, ཀིཾ ཝོ སོཀགཎཱབྷིཀཱིརརེ.

༦༨.

‘‘དྷུཏྟཱ ཙ སོཎྜཱ ཨཀཏཱ, བཱལཱ སཱུརཱ ཨཡོགིནོ;

དྷཱིརཾ མཉྙནྟི བཱལོཏི, ཡེ དྷམྨསྶ ཨཀོཝིདཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ མཏཾ མཏཾ ཨེཝཱཏི མཏཾ མཏཾཡེཝ. ཨནུཔུབྦེནཱཏི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ མརཎཝཱརེ སམྤཏྟེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཛཧནྟི ཛཱིཝིཏཾ, ན ཨེཀཏོཝ སབྦེ མརནྟི, ཡདི ཨེཝཾ མརེཡྻུཾ, ལོཀཔྤཝཏྟི ཨུཙྪིཛྫེཡྻ. བྷོགིནོཏི མཧནྟེན སརཱིརབྷོགེན སམནྣཱགཏཱ. རམམཱནཱཝཱཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ནིབྦཏྟཱ སབྦེཔི ཨེཏེ དེཝཱདཡོ སཏྟཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ནིབྦཏྟཊྛཱནེ ཨབྷིརམམཱནཱཝ ཨནུཀྐཎྛིཏཱཝ ཛཱིཝིཏཾ ཛཧནྟི. ཨེཝཾ ཙལིཏནྟི ཨེཝཾ ཏཱིསུ བྷཝེསུ ནིཙྩལབྷཱཝསྶ ཙ སཎྛིཏབྷཱཝསྶ ཙ ཨབྷཱཝཱ ཙལིཏཾ ཨསཎྛིཏཾ. ཀིཾ ཝོ སོཀགཎཱབྷིཀཱིརརེཏི ཀིཾཀཱརཎཱ ཏུམྷེ སོཀརཱསཱི ཨབྷིཀིརནྟི ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟི.

དྷུཏྟཱ ¶ ཙ སོཎྜཱ ཨཀཏཱཏི ཨིཏྠིདྷུཏྟཱ སུརཱདྷུཏྟཱ ཨཀྑདྷུཏྟཱ ཙ སུརཱསོཎྜཱདཡོ སོཎྜཱ ཙ ཨཀཏབུདྡྷིནོ ཨསིཀྑིཏཀཱ ཙ. བཱལཱཏི བཱལྱེན སམནྣཱགཏཱ ཨཝིདྡསུནོ. སཱུརཱ ཨཡོགིནོཏི ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན སཱུརཱ, ཡོགེསུ ཨཡུཏྟཏཱཡ ཨཡོགིནོ. ‘‘ཨཡོདྷིནོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཀིལེསམཱརེན སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསམཏྠཱཏི ཨཏྠོ. དྷཱིརཾ མཉྙནྟི བཱལོཏི, ཡེ དྷམྨསྶ ཨཀོཝིདཱཏི ཡེ ཨེཝརཱུཔཱ དྷུཏྟཱདཡོ ཨཊྛཝིདྷསྶ ལོཀདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདཱ, ཏེ ཨཔྤམཏྟཀེཔི དུཀྑདྷམྨེ ཨུཔྤནྣེ ཨཏྟནཱ ཀནྡམཱནཱ རོདམཱནཱ ཨཊྛ ལོཀདྷམྨེ ཀཐཏོ ཛཱནིཏྭཱ ཉཱཏིམརཎཱདཱིསུ ཨཀནྡནྟཾ ཨརོདནྟཾ མཱདིསཾ དྷཱིརཾ པཎྜིཏཾ ‘‘བཱལོ ཨཡཾ ན རོདཏཱི’’ཏི མཉྙནྟཱིཏི.

ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ ཏེསཾ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སབྦེཔི ཏེ ནིསྶོཀེ ཨཀཱསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀུཊུམྦིཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ནིསྶོཀབྷཱཝཀརཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མཏརོདནཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༡༨] ༨. ཀཎཝེརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡཾ ཏཾ ཝསནྟ སམཡེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཔལོབྷནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཨིནྡྲིཡཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༨.༦༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. སཏྠཱ པན ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘པུབྦེ ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨེཏཾ ནིསྶཱཡ ཨསིནཱ སཱིསཙྪེདཾ པཊིལབྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཱསིགཱམཀེ ཨེཀསྶ གཧཔཏིཀསྶ གྷརེ ཙོརནཀྑཏྟེན ཛཱཏོ ཝཡཔྤཏྟོ ཙོརཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟོ ལོཀེ པཱཀཊོ ཨཧོསི སཱུརོ ནཱགབལོ, ཀོཙི ནཾ གཎྷིཏུཾ ནཱསཀྑི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀསྨིཾ སེཊྛིགྷརེ སནྡྷིཾ ཚིནྡིཏྭཱ བཧུཾ དྷནཾ ཨཝཧརི. ནཱགརཱ རཱཛཱནཾ ¶ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨེཀོ མཧཱཙོརོ ནགརཾ ཝིལུམྤཏི, ཏཾ གཎྷཱཔེཐཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. རཱཛཱ ཏསྶ གཧཎཏྠཱཡ ནགརགུཏྟིཀཾ ཨཱཎཱཔེསི. སོ རཏྟིབྷཱགེ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝགྒབནྡྷནེན མནུསྶེ ཋཔེཏྭཱ ཏཾ སཧོཌྜྷཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ‘‘སཱིསམསྶ ཚིནྡཱ’’ཏི ནགརགུཏྟིཀཉྙེཝ ཨཱཎཱཔེསི. ནགརགུཏྟིཀོ ཏཾ པཙྪཱབཱཧཾ གཱལ༹ྷབནྡྷནཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ གཱིཝཱཡསྶ རཏྟཀཎཝཱིརམཱལཾ ལགྒེཏྭཱ སཱིསེ ཨིཊྛཀཙུཎྞཾ ཨོཀིརིཏྭཱ ཙཏུཀྐེ ཙཏུཀྐེ ཀསཱཧི ཏཱལཱ༹པེནྟོ ཁརསྶརེན པཎཝེན ཨཱགྷཱཏནཾ ནེཏི. ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀིར ནགརེ ཝིལོཔཀཱརཀོ ཙོརོ གཧིཏོ’’ཏི སཀལནགརཾ སངྑུབྷི.

ཏདཱ ཙ བཱརཱཎསིཡཾ སཧསྶཾ གཎྷནྟཱི སཱམཱ ནཱམ གཎིཀཱ ཧོཏི རཱཛཝལླབྷཱ པཉྩསཏཝཎྞདཱསཱིཔརིཝཱརཱ. སཱ པཱསཱདཏལེ ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཋིཏཱ ཏཾ ནཱིཡམཱནཾ པསྶི. སོ པན ཨབྷིརཱུཔོ པཱསཱདིཀོ ཨཏིཝིཡ སོབྷགྒཔྤཏྟོ དེཝཝཎྞོ སབྦེསཾ མཏྠཀམཏྠཀེན པཉྙཱཡཏི. སཱམཱ ཏཾ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེནཱཧཾ ཨིམཾ པུརིསཾ ཨཏྟནོ སཱམིཀཾ ཀརེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟཡནྟཱི ‘‘ཨཏྠེཀོ ཨུཔཱཡོ’’ཏི ཨཏྟནོ ཨཏྠཙརིཀཱཡ ཨེཀིསྶཱ ཧཏྠེ ནགརགུཏྟིཀསྶ སཧསྶཾ པེསེསི ‘‘ཨཡཾ ཙོརོ སཱམཱཡ བྷཱཏཱ, ཨཉྙཏྲ སཱམཱཡ ཨཉྙོ ¶ ཨེཏསྶ ཨཝསྶཡོ ནཏྠི, ཏུམྷེ ཀིར ཨིདཾ སཧསྶཾ གཧེཏྭཱ ཨེཏཾ ཝིསྶཛྫེཐཱ’’ཏི ¶ . སཱ གནྟྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ནགརགུཏྟིཀོ ‘‘ཨཡཾ ཙོརོ པཱཀཊོ, ན སཀྐཱ ཨེཏཾ ཝིསྶཛྫེཏུཾ, ཨཉྙཾ པན མནུསྶཾ ལབྷིཏྭཱ ཨིམཾ པཊིཙྪནྣཡཱནཀེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པེསེཏུཾ སཀྐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ གནྟྭཱ ཏསྶཱ ཨཱརོཙེསི.

ཏདཱ པནེཀོ སེཊྛིཔུཏྟོ སཱམཱཡ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ དེཝསིཀཾ སཧསྶཾ དེཏི. སོ ཏཾ དིཝསམྤི སཱུརིཡཏྠངྒམནཝེལཱཡ སཧསྶཾ གཎྷིཏྭཱ ཏཾ གྷརཾ ཨགམཱསི. སཱམཱཔི སཧསྶབྷཎྜིཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཱུརཱུསུ ཋཔེཏྭཱ པརོདནྟཱི ནིསིནྣཱ ཧོཏི. ‘‘ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟཱ ‘‘སཱམི, ཨཡཾ ཙོརོ མམ བྷཱཏཱ, ‘ཨཧཾ ནཱིཙཀམྨཾ ཀརོམཱི’ཏི མཡ྄ཧཾ སནྟིཀཾ ན ཨེཏི, ནགརགུཏྟིཀསྶ པཧིཏཾ ‘སཧསྶཾ ལབྷམཱནོ ཝིསྶཛྫེསྶཱམི ན’ནྟི སཱསནཾ པེསེསི. ཨིདཱནི ཨིམཾ སཧསྶཾ ཨཱདཱཡ ནགརགུཏྟིཀསྶ སནྟིཀཾ གཙྪནྟཾ ན ལབྷཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏསྶཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟཏཱཡ ‘‘ཨཧཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏེན ཧི ཏཡཱ ¶ ཨཱབྷཏམེཝ གཧེཏྭཱ གཙྪཱཧཱི’’ཏི. སོ ཏཾ གཧེཏྭཱ ནགརགུཏྟིཀསྶ གེཧཾ གཉྪི. སོ ཏཾ སེཊྛིཔུཏྟཾ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཙོརཾ པཊིཙྪནྣཡཱནཀེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སཱམཱཡ པཧིཎིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཙོརོ རཊྛེ པཱཀཊོ, ཏམནྡྷཀཱརཾ ཏཱཝ ཧོཏུ, ཨཐ ནཾ མནུསྶཱནཾ པཊིསལླཱིནཝེལཱཡ གྷཱཏཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཔདེསཾ ཀཏྭཱ མུཧུཏྟཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ མནུསྶེསུ པཊིསལླཱིནེསུ སེཊྛིཔུཏྟཾ མཧནྟེནཱརཀྑེན ཨཱགྷཱཏནཾ ནེཏྭཱ ཨསིནཱ སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ སརཱིརཾ སཱུལེ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནགརཾ པཱཝིསི.

ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱམཱ ཨཉྙེསཾ ཧཏྠཏོ ཀིཉྩི ན གཎྷཱཏི, ཏེནེཝ སདྡྷིཾ ཨབྷིརམམཱནཱ ཝིཙརཏི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ ཨཡཾ ཨཉྙསྨིཾ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ བྷཝིསྶཏི, མམྤི མཱརཱཔེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨབྷིརམིསྶཏི, ཨཙྩནྟཾ མིཏྟདུབྦྷིནཱི ཨེསཱ, མཡཱ ཨིདྷ ཨཝསིཏྭཱ ཁིཔྤཾ པལཱཡིཏུཾ ཝཊྚཏི, གཙྪནྟོ ཙ པན ཏུཙྪཧཏྠོ ¶ ཨགནྟྭཱ ཨེཏིསྶཱ ཨཱབྷརཎབྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ གཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ དིཝསེ ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, མཡཾ པཉྫརེ པཀྑིཏྟཀུཀྐུཊཱ ཝིཡ ནིཙྩཾ གྷརེཡེཝ ཧོམ, ཨེཀདིཝསཾ ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཱདིཾ སབྦཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ སབྦཱབྷརཎཔཊིམཎྜིཏཱ ཏེན སདྡྷིཾ པཊིཙྪནྣཡཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ ཨགམཱསི. སོ ཏཏྠ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ‘‘ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ པལཱཡིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཀིལེསརཏིཡཱ རམིཏུཀཱམོ ཝིཡ ཨེཀཾ ཀཎཝཱིརགཙྪནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཾ ཨཱལིངྒནྟོ ཝིཡ ནིཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ ཝིསཉྙཾ ཀཏྭཱ པཱཏེཏྭཱ སབྦཱབྷརཎཱནི ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཏསྶཱཡེཝ ཨུཏྟརཱསངྒེན བནྡྷིཏྭཱ བྷཎྜིཀཾ ཁནྡྷེ ཋཔེཏྭཱ ཨུཡྻཱནཝཏིཾ ལངྒྷིཏྭཱ པཀྐཱམི.

སཱཔི ¶ པཊིལདྡྷསཉྙཱ ཨུཊྛཱཡ པརིཙཱརིཀཱནཾ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨཡྻཔུཏྟོ ཀཧ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ན ཛཱནཱམ, ཨཡྻེ’’ཏི. ‘‘མཾ མཏཱཏི སཉྙཱཡ བྷཱཡིཏྭཱ པལཱཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨནཏྟམནཱ ཧུཏྭཱ ཏཏོཡེཝ གེཧཾ གནྟྭཱ ‘‘མམ པིཡསཱམིཀསྶ ཨདིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡེཝ ཨལངྐཏསཡནེ ན སཡིསྶཱམཱི’’ཏི བྷཱུམིཡཾ ནིཔཛྫི. ཏཏོ པཊྛཱཡ མནཱཔཾ སཱཊཀཾ ན ནིཝཱསེཏི, དྭེ བྷཏྟཱནི ན བྷུཉྫཏི, གནྡྷམཱལཱདཱིནི ན པཊིསེཝཏི, ‘‘ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཨཡྻཔུཏྟཾ པརིཡེསིཏྭཱ པཀྐོསཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ནཊེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སཧསྶཾ ཨདཱསི. ‘‘ཀིཾ ཀརོམ, ཨཡྻེ’’ཏི ཝུཏྟེ ¶ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨགམནཊྛཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏུམྷེ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཡོ ཙརནྟཱ སམཛྫཾ ཀཏྭཱ སམཛྫམཎྜལེ པཋམམེཝ ཨིམཾ གཱིཏཾ གཱཡེཡྻཱཐཱ’’ཏི ནཊེ སིཀྑཱཔེནྟཱི པཋམཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེཧི ཨིམསྨིཾ གཱིཏཀེ གཱིཏེ སཙེ ཨཡྻཔུཏྟོ ཏསྨིཾ པརིསནྟརེ བྷཝིསྶཏི, ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཀཐེསྶཏི, ཨཐསྶ ¶ མམ ཨརོགབྷཱཝཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻཱཐ, ནོ ཙེ ཨཱགཙྪཏི, སཱསནཾ པེསེཡྻཱཐཱ’’ཏི པརིབྦཡཾ དཏྭཱ ནཊེ ཨུཡྻོཛེསི. ཏེ བཱརཱཎསིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ སམཛྫཾ ཀརོནྟཱ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཀཾ ཨགམིཾསུ. སོཔི ཙོརོ པལཱཡིཏྭཱ ཏཏྠ ཝསཏི. ཏེ ཏཏྠ སམཛྫཾ ཀརོནྟཱ པཋམམེཝ ཨིམཾ གཱིཏཀཾ གཱཡིཾསུ –

༦༩.

‘‘ཡཾ ཏཾ ཝསནྟསམཡེ, ཀཎཝེརེསུ བྷཱཎུསུ;

སཱམཾ བཱཧཱཡ པཱིལེ༹སི, སཱ ཏཾ ཨཱརོགྱམབྲཝཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཎཝེརེསཱུཏི ཀརཝཱིརེསུ. བྷཱཎུསཱུཏི རཏྟཝཎྞཱནཾ པུཔྥཱནཾ པབྷཱཡ སམྤནྣེསུ. སཱམནྟི ཨེཝཾནཱམིཀཾ. པཱིལེ༹སཱིཏི ཀིལེསརཏིཡཱ རམིཏུཀཱམོ ཝིཡ ཨཱལིངྒནྟོ པཱིལེ༹སི. སཱ ཏནྟི སཱ སཱམཱ ཨརོགཱ, ཏྭཾ པན ‘‘སཱ མཏཱ’’ཏི སཉྙཱཡ བྷཱིཏོ པལཱཡསི, སཱ ཨཏྟནོ ཨཱརོགྱཾ ཨབྲཝི ཀཐེསི, ཨཱརོཙེསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཙོརོ ཏཾ སུཏྭཱ ནཊཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ‘སཱམཱ ཛཱིཝཏཱི’ཏི ཝདསི, ཨཧཾ པན ན སདྡཧཱམཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༠.

‘‘ཨམྦྷོ ན ཀིར སདྡྷེཡྻཾ, ཡཾ ཝཱཏོ པབྦཏཾ ཝཧེ;

པབྦཏཉྩེ ཝཧེ ཝཱཏོ, སབྦམྤི པཐཝིཾ ཝཧེ;

ཡཏྠ སཱམཱ ཀཱལཀཏཱ, སཱ མཾ ཨཱརོགྱམབྲཝཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཨམྦྷོ ནཊ, ཨིདཾ ཀིར ན སདྡཧེཡྻཾ ན སདྡཧིཏབྦཾ. ཡཾ ཝཱཏོ ཏིཎཔཎྞཱནི ཝིཡ པབྦཏཾ ཝཧེཡྻ, སཙེཔི སོ པབྦཏཾ ཝཧེཡྻ, སབྦམྤི པཐཝིཾ ཝཧེཡྻ, ཡཐཱ ཙེཏཾ ཨསདྡཧེཡྻཾ, ཏཐཱ ཨིདནྟི. ཡཏྠ སཱམཱ ཀཱལཀཏཱཏི ཡཱ ནཱམ སཱམཱ ཀཱལཀཏཱ, སཱ མཾ ཨཱརོགྱཾ ཨབྲཝཱིཏི ཀིཾཀཱརཎཱ སདྡཧེཡྻཾ. མཏཱ ནཱམ ན ཀསྶཙི སཱསནཾ པེསེནྟཱིཏི.

ཏསྶ ¶ ¶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ནཊོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༡.

‘‘ན ཙེཝ སཱ ཀཱལཀཏཱ, ན ཙ སཱ ཨཉྙམིཙྪཏི;

ཨེཀབྷཏྟིཀིནཱི སཱམཱ, ཏམེཝ ཨབྷིཀངྑཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཏམེཝ ཨབྷིཀངྑཏཱིཏི ཨཉྙཾ པུརིསཾ ན ཨིཙྪཏི, ཏཉྙེཝ ཀངྑཏི ཨིཙྪཏི པཏྠེཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཙོརོ ‘‘སཱ ཛཱིཝཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ན ཏཱཡ མཡ྄ཧཾ ཨཏྠོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༧༢.

‘‘ཨསནྠུཏཾ མཾ ཙིརསནྠུཏེན, ནིམཱིནི སཱམཱ ཨདྷུཝཾ དྷུཝེན;

མཡཱཔི སཱམཱ ནིམིནེཡྻ ཨཉྙཾ, ཨིཏོ ཨཧཾ དཱུརཏརཾ གམིསྶ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨསནྠུཏནྟི ཨཀཏསཾསགྒཾ. ཙིརསནྠུཏེནཱཏི ཙིརཀཏསཾསགྒེན. ནིམཱིནཱིཏི པརིཝཏྟེསི. ཨདྷུཝཾ དྷུཝེནཱཏི མཾ ཨདྷུཝཾ ཏེན དྷུཝསཱམིཀེན པརིཝཏྟེཏུཾ ནགརགུཏྟིཀསྶ སཧསྶཾ དཏྭཱ མཾ གཎྷཱིཏི ཨཏྠོ. མཡཱཔི སཱམཱ ནིམིནེཡྻ ཨཉྙནྟི སཱམཱ མཡཱཔི ཨཉྙཾ སཱམིཀཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ གཎྷེཡྻ. ཨིཏོ ཨཧཾ དཱུརཏརཾ གམིསྶནྟི ཡཏྠ ན སཀྐཱ ཏསྶཱ སཱསནཾ ཝཱ པཝཏྟིཾ ཝཱ སོཏུཾ, ཏཱདིསཾ དཱུརཏརཾ ཋཱནཾ གམིསྶཾ, ཏསྨཱ མམ ཨིཏོ ཨཉྙཏྠ གཏབྷཱཝཾ ཏསྶཱ ཨཱརོཙེཐཱཏི ཝཏྭཱ ཏེསཾ པསྶནྟཱནཉྙེཝ གཱལ༹ྷཏརཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝེགེན པལཱཡི.

ནཊཱ གནྟྭཱ ཏེན ཀཏཀིརིཡཾ ཏསྶཱ ཀཐཡིཾསུ. སཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནཱི ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ པཀཏིཡཱ ཨེཝ ཝཱིཏིནཱམེསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ སེཊྛིཔུཏྟོ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨཧོསི, སཱམཱ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ, ཙོརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཀཎཝེརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༡༩] ༩. ཏིཏྟིརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སུསུཁཾ ¶ ¶ ཝཏ ཛཱིཝཱམཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཀོསམྦིཡཾ ནིསྶཱཡ བདརིཀཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ རཱཧུལཏྠེརཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཏིཔལླཏྠཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡.༡༦) ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, རཱཧུལོ སིཀྑཱཀཱམོ ཀུཀྐུཙྩཀོ ཨོཝཱདཀྑམོ’’ཏི. ཏསྶཱཡསྨཏོ གུཎཀཐཱཡ སམུཊྛཱཔིཏཱཡ སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི རཱཧུལོ སིཀྑཱཀཱམོ ཀུཀྐུཙྩཀོ ཨོཝཱདཀྑམོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ནིཀྑམྨ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ རམཎཱིཡེ ཝནསཎྜེ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ ཨཉྙཏརཾ པཙྩནྟགཱམཀཾ ཨགམཱསི. ཏཏྠ ནཾ མནུསྶཱ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཨརཉྙེ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧནྟཱ ཝཱསཱཔེསུཾ. ཏདཱ ཏསྨིཾ གཱམཀེ ཨེཀོ སཱཀུཎིཀོ ཨེཀཾ དཱིཔཀཏིཏྟིརཾ གཧེཏྭཱ སུཊྛུ སིཀྑཱཔེཏྭཱ པཉྫརེ པཀྑིཔིཏྭཱ པཊིཛགྒཏི. སོ ཏཾ ཨརཉྙཾ ནེཏྭཱ ཏསྶ སདྡེན ཨཱགཏཱགཏེ ཏིཏྟིརེ གཧེཏྭཱ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི. ཏིཏྟིརོ ‘‘མཾ ཨེཀཾ ནིསྶཱཡ བཧཱུ མམ ཉཱཏཀཱ ནསྶནྟི, མཡ྄ཧམེཏཾ པཱཔ’’ནྟི ནིསྶདྡོ ཨཧོསི. སོ ཏསྶ ནིསྶདྡབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཝེལུ༹པེསིཀཱཡ ནཾ སཱིསེ པཧརཏི. ཏིཏྟིརོ དུཀྑཱཏུརཏཱཡ སདྡཾ ཀརོཏི. ཨེཝཾ སོ སཱཀུཎིཀོ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཏིཏྟིརེ གཧེཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི.

ཨཐ སོ ཏིཏྟིརོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེ མརནྟཱུཏི མཡ྄ཧཾ ཙེཏནཱ ནཏྠི, པཊིཙྩཀམྨཾ པན མཾ ཕུསཏི, མཡི སདྡཾ ཨཀརོནྟེ ཨེཏེ ནཱགཙྪནྟི, ཀརོནྟེཡེཝ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཱགཏཱགཏེ ཨཡཾ གཧེཏྭཱ ¶ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏི, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨེཏྠ མཡ྄ཧཾ པཱཔཾ, ནཏྠཱི’’ཏི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མེ ཨིམཾ ཀངྑཾ ¶ ཚིནྡེཡྻཱ’’ཏི ཏཐཱརཱུཔཾ པཎྜིཏཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཙརཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ སོ སཱཀུཎིཀོ བཧཱུ ཏིཏྟིརེ གཧེཏྭཱ པཙྪིཾ ¶ པཱུརེཏྭཱ ‘‘པཱནཱིཡཾ པིཝིསྶཱམཱི’’ཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཨསྶམཾ གནྟྭཱ ཏཾ པཉྫརཾ བོདྷིསཏྟསྶ སནྟིཀེ ཋཔེཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཝཱལུཀཱཏལེ ནིཔནྣོ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི. ཏིཏྟིརོ ཏསྶ ནིདྡོཀྐནྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘མམ ཀངྑཾ ཨིམཾ ཏཱཔསཾ པུཙྪིསྶཱམི, ཛཱནནྟོ མེ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི པཉྫརེ ནིསིནྣོཡེཝ ཏཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༣.

‘‘སུསུཁཾ ཝཏ ཛཱིཝཱམི, ལབྷཱམི ཙེཝ བྷུཉྫིཏུཾ;

པརིཔནྠེ ཙ ཏིཊྛཱམི, ཀཱ ནུ བྷནྟེ གཏཱི མམཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སུསུཁཾ ཝཏ ཛཱིཝཱམཱིཏི ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིམཾ སཱཀུཎིཀཾ ནིསྶཱཡ སུཊྛུ སུཁཾ ཛཱིཝཱམི. ལབྷཱམཱིཏི ཡཐཱརུཙིཏཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ བྷུཉྫིཏུམྤི ལབྷཱམི. པརིཔནྠེ ཙ ཏིཊྛཱམཱིཏི ཨཔིཙ ཁོ ཡཏྠ མམ ཉཱཏཀཱ མམ སདྡེན ཨཱགཏཱགཏཱ ཝིནསྶནྟི, ཏསྨིཾ པརིཔནྠེ ཏིཊྛཱམི. ཀཱ ནུ, བྷནྟེ, གཏཱི མམཱཏི ཀཱ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, མམ གཏི, ཀཱ ནིཔྥཏྟི བྷཝིསྶཏཱིཏི པུཙྪི.

ཏསྶ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ བོདྷིསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༤.

‘‘མནོ ཙེ ཏེ ནཔྤཎམཏི, པཀྑི པཱཔསྶ ཀམྨུནོ;

ཨབྱཱཝཊསྶ བྷདྲསྶ, ན པཱཔམུཔལིམྤཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ པཱཔསྶ ཀམྨུནོཏི ཡདི ཏཝ མནོ པཱཔཀམྨསྶཏྠཱཡ ན པཎམཏི, པཱཔཀརཎེ ཏནྣིནྣོ ཏཔྤོཎོ ཏཔྤབྦྷཱརོ ན ཧོཏི. ཨབྱཱཝཊསྶཱཏི ཨེཝཾ སནྟེ པཱཔཀམྨཀརཎཏྠཱཡ ཨབྱཱཝཊསྶ ཨུསྶུཀྐཾ ཨནཱཔནྣསྶ ཏཝ བྷདྲསྶ སུདྡྷསྶེཝ སཏོ པཱཔཾ ན ཨུཔལིམྤཏི ན ཨལླཱིཡཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཏིཏྟིརོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༥.

‘‘ཉཱཏཀོ ¶ ནོ ནིསིནྣོཏི, བཧུ ཨཱགཙྪཏེ ཛནོ;

པཊིཙྩཀམྨཾ ཕུསཏི, ཏསྨིཾ མེ སངྐཏེ མནོ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – བྷནྟེ, སཙཱཧཾ སདྡཾ ན ཀརེཡྻཾ, ཨཡཾ ཏིཏྟིརཛནོ ན ཨཱགཙྪེཡྻ, མཡི པན སདྡཾ ཀརོནྟེ ‘‘ཉཱཏཀོ ནོ ནིསིནྣོ’’ཏི ཨཡཾ བཧུ ཛནོ ཨཱགཙྪཏི ¶ , ཏཾ ཨཱགཏཱགཏཾ ལུདྡོ གཧེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེནྟོ མཾ པཊིཙྩ ནིསྶཱཡ ཨེཏཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཀམྨཾ ཕུསཏི པཊིལབྷཏི ཝིནྡཏི ¶ , ཏསྨིཾ མཾ པཊིཙྩ ཀཏེ པཱཔེ མམ ནུ ཁོ ཨེཏཾ པཱཔནྟི ཨེཝཾ མེ མནོ སངྐཏེ པརིསངྐཏི ཀུཀྐུཙྩཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༧༦.

‘‘ན པཊིཙྩཀམྨཾ ཕུསཏི, མནོ ཙེ ནཔྤདུསྶཏི;

ཨཔྤོསྶུཀྐསྶ བྷདྲསྶ, ན པཱཔམུཔལིམྤཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡདི ཏཝ པཱཔཀིརིཡཱཡ མནོ ན པདུསྶཏི, ཏནྣིནྣོ ཏཔྤོནོ ཏཔྤབྦྷཱརོ ན ཧོཏི, ཨེཝཾ སནྟེ ལུདྡེན ཨཱཡསྨནྟཾ པཊིཙྩ ཀཏམྤི པཱཔཀམྨཾ ཏཾ ན ཕུསཏི ན ཨལླཱིཡཏི, པཱཔཀིརིཡཱཡ ཧི ཨཔྤོསྶུཀྐསྶ ནིརཱལཡསྶ བྷདྲསྶ པརིསུདྡྷསྶེཝ སཏོ ཏཝ པཱཎཱཏིཔཱཏཙེཏནཱཡ ཨབྷཱཝཱ ཏཾ པཱཔཾ ན ཨུཔལིམྤཏི, ཏཝ ཙིཏྟཾ ན ཨལླཱིཡཏཱིཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཏིཏྟིརཾ སཉྙཱཔེསི, སོཔི ཏཾ ནིསྶཱཡ ནིཀྐུཀྐུཙྩོ ཨཧོསི. ལུདྡོ པབུདྡྷོ བོདྷིསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཉྫརཾ ཨཱདཱཡ པཀྐཱམི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཏིཏྟིརོ རཱཧུལོ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཏིཏྟིརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༢༠] ༡༠. སུཙྩཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སུཙྩཛཾ ཝཏ ནཙྩཛཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ¶ ཀིར ‘‘གཱམཀེ ཨུདྡྷཱརཾ སཱདྷེསྶཱམཱི’’ཏི བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ སཱདྷེཏྭཱ དྷནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘པཙྪཱ ནེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀསྨིཾ ཀུལེ ཋཔེཏྭཱ པུན སཱཝཏྠིཾ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ པབྦཏཾ ཨདྡས. ཨཐ ནཾ བྷརིཡཱ ཨཱཧ ‘‘སཙེ, སཱམི, ཨཡཾ པབྦཏོ སུཝཎྞམཡོ བྷཝེཡྻ, དདེཡྻཱསི པན མེ ཀིཉྩཱི’’ཏི. ‘‘ཀཱསི ཏྭཾ, ན ཀིཉྩི དསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ‘‘ཡཱཝ ཐདྡྷཧདཡོ ཝཏཱཡཾ, པབྦཏེ སུཝཎྞམཡེ ཛཱཏེཔི ¶ མཡ྄ཧཾ ཀིཉྩི ན དསྶཏཱི’’ཏི ཨནཏྟམནཱ ཨཧོསི. ཏེ ཛེཏཝནསམཱིཔཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘པཱནཱིཡཾ པིཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཾསུ. སཏྠཱཔི ¶ པཙྩཱུསཀཱལེཡེཝ ཏེསཾ སོཏཱཔཏྟིཕལསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀཡམཱནོ གནྡྷཀུཊིཔརིཝེཎེ ནིསཱིདི ཚབྦཎྞརསྨིཡོ ཝིསྶཛྫེནྟོ. ཏེཔི པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ གཏཱཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨམྷཱཀཾ གཱམཀེ ཨུདྡྷཱརཾ སཱདྷནཏྠཱཡ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསིཀེ ཏཝ སཱམིཀོ ཏུཡ྄ཧཾ ཧིཏཾ པཊིཀངྑཏི, ཨུཔཀཱརཾ ཏེ ཀརོཏཱི’’ཏི. བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ སསིནེཧཱ, ཨཡཾ པན མཡི ནིསྶིནེཧོ, ཨཛྫ མཡཱ པབྦཏཾ དིསྭཱ ‘‘སཙཱཡཾ པབྦཏོ སུཝཎྞམཡོ ཨསྶ, ཀིཉྩི མེ དདེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཀཱསི ཏྭཾ, ན ཀིཉྩི དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ, ཨེཝཾ ཐདྡྷཧདཡོ ཨཡནྟི. ‘‘ཨུཔཱསིཀེ, ཨེཝཾ ནཱམེས ཝདཏི, ཡདཱ པན ཏཝ གུཎཾ སརཏི, ཏདཱ སབྦིསྶརིཡཾ ཏེ དེཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀཐེཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ སབྦཀིཙྩཀཱརཀོ ཨམཙྩོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ པུཏྟཾ ཨུཔརཱཛཱནཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མམ ཨནྟེཔུརེ དུབྦྷེཡྻཱ’’ཏི ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཡཱཝཱཧཾ ཛཱིཝཱམི, ཏཱཝ ནགརེ ཝསིཏུཾ ན ལཙྪསི, ཨཉྙཏྠ ཝསིཏྭཱ མམཙྩཡེན རཛྫཾ ཀཱརེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཛེཊྛབྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པཙྩནྟཾ གནྟྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཕལེཧི ཡཱཔེནྟོ ཝསི. ཨཔརབྷཱགེ རཱཛཱ ཀཱལམཀཱསི. ཨུཔརཱཛཱ ནཀྑཏྟཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ ཀཱལཀཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ པབྦཏཾ ཨདྡས. ཨཐ ནཾ བྷརིཡཱ ཨཱཧ ‘‘སཙེ, དེཝ, ཨཡཾ པབྦཏོ སུཝཎྞམཡོ ཨསྶ, དདེཡྻཱསི མེ ཀིཉྩཱི’’ཏི. ‘‘ཀཱསི ཏྭཾ, ན ཀིཉྩི དསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ‘‘ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ སིནེཧཾ ཚིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཨརཉྙཾ པཱཝིསིཾ, ཨཡཉྩ ཨེཝཾ ཝདཏི, ཨཏིཝིཡ ཐདྡྷཧདཡོ ¶ , རཱཛཱ ཧུཏྭཱཔི ཨེས མཡ྄ཧཾ ཀིཾ ཀལྱཱཎཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨནཏྟམནཱ ཨཧོསི. སོ ཨཱགནྟྭཱ རཛྫེ པཏིཊྛིཏོ ཏཾ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེསི ¶ , ཨིདཾ ཡསམཏྟཀམེཝ ཨདཱསི. ཨུཏྟརི པན སཀྐཱརསམྨཱནོ ནཏྠི, ཏསྶཱ ཨཏྠིབྷཱཝམྤི ན ཛཱནཱཏི.

བོདྷིསཏྟོ ¶ ‘‘ཨཡཾ དེཝཱི ཨིམསྶ རཉྙོ ཨུཔཀཱརིཀཱ དུཀྑཾ ཨགཎེཏྭཱ ཨརཉྙཝཱསཾ ཝསི. ཨཡཾ པནེཏཾ ཨགཎེཏྭཱ ཨཉྙཱཧི སདྡྷིཾ ཨབྷིརམནྟོ ཝིཙརཏི, ཡཐཱ ཨེསཱ སབྦིསྶརིཡཾ ལབྷཏི, ཏཐཱ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཧཱདེཝི མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ པིཎྜཔཱཏམཏྟམྤི ན ལབྷཱམ, ཀསྨཱ ཨམྷེསུ པམཛྫིཏྠ, ཨཏིཝིཡ ཐདྡྷཧདཡཱ ཨཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏཱཏ, སཙཱཧཾ ཨཏྟནཱ ལབྷེཡྻཾ, ཏུཡ྄ཧམྤི དདེཡྻཾ, ཨལབྷམཱནཱ པན ཀིཾ དསྶཱམི, རཱཛཱཔི མཡ྄ཧཾ ཨིདཱནི ཀིཾ ནཱམ དསྶཏི, སོ ཨནྟརཱམགྒེ ‘ཨིམསྨིཾ པབྦཏེ སུཝཎྞམཡེ ཛཱཏེ མཡ྄ཧཾ ཀིཉྩི དསྶསཱི’ཏི ཝུཏྟོ ‘ཀཱསི ཏྭཾ, ན ཀིཉྩི དསྶཱམཱི’ཏི ཨཱཧ, སུཔརིཙྩཛམྤི ན པརིཙྩཛཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན རཉྙོ སནྟིཀེ ཨིམཾ ཀཐཾ ཀཐེཏུཾ སཀྑིསྶཐཱ’’ཏི? ‘‘སཀྑིསྶཱམི, ཏཱཏཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨཧཾ རཉྙོ སནྟིཀེ ཋིཏོ པུཙྪིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཀཐེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ’’ཏི. བོདྷིསཏྟོ དེཝིཡཱ རཉྙོ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཋིཏཀཱལེ ཨཱཧ ‘‘ནནུ, ཨཡྻེ, མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ཀིཉྩི ན ལབྷཱམཱ’’ཏི? ‘‘ཏཱཏ, ཨཧཾ ལབྷམཱནཱ ཏུཡ྄ཧཾ དདེཡྻཾ, ཨཧམེཝ ཀིཉྩི ན ལབྷཱམི, ཨལབྷམཱནཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཀིཾ དསྶཱམི, རཱཛཱཔི ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ ཀིཾ ནཱམ དསྶཏི, སོ ཨརཉྙཏོ ཨཱགམནཀཱལེ ཨེཀཾ པབྦཏཾ དིསྭཱ ‘སཙཱཡཾ པབྦཏོ སུཝཎྞམཡོ ཨསྶ, ཀིཉྩི མེ དདེཡྻཱསཱི’ཏི ཝུཏྟོ ‘ཀཱསི ཏྭཾ, ན ཀིཉྩི དསྶཱམཱི’ཏི ཝདཏི, སུཔརིཙྩཛམྤི ན པརིཙྩཛཱི’’ཏི ཨེཏམཏྠཾ ¶ དཱིཔེནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༧.

‘‘སུཙྩཛཾ ཝཏ ནཙྩཛི, ཝཱཙཱཡ ཨདདཾ གིརིཾ;

ཀིཉྷི ཏསྶཙཛནྟསྶ, ཝཱཙཱཡ ཨདད པབྦཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ སུཙྩཛཾ ཝཏཱཏི སུཁེན ཙཛིཏུཾ སཀྐུཎེཡྻམྤི ན ཙཛི. ཨདདནྟི ཝཙནམཏྟེནཱཔི པབྦཏཾ ཨདདམཱནོ. ཀིཉྷི ཏསྶཙཛནྟསྶཱཏི ཏསྶ ནཱམེཏསྶ མཡཱ ཡཱཙིཏསྶ ན ཙཛནྟསྶ ཀིཉྷི ཙཛེཡྻ. ཝཱཙཱཡ ཨདད པབྦཏནྟི སཙཱཡཾ མཡཱ ཡཱཙིཏོ མམ ཝཙནེན སུཝཎྞམཡམྤི ཧོནྟཾ ཏཾ པབྦཏཾ ཝཱཙཱཡ ཨདད, ཝཙནམཏྟེན ཨདསྶཱཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༨.

‘‘ཡཉྷི ཀཡིརཱ ཏཉྷི ཝདེ, ཡཾ ན ཀཡིརཱ ན ཏཾ ཝདེ;

ཨཀརོནྟཾ བྷཱསམཱནཾ, པརིཛཱནནྟི པཎྜིཏཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཡདེཝ ཧི པཎྜིཏོ པུརིསོ ཀཱཡེན ཀརེཡྻ, ཏཾ ཝཱཙཱཡ ཝདེཡྻ. ཡཾ ན ཀཡིརཱ, ན ཏཾ ཝདེཡྻ, དཱཏུཀཱམོཝ དམྨཱིཏི ཝདེཡྻ, ན ཨདཱཏུཀཱམོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཡོ ཧི ‘‘དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱཔི པཙྪཱ ན དདཱཏི, ཏཾ ཨཀརོནྟཾ ཀེཝལཾ མུསཱ བྷཱསམཱནཾ པརིཛཱནནྟི པཎྜིཏཱ. ཨཡཾ ‘‘དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཙནམཏྟམེཝ བྷཱསཏི, ན པན དེཏི, ཡཉྷི ཁོ པན ཨདིནྣམྤི ཝཙནམཏྟེནེཝ དིནྣཾ ཧོཏི, ཏཾ པུརེཏརམེཝ ལདྡྷཾ ནཱམ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཏསྶ མུསཱཝཱདིབྷཱཝཾ པརིཛཱནནྟི པཎྜིཏཱ, བཱལཱ པན ཝཙནམཏྟེནེཝ ཏུསྶནྟཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ དེཝཱི རཉྙོ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༩.

‘‘རཱཛཔུཏྟ ནམོ ཏྱཏྠུ, སཙྩེ དྷམྨེ ཋིཏོ ཙསི;

ཡསྶ ཏེ བྱསནཾ པཏྟོ, སཙྩསྨིཾ རམཏེ མནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སཙྩེ དྷམྨེཏི ཝཙཱིསཙྩེ ཙ སབྷཱཝདྷམྨེ ཙ. བྱསནཾ པཏྟོཏི ཡསྶ ཏཝ རཊྛཱ པབྦཱཛནཱིཡསངྑཱཏཾ བྱསནཾ པཏྟོཔི མནོ སཙྩསྨིཾཡེཝ རམཏི.

ཨེཝཾ རཉྙོ གུཎཀཐཾ ཀཐཡམཱནཱཡ དེཝིཡཱ ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ གུཎཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༨༠.

‘‘ཡཱ དལིདྡཱི དལིདྡསྶ, ཨཌྜྷཱ ཨཌྜྷསྶ ཀིཏྟིམ;

སཱ ཧིསྶ པརམཱ བྷརིཡཱ, སཧིརཉྙསྶ ཨིཏྠིཡོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིཏྟིམཱཏི ཀིཏྟིསམྤནྣཱཏི ཨཏྠོ. སཱ ཧིསྶ པརམཱཏི ཡཱ དལིདྡསྶ སཱམིཀསྶ དལིདྡཀཱལེ སཡམྤི དལིདྡཱི ཧུཏྭཱ ཏཾ ན པརིཙྩཛཏི. ཨཌྜྷསྶཱཏི ཨཌྜྷཀཱལེ ཨཌྜྷཱ ཧུཏྭཱ སཱམིཀམེཝ ཨནུཝཏྟཏི, སམཱནསུཁདུཀྑཱཝ ཧོཏི, སཱ ཧི ཏསྶ པརམཱ ཨུཏྟམཱ བྷརིཡཱ ནཱམ. སཧིརཉྙསྶ པན ཨིསྶརིཡེ ཋིཏསྶ ཨིཏྠིཡོ ནཱམ ཧོནྟིཡེཝ, ཨནཙྪརིཡམེཝ ཨེཏནྟི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ, མཧཱརཱཛ, ཏུམྷཱཀཾ དུཀྑིཏཀཱལེ ཨརཉྙེ སམཱནདུཀྑཱ ཧུཏྭཱ ཝསི, ཨིམིསྶཱ སམྨཱནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི དེཝིཡཱ གུཎཾ ཀཐེསི. རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནེན དེཝིཡཱ གུཎཾ སརིཏྭཱ ‘‘པཎྜིཏ, ཏཝ ཀཐཱཡཱཧཾ དེཝིཡཱ གུཎཾ ཨནུསྶརི’’ནྟི ཝཏྭཱ ¶ ཏསྶཱ སབྦིསྶརིཡམདཱསི. ‘‘ཏཡཱཧཾ དེཝིཡཱ གུཎཾ སརཱཔིཏོ’’ཏི བོདྷིསཏྟསྶཔི མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ཨཀཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུབྷོ ཛཡམྤཏིཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨཡཾ ཀུཊུམྦིཀོ ཨཧོསི, དེཝཱི ཨཡཾ ཨུཔཱསིཀཱ, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སུཙྩཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

པུཙིམནྡཝགྒོ དུཏིཡོ.

༣. ཀུཊིདཱུསཀཝགྒོ

[༣༢༡] ༡. ཀུཊིདཱུསཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མནུསྶསྶེཝ ¶ ¶ ཏེ སཱིསནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶ པཎྞསཱལཛྷཱཔཀཾ དཧརབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན རཱཛགཧེ སམུཊྛིཏཾ. ཏདཱ ཀིར ཐེརོ རཱཛགཧཾ ནིསྶཱཡ ཨརཉྙཀུཊིཡཾ ཝིཧརཏི, ཏསྶ དྭེ དཧརཱ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀརོནྟི. ཏེསུ ཨེཀོ ཐེརསྶ ཨུཔཀཱརཀོ, ཨེཀོ དུབྦཙོ ཨིཏརེན ཀཏཾ ཨཏྟནཱ ཀཏསདིསཾ ཀརོཏི. ཏེན མུཁོདཀཱདཱིསུ ཨུཔཊྛཱཔིཏེསུ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨུདཀཾ ཋཔིཏཾ, མུཁཾ དྷོཝཐཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདཏི. ཏེན ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ ཐེརསྶ པརིཝེཎེ སམྨཊྛེ ཐེརསྶ ནིཀྑམནཝེལཱཡ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཧརནྟོ སཀལཔརིཝེཎཾ ཨཏྟནཱ སམྨཊྛཾ ཝིཡ ཀརོཏི. ཝཏྟསམྤནྣོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ དུབྦཙོ མཡཱ ཀཏཾ ཨཏྟནཱ ཀཏསདིསཾ ཀརོཏི, ཨེཏསྶ སཋཀམྨཾ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི.

ཏསྨིཾ ¶ ཨནྟོགཱམེ བྷུཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ནིདྡཱཡནྟེཝ ནྷཱནོདཀཾ ཏཱཔེཏྭཱ པིཊྛིཀོཊྛཀེ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨཌྜྷནཱལི༹མཏྟཾ ཨུདཀཾ ཨུདྡྷནེ ཋཔེསི. ཨིཏརོ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱཝ གནྟྭཱ ཨུསུམཾ ཨུཊྛཧནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨུདཀཾ ཏཱཔེཏྭཱ ཀོཊྛཀེ ཋཔིཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ནྷཱནཀོཊྛཀེ ཨུདཀཾ ཋཔིཏཾ, ནྷཱཡཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ‘ནྷཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཀོཊྛཀེ ཨུདཀཾ ཨདིཏྭཱ ‘‘ཀཧཾ ཨུདཀ’’ནྟི པུཙྪི. སོ ཝེགེན ཨགྒིསཱལཾ གནྟྭཱ ཏུཙྪབྷཱཛནེ ཨུལུ༹ངྐཾ ཨོཏཱརེསི, ཨུལུ༹ངྐོ ཏུཙྪབྷཱཛནསྶ ཏལེ པཊིཧཏོ ‘‘ཏཏཱ’’ཏི སདྡམཀཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏསྶ ‘‘ཨུལུ༹ངྐསདྡཀོ’’ཏྭེཝ ནཱམཾ ཛཱཏཾ.

ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨིཏརོ པིཊྛིཀོཊྛཀཏོ ཨུདཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ནྷཱཡཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ནྷཏྭཱ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨུལུ༹ངྐསདྡཀསྶ དུབྦཙབྷཱཝཾ ¶ ཉཏྭཱ ཏཾ སཱཡཾ ཐེརུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏཾ ཨོཝདི ‘‘ཨཱཝུསོ, སམཎེན ནཱམ ཨཏྟནཱ ཀཏམེཝ ‘ཀཏཾ མེ’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཨཉྙཐཱ སམྤཛཱནམུསཱཝཱདོ ཧོཏི, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝརཱུཔཾ མཱ ཨཀཱསཱི’’ཏི. སོ ཐེརསྶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཐེརེན སདྡྷིཾ པིཎྜཱཡ གཱམཾ ན པཱཝིསི. ཐེརོ ཨིཏརེནེཝ སདྡྷིཾ པཱཝིསི. ཨུལུ༹ངྐསདྡཀོཔི ¶ ཐེརསྶ ཨུཔཊྛཱཀཀུལཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཐེརོ ཀཧ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཕཱསུཀེན ཝིཧཱརེཡེཝ ནིསིནྣོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ དེཐཱ’’ཏི གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ རུཙིཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི.

པུནདིཝསེ ཐེརོ ཏཾ ཀུལཾ གནྟྭཱ ནིསཱིདི. མནུསྶེཧི ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨཡྻསྶ ཨཕཱསུཀཾ, ཧིཡྻོ ཀིརཏྠ ཝིཧཱརེཡེཝ ནིསིནྣཱ, ཨསུཀདཧརསྶ ཧཏྠེ ཨཱཧཱརཾ པེསཡིམྷ, པརིབྷུཏྟོ ཨཡྻེནཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཐེརོ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོཝ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཱཡཾ ཐེརུཔཊྛཱནཀཱལེ ཨཱགཏཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀགཱམེ ནཱམ ཨསུཀཀུལེ ‘ཐེརསྶ ཨིདཉྩིདཉྩ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’ཏི ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ ཀིར ཏེ བྷུཏྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཝིཉྙཏྟི ནཱམ ན ཝཊྚཏི, མཱ པུན ཨེཝརཱུཔཾ ཨནཱཙཱརཾ ཙརཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨེཏྟཀེན ཐེརེ ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཧིཡྻོཔི ཨུདཀམཏྟཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ སདྡྷིཾ ཀལཧཾ ཀརི, ཨིདཱནི པནསྶ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ གེཧེ མཡཱ བྷཏྟམུཊྛི བྷུཏྟཱཏི ཨསཧནྟོ པུན ཀལཧཾ ཀརོཏི, ཛཱནིསྶཱམིསྶ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀ’’ནྟི ¶ པུནདིཝསེ ཐེརེ པིཎྜཱཡ པཝིཊྛེ མུགྒརཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷོགབྷཱཛནཱནི བྷིནྡིཏྭཱ པཎྞསཱལཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ པལཱཡི. སོ ཛཱིཝམཱནོཝ མནུསྶཔེཏོ ཧུཏྭཱ སུསྶིཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡེ ནིབྦཏྟི. སོ ཏེན ཀཏོ ཨནཱཙཱརོ མཧཱཛནསྶ མཛ྄ཛྷེ པཱཀཊོ ཛཱཏོ.

ཨཐེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ རཱཛགཧཱ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ སབྷཱགཊྛཱནེ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘རཱཛགཧཱ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཀོ ཏཏྠ ཨོཝཱདདཱཡཀོ ཨཱཙརིཡོ’’ཏི. ‘‘མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘སུཁཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀསྶཔསྶཱ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཐེརསྶ སུཁཾ, སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ པནསྶ ཨོཝཱདེ དིནྣེ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཐེརསྶ པཎྞསཱལཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ¶ པལཱཡཱིཏི. ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཀསྶཔསྶ ཨེཝརཱུཔེན བཱལེན སདྡྷིཾ ཙརཎཏོ ཨེཀཙརིཡཱཝ སེཡྻོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ དྷམྨཔདེ གཱཐམཱཧ –

‘‘ཙརཉྩེ ནཱདྷིགཙྪེཡྻ, སེཡྻཾ སདིསམཏྟནོ;

ཨེཀཙརིཡཾ དལ༹ྷཾ ཀཡིརཱ, ནཏྠི བཱལེ སཧཱཡཏཱ’’ཏི. (དྷ. པ. ༦༡);

ཨིདཉྩ པན ཝཏྭཱ པུན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ སོ ཀུཊིདཱུསཀོ, པུབྦེཔི ཀུཊིདཱུསཀོཡེཝ, ན ཙ ཨིདཱནེཝ ཨོཝཱདདཱཡཀསྶ ཀུཛ྄ཛྷཏི, པུབྦེཔི ཀུཛ྄ཛྷིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སིངྒིལསཀུཎཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཨཏྟནོ མནཱཔཾ ཨནོཝསྶཀཾ ཀུལཱཝཀཾ ཀཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཝསཏི. ཨཐེཀོ མཀྐཊོ ཝསྶཀཱལེ ཨཙྪིནྣདྷཱརེ དེཝེ ཝསྶནྟེ སཱིཏཔཱིལི༹ཏོ དནྟེ ཁཱདནྟོ བོདྷིསཏྟསྶ ཨཝིདཱུརེ ནིསཱིདི. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ ཏཐཱ ཀིལམནྟཾ དིསྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༡.

‘‘མནུསྶསྶེཝ ཏེ སཱིསཾ, ཧཏྠཔཱདཱ ཙ ཝཱནར;

ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན, ཨགཱརཾ ཏེ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝཎྞེནཱཏི ཀཱརཎེན. ཨགཱརནྟི ཏཝ ནིཝཱསགེཧཾ ཀེན ཀཱརཎེན ནཏྠཱིཏི པུཙྪི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཝཱནརོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༨༢.

‘‘མནུསྶསྶེཝ མེ སཱིསཾ, ཧཏྠཔཱདཱ ཙ སིངྒིལ;

ཡཱཧུ སེཊྛཱ མནུསྶེསུ, སཱ མེ པཉྙཱ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སིངྒིལཱཏི ཏཾ སཀུཎཾ ནཱམེནཱལཔཏི. ཡཱཧུ སེཊྛཱ མནུསྶེསཱུཏི ཡཱ མནུསྶེསུ སེཊྛཱཏི ཀཐེནྟི, སཱ མམ ཝིཙཱརཎཔཉྙཱ ནཏྠི. སཱིསཧཏྠཔཱདཀཱཡབལཱནི ཧི ལོཀེ ཨཔྤམཱཎཾ, ཝིཙཱརཎཔཉྙཱཝ སེཊྛཱ, སཱ མམ ནཏྠི, ཏསྨཱ མེ ཨགཱརཾ ན ཝིཛྫཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨིཏརཾ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༨༣.

‘‘ཨནཝཊྛིཏཙིཏྟསྶ, ལཧུཙིཏྟསྶ དུབྦྷིནོ;

ནིཙྩཾ ཨདྡྷུཝསཱིལསྶ, སུཁབྷཱཝོ ན ཝིཛྫཏི.

༨༤.

‘‘སོ ¶ ཀརསྶུ ཨཱནུབྷཱཝཾ, ཝཱིཏིཝཏྟསྶུ སཱིལིཡཾ;

སཱིཏཝཱཏཔརིཏྟཱཎཾ, ཀརསྶུ ཀུཊཝཾ ཀཔཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནཝཊྛིཏཙིཏྟསྶཱཏི ཨཔྤཏིཊྛིཏཙིཏྟསྶ. དུབྦྷིནོཏི མིཏྟདུབྦྷིསྶ. ཨདྡྷུཝསཱིལསྶཱཏི ན སབྦཀཱལཾ སཱིལརཀྑཀསྶ. སོ ཀརསྶུ ཨཱནུབྷཱཝནྟི སོ ཏྭཾ སམྨ མཀྐཊ པཉྙཱཡ ཨུཔྤཱདནཏྠཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ བལཾ ཨུཔཱཡཾ ཀརོཧི. ཝཱིཏིཝཏྟསྶུ སཱིལིཡནྟི ཨཏྟནོ དུསྶཱིལབྷཱཝསངྑཱཏཾ ¶ སཱིལིཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སཱིལཝཱ ཧོཏི. ཀུཊཝཾ ཀཔཱིཏི སཱིཏཝཱཏསྶ པརིཏྟཱཎསམཏྠཾ ཨཏྟནོ ཀུཊཝཾ ཀུལཱཝཀཾ ཨེཀཾ ཝསནཱགཱརཀཾ ཀརོཧཱིཏི.

མཀྐཊོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཏཱཝ ཨཏྟནོ ཨནོཝསྶཀཊྛཱནེ ནིསིནྣབྷཱཝེན མཾ པརིབྷཱསཏི, ན ནིསཱིདཱཔེསྶཱམི ནཾ ཨིམསྨིཾ ཀུལཱཝཀེ’’ཏི. ཏཏོ བོདྷིསཏྟཾ གཎྷིཏུཀཱམོ པཀྑནྡི, བོདྷིསཏྟོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཏོ. མཀྐཊོ ཀུལཱཝཀཾ ཝིདྡྷཾསེཏྭཱ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མཀྐཊོ ཀུཊིཛྷཱཔཀོ ཨཧོསི, སིངྒིལསཀུཎོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀུཊིདཱུསཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༢༢] ༢. དུདྡུབྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དུདྡུབྷཱཡཏི བྷདྡནྟེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏིཏྠིཡེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏིཏྠིཡཱ ཀིར ཛེཏཝནསྶ སམཱིཔེ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཀཎྚཀཱཔསྶཡེ སེཡྻཾ ཀཔྤེནྟི, པཉྩཱཏཔཾ ཏཔེནྟི, ནཱནཔྤཀཱརཾ མིཙྪཱཏཔཾ ཙརནྟི. ཨཐ སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཛེཏཝནཾ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཏེ དིསྭཱ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ ¶ ཝཏསམཱདཱནེ སཱརོ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཏེསཾ ཝཏསམཱདཱནེ སཱརོ ཝཱ ཝིསེསོ ཝཱ ཨཏྠི, ཏཉྷི ནིགྷཾསིཡམཱནཾ ཨུཔཔརིཀྑིཡམཱནཾ ཨུཀྐཱརབྷཱུམིམགྒསདིསཾ སསཀསྶ དུདྡུབྷསདིསཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘དུདྡུབྷསདིསབྷཱཝམསྶ མཡཾ ན ཛཱནཱམ, ཀཐེཐ ནོ, བྷནྟེ’’ཏི ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཱིཧཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཨརཉྙེ པཊིཝསཏི. ཏདཱ པན པཙྪིམསམུདྡསམཱིཔེ བེལུཝམིསྶཀཏཱལཝནཾ ཧོཏི. ཏཏྲེཀོ སསཀོ བེལུཝརུཀྑམཱུལེ ཨེཀསྶ ཏཱལགཙྪསྶ ཧེཊྛཱ ཝསཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ གོཙརཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཏཱལཔཎྞསྶ ཧེཊྛཱ ནིཔནྣོ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ ཨཡཾ པཐཝཱི སཾཝཊྚེཡྻ, ཀཧཾ ནུ ཁོ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨེཀཾ བེལུཝཔཀྐཾ ཏཱལཔཎྞསྶ ཨུཔརི པཏི. སོ ཏསྶ སདྡེན ‘‘ཨདྡྷཱ པཐཝཱི སཾཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨུཔྤཏིཏྭཱ པཙྪཏོ ཨནོལོཀེནྟོཝ པལཱཡི. ཏཾ མརཎབྷཡབྷཱིཏཾ ¶ ཝེགེན པལཱཡནྟཾ ཨཉྙོ སསཀོ དིསྭཱ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ བྷོ, ཨཏིཝིཡ བྷཱིཏོ པལཱཡསཱི’’ཏི. ‘‘མཱ པུཙྪི, བྷོ’’ཏི. སོ ‘‘ཀིཾ བྷོ, ཀིཾ བྷོ’’ཏི པཙྪཏོ དྷཱཝཏེཝ. ཨིཏརོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨནོལོཀེནྟོཝ ‘‘ཨེཏྠ པཐཝཱི སཾཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོཔི ཏསྶ པཙྪཏོ པལཱཡི. ཨེཝཾ ཏམཉྙོ ཨདྡས, ཏམཉྙོཏི ¶ ཨེཝཾ སསཀསཧསྶཾ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པལཱཡི. ཏེ ཨེཀོཔི མིགོ དིསྭཱ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པལཱཡི. ཨེཀོ སཱུཀརོ, ཨེཀོ གོཀཎྞོ, ཨེཀོ མཧིཾསོ, ཨེཀོ གཝཡོ, ཨེཀོ ཁགྒོ, ཨེཀོ བྱགྒྷོ, ཨེཀོ སཱིཧོ, ཨེཀོ ཧཏྠཱི དིསྭཱ ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ པཐཝཱི སཾཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ¶ པལཱཡི. ཨེཝཾ ཨནུཀྐམེན ཡོཛནམཏྟཾ ཏིརཙྪཱནབལཾ ཨཧོསི.

ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏཾ བལཾ པལཱཡནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠ པཐཝཱི སཾཝཊྚཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘པཐཝཱིསཾཝཊྚནཾ ནཱམ ན ཀདཱཙི ཨཏྠི, ཨདྡྷཱ ཨེཏེསཾ ཀིཉྩི དུསྶུཏཾ བྷཝིསྶཏི, མཡི ཁོ པན ཨུསྶུཀྐཾ ཨནཱཔཛྫནྟེ སབྦེ ནསྶིསྶནྟི, ཛཱིཝིཏཾ ནེསཾ དསྶཱམཱི’’ཏི སཱིཧཝེགེན པུརཏོ པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདི. ཏེ སཱིཧབྷཡཏཛྫིཏཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ པིཎྜིཏཱ ཨཊྛཾསུ. སཱིཧོ ཏེསཾ ཨནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཀིམཏྠཾ པལཱཡཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘པཐཝཱི སཾཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘ཀེན སཾཝཊྚམཱནཱ དིཊྛཱ’’ཏི? ‘‘ཧཏྠཱི ཛཱནནྟཱི’’ཏི. ཧཏྠཱི པུཙྪི. ཏེ ‘‘མཡཾ ན ཛཱནཱམ, སཱིཧཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི ཝདིཾསུ, སཱིཧཱཔི ‘‘མཡཾ ན ཛཱནཱམ, བྱགྒྷཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, བྱགྒྷཱཔི ‘‘མཡཾ ན ཛཱནཱམ, ཁགྒཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, ཁགྒཱཔི ‘‘གཝཡཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, གཝཡཱཔི ‘‘མཧིཾསཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, མཧིཾསཱཔི ‘‘གོཀཎྞཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, གོཀཎྞཱཔི ‘‘སཱུཀརཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, སཱུཀརཱཔི ‘‘མིགཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, མིགཱཔི ‘‘མཡཾ ན ཛཱནཱམ, སསཀཱ ཛཱནནྟཱི’’ཏི, སསཀེསུ པུཙྪིཡམཱནེསུ ‘‘ཨཡཾ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཏཾ སསཀཾ དསྶེསུཾ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨེཝཾ ཀིར, སམྨ, པསྶསི པཐཝཱི སཾཝཊྚཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ, སཱམི མཡཱ དིཊྛཱ’’ཏི. ‘‘ཀཏྠ ཝསནྟོ པསྶསཱི’’ཏི? ‘‘པཙྪིམསམུདྡསམཱིཔེ བེལུཝམིསྶཀཏཱལཝནེ ཝསཱམི. ཨཧཉྷི ཏཏྠ བེལུཝརུཀྑམཱུལེ ཏཱལགཙྪེ ཏཱལཔཎྞསྶ ཧེཊྛཱ ནིཔནྣོ ཙིནྟེསིཾ ‘‘སཙེ པཐཝཱི སཾཝཊྚཏི, ཀཧཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི, ཨཐ ཏངྑཎཉྙེཝ པཐཝིཡཱ སཾཝཊྚནསདྡཾ སུཏྭཱ པལཱཏོམྷཱི’’ཏི.

སཱིཧོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨདྡྷཱ ཏསྶ ཏཱལཔཎྞསྶ ཨུཔརི བེལུཝཔཀྐཾ པཏིཏྭཱ དུདྡུབྷཱཡནསདྡམཀཱསི, སྭཱཡཾ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘པཐཝཱི སཾཝཊྚཏཱི’ཏི སཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པལཱཡི, ཏཐཏོ ¶ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཾ སསཀཾ གཧེཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཨིམིནཱ དིཊྛཊྛཱནེ པཐཝིཡཱ སཾཝཊྚནབྷཱཝཾ ཝཱ ཨསཾཝཊྚནབྷཱཝཾ ཝཱ ཏཐཏོ ཛཱནིཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམི, ཡཱཝ ¶ ¶ མམཱགམནཱ ཏུམྷེ ཨེཏྠེཝ ཧོཐཱ’’ཏི སསཀཾ པིཊྛིཡཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཱིཧཝེགེན པཀྑནྡིཏྭཱ ཏཱལཝནེ སསཀཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ‘‘ཨེཧི ཏཡཱ དིཊྛཊྛཱནཾ དསྶེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ན ཝིསཧཱམི སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཧི མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི. སོ བེལུཝརུཀྑཾ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཝིདཱུརེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སཱམི དུདྡུབྷཱཡནཊྛཱན’’ནྟི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༥.

‘‘དུདྡུབྷཱཡཏི བྷདྡནྟེ, ཡསྨིཾ དེསེ ཝསཱམཧཾ;

ཨཧམྤེཏཾ ན ཛཱནཱམི, ཀིམེཏཾ དུདྡུབྷཱཡཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དུདྡུབྷཱཡཏཱིཏི དུདྡུབྷསདྡཾ ཀརོཏི. བྷདྡནྟེཏི བྷདྡཾ ཏཝ ཨཏྠུ. ཀིམེཏནྟི ཡསྨིཾ པདེསེ ཨཧཾ ཝསཱམི, ཏཏྠ དུདྡུབྷཱཡཏི, ཨཧམྤི ན ཛཱནཱམི ‘‘ཀིཾ ཝཱ ཨེཏཾ དུདྡུབྷཱཡཏི, ཀེན ཝཱ ཀཱརཎེན དུདྡུབྷཱཡཏི, ཀེཝལཾ དུདྡུབྷཱཡནསདྡཾ ཨསྶོསི’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ སཱིཧོ བེལུཝརུཀྑམཱུལཾ གནྟྭཱ ཏཱལཔཎྞསྶ ཧེཊྛཱ སསཀེན ནིཔནྣཊྛཱནཉྩེཝ ཏཱལཔཎྞམཏྠཀེ པཏིཏཾ བེལུཝཔཀྐཉྩ དིསྭཱ པཐཝིཡཱ ཨསཾཝཊྚནབྷཱཝཾ ཏཐཏོ ཛཱནིཏྭཱ སསཀཾ པིཊྛིཡཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཱིཧཝེགེན ཁིཔྤཾ མིགསངྒྷཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ མཱ བྷཱཡཐཱ’’ཏི མིགགཎཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསི. སཙེ ཧི ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ན བྷཝེཡྻ, སབྦེ སམུདྡཾ པཝིསིཏྭཱ ནསྶེཡྻུཾ. བོདྷིསཏྟཾ པན ནིསྶཱཡ སབྦེ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷིཾསཱུཏི.

༨༦.

‘‘བེལུཝཾ པཏིཏཾ སུཏྭཱ, དུདྡུབྷནྟི སསོ ཛཝི;

སསསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, སནྟཏྟཱ མིགཝཱཧིནཱི.

༨༧.

‘‘ཨཔྤཏྭཱ པདཝིཉྙཱཎཾ, པརགྷོསཱནུསཱརིནོ;

པནཱདཔརམཱ བཱལཱ, ཏེ ཧོནྟི པརཔཏྟིཡཱ.

༨༨.

‘‘ཡེ ¶ ཙ སཱིལེན སམྤནྣཱ, པཉྙཱཡཱུཔསམེ རཏཱ;

ཨཱརཀཱ ཝིརཏཱ དྷཱིརཱ, ན ཧོནྟི པརཔཏྟིཡཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ.

ཏཏྠ བེལུཝནྟི བེལུཝཔཀྐཾ. དུདྡུབྷནྟཱིཏི ཨེཝཾ སདྡཾ ཀུརུམཱནཾ. སནྟཏྟཱཏི ཨུཏྲསྟཱ. མིགཝཱཧིནཱིཏི ¶ ཨནེཀསཧསྶསངྑཱ མིགསེནཱ. པདཝིཉྙཱཎནྟི ཝིཉྙཱཎཔདཾ ¶ , སོཏཝིཉྙཱཎཀོཊྛཱསཾ ཨཔཱཔུཎིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏེ ཧོནྟི པརཔཏྟིཡཱཏི ཏེ པརགྷོསཱནུསཱརིནོ ཏམེཝ པརགྷོསསངྑཱཏཾ པནཱདཾ ‘‘པརམ’’ནྟི མཉྙམཱནཱ བཱལཱ ཨནྡྷཔུཐུཛྫནཱ ཝིཉྙཱཎཔདསྶ ཨཔྤཏྟཏཱཡ པརཔཏྟིཡཱཝ ཧོནྟི, པརེསཾ ཝཙནཾ སདྡཧིཏྭཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ ཀརོནྟི.

སཱིལེནཱཏི ཨརིཡམགྒེན ཨཱགཏསཱིལེན སམནྣཱགཏཱ. པཉྙཱཡཱུཔསམེ རཏཱཏི མགྒེནེཝ ཨཱགཏཔཉྙཱཡ ཀིལེསཱུཔསམེ རཏཱ, ཡཐཱ ཝཱ སཱིལེན, ཨེཝཾ པཉྙཱཡཔི སམྤནྣཱ, ཀིལེསཱུཔསམེ རཏཱཏིཔི ཨཏྠོ. ཨཱརཀཱ ཝིརཏཱ དྷཱིརཱཏི པཱཔཀིརིཡཏོ ཨཱརཀཱ ཝིརཏཱ པཎྜིཏཱ. ན ཧོནྟཱིཏི ཏེ ཨེཝརཱུཔཱ སོཏཱཔནྣཱ པཱཔཏོ ཨོརཏབྷཱཝེན ཀིལེསཱུཔསམེ ཨབྷིརཏབྷཱཝེན ཙ ཨེཀཝཱརཾ མགྒཉཱཎེན པཊིཝིདྡྷདྷམྨཱ ཨཉྙེསཾ ཀཐེནྟཱནམྤི ན སདྡཧནྟི ན གཎྷནྟི. ཀསྨཱ? ཨཏྟནོ པཙྩཀྑཏྟཱཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘ཨསྶདྡྷོ ཨཀཏཉྙཱུ ཙ, སནྡྷིཙྪེདོ ཙ ཡོ ནརོ;

ཧཏཱཝཀཱསོ ཝནྟཱསོ, ས ཝེ ཨུཏྟམཔོརིསོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༩༧);

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཱིཧོ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དུདྡུབྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༢༣] ༣. བྲཧྨདཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དྭཡཾ ཡཱཙནཀོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཨཱལ༹ཝིཾ ནིསྶཱཡ ཨགྒཱལ༹ཝེ ཙེཏིཡེ ཝིཧརནྟོ ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན ཧེཊྛཱ མཎིཀཎྛཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༣.༧ ཨཱདཡོ) ཨཱགཏམེཝ. ཨིདྷ པན སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, ཡཱཙནབཧུལཱ ཝིཉྙཏྟིབཧུལཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏེ བྷིཀྑཱུ གརཧིཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པཐཝིསྶརེན རཉྙཱ པཝཱརིཏཱཔི པཎྞཙྪཏྟཉྩ ཨེཀཔཊལིཀཾ ཨུཔཱཧནཡུགཉྩ ཡཱཙིཏུཀཱམཱ ཧིརོཏྟཔྤབྷེདནབྷཡེན མཧཱཛནམཛ྄ཛྷེ ཨཀཐེཏྭཱ རཧོ ཀཐཡིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ ¶ ཀཔིལརཊྛེ ཨུཏྟརཔཉྩཱལནགརེ ཨུཏྟརཔཉྩཱལརཱཛེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀསྨིཾ ནིགམགཱམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ¶ ཨཔརབྷཱགེ ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཧིམཝནྟེ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ ཝནམཱུལཕལཱཕལེན ཡཱཔེནྟོ ཙིརཾ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ མནུསྶཔཐཾ ཝིཙརནྟོ ཨུཏྟརཔཉྩཱལནགརཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑཾ པརིཡེསམཱནོ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ སམྤཱཔུཎི. རཱཛཱ ཏསྶཱཙཱརེ ཙ ཝིཧཱརེ ཙ པསཱིདིཏྭཱ མཧཱཏལེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ རཱཛཱརཧཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ བྷོཛེཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེཡེཝ ཝསཱཔེསི. སོ ནིབདྡྷཾ རཱཛགྷརེཡེཝ བྷུཉྫནྟོ ཝསྶཱནསྶ ཨཙྩཡེན ཧིམཝནྟམེཝ གནྟུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ མགྒཾ གཙྪནྟསྶ ཨེཀཔཊལིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ ཙེཝ པཎྞཙྪཏྟཉྩ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, རཱཛཱནཾ ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛཱནཾ ཨུཡྻཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཨུཔཱཧནཉྩ ཚཏྟཉྩ ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུན ཙིནྟེསི ‘‘པརཾ ‘ཨིམཾ ནཱམ དེཧཱི’ཏི ཡཱཙནྟོ རོདཏི ནཱམ, པརོཔི ‘ནཏྠཱི’ཏི ཝདནྟོ པཊིརོདཏི ནཱམ, ‘མཱ ཁོ པན མཾ རོདནྟཾ མཧཱཛནོ ཨདྡས, མཱ རཱཛཱན’’ནྟི རཧོ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ཨུབྷོཔི རོདིཏྭཱ ཏུཎྷཱི བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘མཧཱརཱཛ, རཧོ པཙྩཱསཱིསཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཔུརིསེ ཨཔསཀྐི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘སཙེ མཡི ཡཱཙནྟེ རཱཛཱ ན དསྶཏི, མེཏྟི ནོ བྷིཛྫིསྶཏི, ཏསྨཱ ན ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ དིཝསཾ ནཱམཾ གཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘གཙྪ, ཏཱཝ, མཧཱརཱཛ, པུནེཀདིཝསཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ.

པུནེཀདིཝསཾ རཉྙོ ཨུཡྻཱནཾ ཨཱགཏཀཱལེ ཏཐེཝ པུན ཏཐེཝཱཏི ཨེཝཾ ཡཱཙིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶེཝ དྭཱདས སཾཝཙྪརཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི. ཏཏོ རཱཛཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ ¶ ཨཡྻོ ‘མཧཱརཱཛ, རཧོ པཙྩཱསཱིསཱམཱི’ཏི ཝཏྭཱ པརིསཱཡ ཨཔགཏཱཡ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ན ཝིསཧཏི, ཝཏྟུཀཱམསྶེཝསྶ དྭཱདས ཝསྶཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི, ཙིརཾ ཁོ པནསྶ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟསྶ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ བྷོགེ བྷུཉྫིཏུཀཱམོ རཛྫཾ པཙྩཱསཱིསཏི མཉྙེ, རཛྫསྶ པན ནཱམཾ གཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏུཎྷཱི ཧོཏི, ཨཛྫ དཱནིསྶཱཧཾ རཛྫཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣོ བོདྷིསཏྟེན ‘‘རཧོ ¶ པཙྩཱསཱིསཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པརིསཱཡ ཨཔགཏཱཡ ཏཾ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ཨསཀྐོནྟཾ ཨཱཧ ‘‘ཏུམྷེ དྭཱདས ཝསྶཱནི ‘རཧོ པཙྩཱསཱིསཱམཱི’ཏི ཝཏྭཱ རཧོ ལདྡྷཱཔི ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ན སཀྐོཐ, ཨཧཾ ཝོ རཛྫཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ པཝཱརེམི, ནིབྦྷཡཱ ཧུཏྭཱ ཡཾ ཝོ རུཙྩཏི, ཏཾ ཡཱཙཐཱ’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཡམཧཾ ཡཱཙཱམི, ཏཾ དསྶསཱི’’ཏི? ‘‘དསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཾ མགྒཾ གཙྪནྟསྶ ཨེཀཔཊལིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ ཙ པཎྞཙྪཏྟཉྩ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཏྟཀཾ, བྷནྟེ, ཏུམྷེ དྭཱདས སཾཝཙྪརཱནི ཡཱཙིཏུཾ ན སཀྐོཐཱ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ, བྷནྟེ, ཨེཝམཀཏྠཱ’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ‘ཨིམཾ ནཱམ མེ དེཧཱི’ཏི ཡཱཙནྟོ རོདཏི ནཱམ, ‘ནཏྠཱི’ཏི ཝདནྟོ ¶ པཊིརོདཏི ནཱམ. ‘སཙེ ཏྭཾ མཡཱ ཡཱཙིཏོ ན དདེཡྻཱསི, ཏཾ ནོ རོདིཏཔཊིརོདིཏཾ ནཱམ མཧཱཛནོ མཱ པསྶཏཱུ’ཏི ཨེཏདཏྠཾ རཧོ པཙྩཱསཱིསཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱདིཏོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༩.

‘‘དྭཡཾ ཡཱཙནཀོ རཱཛ, བྲཧྨདཏྟ ནིགཙྪཏི;

ཨལཱབྷཾ དྷནལཱབྷཾ ཝཱ, ཨེཝཾདྷམྨཱ ཧི ཡཱཙནཱ.

༩༠.

‘‘ཡཱཙནཾ རོདནཾ ཨཱཧུ, པཉྩཱལཱནཾ རཐེསབྷ;

ཡོ ཡཱཙནཾ པཙྩཀྑཱཏི, ཏམཱཧུ པཊིརོདནཾ.

༩༡.

‘‘མཱ མདྡསཾསུ རོདནྟཾ, པཉྩཱལཱ སུསམཱགཏཱ;

ཏུཝཾ ཝཱ པཊིརོདནྟཾ, ཏསྨཱ ཨིཙྪཱམཧཾ རཧོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ རཱཛ བྲཧྨདཏྟཱཏི དྭཱིཧིཔི རཱཛཱནཾ ཨཱལཔཏི. ནིགཙྪཏཱིཏི ལབྷཏི ཝིནྡཏི. ཨེཝཾདྷམྨཱཏི ཨེཝཾསབྷཱཝཱ. ཨཱཧཱུཏི པཎྜིཏཱ ཀཐེནྟི. པཉྩཱལཱནཾ རཐེསབྷཱཏི པཉྩཱལརཊྛསྶ ཨིསྶར རཐཔཝར. ཡོ ཡཱཙནཾ པཙྩཀྑཱཏཱིཏི ཡོ པན ཡཾ ཡཱཙནཀཾ ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔཏི. ཏམཱཧཱུཏི ཏཾ པཊིཀྑིཔནཾ ‘‘པཊིརོདན’’ནྟི ཝདནྟི. མཱ མདྡསཾསཱུཏི ཏཝ རཊྛཝཱསིནོ པཉྩཱལཱ སུསམཱགཏཱ མཾ རོདནྟཾ མཱ ཨདྡསཾསཱུཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ གཱརཝལཀྑཎེ པསཱིདིཏྭཱ ཝརཾ དདམཱནོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༩༢.

‘‘དདཱམི ཏེ བྲཱཧྨཎ རོཧིཎཱིནཾ, གཝཾ སཧསྶཾ སཧ པུངྒཝེན;

ཨརིཡོ ཧི ཨརིཡསྶ ཀཐཾ ན དཛྫཱ, སུཏྭཱན གཱཐཱ ཏཝ དྷམྨཡུཏྟཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ རོཧིཎཱིནནྟི རཏྟཝཎྞཱནཾ. ཨརིཡོཏི ཨཱཙཱརསམྤནྣོ. ཨརིཡསྶཱཏི ཨཱཙཱརསམྤནྣསྶ. ཀཐཾ ན དཛྫཱཏི ཀེན ཀཱརཎེན ན དདེཡྻ. དྷམྨཡུཏྟཱཏི ཀཱརཎཡུཏྟཱ.

བོདྷིསཏྟོ པན ‘‘ནཱཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཝཏྠུཀཱམེཧི ཨཏྠིཀོ, ཡཾ ཨཧཾ ཡཱཙཱམི, ཏདེཝ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨེཀཔཊལིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ ཙ པཎྞཙྪཏྟཉྩ གཧེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧི, དཱནཾ དེཧི, སཱིལཾ རཀྑཱཧི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཧཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཏསྶ ཡཱཙནྟསྶེཝ ཧིམཝནྟམེཝ ¶ གཏོ. ཏཏྠ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

བྲཧྨདཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༢༤] ༤. ཙམྨསཱཊཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀལྱཱཎརཱུཔོ ¶ ཝཏཡནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཙམྨསཱཊཀཾ ནཱམ པརིབྦཱཛཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྶ ཀིར ཙམྨམེཝ ནིཝཱསནཉྩ པཱརུཔནཉྩ ཧོཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ པརིབྦཱཛཀཱརཱམཱ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱཝཏྠིཡཾ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟོ ཨེལ༹ཀཱནཾ ཡུཛ྄ཛྷནཊྛཱནཾ སམྤཱཔུཎི. ཨེལ༹ཀོ ཏཾ དིསྭཱ པཧརིཏུཀཱམོ ཨོསཀྐི. པརིབྦཱཛཀོ ‘‘ཨེས མཡ྄ཧཾ ཨཔཙིཏིཾ དསྶེཏཱི’’ཏི ན པཊིཀྐམི. ཨེལ༹ཀོ ཝེགེནཱགནྟྭཱ ཏཾ ཨཱུརུམྷི པཧརིཏྭཱ པཱཏེསི. ཏསྶ ཏཾ ཨསནྟཔགྒཧཎཀཱརཎཾ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཱཀཊཾ ཨཧོསི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཙམྨསཱཊཀཔརིབྦཱཛཀོ ཨསནྟཔགྒཧཾ ཀཏྭཱ ཝིནཱསཾ པཏྟོ’’ཏི སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨསནྟཔགྒཧཾ ཀཏྭཱ ཝིནཱསཾ པཏྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀསྨིཾ ཝཱཎིཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཝཎིཛྫཾ ཀརོཏི. ཏདཱ ཨེཀོ ¶ ཙམྨསཱཊཀཔརིབྦཱཛཀོ བཱརཱཎསིཡཾ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟོ ཨེལ༹ཀཱནཾ ཡུཛ྄ཛྷནཊྛཱནཾ པཏྭཱ ཨེལ༹ཀཾ ཨོསཀྐནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཔཙིཏིཾ མེ ཀརོཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཨཔཊིཀྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིམེསཾ ཨེཏྟཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨནྟརེ ཨཡཾ ཨེཀོ ཨེལ༹ཀོ ཨམྷཱཀཾ གུཎཾ ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཏསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཋིཏོཝ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༣.

‘‘ཀལྱཱཎརཱུཔོ ཝཏཡཾ ཙཏུཔྤདོ, སུབྷདྡཀོ ཙེཝ སུཔེསལོ ཙ;

ཡོ བྲཱཧྨཎཾ ཛཱཏིམནྟཱུཔཔནྣཾ, ཨཔཙཱཡཏི མེཎྜཝརོ ཡསསྶཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀལྱཱཎརཱུཔོཏི ཀལྱཱཎཛཱཏིཀོ. སུཔེསལོཏི སུཊྛུ པིཡསཱིལོ. ཛཱཏིམནྟཱུཔཔནྣནྟི ཛཱཏིཡཱ ཙ མནྟེཧི ཙ སམྤནྣཾ. ཡསསྶཱིཏི ཝཎྞབྷཎནམེཏཾ.

ཏསྨིཾ ¶ ཁཎེ ཨཱཔཎེ ནིསིནྣོ པཎྜིཏཝཱཎིཛོ ཏཾ པརིབྦཱཛཀཾ ནིསེདྷེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༩༤.

‘‘མཱ བྲཱཧྨཎ ཨིཏྟརདསྶནེན, ཝིསྶཱསམཱཔཛྫི ཙཏུཔྤདསྶ;

དལ༹ྷཔྤཧཱརཾ ཨབྷིཀངྑམཱནོ, ཨཝསཀྐཏཱི དསྶཏི སུཔྤཧཱར’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨིཏྟརདསྶནེནཱཏི ཁཎིཀདསྶནེན.

ཏསྶ པཎྜིཏཝཱཎིཛསྶ ཀཐེནྟསྶེཝ སོ མེཎྜཀོ ཝེགེནཱགནྟྭཱ ཨཱུརུམྷི པཧརིཏྭཱ ཏཾ ཏཏྠེཝ ཝེདནཱཔྤཏྟཾ ཀཏྭཱ པཱཏེསི. སོ པརིདེཝམཱནོ ནིཔཛྫི. སཏྠཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ པཀཱསེནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༩༥.

‘‘ཨཱུརུཊྛི བྷགྒཾ ཝཊྚིཏོ ཁཱརིབྷཱརོ, སབྦཉྩ བྷཎྜཾ བྲཱཧྨཎསྶ བྷིནྣཾ;

ཨུབྷོཔི བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡཏི, ཨཏིདྷཱཝཐ ཧཉྙཏེ བྲཧྨཙཱརཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – བྷིཀྑཝེ, ཏསྶ པརིབྦཱཛཀསྶ ཨཱུརུཊྛིཀཾ བྷགྒཾ, ཁཱརིབྷཱརོ ཝཊྚིཏོ པཝཊྚིཏོ, ཏསྨིཾ པཝཊྚམཱནེ ཡཾ ཏཏྠ ཏསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨུཔཀརཎབྷཎྜཾ, ཏམྤི སབྦཾ བྷིནྣཾ, སོཔི ཨུབྷོ བཱཧཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཔརིསཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨབྷིདྷཱཝཐ, ཧཉྙཏེ བྲཧྨཙཱརཱི’’ཏི ཝདནྟོ ཀནྡཏི རོདཏི པརིདེཝཏཱིཏི.

པརིབྦཱཛཀོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐཾ ཨཱཧ –

༩༦.

‘‘ཨེཝཾ སོ ནིཧཏོ སེཏི, ཡོ ཨཔཱུཛཾ པསཾསཏི;

ཡཐཱཧམཛྫ པཧཏོ, ཧཏོ མེཎྜེན དུམྨཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔཱུཛནྟི ཨཔཱུཛནཱིཡཾ. ཡཐཱཧམཛྫཱཏི ཡཐཱ ཨཧཾ ཨཛྫ ཨསནྟཔགྒཧཾ ཀཏྭཱ ཋིཏོ མེཎྜེན དལ༹ྷཔྤཧཱརེན པཧཏོ ཨེཏྠེཝ མཱརིཏོ ¶ . དུམྨཏཱིཏི དུཔྤཉྙོ. ཨེཝཾ ཡོ ཨཉྙོཔི ¶ ཨསནྟཔགྒཧཾ ཀརིསྶཏི, སོཔི ཨཧཾ ཝིཡ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝིསྶཏཱིཏི སོ པརིདེཝནྟོ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཙམྨསཱཊཀོ ཨེཏརཧི ཙམྨསཱཊཀོ ཨཧོསི, པཎྜིཏཝཱཎིཛོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཙམྨསཱཊཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༢༥] ༥. གོདྷརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སམཎཾ ཏཾ མཉྙམཱནོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀུཧཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨིདྷཱཔི བྷིཀྑཱུ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱནེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུ ཀུཧཀོ’’ཏི སཏྠུ དསྶེསུཾ. སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཀུཧཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ གོདྷཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཀཱཡབལེན སམྤནྣོ ཨརཉྙེ ཝསཏི ¶ . ཨེཀོ དུསཱིལཏཱཔསོཔི ཏསྶ ཨཝིདཱུརེ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. བོདྷིསཏྟོ གོཙརཱཡ ཙརནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘སཱིལཝནྟཏཱཔསསྶ པཎྞསཱལཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ གཙྪཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ སོ ཀཱུཊཏཱཔསོ ཨུཔཊྛཱཀཀུལེ སམྤཱདིཏཾ མདྷུརམཾསཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ མཾསཾ ནཱམེཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘གོདྷམཾས’’ནྟི སུཏྭཱ རསཏཎྷཱཡ ཨབྷིབྷཱུཏོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨསྶམཔདཾ ནིབདྡྷཾ ཨཱགཙྪམཱནཾ གོདྷཾ མཱརེཏྭཱ ཡཐཱརུཙི པཙིཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི སཔྤིདདྷིཀཊུཀབྷཎྜཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ མུགྒརཾ གཧེཏྭཱ ཀཱསཱཝེན པཊིཙྪཱདེཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟོ པཎྞསཱལདྭཱརེ ཨུཔསནྟཱུཔསནྟོ ཝིཡ ནིསཱིདི.

སོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པདུཊྛིནྡྲིཡཾ དིསྭཱ ¶ ‘‘ཨིམིནཱ ཨམྷཱཀཾ སཛཱཏིཀམཾསཾ ཁཱདིཏཾ བྷཝིསྶཏི, པརིགྒཎྷིསྶཱམི ན’’ནྟི ཨདྷོཝཱཏེ ཋཏྭཱ སརཱིརགནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ སཛཱཏིམཾསསྶ ཁཱདིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཱཔསཾ ཨནུཔགམྨ པཊིཀྐམིཏྭཱ ཙརི. ཏཱཔསོཔི ཏསྶ ཨནཱགམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ མུགྒརཾ ཁིཔི, མུགྒརོ སརཱིརེ ཨཔཏིཏྭཱ ནངྒུཊྛཀོཊིཾ པཱཔུཎི. ཏཱཔསོ ‘‘གཙྪ ཝིརདྡྷོསྨཱི’’ཏི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཾ ཏཱཝ ཝིརདྡྷོསི, ཙཏྟཱརོ པན ཨཔཱཡེ ན ཝིརདྡྷོསཱི’’ཏི ¶ ཝཏྭཱ པལཱཡིཏྭཱ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ ཋིཏཾ ཝམྨིཀཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཉྙེན ཚིདྡེན སཱིསཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༧.

‘‘སམཎཾ ཏཾ མཉྙམཱནོ, ཨུཔགཙྪིམསཉྙཏཾ;

སོ མཾ དཎྜེན པཱཧཱསི, ཡཐཱ ཨསྶམཎོ ཏཐཱ.

༩༨.

‘‘ཀིཾ ཏེ ཛཊཱཧི དུམྨེདྷ, ཀིཾ ཏེ ཨཛིནསཱཊིཡཱ;

ཨབྦྷནྟརཾ ཏེ གཧནཾ, བཱཧིརཾ པརིམཛྫསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨསཉྙཏནྟི ཨཧཾ ཀཱཡཱདཱིཧི ཨསཉྙཏཾ ཨསྶམཎམེཝ སམཱནཾ ཏཾ ‘‘སམཎོ ཨེསོ’’ཏི སམིཏཔཱཔཏཱཡ སམཎཾ མཉྙམཱནོ ཨུཔགཙྪིཾ. པཱཧཱསཱིཏི པཧརི. ཨཛིནསཱཊིཡཱཏི ཨེཀཾསཾ ཀཏྭཱ པཱརུཏེན ཨཛིནཙམྨེན ཏུཡ྄ཧཾ ཀོ ཨཏྠོ. ཨབྦྷནྟརཾ ཏེ གཧནནྟི ཏཝ སརཱིརབྦྷནྟརཾ ཝིསཔཱུརཱ ཝིཡ ཨལཱབུ, གཱུཐཔཱུརོ ཝིཡ ཨཱཝཱཊོ, ཨཱསཱིཝིསཔཱུརོ ཝིཡ ཝམྨིཀོ ཀིལེསགཧནཾ. བཱཧིརནྟི ཀེཝལཾ བཧིསརཱིརཾ པརིམཛྫསི ¶ , ཏཾ ཨནྟོཕརུསཏཱཡ བཧིམཊྛཏཱཡ ཧཏྠིལཎྜཾ ཝིཡ ཨསྶལཎྜཾ ཝིཡ ཙ ཧོཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཏཱཔསོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༩༩.

‘‘ཨེཧི གོདྷ ནིཝཏྟསྶུ, བྷུཉྫ སཱལཱིནམོདནཾ;

ཏེལཾ ལོཎཉྩ མེ ཨཏྠི, པཧཱུཏཾ མཡ྄ཧ པིཔྥལཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ པཧཱུཏཾ མཡ྄ཧ པིཔྥལཱིཏི ན ཀེཝལཾ སཱལཱིནམོདནཾ ཏེལལོཎམེཝ, ཧིངྒུཛཱིརཀསིངྒིཝེརལསུཎམརིཙཔིཔྥལིཔྤབྷེདཾ ཀཊུཀབྷཎྜམྤི མཡ྄ཧཾ བཧུ ཨཏྠི, ཏེནཱབྷིསངྑཏཾ སཱལཱིནམོདནཾ བྷུཉྫཱཧཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༠.

‘‘ཨེས བྷིཡྻོ པཝེཀྑཱམི, ཝམྨིཀཾ སཏཔོརིསཾ;

ཏེལཾ ལོཎཉྩ ཀིཏྟེསི, ཨཧིཏཾ མཡ྄ཧ པིཔྥལཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ པཝེཀྑཱམཱིཏི པཝིསིསྶཱམི. ཨཧིཏནྟི ཡཾ ཨེཏཾ ཏཝ ཀཊུཀབྷཎྜསངྑཱཏཾ པིཔྥལི, ཨེཏཾ མཡ྄ཧཾ ཨཧིཏཾ ཨསཔྤཱཡནྟི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨརེ, ཀཱུཊཛཊིལ, སཙེ ཨིདྷ ཝསིསྶསི, གོཙརགཱམེ མནུསྶེཧེཝ ཏཾ ‘ཨཡཾ ཙོརོ’ཏི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཝིཔྤཀཱརཾ པཱཔེསྶཱམི, སཱིགྷཾ པལཱཡསྶཱུ’’ཏི སནྟཛྫེསི. ཀཱུཊཛཊིལོ ཏཏོ པལཱཡི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀཱུཊཛཊིལོ ཨཡཾ ཀུཧཀབྷིཀྑུ ཨཧོསི, གོདྷརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

གོདྷརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༢༦] ༦. ཀཀྐཱརུཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཱཡེན ཡོ ནཱཝཧརེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྶ ཧི སངྒྷཾ བྷིནྡིཏྭཱ གཏསྶ ཨགྒསཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ པརིསཱཡ པཀྐནྟཱཡ ཨུཎྷཾ ལོཧིཏཾ མུཁཏོ ཨུགྒཉྪི. ཨཐ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ མུསཱཝཱདཾ ¶ ཀཏྭཱ སངྒྷཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨིདཱནི གིལཱནོ ཧུཏྭཱ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷོཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས མུསཱཝཱདཱིཡེཝ, ན ཙེས ཨིདཱནེཝ མུསཱཝཱདཾ ཀཏྭཱ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷོཏི, པུབྦེཔི ཨནུབྷོསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨཉྙཏརོ དེཝཔུཏྟོ ཨཧོསི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན བཱརཱཎསིཡཾ མཧཱཨུསྶཝོ ཨཧོསི. བཧཱུ ནཱགཱ ཙ སུཔཎྞཱ ཙ བྷཱུམཊྛཀཱ ཙ དེཝཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨུསྶཝཾ ཨོལོཀཡིཾསུ. ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཏོཔི ཙཏྟཱརོ དེཝཔུཏྟཱ ཀཀྐཱརཱུནི ནཱམ དིབྦཔུཔྥཱནི ཏེཧི ཀཏཙུམྦཊཀཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཨུསྶཝདསྶནཾ ཨཱགམིཾསུ. དྭཱདསཡོཛནིཀཾ བཱརཱཎསིནགརཾ ཏེསཾ པུཔྥཱནཾ གནྡྷེན ཨེཀགནྡྷཾ ཨཧོསི. མནུསྶཱ ‘‘ཨིམཱནི པུཔྥཱནི ཀེན པིལ༹ནྡྷིཏཱནཱི’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟཱ ཝིཙརནྟི. ཏེ དེཝཔུཏྟཱ ‘‘ཨམྷེ ཨེཏེ ཨུཔདྷཱརེནྟཱི’’ཏི ཉཏྭཱ རཱཛངྒཎེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ མཧནྟེན དེཝཱནུབྷཱཝེན ཨཱཀཱསེ ཨཊྛཾསུ. མཧཱཛནོ སནྣིཔཏི, རཱཛཱཔི སདྡྷིཾ ཨུཔརཱཛཱདཱིཧི ཨགམཱསི. ཨཐ ནེ ‘‘ཀཏརདེཝལོཀཏོ, སཱམི, ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི ¶ པུཙྪིཾསུ. ‘‘ཏཱཝཏིཾསདེཝལོཀཏོ ཨཱགཙྪཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཀེན ཀམྨེན ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི. ‘‘ཨུསྶཝདསྶནཏྠཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཔུཔྥཱནི ནཱམེཏཱནཱི’’ཏི? ‘‘དིབྦཀཀྐཱརུཔུཔྥཱནི ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘སཱམི, ཏུམྷེ དེཝལོཀེ ཨཉྙཱནི པིལ༹ནྡྷེཡྻཱཐ, ཨིམཱནི ཨམྷཱཀཾ དེཐཱ’’ཏི. དེཝཔུཏྟཱ ‘‘དིབྦཀཀྐཱརུཔུཔྥཱནི མཧཱནུབྷཱཝཱནི དེཝཱནཉྙེཝ ཨནུཙྪཝིཀཱནི, མནུསྶལོཀེ ལཱམཀཱནཾ དུཔྤཉྙཱནཾ ཧཱིནཱདྷིམུཏྟིཀཱནཾ དུསྶཱིལཱནཾ ནཱནུཙྪཝིཀཱནི. ཡེ པན མནུསྶཱ ཨིམེཧི ཙ ཨིམེཧི ཙ གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱ, ཏེསཾ ཨེཏཱནི ཨནུཙྪཝིཀཱནཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཏེསུ ཛེཊྛཀདེཝཔུཏྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༡.

‘‘ཀཱཡེན ཡོ ནཱཝཧརེ, ཝཱཙཱཡ ན མུསཱ བྷཎེ;

ཡསོ ལདྡྷཱ ན མཛྫེཡྻ, ས ཝེ ཀཀྐཱརུམརཧཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཡོ ཀཱཡེན པརསྶ སནྟཀཾ ཏིཎསལཱཀམྤི ནཱཝཧརཏི, ཝཱཙཱཡ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛམཱནོཔི མུསཱཝཱདཾ ན བྷཎཏི. དེསནཱསཱིསམེཝེཏཾ ¶ , ཀཱཡདྭཱརཝཙཱིདྭཱརམནོདྭཱརེཧི པན ཡོ དསཔི ཨཀུསལཀམྨཔཐེ ན ཀརོཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡསོ ལདྡྷཱཏི ཨིསྶརིཡཉྩ ལབྷིཏྭཱ ཡོ ཨིསྶརིཡམདམཏྟོ སཏིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ པཱཔཀམྨཾ ན ཀརོཏི, ས ཝེ ཨེཝརཱུཔོ ཨིམེཧི གུཎེཧི ཡུཏྟོ པུགྒལོ ཨིམཾ དིབྦཔུཔྥཾ ཨརཧཏི. ཏསྨཱ ཡོ ཨིམེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏོ, སོ ཨིམཱནི པུཔྥཱནི ཡཱཙིཏུཾ ཨརཧཏི, ཏསྶ དསྶཱམཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ པུརོཧིཏོ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིམེསུ གུཎེསུ ཨེཀོཔི ནཏྠི, མུསཱཝཱདཾ པན ཝཏྭཱ ཨེཏཱནི པུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷིསྶཱམི, ཨེཝཾ མཾ མཧཱཛནོ ‘གུཎསམྤནྣོ ཨཡ’ནྟི ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཨཧཾ ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ དུཏིཡཾ དེཝཔུཏྟཾ ཡཱཙི. སོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༢.

‘‘དྷམྨེན ཝིཏྟམེསེཡྻ, ན ནིཀཏྱཱ དྷནཾ ཧརེ;

བྷོགེ ལདྡྷཱ ན མཛྫེཡྻ, ས ཝེ ཀཀྐཱརུམརཧཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – དྷམྨེན པརིསུདྡྷཱཛཱིཝེན སུཝཎྞརཛཏཱདིཝིཏྟཾ པརིཡེསེཡྻ. ན ནིཀཏྱཱཏི ན ཝཉྩནཱཡ དྷནཾ ཧརེཡྻ, ཝཏྠཱབྷརཎཱདིཀེ བྷོགེ ལབྷིཏྭཱ པམཱདཾ ནཱཔཛྫེཡྻ, ཨེཝརཱུཔོ ཨིམཱནི པུཔྥཱནི ཨརཧཏཱིཏི.

པུརོཧིཏོ ¶ ‘‘ཨཧཾ ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱནི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཏཏིཡཾ དེཝཔུཏྟཾ ཡཱཙི. སོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༣.

‘‘ཡསྶ ཙིཏྟཾ ཨཧཱལིདྡཾ, སདྡྷཱ ཙ ཨཝིརཱགིནཱི;

ཨེཀོ སཱདུཾ ན བྷུཉྫེཡྻ, ས ཝེ ཀཀྐཱརུམརཧཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡསྶ པུགྒལསྶ ཙིཏྟཾ ཨཧཱལིདྡཾ ཧལིདྡིརཱགོ ཝིཡ ཁིཔྤཾ ན ཝིརཛྫཏི, ཐིརམེཝ ཧོཏི. སདྡྷཱ ཙ ཨཝིརཱགིནཱིཏི ཀམྨཾ ཝཱ ཝིཔཱཀཾ ཝཱ ཨོཀཔྤནཱིཡསྶ ཝཱ པུགྒལསྶ ཝཙནཾ སདྡཧིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཀེནེཝ ན ཝིརཛྫཏི ན བྷིཛྫཏི. ཡོ ཡཱཙཀེ ཝཱ ཨཉྙེ ཝཱ སཾཝིབྷཱགཱརཧེ པུགྒལེ བཧི ཀཏྭཱ ¶ ཨེཀཀོཝ སཱདུརསབྷོཛནཾ ན བྷུཉྫཏི, ནེསཾ སཾཝིབྷཛིཏྭཱ བྷུཉྫཏི, སོ ཨིམཱནི པུཔྥཱནི ཨརཧཏཱིཏི.

པུརོཧིཏོ ¶ ‘‘ཨཧཾ ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ དེཝཔུཏྟཾ ཡཱཙི. སོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༤.

‘‘སམྨུཁཱ ཝཱ ཏིརོཀྑཱ ཝཱ, ཡོ སནྟེ ན པརིབྷཱསཏི;

ཡཐཱཝཱདཱི ཏཐཱཀཱརཱི, ས ཝེ ཀཀྐཱརུམརཧཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡོ པུགྒལོ སམྨུཁཱ ཝཱ པརམྨུཁཱ ཝཱ སཱིལཱདིགུཎཡུཏྟེ སནྟེ ཨུཏྟམཔཎྜིཏཔུརིསེ ན ཨཀྐོསཏི ན པརིབྷཱསཏི, ཡཾ ཝཱཙཱཡ ཝདཏི, ཏདེཝ ཀཱཡེན ཀརོཏི, སོ ཨིམཱནི པུཔྥཱནི ཨརཧཏཱིཏི.

པུརོཧིཏོ ‘‘ཨཧཾ ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱནིཔི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པིལ༹ནྡྷི. ཙཏྟཱརོ དེཝཔུཏྟཱ ཙཏྟཱརི པུཔྥཙུམྦཊཀཱནི པུརོཧིཏསྶ དཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ གཏཱ. ཏེསཾ གཏཀཱལེ པུརོཧིཏསྶ སཱིསེ མཧཏཱི ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫི, ཏིཁིཎསིཁརེན ནིམྨཐིཏཾ ཝིཡ ཙ ཨཡཔཊྚེན པཱིལི༹ཏཾ ཝིཡ ཙ སཱིསཾ ཨཧོསི. སོ ཝེདནཱཔྤཏྟོ ཨཔརཱཔརཾ པརིཝཏྟམཱནོ མཧཱསདྡེན ཝིརཝི, ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ཨཧཾ མམབྦྷནྟརེ ཨཝིཛྫམཱནེཡེཝ གུཎེ ‘ཨཏྠཱི’ཏི མུསཱཝཱདཾ ཀཏྭཱ ཏེ དེཝཔུཏྟེ ཨིམཱནི པུཔྥཱནི ཡཱཙིཾ, ཧརཐེཏཱནི མམ སཱིསཏོ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཱནི ཧརནྟཱཔི ཧརིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, ཨཡཔཊྚེན བདྡྷཱནི ཝིཡ ཨཧེསུཾ. ཨཐ ནཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གེཧཾ ནཡིཾསུ. ཏཏྠ ཏསྶ ཝིརཝནྟསྶ སཏྟ དིཝསཱ ཝཱིཏིཝཏྟཱ.

རཱཛཱ ¶ ཨམཙྩེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘དུསྶཱིལབྲཱཧྨཎོ མརིསྶཏི, ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘དེཝ, པུན ཨུསྶཝཾ ཀཱརེམ, དེཝཔུཏྟཱ པུན ཨཱགཙྪིསྶནྟཱི’’ཏི. རཱཛཱ པུན ཨུསྶཝཾ ¶ ཀཱརེསི. དེཝཔུཏྟཱ པུན ཨཱགནྟྭཱ སཀལནགརཾ པུཔྥགནྡྷེན ཨེཀགནྡྷཾ ཀཏྭཱ ཏཐེཝ རཱཛངྒཎེ ཨཊྛཾསུ, མཧཱཛནོ སནྣིཔཏིཏྭཱ དུསྶཱིལབྲཱཧྨཎཾ ཨཱནེཏྭཱ ཏེསཾ པུརཏོ ཨུཏྟཱནཾ ནིཔཛྫཱཔེསི. སོ ‘‘ཛཱིཝིཏཾ མེ དེཐ, སཱམཱི’’ཏི དེཝཔུཏྟེ ཡཱཙི. དེཝཔུཏྟཱ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ དུསྶཱིལསྶ པཱཔདྷམྨསྶ ཨནནུཙྪཝིཀཱནེཝེཏཱནི པུཔྥཱནི, ཏྭཾ པན ‘ཨམྷེ ཝཉྩེསྶཱམཱི’ཏི སཉྙཱི ཨཧོསི, ཨཏྟནོ མུསཱཝཱདཕལཾ ལདྡྷ’’ནྟི མཧཱཛནམཛ྄ཛྷེ དུསྶཱིལབྲཱཧྨཎཾ གརཧིཏྭཱ སཱིསཏོ པུཔྥཙུམྦཊཀཾ ཨཔནེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ ཨགམཾསུ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, ཏེསུ དེཝཔུཏྟེསུ ཨེཀོ ཀསྶཔོ, ཨེཀོ མོགྒལླཱནོ, ཨེཀོ སཱརིཔུཏྟོ, ཛེཊྛཀདེཝཔུཏྟོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀཀྐཱརུཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༢༧] ༧. ཀཱཀཝཏཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝཱཏི ཙཱཡཾ ཏཏོ གནྡྷོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི སཏྠཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཀསྨཱ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི? ‘‘ཀིལེསཝསེན, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘བྷིཀྑུ མཱཏུགཱམོ ནཱམ ཨརཀྑིཡོ, ན སཀྐཱ རཀྑིཏུཾ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པན མཱཏུགཱམཾ མཧཱསམུདྡམཛ྄ཛྷེ སིམྦལིརུཀྑཝིམཱནེ ཝསཱཔེནྟཱཔི རཀྑིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཀཱཀཝཏཱི ནཱམསྶ ཨགྒམཧེསཱི ཨཧོསི ཨབྷིརཱུཔཱ དེཝཙྪརཱ ཝིཡ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ ¶ , ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨཏཱིཏཝཏྠུ ཀུཎཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༡.ཀུཎཱལཛཱཏཀ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཏདཱ པནེཀོ སུཔཎྞརཱཛཱ མནུསྶཝེསེན ཨཱགནྟྭཱ རཉྙཱ སཧ ཛཱུཏཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཀཱཀཝཏིཡཱ ཨགྒམཧེསིཡཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཏཾ ཨཱདཱཡ སུཔཎྞབྷཝནཾ ནེཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཨབྷིརམི. རཱཛཱ དེཝིཾ ཨཔསྶནྟོ ནཊཀུཝེརཾ ནཱམ ¶ གནྡྷབྦཾ ‘‘ཏྭཾ ཝིཙིནཱཧི ན’’ནྟི ཨཱཧ. སོ ཏཾ སུཔཎྞརཱཛཱནཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ སརེ ཨེརཀཝནེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ སུཔཎྞསྶ གམནཀཱལེ པཏྟནྟརེ ནིསཱིདིཏྭཱ སུཔཎྞབྷཝནཾ པཏྭཱ པཏྟནྟརཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཀིལེསསཾསགྒཾ ཀཏྭཱ པུན ཏསྶེཝ པཏྟནྟརེ ནིསིནྣོ ཨཱགནྟྭཱ སུཔཎྞསྶ རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཛཱུཏཀཱིལ༹ནཀཱལེ ཨཏྟནོ ཝཱིཎཾ གཧེཏྭཱ ཛཱུཏམཎྜལཾ གནྟྭཱ རཉྙོ སནྟིཀེ ཋིཏོ གཱིཏཝསེན པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༥.

‘‘ཝཱཏི ¶ ཙཱཡཾ ཏཏོ གནྡྷོ, ཡཏྠ མེ ཝསཏཱི པིཡཱ;

དཱུརེ ཨིཏོ ཧི ཀཱཀཝཏཱི, ཡཏྠ མེ ནིརཏོ མནོ’’ཏི.

ཏཏྠ གནྡྷོཏི ཏསྶཱ དིབྦགནྡྷཝིལིཏྟཱཡ སརཱིརགནྡྷོ. ཡཏྠ མེཏི ཡཏྠ སུཔཎྞབྷཝནེ མམ པིཡཱ ཝསཏི, ཏཏོ ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ ཀཏཀཱཡསཾསགྒཱཡ ཏསྶཱ ཨིམསྶ ཀཱཡེན སདྡྷིཾ ཨཱགཏོ གནྡྷོ ཝཱཡཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. དཱུརེ ཨིཏོཏི ཨིམམྷཱ ཋཱནཱ དཱུརེ. ཧི-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ. ཀཱཀཝཏཱིཏི ཀཱཀཝཏཱི དེཝཱི. ཡཏྠ མེཏི ཡསྶཱ ཨུཔརི མམ མནོ ནིརཏོ.

ཏཾ སུཏྭཱ སུཔཎྞོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༦.

‘‘ཀཐཾ སམུདྡམཏརཱི, ཀཐཾ ཨཏརི ཀེཔུཀཾ;

ཀཐཾ སཏྟ སམུདྡཱནི, ཀཐཾ སིམྦལིམཱརུཧཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཏྭཾ ཨིམཾ ཛམྦུདཱིཔསམུདྡཾ ཏསྶ པརཏོ ཀེཔུཀཾ ནཱམ ནདིཾ པབྦཏནྟརེསུ ཋིཏཱནི སཏྟ སམུདྡཱནི ཙ ཀཐཾ ཨཏརི, ཀེནུཔཱཡེན ཏིཎྞོ སཏྟ སམུདྡཱནི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཾ ཨམྷཱཀཾ བྷཝནཾ སིམྦལིརུཀྑཉྩ ཀཐཾ ཨཱརུཧཱིཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ནཊཀུཝེརོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༧.

‘‘ཏཡཱ སམུདྡམཏརིཾ, ཏཡཱ ཨཏརི ཀེཔུཀཾ;

ཏཡཱ སཏྟ སམུདྡཱནི, ཏཡཱ སིམྦལིམཱརུཧི’’ནྟི.

ཏཏྠ ཏཡཱཏི ཏཡཱ ཀརཎབྷཱུཏེན ཏཝ པཏྟནྟརེ ནིསིནྣོ ཨཧཾ སབྦམེཏཾ ཨཀཱསིནྟི ཨཏྠོ.

ཏཏོ ¶ སུཔཎྞརཱཛཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༨.

‘‘དྷིརཏྠུ མཾ མཧཱཀཱཡཾ, དྷིརཏྠུ མཾ ཨཙེཏནཾ;

ཡཏྠ ཛཱཡཱཡཧཾ ཛཱརཾ, ཨཱཝཧཱམི ཝཧཱམི ཙཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷིརཏྠུ མནྟི ཨཏྟཱནཾ གརཧནྟོ ཨཱཧ. ཨཙེཏནནྟི མཧཱསརཱིརཏཱཡ ལཧུབྷཱཝགརུབྷཱཝསྶ ཨཛཱནནཏཱཡ ཨཙེཏནཾ. ཡཏྠཱཏི ཡསྨཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡསྨཱ ཨཧཾ ཨཏྟནོ ཛཱཡཱཡ ཛཱརཾ ཨིམཾ གནྡྷབྦཾ ¶ པཏྟནྟརེ ནིསིནྣཾ ཨཱནེནྟོ ཨཱཝཧཱམི ནེནྟོ ཙ ཝཧཱམི, ཏསྨཱ དྷིརཏྠུ མནྟི. སོ ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ དཏྭཱ པུན ནགརཾ ནཱགམཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ནཊཀུཝེརོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ ཨཧོསི, རཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཀཱཀཝཏཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༢༨] ༨. ཨནནུསོཙིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

བཧཱུནཾ ཝིཛྫཏཱི བྷོཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཏབྷརིཡཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར བྷརིཡཱཡ མཏཱཡ ན ནྷཱཡི ན པིཝི ན ལིམྤི ན བྷུཉྫི, ན ཀམྨནྟེ པཡོཛེསི, ཨཉྙདཏྠུ སོཀཱབྷིབྷཱུཏོ ཨཱལཱ༹ཧནཾ གནྟྭཱ པརིདེཝམཱནོ ཝིཙརི. ཨབྦྷནྟརེ པནསྶ ཀུཊེ པདཱིཔོ ཝིཡ སོཏཱཔཏྟིམགྒསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཛལཏི. སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྶ མཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙོ ཀོཙི སོཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒསྶ དཱཡཀོ ནཏྠི, བྷཝིསྶཱམིསྶ ཨཝསྶཡོ’’ཏི པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ པཙྪཱསམཎཾ ཨཱདཱཡ ཏསྶ གེཧདྭཱརཾ གནྟྭཱ ཀུཊུམྦིཀེན སུཏཱགམནོ ¶ ཀཏཔཙྩུགྒམནཱདིསཀྐཱརོ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསིནྣོ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསཀ, ཙིནྟེསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, བྷརིཡཱ མེ ཀཱལཀཏཱ, ཏམཧཾ ཨནུསོཙནྟོ ཙིནྟེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨུཔཱསཀ, བྷིཛྫནདྷམྨཾ ནཱམ བྷིཛྫཏི, ཏསྨིཾ བྷིནྣེ ན ཡུཏྟཾ ཙིནྟེཏུཾ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི བྷརིཡཱཡ མཏཱཡ ‘བྷིཛྫནདྷམྨཾ བྷིཛྫཏཱི’ཏི ན ཙིནྟཡིཾསཱུ’’ཏི ¶ ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི. ཨཏཱིཏཝཏྠུ དསཀནིཔཱཏེ ཙཱུལ༹བོདྷིཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༠.༤༩ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི, ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ¶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཨིམསྨིཾ ཛཱཏཀེ བོདྷིསཏྟོ ཀོམཱརབྲཧྨཙཱརཱི ཨཧོསི. ཨཐསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཏཝ དཱརིཀཔརིཡེསནཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཨཱརོཙཡིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ གྷརཱཝཱསེནཏྠོ, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨཙྩཡེན པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཏོ ཨེཀཾ ཀཉྩནརཱུཔཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ ཀུམཱརིཀཾ ལབྷམཱནོ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཏཾ ཀཉྩནརཱུཔཀཾ པཊིཙྪནྣཡཱནེ ཨཱརོཔེཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ ཛམྦུདཱིཔཏལཾ ཝིཙརནྟཱ ཡཏྠ ཨེཝརཱུཔཾ བྲཱཧྨཎཀུམཱརིཀཾ པསྶཐ, ཏཏྠ ཨིམཾ ཀཉྩནརཱུཔཀཾ དཏྭཱ ཏཾ ཨཱནེཐཱ’’ཏི མཧནྟེན པརིཝཱརེན མནུསྶེ པེསེསུཾ.

ཏསྨིཾ པན ཀཱལེ ཨེཀོ པུཉྙཝཱ སཏྟོ བྲཧྨལོཀཏོ ཙཝིཏྭཱ ཀཱསིརཊྛེཡེཝ ནིགམགཱམེ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝསྶ བྲཱཧྨཎསྶ གེཧེ ཀུམཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ‘‘སམྨིལླཧཱསིནཱི’’ཏིསྶཱ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སཱ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ ཨབྷིརཱུཔཱ ཨཧོསི པཱསཱདིཀཱ དེཝཙྪརཔྤཊིབྷཱགཱ སབྦངྒསམྤནྣཱ. ཏསྶཱཔི ཀིལེསཝསེན ཙིཏྟཾ ནཱམ ན ཨུཔྤནྣཔུབྦཾ, ཨཙྩནྟབྲཧྨཙཱརིནཱི ཨཧོསི. ཀཉྩནརཱུཔཀཾ ¶ ཨཱདཱཡ ཝིཙརནྟཱ མནུསྶཱ ཏཾ གཱམཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏཏྠ མནུསྶཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨསུཀབྲཱཧྨཎསྶ དྷཱིཏཱ སམྨིལླཧཱསིནཱི ཀིཾཀཱརཎཱ ཨིདྷ ཋིཏཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. མནུསྶཱ ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎཀུལཾ གནྟྭཱ སམྨིལླཧཱསིནིཾ ཝཱརེསུཾ. སཱ ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨཙྩཡེན པབྦཛིསྶཱམི, ན མེ གྷརཱཝཱསེནཏྠོ’’ཏི མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སཱསནཾ པེསེསི. ཏེ ‘‘ཀིཾ ཀརོསི ཀུམཱརིཀེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཀཉྩནརཱུཔཀཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ མཧནྟེན པརིཝཱརེན པེསཡིཾསུ. བོདྷིསཏྟསྶ ཙ སམྨིལླཧཱསིནིཡཱ ཙ ཨུབྷིནྣམྤི ཨནིཙྪནྟཱནཉྙེཝ མངྒལཾ ཀརིཾསུ. ཏེ ཨེཀགབྦྷེ ཝསམཱནཱ ཨེཀསྨིཾ སཡནེ སཡནྟཱཔི ན ཨཉྙམཉྙཾ ཀིལེསཝསེན ཨོལོཀཡིཾསུ, དྭེ བྷིཀྑཱུ དྭེ བྲཱཧྨཱནོ ཝིཡ ཙ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསིཾསུ.

ཨཔརབྷཱགེ བོདྷིསཏྟསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ. སོ ཏེསཾ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སམྨིལླཧཱསིནིཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, མམ ཀུལསནྟཀཱ ཨསཱིཏིཀོཊིཡོ, ཏཝ ཀུལསནྟཀཱ ཨསཱིཏིཀོཊིཡོཏི ཨིམཾ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ ཨིམཾ ཀུཊུམྦཾ པཊིཔཛྫཱཧི, ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཡྻཔུཏྟ, ཏཡི པབྦཛནྟེ ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམི, ན སཀྐོམི ཏཾ ཛཧིཏུ’’ནྟི ¶ . ‘‘ཏེན ཧི ཨེཧཱི’’ཏི སབྦཾ དྷནཾ དཱནམུཁེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཁེལ༹པིཎྜཾ ཝིཡ སམྤཏྟིཾ ¶ པཧཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརཱ ཏཏྠ ཙིརཾ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ ཧིམཝནྟཱ ཨོཏརིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཾསུ.

ཏེསཾ ཏཏྠ ཝསནྟཱནཾ སུཁུམཱལཱཡ པརིབྦཱཛིཀཱཡ ནིརོཛཾ མིསྶཀབྷཏྟཾ པརིབྷུཉྫནྟིཡཱ ལོཧིཏཔཀྑནྡིཀཱབཱདྷོ ཨུཔྤཛྫི. སཱ སཔྤཱཡབྷེསཛྫཾ ཨལབྷམཱནཱ དུབྦལཱ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ཏཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ནགརདྭཱརཾ ནེཏྭཱ ཨེཀིསྶཱ སཱལཱཡ ཕལཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ སཡཾ བྷིཀྑཱཡ པཱཝིསི. སཱ ཏསྨིཾ ཨནིཀྑནྟེཡེཝ ཀཱལམཀཱསི. མཧཱཛནོ པརིབྦཱཛིཀཱཡ རཱུཔསམྤཏྟིཾ ¶ དིསྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ རོདཏི པརིདེཝཏི. བོདྷིསཏྟོ བྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ ཨཱགཏོ ཏསྶཱ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘བྷིཛྫནདྷམྨཾ བྷིཛྫཏི, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ ཨེཝཾགཏིཀཱཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱཡ ནིཔནྣཕལཀེཡེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ མིསྶཀབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེསི. པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏམཧཱཛནོ ‘‘ཨཡཾ ཏེ, བྷནྟེ, པརིབྦཱཛིཀཱ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘གིཧིཀཱལེ མེ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཨཧོསཱི’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ, མཡཾ ཏཱཝ ན སཎྛཱམ རོདཱམ པརིདེཝཱམ, ཏུམྷེ ཀསྨཱ ན རོདཐཱ’’ཏི? བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཛཱིཝམཱནཱ ཏཱཝ ཨེསཱ མམ ཀིཉྩི ཧོཏི, ཨིདཱནི པརལོཀསམངྒིཏཱཡ ན ཀིཉྩི ཧོཏི, མརཎཝསཾ གཏཱ, ཨཧཾ ཀིསྶ རོདཱམཱི’’ཏི མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༩.

‘‘བཧཱུནཾ ཝིཛྫཏཱི བྷོཏཱི, ཏེཧི མེ ཀིཾ བྷཝིསྶཏི;

ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི, པིཡཾ སམྨིལླཧཱསིནིཾ.

༡༡༠.

‘‘ཏཾ ཏཾ ཙེ ཨནུསོཙེཡྻ, ཡཾ ཡཾ ཏསྶ ན ཝིཛྫཏི;

ཨཏྟཱནམནུསོཙེཡྻ, སདཱ མཙྩུཝསཾ པཏཾ.

༡༡༡.

‘‘ན ཧེཝ ཋིཏཾ ནཱསཱིནཾ, ན སཡཱནཾ ན པདྡྷགུཾ;

ཡཱཝ བྱཱཏི ནིམིསཏི, ཏཏྲཱཔི རསཏཱི ཝཡོ.

༡༡༢.

‘‘ཏཏྠཏྟནི ཝཏཔྤདྡྷེ, ཝིནཱབྷཱཝེ ཨསཾསཡེ;

བྷཱུཏཾ སེསཾ དཡིཏབྦཾ, ཝཱིཏཾ ཨནནུསོཙིཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ བཧཱུནཾ ཝིཛྫཏཱི བྷོཏཱིཏི ཨཡཾ བྷོཏཱི ཨམྷེ ཚཌྜེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཉྙེསཾ བཧཱུནཾ མཏཀསཏྟཱནཾ ¶ ཨནྟརེ ཝིཛྫཏི ཨཏྠི ཨུཔལབྦྷཏི. ཏེཧི མེ ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཏེཧི མཏཀསཏྟེཧི སདྡྷིཾ ཝཏྟམཱནཱ ཨིདཱནེཝེསཱ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ བྷཝིསྶཏི ¶ , ཏེཧི ཝཱ མཏཀསཏྟེཧི ཨཏིརེཀསམྦནྡྷཝསེནེསཱ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ བྷཝིསྶཏི, ཀཱ ནཱམ བྷཝིསྶཏི, ཀིཾ བྷརིཡཱ, ཨུདཱཧུ བྷགིནཱིཏི? ‘‘ཏེཧི མེཀ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཏེཧི མཏཀེཧི སདྡྷིཾ ཨིདམྤི མེ ཀལེ༹ཝརཾ ཨེཀཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨེསཱ མཏཀེསུ སངྑཾ གཏཱ, མཡ྄ཧཾ སཱ ན ཀིཉྩི ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི.

ཡཾ ཡཾ ཏསྶཱཏི ཡཾ ཡཾ ཏསྶ ཨནུསོཙནཀསྶ སཏྟསྶ ན ཝིཛྫཏི ནཏྠི, མཏཾ ནིརུདྡྷཾ, ཏཾ ཏཾ སཙེ ཨནུསོཙེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཡསྶཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཡཾ ཡཾ ཡསྶ ན ཝིཛྫཏི, ཏཾ ཏཾ སོ ཨནུསོཙེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. མཙྩུཝསཾ པཏནྟི ཨེཝཾ སནྟེ ནིཙྩཾ མཙྩུཝསཾ པཏནྟཾ གཙྪནྟཾ ཨཏྟཱནམེཝ ཨནུསོཙེཡྻ, ཏེནསྶ ཨསོཙནཀཱལོཡེཝ ན བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ.

ཏཏིཡགཱཐཱཡ ན ཧེཝ ཋིཏཾ ནཱསཱིནཾ, ན སཡཱནཾ ན པདྡྷགུནྟི ཀཉྩི སཏྟཾ ཨཱཡུསངྑཱརོ ཨནུགཙྪཏཱིཏི པཱཋསེསོ. ཏཏྠ པདྡྷགུནྟི པརིཝཏྟེཏྭཱ ཙརམཱནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨིམེ སཏྟཱ ཙཏཱུསུཔི ཨིརིཡཱཔཐེསུ པམཏྟཱ ཝིཧརནྟི, ཨཱཡུསངྑཱརཱ པན རཏྟིཉྩ དིཝཱ ཙ སབྦིརིཡཱཔཐེསུ ཨཔྤམཏྟཱ ཨཏྟནོ ཁཡགམནཀམྨམེཝ ཀརོནྟཱིཏི. ཡཱཝ བྱཱཏཱིཏི ཡཱཝ ཨུམྨིསཏི. ཨཡཉྷི ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཝོཧཱརོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཱཝ ཨུམྨིསཏི ཙ ནིམིསཏི ཙ, ཏཏྲཱཔི ཨེཝཾ ཨཔྤམཏྟཀེ ཀཱལེ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ རསཏཱི ཝཡོ, ཏཱིསུ ཝཡེསུ སོ སོ ཝཡོ ཧཱཡཏེཝ ན ཝཌྜྷཏཱིཏི.

ཏཏྠཏྟནི ཝཏཔྤདྡྷེཏི ཏཏྠ ཝཏ ཨཏྟནི པདྡྷེ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ཏསྨིཾ ཝཏ ཨེཝཾ རསམཱནེ ཝཡེ ཨཡཾ ‘‘ཨཏྟཱ’’ཏི སངྑྱཾ གཏོ ཨཏྟབྷཱཝོ པདྡྷོ ཧོཏི, ཝཡེན ཨཌྜྷོ ཨུཔཌྜྷོ ཨཔརིཔུཎྞོཝ ཧོཏི ¶ . ཨེཝཾ ཏཏྠ ཨིམསྨིཾ ཨཏྟནི པདྡྷེ ཡོ ཙེས ཏཏྠ ཏཏྠ ནིབྦཏྟཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིནཱབྷཱཝོ ཨསཾསཡོ, ཏསྨིཾ ཝིནཱབྷཱཝེཔི ཨསཾསཡེ ནིསྶཾསཡེ ཡཾ བྷཱུཏཾ སེསཾ ཨམཏཾ ཛཱིཝམཱནཾ, ཏཾ ཛཱིཝམཱནམེཝ དཡིཏབྦཾ པིཡཱཡིཏབྦཾ མེཏྟཱཡིཏབྦཾ, ‘‘ཨཡཾ སཏྟོ ཨརོགོ ཧོཏུ ཨབྱཱཔཛྫོ’’ཏི ཨེཝཾ ཏསྨིཾ མེཏྟཱབྷཱཝནཱ ¶ ཀཱཏབྦཱ. ཡཾ པནེཏཾ ཝཱིཏཾ ཝིགཏཾ མཏཾ, ཏཾ ཨནནུསོཙིཡཾ ན ཨནུསོཙིཏབྦནྟི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི ཨནིཙྩཱཀཱརཾ དཱིཔེནྟོ དྷམྨཾ དེསེསི. མཧཱཛནོ པརིབྦཱཛིཀཱཡ སརཱིརཀིཙྩཾ ཨཀཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཧིམཝནྟམེཝ པཝིསིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀུཊུམྦིཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ སམྨིལླཧཱསིནཱི རཱཧུལམཱཏཱ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཨནནུསོཙིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༢༩] ༩. ཀཱལ༹བཱཧུཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡཾ ཨནྣཔཱནསྶཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརཾ དེཝདཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. དེཝདཏྟེན ཧི ཏཐཱགཏེ ཨཊྛཱནཀོཔཾ བནྡྷིཏྭཱ དྷནུགྒཧེསུ པཡོཛིཏེསུ ནཱལཱ༹གིརིཝིསྶཛྫནེན ཏསྶ དོསོ པཱཀཊོ ཛཱཏོ. ཨཐསྶ པཊྛཔིཏཱནི དྷུཝབྷཏྟཱདཱིནི མནུསྶཱ ན ཀརིཾསུ, རཱཛཱཔི ནཾ ན ཨོལོཀེསི. སོ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརོ ཀུལེསུ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫནྟོ ཝིཙརི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ ‘ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱི’ཏི ཨུཔྤནྣམྤི ཐིརཾ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཧཏལཱབྷསཀྐཱརོ ཨཧོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ དྷནཉྫཡེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ རཱདྷོ ནཱམ སུཀོ ཨཧོསི མཧཱསརཱིརོ པརིཔུཎྞགཏྟོ, ཀནིཊྛོ པནསྶ པོཊྛཔཱདོ ནཱམ. ཨེཀོ ལུདྡཀོ ཏེ དྭེཔི ཛནེ བནྡྷིཏྭཱ ནེཏྭཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨདཱསི. རཱཛཱ ཨུབྷོཔི ཏེ སུཝཎྞཔཉྫརེ པཀྑིཔིཏྭཱ སུཝཎྞཏཊྚཀེན མདྷུལཱཛེ ཁཱདཱཔེནྟོ ¶ སཀྑརོདཀཾ པཱཡེནྟོ པཊིཛགྒི. སཀྐཱརོ ཙ མཧཱ ཨཧོསི, ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐེཀོ ཝནཙརཀོ ཀཱལ༹བཱཧུཾ ནཱམེཀཾ མཧཱཀཱལ༹མཀྐཊཾ ཨཱནེཏྭཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨདཱསི. ཏསྶ པཙྪཱ ཨཱགཏཏྟཱ མཧནྟཏརོ ལཱབྷསཀྐཱརོ ཨཧོསི, སུཀཱནཾ པརིཧཱཡི. བོདྷིསཏྟོ ཏཱདིལཀྑཎཡོགཏོ ན ཀིཉྩི ཨཱཧ, ཀནིཊྛོ པནསྶ ཏཱདིལཀྑཎཱབྷཱཝཱ ཏཾ མཀྐཊསྶ སཀྐཱརཾ ཨསཧནྟོ ‘‘བྷཱཏིཀ, པུབྦེ ཨིམསྨིཾ རཱཛཀུལེ སཱདྷུརསཁཱདནཱིཡཱདཱིནི ཨམྷཱཀམེཝ དེནྟི, ཨིདཱནི པན མཡཾ ན ལབྷཱམ, ཀཱལ༹བཱཧུམཀྐཊསྶེཝ དེནྟི. མཡཾ དྷནཉྫཡརཉྙོ སནྟིཀཱ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨལབྷནྟཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀིཾ ཀརིསྶཱམ, ཨེཧི ཨརཉྙམེཝ གནྟྭཱ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༣.

‘‘ཡཾ ¶ ཨནྣཔཱནསྶ པུརེ ལབྷཱམ, ཏཾ དཱནི སཱཁམིགམེཝ གཙྪཏི;

གཙྪཱམ དཱནི ཝནམེཝ རཱདྷ, ཨསཀྐཏཱ ཙསྨ དྷནཉྫཡཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ ཨནྣཔཱནསྶཱཏི ཡཾ ཨནྣཔཱནཾ ཨསྶ རཉྙོ སནྟིཀཱ. ཨུཔཡོགཏྠེ ཝཱ སཱམིཝཙནཾ. དྷནཉྫཡཱཡཱཏི ཀརཎཏྠེ སམྤདཱནཝཙནཾ, དྷནཉྫཡེན. ཨསཀྐཏཱ ཙསྨཱཏི ཨནྣཔཱནཾ ན ལབྷཱམ, ཨིམིནཱ ཙ ན སཀྐཏམྷཱཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱདྷོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༤.

‘‘ལཱབྷོ ཨལཱབྷོ ཡསོ ཨཡསོ ཙ, ནིནྡཱ པསཾསཱ ཙ སུཁཉྩ དུཀྑཾ;

ཨེཏེ ཨནིཙྩཱ མནུཛེསུ དྷམྨཱ, མཱ སོཙི ཀིཾ སོཙསི པོཊྛཔཱདཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡསོཏི ཨིསྶརིཡཔརིཝཱརོ. ཨཡསོཏི ཏསྶཱབྷཱཝོ. ཨེཏེཏི ཨེཏེ ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱ མནུཛེསུ ཨནིཙྩཱ, ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཱ ཧུཏྭཱཔི ¶ ཨཔརེན སམཡེན ཨཔྤལཱབྷཱ ¶ ཨཔྤསཀྐཱརཱ ཧོནྟི, ནིཙྩལཱབྷིནོ ནཱམ ན ཧོནྟི. ཡསཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཏཾ སུཏྭཱ པོཊྛཔཱདོ མཀྐཊེ ཨུསཱུཡཾ ཨཔནེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༥.

‘‘ཨདྡྷཱ ཏུཝཾ པཎྜིཏཀོསི རཱདྷ, ཛཱནཱསི ཨཏྠཱནི ཨནཱགཏཱནི;

ཀཐཾ ནུ སཱཁཱམིགཾ དཀྑིསཱམ, ནིདྡྷཱཝིཏཾ རཱཛཀུལཏོཝ ཛམྨ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཀཐཾ ནཱུཏི ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན. དཀྑིསཱམཱཏི དཀྑིསྶཱམ. ནིདྡྷཱཝིཏནྟི ནིཝུཊྛཱཔིཏཾ ནིཀྐཌྜྷཱཔིཏཾ. ཛམྨནྟི ལཱམཀཾ.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱདྷོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༦.

‘‘ཙཱལེཏི ཀཎྞཾ བྷཀུཊིཾ ཀརོཏི, མུཧུཾ མུཧུཾ བྷཱཡཡཏེ ཀུམཱརེ;

སཡམེཝ ཏཾ ཀཱཧཏི ཀཱལ༹བཱཧུ, ཡེནཱརཀཱ ཋསྶཏི ཨནྣཔཱནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ བྷཱཡཡཏེ ཀུམཱརེཏི རཱཛཀུམཱརེ ཨུཏྲཱསེཏི. ཡེནཱརཀཱ ཋསྶཏི ཨནྣཔཱནཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན ¶ ཨིམམྷཱ ཨནྣཔཱནཱ དཱུརེ ཋསྶཏི, སཡམེཝ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཀརིསྶཏི, མཱ ཏྭཾ ཨེཏསྶ ཙིནྟཡཱིཏི ཨཏྠོ.

ཀཱལ༹བཱཧུཔི ཀཏིཔཱཧེནེཝ རཱཛཀུམཱརཱནཾ པུརཏོ ཋཏྭཱ ཀཎྞཙལནཱདཱིནི ཀརོནྟོ ཀུམཱརེ བྷཱཡཱཔེསི. ཏེ བྷཱིཏཏསིཏཱ ཝིསྶརམཀཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཀིཾ ཨེཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ནིཀྐཌྜྷཐ ན’’ནྟི མཀྐཊཾ ནིཀྐཌྜྷཱཔེསི. སུཀཱནཾ ལཱབྷསཀྐཱརོ པུན པཱཀཏིཀོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀཱལ༹བཱཧུ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, པོཊྛཔཱདོ ཨཱནནྡོ, རཱདྷོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀཱལ༹བཱཧུཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༣༠] ༡༠. སཱིལཝཱིམཾསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཱིལཾ ¶ ཀིརེཝ ཀལྱཱཎནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ སཱིལཝཱིམཾསཀབྲཱཧྨཎཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. དྭེཔི ཝཏྠཱུནི ཧེཊྛཱ ཀཐིཏཱནེཝ. ཨིདྷ པན བོདྷིསཏྟོ བཱརཱཎསིརཉྙོ པུརོཧིཏོ ཨཧོསི. སོ ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཝཱིམཾསནྟོ ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཧེརཉྙིཀཕལཀཏོ ཀཧཱཔཎཾ གཎྷི. ཏཾ ‘‘ཙོརོ’’ཏི གཧེཏྭཱ རཉྙོ དསྶེསུཾ. སོ རཉྙོ སནྟིཀེ ཋིཏོ –

༡༡༧.

‘‘སཱིལཾ ཀིརེཝ ཀལྱཱཎཾ, སཱིལཾ ལོཀེ ཨནུཏྟརཾ;

པསྶ གྷོརཝིསོ ནཱགོ, སཱིལཝཱཏི ན ཧཉྙཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཱཡ པཋམགཱཐཱཡ སཱིལཾ ཝཎྞེཏྭཱ རཱཛཱནཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏུཾ གཙྪཏི.

ཨཐེཀསྨིཾ དིཝསེ སཱུནཱཔཎཏོ སེནོ མཾསཔེསིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. ཏམཉྙེ སཀུཎཱ པརིཝཱརེཏྭཱ པཱདནཁཏུཎྜཀཱདཱིཧི པཧརནྟི. སོ ཏཾ དུཀྑཾ སཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མཾསཔེསིཾ ཚཌྜེསི, ཨཔརོ གཎྷི. སོཔི ཏཐེཝ ཝིཧེཋིཡམཱནོ ཚཌྜེསི, ཨཐཉྙོ གཎྷི. ཨེཝཾ ཡོ ཡོ གཎྷི, ཏཾ ཏཾ སཀུཎཱ ཨནུབནྡྷིཾསུ. ཡོ ཡོ ཚཌྜེསི, སོ སོ སུཁིཏོ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ ཀཱམཱ ནཱམ མཾསཔེསཱུཔམཱ, ཨེཏེ གཎྷནྟཱནཾཡེཝ དུཀྑཾ, ཝིསྶཛྫེནྟཱནཾ སུཁ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༨.

‘‘ཡཱཝདེཝསྶཧཱུ ¶ ཀིཉྩི, ཏཱཝདེཝ ཨཁཱདིསུཾ;

སངྒམྨ ཀུལལཱ ལོཀེ, ན ཧིཾསནྟི ཨཀིཉྩན’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཡཱཝདེཝ ཨསྶ སེནསྶ ཨཧུ ཀིཉྩི མུཁེན གཧིཏཾ མཾསཁཎྜཾ, ཏཱཝདེཝ ནཾ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཀུལལཱ སམཱགནྟྭཱ ཨཁཱདིཾསུ. ཏསྨིཾ པན ཝིསྶཊྛེ ཏམེནཾ ཨཀིཉྩནཾ ནིཔྤལིབོདྷཾ པཀྑིཾ སེསཔཀྑིནོ ན ཧིཾསནྟཱིཏི.

སོ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀསྨིཾ གཱམེ སཱཡཾ ཨེཀསྶ གེཧེ ནིཔཛྫི. ཏཏྠ པན པིངྒལཱ ནཱམ དཱསཱི ‘‘ཨསུཀཝེལཱཡ ཨཱགཙྪེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨེཀེན པུརིསེན སདྡྷིཾ སངྐེཏམཀཱསི. སཱ སཱམིཀཱནཾ པཱདེ ¶ དྷོཝིཏྭཱ ཏེསུ ནིཔནྣེསུ ཏསྶཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཨུམྨཱརེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏི, ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི པཋམཡཱམམྤི མཛ྄ཛྷིམཡཱམམྤི ཝཱིཏིནཱམེསི. པཙྩཱུསསམཡེ པན ‘‘ན སོ ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཚིནྣཱསཱ ཧུཏྭཱ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི. བོདྷིསཏྟོ ཨིདཾ ཀཱརཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ དཱསཱི ‘སོ པུརིསོ ཨཱགམིསྶཏཱི’ཏི ཨཱསཱཡ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ནིསིནྣཱ, ཨིདཱནིསྶ ཨནཱགམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཚིནྣཱསཱ ཧུཏྭཱ སུཁཾ སུཔཏི. ཀིལེསེསུ ཧི ཨཱསཱ ནཱམ དུཀྑཾ, ནིརཱསབྷཱཝོཝ སུཁ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༩.

‘‘སུཁཾ ནིརཱསཱ སུཔཏི, ཨཱསཱ ཕལཝཏཱི སུཁཱ;

ཨཱསཾ ནིརཱསཾ ཀཏྭཱན, སུཁཾ སུཔཏི པིངྒལཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཕལཝཏཱིཏི ཡསྶཱ ཨཱསཱཡ ཕལཾ ལདྡྷཾ ཧོཏི, སཱ ཏསྶ ཕལསྶ སུཁཏཱཡ སུཁཱ ནཱམ. ནིརཱསཾ ཀཏྭཱནཱཏི ཨནཱསཾ ཀཏྭཱ ཚིནྡིཏྭཱ པཛཧིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. པིངྒལཱཏི ཨེསཱ པིངྒལདཱསཱི ཨིདཱནི སུཁཾ སུཔཏཱིཏི.

སོ པུནདིཝསེ ཏཏོ གཱམཱ ཨརཉྙཾ པཝིསནྟོ ཨརཉྙེ ཨེཀཾ ཏཱཔསཾ ཛྷཱནཾ ཨཔྤེཏྭཱ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདྷལོཀེ ཙ པརལོཀེ ཙ ཛྷཱནསུཁཏོ ཨུཏྟརིཏརཾ སུཁཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༠.

‘‘ན སམཱདྷིཔརོ ཨཏྠི, ཨསྨིཾ ལོཀེ པརམྷི ཙ;

ན པརཾ ནཱཔི ཨཏྟཱནཾ, ཝིཧིཾསཏི སམཱཧིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ན སམཱདྷིཔརོཏི སམཱདྷིཏོ པརོ ཨཉྙོ སུཁདྷམྨོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.

སོ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པུརོཧིཏོ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སཱིལཝཱིམཾསཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཀུཊིདཱུསཀཝགྒོ ཏཏིཡོ.

༤. ཀོཀིལཝགྒོ

[༣༣༡] ༡. ཀོཀིལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡོ ¶ ¶ ཝེ ཀཱལེ ཨསམྤཏྟེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོཀཱལིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཏཀྐཱརིཡཛཱཏཀེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨམཙྩོ ཨོཝཱདཀོ ཨཧོསི, རཱཛཱ བཧུབྷཱཎཱི ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཏསྶ བཧུབྷཱཎིཏཾ ནིསེདྷེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཾ ཨུཔམཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཝིཙརཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཾ གཏོ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ནིསཱིདི, ཏསྶུཔརི ཨམྦརུཀྑོ ཨཏྠི. ཏཏྲེཀསྨིཾ ཀཱཀཀུལཱཝཀེ ཀཱལ༹ཀོཀིལཱ ཨཏྟནོ ཨཎྜཀཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨགམཱསི. ཀཱཀཱི ཏཾ ཀོཀིལཨཎྜཀཾ པཊིཛགྒི, ཨཔརབྷཱགེ ཏཏོ ཀོཀིལཔོཏཀོ ནིཀྑམི. ཀཱཀཱི ‘‘པུཏྟོ མེ’’ཏི སཉྙཱཡ མུཁཏུཎྜཀེན གོཙརཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཾ པཊིཛགྒི. སོ ཨཝིརཱུལ༹ྷཔཀྑོ ཨཀཱལེཡེཝ ཀོཀིལརཝཾ རཝི. ཀཱཀཱི ‘‘ཨཡཾ ཨིདཱནེཝ ཏཱཝ ཨཉྙཾ རཝཾ རཝཏི ¶ , ཝཌྜྷནྟོ ཀིཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཏུཎྜཀེན ཀོཊྚེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཀུལཱཝཀཱ པཱཏེསི. སོ རཉྙོ པཱདམཱུལེ པཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪི ‘‘ཀིམེཏཾ སཧཱཡཱ’’ཏི? བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཧཾ རཱཛཱནཾ ནིཝཱརེཏུཾ ཨེཀཾ ཨུཔམཾ པརིཡེསཱམི, ལདྡྷཱ དཱནི མེ སཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཏིམུཁརཱ ཨཀཱལེ བཧུབྷཱཎིནོ ཨེཝརཱུཔཾ ལབྷནྟི. ཨཡཾ མཧཱརཱཛ, ཀོཀིལཔོཏཀོ ཀཱཀིཡཱ པུཊྛོ ཨཝིརཱུལ༹ྷཔཀྑོ ཨཀཱལེཡེཝ ཀོཀིལརཝཾ རཝི. ཨཐ ནཾ ཀཱཀཱི ‘ནཱཡཾ མམ པུཏྟཀོ’ཏི ཉཏྭཱ མུཁཏུཎྜཀེན ཀོཊྚེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཀུལཱཝཀཱ པཱཏེསི. མནུསྶཱ ཝཱ ཧོནྟུ ཏིརཙྪཱནཱ ཝཱ, ཨཀཱལེ བཧུབྷཱཎིནོ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ལབྷནྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༡.

‘‘ཡོ ཝེ ཀཱལེ ཨསམྤཏྟེ, ཨཏིཝེལཾ པབྷཱསཏི;

ཨེཝཾ སོ ནིཧཏོ སེཏི, ཀོཀིལཱཡིཝ ཨཏྲཛོ.

༡༢༢.

‘‘ན ¶ ¶ ཧི སཏྠཾ སུནིསིཏཾ, ཝིསཾ ཧལཱཧལཱམིཝ;

ཨེཝཾ ནིཀཊྛེ པཱཏེཏི, ཝཱཙཱ དུབྦྷཱསིཏཱ ཡཐཱ.

༡༢༣.

‘‘ཏསྨཱ ཀཱལེ ཨཀཱལེ ཝཱ, ཝཱཙཾ རཀྑེཡྻ པཎྜིཏོ;

ནཱཏིཝེལཾ པབྷཱསེཡྻ, ཨཔི ཨཏྟསམམྷི ཝཱ.

༡༢༤.

‘‘ཡོ ཙ ཀཱལེ མིཏཾ བྷཱསེ, མཏིཔུབྦོ ཝིཙཀྑཎོ;

སབྦེ ཨམིཏྟེ ཨཱདེཏི, སུཔཎྞོ ཨུརགཱམིཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཱལེ ཨསམྤཏྟེཏི ཨཏྟནོ ཝཙནཀཱལེ ཨསམྤཏྟེ. ཨཏིཝེལནྟི ཝེལཱཏིཀྐནྟཾ ཀཏྭཱ ཨཏིརེཀཔྤམཱཎཾ བྷཱསཏི. ཧལཱཧལཱམིཝཱཏི ཧལཱཧལཾ ཨིཝ. ནིཀཊྛེཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཨཔྤམཏྟཀེ ཀཱལེ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ སུནིསིཏསཏྠཧལཱཧལཝིསཏོཔི ཁིཔྤཏརཾ དུབྦྷཱསིཏཝཙནམེཝ ¶ པཱཏེསི, ཏསྨཱ. ཀཱལེ ཨཀཱལེ ཝཱཏི ཝཏྟུཾ ཡུཏྟཀཱལེ ཙ ཨཀཱལེ ཙ ཝཱཙཾ རཀྑེཡྻ, ཨཏིཝེལཾ ན བྷཱསེཡྻ ཨཔི ཨཏྟནཱ སམེ ནིནྣཱནཱཀརཎེཔི པུགྒལེཏི ཨཏྠོ.

མཏིཔུབྦོཏི མཏིཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ ཀཐནེན མཏིཔུབྦོ. ཝིཙཀྑཎོཏི ཉཱཎེན ཝིཙཱརེཏྭཱ ཨཏྠཝིནྡནཔུགྒལོ ཝིཙཀྑཎོ ནཱམ. ཨུརགཱམིཝཱཏི ཨུརགཾ ཨིཝ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ སུཔཎྞོ སམུདྡཾ ཁོབྷེཏྭཱ མཧཱབྷོགཾ ཨུརགཾ ཨཱདེཏི གཎྷཱཏི, ཨཱདིཡིཏྭཱ ཙ ཏངྑཎཉྙེཝ ནཾ སིམྦལིཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདཏི, ཨེཝམེཝ ཡོ མཏིཔུབྦངྒམོ ཝིཙཀྑཎོ ཝཏྟུཾ ཡུཏྟཀཱལེ མིཏཾ བྷཱསཏི, སོ སབྦེ ཨམིཏྟེ ཨཱདེཏི གཎྷཱཏི, ཨཏྟནོ ཝསེ ཝཏྟེཏཱིཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ མིཏབྷཱཎཱི ཨཧོསི, ཡསཉྩསྶ ཝཌྜྷེཏྭཱ མཧནྟཏརཾ ཨདཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀོཀིལཔོཏཀོ ཀོཀཱལིཀོ ཨཧོསི, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀོཀིལཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༣༢] ༢. རཐལཊྛིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཔི ¶ ¶ ཧནྟྭཱ ཧཏོ བྲཱུཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཉྙོ པུརོཧིཏཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར རཐེན ཨཏྟནོ བྷོགགཱམཾ གཙྪནྟོ སམྦཱདྷེ མགྒེ རཐཾ པཱཛེནྟོ ཨེཀཾ སཀཊསཏྠཾ དིསྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སཀཊཾ ཨཔནེཐཱ’’ཏི གཙྪནྟོ སཀཊེ ཨནཔནཱིཡམཱནེ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཏོདལཊྛིཡཱ པུརིམསཀཊེ སཱཀཊིཀསྶ རཐདྷུརེ པཧརི. སཱ རཐདྷུརེ པཊིཧཏཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཏསྶེཝ ནལཱཊཾ པཧརི. ཏཱཝདེཝསྶ ནལཱཊེ གཎྜོ ཨུཊྛཧི. སོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ‘‘སཱཀཊིཀེཧི པཧཊོམྷཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. སཱཀཊིཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཝིནིཙྪིནནྟཱ ཏསྶེཝ དོསཾ ཨདྡསཾསུ. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, རཉྙོ ཀིར ¶ པུརོཧིཏོ ‘སཱཀཊིཀེཧི པཧཊོམྷཱི’ཏི ཨཌྜཾ ཀརོནྟོ སཡམེཝ པརཛྫཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨེཝརཱུཔཾ ཨཀཱསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶེཝ ཝིནིཙྪཡཱམཙྩོ ཨཧོསི. ཨཐ རཉྙོ པུརོཧིཏོ རཐེན ཨཏྟནོ བྷོགགཱམཾ གཙྪནྟོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ. ཨིདྷ པན ཏེན རཉྙོ ཨཱརོཙིཏེ རཱཛཱ སཡཾ ཝིནིཙྪཡེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཱཀཊིཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཀམྨཾ ཨསོདྷེཏྭཱཝ ‘‘ཏུམྷེཧི མམ པུརོཧིཏཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ནལཱཊེ གཎྜོ ཨུཊྛཱཔིཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སབྦསྶཧརཎཾ ཏེསཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཏུམྷེ, མཧཱརཱཛ, ཀམྨཾ ཨསོདྷེཏྭཱཝ ཨེཏེསཾ སབྦསྶཾ ཧརཱཔེཐ, ཨེཀཙྩེ པན ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ པཧརིཏྭཱཔི ‘པརེན པཧཊམྷཱ’ཏི ཝདནྟི, ཏསྨཱ ཨཝིཙིནིཏྭཱ ཀཱཏུཾ ན ཡུཏྟཾ, རཛྫཾ ཀཱརེནྟེན ནཱམ ནིསཱམེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

༡༢༥.

‘‘ཨཔི ཧནྟྭཱ ཧཏོ བྲཱུཏི, ཛེཏྭཱ ཛིཏོཏི བྷཱསཏི;

པུབྦམཀྑཱཡིནོ རཱཛ, ཨཉྙདཏྠུ ན སདྡཧེ.

༡༢༦.

‘‘ཏསྨཱ པཎྜིཏཛཱཏིཡོ, སུཎེཡྻ ཨིཏརསྶཔི;

ཨུབྷིནྣཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཡཐཱ དྷམྨོ ཏཐཱ ཀརེ.

༡༢༧.

‘‘ཨལསོ ¶ གིཧཱི ཀཱམབྷོགཱི ན སཱདྷུ, ཨསཉྙཏོ པབྦཛིཏོ ན སཱདྷུ;

རཱཛཱ ན སཱདྷུ ཨནིསམྨཀཱརཱི, ཡོ པཎྜིཏོ ཀོདྷནོ ཏཾ ན སཱདྷུ.

༡༢༨.

‘‘ནིསམྨ ¶ ¶ ཁཏྟིཡོ ཀཡིརཱ, ནཱནིསམྨ དིསམྤཏི;

ནིསམྨཀཱརིནོ རཱཛ, ཡསོ ཀིཏྟི ཙ ཝཌྜྷཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔི ཧནྟྭཱཏི ཨཔི ཨེཀོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ ཧནྟྭཱ ‘‘པརེན པཧཊོམྷཱི’’ཏི བྲཱུཏི ཀཐེཏི. ཛེཏྭཱ ཛིཏོཏི སཡཾ ཝཱ པན པརཾ ཛིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཛིཏོམྷཱི’’ཏི བྷཱསཏི. ཨཉྙདཏྠཱུཏི མཧཱརཱཛ, པུབྦམེཝ རཱཛཀུལཾ གནྟྭཱ ཨཀྑཱཡནྟསྶ པུབྦམཀྑཱཡིནོ ཨཉྙདཏྠུ ན སདྡཧེ, ཨེཀཾསེན ཝཙནཾ ན སདྡཧེཡྻ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ པཋམཏརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཀཐེནྟསྶ ཨེཀཾསེན ཝཙནཾ ན སདྡཧཱཏབྦཾ, ཏསྨཱ. ཡཐཱ དྷམྨོཏི ཡཐཱ ཝིནིཙྪཡསབྷཱཝོ ཋིཏོ, ཏཐཱ ཀརེཡྻ.

ཨསཉྙཏོཏི ཀཱཡཱདཱིཧི ཨསཉྙཏོ དུསྶཱིལོ. ཏཾ ན སཱདྷཱུཏི ཡཾ ཏསྶ པཎྜིཏསྶ ཉཱཎཝཏོ པུགྒལསྶ ཨཱདྷཱནགྒཱཧིཝསེན དལ༹ྷཀོཔསངྑཱཏཾ ཀོདྷནཾ, ཏཾ ན སཱདྷུ. ནཱནིསམྨཱཏི ན ཨནིསཱམེཏྭཱ. དིསམྤཏཱིཏི དིསཱནཾ པཏི, མཧཱརཱཛ. ཡསོ ཀིཏྟི ཙཱཏི ཨིསྶརིཡཔརིཝཱརོ ཙེཝ ཀིཏྟིསདྡོ ཙ ཝཌྜྷཏཱིཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ དྷམྨེན ཝིནིཙྪིནི, དྷམྨེན ཝིནིཙྪིཡམཱནེ བྲཱཧྨཎསྶེཝ དོསོ ཛཱཏོཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ ཨེཏརཧི བྲཱཧྨཎོཝ ཨཧོསི, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

རཐལཊྛིཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༣༣] ༣. པཀྐགོདྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཏདེཝ ¶ མེ ཏྭནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨིདྷ པན ཏེསཾ ཨུདྡྷཱརཾ སཱདྷེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཱནཾ ཨནྟརཱམགྒེ ལུདྡཀོ ‘‘ཨུབྷོཔི ཁཱདཐཱ’’ཏི ཨེཀཾ པཀྐགོདྷཾ ཨདཱསི. སོ པུརིསོ བྷརིཡཾ པཱནཱིཡཏྠཱཡ པེསེཏྭཱ སབྦཾ གོདྷཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏསྶཱ ཨཱགཏཀཱལེ ‘‘བྷདྡེ, གོདྷཱ པལཱཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱདྷུ, སཱམི, པཀྐགོདྷཱཡ པལཱཡནྟིཡཱ ཀིཾ སཀྐཱ ཀཱཏུ’’ནྟི? སཱ ཛེཏཝནེ པཱནཱིཡཾ ¶ པིཝིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀེ ¶ ནིསིནྣཱ སཏྠཱརཱ ‘‘ཀིཾ ཨུཔཱསིཀེ, ཨཡཾ ཏེ ཧིཏཀཱམོ སསིནེཧོ ཨུཔཀཱརཀོ’’ཏི པུཙྪིཏཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨེཏསྶ ཧིཏཀཱམཱ སསིནེཧཱ, ཨཡཾ པན མཡི ནིསྶིནེཧོ’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘ཧོཏུ མཱ ཙིནྟཡི, ཨེཝཾ ནཱམེས ཀརོཏི. ཡདཱ པན ཏེ གུཎཾ སརཏི, ཏདཱ ཏུཡ྄ཧམེཝ སབྦིསྶརིཡཾ དེཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏམྤི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟསདིསམེཝ. ཨིདྷ པན ཏེསཾ ནིཝཏྟནྟཱནཾ ཨནྟརཱམགྒེ ལུདྡཀོ ཀིལནྟབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘དྭེཔི ཛནཱ ཁཱདཐཱ’’ཏི ཨེཀཾ པཀྐགོདྷཾ ཨདཱསི. རཱཛདྷཱིཏཱ ཏཾ ཝལླིཡཱ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱདཱཡ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཏེ ཨེཀཾ སརཾ དིསྭཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨསྶཏྠམཱུལེ ནིསཱིདིཾསུ. རཱཛཔུཏྟོ ‘‘གཙྪ བྷདྡེ, སརཏོ པདུམིནིཔཏྟེན ཨུདཀཾ ཨཱཧར, མཾསཾ ཁཱདིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ གོདྷཾ སཱཁཱཡ ལགྒེཏྭཱ པཱནཱིཡཏྠཱཡ གཏཱ. ཨིཏརོ སབྦཾ གོདྷཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨགྒནངྒུཊྛཾ གཧེཏྭཱ པརམྨུཁོ ནིསཱིདི. སོ ཏཱཡ པཱནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱཡ ‘‘བྷདྡེ, གོདྷཱ སཱཁཱཡ ཨོཏརིཏྭཱ ཝམྨིཀཾ པཱཝིསི, ཨཧཾ དྷཱཝིཏྭཱ ཨགྒནངྒུཊྛཾ ཨགྒཧེསིཾ, གཧིཏཊྛཱནཾ ཧཏྠེཡེཝ ཀཏྭཱ ཚིཛྫིཏྭཱ བིལཾ པཝིཊྛཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཧོཏུ, དེཝ, པཀྐགོདྷཱཡ པལཱཡནྟིཡཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམ, ཨེཧི གཙྪཱམཱ’’ཏི. ཏེ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ ཨགམཾསུ.

རཱཛཔུཏྟོ རཛྫཾ པཏྭཱ ཏཾ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནམཏྟེ ཋཔེསི, སཀྐཱརསམྨཱནོ པནསྶཱ ནཏྠི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ སཀྐཱརཾ ཀཱརེཏུཀཱམོ རཉྙོ སནྟིཀེ ཋཏྭཱ ‘‘ནནུ མཡཾ ཨཡྻེ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ཀིཉྩི ན ལབྷཱམ, ཀིཾ ནོ ན ཨོལོཀེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏཱཏ, ཨཧམེཝ རཉྙོ ¶ སནྟིཀཱ ཀིཉྩི ན ལབྷཱམི, ཏུཡ྄ཧཾ ཀིཾ དསྶཱམི, རཱཛཱཔི མཡ྄ཧཾ ཨིདཱནི ཀིཾ དསྶཏི, སོ ཨརཉྙཏོ ཨཱགམནཀཱལེ པཀྐགོདྷཾ ཨེཀཀོཝ ཁཱདཱི’’ཏི ¶ . ‘‘ཨཡྻེ, ན དེཝོ ཨེཝརཱུཔཾ ཀརིསྶཏི, མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙུཏྠཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ དེཝཱི ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཏཾ, ཏཱཏ, ན པཱཀཊཾ, རཉྙོཡེཝ མཡ྄ཧཉྩ པཱཀཊ’’ནྟི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༩.

‘‘ཏདེཝ མེ ཏྭཾ ཝིདིཏོ, ཝནམཛ྄ཛྷེ རཐེསབྷ;

ཡསྶ ཏེ ཁགྒབདྡྷསྶ, སནྣདྡྷསྶ ཏིརཱིཊིནོ;

ཨསྶཏྠདུམསཱཁཱཡ, པཀྐགོདྷཱ པལཱཡཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏདེཝཱཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཨདཱཡཀོ’’ཏི ཨེཝཾ ཏྭཾ ཝིདིཏོ. ཨཉྙེ པན ཏཝ སབྷཱཝཾ ན ཛཱནནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཁགྒབདྡྷསྶཱཏི བདྡྷཁགྒསྶ. ཏིརཱིཊིནོཏི ཏིརཱིཊཝཏྠནིཝཏྠསྶ མགྒཱགམནཀཱལེ. པཀྐགོདྷཱཏི ཨངྒཱརཔཀྐཱ གོདྷཱ པལཱཡཐཱཏི.

ཨེཝཾ ¶ རཉྙཱ ཀཏདོསཾ པརིསམཛ྄ཛྷེ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཀཐེསི. ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཡྻེ, དེཝསྶ ཨཔྤིཡཀཱལཏོ པབྷུཏི ཨུབྷིནྣམྤི ཨཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ ཀསྨཱ ཨིདྷ ཝསཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༣༠.

‘‘ནམེ ནམནྟསྶ བྷཛེ བྷཛནྟཾ, ཀིཙྩཱནུཀུབྦསྶ ཀརེཡྻ ཀིཙྩཾ;

ནཱནཏྠཀཱམསྶ ཀརེཡྻ ཨཏྠཾ, ཨསམྦྷཛནྟམྤི ན སམྦྷཛེཡྻ.

༡༣༡.

‘‘ཙཛེ ཙཛནྟཾ ཝནཐཾ ན ཀཡིརཱ, ཨཔེཏཙིཏྟེན ན སམྦྷཛེཡྻ;

དིཛོ དུམཾ ཁཱིཎཕལནྟི ཉཏྭཱ, ཨཉྙཾ སམེཀྑེཡྻ མཧཱ ཧི ལོཀོ’’ཏི.

ཏཏྠ ནམེ ནམནྟསྶཱཏི ཡོ ཨཏྟནི མུདུཙིཏྟེན ནམཏི, ཏསྶེཝ པཊིནམེཡྻ. ཀིཙྩཱནུཀུབྦསྶཱཏི ཨཏྟནོ ཨུཔྤནྣཾ ཀིཙྩཾ ཨནུཀུབྦནྟསྶེཝ. ཨནཏྠཀཱམསྶཱཏི ཨཝཌྜྷིཀཱམསྶ. ཝནཐཾ ན ཀཡིརཱཏི ¶ ཏསྨིཾ ཙཛནྟེ ཏཎྷཱསྣེཧཾ ན ཀརེཡྻ. ཨཔེཏཙིཏྟེནཱཏི ཨཔགཏཙིཏྟེན ཝིརཏྟཙིཏྟེན. ན སམྦྷཛེཡྻཱཏི ན སམཱགཙྪེཡྻ. ཨཉྙཾ སམེཀྑེཡྻཱཏི ཨཉྙཾ ¶ ཨོལོཀེཡྻ, ཡཐཱ དིཛོ ཁཱིཎཕལཾ དུམཾ རུཀྑཾ ཉཏྭཱ ཨཉྙཾ ཕལབྷརིཏཾ རུཀྑཾ གཙྪཏི, ཏཐཱ ཁཱིཎརཱགཾ པུརིསཾ ཉཏྭཱ ཨཉྙཾ སསིནེཧཾ ཨུཔགཙྪེཡྻཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟེ ཀཐེནྟེ ཨེཝ ཏསྶཱ གུཎཾ སརིཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཏཝ གུཎཾ ན སལླཀྑེསིཾ, པཎྜིཏསྶཡེཝ ཀཐཱཡ སལླཀྑེསིཾ, མམ ཨཔརཱདྷཾ སཧནྟིཡཱ ཨིདཾ སཀལརཛྫཾ ཏུཡ྄ཧམེཝ དམྨཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༢.

‘‘སོ ཏེ ཀརིསྶཱམི ཡཐཱནུབྷཱཝཾ, ཀཏཉྙུཏཾ ཁཏྟིཡེ པེཀྑམཱནོ;

སབྦཉྩ ཏེ ཨིསྶརིཡཾ དདཱམི, ཡསྶིཙྪསཱི ཏསྶ ཏུཝཾ དདཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སོཏི སོ ཨཧཾ. ཡཐཱནུབྷཱཝནྟི ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ. ཡསྶིཙྪསཱིཏི ཡསྶ ཨིཙྪསི, ཏསྶ ཨིདཾ རཛྫཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཾ ཏྭཾ ཨིཙྪསི, ཏཾ དདཱམཱིཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ རཱཛཱ དེཝིཡཱ སབྦིསྶརིཡཾ ཨདཱསི, ‘‘ཨིམིནཱཧཾ ཨེཏིསྶཱ གུཎཾ སརཱཔིཏོ’’ཏི པཎྜིཏསྶཔི མཧནྟཾ ཨིསྶརིཡཾ ཨདཱསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུབྷོ ཛཡམྤཏིཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

ཏདཱ ཛཡམྤཏིཀཱ ཨེཏརཧི ཛཡམྤཏིཀཱཝ ཨཧེསུཾ, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

པཀྐགོདྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༣༤] ༤. རཱཛོཝཱདཛཱཏཀཝཎྞནཱ

གཝཾ ¶ ཙེ ཏརམཱནཱནནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ རཱཛོཝཱདཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཏེསཀུཎཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༡༧.༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཨིདྷ པན སཏྠཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, པོརཱཎཀརཱཛཱནོཔི པཎྜིཏཱནཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ དྷམྨེན སམེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟཱ སགྒཔུརཾ པཱུརཡམཱནཱ གམིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ རཉྙཱ ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ སིཀྑིཏསབྦསིཔྤོ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ རམཎཱིཡེ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཝིཧཱསི. ཨཐ རཱཛཱ ཨགུཎཔརིཡེསཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཀོཙི ཨགུཎཾ ཀཐེནྟོ’’ཏི པརིཡེསནྟོ ཨནྟོཛནེ ཙ བཧིཛནེ ཙ ཨནྟོནགརེ ཙ བཧིནགརེ ཙ ཀཉྩི ཨཏྟནོ ཨཝཎྞཝཱདིཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཛནཔདེ ནུ ཁོ ཀཐ’’ནྟི ཨཉྙཱཏཀཝེསེན ཛནཔདཾ ཙརི. ཏཏྲཱཔི ཨཝཎྞཝཱདིཾ ཨཔསྶནྟོ ཨཏྟནོ གུཎཀཐམེཝ སུཏྭཱ ‘‘ཧིམཝནྟཔདེསེ ནུ ཁོ ཀཐ’’ནྟི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཝིཙརནྟོ བོདྷིསཏྟསྶ ཨསྶམཾ པཏྭཱ ཏཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཨརཉྙཏོ པརིཔཀྐཱནི ནིགྲོདྷཕལཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫི, ཏཱནི ཧོནྟི མདྷུརཱནི ཨོཛཝནྟཱནི སཀྑརཙུཎྞསམརསཱནི. སོ རཱཛཱནམྤི ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ མཧཱཔུཉྙ, ནིགྲོདྷཔཀྐཕལཾ ཁཱདིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏཐཱ ཀཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨིམཾ ནིགྲོདྷཔཀྐཾ ཨཏི ཝིཡ མདྷུར’’ནྟི? ‘‘མཧཱཔུཉྙ, ནཱུན རཱཛཱ དྷམྨེན སམེན རཛྫཾ ཀཱརེཏི, ཏེནེཏཾ མདྷུརནྟི. རཉྙོ ཨདྷམྨིཀཀཱལེ ¶ ཨམདྷུརཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, མཧཱཔུཉྙ, རཱཛཱུསུ ཨདྷམྨིཀེསུ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནིཔི ཝནམཱུལཕལཱནིཔི ཨམདྷུརཱནི ཧོནྟི ནིརོཛཱནི, ན ཀེཝལཾ ཨེཏཱནི, སཀལམྤི རཊྛཾ ནིརོཛཾ ཀསཊཾ ¶ ཧོཏི. ཏེསུ པན དྷམྨིཀེསུ སབྦཱནི ཏཱནི མདྷུརཱནི ཧོནྟི ཨོཛཝནྟཱནི, སཀལམྤི རཊྛཾ ཨོཛཝནྟམེཝ ཧོཏཱི’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཏྟནོ རཱཛབྷཱཝཾ ཨཛཱནཱཔེཏྭཱཝ བོདྷིསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ ‘‘ཏཱཔསསྶ ཝཙནཾ ཝཱིམཾསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨདྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཀིཉྩི ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པུན ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི.

བོདྷིསཏྟོཔིསྶ ཏཐེཝ ཝཏྭཱ ནིགྲོདྷཔཀྐཾ ཨདཱསི, ཏཾ ཏསྶ ཏིཏྟཀརསཾ ཨཧོསི. རཱཛཱ ‘‘ཨམདྷུརཾ ནིརས’’ནྟི སཧ ཁེལེ༹ན ཚཌྜེཏྭཱ ‘‘ཏིཏྟཀཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཧཱཔུཉྙ, ནཱུན རཱཛཱ ཨདྷམྨིཀོ བྷཝིསྶཏི. རཱཛཱུནཉྷི ཨདྷམྨིཀཀཱལེ ཨརཉྙེ ཕལཱཕལཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ ཨམདྷུརཾ ནིརོཛཾ ཛཱཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༣༣.

‘‘གཝེ ¶ ཙེ ཏརམཱནཱནཾ, ཛིམྷཾ གཙྪཏི པུངྒཝོ;

སབྦཱ ཏཱ ཛིམྷཾ གཙྪནྟི, ནེཏྟེ ཛིམྷཾ གཏེ སཏི.

༡༣༤.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, ཡོ ཧོཏི སེཊྛསམྨཏོ;

སོ ཙེ ཨདྷམྨཾ ཙརཏི, པགེཝ ཨིཏརཱ པཛཱ;

སབྦཾ རཊྛཾ དུཁཾ སེཏི, རཱཛཱ ཙེ ཧོཏི ཨདྷམྨིཀོ.

༡༣༥.

‘‘གཝཾ ཙེ ཏརམཱནཱནཾ, ཨུཛུཾ གཙྪཏི པུངྒཝོ;

སབྦཱ གཱཝཱི ཨུཛུཾ ཡནྟི, ནེཏྟེ ཨུཛུཾ གཏེ སཏི.

༡༣༦.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, ཡོ ཧོཏི སེཊྛསམྨཏོ;

སོ སཙེ དྷམྨཾ ཙརཏི, པགེཝ ཨིཏརཱ པཛཱ;

སབྦཾ རཊྛཾ སུཁཾ སེཏི, རཱཛཱ ཙེ ཧོཏི དྷམྨིཀོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ གཝནྟི གུནྣཾ. ཏརམཱནཱནནྟི ནདིཾ ཨོཏརནྟཱནཾ. ཛིམྷནྟི ཀུཊིལཾ ཝངྐཾ. ནེཏྟེཏི ནཱཡཀེ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེ གཝཛེཊྛཀེ ཨུསབྷེ པུངྒཝེ. པགེཝ ཨིཏརཱ པཛཱཏི ཨིཏརེ སཏྟཱ པུརེཏརམེཝ ཨདྷམྨཾ ཙརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. དུཁཾ སེཏཱིཏི ན ཀེཝལཾ སེཏི, ཙཏཱུསུཔི ཨིརིཡཱཔཐེསུ དུཀྑམེཝ ཝིནྡཏི. ཨདྷམྨིཀོཏི ཡདི རཱཛཱ ཚནྡཱདིཨགཏིགམནཝསེན ཨདྷམྨིཀོ ཧོཏི. སུཁཾ སེཏཱིཏི སཙེ ¶ རཱཛཱ ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ དྷམྨིཀོ ཧོཏི, སབྦཾ རཊྛཾ ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ སུཁཔྤཏྟམེཝ ཧོཏཱིཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ རཱཛབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, པུབྦེ ནིགྲོདྷཔཀྐཾ ཨཧམེཝ མདྷུརཾ ཀཏྭཱ ཏིཏྟཀཾ ཨཀཱསིཾ, ཨིདཱནི པུན མདྷུརཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི བོདྷིསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ནགརཾ གནྟྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ སབྦཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཨཀཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

རཱཛོཝཱདཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༣༥] ༥. ཛམྦུཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

བྲཧཱ ¶ པཝཌྜྷཀཱཡོ སོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ སུགཏཱལཡཀརཎཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ, ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ. སཏྠཱརཱ ‘‘སཱརིཔུཏྟ, དེཝདཏྟོ ཏུམྷེ དིསྭཱ ཀིཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཐེརོ ཨཱཧ ‘‘བྷནྟེ, སོ ཏུམྷཱཀཾ ཨནུཀརོནྟོ མམ ཧཏྠེ བཱིཛནིཾ དཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཨཐ ནཾ ཀོཀཱལིཀོ ཨུརེ ཛཎྞུནཱ པཧརི, ཨིཏི སོ ཏུམྷཱཀཾ ཨནུཀརོནྟོ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ ‘‘ན ཁོ, སཱརིཔུཏྟ, དེཝདཏྟོ ཨིདཱནེཝ མམ ཨནུཀརོནྟོ དུཀྑཾ ཨནུབྷོཏི, པུབྦེཔེས ཨནུབྷོསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཱིཧཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཧིམཝནྟེ གུཧཱཡཾ ཝསནྟོ ¶ ཨེཀདིཝསཾ མཧིཾསཾ ཝདྷིཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ གུཧཾ ཨཱགཙྪཏི. ཨེཀོ སིངྒཱལོ ཏཾ དིསྭཱ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨུརེན ནིཔཛྫི, ‘‘ཀིཾ ཛམྦུཀཱ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི ཏཾ, བྷདྡནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. སཱིཧོ ‘‘ཏེན ཧི ཨེཧཱི’’ཏི ཏཾ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ནེཏྭཱ དིཝསེ དིཝསེ མཾསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པོསེསི. ཏསྶ སཱིཧཝིགྷཱསེན ཐཱུལསརཱིརཏཾ པཏྟསྶ ཨེཀདིཝསཾ མཱནོ ཨུཔྤཛྫི. སོ སཱིཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཨཧཾ, སཱམི, ནིཙྩཀཱལཾ ཏུམྷཱཀཾ པལིབོདྷོ, ཏུམྷེ ནིཙྩཾ མཾསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཾ པོསེཐ, ཨཛྫ ཏུམྷེ ཨིདྷེཝ ཧོཐ, ཨཧཾ ཨེཀཾ ཝཱརཎཾ ཝདྷིཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏུམྷཱཀམྤི ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱིཧོ ‘‘མཱ ཏེ ¶ , ཛམྦུཀ, ཨེཏཾ རུཙྩི, ན ཏྭཾ ཝཱརཎཾ ཝདྷིཏྭཱ མཾསཁཱདཀཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟོ, ཨཧཾ ཏེ ཝཱརཎཾ ཝདྷིཏྭཱ དསྶཱམི, ཝཱརཎོ ནཱམ མཧཱཀཱཡོ པཝཌྜྷཀཱཡོ, མཱ ཝཱརཎཾ གཎྷི, མམ ཝཙནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ.

༡༣༧.

‘‘བྲཧཱ པཝཌྜྷཀཱཡོ སོ, དཱིགྷདཱཋོ ཙ ཛམྦུཀ;

ན ཏྭཾ ཏཏྠ ཀུལེ ཛཱཏོ, ཡཏྠ གཎྷནྟི ཀུཉྫར’’ནྟི.

ཏཏྠ བྲཧཱཏི མཧནྟོ. པཝཌྜྷཀཱཡོཏི ཨུདྡྷཾ ཨུགྒཏཀཱཡོ. དཱིགྷདཱཋོཏི དཱིགྷདནྟོ ཏེཧི དནྟེཧི ཏུམྷཱདིསེ པཧརིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡེ ¶ པཱཔེཏི. ཡཏྠཱཏི ཡསྨིཾ སཱིཧཀུལེ ཛཱཏཱ མཏྟཝཱརཎཾ གཎྷནྟི, ཏྭཾ ན ཏཏྠ ཛཱཏོ, སིངྒཱལཀུལེ པན ཛཱཏོསཱིཏི ཨཏྠོ.

སིངྒཱལོ སཱིཧེན ཝཱརིཏོཡེཝ གུཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ‘‘བུཀྐ བུཀྐཱ’’ཏི སིངྒཱལིཀཾ ནདཾ ནདིཏྭཱ པབྦཏཀཱུཊེ ཋིཏོ པབྦཏཔཱདཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨེཀཾ ཀཱལ༹ཝཱརཎཾ པབྦཏཔཱདེན ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ ‘‘ཏསྶ ཀུམྦྷེ པཏིསྶཱམཱི’’ཏི པརིཝཏྟིཏྭཱ པཱདམཱུལེ པཏི. ཝཱརཎོ པུརིམཔཱདཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶ མཏྠཀེ པཏིཊྛཱཔེསི, སཱིསཾ བྷིཛྫིཏྭཱ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཛཱཏཾ ¶ . སོ ཏཏྠེཝ ཨནུཏྠུནནྟོ སཡི, ཝཱརཎོ ཀོཉྩནཱདཾ ཀརོནྟོ པཀྐཱམི. བོདྷིསཏྟོ གནྟྭཱ པབྦཏམཏྠཀེ ཋིཏོ ཏཾ ཝིནཱསཔྤཏྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ མཱནཾ ནིསྶཱཡ ནཊྛོ སིངྒཱལོ’’ཏི ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༣༨.

‘‘ཨསཱིཧོ སཱིཧམཱནེན, ཡོ ཨཏྟཱནཾ ཝིཀུབྦཏི;

ཀོཏྠཱུཝ གཛམཱསཛྫ, སེཏི བྷཱུམྱཱ ཨནུཏྠུནཾ.

༡༣༩.

‘‘ཡསསྶིནོ ཨུཏྟམཔུགྒལསྶ, སཉྫཱཏཁནྡྷསྶ མཧབྦལསྶ;

ཨསམེཀྑིཡ ཐཱམབལཱུཔཔཏྟིཾ, ས སེཏི ནཱགེན ཧཏོཡཾ ཛམྦུཀོ.

༡༤༠.

‘‘ཡོ ཙཱིདྷ ཀམྨཾ ཀུརུཏེ པམཱཡ, ཐཱམབྦལཾ ཨཏྟནི སཾཝིདིཏྭཱ;

ཛཔྤེན མནྟེན སུབྷཱསིཏེན, པརིཀྑཝཱ སོ ཝིཔུལཾ ཛིནཱཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིཀུབྦཏཱིཏི པརིཝཏྟེཏི. ཀོཏྠཱུཝཱཏི སིངྒཱལོ ཝིཡ. ཨནུཏྠུནནྟི ཨནུཏྠུནནྟོ. ཨིདཾ ¶ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཨཡཾ ཀོཏྠུ མཧནྟཾ གཛཾ པཏྭཱ ཨནུཏྠུནནྟོ བྷཱུམིཡཾ སེཏི, ཨེཝཾ ཡོ ཨཉྙོ དུབྦལོ བལཝཏཱ ཝིགྒཧཾ ཀརོཏི, སོཔི ཨེཝརཱུཔོཝ ཧོཏཱིཏི.

ཡསསྶིནོཏི ཨིསྶརིཡཝཏོ. ཨུཏྟམཔུགྒལསྶཱཏི ཀཱཡབལེན ཙ ཉཱཎབལེན ཙ ཨུཏྟམཔུགྒལསྶ. སཉྫཱཏཁནྡྷསྶཱཏི སུསཎྛིཏམཧཱཁནྡྷསྶ. མཧབྦལསྶཱཏི ¶ མཧཱཐཱམསྶ. ཐཱམབལཱུཔཔཏྟིནྟི ཨེཝརཱུཔསྶ སཱིཧསྶ ཐཱམསངྑཱཏཾ བལཉྩེཝ སཱིཧཛཱཏིསངྑཱཏཾ ཨུཔཔཏྟིཉྩ ཨཛཱནིཏྭཱ, ཀཱཡཐཱམཉྩ ཉཱཎབལཉྩ སཱིཧཨུཔཔཏྟིཉྩ ཨཛཱནིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ས སེཏཱིཏི ཨཏྟཱནམྤི སཱིཧེན སདིསཾ མཉྙམཱནོ, སོ ཨཡཾ ཛམྦུཀོ ནཱགེན ཧཏོ མཏསཡནཾ སེཏི.

པམཱཡཱཏི པམིནིཏྭཱ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ. ‘‘པམཱཎཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཏྟནོ པམཱཎཾ གཧེཏྭཱ ཡོ ཨཏྟནོ པམཱཎེན ཀམྨཾ ཀུརུཏེཏི ཨཏྠོ. ཐཱམབྦལནྟི ཐཱམསངྑཱཏཾ བལཾ, ཀཱཡཐཱམཉྩ ཉཱཎབལཉྩཱཏིཔི ཨཏྠོ. ཛཔྤེནཱཏི ཛཔེན, ཨཛ྄ཛྷེནེནཱཏི ཨཏྠོ. མནྟེནཱཏི ཨཉྙེཧི པཎྜིཏེཧི སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ ཀརཎེན. སུབྷཱསིཏེནཱཏི སཙྩཱདིགུཎཡུཏྟེན ཨནཝཛྫཝཙནེན. པརིཀྑཝཱཏི ¶ པརིཀྑཱསམྤནྣོ. སོ ཝིཔུལཾ ཛིནཱཏཱིཏི ཡོ ཨེཝརཱུཔོ ཧོཏི, ཡཾ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀུརུམཱནོ ཨཏྟནོ ཐཱམཉྩ བལཉྩ ཉཏྭཱ ཛཔྤམནྟཝསེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ སུབྷཱསིཏཾ བྷཱསནྟོ ཀརོཏི, སོ ཝིཔུལཾ མཧནྟཾ ཨཏྠཾ ཛིནཱཏི ན པརིཧཱཡཏཱིཏི.

ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ ཨིམཱཧི ཏཱིཧི གཱཐཱཧི ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀཾ ཀམྨཾ ཀཐེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སིངྒཱལོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, སཱིཧོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཛམྦུཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༣༦] ༦. བྲཧཱཚཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཏིཎཾ ཏིཎནྟི ལཔསཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀུཧཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཀཐིཏམེཝ.

ཨཏཱིཏེ པན བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ ཨམཙྩོ ¶ ཨཧོསི. བཱརཱཎསིརཱཛཱ མཧཏིཡཱ སེནཱཡ ཀོསལརཱཛཱནཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ སཱཝཏྠིཾ པཏྭཱ ཡུདྡྷེན ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ རཱཛཱནཾ གཎྷི. ཀོསལརཉྙོ པན པུཏྟོ ཚཏྟོ ནཱམ ¶ ཀུམཱརོ ཨཏྠི. སོ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ ཏཡོ ཝེདེ ཙ ཨཊྛཱརས སིཔྤཱནི ཙ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཏཀྐསིལཏོ ནིཀྑམྨ སབྦསམཡསིཔྤཱནི སིཀྑནྟོ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ པཱཔུཎི. ཏཾ ནིསྶཱཡ པཉྩསཏཏཱཔསཱ ཨརཉྙེ པཎྞསཱལཱསུ ཝསནྟི. ཀུམཱརོ ཏེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིམེསམྤི སནྟིཀེ ཀིཉྩི སིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཛིཏྭཱ ཡཾ ཏེ ཛཱནནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཨུགྒཎྷི. སོ ཨཔརབྷཱགེ གཎསཏྠཱ ཛཱཏོ.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཨིསིགཎཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘མཱརིསཱ, ཀསྨཱ མཛ྄ཛྷིམདེསཾ ན གཙྪཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘མཱརིས, མཛ྄ཛྷིམདེསེ མནུསྶཱ ནཱམ ¶ པཎྜིཏཱ, ཏེ པཉྷཾ པུཙྪནྟི, ཨནུམོདནཾ ཀཱརཱཔེནྟི, མངྒལཾ བྷཎཱཔེནྟི, ཨསཀྐོནྟེ གརཧནྟི, མཡཾ ཏེན བྷཡེན ན གཙྪཱམཱ’’ཏི. ‘‘མཱ ཏུམྷེ བྷཱཡཐ, ཨཧམེཏཾ སབྦཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི གཙྪཱམཱ’’ཏི སབྦེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཁཱརིཝིཝིདྷམཱདཱཡ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྟཱ. བཱརཱཎསིརཱཛཱཔི ཀོསལརཛྫཾ ཨཏྟནོ ཧཏྠགཏཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ རཱཛཡུཏྟེ ཋཔེཏྭཱ སཡཾ ཏཏྠ ཝིཛྫམཱནཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ ཨུཡྻཱནེ ལོཧཙཱཊིཡོ པཱུརཱཔེཏྭཱ ནིདཧིཏྭཱ ཏསྨིཾ སམཡེ བཱརཱཎསིཡམེཝ ཝསཏི. ཨཐ ཏེ ཨིསཡོ རཱཛུཡྻཱནེ རཏྟིཾ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ ནགརཾ བྷིཀྑཱཡ པཝིསིཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ ཏེསཾ ཨིརིཡཱཔཐེསྶུ པསཱིདིཏྭཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ མཧཱཏལེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཾ དཏྭཱ ཡཱཝ བྷཏྟཀཱལཱ ཏཾ ཏཾ པཉྷཾ པུཙྪི. ཚཏྟོ རཉྙོ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷེནྟོ སབྦཔཉྷེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ ཝིཙིཏྲཾ ཨནུམོདནཾ ཨཀཱསི. རཱཛཱ སུཊྛུཏརཾ པསནྣོ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ སབྦེཔི ཏེ ཨུཡྻཱནེ ཝཱསཱཔེསི.

ཚཏྟོ ནིདྷིཨུདྡྷརཎམནྟཾ ཛཱནཱཏི. སོ ཏཏྠ ཝསནྟོ ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ ཨིམིནཱ མམ པིཏུ སནྟཀཾ དྷནཾ ནིདཧིཏ’’ནྟི མནྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཨུཡྻཱནེ ནིདཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ མམ རཛྫཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཱཔསེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘མཱརིསཱ, ཨཧཾ ཀོསལརཉྙོ པུཏྟོ, བཱརཱཎསིརཉྙཱ ཨམྷཱཀཾ རཛྫེ གཧིཏེ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཨནུརཀྑིཾ, ཨིདཱནི ཀུལསནྟཀཾ དྷནཾ ལདྡྷཾ, ཨཧཾ ཨེཏཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ རཛྫཾ གཎྷིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཀིཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མཡམྤི ཏཡཱཝ སདྡྷིཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ¶ . སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི མཧནྟེ མཧནྟེ ཙམྨཔསིབྦཀེ ཀཱརེཏྭཱ རཏྟིབྷཱགེ བྷཱུམིཾ ཁཎིཏྭཱ དྷནཙཱཊིཡོ ཨུདྡྷརིཏྭཱ པསིབྦཀེསུ ¶ དྷནཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཙཱཊིཡོ ཏིཎསྶ པཱུརཱཔེཏྭཱ པཉྩ ཙ ཨིསིསཏཱནི ཨཉྙེ ཙ མནུསྶེ དྷནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པལཱཡིཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ སབྦེ རཱཛཡུཏྟེ ¶ གཱཧཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ པཱཀཱརཨཊྚཱལཀཱདིཔཊིསངྑརཎཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ པུན སཔཏྟརཉྙཱ ཡུདྡྷེན ཨགྒཧེཏབྦཾ ཀཏྭཱ ནགརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི. བཱརཱཎསིརཉྙོཔི ‘‘ཏཱཔསཱ ཨུཡྻཱནཏོ དྷནཾ གཧེཏྭཱ པལཱཏཱ’’ཏི ཨཱརོཙཡིཾསུ. སོ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཙཱཊིཡོ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ཏིཎམེཝ པསྶི, ཏསྶ དྷནཾ ནིསྶཱཡ མཧནྟོ སོཀོ ཨུཔྤཛྫི. སོ ནགརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཏིཎཾ ཏིཎ’’ནྟི ཝིཔྤལཔནྟོ ཙརཏི, ནཱསྶ ཀོཙི སོཀཾ ནིབྦཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི.

བོདྷིསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘རཉྙོ མཧནྟོ སོཀོ, ཝིཔྤལཔནྟོ ཙརཏི, ཋཔེཏྭཱ ཁོ པན མཾ ནཱསྶ ཨཉྙོ ཀོཙི སོཀཾ ཝིནོདེཏུཾ སམཏྠོ, ནིསྶོཀཾ ནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཏེན སདྡྷིཾ སུཁནིསིནྣོ ཏསྶ ཝིཔྤལཔནཀཱལེ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༡.

‘‘ཏིཎཾ ཏིཎནྟི ལཔསི, ཀོ ནུ ཏེ ཏིཎམཱཧརི;

ཀིཾ ནུ ཏེ ཏིཎཀིཙྩཏྠི, ཏིཎམེཝ པབྷཱསསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིཾ ནུ ཏེ ཏིཎཀིཙྩཏྠཱིཏི ཀིཾ ནུ ཏཝ ཏིཎེན ཀིཙྩཾ ཀཱཏབྦཾ ཨཏྠི. ཏིཎམེཝ པབྷཱསསཱིཏི ཏྭཉྷི ཀེཝལཾ ‘‘ཏིཎཾ ཏིཎ’’ནྟི ཏིཎམེཝ པབྷཱསསི, ‘‘ཨསུཀཏིཎཾ ནཱམཱ’’ཏི ན ཀཐེསི, ཏིཎནཱམཾ ཏཱཝསྶ ཀཐེཧི ‘‘ཨསུཀཏིཎཾ ནཱམཱ’’ཏི, མཡཾ ཏེ ཨཱཧརིསྶཱམ, ཨཐ པན ཏེ ཏིཎེནཏྠོ ནཏྠི, ནིཀྐཱརཎཱ མཱ ཝིཔྤལཔཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༢.

‘‘ཨིདྷཱགམཱ བྲཧྨཙཱརཱི, བྲཧཱ ཚཏྟོ བཧུསྶུཏོ;

སོ མེ སབྦཾ སམཱདཱཡ, ཏིཎཾ ནིཀྑིཔྤ གཙྪཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ བྲཧཱཏི དཱིགྷོ. ཚཏྟོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. སབྦཾ སམཱདཱཡཱཏི སབྦཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ. ཏིཎཾ ནིཀྑིཔྤ གཙྪཏཱིཏི ཙཱཊཱིསུ ཏིཎཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གཏོཏི དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

ཏཾ ¶ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༣.

‘‘ཨེཝེཏཾ ཧོཏི ཀཏྟབྦཾ, ཨཔྤེན བཧུམིཙྪཏཱ;

སབྦཾ སཀསྶ ཨཱདཱནཾ, ཨནཱདཱནཾ ཏིཎསྶ ཙཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཨཔྤེན ཏིཎེན བཧུདྷནཾ ཨིཙྪཏཱ ཨེཝཾ ཨེཏཾ ཀཏྟབྦཾ ཧོཏི, ཡདིདཾ པིཏུ སནྟཀཏྟཱ སཀསྶ དྷནསྶ སབྦཾ ཨཱདཱནཾ ཨགཡ྄ཧཱུཔགསྶ ཏིཎསྶ ཙ ཨནཱདཱནཾ. ཨིཏི, མཧཱརཱཛ, སོ བྲཧཱ ཚཏྟོ གཧེཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨཏྟནོ པིཏུ སནྟཀཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ ཨགྒཧེཏབྦཡུཏྟཀཾ ཏིཎཾ ཙཱཊཱིསུ པཀྑིཔིཏྭཱ གཏོ, ཏཏྠ ཀཱ པརིདེཝནཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༤.

‘‘སཱིལཝནྟོ ན ཀུབྦནྟི, བཱལོ སཱིལཱནི ཀུབྦཏི;

ཨནིཙྩསཱིལཾ དུསྶཱིལྱཾ, ཀིཾ པཎྜིཙྩཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སཱིལཝནྟོཏི ཡེ སཱིལསམྤནྣཱ བྲཧྨཙཱརཡོ, ཏེ ཨེཝརཱུཔཾ ན ཀུབྦནྟི. བཱལོ སཱིལཱནི ཀུབྦཏཱིཏི བཱལོ པན དུརཱཙཱརོ ཨེཝརཱུཔཱནི ཨཏྟནོ ཨནཱཙཱརསངྑཱཏཱནི སཱིལཱནི ཀརོཏི. ཨནིཙྩསཱིལནྟི ཨདྡྷུཝེན དཱིགྷརཏྟཾ ཨཔྤཝཏྟེན སཱིལེན སམནྣཱགཏཾ. དུསྶཱིལྱནྟི དུསྶཱིལཾ. ཀིཾ པཎྜིཙྩཾ ཀརིསྶཏཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ བཱཧུསཙྩཔརིབྷཱཝིཏཾ པཎྜིཙྩཾ ཀིཾ ཀརིསྶཏི ཀིཾ སམྤཱདེསྶཏི, ཝིཔཏྟིམེཝསྶ ཀརིསྶཏཱིཏི. ཏཾ གརཧནྟོ ཝཏྭཱ སོ ཏཱཡ བོདྷིསཏྟསྶ ཀཐཱཡ ནིསྶོཀོ ཧུཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བྲཧཱཚཏྟོ ཀུཧཀབྷིཀྑུ ཨཧོསི, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

བྲཧཱཚཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༣༧] ༧. པཱིཋཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ན ¶ ཏེ པཱིཋམདཱཡིམྷཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར ཛནཔདཏོ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ སཱམཎེརདཧརེ པུཙྪི ‘‘ཨཱཝུསོ, སཱཝཏྠིཡཾ ཨཱགནྟུཀབྷིཀྑཱུནཾ ཀེ ཨུཔཀཱརཀཱ’’ཏི ¶ . ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ ནཱམ མཧཱསེཊྛི, ཝིསཱཁཱ ནཱམ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཨེཏེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨུཔཀཱརཀཱ མཱཏཱཔིཏུཊྛཱནིཡཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པུནདིཝསེ པཱཏོཝ ཨེཀབྷིཀྑུསྶཔི ཨཔཝིཊྛཀཱལེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ གྷརདྭཱརཾ ཨགམཱསི. ཏཾ ཨཝེལཱཡ གཏཏྟཱ ཀོཙི ན ཨོལོཀེསི ¶ . སོ ཏཏོ ཀིཉྩི ཨལབྷིཏྭཱ ཝིསཱཁཱཡ གྷརདྭཱརཾ གཏོ. ཏཏྲཱཔི ཨཏིཔཱཏོཝ གཏཏྟཱ ཀིཉྩི ན ལབྷི. སོ ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙརིཏྭཱ པུནཱགཙྪནྟོ ཡཱགུཡཱ ནིཊྛིཏཱཡ གཏོ, པུནཔི ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཙརིཏྭཱ བྷཏྟེ ནིཊྛིཏེ གཏོ. སོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘དྭེཔི ཀུལཱནི ཨསྶདྡྷཱནི ཨཔྤསནྣཱནི ཨེཝ, ཨིམེ བྷིཀྑཱུ པན ‘སདྡྷཱནི པསནྣཱནཱི’ཏི ཀཐེནྟཱི’’ཏི ཏཱནི ཀུལཱནི པརིབྷཝནྟོ ཙརཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ དྷམྨསབྷཱཡཾ བྷིཀྑཱུ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀོ ཀིར ཛཱནཔདོ བྷིཀྑུ ཨཏིཀཱལསྶེཝ ཀུལདྭཱརཾ གཏོ བྷིཀྑཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཀུལཱནི པརིབྷཝནྟོ ཙརཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར བྷིཀྑཱུ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀསྨཱ ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཀུཛ྄ཛྷསི, པུབྦེ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཏཱཔསཱཔི ཏཱཝ ཀུལདྭཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑཾ ཨལབྷིཏྭཱ ན ཀུཛ྄ཛྷིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཧིམཝནྟེ ཙིརཾ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ ནགརཾ བྷིཀྑཱཡ པཱཝིསི. ཏདཱ བཱརཱཎསིསེཊྛི སདྡྷོ ཧོཏི པསནྣོ. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཀཏརཾ ཀུལགྷརཾ སདྡྷ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སེཊྛིགྷར’’ནྟི སུཏྭཱ ¶ སེཊྛིནོ གྷརདྭཱརཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སེཊྛི རཱཛུཔཊྛཱནཾ གཏོ, མནུསྶཱཔི ནཾ ན པསྶིཾསུ, སོ ནིཝཏྟིཏྭཱ གཙྪཏི. ཨཐ ནཾ སེཊྛི རཱཛཀུལཏོ ནིཝཏྟནྟོ ¶ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ གྷརཾ ནེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཱདདྷོཝནཏེལམཀྑནཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིཧི སནྟཔྤེཏྭཱ ཨནྟརཱབྷཏྟེ ཀིཉྩི ཀཱརཎཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ གྷརདྭཱརཾ ཨཱགཏཱ ནཱམ ཡཱཙཀཱ ཝཱ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱ ཝཱ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨལབྷིཏྭཱ གཏཔུབྦཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏུམྷེ པན ཨཛྫ ཨམྷཱཀཾ དཱརཀེཧི ཨདིཊྛཏྟཱ ཨཱསནཾ ཝཱ པཱནཱིཡཾ ཝཱ པཱདདྷོཝནཾ ཝཱ ཡཱགུབྷཏྟཾ ཝཱ ཨལབྷིཏྭཱཝ གཏཱ, ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ དོསོ, ཏཾ ནོ ཁམིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༥.

‘‘ན ཏེ པཱིཋམདཱཡིམྷཱ, ན པཱནཾ ནཔི བྷོཛནཾ;

བྲཧྨཙཱརི ཁམསྶུ མེ, ཨེཏཾ པསྶཱམི ཨཙྩཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ན ཏེ པཱིཋམདཱཡིམྷཱཏི པཱིཋམྤི ཏེ ན དཱཔཡིམྷ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༦.

‘‘ནེཝཱབྷིསཛྫཱམི ན ཙཱཔི ཀུཔྤེ, ན ཙཱཔི མེ ཨཔྤིཡམཱསི ཀིཉྩི;

ཨཐོཔི མེ ཨཱསི མནོཝིཏཀྐོ, ཨེཏཱདིསོ ནཱུན ཀུལསྶ དྷམྨོ’’ཏི.

ཏཏྠ ནེཝཱབྷིསཛྫཱམཱིཏི ནེཝ ལགྒཱམི. ཨེཏཱདིསོཏི ‘‘ཨིམསྶ ཀུལསྶ ཨེཏཱདིསོ ནཱུན སབྷཱཝོ, ཨདཱཡཀཝཾསོ ཨེས བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ མེ མནོཝིཏཀྐོ ཨུཔྤནྣོ.

ཏཾ སུཏྭཱ སེཊྛི ཨིཏརཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༧.

‘‘ཨེསསྨཱཀཾ ཀུལེ དྷམྨོ, པིཏུཔིཏཱམཧོ སདཱ;

ཨཱསནཾ ཨུདཀཾ པཛྫཾ, སབྦེཏཾ ནིཔདཱམསེ.

༡༤༨.

‘‘ཨེསསྨཱཀཾ ཀུལེ དྷམྨོ, པིཏུཔིཏཱམཧོ སདཱ;

སཀྐཙྩཾ ཨུཔཏིཊྛཱམ, ཨུཏྟམཾ ཝིཡ ཉཱཏཀ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ¶ དྷམྨོཏི སབྷཱཝོ. པིཏུཔིཏཱམཧོཏི པིཏཱུནཉྩ པིཏཱམཧཱནཉྩ སནྟཀོ. ཨུདཀནྟི པཱདདྷོཝནཨུདཀཾ. པཛྫནྟི པཱདམཀྑནཏེལཾ. སབྦེཏནྟི སབྦཾ ཨེཏཾ. ནིཔདཱམསེཏི ནིཀཱརཔཀཱརཱ ཨུཔསགྒཱ, དཱམསེཏི ཨཏྠོ, དདཱམཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨིམིནཱ ཡཱཝ སཏྟམཱ ཀུལཔརིཝཊྚཱ དཱཡཀཝཾསོ ཨམྷཱཀཾ ཝཾསོཏི དསྶེཏི. ཨུཏྟམཾ ཝིཡ ཉཱཏཀནྟི མཱཏརཾ ཝིཡ པིཏརཾ ཝིཡ ཙ མཡཾ དྷམྨིཀཾ སམཎཾ ཝཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ དིསྭཱ སཀྐཙྩཾ སཧཏྠེན ཨུཔཊྛཧཱམཱཏི ཨཏྠོ.

བོདྷིསཏྟོ པན ཀཏིཔཱཧཾ བཱརཱཎསིསེཊྛིནོ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ པུན ཧིམཝནྟམེཝ གནྟྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ བཱརཱཎསིསེཊྛི ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

པཱིཋཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༣༨] ༨. ཐུསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝིདིཏཾ ¶ ཐུསནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཛཱཏསཏྟུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྨིཾ ཀིར མཱཏུཀུཙྪིགཏེ ཏསྶ མཱཏུ ཀོསལརཱཛདྷཱིཏཱཡ བིམྦིསཱརརཉྙོ དཀྑིཎཛཱཎུལོཧིཏཔིཝནདོཧལོ༹ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཎྜུ ཨཧོསི. སཱ པརིཙཱརིཀཱཧི པུཙྪིཏཱ ཏཱསཾ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱཔི སུཏྭཱ ནེམིཏྟཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘དེཝིཡཱ ཀིར ཨེཝརཱུཔོ དོཧལོ༹ ཨུཔྤནྣོ, ཏསྶ ཀཱ ནིཔྥཏྟཱི’’ཏི པུཙྪི. ནེམིཏྟཀཱ ‘‘དེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟཀསཏྟོ ཏུམྷེ མཱརེཏྭཱ རཛྫཾ གཎྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. རཱཛཱ ‘‘སཙེ མམ པུཏྟོ མཾ མཱརེཏྭཱ རཛྫཾ གཎྷིསྶཏི, ཀོ ཨེཏྠ དོསོ’’ཏི དཀྑིཎཛཱཎུཾ སཏྠེན ཕཱལཱཔེཏྭཱ ལོཧིཏཾ སུཝཎྞཏཊྚཀེན གཱཧཱཔེཏྭཱ དེཝིཡཱ པཱཡེསི. སཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ མམ ཀུཙྪིཡཾ ¶ ནིབྦཏྟོ པུཏྟོ པིཏརཾ མཱརེསྶཏི, ཀིཾ མེ ཏེནཱ’’ཏི. སཱ གབྦྷཔཱཏནཏྠཾ ཀུཙྪིཾ མདྡཱཔེསི ¶ .

རཱཛཱ ཉཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ མཡ྄ཧཾ ཀིར པུཏྟོ མཾ མཱརེཏྭཱ རཛྫཾ གཎྷིསྶཏི, ན ཁོ པནཱཧཾ ཨཛརོ ཨམརོ, པུཏྟམུཁཾ པསྶིཏུཾ མེ དེཧི, མཱ ཨིཏོ པབྷུཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཀམྨཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཀུཙྪིཾ མདྡཱཔེསི. རཱཛཱ ཉཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུཡྻཱནགམནཾ ནིཝཱརེསི. སཱ པརིཔུཎྞགབྦྷཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཙསྶ ཨཛཱཏསྶེཝ པིཏུ སཏྟུབྷཱཝཏོ ‘‘ཨཛཱཏསཏྟུ’’ཏྭེཝ ནཱམམཀཾསུ. ཏསྨིཾ ཀུམཱརཔརིཧཱརེན ཝཌྜྷནྟེ སཏྠཱ ཨེཀདིཝསཾ པཉྩསཏབྷིཀྑུཔརིཝུཏོ རཉྙོ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ ནིསཱིདི. རཱཛཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསིཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟོ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཀུམཱརཾ མཎྜེཏྭཱ རཉྙོ ཨདཾསུ. རཱཛཱ བལཝསིནེཧེན པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱུརུམྷི ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པུཏྟགཏེན པེམེན པུཏྟམེཝ མམཱཡནྟོ ན དྷམྨཾ སུཎཱཏི. སཏྠཱ ཏསྶ པམཱདབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, པུབྦེ རཱཛཱནོ པུཏྟེ ཨཱསངྐམཱནཱ པཊིཙྪནྣེ ཀཱརེཏྭཱ ‘ཨམྷཱཀཾ ཨཙྩཡེན ནཱིཧརིཏྭཱ རཛྫེ པཏིཊྛཱཔེཡྻཱཐཱ’ཏི ཨཱཎཱཔེསུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑཨཱཙརིཡོ ཧུཏྭཱ བཧཱུ རཱཛཀུམཱརེ ཙ བྲཱཧྨཎཀུམཱརེ ཙ སིཔྤཾ ཝཱཙེསི. བཱརཱཎསིརཉྙོཔི པུཏྟོ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཡོ ཝེདེ ཙ སབྦསིཔྤཱནི ཙ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པརིཔུཎྞསིཔྤོ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪི. ཨཱཙརིཡོ ཨངྒཝིཛྫཱཝསེན ཏཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨིམསྶ པུཏྟཾ ནིསྶཱཡ ཨནྟརཱཡོ པཉྙཱཡཏི, ཏམཧཾ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ བནྡྷིཏྭཱ རཱཛཀུམཱརསྶ ཨདཱསི, ཨེཝཉྩ པན ཏཾ ཝདེསི ‘‘ཏཱཏ, པཋམཾ གཱཐཾ རཛྫེ པཏིཊྛཱཡ ཏཝ པུཏྟསྶ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ བྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟོ ཝདེཡྻཱསི, དུཏིཡཾ མཧཱཨུཔཊྛཱནཀཱལེ, ཏཏིཡཾ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧམཱནོ སོཔཱནསཱིསེ ཋཏྭཱ, ཙཏུཏྠཾ སཡནསིརིགབྦྷཾ ¶ པཝིསནྟོ ཨུམྨཱརེ ཋཏྭཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ¶ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ གཏོ ཨོཔརཛྫེ པཏིཊྛཱཡ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫེ པཏིཊྛཱསི. ཏསྶ པུཏྟོ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ རཉྙོ ཨུཡྻཱནཀཱིལཱ༹དཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ནིཀྑམནྟསྶ སིརིཝིབྷཝཾ དིསྭཱ པིཏརཾ མཱརེཏྭཱ རཛྫཾ གཧེཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཀཐེསི. ཏེ ‘‘སཱདྷུ དེཝ, མཧལླཀཀཱལེ ལདྡྷེན ཨིསྶརིཡེན ཀོ ཨཏྠོ, ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན རཱཛཱནཾ མཱརེཏྭཱ རཛྫཾ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. ཀུམཱརོ ‘‘ཝིསཾ ཁཱདཱཔེཏྭཱ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི པིཏརཱ སདྡྷིཾ སཱཡམཱསཾ བྷུཉྫནྟོ ཝིསཾ གཧེཏྭཱ ནིསཱིདི. རཱཛཱ བྷཏྟཔཱཏིཡཾ བྷཏྟེ ཨཙྪུཔནྟེཡེཝ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༩.

‘‘ཝིདིཏཾ ཐུསཾ ཨུནྡུརཱནཾ, ཝིདིཏཾ པན ཏཎྜུལཾ;

ཐུསཾ ཐུསཾ ཝིཝཛྫེཏྭཱ, ཏཎྜུལཾ པན ཁཱདརེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིདིཏནྟི ཀཱལ༹ཝདྡལེཔི ཨནྡྷཀཱརེ ཨུནྡུརཱནཾ ཐུསོ ཐུསབྷཱཝེན ཏཎྜུལོ ཙ ཏཎྜུལབྷཱཝེན ཝིདིཏོ པཱཀཊོཡེཝ. ཨིདྷ པན ལིངྒཝིཔལླཱསཝསེན ‘‘ཐུསཾ ཏཎྜུལ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཁཱདརེཏི ཐུསཾ ཐུསཾ ཝཛྫེཏྭཱ ཏཎྜུལམེཝ ཁཱདནྟི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏཱཏ ཀུམཱར, ཡཐཱ ཨུནྡུརཱནཾ ཨནྡྷཀཱརེཔི ཐུསོ ཐུསབྷཱཝེན ཏཎྜུལོ ཙ ཏཎྜུལབྷཱཝེན པཱཀཊོ, ཏེ ཐུསཾ ཝཛྫེཏྭཱ ཏཎྜུལམེཝ ཁཱདནྟི, ཨེཝམེཝ མམཔི ཏཝ ཝིསཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣབྷཱཝོ པཱཀཊོཏི.

ཀུམཱརོ ‘‘ཉཱཏོམྷཱི’’ཏི བྷཱིཏོ བྷཏྟཔཱཏིཡཾ ཝིསཾ པཱཏེཏུཾ ཨཝིསཧིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ གཏོ. སོ ཏམཏྠཾ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཏཱཝམྷི ཉཱཏོ, ཨིདཱནི ཀཐཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི པུཙྪི. ཏེ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུཡྻཱནེ པཊིཙྪནྣཱ ཧུཏྭཱ ནིཀཎྞིཀཝསེན མནྟཡམཱནཱ ‘‘ཨཏྠེཀོ ཨུཔཱཡོ, ཁགྒཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ མཧཱཨུཔཊྛཱནཾ གཏཀཱལེ ཨམཙྩཱནཾ ཨནྟརེ ཋཏྭཱ རཉྙོ པམཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཁགྒེན པཧརིཏྭཱ མཱརེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཝཏྠཔེསུཾ. ཀུམཱརོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ མཧཱཨུཔཊྛཱནཀཱལེ སནྣདྡྷཁགྒོ ¶ ཧུཏྭཱ གནྟྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ རཉྙོ པཧརཎོཀཱསཾ ཨུཔདྷཱརེཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ རཱཛཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥༠.

‘‘ཡཱ ¶ མནྟནཱ ཨརཉྙསྨིཾ, ཡཱ ཙ གཱམེ ནིཀཎྞིཀཱ;

ཡཉྩེཏཾ ཨིཏི ཙཱིཏི ཙ, ཨེཏམྤི ཝིདིཏཾ མཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨརཉྙསྨིནྟི ཨུཡྻཱནེ. ནིཀཎྞིཀཱཏི ཀཎྞམཱུལེ མནྟནཱ. ཡཉྩེཏཾ ཨིཏི ཙཱིཏི ཙཱཏི ཡཉྩ ཨེཏཾ ཨིདཱནི མམ པཧརཎོཀཱསཔརིཡེསནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏཱཏ ཀུམཱར, ཡཱ ཨེསཱ ཏཝ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀེཧི སདྡྷིཾ ཨུཡྻཱནེ ཙ གཱམེ ཙ ནིཀཎྞིཀཱ མནྟནཱ, ཡཉྩེཏཾ ཨིདཱནི མམ མཱརཎཏྠཱཡ ཨིཏི ཙཱིཏི ཙ ཀརཎཾ, ཨེཏམྤི སབྦཾ མཡཱ ཉཱཏནྟི.

ཀུམཱརོ ‘‘ཛཱནཱཏི མེ ཝེརིབྷཱཝཾ པིཏཱ’’ཏི ཏཏོ པལཱཡིཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེ སཏྟཊྛ དིཝསེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ‘‘ཀུམཱར, ན ཏེ པིཏཱ, ཝེརིབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི, ཏཀྐམཏྟེན ཏྭཾ ཨེཝཾསཉྙཱི ཨཧོསི, མཱརེཧི ན’’ནྟི ཝདིཾསུ. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཁགྒཾ གཧེཏྭཱ སོཔཱནམཏྠཀེ གབྦྷདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ སོཔཱནམཏྠཀེ ཋིཏོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥༡.

‘‘དྷམྨེན ཀིར ཛཱཏསྶ, པིཏཱ པུཏྟསྶ མཀྐཊོ;

དཧརསྶེཝ སནྟསྶ, དནྟེཧི ཕལམཙྪིདཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨེནཱཏི སབྷཱཝེན. པིཏཱ པུཏྟསྶ མཀྐཊོཏི པིཏཱ མཀྐཊོ པུཏྟསྶ མཀྐཊཔོཏཀསྶ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཨརཉྙེ ཛཱཏོ མཀྐཊོ ཨཏྟནོ ཡཱུཐཔརིཧརཎཾ ཨཱསངྐནྟོ ཏརུཎསྶ མཀྐཊཔོཏཀསྶ དནྟེཧི ཕལཾ ཚིནྡིཏྭཱ པུརིསབྷཱཝཾ ནཱསེཏི, ཏཐཱ ཏཝ ཨཏིརཛྫཀཱམསྶ ཕལཱནི ཨུཔྤཱཊཱཔེཏྭཱ པུརིསབྷཱཝཾ ནཱསེསྶཱམཱིཏི.

ཀུམཱརོ ‘‘གཎྷཱཔེཏུཀཱམོ མཾ པིཏཱ’’ཏི བྷཱིཏོ པལཱཡིཏྭཱ ‘‘པིཏརཱམྷི སནྟཛྫིཏོ’’ཏི ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེ ཨཌྜྷམཱསམཏྟེ ཝཱིཏིཝཏྟེ ‘‘ཀུམཱར, སཙེ རཱཛཱ ཛཱནེཡྻ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ནཱདྷིཝཱསེཡྻ, ཏཀྐམཏྟེན ཏཡཱ ཀཐིཏཾ, མཱརེཧི ¶ ན’’ནྟི ཝདིཾསུ. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཁགྒཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔརིཔཱསཱདེ སིརིསཡནཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨཱགཙྪནྟམེཝ ནཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཧེཊྛཱཔལླངྐེ ནིསཱིདི. རཱཛཱ བྷུཏྟསཱཡམཱསོ པརིཛནཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ‘‘ནིཔཛྫིསྶཱམཱི’’ཏི སིརིགབྦྷཾ པཝིསནྟོ ཨུམྨཱརེ ཋཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥༢.

‘‘ཡམེཏཾ ¶ པརིསཔྤསི, ཨཛཀཱཎོཝ སཱསཔེ;

ཡོཔཱཡཾ ཧེཊྛཏོ སེཏི, ཨེཏམྤི ཝིདིཏཾ མཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པརིསཔྤསཱིཏི བྷཡེན ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ སཔྤསི. སཱསཔེཏི སཱསཔཁེཏྟེ. ཡོཔཱཡནྟི ཡོཔི ཨཡཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡམྤི ཨེཏཾ ཏྭཾ སཱསཔཝནཾ པཝིཊྛཀཱཎཨེལ༹ཀོ ཝིཡ བྷཡེན ཨིཏོ ¶ ཙིཏོ ཙ སཾསཔྤསི, པཋམཾ ཝིསཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོསི, དུཏིཡཾ ཁགྒེན པཧརིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨཱགཏོསི, ཏཏིཡཾ ཁགྒཾ ཨཱདཱཡ སོཔཱནམཏྠཀེ ཨཊྛཱསི, ཨིདཱནི མཾ ‘‘མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཧེཊྛཱསཡནེ ནིཔནྣོསི, སབྦམེཏཾ ཛཱནཱམི, ན ཏཾ ཨིདཱནི ཝིསྶཛྫེམི, གཧེཏྭཱ རཱཛཱཎཾ ཀཱརཱཔེསྶཱམཱིཏི. ཨེཝཾ ཏསྶ ཨཛཱནནྟསྶེཝ སཱ སཱ གཱཐཱ ཏཾ ཏཾ ཨཏྠཾ དཱིཔེཏི.

ཀུམཱརོ ‘‘ཉཱཏོམྷི པིཏརཱ, ཨིདཱནི མཾ ནཱསྶེསྶཏཱི’’ཏི བྷཡཔྤཏྟོ ཧེཊྛཱསཡནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཁགྒཾ རཉྙོ པཱདམཱུལེ ཚཌྜེཏྭཱ ‘‘ཁམཱཧི མེ, དེཝཱ’’ཏི པཱདམཱུལེ ཨུརེན ནིཔཛྫི. རཱཛཱ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ ཀོཙི ཀམྨཾ ཛཱནཱཏཱིཏི ཏྭཾ ཙིནྟེསཱི’’ཏི ཏཾ ཏཛྫེཏྭཱ སངྑལིཀབནྡྷནེན བནྡྷཱཔེཏྭཱ བནྡྷནཱགཱརཾ པཝེསཱཔེཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེསི. ཏདཱ རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ གུཎཾ སལླཀྑེསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལམཀཱསི, ཏསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཀུམཱརཾ བནྡྷནཱགཱརཱ ནཱིཧརིཏྭཱ རཛྫེ པཏིཊྛཱཔེསུཾ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཏཀྐསིལཱཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑོ ཨཱཙརིཡོ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཐུསཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༣༩] ༩. བཱཝེརུཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨདསྶནེན མོརསྶཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརེ ཏིཏྠིཡེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏིཏྠིཡཱ ཧི ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ལཱབྷིནོ ཨཧེསུཾ, ཨུཔྤནྣེ པན བུདྡྷེ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརཱ སཱུརིཡུགྒམནེ ཁཛྫོཔནཀཱ ཝིཡ ཛཱཏཱ. ཏེསཾ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརབྦྷ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ¶ ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཡཱཝ གུཎཝནྟཱ ན ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཱཝ ནིགྒུཎཱ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟཱ ཨཧེསུཾ, གུཎཝནྟེསུ པན ཨུཔྤནྣེསུ ནིགྒུཎཱ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ མོརཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝུཌྜྷིམནྭཱཡ སོབྷགྒཔྤཏྟོ ཨརཉྙེ ཝིཙརི. ཏདཱ ཨེཀཙྩེ ཝཱཎིཛཱ དིསཱཀཱཀཾ གཧེཏྭཱ ནཱཝཱཡ བཱཝེརུརཊྛཾ ཨགམཾསུ. ཏསྨིཾ ཀིར ཀཱལེ བཱཝེརུརཊྛེ སཀུཎཱ ནཱམ ནཏྠི. ཨཱགཏཱགཏཱ རཊྛཝཱསིནོ ¶ ཏཾ པཉྫརེ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ‘‘པསྶཐིམསྶ ཚཝིཝཎྞཾ གལཔརིཡོསཱནཾ མུཁཏུཎྜཀཾ མཎིགུལ༹སདིསཱནི ཨཀྑཱིནཱི’’ཏི ཀཱཀམེཝ པསཾསིཏྭཱ ཏེ ཝཱཎིཛཀེ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཨིམཾ, ཨཡྻཱ, སཀུཎཾ ཨམྷཱཀཾ དེཐ, ཨམྷཱཀཾ ཨིམིནཱ ཨཏྠོ, ཏུམྷེ ཨཏྟནོ རཊྛེ ཨཉྙཾ ལབྷིསྶཐཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི མཱུལེན གཎྷཐཱ’’ཏི. ‘‘ཀཧཱཔཎེན ནོ དེཐཱ’’ཏི. ‘‘ན དེམཱ’’ཏི ¶ . ཨནུཔུབྦེན ཝཌྜྷིཏྭཱ ‘‘སཏེན དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨེས བཧཱུཔཀཱརོ, ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ མེཏྟི ཧོཏཱུ’’ཏི ཀཧཱཔཎསཏཾ གཧེཏྭཱ ཨདཾསུ. ཏེ ཏཾ ནེཏྭཱ སུཝཎྞཔཉྫརེ པཀྑིཔིཏྭཱ ནཱནཔྤཀཱརེན མཙྪམཾསེན ཙེཝ ཕལཱཕལེན ཙ པཊིཛགྒིཾསུ. ཨཉྙེསཾ སཀུཎཱནཾ ཨཝིཛྫམཱནཊྛཱནེ དསཧི ཨསདྡྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཀཱཀོ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟོ ཨཧོསི.

པུནཝཱརེ ཏེ ཝཱཎིཛཱ ཨེཀཾ མོརརཱཛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཡཐཱ ཨཙྪརསདྡེན ཝསྶཏི, པཱཎིཔྤཧརཎསདྡེན ནཙྩཏི, ཨེཝཾ སིཀྑཱཔེཏྭཱ བཱཝེརུརཊྛཾ ཨགམཾསུ. སོ མཧཱཛནེ སནྣིཔཏིཏེ ནཱཝཱཡ དྷུརེ ཋཏྭཱ པཀྑེ ཝིདྷུནིཏྭཱ མདྷུརསྶརཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ ནཙྩི. མནུསྶཱ ཏཾ དིསྭཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ‘‘ཨེཏཾ, ཨཡྻཱ, སོབྷགྒཔྤཏྟཾ སུསིཀྑིཏཾ སཀུཎརཱཛཱནཾ ཨམྷཱཀཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨམྷེཧི པཋམཾ ཀཱཀོ ཨཱནཱིཏོ, ཏཾ གཎྷིཏྠ, ཨིདཱནི ཨེཀཾ མོརརཱཛཱནཾ ཨཱནཡིམྷཱ, ཨེཏམྤི ཡཱཙཐ, ཏུམྷཱཀཾ རཊྛེ སཀུཎཾ ནཱམ གཧེཏྭཱ ཨཱགནྟུཾ ན སཀྐཱཏི. ‘‘ཧོཏུ, ཨཡྻཱ, ཨཏྟནོ རཊྛེ ཨཉྙཾ ལབྷིསྶཐ, ཨིམཾ ནོ དེཐཱ’’ཏི མཱུལཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སཧསྶེན གཎྷིཾསུ. ཨཐ ནཾ སཏྟརཏནཝིཙིཏྟེ པཉྫརེ ཋཔེཏྭཱ མཙྪམཾསཕལཱཕལེཧི ཙེཝ མདྷུལཱཛསཀྐརཔཱནཀཱདཱིཧི ཙ པཊིཛགྒིཾསུ, མཡཱུརརཱཛཱ ལཱབྷགྒཡསགྒཔྤཏྟོ ཛཱཏོ, ཏསྶཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀཱཀསྶ ལཱབྷསཀྐཱརོ པརིཧཱཡི, ཀོཙི ¶ ནཾ ཨོལོཀེཏུམྤི ན ཨིཙྪི. ཀཱཀོ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ ཨལབྷམཱནོ ‘‘ཀཱཀཱ’’ཏི ཝསྶནྟོ གནྟྭཱ ཨུཀྐཱརབྷཱུམིཡཾ ཨོཏརིཏྭཱ གོཙརཾ གཎྷི.

སཏྠཱ དྭེ ཝཏྠཱུནི གྷཊེཏྭཱ སམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༥༣.

‘‘ཨདསྶནེན ¶ མོརསྶ, སིཁིནོ མཉྫུབྷཱཎིནོ;

ཀཱཀཾ ཏཏྠ ཨཔཱུཛེསུཾ, མཾསེན ཙ ཕལེན ཙ.

༡༥༤.

‘‘ཡདཱ ཙ སརསམྤནྣོ, མོརོ བཱཝེརུམཱགམཱ;

ཨཐ ལཱབྷོ ཙ སཀྐཱརོ, ཝཱཡསསྶ ཨཧཱཡཐ.

༡༥༥.

‘‘ཡཱཝ ¶ ནུཔྤཛྫཏཱི བུདྡྷོ, དྷམྨརཱཛཱ པབྷངྐརོ;

ཏཱཝ ཨཉྙེ ཨཔཱུཛེསུཾ, པུཐཱུ སམཎབྲཱཧྨཎེ.

༡༥༦.

‘‘ཡདཱ ཙ སརསམྤནྣོ, བུདྡྷོ དྷམྨཾ ཨདེསཡི;

ཨཐ ལཱབྷོ ཙ སཀྐཱརོ, ཏིཏྠིཡཱནཾ ཨཧཱཡཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སིཁིནོཏི སིཁཱཡ སམནྣཱགཏསྶ. མཉྫུབྷཱཎིནོཏི མདྷུརསྶརསྶ. ཨཔཱུཛེསུནྟི ཨཔཱུཛཡིཾསུ. མཾསེན ཙ ཕལེན ཙཱཏི ནཱནཔྤཀཱརེན མཾསེན ཕལཱཕལེན ཙ. བཱཝེརུམཱགམཱཏི བཱཝེརུརཊྛཾ ཨཱགཏོ. ‘‘བྷཱཝེརཱུ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨཧཱཡཐཱཏི པརིཧཱིནོ. དྷམྨརཱཛཱཏི ནཝཧི ལོཀུཏྟརདྷམྨེཧི པརིསཾ རཉྫེཏཱིཏི དྷམྨརཱཛཱ. པབྷངྐརོཏི སཏྟལོཀཨོཀཱསལོཀསངྑཱརལོཀེསུ ཨཱལོཀསྶ ཀཏཏྟཱ པབྷངྐརོ. སརསམྤནྣོཏི བྲཧྨསྶརེན སམནྣཱགཏོ. དྷམྨཾ ཨདེསཡཱིཏི ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ པཀཱསེསཱིཏི.

ཨིཏི ཨིམཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ བྷཱསིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀཱཀོ ནིགཎྛོ ནཱཊཔུཏྟོ ཨཧོསི, མོརརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

བཱཝེརུཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༤༠] ༡༠. ཝིསཡ྄ཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨདཱསི ¶ དཱནཱནཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཁདིརངྒཱརཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡.༤༠) ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨིདྷ པན སཏྠཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ. ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི གཧཔཏི ‘དཱནཾ མཱ དདཱསཱི’ཏི ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཝཱརེནྟཾ སཀྐཾ དེཝཱནམིནྡཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ དཱནཾ ཨདཾསུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝོ ཝིསཡ྄ཧོ ནཱམ སེཊྛི ཧུཏྭཱ ¶ པཉྩཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ དཱནཛ྄ཛྷཱསཡོ དཱནཱབྷིརཏོ ཨཧོསི. སོ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ, ནགརམཛ྄ཛྷེ, ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརེཏི ཚསུ ཋཱནེསུ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརེཏྭཱ དཱནཾ པཝཏྟེསི, དིཝསེ དིཝསེ ཚ སཏསཧསྶཱནི ཝིསྶཛྫེཏི. བོདྷིསཏྟསྶ ཙ ཝནིབྦཀཡཱཙཀཱནཉྩ ཨེཀསདིསམེཝ བྷཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྶ ཛམྦུདཱིཔཾ ཨུནྣངྒལཾ ཀཏྭཱ དཱནཾ དདཏོ ¶ དཱནཱནུབྷཱཝེན སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཀམྤི, སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ པཎྜུཀམྦལསིལཱསནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. སཀྐོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མཾ ཋཱནཱ ཙཱཝེཏུཀཱམོ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ མཧཱསེཊྛིཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཝིསཡ྄ཧོ ཨཏིཝིཡ པཏྠརིཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨུནྣངྒལཾ ཀརོནྟོ དཱནཾ དེཏི, ཨིམིནཱ དཱནེན མཾ ཙཱཝེཏྭཱ སཡཾ སཀྐོ བྷཝིསྶཏི མཉྙེ, དྷནམསྶ ནཱསེཏྭཱ ཨེཏཾ དལིདྡཾ ཀཏྭཱ ཡཐཱ དཱནཾ ན དེཏི, ཏཐཱ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སབྦཾ དྷནདྷཉྙཾ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏསཀྐརཱདཱིནི ཨནྟམསོ དཱསཀམྨཀརཔོརིསམྤི ཨནྟརདྷཱཔེསི.

ཏདཱ དཱནབྱཱཝཊཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘སཱམི དཱནགྒཾ པཙྪིནྣཾ, ཋཔིཏཋཔིཏཊྛཱནེ ན ཀིཉྩི པསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱརོཙཡིཾསུ. ‘‘ཨིཏོ པརིབྦཡཾ ཧརཐ, མཱ དཱནཾ པཙྪིནྡཐཱ’’ཏི བྷརིཡཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, དཱནཾ པཝཏྟཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ སཀལགེཧཾ ཝིཙིནིཏྭཱ ཨཌྜྷམཱསཀམཏྟམྤི ཨདིསྭཱ ‘‘ཨཡྻ, ཨམྷཱཀཾ ནིཝཏྠཝཏྠཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ན པསྶཱམི, སཀལགེཧཾ ཏུཙྪ’’ནྟི ཨཱཧ. སཏྟརཏནགབྦྷེསུ དྭཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ན ཀིཉྩི ཨདྡས, སེཊྛིཉྩ བྷརིཡཉྩ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙེ དཱསཀམྨཀརཱཔི ན པཉྙཱཡིཾསུ. པུན མཧཱསཏྟོ. བྷརིཡཾ ¶ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ན སཀྐཱ དཱནཾ པཙྪིནྡིཏུཾ, སཀལནིཝེསནཾ ཝིཙིནིཏྭཱ ཀིཉྩི ཨུཔདྷཱརེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨེཀོ ཏིཎཧཱརཀོ ཨསིཏཉྩ ཀཱཛཉྩ ཏིཎབནྡྷནརཛྫུཉྩ དྭཱརནྟརེ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཡི. སེཊྛིབྷརིཡཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘སཱམི, ཨིདཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. མཧཱསཏྟོ ‘‘བྷདྡེ, མཡཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཏིཎཾ ནཱམ ན ལཱཡིཏཔུབྦཾ, ཨཛྫ པན ཏིཎཾ ལཱཡིཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ ཡཐཱནུཙྪཝིཀཾ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི དཱནུཔཙྪེདབྷཡེན ཨསིཏཉྩེཝ ཀཱཛཉྩ རཛྫུཉྩ གཧེཏྭཱ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏིཎཝཏྠུཾ གནྟྭཱ ཏིཎཾ ལཱཡིཏྭཱ ‘‘ཨེཀོ ཨམྷཱཀཾ བྷཝིསྶཏི, ཨེཀེན དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི དྭེ ཏིཎཀལཱཔེ བནྡྷིཏྭཱ ཀཱཛེ ལགྒེཏྭཱ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ནགརདྭཱརེ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ མཱསཀེ གཧེཏྭཱ ཨེཀཾ ཀོཊྛཱསཾ ཡཱཙཀཱནཾ ཨདཱསི. ཡཱཙཀཱ བཧཱུ, ཏེསཾ ‘‘མཡ྄ཧམྤི དེཧི, མཡ྄ཧམྤི དེཧཱི’’ཏི ཝདནྟཱནཾ ཨིཏརམྤི ཀོཊྛཱསཾ དཏྭཱ ཏཾ དིཝསཾ སདྡྷིཾ བྷརིཡཱཡ ཨནཱཧཱརོ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན ཚ དིཝསཱ ཝཱིཏིཝཏྟཱ.

ཨཐསྶ སཏྟམེ དིཝསེ ཏིཎཾ ཨཱཧརམཱནསྶ སཏྟཱཧཾ ནིརཱཧཱརསྶ ཨཏིསུཁུམཱལསྶ ནལཱཊེ སཱུརིཡཱཏཔེན པཧཊམཏྟེ ཨཀྑཱིནི བྷམིཾསུ. སོ སཏིཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏིཎཾ ཨཝཏྠརིཏྭཱ པཏི. སཀྐོ ཏསྶ ཀིརིཡཾ ཨུཔདྷཱརཡམཱནོ ཝིཙརཏི. སོ ཏངྑཎཉྙེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥༧.

‘‘ཨདཱསི ¶ དཱནཱནི པུརེ ཝིསཡ྄ཧ, དདཏོ ཙ ཏེ ཁཡདྷམྨོ ཨཧོསི;

ཨིཏོ པརཾ ཙེ ན དདེཡྻ དཱནཾ, ཏིཊྛེཡྻུཾ ཏེ སཾཡམནྟསྶ བྷོགཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཨམྦྷོ ཝིསཡ྄ཧ ཏྭཾ ཨིཏོ པུབྦེ ཏཝ གེཧེ དྷནེ ཝིཛྫམཱནེ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨུནྣངྒལཾ ཀརིཏྭཱ དཱནཱནི ཨདཱསི. ཏསྶ ཙ ཏེ ཨེཝཾ དདཏོ བྷོགཱནཾ ཁཡདྷམྨོ ཁཡསབྷཱཝོ ཨཧོསི, སབྦཾ སཱཔཏེཡྻཾ ཁཱིཎཾ, ཨིཏོ པརཾ ཙེཔི ཏྭཾ དཱནཾ ན དདེཡྻ, ཀསྶཙི ཀིཉྩི ན དདེཡྻཱསི, ཏཝ སཾཡམནྟསྶ ཨདདནྟསྶ བྷོགཱ ཏཐེཝ ¶ ཏིཊྛེཡྻུཾ, ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ན དསྶཱམཱི’’ཏི ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ པཊིཉྙཾ དེཧི, ཨཧཾ ཏེ བྷོགེ དསྶེསྶཱམཱིཏི.

མཧཱསཏྟོ ¶ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀོསི ཏྭ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘སཀྐོཧམསྨཱི’’ཏི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘སཀྐོ ནཱམ སཡཾ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཏྭཱ སཏྟ ཝཏྟཔདཱནི པཱུརེཏྭཱ སཀྐཏྟཾ པཏྟོ, ཏྭཾ པན ཨཏྟནོ ཨིསྶརིཡཀཱརཎཾ དཱནཾ ཝཱརེསི, ཨནརིཡཾ ཝཏ ཀརོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༥༨.

‘‘ཨནརིཡམརིཡེན སཧསྶནེཏྟ, སུདུགྒཏེནཱཔི ཨཀིཙྩམཱཧུ;

མཱ ཝོ དྷནཾ ཏཾ ཨཧུ དེཝརཱཛ, ཡཾ བྷོགཧེཏུ ཝིཛཧེམུ སདྡྷཾ.

༡༥༩.

‘‘ཡེན ཨེཀོ རཐོ ཡཱཏི, ཡཱཏི ཏེནཔརོ རཐོ;

པོརཱཎཾ ནིཧིཏཾ ཝཏྟཾ, ཝཏྟཏཉྙེཝ ཝཱསཝ.

༡༦༠.

‘‘ཡདི ཧེསྶཏི དསྶཱམ, ཨསནྟེ ཀིཾ དདཱམསེ;

ཨེཝཾབྷཱུཏཱཔི དསྶཱམ, མཱ དཱནཾ པམདམྷསེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནརིཡནྟི ལཱམཀཾ པཱཔཀམྨཾ. ཨརིཡེནཱཏི པརིསུདྡྷཱཙཱརེན ཨརིཡེན. སུདུགྒཏེནཱཔཱིཏི སུདལིདྡེནཱཔི. ཨཀིཙྩམཱཧཱུཏི ཨཀཏྟབྦནྟི བུདྡྷཱདཡོ ཨརིཡཱ ཝདནྟི, ཏྭཾ པན མཾ ཨནརིཡཾ མགྒཾ ཨཱརོཙེསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཡཾ བྷོགཧེཏཱུཏི ཡསྶ དྷནསྶ པརིབྷུཉྫནཧེཏུ མཡཾ དཱནསདྡྷཾ ཝིཛཧེམུ པརིཙྩཛེཡྻཱམ, ཏཾ དྷནམེཝ མཱ ཨཧུ, ན ནོ ཏེན དྷནེན ཨཏྠོཏི དཱིཔེཏི.

རཐོཏི ཡཾཀིཉྩི ཡཱནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡེན མགྒེན ཨེཀོ རཐོ ཡཱཏི, ཨཉྙོཔི རཐོ ¶ ‘‘རཐསྶ གཏམགྒོ ཨེསོ’’ཏི ཏེནེཝ མགྒེན ཡཱཏི. པོརཱཎཾ ནིཧིཏཾ ཝཏྟནྟི ཡཾ མཡཱ པུབྦེ ནིཧིཏཾ ཝཏྟཾ, ཏཾ མཡི དྷརནྟེ ཝཏྟཏུཡེཝ, མཱ ཏིཊྛཏཱུཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾབྷཱུཏཱཏི ཨེཝཾ ཏིཎཧཱརཀབྷཱུཏཱཔི མཡཾ ཡཱཝ ¶ ཛཱིཝཱམ, ཏཱཝ དསྶཱམཡེཝ. ཀིཾཀཱརཎཱ? མཱ དཱནཾ པམདམྷསེཏི. ཨདདནྟོ ཧི དཱནཾ པམཛྫཏི ནཱམ ན སརཏི ན སལླཀྑེཏི, ཨཧཾ པན ཛཱིཝམཱནོ དཱནཾ པམུསྶིཏུཾ ན ཨིཙྪཱམི, ཏསྨཱ དཱནཾ དསྶཱམིཡེཝཱཏི དཱིཔེཏི.

སཀྐོ ཏཾ པཊིབཱཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཀིམཏྠཱཡ དཱནཾ དདཱསཱི’’ཏི པུཙྪི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ནེཝ སཀྐཏྟཾ, ན བྲཧྨཏྟཾ པཏྠཡམཱནོ, སབྦཉྙུཏཾ པཏྠེནྟོ ¶ པནཱཧཾ དདཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཀྐོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏུཊྛོ ཧཏྠེན པིཊྛིཾ པརིམཛྫི. བོདྷིསཏྟསྶ ཏངྑཎཉྙེཝ པརིམཛྫིཏམཏྟསྶེཝ སཀལསརཱིརཾ པརིཔཱུརི. སཀྐཱནུབྷཱཝེན ཙསྶ སབྦོ ཝིབྷཝཔརིཙྪེདོ པཊིཔཱཀཏིཀོཝ ཨཧོསི. སཀྐོ ‘‘མཧཱསེཊྛི, ཏྭཾ ཨིཏོ པཊྛཱཡ དིཝསེ དིཝསེ དྭཱདས སཏསཧསྶཱནི ཝིསྶཛྫེནྟོ དཱནཾ དདཱཧཱི’’ཏི ཏསྶ གེཧེ ཨཔརིམཱཎཾ དྷནཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སེཊྛིབྷརིཡཱ རཱཧུལམཱཏཱ ཨཧོསི, ཝིསཡ྄ཧོ པན སེཊྛི ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཝིསཡ྄ཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཀོཀིལཝགྒོ ཙཏུཏྠོ.

༥. ཙཱུལ༹ཀུཎཱལཝགྒོ

[༣༤༡] ༡. ཀཎྜརཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ནརཱནམཱརཱམཀརཱསཱུཏི ¶ ཨིམསྶ ཛཱཏཀསྶ ཝིཏྠཱརཀཐཱ ཀུཎཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༡.ཀུཎཱལཛཱཏཀ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཀཎྜརཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༤༢] ༢. ཝཱནརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨསཀྑིཾ ¶ ཝཏ ཨཏྟཱནནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ (ཛཱ. ཨཊྛ. ༢.༢.སུསུམཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ) ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ.

ཨཏཱིཏེ པན བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཀཔིཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ གངྒཱཏཱིརེ ཝསི. ཨཐེཀཱ ཨནྟོགངྒཱཡཾ སཾསུམཱརཱི བོདྷིསཏྟསྶ ཧདཡམཾསེ དོཧལ༹ཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ¶ སཾསུམཱརསྶ ཀཐེསི. སོ ‘‘ཏཾ ཀཔིཾ ཨུདཀེ ནིམུཛྫཱཔེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཧདཡམཾསཾ གཧེཏྭཱ སཾསུམཱརིཡཱ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨེཧི, སམྨ, ཨནྟརདཱིཔཀེ ཕལཱཕལེ ཁཱདིཏུཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཀཐཾ, སམྨ, ཨཧཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ ཏཾ མམ པིཊྛིཡཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ནེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཨཛཱནནྟོ ལངྒྷིཏྭཱ པིཊྛིཡཾ ནིསཱིདི. སཾསུམཱརོ ཐོཀཾ གནྟྭཱ ནིམུཛྫིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨཐ ནཾ ཝཱནརོ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ, བྷོ, མཾ ཨུདཀེ ནིམུཛྫཱཔེསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཧཾ ཏཾ མཱརེཏྭཱ ཏཝ ཧདཡམཾསཾ མམ བྷརིཡཱཡ དསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘དནྡྷ ཏྭཾ མམ ཧདཡམཾསཾ ཨུརེ ཨཏྠཱིཏི མཉྙསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཐ ཀཧཾ ཏེ ཋཔིཏ’’ནྟི? ‘‘ཨེཏཾ ཨུདུམྦརེ ཨོལམྦནྟཾ ན པསྶསཱི’’ཏི? ‘‘པསྶཱམི, དསྶསི པན མེ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, དསྶཱམཱི’’ཏི. སཾསུམཱརོ དནྡྷཏཱཡ ཏཾ གཧེཏྭཱ ནདཱིཏཱིརེ ཨུདུམྦརམཱུལཾ གཏོ. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ པིཊྛིཏོ ལངྒྷིཏྭཱ ཨུདུམྦརརུཀྑེ ནིསིནྣོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༦༡.

‘‘ཨསཀྑིཾ ¶ ཝཏ ཨཏྟཱནཾ, ཨུདྡྷཱཏུཾ ཨུདཀཱ ཐལཾ;

ན དཱནཱཧཾ པུན ཏུཡ྄ཧཾ, ཝསཾ གཙྪཱམི ཝཱརིཛ.

༡༦༢.

‘‘ཨལམེཏེཧི ཨམྦེཧི, ཛམྦཱུཧི པནསེཧི ཙ;

ཡཱནི པཱརཾ སམུདྡསྶ, ཝརཾ མཡ྄ཧཾ ཨུདུམྦརོ.

༡༦༣.

‘‘ཡོ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ན ཁིཔྤམནུབུཛ྄ཛྷཏི;

ཨམིཏྟཝསམནྭེཏི, པཙྪཱ ཙ ཨནུཏཔྤཏི.

༡༦༤.

‘‘ཡོ ¶ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ཁིཔྤམེཝ ནིབོདྷཏི;

མུཙྩཏེ སཏྟུསམྦཱདྷཱ, ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨསཀྑིཾ ཝཏཱཏི སམཏྠོ ཝཏ ཨཧོསིཾ. ཨུདྡྷཱཏུནྟི ཨུདྡྷརིཏུཾ. ཝཱརིཛཱཏི སཾསུམཱརཾ ཨཱལཔཏི. ཡཱནི པཱརཾ སམུདྡསྶཱཏི གངྒཾ སམུདྡནཱམེནཱལཔནྟོ ‘‘ཡཱནི སམུདྡསྶ པཱརཾ གནྟྭཱ ཁཱདིཏབྦཱནི, ཨལཾ ཏེཧཱི’’ཏི ཝདཏི. པཙྪཱ ཙ ཨནུཏཔྤཏཱིཏི ཨུཔྤནྣཾ ཨཏྠཾ ཁིཔྤཾ ཨཛཱནནྟོ ཨམིཏྟཝསཾ གཙྪཏི, པཙྪཱ ཙ ཨནུཏཔྤཏི.

ཨིཏི སོ ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི ལོཀིཡཀིཙྩཱནཾ ནིཔྥཏྟིཀཱརཎཾ ཀཐེཏྭཱ ཝནསཎྜམེཝ པཱཝིསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཾསུམཱརོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, ཝཱནརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཝཱནརཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༤༣] ༣. ཀུནྟིནཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཝསིམྷ ཏཝཱགཱརེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཉྙོ གེཧེ ནིཝུཏྠཾ ཀུནྟིནཱིསཀུཎིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱ ཀིར རཉྙོ དཱུཏེཡྻཧཱརིཀཱ ཨཧོསི. དྭེ པོཏཀཱཔིསྶཱ ཨཏྠི, རཱཛཱ ཏཾ སཀུཎིཀཾ ཨེཀསྶ རཉྙོ པཎྞཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པེསེསི. ཏསྶཱ གཏཀཱལེ ¶ རཱཛཀུལེ དཱརཀཱ ཏེ སཀུཎཔོཏཀེ ཧཏྠེཧི པརིམདྡནྟཱ མཱརེསུཾ. སཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏེ པོཏཀེ མཏེ པསྶནྟཱི ‘‘ཀེན མེ པུཏྟཀཱ མཱརིཏཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨསུཀེན ཙ ཨསུཀེན ཙཱ’’ཏི. ཏསྨིཉྩ ཀཱལེ རཱཛཀུལེ པོསཱཝནིཀབྱགྒྷོ ཨཏྠི ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ, བནྡྷནབལེན ཏིཊྛཏི. ཨཐ ཏེ དཱརཀཱ ཏཾ བྱགྒྷཾ དསྶནཱཡ ཨགམཾསུ. སཱཔི སཀུཎིཀཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཨིམེཧི མམ པུཏྟཀཱ མཱརིཏཱ, ཏཐེཝ ནེ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏེ དཱརཀེ གཧེཏྭཱ བྱགྒྷསྶ པཱདམཱུལེ ཁིཔི, བྱགྒྷོ མུརཱམུརཱཔེཏྭཱ ཁཱདི. སཱ ‘‘ཨིདཱནི མེ མནོརཐོ པརིཔུཎྞོ’’ཏི ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཧིམཝནྟམེཝ གཏཱ. ཏཾ ཀཱརཎཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, རཱཛཀུལེ ཀིར ཨསུཀཱ ནཱམ ཀུནྟིནཱི ¶ སཀུཎིཀཱ ཡེ ཧིསྶཱ པོཏཀཱ མཱརིཏཱ, ཏེ དཱརཀེ བྱགྒྷསྶ པཱདམཱུལེ ཁིཔིཏྭཱ ཧིམཝནྟམེཝ གཏཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེསཱ ཨཏྟནོ པོཏཀགྷཱཏཀེ དཱརཀེ གཧེཏྭཱ བྱགྒྷསྶ པཱདམཱུལེ ཁིཔིཏྭཱ ཧིམཝནྟམེཝ གཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བོདྷིསཏྟོ དྷམྨེན སམེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ ནིཝེསནེ ཨེཀཱ ཀུནྟིནཱི སཀུཎིཀཱ དཱུཏེཡྻཧཱརིཀཱཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ. ཨཡཾ ཀུནྟིནཱི བྱགྒྷེན དཱརཀེ མཱརཱཔེཏྭཱ ¶ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིདཱནི ན སཀྐཱ མཡཱ ཨིདྷ ཝསིཏུཾ, གམིསྶཱམི, གཙྪནྟཱི ཙ པན རཉྙོ ཨནཱརོཙེཏྭཱ ན གམིསྶཱམི, ཨཱརོཙེཏྭཱཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ‘‘སཱམི, ཏུམྷཱཀཾ པམཱདེན མམ པུཏྟཀེ དཱརཀཱ མཱརེསུཾ, ཨཧཾ ཀོདྷཝསིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏེ དཱརཀེ པཊིམཱརེསིཾ, ཨིདཱནི མཡཱ ཨིདྷ ཝསིཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༥.

‘‘ཨཝསིམྷ ཏཝཱགཱརེ, ནིཙྩཾ སཀྐཏཔཱུཛིཏཱ,

ཏྭམེཝ དཱནིམཀརི, ཧནྡ རཱཛ ཝཛཱམཧ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཏྭམེཝ དཱནིམཀརཱིཏི མཾ པཎྞཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པེསེཏྭཱ ཨཏྟནོ པམཱདེན མམ པིཡཔུཏྟཀེ ཨརཀྑནྟོ ཏྭཉྙེཝ ཨིདཱནི ཨེཏཾ མམ དོམནསྶཀཱརཎཾ ཨཀརི. ཧནྡཱཏི ཝཝསྶགྒཏྠེ ནིཔཱཏོ. རཱཛཱཏི བོདྷིསཏྟཾ ཨཱལཔཏི. ཝཛཱམཧནྟི ཨཧཾ ཧིམཝནྟཾ གཙྪཱམཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༦.

‘‘ཡོ ¶ ཝེ ཀཏེ པཊིཀཏེ, ཀིབྦིསེ པཊིཀིབྦིསེ;

ཨེཝཾ ཏཾ སམྨཏཱི ཝེརཾ, ཝས ཀུནྟིནི མཱགམཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡོ པུགྒལོ པརེན ཀཏེ ཀིབྦིསེ ཨཏྟནོ པུཏྟམཱརཎཱདིཀེ དཱརུཎེ ཀམྨེ ཀཏེ པུན ཨཏྟནོ ཏསྶ པུགྒལསྶ པཊིཀཏེ པཊིཀིབྦིསེ ‘‘པཊིཀཏཾ ¶ མཡཱ ཏསྶཱ’’ཏི ཛཱནཱཏི. ཨེཝཾ ཏཾ སམྨཏཱི ཝེརནྟི ཨེཏྟཀེན ཏཾ ཝེརཾ སམྨཏི ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཝས ཀུནྟིནི མཱགམཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀུནྟིནཱི ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༧.

‘‘ན ཀཏསྶ ཙ ཀཏྟཱ ཙ, མེཏྟི སནྡྷཱིཡཏེ པུན;

ཧདཡཾ ནཱནུཛཱནཱཏི, གཙྪཉྙེཝ རཐེསབྷཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ན ཀཏསྶ ཙ ཀཏྟཱ ཙཱཏི ཀཏསྶ ཙ ཨབྷིབྷཱུཏསྶ ཨུཔཔཱིལི༹ཏསྶ པུགྒལསྶ, ཨིདཱནི ཝིབྷཏྟིཝིཔརིཎཱམཾ ཀཏྭཱ ཡོ ཀཏྟཱ ཏསྶ ཙཱཏི ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ པུགྒལཱནཾ པུན མིཏྟབྷཱཝོ ནཱམ ན སནྡྷཱིཡཏི ན གྷཊཱིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཧདཡཾ ནཱནུཛཱནཱཏཱིཏི ཏེན ཀཱརཎེན མམ ཧདཡཾ ¶ ཨིདྷ ཝཱསཾ ནཱནུཛཱནཱཏི. གཙྪཉྙེཝ རཐེསབྷཱཏི ཏསྨཱ ཨཧཾ མཧཱརཱཛ གམིསྶཱམིཡེཝཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༨.

‘‘ཀཏསྶ ཙེཝ ཀཏྟཱ ཙ, མེཏྟི སནྡྷཱིཡཏེ པུན;

དྷཱིརཱནཾ ནོ ཙ བཱལཱནཾ, ཝས ཀུནྟིནི མཱགམཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཀཏསྶ ཙེཝ པུགྒལསྶ, ཡོ ཙ ཀཏྟཱ ཏསྶ མེཏྟི སནྡྷཱིཡཏེ པུན, སཱ པན དྷཱིརཱནཾ, ནོ ཙ བཱལཱནཾ. དྷཱིརཱནཉྷི མེཏྟི བྷིནྣཱཔི པུན གྷཊཱིཡཏི, བཱལཱནཾ པན སཀིཾ བྷིནྣཱ བྷིནྣཱཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཝས ཀུནྟིནི མཱགམཱཏི.

སཀུཎིཀཱ ‘‘ཨེཝཾ སནྟེཔི ན སཀྐཱ མཡཱ ཨིདྷ ཝསིཏུཾ སཱམཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཧིམཝནྟམེཝ གཏཱ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀུནྟིནཱིཡེཝ ཨེཏརཧི ཀུནྟིནཱི ཨཧོསི, བཱརཱཎསིརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀུནྟིནཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༤༤] ༤. ཨམྦཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡོ ¶ ནཱིལིཡཾ མཎྜཡཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨམྦགོཔཀཏྠེརཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར མཧལླཀཀཱལེ པབྦཛིཏྭཱ ཛེཏཝནཔཙྩནྟེ ཨམྦཝནེ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨམྦེ རཀྑནྟོ པཏིཏཱནི ཨམྦཔཀྐཱནི ཁཱདནྟོ ཝིཙརཏི, ཨཏྟནོ སམྦནྡྷམནུསྶཱནམྤི དེཏི. ཏསྨིཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ པཝིཊྛེ ཨམྦཙོརཀཱ ཨམྦཱནི པཱཏེཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ ཙ གཧེཏྭཱ ཙ གཙྪནྟི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཙཏསྶོ སེཊྛིདྷཱིཏརོ ཨཙིརཝཏིཡཾ ནྷཱཡིཏྭཱ ཝིཙརནྟིཡོ ཏཾ ཨམྦཝནཾ པཝིསིཾསུ. མཧལླཀོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཱ དིསྭཱ ‘‘ཏུམྷེཧི མེ ཨམྦཱནི ཁཱདིཏཱནཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྷནྟེ, མཡཾ ཨིདཱནེཝ ཨཱགཏཱ, ན ཏུམྷཱཀཾ ཨམྦཱནི ཁཱདཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི སཔཐཾ ཀརོཐཱ’’ཏི? ‘‘ཀརོམ, བྷནྟེ’’ཏི སཔཐཾ ཀརིཾསུ. མཧལླཀོ ཏཱ སཔཐཾ ཀཱརེཏྭཱ ལཛྫཱཔེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསི. ཏསྶ ཏཾ ཀིརིཡཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ ¶ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀོ ཀིར མཧལླཀོ ཨཏྟནོ ཝསནཀཾ ཨམྦཝནཾ པཝིཊྛཱ སེཊྛིདྷཱིཏརོ སཔཐཾ ཀཱརེཏྭཱ ལཛྫཱཔེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨམྦགོཔཀོ ཧུཏྭཱ ཙཏསྶོ སེཊྛིདྷཱིཏརོ སཔཐཾ ཀཱརེཏྭཱ ལཛྫཱཔེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀྐཏྟཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ ཨེཀོ ཀཱུཊཛཊིལོ བཱརཱཎསིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ནདཱིཏཱིརེ ཨམྦཝནེ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཨམྦེ རཀྑནྟོ པཏིཏཱནི ཨམྦཔཀྐཱནི ཁཱདནྟོ སམྦནྡྷམནུསྶཱནམྤི དེནྟོ ནཱནཔྤཀཱརེན མིཙྪཱཛཱིཝེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟོ ཝིཙརཏི. ཏདཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ‘‘ཀེ ནུ ཁོ ལོཀེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཡནཀམྨཾ ཀརོནྟི, དཱནཾ དེནྟི, སཱིལཾ རཀྑནྟི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཀེ པབྦཛིཏཱ སམཎདྷམྨེ ཡུཏྟཔཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི, ཀེ ཨནཱཙཱརཾ ཙརནྟཱི’’ཏི ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཨིམཾ ཨམྦགོཔཀཾ ¶ ཨནཱཙཱརཾ ཀཱུཊཛཊིལཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཀཱུཊཛཊིལོ ཀསིཎཔརིཀམྨཱདིཾ ཨཏྟནོ སམཎདྷམྨཾ པཧཱཡ ཨམྦཝནཾ ¶ རཀྑནྟོ ཝིཙརཏི, སཾཝེཛེསྶཱམི ན’’ནྟི ཏསྶ གཱམཾ བྷིཀྑཱཡ པཝིཊྛཀཱལེ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨམྦེ པཱཏེཏྭཱ ཙོརེཧི ཝིལུམྦིཏེ ཝིཡ ཨཀཱསི.

ཏདཱ བཱརཱཎསིཏོ ཙཏསྶོ སེཊྛིདྷཱིཏརོ ཏཾ ཨམྦཝནཾ པཝིསིཾསུ. ཀཱུཊཛཊིལོ ཏཱ དིསྭཱ ‘‘ཏུམྷེཧི མེ ཨམྦཱནི ཁཱདིཏཱནཱི’’ཏི པལིབུདྡྷི. ‘‘བྷནྟེ, མཡཾ ཨིདཱནེཝ ཨཱགཏཱ, ན ཏེ ཨམྦཱནི ཁཱདཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི སཔཐཾ ཀརོཐཱ’’ཏི? ‘‘ཀཏྭཱ ཙ པན གནྟུཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ལབྷིསྶཐཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཏཱསུ ཛེཊྛིཀཱ སཔཐཾ ཀརོནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༩.

‘‘ཡོ ནཱིལིཡཾ མཎྜཡཏི, སཎྜཱསེན ཝིཧཉྙཏི;

ཏསྶ སཱ ཝསམནྭེཏུ, ཡཱ ཏེ ཨམྦེ ཨཝཱཧརཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡོ པུརིསོ པལིཏཱནཾ ཀཱལ༹ཝཎྞཀརཎཏྠཱཡ ནཱིལཕལཱདཱིནི ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཾ ནཱིལིཡཾ མཎྜཡཏི, ནཱིལཀེསནྟརེ ཙ ཨུཊྛིཏཾ ¶ པལིཏཾ ཨུདྡྷརནྟོ སཎྜཱསེན ཝིཧཉྙཏི ཀིལམཏི, ཏསྶ ཨེཝརཱུཔསྶ མཧལླཀསྶ སཱ ཝསཾ ཨནྭེཏུ, ཏཐཱརཱུཔཾ པཏིཾ ལབྷཏུ, ཡཱ ཏེ ཨམྦེ ཨཝཱཧརཱིཏི.

ཏཱཔསོ ‘‘ཏྭཾ ཨེཀམནྟཾ ཏིཊྛཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དུཏིཡཾ སེཊྛིདྷཱིཏརཾ སཔཐཾ ཀཱརེསི. སཱ སཔཐཾ ཀརོནྟཱི དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༠.

‘‘ཝཱིསཾ ཝཱ པཉྩཝཱིསཾ ཝཱ, ཨཱུནཏིཾསཾཝ ཛཱཏིཡཱ;

ཏཱདིསཱ པཏི མཱ ལདྡྷཱ, ཡཱ ཏེ ཨམྦེ ཨཝཱཧརཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ནཱརིཡོ ནཱམ པནྣརསསོལ༹སཝསྶིཀཀཱལེ པུརིསཱནཾ པིཡཱ ཧོནྟི. ཡཱ པན ཏཝ ཨམྦཱནི ཨཝཱཧརི, སཱ ཨེཝརཱུཔེ ཡོབྦནེ པཏིཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཛཱཏིཡཱ ཝཱིསཾ ཝཱ པཉྩཝཱིསཾ ཝཱ ཨེཀེན དྭཱིཧི ཨཱུནཏཱཡ ཨཱུནཏིཾསཾ ཝཱ ཝསྶཱནི པཏྭཱ ཏཱདིསཱ པརིཔཀྐཝཡཱ ཧུཏྭཱཔི པཏིཾ མཱ ལདྡྷཱཏི.

ཏཱཡཔི སཔཐཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱཡ ཏཏིཡཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༡.

‘‘དཱིགྷཾ ¶ ¶ གཙྪཏུ ཨདྡྷཱནཾ, ཨེཀིཀཱ ཨབྷིསཱརིཀཱ;

སངྐེཏེ པཏི མཱ ཨདྡ, ཡཱ ཏེ ཨམྦེ ཨཝཱཧརཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡཱ ཏེ ཨམྦེ ཨཝཱཧརི, སཱ པཏིཾ པཏྠཡམཱནཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨབྷིསརཎཏཱཡ ཨབྷིསཱརིཀཱ ནཱམ ཧུཏྭཱ ཨེཀིཀཱ ཨདུཏིཡཱ གཱཝུཏདྭིགཱཝུཏམཏྟཾ དཱིགྷཾ ཨདྡྷཱནཾ གཙྪཏུ, གནྟྭཱཔི ཙ ཏསྨིཾ ཨསུཀཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཱགཙྪེཡྻཱསཱིཏི ཀཏེ སངྐེཏེ ཏཾ པཏིཾ མཱ ཨདྡསཱཏི.

ཏཱཡཔི སཔཐཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱཡ ཙཏུཏྠཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༢.

‘‘ཨལངྐཏཱ སུཝསནཱ, མཱལིནཱི ཙནྡནུསྶདཱ;

ཨེཀིཀཱ སཡནེ སེཏུ, ཡཱ ཏེ ཨམྦེ ཨཝཱཧརཱི’’ཏི. – སཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ;

ཏཱཔསོ ‘‘ཏུམྷེཧི ཨཏིབྷཱརིཡཱ སཔཐཱ ཀཏཱ, ཨཉྙེཧི ཨམྦཱནི ཁཱདིཏཱནི བྷཝིསྶནྟི, གཙྪཐ དཱནི ཏུམྷེ’’ཏི ཏཱ ཨུཡྻོཛེསི. སཀྐོ བྷེརཝརཱུཔཱརམྨཎཾ དསྶེཏྭཱ ཀཱུཊཏཱཔསཾ ཏཏོ པལཱཔེསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀཱུཊཛཊིལོ ཨཡཾ ཨམྦགོཔཀོ མཧལླཀོ ཨཧོསི, ཙཏསྶོ སེཊྛིདྷཱིཏརོ ཨེཏཱཡེཝ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨམྦཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༤༥] ༥. རཱཛཀུམྦྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝནཾ ཡདགྒི དཧཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨལསབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཀུལཔུཏྟོ སཱསནེ ཨུརཾ དཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱཔི ཨལསོ ཨཧོསི ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཡོནིསོམནསིཀཱརཝཏྟཔཊིཝཏྟཱདཱིཧི པརིབཱཧིརོ ནཱིཝརཎཱབྷིབྷཱུཏོ. ནིསིནྣཊྛཱནཱདཱིསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཏཐཱ ཨེཝ ཧོཏི. ཏསྶ ཏཾ ཨཱལསིཡབྷཱཝཾ ཨཱརབྦྷ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀོ ནཱམ བྷིཀྑུ ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ¶ ཨཱལསིཡོ ཀུསཱིཏོ ནཱིཝརཎཱབྷིབྷཱུཏོ ཝིཧརཏཱི’’ཏི ¶ . སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨཱལསིཡོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨམཙྩརཏནཾ ཨཧོསི, བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨཱལསིཡཛཱཏིཀོ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘རཱཛཱནཾ པབོདྷེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཾ ཨུཔམཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཝིཙརཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཏཏྠ ཝིཙརནྟོ ཨེཀཾ རཱཛཀུམྦྷཾ ནཱམ ཨཱལསིཡཾ པསྶི. ཏཐཱརཱུཔཱ ཀིར ཨཱལསིཡཱ སཀལདིཝསཾ གཙྪནྟཱཔི ཨེཀདྭངྒུལམཏྟམེཝ གཙྪནྟི. རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཝཡསྶ ཀོ ནཱམ སོ’’ཏི བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪི. མཧཱསཏྟོ ‘‘རཱཛཀུམྦྷོ ནཱམེས, མཧཱརཱཛ, ཨཱལསིཡོ. ཨེཝརཱུཔོ ཧི སཀལདིཝསཾ གཙྪནྟོཔི ཨེཀངྒུལདྭངྒུལམཏྟམེཝ གཙྪཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ‘‘ཨམྦྷོ, རཱཛཀུམྦྷ, ཏུམྷཱཀཾ དནྡྷགམནཾ ཨིམསྨིཾ ཨརཉྙེ དཱཝགྒིམྷི ཨུཊྛིཏེ ཀིཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༣.

‘‘ཝནཾ ¶ ཡདགྒི དཧཏི, པཱཝཀོ ཀཎྷཝཏྟནཱི;

ཀཐཾ ཀརོསི པཙལཀ, ཨེཝཾ དནྡྷཔརཀྐམོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡདགྒཱིཏི ཡདཱ ཨགྒི. པཱཝཀོ ཀཎྷཝཏྟནཱིཏི ཨགྒིནོ ཝེཝཙནཾ. པཙལཀཱཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི. སོ ཧི ཙལནྟོ ཙལནྟོ གཙྪཏི, ནིཙྩཾ ཝཱ པཙལཱཡཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཙལཀོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. དནྡྷཔརཀྐམོཏི གརུཝཱིརིཡོ.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཀུམྦྷོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༤.

‘‘བཧཱུནི རུཀྑཚིདྡཱནི, པཐབྱཱ ཝིཝརཱནི ཙ;

ཏཱནི ཙེ ནཱབྷིསམྦྷོམ, ཧོཏི ནོ ཀཱལཔརིཡཱཡོ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – པཎྜིཏ, ཨམྷཱཀཾ ཨིཏོ ཨུཏྟརིགམནཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨིམསྨིཾ པན ཨརཉྙེ རུཀྑཚིདྡཱནི པཐཝིཡཾ ཝིཝརཱནི ཙ བཧཱུནི. ཡདི ཏཱནི ན པཱཔུཎཱམ, ཧོཏི ནོ ཀཱལཔརིཡཱཡོཏི མརཎམེཝ ནོ ཧོཏཱིཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨིཏརཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༧༥.

‘‘ཡོ ¶ དནྡྷཀཱལེ ཏརཏི, ཏརཎཱིཡེ ཙ དནྡྷཏི;

སུཀྑཔཎྞཾཝ ཨཀྐམྨ, ཨཏྠཾ བྷཉྫཏི ཨཏྟནོ.

༡༧༦.

‘‘ཡོ དནྡྷཀཱལེ དནྡྷེཏི, ཏརཎཱིཡེ ཙ ཏཱརཡི;

སསཱིཝ རཏྟིཾ ཝིབྷཛཾ, ཏསྶཏྠོ པརིཔཱུརཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དནྡྷཀཱལེཏི ཏེསཾ ཏེསཾ ཀམྨཱནཾ སཎིཀཾ ཀཏྟབྦཀཱལེ. ཏརཏཱིཏི ཏུརིཏཏུརིཏོ ཝེགེན ཏཱནི ཀམྨཱནི ཀརོཏི. སུཀྑཔཎྞཾཝཱཏི ཡཐཱ ཝཱཏཱཏཔསུཀྑཾ ཏཱལཔཎྞཾ བལཝཱ པུརིསོ ཨཀྐམིཏྭཱ བྷཉྫེཡྻ, ཏཏྠེཝ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཀརེཡྻ, ཨེཝཾ སོ ཨཏྟནོ ཨཏྠཾ ཝུདྡྷིཾ བྷཉྫཏི. དནྡྷེཏཱིཏི དནྡྷཡཏི དནྡྷཀཱཏབྦཱནི ཀམྨཱནི དནྡྷམེཝ ཀརོཏི. ཏཱརཡཱིཏི ཏུརིཏཀཱཏབྦཱནི ཀམྨཱནི ཏུརིཏོཝ ཀརོཏི. སསཱིཝ རཏྟིཾ ཝིབྷཛནྟི ཡཐཱ ཙནྡོ ཛུཎྷཔཀྑཾ རཏྟིཾ ཛོཏཡམཱནོ ཀཱལ༹པཀྑརཏྟིཏོ རཏྟིཾ ཝིབྷཛནྟོ དིཝསེ དིཝསེ པརིཔཱུརཏི, ཨེཝཾ ཏསྶ པུརིསསྶ ཨཏྠོ པརིཔཱུརཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

རཱཛཱ ¶ བོདྷིསཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨནལསོ ཛཱཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཀུམྦྷོ ཨཱལསིཡབྷིཀྑུ ཨཧོསི, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

རཱཛཀུམྦྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༤༦] ༦. ཀེསཝཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མནུསྶིནྡཾ ཛཧིཏྭཱནཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཝིསྶཱསབྷོཛནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཀིར གེཧེ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ ནིབདྡྷབྷཏྟཾ ཧོཏི, གེཧཾ ནིཙྩཀཱལཾ ¶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨོཔཱནབྷཱུཏཾ ཀཱསཱཝཔཛྫོཏཾ ཨིསིཝཱཏཔཊིཝཱཏཾ. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀརོནྟོ སེཊྛིནོ ནིཝེསནེ བྷིཀྑུསངྒྷཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧམྤི ཨརིཡསངྒྷསྶ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ པཊྛཔེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ རཱཛནིཝེསནེ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཱ དིཡྻཏི, ཏིཝསྶིཀགནྡྷསཱལིབྷོཛནཾ པཎཱིཏཾ. ཝིསྶཱསེནཔི སིནེཧེནཔི སཧཏྠཱ དཱཡཀཱ ནཏྠི, རཱཛཡུཏྟེ དཱཔེསི. བྷིཀྑཱུ ནིསཱིདིཏྭཱ ¶ བྷུཉྫིཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི, ནཱནགྒརསབྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཀུལཾ གནྟྭཱ ཏཾ བྷཏྟཾ ཏེསཾ དཏྭཱ ཏེཧི དིནྣཾ ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ བྷུཉྫནྟི.

ཨཐེཀདིཝསཾ རཉྙོ བཧུཾ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘སངྒྷསྶ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. མནུསྶཱ བྷཏྟགྒཾ གནྟྭཱ ཨེཀབྷིཀྑུམྤི ཨདིསྭཱ ‘‘ཨེཀོ བྷིཀྑུཔི ནཏྠཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. ‘‘ནནུ ཝེལཱཡེཝ ཏཱཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཝེལཱ, བྷིཀྑཱུ པན ཏུམྷཱཀཾ གེཧེ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིསྶཱསིཀཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ གེཧཾ གནྟྭཱ ཏེསཾ དཏྭཱ ཏེཧི དིནྣཾ ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ བྷུཉྫནྟཱི’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ བྷཏྟཾ པཎཱིཏཾ, ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨབྷུཏྭཱ ཨཉྙཾ བྷུཉྫནྟི, སཏྠཱརཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ པུཙྪི. སཏྠཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, བྷོཛནཾ ནཱམ ཝིསྶཱསཔརམཾ, ཏུམྷཱཀཾ ¶ གེཧེ ཝིསྶཱསཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏྭཱ སིནེཧེན དཱཡཀཱནཾ ཨབྷཱཝཱ བྷིཀྑཱུ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝིསྶཱསིཀཊྛཱནེ པརིབྷུཉྫནྟི. མཧཱརཱཛ, ཝིསྶཱསསདིསོ ཨཉྙོ རསོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཝིསྶཱསིཀེན དིནྣཾ ཙཏུམདྷུརམྤི ཧི ཝིསྶཱསིཀེན དིནྣཾ སཱམཱཀབྷཏྟཾ ན ཨགྒྷཏི. པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི རོགེ ཨུཔྤནྣེ རཉྙཱ པཉྩ ཝེཛྫཀུལཱནི གཧེཏྭཱ བྷེསཛྫེ ཀཱརིཏེཔི རོགེ ཨཝཱུཔསནྟེ ཝིསྶཱསིཀཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨལོཎཀཾ སཱམཱཀནཱིཝཱརཡཱགུཉྩེཝ ཨུདཀམཏྟསིཏྟཾ ཨལོཎཀཔཎྞཉྩ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ནིརོགཱ ཛཱཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཱསིརཊྛེ བྲཱམྷཎཀུལེ ནིབྦཏྟི, ‘‘ཀཔྤཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ¶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛི. ཏདཱ ཀེསཝོ ནཱམ ཏཱཔསོ པཉྩཧི ཏཱཔསསཏེཧི པརིཝུཏོ གཎསཏྠཱ ཧུཏྭཱ ཧིམཝནྟེ ཝསཏི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཉྩནྣཾ ཨནྟེཝཱསིཀསཏཱནཾ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ ཧུཏྭཱ ཝིཧཱསི, ཀེསཝཏཱཔསསྶ ཧིཏཛ྄ཛྷཱསཡོ སསིནེཧོ ཨཧོསི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཏིཝིཡ ཝིསྶཱསིཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨཔརབྷཱགེ ཀེསཝོ ཏེ ཏཱཔསེ ཨཱདཱཡ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ མནུསྶཔཐཾ གནྟྭཱ བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ ནགརཾ བྷིཀྑཱཡ པཝིསིཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ ཨིསིགཎཾ དིསྭཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨནྟོནིཝེསནེ བྷོཛེཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཝསཱཔེསི. ཨཐ ཝསྶཱརཏྟེ ཨཏིཀྐནྟེ ཀེསཝོ རཱཛཱནཾ ཨཱཔུཙྪི. རཱཛཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ མཧལླཀཱ, ཨམྷེ ཏཱཝ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསཐ, དཧརཏཱཔསེ ཧིམཝནྟཾ པེསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀེན སདྡྷིཾ ཏེ ཧིམཝནྟཾ པེསེཏྭཱ སཡཾ ཨེཀཀོཝ ཨོཧིཡི. ཀཔྤོ ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ ཏཱཔསེཧི སདྡྷིཾ ཝསི.

ཀེསཝོ ¶ ཀཔྤེན ཝིནཱ ཝསནྟོ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ ཏཾ དཊྛུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ནིདྡཾ ན ལབྷཏི, ཏསྶ ནིདྡཾ ཨལབྷནྟསྶ སམྨཱ ཨཱཧཱརོ ན པརིཎཱམཾ གཙྪཏི, ལོཧིཏཔཀྑནྡིཀཱ ཨཧོསི, བཱལ༹ྷཱ ཝེདནཱ ཝཏྟནྟི. རཱཛཱ པཉྩ ཝེཛྫཀུལཱནི གཧེཏྭཱ ཏཱཔསཾ པཊིཛགྒི, རོགོ ན ཝཱུཔསམྨཏི. ཀེསཝོ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ མརཎཾ ཨིཙྪཐ, ཨུདཱཧུ ཨརོགབྷཱཝ’’ནྟི ¶ ? ‘‘ཨརོགབྷཱཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི མཾ ཧིམཝནྟཾ པེསེཐཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི རཱཛཱ ནཱརདཾ ནཱམ ཨམཙྩཾ པཀྐཱསཱཔེཏྭཱ ‘‘ནཱརད, ཨམྷཱཀཾ བྷདནྟཾ གཧེཏྭཱ ཝནཙརཀེཧི སདྡྷིཾ ཧིམཝནྟཾ ཡཱཧཱི’’ཏི པེསེསི. ནཱརདོ ཏཾ ཏཏྠ ནེཏྭཱ པཙྩཱགམཱསི. ཀེསཝསྶཔི ཀཔྤེ དིཊྛམཏྟེཡེཝ ཙེཏསིཀརོགོ ཝཱུཔསནྟོ, ཨུཀྐཎྛཱ པཊིཔྤསྶམྦྷི. ཨཐསྶ ཀཔྤོ ཨལོཎཀེན ཨདྷཱུཔནེན ¶ ཨུདཀམཏྟསིཏྟཔཎྞེན སདྡྷིཾ སཱམཱཀནཱིཝཱརཡཱགུཾ ཨདཱསི, ཏསྶ ཏངྑཎཉྙེཝ ལོཧིཏཔཀྑནྡིཀཱ པཊིཔྤསྶམྦྷི.

པུན རཱཛཱ ནཱརདཾ པེསེསི ‘‘གཙྪ ཀེསཝསྶ ཏཱཔསསྶ པཝཏྟིཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི. སོ གནྟྭཱ ཏཾ ཨརོགཾ དིསྭཱ ‘‘བྷནྟེ, བཱརཱཎསིརཱཛཱ པཉྩ ཝེཛྫཀུལཱནི གཧེཏྭཱ པཊིཛགྒནྟོ ཏུམྷེ ཨརོགེ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི, ཀཐཾ ཏེ ཀཔྤོ པཊིཛགྒཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༧.

‘‘མནུསྶིནྡཾ ཛཧིཏྭཱན, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཾ;

ཀཐཾ ནུ བྷགཝཱ ཀེསཱི, ཀཔྤསྶ རམཏི ཨསྶམེ’’ཏི.

ཏཏྠ མནུསྶིནྡནྟི མནུསྶཱནཾ ཨིནྡཾ བཱརཱཎསིརཱཛཱནཾ. ཀཐཾ ནུ བྷགཝཱ ཀེསཱིཏི ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ ཀེསཝཏཱཔསོ ཀཔྤསྶ ཨསྶམེ རམཏཱིཏི.

ཨེཝཾ ཨཉྙེཧི སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཝིཡ ཀེསཝསྶ ཨབྷིརཏིཀཱརཎཾ པུཙྪི. ཏཾ སུཏྭཱ ཀེསཝོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༨.

‘‘སཱདཱུནི རམཎཱིཡཱནི, སནྟི ཝཀྑཱ མནོརམཱ;

སུབྷཱསིཏཱནི ཀཔྤསྶ, ནཱརད རམཡནྟི མ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཝཀྑཱཏི རུཀྑཱ. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘རུཀྑཱ’’ཏྭེཝ ལིཁིཏཾ. སུབྷཱསིཏཱནཱིཏི ཀཔྤེན ཀཐིཏཱནི སུབྷཱསིཏཱནི མཾ རམཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ མཾ ཨབྷིརམཱཔེནྟོ ཀཔྤོ ཨལོཎཀཾ ཨདྷཱུཔནཾ ཨུདཀསིཏྟཔཎྞམིསྶཾ སཱམཱཀནཱིཝཱརཡཱགུཾ པཱཡེསི, ཏཱཡ མེ སརཱིརེ བྱཱདྷི ཝཱུཔསམིཏོ, ཨརོགོ ཛཱཏོམྷཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ ནཱརདོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༩.

‘‘སཱལཱིནཾ ¶ ཨོདནཾ བྷུཉྫེ, སུཙིཾ མཾསཱུཔསེཙནཾ;

ཀཐཾ སཱམཱཀནཱིཝཱརཾ, ཨལོཎཾ ཚཱདཡནྟི ཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ བྷུཉྫེཏི བྷུཉྫསི, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཚཱདཡནྟཱིཏི ཚཱདཡཏི པཱིཎེཏི ཏོསེཏི. གཱཐཱབནྡྷསུཁཏྠཾ པན ཨནུནཱསིཀོ ཀཏོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡོ ཏྭཾ སུཙིཾ མཾསཱུཔསེཙནཾ རཱཛཀུལེ རཱཛཱརཧཾ སཱལིབྷཏྟཾ བྷུཉྫསི, ཏཾ ཀཐམིདཾ སཱམཱཀནཱིཝཱརཾ ཨལོཎཾ པཱིཎེཏི ཏོསེཏི, ཀཐཾ ཏེ ཨེཏཾ རུཙྩཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀེསཝོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༨༠.

‘‘སཱདུཾ ཝཱ ཡདི ཝཱསཱདུཾ, ཨཔྤཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ བཧུཾ;

ཝིསྶཏྠོ ཡཏྠ བྷུཉྫེཡྻ, ཝིསྶཱསཔརམཱ རསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡདི ཝཱསཱདུནྟི ཡདི ཝཱ ཨསཱདུཾ. ཝིསྶཏྠོཏི ནིརཱསངྐོ ཝིསྶཱསཔཏྟོ ཧུཏྭཱ. ཡཏྠ བྷུཉྫེཡྻཱཏི ཡསྨིཾ ནིཝེསནེ ཨེཝཾ བྷུཉྫེཡྻ, ཏཏྠ ཨེཝཾ བྷུཏྟཾ ཡཾཀིཉྩི བྷོཛནཾ སཱདུམེཝ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཝིསྶཱསཔརམཱ རསཱ, ཝིསྶཱསོ པརམོ ཨུཏྟམོ ཨེཏེསནྟི ཝིསྶཱསཔརམཱ རསཱ. ཝིསྶཱསསདིསོ ཧི ཨཉྙོ རསོ ནཱམ ནཏྠི. ཨཝིསྶཱསིཀེན ཧི དིནྣཾ ཙཏུམདྷུརམྤི ཝིསྶཱསིཀེན དིནྣཾ ཨམྦིལཀཉྫིཡཾ ན ཨགྒྷཏཱིཏི.

ནཱརདོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀེསཝོ ཨིདཾ ནཱམ ཀཐེསཱི’’ཏི ཨཱཙིཀྑི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ནཱརདོ སཱརིཔུཏྟོ, ཀེསཝོ བཀབྲཧྨཱ, ཀཔྤོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀེསཝཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༤༧] ༧. ཨཡཀཱུཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སབྦཱཡསནྟི ¶ ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ལོཀཏྠཙརིཡཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ མཧཱཀཎྷཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༢.༦༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཨུགྒཧིཏསབྦསིཔྤོ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫེ པཏིཊྛཱཡ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ མནུསྶཱ དེཝམངྒལིཀཱ ཧུཏྭཱ བཧཱུ ཨཛེལ༹ཀཱདཡོ ¶ མཱརེཏྭཱ དེཝཏཱནཾ བལིཀམྨཾ ཀརོནྟི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘པཱཎོ ན ཧནྟབྦོ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. ཡཀྑཱ བལིཀམྨཾ ཨལབྷམཱནཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཧིམཝནྟེ ཡཀྑསམཱགམཾ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ མཱརཎཏྠཱཡ ཨེཀཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཡཀྑཾ པེསེསུཾ. སོ ཀཎྞིཀམཏྟཾ མཧནྟཾ ཨཱདིཏྟཾ ཨཡཀཱུཊཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ནཾ པཧརིཏྭཱ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགནྟྭཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམསམནནྟརེ བོདྷིསཏྟསྶ སཡནམཏྠཀེ ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐསྶ ཨཱསནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. སོ ཨཱཝཛྫམཱནོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ཨིནྡཝཛིརཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ཡཀྑསྶ ཨུཔརི ཨཊྛཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཡཀྑཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེས མཾ རཀྑམཱནོ ཋིཏོ, ཨུདཱཧུ མཱརེཏུཀཱམོ’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༨༡.

‘‘སབྦཱཡསཾ ཀཱུཊམཏིཔྤམཱཎཾ, པགྒཡ྄ཧ ཡོ ཏིཊྛསི ཨནྟལིཀྑེ;

རཀྑཱཡ མེ ཏྭཾ ཝིཧིཏོ ནུསཛྫ, ཨུདཱཧུ མེ ཙེཏཡསེ ཝདྷཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིཧིཏོ ནུསཛྫཱཏི ཝིཧིཏོ ནུ ཨསི ཨཛྫ.

བོདྷིསཏྟོ པན ཡཀྑམེཝ པསྶཏི, ན སཀྐཾ. ཡཀྑོ སཀྐསྶ བྷཡེན བོདྷིསཏྟཾ པཧརིཏུཾ ན སཀྐོཏི. སོ བོདྷིསཏྟསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ནཱཧཾ ཏཝ རཀྑཎཏྠཱཡ ཋིཏོ, ཨིམིནཱ པན ཛལིཏེན ཨཡཀཱུཊེན པཧརིཏྭཱ ཏཾ མཱརེསྶཱམཱིཏི ཨཱགཏོམྷི, སཀྐསྶ བྷཡེན ཏཾ པཧརིཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི ཨེཏམཏྠཾ དཱིཔེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༨༢.

‘‘དཱུཏོ ¶ ཨཧཾ རཱཛིདྷ རཀྑསཱནཾ, ཝདྷཱཡ ཏུཡ྄ཧཾ པཧིཏོཧམསྨི;

ཨིནྡོ ཙ ཏཾ རཀྑཏི དེཝརཱཛཱ, ཏེནུཏྟམངྒཾ ན ཏེ ཕཱལཡཱམཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨིཏརཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༨༣.

‘‘སཙེ ¶ ཙ མཾ རཀྑཏི དེཝརཱཛཱ, དེཝཱནམིནྡོ མགྷཝཱ སུཛམྤཏི;

ཀཱམཾ ¶ པིསཱཙཱ ཝིནདནྟུ སབྦེ, ན སནྟསེ རཀྑསིཡཱ པཛཱཡ.

༡༨༤.

‘‘ཀཱམཾ ཀནྡནྟུ ཀུམྦྷཎྜཱ, སབྦེ པཾསུཔིསཱཙཀཱ;

ནཱལཾ པིསཱཙཱ ཡུདྡྷཱཡ, མཧཏཱི སཱ ཝིབྷིཾསིཀཱ’’ཏི.

ཏཏྠ རཀྑསིཡཱ པཛཱཡཱཏི རཀྑསིསངྑཱཏཱཡ པཛཱཡ, རཀྑསསཏྟཱནནྟི ཨཏྠོ. ཀུམྦྷཎྜཱཏི ཀུམྦྷམཏྟརཧསྶངྒཱ མཧོདརཱ ཡཀྑཱ. པཾསུཔིསཱཙཀཱཏི སངྐཱརཊྛཱནེ པིསཱཙཱ. ནཱལནྟི པིསཱཙཱ ནཱམ མཡཱ སདྡྷིཾ ཡུདྡྷཱཡ ན སམཏྠཱ. མཧཏཱི སཱ ཝིབྷིཾསིཀཱཏི ཡཾ པནེཏེ ཡཀྑཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཝིབྷིཾསིཀཾ དསྶེནྟི, སཱ མཧཏཱི ཝིབྷིཾསིཀཱ བྷཡཀཱརཎདསྶནམཏྟམེཝ མཡ྄ཧཾ, ན པནཱཧཾ བྷཱཡཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

སཀྐོ ཡཀྑཾ པལཱཔེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཨོཝདིཏྭཱ ‘‘མཱ བྷཱཡི, མཧཱརཱཛ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཏཝ རཀྑཱ མམཱཡཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ ཨཧོསི, བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨཡཀཱུཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༤༨] ༨. ཨརཉྙཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨརཉྙཱ ¶ གཱམམཱགམྨཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཐུལླཀུམཱརིཀཱཔལོབྷནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཙཱུལ༹ནཱརདཀསྶཔཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༣.༤༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ བྷརིཡཱཡ ཀཱལཀཏཱཡ པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཧིམཝནྟེ ཝསནྟོ པུཏྟཾ ཨསྶམཔདེ ཋཔེཏྭཱ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཙྪཏི. ཏདཱ ཙོརེསུ པཙྩནྟགཱམཾ པཧརིཏྭཱ ཀརམརེ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེསུ ཨེཀཱ ཀུམཱརིཀཱ པལཱཡིཏྭཱ ཏཾ ཨསྶམཔདཾ པཏྭཱ ཏཱཔསཀུམཱརཾ ¶ པལོབྷེཏྭཱ སཱིལཝིནཱསཾ པཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཧི གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘པིཏཱ ཏཱཝ ¶ མེ ཨཱགཙྪཏུ, ཏཾ པསྶིཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི དིསྭཱ ཨཱགཙྪཱ’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ ནིསཱིདི. ཏཱཔསཀུམཱརོ པིཏརི ཨཱགཏེ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༨༥.

‘‘ཨརཉྙཱ གཱམམཱགམྨ, ཀིཾསཱིལཾ ཀིཾཝཏཾ ཨཧཾ;

པུརིསཾ ཏཱཏ སེཝེཡྻཾ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨརཉྙཱ གཱམམཱགམྨཱཏི ཏཱཏ ཨཧཾ ཨིཏོ ཨརཉྙཏོ མནུསྶཔཐཾ ཝསནཏྠཱཡ གཏོ ཝསནགཱམཾ པཏྭཱ ཀིཾ ཀརོམཱིཏི.

ཨཐསྶ པིཏཱ ཨོཝཱདཾ དདནྟོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༨༦.

‘‘ཡོ ཏཾ ཝིསྶཱསཡེ ཏཱཏ, ཝིསྶཱསཉྩ ཁམེཡྻ ཏེ;

སུསྶཱུསཱི ཙ ཏིཏིཀྑཱི ཙ, ཏཾ བྷཛེཧི ཨིཏོ གཏོ.

༡༨༧.

‘‘ཡསྶ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ ནཏྠི དུཀྐཊཾ;

ཨུརསཱིཝ པཏིཊྛཱཡ, ཏཾ བྷཛེཧི ཨིཏོ གཏོ.

༡༨༨.

‘‘ཧལིདྡིརཱགཾ ཀཔིཙིཏྟཾ, པུརིསཾ རཱགཝིརཱགིནཾ;

ཏཱདིསཾ ཏཱཏ མཱ སེཝི, ནིམྨནུསྶམྤི ཙེ སིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡོ ཏཾ ཝིསྶཱསཡེཏི ཡོ པུརིསོ ཏཾ ཝིསྶཱསེཡྻ ན པརིསངྐེཡྻ. ཝིསྶཱསཉྩ ཁམེཡྻ ཏེཏི ཡོ ཙ ཨཏྟནི ཀཡིརམཱནཾ ཏཝ ཝིསྶཱསཾ པཏྟོ ནིརཱསངྐོ ཏཾ ཁམེཡྻ. སུསྶཱུསཱིཏི ཡོ ཙ ཏཝ ཝིསྶཱསཝཙནཾ སོཏུམིཙྪཏི. ཏིཏིཀྑཱིཏི ཡོ ཙ ཏཡཱ ཀཏཾ ཨཔརཱདྷཾ ཁམཏི. ཏཾ བྷཛེཧཱིཏི ཏཾ པུརིསཾ བྷཛེཡྻཱསི པཡིརུཔཱསེཡྻཱསི. ཨུརསཱིཝ པཏིཊྛཱཡཱཏི ཡཐཱ ཏསྶ ཨུརསི པཏིཊྛཱཡ ཝཌྜྷིཏོ ཨོརསཔུཏྟོ ཏྭམྤི ཏཱདིསོ ཨུརསི པཏིཊྛིཏཔུཏྟོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཾ པུརིསཾ བྷཛེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཧལིདྡིརཱགནྟི ཧལིདྡིརཱགསདིསཾ ཨཐིརཙིཏྟཾ. ཀཔིཙིཏྟནྟི ལཧུཔརིཝཏྟིཏཱཡ མཀྐཊཙིཏྟཾ. རཱགཝིརཱགིནནྟི མུཧུཏྟེནེཝ རཛྫནཝིརཛྫནསབྷཱཝཾ. ནིམྨནུསྶམྤི ཙེ སིཡཱཏི སཙེཔི སཀལཾ ཛམྦུདཱིཔཏལཾ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདིཝིརཧིཏསྶ མནུསྶསྶ ཨབྷཱཝེན ནིམྨནུསྶཾ སིཡཱ ¶ , ཏཐཱཔི, ཏཱཏ, ཏཱདིསཾ ལཧུཙིཏྟཾ མཱ སེཝི, སབྦམྤི མནུསྶཔཐཾ ཝིཙིནིཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟགུཎསམྤནྣམེཝ བྷཛེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཏཱཔསཀུམཱརོ ‘‘ཨཧཾ, ཏཱཏ, ཨིམེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཾ པུརིསཾ ཀཏྠ ལབྷིསྶཱམི, ན གཙྪཱམི, ཏུམྷཱཀཉྙེཝ སནྟིཀེ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནིཝཏྟི. ཨཐསྶ པིཏཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑི. ཨུབྷོཔི ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པུཏྟོ ཙ ཀུམཱརིཀཱ ཙ ཨེཏེཡེཝ ཨཧེསུཾ, པིཏཱ ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨརཉྙཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༤༩] ༩. སནྡྷིབྷེདཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ནེཝ ཨིཏྠཱིསུ སཱམཉྙནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པེསུཉྙསིཀྑཱཔདཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀསྨིཾ ཀིར སམཡེ སཏྠཱ ‘‘ཚབྦགྒིཡཱ བྷིཀྑཱུ པེསུཉྙཾ ཨུཔསཾཧརནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཏེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏུམྷེ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ བྷཎྜནཛཱཏཱནཾ ཀལཧཛཱཏཱནཾ ཝིཝཱདཱཔནྣཱནཾ པེསུཉྙཾ ཨུཔསཾཧརཐ, ཏེན ཨནུཔྤནྣཱནི ཙེཝ བྷཎྜནཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨུཔྤནྣཱནི ཙ ¶ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ སཾཝཏྟནྟཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཏེ བྷིཀྑཱུ གརཧིཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ནཱམ ཏིཁིཎསཏྟིཔཧཱརསདིསཱ, དལ༹ྷོ ཝིསྶཱསོཔི ཏཱཡ ཁིཔྤཾ བྷིཛྫཏི, ཏཉྩ པན གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ མེཏྟིབྷིནྡནཀཛནོ སཱིཧཨུསབྷསདིསོ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ པིཏུ ཨཙྩཡེན དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ ཨེཀོ གོཔཱལཀོ ཨརཉྙེ གོཀུལེསུ གཱཝོ པཊིཛགྒིཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟོ ཨེཀཾ གབྦྷིནིཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ པཧཱཡ ཨཱགཏོ. ཏསྶཱ ཨེཀཱཡ སཱིཧིཡཱ སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ཨུཔྤཛྫི. ཏཱ ཨུབྷོཔི དལ༹ྷམིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀཏོ ཝིཙརནྟི. ཨཔརབྷཱགེ གཱཝཱི ཝཙྪཀཾ, སཱིཧཱི སཱིཧཔོཏཀཾ ཝིཛཱཡི. ཏེ ཨུབྷོཔི ཛནཱ ཀུལེན ཨཱགཏམེཏྟིཡཱ དལ༹ྷམིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀཏོ ཝིཙརནྟི ¶ . ཨཐེཀོ ཝནཙརཀོ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཏེསཾ ཝིསྶཱསཾ དིསྭཱ ཨརཉྙེ ཨུཔྤཛྫནཀབྷཎྜཾ ཨཱདཱཡ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ རཉྙོ དཏྭཱ ¶ ‘‘ཨཔི ཏེ, སམྨ, ཀིཉྩི ཨརཉྙེ ཨཙྪརིཡཾ དིཊྛཔུབྦ’’ནྟི རཉྙཱ པུཊྛོ ‘‘དེཝ, ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ན པསྶཱམི, ཨེཀཾ པན སཱིཧཉྩ ཨུསབྷཉྩ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིསྶཱསིཀེ ཨེཀཏོ ཝིཙརནྟེ ཨདྡས’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཨེཏེསཾ ཏཏིཡེ ཨུཔྤནྣེ བྷཡཾ བྷཝིསྶཏི, ཡདཱ ཏེསཾ ཏཏིཡཾ པསྶཏི, ཨཐ མེ ཨཱཙིཀྑེཡྻཱསཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི.

ཝནཙརཀེ པན བཱརཱཎསིཾ གཏེ ཨེཀོ སིངྒཱལོ སཱིཧཉྩ ཨུསབྷཉྩ ཨུཔཊྛཧི. ཝནཙརཀོ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཏིཡསྶ ཨུཔྤནྣབྷཱཝཾ རཉྙོ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ནགརཾ གཏོ. སིངྒཱལོ ཙིནྟེསི ‘‘མཡཱ ཋཔེཏྭཱ སཱིཧམཾསཉྩ ཨུསབྷམཾསཉྩ ཨཉྙཾ ཨཁཱདིཏཔུབྦཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨིམེ བྷིནྡིཏྭཱ ཨིམེསཾ མཾསཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཨཡཾ ཏཾ ཨེཝཾ ཝདཏི, ཨཡཾ ཏཾ ཨེཝཾ ཝདཏཱི’’ཏི ཨུབྷོཔི ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ བྷིནྡིཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ ཀལཧཾ ཀཱརེཏྭཱ མརཎཱཀཱརཔྤཏྟེ ཨཀཱསི. ཝནཙརཀོཔི གནྟྭཱ རཉྙོ ‘‘ཏེསཾ, དེཝ, ཏཏིཡོ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀོ སོ’’ཏི? ‘‘སིངྒཱལོ, དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘སོ ཨུབྷོ མིཏྟེ བྷིནྡིཏྭཱ མཱརཱཔེསྶཏི, མཡཾ ཏེསཾ མཏཀཱལེ སམྤཱཔུཎིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ རཐཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཝནཙརཀེན མགྒདེསཀེན གཙྪནྟོ ཏེསུ ཨཉྙམཉྙཾ ཀལཧཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟེསུ སམྤཱཔུཎི. སིངྒཱལོ པན ཧཊྛཏུཊྛོ ཨེཀཝཱརཾ ¶ སཱིཧསྶ མཾསཾ ཁཱདཏི, ཨེཀཝཱརཾ ཨུསབྷསྶ མཾསཾ ཁཱདཏི. རཱཛཱ ཏེ ཨུབྷོཔི ཛཱིཝིཏཀྑཡཔྤཏྟེ དིསྭཱ རཐེ ཋིཏོཝ སཱརཐིནཱ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༨༩.

‘‘ནེཝ ¶ ཨིཏྠཱིསུ སཱམཉྙཾ, ནཱཔི བྷཀྑེསུ སཱརཐི;

ཨཐསྶ སནྡྷིབྷེདསྶ, པསྶ ཡཱཝ སུཙིནྟིཏཾ.

༡༩༠.

‘‘ཨསི ཏིཀྑོཝ མཾསམྷི, པེསུཉྙཾ པརིཝཏྟཏི;

ཡཏྠཱུསབྷཉྩ སཱིཧཉྩ, བྷཀྑཡནྟི མིགཱདྷམཱ.

༡༩༡.

‘‘ཨིམཾ སོ སཡནཾ སེཏི, ཡམིམཾ པསྶསི སཱརཐི;

ཡོ ཝཱཙཾ སནྡྷིབྷེདསྶ, པིསུཎསྶ ནིབོདྷཏི.

༡༩༢.

‘‘ཏེ ཛནཱ སུཁམེདྷནྟི, ནརཱ སགྒགཏཱརིཝ;

ཡེ ཝཱཙཾ སནྡྷིབྷེདསྶ, ནཱཝབོདྷནྟི སཱརཐཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ནེཝ ཨིཏྠཱིསཱུཏི སམྨ སཱརཐི, ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ ཛནཱནཾ ནེཝ ཨིཏྠཱིསུ སཱམཉྙཾ ཨཏྠི ན ¶ , བྷཀྑེསུཔི. ཨཉྙམེཝ ཧི ཨིཏྠིཾ སཱིཧོ སེཝཏི, ཨཉྙཾ ཨུསབྷོ, ཨཉྙཾ བྷཀྑཾ སཱིཧོ ཁཱདཏི, ཨཉྙཾ ཨུསབྷོཏི ཨཏྠོ. ཨཐསྶཱཏི ཨེཝཾ ཀལཧཀཱརཎེ ཨཝིཛྫམཱནེཔི ཨཐ ཨིམསྶ མིཏྟསནྡྷིབྷེདཀསྶ དུཊྛསིངྒཱལསྶ ‘‘ཨུབྷིནྣཾ མཾསཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིམེ མཱརེནྟསྶ པསྶ ཡཱཝ སུཙིནྟིཏཾ, སུཙིནྟིཏཾ ཛཱཏནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཡཏྠཱཏི ཡསྨིཾ པེསུཉྙེ པརིཝཏྟམཱནེ. ཨུསབྷཉྩ སཱིཧཉྩ མིགཱདྷམཱ སིངྒཱལཱ ཁཱདནྟི, ཏཾ པེསུཉྙཾ མཾསམྷི ཏིཁིཎོ ཨསི ཝིཡ མིཏྟབྷཱཝཾ ཚིནྡནྟམེཝ པརིཝཏྟཏཱིཏི དཱིཔེཏི.

ཡམིམཾ པསྶསཱིཏི སམྨ སཱརཐི, ཡཾ ཨིམཾ པསྶསི ཨིམེསཾ དྭིནྣཾ མཏསཡནཾ, ཨཉྙོཔི ཡོ པུགྒལོ སནྡྷིབྷེདསྶ པིསུཎསྶ པིསུཎཝཱཙཾ ནིབོདྷཏི གཎྷཱཏི, སོ ཨིམཾ སཡནཾ སེཏི, ཨེཝམེཝཾ མརཏཱིཏི དསྶེཏི. སུཁམེདྷནྟཱིཏི སུཁཾ ཝིནྡནྟི ལབྷནྟི. ནརཱ སགྒགཏཱརིཝཱཏི སགྒགཏཱ དིབྦབྷོགསམངྒིནོ ནརཱ ཝིཡ ཏེ སུཁཾ ཝིནྡནྟི. ནཱཝབོདྷནྟཱིཏི ¶ ན སཱརཏོ པཙྩེནྟི, ཏཱདིསཾ པན ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཙོདེཏྭཱ སཱརེཏྭཱ མེཏྟིཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ པཱཀཏིཀཱཝ ཧོནྟཱིཏི.

རཱཛཱ ¶ ཨིམཱ གཱཐཱ བྷཱསིཏྭཱ སཱིཧསྶ ཀེསརཙམྨནཁདཱཋཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ ནགརམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སནྡྷིབྷེདཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༥༠] ༡༠. དེཝཏཱཔཉྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཧནྟི ཧཏྠེཧི པཱདེཧཱིཏི ཨཡཾ དེཝཏཱཔུཙྪཱ ཨུམངྒཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༥༩༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

དེཝཏཱཔཉྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཙཱུལ༹ཀུཎཱལཝགྒོ པཉྩམོ.

ཛཱཏཀུདྡཱནཾ ¶ –

ཀཱལིངྒོ ཨསྶཱརོཧོ ཙ, ཨེཀརཱཛཱ ཙ དདྡརོ;

སཱིལཝཱིམཾསསུཛཱཏཱ, པལཱསོ སཀུཎོ ཚཝོ;

སེཡྻོཏི དས ཛཱཏཀཱ.

པུཙིམནྡོ ཀསྶཔོ ཙ, ཁནྟིཝཱདཱི ལོཧཀུམྦྷཱི;

སབྦམཾསལཱབྷཱི སསོ, མཏཱརོདཀཎཝེརཱ;

ཏིཏྟིརོ སུཙྩཛོ དས.

ཀུཊིདཱུསོ དུདྡབྷཱཡོ, བྲཧྨདཏྟཙམྨསཱཊཀོ;

གོདྷརཱཛཱ ཙ ཀཀྐཱརུ, ཀཱཀཝཏཱི ནནུ སོཙིཡོ;

ཀཱལ༹བཱཧུ སཱིལཝཱིམཾསོ དས.

ཀོཀཱལིཀོ ¶ རཐལཊྛི, པཀྐགོདྷརཱཛོཝཱདཱ;

ཛམྦུཀབྲཧཱཚཏྟོ ཙ, པཱིཋཐུསཱ ཙ བཱཝེརུ;

ཝིསཡ྄ཧསེཊྛི དསདྷཱ.

ཀིནྣརཱིཝཱནརཀུནྟིནཱི, ཨམྦཧཱརཱི གཛཀུམྦྷོ;

ཀེསཝཱཡཀཱུཊཱརཉྙཾ, སནྡྷིབྷེདོ དེཝཏཱཔཉྷཱ.

ཝགྒུདྡཱནཾ –

ཀཱལིངྒོ པུཙིམནྡོ ཙ, ཀུཊིདཱུསཀཀོཀིལཱ;

ཙཱུལ༹ཀུཎཱལཝགྒོཏི, པཉྩཝགྒཱ ཙཏུཀྐམྷི;

ཧོནྟི པཉྙཱས ཛཱཏཀཱ.

ཙཏུཀྐནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. པཉྩཀནིཔཱཏོ

༡. མཎིཀུཎྜལཝགྒོ

[༣༥༡] ༡. མཎིཀུཎྜལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཛཱིནོ ¶ ¶ ¶ རཐསྶཾ མཎིཀུཎྜལེ ཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཉྙོ ཨནྟེཔུརེ སབྦཏྠསཱདྷཀཾ པདུཊྛཱམཙྩཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨིདྷ པན བོདྷིསཏྟོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨཧོསི. པདུཊྛཱམཙྩོ ཀོསལརཱཛཱནཾ ཨཱནེཏྭཱ ཀཱསིརཛྫཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱནཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ བནྡྷནཱགཱརེ པཀྑིཔཱཔེསི. རཱཛཱ ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ པལླངྐེན ནིསཱིདི, ཙོརརཉྙོ སརཱིརེ ཌཱཧོ ཨུཔྤཛྫི. སོ བཱརཱཎསིརཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡.

‘‘ཛཱིནོ རཐསྶཾ མཎིཀུཎྜལེ ཙ, པུཏྟེ ཙ དཱརེ ཙ ཏཐེཝ ཛཱིནོ;

སབྦེསུ བྷོགེསུ ཨསེསཀེསུ, ཀསྨཱ ན སནྟཔྤསི སོཀཀཱལེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཛཱིནོ རཐསྶཾ མཎིཀུཎྜལེ ཙཱཏི མཧཱརཱཛ, ཏྭཾ རཐཉྩ ཨསྶཉྩ མཎིཀུཎྜལཱནི ཙ ཛཱིནོ, ‘‘ཛཱིནོ རཐསྶེ ཙ མཎིཀུཎྜལེ ཙཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨསེསཀེསཱུཏི ནིསྶེསཀེསུ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢.

‘‘པུབྦེཝ མཙྩཾ ཝིཛཧནྟི བྷོགཱ, མཙྩོ ཝཱ ཏེ པུབྦཏརཾ ཛཧཱཏི;

ཨསསྶཏཱ བྷོགིནོ ཀཱམཀཱམི, ཏསྨཱ ན སོཙཱམཧཾ སོཀཀཱལེ.

༣.

‘‘ཨུདེཏི ¶ ¶ ཨཱཔཱུརཏི ཝེཏི ཙནྡོ, ཨཏྠཾ ཏཔེཏྭཱན པལེཏི སཱུརིཡོ;

ཝིདིཏཱ མཡཱ སཏྟུཀ ལོཀདྷམྨཱ, ཏསྨཱ ན སོཙཱམཧཾ སོཀཀཱལེ’’ཏི.

ཏཏྠ པུབྦེཝ མཙྩནྟི མཙྩཾ ཝཱ བྷོགཱ པུབྦེཝ པཋམཏརཉྙེཝ ཝིཛཧནྟི, མཙྩོ ཝཱ ཏེ བྷོགེ པུབྦཏརཾ ཛཧཱཏི. ཀཱམཀཱམཱིཏི ཙོརརཱཛཱནཾ ཨཱལཔཏི. ཨམྦྷོ, ཀཱམེ ཀཱམཡམཱན ཀཱམཀཱམི བྷོགིནོ ནཱམ ལོཀེ ཨསསྶཏཱ, བྷོགེསུ ཝཱ ནཊྛེསུ ཛཱིཝམཱནཱཝ ཨབྷོགིནོ ཧོནྟི, བྷོགེ ཝཱ པཧཱཡ སཡཾ ནསྶནྟི, ཏསྨཱ ཨཧཾ མཧཱཛནསྶ སོཀཀཱལེཔི ན སོཙཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིདིཏཱ མཡཱ སཏྟུཀ ལོཀདྷམྨཱཏི ཙོརརཱཛཱནཾ ཨཱལཔཏི. ཨམྦྷོ, སཏྟུཀ, མཡཱ ལཱབྷོ ཨལཱབྷོ ཡསོ ཨཡསོཏིཨཱདཡོ ལོཀདྷམྨཱ ཝིདིཏཱ. ཡཐེཝ ཧི ཙནྡོ ཨུདེཏི ཙ པཱུརཏི ཙ པུན ཙ ཁཱིཡཏི, ཡཐཱ ཙ སཱུརིཡོ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམནྟོ མཧནྟཾ ཨཱལོཀཾ ཏཔེཏྭཱན པུན སཱཡཾ ཨཏྠཾ པལེཏི ཨཏྠཾ གཙྪཏི ན དིསྶཏི, ཨེཝམེཝ བྷོགཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ནསྶནྟི ཙ, ཏཏྠ ཀིཾ སོཀེན, ཏསྨཱ ན སོཙཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཙོརརཉྙོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏམེཝ ཙོརཾ གརཧནྟོ ཨཱཧ –

༤.

‘‘ཨལསོ གིཧཱི ཀཱམབྷོགཱི ན སཱདྷུ, ཨསཉྙཏོ པབྦཛིཏོ ན སཱདྷུ;

རཱཛཱ ན སཱདྷུ ཨནིསམྨཀཱརཱི, ཡོ པཎྜིཏོ ཀོདྷནོ ཏཾ ན སཱདྷུ.

༥.

‘‘ནིསམྨ ཁཏྟིཡོ ཀཡིརཱ, ནཱནིསམྨ དིསམྤཏི;

ནིསམྨཀཱརིནོ རཱཛ, ཡསོ ཀིཏྟི ཙ ཝཌྜྷཏཱི’’ཏི.

ཨིམཱ ¶ པན དྭེ གཱཐཱ ཧེཊྛཱ ཝིཏྠཱརིཏཱཡེཝ. ཙོརརཱཛཱ བོདྷིསཏྟཾ ཁམཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛནཔདམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀོསལརཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, བཱརཱཎསིརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཎིཀུཎྜལཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༥༢] ༢. སུཛཱཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀིཾ ¶ ནུ སནྟརམཱནོཝཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཏཔིཏིཀཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར པིཏརི མཏེ པརིདེཝམཱནོ ཝིཙརཏི, སོཀཾ ཝིནོདེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཐ སཏྠཱ ཏསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལཱུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱསམཎཾ ཨཱདཱཡ ཏསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསིནྣོ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣཾ ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསཀ, སོཙསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཱཝུསོ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པཎྜིཏཱནཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ པིཏརི ཀཱལཀཏེ ན སོཙིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀུཊུམྦིཀགེཧེ ནིབྦཏྟི, ‘‘སུཛཱཏཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏསྶ ཝཡཔྤཏྟསྶ པིཏཱམཧོ ཀཱལམཀཱསི. ཨཐསྶ པིཏཱ པིཏུ ཀཱལཀིརིཡཏོ པཊྛཱཡ སོཀསམཔྤིཏོ ཨཱལཱ༹ཧནཾ གནྟྭཱ ཨཱལཱ༹ཧནཏོ ཨཊྛཱིནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱརཱམེ མཏྟིཀཱཐཱུཔཾ ཀཏྭཱ ཏཱནི ཏཏྠ ནིདཧིཏྭཱ གཏགཏཝེལཱཡ ཐཱུཔཾ པུཔྥེཧི པཱུཛེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཨཱཝིཛ྄ཛྷནྟོ པརིདེཝཏི, ནེཝ ནྷཱཡཏི ན ལིམྤཏི ན བྷུཉྫཏི ན ཀམྨནྟེ ཝིཙཱརེཏི. ཏཾ དིསྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘པིཏཱ མེ ཨཡྻཀསྶ མཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སོཀཱབྷིབྷཱུཏོ ཙརཏི, ཋཔེཏྭཱ པན མཾ ཨཉྙོ ཨེཏཾ སཉྙཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཀེན ནཾ ཨུཔཱཡེན ནིསྶོཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི བཧིགཱམེ ¶ ཨེཀཾ མཏགོཎཾ དིསྭཱ ཏིཎཉྩ པཱནཱིཡཉྩ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏསྶ པུརཏོ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཁཱད, ཁཱད, པིཝ, པིཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱགཏཱགཏཱ ནཾ དིསྭཱ ‘‘སམྨ སུཛཱཏ, ཀིཾ ཨུམྨཏྟཀོསི, མཏགོཎསྶ ཏིཎོདཀཾ དེསཱི’’ཏི ཝདནྟི. སོ ན ཀིཉྩི པཊིཝདཏི. ཨཐསྶ པིཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘པུཏྟོ ཏེ ཨུམྨཏྟཀོ ཛཱཏོ, མཏགོཎསྶ ཏིཎོདཀཾ དེཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏཾ སུཏྭཱ ཀུཊུམྦིཀསྶ ¶ པིཏུསོཀོ ཨཔགཏོ, པུཏྟསོཀོ པཏིཊྛིཏོ. སོ ཝེགེནཱགནྟྭཱ ‘‘ནནུ ཏྭཾ, ཏཱཏ སུཛཱཏ, པཎྜིཏོསི, ཀིཾཀཱརཎཱ མཏགོཎསྶ ཏིཎོདཀཾ དེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦.

‘‘ཀིཾ ནུ སནྟརམཱནོཝ, ལཱཡིཏྭཱ ཧརིཏཾ ཏིཎཾ;

ཁཱད ཁཱདཱཏི ལཔསི, གཏསཏྟཾ ཛརགྒཝཾ.

༧.

‘‘ན ཧི ཨནྣེན པཱནེན, མཏོ གོཎོ སམུཊྛཧེ;

ཏྭཉྩ ཏུཙྪཾ ཝིལཔསི, ཡཐཱ ཏཾ དུམྨཏཱི ཏཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སནྟརམཱནོཝཱཏི ཏུརིཏོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ. ལཱཡིཏྭཱཏི ལུནིཏྭཱ. ལཔསཱིཏི ཝིལཔསི. གཏསཏྟཾ ཛརགྒཝནྟི ཝིགཏཛཱིཝིཏཾ ཛིཎྞགོཎཾ. ཡཐཱ ཏནྟི ཨེཏྠ ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཡཐཱ དུམྨཏི ཨཔྤཔཉྙོ ཝིལཔེཡྻ, ཏཐཱ ཏྭཾ ཏུཙྪཾ ཝིལཔསཱིཏི.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨.

‘‘ཏཐེཝ ཏིཊྛཏི སཱིསཾ, ཧཏྠཔཱདཱ ཙ ཝཱལདྷི;

སོཏཱ ཏཐེཝ ཏིཊྛནྟི, མཉྙེ གོཎོ སམུཊྛཧེ.

༩.

‘‘ནེཝཡྻཀསྶ སཱིསཉྩ, ཧཏྠཔཱདཱ ཙ དིསྶརེ;

རུདཾ མཏྟིཀཐཱུཔསྨིཾ, ནནུ ཏྭཉྙེཝ དུམྨཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཐེཝཱཏི ཡཐཱ པུབྦེ ཋིཏཾ, ཏཐེཝ ཏིཊྛཏི. མཉྙེཏི ཨེཏེསཾ སཱིསཱདཱིནཾ ཏཐེཝ ཋིཏཏྟཱ ཨཡཾ གོཎོ སམུཊྛཧེཡྻཱཏི མཉྙཱམི. ནེཝཡྻཀསྶ སཱིསཉྩཱཏི ཨཡྻཀསྶ པན སཱིསཉྩ ཧཏྠཔཱདཱ ཙ ན དིསྶནྟི. ‘‘པིཊྛིཔཱདཱ ན དིསྶརེ’’ཏིཔི པཱཋོ. ནནུ ཏྭཉྙེཝ དུམྨཏཱིཏི ཨཧཾ ཏཱཝ སཱིསཱདཱིནི པསྶནྟོ ཨེཝཾ ཀརོམི, ཏྭཾ པན ན ཀིཉྩི པསྶསི, ཛྷཱཔིཏཊྛཱནཏོ ཨཊྛཱིནི ཨཱཧརིཏྭཱ མཏྟིཀཱཐཱུཔཾ ཀཏྭཱ པརིདེཝསི. ཨིཏི མཾ པཊིཙྩ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན སཏསཧསྶགུཎེན ནནུ ཏྭཉྙེཝ དུམྨཏི. བྷིཛྫནདྷམྨཱ ནཱམ སངྑཱརཱ བྷིཛྫནྟི, ཏཏྠ ཀཱ པརིདེཝནཱཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ པིཏཱ ‘‘མམ པུཏྟོ པཎྜིཏོ ཨིདྷལོཀཔརལོཀཀིཙྩཾ ཛཱནཱཏི, མམ སཉྙཱཔནཏྠཱཡ ཨེཏཾ ཀམྨཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ སུཛཱཏཔཎྜིཏ, ‘སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ’ཏི མེ ཉཱཏཱ, ཨིཏོ ¶ པཊྛཱཡ ན སོཙིསྶཱམི, པིཏུསོཀཧརཎཀཔུཏྟེན ནཱམ ཏཱདིསེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ པུཏྟསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧ –

༡༠.

‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;

ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.

༡༡.

‘‘ཨབྦཧཱི ཝཏ མེ སལླཾ, ཡམཱསི ཧདཡསྶིཏཾ;

ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པིཏུསོཀཾ ཨཔཱནུདི.

༡༢.

‘‘སོཧཾ ¶ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, ཝཱིཏསོཀོ ཨནཱཝིལོ;

ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན མཱཎཝ.

༡༣.

‘‘ཨེཝཾ ཀརོནྟི སཔྤཉྙཱ, ཡེ ཧོནྟི ཨནུཀམྤཀཱ;

ཝིནིཝཏྟེནྟི སོཀམྷཱ, སུཛཱཏོ པིཏརཾ ཡཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ནིབྦཱཔཡེཏི ནིབྦཱཔཡི. དརནྟི སོཀདརཐཾ. སུཛཱཏོ པིཏརཾ ཡཐཱཏི ཡཐཱ མམ པུཏྟོ སུཛཱཏོ མཾ པིཏརཾ སམཱནཾ ཨཏྟནོ སཔྤཉྙཏཱཡ སོཀམྷཱ ཝིནིཝཏྟཡི, ཨེཝཾ ཨཉྙེཔི སཔྤཉྙཱ སོཀམྷཱ ཝིནིཝཏྟཡནྟཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀུཊུམྦིཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ སུཛཱཏོ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སུཛཱཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༥༣] ༣. ཝེནསཱཁཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ནཡིདཾ ནིཙྩཾ བྷཝིཏབྦནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ བྷགྒེསུ སཾསུམཱརགིརཾ ནིསྶཱཡ བྷེསཀལཱ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ བོདྷིརཱཛཀུམཱརཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. བོདྷིརཱཛཀུམཱརོ ནཱམ ཨུདེནསྶ རཉྙོ པུཏྟོ ཏསྨིཾ ཀཱལེ སཾསུམཱརགིརེ ཝསནྟོ ཨེཀཾ པརིཡོདཱཏསིཔྤཾ ཝཌྜྷཀིཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཉྙེཧི རཱཛཱུཧི ཨསདིསཾ ཀཏྭཱ ཀོཀནདཾ ནཱམ པཱསཱདཾ ¶ ཀཱརཱཔེསི. ཀཱརཱཔེཏྭཱ ¶ ཙ པན ‘‘ཨཡཾ ཝཌྜྷཀཱི ཨཉྙསྶཔི རཉྙོ ཨེཝརཱུཔཾ པཱསཱདཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི མཙྪརཱཡནྟོ ཏསྶ ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊཱཔེསི. ཏེནསྶ ཨཀྑཱིནཾ ཨུཔྤཱཊིཏབྷཱཝོ བྷིཀྑུསངྒྷེ པཱཀཊོ ཛཱཏོ. ཏསྨཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, བོདྷིརཱཛཀུམཱརོ ཀིར ཏཐཱརཱུཔསྶ ཝཌྜྷཀིནོ ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊཱཔེསི, ཨཧོ ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ སཱཧསིཀོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ སཱཧསིཀོཝ. ན ཀེཝལཉྩ ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཁཏྟིཡསཧསྶཱནཾ ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊཱཔེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཏེསཾ མཾསེན བལིཀམྨཾ ཀཱརེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑོ ཨཱཙརིཡོ ¶ ཨཧོསི. ཛམྦུདཱིཔཏལེ ཁཏྟིཡམཱཎཝཱ བྲཱཧྨཎམཱཎཝཱ ཙ ཏསྶེཝ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷིཾསུ. བཱརཱཎསིརཉྙོ པུཏྟོ བྲཧྨདཏྟཀུམཱརོ ནཱམ ཏསྶ སནྟིཀེ ཏཡོ ཝེདེ ཨུགྒཎྷི. སོ པན པཀཏིཡཱཔི ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ སཱཧསིཀོ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ ཨངྒཝིཛྫཱཝསེན ཏསྶ ཀཀྑལ༹ཕརུསསཱཧསིཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ སཱཧསིཀོ, ཕརུསེན ནཱམ ལདྡྷཾ ཨིསྶརིཡཾ ཨཙིརཊྛིཏིཀཾ ཧོཏི, སོ ཨིསྶརིཡེ ཝིནཊྛེ བྷིནྣནཱཝོ ཝིཡ སམུདྡེ པཏིཊྛཾ ན ལབྷཏི, ཏསྨཱ མཱ ཨེཝརཱུཔོ ཨཧོསཱི’’ཏི ཏཾ ཨོཝདནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤.

‘‘ནཡིདཾ ནིཙྩཾ བྷཝིཏབྦཾ བྲཧྨདཏྟ, ཁེམཾ སུབྷིཀྑཾ སུཁཏཱ ཙ ཀཱཡེ;

ཨཏྠཙྩཡེ མཱ ཨཧུ སམྤམཱུལ༹ྷོ, བྷིནྣཔླཝོ སཱགརསྶེཝ མཛ྄ཛྷེ.

༡༥.

‘‘ཡཱནི ཀརོཏི པུརིསོ, ཏཱནི ཨཏྟནི པསྶཏི;

ཀལྱཱཎཀཱརཱི ཀལྱཱཎཾ, པཱཔཀཱརཱི ཙ པཱཔཀཾ;

ཡཱདིསཾ ཝཔཏེ བཱིཛཾ, ཏཱདིསཾ ཧརཏེ ཕལ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ སུཁཏཱ ཙ ཀཱཡེཏི ཏཱཏ བྲཧྨདཏྟ, ཡདེཏཾ ཁེམཾ ཝཱ སུབྷིཀྑཾ ཝཱ ཡཱ ཝཱ ཨེསཱ སུཁཏཱ ཀཱཡེ, ཨིདཾ སབྦཾ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ནིཙྩཾ སབྦཀཱལམེཝ ན བྷཝཏི, ཨིདཾ པན ཨནིཙྩཾ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝདྷམྨཾ. ཨཏྠཙྩཡེཏི སོ ¶ ཏྭཾ ཨནིཙྩཏཱཝསེན ཨིསྶརིཡེ ཝིགཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྠསྶ ཨཙྩཡེ ཡཐཱ ནཱམ བྷིནྣཔླཝོ བྷིནྣནཱཝོ མནུསྶོ སཱགརམཛ྄ཛྷེ པཏིཊྛཾ ཨལབྷནྟོ སམྤམཱུལ༹ྷོ ཧོཏི, ཨེཝཾ མཱ ཨཧུ སམྤམཱུལ༹ྷོ. ཏཱནི ཨཏྟནི པསྶཏཱིཏི ཏེསཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀཾ ཝིནྡནྟོ ཏཱནི ཨཏྟནི པསྶཏི ནཱམ.

སོ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ པིཏུ སིཔྤཾ དསྶེཏྭཱ ཨོཔརཛྫེ པཏིཊྛཱཡ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫཾ པཱཔུཎི. ཏསྶ པིངྒིཡོ ནཱམ པུརོཧིཏོ ཨཧོསི ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ སཱཧསིཀོ. སོ ཡསལོབྷེན ཙིནྟེསི ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམིནཱ རཉྙཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ སབྦེ རཱཛཱནོ གཱཧཱཔེཡྻཾ, ཨེཝམེས ཨེཀརཱཛཱ བྷཝིསྶཏི, ཨཧམྤི ཨེཀཔུརོཧིཏོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཾ རཱཛཱནཾ ཨཏྟནོ ཀཐཾ གཱཧཱཔེསི. རཱཛཱ མཧཏིཡཱ སེནཱཡ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀསྶ རཉྙོ ནགརཾ རུནྡྷིཏྭཱ ཏཾ རཱཛཱནཾ གཎྷི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ རཱཛསཧསྶཔརིཝུཏོ ‘‘ཏཀྐསིལཱཡཾ རཛྫཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨགམཱསི. བོདྷིསཏྟོ ནགརཾ པཊིསངྑརིཏྭཱ པརེཧི ཨཔྤདྷཾསིཡཾ ཨཀཱསི.

བཱརཱཎསིརཱཛཱ ¶ གངྒཱནདཱིཏཱིརེ མཧཏོ ནིགྲོདྷརུཀྑསྶ མཱུལེ སཱཎིཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི ཝིཏཱནཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ སཡནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ནིཝཱསཾ གཎྷི. སོ ཛམྦུདཱིཔཏལེ སཧསྶརཱཛཱནོ གཧེཏྭཱ ཡུཛ྄ཛྷམཱནོཔི ཏཀྐསིལཾ གཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཏྟནོ པུརོཧིཏཾ པུཙྪི ‘‘ཨཱཙརིཡ, མཡཾ ཨེཏྟཀེཧི རཱཛཱུཧི སདྡྷིཾ ཨཱགནྟྭཱཔི ཏཀྐསིལཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོམ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱཏབྦ’’ནྟི. ‘‘མཧཱརཱཛ, སཧསྶརཱཛཱུནཾ ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཀུཙྪིཾ ¶ ཕཱལེཏྭཱ པཉྩམདྷུརམཾསཾ ཨཱདཱཡ ཨིམསྨིཾ ནིགྲོདྷེ ཨདྷིཝཏྠཱཡ དེཝཏཱཡ བལིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨནྟཝཊྚཱིཧི རུཀྑཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ལོཧིཏཔཉྩངྒུལིཀཱནི ཀརོམ, ཨེཝཾ ནོ ཁིཔྤམེཝ ཛཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཨནྟོསཱཎིཡཾ མཧཱབལེ མལླེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀམེཀཾ རཱཛཱནཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ནིཔྤཱིལ༹ནེན ཝིསཉྙཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ ཨཱདཱཡ ཀལེ༹ཝརཱནི གངྒཱཡཾ པཝཱཧེཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ བལིཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ བལིབྷེརིཾ ཨཱཀོཊཱཔེཏྭཱ ཡུདྡྷཱཡ གཏོ.

ཨཐསྶ ¶ ཨཊྚཱལཀཏོ ཨེཀོ ཡཀྑོ ཨཱགནྟྭཱ དཀྑིཎཀྑིཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཨགམཱསི, ཨཐསྶ མཧཏཱི ཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫི. སོ ཝེདནཱཔྤཏྟོ ཨཱགནྟྭཱ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ པཉྙཏྟཱསནེ ཨུཏྟཱནཀོ ནིཔཛྫི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨེཀོ གིཛ྄ཛྷོ ཨེཀཾ ཏིཁིཎཀོཊིཀཾ ཨཊྛིཾ གཧེཏྭཱ རུཀྑགྒེ ནིསིནྣོ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཊྛིཾ ཝིསྶཛྫེསི, ཨཊྛིཀོཊི ཨཱགནྟྭཱ རཉྙོ ཝཱམཀྑིམྷི ཨཡསཱུལཾ ཝིཡ པཏིཏྭཱ ཨཀྑིཾ བྷིནྡི. ཏསྨིཾ ཁཎེ བོདྷིསཏྟསྶ ཝཙནཾ སལླཀྑེསི. སོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ‘ཨིམེ སཏྟཱ བཱིཛཱནུརཱུཔཾ ཕལཾ ཝིཡ ཀམྨཱནུརཱུཔཾ ཝིཔཱཀཾ ཨནུབྷོནྟཱི’ཏི ཀཐེནྟོ ཨིདཾ དིསྭཱ ཀཐེསི མཉྙེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝིལཔནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༦.

‘‘ཨིདཾ ཏདཱཙརིཡཝཙོ, པཱརཱསརིཡོ ཡདབྲཝི;

‘མཱ སུ ཏྭཾ ཨཀརི པཱཔཾ, ཡཾ ཏྭཾ པཙྪཱ ཀཏཾ ཏཔེ’.

༡༧.

‘‘ཨཡམེཝ སོ པིངྒིཡ ཝེནསཱཁོ, ཡམྷི གྷཱཏཡིཾ ཁཏྟིཡཱནཾ སཧསྶཾ;

ཨལངྐཏེ ཙནྡནསཱརཱནུལིཏྟེ, ཏམེཝ དུཀྑཾ པཙྩཱགཏཾ མམ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨིདཾ ཏདཱཙརིཡཝཙོཏི ཨིདཾ ཏཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཝཙནཾ. པཱརཱསརིཡོཏི ཏཾ གོཏྟེན ཀིཏྟེཏི. པཙྪཱ ཀཏནྟི ཡཾ པཱཔཾ ཏཡཱ ཀཏཾ, པཙྪཱ ཏཾ ཏཔེཡྻ ཀིལམེཡྻ, ཏཾ མཱ ཀརཱིཏི ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི, ཨཧཾ པནསྶ ཝཙནཾ ན ཀརིནྟི. ཨཡམེཝཱཏི ནིགྲོདྷརུཀྑཾ དསྶེནྟོ ཝིལཔཏི. ཝེནསཱཁོཏི པཏྠཊསཱཁོ. ཡམྷི གྷཱཏཡིནྟི ཡམྷི རུཀྑེ ཁཏྟིཡསཧསྶཾ མཱརེསིཾ. ཨལངྐཏེ ཙནྡནསཱརཱནུལིཏྟེཏི རཱཛཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐཏེ ལོཧིཏཙནྡནསཱརཱནུལིཏྟེ ཏེ ཁཏྟིཡེ ཡཏྠཱཧཾ གྷཱཏེསིཾ ¶ , ཨཡམེཝ སོ རུཀྑོ ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ ཀིཉྩི པརིཏྟཱཎཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི དཱིཔེཏི. ཏམེཝ དུཀྑནྟི ཡཾ མཡཱ པརེསཾ ཨཀྑིཨུཔྤཱཊནདུཀྑཾ ཀཏཾ, ཨིདཾ མེ ཏཐེཝ པཊིཨཱགཏཾ, ཨིདཱནི ནོ ཨཱཙརིཡསྶ ཝཙནཾ མཏྠཀཾ པཏྟནྟི པརིདེཝཏི.

སོ ¶ ཨེཝཾ པརིདེཝམཱནོ ཨགྒམཧེསིཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ –

༡༨.

‘‘སཱམཱ ཙ ཁོ ཙནྡནལིཏྟགཏྟཱ, ལཊྛཱིཝ སོབྷཉྫནཀསྶ ཨུགྒཏཱ;

ཨདིསྭཱ ཀཱལཾ ཀརིསྶཱམི ཨུབྦརིཾ, ཏཾ མེ ཨིཏོ དུཀྑཏརཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. –

གཱཐམཱཧ –

ཏསྶཏྠོ – མམ བྷརིཡཱ སུཝཎྞསཱམཱ ཨུབྦརཱི ཡཐཱ ནཱམ སིགྒུརུཀྑསྶ ཨུཛུ ཨུགྒཏཱ སཱཁཱ མནྡམཱལུཏེརིཏཱ ཀམྤམཱནཱ སོབྷཏི, ཨེཝཾ ཨིཏྠིཝིལཱསཾ ཀུརུམཱནཱ སོབྷཏི, ཏམཧཾ ཨིདཱནི ཨཀྑཱིནཾ བྷིནྣཏྟཱ ཨུབྦརིཾ ཨདིསྭཱཝ ཀཱལཾ ཀརིསྶཱམི, ཏཾ མེ ཏསྶཱ ཨདསྶནཾ ཨིཏོ མརཎདུཀྑཏོཔི དུཀྑཏརཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

སོ ཨེཝཾ ཝིལཔནྟོཝ མརིཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟི. ན ནཾ ཨིསྶརིཡལུདྡྷོ པུརོཧིཏོ པརིཏྟཱཎཾ ཀཱཏུཾ སཀྑི, ན ཨཏྟནོ ཨིསྶརིཡཾ. ཏསྨིཾ མཏམཏྟེཡེཝ བལཀཱཡོ བྷིཛྫིཏྭཱ པལཱཡི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ བོདྷིརཱཛཀུམཱརོ ཨཧོསི, པིངྒིཡོ དེཝདཏྟོ, དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཝེནསཱཁཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༥༤] ༤. ཨུརགཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨུརགོཝ ¶ ཏཙཾ ཛིཎྞནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཏཔུཏྟཀཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན མཏབྷརིཡམཏཔིཏིཀཝཏྠུསདིསམེཝ. ཨིདྷཱཔི ཏཐེཝ སཏྠཱ ཏསྶ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣཾ ‘‘ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, སོཙསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ ¶ , པུཏྟསྶ མེ མཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སོཙཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཱཝུསོ, བྷིཛྫནདྷམྨཾ ནཱམ བྷིཛྫཏི, ནསྶནདྷམྨཾ ནཱམ ནསྶཏི, ཏཉྩ ཁོ ན ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཀུལེ, ནཱཔི ཨེཀསྨིཉྙེཝ གཱམེ, ཨཐ ཁོ ཨཔརིམཱཎེསུ ཙཀྐཝཱལེ༹སུ ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཨམརཎདྷམྨོ ¶ ནཱམ ནཏྠི, ཏབྦྷཱཝེནེཝ ཋཱཏུཾ སམཏྠོ ཨེཀསངྑཱརོཔི སསྶཏོ ནཱམ ནཏྠི, སབྦེ སཏྟཱ མརཎདྷམྨཱ, སབྦེ སངྑཱརཱ བྷིཛྫནདྷམྨཱ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི པུཏྟེ མཏེ ‘མརཎདྷམྨཾ མཏཾ, ནསྶནདྷམྨཾ ནཊྛ’ནྟི ན སོཙིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བཱརཱཎསིཡཾ དྭཱརགཱམཀེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེཏྭཱ ཀསིཀམྨེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི. ཏསྶ པུཏྟོ ཙ དྷཱིཏཱ ཙཱཏི དྭེ དཱརཀཱ ཨཧེསུཾ. སོ པུཏྟསྶ ཝཡཔྤཏྟསྶ སམཱནཀུལཏོ ཀུམཱརིཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཱསི, ཨིཏི ཏེ དཱསིཡཱ སདྡྷིཾ ཚ ཛནཱ ཨཧེསུཾ – བོདྷིསཏྟོ, བྷརིཡཱ, པུཏྟོ, དྷཱིཏཱ, སུཎིསཱ, དཱསཱིཏི. ཏེ སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ པིཡསཾཝཱསཱ ཨཧེསུཾ. བོདྷིསཏྟོ སེསཱནཾ པཉྩནྣཾ ཨེཝཾ ཨོཝཱདཾ དེཏི ‘‘ཏུམྷེ ཡཐཱལདྡྷནིཡཱམེནེཝ དཱནཾ དེཐ, སཱིལཾ རཀྑཐ, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཐ, མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཐ, ཏུམྷཱཀཾ མརཎབྷཱཝཾ སལླཀྑེཐ, ཨིམེསཉྷི སཏྟཱནཾ མརཎཾ དྷུཝཾ, ཛཱིཝིཏཾ ཨདྡྷུཝཾ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ ཁཡཝཡདྷམྨིནོཝ, རཏྟིཉྩ དིཝཱ ཙ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཨོཝཱདཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཱ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེནྟི.

ཨཐེཀདིཝསཾ བོདྷིསཏྟོ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཁེཏྟཾ ¶ གནྟྭཱ ཀསཏི. པུཏྟོ ཀཙཝརཾ སངྐཌྜྷིཏྭཱ ཛྷཱཔེཏི. ཏསྶཱཝིདཱུརེ ཨེཀསྨིཾ ཝམྨིཀེ ཨཱསཱིཝིསོ ཨཏྠི. དྷཱུམོ ཏསྶ ཨཀྑཱིནི པཧརི. སོ ཀུདྡྷོ ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ནིསྶཱཡ མཡ྄ཧཾ བྷཡ’’ནྟི ཙཏསྶོ དཱཋཱ ནིམུཛྫཱཔེནྟོ ཏཾ ཌཾསི, སོ པརིཝཏྟིཏྭཱ པཏིཏོ. བོདྷིསཏྟོ པརིཝཏྟིཏྭཱ ཏཾ པཏིཏཾ དིསྭཱ གོཎེ ཋཔེཏྭཱ གནྟྭཱ ཏསྶ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ ནེཝ རོདི ན པརིདེཝི – ‘‘བྷིཛྫནདྷམྨཾ པན བྷིནྣཾ, མརཎདྷམྨཾ མཏཾ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ མརཎནིཔྥཏྟིཀཱ’’ཏི ཨནིཙྩབྷཱཝམེཝ སལླཀྑེཏྭཱ ཀསི. སོ ཁེཏྟསམཱིཔེན གཙྪནྟཾ ཨེཀཾ པཊིཝིསྶཀཾ པུརིསཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏ, གེཧཾ གཙྪསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏེན ཧི ཨམྷཱཀམྤི གྷརཾ གནྟྭཱ བྲཱཧྨཎིཾ ཝདེཡྻཱསི ‘‘ཨཛྫ ཀིར པུབྦེ ཝིཡ དྭིནྣཾ བྷཏྟཾ ཨནཱཧརིཏྭཱ ཨེཀསྶེཝཱཧཱརཾ ཨཱཧརེཡྻཱཐ, པུབྦེ ཙ ཨེཀིཀཱཝ དཱསཱི ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧརཏི, ཨཛྫ པན ཙཏྟཱརོཔི ཛནཱ སུདྡྷཝཏྠནིཝཏྠཱ གནྡྷཔུཔྥཧཏྠཱ ཨཱགཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི གནྟྭཱ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཏཐེཝ ཀཐེསི. ཀེན ཏེ, ཏཱཏ, ཨིམཾ སཱསནཾ དིནྣནྟི. བྲཱཧྨཎེན ¶ , ཨཡྻེཏི. སཱ ‘‘པུཏྟོ མེ མཏོ’’ཏི ཨཉྙཱསི, ཀམྤནམཏྟམྤིསྶཱ ནཱཧོསི. ཨེཝཾ སུབྷཱཝིཏཙིཏྟཱ སུདྡྷཝཏྠནིཝཏྠཱ ¶ གནྡྷཔུཔྥཧཏྠཱ དཱསིཾ པན ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ སེསེཧི སདྡྷིཾ ཁེཏྟཾ ཨགམཱསི. ཨེཀསྶཔི རོདིཏཾ ཝཱ པརིདེཝིཏཾ ཝཱ ནཱཧོསི.

བོདྷིསཏྟོ པུཏྟསྶ ནིཔནྣཚཱཡཱཡམེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫི. བྷུཏྟཱཝསཱནེ སབྦེཔི དཱརཱུནི ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཏཾ ཙིཏཀཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ གནྡྷཔུཔྥེཧི པཱུཛེཏྭཱ ཛྷཱཔེསུཾ. ཨེཀསྶ ཙ ཨེཀབིནྡུཔི ཨསྶུ ནཱཧོསི, སབྦེཔི སུབྷཱཝིཏམརཎསྶཏིནོ ཧོནྟི. ཏེསཾ སཱིལཏེཛེན སཀྐསྶ ཨཱསནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. སོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མཾ ཋཱནཱ ¶ ཙཱཝེཏུཀཱམོ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཏེསཾ གུཎཏེཛེན ཨུཎྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པསནྣམཱནསོ ཧུཏྭཱ ‘‘མཡཱ ཨེཏེསཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཱིཧནཱདཾ ནདཱཔེཏྭཱ སཱིཧནཱདཔརིཡོསཱནེ ཨེཏེསཾ ནིཝེསནཾ སཏྟརཏནཔརིཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ ཨཱགནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝེགེན ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨཱལཱ༹ཧནཔསྶེ ཋིཏོ ‘‘ཏཱཏ, ཀིཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨེཀཾ མནུསྶཾ ཛྷཱཔེམ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ན ཏུམྷེ མནུསྶཾ ཛྷཱཔེསྶཐ, ཨེཀཾ པན མིགཾ མཱརེཏྭཱ པཙཐ མཉྙེ’’ཏི. ‘‘ནཏྠེཏཾ སཱམི, མནུསྶམེཝ ཛྷཱཔེམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཝེརིམནུསྶོ ཝོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨོརསཔུཏྟོ ནོ སཱམི, ན ཝེརིཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏེན ཧི ཝོ ཨཔྤིཡཔུཏྟོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨཏིཝིཡ པིཡཔུཏྟོ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཐ ཀསྨཱ ན རོདསཱི’’ཏི? སོ ཨརོདནཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༩.

‘‘ཨུརགོཝ ཏཙཾ ཛིཎྞཾ, ཧིཏྭཱ གཙྪཏི སཾ ཏནུཾ;

ཨེཝཾ སརཱིརེ ནིབྦྷོགེ, པེཏེ ཀཱལཀཏེ སཏི.

༢༠.

‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;

ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སཾ ཏནུནྟི ཨཏྟནོ སརཱིརཾ. ནིབྦྷོགེཏི ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡསྶ ཨབྷཱཝེན བྷོགརཧིཏེ. པེཏེཏི པརལོཀཾ པཊིགཏེ. ཀཱལཀཏེཏི ཀཏཀཱལེ, མཏེཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཱམི, མམ པུཏྟོ ཡཐཱ ནཱམ ཨུརགོ ཛིཎྞཏཙཾ ནིཙྪིནྡིཏྭཱ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཨནཔེཀྑོ ཚཌྜེཏྭཱ ¶ གཙྪེཡྻ, ཨེཝཾ ཨཏྟནོ སརཱིརཾ ཚཌྜེཏྭཱ གཙྪཏི, ཏསྶ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡརཧིཏེ སརཱིརེ ཨེཝཾ ནིབྦྷོགེ ཏསྨིཉྩ མེ པུཏྟེ པེཏེ པུན པཊིགཏེ མརཎཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཋིཏེ སཏི ཀོ ཀཱརུཉྙེན ཝཱ པརིདེཝེན ཝཱ ཨཏྠོ. ཨཡཉྷི ཡཐཱ སཱུལེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཌཡ྄ཧམཱནོ སུཁདུཀྑཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨེཝཾ ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏམྤི ན ཛཱནཱཏི, ཏེན ཀཱརཎེནཱཧཾ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི. ཡཱ ཏསྶ ཨཏྟནོ གཏི, ཏཾ སོ གཏོཏི.

སཀྐོ ¶ ¶ བོདྷིསཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎིཾ པུཙྪི ‘‘ཨམྨ, ཏུཡ྄ཧཾ སོ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘དས མཱསེ ཀུཙྪིནཱ པརིཧརིཏྭཱ ཐཉྙཾ པཱཡེཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ སཎྛཔེཏྭཱ ཝཌྜྷིཏཔུཏྟོ མེ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨམྨ, པིཏཱ ཏཱཝ པུརིསབྷཱཝེན མཱ རོདཏུ, མཱཏུ ཧདཡཾ པན མུདུཀཾ ཧོཏི, ཏྭཾ ཀསྨཱ ན རོདསཱི’’ཏི? སཱ ཨརོདནཀཱརཎཾ ཀཐེནྟཱི –

༢༡.

‘‘ཨནཝ྄ཧིཏོ ཏཏོ ཨཱགཱ, ཨནནུཉྙཱཏོ ཨིཏོ གཏོ;

ཡཐཱགཏོ ཏཐཱ གཏོ, ཏཏྠ ཀཱ པརིདེཝནཱ.

༢༢.

‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;

ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏཱི’’ཏི. – གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

ཏཏྠ ཨནཝ྄ཧིཏོཏི ཨཡཾ ཏཱཏ མཡཱ པརལོཀཏོ ཨནཝ྄ཧིཏོ ཨཡཱཙིཏོ. ཨཱགཱཏི ཨམྷཱཀཾ གེཧཾ ཨཱགཏོ. ཨིཏོཏི ཨིཏོ མནུསྶལོཀཏོ གཙྪནྟོཔི མཡཱ ཨནནུཉྙཱཏོཝ གཏོ. ཡཐཱགཏོཏི ཨཱགཙྪནྟོཔི ཡཐཱ ཨཏྟནོཝ རུཙིཡཱ ཨཱགཏོ, གཙྪནྟོཔི ཏཐེཝ གཏོ. ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ ཏསྶ ཨིཏོ གམནེ ཀཱ པརིདེཝནཱ. ཌཡ྄ཧམཱནོཏི གཱཐཱ ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཱ.

སཀྐོ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏསྶ བྷགིནིཾ པུཙྪི ‘‘ཨམྨ, ཏུཡ྄ཧཾ སོ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘བྷཱཏཱ མེ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨམྨ, བྷགིནིཡོ ནཱམ བྷཱཏཱུསུ སིནེཧཱ ཧོནྟི, ཏྭཾ ཀསྨཱ ན རོདསཱི’’ཏི? སཱ ཨརོདནཀཱརཎཾ ཀཐེནྟཱི –

༢༣.

‘‘སཙེ རོདེ ཀིསཱ ཨསྶཾ, ཏསྶཱ མེ ཀིཾ ཕལཾ སིཡཱ;

ཉཱཏིམིཏྟསུཧཛྫཱནཾ, བྷིཡྻོ ནོ ཨརཏཱི སིཡཱ.

༢༤.

ཌཡ྄ཧམཱནོ ¶ ¶ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;

ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏཱི’’ཏི. – གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

ཏཏྠ སཙེཏི ཡདི ཨཧཾ བྷཱཏརི མཏེ རོདེཡྻཾ, ཀིསསརཱིརཱ ཨསྶཾ. བྷཱཏུ པན མེ ཏཔྤཙྩཡཱ ཝུཌྜྷི ནཱམ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏི. ཏསྶཱ མེཏི ཏསྶཱ མཡ྄ཧཾ རོདནྟིཡཱ ཀིཾ ཕལཾ ཀོ ཨཱནིསཾསོ བྷཝེཡྻ. མཡ྄ཧཾ ཨཝུདྡྷི པན པཉྙཱཡཏཱིཏི དཱིཔེཏི. ཉཱཏིམིཏྟསུཧཛྫཱནནྟི ཉཱཏིམིཏྟསུཧདཱནཾ ¶ . ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. བྷིཡྻོ ནོཏི ཡེ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཱི ཙ མིཏྟཱ ཙ སུཧདཡཱ ཙ, ཏེསཾ ཨདྷིཀཏརཱ ཨརཏི སིཡཱ.

སཀྐོ བྷགིནིཡཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ བྷརིཡཾ པུཙྪི ‘‘ཨམྨ, ཏུཡ྄ཧཾ སོ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘པཏི མེ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨིཏྠིཡོ ནཱམ པཏིམྷི མཏེ ཝིདྷཝཱ ཧོནྟི ཨནཱཐཱ, ཏྭཾ ཀསྨཱ ན རོདསཱི’’ཏི. སཱཔིསྶ ཨརོདནཀཱརཎཾ ཀཐེནྟཱི –

༢༥.

‘‘ཡཐཱཔི དཱརཀོ ཙནྡཾ, གཙྪནྟམནུརོདཏི;

ཨེཝཾསམྤདམེཝེཏཾ, ཡོ པེཏམནུསོཙཏི.

༢༦.

‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;

ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏཱི’’ཏི. – གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ ནཱམ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཡུཏྟཱཡུཏྟཾ ལབྦྷནཱིཡཱལབྦྷནཱིཡཾ ཨཛཱནནྟོ བཱལདཱརཀོ མཱཏུ ཨུཙྪངྒེ ནིསིནྣོ པུཎྞམཱསིཡཾ པུཎྞཾ ཙནྡཾ ཨཱཀཱསེ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྨ, ཙནྡཾ མེ དེཧི, ཨམྨ, ཙནྡཾ མེ དེཧཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ རོདཏི, ཨེཝཾསམྤདམེཝེཏཾ, ཨེཝཾནིཔྥཏྟིཀམེཝ ཨེཏཾ ཏསྶ རུཎྞཾ ཧོཏི, ཡོ པེཏཾ ཀཱལཀཏཾ ཨནུསོཙཏི. ཨིཏོཔི ཙ བཱལཏརཾ. ཀིཾཀཱརཎཱ? སོ ཧི ཝིཛྫམཱནཙནྡཾ ཨནུརོདཏི, མཡ྄ཧཾ པན པཏི མཏོ ཨེཏརཧི ཨཝིཛྫམཱནོ སཱུལེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཌཡ྄ཧམཱནོཔི ན ཀིཉྩི ཛཱནཱཏཱིཏི.

སཀྐོ ¶ བྷརིཡཱཡ ཝཙནཾ སུཏྭཱ དཱསིཾ པུཙྪི ‘‘ཨམྨ, ཏུཡ྄ཧཾ སོ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨཡྻོ མེ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘ནནུ ཏྭཾ ཨིམིནཱ པཱིལེ༹ཏྭཱ པོཐེཏྭཱ པརིབྷུཏྟཱ ¶ བྷཝིསྶསི, ཏསྨཱ ‘‘སུམུཏྟཱ ཨཧ’’ནྟི ན རོདསཱི’’ཏི. ‘སཱམི, མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙ, ན ཨེཏཾ ཨེཏསྶ ཨནུཙྪཝིཀཾ, ཁནྟིམེཏྟཱནུདྡཡསམྤནྣོ མེ ཨཡྻཔུཏྟོ, ཨུརེ སཾཝཌྜྷིཏཔུཏྟོ ཝིཡ ཨཧོསཱི’ཏི. ‘‘ཨཐ ཀསྨཱ ན རོདསཱི’’ཏི? སཱཔིསྶ ཨརོདནཀཱརཎཾ ཀཐེནྟཱི –

༢༧.

‘‘ཡཐཱཔི ཨུདཀཀུམྦྷོ, བྷིནྣོ ཨཔྤཊིསནྡྷིཡོ;

ཨེཝཾསམྤདམེཝེཏཾ, ཡོ པེཏམནུསོཙཏི.

༢༨.

‘‘ཌཡ྄ཧམཱནོ ¶ ན ཛཱནཱཏི, ཉཱཏཱིནཾ པརིདེཝིཏཾ;

ཏསྨཱ ཨེཏཾ ན སོཙཱམི, གཏོ སོ ཏསྶ ཡཱ གཏཱི’’ཏི. – གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ ནཱམ ཨུདཀཀུམྦྷོ ཨུཀྑིཔིཡམཱནོ པཏིཏྭཱ སཏྟདྷཱ བྷིནྣོ པུན ཏཱནི ཀཔཱལཱནི པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔེཏྭཱ སཾཝིདཧིཏྭཱ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཡོ པེཏམནུསོཙཏི, ཏསྶཔི ཨེཏམནུསོཙནཾ ཨེཝཾནིཔྥཏྟིཀམེཝ ཧོཏི, མཏསྶ པུན ཛཱིཝཱཔེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻཏྟཱ ཨིདྡྷིམཏོ ཝཱ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝེན བྷིནྣཾ ཀུམྦྷཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ ཨུདཀསྶ པཱུརེཏུཾ སཀྐཱ བྷཝེཡྻ, ཀཱལཀཏོ པན ཨིདྡྷིབལེནཱཔི ན སཀྐཱ པཊིཔཱཀཏིཏཾ ཀཱཏུནྟི. ཨིཏརཱ གཱཐཱ ཝུཏྟཏྠཱཡེཝ.

སཀྐོ སབྦེསཾ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེཧི ཨཔྤམཏྟེཧི མརཎསྶཏི བྷཱཝིཏཱ, ཏུམྷེ ཨིཏོ པཊྛཱཡ སཧཏྠེན ཀམྨཾ མཱ ཀརིཏྠ, ཨཧཾ, སཀྐོ དེཝརཱཛཱ, ཨཧཾ ཝོ གེཧེ སཏྟ རཏནཱནི ཨཔརིམཱཎཱནི ཀརིསྶཱམི, ཏུམྷེ དཱནཾ དེཐ ¶ , སཱིལཾ རཀྑཐ, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཐ, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ གེཧཾ ཨཔརིམིཏདྷནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀུཊུམྦིཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ དཱསཱི ཁུཛྫུཏྟརཱ ཨཧོསི, དྷཱིཏཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ, པུཏྟོ རཱཧུལོ, མཱཏཱ ཁེམཱ, བྲཱཧྨཎོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཨུརགཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༥༥] ༥. གྷཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཉྙེ ¶ སོཙནྟི རོདནྟཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཉྙོ ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏསདིསམེཝ. ཨིདྷ པན རཱཛཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཀཱརསྶ ཨམཙྩསྶ མཧནྟཾ ཡསཾ དཏྭཱ པརིབྷེདཀཱནཾ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ བནྡྷནཱགཱརེ པཝེསེསི. སོ ཏཏྠ ནིསིནྣོཝ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ ནིབྦཏྟེསི. རཱཛཱ ཏསྶ གུཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ མོཙཱཔེསི. སོ གནྡྷམཱལཾ ཨཱདཱཡ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ཨནཏྠོ ཀིར ཏེ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཨནཏྠེན པན མེ ཨཏྠོ ཨཱགཏོ, སོཏཱཔཏྟིམགྒོ ནིབྦཏྟོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཁོ, ཨུཔཱསཀ, ཏྭཉྙེཝ ཨནཏྠེན ཨཏྠཾ ཨཱཧརི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི ཨཱཧརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, ‘‘གྷཊཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. སོ ཨཔརེན སམཡེན ཏཀྐསིལཱཡཾ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ ཨནྟེཔུརེ ཨེཀོ ཨམཙྩོ དུབྦྷི. སོ ཏཾ པཙྩཀྑཏོ ཉཏྭཱ རཊྛཱ པབྦཱཛེསི. ཏདཱ སཱཝཏྠིཡཾ དྷངྐརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི. སོ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེན ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ བཱརཱཎསིརཛྫཾ གཎྷཱཔེསི. སོཔི རཛྫཾ གཧེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ སངྑལིཀཱཧི བནྡྷཱཔེཏྭཱ བནྡྷནཱགཱརཾ པཝེསེསི. བོདྷིསཏྟོ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ¶ ཨཱཀཱསེ པལླངྐེན ནིསཱིདི, དྷངྐསྶ སརཱིརེ ཌཱཧོ ཨུཔྤཛྫི. སོ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ སུཝཎྞཱདཱསཕུལླཔདུམསསྶིརིཀཾ མུཁཾ དིསྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༩.

‘‘ཨཉྙེ སོཙནྟི རོདནྟི, ཨཉྙེ ཨསྶུམུཁཱ ཛནཱ;

པསནྣམུཁཝཎྞོསི, ཀསྨཱ གྷཊ ན སོཙསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཉྙེཏི ཏཾ ཋཔེཏྭཱ སེསམནུསྶཱ.

ཨཐསྶ བོདྷིསཏྟོ ཨསོཙནཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༠.

‘‘ནཱབྦྷཏཱིཏཧརོ ¶ སོཀོ, ནཱནཱགཏསུཁཱཝཧོ;

ཏསྨཱ དྷངྐ ན སོཙཱམི, ནཏྠི སོཀེ དུཏཱིཡཏཱ.

༣༡.

‘‘སོཙཾ པཎྜུ ཀིསོ ཧོཏི, བྷཏྟཉྩསྶ ན རུཙྩཏི;

ཨམིཏྟཱ སུམནཱ ཧོནྟི, སལླཝིདྡྷསྶ རུཔྤཏོ.

༣༢.

‘‘གཱམེ ཝཱ ཡདི ཝཱརཉྙེ, ནིནྣེ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཐལེ;

ཋིཏཾ མཾ ནཱགམིསྶཏི, ཨེཝཾ དིཊྛཔདོ ཨཧཾ.

༣༣.

‘‘ཡསྶཏྟཱ ནཱལམེཀོཝ, སབྦཀཱམརསཱཧརོ;

སབྦཱཔི པཐཝཱི ཏསྶ, ན སུཁཾ ཨཱཝཧིསྶཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ནཱབྦྷཏཱིཏཧརོཏི ནཱབྦྷཏཱིཏཱཧཱརོ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. སོཀོ ནཱམ ཨབྦྷཏཱིཏཾ ཨཏིཀྐནྟཾ ནིརུདྡྷཾ ཨཏྠངྒཏཾ པུན ནཱཧརཏི. དུཏཱིཡཏཱཏི སཧཱཡཏཱ. ཨཏཱིཏཱཧརཎེན ཝཱ ཨནཱགཏཱཧརཎེན ¶ ཝཱ སོཀོ ནཱམ ཀསྶཙི སཧཱཡོ ན ཧོཏི, ཏེནཱཔི ཀཱརཎེནཱཧཾ ན སོཙཱམཱིཏི ཝདཏི. སོཙནྟི སོཙནྟོ. སལླཝིདྡྷསྶ རུཔྤཏོཏི སོཀསལླེན ཝིདྡྷསྶ ཏེནེཝ གྷཊྚིཡམཱནསྶ ‘‘དིཊྛཱ ཝཏ ནོ པཙྩཱམིཏྟསྶ པིཊྛཱི’’ཏི ཨམིཏྟཱ སུམནཱ ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཋིཏཾ མཾ ནཱགམིསྶཏཱིཏི སམྨ དྷངྐརཱཛ, ཨེཏེསུ གཱམཱདཱིསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཋིཏཾ མཾ པཎྜུཀིསབྷཱཝཱདིཀཾ སོཀམཱུལཀཾ བྱསནཾ ན ཨཱགམིསྶཏི. ཨེཝཾ དིཊྛཔདོཏི ཡཐཱ ཏཾ བྱསནཾ ནཱགཙྪཏི, ཨེཝཾ མཡཱ ཛྷཱནཔདཾ དིཊྛཾ. ‘‘ཨཊྛལོཀདྷམྨཔད’’ནྟིཔི ཝདནྟིཡེཝ ¶ . པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘ན མཏྟཾ ནཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ལིཁིཏཾ, ཏཾ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ནཏྠི. པརིཡོསཱནགཱཐཱཡ ཨིཙྪིཏཔཏྠིཏཏྠེན ཛྷཱནསུཁསངྑཱཏཾ སབྦཀཱམརསཾ ཨཱཧརཏཱིཏི སབྦཀཱམརསཱཧརོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡསྶ རཉྙོ པཧཱཡ ཨཉྙསཧཱཡེ ཨཏྟཱཝ ཨེཀོ སབྦཀཱམརསཱཧརོ ནཱལཾ, སབྦཾ ཛྷཱནསུཁསངྑཱཏཾ ཀཱམརསཾ ཨཱཧརིཏུཾ ཨསམཏྠོ, ཏསྶ རཉྙོ སབྦཱཔི པཐཝཱི ན སུཁཾ ཨཱཝཧིསྶཏི. ཀཱམཱཏུརསྶ ཧི སུཁཾ ནཱམ ནཏྠི, ཡོ པན ཀིལེསདརཐརཧིཏཾ ཛྷཱནསུཁཾ ཨཱཧརིཏུཾ སམཏྠོ, སོ རཱཛཱ སུཁཱི ཧོཏཱིཏི. ཡོ པནེཏཱཡ གཱཐཱཡ ‘‘ཡསྶཏྠཱ ནཱལམེཀོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ ན དིསྶཏི.

ཨིཏི ¶ དྷངྐོ ཨིམཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ཁམཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེཏྭཱ པཀྐཱམི. བོདྷིསཏྟོཔི རཛྫཾ ཨམཙྩཱནཾ པཊིནིཡྻཱདེཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསཾ གནྟྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ དྷངྐརཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, གྷཊརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

གྷཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༥༦] ༦. ཀོརཎྜིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨེཀོ ཨརཉྙེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དྷམྨསེནཱཔཏིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཐེརོ ཀིར ཨཱགཏཱགཏཱནཾ དུསྶཱིལཱནཾ མིགལུདྡཀམཙྪབནྡྷཱདཱིནཾ དིཊྛདིཊྛཱནཉྙེཝ ‘‘སཱིལཾ གཎྷཐ, སཱིལཾ གཎྷཐཱ’’ཏི སཱིལཾ དེཏི. ཏེ ཐེརེ གརུབྷཱཝེན ཏསྶ ཀཐཾ བྷིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ སཱིལཾ གཎྷནྟི, གཧེཏྭཱ ཙ པན ན རཀྑནྟི, ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཀམྨམེཝ ཀརོནྟི. ཐེརོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ¶ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིམེ མནུསྶཱ མམ སནྟིཀེ སཱིལཾ གཎྷིཾསུ, གཎྷིཏྭཱ ཙ པན ན རཀྑནྟཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཨེཏེསཾ ཨརུཙིཡཱ སཱིལཾ དེཐ, ཨེཏེ ཏུམྷཱཀཾ ཀཐཾ བྷིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ གཎྷནྟི, ཏུམྷེ ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝརཱུཔཱནཾ སཱིལཾ མཱ ཨདཏྠཱ’’ཏི. ཐེརོ ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི. ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ – ‘‘ཨཱཝུསོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཀིར དིཊྛདིཊྛཱནཉྙེཝ སཱིལཾ དེཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས དིཊྛདིཊྛཱནཾ ཨཡཱཙནྟཱནཉྙེཝ སཱིལཾ དེཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑསྶ ཨཱཙརིཡསྶ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ ཀོརཎྜིཡོ ནཱམ ཨཧོསི. ཏདཱ སོ ཨཱཙརིཡོ དིཊྛདིཊྛཱནཾ ཀེཝཊྚཱདཱིནཾ ཨཡཱཙནྟཱནཉྙེཝ ‘‘སཱིལཾ གཎྷཐ, སཱིལཾ གཎྷཐཱ’’ཏི སཱིལཾ དེཏི. ཏེ གཧེཏྭཱཔི ན རཀྑནྟི ¶ ཨཱཙརིཡོ ཏམཏྠཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཨཱརོཙེསི. ཨནྟེཝཱསིཀཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཨེཏེསཾ ཨརུཙིཡཱ སཱིལཾ དེཐ, ཏསྨཱ བྷིནྡནྟི, ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ ཡཱཙནྟཱནཉྙེཝ དདེཡྻཱཐ, མཱ ཨཡཱཙནྟཱན’’ནྟི ཝདིཾསུ. སོ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཨཧོསི, ཨེཝཾ སནྟེཔི དིཊྛདིཊྛཱནཾ སཱིལཾ དེཏིཡེཝ.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀསྨཱ གཱམཱ མནུསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ བྲཱཧྨཎཝཱཙནཀཏྠཱཡ ཨཱཙརིཡཾ ནིམནྟཡིཾསུ. སོ ཀོརཎྜིཡམཱཎཝཾ པཀྐོསིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨཧཾ ན གཙྪཱམི, ཏྭཾ ཨིམེ པཉྩསཏེ མཱཎཝེ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝཱཙནཀཱནི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ དིནྣཀོཊྛཱསཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི པེསེསི. སོ གནྟྭཱ པཊིནིཝཏྟནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ ཀནྡརཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ དིཊྛདིཊྛཱནཾ ཨཡཱཙནྟཱནཉྙེཝ སཱིལཾ དེཏི, ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ ཡཐཱ ཡཱཙནྟཱནཉྙེཝ དེཏི, ཏཐཱ ནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏེསུ མཱཎཝེསུ ¶ སུཁནིསིནྣེསུ ཨུཊྛཱཡ མཧནྟཾ མཧནྟཾ སེལཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཀནྡརཱཡཾ ཁིཔི, པུནཔྤུནཾ ཁིཔིཡེཝ. ཨཐ ནཾ ཏེ མཱཎཝཱ ཨུཊྛཱཡ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཀིཾ ཀརོསཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ན ཀིཉྩི ཀཐེསི, ཏེ ཝེགེན གནྟྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨཱཙརིཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༤.

‘‘ཨེཀོ ཨརཉྙེ གིརིཀནྡརཱཡཾ, པགྒཡ྄ཧ པགྒཡ྄ཧ སིལཾ པཝེཙྪསི;

པུནཔྤུནཾ སནྟརམཱནརཱུཔོ, ཀོརཎྜིཡ ཀོ ནུ ཏཝ ཡིདྷཏྠོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀོ ནུ ཏཝ ཡིདྷཏྠོཏི ཀོ ནུ ཏཝ ཨིདྷ ཀནྡརཱཡཾ སིལཱཁིཔནེན ཨཏྠོ.

སོ ¶ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ པབོདྷེཏུཀཱམོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣༥.

‘‘ཨཧཉྷིམཾ སཱགརསེཝིཏནྟཾ, སམཾ ཀརིསྶཱམི ཡཐཱཔི པཱཎི;

ཝིཀིརིཡ སཱནཱུནི ཙ པབྦཏཱནི ཙ, ཏསྨཱ སིལཾ དརིཡཱ པཀྑིཔཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨཧཉྷིམནྟི ཨཧཉྷི ཨིམཾ མཧཱཔཐཝིཾ. སཱགརསེཝིཏནྟནྟི སཱགརེཧི སེཝིཏཾ ཙཱཏུརནྟཾ. ཡཐཱཔི པཱཎཱིཏི ཧཏྠཏལཾ ཝིཡ སམཾ ཀརིསྶཱམི. ཝིཀིརིཡཱཏི ཝིཀིརིཏྭཱ. སཱནཱུནི ཙ པབྦཏཱནི ཙཱཏི པཾསུཔབྦཏེ ཙ སིལཱཔབྦཏེ ཙ.

ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣༦.

‘‘ནཡིམཾ མཧིཾ ཨརཧཏི པཱཎིཀཔྤཾ, སམཾ མནུསྶོ ཀརཎཱཡ མེཀོ;

མཉྙཱམིམཉྙེཝ དརིཾ ཛིགཱིསཾ, ཀོརཎྜིཡ ཧཱཧསི ཛཱིཝལོཀ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཀརཎཱཡ མེཀོཏི ཀརཎཱཡ ཨེཀོ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི དཱིཔེཏི. མཉྙཱམིམཉྙེཝ དརིཾ ཛིགཱིསནྟི ཨཧཾ མཉྙཱམི ཏིཊྛཏུ པཐཝཱི, ཨིམཉྙེཝ ཨེཀཾ དརིཾ ཛིགཱིསཾ པཱུརཎཏྠཱཡ ཝཱཡམནྟོ སིལཱ པརིཡེསནྟོ ཨུཔཱཡཾ ཝིཙིནནྟོཝ ཏྭཾ ཨིམཾ ཛཱིཝལོཀཾ ཧཱཧསི ཛཧིསྶསི, མརིསྶསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ མཱཎཝོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༣༧.

‘‘སཙེ ཨཡཾ བྷཱུཏདྷརཾ ན སཀྐཱ, སམཾ མནུསྶོ ཀརཎཱཡ མེཀོ;

ཨེཝམེཝ ཏྭཾ བྲཧྨེ ཨིམེ མནུསྶེ, ནཱནཱདིཊྛིཀེ ནཱནཡིསྶསི ཏེ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – སཙེ ཨཡཾ ཨེཀོ མནུསྶོ ཨིམཾ བྷཱུཏདྷརཾ པཐཝིཾ སམཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ ན སམཏྠོ, ཨེཝམེཝ ཏྭཾ ཨིམེ དུསྶཱིལམནུསྶེ ནཱནཱདིཊྛིཀེ ནཱནཡིསྶསི, ཏེ ཨེཝཾ ‘‘སཱིལཾ གཎྷཐ, སཱིལཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟོ ཨཏྟནོ ཝསཾ ན ཨཱནཡིསྶསི, པཎྜིཏཔུརིསཱཡེཝ ཧི པཱཎཱཏིཔཱཏཾ ‘‘ཨཀུསལ’’ནྟི གརཧནྟི. སཾསཱརམོཙཀཱདཡོ པནེཏྠ ཀུསལསཉྙིནོ, ཏེ ཏྭཾ ཀཐཾ ཨཱནཡིསྶསི, ཏསྨཱ དིཊྛདིཊྛཱནཾ སཱིལཾ ཨདཏྭཱ ཡཱཙནྟཱནཉྙེཝ དེཧཱིཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཡུཏྟཾ ཝདཏི ཀོརཎྜིཡོ, ཨིདཱནི ན ཨེཝརཱུཔཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝིརདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༨.

‘‘སཾཁིཏྟརཱུཔེན ¶ བྷཝཾ མམཏྠཾ, ཨཀྑཱསི ཀོརཎྜིཡ ཨེཝམེཏཾ;

ཡཐཱ ན སཀྐཱ པཐཝཱི སམཱཡཾ, ཀཏྟུཾ མནུསྶེན ཏཐཱ མནུསྶཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སམཱཡནྟི སམཾ ཨཡཾ. ཨེཝཾ ཨཱཙརིཡོ མཱཎཝསྶ ཐུཏིཾ ཨཀཱསི, སོཔི ནཾ བོདྷེཏྭཱ སཡཾ གྷརཾ ནེསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, ཀོརཎྜིཡམཱཎཝོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀོརཎྜིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༥༧] ༧. ལཊུཀིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝནྡཱམི ཏཾ ཀུཉྫར སཊྛིཧཱཡནནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀསྨིཉྷི དིཝསེ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ སཱཧསིཀོ, སཏྟེསུ ཀརུཎཱམཏྟམྤིསྶ ནཏྠཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ནིཀྐརུཎོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཧཏྠིཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ པཱསཱདིཀོ མཧཱཀཱཡོ ཨསཱིཏིསཧསྶཝཱརཎཔརིཝཱརོ ཡཱུཐཔཏི ཧུཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཝིཧཱསི. ཏདཱ ཨེཀཱ ལཊུཀིཀཱ སཀུཎིཀཱ ཧཏྠཱིནཾ ཝིཙརཎཊྛཱནེ ཨཎྜཱནི ནིཀྑིཔི, ཏཱནི པརིཎཏཱནི བྷིནྡིཏྭཱ སཀུཎཔོཏཀཱ ནིཀྑམིཾསུ. ཏེསུ ཨཝིརུལ༹ྷཔཀྑེསུ ཨུཔྤཏིཏུཾ ཨསཀྐོནྟེསུཡེཝ མཧཱསཏྟོ ཨསཱིཏིསཧསྶཝཱརཎཔརིཝུཏོ གོཙརཱཡ ཙརནྟོ ཏཾ པདེསཾ པཏྟོ. ཏཾ དིསྭཱ ལཊུཀིཀཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཧཏྠིརཱཛཱ མམ པོཏཀེ མདྡིཏྭཱ མཱརེསྶཏི, ཧནྡ ནཾ པུཏྟཀཱནཾ པརིཏྟཱཎཏྠཱཡ དྷམྨིཀཱརཀྑཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི. སཱ ¶ ཨུབྷོ པཀྑེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཏསྶ པུརཏོ ཋཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༩.

‘‘ཝནྡཱམི ¶ ཏཾ ཀུཉྫར སཊྛིཧཱཡནཾ, ཨཱརཉྙཀཾ ཡཱུཐཔཏིཾ ཡསསྶིཾ;

པཀྑེཧི ཏཾ པཉྫལིཀཾ ཀརོམི, མཱ མེ ཝདྷཱི པུཏྟཀེ དུབྦལཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སཊྛིཧཱཡནནྟི སཊྛིཝསྶཀཱལེ ཧཱཡནབལཾ. ཡསསྶིནྟི པརིཝཱརསམྤནྣཾ. པཀྑེཧི ཏཾ པཉྩལིཀཾ ཀརོམཱིཏི ཨཧཾ པཀྑེཧི ཏཾ ཨཉྫལིཀཾ ཀརོམཱིཏི ཨཏྠོ.

མཧཱསཏྟོ ‘‘མཱ ཙིནྟཡི ལཊུཀིཀེ, ཨཧཾ ཏེ པུཏྟཀེ རཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི སཀུཎཔོཏཀཱནཾ ཨུཔརི ཋཏྭཱ ཨསཱིཏིཡཱ ཧཏྠིསཧསྶེསུ གཏེསུ ལཊུཀིཀཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ལཊུཀིཀེ ཨམྷཱཀཾ པཙྪཏོ ཨེཀོ ཨེཀཙཱརིཀོ ཧཏྠཱི ཨཱགཙྪཏི, སོ ཨམྷཱཀཾ ཝཙནཾ ན ཀརིསྶཏི, ཏསྨིཾ ཨཱགཏེ ཏམྤི ཡཱཙིཏྭཱ པུཏྟཀཱནཾ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. སཱཔི ཏསྶ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཨུབྷོཧི པཀྑེཧི ཨཉྫལིཾ ཀཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༠.

‘‘ཝནྡཱམི ཏཾ ཀུཉྫར ཨེཀཙཱརིཾ, ཨཱརཉྙཀཾ པབྦཏསཱནུགོཙརཾ;

པཀྑེཧི ཏཾ པཉྫལིཀཾ ཀརོམི, མཱ མེ ཝདྷཱི པུཏྟཀེ དུབྦལཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པབྦཏསཱནུགོཙརནྟི གྷནསེལཔབྦཏེསུ ཙ པཾསུཔབྦཏེསུ ཙ གོཙརཾ གཎྷནྟཾ.

སོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༡.

‘‘ཝདྷིསྶཱམི ཏེ ལཊུཀིཀེ པུཏྟཀཱནི, ཀིཾ མེ ཏུཝཾ ཀཱཧསི དུབྦལཱསི;

སཏཾ སཧསྶཱནིཔི ཏཱདིསཱིནཾ, ཝཱམེན པཱདེན པཔོཐཡེཡྻ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཝདྷིསྶཱམི ཏེཏི ཏྭཾ ཀསྨཱ མམ ཝིཙརཎམགྒེ པུཏྟཀཱནི ཋཔེསི, ཡསྨཱ ཋཔེསི, ཏསྨཱ ཝདྷིསྶཱམི ཏེ པུཏྟཀཱནཱིཏི ཝདཏི. ཀིཾ མེ ཏུཝཾ ཀཱཧསཱིཏི མཡ྄ཧཾ མཧཱཐཱམསྶ ཏྭཾ དུབྦལཱ ཀིཾ ཀརིསྶསི. པཔོཐཡེཡྻནྟི ཨཧཾ ཏཱདིསཱནཾ ལཊུཀིཀཱནཾ སཏསཧསྶམྤི ཝཱམེན པཱདེན སཉྩུཎྞེཡྻཾ, དཀྑིཎཔཱདེན པན ཀཐཱཝ ནཏྠཱིཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ སོ ཏསྶཱ པུཏྟཀེ པཱདེན སཉྩུཎྞེཏྭཱ མུཏྟེན པཝཱཧེཏྭཱ ནདནྟོཝ པཀྐཱམི. ལཊུཀིཀཱ རུཀྑསཱཁཱཡ ནིལཱིཡིཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཏཱཝ ཝཱརཎ ནདནྟོ གཙྪསི, ཀཏིཔཱཧེནེཝ ¶ མེ ཀིརིཡཾ པསྶིསྶསི, ཀཱཡབལཏོ ཉཱཎབལསྶ མཧནྟབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསི, ཧོཏུ, ཛཱནཱཔེསྶཱམི ན’’ནྟི ཏཾ སནྟཛྫཡམཱནཱཝ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤༢.

‘‘ན ཧེཝ སབྦཏྠ བལེན ཀིཙྩཾ, བལཉྷི བཱལསྶ ཝདྷཱཡ ཧོཏི;

ཀརིསྶཱམི ཏེ ནཱགརཱཛཱ ཨནཏྠཾ, ཡོ མེ ཝདྷཱི པུཏྟཀེ དུབྦལཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ བལེནཱཏི ཀཱཡབལེན. ཨནཏྠནྟི ཨཝུཌྜྷིཾ. ཡོ མེཏི ཡོ ཏྭཾ མམ དུབྦལཱཡ པུཏྟཀེ ཝདྷཱི གྷཱཏེསི.

སཱ ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཨེཀཾ ཀཱཀཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ ཏེན ཏུཊྛེན ‘‘ཀིཾ ཏེ ཀརོམཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘སཱམི, ཨཉྙཾ མེ ཀཱཏབྦཾ ནཏྠི, ཨེཀསྶ པན ཨེཀཙཱརིཀཝཱརཎསྶ ཏུཎྜེན པཧརིཏྭཱ ཏུམྷེཧི ཨཀྑཱིནི བྷིནྣཱནི པཙྩཱསཱིསཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏེན ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏཱ ཨེཀཾ ནཱིལམཀྑིཀཾ ཨུཔཊྛཧི. ཏཱཡཔི ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཀརོམཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘ཨིམིནཱ ཀཱཀེན ཨེཀཙཱརིཀཝཱརཎསྶ ཨཀྑཱིསུ བྷིནྣེསུ ཏུམྷེཧི ཏཏྠ ཨཱསཱཊིཀཾ པཱཏེཏུཾ ཨིཙྪཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཱཡཔི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨེཀཾ མཎྜཱུཀཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ ཏེན ‘‘ཀིཾ ཏེ, ཀརོམཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘ཡདཱ ཨེཀཙཱརིཀཝཱརཎོ ཨནྡྷོ ཧུཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པརིཡེསཏི, ཏདཱ པབྦཏམཏྠཀེ ཋིཏོ སདྡཾ ཀཏྭཱ ཏསྨིཾ པབྦཏམཏྠཀཾ ཨབྷིརུཧནྟེ ཨོཏརིཏྭཱ པཔཱཏེ སདྡཾ ཀརེཡྻཱཐ, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ཨེཏྟཀཾ པཙྩཱསཱིསཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོཔི ཏསྶཱ ཝཙནཾ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ ཀཱཀོ ཝཱརཎསྶ དྭེཔི ¶ ཨཀྑཱིནི ཏུཎྜེན བྷིནྡི, ནཱིལམཀྑིཀཱ ཨཱསཱཊིཀཾ པཱཏེསི. སོ པུལ༹ཝེཧི ཁཛྫནྟོ ཝེདནཱཔྤཏྟོ པིཔཱསཱབྷིབྷཱུཏོ པཱནཱིཡཾ པརིཡེསམཱནོ ཝིཙརི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ མཎྜཱུཀོ པབྦཏམཏྠཀེ ཋཏྭཱ སདྡམཀཱསི. ཝཱརཎོ ‘‘ཨེཏྠ པཱནཱིཡཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པབྦཏམཏྠཀཾ ཨབྷིརུཧི. ཨཐ མཎྜཱུཀོ ཨོཏརིཏྭཱ པཔཱཏེ ཋཏྭཱ སདྡམཀཱསི. ཝཱརཎོ ‘‘ཨེཏྠ པཱནཱིཡཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པཔཱཏཱབྷིམུཁོ གཙྪནྟོ པརིགལི༹ཏྭཱ པབྦཏཔཱདེ པཏིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི. ལཊུཀིཀཱ ཏསྶ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘དིཊྛཱ མེ པཙྩཱམིཏྟསྶ པིཊྛཱི’’ཏི ཧཊྛཏུཊྛཱ ཏསྶ ཁནྡྷེ ཙངྐམིཏྭཱ ཡཐཱཀམྨཾ གཏཱ.

སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཀེནཙི སདྡྷིཾ ཝེརཾ ནཱམ ཀཱཏབྦཾ, ཨེཝཾ བལསམྤནྣམྤི ཝཱརཎཾ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཝཱརཎསྶ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསུ’’ནྟི –

༤༣.

‘‘ཀཱཀཉྩ ¶ པསྶ ལཊུཀིཀཾ, མཎྜཱུཀཾ ནཱིལམཀྑིཀཾ;

ཨེཏེ ནཱགཾ ཨགྷཱཏེསུཾ, པསྶ ཝེརསྶ ཝེརིནཾ;

ཏསྨཱ ཧི ཝེརཾ ན ཀཡིརཱཐ, ཨཔྤིཡེནཔི ཀེནཙཱི’’ཏི. –

ཨིམཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཾ ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི.

ཏཏྠ པསྶཱཏི ཨནིཡཱམིཏཱལཔནམེཏཾ, བྷིཀྑཱུ པན སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཏྟཱ པསྶཐ བྷིཀྑཝེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཏེཏི ཨེཏེ ཙཏྟཱརོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ. ཨགྷཱཏེསུནྟི ཏཾ ཝདྷིཾསུ. པསྶ ཝེརསྶ ཝེརིནནྟི པསྶཐ ཝེརིཀཱནཾ ཝེརསྶ གཏིནྟི ཨཏྠོ.

ཏདཱ ཨེཀཙཱརིཀཧཏྠཱི དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, ཡཱུཐཔཏི པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ལཊུཀིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༥༨] ༨. ཙཱུལ༹དྷམྨཔཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཧམེཝ ¶ དཱུསིཡཱ བྷཱུནཧཏཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨཉྙེསུ ཛཱཏཀེསུ དེཝདཏྟོ བོདྷིསཏྟསྶ ཏཱསམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི, ཨིམསྨིཾ ¶ པན ཙཱུལ༹དྷམྨཔཱལཛཱཏཀེ བོདྷིསཏྟསྶ སཏྟམཱསིཀཀཱལེ ཧཏྠཔཱདེ ཙ སཱིསཉྩ ཚེདཱཔེཏྭཱ ཨསིམཱལཀཾ ནཱམ ཀཱརེསི. དདྡརཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༢.༤༣-༤༤) གཱིཝཾ གཧེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཨུདྡྷནེ མཾསཾ པཙིཏྭཱ ཁཱདི. ཁནྟཱིཝཱདཱིཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༤.༤༩ ཨཱདཡོ) དྭཱིཧིཔི ཀསཱཧི པཧཱརསཧསྶེཧི ཏཱལཱ༹པེཏྭཱ ཧཏྠཔཱདེ ཙ ཀཎྞནཱསཉྩ ཚེདཱཔེཏྭཱ ཛཊཱསུ གཧེཏྭཱ ཀཌྜྷཱཔེཏྭཱ ཨུཏྟཱནཀཾ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཨུརེ པཱདེན པཧརིཏྭཱ གཏོ. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ དིཝསཾཡེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི. ཙཱུལ༹ནནྡིཡཛཱཏཀེཔི (ཛཱ. ༡.༢.༡༤༣-༡༤༤) མཧཱཀཔིཛཱཏཀེཔི (ཛཱ. ༡.༧.༨༣ ཨཱདཡོ) མཱརེསིཡེཝ. ཨེཝམེཝ སོ དཱིགྷརཏྟཾ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐནྟོ བུདྡྷཀཱལེཔི པརིསཀྐིཡེཝ. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ – ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ བུདྡྷཱནཾ མཱརཎཏྠམེཝ ཨུཔཱཡཾ ཀརོཏི, ‘སམྨཱསམྦུདྡྷཾ མཱརཱཔེསྶཱམཱི’ཏི དྷནུགྒཧེ པཡོཛེསི, སིལཾ པཝིཛ྄ཛྷི, ནཱལཱ༹གིརིཾ ཝིསྶཛྫཱཔེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས མཡ྄ཧཾ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐིཡེཝ, ཨིདཱནི པན ཏཱསམཏྟམྤི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི ¶ , པུབྦེ མཾ ཙཱུལ༹དྷམྨཔཱལཀུམཱརཀཱལེ ཨཏྟནོ པུཏྟཾ སམཱནཾ ཛཱིཝཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཨསིམཱལཀཾ ཀཱརེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ མཧཱཔཏཱཔེ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཙནྡཱདེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, ‘‘དྷམྨཔཱལོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏམེནཾ སཏྟམཱསིཀཀཱལེ མཱཏཱ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ ཀཱིལཱ༹པཡམཱནཱ ནིསཱིདི. རཱཛཱ ཏསྶཱ ཝསནཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. སཱ པུཏྟཾ ཀཱིལཱ༹པཡམཱནཱ པུཏྟསིནེཧེན སམཔྤིཏཱ ཧུཏྭཱ རཱཛཱནཾ པསྶིཏྭཱཔི ན ཨུཊྛཧི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཨིདཱནེཝ ཏཱཝ པུཏྟཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཀརོཏི, མཾ ཀིསྨིཉྩི ན མཉྙཏི, པུཏྟེ པན ཝཌྜྷནྟེ མཡི ‘མནུསྶོ’ཏིཔི སཉྙཾ ན ཀརིསྶཏི, ཨིདཱནེཝ ནཾ གྷཱཏེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ནིཝཏྟིཏྭཱ རཱཛཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཝིདྷཱནེན ¶ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི ཙོརགྷཱཏཀཾ པཀྐོསཱཔེསི. སོ ཀཱསཱཡཝཏྠནིཝཏྠོ ¶ རཏྟམཱལཱདྷརོ ཕརསུཾ ཨཾསེ ཋཔེཏྭཱ ཨུཔདྷཱནགྷཊིཀཾ ཧཏྠཔཱདཋཔནདཎྜཀཉྩ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི ཨཊྛཱསི. དེཝིཡཱ སིརིགབྦྷཾ གནྟྭཱ དྷམྨཔཱལཾ ཨཱནེཧཱིཏི. དེཝཱིཔི རཉྙོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ནིཝཏྟནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨུརེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ རོདམཱནཱ ནིསཱིདི. ཙོརགྷཱཏཀོ གནྟྭཱ ཏཾ པིཊྛིཡཾ ཧཏྠེན པཧརིཏྭཱ ཧཏྠཏོ ཀུམཱརཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ཨཱདཱཡ རཉྙོ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཨེཀཾ ཕལཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ པུརཏོ ནིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ནཾ ནིཔཛྫཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

ཙནྡཱདེཝཱི པུཏྟསྶ པཙྪཏོཝ པརིདེཝམཱནཱ ཨཱགཙྪི. པུན ཙོརགྷཱཏཀོ ‘‘ཀིཾ ཀརོམཱི, དེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. དྷམྨཔཱལསྶ ཧཏྠེ ཚིནྡཱཏི. ཙནྡཱདེཝཱི ‘‘མཧཱརཱཛ, མམ པུཏྟོ སཏྟམཱསིཀོ བཱལཀོ ན ཀིཉྩི ཛཱནཱཏི, ནཏྠེཏསྶ དོསོ, དོསོ པན ཧོནྟོ མཡི བྷཝེཡྻ, ཏསྨཱ མཡ྄ཧཾ ཧཏྠེ ཚེདཱཔེཧཱི’’ཏི ཨིམམཏྠཾ པཀཱསེནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༤.

‘‘ཨཧམེཝ དཱུསིཡཱ བྷཱུནཧཏཱ, རཉྙོ མཧཱཔཏཱཔསྶ;

ཨེཏཾ མུཉྩཏུ དྷམྨཔཱལཾ, ཧཏྠེ མེ དེཝ ཚེདེཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དཱུསིཡཱཏི དཱུསིཀཱ, ཏུམྷེ དིསྭཱ ཨནུཊྛཧམཱནཱ དོསཀཱརིཀཱཏི ཨཏྠོ. ‘‘དཱུསིཀཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. བྷཱུནཧཏཱཏི ཧཏབྷཱུནཱ, ཧཏཝུཌྜྷཱིཏི ཨཏྠོ. རཉྙོཏི ཨིདཾ ‘‘དཱུསིཡཱ’’ཏི པདེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཨཧཾ རཉྙོ མཧཱཔཏཱཔསྶ ཨཔརཱདྷཀཱརིཀཱ, ནཱཡཾ ཀུམཱརོ, ཏསྨཱ ¶ ནིརཔརཱདྷཾ ཨེཏཾ བཱལཀཾ མུཉྩཏུ དྷམྨཔཱལཾ, སཙེཔི ཧཏྠེ ཚེདཱཔེཏུཀཱམོ, དོསཀཱརིཀཱཡ ཧཏྠེ མེ, དེཝ, ཚེདེཧཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ.

རཱཛཱ ཙོརགྷཱཏཀཾ ཨོལོཀེསི. ‘‘ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི? ‘‘པཔཉྩཾ ཨཀཏྭཱ ཧཏྠེ ཚེདཱ’’ཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཙོརགྷཱཏཀོ ཏིཁིཎཕརསུཾ གཧེཏྭཱ ཀུམཱརསྶ ཏརུཎཝཾསཀལཱི༹རེ ཝིཡ ¶ དྭེ ཧཏྠེ ཚིནྡི. སོ དྭཱིསུ ཧཏྠེསུ ཚིཛྫམཱནེསུ ནེཝ རོདི ན པརིདེཝི, ཁནྟིཉྩ མེཏྟཉྩ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིཝཱསེསི. ཙནྡཱ པན དེཝཱི ཚིནྣཧཏྠཀོཊིཾ གཧེཏྭཱ ཨུཙྪངྒེ ཀཏྭཱ ¶ ལོཧིཏལིཏྟཱ པརིདེཝམཱནཱ ཝིཙརི. པུན ཙོརགྷཱཏཀོ ‘‘ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘དྭེཔི པཱདེ ཚིནྡཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཙནྡཱདེཝཱི དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༥.

‘‘ཨཧམེཝ དཱུསིཡཱ བྷཱུནཧཏཱ, རཉྙོ མཧཱཔཏཱཔསྶ;

ཨེཏཾ མུཉྩཏུ དྷམྨཔཱལཾ, པཱདེ མེ དེཝ ཚེདེཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

རཱཛཱཔི པུན ཙོརགྷཱཏཀཾ ཨཱཎཱཔེསི. སོ ཨུབྷོཔི པཱདེ ཚིནྡི. ཙནྡཱདེཝཱི པཱདཀོཊིམྤི གཧེཏྭཱ ཨུཙྪངྒེ ཀཏྭཱ ལོཧིཏལིཏྟཱ པརིདེཝམཱནཱ ‘‘སཱམི མཧཱཔཏཱཔ, ཚིནྣཧཏྠཔཱདཱ ནཱམ དཱརཀཱ མཱཏརཱ པོསེཏབྦཱ ཧོནྟི, ཨཧཾ བྷཏིཾ ཀཏྭཱ མམ པུཏྟཀཾ པོསེསྶཱམི, དེཧི མེ ཨེཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ཙོརགྷཱཏཀོ ‘‘ཀིཾ དེཝ ཀཏཱ རཱཛཱཎཱ, ནིཊྛིཏཾ མམ ཀིཙྩ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ན ཏཱཝ ནིཊྛིཏ’’ནྟི. ‘‘ཨཐ ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི? ‘‘སཱིསམསྶ ཚིནྡཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཙནྡཱདེཝཱི ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༦.

‘‘ཨཧམེཝ དཱུསིཡཱ བྷཱུནཧཏཱ, རཉྙོ མཧཱཔཏཱཔསྶ;

ཨེཏཾ མུཉྩཏུ དྷམྨཔཱལཾ, སཱིསཾ མེ དེཝ ཚེདེཧཱི’’ཏི.

ཝཏྭཱ ཙ པན ཨཏྟནོ སཱིསཾ ཨུཔནེསི.

པུན ཙོརགྷཱཏཀོ ‘‘ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘སཱིསམསྶ ཚིནྡཱ’’ཏི. སོ སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ ‘‘ཀཏཱ, དེཝ, རཱཛཱཎཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ན ཏཱཝ ཀཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨཐ ཀིཾ ཀརོམི, དེཝཱ’’ཏི? ‘‘ཨསིཏུཎྜེན ནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨསིམཱལཀཾ ནཱམ ཀརོཧཱི’’ཏི. སོ ཏསྶ ཀལེ༹ཝརཾ ¶ ཨཱཀཱསེ ཁིཔིཏྭཱ ཨསིཏུཎྜེན སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨསིམཱལཀཾ ནཱམ ཀཏྭཱ མཧཱཏལེ ཝིཔྤཀིརི. ཙནྡཱདེཝཱི བོདྷིསཏྟསྶ མཾསེ ཨུཙྪངྒེ ཀཏྭཱ མཧཱཏལེ རོདམཱནཱ པརིདེཝམཱནཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༤༧.

‘‘ན ¶ ཧི ནཱུནིམསྶ རཉྙོ, མིཏྟཱམཙྩཱ ཙ ཝིཛྫརེ སུཧདཱ;

ཡེ ན ཝདནྟི རཱཛཱནཾ, མཱ གྷཱཏཡི ཨོརསཾ པུཏྟཾ.

༤༨.

‘‘ན ཧི ནཱུནིམསྶ རཉྙོ, ཉཱཏཱི མིཏྟཱ ཙ ཝིཛྫརེ སུཧདཱ;

ཡེ ན ཝདནྟི རཱཛཱནཾ, མཱ གྷཱཏཡི ཨཏྲཛཾ པུཏྟ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ མིཏྟཱམཙྩཱ ཙ ཝིཛྫརེ སུཧདཱཏི ནཱུན ཨིམསྶ རཉྙོ དལ༹ྷམིཏྟཱ ཝཱ སབྦཀིཙྩེསུ སཧབྷཱཝིནོ ཨམཙྩཱ ཝཱ མུདུཧདཡཏཱཡ སུཧདཱ ཝཱ ཀེཙི ན ཝིཛྫནྟི. ཡེ ན ཝདནྟཱིཏི ཡེ ཨདྷུནཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ པིཡཔུཏྟཾ མཱ གྷཱཏཡཱི’’ཏི ན ཝདནྟི, ཨིམཾ རཱཛཱནཾ པཊིསེདྷེནྟི, ཏེ ནཏྠིཡེཝཱཏི མཉྙེ. དུཏིཡགཱཐཱཡཾ ཉཱཏཱིཏི ཉཱཏཀཱ.

ཨིམཱ པན དྭེ གཱཐཱ ཝཏྭཱ ཙནྡཱདེཝཱི ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི ཧདཡམཾསཾ དྷཱརཡམཱནཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༩.

‘‘ཙནྡནསཱརཱནུལིཏྟཱ, བཱཧཱ ཚིཛྫནྟི དྷམྨཔཱལསྶ;

དཱཡཱདསྶ པཐབྱཱ, པཱཎཱ མེ དེཝ རུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དཱཡཱདསྶ པཐབྱཱཏི པིཏུསནྟཀཱཡ ཙཱཏུརནྟཱཡ པཐཝིཡཱ དཱཡཱདསྶ ལོཧིཏཙནྡནསཱརཱནུལིཏྟཱ ཧཏྠཱ ཚིཛྫནྟི, པཱདཱ ཚིཛྫནྟི, སཱིསཉྩ ཚིཛྫཏི, ཨསིམཱལཀོཔི ཀཏོ, ཏཝ ཝཾསཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ གཏོསི དཱནཱིཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཝིལཔནྟི ཨེཝམཱཧ. པཱཎཱ མེ དེཝ རུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི དེཝ, མཡ྄ཧམྤི ཨིམཾ སོཀཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟིཡཱ ཛཱིཝིཏཾ རུཛ྄ཛྷཏཱིཏི.

ཏསྶཱ ཨེཝཾ པརིདེཝམཱནཱཡ ཨེཝ ཌཡ྄ཧམཱནེ ཝེལུ༹ཝནེ ཝེལུ༹ ཝིཡ ཧདཡཾ ཕལི, སཱ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟཱ. རཱཛཱཔི པལླངྐེ ཋཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མཧཱཏལེ པཏི, པདརཏལཾ དྭིདྷཱ བྷིཛྫི, སོ ཏཏོཔི བྷཱུམིཡཾ པཏི. ཏཏོ ཙཏུནཧུཏཱདྷིཀདྭིཡོཛནསཏསཧསྶབཧལཱཔི གྷནཔཐཝཱི ཏསྶ ¶ ཨགུཎཾ དྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི བྷིཛྫིཏྭཱ ཝིཝརམདཱསི, ཨཝཱིཙིཏོ ཛཱལཱ ཨུཊྛཱཡ ཀུལདཏྟིཀེན ཀམྦལེན པརིཀྑིཔནྟཱི ཝིཡ ¶ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཝཱིཙིམྷི ཁིཔི. ཙནྡཱཡ ཙ བོདྷིསཏྟསྶ ཙ ཨམཙྩཱ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀརིཾསུ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, ཙནྡཱདེཝཱི མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱི, དྷམྨཔཱལཀུམཱརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཙཱུལ༹དྷམྨཔཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༥༩] ༩. སུཝཎྞམིགཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝིཀྐམ ¶ རེ ཧརིཔཱདཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ སཱཝཏྠིཡཾ ཨེཀཾ ཀུལདྷཱིཏརཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱ ཀིར སཱཝཏྠིཡཾ དྭིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀཀུལསྶ དྷཱིཏཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ བུདྡྷམཱམཀཱ དྷམྨམཱམཀཱ སངྒྷམཱམཀཱ ཨཱཙཱརསམྤནྣཱ པཎྜིཏཱ དཱནཱདིཔུཉྙཱབྷིརཏཱ. ཏཾ ཨཉྙཾ སཱཝཏྠིཡམེཝ སམཱནཛཱཏིཀཾ མིཙྪཱདིཊྛིཀཀུལཾ ཝཱརེསི. ཨཐསྶཱ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ དྷཱིཏཱ སདྡྷཱ པསནྣཱ ཏཱིཎི རཏནཱནི མམཱཡཏི དཱནཱདིཔུཉྙཱབྷིརཏཱ, ཏུམྷེ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ཨིམིསྶཱཔི ཡཐཱརུཙིཡཱ དཱནཾ ཝཱ དཱཏུཾ དྷམྨཾ ཝཱ སོཏུཾ ཝིཧཱརཾ ཝཱ གནྟུཾ སཱིལཾ ཝཱ རཀྑིཏུཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ ན དསྶཐ, ན མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ དེམ, ཨཏྟནཱ སདིསཾ མིཙྪཱདིཊྛིཀཀུལཱཝ ཀུམཱརིཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ ཏེཧི པཊིཀྑིཏྟཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དྷཱིཏཱ ཨམྷཱཀཾ གྷརཾ གནྟྭཱ ཡཐཱདྷིཔྤཱཡེན སབྦམེཏཾ ཀརོཏུ, མཡཾ ན ཝཱརེསྶཱམ, དེཐ ནོ ཨེཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ བྷདྡཀེན ནཀྑཏྟེན མངྒལཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཨཏྟནོ གྷརཾ ནཡིཾསུ. སཱ ཝཏྟཱཙཱརསམྤནྣཱ པཏིདེཝཏཱ ཨཧོསི, སསྶུསསུརསཱམིཀཝཏྟཱནི ཀཏཱནེཝ ཧོནྟི.

སཱ ཨེཀདིཝསཾ སཱམིཀཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, ཨཡྻཔུཏྟ, ཨམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀཏྠེརཱནཾ དཱནཾ དཱཏུ’’ནྟི. སཱདྷུ, བྷདྡེ, ཡཐཱཛ྄ཛྷཱསཡེན དཱནཾ དེཧཱིཏི. སཱ ཐེརེ ནིམནྟཱཔེཏྭཱ མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ པཎཱིཏབྷོཛནཾ བྷོཛེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམཾ ཀུལཾ མིཙྪཱདིཊྛིཀཾ ཨསྶདྡྷཾ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ གུཎཾ ན ཛཱནཱཏི, སཱདྷུ, ཨཡྻཱ, ཡཱཝ ཨིམཾ ཀུལཾ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ གུཎཾ ཛཱནཱཏི, ཏཱཝ ཨིདྷེཝ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརཱ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཏཏྠ ནིབདྡྷཾ བྷུཉྫནྟི. པུན སཱམིཀཾ ཨཱཧ ‘‘ཨཡྻཔུཏྟ, ཐེརཱ ¶ ཨིདྷ ནིབདྡྷཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཀིཾཀཱརཎཱ ཏུམྷེ ན པསྶཐཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ པུནདིཝསེ ཐེརཱནཾ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཏསྶ ཨཱརོཙེསི ¶ . སོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཐེརེཧི སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ དྷམྨསེནཱཔཏི དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི. སོ ཐེརསྶ དྷམྨཀཐཱཡ ཙ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཙ པསཱིདིཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཐེརཱནཾ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏི, པཱནཱིཡཾ པརིསྶཱཝེཏི, ཨནྟརཱབྷཏྟེ དྷམྨཀཐཾ སུཎཱཏི, ཏསྶ ཨཔརབྷཱགེ མིཙྪཱདིཊྛི བྷིཛྫི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ ཐེརོ དྭིནྣམྤི དྷམྨཀཐཾ ཀཐེནྟོ སཙྩཱནི པཀཱསེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུབྷོཔི ཛཡམྤཏིཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨནྟམསོ དཱསཀམྨཀརཱཔི སབྦེ མིཙྪཱདིཊྛིཾ བྷིནྡིཏྭཱ བུདྡྷདྷམྨསངྒྷམཱམཀཱཡེཝ ཛཱཏཱ. ཨཐེཀདིཝསཾ དཱརིཀཱ སཱམིཀཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཡྻཔུཏྟ, ཀིཾ མེ གྷརཱཝཱསེན, ཨིཙྪཱམཧཾ པབྦཛིཏུ’’ནྟི. སོ ‘‘སཱདྷུ བྷདྡེ, ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཏཾ བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ སཡམྤི སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཏཾ སཏྠཱ པབྦཱཛེསི. ཨུབྷོཔི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀཱ ནཱམ དཧརབྷིཀྑུནཱི ཨཏྟནོ ཙེཝ པཙྩཡཱ ཛཱཏཱ སཱམིཀསྶ ཙ, ཨཏྟནཱཔི པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏམྤི པཱཔེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ ཏཱཝ ཨེསཱ སཱམིཀཾ རཱགཔཱསཱ མོཙེསི, པུབྦེཔེསཱ པོརཱཎཀཔཎྜིཏེ པན མརཎཔཱསཱ མོཙེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ མིགཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཨབྷིརཱུཔོ ཨཧོསི པཱསཱདིཀོ དསྶནཱིཡོ སུཝཎྞཝཎྞོ ལཱཁཱརསཔརིཀམྨཀཏེཧི ¶ ཝིཡ ཧཏྠཔཱདེཧི རཛཏདཱམསདིསེཧི ཝིསཱཎེཧི མཎིགུལི༹ཀཔཊིབྷཱགེཧི ཨཀྑཱིཧི རཏྟཀམྦལགེཎྜུསདིསེན མུཁེན སམནྣཱགཏོ. བྷརིཡཱཔིསྶ ཏརུཎམིགཱི ཨབྷིརཱུཔཱ ཨཧོསི དསྶནཱིཡཱ. ཏེ སམགྒཝཱསཾ ཝསིཾསུ, ཨསཱིཏིསཧསྶཙིཏྲམིགཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཏདཱ ལུདྡཀཱ མིགཝཱིཐཱིསུ པཱསེ ཨོཌྜེསུཾ. ཨཐེཀདིཝསཾ བོདྷིསཏྟོ མིགཱནཾ པུརཏོ གཙྪནྟོ པཱདེ པཱསེན བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཚིནྡིསྶཱམི ན’’ནྟི ཨཱཀཌྜྷི, ཙམྨཾ ཚིཛྫི, པུན ཨཱཀཌྜྷནྟསྶ མཾསཾ ཚིཛྫི, པུན ནྷཱརུ ཚིཛྫི, པཱསོ ཨཊྛིམཱཧཙྩ ཨཊྛཱསི. སོ པཱསཾ ཚིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ བདྡྷརཝཾ རཝི. ཏཾ སུཏྭཱ བྷཱིཏོ མིགགཎོ པལཱཡི. བྷརིཡཱ པནསྶ པལཱཡིཏྭཱ མིགཱནཾ ཨནྟརེ ཨོལོཀེནྟཱི ཏཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ བྷཡཾ མཡ྄ཧཾ པིཡསཱམིཀསྶ ཨུཔྤནྣཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཝེགེན ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨསྶུམུཁཱི རོདམཱནཱ ‘‘སཱམི ¶ , ཏྭཾ མཧབྦལོ, ཀིཾ ¶ ཨེཏཾ པཱསཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ན སཀྑིསྶསི, ཝེགཾ ཛནེཏྭཱ ཚིནྡཱཧི ན’’ནྟི ཏསྶ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༠.

‘‘ཝིཀྐམ རེ ཧརིཔཱད, ཝིཀྐམ རེ མཧཱམིག;

ཚིནྡ ཝཱརཏྟིཀཾ པཱསཾ, ནཱཧཾ ཨེཀཱ ཝནེ རམེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིཀྐམཱཏི པརཀྐམ, ཨཱཀཌྜྷཱཏི ཨཏྠོ. རེཏི ཨཱམནྟནེ ནིཔཱཏོ. ཧརིཔཱདཱཏི སུཝཎྞཔཱད. སཀལསརཱིརམྤི ཏསྶ སུཝཎྞཝཎྞཾ, ཨཡཾ པན གཱརཝེནེཝམཱཧ. ནཱཧཾ ཨེཀཱཏི ཨཧཾ ཏཡཱ ཝིནཱ ཨེཀིཀཱ ཝནེ ན རམིསྶཱམི, ཏིཎོདཀཾ པན ཨགྒཧེཏྭཱ སུསྶིཏྭཱ མརིསྶཱམཱིཏི དསྶེཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མིགོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༡.

‘‘ཝིཀྐམཱམི ན པཱརེམི, བྷཱུམིཾ སུམྦྷཱམི ཝེགསཱ;

དལ༹ྷོ ཝཱརཏྟིཀོ པཱསོ, པཱདཾ མེ པརིཀནྟཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིཀྐམཱམཱིཏི བྷདྡེ, ཨཧཾ ཝཱིརིཡཾ ཀརོམི. ན པཱརེམཱིཏི པཱསཾ ཚིནྡིཏུཾ པན ན སཀྐོམཱིཏི ཨཏྠོ. བྷཱུམིཾ སུམྦྷཱམཱིཏི ཨཔི ནཱམ ཚིཛྫེཡྻཱཏི པཱདེནཱཔི བྷཱུམིཾ པཧརཱམི. ཝེགསཱཏི ཝེགེན. པརིཀནྟཏཱིཏི ཙམྨཱདཱིནི ཚིནྡནྟོ སམནྟཱ ཀནྟཏཱིཏི.

ཨཐ ནཾ མིགཱི ‘‘མཱ བྷཱཡི, སཱམི, ཨཧཾ ཨཏྟནོ བལེན ལུདྡཀཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཏཝ ཛཱིཝིཏཾ ཨཱཧརིསྶཱམི. སཙེ ཡཱཙནཱཡ ན སཀྑིསྶཱམི, མམ ཛཱིཝིཏམྤི དཏྭཱ ཏཝ ཛཱིཝིཏཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི མཧཱསཏྟཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ལོཧིཏལིཏྟཾ བོདྷིསཏྟཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ལུདྡཀོཔི ཨསིཉྩ སཏྟིཉྩ གཧེཏྭཱ ཀཔྤུཊྛཱནགྒི ཝིཡ ཨཱགཙྪཏི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘སཱམི, ལུདྡཀོ ཨཱགཙྪཏི, ཨཧཾ ཨཏྟནོ བལཾ ཀརིསྶཱམི, ཏྭཾ མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི མིགཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ལུདྡཀསྶ པཊིཔཐཾ གནྟྭཱ པཊིཀྐམིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘སཱམི, མམ སཱམིཀོ སུཝཎྞཝཎྞོ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣོ, ཨསཱིཏིསཧསྶཱནཾ མིགཱནཾ རཱཛཱ’’ཏི བོདྷིསཏྟསྶ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ མིགརཱཛེ ཋིཏེཡེཝ ཨཏྟནོ ཝདྷཾ ཡཱཙནྟཱི ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༢.

‘‘ཨཏྠརསྶུ ¶ པལཱསཱནི, ཨསིཾ ནིབྦཱཧ ལུདྡཀ;

པཋམཾ མཾ ཝདྷིཏྭཱན, ཧན པཙྪཱ མཧཱམིག’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ པལཱསཱནཱིཏི མཾསཊྛཔནཏྠཾ པལཱསཔཎྞཱནི ཨཏྠརསྶུ. ཨསིཾ ནིབྦཱཧཱཏི ཨསིཾ ཀོསཏོ ནཱིཧར.

ཏཾ སུཏྭཱ ལུདྡཀོ ‘‘མནུསྶབྷཱུཏཱ ཏཱཝ སཱམིཀསྶ ཨཏྠཱཡ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ན པརིཙྩཛནྟི, ཨཡཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཏི, མནུསྶབྷཱསཱཡ ཙ མདྷུརེན སརེན ¶ ཀཐེཏི, ཨཛྫ ཨིམིསྶཱ ཙ པཏིནོ ཙསྶཱ ཛཱིཝིཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པསནྣཙིཏྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༥༣.

‘‘ན མེ སུཏཾ ཝཱ དིཊྛཾ ཝཱ, བྷཱསནྟིཾ མཱནུསིཾ མིགིཾ;

ཏྭཉྩ བྷདྡེ སུཁཱི ཧོཧི, ཨེསོ ཙཱཔི མཧཱམིགོ’’ཏི.

ཏཏྠ སུཏཾ ཝཱ དིཊྛཾ ཝཱཏི མཡཱ ཨིཏོ པུབྦེ ཨེཝརཱུཔཾ དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ ནཏྠི. བྷཱསནྟིཾ མཱནུསིཾ མིགིནྟི ཨཧཉྷི ཨིཏོ པུབྦེ མཱནུསིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསནྟིཾ མིགིཾ ནེཝ ཨདྡསཾ ན ཨསྶོསིཾ. ཡེསཾ པན ‘‘ན མེ སུཏཱ ཝཱ དིཊྛཱ ཝཱ, བྷཱསནྟཱི མཱནུསཱི མིགཱི’’ཏི པཱལི༹, ཏེསཾ ཡཐཱཔཱལི༹མེཝ ཨཏྠོ དིསྶཏི. བྷདྡེཏི བྷདྡཀེ པཎྜིཀེ ཨུཔཱཡཀུསལེ. ཨིཏི ཏཾ ཨཱལཔིཏྭཱ པུན ‘‘ཏྭཉྩ ཨེསོ ཙཱཔི མཧཱམིགོཏི དྭེཔི ཛནཱ སུཁཱི ནིདྡུཀྑཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཏཾ སམསྶཱསེཏྭཱ ལུདྡཀོ བོདྷིསཏྟསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝཱསིཡཱ ཙམྨཔཱསཾ ཚིནྡིཏྭཱ པཱདེ ལགྒཔཱསཀཾ སཎིཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ནྷཱརུནཱ ནྷཱརུཾ, མཾསེན མཾསཾ, ཙམྨེན ཙམྨཾ པཊིཔཱཊེཏྭཱ པཱདཾ ཧཏྠེན པརིམཛྫི. ཏངྑཎཉྙེཝ མཧཱསཏྟསྶ པཱུརིཏཔཱརམིཏཱནུབྷཱཝེན ལུདྡཀསྶ ཙ མེཏྟཙིཏྟཱནུབྷཱཝེན མིགིཡཱ ཙ མེཏྟདྷམྨཱནུབྷཱཝེན ནྷཱརུམཾསཙམྨཱནི ནྷཱརུམཾསཙམྨེཧི གྷཊཡིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ པན སུཁཱི ནིདྡུཀྑོ ཨཊྛཱསི.

མིགཱི བོདྷིསཏྟཾ སུཁིཏཾ དིསྭཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ལུདྡཀསྶ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟཱི པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༤.

‘‘ཨེཝཾ ལུདྡཀ ནནྡསྶུ, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷི;

ཡཐཱཧམཛྫ ནནྡཱམི, མུཏྟཾ དིསྭཱ མཧཱམིག’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ལུདྡཀཱཏི དཱརུཎཀམྨཀིརིཡཱཡ ལདྡྷནཱམཝསེན ཨཱལཔཏི.

བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ ལུདྡོ མཡ྄ཧཾ ཨཝསྶཡོ ཛཱཏོ, མཡཱཔིསྶ ཨཝསྶཡེནེཝ བྷཝིཏུཾ ཝཊཏཱི’’ཏི ¶ གོཙརབྷཱུམིཡཾ དིཊྛཾ ཨེཀཾ མཎིཀྑནྡྷཾ ཏསྶ དཏྭཱ ¶ ‘‘སམྨ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི མཱ ཀརི, ཨིམིནཱ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེཏྭཱ དཱརཀེ པོསེནྟོ དཱནསཱིལཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོཧཱི’’ཏི ཏསྶོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཱཝིསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ལུདྡཀོ ཚནྣོ ཨཧོསི, མིགཱི དཧརབྷིཀྑུནཱི, མིགརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སུཝཎྞམིགཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༦༠] ༡༠. སུཡོནནྡཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝཱཏི གནྡྷོ ཏིམིརཱནནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ དིསྭཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨལངྐཏམཱཏུགཱམ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘མཱཏུགཱམོ ནཱམེས བྷིཀྑུ ན སཀྐཱ རཀྑིཏུཾ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ སུཔཎྞབྷཝནེ ཀཏྭཱ རཀྑནྟཱཔི རཀྑིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ ཏམྦརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ སུཡོནནྡཱི ནཱམ ཨགྒམཧེསཱི ཨཧོསི ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ སུཔཎྞཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི, ཏསྨིཾ ཀཱལེ ནཱགདཱིཔོ སེདུམདཱིཔོ ནཱམ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾ དཱིཔེ སུཔཎྞབྷཝནེ ཝསཏི. སོ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ ཏམྦརཱཛེན སདྡྷིཾ མཱཎཝཀཝེསེན ཛཱུཏཾ ཀཱིལ༹ཏི. ཏསྶ རཱུཔསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ པརིཙཱརིཀཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཨེཝརཱུཔོ ནཱམ མཱཎཝཀོ ཛཱུཏཾ ཀཱིལ༹ཏཱི’’ཏི སུཡོནནྡིཡཱ ཨཱརོཙེསུཾ. སཱ སུཏྭཱ ཏཾ དཊྛུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཛཱུཏམཎྜལཾ ཨཱགནྟྭཱ པརིཙཱརིཀཱནཾ ¶ ཨནྟརེ ཋིཏཱ ནཾ ཨོལོཀེསི. སོཔི དེཝིཾ ཨོལོཀེསི. དྭེཔི ཨཉྙམཉྙཾ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཨཧེསུཾ. སུཔཎྞརཱཛཱ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ནགརེ ཝཱཏཾ སམུཊྛཱཔེསི, གེཧཔཏནབྷཡེན རཱཛནིཝེསནཱ མནུསྶཱ ནིཀྑམིཾསུ. སོ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨནྡྷཀཱརཾ ཀཏྭཱ དེཝིཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ནཱགདཱིཔེ ཨཏྟནོ བྷཝནཾ པཱཝིསི ¶ སུཡོནནྡིཡཱ གཏཊྛཱནཾ ཛཱནནྟཱ ནཱམ ནཱཧེསུཾ. སོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཨབྷིརམམཱནོ གནྟྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཛཱུཏཾ ཀཱིལ༹ཏི.

རཉྙོ པན སགྒོ ནཱམ གནྡྷབྦོ ཨཏྠི, སོ དེཝིཡཱ གཏཊྛཱནཾ ཨཛཱནནྟོ ཏཾ གནྡྷབྦཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘གཙྪ, ཏཱཏ, གནྡྷབྦ སབྦཾ ཐལཛལཔཐཾ ཨནུཝིཙརིཏྭཱ དེཝིཡཱ གཏཊྛཱནཾ པསྶཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. སོ པརིབྦཡཾ གཧེཏྭཱ དྭཱརགཱམཏོ པཊྛཱཡ ཝིཙིནནྟོ ཀུརུཀཙྪཾ པཱཔུཎི. ཏདཱ ཀུརུཀཙྪཝཱཎིཛཱ ནཱཝཱཡ སུཝཎྞབྷཱུམིཾ གཙྪནྟི. སོ ཏེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ གནྡྷབྦོ ནཱཝཱཡ ཝེཏནཾ ཁཎྜེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ གནྡྷབྦཾ ཀརིསྶཱམི, མམྤི ནེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏམྤི ཨཱརོཔེཏྭཱ ནཱཝཾ ཝིསྶཛྫེསུཾ. ཏེ སུཁཔཡཱཏཱཡ ནཱཝཱཡ ཏཾ པཀྐོསིཏྭཱ ‘‘གནྡྷབྦཾ ནོ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ‘‘ཨཧཾ ཙེ གནྡྷབྦཾ ཀརེཡྻཾ, མཡི པན གནྡྷབྦཾ ཀརོནྟེ མཙྪཱ ཙལིསྶནྟི, ཨཐ ཝོ ནཱཝོ བྷིཛྫིསྶཏཱི’’ཏི. ‘‘མནུསྶམཏྟེ གནྡྷབྦཾ ཀརོནྟེ མཙྪཱནཾ ཙལནཾ ནཱམ ནཏྠི, ཀརོཧཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི མཱ མཡ྄ཧཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྠཱ’’ཏི ཝཱིཎཾ མུཙྪིཏྭཱ ཏནྟིསྶརེན གཱིཏསྶརཾ, གཱིཏསྶརེན ཏནྟིསྶརཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ གནྡྷབྦཾ ཨཀཱསི. ཏེན སདྡེན སམྨཏྟཱ ཧུཏྭཱ མཙྪཱ ཙལིཾསུ.

ཨཐེཀོ མཀརོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ནཱཝཱཡ པཏནྟོ ནཱཝཾ བྷིནྡི. སགྒོ ཕལཀེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཡཐཱཝཱཏཾ གཙྪནྟོ ནཱགདཱིཔེ སུཔཎྞབྷཝནསྶ ནིགྲོདྷརུཀྑསྶ སནྟིཀཾ པཱཔུཎི. སུཡོནནྡཱིཔི དེཝཱི སུཔཎྞརཱཛསྶ ཛཱུཏཾ ཀཱིལི༹ཏུཾ གཏཀཱལེ ཝིམཱནཱ ཨོཏརིཏྭཱ ¶ ཝེལནྟེ ཝིཙརནྟཱི སགྒཾ གནྡྷབྦཾ དིསྭཱ སཉྫཱནིཏྭཱ ‘‘ཀཐཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ སབྦཾ ཀཐེསི. ‘‘ཏེན ཧི མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི ཏཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ བཱཧཱཧི པརིགྒཧེཏྭཱ ཝིམཱནཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཡནཔིཊྛེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ སམསྶཏྠཀཱལེ དིབྦབྷོཛནཾ དཏྭཱ དིབྦགནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ དིབྦཝཏྠེཧི ཨཙྪཱདེཏྭཱ དིབྦགནྡྷཔུཔྥེཧི ཨལངྐརིཏྭཱ པུན དིབྦསཡནེ ནིཔཛྫཱཔེསི. ཨེཝཾ དིཝསཾ པརིགྒཧམཱནཱ སུཔཎྞརཉྙོ ཨཱགམནཝེལཱཡ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ གཏཀཱལེ ཏེན སདྡྷིཾ ཀིལེསཝསེན ཨབྷིརམི. ཏཏོ མཱསདྡྷམཱསཙྩཡེན བཱརཱཎསིཝཱསིནོ ཝཱཎིཛཱ དཱརུདཀགཧཎཏྠཱཡ ཏསྨིཾ དཱིཔེ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལཾ སམྤཏྟཱ. སོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ བཱརཱཎསིཾ ¶ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ དིསྭཱཝ ཏསྶ ཛཱུཏཀཱིལ༹ནཝེལཱཡ ཝཱིཎཾ གཧེཏྭཱ རཉྙོ གནྡྷབྦཾ ཀརོནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༥.

‘‘ཝཱཏི གནྡྷོ ཏིམིརཱནཾ, ཀུསམུདྡོ ཙ གྷོསཝཱ;

དཱུརེ ཨིཏོ སུཡོནནྡཱི, ཏམྦ ཀཱམཱ ཏུདནྟི མ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཏིམིརཱནནྟི ཏིམིརརུཀྑཔུཔྥཱནཾ. ཏཾ ཀིར ནིགྲོདྷཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཏིམིརརུཀྑཱ ཨཏྠི, ཏེ སནྡྷཱཡེཝཾ ཝདཏི. ཀུསམུདྡོཏི ཁུདྡཀསམུདྡོ. གྷོསཝཱཏི མཧཱརཝོ. ཏསྶེཝ ནིགྲོདྷསྶ སནྟིཀེ སམུདྡཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ཨིཏོཏི ཨིམམྷཱ ནགརཱ. ཏམྦཱཏི རཱཛཱནཾ ཨཱལཔཏི. ཨཐ ཝཱ ཏམྦཀཱམཱཏི ཏམྦེན ཀཱམིཏཀཱམཱ ཏམྦཀཱམཱ ནཱམ. ཏེ མཾ ཧདཡེ ཝིཛ྄ཛྷནྟཱིཏི དཱིཔེཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སུཔཎྞོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༦.

‘‘ཀཐཾ སམུདྡམཏརི, ཀཐཾ ཨདྡཀྑི སེདུམཾ;

ཀཐཾ ཏསྶཱ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ, ཨཧུ སགྒ སམཱགམོ’’ཏི.

ཏཏྠ སེདུམནྟི སེདུམདཱིཔཾ.

ཏཏོ ¶ སགྒོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༥༧.

‘‘ཀུརུཀཙྪཱ པཡཱཏཱནཾ, ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནེསིནཾ;

མཀརེཧི ཨབྷིདཱ ནཱཝཱ, ཕལཀེནཱཧམཔླཝིཾ.

༥༨.

‘‘སཱ མཾ སཎྷེན མུདུནཱ, ནིཙྩཾ ཙནྡནགནྡྷིནཱི;

ཨངྒེན ཨུདྡྷརཱི བྷདྡཱ, མཱཏཱ པུཏྟཾཝ ཨོརསཾ.

༥༩.

‘‘སཱ མཾ ཨནྣེན པཱནེན, ཝཏྠེན སཡནེན ཙ;

ཨཏྟནཱཔི ཙ མནྡཀྑཱི, ཨེཝཾ ཏམྦ ཝིཛཱནཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སཱ མཾ སཎྷེན མུདུནཱཏི ཨེཝཾ ཕལཀེན ཏཱིརཾ ཨུཏྟིཎྞཾ མཾ སམུདྡཏཱིརེ ཝིཙརནྟཱི སཱ དིསྭཱ ‘‘མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི སཎྷེན མུདུནཱ ཝཙནེན སམསྶཱསེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨངྒེནཱཏི བཱཧུཡུགལ༹ཾ ཨིདྷ ‘‘ཨངྒེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. བྷདྡཱཏི དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ. སཱ མཾ ཨནྣེནཱཏི སཱ མཾ ཨེཏེན ཨནྣཱདིནཱ ¶ སནྟཔྤེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཏྟནཱཔི ཙཱཏི ན ཀེཝལཾ ཨནྣཱདཱིཧེཝ, ཨཏྟནཱཔི མཾ ཨབྷིརམེནྟཱི སནྟཔྤེསཱིཏི དཱིཔེཏི. མནྡཀྑཱིཏི མནྡདསྶནཱི, མུདུནཱ ཨཱཀཱརེན ཨོལོཀནསཱིལཱཏི ¶ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘མཏྟཀྑཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, མདམཏྟེཧི ཝིཡ ཨཀྑཱིཧི སམནྣཱགཏཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཏམྦཱཏི ཨེཝཾ ཏམྦརཱཛ ཛཱནཱཧཱིཏི.

སུཔཎྞོ གནྡྷབྦསྶ ཀཐེནྟསྶེཝ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ སུཔཎྞབྷཝནེ ཝསནྟོཔི རཀྑིཏུཾ ནཱསཀྑིཾ, ཀིཾ མེ ཏཱཡ དུསྶཱིལཱཡཱ’’ཏི ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ རཉྙོ པཊིདཏྭཱ པཀྐཱམི, ཏཏོ པཊྛཱཡ པུན ནཱགཙྪཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, སུཔཎྞརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སུཡོནནྡཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

མཎིཀུཎྜལཝགྒོ པཋམོ.

༢. ཝཎྞཱརོཧཝགྒོ

[༣༦༡] ༡. ཝཎྞཱརོཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝཎྞཱརོཧེནཱཏི ¶ ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀསྨིཉྷི སམཡེ ཨུབྷོཔི མཧཱཐེརཱ ‘‘ཨིམཾ ཨནྟོཝསྶཾ སུཉྙཱགཱརཾ ཨནུབྲཱུཧེསྶཱམཱ’’ཏི སཏྠཱརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ གཎཾ པཧཱཡ སཡམེཝ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ ཛེཏཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ ནིསྶཱཡ ཨརཉྙེ ཝིཧརིཾསུ. ཨཉྙཏརོཔི ཝིགྷཱསཱདཔུརིསོ ཐེརཱནཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀརོནྟོ ཏཏྠེཝ ཨེཀམནྟེ ཝསི. སོ ཐེརཱནཾ སམགྒཝཱསཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ ཨཏིཝིཡ སམགྒཱ ཝསནྟི, སཀྐཱ ནུ ཁོ ཨེཏེ ཨཉྙམཉྙཾ བྷིནྡིཏུ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཨཡྻེན མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརེན སདྡྷིཾ ཏུམྷཱཀཾ ཀིཉྩི ཝེརཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཀིཾ པནཱཝུསོ’’ཏི. ཨེས, བྷནྟེ, མམ ཨཱགཏཀཱལེ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ ¶ ནཱམ ཛཱཏིགོཏྟཀུལཔདེསེཧི ཝཱ སུཏགནྠཔཊིཝེདྷཨིདྡྷཱིཧི ཝཱ མཡཱ སདྡྷིཾ ཀིཾ པཧོཏཱི’’ཏི ཏུམྷཱཀཾ ཨགུཎམེཝ ཀཐེསཱིཏི. ཐེརོ སིཏཾ ཀཏྭཱ ‘‘གཙྪ ཏྭཾ ཨཱཝུསོ’’ཏི ཨཱཧ.

སོ ཨཔརསྨིམྤི དིཝསེ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརམྤི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཐེཝ ཀཐེསི. སོཔི ནཾ སིཏཾ ཀཏྭཱ ‘‘གཙྪ, ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝཏྭཱ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨེསོ ཝིགྷཱསཱདོ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཀིཉྩི ཀཐེསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམཱཝུསོ, མཡ྄ཧམྤི སནྟིཀེ ཀཐེསི, ཨིམཾ ནཱིཧརིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, ཨཱཝུསོ, ནཱིཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཐེརོ ‘‘མཱ ཨིདྷ ཝསཱི’’ཏི ཨཙྪརཾ པཧརིཏྭཱ ཏཾ ནཱིཧརི. ཏེ ཨུབྷོཔི སམགྒཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘སུཁེན ཝསྶཾ ཝསིཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨེཀོ ཝིགྷཱསཱདོ ཨམྷེ བྷིནྡིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ བྷིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པལཱཡཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཁོ སོ, སཱརིཔུཏྟ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཏུམྷེ ‘བྷིནྡིསྶཱམཱི’ཏི བྷིནྡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ པལཱཡཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨརཉྙེ རུཀྑདེཝཏཱ ཨཧོསི. ཏདཱ སཱིཧོ ཙ བྱགྒྷོ ¶ ཙ ཨརཉྙེ པབྦཏགུཧཱཡཾ ཝསནྟི. ཨེཀོ སིངྒཱལོ ཏེ ཨུཔཊྛཧནྟོ ཏེསཾ ¶ ཝིགྷཱསཾ ཁཱདིཏྭཱ མཧཱཀཱཡོ ཧུཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཙིནྟེསི ‘‘མཡཱ སཱིཧབྱགྒྷཱནཾ མཾསཾ ན ཁཱདིཏཔུབྦཾ, མཡཱ ཨིམེ དྭེ ཛནེ བྷིནྡིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏཏོ ནེསཾ ཀལཧཾ ཀཏྭཱ མཏཱནཾ མཾསཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ སཱིཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, སཱམི, ཏུམྷཱཀཾ བྱགྒྷེན སདྡྷིཾ ཀིཉྩི ཝེརཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཀིཾ པན, སམྨཱ’’ཏི? ཨེས, བྷནྟེ, མམཱགཏཀཱལེ ‘‘སཱིཧོ ནཱམ སརཱིརཝཎྞེན ཝཱ ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན ཝཱ ཛཱཏིབལཝཱིརིཡེཧི ཝཱ མམ ཀལབྷཱགམྤི ན པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཏུམྷཱཀཾ ཨགུཎམེཝ ཀཐེསཱིཏི. ཨཐ ནཾ སཱིཧོ ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, ན སོ ཨེཝཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྱགྒྷམྤི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཀཐེསི. ཏཾ སུཏྭཱ བྱགྒྷོཔི སཱིཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘སམྨ, ཏྭཾ ཀིར ཨིདཉྩིདཉྩ ཝདེསཱི’’ཏི པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༠.

‘‘ཝཎྞཱརོཧེན ཛཱཏིཡཱ, བལནིཀྐམནེན ཙ;

སུབཱཧུ ན མཡཱ སེཡྻོ, སུདཱཋ ཨིཏི བྷཱསསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ བལནིཀྐམནེན ཙཱཏི ཀཱཡབལེན ཙེཝ ཝཱིརིཡབལེན ཙ. སུབཱཧུ ན མཡཱ སེཡྻོཏི ཨཡཾ སུབཱཧུ ནཱམ བྱགྒྷོ ཨེཏེཧི ཀཱརཎེཧི མཡཱ ནེཝ སདིསོ ན ཨུཏྟརིཏརོཏི སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ སོབྷནཱཧི དཱཋཱཧི སམནྣཱགཏ སུདཱཋ མིགརཱཛ, ཨེཝཾ ཝདེསཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སུདཱཋོ སེསཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༡.

‘‘ཝཎྞཱརོཧེན ཛཱཏིཡཱ, བལནིཀྐམནེན ཙ;

སུདཱཋོ ན མཡཱ སེཡྻོ, སུབཱཧུ ཨིཏི བྷཱསསི.

༦༢.

‘‘ཨེཝཾ ཙེ མཾ ཝིཧརནྟཾ, སུབཱཧུ སམྨ དུབྦྷསི;

ན དཱནཱཧཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ, སཾཝཱསམབྷིརོཙཡེ.

༦༣.

‘‘ཡོ པརེསཾ ཝཙནཱནི, སདྡཧེཡྻ ཡཐཱཏཐཾ;

ཁིཔྤཾ བྷིཛྫེཐ མིཏྟསྨིཾ, ཝེརཉྩ པསཝེ བཧུཾ.

༦༤.

‘‘ན སོ མིཏྟོ ཡོ སདཱ ཨཔྤམཏྟོ, བྷེདཱསངྐཱི རནྡྷམེཝཱནུཔསྶཱི;

ཡསྨིཉྩ ¶ སེཏཱི ཨུརསཱིཝ པུཏྟོ, ས ཝེ མིཏྟོ ཡོ ཨབྷེཛྫོ པརེཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སམྨཱཏི ¶ ཝཡསྶ. དུབྦྷསཱིཏི ཡདི ཨེཝཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ སམགྒཝཱསཾ ཝསནྟཾ མཾ སིངྒཱལསྶ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ ཏྭཾ དུབྦྷསི ཧནིཏུཾ ཨིཙྪསི, ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ ཨཧཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ སཾཝཱསཾ ན ཨབྷིརོཙཡེ. ཡཐཱཏཐནྟི ཏཐཏོ ཡཐཱཏཐཾ ཡཐཱཏཙྪཾ ཨཝིསཾཝཱདཀེན ཨརིཡེན ཝུཏྟཝཙནཾ སདྡྷཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཡོ ཡེསཾ ཀེསཉྩི པརེསཾ ཝཙནཱནི སདྡཧེཐཱཏི ཨཏྠོ. ཡོ སདཱ ཨཔྤམཏྟོཏི ཡོ ནིཙྩཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ མིཏྟསྶ ཝིསྶཱསཾ ན དེཏི, སོ མིཏྟོ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. བྷེདཱསངྐཱིཏི ‘‘ཨཛྫ བྷིཛྫིསྶཏི, སྭེ བྷིཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ མིཏྟསྶ བྷེདམེཝ ཨཱསངྐཏི. རནྡྷམེཝཱནུཔསྶཱིཏི ཚིདྡཾ ཝིཝརམེཝ པསྶནྟོ. ཨུརསཱིཝ པུཏྟོཏི ཡསྨིཾ མིཏྟེ མཱཏུ ཧདཡེ པུཏྟོ ཝིཡ ནིརཱསངྐོ ནིབྦྷཡོ སེཏི.

ཨིཏི ¶ ཨིམཱཧི ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི སཱིཧེན མིཏྟགུཎེ ཀཐིཏེ བྱགྒྷོ ‘‘མཡ྄ཧཾ དོསོ’’ཏི སཱིཧཾ ཁམཱཔེསི. ཏེ ཏཏྠེཝ སམགྒཝཱསཾ ཝསིཾསུ. སིངྒཱལོ པན པལཱཡིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སིངྒཱལོ ཝིགྷཱསཱདོ ཨཧོསི, སཱིཧོ སཱརིཔུཏྟོ, བྱགྒྷོ མོགྒལླཱནོ, ཏཾ ཀཱརཎཾ པཙྩཀྑཏོ དིཊྛཱ ཏསྨིཾ ཝནེ ནིཝུཏྠརུཀྑདེཝཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཝཎྞཱརོཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༦༢] ༢. སཱིལཝཱིམཾསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཱིལཾ སེཡྻོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ སཱིལཝཱིམཾསཀབྲཱཧྨཎཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཾ ཀིར རཱཛཱ ‘‘ཨེས སཱིལསམྤནྣོ’’ཏི ཨཉྙེཧི བྲཱཧྨཎེཧི ཨཏིརེཀཾ ཀཏྭཱ པསྶཏི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མཾ རཱཛཱ ‘སཱིལསམྤནྣོ’ཏི ཨཉྙེཧི ཨཏིརེཀཾ ཀཏྭཱ པསྶཏི, ཨུདཱཧུ ‘སུཏདྷརཡུཏྟོ’ཏི, ཝཱིམཾསིསྶཱམི ཏཱཝ སཱིལསྶ ཝཱ སུཏསྶ ཝཱ མཧནྟབྷཱཝ’’ནྟི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཧེརཉྙིཀཕལཀཏོ ཀཧཱཔཎཾ གཎྷི. ཧེརཉྙིཀོ གརུབྷཱཝེན ན ཀིཉྩི ཨཱཧ, དུཏིཡཝཱརེཔི ན ཀིཉྩི ཨཱཧ. ཏཏིཡཝཱརེ པན ཏཾ ‘‘ཝིལོཔཁཱདཀོ’’ཏི གཱཧཱཔེཏྭཱ རཉྙོ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨིམིནཱ ཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཀུཊུམྦཾ ཝིལུམྤཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཙྩཾ ཀིར ¶ , བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི? ‘‘ན, མཧཱརཱཛ, ཀུཊུམྦཾ ཝིལུམྤཱམི, མཡ྄ཧཾ པན ‘སཱིལཾ ནུ ཁོ མཧནྟཾ, སུཏཾ ནུ ཁོ’ཏི ཀུཀྐུཙྩཾ ཨཧོསི, སྭཱཧཾ ‘ཨེཏེསུ ཀཏརཾ ནུ ཁོ མཧནྟ’ནྟི ཝཱིམཾསནྟོ ཏཡོ ཝཱརེ ཀཧཱཔཎཾ གཎྷིཾ, ཏཾ མཾ ཨེས བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ དསྶེཏི. ཨིདཱནི མེ སུཏཏོ ¶ སཱིལསྶ མཧནྟབྷཱཝོ ཉཱཏོ, ན མེ གྷརཱཝཱསེནཏྠོ, པབྦཛིསྶཱམཧ’’ནྟི པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ གྷརདྭཱརཾ ཨནོལོཀེཏྭཱཝ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི. ཏསྶ སཏྠཱ པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ དཱཔེསི. སོ ཨཙིརཱུཔསམྤནྣོ ཝིཔསྶནཾ ཝིཔསྶིཏྭཱ ཨགྒཕལེ པཏིཊྛཧི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀབྲཱཧྨཎོ ཨཏྟནོ སཱིལཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ པབྦཛིཏོ ¶ ཝིཔསྶིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཏྟོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནི ཨཡམེཝ, པུབྦེ པཎྜིཏཱཔི སཱིལཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ཀརིཾསུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛཱནཾ པསྶི. རཱཛཱ ཏསྶ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ ཨདཱསི. སོ པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑཏི. རཱཛཱཔི ནཾ ‘‘སཱིལཝཱ’’ཏི གརུཾ ཀཏྭཱ པསྶི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ རཱཛཱ ‘སཱིལཝཱ’ཏི མཾ གརུཾ ཀཏྭཱ པསྶཏི, ཨུདཱཧུ ‘སུཏདྷརཡུཏྟོ’’’ཏི. སབྦཾ པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུསདིསམེཝ. ཨིདྷ པན སོ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨིདཱནི མེ སུཏཏོ སཱིལསྶ མཧནྟབྷཱཝོ ཉཱཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཱ པཉྩ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༥.

‘‘སཱིལཾ སེཡྻོ སུཏཾ སེཡྻོ, ཨིཏི མེ སཾསཡོ ཨཧུ;

སཱིལམེཝ སུཏཱ སེཡྻོ, ཨིཏི མེ ནཏྠི སཾསཡོ.

༦༦.

‘‘མོགྷཱ ཛཱཏི ཙ ཝཎྞོ ཙ, སཱིལམེཝ ཀིརུཏྟམཾ;

སཱིལེན ཨནུཔེཏསྶ, སུཏེནཏྠོ ན ཝིཛྫཏི.

༦༧.

‘‘ཁཏྟིཡོ ཙ ཨདྷམྨཊྛོ, ཝེསྶོ ཙཱདྷམྨནིསྶིཏོ;

ཏེ པརིཙྩཛྫུབྷོ ལོཀེ, ཨུཔཔཛྫནྟི དུགྒཏིཾ.

༦༨.

‘‘ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ, སུདྡཱ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ;

ཨིདྷ དྷམྨཾ ཙརིཏྭཱན, བྷཝནྟི ཏིདིཝེ སམཱ.

༦༩.

‘‘ན ¶ ཝེདཱ སམྤརཱཡཱཡ, ན ཛཱཏི ནཱཔི བནྡྷཝཱ;

སཀཉྩ སཱིལཾ སཾསུདྡྷཾ, སམྤརཱཡཱཡ སུཁཱཡ ཙཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སཱིལམེཝ སུཏཱ སེཡྻོཏི སུཏཔརིཡཏྟིཏོ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན སཱིལམེཝ ཨུཏྟརིཏརནྟི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ སཱིལཾ ནཱམེཏཾ ¶ ཨེཀཝིདྷཾ སཾཝརཝསེན, དུཝིདྷཾ ཙཱརིཏྟཝཱརིཏྟཝསེན, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀམཱནསིཀཝསེན, ཙཏུབྦིདྷཾ པཱཏིམོཀྑསཾཝརཨིནྡྲིཡསཾཝརཨཱཛཱིཝཔཱརིསུདྡྷིཔཙྩཡསནྣིསྶིཏཝསེནཱཏི མཱཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཏྠཱརེནྟོ སཱིལསྶ ཝཎྞཾ ཨབྷཱསི.

མོགྷཱཏི ཨཕལཱ ཏུཙྪཱ. ཛཱཏཱིཏི ཁཏྟིཡཀུལཱདཱིསུ ནིབྦཏྟི. ཝཎྞོཏི སརཱིརཝཎྞོ ཨབྷིརཱུཔབྷཱཝོ. ཡཱ ཧི ཡསྨཱ སཱིལརཧིཏསྶ ཛཱཏིསམྤདཱ ཝཱ ཝཎྞསམྤདཱ ཝཱ སགྒསུཁཾ དཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤི ཏཾ ‘‘མོགྷ’’ནྟི ཨཱཧ. སཱིལམེཝ ཀིརཱཏི ཨནུསྶཝཝསེན ཝདཏི, ན པན སཡཾ ཛཱནཱཏི. ཨནུཔེཏསྶཱཏི ཨནུཔགཏསྶ. སུཏེནཏྠོ ན ཝིཛྫཏཱིཏི སཱིལརཧིཏསྶ སུཏཔརིཡཏྟིམཏྟེན ཨིདྷལོཀེ ཝཱ པརལོཀེ ཝཱ ཀཱཙི ཝཌྜྷི ནཱམ ནཏྠི.

ཏཏོ པརཱ དྭེ གཱཐཱ ཛཱཏིཡཱ མོགྷབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཏེ པརིཙྩཛྫུབྷོ ལོཀེཏི ཏེ དུསྶཱིལཱ དེཝལོཀཉྩ མནུསྶལོཀཉྩཱཏི ཨུབྷོཔི ལོཀེ པརིཙྩཛིཏྭཱ དུགྒཏིཾ ཨུཔཔཛྫནྟི. ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱཏི ཚཝཚཌྜཀཙཎྜཱལཱ ཙ པུཔྥཚཌྜཀཔུཀྐུསཱ ཙ. བྷཝནྟི ཏིདིཝེ སམཱཏི ཨེཏེ སབྦེཔི སཱིལཱནུབྷཱཝེན དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཱ སམཱ ཧོནྟི ནིབྦིསེསཱ, དེཝཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪནྟི.

པཉྩམགཱཐཱ སབྦེསམྤི སུཏཱདཱིནཾ མོགྷབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, ཨེཏེ ཝེདཱདཡོ ཋཔེཏྭཱ ཨིདྷལོཀེ ཡསམཏྟདཱནཾ སམྤརཱཡེ དུཏིཡེ ཝཱ ཏཏིཡེ ཝཱ བྷཝེ ཡསཾ ཝཱ སུཁཾ ཝཱ དཱཏུཾ ནཱམ ན སཀྐོནྟི, པརིསུདྡྷཾ པན ཨཏྟནོ སཱིལམེཝ ཏཾ དཱཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ སཱིལགུཎེ ཐོམེཏྭཱ རཱཛཱནཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏྭཱ ཏཾ དིཝསམེཝ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཱིལཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏོ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སཱིལཝཱིམཾསཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༦༣] ༣. ཧིརིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཧིརིཾ ¶ ¶ ཏརནྟནྟི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ སཧཱཡཾ པཙྩནྟཝཱསིསེཊྛིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. དྭེཔི ཝཏྠཱུནི ཨེཀཀནིཔཱཏེ ནཝམཝགྒསྶ པརིཡོསཱནཛཱཏཀེ ཝིཏྠཱརིཏཱནེཝ. ཨིདྷ པན ‘‘པཙྩནྟཝཱསིསེཊྛིནོ མནུསྶཱ ཨཙྪིནྣསབྦསཱཔཏེཡྻཱ ཨཏྟནོ སནྟཀསྶ ཨསྶཱམིནོ ཧུཏྭཱ པལཱཏཱ’’ཏི བཱརཱཎསིསེཊྛིསྶ ཨཱརོཙིཏེ བཱརཱཎསིསེཊྛི ‘‘ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱནཾ ཀཏྟབྦཾ ཨཀརོནྟཱ ནཱམ པཊིཀཱརཀེ ན ལབྷནྟིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༧༠.

‘‘ཧིརིཾ ཏརནྟཾ ཝིཛིགུཙྪམཱནཾ, ཏཝཱཧམསྨཱི ཨིཏི བྷཱསམཱནཾ;

སེཡྻཱནི ཀམྨཱནི ཨནཱདིཡནྟཾ, ནེསོ མམནྟི ཨིཏི ནཾ ཝིཛཉྙཱ.

༧༡.

‘‘ཡཉྷི ཀཡིརཱ ཏཉྷི ཝདེ, ཡཾ ན ཀཡིརཱ ན ཏཾ ཝདེ;

ཨཀརོནྟཾ བྷཱསམཱནཾ, པརིཛཱནནྟི པཎྜིཏཱ.

༧༢.

‘‘ན སོ མིཏྟོ ཡོ སདཱ ཨཔྤམཏྟོ, བྷེདཱསངྐཱི རནྡྷམེཝཱནུཔསྶཱི;

ཡསྨིཉྩ སེཏཱི ཨུརསཱིཝ པུཏྟོ, ས ཝེ མིཏྟོ ཡོ ཨབྷེཛྫོ པརེཧི.

༧༣.

‘‘པཱམོཛྫཀརཎཾ ཋཱནཾ, པསཾསཱཝཧནཾ སུཁཾ;

ཕལཱནིསཾསོ བྷཱཝེཏི, ཝཧནྟོ པོརིསཾ དྷུརཾ.

༧༤.

‘‘པཝིཝེཀརསཾ པིཏྭཱ, རསཾ ཨུཔསམསྶ ཙ;

ནིདྡརོ ཧོཏི ནིཔྤཱཔོ, དྷམྨཔྤཱིཏིརསཾ པིཝ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཧིརིཾ ཏརནྟནྟི ལཛྫཾ ཨཏིཀྐནྟཾ. ཝིཛིགུཙྪམཱནནྟི མིཏྟབྷཱཝེན ཛིགུཙྪཡམཱནཾ. ཏཝཱཧམསྨཱིཏི ‘‘ཏཝ ཨཧཾ མིཏྟོ’’ཏི ཀེཝལཾ ཝཙནམཏྟེནེཝ བྷཱསམཱནཾ. སེཡྻཱནི ཀམྨཱནིཏི ‘‘དསྶཱམི ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཙནསྶ ཨནུརཱུཔཱནི ཨུཏྟམཀམྨཱནི. ཨནཱདིཡནྟནྟི ཨཀརོནྟཾ. ནེསོ མམནྟི ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ ‘‘ན ཨེསོ མམ མིཏྟོ’’ཏི ཝིཛཉྙཱ.

པཱམོཛྫཀརཎཾ ¶ ¶ ¶ ཋཱནནྟི དཱནམྤི སཱིལམྤི བྷཱཝནཱཔི པཎྜིཏེཧི ཀལྱཱཎམིཏྟེཧི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝོཔི. ཨིདྷ པན ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ མིཏྟབྷཱཝམེཝ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. པཎྜིཏེན ཧི ཀལྱཱཎམིཏྟེན སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝོ པཱམོཛྫམྤི ཀརོཏི, པསཾསམྤི ཝཧཏི. ཨིདྷལོཀཔརལོཀེསུ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁཧེཏུཏོ ‘‘སུཁ’’ནྟིཔི ཝུཙྩཏི, ཏསྨཱ ཨེཏཾ ཕལཉྩ ཨཱནིསཾསཉྩ སམྤསྶམཱནོ ཕལཱནིསཾསོ ཀུལཔུཏྟོ པུརིསེཧི ཝཧིཏབྦཾ དཱནསཱིལབྷཱཝནཱམིཏྟབྷཱཝསངྑཱཏཾ ཙཏུབྦིདྷམྤི པོརིསཾ དྷུརཾ ཝཧནྟོ ཨེཏཾ མིཏྟབྷཱཝསངྑཱཏཾ པཱམོཛྫཀརཎཾ ཋཱནཾ པསཾསཱཝཧནཾ སུཁཾ བྷཱཝེཏི ཝཌྜྷེཏི, ན པཎྜིཏེཧི མིཏྟབྷཱཝཾ བྷིནྡཏཱིཏི དཱིཔེཏི.

པཝིཝེཀརསནྟི ཀཱཡཙིཏྟཨུཔདྷིཝིཝེཀཱནཾ རསཾ ཏེ ཝིཝེཀེ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ སོམནསྶརསཾ. ཨུཔསམསྶ ཙཱཏི ཀིལེསཱུཔསམེན ལདྡྷསོམནསྶསྶ. ནིདྡརོ ཧོཏི ནིཔྤཱཔོཏི སབྦཀིལེསདརཐཱབྷཱཝེན ནིདྡརོ, ཀིལེསཱབྷཱཝེན ནིཔྤཱཔོ ཧོཏི. དྷམྨཔྤཱིཏིརསནྟི དྷམྨཔཱིཏིསངྑཱཏཾ རསཾ, ཝིམུཏྟིཔཱིཏིཾ པིཝནྟོཏི ཨཏྠོ.

ཨིཏི མཧཱསཏྟོ པཱཔམིཏྟསཾསགྒཏོ ཨུབྦིགྒོ པཝིཝེཀརསེན ཨམཏམཧཱནིབྦཱནཾ པཱཔེཏྭཱ དེསནཱཡ ཀཱུཊཾ གཎྷི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པཙྩནྟཝཱསཱི ཨིདཱནི པཙྩནྟཝཱསཱིཡེཝ, ཏདཱ བཱརཱཎསིསེཊྛི ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཧིརིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༦༤] ༤. ཁཛྫོཔནཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

༧༥-༧༩.

ཀོ ནུ སནྟམྷི པཛྫོཏེཏི ཨཡཾ ཁཛྫོཔནཀཔཉྷོ མཧཱཨུམངྒེ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཁཛྫོཔནཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༦༥] ༥. ཨཧིཏུཎྜིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དྷུཏྟོམྷཱིཏི ¶ ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཧལླཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ སཱལཱུཀཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༣.༡༠༦ ཨཱདཡོ) ཝིཏྠཱརིཏཾ. ཨིདྷཱཔི སོ མཧལླཀོ ཨེཀཾ གཱམདཱརཀཾ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨཀྐོསཏི པཧརཏི. དཱརཀོ པལཱཡིཏྭཱ ཝིབྦྷམི. དུཏིཡམྤི ནཾ པབྦཱཛེཏྭཱ ¶ ཏཐེཝཱཀཱསི. དུཏིཡམྤི ཝིབྦྷམིཏྭཱ པུན ཡཱཙིཡམཱནོ ཨོལོཀེཏུམྤི ན ཨིཙྪི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀོ ནཱམ མཧལླཀོ ཨཏྟནོ སཱམཎེརེན སཧཱཔི ཝིནཱཔི ཝཏྟིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨིཏརོ ཏསྶ དོསཾ དིསྭཱ པུན ཨོལོཀེཏུམྤི ན ཨིཙྪི, སུཧདཡོ ཀུམཱརཀོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས སཱམཎེརོ སུཧདཡོཝ, སཀིཾ དོསཾ དིསྭཱ པུན ཨོལོཀེཏུམྤི ན ཨིཙྪཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ དྷཉྙཝཱཎིཛཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ དྷཉྙཝིཀྐཡེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི. ཨཐེཀོ ཨཧིཏུཎྜིཀོ མཀྐཊཾ གཧེཏྭཱ སིཀྑཱཔེཏྭཱ ཨཧིཾ ཀཱིལཱ༹པེནྟོ བཱརཱཎསིཡཾ ཨུསྶཝེ གྷུཊྛེ ཏཾ མཀྐཊཾ དྷཉྙཝཱཎིཛཀསྶ སནྟིཀེ ཋཔེཏྭཱ ཨཧིཾ ཀཱིལཱ༹པེནྟོ སཏྟ དིཝསཱནི ཝིཙརི. སོཔི ཝཱཎིཛོ མཀྐཊསྶ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ ཨདཱསི. ཨཧིཏུཎྜིཀོ སཏྟམེ དིཝསེ ཨུསྶཝཀཱིལ༹ནཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ མཀྐཊཾ ཝེལུ༹པེསིཀཱཡ ཏིཀྑཏྟུཾ པཧརིཏྭཱ ཏཾ ཨཱདཱཡ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ བནྡྷིཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི. མཀྐཊོ བནྡྷནཾ མོཙེཏྭཱ ཨམྦརུཀྑཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨམྦཱནི ཁཱདནྟོ ནིསཱིདི. སོ པབུདྡྷོ རུཀྑེ མཀྐཊཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཾ མཡཱ ཨུཔལཱཔེཏྭཱ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༠.

‘‘དྷུཏྟོམྷི སམྨ སུམུཁ, ཛཱུཏེ ཨཀྑཔརཱཛིཏོ;

ཧརེཧི ཨམྦཔཀྐཱནི, ཝཱིརིཡཾ ཏེ བྷཀྑཡཱམསེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཀྑཔརཱཛིཏོཏི ཨཀྑེཧི པརཱཛིཏོ. ཧརེཧཱིཏི པཱཏེཧི. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མཀྐཊོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༡.

‘‘ཨལིཀཾ ¶ ཝཏ མཾ སམྨ, ཨབྷཱུཏེན པསཾསསི;

ཀོ ཏེ སུཏོ ཝཱ དིཊྛོ ཝཱ, སུམུཁོ ནཱམ མཀྐཊོ.

༨༢.

‘‘ཨཛྫཱཔི ¶ མེ ཏཾ མནསི, ཡཾ མཾ ཏྭཾ ཨཧིཏུཎྜིཀ;

དྷཉྙཱཔཎཾ པཝིསིཏྭཱ, མཏྟོ ཚཱཏཾ ཧནཱསི མཾ.

༨༣.

‘‘ཏཱཧཾ སརཾ དུཀྑསེཡྻཾ, ཨཔི རཛྫམྤི ཀཱརཡེ;

ནེཝཱཧཾ ཡཱཙིཏོ དཛྫཾ, ཏཐཱ ཧི བྷཡཏཛྫིཏོ.

༨༤.

‘‘ཡཉྩ ཛཉྙཱ ཀུལེ ཛཱཏཾ, གབྦྷེ ཏིཏྟཾ ཨམཙྪརིཾ;

ཏེན སཁིཉྩ མིཏྟཉྩ, དྷཱིརོ སནྡྷཱཏུམརཧཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨལིཀཾ ཝཏཱཏི མུསཱ ཝཏ. ཨབྷཱུཏེནཱཏི ཨཝིཛྫམཱནེན. ཀོ ཏེཏི ཀྭ ཏཡཱ. སུམུཁོཏི སུནྡརམུཁོ. ཨཧིཏུཎྜིཀཱཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི. ‘‘ཨཧིཀོཎྜིཀཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཚཱཏནྟི ཛིགྷཙྪཱབྷིབྷཱུཏཾ དུབྦལཾ ཀཔཎཾ. ཧནཱསཱིཏི ཝེལུ༹པེསིཀཱཡ ཏིཀྑཏྟུཾ པཧརསི. ཏཱཧནྟི ཏཾ ཨཧཾ. སརནྟི སརནྟོ. དུཀྑསེཡྻནྟི ཏསྨིཾ ཨཱཔཎེ དུཀྑསཡནཾ. ཨཔི རཛྫམྤི ཀཱརཡེཏི སཙེཔི བཱརཱཎསིརཛྫཾ གཧེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ དཏྭཱ མཾ རཛྫཾ ཀཱརེཡྻཱསི, ཨེཝམྤི ཏཾ ནེཝཱཧཾ ཡཱཙིཏོ དཛྫཾ, ཏཾ ཨེཀམྤི ཨམྦཔཀྐཾ ཨཧཾ ཏཡཱ ཡཱཙིཏོ ན དདེཡྻཾ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཏཐཱ ཧི བྷཡཏཛྫིཏོཏི, ཏཐཱ ཧི ཨཧཾ ཏཡཱ བྷཡེན ཏཛྫིཏོཏི ཨཏྠོ.

གབྦྷེ ཏིཏྟནྟི སུབྷོཛནརསེན མཱཏུཀུཙྪིཡཾཡེཝ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟེ སཡནགབྦྷེཡེཝ ཝཱ ཏིཏྟཾ བྷོགཱསཱཡ ཨཀཔཎཾ. སཁིཉྩ མིཏྟཉྩཱཏི སཁིབྷཱཝཉྩ མིཏྟབྷཱཝཉྩ ཏཐཱརཱུཔེན ཀུལཛཱཏེན ཏིཏྟེན ཨཀཔཎེན ཨམཙྪརིནཱ སདྡྷིཾ པཎྜིཏོ སནྡྷཱཏུཾ པུན གྷཊེཏུཾ ཨརཧཏི, ཏཡཱ པན ཀཔཎེན ཨཧིཏུཎྜིཀེན སདྡྷིཾ ཀོ མིཏྟབྷཱཝཾ པུན གྷཊེཏུནྟི ཨཏྠོ. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཝཱནརོ ཝནཾ སཧསཱ པཱཝིསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨཧིཏུཎྜིཀོ མཧལླཀོ ཨཧོསི, མཀྐཊོ སཱམཎེརོ, དྷཉྙཝཱཎིཛོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨཧིཏུཎྜིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༦༦] ༦. གུམྦིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མདྷུཝཎྞཾ ¶ ¶ མདྷུརསནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ དིསྭཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨལངྐཏམཱཏུགཱམ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཨིམེ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ནཱམ ཨེཀེན གུམྦིཡེན ཡཀྑེན ཧལཱཧལཝིསཾ པཀྑིཔིཏྭཱ མགྒེ ཋཔིཏམདྷུསདིསཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཏྠཝཱཧཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ བཱརཱཎསིཏོ པཉྩཧི སཀཊསཏེཧི བྷཎྜཾ ཨཱདཱཡ ཝོཧཱརཏྠཱཡ གཙྪནྟོ མཧཱཝཏྟནིཨཊཝིདྭཱརཾ པཏྭཱ སཏྠཀེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ, ཨིམསྨིཾ མགྒེ ཝིསཔཎྞཔུཔྥཕལཱདཱིནི ཨཏྠི, ཏུམྷེ ཀིཉྩི ཨཁཱདིཏཔུབྦཾ ཁཱདནྟཱ མཾ ཨཔུཙྪིཏྭཱ མཱ ཁཱདིཏྠ, ཨམནུསྶཱཔི ཝིསཾ པཀྑིཔིཏྭཱ བྷཏྟཔུཊམདྷུཀཕལཱནི མགྒེ ཋཔེནྟི, ཏཱནིཔི མཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ མཱ ཁཱདིཏྠཱ’’ཏི ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཨཐེཀོ གུམྦིཡོ ནཱམ ཡཀྑོ ཨཊཝིཡཱ མཛ྄ཛྷཊྛཱནེ མགྒེ པཎྞཱནི ཨཏྠརིཏྭཱ ཧལཱཧལཝིསསཾཡུཏྟཱནི མདྷུཔིཎྜཱནི ཋཔེཏྭཱ སཡཾ མགྒསཱམནྟེ མདྷུཾ གཎྷནྟོ ཝིཡ རུཀྑེ ཀོཊྚེནྟོ ཝིཙརཏི. ཨཛཱནནྟཱ ‘‘པུཉྙཏྠཱཡ ཋཔིཏཱནི བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཁཱདིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎནྟི. ཨམནུསྶཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏེ ཁཱདནྟི. བོདྷིསཏྟསྶ སཏྠཀམནུསྶཱཔི ཏཱནི དིསྭཱ ཨེཀཙྩེ ལོལཛཱཏིཀཱ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཁཱདིཾསུ, པཎྜིཏཛཱཏིཀཱ ‘‘པུཙྪིཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱ’’ཏི གཧེཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཏེ དིསྭཱ ཧཏྠགཏཱནི ཚཌྜཱཔེསི, ཡེཧི པཋམཏརཾ ཁཱདིཏཱནི, ཏེ མརིཾསུ. ཡེཧི ཨཌྜྷཁཱདིཏཱནི, ཏེསཾ ཝམནཝིརེཙནཾ དཏྭཱ ཝནྟཀཱལེ ཙཏུམདྷུརཾ ¶ ¶ ཨདཱསི. ཨིཏི ཏེ ཏསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན ཛཱིཝིཏཾ པཊིལབྷིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ སོཏྠིནཱ ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ བྷཎྜཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧམེཝ ཨགམཱསི. ཏམཏྠཾ ཀཐེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༥.

‘‘མདྷུཝཎྞཾ མདྷུརསཾ, མདྷུགནྡྷཾ ཝིསཾ ཨཧུ;

གུམྦིཡོ གྷཱསམེསཱནོ, ཨརཉྙེ ཨོདཧཱི ཝིསཾ.

༨༦.

‘‘མདྷུ ཨིཏི མཉྙམཱནཱ, ཡེ ཏཾ ཝིསམཁཱདིསུཾ;

ཏེསཾ ཏཾ ཀཊུཀཾ ཨཱསི, མརཎཾ ཏེནུཔཱགམུཾ.

༨༧.

‘‘ཡེ ¶ ཙ ཁོ པཊིསངྑཱཡ, ཝིསཾ ཏཾ པརིཝཛྫཡུཾ;

ཏེ ཨཱཏུརེསུ སུཁིཏཱ, ཌཡ྄ཧམཱནེསུ ནིབྦུཏཱ.

༨༨.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, ཝིསཾ ཀཱམཱ སམོཧིཏཱ;

ཨཱམིསཾ བནྡྷནཉྩེཏཾ, མཙྩུཝེསོ གུཧཱསཡོ.

༨༩.

‘‘ཨེཝམེཝ ཨིམེ ཀཱམེ, ཨཱཏུརཱ པརིཙཱརིཀེ;

ཡེ སདཱ པརིཝཛྫེནྟི, སངྒཾ ལོཀེ ཨུཔཙྩགུ’’ནྟི.

ཏཏྠ གུམྦིཡོཏི ཏསྨིཾ ཝནགུམྦེ ཝིཙརཎེན ཨེཝཾལདྡྷནཱམོ ཡཀྑོ. གྷཱསམེསཱནོཏི ‘‘ཏཾ ཝིསཾ ཁཱདིཏྭཱ མཏེ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ གྷཱསཾ པརིཡེསནྟོ. ཨོདཧཱིཏི ཏཾ མདྷུནཱ སམཱནཝཎྞགནྡྷརསཾ ཝིསཾ ནིཀྑིཔི. ཀཊུཀཾ ཨཱསཱིཏི ཏིཁིཎཾ ཨཧོསི. མརཎཾ ཏེནུཔཱགམུནྟི ཏེན ཝིསེན ཏེ སཏྟཱ མརཎཾ ཨུཔགཏཱ.

ཨཱཏུརེསཱུཏི ཝིསཝེགེན ཨཱསནྣམརཎེསུ. ཌཡ྄ཧམཱནེསཱུཏི ཝིསཏེཛེནེཝ ཌཡ྄ཧམཱནེསུ. ཝིསཾ ཀཱམཱ སམོཧིཏཱཏི ཡཐཱ ཏསྨིཾ ཝཏྟནིམཧཱམགྒེ ཝིསཾ སམོཧིཏཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཨེཝཾ མནུསྶེསུཔི ཡེ ཨེཏེ རཱུཔཱདཡོ པཉྩ ཝཏྠུཀཱམཱ ཏཏྠ ཏཏྠ སམོཧིཏཱ ནིཀྑིཏྟཱ, ཏེ ‘‘ཝིས’’ནྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱམིསཾ བནྡྷནཉྩེཏནྟི ཨེཏེ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ནཱམ ཨེཝཾ ཨིམསྶ མཙྪབྷཱུཏསྶ ལོཀསྶ མཱརབཱལིསིཀེན པཀྑིཏྟཾ ཨཱམིསཉྩེཝ ¶ , བྷཝཱབྷཝཏོ ནིཀྑམིཏུཾ ཨཔྤདཱནེན ཨནྡུཨཱདིཔྤབྷེདཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ བནྡྷནཉྩ. མཙྩུཝེསོ གུཧཱསཡོཏི ¶ སརཱིརགུཧཱཡ ཝསནཀོ མརཎམཙྩུཝེསོ.

ཨེཝམེཝ ཨིམེ ཀཱམེཏི ཡཐཱ ཝཏྟནིམཧཱམགྒེ ཝིསཾ ནིཀྑིཏྟཾ, ཨེཝཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ནིཀྑིཏྟེ ཨིམེ ཀཱམེ. ཨཱཏུརཱཏི ཨེཀནྟམརཎདྷམྨཏཱཡ ཨཱཏུརཱ ཨཱསནྣམརཎཱ པཎྜིཏམནུསྶཱ. པརིཙཱརིཀེཏི ཀིལེསཔརིཙཱརིཀེ ཀིལེསབནྡྷཀེ. ཡེ སདཱ པརིཝཛྫེནྟཱིཏི ཡེ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ པཎྜིཏཔུརིསཱ ནིཙྩཾ ཨེཝརཱུཔེ ཀཱམེ ཝཛྫེནྟི. སངྒཾ ལོཀེཏི ལོཀེ སངྒནཊྛེན ‘‘སངྒ’’ནྟི ལདྡྷནཱམཾ རཱགཱདིབྷེདཾ ཀིལེསཛཱཏཾ. ཨུཔཙྩགུནྟི ཨཏཱིཏཱ ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦཱ, ཨཏིཀྐམནྟཱིཏི ཝཱ ཨཏྠོ.

སཏྠཱ ¶ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ སཏྠཝཱཧོ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

གུམྦིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༦༧] ༧. སཱལི༹ཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡྭཱཡཾ སཱལི༹ཡཚཱཔོཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ ཏཱསཀཱརཀོཔི བྷཝིཏུཾ ནཱསཀྑཱི’’ཏི ཝཙནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས མམ ཏཱསཀཱརཀོཔི བྷཝིཏུཾ ནཱསཀྑཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ གཱམཀེ ཀུཊུམྦིཀཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏརུཎཀཱལེ པཾསུཀཱིལ༹ཀེཧི དཱརཀེཧི སདྡྷིཾ གཱམདྭཱརེ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ ཀཱིལ༹ཏི. ཏདཱ ཨེཀོ དུབྦལཝེཛྫོ གཱམེ ཀིཉྩི ཨལབྷིཏྭཱ ནིཀྑམནྟོ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ཨེཀཾ སཔྤཾ ཝིཊཔབྦྷནྟརེན སཱིསཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ནིདྡཱཡནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱ གཱམེ ཀིཉྩི ན ལདྡྷཾ, ཨིམེ དཱརཀེ ཝཉྩེཏྭཱ སཔྤེན ཌཾསཱཔེཏྭཱ ཏིཀིཙྪིཏྭཱ ཀིཉྩིདེཝ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨཱཧ ‘‘སཙེ སཱལི༹ཡཚཱཔཾ པསྶེཡྻཱསི, གཎྷེཡྻཱསཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, གཎྷེཡྻ’’ནྟི ¶ . ‘‘པསྶེསོ ཝིཊཔབྦྷནྟརེ སཡིཏོ’’ཏི. སོ ¶ ཏསྶ སཔྤབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོ རུཀྑཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཏཾ གཱིཝཱཡཾ གཧེཏྭཱ ‘‘སཔྤོ’’ཏི ཉཏྭཱ ནིཝཏྟིཏུཾ ཨདེནྟོ སུགྒཧིཏཾ གཧེཏྭཱ ཝེགེན ཁིཔི. སོ གནྟྭཱ ཝེཛྫསྶ གཱིཝཱཡཾ པཏིཏོ གཱིཝཾ པལིཝེཋེཏྭཱ ‘‘ཀར ཀརཱ’’ཏི ཌཾསིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནཾ པཱཏེཏྭཱ པལཱཡི. མནུསྶཱ པརིཝཱརཡིཾསུ.

མཧཱསཏྟོ སམྤཏྟཔརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༠.

‘‘ཡྭཱཡཾ སཱལི༹ཡཚཱཔོཏི, ཀཎྷསཔྤཾ ཨགཱཧཡི;

ཏེན སཔྤེནཡཾ དཊྛོ, ཧཏོ པཱཔཱནུསཱསཀོ.

༩༡.

‘‘ཨཧནྟཱརམཧནྟཱརཾ, ཡོ ནརོ ཧནྟུམིཙྪཏི;

ཨེཝཾ སོ ནིཧཏོ སེཏི, ཡཐཱཡཾ པུརིསོ ཧཏོ.

༩༢.

‘‘ཨཧནྟཱརམགྷཱཏེནྟཾ ¶ , ཡོ ནརོ ཧནྟུམིཙྪཏི;

ཨེཝཾ སོ ནིཧཏོ སེཏི, ཡཐཱཡཾ པུརིསོ ཧཏོ.

༩༣.

‘‘ཡཐཱ པཾསུམུཊྛིཾ པུརིསོ, པཊིཝཱཏཾ པཊིཀྑིཔེ;

ཏམེཝ སོ རཛོ ཧནྟི, ཏཐཱཡཾ པུརིསོ ཧཏོ.

༩༤.

‘‘ཡོ ཨཔྤདུཊྛསྶ ནརསྶ དུསྶཏི, སུདྡྷསྶ པོསསྶ ཨནངྒཎསྶ;

ཏམེཝ བཱལཾ པཙྩེཏི པཱཔཾ, སུཁུམོ རཛོ པཊིཝཱཏཾཝ ཁིཏྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡྭཱཡནྟི ཡོ ཨཡཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. སཔྤེནཡནྟི སོ ཨཡཾ ཏེན སཔྤེན དཊྛོ. པཱཔཱནུསཱསཀོཏི པཱཔཀཾ ཨནུསཱསཀོ.

ཨཧནྟཱརནྟི ཨཔཧརནྟཾ. ཨཧནྟཱརནྟི ཨམཱརེནྟཾ. སེཏཱིཏི མཏསཡནཾ སཡཏི. ཨགྷཱཏེནྟནྟི ཨམཱརེནྟཾ. སུདྡྷསྶཱཏི ནིརཔརཱདྷསྶ. པོསསྶཱཏི སཏྟསྶ. ཨནངྒཎསྶཱཏི ཨིདམྤི ནིརཔརཱདྷབྷཱཝཉྙེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. པཙྩེཏཱིཏི ཀམྨསརིཀྑཀཾ ཧུཏྭཱ པཏིཨེཏི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ དུབྦལཝེཛྫོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, པཎྜིཏདཱརཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སཱལི༹ཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༦༨] ༨. ཏཙསཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨམིཏྟཧཏྠཏྠགཏཱཏི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པཉྙཱཔཱརམིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ པཉྙཝཱ ཨུཔཱཡཀུསལོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ གཱམཀེ ཀུཊུམྦིཀཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱཏི སབྦཾ པུརིམཛཱཏཀནིཡཱམེནེཝ ཀཐེཏབྦཾ. ཨིདྷ པན ཝེཛྫེ མཏེ གཱམཝཱསིནོ མནུསྶཱ ‘‘མནུསྶམཱརཀཱ’’ཏི ཏེ དཱརཀེ ཀུདཎྜཀེཧི བནྡྷིཏྭཱ ‘‘རཉྙོ དསྶེསྶཱམཱ’’ཏི བཱརཱཎསིཾ ¶ ནཡིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཨནྟརཱམགྒེཡེཝ སེསདཱརཀཱནཾ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི ‘‘ཏུམྷེ མཱ བྷཱཡཐ, རཱཛཱནཾ དིསྭཱཔི ཨབྷཱིཏཱ ཏུཊྛིནྡྲིཡཱ བྷཝེཡྻཱཐ, རཱཛཱ ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ པཋམཏརཾ ཀཐེསྶཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཧཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. རཱཛཱ ཏེ ཨབྷཱིཏེ ཏུཊྛིནྡྲིཡེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ ‘མནུསྶམཱརཀཱ’ཏི ཀུདཎྜཀབདྡྷཱ ཨཱནཱིཏཱ, ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ པཏྟཱཔི ན བྷཱཡནྟི, ཏུཊྛིནྡྲིཡཱཡེཝ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏེསཾ ཨསོཙནཀཱརཎཾ, པུཙྪིསྶཱམི ནེ’’ཏི པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༥.

‘‘ཨམིཏྟཧཏྠཏྠགཏཱ, ཏཙསཱརསམཔྤིཏཱ;

པསནྣམུཁཝཎྞཱཏྠ, ཀསྨཱ ཏུམྷེ ན སོཙཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨམིཏྟཧཏྠཏྠགཏཱཏི ཀུདཎྜཀེཧི གཱིཝཱཡཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱནེནྟཱནཾ ཨམིཏྟཱནཾ ཧཏྠགཏཱ. ཏཙསཱརསམཔྤིཏཱཏི ཝེལུ༹དཎྜཀེཧི བདྡྷཏྟཱ ཨེཝམཱཧ. ཀསྨཱཏི ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ བྱསནཾ པཏྟཱཔི ཏུམྷེ ཀིཾཀཱརཎཱ ན སོཙཐཱ’’ཏི པུཙྪཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༦.

‘‘ན སོཙནཱཡ པརིདེཝནཱཡ, ཨཏྠོཝ ལབྦྷོ ཨཔི ཨཔྤཀོཔི;

སོཙནྟམེནཾ དུཁིཏཾ ཝིདིཏྭཱ, པཙྩཏྠིཀཱ ཨཏྟམནཱ བྷཝནྟི.

༩༧.

‘‘ཡཏོ ¶ ཙ ཁོ པཎྜིཏོ ཨཱཔདཱསུ, ན ཝེདྷཏཱི ཨཏྠཝིནིཙྪཡཉྙཱུ;

པཙྩཏྠིཀཱསྶ དུཁིཏཱ བྷཝནྟི, དིསྭཱ མུཁཾ ཨཝིཀཱརཾ པུརཱཎཾ.

༩༨.

‘‘ཛཔྤེན མནྟེན སུབྷཱསིཏེན, ཨནུཔྤདཱནེན པཝེཎིཡཱ ཝཱ;

ཡཐཱ ཡཐཱ ཡཏྠ ལབྷེཐ ཨཏྠཾ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཏཏྠ པརཀྐམེཡྻ.

༩༩.

‘‘ཡཏོ ཙ ཛཱནེཡྻ ཨལབྦྷནེཡྻོ, མཡཱཝ ཨཉྙེན ཝཱ ཨེས ཨཏྠོ;

ཨསོཙམཱནོ ཨདྷིཝཱསཡེཡྻ, ཀམྨཾ དལ༹ྷཾ ཀིནྟི ཀརོམི དཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཏྠོཏི ཝུཌྜྷི. པཙྩཏྠིཀཱ ཨཏྟམནཱཏི ཨེཏཾ པུརིསཾ སོཙནྟཾ དུཀྑིཏཾ ཝིདིཏྭཱ པཙྩཱམིཏྟཱ ཏུཊྛཙིཏྟཱ ཧོནྟི. ཏེསཾ ཏུསྶནཀཱརཎཾ ནཱམ པཎྜིཏེན ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི དཱིཔེཏི ¶ . ཡཏོཏི ཡདཱ. ན ཝེདྷཏཱིཏི ཙིཏྟུཏྲཱསབྷཡེན ན ཀམྤཏི. ཨཏྠཝིནིཙྪཡཉྙཱུཏི ཏསྶ ཏསྶ ཨཏྠསྶ ཝིནིཙྪཡཀུསལོ.

ཛཔྤེནཱཏི མནྟཔརིཛཔྤནེན. མནྟེནཱཏི པཎྜིཏེཧི སདྡྷིཾ མནྟགྒཧཎེན. སུབྷཱསིཏེནཱཏི པིཡཝཙནེན. ཨནུཔྤདཱནེནཱཏི ལཉྫདཱནེན. པཝེཎིཡཱཏི ཀུལཝཾསེན. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཧཱརཱཛ, པཎྜིཏེན ནཱམ ཨཱཔདཱསུ ཨུཔྤནྣཱསུ ན སོཙིཏབྦཾ ན ཀིལམིཏབྦཾ, ཨིམེསུ པན པཉྩསུ ཀཱརཎེསུ ཨཉྙཏརཝསེན པཙྩཱམིཏྟཱ ཛིནིཏབྦཱ. སཙེ ཧི སཀྐོཏི, མནྟཾ པརིཛཔྤིཏྭཱ མུཁབནྡྷནཾ ཀཏྭཱཔི ཏེ ཛིནིཏབྦཱ, ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟེན པཎྜིཏེཧི ¶ སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ ཨེཀཾ ཨུཔཱཡཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཛིནིཏབྦཱ, པིཡཝཙནཾ ཝཏྟུཾ སཀྐོནྟེན པིཡཾ ཝཏྭཱཔི ཏེ ཛིནིཏབྦཱ, ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟེན ཝིནིཙྪཡཱམཙྩཱནཾ ལཉྫཾ དཏྭཱཔི ཛིནིཏབྦཱ, ཏཐཱ ཨསཀྐོནྟེན ཀུལཝཾསཾ ཀཐེཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨསུཀཔཝེཎིཡཱ ཨཱགཏཱ, ཏུམྷཱཀཉྩ ཨམྷཱཀཉྩ ཨེཀོཝ པུབྦཔུརིསོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཛྫམཱནཉཱཏིཀོཊིཾ གྷཊེཏྭཱཔི ཛིནིཏབྦཱ ཨེཝཱཏི. ཡཐཱ ཡཐཱཏི ཨེཏེསུ པཉྩསུ ཀཱརཎེསུ ཡེན ཡེན ཀཱརཎེན ཡཏྠ ཡཏྠ ཨཏྟནོ ཝུཌྜྷིཾ ལབྷེཡྻ. ཏཐཱ ཏཐཱཏི ཏེན ཏེན ཀཱརཎེན ཏཏྠ ཏཏྠ པརཀྐམེཡྻ, པརཀྐམཾ ཀཏྭཱ པཙྩཏྠིཀེ ཛིནེཡྻཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཡཏོ ཙ ཛཱནེཡྻཱཏི ཡདཱ པན ཛཱནེཡྻ, མཡཱ ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཨེས ཨཏྠོ ཨལབྦྷནེཡྻོ ནཱནཔྤཀཱརེན ཝཱཡམིཏྭཱཔི ¶ ན སཀྐཱ ལདྡྷུཾ, ཏདཱ པཎྜིཏོ པུརིསོ ཨསོཙམཱནོ ཨཀིལམམཱནོ ‘‘མཡཱ པུབྦེ ཀཏཀམྨཾ དལ༹ྷཾ ཐིརཾ ན སཀྐཱ པཊིབཱཧིཏུཾ, ཨིདཱནི ཀིཾ སཀྐཱ ཀཱཏུ’’ནྟི ཨདྷིཝཱསཡེཡྻཱཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཀམྨཾ སོདྷེཏྭཱ ནིདྡོསབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀུདཎྜཀེ ཧརཱཔེཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ མཧནྟཾ ཡསཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠདྷམྨཨནུསཱསཀཾ ཨམཙྩརཏནཾ ཨཀཱསི, སེསདཱརཀཱནམྤི ཡསཾ དཏྭཱ ཋཱནནྟརཱནི ཨདཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི ‘‘ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, དཱརཀཱ ཐེརཱནུཐེརཱ, པཎྜིཏདཱརཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཏཙསཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༦༩] ༩. མིཏྟཝིནྡཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀྱཱཧཾ ¶ དེཝཱནམཀརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ དུབྦཙབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ མཧཱམིཏྟཝིནྡཀཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༥.༡༠༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཨཡཾ པན མིཏྟཝིནྡཀོ སམུདྡེ ཁིཏྟོ ཨཏྲིཙྪོ ཧུཏྭཱ པུརཏོ གནྟྭཱ ནེརཡིཀསཏྟཱནཾ པཙྩནཊྛཱནཾ ཨུསྶདནིརཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ནགར’’ནྟི ¶ སཉྙཱཡ པཝིསིཏྭཱ ཁུརཙཀྐཾ ཨསྶཱདེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨུསྶདནིརཡཙཱརིཀཾ ཙརཏི. སོ ཏཾ དིསྭཱ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༠.

‘‘ཀྱཱཧཾ དེཝཱནམཀརཾ, ཀིཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;

ཡཾ མེ སིརསྨིཾ ཨོཧཙྩ, ཙཀྐཾ བྷམཏི མཏྠཀེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀྱཱཧཾ དེཝཱནམཀརནྟི སཱམི དེཝཔུཏྟ, ཀིཾ ནཱམ ཨཧཾ དེཝཱནཾ ཨཀརིཾ, ཀིཾ མཾ དེཝཱ པོཐེནྟཱིཏི. ཀིཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱཏི དུཀྑམཧནྟཏཱཡ ཝེདནཱཔྤཏྟོ ཨཏྟནཱ ཀཏཾ པཱཔཾ ཨསལླཀྑེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཡཾ མེཏི ཡེན པཱཔེན མམ སིརསྨིཾ ཨོཧཙྩ ཨོཧནིཏྭཱ ཨིདཾ ཁུརཙཀྐཾ མམ མཏྠཀེ བྷམཏི, ཏཾ ཀིཾ ནཱམཱཏི?

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༡.

‘‘ཨཏིཀྐམྨ རམཎཀཾ, སདཱམཏྟཉྩ དཱུབྷཀཾ;

བྲཧྨཏྟརཉྩ པཱསཱདཾ, ཀེནཏྠེན ཨིདྷཱགཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ རམཎཀནྟི ཕལིཀཔཱསཱདཾ. སདཱམཏྟནྟི རཛཏཔཱསཱདཾ. དཱུབྷཀནྟི མཎིཔཱསཱདཾ. བྲཧྨཏྟརཉྩ པཱསཱདནྟི སུཝཎྞཔཱསཱདཉྩ. ཀེནཏྠེནཱཏི ཏྭཾ ཨེཏེསུ རམཎཀཱདཱིསུ ཙཏསྶོ ཨཊྛ སོལ༹ས དྭཏྟིཾསཱཏི ཨེཏཱ དེཝདྷཱིཏརོ པཧཱཡ ཏེ པཱསཱདེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཀེན ཀཱརཎེན ཨིདྷ ཨཱགཏོཏི.

ཏཏོ མིཏྟཝིནྡཀོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༢.

‘‘ཨིཏོ ¶ བཧུཏརཱ བྷོགཱ, ཨཏྲ མཉྙེ བྷཝིསྶརེ;

ཨིཏི ཨེཏཱཡ སཉྙཱཡ, པསྶ མཾ བྱསནཾ གཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨིཏོ བཧུཏརཱཏི ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ པཱསཱདེསུ བྷོགེཧི ཨཏིརེཀཏརཱ བྷཝིསྶནྟི.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༣.

‘‘ཙཏུབྦྷི ཨཊྛཛ྄ཛྷགམཱ, ཨཊྛཱཧིཔི ཙ སོལ༹ས;

སོལ༹སཱཧི ཙ བཱཏྟིཾས, ཨཏྲིཙྪཾ ཙཀྐམཱསདོ;

ཨིཙྪཱཧཏསྶ པོསསྶ, ཙཀྐཾ བྷམཏི མཏྠཀེ.

༡༠༤.

‘‘ཨུཔརིཝིསཱལཱ ¶ དུཔྤཱུརཱ, ཨིཙྪཱ ཝིསཊགཱམིནཱི;

ཡེ ཙ ཏཾ ཨནུགིཛ྄ཛྷནྟི, ཏེ ཧོནྟི ཙཀྐདྷཱརིནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨུཔརིཝིསཱལཱཏི མིཏྟཝིནྡཀ ཏཎྷཱ ནཱམེསཱ ཨཱསེཝིཡམཱནཱ ཨུཔརིཝིསཱལཱ ཧོཏི པཏྠཊཱ, མཧཱསམུདྡོ ཝིཡ དུཔྤཱུརཱ, རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཏཾ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨིཙྪམཱནཱཡ ཨིཙྪཱཡ པཏྠཊཱཡ ཝིསཊགཱམིནཱི, ཏསྨཱ ཡེ པུརིསཱ ཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཏཎྷཾ ཨནུགིཛ྄ཛྷནྟི, པུནཔྤུནཾ གིདྡྷཱ ཧུཏྭཱ གཎྷནྟི. ཏེ ཧོནྟི ཙཀྐདྷཱརིནོཏི ཏེ ཨེཏཾ ཁུརཙཀྐཾ དྷཱརེནྟཱིཏི ཝདཏི.

མིཏྟཝིནྡཀཾ པན ཀཐེནྟམེཝ ནིཔིསམཱནཾ ཏཾ ཁུརཙཀྐཾ བྷསྶི, ཏེན སོ པུན ཀཐེཏུཾ ནཱསཀྑི. དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟནོ དེཝཊྛཱནམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མིཏྟཝིནྡཀོ དུབྦཙབྷིཀྑུ ཨཧོསི, དེཝཔུཏྟོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མིཏྟཝིནྡཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༧༠] ༡༠. པལཱསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཧཾསོ པལཱསམཝཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀིལེསནིགྒཧཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པཉྙཱསཛཱཏཀེ ¶ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཨིདྷ པན སཏྠཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཀིལེསོ ནཱམ ཨཱསངྐིཏབྦོཝ, ཨཔྤམཏྟཀོ སམཱནོཔི ནིགྲོདྷགཙྪོ ཝིཡ ཝིནཱསཾ པཱཔེཏི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི ཨཱསངྐིཏབྦཾ ཨཱསངྐིཾསུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སུཝཎྞཧཾསཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏེ སུཝཎྞགུཧཱཡཾ ཝསནྟོ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཛཱཏསྶརེ སཡཾཛཱཏསཱལིཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི. ཏསྶ གམནཱགམནམགྒེ མཧཱཔལཱསརུཀྑོ ཨཧོསི. སོ གཙྪནྟོཔི ཏཏྠ ཝིསྶམིཏྭཱ གཙྪཏི, ཨཱགཙྪནྟོཔི ཏཏྠ ཝིསྶམིཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི ¶ . ཨཐསྶ ཏསྨིཾ རུཀྑེ ནིབྦཏྟདེཝཏཱཡ སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ ཨེཀཱ སཀུཎིཀཱ ཨེཀསྨིཾ ནིགྲོདྷརུཀྑེ ནིགྲོདྷཔཀྐཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྨིཾ པལཱསརུཀྑེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཝིཊཔནྟརེ ཝཙྩཾ པཱཏེསི. ཏཏྠ ནིགྲོདྷགཙྪོ ཛཱཏོ, སོ ཙཏུརངྒུལམཏྟཀཱལེ རཏྟངྐུརཔལཱསཏཱཡ སོབྷཏི. ཧཾསརཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ རུཀྑདེཝཏཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘སམྨ པལཱས, ནིགྲོདྷོ ནཱམ ཡམྷི རུཀྑེ ཛཱཡཏི, ཝཌྜྷནྟོ ཏཾ ནཱསེཏི, ཨིམསྶ ཝཌྜྷིཏུཾ མཱ དེཏི, ཝིམཱནཾ ཏེ ནཱསེསྶཏི, པཊིཀཙྩེཝ ནཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཚཌྜེཧི, ཨཱསངྐིཏབྦཡུཏྟཀཾ ནཱམ ཨཱསངྐིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པལཱསདེཝཏཱཡ སདྡྷིཾ མནྟེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༥.

‘‘ཧཾསོ ¶ པལཱསམཝཙ, ནིགྲོདྷོ སམྨ ཛཱཡཏི;

ཨངྐསྨིཾ ཏེ ནིསིནྣོཝ, སོ ཏེ མམྨཱནི ཚེཙྪཏཱི’’ཏི.

པཋམཔཱདོ པནེཏྠ ཨབྷིསམྦུདྡྷེན ཧུཏྭཱ སཏྠཱརཱ ཝུཏྟོ. པལཱསནྟི པལཱསདེཝཏཾ. སམྨཱཏི ཝཡསྶ. ཨངྐསྨིནྟི ཝིཊབྷིཡཾ. སོ ཏེ མམྨཱནི ཚེཙྪཏཱིཏི སོ ཏེ ཨངྐེ སཾཝཌྜྷོ སཔཏྟོ ཝིཡ ཛཱིཝིཏཾ ཚིནྡིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཱིཝིཏསངྑཱརཱ ཧི ཨིདྷ ‘‘མམྨཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཏསྶ ཝཙནཾ ཨགཎྷནྟཱི པལཱསདེཝཏཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༦.

‘‘ཝཌྜྷཏཱམེཝ ནིགྲོདྷོ, པཏིཊྛསྶ བྷཝཱམཧཾ;

ཡཐཱ པིཏཱ ཙ མཱཏཱ ཙ, ཨེཝཾ མེ སོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – སམྨ, ན ཏྭཾ ཛཱནཱསི ཝཌྜྷཏམེཝ ཨེས, ཨཧམསྶ ཡཐཱ བཱལཀཱལེ པུཏྟཱནཾ མཱཏཱཔིཏརོ ¶ པཏིཊྛཱ ཧོནྟི, ཏཐཱ བྷཝིསྶཱམི, ཡཐཱ པན སཾཝཌྜྷཱ པུཏྟཱ པཙྪཱ མཧལླཀཀཱལེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པཏིཊྛཱ ཧོནྟི, མཡ྄ཧམྤི པཙྪཱ མཧལླཀཀཱལེ ཨེཝམེཝ སོ པཏིཊྛོ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

ཏཏོ ཧཾསོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༧.

‘‘ཡཾ ཏྭཾ ཨངྐསྨིཾ ཝཌྜྷེསི, ཁཱིརརུཀྑཾ བྷཡཱནཀཾ;

ཨཱམནྟ ཁོ ཏཾ གཙྪཱམ, ཝུཌྜྷི མསྶ ན རུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ ཏྭནྟི ཡསྨཱ ཏྭཾ ཨེཏཉྩ བྷཡདཱཡཀཏྟེན བྷཡཱནཀཾ ཁཱིརརུཀྑཾ སཔཏྟཾ ཝིཡ ཨངྐེ ཝཌྜྷེསི. ཨཱམནྟ ཁོ ཏནྟི ཏསྨཱ མཡཾ ཏཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ¶ ཛཱནཱཔེཏྭཱ གཙྪཱམ. ཝུཌྜྷི མསྶཱཏི ཨསྶ ཝུཌྜྷི མཡ྄ཧཾ ན རུཙྩཏཱིཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཧཾསརཱཛཱ པཀྑེ པསཱརེཏྭཱ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏམེཝ གཏོ. ཏཏོ པཊྛཱཡ པུན ནཱགཙྪི. ཨཔརབྷཱགེ ནིགྲོདྷོ ཝཌྜྷིཾ, ཏསྨིཾ ཨེཀཱ རུཀྑདེཝཏཱཔི ནིབྦཏྟི. སོ ཝཌྜྷནྟོ པལཱསཾ བྷཉྫི, སཱཁཱཧི སདྡྷིཾཡེཝ དེཝཏཱཡ ཝིམཱནཾ པཏི. སཱ ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཧཾསརཉྙོ ཝཙནཾ སལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཨནཱགཏབྷཡཾ དིསྭཱ ཧཾསརཱཛཱ ཀཐེསི ¶ , ཨཧཾ པནསྶ ཝཙནཾ ནཱཀཱསི’’ནྟི པརིདེཝམཱནཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༨.

‘‘ཨིདཱནི ཁོ མཾ བྷཱཡེཏི, མཧཱནེརུནིདསྶནཾ;

ཧཾསསྶ ཨནབྷིཉྙཱཡ, མཧཱ མེ བྷཡམཱགཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨིདཱནི ཁོ མཾ བྷཱཡེཏཱིཏི ཨཡཾ ནིགྲོདྷོ ཏརུཎཀཱལེ ཏོསེཏྭཱ ཨིདཱནི མཾ བྷཱཡཱཔེཏི སནྟཱསེཏི. མཧཱནེརུནིདསྶནནྟི སིནེརུཔབྦཏསདིསཾ མཧནྟཾ ཧཾསརཱཛསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཛཱནིཏྭཱ ཏརུཎཀཱལེཡེཝ ཨེཏསྶ ཨནུདྡྷཊཏྟཱ. མཧཱ མེ བྷཡམཱགཏནྟི ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ མཧནྟཾ བྷཡཾ ཨཱགཏནྟི པརིདེཝི.

ནིགྲོདྷོཔི ཝཌྜྷནྟོ སབྦཾ པལཱསཾ བྷཉྫིཏྭཱ ཁཱཎུཀམཏྟམེཝ ཨཀཱསི. དེཝཏཱཡ ཝིམཱནཾ སབྦཾ ཨནྟརདྷཱཡི.

༡༠༩.

‘‘ན ¶ ཏསྶ ཝུཌྜྷི ཀུསལཔྤསཏྠཱ, ཡོ ཝཌྜྷམཱནོ གྷསཏེ པཏིཊྛཾ;

ཏསྶཱུཔརོདྷཾ པརིསངྐམཱནོ, པཏཱརཡཱི མཱུལཝདྷཱཡ དྷཱིརོ’’ཏི. –

པཉྩམཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ.

ཏཏྠ ཀུསལཔྤསཏྠཱཏི ཀུསལེཧི པསཏྠཱ. གྷསཏེཏི ཁཱདཏི, ཝིནཱསེཏཱིཏི ཨཏྠོ. པཏཱརཡཱིཏི པཏརཏི ཝཱཡམཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – བྷིཀྑཝེ, ཡོ ཝཌྜྷམཱནོ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ནཱསེཏི, ཏསྶ ཝུཌྜྷི པཎྜིཏེཧི ན པསཏྠཱ, ཏསྶ པན ཨབྦྷནྟརསྶ ཝཱ བཱཧིརསྶ ཝཱ པརིསྶཡསྶ ‘‘ཨིཏོ མེ ཨུཔརོདྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔརོདྷཾ ཝིནཱསཾ པརིསངྐམཱནོ ཝཱིརོ ཉཱཎསམྤནྣོ མཱུལཝདྷཱཡ པརཀྐམཏཱིཏི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏདཱ སུཝཎྞཧཾསོ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

པལཱསཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཝཎྞཱརོཧཝགྒོ དུཏིཡོ.

༣. ཨཌྜྷཝགྒོ

[༣༧༡] ༡. དཱིགྷཱིཏིཀོསལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨེཝཾབྷཱུཏསྶ ¶ ¶ ཏེ རཱཛཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསམྦཀེ བྷཎྜནཀཱརཀེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏེསཉྷི ཛེཏཝནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཁམཱཔནཀཱལེ སཏྠཱ ཏེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ ཨོརསཱ མུཁཏོ ཛཱཏཱ པུཏྟཱ ནཱམ, པུཏྟེཧི ཙ པིཏརཱ དིནྣཾ ཨོཝཱདཾ བྷིནྡིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏུམྷེ པན མམ ཨོཝཱདཾ ན ཀརིཏྠ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨཏྟནོ མཱཏཱཔིཏརོ གྷཱཏེཏྭཱ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏཙོརེཔི ཨརཉྙེ ཧཏྠཔཐཾ ཨཱགཏེ མཱཏཱཔིཏཱུཧི དིནྣཾ ཨོཝཱདཾ ན བྷིནྡིསྶཱམཱཏི ན མཱརཡིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨིམསྨིཾ པན ཛཱཏཀེ དྭེཔི ཝཏྠཱུནི. སངྒྷབྷེདཀཀྑནྡྷཀེ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཱཝི བྷཝིསྶནྟི. སོ པན དཱིགྷཱཝུཀུམཱརོ ཨརཉྙེ ཨཏྟནོ ཨངྐེ ནིཔནྣཾ བཱརཱཎསིརཱཛཱནཾ ཙཱུལཱ༹ཡ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ མཱཏཱཔིཏུགྷཱཏཀཾ ཙོརཾ ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཀཏྭཱ ཚིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨསིཾ ཨུཀྑིཔནྟོ ཏསྨིཾ ཁཎེ མཱཏཱཔིཏཱུཧི དིནྣཾ ཨོཝཱདཾ སརིཏྭཱ ‘‘ཛཱིཝིཏཾ ཙཛནྟོཔི ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ ན བྷིནྡིསྶཱམི, ཀེཝལཾ ཨིམཾ ཏཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༠.

‘‘ཨེཝཾབྷཱུཏསྶ ཏེ རཱཛ, ཨཱགཏསྶ ཝསེ མམ;

ཨཏྠི ནུ ཀོཙི པརིཡཱཡོ, ཡོ ཏཾ དུཀྑཱ པམོཙཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝསེ མམཱཏི མམ ཝསཾ ཨཱགཏསྶ. པརིཡཱཡོཏི ཀཱརཎཾ.

ཏཏོ རཱཛཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༡.

‘‘ཨེཝཾབྷཱུཏསྶ མེ ཏཱཏ, ཨཱགཏསྶ ཝསེ ཏཝ;

ནཏྠི ནོ ཀོཙི པརིཡཱཡོ, ཡོ མཾ དུཀྑཱ པམོཙཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ནོཏི ནིཔཱཏམཏྠཾ, ནཏྠི ཀོཙི པརིཡཱཡོ, ཡོ མཾ ཨེཏསྨཱ དུཀྑཱ པམོཙཡེཏི ཨཏྠོ.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཨཝསེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༡༢.

‘‘ནཱཉྙཾ སུཙརིཏཾ རཱཛ, ནཱཉྙཾ རཱཛ སུབྷཱསིཏཾ;

ཏཱཡཏེ མརཎཀཱལེ, ཨེཝམེཝིཏརཾ དྷནཾ.

༡༡༣.

‘‘ཨཀྐོཙྪི མཾ ཨཝདྷི མཾ, ཨཛིནི མཾ ཨཧཱསི མེ;

ཡེ ཙ ཏཾ ཨུཔནཡ྄ཧནྟི, ཝེརཾ ཏེསཾ ན སམྨཏི.

༡༡༤.

‘‘ཨཀྐོཙྪི མཾ ཨཝདྷི མཾ, ཨཛིནི མཾ ཨཧཱསི མེ;

ཡེ ཙ ཏཾ ནུཔནཡ྄ཧནྟི, ཝེརཾ ཏེསཱུཔསམྨཏི.

༡༡༥.

‘‘ན ཧི ཝེརེན ཝེརཱནི, སམྨནྟཱིདྷ ཀུདཱཙནཾ;

ཨཝེརེན ཙ སམྨནྟི, ཨེས དྷམྨོ སནནྟནོ’’ནྟི.

ཏཏྠ ནཱཉྙཾ སུཙརིཏནྟི ནཱཉྙཾ སུཙརིཏཱ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ, ཋཔེཏྭཱ སུཙརིཏཾ ཨཉྙཾ ན པསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ ‘‘སུཙརིཏ’’ནྟིཔི ‘‘སུབྷཱསིཏ’’ནྟིཔི མཱཏཱཔིཏཱུཧི དིནྣཾ ཨོཝཱདཾཡེཝ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨེཝམེཝཱཏི ནིརཏྠཀམེཝ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཧཱརཱཛ, ཨཉྙཏྲ ཨོཝཱདཱནུསིཊྛིསངྑཱཏཱ སུཙརིཏསུབྷཱསིཏཱ མརཎཀཱལེ ཏཱཡིཏུཾ རཀྑིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ཨཉྙོ ནཏྠི, ཡཾ ཨེཏཾ ཨིཏརཾ དྷནཾ, ཏཾ ཨེཝམེཝ ནིརཏྠཀམེཝ ཧོཏི, ཏྭཉྷི ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ ཀོཊིསཏསཧསྶམཏྟམྤི དྷནཾ དདནྟོ ཛཱིཝིཏཾ ན ལབྷེཡྻཱསི, ཏསྨཱ ཝེདིཏབྦམེཏཾ ‘‘དྷནཏོ སུཙརིཏསུབྷཱསིཏམེཝ ཨུཏྟརིཏར’’ནྟི.

སེསགཱཐཱསུཔི ཨཡཾ སངྑེཔཏྠོ – མཧཱརཱཛ, ཡེ པུརིསཱ ‘‘ཨཡཾ མཾ ཨཀྐོསི, ཨཡཾ མཾ པཧརི, ཨཡཾ མཾ ཨཛིནི, ཨཡཾ མམ སནྟཀཾ ཨཧཱསཱི’’ཏི ¶ ཨེཝཾ ཝེརཾ ཨུཔནཡ྄ཧནྟི བནྡྷིཏྭཱ ཝིཡ ཧདཡེ ཋཔེནྟི, ཏེསཾ ཝེརཾ ན ཨུཔསམྨཏི. ཡེ ཙ པནེཏཾ ན ཨུཔནཡ྄ཧནྟི ཧདཡེ ན ཋཔེནྟི, ཏེསཾ ཝཱུཔསམྨཏི. ཝེརཱནི ཧི ན ཀདཱཙི ཝེརེན སམྨནྟི, ཨཝེརེནེཝ པན སམྨནྟི. ཨེས དྷམྨོ སནནྟནོཏི ཨེསོ པོརཱཎཀོ དྷམྨོ ཙིརཀཱལཔྤཝཏྟོ སབྷཱཝོཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཏཡི ན དུབྦྷཱམི, ཏྭཾ པན མཾ མཱརེཧཱི’’ཏི ཏསྶ ཧཏྠེ ཨསིཾ ཋཔེསི. རཱཛཱཔི ‘‘ནཱཧཾ ཏཡི དུབྦྷཱམཱི’’ཏི སཔཐཾ ཀཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ནགརཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨམཙྩཱནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ, བྷཎེ, ཀོསལརཉྙོ པུཏྟོ དཱིགྷཱཝུཀུམཱརོ ནཱམ, ཨིམིནཱ མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏཾ ¶ དིནྣཾ, ན ལབྦྷཱ ཨིམཾ ཀིཉྩི ཀཱཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ དཏྭཱ པིཏུ སནྟཀེ རཛྫེ པཏིཊྛཱཔེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུབྷོཔི སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ རཛྫཾ ཀཱརེསུཾ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི ཨཧེསུཾ, དཱིགྷཱཝུཀུམཱརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དཱིགྷཱིཏིཀོསལཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༧༢] ༢. མིགཔོཏཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨགཱརཱ པཙྩུཔེཏསྶཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཧལླཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིརེཀཾ དཱརཀཾ པབྦཱཛེསི. སཱམཎེརོ ཏཾ སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཨཕཱསུཀེན ཀཱལམཀཱསི. ཏསྶ ཀཱལཀིརིཡཱཡ མཧལླཀོ སོཀཱབྷིབྷཱུཏོ མཧནྟེན སདྡེན པརིདེཝནྟོ ཝིཙརི. བྷིཀྑཱུ སཉྙཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀོ ནཱམ མཧལླཀོ སཱམཎེརསྶ ཀཱལཀིརིཡཱཡ པརིདེཝནྟོ ཝིཙརཏི, མརཎསྶཏིབྷཱཝནཱཡ པརིབཱཧིརོ ཨེསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨེཏསྨིཾ མཏེ པརིདེཝནྟོ ཝིཙརཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀྐཏྟཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ ཨེཀོ ཀཱསིརཊྛཝཱསཱི བྲཱཧྨཎོ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཕལཱཕལེཧི ཡཱཔེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙེ ཨེཀཾ མཏམཱཏིཀཾ མིགཔོཏཀཾ དིསྭཱ ཨསྶམཾ ཨཱནེཏྭཱ གོཙརཾ དཏྭཱ པོསེསི. མིགཔོཏཀོ ཝཌྜྷནྟོ ཨབྷིརཱུཔོ ཨཧོསི སོབྷགྒཔྤཏྟོ. ཏཱཔསོ ཏཾ ཨཏྟནོ པུཏྟཀཾ ཀཏྭཱ པརིཧརཏི. ཨེཀདིཝསཾ མིགཔོཏཀོ བཧུཾ ཏིཎཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཛཱིརཀེན ཀཱལམཀཱསི. ཏཱཔསོ ‘‘པུཏྟོ མེ མཏོ’’ཏི པརིདེཝནྟོ ཝིཙརཏི. ཏདཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ལོཀཾ པརིགྒཎྷནྟོ ¶ ཏཾ ཏཱཔསཾ དིསྭཱ ‘‘སཾཝེཛེསྶཱམི ¶ ན’’ནྟི ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋིཏོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༦.

‘‘ཨགཱརཱ པཙྩུཔེཏསྶ, ཨནགཱརསྶ ཏེ སཏོ;

སམཎསྶ ན ཏཾ སཱདྷུ, ཡཾ པེཏམནུསོཙསཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཏཱཔསོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༧.

‘‘སཾཝཱསེན ཧཝེ སཀྐ, མནུསྶསྶ མིགསྶ ཝཱ;

ཧདཡེ ཛཱཡཏེ པེམཾ, ན ཏཾ སཀྐཱ ཨསོཙིཏུ’’ནྟི.

ཏཏྠ ན ཏཾ སཀྐཱཏི ཏཾ མནུསྶཾ ཝཱ ཏིརཙྪཱནཾ ཝཱ ན སཀྐཱ ཨསོཙིཏུཾ, སོཙཱམིཡེཝཱཧནྟི.

ཏཏོ སཀྐོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༡༨.

‘‘མཏཾ མརིསྶཾ རོདནྟི, ཡེ རུདནྟི ལཔནྟི ཙ;

ཏསྨཱ ཏྭཾ ཨིསི མཱ རོདི, རོདིཏཾ མོགྷམཱཧུ སནྟོ.

༡༡༩.

‘‘རོདིཏེན ཧཝེ བྲཧྨེ, མཏོ པེཏོ སམུཊྛཧེ;

སབྦེ སངྒམྨ རོདཱམ, ཨཉྙམཉྙསྶ ཉཱཏཀེ’’ཏི.

ཏཏྠ མརིསྶནྟི ཡོ ཨིདཱནི མརིསྶཏི, ཏཾ. ལཔནྟི ཙཱཏི ཝིལཔནྟི ཙ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡེ ལོཀེ མཏཉྩ མརིསྶནྟཉྩ རོདནྟི, ཏེ རུདནྟི ཙེཝ ཝིལཔནྟི ཙ, ཏེསཾ ཨསྶུཔཙྪིཛྫནདིཝསོ ནཱམ ནཏྠི. ཀིཾཀཱརཎཱ? སདཱཔི མཏཱནཉྩ མརིསྶནྟཱནཉྩ ཨཏྠིཏཱཡ. ཏསྨཱ ཏྭཾ ཨིསི མཱ རོདི. ཀིཾཀཱརཎཱ ¶ ? རོདིཏཾ མོགྷམཱཧུ སནྟོཏི, བུདྡྷཱདཡོ པན པཎྜིཏཱ རོདིཏཾ ‘‘མོགྷ’’ནྟི ཝདནྟི. མཏོ པེཏོཏི ཡོ ཨེས མཏོ པེཏོཏི ཝུཙྩཏི, ཡདི སོ རོདིཏེན སམུཊྛཧེཡྻ, ཨེཝཾ སནྟེ ཀིཾ ནིཀྐམྨཱ ཨཙྪཱམ, སབྦེཝ སམཱགམྨ ཨཉྙམཉྙསྶ ཉཱཏཀེ རོདཱམ. ཡསྨཱ པན ཏེ རོདིཏཀཱརཎཱ ན ཨུཊྛཧནྟི, ཏསྨཱ རོདིཏསྶ མོགྷབྷཱཝཾ སཱདྷེཏི.

ཨེཝཾ ¶ སཀྐསྶ ཀཐེནྟསྶ ཏཱཔསོ ‘‘ནིརཏྠཀཾ རོདིཏ’’ནྟི སལླཀྑེཏྭཱ སཀྐསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༠.

‘‘ཨཱདིཏྟཾ ¶ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;

ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.

༡༢༡.

‘‘ཨབྦཧི ཝཏ མེ སལླཾ, ཡམཱསི ཧདཡསྶིཏཾ;

ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པུཏྟསོཀཾ ཨཔཱནུདི.

༡༢༢.

‘‘སོཧཾ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, ཝཱིཏསོཀོ ཨནཱཝིལོ;

ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན ཝཱསཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡམཱསཱིཏི ཡཾ མེ ཨཱསི. ཧདཡསྶིཏནྟི ཧདཡེ ནིསྶིཏཾ. ཨཔཱནུདཱིཏི ནཱིཧརི. སཀྐོ ཏཱཔསསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིདྷཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཏཱཔསོ མཧལླཀོ ཨཧོསི, མིགོ སཱམཎེརོ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མིགཔོཏཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༧༣] ༣. མཱུསིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀུཧིཾ གཏཱ ཀཏྠ གཏཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཛཱཏསཏྟུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཐུསཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༤.༡༤༩ ཨཱདཡོ) ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨིདྷཱཔི སཏྠཱ ཏཐེཝ རཱཛཱནཾ སཀིཾ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹མཱནཾ སཀིཾ དྷམྨཾ སུཎནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཾ ནིསྶཱཡ རཉྙོ བྷཡཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ¶ ‘‘མཧཱརཱཛ, པོརཱཎཀརཱཛཱནོ ཨཱསངྐིཏབྦཾ ཨཱསངྐིཏྭཱ ཨཏྟནོ པུཏྟཾ ‘ཨམྷཱཀཾ དྷཱུམཀཱལེ རཛྫཾ ཀཱརེཏཱུ’ཏི ཨེཀམནྟེ ཨཀཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡོ ཨཧོསི. ཏསྶ སནྟིཀེ བཱརཱཎསིརཉྙོ པུཏྟོ ཡཝཀུམཱརོ ནཱམ ¶ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨནུཡོགཾ དཏྭཱ གནྟུཀཱམོ ཏཾ ཨཱཔུཙྪི. ཨཱཙརིཡོ ‘‘པུཏྟཾ ནིསྶཱཡ ཏསྶ ཨནྟརཱཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨངྒཝིཛྫཱཝསེན ཉཏྭཱ ‘‘ཨེཏམསྶ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཾ ཨུཔམཾ ཨུཔདྷཱརེཏུཾ ཨཱརབྷི. ཏདཱ པནསྶ ཨེཀོ ¶ ཨསྶོ ཨཧོསི, ཏསྶ པཱདེ ཝཎོ ཨུཊྛཧི, ཏཾ ཝཎཱནུརཀྑཎཏྠཾ གེཧེཡེཝ ཀརིཾསུ. ཏསྶཱཝིདཱུརེ ཨེཀོ ཨུདཔཱནོ ཨཏྠི. ཨཐེཀཱ མཱུསིཀཱ གེཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨསྶསྶ པཱདེ ཝཎཾ ཁཱདཏི, ཨསྶོ ཝཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཝེདནཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མཱུསིཀཾ ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏཾ པཱདེན པཧརིཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཨུདཔཱནེ པཱཏེསི. ཨསྶགོཔཀཱ མཱུསིཀཾ ཨཔསྶནྟཱ ‘‘ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ མཱུསིཀཱ ཨཱགནྟྭཱ ཝཎཾ ཁཱདཏི, ཨིདཱནི ན པཉྙཱཡཏི, ཀཧཾ ནུ ཁོ གཏཱ’’ཏི ཝདིཾསུ.

བོདྷིསཏྟོ ཏཾ ཀཱརཎཾ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཉྙེ ཨཛཱནནྟཱ ‘ཀཧཾ མཱུསིཀཱ གཏཱ’ཏི ཝདནྟི, མཱུསིཀཱཡ པན མཱརེཏྭཱ ཨུདཔཱནེ ཁིཏྟབྷཱཝཾ ཨཧམེཝ ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨིདམེཝ ཀཱརཎཾ ཨུཔམཾ ཀཏྭཱ པཋམཾ གཱཐཾ བནྡྷིཏྭཱ རཱཛཀུམཱརསྶ ཨདཱསི. སོ ཨཔརཾ ཨུཔམཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཏམེཝ ཨསྶཾ པརུལ༹ྷཝཎཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀཾ ཡཝཝཏྠུཾ གནྟྭཱ ‘‘ཡཝཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏིཙྪིདྡེན མུཁཾ པཝེསེནྟཾ དིསྭཱ ཏམེཝ ཀཱརཎཾ ཨུཔམཾ ཀཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏསྶ ཨདཱསི. ཏཏིཡགཱཐཾ པན ཨཏྟནོ པཉྙཱབལེནེཝ བནྡྷིཏྭཱ ཏམྤི ཏསྶ དཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ རཛྫེ པཏིཊྛཱཡ སཱཡཾ ནྷཱནཔོཀྑརཎིཾ གཙྪནྟོ ཡཱཝ དྷུརསོཔཱནཱ པཋམཾ གཱཐཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ གཙྪེཡྻཱསི, ཏཝ ནིཝསནཔཱསཱདཾ པཝིསནྟོ ཡཱཝ སོཔཱནཔཱདམཱུལཱ དུཏིཡཾ གཱཐཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ གཙྪེཡྻཱསི, ཏཏོ ཡཱཝ སོཔཱནམཏྠཀཱ ཏཏིཡཾ གཱཐཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ གཙྪེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པེསེསི.

སོ ¶ ཀུམཱརོ གནྟྭཱ ཨུཔརཱཛཱ ཧུཏྭཱ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫཾ ཀཱརེསི, ཏསྶེཀོ པུཏྟོ ཛཱཡི. སོ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ རཛྫལོབྷེན ‘‘པིཏརཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཀེ ཨཱཧ ‘‘མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཏརུཎོ, ཨཧཾ ཨེཏསྶ དྷཱུམཀཱལཾ ཨོལོཀེནྟོ མཧལླཀོ བྷཝིསྶཱམི ཛརཱཛིཎྞོ, ཏཱདིསེ ཀཱལེ ལདྡྷེནཔི རཛྫེན ཀོ ཨཏྠོ’’ཏི. ཏེ ཨཱཧཾསུ ‘‘དེཝ, ན སཀྐཱ པཙྩནྟཾ གནྟྭཱ ཙོརཏྟཾ ཀཱཏུཾ, ཏཝ པིཏརཾ ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན མཱརེཏྭཱ རཛྫཾ གཎྷཱ’’ཏི ¶ . སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཨནྟོནིཝེསནེ རཉྙོ སཱཡཾ ནྷཱནཔོཀྑརཎཱིསམཱིཔཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨེཏྠ ནཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཁགྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ སཱཡཾ མཱུསིཀཾ ནཱམ དཱསིཾ ‘‘གནྟྭཱ པོཀྑརཎཱིཔིཊྛིཾ སོདྷེཏྭཱ ཨེཧི, ནྷཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི པེསེསི. སཱ གནྟྭཱ པོཀྑརཎཱིཔིཊྛིཾ སོདྷེནྟཱི ཀུམཱརཾ པསྶི. ཀུམཱརོ ཨཏྟནོ ཀམྨསྶ པཱཀཊབྷཱཝབྷཡེན ཏཾ དྭིདྷཱ ཚིནྡིཏྭཱ པོཀྑརཎིཡཾ པཱཏེསི. རཱཛཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཨགམཱསི ¶ . སེསཛནོ ‘‘ཨཛྫཱཔི མཱུསིཀཱ དཱསཱི ན པུནཱགཙྪཏི, ཀུཧིཾ གཏཱ ཀཏྠ གཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ –

༡༢༣.

‘‘ཀུཧིཾ གཏཱ ཀཏྠ གཏཱ, ཨིཏི ལཱལཔྤཏཱི ཛནོ;

ཨཧམེཝེཀོ ཛཱནཱམི, ཨུདཔཱནེ མཱུསིཀཱ ཧཏཱ’’ཏི. –

པཋམཾ གཱཐཾ བྷཎནྟོ པོཀྑརཎཱིཏཱིརཾ ཨགམཱསི.

ཏཏྠ ཀུཧིཾ གཏཱ ཀཏྠ གཏཱཏི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཱནི. ཨིཏི ལཱལཔྤཏཱིཏི ཨེཝཾ ཝིཔྤལཔཏི. ཨིཏི ཨཡཾ གཱཐཱ ‘‘ཨཛཱནནྟོ ཛནོ མཱུསིཀཱ དཱསཱི ཀུཧིཾ གཏཱཏི ཝིཔྤལཔཏི, རཱཛཀུམཱརེན དྭིདྷཱ ཚིནྡིཏྭཱ མཱུསིཀཱཡ པོཀྑརཎིཡཾ པཱཏིཏབྷཱཝཾ ཨཧམེཝ ཨེཀོ ཛཱནཱམཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཛཱནནྟསྶེཝ ཨིམམཏྠཾ དཱིཔེཏི.

ཀུམཱརོ ‘‘མཡཱ ཀཏཀམྨཾ མཡ྄ཧཾ པིཏརཱ ཉཱཏ’’ནྟི བྷཱིཏོ པལཱཡིཏྭཱ ཏམཏྠཾ ཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེ སཏྟཊྛདིཝསཙྩཡེན པུན ཏཾ ཨཱཧཾསུ ‘‘དེཝ, སཙེ རཱཛཱ ཛཱནེཡྻ, ན ཏུཎྷཱི བྷཝེཡྻ, ཏཀྐགཱཧེན པན ཏེན ཏཾ ཝུཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, མཱརེཧི ན’’ནྟི. སོ པུནེཀདིཝསཾ ཁགྒཧཏྠོ སོཔཱནཔཱདམཱུལེ ཋཏྭཱ རཉྙོ ཨཱགམནཀཱལེ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཧརཎོཀཱསཾ ཨོལོཀེསི. རཱཛཱ –

༡༢༤.

‘‘ཡཉྩེཏཾ ཨིཏི ཙཱིཏི ཙ, གདྲབྷོཝ ནིཝཏྟསི;

ཨུདཔཱནེ མཱུསིཀཾ ཧནྟྭཱ, ཡཝཾ བྷཀྑེཏུམིཙྪསཱི’’ཏི. –

དུཏིཡཾ ¶ གཱཐཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ ཨགམཱསི. ཨཡམྤི ¶ གཱཐཱ ‘‘ཡསྨཱ ཏྭཾ ཨིཏི ཙཱིཏི ཙ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཧརཎོཀཱསཾ ཨོལོཀེནྟོ གདྲབྷོཝ ནིཝཏྟསི, ཏསྨཱ ཏཾ ཛཱནཱམི ‘པུརིམདིཝསེ པོཀྑརཎིཡཾ མཱུསིཀཾ དཱསིཾ ཧནྟྭཱ ཨཛྫ མཾ ཡཝརཱཛཱནཾ བྷཀྑེཏུཾ མཱརེཏུཾ ཨིཙྪསཱི’’’ཏི རཉྙོ ཨཛཱནནྟསྶེཝ ཨིམམཏྠཾ དཱིཔེཏི.

ཀུམཱརོ ‘‘དིཊྛོམྷི པིཏརཱ’’ཏི ཨུཏྲསྟོ པལཱཡི. སོ པུན ཨཌྜྷམཱསམཏྟཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ‘‘རཱཛཱནཾ དབྦིཡཱ པཧརིཏྭཱ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཾ དཱིགྷདཎྜཀཾ དབྦིཔཧརཎཾ གཧེཏྭཱ ཨོལུམྦིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ –

༡༢༥.

‘‘དཧརོ ¶ ཙཱསི དུམྨེདྷ, པཋམུཔྤཏྟིཀོ སུསུ;

དཱིགྷཉྩེཏཾ སམཱསཛྫ, ན ཏེ དསྶཱམི ཛཱིཝིཏ’’ནྟི. –

ཏཏིཡཾ གཱཐཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ སོཔཱནཔཱདམཏྠཀཾ ཨབྷིརུཧི.

ཏཏྠ པཋམུཔྤཏྟིཀོཏི པཋམཝཡེན ཨུཔྤཏྟིཏོ ཨུཔེཏོ, པཋམཝཡེ ཋིཏོཏི ཨཏྠོ. སུསཱུཏི ཏརུཎོ. དཱིགྷནྟི དཱིགྷདཎྜཀཾ དབྦིཔཧརཎཾ. སམཱསཛྫཱཏི གཧེཏྭཱ, ཨོལུམྦིཏྭཱ ཋིཏོསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཡམྤི གཱཐཱ ‘‘དུམྨེདྷ, ཨཏྟནོ ཝཡཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ལབྷིསྶསི, ན ཏེ དཱནི ནིལླཛྫསྶ ཛཱིཝིཏཾ དསྶཱམི, མཱརེཏྭཱ ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཚིནྡིཏྭཱ སཱུལེཡེཝ ཨཱཝུཎཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཛཱནནྟསྶེཝ ཀུམཱརཾ སནྟཛྫཡམཱནཱ ཨིམམཏྠཾ དཱིཔེཏི.

སོ ཏཾ དིཝསཾ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཛཱིཝིཏཾ མེ དེཧི, དེཝཱ’’ཏི རཉྙོ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫི. རཱཛཱ ཏཾ ཏཛྫེཏྭཱ སངྑལིཀཱཧི བནྡྷཱཔེཏྭཱ བནྡྷནཱགཱརེ ཀཱརེཏྭཱ སེཏཙྪཏྟསྶ ཧེཊྛཱ ཨལངྐཏརཱཛཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ དིསཱཔཱམོཀྑོ བྲཱཧྨཎོ ཨིམཾ མཡ྄ཧཾ ཨནྟརཱཡཾ དིསྭཱ ཨིམཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསཱི’’ཏི ཧཊྛཏུཊྛོ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༦.

‘‘ནཱནྟལིཀྑབྷཝནེན, ནཱངྒཔུཏྟཔིནེན ཝཱ;

པུཏྟེན ཧི པཏྠཡིཏོ, སིལོཀེཧི པམོཙིཏོ.

༡༢༧.

‘‘སབྦཾ ¶ སུཏམདྷཱིཡེཐ, ཧཱིནམུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམཾ;

སབྦསྶ ཨཏྠཾ ཛཱནེཡྻ, ན ཙ སབྦཾ པཡོཛཡེ;

ཧོཏི ཏཱདིསཀོ ཀཱལོ, ཡཏྠ ཨཏྠཱཝཧཾ སུཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ནཱནྟལིཀྑབྷཝནེནཱཏི ཨནྟལིཀྑབྷཝནཾ ཝུཙྩཏི དིབྦཝིམཱནཾ, ཨཧཾ ཨཛྫ ཨནྟལིཀྑབྷཝནམྤི ན ཨཱརུལ༹ྷོ, ཏསྨཱ ཨནྟལིཀྑབྷཝནེནཱཔི ཨཛྫ མརཎཏོ ན པམོཙིཏོམྷི. ནཱངྒཔུཏྟཔིནེན ཝཱཏི ཨངྒསརིཀྑཀེན ཝཱ པུཏྟཔིནེནཔི ན པམོཙིཏོ. པུཏྟེན ཧི པཏྠཡིཏོཏི ཨཧཾ པན ཨཏྟནོ པུཏྟེནེཝ ཨཛྫ མཱརེཏུཾ པཏྠིཏོ. སིལོཀེཧི པམོཙིཏོཏི སོཧཾ ཨཱཙརིཡེན བནྡྷིཏྭཱ དིནྣཱཧི གཱཐཱཧི པམོཙིཏོ.

སུཏནྟི ¶ པརིཡཏྟིཾ. ཨདྷཱིཡེཐཱཏི གཎྷེཡྻ སིཀྑེཡྻ. ཧཱིནམུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམནྟི ཧཱིནཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨུཏྟམཾ ཝཱ མཛ྄ཛྷིམཾ ཝཱ, སབྦཾ ཨདྷཱིཡིཏབྦམེཝཱཏི དཱིཔེཏི. ན ཙ སབྦཾ པཡོཛཡེཏི ཧཱིནཾ མནྟཾ ཝཱ སིཔྤཾ ཝཱ མཛ྄ཛྷིམཾ ཝཱ ན པཡོཛཡེ, ཨུཏྟམམེཝ པཡོཛཡེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཡཏྠ ཨཏྠཱཝཧཾ སུཏནྟི ཡསྨིཾ ཀཱལེ མཧོསདྷཔཎྜིཏསྶ ཀུམྦྷཀཱརཀམྨཀརཎཾ ཝིཡ ཡཾཀིཉྩི སིཀྑིཏསིཔྤཾ ཨཏྠཱཝཧཾ ཧོཏི, ཏཱདིསོཔི ཀཱལོ ཧོཏིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔརབྷཱགེ རཉྙོ ཨཙྩཡེན ཀུམཱརོ རཛྫེ པཏིཊྛཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ དིསཱཔཱམོཀྑོ ཨཱཙརིཡོ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཱུསིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༧༤] ༤. ཙཱུལ༹དྷནུགྒཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སབྦཾ བྷཎྜནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཔལོབྷནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ མཾ, བྷནྟེ, ཨུཀྐཎྛཱཔེཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སཏྠཱ ‘‘ཨེསཱ བྷིཀྑུ, ཨིཏྠཱི ན ཨིདཱནེཝ ཏུཡ྄ཧཾ ཨནཏྠཀཱརིཀཱ, པུབྦེཔི ཏེ ཨེཏཾ ནིསྶཱཡ ཨསིནཱ སཱིསཾ ཚིནྣ’’ནྟི ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀྐཏྟཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ ཨེཀོ བཱརཱཎསིཝཱསཱི བྲཱཧྨཎམཱཎཝོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ དྷནུཀམྨེ ནིཔྥཏྟིཾ པཏྟོ ཙཱུལ༹དྷནུགྒཧཔཎྜིཏོ ནཱམ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཨཡཾ མཡཱ སདིསཾ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱི’’ཏི ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ ཨདཱསི. སོ ཏཾ གཧེཏྭཱ ‘‘བཱརཱཎསིཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀོ ཝཱརཎོ ཨེཀཾ པདེསཾ སུཉྙམཀཱསི, ཏཾ ཋཱནཾ ཨབྷིརུཧིཏུཾ ན ཀོཙི ཨུསྶཧི. ཙཱུལ༹དྷནུགྒཧཔཎྜིཏོ མནུསྶཱནཾ ཝཱརེནྟཱནཉྙེཝ ¶ བྷརིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨཊཝིམུཁཾ ཨབྷིརུཧི. ཨཐསྶ ཨཊཝིམཛ྄ཛྷེ ཝཱརཎོ ཨུཊྛཧི, སོ ཏཾ ཀུམྦྷེ སརེན ཝིཛ྄ཛྷི. སརོ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཙྪཱབྷཱགེན ནིཀྑམི. ཝཱརཎོ ཏཏྠེཝ པཏི, དྷནུགྒཧཔཎྜིཏོ ཏཾ ཋཱནཾ ཁེམཾ ཀཏྭཱ པུརཏོ ཨཉྙཾ ཨཊཝིཾ པཱཔུཎི. ཏཏྠཱཔི པཉྙཱས ཙོརཱ མགྒཾ ཧནནྟི. ཏམྤི སོ མནུསྶེཧི ཝཱརིཡམཱནོ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཏེསཾ ཙོརཱནཾ མིགེ ཝདྷིཏྭཱ མགྒསམཱིཔེ མཾསཾ པཙིཏྭཱ ཁཱདནྟཱནཾ ཋིཏཊྛཱནཾ པཱཔུཎི.

ཏདཱ ¶ ཏཾ ཙོརཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཱཡ བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘གཎྷིསྶཱམ ན’’ནྟི ཨུསྶཱཧཾ ཀརིཾསུ. ཙོརཛེཊྛཀོ པུརིསལཀྑཎཀུསལོ, སོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱཝ ‘‘ཨུཏྟམཔུརིསོ ཨཡ’’ནྟི ཉཏྭཱ ཨེཀསྶཔི ཨུཊྛཧིཏུཾ ནཱདཱསི. དྷནུགྒཧཔཎྜིཏོ ‘‘གཙྪ ‘ཨམྷཱཀམྤི ཨེཀཾ མཾསསཱུལཾ དེཐཱ’ཏི ཝཏྭཱ མཾསཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཏེསཾ སནྟིཀཾ བྷརིཡཾ པེསེསི. སཱ གནྟྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ཀིར མཾསསཱུལཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཙོརཛེཊྛཀོ ‘‘ཨནགྒྷོ པུརིསོ’’ཏི མཾསསཱུལཾ དཱཔེསི. ཙོརཱ ‘‘ཨམྷེཧི ཀིར པཀྐཾ ཁཱདིཏ’’ནྟི ཨཔཀྐམཾསསཱུལཾ ཨདཾསུ. དྷནུགྒཧོ ཨཏྟཱནཾ སམྦྷཱཝེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཔཀྐམཾསསཱུལཾ དདནྟཱི’’ཏི ཙོརཱནཾ ཀུཛ྄ཛྷི. ཙོརཱ ‘‘ཀིཾ ཨཡམེཝེཀོ པུརིསོ, མཡཾ ཨིཏྠིཡོ’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུཊྛཧིཾསུ. དྷནུགྒཧོ ཨེཀཱུནཔཉྙཱས ཛནེ ཨེཀཱུནཔཉྙཱསཀཎྜེཧི ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཱཏེསི. ཙོརཛེཊྛཀཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཀཎྜཾ ནཱཧོསི. ཏསྶ ཀིར ཀཎྜནཱལི༹ཡཾ སམཔཎྞཱསཡེཝ ཀཎྜཱནི. ཏེསུ ཨེཀེན ཝཱརཎཾ ཝིཛ྄ཛྷི, ཨེཀཱུནཔཉྙཱསཀཎྜེཧི ཙོརེ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙོརཛེཊྛཀཾ པཱཏེཏྭཱ ཏསྶ ཨུརེ ནིསིནྣོ ‘‘སཱིསམསྶ ཚིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི བྷརིཡཱཡ ཧཏྠཏོ ཨསིཾ ཨཱཧརཱཔེསི. སཱ ཏངྑཎཉྙེཝ ཙོརཛེཊྛཀེ ལོབྷཾ ཀཏྭཱ ཙོརསྶ ¶ ཧཏྠེ ཐརུཾ, སཱམིཀསྶ ཧཏྠེ དྷཱརཾ ¶ ཋཔེསི. ཙོརོ ཐརུདཎྜཾ པརཱམསིཏྭཱ ཨསིཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དྷནུགྒཧསྶ སཱིསཾ ཚིནྡི.

སོ ཏཾ གྷཱཏེཏྭཱ ཨིཏྠིཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟོ ཛཱཏིགོཏྟཾ པུཙྪི. སཱ ‘‘ཏཀྐསིལཱཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡསྶ དྷཱིཏཱམྷཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀཐཾ ཏྭཾ ཨིམིནཱ ལདྡྷཱ’’ཏི. མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ‘‘ཨཡཾ མཡཱ སདིསཾ ཀཏྭཱ སིཔྤཾ སིཀྑཱི’’ཏི ཏུསྶིཏྭཱ ཨིམསྶ མཾ ཨདཱསི, སཱཧཾ ཏཡི སིནེཧཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུལདཏྟིཡཾ སཱམིཀཾ མཱརཱཔེསིནྟི. ཙོརཛེཊྛཀོ ‘‘ཀུལདཏྟིཡཾ ཏཱཝེསཱ སཱམིཀཾ མཱརེསི, ཨཉྙཾ པནེཀཾ དིསྭཱ མམྤི ཨེཝམེཝཾ ཀརིསྶཏི, ཨིམཾ ཚཌྜེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ ཀུནྣདིཾ ཨུཏྟཱནཏལཾ ཏངྑཎོདཀཔཱུརཾ དིསྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཨིམིསྶཾ ནདིཡཾ སུསུམཱརཱ ཀཀྑལཱ༹, ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱམི, སབྦཾ ཨཱབྷརཎབྷཎྜཾ མམ ཨུཏྟརཱསངྒེན བྷཎྜིཀཾ ཀཏྭཱ པརཏཱིརཾ ནེཏྭཱ པུན ཨཱགནྟྭཱ མཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སབྦཾ ཨཱབྷརཎབྷཎྜཾ ཨཱདཱཡ ནདིཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏརནྟོ ཝིཡ པརཏཱིརཾ པཏྭཱ ཏཾ ཚཌྜེཏྭཱ པཱཡཱསི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘སཱམི, ཀིཾ མཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཝིཡ གཙྪསི, ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཀརོསི, ཨེཧི མམྤི ཨཱདཱཡ གཙྪཱ’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༨.

‘‘སབྦཾ བྷཎྜཾ སམཱདཱཡ, པཱརཾ ཏིཎྞོསི བྲཱཧྨཎ;

པཙྩཱགཙྪ ལཧུཾ ཁིཔྤཾ, མམྤི ཏཱརེཧི དཱནིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ལཧུཾ ཁིཔྤནྟི ལཧུཾ པཙྩཱགཙྪ, ཁིཔྤཾ མམྤི ཏཱརེཧི དཱནི ཨིཏོཏི ཨཏྠོ.

ཙོརོ ཏཾ སུཏྭཱ པརཏཱིརེ ཋིཏོཡེཝ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༩.

‘‘ཨསནྠུཏཾ མཾ ཙིརསནྠུཏེན, ནིམཱིནི བྷོཏཱི ཨདྷུཝཾ དྷུཝེན;

མཡཱཔི ¶ བྷོཏཱི ནིམིནེཡྻ ཨཉྙཾ, ཨིཏོ ཨཧཾ དཱུརཏརཾ གམིསྶ’’ནྟི.

སཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཏྠཱཡེཝ –

ཙོརོ པན ‘‘ཨིཏོ ཨཧཾ དཱུརཏརཾ གམིསྶཾ, ཏིཊྛ ཏྭ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏསྶཱ ཝིརཝནྟིཡཱཝ ཨཱབྷརཎབྷཎྜིཀཾ ཨཱདཱཡ པལཱཏོ. ཏཏོ སཱ ¶ བཱལཱ ཨཏྲིཙྪཏཱཡ ཨེཝརཱུཔཾ བྱསནཾ པཏྟཱ ཨནཱཐཱ ཧུཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀཾ ཨེལ༹གལཱགུམྦཾ ཨུཔགནྟྭཱ རོདམཱནཱ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ ཨཏྲིཙྪཏཱཧཏཾ སཱམིཀཱ ཙ ཛཱརཱ ཙ པརིཧཱིནཾ རོདམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཾ ནིགྒཎྷིཏྭཱ ལཛྫཱཔེཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི མཱཏལིཉྩ པཉྩསིཁཉྩ ཨཱདཱཡ ཏཏྠ གནྟྭཱ ནདཱིཏཱིརེ ཋཏྭཱ ‘‘མཱཏལི, ཏྭཾ མཙྪོ བྷཝ, པཉྩསིཁ ཏྭཾ སཀུཎོ བྷཝ, ཨཧཾ པན སིངྒཱལོ ཧུཏྭཱ མུཁེན མཾསཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨེཏིསྶཱ སམྨུཁཊྛཱནཾ གམིསྶཱམི, ཏྭཾ མཡི ཏཏྠ གཏེ ཨུདཀཏོ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ མམ པུརཏོ པཏ, ཨཐཱཧཾ མུཁེན གཧིཏམཾསཔིཎྜཾ ཚཌྜེཏྭཱ མཙྪཾ གཧེཏུཾ པཀྑནྡིསྶཱམི, ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏྭཾ, པཉྩསིཁ, ཏཾ མཾསཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏ, ཏྭཾ མཱཏལི, ཨུདཀེ པཏཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེསི. ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི, མཱཏལི, མཙྪོ ཨཧོསི, པཉྩསིཁོ སཀུཎོ ཨཧོསི. སཀྐོ སིངྒཱལོ ཧུཏྭཱ མཾསཔིཎྜཾ མུཁེནཱདཱཡ ཏསྶཱ སམྨུཁཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. མཙྪོ ཨུདཀཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ སིངྒཱལསྶ པུརཏོ པཏི. སོ མུཁེན གཧིཏམཾསཔིཎྜཾ ཚཌྜེཏྭཱ མཙྪསྶཏྠཱཡ པཀྑནྡི. མཙྪོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨུདཀེ པཏི, སཀུཎོ མཾསཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏི, སིངྒཱལོ ཨུབྷོཔི ཨལབྷིཏྭཱ ཨེལ༹གལཱགུམྦཾ ཨོལོཀེནྟོ དུམྨུཁོ ནིསཱིདི. སཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨཏྲིཙྪཏཱཧཏོ ནེཝ མཾསཾ, ན མཙྪཾ ལབྷཱི’’ཏི ཀུཊཾ བྷིནྡནྟཱི ¶ ཝིཡ མཧཱཧསིཏཾ ཧསི. ཏཾ སུཏྭཱ སིངྒཱལོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༠.

‘‘ཀཱཡཾ ཨེལ༹གལཱགུམྦེ, ཀརོཏི ཨཧུཧཱསིཡཾ;

ནཡཱིདྷ ནཙྩགཱིཏཾ ཝཱ, ཏཱལ༹ཾ ཝཱ སུསམཱཧིཏཾ;

ཨནམྷིཀཱལེ སུསོཎི, ཀིནྣུ ཛགྒྷསི སོབྷནེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀཱཡནྟི ཀཱ ཨཡཾ. ཨེལ༹གལཱགུམྦེཏི ཀམྦོཛིགུམྦེ. ཨཧུཧཱསིཡནྟི དནྟཝིདཾསཀཾ མཧཱཧསིཏཾ ཝུཙྩཏི, ཏཾ ཀཱ ཨེསཱ ཨེཏསྨིཾ གུམྦེ ཀརོཏཱིཏི པུཙྪཏི. ནཡཱིདྷ ནཙྩགཱིཏཾ ཝཱཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཀསྶཙི ནཙྩནྟསྶ ནཙྩཾ ཝཱ གཱཡནྟསྶ གཱིཏཾ ཝཱ ཧཏྠེ སུསམཱཧིཏེ ཀཏྭཱ ཝཱདེནྟསྶ སུསམཱཧིཏཾ ཧཏྠཏཱལ༹ཾ ཝཱ ནཏྠི, ཀཾ དིསྭཱ ཏྭཾ ཧསེཡྻཱསཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨནམྷིཀཱལེཏི རོདནཀཱལེ. སུསོཎཱིཏི སུནྡརསོཎི. ཀིཾ ནུ ཛགྒྷསཱིཏི ¶ ཀེན ཀཱརཎེན ཏྭཾ རོདིཏུཾ ཡུཏྟཀཱལེ ཨརོདམཱནཱཝ མཧཱཧསིཏཾ ཧསསི. སོབྷནེཏི ཏཾ པསཾསནྟོ ཨཱལཔཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༡.

‘‘སིངྒཱལ བཱལ དུམྨེདྷ, ཨཔྤཔཉྙོསི ཛམྦུཀ;

ཛཱིནོ མཙྪཉྩ པེསིཉྩ, ཀཔཎོ ཝིཡ ཛྷཱཡསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཛཱིནོཏི ཛཱནིཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ. པེསིནྟི མཾསཔེསིཾ. ཀཔཎོ ཝིཡ ཛྷཱཡསཱིཏི སཧསྶབྷཎྜིཀཾ པརཱཛིཏོ ཀཔཎོ ཝིཡ ཛྷཱཡསི སོཙསི ཙིནྟེསི.

ཏཏོ སིངྒཱལོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༢.

‘‘སུདསྶཾ ཝཛྫམཉྙེསཾ, ཨཏྟནོ པན དུདྡསཾ;

ཛཱིནཱ པཏིཉྩ ཛཱརཉྩ, མཉྙེ ཏྭཉྙེཝ ཛྷཱཡསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཏྭཉྙེཝ ཛྷཱཡསཱིཏི པཱཔདྷམྨེ དུསྶཱིལེ ཨཧཾ ཏཱཝ མམ གོཙརཾ ན ལབྷིསྶཱམི, ཏྭཾ པན ཨཏྲིཙྪཏཱཡ ཧཏཱ ཏཾམུཧུཏྟདིཊྛཀེ ཙོརེ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཏཉྩ ཛཱརཾ ཀུལདཏྟིཡཉྩ པཏིཾ ཛཱིནཱ, མཾ ཨུཔཱདཱཡ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན ཀཔཎཏརཱ ཧུཏྭཱ ཛྷཱཡསི རོདསི པརིདེཝསཱིཏི ལཛྫཱཔེཏྭཱ ཝིཔྤཀཱརཾ པཱཔེནྟོ མཧཱསཏྟོ ཨེཝམཱཧ.

སཱ ¶ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ གཱཐམཱཧ –

༡༣༣.

‘‘ཨེཝམེཏཾ མིགརཱཛ, ཡཐཱ བྷཱསསི ཛམྦུཀ;

སཱ ནཱུནཱཧཾ ཨིཏོ གནྟྭཱ, བྷཏྟུ ཧེསྶཾ ཝསཱནུགཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ནཱུནཱཏི ཨེཀཾསཏྠེ ནིཔཱཏོ. སཱ ཨཧཾ ཨིཏོ གནྟྭཱ པུན ཨཉྙཾ བྷཏྟཱརཾ ལབྷིཏྭཱ ཨེཀཾསེནེཝ ཏསྶ བྷཏྟུ ཝསཱནུགཱ ཝསཝཏྟིནཱི བྷཝིསྶཱམཱིཏི.

ཨཐསྶཱ ཨནཱཙཱརཱཡ དུསྶཱིལཱཡ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༣༤.

‘‘ཡོ ཧརེ མཏྟིཀཾ ཐཱལཾ, ཀཾསཐཱལམྤི སོ ཧརེ;

ཀཏཾཡེཝ ཏཡཱ པཱཔཾ, པུནཔེཝཾ ཀརིསྶསཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཨནཱཙཱརེ ཀིཾ ཀཐེསི, ཡོ མཏྟིཀཾ ཐཱལཾ ཧརཏི, སུཝཎྞཐཱལརཛཏཐཱལཱདིཔྤབྷེདཾ ཀཾསཐཱལམྤི སོ ཧརཏེཝ, ཨིདཉྩ ཏཡཱ པཱཔཾ ཀཏམེཝ, ན སཀྐཱ ཏཝ སདྡྷཱཏུཾ, སཱ ཏྭཾ པུནཔི ཨེཝཾ ཀརིསྶསིཡེཝཱཏི. ཨེཝཾ སོ ཏཾ ལཛྫཱཔེཏྭཱ ཝིཔྤཀཱརཾ པཱཔེཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ ཨགམཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ དྷནུགྒཧོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ ཨཧོསི, སཱ ཨིཏྠཱི པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ, སཀྐོ དེཝརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཙཱུལ༹དྷནུགྒཧཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༧༥] ༥. ཀཔོཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨིདཱནི ཁོམྷཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ལོལབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ལོལཝཏྠུ ཨནེཀསོ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཏཾ པན སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ, ལོལོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཁོ བྷིཀྑུ ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏྭཾ ལོལོསི, ལོལཏཱཡ པན ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ པཱརཱཝཏཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ བཱརཱཎསིསེཊྛིནོ མཧཱནསེ ནཱིལ༹པཙྪིཡཾ ཝསཏི. ཨཐེཀོ ཀཱཀོ མཙྪམཾསལུདྡྷོ ཏེན སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ¶ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཝསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ བཧུཾ མཙྪམཾསཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཏྠུནནྟོ ནཱིལ༹པཙྪིཡཾཡེཝ ནིཔཛྫིཏྭཱ པཱརཱཝཏེན ‘‘ཨེཧི, སམྨ, གོཙརཱཡ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཙྩམཱནོཔི ‘‘ཨཛཱིརཀེན ནིཔནྣོམྷི, གཙྪ ཏྭ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏསྨིཾ གཏེ ‘‘གཏོ མེ པཙྩཱམིཏྟཀཎྚཀོ, ཨིདཱནི ཡཐཱརུཙི མཙྪམཾསཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༥.

‘‘ཨིདཱནི ¶ ཁོམྷི སུཁིཏོ ཨརོགོ, ནིཀྐཎྚཀོ ནིཔྤཏིཏོ ཀཔོཏོ;

ཀཱཧཱམི དཱནཱི ཧདཡསྶ ཏུཊྛིཾ, ཏཐཱ ཧི མཾ མཾསསཱཀཾ བལེཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ནིཔྤཏིཏོཏི ནིགྒཏོ. ཀཔོཏོཏི པཱརཱཝཏོ. ཀཱཧཱམི དཱནཱིཏི ཀརིསྶཱམི དཱནི. ཏཐཱ ཧི མཾ མཾསསཱཀཾ བལེཏཱིཏི ཏཐཱ ཧི མཾསཉྩ ཨཝསེསཾ སཱཀཉྩ མཡ྄ཧཾ བལཾ ཀརོཏི, ཨུཊྛེཧི ཁཱདཱཏི ཝདམཱནཾ ཝིཡ ཨུསྶཱཧཾ མམཾ ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

སོ བྷཏྟཀཱརཀེ མཙྪམཾསཾ པཙིཏྭཱ མཧཱནསཱ ནིཀྑམྨ སརཱིརཏོ སེདཾ པཝཱཧེནྟེ པཙྪིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ རསཀརོཊིཡཾ ནིལཱིཡིཏྭཱ ‘‘ཀིརི ཀིརཱི’’ཏི སདྡམཀཱསི. བྷཏྟཀཱརཀོ ཝེགེནཱགནྟྭཱ ཀཱཀཾ གཧེཏྭཱ སབྦཔཏྟཱནི ལུཉྫིཏྭཱ ཨལླསིངྒཱིཝེརཉྩ སིདྡྷཏྠཀེ ཙ པིསིཏྭཱ ལསུཎཾ པཱུཏིཏཀྐེན མདྡིཏྭཱ སཀལསརཱིརཾ མཀྑེཏྭཱ ཨེཀཾ ཀཋལཾ གྷཾསིཏྭཱ ¶ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ སུཏྟཀེན ཏསྶ གཱིཝཱཡཾ བནྡྷིཏྭཱ ནཱིལ༹པཙྪིཡཾཡེཝ ཏཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨགམཱསི. པཱརཱཝཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀཱ ཨེསཱ བལཱཀཱ མམ སཧཱཡསྶ པཙྪིཡཾ ནིཔནྣཱ, ཙཎྜོ ཧི སོ ཨཱགནྟྭཱ གྷཱཏེཡྻཱཔི ན’’ནྟི པརིཧཱསཾ ཀརོནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༦.

‘‘ཀཱཡཾ བལཱཀཱ སིཁིནཱི, ཙོརཱི ལངྒྷིཔིཏཱམཧཱ;

ཨོརཾ བལཱཀེ ཨཱགཙྪ, ཙཎྜོ མེ ཝཱཡསོ སཁཱ’’ཏི.

སཱ ཧེཊྛཱ (ཛཱ. ཨཊྛ. ༢.༣.༧༠) ཝུཏྟཏྠཱཡེཝ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀཱཀོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༧.

‘‘ཨལཉྷི ཏེ ཛགྒྷིཏཱཡེ, མམཾ དིསྭཱན ཨེདིསཾ;

ཝིལཱུནཾ སཱུདཔུཏྟེན, པིཊྛམཎྜེན མཀྑིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨལནྟི པཊིསེདྷཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཛགྒྷིཏཱཡེཏི ཧསིཏུཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨིདཱནི མཾ ཨེདིསཾ ཨེཝཾ དུཀྑཔྤཏྟཾ དིསྭཱ ཏཝ ཨལཾ ཧསིཏུཾ, མཱ ཨེདིསེ ཀཱལེ པརིཧཱསཀེལི༹ཾ ཀརོཧཱིཏི.

སོ ¶ པརིཧཱསཀེལི༹ཾ ཀརོནྟོཝ པུན ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༨.

‘‘སུནྷཱཏོ སུཝིལིཏྟོསི, ཨནྣཔཱནེན ཏཔྤིཏོ;

ཀཎྛེ ཙ ཏེ ཝེལུ༹རིཡོ, ཨགམཱ ནུ ཀཛངྒལ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཀཎྛེ ཙ ཏེ ཝེལུ༹རིཡོཏི ཨཡཾ ཏེ ཝེལུ༹རིཡམཎིཔི ཀཎྛེ པིལ༹ནྡྷོ, ཏྭཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨམྷཱཀཾ ཨེཏཾ ན དསྶེསཱིཏི ཀཔཱལཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ཀཛངྒལནྟི ཨིདྷ བཱརཱཎསཱིཡེཝ ‘‘ཀཛངྒལཱ’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཀཙྩི ཨནྟོནགརཾ གཏོསཱིཏི པུཙྪཏི.

ཏཏོ ཀཱཀོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༩.

‘‘མཱ ཏེ མིཏྟོ ཨམིཏྟོ ཝཱ, ཨགམཱསི ཀཛངྒལཾ;

པིཉྪཱནི ཏཏྠ ལཱཡིཏྭཱ, ཀཎྛེ བནྡྷནྟི ཝཊྚན’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ པིཉྪཱནཱིཏི པཏྟཱནི. ཏཏྠ ལཱཡིཏྭཱཏི ཏསྨིཾ བཱརཱཎསིནགརེ ལུཉྩིཏྭཱ. ཝཊྚནནྟི ཀཋལིཀཾ.

ཏཾ སུཏྭཱ པཱརཱཝཏོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༤༠.

‘‘པུནཔཱཔཛྫསཱི སམྨ, སཱིལཉྷི ཏཝ ཏཱདིསཾ;

ན ཧི མཱནུསཀཱ བྷོགཱ, སུབྷུཉྫཱ ཧོནྟི པཀྑིནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པུནཔཱཔཛྫསཱིཏི པུནཔི ཨེཝརཱུཔཾ ཨཱཔཛྫིསྶསི. ཨེཝརཱུཔཉྷི ཏེ སཱིལནྟི.

ཨིཏི ནཾ སོ ཨོཝདིཏྭཱ ཏཏྠ ཨཝསིཏྭཱ པཀྑེ པསཱརེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཨགམཱསི. ཀཱཀོཔི ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ལོལབྷིཀྑུ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ཀཱཀོ ལོལབྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཀཔོཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཀཔོཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

ཨཌྜྷཝགྒོ ཏཏིཡོ.

ཛཱཏཀུདྡཱནཾ –

མཎིཀུཎྜལ ¶ སུཛཱཏཱ, ཝེནསཱཁཉྩ ཨོརགཾ;

གྷཊཾ ཀོརཎྜི ལཊུཀི, དྷམྨཔཱལཾ མིགཾ ཏཐཱ.

སུཡོནནྡཱི ཝཎྞཱརོཧ, སཱིལཾ ཧིརཱི ཁཛྫོཔནཾ;

ཨཧི གུམྦིཡ སཱལི༹ཡཾ, ཏཙསཱརཾ མིཏྟཝིནྡཾ.

པལཱསཉྩེཝ དཱིགྷིཏི, མིགཔོཏཀ མཱུསིཀཾ;

དྷནུགྒཧོ ཀཔོཏཉྩ, ཛཱཏཀཱ པཉྩཝཱིསཏི.

པཉྩཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. ཚཀྐནིཔཱཏོ

༡. ཨཝཱརིཡཝགྒོ

[༣༧༦] ༡. ཨཝཱརིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མཱསུ ¶ ¶ ¶ ཀུཛ྄ཛྷ བྷཱུམིཔཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཏིཏྠནཱཝིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར བཱལོ ཨཧོསི ཨཉྙཱཎོ, ནེཝ སོ བུདྡྷཱདཱིནཾ རཏནཱནཾ, ན ཨཉྙེསཾ པུགྒལཱནཾ གུཎཾ ཛཱནཱཏི, ཙཎྜོ ཕརུསོ སཱཧསིཀོ. ཨཐེཀོ ཛཱནཔདོ བྷིཀྑུ ‘‘བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགཙྪནྟོ སཱཡཾ ཨཙིརཝཏཱིཏིཏྠཾ པཏྭཱ ཏཾ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཨུཔཱསཀ, པརཏཱིརཾ གམིསྶཱམི, ནཱཝཾ མེ དེཧཱི’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཨིདཱནི ཨཀཱལོ, ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསསྶཱུ’’ཏི. ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཨིདྷ ཀུཧིཾ ཝསིསྶཱམི, མཾ གཎྷིཏྭཱ གཙྪཱ’’ཏི. སོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཨེཧི རེ སམཎ, ཝཧཱམཱི’’ཏི ཐེརཾ ནཱཝཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨུཛུཀཾ ཨགནྟྭཱ ཧེཊྛཱ ནཱཝཾ ནེཏྭཱ ཨུལློལ༹ཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ ཏེམེཏྭཱ ཀིལམེཏྭཱ ཏཱིརཾ པཏྭཱ ཨནྡྷཀཱརཝེལཱཡཾ ཨུཡྻོཛེསི. ཨཐ སོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཾ དིཝསཾ བུདྡྷུཔཊྛཱནསྶ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷིཏྭཱ པུནདིཝསེ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ སཏྠཱརཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ‘‘ཀདཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཧིཡྻོ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཐ ཀསྨཱ ཨཛྫ བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ ‘‘ན ཁོ བྷིཀྑུ ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཙཎྜོ ཕརུསོ སཱཧསིཀོ, ཨིདཱནི པན ཏེན ཏྭཾ ཀིལམིཏོ, པུབྦེཔེས པཎྜིཏེ ཀིལམེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ ¶ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཧིམཝནྟེ ཕལཱཕལེན ཡཱཔེཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ ནགརཾ བྷིཀྑཱཡ པཱཝིསི. ཨཐ ནཾ རཱཛངྒཎཔྤཏྟཾ རཱཛཱ དིསྭཱ ཏསྶ ཨིརིཡཱཔཐེ པསཱིདིཏྭཱ ཨནྟེཔུརཾ ཨཱནེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ¶ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསཱཔེསི, དེཝསིཀཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ¶ ཨགམཱསི. ཏམེནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘རཉྙཱ ནཱམ, མཧཱརཱཛ, ཙཏྟཱརི ཨགཏིགམནཱནི ཝཛྫེཏྭཱ ཨཔྤམཏྟེན ཁནྟིམེཏྟཱནུདྡཡསམྤནྣེན ཧུཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ དེཝསིཀཾ ཨོཝདནྟོ –

༡.

‘‘མཱསུ ཀུཛ྄ཛྷ བྷཱུམིཔཏི, མཱསུ ཀུཛ྄ཛྷ རཐེསབྷ;

ཀུདྡྷཾ ཨཔྤཊིཀུཛ྄ཛྷནྟོ, རཱཛཱ རཊྛསྶ པཱུཛིཏོ.

༢.

‘‘གཱམེ ཝཱ ཡདི ཝཱརཉྙེ, ནིནྣེ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཐལེ;

སབྦཏྠ ཨནུསཱསཱམི, མཱསུ ཀུཛ྄ཛྷ རཐེསབྷཱ’’ཏི. – དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི;

ཏཏྠ རཊྛསྶ པཱུཛིཏོཏི ཨེཝརཱུཔོ རཱཛཱ རཊྛསྶ པཱུཛནཱིཡོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. སབྦཏྠ ཨནུསཱསཱམཱིཏི ཨེཏེསུ གཱམཱདཱིསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསནྟོཔཱཧཾ མཧཱརཱཛ, ཨིམཱཡ ཨེཝ ཨནུསིཊྛིཡཱ ཏམནུསཱསཱམི, ཨེཏེསུ ཝཱ གཱམཱདཱིསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀསྨིམྤི ཨེཀསཏྟེཔི ཨནུསཱསཱམི. མཱསུ ཀུཛ྄ཛྷ རཐེསབྷཱཏི ཨེཝམེཝཱཧཾ ཏཾ ཨནུསཱསཱམི, རཉྙཱ ནཱམ ཀུཛ྄ཛྷཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀིཾཀཱརཎཱ? རཱཛཱནོ ནཱམ ཝཱཙཱཝུདྷཱ, ཏེསཾ ཀུདྡྷཱནཾ ཝཙནམཏྟེནེཝ བཧཱུ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎནྟཱིཏི.

ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ རཉྙོ ཨཱགཏཱགཏདིཝསེ ཨིམཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི. རཱཛཱ ཨནུསིཊྛིཡཱ པསནྣཙིཏྟོ མཧཱསཏྟསྶ སཏསཧསྶུཊྛཱནཀཾ ཨེཀཾ གཱམཝརཾ ཨདཱསི, བོདྷིསཏྟོ པཊིཀྑིཔི. ཨིཏི སོ ཏཏྠེཝ དྭཱདསསཾཝཙྪརཾ ཝསིཏྭཱ ‘‘ཨཏིཙིརཾ ནིཝུཏྠོམྷི, ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཏཱཝ ཙརིཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཀཐེཏྭཱཝ ཨུཡྻཱནཔཱལཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨུཀྐཎྛིཏརཱུཔོསྨི, ཛནཔདཾ ཙརིཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམི, ཏྭཾ རཉྙོ ཀཐེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐནྟོ ¶ གངྒཱཡ ནཱཝཱཏིཏྠཾ པཱཔུཎི. ཏཏྠ ཨཝཱརིཡཔིཏཱ ནཱམ ནཱཝིཀོ ཨཧོསི. སོ བཱལོ ནེཝ གུཎཝནྟཱནཾ གུཎཾ ཛཱནཱཏི, ན ཨཏྟནོ ཨཱཡཱཔཱཡཾ ཛཱནཱཏི, སོ གངྒཾ ཏརིཏུཀཱམཾ ཛནཾ པཋམཾ ཏཱརེཏྭཱ པཙྪཱ ཝེཏནཾ ཡཱཙཏི, ཝེཏནཾ ཨདེནྟེཧི སདྡྷིཾ ཀལཧཾ ཀརོནྟོ ཨཀྐོསཔྤཧཱརེཡེཝ བཧཱུ ལབྷཏི, ཨཔྤཾ ལཱབྷཾ, ཨེཝརཱུཔོ ཨནྡྷབཱལོ. ཏཾ སནྡྷཱཡ སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣.

‘‘ཨཝཱརིཡཔིཏཱ ¶ ནཱམ, ཨཧུ གངྒཱཡ ནཱཝིཀོ;

པུབྦེ ཛནཾ ཏཱརེཏྭཱན, པཙྪཱ ཡཱཙཏི ཝེཏནཾ;

ཏེནསྶ བྷཎྜནཾ ཧོཏི, ན ཙ བྷོགེཧི ཝཌྜྷཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨཝཱརིཡཔིཏཱ ནཱམཱཏི ཨཝཱརིཡཱ ནཱམ ཏསྶ དྷཱིཏཱ, ཏསྶཱ ཝསེན ཨཝཱརིཡཔིཏཱ ནཱམ ཛཱཏོ. ཏེནསྶ བྷཎྜནནྟི ཏེན ཀཱརཎེན, ཏེན ཝཱ པཙྪཱ ཡཱཙིཡམཱནེན ཛནེན སདྡྷིཾ ཏསྶ བྷཎྜནཾ ཧོཏི.

བོདྷིསཏྟོ ཏཾ ནཱཝིཀཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, པརཏཱིརཾ མཾ ནེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ སོ ཨཱཧ ‘‘སམཎ, ཀིཾ མེ ནཱཝཱཝེཏནཾ དསྶསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨཧཾ བྷོགཝཌྜྷིཾ ཨཏྠཝཌྜྷིཾ དྷམྨཝཌྜྷིཾ ནཱམ ཏེ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ནཱཝིཀོ ‘‘དྷུཝཾ ཨེས མཡ྄ཧཾ ཀིཉྩི དསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ པརཏཱིརཾ ནེཏྭཱ ‘‘དེཧི མེ ནཱཝཱཡ ཝེཏན’’ནྟི ཨཱཧ. སོ ཏསྶ ‘‘སཱདྷུ, ཨཱཝུསོ’’ཏི པཋམཾ བྷོགཝཌྜྷིཾ ཀཐེནྟོ –

༤.

‘‘ཨཏིཎྞཾཡེཝ ཡཱཙསྶུ, ཨཔཱརཾ ཏཱཏ ནཱཝིཀ;

ཨཉྙོ ཧི ཏིཎྞསྶ མནོ, ཨཉྙོ ཧོཏི པཱརེསིནོ’’ཏི. – གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ ཨཔཱརནྟི ཏཱཏ, ནཱཝིཀ པརཏཱིརཾ ཨཏིཎྞམེཝ ཛནཾ ཨོརིམཏཱིརེ ཋིཏཉྙེཝ ཝེཏནཾ ཡཱཙསྶུ, ཏཏོ ལདྡྷཉྩ གཧེཏྭཱ གུཏྟཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ པཙྪཱ མནུསྶེ པརཏཱིརཾ ནེཡྻཱསི, ཨེཝཾ ཏེ བྷོགཝཌྜྷི བྷཝིསྶཏི. ཨཉྙོ ཧི ཏིཎྞསྶ མནོཏི ཏཱཏ ནཱཝིཀ, པརཏཱིརཾ གཏསྶ ཨཉྙོ མནོ བྷཝཏི, ཨདཏྭཱཝ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི. ཡོ པནེས པཱརེསཱི ནཱམ པརཏཱིརཾ ཨེསཏི, པརཏཱིརཾ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, སོ ཨཏིརེཀམྤི དཏྭཱ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, ཨིཏི པཱརེསིནོ ཨཉྙོ མནོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏྭཾ ཨཏིཎྞམེཝ ཡཱཙེཡྻཱསི, ཨཡཾ ཏཱཝ ཏེ བྷོགཱནཾ ཝཌྜྷི ནཱམཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ནཱཝིཀོ ¶ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཏཱཝ མེ ཨོཝཱདོ བྷཝིསྶཏི, ཨིདཱནི པནེས ཨཉྙཾ ཀིཉྩི མཡ྄ཧཾ དསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ ཏཱཝ ཏེ, ཨཱཝུསོ, བྷོགཝཌྜྷི, ཨིདཱནི ཨཏྠདྷམྨཝཌྜྷིཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨོཝདནྟོ –

༥.

‘‘གཱམེ ¶ ཝཱ ཡདི ཝཱརཉྙེ, ནིནྣེ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཐལེ;

སབྦཏྠ ཨནུསཱསཱམི, མཱསུ ཀུཛ྄ཛྷིཏྠ ནཱཝིཀཱ’’ཏི. – གཱཐམཱཧ;

ཨིཏིསྶ ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ ཨཏྠདྷམྨཝཌྜྷིཾ ཀཐེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏེ ཨཏྠཝཌྜྷི ཙ དྷམྨཝཌྜྷི ཙཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ པན དནྡྷཔུརིསོ ཏཾ ཨོཝཱདཾ ན ཀིཉྩི མཉྙམཱནོ ‘‘ཨིདཾ, སམཎ, ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ དིནྣཾ ¶ ནཱཝཱཝེཏན’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམཱཝུསོ’’ཏི. ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིམིནཱ ཀམྨཾ ནཏྠི, ཨཉྙཾ མེ དེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིདཾ ཋཔེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨཉྙཾ ནཏྠཱི’’ཏི. ‘‘ཨཐ ཏྭཾ ཀསྨཱ མམ ནཱཝཾ ཨཱརུལ༹ྷོསཱི’’ཏི ཏཱཔསཾ གངྒཱཏཱིརེ པཱཏེཏྭཱ ཨུརེ ནིསཱིདིཏྭཱ མུཁམེཝསྶ པོཐེསི.

སཏྠཱ ‘‘ཨིཏི སོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱཔསོ ཡཾ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཱ གཱམཝརཾ ལབྷི, ཏམེཝ ཨོཝཱདཾ ཨནྡྷབཱལསྶ ནཱཝིཀསྶ ཀཐེཏྭཱ མུཁཔོཐནཾ པཱཔུཎི, ཏསྨཱ ཨོཝཱདཾ དེནྟེན ཡུཏྟཛནསྶེཝ དཱཏབྦོ, ན ཨཡུཏྟཛནསྶཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཏདནནྟརཾ གཱཐམཱཧ –

༦.

‘‘ཡཱཡེཝཱནུསཱསནིཡཱ, རཱཛཱ གཱམཝརཾ ཨདཱ;

ཏཱཡེཝཱནུསཱསནིཡཱ, ནཱཝིཀོ པཧརཱི མུཁ’’ནྟི.

ཏསྶ ཏཾ པཧརནྟསྶེཝ བྷརིཡཱ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱ པཱཔཔུརིསཾ དིསྭཱ ‘‘སཱམི, ཨཡཾ ཏཱཔསོ ནཱམ རཱཛཀུལཱུཔཀོ, མཱ པཧརཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ མེ ཨིམཾ ཀཱུཊཏཱཔསཾ པཧརིཏུཾ ན དེསཱི’’ཏི ཨུཊྛཱཡ ཏཾ པཧརིཏྭཱ པཱཏེསི. ཨཐ བྷཏྟཔཱཏི པཏིཏྭཱ བྷིཛྫི, ཏསྶཱ ཙ པན གརུགབྦྷཱཡ གབྦྷོ བྷཱུམིཡཾ པཏི. ཨཐ ནཾ མནུསྶཱ སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘པུརིསགྷཱཏཀཙོརོ’’ཏི ¶ གཧེཏྭཱ བནྡྷིཏྭཱ རཉྙོ དསྶེསུཾ. རཱཛཱ ཝིནིཙྪིནིཏྭཱ ཏསྶ རཱཛཱཎཾ ཀཱརེསི. སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༧.

‘‘བྷཏྟཾ བྷིནྣཾ ཧཏཱ བྷརིཡཱ, གབྦྷོ ཙ པཏིཏོ ཚམཱ;

མིགོཝ ཛཱཏརཱུཔེན, ན ཏེནཏྠཾ ཨབནྡྷི སཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ བྷཏྟཾ བྷིནྣནྟི བྷཏྟཔཱཏི བྷིནྣཱ. ཧཏཱཏི པཧཏཱ. ཚམཱཏི བྷཱུམིཡཾ. མིགོཝ ཛཱཏརཱུཔེནཱཏི ཡཐཱ མིགོ སུཝཎྞཾ ཝཱ ཧིརཉྙཾ ཝཱ མུཏྟཱམཎིཨཱདཱིནི ཝཱ མདྡིཏྭཱ གཙྪནྟོཔི ཨཏྠརིཏྭཱ ནིཔཛྫནྟོཔི ཏེན ཛཱཏརཱུཔེན ཨཏྟནོ ཨཏྠཾ ཝཌྜྷེཏུཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཝམེཝ སོ ཨནྡྷབཱལོ པཎྜིཏེཧི དིནྣཾ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱཔི ཨཏྟནོ ཨཏྠཾ ཝཌྜྷེཏུཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨབནྡྷི སཱུཏི ཨེཏྠ ཨབནྡྷི སོཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ས-ཨོཨིཏི ཨིམེསཾ པདཱནཉྷི སཱུཏི སནྡྷི ཧོཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ¶ སོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ནཱཝིཀོ ཨིདཱནི ནཱཝིཀོཝ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཨཝཱརིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༧༧] ༢. སེཏཀེཏུཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མཱ ཏཱཏ ཀུཛ྄ཛྷི ན ཧི སཱདྷུ ཀོདྷོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀུཧཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི, པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཨུདྡཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༤.༦༢ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བཱརཱཎསིཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑོ ཨཱཙརིཡོ ཧུཏྭཱ པཉྩསཏེ མཱཎཝེ མནྟེ ཝཱཙེསི. ཏེསཾ ཛེཊྛཀོ སེཏཀེཏུ ནཱམ ཨུདིཙྩབྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟམཱཎཝོ, ཏསྶ ཛཱཏིཾ ནིསྶཱཡ མཧནྟོ མཱནོ ཨཧོསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨཉྙེཧི མཱཎཝེཧི སདྡྷིཾ ནགརཱ ནིཀྑམནྟོ ནགརཾ པཝིསནྟཾ ཨེཀཾ ཙཎྜཱལཾ ¶ དིསྭཱ ‘‘ཀོསི ཏྭ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཙཎྜཱལོཧམསྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཏསྶ སརཱིརཾ པཧརིཏྭཱ ཨཱགཏཝཱཏསྶ ཨཏྟནོ སརཱིརེ ཕུསནབྷཡེན ‘‘ནསྶ, ཙཎྜཱལ, ཀཱལ༹ཀཎྞཱི, ཨདྷོཝཱཏཾ ཡཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝེགེན ཏསྶ ཨུཔརིཝཱཏཾ ཨགམཱསི. ཙཎྜཱལོ སཱིགྷཏརཾ གནྟྭཱ ཏསྶ ཨུཔརིཝཱཏེ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ སོ ‘‘ནསྶ ཀཱལ༹ཀཎྞཱི’’ཏི སུཊྛུཏརཾ ཨཀྐོསི པརིབྷཱསི. ཏཾ སུཏྭཱ ཙཎྜཱལོ ‘‘ཏྭཾ ཀོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘བྲཱཧྨཎམཱཎཝོཧམསྨཱི’’ཏི ¶ . ‘‘བྲཱཧྨཎོ ཧོཏུ, མཡཱ པན པུཊྛཔཉྷཾ ཀཐེཏུཾ སཀྑིསྶསཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱམ, སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཙེ ན སཀྐོསི, པཱདནྟརེན ཏཾ གམེམཱི’’ཏི. སོ ཨཏྟཱནཾ ཏཀྐེཏྭཱ ‘‘གམེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཙཎྜཱལཔུཏྟོ ཏསྶ ཀཐཾ པརིསཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ‘‘མཱཎཝ, དིསཱ ནཱམ ཀཏརཱ’’ཏི པཉྷཾ པུཙྪི. ‘‘དིསཱ ནཱམ པུརཏྠིམཱདཡོ ཙཏསྶོ དིསཱ’’ཏི. ཙཎྜཱལོ ‘‘ནཱཧཾ ཏཾ ཨེཏཾ དིསཾ པུཙྪཱམི, ཏྭཾ ཨེཏྟཀམྤི ཨཛཱནནྟོ མམ སརཱིརེ པཧཊཝཱཏཾ ཛིགུཙྪསཱི’’ཏི ཏཾ ཁནྡྷཊྛིཀེ གཧེཏྭཱ ཨོནམེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཱདནྟརེན གམེསི. མཱཎཝཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. ཏཾ སུཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ‘‘སཙྩཾ ཀིར, ཏཱཏ, སེཏཀེཏུ ཙཎྜཱལེནཱསི པཱདནྟརེན གམིཏོ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཨཱཙརིཡ, སོ མཾ ཙཎྜཱལདཱསིཔུཏྟོ དིསཱམཏྟམྤི ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པཱདནྟརེན གམེསི, ཨིདཱནི དིསྭཱ ཀཏྟབྦཾ ཨསྶ ཛཱནིསྶཱམཱིཏི ཀུདྡྷོ ཙཎྜཱལཔུཏྟཾ ཨཀྐོསི པརིབྷཱསི. ཨཐ ནཾ ཨཱཙརིཡོ ‘ཏཱཏ, སེཏཀེཏུ མཱ ཏསྶ ཀུཛ྄ཛྷི, པཎྜིཏོ ཙཎྜཱལདཱསིཔུཏྟོ ¶ , ན སོ ཏཾ ཨེཏཾ དིསཾ པུཙྪཏི, ཨཉྙཾ དིསཾ པུཙྪི, ཏཡཱ པན དིཊྛསུཏཝིཉྙཱཏཏོ ཨདིཊྛཱསུཏཱཝིཉྙཱཏམེཝ བཧུཏར’’ནྟི ཨོཝདནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨.

‘‘མཱ ཏཱཏ ཀུཛ྄ཛྷི ན ཧི སཱདྷུ ཀོདྷོ, བཧུམྤི ཏེ ཨདིཊྛམསྶུཏཉྩ;

མཱཏཱ པིཏཱ ¶ དིསཏཱ སེཏཀེཏུ, ཨཱཙརིཡམཱཧུ དིསཏཾ པསཏྠཱ.

༩.

‘‘ཨགཱརིནོ ཨནྣདཔཱནཝཏྠདཱ, ཨཝ྄ཧཱཡིཀཱ ཏམྤི དིསཾ ཝདནྟི;

ཨེསཱ དིསཱ པརམཱ སེཏཀེཏུ, ཡཾ པཏྭཱ དུཀྑཱི སུཁིནོ བྷཝནྟཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ན ཧི སཱདྷུ ཀོདྷོཏི ཀོདྷོ ནཱམ ཨུཔྤཛྫམཱནོ སུབྷཱསིཏདུབྦྷཱསིཏཾ ཨཏྠཱནཏྠཾ ཧིཏཱཧིཏཾ ཛཱནིཏུཾ ན དེཏཱིཏི ན སཱདྷུ ན ལདྡྷཀོ. བཧུམྤི ཏེ ཨདིཊྛནྟི ཏཡཱ ཙཀྑུནཱ ཨདིཊྛཾ སོཏེན ཙ ཨསྶུཏམེཝ བཧུཏརཾ. དིསཏཱཏི དིསཱ. མཱཏཱཔིཏརོ པུཏྟཱནཾ པུརིམཏརཾ ¶ ཨུཔྤནྣཏྟཱ པུརཏྠིམདིསཱ ནཱམ ཛཱཏཱཏི ཝདཏི. ཨཱཙརིཡམཱཧུ དིསཏཾ པསཏྠཱཏི ཨཱཙརིཡཱ པན དཀྑིཎེཡྻཏྟཱ དིསཏཾ པསཏྠཱ དཀྑིཎཱ དིསཱཏི བུདྡྷཱདཡོ ཨརིཡཱ ཨཱཧུ ཀཐེནྟི དཱིཔེནྟི.

ཨགཱརིནོཏི གཧཊྛཱ. ཨནྣདཔཱནཝཏྠདཱཏི ཨནྣདཱ, པཱནདཱ, ཝཏྠདཱ ཙ. ཨཝ྄ཧཱཡིཀཱཏི ‘‘ཨེཐ དེཡྻདྷམྨཾ པཊིགྒཎྷཐཱ’’ཏི པཀྐོསནཀཱ. ཏམྤི དིསཾ ཝདནྟཱིཏི ཏམྤི བུདྡྷཱདཡོ ཨརིཡཱ ཨེཀཾ དིསཾ ཝདནྟི. ཨིམིནཱ ཙཏུཔཙྩཡདཱཡཀཱ གཧཊྛཱ པཙྩཡེ ཨཔདིསིཏྭཱ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎེཧི ཨུཔགནྟབྦཏྟཱ ཨེཀཱ དིསཱ ནཱམཱཏི དཱིཔེཏི. ཨཔརོ ནཡོ – ཡེ ཨེཏེ ཨགཱརིནོ ཨནྣཔཱནཝཏྠདཱ, ཏེསཾ ཚཀཱམསགྒསམྤཏྟིདཱཡཀཊྛེན ཨུཔརཱུཔརི ཨཝ྄ཧཱཡནཏོ ཡེ ཨཝ྄ཧཱཡིཀཱ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱ, ཏམྤི དིསཾ ཝདནྟི, བུདྡྷཱདཡོ ཨརིཡཱ ཨུཔརིམདིསཾ ནཱམ ཝདནྟཱིཏི དཱིཔེཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘མཱཏཱ པིཏཱ དིསཱ པུབྦཱ, ཨཱཙརིཡཱ དཀྑིཎཱ དིསཱ;

པུཏྟདཱརཱ དིསཱ པཙྪཱ, མིཏྟཱམཙྩཱ ཙ ཨུཏྟརཱ.

‘‘དཱསཀམྨཀརཱ ཧེཊྛཱ, ཨུདྡྷཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱ;

ཨེཏཱ དིསཱ ནམསྶེཡྻ, ཨལམཏྟོ ཀུལེ གིཧཱི’’ཏི. (དཱི. ནི. ༣.༢༧༣);

ཨེསཱ དིསཱཏི ཨིདཾ པན ནིབྦཱནཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཛཱཏིཨཱདིནཱ ཧི ནཱནཔྤཀཱརེན དུཀྑེན ¶ དུཀྑིཏཱ སཏྟཱ ཡཾ པཏྭཱ ནིདྡུཀྑཱ སུཁིནོ བྷཝནྟི, ཨེསཱ ཨེཝ ཙ སཏྟེཧི ཨགཏཔུབྦཱ དིསཱ ནཱམ. ཏེནེཝ ཙ ནིབྦཱནཾ ‘‘པརམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘སམཏིཏྟིཀཾ ¶ ཨནཝསེསཀཾ, ཏེལཔཏྟཾ ཡཐཱ པརིཧརེཡྻ;

ཨེཝཾ སཙིཏྟམནུརཀྑེ, པཏྠཡཱནོ དིསཾ ཨགཏཔུབྦ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༡.༩༦);

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ མཱཎཝསྶ དིསཱ ཀཐེསི. སོ པན ‘‘ཙཎྜཱལེནམྷི པཱདནྟརེན གམིཏོ’’ཏི ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨཝསིཏྭཱ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ ¶ དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཱཙརིཡེན ཨནུཉྙཱཏོ ཏཀྐསིལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སབྦསམཡསིཔྤཾ སིཀྑནྟོ ཝིཙརི. སོ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ པཏྭཱ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟེ པཉྩསཏེ ཏཱཔསེ དིསྭཱ ཏེསཾ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཡཾ ཏེ ཛཱནནྟི སིཔྤམནྟཙརཎཾ, ཏཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ གཎསཏྠཱ ཧུཏྭཱ ཏེཧི པརིཝཱརིཏོ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑཾ ཙརནྟོ རཱཛངྒཎཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ ཏཱཔསཱནཾ ཨིརིཡཱཔཐེ པསཱིདིཏྭཱ ཨནྟོནིཝེསནེ བྷོཛེཏྭཱ ཏེ ཨཏྟནོ ཨུཡྻཱནེ ཝསཱཔེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཏཱཔསེ པརིཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ སཱཡནྷེ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཨཡྻེ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ.

སེཏཀེཏུ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཏཱཔསེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘མཱརིསཱ, ཨཛྫ རཱཛཱ ཨཱགམིསྶཏི, རཱཛཱནོ ཙ ནཱམ སཀིཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ སུཁཾ ཛཱིཝིཏུཾ སཀྐཱ, ཨཛྫ ཨེཀཙྩེ ཝགྒུལིཝཏཾ ཙརཐ, ཨེཀཙྩེ ཀཎྚཀསེཡྻཾ ཀཔྤེཐ, ཨེཀཙྩེ པཉྩཱཏཔཾ ཏཔྤེཐ, ཨེཀཙྩེ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནམནུཡུཉྫཐ, ཨེཀཙྩེ ཨུདཀོརོཧཎཀམྨཾ ཀརོཐ, ཨེཀཙྩེ མནྟེ སཛ྄ཛྷཱཡཐཱ’’ཏི ཝིཙཱརེཏྭཱ སཡཾ པཀྐསཱལདྭཱརེ ཨཔསྶཡཔཱིཋཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཉྩཝཎྞརངྒསམུཛྫལཝཱསནཾ ཨེཀཾ པོཏྠཀཾ ཝིཙིཏྲཝཎྞེ ཨཱདྷཱརཀེ ཋཔེཏྭཱ སུསིཀྑིཏེཧི ཙཏཱུཧི པཉྩཧི མཱཎཝེཧི པུཙྪིཏེ པུཙྪིཏེ པཉྷེ ཀཐེསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ རཱཛཱ ཨཱགནྟྭཱ ¶ ཏེ མིཙྪཱཏཔཾ ཀརོནྟེ དིསྭཱ ཏུཊྛོ སེཏཀེཏུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ པུརོཧིཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠.

‘‘ཁརཱཛིནཱ ཛཊིལཱ པངྐདནྟཱ, དུམྨཀྑརཱུཔཱ ཡེམེ ཛཔྤནྟི མནྟེ;

ཀཙྩི ནུ ཏེ མཱནུསཀེ པཡོགེ, ཨིདཾ ཝིདཱུ པརིམུཏྟཱ ཨཔཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཁརཱཛིནཱཏི སཁུརེཧི ཨཛིནཙམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ. པངྐདནྟཱཏི དནྟཀཊྛསྶ ཨཁཱདནེན མལགྒཧིཏདནྟཱ. དུམྨཀྑརཱུཔཱཏི ཨནཉྫིཏཱམཎྜིཏལཱུཁནིཝཱསནཔཱརུཔནཱ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཝཛྫིཏཱ ¶ , ཀིལིཊྛརཱུཔཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡེམེ ཛཔྤནྟཱིཏི ཡེ ཨིམེ མནྟེ སཛ྄ཛྷཱཡནྟི. མཱནུསཀེ པཡོགེཏི མནུསྶེཧི ཀཏྟབྦཔཡོགེ ཋིཏཱ. ཨིདཾ ཝིདཱུ པརིམུཏྟཱ ཨཔཱཡཱཏི ཨིམསྨིཾ ¶ པཡོགེ ཋཏྭཱ ཨིམཾ ལོཀཾ ཝིདིཏྭཱ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀཙྩི ཨེཏེ ཨིསཡོ ཙཏཱུཧི ཨཔཱཡེཧི མུཏྟཱ’’ཏི པུཙྪཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ པུརོཧིཏོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡.

‘‘པཱཔཱནི ཀམྨཱནི ཀརིཏྭ རཱཛ, བཧུསྶུཏོ ཙེ ན ཙརེཡྻ དྷམྨཾ;

སཧསྶཝེདོཔི ན ཏཾ པཊིཙྩ, དུཀྑཱ པམུཉྩེ ཙརཎཾ ཨཔཏྭཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀརིཏྭཱཏི ཀཏྭཱ. ཙརཎནྟི སཧ སཱིལེན ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. མཧཱརཱཛ, ‘‘ཨཧཾ བཧུསྶུཏོམྷཱི’’ཏི སཧསྶཝེདོཔི ཙེ ཏིཝིདྷཾ སུཙརིཏདྷམྨཾ ན ཙརེཡྻ, པཱཔཱནེཝ ཀརེཡྻ, སོ ཏཱནི པཱཔཱནི ཀམྨཱནི ཀཏྭཱ ཏཾ བཱཧུསཙྩཾ པཊིཙྩ སཱིལསམཱཔཏྟིསངྑཱཏཾ ཙརཎཾ ཨཔྤཏྭཱ དུཀྑཱ ན པམུཉྩེ, ཨཔཱཡདུཀྑཏོ ན མུཙྩཏེཝཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏཱཔསེསུ པསཱདཾ ཧརི. ཏཏོ སེཏཀེཏུ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམསྶ རཉྙོ ཏཱཔསེསུ པསཱདོ ཨུདཔཱདི, ཏཾ པནེས པུརོཧིཏོ ཝཱསིཡཱ པཧརིཏྭཱ ཝིཡ ཚིནྡི, མཡཱ ཨེཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢.

‘‘སཧསྶཝེདོཔི ¶ ན ཏཾ པཊིཙྩ, དུཀྑཱ པམུཉྩེ ཙརཎཾ ཨཔཏྭཱ;

མཉྙཱམི ཝེདཱ ཨཕལཱ བྷཝནྟི, སསཾཡམཾ ཙརཎམེཝ སཙྩ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ ¶ ¶ – སཙེ སཧསྶཝེདོཔི ཏཾ བཱཧུསཙྩཾ པཊིཙྩ ཙརཎཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ དུཀྑཱ ན པམུཉྩེ, ཨེཝཾ སནྟེ ཨཧཾ མཉྙཱམི ‘‘ཏཡོ ཝེདཱ ཨཕལཱ ཧོནྟི, སསཱིལཾ སམཱཔཏྟིཙརཎམེཝ སཙྩཾ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ པུརོཧིཏོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣.

‘‘ན ཧེཝ ཝེདཱ ཨཕལཱ བྷཝནྟི, སསཾཡམཾ ཙརཎམེཝ སཙྩཾ;

ཀིཏྟིཉྷི པཔྤོཏི ཨདྷིཙྩ ཝེདེ, སནྟིཾ པུཎེཏི ཙརཎེན དནྟོ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཏཡོ ཝེདཱ ཨཕལཱ ན བྷཝནྟི, སསཾཡམཾ ཙརཎམེཝ སཙྩཾ སེཡྻཾ ཨུཏྟམཾ པཝརཾ ན ཧེཝ ཧོཏི. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཀིཏྟིཉྷི པཔྤོཏི ཨདྷིཙྩ ཝེདེཏི ཏཡོ ཝེདེ ཨདྷིཙྩ དིཊྛདྷམྨེ ཀིཏྟིམཏྟཾ ཡསམཏྟཾ ལཱབྷམཏྟཾ ལབྷཏི, ཨིཏོ པརཾ ཨཉྙཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ ན ཏེ ཨཕལཱ. སནྟིཾ པུཎེཏི ཙརཎེན དནྟོཏི སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ སམཱཔཏྟིཔདཊྛཱནཾ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེནྟོ ཨཙྩནྟཾ སནྟཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ ཏཾ ཨེཏི པཱཔུཎཱཏི.

ཨིཏི པུརོཧིཏོ སེཏཀེཏུནོ ཝཱདཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཏེ སབྦེ གིཧཱི ཀཱརེཏྭཱ ཕལཀཱཝུདྷཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ མཧནྟཏརཀེ ཀཏྭཱ རཉྙོ ཨུཔཊྛཱཀེ ཀཱརེསི. ཨཡཾ ཀིར མཧནྟཏརཀཱནཾ ཝཾསོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སེཏཀེཏུ ཀུཧཀབྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཙཎྜཱལོ སཱརིཔུཏྟོ, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, པུརོཧིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སེཏཀེཏུཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༧༨] ༣. དརཱིམུཁཛཱཏཀཝཎྞནཱ

པངྐོ ¶ ཙ ཀཱམཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཀཐིཏམེཝ.

ཨཏཱིཏེ རཱཛགཧནགརེ མགདྷརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, བྲཧྨདཏྟཀུམཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏསྶ ཛཱཏདིཝསེཡེཝ པུརོཧིཏསྶཔི པུཏྟོ ཛཱཡི, ཏསྶ མུཁཾ ཨཏིཝིཡ སོབྷཏི, ཏེནསྶ དརཱིམུཁོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. ཏེ ཨུབྷོཔི རཱཛཀུལེཡེཝ སཾཝཌྜྷཱ ཨཉྙམཉྙཾ པིཡསཧཱཡཱ ཧུཏྭཱ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ‘‘སབྦསམཡསིཔྤཉྩ སིཀྑིསྶཱམ, དེསཙཱརིཏྟཉྩ ཛཱནིསྶཱམཱ’’ཏི གཱམནིགམཱདཱིསུ ཙརནྟཱ བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ དེཝཀུལེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ བཱརཱཎསིཾ བྷིཀྑཱཡ པཝིསིཾསུ. ཏཏྠ ཨེཀསྨིཾ ཀུལེ ‘‘བྲཱཧྨཎེ བྷོཛེཏྭཱ ¶ ཝཱཙནཀཾ དསྶཱམཱ’’ཏི པཱཡཱསཾ པཙིཏྭཱ ཨཱསནཱནི པཉྙཏྟཱནི ཧོནྟི. མནུསྶཱ ཏེ ཨུབྷོཔི བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟེ དིསྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎཱ ཨཱགཏཱ’’ཏི གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨཱསནེ སུདྡྷཝཏྠཾ པཉྙཱཔེསུཾ, དརཱིམུཁསྶ ཨཱསནེ རཏྟཀམྦལཾ. དརཱིམུཁོ ཏཾ ནིམིཏྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ བྷཝིསྶཏི, ཨཧཾ སེནཱཔཏཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཏེ ཏཏྠ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝཱཙནཀཾ གཧེཏྭཱ ¶ མངྒལཾ ཝཏྭཱ ནིཀྑམྨ ཏཾ རཱཛུཡྻཱནཾ ཨགམཾསུ. ཏཏྠ མཧཱསཏྟོ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ནིཔཛྫི, དརཱིམུཁོ པནསྶ པཱདེ པརིམཛྫནྟོ ནིསཱིདི.

ཏདཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ མཏསྶ སཏྟམོ དིཝསོ ཧོཏི. པུརོཧིཏོ རཉྙོ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཔུཏྟཀེ རཛྫེ སཏྟམེ དིཝསེ ཕུསྶརཐཾ ཝིསྶཛྫེསི. ཕུསྶརཐཝིསྶཛྫནཀིཙྩཾ མཧཱཛནཀཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༡༢༣ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཕུསྶརཐོ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཙཏུརངྒིནིཡཱ ¶ སེནཱཡ པརིཝུཏོ ཨནེཀསཏེཧི ཏཱུརིཡེཧི ཝཛྫམཱནེཧི ཨུཡྻཱནདྭཱརཾ པཱཔུཎི. དརཱིམུཁོ ཏཱུརིཡསདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘སཧཱཡསྶ མེ ཕུསྶརཐོ ཨཱགཙྪཏི, ཨཛྫེཝེས རཱཛཱ ཧུཏྭཱ མཡ྄ཧཾ སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ དསྶཏི, ཀོ མེ གྷརཱཝཱསེནཏྠོ, ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི བོདྷིསཏྟཾ ཨནཱམནྟེཏྭཱཝ ཨེཀམནྟཾ གནྟྭཱ པཊིཙྪནྣེ ཨཊྛཱསི. པུརོཧིཏོ ཨུཡྻཱནདྭཱརེ རཐཾ ཋཔེཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ པཝིཊྛོ བོདྷིསཏྟཾ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ནིཔནྣཾ དིསྭཱ པཱདེསུ ལཀྑཎཱནི ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ པུཉྙཝཱ སཏྟོ དྭིསཧསྶདཱིཔཔརིཝཱརཱནཾ ཙཏུནྣམྤི མཧཱདཱིཔཱནཾ རཛྫཾ ཀཱརེཏུཾ སམཏྠོ, དྷིཏི པནསྶ ཀཱིདིསཱ’’ཏི སབྦཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཱཔེསི. བོདྷིསཏྟོ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ མུཁཏོ སཱཊཀཾ ཨཔནེཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པུན སཱཊཀེན མུཁཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཐོཀཾ ནིཔཛྫིཏྭཱ པསྶདྡྷདརཐོ ཨུཊྛཱཡ སིལཱཔཊྚེ པལླངྐེན ནིསཱིདི. པུརོཧིཏོ ཛཱཎུཀེན པཏིཊྛཱཡ ‘‘དེཝ, རཛྫཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཔུཏྟཀཾ བྷཎེ རཛྫ’’ནྟི. ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. ཏེ ཏསྶ ཨུཡྻཱནེཡེཝ ཨབྷིསེཀཾ ཨཀཾསུ. སོ ཡསམཧནྟཏཱཡ དརཱིམུཁཾ ཨསརིཏྭཱཝ རཐཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ མཧཱཛནཔརིཝུཏོ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ རཱཛདྭཱརེ ཋིཏོཝ ཨམཙྩཱནཾ ཋཱནནྟརཱནི ཝིཙཱརེཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧི.

ཏསྨིཾ ¶ ཁཎེ དརཱིམུཁོ ‘‘སུཉྙཾ དཱནི ཨུཡྻཱན’’ནྟི ཨཱགནྟྭཱ མངྒལསིལཱཡ ནིསཱིདི, ཨཐསྶ པུརཏོ པཎྜུཔལཱསཾ པཏི. སོ ཏསྨིཾཡེཝ པཎྜུཔལཱསེ ཁཡཝཡཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཏིལཀྑཎཾ སམྨསིཏྭཱ པཐཝིཾ ཨུནྣཱདེནྟོ པཙྩེཀབོདྷིཾ ནིབྦཏྟེསི. ཏསྶ ཏངྑཎཉྙེཝ གིཧིལིངྒཾ ཨནྟརདྷཱཡི, ཨིདྡྷིམཡཔཏྟཙཱིཝརཾ ཨཱཀཱསཏོ ཨོཏརིཏྭཱ སརཱིརེ པཊིམུཉྩི. ཏཱཝདེཝ ཨཊྛཔརིཀྑཱརདྷརོ ཨིརིཡཱཔཐསམྤནྣོ ཝསྶསཊྛིཀཏྠེརོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ¶ ཨིདྡྷིཡཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཾ ཨགམཱསི. བོདྷིསཏྟོཔི དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི, ཡསམཧནྟཏཱཡ པན ཡསེན པམཏྟོ ཧུཏྭཱ ཙཏྟཱལཱིས ཝསྶཱནི དརཱིམུཁཾ ན སརི, ཙཏྟཱལཱིསེ པན སཾཝཙྪརེ ཨཏཱིཏེ ཏཾ སརིཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ དརཱིམུཁོ ནཱམ ཨཏྠི, ཀཧཾ ནུ ཁོ སོ’’ཏི ཏཾ དཊྛུཀཱམོ ཨཧོསི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟེཔུརེཔི པརིསམཛ྄ཛྷེཔི ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡོ དརཱིམུཁོ ¶ , ཡོ མེ ཏསྶ ཝསནཊྛཱནཾ ཀཐེཏི, མཧནྟམསྶ ཡསཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི. ཨེཝཾ ཏསྶ པུནཔྤུནཾ ཏཾ སརནྟསྶེཝ ཨཉྙཱནི དས སཾཝཙྪརཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི.

དརཱིམུཁཔཙྩེཀབུདྡྷོཔི པཉྙཱསཝསྶཙྩཡེན ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘མཾ ཁོ སཧཱཡོ སརཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི སོ མཧལླཀོ པུཏྟདྷཱིཏཱདཱིཧི ཝུདྡྷིཔྤཏྟོ, གནྟྭཱ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ པབྦཱཛེསྶཱམི ན’’ནྟི ཨིདྡྷིཡཱ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཨོཏརིཏྭཱ སུཝཎྞཔཊིམཱ ཝིཡ སིལཱཔཊྚེ ནིསཱིདི. ཨུཡྻཱནཔཱལོ ཏཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཀུཏོ ཏུམྷེ ཨེཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཏོ’’ཏི. ‘‘ཀེ ནཱམ ཏུམྷེ’’ཏི? ‘‘དརཱིམུཁཔཙྩེཀབུདྡྷོ ནཱམཱཧཾ, ཨཱཝུསོ’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱནཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ ཛཱནཱམི, གིཧིཀཱལེ ནོ སཧཱཡོ’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ, རཱཛཱ ཏུམྷེ དཊྛུཀཱམོ, ཀཐེསྶཱམི ཏསྶ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱགཏབྷཱཝ’’ནྟི. ‘‘གཙྪ ཀཐེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏུརིཏཏུརིཏོཝ གནྟྭཱ ཏསྶ སིལཱཔཊྚེ ནིསིནྣབྷཱཝཾ རཉྙོ ཀཐེསི. རཱཛཱ ‘‘ཨཱགཏོ ཀིར མེ སཧཱཡོ, པསྶིསྶཱམི ན’’ནྟི རཐཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ པཙྩེཀབུདྡྷོ ‘‘ཀིཾ, བྲཧྨདཏྟ, དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི, ཨགཏིགམནཾ ན གཙྪསི, དྷནཏྠཱཡ ¶ ལོཀཾ ན པཱིལེ༹སི, དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོསཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ¶ ཝདནྟོ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘བྲཧྨདཏྟ, མཧལླཀོསི, ཨེཏརཧི ཀཱམེ པཧཱཡ པབྦཛིཏུཾ ཏེ སམཡོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤.

‘‘པངྐོ ཙ ཀཱམཱ པལིཔོ ཙ ཀཱམཱ, བྷཡཉྩ མེཏཾ ཏིམཱུལཾ པཝུཏྟཾ;

རཛོ ཙ དྷཱུམོ ཙ མཡཱ པཀཱསིཏཱ, ཧིཏྭཱ ཏུཝཾ པབྦཛ བྲཧྨདཏྟཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པངྐོཏི ཨུདཀེ ཛཱཏཱནི ཏིཎསེཝཱལཀུམུདགཙྪཱདཱིནི ཨདྷིཔྤེཏཱནི. ཡཐཱ ཧི ཨུདཀཾ ཏརནྟཾ ཏཱནི ལགྒཱཔེནྟི སཛྫཱཔེནྟི, ཏཐཱ སཾསཱརསཱགརཾ ཏརནྟསྶ ཡོགཱཝཙརསྶ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ སབྦེ ཝཱ པན ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམཱ ལགྒཱཔནཝསེན པངྐོ ནཱམ. ཨིམསྨིཉྷི པངྐེ ཨཱསཏྟཱ ཝིསཏྟཱ དེཝཱཔི མནུསྶཱཔི ཏིརཙྪཱནཱཔི ཀིལམནྟི རོདནྟི པརིདེཝནྟི. པལིཔོ ཙ ཀཱམཱཏི པལིཔོ ཝུཙྩཏི མཧཱཀདྡམོ, ཡམྷི ལགྒཱ སཱུཀརམིགཱདཡོཔི སཱིཧཱཔི ཝཱརཎཱཔི ཨཏྟཱནཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ གནྟུཾ ན སཀྐོནྟི, ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམཱཔི ཏཾསརིཀྑཏཱཡ ‘‘པལིཔཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. པཉྙཝནྟོཔི ཧི སཏྟཱ ཏེསུ ཀཱམེསུ སཀིཾ ལགྒཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏེ ཀཱམེ པདཱལེཏྭཱ སཱིགྷཾ ཨུཊྛཱཡ ཨཀིཉྩནཾ ཨཔལིབོདྷཾ རམཎཱིཡཾ པབྦཛྫཾ ཨུཔགནྟུཾ ན སཀྐོནྟི. བྷཡཉྩ མེཏནྟི བྷཡཉྩ ཨེཏཾ, མ-ཀཱརོ བྱཉྫནསནྡྷིཝསེན ཝུཏྟོ. ཏིམཱུལནྟི ཏཱིཧི མཱུལེཧི པཏིཊྛིཏཾ ཝིཡ ¶ ཨཙལཾ. བལཝབྷཡསྶེཏཾ ནཱམཾ. པཝུཏྟནྟི མཧཱརཱཛ, ཨེཏེ ཀཱམཱ ནཱམ དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀསྶ ཨཏྟཱནུཝཱདབྷཡཱདིཀསྶ ཙེཝ དྭཏྟིཾསཀམྨཀརཎཚནཝུཏིརོགཝསཔྤཝཏྟསྶ ཙ བྷཡསྶ པཙྩཡཊྛེན བལཝབྷཡནྟི བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀེཧི ཙེཝ སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟེཧི ཙ པཝུཏྟཾ ཀཐིཏཾ, དཱིཔིཏནྟི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ བྷཡཉྩ མེཏནྟི བྷཡཉྩ མཡཱ ཨེཏཾ ཏིམཱུལཾ པཝུཏྟནྟི ཨེཝཉྩེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོཡེཝ.

རཛོ ཙ དྷཱུམོ ཙཱཏི རཛདྷཱུམསདིསཏྟཱ ‘‘རཛོ’’ཏི ཙ ‘‘དྷཱུམོ’’ཏི ཙ མཡཱ པཀཱསིཏཱ. ཡཐཱ ཧི སུནྷཱཏསྶ སུཝིལིཏྟཱལངྐཏསྶ པུརིསསྶ སརཱིརེ སུཁུམརཛཾ པཏིཏཾ, ཏཾ སརཱིརཾ དུབྦཎྞཾ སོབྷཱརཧིཏཾ ཀིལིཊྛཾ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ ཨིདྡྷིབལེན ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ཙནྡོ ཝིཡ ཙ སཱུརིཡོ ཝིཡ ¶ ཙ ལོཀེ པཉྙཱཏཱཔི སཀིཾ ཀཱམརཛསྶ ཨནྟོ པཏིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གུཎཝཎྞགུཎསོབྷཱགུཎསུདྡྷཱིནཾ ཨུཔཧཏཏྟཱ དུབྦཎྞཱ སོབྷཱརཧིཏཱ ཀིལིཊྛཱཡེཝ ཧོནྟི. ཡཐཱ ཙ དྷཱུམེན པཧཊཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སུཔརིསུདྡྷཱཔི བྷིཏྟི ཀཱལ༹ཝཎྞཱ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨཏིཔརིསུདྡྷཉྙཱཎཱཔི ¶ ཀཱམདྷཱུམེན པཧཊཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གུཎཝིནཱསཔྤཏྟིཡཱ མཧཱཛནམཛ྄ཛྷེ ཀཱལ༹ཀཱཝ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨིཏི རཛདྷཱུམསརིཀྑཏཱཡ ཨེཏེ ཀཱམཱ ‘‘རཛོ ཙ དྷཱུམོ ཙཱ’’ཏི མཡཱ ཏུཡ྄ཧཾ པཀཱསིཏཱ, ཏསྨཱ ཨིམེ ཀཱམེ ཧིཏྭཱ ཏུཝཾ པབྦཛ བྲཧྨདཏྟཱཏི རཱཛཱནཾ པབྦཛྫཱཡ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཀིལེསེཧི ཨཏྟནོ བདྡྷབྷཱཝཾ ཀཐེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥.

‘‘གདྷིཏོ ཙ རཏྟོ ཙ ཨདྷིམུཙྪིཏོ ཙ, ཀཱམེསྭཧཾ བྲཱཧྨཎ བྷིཾསརཱུཔཾ;

ཏཾ ནུསྶཧེ ཛཱིཝིཀཏྠོ པཧཱཏུཾ, ཀཱཧཱམི པུཉྙཱནི ཨནཔྤཀཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ གདྷིཏོཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠེན བདྡྷོ. རཏྟོཏི པཀཏིཛཧཱཔནེན རཱགེན རཏྟོ. ཨདྷིམུཙྪིཏོཏི ཨཏིཝིཡ མུཙྪིཏོ. ཀཱམེསྭཧནྟི དུཝིདྷེསུཔི ཀཱམེསུ ཨཧཾ. བྲཱཧྨཎཱཏི དརཱིམུཁཔཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨཱལཔཏི. བྷིཾསརཱུཔནྟི བལཝརཱུཔཾ. ཏཾ ནུསྶཧེཏི ཏཾ དུཝིདྷམྤི ཀཱམཾ ན ཨུསྶཧཱམི ན སཀྐོམི. ཛཱིཝིཀཏྠོ པཧཱཏུནྟི ཨིམཱཡ ཛཱིཝིཀཱཡ ཨཏྠིཀོ ཨཧཾ ཏཾ ཀཱམཾ པཧཱཏུཾ ན སཀྐོམཱིཏི ཝདཏི. ཀཱཧཱམི པུཉྙཱནཱིཏི ཨིདཱནི དཱནསཱིལཨུཔོསཐཀམྨསངྑཱཏཱནི པུཉྙཱནི ཨནཔྤཀཱནི བཧཱུནི ཀརིསྶཱམཱིཏི.

ཨེཝཾ ཀིལེསཀཱམོ ནཱམེས སཀིཾ ཨལླཱིནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཔནེཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཡེན སཾཀིལིཊྛཙིཏྟོ ¶ མཧཱཔུརིསོ པཙྩེཀབུདྡྷེན པབྦཛྫཱཡ གུཎེ ཀཐིཏེཔི ‘‘པབྦཛིཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཡོཡཾ དཱིཔངྐརཔཱདམཱུལེ ཨཏྟནི སམྦྷཝེན ཉཱཎེན བུདྡྷཀརདྷམྨེ ཝིཙིནནྟོ ཏཏིཡཾ ནེཀྑམྨཔཱརམིཾ དིསྭཱ –

‘‘ཨིམཾ ¶ ཏྭཾ ཏཏིཡཾ ཏཱཝ, དལ༹ྷཾ ཀཏྭཱ སམཱདིཡ;

ནེཀྑམྨཔཱརམིཏཾ གཙྪ, ཡདི བོདྷིཾ པཏྟུམིཙྪསི.

‘‘ཡཐཱ ཨནྡུགྷརེ པུརིསོ, ཙིརཝུཏྠོ དུཁཊྚིཏོ;

ན ཏཏྠ རཱགཾ ཛནེཏི, མུཏྟིཾཡེཝ གཝེསཏི.

‘‘ཏཐེཝ ཏྭཾ སབྦབྷཝེ, པསྶ ཨནྡུགྷརེ ཝིཡ;

ནེཀྑམྨཱབྷིམུཁོ ཧུཏྭཱ, སམྦོདྷིཾ པཱཔུཎིསྶསཱི’’ཏི. –

ཨེཝཾ ནེཀྑམྨེ གུཎཾ པརིཀིཏྟེསི, སོ པཙྩེཀབུདྡྷེན པབྦཛྫཱཡ ཝཎྞཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཀིལེསེ ཚཌྜེཏྭཱ སམཎོ ཧོཧཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནོཔི ‘‘ནཱཧཾ ཀིལེསེ ཚཌྜེཏྭཱ སམཎོ བྷཝིཏུཾ སཀྐོམཱི’’ཏི ཝདཏི.

ཨིམསྨིཾ ཀིར ལོཀེ ཨཊྛ ཨུམྨཏྟཀཱ ནཱམ. ཏེནཱཧུ པོརཱཎཱ ‘‘ཨཊྛ པུགྒལཱ ཨུམྨཏྟཀསཉྙཾ པཊིལབྷནྟི, ཀཱམུམྨཏྟཀོ ལོབྷཝསཾ གཏོ ¶ , ཀོདྷུམྨཏྟཀོ དོསཝསཾ གཏོ, དིཊྛུམྨཏྟཀོ ཝིཔལླཱསཝསཾ གཏོ, མོཧུམྨཏྟཀོ ཨཉྙཱཎཝསཾ གཏོ, ཡཀྑུམྨཏྟཀོ ཡཀྑཝསཾ གཏོ, པིཏྟུམྨཏྟཀོ པིཏྟཝསཾ གཏོ, སུརུམྨཏྟཀོ པཱནཝསཾ གཏོ, བྱསནུམྨཏྟཀོ སོཀཝསཾ གཏོ’’ཏི. ཨིམེསུ ཨཊྛསུ ཨུམྨཏྟཀེསུ མཧཱསཏྟོ ཨིམསྨིཾ ཛཱཏཀེ ཀཱམུམྨཏྟཀོ ཧུཏྭཱ ལོབྷཝསཾ གཏོ པབྦཛྫཱཡ གུཎཾ ན ཨཉྙཱསི.

ཨེཝཾ ཨནཏྠཀཱརཀཾ པན ཨིམཾ གུཎཔརིདྷཾསཀཾ ལོབྷཛཱཏཾ ཀསྨཱ སཏྟཱ པརིམུཉྩིཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི? ཨནམཏགྒེ སཾསཱརེ ཨནེཀཱནི ཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶཱནི ཨེཀཏོ བནྡྷིཏབྷཱཝེན. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏཾ པཎྜིཏཱ ‘‘ཨཔྤསྶཱདཱ ཀཱམཱ’’ཏིཨཱདཱིནཾ ཨནེཀེསཾ པཙྩཝེཀྑཎཱནཾ ཝསེན པཛཧནྟི. ཏེནེཝ དརཱིམུཁཔཙྩེཀབུདྡྷོ མཧཱསཏྟེན ‘‘པབྦཛིཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི དྷུརནིཀྑེཔཾ ཨཀཏྭཱ ཨུཏྟརིམྤི ཨོཝདནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨཱཧ.

༡༦.

‘‘ཡོ ¶ ཨཏྠཀཱམསྶ ཧིཏཱནུཀམྤིནོ, ཨོཝཛྫམཱནོ ན ཀརོཏི སཱསནཾ;

ཨིདམེཝ སེཡྻོ ཨིཏི མཉྙམཱནོ, པུནཔྤུནཾ གབྦྷམུཔེཏི མནྡོ.

༡༧.

‘‘སོ ¶ གྷོརརཱུཔཾ ནིརཡཾ ཨུཔེཏི, སུབྷཱསུབྷཾ མུཏྟཀརཱིསཔཱུརཾ;

སཏྟཱ སཀཱཡེ ན ཛཧནྟི གིདྡྷཱ, ཡེ ཧོནྟི ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཏྠཀཱམསྶཱཏི ཝུཌྜྷིཀཱམསྶ. ཧིཏཱནུཀམྤིནོཏི ཧིཏེན མུདུཙིཏྟེན ཨནུཀམྤནྟསྶ. ཨོཝཛྫམཱནོཏི ཨོཝདིཡམཱནོ. ཨིདམེཝ སེཡྻོཏི ཡཾ ཨཏྟནཱ གཧིཏཾ ཨསེཡྻཾ ཨནུཏྟམམྤི སམཱནཾ, ཏཾ ཨིདམེཝ སེཡྻོ ཨིཏི མཉྙམཱནོ. མནྡོཏི སོ ཨཉྙཱཎཔུགྒལོ མཱཏུཀུཙྪིཡཾ ཝཱསཾ ནཱཏིཀྐམཏི, པུནཔྤུནཾ གབྦྷཾ ཨུཔེཏིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ.

སོ གྷོརརཱུཔནྟི མཧཱརཱཛ, སོ མནྡོ ཏཾ མཱཏུཀུཙྪིཾ ཨུཔེནྟོ གྷོརརཱུཔཾ དཱརུཎཛཱཏིཀཾ ནིརཡཾ ཨུཔེཏི ནཱམ. མཱཏུཀུཙྪི ཧི ནིརསྶཱདཊྛེན ཨིདྷ ‘‘ནིརཡོ’’ཏི ཝུཏྟོ, ‘‘ཙཏུཀུཊྚིཀནིརཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཙཏུཀུཊྚིཀནིརཡོ ནཱམ ཀཏརོ’’ཏི ཝུཏྟེ མཱཏུཀུཙྪིམེཝ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡེ ནིབྦཏྟསཏྟསྶ ཧི ཨཔརཱཔརཾ ཨཱདྷཱཝནཔརིདྷཱཝནཾ ཧོཏིཡེཝ, ཏསྨཱ ཏཾ ‘‘ཙཏུཀུཊྚིཀནིརཡོ’’ཏི ཝཏྟུཾ ན ལབྦྷཏི, མཱཏུཀུཙྪིཡཾ པན ནཝ ¶ ཝཱ དས ཝཱ མཱསེ ཙཏཱུཧིཔི པསྶེཧི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ དྷཱཝིཏུཾ ནཱམ ན སཀྐཱ, ཨཏིསམྦཱདྷེ ཨོཀཱསེ ཙཏུཀོཊེན ཙཏུསངྐུཊིཏེནེཝ ཧུཏྭཱ ཨཙྪིཏབྦཾ, ཏསྨཱ ཨེས ‘‘ཙཏུཀུཊྚིཀནིརཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

སུབྷཱསུབྷནྟི སུབྷཱནཾ ཨསུབྷཾ. སུབྷཱནཉྷི སཾསཱརབྷཱིརུཀཱནཾ ཡོགཱཝཙརཀུལཔུཏྟཱནཾ མཱཏུཀུཙྪི ཨེཀནྟཾ ཨསུབྷསམྨཏོ. ཏེན ཝུཏྟཾ –

‘‘ཨཛཉྙཾ ཛཉྙསངྑཱཏཾ, ཨསུཙིཾ སུཙིསམྨཏཾ;

ནཱནཱཀུཎཔཔརིཔཱུརཾ, ཛཉྙརཱུཔཾ ཨཔསྶཏོ.

‘‘དྷིརཏྠུམཾ ཨཱཏུརཾ པཱུཏིཀཱཡཾ, ཛེགུཙྪིཡཾ ཨསྶུཙིཾ བྱཱདྷིདྷམྨཾ;

ཡཏྠཔྤམཏྟཱ ཨདྷིམུཙྪིཏཱ པཛཱ, ཧཱཔེནྟི མགྒཾ སུགཏཱུཔཔཏྟིཡཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༣.༡༢༨-༡༢༩);

སཏྟཱཏི ཨཱསཏྟཱ ཝིསཏྟཱ ལགྒཱ ལགྒིཏཱ སཀཱཡེ ན ཛཧནྟཱིཏི ཏཾ མཱཏུཀུཙྪིཾ ན པརིཙྩཛནྟི ¶ . གིདྡྷཱཏི གདྷིཏཱ. ཡེ ཧོནྟཱིཏི ཡེ ཀཱམེསུ ཨཝཱིཏརཱགཱ ཧོནྟི, ཏེ ཨེཏཾ གབྦྷཝཱསཾ ན ཛཧནྟཱིཏི.

ཨེཝཾ ¶ དརཱིམུཁཔཙྩེཀབུདྡྷོ གབྦྷཨོཀྐནྟིམཱུལཀཉྩ, པརིཧཱརམཱུལཀཉྩ དུཀྑཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི གབྦྷཝུཊྛཱནམཱུལཀཾ དསྶེཏུཾ དིཡཌྜྷགཱཐམཱཧ.

༡༨.

‘‘མཱིལ༹ྷེན ལིཏྟཱ རུཧིརེན མཀྑིཏཱ, སེམྷེན ལིཏྟཱ ཨུཔནིཀྑམནྟི;

ཡཾ ཡཉྷི ཀཱཡེན ཕུསནྟི ཏཱཝདེ, སབྦཾ ཨསཱཏཾ དུཁམེཝ ཀེཝལཾ.

༡༩.

‘‘དིསྭཱ ཝདཱམི ན ཧི ཨཉྙཏོ སཝཾ, པུབྦེནིཝཱསཾ བཧུཀཾ སརཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ མཱིལ༹ྷེན ལིཏྟཱཏི མཧཱརཱཛ, ཨིམེ སཏྟཱ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནྟཱ ན ཙཏུཛྫཱཏིགནྡྷེཧི ཝིལིམྤིཏྭཱ སུརབྷིམཱལཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ནིཀྑམནྟི, པུརཱཎགཱུཐེན པན མཀྑིཏཱ པལིབུདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམནྟི. རུཧིརེན མཀྑིཏཱཏི རཏྟལོཧིཏཙནྡནཱནུལིཏྟཱཔི ཙ ཧུཏྭཱ ན ནིཀྑམནྟི, རཏྟལོཧིཏམཀྑིཏཱ པན ཧུཏྭཱ ནིཀྑམནྟི. སེམྷེན ལིཏྟཱཏི ན ཙཱཔི སེཏཙནྡནཝིལིཏྟཱ ནིཀྑམནྟི, བཧལཔིཙྪིལསེམྷལིཏྟཱ པན ཧུཏྭཱ ནིཀྑམནྟི. ཨིཏྠཱིནཉྷི ¶ གབྦྷཝུཊྛཱནཀཱལེ ཨེཏཱ ཨསུཙིཡོ ནིཀྑམནྟི. ཏཱཝདེཏི ཏསྨིཾ སམཡེ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཧཱརཱཛ, ཨིམེ སཏྟཱ ཏསྨིཾ མཱཏུཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམནསམཡེ ཨེཝཾ མཱིལ༹ྷཱདིལིཏྟཱ ནིཀྑམནྟཱ ཡཾ ཡཾ ནིཀྑམནམགྒཔདེསཾ ཝཱ ཧཏྠཾ ཝཱ པཱདཾ ཝཱ ཕུསནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཨསཱཏཾ ཨམདྷུརཾ ཀེཝལཾ ཨསམྨིསྶཾ དུཀྑམེཝ ཕུསནྟི, སུཁཾ ནཱམ ཏེསཾ ཏསྨིཾ སམཡེ ནཏྠཱིཏི.

དིསྭཱ ཝདཱམི ན ཧི ཨཉྙཏོ སཝནྟི མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ ཨིམཾ ཨེཏྟཀཾ ཝདནྟོ ན ཨཉྙཏོ སཝཾ, ཨཉྙསྶ སམཎསྶ ཝཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཱ ཏཾ སུཏྭཱ ན ཝདཱམི, ཨཏྟནོ པན པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎེན དིསྭཱ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ ཝདཱམཱིཏི ཨཏྠོ. པུབྦེནིཝཱསཾ བཧུཀནྟི ཨིདཾ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཧཱརཱཛ, ཨཧཉྷི པུབྦེ ནིཝུཏྠཀྑནྡྷཔཊིཔཱཊིསངྑཱཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ བཧུཀཾ སརཱམི, སཏསཧསྶཀཔྤཱདྷིཀཱནི དྭེ ཨསངྑྱེཡྻཱནི སརཱམཱིཏི.

ཨིདཱནི སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ སོ པཙྩེཀབུདྡྷོ རཱཛཱནཾ སུབྷཱསིཏཀཐཱཡ སངྒཎྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨོསཱནེ ཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ –

‘‘ཙིཏྲཱཧི ¶ ¶ གཱཐཱཧི སུབྷཱསིཏཱཧི, དརཱིམུཁོ ནིཛ྄ཛྷཱཔཡི སུམེདྷ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཙིཏྲཱཧཱིཏི ཨནེཀཏྠསནྣིསྶིཏཱཧི. སུབྷཱསིཏཱཧཱིཏི སུཀཐིཏཱཧི. དརཱིམུཁོ ནིཛ྄ཛྷཱཔཡི སུམེདྷནྟི བྷིཀྑཝེ, སོ དརཱིམུཁཔཙྩེཀབུདྡྷོ ཏཾ སུམེདྷཾ སུནྡརཔཉྙཾ ཀཱརཎཱཀཱརཎཛཱནནསམཏྠཾ རཱཛཱནཾ ནིཛ྄ཛྷཱཔེསི སཉྙཱཔེསི, ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཎྷཱཔེསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ པཙྩེཀབུདྡྷོ ཀཱམེསུ དོསཾ དསྶེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨིདཱནི པབྦཛ ཝཱ མཱ ཝཱ, མཡཱ པན ཏུཡ྄ཧཾ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝོ པབྦཛྫཱཡ ཙ ཨཱནིསཾསོ ཀཐིཏོ, ཏྭཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སུཝཎྞརཱཛཧཾསོ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཝལཱཧཀགབྦྷཾ མདྡནྟོ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརམེཝ གཏོ. མཧཱསཏྟོ དསནཁསམོདྷཱནསམུཛྫལཾ ཨཉྫལིཾ སིརསྨིཾ ཋཔེཏྭཱ ནམསྶམཱནོ ཏསྨིཾ དསྶནཝིསཡེ ¶ ཨཏཱིཏེ ཛེཊྛཔུཏྟཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ རོདནྟསྶ པརིདེཝནྟསྶ ཀཱམེ པཧཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ བཧཱུ སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨཧེསུཾ. ཏདཱ རཱཛཱ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

དརཱིམུཁཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༧༩] ༤. ནེརུཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཱཀོལཱ ཀཱཀསངྒྷཱ ཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར སཏྠུ སནྟིཀེ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ ཨགམཱསི. མནུསྶཱ ཏསྶ ཨིརིཡཱཔཐེ པསཱིདིཏྭཱ ཏཾ བྷོཛེཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ པཎྞསཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཝསཱཔེསུཾ, ཨཏིཝིཡ ཙསྶ སཀྐཱརཾ ཀརིཾསུ. ཨཐེཀེ སསྶཏཝཱདཱ ཨཱགམཾསུ. ཏེ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཐེརསྶ ཝཱདཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སསྶཏཝཱདཾ གཧེཏྭཱ ཏེསཉྙེཝ སཀྐཱརཾ ཀརིཾསུ. ཏཏོ ཨུཙྪེདཝཱདཱ ཨཱགམཾསུ ¶ ཏེ སསྶཏཝཱདཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨུཙྪེདཝཱདམེཝ གཎྷིཾསུ. ཨཐཉྙེ ཨཙེལཀཱ ཨཱགམིཾསུ. ཏེ ཨུཙྪེདཝཱདཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཙེལཀཝཱདཾ གཎྷིཾསུ. སོ ཏེསཾ གུཎཱགུཎཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ ¶ མནུསྶཱནཾ སནྟིཀེ དུཀྑེན ཝསིཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶོ པཝཱརེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ‘‘ཀཧཾ ཝསྶཾཝུཏྠོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘པཙྩནྟཾ ནིསྶཱཡ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སུཁཾ ཝུཏྠོསཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘བྷནྟེ, གུཎཱགུཎཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ སནྟིཀེ དུཀྑཾ ཝུཏྠོསྨཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘བྷིཀྑུ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟཱཔི གུཎཱགུཎཾ ཨཛཱནནྟེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀདིཝསམྤི ན ཝསིཾསུ, ཏྭཾ ཨཏྟནོ གུཎཱགུཎཾ ཨཛཱནནཊྛཱནེ ཀསྨཱ ཝསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སུཝཎྞཧཾསཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི, ཀནིཊྛབྷཱཏཱཔིསྶ ¶ ཨཏྠི. ཏེ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏེ ཝསནྟཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ སཡཾཛཱཏསཱལིཾ ཁཱདནྟི. ཏེ ཨེཀདིཝསཾ ཏཏྠ ཙརིཏྭཱ ཙིཏྟཀཱུཊཾ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཾ ནེརུཾ ནཱམ ཀཉྩནཔབྦཏཾ དིསྭཱ ཏསྶ མཏྠཀེ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཾ པན པབྦཏཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟཱ སཀུཎསངྒྷཱ ཙཏུཔྤདཱ ཙ གོཙརབྷཱུམིཡཾ ནཱནཱཝཎྞཱ ཧོནྟི, པབྦཏཾ པཝིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏེ སབྦེ ཏསྶོབྷཱསེན སུཝཎྞཝཎྞཱ ཧོནྟི. ཏཾ དིསྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཀནིཊྛོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཨཛཱནིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི བྷཱཏརཱ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༠.

‘‘ཀཱཀོལཱ ཀཱཀསངྒྷཱ ཙ, མཡཉྩ པཏཏཾ ཝརཱ;

སབྦེཝ སདིསཱ ཧོམ, ཨིམཾ ཨཱགམྨ པབྦཏཾ.

༢༡.

‘‘ཨིདྷ སཱིཧཱ ཙ བྱགྒྷཱ ཙ, སིངྒཱལཱ ཙ མིགཱདྷམཱ;

སབྦེཝ སདིསཱ ཧོནྟི, ཨཡཾ ཀོ ནཱམ པབྦཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཱཀོལཱཏི ཝནཀཱཀཱ. ཀཱཀསངྒྷཱཏི པཀཏིཀཱཀསངྒྷཱ ཙ. པཏཏཾ ཝརཱཏི པཀྑཱིནཾ སེཊྛཱ. སདིསཱ ཧོམཱཏི སདིསཝཎྞཱ ཧོམ.

ཏསྶ ¶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༢༢.

‘‘ཨིམཾ ནེརཱུཏི ཛཱནནྟི, མནུསྶཱ པབྦཏུཏྟམཾ;

ཨིདྷ ཝཎྞེན སམྤནྣཱ, ཝསནྟི སབྦཔཱཎིནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨིདྷ ཝཎྞེནཱཏི ཨིམསྨིཾ ནེརུཔབྦཏེ ཨོབྷཱསེན ཝཎྞསམྤནྣཱ ཧུཏྭཱ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཀནིཊྛོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༣.

‘‘ཨམཱནནཱ ཡཏྠ སིཡཱ, ཨནྟཱནཾ ཝཱ ཝིམཱནནཱ;

ཧཱིནསམྨཱནནཱ ཝཱཔི, ན ཏཏྠ ཝིསཏིཾཝསེ.

༢༤.

‘‘ཡཏྠཱལསོ ཙ དཀྑོ ཙ, སཱུརོ བྷཱིརུ ཙ པཱུཛིཡཱ;

ན ཏཏྠ སནྟོ ཝསནྟི, ཨཝིསེསཀརེ ནརེ.

༢༥.

‘‘ནཱཡཾ ¶ ནེརུ ཝིབྷཛཏི, ཧཱིནཨུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམེ;

ཨཝིསེསཀརོ ནེརུ, ཧནྡ ནེརུཾ ཛཧཱམསེ’’ཏི.

ཏཏྠ པཋམགཱཐཱཡ ཨཡམཏྠོ – ཡཏྠ སནྟཱནཾ པཎྜིཏཱནཾ སཱིལསམྤནྣཱནཾ མཱནནསྶ ཨབྷཱཝེན ཨམཱནནཱ ཨཝམཉྙནཱ ཙ ཨཝམཱནཝསེན ཝིམཱནནཱ ཝཱ ཧཱིནཱནཾ ཝཱ དུསྶཱིལཱནཾ སམྨཱནནཱ སིཡཱ, ཏཏྠ ནིཝཱསེ ན ཝསེཡྻ. པཱུཛིཡཱཏི ཨེཏེ ཨེཏྠ ཨེཀསདིསཱཡ པཱུཛཱཡ པཱུཛནཱིཡཱ ཧོནྟི, སམཀཾ སཀྐཱརཾ ལབྷནྟི. ཧཱིནཨུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམེཏི ཛཱཏིགོཏྟཀུལཔྤདེསསཱིལཱཙཱརཉཱཎཱདཱིཧི ཧཱིནེ ཙ མཛ྄ཛྷིམེ ཙ ཨུཀྐཊྛེ ཙ ཨཡཾ ན ཝིབྷཛཏི. ཧནྡཱཏི ཝཝསྶགྒཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཛཧཱམསེཏི པརིཙྩཛཱམ. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཏེ ཧཾསཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཙིཏྟཀཱུཊམེཝ གཏཱ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ཀནིཊྛཧཾསོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཛེཊྛཀཧཾསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ནེརུཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༨༠] ༥. ཨཱསངྐཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཱསཱཝཏཱི ¶ ནཱམ ལཏཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཔལོབྷནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཨིནྡྲིཡཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༨.༦༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཨིདྷ པན སཏྠཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀེན ¶ ཨུཀྐཎྛཱཔིཏོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཡ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཨེསཱ ཨིཏྠཱི ཏུཡ྄ཧཾ ཨནཏྠཀཱརིཀཱ, པུབྦེཔི ཏྭཾ ཨེཏཾ ནིསྶཱཡ ཙཏུརངྒིནིསེནཾ ཛཧིཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ མཧནྟཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཏཱིཎི སཾཝཙྪརཱནི ཝསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཱསིགཱམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ ¶ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཝསི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཨེཀོ པུཉྙསམྤནྣོ སཏྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཏོ ཙཝིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པདུམསརེ ཨེཀསྨིཾ པདུམགབྦྷེ དཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, སེསཔདུམེསུ པུརཱཎབྷཱཝཾ པཏྭཱ པཏནྟེསུཔི ཏཾ མཧཱཀུཙྪིཀཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏེཝ. ཏཱཔསོ ནཧཱཡིཏུཾ པདུམསརཾ གཏོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཉྙེསུ པདུམེསུ པཏནྟེསུཔི ཨིདཾ མཧཱཀུཙྪིཀཾ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུདཀསཱཊཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨོཏརནྟོ གནྟྭཱ ཏཾ པདུམཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཾ དཱརིཀཾ དིསྭཱ དྷཱིཏུསཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པཎྞསཱལཾ ཨཱནེཏྭཱ པཊིཛགྒི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ སོལ༹སཝསྶིཀཱ ཧུཏྭཱ ཨབྷིརཱུཔཱ ཨཧོསི ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ ཨཏིཀྐནྟཱ མཱནུསཀཝཎྞཾ, ཨཔཏྟཱ དེཝཝཎྞཾ. ཏདཱ སཀྐོ བོདྷིསཏྟསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪཏི, སོ ཏཾ དཱརིཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཨེསཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ལདྡྷནིཡཱམཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ནིཝཱསཊྛཱནཾ ཝཏྠཱལངྐཱརབྷོཛནཝིདྷཱནཾ, མཱརིསཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི ཏསྶཱ ཝསནཊྛཱནསྶ ཨཱསནྣེ ཕལིཀཔཱསཱདཾ མཱཔེཏྭཱ དིབྦསཡནདིབྦཝཏྠཱལངྐཱརདིབྦནྣཔཱནཱནི མཱཔེསི.

སོ པཱསཱདོ ཏསྶཱ ཨབྷིརུཧནཀཱལེ ཨོཏརིཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛཱཏི, ཨབྷིརུལ༹ྷཀཱལེ ལངྒྷིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཏིཊྛཏི. སཱ བོདྷིསཏྟསྶ ¶ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ཀུརུམཱནཱ པཱསཱདེ ཝསཏི. ཏམེཀོ ཝནཙརཀོ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ, ཝོ བྷནྟེ, ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘དྷཱིཏཱ མེ’’ཏི སུཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ ‘‘དེཝ, མཡཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཨེཝརཱུཔཱ ནཱམ ཨེཀསྶ ཏཱཔསསྶ དྷཱིཏཱ དིཊྛཱ’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. ཏཾ སུཏྭཱ སོ སཝནསཾསགྒེན བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝནཙརཀཾ མགྒདེསཀཾ ཀཏྭཱ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ ཏཾ ཋཱནཾ གནྟྭཱ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ ཝནཙརཀཾ ཨཱདཱཡ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཨསྶམཔདཾ པཝིསིཏྭཱ ¶ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ‘‘བྷནྟེ, ཨིཏྠིཡོ ནཱམ བྲཧྨཙརིཡསྶ མལཾ, ཏུམྷཱཀཾ དྷཱིཏརཾ ཨཧཾ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ པན ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏསྨིཾ པདུམེ’’ཏི ཨཱསངྐཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཨཱནཱིཏབྷཱཝེན ཏསྶཱ ཀུམཱརིཀཱཡ ཨཱསངྐཱཏི ནཱམཾ ཨཀཱསི. སོ ཏཾ རཱཛཱནཾ ‘‘ཨིམཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཱ’’ཏི ཨུཛུཀཾ ཨཝཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨིམཱཡ ཀུམཱརིཀཱཡ ནཱམཾ ཛཱནནྟོ གཎྷིཏྭཱ གཙྪཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏུམྷེཧི ¶ ཀཐིཏེ ཉསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ ཏེ ན ཀཐེམི, ཏྭཾ ཨཏྟནོ པཉྙཱབལེན ནཱམཾ ཛཱནནྟོཝ གཧེཏྭཱ ཡཱཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨམཙྩེཧི སདྡྷིཾ ‘‘ཀིནྣཱམཱ ནུ ཁོ ཨེསཱ’’ཏི ནཱམཾ ཨུཔདྷཱརེཏི. སོ ཡཱནི དུཛྫཱནཱནི ནཱམཱནི, ཏཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ‘‘ཨསུཀཱ ནཱམ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ ཀཐེཏི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ན ཨེཝཾནཱམཱ’’ཏི པཊིཀྑིཔཏི.

རཉྙོ ཙ ནཱམཾ ཨུཔདྷཱརེནྟསྶ སཾཝཙྪརོ ཨཏཱིཏོ. ཏདཱ ཧཏྠིཨསྶམནུསྶེ སཱིཧཱདཡོ ཝཱལཱ༹ གཎྷནྟི, དཱིགྷཛཱཏིཀཔརིཔནྠོ ཧོཏི, མཀྑིཀཔརིཔནྠོ ཧོཏི, སཱིཏེན ཀིལམིཏྭཱ བཧཱུ མནུསྶཱ མརནྟི. ཨཐ རཱཛཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ མེ ཨེཏཱཡཱ’’ཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཀཐེཏྭཱ པཱཡཱསི. ཨཱསངྐཱ ཀུམཱརིཀཱ ཏཾ དིཝསཾ ཕལིཀཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟཱི ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཾ ཏཝ ནཱམཾ ཛཱནིཏུཾ ན སཀྐོམ, ཏྭཾ ཧིམཝནྟེཡེཝ ཝས, མཡཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀཧཾ, མཧཱརཱཛ, གཙྪནྟོ མཱདིསཾ ཨིཏྠིཾ ལབྷིསྶསི, མམ ཝཙནཾ སུཎཱཧི, ཏཱཝཏིཾསདེཝལོཀེ ཙིཏྟལཏཱཝནེ ཨཱསཱཝཏཱི ནཱམ ལཏཱ ཨཏྠི, ཏསྶཱ ཕལསྶ ཨབྦྷནྟརེ དིབྦཔཱནཾ ནིབྦཏྟཾ, ཏཾ ཨེཀཝཱརཾ པིཝིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ མཱསེ མཏྟཱ ཧུཏྭཱ དིབྦསཡནེ སཡནྟི, སཱ པན ཝསྶསཧསྶེན ¶ ཕལཏི, སུརཱསོཎྜཱ དེཝཔུཏྟཱ ‘ཨིཏོ ཕལཾ ལབྷིསྶཱམཱ’ཏི དིབྦཔཱནཔིཔཱསཾ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཝསྶསཧསྶཾ ¶ ནིབདྡྷཾ གནྟྭཱ ཏཾ ལཏཾ ‘ཨརོགཱ ནུ ཁོ’ཏི ཨོལོཀེནྟི, ཏྭཾ པན ཨེཀསཾཝཙྪརེནེཝ ཨུཀྐཎྛིཏོ, ཨཱསཱཕལཝཏཱི ནཱམ སུཁཱ, མཱ ཨུཀྐཎྛཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༦.

‘‘ཨཱསཱཝཏཱི ནཱམ ལཏཱ, ཛཱཏཱ ཙིཏྟལཏཱཝནེ;

ཏསྶཱ ཝསྶསཧསྶེན, ཨེཀཾ ནིབྦཏྟཏེ ཕལཾ.

༢༧.

‘‘ཏཾ དེཝཱ པཡིརུཔཱསནྟི, ཏཱཝ དཱུརཕལཾ སཏིཾ;

ཨཱསཱིསེཝ ཏུཝཾ རཱཛ, ཨཱསཱ ཕལཝཏཱི སུཁཱ.

༢༨.

‘‘ཨཱསཱིསཏེཝ སོ པཀྑཱི, ཨཱསཱིསཏེཝ སོ དིཛོ;

ཏསྶ ཙཱསཱ སམིཛ྄ཛྷཏི, ཏཱཝ དཱུརགཏཱ སཏཱི;

ཨཱསཱིསེཝ ཏུཝཾ རཱཛ, ཨཱསཱ ཕལཝཏཱི སུཁཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱསཱཝཏཱིཏི ཨེཝཾནཱམིཀཱ. སཱ ཧི ཡསྨཱ ཏསྶཱ ཕལེ ཨཱསཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨཱ ཨེཏཾ ¶ ནཱམཾ ལབྷཏི. ཙིཏྟལཏཱཝནེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ཨུཡྻཱནེ. ཏསྨིཾ ཀིར ཨུཡྻཱནེ ཏིཎརུཀྑལཏཱདཱིནཾ པབྷཱ ཏཏྠ པཝིཊྛཔཝིཊྛཱནཾ དེཝཏཱནཾ སརཱིརཝཎྞཾ ཙིཏྟཾ ཀརོཏི, ཏེནསྶ ‘‘ཙིཏྟལཏཱཝན’’ནྟི ནཱམཾ ཛཱཏཾ. པཡིརུཔཱསནྟཱིཏི པུནཔྤུནཾ ཨུཔེནྟི. ཨཱསཱིསེཝཱཏི ཨཱསཱིསཱཧིཡེཝ པཏྠེཧིཡེཝ, མཱ ཨཱསཙྪེདཾ ཀརོཧཱིཏི.

རཱཛཱ ཏསྶཱ ཀཐཱཡ བཛ྄ཛྷིཏྭཱ པུན ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ དསནཱམཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ནཱམཾ གཝེསནྟོ ཨཔརམྤི སཾཝཙྪརཾ ཝསི. ཏསྶཱ དསནཱམཀམྤི ནཱམཾ ནཱཧོསི, ‘‘ཨསུཀཱ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ བོདྷིསཏྟོ པཊིཀྑིཔཏེཝ. པུན རཱཛཱ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམཱཡཱ’’ཏི ཏུརངྒཾ ཨཱརུཡ྄ཧ པཱཡཱསི. སཱཔི པུན ཝཱཏཔཱནེ ཋཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསི. རཱཛཱ ‘‘ཏིཊྛ ཏྭཾ, མཡཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ‘‘ཀསྨཱ ཡཱསི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི? ‘‘ཏཝ ནཱམཾ ཛཱནིཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀསྨཱ ནཱམཾ ན ཛཱནིསྶསི, ཨཱསཱ ནཱམ ཨསམིཛ྄ཛྷནཀཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀོ ཀིར བཀོ པབྦཏམུདྡྷནི ཋིཏོ ཨཏྟནཱ པཏྠིཏཾ ལབྷི, ཏྭཾ ཀསྨཱ ན ལབྷིསྶསི, ཨདྷིཝཱསེཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ཨེཀོ ཀིར བཀོ ཨེཀསྨིཾ པདུམསརེ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ པབྦཏམཏྠཀེ ནིལཱིཡི. སོ ཏཾ དིཝསཾ ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ པབྦཏམཏྠཀེ སུཁཾ ¶ ནིསིནྣོ, སཙེ ཨིཏོ ཨནོཏརིཏྭཱ ཨེཏྠེཝ ནིསིནྣོ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཨིམཾ དིཝསཾ ཝསེཡྻཾ, བྷདྲཀཾ ཝཏ ཨསྶཱ’’ཏི. ཨཐ ཏཾ དིཝསམེཝ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨསུརནིམྨཐནཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དེཝིསྶརིཡཾ ལདྡྷཱ ཙིནྟེསི ‘མམ ཏཱཝ མནོརཐོ མཏྠཀཾ པཏྟོ, ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨཉྙོ ཀོཙི ཨཔརིཔུཎྞམནོརཐོ’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘ཨིམསྶ མནོརཐཾ མཏྠཀཾ པཱཔེསྶཱམཱི’ཏི བཀསྶ ནིསིནྣཊྛཱནཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀཱ ནདཱི ཨཏྠི, ཏཾ ནདིཾ ཨོགྷཔུཎྞཾ ཀཏྭཱ པབྦཏམཏྠཀེན པེསེསི. སོཔི བཀོ ཏཏྠེཝ ནིསིནྣོ མཙྪེ ཁཱདིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཏཾ དིཝསཾ ཏཏྠེཝ ཝསི, ཨུདཀམྤི བྷསྶིཏྭཱ གཏཾ. ‘‘ཨེཝཾ, མཧཱརཱཛ, བཀོཔི ཏཱཝ ཨཏྟནོ ཨཱསཱཕལཾ ལབྷི, ཀིཾ ཏྭཾ ན ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱསཱིསཏེཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨཱསཱིསཏེཝཱཏི ཨཱསཱིསཏིཡེཝ པཏྠེཏིཡེཝ. པཀྑཱིཏི པཀྑེཧི ཡུཏྟཏཱཡ པཀྑཱི. དྭིཀྑཏྟུཾ ཛཱཏཏཱཡ དིཛོ. ཏཱཝ དཱུརགཏཱ སཏཱིཏི པབྦཏམཏྠཀཏོ མཙྪཱནཉྩ ཨུདཀསྶ ཙ དཱུརབྷཱཝཾ པསྶ, ཨེཝཾ དཱུརགཏཱ སམཱནཱ སཀྐསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན བཀསྶ ཨཱསཱ པཱུརིཡེཝཱཏི.

ཨཐ རཱཛཱ ཏསྶཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ རཱུཔེ བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཐཱཡ ཨལླཱིནོ གནྟུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ སཏནཱམཾ ཀཱརེསི, སཏནཱམཝསེན ¶ ནཱམཾ གཝེསཏོཔིསྶ ཨཉྙཾ སཾཝཙྪརཾ ཨཏཱིཏཾ ¶ . སོ ཏིཎྞཾ སཾཝཙྪརཱནཾ ཨཙྩཡེན བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཏནཱམཝསེན ‘‘ཨསུཀཱ ནཱམ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ན ཛཱནཱསི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. སོ ‘‘གམིསྶཱམ དཱནི མཡ’’ནྟི བོདྷིསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཱཡཱསི. ཨཱསངྐཱ ཀུམཱརིཀཱ ཙ པུན ཕལིཀཝཱཏཔཱནཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱཝ. རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨཙྪ, མཡཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀསྨཱ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཏྭཾ མཾ ཝཙནེནེཝ སནྟཔྤེསི, ན ཙ ཀཱམརཏིཡཱ, ཏཝ མདྷུརཝཙནེན བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝསནྟསྶ མམ ཏཱིཎི སཾཝཙྪརཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི, ཨིདཱནི གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༢༩.

‘‘སམྤེསི ཁོ མཾ ཝཱཙཱཡ, ན ཙ སམྤེསི ཀམྨུནཱ;

མཱལཱ སེརེཡྻཀསྶེཝ, ཝཎྞཝནྟཱ ཨགནྡྷིཀཱ.

༣༠.

‘‘ཨཕལཾ ¶ མདྷུརཾ ཝཱཙཾ, ཡོ མིཏྟེསུ པཀུབྦཏི;

ཨདདཾ ཨཝིསྶཛཾ བྷོགཾ, སནྡྷི ཏེནསྶ ཛཱིརཏི.

༣༡.

‘‘ཡཉྷི ཀཡིརཱ ཏཉྷི ཝདེ, ཡཾ ན ཀཡིརཱ ན ཏཾ ཝདེ;

ཨཀརོནྟཾ བྷཱསམཱནཾ, པརིཛཱནནྟི པཎྜིཏཱ.

༣༢.

‘‘བལཉྩ ཝཏ མེ ཁཱིཎཾ, པཱཐེཡྻཉྩ ན ཝིཛྫཏི;

སངྐེ པཱཎཱུཔརོདྷཱཡ, ཧནྡ དཱནི ཝཛཱམཧ’’ནྟི.

ཏཏྠ སམྤེསཱིཏི སནྟཔྤེསི པཱིཎེསི. སེརེཡྻཀསྶཱཏི སུཝཎྞཀུརཎྜཀསྶ. དེསནཱསཱིསམེཝེཏཾ, ཡཾཀིཉྩི པན སུཝཎྞཀུརཎྜཀཛཡསུམནཱདིཀཾ ཨཉྙམྤི པུཔྥཾ ཝཎྞསམྤནྣཾ ཨགནྡྷཀཾ, སབྦཾ ཏཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ཝཎྞཝནྟཱ ཨགནྡྷིཀཱཏི ཡཐཱ སེརེཡྻཀཱདཱིནཾ མཱལཱ ཝཎྞཝནྟཏཱཡ དསྶནེན ཏཔྤེཏི, ཨགནྡྷཏཱཡ གནྡྷེན ན ཏཔྤེཏི, ཨེཝཾ ཏྭམྤི དསྶནེན པིཡཝཙནེན ཙ སནྟཔྤེསི, ན ཀམྨུནཱཏི དཱིཔེཏི. ཨདདནྟི བྷདྡེ, ཡོ ‘‘ཨིམཾ ནཱམ ཝོ བྷོགཾ དསྶཱམཱི’’ཏི མདྷུརཝཙནེན ཝཏྭཱ ཏཾ བྷོགཾ ཨདདནྟོ ཨཝིསྶཛྫེནྟོ ཀེཝལཾ མདྷུརཝཙནམེཝ ཀརོཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཨསྶ མིཏྟསྶ ¶ སནྡྷི ཛཱིརཏི, མིཏྟསནྠཝོ ན གྷཊཱིཡཏི. པཱཐེཡྻཉྩཱཏི བྷདྡེ, མཡ྄ཧཾ ཏཝ མདྷུརཝཙནེན བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏཱིཎི སཾཝཙྪརཱནི ཝསནྟསྶེཝ ཧཏྠིཨསྶརཐཔཏྟིསངྑཱཏཾ བལཉྩ ཁཱིཎཾ, མནུསྶཱནཾ བྷཏྟཝེཏནསངྑཱཏཾ པཱཐེཡྻཉྩ ནཏྠི. སངྐེ པཱཎཱུཔརོདྷཱཡཱཏི སྭཱཧཾ ཨིདྷེཝ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཝིནཱསཾ ཨཱསངྐཱམི, ཧནྡ དཱནཱཧཾ གཙྪཱམཱིཏི.

ཨཱསངྐཱ ¶ ཀུམཱརིཀཱ རཉྙོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ནཱམཾ ཛཱནཱསི, ཏཡཱ ཝུཏྟམེཝ མམ ནཱམཾ, ཨིདཾ མེ པིཏུ ཀཐེཏྭཱ མཾ གཎྷིཏྭཱ ཡཱཧཱི’’ཏི རཉྙཱ སདྡྷིཾ སལླཔནྟཱི ཨཱཧ –

༣༣.

‘‘ཨེཏདེཝ ཧི མེ ནཱམཾ, ཡཾནཱམསྨི རཐེསབྷ;

ཨཱགམེཧི མཧཱརཱཛ, པིཏརཾ ཨཱམནྟཡཱམཧ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – ཡཾནཱམཱ ཨཧཾ ཨསྨི, ཏཾ ཨེཏཾ ཨཱསངྐཱཏྭེཝ མམ ནཱམནྟི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ དྷཱིཏཱ ཨཱསངྐཱ ནཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ནཱམཾ ཉཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏཾ གཧེཏྭཱ གཙྪ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. སོ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཕལིཀཝིམཱནདྭཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, པིཏརཱཔི ཏེ མཡ྄ཧཾ དིནྣཱ, ཨེཧི དཱནི གམིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཱགམེཧི, མཧཱརཱཛ, པིཏརཾ ཨཱམནྟཡཱམཧ’’ནྟི པཱསཱདཱ ཨོཏརིཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ རོདིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏཱ. རཱཛཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ པུཏྟདྷཱིཏཱཧི ཝཌྜྷནྟོ པིཡསཾཝཱསཾ ཝསི. བོདྷིསཏྟོ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤཛྫི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ཨཱསངྐཱ ཀུམཱརིཀཱ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཨཱསངྐཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༨༡] ༦. མིགཱལོཔཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ན ¶ མེ རུཙྩཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ དུབྦཙབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཏྠཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ དུབྦཙོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཁོ བྷིཀྑུ ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏྭཾ དུབྦཙོཡེཝ, དུབྦཙབྷཱཝཉྩ པན ནིསྶཱཡ པཎྜིཏཱནཾ ཝཙནཾ ཨཀརོནྟོ ཝེརམྦྷཝཱཏམུཁེ བྱསནཾ གཏོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ གིཛ྄ཛྷཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨཔནནྡགིཛ྄ཛྷོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ གིཛ྄ཛྷགཎཔརིཝུཏོ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཔབྦཏེ ཝསི. པུཏྟོ པནསྶ མིགཱལོཔོ ནཱམ ཐཱམབལསམྤནྣོ ཨཧོསི, སོ ཨཉྙེསཾ གིཛ྄ཛྷཱནཾ སཱིམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཏིཨུཙྩཾ ཨུཔྤཏི. གིཛ྄ཛྷཱ ‘‘པུཏྟོ ཏེ ཨཏིདཱུརཾ ཨུཔྤཏཏཱི’’ཏི གིཛ྄ཛྷརཉྙོ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. སོ ཏཾ པཀྐོསེཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཀིར, ཏཱཏ, ཨཏིཨུཙྩཾ ¶ གཙྪསི, ཨཏིཨུཙྩཾ གཙྪནྟོ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༤.

‘‘ན མེ རུཙྩི མིགཱལོཔ, ཡསྶ ཏེ ཏཱདིསཱི གཏཱི;

ཨཏུཙྩཾ ཏཱཏ པཏསི, ཨབྷཱུམིཾ ཏཱཏ སེཝསི.

༣༥.

‘‘ཙཏུཀྐཎྞཾཝ ཀེདཱརཾ, ཡདཱ ཏེ པཐཝཱི སིཡཱ;

ཏཏོ ཏཱཏ ནིཝཏྟསྶུ, མཱསྶུ ཨེཏྟོ པརཾ གམི.

༣༦.

‘‘སནྟི ཨཉྙེཔི སཀུཎཱ, པཏྟཡཱནཱ ཝིཧངྒམཱ;

ཨཀྑིཏྟཱ ཝཱཏཝེགེན, ནཊྛཱ ཏེ སསྶཏཱིསམཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མིགཱལོཔཱཏི པུཏྟཾ ནཱམེན ཨཱལཔཏི. ཨཏུཙྩཾ ཏཱཏ པཏསཱིཏི ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨཉྙེསཾ གིཛ྄ཛྷཱནཾ སཱིམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཏིཨུཙྩཾ གཙྪསི. ཙཏུཀྐཎྞཾཝ ཀེདཱརནྟི ཨིམིནཱསྶ སཱིམཾ ཨཱཙིཀྑཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏཱཏ, ཡདཱ ཏེ ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི ཙཏུཀྐཎྞཾ ཀེདཱརཾ ཝིཡ སིཡཱ, ཨེཝཾ ཁུདྡིཀཱ ¶ ཝིཡ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡེཐ, ཨཐ ཏྭཾ ཨེཏྟཀཱ ཋཱནཱ ནིཝཏྟེཡྻཱསི, ཨེཏྟོ པརཾ མཱ གམཱིཏི. སནྟི ཨཉྙེཔཱིཏི ན ཀེཝལཾ ཏྭམེཝ, ཨཉྙེཔི གིཛ྄ཛྷཱ ཨེཝཾ ཀརིཾསཱུཏི དཱིཔེཏི. ཨཀྑིཏྟཱཏི ཏེཔི གིཛ྄ཛྷཱ ཨམྷཱཀཾ སཱིམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ གཏཱ ཝཱཏཝེགེན ཨཱཀཌྜྷིཏཱ ནསྶིཾསུ. སསྶཏཱིསམཱཏི སསྶཏཱིཧི པཐཝཱིཔབྦཏཱདཱིཧི སམཾ ཨཏྟཱནཾ མཉྙམཱནཱ ཨཏྟནོ ཝསྶསཧསྶཔརིམཱཎཾ ཨཱཡུཾ ཨཔཱུརེཏྭཱཔི ཨནྟརཱ ནཊྛཱཏི ཨཏྠོ.

མིགཱལོཔོ ཨནོཝཱདཀཏྟཱ པིཏུ ཝཙནཾ ཨཀཏྭཱ ལངྒྷནྟོ པིཏརཱ ཨཀྑཱཏཾ སཱིམཾ དིསྭཱ ཏཾ ཨཏིཀྐམྨ ཀཱལཝཱཏེ པཏྭཱ ཏེཔི ཚིནྡིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏོ ཝེརམྦྷཝཱཏམུཁཾ པཀྑནྡི, ཨཐ ནཾ ཝེརམྦྷཝཱཏཱ པཧརིཾསུ. སོ ཏེཧི པཧཊམཏྟོཝ ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཧུཏྭཱ ཨཱཀཱསེཡེཝ ཨནྟརདྷཱཡི.

༣༧.

‘‘ཨཀཏྭཱ ¶ ཨཔནནྡསྶ, པིཏུ ཝུདྡྷསྶ སཱསནཾ;

ཀཱལཝཱཏེ ཨཏིཀྐམྨ, ཝེརམྦྷཱནཾ ཝསཾ ཨགཱ.

༣༨.

‘‘ཏསྶ པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཙ, ཡེ ཙཉྙེ ཨནུཛཱིཝིནོ;

སབྦེ བྱསནམཱཔཱདུཾ, ཨནོཝཱདཀརེ དིཛེ.

༣༩.

‘‘ཨེཝམྤི ¶ ཨིདྷ ཝུདྡྷཱནཾ, ཡོ ཝཱཀྱཾ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི;

ཨཏིསཱིམཙརོ དིཏྟོ, གིཛ྄ཛྷོཝཱཏཱིཏསཱསནོ;

སབྦེ བྱསནཾ པཔྤོནྟི, ཨཀཏྭཱ ཝུདྡྷསཱསན’’ནྟི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ.

ཏཏྠ ཨནུཛཱིཝིནོཏི ཏཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝནཀཱ. ཨནོཝཱདཀརེ དིཛེཏི ཏསྨིཾ མིགཱལོཔེ གིཛ྄ཛྷེ ཨོཝཱདཾ ཨགཎྷནྟེ སབྦེཔི ཏེ ཏེན སདྡྷིཾ ཨཏིསཱིམཾ གནྟྭཱ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨེཝམྤཱིཏི, བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ སོ གིཛ྄ཛྷོ, ཨེཝཾ ཡོ ཨཉྙོཔི གཧཊྛོ ཝཱ པབྦཛིཏོ ཝཱ ཧིཏཱནུཀམྤཀཱནཾ ཝུདྡྷཱནཾ ཝཙནཾ ན གཎྷཱཏི, སོཔི ཨཡཾ སཱིམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཙརནྟོ དིཏྟོ གབྦིཏོ གིཛ྄ཛྷོཝ བྱསནཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མིགཱལོཔོ དུབྦཙབྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཨཔནནྡོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མིགཱལོཔཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༨༢] ༧. སིརིཀཱལ༹ཀཎྞིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཱ ¶ ནུ ཀཱལེ༹ན ཝཎྞེནཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཧི སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཁཎྜཱནི པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑི, བྷརིཡཱཔིསྶ པུཏྟདྷཱིཏརོཔི དཱསཱཔི བྷཏིཾ གཧེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱ ཀམྨཀརཱཔི སབྦེ རཀྑིཾསུཡེཝ. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ སུཙིཡེཝ སུཙིཔརིཝཱརོ ཧུཏྭཱ ཙརཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ ¶ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི སུཙཱིཡེཝ སུཙིཔརིཝཱརཱ ཨཧེསུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སེཊྛི ཧུཏྭཱ དཱནཾ ཨདཱསི, སཱིལཾ རཀྑི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརི, བྷརིཡཱཔིསྶ པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑི, པུཏྟདྷཱིཏརོཔི དཱསཀམྨཀརཔོརིསཱཔི པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑིཾསུ. སོ སུཙིཔརིཝཱརསེཊྛིཏྭེཝ པཉྙཱཡིཏྠ. ཨཐེཀདིཝསཾ སོ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ མཡཱ སུཙིཔརིཝཱརསཱིལོ ཀོཙི ཨཱགམིསྶཏི, ཏསྶ མམ ནིསཱིདནཔལླངྐཾ ཝཱ ནིཔཛྫནསཡནཾ ཝཱ དཱཏུཾ ན ཡུཏྟཾ, ཨནུཙྪིཊྛཾ ཨཔརིབྷུཏྟཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེཡེཝ ཨེཀཔསྶེ ཨཔརིབྷུཏྟཔལླངྐཉྩ སེནཱསནཉྩ པཉྙཱཔེསི. ཏསྨིཾ སམཡེ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀདེཝལོཀཏོ ཝིརཱུཔཀྑམཧཱརཱཛསྶ དྷཱིཏཱ ཀཱལ༹ཀཎྞཱི ཙ ནཱམ དྷཏརཊྛམཧཱརཱཛསྶ དྷཱིཏཱ སིརཱི ཙ ནཱམཱཏི ཨིམཱ དྭེ བཧུཾ གནྡྷམཱལཾ ཨཱདཱཡ ‘‘ཨནོཏཏྟེ ཀཱིལི༹སྶཱམཱ’’ཏི ཨནོཏཏྟཏིཏྠཾ ཨཱགཙྪིཾསུ. ཏསྨིཾ པན དཧེ བཧཱུནི ཏིཏྠཱནི, ཏེསུ བུདྡྷཱནཾ ཏིཏྠེ བུདྡྷཱཡེཝ ནྷཱཡནྟི, པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཏིཏྠེ པཙྩེཀབུདྡྷཱཝ ནྷཱཡནྟི, བྷིཀྑཱུནཾ ¶ ཏིཏྠེ བྷིཀྑཱུཝ ནྷཱཡནྟི, ཏཱཔསཱནཾ ཏིཏྠེ ཏཱཔསཱཝ ནྷཱཡནྟི, ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀཱདཱིསུ ཚསུ ཀཱམསགྒེསུ དེཝཔུཏྟཱནཾ ཏིཏྠེ དེཝཔུཏྟཱཝ ནྷཱཡནྟི, དེཝདྷཱིཏཱནཾ ཏིཏྠེ དེཝདྷཱིཏཱཝ ནྷཱཡནྟི.

ཏཏྲིམཱ དྭེ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨཧཾ པཋམཾ ནྷཱཡིསྶཱམི, ཨཧཾ པཋམ’’ནྟི ཏིཏྠཱཡ ཀལཧཾ ཀརིཾསུ. ཀཱལ༹ཀཎྞཱི ‘‘ཨཧཾ ལོཀཾ པཱལེམི ཝིཙཱརེམི, ཏསྨཱ པཋམཾ ནཱཡིཏུཾ ཡུཏྟཱམྷཱི’’ཏི ཝདཏི. སིརཱི ‘‘ཨཧཾ མཧཱཛནསྶ ཨིསྶརིཡདཱཡིཀཱཡ པཊིཔདཱཡ ཋིཏཱ, ཏསྨཱ པཋམཾ ནྷཱཡིཏུཾ ཡུཏྟཱམྷཱི’’ཏི ཝདཏི. ཏཱ ‘‘ཨམྷེསུ པཋམཾ ནྷཱཡིཏུཾ ཡུཏྟརཱུཔཾ ཝཱ ཨཡུཏྟརཱུཔཾ ཝཱ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི ཏེསཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨམྷེསུ ཀཱ པཋམཾ ཨནོཏཏྟདཧེ ནྷཱཡིཏུཾ ཡུཏྟརཱུཔཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. དྷཏརཊྛཝིརཱུཔཀྑཱ ‘‘ན སཀྐཱ ཨམྷེཧི ཝིནིཙྪིནིཏུ’’ནྟི ཝིརཱུལ༹ྷཀཝེསྶཝཎཱནཾ བྷཱརམཀཾསུ. ཏེ ‘‘ཨམྷེཔི ན སཀྑིསྶཱམ, སཀྐསྶ པཱདམཱུལེ པེསེསྶཱམཱ’’ཏི ཏཱ སཀྐསྶ སནྟིཀཾ པེསེསུཾ. སཀྐོ ཏཱསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམཱ དྭེཔི མམ པུརིསཱནཉྙེཝ དྷཱིཏརོ, ན སཀྐཱ མཡཱ ཨིམཾ ཨཌྜཾ ཝིནིཙྪིནིཏུ’’ནྟི. ཨཐ ཏཱ སཀྐོ ཨཱཧ ‘‘བཱརཱཎསིཡཾ སུཙིཔརིཝཱརོ ནཱམ སེཊྛི ཨཏྠི, ཏསྶ གྷརེ ཨནུཙྪིཊྛསཡནཉྩ པཉྙཏྟཾ, ཡཱ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ སཡིཏུཾ ཝཱ ལབྷཏི, སཱ པཋམཾ ནྷཱཡིཏུཾ ཡུཏྟརཱུཔཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ཀཱལ༹ཀཎྞཱི ཏསྨིཾ ཁཎེཡེཝ ¶ ནཱིལཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ནཱིལཝིལེཔནཾ ཝིལིམྤིཏྭཱ ནཱིལམཎིཔིལ༹ནྡྷནཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཡནྟཔཱསཱཎོ ཝིཡ དེཝལོཀཏོ ཨོཏརིཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམསམནནྟརེ སེཊྛིནོ ¶ པཱསཱདསྶ ཨུཔཊྛཱནདྭཱརེ སཡནསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ནཱིལརསྨིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨཊྛཱསི. སེཊྛི ཨོལོཀེཏྭཱ ¶ ཏཾ ཨདྡས, སཧདསྶནེནེཝསྶ སཱ ཨཔྤིཡཱ ཨཧོསི ཨམནཱཔཱ. སོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༠.

‘‘ཀཱ ནུ ཀཱལེ༹ན ཝཎྞེན, ན ཙཱཔི པིཡདསྶནཱ;

ཀཱ ཝཱ ཏྭཾ ཀསྶ ཝཱ དྷཱིཏཱ, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཀཱལེ༹ནཱཏི ནཱིལེན. ཝཎྞེནཱཏི སརཱིརཝཏྠཱབྷརཎཝཎྞེན. ན ཙཱཔི པིཡདསྶནཱཏི དྷཱཏུསོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ སཾསནྡནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཨཡཉྩ དེཝདྷཱིཏཱ ཨནཱཙཱརཱ དུསྶཱིལཱ, ཏསྨཱ སཱ སཧདསྶནེནེཝསྶ ཨཔྤིཡཱ ཛཱཏཱ, ཏེནེཝམཱཧ. ཀཱ ཝཱ ཏྭནྟི ‘‘ཀཱ ཙ ཏྭཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀཱལ༹ཀཎྞཱི དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༡.

‘‘མཧཱརཱཛསྶཧཾ དྷཱིཏཱ, ཝིརཱུཔཀྑསྶ ཙཎྜིཡཱ;

ཨཧཾ ཀཱལཱི༹ ཨལཀྑིཀཱ, ཀཱལ༹ཀཎྞཱིཏི མཾ ཝིདཱུ;

ཨོཀཱསཾ ཡཱཙིཏོ དེཧི, ཝསེམུ ཏཝ སནྟིཀེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཙཎྜིཡཱཏི ཀོདྷནཱ. ཀོདྷབྷཱཝེན ཧི མཡ྄ཧཾ ཙཎྜཱིཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨལཀྑིཀཱཏི ནིཔྤཉྙཱ. མཾ ཝིདཱུཏི ཨེཝཾ མཾ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀདེཝལོཀེ ཛཱནནྟི. ཝསེམཱུཏི མཡཾ ཨཛྫ ཨེཀརཏྟཾ ཏཝ སནྟིཀེ ཝསེཡྻཱམ, ཨེཏསྨིཾ མེ ཨནུཙྪིཊྛཱསནསཡནེ ཨོཀཱསཾ དེཧཱིཏི.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༢.

‘‘ཀིཾསཱིལེ ཀིཾསམཱཙཱརེ, པུརིསེ ནིཝིསསེ ཏུཝཾ;

པུཊྛཱ མེ ཀཱལི༹ ཨཀྑཱཧི, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ནིཝིསསེཏི ཏཝ ཙིཏྟེན ནིཝིསསི པཏིཊྛཧསཱིཏི.

ཏཏོ ¶ སཱ ཨཏྟནོ གུཎཾ ཀཐེནྟཱི ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤༣.

‘‘མཀྑཱི ¶ པལཱ༹སཱི སཱརམྦྷཱི, ཨིསྶུཀཱི མཙྪརཱི སཋོ;

སོ མཡ྄ཧཾ པུརིསོ ཀནྟོ, ལདྡྷཾ ཡསྶ ཝིནསྶཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡོ པུརིསོ ཨཏྟནོ ཀཏགུཎཾ ན ཛཱནཱཏི, གུཎམཀྑཱི ཧོཏི, ཨཏྟནོ ཀིསྨིཉྩི ཀཱརཎེ ཀཐིཏེ ‘‘ཀིཾ ཨཧཾ ཨེཏཾ ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཡུགགྒཱཧཾ གཎྷཱཏི ¶ , ཨཉྙེཧི ཀིཉྩི ཀཏཾ དིསྭཱ སཱརམྦྷཝསེན ཀརཎུཏྟརིཀཾ ཀརོཏི, པརེ ལཱབྷཾ ལབྷནྟེ ན ཏུསྶཏི, ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིསྶརིཡཾ པརེསཾ མཱ ཧོཏུ, མཡ྄ཧམེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི སཀསམྤཏྟིཾ གོཔེཏྭཱ པརསྶ ཏིཎགྒེན ཏེལབིནྡུམྤི ན དེཏི, ཀེརཱཊིཀལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ པརསྶ ཨདཏྭཱ ཏེཧི ཏེཧི ཨུཔཱཡེཧི པརསནྟཀམེཝ ཁཱདཏི, ཡསྶ ལདྡྷཾ དྷཉྙཾ ཝཱ དྷནཾ ཝཱ ཝིནསྶཏི ན ཏིཊྛཏི, སུརཱདྷུཏྟོ ཨཀྑདྷུཏྟོ ཨིཏྠིདྷུཏྟོ ཝཱ ཧུཏྭཱ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཝིནཱསེཏིཡེཝ, ཨཡཾ ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏོ པུརིསོ མཡ྄ཧཾ ཀནྟོ པིཡོ མནཱཔོ, ཨེཝརཱུཔེ ཨཧཾ ཙིཏྟེན པཏིཊྛཧཱམཱིཏི.

སཱཡེཝ པཉྩམཚཊྛསཏྟམགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༤༤.

‘‘ཀོདྷནོ ཨུཔནཱཧཱི ཙ, པིསུཎོ ཙ ཝིབྷེདཀོ;

ཀཎྜཀཝཱཙོ ཕརུསོ, སོ མེ ཀནྟཏརོ ཏཏོ.

༤༥.

‘‘ཨཛྫ སུཝེཏི པུརིསོ, སདཏྠཾ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི;

ཨོཝཛྫམཱནོ ཀུཔྤཏི, སེཡྻཾ སོ ཨཏིམཉྙཏི.

༤༦.

‘‘དཝཔྤལུདྡྷོ པུརིསོ, སབྦམིཏྟེཧི དྷཾསཏི;

སོ མཡ྄ཧཾ པུརིསོ ཀནྟོ, ཏསྨིཾ ཧོམི ཨནཱམཡཱ’’ཏི.

ཏཱཔི ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཝིཏྠཱརེཏབྦཱ. སངྑེཔཏྠོ པནེཏྠ – ཀོདྷནོཏི ཨཔྤམཏྟཀེནཱཔི ཀུཛ྄ཛྷནཀོ. ཨུཔནཱཧཱིཏི པརསྶ ཨཔརཱདྷཾ ཧདཡེ ཋཔེཏྭཱ སུཙིརེནཔི ཏསྶ ཨནཏྠཀཱརཀོ. པིསུཎོཏི པིསུཎཝཱཙོ. ཝིབྷེདཀོཏི ཨཔྤམཏྟཀེནཔི མིཏྟབྷིནྡནཀོ. ཀཎྜཀཝཱཙོཏི སདོསཝཱཙོ. ཕརུསོཏི ཐདྡྷཝཱཙོ. ཀནྟཏརོཏི སོ པུརིསོ མཡ྄ཧཾ པུརིམཱཔི ཀནྟཏརོ པིཡཏརོ. ཨཛྫ སུཝེཏི ‘‘ཨིདཾ ཀམྨཾ ཨཛྫ ཀཱཏབྦཾ, ཨིདཾ སྭེ ¶ , ཨིདཾ ཏཏིཡདིཝསཱདཱིསཱུ’’ཏི ཨེཝཾ སོ སདཏྠཾ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཾ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི ན ཛཱནཱཏི. ཨོཝཛྫམཱནོཏི ཨོཝདིཡམཱནོ. སེཡྻཾ སོ ཨཏིམཉྙཏཱིཏི ཛཱཏིགོཏྟཀུལཔྤདེསསཱིལཱཙཱརགུཎེཧི ཨུཏྟརིཏརཾ ཨུཏྟམཔུགྒལཾ ‘‘ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ¶ ཀིཾ པཧོསཱི’’ཏི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཉྙཏི. དཝཔྤལུདྡྷོཏི རཱུཔཱདཱིསུ ཀཱམགུཎེསུ ནིརནྟརདཝེན པལུདྡྷོ ཨབྷིབྷཱུཏོ ཝསཾ གཏོ. དྷཾསཏཱིཏི ‘‘ཏཡཱ མཡ྄ཧཾ ཀིཾ ཀཏ’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ སབྦེཧེཝ མིཏྟེཧི དྷཾསཏི པརིཧཱཡཏི. ཨནཱམཡཱཏི ཨཡཾ ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏེ པུགྒལེ ནིདྡུཀྑཱ ནིསྶོཀཱ ཧོམི, ཏཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཨནཱལཡཱ ཧུཏྭཱ ཝསཱམཱི’’ཏི.

ཨཐ ¶ ནཾ གརཧནྟོ མཧཱསཏྟོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༧.

‘‘ཨཔེཧི ཨེཏྟོ ཏྭཾ ཀཱལི༹, ནེཏཾ ཨམྷེསུ ཝིཛྫཏི;

ཨཉྙཾ ཛནཔདཾ གཙྪ, ནིགམེ རཱཛདྷཱནིཡོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔེཧཱིཏི ཨཔགཙྪ. ནེཏཾ ཨམྷེསཱུཏི ཨེཏཾ མཀྑཱདིཀཾ ཏཝ པིཡབྷཱཝཀརཎཾ ཨམྷེསུཔི ན ཝིཛྫཏི ནཏྠི. ནིགམེ རཱཛདྷཱནིཡོཏི ཨཉྙེ ནིགམེཔི ཨཉྙཱ རཱཛདྷཱནིཡོཔི གཙྪ, ཡཏྠ མཡཾ ཏཾ ན པསྶཱམ, ཏཏྠ གཙྪཱཏི དཱིཔེཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀཱལ༹ཀཎྞཱི ཨདྡིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨནནྟརགཱཐམཱཧ –

༤༨.

‘‘ཨཧམྤི ཁོ ཏཾ ཛཱནཱམི, ནེཏཾ ཏུམྷེསུ ཝིཛྫཏི;

སནྟི ལོཀེ ཨལཀྑིཀཱ, སངྒྷརནྟི བཧུཾ དྷནཾ;

ཨཧཾ དེཝོ ཙ མེ བྷཱཏཱ, ཨུབྷོ ནཾ ཝིདྷམཱམསེ’’ཏི.

ཏཏྠ ནེཏཾ ཏུམྷེསཱུཏི ཡཾ མམ པིཡབྷཱཝཀརཎཾ མཀྑཱདིཀཾ ཡེན ཨཧཾ ཨཏྟནཱཔི སམནྣཱགཏཱ, ཏཾ ཏུམྷེསུ ནཏྠཱིཏི ཨཧམྤི ཨེཏཾ ཛཱནཱམི. སནྟི ལོཀེ ཨལཀྑིཀཱཏི ཨཉྙེ པན ལོཀེ ནིསྶཱིལཱ ནིཔྤཉྙཱ སནྟི. སངྒྷརནྟཱིཏི ཏེ ནིསྶཱིལཱ ནིཔྤཉྙཱཔི སམཱནཱ ཨེཏེཧི མཀྑཱདཱིཧི བཧུཾ དྷནཾ སངྒྷརནྟི པིཎྜཾ ཀརོནྟི. ཨུབྷོ ནནྟི ཏཾ པན ཨེཏེཧི སངྒྷརིཏྭཱ ཋཔིཏཾ དྷནཾ ཨཧཉྩ མཡ྄ཧམེཝ བྷཱཏཱ དེཝོ ཙ ནཱམ དེཝཔུཏྟོཏི ཨུབྷོ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཝིདྷམཱམསེ ནཱསེམ, ཨམྷཱཀཾ པན དེཝལོཀེ བཧཱུ དིབྦཔརིབྷོགཱ ¶ ཨཏྠི དིབྦཱནི སཡནཱནི, ཏྭཾ དདེཡྻཱསི ཝཱ ནོ ཝཱ, ཀོ མེ ཏཡཱ ཨཏྠོཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཏསྶཱ པཀྐནྟཀཱལེ སིརཱི དེཝདྷཱིཏཱ སུཝཎྞཝཎྞེཧི ཝཏྠཝིལེཔནེཧི སུཝཎྞཱལངྐཱརེན ཨཱགནྟྭཱ ¶ ཨུཔཊྛཱནདྭཱརེ པཱིཏརསྨིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སམེཧི པཱདེཧི སམཾ པཐཝིཡཾ པཏིཊྛཱཡ སགཱརཝཱ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ མཧཱསཏྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༩.

‘‘ཀཱ ནུ དིབྦེན ཝཎྞེན, པཐབྱཱ སུཔཏིཊྛིཏཱ;

ཀཱ ཝཱ ཏྭཾ ཀསྶ ཝཱ དྷཱིཏཱ, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ དིབྦེནཱཏི ཝིསིཊྛེན ཨུཏྟམེན.

ཏཾ སུཏྭཱ སིརཱི དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༠.

‘‘མཧཱརཱཛསྶཧཾ དྷཱིཏཱ, དྷཏརཊྛསྶ སིརཱིམཏོ;

ཨཧཾ སིརཱི ཙ ལཀྑཱི ཙ, བྷཱུརིཔཉྙཱཏི མཾ ཝིདཱུ;

ཨོཀཱསཾ ཡཱཙིཏོ དེཧི, ཝསེམུ ཏཝ སནྟིཀེ’’ཏི.

ཏཏྠ སིརཱི ཙ ལཀྑཱི ཙཱཏི སིརཱིཏི ཙ ལཀྑཱིཏི ཙ ཨཧམེཝཾནཱམཱ, ན ཨཉྙཱ. བྷཱུརིཔཉྙཱཏི མཾ ཝིདཱུཏི མཾ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀདེཝལོཀེ པཐཝཱིསམཱཡ ཝིཔུལཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱཏི ཛཱནནྟི. ཝསེམུ ཏཝ སནྟིཀེཏི ཏཝ ཨནུཙྪིཊྛཱསནེ ཙེཝ ཨནུཙྪིཊྛསཡནེ ཙ ཨེཀརཏྟིཾ ཝསེཡྻཱམ, ཨོཀཱསཾ མེ དེཧཱིཏི.

ཏཏོ པརཾ བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧ –

༥༡.

‘‘ཀིཾསཱིལེ ཀིཾསམཱཙཱརེ, པུརིསེ ནིཝིསསེ ཏུཝཾ;

པུཊྛཱ མེ ལཀྑི ཨཀྑཱཧི, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡཾ.

༥༢.

‘‘ཡོ ཙཱཔི སཱིཏེ ཨཐ ཝཱཔི ཨུཎྷེ, ཝཱཏཱཏཔེ ཌཾསསརཱིསཔེ ཙ;

ཁུདྷཾ པིཔཱསཾ ཨབྷིབྷུཡྻ སབྦཾ, རཏྟིནྡིཝཾ ཡོ སཏཏཾ ནིཡུཏྟོ.

༥༣.

‘‘ཀཱལཱགཏཉྩ ¶ ན ཧཱཔེཏི ཨཏྠཾ, སོ མེ མནཱཔོ ནིཝིསེ ཙ ཏམྷི;

ཨཀྐོདྷནོ མིཏྟཝཱ ཙཱགཝཱ ཙ, སཱིལཱུཔཔནྣོ ཨསཋོཛུབྷཱུཏོ.

༥༤.

‘‘སངྒཱཧཀོ ¶ སཁིལོ སཎྷཝཱཙོ, མཧཏྟཔཏྟོཔི ནིཝཱཏཝུཏྟི;

ཏསྨིཾཧཾ པོསེ ཝིཔུལཱ བྷཝཱམི, ཨཱུམི སམུདྡསྶ ཡཐཱཔི ཝཎྞཾ.

༥༥.

‘‘ཡོ ཙཱཔི མིཏྟེ ཨཐ ཝཱ ཨམིཏྟེ, སེཊྛེ སརིཀྑེ ཨཐ ཝཱཔི ཧཱིནེ;

ཨཏྠཾ ཙརནྟཾ ཨཐ ཝཱ ཨནཏྠཾ, ཨཱཝཱི རཧོ སངྒཧམེཝ ཝཏྟེ.

༥༦.

‘‘ཝཱཙཾ ¶ ན ཝཛྫཱ ཕརུསཾ ཀདཱཙི, མཏསྶ ཛཱིཝསྶ ཙ ཏསྶ ཧོམི;

ཨེཏེསཾ ཡོ ཨཉྙཏརཾ ལབྷིཏྭཱ, ཀནྟཱ སིརཱི མཛྫཏི ཨཔྤཔཉྙོ;

ཏཾ དིཏྟརཱུཔཾ ཝིསམཾ ཙརནྟཾ, ཀརཱིསཋཱནཾཝ ཝིཝཛྫཡཱམི.

༥༧.

‘‘ཨཏྟནཱ ཀུརུཏེ ལཀྑིཾ, ཨལཀྑིཾ ཀུརུཏཏྟནཱ;

ན ཧི ལཀྑིཾ ཨལཀྑིཾ ཝཱ, ཨཉྙོ ཨཉྙསྶ ཀཱརཀོ’’ཏི.

སེཊྛིསྶ པུཙྪཱ ཧོཏི, སིརིཡཱ ཝིསྶཛྫནཱ.

ཏཏྠ ཌཾསསརཱིསཔེ ཙཱཏི ཌཾསཱ ཝུཙྩནྟི པིངྒལམཀྑིཀཱ, སབྦཱཔི ཝཱ མཀྑིཀཱཛཱཏིཀཱ ཨིདྷ ‘‘ཌཾསཱ’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. སརཱིསཔཱཏི དཱིགྷཛཱཏིཀཱ. ཌཾསཱ ཙ སརཱིསཔཱ ཙ ཌཾསསརཱིསཔཱ, ཏསྨིཾ ཌཾསསརཱིསཔེ སཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡོ མཧཱསེཊྛི སཱིཏེ ཝཱ ཨུཎྷེ ཝཱ ཝཱཏཱཏཔེ ཝཱ ཌཾསསརཱིསཔེ ཝཱ སཏི ཨེཏེཧི སཱིཏཱདཱིཧི པཱིལི༹ཡམཱནོཔི ཨེཏཱནི ཙེཝ སཱིཏཱདཱིནི ཁུདྷཉྩ པིཔཱསཉྩཱཏི སབྦམྤེཏཾ པརིསྶཡཾ ཨབྷིབྷུཡྻ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཏིཎཾ ཝིཡ ཨགཎེཏྭཱ རཏྟིནྡིཝཾ ཀསིཝཎིཛྫཱདཱིསུ ཙེཝ དཱནསཱིལཱདཱིསུ ཙ སཏཏཾ ཨཏྟནོ ཀམྨེསུ ནིཡུཏྟོ ཨཏྟཱནཾ ཡོཛེཏྭཱ ཝཏྟཏི.

ཀཱལཱགཏཉྩཱཏི ¶ ཀསིཀཱལཱདཱིསུ ཀསིཨཱདཱིནི དྷནཔརིཙྩཱགསཱིལརཀྑཎདྷམྨསྶཝནཱདིཀཱལེསུ ཙ དྷནཔརིཙྩཛནཱདིཔྤབྷེདཾ དིཊྛདྷམྨསམྤརཱཡེ སུཁཱཝཧཾ ཨཏྠཾ ན ཧཱཔེཏི, ཡུཏྟཔྤཡུཏྟཀཱལེ ཀརོཏིཡེཝ, སོ མཡ྄ཧཾ མནཱཔོ ཏསྨིཉྩ པུརིསེ ཨཧཾ ནིཝིསཱམཱིཏི. ཨཀྐོདྷནོཏི ཨདྷིཝཱསནཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏོ. མིཏྟཝཱཏི ཀལྱཱཎམིཏྟེན སམནྣཱགཏོ. ཙཱགཝཱཏི དྷནཔརིཙྩཱགཡུཏྟོ.

སངྒཱཧཀོཏི མིཏྟསངྒཧཨཱམིསསངྒཧདྷམྨསངྒཧཱནཾ ཀཱརཀོ. སཁིལོཏི མུདུཝཱཙོ. སཎྷཝཱཙོཏི ¶ མདྷུརཝཙནོ. མཧཏྟཔཏྟོཔི ནིཝཱཏཝུཏྟཱིཏི མཧནྟཾ ཋཱནཾ ཝིཔུལཾ ཨིསྶརིཡཾ པཏྟོཔི ཡསེན ཨནུདྡྷཏོ ནཱིཙཝུཏྟི པཎྜིཏཱནཾ ཨོཝཱདཀརོ ཧོཏི. ཏསྨིཾཧཾ པོསེཏི ཏསྨིཾ ཨཧཾ པུརིསེ. ཝིཔུལཱ བྷཝཱམཱིཏི ཨཁུདྡཀཱ ཧོམི. སོ ཧི མཧཏིཡཱ སིརིཡཱ པདཊྛཱནཾ. ཨཱུམི སམུདྡསྶ ཡཐཱཔི ཝཎྞནྟི ཡཐཱ ནཱམ སམུདྡསྶ ཝཎྞཾ ཨོལོཀེནྟཱནཾ ཨུཔརཱུཔརི ཨཱགཙྪམཱནཱ ཨཱུམི ཝིཔུལཱ ཝིཡ ཁཱཡཏི, ཨེཝམཧཾ ཏསྨིཾ པུགྒལེ ཝིཔུལཱ ཧོམཱིཏི དཱིཔེཏི.

ཨཱཝཱི རཧོཏི སམྨུཁཱ ཙ པརམྨུཁཱ ཙ. སངྒཧམེཝ ཝཏྟེཏི ཨེཏསྨིཾ མིཏྟཱདིབྷེདེ པུགྒལེ ཙཏུབྦིདྷཾ སངྒཧམེཝ ཝཏྟེཏི པཝཏྟེཏི.

ན ཝཛྫཱཏི ཡོ ཀདཱཙི ཀིསྨིཉྩི ཀཱལེ ཕརུསཝཙནཾ ན ཝདེཡྻ, མདྷུརཝཙནོཝ ཧོཏི. མཏསྶ ཛཱིཝསྶ ཙཱཏི ¶ ཏསྶཱཧཾ པུགྒལསྶ མཏསྶཔི ཛཱིཝནྟསྶཔི བྷཏྟིཀཱ ཧོམི, ཨིདྷལོཀེཔི པརལོཀེཔི ཏཱདིསམེཝ བྷཛཱམཱིཏི དསྶེཏི. ཨེཏེསཾ ཡོཏི ཨེཏེསཾ སཱིཏཱབྷིབྷཝནཱདཱིནཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟགུཎཱནཾ ཡོ པུགྒལོ ཨེཀམྤི གུཎཾ ལབྷིཏྭཱ པམཛྫཏི པམུསྶཏི, པུན ནཱནུཡུཉྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀནྟཱ སིརཱི, ཀནྟསིརིཾ, ཀནྟཾ སིརིནྟི ཏཡོཔི པཱཋཱ, ཏེསཾ ཝསེན ཨཡཾ ཨཏྠཡོཛནཱ – ཡོ པུགྒལོ སིརིཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཀནྟཱ མེ སིརི ཡཐཱཋཱནེ ཋིཏཱ’’ཏི ཨེཏེསཾ ཨཉྙཏརཾ གུཎཾ པམཛྫཏི, ཡོ ཝཱ པུགྒལོ ཀནྟསིརིཾ པིཡསིརིཾ ཨིཙྪནྟོ ཨེཏེསཾ གུཎཱནཾ ཨཉྙཏརཾ ལབྷིཏྭཱ པམཛྫཏི, ཡོ ཝཱ པུགྒལོ སིརིཾ ལབྷིཏྭཱ ཀནྟཾ མནཱཔཾ སིརིཾ ཨེཏེསཾ གུཎཱནཾ ཨཉྙཏརཾ པམཛྫཏི. ཨཔྤཔཉྙོཏི ནིཔྤཉྙོ. ཏཾ དིཏྟརཱུཔཾ ཝིསམཾ ཙརནྟནྟི ཏཾ ཨཧཾ དིཏྟསབྷཱཝཾ གབྦིཏསབྷཱཝཾ ¶ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདིབྷེདཾ ཝིསམཾ ཙརནྟཾ སུཙིཛཱཏིཀོ མནུསྶོ གཱུཐཀཱུཔཾ ཝིཡ དཱུརཏོ ཝིཝཛྫཡཱམཱིཏི.

ཨཉྙོ ཨཉྙསྶ ཀཱརཀོཏི ཨེཝཾ སནྟེ ལཀྑིཾ ཝཱ ཨལཀྑིཾ ཝཱ ཨཉྙོ པུརིསོ ཨཉྙསྶ ཀཱརཀོ ནཱམ ནཏྠི, ཡོ ཀོཙི ཨཏྟནཱ ཨཏྟནོ ལཀྑིཾ ཝཱ ཨལཀྑིཾ ཝཱ ཀརོཏཱིཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ དེཝིཡཱ ཝཙནཾ ཨབྷིནནྡིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཨནུཙྪིཊྛཾ ཨཱསནཉྩ སཡནཉྩ ཏུཡ྄ཧཾཡེཝ ཨནུཙྪཝིཀཾ, པལླངྐེ ཙ སཡནེ ཙ ནིསཱིད ཙེཝ ནིཔཛྫ ཙཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ པཙྩཱུསཀཱལེ ནིཀྑམིཏྭཱ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀདེཝལོཀཾ གནྟྭཱ ཨནོཏཏྟདཧེ པཋམཾ ནཧཱཡི. ཏམྤི སཡནཾ སིརིདེཝཏཱཡ པརིབྷུཏྟབྷཱཝཱ སིརིསཡནཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. སིརིསཡནསྶ ཨཡཾ ཝཾསོ, ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཡཱཝཛྫཏནཱ ‘‘སིརིསཡན’’ནྟི ཝུཙྩཏི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སིརིདེཝཱི ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཨཧོསི, སུཙིཔརིཝཱརསེཊྛི པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སིརིཀཱལ༹ཀཎྞིཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༨༣] ༨. ཀུཀྐུཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སུཙིཏྟཔཏྟཚདནཱཏི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི བྷིཀྑུཾ སཏྠཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ ཨིཏྠིཾ དིསྭཱ ཀིལེསཝསེན, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཨིཏྠིཡོ ནཱམ ཝཉྩེཏྭཱ ཨུཔལཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསཾ གཏཀཱལེ ཝིནཱསཾ པཱཔེནྟི, ལོལབིལཱ༹རཱི ཝིཡ ཧོནྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨརཉྙེ ཀུཀྐུཊཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨནེཀསཏཀུཀྐུཊཔརིཝཱརོ ཨརཉྙེ ¶ ཝསཏི. ཏསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀཱ བིལཱ༹རིཀཱཔི ཝསཏི. སཱ ཋཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨཝསེསེ ཀུཀྐུཊེ ཨུཔཱཡེན ཝཉྩེཏྭཱ ཁཱདི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ གཧཎཾ ན གཙྪཏི. སཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཀུཀྐུཊོ ཨཏིཝིཡ སཋོ ཨམྷཱཀཉྩ སཋབྷཱཝཾ ཨུཔཱཡཀུསལབྷཱཝཉྩ ན ཛཱནཱཏི, ཨིམཾ མཡཱ ‘ཨཧཾ བྷརིཡཱ ཏེ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི ཨུཔལཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསཾ ཨཱགཏཀཱལེ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཱ ཏེན ནིསིནྣརུཀྑསྶ མཱུལཾ གནྟྭཱ ཝཎྞསམྦྷཱསནཔུབྦངྒམཱཡ ཝཱཙཱཡ ཏཾ ཡཱཙམཱནཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༨.

‘‘སུཙིཏྟཔཏྟཚདན, ཏམྦཙཱུལ༹ ཝིཧངྒམ;

ཨོརོཧ དུམསཱཁཱཡ, མུདྷཱ བྷརིཡཱ བྷཝཱམི ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ སུཙིཏྟཔཏྟཚདནཱཏི སུཙིཏྟེཧི པཏྟེཧི ཀཏཙྪདན. མུདྷཱཏི ཝིནཱ མཱུལེན ན ཀིཉྩི གཧེཏྭཱ ཨཧཾ བྷརིཡཱ ཏེ བྷཝཱམི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨིམཱཡ མམ སབྦེ ཉཱཏཀཱ ཁཱདིཏཱ, ཨིདཱནི མཾ ཨུཔལཱཔེཏྭཱ ཁཱདིཏུཀཱམཱ ཨཧོསི, ཨུཡྻོཛེསྶཱམི ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༩.

‘‘ཙཏུཔྤདཱི ¶ ཏྭཾ ཀལྱཱཎི, དྭིཔདཱཧཾ མནོརམེ;

མིགཱི པཀྑཱི ཨསཉྙུཏྟཱ, ཨཉྙཾ པརིཡེས སཱམིཀ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ མིགཱིཏི བིལཱ༹རིཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨསཉྙུཏྟཱཏི ཛཡམྤཏིཀཱ བྷཝིཏུཾ ཨཡུཏྟཱ ཨསམྦནྡྷཱ, ནཏྠི ཏེསཾ ཨཱིདིསོ སམྦནྡྷོཏི དཱིཔེཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཏཏོ སཱ ‘‘ཨཡཾ ཨཏིཝིཡ སཋོ, ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ཝཉྩེཏྭཱ ནཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༠.

‘‘ཀོམཱརིཀཱ ཏེ ཧེསྶཱམི, མཉྫུཀཱ པིཡབྷཱཎིནཱི;

ཝིནྡ མཾ ཨརིཡེན ཝེདེན, སཱཝཡ མཾ ཡདིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀོམཱརིཀཱཏི ཨཧཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཉྙཾ པུརིསཾ ན ཛཱནཱམི, ཏཝ ཀོམཱརིཀཱ བྷརིཡཱ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཝདཏི. མཉྫུཀཱ པིཡབྷཱཎིནཱིཏི ཏཝ མདྷུརཀཐཱ པིཡབྷཱཎིནཱིཡེཝ བྷཝིསྶཱམི. ཝིནྡ མནྟི པཊིལབྷ མཾ. ཨརིཡེན ཝེདེནཱཏི སུནྡརེན པཊིལཱབྷེན. ཨཧམྤི ཧི ཨིཏོ པུབྦེ པུརིསསམྥསྶཾ ན ཛཱནཱམི, ཏྭམྤི ཨིཏྠིསམྥསྶཾ ན ཛཱནཱསི, ཨིཏི པཀཏིཡཱ བྲཧྨཙཱརཱི ¶ བྲཧྨཙཱརིནིཾ མཾ ནིདྡོསེན ལཱབྷེན ལབྷ. ཡདི མཾ ཨིཙྪསི, ཨཐ མེ ཝཙནཾ ན སདྡཧསི, དྭཱདསཡོཛནཱཡ བཱརཱཎསིཡཱ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མེ དཱསཱི’’ཏི སཱཝཡ, མཾ ཨཏྟནོ དཱསཾ ཀཏྭཱ གཎྷཱཧཱིཏི ཝདཏི.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨིམཾ ཏཛྫེཏྭཱ པལཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༦༡.

‘‘ཀུཎཔཱདིནི ལོཧིཏཔེ, ཙོརི ཀུཀྐུཊཔོཐིནི;

ན ཏྭཾ ཨརིཡེན ཝེདེན, མམཾ བྷཏྟཱརམིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ན ཏྭཾ ཨརིཡེནཱཏི ཏྭཾ ཨརིཡེན བྲཧྨཙརིཡཝཱསལཱབྷེན མཾ བྷཏྟཱརཾ ན ཨིཙྪསི, ཝཉྩེཏྭཱ པན མཾ ཁཱདིཏུཀཱམཱསི, ནསྶ པཱཔེཏི ཏཾ པལཱཔེསི. སཱ པན པལཱཡིཏྭཱཝ གཏཱ, ན པུན ཨོལོཀེཏུམྤི ཝིསཧི.

༦༢.

‘‘ཨེཝམྤི ¶ ཙཏུརཱ ནཱརཱི, དིསྭཱན སདྷནཾ ནརཾ;

ནེནྟི སཎྷཱཧི ཝཱཙཱཧི, བིལཱ༹རཱི ཝིཡ ཀུཀྐུཊཾ.

༦༣.

‘‘ཡོ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ན ཁིཔྤམནུབུཛ྄ཛྷཏི;

ཨམིཏྟཝསམནྭེཏི, པཙྪཱ ཙ ཨནུཏཔྤཏི.

༦༤.

‘‘ཡོ ¶ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ཁིཔྤམེཝ ནིབོདྷཏི;

མུཙྩཏེ སཏྟུསམྦཱདྷཱ, ཀུཀྐུཊོཝ བིལཱ༹རིཡཱ’’ཏི. – ཨིམཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ;

ཏཏྠ ཙཏུརཱཏི ཙཱཏུརིཡེན སམནྣཱགཏཱ. ནཱརཱིཏི ཨིཏྠིཡོ. ནེནྟཱིཏི ཨཏྟནོ ཝསཾ ཨུཔནེནྟི. བིལཱ༹རཱི ཝིཡཱཏི ཡཐཱ སཱ བིལཱ༹རཱི ཏཾ ཀུཀྐུཊཾ ནེཏུཾ ཝཱཡམཏི, ཨེཝཾ ཨཉྙཱཔི ནཱརིཡོ ནེནྟིཡེཝ. ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠནྟི ཨུཔྤནྣཾ ཀིཉྩིདེཝ ཨཏྠཾ. ན ཨནུབུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཡཐཱསབྷཱཝེན ན ཛཱནཱཏི, པཙྪཱ ཙ ཨནུཏཔྤཏི. ཀུཀྐུཊོཝཱཏི ཡཐཱ སོ ཉཱཎསམྤནྣོ ཀུཀྐུཊོ བིལཱ༹རིཏོ མུཏྟོ, ཨེཝཾ སཏྟུསམྦཱདྷཏོ མུཙྩཏཱིཏི ཨཏྠོ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ཀུཀྐུཊརཱཛཱ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཀུཀྐུཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༨༤] ༩. དྷམྨདྷཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དྷམྨཾ ཙརཐ ཉཱཏཡོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀུཧཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ ཨིདཱནེཝ ཀུཧཀོ, པུབྦེཔི ཀུཧཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀུཎཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ སཀུཎསངྒྷཔརིཝུཏོ སམུདྡམཛ྄ཛྷེ དཱིཔཀེ ཝསི. ཨཐེཀཙྩེ ཀཱསིརཊྛཝཱསིནོ ཝཱཎིཛཱ དིསཱཀཱཀཾ གཧེཏྭཱ ནཱཝཱཡ སམུདྡཾ པཀྑནྡིཾསུ, སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ནཱཝཱ བྷིཛྫི. སོ དིསཱཀཱཀོ ཏཾ དཱིཔཀཾ གནྟྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ མཧཱསཀུཎསངྒྷོ, མཡཱ ཀུཧཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨེཏེསཾ ཨཎྜཀཱནི ¶ ཙེཝ ཚཱཔཀེ ཙ ཝརཾ ཝརཾ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཨོཏརིཏྭཱ སཀུཎསངྒྷསྶ མཛ྄ཛྷེ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨེཀེན པཱདེན པཐཝིཡཾ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཀོ ནཱམ ཏྭཾ, སཱམཱི’’ཏི སཀུཎེཧི པུཊྛོ ‘‘ཨཧཾ དྷམྨིཀོ ནཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀསྨཱ པན ཨེཀེན པཱདེན ཋིཏོསཱི’’ཏི? ‘‘མཡཱ དུཏིཡེ པཱདེ ནིཀྑིཏྟེ ¶ པཐཝཱི དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཐ ཀསྨཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏིཊྛསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ ཨཉྙཾ ཨཱཧཱརཾ ན ཁཱདཱམི, ཝཱཏམེཝ ཁཱདཱམཱི’’ཏི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཏེ སཀུཎེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨོཝཱདཾ ཝོ དསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི ཏེསཾ ཨོཝཱདཝསེན པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༥.

‘‘དྷམྨཾ ཙརཐ ཉཱཏཡོ, དྷམྨཾ ཙརཐ བྷདྡཾ ཝོ;

དྷམྨཙཱརཱི སུཁཾ སེཏི, ཨསྨིཾ ལོཀེ པརམྷི ཙཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨཾ ཙརཐཱཏི ཀཱཡསུཙརིཏཱདིབྷེདཾ དྷམྨཾ ཀརོཐ. ཉཱཏཡོཏི ཏེ ཨཱལཔཏི. དྷམྨཾ ཙརཐ བྷདྡཾ ཝོཏི ཨེཀཝཱརཾ ཙརིཏྭཱ མཱ ཨོསཀྐཐ, པུནཔྤུནཾ ཙརཐ, ཨེཝཾ བྷདྡཾ ཝོ བྷཝིསྶཏི. སུཁཾ སེཏཱིཏི དེསནཱསཱིསམེཏཾ, དྷམྨཙཱརཱི པན སུཁཾ ཏིཊྛཏི གཙྪཏི ནིསཱིདཏི སེཏི, སབྦིརིཡཱཔཐེསུ སུཁིཏོ ཧོཏཱིཏི དཱིཔེཏི.

སཀུཎཱ ¶ ‘‘ཨཡཾ ཀཱཀོ ཀོཧཉྙེན ཨཎྜཀཱནི ཁཱདིཏུཾ ཨེཝཾ ཝདཏཱི’’ཏི ཨཛཱནིཏྭཱ ཏཾ དུསྶཱིལཾ ཝཎྞེནྟཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༦༦.

‘‘བྷདྡཀོ ཝཏཡཾ པཀྑཱི, དིཛོ པརམདྷམྨིཀོ;

ཨེཀཔཱདེན ཏིཊྛནྟོ, དྷམྨམེཝཱནུསཱསཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨམེཝཱཏི སབྷཱཝམེཝ. ཨནུསཱསཏཱིཏི ཀཐེསི.

སཀུཎཱ ཏསྶ དུསྶཱིལསྶ སདྡཧིཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཀིར སཱམི ཨཉྙཾ གོཙརཾ ན གཎྷསི, ཝཱཏམེཝ བྷཀྑསི, ཏེན ཧི ཨམྷཱཀཾ ཨཎྜཀཱནི ཙ ཚཱཔཀེ ཙ ཨོལོཀེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གོཙརཱཡ གཙྪནྟི. སོ པཱཔོ ཏེསཾ གཏཀཱལེ ཨཎྜཀཱནི ཙ ཚཱཔཀེ ཙ ཀུཙྪིཔཱུརཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏེསཾ ཨཱགམནཀཱལེ ཨུཔསནྟཱུཔསནྟོ ཧུཏྭཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨེཀེན པཱདེན ཏིཊྛཏི. སཀུཎཱ ཨཱགནྟྭཱ པུཏྟཀེ ཨཔསྶནྟཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཁཱདཏཱི’’ཏི མཧཱསདྡེན ཝིརཝནྟི, ‘‘ཨཡཾ ཀཱཀོ དྷམྨིཀོ’’ཏི ཏསྨིཾ ཨཱསངྐཱམཏྟམྤི ན ཀརོནྟི. ཨཐེཀདིཝསཾ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིདྷ པུབྦེ ཀོཙི ¶ པརིཔནྠོ ནཏྠི, ཨིམསྶ ཨཱགཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཛཱཏོ, ཨིམཾ པརིགྒཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ སཀུཎེཧི སདྡྷིཾ གོཙརཱཡ གཙྪནྟོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ཨཊྛཱསི. ཀཱཀོཔི ¶ ‘‘གཏཱ སཀུཎཱ’’ཏི ནིརཱསངྐོ ཧུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ གནྟྭཱ ཨཎྜཀཱནི ཙ ཚཱཔཀེ ཙ ཁཱདིཏྭཱ པུནཱགནྟྭཱ མུཁཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨེཀེན པཱདེན ཨཊྛཱསི.

སཀུཎརཱཛཱ སཀུཎེསུ ཨཱགཏེསུ སབྦེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཝོ ཨཛྫ པུཏྟཀཱནཾ པརིཔནྠཾ པརིགྒཎྷནྟོ ཨིམཾ པཱཔཀཱཀཾ ཁཱདནྟཾ ཨདྡསཾ, ཨེཐ ནཾ གཎྷཱམཱ’’ཏི སཀུཎསངྒྷཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘སཙེ པལཱཡཏི, གཎྷེཡྻཱཐ ན’’ནྟི ཝཏྭཱ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༧.

‘‘ནཱསྶ སཱིལཾ ཝིཛཱནཱཐ, ཨནཉྙཱཡ པསཾསཐ;

བྷུཏྭཱ ཨཎྜཉྩ པོཏཉྩ, དྷམྨོ དྷམྨོཏི བྷཱསཏི.

༦༨.

‘‘ཨཉྙཾ བྷཎཏི ཝཱཙཱཡ, ཨཉྙཾ ཀཱཡེན ཀུབྦཏི;

ཝཱཙཱཡ ནོ ཙ ཀཱཡེན, ན ཏཾ དྷམྨཾ ཨདྷིཊྛིཏོ.

༦༩.

‘‘ཝཱཙཱཡ ¶ སཁིལོ མནོཝིདུགྒོ, ཚནྣོ ཀཱུཔསཡོཝ ཀཎྷསཔྤོ;

དྷམྨདྷཛོ གཱམནིགམཱསུ སཱདྷུ, དུཛྫཱནོ པུརིསེན བཱལིསེན.

༧༠.

‘‘ཨིམཾ ཏུཎྜེཧི པཀྑེཧི, པཱདཱ ཙིམཾ ཝིཧེཋཐ;

ཚཝཉྷིམཾ ཝིནཱསེཐ, ནཱཡཾ སཾཝཱསནཱརཧོ’’ཏི.

ཏཏྠ ནཱསྶ སཱིལནྟི ན ཨསྶ སཱིལཾ. ཨནཉྙཱཡཱཏི ཨཛཱནིཏྭཱ. བྷུཏྭཱཏི ཁཱདིཏྭཱ. ཝཱཙཱཡ ནོ ཙ ཀཱཡེནཱཏི ཨཡཉྷི ཝཙནེནེཝ དྷམྨཾ ཙརཏི, ཀཱཡེན པན ན ཀརོཏི. ན ཏཾ དྷམྨཾ ཨདྷིཊྛིཏོཏི ཏསྨཱ ཛཱནིཏབྦོ ཡཐཱཡཾ དྷམྨཾ བྷཎཏི, ན ཏཾ ཨདྷིཊྛིཏོ, ཏསྨིཾ དྷམྨེ ན ཨདྷིཊྛིཏོ. ཝཱཙཱཡ སཁིལོཏི ཝཙནེན མུདུ. མནོཝིདུགྒོཏི མནསཱ ཝིདུགྒོ དུཔྤཝེསོ ཝིསམོ. ཚནྣོཏི ཡསྨིཾ བིལེ སཡཏི, ཏེན ཚནྣོ. ཀཱུཔསཡོཏི བིལཱསཡོ. དྷམྨདྷཛོཏི སུཙརིཏདྷམྨཾ དྷཛཾ ཀཏྭཱ ཝིཙརཎེན དྷམྨདྡྷཛོ. གཱམནིགམཱསུ སཱདྷཱུཏི གཱམེསུ ཙ ནིགམེསུ ཙ སཱདྷུ བྷདྡཀོ སམྦྷཱཝིཏོ. དུཛྫཱནོཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔོ དུསྶཱིལོ པཊིཙྪནྣཀམྨནྟོ བཱལིསེན ཨཉྙཱཎེན པུརིསེན ན སཀྐཱ ཛཱནིཏུཾ. པཱདཱ ཙིམནྟི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཱདེན ཙ ཨིམཾ. ཝིཧེཋཐཱཏི པཧརཐ ཧནཐ. ཚཝནྟི ལཱམཀཾ. ནཱཡནྟི ཨཡཾ ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ སཾཝཱསཾ ན ཨརཧཏཱིཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ ¶ པན ཝཏྭཱ སཀུཎཛེཊྛཀོ སཡམེཝ ལངྒྷིཏྭཱ ཏསྶ སཱིསཾ ཏུཎྜེན པཧརི, ཨཝསེསཱ སཀུཎཱ ཏུཎྜནཁཔཱདཔཀྑེཧི པཧརིཾསུ. སོ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀུཧཀཀཱཀོ ཨིདཱནི ཀུཧཀབྷིཀྑུ ཨཧོསི, སཀུཎརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དྷམྨདྷཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༨༥] ༡༠. ནནྡིཡམིགརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཙེ ¶ བྲཱཧྨཎ གཙྪེསཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ གིཧཱི པོསེསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཧོནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཱཏཱཔིཏརོ མེ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ བྷིཀྑུ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱནཾ ཝཾསཾ པཱལེསི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཧི ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱཔི མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཛཱིཝིཏཾ ཨདཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཀོསལརཊྛེ སཱཀེཏེ ཀོསལརཱཛེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ མིགཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ནནྡིཡམིགོ ནཱམ ཧུཏྭཱ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣོ མཱཏཱཔིཏརོ པོསེསི. ཏདཱ ཀོསལརཱཛཱ མིགཝིཏྟཀོཝ ཨཧོསི. སོ པན མནུསྶཱནཾ ཀསིཀམྨཱདཱིནི ཀཱཏུཾ ཨདཏྭཱ མཧཱཔརིཝཱརོ དེཝསིཀཾ མིགཝཾ གཙྪཏི. མནུསྶཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཡྻཱ, ཨཡཾ རཱཛཱ ཨམྷཱཀཾ ཀམྨཙྪེདཾ ཀརོཏི, གྷརཱཝཱསོཔི ནསྶཏི, ཡཾནཱུན མཡཾ ཨཛྫུནཝནཾ ཨུཡྻཱནཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ པོརཀྑཎིཾ ཁཎིཏྭཱ ཏིཎཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ དཎྜམུགྒརཱདིཧཏྠཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ གུམྦེ པཧརནྟཱ མིགེ ནཱིཧརིཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ གོརཱུཔཱནི ཝིཡ ཝཛཾ ཨུཡྻཱནཾ པཝེསེཏྭཱ དྭཱརཾ པིདཧིཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརེཡྻཱམཱ’’ཏི མནྟཡིཾསུ. ‘‘ཨཏྠེསོ ཨུཔཱཡོ’’ཏི སབྦེ ཨེཀཙྪནྡཱ ཧུཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཡོཛནམཏྟཊྛཱནཾ ¶ པརིཀྑིཔིཾསུ.

ཏསྨིཾ ཁཎེ ནནྡིཡོ ཨེཀསྨིཾ ཁུདྡཀགུམྦེ མཱཏཱཔིཏརོ གཧེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ ནིཔནྣོ ཧོཏི. མནུསྶཱ ནཱནཱཕལཀཱཝུདྷཧཏྠཱ བཱཧུནཱ བཱཧུཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ ཏཾ གུམྦཾ པརིཀྑིཔིཾསུ. ཨཐེཀཙྩེ མིགེ ཨོལོཀེནྟཱ ཏཾ གུམྦཾ པཝིསིཾསུ. ནནྡིཡོ ཏེ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ མཡཱ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ¶ ཛཱིཝིཏཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨམྨཏཱཏ, ཨིམེ མནུསྶཱ ཨིམཾ གུམྦཾ པཝིསིཏྭཱ ཨམྷེ ཏཡོཔི པསྶིསྶནྟི, ཏུམྷེ ཨེཀེན ཨུཔཱཡེན ཛཱིཝེཡྻཱཐ, ཛཱིཝིཏཾ ཝོ སེཡྻོ, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཛཱིཝིཏདཱནཾ དཏྭཱ མནུསྶེཧི གུམྦཔརིཡནྟེ ཋཏྭཱ གུམྦེ པཧཊམཏྟེཡེཝ ནིཀྑམིསྶཱམི, ཨཐ ཏེ ‘ཨིམསྨིཾ ཁུདྡཀགུམྦེ ཨེཀོཡེཝ མིགོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི མཉྙམཱནཱ གུམྦཾ ན པཝིསིསྶནྟི, ཏུམྷེ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ¶ མཱཏཱཔིཏརོ ཁམཱཔེཏྭཱ གམནསཛྫོ ཨཊྛཱསི. སོ མནུསྶེཧི གུམྦཔརིཡནྟེ ཋཏྭཱ ཨུནྣཱདེཏྭཱ གུམྦེ པཧཊམཏྟེཡེཝ ཏཏོ ནིཀྑམི. ཏེ ‘‘ཨེཀོཝེཏྠ མིགོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གུམྦཾ ན པཝིསིཾསུ. ཨཐ ནནྡིཡོ གནྟྭཱ མིགཱནཾ ཨནྟརཾ པཱཝིསི. མནུསྶཱ པརིཝཱརེཏྭཱ སབྦེ མིགེ ཨུཡྻཱནཾ པཝེསེཏྭཱ དྭཱརཾ ཐཀེཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེཏྭཱ སཀསཀཊྛཱནཱནི ཨགམཾསུ.

ཏཏོ པཊྛཱཡ རཱཛཱ སཡམེཝ གནྟྭཱ ཨེཀཾ མིགཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨེཧཱིཏི ཨེཀཾ པེསེཏྭཱ ཨཱཧརཱཔེསི. མིགཱ ཝཱརཾ ཋཔཡིཾསུ, པཏྟཝཱརོ མིགོ ཨེཀམནྟེ ཏིཊྛཏི, ཏཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཎྷནྟི. ནནྡིཡོ པོཀྑརཎིཡཾ པཱནཱིཡཾ པིཝཏི, ཏིཎཱནི ཁཱདཏི, ཝཱརོ པནསྶ ན ཏཱཝ པཱཔུཎཱཏི. ཨཐ བཧཱུནཾ དིཝསཱནཾ ཨཙྩཡེན ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཏཾ དཊྛུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པུཏྟོ ནནྡིཡམིགརཱཛཱ ནཱགབལོ ཐཱམསམྤནྣོ, སཙེ ཛཱིཝཏི, ཨཝསྶཾ ཝཏིཾ ལངྒྷིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགམིསྶཏི, སཱསནམསྶ པེསེསྶཱམཱ’’ཏི ¶ ཙིནྟེཏྭཱ མགྒསམཱིཔེ ཋཏྭཱ ཨེཀཾ བྲཱཧྨཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡྻ, ཀཧཾ གཙྪསཱི’’ཏི མཱནུསིཀཱཡ ཝཱཙཱཡ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཱཀེཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ པུཏྟསྶ སཱསནཾ པཧིཎནྟཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༧༡.

‘‘སཙེ བྲཱཧྨཎ གཙྪེསི, སཱཀེཏེ ཨཛྫུནཾ ཝནཾ;

ཝཛྫཱསི ནནྡིཡཾ ནཱམ, པུཏྟཾ ཨསྨཱཀམོརསཾ;

མཱཏཱ པིཏཱ ཙ ཏེ ཝུདྡྷཱ, ཏེ ཏཾ ཨིཙྪནྟི པསྶིཏུ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – སཙེ, ཏྭཾ བྲཱཧྨཎ, སཱཀེཏཾ གཙྪསི, སཱཀེཏེ ཨཛྫུནཝནཾ ནཱམ ཨུཡྻཱནཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟོ ནནྡིཡོ ནཱམ མིགོ ཨཏྠི, ཏཾ ཝདེཡྻཱསི ‘‘མཱཏཱཔིཏརོ ཏེ ཝུཌྜྷཱ ཡཱཝ ན མརནྟི, ཏཱཝ ཏཾ པསྶིཏུཾ ཨིཙྪནྟཱི’’ཏི.

སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སཱཀེཏཾ གནྟྭཱ པུནདིཝསེ ཨུཡྻཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ནནྡིཡམིགོ ནཱམ ཀཏརོ’’ཏི པུཙྪི. མིགོ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶ སམཱིཔེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨཧ’’ནྟི ཨཱཧ. བྲཱཧྨཎོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ནནྡིཡོ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘གཙྪེཡྻཱམཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཝཏིཾ ལངྒྷིཏྭཱ ¶ ནོ ན གཙྪེཡྻཾ, མཡཱ པན རཉྙོ སནྟཀཾ ནིཝཱཔཔཱནབྷོཛནཾ བྷུཏྟཾ, ཏཾ མེ ཨིཎཊྛཱནེ ཋིཏཾ, ཨིམེསཉྩ མིགཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཙིརཝུཏྠོསྨི, ཏསྶ མེ རཉྙོ ཙེཝ ¶ ཨེཏེསཉྩ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནོ བལཾ ཨདསྶེཏྭཱ གམནཾ ནཱམ ན ཡུཏྟཾ, ཨཏྟནོ ཝཱརེ པན སམྤཏྟེ ཨཧཾ ཨེཏེསཾ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ སུཁིཏོ ཨཱགཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༧༢.

‘‘བྷུཏྟཱ མཡཱ ནིཝཱཔཱནི, རཱཛིནོ པཱནབྷོཛནཾ;

ཏཾ རཱཛཔིཎྜཾ ཨཝབྷོཏྟུཾ, ནཱཧཾ བྲཱཧྨཎ མུསྶཧེ.

༧༣.

‘‘ཨོདཧིསྶཱམཧཾ པསྶཾ, ཁུརཔྤཱནིསྶ རཱཛིནོ;

ཏདཱཧཾ སུཁིཏོ མུཏྟོ, ཨཔི པསྶེཡྻ མཱཏར’’ནྟི.

ཏཏྠ ནིཝཱཔཱནཱིཏི ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ ནིཝུཏཱནི ནིཝཱཔཱནི. པཱནབྷོཛནནྟི པཱནཱིཡཉྩ ཨཝསེསཏིཎཉྩ. ཏཾ རཱཛཔིཎྜནྟི ཏཾ རཉྙོ སནྟཀཾ སངྐཌྜྷིཏྭཱ སམོདྷཱནཀཊྛེན པིཎྜཾ. ཨཝབྷོཏྟུནྟི དུབྦྷུཏྟཾ བྷུཉྫིཏུཾ ¶ . རཉྙོ ཧི ཀིཙྩཾ ཨནིཔྥཱདེནྟོ ཏཾ ཨཝབྷུཏྟཾ བྷུཉྫཏི ནཱམ, སྭཱཧཾ ཨེཝཾ ཨཝབྷོཏྟུཾ ན ཨུསྶཧཱམཱིཏི ཝདཏི. བྲཱཧྨཎ མུསྶཧེཏི ཙེཏྠ བྲཱཧྨཎཱཏི ཨཱལཔནཾ, མ-ཀཱརོ པདསནྡྷིཝསེན ཝུཏྟོ.

ཨོདཧིསྶཱམཧཾ པསྶཾ, ཁུརཔྤཱནིསྶ རཱཛིནོཏི ཨཧཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཁུརཔྤཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ ཨཱགཏསྶ རཉྙོ མིགཡཱུཐཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཋཏྭཱ ‘‘མཾ ཝིཛ྄ཛྷ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ མཧཱཕཱསུཀཔསྶཾ ཨོདཧིསྶཱམི ཨོཌྜེསྶཱམི. སུཁིཏོ མུཏྟོཏི ཏདཱ ཨཧཾ མརཎབྷཡཱ མུཏྟོ སུཁིཏོ ནིདྡུཀྑོ རཉྙཱ ཨནུཉྙཱཏོ ཨཔི ནཱམ མཱཏརཾ པསྶེཡྻནྟི.

ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ པཀྐཱམི. ཨཔརབྷཱགེ ཏསྶ ཝཱརདིཝསེ རཱཛཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཨུཡྻཱནཾ ཨཱགཙྪི. མཧཱསཏྟོ ཨེཀམནྟེ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ‘‘མིགཾ ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཁུརཔྤཾ སནྣཡ྄ཧི. མཧཱསཏྟོ ཡཐཱ ཨཉྙེ མརཎབྷཡཏཛྫིཏཱ པལཱཡནྟི, ཨེཝཾ ཨཔལཱཡིཏྭཱ ནིབྦྷཡོ ཧུཏྭཱ མེཏྟཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ མཧཱཕཱསུཀཔསྶཾ ཨོདཧིཏྭཱ ནིཙྩལོཝ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ཏསྶ མེཏྟཱནུབྷཱཝེན སརཾ ཝིསྶཛྫེཏུཾ ནཱསཀྑི. མཧཱསཏྟོ ‘‘ཀིཾ, མཧཱརཱཛ, སརཾ ན མུཙྩེསི, མུཉྩཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ན སཀྐོམི, མིགརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི གུཎཝནྟཱནཾ གུཎཾ ཛཱན, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ཏདཱ ¶ རཱཛཱ བོདྷིསཏྟེ པསཱིདིཏྭཱ དྷནུཾ ཚཌྜེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨཙིཏྟཀཾ ཀལིངྒརཀཎྜམྤི ¶ ཏཱཝ ཏཝ གུཎཾ ཛཱནཱཏི, ཨཧཾ སཙིཏྟཀོ མནུསྶབྷཱུཏོཔི ཏཝ གུཎཾ ན ཛཱནཱམི, མིགརཱཛ, མཡ྄ཧཾ ཁམ, ཨབྷཡཾ ཏེ དམྨཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཾ ཏཱཝ ཨབྷཡཾ དེསི, ཨཡཾ པན ཨུཡྻཱནེ མིགགཎོ ཀིཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཏསྶཔི ཨབྷཡཾ དམྨཱི’’ཏི. ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ནིགྲོདྷཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡.༡༢) ཝུཏྟནཡེནེཝ སབྦེསཾ ཨརཉྙེ མིགཱནཾ ཨཱཀཱསགཏསཀུཎཱནཾ ཛལཙརམཙྪཱནཉྩ ཨབྷཡཾ དཱཔེཏྭཱ རཱཛཱནཾ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, རཉྙཱ ནཱམ ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ དས རཱཛདྷམྨེ ཨཀོཔེནྟེན དྷམྨེན སམེན རཛྫཾ ཀཱརེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

‘‘དཱནཾ ¶ སཱིལཾ པརིཙྩཱགཾ, ཨཛྫཝཾ མདྡཝཾ ཏཔཾ;

ཨཀྐོདྷཾ ཨཝིཧིཾསཉྩ, ཁནྟིཉྩ ཨཝིརོདྷནཾ.

‘‘ཨིཙྩེཏེ ཀུསལེ དྷམྨེ, ཋིཏེ པསྶཱམི ཨཏྟནི;

ཏཏོ མེ ཛཱཡཏེ པཱིཏི, སོམནསྶཉྩནཔྤཀ’’ནྟི. (ཛཱ. ༢.༢༡.༡༧༦-༡༧༧) –

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ རཱཛདྷམྨེ གཱཐཱབནྡྷེནེཝ དེསེཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ རཉྙོ སནྟིཀེ ཝསིཏྭཱ ནགརེ སབྦསཏྟཱནཾ ཨབྷཡདཱནཔཀཱསནཏྠཾ སུཝཎྞབྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དསྶནཏྠཱཡ གཏོ.

༧༤.

‘‘མིགརཱཛཱ པུརེ ཨཱསིཾ, ཀོསལསྶ ནིཀེཏནེ;

ནནྡིཡོ ནཱམ ནཱམེན, ཨབྷིརཱུཔོ ཙཏུཔྤདོ.

༧༥.

‘‘ཏཾ མཾ ཝདྷིཏུམཱགཙྪི, དཱཡསྨིཾ ཨཛྫུནེ ཝནེ;

དྷནུཾ ཨཱརཛྫཾ ཀཏྭཱན, ཨུསུཾ སནྣཡ྄ཧ ཀོསལོ.

༧༦.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཨོདཧིཾ པསྶཾ, ཁུརཔྤཱནིསྶ རཱཛིནོ;

ཏདཱཧཾ སུཁིཏོ མུཏྟོ, མཱཏརཾ དཊྛུམཱགཏོ’’ཏི. –

ཨིམཱ ཏིསྶོ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ ཧོནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཀོསལསྶ ནིཀེཏནེཏི ཀོསལསྶ རཉྙོ ནིཀེཏནེ ཝསནཊྛཱནེ, ཏསྶ སནྟིཀེ ཨརཉྙསྨིནྟི ཨཏྠོ. དཱཡསྨིནྟི མིགཱནཾ ཝསནཏྠཱཡ དིནྣཨུཡྻཱནེ. ཨཱརཛྫཾ ཀཏྭཱནཱཏི ཛིཡཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ¶ , ཨཱརོཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. སནྣཡ྄ཧཱཏི སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ ཡོཛེཏྭཱ. ཨོདཧིནྟི ཨོཌྜེསིཾ. མཱཏརཾ དཊྛུམཱགཏོཏི དེསནཱསཱིསམེཏཾ, རཉྙོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སབྦསཏྟཱནཾ ཨབྷཡཏྠཱཡ སུཝཎྞབྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ དཊྛུཾ ཨཱགཏོསྨཱིཏི ཨཏྠོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི ཨཧེསུཾ, བྲཱཧྨཎོ སཱརིཔུཏྟོ, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, ནནྡིཡམིགརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ནནྡིཡམིགརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཨཝཱརིཡཝགྒོ པཋམོ.

༢. ཁརཔུཏྟཝགྒོ

[༣༨༦] ༡. ཁརཔུཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཙྩཾ ¶ ¶ ཀིརེཝམཱཧཾསཱུཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཔལོབྷནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི བྷིཀྑུཾ སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀེན ཨུཀྐཎྛཱཔིཏོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཨཡཾ ཏེ ཨིཏྠཱི ཨནཏྠཀཱརིཀཱ, པུབྦེཔི ཏྭཾ ཨིམཾ ནིསྶཱཡ ཨགྒིཾ པཝིསིཏྭཱ མརནྟོ པཎྜིཏེ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ སེནཀེ ནཱམ རཉྙེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀྐཏྟཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ སེནཀསྶ རཉྙོ ཨེཀེན ནཱགརཱཛེན སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི. སོ ཀིར ནཱགརཱཛཱ ནཱགབྷཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཐལེ གོཙརཾ གཎྷནྟོ ཙརཏི. ཨཐ ནཾ གཱམདཱརཀཱ དིསྭཱ ‘‘སཔྤོ ཨཡ’’ནྟི ལེཌྜུདཎྜཱདཱིཧི པཧརིཾསུ. ཨཐ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཾ ཀཱིལི༹ཏུཾ གཙྪནྟོ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨེཏེ དཱརཀཱ ཀརོནྟཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨེཀཾ སཔྤཾ པཧརནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘པཧརིཏུཾ མཱ དེཐ, པལཱཔེཐ ནེ’’ཏི པལཱཔེསི. ནཱགརཱཛཱ ཛཱིཝིཏཾ ¶ ལབྷིཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ བཧཱུནི རཏནཱནི ཨཱདཱཡ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ རཉྙོ སཡནགྷརཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཱནི རཏནཱནི དཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡཱ ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷ’’ནྟི རཉྙཱ སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ པུནཔྤུནཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ པསྶཏི. སོ ཨཏྟནོ ནཱགམཱཎཝིཀཱསུ ཨེཀཾ ཀཱམེསུ ཨཏིཏྟཾ ནཱགམཱཎཝིཀཾ རཀྑཎཏྠཱཡ རཉྙོ སནྟིཀེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཡདཱ ཨེཏཾ ན པསྶསི, ཏདཱ ཨིམཾ མནྟཾ པརིཝཏྟེཡྻཱསཱི’’ཏི ཏསྶ ཨེཀཾ མནྟཾ ཨདཱསི.

སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ནཱགམཱཎཝིཀཱཡ སདྡྷིཾ པོཀྑརཎིཡཾ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹. ནཱགམཱཎཝིཀཱ ཨེཀཾ ཨུདཀསཔྤཾ དིསྭཱ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཝིཛཧིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨསདྡྷམྨཾ པཊིསེཝི. རཱཛཱ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀཧཾ ནུ ¶ ཁོ གཏཱ’’ཏི མནྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨནཱཙཱརཾ ཀརོནྟིཾ དིསྭཱ ཝེལུ༹པེསིཀཱཡ པཧརི. སཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏཏོ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨཱགཏཱསཱི’’ཏི པུཊྛཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སཧཱཡོ མཾ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ ཨགཎྷནྟིཾ པིཊྛིཡཾ པཧརཱི’’ཏི པཧཱརཾ དསྶེསི. ནཱགརཱཛཱ ཏཐཏོ ¶ ཨཛཱནིཏྭཱཝ ཙཏྟཱརོ ནཱགམཱཎཝཀེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘གཙྪཐ, སེནཀསྶ སཡནགྷརཾ པཝིསིཏྭཱ ནཱསཝཱཏེན ཏཾ བྷུསཾ ཝིཡ ཝིདྡྷཾསེཐཱ’’ཏི པེསེསི. ཏེ གནྟྭཱ རཉྙོ སིརིསཡནེ ནིཔནྣཀཱལེ གབྦྷཾ པཝིསིཾསུ. ཏེསཾ པཝིསནཝེལཱཡམེཝ རཱཛཱ དེཝིཾ ཨཱཧ – ‘‘ཛཱནཱསི ནུ ཁོ བྷདྡེ, ནཱགམཱཎཝིཀཱཡ གཏཊྛཱན’’ནྟི? ‘‘ན ཛཱནཱམི, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨཛྫ སཱ ཨམྷཱཀཾ པོཀྑརཎིཡཾ ཀཱིལ༹ནཀཱལེ ཨཏྟབྷཱཝཾ ཝིཛཧིཏྭཱ ཨེཀེན ཨུདཀསཔྤེན སདྡྷིཾ ཨནཱཙཱརཾ ཨཀཱསི, ཨཐ ནཾ ཨཧཾ ‘ཨེཝཾ མཱ ཀརཱི’ཏི སིཀྑཱཔནཏྠཱཡ ཝེལུ༹པེསིཀཱཡ པཧརིཾ, སཱ ‘ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ སཧཱཡསྶ མེ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཀཐེཏྭཱ མེཏྟིཾ བྷིནྡེཡྻཱ’ཏི མེ བྷཡཾ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགམཱཎཝཀཱ ཏཏོཝ ནིཝཏྟིཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ ནཱགརཱཛསྶ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ཏངྑཎཉྙེཝ རཉྙོ སཡནགྷརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏམཏྠཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ མེ དཎྜཀམྨ’’ནྟི སབྦརུཏཛཱནནཾ ནཱམ མནྟཾ དཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ, མཧཱརཱཛ, ཨནགྒྷོ མནྟོ, སཙེ ཨིམཾ མནྟཾ ཨཉྙསྶ དདེཡྻཱསི, དཏྭཱཝ ཨགྒིཾ པཝིསིཏྭཱ མརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཀིཔིལླིཀཱནམྤི སདྡཾ ཛཱནཱཏི.

ཏསྶེཀདིཝསཾ ¶ མཧཱཏལེ ནིསཱིདིཏྭཱ མདྷུཕཱཎིཏེཧི ཁཱདནཱིཡཾ ཁཱདནྟསྶ ཨེཀཾ མདྷུབིནྡུ ཙ ཕཱཎིཏབིནྡུ ཙ པཱུཝཁཎྜཉྩ བྷཱུམིཡཾ པཏི. ཨེཀཱ ཀིཔིལླིཀཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘རཉྙོ མཧཱཏལེ མདྷུཙཱཊི བྷིནྣཱ, ཕཱཎིཏསཀཊཾ པཱུཝསཀཊཾ ¶ ནིཀྐུཛྫིཏཾ, མདྷུཕཱཎིཏཉྩ པཱུཝཉྩ ཁཱདཐཱ’’ཏི ཝིརཝནྟཱི ཝིཙརཏི. ཨཐ རཱཛཱ ཏསྶཱ རཝཾ སུཏྭཱ ཧསི. རཉྙོ སམཱིཔེ ཋིཏཱ དེཝཱི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ དིསྭཱ རཱཛཱ ཧསཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏསྨིཾ ཁཱདནཱིཡཾ ཁཱདིཏྭཱ ནྷཏྭཱ པལླངྐེ ནིསིནྣེ ཨེཀཾ མཀྑིཀཾ སཱམིཀོ ‘‘ཨེཧི བྷདྡེ, ཀིལེསརཏིཡཱ རམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ སཱ ‘‘ཨདྷིཝཱསེཧི ཏཱཝ སཱམི, ཨིདཱནི རཉྙོ གནྡྷེ ཨཱཧརིསྶནྟི, ཏསྶ ཝིལིམྤནྟསྶ པཱདམཱུལེ གནྡྷཙུཎྞཾ པཏིསྶཏི, ཨཧཾ ཏཏྠ ཝཊྚེཏྭཱ སུགནྡྷཱ བྷཝིསྶཱམི, ཏཏོ རཉྙོ པིཊྛིཡཾ ནིཔཛྫིཏྭཱ རམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏམྤི སདྡཾ སུཏྭཱ ཧསི. དེཝཱིཔི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ དིསྭཱ ཧསཱི’’ཏི པུན ཙིནྟེསི. པུན རཉྙོ སཱཡམཱསཾ བྷུཉྫནྟསྶ ཨེཀཾ བྷཏྟསིཏྠཾ བྷཱུམིཡཾ པཏི. ཀིཔིལླིཀཱ ‘‘རཱཛཀུལེ བྷཏྟསཀཊཾ བྷགྒཾ, བྷཏྟཾ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝིརཝི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ པུནཔི ཧསི. དེཝཱི སུཝཎྞཀཊཙྪུཾ གཧེཏྭཱ རཱཛཱནཾ པརིཝིསནྟཱི ‘‘མཾ ནུ ཁོ དིསྭཱ རཱཛཱ ཧསཏཱི’’ཏི ཝིཏཀྐེསི.

སཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ སཡནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ནིཔཛྫནཀཱལེ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ དེཝ, ཧསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ‘‘ཀིཾ ཏེ མམ ཧསིཏཀཱརཎེནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ནིབདྡྷོ ཀཐེསི. ཨཐ ནཾ སཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཛཱནནམནྟཾ མཡ྄ཧཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན སཀྐཱ དཱཏུ’’ནྟི པཊིཀྑིཏྟཱཔི པུནཔྤུནཾ ནིབནྡྷི ¶ . རཱཛཱ ‘‘སཙཱཧཾ ཨིམཾ མནྟཾ ཏུཡ྄ཧཾ དསྶཱམི, མརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མརནྟོཔི མཡ྄ཧཾ དེཧི, དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ མཱཏུགཱམཝསིཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ མནྟཾ དཏྭཱ ཨགྒིཾ པཝིསིསྶཱམཱི’’ཏི རཐེན ཨུཡྻཱནཾ པཱཡཱསི.

ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐོ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨིམཾ ཀཱརཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ བཱལརཱཛཱ མཱཏུགཱམཾ ནིསྶཱཡ ‘ཨགྒིཾ པཝིསིསྶཱམཱི’ཏི གཙྪཏི, ཛཱིཝིཏམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི སུཛཾ ཨསུརཀཉྙཾ ཨཱདཱཡ བཱརཱཎསིཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཨཛིཀཾ ¶ ཀཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཨཛོ ཧུཏྭཱ ‘‘མཧཱཛནོ མཱ པསྶཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱཡ རཉྙོ རཐསྶ པུརཏོ ཨཧོསི. ཏཾ རཱཛཱ ཙེཝ རཐེ ཡུཏྟསིནྡྷཝཱ ཙ པསྶནྟི, ཨཉྙོ ཀོཙི ན པསྶཏི. ཨཛོ ཀཐཱསམུཊྛཱཔནཏྠཾ རཐཔུརཏོ ཨཛིཀཱཡ སདྡྷིཾ མེཐུནཾ དྷམྨཾ པཊིསེཝནྟོ ཝིཡ ¶ ཨཧོསི. ཏམེཀོ རཐེ ཡུཏྟསིནྡྷཝོ དིསྭཱ ‘‘སམྨ ཨཛརཱཛ, མཡཾ པུབྦེ ‘ཨཛཱ ཀིར བཱལཱ ཨཧིརིཀཱ’ཏི ཨསྶུམྷ, ན ཙ ཏཾ པསྶིམྷ, ཏྭཾ པན རཧོ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ཀཏྟབྦཾ ཨནཱཙཱརཾ ཨམྷཱཀཾ ཨེཏྟཀཱནཾ པསྶནྟཱནཉྙེཝ ཀརོསི, ན ལཛྫསི, ཏཾ ནོ པུབྦེ སུཏཾ ཨིམིནཱ དིཊྛེན སམེཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༧.

‘‘སཙྩཾ ཀིརེཝམཱཧཾསུ, ཝསྟཾ བཱལོཏི པཎྜིཏཱ;

པསྶ བཱལོ རཧོཀམྨཾ, ཨཱཝིཀུབྦཾ ན བུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཝསྟནྟི ཨཛཾ. པཎྜིཏཱཏི ཉཱཎསམྤནྣཱ ཏཾ བཱལོཏི ཝདནྟི, སཙྩཾ ཀིར ཝདནྟི. པསྶཱཏི ཨཱལཔནཾ, པསྶཐཱཧི ཨཏྠོ. ན བུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཝཾ ཀཱཏུཾ ཨཡུཏྟནྟི ན ཛཱནཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཨཛོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༧༨.

‘‘ཏྭཾ ཁོཔི སམྨ བཱལོསི, ཁརཔུཏྟ ཝིཛཱནཧི;

རཛྫུཡཱ ཧི པརིཀྑིཏྟོ, ཝངྐོཊྛོ ཨོཧིཏོམུཁོ.

༧༩.

‘‘ཨཔརམྤི སམྨ ཏེ བཱལྱཾ, ཡོ མུཏྟོ ན པལཱཡསི;

སོ ཙ བཱལཏརོ སམྨ, ཡཾ ཏྭཾ ཝཧཏི སེནཀ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཏྭཾ ཁོཔི སམྨཱཏི སམྨ སིནྡྷཝ མཡཱཔི ཁོ ཏྭཾ བཱལཏརོ. ཁརཔུཏྟཱཏི སོ ཀིར གདྲབྷསྶ ཛཱཏཀོ, ཏེན ཏཾ ཨེཝམཱཧ. ཝིཛཱནཧཱིཏི ཨཧམེཝ བཱལོཏི ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི. པརིཀྑིཏྟོཏི ¶ ཡུགེན སདྡྷིཾ གཱིཝཱཡ པརིཀྑིཏྟོ. ཝངྐོཊྛོཏི ཝངྐཨོཊྛོ. ཨོཧིཏོམུཁོཏི མུཁབནྡྷནེན པིཧིཏམུཁོ. ཡོ མུཏྟོ ན པལཱཡསཱིཏི ཡོ ཏྭཾ རཐཏོ མུཏྟོ སམཱནོ མུཏྟཀཱལེ པལཱཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ ན པཝིསསི, ཏཾ ཏེ ཨཔལཱཡནཾ ཨཔརམྤི བཱལྱཾ ¶ , སོ ཙ བཱལཏརོཏི ཡཾ ཏྭཾ སེནཀཾ ཝཧསི, སོ སེནཀོ ཏཡཱཔི བཱལཏརོ.

རཱཛཱ ཏེསཾ ཨུབྷིནྣམྤི ཀཐཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ ཏཾ སུཎནྟོ སཎིཀཾ རཐཾ པེསེསི. སིནྡྷཝོཔི ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ པུན ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༨༠.

‘‘ཡཾ ནུ སམྨ ཨཧཾ བཱལོ, ཨཛརཱཛ ཝིཛཱནཧི;

ཨཐ ཀེན སེནཀོ བཱལོ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡནྟི ཀརཎཏྠེ པཙྩཏྟཝཙནཾ. ནཱུཏི ཨནུསྶཝཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སམྨ ཨཛརཱཛ, ཡེན ཏཱཝ ཏིརཙྪཱནགཏཏྟེན ཀཱརཎེན ཨཧཾ བཱལོ, ཏཾ ཏྭཾ ཀཱརཎཾ ཛཱནཱཧི, སཀྐཱ ཨེཏཾ ཏཡཱ ཉཱཏུཾ, ཨཧཉྷི ཏིརཙྪཱནགཏཏྟཱཝ བཱལོ, ཏསྨཱ མཾ ཁརཔུཏྟཱཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟོ སུཊྛུ ཝདསི, ཨཡཾ པན སེནཀོ རཱཛཱ ཀེན ཀཱརཎེན བཱལོ, ཏཾ མེ ཀཱརཎཾ པུཙྪིཏོ ཨཀྑཱཧཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཨཛོ ཨཱཙིཀྑནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༡.

‘‘ཨུཏྟམཏྠཾ ལབྷིཏྭཱན, བྷརིཡཱཡ ཡོ པདསྶཏི;

ཏེན ཛཧིསྶཏཏྟཱནཾ, སཱ ཙེཝསྶ ན ཧེསྶཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨུཏྟམཏྠནྟི སབྦརུཏཛཱནནམནྟཾ. ཏེནཱཏི ཏསྶཱ མནྟཔྤདཱནསངྑཱཏེན ཀཱརཎེན ཏཾ དཏྭཱ ཨགྒིཾ པཝིསནྟོ ཨཏྟཱནཉྩ ཛཧིསྶཏི, སཱ ཙསྶ བྷརིཡཱ ན བྷཝིསྶཏི, ཏསྨཱ ཨེས ཏཡཱཔི བཱལཏརོ, ཡོ ལདྡྷཾ ཡསཾ རཀྑིཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི.

རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཛརཱཛ, ཨམྷཱཀཾ སོཏྠིཾ ཀརོནྟོཔི ཏྭཉྙེཝ ཀརིསྶསི, ཀཐེཧི ཏཱཝ ནོ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀ’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཨཛརཱཛཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཏྟནཱ ཨཉྙོ པིཡཏརོ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀཾ པིཡབྷཎྜཾ ནིསྶཱཡ ¶ ཨཏྟཱནཾ ནཱསེཏུཾ ལདྡྷཡསཾ པཧཱཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༨༢.

‘‘ན ¶ ཝེ པིཡམྨེཏི ཛནིནྡ ཏཱདིསོ, ཨཏྟཾ ནིརཾཀཏྭཱ པིཡཱནི སེཝཏི;

ཨཏྟཱཝ སེཡྻོ པརམཱ ཙ སེཡྻོ, ལབྦྷཱ པིཡཱ ཨོཙིཏཏྠེན པཙྪཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པིཡམྨེཏི པིཡཾ མེ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཛནིནྡ, ཏཱདིསོ ཏུམྷཱདིསོ ཡསམཧཏྟེ ཋིཏོ པུགྒལོ ཨེཀཾ པིཡབྷཎྜཾ ནིསྶཱཡ ‘‘ཨིདཾ པིཡཾ མེ’’ཏི ཨཏྟཾ ནིརཾཀཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཏཱནི པིཡཱནི ན སེཝཏེཝ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཨཏྟཱཝ སེཡྻོ པརམཱ ཙ སེཡྻོཏི, ཡསྨཱ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན ཨཏྟཱཝ སེཡྻོ ཝརོ ¶ ཨུཏྟམོ, པརམཱ ཙ སེཡྻོ, པརམཱ ཨུཏྟམཱཔི ཨཉྙསྨཱ པིཡབྷཎྜཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཧི ཙ-ཀཱརོ པི-ཀཱརཏྠེ ནིཔཱཏོཏི དཊྛབྦོ. ལབྦྷཱ པིཡཱ ཨོཙིཏཏྠེན པཙྪཱཏི ཨོཙིཏཏྠེན ཝཌྜྷིཏཏྠེན ཡསསམྤནྣེན པུརིསེན པཙྪཱ པིཡཱ ནཱམ སཀྐཱ ལདྡྷུཾ, ན ཏསྶཱ ཀཱརཎཱ ཨཏྟཱ ནཱསེཏབྦོཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ རཉྙོ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི. རཱཛཱ ཏུསྶིཏྭཱ ‘‘ཨཛརཱཛ, ཀུཏོ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. སཀྐོ ཨཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཏཝ ཨནུཀམྤཱཡ ཏཾ མརཎཱ མོཙེཏུཾ ཨཱགཏོམྷཱིཏི. དེཝརཱཛ, ཨཧཾ ཨེཏིསྶཱ ‘‘མནྟཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཝཙཾ, ཨིདཱནི ‘‘ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི? ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏུམྷཱཀཾ ཨུབྷིནྣམྤི ཝིནཱསེན ཀིཙྩཾ ནཏྠི, ‘སིཔྤསྶ ཨུཔཙཱརོ’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཏཾ ཀཏིཔཡེ པཧཱརེ པཧརཱཔེཧི, ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན ན གཎྷིསྶཏཱི’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. མཧཱསཏྟོ རཉྙོ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ དེཝིཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘གཎྷིསྶསི བྷདྡེ, མནྟ’’ནྟི? ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨུཔཙཱརཾ ཀརོམཱི’’ཏི. ‘‘ཀོ ཨུཔཙཱརོ’’ཏི? ‘‘པིཊྛིཡཾ པཧཱརསཏེ ¶ པཝཏྟམཱནེ སདྡཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཱ མནྟལོབྷེན ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. རཱཛཱ ཙོརགྷཱཏཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཀསཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ པཧརཱཔེསི. སཱ དྭེ ཏཡོ པཧཱརེ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཏཏོ པརཾ ‘‘ན མེ མནྟེན ཨཏྠོ’’ཏི རཝི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘ཏྭཾ མཾ མཱརེཏྭཱ མནྟཾ གཎྷིཏུཀཱམཱསཱི’’ཏི པིཊྛིཡཾ ནིཙྩམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝིསྶཛྫཱཔེསི. སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ པུན ཀཐེཏུཾ ནཱསཀྑི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ རཱཛཱ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ ཨཧོསི, དེཝཱི པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ, ཨསྶོ སཱརིཔུཏྟོ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཁརཔུཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༨༧] ༢. སཱུཙིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཀཀྐསཾ ¶ ¶ ཨཕརུསནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པཉྙཱཔཱརམིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ མཧཱཨུམངྒཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༥༩༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཏདཱ པན སཏྠཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ པཉྙཝཱ ཨུཔཱཡཀུསལོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཱསིརཊྛེ ཀམྨཱརཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ པརིཡོདཱཏསིཔྤོ ཨཧོསི. མཱཏཱཔིཏརོ པནསྶ དལིདྡཱ, ཏེསཾ གཱམཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨཉྙོ སཧསྶཀུཊིཀོ ཀམྨཱརགཱམོ. ཏཏྠ ཀམྨཱརསཧསྶཛེཊྛཀོ ཀམྨཱརོ རཱཛཝལླབྷོ ཨཌྜྷོ མཧདྡྷནོ, ཏསྶེཀཱ དྷཱིཏཱ ཨཧོསི ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ དེཝཙྪརཱཔཊིབྷཱགཱ ཛནཔདཀལྱཱཎིལཀྑཎེཧི སམནྣཱགཏཱ. སཱམནྟགཱམེསུ མནུསྶཱ ཝཱསིཕརསུཕཱལཔཱཙནཱདིཀཱརཱཔནཏྠཱཡ ཏཾ གཱམཾ གནྟྭཱ ཡེབྷུཡྻེན ཏཾ ཀུམཱརིཀཾ པསྶནྟི, ཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གཱམཾ གནྟྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནཱདཱིསུ ཏསྶཱ རཱུཔཾ ¶ ཝཎྞེནྟི. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ སུཏྭཱ སཝནསཾསགྒེན བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘པཱདཔརིཙཱརིཀཾ ནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཏྟམཛཱཏིཀཾ ཨཡཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཾ སུཁུམཾ གྷནཾ སཱུཙིཾ ཀཏྭཱ པཱསེ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུདཀེ ཨུཔྤིལཱཔེཏྭཱ ཨཔརམྤི ཏཐཱརཱུཔམེཝ ཏསྶཱ ཀོསཀཾ ཀཏྭཱ པཱསེ ཝིཛ྄ཛྷི. ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན ཏསྶཱ སཏྟ ཀོསཀེ ཨཀཱསི, ‘‘ཀཐཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. བོདྷིསཏྟཱནཉྷི ཉཱཎམཧནྟཏཱཡ ཀརཎཾ སམིཛ྄ཛྷཏིཡེཝ. སོ ཏཾ སཱུཙིཾ ནཱལི༹ཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨོཝཊྚིཀཱཡ ཀཏྭཱ ཏཾ གཱམཾ གནྟྭཱ ཀམྨཱརཛེཊྛཀསྶ ཝསནཝཱིཐིཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ དྭཱརེ ཋཏྭཱ ‘‘ཀོ མམ ཧཏྠཏོ ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ སཱུཙིཾ མཱུལེན ཀིཎིཏུཾ ཨིཙྪཏཱི’’ཏི སཱུཙིཾ ཝཎྞེནྟོ ཛེཊྛཀཀམྨཱརསྶ གྷརདྭཱརསམཱིཔེ ཋཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༣.

‘‘ཨཀཀྐསཾ ཨཕརུསཾ, ཁརདྷོཏཾ སུཔཱསིཡཾ;

སུཁུམཾ ཏིཁིཎགྒཉྩ, ཀོ སཱུཙིཾ ཀེཏུམིཙྪཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – མམ པཊལསྶ ཝཱ ཏིལཀསྶ ཝཱ ཨོདྷིནོ ཝཱ ཨབྷཱཝེན ཨཀཀྐསཾ, སུམཊྛཏཱཡ ཨཕརུསཾ, ཁརེན པཱསཱཎེན དྷོཏཏྟཱ ཁརདྷོཏཾ, སུནྡརེན སུཝིདྡྷེན པཱསེན སམནྣཱགཏཏྟཱ སུཔཱསིཡཾ ¶ , སཎྷཏཱཡ སུཁུམཾ, ཨགྒསྶ ཏིཁིཎཏཱཡ ཏིཁིཎགྒཾ སཱུཙིཾ མམ ཧཏྠཏོ མཱུལཾ དཏྭཱ ཀོ ཀིཎིཏུཾ ཨིཙྪཏཱིཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ པུནཔི ཏཾ ཝཎྞེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༨༤.

‘‘སུམཛྫཉྩ སུཔཱསཉྩ, ཨནུཔུབྦཾ སུཝཊྚིཏཾ;

གྷནགྷཱཏིམཾ པཊིཐདྡྷཾ, ཀོ སཱུཙིཾ ཀེཏུམིཙྪཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སུམཛྫཉྩཱཏི ཀུརུཝིནྡཀཙུཎྞེན སུཊྛུ མཛྫིཏཾ. སུཔཱསཉྩཱཏི སཎྷེན པཱསཝེདྷཀེན ཝིདྡྷཏྟཱ སུནྡརཔཱསཾ. གྷནགྷཱཏིམནྟི ཡཱ གྷཱཏིཡམཱནཱ ཨདྷིཀརཎིཾ ཨནུཔཝིསཏི, ཨཡཾ ‘‘གྷནགྷཱཏིམཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཏཱདིསིནྟི ཨཏྠོ. པཊིཐདྡྷནྟི ཐདྡྷཾ ཨམུདུཀཾ.

ཏསྨིཾ ¶ ཁཎེ སཱ ཀུམཱརིཀཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསཾ པིཏརཾ དརཐཔཊིཔྤསྶམྦྷནཏྠཾ ཙཱུལ༹སཡནེ ནིཔནྣཾ ཏཱལཝཎྚེན བཱིཛཡམཱནཱ བོདྷིསཏྟསྶ མདྷུརསདྡཾ སུཏྭཱ ཨལླམཾསཔིཎྜེན ཧདཡེ པཧཊཱ ཝིཡ གྷཊསཧསྶེན ནིབྦཱཔིཏདརཐཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨེས ཨཏིམདྷུརེན སདྡེན ཀམྨཱརཱནཾ ཝསནགཱམེ སཱུཙིཾ ཝིཀྐིཎཱཏི, ཀེན ནུ ཁོ ཀམྨེན ཨཱགཏོ, ཛཱནིསྶཱམི ན’’ནྟི ཏཱལཝཎྚཾ ཋཔེཏྭཱ གེཧཱ ནིཀྑམྨ བཧིཨཱལི༹ནྡཀེ ཋཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེསི. བོདྷིསཏྟཱནཉྷི པཏྠིཏཾ ནཱམ སམིཛ྄ཛྷཏི, སོ ཧི ཏསྶཱཡེཝཏྠཱཡ ཏཾ གཱམཾ ཨཱགཏོ. སཱ ཙ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེནྟཱི ‘‘མཱཎཝ, སཀལརཊྛཝཱསིནོ སཱུཙིཨཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ ཨིམཾ གཱམཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཏྭཾ བཱལཏཱཡ ཀམྨཱརགཱམེ སཱུཙིཾ ཝིཀྐིཎིཏུཾ ཨིཙྪསི, སཙེཔི དིཝསཾ སཱུཙིཡཱ ཝཎྞཾ བྷཱསིསྶསི, ན ཏེ ཀོཙི ཧཏྠཏོ སཱུཙིཾ གཎྷིསྶཏི, སཙེ ཏྭཾ མཱུལཾ ལདྡྷུཾ ཨིཙྪསི, ཨཉྙཾ གཱམཾ ཡཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༤.

‘‘ཨིཏོདཱནི པཏཱཡནྟི, སཱུཙིཡོ བལི༹སཱནི ཙ;

ཀོཡཾ ཀམྨཱརགཱམསྨིཾ, སཱུཙིཾ ཝིཀྐེཏུམིཙྪཏི.

༨༥.

‘‘ཨིཏོ སཏྠཱནི གཙྪནྟི, ཀམྨནྟཱ ཝིཝིདྷཱ པུཐཱུ;

ཀོཡཾ ཀམྨཱརགཱམསྨིཾ, སཱུཙིཾ ཝིཀྐེཏུམིཙྪཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨིཏོདཱནཱིཏི ཨིམསྨིཾ རཊྛེ ཨིདཱནི སཱུཙིཡོ ཙ བལི༹སཱནི ཙ ཨཉྙཱནི ཙ ཨུཔཀརཎཱནི ཨིམམྷཱ ཀམྨཱརགཱམཱ པཏཱཡནྟི ནིཀྑམནྟི, ཏཾ ཏཾ དིསཾ པཏྠརནྟཱ ནིགྒཙྪནྟི. ཀོཡནྟི ཨེཝཾ སནྟེ ཀོ ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ ཀམྨཱརགཱམེ ¶ སཱུཙིཾ ཝིཀྐིཎིཏུཾ ཨིཙྪཏི. སཏྠཱནཱིཏི བཱརཱཎསིཾ ¶ གཙྪནྟཱནི ནཱནཔྤཀཱརཱནི སཏྠཱནི ཨིཏོཝ གཙྪནྟི. ཝིཝིདྷཱ པུཐཱུཏི ནཱནཔྤཀཱརཱ བཧཱུ ཀམྨནྟཱཔི སཀལརཊྛཝཱསཱིནཾ ཨིཏོ གཧིཏཨུཔཀརཎེཧེཝ པཝཏྟནྟི.

བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཏྭཾ ཨཛཱནནྟཱི ཨཉྙཱཎེན ཨེཝཾ ཝདེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༦.

‘‘སཱུཙིཾ ¶ ཀམྨཱརགཱམསྨིཾ, ཝིཀྐེཏབྦཱ པཛཱནཏཱ;

ཨཱཙརིཡཱཝ ཛཱནནྟི, ཀམྨཾ སུཀཏདུཀྐཊཾ.

༨༧.

‘‘ཨིམཉྩེ ཏེ པིཏཱ བྷདྡེ, སཱུཙིཾ ཛཉྙཱ མཡཱ ཀཏཾ;

ཏཡཱ ཙ མཾ ནིམནྟེཡྻ, ཡཉྩཏྠཉྙཾ གྷརེ དྷན’’ནྟི.

ཏཏྠ སཱུཙིནྟི ཝིབྷཏྟིཝིཔལླཱསོ ཀཏོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཱུཙི ནཱམ པཛཱནཏཱ པཎྜིཏེན པུརིསེན ཀམྨཱརགཱམསྨིཾཡེཝ ཝིཀྐེཏབྦཱ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཨཱཙརིཡཱཝ ཛཱནནྟི, ཀམྨཾ སུཀཏདུཀྐཊནྟི, ཏསྶ ཏསྶ སིཔྤསྶ ཨཱཙརིཡཱཝ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ སིཔྤེ སུཀཏདུཀྐཊཀམྨཾ ཛཱནནྟི, སྭཱཧཾ ཀམྨཱརཀམྨཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ གཧཔཏིཀཱནཾ གཱམཾ གནྟྭཱ མམ སཱུཙིཡཱ སུཀཏདུཀྐཊབྷཱཝཾ ཀཐཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམི, ཨིམསྨིཾ པན གཱམེ མམ བལཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམཱིཏི. ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ ཨཏྟནོ བལཾ ཝཎྞེསི.

ཏཡཱ ཙ མཾ ནིམནྟེཡྻཱཏི བྷདྡེ སཙེ ཏཝ པིཏཱ ཨིམཾ མཡཱ ཀཏཾ སཱུཙིཾ ‘‘ཨཱིདིསཱ ཝཱ ཨེསཱ, ཨེཝཾ ཝཱ ཀཏཱ’’ཏི ཛཱནེཡྻ, ‘‘ཨིམཾ མེ དྷཱིཏརཾ ཏཝ པཱདཔརིཙཱརིཀཾ དམྨི, གཎྷཱཧི ན’’ནྟི ཨེཝཾ ཏཡཱ ཙ མཾ ནིམནྟེཡྻ. ཡཉྩཏྠཉྙཾ གྷརེ དྷནནྟི ཡཉྩ ཨཉྙཾ སཝིཉྙཱཎཀཾ ཝཱ ཨཝིཉྙཱཎཀཾ ཝཱ གྷརེ དྷནཾ ཨཏྠི, ཏེན མཾ ནིམནྟེཡྻ. ‘‘ཡཉྩསྶཉྙ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཡཉྩ ཨསྶ གྷརེ ཨཉྙཾ དྷནཾ ཨཏྠཱིཏི ཨཏྠོ.

ཀམྨཱརཛེཊྛཀོ སབྦཾ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨམྨཱ’’ཏི དྷཱིཏརཾ པཀྐོསིཏྭཱ ‘‘ཀེན སདྡྷིཾ སལླཔསཱི’’ཏི པུཙྪི. ཏཱཏ, ཨེཀོ པུརིསོ སཱུཙིཾ ཝིཀྐིཎཱཏི, ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔེམཱིཏི. ‘‘ཏེན ཧི པཀྐོསཱཧི ན’’ནྟི. སཱ གནྟྭཱ པཀྐོསི. བོདྷིསཏྟོ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ ཀམྨཱརཛེཊྛཀཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ¶ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ སོ ‘‘ཀཏརགཱམཝཱསིཀོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཧཾ ཨསུཀགཱམཝཱསིཀོམྷི ཨསུཀཀམྨཱརསྶ པུཏྟོ’’ཏི. ‘‘ཀསྨཱ ཨིདྷཱགཏོསཱི’’ཏི. ‘‘སཱུཙིཝིཀྐཡཏྠཱཡཱ’’ཏི ¶ . ‘‘ཨཱཧར, སཱུཙིཾ ཏེ པསྶཱམཱ’’ཏི ¶ . བོདྷིསཏྟོ ཨཏྟནོ གུཎཾ སབྦེསཾ མཛ྄ཛྷེ པཀཱསེཏུཀཱམོ ‘‘ནནུ ཨེཀཀཱནཾ ཨོལོཀིཏཏོ སབྦེསཾ མཛ྄ཛྷེ ཨོལོཀེཏུཾ ཝརཏར’’ནྟི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ’’ཏི སབྦེ ཀམྨཱརེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ཏེཧི པརིཝུཏོ ‘‘ཨཱཧར, ཏཱཏ, མཡཾ པསྶཱམ ཏེ སཱུཙི’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨེཀཾ ཨདྷིཀརཎིཉྩ ཨུདཀཔཱུརཉྩ ཀཾསཐཱལཾ ཨཱཧརཱཔེཐཱ’’ཏི. སོ ཨཱཧརཱཔེསི. བོདྷིསཏྟོ ཨོཝཊྚིཀཏོ སཱུཙིནཱལི༹ཀཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཀམྨཱརཛེཊྛཀོ ཏཏོ སཱུཙིཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨཡཾ སཱུཙཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ནཱཡཾ སཱུཙི, ཀོསཀོ ཨེསོ’’ཏི. སོ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ནེཝ ཨནྟཾ, ན ཀོཊིཾ ཨདྡས. བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ནཁེན ཀོསཀཾ ཨཔནེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ སཱུཙི, ཨཡཾ ཀོསཀོ’’ཏི མཧཱཛནསྶ དསྶེཏྭཱ སཱུཙིཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཧཏྠེ, ཀོསཀཾ པཱདམཱུལེ ཋཔེསི. པུན ཏེན ‘‘ཨཡཾ མཉྙེ སཱུཙཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཨཡམྤི སཱུཙིཀོསཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ནཁེན པཧརནྟོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཚ སཱུཙིཀོསཀེ ཀམྨཱརཛེཊྛཀསྶ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ སཱུཙཱི’’ཏི ཏསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཀམྨཱརསཧསྶཱནི ཨངྒུལིཡོ ཕོཊེསུཾ, ཙེལུཀྑེཔཱ པཝཏྟིཾསུ.

ཨཐ ནཾ ཀམྨཱརཛེཊྛཀོ ‘‘ཏཱཏ, ཨིམཱཡ སཱུཙིཡཱ ཀིཾ བལ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ཨཱཙརིཡ བལཝཏཱ པུརིསེན ཨདྷིཀརཎིཾ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨདྷིཀརཎིཡཱ ཧེཊྛཱ ཨུདཀཔཱཏིཾ ཋཔཱཔེཏྭཱ ཨདྷིཀརཎིཡཱ མཛ྄ཛྷེ ཨིམཾ སཱུཙིཾ པཧརཐཱ’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཀཱརེཏྭཱ ཨདྷིཀརཎིཡཱ མཛ྄ཛྷེ སཱུཙིཾ ཨགྒེན པཧརི. སཱ ཨདྷིཀརཎིཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨུདཀཔིཊྛེ ཀེསགྒམཏྟམྤི ཨུདྡྷཾ ཝཱ ཨདྷོ ཝཱ ཨཧུཏྭཱ ཏིརིཡཾ པཏིཊྛཱསི. སབྦེ ཀམྨཱརཱ ‘‘ཨམྷེཧི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ‘ཀམྨཱརཱ ནཱམ ཨེདིསཱ ཧོནྟཱི’ཏི སུཏིཝསེནཔི ན སུཏཔུབྦ’’ནྟི ཨངྒུལིཡོ ཕོཊེཏྭཱ ཙེལུཀྑེཔསཧསྶཾ པཝཏྟཡིཾསུ ¶ . ཀམྨཱརཛེཊྛཀོ དྷཱིཏརཾ པཀྐོསིཏྭཱ ཏསྨིཉྙེཝ པརིསམཛ྄ཛྷེ ‘‘ཨཡཾ ཀུམཱརིཀཱ ཏུཡ྄ཧམེཝ ཨནུཙྪཝིཀཱ’’ཏི ཨུདཀཾ པཱཏེཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ ཀམྨཱརཛེཊྛཀསྶ ཨཙྩཡེན ཏསྨིཾ གཱམེ ཀམྨཱརཛེཊྛཀོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀམྨཱརཛེཊྛཀསྶ དྷཱིཏཱ རཱཧུལམཱཏཱ ཨཧོསི, པཎྜིཏཀམྨཱརཔུཏྟོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སཱུཙིཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༨༨] ༣. ཏུཎྜིལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ནཝཚནྣཀེཏི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མརཎབྷཱིརུཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཀུལཔུཏྟོ བུདྡྷསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ མརཎབྷཱིརུཀོ ཨཧོསི, ཨཔྤམཏྟཀམྤི སཱཁཱཙལནཾ དཎྜཀཔཏནཾ སཀུཎཙཏུཔྤདསདྡཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཐཱརཱུཔཾ སུཏྭཱ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ཧུཏྭཱ ཀུཙྪིཡཾ ཝིདྡྷསསོ ཝིཡ ཀམྤནྟོ ཝིཙརི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀོ ཀིར བྷིཀྑུ མརཎབྷཱིརུཀོ ཨཔྤམཏྟཀམྤི སདྡཾ སུཏྭཱ ཝིཀམྤམཱནོ པལཱཡཏི, ཨིམེསཉྩ སཏྟཱནཾ མརཎམེཝ དྷུཝཾ, ཛཱིཝིཏཾ ཨདྡྷུཝཾ, ནནུ ཏདེཝ ཡོནིསོ མནསི ཀཱཏབྦ’’ནྟི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ མརཎབྷཱིརུཀོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཏེན པཊིཉྙཱཏོ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས མརཎབྷཱིརུཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཱུཀརིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. སཱུཀརཱི པརིཎཏགབྦྷཱ དྭེ པུཏྟེ ཝིཛཱཡི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཏེ གཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨཱཝཱཊེ ནིཔཛྫི. ཨཐེཀཱ བཱརཱཎསིདྭཱརགཱམཝཱསིནཱི མཧལླིཀཱ ཀཔྤཱསཁེཏྟཏོ པཙྪིཔུཎྞཾ ཀཔྤཱསཾ ཨཱདཱཡ ¶ ཡཊྛིཡཱ བྷཱུམིཾ ཨཱཀོཊེནྟཱི ཨཱགཙྪི. སཱུཀརཱི ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ མརཎབྷཡེན པུཏྟཀེ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཡི. མཧལླིཀཱ སཱུཀརཔོཏཀེ དིསྭཱ པུཏྟསཉྙཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པཙྪིཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ གྷརཾ ནེཏྭཱ ཛེཊྛཀསྶ མཧཱཏུཎྜིལོ, ཀནིཊྛསྶ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལོཏི ནཱམཾ ཀརིཏྭཱ ཏེ པུཏྟཀེ ཝིཡ པོསེསི. ཏེ ཨཔརབྷཱགེ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཐཱུལསརཱིརཱ ¶ ཨཧེསུཾ. མཧལླིཀཱ ‘‘ཨིམེ ནོ མཱུལེན དེཧཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནཱཔི ‘‘པུཏྟཱ མེ’’ཏི ཝཏྭཱ ཀསྶཙི ན དེཏི. ཨཐེཀསྨིཾ ཚཎཀཱལེ དྷུཏྟཱ སུརཾ པིཝནྟཱ མཾསེ ཁཱིཎེ ‘‘ཀུཏོ ནུ ཁོ མཾསཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱིམཾསནྟཱ མཧལླིཀཱཡ གེཧེ སཱུཀརཱནཾ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ མཱུལཾ གཧེཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ‘‘ཨམྨ, མཱུལཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀཾ ནོ སཱུཀརཾ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སཱ ‘‘ཨལཾ, ཏཱཏཱ, པུཏྟཱ མེ ཨེཏེ, པུཏྟཾ ནཱམ མཾསཾ ཁཱདནཏྠཱཡ ཀིཎནྟཱནཾ དདནྟཱ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. དྷུཏྟཱ ‘‘ཨམྨ, མནུསྶཱནཾ སཱུཀརཱ ནཱམ པུཏྟཱ ན ཧོནྟི, དེཧི ནོ’’ཏི པུནཔྤུནཾ ཡཱཙནྟཱཔི ཨལབྷིཏྭཱ མཧལླིཀཾ སུརཾ པཱཡེཏྭཱ མཏྟཀཱལེ ‘‘ཨམྨ, སཱུཀརེཧི ཀིཾ ཀརིསྶསི, མཱུལཾ གཧེཏྭཱ པརིབྦཡཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཏསྶཱ ཧཏྠེ ཀཧཱཔཎེ ཋཔཡིཾསུ.

སཱ ཀཧཱཔཎེ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, མཧཱཏུཎྜིལཾ དཱཏུཾ ན སཀྐོམི. ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལཾ པན གཎྷཐཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ‘‘ཀཧཾ སོ’’ཏི? ‘‘ཨཡཾ ཨེཏསྨིཾ གཙྪེཏི, སདྡམསྶ དེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱཧཱརཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི. དྷུཏྟཱ མཱུལེན ཨེཀཾ བྷཏྟཔཱཏིཾ ཨཱཧརཱཔེསུཾ. མཧལླིཀཱ ཏཾ གཧེཏྭཱ དྭཱརེ ཋཔིཏཾ སཱུཀརདོཎིཾ པཱུརེཏྭཱ དོཎིསམཱིཔེ ཨཊྛཱསི. ཏིཾསམཏྟཱཔི དྷུཏྟཱ པཱསཧཏྠཱ ཏཏྠེཝ ཨཊྛཾསུ. མཧལླིཀཱ ‘‘ཏཱཏ, ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལ, ཨེཧཱི’’ཏི ཏསྶ སདྡམཀཱསི. ཏཾ སུཏྭཱ ¶ མཧཱཏུཎྜིལོ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ མམ མཱཏརཱ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལསྶ སདྡོ ན དིནྣཔུབྦོ, མཾཡེཝ པཋམཾ སདྡཱཡཏི, ཨཝསྶཾ ཨཛྫ ཨམྷཱཀཾ བྷཡཾ ཨུཔྤནྣཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. སོ ཀནིཊྛཾ ཨཱམནྟེསི ‘‘ཏཱཏ, མམ མཱཏཱ ཏཾ པཀྐོསཏི, གཙྪ ཏཱཝ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི. སོ གཙྪཱ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷཏྟདོཎིསམཱིཔེ ཏེསཾ ཋིཏབྷཱཝཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ མེ མརཎཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཀམྤམཱནོ བྷཱཏུ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཐམྦྷིཏུཾ ནཱསཀྑི, ཀམྤམཱནོ པརིབྦྷམི. མཧཱཏུཎྜིལོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨཛྫ པན པཝེདྷསི པརིབྦྷམསི, པཝིསནཊྛཱནཾ ཨོལོཀེསི, ཀིཾ ནཱམེཏཾ ཀརོསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ཨཏྟནཱ དིཊྛཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༨.

‘‘ནཝཚནྣཀེདཱནི དིཡྻཏི, པུཎྞཱཡཾ དོཎི སུཝཱམིནཱི ཋིཏཱ;

བཧུཀེ ཛནེ པཱསཔཱཎིཀེ, ནོ ཙ ཁོ མེ པཊིབྷཱཏི བྷུཉྫིཏུ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ནཝཚནྣཀེདཱནི དིཡྻཏཱིཏི བྷཱཏིཀ, པུབྦེ ཨམྷཱཀཾ ཀུཎྜཀཡཱགུ ཝཱ ཛྷཱམབྷཏྟཾ ཝཱ དིཡྻཏི, ཨཛྫ པན ནཝཚནྣཀཾ ནཝཱཀཱརཾ དཱནཾ དིཡྻཏི. པུཎྞཱཡཾ དོཎཱིཏི ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ བྷཏྟདོཎི སུདྡྷབྷཏྟསྶ པུཎྞཱ. སུཝཱམིནཱི ཋིཏཱཏི ཨཡྻཱཔི ནོ ཏསྶཱ སནྟིཀེ ཋིཏཱ. བཧུཀེ ཛནེཏི ན ཀེཝལཉྩ ཨཡྻཱཝ, ཨཉྙོཔི བཧུཀོ ཛནོ པཱསཔཱཎིཀོ ཋིཏོ. ནོ ཙ ཁོ མེ པཊིབྷཱཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝཾ ཨེཏེསཾ ཋིཏབྷཱཝོཔི ཨིདཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏུམྤི མཡ྄ཧཾ ན པཊིབྷཱཏི, ན རུཙྩཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཏཱཏ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལ, མམ ཀིར མཱཏཱ ཨེཏྠེཝ སཱུཀརེ པོསེནྟཱི ནཱམ ཡདཏྠཾ པོསེཏི, སྭཱསྶཱ ཨཏྠོ ¶ ཨཛྫ མཏྠཀཾ པཏྟོ, ཏྭཾ མཱ ཙིནྟཡཱི’’ཏི ཝཏྭཱ མདྷུརེན སརེན བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༩.

‘‘ཏསསི བྷམསི ལེཎམིཙྪསི, ཨཏྟཱཎོསི ཀུཧིཾ གམིསྶསི;

ཨཔྤོསྶུཀྐོ བྷུཉྫ ཏུཎྜིལ, མཾསཏྠཱཡ ཧི པོསིཏཱམྷསེ.

༩༠.

‘‘ཨོགཧ ¶ རཧདཾ ཨཀདྡམཾ, སབྦཾ སེདམལཾ པཝཱཧཡ;

གཎྷཱཧི ནཝཾ ཝིལེཔནཾ, ཡསྶ གནྡྷོ ན ཀདཱཙི ཚིཛྫཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཏསསི བྷམསཱིཏི མརཎབྷཡེན ཨུཏྟསསི, ཏེནེཝ ཀིལམནྟོ བྷམསི. ལེཎམིཙྪསཱིཏི པཏིཊྛཾ ཨོལོཀེསི. ཨཏྟཱཎོསཱིཏི ཏཱཏ, པུབྦེ ཨམྷཱཀཾ མཱཏཱ པཊིསརཎཾ ཨཧོསི, སཱ ཨཛྫ པན ནིརཔེཀྑཱ ཨམྷེ ཚཌྜེསི, ཨིདཱནི ཀུཧིཾ གམིསྶསི. ཨོགཧཱཏི ཨོགཱཧ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. པཝཱཧཡཱཏི པཝཱཧེཧི, ཧཱརེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ན ཚིཛྫཏཱིཏི ན ནསྶཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏཱཏ, སཙེ མརཎཏོ ཏསསི, ཨཀདྡམཾ པོཀྑརཎིཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏཝ སརཱིརེ སབྦཾ སེདཉྩ མལཉྩ པཝཱཧེཏྭཱ སུརབྷིགནྡྷཝིལེཔནཾ ཝིལིམྤཱཏི.

ཏསྶ དས པཱརམིཡོ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ མེཏྟཱཔཱརམིཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ པཋམཾ པདཾ ཨུདཱཧརནྟསྶེཝ སདྡོ སཀལཾ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ བཱརཱཎསིཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ གཏོ. སུཏསུཏཀྑཎེཡེཝ རཱཛཨུཔརཱཛཱདཡོ ཨཱདིཾ ¶ ཀཏྭཱ བཱརཱཎསིཝཱསིནོ ཨཱགམཾསུ. ཨནཱགཏཱཔི གེཧེ ཋིཏཱཝ སུཎིཾསུ. རཱཛཔུརིསཱ གཙྪེ ཚིནྡིཏྭཱ བྷཱུམིཾ སམཾ ཀཏྭཱ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརིཾསུ. དྷུཏྟཱནཾ སུརཱམདོ ཚིཛྫི. པཱསེ ཚཌྜེཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎམཱནཱ ཨཊྛཾསུ. མཧལླིཀཱཡཔི སུརཱམདོ ཚིཛྫི. མཧཱསཏྟོ མཧཱཛནམཛ྄ཛྷེ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལསྶ དྷམྨདེསནཾ ཨཱརབྷི. ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལོ ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཱཏཱ ཨེཝཾ ཝདེཏི, ཨམྷཱཀཉྩ ཝཾསེ པོཀྑརཎིཾ ཨོཏརིཏྭཱ ནཧཱནཾ, སརཱིརཏོ སེདམལཔཝཱཧནཾ, པུརཱཎཝིལེཔནཾ ཧཱརེཏྭཱ ནཝཝིལེཔནགཧཎཉྩ ཀིསྨིཉྩི ཀཱལེ ནཏྠི, ཀིཾ ནུ ཁོ སནྡྷཱཡ བྷཱཏཱ མཾ ཨེཝ མཱཧཱ’’ཏི པུཙྪནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༩༡.

‘‘ཀཏམོ རཧདོ ཨཀདྡམོ, ཀིཾསུ སེདམལནྟི ཝུཙྩཏི;

ཀཏམཉྩ ནཝཾ ཝིལེཔནཾ, ཡསྶ གནྡྷོ ན ཀདཱཙི ཚིཛྫཏཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཏེན ཧི ཀནིཊྛ ཨོཧིཏསོཏོ སུཎཱཧཱི’’ཏི བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༢.

‘‘དྷམྨོ རཧདོ ཨཀདྡམོ, པཱཔཾ སེདམལནྟི ཝུཙྩཏི;

སཱིལཉྩ ནཝཾ ཝིལེཔནཾ, ཏསྶ གནྡྷོ ན ཀདཱཙི ཚིཛྫཏི.

༩༣.

‘‘ནནྡནྟི ¶ སརཱིརགྷཱཏིནོ, ན ཙ ནནྡནྟི སརཱིརདྷཱརིནོ;

པུཎྞཱཡ ཙ པུཎྞམཱསིཡཱ, རམམཱནཱཝ ཛཧནྟི ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ དྷམྨོཏི པཉྩསཱིལཨཊྛསཱིལདསསཱིལཱནི ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི སཏྟཏིཾསབོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ ཨམཏམཧཱནིབྦཱནནྟི སབྦོཔེས དྷམྨོ ནཱམ. ཨཀདྡམོཏི རཱགདོསམོཧམཱནདིཊྛིཀིལེསཀདྡམཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཨཀདྡམོ. ཨིམིནཱ སེསདྷམྨཏོ ཝིནིཝཏྟེཏྭཱ ནིབྦཱནམེཝ དསྶེཏི. ‘‘ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སངྑཏཱ ཝཱ ཨསངྑཏཱ ཝཱ, ཝིརཱགོ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི, ཡདིདཾ མདནིམྨདནོ པིཔཱསཝིནཡོ ཨཱལཡསམུགྒྷཱཏོ ཝཊྚུཔཙྪེདོ ཏཎྷཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱན’’ནྟི (ཨ. ནི. ༤.༣༤; ཨིཏིཝུ. ༩༠) ཧི ཝུཏྟཾ, ཏདེཝ དསྶེནྟོ, ཏཱཏ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལ, ཨཧཾ ནིབྦཱནཏལཱ༹ཀཾ ‘‘རཧདོ’’ཏི ཀཐེམི. ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎཱདཱིནི ཧི ཏཏྠ ནཏྠི, སཙེ མརཎཏོ མུཉྩིཏུཀཱམོ, ནིབྦཱནགཱམིནིཾ པཊིཔདཾ གཎྷཱཏི. ཨུཔནིསྶཡཔཙྩཡཝསེན ཀིར བོདྷིསཏྟོ ཨེཝཾ ཀཐེསི.

པཱཔཾ ¶ སེདམལནྟི ¶ ཏཱཏ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལ, པཱཔཾ སེདམལསདིསཏྟཱ ‘‘སེདམལ’’ནྟི པོརཱཎཀཔཎྜིཏེཧི ཀཐིཏཾ. ཏཾ པནེཏཾ ཨེཀཝིདྷེན པཱཔཾ ཡདིདཾ མནོཔདོསོ, དུཝིདྷེན པཱཔཾ པཱཔཀཉྩ སཱིལཾ, པཱཔིཀཱ ཙ དིཊྛི, ཏིཝིདྷེན པཱཔཾ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི, ཙཏུབྦིདྷེན པཱཔཾ ཙཏྟཱརི ཨགཏིགམནཱནི, པཉྩཝིདྷེན པཱཔཾ པཉྩ ཙེཏོཁིལཱ, ཚབྦིདྷེན པཱཔཾ ཚ ཨགཱརཝཱ, སཏྟཝིདྷེན པཱཔཾ སཏྟ ཨསདྡྷམྨཱ, ཨཊྛཝིདྷེན པཱཔཾ ཨཊྛ མིཙྪཏྟཱ, ནཝཝིདྷེན པཱཔཾ ནཝ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུནི, དསཝིདྷེན པཱཔཾ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ, བཧུཝིདྷེན པཱཔཾ རཱགོ དོསོ མོཧོཏི ཨེཀཀདུཀཏིཀཱདིཝསེན ཝིབྷཏྟཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ, ཨིཏི སབྦམྤེཏཾ པཱཔཾ ‘‘སརཱིརནིསྶིཏསེདམལསདིས’’ནྟི པཎྜིཏེཧི ཀཐིཏཾ.

སཱིལནྟི པཉྩསཱིལཾ དསསཱིལཾ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ. ‘‘ཨིདཾ, ཏཱཏ, སཱིལཾ ཙཏུཛྫཱཏིགནྡྷཝིལེཔནསདིས’’ནྟི ཝདཏི. ཏསྶཱཏི ཏསྶ སིལསྶ གནྡྷོ ཏཱིསུ ཝཡེསུ ཀདཱཙི ན ཚིཛྫཏི, སཀལལོཀཾ པཏྠརིཏྭཱ གཙྪཏི.

‘‘ན པུཔྥགནྡྷོ པཊིཝཱཏམེཏི, ན ཙནྡནཾ ཏགྒརམལླིཀཱ ཝཱ;

སཏཉྩ གནྡྷོ པཊིཝཱཏམེཏི, སབྦཱ དིསཱ སཔྤུརིསོ པཝཱཡཏི.

‘‘ཙནྡནཾ ¶ ཏགརཾ ཝཱཔི, ཨུཔྤལཾ ཨཐ ཝསྶིཀཱི;

ཨེཏེསཾ གནྡྷཛཱཏཱནཾ, སཱིལགནྡྷོ ཨནུཏྟརོ.

‘‘ཨཔྤམཏྟོ ཨཡཾ གནྡྷོ, ཡྭཱཡཾ ཏགརཙནྡནཾ;

ཡོ ཙ སཱིལཝཏཾ གནྡྷོ, ཝཱཏི དེཝེསུ ཨུཏྟམོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༥༤-༥༦);

ནནྡནྟི སརཱིརགྷཱཏིནོཏི ཏཱཏ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལ, ཨིམེ ཨཉྙཱཎམནུསྶཱ ‘‘མདྷུརམཾསཾ ཁཱདིསྶཱམ, པུཏྟདཱརམྤི ཁཱདཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི པཱཎཱཏིཔཱཏཾ ཀརོནྟཱ ནནྡནྟི ཏུསྶནྟི, པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཨཱསེཝིཏོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ནིརཡསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏི, ཏིརཙྪཱནཡོནི…པེ… པེཏྟིཝིསཡསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏི, ཡོ སབྦལཧུཀོ པཱཎཱཏིཔཱཏསྶ ཝིཔཱཀོ, སོ མནུསྶབྷཱུཏསྶ ཨཔྤཱཡུཀསཾཝཏྟནིཀོ ཧོཏཱིཏི ཨིམཾ པཱཎཱཏིཔཱཏེ ཨཱདཱིནཝཾ ན ཛཱནནྟི. ཨཛཱནནྟཱ –

‘‘མདྷུཝཱ ¶ མཉྙཏི བཱལོ, ཡཱཝ པཱཔཾ ན པཙྩཏི;

ཡདཱ ཙ པཙྩཏི པཱཔཾ, བཱལོ དུཀྑཾ ནིགཙྪཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༦༩) –

མདྷུརསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ –

‘‘ཙརནྟི བཱལཱ དུམྨེདྷཱ, ཨམིཏྟེནེཝ ཨཏྟནཱ;

ཀརོནྟཱ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཡཾ ཧོཏི ཀཊུཀཔྥལ’’ནྟི. (དྷ. པ. ༦༦) –

ཨེཏྟཀམྤི ན ཛཱནནྟི.

‘‘ན ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ སཱདྷུ, ཡཾ ཀཏྭཱ ཨནུཏཔྤཏི;

ཡསྶ ཨསྶུམུཁོ རོདཾ, ཝིཔཱཀཾ པཊིསེཝཏཱི’’ཏི. (དྷ. པ. ༦༧);

ན ཙ ནནྡནྟི སརཱིརདྷཱརིནོཏི ཏཱཏ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལ, ཡེ པནེཏེ སརཱིརདྷཱརིནོ སཏྟཱ, ཏེ ཨཏྟནོ མརཎེ ¶ ཨཱགཙྪནྟེ ཋཔེཏྭཱ སཱིཧམིགརཱཛཧཏྠཱཛཱནཱིཡཨསྶཱཛཱནཱིཡཁཱིཎཱསཝེ ཨཝསེསཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨབྷཱཡནྟཱ ནཱམ ནཏྠི.

‘‘སབྦེ ¶ ཏསནྟི དཎྜསྶ, སབྦེ བྷཱཡནྟི མཙྩུནོ;

ཨཏྟཱནཾ ཨུཔམཾ ཀཏྭཱ, ན ཧནེཡྻ ན གྷཱཏཡེ’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༢༩);

པུཎྞཱཡཱཏི གུཎཔུཎྞཱཡ. པུཎྞམཱསིཡཱཏི པུཎྞཙནྡཡུཏྟཱཡ, མཱསཾ ཝཱ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཱཡ. ཏདཱ ཀིར པུཎྞམཱསཱི ཨུཔོསཐདིཝསོ ཧོཏི. རམམཱནཱཝ ཛཧནྟི ཛཱིཝིཏནྟི ཏཱཏ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལ, མཱ སོཙི མཱ པརིདེཝི, མརཎསྶ ནཱམ ཏེ བྷཱཡནྟི, ཡེསཾ ཨབྦྷནྟརེ སཱིལཱདིགུཎཱ ནཏྠི. མཡཾ པན སཱིལཱཙཱརསམྤནྣཱ པུཉྙཝནྟོ, ཏསྨཱ ཨམྷཱདིསཱ སཏྟཱ རམམཱནཱཝ ཛཧནྟི ཛཱིཝིཏནྟི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ མདྷུརེན སརེན བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེསི. མཧཱཛནཀཱཡཱ ཨངྒུལིཡོ ཕོཊེསུཾ, ཙེལུཀྑེཔཱ ཙ པཝཏྟིཾསུ, སཱདྷུཀཱརསདྡཔུཎྞཾ ཨནྟལིཀྑཾ ཨཧོསི. བཱརཱཎསིརཱཛཱ བོདྷིསཏྟཾ རཛྫེན པཱུཛེཏྭཱ མཧལླིཀཱཡ ཡསཾ དཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཏེ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ གནྡྷཱདཱིཧི ཝིལིམྤཱཔེཏྭཱ གཱིཝཱསུ མཎིརཏནཱནི པིལ༹ནྡྷཱཔེཏྭཱ གྷརཾ ནེཏྭཱ པུཏྟཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན པཊིཛགྒི. བོདྷིསཏྟོ རཉྙོ ¶ པཉྩ སཱིལཱནི ཨདཱསི. སབྦེ བཱརཱཎསིཝཱསིནོ ཙ ཀཱསིརཊྛཝཱསིནོ ཙ པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ནེསཾ པཀྑདིཝསེསུ དྷམྨཾ དེསེསི, ཝིནིཙྪཡེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཌྜེ ཏཱིརེསི. ཏསྨིཾ དྷརམཱནེ ཀཱུཊཌྜཀཱརཀཱ ནཱམ ནཱཧེསུཾ. ཨཔརབྷཱགེ རཱཛཱ ཀཱལམཀཱསི. མཧཱསཏྟོ ཏསྶ སརཱིརཔརིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝིནིཙྪཡེ པོཏྠཀེ ལིཁཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ པོཏྠཀཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཌྜཾ ཏཱིརེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨཔྤམཱདེན ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སབྦེསཾ རོདནྟཱནཾ པརིདེཝནྟཱནཉྙེཝ སདྡྷིཾ ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལེན ཨརཉྙཾ པཱཝིསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཝཱདོ སཊྛི ཝསྶསཧསྶཱནི པཝཏྟི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སོ མརཎབྷཱིརུཀོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཙཱུལ༹ཏུཎྜིལོ མརཎབྷཱིརུཀོ བྷིཀྑུ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, མཧཱཏུཎྜིལོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཏུཎྜིལཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༨༩] ༤. སུཝཎྞཀཀྐཊཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སིངྒཱིམིགོཏི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཛཱིཝིཏཔརིཙྩཱགཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཡཱཝ དྷནུགྒཧཔཡོཛནཱ ཁཎྜཧཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༩༨༢ ཨཱདཡོ) དྷནཔཱལཝིསྶཛྫནཾ ཙཱུལ༹ཧཾསམཧཱཧཾསཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༥.༡༣༣ ཨཱདཡོ) ཀཐིཏཾ. ཏདཱ ཧི བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དྷམྨབྷཎྜཱགཱརིཀཨཱནནྡཏྠེརོ སེཀྑཔཊིསམྦྷིདཱཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ དྷནཔཱལཀེ ཨཱགཙྪནྟེ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨཱནནྡོ མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ རཱཛགཧསྶ པུབྦཔསྶེ སཱལིནྡིཡོ ནཱམ བྲཱཧྨཎགཱམོ ཧོཏི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾ གཱམེ ཀསྶཀབྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ¶ ཝཡཔྤཏྟོ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེཏྭཱ ཏསྶ གཱམསྶ པུབྦུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཨེཀསྨིཾ གཱམཁེཏྟེ ཀརཱིསསཧསྶམཏྟཾ ཀསིཾ ཀཱརེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ མནུསྶེཧི སདྡྷིཾ ཁེཏྟཾ གནྟྭཱ ཀམྨཀཱརེ ‘‘ཀསཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེཏྭཱ མུཁདྷོཝནཏྠཱཡ ཁེཏྟཀོཊིཡཾ མཧནྟཾ སོབྦྷཾ ཨུཔསངྐམི. ཏསྨིཾ ཁོ པན སོབྦྷེ ཨེཀོ སུཝཎྞཝཎྞོ ཀཀྐཊཀོ པཊིཝསཏི ཨབྷིརཱུཔོ པཱསཱདིཀོ. བོདྷིསཏྟོ དནྟཀཊྛཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏཾ སོབྦྷཾ ཨོཏརི. ཏསྶ མུཁདྷོཝནཀཱལེ ¶ ཀཀྐཊཀོ སནྟིཀཾ ཨཱགམཱསི. ཨཐ ནཾ སོ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཏྟརིསཱཊཀནྟརེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ གཧེཏྭཱ ཁེཏྟེ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ གཙྪནྟོ ཏཏྠེཝ ནཾ སོབྦྷེ པཀྑིཔིཏྭཱ གེཧཾ ཨགམཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཁེཏྟཾ ཨཱགཙྪནྟོ པཋམཾ ཏཾ སོབྦྷཾ གནྟྭཱ ཀཀྐཊཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཏྟརིསཱཊཀནྟརེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ པཙྪཱ ཀམྨནྟཾ ཝིཙཱརེསི. ཨིཏི ཏེསཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིསྶཱསོ དལ༹ྷོ ཨཧོསི.

བོདྷིསཏྟོ ནིབདྡྷཾ ཁེཏྟཾ ཨཱགཙྪཏི, ཨཀྑཱིསུ ཙ པནསྶ པཉྩ པསཱདཱ ཏཱིཎི མཎྜལཱནི ཝིསུདྡྷཱནི ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟི. ཨཐསྶ ཁེཏྟཀོཊིཡཾ ཨེཀསྨིཾ ཏཱལེ ཀཱཀཀུལཱཝཀེ ཀཱཀཱི ཨཀྑཱིནི དིསྭཱ ཁཱདིཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ཀཱཀཾ ཨཱཧ – ‘‘སཱམི, དོཧལོ༹ མེ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ དོཧལོ༹ ནཱམཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཨཀྑཱིནི ཁཱདིཏུཀཱམཱམྷཱི’’ཏི. ‘‘དུདྡོཧལོ༹ ཏེ ཨུཔྤནྣོ, ཀོ ཨེཏཱནི ཨཱཧརིཏུཾ སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི. ‘‘ཏྭཾ ན སཀྐོསཱི’’ཏི ཨཧམྤེཏཾ ཛཱནཱམི, ཡོ པནེས ཏཱལསྶ ཨཝིདཱུརེ ཝམྨིཀོ, ཨེཏྠ ཀཎྷསཔྤོ ཝསཏི. ‘‘ཏཾ ཨུཔཊྛཧ, སོ ཨེཏཾ ཌཾསིཏྭཱ མཱརེསྶཏི, ཨཐསྶ ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཏྭཾ ཨཱཧརིསྶསཱི’’ཏི ¶ . སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཀཎྷསཔྤཾ ཨུཔཊྛཧི. བོདྷིསཏྟེནཔི ཝཱཔིཏསསྶཱནཾ གབྦྷགྒཧཎཀཱལེ ཀཀྐཊཀོ མཧཱ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ སཔྤོ ཀཱཀམཱཧ ‘‘སམྨ, ཏྭཾ ནིབདྡྷཾ མཾ ཨུཔཊྛཧསི, ཀིཾ ཏེ ཀརོམཱི’’ཏི. ‘‘སཱམི, ཏུམྷཱཀཾ དཱསིཡཱ ཨེཏསྶ ཁེཏྟསཱམིཀསྶ ཨཀྑཱིསུ དོཧལོ༹ ཨུཔྤཛྫི, སྭཱཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏསྶ ཨཀྑཱིནི ལབྷིསྶཱམཱིཏི ཏུམྷེ ཨུཔཊྛཧཱམཱི’’ཏི. སཔྤོ ‘‘ཧོཏུ, ནཡིདཾ གརུཀཾ, ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཏཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ པུན དིཝསེ བྲཱཧྨཎསྶ ཨཱགམནམགྒེ ཀེདཱརམརིཡཱདཾ ¶ ¶ ནིསྶཱཡ ཏིཎེཧི པཊིཙྪནྣོ ཧུཏྭཱ ཏསྶཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟོ ནིཔཛྫི.

བོདྷིསཏྟོ ཨཱགཙྪནྟོ པཋམཾ སོབྦྷཾ ཨོཏརིཏྭཱ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ སིནེཧཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏྭཱ སུཝཎྞཀཀྐཊཀཾ ཨཱལིངྒེཏྭཱ ཨུཏྟརིསཱཊཀནྟརེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཁེཏྟཾ པཱཝིསི. སཔྤོ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱཝ ཝེགེན པཀྑནྡིཏྭཱ པིཎྜིཀམཾསེ ཌཾསིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཱཏེཏྭཱ ཝམྨིཀཾ སནྡྷཱཡ པལཱཡི. བོདྷིསཏྟསྶ པཏནཉྩ ཀཀྐཊཀསྶ སཱཊཀནྟརཏོ ལངྒྷནཉྩ ཀཱཀསྶ ཨཱགནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨུརེ ནིལཱིཡནཉྩ ཨཔཙྪཱཨཔུརིམཾ ཨཧོསི. ཀཱཀོ ནིལཱིཡིཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཏུཎྜེན པཧརི. ཀཀྐཊཀོ ‘‘ཨིམཾ ཀཱཀཾ ནིསྶཱཡ མམ སཧཱཡསྶ བྷཡཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཨེཏསྨིཾ གཧིཏེ སཔྤོ ཨཱགཙྪིསྶཏཱི’’ཏི སཎྜཱསེན གཎྷནྟོ ཝིཡ ཀཱཀཾ གཱིཝཱཡཾ ཨལེ༹ན དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཀིལམེཏྭཱ ཐོཀཾ སིཐིལམཀཱསི. ཀཱཀོ ‘‘ཀིསྶ མཾ སམྨ, ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཡསི, ཨེས མཾ ཀཀྐཊཀོ བྷིཡྻོ ཝིཧེཋེཏི, ཡཱཝ ན མརཱམི, ཏཱཝ ཨེཧཱི’’ཏི སཔྤཾ པཀྐོསནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༤.

‘‘སིངྒཱིམིགོ ཨཱཡཏཙཀྑུནེཏྟོ, ཨཊྛིཏྟཙོ ཝཱརིསཡོ ཨལོམོ;

ཏེནཱབྷིབྷཱུཏོ ཀཔཎཾ རུདཱམི, ཧརེ སཁཱ ཀིསྶ ནུ མཾ ཛཧཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སིངྒཱིམིགོཏི སིངྒཱིསུཝཎྞཝཎྞཏཱཡ ཝཱ ཨལ༹སངྑཱཏཱནཾ ཝཱ སིངྒཱནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཀཀྐཊཀོ ཝུཏྟོ. ཨཱཡཏཙཀྑུནེཏྟོཏི དཱིགྷེཧི ཙཀྑུསངྑཱཏེཧི ནེཏྟེཧི སམནྣཱགཏོ. ཨཊྛིམེཝ ཏཙོ ཨསྶཱཏི ཨཊྛིཏྟཙོ. ཧརེ སཁཱཏི ཨཱལཔནམེཏཾ, ཨམྦྷོ སཧཱཡཱཏི ཨཏྠོ.

སཔྤོ ཏཾ སུཏྭཱ མཧནྟཾ ཕཎཾ ཀཏྭཱ ཀཱཀཾ ཨསྶཱསེནྟོ ཨགམཱསི. སཏྠཱ ཨིམམཏྠཾ དཱིཔེནྟོ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༩༥.

‘‘སོ ¶ ¶ ¶ པསྶསནྟོ མཧཏཱ ཕཎེན, བྷུཛངྒམོ ཀཀྐཊམཛ྄ཛྷཔཏྟོ;

སཁཱ སཁཱརཾ པརིཏཱཡམཱནོ, བྷུཛངྒམཾ ཀཀྐཊཀོ གཧེསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཀྐཊམཛ྄ཛྷཔཏྟོཏི ཀཀྐཊཀཾ སམྤཏྟོ. སཁཱ སཁཱརནྟི སཧཱཡོ སཧཱཡཾ. ‘‘སཀཾ སཁཱར’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཏྟནོ སཧཱཡནྟི ཨཏྠོ. པརིཏཱཡམཱནོཏི རཀྑམཱནོ. གཧེསཱིཏི དུཏིཡེན ཨལེ༹ན གཱིཝཱཡཾ དལ༹ྷཾ གཧེསི.

ཨཐ ནཾ ཀིལམེཏྭཱ ཐོཀཾ སིཐིལམཀཱསི. ཨཐ སཔྤོ ‘‘ཀཀྐཊཀཱ ནཱམ ནེཝ ཀཱཀམཾསཾ ཁཱདནྟི, ན སཔྤམཾསཾ, ཨཐ ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཡཾ ཨམྷེ གཎྷཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཾ པུཙྪནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༩༦.

‘‘ན ཝཱཡསཾ ནོ པན ཀཎྷསཔྤཾ, གྷཱསཏྠིཀོ ཀཀྐཊཀོ ཨདེཡྻ;

པུཙྪཱམི ཏཾ ཨཱཡཏཙཀྑུནེཏྟ, ཨཐ ཀིསྶ ཧེཏུམྷ ཨུབྷོ གཧཱིཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ གྷཱསཏྠིཀོཏི ཨཱཧཱརཏྠིཀོ ཧུཏྭཱ. ཨདེཡྻཱཏིཨཱདིཡེཡྻ, ན-ཀཱརེན ཡོཛེཏྭཱ ན གཎྷཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀཀྐཊཀོ གཧཎཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༧.

‘‘ཨཡཾ པུརིསོ མམ ཨཏྠཀཱམོ, ཡོ མཾ གཧེཏྭཱན དཀཱཡ ནེཏི;

ཏསྨིཾ མཏེ དུཀྑམནཔྤཀཾ མེ, ཨཧཉྩ ཨེསོ ཙ ཨུབྷོ ན ཧོམ.

༩༨.

‘‘མམཉྩ དིསྭཱན པཝདྡྷཀཱཡཾ, སབྦོ ཛནོ ཧིཾསིཏུམེཝ མིཙྪེ;

སཱདུཉྩ ཐཱུལཉྩ མུདུཉྩ མཾསཾ, ཀཱཀཱཔི མཾ དིསྭ ཝིཧེཋཡེཡྻུ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཨཡནྟི བོདྷིསཏྟཾ ནིདྡིསཏི. ཨཏྠཀཱམོཏི ཧིཏཀཱམོ. དཀཱཡ ནེཏཱིཏི ཡོ མཾ སམྤིཡཱཡམཱནོ ཨུཏྟརིསཱཊཀེན གཧེཏྭཱན ཨུདཀཱཡ ནེཏི, ཨཏྟནོ ཝསནཀསོབྦྷཾ པཱཔེཏི. ཏསྨིཾ མཏེཏི སཙེ སོ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ མརིསྶཏི, ཨེཏསྨིཾ མཏེ མམ ཀཱཡིཀཾ ཙེཏསིཀཾ མཧནྟཾ དུཀྑཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨུབྷོ ན ཧོམཱཏི དྭེཔི ཛནཱ ན བྷཝིསྶཱམ. མམཉྩ དིསྭཱནཱཏི གཱཐཱཡ ཨཡམཏྠོ – ཨིདཉྩ ཨཔརཾ ཀཱརཎཾ, ཨིམསྨིཾ མཏེ ཨནཱཐཾ ནིཔྤཙྩཡཾ མཾ པཝཌྜྷིཏཀཱཡཾ ¶ དིསྭཱ སབྦོ ཛནོ ‘‘ཨིམསྶ ཀཀྐཊཀསྶ སཱདུཉྩ ཐཱུལཉྩ མུདུཉྩ མཾས’’ནྟི མཾ མཱརེཏུཾ ཨིཙྪེཡྻ, ན ཀེཝལཉྩ ཛནོ མནུསྶོ, ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏཱ ཀཱཀཱཔི མཾ དིསྭཱ ཝིཧེཋཡེཡྻུཾ ཝིཧེསེཡྻུཾ མཱརེཡྻུཾ.

ཏཾ སུཏྭཱ སཔྤོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨེཀེནུཔཱཡེན ཨིམཾ ཝཉྩེཏྭཱ ཀཱཀཉྩ ཨཏྟཱནཉྩ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཝཉྩེཏུཀཱམོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༩༩.

‘‘སཙེཏསྶ ཧེཏུམྷ ཨུབྷོ གཧཱིཏཱ, ཨུཊྛཱཏུ པོསེ ཝིསམཱཝམཱམི;

མམཉྩ ཀཱཀཉྩ པམུཉྩ ཁིཔྤཾ, པུརེ ཝིསཾ གཱལ༹ྷམུཔེཏི མཙྩ’’ནྟི.

ཏཏྠ སཙེཏསྶ ཧེཏཱུཏི སཙེ ཨེཏསྶ ཀཱརཎཱ. ཨུཊྛཱཏཱུཏི ནིབྦིསོ ཧོཏུ. ཝིསམཱཝམཱམཱིཏི ཨཧམསྶ ཝིསཾ ཨཱཀཌྜྷཱམི, ནིབྦིསཾ ནཾ ཀརོམི. པུརེ ཝིསཾ གཱལ༹ྷམུཔེཏི མཙྩནྟི ཨིམཉྷི མཙྩཾ མཡཱ ཨནཱཝམིཡམཱནཾ ཝིསཾ གཱལ༹ྷཾ བལཝཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔགཙྪེཡྻ, ཏཾ ཡཱཝ ན ཨུཔགཙྪཏི, ཏཱཝདེཝ ཨམྷེ དྭེཔི ཛནེ ཁིཔྤཾ མུཉྩཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀཀྐཊཀོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཨེཀེནུཔཱཡེན མཾ དྭེཔི ཛནེ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ པལཱཡིཏུཀཱམོ, མཡ྄ཧཾ ཨུཔཱཡཀོསལླཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཧཾ དཱནི ཡཐཱ སཔྤོ སཉྩརིཏུཾ སཀྐོཏི, ཨེཝཾ ཨལ༹ཾ སིཐིལཾ ཀརིསྶཱམི, ཀཱཀཾ པན ནེཝ ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༠.

‘‘སཔྤཾ ¶ པམོཀྑཱམི ན ཏཱཝ ཀཱཀཾ, པཊིབནྡྷཀོ ཧོཧིཏི ཏཱཝ ཀཱཀོ;

པུརིསཉྩ དིསྭཱན སུཁིཾ ཨརོགཾ, ཀཱཀཾ པམོཀྑཱམི ཡཐེཝ སཔྤ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ པཊིབནྡྷཀོཏི པཱཊིབྷོགོ. ཡཐེཝ སཔྤནྟི ཡཐཱ བྷཝནྟཾ སཔྤཾ མུཉྩཱམི, ཏཐཱ ཀཱཀཾ པམོཀྑཱམི, ཀེཝལཾ ཏྭཾ ཨིམསྶ བྲཱཧྨཎསྶ སརཱིརཏོ སཱིགྷཾ ཝིསཾ ཨཱཝམཱཧཱིཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཏསྶ སུཁསཉྩཱརཎཏྠཾ ཨལ༹ཾ སིཐིལམཀཱསི. སཔྤོ ཝིསཾ ཨཱཝམིཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ སརཱིརཾ ནིབྦིསཾ ཨཀཱསི. སོ ནིདྡུཀྑོ ཨུཊྛཱཡ པཀཏིཝཎྞེནེཝ ཨཊྛཱསི. ཀཀྐཊཀོ ‘‘སཙེ ཨིམེ དྭེཔི ཛནཱ ཨརོགཱ བྷཝིསྶནྟི, མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ ཝཌྜྷི ནཱམ ན བྷཝིསྶཏི, ཝིནཱསེསྶཱམི ནེ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཀཏྟརིཀཱཡ ཨུཔྤལམཀུལ༹ཾ ཝིཡ ཨལེ༹ཧི ཨུབྷིནྣམྤི ¶ སཱིསཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསི. ཀཱཀཱིཔི ཏམྷཱ ཋཱནཱ པལཱཡི. བོདྷིསཏྟོ སཔྤསྶ སརཱིརཾ དཎྜཀེ ཝེཋེཏྭཱ གུམྦཔིཊྛེ ཁིཔི. སུཝཎྞཀཀྐཊཀཾ སོབྦྷེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ནྷཏྭཱ སཱལིནྡིཡགཱམམེཝ གཏོ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཀཀྐཊཀེན སདྡྷིཾ ཨདྷིཀཏརོ ཝིསྶཱསོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༠༡.

‘‘ཀཱཀོ ཏདཱ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, མཱརོ པན ཀཎྷསཔྤོ ཨཧོསི;

ཨཱནནྡབྷདྡོ ཀཀྐཊཀོ ཨཧོསི, ཨཧཾ ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ ཧོམི སཏྠཱ’’ཏི.

སཙྩཔརིཡོསཱནེ བཧཱུ སོཏཱཔནྣཱདཡོ ཨཧེསུཾ. ཀཱཀཱི པན གཱཐཱཡ ན ཝུཏྟཱ, སཱ ཙིཉྩམཱཎཝིཀཱ ཨཧོསཱིཏི.

སུཝཎྞཀཀྐཊཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༣༩༠] ༥. མཡ྄ཧཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཀུཎོ ¶ མཡ྄ཧཀོ ནཱམཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཱགནྟུཀསེཊྛིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱཝཏྠིཡཉྷི ཨཱགནྟུཀསེཊྛི ནཱམ ཨཌྜྷོ ཨཧོསི མཧདྡྷནོ. སོ ནེཝ ཨཏྟནཱ བྷོགེ བྷུཉྫི, ན པརེསཾ ཨདཱསི, ནཱནགྒརསེ པཎཱིཏེ བྷོཛནེ ཨུཔནཱིཏེ ཏཾ ན བྷུཉྫཏི, བིལངྒདུཏིཡཾ ¶ ཀཎཱཛཀཾ ཨེཝ བྷུཉྫཏི, དྷཱུཔིཏཝཱསིཏེསུ ཀཱསིཀཝཏྠེསུ ཨུཔནཱིཏེསུ ཏཱནི ཧཱརེཏྭཱ ཐཱུལཐཱུལསཱཊཀེ ནིཝཱསེཏི, ཨཱཛཱནཱིཡཡུཏྟེ མཎིཀནཀཝིཙིཏྟེ རཐེ ཨུཔནཱིཏེ ཏམྤི ཧརཱཔེཏྭཱ ཀཏྟརརཐཀེན གཙྪཏི, སུཝཎྞཙྪཏྟེ དྷཱརིཡམཱནེ ཏཾ ཨཔནེཏྭཱ པཎྞཙྪཏྟེན དྷཱརིཡམཱནེན. སོ ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱནཱདཱིསུ པུཉྙེསུ ཨེཀམྤི ཨཀཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ རོརུཝནིརཡེ ནིབྦཏྟི. ཏསྶ ཨཔུཏྟཀཾ སཱཔཏེཡྻཾ རཱཛབལཾ སཏྟཧི རཏྟིདིཝསེཧི རཱཛཀུལཾ པཝེསེསི. ཏསྨིཾ པཝེསིཏེ རཱཛཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣོ ‘‘ཀིཾ, མཧཱརཱཛ, བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ ན ཀརོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷནྟེ, སཱཝཏྠིཡཾ ཨཱགནྟུཀསེཊྛིནོ ནཱམ ཀཱལཀཏསྶ ཨསྶཱམིཀདྷནེ ཨམྷཱཀཾ གྷརེ ཨཱཧརིཡམཱནེཡེཝ སཏྟ རཏྟིདིཝསཱ གཏཱ, སོ པན ཨེཏཾ དྷནཾ ལབྷིཏྭཱཔི ནེཝ ཨཏྟནཱ པརིབྷུཉྫི, ན པརེསཾ ཨདཱསི, རཀྑསཔརིགྒཧིཏཔོཀྑརཎཱི ཝིཡསྶ ¶ དྷནཾ ཨཧོསི, སོ ཨེཀདིཝསམྤི པཎཱིཏབྷོཛནཱདཱིནཾ རསཾ ཨནནུབྷཝིཏྭཱཝ མརཎམུཁཾ པཝིཊྛོ, ཨེཝཾ མཙྪརཱི ཨཔུཉྙསཏྟོ ཀིཾ ཀཏྭཱ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ ལབྷི, ཀེན ཙསྶ བྷོགེསུ ཙིཏྟཾ ན རམཱི’’ཏི སཏྠཱརཾ པུཙྪི. སཏྠཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, དྷནལཱབྷོ ཙ, དྷནཾ ལདྡྷཱ ཨཔརིབྷུཉྫནཀཱརཎཉྩ ཏེནེཝ ཀཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བཱརཱཎསིསེཊྛི ཨསྶདྡྷོ ཨཧོསི མཙྪརཱི, ན ཀསྶཙི ཀིཉྩི དེཏི, ན ཀཉྩི སངྒཎྷཱཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟོ ཏགརསིཁིཾ ནཱམ པཙྩེཀབུདྡྷཾ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ལདྡྷཱ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ནནུ ཙརཱམ མཧཱསེཊྛཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པུརིསཾ ¶ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ, ཨིམཾ ཨམྷཱཀཾ གྷརཾ ཨཱནེཏྭཱ མམ པལླངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ པཊིཡཏྟབྷཏྟསྶ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དཱཔེཧཱི’’ཏི. སོ པཙྩེཀབུདྡྷཾ གྷརཾ ནེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སེཊྛིབྷརིཡཱཡ ཨཱཙིཀྑི. སཱ ནཱནགྒརསབྷཏྟསྶ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཏསྶ ཨདཱསི. སོ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ སེཊྛིནིཝེསནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ པཊིཔཛྫི. སེཊྛི རཱཛཀུལཏོ པཙྩཱགཙྪནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ལདྡྷཾ, བྷནྟེ, བྷཏྟ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ལདྡྷཾ མཧཱསེཊྛཱི’’ཏི. སོ པཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏུཾ ནཱསཀྑི ¶ , ‘‘ཨིམཾ མེ བྷཏྟཾ དཱསཱ ཝཱ ཀམྨཀརཱ ཝཱ བྷུཉྫིཏྭཱ དུཀྐརམྤི ཀམྨཾ ཀརེཡྻུཾ, ཨཧོ ཝཏ མེ ཛཱནཱི’’ཏི ཨཔརཙེཏནཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཱཏུཾ ནཱསཀྑི. དཱནཉྷི ནཱམ ཏིསྶོ ཙེཏནཱ པརིཔུཎྞཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོནྟསྶེཝ མཧཔྥལཾ ཧོཏི.

‘‘པུབྦེཝ དཱནཱ སུམནཱ བྷཝཱམ, དདམྤི ཝེ ཨཏྟམནཱ བྷཝཱམ;

དཏྭཱཔི ཝེ ནཱནུཏཔྤཱམ པཙྪཱ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ནམིཡྻརེ. (ཛཱ. ༡.༡༠.༩༥);

‘‘པུབྦེཝ དཱནཱ སུམནོ, དདཾ ཙིཏྟཾ པསཱདཡེ;

དཏྭཱ ཨཏྟམནོ ཧོཏི, ཨེསཱ ཡཉྙསྶ སམྤདཱ’’. (ཨ. ནི. ༦.༣༧; པེ. ཝ. ༣༠༥);

ཨིཏི, མཧཱརཱཛ, ཨཱགནྟུཀསེཊྛི ཏགརསིཁིཔཙྩེཀབུདྡྷསྶ དིནྣཔཙྩཡེན བཧུཾ དྷནཾ ལབྷི, དཏྭཱ ཨཔརཙེཏནཾ པཎཱིཏཾ ཀཱཏུཾ ཨསམཏྠཏཱཡ བྷོགེ བྷུཉྫིཏུཾ ནཱསཀྑཱིཏི. ‘‘པུཏྟཾ པན ཀསྨཱ ན ལབྷི, བྷནྟེ’’ཏི? སཏྠཱ ‘‘པུཏྟསྶ ཨལབྷནཀཱརཎམྤི ཏེནེཝ ཀཏཾ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝེ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཙྩཡེན ཀནིཊྛཾ སངྒཎྷིཏྭཱ ཀུཊུམྦཾ ཝིཙཱརེནྟོ གྷརདྭཱརེ དཱནསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེནྟོ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསི. ཨཐསྶ ཨེཀོ པུཏྟོ ཛཱཡི. སོ ཏསྶ པདསཱ གམནཀཱལེ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ ནེཀྑམྨེ ཙཱནིསཾསཾ དིསྭཱ སདྡྷིཾ པུཏྟདཱརེན སབྦཾ གྷརཝིབྷཝཾ ¶ ཀནིཊྛསྶ ནིཡྻཱཏེཏྭཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟོ དཱནཾ པཝཏྟེཧཱི’’ཏི ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཝིཧཱསི. ཀནིཊྛོཔིསྶ ཨེཀཾ པུཏྟཾ པཊིལབྷི. སོ ཏཾ ཝཌྜྷནྟཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མམ བྷཱཏུ པུཏྟེ ཛཱིཝནྟེ ཀུཊུམྦཾ བྷིནྡིཏྭཱ དྭིདྷཱ བྷཝིསྶཏི, བྷཱཏུ པུཏྟཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཀདིཝསཾ ནདིཡཾ ཨོཔིལཱཔེཏྭཱ མཱརེསི. ཏམེནཾ ནྷཏྭཱ ཨཱགཏཾ བྷཱཏུ ཛཱཡཱ ‘‘ཀུཧིཾ མམ པུཏྟོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ནདིཡཾ ཨུདཀཾ ཀཱིལི༹, ཨཐ ནཾ ཨུདཀེ ཝིཙིནནྟོ ནཱདྡས’’ནྟི. སཱ རོདིཏྭཱ ཀནྡིཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི.

བོདྷིསཏྟོ ¶ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཀིཙྩཾ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཀཱསེནཱགནྟྭཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཨོཏརིཏྭཱ སུནིཝཏྠོ སུཔཱརུཏོ ཏསྶ གྷརདྭཱརེ ཋཏྭཱ དཱནསཱལཾ ཨདིསྭཱ ‘‘དཱནསཱལཱཔི ཨིམིནཱ ཨསཔྤུརིསེན ནཱསིཏཱ’’ཏི ཙིནྟེསི. ཀནིཊྛོ ཏསྶ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སུབྷོཛནཾ བྷོཛེསི. སོ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ སུཁཀཐཱཡ ནིསིནྣོ ‘‘དཱརཀོ ན པཉྙཱཡཏི, ཀཧཾ ནུ ཁོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘མཏོ, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཀེན ཀཱརཎེནཱ’’ཏི? ‘‘ཨུདཀཀཱིལ༹ནཊྛཱནེ ཨསུཀཀཱརཎེནཱཏི ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ ཨསཔྤུརིས ན ཛཱནིསྶསི, ཏཡཱ ཀཏཀིཙྩཾ མཡ྄ཧཾ པཱཀཊཾ, ནནུ ཏྭཾ ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེན ཏཾ མཱརེསི, ཀིཾ ནུ ཏྭཾ རཱཛཱདཱིནཾ ཝསེན ནསྶམཱནཾ དྷནཾ རཀྑིཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱསི, མཡ྄ཧཀསཀུཎསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཀིཾ ནཱནཱཀརཎ’’ནྟི? ཨཐསྶ མཧཱསཏྟོ བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༢.

‘‘སཀུཎོ མཡ྄ཧཀོ ནཱམ, གིརིསཱནུདརཱིཙརོ;

པཀྐཾ པིཔྥལིམཱརུཡ྄ཧ, ‘མཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧ’ནྟི ཀནྡཏི.

༡༠༣.

‘‘ཏསྶེཝཾ ¶ ཝིལཔནྟསྶ, དིཛསངྒྷཱ སམཱགཏཱ;

བྷུཏྭཱན པིཔྥལིཾ ཡནྟི, ཝིལཔཏྭེཝ སོ དིཛོ.

༡༠༤.

‘‘ཨེཝམེཝ ¶ ཨིདྷེཀཙྩོ, སངྒྷརིཏྭཱ བཧུཾ དྷནཾ;

ནེཝཏྟནོ ན ཉཱཏཱིནཾ, ཡཐོདྷིཾ པཊིཔཛྫཏི.

༡༠༥.

‘‘ན སོ ཨཙྪཱདནཾ བྷཏྟཾ, ན མཱལཾ ན ཝིལེཔནཾ;

ཨནུབྷོཏི སཀིཾ ཀིཉྩི, ན སངྒཎྷཱཏི ཉཱཏཀེ.

༡༠༦.

‘‘ཏསྶེཝཾ ཝིལཔནྟསྶ, མཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧནྟི རཀྑཏོ;

རཱཛཱནོ ཨཐ ཝཱ ཙོརཱ, དཱཡཱདཱ ཡེཝ ཨཔྤིཡཱ;

དྷནམཱདཱཡ གཙྪནྟི, ཝིལཔཏྭེཝ སོ ནརོ.

༡༠༧.

‘‘དྷཱིརོ བྷོགེ ཨདྷིགམྨ, སངྒཎྷཱཏི ཙ ཉཱཏཀེ;

ཏེན སོ ཀིཏྟིཾ པཔྤོཏི, པེཙྩ སགྒེ པམོདཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ མཡ྄ཧཀོཏི ‘‘མཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧ’’ནྟི ཝིརཝནཝསེན ཨེཝཾལདྡྷནཱམོ. གིརིསཱནུདརཱིསུ ཙརཏཱིཏི གིརིསཱནུདརཱིཙརོ. པཀྐཾ པིཔྥལིནྟི ཧིམཝནྟཔདེསེ ཨེཀཾ ཕལབྷརིཏཾ པིཔྥལིརུཀྑཾ. ཀནྡཏཱིཏི དིཛགཎེ ཏཾ རུཀྑཾ པརིཝཱརེཏྭཱ པཀྐཱནི ཁཱདནྟེ ཝཱརེཏུཾ ‘‘མཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧ’’ནྟི པརིདེཝནྟོ ཝིཙརཏི. ཏསྶེཝཾ ཝིལཔནྟསྶཱཏི ཏསྶ ཝིལཔནྟསྶེཝ. བྷུཏྭཱན ཝིཔྥལིཾ ཡནྟཱིཏི ཏཾ པིཔྥལིརུཀྑཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨཉྙཾ ཕལསམྤནྣཾ རུཀྑཾ གཙྪནྟི. ཝིལཔཏྭེཝཱཏི སོ པན དིཛོ ཝིལཔཏིཡེཝ. ཡཐོདྷིནྟི ཡཐཱཀོཊྛཱསཾ, མཱཏཱཔིཏཱབྷཱཏུབྷགིནཱིཔུཏྟདྷཱིཏཱདཱིནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཝསེན ཡོ ཡོ ཀོཊྛཱསོ དཱཏབྦོ, ཏཾ ཏཾ ན དེཏཱིཏི ཨཏྠོ.

སཀིནྟི ཨེཀཝཱརམྤི ནཱནུབྷོཏི. ‘‘སཀ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཏྟནོ སནྟཀམྤཱིཏི ཨཏྠོ. ན སངྒཎྷཱཏཱིཏི བྷཏྟཙྪཱདནབཱིཛནངྒལཱདིདཱནཝསེན ན སངྒཎྷཱཏི. ཝིལཔཏྭེཝ སོ ནརོཏི ཨེཏེསུ རཱཛཱདཱིསུ དྷནཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེསུ ཀེཝལཾ སོ པུརིསོ ཝིལཔཏིཡེཝ. དྷཱིརོཏི པཎྜིཏོ. སངྒཎྷཱཏཱིཏི ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ ཨཱགཏེ དུབྦལཉཱཏཀེ བྷཏྟཙྪཱདནབཱིཛནངྒལཱདིདཱནེན སངྒཎྷཱཏི. ཏེནཱཏི སོ པུརིསོ ཏེན ཉཱཏིསངྒཧེན ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཀིཏྟིཉྩ ཨཏྟནོ ཝཎྞབྷཎནཉྩ པཱཔུཎཱཏི, པེཙྩ སགྒེ དེཝནགརེ པམོདཏི.

ཨེཝཾ ¶ མཧཱསཏྟོ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ དཱནཾ པཱཀཏིཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ཧིམཝནྟམེཝ གནྟྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིཏི ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཨཱགནྟུཀསེཊྛི བྷཱཏུ པུཏྟསྶ མཱརིཏཏྟཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ནེཝ པུཏྟཾ, ན དྷཱིཏརཾ ཨལབྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀནིཊྛོ ཨཱགནྟུཀསེཊྛི ཨཧོསི, ཛེཊྛཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཡ྄ཧཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༣༩༡] ༦. ཝིཛྫཱདྷརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དུབྦཎྞརཱུཔནྟི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ལོཀཏྠཙརིཡཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ མཧཱཀཎྷཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༢.༦༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཏདཱ པན སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ ལོཀཏྠཙརིཡཾ ཙརིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀྐོ ཨཧོསི. ཏདཱ ཨེཀོ ཝིཛྫཱདྷརོ ཝིཛྫཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ ཨཱགནྟྭཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ སདྡྷིཾ ཨཏིཙརཏི, ཏསྶཱ པརིཙཱརིཀཱཡོ སཉྫཱནིཾསུ. སཱ སཡམེཝ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨེཀོ པུརིསོ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ མཾ དཱུསེཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཀྑིསྶསི པན ཀིཉྩི སཉྙཱཎཾ ཀཱཏུ’’ནྟི? ‘‘སཀྐོམི, དེཝཱ’’ཏི སཱ ཛཱཏིཧིངྒུལིཀཔཱཏིཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཏསྶ པུརིསསྶ རཏྟིཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨབྷིརམིཏྭཱ གཙྪནྟསྶ པིཊྛིཡཾ པཉྩངྒུལིཀཾ དཏྭཱ པཱཏོཝ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ མནུསྶེ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪཐ, སབྦདིསཱསུ ཨོལོཀེཏྭཱ པིཊྛིཡཾ ཀཏཛཱཏིཧིངྒུལཔཉྩངྒུལིཀཔུརིསཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. ཝིཛྫཱདྷརོཔི རཏྟིཾ ཨནཱཙཱརཾ ཀཏྭཱ དིཝཱ སུསཱནེ སཱུརིཡཾ ནམསྶནྟོ ཨེཀཔཱདེན ཏིཊྛཏི. རཱཛཔུརིསཱ ཏཾ དིསྭཱ པརིཝཱརཡིཾསུ. སོ ‘‘པཱཀཊཾ མེ ཀམྨཾ ཛཱཏ’’ནྟི ¶ ཝིཛྫཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཏོ.

རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ ཨཱགཏཔུརིསེ ‘‘ཨདྡསཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ, ཨདྡསཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཀོ ནཱམེསོ’’ཏི? ‘‘པབྦཛིཏོ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘སོ ཧི རཏྟིཾ ཨནཱཙཱརཾ ཀཏྭཱ དིཝཱ པབྦཛིཏཝེསེན ཝསཏི’’. རཱཛཱ ‘‘ཨིམེ དིཝཱ སམཎཝེསེན ཙརིཏྭཱ རཏྟིཾ ཨནཱཙཱརཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི པབྦཛིཏཱནཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ མིཙྪཱགཧཎཾ གཧེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཝིཛིཏཱ ཨིམེ སབྦེ པབྦཛིཏཱ པལཱཡནྟུ, དིཊྛདིཊྛཊྛཱནེ རཱཛཱཎཾ ཀརིསྶནྟཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. ཏིཡོཛནསཏིཀཱ ཀཱསིརཊྛཱ པལཱཡིཏྭཱ སབྦེ པབྦཛིཏཱ ཨཉྙརཱཛདྷཱནིཡོ ཨགམིཾསུ. སཀལཀཱསིརཊྛེ མནུསྶཱནཾ ཨོཝཱདདཱཡཀོ ¶ ཨེཀོཔི དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎོ ནཱཧོསི. ཨནོཝཱདཀཱ མནུསྶཱ ཕརུསཱ ཨཧེསུཾ, དཱནསཱིལཝིམུཁཱ མཏམཏཱ ཡེབྷུཡྻེན ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟིཾསུ, སགྒེ ནིབྦཏྟནཀཱ ནཱམ ནཱཧེསུཾ.

སཀྐོ ¶ ནཝེ དེཝཔུཏྟེ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ཝིཛྫཱདྷརཾ ནིསྶཱཡ བཱརཱཎསིརཉྙཱ ཀུདྡྷེན མིཙྪཱགཧཎཾ གཧེཏྭཱ པབྦཛིཏཱནཾ རཊྛཱ པབྦཱཛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ ཨིམསྶ རཉྙོ མིཙྪཱགཧཎཾ བྷིནྡིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, རཉྙོ ཙ རཊྛཝཱསཱིནཉྩ ཨཝསྶཡོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནནྡམཱུལཔབྦྷཱརེ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ ཨེཀཾ མཧལླཀཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དེཐ, ཀཱསིརཊྛཾ པསཱདེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ སངྒྷཏྠེརམེཝ ལབྷི, ཨཐསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ པུརཏོ ཀཏྭཱ སཡཾ པཙྪཏོ ཧུཏྭཱ སིརསྨིཾ ཨཉྫལིཾ ཋཔེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ནམསྶནྟོ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརོ མཱཎཝཀོ ཧུཏྭཱ སཀལནགརསྶ མཏྠཀེན ཏིཀྑཏྟུཾ ཝིཙརིཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨཊྛཱསི. ཨམཙྩཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘དེཝ, ཨབྷིརཱུཔོ མཱཎཝཀོ ཨེཀཾ སམཎཾ ཨཱནེཏྭཱ རཱཛདྭཱརེ ¶ ཨཱཀཱསེ ཋིཏོ’’ཏི. རཱཛཱ ཨཱསནཱ ཨུཊྛཱཡ སཱིཧཔཉྫརེ ཋཏྭཱ ‘‘མཱཎཝཀ, ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨབྷིརཱུཔོ སམཱནོ ཨེཏསྶ ཝིརཱུཔསྶ སམཎསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ ནམསྶམཱནོ ཋིཏོ’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༨.

‘‘དུབྦཎྞརཱུཔཾ ཏུཝམརིཡཝཎྞཱི, པུརཀྑཏྭཱ པཉྫལིཀོ ནམསྶསི;

སེཡྻོ ནུ ཏེསོ ཨུདཝཱ སརིཀྑོ, ནཱམཾ པརསྶཏྟནོ ཙཱཔི བྲཱུཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨརིཡཝཎྞཱིཏི སུནྡརརཱུཔོ. སེཡྻོ ནུ ཏེསོཏི ཨེསོ ཝིརཱུཔོ པབྦཛིཏོ ཀིཾ ནུ ཏཡཱ ཨུཏྟརིཏརོ, ཨུདཱཧུ སརིཀྑོ. ནཱམཾ པརསྶཏྟནོ ཙཱཔཱིཏི ཨེཏསྶ པརསྶ ཙ ཨཏྟནོ ཙ ནཱམཾ བྲཱུཧཱིཏི པུཙྪཏི.

ཨཐ ནཾ སཀྐོ ‘‘མཧཱརཱཛ, སམཎཱ ནཱམ གརུཊྛཱནིཡཱ, ཏེན མེ ནཱམཾ ལཔིཏུཾ ན ལབྦྷཏི, མཡ྄ཧཾ པན ཏེ ནཱམཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༩.

‘‘ན ནཱམགོཏྟཾ གཎྷནྟི རཱཛ, སམྨགྒཏཱནུཛྫུགཏཱན དེཝཱ;

ཨཧཉྩ ཏེ ནཱམདྷེཡྻཾ ཝདཱམི, སཀྐོཧམསྨཱི ཏིདསཱནམིནྡོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སམྨགྒཏཱནུཛྫུགཏཱན དེཝཱཏི མཧཱརཱཛ, སབྦསངྑཱརེ ཡཐཱ སབྷཱཝསརསཝསེན སམྨསིཏྭཱ ¶ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཏྟཱ སམྨགྒཏཱནཾ, ཨུཛུནཱ ཙ ཨཊྛངྒིཀེན མགྒེན ནིབྦཱནཾ གཏཏྟཱ ཨུཛུགཏཱནཾ མཧཱཁཱིཎཱསཝཱནཾ ཨུཔཔཏྟིདེཝེཧི ཨུཏྟརིཏརཱནཾ ཝིསུདྡྷིདེཝཱནཾ ཨུཔཔཏྟིདེཝཱ ནཱམགོཏྟཾ ན གཎྷནྟི. ཨཧཉྩ ཏེ ནཱམདྷེཡྻནྟི ཨཔིཙ ཨཧཾ ཨཏྟནོ ནཱམདྷེཡྻཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཀཐེམི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏཏིཡགཱཐཱཡ བྷིཀྑུནམསྶནེ ཨཱནིསཾསཾ པུཙྪི –

༡༡༠.

‘‘ཡོ དིསྭཱ བྷིཀྑུཾ ཙརཎཱུཔཔནྣཾ, པུརཀྑཏྭཱ པཉྫལིཀོ ནམསྶཏི;

པུཙྪཱམི ¶ ཏཾ དེཝརཱཛེཏམཏྠཾ, ཨིཏོ ཙུཏོ ཀིཾ ལབྷཏེ སུཁཾ སོ’’ཏི.

སཀྐོ ཙཏུཏྠགཱཐཱཡ ཀཐེསི –

༡༡༡.

‘‘ཡོ དིསྭཱ བྷིཀྑུཾ ཙརཎཱུཔཔནྣཾ, པུརཀྑཏྭཱ པཉྫལིཀོ ནམསྶཏི;

དིཊྛེཝ དྷམྨེ ལབྷཏེ པསཾསཾ, སགྒཉྩ སོ ཡཱཏི སརཱིརབྷེདཱ’’ཏི.

ཏཏྠ བྷིཀྑུནྟི བྷིནྣཀིལེསཾ པརིསུདྡྷཔུགྒལཾ. ཙརཎཱུཔཔནྣནྟི སཱིལཙརཎེན ཨུཔེཏཾ. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ན ཀེཝལཾ ཨིཏོ ཙུཏོཡེཝ, ཨིམསྨིཾ པན ཨཏྟབྷཱཝེ སོ པསཾསཾ ལབྷཏི, པསཾསཱསུཁཾ ཝིནྡཏཱིཏི.

རཱཛཱ སཀྐསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ མིཙྪཱགཧཎཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༢.

‘‘ལཀྑཱི ཝཏ མེ ཨུདཔཱདི ཨཛྫ, ཡཾ ཝཱསཝཾ བྷཱུཏཔཏིདྡསཱམ;

བྷིཀྑུཉྩ དིསྭཱན ཏུཝཉྩ སཀྐ, ཀཱཧཱམི པུཉྙཱནི ཨནཔྤཀཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ལཀྑཱིཏི སིརཱི, པཉྙཱཏིཔི ཝདནྟི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཛྫ མམ ཏཝ ཝཙནཾ སུཎནྟསྶེཝ ཀུསལཱཀུསལཝིཔཱཀཛཱནནཔཉྙཱ ཨུདཔཱདཱིཏི. ཡནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. བྷཱུཏཔཏིདྡསཱམཱཏི བྷཱུཏཔཏིཾ ཨདྡསཱམ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ སཀྐོ པཎྜིཏསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༣.

‘‘ཨདྡྷཱ ¶ ཧཝེ སེཝིཏབྦཱ སཔཉྙཱ, བཧུསྶུཏཱ ཡེ བཧུཋཱནཙིནྟིནོ;

བྷིཀྑུཉྩ དིསྭཱན མམཉྩ རཱཛ, ཀརོཧི པུཉྙཱནི ཨནཔྤཀཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ བཧུཋཱནཙིནྟིནོཏི བཧཱུནི ཀཱརཎཱནི ཙིནྟནསམཏྠཱ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༡༤.

‘‘ཨཀྐོདྷནོ ནིཙྩཔསནྣཙིཏྟོ, སབྦཱཏིཐཱིཡཱཙཡོགོ བྷཝིཏྭཱ;

ནིཧཙྩ མཱནཾ ཨབྷིཝཱདཡིསྶཾ, སུཏྭཱན དེཝིནྡ སུབྷཱསིཏཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སབྦཱཏིཐཱིཡཱཙཡོགོ བྷཝིཏྭཱཏི སབྦེསཾ ཨཏིཐཱིནཾ ཨཱགཏཱནཾ ཨཱགནྟུཀཱནཾ ཡཾ ཡཾ ཏེ ཡཱཙནྟི, ཏསྶ ཏསྶ ཡུཏྟོ ཨནུཙྪཝིཀོ བྷཝིཏྭཱ, སབྦཾ ཏེཧི ཡཱཙིཏཡཱཙིཏཾ དདམཱནོཏི ཨཏྠོ. སུཏྭཱན དེཝིནྡ སུབྷཱསིཏཱནཱིཏི ཏཝ སུབྷཱསིཏཱནི སུཏྭཱ ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཝདཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ པཱསཱདཱ ཨོརུཡ྄ཧ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨཱཀཱསེ པལླངྐེན ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཝིཛྫཱདྷརོ ན སམཎོ, ཏྭཾ ཨིཏོ པཊྛཱཡ ‘ཨཏུཙྪོ ལོཀོ, ཨཏྠི དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱ’ཏི ཉཏྭཱ དཱནཾ དེཧི, སཱིལཾ རཀྑ, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཧཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ ཨོཝདི. སཀྐོཔི སཀྐཱནུབྷཱཝེན ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ནཱགརཱནཾ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ‘‘པལཱཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. ཨཐ ཏེ ཨུབྷོཔི སཀཊྛཱནམེཝ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ ཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཨཀཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པཙྩེཀབུདྡྷོ པརིནིབྦུཏོ, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཝིཛྫཱདྷརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༣༩༢] ༧. སིངྒྷཔུཔྥཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡམེཏནྟི ¶ ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར ཛེཏཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཀོསལརཊྛེ ཨཉྙཏརཾ ཨརཉྙཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟོ ཨེཀདིཝསཾ པདུམསརཾ ¶ ཨོཏརིཏྭཱ སུཔུཔྥིཏཔདུམཾ དིསྭཱ ཨདྷོཝཱཏེ ཋཏྭཱ ཨུཔསིངྒྷི. ཨཐ ནཾ ཏསྨིཾ ཝནེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ‘‘མཱརིས, ཏྭཾ གནྡྷཐེནོ ནཱམ, ཨིདཾ ཏེ ཨེཀཾ ཐེཡྻངྒ’’ནྟི སཾཝེཛེསི. སོ ཏཱཡ སཾཝེཛིཏོ པུན ཛེཏཝནཾ ཨཱགནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣོ ‘‘ཀཧཾ བྷིཀྑུ ནིཝུཏྠོསཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘ཨསུཀཝནསཎྜེ ནཱམ, ཏཏྠ ཙ མཾ དེཝཏཱ ཨེཝཾ ནཱམ སཾཝེཛེསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ན ཁོ བྷིཀྑུ པུཔྥཾ ཨུཔསིངྒྷནྟོ ཏྭམེཝ དེཝཏཱཡ སཾཝེཛིཏོ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི སཾཝེཛིཏཔུབྦཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀསྨིཾ ཀཱསིཀགཱམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ ཨཔརབྷཱགེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀཾ པདུམསརཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔཝསནྟོ ཨེཀདིཝསཾ སརཾ ཨོཏརིཏྭཱ སུཔུཔྥིཏཔདུམཾ ཨུཔསིངྒྷམཱནོ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཨེཀཱ དེཝདྷཱིཏཱ རུཀྑཀྑནྡྷཝིཝརེ ཋཏྭཱ སཾཝེཛཡམཱནཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༥.

‘‘ཡམེཏཾ ཝཱརིཛཾ པུཔྥཾ, ཨདིནྣཾ ཨུཔསིངྒྷསི;

ཨེཀངྒམེཏཾ ཐེཡྻཱནཾ, གནྡྷཐེནོསི མཱརིསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨེཀངྒམེཏནྟི ཨེཀཀོཊྛཱསོ ཨེས.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༦.

‘‘ན ཧརཱམི ན བྷཉྫཱམི, ཨཱརཱ སིངྒྷཱམི ཝཱརིཛཾ;

ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན, གནྡྷཐེནོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱརཱ སིངྒྷཱམཱིཏི དཱུརེ ཋིཏོ གྷཱཡཱམི. ཝཎྞེནཱཏི ཀཱརཎེན.

ཏསྨིཾ ¶ ཁཎེ ཨེཀོ པུརིསོ ཏསྨིཾ སརེ བྷིསཱནི ཙེཝ ཁཎཏི, པུཎྜརཱིཀཱནི ཙ བྷཉྫཏི ¶ . བོདྷིསཏྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘མཾ ཨཱརཱ ཋཏྭཱ ཨུཔསིངྒྷནྟཾ ‘ཙོརོ’ཏི ཝདསི, ཨེཏཾ པུརིསཾ ¶ ཀསྨཱ ན བྷཎསཱི’’ཏི ཏཱཡ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༧.

‘‘ཡོཡཾ བྷིསཱནི ཁཎཏི, པུཎྜརཱིཀཱནི བྷཉྫཏི;

ཨེཝཾ ཨཱཀིཎྞཀམྨནྟོ, ཀསྨཱ ཨེསོ ན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱཀིཎྞཀམྨནྟོཏི ཀཀྑལ༹ཀམྨནྟོ དཱརུཎཀམྨནྟོ.

ཨཐསྶ ཨཝཙནཀཱརཎཾ ཨཱཙིཀྑནྟཱི དེཝཏཱ ཙཏུཏྠཔཉྩམགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༡༨.

‘‘ཨཱཀིཎྞལུདྡོ པུརིསོ, དྷཱཏིཙེལཾཝ མཀྑིཏོ;

ཏསྨིཾ མེ ཝཙནཾ ནཏྠི, ཏཉྩཱརཧཱམི ཝཏྟཝེ.

༡༡༩.

‘‘ཨནངྒཎསྶ པོསསྶ, ནིཙྩཾ སུཙིགཝེསིནོ;

ཝཱལགྒམཏྟཾ པཱཔསྶ, ཨབྦྷཱམཏྟཾཝ ཁཱཡཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དྷཱཏིཙེལཾཝཱཏི ཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀམུཏྟགཱུཐམཀྑིཏཾ དྷཱཏིདཱསིཡཱ ནིཝཏྠཙེལཾ ཝིཡ ཨཡཾ པཱཔམཀྑིཏོཡེཝ, ཏེན ཀཱརཎེན ཏསྨིཾ མམ ཝཙནཾ ནཏྠི. ཏཉྩཱརཧཱམཱིཏི སམཎཱ པན ཨོཝཱདཀྑམཱ ཧོནྟི པིཡསཱིལཱ, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཨཡུཏྟཾ ཀརོནྟཾ ཝཏྟུཾ ཨརཧཱམི སམཎཱཏི. ཨནངྒཎསྶཱཏི ནིདྡོསསྶ ཏུམྷཱདིསསྶ. ཨབྦྷཱམཏྟཾཝ ཁཱཡཏཱིཏི མཧཱམེགྷཔྤམཱཎཾ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཏི, ཨིདཱནི ཀསྨཱ ཨེཝརཱུཔཾ དོསཾ ཨབྦོཧཱརིཀཾ ཀརོསཱིཏི.

ཏཱཡ པན སཾཝེཛིཏོ བོདྷིསཏྟོ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༠.

‘‘ཨདྡྷཱ མཾ ཡཀྑ ཛཱནཱསི, ཨཐོ མཾ ཨནུཀམྤསི;

པུནཔི ཡཀྑ ཝཛྫཱསི, ཡདཱ པསྶསི ཨེདིས’’ནྟི.

ཏཏྠ ཡཀྑཱཏི དེཝཏཾ ཨཱལཔཏི. ཝཛྫཱསཱིཏི ཝདེཡྻཱསི. ཡདཱ པསྶསི ཨེདིསནྟི ཡདཱ མམ ཨེཝརཱུཔཾ དོསཾ པསྶསི, ཏདཱ ཨེཝཾ མམ ཝདེཡྻཱསཱིཏི ཝདཏི.

ཨཐསྶ ¶ ¶ སཱ དེཝདྷཱིཏཱ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༡.

‘‘ནེཝ ཏཾ ཨུཔཛཱིཝཱམི, ནཔི ཏེ བྷཏཀཱམྷསེ;

ཏྭམེཝ བྷིཀྑུ ཛཱནེཡྻ, ཡེན གཙྪེཡྻ སུགྒཏི’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ བྷཏཀཱམྷསེཏི ཏཝ བྷཏིཧཏཱ ཀམྨཀརཱཔི ན ཧོམ. ཀིཾཀཱརཎཱ ཏཾ སབྦཀཱལཾ རཀྑམཱནཱ ཝིཙརིསྶཱམཱཏི དཱིཔེཏི. ཡེན གཙྪེཡྻཱཏི བྷིཀྑུ ཡེན ཀམྨེན ཏྭཾ སུགཏིཾ གཙྪེཡྻཱསི, ཏྭམེཝ ཏཾ ཛཱནེཡྻཱསཱིཏི.

ཨེཝཾ སཱ ཏསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིམཱནམེཝ པཝིཊྛཱ. བོདྷིསཏྟོཔི ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ དེཝདྷཱིཏཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སིངྒྷཔུཔྥཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༣༩༣] ༨. ཝིགྷཱསཱདཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སུསུཁཾ ཝཏ ཛཱིཝནྟཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ པུབྦཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ ཀེལི༹སཱིལཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏེསུ ཧི མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརེན པཱསཱདཾ ཀམྤེཏྭཱ སཾཝེཛིཏེསུ དྷམྨསབྷཱཡཾ བྷིཀྑཱུ ཏེསཾ ཨགུཎཾ ཀཐེནྟཱ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེཏེ ཀེལི༹སཱིལཀཱཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཀྐོ ཨཧོསི. ཨཐ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀཱསིཀགཱམེ སཏྟ བྷཱཏརོ ཀཱམེསུ དོསཾ དིསྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ མཛ྄ཛྷཱརཉྙེ ཝསནྟཱ ཡོགེ ཡོགཾ ཨཀཏྭཱ ཀཱཡདལ༹ྷཱིབཧུལཱ ཧུཏྭཱ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཀཱིལ༹ཾ ¶ ཀཱིལ༹ནྟཱ ¶ ཙརིཾསུ. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ‘‘ཨིམེ སཾཝེཛེསྶཱམཱི’’ཏི སུཀོ ཧུཏྭཱ ཏེསཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑེ ནིལཱིཡིཏྭཱ ཏེ སཾཝེཛེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༢.

‘‘སུསུཁཾ ¶ ཝཏ ཛཱིཝནྟི, ཡེ ཛནཱ ཝིགྷཱསཱདིནོ;

དིཊྛེཝ དྷམྨེ པཱསཾསཱ, སམྤརཱཡེ ཙ སུགྒཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིགྷཱསཱདིནོཏི བྷུཏྟཱཏིརེཀཾ བྷུཉྫནྟེ སནྡྷཱཡཱཧ. དིཊྛེཝ དྷམྨེཏི ཡེ ཨེཝརཱུཔཱ, ཏེ དིཊྛེཝ དྷམྨེ པཱསཾསཱ, སམྤརཱཡེ ཙ ཏེསཾ སུགཏི ཧོཏི, སགྒེ ཨུཔྤཛྫནྟཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཝདཏི.

ཨཐ ཏེསུ ཨེཀོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཝསེསེ ཨཱམནྟེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༣.

‘‘སུཀསྶ བྷཱསམཱནསྶ, ན ནིསཱམེཐ པཎྜིཏཱ;

ཨིདཾ སུཎཱཐ སོདརིཡཱ, ཨམྷེཝཱཡཾ པསཾསཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ བྷཱསམཱནསྶཱཏི མཱནུསིཀཱཡ ཝཱཙཱཡ བྷཎནྟསྶ. ན ནིསཱམེཐཱཏི ན སུཎཱཐ. ཨིདཾ སུཎཱཐཱཏི ཨིདམསྶ ཝཙནཾ སུཎཱཐ. སོདརིཡཱཏི སམཱནེ ཨུདརེ ཝུཏྠབྷཱཝེན ཏེ ཨཱལཔནྟོ ཨཱཧ.

ཨཐ ནེ པཊིཀྑིཔནྟོ སུཀོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༤.

‘‘ནཱཧཾ ཏུམྷེ པསཾསཱམི, ཀུཎཔཱདཱ སུཎཱཐ མེ;

ཨུཙྪིཊྛབྷོཛིནོ ཏུམྷེ, ན ཏུམྷེ ཝིགྷཱསཱདིནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀུཎཔཱདཱཏི ཀུཎཔཁཱདཀཱཏི ཏེ ཨཱལཔཏི.

ཏེ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སབྦེཔི ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༡༢༥.

‘‘སཏྟཝསྶཱ པབྦཛིཏཱ, མཛ྄ཛྷཱརཉྙེ སིཁཎྜིནོ;

ཝིགྷཱསེནེཝ ཡཱཔེནྟཱ, མཡཉྩེ བྷོཏོ གཱརཡ྄ཧཱ;

ཀེ ནུ བྷོཏོ པསཾསིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སིཁཎྜིནོཏི ཙཱུལཱ༹ཡ སམནྣཱགཏཱ. ཝིགྷཱསེནེཝཱཏི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ སཏྟ ཝསྶཱནི སཱིཧབྱགྒྷཝིགྷཱསེནེཝ ཡཱཔེནྟཱ ཡདི བྷོཏོ གཱརཡ྄ཧཱ, ཨཐ ཀེ ནུ ཏེ པསཾསིཡཱཏི.

ཏེ ¶ ལཛྫཱཔེནྟོ མཧཱསཏྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༦.

‘‘ཏུམྷེ སཱིཧཱནཾ བྱགྒྷཱནཾ, ཝཱལཱ༹ནཉྩཱཝསིཊྛཀཾ;

ཨུཙྪིཊྛེནེཝ ཡཱཔེནྟཱ, མཉྙིཝ྄ཧོ ཝིགྷཱསཱདིནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝཱལཱ༹ནཉྩཱཝསིཊྛཀནྟི སེསཝཱལ༹མིགཱནཉྩ ཨཝསིཊྛཀཾ ཨུཙྪིཊྛབྷོཛནཾ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཏཱཔསཱ ‘‘སཙེ མཡཾ ན ཝིགྷཱསཱདཱ, ཨཐ ཀེ ཙརཧི ཏེ ཝིགྷཱསཱདཱ’’ཏི? ཨཐ ཏེསཾ སོ ཏམཏྠཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༧.

‘‘ཡེ བྲཱཧྨཎསྶ སམཎསྶ, ཨཉྙསྶ ཝཱ ཝནིབྦིནོ;

དཏྭཱཝ སེསཾ བྷུཉྫནྟི, ཏེ ཛནཱ ཝིགྷཱསཱདིནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝནིབྦིནོཏི ཏཾ ཏཾ བྷཎྜཾ ཡཱཙནཀསྶ. ཨེཝཾ ཏེ ལཛྫཱཔེཏྭཱ མཧཱསཏྟོ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཏྟ བྷཱཏརོ ཨིམེ ཀེལི༹སཱིལཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཧེསུཾ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཝིགྷཱསཱདཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༣༩༤] ༩. ཝཊྚཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

པཎཱིཏནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ལོལབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ལོལོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཁོ བྷིཀྑུ ཨིདཱནེཝ ལོལོ, པུབྦེཔི ཏྭཾ ལོལོཡེཝ, ལོལཏཱཡ པན བཱརཱཎསིཡཾ ཧཏྠིགཝཱསྶཔུརིསཀུཎཔེཧི ¶ ཨཏིཏྟོ ‘ཨིཏོ ཨུཏྟརིཏརཾ ལབྷིསྶཱམཱི’ཏི ཨརཉྙཾ པཝིཊྛོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཝཊྚཀཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨརཉྙེ ལཱུཁཏིཎབཱིཛཱཧཱརོ ཝསི. ཏདཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཨེཀོ ལོལཀཱཀོ ཧཏྠིཀུཎཔཱདཱིཧི ཨཏིཏྟོ ‘‘ཨིཏོ ཨུཏྟརིཏརཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཕལཱཕལཾ ཁཱདནྟོ བོདྷིསཏྟཾ ¶ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཝཊྚཀོ ཨཏིཝིཡ ཐཱུལསརཱིརོ, མདྷུརཾ གོཙརཾ ཁཱདཏི མཉྙེ, ཨེཏསྶ གོཙརཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཧམྤི ཐཱུལོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨུཔརིབྷཱགེ སཱཁཱཡ ནིལཱིཡིཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪི ‘‘བྷོ ཝཊྚཀ, ཀིཾ ནཱམ པཎཱིཏཱཧཱརཾ བྷུཉྫསི, ཐཱུལསརཱིརོ ཨཧོསཱི’’ཏི? བོདྷིསཏྟོ ¶ ཏེན པུཙྪིཏོ ཏེན སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀརོནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༨.

‘‘པཎཱིཏཾ བྷུཉྫསེ བྷཏྟཾ, སཔྤིཏེལཉྩ མཱཏུལ;

ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན, ཀིསོ ཏྭམསི ཝཱཡསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ བྷཏྟནྟི མནུསྶཱནཾ བྷོཛནནིཡཱམེན པཊིཡཱདིཏབྷཏྟཾ. མཱཏུལཱཏི ཏཾ པིཡསམུདཱཙཱརེན ཨཱལཔཏི. ཀིསོཏི ཨཔྤམཾསལོཧིཏོ.

ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཀཱཀོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༩.

‘‘ཨམིཏྟམཛ྄ཛྷེ ཝསཏོ, ཏེསུ ཨཱམིསམེསཏོ;

ནིཙྩཾ ཨུབྦིགྒཧདཡསྶ, ཀུཏོ ཀཱཀསྶ དལ༹ྷིཡཾ.

༡༣༠.

‘‘ནིཙྩཾ ཨུབྦེགིནོ ཀཱཀཱ, དྷངྐཱ པཱཔེན ཀམྨུནཱ;

ལདྡྷོ པིཎྜོ ན པཱིཎེཏི, ཀིསོ ཏེནསྨི ཝཊྚཀ.

༡༣༡.

‘‘ལཱུཁཱནི ཏིཎབཱིཛཱནི, ཨཔྤསྣེཧཱནི བྷུཉྫསི;

ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན, ཐཱུལོ ཏྭམསི ཝཊྚཀཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དལ༹ྷིཡནྟི ཨེཝརཱུཔསྶ མཡ྄ཧཾ ཀཱཀསྶ ཀུཏོ དལ༹ྷཱིབྷཱཝོ, ཀུཏོ ཐཱུལནྟི ཨཏྠོ. ཨུབྦེགིནོཏི ¶ ཨུབྦེགཝནྟོ. དྷངྐཱཏི ཀཱཀཱནམེཝ ནཱམཾ. པཱཔེན ཀམྨུནཱ ལདྡྷོཏི ཀཱཀེན མནུསྶསནྟཀཝིལུམྤནསངྑཱཏེན པཱཔེན ཀམྨེན ལདྡྷོ པིཎྜོ. ན པཱིཎེཏཱིཏི ན ཏཔྤེཏི. ཏེནསྨཱིཏི ཏེན ཀཱརཎེནཱཧཾ ཀིསོ ཨསྨི. ཨཔྤསྣེཧཱནཱིཏི མནྡོཛཱནི. ཨིདཾ ཀཱཀོ བོདྷིསཏྟཾ ‘‘པཎཱིཏབྷོཛནཾ ཁཱདཏཱི’’ཏི སཉྙཱི ཧུཏྭཱཔི ཝཊྚཀཱནཾ གཧིཏགོཙརཾ པུཙྪནྟོ ཨཱཧ.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨཏྟནོ ཐཱུལབྷཱཝཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༣༢.

‘‘ཨཔྤིཙྪཱ ¶ ཨཔྤཙིནྟཱཡ, ཨདཱུརགམནེན ཙ;

ལདྡྷཱལདྡྷེན ཡཱཔེནྟོ, ཐཱུལོ ཏེནསྨི ཝཱཡས.

༡༣༣.

‘‘ཨཔྤིཙྪསྶ ཧི པོསསྶ, ཨཔྤཙིནྟསུཁསྶ ཙ;

སུསངྒཧིཏམཱནསྶ, ཝུཏྟཱི སུསམུདཱནཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔྤིཙྪཱཏི ཨཱཧཱརེསུ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ནིཏྟཎྷཏཱཡ, ཀེཝལཾ སརཱིརཡཱཔནཝསེནེཝ ཨཱཧཱརཱཧརཎཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨཔྤཙིནྟཱཡཱཏི ‘‘ཨཛྫ ཀཧཾ ཨཱཧཱརཾ ¶ ལབྷིསྶཱམི, སྭེ ཀཧ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཱཧཱརཙིནྟཱཡ ཨབྷཱཝེན. ཨདཱུརགམནེན ཙཱཏི ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེ མདྷུརཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཝིདཱུརགམནེན ཙ. ལདྡྷཱལདྡྷེནཱཏི ལཱུཁཾ ཝཱ ཧོཏུ པཎཱིཏཾ ཝཱ, ཡཾ ལདྡྷཾ, ཏེནེཝ. ཐཱུལོ ཏེནསྨཱིཏི ཏེན ཙཏུབྦིདྷེན ཀཱརཎེན ཐཱུལོ ཨསྨི. ཝཱཡསཱཏི ཀཱཀཾ ཨཱལཔཏི. ཨཔྤཙིནྟསུཁསྶཱཏི ཨཱཧཱརཙིནྟཱརཧིཏཱནཾ ཨཔྤཙིནྟཱནམརིཡཱནཾ སུཁཾ ཨསྶཏྠཱིཏི ཨཔྤཙིནྟསུཁོ, ཏསྶ ཏཱདིསེན སུཁེན སམནྣཱགཏསྶ. སུསངྒཧིཏམཱནསྶཱཏི ‘‘ཨེཏྟཀཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཛཱིརཱཔེཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ སུཊྛུ སངྒཧིཏཱཧཱརམཱནསྶ. ཝུཏྟཱི སུསམུདཱནཡཱཏི ཨེཝརཱུཔསྶ པུགྒལསྶ ཛཱིཝིཏཝུཏྟི སུཁེན སཀྐཱ སམུདཱནེཏུཾ སུསམུདཱནཡཱ སུནིབྦཏྟིཡཱ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ལོལབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ ཀཱཀོ ལོལབྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཝཊྚཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཝཊྚཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༣༩༥] ༡༠. པཱརཱཝཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཙིརསྶཾ ¶ ཝཏ པསྶཱམཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ལོལབྷིཀྑུཾཡེཝ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ པཱརཱཝཏོ ཧུཏྭཱ བཱརཱཎསིསེཊྛིནོ མཧཱནསེ ནཱིལ༹པཙྪིཡཾ ཝསཏི. ཀཱཀོཔི ¶ ཏེན སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཝསཏཱིཏི སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. བྷཏྟཀཱརཀོ ཀཱཀཔཏྟཱནི ལུཉྩིཏྭཱ པིཊྛེན ཏཾ མཀྑེཏྭཱ ཨེཀཾ ཀཔཱལཁཎྜཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཎྛེ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ པཙྪིཡཾ པཀྑིཔི. བོདྷིསཏྟོ ཨརཉྙཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ པརིཧཱསཾ ཀརོནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༤.

‘‘ཙིརསྶཾ ཝཏ པསྶཱམི, སཧཱཡཾ མཎིདྷཱརིནཾ;

སུཀཏཱ མསྶུཀུཏྟིཡཱ, སོབྷཏེ ཝཏ མེ སཁཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མསྶུཀུཏྟིཡཱཏི ཨིམཱཡ མསྶུཀིརིཡཱཡ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཀཱཀོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༥.

‘‘པརཱུལ༹ྷཀཙྪནཁལོམོ, ཨཧཾ ཀམྨེསུ བྱཱཝཊོ;

ཙིརསྶཾ ནྷཱཔིཏཾ ལདྡྷཱ, ལོམཾ ཏཾ ཨཛྫ ཧཱརཡི’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨཧཾ ཀམྨེསུ བྱཱཝཊོཏི ཨཧཾ སམྨ པཱརཱཝཏ, རཱཛཀམྨེསུ བྱཱཝཊོ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷནྟོ པརཱུལ༹ྷཀཙྪནཁལོམོ ཨཧོསིནྟི ཝདཏི. ཨཛྫ ཧཱརཡིནྟི ཨཛྫ ཧཱརེསིཾ.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༦.

‘‘ཡཾ ནུ ལོམཾ ཨཧཱརེསི, དུལླབྷཾ ལདྡྷ ཀཔྤཀཾ;

ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཏེ སམྨ, ཀཎྛེ ཀིཎིཀིཎཱཡཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཡཾ ཏཱཝ དུལླབྷཾ ཀཔྤཀཾ ལབྷིཏྭཱ ལོམཾ ཧརཱཔེསི, ཏཾ ཧརཱཔཡ, ཨཐ ཀིཉྩརཧི ཏེ ཝཡསྶ ཨིདཾ ཀཎྛེ ཀིཎིཀིཎཱཡཏཱིཏི.

ཏཏོ ཀཱཀོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༣༧.

‘‘མནུསྶསུཁུམཱལཱནཾ, མཎི ཀཎྛེསུ ལམྦཏི;

ཏེསཱཧཾ ཨནུསིཀྑཱམི, མཱ ཏྭཾ མཉྙི དཝཱ ཀཏཾ.

༡༣༨.

‘‘སཙེཔིམཾ པིཧཡསི, མསྶུཀུཏྟིཾ སུཀཱརིཏཾ;

ཀཱརཡིསྶཱམི ཏེ སམྨ, མཎིཉྩཱཔི དདཱམི ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ མཎཱིཏི ཨེཝརཱུཔཱནཾ མནུསྶཱནཾ ཨེཀཾ མཎིརཏནཾ ཀཎྛེསུ ལམྦཏི. ཏེསཱཧནྟི ཏེསཾ ཨཧཾ. མཱ ཏྭཾ མཉྙཱིཏི ཏྭཾ པན ‘‘ཨེཏཾ མཡཱ དཝཱ ཀཏ’’ནྟི ¶ མཱ མཉྙི. སཙེཔིམཾ པིཧཡསཱིཏི སཙེ ཨིམཾ མམ ཀཏཾ མསྶུཀུཏྟིཾ ཏྭཾ ཨིཙྪསི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༩.

‘‘ཏྭཉྙེཝ མཎིནཱ ཚནྣོ, སུཀཏཱཡ ཙ མསྶུཡཱ;

ཨཱམནྟ ཁོ ཏཾ གཙྪཱམི, པིཡཾ མེ ཏཝདསྶན’’ནྟི.

ཏཏྠ མཎིནཱཏི མཎིནོ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སམྨ ཝཱཡས, ཏྭཉྙེཝ ཨིམསྶ མཎིནོ ཨནུཙྪཝིཀོ ཨིམིསྶཱ ཙ སུཀཏཱཡ མསྶུཡཱ ¶ , མམ པན ཏཝ ཨདསྶནམེཝ པིཡཾ, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཱམནྟཡིཏྭཱ གཙྪཱམཱིཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཏོ. ཀཱཀོ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ལོལབྷིཀྑུ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ཀཱཀོ ལོལབྷིཀྑུ ཨཧོསི, པཱརཱཝཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

པཱརཱཝཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཁརཔུཏྟཝགྒོ དུཏིཡོ ནིཊྛིཏོ.

ཛཱཏཀུདྡཱནཾ –

ཨཝཱརིཡཾ སེཏཀེཏུ, དརཱིམུཁཉྩ ནེརུ ཙ;

ཨཱསངྐམིགཱལོཔཉྩ, ཀཱལ༹ཀཎྞཱི ཙ ཀུཀྐུཊཾ.

དྷམྨདྷཛཉྩ ནནྡིཡཾ, ཁརཔུཏྟཾ སཱུཙི ཙེཝ;

ཏུཎྜིལཾ སོཎྞཀཀྐཊཾ, མཡ྄ཧཀཾ ཝིཛྫཱདྷརཉྩེཝ.

སིངྒྷཔུཔྥཾ ཝིགྷཱསཱདཾ, ཝཊྚཀཉྩ པཱརཱཝཏཾ;

སངྒཱཡིཾསུ མཧཱཐེརཱ, ཚཀྐེ ཝཱིསཏི ཛཱཏཀེ.

ཚཀྐནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. སཏྟཀནིཔཱཏོ

༡. ཀུཀྐུཝགྒོ

[༣༩༦] ༡. ཀུཀྐུཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དིཡཌྜྷཀུཀྐཱུཏི ¶ ¶ ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ རཱཛོཝཱདཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཏེསཀུཎཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༡༧.༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ ཨམཙྩོ ཨཧོསི. རཱཛཱ ཨགཏིགམནེ པཏིཊྛཱཡ ཨདྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི, ཛནཔདཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ དྷནམེཝ སཾཧརི. བོདྷིསཏྟོ རཱཛཱནཾ ཨོཝདིཏུཀཱམོ ཨེཀཾ ཨུཔམཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཝིཙརཏི, རཉྙོ ཨུཡྻཱནེ ཝཱསཱགཱརཾ ཝིཔྤཀཏཾ ཧོཏི ཨནིཊྛིཏཙྪདནཾ, དཱརུཀཎྞིཀཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ གོཔཱནསིཡོ པཝེསིཏམཏྟཱ ཧོནྟི. རཱཛཱ ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཝིཙརིཏྭཱ ཏཾ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ ཨུལློཀེནྟོ ཀཎྞིཀམཎྜལཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔརིཔཏནབྷཡེན ནིཀྑམིཏྭཱ བཧི ཋིཏོ པུན ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ནིསྶཱཡ ཀཎྞིཀཱ ཋིཏཱ, ཀིཾ ནིསྶཱཡ གོཔཱནསིཡོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡.

‘‘དིཡཌྜྷཀུཀྐཱུ ¶ ཨུདཡེན ཀཎྞིཀཱ, ཝིདཏྠིཡོ ཨཊྛ པརིཀྑིཔནྟི ནཾ;

སཱ སིཾསཔཱ, སཱརམཡཱ ཨཕེགྒུཀཱ, ཀུཧིཾ ཋིཏཱ ཨུཔྤརིཏོ ན དྷཾསཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དིཡཌྜྷཀུཀྐཱུཏི དིཡཌྜྷརཏནཱ. ཨུདཡེནཱཏི ཨུཙྩཏྟེན. པརིཀྑིཔནྟི ནནྟི ཏཾ པནེཏཾ ཨཊྛ ཝིདཏྠིཡོ པརིཀྑིཔནྟི, པརིཀྑེཔཏོ ཨཊྛཝིདཏྠིཔམཱཎཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀུཧིཾ ཋིཏཱཏི ཀཏྠ པཏིཊྛིཏཱ ཧུཏྭཱ. ན དྷཾསཏཱིཏི ན པཏཏི.

ཏཾ ¶ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ལདྡྷཱ དཱནི མེ རཉྙོ ཨོཝཱདཏྠཱཡ ཨུཔམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༢.

‘‘ཡཱ ཏིཾསཏི སཱརམཡཱ ཨནུཛྫུཀཱ, པརིཀིརིཡ གོཔཱནསིཡོ སམཾ ཋིཏཱ;

ཏཱཧི སུསངྒཧིཏཱ བལསཱ པཱིལི༹ཏཱ, སམཾ ཋིཏཱ ཨུཔྤརིཏོ ན དྷཾསཏི.

༣.

‘‘ཨེཝམྤི མིཏྟེཧི དལ༹ྷེཧི པཎྜིཏོ, ཨབྷེཛྫརཱུཔེཧི སུཙཱིཧི མནྟིབྷི;

སུསངྒཧཱིཏོ སིརིཡཱ ན དྷཾསཏི, གོཔཱནསཱིབྷཱརཝཧཱཝ ཀཎྞིཀཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཱ ཏིཾསཏི སཱརམཡཱཏི ཡཱ ཨེཏཱ སཱརརུཀྑམཡཱ ཏིཾསཏི གོཔཱནསིཡོ. པརིཀིརིཡཱཏི པརིཝཱརེཏྭཱ. སམཾ ཋིཏཱཏི སམབྷཱགེན ཋིཏཱ. བལསཱ པཱིལི༹ཏཱཏི ཏཱཧི ཏཱཧི གོཔཱནསཱིཧི བལེན པཱིལི༹ཏཱ སུཊྛུ སངྒཧིཏཱ ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ. པཎྜིཏོཏི ཉཱཎསམྤནྣོ རཱཛཱ. སུཙཱིཧཱིཏི སུཙིསམཱཙཱརེཧི ཀལྱཱཎམིཏྟེཧི. མནྟིབྷཱིཏི མནྟཀུསལེཧི. གོཔཱནསཱིབྷཱརཝཧཱཝ ཀཎྞིཀཱཏི ཡཐཱ གོཔཱནསཱིནཾ བྷཱརཾ ཝཧམཱནཱ ཀཎྞིཀཱ ན དྷཾསཏི ན པཏཏི, ཨེཝཾ རཱཛཱཔི ཝུཏྟཔྤཀཱརེཧི མནྟཱིཧི ཨབྷིཛྫཧདཡེཧི སུསངྒཧིཏོ སིརིཏོ ན དྷཾསཏི ན པཏཏི ན པརིཧཱཡཏི.

རཱཛཱ ¶ བོདྷིསཏྟེ ཀཐེནྟེཡེཝ ཨཏྟནོ ཀིརིཡཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཀཎྞིཀཱཡ ཨསཏི གོཔཱནསིཡོ ན ཏིཊྛནྟི, གོཔཱནསཱིཧི ཨསངྒཧིཏཱ ཀཎྞིཀཱ ན ཏིཊྛཏི, གོཔཱནསཱིསུ བྷིཛྫནྟཱིསུ ཀཎྞིཀཱ པཏཏི, ཨེཝམེཝ ཨདྷམྨིཀོ རཱཛཱ ཨཏྟནོ མིཏྟཱམཙྩེ ཙ བལཀཱཡེ ཙ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀེ ཙ ཨསངྒཎྷནྟོ ཏེསུ བྷིཛྫནྟེསུ ཏེཧི ཨསངྒཧིཏོ ཨིསྶརིཡཱ དྷཾསཏི, རཉྙཱ ནཱམ དྷམྨིཀེན བྷཝིཏབྦནྟི. ཨཐསྶ ཏསྨིཾ ཁཎེ པཎྞཱཀཱརཏྠཱཡ མཱཏུལུངྒཾ ཨཱཧརིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘སཧཱཡ, ཨིམཾ མཱཏུལུངྒཾ ཁཱདཱ’’ཏི བོདྷིསཏྟཾ ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ གཧེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨིམཾ ཁཱདིཏུཾ ཨཛཱནནྟཱ ཏིཏྟཀཾ ཝཱ ཀརོནྟི ཨམྦིལཾ ཝཱ, ཛཱནནྟཱ ¶ པན པཎྜིཏཱ ཏིཏྟཀཾ ཧཱརེཏྭཱ ཨམྦིལཾ ཨནཱིཧརིཏྭཱ མཱཏུལུངྒརསཾ ཨནཱསེཏྭཱཝ ཁཱདནྟཱི’’ཏི རཉྙོ ཨིམཱཡ ཨུཔམཱཡ དྷནསངྒྷརཎཱུཔཱཡཾ དསྶེནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༤.

‘‘ཁརཏྟཙཾ བེལླཾ ཡཐཱཔི སཏྠཝཱ, ཨནཱམསནྟོཔི ཀརོཏི ཏིཏྟཀཾ;

སམཱཧརཾ སཱདུཾ ཀརོཏི པཏྠིཝ, ཨསཱདུཾ ཀཡིརཱ ཏནུབནྡྷམུདྡྷརཾ.

༥.

‘‘ཨེཝམྤི ¶ གཱམནིགམེསུ པཎྜིཏོ, ཨསཱཧསཾ རཱཛདྷནཱནི སངྒྷརཾ;

དྷམྨཱནུཝཏྟཱི པཊིཔཛྫམཱནོ, ས ཕཱཏི ཀཡིརཱ ཨཝིཧེཋཡཾ པར’’ནྟི.

ཏཏྠ ཁརཏྟཙནྟི ཐདྡྷཏཙཾ. བེལླནྟི མཱཏུལུངྒཾ. ‘བེལ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. སཏྠཝཱཏི སཏྠཀཧཏྠོ. ཨནཱམསནྟོཏི བཧིཏཙཾ ཏནུཀམྤི ཨཏཙྪནྟོ ཨིདཾ ཕལཾ ཏིཏྟཀཾ ཀརོཏི. སམཱཧརནྟི སམཱཧརནྟོ བཧིཏཙཾ ཏཙྪནྟོ ཨནྟོ ཙ ཨམྦིལཾ ཨནཱིཧརནྟོ ཏཾ སཱདུཾ ཀརོཏི. པཏྠིཝཱཏི རཱཛཱནཾ ཨཱལཔཏི. ཏནུབནྡྷམུདྡྷརནྟི ¶ ཏནུཀཾ པན ཏཙཾ ཨུདྡྷརནྟོ སབྦསོ ཏིཏྟཀསྶ ཨནཔནཱིཏཏྟཱ ཏཾ ཨསཱདུམེཝ ཀཡིརཱ. ཨེཝནྟི ཨེཝཾ པཎྜིཏོ རཱཛཱཔི ཨསཱཧསཾ སཱཧསིཡཱ ཏཎྷཱཡ ཝསཾ ཨགཙྪནྟོ ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ རཊྛཾ ཨཔཱིལེ༹ཏྭཱ ཨུཔཙིཀཱནཾ ཝམྨིཀཝཌྜྷནནིཡཱམེན མདྷུཀརཱནཾ རེཎུཾ གཧེཏྭཱ མདྷུཀརཎནིཡཱམེན ཙ དྷནཾ སངྒྷརནྟོ –

‘‘དཱནཾ སཱིལཾ པརིཙྩཱགཾ, ཨཛྫཝཾ མདྡཝཾ ཏཔཾ;

ཨཀྐོདྷཾ ཨཝིཧིཾསཉྩ, ཁནྟིཉྩ ཨཝིརོདྷན’’ནྟི. –

ཨིཏི ཨིམེསཾ དསནྣཾ རཱཛདྷམྨཱནཾ ཨནུཝཏྟནེན དྷམྨཱནུཝཏྟཱི ཧུཏྭཱ པཊིཔཛྫམཱནོ སོ ཨཏྟནོ ཙ པརེསཉྩ ཕཱཏིཾ ཝཌྜྷིཾ ཀརེཡྻ པརཾ ཨཝིཧེཋེནྟོཡེཝཱཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ མནྟེནྟོ པོཀྑརཎཱིཏཱིརཾ གནྟྭཱ སུཔུཔྥིཏཾ བཱལསཱུརིཡཝཎྞཾ ཨུདཀེན ཨནུཔལིཏྟཾ པདུམཾ དིསྭཱ ཨཱཧ – ‘‘སཧཱཡ, ཨིམཾ ¶ པདུམཾ ཨུདཀེ སཉྫཱཏམེཝ ཨུདཀེན ཨལིམྤམཱནཾ ཋིཏ’’ནྟི. ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, རཉྙཱ ནཱམ ཨེཝརཱུཔེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཨོཝདནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༦.

‘‘ཨོདཱཏམཱུལཾ སུཙིཝཱརིསམྦྷཝཾ, ཛཱཏཾ ཡཐཱ པོཀྑརཎཱིསུ ཨམྦུཛཾ;

པདུམཾ ཡཐཱ ཨགྒིནིཀཱསིཕཱལིམཾ, ན ཀདྡམོ ན རཛོ ན ཝཱརི ལིམྤཏི.

༧.

‘‘ཨེཝམྤི ཝོཧཱརསུཙིཾ ཨསཱཧསཾ, ཝིསུདྡྷཀམྨནྟམཔེཏཔཱཔཀཾ;

ན ལིམྤཏི ཀམྨཀིལེས ཏཱདིསོ, ཛཱཏཾ ཡཐཱ པོཀྑརཎཱིསུ ཨམྦུཛ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨོདཱཏམཱུལནྟི པཎྜརམཱུལཾ. ཨམྦུཛནྟི པདུམསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨགྒིནིཀཱསིཕཱལིམནྟི ཨགྒིནིཀཱསིནཱ སཱུརིཡེན ཕཱལིཏཾ ཝིཀསིཏནྟི ཨཏྠོ. ན ཀདྡམོ ན ¶ རཛོ ན ཝཱརི ལིམྤཏཱིཏི ནེཝ ཀདྡམོ ན རཛོ ན ཨུདཀཾ ལིམྤཏི, ན མཀྑེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ལིཔྤཏི’’ཙྩེཝ ཝཱ པཱཋོ, བྷུམྨཏྠེ ཝཱ ཨེཏཱནི པཙྩཏྟཝཙནཱནི, ཨེཏེསུ ཀདྡམཱདཱིསུ ན ལིཔྤཏི, ན ཨལླཱིཡཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝོཧཱརསུཙིནྟི ¶ པོརཱཎཀེཧི དྷམྨིཀརཱཛཱུཧི ལིཁཱཔེཏྭཱ ཋཔིཏཝིནིཙྪཡཝོཧཱརེ སུཙིཾ, ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ དྷམྨེན ཝིནིཙྪཡཀཱརཀནྟི ཨཏྠོ. ཨསཱཧསནྟི དྷམྨིཀཝིནིཙྪཡེ ཋིཏཏྟཱཡེཝ སཱཧསིཀཀིརིཡཱཡ ཝིརཧིཏཾ. ཝིསུདྡྷཀམྨནྟནྟི ཏེནེཝ ཨསཱཧསིཀཊྛེན ཝིསུདྡྷཀམྨནྟཾ སཙྩཝཱདིཾ ནིཀྐོདྷཾ མཛ྄ཛྷཏྟཾ ཏུལཱབྷཱུཏཾ ལོཀསྶ. ཨཔེཏཔཱཔཀནྟི ཨཔགཏཔཱཔཀམྨཾ. ན ལིམྤཏི ཀམྨཀིལེས ཏཱདིསོཏི ཏཾ རཱཛཱནཾ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ མུསཱཝཱདོཏི ཨཡཾ ཀམྨཀིལེསོ ན ཨལླཱིཡཏི. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཏཱདིསོ ཛཱཏཾ ཡཐཱ པོཀྑརཎཱིསུ ཨམྦུཛཾ. ཏཱདིསོ ཧི རཱཛཱ ཡཐཱ པོཀྑརཎཱིསུ ཛཱཏཾ པདུམཾ ཨནུཔལིཏྟཾ, ཨེཝཾ ཨནུཔལིཏྟོ ནཱམ ཧོཏི.

རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀུཀྐུཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༣༩༧] ༢. མནོཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡཐཱ ཙཱཔོ ནིནྣམཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ ཝིཔཀྑསེཝཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན ཧེཊྛཱ མཧིལཱ༹མུཁཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡.༢༦) ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཏདཱ པན སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཝིཔཀྑསེཝཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སཱིཧོ ཧུཏྭཱ སཱིཧིཡཱ སདྡྷིཾ སཾཝསནྟོ དྭེ པོཏཀེ ལབྷི – པུཏྟཉྩ དྷཱིཏརཉྩ. པུཏྟསྶ མནོཛོཏི ནཱམཾ ཨཧོསི, སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཨེཀཾ སཱིཧཔོཏིཀཾ གཎྷི. ཨིཏི ཏེ པཉྩ ཛནཱ ཨཧེསུཾ. མནོཛོ ཝནམཧིཾསཱདཡོ ཝདྷིཏྭཱ མཾསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཙ བྷགིནིཉྩ པཛཱཔཏིཉྩ པོསེཏི. སོ ¶ ཨེཀདིཝསཾ གོཙརབྷཱུམིཡཾ གིརིཡཾ ནཱམ སིངྒཱལཾ པལཱཡིཏུཾ ཨཔྤཧོནྟཾ ཨུརེན ནིཔནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ, སམྨཱ’’ཏི ¶ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨུཔཊྛཱཏུཀཱམོམྷི, སཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ, ཨུཔཊྛཧསྶཱུ’’ཏི ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནགུཧཾ ཨཱནེསི. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏ མནོཛ, སིངྒཱལཱ ནཱམ དུསྶཱིལཱ པཱཔདྷམྨཱ ཨཀིཙྩེ ནིཡོཛེནྟི, མཱ ཨེཏཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཀརཱི’’ཏི ཝཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི.

ཨཐེཀདིཝསཾ སིངྒཱལོ ཨསྶམཾསཾ ཁཱདིཏུཀཱམོ མནོཛཾ ཨཱཧ – ‘‘སཱམི, ཨམྷེཧི ཋཔེཏྭཱ ཨསྶམཾསཾ ཨཉྙཾ ཨཁཱདིཏཔུབྦཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨསྶཾ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཀཧཾ པན, སམྨ, ཨསྶཱ ཧོནྟཱི’’ཏི? ‘‘བཱརཱཎསིཡཾ ནདཱིཏཱིརེ’’ཏི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨསྶཱནཾ ནདིཡཱ ནྷཱནཝེལཱཡཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ ཨསྶཾ གཧེཏྭཱ པིཊྛིཡཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝེགེན ཨཏྟནོ གུཧཱདྭཱརམེཝ ཨཱགཏོ. ཨཐསྶ པིཏཱ ཨསྶམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨསྶཱ ནཱམ རཱཛབྷོགཱ, རཱཛཱནོ ཙ ནཱམ ཨནེཀམཱཡཱ ཀུསལེཧི ¶ དྷནུགྒཧེཧི ཝིཛ྄ཛྷཱཔེནྟི, ཨསྶམཾསཁཱདནསཱིཧཱ ནཱམ དཱིགྷཱཡུཀཱ ན ཧོནྟི, ཨིཏོ པཊྛཱཡ མཱ ཨསྶཾ གཎྷཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ པིཏུ ཝཙནཾ ཨཀཏྭཱ གཎྷཏེཝ. ‘‘སཱིཧོ ཨསྶེ གཎྷཱཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ རཱཛཱ ཨནྟོནགརེཡེཝ ཨསྶཱནཾ པོཀྑརཎིཾ ཀཱརཱཔེསི. ཏཏོཔི ཨཱགནྟྭཱ གཎྷིཡེཝ. རཱཛཱ ཨསྶསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨནྟོསཱལཱཡམེཝ ཏིཎོདཀཾ དཱཔེསི. སཱིཧོ པཱཀཱརམཏྠཀེན གནྟྭཱ ཨནྟོསཱལཱཏོཔི གཎྷིཡེཝ.

རཱཛཱ ཨེཀཾ ཨཀྑཎཝེདྷིཾ དྷནུགྒཧཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཀྑིསྶསི ཏཱཏ, སཱིཧཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཀྐོམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཱཀཱརཾ ནིསྶཱཡ སཱིཧསྶ ཨཱགམནམགྒེ ཨཊྚཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སཱིཧོ ཨཱགནྟྭཱ བཧིསུསཱནེ སིངྒཱལཾ ཋཔེཏྭཱ ཨསྶགཧཎཏྠཱཡ ནགརཾ པཀྑནྡི. དྷནུགྒཧོ ཨཱགམནཀཱལེ ‘‘ཨཏིཏིཁིཎོ ཝེགོ’’ཏི སཱིཧཾ ཨཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨསྶཾ གཧེཏྭཱ གམནཀཱལེ གརུབྷཱརཏཱཡ ཨོལཱིནཝེགཾ སཱིཧཾ ཏིཁིཎེན ནཱརཱཙེན པཙྪཱབྷཱགེ ཝིཛ྄ཛྷི. ནཱརཱཙོ པུརིམཀཱཡེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. སཱིཧོ ¶ ‘‘ཝིདྡྷོསྨཱི’’ཏི ཝིརཝི. དྷནུགྒཧོ ཏཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨསནི ཝིཡ ཛིཡཾ པོཐེསི. སིངྒཱལོ སཱིཧསྶ ཙ ཛིཡཱཡ ཙ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘སཧཱཡོ མེ དྷནུགྒཧེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱརིཏོ བྷཝིསྶཏི, མཏཀེན ཧི སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ནཱམ ནཏྠི, ཨིདཱནི མམ པཀཏིཡཱ ཝསནཝནམེཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནཱཝ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨.

‘‘ཡཐཱ ཙཱཔོ ནིནྣམཏི, ཛིཡཱ ཙཱཔི ནིཀཱུཛཏི;

ཧཉྙཏེ ནཱུན མནོཛོ, མིགརཱཛཱ སཁཱ མམ.

༩.

‘‘ཧནྡ ¶ དཱནི ཝནནྟཱནི, པཀྐམཱམི ཡཐཱསུཁཾ;

ནེཏཱདིསཱ སཁཱ ཧོནྟི, ལབྦྷཱ མེ ཛཱིཝཏོ སཁཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཐཱཏི ཡེནཱཀཱརེནེཝ ཙཱཔོ ནིནྣམཏི. ཧཉྙཏེ ནཱུནཱཏི ནཱུན ཧཉྙཏི. ནེཏཱདིསཱཏི ཨེཝརཱུཔཱ མཏཀཱ སཧཱཡཱ ནཱམ ན ཧོནྟི. ལབྦྷཱ མེཏི ཛཱིཝཏོ མམ སཧཱཡོ ནཱམ སཀྐཱ ལདྡྷུཾ.

སཱིཧོཔི ཨེཀཝེགེན གནྟྭཱ ཨསྶཾ གུཧཱདྭཱརེ པཱཏེཏྭཱ སཡམྤི མརིཏྭཱ པཏི. ཨཐསྶ ཉཱཏཀཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ ལོཧིཏམཀྑིཏཾ པཧཱརམུཁེཧི ¶ པགྒྷརིཏལོཧིཏཾ པཱཔཛནསེཝིཏཱཡ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟཾ ཨདྡསཾསུ, དིསྭཱ ཙསྶ མཱཏཱ པིཏཱ བྷགིནཱི པཛཱཔཏཱིཏི པཊིཔཱཊིཡཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ བྷཱསིཾསུ –

༡༠.

‘‘ན པཱཔཛནསཾསེཝཱི, ཨཙྩནྟཾ སུཁམེདྷཏི;

མནོཛཾ པསྶ སེམཱནཾ, གིརིཡསྶཱནུསཱསནཱི.

༡༡.

‘‘ན པཱཔསམྤཝངྐེན, མཱཏཱ པུཏྟེན ནནྡཏི;

མནོཛཾ པསྶ སེམཱནཾ, ཨཙྪནྣཾ སམྷི ལོཧིཏེ.

༡༢.

‘‘ཨེཝམཱཔཛྫཏེ པོསོ, པཱཔིཡོ ཙ ནིགཙྪཏི;

ཡོ ཝེ ཧིཏཱནཾ ཝཙནཾ, ན ཀརོཏི ཨཏྠདསྶིནཾ.

༡༣.

‘‘ཨེཝཉྩ སོ ཧོཏི ཏཏོ ཙ པཱཔིཡོ, ཡོ ཨུཏྟམོ ཨདྷམཛནཱུཔསེཝཱི;

པསྶུཏྟམཾ ¶ ཨདྷམཛནཱུཔསེཝིཏཾ, མིགཱདྷིཔཾ སརཝརཝེགནིདྡྷུཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨཙྩནྟཾ སུཁམེདྷཏཱིཏི ན ཙིརཾ སུཁཾ ལབྷཏི. གིརིཡསྶཱནུསཱསནཱིཏི ཨཡཾ ཨེཝརཱུཔཱ གིརིཡསྶཱནུསཱསནཱིཏི གརཧནྟོ ཨཱཧ. པཱཔསམྤཝངྐེནཱཏི པཱཔེསུ སམྤཝངྐེན པཱཔསཧཱཡེན. ཨཙྪནྣནྟི ནིམུགྒཾ. པཱཔིཡོ ཙ ནིགཙྪཏཱིཏི པཱཔཉྩ ཝིནྡཏི. ཧིཏཱནནྟི ཨཏྠཀཱམཱནཾ. ཨཏྠདསྶིནནྟི ཨནཱགཏཨཏྠཾ པསྶནྟཱནཾ. པཱཔིཡོཏི པཱཔཏརོ. ཨདྷམཛནཱུཔསེཝཱིཏི ཨདྷམཛནཾ ཨུཔསེཝཱི. ཨུཏྟམནྟི སརཱིརབལེན ཛེཊྛཀཾ.

པཙྪིམཱ ¶ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ –

༡༤.

‘‘ནིཧཱིཡཏི པུརིསོ ནིཧཱིནསེཝཱི, ན ཙ ཧཱཡེཐ ཀདཱཙི ཏུལྱསེཝཱི;

སེཊྛམུཔགམཾ ཨུདེཏི ཁིཔྤཾ, ཏསྨཱཏྟནཱ ཨུཏྟརིཏརཾ བྷཛེཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ནིཧཱིཡཏཱིཏི བྷིཀྑཝེ, ནིཧཱིནསེཝཱི ནཱམ མནོཛོ སཱིཧོ ཝིཡ ནིཧཱིཡཏི པརིཧཱཡཏི ཝིནཱསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏུལྱསེཝཱིཏི སཱིལཱདཱིཧི ཨཏྟནཱ ¶ སདིསཾ སེཝམཱནོ ན ཧཱཡཏི, ཝཌྜྷིཡེཝ པནསྶ ཧོཏི. སེཊྛམུཔགམནྟི སཱིལཱདཱིཧི ཨུཏྟརིཏརཾཡེཝ ཨུཔགཙྪནྟོ. ཨུདེཏི ཁིཔྤནྟི སཱིགྷམེཝ སཱིལཱདཱིཧི གུཎེཧི ཨུདེཏི, ཝུདྡྷིཾ ཨུཔགཙྪཏཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཝིཔཀྑསེཝཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ སིངྒཱལོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, མནོཛོ ཝིཔཀྑསེཝཀོ, བྷགིནཱི ཨུཔྤལཝཎྞཱ, བྷརིཡཱ ཁེམཱ བྷིཀྑུནཱི, མཱཏཱ རཱཧུལམཱཏཱ, པིཏཱ སཱིཧརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མནོཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༣༩༨] ༣. སུཏནུཛཱཏཀཝཎྞནཱ

རཱཛཱ ཏེ བྷཏྟནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ སཱམཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༢༩༦ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ དུགྒཏགཧཔཏིཀུལེ ནིབྦཏྟི, སུཏནཱུཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ བྷཏིཾ ཀཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ པོསེཏྭཱ པིཏརི ཀཱལཀཏེ མཱཏརཾ པོསེཏི. ཏསྨིཾ པན ཀཱལེ བཱརཱཎསིརཱཛཱ མིགཝིཏྟཀོ ཨཧོསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཡོཛནདྭིཡོཛནམཏྟཾ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཡསྶ ཋིཏཊྛཱནེན མིགོ པལཱཡཏི, སོ ཨིམཾ ནཱམ ཛིཏོ’’ཏི སབྦེསཾ ཨཱརོཙཱཔེསི. ཨམཙྩཱ རཉྙོ དྷུཝམགྒཊྛཱནེ ཀོཊྛཀཾ ཚཱདེཏྭཱ ཨདཾསུ. མནུསྶེཧི མིགཱནཾ ཝསནཊྛཱནཱནི པརིཝཱརེཏྭཱ ཨུནྣཱདེནྟེཧི ཨུཊྛཱཔིཏེསུ མིགེསུ ཨེཀོ ཨེཎིམིགོ རཉྙོ ཋིཏཊྛཱནཾ པཊིཔཛྫི. རཱཛཱ ‘‘ཏཾ ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི སརཾ ཁིཔི ¶ . ཨུགྒཧིཏམཱཡོ མིགོ སརཾ མཧཱཕཱསུཀཱབྷིམུཁཾ ཨཱགཙྪནྟཾ ཉཏྭཱ པརིཝཏྟིཏྭཱ སརེན ཝིདྡྷོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ པཏི. རཱཛཱ ‘‘མིགོ མེ ཝིདྡྷོ’’ཏི གཧཎཏྠཱཡ དྷཱཝི. མིགོ ཨུཊྛཱཡ ཝཱཏཝེགེན པལཱཡི, ཨམཙྩཱདཡོ རཱཛཱནཾ ཨཝཧསིཾསུ. སོ མིགཾ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཀིལནྟཀཱལེ ཁགྒེན དྭིདྷཱ ཚིནྡིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ དཎྜཀེ ལགྒིཏྭཱ ¶ ཀཱཛཾ ཝཧནྟོ ཝིཡ ཨཱགཙྪནྟོ ‘‘ཐོཀཾ ཝིསྶམིསྶཱམཱི’’ཏི མགྒསམཱིཔེ ཋིཏཾ ཝཊརུཀྑཾ ཨུཔགནྟྭཱ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི.

ཏསྨིཾ པན ཝཊརུཀྑེ ནིབྦཏྟོ མགྷདེཝོ ནཱམ ཡཀྑོ ཏཏྠ པཝིཊྛེ ཝེསྶཝཎསྶ སནྟིཀཱ ཁཱདིཏུཾ ལབྷི. སོ རཱཛཱནཾ ཨུཊྛཱཡ གཙྪནྟཾ ‘‘ཏིཊྛ བྷཀྑོསི མེ’’ཏི ཧཏྠེ གཎྷི. ‘‘ཏྭཾ ཀོནཱམོསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ ཨིདྷ ནིབྦཏྟཡཀྑོ, ཨིམཾ ཋཱནཾ པཝིཊྛཀེ ཁཱདིཏུཾ ལབྷཱམཱི’’ཏི. རཱཛཱ སཏིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨཛྫེཝ མཾ ཁཱདིསྶསི, ཨུདཱཧུ ནིབདྡྷཾ ཁཱདིསྶསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ལབྷནྟོ ནིབདྡྷཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘ཨིམཾ ཨཛྫ མིགཾ ཁཱདིཏྭཱ མཾ ཝིསྶཛྫེཧི, ཨཧཾ ཏེ སྭེ པཊྛཱཡ ཨེཀཱཡ བྷཏྟཔཱཏིཡཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཾ མནུསྶཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧི, ཨཔེསིཏདིཝསེ ཏཉྙེཝ ¶ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ བཱརཱཎསིརཱཛཱ, མཡ྄ཧཾ ཨཝིཛྫམཱནཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི. ཡཀྑོ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཝིསྶཛྫེསི. སོ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཏམཏྠཾ ཨེཀསྶ ཨཏྠཙརཀསྶ ཨམཙྩསྶ ཀཐེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཀིཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘དིཝསཔརིཙྪེདོ ཀཏོ, དེཝཱ’’ཏི? ‘‘ན ཀཏོ’’ཏི. ‘‘ཨཡུཏྟཾ ཝོ ཀཏཾ, ཨེཝཾ སནྟེཔི མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, བཧཱུ བནྡྷནཱགཱརེ མནུསྶཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཏྭཾ ཨེཏཾ ཀམྨཾ ཀར, མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏཾ དེཧཱི’’ཏི.

ཨམཙྩོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ དེཝསིཀཾ བནྡྷནཱགཱརཏོ མནུསྶཾ ནཱིཧརིཏྭཱ བྷཏྟཔཱཏིཾ གཧེཏྭཱ ཀཉྩི ཨཛཱནཱཔེཏྭཱཝ ཡཀྑསྶ པེསེསི. ཡཀྑོ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ མནུསྶཾ ཁཱདཏི. ཨཔརབྷཱགེ བནྡྷནཱགཱརཱནི ནིམྨནུསྶཱནི ཛཱཏཱནི. རཱཛཱ བྷཏྟཧཱརཀཾ ཨལབྷནྟོ མརཎབྷཡེན ཀམྤི. ཨཐ ནཾ ཨམཙྩོ ཨསྶཱསེཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཛཱིཝིཏཱསཱཏོ དྷནཱསཱཝ བལཝཏརཱ, ཧཏྠིཀྑནྡྷེ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ‘ཀོ ཨིམཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ ཡཀྑསྶ བྷཏྟཾ ཨཱདཱཡ གམིསྶཏཱི’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཐཱ ཀཱརེསི. ཨཐ ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ བྷཏིཡཱ མཱསཀཌྜྷམཱསཀཾ སངྒྷརིཏྭཱ ཀིཙྪེན མཱཏརཾ པོསེམི, ཨིམཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ མཱཏུ དཏྭཱ ཡཀྑསྶ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམི, སཙེ ཡཀྑཾ དམེཏུཾ སཀྑིསྶཱམི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ, ནོ ཙེ སཀྑིསྶཱམི, མཱཏཱ མེ སུཁཾ ཛཱིཝིསྶཏཱི’’ཏི. སོ ཏམཏྠཾ མཱཏུ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཨལཾ ཏཱཏ, ན མམ ཨཏྠོ དྷནེནཱ’’ཏི དྭེ ཝཱརེ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏཏིཡཝཱརེ ཏཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ‘‘ཨཱཧརཐ, ཨཡྻ, སཧསྶཾ, ཨཧཾ བྷཏྟཾ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི སཧསྶཾ གཧེཏྭཱ མཱཏུ དཏྭཱ ‘‘ཨམྨ ¶ , མཱ ཙིནྟཡི ¶ , ཨཧཾ ཡཀྑཾ དམེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ སོཏྠིཾ ཀརིསྶཱམི, ཨཛྫེཝ ཏཝ ཨསྶུཀིལིནྣམུཁཾ ཧཱསཱཔེནྟོཝ ཨཱགཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི མཱཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ རཱཛཔུརིསེཧི སདྡྷིཾ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི.

ཏཏོ རཉྙཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ བྷཏྟཾ ཧརིསྶསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀིཾ ཏེ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ¶ སུཝཎྞཔཱདུཀཱ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ’’ཏི? ‘‘དེཝ, སོ ཡཀྑོ ཨཏྟནོ རུཀྑམཱུལེ བྷཱུམིཡཾ ཋིཏཀེ ཁཱདིཏུཾ ལབྷཏི, ཨཧཾ ཨེཏསྶ སནྟཀབྷཱུམིཡཾ ཨཊྛཏྭཱ པཱདུཀཱསུ ཋསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཚཏྟཾ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨིདཾ ཀིམཏྠཱཡཱ’’ཏི? ‘‘དེཝ, ཡཀྑོ ཨཏྟནོ རུཀྑཙྪཱཡཱཡ ཋིཏཀེ ཁཱདིཏུཾ ལབྷཏི, ཨཧཾ ཏསྶ རུཀྑཙྪཱཡཱཡ ཨཊྛཏྭཱ ཚཏྟཙྪཱཡཱཡ ཋསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཁགྒཾ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨིམིནཱ ཀོ ཨཏྠོ’’ཏི? ‘‘དེཝ, ཨམནུསྶཱཔི ཨཱཝུདྷཧཏྠཱནཾ བྷཱཡནྟིཡེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨཉྙཾ ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘སུཝཎྞཔཱཏིཾ པཱུརེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ བྷུཉྫནཀབྷཏྟཾ དེཐ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ, ཏཱཏཱ’’ཏི? ‘‘དེཝ, མཱདིསསྶ ནཱམ པཎྜིཏསྶ པུརིསསྶ མཏྟིཀཔཱཏིཡཱ ལཱུཁབྷོཛནཾ ཧརིཏུཾ ཨནནུཙྪཝིཀ’’ནྟི. ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ’’ཏི རཱཛཱ སབྦཾ དཱཔེཏྭཱ ཏསྶ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརེ པཊིཔཱདེསི.

བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, མཱ བྷཱཡིཏྠ, ཨཛྫཱཧཾ ཡཀྑཾ དམེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ སོཏྠིཾ ཀཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཔཀརཎཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ མནུསྶེ རུཀྑསྶཱཝིདཱུརེ ཋཔེཏྭཱ སུཝཎྞཔཱདུཀཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཁགྒཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ སེཏཙྪཏྟཾ མཏྠཀེ ཀཏྭཱ ཀཉྩནཔཱཏིཡཱ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཡཀྑསྶ སནྟིཀཾ པཱཡཱསི. ཡཀྑོ མགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ པུརིསོ ན ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཨཱགམནནིཡཱམེན ཨེཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཙིནྟེསི. བོདྷིསཏྟོཔི རུཀྑསམཱིཔཾ གནྟྭཱ ཨསིཏུཎྜེན བྷཏྟཔཱཏིཾ ཨནྟོཚཱཡཱཡ ཀརིཏྭཱ ཚཱཡཱཡ པརིཡནྟེ ཋིཏོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ.

༡༥.

‘‘རཱཛཱ ཏེ བྷཏྟཾ པཱཧེསི, སུཙིཾ མཾསཱུཔསེཙནཾ;

མགྷདེཝསྨིཾ ཨདྷིཝཏྠེ, ཨེཧི ནིཀྑམྨ བྷུཉྫསཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ པཱཧེསཱིཏི པཧིཎི. མགྷདེཝསྨིཾ ཨདྷིཝཏྠེཏི མགྷདེཝོཏི ཝཊརུཀྑོ ཝུཙྩཏི, ཏསྨིཾ ཨདྷིཝཏྠེཏི དེཝཏཾ ཨཱལཔཏི.

ཏཾ ¶ ¶ སུཏྭཱ ཡཀྑོ ‘‘ཨིམཾ པུརིསཾ ཝཉྩེཏྭཱ ཨནྟོཚཱཡཱཡ པཝིཊྛཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦.

‘‘ཨེཧི མཱཎཝ ཨོརེན, བྷིཀྑམཱདཱཡ སཱུཔིཏཾ;

ཏྭཉྩ མཱཎཝ བྷིཀྑཱ ཙ, ཨུབྷོ བྷཀྑཱ བྷཝིསྶཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ བྷིཀྑནྟི མམ ནིབདྡྷབྷིཀྑཾ. སཱུཔིཏནྟི སཱུཔསམྤནྣཾ.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༧.

‘‘ཨཔྤཀེན ཏུཝཾ ཡཀྑ, ཐུལླམཏྠཾ ཛཧིསྶསི;

བྷིཀྑཾ ཏེ ནཱཧརིསྶནྟི, ཛནཱ མརཎསཉྙིནོ.

༡༨.

‘‘ལདྡྷཱཡ ཡཀྑཱ ཏཝ ནིཙྩབྷིཀྑཾ, སུཙིཾ པཎཱིཏཾ རསསཱ ཨུཔེཏཾ;

བྷིཀྑཉྩ ཏེ ཨཱཧརིཡོ ནརོ ཨིདྷ, སུདུལླབྷོ ཧེཧིཏི བྷཀྑིཏེ མཡཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཐུལླམཏྠནྟི ཨཔྤཀེན ཀཱརཎེན མཧནྟཾ ཨཏྠཾ ཛཧིསྶསཱིཏི དསྶེཏི. ནཱཧརིསྶནྟཱིཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ མརཎསཉྙིནོ ཧུཏྭཱ ན ཨཱཧརིསྶནྟི, ཨཐ ཏྭཾ མིལཱཏསཱཁོ ཝིཡ རུཀྑོ ནིརཱཧཱརོ དུབྦལོ བྷཝིསྶསཱིཏི. ལདྡྷཱཡནྟི ལདྡྷཨཡཾ ལདྡྷཱགམནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སམྨ ཡཀྑ, ཡཾ ཨཧཾ ཨཛྫ ཨཱཧརིཾ, ཨིདཾ ཏཝ ནིཙྩབྷིཀྑཾ སུཙིཾ པཎཱིཏཾ ཨུཏྟམཾ རསེན ཨུཔེཏཾ ལདྡྷཱགམནཾ དེཝསིཀཾ ཏེ ཨཱགཙྪིསྶཏི. ཨཱཧརིཡོཏི ཨཱཧརཎཀོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘སཙེ ཏྭཾ ཨིམཾ བྷིཀྑཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཾ མཾ བྷཀྑསི, ཨཐེཝཾ མཡི བྷཀྑིཏེ བྷིཀྑཉྩ ཏེ ཨཱཧརཎཀོ ཨཉྙོ ནརོ ཨིདྷ སུདུལླབྷོ བྷཝིསྶཏི. ཀིཾཀཱརཎཱ? མཱདིསོ ཧི བཱརཱཎསིཡཾ ཨཉྙོ པཎྜིཏམནུསྶོ ནཱམ ནཏྠི, མཡི པན ཁཱདིཏེ སུཏནུཔི ནཱམ ཡཀྑེན ཁཱདིཏོ, ཨཉྙསྶ ཀསྶ སོ ལཛྫིསྶཏཱི’’ཏི བྷཏྟཱཧརཎཀཾ ན ལབྷིསྶསི, ཨཐ ཏེ ཨིཏོ པཊྛཱཡ བྷོཛནཾ དུལླབྷཾ བྷཝིསྶཏི, ཨམྷཱཀམྤི རཱཛཱནཾ གཎྷིཏུཾ ན ལབྷིསྶསི. ཀསྨཱ? རུཀྑཏོ བཧིབྷཱཝེན. སཙེ པནིདཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ མཾ པཧིཎིསྶསི, ཨཧཾ ཏེ རཉྙོ ཀཐེཏྭཱ ནིབདྡྷཾ བྷཏྟཾ པེསེསྶཱམི, ཨཏྟཱནམྤི ཙ ཏེ ¶ ཁཱདིཏུཾ ¶ ན དསྶཱམི, ཨཧམྤི ཏཝ སནྟིཀེ ཋཱནེ ན ཋསྶཱམི, པཱདུཀཱསུ ཋསྶཱམི, རུཀྑཙྪཱཡཱཡམྤི ཏེ ན ཋསྶཱམི, ཨཏྟནོ ཚཏྟཙྪཱཡཱཡམེཝ ཋསྶཱམི, སཙེ པན མཡཱ སདྡྷིཾ ཝིརུཛ྄ཛྷིསྶསི, ཁགྒེན ཏཾ དྭིདྷཱ བྷིནྡིསྶཱམི ¶ , ཨཧཉྷི ཨཛྫ ཨེཏདཏྠམེཝ སཛྫོ ཧུཏྭཱ ཨཱགཏོཏི. ཨེཝཾ ཀིར ནཾ མཧཱསཏྟོ ཏཛྫེསི.

ཡཀྑོ ‘‘ཡུཏྟརཱུཔཾ མཱཎཝོ ཝདཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༩.

‘‘མམེཝ སུཏནོ ཨཏྠོ, ཡཐཱ བྷཱསསི མཱཎཝ;

མཡཱ ཏྭཾ སམནུཉྙཱཏོ, སོཏྠིཾ པསྶཱཧི མཱཏརཾ.

༢༠.

‘‘ཁགྒཾ ཚཏྟཉྩ པཱཏིཉྩ, གཙྪམཱདཱཡ མཱཎཝ;

སོཏྠིཾ པསྶཏུ ཏེ མཱཏཱ, ཏྭཉྩ པསྶཱཧི མཱཏར’’ནྟི.

ཏཏྠ སུཏནོཏི བོདྷིསཏྟཾ ཨཱལཔཏི. ཡཐཱ བྷཱསསཱིཏི ཡཐཱ ཏྭཾ བྷཱསསི, ཏཐཱ ཡོ ཨེས ཏཡཱ བྷཱསིཏོ ཨཏྠོ, ཨེསོ མམེཝཏྠོ, མཡ྄ཧམེཝ ཝཌྜྷཱིཏི.

ཡཀྑསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘མམ ཀམྨཾ ནིཔྥནྣཾ, དམིཏོ མེ ཡཀྑོ, བཧུཉྩ དྷནཾ ལདྡྷཾ, རཉྙོ ཙ ཝཙནཾ ཀཏ’’ནྟི ཏུཊྛཙིཏྟོ ཡཀྑསྶ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༢༡.

‘‘ཨེཝཾ ཡཀྑ སུཁཱི ཧོཧི, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷི;

དྷནཉྩ མེ ཨདྷིགཏཾ, རཉྙོ ཙ ཝཙནཾ ཀཏ’’ནྟི. –

ཝཏྭཱ ཙ པན ཡཀྑཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘སམྨ, ཏྭཾ པུབྦེ ཨཀུསལཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ པརེསཾ ལོཧིཏམཾསབྷཀྑོ ཡཀྑོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི མཱ ཀརཱི’’ཏི སཱིལེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ, དུསྶཱིལྱེ ཙ ཨཱདཱིནཝཾ ཀཐེཏྭཱ ཡཀྑཾ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨརཉྙཝཱསེན, ཨེཧི ནགརདྭཱརེ ཏཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨགྒབྷཏྟལཱབྷིཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཡཀྑེན སདྡྷིཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཁགྒཱདཱིནི ཡཀྑཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ ཨགམཱསི. ‘‘སུཏནུ མཱཎཝོ ཡཀྑཾ གཧེཏྭཱ ཨེཏཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ ཨམཙྩཔརིཝུཏོ བོདྷིསཏྟསྶ ¶ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཡཀྑཾ ནགརདྭཱརེ ¶ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨགྒབྷཏྟལཱབྷིནཾ ཀཏྭཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ནཱགརེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ ཨདཱསི. ཨཡཉྩ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ཡཀྑོ ཨངྒུལིམཱལོ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, མཱཎཝོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སུཏནུཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༣༩༩] ༤. མཱཏུཔོསཀགིཛ྄ཛྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཏེ ཀཐཾ ནུ ཀརིསྶནྟཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ སཱམཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༢༩༦ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ གིཛ྄ཛྷཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཝུདྡྷེ པརིཧཱིནཙཀྑུཀེ མཱཏཱཔིཏརོ གིཛ྄ཛྷགུཧཱཡཾ ཋཔེཏྭཱ གོམཾསཱདཱིནི ཨཱཧརིཏྭཱ པོསེསི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ སུསཱནེ ཨེཀོ ནེསཱདོ ཨནིཡམེཏྭཱ གིཛ྄ཛྷཱནཾ པཱསེ ཨོཌྜེསི. ཨཐེཀདིཝསཾ བོདྷིསཏྟོ གོམཾསཱདིཾ པརིཡེསནྟོ སུསཱནཾ པཝིཊྛོ པཱདེན པཱསེ བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ ན ཙིནྟེསི, ཝུདྡྷེ པརིཧཱིནཙཀྑུཀེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ མེ མཱཏཱཔིཏརོ ཡཱཔེསྶནྟི, མམ བདྡྷབྷཱཝམྤི ཨཛཱནནྟཱ ཨནཱཐཱ ནིཔྤཙྩཡཱ པབྦཏགུཧཱཡམེཝ སུསྶིཏྭཱ མརིསྶནྟི མཉྙེ’’ཏི ཝིལཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༢.

‘‘ཏེ ཀཐཾ ནུ ཀརིསྶནྟི, ཝུདྡྷཱ གིརིདརཱིསཡཱ;

ཨཧཾ བདྡྷོསྨི པཱསེན, ནིལཱིཡསྶ ཝསཾ གཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ནིལཱིཡསྶཱཏི ཨེཝཾནཱམཀསྶ ནེསཱདཔུཏྟསྶ.

ཨཐ ¶ ནེསཱདཔུཏྟོ གིཛ྄ཛྷརཱཛསྶ ¶ པརིདེཝིཏསདྡཾ སུཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༢༣.

‘‘ཀིཾ གིཛ྄ཛྷ པརིདེཝསི, ཀཱ ནུ ཏེ པརིདེཝནཱ;

ན མེ སུཏོ ཝཱ དིཊྛོ ཝཱ, བྷཱསནྟོ མཱནུསིཾ དིཛོ’’ཏི.

གིཛ྄ཛྷོ ཨཱཧ –

༢༤.

‘‘བྷརཱམི ¶ མཱཏཱཔིཏརོ, ཝུདྡྷེ གིརིདརཱིསཡེ;

ཏེ ཀཐཾ ནུ ཀརིསྶནྟི, ཨཧཾ ཝསཾ གཏོ ཏཝཱ’’ཏི.

ནེསཱདོ ཨཱཧ –

༢༥.

‘‘ཡཾ ནུ གིཛ྄ཛྷོ ཡོཛནསཏཾ, ཀུཎཔཱནི ཨཝེཀྑཏི;

ཀསྨཱ ཛཱལཉྩ པཱསཉྩ, ཨཱསཛྫཱཔི ན བུཛ྄ཛྷསཱི’’ཏི.

གིཛ྄ཛྷརཱཛཱ ཨཱཧ –

༢༦.

‘‘ཡདཱ པརཱབྷཝོ ཧོཏི, པོསོ ཛཱིཝིཏསངྑཡེ;

ཨཐ ཛཱལཉྩ པཱསཉྩ, ཨཱསཛྫཱཔི ན བུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

༢༧.

‘‘བྷརསྶུ མཱཏཱཔིཏརོ, ཝུདྡྷེ གིརིདརཱིསཡེ;

མཡཱ ཏྭཾ སམནུཉྙཱཏོ, སོཏྠིཾ པསྶཱཧི ཉཱཏཀེ.

༢༨.

‘‘ཨེཝཾ ལུདྡཀ ནནྡསྶུ, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷི;

བྷརིསྶཾ མཱཏཱཔིཏརོ, ཝུདྡྷེ གིརིདརཱིསཡེ’’ཏི. –

ནེསཱདཔུཏྟེན དུཏིཡཱ, གིཛ྄ཛྷེན ཏཏིཡཱཏི ཨིམཱ གཱཐཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཝུཏྟཱ.

ཏཏྠ ཡཾ ནཱུཏི ཡཾ ནུ ཨེཏཾ ལོཀེ ཀཐཱིཡཏི. གིཛ྄ཛྷོ ཡོཛནསཏཾ, ཀུཎཔཱནི ཨཝེཀྑཏཱིཏི ཡོཛནསཏཾ ཨཏིཀྐམྨ ཋིཏཱནིཔི ཀུཎཔཱནི པསྶཏི, ཏཾ ཡདི ཏཐཾ, ཨཐ ཀསྨཱ ཏྭཾ ཨིམཾ ཛཱལཉྩ པཱསཉྩ ཨཱསཛྫཱཔི ན བུཛ྄ཛྷསི, སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱཔི ན ཛཱནཱསཱིཏི.

པརཱབྷཝོཏི ཝིནཱསོ. བྷརསྶཱུཏི ཨིདཾ སོ བོདྷིསཏྟསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘པཎྜིཏོ གིཛ྄ཛྷརཱཛཱ པརིདེཝནྟོ ན ཨཏྟནོ པརིདེཝཏི, མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ¶ པརིདེཝཏི, ནཱཡཾ མཱརེཏུཾ ཡུཏྟོ’’ཏི ཏུསྶིཏྭཱ ཨཱཧ, ཝཏྭཱ ཙ པན པིཡཙིཏྟེན མུདུཙིཏྟེན པཱསཾ མོཙེསི.

ཨཐསྶ ¶ བོདྷིསཏྟོ མརཎམུཁཱ པམུཏྟོ སུཁིཏོ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ཨོསཱནགཱཐཾ ཝཏྭཱ མུཁཔཱུརཾ མཾསཾ ཨཱདཱཡ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨདཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི ¶ .

ཏདཱ ནེསཱདཔུཏྟོ ཚནྣོ ཨཧོསི, མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི, གིཛ྄ཛྷརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མཱཏུཔོསཀགིཛ྄ཛྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༤༠༠] ༥. དབྦྷཔུཔྥཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨནུཏཱིརཙཱརཱི བྷདྡནྟེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཔནནྡཾ སཀྱཔུཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཧི སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨཔྤིཙྪཏཱདིགུཎེ པཧཱཡ མཧཱཏཎྷོ ཨཧོསི. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ དྭེ ཏཡོ ཝིཧཱརེ པརིགྒཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཚཏྟཾ ཝཱ ཨུཔཱཧནཾ ཝཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཏྟརཡཊྛིཾ ཝཱ ཨུདཀཏུམྦཾ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ སཡཾ ཝསཏི. སོ ཨེཀསྨིཾ ཛནཔདཝིཧཱརེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ ‘‘བྷིཀྑཱུཧི ནཱམ ཨཔྤིཙྪེཧི བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཨཱཀཱསེ ཙནྡཾ ཨུཊྛཱཔེནྟོ ཝིཡ བྷིཀྑཱུནཾ པཙྩཡསནྟོསདཱིཔཀཾ ཨརིཡཝཾསཔཊིཔདཾ ཀཐེསི. ཏཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ མནཱཔཱནི པཏྟཙཱིཝརཱནི ཚཌྜེཏྭཱ མཏྟིཀཱཔཏྟཱནི ཙེཝ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཱནི ཙ གཎྷིཾསུ. སོ ཏཱནི ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶོ པཝཱརེཏྭཱ ཡཱནཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཛེཏཝནཾ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀསྶ ཨརཉྙཝིཧཱརསྶ པིཊྛིབྷཱགེ པཱདེ ཝལླིཡཱ པལིབུདྡྷོ ‘‘ཨདྡྷཱ ཨེཏྠ ཀིཉྩི ལདྡྷབྦཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ཝིཧཱརཾ པཱཝིསི. ཏཏྠ པན དྭེ མཧལླཀཱ བྷིཀྑཱུ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪིཾསུ. ཏེ དྭེ ཙ ཐཱུལསཱཊཀེ ཨེཀཉྩ སུཁུམཀམྦལཾ ལབྷིཏྭཱ བྷཱཛེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཐེརོ ནོ བྷཱཛེཏྭཱ དསྶཏཱི’’ཏི ཏུཊྛཙིཏྟཱ ‘‘མཡཾ, བྷནྟེ, ཨིམཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ བྷཱཛེཏུཾ ན སཀྐོམ, ཨིམཾ ནོ ནིསྶཱཡ ཝིཝཱདོ ཧོཏི, ཨིདཾ ཨམྷཱཀཾ བྷཱཛེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ¶ ‘‘སཱདྷུ བྷཱཛེསྶཱམཱི’’ཏི དྭེ ཐཱུལསཱཊཀེ དྭིནྣམྤི བྷཱཛེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཀམྦལཾ གཧེཏྭཱ པཀྐཱམི.

ཏེཔི ཐེརཱ ཀམྦལེ སཱལཡཱ ཏེནེཝ སདྡྷིཾ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ ཝིནཡདྷརཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ¶ ‘‘ལབྦྷཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཝིནཡདྷརཱནཾ ཨེཝཾ ཝིལོཔཾ ཁཱདིཏུ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. བྷིཀྑཱུ ཨུཔནནྡཏྠེརེན ཨཱབྷཏཾ པཏྟཙཱིཝརརཱསིཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཱཔུཉྙོསི ཏྭཾ ཨཱཝུསོ, བཧུཾ ཏེ པཏྟཙཱིཝརཾ ལདྡྷ’’ནྟི ཝདིཾསུ. སོ ‘‘ཀུཏོ མེ ཨཱཝུསོ, པུཉྙཾ, ཨིམིནཱ མེ ཨུཔཱཡེན ཨིདཾ ལདྡྷ’’ནྟི སབྦཾ ཀཐེསི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨུཔནནྡོ སཀྱཔུཏྟོ མཧཱཏཎྷོ མཧཱལོབྷོ’’ཏི. སཏྠཱ ¶ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔནནྡེན པཊིཔདཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཏཾ, པརསྶ པཊིཔདཾ ཀཐེནྟེན ནཱམ བྷིཀྑུནཱ པཋམཾ ཨཏྟནོ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ པརོ ཨོཝདིཏབྦོ’’ཏི.

‘‘ཨཏྟཱནམེཝ པཋམཾ, པཏིརཱུཔེ ནིཝེསཡེ;

ཨཐཉྙམནུསཱསེཡྻ, ན ཀིལིསྶེཡྻ པཎྜིཏོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༡༥༨) –

ཨིམཱཡ དྷམྨཔདེ གཱཐཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔནནྡོ ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས མཧཱཏཎྷོ མཧཱལོབྷོཝ, ན ཙ པན ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨིམེསཾ སནྟཀཾ ཝིལུམྤིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ནདཱིཏཱིརེ རུཀྑདེཝཏཱ ཨཧོསི. ཏདཱ ཨེཀོ སིངྒཱལོ མཱཡཱཝིཾ ནཱམ བྷརིཡཾ གཧེཏྭཱ ནདཱིཏཱིརེ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཝསི. ཨཐེཀདིཝསཾ སིངྒཱལཱི སིངྒཱལཾ ཨཱཧ ‘‘དོཧལོ༹ མེ སཱམི, ཨུཔྤནྣོ, ཨལླརོཧིཏམཙྪཾ ཁཱདིཏུཾ ཨིཙྪཱམཱི’’ཏི. སིངྒཱལོ ‘‘ཨཔྤོསྶུཀྐཱ ཧོཧི, ཨཱཧརིསྶཱམི ཏེ’’ཏི ནདཱིཏཱིརེ ཙརནྟོ ཝལླིཡཱ པཱདེ པལིབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨནུཏཱིརམེཝ ཨགམཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ གམྦྷཱིརཙཱརཱི ཙ ཨནུཏཱིརཙཱརཱི ཙཱཏི དྭེ ཨུདྡཱ མཙྪེ པརིཡེསནྟཱ ཏཱིརེ ཨཊྛཾསུ. ཏེསུ གམྦྷཱིརཙཱརཱི མཧནྟཾ རོཧིཏམཙྪཾ དིསྭཱ ཝེགེན ཨུདཀེ པཝིསིཏྭཱ ཏཾ ནངྒུཊྛེ གཎྷི. བལཝཱ མཙྪོ པརིཀཌྜྷནྟོ ཡཱསི. སོ གམྦྷཱིརཙཱརཱི ཨུདྡོ ‘‘མཧཱམཙྪོ ཨུབྷིནྣམྤི ནོ པཧོསྶཏི, ཨེཧི མེ སཧཱཡོ ཧོཧཱི’’ཏི ཨིཏརེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༩.

‘‘ཨནུཏཱིརཙཱརཱི ¶ བྷདྡནྟེ, སཧཱཡམནུདྷཱཝ མཾ;

མཧཱ མེ གཧིཏོ མཙྪོ, སོ མཾ ཧརཏི ཝེགསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སཧཱཡམནུདྷཱཝ མནྟི སཧཱཡ ཨནུདྷཱཝ མཾ, སནྡྷིཝསེན མ-ཀཱརོ ཝུཏྟོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱཧཾ ཨིམིནཱ མཙྪེན ན སཾཧཱིརཱམི, ཨེཝཾ མཾ ནངྒུཊྛཁཎྜེ གཧེཏྭཱ ཏྭཾ ཨནུདྷཱཝཱཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཨིཏརོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣༠.

‘‘གམྦྷཱིརཙཱརཱི བྷདྡནྟེ, དལ༹ྷཾ གཎྷཱཧི ཐཱམསཱ;

ཨཧཾ ཏཾ ཨུདྡྷརིསྶཱམི, སུཔཎྞོ ཨུརགཱམིཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཐཱམསཱཏི ཐཱམེན. ཨུདྡྷརིསྶཱམཱིཏི ནཱིཧརིསྶཱམི. སུཔཎྞོ ཨུརགཱམིཝཱཏི གརུལོ༹ སཔྤཾ ཝིཡ.

ཨཐ དྭེཔི ཏེ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ རོཧིཏམཙྪཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཐལེ ཋཔེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ བྷཱཛེཧི, ཏྭཾ བྷཱཛེཧཱི’’ཏི ཀལཧཾ ཀཏྭཱ བྷཱཛེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཋཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཏསྨིཾ ཀཱལེ སིངྒཱལོ ཏཾ ཋཱནཾ ཨནུཔྤཏྟོ. ཏེ ཏཾ དིསྭཱ ཨུབྷོཔི པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ, སམྨ, དབྦྷཔུཔྥམཙྪོ ཨམྷེཧི ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ གཧིཏོ, ཏཾ ནོ བྷཱཛེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱནཾ ཝིཝཱདོ ཨུཔྤནྣོ, སམབྷཱགཾ ནོ བྷཱཛེཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༣༡.

‘‘ཝིཝཱདོ ནོ སམུཔྤནྣོ, དབྦྷཔུཔྥ སུཎོཧི མེ;

སམེཧི མེདྷགཾ སམྨཱ, ཝིཝཱདོ ཝཱུཔསམྨཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ དབྦྷཔུཔྥཱཏི དབྦྷཔུཔྥསམཱནཝཎྞཏཱཡ ཏཾ ཨཱལཔནྟི. མེདྷགནྟི ཀལཧཾ.

ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སིངྒཱལོ ཨཏྟནོ བལཾ དཱིཔེནྟོ –

༣༢.

‘‘དྷམྨཊྛོཧཾ པུརེ ཨཱསིཾ, བཧཱུ ཨཌྜཱ མེ ཏཱིརིཏཱ;

སམེམི མེདྷགཾ སམྨཱ, ཝིཝཱདོ ཝཱུཔསམྨཏ’’ནྟི. –

ཨིདཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ བྷཱཛེནྟོ –

༣༣.

‘‘ཨནུཏཱིརཙཱརི ¶ ¶ ནངྒུཊྛཾ, སཱིསཾ གམྦྷཱིརཙཱརིནོ;

ཨཙྩཱཡཾ མཛ྄ཛྷིམོ ཁཎྜོ, དྷམྨཊྛསྶ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

ཏཏྠ པཋམགཱཐཱཡ ཨཡམཏྠོ – ཨཧཾ པུབྦེ རཱཛཱུནཾ ཝིནིཙྪཡཱམཙྩོ ཨཱསིཾ, ཏེན མཡཱ ཝིནིཙྪཡེ ནིསཱིདིཏྭཱ བཧཱུ ཨཌྜཱ ཏཱིརིཏཱ, ཏེསཾ ཏེསཾ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱདཱིནཾ བཧཱུ ཨཌྜཱ ཏཱིརིཏཱ ཝིནིཙྪིཏཱ, སྭཱཧཾ ཏུམྷཱདིསཱནཾ སམཛཱཏིཀཱནཾ ཙཏུཔྤདཱནཾ ཨཌྜཾ ཏཱིརེཏུཾ ཀིཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཨཧཾ ཝོ སམེམི མེདྷགཾ, སམྨཱ མཾ ནིསྶཱཡ ཏུམྷཱཀཾ ཝིཝཱདོ ཝཱུཔསམྨཏཱུཏི ¶ .

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཙྪཾ ཏཡོ ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཨནུཏཱིརཙཱརི ཏྭཾ ནངྒུཊྛཾ གཎྷ, སཱིསཾ གམྦྷཱིརཙཱརིནོ ཧོཏུ. ཨཙྩཱཡཾ མཛ྄ཛྷིམོ ཁཎྜོཏི ཨཔིཙ ཨཡཾ མཛ྄ཛྷིམོ ཀོཊྛཱསོ. ཨཐ ཝཱ ཨཙྩཱཏི ཨཏིཙྩ, ཨིམེ དྭེ ཀོཊྛཱསེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏོ ཨཡཾ མཛ྄ཛྷིམོ ཁཎྜོ དྷམྨཊྛསྶ ཝིནིཙྪཡསཱམིཀསྶ མཡ྄ཧཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

ཨེཝཾ ཏཾ མཙྪཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཀལཧཾ ཨཀཏྭཱ ནངྒུཊྛཉྩ སཱིསཉྩ ཁཱདཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཁཎྜཾ མུཁེན ཌཾསིཏྭཱ ཏེསཾ པསྶནྟཱནཾཡེཝ པལཱཡི. ཏེ སཧསྶཾ པརཱཛིཏཱ ཝིཡ དུམྨུཁཱ ནིསཱིདིཏྭཱ གཱཐམཱཧཾསུ –

༣༤.

‘‘ཙིརམྤི བྷཀྑོ ཨབྷཝིསྶ, སཙེ ན ཝིཝདེམསེ;

ཨསཱིསཀཾ ཨནངྒུཊྛཾ, སིངྒཱལོ ཧརཏི རོཧིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཙིརམྤཱིཏི དྭེ ཏཡོ དིཝསེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

སིངྒཱལོཔི ‘‘ཨཛྫ བྷརིཡཾ རོཧིཏམཙྪཾ ཁཱདཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཏུཊྛཙིཏྟོ ཏསྶཱ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨབྷིནནྡམཱནཱ –

༣༥.

‘‘ཡཐཱཔི རཱཛཱ ནནྡེཡྻ, རཛྫཾ ལདྡྷཱན ཁཏྟིཡོ;

ཨེཝཱཧམཛྫ ནནྡཱམི, དིསྭཱ པུཎྞམུཁཾ པཏི’’ནྟི. –

ཨིམཾ ¶ གཱཐཾ ཝཏྭཱ ཨདྷིགམཱུཔཱཡཾ པུཙྪནྟཱི –

༣༦.

‘‘ཀཐཾ ནུ ཐལཛོ སནྟོ, ཨུདཀེ མཙྪཾ པརཱམསི;

པུཊྛོ མེ སམྨ ཨཀྑཱཧི, ཀཐཾ ཨདྷིགཏཾ ཏཡཱ’’ཏི. –

ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

ཏཏྠ ¶ ཀཐཾ ནཱུཏི ‘‘ཁཱད, བྷདྡེ’’ཏི མཙྪཁཎྜེ པུརཏོ ཋཔིཏེ ‘‘ཀཐཾ ནུ ཏྭཾ ཐལཛོ སམཱནོ ཨུདཀེ མཙྪཾ གཎྷཱི’’ཏི པུཙྪི.

སིངྒཱལོ ཏསྶཱ ཨདྷིགམཱུཔཱཡཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨནནྟརགཱཐམཱཧ –

༣༧.

‘‘ཝིཝཱདེན ཀིསཱ ཧོནྟི, ཝིཝཱདེན དྷནཀྑཡཱ;

ཛཱིནཱ ཨུདྡཱ ཝིཝཱདེན, བྷུཉྫ མཱཡཱཝི རོཧིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཝིཝཱདེན ཀིསཱ ཧོནྟཱིཏི བྷདྡེ, ཨིམེ སཏྟཱ ཝིཝཱདཾ ཀརོནྟཱ ཝིཝཱདཾ ནིསྶཱཡ ཀིསཱ ཨཔྤམཾསལོཧིཏཱ ཧོནྟི. ཝིཝཱདེན དྷནཀྑཡཱཏི ཧིརཉྙསུཝཎྞཱདཱིནཾ དྷནཱནཾ ཁཡཱ ཝིཝཱདེནེཝ ཧོནྟི. དྭཱིསུཔི ཝིཝདནྟེསུ ཨེཀོ པརཱཛིཏོ པརཱཛིཏཏྟཱ དྷནཀྑཡཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨིཏརོ ཛཡབྷཱགདཱནེན. ཛཱིནཱ ཨུདྡཱཏི དྭེ ཨུདྡཱཔི ཝིཝཱདེནེཝ ཨིམཾ མཙྪཾ ཛཱིནཱ, ཏསྨཱ ཏྭཾ མཡཱ ཨཱབྷཏསྶ ཨུཔྤཏྟིཾ མཱ པུཙྪ, ཀེཝལཾ ཨིམཾ བྷུཉྫ མཱཡཱཝི རོཧིཏནྟི.

ཨིཏརཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ –

༣༨.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, ཝིཝཱདོ ཡཏྠ ཛཱཡཏི;

དྷམྨཊྛཾ པཊིདྷཱཝཏི, སོ ཧི ནེསཾ ཝིནཱཡཀོ;

དྷནཱཔི ཏཏྠ ཛཱིཡནྟི, རཱཛཀོསོ པཝཌྜྷཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨེཝམེཝཱཏི བྷིཀྑཝེ, ཡཐཱ ཨེཏེ ཨུདྡཱ ཛཱིནཱ, ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུཔི ཡསྨིཾ ཋཱནེ ཝིཝཱདོ ཛཱཡཏི, ཏཏྠ ཏེ མནུསྶཱ དྷམྨཊྛཾ པཏིདྷཱཝནྟི, ཝིནིཙྪཡསཱམིཀཾ ཨུཔསངྐམནྟི. ཀིཾཀཱརཎཱ? སོ ཧི ནེསཾ ཝིནཱཡཀོ, སོ ཏེསཾ ཝིཝཱདཱཔནྣཱནཾ ཝིཝཱདཝཱུཔསམཀོཏི ཨཏྠོ. དྷནཱཔི ¶ ཏཏྠཱཏི ཏཏྠ ཏེ ཝིཝཱདཱཔནྣཱ དྷནཏོཔི ཛཱིཡནྟི, ཨཏྟནོ སནྟཀཱ པརིཧཱཡནྟི, དཎྜེན ཙེཝ ཛཡབྷཱགགྒཧཎེན ཙ རཱཛཀོསོ པཝཌྜྷཏཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སིངྒཱལོ ཨུཔནནྡོ ཨཧོསི, ཨུདྡཱ དྭེ མཧལླཀཱ, ཏསྶ ཀཱརཎསྶ པཙྩཀྑཀཱརིཀཱ རུཀྑདེཝཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དབྦྷཔུཔྥཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༤༠༡] ༦. པཎྞཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

པཎྞཀཾ ¶ ཏིཁིཎདྷཱརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཔལོབྷནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི བྷིཀྑུཾ སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀེན ཨུཀྐཎྛཱཔིཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘པུརཱཎདུཏིཡིཀཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཨཡཾ ཨིཏྠཱི ཏུཡ྄ཧཾ ཨནཏྠཀཱརིཀཱ, པུབྦེཔི ཏྭཾ ཨིམཾ ནིསྶཱཡ ཙེཏསིཀརོགེན མརནྟོ པཎྜིཏེ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ཨལཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ མདྡཝམཧཱརཱཛེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི, སེནཀཀུམཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ པཙྩཱགནྟྭཱ མདྡཝརཉྙོ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ ཨམཙྩོ ཨཧོསི, ‘‘སེནཀཔཎྜིཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ སཀལནགརེ ཙནྡོ ཝིཡ སཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ པཉྙཱཡི. ཏདཱ རཉྙོ པུརོཧིཏཔུཏྟོ རཱཛུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏོ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཾ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཾ རཉྙོ ཨགྒམཧེསིཾ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ གེཧཾ གནྟྭཱ ནིརཱཧཱརོ ནིཔཛྫིཏྭཱ སཧཱཡཀེཧི པུཊྛོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱཔི ‘‘པུརོཧིཏཔུཏྟོ ན དིསྶཏི, ཀཧཾ ནུ ཁོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཏེ ཨིམཾ སཏྟ དིཝསཱནི དམྨི, སཏྟཱཧཾ གྷརེ ཀཏྭཱ ཨཊྛམེ དིཝསེ ཨཱནེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཾ གེཧཾ ནེཏྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཨབྷིརམི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཀཉྩི ཨཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨགྒདྭཱརེན པལཱཡིཏྭཱ ཨཉྙསྶ རཉྙོ ཝིཛིཏཾ ཨགམསུཾ, ཀོཙི གཏཊྛཱནཾ ན ཛཱནི, ནཱཝཱཡ གཏམགྒོ ཝིཡ ཨཧོསི. རཱཛཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ནཱནཔྤཀཱརེན ཝིཙིནནྟོཔི ཏསྶ གཏཊྛཱནཾ ན ཨཉྙཱསི. ཨཐསྶ ཏཾ ནིསྶཱཡ བལཝསོཀོ ¶ ཨུཔྤཛྫི, ཧདཡཾ ཨུཎྷཾ ཧུཏྭཱ ལོཧིཏཾ པགྒྷརི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙསྶ ཀུཙྪིཏོ ལོཧིཏཾ ནིཀྑམི, བྱཱདྷི མཧནྟོ ཨཧོསི. མཧནྟཱཔི རཱཛཝེཛྫཱ ཏིཀིཙྪིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ.

བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨིམསྶ རཉྙོ བྱཱདྷི ནཏྠི, བྷརིཡཾ པན ཨཔསྶནྟོ ཙེཏསིཀརོགེན ཕུཊྛོ, ཨུཔཱཡེན ཏཾ ཏིཀིཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཡུརཉྩ པུཀྐུསཉྩཱཏི དྭེ རཉྙོ པཎྜིཏཱམཙྩེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘རཉྙོ དེཝིཡཱ ཨདསྶནེན ¶ ཙེཏསིཀཾ རོགཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙོ རོགོ ནཏྠི, བཧཱུཔཀཱརོ ཙ ཁོ པན ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ, ཏསྨཱ ཨུཔཱཡེན ནཾ ཏིཀིཙྪཱམ, རཱཛངྒཎེ ¶ སམཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨསིཾ གིལིཏུཾ ཛཱནནྟེན ཨསིཾ གིལཱཔེཏྭཱ རཱཛཱནཾ སཱིཧཔཉྫརེ ཀཏྭཱ སམཛྫཾ ཨོལོཀཱཔེསྶཱམ, རཱཛཱ ཨསིཾ གིལནྟཾ དིསྭཱ ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིཏོ ཨཉྙཾ དུཀྐརཏར’ནྟི པཉྷཾ པུཙྪིསྶཏི. ཏཾ སམྨ ཨཱཡུར, ཏྭཾ ‘ཨསུཀཾ ནཱམ དདཱམཱིཏི ཝཙནཾ ཨིཏོ དུཀྐརཏར’ནྟི བྱཱཀརེཡྻཱསི, ཏཏོ སམྨ པུཀྐུས, ཏཾ པུཙྪིསྶཏི, ཨཐསྶ ཏྭཾ ‘མཧཱརཱཛ, དདཱམཱིཏི ཝཏྭཱ ཨདདཏོ སཱ ཝཱཙཱ ཨཕལཱ ཧོཏི, ཏཐཱརཱུཔཾ ཝཱཙཾ ན ཀེཙི ཨུཔཛཱིཝནྟི ན ཁཱདནྟི ན པིཝནྟི, ཡེ པན ཏསྶ ཝཙནསྶཱནུཙྪཝིཀཾ ཀརོནྟི, ཡཐཱཔཊིཉྙཱཏམཏྠཾ དེནྟིཡེཝ, ཨིདཾ ཏཏོ དུཀྐརཏར’ནྟི ཨེཝཾ བྱཱཀརེཡྻཱསི, ཨིཏོ པརཾ ཀཏྟབྦཾ ཨཧཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སམཛྫཾ ཀཱརེསི.

ཨཐ ཏེ ཏཡོཔི པཎྜིཏཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, རཱཛངྒཎེ སམཛྫོ ཝཏྟཏི, ཏཾ ཨོལོཀེནྟཱནཾ དུཀྑམྤི ན དུཀྑཾ ཧོཏི, ཨེཧི གཙྪཱམཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ ནེཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ སམཛྫཾ ཨོལོཀཱཔེསུཾ. བཧཱུ ཛནཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཛཱནནཀསིཔྤཾ དསྶེསུཾ. ཨེཀོ པན པུརིསོ ཏེཏྟིཾསངྒུལཾ ཏིཁིཎདྷཱརཾ ཨསིརཏནཾ གིལཏི. རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ པུརིསོ ཨེཏཾ ཨསིཾ གིལཏི, ‘ཨཏྠི ནུ ཁོ ཨིཏོ ཨཉྙཾ དུཀྐརཏར’ནྟི ཨིམེ པཎྜིཏེ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཡུརཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༩.

‘‘པཎྞཀཾ ཏིཁིཎདྷཱརཾ, ཨསིཾ སམྤནྣཔཱཡིནཾ;

པརིསཱཡཾ པུརིསོ གིལཏི, ཀིཾ དུཀྐརཏརཾ ཏཏོ;

ཡདཉྙཾ དུཀྐརཾ ཋཱནཾ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ པཎྞཀནྟི པཎྞཀརཊྛེ ཨུཔྤནྣཾ. སམྤནྣཔཱཡིནནྟི སམྤནྣཾ པརལོཧིཏཔཱཡིནཾ. པརིསཱཡནྟི པརིསམཛ྄ཛྷེ དྷནལོབྷེན ཨཡཾ པུརིསོ གིལཏི. ཡདཉྙནྟི ཨིཏོ ཨསིགིལནཏོ ཡཾ ཨཉྙཾ དུཀྐརཏརཾ ཀཱརཎཾ, ཏཾ མཡཱ པུཙྪིཏོ ཀཐེཧཱིཏི.

ཨཐསྶ ¶ ¶ ¶ སོ ཏཾ ཀཐེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༠.

‘‘གིལེཡྻ པུརིསོ ལོབྷཱ, ཨསིཾ སམྤནྣཔཱཡིནཾ;

ཡོ ཙ ཝཛྫཱ དདཱམཱིཏི, ཏཾ དུཀྐརཏརཾ ཏཏོ;

སབྦཉྙཾ སུཀརཾ ཋཱནཾ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི མདྡཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝཛྫཱཏི ཝདེཡྻ. ཏཾ དུཀྐརཏརནྟི ‘‘དདཱམཱི’’ཏི ཝཙནཾ ཏཏོ ཨསིགིལནཏོ དུཀྐརཏརཾ. སབྦཉྙནྟི ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཏཝ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཙནཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ སབྦམྤི ཀཱརཎཾ སུཀརཾ. མདྡཝཱཏི རཱཛཱནཾ གོཏྟེན ཨཱལཔཏི.

རཉྙོ ཨཱཡུརཔཎྜིཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨསིགིལནཏོ ཀིར ‘ཨིདཾ ནཱམ དམྨཱི’ཏི ཝཙནཾ དུཀྐརཾ, ཨཧཉྩ ‘པུརོཧིཏཔུཏྟསྶ དེཝིཾ དམྨཱི’ཏི ཨཝཙཾ, ཨཏིདུཀྐརཾ ཝཏ མེ ཀཏ’’ནྟི ཝཱིམཾསནྟསྶེཝ ཧདཡསོཀོ ཐོཀཾ ཏནུཏྟཾ གཏོ. སོ ཏཏོ ‘‘པརསྶ ཨིམཾ དམྨཱིཏི ཝཙནཏོ པན ཨཉྙཾ དུཀྐརཏརཾ ཨཏྠི ནུ ཁོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུཀྐུསཔཎྜིཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༡.

‘‘བྱཱཀཱསི ཨཱཡུརོ པཉྷཾ, ཨཏྠཾ དྷམྨསྶ ཀོཝིདོ;

པུཀྐུསཾ དཱནི པུཙྪཱམི, ཀིཾ དུཀྐརཏརཾ ཏཏོ;

ཡདཉྙཾ དུཀྐརཾ ཋཱནཾ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ པཉྷཾ ཨཏྠནྟི པཉྷསྶ ཨཏྠཾ བྱཱཀཱསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དྷམྨསྶ ཀོཝིདོཏི ཏདཏྠཛོཏཀེ གནྠེ ཀུསལོ. ཏཏོཏི ཏཏོ ཝཙནཏོ ཀིཾ དུཀྐརཏརནྟི.

ཨཐསྶ བྱཱཀརོནྟོ པུཀྐུསཔཎྜིཏོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤༢.

‘‘ན ཝཱཙམུཔཛཱིཝནྟི, ཨཕལཾ གིརམུདཱིརིཏཾ;

ཡོ ཙ དཏྭཱ ཨཝཱཀཡིརཱ, ཏཾ དུཀྐརཏརཾ ཏཏོ;

སབྦཉྙཾ སུཀརཾ ཋཱནཾ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི མདྡཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དཏྭཱཏི ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ དམྨཱི’’ཏི པཊིཉྙཾ དཏྭཱ. ཨཝཱཀཡིརཱཏི ཏཾ པཊིཉྙཱཏམཏྠཾ ¶ དདནྟོ ཏསྨིཾ ལོབྷཾ ཨཝཱཀརེཡྻ ཚིནྡེཡྻ, ཏཾ བྷཎྜཾ ¶ དདེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏོཏི ཏཏོ ཨསིགིལནཏོ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཏེ དམྨཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཙ ཏདེཝ དུཀྐརཏརཾ.

རཉྙོ ¶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ‘པུརོཧིཏཔུཏྟསྶ དེཝིཾ དམྨཱི’ཏི པཋམཾ ཝཏྭཱ ཝཱཙཱཡ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཨདཱསིཾ, དུཀྐརཾ ཝཏ མེ ཀཏ’’ནྟི པརིཝིཏཀྐེནྟསྶ སོཀོ ཏནུཀཏརོ ཛཱཏོ. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི ‘‘སེནཀཔཎྜིཏཏོ ཨཉྙོ པཎྜིཏཏརོ ནཱམ ནཏྠི, ཨིམཾ པཉྷཾ ཨེཏཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ ཏཾ པུཙྪནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༣.

‘‘བྱཱཀཱསི པུཀྐུསོ པཉྷཾ, ཨཏྠཾ དྷམྨསྶ ཀོཝིདོ;

སེནཀཾ དཱནི པུཙྪཱམི, ཀིཾ དུཀྐརཏརཾ ཏཏོ;

ཡདཉྙཾ དུཀྐརཾ ཋཱནཾ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཨཐསྶ བྱཱཀརོནྟོ སེནཀོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༤༤.

‘‘དདེཡྻ པུརིསོ དཱནཾ, ཨཔྤཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ བཧུཾ;

ཡོ ཙ དཏྭཱ ནཱནུཏཔྤེ, ཏཾ དུཀྐརཏརཾ ཏཏོ;

སབྦཉྙཾ སུཀརཾ ཋཱནཾ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི མདྡཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ནཱནུཏཔྤེཏི ཨཏྟནོ ཨཏིཀནྟཾ ཨཏིམནཱཔཾ པིཡབྷཎྜཾ པརསྶ དཏྭཱ ‘‘ཀིམཏྠཾ མཡཱ ཨིདཾ དིནྣ’’ནྟི ཨེཝཾ ཏཾ པིཡབྷཎྜཾ ཨཱརབྦྷ ཡོ པཙྪཱ ན ཏཔྤཏི ན སོཙཏི, ཏཾ ཨསིགིལནཏོ ཙ ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ ཏེ དམྨཱི’’ཏི ཝཙནཏོ ཙ ཏསྶ དཱནཏོ ཙ དུཀྐརཏརཾ.

ཨིཏི མཧཱསཏྟོ རཱཛཱནཾ སཉྙཱཔེནྟཱ ཀཐེསི. དཱནཉྷི དཏྭཱ ཨཔརཙེཏནཱཝ དུསྶནྡྷཱརིཡཱ, ཏསྶཱ སནྡྷཱརཎདུཀྐརཏཱ ཝེསྶནྟརཛཱཏཀེན དཱིཔིཏཱ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨདུ ཙཱཔཾ གཧེཏྭཱན, ཁགྒཾ བནྡྷིཡ ཝཱམཏོ;

ཨཱནེསྶཱམི སཀེ པུཏྟེ, པུཏྟཱནཉྷི ཝདྷོ དུཁོ.

‘‘ཨཊྛཱནམེཏཾ ¶ དུཀྑརཱུཔཾ, ཡཾ ཀུམཱརཱ ཝིཧཉྙརེ;

སཏཉྩ དྷམྨམཉྙཱཡ, ཀོ དཏྭཱ ཨནུཏཔྤཏཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༢༢.༢༡༥༨-༢༡༥༩);

རཱཛཱཔི བོདྷིསཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སལླཀྑེསི ‘‘ཨཧཾ ཨཏྟནོ མནེནེཝ པུརོཧིཏཔུཏྟསྶ དེཝིཾ དཏྭཱ སཀམནཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ¶ ན སཀྐོམི, སོཙཱམི ཀིལམཱམི, ན མེ ཨིདཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ, སཙེ སཱ མཡི སསིནེཧཱ བྷཝེཡྻ ¶ , ཨིམཾ ཨིསྶརིཡཾ ཚཌྜེཏྭཱ ན པལཱཡེཡྻ, མཡི པན སིནེཧཾ ཨཀཏྭཱ པལཱཏཱཡ ཀིཾ ཏཱཡ མཡ྄ཧ’’ནྟི. ཏསྶེཝཾ ཙིནྟེནྟསྶ པདུམཔཏྟེ ཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ སབྦསོཀོ ནིཝཏྟིཏྭཱ གཏོ, ཏངྑཎཉྙེཝསྶ ཀུཙྪི པརིསཎྛཱསི. སོ ནིརོགོ སུཁིཏོ ཧུཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༤༥.

‘‘བྱཱཀཱསི ཨཱཡུརོ པཉྷཾ, ཨཐོ པུཀྐུསཔོརིསོ;

སབྦེ པཉྷེ ཨཏིབྷོཏི, ཡཐཱ བྷཱསཏི སེནཀོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཐཱ བྷཱསཏཱིཏི ཡཐཱ པཎྜིཏོ བྷཱསཏི, ཏཐེཝེཏཾ དཱནཾ ནཱམ དཏྭཱ ནེཝ ཨནུཏཔྤིཏབྦནྟི. ཨིམཾ པནསྶ ཐུཏིཾ ཀཏྭཱ ཏུཊྛོ བཧུཾ དྷནམདཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ རཱཛམཧེསཱི པུརཱཎདུཏིཡིཀཱ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ, ཨཱཡུརཔཎྜིཏོ མོགྒལླཱནོ, པུཀྐུསཔཎྜིཏོ སཱརིཔུཏྟོ, སེནཀཔཎྜིཏོ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

པཎྞཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༤༠༢] ༧. སཏྟུབྷསྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝིབྦྷནྟཙིཏྟོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཏྟནོ པཉྙཱཔཱརམིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཨུམངྒཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༥༩༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ ཛནཀོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི ¶ , སེནཀཀུམཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ པཙྩཱགནྟྭཱ རཱཛཱནཾ པསྶི, རཱཛཱ ཏཾ ཨམཙྩཊྛཱནེ ཋཔེསི, མཧནྟཉྩསྶ ཡསཾ ཨནུཔྤདཱསི ¶ . སོ རཉྙོ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཨནུསཱསི, མདྷུརཀཐོ དྷམྨཀཐིཀོ ཧུཏྭཱ རཱཛཱནཾ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ དཱནེ ཨུཔོསཐཀམྨེ དསསུ ཀུསལཀམྨཔཐེསཱུཏི ཨིམཱཡ ཀལྱཱཎཔཊིཔདཱཡ པཏིཊྛཱཔེསི ¶ , སཀལརཊྛེ བུདྡྷཱནཾ ཨུཔྤནྣཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. པཀྑདིཝསེསུ རཱཛཱ ཙ ཨུཔརཱཛཱདཡོ ཙ སབྦེ སནྣིཔཏིཏྭཱ དྷམྨསབྷཾ སཛྫེནྟི. མཧཱསཏྟོ སཛྫིཏདྷམྨསབྷཱཡཾ རཏནཔལླངྐཝརགཏོ བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, བུདྡྷཱནཾ དྷམྨཀཐཱསདིསཱཝསྶ ཀཐཱ ཧོཏི.

ཨཐ ཨཉྙཏརོ མཧལླཀབྲཱཧྨཎོ དྷནབྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ ཀཧཱཔཎསཧསྶཾ ལབྷིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པུན ‘‘བྷིཀྑཾ ཙརིསྶཱམཱི’’ཏི གཏོ. ཏསྶ གཏཀཱལེ ཏཾ ཀུལཾ ཀཧཱཔཎེ ཝལ༹ཉྫེསི. སོ ཨཱགནྟྭཱ ཀཧཱཔཎེ ཨཱཧརཱཔེསི. བྲཱཧྨཎོ ཀཧཱཔཎེ དཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ ཏསྶ པཱདཔརིཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ གཧེཏྭཱ བཱརཱཎསིཏོ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀསྨིཾ བྲཱཧྨཎགཱམེ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཨཐསྶ བྷརིཡཱ དཧརཏཱཡ ཀཱམེསུ ཨཏིཏྟཱ ཨཉྙེན ཏརུཎབྲཱཧྨཎེན སདྡྷིཾ མིཙྪཱཙཱརཾ ཙརི. སོལ༹ས ཧི ཨཏཔྤནཱིཡཝཏྠཱུནི ནཱམ. ཀཏམཱནི སོལ༹ས? སཱགརོ སབྦསཝནྟཱིཧི ན ཏཔྤཏི, ཨགྒི ཨུཔཱདཱནེན ན ཏཔྤཏི, རཱཛཱ རཊྛེན ན ཏཔྤཏི, བཱལོ པཱཔེཧི ན ཏཔྤཏི, ཨིཏྠཱི མེཐུནདྷམྨེན ཨལངྐཱརེན ཝིཛཱཡནེནཱཏི ཨིམེཧི ཏཱིཧི ན ཏཔྤཏི, བྲཱཧྨཎོ མནྟེཧི ན ཏཔྤཏི, ཛྷཱཡཱི ཝིཧཱརསམཱཔཏྟིཡཱ ན ཏཔྤཏི, སེཀྑོ ཨཔཙཡེན ན ཏཔྤཏི, ཨཔྤིཙྪོ དྷུཏངྒགུཎེན ན ཏཔྤཏི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཝཱིརིཡཱརམྦྷེན ན ཏཔྤཏི, དྷམྨཀཐིཀོ སཱཀཙྪཱཡ ན ཏཔྤཏི, ཝིསཱརདོ པརིསཱཡ ན ཏཔྤཏི, སདྡྷོ སངྒྷུཔཊྛཱནེན ན ཏཔྤཏི, དཱཡཀོ པརིཙྩཱགེན ན ཏཔྤཏི, པཎྜིཏོ དྷམྨསྶཝནེན ན ཏཔྤཏི, ཙཏསྶོ པརིསཱ ཏཐཱགཏདསྶནེན ན ཏཔྤནྟཱིཏི.

སཱཔི བྲཱཧྨཎཱི མེཐུནདྷམྨེན, ཨཏིཏྟཱ ¶ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཝིསྶཏྠཱ པཱཔཀམྨཾ ཀཱཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ དུམྨནཱ ནིཔཛྫིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ བྷོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཨཧཾ ཏཝ གེཧེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོམི, དཱསིདཱསཾ ཨཱནེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྷོཏི དྷནཾ མེ ནཏྠི, ཀིཾ དཏྭཱ ཨཱནེམཱི’’ཏི. ‘‘བྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ དྷནཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཨཱནེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི བྷོཏི པཱཐེཡྻཾ མེ སཛྫེཧཱི’’ཏི. ‘‘སཱ ཏསྶ བདྡྷསཏྟཱུནཉྩ ཨབདྡྷསཏྟཱུནཉྩ ཙམྨཔསིབྦཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི’’. བྲཱཧྨཎོ གཱམནིགམརཱཛདྷཱནཱིསུ ¶ ཙརནྟོ སཏྟ ཀཧཱཔཎསཏཱནི ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨལཾ མེ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ དཱསིདཱསམཱུལཱཡཱ’’ཏི ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཏྟནོ གཱམཾ ཨཱགཙྪནྟོ ཨེཀསྨིཾ ཨུདཀཕཱསུཀཊྛཱནེ ¶ པསིབྦཀཾ མུཉྩིཏྭཱ སཏྟུཾ ཁཱདིཏྭཱ པསིབྦཀམུཁཾ ཨབནྡྷིཏྭཱཝ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏུཾ ཨོཏིཎྞོ. ཨཐེཀསྨིཾ རུཀྑསུསིརེ ཨེཀོ ཀཎྷསཔྤོ སཏྟུགནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ པསིབྦཀཾ པཝིསིཏྭཱ བྷོགཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ སཏྟུཾ ཁཱདནྟོ ནིཔཛྫི. བྲཱཧྨཎོ ཨཱགནྟྭཱ པསིབྦཀསྶ ཨབྦྷནྟརཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ པསིབྦཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཾསེ ཀཏྭཱ པཱཡཱསི. ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑེ ནིབྦཏྟདེཝཏཱ ཁནྡྷཝིཊཔེ ཋཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, སཙེ ཨནྟརཱམགྒེ ཝསིསྶསི, སཡཾ མརིསྶསི, སཙེ ཨཛྫ གྷརཾ གམིསྶསི, བྷརིཡཱ ཏེ མརིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནྟརདྷཱཡི. སོ ཨོལོཀེནྟོ དེཝཏཾ ཨདིསྭཱ བྷཱིཏོ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ རོདནྟོ པརིདེཝནྟོ བཱརཱཎསིནགརདྭཱརཾ སམྤཱཔུཎི.

ཏདཱ ཙ པནྣརསུཔོསཐོ ཧོཏི ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ དྷམྨཀཐནདིཝསོ. མཧཱཛནོ ནཱནཱགནྡྷཔུཔྥཱདིཧཏྠོ ཝགྒཝགྒོ ཧུཏྭཱ དྷམྨིཾ ཀཐཾ སོཏུཾ གཙྪཏི. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀཧཾ གཙྪཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཨཛྫ སེནཀཔཎྜིཏོ མདྷུརསྶརེན བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེཏི, ཀིཾ ཏྭམྤི ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཙིནྟེསི ‘‘པཎྜིཏོ ཀིར དྷམྨཀཐིཀོ, ཨཧཉྩམྷི མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ, པཎྜིཏཱ ཁོ པན མཧནྟམྤི ¶ སོཀཾ ཧརིཏུཾ སཀྐོནྟི, མཡཱཔི ཏཏྠ གནྟྭཱ དྷམྨཾ སོཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ མཧཱསཏྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣཱཡ སརཱཛིཀཱཡ པརིསཱཡ པརིཡནྟེ སཏྟུཔསིབྦཀེན ཁནྡྷགཏེན དྷམྨཱསནཏོ ཨཝིདཱུརེ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ རོདམཱནོ ཨཊྛཱསི. མཧཱསཏྟོ ཨཱཀཱསགངྒཾ ཨོཏརནྟོ ཝིཡ ཨམཏཝསྶཾ ཝསྶེནྟོ ཝིཡ ཙ དྷམྨཾ དེསེསི. མཧཱཛནོ སཉྫཱཏསོམནསྶོ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ དྷམྨཾ ཨསྶོསི.

པཎྜིཏཱ ཙ ནཱམ དིསཱཙཀྑུཀཱ ཧོནྟི. ཏསྨིཾ ཁཎེ མཧཱསཏྟོ པསནྣཔཉྩཔསཱདཱནི ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ སམནྟཏོ པརིསཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨེཏྟཀཱ པརིསཱ སོམནསྶཛཱཏཱ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟི, ཨཡཾ པནེཀོ བྲཱཧྨཎོ དོམནསྶཔྤཏྟོ རོདཏི, ཨེཏསྶ ཨབྦྷནྟརེ ཨསྶུཛནནསམཏྠེན སོཀེན བྷཝིཏབྦཾ, ཏམསྶ ཨམྦིལེན ¶ པཧརིཏྭཱ ཏམྦམལཾ ཝིཡ པདུམཔལཱསཏོ ཨུདཀབིནྡུཾ ཝིཡ ཝིནིཝཏྟེཏྭཱ ཨེཏྠེཝ ནཾ ནིསྶོཀཾ ཏུཊྛམཱནསཾ ཀཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, སེནཀཔཎྜིཏོ ནཱམཱཧཾ, ཨིདཱནེཝ ཏཾ ནིསྶོཀཾ ཀརིསྶཱམི, ཝིསྶཏྠོ ཀཐེཧཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༦.

‘‘ཝིབྦྷནྟཙིཏྟོ ཀུཔིཏིནྡྲིཡོསི, ནེཏྟེཧི ཏེ ཝཱརིགཎཱ སཝནྟི;

ཀིཾ ཏེ ནཊྛཾ ཀིཾ པན པཏྠཡཱནོ, ཨིདྷཱགམཱ བྲཧྨེ ཏདིངྒྷ བྲཱུཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀུཔིཏིནྡྲིཡོསཱིཏི ཙཀྑུནྡྲིཡམེཝ སནྡྷཱཡ ‘‘ཀུཔིཏིནྡྲིཡོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཝཱརིགཎཱཏི ཨསྶུབིནྡཱུནི. ཨིངྒྷཱཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཏཉྷི མཧཱསཏྟོ ཙོདེནྟོ ཨེཝམཱཧ ‘‘བྲཱཧྨཎ, སཏྟཱ ནཱམ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི སོཙནྟི པརིདེཝནྟི སཏྟསངྑཱརེསུ ཀིསྨིཉྩིདེཝ པིཡཛཱཏིཀེ ནཊྛེ ཝཱ, ཀིཉྩིདེཝ པིཡཛཱཏིཀཾ པཏྠེཏྭཱ ཨལབྷནྟཱ ཝཱ. ཏཏྠ ཀིཾ ཏེ ནཊྛཾ, ཀིཾ ཝཱ པན པཏྠཡནྟོ ཏྭཾ ཨིདྷ ཨཱགཏོ, ཨིདཾ མེ ཁིཔྤཾ བྲཱུཧཱི’’ཏི.

ཨཐསྶ ¶ ཨཏྟནོ སོཀཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ བྲཱཧྨཎོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༧.

‘‘མིཡྻེཐ བྷརིཡཱ ཝཛཏོ མམཛྫ, ཨགཙྪཏོ མརཎམཱཧ ཡཀྑོ;

ཨེཏེན དུཀྑེན པཝེདྷིཏོསྨི, ཨཀྑཱཧི མེ སེནཀ ཨེཏམཏྠ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཝཛཏོཏི གེཧཾ གཙྪནྟསྶ. ཨགཙྪཏོཏི ཨགཙྪནྟསྶ. ཡཀྑོཏི ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀཱ རུཀྑདེཝཏཱ ཨེཝམཱཧཱཏི ཝདཏི. སཱ ཀིར དེཝཏཱ ‘‘པསིབྦཀེ ཏེ བྲཱཧྨཎ, ཀཎྷསཔྤོ’’ཏི ཨནཱཙིཀྑནྟཱི བོདྷིསཏྟསྶ ཉཱཎཱནུབྷཱཝཔྤཀཱསནཏྠཾ ནཱཙིཀྑི. ཨེཏེན དུཀྑེནཱཏི གཙྪཏོ བྷརིཡཱཡ མརཎདུཀྑེན, ཨགཙྪཏོ ཨཏྟནོ མརཎདུཀྑེན, ཏེནསྨི པཝེདྷིཏོ གྷཊྚིཏོ ཀམྤིཏོ. ཨེཏམཏྠནྟི ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ. ཡེན མེ ཀཱརཎེན ¶ གཙྪཏོ བྷརིཡཱཡ མརཎཾ, ཨགཙྪཏོ ཨཏྟནོ མརཎཾ ཧོཏི, ཨེཏཾ མེ ཀཱརཎཾ ཨཱཙིཀྑཱཧཱིཏི ཨཏྠོ.

མཧཱསཏྟོ བྲཱཧྨཎསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སམུདྡམཏྠཀེ ཛཱལཾ ཁིཔནྟོ ཝིཡ ཉཱཎཛཱལཾ པཏྠརིཏྭཱ ‘‘ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ བཧཱུནི མརཎཀཱརཎཱནི. སམུདྡེ ནིམུགྒཱཔི མརནྟི, ཏཏྠ ཝཱལ༹མཙྪེཧི གཧིཏཱཔི, གངྒཱཡ པཏིཏཱཔི, ཏཏྠ སུསུམཱརེཧི གཧིཏཱཔི, རུཀྑཏོ པཏིཏཱཔི, ཀཎྚཀེན ཝིདྡྷཱཔི, ནཱནཔྤཀཱརེཧི ཨཱཝུདྷེཧི པཧཊཱཔི, ཝིསཾ ཁཱདིཏྭཱཔི, ཨུབྦནྡྷིཏྭཱཔི, པཔཱཏེ པཏིཏཱཔི, ཨཏིསཱིཏཱདཱིཧི ཝཱ ནཱནཔྤཀཱརེཧི ཝཱ རོགེཧི ཨུཔདྡུཏཱཔི མརནྟིཡེཝ, ཨེཝཾ བཧཱུསུ མརཎཀཱརཎེསུ ཀཏརེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན ཨཛྫེས བྲཱཧྨཎོ ཨནྟརཱམགྒེ ཝསནྟོ སཡཾ མརིསྶཏི, གེཧམསྶ ཝཛཏོ བྷརིཡཱ མརིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཙིནྟེནྟོ ཨེཝ བྲཱཧྨཎསྶ ཁནྡྷེ པསིབྦཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ པསིབྦཀེ ཨེཀེན སཔྤེན པཝིཊྛེན བྷཝིཏབྦཾ, པཝིསནྟོ ཙ པནེསོ ཨིམསྨིཾ བྲཱཧྨཎེ པཱཏརཱསསམཡེ སཏྟུཾ ཁཱདིཏྭཱ པསིབྦཀམུཁཾ ཨབནྡྷིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པཱཏུཾ གཏེ སཏྟུགནྡྷེན སཔྤོ པཝིཊྛོ བྷཝིསྶཏི. བྲཱཧྨཎོཔི པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཨཱགཏོ སཔྤསྶ པཝིཊྛབྷཱཝཾ ཨཛཱནིཏྭཱ པསིབྦཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱདཱཡ པཀྐནྟོ ¶ བྷཝིསྶཏི, སཙཱཡཾ ཨནྟརཱམགྒེ ཝསནྟོ སཱཡཾ ཝསནཊྛཱནེ ‘‘སཏྟུཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི པསིབྦཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ཧཏྠཾ པཝེསེསྶཏི ¶ , ཨཐ ནཾ སཔྤོ ཧཏྠེ ཌཾསིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསྶཏི, ཨིདམསྶ ཨནྟརཱམགྒེ ཝསནྟསྶ མརཎཀཱརཎཾ. སཙེ པན གེཧཾ གཙྪེཡྻ, པསིབྦཀོ བྷརིཡཱཡ ཧཏྠགཏོ བྷཝིསྶཏི, སཱ ‘ཨནྟོབྷཎྜཾ ཨོལོཀེསྶཱམཱི’’ཏི པསིབྦཀཾ མུཉྩིཏྭཱ ཧཏྠཾ པཝེསེསྶཏི, ཨཐ ནཾ སཔྤོ ཌཾསིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསྶཏི, ཨིདམསྶ ཨཛྫ གེཧཾ གཏསྶ བྷརིཡཱཡ མརཎཀཱརཎ’’ནྟི ཨུཔཱཡཀོསལླཉཱཎེནེཝ ཨཉྙཱསི.

ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི ‘‘ཨིམིནཱ ཀཎྷསཔྤེན སཱུརེན ནིབྦྷཡེན བྷཝིཏབྦཾ. ཨཡཉྷི བྲཱཧྨཎསྶ མཧཱཕཱསུཀཾ པཧརནྟོཔི པསིབྦཀེ ཨཏྟནོ ཙལནཾ ཝཱ ཕནྡནཾ ཝཱ ན དསྶེཏི, ཨེཝརཱུཔཱཡ པརིསཱཡ མཛ྄ཛྷེཔི ཨཏྟནོ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ན དསྶེཏི, ཏསྨཱ ཨིམིནཱ ཀཎྷསཔྤེན སཱུརེན ནིབྦྷཡེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི. ཨིདམྤི སོ ཨུཔཱཡཀོསལླཉཱཎེནེཝ དིབྦཙཀྑུནཱ པསྶནྟོ ཝིཡ ཨཉྙཱསི. ཨེཝཾ སརཱཛིཀཱཡ པརིསཱཡ མཛ྄ཛྷེ སཔྤཾ པསིབྦཀཾ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ ཋིཏཔུརིསོ ཝིཡ མཧཱསཏྟོ ཨུཔཱཡཀོསལླཉཱཎེནེཝ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ པཉྷཾ ཀཐེནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༨.

‘‘བཧཱུནི ¶ ཋཱནཱནི ཝིཙིནྟཡིཏྭཱ, ཡམེཏྠ ཝཀྑཱམི ཏདེཝ སཙྩཾ;

མཉྙཱམི ཏེ བྲཱཧྨཎ སཏྟུབྷསྟཾ, ཨཛཱནཏོ ཀཎྷསཔྤོ པཝིཊྛོ’’ཏི.

ཏཏྠ བཧཱུནི ཋཱནཱནཱིཏི བཧཱུནི ཀཱརཎཱནི. ཝིཙིནྟཡིཏྭཱཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙིནྟཱཝསེན པཝཏྟཔཊིཝེདྷོ ཧུཏྭཱ. ཡམེཏྠ ཝཀྑཱམཱིཏི ཡཾ ཏེ ཨཧཾ ཨེཏེསུ ཀཱརཎེསུ ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ཝཀྑཱམི. ཏདེཝ སཙྩནྟི ཏདེཝ ཏཐཾ དིབྦཙཀྑུནཱ དིསྭཱ ཀཐིཏསདིསཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི དཱིཔེཏི. མཉྙཱམཱིཏི སལླཀྑེམི. སཏྟུབྷསྟནྟི སཏྟུཔསིབྦཀཾ. ཨཛཱནཏོཏི ཨཛཱནནྟསྶེཝ ཨེཀོ ཀཎྷསཔྤོ པཝིཊྛོཏི མཉྙཱམཱིཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི ཏེ བྲཱཧྨཎ, ཨེཏསྨིཾ པསིབྦཀེ སཏྟཱུ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཏྠི, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨཛྫ པཱཏརཱསཝེལཱཡ སཏྟུཾ ཁཱདཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཀཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ’’ཏི? ‘‘ཨརཉྙེ རུཀྑམཱུལསྨིཾ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘སཏྟུཾ ཁཱདིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པཱཏུཾ གཙྪནྟོ པསིབྦཀམུཁཾ བནྡྷི, ན བནྡྷཱི’’ཏི? ‘‘ན བནྡྷིཾ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཨཱགཏོ པསིབྦཀཾ ཨོལོཀེཏྭཱ བནྡྷཱི’’ཏི. ‘‘ཨནོལོཀེཏྭཱཝ བནྡྷིཾ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཏཝ པཱནཱིཡཾ པཱཏུཾ གཏཀཱལེ ཨཛཱནནྟསྶེཝ ཏེ སཏྟུགནྡྷེན པསིབྦཀཾ སཔྤོ པཝིཊྛོཏི མཉྙཱམི, ཨེཝམེཏྠ ཨཱགཏོ ཏྭཾ, ཏསྨཱ པསིབྦཀཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཋཔེཏྭཱ པསིབྦཀམུཁཾ ¶ མོཙེཏྭཱ པཊིཀྐམྨ ཋིཏོ ཨེཀཾ དཎྜཀཾ གཧེཏྭཱ པསིབྦཀཾ ཏཱཝ པཧར, ཏཏོ པཏྠཊཕཎཾ སུསཱུཏིསདྡཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑམནྟཾ ཀཎྷསཔྤཾ དིསྭཱ ནིཀྐངྑོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤༩.

‘‘ཨཱདཱཡ དཎྜཾ པརིསུམྦྷ བྷསྟཾ, པསྶེལ༹མཱུགཾ ཨུརགཾ དུཛིཝ྄ཧཾ;

ཚིནྡཛྫ ཀངྑཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི, བྷུཛངྒམཾ པསྶ པམུཉྩ བྷསྟ’’ནྟི.

ཏཏྠ པརིསུམྦྷཱཏི པཧར. པསྶེལ༹མཱུགནྟི ཨེལ༹ཾ པགྒྷརནྟེན མུཁེན ཨེལ༹མཱུགཾ པསིབྦཀཏོ ནིཀྑམནྟཾ དུཛིཝ྄ཧཾ ཨུརགཾ པསྶ. ཚནྡཛྫ ཀངྑཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནཱིཏི ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ པསིབྦཀེ སཔྤོ, ཨུདཱཧུ ནཏྠཱི’’ཏི ཀངྑམེཝ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱནི ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི ཙ ཨཛྫ ཚིནྡ, མཡ྄ཧཾ སདྡཧ, ཨཝིཏཐཉྷི མེ ཝེཡྻཱཀརཎཾ, ཨིདཱནེཝ ནིཀྑམནྟཾ བྷུཛངྒམཾ པསྶ པམུཉྩ བྷསྟནྟི.

བྲཱཧྨཎོ ¶ མཧཱསཏྟསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ སཾཝིགྒོ བྷཡཔྤཏྟོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཔྤོཔི སཏྟུབྷསྟེ དཎྜེན པཧཊེ པསིབྦཀམུཁཱ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. ཏམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༠.

‘‘སཾཝིགྒརཱུཔོ པརིསཱཡ མཛ྄ཛྷེ, སོ བྲཱཧྨཎོ སཏྟུབྷསྟཾ པམུཉྩི;

ཨཐ ནིཀྑམི ཨུརགོ ཨུགྒཏེཛོ, ཨཱསཱིཝིསོ སཔྤོ ཕཎཾ ཀརིཏྭཱ’’ཏི.

སཔྤསྶ ཕཎཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑནྟཀཱལེ ‘‘མཧཱསཏྟསྶ སབྦཉྙུབུདྡྷསྶེཝ བྱཱཀརཎཾ ཨཧོསཱི’’ཏི མཧཱཛནོ ཙེལུཀྑེཔསཧསྶཱནི པཝཏྟེསི, ཨངྒུལིཕོཊནསཧསྶཱནི པརིབྦྷམིཾསུ, གྷནམེགྷཝསྶཾ ཝིཡ སཏྟརཏནཝསྶཾ ཝསྶི, སཱདྷུཀཱརསཧསྶཱནི པཝཏྟིཾསུ, མཧཱཔཐཝཱིབྷིཛྫནསདྡོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨིདཾ པན བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ ཨེཝརཱུཔསྶ པཉྷསྶ ཀཐནཾ ནཱམ ནེཝ ཛཱཏིཡཱ བལཾ, ན གོཏྟཀུལཔྤདེསཱནཾ བལཾ, ཀསྶ པནེཏཾ བལནྟི? པཉྙཱཡ བལཾ. པཉྙཝཱ ཧི པུགྒལོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརིཡམགྒདྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨམཏམཧཱནིབྦཱནཾ པཝིསཏི, སཱཝཀཔཱརམིམྤི པཙྩེཀབོདྷིམྤི སམྨཱསམྦོདྷིམྤི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏི. ཨམཏམཧཱནིབྦཱནསམྤཱཔཀེསུ ཧི དྷམྨེསུ པཉྙཱཝ སེཊྛཱ, ཨཝསེསཱ ཏསྶཱ པརིཝཱརཱ ཧོནྟི. ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ –

‘‘པཉྙཱ ¶ ཧི སེཊྛཱ ཀུསལཱ ཝདནྟི, ནཀྑཏྟརཱཛཱརིཝ ཏཱརཀཱནཾ;

སཱིལཾ སིརཱི ཙཱཔི སཏཉྩ དྷམྨོ, ཨནྭཱཡིཀཱ པཉྙཝཏོ བྷཝནྟཱི’’ཏི. (ཛཱ. ༢.༡༧.༨༡);

ཨེཝཾ ཀཐིཏེ ཙ པན མཧཱསཏྟེན པཉྷེ ཨེཀོ ཨཧིཏུཎྜིཀོ སཔྤསྶ མུཁབནྡྷནཾ ཀཏྭཱ སཔྤཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝིསྶཛྫེསི. བྲཱཧྨཎོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཛཡཱཔེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ རཉྙོ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ –

༥༡.

‘‘སུལདྡྷལཱབྷཱ ཛནཀསྶ རཉྙོ;

ཡོ པསྶཏཱི སེནཀཾ སཱདྷུཔཉྙ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཡོ སཱདྷུཔཉྙཾ ཨུཏྟམཔཉྙཾ སེནཀཔཎྜིཏཾ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ པིཡཙཀྑཱུཧི པསྶིཏུཾ ལབྷཏི, ཏསྶ རཉྙོ ཛནཀསྶ ཨེཏེ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ དསྶནལཱབྷཱ སུལདྡྷལཱབྷཱ ཝཏ, ཨེཏེན ལདྡྷེསུ སབྦལཱབྷེསུ ཨེཏེཝ ལཱབྷཱ སུལདྡྷལཱབྷཱ ནཱམཱཏི.

བྲཱཧྨཎོཔི རཉྙོ ¶ ཐུཏིཾ ཀཏྭཱ པུན པསིབྦཀཏོ སཏྟ ཀཧཱཔཎསཏཱནི གཧེཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ ཐུཏིཾ ཀཏྭཱ ཏུཊྛིདཱཡཾ དཱཏུཀཱམོ དིཡཌྜྷགཱཐམཱཧ –

‘‘ཝིཝཊྚཚདྡོ ནུསི སབྦདསྶཱི, ཉཱཎཾ ནུ ཏེ བྲཱཧྨཎ བྷིཾསརཱུཔཾ.

༥༢.

‘‘ཨིམཱནི མེ སཏྟསཏཱནི ཨཏྠི, གཎྷཱཧི སབྦཱནི དདཱམི ཏུཡ྄ཧཾ;

ཏཡཱ ཧི མེ ཛཱིཝིཏམཛྫ ལདྡྷཾ, ཨཐོཔི བྷརིཡཱཡ མཀཱསི སོཏྠི’’ནྟི.

ཏཏྠ ཝིཝཊྚཚདྡོ ནུསི སབྦདསྶཱིཏི ཀིཾ ནུ ཁོ ཏྭཾ སབྦེསུ དྷམྨཱཀཱརེསུ ཝིཝཊྚཚདནོ ཝིཝཊྚནེཡྻདྷམྨོ སབྦཉྙུབུདྡྷོཏི ཐུཏིཝསེན པུཙྪཏི. ཉཱཎཾ ནུ ཏེ བྲཱཧྨཎ བྷིཾསརཱུཔནྟི ཨུདཱཧུ ཨསབྦཉྙུསྶཔི སཏོ ཏཝ ཉཱཎཾ ཨཏིཝིཡ བྷིཾསརཱུཔཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཝིཡ བལཝནྟི. ཏཡཱ ཧི མེཏི ཏཡཱ ཧི དིནྣཏྟཱ ཨཛྫ མཡཱ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷཾ. ཨཐོཔི བྷརིཡཱཡ མཀཱསི སོཏྠིནྟི ཨཐོཔི མེ བྷརིཡཱཡ ཏྭམེཝ སོཏྠིཾ ཨཀཱསི.

ཨིཏི ¶ སོ ཝཏྭཱ ‘‘སཙེཔི སཏསཧསྶཾ བྷཝེཡྻ, དདེཡྻམེཝཱཧཾ, ཨེཏྟཀམེཝ མེ དྷནཾ, ཨིམཱནི མེ སཏྟ སཏཱནི གཎྷཱ’’ཏི པུནཔྤུནཾ བོདྷིསཏྟཾ ཡཱཙི. ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༣.

‘‘ན པཎྜིཏཱ ཝེཏནམཱདིཡནྟི, ཙིཏྲཱཧི གཱཐཱཧི སུབྷཱསིཏཱཧི;

ཨིཏོཔི ཏེ བྲཧྨེ དདནྟུ ཝིཏྟཾ, ཨཱདཱཡ ཏྭཾ གཙྪ སཀཾ ནིཀེཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཝེཏནནྟི ཝེཏྟནཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨིཏོཔི ཏེ བྲཧྨེཏི བྲཱཧྨཎ, ཨིཏོ མམ པཱདམཱུལཏོཔི ཏུཡ྄ཧཾ དྷནཾ དདནྟུ. ཝིཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཏྭཾ གཙྪཱཏི ¶ ཨིཏོ ཨཉྙཱནི ཏཱིཎི སཏཱནི གཧེཏྭཱ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ ཨཱདཱཡ སཀནིཝེསནཾ གཙྪ.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཧཱསཏྟོ བྲཱཧྨཎསྶ སཧསྶཾ པཱུརཱཔེནྟོ ཀཧཱཔཎེ དཱཔེཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཀེན ཏྭཾ དྷནབྷིཀྑཱཡ པེསིཏོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘བྷརིཡཱཡ མེ པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘བྷརིཡཱ ¶ པན ཏེ མཧལླིཀཱ, དཧརཱ’’ཏི. ‘‘དཧརཱ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི སཱ ཨཉྙེན སདྡྷིཾ ཨནཱཙཱརཾ ཀརོནྟཱི ‘ནིབྦྷཡཱ ཧུཏྭཱ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི ཏཾ པེསེསི, སཙེ ཨིམེ ཀཧཱཔཎེ གྷརཾ ནེསྶསི, སཱ ཏེ དུཀྑེན ལདྡྷཀཧཱཔཎེ ཨཏྟནོ ཛཱརསྶ དསྶཏི, ཏསྨཱ ཏྭཾ ཨུཛུཀམེཝ གེཧཾ ཨགནྟྭཱ བཧིགཱམེ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝཱ ཀཧཱཔཎེ ཋཔེཏྭཱ པཝིསེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཨུཡྻོཛེསི. སོ གཱམསམཱིཔཾ གནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཀཧཱཔཎེ ཋཔེཏྭཱ སཱཡཾ གེཧཾ ཨགམཱསི. བྷརིཡཱཔིསྶ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཛཱརེན སདྡྷིཾ ནིསིནྣཱ ཨཧོསི. བྲཱཧྨཎོ དྭཱརེ ཋཏྭཱ ‘‘བྷོཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏསྶ སདྡཾ སལླཀྑེཏྭཱ དཱིཔཾ ནིབྦཱཔེཏྭཱ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ བྲཱཧྨཎེ ཨནྟོ པཝིཊྛེ ཨིཏརཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དྭཱརམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ པསིབྦཀེ ཀིཉྩི ཨདིསྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཀིཾ ཏེ བྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ ལདྡྷ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘སཧསྶཾ མེ ལདྡྷ’’ནྟི. ‘‘ཀཧཾ པན ཏ’’ནྟི. ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམ ཋཔིཏཾ, པཱཏོཝ ཨཱཧརིསྶཱམི, མཱ ཙིནྟཡཱི’’ཏི. སཱ གནྟྭཱ ཛཱརསྶ ཨཱཙིཀྑི. སོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཏྟནཱ ཋཔིཏཾ ཝིཡ གཎྷི.

བྲཱཧྨཎོ པུནདིཝསེ གནྟྭཱ ཀཧཱཔཎེ ཨཔསྶནྟོ བོདྷིསཏྟསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀཧཱཔཎེ ན པསྶཱམི, པཎྜིཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྷརིཡཱཡ ཏེ ཨཱཙིཀྑཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. མཧཱསཏྟོ ཏཱཡ ཛཱརསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི པན ཏེ བྲཱཧྨཎ, བྷརིཡཱཡ ཀུལཱུཔཀབྲཱཧྨཎོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཏྠི, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཏུཡ྄ཧམྤི ཨཏྠཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ཨཐསྶ མཧཱསཏྟོ སཏྟནྣཾ དིཝསཱནཾ པརིབྦཡཾ དཱཔེཏྭཱ ¶ ‘‘གཙྪ པཋམདིཝསེ ཏཝ སཏྟ, བྷརིཡཱཡ ཏེ སཏྟཱཏི ཙུདྡས བྲཱཧྨཎེ ནིམནྟེཏྭཱ བྷོཛེཐ, པུནདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀེཀཾ ཧཱཔེཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཏཝ ཨེཀཾ, བྷརིཡཱཡ ཏེ ཨེཀནྟི དྭེ བྲཱཧྨཎེ ནིམནྟེཏྭཱ བྷརིཡཱཡ ཏེ སཏྟ དིཝསེ ནིམནྟིཏབྲཱཧྨཎསྶ ནིབདྡྷཾ ཨཱགམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧ. བྲཱཧྨཎོ ཏཐཱ ¶ ཀཏྭཱ ‘‘སལླཀྑིཏོ མེ པཎྜིཏ, ནིབདྡྷཾ བྷུཉྫནཀབྲཱཧྨཎོ’’ཏི མཧཱསཏྟསྶ ཨཱརོཙེསི.

བོདྷིསཏྟོ ཏེན སདྡྷིཾ པུརིསེ པེསེཏྭཱ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨསུཀརུཀྑམཱུལཏོ ཏེ ཨིམསྶ བྲཱཧྨཎསྶ སནྟཀཾ ཀཧཱཔཎསཧསྶཾ གཧིཏ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ན གཎྷཱམི, པཎྜིཏཱ’’ཏི. ‘‘ཏྭཾ མམ སེནཀཔཎྜིཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསི, ཨཱཧརཱཔེསྶཱམི ཏེ ཀཧཱཔཎེ’’ཏི. སོ བྷཱིཏོ ‘‘གཧིཏཱ མེ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. ‘‘ཀུཧིཾ ཏེ ཋཔིཏཱ’’ཏི? ‘‘ཏཏྠེཝ, པཎྜིཏ, ཋཔིཏཱ’’ཏི. བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཾ པུཙྪི ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཀིཾ ཏེ སཱཡེཝ བྷརིཡཱ ཧོཏུ, ཨུདཱཧུ ཨཉྙཾ གཎྷིསྶསཱི’’ཏི. ‘‘སཱཡེཝ མེ ཧོཏུ, པཎྜིཏཱ’’ཏི. བོདྷིསཏྟོ མནུསྶེ པེསེཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ ཀཧཱཔཎེ ཙ བྲཱཧྨཎིཉྩ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཙོརབྲཱཧྨཎསྶ ཧཏྠཏོ ཀཧཱཔཎེ བྲཱཧྨཎསྶ དཱཔེཏྭཱ ཨིཏརསྶ རཱཛཱཎཾ ཀཱརེཏྭཱ ནགརཱ ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ བྲཱཧྨཎིཡཱཔི རཱཛཱཎཾ ཀཱརེཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ མཧནྟཾ ཡསཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོཡེཝ སནྟིཀེ ཝསཱཔེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ བཧཱུ སོཏཱཔཏྟིཕལཱདཱིནི སཙྪིཀརིཾསུ. ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, རུཀྑདེཝཏཱ སཱརིཔུཏྟོ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, སེནཀཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སཏྟུབྷསྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༤༠༣] ༨. ཨཊྛིསེནཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡེམེ ཨཧཾ ན ཛཱནཱམཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཨཱལ༹ཝིཾ ནིསྶཱཡ ཨགྒཱལ༹ཝེ ཙེཏིཡེ ཝིཧརནྟོ ཀུཊིཀཱརསིཀྑཱཔདཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ཧེཊྛཱ མཎིཀཎྛཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༣.༧ ཨཱདཡོ) ཀཐིཏམེཝ. སཏྠཱ པན ཏེ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པུབྦེ ཨནུཔྤནྣེ ¶ བུདྡྷེ བཱཧིརཀཔབྦཛྫཱཡ པབྦཛིཏྭཱ རཱཛཱུཧི པཝཱརིཏཱཔི ‘ཡཱཙནཱ ནཱམ པརེསཾ ཨཔྤིཡཱ ཨམནཱཔཱ’ཏི ན ཡཱཙིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀསྨིཾ ནིགམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟི, ཨཊྛིསེནཀུམཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ གྷརཱཝཱསཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཙིརཾ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ མནུསྶཔཐཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟོ རཱཛངྒཎཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ ཏསྶཱཙཱརཝིཧཱརེ པསཱིདིཏྭཱ ཏཾ ནིམནྟཱཔེཏྭཱ པཱསཱདཏལེ པལླངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སུབྷོཛནཾ བྷོཛེཏྭཱ བྷོཛནཱཝསཱནེ ཨནུམོདནཾ སུཏྭཱ པསནྣོ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསཱཔེསི, དིཝསསྶ ཙ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ དྷམྨཀཐཱཡ པསནྣོ རཛྫཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཡེན ཝོ ཨཏྠོ, ཏཾ ཝདེཡྻཱཐཱ’’ཏི པཝཱརེསི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མེ དེཧཱི’’ཏི ན ཝདཏི. ཨཉྙེ ཡཱཙཀཱ ‘‘ཨིདཾ དེཧི, ཨིདཾ དེཧཱི’’ཏི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཾ ཡཱཙནྟི, རཱཛཱ ཨསཛྫམཱནོ དེཏིཡེཝ. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཉྙེ ཡཱཙནཀཝནིབྦཀཱ ‘ཨིདཉྩིདཉྩ ཨམྷཱཀཾ དེཧཱི’ཏི མཾ ཡཱཙནྟི, ཨཡྻོ པན ཨཊྛིསེནོ པཝཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ན ཀིཉྩི ཡཱཙཏི, པཉྙཝཱ ཁོ པནེས ཨུཔཱཡཀུསལོ, པུཙྪིསྶཱམི ན’’ནྟི. སོ ཨེཀདིཝསཾ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཨཉྙེསཾ ཡཱཙནཀཱརཎཾ ཏསྶ ཙ ཨཡཱཙནཀཱརཎཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༤.

‘‘ཡེམེ ཨཧཾ ན ཛཱནཱམི, ཨཊྛིསེན ཝནིབྦཀེ;

ཏེ མཾ སངྒམྨ ཡཱཙནྟི, ཀསྨཱ མཾ ཏྭཾ ན ཡཱཙསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝནིབྦཀེཏི ཡཱཙནཀེ. སངྒམྨཱཏི སམཱགནྟྭཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཡྻ, ཨཊྛིསེན, ཡེམེ ཝནིབྦཀེ ཨཧཾ ནཱམགོཏྟཛཱཏིཀུལཔྤདེསེན ‘‘ཨིམེ ནཱམེཏེ’’ཏིཔི ན ཛཱནཱམི, ཏེ མཾ སམཱགནྟྭཱ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཾ ཡཱཙནྟི, ཏྭཾ པན ཀསྨཱ མཾ ཀིཉྩི ན ཡཱཙསཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༥.

‘‘ཡཱཙཀོ ཨཔྤིཡོ ཧོཏི, ཡཱཙཾ ཨདདམཔྤིཡོ;

ཏསྨཱཧཾ ཏཾ ན ཡཱཙཱམི, མཱ མེ ཝིདེསྶནཱ ཨཧཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡཱཙཀོ ཨཔྤིཡོ ཧོཏཱིཏི ཡོ ཧི, མཧཱརཱཛ, པུགྒལོ ‘‘ཨིདཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཡཱཙཀོ, སོ མཱཏཱཔིཏཱུནམྤི མིཏྟཱམཙྩཱདཱིནམྤི ཨཔྤིཡོ ཧོཏི ཨམནཱཔོ. ཏསྶ ཨཔྤིཡབྷཱཝོ ¶ མཎིཀཎྛཛཱཏཀེན དཱིཔེཏབྦོ. ཡཱཙནྟི ཡཱཙིཏབྷཎྜཾ. ཨདདནྟི ཨདདམཱནོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡོཔི ཡཱཙིཏཾ ན དེཏི, སོ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨདདམཱནོ པུགྒལོ ཡཱཙཀསྶ ཨཔྤིཡོ ཧོཏཱིཏི. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཡཱཙཀོཔི དཱཡཀསྶ, ཡཱཙིཏཾ བྷཎྜཾ ཨདདནྟོཔི ཡཱཙཀསྶ ཨཔྤིཡོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཧཾ ཏཾ ན ཡཱཙཱམི. མཱ མེ ཝིདེསྶནཱ ཨཧཱུཏི སཙེ ཧི ཨཧཾ ཡཱཙེཡྻམེཝ, ཏཝ ཝིདེསྶོ བྷཝེཡྻ, སཱ མེ ཏཝ སནྟིཀཱ ཨུཔྤནྣཱ ཝིདེསྶནཱ, སཙེ པན ཏྭཾ ན དདེཡྻཱསི, མམ ཝིདེསྶོ བྷཝེཡྻཱསི, སཱ ཙ མམ ཏཡི ཝིདེསྶནཱ, ཨེཝཾ སབྦཐཱཔི མཱ མེ ཝིདེསྶནཱ ཨཧུ, མཱ ནོ ཨུབྷིནྣམྤི མེཏྟཱ བྷིཛྫཱིཏི ཨེཏམཏྠཾ སམྤསྶནྟོ ཨཧཾ ཏཾ ན ཀིཉྩི ཡཱཙཱམཱིཏི.

ཨཐསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༥༦.

‘‘ཡོ ཝེ ཡཱཙནཛཱིཝཱནོ, ཀཱལེ ཡཱཙཾ ན ཡཱཙཏི;

པརཉྩ པུཉྙཱ དྷཾསེཏི, ཨཏྟནཱཔི ན ཛཱིཝཏི.

༥༧.

‘‘ཡོ ཙ ཡཱཙནཛཱིཝཱནོ, ཀཱལེ ཡཱཙཉྷི ཡཱཙཏི;

པརཉྩ པུཉྙཾ ལབྦྷེཏི, ཨཏྟནཱཔི ཙ ཛཱིཝཏི.

༥༨.

‘‘ན ཝེདེསྶནྟི སཔྤཉྙཱ, དིསྭཱ ཡཱཙཀམཱགཏེ;

བྲཧྨཙཱརི པིཡོ མེསི, ཝད ཏྭཾ བྷཉྙམིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཱཙནཛཱིཝཱནོཏི ཡཱཙནཛཱིཝམཱནོ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཡྻ, ཨཊྛིསེན ཡོ ཡཱཙནེན ཛཱིཝམཱནོ དྷམྨིཀོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཡཱཙིཏབྦཡུཏྟཔཏྟཀཱལེ ཀིཉྩིདེཝ ཡཱཙིཏབྦཾ ན ཡཱཙཏི, སོ པརཉྩ དཱཡཀཾ པུཉྙཱ དྷཾསེཏི པརིཧཱཔེཏི, ཨཏྟནཱཔི ཙ སུཁཾ ན ཛཱིཝཏི. པུཉྙཾ ལབྦྷེཏཱིཏི ¶ ཀཱལེ པན ཡཱཙིཏབྦཾ ཡཱཙནྟོ པརཉྩ པུཉྙཾ ཨདྷིགམེཏི, ཨཏྟནཱཔི ཙ སུཁཾ ཛཱིཝཏི. ན ཝེདེསྶནྟཱིཏི ཡཾ ཏྭཾ ཝདེསི ‘‘མཱ མེ ཝིདེསྶནཱ ཨཧཱུ’’ཏི, ཏཾ ཀསྨཱ ཝདསི. སཔྤཉྙཱ ཧི དཱནཉྩ ¶ དཱནཕལཉྩ ཛཱནནྟཱ པཎྜིཏཱ ཡཱཙཀེ ཨཱགཏེ དིསྭཱ ན དེསྶནྟི ན ཀུཛ྄ཛྷནྟི, ཨཉྙདཏྠུ པན པམུདིཏཱཝ ཧོནྟཱིཏི དཱིཔེཏི. ཡཱཙཀམཱགཏེཏི མ-ཀཱརོ བྱཉྫནསནྡྷིཝསེན ཝུཏྟོ, ཡཱཙཀེ ཨཱགཏེཏི ཨཏྠོ. བྲཧྨཙཱརི པིཡོ མེསཱིཏི ཨཡྻ ཨཊྛིསེན, པརིསུདྡྷཙཱརི མཧཱཔུཉྙ, ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ཨཏིཝིཡ པིཡོ, ཏསྨཱ ཝརཾ ཏྭཾ མཾ ཝདེཧི ཡཱཙཱཧིཡེཝ. བྷཉྙམིཙྪསཱིཏི ཡཾཀིཉྩི ཝཏྟབྦཾ ཨིཙྪསི, སབྦཾ ཝད, རཛྫམྤི ཏེ དསྶཱམིཡེཝཱཏི.

ཨེཝཾ ¶ བོདྷིསཏྟོ རཉྙཱ རཛྫེནཱཔི པཝཱརིཏོ ནེཝ ཀིཉྩི ཡཱཙི. རཉྙོ པན ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ ཀཐིཏེ མཧཱསཏྟོཔི པབྦཛིཏཔཊིཔཏྟིཾ དསྶེཏུཾ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཡཱཙནཱ ཧི ནཱམེསཱ ཀཱམབྷོགཱིནཾ གིཧཱིནཾ ཨཱཙིཎྞཱ, ན པབྦཛིཏཱནཾ, པབྦཛིཏེན པན པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གིཧཱིཧི ཨསམཱནཔརིསུདྡྷཱཛཱིཝེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི པབྦཛིཏཔཊིཔདཾ དསྶེནྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༥༩.

‘‘ན ཝེ ཡཱཙནྟི སཔྤཉྙཱ, དྷཱིརོ ཙ ཝེདིཏུམརཧཏི;

ཨུདྡིསྶ ཨརིཡཱ ཏིཊྛནྟི, ཨེསཱ ཨརིཡཱན ཡཱཙནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སཔྤཉྙཱཏི བུདྡྷཱ ཙ བུདྡསཱཝཀཱ ཙ བོདྷིཡཱ པཊིཔནྣཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏཱ བོདྷིསཏྟཱ ཙ སབྦེཔི སཔྤཉྙཱ ཙ སུསཱིལཱ ཙ, ཨེཏེ ཨེཝརཱུཔཱ སཔྤཉྙཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨིདཉྩིདཉྩ དེཐཱ’’ཏི ན ཡཱཙནྟི. དྷཱིརོ ཙ ཝེདིཏུམརཧཏཱིཏི ཨུཔཊྛཱཀོ པན དྷཱིརོ པཎྜིཏོ གིལཱནཀཱལེ ཙ ཨགིལཱནཀཱལེ ཙ ཡེན ཡེནཏྠོ, ཏཾ སབྦཾ སཡམེཝ ཝེདིཏུཾ ཛཱནིཏུཾ ཨརཧཏི. ཨུདྡིསྶ ཨརིཡཱ ཏིཊྛནྟཱིཏི ཨརིཡཱ པན ཝཱཙཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ ཡེནཏྠིཀཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཨུདྡིསྶ ཀེཝལཾ བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན ཏིཊྛནྟི, ནེཝ ཀཱཡངྒཾ ཝཱ ཝཱཙངྒཾ ཝཱ ཀོཔེནྟི. ཀཱཡཝིཀཱརཾ དསྶེཏྭཱ ནིམིཏྟཾ ཀརོནྟོ ཧི ཀཱཡངྒཾ ཀོཔེཏི ནཱམ, ཝཙཱིབྷེདཾ ཀརོནྟོ ཝཱཙངྒཾ ཀོཔེཏི ནཱམ, ཏདུབྷཡཾ ཨཀཏྭཱ བུདྡྷཱདཡོ ཨརིཡཱ ཏིཊྛནྟི. ཨེསཱ ཨརིཡཱན ཡཱཙནཱཏི ཨེསཱ ཀཱཡངྒཝཱཙངྒཾ ཨཀོཔེཏྭཱ བྷིཀྑཱཡ ཏིཊྛམཱནཱ ཨརིཡཱནཾ ཡཱཙནཱ ནཱམ.

རཱཛཱ ¶ བོདྷིསཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཡདི སཔྤཉྙོ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཏྟནཱཝ ཉཏྭཱ ཀུལཱུཔཀསྶ དཱཏབྦཾ དེཏི, ཨཧམྤི ཏུམྷཱཀཾ ཨིདཉྩིདཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཝདནྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༠.

‘‘དདཱམི ¶ ཏེ བྲཱཧྨཎ རོཧིཎཱིནཾ, གཝཾ སཧསྶཾ སཧ པུངྒཝེན;

ཨརིཡོ ཧི ཨརིཡསྶ ཀཐཾ ན དཛྫཱ, སུཏྭཱན གཱཐཱ ཏཝ དྷམྨཡུཏྟཱ’’ཏི.

ཏཏྠ རོཧིཎཱིནནྟི རཏྟཝཎྞཱནཾ. གཝཾ སཧསྶནྟི ཁཱིརདདྷིཨཱདིམདྷུརརསཔརིབྷོགཏྠཱཡ ཨེཝརཱུཔཱནཾ གུནྣཾ སཧསྶཾ ཏུཡ྄ཧཾ དམྨི, ཏཾ མེ པཊིགྒཎྷ. ཨརིཡོཏི ཨཱཙཱརཨརིཡོ. ཨརིཡསྶཱཏི ཨཱཙཱརཨརིཡསྶ. ཀཐཾ ན དཛྫཱཏི ཀེན ཀཱརཎེན ན དདེཡྻ.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཧཾ མཧཱརཱཛ, ཨཀིཉྩནོ པབྦཛིཏོ, ན མེ གཱཝཱིཧི ཨཏྠོ’’ཏི ¶ པཊིཀྑིཔི. རཱཛཱ ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི. སོཔི ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤཛྫི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ བཧཱུ སོཏཱཔཏྟིཕལཱདཱིསུ པཏིཊྛིཏཱ. ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཨཊྛིསེནོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཨཊྛིསེནཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༤༠༤] ༩. ཀཔིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡཏྠ ཝེརཱི ནིཝསཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ པཐཝིཔཝེསནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྨིཉྷི པཐཝིཾ པཝིཊྛེ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ སཧ པརིསཱཡ ནཊྛོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ དེཝདཏྟོ སཧ པརིསཱཡ ནཊྛོ, པུབྦེཔི ནསྶིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཔིཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པཉྩསཏཀཔིཔརིཝཱརོ རཱཛུཡྻཱནེ ¶ ཝསི. དེཝདཏྟོཔི ཀཔིཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པཉྩསཏཀཔིཔརིཝཱརོ ཏཏྠེཝ ཝསི. ཨཐེཀདིཝསཾ པུརོཧིཏེ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ནྷཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ ནིཀྑམནྟེ ཨེཀོ ¶ ལོལཀཔི པུརེཏརཾ གནྟྭཱ རཱཛུཡྻཱནདྭཱརེ ཏོརཎམཏྠཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏསྶ མཏྠཀེ ཝཙྩཔིཎྜཾ པཱཏེཏྭཱ པུན ཨུདྡྷཾ ཨོལོཀེནྟསྶ མུཁེ པཱཏེསི. སོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ‘‘ཧོཏུ, ཛཱནིསྶཱམི ཏུམྷཱཀཾ ཀཏྟབྦ’’ནྟི མཀྐཊེ སནྟཛྫེཏྭཱ པུན ནྷཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏེན ཝེརཾ གཧེཏྭཱ མཀྐཊཱནཾ སནྟཛྫིཏབྷཱཝཾ བོདྷིསཏྟསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ ‘‘ཝེརཱིནཾ ནིཝསནཊྛཱནེ ནཱམ ཝསིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སབྦོཔི ཀཔིགཎོ པལཱཡིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཏཱུ’’ཏི ཀཔིསཧསྶསྶཔི ཨཱརོཙཱཔེསི. དུབྦཙཀཔི ཨཏྟནོ པརིཝཱརམཀྐཊེ གཧེཏྭཱ ‘‘པཙྪཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཏྠེཝ ནིསཱིདི. བོདྷིསཏྟོ ཨཏྟནོ པརིཝཱརཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཱཝིསི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀིསྶཱ ཝཱིཧིཀོཊྚིཀཱཡ དཱསིཡཱ ཨཱཏཔེ པསཱརིཏཝཱིཧིཾ ཁཱདནྟོ ཨེཀོ ཨེལ༹ཀོ ཨུམྨུཀྐེན པཧཱརཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱདིཏྟསརཱིརོ པལཱཡནྟོ ཨེཀིསྶཱ ཧཏྠིསཱལཾ ནིསྶཱཡ ཏིཎཀུཊིཡཱ ཀུཊྚེ སརཱིརཾ གྷཾསི ¶ . སོ ཨགྒི ཏིཎཀུཊིཀཾ གཎྷི, ཏཏོ ཨུཊྛཱཡ ཧཏྠིསཱལཾ གཎྷི, ཧཏྠིསཱལཱཡ ཧཏྠཱིནཾ པིཊྛི ཛྷཱཡི, ཧཏྠིཝེཛྫཱ ཧཏྠཱིནཾ པཊིཛགྒནྟི.

པུརོཧིཏོཔི མཀྐཊཱནཾ གཧཎཱུཔཱཡཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཝིཙརཏི. ཨཐ ནཾ རཱཛུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣཾ རཱཛཱ ཨཱཧ ‘‘ཨཱཙརིཡ, བཧཱུ ནོ ཧཏྠཱི ཝཎིཏཱ ཛཱཏཱ, ཧཏྠིཝེཛྫཱ པཊིཛགྒིཏུཾ ན ཛཱནནྟི, ཛཱནཱསི ནུ ཁོ ཀིཉྩི བྷེསཛྫ’’ནྟི? ‘‘ཛཱནཱམི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ནཱམཱ’’ཏི? ‘‘མཀྐཊཝསཱ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀཧཾ ལབྷིསྶཱམཱ’’ཏི? ‘‘ནནུ ཨུཡྻཱནེ བཧཱུ མཀྐཊཱ’’ཏི? རཱཛཱ ‘‘ཨུཡྻཱནེ མཀྐཊེ མཱརེཏྭཱ ཝསཾ ཨཱནེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. དྷནུགྒཧཱ གནྟྭཱ པཉྩསཏེཔི མཀྐཊེ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱརེསུཾ. ཨེཀོ པན ཛེཊྛཀམཀྐཊོ པལཱཡནྟོ སརཔཧཱརཾ ལབྷིཏྭཱཔི ཏཏྠེཝ ཨཔཏིཏྭཱ ¶ བོདྷིསཏྟསྶ ཝསནཊྛཱནཾ པཏྭཱ པཏི. ཝཱནརཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནཾ པཏྭཱ མཏོ’’ཏི ཏསྶ པཧཱརཾ ལདྡྷཱ མཏབྷཱཝཾ བོདྷིསཏྟསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ གནྟྭཱ ཀཔིགཎམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོ ‘‘པཎྜིཏཱནཾ ཨོཝཱདཾ ཨཀཏྭཱ ཝེརིཊྛཱནེ ཝསནྟཱ ནཱམ ཨེཝཾ ཝིནསྶནྟཱི’’ཏི ཀཔིགཎསྶ ཨོཝཱདཝསེན ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༡.

‘‘ཡཏྠ ཝེརཱི ནིཝསཏི, ན ཝསེ ཏཏྠ པཎྜིཏོ;

ཨེཀརཏྟཾ དྭིརཏྟཾ ཝཱ, དུཀྑཾ ཝསཏི ཝེརིསུ.

༦༢.

‘‘དིསོ ¶ ཝེ ལཧུཙིཏྟསྶ, པོསསྶཱནུཝིདྷཱིཡཏོ;

ཨེཀསྶ ཀཔིནོ ཧེཏུ, ཡཱུཐསྶ ཨནཡོ ཀཏོ.

༦༣.

‘‘བཱལོཝ པཎྜིཏམཱནཱི, ཡཱུཐསྶ པརིཧཱརཀོ;

སཙིཏྟསྶ ཝསཾ གནྟྭཱ, སཡེཐཱཡཾ ཡཐཱ ཀཔི.

༦༤.

‘‘ན སཱདྷུ བལཝཱ བཱལོ, ཡཱུཐསྶ པརིཧཱརཀོ;

ཨཧིཏོ བྷཝཏི ཉཱཏཱིནཾ, སཀུཎཱནཾཝ ཙེཏཀོ.

༦༥.

‘‘དྷཱིརོཝ བལཝཱ སཱདྷུ, ཡཱུཐསྶ པརིཧཱརཀོ;

ཧིཏོ བྷཝཏི ཉཱཏཱིནཾ, ཏིདསཱནཾཝ ཝཱསཝོ.

༦༦.

‘‘ཡོ ¶ ཙ སཱིལཉྩ པཉྙཉྩ, སུཏཉྩཏྟནི པསྶཏི;

ཨུབྷིནྣམཏྠཾ ཙརཏི, ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ.

༦༧.

‘‘ཏསྨཱ ཏུལེཡྻ མཏྟཱནཾ, སཱིལཔཉྙཱསུཏཱམིཝ;

གཎཾ ཝཱ པརིཧརེ དྷཱིརོ, ཨེཀོ ཝཱཔི པརིབྦཛེ’’ཏི.

ཏཏྠ ལཧུཙིཏྟསྶཱཏི ལཧུཙིཏྟོ ཨསྶ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡོ པོསོ ལཧུཙིཏྟསྶ མིཏྟསྶ ཝཱ ཉཱཏིནོ ཝཱ ཨནུཝིདྷཱིཡཏི ཨནུཝཏྟཏི, ཏསྶ པོསསྶ ཨནུཝིདྷཱིཡཏོ སོ ལཧུཙིཏྟོ དིསོ ཧོཏི, ཝེརིཀིཙྩཾ ཀརོཏི. ཨེཀསྶ ཀཔིནོཏི པསྶཐ ཨེཀསྶ ལཧུཙིཏྟསྶ ཨནྡྷབཱལསྶ ཀཔིནོ ཧེཏུ ཨཡཾ སཀལསྶ ཡཱུཐསྶ ཨནཡོ ཨཝུཌྜྷི མཧཱཝིནཱསོ ཀཏོཏི. པཎྜིཏམཱནཱིཏི ཡོ སཡཾ བཱལོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ པཎྜིཏོ’’ཏི ཨཏྟཱནཾ མཉྙམཱནོ པཎྜིཏཱནཾ ཨོཝཱདཾ ཨཀཏྭཱ སཀསྶ ཙིཏྟསྶ ཝསཾ གཙྪཏི, སོ སཙིཏྟསྶ ཝསཾ གནྟྭཱ ཡཐཱཡཾ དུབྦཙཀཔི མཏསཡནཾ སཡིཏོ, ཨེཝཾ སཡེཐཱཏི ཨཏྠོ.

ན སཱདྷཱུཏི བཱལོ ནཱམ བལསམྤནྣོ ཡཱུཐསྶ པརིཧཱརཀོ ན སཱདྷུ ན ལདྡྷཀོ. ཀིཾཀཱརཎཱ? སོ ཧི ཨཧིཏོ བྷཝཏི ཉཱཏཱིནཾ, ཝིནཱསམེཝ ཝཧཏི. སཀུཎཱནཾཝ ཙེཏཀོཏི ཡཐཱ ཧི ཏིཏྟིརསཀུཎཱནཾ ¶ དཱིཔཀཏིཏྟིརོ དིཝསམྤི ཝསྶནྟོ ཨཉྙེ སཀུཎེ ན མཱརེཏི, ཉཱཏཀེཝ མཱརེཏི, ཏེསཉྙེཝ ཨཧིཏོ ཧོཏི, ཨེཝནྟི ཨཏྠོ. ཧིཏོ བྷཝཏཱིཏི ཀཱཡེནཔི ཝཱཙཱཡཔི མནསཱཔི ཧིཏཀཱརཀོཡེཝ. ཨུབྷིནྣམཏྠཾ ཙརཏཱིཏི ཡོ ཨིདྷ པུགྒལོ ཨེཏེ སཱིལཱདཡོ གུཎེ ཨཏྟནི ¶ པསྶཏི, སོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཱཙཱརསཱིལམྤི ཨཏྠི, པཉྙཱཔི སུཏཔརིཡཏྟིཔི ཨཏྠཱི’’ཏི ཏཐཏོ ཛཱནིཏྭཱ གཎཾ པརིཧརནྟོ ཨཏྟནོ ཙ པརེསཉྩ ཨཏྟཱནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཙརནྟཱནནྟི ཨུབྷིནྣམྤི ཨཏྠམེཝ ཙརཏི.

ཏུལེཡྻ མཏྟཱནནྟི ཏུལེཡྻ ཨཏྟཱནཾ. ཏུལེཡྻཱཏི ཏུལེཏྭཱ. སཱིལཔཉྙཱསུཏཱམིཝཱཏི ཨེཏཱནི སཱིལཱདཱིནི ཝིཡ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡསྨཱ སཱིལཱདཱིནི ཨཏྟནི སམནུཔསྶནྟོ ཨུབྷིནྣམཏྠཾ ཙརཏི, ཏསྨཱ པཎྜིཏོ ཨེཏཱནི སཱིལཱདཱིནི ཝིཡ ཨཏྟཱནམྤི ཏེསུ ཏུལེཏྭཱ ‘‘པཏིཊྛིཏོ ནུ ཁོམྷི སཱིལེ པཉྙཱཡ སུཏེ’’ཏི ཏཱིརེཏྭཱ པཏིཊྛིཏབྷཱཝཾ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ དྷཱིརོ གཎཾ ཝཱ པརིཧརེཡྻ, ཙཏཱུསུ ཨིརིཡཱཔཐེསུ ཨེཀོ ཝཱ ཧུཏྭཱ པརིབྦཛེཡྻ ཝཏྟེཡྻ, པརིསུཔཊྛཱཀེནཔི ཝིཝེཀཙཱརིནཱཔི ཨིམེཧི ཏཱིཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏེནེཝ བྷཝིཏབྦནྟི. ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཀཔིརཱཛཱ ཧུཏྭཱཔི ཝིནཡཔརིཡཏྟིཀིཙྩཾ ཀཐེསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ དུབྦཙཀཔི དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, པརིསཱཔིསྶ དེཝདཏྟཔརིསཱ, པཎྜིཏཀཔིརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀཔིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༤༠༥] ༡༠. བཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དྭཱསཏྟཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ བཀབྲཧྨཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྶ ཧི ‘‘ཨིདཾ ནིཙྩཾ དྷུཝཾ སསྶཏཾ ཨཙཝནདྷམྨཾ, ཨིཏོ ཨཉྙཾ ལོཀནིསྶརཎཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཝཾ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫི. ཧེཊྛཱུཔཔཏྟིཀོ ཀིརེས བྲཧྨཱ པུབྦེ ཛྷཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཝེཧཔྥལེསུ ནིབྦཏྟོ, ཏཏྠ པཉྩཀཔྤསཏཔརིམཱཎཾ ཨཱཡུཾ ཁེཔེཏྭཱ སུབྷཀིཎྷེསུ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཙཏུསཊྛིཀཔྤཾ ཁེཔེཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ ཨཊྛཀཔྤཱཡུཀེསུ ཨཱབྷསྶརེསུ ནིབྦཏྟི, ཏཏྲསྶ ཨེསཱ དིཊྛི ཨུཔྤཛྫི. སོ ཧི ནེཝ ཨུཔརིབྲཧྨལོཀཏོ ཙུཏིཾ, ན ཏཏྠ ཨུཔཔཏྟིཾ ཨནུསྶརི, ཏདུབྷཡམྤི ཨཔསྶནྟོ ཨེཝཾ དིཊྛིཾ གཎྷི. བྷགཝཱ ཏསྶ ཙེཏསཱ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡ སེཡྻཐཱཔི ¶ ནཱམ བལཝཱ པུརིསོ སམིཉྫིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ པསཱརེཡྻ, པསཱརིཏཾ ཝཱ བཱཧཾ སམིཉྫེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཛེཏཝནེ ཨནྟརཧིཏོ ཏསྨིཾ བྲཧྨལོཀེ པཱཏུརཧོསི. ཨཐ ¶ བྲཧྨཱ བྷགཝནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཧི ཁོ, མཱརིས, སྭཱགཏཾ མཱརིས, ཙིརསྶཾ ཁོ, མཱརིས, ཨིམཾ པརིཡཱཡམཀཱསི, ཡདིདཾ ཨིདྷཱགམནཱཡ. ཨིདཉྷི མཱརིས, ནིཙྩཾ ཨིདཾ དྷུཝཾ ཨིདཾ སསྶཏཾ ཨིདཾ ཀེཝལཾ ཨིདཾ ཨཙཝནདྷམྨཾ, ཨིདཉྷི ན ཙ ཛཱཡཏི ན ཛཱིཡཏི ན མཱིཡཏི ན ཙཝཏི ན ཨུཔཔཛྫཏི, ཨིཏོ ཙ པནཉྙཾ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ བྷགཝཱ བཀཾ བྲཧྨཱནཾ ཨེཏདཝོཙ ‘‘ཨཝིཛྫཱགཏོ ཝཏ བྷོ བཀོ བྲཧྨཱ, ཨཝིཛྫཱགཏོ ཝཏ བྷོ བཀོ བྲཧྨཱ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཨནིཙྩཉྙེཝ སམཱནཾ ནིཙྩནྟི ཝཀྑཏི…པེ… སནྟཉྩ པནཉྙཾ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎཾ, ནཏྠཉྙཾ ཨུཏྟརི ནིསྶརཎནྟི ཝཀྑཏཱི’’ཏི (སཾ. ནི. ༡.༡༧༥). ཏཾ སུཏྭཱ བྲཧྨཱ ‘‘ཏྭཾ ཨེཝཾ ཀཐེསི, ཏྭཾ ཨེཝཾ ཀཐེསི, ཨིཏི མཾ ཨེས ཨནུཡུཉྫནྟོ ཨནུབནྡྷཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཡཐཱ ནཱམ དུབྦལོ ཙོརོ ཀཏིཔཡེ པཧཱརེ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨཧམེཝ ཙོརོ, ཨསུཀོཔི ཙོརོ ཨསུཀོཔི ཙོརོ’’ཏི སབྦེཔི སཧཱཡཀེ ཨཱཙིཀྑཏི, ཏཐེཝ བྷགཝཏོ ཨནུཡོགབྷཡེན བྷཱིཏོ ཨཉྙེཔི ཨཏྟནོ སཧཱཡཀེ ཨཱཙིཀྑནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༨.

‘‘དྭཱསཏྟཏི ¶ གོཏམ པུཉྙཀམྨཱ, ཝསཝཏྟིནོ ཛཱཏིཛརཾ ཨཏཱིཏཱ;

ཨཡམནྟིམཱ ཝེདགཱུ བྲཧྨཔཏྟི, ཨསྨཱབྷིཛཔྤནྟི ཛནཱ ཨནེཀཱ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༧༥);

ཏཏྠ དྭཱསཏྟཏཱིཏི ན ཀེཝལཾ བྷོ གོཏམ, ཨཧམེཝ, ཨཐ ཁོ ཨིམསྨིཾ བྲཧྨལོཀེ མཡཾ དྭཱསཏྟཏི ཛནཱ པུཉྙཀམྨཱ ཨཉྙེསཾ ཨུཔརི ཨཏྠནོ ཝསཾ ཝཏྟནེན ཝསཝཏྟིནོ ཛཱཏིཉྩ ཛརཉྩ ཨཏཱིཏཱ, ཨཡཾ ནོ ཝེདེཧི གཏཏྟཱ ཝེདགཱུ, ཨཡཾ བྷོ གོཏམ ཨནྟིམཱ བྲཧྨཔཏྟི, པཙྪིམཀོཊིཔྤཏྟི སེཊྛབྷཱཝཔྤཏྟི. ཨསྨཱབྷིཛཔྤནྟི ཛནཱ ཨནེཀཱཏི ཨམྷེ ཨཉྙེ བཧཱུ ཛནཱ པཉྫལིཀཱ ཧུཏྭཱ – ‘‘ཨཡཾ ཁོ བྷཝཾ བྲཧྨཱ མཧཱབྲཧྨཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟཱ ནམསྶནྟི པཏྠེནྟི པིཧཡནྟི, ‘‘ཨཧོ ཝཏ མཡམྤི ཨེཝརཱུཔཱ བྷཝེཡྻཱམཱ’’ཏི ཨིཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏསྶ ¶ ¶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༩.

‘‘ཨཔྤཾ ཧི ཨེཏཾ ན ཧི དཱིགྷམཱཡུ, ཡཾ ཏྭཾ བཀ མཉྙསི དཱིགྷམཱཡུཾ;

སཏཾ སཧསྶཱནི ནིརབྦུདཱནཾ, ཨཱཡུཾ པཛཱནཱམི ཏཝཱཧ བྲཧྨེ’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༧༥);

ཏཏྠ སཏཾ སཧསྶཱནི ནིརབྦུདཱནནྟི ནིརབྦུདསངྑཱཏཱནཾ གཎནཱནཾ སཏསཧསྶཱནི. ཝསྶཱནཉྷི དསདསཀཾ སཏཾ, དས སཏཱནཾ སཧསྶཾ, སཏཾ སཧསྶཱནཾ སཏསཧསྶཾ, སཏཾ སཏསཧསྶཱནཾ ཀོཊི ནཱམ, སཏཾ ཀོཊིསཏསཧསྶཱནཾ པཀོཊི ནཱམ, སཏཾ པཀོཊིསཏསཧསྶཱནཾ ཀོཊིཔཀོཊི ནཱམ, སཏཾ ཀོཊིཔཀོཊིསཏསཧསྶཱནཾ ཨེཀཾ ནཧུཏཾ ནཱམ, སཏཾ ནཧུཏསཏསཧསྶཱནཾ ཨེཀཾ ནིནྣཧུཏཾ ནཱམ. ཚེཀོ གཎཀོ ཨེཏྟཀཾ གཎེཏུཾ སཀྐོཏི, ཏཏོ པརཾ གཎནཱ ནཱམ བུདྡྷཱནམེཝ ཝིསཡོ. ཏཏྠ སཏཾ ནིནྣཧུཏསཏསཧསྶཱནཾ ཨེཀཾ ཨབྦུདཾ, ཝཱིསཏི ཨབྦུདཱནི ཨེཀཾ ནིརབྦུདཾ, ཏེསཾ ནིརབྦུདསཏསཧསྶཱནཾ ཨེཀཾ ཨཧཧཾ ནཱམ, ཨེཏྟཀཾ བཀསྶ བྲཧྨུནོ ཏསྨིཾ བྷཝེ ཨཝསིཊྛཾ ཨཱཡུ, ཏཾ སནྡྷཱཡ བྷགཝཱ ཨེཝམཱཧ.

ཏཾ སུཏྭཱ བཀོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༠.

‘‘ཨནནྟདསྶཱི ¶ བྷགཝཱཧམསྨི, ཛཱཏིཛྫརཾ སོཀམུཔཱཏིཝཏྟོ;

ཀིཾ མེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ, ཨཱཙིཀྑ མེ ཏཾ ཡམཧཾ ཝིཛཉྙ’’ནྟི. (སཾ. ནི. ༡.༡༧༥);

ཏཏྠ བྷགཝཱཏི བྷགཝཱ ཏུམྷེ ‘‘ཨཱཡུཾ པཛཱནཱམི ཏཝཱཧ’’ནྟི ཝདནྟཱ ‘‘ཨཧཾ ཨནནྟདསྶཱི ཛཱཏིཛརཉྩ སོཀཉྩ ཨུཔཱཏིཝཏྟོསྨཱི’’ཏི ཝདཐ. ཝཏསཱིལཝཏྟནྟི ཝཏསམཱདཱནཉྩ སཱིལཝཏྟཉྩ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡདི ཏུམྷེ སབྦཉྙུབུདྡྷཱ, ཨེཝཾ སནྟེ ཀིཾ མཡ྄ཧཾ པུརཱཎཾ ཝཏཉྩ སཱིལཝཏྟཉྩ, ཨཱཙིཀྑ མེ ཏཾ, ཡམཧཾ ཏཡཱ ཨཱཙིཀྑིཏཾ ཡཱཐཱཝསརསཏོ ཝིཛཱནེཡྻནྟི.

ཨཐསྶ ¶ བྷགཝཱ ཨཏཱིཏཱནི ཝཏྠཱུནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༧༡.

‘‘ཡཾ ཏྭཾ ཨཔཱཡེསི བཧཱུ མནུསྶེ, པིཔཱསིཏེ གྷམྨནི སམྤརེཏེ;

ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ, སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམི.

༧༢.

‘‘ཡཾ ¶ ཨེཎིཀཱུལསྨི ཛནཾ གཧཱིཏཾ, ཨམོཙཡཱི གཡ྄ཧཀ ནཱིཡམཱནཾ;

ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ, སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམི.

༧༣.

‘‘གངྒཱཡ སོཏསྨིཾ གཧཱིཏནཱཝཾ, ལུདྡེན ནཱགེན མནུསྶཀཔྤཱ;

ཨམོཙཡི ཏྭཾ བལསཱ པསཡ྄ཧ, ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ;

སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམི.

༧༤.

‘‘ཀཔྤོ ཙ ཏེ བདྡྷཙརོ ཨཧོསིཾ, སམྦུདྡྷིམནྟཾ ཝཏིནཾ ཨམཉྙཾ;

ཏཾ ཏེ པུརཱཎཾ ཝཏསཱིལཝཏྟཾ, སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝ ཨནུསྶརཱམཱི’’ཏི. (སཾ. ནི. ༡.༡༧༥);

ཏཏྠ ཨཔཱཡེསཱིཏི པཱཡེསི. གྷམྨནི སམྤརེཏེཏི གྷམྨེན སམྤརེཏེ ཨཏིཝིཡ ཕུཊྛེ གྷམྨཀིལནྟེ. སུཏྟཔྤབུདྡྷོཝཱཏི པཙྩཱུསཀཱལེ སུཔནྟོ སུཔིནཾ པསྶིཏྭཱ ཏཾ སུཔིནཀཾ ཝིཡ ཨནུསྶརཱམི. སོ ཀིར བཀབྲཧྨཱ ཨེཀསྨིཾ ཀཔྤེ ཏཱཔསོ ཧུཏྭཱ མརུཀནྟཱརེ ཝསནྟོ བཧཱུནཾ ཀནྟཱརཔཊིཔནྣཱནཾ ¶ པཱནཱིཡཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ སཏྠཝཱཧོ པཉྩཧི སཀཊསཏེཧི མརུཀནྟཱརཾ པཊིཔཛྫི. མནུསྶཱ དིསཱ ཝཝཏྠཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ སཏྟ དིཝསཱནི ཨཱཧིཎྜིཏྭཱ ཁཱིཎདཱརུདཀཱ ནིརཱཧཱརཱ ཨུཎྷཱབྷིབྷཱུཏཱ ‘‘ཨིདཱནི ནོ ཛཱིཝིཏཾ ནཏྠཱི’’ཏི སཀཊེ པརིཝཏྟེཏྭཱ གོཎེ ¶ མོཙེཏྭཱ ཧེཊྛཱསཀཊེསུ ནིཔཛྫིཾསུ. ཏདཱ ཏཱཔསོ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཏེ དིསྭཱ ‘‘མཡི པསྶནྟེ མཱ ནསྶིཾསཱུ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝེན གངྒཱསོཏཾ ཨུབྦཏྟེཏྭཱ སཏྠཝཱཧཱབྷིམུཁཾ ཨཀཱསི, ཨཝིདཱུརེ ཙ ཨེཀཾ ཝནསཎྜཾ མཱཔེསི. མནུསྶཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ནྷཏྭཱ གོཎེ སནྟཔྤེཏྭཱ ཝནསཎྜཏོ ཏིཎཾ ལཱཡིཏྭཱ དཱརཱུནི གཧེཏྭཱ དིསཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཨརོགཱ ཀནྟཱརཾ ཨཏིཀྐམིཾསུ, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨེཎིཀཱུལསྨིནྟི ཨེཎིཡཱ ནཱམ ནདིཡཱ ཀཱུལེ. གཡ྄ཧཀ ནཱིཡམཱནནྟི ཀརམརགཱཧཾ གཧེཏྭཱ ནཱིཡམཱནཾ. སོ ཀིར ཏཱཔསོ ཨཔརསྨིཾ ཀཱལེ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ ནིསྶཱཡ ནདཱིཏཱིརེ ཝནསཎྜེ ཝིཧཱསི. ཨཐེཀསྨིཾ དིཝསེ པབྦཏཏོ ཙོརཱ ཨོཏརིཏྭཱ ཏཾ གཱམཾ པཧརིཏྭཱ མཧཱཛནཾ གཧེཏྭཱ པབྦཏཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒེ ཙཱརཀམནུསྶེ ཋཔེཏྭཱ པབྦཏབིལཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཱཧཱརཾ པཙཱཔེནྟཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཱཔསོ གོམཧིཾསཱདཱིནཉྩེཝ དཱརཀདཱརིཀཱདཱིནཉྩ མཧནྟཾ ཨཊྚསྶརཾ སུཏྭཱ ‘‘མཡི པསྶནྟེ མཱ ནསྶིཾསཱུ’’ཏི ཨིདྡྷཱནུབྷཱཝེན ཨཏྟབྷཱཝཾ ཛཧིཏྭཱ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ པརིཝུཏོ རཱཛཱ ཧུཏྭཱ ཡུདྡྷབྷེརིཾ ཨཱཀོཊཱཔེནྟོ ཏཾ ཋཱནཾ ཨགམཱསི. ཙཱརཀམནུསྶཱ ¶ ཏཾ དིསྭཱ ཙོརཱནཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཙོརཱ ‘‘རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཝིགྒཧོ ནཱམ ན ཡུཏྟོ’’ཏི སབྦཾ གཧིཏགཧིཏཾ བྷཎྜཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ བྷཏྟཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱཝ པལཱཡིཾསུ. ཏཱཔསོ ཏེ སབྦེ ཨཱནེཏྭཱ སཀགཱམེཡེཝ པཏིཊྛཱཔེསི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

གཧཱིཏནཱཝནྟི ནིགྒཧིཏནཱཝཾ. ལུདྡེནཱཏི ཀཀྑལེ༹ན. མནུསྶཀཔྤཱཏི མནུསྶེ ཝིནཱསེཏུཀཱམཏཱཡ. བལསཱཏི བལེན. པསཡ྄ཧཱཏི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ. ཨཔརསྨིཾ ཀཱལེ སོ ཏཱཔསོ གངྒཱཏཱིརེ ཝིཧཱསི. ཏདཱ མནུསྶཱ དྭེ ཏཡོ ནཱཝཱསངྒྷཱཊེ བནྡྷིཏྭཱ སངྒྷཱཊམཏྠཀེ པུཔྥམཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ སངྒྷཱཊེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཁཱདནྟཱ པིཝནྟཱ སམྦནྡྷཀུལཾ གཙྪནྟི. ཏེ པཱིཏཱཝསེསཾ སུརཾ བྷུཏྟཁཱདིཏཱཝསེསཱནི བྷཏྟམཙྪམཾསཏམྦུལཱདཱིནི གངྒཱཡམེཝ པཱཏེནྟི. གངྒེཡྻོ ནཱགརཱཛཱ ‘‘ཨིམེ ཨུཙྪིཊྛཀཾ མམ ཨུཔརི ཁིཔནྟཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘སབྦེ ཏེ ཛནེ གཧེཏྭཱ གངྒཱཡ ཨོསཱིདཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི མཧནྟཾ ཨེཀདོཎིཀནཱཝཔྤམཱཎཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ ཨུདཀཾ བྷིནྡིཏྭཱ ¶ ཕཎཾ དྷཱརཡམཱནོ ཏེསཾ ཨབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. ཏེ ནཱགརཱཛཱནཾ དིསྭཱ མརཎབྷཡཏཛྫིཏཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ མཧཱསདྡཾ ཀརིཾསུ. ཏཱཔསོ ཏེསཾ པརིདེཝིཏསདྡཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛསྶ ཙ ཀུདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཡི པསྶནྟེ མཱ ནསྶིཾསཱུ’’ཏི ཁིཔྤནིསནྟིཡཱ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཁིཔྤཾ སུཔཎྞཝཎྞཾ ཨཏྟཱནཾ མཱཔེཏྭཱ ཨགམཱསི ¶ . ནཱགརཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ཨུདཀེ ནིམུཛྫི. མནུསྶཱ སོཏྠིབྷཱཝཾ པཏྭཱ ཨགམཾསུ, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

བདྡྷཙརོཏི ཨནྟེཝཱསིཀོ. སམྦུདྡྷིམནྟཾ ཝཏིནཾ ཨམཉྙནྟི བུདྡྷིསམྤནྣོ ཙེཝ ཝཏསམྤནྣོ ཙ ཏཱཔསོཏི ཏཾ མཉྙམཱནོ. ཨིམིནཱ ཀིཾ དསྶེཏི? མཧཱབྲཧྨེ ཨཧཾ ཨཏཱིཏེ ཏཝ ཀེསཝཏཱཔསཀཱལེ ཀཔྤོ ནཱམ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཝེཡྻཱཝཙྩཀརོ ཧུཏྭཱ ཏུཡ྄ཧཾ ནཱརདེན ནཱམ ཨམཙྩེན བཱརཱཎསིཏོ ཧིམཝནྟཾ ཨཱནཱིཏསྶ རོགཾ ཝཱུཔསམེསིཾ. ཨཐ ནཾ ནཱརདོ དུཏིཡཝཱརེ ཨཱགནྟྭཱ ནིརོགཾ དིསྭཱ ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘མནུསྶིནྡཾ ཛཧིཏྭཱན, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཾ;

ཀཐཾ ནུ བྷགཝཱ ཀེསི, ཀཔྤསྶ རམཏི ཨསྶམེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༤.༡༨༡);

ཏམེནཾ ཏྭཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘སཱདཱུནི རམཎཱིཡཱནི, སནྟི ཝཀྑཱ མནོརམཱ;

སུབྷཱསིཏཱནི ཀཔྤསྶ, ནཱརད རམཡནྟི མ’’ནྟི. (ཛཱ. ༡.༤.༡༨༢);

ཨིཏིསྶ བྷགཝཱ ཨིམཾ ཨཏྟནཱ ཨནྟེཝཱསིཀེན ཧུཏྭཱ རོགསྶ ཝཱུཔསམིཏབྷཱཝཾ དཱིཔེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཏཉྩ པན བྲཧྨུནཱ མནུསྶལོཀེ ཀཏཀམྨཾ སབྦཾ མཧཱབྲཧྨཱནཾ སལླཀྑཱཔེནྟོཝ ཀཐེསི.

སོ ¶ སཏྠུ ཝཙནེན ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨཾ སརིཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༧༥.

‘‘ཨདྡྷཱ པཛཱནཱསི མམེཏམཱཡུཾ, ཨཉྙམྤི ཛཱནཱསི ཏཐཱ ཧི བུདྡྷོ;

ཏཐཱ ཧི ཏཱཡཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝོ, ཨོབྷཱསཡཾ ཏིཊྛཏི བྲཧྨལོཀ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཏཐཱ ཧི བུདྡྷོཏི ཏཐཱ ཧི ཏྭཾ བུདྡྷོ. བུདྡྷཱནཉྷི ཨཉྙཱཏཾ ནཱམ ནཏྠི, སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱཡེཝ ཧི ཏེ བུདྡྷཱ ནཱམཱཏི དསྶེཏི. ཏཐཱ ཧི ཏཱཡནྟི བུདྡྷཏྟཱཡེཝ ཙ པན ཏཝ ཨཡཾ ཛལིཏོ སརཱིརཔྤབྷཱནུབྷཱཝོ. ཨོབྷཱསཡཾ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨིམཾ སཀལམྤི བྲཧྨལོཀཾ ཨོབྷཱསེནྟོ ཏིཊྛཏི.

ཨེཝཾ ¶ སཏྠཱ ཨཏྟནོ བུདྡྷགུཎཾ ཛཱནཱཔེནྟོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སམྤཏྟཱནཾ དསམཏྟཱནཾ བྲཧྨསཧསྶཱནཾ ཨནུཔཱདཱཡ ཨཱསཝེཧི ཙིཏྟཱནི ཝིམུཙྩིཾསུ. ཨིཏི བྷགཝཱ བཧཱུནཾ བྲཧྨཱནཾ ཨཝསྶཡོ ཧུཏྭཱ བྲཧྨལོཀཱ ཛེཏཝནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏྠ ཀཐིཏནིཡཱམེནེཝ ཏཾ དྷམྨདེསནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཐེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀེསཝཏཱཔསོ བཀབྲཧྨཱ ཨཧོསི, ཀཔྤམཱཎཝོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

བཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཀུཀྐུཝགྒོ པཋམོ.

༢. གནྡྷཱརཝགྒོ

[༤༠༦] ༡. གནྡྷཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཧིཏྭཱ ¶ གཱམསཧསྶཱནཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ བྷེསཛྫསནྣིདྷིཀཱརསིཀྑཱཔདཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན རཱཛགཧེ སམུཊྛིཏཾ. ཨཱཡསྨཏཱ ཧི པིལིནྡཝཙྪེན ཨཱརཱམིཀཀུལཾ མོཙེཏུཾ རཱཛནིཝེསནཾ གནྟྭཱ རཉྙོ པཱསཱདེ ཨིདྡྷིབལེན སོཝཎྞམཡེ ཀཏེ མནུསྶཱ པསཱིདིཏྭཱ ཐེརསྶ པཉྩ བྷེསཛྫཱནི པཧིཎིཾསུ. སོ ཏཱནི པརིསཱཡ ཝིསྶཛྫེསི. པརིསཱ པནསྶ བཱཧུལླིཀཱ ཨཧོསི, ལདྡྷཾ ¶ ལདྡྷཾ ཀོལ༹མྦེཔི གྷཊེཔི པཏྟཏྠཝིཀཱཡོཔི པཱུརེཏྭཱ པཊིསཱམེསི. མནུསྶཱ དིསྭཱ ‘‘མཧིཙྪཱ ཨིམེ སམཎཱ ཨནྟོཀོཊྛཱགཱརིཀཱ’’ཏི ཨུཛ྄ཛྷཱཡིཾསུ. སཏྠཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ‘‘ཡཱནི ཁོ པན ཏཱནི གིལཱནཱནཾ བྷིཀྑཱུན’’ནྟི (པཱརཱ. ༦༢༢-༦༢༣) སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ བཱཧིརཀཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ པཉྩསཱིལམཏྟཀཾ རཀྑནྟཱཔི ལོཎསཀྑརམཏྟཀཾ པུནདིཝསཏྠཱཡ ནིདཧནྟེ ¶ གརཧིཾསུ, ཏུམྷེ པན ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ དུཏིཡཏཏིཡདིཝསཏྠཱཡ སནྣིདྷིཾ ཀརོནྟཱ ཨཡུཏྟཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ གནྡྷཱརརཊྛེ བོདྷིསཏྟོ གནྡྷཱརརཉྙོ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫེ པཏིཊྛཱཡ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. མཛ྄ཛྷིམཔདེསེཔི ཝིདེཧརཊྛེ ཝིདེཧོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏེ དྭེཔི རཱཛཱནོ ཨདིཊྛསཧཱཡཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཐིརཝིསྶཱསཱ ཨཧེསུཾ. ཏདཱ མནུསྶཱ དཱིགྷཱཡུཀཱ ཧོནྟི, ཏིཾས ཝསྶསཧསྶཱནི ཛཱིཝནྟི. ཨཐེཀདཱ གནྡྷཱརརཱཛཱ པུཎྞམུཔོསཐདིཝསེ སམཱདིནྣསཱིལོ མཧཱཏལེ པཉྙཏྟཝརཔལླངྐམཛ྄ཛྷགཏོ ཝིཝཊེན སཱིཧཔཉྫརེན པཱཙཱིནལོཀདྷཱཏུཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨམཙྩཱནཾ དྷམྨཏྠཡུཏྟཀཐཾ ཀཐེནྟོ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ ཁཎེ གགནཏལཾ ཨཏིལངྒྷནྟམིཝ པརིཔུཎྞཾ ཙནྡམཎྜལཾ རཱཧུ ཨཝཏྠརི, ཙནྡཔྤབྷཱ ཨནྟརདྷཱཡི. ཨམཙྩཱ ཙནྡཱལོཀཾ ཨཔསྶནྟཱ ཙནྡསྶ རཱཧུནཱ གཧིཏབྷཱཝཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ ཙནྡཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཙནྡོ ཨཱགནྟུཀཨུཔཀྐིལེསེན ཨུཔཀྐིལིཊྛོ ནིཔྤབྷོ ཛཱཏོ, མཡ྄ཧམྤེས རཱཛཔརིཝཱརོ ཨུཔཀྐིལེསོ, ན ཁོ པན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡཱཧཾ རཱཧུནཱ གཧིཏཙནྡོ ཝིཡ ནིཔྤབྷོ བྷཝེཡྻཾ, ཝིསུདྡྷེ གགནཏརེ ཝིརོཙནྟཾ ཙནྡམཎྜལཾ ཝིཡ རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིསྶཱམི, ཀིཾ མེ པརེན ཨོཝདིཏེན ¶ , ཀུལེ ཙ གཎེ ཙ ཨལགྒོ ཧུཏྭཱ ཨཏྟཱནམེཝ ཨོཝདནྟོ ཝིཙརིསྶཱམི, ཨིདཾ མེ པཏིརཱུཔ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཡཾ ཨིཙྪཐ, ཏཾ ¶ རཱཛཱནཾ ཀརོཐཱ’’ཏི རཛྫཾ ཨམཙྩཱནཾ ནིཡྻཱདེསི. སོ རཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནརཏིསམཔྤིཏོ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི.

ཝིདེཧརཱཛཱཔི ‘‘སུཁཾ མེ སཧཱཡསྶཱ’’ཏི ཝཱཎིཛེ པུཙྪིཏྭཱ ཏསྶ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ‘‘མམ སཧཱཡེ པབྦཛིཏེ ཨཧཾ རཛྫེན ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སཏྟཡོཛནིཀེ མིཐིལནགརེ ཏིཡོཛནསཏིཀེ ཝིདེཧརཊྛེ སོལ༹སསུ གཱམསཧསྶེསུ པཱུརིཏཱནི ཀོཊྛཱགཱརཱནི, སོལ༹སསཧསྶཱ ཙ ནཱཊཀིཏྠིཡོ ཚཌྜེཏྭཱ པུཏྟདྷཱིཏརོ ཨམནསིཀཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསཾ པཝིསིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ པཝཏྟཕལབྷོཛནོ ཧུཏྭཱ སམཔྤཝཏྟཝཱསཾ ཝསནྟོ ཝིཙརི. ཏེ ཨུབྷོཔི སམཝཏྟཙཱརཾ ཙརནྟཱ ཨཔརབྷཱགེ སམཱགཙྪིཾསུ, ན པན ཨཉྙམཉྙཾ སཉྫཱནིཾསུ, སམྨོདམཱནཱ ཨེཀཏོཝ སམཔྤཝཏྟཝཱསཾ ཝསིཾསུ. ཏདཱ ཝིདེཧཏཱཔསོ གནྡྷཱརཏཱཔསསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ ཀརོཏི. ཏེསཾ ¶ ཨེཀསྨིཾ པུཎྞམདིཝསེ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཏྠཡུཏྟཀཐཾ ཀཐེནྟཱནཾ གགནཏལེ ཝིརོཙམཱནཾ ཙནྡམཎྜལཾ རཱཧུ ཨཝཏྠརི. ཝིདེཧཏཱཔསོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཙནྡསྶ པབྷཱ ནཊྛཱ’’ཏི ཨོལོཀེཏྭཱ རཱཧུནཱ གཧིཏཾ ཙནྡཾ དིསྭཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨེས ཨཱཙརིཡ, ཙནྡཾ ཨཝཏྠརིཏྭཱ ནིཔྤབྷམཀཱསཱི’’ཏི པུཙྪི. ཨནྟེཝཱསིཀ ཨཡཾ རཱཧུ ནཱམ ཙནྡསྶེཀོ ཨུཔཀྐིལེསོ, ཝིརོཙིཏུཾ ན དེཏི, ཨཧམྤི རཱཧུགཧིཏཾ ཙནྡམཎྜལཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ པརིསུདྡྷསྶ ཙནྡམཎྜལསྶ ཨཱགནྟུཀེན ཨུཔཀྐིལེསེན ནིཔྤབྷཾ ཛཱཏཾ, མཡ྄ཧམྤི ཨིདཾ རཛྫཾ ཨུཔཀྐིལེསོ, ཡཱཝ ཙནྡམཎྜལཾ རཱཧུ ཝིཡ ཨིདཾ ནིཔྤབྷཾ ན ཀརོཏི, ཏཱཝ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏདེཝ རཱཧུགཧིཏཾ ཙནྡམཎྜལཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ མཧཱརཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ པབྦཛིཏོཏི. ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཏྭཾ གནྡྷཱརརཱཛཱ’’ཏི ¶ ? ‘‘ཨཱམ, ཨཧ’’ནྟི. ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨཧམྤི ཝིདེཧརཊྛེ མིཐིལནགརེ ཝིདེཧརཱཛཱ ནཱམ, ནནུ མཡཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཨདིཊྛསཧཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན ཏེ ཨཱརམྨཎཾ ཨཧོསཱི’’ཏི? ཨཧཾ ‘‘ཏུམྷེ པབྦཛིཏཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཨདྡྷཱ པབྦཛྫཱཡ མཧནྟཾ གུཎཾ ཨདྡསཱ’’ཏི ཏུམྷེཡེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏོཏི. ཏེ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཏིཝིཡ སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ པཝཏྟཕལབྷོཛནཱ ཧུཏྭཱ ཝིཧརིཾསུ. ཏཏྠ དཱིགྷརཏྟཾ ཝསིཏྭཱ ཙ པན ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ ཧིམཝནྟཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ.

མནུསྶཱ ཏེསཾ ཨིརིཡཱཔཐེ པསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑཾ དཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ རཏྟིདིཝཊྛཱནཱདཱིནི མཱཔེཏྭཱ ཝསཱཔེསུཾ. ཨནྟརཱམགྒེཔི ནེསཾ བྷཏྟཀིཙྩཀརཎཏྠཱཡ ཨུདཀཕཱསུཀཊྛཱནེ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེསུཾ. ཏེ པཙྩནྟགཱམེ བྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ ཏཱཡ པཎྞསཱལཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ ¶ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཙྪནྟི. ཏེཔི མནུསྶཱ ཏེསཾ ཨཱཧཱརཾ དདམཱནཱ ཨེཀདཱ ལོཎཾ པཏྟེ པཀྑིཔིཏྭཱ དེནྟི, ཨེཀདཱ པཎྞཔུཊེ བནྡྷིཏྭཱ དེནྟི, ཨེཀདཱ ཨལོཎཀཱཧཱརམེཝ དེནྟི. ཏེ ཨེཀདིཝསཾ པཎྞཔུཊེ བཧུཏརཾ ལོཎཾ ཨདཾསུ. ཝིདེཧཏཱཔསོ ལོཎཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ བྷཏྟཀིཙྩཀཱལེ པཧོནཀཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོཔི པམཱཎཡུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཏིརེཀཾ པཎྞཔུཊེ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘ཨལོཎཀདིཝསེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏིཎཝཊྚིཀཨནྟརེ ཋཔེསི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨལོཎཀེ ཨཱཧཱརེ ལདྡྷེ ཝིདེཧོ གནྡྷཱརསྶ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ དཏྭཱ ཏིཎཝཊྚིཀཨནྟརཏོ ལོཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ལོཎཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཛྫ མནུསྶེཧི ¶ ལོཎཾ ན དིནྣཾ, ཏྭཾ ཀུཏོ ལབྷསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱཙརིཡ, པུརིམདིཝསེ མནུསྶཱ བཧུཾ ལོཎམདཾསུ, ཨཐཱཧཾ ‘ཨལོཎཀདིཝསེ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ཨཏིརེཀཾ ལོཎཾ ཋཔེསི’’ནྟི. ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘མོགྷཔུརིས, ཏིཡོཛནསཏིཀཾ ཝིདེཧརཊྛཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ཨཀིཉྩནབྷཱཝཾ པཏྭཱ ཨིདཱནི ལོཎསཀྑརཱཡ ཏཎྷཾ ཛནེསཱི’’ཏི ཏཛྫེཏྭཱ ཨོཝདནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༦.

‘‘ཧིཏྭཱ ¶ གཱམསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སོལ༹ས;

ཀོཊྛཱགཱརཱནི ཕཱིཏཱནི, སནྣིདྷིཾ དཱནི ཀུབྦསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀོཊྛཱགཱརཱནཱིཏི སུཝཎྞརཛཏམཎིམུཏྟཱདིརཏནཀོཊྛཱགཱརཱནི ཙེཝ དུསྶཀོཊྛཱགཱརཱནི ཙ དྷཉྙཀོཊྛཱགཱརཱནི ཙ. ཕཱིཏཱནཱིཏི པཱུརཱནི. སནྣིདྷིཾ དཱནི ཀུབྦསཱིཏི ཨིདཱནི ‘‘སྭེ བྷཝིསྶཏི, ཏཏིཡདིཝསེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ལོཎམཏྟཾ སནྣིདྷིཾ ཀརོསཱིཏི.

ཝིདེཧོ ཨེཝཾ གརཧིཡམཱནོ གརཧཾ ཨསཧནྟོ པཊིཔཀྑོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཏུམྷེ ཨཏྟནོ དོསཾ ཨདིསྭཱ མཡ྄ཧམེཝ དོསཾ པསྶཐ, ནནུ ཏུམྷེ ‘ཀིཾ མེ པརེན ཨོཝདིཏེན, ཨཏྟཱནམེཝ ཨོཝདིསྶཱམཱི’ཏི རཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ པབྦཛིཏཱ, ཏུམྷེ ཨིདཱནི མཾ ཀསྨཱ ཨོཝདཐཱ’’ཏི ཙོདེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༧.

‘‘ཧིཏྭཱ གནྡྷཱརཝིསཡཾ, པཧཱུཏདྷནདྷཱརིཡཾ;

པསཱསནཏོ ནིཀྑནྟོ, ཨིདྷ དཱནི པསཱསསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ པསཱསནཏོཏི ཨོཝཱདཱནུསཱསནཱིདཱནཏོ. ཨིདྷ དཱནཱིཏི ཨིདཱནི ཨིདྷ ཨརཉྙེ ཀསྨཱ མཾ ཨོཝདཐཱཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༨.

‘‘དྷམྨཾ བྷཎཱམི ཝེདེཧ, ཨདྷམྨོ མེ ན རུཙྩཏི;

དྷམྨཾ མེ བྷཎམཱནསྶ, ན པཱཔམུཔལིམྤཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨནྟི སབྷཱཝཾ, བུདྡྷཱདཱིཧི ཝཎྞིཏཾ པསཏྠཾ ཀཱརཎམེཝ. ཨདྷམྨོ མེ ན རུཙྩཏཱིཏི ཨདྷམྨོ ནཱམ ཨསབྷཱཝོ མཡ྄ཧཾ ཀདཱཙིཔི ན རུཙྩཏི. ན པཱཔམུཔལིམྤཏཱིཏི མམ སབྷཱཝམེཝ ཀཱརཎམེཝ བྷཎནྟསྶ པཱཔཾ ནཱམ ཧདཡེ ¶ ན ལིམྤཏི ན ཨལླཱིཡཏི. ཨོཝཱདདཱནཾ ནཱམེཏཾ བུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷསཱཝཀབོདྷིསཏྟཱནཾ པཝེཎཱི. ཏེཧི དིནྣོཝཱདཾ བཱལཱ ན གཎྷནྟི, ཨོཝཱདདཱཡཀསྶ པན པཱཔཾ ནཱམ ནཏྠི.

‘‘ནིདྷཱིནཾཝ པཝཏྟཱརཾ, ཡཾ པསྶེ ཝཛྫདསྶིནཾ;

ནིགྒཡ྄ཧཝཱདིཾ མེདྷཱཝིཾ, ཏཱདིསཾ པཎྜིཏཾ བྷཛེ;

ཏཱདིསཾ བྷཛམཱནསྶ, སེཡྻོ ཧོཏི ན པཱཔིཡོ.

‘‘ཨོཝདེཡྻཱནུསཱསེཡྻ, ཨསབྦྷཱ ཙ ནིཝཱརཡེ;

སཏཉྷི སོ པིཡོ ཧོཏི, ཨསཏཾ ཧོཏི ཨཔྤིཡོ’’ཏི. (དྷ. པ. ༧༦-༧༧);

ཝིདེཧཏཱཔསོ བོདྷིསཏྟསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨཏྠནིསྶིཏཾ ཀཐེནྟེནཔི པརཾ གྷཊྚེཏྭཱ རོསེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ ན ¶ ཝཊྚཏི, ཏྭཾ མཾ ཀུཎྛསཏྠཀེན མུཎྜེནྟོ ཝིཡ ཨཏིཕརུསཾ ཀཐེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༧༩.

‘‘ཡེན ཀེནཙི ཝཎྞེན, པརོ ལབྷཏི རུཔྤནཾ;

མཧཏྠིཡམྤི ཙེ ཝཱཙཾ, ན ཏཾ བྷཱསེཡྻ པཎྜིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡེན ཀེནཙཱིཏི དྷམྨཡུཏྟེནཱཔི ཀཱརཎེན. ལབྷཏི རུཔྤནནྟི གྷཊྚནཾ དུསྶནཾ ཀུཔྤནཾ ལབྷཏིཡེཝ. ན ཏཾ བྷཱསེཡྻཱཏི ཏསྨཱ ཏཾ པརཔུགྒལཾ ཡཱཡ སོ ཝཱཙཱཡ དུསྶཏི, ཏཾ མཧཏྠིཡཾ མཧནྟཾ ཨཏྠནིསྶིཏམྤི ཝཱཙཾ ན བྷཱསེཡྻཱཏི ཨཏྠོ.

ཨཐསྶ བོདྷིསཏྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༠.

‘‘ཀཱམཾ ¶ རུཔྤཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, བྷུསཾཝ ཝིཀིརཱིཡཏུ;

དྷམྨཾ མེ བྷཎམཱནསྶ, ན པཱཔམུཔལིམྤཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཱམནྟི ཨེཀཾསེན. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཡུཏྟཀཱརཀོ པུགྒལོ ‘‘ཨཡུཏྟཾ ཏེ ཀཏ’’ནྟི ཨོཝདིཡམཱནོ ཨེཀཾསེནེཝ ཀུཛ྄ཛྷཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ ཀུཛ྄ཛྷཏུ, ཨཐ ཝཱ བྷུསམུཊྛི ཝིཡ ཝིཀིརཱིཡཏུ, མཡ྄ཧཾ པན དྷམྨཾ བྷཎནྟསྶ པཱཔཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ན ཝོ ཨཧཾ, ཨཱནནྡ, ཏཐཱ པརཀྐམིསྶཱམི, ཡཐཱ ཀུམྦྷཀཱརོ ཨཱམཀེ ཨཱམཀམཏྟེ. ནིགྒཡ྄ཧ ནིགྒཡ྄ཧཱཧཾ ཨཱནནྡ, ཝཀྑཱམི, ཡོ ¶ སཱརོ སོ ཋསྶཏཱི’’ཏི (མ. ནི. ༣.༡༩༦) ཨིམསྶ སུགཏོཝཱདསྶ ཨནུརཱུཔཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ ཋཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཀུམྦྷཀཱརོ བྷཱཛནེསུ པུནཔྤུནཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཨཱམཀཾ ཨགྒཧེཏྭཱ སུཔཀྐམེཝ བྷཱཛནཾ གཎྷཱཏི, ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཨོཝདིཏྭཱ ནིགྒཎྷིཏྭཱ པཀྐབྷཱཛནསདིསོ པུགྒལོ གཧེཏབྦོ’’ཏི དསྶེཏུཾ པུན ཏཾ ཨོཝདནྟོ –

༨༡.

‘‘ནོ ཙེ ཨསྶ སཀཱ བུདྡྷི, ཝིནཡོ ཝཱ སུསིཀྑིཏོ;

ཝནེ ཨནྡྷམཧིཾསོཝ, ཙརེཡྻ བཧུཀོ ཛནོ.

༨༢.

‘‘ཡསྨཱ ཙ པནིདྷེཀཙྩེ, ཨཱཙེརམྷི སུསིཀྑིཏཱ;

ཏསྨཱ ཝིནཱིཏཝིནཡཱ, ཙརནྟི སུསམཱཧིཏཱ’’ཏི. – ཨིདཾ གཱཐཱདྭཡམཱཧ;

ཏསྶཏྠོ ¶ – སམྨ ཝེདེཧ, ཨིམེསཉྷི སཏྟཱནཾ སཙེ ཨཏྟནོ བུདྡྷི ཝཱ པཎྜིཏེ ཨོཝཱདདཱཡཀེ ནིསྶཱཡ ཨཱཙཱརཔཎྞཏྟིཝིནཡོ ཝཱ སུསིཀྑིཏོ ན བྷཝེཡྻ, ཨེཝཾ སནྟེ ཡཐཱ ཏིཎལཏཱདིགཧནེ ཝནེ ཨནྡྷམཧིཾསོ གོཙརཱགོཙརཾ སཱསངྐནིརཱསངྐཉྩ ཋཱནཾ ཨཛཱནནྟོ ཙརཏི, ཏཐཱ ཏུམྷཱདིསོ བཧུཀོ ཛནོ ཙརེཡྻ. ཡསྨཱ པན ཨིདྷ ཨེཀཙྩེ སཀཱཡ བུདྡྷིཡཱ རཧིཏཱ སཏྟཱ ཨཱཙརིཡསནྟིཀེ ཨཱཙཱརཔཎྞཏྟིསུསིཀྑིཏཱ, ཏསྨཱ ཨཱཙརིཡེཧི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔེན ཝིནཡེན ཝིནཱིཏཏྟཱ ཝིནཱིཏཝིནཡཱ སུསམཱཧིཏཱ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཙརནྟཱིཏི.

ཨིམིནཱ ཨིདཾ དསྶེཏི – ཨིམིནཱ ཧི སཏྟེན གིཧིནཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུལཱནུརཱུཔཱ, པབྦཛིཏེན པབྦཛིཏཱནུརཱུཔཱ སིཀྑཱ སིཀྑིཏབྦཱ. གིཧིནོཔི ཧི ཨཏྟནོ ཀུལཱནུརཱུཔེསུ ཀསིགོརཀྑཱདཱིསུ སིཀྑིཏཱཝ སམྤནྣཱཛཱིཝཱ ཧུཏྭཱ སུསམཱཧིཏཱ ཙརནྟི, པབྦཛིཏཱཔི པབྦཛིཏཱནུརཱུཔེསུ ¶ པཱསཱདིཀེསུ ཨབྷིཀྐནྟཔཊིཀྐནྟཱདཱིསུ ཨདྷིསཱིལཨདྷིཙིཏྟཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱསུ སིཀྑིཏཱཝ ཝིགཏཝིཀྑེཔཱ སུསམཱཧིཏཱ ཙརནྟི. ལོཀསྨིཉྷི –

‘‘བཱཧུསཙྩཉྩ སིཔྤཉྩ, ཝིནཡོ ཙ སུསིཀྑིཏོ;

སུབྷཱསིཏཱ ཙ ཡཱ ཝཱཙཱ, ཨེཏཾ མངྒལམུཏྟམ’’ནྟི. (ཁུ. པཱ. ༥.༥; སུ. ནི. ༢༦༤);

ཏཾ སུཏྭཱ ཝེདེཧཏཱཔསོ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ མཾ ཨོཝདཐ ཨནུསཱསཐ, ཨཧཾ ཨནདྷིཝཱསནཛཱཏིཀཏཱཡ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཀཐེསིཾ, ཏཾ ¶ མེ ཁམཐཱ’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཁམཱཔེསི. ཏེ སམགྒཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ པུན ཧིམཝནྟམེཝ ཨགམཾསུ. ཏཏྲ བོདྷིསཏྟོ ཝེདེཧཏཱཔསསྶ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཐེསི. སོ ཏཾ ཀཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེསི. ཨིཏི ཏེ ཨུབྷོཔི ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཝེདེཧོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, གནྡྷཱརརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསཱི’’ནྟི.

གནྡྷཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༤༠༧] ༢. མཧཱཀཔིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཏྟཱནཾ སངྐམཾ ཀཏྭཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཉཱཏཏྠཙརིཡཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ བྷདྡསཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༢.༡༣ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཏདཱ པན དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཉཱཏཀཱནཾ ཨཏྠཾ ཙརཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ¶ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ ཉཱཏཱིནཾ ཨཏྠཾ ཙརིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཔིཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཨཱརོཧཔརིཎཱཧསམྤནྣོ ཐཱམབལཱུཔེཏོ པཉྩཧཏྠིབལཔརིམཱཎོ ཨསཱིཏིསཧསྶཀཔིགཎཔརིཝུཏོ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཝསཏི. ཏཏྠ གངྒཱཏཱིརཾ ནིསྶཱཡ སཱཁཱཝིཊཔསམྤནྣོ སནྡཙྪཱཡོ བཧལཔཏྟོ ¶ པབྦཏཀཱུཊཾ ཝིཡ སམུགྒཏོ ཨམྦརུཀྑོ ཨཧོསི ‘‘ནིགྲོདྷརུཀྑོ’’ཏིཔི ཝདནྟི. ཏསྶ མདྷུརཱནི ཕལཱནི དིབྦགནྡྷརསཱནི མཧནྟཱནི མཧནྟཀུམྦྷཔྤམཱཎཱནི. ཏསྶ ཨེཀིསྶཱ སཱཁཱཡ ཕལཱནི ཐལེ པཏནྟི, ཨེཀིསྶཱ སཱཁཱཡ གངྒཱཛལེ, དྭིནྣཾ སཱཁཱནཾ ཕལཱནི མཛ྄ཛྷེ རུཀྑམཱུལེ པཏནྟི. བོདྷིསཏྟོ ཀཔིགཎཾ ཨཱདཱཡ ཏཏྠ ཕལཱནི ཁཱདནྟོ ‘‘ཨེཀསྨིཾ ཀཱལེ ཨིམསྶ རུཀྑསྶ ཨུདཀེ པཏིཏཾ ཕལཾ ནིསྶཱཡ ཨམྷཱཀཾ ¶ བྷཡཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ཨུདཀམཏྠཀེ སཱཁཱཡ ཨེཀཕལམྤི ཨནཝསེསེཏྭཱ པུཔྥཀཱལེ ཀལཱ༹ཡམཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཁཱདཱཔེཏི ཙེཝ པཱཏཱཔེཏི ཙ. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨསཱིཏིཝཱནརསཧསྶེཧི ཨདིཊྛཾ ཀིཔིལླིཀཔུཊཔཊིཙྪནྣཾ ཨེཀཾ པཀྐཕལཾ ནདིཡཾ པཏིཏྭཱ ཨུདྡྷཉྩ ཨདྷོ ཙ ཛཱལཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟསྶ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨུདྡྷཾཛཱལེ ལགྒི. རཉྙོ དིཝསཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ སཱཡཾ གམནསམཡེ ཀེཝཊྚཱ ཛཱལཾ ཨུཀྑིཔནྟཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨསུཀཕལཾ ནཱམཱ’’ཏི ཨཛཱནནྟཱ རཉྙོ དསྶེསུཾ.

རཱཛཱ ‘‘ཀིཾཕལཾ ནཱམེཏ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ན ཛཱནཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཀེ ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཝནཙརཀཱ, དེཝཱ’’ཏི. སོ ཝནཙརཀེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཏེསཾ སནྟིཀཱ ‘‘ཨམྦཔཀྐ’’ནྟི སུཏྭཱ ཚུརིཀཱཡ ཚིནྡིཏྭཱ པཋམཾ ཝནཙརཀེ ཁཱདཱཔེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྟནཱཔི ཁཱདི, ཨིཏྠཱགཱརསྶཱཔི ¶ ཨམཙྩཱནམྤི དཱཔེསི. རཉྙོ ཨམྦཔཀྐརསོ སཀལསརཱིརཾ ཕརིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. སོ རསཏཎྷཱཡ བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏསྶ རུཀྑསྶ ཋིཏཊྛཱནཾ ཝནཙརཀེ པུཙྪིཏྭཱ ཏེཧི ‘‘ཧིམཝནྟཔདེསེ ནདཱིཏཱིརེ’’ཏི ཝུཏྟེ བཧཱུ ནཱཝཱསངྒྷཱཊེ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཝནཙརཀེཧི དེསིཏམགྒེན ཨུདྡྷཾསོཏཾ ཨགམཱསི. ‘‘ཨེཏྟཀཱནི དིཝསཱནཱི’’ཏི པརིཙྪེདོ ན ཀཐིཏོ, ཨནུཔུབྦེན པན ཏཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ‘‘ཨེསོ དེཝ, རུཀྑོ’’ཏི ཝནཙརཀཱ རཉྙོ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. རཱཛཱ ནཱཝཾ ཋཔེཏྭཱ མཧཱཛནཔརིཝུཏོ པདསཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ རུཀྑམཱུལེ སཡནཾ པཉྙཔཱཔེཏྭཱ ཨམྦཔཀྐཱནི ཁཱདིཏྭཱ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ནིཔཛྫི, སབྦདིསཱསུ ཨཱརཀྑཾ ཋཔེཏྭཱ ཨགྒིཾ ཀརིཾསུ.

མཧཱསཏྟོ མནུསྶེསུ ནིདྡཾ ཨོཀྐནྟེསུ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཨགམཱསི. ཨསཱིཏིསཧསྶཝཱནརཱ སཱཁཱཡ སཱཁཾ ཙརནྟཱ ཨམྦཱནི ཁཱདནྟི. རཱཛཱ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཔིགཎཾ དིསྭཱ མནུསྶེ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ དྷནུགྒཧེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཨེཏེ ཕལཁཱདཀཱ ཝཱནརཱ ན པལཱཡནྟི, ཏཐཱ ཏེ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷཐ, སྭེ ཨམྦཱནི ཙེཝ ཝཱནརམཾསཉྩ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. དྷནུགྒཧཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ རུཀྑཾ པརིཝཱརེཏྭཱ སརེ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. ཏེ དིསྭཱ ཝཱནརཱ མརཎབྷཡབྷཱིཏཱ པལཱཡིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ མཧཱསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ‘པལཱཡནམཀྐཊེ ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱ’ཏི རུཀྑཾ པརིཝཱརེཏྭཱ དྷནུགྒཧཱ ཋིཏཱ, ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཀམྤམཱནཱ ཨཊྛཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཱ བྷཱཡིཏྠ, ཨཧཾ ཝོ ཛཱིཝིཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱནརགཎཾ ¶ སམསྶཱསེཏྭཱ ཨུཛུཀཾ ཨུགྒཏསཱཁཾ ཨཱརུཡ྄ཧ གངྒཱབྷིམུཁཾ ¶ གཏསཱཁཾ གནྟྭཱ ཏསྶཱ པརིཡནྟཏོ པཀྑནྡིཏྭཱ དྷནུསཏམཏྟཾ ཋཱནཾ ཨཏིཀྐམྨ གངྒཱཏཱིརེ ཨེཀསྨིཾ གུམྦམཏྠཀེ པཏིཏྭཱ ཏཏོ ཨོརུཡ྄ཧ ‘‘མམཱགཏཊྛཱནཾ ཨེཏྟཀཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཀཱསཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ¶ ཨེཀཾ ཝེཏྟལཏཾ མཱུལེ ཚིནྡིཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཋཱནཾ རུཀྑེ བཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨེཏྟཀཾ ཨཱཀཱསཊྛཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨིམཱནི དྭེ ཋཱནཱནི ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀཊིཡཾ བནྡྷནཊྛཱནཾ ན སལླཀྑེསི.

སོ ཏཾ ལཏཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀཾ ཀོཊིཾ གངྒཱཏཱིརེ པཏིཊྛིཏརུཀྑེ བནྡྷིཏྭཱ ཨེཀཾ ཨཏྟནོ ཀཊིཡཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝཱཏཙྪིནྣཝལཱཧཀོ ཝིཡ ཝེགེན དྷནུསཏམཏྟཾ ཋཱནཾ ལངྒྷིཏྭཱ ཀཊིཡཾ བནྡྷནཊྛཱནསྶ ཨསལླཀྑིཏཏྟཱ རུཀྑཾ པཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི ཨམྦསཱཁཾ དལ༹ྷཾ གཎྷིཏྭཱ ཝཱནརགཎསྶ སཉྙམདཱསི ‘‘སཱིགྷཾ མམ པིཊྛིཾ མདྡམཱནཱ ཝེཏྟལཏཱཡ སོཏྠིགམནཾ གཙྪཐཱ’’ཏི. ཨསཱིཏིསཧསྶཝཱནརཱ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ ཏཐཱ ཨགམཾསུ. ཏདཱ དེཝདཏྟོཔི མཀྐཊོ ཧུཏྭཱ ཏེསཾ ཨབྦྷནྟརེ ཧོཏི. སོ ‘‘ཨཡཾ མེ པཙྩཱམིཏྟསྶ པིཊྛིཾ པསྶིཏུཾ ཀཱལོ’’ཏི ཨུཙྩཾ སཱཁཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཝེགཾ ཛནེཏྭཱ ཏསྶ པིཊྛིཡཾ པཏི. མཧཱསཏྟསྶ ཧདཡཾ བྷིཛྫི, བལཝཝེདནཱ ཨུཔྤཛྫི. སོཔི ཏཾ ཝེདནཱཔྤཏྟཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. མཧཱསཏྟོ ཨེཀཀོཝ ཨཧོསི. རཱཛཱ ཨནིདྡཱཡནྟོ ཝཱནརེཧི ཙ མཧཱསཏྟེན ཙ ཀཏཀིརིཡཾ སབྦཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏིརཙྪཱནོ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཨགཎེཏྭཱ པརིསཱཡ སོཏྠིབྷཱཝམེཝ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ནིཔཛྫི.

སོ པབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ མཧཱསཏྟསྶ ཏུསྶིཏྭཱ ‘‘ན ཡུཏྟཾ ཨིམཾ ཀཔིརཱཛཱནཾ ནཱསེཏུཾ, ཨུཔཱཡེན ནཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི ཨནྟོགངྒཱཡ ནཱཝཱསངྒྷཱཊཾ ཋཔེཏྭཱ ཏཏྠ ཨཊྚཀཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ སཎིཀཾ མཧཱསཏྟཾ ཨོཏཱརཱཔེཏྭཱ པིཊྛིཡཾ ཀཱསཱཝཝཏྠཾ པཏྠརཱཔེཏྭཱ གངྒོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ ཕཱཎིཏོདཀཾ པཱཡེཏྭཱ པརིསུདྡྷསརཱིརཾ སཧསྶཔཱཀཏེལེན ཨབྦྷཉྫཱཔེཏྭཱ སཡནཔིཊྛེ ཨེལ༹ཀཙམྨཾ སནྠརཱཔེཏྭཱ སཎིཀཾ ཏཏྠ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཱ ནཱིཙེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༣.

‘‘ཨཏྟཱནཾ ¶ སངྐམཾ ཀཏྭཱ, ཡོ སོཏྠིཾ སམཏཱརཡི;

ཀིཾ ཏྭཾ ཏེསཾ ཀིམེ ཏུཡ྄ཧཾ, ཧོནྟི ཨེཏེ མཧཱཀཔཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཨམྦྷོ མཧཱཀཔི, ཡོ ཏྭཾ ཨཏྟཱནཾ སངྐམཾ ཀཏྭཱ ཏུལཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛིཏྭཱ ཨིམེ ཝཱནརེ སོཏྠིཾ སམཏཱརཡི, ཁེམེན སནྟཱརེསི; ཀིཾ ཏྭཾ ཏེསཾ ཧོསི, ཀིམེ ཏུཡ྄ཧཾ ཝཱ ཀིཾསུ ཨེཏེ ཧོནྟཱིཏི?

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ རཱཛཱནཾ ཨོཝདནྟོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༤.

‘‘རཱཛཱཧཾ ཨིསྶརོ ཏེསཾ, ཡཱུཐསྶ པརིཧཱརཀོ;

ཏེསཾ སོཀཔརེཏཱནཾ, བྷཱིཏཱནཾ ཏེ ཨརིནྡམ.

༨༥.

‘‘ཨུལླངྒྷཡིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ, ཝིསྶཊྛདྷནུནོ སཏཾ;

ཏཏོ ཨཔརཔཱདེསུ, དལ༹ྷཾ བནྡྷཾ ལཏཱགུཎཾ.

༨༦.

‘‘ཚིནྣབྦྷམིཝ ཝཱཏེན, ནུཎྞོ རུཀྑཾ ཨུཔཱགམིཾ;

སོཧཾ ཨཔྤབྷཝཾ ཏཏྠ, སཱཁཾ ཧཏྠེཧི ཨགྒཧིཾ.

༨༧.

‘‘ཏཾ མཾ ཝིཡཱཡཏཾ སནྟཾ, སཱཁཱཡ ཙ ལཏཱཡ ཙ;

སམནུཀྐམནྟཱ པཱདེཧི, སོཏྠིཾ སཱཁཱམིགཱ གཏཱ.

༨༨.

‘‘ཏཾ མཾ ན ཏཔཏེ བནྡྷོ, མཏོ མེ ན ཏཔེསྶཏི;

སུཁམཱཧརིཏཾ ཏེསཾ, ཡེསཾ རཛྫམཀཱརཡིཾ.

༨༩.

‘‘ཨེསཱ ཏེ ཨུཔམཱ རཱཛ, ཏཾ སུཎོཧི ཨརིནྡམ;

རཉྙཱ རཊྛསྶ ཡོགྒསྶ, བལསྶ ནིགམསྶ ཙ;

སབྦེསཾ སུཁམེཊྛབྦཾ, ཁཏྟིཡེན པཛཱནཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏེསནྟི ཏེསཾ ཨསཱིཏིསཧསྶཱནཾ ཝཱནརཱནཾ. བྷཱིཏཱནཾ ཏེཏི ཏཝ ཝིཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཋིཏསྶ བྷཱིཏཱནཾ. ཨརིནྡམཱཏི རཱཛཱནཾ ཨཱལཔཏི. རཱཛཱ ཧི ཙོརཱདཱིནཾ ཨརཱིནཾ དམནཏོ ‘‘ཨརིནྡམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཝིསྶཊྛདྷནུནོ སཏནྟི ཨནཱརོཔིཏདྷནུསཏཔྤམཱཎཾ ཋཱནཾ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཀཱསེ ཨུལླངྒྷཡིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏཏོ ཨིམམྷཱ རུཀྑཱ ལངྒྷཡིཏྭཱ གཏཊྛཱནཏོ. ཨཔརཔཱདེསཱུཏི པཙྪཱཔཱདེསུ. ཨིདཾ ཀཊིབྷཱགཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. བོདྷིསཏྟོ ཧི ཀཊིབྷཱགེ ཏཾ ལཏཱགུཎཾ དལ༹ྷཾ བནྡྷིཏྭཱ པཙྪིམཔཱདེཧི བྷཱུམིཡཾ ཨཀྐམིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཝཱཏཝེགེན ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. ནུཎྞོ ¶ རུཀྑཾ ཨུཔཱགམིནྟི ཝཱཏཙྪིནྣཾ ཨབྦྷམིཝ ཨཏྟནོ ¶ ཝེགཛནིཏེན ཝཱཏེན ནུཎྞོ. ཡཐཱ ཝཱཏཙྪིནྣབྦྷཾ ཝཱཏེན, ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ཝེགེན ནུཎྞོ ཧུཏྭཱ ཨིམཾ ཨམྦརུཀྑཾ ཨུཔཱགམིཾ ¶ . ཨཔྤབྷཝནྟི སོ ཨཧཾ ཏཏྠ ཨཱཀཱསཔྤདེསེ རུཀྑཾ པཱཔུཎིཏུཾ ཨཔྤཧོནྟོ ཏསྶ རུཀྑསྶ སཱཁཾ ཧཏྠེཧི ཨགྒཧེསིནྟི ཨཏྠོ.

ཝིཡཱཡཏནྟི རུཀྑསཱཁཱཡ ཙ ཝེཏྟལཏཱཡ ཙ ཝཱིཎཱཡ བྷམརཏནྟི ཝིཡ ཝིཏཏཾ ཨཱཀཌྜྷིཏསརཱིརཾ. སམནུཀྐམནྟཱཏི མཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ མཾ ཝནྡིཏྭཱ པཱདེཧི ཨནུཀྐམནྟཱ ནིརནྟརམེཝ ཨཀྐམནྟཱ སོཏྠིཾ གཏཱ. ཏཾ མཾ ན ཏཔཏེ བནྡྷོཏི ཏཾ མཾ ནཱཔི སོ ཝལླིཡཱ བནྡྷོ ཏཔཏི, ནཱཔི ཨིདཱནི མརཎཾ ཏཔེསྶཏི. ཀིཾཀཱརཎཱ? སུཁམཱཧརིཏཾ ཏེསནྟི ཡསྨཱ ཡེསཾ ཨཧཾ རཛྫམཀཱརཡིཾ, ཏེསཾ མཡཱ སུཁམཱཧརིཏཾ. ཨེཏེ ཧི ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ ནོ ཨུཔྤནྣཾ དུཀྑཾ ཧརིཏྭཱ སུཁཾ ཨཱཧརིསྶཏཱི’’ཏི མཾ རཱཛཱནཾ ཨཀཾསུ. ཨཧམྤི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔྤནྣཾ དུཀྑཾ ཧརིསྶཱམི’’ཙྩེཝ ཨེཏེསཾ རཱཛཱ ཛཱཏོ. ཏཾ ཨཛྫ མཡཱ ཨེཏེསཾ མརཎདུཀྑཾ ཧརིཏྭཱ ཛཱིཝིཏསུཁཾ ཨཱཧཊཾ, ཏེན མཾ ནཱཔི བནྡྷོ ཏཔཏི, ན མརཎཝདྷོ ཏཔེསྶཏི.

ཨེསཱ ཏེ ཨུཔམཱཏི ཨེསཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, མཡཱ ཀཏཀིརིཡཱཡ ཨུཔམཱ. ཏཾ སུཎོཧཱིཏི ཏསྨཱ ཨིམཱཡ ཨུཔམཱཡ སཾསནྡེཏྭཱ ཨཏྟནོ དིཡྻམཱནཾ ཨོཝཱདཾ སུཎཱཧི. རཉྙཱ རཊྛསྶཱཏི མཧཱརཱཛ, རཉྙཱ ནཱམ ཨུཙྪུཡནྟེ ཨུཙྪུཾ ཝིཡ རཊྛཾ ཨཔཱིལེ༹ཏྭཱ ཙཏུབྦིདྷཾ ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི སངྒཎྷནྟེན དསསུ རཱཛདྷམྨེསུ པཏིཊྛཱཡ མཡཱ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ པརིཙྩཛིཏྭཱ ‘‘ཀིནྟིམེ རཊྛཝཱསིནོ ཝིགཏབྷཡཱ གིམྷཀཱལེ ཝིཝཊདྭཱརེ ཉཱཏཱིཧི ཙ པརིཝཱརཀེཧི ཙ པརིཝཱརིཏཱ ཨུརེ པུཏྟེ ནཙྩེནྟཱ སཱིཏེན ཝཱཏེན བཱིཛིཡམཱནཱ ཡཐཱརུཙི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ པརིབྷུཉྫནྟཱ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁསམངྒིནོ བྷཝེཡྻུ’’ནྟི སཀལརཊྛསྶ ཙ རཐསཀཊཱདིཡུཏྟཝཱཧནསྶ ཡོགྒསྶ ཙ པཏྟིསངྑཱཏསྶ བལསྶ ཙ ནིགམཛནཔདསངྑཱཏསྶ ནིགམསྶ ཙ སབྦེསཾ སུཁམེཝ ཨེསིཏབྦཾ གཝེསིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཁཏྟིཡེན པཛཱནཏཱཏི ཁེཏྟཱནཾ ཨདྷིཔཏིབྷཱཝེན ‘‘ཁཏྟིཡོ’’ཏི ལདྡྷནཱམེན པན ཨེཏེན ཨཝསེསསཏྟེ ཨཏིཀྐམྨ པཛཱནཏཱ ཉཱཎསམྤནྣེན བྷཝིཏབྦནྟི.

ཨེཝཾ ¶ མཧཱསཏྟོ རཱཛཱནཾ ཨོཝདནྟོ ཨནུསཱསནྟོཝ ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཱ ཨམཙྩེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ཀཔིརཱཛསྶ རཱཛཱུནཾ ཝིཡ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིཏྠཱགཱརམྤི ཨཱཎཱཔེསི ‘‘ཏུམྷེ རཏྟཝཏྠནིཝཏྠཱ ཝིཀིཎྞཀེསཱ དཎྜདཱིཔིཀཧཏྠཱ ཀཔིརཱཛཱནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཱལཱ༹ཧནཾ གཙྪཐཱ’’ཏི. ཨམཙྩཱ ¶ དཱརཱུནཾ སཀཊསཏམཏྟེན ཙིཏཀཾ ཀརིཏྭཱ རཱཛཱུནཾ ཀརཎནིཡཱམེནེཝ མཧཱསཏྟསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སཱིསཀཔཱལཾ གཧེཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨཱལཱ༹ཧནེ ཙེཏིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ དཱིཔེ ཛཱལཱཔེཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ ¶ སཱིསཀཔཱལཾ སུཝཎྞཁཙིཏཾ ཀཱརེཏྭཱ ཀུནྟགྒེ ཋཔེཏྭཱ པུརཏོ ཀཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེནྟོ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ ཨནྟོརཱཛདྭཱརེ ཋཔེཏྭཱ སཀལནགརཾ སཛྫཱཔེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ དྷཱཏུཔཱུཛཾ ཀཱརེསི. ཨཐ ནཾ དྷཱཏུཾ གཧེཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཝཱདེ པཏིཊྛཱཡ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོནྟོ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, དུཊྛཀཔི དེཝདཏྟོ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, ཀཔིརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཧཱཀཔིཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༤༠༨] ༣. ཀུམྦྷཀཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨམྦཱཧམདྡཾ ཝནམནྟརསྨིནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀིལེསནིགྒཧཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པཱནཱིཡཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༡.༥༩ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཏདཱ པན སཱཝཏྠིཡཾ པཉྩསཏཱ སཧཱཡཀཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨནྟོཀོཊིསནྠཱརེ ཝསམཱནཱ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐཡིཾསུ. སཏྠཱ ཨཏྟནོ སཱཝཀེ རཏྟིཡཱ ཏཡོ ཝཱརེ, དིཝསསྶ ཏཡོ ཝཱརེཏི རཏྟིནྡིཝཾ ཚ ཝཱརེ ཨོལོཀེནྟོ ཀིཀཱི ཨཎྜཾ ཝིཡ, ཙམརཱི ཝཱལདྷིཾ ཝིཡ, མཱཏཱ པིཡཔུཏྟཾ ཝིཡ, ཨེཀཙཀྑུཀོ པུརིསོ ཙཀྑུཾ ཝིཡ རཀྑཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཨུཔྤནྣཀིལེསཾ ནིགྒཎྷཱཏི. སོ ཏཾ དིཝསཾ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ ཛེཏཝནཾ ¶ པརིགྒཎྷནྟོ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཏཀྐསམུདཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨབྦྷནྟརེ ཨཡཾ ཀིལེསོ ཝཌྜྷནྟོ ཨརཧཏྟསྶ ཧེཏུཾ བྷིནྡིསྶཏི, ཨིདཱནེཝ ནེསཾ ཀིལེསཾ ནིགྒཎྷིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ དསྶཱམཱི’’ཏི གནྡྷཀུཊིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཱནནྡ, ཨནྟོཀོཊིསནྠཱརེ ¶ ཝསནཀབྷིཀྑཱུ སབྦེ སནྣིཔཱཏེཧཱི’’ཏི སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨནྟོཔཝཏྟཀིལེསཱནཾ ཝསེ ཝཏྟིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀིལེསོ ཧི ཝཌྜྷམཱནོ པཙྩཱམིཏྟོ ཝིཡ མཧཱཝིནཱསཾ པཱཔེཏི, བྷིཀྑུནཱ ནཱམ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀིལེསཾ ནིགྒཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨཔྤམཏྟཀཾ ཨཱརམྨཎཾ དིསྭཱ ཨབྦྷནྟརེ པཝཏྟཀིལེསཾ ནིགྒཎྷིཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེསུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བཱརཱཎསིནགརསྶ དྭཱརགཱམེ ཀུམྦྷཀཱརཀུལེ ¶ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེཏྭཱ ཨེཀཾ པུཏྟཉྩ དྷཱིཏརཉྩ ལབྷིཏྭཱ ཀུམྦྷཀཱརཀམྨཾ ནིསྶཱཡ པུཏྟདཱརཾ པོསེསི. ཏདཱ ཀལིངྒརཊྛེ དནྟཔུརནགརེ ཀརཎྜཀོ ནཱམ རཱཛཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཨུཡྻཱནཾ གཙྪནྟོ ཨུཡྻཱནདྭཱརེ ཕལབྷཱརབྷརིཏཾ མདྷུརཕལཾ ཨམྦརུཀྑཾ དིསྭཱ ཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏོཡེཝ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ཨེཀཾ ཨམྦཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ པཝིསིཏྭཱ མངྒལསིལཱཡ ནིསིནྣོ དཱཏབྦཡུཏྟཀཱནཾ དཏྭཱ ཨམྦཾ པརིབྷུཉྫི. ‘‘རཉྙཱ གཧིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སེསེཧི ནཱམ གཧེཏབྦམེཝཱ’’ཏི ཨམཙྩཱཔི བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱདཡོཔི ཨམྦཱནི པཱཏེཏྭཱ ཁཱདིཾསུ. པཙྪཱ ཨཱགཏཱ རུཀྑཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མུགྒརེཧི པོཐེཏྭཱ ཨོབྷགྒཝིབྷགྒསཱཁཾ ཀཏྭཱ ཨཱམཀཕལམྤི ཨསེསེཏྭཱ ཁཱདིཾསུ.

རཱཛཱ དིཝསཾ ཨུཡྻཱནེ ཀཱིལི༹ཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཨལངྐཏཧཏྠིཀྑནྡྷཝརེ ནིསཱིདིཏྭཱ གཙྪནྟོ ཏཾ རུཀྑཾ དིསྭཱ ཧཏྠིཏོ ཨོཏརིཏྭཱ རུཀྑམཱུལཾ གནྟྭཱ རུཀྑཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ པཱཏོཝ པསྶནྟཱནཾ ཨཏིཏྟིཀརོ ཕལབྷཱརབྷརིཏོ སོབྷམཱནོ ཨཊྛཱསི, ཨིདཱནི གཧིཏཕལོ ཨོབྷགྒཝིབྷགྒོ ཨསོབྷམཱནོ ཋིཏོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུན ཨཉྙཏོ ཨོལོཀེནྟོ ཨཔརཾ ནིཔྥལཾ ཨམྦརུཀྑཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེས རུཀྑོ ཨཏྟནོ ནིཔྥལབྷཱཝེན མུཎྜམཎིཔབྦཏོ ཝིཡ སོབྷམཱནོ ཋིཏོ, ཨཡཾ ¶ པན སཕལབྷཱཝེན ཨིམཾ བྱསནཾ ¶ པཏྟོ, ཨིདཾ ཨགཱརམཛ྄ཛྷམྤི ཕལིཏརུཀྑསདིསཾ, པབྦཛྫཱ ནིཔྥལརུཀྑསདིསཱ, སདྷནསྶེཝ བྷཡཾ ཨཏྠི, ནིདྡྷནསྶ བྷཡཾ ནཏྠི, མཡཱཔི ནིཔྥལརུཀྑེན ཝིཡ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཕལརུཀྑཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ རུཀྑམཱུལེ ཋིཏཀོཝ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི སལླཀྑེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ‘‘ཝིདྡྷཾསིཏཱ དཱནི མེ མཱཏུཀུཙྪིཀུཊིཀཱ, ཚིནྣཱ ཏཱིསུ བྷཝེསུ པཊིསནྡྷི, སོདྷིཏཱ སཾསཱརཨུཀྐཱརབྷཱུམི, སོསིཏོ མཡཱ ཨསྶུསམུདྡོ, བྷིནྣོ ཨཊྛིཔཱཀཱརོ, ནཏྠི མེ པུན པཊིསནྡྷཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏོཝ ཨཊྛཱསི.

ཨཐ ནཾ ཨམཙྩཱ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཨཏིབཧུཾ ཋིཏཏྠ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ན མཡཾ མཧཱརཱཛཱནོ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཱམ མཡ’’ནྟི. ‘‘པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཱམ ཏུམྷཱདིསཱ ན ཧོནྟི, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཨཐ ཀཱིདིསཱ ཧོནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨོརོཔིཏཀེསམསྶུཀཱསཱཝཝཏྠཔཊིཙྪནྣཱ ཀུལེ ཝཱ གཎེ ཝཱ ཨལགྒཱ ཝཱཏཙྪིནྣཝལཱཧཀརཱཧུམུཏྟཙནྡམཎྜལཔཊིབྷཱགཱ ཧིམཝནྟེ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརེ ཝསནྟི, ཨེཝརཱུཔཱ དེཝ, པཙྩེཀབུདྡྷཱ’’ཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ རཱཛཱ ཧཏྠཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཱིསཾ པརཱམསི, ཏཱཝདེཝསྶ གིཧིལིངྒཾ ཨནྟརདྷཱཡི, སམཎལིངྒཾ པཱཏུརཧོསི.

‘‘ཏིཙཱིཝརཉྩ ¶ པཏྟོ ཙ, ཝཱསི སཱུཙི ཙ བནྡྷནཾ;

པརིསྶཱཝནེན ཨཊྛེཏེ, ཡུཏྟཡོགསྶ བྷིཀྑུནོ’’ཏི. –

ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ སམཎཔརིཀྑཱརཱ ཀཱཡཔཊིབདྡྷཱཝ ཨཧེསུཾ. སོ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨནིལཔཐེན ཨུཏྟརཧིམཝནྟེ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརམེཝ ཨགམཱསི.

གནྡྷཱརརཊྛེཔི ཏཀྐསིལནགརེ ནགྒཛི ནཱམ རཱཛཱ ཨུཔརིཔཱསཱདེ པལླངྐམཛ྄ཛྷགཏོ ཨེཀཾ ཨིཏྠིཾ ཨེཀེཀཧཏྠེ ཨེཀེཀཾ མཎིཝལཡཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ ནིསཱིདིཏྭཱ གནྡྷཾ པིསམཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏཱནི ཝལཡཱནི ཨེཀེཀབྷཱཝེན ན གྷཊྚེནྟི ན ཝིརཝནྟཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ནིསཱིདི. ཨཐ སཱ དཀྑིཎཧཏྠཏོ ཝལཡཾ ¶ ཝཱམཧཏྠེཡེཝ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ དཀྑིཎཧཏྠེན གནྡྷཾ སངྐཌྜྷིཏྭཱ པིསིཏུཾ ཨཱརབྷི, ཝཱམཧཏྠེ ཝལཡཾ དུཏིཡཾ ཨཱགམྨ གྷཊྚིཡམཱནཾ སདྡམཀཱསི. རཱཛཱ ཏཱནི དྭེ ཝལཡཱནི ཨཉྙམཉྙཾ གྷཊྚེནྟཱནི ཝིརཝནྟཱནི དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིདཾ ཝལཡཾ ཨེཀེཀཀཱལེ ན གྷཊྚེསི, དུཏིཡཾ ཨཱགམྨ གྷཊྚེཏི, སདྡཾ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམེ སཏྟཱཔི ཨེཀེཀཱ ¶ ན གྷཊྚེནྟི ན ཝིཝདནྟི, དྭེ ཏཡོ ཧུཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ གྷཊྚེནྟི, ཀལཧཾ ཀརོནྟི. ཨཧཾ པན ཀསྨཱིརགནྡྷཱརེསུ དྭཱིསུ རཛྫེསུ རཊྛཝཱསིནོ ཝིཙཱརེམི, མཡཱཔི ཨེཀཝལཡསདིསེན ཧུཏྭཱ པརཾ ཨཝིཙཱརེཏྭཱ ཨཏྟཱནམེཝ ཝིཙཱརེནྟེན ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི སངྒྷཊྚནཝལཡཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཡཐཱནིསིནྣོཝ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི སལླཀྑེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེསི. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཝིདེཧརཊྛེ མིཐིལནགརེ ནིམི ནཱམ རཱཛཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཝིཝཊསཱིཧཔཉྫརེན ཨནྟརཝཱིཐིཾ པེཀྑམཱནོ ཨཊྛཱསི. ཨཐེཀོ སེནོ སཱུནཱཔཎཏོ མཾསཔེསིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. ཏམེནཾ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ གིཛ྄ཛྷཱདཡོ སཀུཎཱ སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ཨཱཧཱརཧེཏུ ཏུཎྜེན ཝིཛ྄ཛྷནྟཱ པཀྑེཧི པཧརནྟཱ པཱདེཧི མདྡནྟཱ ཨགམཾསུ. སོ ཨཏྟནོ ཝདྷཾ ཨསཧམཱནོ ཏཾ མཾསཾ ཚཌྜེསི. ཨཉྙོ གཎྷི, སཀུཎཱ ཨིམཾ མུཉྩིཏྭཱ ཏཾ ཨནུབནྡྷིཾསུ. ཏེནཔི ཝིསྶཊྛཾ ཨཉྙོ ཨགྒཧེསི, ཏམྤི ཏཐེཝ ཝིཧེཋེསུཾ. རཱཛཱ ཏེ སཀུཎེ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཡོ ཡོ མཾསཔེསིཾ གཎྷི, ཏསྶ ཏསྶེཝ དུཀྑཾ, ཡོ ཡོ ཏཾ ཝིསྶཛྫེསི, ཏསྶ ཏསྶེཝ སུཁཾ, ཨིམེཔི པཉྩ ཀཱམགུཎེ ཡོ ཡོ གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཏསྶེཝ དུཀྑཾ, ཨིཏརསྶ སུཁཾ, ཨིམེ ཧི བཧཱུནཾ སཱདྷཱརཎཱ, མཡ྄ཧཾ ཁོ པན སོལ༹ས ཨིཏྠིསཧསྶཱནི, མཡཱ ཝིསྶཊྛམཾསཔིཎྜེན ཝིཡ སེནེན པཉྩ ཀཱམགུཎེ པཧཱཡ སུཁིཏེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཡོནིསོ མནསི ཀརོནྟོ ཡཐཱཋིཏོཝ ¶ ¶ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི སལླཀྑེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེསི. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨུཏྟརཔཉྩཱལརཊྛེ ཀཔིལནགརེ དུམྨུཁོ ནཱམ རཱཛཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏོ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཝིཝཊསཱིཧཔཉྫརེ རཱཛངྒཎཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ གོཔཱལཀཱ ཝཛདྭཱརཾ ཝིཝརིཾསུ, ཨུསབྷཱ ཝཛཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཀིལེསཝསེན ཨེཀཾ གཱཝིཾ ཨནུབནྡྷིཾསུ. ཏཏྠེཀོ ཏིཁིཎསིངྒོ མཧཱཨུསབྷོ ཨཉྙཾ ཨུསབྷཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཀིལེསམཙྪེརཱབྷིབྷཱུཏོ ཏིཁིཎེན སིངྒེན ཨནྟརསཏྠིམྷི པཧརི. ཏསྶ པཧཱརམུཁེན ཨནྟཱནི ནིཀྑམིཾསུ, སོ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི. རཱཛཱ ཏཾ ¶ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེ སཏྟཱ ཏིརཙྪཱནགཏེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཀིལེསཝསེན དུཀྑཾ པཱཔུཎནྟི, ཨཡཾ ཨུསབྷོ ཀིལེསཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོ, ཨཉྙེཔི སཏྟཱ ཀིལེསེཧེཝ ཀམྤནྟི, མཡཱ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཀམྤནཀིལེསེ པཧཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཋིཏཀོཝ ཏཱིཎི ལཀྑཎཱནི སལླཀྑེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེསི. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཙཏྟཱརོ པཙྩེཀབུདྡྷཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཱ ནིཀྑམྨ ཨནོཏཏྟདཧེ ནཱགལཏཱདནྟཀཊྛཾ ཁཱདིཏྭཱ ཀཏསརཱིརཔཊིཛགྒནཱ མནོསིལཱཏལེ ཋཏྭཱ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨིདྡྷིཡཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ པཉྩཝཎྞཝལཱཧཀེ མདྡམཱནཱ གནྟྭཱ བཱརཱཎསིནགརདྭཱརགཱམཀསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨོཏརིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ དྭཱརགཱམཾ པཝིསིཏྭཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཱ བོདྷིསཏྟསྶ གེཧདྭཱརཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཏེ དིསྭཱ ཏུཊྛཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ སངྒྷཏྠེརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱ ཨཏིཝིཡ སོབྷཏི, ཝིཔྤསནྣཱནི ཝོ ཨིནྡྲིཡཱནི, པརིསུདྡྷོ ཚཝིཝཎྞོ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཱརམྨཎཾ དིསྭཱ ¶ ཏུམྷེ ཨིམཾ བྷིཀྑཱཙརིཡཔབྦཛྫཾ ཨུཔགཏཱ’’ཏི པུཙྪི. ཡཐཱ ཙ སངྒྷཏྠེརཾ, ཨེཝཾ སེསེཔི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪི. ཨཐསྶ ཏེ ཙཏྟཱརོཔི ཛནཱ ‘‘ཨཧཾ ཨསུཀནགརེ ཨསུཀརཊྛེ ཨསུཀརཱཛཱ ནཱམ ཧུཏྭཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨབྷིནིཀྑམནཝཏྠཱུནི ཀཐེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨེཀེཀཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༩༠.

‘‘ཨམྦཱཧམདྡཾ ཝནམནྟརསྨིཾ, ནིལོབྷཱསཾ ཕལིཏཾ སཾཝིརཱུལ༹ྷཾ;

ཏམདྡསཾ ཕལཧེཏུ ཝིབྷགྒཾ, ཏཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརཱམི.

༩༡.

‘‘སེལཾ ¶ སུམཊྛཾ ནརཝཱིརནིཊྛིཏཾ, ནཱརཱི ཡུགཾ དྷཱརཡི ཨཔྤསདྡཾ;

དུཏིཡཉྩ ཨཱགམྨ ཨཧོསི སདྡོ, ཏཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརཱམི.

༩༢.

‘‘དིཛཱ ¶ དིཛཾ ཀུཎཔམཱཧརནྟཾ, ཨེཀཾ སམཱནཾ བཧུཀཱ སམེཙྩ;

ཨཱཧཱརཧེཏཱུ པརིཔཱཏཡིཾསུ, ཏཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརཱམི.

༩༣.

‘‘ཨུསབྷཱཧམདྡཾ ཡཱུཐསྶ མཛ྄ཛྷེ, ཙལཀྐཀུཾ ཝཎྞབལཱུཔཔནྣཾ;

ཏམདྡསཾ ཀཱམཧེཏུ ཝིཏུནྣཾ, ཏཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨམྦཱཧམདྡནྟི ཨམྦརུཀྑཾ ཨཧཾ ཨདྡསཾ. ཝནམནྟརསྨིནྟི ཝནཨནྟརེ, ཨམྦཝནམཛ྄ཛྷེཏི ཨཏྠོ. སཾཝིརཱུལ༹ྷནྟི སུཝཌྜྷིཏཾ. ཏམདྡསནྟི ཏཾ ཨུཡྻཱནཏོ ནིཀྑནྟོ ཕལཧེཏུ ཝིབྷགྒཾ པུན ཨདྡསཾ. ཏཾ དིསྭཱཏི ཏཾ ཕལཧེཏུ ཝིབྷགྒཾ དིསྭཱ པཊིལདྡྷསཾཝེགོ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨིམཾ བྷིཀྑཱཙརིཡཔབྦཛྫཾ ཨུཔགཏོསྨི, ཏསྨཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརཱམཱིཏི. ཨིདཾ སོ ཕལཧེཏུ ཝིབྷགྒཾ ཨམྦརུཀྑཾ དསྶནཏོ པཊྛཱཡ སབྦཾ ཙིཏྟཱཙཱརཾ ཀཐེསི. སེསཱནཾ ཝིསྶཛྫནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཱ – སེལནྟི མཎིཝལཡཾ. ནརཝཱིརནིཊྛིཏནྟི ཝཱིརནརེཧི ནིཊྛིཏཾ, པཎྜིཏཔུརིསེཧི ¶ ཀཏནྟི ཨཏྠོ. ཡུགནྟི ཨེཀེཀསྨིཾ ཨེཀེཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ ཝལཡཡུགལ༹ཾ. དིཛཱ དིཛནྟི གཧིཏམཾསཔིཎྜཾ དིཛཾ ཨཝསེསདིཛཱ. ཀུཎཔམཱཧརནྟནྟི མཾསཔིཎྜཾ ཨཱདཱཡ ཨཱཧརནྟཾ. སམེཙྩཱཏི སམཱགནྟྭཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ. པརིཔཱཏཡིཾསཱུཏི ཀོཊྚེནྟཱ ཨནུབནྡྷིཾསུ. ཨུསབྷཱཧམདྡནྟི ཨུསབྷཾ ཨཧཾ ཨདྡསཾ. ཙལཀྐཀུནྟི ཙལཀྐཀུདྷཾ.

བོདྷིསཏྟོ ཨེཀེཀཾ གཱཐཾ སུཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀམེཝ ཏཾ ཨཱརམྨཎཾ ཨནུརཱུཔ’’ནྟི ཨེཀེཀསྶ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཐུཏིཾ ཨཀཱསི. ཏཉྩ པན ཙཏཱུཧི ཛནེཧི དེསིཏཾ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ གྷརཱཝཱསེ ཨནཔེཀྑོ ཧུཏྭཱ པཀྐནྟེསུ པཙྩེཀབུདྡྷེསུ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ སུཁནིསིནྣོ བྷརིཡཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཨེཏེ ཙཏྟཱརོ པཙྩེཀབུདྡྷཱ རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ཨཀིཉྩནཱ ཨཔལིབོདྷཱ པབྦཛྫཱསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེནྟི, ཨཧཾ པན བྷཏིཡཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེམི, ཀིཾ མེ གྷརཱཝཱསེན, ཏྭཾ པུཏྟཀེ སངྒཎྷནྟཱི གེཧེ ཝསཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༤.

‘‘ཀརཎྜཀོ ¶ ¶ ཀལིངྒཱནཾ, གནྡྷཱརཱནཉྩ ནགྒཛི;

ནིམིརཱཛཱ ཝིདེཧཱནཾ, པཉྩཱལཱནཉྩ དུམྨུཁོ;

ཨེཏེ རཊྛཱནི ཧིཏྭཱན, པབྦཛིཾསུ ཨཀིཉྩནཱ.

༩༥.

‘‘སབྦེཔིམེ དེཝསམཱ སམཱགཏཱ, ཨགྒཱི ཡཐཱ པཛྫལིཏོ ཏཐེཝིམེ;

ཨཧམྤི ཨེཀོ ཙརིསྶཱམི བྷགྒཝི, ཧིཏྭཱན ཀཱམཱནི ཡཐོདྷིཀཱནཱི’’ཏི.

ཏཱསཾ ཨཏྠོ – བྷདྡེ, ཨེས སངྒྷཏྠེརོ པཙྩེཀབུདྡྷོ དནྟཔུརེ ནཱམ ནགརེ ཀརཎྜཀོ ནཱམ ཀལིངྒཱནཾ ཛནཔདསྶ རཱཛཱ, དུཏིཡོ ཏཀྐསིལནགརེ ནགྒཛི ནཱམ གནྡྷཱརཱནཾ ཛནཔདསྶ རཱཛཱ, ཏཏིཡོ མིཐིལནགརེ ནིམི ནཱམ ཝིདེཧཱནཾ ཛནཔདསྶ རཱཛཱ, ཙཏུཏྠོ ཀཔིལནགརེ དུམྨུཁོ ནཱམ ཨུཏྟརཔཉྩཱལཱནཾ ཛནཔདསྶ རཱཛཱ, ཨེཏེ ཨེཝརཱུཔཱནི རཊྛཱནི ཧིཏྭཱ ཨཀིཉྩནཱ ཧུཏྭཱ པབྦཛིཾསུ. སབྦེཔིམེཏི ཨིམེ པན སབྦེཔི ཝིསུདྡྷིདེཝེཧི པུརིམཔཙྩེཀབུདྡྷེཧི སམཱནཱ ཨེཀཏོ སམཱགཏཱ. ཨགྒཱི ཡཐཱཏི ཡཐཱ ཧི ཨགྒི པཛྫལིཏོ ཨོབྷཱསཏི. ཏཐེཝིམེཏི ཨིམེཔི ཏཐེཝ ¶ སཱིལཱདཱིཧི པཉྩཧི གུཎེཧི ཨོབྷཱསནྟི. ཡཐཱ ཨེཏེ, ཏཐཱ ཨཧམྤི པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀོ ཙརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ. བྷགྒཝཱིཏི བྷརིཡཾ ཨཱལཔཏི. ཧིཏྭཱན ཀཱམཱནཱིཏི རཱུཔཱདཡོ ཝཏྠུཀཱམེ ཧིཏྭཱ. ཡཐོདྷིཀཱནཱིཏི ཨཏྟནོ ཨོདྷིཝསེན ཋིཏཱནི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – རཱུཔཱདིཨོདྷིཝསེན ཡཐཱཋིཏེ ཀཱམེ པཧཱཡ ཨཧམྤི པབྦཛིཏྭཱ ཨེཀོ ཙརིསྶཱམཱིཏི. ‘‘ཡཏོདྷིཀཱནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ – ཡཏོ ཨུཔརཏོ ཨོདྷི ཨེཏེསནྟི ཡཏོདྷིཀཱནི, ཨུཔརཏཀོཊྛཱསཱནི. པབྦཛིསྶཱམཱིཏི ཙིནྟིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཀིལེསཀཱམཱནཾ ཨེཀོ ཀོཊྛཱསོ ཨུཔརཏོ ནཱམ ཧོཏི ནིརུདྡྷོ, ཏསྶ ཝཏྠུབྷཱུཏོ ཀཱམཀོཊྛཱསོཔི ཨུཔརཏོཝ ཧོཏཱིཏི.

སཱ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧམྤི ཁོ སཱམི, པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ དྷམྨཀཐཾ སུཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨགཱརེ ཙིཏྟཾ ན སཎྛཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༦.

‘‘ཨཡམེཝ ¶ ཀཱལོ ན ཧི ཨཉྙོ ཨཏྠི, ཨནུསཱསིཏཱ མེ ན བྷཝེཡྻ པཙྪཱ;

ཨཧམྤི ཨེཀཱ ཙརིསྶཱམི བྷགྒཝ, སཀུཎཱིཝ མུཏྟཱ པུརིསསྶ ཧཏྠཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནུསཱསིཏཱ མེ ན བྷཝེཡྻ པཙྪཱཏི ཨནུསཱསཀོ ཨོཝཱདཀོ ན བྷཝེཡྻ དུལླབྷཏྟཱ ཨོཝཱདཀཱནཾ, ཏསྨཱ ཨཡམེཝ པབྦཛིཏུཾ ཀཱལོ, ན ཧི ཨཉྙོ ཨཏྠཱིཏི དསྶེཏི. སཀུཎཱིཝ མུཏྟཱཏི ཡཐཱ སཱཀུཎིཀེན གཧེཏྭཱ སཀུཎཔཙྪིཡཾ ཁིཏྟཱསུ སཀུཎཱིསུ ཏསྶ ཧཏྠཏོ མུཏྟཱ ཨེཀཱ སཀུཎཱི ¶ ཨནིལཔཐཾ ལངྒྷཡིཏྭཱ ཡཐཱརུཙིཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨེཀིཀཱཝ ཙརེཡྻ, ཏཐཱ ཨཧམྤི ཏཝ ཧཏྠཏོ མུཏྟཱ ཨེཀིཀཱ ཙརིསྶཱམཱིཏི སཡམྤི པབྦཛིཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.

བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. སཱ པན བོདྷིསཏྟཾ ཝཉྩེཏྭཱ པུརེཏརཾ པབྦཛིཏུཀཱམཱ ‘‘སཱམི, པཱནཱིཡཏིཏྠཾ གམིསྶཱམི, དཱརཀེ ཨོལོཀེཧཱི’’ཏི གྷཊཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟཱི ཝིཡ པལཱཡིཏྭཱ ནགརསཱམནྟེ ཏཱཔསཱནཾ སནྟིཀེ གནྟྭཱ པབྦཛི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ ཨནཱགམནཾ ཉཏྭཱ སཡཾ དཱརཀེ པོསེསི. ཨཔརབྷཱགེ ཏེསུ ཐོཀཾ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཡཱནཡཛཱནནསམཏྠཏཾ སམྤཏྟེསུ ཏེསཾ ཝཱིམཾསནཏྠཾ ཨེཀདིཝསཾ ¶ བྷཏྟཾ པཙནྟོ ཐོཀཾ ཨུཏྟཎྜུལཾ པཙི, ཨེཀདིཝསཾ ཐོཀཾ ཀིལིནྣཾ, ཨེཀདིཝསཾ སུཔཀྐཾ, ཨེཀདིཝསཾ ཨཏིཀིལིནྣཾ, ཨེཀདིཝསཾ ཨལོཎཀཾ, ཨེཀདིཝསཾ ཨཏིལོཎཀཾ. དཱརཀཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨཛྫ བྷཏྟཾ ཨུཏྟཎྜུལཾ, ཨཛྫ ཀིལིནྣཾ, ཨཛྫ སུཔཀྐཾ, ཨཛྫ ཨཏིཀིལིནྣཾ, ཨཛྫ ཨལོཎཀཾ, ཨཛྫ ཨཏིལོཎཀ’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཱམ, ཏཱཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེ དཱརཀཱ ཨིདཱནི ཨཱམཔཀྐལོཎིཀཨཏིལོཎིཀཱནི ཛཱནནྟི, ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཛཱིཝིཏུཾ སཀྑིསྶནྟི, མཡཱ པབྦཛིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཨཐ ཏེ དཱརཀེ ཉཱཏཀཱནཾ དཏྭཱ པཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨམྨཏཱཏཱ, ཨིམེ དཱརཀེ སཱདྷུཀཾ པོསེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སོ ཉཱཏཀཱནཾ པརིདེཝནྟཱནཉྙེཝ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ནགརསྶ སཱམནྟེཡེཝ ཝསི.

ཨཐ ནཾ ཨེཀདིཝསཾ བཱརཱཎསིཡཾ བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟཾ པརིབྦཱཛིཀཱ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཡྻ, དཱརཀཱ ཏེ ནཱསིཏཱ མཉྙེ’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱསཏྟོ ‘‘ནཱཧཾ དཱརཀེ ནཱསེམི, ཏེསཾ ཨཏྟནོ ཨཡཱནཡཛཱནནཀཱལེ པབྦཛིཏོམྷི ¶ , ཏྭཾ ཏེསཾ ཨཙིནྟེཏྭཱ པབྦཛྫཱཡ ཨབྷིརམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༩༧.

‘‘ཨཱམཾ པཀྐཉྩ ཛཱནནྟི, ཨཐོ ལོཎཾ ཨལོཎཀཾ;

ཏམཧཾ དིསྭཱན པབྦཛིཾ, ཙརེཝ ཏྭཾ ཙརཱམཧ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཏམཧནྟི ཏཾ ཨཧཾ དཱརཀཱནཾ ཀིརིཡཾ དིསྭཱ པབྦཛིཏོ. ཙརེཝ ཏྭཾ ཙརཱམཧནྟི ཏྭམྤི བྷིཀྑཱཙརིཡམེཝ ཙར, ཨཧམྤི བྷིཀྑཱཙརིཡམེཝ ཙརིསྶཱམཱིཏི.

ཨིཏི སོ པརིབྦཱཛིཀཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི. སཱཔི ཨོཝཱདཾ གཧེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ¶ ཡཐཱརུཙིཏཾ ཋཱནཾ གཏཱ. ཋཔེཏྭཱ ཀིར ཏཾ དིཝསཾ ན ཏེ པུན ཨཉྙམཉྙཾ ཨདྡསཾསུ. བོདྷིསཏྟོ ཙ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཏེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏདཱ དྷཱིཏཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཨཧོསི, པུཏྟོ རཱཧུལཀུམཱརོ, པརིབྦཱཛིཀཱ རཱཧུལམཱཏཱ, པརིབྦཱཛཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཀུམྦྷཀཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༤༠༩] ༤. དལ༹ྷདྷམྨཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཧཾ ཙེ ¶ དལ༹ྷདྷམྨསྶཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཀོསམྦིཾ ནིསྶཱཡ གྷོསིཏཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ ཨུདེནསྶ རཉྙོ བྷདྡཝཏིཀཾ ཧཏྠིནིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྶཱ པན ཧཏྠིནིཡཱ ལདྡྷཝིདྷཱནཉྩ ཨུདེནསྶ རཱཛཝཾསོ ཙ མཱཏངྒཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༥.༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཨེཀདིཝསཾ པན སཱ ཧཏྠིནཱི ནགརཱ ནིཀྑམནྟཱི བྷགཝནྟཾ པཱཏོཝ ཨརིཡགཎཔརིཝུཏཾ ཨནོམཱཡ བུདྡྷསིརིཡཱ ནགརཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ ཏཐཱགཏསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ སབྦཉྙུ སབྦལོཀནིཏྠརཎ ཨུདེནོ ཝཾསརཱཛཱ མཾ ཏརུཎཀཱལེ ཀམྨཾ ནིཏྠརིཏུཾ སམཏྠཀཱལེ ‘ཨིམཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཛཱིཝིཏཉྩ རཛྫཉྩ དེཝཱི ཙ ལདྡྷཱ’ཏི པིཡཱཡིཏྭཱ མཧནྟཾ པརིཧཱརཾ ཨདཱསི, སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐརིཏྭཱ ཋིཏཊྛཱནཾ ¶ གནྡྷེན པརིབྷཎྜཾ ཀཱརེཏྭཱ མཏྠཀེ སུཝཎྞཏཱརཀཁཙིཏཝིཏཱནཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ སམནྟཱ ཙིཏྲསཱཎིཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ གནྡྷཏེལེན དཱིཔཾ ཛཱལཱཔེཏྭཱ དྷཱུམཏཊྚཀཾ ཋཔཱཔེཏྭཱ ཀརཱིསཚཌྜནཊྛཱནེ སུཝཎྞཀཊཱཧཾ པཏིཊྛཔཱཔེཏྭཱ མཾ ཙིཏྟཏྠརཎཔིཊྛེ ཋཔེསི, རཱཛཱརཧཉྩ མེ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ དཱཔེསི. ཨིདཱནི པན མེ མཧལླཀཀཱལེ ཀམྨཾ ནིཏྠརིཏུཾ ཨསམཏྠཀཱལེ སབྦཾ ཏཾ པརིཧཱརཾ ཨཙྪིནྡི, ཨནཱཐཱ ནིཔྤཙྩཡཱ ཧུཏྭཱ ཨརཉྙེ ཀེཏཀཱནི ཁཱདནྟཱི ཛཱིཝཱམི, ཨཉྙཾ མཡ྄ཧཾ པཊིསརཎཾ ནཏྠི, ཨུདེནཾ མམ གུཎཾ སལླཀྑཱཔེཏྭཱ པོརཱཎཀཔརིཧཱརཾ མེ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀཱརེཐ བྷགཝཱ’’ཏི པརིདེཝམཱནཱ ཏཐཱགཏཾ ཡཱཙི.

སཏྠཱ ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, ཨཧཾ ཏེ རཉྙོ ཀཐེཏྭཱ ཡསཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ རཉྙོ ནིཝེསནདྭཱརཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ ཏཐཱགཏཾ ཨནྟོནིཝེསནཾ པཝེསེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི. སཏྠཱ བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, བྷདྡཝཏིཀཱ ཀཧ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ན ཛཱནཱམི, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨུཔཀཱརཀཱནཾ ཡསཾ དཏྭཱ མཧལླཀཀཱལེ ¶ གཧེཏུཾ ནཱམ ན ཝཊྚཏི, ཀཏཉྙུནཱ ཀཏཝེདིནཱ བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷདྡཝཏིཀཱ ཨིདཱནི མཧལླིཀཱ ཛརཱཛིཎྞཱ ཨནཱཐཱ ཧུཏྭཱ ཨརཉྙེ ཀེཏཀཱནི ཁཱདནྟཱི ཛཱིཝཏི, ཏཾ ཛིཎྞཀཱལེ ཨནཱཐཾ ཀཱཏུཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨཡུཏྟ’’ནྟི བྷདྡཝཏིཀཱཡ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ ‘‘སབྦཾ པོརཱཎཀཔརིཧཱརཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ¶ ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. རཱཛཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ‘‘ཏཐཱགཏེན ཀིར བྷདྡཝཏིཀཱཡ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ པོརཱཎཀཡསོ པཊིཔཱཀཏིཀོ ཀཱརིཏོ’’ཏི སཀལནགརཾ པཏྠརི, བྷིཀྑུསངྒྷེཔི སཱ པཝཏྟི པཱཀཊཱ ཛཱཏཱ. ཨཐ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱརཱ ཀིར བྷདྡཝཏིཀཱཡ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ པོརཱཎཀཡསོ པཊིཔཱཀཏིཀོ ཀཱརིཏོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ ཨེཏིསྶཱ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ ནཊྛཡསཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀཱརེསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ དལ༹ྷདྷམྨོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཨམཙྩཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཾ རཱཛཱནཾ ཨུཔཊྛཧི. སོ ¶ ཏསྶ སནྟིཀཱ མཧནྟཾ ཡསཾ ལབྷིཏྭཱ ཨམཙྩརཏནཊྛཱནེ ཨཊྛཱསི. ཏདཱ ཏསྶ རཉྙོ ཨེཀཱ ཨོཊྛིབྱཱདྷི ཧཏྠིནཱི ཐཱམབལསམྤནྣཱ མཧབྦལཱ ཨཧོསི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ ཡོཛནསཏཾ གཙྪཏི, རཉྙོ དཱུཏེཡྻཧརཎཀིཙྩཾ ཀརོཏི, སངྒཱམེ ཡུདྡྷཾ ཀཏྭཱ སཏྟུ མདྡནཾ ཀརོཏི. རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ མེ བཧཱུཔཀཱརཱ’’ཏི ཏསྶཱ སབྦཱལངྐཱརཾ དཏྭཱ ཨུདེནེན བྷདྡཝཏིཀཱཡ དིནྣསདིསཾ སབྦཾ པརིཧཱརཾ དཱཔེསི. ཨཐསྶཱ ཛིཎྞདུབྦལཀཱལེ རཱཛཱ སབྦཾ ཡསཾ གཎྷི. སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨནཱཐཱ ཧུཏྭཱ ཨརཉྙེ ཏིཎཔཎྞཱནི ཁཱདནྟཱི ཛཱིཝཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཀུལེ བྷཱཛནེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ རཱཛཱ ཀུམྦྷཀཱརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷཱཛནཱནི ཀིར ནཔྤཧོནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘གོམཡཱཧརཎཡཱནཀེ ཡོཛེཏུཾ གོཎེ ན ལབྷཱམི, དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨོཊྛིབྱཱདྷི ཀཧ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཙརཏི, དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཏཾ ཡོཛེཏྭཱ གོམཡཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཏཾ ཀུམྦྷཀཱརསྶ ཨདཱསི. ཀུམྦྷཀཱརོ ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི ཏཐཱ ཨཀཱསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ སཱ ནགརཱ ནིཀྑམམཱནཱ ནགརཾ པཝིསནྟཾ བོདྷིསཏྟཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཏསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ པརིདེཝམཱནཱ ‘‘སཱམི, རཱཛཱ མཾ ‘ཏརུཎཀཱལེ བཧཱུཔཀཱརཱ’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ མཧནྟཾ ཡསཾ དཏྭཱ ¶ ཨིདཱནི མཧལླཀཀཱལེ སབྦཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ མཡི ཙིཏྟམྤི ན ཀརོཏི, ཨཧཾ པན ཨནཱཐཱ ཨརཉྙེ ཏིཎཔཎྞཱནི ཁཱདནྟཱི ཛཱིཝཱམི, ཨེཝཾ དུཀྑཔྤཏྟཾ མཾ ཨིདཱནི ཡཱནཀེ ཡོཛེཏུཾ ཀུམྦྷཀཱརསྶ ཨདཱསི, ཋཔེཏྭཱ ཏུམྷེ ཨཉྙཾ མཡ྄ཧཾ པཊིསརཎཾ ནཏྠི, མཡཱ རཉྙོ ¶ ཀཏཱུཔཀཱརཾ ཏུམྷེ ཛཱནཱཐ, སཱདྷུ ཨིདཱནི མེ ནཊྛཾ ཡསཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༨.

‘‘ཨཧཾ ཙེ དལ༹ྷདྷམྨསྶ, ཝཧནྟཱི ནཱབྷིརཱདྷཡིཾ;

དྷརནྟཱི ཨུརསི སལླཾ, ཡུདྡྷེ ཝིཀྐནྟཙཱརིནཱི.

༩༩.

‘‘ནཱུན རཱཛཱ ན ཛཱནཱཏི, མམ ཝིཀྐམཔོརིསཾ;

སངྒཱམེ སུཀཏནྟཱནི, དཱུཏཝིཔྤཧིཏཱནི ཙ.

༡༠༠.

‘‘སཱ ནཱུནཱཧཾ མརིསྶཱམི, ཨབནྡྷུ ཨཔརཱཡིནཱི;

ཏདཱ ཧི ཀུམྦྷཀཱརསྶ, དིནྣཱ ཚཀཎཧཱརིཀཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝཧནྟཱིཏི དཱུཏེཡྻཧརཎཾ སངྒཱམེ བལཀོཊྛཀབྷིནྡནཾ ཏཾ ཏཾ ཀིཙྩཾ ཝཧནྟཱི ནིཏྠརནྟཱི. དྷརནྟཱི ཨུརསི སལླནྟི ཨུརསྨིཾ བདྡྷཾ ཀཎྜཾ ཝཱ ཨསིཾ ཝཱ སཏྟིཾ ཝཱ ཡུདྡྷཀཱལེ སཏྟཱུནཾ ཨུཔརི ཨབྷིཧརནྟཱི. ཝིཀྐནྟཙཱརིནཱིཏི ཝིཀྐམཾ པརཀྐམཾ ཀཏྭཱ པརབལཝིཛཡེན ཡུདྡྷེ ཝིཀྐནྟགཱམིནཱི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཙེ སཱམི, ཨཧཾ ཨིམཱནི ཀིཙྩཱནི ཀརོནྟཱི རཉྙོ དལ༹ྷདྷམྨསྶ ཙིཏྟཾ ནཱརཱདྷཡིཾ ན པརིཏོསེསིཾ, ཀོ དཱནི ཨཉྙོ ཏསྶ ཙིཏྟཾ ཨཱརཱདྷཡིསྶཏཱིཏི.

མམ ཝིཀྐམཔོརིསནྟི མཡཱ ཀཏཾ པུརིསཔརཀྐམཾ. སུཀཏནྟཱནཱིཏི སུཀཏཱནི. ཡཐཱ ཧི ཀམྨཱནེཝ ཀམྨནྟཱནི, ཝནཱནེཝ ཝནནྟཱནི, ཨེཝམིདྷ སུཀཏཱནེཝ ‘‘སུཀཏནྟཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟཱནི. དཱུཏཝིཔྤཧིཏཱནི ཙཱཏི གལེ པཎྞཾ བནྡྷིཏྭཱ ‘‘ཨསུཀརཉྙོ ནཱམ དེཧཱི’’ཏི པཧིཏཱཡ མཡཱ ཨེཀདིཝསེནེཝ ཡོཛནསཏཾ གནྟྭཱ ཀཏཱནི དཱུཏཔེསནཱནི ཙ. ནཱུན རཱཛཱ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ནཱུན ཏུམྷཱཀཾ ཨེས རཱཛཱ ཨེཏཱནི མཡཱ ཀཏཱནི ཀིཙྩཱནི ན ཛཱནཱཏི. ཨཔརཱཡིནཱིཏི ཨཔྤཏིཊྛཱ ¶ ཨཔྤཊིསརཎཱ. ཏདཱ ཧཱིཏི ཏཐཱ ཧི, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. དིནྣཱཏི ཨཧཾ རཉྙཱ ཚཀཎཧཱརིཀཱ ཀཏྭཱ ཀུམྦྷཀཱརསྶ དིནྣཱཏི.

བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ མཱ སོཙི, ཨཧཾ རཉྙོ ཀཐེཏྭཱ ཏཝ ཡསཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ སམསྶཱསེཏྭཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ནནུ ཏུམྷཱཀཾ ཨསུཀཱ ནཱམ ཨོཊྛིབྱཱདྷི ཨསུཀཊྛཱནེ ཙ ཨསུཀཊྛཱནེ ¶ ཙ ཨུརེ སལླཾ བནྡྷིཏྭཱ སངྒཱམཾ ནིཏྠརི, ཨསུཀདིཝསཾ ནཱམ གཱིཝཱཡ པཎྞཾ བནྡྷིཏྭཱ པེསིཏཱ ཡོཛནསཏཾ ཨགམཱསི, ཏུམྷེཔིསྶཱ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨདཏྠ, སཱ ཨིདཱནི ཀཧ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ཏམཧཾ ཀུམྦྷཀཱརསྶ གོམཡཧརཎཏྠཱཡ ཨདཱསི’’ནྟི. ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཨཡུཏྟཾ ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཏུམྷཱཀཾ ཏཾ ཀུམྦྷཀཱརསྶ ཡཱནཀེ ཡོཛནཏྠཱཡ དཱཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ རཉྙོ ཨོཝཱདཝསེན ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༡.

‘‘ཡཱཝཏཱསཱིསཏཱི པོསོ, ཏཱཝདེཝ པཝཱིཎཏི;

ཨཏྠཱཔཱཡེ ཛཧནྟི ནཾ, ཨོཊྛིབྱཱདྷིཾཝ ཁཏྟིཡོ.

༡༠༢.

‘‘ཡོ ¶ པུབྦེ ཀཏཀལྱཱཎོ, ཀཏཏྠོ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི;

ཨཏྠཱ ཏསྶ པལུཛྫནྟི, ཡེ ཧོནྟི ཨབྷིཔཏྠིཏཱ.

༡༠༣.

‘‘ཡོ པུབྦེ ཀཏཀལྱཱཎོ, ཀཏཏྠོ མནུབུཛ྄ཛྷཏི;

ཨཏྠཱ ཏསྶ པཝཌྜྷནྟི, ཡེ ཧོནྟི ཨབྷིཔཏྠིཀཱ.

༡༠༤.

‘‘ཏཾ ཝོ ཝདཱམི བྷདྡནྟེ, ཡཱཝནྟེཏྠ སམཱགཏཱ;

སབྦེ ཀཏཉྙུནོ ཧོཐ, ཙིརཾ སགྒམྷི ཋསྶཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པཋམགཱཐཱཡ ཏཱཝ ཨཏྠོ – ཨིདྷེཀཙྩོ ཨཉྙཱཎཛཱཏིཀོ པོསོ ཡཱཝཏཱསཱིསཏཱི, ཡཱཝ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མེ ཨཡཾ ཀཱཏུཾ སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི པཙྩཱསཱིསཏི, ཏཱཝདེཝ ཏཾ པུརིསཾ པཝཱིཎཏི བྷཛཏི སེཝཏི, ཏསྶ པན ཨཏྠཱཔཱཡེ ཝཌྜྷིཡཱ ཨཔགམནེ པརིཧཱིནཀཱལེ ཏཾ ནཱནཱཀིཙྩེསུ པཏྠིཏཾ པོསཾ ཨེཀཙྩེ བཱལཱ ཨིམཾ ཨོཊྛིབྱཱདྷིཾ ཨཡཾ ཁཏྟིཡོ ཝིཡ ཛཧནྟི.

ཀཏཀལྱཱཎོཏི པརེན ཨཏྟནོ ཀཏཀལྱཱཎཀམྨོ. ཀཏཏྠོཏི ནིཔྥཱདིཏཀིཙྩོ. ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏཱིཏི པཙྪཱཔི ཏཾ པརེན ¶ ཀཏཾ ཨུཔཀཱརཾ ཏསྶ ཛརཱཛིཎྞཀཱལེ ཨསམཏྠཀཱལེ ན སརཏི, ཨཏྟནཱ དིནྣམྤི ཡསཾ པུན གཎྷཱཏི. པལུཛྫནྟཱིཏི བྷིཛྫནྟི ནསྶནྟི. ཡེ ཧོནྟི ཨབྷིཔཏྠིཏཱཏི ཡེ ཀེཙི ཨཏྠཱ ཨིཙྪིཏཱ ནཱམ ཧོནྟི, སབྦེ ནསྶནྟཱིཏི དཱིཔེཏི. མིཏྟདུབྦྷིཔུགྒལསྶ ཧི པཏྠིཏཔཏྠིཏཾ ཨགྒིམྷི པཀྑིཏྟབཱིཛཾ ཝིཡ ནསྶཏི. ཀཏཏྠོ མནུབུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཀཏཏྠོ ཨནུབུཛ྄ཛྷཏི, མ-ཀཱརོ བྱཉྫནསནྡྷིཝསེན གཧིཏོ. ཏཾ ཝོ ཝདཱམཱིཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཏུམྷེ ཝདཱམི. ཋསྶཐཱཏི ཀཏཉྙུནོ ཧུཏྭཱ ཙིརཀཱལཾ སགྒམྷི དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱ པཏིཊྛཧིསྶཐ.

ཨེཝཾ ¶ མཧཱསཏྟོ རཱཛཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སནྣིཔཏིཏཱནཾ སབྦེསཾ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཨོཊྛིབྱཱདྷིཡཱ ཡསཾ པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཨཀཱསི. བོདྷིསཏྟསྶ ཙ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨོཊྛིབྱཱདྷི བྷདྡཝཏིཀཱ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, ཨམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དལ༹ྷདྷམྨཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༤༡༠] ༥. སོམདཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡོ ¶ མཾ པུརེ པཙྩུཌྜེཏཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ མཧལླཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིརེཀཾ སཱམཎེརཾ པབྦཱཛེསི, སཱམཎེརོ ཏསྶ ཨུཔཀཱརཀོ ཧུཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔེན རོགེན ཀཱལམཀཱསི. མཧལླཀོ ཏསྨིཾ ཀཱལཀཏེ རོདནྟོ པརིདེཝནྟོ ཝིཙརཏི. ཏཾ དིསྭཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀམཧལླཀོ སཱམཎེརསྶ ཀཱལཀིརིཡཱཡ རོདནྟོ པརིདེཝནྟོ ཝིཙརཏི, མརཎསྶཏིཀམྨཊྛཱནརཧིཏོ མཉྙེ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཨིམསྨིཾ མཏེ རོདིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ སཀྐཏྟཾ ཀཱརེསི. ཨཐེཀོ ཀཱསིགཱམཝཱསཱི བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལོ ཀཱམེ པཧཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ ¶ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ ཝནམཱུལཕལཱཕལེཧི ཡཱཔེནྟོ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཨེཀདིཝསཾ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏོ ཨེཀཾ ཧཏྠིཚཱཔཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ ཨསྶམཾ ཨཱནེཏྭཱ པུཏྟཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ སོམདཏྟོཏིསྶ ནཱམཾ ཀཏྭཱ ཏིཎཔཎྞཱནི ཁཱདཱཔེནྟོ པཊིཛགྒི. སོ ཝཡཔྤཏྟོ མཧཱསརཱིརོ ཧུཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ བཧུཾ བྷོཛནཾ གཧེཏྭཱ ཨཛཱིརཀེན དུབྦལོ ཨཧོསི. ཏཱཔསོ ཏཾ ཨསྶམཔདེ ཀཏྭཱ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏོ, ཏསྨིཾ ཨནཱགཏེཡེཝ ཧཏྠིཔོཏཀོ ཀཱལམཀཱསི. ཏཱཔསོ ཕལཱཕལཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟོ ‘‘ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ མེ པུཏྟོ པཙྩུགྒམནཾ ཀརོཏི, ཨཛྫ ན དིསྶཏི, ཀཧཾ ནུ ཁོ གཏོ’’ཏི པརིདེཝནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༥.

‘‘ཡོ ¶ མཾ པུརེ པཙྩུཌྜེཏི, ཨརཉྙེ དཱུརམཱཡཏོ;

སོ ན དིསྶཏི མཱཏངྒོ, སོམདཏྟོ ཀུཧིཾ གཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ པུརེཏི ཨིཏོ པུརེ. པཙྩུཌྜེཏཱིཏི པཙྩུགྒཙྪཏི. ཨརཉྙེ དཱུརནྟི ཨིམསྨིཾ ནིམྨནུསྶེ ཨརཉྙེ མཾ དཱུརཾ པཙྩུཌྜེཏི. ཨཱཡཏོཏི ཨཱཡཱམསམྤནྣོ.

ཨེཝཾ ¶ པརིདེཝམཱནོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ པཏིཏཾ དིསྭཱ གལེ གཧེཏྭཱ པརིདེཝམཱནོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༦.

‘‘ཨཡཾ ཝཱ སོ མཏོ སེཏི, ཨལླསིངྒཾཝ ཝཙྪིཏོ;

བྷཱུམྱཱ ནིཔཏིཏོ སེཏི, ཨམརཱ ཝཏ ཀུཉྫརོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཡཾ ཝཱཏི ཝིབྷཱཝནཏྠེ ཝཱ-སདྡོ. ཨཡམེཝ སོ, ན ཨཉྙོཏི ཏཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨལླསིངྒནྟི མཱལུཝལཏཱཡ ཨགྒཔཝཱལཾ. ཝཙྪིཏོཏི ཚིནྣོ, གིམྷཀཱལེ མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེ ཏཏྟཝཱལིཀཱཔུལིནེ ནཁེན ཚིནྡིཏྭཱ པཱཏིཏོ མཱལུཝལཏཱཡ ཨངྐུརོ ཝིཡཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. བྷཱུམྱཱཏི བྷཱུམིཡཾ. ཨམརཱ ཝཏཱཏི མཏོ ཝཏ, ‘‘ཨམརཱི’’ཏིཔི པཱཋོ.

ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐོ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏཱཔསོ པུཏྟདཱརཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏོ, ཨིདཱནི ཧཏྠིཔོཏཀེ པུཏྟསཉྙཾ ཀཏྭཱ པརིདེཝཏི, སཾཝེཛེཏྭཱ ནཾ སཏིཾ པཊིལབྷཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྶ ཨསྶམཔདཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋིཏོཝ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༧.

‘‘ཨནགཱརིཡུཔེཏསྶ ¶ , ཝིཔྤམུཏྟསྶ ཏེ སཏོ;

སམཎསྶ ན ཏཾ སཱདྷུ, ཡཾ པེཏམནུསོཙསཱི’’ཏི.

ཨཐསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏཱཔསོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༨.

‘‘སཾཝཱསེན ཧཝེ སཀྐ, མནུསྶསྶ མིགསྶ ཝཱ;

ཧདཡེ ཛཱཡཏེ པེམཾ, ཏཾ ན སཀྐཱ ཨསོཙིཏུ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ མིགསྶ ཝཱཏི ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ སབྦེཔི ཏིརཙྪཱནཱ ‘‘མིགཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཏནྟི པིཡཱཡིཏཾ སཏྟཾ.

ཨཐ ནཾ ཨོཝདནྟོ སཀྐོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༩.

‘‘མཏཾ མརིསྶཾ རོདནྟི, ཡེ རུདནྟི ལཔནྟི ཙ;

ཏསྨཱ ཏྭཾ ཨིསི མཱ རོདི, རོདིཏཾ མོགྷམཱཧུ སནྟོ.

༡༡༠.

‘‘ཀནྡིཏེན ཧཝེ བྲཧྨེ, མཏོ པེཏོ སམུཊྛཧེ;

སབྦེ སངྒམྨ རོདཱམ, ཨཉྙམཉྙསྶ ཉཱཏཀེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡེ རུདནྟི ལཔནྟི ཙཱཏི བྲཧྨེ ཡེ སཏྟཱ རོདནྟི པརིདེཝནྟི ཙ, སབྦེ ཏེ མཏཾ, ཡོ ཙ མརིསྶཏི, ཏཾ རོདནྟི, ཏེསཾཡེཝ ཨེཝཾ རོདནྟཱནཾ ཨསྶུསུཀྑནཀཱལོ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏྭཾ ཨིསི མཱ རོདི. ཀིཾཀཱརཎཱ? རོདིཏཾ མོགྷམཱཧུ སནྟོ, པཎྜིཏཱ ཧི ‘‘རོདིཏཾ ནིཔྥལ’’ནྟི ཝདནྟི. མཏོ པེཏོཏི ཡདི ཨེས པེཏོཏི སངྑྱཾ གཏོ མཏོ རོདིཏེན སམུཊྛཧེཡྻ, ཨེཝཾ སནྟེ སབྦེཔི མཡཾ སམཱགནྟྭཱ ཨཉྙམཉྙསྶ ཉཱཏཀེ རོདཱམ, ཀིཾ ནིཀྐམྨཱ ཨཙྪཱམཱཏི.

ཏཱཔསོ སཀྐསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཝིགཏསོཀོ ཨསྶཱུནི པུཉྪིཏྭཱ སཀྐསྶ ཐུཏིཝསེན སེསགཱཐཱ ཨཱཧ –

༡༡༡.

‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;

ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.

༡༡༢.

‘‘ཨབྦཧཱི ཝཏ མེ སལླཾ, ཡམཱསི ཧདཡསྶིཏཾ;

ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པུཏྟསོཀཾ ཨཔཱནུདི.

༡༡༣.

‘‘སོཧཾ ¶ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, ཝཱིཏསོཀོ ཨནཱཝིལོ;

ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན ཝཱསཝཱ’’ཏི.

ཏཱ ¶ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟཏྠཱཡེཝ. ཨེཝཾ སཀྐོ ཏཱཔསསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཧཏྠིཔོཏཀོ སཱམཎེརོ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ མཧལླཀོ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སོམདཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༤༡༡] ༦. སུསཱིམཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཱལཱ༹ནི ཀེསཱནི པུརེ ཨཧེསུནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྨིཉྷི སམཡེ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ དསབལསྶ ནིཀྑམནཾ ཝཎྞཡིཾསུ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ¶ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མཡཱ དཱནི ཨནེཀཱནི ཀཔྤཀོཊིསཏསཧསྶཱནི པཱུརིཏཔཱརམིནཱ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ, པུབྦེཔཱཧཾ ཏིཡོཛནསཏིཀེ ཀཱསིརཊྛེ རཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ ནིཀྑནྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ པུརོཧིཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, ཏསྶ ཛཱཏདིཝསེཡེཝ བཱརཱཎསིརཉྙོཔི པུཏྟོ ཛཱཡི. ཏེསཾ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ མཧཱསཏྟསྶ སུསཱིམཀུམཱརོཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ, རཱཛཔུཏྟསྶ བྲཧྨདཏྟཀུམཱརོཏི. བཱརཱཎསིརཱཛཱ ‘‘པུཏྟེན མེ སདྡྷིཾ ཨེཀདིཝསེ ཛཱཏོ’’ཏི བོདྷིསཏྟཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ དྷཱཏིཡོ དཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཝཌྜྷེསི. ཏེ ཨུབྷོཔི ཝཡཔྤཏྟཱ ཨབྷིརཱུཔཱ དེཝཀུམཱརཝཎྞིནོ ཧུཏྭཱ ཏཀྐསིལཱཡཾ ¶ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པཙྩཱགམིཾསུ. རཱཛཔུཏྟོ ཨུཔརཱཛཱ ཧུཏྭཱ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཁཱདནྟོ པིཝནྟོ ནིསཱིདནྟོ སཡནྟོ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫཾ པཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ མཧནྟཾ ཡསཾ དཏྭཱ པུརོཧིཏཊྛཱནེ ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ནགརཾ སཛྫཱཔེཏྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཝིཡ ཨལངྐཏོ ཨལངྐཏཨེརཱཝཎཔཊིབྷཱགསྶ མཏྟཝརཝཱརཎསྶ ཁནྡྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པཙྪཱསནེ ཧཏྠིཔིཊྛེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཨཀཱསི. མཱཏཱཔིསྶ ‘‘པུཏྟཾ ཨོལོཀེསྶཱམཱི’’ཏི སཱིཧཔཉྫརེ ཋཏྭཱ ཏསྶ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟསྶ པཙྪཏོ ནིསིནྣཾ པུརོཧིཏཾ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ སཡནགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨལབྷནྟཱི ཨེཏྠེཝ མརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ནིཔཛྫི.

རཱཛཱ ¶ མཱཏརཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀུཧིཾ མེ མཱཏཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘གིལཱནཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཏསྶཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨམྨ, ཨཕཱསུཀ’’ནྟི པུཙྪི. སཱ ལཛྫཱཡ ན ཀཐེསི. སོ གནྟྭཱ རཱཛཔལླངྐེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨགྒམཧེསིཾ པཀྐོསིཏྭཱ ‘‘གཙྪ ཨམྨཱཡ ཨཕཱསུཀཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི པེསེསི. སཱ གནྟྭཱ པིཊྛིཾ པརིམཛྫནྟཱི པུཙྪི, ཨིཏྠིཡོ ནཱམ ཨིཏྠཱིནཾ རཧསྶཾ ན ནིགུཧནྟི, སཱ ཏསྶཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. ཨིཏརཱཔི ཏཾ སུཏྭཱ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ‘‘ཧོཏུ, གཙྪ ནཾ སམསྶཱསེཧི, པུརོཧིཏཾ རཱཛཱནཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ ཏཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ སམསྶཱསེསི. རཱཛཱཔི པུརོཧིཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘སམྨ, མཱཏུ མེ ཛཱིཝིཏཾ དེཧི, ཏྭཾ རཱཛཱ བྷཝིསྶསི, སཱ ཨགྒམཧེསཱི, ཨཧཾ ཨུཔརཱཛཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. སོ ‘‘ན སཀྐཱ ཨེཝཾ ཀཱཏུ’’ནྟི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཏེན པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཡམཱནོ སམྤཊིཙྪི. རཱཛཱ པུརོཧིཏཾ རཱཛཱནཾ, མཱཏརཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཀཱརེཏྭཱ སཡཾ ཨུཔརཱཛཱ ཨཧོསི.

ཏེསཾ སམགྒཝཱསཾ ཝསནྟཱནཾ ཨཔརབྷཱགེ བོདྷིསཏྟོ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཨུཀྐཎྛིཏོ ཀཱམེ པཧཱཡ པབྦཛྫཱཡ ནིནྣཙིཏྟོ ཀིལེསརཏིཾ ཨནལླཱིཡནྟོ ཨེཀཀོཝ ཏིཊྛཏི, ཨེཀཀོཝ ནིསཱིདཏི, ཨེཀཀོཝ སཡཏི, བནྡྷནཱགཱརེ བདྡྷོ ཝིཡ པཉྫརེ པཀྑིཏྟཀུཀྐུཊོ ¶ ཝིཡ ཙ ཨཧོསི. ཨཐསྶ ཨགྒམཧེསཱི ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ མཡཱ སདྡྷིཾ ནཱབྷིརམཏི, ཨེཀཀོཝ ཏིཊྛཏི ནིསཱིདཏི སེཡྻཾ ཀཔྤེཏི, ཨཡཾ ཁོ པན དཧརོ ཏརུཎོ, ཨཧཾ མཧལླིཀཱ, སཱིསེ མེ པལིཏཱནི པཉྙཱཡནྟི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ‘སཱིསེ ཏེ དེཝ, ཨེཀཾ པལིཏཾ པཉྙཱཡཏཱི’ཏི མུསཱཝཱདཾ ཀཏྭཱ ཨེཀེནུཔཱཡེན རཱཛཱནཾ པཏྟིཡཱཔེཏྭཱ མཡཱ སདྡྷིཾ ཨབྷིརམཱཔེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ རཉྙོ སཱིསེ ཨཱུཀཱ ཝིཙིནནྟཱི ཝིཡ ཧུཏྭཱ ‘‘དེཝ, མཧལླཀོསི ཛཱཏོ, སཱིསེ ཏེ ཨེཀཾ པལིཏཾ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏེན ཧི བྷདྡེ, ཨེཏཾ པལིཏཾ ལུཉྫིཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཧཏྠེ ཋཔེཧཱི’’ཏི. སཱ ཏསྶ སཱིསཏོ ཨེཀཾ ཀེསཾ ལུཉྫིཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱིསེ པལིཏཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཏེ, དེཝ, པལིཏ’’ནྟི ཏསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི. བོདྷིསཏྟསྶ ཏཾ དིསྭཱཝ བྷཱིཏཏསིཏསྶ ཀཉྩནཔཊྚསདིསཱ ནལཱཊཱ སེདཱ མུཙྩིཾསུ.

སོ ཨཏྟཱནཾ ཨོཝདནྟོ ‘‘སུསཱིམ, ཏྭཾ དཧརོ ཧུཏྭཱ མཧལླཀོ ཛཱཏོ, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ གཱུཐཀལལེ ནིམུགྒོ གཱམསཱུཀརོ ཝིཡ ཀཱམཀལལེ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཏཾ ཀལལཾ ཛཧིཏུཾ ན སཀྐོསི, ནནུ ཀཱམེ པཧཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱསསྶ ཏེ ཀཱལོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༤.

‘‘ཀཱལཱ༹ནི ¶ ཀེསཱནི པུརེ ཨཧེསུཾ, ཛཱཏཱནི སཱིསམྷི ཡཐཱཔདེསེ;

ཏཱནཛྫ སེཏཱནི སུསཱིམ དིསྭཱ, དྷམྨཾ ཙར བྲཧྨཙརིཡསྶ ཀཱལོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཐཱཔདེསེཏི ཏཝ སཱིསེ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཀེསཱནཾ ཨནུརཱུཔེ པདེསེ ཨིཏོ པུབྦེ ཀཱལཱ༹ནི བྷམརཔཏྟཝཎྞཱནི ཀེསཱནི ཛཱཏཱནི ཨཧེསུནྟི ¶ ཝདཏི. དྷམྨཾ ཙརཱཏི དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨཾ ཙརཱཏི ཨཏྟཱནམེཝ ཨཱཎཱཔེཏི. བྲཧྨཙརིཡསྶཱཏི མེཐུནཝིརཏིཡཱ ཏེ ཀཱལོཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟེན བྲཧྨཙརིཡཝཱསསྶ གུཎེ ཝཎྞིཏེ ཨིཏརཱ ‘‘ཨཧཾ ‘ཨིམསྶ ལགྒནཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི ཝིསྶཛྫནམེཝ ཀརི’’ནྟི བྷཱིཏཏསིཏཱ ‘‘ཨིདཱནིསྶ ཨཔབྦཛྫནཏྠཱཡ སརཱིརཝཎྞཾ ཝཎྞཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༡༥.

‘‘མམེཝ ¶ དེཝ པལིཏཾ ན ཏུཡ྄ཧཾ, མམེཝ སཱིསཾ མམ ཨུཏྟམངྒཾ;

‘ཨཏྠཾ ཀརིསྶ’ནྟི མུསཱ ཨབྷཱཎིཾ, ཨེཀཱཔརཱདྷཾ ཁམ རཱཛསེཊྛ.

༡༡༦.

‘‘དཧརོ ཏུཝཾ དསྶནིཡོསི རཱཛ, པཋམུགྒཏོ ཧོཏི ཡཐཱ ཀལཱི༹རོ;

རཛྫཉྩ ཀཱརེཧི མམཉྩ པསྶ, མཱ ཀཱལིཀཾ ཨནུདྷཱཝཱི ཛནིནྡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མམེཝ སཱིསནྟི མམེཝ སཱིསེ སཉྫཱཏཾ པལིཏནྟི དཱིཔེཏི. ཨིཏརཾ ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨཏྠནྟི ཨཏྟནོ ཝུཌྜྷིཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི མུསཱ ཀཐེསིཾ. ཨེཀཱཔརཱདྷནྟི. ཨིམཾ མཡ྄ཧཾ ཨེཀཾ ཨཔརཱདྷཾ. པཋམུགྒཏོཏི པཋམཝཡེན ཨུགྒཏོ. ཧོཧཱིཏི ཧོསི, པཋམཝཡེ པཏིཊྛིཏོསཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཧོསཱི’’ཏིཡེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཡཐཱ ཀལཱི༹རོཏི ཡཐཱ སིནིདྡྷཚཝིཏརུཎཀལཱི༹རོ མནྡཝཱཏེརིཏོ ཨཏིཝིཡ སོབྷཏི, ཨེཝརཱུཔོསི ཏྭནྟི དསྶེཏི. ‘‘པཋམུགྒཏོ ཧོཏཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ པཋམུགྒཏོ ཏརུཎཀལཱི༹རོ དསྶནཱིཡོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏྭམྤི དསྶནཱིཡོཏི. མམཉྩ པསྶཱཏི མམཉྩ ཨོལོཀེཧི, མཱ མཾ ཨནཱཐཾ ཝིདྷཝཾ ཀརོཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱལིཀནྟི བྲཧྨཙརིཡཙརཎཾ ནཱམ དུཏིཡེ ཝཱ ཏཏིཡེ ཝཱ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀདཱནཏོ ཀཱལིཀཾ ནཱམ, རཛྫཾ པན ཨིམསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ ཀཱམགུཎསུཁུཔྤཱདནཏོ ཨཀཱལིཀཾ, སོ ཏྭཾ ཨིམཾ ཨཀཱལིཀཾ པཧཱཡ མཱ ཀཱལིཀཾ ཨནུདྷཱཝཱིཏི ཝདཏི.

བོདྷིསཏྟོ ¶ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཏྭཾ བྷཝིཏབྦམེཝེཏཾ ཀཐཾ ཀཐེསི, པརིཎམནྟེ ཧི མམ ཝཡེ ཨིམེཧི ཀཱལ༹ཀེསེཧི པརིཝཏྟེཏྭཱ སཱཎཝཱཀསདིསེཧི པཎྜརེཧི བྷཝིཏབྦཾ. ཨཧཉྷི ¶ ནཱིལུཔྤལཱདིཀུསུམདཱམསདིསཀུམཱརཱནཾ ཀཉྩནརཱུཔཔཊིབྷཱགཱནཾ ཨུཏྟམཡོབྦནཝིལཱསསམྤཏྟཱནཾ ཁཏྟིཡཀཉྙཱདཱིནཾ ཝཡེ པརིཎམནྟེ ཛརཾ པཏྟཱནཾ ཝེཝཎྞིཡཉྩེཝ སརཱིརབྷངྒཉྩ པསྶཱམི. ཨེཝཾ ཝིཔཏྟིཔརིཡོསཱནོཝེས བྷདྡེ, ཛཱིཝལོཀོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨུཔརི བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༡༧.

‘‘པསྶཱམི ¶ ཝོཧཾ དཧརིཾ ཀུམཱརིཾ, སཱམཊྛཔསྶཾ སུཏནུཾ སུམཛ྄ཛྷཾ;

ཀཱལ༹པྤཝཱལཱ༹ཝ པཝེལླམཱནཱ, པལོབྷཡནྟཱིཝ ནརེསུ གཙྪཏི.

༡༡༨.

‘‘ཏམེན པསྶཱམིཔརེན ནཱརིཾ, ཨཱསཱིཏིཀཾ ནཱཝུཏིཀཾཝ ཛཙྩཱ;

དཎྜཾ གཧེཏྭཱན པཝེདྷམཱནཾ, གོཔཱནསཱིབྷོགྒསམཾ ཙརནྟི’’ནྟི.

ཏཏྠ ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. སཱམཊྛཔསྶནྟི སམྨཊྛཔསྶཾ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ, སབྦཔསྶེསུ མཊྛཚཝིཝཎྞནྟི ཨཏྠོ. སུཏནུནྟི སུནྡརསརཱིརཾ. སུམཛ྄ཛྷནྟི སུསཎྛིཏམཛ྄ཛྷཾ. ཀཱལ༹པྤཝཱལཱ༹ཝ པཝེལླམཱནཱཏི ཡཐཱ ནཱམ ཏརུཎཀཱལེ སུསམུགྒཏཱ ཀཱལ༹ཝལླཱི པཝཱལཱ༹ ཝཱ ཧུཏྭཱ མནྡཝཱཏེརིཏཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པཝེལླཏི, ཨེཝཾ པཝེལླམཱནཱ ཨིཏྠིཝིལཱསཾ དསྶཡམཱནཱ ཀུམཱརིཀཱ པལོབྷཡནྟཱིཝ ནརེསུ གཙྪཏི. སམཱིཔཏྠེ བྷུམྨཝཙནཾ, པུརིསཱནཾ སནྟིཀེ ཏེ པུརིསེ ཀིལེསཝསེན པལོབྷཡནྟཱི ཝིཡ གཙྪཏི.

ཏམེན པསྶཱམིཔརེན ནཱརིནྟི ཏམེནཾ ནཱརིཾ ཨཔརེན སམཡེན ཛརཾ པཏྟཾ ཨནྟརཧིཏརཱུཔསོབྷགྒཔྤཏྟཾ པསྶཱམི. བོདྷིསཏྟོ ཧི པཋམགཱཐཱཡ རཱུཔེ ཨསྶཱདཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨཱསཱིཏིཀཾ ནཱཝུཏིཀཾཝ ཛཙྩཱཏི ཨསཱིཏིསཾཝཙྪརཾ ཝཱ ནཝུཏིསཾཝཙྪརཾ ཝཱ ཛཱཏིཡཱ. གོཔཱནསཱིབྷོགྒསམནྟི གོཔཱནསཱིསམཾ བྷོགྒཾ, གོཔཱནསཱིཨཱཀཱརེན བྷགྒསརཱིརཾ ཨོནམིཏྭཱ ནཊྛཀཱཀཎིཀཾ པརིཡེསནྟིཾ ཝིཡ ཙརམཱནནྟི ཨཏྠོ. ཀཱམཉྩ ¶ བོདྷིསཏྟེན དཧརཀཱལེ དིསྭཱ པུན ནཱཝུཏིཀཀཱལེ དིཊྛཔུབྦཱ ནཱམ ནཏྠི, ཉཱཎེན དིཊྛབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཨིཏི མཧཱསཏྟོ ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ རཱུཔསྶ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཨཏྟནོ ཨནབྷིརཏིཾ པཀཱསེནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༡༩.

‘‘སོཧཾ ¶ ¶ ཏམེཝཱནུཝིཙིནྟཡནྟོ, ཨེཀོ སཡཱམི སཡནསྶ མཛ྄ཛྷེ;

‘ཨཧམྤི ཨེཝཾ’ ཨིཏི པེཀྑམཱནོ, ན གཧེ རམེ བྲཧྨཙརིཡསྶ ཀཱལོ.

༡༢༠.

‘‘རཛྫུཝཱལམྦནཱི ཙེསཱ, ཡཱ གེཧེ ཝསཏོ རཏི;

ཨེཏམྤི ཚེཏྭཱན ཝཛནྟི དྷཱིརཱ, ཨནཔེཀྑིནོ ཀཱམསུཁཾ པཧཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སོཧནྟི སོ ཨཧཾ. ཏམེཝཱནུཝིཙིནྟཡནྟོཏི ཏམེཝ རཱུཔཱནཾ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ཙིནྟེནྟོ. ཨེཝཾ ཨིཏི པེཀྑམཱནོཏི ‘‘ཡཐཱ ཨེསཱ པརིཎཏཱ, ཨཧམྤི ཛརཾ པཏྟོ བྷགྒསརཱིརོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི པེཀྑམཱནོ. ན གཧེ རམེཏི གེཧེ ན རམཱམི. བྲཧྨཙརིཡསྶ ཀཱལོཏི བྷདྡེ, བྲཧྨཙརིཡསྶ མེ ཀཱལོ, ཏསྨཱ པབྦཛིསྶཱམཱིཏི དཱིཔེཏི.

རཛྫུཝཱལམྦནཱི ཙེསཱཏི ཙ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ, ཨཱལམྦནརཛྫུ ཝིཡ ཨེསཱཏི ཨཏྠོ. ཀཏརཱ? ཡཱ གེཧེ ཝསཏོ རཏི, ཡཱ གེཧེ ཝསནྟསྶ རཱུཔཱདཱིསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཀཱམརཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ ཀཱམཱནཾ ཨཔྤསྶཱདཏཾ དསྶེཏི. ཨཡཾ ཨེཏྠཱདྷིཔྤཱཡོ – ཡཐཱ གིལཱནསྶ མནུསྶསྶ ཨཏྟནོ བལེན པརིཝཏྟིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ‘‘ཨིམཾ ཨཱལམྦིཏྭཱ པརིཝཏྟེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཱལམྦནརཛྫུཾ བནྡྷེཡྻུཾ, ཏསྶ ཏཾ ཨཱལམྦིཏྭཱ པརིཝཏྟནྟསྶ ཨཔྤམཏྟཀཾ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁཾ བྷཝེཡྻ, ཨེཝཾ ཀིལེསཱཏུརཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིཝེཀསུཁཝསེན པརིཝཏྟིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱནཾ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཋཔིཏཱནི ཀཱམརཏིདཱཡཀཱནི རཱུཔཱདཱིནི ཨཱརམྨཎཱནི ཏེསཾ ཀིལེསཔརིལཱ༹ཧཀཱལེ མེཐུནདྷམྨཔཊིསེཝནཝསེན ཏཱནི ཨཱརབྦྷ པརིཝཏྟམཱནཱནཾ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀསུཁསངྑཱཏཱ ཀཱམརཏི ནཱམ ཏཾ མུཧུཏྟཾ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ¶ ཨཔྤམཏྟིཀཱ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨཔྤསྶཱདཱ ཀཱམཱཏི. ཨེཏམྤི ཚེཏྭཱནཱཏི ཡསྨཱ པན བཧུདུཀྑཱ ཀཱམཱ བཧུཔཱཡཱསཱ, ཨཱདཱིནཝོ ཨེཏྠ བྷིཡྻོ, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཱདཱིནཝཾ སམྤསྶམཱནཱ པཎྜིཏཱ ཨེཏམྤི རཛྫུཾ ཚེཏྭཱ གཱུཐཀཱུཔེ ནིམུགྒཔུརིསོ ཏཾ པཛཧནྟོ ཝིཡ ཨནཔེཀྑིནོ ཨེཏཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ བཧུདུཀྑཾ ཀཱམསུཁཾ པཧཱཡ ཝཛནྟི, ནིཀྑམིཏྭཱ མནོརམཾ པབྦཛྫཾ པབྦཛནྟཱིཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཀཱམེསུ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ དསྶེནྟོ བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སཧཱཡཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ཉཱཏིམིཏྟསུཧཛྫཱནཾ རོདནྟཱནཾ པརིདེཝནྟཱནམེཝ སིརིཝིབྷཝཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ བཧཱུ ཛནེ ཨམཏཔཱནཾ པཱཡེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨགྒམཧེསཱི རཱཧུལམཱཏཱ ཨཧོསི, སཧཱཡརཱཛཱ ཨཱནནྡོ, སུསཱིམརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སུསཱིམཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༤༡༢] ༧. ཀོཊསིམྦལིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཧཾ དསསཏཾབྱཱམནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀིལེསནིགྒཧཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན པཱནཱིཡཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༡.༥༩ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཨིདྷཱཔི སཏྠཱ ཨནྟོཀོཊིསནྠཱརེ ཀཱམཝིཏཀྐཱབྷིབྷཱུཏེ པཉྩསཏེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨཱསངྐིཏབྦཡུཏྟཀཾ ནཱམ ཨཱསངྐིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀིལེསཱ ནཱམ ཝཌྜྷནྟཱ ཝནེ ནིགྲོདྷཱདཡོ ཝིཡ རུཀྑཾ, པུརིསཾ བྷཉྫནྟི, ཏེནེཝ པུབྦེཔི ཀོཊསིམྦལིཡཾ ནིབྦཏྟདེཝཏཱ ཨེཀཾ སཀུཎཾ ནིགྲོདྷབཱིཛཱནི ཁཱདིཏྭཱ ཨཏྟནོ རུཀྑསྶ སཱཁནྟརེ ཝཙྩཾ པཱཏེནྟཾ དིསྭཱ ‘ཨིཏོ མེ ཝིམཱནསྶ ཝིནཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི བྷཡཔྤཏྟཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀོཊསིམྦལིཡཾ རུཀྑདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨཐེཀོ སུཔཎྞརཱཛཱ དིཡཌྜྷཡོཛནསཏིཀཾ ¶ ཨཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ པཀྑཝཱཏེཧི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ དྭིདྷཱ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ བྱཱམསཧསྶཱཡཱམཾ ནཱགརཱཛཱནཾ ནངྒུཊྛེ གཧེཏྭཱ མུཁེནསྶ གཧིཏགོཙརཾ ཚཌྜཱཔེཏྭཱ ཀོཊསིམྦལིཾ སནྡྷཱཡ ཝནམཏྠཀེན པཱཡཱསི. ནཱགརཱཛཱ ‘‘ཨོལམྦེནྟོ ཨཏྟཱནཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ནིགྲོདྷརུཀྑེ བྷོགཾ པཝེསེཏྭཱ ནིགྲོདྷཾ ཝེཋེཏྭཱ གཎྷི. སུཔཎྞརཉྙོ མཧཱབལཏཱཡ ནཱགརཱཛསྶ ཙ མཧཱསརཱིརཏཱཡ ནིགྲོདྷརུཀྑོ སམུགྒྷཱཊཾ ཨགམཱསི. ནཱགརཱཛཱ ནེཝ རུཀྑཾ ཝིསྶཛྫེསི, སུཔཎྞརཱཛཱ སདྡྷིཾ ནིགྲོདྷརུཀྑེན ནཱགརཱཛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཀོཊསིམྦལིཾ པཏྭཱ ནཱགརཱཛཱནཾ ཁནྡྷཔིཊྛེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཨུདརམསྶ ཕཱལེཏྭཱ ¶ ནཱགམེདཾ ཁཱདིཏྭཱ སེསཀལེ༹ཝརཾ སམུདྡེ ཝིསྶཛྫེསི. ཏསྨིཾ པན ནིགྲོདྷེ ཨེཀཱ སཀུཎིཀཱ ཨཏྠི, སཱ ནིགྲོདྷརུཀྑེ ཝིསྶཊྛེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཀོཊསིམྦལིཡཱ སཱཁནྟརེ ནིསཱིདི. རུཀྑདེཝཏཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ སཀུཎིཀཱ མམ རུཀྑཀྑནྡྷེ ཝཙྩཾ པཱཏེསྶཏི, ཏཏོ ནིགྲོདྷགཙྪོ ཝཱ པིལཀྑགཙྪོ ཝཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ སཀལརུཀྑཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ གཙྪིསྶཏི, ཨཐ མེ ཝིམཱནཾ ནསྶིསྶཏཱི’’ཏི བྷཱིཏཏསིཏཱ པཝེདྷི. ཏསྶཱ པཝེདྷནྟིཡཱ ཀོཊསིམྦལཱིཔི ཡཱཝ མཱུལཱ པཝེདྷི. སུཔཎྞརཱཛཱ ཏཾ པཝེདྷམཱནཾ དིསྭཱ ཀཱརཎཾ པུཙྪནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༡.

‘‘ཨཧཾ ¶ དསསཏཾབྱཱམཾ, ཨུརགམཱདཱཡ ཨཱགཏོ;

ཏཉྩ མཉྩ མཧཱཀཱཡཾ, དྷཱརཡཾ ནཔྤཝེདྷསི.

༡༢༢.

‘‘ཨཐིམཾ ཁུདྡཀཾ པཀྑིཾ, ཨཔྤམཾསཏརཾ མཡཱ;

དྷཱརཡཾ བྱཐསི བྷཱིཏཱ, ཀམཏྠཾ ཀོཊསིམྦལཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དསསཏཾབྱཱམནྟི སཧསྶབྱཱམམཏྟཱཡཱམཾ. ཨུརགམཱདཱཡ ཨཱགཏོཏི ཨེཝཾ མཧནྟཾ ཨུརགཾ ཨཱདཱཡ ཨིདྷ ཨཱགཏོ. ཏཉྩ མཉྩཱཏི ཏཉྩ ཨུརགཾ མཉྩ. དྷཱརཡནྟི དྷཱརཡམཱནཱ. བྱཐསཱིཏི ཀམྤསི. ཀམཏྠནྟི ཀིཾ ཨཏྠཾ, ཀེན ཀཱརཎེནཱཏི པུཙྪཏི, ཀཾ ཝཱ ཨཏྠཾ སམྤསྶམཱནཱཏིཔི ཨཏྠོ. ཀོཊསིམྦལཱིཏི རུཀྑནཱམེན དེཝཔུཏྟཾ ཨཱལཔཏི. སོ ཧི སིམྦལིརུཀྑོ ཁནྡྷསཱཁམཧནྟཏཱཡ ཀོཊསིམྦལིནཱམཾ ལབྷཏི, ཏསྨིཾ ཨདྷིཝཏྠདེཝཔུཏྟསྶཔི ཏདེཝ ནཱམཾ.

ཨཐསྶ ¶ ཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ དེཝཔུཏྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༣.

‘‘མཾསབྷཀྑོ ཏུཝཾ རཱཛ, ཕལབྷཀྑོ ཨཡཾ དིཛོ;

ཨཡཾ ནིགྲོདྷབཱིཛཱནི, པིལཀྑུདུམྦརཱནི ཙ;

ཨསྶཏྠཱནི ཙ བྷཀྑིཏྭཱ, ཁནྡྷེ མེ ཨོཧདིསྶཏི.

༡༢༤.

‘‘ཏེ རུཀྑཱ སཾཝིརཱུཧནྟི, མམ པསྶེ ནིཝཱཏཛཱ;

ཏེ མཾ པརིཡོནནྡྷིསྶནྟི, ཨརུཀྑཾ མཾ ཀརིསྶརེ.

༡༢༥.

‘‘སནྟི ¶ ཨཉྙེཔི རུཀྑཱ སེ, མཱུལིནོ ཁནྡྷིནོ དུམཱ;

ཨིམིནཱ སཀུཎཛཱཏེན, བཱིཛམཱཧརིཏཱ ཧཏཱ.

༡༢༦.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཱརཱུཧཱབྷིཝཌྜྷནྟི, བྲཧནྟམྤི ཝནཔྤཏིཾ;

ཏསྨཱ རཱཛ པཝེདྷཱམི, སམྤསྶཾནཱགཏཾ བྷཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨོཧདིསྶཏཱིཏི ཝཙྩཾ པཱཏེསྶཏི. ཏེ རུཀྑཱཏི ཏེཧི བཱིཛེཧི ཛཱཏཱ ནིགྲོདྷཱདཡོ རུཀྑཱ. སཾཝིརཱུཧནྟཱིཏི སཾཝིརུཧིསྶནྟི ཝཌྜྷིསྶནྟི. མམ པསྶེཏི མམ སཱཁནྟརཱདཱིསུ. ནིཝཱཏཛཱཏི མམ སཱཁཱཧི ཝཱཏསྶ ནིཝཱརིཏཏྟཱ ནིཝཱཏེ ཛཱཏཱ. ཏེ མཾ པརིཡོནནྡྷིསྶནྟཱིཏི ཨེཏེ ¶ ཨེཝཾ ཝཌྜྷིཏཱ མཾ པརིཡོནནྡྷིསྶནྟཱིཏི ཨཡམེཏྠཱདྷིཔྤཱཡོ. ཀརིསྶརེཏི ཨཐེཝཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ མཾ ཨརུཀྑམེཝ ཀརིསྶནྟི སབྦསོ བྷཉྫིསྶནྟི. རུཀྑཱ སེཏི རུཀྑཱ. མཱུལིནོ ཁནྡྷིནོཏི མཱུལསམྤནྣཱ ཙེཝ ཁནྡྷསམྤནྣཱ ཙ. དུམཱཏི རུཀྑཝེཝཙནམེཝ. བཱིཛམཱཧརིཏཱཏི བཱིཛཾ ཨཱཧརིཏྭཱ. ཧཏཱཏི ཨཉྙེཔི ཨིམསྨིཾ ཝནེ རུཀྑཱ ཝིནཱསིཏཱ སནྟི. ཨཛ྄ཛྷཱརཱུཧཱབྷིཝཌྜྷནྟཱིཏི ནིགྲོདྷཱདཡོ རུཀྑཱ ཨཛ྄ཛྷཱརཱུཧཱ ཧུཏྭཱ མཧནྟམྤི ཨཉྙཾ ཝནཔྤཏིཾ ཨཏིཀྐམྨ ཝཌྜྷནྟཱིཏི དསྶེཏི. ཨེཏྠ པན ཝནེ པཏི, ཝནསྶ པཏི, ཝནཔྤཏཱིཏི ཏཡོཔི པཱཋཱཡེཝ. རཱཛཱཏི སུཔཎྞཾ ཨཱལཔཏི.

རུཀྑདེཝཏཱཡ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སུཔཎྞོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༢༧.

‘‘སངྐེཡྻ སངྐིཏབྦཱནི, རཀྑེཡྻཱནཱགཏཾ བྷཡཾ;

ཨནཱགཏབྷཡཱ དྷཱིརོ, ཨུབྷོ ལོཀེ ཨཝེཀྑཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨནཱགཏཾ བྷཡནྟི པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝིརམནྟོ དིཊྛདྷམྨིཀམྤི སམྤརཱཡིཀམྤི ཨནཱགཏཾ བྷཡཾ རཀྑཏི ནཱམ, པཱཔམིཏྟེ ཝེརིཔུགྒལེ ཙ ཨནུཔསངྐམནྟོ ཨནཱགཏབྷཡཾ རཀྑཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཨནཱགཏཾ བྷཡཾ རཀྑེཡྻ. ཨནཱགཏབྷཡཱཏི ཨནཱགཏབྷཡཀཱརཎཱ ཏཾ བྷཡཾ པསྶནྟོ དྷཱིརོ ཨིདྷལོཀཉྩ པརལོཀཉྩ ཨཝེཀྑཏི ཨོལོཀེཏི ནཱམ.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ སུཔཎྞོ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏཾ པཀྑིཾ ཏམྷཱ རུཀྑཱ པལཱཔེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཱསངྐིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨཱསངྐིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ¶ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

ཏདཱ སུཔཎྞརཱཛཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, རུཀྑདེཝཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཀོཊསིམྦལིཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༤༡༣] ༨. དྷཱུམཀཱརིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

རཱཛཱ ¶ ཨཔུཙྪི ཝིདྷུརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཉྙོ ཨཱགནྟུཀསངྒཧཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར ཨེཀསྨིཾ སམཡེ པཝེཎིཨཱགཏཱནཾ པོརཱཎཀཡོདྷཱནཾ སངྒཧཾ ཨཀཏྭཱ ཨབྷིནཝཱགཏཱནཾ ཨཱགནྟུཀཱནཉྙེཝ སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཨཀཱསི. ཨཐསྶ པཙྩནྟེ ཀུཔིཏེ ཡུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ གཏསྶ ‘‘ཨཱགནྟུཀཱ ལདྡྷསཀྐཱརཱ ཡུཛ྄ཛྷིསྶནྟཱི’’ཏི པོརཱཎཀཡོདྷཱ ན ཡུཛ྄ཛྷིཾསུ, ‘‘པོརཱཎཀཡོདྷཱ ཡུཛ྄ཛྷིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཱགནྟུཀཱཔི ན ཡུཛ྄ཛྷིཾསུ. ཙོརཱ རཱཛཱནཾ ཛིནིཾསུ. རཱཛཱ པརཱཛིཏོ ཨཱགནྟུཀསངྒཧདོསེན ཨཏྟནོ པརཱཛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ པཙྩཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧམེཝ ཨེཝཾ ཀརོནྟོ པརཱཛིཏོ, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེཔི རཱཛཱནོ པརཱཛིཏཔུབྦཱཏི དསབལཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཏམཏྠཾ པུཙྪི. སཏྠཱ ‘‘ན ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཏྭམེཝེཀོ, པོརཱཎཀརཱཛཱནོཔི ཨཱགནྟུཀསངྒཧཾ ཀཏྭཱ པརཱཛིཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ ཀུརུརཊྛེ ཨིནྡཔཏྠནགརེ ཡུདྷིཊྛིལགོཏྟོ དྷནཉྩཡོ ནཱམ ཀོརབྱརཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ པུརོཧིཏཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨིནྡཔཏྠཾ པཙྩཱགནྟྭཱ པིཏུ ཨཙྩཡེན པུརོཧིཏཊྛཱནཾ ལབྷིཏྭཱ རཉྙོ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ ཨཧོསི, ཝིདྷུརཔཎྜིཏོཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏདཱ དྷནཉྩཡརཱཛཱ པོརཱཎཀཡོདྷེ ཨགཎེཏྭཱ ཨཱགནྟུཀཱནཉྙེཝ སངྒཧཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ པཙྩནྟེ ཀུཔིཏེ ཡུཛ྄ཛྷནཏྠཱཡ གཏསྶ ‘‘ཨཱགནྟུཀཱ ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི ནེཝ པོརཱཎཀཱ ཡུཛ྄ཛྷིཾསུ, ‘‘པོརཱཎཀཱ ཡུཛ྄ཛྷིསྶནྟཱི’’ཏི ན ཨཱགནྟུཀཱ ཡུཛ྄ཛྷིཾསུ. རཱཛཱ པརཱཛིཏོ ཨིནྡཔཏྠམེཝ པཙྩཱགནྟྭཱ ‘‘ཨཱགནྟུཀསངྒཧསྶ ཀཏབྷཱཝེན པརཱཛིཏོམྷཱི’’ཏི ¶ ཙིནྟེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཧམེཝ ཨཱགནྟུཀསངྒཧཾ ཀཏྭཱ པརཱཛིཏོ, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེཔི རཱཛཱནོ པརཱཛིཏཔུབྦཱ ཨཏྠཱིཏི ཝིདྷུརཔཎྜིཏཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཾ རཱཛུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣཾ ཏམཏྠཾ པུཙྪི. ཨཐསྶ ཏཾ པུཙྪནཱཀཱརཾ ཨཱཝིཀརོནྟོ སཏྠཱ ཨུཔཌྜྷཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༨.

‘‘རཱཛཱ ཨཔུཙྪི ཝིདྷུརཾ, དྷམྨཀཱམོ ཡུདྷིཊྛིལོ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨཀཱམོཏི སུཙརིཏདྷམྨཔྤིཡོ.

‘‘ཨཔི བྲཱཧྨཎ ཛཱནཱསི, ཀོ ཨེཀོ བཧུ སོཙཏཱི’’ཏི –

སེསཨུཔཌྜྷགཱཐཱཡ པན ཨཡམཏྠོ – ཨཔི ནཱམ, བྲཱཧྨཎ, ཏྭཾ ཛཱནཱསི ‘‘ཀོ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ

ཨེཀོ ¶ བཧུ སོཙཏི, ནཱནཱཀཱརཎེན སོཙཏཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀིཾ སོཀོ ནཱམ ཏུམྷཱཀཾ སོཀོ, པུབྦེ དྷཱུམཀཱརཱི ནཱམེཀོ ཨཛཔཱལབྲཱཧྨཎོ མཧནྟཾ ཨཛཡཱུཐཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝཛཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཨཛཱ ཋཔེཏྭཱ ཨགྒིཉྩ དྷཱུམཉྩ ཀཏྭཱ ཨཛཡཱུཐཾ པཊིཛགྒནྟོ ཁཱིརཱདཱིནི པརིབྷུཉྫནྟོ ཝསི. སོ ཏཏྠ ཨཱགཏེ སུཝཎྞཝཎྞེ སརབྷེ དིསྭཱ ཏེསུ སིནེཧཾ ཀཏྭཱ ཨཛཱ ཨགཎེཏྭཱ ཨཛཱནཾ སཀྐཱརཾ སརབྷཱནཾ ཀཏྭཱ སརདཀཱལེ སརབྷེསུ པལཱཡིཏྭཱ ཧིམཝནྟཾ གཏེསུ ཨཛཱསུཔི ནཊྛཱསུ སརབྷེ ཨཔསྶནྟོ སོཀེན པཎྜུརོགཱི ཧུཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོ, ཨཡཾ ཨཱགནྟུཀསངྒཧཾ ཀཏྭཱ ཏུམྷེཧི སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན སོཙིཏྭཱ ཀིལམིཏྭཱ ¶ ཝིནཱསཾ པཏྟོ’’ཏི ཨིདཾ ཨུདཱཧརཎཾ ཨཱནེཏྭཱ དསྶེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༡༢༩.

‘‘བྲཱཧྨཎོ ཨཛཡཱུཐེན, པཧཱུཏེཛོ ཝནེ ཝསཾ;

དྷཱུམཾ ཨཀཱསི ཝཱསེཊྛོ, རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏོ.

༡༣༠.

‘‘ཏསྶ ཏཾདྷཱུམགནྡྷེན, སརབྷཱ མཀསཌྜིཏཱ;

ཝསྶཱཝཱསཾ ཨུཔགཙྪུཾ, དྷཱུམཀཱརིསྶ སནྟིཀེ.

༡༣༡.

‘‘སརབྷེསུ མནཾ ཀཏྭཱ, ཨཛཱ སོ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཐ;

ཨཱགཙྪནྟཱི ཝཛནྟཱི ཝཱ, ཏསྶ ཏཱ ཝིནསུཾ ཨཛཱ.

༡༣༢.

‘‘སརབྷཱ ¶ སརདེ ཀཱལེ, པཧཱིནམཀསེ ཝནེ;

པཱཝིསུཾ གིརིདུགྒཱནི, ནདཱིནཾ པབྷཝཱནི ཙ.

༡༣༣.

‘‘སརབྷེ ཙ གཏེ དིསྭཱ, ཨཛཱ ཙ ཝིབྷཝཾ གཏཱ;

ཀིསོ ཙ ཝིཝཎྞོ ཙཱསི, པཎྜུརོགཱི ཙ བྲཱཧྨཎོ.

༡༣༤.

‘‘ཨེཝཾ ཡོ སཾ ནིརཾཀཏྭཱ, ཨཱགནྟུཾ ཀུརུཏེ པིཡཾ;

སོ ཨེཀོ བཧུ སོཙཏི, དྷཱུམཀཱརཱིཝ བྲཱཧྨཎོ’’ཏི.

ཏཏྠ པཧཱུཏེཛོཏི པཧཱུཏཨིནྡྷནོ. དྷཱུམཾ ཨཀཱསཱིཏི མཀྑིཀཔརིཔནྠཧརཎཏྠཱཡ ཨགྒིཉྩ དྷཱུམཉྩ ཨཀཱསི. ཝཱསེཊྛོཏི ཏསྶ གོཏྟཾ. ཨཏནྡིཏོཏི ཨནལསོ ཧུཏྭཱ. ཏཾདྷཱུམགནྡྷེནཱཏི ཏེན དྷཱུམགནྡྷེན. སརབྷཱཏི སརབྷམིགཱ. མཀསཌྜིཏཱཏི མཀསེཧི ཨུཔདྡུཏཱ པཱིལི༹ཏཱ. སེསམཀྑིཀཱཔི མཀསགྒཧཎེནེཝ ¶ གཧིཏཱ. ཝསྶཱཝཱསནྟི ཝསྶཱརཏྟཝཱསཾ ཝསིཾསུ. མནཾ ཀཏྭཱཏི སིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ. ནཱཝབུཛ྄ཛྷཐཱཏི ཨརཉྙཏོ ཙརིཏྭཱ ཝཛཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཙེཝ ཝཛཏོ ཨརཉྙཾ གཙྪནྟཱི ཙ ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཨཱགཏཱ, ཨེཏྟཀཱ ཨནཱགཏཱ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི. ཏསྶ ཏཱ ཝིནསུནྟི ཏསྶ ཏཱ ཨེཝཾ ཨཔཙྩཝེཀྑནྟསྶ སཱིཧཔརིཔནྠཱདིཏོ ཨརཀྑིཡམཱནཱ ཨཛཱ སཱིཧཔརིཔནྠཱདཱིཧི ཝིནསྶིཾསུ, སབྦཱཝ ཝིནཊྛཱ.

ནདཱིནཾ པབྷཝཱནི ཙཱཏི པབྦཏེཡྻཱནཾ ནདཱིནཾ པབྷཝཊྛཱནཱནི ཙ པཝིཊྛཱ. ཝིབྷཝནྟི ཨབྷཱཝཾ. ཨཛཱ ཙ ཝིནཱསཾ པཏྟཱ དིསྭཱ ཛཱནིཏྭཱ. ཀིསོ ཙ ཝིཝཎྞོཏི ཁཱིརཱདིདཱཡིཀཱ ཨཛཱ པཧཱཡ སརབྷེ སངྒཎྷིཏྭཱ ཏེཔི ཨཔསྶནྟོ ཨུབྷཏོ ¶ པརིཧཱིནོ སོཀཱབྷིབྷཱུཏོ ཀིསོ ཙེཝ དུབྦཎྞོ ཙ ཨཧོསི. ཨེཝཾ ཡོ སཾ ནིརཾཀཏྭཱཏི ཨེཝཾ མཧཱརཱཛ, ཡོ སཀཾ པོརཱཎཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཛནཾ ནཱིཧརིཏྭཱ པཧཱཡ ཀིསྨིཉྩི ཨགཎེཏྭཱ ཨཱགནྟུཀཾ པིཡཾ ཀརོཏི, སོ ཏུམྷཱདིསོ ཨེཀོ བཧུ སོཙཏི, ཨཡཾ ཏེ མཡཱ དསྶིཏོ དྷཱུམཀཱརཱི བྲཱཧྨཎོ ཝིཡ བཧུ སོཙཏཱིཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ རཱཛཱནཾ སཉྙཱཔེནྟོ ཀཐེསི. སོཔི སཉྙཏྟཾ གནྟྭཱ ཏསྶ པསཱིདིཏྭཱ བཧུཾ དྷནཾ ཨདཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀསངྒཧམེཝ ཀརོནྟོ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀོརབྱརཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, དྷཱུམཀཱརཱི པསེནདིཀོསལོ, ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དྷཱུམཀཱརིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༤༡༤] ༩. ཛཱགརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀོདྷ ¶ ཛཱགརཏཾ སུཏྟོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ ཨུཔཱསཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཧི སོཏཱཔནྣོ ཨརིཡསཱཝཀོ སཱཝཏྠིཏོ སཀཊསཏྠེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརམགྒཾ པཊིཔཛྫི. སཏྠཝཱཧོ ཏཏྠ ཨེཀསྨིཾ ཨུདཀཕཱསུཀཊྛཱནེ པཉྩ སཀཊསཏཱནི མོཙེཏྭཱ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ ཝཱསཾ ཨུཔགཙྪི. ཏེ མནུསྶཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ནིཔཛྫིཏྭཱ སུཔིཾསུ, ཨུཔཱསཀོ པན སཏྠཝཱཧསྶ སནྟིཀེ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཙངྐམཾ ཨདྷིཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཾ ཝིལུམྤིཏུཀཱམཱ ¶ པཉྩསཏཱ ཙོརཱ ནཱནཱཝུདྷཱནི གཧེཏྭཱ སཏྠཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. ཏེ ཏཾ ཨུཔཱསཀཾ ཙངྐམནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ནིདྡཱཡནཀཱལེ ཝིལུམྤིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ཨཊྛཾསུ, སོཔི ཏིཡཱམརཏྟིཾ ཙངྐམིཡེཝ. ཙོརཱ པཙྩཱུསསམཡེ གཧིཏགཧིཏཱ པཱསཱཎམུགྒརཱདཡོ ཚཌྜེཏྭཱ ‘‘བྷོ སཏྠཝཱཧ, ཨིམཾ ཨཔྤམཱདེན ཛགྒནྟཾ པུརིསཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཝ སནྟཀསྶ སཱམིཀོ ཛཱཏོ, ཨེཏསྶ སཀྐཱརཾ ཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐམིཾསུ. མནུསྶཱ ¶ ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ ཏེཧི ཚཌྜིཏཔཱསཱཎམུགྒརཱདཡོ དིསྭཱ ‘‘ཨིམཾ ནིསྶཱཡ ཨམྷེཧི ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷ’’ནྟི ཨུཔཱསཀསྶ སཀྐཱརཾ ཨཀཾསུ. ཨུཔཱསཀོཔི ཨིཙྪིཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཀཏཀིཙྩོ པུན སཱཝཏྠིཾ ཨཱགནྟྭཱ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ ཏཐཱགཏཾ པཱུཛེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣོ ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསཀ, ན པཉྙཱཡསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི. སཏྠཱ ‘‘ན ཁོ, ཨུཔཱསཀ, ཏྭཾཡེཝ ཨནིདྡཱཡིཏྭཱ ཛགྒནྟོ ཝིསེསཾ ལབྷི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱཔི ཛགྒནྟཱ ཝིསེསཾ གུཎཾ ལབྷིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པཙྩཱགནྟྭཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ ཝསནྟོ ཨཔརབྷཱགེ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཋཱནཙངྐམིརིཡཱཔཐོ ཧུཏྭཱ ཝསནྟོ ནིདྡཾ ཨནུཔགནྟྭཱ སབྦརཏྟིཾ ཙངྐམཏི. ཨཐསྶ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ ནིབྦཏྟརུཀྑདེཝཏཱ ¶ ཏུསྶིཏྭཱ རུཀྑཝིཊཔེ ཋཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪནྟཱི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༥.

‘‘ཀོདྷ ཛཱགརཏཾ སུཏྟོ, ཀོདྷ སུཏྟེསུ ཛཱགརོ;

ཀོ མམེཏཾ ཝིཛཱནཱཏི, ཀོ ཏཾ པཊིབྷཎཱཏི མེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀོདྷཱཏི ཀོ ཨིདྷ. ཀོ མམེཏནྟི ཀོ མམ ཨེཏཾ པཉྷཾ ཝིཛཱནཱཏི. ཀོ ཏཾ པཊིབྷཎཱཏི མེཏི ཨེཏཾ མཡཱ པུཊྛཾ པཉྷཾ མཡ྄ཧཾ ཀོ པཊིབྷཎཱཏི, ཀོ བྱཱཀརིཏུཾ སཀྑིསྶཏཱིཏི པུཙྪཏི.

བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ –

༡༣༦.

‘‘ཨཧཾ ཛཱགརཏཾ སུཏྟོ, ཨཧཾ སུཏྟེསུ ཛཱགརོ;

ཨཧམེཏཾ ཝིཛཱནཱམི, ཨཧཾ པཊིབྷཎཱམི ཏེ’’ཏི. –

ཨིམཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ པུན ཏཱཡ –

༡༣༧.

‘‘ཀཐཾ ¶ ཛཱགརཏཾ སུཏྟོ, ཀཐཾ སུཏྟེསུ ཛཱགརོ;

ཀཐཾ ཨེཏཾ ཝིཛཱནཱསི, ཀཐཾ པཊིབྷཎཱསི མེ’’ཏི. –

ཨིམཾ གཱཐཾ པུཊྛོ ཏམཏྠཾ བྱཱཀརོནྟོ –

༡༣༨.

‘‘ཡེ དྷམྨཾ ནཔྤཛཱནནྟི, སཾཡམོཏི དམོཏི ཙ;

ཏེསུ སུཔྤམཱནེསུ, ཨཧཾ ཛགྒཱམི དེཝཏེ.

༡༣༩.

‘‘ཡེསཾ ¶ རཱགོ ཙ དོསོ ཙ, ཨཝིཛྫཱ ཙ ཝིརཱཛིཏཱ;

ཏེསུ ཛཱགརམཱནེསུ, ཨཧཾ སུཏྟོསྨི དེཝཏེ.

༡༤༠.

‘‘ཨེཝཾ ཛཱགརཏཾ སུཏྟོ, ཨེཝཾ སུཏྟེསུ ཛཱགརོ;

ཨེཝམེཏཾ ཝིཛཱནཱམི, ཨེཝཾ པཊིབྷཎཱམི ཏེ’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ;

ཏཏྠ ཀཐཾ ཛཱགརཏཾ སུཏྟོཏི ཀཐཾ ཏྭཾ ཛཱགརཏཾ སཏྟཱནཾ ཨནྟརེ སུཏྟོ ནཱམ ཧོསི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཡེ དྷམྨནྟི ཡེ སཏྟཱ ནཝཝིདྷཾ ལོཀུཏྟརདྷམྨཾ ན པཛཱནནྟི. སཾཡམོཏི དམོཏི ཙཱཏི ‘‘ཨཡཾ སཾཡམོ, ཨཡཾ དམོ’’ཏི ཨེཝཉྩ ཡེ མགྒེན ཨཱགཏཾ སཱིལཉྩེཝ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཉྩ ན ཛཱནནྟི. ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ ཧི མནཙྪཊྛཱནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ དམནཏོ ‘‘དམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏེསུ སུཔྤམཱནེསཱུཏི ཏེསུ ཀིལེསནིདྡཱཝསེན སུཔནྟེསུ སཏྟེསུ ཨཧཾ ཨཔྤམཱདཝསེན ཛགྒཱམི.

‘‘ཡེསཾ རཱགོ ཙཱ’’ཏི གཱཐཱཡ ཡེསཾ མཧཱཁཱིཎཱསཝཱནཾ པདསཏེན ནིདྡིཊྛདིཡཌྜྷསཧསྶཏཎྷཱལོབྷསངྑཱཏོ རཱགོ ཙ ནཝཨཱགྷཱཏཝཏྠུསམུཊྛཱནོ དོསོ ཙ དུཀྑཱདཱིསུ ཨཊྛསུ ཝཏྠཱུསུ ¶ ཨཉྙཱཎབྷཱུཏཱ ཨཝིཛྫཱ ཙཱཏི ཨིམེ ཀིལེསཱ ཝིརཱཛིཏཱ པཧཱིནཱ, ཏེསུ ཨརིཡེསུ སབྦཱཀཱརེན ཛཱགརམཱནེསུ ཏེ ཨུཔཱདཱཡ ཨཧཾ སུཏྟོ ནཱམ དེཝཏེཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཛཱགརཏནྟི ཨེཝཾ དེཝཏེ ཨཧཾ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཛཱགརཏཾ སུཏྟོ ནཱམཱཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཔདེསུ.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟེན པཉྷེ ཀཐིཏེ ཏུཊྛཱ དེཝཏཱ ཏསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟཱི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༤༡.

‘‘སཱདྷུ ¶ ཛཱགརཏཾ སུཏྟོ, སཱདྷུ སུཏྟེསུ ཛཱགརོ;

སཱདྷུ མེཏཾ ཝིཛཱནཱསི, སཱདྷུ པཊིབྷཎཱསི མེ’’ཏི.

ཏཏྠ སཱདྷཱུཏི བྷདྡཀཾ ཀཏྭཱ ཏྭཾ ཨིམཾ པཉྷཾ ཀཐེསི, མཡམྤི ནཾ ཨེཝམེཝ ཀཐེམཱཏི. ཨེཝཾ སཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཐུཏིཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིམཱནམེཝ པཱཝིསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ དེཝདྷཱིཏཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཨཧོསི, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཛཱགརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༤༡༥] ༡༠. ཀུམྨཱསཔིཎྜིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ན ཀིརཏྠཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མལླིཀཾ དེཝིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱ ཧི སཱཝཏྠིཡཾ ཨེཀསྶ མཱལཱཀཱརཛེཊྛཀསྶ དྷཱིཏཱ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ མཧཱཔུཉྙཱ སོལ༹སཝསྶིཀཀཱལེ ཨེཀདིཝསཾ ཀུམཱརིཀཱཧི སདྡྷིཾ པུཔྥཱརཱམཾ གཙྪནྟཱི ཏཡོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ གཧེཏྭཱ པུཔྥཔཙྪིཡཾ ཋཔེཏྭཱ གཙྪཏི. སཱ ནགརཏོ ནིཀྑམནཀཱལེ བྷགཝནྟཾ སརཱིརཔྤབྷཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏཾ ནགརཾ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ ཏཡོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ ཨུཔནཱམེསི. སཏྠཱ ཙཏུམཧཱརཱཛདཏྟིཡཾ པཏྟཾ ཨུཔནེཏྭཱ པཊིགྒཧེསི. སཱཔི ཏཐཱགཏསྶ པཱདེ སིརསཱ ཝནྡིཏྭཱ བུདྡྷཱརམྨཎཾ པཱིཏིཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསི. ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀོ པཙྩཡོ ཏཐཱགཏསྶ སིཏཀརཎེ’’ཏི བྷགཝནྟཾ པུཙྪི. ཨཐསྶ སཏྠཱ ‘‘ཨཱནནྡ, ཨཡཾ ཀུམཱརིཀཱ ཨིམེསཾ ཀུམྨཱསཔིཎྜཱནཾ ཕལེན ཨཛྫེཝ ཀོསལརཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སིཏཀཱརཎཾ ཀཐེསི.

ཀུམཱརིཀཱཔི པུཔྥཱརཱམཾ གཏཱ ¶ . ཏཾ དིཝསམེཝ ཀོསལརཱཛཱ ཨཛཱཏསཏྟུནཱ སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷནྟོ ཡུདྡྷཔརཱཛིཏོ པལཱཡིཏྭཱ ཨསྶཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཨཱགཙྪནྟོ ཏསྶཱ གཱིཏསདྡཾ སུཏྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཨསྶཾ ཏཾ ཨཱརཱམཱབྷིམུཁཾ པེསེསི. པུཉྙསམྤནྣཱ ཀུམཱརིཀཱ རཱཛཱནཾ དིསྭཱ ཨཔལཱཡིཏྭཱཝ ཨཱགནྟྭཱ ཨསྶསྶ ནཱསརཛྫུཡཱ གཎྷི, རཱཛཱ ཨསྶཔིཊྛིཡཾ ནིསིནྣོཝ ‘‘སསཱམིཀཱསི, ཨསཱམིཀཱསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཨསཱམིཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨསྶཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཝཱཏཱཏཔཀིལནྟོ ཏསྶཱ ཨངྐེ ནིཔནྣོ མུཧུཏྟཾ ཝིསྶམིཏྭཱ ཏཾ ཨསྶཔིཊྛིཡཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བལཀཱཡཔརིཝུཏོ ¶ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀུལགྷརཾ པེསེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཡཱནཾ པཧིཎིཏྭཱ ¶ མཧནྟེན སཀྐཱརསམྨཱནེན ཀུལགྷརཏོ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ རཏནརཱསིམྷི ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིསེཀཾ དཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཾ ཨཀཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཙ སཱ རཉྙོ པིཡཱ ཨཧོསི མནཱཔཱ, པུབྦུཊྛཱཡིཀཱདཱིཧི པཉྩཧི ཀལྱཱཎདྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ པཏིདེཝཏཱ, བུདྡྷཱནམྤི ཝལླབྷཱ ཨཧོསི. ཏསྶཱ སཏྠུ ཏཡོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ དཏྭཱ ཏཾ སམྤཏྟིཾ ཨདྷིགཏབྷཱཝོ སཀལནགརཾ པཏྠརིཏྭཱ གཏོ.

ཨཐེཀདིཝསཾ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, མལླིཀཱ དེཝཱི བུདྡྷཱནཾ ཏཡོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ དཏྭཱ ཏེསཾ ཕལེན ཏཾ དིཝསཉྙེཝ ཨབྷིསེཀཾ པཏྟཱ, ཨཧོ བུདྡྷཱནཾ མཧཱགུཎཏཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, མལླིཀཱཡ ཨེཀསྶ སབྦཉྙུབུདྡྷསྶ ཏཡོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ དཏྭཱ ཀོསལརཉྙོ ཨགྒམཧེསིབྷཱཝཱདྷིགམོ. ཀསྨཱ? བུདྡྷཱནཾ གུཎམཧནྟཏཱཡ. པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པན པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཨལོཎཀཾ ཨསྣེཧཾ ཨཕཱཎིཏཾ ཀུམྨཱསཾ དཏྭཱ ཏསྶ ཕལེན དུཏིཡེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཏིཡོཛནསཏིཀེ ཀཱསིརཊྛེ རཛྫསིརིཾ པཱཔུཎིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀསྨིཾ དལིདྡཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཨེཀཾ སེཊྛིཾ ནིསྶཱཡ བྷཏིཡཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ‘‘པཱཏརཱསཏྠཱཡ མེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨནྟརཱཔཎཏོ ཙཏྟཱརོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ གཧེཏྭཱ ཀམྨནྟཾ གཙྪནྟོ ཙཏྟཱརོ པཙྩེཀབུདྡྷེ བྷིཀྑཱཙཱརཏྠཱཡ བཱརཱཎསིནགརཱབྷིམུཁེ ཨཱགཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཾ སནྡྷཱཡ བཱརཱཎསིཾ གཙྪནྟི ¶ , མཡ྄ཧམྤིམེ ཙཏྟཱརོ ཀུམྨཱསཔིཎྜཱ ཨཏྠི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམེ ཨིམེསཾ དདེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེ ཨུཔསཾཀམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམེ མེ ཧཏྠེ ཙཏྟཱརོ ཀུམྨཱསཔིཎྜཱ, ཨཧཾ ཨིམེ ཏུམྷཱཀཾ དདཱམི, སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, པཊིགྒཎྷཐ, ཨེཝམིདཾ པུཉྙཾ མཡ྄ཧཾ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེསཾ ཨདྷིཝཱསནཾ ཝིདིཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཙཏྟཱརི ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཏེསཾ ཨུཔརི སཱཁཱབྷངྒཾ ཨཏྠརིཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ པཊིཔཱཊིཡཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཎྞཔུཊེན ཨུདཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ པཱཏེཏྭཱ ཙཏཱུསུ པཏྟེསུ ཙཏྟཱརོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨེཏེསཾ ནིསྶནྡེན དལིདྡགེཧེ ནིབྦཏྟི ནཱམ མཱ ཧོཏུ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔྤཊིཝེདྷསྶ པཙྩཡོ ཧོཏཱུ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. པཙྩེཀབུདྡྷཱ པརིབྷུཉྫིཾསུ, པརིབྷོགཱཝསཱནེ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརམེཝ ཨགམཾསུ.

བོདྷིསཏྟོ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ པཙྩེཀབུདྡྷགཏཾ པཱིཏིཾ གཧེཏྭཱ ཏེསུ ཙཀྑུཔཐཾ ཨཏཱིཏེསུ ཨཏྟནོ ¶ ཀམྨནྟཾ གནྟྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ དཱནཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ ཕལེན བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, བྲཧྨདཏྟཀུམཱརོཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཨཏྟནོ པདསཱ གམནཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཨཧཾ ཨིམསྨིཾཡེཝ ནགརེ བྷཏཀོ ཧུཏྭཱ ཀམྨནྟཾ གཙྪནྟོ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ ཙཏྟཱརོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ དཏྭཱ ཏསྶ དཱནསྶ ཕལེན ཨིདྷ ནིབྦཏྟོ’’ཏི པསནྣཱདཱསེ མུཁནིམིཏྟཾ ཝིཡ སབྦཾ པུརིམཛཱཏིཀིརིཡཾ ཛཱཏིསྶརཉཱཎེན པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ པསྶི. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ གནྟྭཱ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པཙྩཱགནྟྭཱ སིཀྑིཏསིཔྤཾ པིཏུ དསྶེཏྭཱ ཏུཊྛེན པིཏརཱ ཨོཔརཛྫེ པཏིཊྛཱཔིཏོ, ཨཔརབྷཱགེ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫེ པཏིཊྛཱསི. ཨཐསྶ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཾ ཀོསལརཉྙོ དྷཱིཏརཾ ཨཱནེཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཾ ཨཀཾསུ, ཚཏྟམངྒལདིཝསེ པནསྶ སཀལནགརཾ དེཝནགརཾ ཝིཡ ཨལངྐརིཾསུ.

སོ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨལངྐཏཔཱསཱདཾ ¶ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ མཧཱཏལམཛ྄ཛྷེ སམུསྶིཏསེཏཙྪཏྟཾ པལླངྐཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ནིསིནྣོ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏེ ཨེཀཏོ ཨམཙྩེ, ཨེཀཏོ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཨཱདཡོ ནཱནཱཝིབྷཝེ སིརིཝིལཱསསམུཛྫལེ, ཨེཀཏོ ནཱནཱཝིདྷཔཎྞཱཀཱརཧཏྠེ ནཱགརམནུསྶེ, ཨེཀཏོ ཨལངྐཏདེཝཙྪརསངྒྷཾ ཝིཡ སོལ༹སསཧསྶསངྑཾ ནཱཊཀིཏྠིགཎནྟི ཨིམཾ ཨཏིམནོརམཾ སིརིཝིབྷཝཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཏྟནོ པུབྦཀམྨཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ སུཝཎྞཔིཎྜིཀཾ ཀཉྩནམཱལཾ སེཏཙྪཏྟཾ, ཨིམཱནི ཙ ཨནེཀསཧསྶཱནི ཧཏྠིཝཱཧནཨསྶཝཱཧནརཐཝཱཧནཱནི, མཎིམུཏྟཱདིཔཱུརིཏཱ སཱརགབྦྷཱ, ནཱནཱཝིདྷདྷཉྙཔཱུརིཏཱ མཧཱཔཐཝཱི, དེཝཙྪརཔཊིབྷཱགཱ ནཱརིཡོ ཙཱཏི སབྦོཔེས མཡ྄ཧཾ སིརིཝིབྷཝོ ན ཨཉྙསྶ སནྟཀོ, ཙཏུནྣཾ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ དིནྣསྶ ཙཏུཀུམྨཱསཔིཎྜདཱནསྶེཝ སནྟཀོ, ཏེ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཨེས ལདྡྷོ’’ཏི པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ གུཎཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ པཱཀཊཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ ཏཾ ཨནུསྶརནྟསྶ སཀལསརཱིརཾ པཱིཏིཡཱ པཱུརི. སོ པཱིཏིཡཱ ཏེམིཏཧདཡོ མཧཱཛནསྶ མཛ྄ཛྷེ ཨུདཱནགཱིཏཾ གཱཡནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༢.

‘‘ན ¶ ཀིརཏྠི ཨནོམདསྶིསུ, པཱརིཙརིཡཱ བུདྡྷེསུ ཨཔྤིཀཱ;

སུཀྑཱཡ ཨལོཎིཀཱཡ ཙ, པསྶ ཕལཾ ཀུམྨཱསཔིཎྜིཡཱ.

༡༤༣.

‘‘ཧཏྠིགཝཱསྶཱ ཙིམེ བཧཱུ, དྷནདྷཉྙཾ པཐཝཱི ཙ ཀེཝལཱ;

ནཱརིཡོ ཙིམཱ ཨཙྪརཱུཔམཱ, པསྶ ཕལཾ ཀུམྨཱསཔིཎྜིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནོམདསྶིསཱུཏི ཨནོམསྶ ཨལཱམཀསྶ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎསྶ དིཊྛཏྟཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨནོམདསྶིནོ ནཱམ. པཱརིཙརིཡཱཏི ཨབྷིཝཱདནཔཙྩུཊྛཱནཉྫལིཀམྨཱདིབྷེདཱ སཱམཱིཙིཀིརིཡཱཔི, སམྤཏྟེ ¶ དིསྭཱ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ ཨཔྤཾ ཝཱ བཧུཾ ཝཱ ལཱུཁཾ ཝཱ པཎཱིཏཾ ཝཱ དེཡྻདྷམྨཾ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ གུཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏིསྶོ ཙེཏནཱ ཝིསོདྷེཏྭཱ ཕལཾ སདྡཧིཏྭཱ པརིཙྩཛནཀིརིཡཱཔི ¶ . བུདྡྷེསཱུཏི པཙྩེཀབུདྡྷེསུ. ཨཔྤིཀཱཏི མནྡཱ པརིཏྟཱ ནཱམ ནཏྠི ཀིར. སུཀྑཱཡཱཏི ནིསྣེཧཱཡ. ཨལོཎིཀཱཡཱཏི ཕཱཎིཏཝིརཧིཏཱཡ. ནིཔྥཱཎིཏཏྟཱ ཧི སཱ ‘‘ཨལོཎིཀཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཀུམྨཱསཔིཎྜིཡཱཏི ཙཏྟཱརོ ཀུམྨཱསཔིཎྜེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ གཧིཏཾ ཀུམྨཱསཾ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ. གུཎཝནྟཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ གུཎཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ ཕལུཔྤཏྟིཾ པཱཊིཀངྑམཱནཱནཾ ཏིསྶོ ཙེཏནཱ ཝིསོདྷེཏྭཱ དིནྣཔདཀྑིཎཱ ཨཔྤིཀཱ ནཱམ ནཏྠི, ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ མཧཱསམྤཏྟིམེཝ དེཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཧོཏི ཙེཏྠ –

‘‘ནཏྠི ཙིཏྟེ པསནྣམྷི, ཨཔྤིཀཱ ནཱམ དཀྑིཎཱ;

ཏཐཱགཏེ ཝཱ སམྦུདྡྷེ, ཨཐ ཝཱ ཏསྶ སཱཝཀེ.

‘‘ཏིཊྛནྟེ ནིབྦུཏེ ཙཱཔི, སམེ ཙིཏྟེ སམཾ ཕལཾ;

ཙེཏོཔཎིདྷིཧེཏུ ཧི, སཏྟཱ གཙྪནྟི སུགྒཏི’’ནྟི. (ཝི. ཝ. ༨༠༤, ༨༠༦);

ཨིམསྶ པནཏྠསྶ དཱིཔནཏྠཱཡ –

‘‘ཁཱིརོདནཾ ཨཧམདཱསིཾ, བྷིཀྑུནོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟསྶ; (ཝི. ཝ. ༤༡༣);

ཏསྶཱ མེ པསྶ ཝིམཱནཾ, ཨཙྪརཱ ཀཱམཝཎྞིནཱིཧམསྨི. (ཝི. ཝ. ༣༣༤);

‘‘ཨཙྪརཱསཧསྶསྶཱཧཾ ¶ , པཝརཱ པསྶ པུཉྙཱནཾ ཝིཔཱཀཾ;

ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི.

‘‘ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ;

ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི. (ཝི. ཝ. ༣༣༤-༣༣༦) –

ཨེཝམཱདཱིནི ཝིམཱནཝཏྠཱུནི ཨཱཧརིཏབྦཱནི.

དྷནདྷཉྙནྟི ¶ མུཏྟཱདིདྷནཉྩ སཏྟ དྷཉྙཱནི ཙ. པཐཝཱི ཙ ཀེཝལཱཏི སཀལཱ ཙེསཱ མཧཱཔཐཝཱིཏི སཀལཔཐཝིཾ ཧཏྠགཏཾ མཉྙམཱནོ ཝདཏི. པསྶ ཕལཾ ཀུམྨཱསཔིཎྜིཡཱཏི ཨཏྟནོ དཱནཕལཾ ཨཏྟནཱཝ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. དཱནཕལཾ ཀིར བོདྷིསཏྟཱ ཙ སབྦཉྙུབུདྡྷཱཡེཝ ཙ ཛཱནནྟི. ཏེནེཝ སཏྠཱ ཨིཏིཝུཏྟཀེ སུཏྟནྟཾ ཀཐེནྟོ –

‘‘ཨེཝཉྩེ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཛཱནེཡྻུཾ དཱནསཾཝིབྷཱགསྶ ཝིཔཱཀཾ, ཡཐཱཧཾ ཛཱནཱམི, ན ཨདཏྭཱ བྷུཉྫེཡྻུཾ, ན ཙ ནེསཾ མཙྪེརམལཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛེཡྻ. ཡོཔི ནེསཾ ཨསྶ ཙརིམོ ཨཱལོཔོ ཙརིམཾ ཀབལ༹ཾ, ཏཏོཔི ན ཨསཾཝིབྷཛིཏྭཱ བྷུཉྫེཡྻུཾ, སཙེ ནེསཾ པཊིགྒཱཧཀཱ ཨསྶུ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ན ཨེཝཾ ཛཱནནྟི དཱནསཾཝིབྷཱགསྶ ཝིཔཱཀཾ, ཡཐཱཧཾ ཛཱནཱམི, ཏསྨཱ ཨདཏྭཱ བྷུཉྫནྟི, མཙྪེརམལཉྩ ནེསཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི (ཨིཏིཝུ. ༢༦).

བོདྷིསཏྟོཔི ཨཏྟནོ ཚཏྟམངྒལདིཝསེ སཉྫཱཏཔཱིཏིཔཱམོཛྫོ ཨིམཱཧི དྭཱིཧི གཱཐཱཧི ཨུདཱནགཱིཏཾ གཱཡི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ‘‘རཉྙོ པིཡགཱིཏ’’ནྟི བོདྷིསཏྟསྶ ནཱཊཀིཏྠིཡོ ཙ སེསནཱཊཀགནྡྷབྦཱདཡོཔི ཙ ཨནྟེཔུརཛནོཔི ཨནྟོནགརཝཱསིནོཔི བཧིནགརཝཱསིནོཔི པཱནཱགཱརེསུཔི ཨམཙྩམཎྜལེསུཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ པིཡགཱིཏ’’ནྟི ཏདེཝ ¶ གཱིཏཾ གཱཡནྟི. ཨེཝཾ ཨདྡྷཱནེ གཏེ ཨགྒམཧེསཱི ཏསྶ གཱིཏསྶ ཨཏྠཾ ཛཱནིཏུཀཱམཱ ཨཧོསི, མཧཱསཏྟཾ པན པུཙྪིཏུཾ ན ཝིསཧཏི. ཨཐསྶཱ ཨེཀསྨིཾ གུཎེ པསཱིདིཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛཱ ‘‘བྷདྡེ, ཝརཾ ཏེ དསྶཱམི, ཝརཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱདྷུ, དེཝ, གཎྷཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཧཏྠིཨསྶཱདཱིསུ ཏེ ཀིཾ དམྨཱི’’ཏི? ‘‘དེཝ, ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ མཡ྄ཧཾ ན ཀིཉྩི ནཏྠི, ན མེ ཨེཏེཧི ཨཏྠོ, སཙེ པན དཱཏུཀཱམཱཏྠ, ཏུམྷཱཀཾ གཱིཏསྶ ཨཏྠཾ ཀཐེཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི. ‘‘བྷདྡེ, ཀོ ཏེ ¶ ཨིམིནཱ ཝརེན ཨཏྠོ, ཨཉྙཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི. ‘‘དེཝ, ཨཉྙེན མེ ཨཏྠོ ནཏྠི, ཨེཏདེཝ གཎྷཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ བྷདྡེ, ཀཐེསྶཱམི, ཏུཡ྄ཧཾ པན ཨེཀིཀཱཡ རཧོ ན ཀཐེསྶཱམི, དྭཱདསཡོཛནིཀཱཡ བཱརཱཎསིཡཱ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ རཱཛདྭཱརེ རཏནམཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ རཏནཔལླངྐཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨམཙྩབྲཱཧྨཎཱདཱིཧི ཙ ནཱགརེཧི ཙེཝ སོལ༹སཧི ཨིཏྠིསཧསྶེཧི ཙ པརིཝུཏོ ཏེསཾ མཛ྄ཛྷེ རཏནཔལླངྐེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི སམྤཊིཙྪི.

རཱཛཱ ཏཐཱ ཀཱརེཏྭཱ ཨམརགཎཔརིཝུཏོ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཝིཡ མཧཱཛནཀཱཡཔརིཝུཏོ རཏནཔལླངྐེ ནིསཱིདི. དེཝཱིཔི སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཱ ཀཉྩནབྷདྡཔཱིཋཾ ཨཏྠརིཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཨཀྑིཀོཊིཡཱ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཏུསྶིཏྭཱ གཱཡནམངྒལགཱིཏསྶ ¶ ཏཱཝ མེ ཨཏྠཾ གགནཏལེ པུཎྞཙནྡཾ ཨུཊྛཱཔེནྟོ ཝིཡ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཀཐེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༤.

‘‘ཨབྷིཀྑཎཾ རཱཛཀུཉྫར, གཱཐཱ བྷཱསསི ཀོསལཱདྷིཔ;

པུཙྪཱམི ཏཾ རཊྛཝཌྜྷན, བཱལ༹ྷཾ པཱིཏིམནོ པབྷཱསསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀོསལཱདྷིཔཱཏི ན སོ ཀོསལརཊྛཱདྷིཔོ, ཀུསལེ པན དྷམྨེ ཨདྷིཔཏིཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརཏི, ཏེན ནཾ ཨཱལཔནྟཱི ཨེཝམཱཧ, ཀུསལཱདྷིཔ ཀུསལཛ྄ཛྷཱསཡཱཏི ¶ ཨཏྠོ. བཱལ༹ྷཾ པཱིཏིམནོ པབྷཱསསཱིཏི ཨཏིཝིཡ པཱིཏིཡུཏྟཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ བྷཱསསི, ཏསྨཱ ཀཐེཐ ཏཱཝ མེ ཨེཏཱསཾ གཱཐཱནཾ ཨཏྠནྟི.

ཨཐསྶ གཱཐཱནམཏྠཾ ཨཱཝི ཀརོནྟོ མཧཱསཏྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༥.

‘‘ཨིམསྨིཾཡེཝ ནགརེ, ཀུལེ ཨཉྙཏརེ ཨཧུཾ;

པརཀམྨཀརོ ཨཱསིཾ, བྷཏཀོ སཱིལསཾཝུཏོ.

༡༤༦.

‘‘ཀམྨཱཡ ནིཀྑམནྟོཧཾ, ཙཏུརོ སམཎེདྡསཾ;

ཨཱཙཱརསཱིལསམྤནྣེ, སཱིཏིབྷཱུཏེ ཨནཱསཝེ.

༡༤༧.

‘‘ཏེསུ ¶ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ནིསཱིདེཏྭཱ པཎྞསནྠཏེ;

ཨདཾ བུདྡྷཱནཾ ཀུམྨཱསཾ, པསནྣོ སེཧི པཱཎིབྷི.

༡༤༨.

‘‘ཏསྶ ཀམྨསྶ ཀུསལསྶ, ཨིདཾ མེ ཨེདིསཾ ཕལཾ;

ཨནུབྷོམི ཨིདཾ རཛྫཾ, ཕཱིཏཾ དྷརཎིམུཏྟམ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཀུལེ ཨཉྙཏརེཏི ནཱམེན ཝཱ གོཏྟེན ཝཱ ཨཔཱཀཊེ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཀུལེ. ཨཧུནྟི ནིབྦཏྟིཾ. པརཀམྨཀརོ ཨཱསིནྟི ཏསྨིཾ ཀུལེ ཛཱཏོཝཱཧཾ དལིདྡཏཱཡ པརསྶ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟོ པརཀམྨཀརོ ཨཱསིཾ. བྷཏཀོཏི པརཝེཏནབྷཏོ. སཱིལསཾཝུཏོཏི པཉྩསཱིལསཾཝརེ ཋིཏོ, བྷཏིཡཱ ཛཱིཝནྟོཔི དུསྶཱིལྱཾ པཧཱཡ སཱིལསམྤནྣོཝ ཨཧོསིནྟི དཱིཔེཏི. ཀམྨཱཡ ནིཀྑམནྟོཧནྟི ཏཾ དིཝསཾ ཀཏྟབྦཀིཙྩསྶ ཀརཎཏྠཱཡ ནིཀྑནྟོ ཨཧཾ. ཙཏུརོ སམཎེདྡསནྟི ¶ བྷདྡེ, ཨཧཾ ནགརཱ ནིཀྑམྨ མཧཱམགྒཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨཏྟནོ ཀམྨབྷཱུམིཾ གཙྪནྟོ བྷིཀྑཱཡ བཱརཱཎསིནགརཾ པཝིསནྟེ སམིཏཔཱཔེ ཙཏྟཱརོ པབྦཛིཏེ ཨདྡསཾ. ཨཱཙཱརསཱིལསམྤནྣེཏི ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཨནེསནཱཧི ཛཱིཝིཀཀཔྤནཾ ཨནཱཙཱརོ ནཱམ, ཏསྶ པཊིཔཀྑེན ཨཱཙཱརེན ཙེཝ མགྒཕལེཧི ཨཱགཏེན སཱིལེན ཙ སམནྣཱགཏེ. སཱིཏིབྷཱུཏེཏི རཱགཱདིཔརིལཱ༹ཧཝཱུཔསམེན ཙེཝ ཨེཀཱདསཨགྒིནིབྦཱཔནེན ཙ སཱིཏིབྷཱཝཔྤཏྟེ. ཨནཱསཝེཏི ཀཱམཱསཝཱདིཝིརཧིཏེ. ནིསཱིདེཏྭཱཏི ཝཱལིཀཱསནཱནཾ ཨུཔརི སནྠཏེ པཎྞསནྠརེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ. སནྠརོ ཧི ཨིདྷ སནྠཏོཏི ཝུཏྟོ. ཨདནྟི ནེསཾ ཨུདཀཾ དཏྭཱ སཀྐཙྩཾ སཀེཧི ཧཏྠེཧི ཀུམྨཱསཾ ཨདཱསིཾ. ཀུསལསྶཱཏི ཨཱརོགྱཱནཝཛྫཊྛེན ཀུསལསྶ. ཕལནྟི ཏསྶ ནིསྶནྡཕལཾ. ཕཱིཏནྟི སབྦསམྤཏྟིཕུལླིཏཾ.

ཨེཝཉྩ ¶ མཧཱསཏྟསྶ ཨཏྟནོ ཀམྨཕལཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེནྟསྶ སུཏྭཱ དེཝཱི པསནྣམནཱ ‘‘སཙེ, མཧཱརཱཛ, ཨེཝཾ པཙྩཀྑཏོ དཱནཕལཾ ཛཱནཱཐ, ཨིཏོ དཱནི པཊྛཱཡ ཨེཀཾ བྷཏྟཔིཎྜཾ ལབྷིཏྭཱ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ དཏྭཱཝ པརིབྷུཉྫེཡྻཱཐཱ’’ཏི བོདྷིསཏྟསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟཱི –

༡༤༩.

‘‘དདཾ བྷུཉྫ མཱ ཙ པམཱདོ, ཙཀྐཾ ཝཏྟཡ ཀོསལཱདྷིཔ;

མཱ རཱཛ ཨདྷམྨིཀོ ཨཧུ, དྷམྨཾ པཱལཡ ཀོསལཱདྷིཔཱ’’ཏི. – ཨིམཾ གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ ¶ དདཾ བྷུཉྫཱཏི ཨཉྙེསཾ དཏྭཱཝ ཨཏྟནཱ བྷུཉྫ. མཱ ཙ པམཱདོཏི དཱནཱདཱིསུ པུཉྙེསུ མཱ པམཛྫི. ཙཀྐཾ ཝཏྟཡ ཀོསལཱདྷིཔཱཏི ཀུསལཛ྄ཛྷཱསཡ, མཧཱརཱཛ, པཏིརཱུཔདེསཝཱསཱདིཀཾ ཙཏུབྦིདྷཾ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཧི. པཀཏིརཐོ ཧི དྭཱིཧི ཙཀྐེཧི གཙྪཏི, ཨཡཾ པན ཀཱཡོ ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཙཀྐེཧི དེཝལོཀཾ གཙྪཏི, ཏེན ཏེ ‘‘དྷམྨཙཀྐ’’ནྟི སངྑྱཾ གཏཱ, ཏཾ ཏྭཾ ཙཀྐཾ པཝཏྟེཧི. ཨདྷམྨིཀོཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪནྟཱ ལོཀཾ ཨུཙྪུཡནྟེ པཱིལེ༹ཏྭཱ ཝིཡ དྷནམེཝ སཾཀཌྜྷནྟཱ ཨདྷམྨིཀཱ ཧོནྟི, ཏཐཱ ཏྭཾ མཱ ཨདྷམྨིཀོ ཨཧུ. དྷམྨཾ པཱལཡཱཏི –

‘‘དཱནཾ སཱིལཾ པརིཙྩཱགཾ, ཨཛྫཝཾ མདྡཝཾ ཏཔཾ;

ཨཀྐོདྷཾ ཨཝིཧིཾསཉྩ, ཁནྟིཉྩ ཨཝིརོདྷན’’ནྟི. (ཛཱ. ༢.༢༡.༡༧༦) –

ཨིམཾ པན དསཝིདྷཾ རཱཛདྷམྨམེཝ པཱལཡ རཀྑ, མཱ པརིཙྩཛི.

མཧཱསཏྟོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪནྟོ –

༡༥༠.

‘‘སོཧཾ ཏདེཝ པུནཔྤུནཾ, ཝཊུམཾ ཨཱཙརིསྶཱམི སོབྷནེ;

ཨརིཡཱཙརིཏཾ སུཀོསལེ, ཨརཧནྟོ མེ མནཱཔཱཝ པསྶིཏུ’’ནྟི. – གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ ¶ ཝཊུམནྟི མགྒཾ. ཨརིཡཱཙརིཏནྟི ཨརིཡེཧི བུདྡྷཱདཱིཧི ཨཱཙིཎྞཾ. སུཀོསལེཏི སོབྷནེ ཀོསལརཉྙོ དྷཱིཏེཏི ཨཏྠོ. ཨརཧནྟོཏི ཀིལེསེཧི ཨཱརཀཏྟཱ, ཨརཱནཉྩ ཨརཱིནཉྩ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱནཾ ཨརཧཏྟཱ ཨེཝཾལདྡྷནཱམཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – བྷདྡེ, ཀོསལརཱཛདྷཱིཏེ སོ ཨཧཾ ‘‘དཱནཾ ¶ མེ དིནྣ’’ནྟི ཏིཏྟིཾ ཨཀཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཏདེཝ ཨརིཡཱཙརིཏཾ དཱནམགྒཾ ཨཱཙརིསྶཱམི. མཡ྄ཧཉྷི ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཏྟཱ ཨརཧནྟོ མནཱཔདསྶནཱ, ཙཱིཝརཱདཱིནི དཱཏུཀཱམཏཱཡ ཏེཡེཝ པསྶིཏུཾ ཨིཙྪཱམཱིཏི.