📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཁུདྡཀནིཀཱཡེ

ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ

ཙཏུཏྠོ བྷཱགོ

༡༠. དསཀནིཔཱཏོ

[༤༣༩] ༡. ཙཏུདྭཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཙཏུདྭཱརམིདཾ ¶ ¶ ¶ ནགརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ དུབྦཙབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ ནཝཀནིཔཱཏསྶ པཋམཛཱཏཀེ ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. ཨིདྷ པན སཏྠཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ དུབྦཙོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘པུབྦེཔི ཏྭཾ བྷིཀྑུ དུབྦཙཏཱཡ པཎྜིཏཱནཾ ཝཙནཾ ཨཀཏྭཱ ཁུརཙཀྐཾ ཨཱཔཱདེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝསྶ སེཊྛིནོ ཨེཀོ པུཏྟོ མིཏྟཝིནྡཀོ ནཱམ ཨཧོསི. ཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ སོཏཱཔནྣཱ ཨཧེསུཾ, སོ པན དུསྶཱིལོ ཨསྶདྡྷོ. ཨཐ ནཾ ཨཔརབྷཱགེ པིཏརི ཀཱལཀཏེ མཱཏཱ ཀུཊུམྦཾ ཝིཙཱརེནྟཱི ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཏཡཱ དུལླབྷཾ མནུསྶཏྟཾ ལདྡྷཾ, དཱནཾ དེཧི, སཱིལཾ རཀྑཱཧི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཧི, དྷམྨཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི. ཨམྨ, ན མཡ྄ཧཾ དཱནཱདཱིཧི ཨཏྠོ, མཱ མཾ ཀིཉྩི ཨཝཙུཏྠ, ཨཧཾ ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶཱམཱིཏི. ཨེཝཾ ཝདནྟམྤི ནཾ ཨེཀདིཝསཾ ¶ པུཎྞམུཔོསཐདིཝསེ མཱཏཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཨཛྫ ཨབྷིལཀྑིཏོ མཧཱཨུཔོསཐདིཝསོ, ཨཛྫ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སབྦརཏྟིཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ ཨེཧི, ཨཧཾ ཏེ སཧསྶཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི དྷནལོབྷེན ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ དིཝསཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ རཏྟིཾ ཡཐཱ ཨེཀམྤི དྷམྨཔདཾ ཀཎྞཾ ན པཧརཏི, ཏཐཱ ཨེཀསྨིཾ ¶ པདེསེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ པུནདིཝསེ པཱཏོཝ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ གེཧཾ གནྟྭཱ ནིསཱིདི.

མཱཏཱ པནསྶ ‘‘ཨཛྫ མེ པུཏྟོ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཱཏོཝ དྷམྨཀཐིཀཏྠེརཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཡཱགུཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཏསྶཱགམནཾ པཊིམཱནེནྟཱི ཏཾ ཨེཀཀཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏ, དྷམྨཀཐིཀོ ཀེན ན ཨཱནཱིཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ དྷམྨཀཐིཀེན ཨཏྠོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏེན ཧི ཡཱགུཾ པིཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཏུམྷེཧི མཡ྄ཧཾ སཧསྶཾ པཊིསྶུཏཾ, ཏཾ ཏཱཝ མེ དེཐ, པཙྪཱ པིཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘པིཝ, ཏཱཏ, པཙྪཱ དསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘གཧེཏྭཱཝ པིཝིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ མཱཏཱ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ པུརཏོ ཋཔེསི. སོ ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ སཧསྶབྷཎྜིཀཾ གཧེཏྭཱ ཝོཧཱརཾ ཀརོནྟོ ན ཙིརསྶེཝ ཝཱིསསཏསཧསྶཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ནཱཝཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཝོཧཱརཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ནཱཝཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ‘‘ཨམྨ, ཨཧཾ ནཱཝཱཡ ཝོཧཱརཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ མཱཏཱ ‘‘ཏྭཾ ཏཱཏ, ཨེཀཔུཏྟཀོ, ཨིམསྨིཾ གྷརེ དྷནམྤི བཧུ, སམུདྡོ ཨནེཀཱདཱིནཝོ, མཱ གམཱི’’ཏི ནིཝཱརེསི. སོ ‘‘ཨཧཾ གམིསྶཱམེཝ, ན སཀྐཱ མཾ ནིཝཱརེཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཏཾ, ཏཱཏ, ཝཱརེསྶཱམཱི’’ཏི མཱཏརཱ ཧཏྠེ གཧིཏོ ཧཏྠཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ མཱཏརཾ པཧརིཏྭཱ པཱཏེཏྭཱ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ གནྟྭཱ ནཱཝཱཡ སམུདྡཾ པཀྑནྡི.

ནཱཝཱ སཏྟམེ དིཝསེ མིཏྟཝིནྡཀཾ ནིསྶཱཡ སམུདྡཔིཊྛེ ནིཙྩལཱ ཨཊྛཱསི. ཀཱལ༹ཀཎྞིསལཱཀཱ ཀརིཡམཱནཱ མིཏྟཝིནྡཀསྶེཝ ཧཏྠེ ཏིཀྑཏྟུཾ པཏི. ཨཐསྶ ཨུལུ༹མྤཾ དཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨེཀཾ ནིསྶཱཡ བཧཱུ མཱ ནསྶནྟཱུ’’ཏི ཏཾ སམུདྡཔིཊྛེ ཁིཔིཾསུ. ཏཱཝདེཝ ནཱཝཱ ཛཝེན མཧཱསམུདྡཾ པཀྑནྡི. སོཔི ཨུལུ༹མྤེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨེཀཾ དཱིཔཀཾ པཱཔུཎི. ཏཏྠ ཕལིཀཝིམཱནེ ཙཏསྶོ ¶ ཝེམཱནིཀཔེཏིཡོ ཨདྡས. ཏཱ སཏྟཱཧཾ དུཀྑཾ ¶ ཨནུབྷཝནྟི, སཏྟཱཧཾ སུཁཾ ¶ . སོ ཏཱཧི སདྡྷིཾ སཏྟཱཧཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝི. ཨཐ ནཾ ཏཱ དུཀྑཱནུབྷཝནཏྠཱཡ གཙྪམཱནཱ ‘‘སཱམི, མཡཾ སཏྟམེ དིཝསེ ཨཱགམིསྶཱམ, ཡཱཝ མཡཾ ཨཱགཙྪཱམ, ཏཱཝ ཨནུཀྐཎྛམཱནོ ཨིདྷེཝ ཝསཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགམཾསུ. སོ ཏཎྷཱཝསིཀོ ཧུཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཕལཀེ ནིཔཛྫིཏྭཱ པུན སམུདྡཔིཊྛེན གཙྪནྟོ ཨཔརཾ དཱིཔཀཾ པཏྭཱ ཏཏྠ རཛཏཝིམཱནེ ཨཊྛ ཝེམཱནིཀཔེཏིཡོ དིསྭཱ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨཔརསྨིཾ དཱིཔཀེ མཎིཝིམཱནེ སོལ༹ས, ཨཔརསྨིཾ དཱིཔཀེ ཀནཀཝིམཱནེ དྭཏྟིཾས ཝེམཱནིཀཔེཏིཡོ དིསྭཱ ཏཱཧི སདྡྷིཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཏྭཱ ཏཱསམྤི དུཀྑཾ ཨནུབྷཝིཏུཾ གཏཀཱལེ པུན སམུདྡཔིཊྛེན གཙྪནྟོ ཨེཀཾ པཱཀཱརཔརིཀྑིཏྟཾ ཙཏུདྭཱརཾ ནགརཾ ཨདྡས. ཨུསྶདནིརཡོ ཀིརེས, བཧཱུནཾ ནེརཡིཀསཏྟཱནཾ ཀམྨཀརཎཱནུབྷཝནཊྛཱནཾ མིཏྟཝིནྡཀསྶ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟནགརཾ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱསི.

སོ ‘‘ཨིམཾ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ རཱཛཱ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཁུརཙཀྐཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཱིསེ པཙྩམཱནཾ ནེརཡིཀསཏྟཾ ཨདྡས. ཨཐསྶ ཏཾ ཏསྶ སཱིསེ ཁུརཙཀྐཾ པདུམཾ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱསི. ཨུརེ པཉྩངྒིཀབནྡྷནཾ ཨུརཙྪདཔསཱདྷནཾ ཧུཏྭཱ སཱིསཏོ གལནྟཾ ལོཧིཏཾ ལོཧིཏཙནྡནཝིལེཔནཾ ཝིཡ ཧུཏྭཱ པརིདེཝནསདྡོ མདྷུརསརོ གཱིཏསདྡོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཱསི. སོ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷོ པུརིས, ཙིརཾ ཏཡཱ པདུམཾ དྷཱརིཏཾ, དེཧི མེ ཨེཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘སམྨ, ནཡིདཾ པདུམཾ, ཁུརཙཀྐཾ ཨེཏ’’ནྟི. ‘‘ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ཨདཱཏུཀཱམཏཱཡ ཨེཝཾ ཝདསཱི’’ཏི. ནེརཡིཀསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀམྨཾ ཁཱིཎཾ བྷཝིསྶཏི, ཨིམིནཱཔི མཡཱ ཝིཡ མཱཏརཾ པཧརིཏྭཱ ཨཱགཏེན བྷཝིཏབྦཾ, དསྶཱམིསྶ ཁུརཙཀྐ’’ནྟི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨེཧི བྷོ, གཎྷ ཨིམ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཁུརཙཀྐཾ ཏསྶ སཱིསེ ཁིཔི, ཏཾ ཏསྶ མཏྠཀཾ པིསམཱནཾ བྷསྶི. ཏསྨིཾ ཁཎེ མིཏྟཝིནྡཀོ ¶ ཏསྶ ཁུརཙཀྐབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཏཝ ཁུརཙཀྐཾ གཎྷ, ཏཝ ཁུརཙཀྐཾ གཎྷཱ’’ཏི ཝེདནཱཔྤཏྟོ པརིདེཝི, ཨིཏརོ ཨནྟརདྷཱཡི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ རུཀྑདེཝཏཱ ཧུཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཨུསྶདཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཏཾ ཋཱནཾ པཱཔུཎི. མིཏྟཝིནྡཀོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘སཱམི དེཝརཱཛ, ཨིདཾ མཾ ཙཀྐཾ སཎྷཀརཎིཡཾ ཝིཡ ཏིལཱནི པིསམཱནཾ ཨོཏརཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཱ པཱཔཾ པཀཏ’’ནྟི པུཙྪནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡.

‘‘ཙཏུདྭཱརམིདཾ ¶ ནགརཾ, ཨཱཡསཾ དལ༹ྷཔཱཀཱརཾ;

ཨོརུདྡྷཔཊིརུདྡྷོསྨི, ཀིཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ.

༢.

‘‘སབྦེ ¶ ཨཔིཧིཏཱ དྭཱརཱ, ཨོརུདྡྷོསྨི ཡཐཱ དིཛོ;

ཀིམཱདྷིཀརཎཾ ཡཀྑ, ཙཀྐཱབྷིནིཧཏོ ཨཧ’’ནྟི.

ཏཏྠ དལ༹ྷཔཱཀཱརནྟི ཐིརཔཱཀཱརཾ. ‘‘དལ༹ྷཏོརཎ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཐིརདྭཱརནྟི ཨཏྠོ. ཨོརུདྡྷཔཊིརུདྡྷོསྨཱིཏི ཨནྟོ ཀཏྭཱ སམནྟཱ པཱཀཱརེན རུདྡྷོ, པལཱཡནཊྛཱནཾ ན པཉྙཱཡཏི. ཀིཾ པཱཔཾ པཀཏནྟི ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཱ པཱཔཀམྨཾ ཀཏཾ. ཨཔིཧིཏཱཏི ཐཀིཏཱ. ཡཐཱ དིཛོཏི པཉྫརེ པཀྑིཏྟོ སཀུཎོ ཝིཡ. ཀིམཱདྷིཀརཎནྟི ཀིཾ ཀཱརཎཾ. ཙཀྐཱབྷིནིཧཏོཏི ཙཀྐེན ཨབྷིནིཧཏོ.

ཨཐསྶ དེཝརཱཛཱ ཀཱརཎཾ ཀཐེཏུཾ ཚ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣.

‘‘ལདྡྷཱ སཏསཧསྶཱནི, ཨཏིརེཀཱནི ཝཱིསཏི;

ཨནུཀམྤཀཱནཾ ཉཱཏཱིནཾ, ཝཙནཾ སམྨ ནཱཀརི.

༤.

‘‘ལངྒྷིཾ སམུདྡཾ པཀྑནྡི, སཱགརཾ ཨཔྤསིདྡྷིཀཾ;

ཙཏུབྦྷི ཨཊྛཛ྄ཛྷགམཱ, ཨཊྛཱཧིཔི ཙ སོལ༹ས.

༥.

‘‘སོལ༹སཱཧི ཙ བཱཏྟིཾས, ཨཏིཙྪཾ ཙཀྐམཱསདོ;

ཨིཙྪཱཧཏསྶ པོསསྶ, ཙཀྐཾ བྷམཏི མཏྠཀེ.

༦.

‘‘ཨུཔརིཝིསཱལཱ དུཔྤཱུརཱ, ཨིཙྪཱ ཝིསཊགཱམིནཱི;

ཡེ ཙ ཏཾ ཨནུགིཛ྄ཛྷནྟི, ཏེ ཧོནྟི ཙཀྐདྷཱརིནོ.

༧.

‘‘བཧུབྷཎྜཾ ཨཝཧཱཡ, མགྒཾ ཨཔྤཊིཝེཀྑིཡ;

ཡེསཉྩེཏཾ ཨསངྑཱཏཾ, ཏེ ཧོནྟི ཙཀྐདྷཱརིནོ.

༨.

‘‘ཀམྨཾ ¶ སམེཀྑེ ཝིཔུལཉྩ བྷོགཾ, ཨིཙྪཾ ན སེཝེཡྻ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ;

ཀརེཡྻ ཝཱཀྱཾ ཨནུཀམྤཀཱནཾ, ཏཾ ཏཱདིསཾ ནཱཏིཝཏྟེཡྻ ཙཀྐ’’ནྟི.

ཏཏྠ ལདྡྷཱ སཏསཧསྶཱནི, ཨཏིརེཀཱནི ཝཱིསཏཱིཏི ཏྭཾ ཨུཔོསཐཾ ཀཏྭཱ མཱཏུ སནྟིཀཱ སཧསྶཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཝོཧཱརཾ ཀརོནྟོ སཏསཧསྶཱནི ¶ ཙ ཨཏིརེཀཱནི ཝཱིསཏིསཧསྶཱནི ལབྷིཏྭཱ. ནཱཀརཱིཏི ཏེན དྷནེན ཨསནྟུཊྛོ ནཱཝཱཡ སམུདྡཾ པཝིསནྟོ སམུདྡེ ཨཱདཱིནཝཉྩ ཀཐེཏྭཱ མཱཏུཡཱ ཝཱརིཡམཱནོཔི ཨནུཀམྤཀཱནཾ ཉཱཏཱིནཾ ཝཙནཾ ན ཀརོསི, སོཏཱཔནྣཾ མཱཏརཾ པཧརིཏྭཱ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ ནིཀྑནྟོཡེཝཱསཱིཏི དཱིཔེཏི.

ལངྒྷིནྟི ནཱཝཾ ཨུལླངྒྷནསམཏྠཾ. པཀྑནྡཱིཏི པཀྑནྡོསི. ཨཔྤསིདྡྷིཀནྟི མནྡསིདྡྷིཾ ཝིནཱསབཧུལཾ. ཙཏུབྦྷི ཨཊྛཱཏི ཨཐ ནཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱཡ ནཱཝཱཡ ཕལཀཾ དཏྭཱ སམུདྡེ ཁིཏྟོཔི ཏྭཾ མཱཏརཾ ནིསྶཱཡ ཨེཀདིཝསཾ ཀཏསྶ ཨུཔོསཐཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན ཕལིཀཝིམཱནེ ཙཏསྶོ ཨིཏྠིཡོ ལབྷིཏྭཱ ཏཏོ རཛཏཝིམཱནེ ཨཊྛ, མཎིཝིམཱནེ སོལ༹ས, ཀནཀཝིམཱནེ དྭཏྟིཾས ཨདྷིགཏོསཱིཏི. ཨཏིཙྪཾ ཙཀྐམཱསདོཏི ཨཐ ཏྭཾ ཡཐཱལདྡྷེན ཨསནྟུཊྛོ ‘‘ཨཏྲ ཨུཏྟརིཏརཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཨཏིཀྐམནལོབྷསངྑཱཏཱཡ ཨཏིཙྪཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ ཨཏིཙྪོ པཱཔཔུགྒལོ ཏསྶ ཨུཔོསཐཀམྨསྶ ཁཱིཎཏྟཱ དྭཏྟིཾས ཨིཏྠིཡོ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨིམཾ པེཏནགརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶ མཱཏུཔཧཱརདཱནཨཀུསལསྶ ནིསྶནྡེན ཨིདཾ ཁུརཙཀྐཾ སམྤཏྟོསི. ‘‘ཨཏྲིཙྪ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཏྲ ཨཏྲ ཨིཙྪམཱནོཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཨཏྲིཙྪཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཏྲིཙྪཱཡཱཏི ཨཏྠོ. བྷམཏཱིཏི ཏསྶ ཏེ ཨིཙྪཱཧཏསྶ པོསསྶ ཨིདཾ ཙཀྐཾ མཏྠཀཾ པིསམཱནཾ ཨིདཱནི ཀུམྦྷཀཱརཙཀྐཾ ཝིཡ མཏྠཀེ བྷམཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཡེ ཙ ཏཾ ཨནུགིཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཏཎྷཱ ནཱམེསཱ གཙྪནྟཱི ཨུཔརཱུཔརི ཝིསཱལཱ ཧོཏི, སམུདྡོ ཝིཡ ཙ དུཔྤཱུརཱ, རཱུཔཱདཱིསུ ཏསྶ ཏསྶ ཨིཙྪནཨིཙྪཱཡ ཝིསཊགཱམིནཱི, ཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཏཎྷཾ ཡེ ཙ ཨནུགིཛ྄ཛྷནྟི གིདྡྷཱ གདྷིཏཱ ཧུཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཨལླཱིཡནྟི. ཏེ ཧོནྟི ཙཀྐདྷཱརིནོཏི ཏེ ཨེཝཾ པཙྩནྟཱ ཁུརཙཀྐཾ དྷཱརེནྟི. བཧུབྷཎྜནྟི མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟཀཾ བཧུདྷནཾ ཨོཧཱཡ. མགྒནྟི གནྟབྦཾ ཨཔྤསིདྡྷིཀཾ སམུདྡམགྒཾ ཨཔཙྩཝེཀྑིཏྭཱ ཡཐཱ ཏྭཾ པཊིཔནྣོ, ཨེཝམེཝ ཨཉྙེསམྤི ཡེསཉྩེཏཾ ཨསངྑཱཏཾ ཨཝཱིམཾསིཏཾ, ཏེ ཡཐཱ ཏྭཾ ཏཐེཝ ཏཎྷཱཝསིཀཱ ཧུཏྭཱ དྷནཾ པཧཱཡ གམནམགྒཾ ཨནཔེཀྑིཏྭཱ པཊིཔནྣཱ ཙཀྐདྷཱརིནོ ཧོནྟི. ཀམྨཾ སམེཀྑེཏི ཏསྨཱ པཎྜིཏོ པུརིསོ ཨཏྟནཱ ཀཏྟབྦཀམྨཾ ‘‘སདོསཾ ནུ ཁོ, ནིདྡོས’’ནྟི སམེཀྑེཡྻ ¶ པཙྩཝེཀྑེཡྻ. ཝིཔུལཉྩ ¶ བྷོགནྟི ཨཏྟནོ དྷམྨལདྡྷཾ དྷནརཱསིམྤི སམེཀྑེཡྻ. ནཱཏིཝཏྟེཡྻཱཏི ཏཾ ཏཱདིསཾ པུགྒལཾ ཨིདཾ ཙཀྐཾ ན ཨཏིཝཏྟེཡྻ ནཱཝཏྠརེཡྻ. ‘‘ནཱཏིཝཏྟེཏཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ནཱཝཏྠརཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མིཏྟཝིནྡཀོ ‘‘ཨིམིནཱ དེཝཔུཏྟེན མཡཱ ཀཏཀམྨཾ ཏཐཏོ ཉཱཏཾ, ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ པཙྩནཔམཱཎམྤི ཛཱནིསྶཏི, པུཙྪཱམི ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༩.

‘‘ཀཱིཝཙིརཾ ནུ མེ ཡཀྑ, ཙཀྐཾ སིརསི ཋསྶཏི;

ཀཏི ཝསྶསཧསྶཱནི, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཨཐསྶ ཀཐེནྟོ མཧཱསཏྟོ དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠.

‘‘ཨཏིསརོ པཙྩསརོ, མིཏྟཝིནྡ སུཎོཧི མེ;

ཙཀྐཾ ཏེ སིརསི མཱཝིདྡྷཾ, ན ཏཾ ཛཱིཝཾ པམོཀྑསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཏིསརོཏི ཨཏིསརཱིཏིཔི ཨཏིསརོ, ཨཏིསརིསྶཏཱིཏིཔི ཨཏིསརོ. པཙྩསརོཏི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སམྨ མིཏྟཝིནྡཀ, སུཎོཧི མེ ཝཙནཾ, ཏྭཉྷི ཨཏིདཱརུཎསྶ ཀམྨསྶ ཀཏཏྟཱ ཨཏིསརོ, ཏསྶ པན ན སཀྐཱ ཝསྶགཎནཱཡ ཝིཔཱཀོ པཉྙཱཔེཏུནྟི ཨཔརིམཱཎཾ ཨཏིམཧནྟཾ ཝིཔཱཀདུཀྑཾ སརིསྶསི པཊིཔཛྫིསྶསཱིཏི ཨཏིསརོ. ཏེན ཏེ ‘‘ཨེཏྟཀཱནི ཝསྶསཧསྶཱནཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ན སཀྐོམི. སིརསིམཱཝིདྡྷནྟི ཡཾ པན ཏེ ཨིདཾ ཙཀྐཾ སིརསྨིཾ ཨཱཝིདྡྷཾ ཀུམྦྷཀཱརཙཀྐམིཝ བྷམཏི. ན ཏཾ ཛཱིཝཾ པམོཀྑསཱིཏི ཏཾ ཏྭཾ ཡཱཝ ཏེ ཀམྨཝིཔཱཀོ ན ཁཱིཡཏི, ཏཱཝ ཛཱིཝམཱནོ ན པམོཀྑསི, ཀམྨཝིཔཱཀེ པན ཁཱིཎེ ཨིདཾ ཙཀྐཾ པཧཱཡ ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶསཱིཏི.

ཨིདཾ ཝཏྭཱ དེཝཔུཏྟོ ཨཏྟནོ དེཝཊྛཱནམེཝ གཏོ, ཨིཏརོཔི མཧཱདུཀྑཾ པཊིཔཛྫི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མིཏྟཝིནྡཀོ ཨཡཾ དུབྦཙབྷིཀྑུ ཨཧོསི, དེཝརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཙཏུདྭཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༤༤༠] ༢. ཀཎྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཎྷོ ¶ ¶ ཝཏཱཡཾ པུརིསོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ནིགྲོདྷཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ སིཏཔཱཏུཀམྨཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཀིར སཏྠཱ སཱཡནྷསམཡེ ¶ ནིགྲོདྷཱརཱམེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ ཛངྒྷཝིཧཱརཾ ཨནུཙངྐམམཱནོ ཨཉྙཏརསྨིཾ པདེསེ སིཏཾ པཱཏྭཱཀཱསི. ཨཱནནྡཏྠེརོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཧེཏུ, ཀོ པཙྩཡོ བྷགཝཏོ སིཏསྶ པཱཏུཀམྨཱཡ, ན ཨཧེཏུ ཏཐཱགཏཱ སིཏཾ པཱཏུཀརོནྟི, པུཙྪིསྶཱམི ཏཱཝཱ’’ཏི ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ སིཏཀཱརཎཾ པུཙྪི. ཨཐསྶ སཏྠཱ ‘‘བྷཱུཏཔུབྦཾ, ཨཱནནྡ, ཀཎྷོ ནཱམ ཨིསི ཨཧོསི, སོ ཨིམསྨིཾ བྷཱུམིཔྤདེསེ ཝིཧཱསི ཛྷཱཡཱི ཛྷཱནརཏོ, ཏསྶ སཱིལཏེཛེན སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཀམྤཱི’’ཏི སིཏཀཱརཎཾ ཝཏྭཱ ཏསྶ ཝཏྠུནོ ཨཔཱཀཊཏྟཱ ཐེརེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བཱརཱཎསིཡཾ ཨེཀེན ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝེན ཨཔུཏྟཀེན བྲཱཧྨཎེན སཱིལཾ སམཱདིཡིཏྭཱ པུཏྟེ པཏྠིཏེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ བྲཱཧྨཎིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི. ཀཱལ༹ཝཎྞཏྟཱ པནསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ‘‘ཀཎྷཀུམཱརོ’’ཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ མཎིཔཊིམཱ ཝིཡ སོབྷགྒཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ པིཏརཱ སིཔྤུགྒཧཎཏྠཱཡ པེསིཏོ ཏཀྐསིལཱཡཾ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཧེཏྭཱ པཙྩཱགཙྪི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ ཨནུརཱུཔེན དཱརེན སཾཡོཛེསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཙྩཡེན སབྦིསྶརིཡཾ པཊིཔཛྫི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཏནཀོཊྛཱགཱརཱནི ཝིལོཀེཏྭཱ ཝརཔལླངྐམཛ྄ཛྷགཏོ སུཝཎྞཔཊྚཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ ཨསུཀེན ཨུཔྤཱདིཏཾ, ཨེཏྟཀཾ ཨསུཀེནཱ’’ཏི པུབྦཉཱཏཱིཧི སུཝཎྞཔཊྚེ ལིཁིཏཱནི ཨཀྑརཱནི དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཡེཧི ཨིམཾ དྷནཾ ཨུཔྤཱདིཏཾ, ཏེ ན པཉྙཱཡནྟི, དྷནམེཝ པཉྙཱཡཏི, ཨེཀོཔི ཨིདཾ དྷནཾ གཧེཏྭཱ གཏོ ནཱམ ནཏྠི, ན ཁོ པན སཀྐཱ དྷནབྷཎྜིཀཾ བནྡྷིཏྭཱ པརལོཀཾ གནྟུཾ. པཉྩནྣཾ ཝེརཱནཾ སཱདྷཱརཎབྷཱཝེན ཧི ཨསཱརསྶ དྷནསྶ དཱནཾ སཱརོ, བཧུརོགསཱདྷཱརཎབྷཱཝེན ཨསཱརསྶ སརཱིརསྶ སཱིལཝནྟེསུ ཨབྷིཝཱདནཱདིཀམྨཾ སཱརོ, ཨནིཙྩཱབྷིབྷཱུཏབྷཱཝེན ཨསཱརསྶ ¶ ཛཱིཝིཏསྶ ཨནིཙྩཱདིཝསེན ཝིཔསྶནཱཡོགོ སཱརོ, ཏསྨཱ ཨསཱརེཧི བྷོགེཧི སཱརགྒཧཎཏྠཾ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི.

སོ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཡ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི. ཡཱཝ སཏྟམཱ དིཝསཱ དྷནཾ ཨཔརིཀྑཱིཡམཱནཾ ¶ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ མེ དྷནེན, ཡཱཝ མཾ ཛརཱ ནཱབྷིབྷཝཏི, ཏཱཝདེཝ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གེཧེ སབྦདྭཱརཱནི ཝིཝརཱཔེཏྭཱ ‘‘དིནྣཾ མེ, ཧརནྟཱུ’’ཏི ཨསུཙིཾ ཝིཡ ཛིགུཙྪནྟོ ¶ ཝཏྠུཀཱམེ པཧཱཡ མཧཱཛནསྶ རོདནྟསྶ པརིདེཝནྟསྶ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཏྠཱཡ རམཎཱིཡཾ བྷཱུམིབྷཱགཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨིམཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཾ ཨིནྡཝཱརུཎཱིརུཀྑཾ གོཙརགཱམཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ཏསྶེཝ རུཀྑསྶ མཱུལེ ཝིཧཱསི. གཱམནྟསེནཱསནཾ པཧཱཡ ཨཱརཉྙིཀོ ཨཧོསི, པཎྞསཱལཾ ཨཀཏྭཱ རུཀྑམཱུལིཀོ ཨཧོསི, ཨབྦྷོཀཱསིཀོ ནེསཛྫིཀོ. སཙེ ནིཔཛྫིཏུཀཱམོ, བྷཱུམིཡཾཡེཝ ནིཔཛྫཏི, དནྟམཱུསལིཀོ ཧུཏྭཱ ཨནགྒིཔཀྐམེཝ ཁཱདཏི, ཐུསཔརིཀྑིཏྟཾ ཀིཉྩི ན ཁཱདཏི, ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀཝཱརམེཝ ཁཱདཏི, ཨེཀཱསནིཀོ ཨཧོསི. ཁམཱཡ པཐཝཱིཨཱཔཏེཛཝཱཡུསམོ ཧུཏྭཱ ཨེཏེ ཨེཏྟཀེ དྷུཏངྒགུཎེ སམཱདཱཡ ཝཏྟཏི, ཨིམསྨིཾ ཀིར ཛཱཏཀེ བོདྷིསཏྟོ པརམཔྤིཙྪོ ཨཧོསི. སོ ན ཙིརསྶེཝ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཛྷཱནཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟོ ཏཏྠེཝ ཝསཏི, ཕལཱཕལཏྠམྤི ཨཉྙཏྠ ན གཙྪཏི, རུཀྑསྶ ཕལིཏཀཱལེ ཕལཾ ཁཱདཏི, པུཔྥིཏཀཱལེ པུཔྥཾ ཁཱདཏི, སཔཏྟཀཱལེ པཏྟཱནི ཁཱདཏི, ནིཔྤཏྟཀཱལེ པཔཊིཀཾ ཁཱདཏི. ཨེཝཾ པརམསནྟུཊྛོ ཧུཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཙིརཾ ཝསཏི.

སོ ཨེཀདིཝསཾ པུབྦཎྷསམཡེ ཏསྶ རུཀྑསྶ པཀྐཱནི ཕལཱནི གཎྷི, གཎྷནྟོ པན ལོལུཔྤཙཱརེན ཨུཊྛཱཡ ཨཉྙསྨིཾ པདེསེ ན གཎྷཱཏི, ཡཐཱནིསིནྣོཝ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ཧཏྠཔྤསཱརཎཊྛཱནེ ཋིཏཱནི ཕལཱནི སཾཧརཏི, ཏེསུཔི མནཱཔཱམནཱཔཾ ཨཝིཙིནིཏྭཱ སམྤཏྟསམྤཏྟམེཝ གཎྷཱཏི. ཨེཝཾ པརམསནྟུཊྛསྶ ཏསྶ སཱིལཏེཛེན སཀྐསྶ པཎྜུཀམྦལསིལཱསནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. ཏཾ ཀིར སཀྐསྶ ཨཱཡུཀྑཡེན ཝཱ ཨུཎྷཾ ཧོཏི པུཉྙཀྑཡེན ¶ ཝཱ, ཨཉྙསྨིཾ ¶ ཝཱ མཧཱནུབྷཱཝསཏྟེ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྠེནྟེ, དྷམྨིཀཱནཾ ཝཱ མཧིདྡྷིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སཱིལཏེཛེན ཨུཎྷཾ ཧོཏི. སཀྐོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མཾ ཋཱནཱ ཙཱཝེཏུཀཱམོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ཨིམསྨིཾ པདེསེ ཝསནྟཾ ཀཎྷཾ ཨིསིཾ རུཀྑཕལཱནི ཨུཙྩིནནྟཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཨིསི གྷོརཏཔོ པརམཛིཏིནྡྲིཡོ, ཨིམཾ དྷམྨཀཐཱཡ སཱིཧནཱདཾ ནདཱཔེཏྭཱ སུཀཱརཎཾ སུཏྭཱ ཝརེན སནྟཔྤེཏྭཱ ཨིམམསྶ རུཀྑཾ དྷུཝཕལཾ ཀཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ མཧནྟེནཱནུབྷཱཝེན སཱིགྷཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཏསྶ པིཊྛིཔསྶེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཨཝཎྞེ ཀཐིཏེ ཀུཛ྄ཛྷིསྶཏི ནུ ཁོ, ནོ’’ཏི ཝཱིམཾསནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡.

‘‘ཀཎྷོ ཝཏཱཡཾ པུརིསོ, ཀཎྷཾ བྷུཉྫཏི བྷོཛནཾ;

ཀཎྷེ བྷཱུམིཔདེསསྨིཾ, ན མཡ྄ཧཾ མནསོ པིཡོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཎྷོཏི ཀཱལ༹ཝཎྞོ. བྷོཛནནྟི རུཀྑཕལབྷོཛནཾ.

ཀཎྷོ ¶ ཨིསི སཀྐསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མཡཱ སདྡྷིཾ ཀཐེཏཱི’’ཏི དིབྦཙཀྑུནཱ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘སཀྐོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཨནིཝཏྟིཏྭཱ ཨནོལོཀེཏྭཱཝ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢.

‘‘ན ཀཎྷོ ཏཙསཱ ཧོཏི, ཨནྟོསཱརོ ཧི བྲཱཧྨཎོ;

ཡསྨིཾ པཱཔཱནི ཀམྨཱནི, ས ཝེ ཀཎྷོ སུཛམྤཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཙསཱཏི ཏཙེན ཀཎྷོ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནྟོསཱརོཏི ཨབྦྷནྟརེ སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱཝིམུཏྟིཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསཱརེཧི སམནྣཱགཏོ. ཨེཝརཱུཔོ ཧི བཱཧིཏཔཱཔཏྟཱ བྲཱཧྨཎོ ནཱམ ཧོཏི. ས ཝེཏི ཡསྨིཾ པན པཱཔཱནི ཀམྨཱནི ཨཏྠི, སོ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཀུལེ ཛཱཏོཔི ཡེན ཀེནཙི སརཱིརཝཎྞེན སམནྣཱགཏོཔི ཀཱལ༹ཀོཝ.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཀཎྷབྷཱཝཀརཱནི པཱཔཀམྨཱནི ཨེཀཝིདྷཱདིབྷེདེཧི ཝིཏྠཱརེཏྭཱ སབྦཱནིཔི ཏཱནི གརཧིཏྭཱ སཱིལཱདཡོ གུཎེ པསཾསིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཙནྡཾ ཨུཊྛཱཔེནྟོ ཝིཡ ¶ སཀྐསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. སཀྐོ ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པམུདིཏོ སོམནསྶཛཱཏོ མཧཱསཏྟཾ ཝརེན ནིམནྟེནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ¶ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ བྲཱཧྨཎ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨེཏསྨིནྟི ཡཾ ཨིདཾ ཏཡཱ སབྦཉྙུབུདྡྷེན ཝིཡ སུལཔིཏཾ, ཏསྨིཾ སུལཔིཏེ ཏུམྷཱཀམེཝ ཨནུཙྪཝིཀཏྟཱ པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ ཡཾ ཀིཉྩི མནསཱ ཨིཙྪསི, སབྦཾ ཏེ ཡཾ ཝརཾ ཨིཙྪིཏཾ པཏྠིཏཾ, ཏཾ དམྨཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཏྟནོ ཨཝཎྞེ ཀཐིཏེ ཀུཛ྄ཛྷིསྶཏི, ནོཏི མཾ ཝཱིམཾསནྟོ མཡ྄ཧཾ ཚཝིཝཎྞཉྩ བྷོཛནཉྩ ཝསནཊྛཱནཉྩ གརཧིཏྭཱ ཨིདཱནི མཡ྄ཧཾ ཨཀུདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ ཝརཾ དེཏི, མཾ ཁོ པནེས ‘སཀྐིསྶརིཡབྲཧྨིསྶརིཡཱནཾ ཨཏྠཱཡ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏཱི’ཏིཔི མཉྙེཡྻ, ཏཏྲསྶ ནིཀྐངྑབྷཱཝཏྠཾ མཡ྄ཧཾ པརེསུ ཀོདྷོ ཝཱ དོསོ ཝཱ མཱ ཨུཔྤཛྫཏུ, པརསམྤཏྟིཡཾ ལོབྷོ ཝཱ པརེསུ སིནེཧོ ཝཱ མཱ ཨུཔྤཛྫཏུ, མཛ྄ཛྷཏྟོཝ བྷཝེཡྻནྟི ཨིམེ མཡཱ ཙཏྟཱརོ ཝརེ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ཏསྶ ནིཀྐངྑབྷཱཝཏྠཱཡ ཙཏྟཱརོ ཝརེ གཎྷནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤.

‘‘ཝརཉྩེ ¶ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

སུནིཀྐོདྷཾ སུནིདྡོསཾ, ནིལློབྷཾ ཝུཏྟིམཏྟནོ;

ནིསྣེཧམབྷིཀངྑཱམི, ཨེཏེ མེ ཙཏུརོ ཝརེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝརཉྩེ མེ ཨདོ སཀྐཱཏི སཙེ ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ཝརཾ ཨདཱསི. སུནིཀྐོདྷནྟི ཨཀུཛ྄ཛྷནཝསེན སུཊྛུ ནིཀྐོདྷཾ. སུནིདྡོསནྟི ཨདུསྶནཝསེན སུཊྛུ ནིདྡོསཾ. ནིལློབྷནྟི པརསམྤཏྟཱིསུ ནིལློབྷཾ. ཝུཏྟིམཏྟནོཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཨཏྟནོ ཝུཏྟིཾ. ནིསྣེཧནྟི པུཏྟདྷཱིཏཱདཱིསུ ཝཱ སཝིཉྙཱཎཀེསུ དྷནདྷཉྙཱདཱིསུ ཝཱ ཨཝིཉྙཱཎཀེསུ ཨཏྟནོ སནྟཀེསུཔི ནིསྣེཧཾ ཨཔགཏལོབྷཾ. ཨབྷིཀངྑཱམཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཨིམེཧི ཙཏཱུཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཨཏྟནོ ཝུཏྟིཾ ཨབྷིཀངྑཱམི. ཨེཏེ མེ ཙཏུརོ ཝརེཏི ཨེཏེ ནིཀྐོདྷཱདིཀེ ཙཏུརོ མཡ྄ཧཾ ཝརེ དེཧཱིཏི.

ཀིཾ པནེས ན ཛཱནཱཏི ‘‘ཡཐཱ ན སཀྐཱ སཀྐསྶ སནྟིཀེ ཝརཾ གཧེཏྭཱ ཝརེན ཀོདྷཱདཡོ ཧནིཏུ’’ནྟི. ནོ ན ཛཱནཱཏི, སཀྐེ ཁོ པན ཝརཾ ¶ དེནྟེ ན གཎྷཱམཱིཏི ཝཙནཾ ན ཡུཏྟནྟི ཏསྶ ཙ ནིཀྐངྑབྷཱཝཏྠཱཡ གཎྷི ¶ . ཏཏོ སཀྐོ ཙིནྟེསི ‘‘ཀཎྷཔཎྜིཏོ ཝརཾ གཎྷནྟོ ཨཏིཝིཡ ཨནཝཛྫེ ཝརེ གཎྷི, ཨེཏེསུ ཝརེསུ གུཎདོསཾ ཨེཏམེཝ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ པུཙྪནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥.

‘‘ཀིཾནུ ཀོདྷེ ཝཱ དོསེ ཝཱ, ལོབྷེ སྣེཧེ ཙ བྲཱཧྨཎ;

ཨཱདཱིནཝཾ ཏྭཾ པསྶསི, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – བྲཱཧྨཎ ཀིཾ ནུ ཁོ ཏྭཾ ཀོདྷེ དོསེ ལོབྷེ སྣེཧེ ཙ ཨཱདཱིནཝཾ པསྶསི, ཏཾ ཏཱཝ མེ པུཙྪིཏོ ཨཀྑཱཧི, ན ཧི མཡཾ ཨེཏྠ ཨཱདཱིནཝཾ ཛཱནཱམཱཏི.

ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཏེན ཧི སུཎཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༦.

‘‘ཨཔྤོ ཧུཏྭཱ བཧུ ཧོཏི, ཝཌྜྷཏེ སོ ཨཁནྟིཛོ;

ཨཱསངྒཱི བཧུཔཱཡཱསོ, ཏསྨཱ ཀོདྷཾ ན རོཙཡེ.

༡༧.

‘‘དུཊྛསྶ ¶ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, པརཱམཱསོ ཨནནྟརཱ;

ཏཏོ པཱཎི ཏཏོ དཎྜོ, སཏྠསྶ པརམཱ གཏི;

དོསོ ཀོདྷསམུཊྛཱནོ, ཏསྨཱ དོསཾ ན རོཙཡེ.

༡༨.

‘‘ཨཱལོཔསཱཧསཱཀཱརཱ, ནིཀཏཱི ཝཉྩནཱནི ཙ;

དིསྶནྟི ལོབྷདྷམྨེསུ, ཏསྨཱ ལོབྷཾ ན རོཙཡེ.

༡༩.

‘‘སྣེཧསངྒཐིཏཱ གནྠཱ, སེནྟི མནོམཡཱ པུཐཱུ;

ཏེ བྷུསཾ ཨུཔཏཱཔེནྟི, ཏསྨཱ སྣེཧཾ ན རོཙཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཁནྟིཛོཏི སོ ཨནདྷིཝཱསཀཛཱཏིཀསྶ ཨཁནྟིཏོ ཛཱཏོ ཀོདྷོ པཋམཾ པརིཏྟོ ཧུཏྭཱ པཙྪཱ བཧུ ཧོཏི ཨཔརཱཔརཾ ཝཌྜྷཏི. ཏསྶ ཝཌྜྷནབྷཱཝོ ཁནྟིཝཱདཱིཛཱཏཀེན (ཛཱ. ༡.༤.༤༩ ཨཱདཡོ) ཙེཝ ཙཱུལ༹དྷམྨཔཱལཛཱཏཀེན (ཛཱ. ༡.༥.༤༤ ཨཱདཡོ) ཙ ཝཎྞེཏབྦོ. ཨཔིཙ ཏིསྶཱམཙྩསྶཔེཏྠ བྷརིཡཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ སཔརིཛནཾ མཱརེཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྟནོ མཱརིཏཝཏྠུ ཀཐེཏབྦཾ. ཨཱསངྒཱིཏི ཨཱསངྒཀརཎོ. ཡསྶ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཨཱསཏྟཾ ལགྒིཏཾ ཀརོཏི, ཏཾ ཝཏྠུཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ¶ གནྟུཾ ན དེཏི, ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཀྐོསནཱདཱིནི ཀཱརེཏི. བཧུཔཱཡཱསོཏི བཧུནཱ ཀཱཡིཀཙེཏསིཀདུཀྑསངྑཱཏེན ཨུཔཱཡཱསེན ཀིལམཐེན སམནྣཱགཏོ. ཀོདྷཾ ནིསྶཱཡ ཧི ཀོདྷཝསེན ཨརིཡཱདཱིསུ ཀཏཝཱིཏིཀྐམཱ དིཊྛདྷམྨེ ཙེཝ སམྤརཱཡེ ཙ ཝདྷབནྡྷཝིཔྤཊིསཱརཱདཱིནི ¶ ཙེཝ པཉྩཝིདྷབནྡྷནཀམྨཀརཎཱདཱིནི ཙ བཧཱུནི དུཀྑཱནི ཨནུབྷཝནྟཱིཏི ཀོདྷོ བཧུཔཱཡཱསོ ནཱམ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨེས ཨེཝཾ ཨནེཀཱདཱིནཝོ, ཏསྨཱ ཀོདྷཾ ན རོཙེམི.

དུཊྛསྶཱཏི ཀུཛ྄ཛྷནལཀྑཎེན ཀོདྷེན ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ དུསྶནལཀྑཎེན དོསེན དུཊྛསྶ པཋམཾ ཏཱཝ ‘‘ཨརེ, དཱས, པེསྶཱ’’ཏི ཕརུསཝཱཙཱ ནིཙྪརཏི, ཝཱཙཱཡ ཨནནྟརཱ ཨཱཀཌྜྷནཝིཀཌྜྷནཝསེན ཧཏྠཔརཱམཱསོ, ཏཏོ ཨནནྟརཱ ཨུཔཀྐམནཝསེན པཱཎི པཝཏྟཏི, ཏཏོ དཎྜོ, དཎྜཔྤཧཱརེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པན ཨེཀཏོདྷཱརཨུབྷཏོདྷཱརསྶ སཏྠསྶ པརམཱ གཏི, སབྦཔརིཡནྟཱ སཏྠནིཔྥཏྟི ཧོཏི. ཡདཱ ཧི སཏྠེན པརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ པཙྪཱ ཏེནེཝ སཏྠེན ཨཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏི, ཏདཱ དོསོ མཏྠཀཔྤཏྟོ ཧོཏི. དོསོ ཀོདྷསམུཊྛཱནོཏི ཡཐཱ ཨནམྦིལཾ ཏཀྐཾ ཝཱ ཀཉྫིཀཾ ཝཱ པརིཎཱམཝསེན པརིཝཏྟིཏྭཱ ཨམྦིལཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨེཀཛཱཏིཀམྤི སམཱནཾ ཨམྦིལཾ ཨནམྦིལནྟི ནཱནཱ ཝུཙྩཏི, ཏཐཱ པུབྦཀཱལེ ཀོདྷོ པརིཎམིཏྭཱ ¶ ཨཔརབྷཱགེ དོསོ ཧོཏི. སོ ཨཀུསལམཱུལཏྟེན ཨེཀཛཱཏིཀོཔི སམཱནོ ཀོདྷོ དོསོཏི ནཱནཱ ཝུཙྩཏི. ཡཐཱ ཨནམྦིལཏོ ཨམྦིལཾ, ཨེཝཾ སོཔི ཀོདྷཏོ སམུཊྛཱཏཱིཏི ཀོདྷསམུཊྛཱནོ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨེཝཾ ཨནེཀཱདཱིནཝོ དོསོ, ཏསྨཱ དོསམྤི ན རོཙེམི.

ཨཱལོཔསཱཧསཱཀཱརཱཏི དིཝཱ དིཝསྶེཝ གཱམཾ པཧརིཏྭཱ ཝིལུམྤནཱནི ཙ ཨཱཝུདྷཾ སརཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མེ དེཧཱི’’ཏི སཱཧསཱཀཱརཱ ཙ. ནིཀཏཱི ཝཉྩནཱནི ཙཱཏི པཏིརཱུཔཀཾ དསྶེཏྭཱ པརསྶ ཧརཎཾ ནིཀཏི ནཱམ, སཱ ཨསུཝཎྞམེཝ ‘‘སུཝཎྞ’’ནྟི ཀཱུཊཀཧཱཔཎཾ ‘‘ཀཧཱཔཎོ’’ཏི དཏྭཱ པརསནྟཀགྒཧཎེ དཊྛབྦཱ. པཊིབྷཱནཝསེན པན ཨུཔཱཡཀུསལཏཱཡ པརསནྟཀགྒཧཎཾ ཝཉྩནཾ ནཱམ. ཏསྶེཝཾ པཝཏྟི དཊྛབྦཱ – ཨེཀོ ཀིར ཨུཛུཛཱཏིཀོ གཱམིཀཔུརིསོ ཨརཉྙཏོ སསཀཾ ཨཱནེཏྭཱ ནདཱིཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཨོཏརི. ཨཐེཀོ དྷུཏྟོ ཏཾ སསཀཾ སཱིསེ ཀཏྭཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཨོཏིཎྞོ. ཨིཏརོ ཨུཏྟརིཏྭཱ སསཀཾ ཨཔསྶནྟོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིལོཀེསི. ཏམེནཾ དྷུཏྟོ ‘‘ཀིཾ བྷོ ཝིལོཀེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ མེ ཋཱནེ སསཀོ ཋཔིཏོ, ཏཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནྡྷབཱལ, ཏྭཾ ན ཛཱནཱསི, སསཀཱ ནཱམ ནདཱིཏཱིརེ ཋཔིཏཱ པལཱཡནྟི, པསྶ ཨཧཾ ཨཏྟནོ སསཀཾ ¶ སཱིསེ ཋཔེཏྭཱཝ ནྷཱཡཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨཔྤཊིབྷཱནཏཱཡ ‘‘ཨེཝཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པཀྐཱམི. ཨེཀཀཧཱཔཎེན མིགཔོཏཀཾ གཧེཏྭཱ པུན ཏཾ དཏྭཱ དྭིཀཧཱཔཎགྒྷནཀསྶ མིགསྶ གཧིཏཝཏྠུཔེཏྠ ཀཐེཏབྦཾ. དིསྶནྟི ལོབྷདྷམྨེསཱུཏི སཀྐ, ཨིམེ ཨཱལོཔཱདཡོ པཱཔདྷམྨཱ ལོབྷསབྷཱཝེསུ ལོབྷཱབྷིབྷཱུཏེསུ སཏྟེསུ དིསྶནྟི. ན ཧི ཨལུདྡྷཱ ཨེཝརཱུཔཱནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟི. ཨེཝཾ ལོབྷོ ཨནེཀཱདཱིནཝོ, ཏསྨཱ ལོབྷམྤི ན རོཙེམི.

སྣེཧསངྒཐིཏཱ གནྠཱཏི ཨཱརམྨཎེསུ ཨལླཱིཡནལཀྑཎེན སྣེཧེན སངྒཐིཏཱ པུནཔྤུནཾ ཨུཔྤཱདཝསེན གྷཊིཏཱ སུཏྟེན པུཔྥཱནི ¶ ཝིཡ བདྡྷཱ ནཱནཔྤཀཱརེསུ ཨཱརམྨཎེསུ པཝཏྟམཱནཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠཱ. སེནྟི མནོམཡཱ པུཐཱུཏི ཏེ པུཐཱུསུ ཨཱརམྨཎེསུ ཨུཔྤནྣཱ སུཝཎྞཱདཱིཧི ནིབྦཏྟཱནི སུཝཎྞཱདིམཡཱནི ཨཱབྷརཎཱདཱིནི ཝིཡ མནེན ནིབྦཏྟཏྟཱ མནོམཡཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠཱ ཏེསུ ཨཱརམྨཎེསུ སེནྟི ཨནུསེནྟི. ཏེ བྷུསཾ ཨུཔཏཱཔེནྟཱིཏི ཏེ ཨེཝཾ ཨནུསཡིཏཱ བལཝཏཱཔཾ ཛནེནྟཱ བྷུསཾ ཨུཔཏཱཔེནྟི ཨཏིཀིལམེནྟི. ཏེསཾ པན བྷུསཾ ཨུཔཏཱཔནེ ‘‘སལླཝིདྡྷོཝ རུཔྤཏཱི’’ཏི (སུ. ནི. ༧༧༣) གཱཐཱཡ ཝཏྠུ, ‘‘པིཡཛཱཏིཀཱ ཧི གཧཔཏི, སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ པིཡཔྤབྷུཏིཀཱ’’ (མ. ནི. ༢.༣༥༣), ‘‘པིཡཏོ ཛཱཡཏཱི སོཀོ’’ཏིཨཱདཱིནི (དྷ. པ. ༢༡༢) སུཏྟཱནི ཙ ཨཱཧརིཏབྦཱནི. ཨཔིཙ མངྒལབོདྷིསཏྟསྶ དཱརཀེ དཏྭཱ བལཝསོཀེན ཧདཡཾ ཕལི, ཝེསྶནྟརབོདྷིསཏྟསྶ མཧནྟཾ དོམནསྶཾ ཨུདཔཱདི. ཨེཝཾ པཱུརིཏཔཱརམཱིནཾ ¶ མཧཱསཏྟཱནཾ པེམཾ ཨུཔཏཱཔཾ ཀརོཏིཡེཝ. ཨཡཾ སྣེཧེ ཨཱདཱིནཝོ, ཏསྨཱ སྣེཧམྤི ན རོཙེམཱིཏི.

སཀྐོ པཉྷཝིསྶཛྫནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀཎྷཔཎྜིཏ ཏཡཱ ཨིམེ པཉྷཱ བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ སཱདྷུཀཾ ཀཐིཏཱ, ཨཏིཝིཡ ཏུཊྛོསྨི ཏེ, ཨཔརམྤི ཝརཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༠.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ¶ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ བྲཱཧྨཎ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཨནནྟརགཱཐམཱཧ –

༢༡.

‘‘ཝརཉྩེ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

ཨརཉྙེ མེ ཝིཧརཏོ, ནིཙྩཾ ཨེཀཝིཧཱརིནོ;

ཨཱབཱདྷཱ མཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཨནྟརཱཡཀརཱ བྷུསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནྟརཱཡཀརཱ བྷུསཱཏི ཨིམསྶ མེ ཏཔོཀམྨསྶ ཨནྟརཱཡཀརཱ.

ཏཾ སུཏྭཱ སཀྐོ ‘‘ཀཎྷཔཎྜིཏོ ཝརཾ གཎྷནྟོ ན ཨཱམིསསནྣིསྶིཏཾ གཎྷཱཏི, ཏཔོཀམྨནིསྶིཏམེཝ གཎྷཱཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ པསནྣོ ཨཔརམྤི ཝརཾ དདམཱནོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༢༢.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ བྲཱཧྨཎ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསཱི’’ཏི.

བོདྷིསཏྟོཔི ཝརགྒཧཎཱཔདེསེན ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༢༣.

‘‘ཝརཉྩེ ¶ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

ན མནོ ཝཱ སརཱིརཾ ཝཱ, མཾ-ཀཏེ སཀྐ ཀསྶཙི;

ཀདཱཙི ཨུཔཧཉྙེཐ, ཨེཏཾ སཀྐ ཝརཾ ཝརེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ མནོ ཝཱཏི མནོདྭཱརཾ ཝཱ. སརཱིརཾ ཝཱཏི ཀཱཡདྭཱརཾ ཝཱ, ཝཙཱིདྭཱརམྤི ཨེཏེསཾ གཧཎེན གཧིཏམེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. མཾ-ཀཏེཏི མམ ཀཱརཎཱ. ཨུཔཧཉྙེཐཱཏི ཨུཔགྷཱཏཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ ཨཔརིསུདྡྷཾ ཨསྶ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཀྐ དེཝརཱཛ, མམ ཀཱརཎཱ མཾ ནིསྶཱཡ མམ ཨནཏྠཀཱམཏཱཡ ཀསྶཙི སཏྟསྶ ཀིསྨིཉྩི ཀཱལེ ཨིདཾ ཏིཝིདྷམྤི ཀམྨདྭཱརཾ ན ཨུཔཧཉྙེཐ, པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི དསཧི ཨཀུསལཀམྨཔཐེཧི ཝིམུཏྟཾ པརིསུདྡྷམེཝ བྷཝེཡྻཱཏི.

ཨིཏི ¶ མཧཱསཏྟོ ཚསུཔི ཋཱནེསུ ཝརཾ གཎྷནྟོ ནེཀྑམྨནིསྶིཏམེཝ གཎྷི, ཛཱནཱཏི ཙེས ‘‘སརཱིརཾ ནཱམ བྱཱདྷིདྷམྨཾ, ན ཏཾ སཀྐཱ སཀྐེན ཨབྱཱདྷིདྷམྨཾ ཀཱཏུ’’ནྟི. སཏྟཱནཉྷི ཏཱིསུ དྭཱརེསུ པརིསུདྡྷབྷཱཝོ ཨསཀྐཱཡཏྟོཝ, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཏསྶ དྷམྨདེསནཏྠཾ ཨིམེ ཝརེ གཎྷི. སཀྐོཔི ཏཾ རུཀྑཾ དྷུཝཕལཾ ཀཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ སིརསི ཨཉྫལིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ‘‘ཨརོགཱ ཨིདྷེཝ ཝསཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. བོདྷིསཏྟོཔི ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཱནནྡ, པུབྦེ མཡཱ ནིཝུཏྠབྷཱུམིཔྤདེསོ ཙེསོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ ཨཧོསི, ཀཎྷཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀཎྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༤༤༡] ༣. ཙཏུཔོསཐིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

༢༤-༣༨. ཡོ ཀོཔནེཡྻོཏི ཨིདཾ ཙཏུཔོསཐིཀཛཱཏཀཾ པུཎྞཀཛཱཏཀེ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཙཏུཔོསཐིཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༤༤༢] ༤. སངྑཛཱཏཀཝཎྞནཱ

བཧུསྶུཏོཏི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱཝཏྠིཡཾ ཀིརེཀོ ཨུཔཱསཀོ ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརེ མཎྜཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨལངྐརིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཏཐཱགཏསྶ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཱཔེསི. སཏྠཱ ¶ པཉྩསཏབྷིཀྑུཔརིཝཱརོ ཏཏྠ གནྟྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨུཔཱསཀོ སཔུཏྟདཱརོ སཔརིཛནོ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ པུན སྭཱཏནཱཡཱཏི ཨེཝཾ སཏྟཱཧཾ ནིམནྟེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ སབྦཔརིཀྑཱརཾ ཨདཱསི. ཏཾ པན དདམཱནོ ཨུཔཱཧནདཱནཾ ཨུསྶནྣཾ ཀཏྭཱ ཨདཱསི. དསབལསྶ དིནྣོ ཨུཔཱཧནསངྒྷཱཊོ སཧསྶགྒྷནཀོ ¶ ཨཧོསི, དྭིནྣཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ པཉྩསཏགྒྷནཀོ, སེསཱནཾ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ སཏགྒྷནཀོ. ཨིཏི སོ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ བྷགཝཏོ སནྟིཀེ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ སཏྠཱ མདྷུརེན སརེན ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཨུལཱ༹རཾ ཏེ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནཾ, ཨཏྟམནོ ཧོཧི, པུབྦེ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཨེཀཾ ཨུཔཱཧནསངྒྷཱཊཾ དཏྭཱ ནཱཝཱཡ བྷིནྣཱཡ ཨཔྤཏིཊྛེ མཧཱསམུདྡེཔི ཨུཔཱཧནདཱནནིསྶནྡེན པཏིཊྛཾ ལབྷིཾསུ, ཏྭཾ པན བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནཾ ཨདཱསི, ཏསྶ ཏེ ཨུཔཱཧནདཱནསྶ ཕལཾ ཀསྨཱ ན པཏིཊྛཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཨཡཾ བཱརཱཎསཱི མོལི༹ནཱི ནཱམ ཨཧོསི. མོལི༹ནིནགརེ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ སངྑོ ནཱམ བྲཱཧྨཎོ ཨཌྜྷོ མཧདྡྷནོ མཧཱབྷོགོ པཧཱུཏཝིཏྟུཔཀརཎོ པཧཱུཏདྷནདྷཉྙསུཝཎྞརཛཏོ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ ནགརམཛ྄ཛྷེ ནིཝེསནདྭཱརེ ཙཱཏི ཚསུ ཋཱནེསུ ཚ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརེཏྭཱ དེཝསིཀཾ ཚསཏསཧསྶཱནི ཝིསྶཛྫེནྟོ ཀཔཎདྡྷིཀཱནཾ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ གེཧེ དྷནེ ཁཱིཎེ དཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཨཔརིཀྑཱིཎེཡེཝ དྷནེ ནཱཝཱཡ སུཝཎྞབྷཱུམིཾ གནྟྭཱ དྷནཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ནཱཝཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ བྷཎྜསྶ པཱུརཱཔེཏྭཱ པུཏྟདཱརཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཡཱཝཱཧཾ ཨཱགཙྪཱམི ¶ , ཏཱཝ མེ དཱནཾ ཨནུཔཙྪིནྡིཏྭཱ པཝཏྟེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དཱསཀམྨཀརཔརིཝུཏོ ཚཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཨུཔཱཧནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེ པཊྚནགཱམཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ གནྡྷམཱདནེ ཨེཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ཏཾ དྷནཱཧརཎཏྠཱཡ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཱཔུརིསོ དྷནཾ ཨཱཧརིཏུཾ གཙྪཏི, བྷཝིསྶཏི ནུ ཁོ ཨསྶ སམུདྡེ ཨནྟརཱཡོ, ནོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ‘‘བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨེས མཾ དིསྭཱ ཚཏྟཉྩ ཨུཔཱཧནཉྩ མཡ྄ཧཾ དཏྭཱ ཨུཔཱཧནདཱནནིསྶནྡེན སམུདྡེ བྷིནྣཱཡ ནཱཝཱཡ པཏིཊྛཾ ལབྷིསྶཏི, ཀརིསྶཱམིསྶ ཨནུགྒཧ’’ནྟི ཨཱཀཱསེནཱགནྟྭཱ ཏསྶཱཝིདཱུརེ ཨོཏརིཏྭཱ ཙཎྜཝཱཏཱཏཔེ ཨངྒཱརསནྠརསདིསཾ ཨུཎྷཝཱལུཀཾ མདྡནྟོ ཏསྶ ཨབྷིམུཁོ ཨཱགཙྪི.

སོ ཏཾ དིསྭཱཝ ‘‘པུཉྙཀྑེཏྟཾ མེ ཨཱགཏཾ, ཨཛྫ མཡཱ ཨེཏྠ དཱནབཱིཛཾ རོཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏུཊྛཙིཏྟོ ཝེགེན ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ ཨནུགྒཧཏྠཱཡ ཐོཀཾ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཨིམཾ རུཀྑམཱུལཾ ཨུཔསངྐམཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ¶ ཏསྨིཾ རུཀྑམཱུལཾ ཨུཔསངྐམནྟེ རུཀྑམཱུལེ ¶ ཝཱལུཀཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨུཏྟརཱསངྒཾ པཉྙཔེཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཝཱསིཏཔརིསྶཱཝིཏེན ཨུདཀེན པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ གནྡྷཏེལེན མཀྑེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཱཧནཱ ཨོམུཉྩིཏྭཱ པཔྥོཊེཏྭཱ གནྡྷཏེལེན མཀྑེཏྭཱ ཏསྶ པཱདེསུ པཊིམུཉྩིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམཱ ཨུཔཱཧནཱ ཨཱརུཡ྄ཧ ཚཏྟཾ མཏྠཀེ ཀཏྭཱ གཙྪཐཱ’’ཏི ཚཏྟུཔཱཧནཾ ཨདཱསི. སོ ཨསྶ ཨནུགྒཧཏྠཱཡ ཏཾ གཧེཏྭཱ པསཱདསཾཝཌྜྷནཏྠཾ པསྶནྟསྶེཝསྶ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གནྡྷམཱདནམེཝ ཨགམཱསི. བོདྷིསཏྟོཔི ཏཾ དིསྭཱ ཨཏིཝིཡ པསནྣཙིཏྟོ པཊྚནཾ གནྟྭཱ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཧི. ཨཐསྶ མཧཱསམུདྡཾ པཊིཔནྣསྶ སཏྟམེ དིཝསེ ནཱཝཱ ཝིཝརཾ ཨདཱསི, ཨུདཀཾ ཨུསྶིཉྩིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. མཧཱཛནོ མརཎབྷཡབྷཱིཏོ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ དེཝཏཱ ནམསྶིཏྭཱ མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝི. མཧཱསཏྟོ ཨེཀཾ ཨུཔཊྛཱཀཾ ¶ གཧེཏྭཱ སཀལསརཱིརཾ ཏེལེན མཀྑེཏྭཱ སཔྤིནཱ སདྡྷིཾ སཀྑརཙུཎྞཾ ཡཱཝདཏྠཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏམྤི ཁཱདཱཔེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཱུཔཀཡཊྛིམཏྠཀཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ‘‘ཨིམཱཡ དིསཱཡ ཨམྷཱཀཾ ནགར’’ནྟི དིསཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ མཙྪཀཙྪཔཔརིཔནྠཏོ ཨཏྟཱནཾ མོཙེནྟོ ཏེན སདྡྷིཾ ཨུསབྷམཏྟཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པཏི. མཧཱཛནོ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎི. མཧཱསཏྟོ པན ཨུཔཊྛཱཀེན སདྡྷིཾ སམུདྡཾ ཏརིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཏསྶ ཏརནྟསྶེཝ སཏྟམོ དིཝསོ ཛཱཏོ. སོ ཏསྨིམྤི ཀཱལེ ལོཎོདཀེན མུཁཾ ཝིཀྑཱལེཏྭཱ ཨུཔོསཐིཀོ ཨཧོསིཡེཝ.

ཏདཱ པན ཙཏཱུཧི ལོཀཔཱལེཧི མཎིམེཁལཱ ནཱམ དེཝདྷཱིཏཱ ‘‘སཙེ སམུདྡེ ནཱཝཱཡ བྷིནྣཱཡ ཏིསརཎགཏཱ ཝཱ སཱིལསམྤནྣཱ ཝཱ མཱཏཱཔིཏུཔཊྛཱཀཱ ཝཱ མནུསྶཱ དུཀྑཔྤཏྟཱ ཧོནྟི, ཏེ རཀྑེཡྻཱསཱི’’ཏི སམུདྡེ ཨཱརཀྑཎཏྠཱཡ ཋཔིཏཱ ཧོཏི. སཱ ཨཏྟནོ ཨིསྶརིཡེན སཏྟཱཧམནུབྷཝིཏྭཱ པམཛྫིཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ སམུདྡཾ ཨོལོཀེནྟཱི སཱིལཱཙཱརསཾཡུཏྟཾ སངྑབྲཱཧྨཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྶ སཏྟམོ དིཝསོ སམུདྡེ པཏིཏསྶ, སཙེ སོ མརིསྶཏི ཨཏིཝིཡ གཱརཡ྄ཧཱ མེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཾཝིགྒམཱནཧདཡཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ནཱནགྒརསབྷོཛནསྶ པཱུརེཏྭཱ ཝཱཏཝེགེན ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏསྶ པུརཏོ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཏྭཾ སཏྟཱཧཾ ནིརཱཧཱརོ, ཨིདཾ དིབྦབྷོཛནཾ བྷུཉྫཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཔནེཧི ཏཝ བྷཏྟཾ, ཨཧཾ ཨུཔོསཐིཀོ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶ ¶ ཨུཔཊྛཱཀོ པཙྪཏོ ཨཱགཏོ དེཝཏཾ ཨདིསྭཱ སདྡམེཝ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ བྲཱཧྨཎོ པཀཏིསུཁུམཱལོ སཏྟཱཧཾ ནིརཱཧཱརཏཱཡ དུཀྑིཏོ མརཎབྷཡེན ཝིལཔཏི མཉྙེ, ཨསྶཱསེསྶཱམི ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༩.

‘‘བཧུསྶུཏོ སུཏདྷམྨོསི སངྑ, དིཊྛཱ ཏཡཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ;

ཨཐཀྑཎེ ¶ དསྶཡསེ ཝིལཱཔཾ, ཨཉྙོ ནུ ཀོ ཏེ པཊིམནྟཀོ མཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སུཏདྷམྨོསཱིཏི དྷམྨོཔི ཏཡཱ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ སནྟིཀེ སུཏོ ཨསི. དིཊྛཱ ཏཡཱཏི ཏེསཾ པཙྩཡེ དེནྟེན ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརོནྟེན དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ ཏཡཱ དིཊྛཱ. ཨེཝཾ ཨཀརོནྟོ ཧི པསྶནྟོཔི ཏེ ན པསྶཏིཡེཝ. ཨཐཀྑཎེཏི ཨཐ ཨཀྑཎེ སལླཔནྟསྶ ཀསྶཙི ཨབྷཱཝེན ཝཙནསྶ ཨནོཀཱསེ. དསྶཡསེཏི ‘‘ཨཧཾ ཨུཔོསཐིཀོ’’ཏི ཝདནྟོ ཝིལཱཔཾ དསྶེསི. པཊིམནྟཀོཏི མཡཱ ཨཉྙོ ཀོ ཏཝ པཊིམནྟཀོ པཊིཝཙནདཱཡཀོ, ཀིཾཀཱརཎཱ ཨེཝཾ ཝིཔྤལཔསཱིཏི?

སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམསྶ དེཝཏཱ ན པཉྙཱཡཏི མཉྙེ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘སམྨ, ནཱཧཾ མརཎསྶ བྷཱཡཱམི, ཨཏྠི པན མེ ཨཉྙོ པཊིམནྟཀོ’’ཏི ཝཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༠.

‘‘སུབྦྷཱུ སུབྷཱ སུཔྤཊིམུཀྐཀམྦུ, པགྒཡ྄ཧ སོཝཎྞམཡཱཡ པཱཏིཡཱ;

‘བྷུཉྫསྶུ བྷཏྟཾ’ ཨིཏི མཾ ཝདེཏི, སདྡྷཱཝིཏྟཱ, ཏམཧཾ ནོཏི བྲཱུམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སུབྦྷཱུཏི སུབྷམུཁཱ. སུབྷཱཏི པཱསཱདིཀཱ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ. སུཔྤཊིམུཀྐཀམྦཱུཏི པཊིམུཀྐསུཝཎྞཱལངྐཱརཱ. པགྒཡ྄ཧཱཏི སུཝཎྞཔཱཏིཡཱ བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ. སདྡྷཱཝིཏྟཱཏི སདྡྷཱ ཙེཝ ཏུཊྛཙིཏྟཱ ཙ. ‘‘སདྡྷཾ ཙིཏྟ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ སདྡྷནྟི སདྡཧནྟཾ, ཙིཏྟནྟི ཏུཊྛཙིཏྟཾ. ཏམཧཾ ¶ ནོཏཱིཏི ཏམཧཾ དེཝཏཾ ཨུཔོསཐིཀཏྟཱ པཊིཀྑིཔནྟོ ནོཏི བྲཱུམི, ན ཝིཔྤལཔཱམི སམྨཱཏི.

ཨཐསྶ སོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༡.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ བྲཱཧྨཎ དིསྭཱན ཡཀྑཾ, པུཙྪེཡྻ པོསོ སུཁམཱསིསཱནོ;

ཨུཊྛེཧི ནཾ པཉྫལིཀཱབྷིཔུཙྪ, དེཝཱི ནུསི ཏྭཾ ཨུད མཱནུསཱི ནཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ སུཁམཱསིསཱནོཏི ཨེཏཱདིསཾ ཡཀྑཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ སུཁཾ ཨཱསཱིསནྟོ པཎྜིཏོ པུརིསོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སུཁཾ བྷཝིསྶཏི, ན བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪེཡྻ. ཨུཊྛེཧཱིཏི ཨུདཀཏོ ཨུཊྛཱནཱཀཱརཾ དསྶེནྟོ ཨུཊྛཧ. པཉྫལིཀཱབྷིཔུཙྪཱཏི ཨཉྫལིཀོ ¶ ཧུཏྭཱ ཨབྷིཔུཙྪ. ཨུད མཱནུསཱིཏི ཨུདཱཧུ མཧིདྡྷིཀཱ མཱནུསཱི ཏྭནྟི.

བོདྷིསཏྟོ ‘‘ཡུཏྟཾ ཀཐེསཱི’’ཏི ཏཾ པུཙྪནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤༢.

‘‘ཡཾ ¶ ཏྭཾ སུཁེནཱབྷིསམེཀྑསེ མཾ, བྷུཉྫསྶུ བྷཏྟཾ ཨིཏི མཾ ཝདེསི;

པུཙྪཱམི ཏཾ ནཱརི མཧཱནུབྷཱཝེ, དེཝཱི ནུསི ཏྭཾ ཨུད མཱནུསཱི ནཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ ཏྭནྟི ཡསྨཱ ཏྭཾ སུཁེན མཾ ཨབྷིསམེཀྑསེ, པིཡཙཀྑཱུཧི ཨོལོཀེསི. པུཙྪཱམི ཏནྟི ཏེན ཀཱརཎེན ཏཾ པུཙྪཱམི.

ཏཏོ དེཝདྷཱིཏཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༤༣.

‘‘དེཝཱི ཨཧཾ སངྑ མཧཱནུབྷཱཝཱ, ཨིདྷཱགཏཱ སཱགརཝཱརིམཛ྄ཛྷེ;

ཨནུཀམྤིཀཱ ནོ ཙ པདུཊྛཙིཏྟཱ, ཏཝེཝ ཨཏྠཱཡ ཨིདྷཱགཏཱསྨི.

༤༤.

‘‘ཨིདྷནྣཔཱནཾ སཡནཱསནཉྩ, ཡཱནཱནི ནཱནཱཝིཝིདྷཱནི སངྑ;

སབྦསྶ ཏྱཱཧཾ པཊིཔཱདཡཱམི, ཡཾ ཀིཉྩི ཏུཡ྄ཧཾ མནསཱབྷིཔཏྠིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨིདྷཱཏི ཨིམསྨིཾ མཧཱསམུདྡེ. ནཱནཱཝིཝིདྷཱནཱིཏི བཧཱུནི ཙ ཨནེཀཔྤཀཱརཱནི ཙ ཧཏྠིཡཱནཨསྶཡཱནཱདཱིནི ཨཏྠི. སབྦསྶ ཏྱཱཧནྟི ཏསྶ ཨནྣཔཱནཱདིནོ སབྦསྶ སཱམིཀཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཏེ ཨནྣཔཱནཱདིཾ པཊིཔཱདཡཱམི དདཱམི. ཡཾ ཀིཉྩཱིཏི ཨཉྙམྤི ཡཾ ཀིཉྩི མནསཱ ཨིཙྪིཏཾ, ཏཾ སབྦཾ ཏེ དམྨཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ དེཝདྷཱིཏཱ སམུདྡཔིཊྛེ མཡ྄ཧཾ ‘ཨིདཉྩིདཉྩ དམྨཱི’ཏི ཝདཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེསཱ མཡཱ ཀཏེན པུཉྙཀམྨེན དཱཏུཀཱམཱ, ཨུདཱཧུ ཨཏྟནོ བལེན, པུཙྪིསྶཱམི ཏཱཝ ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ པུཙྪནྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༥.

‘‘ཡཾ ཀིཉྩི ཡིཊྛཉྩ ཧུཏཉྩ མཡ྄ཧཾ, སབྦསྶ ནོ ཨིསྶརཱ ཏྭཾ སུགཏྟེ;

སུསྶོཎི སུབྦྷམུ སུཝིལགྒམཛ྄ཛྷེ, ཀིསྶ མེ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཡིཊྛནྟི དཱནཝསེན ཡཛིཏཾ. ཧུཏནྟི ཨཱཧུནཔཱཧུནཝསེན དིནྣཾ. སབྦསྶ ནོ ཨིསྶརཱ ཏྭནྟི ཏསྶ ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཀམྨསྶ ཏྭཾ ཨིསྶརཱ, ‘‘ཨིམསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཨིམསྶ ཨཡ’’ནྟི བྱཱཀརིཏུཾ སམཏྠཱཏི ཨཏྠོ. སུསྶོཎཱིཏི སུནྡརཨཱུརུལཀྑཎེ. སུབྦྷམཱུཏི སུནྡརབྷམུཀེ ¶ . སུཝིལགྒམཛ྄ཛྷེཏི སུཊྛུཝིལགྒིཏཏནུམཛ྄ཛྷེ. ཀིསྶ མེཏི མཡཱ ཀཏཀམྨེསུ ཀཏརཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཡེནཱཧཾ ཨཔྤཏིཊྛེ སམུདྡེ པཏིཊྛཾ ལབྷཱམཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ དེཝདྷཱིཏཱ ‘‘ཨཡཾ བྲཱཧྨཎོ ‘ཡཾ ཏེན ཀུསལཾ ཀཏཾ, ཏཾ ཀམྨཾ ན ཛཱནཱཏཱི’ཏི ཨཉྙཱཡ པུཙྪཏི མཉྙེ, ཀཐཡིསྶཱམི དཱནིསྶཱ’’ཏི ཏཾ ཀཐེནྟཱི ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༦.

‘‘གྷམྨེ པཐེ བྲཱཧྨཎ ཨེཀབྷིཀྑུཾ, ཨུགྒྷཊྚཔཱདཾ ཏསིཏཾ ཀིལནྟཾ;

པཊིཔཱདཡཱི སངྑ ཨུཔཱཧནཱནི, སཱ དཀྑིཎཱ ཀཱམདུཧཱ ཏཝཛྫཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨེཀབྷིཀྑུནྟི ཨེཀཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨུགྒྷཊྚཔཱདནྟི ཨུཎྷཝཱལུཀཱཡ གྷཊྚིཏཔཱདཾ. ཏསིཏནྟི པིཔཱསིཏཾ. པཊིཔཱདཡཱིཏི པཊིཔཱདེསི, ཡོཛེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཱམདུཧཱཏི སབྦཀཱམདཱཡིཀཱ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨེཝརཱུཔེཔི ནཱམ ཨཔྤཏིཊྛེ མཧཱསམུདྡེ མཡཱ དིནྣཨུཔཱཧནདཱནཾ མམ སབྦཀཱམདདཾ ཛཱཏཾ, ཨཧོ སུདིནྣཾ མེ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ དཱན’’ནྟི ཏུཊྛཙིཏྟོ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༧.

‘‘སཱ ཧོཏུ ནཱཝཱ ཕལཀཱུཔཔནྣཱ, ཨནཝསྶུཏཱ ཨེརཀཝཱཏཡུཏྟཱ;

ཨཉྙསྶ ཡཱནསྶ ན ཧེཏྠ བྷཱུམི, ཨཛྫེཝ མཾ མོལི༹ནིཾ པཱཔཡསྶཱུ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – དེཝཏེ, ཨེཝཾ སནྟེ མཡ྄ཧཾ ཨེཀཾ ནཱཝཾ མཱཔེཧི, ཁུདྡཀཾ པན ཨེཀདོཎིཀནཱཝཾ མཱཔེཧི, ཡཾ ནཱཝཾ མཱཔེསྶསི, སཱ ཧོཏུ ནཱཝཱ བཧཱུཧི སུསིབྦིཏེཧི ཕལཀེཧི ཨུཔཔནྣཱ, ཨུདཀཔཝེསནསྶཱབྷཱཝེན ཨནཝསྶུཏཱ, ཨེརཀེན སམྨཱ ¶ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེན ཝཱཏེན ཡུཏྟཱ, ཋཔེཏྭཱ དིབྦནཱཝཾ ཨཉྙསྶ ཡཱནསྶ ཨེཏྠ བྷཱུམི ནཏྠི, ཏཱཡ པན དིབྦནཱཝཱཡ ཨཛྫེཝ མཾ མོལི༹ནིནགརཾ པཱཔཡསྶཱུཏི.

དེཝདྷཱིཏཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏུཊྛཙིཏྟཱ སཏྟརཏནམཡཾ ནཱཝཾ མཱཔེསི. སཱ དཱིགྷཏོ ཨཊྛཨུསབྷཱ ཨཧོསི ཝིཏྠཱརཏོ ཙཏུཨུསབྷཱ, གམྦྷཱིརཏོ ཝཱིསཏིཡཊྛིཀཱ. ཏསྶཱ ཨིནྡནཱིལམཡཱ ཏཡོ ཀཱུཔཀཱ, སོཝཎྞམཡཱནི ཡོཏྟཱནི རཛཏམཡཱནི པཏྟཱནི སོཝཎྞམཡཱནི ཙ ཕིཡཱརིཏྟཱནི ཨཧེསུཾ. དེཝཏཱ ཏཾ ནཱཝཾ སཏྟནྣཾ རཏནཱནཾ པཱུརེཏྭཱ བྲཱཧྨཎཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ ཨལངྐཏནཱཝཱཡ ¶ ཨཱརོཔེསི, ཨུཔཊྛཱཀཾ པནསྶ ན ཨོལོཀེསི. བྲཱཧྨཎོ ཨཏྟནཱ ཀཏཀལྱཱཎཏོ ཏསྶ པཏྟིཾ ཨདཱསི, སོ ཨནུམོདི. ཏདཱ དེཝཏཱ ཏམྤི ཨཱལིངྒིཏྭཱ ནཱཝཱཡ པཏིཊྛཱཔེསི. ཨཐ ནཾ ནཱཝཾ མོལི༹ནིནགརཾ ནེཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ གྷརེ དྷནཾ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ ཨགམཱསི. སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ –

༤༨.

‘‘སཱ ཏཏྠ ཝིཏྟཱ སུམནཱ པཏཱིཏཱ, ནཱཝཾ སུཙིཏྟཾ ཨབྷིནིམྨིནིཏྭཱ;

ཨཱདཱཡ སངྑཾ པུརིསེན སདྡྷིཾ, ཨུཔཱནཡཱི ནགརཾ སཱདྷུརམྨ’’ནྟི. –

ཨིམཾ ཨོསཱནགཱཐཾ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ¶ སཱཏི བྷིཀྑཝེ, སཱ དེཝཏཱ ཏཏྠ སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཝིཏྟིསངྑཱཏཱཡ པཱིཏིཡཱ སམནྣཱགཏཏྟཱ ཝིཏྟཱ. སུམནཱཏི སུནྡརམནཱ པཱམོཛྫེན པཏཱིཏཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཝིཙིཏྲནཱཝཾ ནིམྨིནིཏྭཱ བྲཱཧྨཎཾ པརིཙཱརཀེན སདྡྷིཾ ཨཱདཱཡ སཱདྷུརམྨཾ ཨཏིརམཎཱིཡཾ ནགརཾ ཨུཔཱནཡཱིཏི.

བྲཱཧྨཎོཔི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨཔརིམིཏདྷནཾ གེཧཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསནྟོ དཱནཾ དཏྭཱ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཔརིཡོསཱནེ སཔརིསོ དེཝནགརཾ པརིཔཱུརེསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཔཱསཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ དེཝདྷཱིཏཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཨཧོསི, ཨུཔཊྛཱཀཔུརིསོ ཨཱནནྡོ, སངྑབྲཱཧྨཎོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སངྑཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༤༤༣] ༥. ཙཱུལ༹བོདྷིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡོ ཏེ ཨིམཾ ཝིསཱལཀྑིནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀོདྷནཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར བྷིཀྑུ ནིཡྻཱནིཀེ བུདྡྷསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཀོདྷཾ ནིགྒཧེཏུཾ ནཱསཀྑི, ཀོདྷནོ ཨཧོསི ཨུཔཱཡཱསབཧུལོ, ཨཔྤམྤི ཝུཏྟོ སམཱནོ ཨབྷིསཛྫི ཀུཔྤི བྱཱཔཛྫི ¶ པཏིཊྛཡི. སཏྠཱ ཏསྶ ཀོདྷནབྷཱཝཾ སུཏྭཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ ཀོདྷནོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཀོདྷོ ནཱམ ཝཱརེཏབྦོ, ཨེཝརཱུཔོ ཧི ཨིདྷལོཀེ ཙ པརལོཀེ ཙ ཨནཏྠཀཱརཀོ, ཏྭཾ ནིཀྐོདྷསྶ བུདྡྷསྶ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཀསྨཱ ཀུཛ྄ཛྷསི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ བཱཧིརསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཀོདྷཾ ན ཀརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀཱསིནིགམེ ཨེཀོ བྲཱཧྨཎོ ཨཌྜྷོ མཧདྡྷནོ མཧཱབྷོགོ ཨཔུཏྟཀོ ཨཧོསི, ཏསྶ བྲཱཧྨཎཱི པུཏྟཾ པཏྠེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ བྲཧྨལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཏསྶཱ ཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ‘‘བོདྷིཀུམཱརོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏསྶ ཝཡཔྤཏྟཀཱལེ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ ¶ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པཙྩཱགཏསྶ ཨནིཙྪནྟསྶེཝ མཱཏཱཔིཏརོ སམཱནཛཱཏིཀཱ ཀུལཱ ཀུམཱརིཀཾ ཨཱནེསུཾ. སཱཔི བྲཧྨལོཀཱ ཙུཏཱཝ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ དེཝཙྪརཔཊིབྷཱགཱ. ཏེསཾ ཨནིཙྪམཱནཱནཉྙེཝ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཾ ཀརིཾསུ. ཨུབྷིནྣཾ པནེཏེསཾ ཀིལེསསམུདཱཙཱརོ ནཱམ ན བྷཱུཏཔུབྦོ, སཾརཱགཝསེན ཨཉྙམཉྙསྶ ཨོལོཀནཾ ནཱམ ནཱཧོསི, སུཔིནེཔི མེཐུནདྷམྨོ ནཱམ ན དིཊྛཔུབྦོ, ཨེཝཾ པརིསུདྡྷསཱིལཱ ཨཧེསུཾ.

ཨཐཱཔརབྷཱགེ མཧཱསཏྟོ མཱཏཱཔིཏཱུསུ ཀཱལཀཏེསུ ཏེསཾ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཏཾ པཀྐོསིཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཏྭཾ ཨིམཾ ¶ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ གཧེཏྭཱ སུཁེན ཛཱིཝཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀིཾ ཀརིསྶཐ ཏུམྷེ པན, ཨཡྻཔུཏྟཱ’’ཏི? ‘‘མཡ྄ཧཾ དྷནེན ཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཧིམཝནྟཔདེསཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན ཨཡྻཔུཏྟ པབྦཛྫཱ ནཱམ པུརིསཱནཉྙེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘ཨིཏྠཱིནམྤི ཝཊྚཏི, བྷདྡེ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨཧཾ ཏུམྷེཧི ཚཊྚིཏཁེལ༹ཾ ན གཎྷིསྶཱམི, མཡ྄ཧམྤི དྷནེན ཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷདྡེ’’ཏི. ཏེ ཨུབྷོཔི མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ རམཎཱིཡེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཨསྶམཾ ཀཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ ཕལཱཕལེཧི ཡཱཔེནྟཱ ཏཏྠ དསམཏྟཱནི སཾཝཙྪརཱནི ཝསིཾསུ, ཛྷཱནཾ པན ནེསཾ ན ཏཱཝ ཨུཔྤཛྫཏི. ཏེ ཏཏྠ པབྦཛྫཱསུཁེནེཝ དས སཾཝཙྪརེ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརནྟཱ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཾསུ.

ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནཔཱལཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨུཡྻཱནཀཱིལི༹ཀཾ ཀཱིལི༹སྶཱམ, ཨུཡྻཱནཾ སོདྷེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན སོདྷིཏཾ སཛྫིཏཾ ཨུཡྻཱནཾ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཨགམཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏེ ཨུབྷོཔི ཛནཱ ཨུཡྻཱནསྶ ཨེཀཔསྶེ པབྦཛྫཱསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ནིསིནྣཱ ¶ ཧོནྟི. ཨཐ རཱཛཱ ཨུཡྻཱནེ ཝིཙརནྟོ ཏེ ཨུབྷོཔི ནིསིནྣཀེ དིསྭཱ པརམཔཱསཱདིཀཾ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཾ པརིབྦཱཛིཀཾ ཨོལོཀེནྟོ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཨཧོསི. སོ ཀིལེསཝསེན ཀམྤནྟོ ‘‘པུཙྪིསྶཱམི ཏཱཝ, ཨཡཾ པརིབྦཱཛིཀཱ ཨིམསྶ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘པབྦཛིཏ ཨཡཾ ཏེ པརིབྦཱཛིཀཱ ཀིཾ ཧོཏཱི’’ཏི པུཙྪི. མཧཱརཱཛ, ཀིཉྩི ན ཧོཏི, ཀེཝལཾ ཨེཀཔབྦཛྫཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཨཔིཙ ཁོ པན མེ གིཧིཀཱལེ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཨཧོསཱིཏི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ ཀིརེཏསྶ ཀིཉྩི ན ཧོཏི, ཨཔིཙ ཁོ པན གིཧིཀཱལེ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཀིརསྶ ཨཧོསི ¶ , སཙེ པནཱཧཾ ཨིསྶརིཡབལེན གཧེཏྭཱ གཙྪེཡྻཾ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེས ཀརིསྶཏི, པརིགྒཎྷིསྶཱམི ཏཱཝ ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༩.

‘‘ཡོ ¶ ཏེ ཨིམཾ ཝིསཱལཀྑིཾ, པིཡཾ སཾམྷིཏབྷཱསིནིཾ;

ཨཱདཱཡ བལཱ གཙྪེཡྻ, ཀིཾ ནུ ཀཡིརཱསི བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སཾམྷིཏབྷཱསིནིནྟི མནྡཧསིཏབྷཱསིནིཾ. བལཱ གཙྪེཡྻཱཏི བལཀྐཱརེན ཨཱདཱཡ གཙྪེཡྻ. ཀིཾ ནུ ཀཡིརཱསཱིཏི ཏསྶ ཏྭཾ བྲཱཧྨཎ ཀིཾ ཀརེཡྻཱསཱིཏི?

ཨཐསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༠.

‘‘ཨུཔྤཛྫེ མེ ན མུཙྩེཡྻ, ན མེ མུཙྩེཡྻ ཛཱིཝཏོ;

རཛཾཝ ཝིཔུལཱ ཝུཊྛི, ཁིཔྤམེཝ ནིཝཱརཡེ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, སཙེ ཨིམཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེ ཀིསྨིཉྩི མམ ཨབྦྷནྟརེ ཀོཔོ ཨུཔྤཛྫེཡྻ, སོ མེ ཨནྟོ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ ན མུཙྩེཡྻ, ཡཱཝཱཧཾ ཛཱིཝཱམི, ཏཱཝ མེ ན མུཙྩེཡྻ. ནཱསྶ ཨནྟོ གྷནསནྣིཝཱསེན པཏིཊྛཱཏུཾ དསྶཱམི, ཨཐ ཁོ ཡཐཱ ཨུཔྤནྣཾ རཛཾ ཝིཔུལཱ མེགྷཝུཊྛི ཁིཔྤཾ ནིཝཱརེཏི, ཏཐཱ ཁིཔྤམེཝ ནཾ མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡ ནིགྒཧེཏྭཱ ཝཱརེསྶཱམཱིཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ སཱིཧནཱདཾ ནདི. རཱཛཱ པནསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱཔི ཨནྡྷབཱལཏཱཡ པཊིབདྡྷཾ ཨཏྟནོ ཙིཏྟཾ ནིཝཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཉྙཏརཾ ཨམཙྩཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘ཨིམཾ པརིབྦཱཛིཀཾ རཱཛནིཝེསནཾ ནེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ‘‘ཨདྷམྨོ ལོཀེ ཝཏྟཏི, ཨཡུཏྟ’’ནྟིཨཱདཱིནི ¶ ཝཏྭཱ པརིདེཝམཱནཾཡེཝ ནཾ ཨཱདཱཡ པཱཡཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ པརིདེཝནསདྡཾ སུཏྭཱ ཨེཀཝཱརཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པུན ན ཨོལོཀེསི. ཏཾ རོདནྟིཾ པརིདེཝནྟིཾ རཱཛནིཝེསནམེཝ ནཡིཾསུ. སོཔི བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨུཡྻཱནེ པཔཉྩཾ ཨཀཏྭཱཝ སཱིགྷཏརཾ གནྟྭཱ ཏཾ པརིབྦཱཛིཀཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ མཧནྟེན ཡསེན ནིམནྟེསི. སཱ ཡསསྶ ཨགུཎཾ པབྦཛཱཡ ཨེཝ གུཎཾ ཀཐེསི. རཱཛཱ ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ཏསྶཱ མནཾ ཨལབྷནྟོ ཏཾ ཨེཀསྨིཾ གབྦྷེ ཀཱརེཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ པརིབྦཱཛིཀཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཡསཾ ན ཨིཙྪཏི, སོཔི ཏཱཔསོ ཨེཝརཱུཔཾ མཱཏུགཱམཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟེ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨོལོཀིཏམཏྟམྤི ¶ ན ཨཀཱསི, པབྦཛིཏཱ ཁོ པན བཧུམཱཡཱ ཧོནྟི, ཀིཉྩི པཡོཛེཏྭཱ ཨནཏྠམྤི མེ ཀརེཡྻ, གཙྪཱམི ¶ ཏཱཝ ཛཱནཱམི ཀིཾ ཀརོནྟོ ནིསིནྣོ’’ཏི སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨུཡྻཱནཾ ཨགམཱསི. བོདྷིསཏྟོཔི ཙཱིཝརཾ སིབྦནྟོ ནིསཱིདི. རཱཛཱ མནྡཔརིཝཱརོཝ པདསདྡཾ ཨཀརོནྟོ སཎིཀཾ ཨུཔསངྐམི. བོདྷིསཏྟོ རཱཛཱནཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཙཱིཝརམེཝ སིབྦི. རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཡཱ སདྡྷིཾ ན སལླཔཏཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ ‘‘ཨཡཾ ཀཱུཊཏཱཔསོ ‘ཀོདྷསྶ ཨུཔྤཛྫིཏུཾ ན དསྶཱམི, ཨུཔྤནྣམྤི ནཾ ཁིཔྤམེཝ ནིགྒཎྷིསྶཱམཱི’ཏི པཋམམེཝ གཛྫིཏྭཱ ཨིདཱནི ཀོདྷེན ཐདྡྷོ ཧུཏྭཱ མཡཱ སདྡྷིཾ ན སལླཔཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༥༡.

‘‘ཡཾ ནུ པུབྦེ ཝིཀཏྠིཏྠོ, བལམྷིཝ ཨཔསྶིཏོ;

སྭཛྫ ཏུཎྷིཀཏོ དཱནི, སངྒྷཱཊིཾ སིབྦམཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ བལམྷིཝ ཨཔསྶིཏོཏི བལནིསྶིཏོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ. ཏུཎྷིཀཏོཏི ཀིཉྩི ཨཝདནྟོ. སིབྦམཙྪསཱིཏི སིབྦནྟོ ཨཙྪསི.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ཀོདྷཝསེན མཾ ནཱལཔཏཱིཏི མཉྙཏི, ཀཐེསྶཱམི དཱནིསྶ ཨུཔྤནྣསྶ ཀོདྷསྶ ཝསཾ ཨགཏབྷཱཝ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༥༢.

‘‘ཨུཔྤཛྫི མེ ན མུཙྩིཏྠ, ན མེ མུཙྩིཏྠ ཛཱིཝཏོ;

རཛཾཝ ཝིཔུལཱ ཝུཊྛི, ཁིཔྤམེཝ ནིཝཱརཡི’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, ཨུཔྤཛྫི མེ, ན ན ཨུཔྤཛྫི, ན པན མེ མུཙྩིཏྠ, ནཱསྶ པཝིསིཏྭཱ ཧདཡེ ཋཱཏུཾ ཨདཱསིཾ, ཨིཏི སོ མམ ཛཱིཝཏོ ན མུཙྩིཏྠེཝ, རཛཾ ཝིཔུལཱ ཝུཊྛི ཝིཡ ཁིཔྤམེཝ ནཾ ནིཝཱརེསིནྟི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེས ཀོཔམེཝ སནྡྷཱཡ ཝདཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི སིཔྤཾ སནྡྷཱཡ ཀཐེསི, པུཙྪིསྶཱམི ཏཱཝ ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ པུཙྪནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༣.

‘‘ཀིཾ ཏེ ཨུཔྤཛྫི ནོ མུཙྩི, ཀིཾ ཏེ ན མུཙྩི ཛཱིཝཏོ;

རཛཾཝ ཝིཔུལཱ ཝུཊྛི, ཀཏམཾ ཏཾ ནིཝཱརཡཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀིཾ ཏེ ཨུཔྤཛྫི ནོ མུཙྩཱིཏི ཀིཾ ཏཝ ཨུཔྤཛྫི ཙེཝ ན མུཙྩི ཙ.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨེཝཾ ཀོདྷོ བཧུཨཱདཱིནཝོ མཧཱཝིནཱསདཱཡཀོ, ཨེསོ མམ ཨུཔྤཛྫི, ཨུཔྤནྣཉྩ ནཾ མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡ ནིཝཱརེསི’’ནྟི ཀོདྷེ ཨཱདཱིནཝཾ པཀཱསེནྟོ –

༥༤.

‘‘ཡམྷི ཛཱཏེ ན པསྶཏི, ཨཛཱཏེ སཱདྷུ པསྶཏི;

སོ མེ ཨུཔྤཛྫི ནོ མུཙྩི, ཀོདྷོ དུམྨེདྷགོཙརོ.

༥༥.

‘‘ཡེན ཛཱཏེན ནནྡནྟི, ཨམིཏྟཱ དུཀྑམེསིནོ;

སོ མེ ཨུཔྤཛྫི ནོ མུཙྩི, ཀོདྷོ དུམྨེདྷགོཙརོ.

༥༦.

‘‘ཡསྨིཉྩ ཛཱཡམཱནམྷི, སདཏྠཾ ནཱཝབུཛ྄ཛྷཏི;

སོ མེ ཨུཔྤཛྫི ནོ མུཙྩི, ཀོདྷོ དུམྨེདྷགོཙརོ.

༥༧.

‘‘ཡེནཱབྷིབྷཱུཏོ ཀུསལཾ ཛཧཱཏི, པརཀྐརེ ཝིཔུལཉྩཱཔི ཨཏྠཾ;

ས བྷཱིམསེནོ བལཝཱ པམདྡཱི, ཀོདྷོ མཧཱརཱཛ ན མེ ཨམུཙྩཐ.

༥༨.

‘‘ཀཊྛསྨིཾ མཏྠམཱནསྨིཾ, པཱཝཀོ ནཱམ ཛཱཡཏི;

ཏམེཝ ཀཊྛཾ ཌཧཏི, ཡསྨཱ སོ ཛཱཡཏེ གིནི.

༥༩.

‘‘ཨེཝཾ མནྡསྶ པོསསྶ, བཱལསྶ ཨཝིཛཱནཏོ;

སཱརམྦྷཱ ཛཱཡཏེ ཀོདྷོ, སོཔི ཏེནེཝ ཌཡ྄ཧཏི.

༦༠.

‘‘ཨགྒཱིཝ ¶ ཏིཎཀཊྛསྨིཾ, ཀོདྷོ ཡསྶ པཝཌྜྷཏི;

ནིཧཱིཡཏི ཏསྶ ཡསོ, ཀཱལ༹པཀྑེཝ ཙནྡིམཱ.

༦༡.

‘‘ཨནེདྷོ དྷཱུམཀེཏཱུཝ, ཀོདྷོ ཡསྶཱུཔསམྨཏི;

ཨཱཔཱུརཏི ཏསྶ ཡསོ, སུཀྐཔཀྑེཝ ཙནྡིམཱ’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ;

ཏཏྠ ན པསྶཏཱིཏི ཨཏྟཏྠམྤི ན པསྶཏི, པགེཝ པརཏྠཾ. སཱདྷུ པསྶཏཱིཏི ཨཏྟཏྠཾ པརཏྠཾ ཨུབྷཡཏྠམྤི སཱདྷུ པསྶཏི. དུམྨེདྷགོཙརོཏི ནིཔྤཉྙཱནཾ ཨཱདྷཱརབྷཱུཏོ གོཙརོ. དུཀྑམེསིནོཏི དུཀྑཾ ཨིཙྪནྟཱ. སདཏྠནྟི ཨཏྟནོ ¶ ཨཏྠབྷཱུཏཾ ཨཏྠཏོ ཙེཝ དྷམྨཏོ ཙ ཝུདྡྷིཾ. པརཀྐརེཏི ཝིཔུལམྤི ཨཏྠཾ ཨུཔྤནྣཾ པརཏོ ཀཱརེཏི, ཨཔནེཐ, ན མེ ཨིམིནཱ ཨཏྠོཏི ཝདཏི. ས བྷཱིམསེནོཏི སོ ཀོདྷོ བྷཱིམཱཡ བྷཡཛནནིཡཱ མཧཏིཡཱ ཀིལེསསེནཱཡ ¶ སམནྣཱགཏོ. པམདྡཱིཏི ཨཏྟནོ བལཝབྷཱཝེན ཨུལཱ༹རེཔི སཏྟེ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསེ ཀརཎེན མདྡནསམཏྠོ. ན མེ ཨམུཙྩཐཱཏི མམ སནྟིཀཱ མོཀྑཾ ན ལབྷཏི, ཧདཡེ ཝཱ པན མེ ཁཱིརཾ ཝིཡ མུཧུཏྟཾ དདྷིབྷཱཝེན ན པཏིཊྛཧིཏྠཱཏིཔི ཨཏྠོ.

ཀཊྛསྨིཾ མཏྠམཱནསྨིནྟི ཨརཎཱིསཧིཏེན མཏྠིཡམཱནེ, ‘‘མདྡམཱནསྨི’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཡསྨཱཏི ཡཏོ ཀཊྛཱ ཛཱཡཏི, ཏམེཝ ཌཧཏི. གིནཱིཏི ཨགྒི. བཱལསྶ ཨཝིཛཱནཏོཏི བཱལསྶ ཨཝིཛཱནནྟསྶ. སཱརམྦྷཱ ཛཱཡཏེཏི ཨཧཾ ཏྭནྟི ཨཱཀཌྜྷནཝིཀཌྜྷནཾ ཀརོནྟསྶ ཀརཎུཏྟརིཡལཀྑཎཱ སཱརམྦྷཱ ཨརཎཱིམཏྠནཱ ཝིཡ པཱཝཀོ ཀོདྷོ ཛཱཡཏི. སོཔི ཏེནེཝཱཏི སོཔི བཱལོ ཏེནེཝ ཀོདྷེན ཀཊྛཾ ཝིཡ ཨགྒིནཱ ཌཡ྄ཧཏི. ཨནེདྷོ དྷཱུམཀེཏཱུཝཱཏི ཨནིནྡྷནོ ཨགྒི ཝིཡ. ཏསྶཱཏི ཏསྶ ཨདྷིཝཱསནཁནྟིཡཱ སམནྣཱགཏསྶ པུགྒལསྶ སུཀྐཔཀྑེ ཙནྡོ ཝིཡ ལདྡྷོ ཡསོ ཨཔརཱཔརཾ ཨཱཔཱུརཏཱིཏི.

རཱཛཱ མཧཱསཏྟསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཏུཊྛོ ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ པརིབྦཱཛིཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ ནིཀྐོདྷཏཱཔས, ཨུབྷོཔི ཏུམྷེ པབྦཛྫཱསུཁེན ཝཱིཏིནཱམེནྟཱ ཨིདྷེཝ ཨུཡྻཱནེ ཝསཐ, ཨཧཾ ཝོ དྷམྨིཀཾ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏེ ཨུབྷོཔི ཏཏྠེཝ ཝསིཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ པརིབྦཱཛིཀཱ ཀཱལམཀཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ ཀཱལཀཏཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀོདྷནོ བྷིཀྑུ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ པརིབྦཱཛིཀཱ རཱཧུལམཱཏཱ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, པརིབྦཱཛཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཙཱུལ༹བོདྷིཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༤༤༤] ༦. ཀཎྷདཱིཔཱཡནཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཏྟཱཧམེཝཱཧནྟི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཀུསཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༠.༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. སཏྠཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ བྷནྟེ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ བཱཧིརཀཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨཏིརེཀཔཉྙཱསཝསྶཱནི ཨནབྷིརཏཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟཱ ཧིརོཏྟཔྤབྷེདབྷཡེན ཨཏྟནོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷཱཝཾ ན ཀསྶཙི ཀཐེསུཾ, ཏྭཾ ཀསྨཱ ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ མཱདིསསྶ གརུནོ བུདྡྷསྶ སམྨུཁེ ཋཏྭཱ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷཱཝཾ ཨཱཝི ཀརོསི, ཀིམཏྠཾ ཨཏྟནོ ཧིརོཏྟཔྤཾ ན རཀྑསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཝཾསརཊྛེ ཀོསམྦིཡཾ ནཱམ ནགརེ ཀོསམྦཀོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ ནིགམེ དྭེ བྲཱཧྨཎཱ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཝིབྷཝཱ ཨཉྙམཉྙཾ པིཡསཧཱཡཀཱ ཀཱམེསུ དོསཾ དིསྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཀཱམེ པཧཱཡ མཧཱཛནསྶ རོདནྟསྶ པརིདེཝནྟསྶ ནིཀྑམིཏྭཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཨསྶམཔདཾ ཀཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ ཝནམཱུལཕལཱཕལེན ཡཱཔེནྟཱ པཎྞཱས ཝསྶཱནི ཝསིཾསུ, ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཏེ པཎྞཱསཝསྶཙྩཡེན ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ ཛནཔདཾ ཙརནྟཱ ཀཱསིརཊྛཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ. ཏཏྲ ཨཉྙཏརསྨིཾ ནིགམགཱམེ དཱིཔཱཡནཏཱཔསསྶ གིཧིསཧཱཡོ མཎྜབྱོ ནཱམ ཨཏྠི, ཏེ ཨུབྷོཔི ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཾསུ. སོ ཏེ དིསྭཱཝ ཨཏྟམནོ པཎྞསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཏེ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི ཨུཔཊྛཧི. ཏེ ཏཏྠ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི ཝསྶཱནི ཝསིཏྭཱ ཏཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟཱ བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ ཨཏིམུཏྟཀསུསཱནེ ཝསིཾསུ. ཏཏྠ དཱིཔཱཡནོ ཡཐཱབྷིརནྟཾ ཝིཧརིཏྭཱ པུན ཏསྶེཝ སཧཱཡསྶ སནྟིཀཾ གཏོ. མཎྜབྱཏཱཔསོ ཏཏྠེཝ ཝསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ¶ ཨེཀོ ཙོརོ ཨནྟོནགརེ ཙོརིཀཾ ཀཏྭཱ དྷནསཱརཾ ཨཱདཱཡ ནིཀྑནྟོ ‘‘ཙོརོ’’ཏི ཉཏྭཱ པཊིབུདྡྷེཧི གྷརསྶཱམིཀེཧི ཙེཝ ཨཱརཀྑམནུསྶེཧི ཙ ཨནུབདྡྷོ ནིདྡྷམནེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཝེགེན སུསཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཱཔསསྶ པཎྞསཱལདྭཱརེ བྷཎྜིཀཾ ཚཊྚེཏྭཱ པལཱཡི ¶ . མནུསྶཱ བྷཎྜིཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨརེ དུཊྛཛཊིལ, ཏྭཾ རཏྟིཾ ཙོརིཀཾ ཀཏྭཱ ¶ དིཝཱ ཏཱཔསརཱུཔེན ཙརསཱི’’ཏི ཏཛྫེཏྭཱ པོཐེཏྭཱ ཏཾ ཨཱདཱཡ ནེཏྭཱ རཉྙོ དསྶཡིཾསུ. རཱཛཱ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱཝ ‘‘གཙྪཐ, ནཾ སཱུལེ ཨུཏྟཱསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཏཾ སུསཱནཾ ནེཏྭཱ ཁདིརསཱུལཾ ཨཱརོཔཡིཾསུ, ཏཱཔསསྶ སརཱིརེ སཱུལཾ ན པཝིསཏི. ཏཏོ ནིམྦསཱུལཾ ཨཱཧརིཾསུ, ཏམྤི ན པཝིསཏི. ཨཡསཱུལཾ ཨཱཧརིཾསུ, ཏམྤི ན པཝིསཏི. ཏཱཔསོ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མེ པུབྦཀམྨ’’ནྟི ཨོལོཀེསི, ཨཐསྶ ཛཱཏིསྶརཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫི, ཏེན པུབྦཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨདྡས. ཀིཾ པནསྶ པུབྦཀམྨནྟི? ཀོཝིལཱ༹རསཱུལེ མཀྑིཀཱཝེདྷནཾ. སོ ཀིར པུརིམབྷཝེ ཝཌྜྷཀིཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ པིཏུ རུཀྑཏཙྪནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ མཀྑིཀཾ གཧེཏྭཱ ཀོཝིལཱ༹རསལཱཀཱཡ སཱུལེ ཝིཡ ཝིཛ྄ཛྷི. ཏམེནཾ པཱཔཀམྨཾ ཨིམཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ གཎྷི. སོ ‘‘ན སཀྐཱ ཨིཏོ པཱཔཱ མཡཱ མུཙྩིཏུ’’ནྟི ཉཏྭཱ རཱཛཔུརིསེ ཨཱཧ ‘‘སཙེ མཾ སཱུལེ ཨུཏྟཱསེཏུཀཱམཏྠ, ཀོཝིལཱ༹རསཱུལཾ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཏཾ སཱུལེ ཨུཏྟཱསེཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ དཏྭཱ པཀྐམིཾསུ.

ཨཱརཀྑཀཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧུཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪནྟེ ཨོལོཀེནྟི. ཏདཱ དཱིཔཱཡནོ ‘‘ཙིརདིཊྛོ མེ སཧཱཡོ’’ཏི མཎྜབྱསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪནྟོ ‘‘སཱུལེ ཨུཏྟཱསིཏོ’’ཏི ཏཾ དིཝསཉྙེཝ ཨནྟརཱམགྒེ སུཏྭཱ ཏཾ ཋཱནཾ གནྟྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ‘‘ཀིཾ སམྨ ཀཱརཀོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཀཱརཀོམྷཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཏྟནོ མནོཔདོསཾ རཀྑིཏུཾ སཀྑི, ནཱསཀྑཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘སམྨ, ཡེཧི ཨཧཾ གཧིཏོ, ནེཝ ཏེསཾ, ན རཉྙོ ཨུཔརི མཡ྄ཧཾ མནོཔདོསོ ཨཏྠཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ ཏཱདིསསྶ སཱིལཝཏོ ཚཱཡཱ མཡ྄ཧཾ སུཁཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དཱིཔཱཡནོ སཱུལཾ ནིསྶཱཡ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ སརཱིརེ མཎྜབྱསྶ སརཱིརཏོ ལོཧིཏབིནྡཱུནི པཏིཾསུ. ཏཱནི སུཝཎྞཝཎྞསརཱིརེ པཏིཏཔཏིཏཱནི སུསྶིཏྭཱ ཀཱལ༹ཀཱནི ཨུཔྤཛྫིཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡེཝ སོ ཀཎྷདཱིཔཱཡནོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ སབྦརཏྟིཾ ཏཏྠེཝ ནིསཱིདི.

པུནདིཝསེ ཨཱརཀྑཔུརིསཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ ‘‘ཨནིསཱམེཏྭཱཝ མེ ཀཏ’’ནྟི ཝེགེན ཏཏྠ གནྟྭཱ ¶ ‘‘པབྦཛིཏ, ཀསྨཱ སཱུལཾ ནིསྶཱཡ ནིསིནྣོསཱི’’ཏི དཱིཔཱཡནཾ པུཙྪི. མཧཱརཱཛ, ཨིམཾ ཏཱཔསཾ རཀྑནྟོ ནིསིནྣོམྷི. ཀིཾ པན ཏྭཾ མཧཱརཱཛ, ཨིམསྶ ཀཱརཀབྷཱཝཾ ཝཱ ཨཀཱརཀབྷཱཝཾ ཝཱ ཉཏྭཱ ཨེཝཾ ཀཱརེསཱིཏི? སོ ཀམྨསྶ ཨསོདྷིཏབྷཱཝཾ ཨཱཙིཀྑི. ཨཐསྶ ¶ སོ ‘‘མཧཱརཱཛ, རཉྙཱ ནཱམ ནིསམྨཀཱརིནཱ བྷཝིཏབྦཾ ¶ , ཨལསོ གིཧཱི ཀཱམབྷོགཱི ན སཱདྷཱུ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི. རཱཛཱ མཎྜབྱསྶ ནིདྡོསབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘སཱུལཾ ཧརཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེསི. སཱུལཾ ཧརནྟཱ ཧརིཏུཾ ན སཀྑིཾསུ. མཎྜབྱོ ཨཱཧ – ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ པུབྦེ ཀཏཀམྨདོསེན ཨེཝརཱུཔཾ བྷཡཾ སམྤཏྟོ, མམ སརཱིརཏོ སཱུལཾ ཧརིཏུཾ ན སཀྐཱ, སཙེ མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏཾ དཱཏུཀཱམོ, ཀཀཙཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨིམཾ སཱུལཾ ཙམྨསམཾ ཚིནྡཱཔེཧཱི’’ཏི. རཱཛཱ ཏཐཱ ཀཱརེསི. ཨནྟོསརཱིརེ སཱུལོ ཨནྟོཡེཝ ཨཧོསི. ཏདཱ ཀིར སོ སུཁུམཾ ཀོཝིལཱ༹རསལཱཀཾ གཧེཏྭཱ མཀྑིཀཱཡ ཝཙྩམགྒཾ པཝེསེསི, ཏཾ ཏསྶ ཨནྟོསརཱིརེཡེཝ ཨཧོསི. སོ ཏེན ཀཱརཎེན ཨམརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱཡུཀྑཡེནེཝ མརི, ཏསྨཱ ཨཡམྤི ན མཏོ. རཱཛཱ ཏཱཔསེ ཝནྡིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཨུཡྻཱནེ ཝསཱཔེནྟོ པཊིཛགྒི, ཏཏོ པཊྛཱཡ མཎྜབྱོ ཨཱཎིམཎྜབྱོ ནཱམ ཛཱཏོ. སོ རཱཛཱནཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཏཏྠེཝ ཝསི, དཱིཔཱཡནོ པན ཏསྶ ཝཎཾ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ གིཧིསཧཱཡམཎྜབྱསྶ སནྟིཀམེཝ གཏོ.

ཏཾ པཎྞསཱལཾ པཝིསནྟཾ དིསྭཱ ཨེཀོ པུརིསོ སཧཱཡསྶ ཨཱརོཙེསི. སོ སུཏྭཱཝ ཏུཊྛཙིཏྟོ སཔུཏྟདཱརོ བཧཱུ གནྡྷམཱལཏེལཕཱཎིཏཱདཱིནི ཨཱདཱཡ ཏཾ པཎྞསཱལཾ གནྟྭཱ དཱིཔཱཡནཾ ཝནྡིཏྭཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ ཏེལེན མཀྑེཏྭཱ པཱནཀཾ པཱཡེཏྭཱ ཨཱཎིམཎྜབྱསྶ པཝཏྟིཾ སུཎནྟོ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ པུཏྟོ ཡཉྙདཏྟཀུམཱརོ ནཱམ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ གེཎྜུཀེན ཀཱིལི༹, ཏཏྲ ཙེཀསྨིཾ ཝམྨིཀེ ཨཱསཱིཝིསོ ཝསཏི. ཀུམཱརསྶ བྷཱུམིཡཾ པཧཊགེཎྜུཀོ གནྟྭཱ ཝམྨིཀབིལེ ཨཱསཱིཝིསསྶ མཏྠཀེ པཏི. སོ ཨཛཱནནྟོ བིལེ ཧཏྠཾ པཝེསེསི. ཨཐ ནཾ ཀུདྡྷོ ཨཱསཱིཝིསོ ཧཏྠེ ཌཾསི. སོ ཝིསཝེགེན མུཙྪིཏོ ཏཏྠེཝ པཏི. ཨཐསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ¶ སཔྤེན ཌཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀུམཱརཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཏཱཔསསྶ སནྟིཀཾ ཨཱནེཏྭཱ པཱདམཱུལེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, པབྦཛིཏཱ ནཱམ ཨོསདྷཾ ཝཱ པརིཏྟཾ ཝཱ ཛཱནནྟི, པུཏྟཀཾ ནོ ཨཱརོགཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཧཾ ཨོསདྷཾ ན ཛཱནཱམི, ནཱཧཾ ཝེཛྫཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི. ‘‘ཏེན ཧི བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ ཀུམཱརཀེ མེཏྟཾ ཀཏྭཱ སཙྩཀིརིཡཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ཏཱཔསོ ‘‘སཱདྷུ, སཙྩཀིརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཉྙདཏྟསྶ སཱིསེ ཧཏྠཾ ཋཔེཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༢.

‘‘སཏྟཱཧམེཝཱཧཾ པསནྣཙིཏྟོ, པུཉྙཏྠིཀོ ཨཱཙརིཾ བྲཧྨཙརིཡཾ;

ཨཐཱཔརཾ ཡཾ ཙརིཏཾ མམེདཾ, ཝསྶཱནི པཉྙཱས སམཱདྷིཀཱནི;

ཨཀཱམཀོཝཱཔི ཨཧཾ ཙརཱམི, ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏུ;

ཧཏཾ ཝིསཾ ཛཱིཝཏུ ཡཉྙདཏྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨཐཱཔརཾ ཡཾ ཙརིཏནྟི ཏསྨཱ སཏྟཱཧཱ ཨུཏྟརི ཡཾ མམ བྲཧྨཙརིཡཾ. ཨཀཱམཀོཝཱཔཱིཏི པབྦཛྫཾ ཨནིཙྪནྟོཡེཝ. ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏཱུཏི སཙེ ཨཏིརེཀཔཎྞཱསཝསྶཱནི ཨནབྷིརཏིཝཱསཾ ཝསནྟེན མཡཱ ཀསྶཙི ཨནཱརོཙིཏབྷཱཝོ སཙྩཾ, ཨེཏེན སཙྩེན ཡཉྙདཏྟཀུམཱརསྶ སོཏྠིབྷཱཝོ ཧོཏུ, ཛཱིཝིཏཾ པཊིལབྷཏཱུཏི.

ཨཐསྶ སཧ སཙྩཀིརིཡཱཡ ཡཉྙདཏྟསྶ ཐནཔྤདེསཏོ ཨུདྡྷཾ ཝིསཾ བྷསྶིཏྭཱ པཐཝིཾ པཱཝིསི. ཀུམཱརོ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨམྨཏཱཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པརིཝཏྟིཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཨཐསྶ པིཏརཾ ཀཎྷདཱིཔཱཡནོ ཨཱཧ – ‘‘མཡཱ ཏཱཝ མམ བལཾ ཀཏཾ, ཏྭམྤི ཨཏྟནོ བལཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཨཧམྤི སཙྩཀིརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པུཏྟསྶ ཨུརེ ཧཏྠཾ ཋཔེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༣.

‘‘ཡསྨཱ དཱནཾ ནཱབྷིནནྡིཾ ཀདཱཙི, དིསྭཱནཧཾ ཨཏིཐིཾ ཝཱསཀཱལེ;

ན ¶ ཙཱཔི མེ ཨཔྤིཡཏཾ ཨཝེདུཾ, བཧུསྶུཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ;

ཨཀཱམཀོཝཱཔི ཨཧཾ དདཱམི, ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏུ;

ཧཏཾ ཝིསཾ ཛཱིཝཏུ ཡཉྙདཏྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝཱསཀཱལེཏི ཝསནཏྠཱཡ གེཧཾ ཨཱགཏཀཱལེ. ན ཙཱཔི མེ ཨཔྤིཡཏཾ ཨཝེདུནྟི བཧུསྶུཏཱཔི སམཎབྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཨཡཾ ནེཝ དཱནཾ ཨབྷིནནྡཏི ¶ ན ཨམྷེ’’ཏི ཨིམཾ མམ ཨཔྤིཡབྷཱཝཾ ནེཝ ཛཱནིཾསུ. ཨཧཉྷི ཏེ པིཡཙཀྑཱུཧིཡེཝ ཨོལོཀེམཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨེཏེན སཙྩེནཱཏི སཙེ ཨཧཾ དཱནཾ དདམཱནོ ཝིཔཱཀཾ ཨསདྡཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨནིཙྪཱཡ དམྨི, ཨནིཙྪནབྷཱཝཾ མམ པརེ ན ཛཱནནྟི, ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏཱུཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ ཏསྶ སཙྩཀིརིཡཱཡ སཧ ཀཊིཏོ ཨུདྡྷཾ ཝིསཾ བྷསྶིཏྭཱ པཐཝིཾ པཱཝིསི. ཀུམཱརོ ཨུཊྛཱཡ ནིསཱིདི, ཋཱཏུཾ པན ན སཀྐོཏི. ཨཐསྶ པིཏཱ མཱཏརཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ, མཡཱ ཨཏྟནོ བལཾ ཀཏཾ, ཏྭཾ ཨིདཱནི སཙྩཀིརིཡཾ ཀཏྭཱ པུཏྟསྶ ཨུཊྛཱཡ གམནབྷཱཝཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. ‘‘སཱམི, ཨཏྠི མཡ྄ཧཾ ཨེཀཾ སཙྩཾ, ཏཝ པན སནྟིཀེ ཀཐེཏུཾ ན སཀྐོམཱི’’ཏི. ‘‘བྷདྡེ, ཡཐཱ ཏཐཱ མེ པུཏྟཾ ཨརོགཾ ཀརོཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སཙྩཾ ཀརོནྟཱི ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༤.

‘‘ཨཱསཱིཝིསོ ¶ ཏཱཏ པཧཱུཏཏེཛོ, ཡོ ཏཾ ཨཌཾསཱི བིལརཱ ཨུདིཙྩ;

ཏསྨིཉྩ མེ ཨཔྤིཡཏཱཡ ཨཛྫ, པིཏརཉྩ ཏེ ནཏྠི ཀོཙི ཝིསེསོ;

ཨེཏེན སཙྩེན སུཝཏྠི ཧོཏུ, ཧཏཾ ཝིསཾ ཛཱིཝཏུ ཡཉྙདཏྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཱཏཱཏི པུཏྟཾ ཨཱལཔཏི. པཧཱུཏཏེཛོཏི བལཝཝིསོ. བིལརཱཏི ཝིཝརཱ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨུདིཙྩཱཏི ཨུཊྛཧིཏྭཱ, ཝམྨིཀབིལཏོ ཨུཊྛཱཡཱཏི ཨཏྠོ. པིཏརཉྩ ཏེཏི པིཏརི ཙ ཏེ. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཨཡམེཝ པཱཋོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཏཱཏ, ཡཉྙདཏྟ ཏསྨིཉྩ ཨཱསཱིཝིསེ ཏཝ པིཏརི ¶ ཙ ཨཔྤིཡབྷཱཝེན མཡ྄ཧཾ ཀོཙི ཝིསེསོ ནཏྠི. ཏཉྩ པན ཨཔྤིཡབྷཱཝཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཛྫ མཡཱ ཀོཙི ཛཱནཱཔིཏཔུབྦོ ནཱམ ནཏྠི, སཙེ ཨེཏཾ སཙྩཾ, ཨེཏེན སཙྩེན ཏཝ སོཏྠི ཧོཏཱུ’’ཏི.

སཧ ཙ སཙྩཀིརིཡཱཡ སབྦཾ ཝིསཾ བྷསྶིཏྭཱ པཐཝིཾ པཱཝིསི. ཡཉྙདཏྟོ ནིབྦིསེན སརཱིརེན ཨུཊྛཱཡ ཀཱིལི༹ཏུཾ ཨཱརདྡྷོ. ཨེཝཾ པུཏྟེ ཨུཊྛིཏེ མཎྜབྱོ དཱིཔཱཡནསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ པུཙྪནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༦༥.

‘‘སནྟཱ ¶ དནྟཱཡེཝ པརིབྦཛནྟི, ཨཉྙཏྲ ཀཎྷཱ ནཏྠཱཀཱམརཱུཔཱ;

དཱིཔཱཡན ཀིསྶ ཛིགུཙྪམཱནོ, ཨཀཱམཀོ ཙརསི བྲཧྨཙརིཡ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – ཡེ ཀེཙི ཁཏྟིཡཱདཡོ ཀཱམེ པཧཱཡ ཨིདྷ ལོཀེ པབྦཛནྟི, ཏེ ཨཉྙཏྲ ཀཎྷཱ བྷཝནྟཾ ཀཎྷཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙེ ཨཀཱམརཱུཔཱ ནཱམ ནཏྠི, སབྦེ ཛྷཱནབྷཱཝནཱཡ ཀིལེསཱནཾ སམིཏཏྟཱ སནྟཱ, ཙཀྑཱདཱིནི དྭཱརཱནི ཡཐཱ ནིབྦིསེཝནཱནི ཧོནྟི, ཏཐཱ ཏེསཾ དམིཏཏྟཱ དནྟཱ ཧུཏྭཱ ཨབྷིརཏཱཝ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟི, ཏྭཾ པན བྷནྟེ དཱིཔཱཡན, ཀིཾཀཱརཎཱ ཏཔཾ ཛིགུཙྪམཱནོ ཨཀཱམཀོ ཧུཏྭཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརསི, ཀསྨཱ པུན ན ཨགཱརམེཝ ཨཛ྄ཛྷཱཝསསཱིཏི.

ཨཐསྶ སོ ཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༦.

‘‘སདྡྷཱཡ ནིཀྑམྨ པུནཾ ནིཝཏྟོ, སོ ཨེལ༹མཱུགོཝ བཱལོ ཝཏཱཡཾ;

ཨེཏསྶ ཝཱདསྶ ཛིགུཙྪམཱནོ, ཨཀཱམཀོ ཙརཱམི བྲཧྨཙརིཡཾ;

ཝིཉྙུཔྤསཏྠཉྩ སཏཉྩ ཋཱནཾ, ཨེཝམྤཧཾ པུཉྙཀརོ བྷཝཱམཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཀཎྷོ ཀམྨཉྩ ཕལཉྩ སདྡཧིཏྭཱ ཏཱཝ མཧནྟཾ ཝིབྷཝཾ པཧཱཡ ཨགཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡཾ ཛཧི, པུན ཏདཏྠམེཝ ནིཝཏྟོ. སོ ཨཡཾ ཨེལ༹མཱུགོ གཱམདཱརཀོ ཝིཡ བཱལོ ཝཏཱཏི ཨིམཾ ཝཱདཾ ཛིགུཙྪམཱནོ ཨཧཾ ཨཏྟནོ ཧིརོཏྟཔྤབྷེདབྷཡེན ཨནིཙྪམཱནོཔི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམི. ཀིཉྩ བྷིཡྻོ པབྦཛྫཱཔུཉྙཉྩ ནཱམེཏཾ ཝིཉྙཱུཧི བུདྡྷཱདཱིཧི པསཏྠཾ, ཏེསཾཡེཝ ཙ སཏཾ ནིཝཱསཊྛཱནཾ. ཨེཝཾ ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཨཧཾ པུཉྙཀརོ བྷཝཱམི, ཨསྶུམུཁོཔི རུདམཱནོ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམིཡེཝཱཏི.

ཨེཝཾ ¶ སོ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཀཐེཏྭཱ པུན མཎྜབྱཾ པུཙྪནྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༦༧.

‘‘སམཎེ ¶ ཏུཝཾ བྲཱཧྨཎེ ཨདྡྷིཀེ ཙ, སནྟཔྤཡཱསི ཨནྣཔཱནེན བྷིཀྑཾ;

ཨོཔཱནབྷཱུཏཾཝ གྷརཾ ཏཝ ཡིདཾ, ཨནྣེན པཱནེན ཨུཔེཏརཱུཔཾ;

ཨཐ ཀིསྶ ཝཱདསྶ ཛིགུཙྪམཱནོ, ཨཀཱམཀོ དཱནམིམཾ དདཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ བྷིཀྑནྟི བྷིཀྑཱཡ ཙརནྟཱནཾ བྷིཀྑཉྩ སམྤཱདེཏྭཱ དདཱསི. ཨོཔཱནབྷཱུཏཾཝཱཏི ཙཏུམཧཱཔཐེ ཁཏསཱདྷཱརཎཔོཀྑརཎཱི ཝིཡ.

ཏཏོ མཎྜབྱོ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཀཐེནྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༨.

‘‘པིཏརོ ཙ མེ ཨཱསུཾ པིཏཱམཧཱ ཙ, སདྡྷཱ ཨཧུཾ དཱནཔཏཱི ཝདཉྙཱུ;

ཏཾ ཀུལླཝཏྟཾ ཨནུཝཏྟམཱནོ, མཱཧཾ ཀུལེ ཨནྟིམགནྡྷནོ ཨཧུཾ;

ཨེཏསྶ ཝཱདསྶ ཛིགུཙྪམཱནོ, ཨཀཱམཀོ དཱནམིམཾ དདཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ‘‘ཨཱསུ’’ནྟི པདསྶ ‘‘སདྡྷཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སམྦནྡྷོ, སདྡྷཱ ཨཧེསུནྟི ཨཏྠོ. ཨཧུནྟི སདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཏཏོ ཨུཏྟརི དཱནཛེཊྛཀཱ ཙེཝ ‘‘དེཐ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝུཏྟཝཙནསྶ ཨཏྠཛཱནནཀཱ ཙ ཨཧེསུཾ. ཏཾ ཀུལླཝཏྟནྟི ཏཾ ཀུལཝཏྟཾ, ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཨཡམེཝ པཱཋོ. མཱཧཾ ཀུལེ ཨནྟིམགནྡྷནོ ཨཧུནྟི ‘‘ཨཧཾ ཨཏྟནོ ཀུལེ སབྦཔཙྪིམཀོ ཙེཝ ཀུལཔལཱཔོ ཙ མཱ ཨཧུ’’ནྟི སལླཀྑེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘ཀུལཨནྟིམོ ཀུལཔལཱཔོ’’ཏི ཝཱདཾ ཛིགུཙྪམཱནོ དཱནཾ ཨནིཙྪནྟོཔི ཨིདཾ དཱནཾ དདཱམཱིཏི དཱིཔེཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཎྜབྱོ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ པུཙྪམཱནོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༩.

‘‘དཧརིཾ ¶ ¶ ¶ ཀུམཱརིཾ ཨསམཏྠཔཉྙཾ, ཡཾ ཏཱནཡིཾ ཉཱཏིཀུལཱ སུགཏྟེ;

ན ཙཱཔི མེ ཨཔྤིཡཏཾ ཨཝེདི, ཨཉྙཏྲ ཀཱམཱ པརིཙཱརཡནྟཱ;

ཨཐ ཀེན ཝཎྞེན མཡཱ ཏེ བྷོཏི, སཾཝཱསདྷམྨོ ཨཧུ ཨེཝརཱུཔོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨསམཏྠཔཉྙནྟི ཀུཊུམྦཾ ཝིཙཱརེཏུཾ ཨཔྤཊིབལཔཉྙཾ ཨཏིཏརུཎིཉྙེཝ སམཱནཾ. ཡཾ ཏཱནཡིནྟི ཡཾ ཏཾ ཨཱནཡིཾ, ཨཧཾ དཧརིམེཝ སམཱནཾ ཏཾ ཉཱཏིཀུལཏོ ཨཱནེསིནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཉྙཏྲ ཀཱམཱ པརིཙཱརཡནྟཱཏི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཝིནཱ ཀཱམེན ཨནིཙྪཱཡ མཾ པརིཙཱརཡནྟཱཔི ཨཏྟནོ ཨཔྤིཡཏཾ མཾ ན ཛཱནཱཔེསི, སམྤིཡཱཡམཱནརཱུཔཱཝ པརིཙརི. ཀེན ཝཎྞེནཱཏི ཀེན ཀཱརཎེན. བྷོཏཱིཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི. ཨེཝརཱུཔོཏི ཨཱསཱིཝིསསམཱནཔཊིཀཱུལབྷཱཝེན མཡཱ སདྡྷིཾ ཏཝ སཾཝཱསདྷམྨོ ཨེཝརཱུཔོ པིཡསཾཝཱསོ ཝིཡ ཀཐཾ ཛཱཏོཏི.

ཨཐསྶ སཱ ཀཐེནྟཱི ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༠.

‘‘ཨཱརཱ དཱུརེ ནཡིདྷ ཀདཱཙི ཨཏྠི, པརམྤརཱ ནཱམ ཀུལེ ཨིམསྨིཾ;

ཏཾ ཀུལླཝཏྟཾ ཨནུཝཏྟམཱནཱ, མཱཧཾ ཀུལེ ཨནྟིམགནྡྷིནཱི ཨཧུཾ;

ཨེཏསྶ ཝཱདསྶ ཛིགུཙྪམཱནཱ, ཨཀཱམིཀཱ པདྡྷཙརཱམྷི ཏུཡ྄ཧ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨཱརཱ དཱུརེཏི ཨཉྙམཉྙཝེཝཙནཾ. ཨཏིདཱུརེཏི ཝཱ དསྶེནྟཱི ཨེཝམཱཧ. ཨིདྷཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ན ཀདཱཙཱིཏི ཨཏྠོ. པརམྤརཱཏི པུརིསཔརམྤརཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཱམི, ཨིམསྨིཾ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིཀུལེ དཱུརཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སཏྟམཱ ཀུལཔརིཝཊྚཱ པུརིསཔརམྤརཱ ནཱམ ན ཀདཱཙི ཨཏྠི, ཨེཀིཏྠིཡཱཔི སཱམིཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨཉྙོ པུརིསོ གཧིཏཔུབྦོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི. ཏཾ ཀུལླཝཏྟནྟི ཨཧམྤི ཏཾ ཀུལཝཏྟཾ ཀུལཔཝེཎིཾ ཨནུཝཏྟམཱནཱ ཨཏྟནོ ཀུལེ པཙྪིམིཀཱ པལཱལབྷཱུཏཱ མཱ ཨཧུནྟི སལླཀྑེཏྭཱ ཨེཏཾ ཀུལཨནྟིམཱ ¶ ཀུལགནྡྷིནཱིཏི ཝཱདཾ ཛིགུཙྪམཱནཱ ཨཀཱམིཀཱཔི ཏུཡ྄ཧཾ པདྡྷཙརཱམྷི ཝེཡྻཱཝཙྩཀཱརིཀཱ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཛཱཏཱམྷཱིཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ ‘‘མཡཱ སཱམིཀསྶ སནྟིཀེ ཨབྷཱསིཏཔུབྦཾ གུཡ྄ཧཾ བྷཱསིཏཾ, ཀུཛ྄ཛྷེཡྻཔི མེ ཨཡཾ, ཨམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀཏཱཔསསྶ སམྨུཁེཡེཝ ཁམཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཁམཱཔེནྟཱི དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༡.

‘‘མཎྜབྱ ¶ བྷཱསིཾ ཡམབྷཱསནེཡྻཾ, ཏཾ ཁམྱཏཾ པུཏྟཀཧེཏུ མཛྫ;

པུཏྟཔེམཱ ན ཨིདྷ པརཏྠི ཀིཉྩི, སོ ནོ ཨཡཾ ཛཱིཝཏི ཡཉྙདཏྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཾ ཁམྱཏནྟི ཏཾ ཁམཡཏུ. པུཏྟཀཧེཏུ མཛྫཱཏི ཏཾ མམ བྷཱསིཏཾ ཨཛྫ ཨིམསྶ པུཏྟསྶ ཧེཏུ ཁམཡཏུ. སོ ནོ ཨཡནྟི ཡསྶ པུཏྟསྶ ཀཱརཎཱ མཡཱ ཨེཏཾ བྷཱསིཏཾ, སོ ནོ པུཏྟོ ཛཱིཝཏི, ཨིམསྶ ཛཱིཝིཏལཱབྷབྷཱཝེན མེ ཁམ སཱམི, ཨཛྫཏོ པཊྛཱཡ ཏཝ ཝསཝཏྟིནཱི བྷཝིསྶཱམཱིཏི.

ཨཐ ནཾ མཎྜབྱོ ‘‘ཨུཊྛེཧི བྷདྡེ, ཁམཱམི ཏེ, ཨིཏོ པན པཊྛཱཡ མཱ ཕརུསཙིཏྟཱ ཨཧོསི, ཨཧམྤི ཏེ ཨཔྤིཡཾ ན ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. བོདྷིསཏྟོ མཎྜབྱཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏཡཱ དུསྶངྒྷརཾ དྷནཾ སངྒྷརིཏྭཱ ཀམྨཉྩ ཕལཉྩ ཨསདྡཧིཏྭཱ དཱནཾ དདནྟེན ཨཡུཏྟཾ ཀཏཾ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ དཱནཾ སདྡཧིཏྭཱ དེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཏཡཱ ཨམྷཱཀཾ དཀྑིཎེཡྻབྷཱཝེ ཋཏྭཱ ཨནབྷིརཏེན བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརནྟེན ཨཡུཏྟཾ ཀཏཾ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨིདཱནི ཡཐཱ ཏཡི ཀཏཀཱརཱ མཧཔྥལཱ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ སུདྡྷཙིཏྟོ ཨབྷིརཏོ ཧུཏྭཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱཧཱི’’ཏི. ཏེ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ཨགམཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ བྷརིཡཱ སཱམིཀེ སསྣེཧཱ ཨཧོསི, མཎྜབྱོ པསནྣཙིཏྟོ སདྡྷཱཡ དཱནཾ ཨདཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཨནབྷིརཏིཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི ¶ . ཏདཱ མཎྜབྱོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, བྷརིཡཱ ¶ ཝིསཱཁཱ, པུཏྟོ རཱཧུལོ, ཨཱཎིམཎྜབྱོ སཱརིཔུཏྟོ, ཀཎྷདཱིཔཱཡནོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཀཎྷདཱིཔཱཡནཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༤༤༥] ༧. ནིགྲོདྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ན ཝཱཧམེཏཾ ཛཱནཱམཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀདིཝསཉྷི བྷིཀྑཱུ ཏེན ‘‘ཨཱཝུསོ དེཝདཏྟ, སཏྠཱ ཏཝ བཧཱུཔཀཱརོ, ཏྭཉྷི སཏྠཱརཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛྫཾ ལབྷི ཨུཔསམྤདཾ ལབྷི, ཏེཔིཊཀཾ བུདྡྷཝཙནཾ ཨུགྒཎྷི, ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེསི, ལཱབྷསཀྐཱརོཔི ¶ ཏེ དསབལསྶེཝ སནྟཀོ’’ཏི བྷིཀྑཱུཧི ཝུཏྟེ ཏིཎསལཱཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀམྤི སམཎེན གོཏམེན མཡ྄ཧཾ ཀཏཾ གུཎཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ ཨཀཏཉྙཱུ མིཏྟདུབྦྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ རཱཛགཧེ མགདྷམཧཱརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ རཱཛགཧསེཊྛི ཨཏྟནོ པུཏྟསྶ ཛནཔདསེཊྛིནོ དྷཱིཏརཾ ཨཱནེསི, སཱ ཝཉྫྷཱ ཨཧོསི. ཨཐསྶཱ ཨཔརབྷཱགེ སཀྐཱརོ པརིཧཱཡི. ‘‘ཨམྷཱཀཾ པུཏྟསྶ གེཧེ ཝཉྫྷིཏྠིཡཱ ཝསནྟིཡཱ ཀཐཾ ཀུལཝཾསོ ཝཌྜྷིསྶཏཱི’’ཏི ཡཐཱ སཱ སུཎཱཏི, ཨེཝམྤི ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེནྟི. སཱ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཧོཏུ གབྦྷིནིཨཱལཡཾ ཀཏྭཱ ཨེཏེ ཝཉྩེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཙཱརིཀཾ དྷཱཏིཾ ཨཱཧ ‘‘ཨམྨ, གབྦྷིནིཡོ ནཱམ ཀིཉྩ ཀིཉྩ ཀརོནྟཱི’’ཏི གབྦྷིནིཔརིཧཱརཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨུཏུནིཀཱལེ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨམྦིལཱདིརུཙིཀཱ ཧུཏྭཱ ཧཏྠཔཱདཱནཾ ཨུདྡྷུམཱཡནཀཱལེ ཧཏྠཔཱདཔིཊྛིཡོ ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ བཧལཾ ཀཱརེསི, དིཝསེ དིཝསེཔི པིལོཏིཀཱཝེཋནེན ཙ ཨུདརཝཌྜྷནཾ ཝཌྜྷེསི, ཐནམུཁཱནི ཀཱལཱ༹ནི ཀཱརེསི, སརཱིརཀིཙྩཾ ཀརོནྟཱིཔི ཨཉྙཏྲ ཏསྶཱ དྷཱཏིཡཱ ཨཉྙེསཾ སམྨུཁཊྛཱནེ ན ཀརོཏི. སཱམིཀོཔིསྶཱ གབྦྷཔརིཧཱརཾ ཨདཱསི. ཨེཝཾ ནཝ མཱསེ ཝསིཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཛནཔདེ པིཏུ གྷརཾ གནྟྭཱ ཝིཛཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི སསུརེ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ རཐམཱརུཧིཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ¶ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ¶ མགྒཾ པཊིཔཛྫི. ཏསྶཱ པན པུརཏོ ཨེཀོ སཏྠོ གཙྪཏི. སཏྠེན ཝསིཏྭཱ གཏཊྛཱནཾ ཨེསཱ པཱཏརཱསཀཱལེ པཱཔུཎཱཏི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཏསྨིཾ སཏྠེ ཨེཀཱ དུགྒཏིཏྠཱི རཏྟིཡཱ ཨེཀསྨིཾ ནིགྲོདྷམཱུལེ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡིཏྭཱ པཱཏོཝ སཏྠེ གཙྪནྟེ ‘‘ཨཧཾ ཝིནཱ སཏྠེན གནྟུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, སཀྐཱ ཁོ པན ཛཱིཝནྟིཡཱ པུཏྟཾ ལབྷིཏུ’’ནྟི ནིགྲོདྷམཱུལཛཱལེ ཛལཱབུཉྩེཝ གབྦྷམལཉྩ ཨཏྠརིཏྭཱ པུཏྟཾ ཚཊྚེཏྭཱ ཨགམཱསི. དཱརཀསྶཔི དེཝཏཱ ཨཱརཀྑཾ གཎྷིཾསུ. སོ ཧི ན ཡོ ཝཱ སོ ཝཱ, བོདྷིསཏྟོཡེཝ. སོ པན ཏདཱ ཏཱདིསཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཨིཏརཱ པཱཏརཱསཀཱལེ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ‘‘སརཱིརཀིཙྩཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཱཡ དྷཱཏིཡཱ སདྡྷིཾ ནིགྲོདྷམཱུལཾ གཏཱ སུཝཎྞཝཎྞཾ དཱརཀཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྨ, ནིཔྥནྣཾ ནོ ཀིཙྩ’’ནྟི པིལོཏིཀཱཡོ ཨཔནེཏྭཱ ཨུཙྪངྒཔདེསཾ ལོཧིཏེན ཙ གབྦྷམལེན ཙ མཀྑེཏྭཱ ཨཏྟནོ གབྦྷཝུཊྛཱནཾ ཨཱརོཙེསི. ཏཱཝདེཝ ནཾ སཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཧཊྛཏུཊྛོ སཔརིཛནོ རཱཛགཧཾ པཎྞཾ པེསེསི. ཨཐསྶཱ སསྶུསསུརཱ ཝིཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ‘‘པིཏུ ཀུལེ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཨིདྷེཝ ཨཱགཙྪཏཱུ’’ཏི པེསཡིཾསུ. སཱ པཊིནིཝཏྟིཏྭཱ ¶ རཱཛགཧམེཝ པཱཝིསི. ཏཏྠ ཏཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ དཱརཀསྶ ནཱམཾ ཀརོནྟཱ ནིགྲོདྷམཱུལེ ཛཱཏཏྟཱ ‘‘ནིགྲོདྷཀུམཱརོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏཾ དིཝསཉྙེཝ ཨནུསེཊྛིསུཎིསཱཔི ཝིཛཱཡནཏྠཱཡ ཀུལགྷརཾ གཙྪནྟཱི ཨནྟརཱམགྒེ ཨེཀིསྶཱ རུཀྑསཱཁཱཡ ཧེཊྛཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶ ‘‘སཱཁཀུམཱརོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏཾ དིཝསཉྙེཝ སེཊྛིཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟསྶ ཏུནྣཀཱརསྶ བྷརིཡཱཔི པིལོཏིཀནྟརེ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶ ‘‘པོཏྟིཀོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ.

མཧཱསེཊྛི ཨུབྷོཔི ཏེ དཱརཀེ ‘‘ནིགྲོདྷཀུམཱརསྶ ཛཱཏདིཝསཉྙེཝ ཛཱཏཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཏེནེཝ སདྡྷིཾ སཾཝཌྜྷེསི. ཏེ ཨེཀཏོ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟཱ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷིཾསུ. ཨུབྷོཔི སེཊྛིཔུཏྟཱ ཨཱཙརིཡསྶ དྭེ སཧསྶཱནི ཨདཾསུ. ནིགྲོདྷཀུམཱརོ ¶ པོཏྟིཀསྶ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ སིཔྤཾ པཊྛཔེསི. ཏེ ནིཔྥནྣསིཔྤཱ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ནིཀྑནྟཱ ‘‘ཛནཔདཙཱརིཀཾ ཙརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིཔཛྫིཾསུ. ཏདཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཀཱལཀཏསྶ སཏྟམོ དིཝསོ, ‘‘སྭེ ཕུསྶརཐཾ ཡོཛེསྶཱམཱ’’ཏི ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསུཾ. ཏེསུཔི སཧཱཡེསུ རུཀྑམཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཱཡནྟེསུ པོཏྟིཀོ ¶ པཙྩཱུསཀཱལེ ཨུཊྛཱཡ ནིགྲོདྷཀུམཱརསྶ པཱདེ པརིམཛྫནྟོ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ རུཀྑེ ཝུཏྠཀུཀྐུཊེསུ ཨུཔརིཀུཀྐུཊོ ཧེཊྛཱཀུཀྐུཊསྶ སརཱིརེ ཝཙྩཾ པཱཏེསི. ཨཐ ནཾ སོ ‘‘ཀེནེཏཾ པཱཏིཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘སམྨ, མཱ ཀུཛ྄ཛྷི, མཡཱ ཨཛཱནནྟེན པཱཏིཏ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཨརེ, ཏྭཾ མམ སརཱིརཾ ཨཏྟནོ ཝཙྩཊྛཱནཾ མཉྙསི, ཀིཾ མམ པམཱཎཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨིཏརོ ‘‘ཨརེ ཏྭཾ ‘ཨཛཱནནྟེན མེ ཀཏ’ནྟི ཝུཏྟེཔི ཀུཛ྄ཛྷསིཡེཝ, ཀིཾ པན ཏེ པམཱཎ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཡོ མཾ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདཏི, སོ པཱཏོཝ སཧསྶཾ ལབྷཏི, ཏསྨཱ ཨཧཾ མཱནཾ ཀརོམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཨིཏརོ ‘‘ཨརེ ཨེཏྟཀམཏྟེན ཏྭཾ མཱནཾ ཀརོསི, མཾ པན མཱརེཏྭཱ ཡོ ཐཱུལམཾསཾ ཁཱདཏི, སོ པཱཏོཝ རཱཛཱ ཧོཏི, ཡོ མཛ྄ཛྷིམམཾསཾ ཁཱདཏི, སོ སེནཱཔཏི, ཡོ ཨཊྛིནིསྶིཏཾ ཁཱདཏི, སོ བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

པོཏྟིཀོ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནོ སཧསྶེན, རཛྫམེཝ ཝར’’ནྟི སཎིཀཾ རུཀྑཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཨུཔརིསཡིཏཀུཀྐུཊཾ གཧེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཨངྒཱརེ པཙིཏྭཱ ཐཱུལམཾསཾ ནིགྲོདྷསྶ ཨདཱསི, མཛ྄ཛྷིམམཾསཾ སཱཁསྶ ཨདཱསི, ཨཊྛིམཾསཾ ཨཏྟནཱ ཁཱདི. ཁཱདིཏྭཱ པན ‘‘སམྨ ནིགྲོདྷ, ཏྭཾ ཨཛྫ རཱཛཱ བྷཝིསྶསི, སམྨ སཱཁ, ཏྭཾ སེནཱཔཏི བྷཝིསྶསི, ཨཧཾ པན བྷཎྜཱགཱརིཀོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀཐཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི པུཊྛོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཏེ ཏཡོཔི ཛནཱ པཱཏརཱསཝེལཱཡ བཱརཱཎསིཾ པཝིསིཏྭཱ ཨེཀསྶ བྲཱཧྨཎསྶ གེཧེ སཔྤིསཀྐརཡུཏྟཾ པཱཡཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ ¶ པཝིསིཾསུ. ནིགྲོདྷཀུམཱརོ སིལཱཔཊྚེ ནིཔཛྫི ¶ , ཨིཏརེ དྭེ བཧི ནིཔཛྫིཾསུ. ཏསྨིཾ སམཡེ པཉྩ རཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནི ཨནྟོ ཋཔེཏྭཱ ཕུསྶརཐཾ ཝིསྶཛྫེསུཾ. ཏཏྠ ཝིཏྠཱརཀཐཱ མཧཱཛནཀཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༡༢༣ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཕུསྶརཐོ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨཱརོཧནསཛྫོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. པུརོཧིཏོ ‘‘ཨུཡྻཱནེ པུཉྙཝཏཱ སཏྟེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཨུཡྻཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ཀུམཱརཾ དིསྭཱ པཱདནྟཏོ སཱཊཀཾ ཨཔནེཏྭཱ པཱདེསུ ལཀྑཎཱནི ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ‘‘ཏིཊྛཏུ བཱརཱཎསིཡཾ རཛྫཾ, སཀལཛམྦུདཱིཔསྶ ཨདྷིཔཏིརཱཛཱ བྷཝིཏུཾ ཡུཏྟོ’’ཏི སབྦཏཱལཱཝཙརེ པགྒཎྷཱཔེསི. ནིགྲོདྷཀུམཱརོ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ མུཁཏོ སཱཊཀཾ ཨཔནེཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པརིཝཏྟིཏྭཱ ནིཔནྣོ ཐོཀཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ སིལཱཔཊྚེ པལླངྐེན ནིསཱིདི. ཨཐ ¶ ནཾ པུརོཧིཏོ ཛཎྞུནཱ པཏིཊྛཱཡ ‘‘རཛྫཾ ཏེ དེཝ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཏྠེཝ རཏནརཱསིམྷི ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིསིཉྩི. སོ རཛྫཾ པཏྭཱ སཱཁསྶ སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ དཏྭཱ མཧནྟེན སཀྐཱརེན ནགརཾ པཱཝིསི, པོཏྟིཀོཔི ཏེཧི སདྡྷིཉྙེཝ ཨགམཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ མཧཱསཏྟོ བཱརཱཎསིཡཾ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི.

སོ ཨེཀདིཝསཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སརིཏྭཱ སཱཁཾ ཨཱཧ – ‘‘སམྨ, ན སཀྐཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཝིནཱ ཝཏྟིཏུཾ, མཧནྟེན པརིཝཱརེན གནྟྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ནོ ཨཱནེཧཱི’’ཏི. སཱཁོ ‘‘ན མེ ཏཏྠ གམནཀམྨཾ ཨཏྠཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི. ཏཏོ པོཏྟིཀཾ ཨཱཎཱཔེསི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏཏྠ གནྟྭཱ ནིགྲོདྷསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘པུཏྟོ ཝོ རཛྫེ པཏིཊྛིཏོ, ཨེཐ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘ཨཏྠི ནོ ཏཱཝ ཝིབྷཝམཏྟཾ, ཨལཾ ཏཏྠ གམནེནཱ’’ཏི པཊིཀྑིཔིཾསུ. སཱཁསྶཔི མཱཏཱཔིཏརོ ཨཝོཙ, ཏེཔི ན ཨིཙྪིཾསུ. ཨཏྟནོ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཝོཙ, ‘‘མཡཾ ཏཱཏ ཏུནྣཀཱརཀམྨེན ཛཱིཝིསྶཱམ ཨལ’’ནྟི པཊིཀྑིཔིཾསུ. སོ ཏེསཾ མནཾ ཨལབྷིཏྭཱ བཱརཱཎསིམེཝ པཙྩཱགནྟྭཱ ‘‘སེནཱཔཏིསྶ གྷརེ མགྒཀིལམཐཾ ཝིནོདེཏྭཱ པཙྪཱ ནིགྲོདྷསཧཱཡཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏསྶ ནིཝེསནདྭཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘སཧཱཡོ ཀིར ¶ ཏེ པོཏྟིཀོ ནཱམ ཨཱགཏོཏི སེནཱཔཏིསྶ ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི དོཝཱརིཀཾ ཨཱཧ, སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སཱཁོ པན ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ རཛྫཾ ཨདཏྭཱ སཧཱཡནིགྲོདྷསྶ ཨདཱསཱི’’ཏི ཏསྨིཾ ཝེརཾ བནྡྷི. སོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱཝ ཀུདྡྷོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀོ ཨིམསྶ སཧཱཡོ ཨུམྨཏྟཀོ དཱསིཔུཏྟོ, གཎྷཐ ན’’ནྟི ཝཏྭཱ ཧཏྠཔཱདཛཎྞུཀཔྤརེཧི ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ གཱིཝཱཡཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེསི.

སོ ཙིནྟེསི ‘‘སཱཁོ མམ སནྟིཀཱ སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཀཏཉྙཱུ མིཏྟདུབྦྷཱི, མཾ ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེསི, ནིགྲོདྷོ པན པཎྜིཏོ ཀཏཉྙཱུ སཔྤུརིསོ, ཏསྶེཝ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ རཱཛདྭཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘དེཝ, པོཏྟིཀོ ཀིར ནཱམ ཏེ སཧཱཡོ དྭཱརེ ཋིཏོ’’ཏི ¶ རཉྙོ ཨཱརོཙཱཔེསི. རཱཛཱ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཱཡ པཙྩུགྒནྟྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ མསྶུཀམྨཱདཱིནི ཀཱརཱཔེཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏེན པརིབྷུཏྟནཱནགྒརསབྷོཛནེན ཏེན སདྡྷིཾ སུཁནིསིནྣོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པཝཏྟིཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨནཱགམནབྷཱཝཾ སུཎི. སཱཁོཔི ‘‘པོཏྟིཀོ མཾ རཉྙོ སནྟིཀེ པརིབྷིནྡེཡྻ ¶ , མཡི པན གཏེ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ན སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི ཏཏྠེཝ ཨགམཱསི. པོཏྟིཀོ ཏསྶ སནྟིཀེཡེཝ རཱཛཱནཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨཧཾ མགྒཀིལནྟོ ‘སཱཁསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ ཝིསྶམིཏྭཱ ཨིདྷཱགམིསྶཱམཱི’ཏི ཨགམིཾ. ཨཐ མཾ སཱཁོ ‘ནཱཧཾ ཏཾ ཛཱནཱམཱི’ཏི ཝཏྭཱ ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ གཱིཝཱཡཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེསཱིཏི སདྡཧེཡྻཱསི ཏྭཾ ཨེཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༧༢.

‘‘ན ཝཱཧམེཏཾ ཛཱནཱམི, ཀོ ཝཱཡཾ ཀསྶ ཝཱཏི ཝཱ;

ཡཐཱ སཱཁོ ཝདི ཨེཝ, ནིགྲོདྷ ཀིནྟི མཉྙསི.

༧༣.

‘‘ཏཏོ གལཝིནཱིཏེན, པུརིསཱ ནཱིཧརིཾསུ མཾ;

དཏྭཱ མུཁཔཧཱརཱནི, སཱཁསྶ ཝཙནཾཀརཱ.

༧༤.

‘‘ཨེཏཱདིསཾ དུམྨཏིནཱ, ཨཀཏཉྙུན དུབྦྷིནཱ;

ཀཏཾ ཨནརིཡཾ སཱཁེན, སཁིནཱ ཏེ ཛནཱདྷིཔཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀིནྟི མཉྙསཱིཏི ཡཐཱ མཾ སཱཁོ ཨཙརི, ཀིཾ ཏྭམྤི ཨེཝམེཝ མཉྙསི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙཐཱ མཉྙསི, མཾ སཱཁོ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱཏི སདྡཧསི, ཏཾ ན སདྡཧསཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. གལཝིནཱིཏེནཱཏི གལགྒཱཧེན. དུབྦྷིནཱཏི མིཏྟདུབྦྷིནཱ.

ཏཾ སུཏྭཱ ནིགྲོདྷོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༧༥.

‘‘ན ཝཱཧམེཏཾ ཛཱནཱམི, ནཔི མེ ཀོཙི སཾསཏི;

ཡཾ མེ ཏྭཾ སམྨ ཨཀྑཱསི, སཱཁེན ཀཱརཎཾ ཀཏཾ.

༧༦.

‘‘སཁཱིནཾ སཱཛཱིཝཀརོ, མམ སཱཁསྶ ཙཱུབྷཡཾ;

ཏྭཾ ནོསིསྶརིཡཾ དཱཏཱ, མནུསྶེསུ མཧནྟཏཾ;

ཏཡཱམཱ ལབྦྷིཏཱ ཨིདྡྷཱི, ཨེཏྠ མེ ནཏྠི སཾསཡོ.

༧༧.

‘‘ཡཐཱཔི ¶ བཱིཛམགྒིམྷི, ཌཡ྄ཧཏི ན ཝིརཱུཧཏི;

ཨེཝཾ ཀཏཾ ཨསཔྤུརིསེ, ནསྶཏི ན ཝིརཱུཧཏི.

༧༨.

‘‘ཀཏཉྙུམྷི ཙ པོསམྷི, སཱིལཝནྟེ ཨརིཡཝུཏྟིནེ;

སུཁེཏྟེ ཝིཡ བཱིཛཱནི, ཀཏཾ ཏམྷི ན ནསྶཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སཾསཏཱིཏི ཨཱཙིཀྑཏི. ཀཱརཎཾ ཀཏནྟི ཨཱཀཌྜྷནཝིཀཌྜྷནཔོཐནཀོཊྚནསངྑཱཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཏནྟི ཨཏྠོ. སཁཱིནཾ སཱཛཱིཝཀརོཏི སམྨ, པོཏྟིཀ ཏྭཾ སཧཱཡཀཱནཾ སུཨཱཛཱིཝཀརོ ཛཱིཝིཀཱཡ ཨུཔྤཱདེཏཱ. མམ སཱཁསྶ ཙཱུབྷཡནྟི མཡ྄ཧཉྩ སཱཁསྶ ཙ ཨུབྷིནྣམྤི སཁཱིནནྟི ཨཏྠོ. ཏྭཾ ནོསིསྶརིཡནྟི ཏྭཾ ནོ ཨསི ཨིསྶརིཡཾ དཱཏཱ, ཏཝ སནྟིཀཱ ཨིམཱ སམྤཏྟཱི ཨམྷེཧི ལདྡྷཱ. མཧནྟཏནྟི མཧནྟབྷཱཝཾ.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཐེནྟེ ནིགྲོདྷེ སཱཁོ ཏཏྠེཝ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘སཱཁ ཨིམཾ པོཏྟིཀཾ སཉྫཱནཱསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ཏུཎྷཱི ཨཧོསི. ཨཐསྶ རཱཛཱ དཎྜཾ ཨཱཎཱཔེནྟོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༩.

‘‘ཨིམཾ ཛམྨཾ ནེཀཏིཀཾ, ཨསཔྤུརིསཙིནྟཀཾ;

ཧནནྟུ སཱཁཾ སཏྟཱིཧི, ནཱསྶ ཨིཙྪཱམི ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཛམྨནྟི ལཱམཀཾ. ནེཀཏིཀནྟི ཝཉྩཀཾ.

ཏཾ སུཏྭཱ པོཏྟིཀོ ‘‘མཱ ཨེས བཱལོ མཾ ནིསྶཱཡ ནསྶཏཱུ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༠.

‘‘ཁམཏསྶ ¶ མཧཱརཱཛ, པཱཎཱ ན པཊིཨཱནཡཱ;

ཁམ དེཝ ཨསཔྤུརིསསྶ, ནཱསྶ ཨིཙྪཱམཧཾ ཝདྷ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཁམཏསྶཱཏི ཁམཏཾ ཨསྶ, ཨེཏསྶ ཨསཔྤུརིསསྶ ཁམཐཱཏི ཨཏྠོ. ན པཊིཨཱནཡཱཏི མཏསྶ ནཱམ པཱཎཱ པཊིཨཱནེཏུཾ ན སཀྐཱ.

རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཱཁསྶ ཁམི, སེནཱཔཏིཊྛཱནམྤི པོཏྟིཀསྶེཝ དཱཏུཀཱམོ ཨཧོསི ¶ , སོ པན ན ཨིཙྪི. ཨཐསྶ སབྦསེནཱནཱིནཾ ཝིཙཱརཎཱརཧཾ བྷཎྜཱགཱརིཀཊྛཱནཾ ནཱམ ཨདཱསི. པུབྦེ ཀིརེཏཾ ཋཱནནྟརཾ ནཱཧོསི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཛཱཏཾ. ཨཔརབྷཱགེ པོཏྟིཀོ བྷཎྜཱགཱརིཀོ པུཏྟདྷཱིཏཱཧི ཝཌྜྷམཱནོ ཨཏྟནོ པུཏྟདྷཱིཏཱནཾ ཨོཝཱདཝསེན ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༨༡.

‘‘ནིགྲོདྷམེཝ སེཝེཡྻ, ན སཱཁམུཔསཾཝསེ;

ནིགྲོདྷསྨིཾ མཏཾ སེཡྻོ, ཡཉྩེ སཱཁསྨི ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, དེཝདཏྟོ པུབྦེཔི ཨཀཏཉྙཱུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཱཁོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, པོཏྟིཀོ ཨཱནནྡོ, ནིགྲོདྷོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ནིགྲོདྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༤༤༦] ༨. ཏཀྐལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ན ཏཀྐལཱ སནྟི ན ཨཱལུཝཱནཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ པིཏུཔོསཀཾ ཨུཔཱསཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར དལིདྡཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ མཱཏརི ཀཱལཀཏཱཡ པཱཏོཝ ཨུཊྛཱཡ དནྟཀཊྛམུཁོདཀདཱནཱདཱིནི ཀརོནྟོ བྷཏིཾ ཝཱ ཀསིཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ལདྡྷཝིབྷཝཱནུརཱུཔེན ཡཱགུབྷཏྟཱདཱིནི སམྤཱདེཏྭཱ པིཏརཾ པོསེསི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨེཀཀོཝ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཀཏྟབྦཾ ཀརོསི, ཨེཀཾ ཏེ ཀུལདཱརིཀཾ ཨཱནེསྶཱམི, སཱ ཏེ གེཧེ ཀཏྟབྦཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི. ‘‘ཏཱཏ, ཨིཏྠིཡོ ནཱམ གྷརཾ ཨཱགཏཱ ནེཝ མཡ྄ཧཾ, ན ཏུམྷཱཀཾ ཙིཏྟསུཁཾ ཀརིསྶནྟི, མཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨཧཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏུམྷེ པོསེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ¶ ཨཙྩཡེན ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ པིཏཱ ཨནིཙྪམཱནསྶེཝ ཨེཀཾ ཀུམཱརིཀཾ ཨཱནེསི. སཱ སསུརསྶ ཙ སཱམིཀསྶ ཙ ཨུཔཀཱརིཀཱ ཨཧོསི ནཱིཙཝུཏྟི. སཱམིཀོཔིསྶཱ ‘‘མམ པིཏུ ཨུཔཀཱརིཀཱ’’ཏི ཏུསྶིཏྭཱ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ མནཱཔཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དེཏི, སཱཔི ཏཾ སསུརསྶེཝ ཨུཔནཱམེསི. སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱམིཀོ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ པིཏུ ཨདཏྭཱ མཡ྄ཧམེཝ དེཏི, ཨདྡྷཱ པིཏརི ནིསྣེཧོ ཛཱཏོ, ཨིམཾ མཧལླཀཾ ཨེཀེནུཔཱཡེན མམ སཱམིཀསྶ པཊིཀྐཱུལཾ ཀཏྭཱ གེཧཱ ནིཀྐཌྜྷཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི.

སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུདཀཾ ཨཏིསཱིཏཾ ཝཱ ཨཙྩུཎྷཾ ཝཱ, ཨཱཧཱརཾ ཨཏིལོཎཾ ཝཱ ཨལོཎཾ ཝཱ ¶ , བྷཏྟཾ ཨུཏྟཎྜུལཾ ཝཱ ཨཏིཀིལིནྣཾ ཝཱཏི ཨེཝམཱདཱིནི ཏསྶ ཀོདྷུཔྤཏྟིཀཱརཎཱནི ཀཏྭཱ ཏསྨིཾ ཀུཛ྄ཛྷནྟེ ‘‘ཀོ ཨིམཾ མཧལླཀཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི ཕརུསཱནི ཝཏྭཱ ཀལཧཾ ཝཌྜྷེསི. ཏཏྠ ཏཏྠ ཁེལ༹པིཎྜཱདཱིནི ཚཌྜེཏྭཱཔི སཱམིཀཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེསི ‘‘པསྶ པིཏུ ཀམྨཾ, ‘ཨིདཉྩིདཉྩ མཱ ཀརཱི’ཏི ཝུཏྟེ ཀུཛ྄ཛྷཏི, ཨིམསྨིཾ གེཧེ པིཏརཾ ཝཱ ཝསཱཔེཧི མཾ ཝཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ སོ ‘‘བྷདྡེ, ཏྭཾ དཧརཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཛཱིཝིཏུཾ སཀྑིསྶསི, མཡ྄ཧཾ ¶ པིཏཱ མཧལླཀོ, ཏྭཾ ཏསྶ ཨསཧནྟཱི ཨིམམྷཱ གེཧཱ ནིཀྑམཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ བྷཱིཏཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝཾ ན ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སསུརསྶ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ པཀཏིནིཡཱམེནེཝ པཊིཛགྒིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨཐ སོ ཨུཔཱསཀོ པུརིམདིཝསེསུ ཏཱཡ ཨུབྦཱལ༹ྷོ སཏྠུ སནྟིཀཾ དྷམྨསྶཝནཱཡ ཨགནྟྭཱ ཏསྶཱ པཀཏིཡཱ པཏིཊྛིཏཀཱལེ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསཀ, སཏྟཊྛ དིཝསཱནི དྷམྨསྶཝནཱཡ ནཱགཏོསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཀཐེསི. སཏྠཱ ‘‘ཨིདཱནི ཏཱཝ ཏསྶཱ ཀཐཾ ཨགྒཧེཏྭཱ པིཏརཾ ན ནཱིཧརཱཔེསི, པུབྦེ པན ཨེཏིསྶཱ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ པིཏརཾ ཨཱམཀསུསཱནཾ ནེཏྭཱ ཨཱཝཱཊཾ ཁཎིཏྭཱ ཏཏྠ ནཾ པཀྑིཔིཏྭཱ མཱརཎཀཱལེ ཨཧཾ སཏྟཝསྶིཀོ ཧུཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ པིཏུགྷཱཏཀཀམྨཱ ནིཝཱརེསིཾ, ཏདཱ ཏྭཾ མམ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏཝ པིཏརཾ ཡཱཝཛཱིཝཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོ ཛཱཏོ, སྭཱཡཾ མཡཱ དིནྣོ ཨོཝཱདོ བྷཝནྟརགཏམྤི ན ཝིཛཧཏི, ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཏསྶཱ ཀཐཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏཡཱ པིཏཱ ན ནཱིཧཊོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཀཱསིགཱམེ ཨེཀསྶ ཀུལསྶ གྷརེ ཨེཀཔུཏྟཀོ ཨཧོསི ནཱམེན སཝིཊྛཀོ ནཱམ. སོ མཱཏཱཔིཏརོ པཊིཛགྒནྟོ ¶ ཨཔརབྷཱགེ མཱཏརི ཀཱལཀཏཱཡ པིཏརཾ པོསེསཱིཏི སབྦཾ ཝཏྠུ པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུནིཡཱམེནེཝ ཀཐེཏབྦཾ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝིསེསོ. ཏདཱ སཱ ཨིཏྠཱི ‘‘པསྶ པིཏུ ཀམྨཾ, ‘ཨིདཉྩིདཉྩ མཱ ཀརཱི’ཏི ཝུཏྟེ ཀུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སཱམི, པིཏཱ ཏེ ཙཎྜོ ཕརུསོ ནིཙྩཾ ཀལཧཾ ཀརོཏི, ཛརཱཛིཎྞོ བྱཱདྷིཔཱིལི༹ཏོ ན ཙིརསྶེཝ མརིསྶཏི, ཨཧཉྩ ཨེཏེན སདྡྷིཾ ཨེཀགེཧེ ཝསིཏུཾ ན སཀྐོམི, སཡམྤེས ཀཏིཔཱཧེན མརིསྶཏིཡེཝ, ཏྭཾ ཨེཏཾ ཨཱམཀསུསཱནཾ ནེཏྭཱ ཨཱཝཱཊཾ ཁཎིཏྭཱ ཏཏྠ ནཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀུདྡཱལེན སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཨུཔརི པཾསུནཱ ཚཱདེཏྭཱ ཨཱགཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཱཡ པུནཔྤུནཾ ཝུཙྩམཱནོ ‘‘བྷདྡེ, པུརིསམཱརཎཾ ནཱམ བྷཱརིཡཾ, ཀཐཾ ནཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཧཾ ཏེ ཨུཔཱཡཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱཙིཀྑ ཏཱཝཱ’’ཏི. ‘‘སཱམི, ཏྭཾ པཙྩཱུསཀཱལེ པིཏུ ནིསིནྣཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཡཐཱ སབྦེ སུཎནྟི, ཨེཝཾ མཧཱསདྡཾ ཀཏྭཱ ‘ཏཱཏ, ཨསུཀགཱམེ ཏུམྷཱཀཾ ཨུདྡྷཱརཎཀོ ¶ ཨཏྠི, མཡི གཏེ ན དེཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཨཙྩཡེན ན དསྶཏེཝ, སྭེ ཡཱནཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཱཏོཝ གཙྪིསྶཱམཱ’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཝུཏྟཝེལཱཡམེཝ ¶ ཨུཊྛཱཡ ཡཱནཀཾ ཡོཛེཏྭཱ ཏཏྠ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཱམཀསུསཱནཾ ནེཏྭཱ ཨཱཝཱཊཾ ཁཎིཏྭཱ ཙོརེཧི ཨཙྪིནྣསདྡཾ ཀཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཨཱཝཱཊེ པཀྑིཔིཏྭཱ སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ ནྷཱཡིཏྭཱ ཨཱགཙྪཱ’’ཏི.

སཝིཊྛཀོ ‘‘ཨཏྠེས ཨུཔཱཡོ’’ཏི ཏསྶཱ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཡཱནཀཾ གམནསཛྫཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ པནེཀོ སཏྟཝསྶིཀོ པུཏྟོ ཨཏྠི པཎྜིཏོ བྱཏྟོ. སོ མཱཏུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ མཱཏཱ པཱཔདྷམྨཱ པིཏརཾ མེ པིཏུགྷཱཏཀམྨཾ ཀཱརེཏི, ཨཧཾ ཨིམསྶ པིཏུགྷཱཏཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན དསྶཱམཱི’’ཏི སཎིཀཾ གནྟྭཱ ཨཡྻཀེན སདྡྷིཾ ནིཔཛྫི. སཝིཊྛཀོཔི ཨིཏརཱཡ ཝུཏྟཝེལཱཡ ཡཱནཀཾ ཡོཛེཏྭཱ ‘‘ཨེཧི, ཏཱཏ, ཨུདྡྷཱརཾ སོདྷེསྶཱམཱ’’ཏི པིཏརཾ ཡཱནཀེ ནིསཱིདཱཔེསི. ཀུམཱརོཔི པཋམཏརཾ ཡཱནཀཾ ཨབྷིརུཧི. སཝིཊྛཀོ ཏཾ ¶ ནིཝཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏེནེཝ སདྡྷིཾ ཨཱམཀསུསཱནཾ གནྟྭཱ པིཏརཉྩ ཀུམཱརཀེན སདྡྷིཾ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ སཡཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཀུདྡཱལཔིཊཀཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀསྨིཾ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ཙཏུརསྶཱཝཱཊཾ ཁཎིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཀུམཱརཀོ ཨོཏརིཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༢.

‘‘ན ཏཀྐལཱ སནྟི ན ཨཱལུཝཱནི, ན བིལཱ༹ལིཡོ ན ཀལ༹མྦཱནི ཏཱཏ;

ཨེཀོ ཨརཉྙམྷི སུསཱནམཛ྄ཛྷེ, ཀིམཏྠིཀོ ཏཱཏ ཁཎཱསི ཀཱསུ’’ནྟི.

ཏཏྠ ན ཏཀྐལཱ སནྟཱིཏི པིཎྜཱལུཀནྡཱ ན སནྟི. ཨཱལུཝཱནཱིཏི ཨཱལུཝཀནྡཱ. བིལཱ༹ལིཡོཏི བིལཱ༹རིཝལླིཀནྡཱ. ཀལ༹མྦཱནཱིཏི ཏཱལཀནྡཱ.

ཨཐསྶ པིཏཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༨༣.

‘‘པིཏཱམཧོ ཏཱཏ སུདུབྦལོ ཏེ, ཨནེཀབྱཱདྷཱིཧི དུཁེན ཕུཊྛོ;

ཏམཛྫཧཾ ནིཁཎིསྶཱམི སོབྦྷེ, ན ཧིསྶ ཏཾ ཛཱིཝིཏཾ རོཙཡཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨནེཀབྱཱདྷཱིཧཱིཏི ཨནེཀེཧི བྱཱདྷཱིཧི ཨུཔྤནྣེན དུཀྑེན ཕུཊྛོ. ན ཧིསྶ ཏནྟི ཨཧཉྷི ཏསྶ ཏཝ པིཏཱམཧསྶ ཏཾ དུཛྫཱིཝིཏཾ ན ཨིཙྪཱམི, ‘‘ཨེཝརཱུཔཱ ཛཱིཝིཏཱ མརཎམེཝསྶ ཝར’’ནྟི མཉྙམཱནོ ཏཾ སོབྦྷེ ནིཁཎིསྶཱམཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀུམཱརོ ཨུཔཌྜྷཾ གཱཐམཱཧ –

༨༤.

‘‘སངྐཔྤམེཏཾ ¶ པཊིལདྡྷ པཱཔཀཾ, ཨཙྩཱཧིཏཾ ཀམྨ ཀརོསི ལུདྡ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – ཏཱཏ, ཏྭཾ ‘‘པཱིཏརཾ དུཀྑཱ པམོཙེསྶཱམཱི’’ཏི མརཎདུཀྑེན ཡོཛེནྟོ ཨེཏཾ པཱཔཀཾ སངྐཔྤཾ པཊིལདྡྷཱ ཏསྶ ཙ སངྐཔྤཝསེན ཧིཏཾ ཨཏིཀྐམྨ ཋིཏཏྟཱ ཨཙྩཱཧིཏཾ ཀམྨཾ ཀརོསི ལུདྡནྟི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཀུམཱརོ པིཏུ ཧཏྠཏོ ཀུདྡཱལཾ གཧེཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཨཉྙཏརཾ ཨཱཝཱཊཾ ཁཎིཏུཾ ཨཱརབྷི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ ‘‘ཀསྨཱ, ཏཱཏ, ཨཱཝཱཊཾ ཁཎསཱི’’ཏི པུཙྪི. སོ ཏསྶ ཀཐེནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

‘‘མཡཱཔི ཏཱཏ པཊིལཙྪསེ ཏུཝཾ, ཨེཏཱདིསཾ ཀམྨ ཛརཱུཔནཱིཏོ;

ཏཾ ཀུལླཝཏྟཾ ཨནུཝཏྟམཱནོ, ཨཧམྤི ཏཾ ནིཁཎིསྶཱམི སོབྦྷེ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཏཱཏ, ཨཧམྤི ཨེཏསྨིཾ སོབྦྷེ ཏཾ མཧལླཀཀཱལེ ནིཁཎིསྶཱམི, ཨིཏི ཁོ ཏཱཏ, མཡཱཔི ཀཏེ ཨིམསྨིཾ སོབྦྷེ ཏུཝཾ ཛརཱུཔནཱིཏོ ཨེཏཱདིསཾ ཀམྨཾ པཊིལཙྪསེ, ཡཾ ཨེཏཾ ཏཡཱ པཝཏྟིཏཾ ཀུལཝཏྟཾ, ཏཾ ཨནུཝཏྟམཱནོ ཝཡཔྤཏྟོ བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ ཝསནྟོ ཨཧམྤི ཏཾ ནིཁཎིསྶཱམི སོབྦྷེཏི.

ཨཐསྶ པིཏཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༨༥.

‘‘ཕརུསཱཧི ཝཱཙཱཧི པཀུབྦམཱནོ, ཨཱསཛྫ མཾ ཏྭཾ ཝདསེ ཀུམཱར;

པུཏྟོ མམཾ ཨོརསཀོ སམཱནོ, ཨཧཱིཏཱནུཀམྤཱི མམ ཏྭཾསི པུཏྟཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པཀུབྦམཱནོཏི ཨབྷིབྷཝནྟོ. ཨཱསཛྫཱཏི གྷཊྚེཏྭཱ.

ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེ པཎྜིཏཀུམཱརཀོ ཨེཀཾ པཊིཝཙནགཱཐཾ, དྭེ ཨུདཱནགཱཐཱཏི ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༨༦.

‘‘ན ཏཱཧཾ ཏཱཏ ཨཧིཏཱནུཀམྤཱི, ཧིཏཱནུཀམྤཱི ཏེ ཨཧམྤི ཏཱཏ;

པཱཔཉྩ ཏཾ ཀམྨ པཀུབྦམཱནཾ, ཨརཧཱམི ནོ ཝཱརཡིཏུཾ ཏཏོ.

༨༧.

‘‘ཡོ ¶ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ སཝིཊྛ, ཨདཱུསཀེ ཧིཾསཏི པཱཔདྷམྨོ;

ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ, ཨསཾསཡཾ སོ ནིརཡཾ ཨུཔེཏི.

༨༨.

‘‘ཡོ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ སཝིཊྛ, ཨནྣེན པཱནེན ཨུཔཊྛཧཱཏི;

ཀཱཡསྶ ¶ བྷེདཱ ཨབྷིསམྤརཱཡཾ, ཨསཾསཡཾ སོ སུགཏིཾ ཨུཔེཏཱི’’ཏི. –

ཨིམཾ པན པུཏྟསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པིཏཱ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༩.

‘‘ན མེ ཏྭཾ པུཏྟ ཨཧིཏཱནུཀམྤཱི, ཧིཏཱནུཀམྤཱི མེ ཏྭཾསི པུཏྟ;

ཨཧཉྩ ཏཾ མཱཏརཱ ཝུཙྩམཱནོ, ཨེཏཱདིསཾ ཀམྨ ཀརོམི ལུདྡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨཧཉྩ ཏཾ མཱཏརཱཏི ཨཧཉྩ ཏེ མཱཏརཱ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀུམཱརོ ‘‘ཏཱཏ, ཨིཏྠིཡོ ནཱམ ཨུཔྤནྣེ དོསེ ཨནིགྒཡ྄ཧམཱནཱ པུནཔྤུནཾ པཱཔཾ ཀརོནྟི, མམ མཱཏཱ ཡཐཱ པུན ཨེཝརཱུཔཾ ན ཀརོཏི, ཏཐཱ ནཾ པཎཱམེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༠.

‘‘ཡཱ ཏེ སཱ བྷརིཡཱ ཨནརིཡརཱུཔཱ, མཱཏཱ མམེསཱ སཀིཡཱ ཛནེཏྟི;

ནིདྡྷཱཔཡེ ཏཉྩ སཀཱ ཨགཱརཱ, ཨཉྙམྤི ཏེ སཱ དུཁམཱཝཧེཡྻཱ’’ཏི.

སཝིཊྛཀོ ¶ པཎྜིཏཔུཏྟསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ སོམནསྶཛཱཏོ ཧུཏྭཱ ‘‘གཙྪཱམ, ཏཱཏཱ’’ཏི སདྡྷིཾ པུཏྟེན ཙ པིཏརཱ ཙ ཡཱནཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ པཱཡཱསི. སཱཔི ཁོ ཨནཱཙཱརཱ ‘‘ནིཀྑནྟཱ ནོ གེཧཱ ཀཱལ༹ཀཎྞཱི’’ཏི ཧཊྛཏུཊྛཱ ཨལླགོམཡེན གེཧཾ ཨུཔལིམྤེཏྭཱ པཱཡཱསཾ པཙིཏྭཱ ཨཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཏེ ཨཱགཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ནིཀྑནྟཾ ཀཱལ༹ཀཎྞིཾ པུན གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཨརེ ནིཀཏིཀ, ནིཀྑནྟཾ ཀཱལ༹ཀཎྞིཾ པུན ཨཱདཱཡ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པརིབྷཱསི. སཝིཊྛཀོ ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ ཡཱནཀཾ མོཙེཏྭཱ ‘‘ཨནཱཙཱརེ ཀིཾ ཝདེསཱི’’ཏི ཏཾ སུཀོཊྚིཏཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ མཱ ཨིམཾ གེཧཾ པཱཝིསཱི’’ཏི པཱདེ གཧེཏྭཱ ནིཀྐཌྜྷི. ཏཏོ པིཏརཉྩ པུཏྟཉྩ ནྷཱཔེཏྭཱ སཡམྤི ནྷཱཡིཏྭཱ ཏཡོཔི ¶ པཱཡཱསཾ པརིབྷུཉྫིཾསུ. སཱཔི པཱཔདྷམྨཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཨཉྙསྨིཾ གེཧེ ཝསི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ པུཏྟོ པིཏརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, མམ མཱཏཱ ཨེཏྟཀེན ན བུཛ྄ཛྷཏི, ཏུམྷེ མམ མཱཏུ མངྐུབྷཱཝཀརཎཏྠཾ ‘ཨསུཀགཱམཀེ མམ མཱཏུལདྷཱིཏཱ ཨཏྠི ¶ , སཱ མཡ྄ཧཾ པིཏརཉྩ པུཏྟཉྩ མཉྩ པཊིཛགྒིསྶཏི, ཏཾ ཨཱནེསྶཱམཱི’ཏི ཝཏྭཱ མཱལཱགནྡྷཱདཱིནི ཨཱདཱཡ ཡཱནཀེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཨནུཝིཙརིཏྭཱ སཱཡཾ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི.

པཊིཝིསྶཀཀུལེ ཨིཏྠིཡོ ‘‘སཱམིཀོ ཀིར ཏེ ཨཉྙཾ བྷརིཡཾ ཨཱནེཏུཾ ཨསུཀགཱམཾ ནཱམ གཏོ’’ཏི ཏསྶཱ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. སཱ ‘‘དཱནིམྷི ནཊྛཱ, ནཏྠི མེ པུན ཨོཀཱསོ’’ཏི བྷཱིཏཱ ཏསིཏཱ ཧུཏྭཱ ‘‘པུཏྟམེཝ ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི པཎྜིཏཔུཏྟསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏསྶ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙོ མམ པཊིསརཎཾ ནཏྠི, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཏཝ པིཏརཉྩ པིཏཱམཧཉྩ ཨལངྐཏཙེཏིཡཾ ཝིཡ པཊིཛགྒིསྶཱམི, པུན མཡ྄ཧཾ ཨིམསྨིཾ གྷརེ པཝེསནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷུ, ཨམྨ, སཙེ པུན ཨེཝརཱུཔཾ ན ཀརིསྶཐ, ཀརིསྶཱམི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པིཏུ ཨཱགཏཀཱལེ དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༡.

‘‘ཡཱ ཏེ སཱ བྷརིཡཱ ཨནརིཡརཱུཔཱ, མཱཏཱ མམེསཱ སཀིཡཱ ཛནེཏྟི;

དནྟཱ ཀརེཎཱུཝ ཝསཱུཔནཱིཏཱ, སཱ པཱཔདྷམྨཱ པུནརཱཝཛཱཏཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀརེཎཱུཝཱཏི ཏཱཏ, ཨིདཱནི སཱ ཨཱནེཉྫཀཱརཎཾ ཀཱརིཀཱ ཧཏྠིནཱི ཝིཡ དནྟཱ ཝསཾ ཨུཔནཱིཏཱ ནིབྦིསེཝནཱ ཛཱཏཱ. པུནརཱགཛཱཏཱུཏི པུན ཨིམཾ གེཧཾ ཨཱགཙྪཏཱུཏི.

ཨེཝཾ སོ པིཏུ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ གནྟྭཱ མཱཏརཾ ཨཱནེསི. སཱ སཱམིཀཉྩ སསུརཉྩ ཁམཱཔེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ དནྟཱ དྷམྨེན སམནྣཱགཏཱ ཧུཏྭཱ སཱམིཀཉྩ སསུརཉྩ པུཏྟཉྩ པཊིཛགྒི. ཨུབྷོཔི ཙ པུཏྟསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརིཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ པིཏུཔོསཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ པིཏཱ ཙ པུཏྟོ ཙ སུཎིསཱ ཙ ཏེཡེཝ ཨཧེསུཾ, པཎྜིཏཀུམཱརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཏཀྐལཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༤༤༧] ༩. མཧཱདྷམྨཔཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀིཾ ¶ ཏེ ཝཏནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ པཋམགམནེན ཀཔིལཔུརཾ གནྟྭཱ ནིགྲོདྷཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ པིཏུ ནིཝེསནེ རཉྙོ ཨསདྡཧནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ཝཱིསཏིསཧསྶབྷིཀྑུཔརིཝཱརསྶ བྷགཝཏོ ཨཏྟནོ ནིཝེསནེ ཡཱགུཁཛྫཀཾ དཏྭཱ ཨནྟརཱབྷཏྟེ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ ཀཐེནྟོ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པདྷཱནཀཱལེ དེཝཏཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘པུཏྟོ ཏེ སིདྡྷཏྠཀུམཱརོ ཨཔྤཱཧཱརཏཱཡ མཏོ’ཏི མཡ྄ཧཾ ཨཱརོཙེསུ’’ནྟི ཨཱཧ. སཏྠཱརཱ ཙ ‘‘སདྡཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན སདྡཧིཾ, བྷནྟེ, ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཀཐེནྟིཡོཔི དེཝཏཱ, ‘མམ པུཏྟསྶ བོདྷིཏལེ བུདྡྷཏྟཾ ཨཔྤཏྭཱ པརིནིབྦཱནཾ ནཱམ ནཏྠཱི’ཏི པཊིཀྑིཔི’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘མཧཱརཱཛ, པུབྦེཔི ཏྭཾ མཧཱདྷམྨཔཱལཀཱལེཔི ‘པུཏྟོ ཏེ མཏོ ཨིམཱནིསྶ ཨཊྛཱིནཱི’ཏི དསྶེཏྭཱ ཝདནྟསྶཔི དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡསྶ ‘ཨམྷཱཀཾ ཀུལེ ཏརུཎཀཱལེ ཀཱལཀིརིཡཱ ནཱམ ནཏྠཱི’ཏི ན སདྡཧི, ཨིདཱནི པན ཀསྨཱ སདྡཧིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཀཱསིརཊྛེ དྷམྨཔཱལགཱམོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ དྷམྨཔཱལཀུལསྶ ཝསནཏཱཡ ཨེཏཾ ནཱམཾ ལབྷི. ཏཏྠ དསནྣཾ ཀུསལཀམྨཔཐཱནཾ པཱལནཏོ ‘‘དྷམྨཔཱལོ’’ཏྭེཝ པཉྙཱཏོ བྲཱཧྨཎོ པཊིཝསཏི, ཏསྶ ཀུལེ ཨནྟམསོ དཱསཀམྨཀརཱཔི དཱནཾ དེནྟི, སཱིལཾ རཀྑནྟི, ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོནྟི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾ ཀུལེ ནིབྦཏྟི, ‘‘དྷམྨཔཱལཀུམཱརོ’’ཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨཐ ནཾ ཝཡཔྤཏྟཾ པིཏཱ སཧསྶཾ དཏྭཱ སིཔྤུགྒཧཎཏྠཱཡ ཏཀྐསིལཾ པེསེསི. སོ ཏཏྠ གནྟྭཱ དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷི, པཉྩནྣཾ མཱཎཝཀསཏཱནཾ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ ཨཧོསི. ཏདཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཛེཊྛཔུཏྟོ ཀཱལམཀཱསི. ཨཱཙརིཡོ མཱཎཝཀཔརིཝུཏོ ¶ ཉཱཏིགཎེན སདྡྷིཾ རོདནྟོ ཀནྡནྟོ སུསཱནེ ཏསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཱརེཏི. ཏཏྠ ཨཱཙརིཡོ ཙ ཉཱཏིཝགྒོ ཙསྶ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཙ རོདནྟི པརིདེཝནྟི, དྷམྨཔཱལོཡེཝེཀོ ན རོདཏི ན པརིདེཝཏི. ཨཔིཙ ཁོ པན ཏེསུ པཉྩསཏེསུ མཱཎཝེསུ སུསཱནཱ ཨཱགམྨ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨཧོ ཨེཝརཱུཔོ ནཱམ ཨཱཙཱརསམྤནྣོ ཏརུཎམཱཎཝོ ཏརུཎཀཱལེཡེཝ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཝིཔྤཡུཏྟོ མརཎཔྤཏྟོ’’ཏི ཝདནྟེསུ ‘‘སམྨཱ, ཏུམྷེ ‘ཏརུཎོ’ཏི བྷཎཐ, ཨཐ ཀསྨཱ ཏརུཎཀཱལེཡེཝ མརཏི, ནནུ ཨཡུཏྟཾ ཏརུཎཀཱལེ མརིཏུ’’ནྟི ཨཱཧ.

ཨཐ ནཾ ཏེ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཀིཾ པན སམྨ, ཏྭཾ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ མརཎབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི? ཛཱནཱམི, ཏརུཎཀཱལེ པན ན མརནྟི, མཧལླཀཀཱལེཡེཝ མརནྟཱིཏི. ནནུ ཨནིཙྩཱ སབྦེ སངྑཱརཱ ¶ ཧུཏྭཱ ཨབྷཱཝིནོཏི? ‘‘སཙྩཾ ཨནིཙྩཱ, དཧརཀཱལེ པན སཏྟཱ ན མརནྟི, མཧལླཀཀཱལེ མརནྟི, ཨནིཙྩཏཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ སམྨ, དྷམྨཔཱལ, ཏུམྷཱཀཾ གེཧེ ན ཀེཙི མརནྟཱི’’ཏི? ‘‘དཧརཀཱལེ པན ན མརནྟི, མཧལླཀཀཱལེཡེཝ མརནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པནེསཱ ཏུམྷཱཀཾ ཀུལཔཝེཎཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ ཀུལཔཝེཎཱི’’ཏི. མཱཎཝཱ ཏཾ ཏསྶ ཀཐཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨཐ ནཾ སོ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏཱཏ དྷམྨཔཱལ, ཏུམྷཱཀཾ ཀུལེ དཧརཀཱལེ ན མཱིཡནྟཱི’’ཏི? ‘‘སཙྩཾ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི. སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཨཏིཝིཡ ཨཙྪརིཡཾ ཝདཏི, ཨིམསྶ པིཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪིཏྭཱ སཙེ ཨེཏཾ སཙྩཾ, ཨཧམྤི ཏམེཝ ¶ དྷམྨཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ པུཏྟསྶ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སཏྟཊྛདིཝསཙྩཡེན དྷམྨཔཱལཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨཧཾ ཁིཔྤཾ ཨཱགམིསྶཱམི, ཡཱཝ མམཱགམནཱ ཨིམེ མཱཎཝེ སིཔྤཾ ཝཱཙེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཀསྶ ཨེལ༹ཀསྶ ¶ ཨཊྛཱིནི གཧེཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ པསིབྦཀེ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ ཙཱུལུ༹པཊྛཱཀཾ ཨཱདཱཡ ཏཀྐསིལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཏཾ གཱམཾ པཏྭཱ ‘‘ཀཏརཾ མཧཱདྷམྨཔཱལསྶ གེཧ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ གནྟྭཱ དྭཱརེ ཨཊྛཱསི. བྲཱཧྨཎསྶ དཱསམནུསྶེསུ ཡོ ཡོ པཋམཾ ཨདྡས, སོ སོ ཨཱཙརིཡསྶ ཧཏྠཏོ ཚཏྟཾ གཎྷི, ཨུཔཱཧནཾ གཎྷི, ཨུཔཊྛཱཀསྶཔི ཧཏྠཏོ པསིབྦཀཾ གཎྷི. ‘‘པུཏྟསྶ ཝོ དྷམྨཔཱལཀུམཱརསྶ ཨཱཙརིཡོ དྭཱརེ ཋིཏོཏི ཀུམཱརསྶ པིཏུ ཨཱརོཙེཐཱ’’ཏི ཙ ཝུཏྟཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི གནྟྭཱ ཨཱརོཙཡིཾསུ. སོ ཝེགེན དྭཱརམཱུལཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨིཏོ ཨེཐཱ’’ཏི ཏཾ གྷརཾ ཨབྷིནེཏྭཱ པལླངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སབྦཾ པཱདདྷོཝནཱདིཀིཙྩཾ ཨཀཱསི.

ཨཱཙརིཡོ བྷུཏྟབྷོཛནོ སུཁཀཐཱཡ ནིསིནྣཀཱལེ ‘‘བྲཱཧྨཎ, པུཏྟོ ཏེ དྷམྨཔཱལཀུམཱརོ པཉྙཝཱ ཏིཎྞཾ ཝེདཱནཾ ཨཊྛཱརསནྣཉྩ སིཔྤཱནཾ ནིཔྥཏྟིཾ པཏྟོ, ཨཔིཙ ཁོ པནེཀེན ཨཕཱསུཀེན ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ, མཱ སོཙིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ. བྲཱཧྨཎོ པཱཎིཾ པཧརིཏྭཱ མཧཱཧསིཏཾ ཧསི. ‘‘ཀིཾ ནུ བྲཱཧྨཎ, ཧསསཱི’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘མཡ྄ཧཾ པུཏྟོ ན མརཏི, ཨཉྙོ ཀོཙི མཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྲཱཧྨཎ, པུཏྟོཡེཝ ཏེ མཏོ, པུཏྟསྶེཝ ཏེ ཨཊྛཱིནི དིསྭཱ སདྡཧཱ’’ཏི ཨཊྛཱིནི ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཏེ པུཏྟསྶ ཨཊྛཱིནཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཏཱནི ཨེལ༹ཀསྶ ཝཱ སུནཁསྶ ཝཱ བྷཝིསྶནྟི, མཡ྄ཧཾ པན པུཏྟོ ན མརཏི, ཨམྷཱཀཱཉྷི ཀུལེ ཡཱཝ སཏྟམཱ ཀུལཔརིཝཊྚཱ ཏརུཎཀཱལེ མཏཔུབྦཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏྭཾ མུསཱ བྷཎསཱིཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སབྦེཔི པཱཎིཾ པཧརིཏྭཱ མཧཱཧསིཏཾ ཧསིཾསུ. ཨཱཙརིཡོ ཏཾ ཨཙྪརིཡཾ དིསྭཱ སོམནསྶཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཏུམྷཱཀཾ ཀུལཔཝེཎིཡཾ དཧརཱནཾ ཨམརཎེན ན སཀྐཱ ཨཧེཏུཀེན བྷཝིཏུཾ, ཀེན ཝོ ཀཱརཎེན དཧརཱ ན མཱིཡནྟཱི’’ཏི པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༢.

‘‘ཀིཾ ¶ ཏེ ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;

ཨཀྑཱཧི མེ བྲཱཧྨཎ ཨེཏམཏྠཾ, ཀསྨཱ ནུ ཏུམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཝཏནྟི ཝཏསམཱདཱནཾ. བྲཧྨཙརིཡནྟི སེཊྛཙརིཡཾ. ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶཱཏི ཏུམྷཱཀཾ ཀུལེ དཧརཱནཾ ཨམརཎཾ ནཱམ ཀཏརསུཙརིཏསྶ ཝིཔཱཀོཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ ཡེསཾ གུཎཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏསྨིཾ ཀུལེ དཧརཱ ན མཱིཡནྟི, ཏེ ཝཎྞཡནྟོ –

༩༣.

‘‘དྷམྨཾ ཙརཱམ ན མུསཱ བྷཎཱམ, པཱཔཱནི ཀམྨཱནི པརིཝཛྫཡཱམ;

ཨནརིཡཾ པརིཝཛྫེམུ སབྦཾ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༩༤.

‘‘སུཎོམ དྷམྨཾ ཨསཏཾ སཏཉྩ, ན ཙཱཔི དྷམྨཾ ཨསཏཾ རོཙཡཱམ;

ཧིཏྭཱ ཨསནྟེ ན ཛཧཱམ སནྟེ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༩༥.

‘‘པུབྦེཝ དཱནཱ སུམནཱ བྷཝཱམ, དདམྤི ཝེ ཨཏྟམནཱ བྷཝཱམ;

དཏྭཱཔི ཝེ ནཱནུཏཔྤཱམ པཙྪཱ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༩༦.

‘‘སམཎེ མཡཾ བྲཱཧྨཎེ ཨདྡྷིཀེ ཙ, ཝནིབྦཀེ ཡཱཙནཀེ དལིདྡེ;

ཨནྣེན པཱནེན ཨབྷིཏཔྤཡཱམ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༩༧.

‘‘མཡཉྩ བྷརིཡཾ ནཱཏིཀྐམཱམ, ཨམྷེ ཙ བྷརིཡཱ ནཱཏིཀྐམནྟི;

ཨཉྙཏྲ ཏཱཧི བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༩༨.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ¶ ཝིརམཱམ སབྦེ, ལོཀེ ཨདིནྣཾ པརིཝཛྫཡཱམ;

ཨམཛྫཔཱ ནོཔི མུསཱ བྷཎཱམ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༩༩.

‘‘ཨེཏཱསུ ཝེ ཛཱཡརེ སུཏྟམཱསུ, མེདྷཱཝིནོ ཧོནྟི པཧཱུཏཔཉྙཱ;

བཧུསྶུཏཱ ཝེདགུནོ ཙ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༡༠༠.

‘‘མཱཏཱ ¶ པིཏཱ ཙ བྷགིནཱི བྷཱཏརོ ཙ, པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཙ མཡཉྩ སབྦེ;

དྷམྨཾ ཙརཱམ པརལོཀཧེཏུ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ.

༡༠༡.

‘‘དཱསཱ ཙ དཱསྱོ ཨནུཛཱིཝིནོ ཙ, པརིཙཱརཀཱ ཀམྨཀརཱ ཙ སབྦེ;

དྷམྨཾ ¶ ཙརནྟི པརལོཀཧེཏུ, ཏསྨཱ ཧི ཨམྷཾ དཧརཱ ན མཱིཡརེ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ.

ཏཏྠ དྷམྨཾ ཙརཱམཱཏི དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨཾ ཙརཱམ, ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཧེཏུ ཨནྟམསོ ཀུནྠཀིཔིལླིཀམྤི ཛཱིཝིཏཱ ན ཝོརོཔེམ, པརབྷཎྜཾ ལོབྷཙིཏྟེན ན ཨོལོཀེམཱཏི སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. མུསཱཝཱདོ ཙེཏྠ མུསཱཝཱདིསྶ ཨཀརཎཔཱཔཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨུསྶནྣཝསེན པུན ཝུཏྟོ. ཏེ ཀིར ཧསཱདྷིཔྤཱཡེནཔི མུསཱ ན བྷཎནྟི. པཱཔཱནཱིཏི སབྦཱནི ནིརཡགཱམིཀམྨཱནི. ཨནརིཡནྟི ཨརིཡགརཧིཏཾ སབྦཾ ཨསུནྡརཾ ཨཔརིསུདྡྷཾ ཀམྨཾ པརིཝཛྫཡཱམ. ཏསྨཱ ཧི ཨམྷནྟི ཨེཏྠ ཧི-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ, ཏེན ཀཱརཎེན ཨམྷཱཀཾ དཧརཱ ན མཱིཡནྟི, ཨནྟརཱ ཨཀཱལམརཎཾ ནཱམ ནོ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཏསྨཱ ཨམྷ’’ནྟིཔི པཱཋོ. སུཎོམཱཏི མཡཾ ཀིརིཡཝཱདཱནཾ སཔྤུརིསཱནཾ ཀུསལདཱིཔནམྤི ཨསཔྤུརིསཱནཾ ཨཀུསལདཱིཔནམྤི དྷམྨཾ སུཎོམ ¶ , སོ པན ནོ སུཏམཏྟཀོཝ ཧོཏི, ཏཾ ན རོཙཡཱམ. ཏེཧི པན ནོ སདྡྷིཾ ཝིགྒཧོ ཝཱ ཝིཝཱདོ ཝཱ མཱ ཧོཏཱུཏི དྷམྨཾ སུཎཱམ, སུཏྭཱཔི ཧིཏྭཱ ཨསནྟེ སནྟེ ཝཏྟཱམ, ཨེཀམྤི ཁཎཾ ན ཛཧཱམ སནྟེ, པཱཔམིཏྟེ པཧཱཡ ཀལྱཱཎམིཏྟསེཝིནོཝ ཧོམཱཏི.

སམཎེ མཡཾ བྲཱཧྨཎེཏི མཡཾ སམིཏཔཱཔེ བཱཧིཏཔཱཔེ པཙྩེཀབུདྡྷསམཎབྲཱཧྨཎེཔི ཨཝསེསདྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎེཔི ཨདྡྷིཀཡཱཙཀེ སེསཛནེཔི ཨནྣཔཱནེན ཨབྷིཏཔྤེམཱཏི ཨཏྠོ. པཱལི༹ཡཾ པན ཨཡཾ གཱཐཱ ‘‘པུབྦེཝ དཱནཱ’’ཏི གཱཐཱཡ པཙྪཏོ ཨཱགཏཱ. ནཱཏིཀྐམཱམཱཏི ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བཧི ཨཉྙཾ མིཙྪཱཙཱརཾ ན ཀརོམ. ཨཉྙཏྲ ཏཱཧཱིཏི ཏཱ ཨཏྟནོ བྷརིཡཱ ཋཔེཏྭཱ སེསཨིཏྠཱིསུ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཱམ, ཨམྷཱཀཾ བྷརིཡཱཔི སེསཔུརིསེསུ ཨེཝམེཝ ཝཏྟནྟི. ཛཱཡརེཏི ཛཱཡནྟི. སུཏྟམཱསཱུཏི སུསཱིལཱསུ ཨུཏྟམིཏྠཱིསུ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡེ ཨེཏཱསུ སམྤནྣསཱིལཱསུ ཨུཏྟམིཏྠཱིསུ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཱ ཛཱཡནྟི, ཏེ མེདྷཱཝིནོཏི ཨེཝཾཔཀཱརཱ ཧོནྟི, ཀུཏོ ཏེསཾ ཨནྟརཱ མརཎཾ, ཏསྨཱཔི ཨམྷཱཀཾ ཀུལེ དཧརཱ ན མརནྟཱིཏི. དྷམྨཾ ཙརཱམཱཏི པརལོཀཏྠཱཡ ཏིཝིདྷསུཙརིཏདྷམྨཾ ཙརཱམ. དཱསྱོཏི དཱསིཡོ.

ཨཝསཱནེ ¶ –

༡༠༢.

‘‘དྷམྨོ ཧཝེ རཀྑཏི དྷམྨཙཱརིཾ, དྷམྨོ སུཙིཎྞོ སུཁམཱཝཧཏི;

ཨེསཱནིསཾསོ དྷམྨེ སུཙིཎྞེ, ན དུགྒཏིཾ གཙྪཏི དྷམྨཙཱརཱི.

༡༠༣.

‘‘དྷམྨོ ¶ ཧཝེ རཀྑཏི དྷམྨཙཱརིཾ, ཚཏྟཾ མཧནྟཾ ཝིཡ ཝསྶཀཱལེ;

དྷམྨེན གུཏྟོ མམ དྷམྨཔཱལོ, ཨཉྙསྶ ཨཊྛཱིནི སུཁཱི ཀུམཱརོ’’ཏི. –

ཨིམཱཧི དྭཱིཧི གཱཐཱཧི དྷམྨཙཱརཱིནཾ གུཎཾ ཀཐེསི.

ཏཏྠ རཀྑཏཱིཏི དྷམྨོ ནཱམེསོ རཀྑིཏོ ཨཏྟནོ རཀྑིཏཾ པཊིརཀྑཏི. སུཁམཱཝཧཏཱིཏི དེཝམནུསྶསུཁཉྩེཝ ནིབྦཱནསུཁཉྩ ཨཱཝཧཏི. ན ¶ དུགྒཏིནྟི ནིརཡཱདིབྷེདཾ དུགྒཏིཾ ན གཙྪཏི. ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎ, མཡཾ དྷམྨཾ རཀྑཱམ, དྷམྨོཔི ཨམྷེ རཀྑཏཱིཏི དསྶེཏི. དྷམྨེན གུཏྟོཏི མཧཱཚཏྟསདིསེན ཨཏྟནཱ གོཔིཏདྷམྨེན གུཏྟོ. ཨཉྙསྶ ཨཊྛཱིནཱིཏི ཏཡཱ ཨཱནཱིཏཱནི ཨཊྛཱིནི ཨཉྙསྶ ཨེལ༹ཀསྶ ཝཱ སུནཁསྶ ཝཱ ཨཊྛཱིནི བྷཝིསྶནྟི, ཚཌྜེཐེཏཱནི, མམ པུཏྟོ སུཁཱི ཀུམཱརོཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨཱགམནཾ སུཨཱགམནཾ, སཕལཾ, ནོ ནིཔྥལ’’ནྟི སཉྫཱཏསོམནསྶོ དྷམྨཔཱལསྶ པིཏརཾ ཁམཱཔེཏྭཱ ‘‘མཡཱ ཨཱགཙྪནྟེན ཏུམྷཱཀཾ ཝཱིམཾསནཏྠཱཡ ཨིམཱནི ཨེལ༹ཀཨཊྛཱིནི ཨཱབྷཏཱནི, པུཏྟོ ཏེ ཨརོགོཡེཝ, ཏུམྷཱཀཾ རཀྑིཏདྷམྨཾ མཡ྄ཧམྤི དེཐཱ’’ཏི པཎྞེ ལིཁིཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ དྷམྨཔཱལཾ སབྦསིཔྤཱནི སིཀྑཱཔེཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན པེསེསི.

སཏྠཱ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ རཱཛཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི ཨཧེསུཾ, ཨཱཙརིཡོ སཱརིཔུཏྟོ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, དྷམྨཔཱལཀུམཱརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མཧཱདྷམྨཔཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༤༤༨] ༡༠. ཀུཀྐུཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ནཱསྨསེ ¶ ཀཏཔཱཔམྷཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. དྷམྨསབྷཱཡཉྷི བྷིཀྑཱུ དེཝདཏྟསྶ ཨགུཎཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ དྷནུགྒཧཱདིཔཡོཛནེན དསབལསྶ ཝདྷཏྠམེཝ ཨུཔཱཡཾ ཀརོཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ¶ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨེས མཡ྄ཧཾ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཀོསམྦིཡཾ ཀོསམྦཀོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀསྨིཾ ཝེལུ༹ཝནེ ཀུཀྐུཊཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨནེཀསཏཀུཀྐུཊཔརིཝཱརོ ཨརཉྙེ ཝསཏི, ཏསྶཱཝིདཱུརེ ཨེཀོ སེནོ ཝསཏི ¶ . སོ ཨུཔཱཡེན ཨེཀེཀཾ ཀུཀྐུཊཾ གཧེཏྭཱ ཁཱདནྟོ ཋཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ སེསེ ཁཱདི, བོདྷིསཏྟོ ཨེཀཀོཝ ཨཧོསི. སོ ཨཔྤམཏྟོ ཝེལཱཡ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ ཝེལུ༹ཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཝསཏི. སོ སེནོ ཏཾ གཎྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཨེཀེན ནཾ ཨུཔཱཡེན ཨུཔལཱཔེཏྭཱ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏསྶཱཝིདཱུརེ སཱཁཱཡ ནིལཱིཡིཏྭཱ ‘‘སམྨ ཀུཀྐུཊརཱཛ, ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ཀསྨཱ བྷཱཡསི, ཨཧཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསཾ ཀཏྟུཀཱམོ, ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ པདེསེ སམྤནྣགོཙརོ, ཏཏྠ ཨུབྷོཔི གོཙརཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ པིཡསཾཝཱསཾ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧ ‘‘སམྨ, མཡ྄ཧཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ནཱམ ནཏྠི, གཙྪ ཏྭ’’ནྟི. ‘‘སམྨ, ཏྭཾ མཡཱ པུབྦེ ཀཏཔཱཔཏཱཡ ན སདྡཧསི, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝརཱུཔཾ ན ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ན མཡ྄ཧཾ ཏཱདིསེན སཧཱཡེནཏྠོ, གཙྪ ཏྭ’’ནྟི. ཨིཏི ནཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨེཏེཧི ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེན པུགྒལེན སདྡྷིཾ ཝིསྶཱསོ ནཱམ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝནགྷཊཾ ཨུནྣཱདེནྟོ དེཝཏཱསུ སཱདྷུཀཱརཾ དདམཱནཱསུ དྷམྨཀཐཾ སམུཊྛཱཔེནྟོ –

༡༠༤.

‘‘ནཱསྨསེ ཀཏཔཱཔམྷི, ནཱསྨསེ ཨལིཀཝཱདིནེ;

ནཱསྨསེ ཨཏྟཏྠཔཉྙམྷི, ཨཏིསནྟེཔི ནཱསྨསེ.

༡༠༥.

‘‘བྷཝནྟི ཧེཀེ པུརིསཱ, གོཔིཔཱསིཀཛཱཏིཀཱ;

གྷསནྟི མཉྙེ མིཏྟཱནི, ཝཱཙཱཡ ན ཙ ཀམྨུནཱ.

༡༠༦.

‘‘སུཀྑཉྫལིཔགྒཧིཏཱ ¶ , ཝཱཙཱཡ པལིགུཎྛིཏཱ;

མནུསྶཕེགྒཱུ ནཱསཱིདེ, ཡསྨིཾ ནཏྠི ཀཏཉྙུཏཱ.

༡༠༧.

‘‘ན ¶ ཧི ཨཉྙཉྙཙིཏྟཱནཾ, ཨིཏྠཱིནཾ པུརིསཱན ཝཱ;

ནཱནཱཝིཀཏྭཱ སཾསགྒཾ, ཏཱདིསམྤི ཙ ནཱསྨསེ.

༡༠༨.

‘‘ཨནརིཡཀམྨམོཀྐནྟཾ, ཨཐེཏཾ སབྦགྷཱཏིནཾ;

ནིསིཏཾཝ པཊིཙྪནྣཾ, ཏཱདིསམྤི ཙ ནཱསྨསེ.

༡༠༩.

‘‘མིཏྟརཱུཔེནིདྷེཀཙྩེ, སཱཁལྱེན ཨཙེཏསཱ;

ཝིཝིདྷེཧི ཨུཔཱཡནྟི, ཏཱདིསམྤི ཙ ནཱསྨསེ.

༡༡༠.

‘‘ཨཱམིསཾ ¶ ཝཱ དྷནཾ ཝཱཔི, ཡཏྠ པསྶཏི ཏཱདིསོ;

དུབྦྷིཾ ཀརོཏི དུམྨེདྷོ, ཏཉྩ ཧནྟྭཱན གཙྪཏཱི’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ;

ཏཏྠ ནཱསྨསེཏི ནཱསྶསེ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ, ན ཝིསྶསེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀཏཔཱཔམྷཱིཏི པཋམཾ ཀཏཔཱཔེ པུགྒལེ. ཨལིཀཝཱདིནེཏི མུསཱཝཱདིམྷིཔི ན ཝིསྶསེ. ཏསྶ ཧི ཨཀཏྟབྦཾ ནཱམ པཱཔཾ ནཏྠི. ནཱསྨསེ ཨཏྟཏྠཔཉྙམྷཱིཏི ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨེཝ ཡསྶ པཉྙཱ སྣེཧཝསེན ན བྷཛཏི, དྷནཏྠིཀོཝ བྷཛཏི, ཏསྨིཾ ཨཏྟཏྠཔཉྙེཔི ན ཝིསྶསེ. ཨཏིསནྟེཏི ཨནྟོ ཨུཔསམེ ཨཝིཛྫམཱནེཡེཝ ཙ བཧི ཨུཔསམདསྶནེན ཨཏིསནྟེ ཝིཡ པཊིཙྪནྣཀམྨནྟེཔི བིལཔཊིཙྪནྣཨཱསཱིཝིསསདིསེ ཀུཧཀཔུགྒལེ. གོཔིཔཱསིཀཛཱཏིཀཱཏི གུནྣཾ པིཔཱསཀཛཱཏིཀཱ ཝིཡ, པིཔཱསིཏགོསདིསཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡཐཱ པིཔཱསིཏགཱཝོ ཏིཏྠཾ ཨོཏརིཏྭཱ མུཁཔཱུརཾ ཨུདཀཾ པིཝནྟི, ན པན ཨུདཀསྶ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀཾ ཀརོནྟི, ཨེཝམེཝ ཨེཀཙྩེ ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི མདྷུརཝཙནེན མིཏྟཱནི གྷསནྟི, པིཡཝཙནཱནུཙྪཝིཀཾ པན ན ཀརོནྟི, ཏཱདིསེསུ ཝིསྶཱསོ མཧཏོ ཨནཏྠཱཡ ཧོཏཱིཏི དཱིཔེཏི.

སུཀྑཉྫལིཔགྒཧིཏཱཏི པགྒཧིཏཏུཙྪཨཉྫལིནོ. ཝཱཙཱཡ པལིགུཎྛིཏཱཏི ‘‘ཨིདཾ དསྶཱམ, ཨིདཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཙནེན པཊིཙྪཱདིཀཱ. མནུསྶཕེགྒཱུཏི ཨེཝརཱུཔཱ ཨསཱརཀཱ མནུསྶཱ མནུསྶཕེགྒཱུ ནཱམ. ནཱསཱིདེཏི ན ཨཱསཱིདེ ཨེཝརཱུཔེ ན ཨུཔགཙྪེཡྻ. ཡསྨིཾ ནཏྠཱིཏི ཡསྨིཉྩ པུགྒལེ ཀཏཉྙུཏཱ ནཏྠི, ཏམྤི ནཱསཱིདེཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཉྙཙིཏྟཱནནྟི ཨཉྙེནཉྙེན ཙིཏྟེན སམནྣཱགཏཱནཾ ¶ , ལཧུཙིཏྟཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨེཝརཱུཔཱནཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཝཱ པུརིསཱནཾ ཝཱ ན ཝིསྶསེཏི དཱིཔེཏི. ནཱནཱཝིཀཏྭཱ སཾསགྒནྟི ཡོཔི ན སཀྐཱ ཨནུཔགནྟྭཱ ཨེཏསྶ ཨནྟརཱཡཾ ཀཱཏུནྟི ཨནྟརཱཡཀརཎཏྠཾ ནཱནཱཀཱརཎེཧི སཾསགྒམཱཝིཀཏྭཱ དལ༹ྷཾ ཀརིཏྭཱ པཙྪཱ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོཏི, ཏཱདིསམྤི པུགྒལཾ ནཱསྨསེ ན ཝིསྶསེཡྻཱཏི དཱིཔེཏི.

ཨནརིཡཀམྨམོཀྐནྟཏི ཨནརིཡཱནཾ དུསྶཱིལཱནཾ ཀམྨཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཋིཏཾ. ཨཐེཏནྟི ཨཐིརཾ ཨཔྤཏིཊྛིཏཝཙནཾ. སབྦགྷཱཏིནནྟི ཨོཀཱསཾ ལབྷིཏྭཱ སབྦེསཾ ¶ ཨུཔགྷཱཏཀརཾ. ནིསིཏཾཝ ¶ པཊིཙྪནྣནྟི ཀོསིཡཱ ཝཱ པིལོཏིཀཱཡ ཝཱ པཊིཙྪནྣཾ ནིསིཏཁགྒམིཝ. ཏཱདིསམྤཱིཏི ཨེཝརཱུཔམྤི ཨམིཏྟཾ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀཾ ན ཝིསྶསེཡྻ. སཱཁལྱེནཱཏི མཊྛཝཙནེན. ཨཙེཏསཱཏི ཨཙིཏྟཀེན. ཝཙནམེཝ ཧི ནེསཾ མཊྛཾ, ཙིཏྟཾ པན ཐདྡྷཾ ཕརུསཾ. ཝིཝིདྷེཧཱིཏི ཝིཝིདྷེཧི ཨུཔཱཡེཧི ཨོཏཱརཱཔེཀྑཱ ཨུཔགཙྪནྟི. ཏཱདིསམྤཱིཏི ཡོ ཨེཏེཧི ཨམིཏྟེཧི མིཏྟཔཏིརཱུཔཀེཧི སདིསོ ཧོཏི, ཏམྤི ན ཝིསྶསེཏི ཨཏྠོ. ཨཱམིསནྟི ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཾ. དྷནནྟི མཉྩཔཊིཔཱདཀཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཝསེསཾ. ཡཏྠ པསྶཏཱིཏི སཧཱཡཀགེཧེ ཡསྨིཾ ཋཱནེ པསྶཏི. དུབྦྷིཾ ཀརོཏཱིཏི དུབྦྷིཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཏཾ དྷནཾ ཧརཏི. ཏཉྩ ཧནྟྭཱནཱཏི ཏཉྩ སཧཱཡཀམྤི ཚེཏྭཱ གཙྪཏི. ཨིཏི ཨིམཱ སཏྟ གཱཐཱ ཀུཀྐུཊརཱཛཱ ཀཐེསི.

༡༡༡.

‘‘མིཏྟརཱུཔེན བཧཝོ, ཚནྣཱ སེཝནྟི སཏྟཝོ;

ཛཧེ ཀཱཔུརིསེ ཧེཏེ, ཀུཀྐུཊོ ཝིཡ སེནཀཾ.

༡༡༢.

‘‘ཡོ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ན ཁིཔྤམནུབུཛ྄ཛྷཏི;

ཨམིཏྟཝསམནྭེཏི, པཙྪཱ ཙ མནུཏཔྤཏི.

༡༡༣.

‘‘ཡོ ཙ ཨུཔྤཏིཏཾ ཨཏྠཾ, ཁིཔྤམེཝ ནིབོདྷཏི;

མུཙྩཏེ སཏྟུསམྦཱདྷཱ, ཀུཀྐུཊོ ཝིཡ སེནཀཱ.

༡༡༤.

‘‘ཏཾ ཏཱདིསཾ ཀཱུཊམིཝོཌྜིཏཾ ཝནེ, ཨདྷམྨིཀཾ ནིཙྩཝིདྷཾསཀཱརིནཾ;

ཨཱརཱ ཝིཝཛྫེཡྻ ནརོ ཝིཙཀྑཎོ, སེནཾ ཡཐཱ ཀུཀྐུཊོ ཝཾསཀཱནནེ’’ཏི. –

ཨིམཱ ཙཏསྶོ དྷམྨརཱཛེན བྷཱསིཏཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ.

ཏཏྠ ¶ ཛཧེ ཀཱཔུརིསེ ཧེཏེཏི བྷིཀྑཝེ, ཨེཏེ ཀཱཔུརིསེ པཎྜིཏོ ཛཧེཡྻ. ཧ-ཀཱརོ པནེཏྠ ནིཔཱཏམཏྟཾ. པཙྪཱ ཙ མནུཏཔྤཏཱིཏི པཙྪཱ ཙ ཨནུཏཔྤཏི. ཀཱུཊམིཝོཌྜིཏནྟི ཝནེ མིགཱནཾ བནྡྷནཏྠཱཡ ཀཱུཊཔཱསཾ ཝིཡ ཨོཌྜིཏཾ. ནིཙྩཝིདྷཾསཀཱརིནནྟི ནིཙྩཾ ཝིདྡྷཾསནཀརཾ. ཝཾསཀཱནནེཏི ཡཐཱ ཝཾསཝནེ ཀུཀྐུཊོ སེནཾ ཝིཝཛྫེཏི, ཨེཝཾ ཝིཙཀྑཎོ པཱཔམིཏྟེ ཝིཝཛྫེཡྻ.

སོཔི ¶ ཏཱ གཱཐཱ ཝཏྭཱ སེནཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘སཙེ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཝསིསྶསི, ཛཱནིསྶཱམི ཏེ ཀཏྟབྦ’’ནྟི ཏཛྫེསི. སེནོ ཏཏོ པལཱཡིཏྭཱ ཨཉྙཏྲ གཏོ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ བྷིཀྑཝེ དེཝདཏྟོ པུབྦེཔི མཡ྄ཧཾ ཝདྷཱཡ པརིསཀྐཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སེནོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, ཀུཀྐུཊོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀུཀྐུཊཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

[༤༤༩] ༡༡. མཊྛཀུཎྜལཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨལངྐཏོ མཊྛཀུཎྜལཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཏཔུཏྟཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱཝཏྠིཡཾ ཀིརེཀསྶ བུདྡྷུཔཊྛཱཀསྶ ཀུཊུམྦིཀསྶ པིཡཔུཏྟོ ཀཱལམཀཱསི. སོ པུཏྟསོཀསམཔྤིཏོ ན ནྷཱཡཏི ན བྷུཉྫཏི ན ཀམྨནྟེ ཝིཙཱརེཏི, ན བུདྡྷུཔཊྛཱནཾ གཙྪཏི, ཀེཝལཾ ‘‘པིཡཔུཏྟཀ, མཾ ཨོཧཱཡ པཋམཏརཾ གཏོསཱི’’ཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ཝིཔྤལཔཏི. སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལཱུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑུསངྒྷཔརིཝུཏོ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ བྷིཀྑཱུ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརེན པཙྪཱསམཎེན ཏསྶ གྷརདྭཱརཾ ཨགམཱསི. སཏྠུ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཀུཊུམྦིཀསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ཨཐསྶ གེཧཛནོ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཀུཊུམྦིཀཾ པརིགྒཧེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨཱནེསི. ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ སཏྠཱ ཀརུཎཱསཱིཏལེན ཝཙནེན ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསཀ, པུཏྟཀཾ ཨནུསོཙསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨུཔཱསཀ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པུཏྟེ ཀཱལཀཏེ སོཀསམཔྤིཏཱ ཝིཙརནྟཱཔི པཎྜིཏཱནཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘ཨལབྦྷནཱིཡཊྛཱན’ནྟི ཏཐཏོ ཉཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཀམྤི སོཀཾ ན ཀརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཨེཀསྶ མཧཱཝིབྷཝསྶ བྲཱཧྨཎསྶ པུཏྟོ པཉྩདསསོལ༹སཝསྶཀཱལེ ཨེཀེན བྱཱདྷིནཱ ཕུཊྛོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི. བྲཱཧྨཎོ ཏསྶ ཀཱལཀིརིཡཏོ པཊྛཱཡ སུསཱནཾ གནྟྭཱ ཚཱརིཀཔུཉྫཾ ཨཱཝིཛ྄ཛྷནྟོ པརིདེཝཏི, སབྦཀམྨནྟེ པརིཙྩཛིཏྭཱ སོཀསམཔྤིཏོ ཝིཙརཏི. ཏདཱ དེཝཔུཏྟོ ཨནུཝིཙརནྟོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཀཾ ཨུཔམཾ ཀཏྭཱ སོཀཾ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྶ སུསཱནཾ གནྟྭཱ པརིདེཝནཀཱལེ ཏསྶེཝ པུཏྟཝཎྞཱི ཧུཏྭཱ སབྦཱབྷརཎཔཊིམཎྜིཏོ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཋཏྭཱ ཨུབྷོ ཧཏྠེ སཱིསེ ཋཔེཏྭཱ ¶ མཧཱསདྡེན པརིདེཝི. བྲཱཧྨཎོ སདྡཾ སུཏྭཱ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པུཏྟཔེམཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀེ ཋཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ མཱཎཝ, ཨིམསྨིཾ སུསཱནམཛ྄ཛྷེ ཀསྨཱ པརིདེཝསཱི’’ཏི པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༥.

‘‘ཨལངྐཏོ མཊྛཀུཎྜལཱི, མཱལདྷཱརཱི ཧརིཙནྡནུསྶདོ;

བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡསི, ཝནམཛ྄ཛྷེ ཀིཾ དུཀྑིཏོ ཏུཝ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨལངྐཏོཏི ནཱནཱབྷརཎཝིབྷཱུསིཏོ. མཊྛཀུཎྜལཱིཏི ཀརཎཔརིནིཊྛིཏེཧི མཊྛེཧི ཀུཎྜལེཧི སམནྣཱགཏོ. མཱལདྷཱརཱིཏི ཝིཙིཏྲཀུསུམམཱལདྷརོ. ཧརིཙནྡནུསྶདོཏི སུཝཎྞཝཎྞེན ཙནྡནེན ཨནུལིཏྟོ. ཝནམཛ྄ཛྷེཏི སུསཱནམཛ྄ཛྷེ. ཀིཾ དུཀྑིཏོ ཏུཝནྟི ཀིཾཀཱརཎཱ དུཀྑིཏོ ཏྭཾ, ཨཱཙིཀྑ, ཨཧཾ ཏེ ཡཾ ཨིཙྪསི, ཏཾ དསྶཱམཱིཏི ཨཱཧ.

ཨཐསྶ ཀཐེནྟོ མཱཎཝོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༦.

‘‘སོཝཎྞམཡོ པབྷསྶརོ, ཨུཔྤནྣོ རཐཔཉྫརོ མམ;

ཏསྶ ཙཀྐཡུགཾ ན ཝིནྡཱམི, ཏེན དུཀྑེན ཛཧཱམི ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.

བྲཱཧྨཎོ སམྤཊིཙྪནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༧.

‘‘སོཝཎྞམཡཾ མཎཱིམཡཾ, ལོཧམཡཾ ཨཐ རཱུཔིཡཱམཡཾ;

པཱཝད རཐཾ ཀརིསྶཱམི ཏེ, ཙཀྐཡུགཾ པཊིཔཱདཡཱམི ཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ པཱཝདཱཏི ཡཱདིསེན ཏེ ཨཏྠོ ཡཱདིསཾ རོཙེསི, ཏཱདིསཾ ཝད, ཨཧཾ ཏེ རཐ ཀརིསྶཱམི. པཊིཔཱདཡཱམི ཏནྟི ཏཾ པཉྫརཱནུརཱུཔཾ ཙཀྐཡུགཾ ཨདྷིགཙྪཱཔེམི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མཱཎཝེན ཀཐིཏཱཡ གཱཐཱཡ པཋམཔཱདཾ སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཀཐེསི, སེསཾ མཱཎཝོ.

༡༡༨.

‘‘སོ མཱཎཝོ ཏསྶ པཱཝདི, ཙནྡསཱུརིཡཱ ¶ ཨུབྷཡེཏྠ བྷཱཏརོ;

སོཝཎྞམཡོ རཐོ མམ, ཏེན ཙཀྐཡུགེན སོབྷཏཱི’’ཏི.

བྲཱཧྨཎོ ཏདནནྟརཾ ཨཱཧ –

༡༡༩.

‘‘བཱལོ ཁོ ཏྭཾསི མཱཎཝ, ཡོ ཏྭཾ པཏྠཡསི ཨཔཏྠིཡཾ;

མཉྙཱམི ཏུཝཾ མརིསྶསི, ན ཧི ཏྭཾ ལཙྪསི ཙནྡསཱུརིཡེ’’ཏི. –

བྲཱཧྨཎེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཨཔཏྠིཡནྟི ཨཔཏྠེཏབྦཾ.

ཏཏོ མཱཎཝོ ཨཱཧ –

༡༢༠.

‘‘གམནཱགམནམྤི དིསྶཏི, ཝཎྞདྷཱཏུ ཨུབྷཡེཏྠ ཝཱིཐིཡོ;

པེཏོ པན ནེཝ དིསྶཏི, ཀོ ནུ ཁོ ཀནྡཏཾ བཱལྱཏརོ’’ཏི.

མཱཎཝེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ གམནཱགམནནྟི ཨུགྒམནཉྩ ཨཏྠགམནཉྩ. ཝཎྞོཡེཝ ཝཎྞདྷཱཏུ. ཨུབྷཡེཏྠ ཝཱིཐིཡོཏི ཨེཏྠ ཨཱཀཱསེ ‘‘ཨཡཾ ཙནྡསྶ ཝཱིཐི, ཨཡཾ སཱུརིཡསྶ ཝཱིཐཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུབྷཡགམནཱགམནབྷཱུམིཡོཔི པཉྙཱཡནྟི. པེཏོ པནཱཏི པརལོཀཾ གཏསཏྟོ པན ན དིསྶཏེཝ. ཀོ ནུ ཁོཏི ཨེཝཾ སནྟེ ཨམྷཱཀཾ དྭིནྣཾ ཀནྡནྟཱནཾ ཀོ ནུ ཁོ བཱལྱཏརོཏི.

ཨེཝཾ ¶ མཱཎཝེ ཀཐེནྟེ བྲཱཧྨཎོ སལླཀྑེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –

༡༢༡.

‘‘སཙྩཾ ཁོ ཝདེསི མཱཎཝ, ཨཧམེཝ ཀནྡཏཾ བཱལྱཏརོ;

ཙནྡཾ ཝིཡ དཱརཀོ རུདཾ, པེཏཾ ཀཱལཀཏཱབྷིཔཏྠཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཙནྡཾ ཝིཡ དཱརཀོཏི ཡཐཱ དཧརོ གཱམདཱརཀོ ‘‘ཙནྡཾ དེཐཱ’’ཏི ཙནྡསྶཏྠཱཡ རོདེཡྻ, ཨེཝཾ ཨཧམྤི པེཏཾ ཀཱལཀཏཾ ཨབྷིཔཏྠེམཱིཏི.

ཨིཏི ¶ བྲཱཧྨཎོ མཱཎཝསྶ ཀཐཱཡ ནིསྶོཀོ ཧུཏྭཱ ཏསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༢.

‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;

ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.

༡༢༣.

‘‘ཨབྦཧཱི ¶ ཝཏ མེ སལླཾ, ཡམཱསི ཧདཡསྶིཏཾ;

ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པུཏྟསོཀཾ ཨཔཱནུདི.

༡༢༤.

‘‘སོཧཾ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, ཝཱིཏསོཀོ ཨནཱཝིལོ;

ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན མཱཎཝཱ’’ཏི.

ཨཐ ནཾ མཱཎཝོ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཡསྶཏྠཱཡ ཏྭཾ རོདསི, ཨཧཾ ཏེ པུཏྟོ, ཨཧཾ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ མཱ མཾ ཨནུསོཙི, དཱནཾ དེཧི, སཱིལཾ རཀྑཱཧི, ཨུཔོསཐཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨོཝདིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. བྲཱཧྨཎོཔི ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཀཱལཀཏོ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེཧི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀུཊུམྦིཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.ཏདཱ དྷམྨདེསཀདེཝཔུཏྟོ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མཊྛཀུཎྜལཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨེཀཱདསམཱ.

[༤༥༠] ༡༢. བིལཱརཀོསིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཔཙནྟཱཔཱིཏི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ དཱནཝིཏྟཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ དཱནཝིཏྟོ ཨཧོསི དཱནཛ྄ཛྷཱསཡོ, པཏྟཔརིཡཱཔནྣམྤི པིཎྜཔཱཏཾ ཨཉྙསྶ ཨདཏྭཱ ན བྷུཉྫི, ཨནྟམསོ པཱནཱིཡམྤི ལབྷིཏྭཱ ཨཉྙསྶ ཨདཏྭཱ ན པིཝི, ཨེཝཾ དཱནཱབྷིརཏོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ དྷམྨསབྷཱཡཾ བྷིཀྑཱུ གུཎཀཐཾ ཀཐེསུཾ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ ¶ བྷིཀྑུ དཱནཝིཏྟོ དཱནཛ྄ཛྷཱསཡོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑཝེ ཨཡཾ པུབྦེ ཨསྶདྡྷོ ཨཧོསི ཨཔྤསནྣོ, ཏིཎགྒེན ཏེལབིནྡུམྤི ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཀསྶཙི ན ཨདཱསི, ཨཐ ནཾ ཨཧཾ དམེཏྭཱ ནིབྦིསེཝནཾ ཀཏྭཱ དཱནཕལཾ ཉཱཔེསིཾ, ཏམེཝ དཱནནིནྣཾ ཙིཏྟཾ བྷཝནྟརེཔི ན པཛཧཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སེཊྛིཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེཏྭཱ པིཏུ ཨཙྩཡེན སེཊྛིཊྛཱནཾ པཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ དྷནཝིལོཀནཾ ཀཏྭཱ ‘‘དྷནཾ པཉྙཱཡཏི, ཨེཏསྶ ¶ ཨུཔྤཱདཀཱ ན པཉྙཱཡནྟི, ཨིམཾ དྷནཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི དཱནསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ ‘‘ཨིདཾ དཱནཝཏྟཾ མཱ ཨུཔཙྪིནྡཱི’’ཏི པུཏྟསྶ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ སཀྐོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. པུཏྟོཔིསྶ ཏཐེཝ དཱནཾ དཏྭཱ པུཏྟཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ ཙནྡོ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ པུཏྟོ སཱུརིཡོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏསྶཔི པུཏྟོ མཱཏལིསངྒཱཧཀོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ པུཏྟོ པཉྩསིཁོ གནྡྷབྦདེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཚཊྛོ པན ཨསྶདྡྷོ ཨཧོསི ཐདྡྷཙིཏྟོ ནིསྣེཧོ མཙྪརཱི, དཱནསཱལཾ ཝིདྡྷཾསེཏྭཱ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཡཱཙཀེ པོཐེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེསི, ཀསྶཙི ཏིཎགྒེན ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཏེལབིནྡུམྤི ན དེཏི. ཏདཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨཏྟནོ པུབྦཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘པཝཏྟཏི ནུ ཁོ མེ དཱནཝཾསོ, ཨུདཱཧུ ནོ’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ‘‘པུཏྟོ མེ དཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ¶ ཙནྡོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏསྶ པུཏྟོ སཱུརིཡོ, ཏསྶ པུཏྟོ མཱཏལི, ཏསྶ པུཏྟོ པཉྩསིཁོ གནྡྷབྦདེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཚཊྛོ པན ཏཾ ཝཾསཾ ཨུཔཙྪིནྡཱི’’ཏི པསྶི.

ཨཐསྶ ཨེཏདཧོསི ‘‘ཨིམཾ པཱཔདྷམྨཾ དམེཏྭཱ དཱནཕལཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཙནྡསཱུརིཡམཱཏལིཔཉྩསིཁེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སམྨཱ, ཨམྷཱཀཾ ཝཾསེ ཚཊྛོ ཀུལཝཾསཾ སམུཙྪིནྡིཏྭཱ དཱནསཱལཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཡཱཙཀེ ནཱིཧརཱཔེསི, ན ཀསྶཙི ཀིཉྩི དེཏི, ཨེཐ ནཾ དམེསྶཱམཱ’’ཏི ཏེཧི སདྡྷིཾ བཱརཱཎསིཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སེཊྛི རཱཛུཔཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ སཏྟམེ དྭཱརཀོཊྛཀེ ཨནྟརཝཱིཐིཾ ཨོལོཀེནྟོ ཙངྐམཏི. སཀྐོ ‘‘ཏུམྷེ མམ པཝིཊྛཀཱལེ པཙྪཏོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟྭཱ སེཊྛིསྶ སནྟིཀེ ཋཏྭཱ ‘‘བྷོ མཧཱསེཊྛི, བྷོཛནཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྲཱཧྨཎ ནཏྠི ཏཝ ཨིདྷ བྷཏྟཾ, ཨཉྙཏྠ གཙྪཱ’’ཏི. ‘‘བྷོ མཧཱསེཊྛི, བྲཱཧྨཎེཧི བྷཏྟེ ཡཱཙིཏེ ¶ ན དཱཏུཾ ན ལབྦྷཏཱི’’ཏི. ‘‘བྲཱཧྨཎ, མམ གེཧེ པཀྐམྤི པཙིཏབྦམྤི བྷཏྟཾ ནཏྠི, ཨཉྙཏྠ གཙྪཱ’’ཏི. ‘‘མཧཱསེཊྛི, ཨེཀཾ ཏེ སིལོཀཾ ཀཐེསྶཱམི, ཏཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི. ‘‘ནཏྠི མཡ྄ཧཾ ཏཝ སིལོཀེནཏྠོ, མཱ ཨིདྷ ཏིཊྛཱ’’ཏི. སཀྐོ ཏསྶ ཀཐཾ ཨསུཎནྟོ ཝིཡ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༥.

‘‘ཨཔཙནྟཱཔི ¶ དིཙྪནྟི, སནྟོ ལདྡྷཱན བྷོཛནཾ;

ཀིམེཝ ཏྭཾ པཙམཱནོ, ཡཾ ན དཛྫཱ ན ཏཾ སམཾ.

༡༢༦.

‘‘མཙྪེརཱ ཙ པམཱདཱ ཙ, ཨེཝཾ དཱནཾ ན དཱིཡཏི;

པུཉྙཾ ཨཱཀངྑམཱནེན, དེཡྻཾ ཧོཏི ཝིཛཱནཏཱ’’ཏི.

ཏཱསཾ ཨཏྠོ – མཧཱསེཊྛི ཨཔཙནྟཱཔི སནྟོ སཔྤུརིསཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཱཡ ལདྡྷམྤི བྷོཛནཾ དཱཏུཾ ཨིཙྪནྟི, ན ཨེཀཀཱ པརིབྷུཉྫནྟི. ཀིམེཝ ཏྭཾ པཙམཱནོ ཡཾ ན དདེཡྻཱསི, ན ཏཾ སམཾ, ཏཾ ཏཝ ཨནུརཱུཔཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ ན ཧོཏི. དཱནཉྷི མཙྪེརེན ཙ པམཱདེན ཙཱཏི དྭཱིཧི དོསེཧི ན དཱིཡཏི, པུཉྙཾ ཨཱཀངྑམཱནེན ཝིཛཱནཏཱ པཎྜིཏམནུསྶེན དཱཏབྦམེཝ ཧོཏཱིཏི.

སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིད, ཐོཀཾ ལཙྪསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཀྐོ པཝིསིཏྭཱ ཏེ སིལོཀེ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ ཙནྡོ ཨཱགནྟྭཱ བྷཏྟཾ ཡཱཙི. ‘‘ནཏྠི ཏེ བྷཏྟཾ, གཙྪཱ’’ཏི ཙ ¶ ཝུཏྟོ ‘‘མཧཱསེཊྛི ཨནྟོ ཨེཀོ བྲཱཧྨཎོ ནིསིནྣོ, བྲཱཧྨཎཝཱཙནཀཾ མཉྙེ བྷཝིསྶཏི, ཨཧམྤི བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ནཏྠི བྲཱཧྨཎཝཱཙནཀཾ, ནིཀྑམཱ’’ཏི ཝུཙྩམཱནོཔི ‘‘མཧཱསེཊྛི ཨིངྒྷ ཏཱཝ སིལོཀཾ སུཎཱཧཱི’’ཏི དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༧.

‘‘ཡསྶེཝ བྷཱིཏོ ན དདཱཏི མཙྪརཱི, ཏདེཝཱདདཏོ བྷཡཾ;

ཛིགྷཙྪཱ ཙ པིཔཱསཱ ཙ, ཡསྶ བྷཱཡཏི མཙྪརཱི;

ཏམེཝ བཱལཾ ཕུསཏི, ཨསྨིཾ ལོཀེ པརམྷི ཙ.

༡༢༨.

‘‘ཏསྨཱ ཝིནེཡྻ མཙྪེརཾ, དཛྫཱ དཱནཾ མལཱབྷིབྷཱུ;

པུཉྙཱནི པརལོཀསྨིཾ, པཏིཊྛཱ ཧོནྟི པཱཎིན’’ནྟི.

ཏཏྠ ཡསྶ བྷཱཡཏཱིཏི ‘‘ཨཧཾ ཨཉྙེསཾ དཏྭཱ སཡཾ ཛིགྷཙྪིཏོ ཙ པིཔཱསིཏོ ཙ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཡསྶཱ ཛིགྷཙྪཱཡ པིཔཱསཱཡ བྷཱཡཏི. ཏམེཝཱཏི ¶ ཏཉྙེཝ ཛིགྷཙྪཱཔིཔཱསཱསངྑཱཏཾ བྷཡཾ ཨེཏཾ བཱལཾ ནིབྦཏྟནིབྦཏྟཊྛཱནེ ཨིདྷལོཀེ པརལོཀེ ཙ ཕུསཏི པཱིལེ༹ཏི, ཨཙྩནྟདཱལིདྡིཡཾ པཱཔུཎཱཏི. མལཱབྷིབྷཱུཏི མཙྪརིཡམལཾ ཨབྷིབྷཝནྟོ.

ཏསྶཔི ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི པཝིས, ཐོཀཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོཔི པཝིསིཏྭཱ ¶ སཀྐསྶ སནྟིཀེ ནིསཱིདི. ཏཏོ ཐོཀཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ སཱུརིཡོ ཨཱགནྟྭཱ བྷཏྟཾ ཡཱཙནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༩.

‘‘དུདྡདཾ དདམཱནཱནཾ, དུཀྐརཾ ཀམྨ ཀུབྦཏཾ;

ཨསནྟོ ནཱནུཀུབྦནྟི, སཏཾ དྷམྨོ དུརནྣཡོ.

༡༣༠.

‘‘ཏསྨཱ སཏཉྩ ཨསཏཾ, ནཱནཱ ཧོཏི ཨིཏོ གཏི;

ཨསནྟོ ནིརཡཾ ཡནྟི, སནྟོ སགྒཔརཱཡཎཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དུདྡདནྟི དཱནཾ ནཱམ དུདྡདཾ མཙྪེརཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ དཱཏབྦཏོ, ཏཾ དདམཱནཱནཾ. དུཀྐརནྟི ཏདེཝ དཱནཀམྨཾ དུཀྐརཾ ཡུདྡྷསདིསཾ, ཏཾ ཀུབྦཏཾ. ནཱནུཀུབྦནྟཱིཏི ཨསཔྤུརིསཱ དཱནཕལཾ ཨཛཱནནྟཱ ཏེསཾ གཏམགྒཾ ནཱནུགཙྪནྟི. སཏཾ དྷམྨོཏི སཔྤུརིསཱནཾ བོདྷིསཏྟཱནཾ དྷམྨོ ཨཉྙེཧི དུརནུགམོ. ཨསནྟོཏི མཙྪརིཡཝསེན དཱནཾ ཨདཏྭཱ ཨསཔྤུརིསཱ ནིརཡཾ ཡནྟི.

སེཊྛི ¶ གཧེཏབྦགཧཎཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཏེན ཧི པཝིསིཏྭཱ བྲཱཧྨཎཱནཾ སནྟིཀེ ནིསཱིད, ཐོཀཾ ལཙྪསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཐོཀཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ མཱཏལི ཨཱགནྟྭཱ བྷཏྟཾ ཡཱཙིཏྭཱ ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི ཝཙནམཏྟཀཱལམེཝ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༡.

‘‘ཨཔྤསྨེཀེ པཝེཙྪནྟི, བཧུནེཀེ ན དིཙྪརེ;

ཨཔྤསྨཱ དཀྑིཎཱ དིནྣཱ, སཧསྶེན སམཾ མིཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔྤསྨེཀེ པཝེཙྪནྟཱིཏི མཧཱསེཊྛི ཨེཀཙྩེ པཎྜིཏཔུརིསཱ ཨཔྤསྨིམྤི དེཡྻདྷམྨེ པཝེཙྪནྟི, དདནྟིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. བཧུནཱཔི དེཡྻདྷམྨེན སམནྣཱགཏཱ ཨེཀེ སཏྟཱ ན དིཙྪརེ ན དདནྟི. དཀྑིཎཱཏི ཀམྨཉྩ ཕལཉྩ སདྡཧིཏྭཱ དིནྣདཱནཾ. སཧསྶེན སམཾ མིཏཱཏི ཨེཝཾ དིནྣཱ ཀཊཙྪུབྷཏྟམཏྟཱཔི དཀྑིཎཱ སཧསྶདཱནེན སདྡྷིཾ མིཏཱ, མཧཱཕལཏྟཱ སཧསྶདཱནསདིསཱཝ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏམྤི ¶ སོ ‘‘ཏེན ཧི པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིདཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ཐོཀཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པཉྩསིཁོ ཨཱགནྟྭཱ བྷཏྟཾ ཡཱཙིཏྭཱ ‘‘ནཏྠི གཙྪཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཧཾ ན གཏཔུབྦོ, ཨིམསྨིཾ གེཧེ བྲཱཧྨཎཝཱཙནཀཾ བྷཝིསྶཏི མཉྙེ’’ཏི ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ ཨཱརབྷནྟོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༢.

‘‘དྷམྨཾ ¶ ཙརེ ཡོཔི སམུཉྪཀཾ ཙརེ, དཱརཉྩ པོསཾ དདམཔྤཀསྨིཾ;

སཏཾ སཧསྶཱནཾ སཧསྶཡཱགིནཾ, ཀལམྤི ནཱགྒྷནྟི ཏཐཱཝིདྷསྶ ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨནྟི ཏིཝིདྷསུཙརིཏདྷམྨཾ. སམུཉྪཀནྟི གཱམེ ཝཱ ཨཱམཀཔཀྐབྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཨརཉྙེ ཝཱ ཕལཱཕལཧརཎསངྑཱཏཾ ཨུཉྪཾ ཡོ ཙརེཡྻ, སོཔི དྷམྨམེཝ ཙརེ. དཱརཉྩ པོསནྟི ཨཏྟནོ ཙ པུཏྟདཱརཾ པོསེནྟོཡེཝ. དདམཔྤཀསྨིནྟི པརིཏྟེ ཝཱ དེཡྻདྷམྨེ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ དདམཱནོ དྷམྨཾ ཙརེཏི ཨཏྠོ. སཏཾ སཧསྶཱནཾ སཧསྶཡཱགིནནྟི པརཾ པོཐེཏྭཱ ཝིཧེཋེཏྭཱ སཧསྶེན ཡཱགཾ ཡཛནྟཱནཾ སཧསྶཡཱགཱིནཾ ཨིསྶརཱནཾ སཏསཧསྶམྤི. ཀལམྤི ནཱགྒྷནྟི ཏཐཱཝིདྷསྶ ཏེཏི ཏེསཾ སཏསཧསྶསངྑཱཏཱནཾ སཧསྶཡཱགཱིནཾ ཡཱགཱ ཏཐཱཝིདྷསྶ དྷམྨེན སམེན ¶ དེཡྻདྷམྨཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ དེནྟསྶ དུགྒཏམནུསྶསྶ སོལ༹སིཾ ཀལཾ ན ཨགྒྷནྟཱིཏི.

སེཊྛི པཉྩསིཁསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ སལླཀྑེསི. ཨཐ ནཾ ཨནགྒྷཀཱརཎཾ པུཙྪནྟོ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༣.

‘‘ཀེནེས ཡཉྙོ ཝིཔུལོ མཧགྒྷཏོ, སམེན དིནྣསྶ ན ཨགྒྷམེཏི;

ཀཐཾ སཏཾ སཧསྶཱནཾ སཧསྶཡཱགིནཾ, ཀལམྤི ནཱགྒྷནྟི ཏཐཱཝིདྷསྶ ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཉྙོཏི དཱནཡཱགོ སཏསཧསྶཔརིཙྩཱགཝསེན ཝིཔུལོ, ཝིཔུལཏྟཱཝ མཧགྒྷཏོ. སམེན དིནྣསྶཱཏི དྷམྨེན དིནྣསྶ ཀེན ཀཱརཎེན ཨགྒྷཾ ན ཨུཔེཏི. ཀཐཾ སཏཾ སཧསྶཱནནྟི བྲཱཧྨཎ, ཀཐཾ ¶ སཧསྶཡཱགཱིནཾ པུརིསཱནཾ བཧཱུནཾ སཧསྶཱནཾ སཏསཧསྶསངྑཱཏཱ ཨིསྶརཱ ཏཐཱཝིདྷསྶ དྷམྨེན ཨུཔྤཱདེཏྭཱ དཱཡཀསྶ ཨེཀསྶ དུགྒཏམནུསྶསྶ ཀལཾ ནཱགྒྷནྟཱིཏི.

ཨཐསྶ ཀཐེནྟོ པཉྩསིཁོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༣༤.

‘‘དདནྟི ཧེཀེ ཝིསམེ ནིཝིཊྛཱ, ཚེཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཨཐ སོཙཡིཏྭཱ;

སཱ དཀྑིཎཱ ཨསྶུམུཁཱ སདཎྜཱ, སམེན དིནྣསྶ ན ཨགྒྷམེཏི;

ཨེཝཾ སཏཾ སཧསྶཱནཾ སཧསྶཡཱགིནཾ, ཀལམྤི ནཱགྒྷནྟི ཏཐཱཝིདྷསྶ ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིསམེཏི ཝིསམེ ཀཱཡཀམྨཱདིམྷི ནིཝིཊྛཱ. ཚེཏྭཱཏི ཀིལམེཏྭཱ. ཝདྷིཏྭཱཏི མཱརེཏྭཱ. སོཙཡིཏྭཱཏི སསོཀེ ཀཏྭཱ.

སོ ¶ པཉྩསིཁསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི གཙྪ, གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསཱིད, ཐོཀཾ ལཙྪསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོཔི གནྟྭཱ ཏེསཾ སནྟིཀེ ནིསཱིདི. ཏཏོ བིལཱརཀོསིཡོ སེཊྛི ཨེཀཾ དཱསིཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨེཏེསཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ པལཱཔཝཱིཧཱིནཾ ནཱལི༹ཾ ནཱལི༹ཾ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཝཱིཧཱི གཧེཏྭཱ བྲཱཧྨཎེ ¶ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིམེ ཨཱདཱཡ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པཙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ན ཨམྷཱཀཾ ཝཱིཧིནཱ ཨཏྠོ, ན མཡཾ ཝཱིཧིཾ ཨཱམསཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཡྻ, ཝཱིཧིཾ ཀིརེཏེ ནཱམསནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཏེན ཧི ཏེསཾ ཏཎྜུལེ དེཧཱི’’ཏི. སཱ ཏཎྜུལེ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎཱ ཏཎྜུལེ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘མཡཾ ཨཱམཀཾ ན པཊིགྒཎྷཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཡྻ, ཨཱམཀཾ ཀིར ན གཎྷནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཏེསཾ ཀརོཊིཡཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ གོབྷཏྟཾ དེཧཱི’’ཏི. སཱ ཏེསཾ ཀརོཊིཡཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ མཧཱགོཎཱནཾ པཀྐབྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཱསི. པཉྩཔི ཛནཱ ཀབལེ༹ ཝཌྜྷེཏྭཱ མུཁེ པཀྑིཔིཏྭཱ གལེ ལགྒཱཔེཏྭཱ ཨཀྑཱིནི པརིཝཏྟེཏྭཱ ཝིསྶཊྛསཉྙཱ མཏཱ ཝིཡ ནིཔཛྫིཾསུ. དཱསཱི ཏེ དིསྭཱ ‘‘མཏཱ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི བྷཱིཏཱ གནྟྭཱ སེཊྛིནོ ཨཱརོཙེསི ‘‘ཨཡྻ, ཏེ བྲཱཧྨཎཱ གོབྷཏྟཾ གིལིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ¶ མཏཱ’’ཏི.

སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིདཱནི ཨཡཾ པཱཔདྷམྨོ སུཁུམཱལབྲཱཧྨཎཱནཾ གོབྷཏྟཾ དཱཔེསི, ཏེ ཏཾ གིལིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ མཏཱཏི མཾ གརཧིསྶནྟཱི’’ཏི. ཏཏོ དཱསིཾ ཨཱཧ – ‘‘ཁིཔྤཾ གནྟྭཱ ཨེཏེསཾ ཀརོཊིཀེསུ བྷཏྟཾ ཧརིཏྭཱ ནཱནགྒརསཾ སཱལིབྷཏྟཾ ཝཌྜྷེཧཱི’’ཏི. སཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སེཊྛི ཨནྟརཔཱིཐིཾ པཊིཔནྣམནུསྶེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ མམ བྷུཉྫནནིཡཱམེན ཨེཏེསཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ བྷཏྟཾ དཱཔེསིཾ, ཨེཏེ ལོབྷེན མཧནྟེ པིཎྜེ ཀཏྭཱ བྷུཉྫམཱནཱ གལེ ལགྒཱཔེཏྭཱ མཏཱ, མམ ནིདྡོསབྷཱཝཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པརིསཾ སནྣིཔཱཏེསི. མཧཱཛནེ སནྣིཔཏིཏེ བྲཱཧྨཎཱ ཨུཊྛཱཡ མཧཱཛནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘པསྶཐིམསྶ སེཊྛིསྶ མུསཱཝཱདིཏཾ, ‘ཨམྷཱཀཾ ཨཏྟནོ བྷུཉྫནབྷཏྟཾ དཱཔེསི’ནྟི ཝདཏི, པཋམཾ གོབྷཏྟཾ ཨམྷཱཀཾ དཏྭཱ ཨམྷེསུ མཏེསུ ཝིཡ ནིཔནྣེསུ ཨིམཾ བྷཏྟཾ ཝཌྜྷཱཔེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ མུཁེཧི གཧིཏབྷཏྟཾ བྷཱུམིཡཾ པཱཏེཏྭཱ དསྶེསུཾ. མཧཱཛནོ སེཊྛིཾ གརཧི ‘‘ཨནྡྷབཱལ, ཨཏྟནོ ཀུལཝཾསཾ ནཱསེསི, དཱནསཱལཾ ཛྷཱཔེསི, ཡཱཙཀེ གཱིཝཱཡཾ གཧེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེསི, ཨིདཱནི ཨིམེསཾ སུཁུམཱལབྲཱཧྨཎཱནཾ བྷཏྟཾ དེནྟོ གོབྷཏྟཾ དཱཔེསི, པརལོཀཾ གཙྪནྟོ ཏཝ གྷརེ ཝིབྷཝཾ གཱིཝཱཡཾ བནྡྷིཏྭཱ གམིསྶསི མཉྙེ’’ཏི.

ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐོ མཧཱཛནཾ པུཙྪི ‘‘ཛཱནཱཐ, ཏུམྷེ ཨིམསྨིཾ གེཧེ དྷནཾ ཀསྶ སནྟཀ’’ནྟི? ‘‘ན ཛཱནཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཨསུཀཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ¶ མཧཱསེཊྛི ནཱམ དཱནསཱལཾ ཀཱརེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟཡཱི’’ཏི སུཏཔུབྦཾ ཏུམྷེཧཱིཏི. ‘‘ཨཱམ སུཎཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ སོ སེཊྛི, དཱནཾ དཏྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཧུཏྭཱ པུཏྟོཔི མེ ཏཾ ཝཾསཾ ཨཝིནཱསེཏྭཱ དཱནཾ དཏྭཱ ཙནྡོ ¶ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, ཏསྶ པུཏྟོ སཱུརིཡོ, ཏསྶ པུཏྟོ མཱཏལི, ཏསྶ པུཏྟོ པཉྩསིཁོ གནྡྷབྦདེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ. ཏེསུ ཨཡཾ ཙནྡོ, ཨཡཾ སཱུརིཡོ, ཨཡཾ མཱཏལིསངྒཱཧཀོ, ཨཡཾ ཨིམསྶ ¶ པཱཔདྷམྨསྶ པིཏཱ པཉྩསིཁོ གནྡྷབྦདེཝཔུཏྟོ, ཨེཝཾ བཧུགུཎཾ ཨེཏཾ དཱནཾ ནཱམ, ཀཏྟབྦམེཝ ཀུསལཾ པཎྜིཏེཧཱི’’ཏི ཀཐེནྟཱ མཧཱཛནསྶ ཀངྑཙྪེདནཏྠཾ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ མཧནྟེནཱནུབྷཱཝེན མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཛལམཱནསརཱིརཱ ཨཊྛཾསུ, སཀལནགརཾ པཛྫལནྟཾ ཝིཡ ཨཧོསི. སཀྐོ མཧཱཛནཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཨཏྟནོ དིབྦསམྤཏྟིཾ པཧཱཡ ཨཱགཙྪནྟཱ ཨིམཾ ཀུལཝཾསནཱསཀརཾ པཱཔདྷམྨབིལཱརཀོསིཡཾ ནིསྶཱཡ ཨཱགཏཱ, ཨཡཾ པཱཔདྷམྨོ ཨཏྟནོ ཀུལཝཾསཾ ནཱསེཏྭཱ དཱནསཱལཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཡཱཙཀེ གཱིཝཱཡཾ གཧེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཝཾསཾ སམུཙྪིནྡི, ‘ཨཡཾ ཨདཱནསཱིལོ ཧུཏྭཱ ནིརཡེ ནིབྦཏྟེཡྻཱ’ཏི ཨིམསྶ ཨནུཀམྤཱཡ ཨཱགཏཱམྷཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དཱནགུཎཾ པཀཱསེནྟོ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. བིལཱརཀོསིཡོ སིརསྨིཾ ཨཉྫལིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨཧཾ ཨིཏོ པཊྛཱཡ པོརཱཎཀུལཝཾསཾ ཨནཱསཱཔེཏྭཱ དཱནཾ པཝཏྟེསྶཱམི, ཨཛྫ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨནྟམསོ ཨུདཀདནྟཔོནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨཏྟནོ ལདྡྷཱཧཱརཾ པརསྶ ཨདཏྭཱ ན ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི སཀྐསྶ པཊིཉྙཾ ཨདཱསི. སཀྐོ ཏཾ དམེཏྭཱ ནིབྦིསེཝནཾ ཀཏྭཱ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཔེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ དེཝཔུཏྟེ ཨཱདཱཡ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. སོཔི སེཊྛི ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཡཾ བྷིཀྑུ པུབྦེ ཨསྶདྡྷོ ཨཧོསི ཀསྶཙི ཀིཉྩི ཨདཱཏཱ, ཨཧཾ པན ནཾ དམེཏྭཱ དཱནཕལཾ ཛཱནཱཔེསིཾ, ཏམེཝ ཙིཏྟཾ བྷཝནྟརགཏམྤི ན ཛཧཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སེཊྛི ཨཡཾ དཱནཔཏིཀོ བྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཙནྡོ སཱརིཔུཏྟོ, སཱུརིཡོ མོགྒལླཱནོ, མཱཏལི ཀསྶཔོ, པཉྩསིཁོ ཨཱནནྡོ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

བིལཱརཀོསིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ དྭཱདསམཱ.

[༤༥༡] ༡༣. ཙཀྐཝཱཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝཎྞཝཱ ¶ ¶ ཨབྷིརཱུཔོསཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ལོལབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར ཙཱིཝརཱདཱིཧི ཨཏིཏྟོ ‘‘ཀཧཾ སངྒྷབྷཏྟཾ, ཀཧཾ ནིམནྟན’’ནྟི པརིཡེསནྟོ ཝིཙརཏི, ཨཱམིསཀཐཱཡམེཝ ཨབྷིརམཏི. ཨཐཉྙེ པེསལཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྶཱནུགྒཧེན སཏྠུ ཨཱརོཙེསུཾ. སཏྠཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ལོལོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཀསྨཱ ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ལོལོ ཨཧོསི, ལོལབྷཱཝོ ཙ ནཱམ པཱཔཀོ, པུབྦེཔི ཏྭཾ ལོལབྷཱཝཾ ནིསྶཱཡ བཱརཱཎསིཡཾ ཧཏྠིཀུཎཔཱདཱིཧི ཨཏིཏྟོ མཧཱཨརཉྙཾ པཝིཊྛོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཨེཀོ ལོལཀཱཀོ བཱརཱཎསིཡཾ ཧཏྠིཀུཎཔཱདཱིཧི ཨཏིཏྟོ ‘‘ཨརཉྙཾ ནུ ཁོ ཀཱིདིས’’ནྟི ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ ཏཏྠཔི ཕལཱཕལེཧི ཨསནྟུཊྛོ གངྒཱཡ ཏཱིརཾ གནྟྭཱ ཝིཙརནྟོ ཛཡམྤཏིཀེ ཙཀྐཝཱཀེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ སཀུཎཱ ཨཏིཝིཡ སོབྷནྟི, ཨིམེ ཨིམསྨིཾ གངྒཱཏཱིརེ བཧུཾ མཙྪམཾསཾ ཁཱདནྟི མཉྙེ, ཨིམེ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ མཡཱཔི ཨིམེསཾ བྷོཛནཾ གོཙརཾ ཁཱདིཏྭཱ ཝཎྞཝནྟེན བྷཝིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏེསཾ ཨཝིདཱུརེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙཀྐཝཱཀཾ པུཙྪནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༣༥.

‘‘ཝཎྞཝཱ ཨབྷིརཱུཔོསི, གྷནོ སཉྫཱཏརོཧིཏོ;

ཙཀྐཝཱཀ སུརཱུཔོསི, ཝིཔྤསནྣམུཁིནྡྲིཡོ.

༡༣༦.

‘‘པཱཋཱིནཾ པཱཝུསཾ མཙྪཾ, བལཛཾ མུཉྫརོཧིཏཾ;

གངྒཱཡ ཏཱིརེ ནིསིནྣོ, ཨེཝཾ བྷུཉྫསི བྷོཛན’’ནྟི.

ཏཏྠ གྷནོཏི གྷནསརཱིརོ. སཉྫཱཏརོཧིཏོཏི ཨུཏྟཏྟསུཝཎྞཾ ཝིཡ སུཊྛུཛཱཏརོཧིཏཝཎྞོ. པཱཋཱིནནྟི པཱཋཱིནནཱམཀཾ པཱསཱཎམཙྪཾ. པཱཝུསནྟི མཧཱམུཁམཙྪཾ, ‘‘པཱཧུས’’ནྟིཔི པཱཋོ. བལཛནྟི བལཛམཙྪཾ. མུཉྫརོཧིཏནྟི མུཉྫམཙྪཉྩ རོཧིཏམཙྪཉྩ. ཨེཝཾ བྷུཉྫསཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ བྷོཛནཾ མཉྙེ བྷུཉྫསཱིཏི པུཙྪཏི.

ཙཀྐཝཱཀོ ¶ ཏསྶ ཝཙནཾ པཊིཀྑིཔནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༧.

‘‘ན ¶ ཝཱཧམེཏཾ བྷུཉྫཱམི, ཛངྒལཱནོདཀཱནི ཝཱ;

ཨཉྙཏྲ སེཝཱལཔཎཀཱ, ཨེཏཾ མེ སམྨ བྷོཛན’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – ཨཧཾ སམྨ, ཨཉྙཏྲ སེཝཱལཱ ཙ པཎཀཱ ཙ སེསཱནི ཛངྒལཱནི ཝཱ ཨོདཀཱནི ཝཱ མཾསཱནི ཨཱདཱཡ ཨེཏཾ བྷོཛནཾ ན བྷུཉྫཱམི, ཡཾ པནེཏཾ སེཝཱལཔཎཀཾ, ཨེཏཾ མེ སམྨ, བྷོཛནནྟི.

ཏཏོ ¶ ཀཱཀོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༣༨.

‘‘ན ཝཱཧམེཏཾ སདྡཧཱམི, ཙཀྐཝཱཀསྶ བྷོཛནཾ;

ཨཧམྤི སམྨ བྷུཉྫཱམི, གཱམེ ལོཎིཡཏེལིཡཾ.

༡༣༩.

‘‘མནུསྶེསུ ཀཏཾ བྷཏྟཾ, སུཙིཾ མཾསཱུཔསེཙནཾ;

ན ཙ མེ ཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཙཀྐཝཱཀ ཡཐཱ ཏུཝ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཡཐཱ ཏུཝནྟི ཡཐཱ ཏུཝཾ སོབྷགྒཔྤཏྟོ སརཱིརཝཎྞོ, ཏཱདིསོ མཡ྄ཧཾ ཝཎྞོ ནཏྠི, ཨེཏེན ཀཱརཎེན ཨཧཾ ཏཝ ‘‘སེཝཱལཔཎཀཾ མམ བྷོཛན’’ནྟི ཝདནྟསྶ ཝཙནཾ ན སདྡཧཱམཱིཏི.

ཨཐསྶ ཙཀྐཝཱཀོ དུབྦཎྞཀཱརཎཾ ཀཐེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༠.

‘‘སམྤསྶཾ ཨཏྟནི ཝེརཾ, ཧིཾསཡཾ མཱནུསིཾ པཛཾ;

ཨུཏྲསྟོ གྷསསཱི བྷཱིཏོ, ཏེན ཝཎྞོ ཏཝེདིསོ.

༡༤༡.

‘‘སབྦལོཀཝིརུདྡྷོསི, དྷངྐ པཱཔེན ཀམྨུནཱ;

ལདྡྷོ པིཎྜོ ན པཱིཎེཏི, ཏེན ཝཎྞོ ཏཝེདིསོ.

༡༤༢.

‘‘ཨཧམྤི སམྨ བྷུཉྫཱམི, ཨཧིཾསཾ སབྦཔཱཎིནཾ;

ཨཔྤོསྶུཀྐོ ནིརཱསངྐཱི, ཨསོཀོ ཨཀུཏོབྷཡོ.

༡༤༣.

‘‘སོ ཀརསྶུ ཨཱནུབྷཱཝཾ, ཝཱིཏིཝཏྟསྶུ སཱིལིཡཾ;

ཨཧིཾསཱཡ ཙར ལོཀེ, པིཡོ ཧོཧིསི མཾམིཝ.

༡༤༤.

‘‘ཡོ ¶ ན ཧནྟི ན གྷཱཏེཏི, ན ཛིནཱཏི ན ཛཱཔཡེ;

མེཏྟཾསོ སབྦབྷཱུཏེསུ, ཝེརཾ ཏསྶ ན ཀེནཙཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སམྤསྶནྟི སམྨ ཀཱཀ ཏྭཾ པརེསུ ཨུཔྤནྣཾ ཨཏྟནི ཝེརཙིཏྟཾ སམྤསྶམཱནོ མཱནུསིཾ པཛཾ ཧིཾསནྟོ ཝིཧེཋེནྟོ. ཨུཏྲསྟོཏི བྷཱིཏོ. གྷསསཱིཏི བྷུཉྫསི. ཏེན ཏེ ཨེདིསོ བཱིབྷཙྪཝཎྞོ ¶ ཛཱཏོ. དྷངྐཱཏི ཀཱཀཾ ཨཱལཔཏི. པིཎྜོཏི བྷོཛནཾ. ཨཧིཾསཾ སབྦཔཱཎིནནྟི ཨཧཾ པན སབྦསཏྟེ ཨཧིཾསནྟོ ¶ བྷུཉྫཱམཱིཏི ཝདཏི. སོ ཀརསྶུ ཨཱནུབྷཱཝནྟི སོ ཏྭམྤི ཝཱིརིཡཾ ཀརོཧི, ཨཏྟནོ སཱིལིཡསངྑཱཏཾ དུསྶཱིལབྷཱཝཾ ཝཱིཏིཝཏྟསྶུ. ཨཧིཾསཱཡཱཏི ཨཧིཾསཱཡ སམནྣཱགཏོ ཧུཏྭཱ ལོཀེ ཙར. པིཡོ ཧོཧིསི མཾམིཝཱཏི ཨེཝཾ སནྟེ མཡཱ སདིསོཝ ལོཀསྶ པིཡོ ཧོཧིསི. ན ཛིནཱཏཱིཏི དྷནཛཱནིཾ ན ཀརོཏི. ན ཛཱཔཡེཏི ཨཉྙེཔི ན ཀཱརེཏི. མེཏྟཾསོཏི མེཏྟཀོཊྛཱསོ མེཏྟཙིཏྟོ. ན ཀེནཙཱིཏི ཀེནཙི ཨེཀསཏྟེནཔི སདྡྷིཾ ཏསྶ ཝེརཾ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.

ཏསྨཱ སཙེ ལོཀསྶ པིཡོ བྷཝིཏུཾ ཨིཙྪསི, སབྦཝེརེཧི ཝིརམཱཧཱིཏི ཨེཝཾ ཙཀྐཝཱཀོ ཀཱཀསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. ཀཱཀོ ‘‘ཏུམྷེ ཨཏྟནོ གོཙརཾ མཡ྄ཧཾ ན ཀཐེཐ, ཀཱ ཀཱ’’ཏི ཝསྶནྟོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཨུཀྐཱརབྷཱུམིཡཉྙེཝ ཨོཏརི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ལོལབྷིཀྑུ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ ཀཱཀོ ལོལབྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཙཀྐཝཱཀཱི རཱཧུལམཱཏཱ, ཙཀྐཝཱཀོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཙཀྐཝཱཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏེརསམཱ.

[༤༥༢] ༡༤. བྷཱུརིཔཉྙཛཱཏཀཝཎྞནཱ

༡༤༥-༡༥༤. སཙྩཾ ཀིརཱཏི ཨིདཾ བྷཱུརིཔཉྙཛཱཏཀཾ མཧཱཨུམངྒཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༥༩༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

བྷཱུརིཔཉྙཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙུདྡསམཱ.

[༤༥༣] ༡༥. མཧཱམངྒལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀིཾསུ ¶ ནརོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཧཱམངྒལསུཏྟཾ (ཁུ. པཱ. ༥.༡ ཨཱདཡོ) ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. རཱཛགཧནགརསྨིཉྷི ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན སནྠཱགཱརེ སནྣིཔཏིཏསྶ མཧཱཛནསྶ མཛ྄ཛྷེ ཨེཀོ པུརིསོ ‘‘ཨཛྫ མེ མངྒལཀིརིཡཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨུཊྛཱཡ ཨགམཱསི. ཨཔརོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ‘མངྒལ’ནྟི ཝཏྭཱཝ གཏོ, ཀིཾ ཨེཏཾ མངྒལཾ ནཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ ¶ . ཏམཉྙོ ‘‘ཨབྷིམངྒལརཱུཔདསྶནཾ མངྒལཾ ནཱམ. ཨེཀཙྩོ ཧི ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ སབྦསེཏཾ ཨུསབྷཾ ཝཱ པསྶཏི, གབྦྷིནིཏྠིཾ ཝཱ རོཧིཏམཙྪཾ ཝཱ པུཎྞགྷཊཾ ཝཱ ནཝནཱིཏཾ ཝཱ གོསཔྤིཾ ཝཱ ཨཧཏཝཏྠཾ ཝཱ པཱཡཱསཾ ཝཱ པསྶཏི, ཨིཏོ ཨུཏྟརི མངྒལཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེན ཀཐིཏཾ ཨེཀཙྩེ ‘‘སུཀཐིཏ’’ནྟི ཨབྷིནནྡིཾསུ. ཨཔརོ ‘‘ནེཏཾ ¶ མངྒལཾ, སུཏཾ ནཱམ མངྒལཾ. ཨེཀཙྩོ ཧི ‘པུཎྞཱ’ཏི ཝདནྟཱནཾ སུཎཱཏི, ཏཐཱ ‘ཝཌྜྷཱ’ཏི ‘ཝཌྜྷམཱནཱ’ཏི སུཎཱཏི, ‘བྷུཉྫཱ’ཏི ‘ཁཱདཱ’ཏི ཝདནྟཱནཾ སུཎཱཏི, ཨིཏོ ཨུཏྟརི མངྒལཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེན ཀཐིཏམྤི ཨེཀཙྩེ ‘‘སུཀཐིཏ’’ནྟི ཨབྷིནནྡིཾསུ. ཨཔརོ ‘‘ན ཨེཏཾ མངྒལཾ, མུཏཾ ནཱམ མངྒལཾ. ཨེཀཙྩོ ཧི ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ པཐཝིཾ ཨཱམསཏི, ཧརིཏཏིཎཾ ཨལླགོམཡཾ པརིསུདྡྷསཱཊཀཾ རོཧིཏམཙྪཾ སུཝཎྞརཛཏབྷཱཛནཾ ཨཱམསཏི, ཨིཏོ ཨུཏྟརི མངྒལཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེན ཀཐིཏམྤི ཨེཀཙྩེ ‘‘སུཀཐིཏ’’ནྟི ཨབྷིནནྡིཾསུ. ཨེཝཾ དིཊྛམངྒལིཀཱ སུཏམངྒལིཀཱ མུཏམངྒལིཀཱཏི ཏིསྶོཔི པརིསཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ སཉྙཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, བྷུམྨདེཝཏཱ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ‘‘ཨིདཾ མངྒལ’’ནྟི ཏཐཏོ ན ཛཱནིཾསུ.

སཀྐོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམཾ མངྒལཔཉྷཾ སདེཝཀེ ལོཀེ ཨཉྙཏྲ བྷགཝཏཱ ཨཉྙོ ཀཐེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨིམཾ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ རཏྟིབྷཱགེ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ‘‘བཧཱུ དེཝཱ མནུསྶཱ ཙཱ’’ཏི པཉྷཾ པུཙྪི. ཨཐསྶ སཏྠཱ དྭཱདསཧི གཱཐཱཧི ཨཊྛཏིཾས མཧཱམངྒལཱནི ཀཐེསི. མངྒལསུཏྟེ ཝིནིཝཊྚནྟེཡེཝ ཀོཊིསཏསཧསྶམཏྟཱ དེཝཏཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ, སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ གཎནཔཐོ ནཏྠི. སཀྐོ མངྒལཾ སུཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. སཏྠཱརཱ མངྒལེ ཀཐིཏེ སདེཝཀོ ལོཀོ ‘‘སུཀཐིཏ’’ནྟི ཨབྷིནནྡི. ཏདཱ ¶ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ ཨཉྙེསཾ ཨཝིསཡཾ མངྒལཔཉྷཾ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཙིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཀུཀྐུཙྩཾ ཚིནྡིཏྭཱ གགནཏལེ ཙནྡཾ ཨུཊྛཱཔེནྟོ ཝིཡ ཀཐེསི, ཨེཝཾ མཧཱཔཉྙོ, ཨཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ སམྦོདྷིཔྤཏྟསྶ མམ མངྒལཔཉྷཀཐནཾ, སྭཱཧཾ བོདྷིསཏྟཙརིཡཾ ཙརནྟོཔི དེཝམནུསྶཱནཾ ཀངྑཾ ཚིནྡིཏྭཱ མངྒལཔཉྷཾ ཀཐེསི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀསྨིཾ གཱམེ ཝིབྷཝསམྤནྣསྶ བྲཱཧྨཎསྶ ཀུལེ ནིབྦཏྟི, ‘‘རཀྑིཏཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ ཀཏདཱརཔརིགྒཧོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཙྩཡེན རཏནཝིལོཀནཾ ཀཏྭཱ སཾཝིགྒམཱནསོ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཀཱམེ པཧཱཡ ཧིམཝནྟཔདེསེ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ¶ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཨནུཔུབྦེནསྶ པརིཝཱརོ མཧཱ ཨཧོསི, པཉྩ ཨནྟེཝཱསིཀསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཨཐེཀདིཝསཾ ཏེ ཏཱཔསཱ བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཝསྶཱརཏྟསམཡེ ཧིམཝནྟཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ ཛནཔདཙཱརིཀཾ གཙྪཱམ, ཨེཝཾ ནོ སརཱིརཉྩ ཐིརཾ བྷཝིསྶཏི, ཛངྒྷཝིཧཱརོ ཙ ཀཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ ‘‘ཏེན ཧི ཏུམྷེ གཙྪཐ, ཨཧཾ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཧིམཝནྟཱ ཨོཏརིཏྭཱ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནཱ བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཾསུ. ཏེསཾ མཧཱསཀྐཱརསམྨཱནོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ བཱརཱཎསིཡཾ སནྠཱགཱརེ སནྣིཔཏིཏེ མཧཱཛནཀཱཡེ མངྒལཔཉྷོ སམུཊྛཱཏི. སབྦཾ པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

ཏདཱ པན མནུསྶཱནཾ ཀངྑཾ ཚིནྡིཏྭཱ མངྒལཔཉྷཾ ཀཐེཏུཾ སམཏྠཾ ཨཔསྶནྟོ མཧཱཛནོ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཨིསིགཎཾ མངྒལཔཉྷཾ པུཙྪི. ཨིསཡོ རཱཛཱནཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡཾ ཨེཏཾ ཀཐེཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམ, ཨཔིཙ ཁོ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ རཀྑིཏཏཱཔསོ ནཱམ མཧཱཔཉྙོ ཧིམཝནྟེ ཝསཏི, སོ སདེཝཀསྶ ལོཀསྶ ཙིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨེཏཾ མངྒལཔཉྷཾ ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘བྷནྟེ, ཧིམཝནྟོ ¶ ནཱམ དཱུརེ དུགྒམོཝ, ན སཀྑིསྶཱམ མཡཾ ཏཏྠ གནྟུཾ, སཱདྷུ ཝཏ ཏུམྷེཡེཝ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪིཏྭཱ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པུནཱགནྟྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཀཐེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརཱ ཨཱཙརིཡེན རཉྙོ དྷམྨིཀབྷཱཝེ ཛནཔདཙཱརིཏྟེ ཙ པུཙྪིཏེ ཏཾ དིཊྛམངྒལཱདཱིནཾ ཨུཔྤཏྟིཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཀཐེཏྭཱ ¶ རཉྙོ ཡཱཙནཱཡ ཙ ཨཏྟནོ པཉྷསཝནཏྠཾ ཨཱགཏབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ ནོ བྷནྟེ, མངྒལཔཉྷཾ པཱཀཊཾ ཀཏྭཱ ཀཐེཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཾསུ. ཏཏོ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ ཨཱཙརིཡཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥༥.

‘‘ཀིཾསུ ནརོ ཛཔྤམདྷིཙྩ ཀཱལེ, ཀཾ ཝཱ ཝིཛྫཾ ཀཏམཾ ཝཱ སུཏཱནཾ;

སོ མཙྩོ ཨསྨིཉྩ པརམྷི ལོཀེ, ཀཐཾ ཀརོ སོཏྠཱནེན གུཏྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཱལེཏི མངྒལཔཏྠནཀཱལེ. ཝིཛྫནྟི ཝེདཾ. སུཏཱནནྟི སིཀྑིཏབྦཡུཏྟཀཔརིཡཏྟཱིནཾ. ཨསྨིཉྩཱཏི ཨེཏྠ ཙཱཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ. སོཏྠཱནེནཱཏི སོཏྠིབྷཱཝཱཝཧེན མངྒལེན. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཨཱཙརིཡ, པུརིསོ མངྒལཾ ཨིཙྪནྟོ མངྒལཀཱལེ ཀིཾསུ ནཱམ ཛཔྤནྟོ ཏཱིསུ ཝེདེསུ ཀཏརཾ ཝཱ ཝེདཾ ཀཏརཾ ཝཱ སུཏཱནཾ ཨནྟརེ སུཏཔརིཡཏྟིཾ ཨདྷཱིཡིཏྭཱ སོ མཙྩོ ཨིམསྨིཉྩ ལོཀེ པརམྷི ཙ ཀཐཾ ཀརོ ཨེཏེསུ ཛཔྤཱདཱིསུ ཀིཾ ཀེན ནིཡཱམེན ཀརོནྟོ སོཏྠཱནེན ནིརཔརཱདྷམངྒལེན གུཏྟོ རཀྑིཏོ ཧོཏི, ཏཾ ཨུབྷཡལོཀཧིཏཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏམངྒལཾ ཨམྷཱཀཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀེན མངྒལཔཉྷཾ པུཊྛོ མཧཱསཏྟོ དེཝམནུསྶཱནཾ ཀངྑཾ ཚིནྡནྟོ ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ མངྒལ’’ནྟི བུདྡྷལཱིལཱ༹ཡ མངྒལཾ ཀཐེནྟོ ཨཱཧ –

༡༥༦.

‘‘ཡསྶ ¶ དེཝཱ པིཏརོ ཙ སབྦེ, སརཱིསཔཱ སབྦབྷཱུཏཱནི ཙཱཔི;

མེཏྟཱཡ ནིཙྩཾ ཨཔཙིཏཱནི ཧོནྟི, བྷཱུཏེསུ ཝེ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡསྶཱཏི ཡསྶ པུགྒལསྶ. དེཝཱཏི བྷུམྨདེཝེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦེཔི ཀཱམཱཝཙརདེཝཱ. པིཏརོ ཙཱཏི ཏཏུཏྟརི རཱུཔཱཝཙརབྲཧྨཱནོ. སརཱིསཔཱཏི དཱིགྷཛཱཏིཀཱ. སབྦབྷཱུཏཱནི ཙཱཔཱིཏི ཝུཏྟཱཝསེསཱནི ཙ སབྦཱནིཔི བྷཱུཏཱནི. མེཏྟཱཡ ནིཙྩཾ ཨཔཙིཏཱནི ཧོནྟཱིཏི ཨེཏེ སབྦེ སཏྟཱ དསདིསཱཕརཎཝསེན པཝཏྟཱཡ ཨཔྤནཱཔྤཏྟཱཡ མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡ ཨཔཙིཏཱ ཧོནྟི. བྷཱུཏེསུ ཝེཏི ཏཾ ཏསྶ པུགྒལསྶ སབྦསཏྟེསུ སོཏྠཱནཾ ནིརནྟརཾ པཝཏྟཾ ནིརཔརཱདྷམངྒལཾ ¶ ཨཱཧུ. མེཏྟཱཝིཧཱརཱི ཧི པུགྒལོ སབྦེསཾ པིཡོ ཧོཏི པརཱུཔཀྐམེན ཨཝིཀོཔིཡོ. ཨིཏི སོ ཨིམིནཱ མངྒལེན རཀྑིཏོ གོཔིཏོ ཧོཏཱིཏི.

ཨིཏི མཧཱསཏྟོ པཋམཾ མངྒལཾ ཀཐེཏྭཱ དུཏིཡཱདཱིནི ཀཐེནྟོ –

༡༥༧.

‘‘ཡོ སབྦལོཀསྶ ནིཝཱཏཝུཏྟི, ཨིཏྠཱིཔུམཱནཾ སཧདཱརཀཱནཾ;

ཁནྟཱ དུརུཏྟཱནམཔྤཊིཀཱུལཝཱདཱི, ཨདྷིཝཱསནཾ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧུ.

༡༥༨.

‘‘ཡོ ནཱཝཛཱནཱཏི སཧཱཡམཏྟེ, སིཔྤེན ཀུལྱཱཧི དྷནེན ཛཙྩཱ;

རུཙིཔཉྙོ ཨཏྠཀཱལེ མཏཱིམཱ, སཧཱཡེསུ ཝེ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧུ.

༡༥༩.

‘‘མིཏྟཱནི ཝེ ཡསྶ བྷཝནྟི སནྟོ, སཾཝིསྶཏྠཱ ཨཝིསཾཝཱདཀསྶ;

ན མིཏྟདུབྦྷཱི སཾཝིབྷཱགཱི དྷནེན, མིཏྟེསུ ཝེ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧུ.

༡༦༠.

‘‘ཡསྶ ¶ བྷརིཡཱ ཏུལྱཝཡཱ སམགྒཱ, ཨནུབྦཏཱ དྷམྨཀཱམཱ པཛཱཏཱ;

ཀོལིནིཡཱ སཱིལཝཏཱི པཏིབྦཏཱ, དཱརེསུ ཝེ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧུ.

༡༦༡.

‘‘ཡསྶ རཱཛཱ བྷཱུཏཔཏི ཡསསྶཱི, ཛཱནཱཏི སོཙེཡྻཾ པརཀྐམཉྩ;

ཨདྭེཛ྄ཛྷཏཱ སུཧདཡཾ མམནྟི, རཱཛཱུསུ ཝེ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧུ.

༡༦༢.

‘‘ཨནྣཉྩ ¶ པཱནཉྩ དདཱཏི སདྡྷོ, མཱལཉྩ གནྡྷཉྩ ཝིལེཔནཉྩ;

པསནྣཙིཏྟོ ཨནུམོདམཱནོ, སགྒེསུ ཝེ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧུ.

༡༦༣.

‘‘ཡམརིཡདྷམྨེན པུནནྟི ཝུདྡྷཱ, ཨཱརཱདྷིཏཱ སམཙརིཡཱཡ སནྟོ;

བཧུསྶུཏཱ ¶ ཨིསཡོ སཱིལཝནྟོ, ཨརཧནྟམཛ྄ཛྷེ སོཏྠཱནཾ ཏདཱཧཱུ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

ཏཏྠ ནིཝཱཏཝུཏྟཱིཏི མུདུཙིཏྟཏཱཡ སབྦལོཀསྶ ནཱིཙཝུཏྟི ཧོཏི. ཁནྟཱ དུརུཏྟཱནནྟི པརེཧི ཝུཏྟཱནཾ དུཊྛཝཙནཱནཾ ཨདྷིཝཱསཀོ ཧོཏི. ཨཔྤཊིཀཱུལཝཱདཱིཏི ‘‘ཨཀྐོཙྪི མཾ, ཨཝདྷི མ’’ནྟི ཡུགགྒཱཧཾ ཨཀརོནྟོ ཨནུཀཱུལམེཝ ཝདཏི. ཨདྷིཝཱསནནྟི ཨིདཾ ཨདྷིཝཱསནཾ ཏསྶ སོཏྠཱནཾ ནིརཔརཱདྷམངྒལཾ པཎྜིཏཱ ཝདནྟི.

སཧཱཡམཏྟེཏི སཧཱཡེ ཙ སཧཱཡམཏྟེ ཙ. ཏཏྠ སཧཔཾསུཀཱིལི༹ཏཱ སཧཱཡཱ ནཱམ, དས དྭཱདས ཝསྶཱནི ཨེཀཏོ ཝུཏྠཱ སཧཱཡམཏྟཱ ནཱམ, ཏེ སབྦེཔི ‘‘ཨཧཾ སིཔྤཝཱ, ཨིམེ ནིསིཔྤཱ’’ཏི ཨེཝཾ སིཔྤེན ཝཱ ‘‘ཨཧཾ ཀུལཱིནོ, ཨིམེ ན ཀུལཱིནཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཀུལསམྤཏྟིསངྑཱཏཱཧི ཀུལྱཱཧི ཝཱ, ‘‘ཨཧཾ ཨཌྜྷོ, ཨིམེ དུགྒཏཱ’’ཏི ཨེཝཾ དྷནེན ཝཱ, ‘‘ཨཧཾ ཛཱཏིསམྤནྣོ, ཨིམེ དུཛྫཱཏཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཛཙྩཱ ཝཱ ནཱཝཛཱནཱཏི. རུཙིཔཉྙོཏི སཱདྷུཔཉྙོ སུནྡརཔཉྙོ ¶ . ཨཏྠཀཱལེཏི ཀསྶཙིདེཝ ཨཏྠསྶ ཀཱརཎསྶ ཨུཔྤནྣཀཱལེ. མཏཱིམཱཏི ཏཾ ཏཾ ཨཏྠཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཝིཙཱརཎསམཏྠཏཱཡ མཏིམཱ ཧུཏྭཱ ཏེ སཧཱཡེ ནཱཝཛཱནཱཏི. སཧཱཡེསཱུཏི ཏཾ ཏསྶ ཨནཝཛཱནནཾ སཧཱཡེསུ སོཏྠཱནཾ ནཱམཱཏི པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨཱཧུ. ཏེན ཧི སོ ནིརཔརཱདྷམངྒལེན ཨིདྷལོཀེ ཙ པརལོཀེ ཙ གུཏྟོ ཧོཏི. ཏཏྠ པཎྜིཏེ སཧཱཡེ ནིསྶཱཡ སོཏྠིབྷཱཝོ ཀུསནཱལི༹ཛཱཏཀེན (ཛཱ. ༡.༡.༡༢༡ ཨཱདཡོ) ཀཐེཏབྦོ.

སནྟོཏི པཎྜིཏཱ སཔྤུརིསཱ ཡསྶ མིཏྟཱནི བྷཝནྟི. སཾཝིསྶཏྠཱཏི གྷརཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏསྶེཝ གཧཎཝསེན ཝིསྶཱསམཱཔནྣཱ. ཨཝིསཾཝཱདཀསྶཱཏི ཨཝིསཾཝཱདནསཱིལསྶ. ན མིཏྟདུབྦྷཱིཏི ཡོ ཙ མིཏྟདུབྦྷཱི ན ཧོཏི. སཾཝིབྷཱགཱི དྷནེནཱཏི ཨཏྟནོ དྷནེན མིཏྟཱནཾ སཾཝིབྷཱགཾ ཀརོཏི. མིཏྟེསཱུཏི མིཏྟེ ནིསྶཱཡ ལདྡྷབྦཾ ཏསྶ ཏཾ མིཏྟེསུ སོཏྠཱནཾ ནཱམ ཧོཏི. སོ ཧི ཨེཝརཱུཔེཧི མིཏྟེཧི རཀྑིཏོ སོཏྠིཾ པཱཔུཎཱཏི. ཏཏྠ མིཏྟེ ནིསྶཱཡ སོཏྠིབྷཱཝོ མཧཱཨུཀྐུསཛཱཏཀཱདཱིཧི (ཛཱ. ༡.༡༤.༤༤ ཨཱདཡོ) ཀཐེཏབྦོ.

ཏུལྱཝཡཱཏི ¶ སམཱནཝཡཱ. སམགྒཱཏི སམགྒཝཱསཱ. ཨནུབྦཏཱཏི ཨནུཝཏྟིཏཱ. དྷམྨཀཱམཱཏི ཏིཝིདྷསུཙརིཏདྷམྨཾ རོཙེཏི. པཛཱཏཱཏི ཝིཛཱཡིནཱི, ན ཝཉྫྷཱ. དཱརེསཱུཏི ཨེཏེཧི སཱིལགུཎེཧི སམནྣཱགཏེ མཱཏུགཱམེ གེཧེ ཝསནྟེ སཱམིཀསྶ སོཏྠི ཧོཏཱིཏི པཎྜིཏཱ ཀཐེནྟི. ཏཏྠ སཱིལཝནྟཾ མཱཏུགཱམཾ ནིསྶཱཡ སོཏྠིབྷཱཝོ མཎིཙོརཛཱཏཀ- (ཛཱ. ༡.༢.༨༧ ཨཱདཡོ) སམྦཱུལཛཱཏཀ- (ཛཱ. ༡.༡༦.༢༩༧ ཨཱདཡོ) ཁཎྜཧཱལཛཱཏཀེཧི (ཛཱ. ༢.༢༢.༩༨༢ ཨཱདཡོ) ཀཐེཏབྦོ.

སོཙེཡྻནྟི སུཙིབྷཱཝཾ. ཨདྭེཛ྄ཛྷཏཱཏི ཨདྭེཛ྄ཛྷཏཱཡ ན ཨེས མཡཱ སདྡྷིཾ བྷིཛྫིཏྭཱ དྭིདྷཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨདྭེཛ྄ཛྷབྷཱཝེན ཡཾ ཛཱནཱཏི. སུཧདཡཾ མམནྟི སུཧདོ ཨཡཾ མམནྟི ཙ ཡཾ ཛཱནཱཏི. རཱཛཱུསུ ཝེཏི ཨེཝཾ རཱཛཱུསུ སེཝཀཱནཾ སོཏྠཱནཾ ནཱམཱཏི པཎྜིཏཱ ཀཐེནྟི. དདཱཏི ¶ སདྡྷོཏི ཀམྨཉྩ ཕལཉྩ སདྡཧིཏྭཱ དདཱཏི. སགྒེསུ ཝེཏི ཨེཝཾ སགྒེ དེཝལོཀེ སོཏྠཱནཾ ནིརཔརཱདྷམངྒལནྟི པཎྜིཏཱ ཀཐེནྟི, ཏཾ པེཏཝཏྠུཝིམཱནཝཏྠཱུཧི ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ.

པུནནྟི ¶ ཝུདྡྷཱཏི ཡཾ པུགྒལཾ ཉཱཎཝུདྡྷཱ ཨརིཡདྷམྨེན པུནནྟི པརིསོདྷེནྟི. སམཙརིཡཱཡཱཏི སམྨཱཔཊིཔཏྟིཡཱ. བཧུསྶུཏཱཏི པཊིཝེདྷབཧུསྶུཏཱ. ཨིསཡོཏི ཨེསིཏགུཎཱ. སཱིལཝནྟོཏི ཨརིཡསཱིལེན སམནྣཱགཏཱ. ཨརཧནྟམཛ྄ཛྷེཏི ཨརཧནྟཱནཾ མཛ྄ཛྷེ པཊིལབྷིཏབྦཾ ཏཾ སོཏྠཱནནྟི པཎྜིཏཱ ཀཐེནྟི. ཨརཧནྟོ ཧི ཨཏྟནཱ པཊིཝིདྡྷམགྒཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པཊིཔཱདེནྟཱ ཨཱརཱདྷཀཾ པུགྒལཾ ཨརིཡམགྒེན པུནནྟི, སོཔི ཨརཧཱཝ ཧོཏི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཨརཧཏྟེན དེསནཱཡ ཀཱུཊཾ གཎྷནྟོ ཨཊྛཧི གཱཐཱཧི ཨཊྛ མཧཱམངྒལཱནི ཀཐེཏྭཱ ཏེསཉྙེཝ མངྒལཱནཾ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༦༤.

‘‘ཨེཏཱནི ཁོ སོཏྠཱནཱནི ལོཀེ, ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི སུཁུདྲཡཱནི;

ཏཱནཱིདྷ སེཝེཐ ནརོ སཔཉྙོ, ན ཧི མངྒལེ ཀིཉྩནམཏྠི སཙྩ’’ནྟི.

ཏཏྠ ན ཧི མངྒལེཏི ཏསྨིཾ པན དིཊྛསུཏམུཏཔྤབྷེདེ མངྒལེ ཀིཉྩནཾ ཨེཀམངྒལམྤི སཙྩཾ ནཱམ ནཏྠི, ནིབྦཱནམེཝ པནེཀཾ པརམཏྠསཙྩནྟི.

ཨིསཡོ ཏཱནི མངྒལཱནི སུཏྭཱ སཏྟཊྛདིཝསཙྩཡེན ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ ཏེསཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪི. ཏེ ཏསྶ ཨཱཙརིཡེན ཀཐིཏནིཡཱམེན མངྒལཔཉྷཾ ¶ ཀཐེཏྭཱ ཧིམཝནྟམེཝ ཨཱགམཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ལོཀེ མངྒལཾ པཱཀཊཾ ཨཧོསི. མངྒལེསུ ཝཏྟིཏྭཱ མཏམཏཱ སགྒཔཐཾ པཱུརེསུཾ. བོདྷིསཏྟོ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ ཨིསིགཎཾ ཨཱདཱཡ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔཱཧཾ མངྒལཔཉྷཾ ཀཐེསི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨིསིགཎོ བུདྡྷཔརིསཱ ཨཧོསི ¶ , མངྒལཔཉྷཔུཙྪཀོ ཛེཊྛནྟེཝཱསིཀོ སཱརིཔུཏྟོ, ཨཱཙརིཡོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཧཱམངྒལཛཱཏཀཝཎྞནཱ པནྣརསམཱ.

[༤༥༤] ༡༦. གྷཊཔཎྜིཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨུཊྛེཧི ¶ ཀཎྷཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཏཔུཏྟཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ མཊྛཀུཎྜལིསདིསམེཝ. ཨིདྷ པན སཏྠཱ ཏཾ ཨུཔཱསཀཾ ‘‘ཀིཾ, ཨུཔཱསཀ, སོཙསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཨུཔཱསཀ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པཎྜིཏཱནཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ མཏཔུཏྟཾ ནཱནུསོཙིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཨུཏྟརཔཐེ ཀཾསབྷོགེ ཨསིཏཉྫནནགརེ མཧཱཀཾསོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ ཀཾསོ ཙ, ཨུཔཀཾསོ ཙཱཏི དྭེ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ, དེཝགབྦྷཱ ནཱམ ཨེཀཱ དྷཱིཏཱ. ཏསྶཱ ཛཱཏདིཝསེ ནེམིཏྟཀཱ བྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཨེཏིསྶཱ ཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟཔུཏྟཱ ཀཾསགོཏྟཾ ཀཾསཝཾསཾ ནཱསེསྶནྟཱི’’ཏི བྱཱཀརིཾསུ. རཱཛཱ བལཝསིནེཧེན དྷཱིཏརཾ ཝིནཱསེཏུཾ ནཱསཀྑི, ‘‘བྷཱཏརོ ཛཱནིསྶནྟཱི’’ཏི ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. ཏསྨིཾ ཀཱལཀཏེ ཀཾསོ རཱཛཱ ཨཧོསི, ཨུཔཀཾསོ ཨུཔརཱཛཱ. ཏེ ཙིནྟཡིཾསུ ‘‘སཙེ མཡཾ བྷགིནིཾ ནཱསེསྶཱམ, གཱརཡ྄ཧཱ བྷཝིསྶཱམ, ཨེཏཾ ཀསྶཙི ཨདཏྭཱ ནིསྶཱམིཀཾ ཀཏྭཱ པཊིཛགྒིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ཨེཀཐཱུཎཀཾ པཱསཱདཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཾ ཏཏྠ ཝསཱཔེསུཾ. ནནྡིགོཔཱ ནཱམ ཏསྶཱ པརིཙཱརིཀཱ ཨཧོསི. ཨནྡྷཀཝེཎྜོ ནཱམ དཱསོ ཏསྶཱ སཱམིཀོ ཨཱརཀྑམཀཱསི.

ཏདཱ ཨུཏྟརམདྷུརཱཡ མཧཱསཱགརོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ སཱགརོ, ཨུཔསཱགརོ ཙཱཏི དྭེ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ཏེསུ པིཏུ ཨཙྩཡེན སཱགརོ རཱཛཱ ཨཧོསི, ཨུཔསཱགརོ ཨུཔརཱཛཱ. སོ ཨུཔཀཾསསྶ སཧཱཡཀོ ཨེཀཱཙརིཡཀུལེ ཨེཀཏོ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ. སོ སཱགརསྶ བྷཱཏུ ཨནྟེཔུརེ ¶ དུབྦྷིཏྭཱ བྷཱཡམཱནོ པལཱཡིཏྭཱ ཀཾསབྷོགེ ཨུཔཀཾསསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཨུཔཀཾསོ ཏཾ རཉྙོ དསྶེསི, རཱཛཱ ཏསྶ ¶ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨདཱསི. སོ རཱཛུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟོ དེཝགབྦྷཱཡ ནིཝཱསཾ ཨེཀཐམྦྷཾ པཱསཱདཾ དིསྭཱ ‘‘ཀསྶེསོ ནིཝཱསོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ སུཏྭཱ དེཝགབྦྷཱཡ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཨཧོསི. དེཝགབྦྷཱཔི ཨེཀདིཝསཾ ཏཾ ཨུཔཀཾསེན སདྡྷིཾ རཱཛུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘མཧཱསཱགརསྶ པུཏྟོ ཨུཔསཱགརོ ནཱམཱ’’ཏི ནནྡིགོཔཱཡ ¶ སནྟིཀཱ སུཏྭཱ ཏསྨིཾ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཨཧོསི. ཨུཔསཱགརོ ནནྡིགོཔཱཡ ལཉྫཾ དཏྭཱ ‘‘བྷགིནི, སཀྑིསྶསི མེ དེཝགབྦྷཾ དསྶེཏུ’’ནྟི ཨཱཧ. སཱ ‘‘ན ཨེཏཾ སཱམི, གརུཀ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ དེཝགབྦྷཱཡ ཨཱརོཙེསི. སཱ པཀཏིཡཱཝ ཏསྨིཾ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ནནྡིགོཔཱ ཨུཔསཱགརསྶ སཉྙཾ དཏྭཱ རཏྟིབྷཱགེ ཏཾ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེསི. སོ དེཝགབྦྷཱཡ སདྡྷིཾ སཾཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཨཐ ནེསཾ པུནཔྤུནཾ སཾཝཱསེན དེཝགབྦྷཱ གབྦྷཾ པཊིལབྷི.

ཨཔརབྷཱགེ ཏསྶཱ གབྦྷཔཏིཊྛཱནཾ པཱཀཊཾ ཨཧོསི. བྷཱཏརོ ནནྡིགོཔཾ པུཙྪིཾསུ, སཱ ཨབྷཡཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཏཾ ཨནྟརཾ ཀཐེསི. ཏེ སུཏྭཱ ‘‘བྷགིནིཾ ནཱསེཏུཾ ན སཀྐཱ, སཙེ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡིསྶཏི, ཏམྤི ན ནཱསེསྶཱམ, སཙེ པན པུཏྟོ བྷཝིསྶཏི, ནཱསེསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དེཝགབྦྷཾ ཨུཔསཱགརསྶེཝ ཨདཾསུ. སཱ པརིཔུཎྞགབྦྷཱ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡི. བྷཱཏརོ སུཏྭཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཏསྶཱ ‘‘ཨཉྫནདེཝཱི’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏེསཾ བྷོགཝཌྜྷམཱནཾ ནཱམ བྷོགགཱམཾ ཨདཾསུ. ཨུཔསཱགརོ དེཝགབྦྷཾ གཧེཏྭཱ བྷོགཝཌྜྷམཱནགཱམེ ཝསི. དེཝགབྦྷཱཡ པུནཔི གབྦྷོ པཏིཊྛཱསི, ནནྡིགོཔཱཔི ཏཾ དིཝསམེཝ གབྦྷཾ པཊིལབྷི. ཏཱསུ པརིཔུཎྞགབྦྷཱསུ ཨེཀདིཝསམེཝ དེཝགབྦྷཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ནནྡིགོཔཱ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡི. དེཝགབྦྷཱ པུཏྟསྶ ཝིནཱསནབྷཡེན པུཏྟཾ ནནྡིགོཔཱཡ རཧསྶེན པེསེཏྭཱ ཏསྶཱ དྷཱིཏརཾ ཨཱཧརཱཔེསི. ཏསྶཱ ཝིཛཱཏབྷཱཝཾ བྷཱཏིཀཱནཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏེ ‘‘པུཏྟཾ ཝིཛཱཏཱ, དྷཱིཏར’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘དྷཱིཏར’’ནྟི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘ཏེན ཧི པོསེཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨེཏེནུཔཱཡེན དེཝགབྦྷཱ དས པུཏྟེ ཝིཛཱཡི, དས དྷཱིཏརོ ནནྡིགོཔཱ ཝིཛཱཡི. དས པུཏྟཱ ནནྡིགོཔཱཡ སནྟིཀེ ཝཌྜྷནྟི, དྷཱིཏརོ དེཝགབྦྷཱཡ. ཏཾ ཨནྟརཾ ཀོཙི ན ཛཱནཱཏི. དེཝགབྦྷཱཡ ཛེཊྛཔུཏྟོ ཝཱསུདེཝོ ནཱམ ཨཧོསི, དུཏིཡོ བལདེཝོ, ཏཏིཡོ ཙནྡདེཝོ, ཙཏུཏྠོ སཱུརིཡདེཝོ, པཉྩམོ ཨགྒིདེཝོ, ཚཊྛོ ཝརུཎདེཝོ, སཏྟམོ ཨཛྫུནོ, ཨཊྛམོ པཛྫུནོ, ནཝམོ གྷཊཔཎྜིཏོ, དསམོ ཨངྐུརོ ནཱམ ཨཧོསི. ཏེ ཨནྡྷཀཝེཎྜདཱསཔུཏྟཱ དས བྷཱཏིཀཱ ཙེཊཀཱཏི པཱཀཊཱ ཨཧེསུཾ.

ཏེ ཨཔརབྷཱགེ ཝུདྡྷིམནྭཱཡ ཐཱམབལསམྤནྣཱ ཀཀྑལཱ༹ ཕརུསཱ ཧུཏྭཱ ཝིལོཔཾ ཀརོནྟཱ ཝིཙརནྟི ¶ , རཉྙོ གཙྪནྟེ པཎྞཱཀཱརེཔི ཝིལུམྤནྟེཝ. མནུསྶཱ ¶ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨནྡྷཀཝེཎྜདཱསཔུཏྟཱ དས བྷཱཏིཀཱ རཊྛཾ ཝིལུམྤནྟཱི’’ཏི རཱཛངྒཎེ ཨུཔཀྐོསིཾསུ. རཱཛཱ ཨནྡྷཀཝེཎྜཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀསྨཱ པུཏྟེཧི ཝིལོཔཾ ཀཱརཱཔེསཱི’’ཏི ཏཛྫེསི. ཨེཝཾ དུཏིཡམྤི ཏཏིཡམྤི མནུསྶེཧི ཨུཔཀྐོསེ ཀཏེ རཱཛཱ ཏཾ སནྟཛྫེསི. སོ མརཎབྷཡབྷཱིཏོ རཱཛཱནཾ ཨབྷཡཾ ཡཱཙིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨེཏེ ན མཡ྄ཧཾ པུཏྟཱ, ཨུཔསཱགརསྶ པུཏྟཱ’’ཏི ཏཾ ཨནྟརཾ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ བྷཱིཏོ ‘‘ཀེན ཏེ ཨུཔཱཡེན གཎྷཱམཱ’’ཏི ཨམཙྩེ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨེཏེ, དེཝ, མལླཡུདྡྷཝིཏྟཀཱ, ནགརེ ཡུདྡྷཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ ནེ ཡུདྡྷམཎྜལཾ ཨཱགཏེ གཱཧཱཔེཏྭཱ མཱརེསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཙཱརུརཉྩ, མུཊྛིཀཉྩཱཏི དྭེ མལླེ པོསེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ཡུདྡྷཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ རཱཛངྒཎེ ཡུདྡྷམཎྜལཾ སཛྫཱཔེཏྭཱ ཨཀྑཝཱཊཾ ཀཱརེཏྭཱ ཡུདྡྷམཎྜལཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ དྷཛཔཊཱཀཾ བནྡྷཱཔེསི. སཀལནགརཾ སངྑུབྷི. ཙཀྐཱཏིཙཀྐཾ མཉྩཱཏིམཉྩཾ བནྡྷིཏྭཱ ཙཱརུརམུཊྛིཀཱ ཡུདྡྷམཎྜལཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝགྒནྟཱ གཛྫནྟཱ ཨཔྥོཊེནྟཱ ཝིཙརིཾསུ. དས བྷཱཏིཀཱཔི ཨཱགནྟྭཱ རཛཀཝཱིཐིཾ ཝིལུམྤིཏྭཱ ཝཎྞསཱཊཀེ ནིཝཱསེཏྭཱ གནྡྷཱཔཎེསུ གནྡྷཾ ¶ , མཱལཱཀཱརཱཔཎེསུ མཱལཾ ཝིལུམྤིཏྭཱ ཝིལིཏྟགཏྟཱ མཱལདྷཱརིནོ ཀཏཀཎྞཔཱུརཱ ཝགྒནྟཱ གཛྫནྟཱ ཨཔྥོཊེནྟཱ ཡུདྡྷམཎྜལཾ པཝིསིཾསུ.

ཏསྨིཾ ཁཎེ ཙཱརུརོ ཨཔྥོཊེནྟོ ཝིཙརཏི. བལདེཝོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ན ནཾ ཧཏྠེན ཚུཔིསྶཱམཱི’’ཏི ཧཏྠིསཱལཏོ མཧནྟཾ ཧཏྠིཡོཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཝགྒིཏྭཱ གཛྫིཏྭཱ ཡོཏྟཾ ཁིཔིཏྭཱ ཙཱརུརཾ ཨུདརེ ཝེཋེཏྭཱ དྭེ ཡོཏྟཀོཊིཡོ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཝཏྟེཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཱིསམཏྠཀེ བྷམེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པོཐེཏྭཱ བཧི ཨཀྑཝཱཊེ ཁིཔི. ཙཱརུརེ མཏེ རཱཛཱ མུཊྛིཀམལླཾ ཨཱཎཱཔེསི. སོ ཨུཊྛཱཡ ཝགྒིཏྭཱ གཛྫིཏྭཱ ཨཔྥོཊེསི. བལདེཝོ ཏཾ པོཐེཏྭཱ ཨཊྛཱིནི སཉྩུཎྞེཏྭཱ ‘‘ཨམལློམྷི, ཨམལློམྷཱི’’ཏི ཝདནྟམེཝ ‘‘ནཱཧཾ ཏཝ མལླབྷཱཝཾ ཝཱ ཨམལླབྷཱཝཾ ཝཱ ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པོཐེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ བཧི ཨཀྑཝཱཊེ ཁིཔི. མུཊྛིཀོ མརནྟོ ‘‘ཡཀྑོ ཧུཏྭཱ ཏཾ ཁཱདིཏུཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི པཏྠནཾ པཊྛཔེསི. སོ ཀཱལམཏྟིཀཨཊཝིཡཾ ནཱམ ཡཀྑོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. རཱཛཱ ‘‘གཎྷཐ དས བྷཱཏིཀེ ཙེཊཀེ’’ཏི ཨུཊྛཧི ¶ . ཏསྨིཾ ཁཎེ ཝཱསུདེཝོ ཙཀྐཾ ཁིཔི. ཏཾ དྭིནྣམྤི བྷཱཏིཀཱནཾ སཱིསཱནི པཱཏེསི. མཧཱཛནོ བྷཱིཏཏསིཏོ ‘‘ཨཝསྶཡཱ ནོ ཧོཐཱ’’ཏི ཏེསཾ པཱདེསུ པཏིཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཏེ དྭེཔི མཱཏུལེ མཱརེཏྭཱ ཨསིཏཉྫནནགརེ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཏཏྠ ཀཏྭཱ ‘‘སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཛྫཾ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཀཱལཡོནཀརཉྙོ ནིཝཱསཾ ཨཡུཛ྄ཛྷནགརཾ གནྟྭཱ ཏཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ པརིཁཱརུཀྑགཧནཾ ཝིདྡྷཾསེཏྭཱ པཱཀཱརཾ བྷིནྡིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཏཾ རཛྫཾ ཨཏྟནོ ཧཏྠགཏཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཝཏིཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏསྶ པན ནགརསྶ ཨེཀཏོ སམུདྡོ ཨེཀཏོ པབྦཏོ, ཨམནུསྶཔརིགྒཧིཏཾ ཀིར ཏཾ ཨཧོསི.

ཏསྶ ཨཱརཀྑཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏཡཀྑོ པཙྩཱམིཏྟེ དིསྭཱ གདྲབྷཝེསེན གདྲབྷརཝཾ རཝཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཡཀྑཱནུབྷཱཝེན ¶ སཀལནགརཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ མཧཱསམུདྡེ ཨེཀསྨིཾ དཱིཔཀེ ཏིཊྛཏི. པཙྩཱམིཏྟེསུ གཏེསུ པུནཱགནྟྭཱ སཀཊྛཱནེཡེཝ པཏིཊྛཱཏི. ཏདཱཔི སོ གདྲབྷོ ཏེསཾ དསནྣཾ བྷཱཏིཀཱནཾ ཨཱགམནཾ ཉཏྭཱ གདྲབྷརཝཾ རཝི. ནགརཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ དཱིཔཀེ པཏིཊྛཱཡ ཏེསུ ནགརཾ ཨདིསྭཱ ནིཝཏྟནྟེསུ པུནཱགནྟྭཱ སཀཊྛཱནེ པཏིཊྛཱསི. ཏེ པུན ནིཝཏྟིཾསུ, པུནཔི གདྲབྷོ ཏཐེཝ ཨཀཱསི. ཏེ དྭཱརཝཏིནགརེ རཛྫཾ གཎྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཀཎྷདཱིཔཱཡནསྶ ཨིསིནོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡཾ དྭཱརཝཏིཡཾ རཛྫཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོམ, ཨེཀཾ ནོ ཨུཔཱཡཾ ཀརོཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘པརིཁཱཔིཊྛེ ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེ ཨེཀོ གདྲབྷོ ཙརཏི. སོ ཧི ཨམིཏྟེ དིསྭཱ ཝིརཝཏི, ཏསྨིཾ ཁཎེ ནགརཾ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཙྪཏི, ཏུམྷེ ཏསྶ པཱདེ གཎྷཐ, ཨཡཾ ཝོ ནིཔྥཛྫནཱུཔཱཡོ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཱཔསཾ ཝནྡིཏྭཱ གནྟྭཱ གདྲབྷསྶ པཱདེསུ གཧེཏྭཱ ནིཔཏིཏྭཱ ‘‘སཱམི, ཋཔེཏྭཱ ཏུམྷེ ཨཉྙོ ཨམྷཱཀཾ ཨཝསྶཡོ ནཏྠི, ཨམྷཱཀཾ ནགརཾ གཎྷནཀཱལེ མཱ རཝིཏྠཱ’’ཏི ཡཱཙིཾསུ. གདྲབྷོ ‘‘ན སཀྐཱ ན ཝིརཝིཏུཾ, ཏུམྷེ པན པཋམཏརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ མཧནྟཱནི ཨཡནངྒལཱནི གཧེཏྭཱ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ མཧནྟེ ཨཡཁཱཎུཀེ བྷཱུམིཡཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ནགརསྶ ཨུཔྤཏནཀཱལེ ནངྒལཱནི གཧེཏྭཱ ནངྒལབདྡྷཾ ཨཡསངྑལིཀཾ ཨཡཁཱཎུཀེ བནྡྷེཡྻཱཐ, ནགརཾ ཨུཔྤཏིཏུཾ ན སཀྑིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཏེ ¶ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨཝིརཝནྟེཡེཝ ནངྒལཱནི ཨཱདཱཡ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ ཁཱཎུཀེ བྷཱུམིཡཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ གདྲབྷོ ཝིརཝི, ནགརཾ ཨུཔྤཏིཏུམཱརབྷི. ཙཏཱུསུ དྭཱརེསུ ཋིཏཱ ཙཏཱུཧི ཨཡནངྒལེཧི གཧེཏྭཱ ནངྒལབདྡྷཱ ཨཡསངྑལིཀཱ ཁཱཎུཀེསུ བནྡྷིཾསུ, ནགརཾ ཨུཔྤཏིཏུཾ ནཱསཀྑི. དས བྷཱཏིཀཱ ཏཏོ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ རཱཛཱནཾ མཱརེཏྭཱ རཛྫཾ གཎྷིཾསུ. ཨེཝཾ ཏེ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཏེསཊྛིཡཱ ¶ ནགརསཧསྶེསུ སབྦརཱཛཱནོ ཙཀྐེན ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ དྭཱརཝཏིཡཾ ཝསམཱནཱ རཛྫཾ དས ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཝིབྷཛིཾསུ, བྷགིནིཾ པན ཨཉྫནདེཝིཾ ན སརིཾསུ. ཏཏོ པུན ‘‘ཨེཀཱདས ཀོཊྛཱསེ ཀརོམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨངྐུརོ ‘‘མམ ཀོཊྛཱསཾ ཏསྶཱ དེཐ, ཨཧཾ ཝོཧཱརཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིསྶཱམི, ཀེཝལཾ ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཛནཔདེ མཡ྄ཧཾ སུངྐཾ ཝིསྶཛྫེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏསྶ ཀོཊྛཱསཾ བྷགིནིཡཱ དཏྭཱ སདྡྷིཾ ཏཱཡ ནཝ རཱཛཱནོ དྭཱརཝཏིཡཾ ཝསིཾསུ. ཨངྐུརོ པན ཝཎིཛྫམཀཱསི. ཨེཝཾ ཏེསུ ཨཔརཱཔརཾ པུཏྟདྷཱིཏཱཧི ཝཌྜྷམཱནེསུ ཨདྡྷཱནེ གཏེ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ.

ཏདཱ ¶ ཀིར མནུསྶཱནཾ ཝཱིསཏིཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལོ ཨཧོསི. ཏདཱ ཝཱསུདེཝམཧཱརཱཛསྶ ཨེཀོ པུཏྟོ ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཱ སོཀཔརེཏོ སབྦཀིཙྩཱནི པཧཱཡ མཉྩསྶ ཨཊནིཾ པརིགྒཧེཏྭཱ ཝིལཔནྟོ ནིཔཛྫི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ གྷཊཔཎྜིཏོ ཙིནྟེསི ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ ཀོཙི མམ བྷཱཏུ སོཀཾ ཧརིཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, ཨུཔཱཡེནསྶ སོཀཾ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨུམྨཏྟཀཝེསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘སསཾ མེ དེཐ, སསཾ མེ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཀཱསཾ ཨུལློཀེནྟོ སཀལནགརཾ ཝིཙརི. ‘‘གྷཊཔཎྜིཏོ ཨུམྨཏྟཀོ ཛཱཏོ’’ཏི སཀལནགརཾ སངྑུབྷི. ཏསྨིཾ ཀཱལེ རོཧིཎེཡྻོ ནཱམ ཨམཙྩོ ཝཱསུདེཝརཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༥.

‘‘ཨུཊྛེཧི ཀཎྷ ཀིཾ སེསི, ཀོ ཨཏྠོ སུཔནེན ཏེ;

ཡོཔི ཏུཡ྄ཧཾ སཀོ བྷཱཏཱ, ཧདཡཾ ཙཀྑུ ཙ དཀྑིཎཾ;

ཏསྶ ཝཱཏཱ བལཱིཡནྟི, གྷཊོ ཛཔྤཏི ཀེསཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀཎྷཱཏི གོཏྟེནཱལཔཏི, ཀཎྷཱཡནགོཏྟོ ཀིརེས. ཀོ ཨཏྠོཏི ཀཏརཱ ནཱམ ཝཌྜྷི. ཧདཡཾ ཙཀྑུ ཙ དཀྑིཎནྟི ཧདཡེན ཙེཝ དཀྑིཎཙཀྑུནཱ ཙ སམཱནོཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ ཝཱཏཱ བལཱིཡནྟཱིཏི ཏསྶ ཧདཡཾ ཨཔསྨཱརཝཱཏཱ ཨཝཏྠརནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཛཔྤཏཱིཏི ‘‘སསཾ མེ དེཐཱ’’ཏི ཝིཔྤལཔཏི. ཀེསཝཱཏི སོ ཀིར ཀེསསོབྷནཏཱཡ ‘‘ཀེསཝཱ’’ཏི པཉྙཱཡིཏྠ, ཏེན ཏཾ ནཱམེནཱལཔཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཨམཙྩེན ཝུཏྟེ ཏསྶ ཨུམྨཏྟཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༦.

‘‘ཏསྶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, རོཧིཎེཡྻསྶ ཀེསཝོ;

ཏརམཱནརཱུཔོ ཝུཊྛཱསི, བྷཱཏུསོཀེན ཨཊྚིཏོ’’ཏི.

རཱཛཱ ཨུཊྛཱཡ སཱིགྷཾ པཱསཱདཱ ཨོཏརིཏྭཱ གྷཊཔཎྜིཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨུབྷོསུ ཧཏྠེསུ དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༧.

‘‘ཀིཾ ནུ ཨུམྨཏྟརཱུཔོཝ, ཀེཝལཾ དྭཱརཀཾ ཨིམཾ;

སསོ སསོཏི ལཔསི, ཀོ ནུ ཏེ སསམཱཧརཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀེཝལཾ དྭཱརཀཾ ཨིམནྟི ཀསྨཱ ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ སཀལཾ ཨིམཾ དྭཱརཝཏིནགརཾ ཝིཙརནྟོ ‘‘སསོ སསོ’’ཏི ལཔསི. ཀོ ཏཝ སསཾ ཧརི, ཀེན ཏེ སསོ གཧིཏོཏི པུཙྪཏི.

སོ རཉྙཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི པུནཔྤུནཾ ཏདེཝ ཝཙནཾ ཝདཏི. རཱཛཱ པུན དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༦༨.

‘‘སོཝཎྞམཡཾ མཎཱིམཡཾ, ལོཧམཡཾ ཨཐ རཱུཔིཡཱམཡཾ;

སངྑསིལཱཔཝཱལ༹མཡཾ, ཀཱརཡིསྶཱམི ཏེ སསཾ.

༡༦༩.

‘‘སནྟི ཨཉྙེཔི སསཀཱ, ཨརཉྙེ ཝནགོཙརཱ;

ཏེཔི ཏེ ཨཱནཡིསྶཱམི, ཀཱིདིསཾ སསམིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཏེསུ སུཝཎྞམཡཱདཱིསུ ཡཾ ཨིཙྪསི, ཏཾ ཝད, ཨཧཾ ཏེ ཀཱརེཏྭཱ དསྶཱམི, ཨཐཱཔི ཏེ ན རོཙེསི, ཨཉྙེཔི ཨརཉྙེ ¶ ཝནགོཙརཱ སསཀཱ ཨཏྠི, ཏེཔི ཏེ ཨཱནཡིསྶཱམི, ཝད བྷདྲམུཁ, ཀཱིདིསཾ སསམིཙྪསཱིཏི.

རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ གྷཊཔཎྜིཏོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༠.

‘‘ན ཙཱཧམེཏེ ཨིཙྪཱམི, ཡེ སསཱ པཐཝིསྶིཏཱ;

ཙནྡཏོ སསམིཙྪཱམི, ཏཾ མེ ཨོཧར ཀེསཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨོཧརཱཏི ཨོཏཱརེཧི.

རཱཛཱ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ནིསྶཾསཡཾ མེ བྷཱཏཱ ཨུམྨཏྟཀོཝ ཛཱཏོ’’ཏི དོམནསྶཔྤཏྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༡.

‘‘སོ ¶ ནཱུན མདྷུརཾ ཉཱཏི, ཛཱིཝིཏཾ ཝིཛཧིསྶསི;

ཨཔཏྠིཡཾ ཡོ པཏྠཡསི, ཙནྡཏོ སསམིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཉཱཏཱིཏི ཀནིཊྛཾ ཨཱལཔནྟོ ཨཱཧ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཏཱཏ, མཡ྄ཧཾ པིཡཉཱཏི སོ ཏྭཾ ནཱུན ཨཏིམདྷུརཾ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཝིཛཧིསྶསི, ཡོ ཨཔཏྠེཏབྦཾ པཏྠཡསཱི’’ཏི.

གྷཊཔཎྜིཏོ རཉྙོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ནིཙྩལོ ཋཏྭཱ ‘‘བྷཱཏིཀ, ཏྭཾ ཙནྡཏོ སསཀཾ པཏྠེནྟསྶ ཏཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡབྷཱཝཾ ཛཱནནྟོ ཀིཾ ཀཱརཎཱ མཏཔུཏྟཾ ཨནུསོཙསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༢.

‘‘ཨེཝཾ ཙེ ཀཎྷ ཛཱནཱསི, ཡདཉྙམནུསཱསསི;

ཀསྨཱ པུརེ མཏཾ པུཏྟཾ, ཨཛྫཱཔི མནུསོཙསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨེཝནྟི ཨིདཾ ཨལབྦྷནེཡྻཊྛཱནཾ ནཱམ ན པཏྠེཏབྦནྟི ཡདི ཨེཝཾ ཛཱནཱསི. ཡདཉྙམནུསཱསསཱིཏི ཨེཝཾ ཛཱནནྟོཝ ཡདི ཨཉྙཾ ཨནུསཱསསཱིཏི ཨཏྠོ. པུརེཏི ཨཐ ཀསྨཱ ཨིཏོ ཙཏུམཱསམཏྠཀེ མཏཔུཏྟཾ ཨཛྫཱཔི ཨནུསོཙསཱིཏི ཝདཏི.

ཨེཝཾ སོ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ ཋིཏཀོཝ ‘‘བྷཱཏིཀ, ཨཧཾ ཏཱཝ པཉྙཱཡམཱནཾ པཏྠེམི, ཏྭཾ པན ཨཔཉྙཱཡམཱནསྶ སོཙསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ པུན དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༧༣.

‘‘ཡཾ ¶ ན ལབྦྷཱ མནུསྶེན, ཨམནུསྶེན ཝཱ པུན;

ཛཱཏོ མེ མཱ མརཱི པུཏྟོ, ཀུཏོ ལབྦྷཱ ཨལབྦྷིཡཾ.

༡༧༤.

‘‘ན མནྟཱ མཱུལབྷེསཛྫཱ, ཨོསདྷེཧི དྷནེན ཝཱ;

སཀྐཱ ཨཱནཡིཏུཾ ཀཎྷ, ཡཾ པེཏམནུསོཙསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡནྟི བྷཱཏིཀ ཡཾ ཨེཝཾ ཛཱཏོ མེ པུཏྟོ མཱ མརཱིཏི མནུསྶེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ པུན ན ལབྦྷཱ ན སཀྐཱ ལདྡྷུཾ, ཏཾ ཏྭཾ པཏྠེསི, ཏདེཏཾ ཀུཏོ ལབྦྷཱ ཀེན ཀཱརཎེན སཀྐཱ ལདྡྷུཾ, ན སཀྐཱཏི དཱིཔེཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཨལབྦྷིཡཾ, ཨལབྦྷནེཡྻཊྛཱནཉྷི ནཱམེཏནྟི ཨཏྠོ. མནྟཱཏི མནྟཔཡོགེན. མཱུལབྷེསཛྫཱཏི མཱུལབྷེསཛྫེན. ཨོསདྷེཧཱིཏི ནཱནཱཝིདྷོསདྷེཧི. དྷནེན ཝཱཏི ཀོཊིསཏསངྑྱེནཔི དྷནེན ཝཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཡཾ ཏྭཾ པེཏམནུསོཙསི, ཏཾ ཨེཏེཧི མནྟཔཡོགཱདཱིཧི ཨཱནེཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི.

རཱཛཱ ¶ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཡུཏྟཾ, ཏཱཏ, སལླཀྑིཏཾ མེ, མམ སོཀཧརཎཏྠཱཡ ཏཡཱ ཨིདཾ ཀཏ’’ནྟི གྷཊཔཎྜིཏཾ ཝཎྞེནྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༧༥.

‘‘ཡསྶ ¶ ཨེཏཱདིསཱ ཨསྶུ, ཨམཙྩཱ པུརིསཔཎྜིཏཱ;

ཡཐཱ ནིཛ྄ཛྷཱཔཡེ ཨཛྫ, གྷཊོ པུརིསཔཎྜིཏོ.

༡༧༦.

‘‘ཨཱདིཏྟཾ ཝཏ མཾ སནྟཾ, གྷཏསིཏྟཾཝ པཱཝཀཾ;

ཝཱརིནཱ ཝིཡ ཨོསིཉྩཾ, སབྦཾ ནིབྦཱཔཡེ དརཾ.

༡༧༧.

‘‘ཨབྦཧཱི ཝཏ མེ སལླཾ, ཡམཱསི ཧདཡསྶིཏཾ;

ཡོ མེ སོཀཔརེཏསྶ, པུཏྟསོཀཾ ཨཔཱནུདི.

༡༧༨.

‘‘སོཧཾ ཨབྦཱུལ༹ྷསལློསྨི, ཝཱིཏསོཀོ ཨནཱཝིལོ;

ན སོཙཱམི ན རོདཱམི, ཏཝ སུཏྭཱན མཱཎཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པཋམགཱཐཱཡ སངྑེཔཏྠོ – ཡཐཱ ཡེན ཀཱརཎེན ཨཛྫ མཾ པུཏྟསོཀཔརེཏཾ གྷཊོ པུརིསཔཎྜིཏོ སོཀཧརཎཏྠཱཡ ནིཛ྄ཛྷཱཔཡེ ནིཛ྄ཛྷཱཔེསི བོདྷེསི. ཡསྶ ཨཉྙསྶཔི ཨེཏཱདིསཱ པུརིསཔཎྜིཏཱ ཨམཙྩཱ ཨསྶུ, ཏསྶ ཀུཏོ སོཀོཏི. སེསགཱཐཱ ཝུཏྟཏྠཱཡེཝ.

ཨཝསཱནེ ¶ –

༡༧༩.

‘‘ཨེཝཾ ཀརོནྟི སཔྤཉྙཱ, ཡེ ཧོནྟི ཨནུཀམྤཀཱ;

ནིཝཏྟཡནྟི སོཀམྷཱ, གྷཊོ ཛེཊྛཾཝ བྷཱཏར’’ནྟི. –

ཨཡཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཡེཝ.

ཨེཝཾ གྷཊཀུམཱརེན ཝཱིཏསོཀེ ཀཏེ ཝཱསུདེཝེ རཛྫཾ ཨནུསཱསནྟེ དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན དསབྷཱཏིཀཔུཏྟཱ ཀུམཱརཱ ཙིནྟཡིཾསུ ‘‘ཀཎྷདཱིཔཱཡནཾ ‘དིབྦཙཀྑུཀོ’ཏི ཝདནྟི, ཝཱིམཾསིསྶཱམ ཏཱཝ ན’’ནྟི. ཏེ ཨེཀཾ དཧརཀུམཱརཾ ཨལངྐརིཏྭཱ གབྦྷིནིཨཱཀཱརེན དསྶེཏྭཱ ཨུདརེ མསཱུརཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨཡཾ ཀུམཱརིཀཱ ཀིཾ ཝིཛཱཡིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ཏཱཔསོ ‘‘དསབྷཱཏིཀརཱཛཱུནཾ ཝིནཱསཀཱལོ པཏྟོ, མཡ྄ཧཾ ནུ ཁོ ཨཱཡུསངྑཱརོ ཀཱིདིསོ ¶ ཧོཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ཨཛྫེཝ མརཎཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཀུམཱརཱ ཨིམིནཱ ཏུམྷཱཀཾ ཀོ ཨཏྠོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀཐེཐེཝ ནོ, བྷནྟེ’’ཏི ནིབདྡྷོ ‘‘ཨཡཾ ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ཁདིརགྷཊིཀཾ ཝིཛཱཡིསྶཏི, ཏཱཡ ཝཱསུདེཝཀུལཾ ནསྶིསྶཏི, ཨཔིཙ ཁོ པན ཏུམྷེ ཏཾ ཁདིརགྷཊིཀཾ གཧེཏྭཱ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཚཱརིཀཾ ནདིཡཾ པཀྑིཔེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཏེ ‘‘ཀཱུཊཛཊིལ, པུརིསོ ཝིཛཱཡནཀོ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏནྟརཛྫུཀཾ ནཱམ ཀམྨཀརཎཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔཡིཾསུ. རཱཛཱནོ ཀུམཱརེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཏཱཔསཾ མཱརཡིཏྠཱ’’ཏི ¶ པུཙྪིཏྭཱ སབྦཾ སུཏྭཱ བྷཱིཏཱ ཏསྶ ཨཱརཀྑཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཏསྶ ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟཾ ཁདིརགྷཊིཀཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཚཱརིཀཾ ནདིཡཾ ཁིཔིཾསུ. སཱ ནདིཡཱ ཝུཡ྄ཧམཱནཱ མུཁདྭཱརེ ཨེཀཔསྶེ ལགྒི, ཏཏོ ཨེརཀཾ ནིབྦཏྟི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཏེ རཱཛཱནོ ‘‘སམུདྡཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹སྶཱམཱ’’ཏི མུཁདྭཱརཾ གནྟྭཱ མཧཱམཎྜཔཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨལངྐཏམཎྜཔེ ཁཱདནྟཱ པིཝནྟཱ ཀཱིལཱ༹ཝསེནེཝ པཝཏྟཧཏྠཔཱདཔརཱམཱསཱ དྭིདྷཱ བྷིཛྫིཏྭཱ མཧཱཀལཧཾ ཀརིཾསུ. ཨཐེཀོ ཨཉྙཾ མུགྒརཾ ཨལབྷནྟོ ཨེརཀཝནཏོ ཨེཀཾ ཨེརཀཔཏྟཾ གཎྷི. ཏཾ གཧིཏམཏྟམེཝ ཁདིརམུསལཾ ཨཧོསི. སོ ཏེན མཧཱཛནཾ པོཐེསི ¶ . ཨཐཉྙེཧི སབྦེཧི གཧིཏགཧིཏཾ ཁདིརམུསལམེཝ ཨཧོསི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ པཧརིཏྭཱ མཧཱཝིནཱསཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏེསུ མཧཱཝིནཱསཾ ཝིནསྶནྟེསུ ཝཱསུདེཝོ ཙ བལདེཝོ ཙ བྷགིནཱི ཨཉྫནདེཝཱི ཙ པུརོཧིཏོ ཙཱཏི ཙཏྟཱརོ ཛནཱ རཐཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ པལཱཡིཾསུ, སེསཱ སབྦེཔི ཝིནཊྛཱ. ཏེཔི ཙཏྟཱརོ རཐེན པལཱཡནྟཱ ཀཱལ༹མཏྟིཀཨཊཝིཾ པཱཔུཎིཾསུ. སོ ཧི མུཊྛིཀམལློ པཏྠནཾ ཀཏྭཱ ཡཀྑོ ཧུཏྭཱ ཏཏྠ ནིབྦཏྟོ བལདེཝསྶ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཏྠ གཱམཾ མཱཔེཏྭཱ མལླཝེསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཀོ ཡུཛ྄ཛྷིཏུཀཱམོ’’ཏི ཝགྒནྟོ གཛྫནྟོ ཨཔྥོཊེནྟོ ཝིཙརི. བལདེཝོ ཏཾ དིསྭཱཝ ‘‘བྷཱཏིཀ, ཨཧཾ ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱསུདེཝེ ཝཱརེནྟེཡེཝ རཐཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཝགྒནྟོ གཛྫནྟོ ཨཔྥོཊེསི. ཨཐ ནཾ སོ པསཱརིཏཧཏྠེཡེཝ གཧེཏྭཱ མཱུལཀནྡཾ ཝིཡ ཁཱདི. ཝཱསུདེཝོ ཏསྶ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ བྷགིནིཉྩ པུརོཧིཏཉྩ ཨཱདཱཡ སབྦརཏྟིཾ གནྟྭཱ སཱུརིཡོདཡེ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ པཏྭཱ ‘‘ཨཱཧཱརཾ པཙིཏྭཱ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི བྷགིནིཉྩ པུརོཧིཏཉྩ གཱམཾ པཧིཎིཏྭཱ སཡཾ ཨེཀསྨིཾ གཙྪནྟརེ པཊིཙྪནྣོ ནིཔཛྫི.

ཨཐ ནཾ ཛརཱ ནཱམ ཨེཀོ ལུདྡཀོ གཙྪཾ ཙལནྟཾ དིསྭཱ ‘‘སཱུཀརོ ཨེཏྠ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ སཏྟིཾ ཁིཔིཏྭཱ པཱདེ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཀོ མཾ ཝིཛ྄ཛྷཱི’’ཏི ཝུཏྟེ མནུསྶསྶ ཝིདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ བྷཱིཏོ པལཱཡིཏུཾ ཨཱརབྷི ¶ . རཱཛཱ སཏིཾ པཙྩུཔཊྛཔེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ ‘‘མཱཏུལ, མཱ བྷཱཡི, ཨེཧཱི’’ཏི པཀྐོསིཏྭཱ ཨཱགཏཾ ‘‘ཀོསི ནཱམ ཏྭ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ སཱམི, ཛརཱ ནཱམཱ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘ཛརཱཡ ཝིདྡྷོ མརིསྶཏཱིཏི ཀིར མཾ པོརཱཎཱ བྱཱཀརིཾསུ, ནིསྶཾསཡཾ ཨཛྫ མཡཱ མརིཏབྦ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘མཱཏུལ, མཱ བྷཱཡི, ཨེཧི པཧཱརཾ མེ བནྡྷཱ’’ཏི ཏེན པཧཱརམུཁཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ ཏཾ ཨུཡྻོཛེསི. བལཝཝེདནཱ པཝཏྟིཾསུ, ཨིཏརེཧི ཨཱབྷཏཾ ཨཱཧཱརཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨཐ ཏེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཨཧཾ མརིསྶཱམི, ཏུམྷེ པན སུཁུམཱལཱ ཨཉྙཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཏུཾ ན སཀྑིསྶཐ, ཨིམཾ ཝིཛྫཾ སིཀྑཐཱ’’ཏི ཨེཀཾ ཝིཛྫཾ སིཀྑཱཔེཏྭཱ ཏེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎི. ཨེཝཾ ཨཉྫནདེཝིཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦེཝ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎིཾསཱུཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཨེཝཾ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པཎྜིཏཱནཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨཏྟནོ པུཏྟསོཀཾ ཧརིཾསུ, མཱ ཙིནྟཡཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ¶ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཔཱསཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ རོཧིཎེཡྻོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཝཱསུདེཝོ སཱརིཔུཏྟོ, ཨཝསེསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, གྷཊཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

གྷཊཔཎྜིཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ སོལ༹སམཱ.

ཨིཏི སོལ༹སཛཱཏཀཔཊིམཎྜིཏསྶ

དསཀནིཔཱཏཛཱཏཀསྶ ཨཏྠཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛཱཏཀུདྡཱནཾ –

ཙཏུདྭཱརོ ཀཎྷུཔོསོ, སངྑ བོདྷི དཱིཔཱཡནོ;

ནིགྲོདྷ ཏཀྐལ དྷམྨ-པཱལོ ཀུཀྐུཊ ཀུཎྜལཱི;

བིལཱར ཙཀྐ བྷཱུརི ཙ, མངྒལ གྷཊ སོལ༹ས.

དསཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. ཨེཀཱདསཀནིཔཱཏོ

[༤༥༥] ༡. མཱཏུཔོསཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཏསྶ ¶ ¶ ¶ ནཱགསྶ ཝིཔྤཝཱསེནཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ སཱམཛཱཏཀཝཏྠུསདིསམེཝ. སཏྠཱ པན བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘མཱ བྷིཀྑཝེ, ཨེཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཛ྄ཛྷཱཡིཏྠ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟཱཔི མཱཏརཱ ཝིཡུཏྟཱ སཏྟཱཧཾ ནིརཱཧཱརཏཱཡ སུསྶམཱནཱ རཱཛཱརཧཾ བྷོཛནཾ ལབྷིཏྭཱཔི ‘མཱཏརཱ ཝིནཱ ན བྷུཉྫིསྶཱམཱ’ཏི མཱཏརཾ དིསྭཱཝ གོཙརཾ གཎྷིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏམཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཧཏྠིཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ སབྦསེཏོ ཨཧོསི ཨབྷིརཱུཔོ དསྶནཱིཡོ པཱསཱདིཀོ ལཀྑཎསམྤནྣོ ཨསཱིཏིཧཏྠིསཧསྶཔརིཝཱརོ. སོ ཛརཱཛིཎྞཾ མཱཏརཾ པོསེསི, མཱཏཱ པནསྶ ཨནྡྷཱ. སོ མདྷུརམདྷུརཱནི ཕལཱཕལཱནི ཧཏྠཱིནཾ དཏྭཱ མཱཏུ སནྟིཀཾ པེསེསི. ཧཏྠཱི ཏསྶཱ ཨདཏྭཱ ཨཏྟནཱཝ ཁཱདནྟི. སོ པརིགྒཎྷནྟོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཡཱུཐཾ ཚཌྜེཏྭཱ མཱཏརམེཝ པོསེསྶཱམཱི’’ཏི རཏྟིབྷཱགེ ཨཉྙེསཾ ཧཏྠཱིནཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ མཱཏརཾ གཧེཏྭཱ ཙཎྜོརཎཔབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ ནལི༹ནིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཋིཏཱཡ པབྦཏགུཧཱཡཾ མཱཏརཾ ཋཔེཏྭཱ པོསེསི. ཨཐེཀོ བཱརཱཎསིཝཱསཱི ཝནཙརཀོ མགྒམཱུལ༹ྷོ དིསཾ ཝཝཏྠཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མཧནྟེན ¶ སདྡེན པརིདེཝི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ པུརིསོ ཨནཱཐོ, ན ཁོ པན མེཏཾ པཏིརཱུཔཾ, ཡཾ ཨེས མཡི ཋིཏེ ཨིདྷ ཝིནསྶེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཾ བྷཡེན པལཱཡནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ པུརིས, ནཏྠི ཏེ མཾ ནིསྶཱཡ བྷཡཾ, མཱ པལཱཡི, ཀསྨཱ ཏྭཾ པརིདེཝནྟོ ཝིཙརསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཱམི, ཨཧཾ མགྒམཱུལ༹ྷོ, ཨཛྫ མེ སཏྟམོ དིཝསོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷོ པུརིས, མཱ བྷཱཡི, ཨཧཾ ཏཾ མནུསྶཔཐེ ཋཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཨཏྟནོ པིཊྛིཡཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨརཉྙཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ནིཝཏྟི. སོཔི པཱཔོ ‘‘ནགརཾ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི རུཀྑསཉྙཾ པབྦཏསཉྙཾ ཀརོནྟོཝ ནིཀྑམིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ ཨགམཱསི.

ཏསྨིཾ ¶ ¶ ཀཱལེ རཉྙོ མངྒལཧཏྠཱི ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཱ ‘‘སཙེ ཀེནཙི ཀཏྠཙི ཨོཔཝཡ྄ཧཾ ཀཱཏུཾ ཡུཏྟརཱུཔོ ཧཏྠཱི དིཊྛོ ཨཏྠི, སོ ཨཱཙིཀྑཏཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. སོ པུརིསོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཡཱ, དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཨོཔཝཡ྄ཧོ བྷཝིཏུཾ ཡུཏྟརཱུཔོ སབྦསེཏོ སཱིལཝཱ ཧཏྠིརཱཛཱ དིཊྛོ, ཨཧཾ མགྒཾ དསྶེསྶཱམི, མཡཱ སདྡྷིཾ ཧཏྠཱཙརིཡེ པེསེཏྭཱ ཏཾ གཎྷཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ‘‘ཨིམཾ མགྒདེསཀཾ ཀཏྭཱ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ ཨིམིནཱ ཝུཏྟཾ ཧཏྠིནཱགཾ ཨཱནེཐཱ’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཧཏྠཱཙརིཡཾ པེསེསི. སོ ཏེན སདྡྷིཾ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ནལི༹ནིཾ པཝིསིཏྭཱ གོཙརཾ གཎྷནྟཾ པསྶི. བོདྷིསཏྟོཔི ཧཏྠཱཙརིཡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ བྷཡཾ ན ཨཉྙཏོ ཨུཔྤནྣཾ, ཏསྶ པུརིསསྶ སནྟིཀཱ ཨུཔྤནྣཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཧཾ ཁོ པན མཧཱབལོ ཧཏྠིསཧསྶམྤི ཝིདྡྷཾསེཏུཾ སམཏྠོ ཧོམི, ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ སརཊྛཀཾ སེནཱཝཱཧནཾ ནཱསེཏུཾ, སཙེ པན ཀུཛ྄ཛྷིསྶཱམི, སཱིལཾ མེ བྷིཛྫིསྶཏི, ཏསྨཱ ཨཛྫ སཏྟཱིཧི ཀོཊྚིཡམཱནོཔི ན ཀུཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨདྷིཊྛཱཡ སཱིསཾ ནཱམེཏྭཱ ནིཙྩལོཝ ཨཊྛཱསི. ཧཏྠཱཙརིཡོ པདུམསརཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏསྶ ལཀྑཎསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཧི པུཏྟཱ’’ཏི རཛཏདཱམསདིསཱཡ སོཎྜཱཡ གཧེཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ བཱརཱཎསིཾ པཱཔུཎི. བོདྷིསཏྟམཱཏཱ པན པུཏྟེ ཨནཱགཙྪནྟེ ‘‘པུཏྟོ མེ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཱིཧི ནཱིཏོ ¶ བྷཝིསྶཏི, ཨིདཱནི ཏསྶ ཝིཔྤཝཱསེན ཨཡཾ ཝནསཎྜོ ཝཌྜྷིསྶཏཱི’’ཏི པརིདེཝམཱནཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡.

‘‘ཏསྶ ནཱགསྶ ཝིཔྤཝཱསེན, ཝིརཱུལ༹ྷོ སལླཀཱི ཙ ཀུཊཛཱ ཙ;

ཀུརུཝིནྡཀརཝཱིརཱ བྷིསསཱམཱ ཙ, ནིཝཱཏེ པུཔྥིཏཱ ཙ ཀཎིཀཱརཱ.

༢.

‘‘ཀོཙིདེཝ སུཝཎྞཀཱཡུརཱ, ནཱགརཱཛཾ བྷརནྟི པིཎྜེན;

ཡཏྠ རཱཛཱ རཱཛཀུམཱརོ ཝཱ, ཀཝཙམབྷིཧེསྶཏི ཨཚམྦྷིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝིརཱུལ༹ྷཱཏི ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ, ནཏྠེཏྠ སཾསཡོཏི ཨསཾསཡཝསེནེཝམཱཧ. སལླཀཱི ཙ ཀུཊཛཱ ཙཱཏི ཨིནྡསཱལརུཀྑཱ ཙ ཀུཊཛརུཀྑཱ ཙ. ཀུརུཝིནྡཀརཝཱིརཱ བྷིསསཱམཱ ཙཱཏི ཀུརུཝིནྡརུཀྑཱ ཙ ཀརཝཱིརནཱམཀཱནི མཧཱཏིཎཱནི ཙ བྷིསཱནི ཙ སཱམཱཀཱནི ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེ ཙ སབྦེ ཨིདཱནི ཝཌྜྷིསྶནྟཱིཏི པརིདེཝཏི. ནིཝཱཏེཏི པབྦཏཔཱདེ. པུཔྥིཏཱཏི མམ པུཏྟེན སཱཁཾ བྷཉྫིཏྭཱ ཨཁཱདིཡམཱནཱ ཀཎིཀཱརཱཔི པུཔྥིཏཱ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀོཙིདེཝཱཏི ཀཏྠཙིདེཝ གཱམེ ཝཱ ནགརེ ཝཱ. སུཝཎྞཀཱཡུརཱཏི སུཝཎྞཱབྷརཎཱ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱ. བྷརནྟི པིཎྜེནཱཏི ཨཛྫ མཱཏུཔོསཀཾ ནཱགརཱཛཾ རཱཛཱརཧསྶ བྷོཛནསྶ སུཝཌྜྷིཏེན པིཎྜེན པོསེནྟི. ཡཏྠཱཏི ཡསྨིཾ ནཱགརཱཛེ རཱཛཱ ནིསཱིདིཏྭཱ. ཀཝཙམབྷིཧེསྶཏཱིཏི ¶ སངྒཱམཾ པཝིསིཏྭཱ པཙྩཱམིཏྟཱནཾ ཀཝཙཾ ཨབྷིཧནིསྶཏི བྷིནྡིསྶཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཡཏྠ མམ པུཏྟེ ནིསིནྣོ རཱཛཱ ཝཱ རཱཛཀུམཱརོ ཝཱ ཨཚམྦྷིཏོ ཧུཏྭཱ སཔཏྟཱནཾ ཀཝཙཾ ཧནིསྶཏི, ཏཾ མེ པུཏྟཾ ནཱགརཱཛཱནཾ སུཝཎྞཱབྷརཎཱ ཨཛྫ པིཎྜེན བྷརནྟཱི’’ཏི.

ཧཏྠཱཙརིཡོཔི ཨནྟརཱམགྒེཝ རཉྙོ སཱསནཾ པེསེསི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ནགརཾ ཨལངྐཱརཱཔེསི. ཧཏྠཱཙརིཡོ བོདྷིསཏྟཾ ཀཏགནྡྷཔརིབྷཎྜཾ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཾ ཧཏྠིསཱལཾ ནེཏྭཱ ཝིཙིཏྲསཱཎིཡཱ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙཱཔེསི. རཱཛཱ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ དཱཔེསི. སོ ‘‘མཱཏརཾ ཝིནཱ གོཙརཾ ན གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི པིཎྜཾ ན གཎྷི. ཨཐ ནཾ ཡཱཙནྟོ རཱཛཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༣.

‘‘གཎྷཱཧི ¶ ནཱག ཀབལ༹ཾ, མཱ ནཱག ཀིསཀོ བྷཝ;

བཧཱུནི རཱཛཀིཙྩཱནི, ཏཱནི ནཱག ཀརིསྶསཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤.

‘‘སཱ ནཱུནསཱ ཀཔཎིཀཱ, ཨནྡྷཱ ཨཔརིཎཱཡིཀཱ;

ཁཱཎུཾ པཱདེན གྷཊྚེཏི, གིརིཾ ཙཎྜོརཎཾ པཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སཱ ནཱུནསཱཏི མཧཱརཱཛ, ནཱུན སཱ ཨེསཱ. ཀཔཎིཀཱཏི པུཏྟཝིཡོགེན ཀཔཎཱ. ཁཱཎུནྟི ཏཏྠ ཏཏྠ པཏིཏཾ རུཀྑཀལིངྒརཾ. གྷཊྚེཏཱིཏི པརིདེཝམཱནཱ ཏཏྠ ཏཏྠ པཱདེན པོཐེནྟཱི ནཱུན པཱདེན ཧནཏི ¶ . གིརིཾ ཙཎྜོརཎཾ པཏཱིཏི ཙཎྜོརཎཔབྦཏཱབྷིམུཁཱི, པབྦཏཔཱདེ པརིཔྥནྡམཱནཱཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ ནཾ པུཙྪནྟོ རཱཛཱ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༥.

‘‘ཀཱ ནུ ཏེ སཱ མཧཱནཱག, ཨནྡྷཱ ཨཔརིཎཱཡིཀཱ;

ཁཱཎུཾ པཱདེན གྷཊྚེཏི, གིརིཾ ཙཎྜོརཎཾ པཏཱི’’ཏི.

བོདྷིསཏྟོ ¶ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༦.

‘‘མཱཏཱ མེ སཱ མཧཱརཱཛ, ཨནྡྷཱ ཨཔརིཎཱཡིཀཱ;

ཁཱཎུཾ པཱདེན གྷཊྚེཏི, གིརིཾ ཙཎྜོརཎཾ པཏཱི’’ཏི.

རཱཛཱ ཚཊྛགཱཐཱཡ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ མུཉྩཱཔེནྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༧.

‘‘མུཉྩཐེཏཾ མཧཱནཱགཾ, ཡོཡཾ བྷརཏི མཱཏརཾ;

སམེཏུ མཱཏརཱ ནཱགོ, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡོཡཾ བྷརཏཱིཏི ཨཡཾ ནཱགོ ‘‘ཨཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཨནྡྷཾ མཱཏརཾ པོསེམི, མཡཱ ཝིནཱ མཡ྄ཧཾ མཱཏཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔུཎིསྶཏི, ཏཱཡ ཝིནཱ མཡ྄ཧཾ ཨིསྶརིཡེན ཨཏྠོ ནཏྠི, ཨཛྫ མེ མཱཏུ གོཙརཾ ཨལབྷནྟིཡཱ སཏྟམོ དིཝསོ’’ཏི ཝདཏི, ཏསྨཱ ཡོ ཨཡཾ མཱཏརཾ བྷརཏི, ཨེཏཾ མཧཱནཱགཾ ཁིཔྤཾ མུཉྩཐ. སབྦེཧི ཉཱཏིབྷཱིཏི སདྡྷིཾ ཨེས མཱཏརཱ སམེཏུ སམཱགཙྪཏཱུཏི.

ཨཊྛམནཝམཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ ཧོནྟི –

༨.

‘‘མུཏྟོ ཙ བནྡྷནཱ ནཱགོ, མུཏྟམཱདཱཡ ཀུཉྫརོ;

མུཧུཏྟཾ ཨསྶཱསཡིཏྭཱ, ཨགམཱ ཡེན པབྦཏོ.

༩.

‘‘ཏཏོ ¶ སོ ནལི༹ནིཾ གནྟྭཱ, སཱིཏཾ ཀུཉྫརསེཝིཏཾ;

སོཎྜཱཡཱུདཀམཱཧཏྭཱ, མཱཏརཾ ཨབྷིསིཉྩཐཱ’’ཏི.

སོ ཀིར ནཱགོ བནྡྷནཱ མུཏྟོ ཐོཀཾ ཝིསྶམིཏྭཱ རཉྙོ དསརཱཛདྷམྨགཱཐཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨོཝཱདཾ ¶ དཏྭཱ མཧཱཛནེན གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛིཡམཱནོ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏདཧེཝ ཏཾ པདུམསརཾ པཏྭཱ ‘‘མམ མཱཏརཾ གོཙརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱཝ སཡཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི བཧུཾ བྷིསམུལཱ༹ལཾ ཨཱདཱཡ སོཎྜཔཱུརཾ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ གུཧཱལེཎཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ གུཧཱདྭཱརེ ནིསིནྣཱཡ མཱཏུཡཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཏྟཱཧཾ ནིརཱཧཱརཏཱཡ མཱཏུ སརཱིརསྶ ཕསྶཔཊིལཱབྷཏྠཾ ¶ ཨུཔརི ཨུདཀཾ སིཉྩི, ཏམཏྠཾ ཨཱཝིཀརོནྟོ སཏྠཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི. བོདྷིསཏྟསྶ མཱཏཱཔི ‘‘དེཝོ ཝསྶཏཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཏཾ ཨཀྐོསནྟཱི དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠.

‘‘ཀོཡཾ ཨནརིཡོ དེཝོ, ཨཀཱལེནཔི ཝསྶཏི;

གཏོ མེ ཨཏྲཛོ པུཏྟོ, ཡོ མཡ྄ཧཾ པརིཙཱརཀོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཏྲཛོཏི ཨཏྟཏོ ཛཱཏོ.

ཨཐ ནཾ སམསྶཱསེནྟོ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀཱདསམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡.

‘‘ཨུཊྛེཧི ཨམྨ ཀིཾ སེསི, ཨཱགཏོ ཏྱཱཧམཏྲཛོ;

མུཏྟོམྷི ཀཱསིརཱཛེན, ཝེདེཧེན ཡསསྶིནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱགཏོ ཏྱཱཧནྟི ཨཱགཏོ ཏེ ཨཧཾ. ཝེདེཧེནཱཏི ཉཱཎསམྤནྣེན. ཡསསྶིནཱཏི མཧཱཔརིཝཱརེན ཏེན རཉྙཱ མངྒལཧཏྠིབྷཱཝཱཡ གཧིཏོཔི ཨཧཾ མུཏྟོ, ཨིདཱནི ཏཝ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ ཨུཊྛེཧི གོཙརཾ གཎྷཱཧཱིཏི.

སཱ ཏུཊྛམཱནསཱ རཉྙོ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟཱི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༢.

‘‘ཙིརཾ ཛཱིཝཏུ སོ རཱཛཱ, ཀཱསཱིནཾ རཊྛཝཌྜྷནོ;

ཡོ མེ པུཏྟཾ པམོཙེསི, སདཱ ཝུདྡྷཱཔཙཱཡིཀ’’ནྟི.

ཏདཱ རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ གུཎེ པསཱིདིཏྭཱ ནལི༹ནིཡཱ ཨཝིདཱུརེ གཱམཾ མཱཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཙ མཱཏུ ཙསྶ ནིབདྡྷཾ ཝཏྟཾ པཊྛཔེསི. ཨཔརབྷཱགེ བོདྷིསཏྟོ མཱཏརི ཀཱལཀཏཱཡ ཏསྶཱ སརཱིརཔརིཧཱརཾ ཀཏྭཱ ¶ ཀཱརཎྜཀཨསྶམཔདཾ ནཱམ གཏོ. ཏསྨིཾ པན ཋཱནེ ཧིམཝནྟཏོ ཨོཏརིཏྭཱ པཉྩསཏཱ ཨིསཡོ ཝསིཾསུ, ཏཾ ཝཏྟཾ ཏེསཾ ཨདཱསི. རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ སམཱནརཱུཔཾ སིལཱཔཊིམཾ ཀཱརེཏྭཱ མཧཱསཀྐཱརཾ པཝཏྟེསི ¶ . སཀལཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ ཨནུསཾཝཙྪརཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཧཏྠིམཧཾ ནཱམ ཀརིཾསུ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ¶ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, པཱཔཔུརིསོ དེཝདཏྟོ, ཧཏྠཱཙརིཡོ སཱརིཔུཏྟོ, མཱཏཱ ཧཏྠིནཱི མཧཱམཱཡཱ, མཱཏུཔོསཀནཱགོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མཱཏུཔོསཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༤༥༦] ༢. ཛུཎྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སུཎོཧི མཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ ཛནིནྡཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཱནནྡཏྠེརེན ལདྡྷཝརེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཋམབོདྷིཡཉྷི ཝཱིསཏི ཝསྶཱནི བྷགཝཏོ ཨནིབདྡྷུཔཊྛཱཀཱ ཨཧེསུཾ. ཨེཀདཱ ཐེརོ ནཱགསམཱལོ, ཨེཀདཱ ནཱགིཏོ, ཨེཀདཱ ཨུཔཝཱཎོ, ཨེཀདཱ སུནཀྑཏྟོ, ཨེཀདཱ ཙུནྡོ, ཨེཀདཱ ནནྡོ, ཨེཀདཱ སཱགཏོ, ཨེཀདཱ མེགྷིཡོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཧི. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནིམྷི མཧལླཀོ, ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ‘ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱམཱ’ཏི ཝུཏྟེ ཨཉྙེན གཙྪནྟི, ཨེཀཙྩེ མཡ྄ཧཾ པཏྟཙཱིཝརཾ བྷཱུམིཡཾ ནིཀྑིཔནྟི, ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀཾ མེ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི, ཨཧཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི སིརསི ཨཉྫལིཾ ཀཏྭཱ ཨུཊྛིཏེ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཱདཡོ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པཏྠནཱ མཏྠཀཾ པཏྟཱ, ཨལ’’ནྟི པཊིཀྑིཔི. ཏཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ‘‘ཏྭཾ ཨཱཝུསོ, ཨུཔཊྛཱཀཊྛཱནཾ ཡཱཙཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཐེརོ ‘‘སཙེ མེ བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཙཱིཝརཾ ན དསྶཏི, པིཎྜཔཱཏཾ ན དསྶཏི, ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཾ ཝསིཏུཾ ན དསྶཏི, མཾ གཧེཏྭཱ ནིམནྟནཾ ན གམིསྶཏི, སཙེ པན བྷགཝཱ མཡཱ གཧིཏཾ ནིམནྟནཾ གམིསྶཏི, སཙེ ཨཧཾ ཏིརོརཊྛཱ ཏིརོཛནཔདཱ བྷགཝནྟཾ དཊྛུཾ ཨཱགཏཾ པརིསཾ ཨཱགཏཀྑཎེཡེཝ དསྶེཏུཾ ལབྷིསྶཱམི ¶ , ཡདཱ མེ ཀངྑཱ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྨིཾ ཁཎེཡེཝ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏུཾ ལབྷིསྶཱམི, སཙེ ཡཾ བྷགཝཱ མམ པརམྨུཁཱ དྷམྨཾ ཀཐེཏི, ཏཾ ཨཱགནྟྭཱ མཡ྄ཧཾ ཀཐེསྶཏི, ཨེཝཱཧཾ ¶ བྷགཝནྟཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ པཊིཀྑེཔེ ཙཏསྶོ ཙ ཨཱཡཱཙནཱཏི ཨཊྛ ཝརེ ཡཱཙི, བྷགཝཱཔིསྶ ཨདཱསི.

སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ པཉྩཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ནིབདྡྷུཔཊྛཱཀོ ཨཧོསི. སོ པཉྩསུ ཋཱནེསུ ཨེཏདགྒེ ཋཔནཾ པཏྭཱ ཨཱགམསམྤདཱ, ཨདྷིགམསམྤདཱ, པུབྦཧེཏུསམྤདཱ, ཨཏྟཏྠཔརིཔུཙྪཱསམྤདཱ, ཏིཏྠཝཱསསམྤདཱ, ཡོནིསོམནསིཀཱརསམྤདཱ, བུདྡྷཱུཔནིསྶཡསམྤདཱཏི ཨིམཱཧི སཏྟཧི སམྤདཱཧི སམནྣཱགཏོ བུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཨཊྛཝརདཱཡཛྫཾ ལབྷིཏྭཱ བུདྡྷསཱསནེ པཉྙཱཏོ གགནམཛ྄ཛྷེ ཙནྡོ ཝིཡ པཱཀཊོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏཐཱགཏོ ཨཱནནྡཏྠེརཾ ¶ ཝརདཱནེན སནྟཔྤེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔཱཧཾ ཨཱནནྡཾ ཝརེན སནྟཔྤེསིཾ, པུབྦེཔཱཧཾ ཡཾ ཡཾ ཨེས ཡཱཙི, ཏཾ ཏཾ ཨདཱསིཾཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ པུཏྟོ ཛུཎྷཀུམཱརོ ནཱམ ཧུཏྭཱ ཏཀྐསིལཱཡཾ སིཔྤཾ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ ཨནུཡོགཾ དཏྭཱ རཏྟིབྷཱགེ ཨནྡྷཀཱརེ ཨཱཙརིཡསྶ གྷརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝཱསཊྛཱནཾ ཝེགེན གཙྪནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྲཱཧྨཎཾ བྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝཱསཊྛཱནཾ གཙྪནྟཾ ཨཔསྶནྟོ བཱཧུནཱ པཧརིཏྭཱ ཏསྶ བྷཏྟཔཱཏིཾ བྷིནྡིཾ, བྲཱཧྨཎོ པཏིཏྭཱ ཝིརཝི. ཀུམཱརོ ཀཱརུཉྙེན ནིཝཏྟིཏྭཱ ཏཾ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ཨུཊྛཱཔེསི. བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཏཡཱ, ཏཱཏ, མམ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ བྷིནྣཾ, བྷཏྟམཱུལཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀུམཱརོ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ན དཱནཱཧཾ ཏཝ བྷཏྟམཱུལཾ དཱཏུཾ སཀྐོམི, ཨཧཾ ཁོ པན ཀཱསིཀརཉྙོ པུཏྟོ ཛུཎྷཀུམཱརོ ནཱམ, མཡི རཛྫེ པཏིཊྛིཏེ ཨཱགནྟྭཱ མཾ དྷནཾ ཡཱཙེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནིཊྛིཏསིཔྤོ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ པིཏུ སིཔྤཾ དསྶེསི. པིཏཱ ‘‘ཛཱིཝནྟེན མེ པུཏྟོ དིཊྛོ, རཱཛབྷཱུཏམྤི ནཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩི. སོ ¶ ཛུཎྷརཱཛཱ ནཱམ ཧུཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མམ བྷཏྟམཱུལཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཨལངྐཏནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀརོནྟམེཝ དིསྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཨུནྣཏཔྤདེསེ ཋིཏོ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ཛཡཱཔེསི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨནོལོཀེཏྭཱཝ ཨཏིཀྐམི. བྲཱཧྨཎོ ཏེན ཨདིཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣.

‘‘སུཎོཧི ¶ མཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ ཛནིནྡ, ཨཏྠེན ཛུཎྷམྷི ཨིདྷཱནུཔཏྟོ;

ན བྲཱཧྨཎེ ཨདྡྷིཀེ ཏིཊྛམཱནེ, གནྟབྦམཱཧུ དྭིཔདིནྡ སེཊྛཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཛུཎྷམྷཱིཏི མཧཱརཱཛ, ཏཡི ཛུཎྷམྷི ཨཧཾ ཨེཀེན ཨཏྠེན ཨིདྷཱནུཔྤཏྟོ, ན ནིཀྐཱརཎཱ ཨིདྷཱགཏོམྷཱིཏི དཱིཔེཏི. ཨདྡྷིཀེཏི ཨདྡྷཱནཾ ཨཱགཏེ. གནྟབྦནྟི ཏཾ ཨདྡྷིཀཾ ཨདྡྷཱནམཱགཏཾ ཡཱཙམཱནཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨནོལོཀེཏྭཱཝ གནྟབྦནྟི པཎྜིཏཱ ན ཨཱཧུ ན ཀཐེནྟཱིཏི.

རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཧཏྠིཾ ཝཛིརངྐུསེན ནིགྒཧེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤.

‘‘སུཎོམི ¶ ཏིཊྛཱམི ཝདེཧི བྲཧྨེ, ཡེནཱསི ཨཏྠེན ཨིདྷཱནུཔཏྟོ;

ཀཾ ཝཱ ཏྭམཏྠཾ མཡི པཏྠཡཱནོ, ཨིདྷཱགམོ བྲཧྨེ ཏདིངྒྷ བྲཱུཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨིངྒྷཱཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ.

ཏཏོ པརཾ བྲཱཧྨཎསྶ ཙ རཉྙོ ཙ ཝཙནཔཊིཝཙནཝསེན སེསགཱཐཱ ཀཐིཏཱ –

༡༥.

‘‘དདཱཧི མེ གཱམཝརཱནི པཉྩ, དཱསཱིསཏཾ སཏྟ གཝཾསཏཱནི;

པརོསཧསྶཉྩ སུཝཎྞནིཀྑེ, བྷརིཡཱ ཙ མེ སཱདིསཱི དྭེ དདཱཧི.

༡༦.

‘‘ཏཔོ ¶ ནུ ཏེ བྲཱཧྨཎ བྷིཾསརཱུཔོ, མནྟཱ ནུ ཏེ བྲཱཧྨཎ ཙིཏྟརཱུཔཱ;

ཡཀྑཱ ནུ ཏེ ཨསྶཝཱ སནྟི ཀེཙི, ཨཏྠཾ ཝཱ མེ ཨབྷིཛཱནཱསི ཀཏྟཾ.

༡༧.

‘‘ན ¶ མེ ཏཔོ ཨཏྠི ན ཙཱཔི མནྟཱ, ཡཀྑཱཔི མེ ཨསྶཝཱ ནཏྠི ཀེཙི;

ཨཏྠམྤི ཏེ ནཱབྷིཛཱནཱམི ཀཏྟཾ, པུབྦེ ཙ ཁོ སངྒཏིམཏྟམཱསི.

༡༨.

‘‘པཋམཾ ཨིདཾ དསྶནཾ ཛཱནཏོ མེ, ན ཏཱབྷིཛཱནཱམི ཨིཏོ པུརཏྠཱ;

ཨཀྑཱཧི མེ པུཙྪིཏོ ཨེཏམཏྠཾ, ཀདཱ ཀུཧིཾ ཝཱ ཨཧུ སངྒམོ ནོ.

༡༩.

‘‘གནྡྷཱརརཱཛསྶ པུརམྷི རམྨེ, ཨཝསིམྷསེ ཏཀྐསཱིལཱཡཾ དེཝ;

ཏཏྠནྡྷཀཱརམྷི ཏིམཱིསིཀཱཡཾ, ཨཾསེན ཨཾསཾ སམགྷཊྚཡིམྷ.

༢༠.

‘‘ཏེ ཏཏྠ ཋཏྭཱན ཨུབྷོ ཛནིནྡ, སཱརཱཎིཡཾ ཝཱིཏིསཱརཡིམྷ ཏཏྠ;

སཱཡེཝ ནོ སངྒཏིམཏྟམཱསི, ཏཏོ ན པཙྪཱ ན པུརེ ཨཧོསི.

༢༡.

‘‘ཡདཱ ཀདཱཙི མནུཛེསུ བྲཧྨེ, སམཱགམོ སཔྤུརིསེན ཧོཏི;

ན པཎྜིཏཱ སངྒཏིསནྠཝཱནི, པུབྦེ ཀཏཾ ཝཱཔི ཝིནཱསཡནྟི.

༢༢.

‘‘བཱལཱཝ ཁོ སངྒཏིསནྠཝཱནི, པུབྦེ ཀཏཾ ཝཱཔི ཝིནཱསཡནྟི;

བཧུམྤི བཱལེསུ ཀཏཾ ཝིནསྶཏི, ཏཐཱ ཧི བཱལཱ ཨཀཏཉྙུརཱུཔཱ.

༢༣.

‘‘དྷཱིརཱ ¶ ཙ ཁོ སངྒཏིསནྠཝཱནི, པུབྦེ ཀཏཾ ཝཱཔི ན ནཱསཡནྟི;

ཨཔྤམྤི ¶ དྷཱིརེསུ ཀཏཾ ན ནསྶཏི, ཏཐཱ ཧི དྷཱིརཱ སུཀཏཉྙུརཱུཔཱ.

༢༤.

‘‘དདཱམི ¶ ཏེ གཱམཝརཱནི པཉྩ, དཱསཱིསཏཾ སཏྟ གཝཾསཏཱནི;

པརོསཧསྶཉྩ སུཝཎྞནིཀྑེ, བྷརིཡཱ ཙ ཏེ སཱདིསཱི དྭེ དདཱམི.

༢༥.

‘‘ཨེཝཾ སཏཾ ཧོཏི སམེཙྩ རཱཛ, ནཀྑཏྟརཱཛཱརིཝ ཏཱརཀཱནཾ;

ཨཱཔཱུརཏཱི ཀཱསིཔཏཱི ཏཐཱཧཾ, ཏཡཱཔི མེ སངྒམོ ཨཛྫ ལདྡྷོ’’ཏི.

ཏཏྠ སཱདིསཱིཏི རཱུཔཝཎྞཛཱཏིཀུལཔདེསེན མཡཱ སཱདིསཱི ཨེཀསདིསཱ དྭེ མཧཱཡསཱ བྷརིཡཱ ཙ མེ དེཧཱིཏི ཨཏྠོ. བྷིཾསརཱུཔོཏི ཀིཾ ནུ ཏེ བྲཱཧྨཎ བལཝརཱུཔསཱིལཱཙཱརགུཎསངྑཱཏཾ ཏཔོཀམྨཾ ཨཏྠཱིཏི པུཙྪཏི. མནྟཱ ནུ ཏེཏི ཨུདཱཧུ ཝིཙིཏྲརཱུཔཱ སབྦཏྠསཱདྷཀཱ མནྟཱ ཏེ ཨཏྠི. ཨསྶཝཱཏི ཝཙནཀཱརཀཱ ཨིཙྪིཏིཙྪིཏདཱཡཀཱ ཡཀྑཱ ཝཱ ཏེ ཀེཙི སནྟི. ཀཏྟནྟི ཀཏཾ, ཨུདཱཧུ ཏཡཱ ཀཏཾ ཀིཉྩི མམ ཨཏྠཾ ཨབྷིཛཱནཱསཱིཏི པུཙྪཏི. སངྒཏིམཏྟནྟི སམཱགམམཏྟཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ པུབྦེ མམ ཨཱསཱིཏི ཝདཏི. ཛཱནཏོ མེཏི ཛཱནནྟསྶ མམ ཨིདཾ པཋམཾ ཏཝ དསྶནཾ. ན ཏཱབྷིཛཱནཱམཱིཏི ན ཏཾ ཨབྷིཛཱནཱམི. ཏིམཱིསིཀཱཡནྟི བཧལཏིམིརཱཡཾ རཏྟིཡཾ. ཏེ ཏཏྠ ཋཏྭཱནཱཏི ཏེ མཡཾ ཏསྨིཾ ཨཾསེན ཨཾསཾ གྷཊྚིཏཊྛཱནེ ཋཏྭཱ ཝཱིཏིསཱརཡིམྷ ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ སརིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཀཐཾ ཝཱིཏིསཱརཡིམྷ, ཨཧཾ ‘‘བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ མེ ཏཡཱ བྷིནྣཾ, བྷཏྟམཱུལཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཨཝཙཾ, ཏྭཾ ‘‘ཨིདཱནཱཧཾ ཏཝ བྷཏྟམཱུལཾ དཱཏུཾ ན སཀྐོམི, ཨཧཾ ཁོ པན ཀཱསིཀརཉྙོ པུཏྟོ ཛུཎྷཀུམཱརོ ནཱམ, མཡི རཛྫེ པཏིཊྛིཏེ ཨཱགནྟྭཱ མཾ དྷནཾ ཡཱཙེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཝཙཱཏི ཨིམཾ སཱརཎཱིཡཀཐཾ ཀརིམྷཱཏི ཨཱཧ. སཱཡེཝ ནོ སངྒཏིམཏྟམཱསཱིཏི དེཝ, ཨམྷཱཀཾ སཱཡེཝ ཨཉྙམཉྙཾ སངྒཏིམཏྟམཱསི, ཨེཀམུཧུཏྟིཀམཧོསཱིཏི དཱིཔེཏི. ཏཏོཏི ཏཏོ པན ཏཾམུཧུཏྟིཀམིཏྟདྷམྨཏོ པཙྪཱ ཝཱ པུརེ ཝཱ ཀདཱཙི ཨམྷཱཀཾ སངྒཏི ནཱམ ན བྷཱུཏཔུབྦཱ.

ན པཎྜིཏཱཏི བྲཱཧྨཎ པཎྜིཏཱ ནཱམ ཏཾམུཧུཏྟིཀཾ སངྒཏིཾ ཝཱ ཙིརཀཱལསནྠཝཱནི ཝཱ ཡཾ ཀིཉྩི པུབྦེ ཀཏགུཎཾ ཝཱ ན ནཱསེནྟི. བཧུམྤཱིཏི བཧུཀམྤི ¶ . ཨཀཏཉྙུརཱུཔཱཏི ཡསྨཱ བཱལཱ ཨཀཏཉྙུསབྷཱཝཱ, ཏསྨཱ ཏེསུ བཧུམྤི ཀཏཾ ནསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. སུཀཏཉྙུརཱུཔཱཏི སུཊྛུ ཀཏཉྙུསབྷཱཝཱ. ཨེཏྠཱཔི ཏཏྠཱཔི ཏཐཱ ཧཱིཏི ཧི-ཀཱརོ ཀཱརཎཏྠོ. དདཱམི ཏེཏི བྲཱཧྨཎེན ཡཱཙིཏཡཱཙིཏཾ དདནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨེཝཾ སཏནྟི བྲཱཧྨཎོ རཉྙོ ¶ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ཝདཏི, སཏཾ ¶ སཔྤུརིསཱནཾ ཨེཀཝཱརམྤི སམེཙྩ སངྒཏི ནཱམ ཨེཝཾ ཧོཏི. ནཀྑཏྟརཱཛཱརིཝཱཏི ཨེཏྠ ར-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཏཱརཀཱནནྟི ཏཱརཀགཎམཛ྄ཛྷེ. ཀཱསིཔཏཱིཏི རཱཛཱནམཱལཔཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘དེཝ, ཀཱསིརཊྛཱདྷིཔཏི ཡཐཱ ཙནྡོ ཏཱརཀཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཋིཏོ ཏཱརཀགཎཔརིཝུཏོ པཱཊིཔདཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པུཎྞམཱ ཨཱཔཱུརཏི, ཏཐཱ ཨཧམྤི ཨཛྫ ཏཡཱ དིནྣེཧི གཱམཝརཱདཱིཧི ཨཱཔཱུརཱམཱི’’ཏི. ཏཡཱཔི མེཏི མཡཱ པུབྦེ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ལདྡྷོཔི སངྒམོ ཨལདྡྷོཝ, ཨཛྫ པན མམ མནོརཐསྶ ནིཔྥནྣཏྟཱ མཡཱ ཏཡཱ སཧ སངྒམོ ལདྡྷོ ནཱམཱཏི ནིཔྥནྣཾ མེ ཏཡཱ སདྡྷིཾ མིཏྟཕལནྟི ཝདཏི. བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨདཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔཱཧཾ ཨཱནནྡཾ ཝརེན སནྟཔྤེསིཾ ཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, རཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཛུཎྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༤༥༧] ༣. དྷམྨདེཝཔུཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡསོཀརོ པུཉྙཀརོཧམསྨཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ པཐཝིཔཝེསནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ ཏཐཱགཏེན སདྡྷིཾ པཊིཝིརུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཐཝིཾ པཝིཊྛོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན ཨིདཱནེཝེས, བྷིཀྑཝེ, མམ ཛིནཙཀྐེ པཧཱརཾ དཏྭཱ པཐཝིཾ པཝིཊྛོ, པུབྦེཔི དྷམྨཙཀྐེ ¶ པཧཱརཾ དཏྭཱ པཐཝིཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཝཱིཙིཔརཱཡཎོ ཛཱཏོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཱམཱཝཙརདེཝལོཀེ དྷམྨོ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, དེཝདཏྟོ ཨདྷམྨོ ནཱམ. ཏེསུ དྷམྨོ དིབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏོ དིབྦརཐཝརམབྷིརུཡ྄ཧ ཨཙྪརཱགཎཔརིཝུཏོ མནུསྶེསུ སཱཡམཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གྷརདྭཱརེ སུཁཀཐཱཡ ནིསིནྣེསུ པུཎྞམུཔོསཐདིཝསེ གཱམནིགམཛནཔདརཱཛདྷཱནཱིསུ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི དསཧི ཨཀུསལཀམྨཔཐེཧི ཝིརམིཏྭཱ མཱཏུཔཊྛཱནདྷམྨཾ པིཏུཔཊྛཱནདྷམྨཾ ཏིཝིདྷསུཙརིཏདྷམྨཉྩ པཱུརེཐ ¶ , ཨེཝཾ སགྒཔརཱཡཎཱ ཧུཏྭཱ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨནུབྷཝིསྶཐཱ’’ཏི མནུསྶེ དས ཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཔེནྟོ ཛམྦུདཱིཔཾ པདཀྑིཎཾ ཀརོཏི. ཨདྷམྨོ པན དེཝཔུཏྟོ ‘‘པཱཎཾ ཧནཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཔེནྟོ ཛམྦུདཱིཔཾ ཝཱམཾ ཀརོཏི. ཨཐ ཏེསཾ ¶ ཨཱཀཱསེ རཐཱ སམྨུཁཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐ ནེསཾ པརིསཱ ‘‘ཏུམྷེ ཀསྶ, ཏུམྷེ ཀསྶཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘མཡཾ དྷམྨསྶ, མཡཾ ཨདྷམྨསྶཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མགྒཱ ཨོཀྐམིཏྭཱ དྭིདྷཱ ཛཱཏཱ. དྷམྨོཔི ཨདྷམྨཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘སམྨ, ཏྭཾ ཨདྷམྨོ, ཨཧཾ དྷམྨོ, མགྒོ མཡ྄ཧཾ ཨནུཙྪཝིཀོ, ཏཝ རཐཾ ཨོཀྐཱམེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ མགྒཾ དེཧཱི’’ཏི པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༦.

‘‘ཡསོཀརོ པུཉྙཀརོཧམསྨི, སདཱཏྠུཏོ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ;

མགྒཱརཧོ དེཝམནུསྶཔཱུཛིཏོ, དྷམྨོ ཨཧཾ དེཧི ཨདྷམྨ མགྒ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཡསོཀརོཏི ཨཧཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཡསདཱཡཀོ. དུཏིཡཔདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སདཱཏྠུཏོཏི སདཱ ཐུཏོ ནིཙྩཔསཏྠོ. ཏཏོ པརཱ –

༢༧.

‘‘ཨདྷམྨཡཱནཾ དལ༹ྷམཱརུཧིཏྭཱ, ཨསནྟསནྟོ བལཝཱཧམསྨི;

ས ཀིསྶ ཧེཏུམྷི ཏཝཛྫ དཛྫཾ, མགྒཾ ཨཧཾ དྷམྨ ཨདིནྣཔུབྦཾ.

༢༨.

‘‘དྷམྨོ ¶ ཧཝེ པཱཏུརཧོསི པུབྦེ, པཙྪཱ ཨདྷམྨོ ཨུདཔཱདི ལོཀེ;

ཛེཊྛོ ཙ སེཊྛོ ཙ སནནྟནོ ཙ, ཨུཡྻཱཧི ཛེཊྛསྶ ཀནིཊྛ མགྒཱ.

༢༩.

‘‘ན ཡཱཙནཱཡ ནཔི པཱཏིརཱུཔཱ, ན ཨརཧཏཱ ཏེཧཾ དདེཡྻཾ མགྒཾ;

ཡུདྡྷཉྩ ¶ ནོ ཧོཏུ ཨུབྷིནྣམཛྫ, ཡུདྡྷམྷི ཡོ ཛེསྶཏི ཏསྶ མགྒོ.

༣༠.

‘‘སབྦཱ དིསཱ ཨནུཝིསཊོཧམསྨི, མཧབྦལོ ཨམིཏཡསོ ཨཏུལྱོ;

གུཎེཧི སབྦེཧི ཨུཔེཏརཱུཔོ, དྷམྨོ ཨདྷམྨ ཏྭཾ ཀཐཾ ཝིཛེསྶསི.

༣༡.

‘‘ལོཧེན ཝེ ཧཉྙཏི ཛཱཏརཱུཔཾ, ན ཛཱཏརཱུཔེན ཧནནྟི ལོཧཾ;

སཙེ ཨདྷམྨོ ཧཉྪཏི དྷམྨམཛྫ, ཨཡོ སུཝཎྞཾ ཝིཡ དསྶནེཡྻཾ.

༣༢.

‘‘སཙེ ཏུཝཾ ཡུདྡྷབལོ ཨདྷམྨ, ན ཏུཡ྄ཧ ཝུཌྜྷཱ ཙ གརཱུ ཙ ཨཏྠི;

མགྒཉྩ ཏེ དམྨི པིཡཱཔྤིཡེན, ཝཱཙཱདུརུཏྟཱནིཔི ཏེ ཁམཱམཱི’’ཏི. –

ཨིམཱ ཚ གཱཐཱ ཏེསཉྙེཝ ཝཙནཔཊིཝཙནཝསེན ཀཐིཏཱ.

ཏཏྠ ¶ ས ཀིསྶ ཧེཏུམྷི ཏཝཛྫ དཛྫནྟི སོམྷི ཨཧཾ ཨདྷམྨོ ཨདྷམྨཡཱནཾ རཐཾ ཨཱརུལ༹ྷོ ཨབྷཱིཏོ བལཝཱ. ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཛྫ བྷོ དྷམྨ, ཀསྶཙི ཨདིནྣཔུབྦཾ མགྒཾ ཏུཡ྄ཧཾ དམྨཱིཏི. པུབྦེཏི པཋམཀཔྤིཀཀཱལེ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨོ ཙ པུབྦེ པཱཏུརཧོསི, པཙྪཱ ཨདྷམྨོ. ཛེཊྛོ ཙཱཏི པུརེ ནིབྦཏྟབྷཱཝེན ཨཧཾ ཛེཊྛོ ཙ སེཊྛོ ཙ པོརཱཎཀོ ཙ, ཏྭཾ པན ཀནིཊྛོ, ཏསྨཱ མགྒཱ ཨུཡྻཱཧཱིཏི ཝདཏི. ནཔི ¶ པཱཏིརཱུཔཱཏི ཨཧཉྷི ཏེ ནེཝ ཡཱཙནཱཡ ན པཏིརཱུཔཝཙནེན མགྒཱརཧཏཱཡ མགྒཾ དདེཡྻཾ. ཨནུཝིསཊོཏི ཨཧཾ ཙཏསྶོ དིསཱ ཙཏསྶོ ཨནུདིསཱཏི སབྦཱ དིསཱ ཨཏྟནོ གུཎེན པཏྠཊོ པཉྙཱཏོ པཱཀཊོ. ལོཧེནཱཏི ཨཡམུཊྛིཀེན. ཧཉྪཏཱིཏི ཧནིསྶཏི. ཏུཝཾ ཡུདྡྷབལོ ཨདྷམྨཱཏི སཙེ ཏྭཾ ཡུདྡྷབལོསི ཨདྷམྨ. ཝུཌྜྷཱ ཙ གརཱུ ཙཱཏི ཡདི ཏུཡ྄ཧཾ ‘‘ཨིམེ ཝུཌྜྷཱ, ཨིམེ གརཱུ པཎྜིཏཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནཏྠི. པིཡཱཔྤིཡེནཱཏི པིཡེནཱཔི ཨཔྤིཡེནཱཔི དདནྟོ པིཡེན ཝིཡ ཏེ མགྒཾ དདཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

བོདྷིསཏྟེན ¶ པན ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ ཀཐིཏཀྑཎེཡེཝ ཨདྷམྨོ རཐེ ཋཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཝཾསིརོ པཐཝིཡཾ པཏིཏྭཱ པཐཝིཡཱ ཝིཝརེ དིནྣེ གནྟྭཱ ཨཝཱིཙིམྷིཡེཝ ནིབྦཏྟི. ཨེཏམཏྠཾ ཝིདིཏྭཱ བྷགཝཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༣.

‘‘ཨིདཉྩ སུཏྭཱ ཝཙནཾ ཨདྷམྨོ, ཨཝཾསིརོ པཏིཏོ ཨུདྡྷཔཱདོ;

ཡུདྡྷཏྠིཀོ ཙེ ན ལབྷཱམི ཡུདྡྷཾ, ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧོཏི ཧཏོ ཨདྷམྨོ.

༣༤.

‘‘ཁནྟཱིབལོ ཡུདྡྷབལཾ ཝིཛེཏྭཱ, ཧནྟྭཱ ཨདྷམྨཾ ནིཧནིཏྭ བྷཱུམྱཱ;

པཱཡཱསི ཝིཏྟོ ཨབྷིརུཡ྄ཧ སནྡནཾ, མགྒེནེཝ ཨཏིབལོ སཙྩནིཀྐམོ.

༣༥.

‘‘མཱཏཱ པིཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ, ཨསམྨཱནིཏཱ ཡསྶ སཀེ ཨགཱརེ;

ཨིདྷེཝ ནིཀྑིཔྤ སརཱིརདེཧཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡཾ ཝཛནྟི ཏེ;

ཡཐཱ ཨདྷམྨོ པཏིཏོ ཨཝཾསིརོ.

༣༦.

‘‘མཱཏཱ པིཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ, སུསམྨཱནིཏཱ ཡསྶ སཀེ ཨགཱརེ;

ཨིདྷེཝ ནིཀྑིཔྤ སརཱིརདེཧཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སུགཏིཾ ཝཛནྟི ཏེ;

ཡཐཱཔི དྷམྨོ ཨབྷིརུཡ྄ཧ སནྡན’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཡུདྡྷཏྠིཀོ ཙེཏི ཨཡཾ ཏསྶ ཝིལཱཔོ, སོ ཀིརེཝཾ ཝིལཔནྟོཡེཝ པཏིཏྭཱ པཐཝིཾ པཝིཊྛོ ¶ . ཨེཏྟཱཝཏཱཏི བྷིཀྑཝེ, ཡཱཝཏཱ པཐཝིཾ པཝིཊྛོ, ཏཱཝཏཱ ཨདྷམྨོ ཧཏོ ནཱམ ཧོཏི. ཁནྟཱིབལོཏི བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ ཨདྷམྨོ པཐཝིཾ པཝིཊྛོ ཨདྷིཝཱསནཁནྟཱིབལོ ཏཾ ཡུདྡྷབལཾ ཝིཛེཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ ནིཧནིཏྭཱ པཱཏེཏྭཱ ཝིཏྟཛཱཏཏཱཡ ཝིཏྟོ ཨཏྟནོ རཐཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མགྒེནེཝ སཙྩནིཀྐམོ ཏཐཔརཀྐམོ དྷམྨདེཝཔུཏྟོ པཱཡཱསི. ཨསམྨཱནིཏཱཏི ཨསཀྐཏཱ. སརཱིརདེཧནྟི ཨིམསྨིཾཡེཝ ལོཀེ སརཱིརསངྑཱཏཾ དེཧཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ. ནིརཡཾ ཝཛནྟཱིཏི ཡསྶ པཱཔཔུགྒལསྶ ཨེཏེ སཀྐཱརཱརཧཱ གེཧེ ཨསཀྐཏཱ, ཏཐཱརཱུཔཱ ཡཐཱ ཨདྷམྨོ པཏིཏོ ཨཝཾསིརོ, ཨེཝཾ ཨཝཾསིརཱ ¶ ནིརཡཾ ཝཛནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སུགཏིཾ ཝཛནྟཱིཏི ཡསྶ པནེཏེ སཀྐཏཱ, ཏཱདིསཱ པཎྜིཏཱ ཡཐཱཔི དྷམྨོ སནྡནཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ དེཝལོཀཾ གཏོ, ཨེཝཾ སུགཏིཾ ཝཛནྟཱིཏི.

སཏྠཱ ཨེཝཾ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ མཡཱ སདྡྷིཾ པཊིཝིརུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཐཝིཾ པཝིཊྛོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨདྷམྨོ དེཝཔུཏྟོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, པརིསཱཔིསྶ དེཝདཏྟཔརིསཱ, དྷམྨོ པན ཨཧམེཝ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱཡེཝཱ’’ཏི.

དྷམྨདེཝཔུཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༤༥༨] ༤. ཨུདཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨེཀཱ ནིསིནྣཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ ཀུསཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༠.༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. སཏྠཱ པན ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཀསྨཱ ཀིལེསཝསེན ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཀྐཎྛིཏོསི? པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ སམིདྡྷེ དྭཱདསཡོཛནིཀེ སུརུནྡྷནནགརེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟཱ དེཝཙྪརཔཊིབྷཱགཱཡ ཨིཏྠིཡཱ སདྡྷིཾ སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཨེཀགབྦྷེ ཝསནྟཱཔི ཨིནྡྲིཡཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ལོབྷཝསེན ན ཨོལོཀེསུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ ཀཱསིརཊྛེ སུརུནྡྷནནགརེ ཀཱསིརཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི, ཏསྶ ནེཝ པུཏྟོ, ན དྷཱིཏཱ ཨཧོསི. སོ ཨཏྟནོ དེཝིཡོ ‘‘པུཏྟེ པཏྠེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨགྒམཧེསཱིཔི རཉྙོ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ བྲཧྨལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཏསྶེཝ རཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི. ཨཐསྶ མཧཱཛནསྶ ཧདཡཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཛཱཏབྷཱཝེན ‘‘ཨུདཡབྷདྡོ’’ཏི ¶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཀུམཱརསྶ པདསཱ ཙརཎཀཱལེ ཨཉྙོཔི སཏྟོ བྲཧྨལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཏསྶེཝ རཉྙོ ཨཉྙཏརཱཡ དེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ཀུམཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཏསྶཱཔི ‘‘ཨུདཡབྷདྡཱ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཀུམཱརོ ཝཡཔྤཏྟོ སབྦསིཔྤནིཔྥཏྟིཾ པཱཔུཎི ¶ , ཛཱཏབྲཧྨཙཱརཱི པན ཨཧོསི, སུཔིནནྟེནཔི མེཐུནདྷམྨཾ ན ཛཱནཱཏི, ན ཏསྶ ཀིལེསེསུ ཙིཏྟཾ ཨལླཱིཡི. རཱཛཱ པུཏྟཾ རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩིཏུཀཱམོ ‘‘ཀུམཱརསྶ ཨིདཱནི རཛྫསུཁསེཝནཀཱལོ, ནཱཊཀཱཔིསྶ པཙྩུཔཊྛཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི སཱསནཾ པེསེསི. བོདྷིསཏྟོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ རཛྫེནཏྠོ, ཀིལེསེསུ མེ ཙིཏྟཾ ན ཨལླཱིཡཏཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཝུཙྩམཱནོ རཏྟཛམྦུནདམཡཾ ཨིཏྠིརཱུཔཾ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ ཨིཏྠིཾ ལབྷམཱནོ རཛྫཾ སམྤཊིཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པེསེསི. ཏེ ཏཾ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ པརིཧཱརཱཔེཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔཾ ཨིཏྠིཾ ཨལབྷནྟཱ ཨུདཡབྷདྡཾ ཨལངྐཱརེཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀེ ཋཔེསུཾ. སཱ ཏཾ སུཝཎྞརཱུཔཀཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནེསཾ ཨནིཙྪམཱནཱནཉྙེཝ ཝེམཱཏིཀཾ བྷགིནིཾ ཨུདཡབྷདྡཀུམཱརིཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཀཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ. ཏེ པན དྭེཔི བྲཧྨཙརིཡཝཱསམེཝ ཝསིཾསུ.

ཨཔརབྷཱགེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཙྩཡེན བོདྷིསཏྟོ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཨུབྷོ ཨེཀགབྦྷེ ཝསམཱནཱཔི ལོབྷཝསེན ཨིནྡྲིཡཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ན ཨོལོཀེསུཾ, ཨཔིཙ ཁོ པན ‘‘ཡོ ཨམྷེསུ པཋམཏརཾ ཀཱལཾ ཀརོཏི, སོ ནིབྦཏྟཊྛཱནཏོ ཨཱགནྟྭཱ ‘ཨསུཀཊྛཱནེ ནིབྦཏྟོསྨཱི’ཏི ཨཱརོཙེཏཱུ’’ཏི སངྒརམཀཾསུ. ཨཐ ཁོ བོདྷིསཏྟོ ཨབྷིསེཀཏོ སཏྟཝསྶསཏཙྩཡེན ཀཱལམཀཱསི. ཨཉྙོ རཱཛཱ ནཱཧོསི, ཨུདཡབྷདྡཱཡཡེཝ ཨཱཎཱ པཝཏྟི. ཨམཙྩཱ རཛྫཾ ཨནུསཱསིཾསུ. བོདྷིསཏྟོཔི ཙུཏིཀྑཎེ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ སཀྐཏྟཾ པཏྭཱ ཡསམཧནྟཏཱཡ སཏྟཱཧཾ ཨནུསྶརིཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨིཏི སོ མནུསྶགཎནཱཡ སཏྟཝསྶསཏཙྩཡེན ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ‘‘ཨུདཡབྷདྡཾ རཱཛདྷཱིཏརཾ དྷནེན ཝཱིམཾསིཏྭཱ སཱིཧནཱདཾ ནདཱཔེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སངྒརཾ མོཙེཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏདཱ ¶ ཀིར མནུསྶཱནཾ དསཝསྶསཧསྶཱཡུཀཀཱལོ ཧོཏི. རཱཛདྷཱིཏཱཔི ཏཾ དིཝསཾ རཏྟིབྷཱགེ པིཧིཏེསུ དྭཱརེསུ ཋཔིཏཨཱརཀྑེ སཏྟབྷཱུམིཀཔཱསཱདཝརཏལེ ཨལངྐཏསིརིགབྦྷེ ཨེཀིཀཱཝ ནིཙྩལཱ ཨཏྟནོ ¶ སཱིལཾ ཨཱཝཛྫམཱནཱ ནིསཱིདི. ཨཐ སཀྐོ སུཝཎྞམཱསཀཔཱུརཾ ཨེཀཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ སཡནགབྦྷེཡེཝ པཱཏུབྷཝིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༧.

‘‘ཨེཀཱ ནིསིནྣཱ སུཙི སཉྙཏཱུརཱུ, པཱསཱདམཱརུཡ྄ཧ ཨནིནྡིཏངྒཱི;

ཡཱཙཱམི ཏཾ ཀིནྣརནེཏྟཙཀྑུ, ཨིམེཀརཏྟིཾ ཨུབྷཡོ ཝསེམཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སུཙཱིཏི སུཙིཝཏྠནིཝཏྠཱ. སཉྙཏཱུརཱུཏི སུཊྛུ ཋཔིཏཨཱུརཱུ, ཨིརིཡཱཔཐཾ སཎྛཔེཏྭཱ སུཙིཝཏྠཱ ཨེཀིཀཱཝ ནིསིནྣཱསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨནིནྡིཏངྒཱིཏི པཱདནྟཏོ ཡཱཝ ཀེསགྒཱ ཨནིནྡིཏསརཱིརཱ པརམསོབྷགྒཔྤཏྟསརཱིརཱ. ཀིནྣརནེཏྟཙཀྑཱུཏི ཏཱིཧི མཎྜལེཧི པཉྩཧི ཙ པསཱདེཧི ཨུཔསོབྷིཏཏྟཱ ཀིནྣརཱནཾ ནེཏྟསདིསེཧི ཙཀྑཱུཧི སམནྣཱགཏེ. ཨིམེཀརཏྟིནྟི ཨིམཾ ཨེཀརཏྟཾ ཨཛྫ ཨིམསྨིཾ ཨལངྐཏསཡནགབྦྷེ ཨེཀཏོ ཝསེཡྻཱམཱཏི ཡཱཙཏི.

ཏཏོ རཱཛདྷཱིཏཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༨.

‘‘ཨོཀིཎྞནྟརཔརིཁཾ, དལ༹ྷམཊྚཱལཀོཊྛཀཾ;

རཀྑིཏཾ ཁགྒཧཏྠེཧི, དུཔྤཝེསམིདཾ པུརཾ.

༣༩.

‘‘དཧརསྶ ཡུཝིནོ ཙཱཔི, ཨཱགམོ ཙ ན ཝིཛྫཏི;

ཨཐ ཀེན ནུ ཝཎྞེན, སངྒམཾ ཨིཙྪསེ མཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨོཀིཎྞནྟརཔརིཁནྟི ཨིདཾ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ སུརུནྡྷནཔུརཾ ཨནྟརནྟརཱ ཨུདཀཔརིཁཱནཾ ཀདྡམཔརིཁཱནཾ སུཀྑཔརིཁཱནཾ ཨོཀིཎྞཏྟཱ ཨོཀིཎྞནྟརཔརིཁཾ. དལ༹ྷམཊྚཱལཀོཊྛཀནྟི ཐིརཏརེཧི ཨཊྚཱལཀེཧི དྭཱརཀོཊྛཀེཧི ཙ སམནྣཱགཏཾ. ཁགྒཧཏྠེཧཱིཏི ཨཱཝུདྷཧཏྠེཧི དསཧི ཡོདྷསཧསྶེཧི རཀྑིཏཾ. དུཔྤཝེསམིདཾ པུརནྟི ཨིདཾ སཀལཔུརམྤི ཏསྶ ཨནྟོ མཱཔིཏཾ མཡ྄ཧཾ ནིཝཱསཔུརམྤི ཨུབྷཡཾ ཀསྶཙི པཝིསིཏུཾ ན སཀྐཱ. ཨཱགམོ ཙཱཏི ཨིདྷ ཨིམཱཡ ¶ ཝེལཱཡ ཏརུཎསྶ ཝཱ ཡོབྦནཔྤཏྟསྶ ཝཱ ཐཱམསམྤནྣཡོདྷསྶ ཝཱ ཨཉྙསྶ ཝཱ མཧནྟམྤི པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟསྶ ཨཱགམོ ནཱམ ནཏྠི. སངྒམནྟི ཨཐ ཏྭཾ ཀེན ཀཱརཎེན ཨིམཱཡ ཝེལཱཡ མཡཱ སཧ སམཱགམཾ ཨིཙྪསཱིཏི.

ཨཐ སཀྐོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༤༠.

‘‘ཡཀྑོཧམསྨི ¶ ཀལྱཱཎི, ཨཱགཏོསྨི ཏཝནྟིཀེ;

ཏྭཾ མཾ ནནྡཡ བྷདྡནྟེ, པུཎྞཀཾསཾ དདཱམི ཏེ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཀལྱཱཎི, སུནྡརདསྶནེ ཨཧམེཀོ དེཝཔུཏྟོ དེཝཏཱནུབྷཱཝེན ཨིདྷཱགཏོ, ཏྭཾ ཨཛྫ མཾ ནནྡཡ ཏོསེཧི, ཨཧཾ ཏེ ཨིམཾ སུཝཎྞམཱསཀཔུཎྞཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ དདཱམཱིཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རཱཛདྷཱིཏཱ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༡.

‘‘དེཝཾཝ ཡཀྑཾ ཨཐ ཝཱ མནུསྶཾ, ན པཏྠཡེ ཨུདཡམཏིཙྩ ཨཉྙཾ;

གཙྪེཝ ཏྭཾ ཡཀྑ མཧཱནུབྷཱཝ, མཱ ཙསྶུ གནྟྭཱ པུནརཱཝཛིཏྠཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཨཧཾ དེཝརཱཛ, དེཝཾ ཝཱ ཡཀྑཾ ཝཱ ཨུདཡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཉྙཾ ན པཏྠེམི, སོ ཏྭཾ གཙྪེཝ, མཱ ཨིདྷ ཨཊྛཱསི, ན མེ ཏཡཱ ཨཱབྷཏེན པཎྞཱཀཱརེན ཨཏྠོ, གནྟྭཱ ཙ མཱ ཨིམཾ ཋཱནཾ པུནརཱཝཛིཏྠཱཏི.

སོ ཏསྶཱ སཱིཧནཱདཾ སུཏྭཱ ཨཊྛཏྭཱ གཏསདིསོ ཧུཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨནྟརཧིཏོ ཨཊྛཱསི. སོ པུནདིཝསེ ཏཱཡ ཝེལཱཡམེཝ སུཝཎྞམཱསཀཔཱུརཾ རཛཏཔཱཏིཾ ཨཱདཱཡ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༤༢.

‘‘ཡཱ སཱ རཏི ཨུཏྟམཱ ཀཱམབྷོགིནཾ, ཡཾཧེཏུ སཏྟཱ ཝིསམཾ ཙརནྟི;

མཱ ཏཾ རཏིཾ ཛཱིཡི ཏུཝཾ སུཙིམྷིཏེ, དདཱམི ཏེ རཱུཔིཡཾ ཀཾསཔཱུར’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – བྷདྡེ, རཱཛདྷཱིཏེ ཡཱ ཨེསཱ ཀཱམབྷོགིསཏྟཱནཾ རཏཱིསུ མེཐུནཀཱམརཏི ནཱམ ཨུཏྟམཱ རཏི, ཡསྶཱ རཏིཡཱ ཀཱརཎཱ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདིཝིསམཾ ཙརནྟི, ཏཾ རཏིཾ ཏྭཾ བྷདྡེ, སུཙིམྷིཏེ མནཱཔཧསིཏེ མཱ ཛཱིཡི, ཨཧམྤི ཨཱགཙྪནྟོ ན ཏུཙྪཧཏྠོ ཨཱགཏོ, ཧིཡྻོ སུཝཎྞམཱསཀཔཱུརཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཨཱཧརིཾ, ཨཛྫ རཱུཔིཡཔཱཏིཾ, ཨིམཾ ཏེ ཨཧཾ རཱུཔིཡཔཱཏིཾ སུཝཎྞཔཱུརཾ དདཱམཱིཏི.

རཱཛདྷཱིཏཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ ལབྷནྟོ པུནཔྤུནཾ ཨཱགམིསྶཏི, ན དཱནི ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ཀིཉྩི ན ¶ ཀཐེསི.

སཀྐོ ཏསྶཱ ཨཀཐིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨནྟརཧིཏོ ཧུཏྭཱ པུནདིཝསེ ཏཱཡམེཝ ཝེལཱཡ ལོཧཔཱཏིཾ ཀཧཱཔཎཔཱུརཾ ཨཱདཱཡ ‘‘བྷདྡེ, ཏྭཾ མཾ ཀཱམརཏིཡཱ སནྟཔྤེཧི, ཨིམཾ ཏེ ཀཧཱཔཎཔཱུརཾ ལོཧཔཱཏིཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ དིསྭཱ རཱཛདྷཱིཏཱ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༣.

‘‘ནཱརིཾ ¶ ནརོ ནིཛ྄ཛྷཔཡཾ དྷནེན, ཨུཀྐཾསཏཱི ཡཏྠ ཀརོཏི ཚནྡཾ;

ཝིཔཙྩནཱིཀོ ཏཝ དེཝདྷམྨོ, པཙྩཀྑཏོ ཐོཀཏརེན ཨེསཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – བྷོ པུརིས, ཏྭཾ ཛལོ༹. ནརོ ཧི ནཱམ ནཱརིཾ ཀིལེསརཏིཀཱརཎཱ དྷནེན ནིཛ྄ཛྷཱཔེནྟོ སཉྙཱཔེནྟོ ཡཏྠ ནཱརིཡཱ ཚནྡཾ ཀརོཏི, ཏཾ ཨུཀྐཾསཏི ཝཎྞེཏྭཱ ཐོམེཏྭཱ བཧུཏརེན དྷནེན པལོབྷེཏི, ཏུཡ྄ཧཾ པནེསོ དེཝསབྷཱཝོ ཝིཔཙྩནཱིཀོ, ཏྭཉྷི མཡཱ པཙྩཀྑཏོ ཐོཀཏརེན ཨེསི, པཋམདིཝསེ སུཝཎྞཔཱུརཾ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ, དུཏིཡདིཝསེ སུཝཎྞཔཱུརཾ རཱུཔིཡཔཱཏིཾ, ཏཏིཡདིཝསེ ཀཧཱཔཎཔཱུརཾ ལོཧཔཱཏིཾ ཨཱཧརསཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སཀྐོ ‘‘བྷདྡེ རཱཛཀུམཱརི, ཨཧཾ ཚེཀཝཱཎིཛོ ན ནིརཏྠཀེན ཨཏྠཾ ནཱསེམི, སཙེ ཏྭཾ ཨཱཡུནཱ ཝཱ ཝཎྞེན ཝཱ ཝཌྜྷེཡྻཱསི, ཨཧཾ ཏེ པཎྞཱཀཱརཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨཱཧརེཡྻཾ, ཏྭཾ པན པརིཧཱཡསེཝ, ཏེནཱཧམྤི དྷནཾ པརིཧཱཔེམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༤༤.

‘‘ཨཱཡུ ¶ ཙ ཝཎྞོ ཙ མནུསྶལོཀེ, ནིཧཱིཡཏི མནུཛཱནཾ སུགཏྟེ;

ཏེནེཝ ཝཎྞེན དྷནམྤི ཏུཡ྄ཧཾ, ནིཧཱིཡཏི ཛིཎྞཏརཱསི ཨཛྫ.

༤༥.

‘‘ཨེཝཾ མེ པེཀྑམཱནསྶ, རཱཛཔུཏྟི ཡསསྶིནི;

ཧཱཡཏེཝ ཏཝ ཝཎྞོ, ཨཧོརཏྟཱནམཙྩཡེ.

༤༦.

‘‘ཨིམིནཱཝ ཏྭཾ ཝཡསཱ, རཱཛཔུཏྟི སུམེདྷསེ;

བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརེཡྻཱསི, བྷིཡྻོ ཝཎྞཝཏཱི སིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ནིཧཱིཡཏཱིཏི པརིསྶཱཝནེ ཨཱསིཏྟཨུདཀཾ ཝིཡ པརིཧཱཡཏི. མནུསྶལོཀསྨིཉྷི སཏྟཱ ཛཱིཝིཏེན ཝཎྞེན ཙཀྑུཔསཱདཱདཱིཧི ཙ དིནེ དིནེ པརིཧཱཡནྟེཝ. ཛིཎྞཏརཱསཱིཏི ¶ མམ པཋམཾ ཨཱགཏདིཝསེ པཝཏྟཉྷི ཏེ ཨཱཡུ ཧིཡྻོ དིཝསཾ ན པཱཔུཎི, ཀུཋཱརིཡཱ ཚིནྣཾ ཝིཡ ཏཏྠེཝ ནིརུཛ྄ཛྷི, ཧིཡྻོ པཝཏྟམྤི ཨཛྫདིཝསཾ ན པཱཔུཎི, ཧིཡྻོཝ ཀུཋཱརིཡཱ ཚིནྣཾ ཝིཡ ནིརུཛ྄ཛྷི, ཏསྨཱ ཨཛྫ ཛིཎྞཏརཱསི ཛཱཏཱ. ཨེཝཾ མེཏི ཏིཊྛཏུ ཧིཡྻོ ཙ པརཧིཡྻོ ཙ, ཨཛྫེཝ པན མཡ྄ཧཾ ཨེཝཾ པེཀྑམཱནསྶེཝ ཧཱཡཏེཝ ཏཝ ཝཎྞོ. ཨཧོརཏྟཱནམཙྩཡེཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ རཏྟིནྡིཝེསུ ཝཱིཏིཝཏྟེསུ ཨཧོརཏྟཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨཔཎྞཏྟིཀབྷཱཝམེཝ གམིསྶསཱིཏི དསྶེཏི. ཨིམིནཱཝཱཏི ཏསྨཱ བྷདྡེ, སཙེ ཏྭཾ ཨིམིནཱ ཝཡེནེཝ ཨིམསྨིཾ སུཝཎྞཝཎྞེ སརཱིརེ རཛཱཡ ¶ ཨཝིལུཏྟེཡེཝ སེཊྛཙརིཡཾ ཙརེཡྻཱསི, པབྦཛིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརེཡྻཱསི. བྷིཡྻོ ཝཎྞཝཏཱི སིཡཱཏི ཨཏིརེཀཏརཝཎྞཱ བྷཝེཡྻཱསཱིཏི.

ཏཏོ རཱཛདྷཱིཏཱ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༤༧.

‘‘དེཝཱ ན ཛཱིརནྟི ཡཐཱ མནུསྶཱ, གཏྟེསུ ཏེསཾ ཝལིཡོ ན ཧོནྟི;

པུཙྪཱམི ཏཾ ཡཀྑ མཧཱནུབྷཱཝ, ཀཐཾ ནུ དེཝཱན སརཱིརདེཧོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སརཱིརདེཧོཏི སརཱིརསངྑཱཏོ དེཧོ, དེཝཱནཾ སརཱིརཾ ཀཐཾ ན ཛཱིརཏི, ཨིདཾ ཨཧཾ ཏཾ པུཙྪཱམཱིཏི ཝདཏི.

ཨཐསྶཱ ཀཐེནྟོ སཀྐོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༤༨.

‘‘དེཝཱ ན ཛཱིརནྟི ཡཐཱ མནུསྶཱ, གཏྟེསུ ཏེསཾ ཝལིཡོ ན ཧོནྟི;

སུཝེ སུཝེ བྷིཡྻཏརོཝ ཏེསཾ, དིབྦོ ཙ ཝཎྞོ ཝིཔུལཱ ཙ བྷོགཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཐཱ མནུསྶཱཏི ཡཐཱ མནུསྶཱ ཛཱིརནྟཱ རཱུཔེན ཝཎྞེན བྷོགེན ཙཀྑུཔསཱདཱདཱིཧི ཙ ཛཱིརནྟི, ན ཨེཝཾ དེཝཱ. ཏེསཉྷི གཏྟེསུ ཝལིཡོཔི ན སནྟི, མཊྛཀཉྩནཔཊྚམིཝ སརཱིརཾ ཧོཏི. སུཝེ སུཝེཏི དིཝསེ དིཝསེ. བྷིཡྻཏརོཝཱཏི ཨཏིརེཀཏརོཝ ཏེསཾ དིབྦོ ཙ ཝཎྞོ ཝིཔུལཱ ཙ བྷོགཱ ཧོནྟི, མནུསྶེསུ ཧི རཱུཔཔརིཧཱནི ཙིརཛཱཏབྷཱཝསྶ སཀྑི, དེཝེསུ ཨཏིརེཀརཱུཔསམྤཏྟི ཙ ཨཏིརེཀཔརིཝཱརསམྤཏྟི ཙ. ཨེཝཾ ཨཔརིཧཱནདྷམྨོ ནཱམེས དེཝལོཀོ ¶ . ཏསྨཱ ཏྭཾ ཛརཾ ཨཔྤཏྭཱཝ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཛ, ཨེཝཾ པརིཧཱནིཡསབྷཱཝཱ མནུསྶལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཨཔརིཧཱནིཡསབྷཱཝཾ ཨེཝརཱུཔཾ དེཝལོཀཾ གམིསྶསཱིཏི.

སཱ དེཝལོཀསྶ ཝཎྞཾ སུཏྭཱ ཏསྶ གམནམགྒཾ པུཙྪནྟཱི ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༤༩.

‘‘ཀིཾསཱུདྷ བྷཱིཏཱ ཛནཏཱ ཨནེཀཱ, མགྒོ ཙ ནེཀཱཡཏནཾ པཝུཏྟོ;

པུཙྪཱམི ཏཾ ཡཀྑ མཧཱནུབྷཱཝ, ཀཏྠཊྛིཏོ པརལོཀཾ ན བྷཱཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིཾསཱུདྷ བྷཱིཏཱཏི དེཝརཱཛ, ཨཡཾ ཁཏྟིཡཱདིབྷེདཱ ཨནེཀཱ ཛནཏཱ ཀིཾབྷཱིཏཱ ཀསྶ བྷཡེན ¶ པརིཧཱནིཡསབྷཱཝཱ མནུསྶལོཀཱ དེཝལོཀཾ ན གཙྪཏཱིཏི པུཙྪཏི. མགྒོཏི དེཝལོཀགཱམིམགྒོ. ཨིདྷ པན ‘‘ཀི’’ནྟི ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཀོ’’ཏི པུཙྪཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ ‘‘ཨནེཀཏིཏྠཱཡཏནཝསེན པཎྜིཏེཧི པཝུཏྟོ དེཝལོཀམགྒོ ཀོ ཀཏརོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཀཏྠཊྛིཏོཏི པརལོཀཾ གཙྪནྟོ ཀཏརསྨིཾ མགྒེ ཋིཏོ ན བྷཱཡཏཱིཏི.

ཨཐསྶཱ ¶ ཀཐེནྟོ སཀྐོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༥༠.

‘‘ཝཱཙཾ མནཉྩ པཎིདྷཱཡ སམྨཱ, ཀཱཡེན པཱཔཱནི ཨཀུབྦམཱནོ;

བཧུནྣཔཱནཾ གྷརམཱཝསནྟོ, སདྡྷོ མུདཱུ སཾཝིབྷཱགཱི ཝདཉྙཱུ;

སངྒཱཧཀོ སཁིལོ སཎྷཝཱཙོ, ཨེཏྠཊྛིཏོ པརལོཀཾ ན བྷཱཡེ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – བྷདྡེ, ཨུདཡེ ཝཱཙཾ མནཉྩ སམྨཱ ཋཔེཏྭཱ ཀཱཡེན པཱཔཱནི ཨཀརོནྟོ ཨིམེ དས ཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟནྟོ བཧུཨནྣཔཱནེ པཧཱུཏདེཡྻདྷམྨེ གྷརེ ཝསནྟོ ‘‘དཱནསྶ ཝིཔཱཀོ ཨཏྠཱི’’ཏི སདྡྷཱཡ སམནྣཱགཏོ མུདུཙིཏྟོ དཱནསཾཝིབྷཱགཏཱཡ སཾཝིབྷཱགཱི པབྦཛིཏཱ བྷིཀྑཱཡ ཙརམཱནཱ ཝདནྟི ནཱམ, ཏེསཾ པཙྩཡདཱནེན ཏསྶ ཝཱདསྶ ཛཱནནཏོ ཝདཉྙཱུ ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི སངྒཧཏཱཡ སངྒཱཧཀོ པིཡཝཱདིཏཱཡ སཁིལོ མཊྛཝཙནཏཱཡ སཎྷཝཱཙོ ཨེཏྠ ཨེཏྟཀེ གུཎརཱསིམྷི ཋིཏོ པརལོཀཾ གཙྪནྟོ ན བྷཱཡཏཱིཏི.

ཏཏོ ¶ རཱཛདྷཱིཏཱ ཏཾ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཐུཏིཾ ཀརོནྟཱི ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༥༡.

‘‘ཨནུསཱསསི མཾ ཡཀྑ, ཡཐཱ མཱཏཱ ཡཐཱ པིཏཱ;

ཨུལཱ༹རཝཎྞ པུཙྪཱམི, ཀོ ནུ ཏྭམསི སུབྲཧཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ མཱཏཱཔིཏརོ པུཏྟཀེ ཨནུསཱསནྟི, ཏཐཱ མཾ ཨནུསཱསསི. ཨུལཱ༹རཝཎྞ སོབྷགྒཔྤཏྟརཱུཔདཱརཀ ཀོ ནུ ཨསི ཏྭཾ ཨེཝཾ ཨཙྩུགྒཏསརཱིརོཏི.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༥༢.

‘‘ཨུདཡོཧམསྨི ཀལྱཱཎི, སངྒརཏྟཱ ཨིདྷཱགཏོ;

ཨཱམནྟ ཁོ ཏཾ གཙྪཱམི, མུཏྟོསྨི ཏཝ སངྒརཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ ¶ – ཀལྱཱཎདསྶནེ ཨཧཾ པུརིམབྷཝེ ཏཝ སཱམིཀོ ཨུདཡོ ནཱམ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ སཀྐོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟོ, ཨིདྷཱགཙྪནྟོ ན ཀིལེསཝསེནཱགཏོ, ཏཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ པན སངྒརཾ མོཙེསྶཱམཱིཏི སངྒརཏྟཱ པུབྦེ སངྒརསྶ ཀཏཏྟཱ ཨཱགཏོསྨི, ཨིདཱནི ཏཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ གཙྪཱམི, མུཏྟོསྨི ཏཝ སངྒརཱཏི.

རཱཛདྷཱིཏཱ ཨསྶསིཏྭཱ ‘‘སཱམི, ཏྭཾ ཨུདཡབྷདྡརཱཛཱ’’ཏི ཨསྶུདྷཱརཱ པཝཏྟཡམཱནཱ ‘‘ཨཧཾ ཏུམྷེཧི ཝིནཱ ཝསིཏུཾ ན སཀྐོམི, ཡཐཱ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཝསཱམི, ཏཐཱ མཾ ཨནུསཱསཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིཏརཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

༥༣.

‘‘སཙེ ཁོ ཏྭཾ ཨུདཡོསི, སངྒརཏྟཱ ཨིདྷཱགཏོ;

ཨནུསཱས མཾ རཱཛཔུཏྟ, ཡཐཱསྶ པུན སངྒམོ’’ཏི.

ཨཐ ནཾ ཨནུསཱསནྟོ མཧཱསཏྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༥༤.

‘‘ཨཏིཔཏཏི ཝཡོ ཁཎོ ཏཐེཝ, ཋཱནཾ ནཏྠི དྷུཝཾ ཙཝནྟི སཏྟཱ;

པརིཛཱིཡཏི ཨདྡྷུཝཾ སརཱིརཾ, ཨུདཡེ མཱ པམཱད ཙརསྶུ དྷམྨཾ.

༥༥.

‘‘ཀསིཎཱ པཐཝཱི དྷནསྶ པཱུརཱ, ཨེཀསྶེཝ སིཡཱ ཨནཉྙདྷེཡྻཱ;

ཏཾ ཙཱཔི ཛཧཏི ཨཝཱིཏརཱགོ, ཨུདཡེ མཱ པམཱད ཙརསྶུ དྷམྨཾ.

༥༦.

‘‘མཱཏཱ ¶ ཙ པིཏཱ ཙ བྷཱཏརོ ཙ, བྷརིཡཱ ཡཱཔི དྷནེན ཧོཏི ཀཱིཏཱ;

ཏེ ཙཱཔི ཛཧནྟི ཨཉྙམཉྙཾ, ཨུདཡེ མཱ པམཱད ཙརསྶུ དྷམྨཾ.

༥༧.

‘‘ཀཱཡོ ¶ པརབྷོཛནནྟི ཉཏྭཱ, སཾསཱརེ སུགཏིཉྩ དུགྒཏིཉྩ;

ཨིཏྟརཝཱསོཏི ཛཱནིཡཱན, ཨུདཡེ མཱ པམཱད ཙརསྶུ དྷམྨ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨཏིཔཏཏཱིཏི ཨཏིཝིཡ པཏཏི, སཱིགྷཾ ཨཏིཀྐམཏི. ཝཡོཏི པཋམཝཡཱདིཏིཝིདྷོཔི ཝཡོ. ཁཎོ ཏཐེཝཱཏི ཨུཔྤཱདཊྛིཏིབྷངྒཀྑཎོཔི ཏཐེཝ ཨཏིཔཏཏི. ཨུབྷཡེནཔི བྷིནྣོ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུསངྑཱརོ ནཱམ སཱིགྷསོཏཱ ནདཱི ཝིཡ ཨནིཝཏྟནྟོ སཱིགྷཾ ཨཏིཀྐམཏཱིཏི དསྶེཏི. ཋཱནཾ ནཏྠཱིཏི ‘‘ཨུཔྤནྣཱ སངྑཱརཱ ཨབྷིཛྫིཏྭཱ ཏིཊྛནྟཱུ’’ཏི པཏྠནཱཡཔི ¶ ཏེསཾ ཋཱནཾ ནཱམ ནཏྠི, དྷུཝཾ ཨེཀཾསེནེཝ བུདྡྷཾ བྷགཝནྟཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦེཔི སཏྟཱ ཙཝནྟི, ‘‘དྷུཝཾ མརཎཾ, ཨདྡྷུཝཾ ཛཱིཝིཏ’’ནྟི ཨེཝཾ མརཎསྶཏིཾ བྷཱཝེཧཱིཏི དཱིཔེཏི. པརིཛཱིཡཏཱིཏི ཨིདཾ སུཝཎྞཝཎྞམྤི སརཱིརཾ ཛཱིརཏེཝ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི. མཱ པམཱདནྟི ཏསྨཱ ཏྭཾ ཨུདཡབྷདྡེ མཱ པམཱདཾ ཨཱཔཛྫི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧུཏྭཱ དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨཾ ཙརཱཧཱིཏི.

ཀསིཎཱཏི སཀལཱ. ཨེཀསྶེཝཱཏི ཡདི ཨེཀསྶེཝ རཉྙོ, ཏསྨིཾ ཨེཀསྨིཾཡེཝ ཨནཉྙཱདྷཱིནཱ ཨསྶ. ཏཾ ཙཱཔི ཛཧཏི ཨཝཱིཏརཱགོཏི ཏཎྷཱཝསིཀོ པུགྒལོ ཨེཏྟཀེནཔི ཡསེན ཨཏིཏྟོ མརཎཀཱལེ ཨཝཱིཏརཱགོཝ ཏཾ ཝིཛཧཏི. ཨེཝཾ ཏཎྷཱཡ ཨཔཱུརཎཱིཡབྷཱཝཾ ཛཱནཱཧཱིཏི དཱིཔེཏི. ཏེ ཙཱཔཱིཏི མཱཏཱ པུཏྟཾ, པུཏྟོ མཱཏརཾ, པིཏཱ པུཏྟཾ, པུཏྟོ པིཏརཾ, བྷཱཏཱ བྷགིནིཾ, བྷགིནཱི བྷཱཏརཾ, བྷརིཡཱ སཱམིཀཾ, སཱམིཀོ བྷརིཡནྟི ཨེཏེ ཨཉྙམཉྙཾ ཛཧནྟི, ནཱནཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ སཏྟཱནཾ ནཱནཱབྷཱཝཝིནཱབྷཱཝཾ ཛཱནཱཧཱིཏི དཱིཔེཏི.

པརབྷོཛནནྟི ཝིཝིདྷཱནཾ ཀཱཀཱདཱིནཾ པརསཏྟཱནཾ བྷོཛནཾ. ཨིཏྟརཝཱསོཏི ཡཱ ཨེསཱ ཨིམསྨིཾ སཾསཱརེ མནུསྶབྷཱུཏཱ སུགྒཏི ཙ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏཱ དུགྒཏི ཙ, ཨེཏཾ ཨུབྷཡམྤི ‘‘ཨིཏྟརཝཱསོ’’ཏི ཛཱནིཏྭཱ མཱ པམཱདཾ, ཙརསྶུ དྷམྨཾ. ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ནཱནཱཋཱནཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ སམཱགམོ པརིཏྟོ, ཨིམེ སཏྟཱ ཨཔྤཀསྨིཾཡེཝ ཀཱལེ ཨེཀཏོ ཝསནྟི, ཏསྨཱ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཧཱིཏི.

ཨེཝཾ ¶ མཧཱསཏྟོ ཏསྶཱ ཨོཝཱདམདཱསི. སཱཔི ཏསྶ དྷམྨཀཐཱཡ པསཱིདིཏྭཱ ཐུཏིཾ ཀརོནྟཱི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༥༨.

‘‘སཱདྷུ ¶ བྷཱསཏིཡཾ ཡཀྑོ, ཨཔྤཾ མཙྩཱན ཛཱིཝིཏཾ;

ཀསིརཉྩ པརིཏྟཉྩ, ཏཉྩ དུཀྑེན སཾཡུཏཾ;

སཱཧཾ ཨེཀཱ པབྦཛིསྶཱམི, ཧིཏྭཱ ཀཱསིཾ སུརུནྡྷན’’ནྟི.

ཏཏྠ སཱདྷཱུཏི ‘‘ཨཔྤཾ མཙྩཱན ཛཱིཝིཏ’’ནྟི བྷཱསམཱནོ ཨཡཾ དེཝརཱཛཱ སཱདྷུ བྷཱསཏི. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཨིདཉྷི ཀསིརཉྩ དུཀྑཾ ཨསྶཱདརཧིཏཾ, པརིཏྟཉྩ ན བཧུཀཾ ཨིཏྟརཀཱལཾ. སཙེ ཧི ཀསིརམྤི སམཱནཾ དཱིགྷཀཱལཾ པཝཏྟེཡྻ, པརིཏྟཀམྤི སམཱནཾ སུཁཾ བྷཝེཡྻ, ཨིདཾ པན ཀསིརཉྩེཝ པརིཏྟཉྩ སཀལེན ཝཊྚདུཀྑེན སཾཡུཏཾ སནྣིཧིཏཾ. སཱཧནྟི སཱ ཨཧཾ. སུརུནྡྷནནྟི སུརུནྡྷནནགརཉྩ ཀཱསིརཊྛཉྩ ཚཌྜེཏྭཱ ཨེཀིཀཱཝ པབྦཛིསྶཱམཱིཏི ཨཱཧ.

བོདྷིསཏྟོ ¶ ཏསྶཱ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. སཱཔི པུནདིཝསེ ཨམཙྩེ རཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ཨནྟོནགརེཡེཝ རམཎཱིཡེ ཨུཡྻཱནེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ དྷམྨཾ ཙརིཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ བོདྷིསཏྟསྶ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ རཱཛདྷཱིཏཱ རཱཧུལམཱཏཱ ཨཧོསི, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

ཨུདཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༤༥༩] ༥. པཱནཱིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མིཏྟོ མིཏྟསྶཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀིལེསནིགྒཧཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀསྨིཉྷི སམཡེ སཱཝཏྠིཝཱསིནོ པཉྩསཏཱ གིཧིསཧཱཡཀཱ ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣཱ ཨནྟོཀོཊིསནྠཱརེ ཝསནྟཱ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེསུཾ. སབྦཾ ¶ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. བྷགཝཏོ ཨཱཎཏྟིཡཱ པནཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡེན བྷིཀྑུསངྒྷེ སནྣིཔཱཏིཏེ སཏྠཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨནོདིསྶཀཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐཡིཏྠཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ སབྦསངྒཱཧིཀཝསེནེཝ ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཀིལེསོ ཁུདྡཀོ ནཱམ ནཏྠི, བྷིཀྑུནཱ ནཱམ ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཱ ཀིལེསཱ ནིགྒཧེཏབྦཱ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེཔི བུདྡྷེ ཀིལེསེ ནིགྒཧེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ པཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཀཱསིརཊྛེ ཨེཀསྨིཾ གཱམཀེ དྭེ སཧཱཡཀཱ པཱནཱིཡཏུམྦཱནི ཨཱདཱཡ ཁེཏྟཾ གནྟྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཁེཏྟཾ ཀོཊྚེཏྭཱ པིཔཱསིཏཀཱལེ ཨཱགནྟྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝནྟི. ཏེསུ ཨེཀོ པཱནཱིཡཏྠཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ པཱནཱིཡཾ རཀྑནྟོ ཨིཏརསྶ ཏུམྦཏོ པིཝིཏྭཱ སཱཡཾ ཨརཉྙཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ནྷཱཡིཏྭཱ ཋིཏོ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཀཱཡདྭཱརཱདཱིཧི ཨཛྫ ཀིཉྩི པཱཔཾ ཀཏ’’ནྟི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཐེནེཏྭཱ པཱནཱིཡསྶ པིཝིཏབྷཱཝཾ དིསྭཱ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏཎྷཱ ཝཌྜྷམཱནཱ མཾ ཨཔཱཡེསུ ཁིཔིསྶཏི, ཨིམཾ ཀིལེསཾ ནིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི པཱནཱིཡསྶ ཐེནེཏྭཱ པིཝིཏབྷཱཝཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ པཊིལདྡྷགུཎཾ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཨིཏརོ ནྷཱཡིཏྭཱ ཨུཊྛིཏོ ‘‘ཨེཧི, སམྨ, གྷརཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, མམ གྷརེན ཀིཙྩཾ ནཏྠི, པཙྩེཀབུདྡྷཱ ¶ ནཱམ མཡ’’ནྟི. ‘‘པཙྩེཀབུདྡྷཱ ནཱམ ཏུམྷཱདིསཱ ན ཧོནྟཱི’’ཏི. ‘‘ཨཐ ཀཱིདིསཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཧོནྟཱི’’ཏི? ‘‘དྭངྒུལཀེསཱ ཀཱསཱཡཝཏྠཝསནཱ ཨུཏྟརཧིམཝནྟེ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརེ ཝསནྟཱི’’ཏི. སོ སཱིསཾ པརཱམསི, ཏཾ ཁཎཉྙེཝསྶ གིཧིལིངྒཾ ཨནྟརདྷཱཡི, སུརཏྟདུཔཊྚཾ ནིཝཏྠམེཝ, ཝིཛྫུལཏཱསདིསཾ ཀཱཡབནྡྷནཾ བདྡྷམེཝ, ཨལཏྟཀཔཱཊལཝཎྞཾ ཨུཏྟརཱསངྒཙཱིཝརཾ ཨེཀཾསཾ ཀཏམེཝ, མེགྷཝཎྞཾ པཾསུཀཱུལཙཱིཝརཾ དཀྑིཎཨཾསཀཱུཊེ ཋཔིཏམེཝ, བྷམརཝཎྞོ མཏྟིཀཱཔཏྟོ ཝཱམཨཾསཀཱུཊེ ལགྒིཏོཝ ཨཧོསི. སོ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརེཡེཝ ཨོཏརི.

ཨཔརོཔི ཀཱསིགཱམེཡེཝ ཀུཊུམྦིཀོ ཨཱཔཎེ ནིསིནྣོ ཨེཀཾ པུརིསཾ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ཨཱདཱཡ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཏཾ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཾ ཨིཏྠིཾ ཨིནྡྲིཡཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ཨོལོཀེཏྭཱ པུན ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ལོབྷོ ཝཌྜྷམཱནོ མཾ ¶ ཨཔཱཡེསུ ཁིཔིསྶཏཱི’’ཏི སཾཝིགྒམཱནསོ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋིཏོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརམེཝ ¶ གཏོ.

ཨཔརེཔི ཀཱསིགཱམཝཱསིནོཡེཝ དྭེ པིཏཱཔུཏྟཱ ཨེཀཏོ མགྒཾ པཊིཔཛྫིཾསུ. ཨཊཝཱིམུཁེ པན ཙོརཱ ཨུཊྛིཏཱ ཧོནྟི. ཏེ པིཏཱཔུཏྟེ ལབྷིཏྭཱ པུཏྟཾ གཧེཏྭཱ ‘‘དྷནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཝ པུཏྟཾ གཎྷཱ’’ཏི པིཏརཾ ཝིསྶཛྫེནྟི, དྭེ བྷཱཏརོ ལབྷིཏྭཱ ཀནིཊྛཾ གཧེཏྭཱ ཛེཊྛཾ ཝིསྶཛྫེནྟི, ཨཱཙརིཡནྟེཝཱསིཀེ ལབྷིཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟེཝཱསིཀཾ ཝིསྶཛྫེནྟི, ཨནྟེཝཱསིཀོ སིཔྤལོབྷེན དྷནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ གཎྷིཏྭཱ གཙྪཏི. ཨཐ ཏེ པིཏཱཔུཏྟཱཔི ཏཏྠ ཙོརཱནཾ ཨུཊྛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ མཾ ‘པིཏཱ’ཏི མཱ ཝད, ཨཧམྤི ཏཾ ‘པུཏྟོ’ཏི ན ཝཀྑཱམཱི’’ཏི ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ ཙོརེཧི གཧིཏཀཱལེ ‘‘ཏུམྷེ ཨཉྙམཉྙཾ ཀིཾ ཧོཐཱ’’ཏི པུཊྛཱ ‘‘ན ཀིཉྩི ཧོམཱ’’ཏི སམྤཛཱནམུསཱཝཱདཾ ཀརིཾསུ. ཏེསུ ཨཊཝིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱཡཾ ནྷཱཡིཏྭཱ ཋིཏེསུ པུཏྟོ ཨཏྟནོ སཱིལཾ སོདྷེནྟོ ཏཾ མུསཱཝཱདཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ པཱཔཾ ཝཌྜྷམཱནཾ མཾ ཨཔཱཡེསུ ཁིཔིསྶཏི, ཨིམཾ ཀིལེསཾ ནིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋིཏོ པིཏུ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརམེཝ གཏོ.

ཨཔརོཔི ཀཱསིགཱམེཡེཝ པན ཨེཀོ གཱམབྷོཛཀོ མཱགྷཱཏཾ ཀཱརཱཔེསི. ཨཐ ནཾ བལིཀམྨཀཱལེ མཧཱཛནོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘སཱམི, མཡཾ མིགསཱུཀརཱདཡོ མཱརེཏྭཱ ཡཀྑཱནཾ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམ, བལིཀམྨཀཱལོ ཨེསོ’’ཏི. ཏུམྷཱཀཾ པུབྦེ ཀརཎནིཡཱམེནེཝ ཀརོཐཱཏི མནུསྶཱ བཧུཾ པཱཎཱཏིཔཱཏམཀཾསུ. སོ བཧུཾ མཙྪམཾསཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ མནུསྶཱ ཨེཏྟཀེ པཱཎེ མཱརེནྟཱ མམེཝེཀསྶ ཝཙནེན མཱརཡིཾསཱུ’’ཏི ཀུཀྐུཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝཱཏཔཱནཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཀོཝ ཝིཔསྶནཾ ¶ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋིཏོ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརམེཝ གཏོ.

ཨཔརོཔི ཀཱསིརཊྛེཡེཝ གཱམབྷོཛཀོ མཛྫཝིཀྐཡཾ ཝཱརེཏྭཱ ‘‘སཱམི, པུབྦེ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ སུརཱཚཎོ ནཱམ ཧོཏི, ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི མཧཱཛནེན ཝུཏྟོ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པོརཱཎཀནིཡཱམེནེཝ ཀརོཐཱ’’ཏི ¶ ¶ ཨཱཧ. མནུསྶཱ ཚཎཾ ཀཏྭཱ སུརཾ པིཝིཏྭཱ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱ ཧཏྠཔཱདེ བྷཉྫིཏྭཱ སཱིསཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཀཎྞེ ཚིནྡིཏྭཱ བཧུདཎྜེན བཛ྄ཛྷིཾསུ. གཱམབྷོཛཀོ ཏེ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡི ཨནནུཛཱནནྟེ ཨིམེ ཨིམཾ དུཀྑཾ ན ཝིནྡེཡྻུ’’ནྟི. སོ ཨེཏྟཀེན ཀུཀྐུཙྩཾ ཀཏྭཱ ཝཱཏཔཱནཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཀོཝ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརམེཝ གཏོ.

ཨཔརབྷཱགེ ཏེ པཉྩ པཙྩེཀབུདྡྷཱ བྷིཀྑཱཙཱརཏྠཱཡ བཱརཱཎསིདྭཱརེ ཨོཏརིཏྭཱ སུནིཝཏྠཱ སུཔཱརུཏཱ པཱསཱདིཀེཧི ཨབྷིཀྐམཱདཱིཧི པིཎྜཱཡ ཙརནྟཱ རཱཛདྭཱརཾ སམྤཱཔུཎིཾསུ. རཱཛཱ ཏེ དིསྭཱ པསནྣཙིཏྟོ རཱཛནིཝེསནཾ པཝེསེཏྭཱ པཱདེ དྷོཝིཏྭཱ གནྡྷཏེལེན མཀྑེཏྭཱ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པཋམཝཡེ པབྦཛྫཱ སོབྷཏི, ཨིམསྨིཾ ཝཡེ པབྦཛནྟཱ ཀཐཾ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ པསྶིཏྠ, ཀིཾ ཝོ ཨཱརམྨཎཾ ཨཧོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ཏེ ཏསྶ ཀཐེནྟཱ –

༥༩.

‘‘མིཏྟོ མིཏྟསྶ པཱནཱིཡཾ, ཨདིནྣཾ པརིབྷུཉྫིསཾ;

ཏེན པཙྪཱ ཝིཛིགུཙྪིཾ, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;

མཱ པུན ཨཀརཾ པཱཔཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོ ཨཧཾ.

༦༠.

‘‘པརདཱརཉྩ དིསྭཱན, ཚནྡོ མེ ཨུདཔཛྫཐ;

ཏེན པཙྪཱ ཝིཛིགུཙྪིཾ, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;

མཱ པུན ཨཀརཾ པཱཔཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོ ཨཧཾ.

༦༡.

‘‘པིཏརཾ མེ མཧཱརཱཛ, ཙོརཱ ཨགཎྷུ ཀཱནནེ;

ཏེསཱཧཾ པུཙྪིཏོ ཛཱནཾ, ཨཉྙཐཱ ནཾ ཝིཡཱཀརིཾ.

༦༢.

‘‘ཏེན ¶ པཙྪཱ ཝིཛིགུཙྪིཾ, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;

མཱ པུན ཨཀརཾ པཱཔཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོ ཨཧཾ.

༦༣.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏམཀརུཾ, སོམཡཱགེ ཨུཔཊྛིཏེ;

ཏེསཱཧཾ སམནུཉྙཱསིཾ.

༦༤.

‘‘ཏེན ¶ པཙྪཱ ཝིཛིགུཙྪིཾ, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;

མཱ པུན ཨཀརཾ པཱཔཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོ ཨཧཾ.

༦༥.

‘‘སུརཱམེརཡམཱདྷུཀཱ, ཡེ ཛནཱ པཋམཱསུ ནོ;

བཧཱུནཾ ཏེ ཨནཏྠཱཡ, མཛྫཔཱནམཀཔྤཡུཾ;

ཏེསཱཧཾ ¶ སམནུཉྙཱསིཾ.

༦༦.

‘‘ཏེན པཙྪཱ ཝིཛིགུཙྪིཾ, ཏཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;

མཱ པུན ཨཀརཾ པཱཔཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོ ཨཧ’’ནྟི. –

ཨིམཱ པཊིཔཱཊིཡཱ པཉྩ གཱཐཱ ཨབྷཱསིཾསུ. རཱཛཱཔི ཨེཀམེཀསྶ བྱཱཀརཎཾ སུཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨཡཾ པབྦཛྫཱ ཏུམྷཱཀཾ ཡེཝཱནུཙྪཝིཀཱ’’ཏི ཐུཏིམཀཱསི.

ཏཏྠ མིཏྟོ མིཏྟསྶཱཏི མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ ཨེཀསྶ མིཏྟོ ཧུཏྭཱ ཏསྶ མིཏྟསྶ སནྟཀཾ པཱནཱིཡཾ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེནེཝ པརིབྷུཉྫིཾ. ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ པུཐུཛྫནཱ ནཱམ པཱཔཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཨཧཾ མཱ པུན ཨཀརཾ པཱཔཾ, ཏཾ པཱཔཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ པབྦཛིཏོམྷི. ཚནྡོཏི མཧཱརཱཛ, ཨིམིནཱཝ ནིཡཱམེན མམ པརདཱརཾ དིསྭཱ ཀཱམེ ཚནྡོ ཨུཔྤཛྫི. ཨགཎྷཱུཏི ཨགཎྷིཾསུ. ཛཱནནྟི ཏེསཾ ཙོརཱནཾ ‘‘ཨཡཾ ཀིཾ ཏེ ཧོཏཱི’’ཏི པུཙྪིཏོ ཛཱནནྟོཡེཝ ‘‘ན ཀིཉྩི ཧོཏཱི’’ཏི ཨཉྙཐཱ བྱཱཀཱསིཾ. སོམཡཱགེཏི ནཝཙནྡེ ཨུཊྛིཏེ སོམཡཱགཾ ནཱམ ཡཀྑབལིཾ ཀརིཾསུ, ཏསྨིཾ ཨུཔཊྛིཏེ. སམནུཉྙཱསིནྟི སམནུཉྙོ ཨཱསིཾ. སུརཱམེརཡམཱདྷུཀཱཏི པིཊྛསུརཱདིསུརཉྩ པུཔྥཱསཝཱདིམེརཡཉྩ པཀྐམདྷུ ཝིཡ མདྷུརཾ མཉྙམཱནཱ. ཡེ ཛནཱ པཋམཱསུ ནོཏི ཡེ ནོ གཱམེ ཛནཱ པཋམཾ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཱསུཾ ཨཧེསུཾ. བཧཱུནཾ ཏེཏི ཏེ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀསྨིཾ ཚཎེ པཏྟེ བཧཱུནཾ ཨནཏྠཱཡ མཛྫཔཱནཾ ཨཀཔྤཡིཾསུ.

རཱཛཱ ¶ ཏེསཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ ཙཱིཝརསཱཊཀེ ཙ བྷེསཛྫཱནི ཙ དཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཨུཡྻོཛེསི. ཏེཔི ཏསྶ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨགམཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ རཱཛཱ ཝཏྠུཀཱམེསུ ཝིརཏྟོ ཨནཔེཀྑོ ཧུཏྭཱ ¶ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨིཏྠིཡོ ཨནཱལཔིཏྭཱ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཝིརཏྟཙིཏྟོ ཨུཊྛཱཡ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ནིསིནྣོ སེཏབྷིཏྟིཡཾ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེསི. སོ ཛྷཱནཔྤཏྟོ ཀཱམེ གརཧནྟོ –

༦༧.

‘‘དྷིརཏྠུ སུབཧཱུ ཀཱམེ, དུགྒནྡྷེ བཧུཀཎྚཀེ;

ཡེ ཨཧཾ པཊིསེཝནྟོ, ནཱལབྷིཾ ཏཱདིསཾ སུཁ’’ནྟི. – གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ བཧུཀཎྚཀེཏི བཧཱུ པཙྩཱམིཏྟེ. ཡེ ཨཧནྟི ཡོ ཨཧཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཏཱདིསནྟི ཨེཏཱདིསཾ ཀིལེསརཧིཏཾ ཛྷཱནསུཁཾ.

ཨཐསྶ ¶ ཨགྒམཧེསཱི ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཨུཀྐཎྛིཏརཱུཔོ ཨཧོསི, ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨཀཐེཏྭཱཝ སིརིགབྦྷཾ པཝིཊྛོ, པརིགྒཎྷིསྶཱམི ཏཱཝ ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ སིརིགབྦྷདྭཱརེ ཋིཏཱ རཉྙོ ཀཱམེསུ གརཧནྟསྶ ཨུདཱནཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏྭཾ ཀཱམེ གརཧསི, ཀཱམསུཁསདིསཾ ནཱམ སུཁཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཀཱམེ ཝཎྞེནྟཱི ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༦༨.

‘‘མཧསྶཱདཱ སུཁཱ ཀཱམཱ, ནཏྠི ཀཱམཱ པརཾ སུཁཾ;

ཡེ ཀཱམེ པཊིསེཝནྟི, སགྒཾ ཏེ ཨུཔཔཛྫརེ’’ཏི.

ཏཏྠ མཧསྶཱདཱཏི མཧཱརཱཛ, ཨེཏེ ཀཱམཱ ནཱམ མཧཱཨསྶཱདཱ, ཨིཏོ ཨུཏྟརིཾ ཨཉྙཾ སུཁཾ ནཏྠི. ཀཱམསེཝིནོ ཧི ཨཔཱཡེ ཨནུཔགམྨ སགྒེ ནིབྦཏྟནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶཱ ‘‘ནསྶ ཝསལི, ཀིཾ ཀཐེསི, ཀཱམེསུ སུཁཾ ནཱམ ཀུཏོ ཨཏྠི, ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཱ ཨེཏེ’’ཏི གརཧནྟོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༩.

‘‘ཨཔྤསྶཱདཱ དུཁཱ ཀཱམཱ, ནཏྠི ཀཱམཱ པརཾ དུཁཾ;

ཡེ ཀཱམེ པཊིསེཝནྟི, ནིརཡཾ ཏེ ཨུཔཔཛྫརེ.

༧༠.

‘‘ཨསཱི ¶ ཡཐཱ སུནིསིཏོ, ནེཏྟིཾསོཝ སུཔཱཡིཀོ;

སཏྟཱིཝ ཨུརསི ཁིཏྟཱ, ཀཱམཱ དུཀྑཏརཱ ཏཏོ.

༧༡.

‘‘ཨངྒཱརཱནཾཝ ¶ ཛལིཏཾ, ཀཱསུཾ སཱདྷིཀཔོརིསཾ;

ཕཱལཾཝ དིཝསཾཏཏྟཾ, ཀཱམཱ དུཀྑཏརཱ ཏཏོ.

༧༢.

‘‘ཝིསཾ ཡཐཱ ཧལཱཧལཾ, ཏེལཾ པཀྐུཐིཏཾ ཡཐཱ;

ཏམྦལོཧཝིལཱིནཾཝ, ཀཱམཱ དུཀྑཏརཱ ཏཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ནེཏྟིཾསོཏི ནིཀྐརུཎོ, ཨིདམྤི ཨེཀསྶ ཁགྒསྶ ནཱམཾ. དུཀྑཏརཱཏི ཨེཝཾ ཛལིཏངྒཱརཀཱསུཾ ཝཱ དིཝསཾ ཏཏྟཾ ཕཱལཾ ཝཱ པཊིཙྩ ཡཾ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཏོཔི ཀཱམཱཡེཝ དུཀྑཏརཱཏི ཨཏྠོ. ཨནནྟརགཱཐཱཡ ཡཐཱ ཨེཏཱནི ཝིསཱདཱིནི དུཀྑཱཝཧནཏོ དུཀྑཱནི, ཨེཝཾ ཀཱམཱཔི དུཀྑཱ, ཏཾ པན ཀཱམདུཀྑཾ ཨིཏརེཧི དུཀྑེཧི དུཀྑཏརནྟི ཨཏྠོ.

ཨེཝཾ ¶ མཧཱསཏྟོ དེཝིཡཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘བྷོནྟོ ཨམཙྩཱ, ཏུམྷེ རཛྫཾ པཊིཔཛྫཐ, ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ མཧཱཛནསྶ རོདནྟསྶ པརིདེཝནྟསྶ ཨུཊྛཱཡ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨནིལཔཐེནེཝ ཨུཏྟརཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ རམཎཱིཡེ པདེསེ ཨསྶམཾ མཱཔེཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཀིལེསོ ཁུདྡཀོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཔྤམཏྟཀོཔི པཎྜིཏེཧི ནིགྒཧིཏབྦོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ པཉྩསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏདཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ པརིནིབྦཱཡིཾསུ, དེཝཱི རཱཧུལམཱཏཱ ཨཧོསི, རཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

པཱནཱིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༤༦༠] ༦. ཡུདྷཉྩཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མིཏྟཱམཙྩཔརིབྱཱུལ༹ྷནྟི ¶ ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀདིཝསཉྷི དྷམྨསབྷཱཡཾ སནྣིཔཏིཏཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཙེ དསབལོ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིསྶ, སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷེ ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ ཨབྷཝིསྶ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ ཙཏུརིདྡྷཱིཧི སམིདྡྷོ པརོསཧསྶཔུཏྟཔརིཝཱརོ ¶ , སོ ཨེཝརཱུཔཾ སིརིཝིབྷཝཾ པཧཱཡ ཀཱམེསུ དོསཾ དིསྭཱ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ ཚནྣསཧཱཡོཝ ཀཎྚཀམཱརུཡ྄ཧ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནོམནདཱིཏཱིརེ པབྦཛིཏྭཱ ཚབྦསྶཱནི དུཀྐརཀཱརིཀཾ ཀཏྭཱ སམྨཱསམྦོདྷིཾ པཏྟོ’’ཏི སཏྠུ གུཎཀཐཾ ཀཐཡིཾསུ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨིདཱནེཝ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑནྟོ, པུབྦེཔི དྭཱདསཡོཛནིཀེ བཱརཱཎསིནགརེ རཛྫཾ པཧཱཡ ནིཀྑནྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ རམྨནགརེ སབྦདཏྟོ ནཱམ རཱཛཱ ཨཧོསི. ཨཡཉྷི བཱརཱཎསཱི ཨུདཡཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༡.༣༧ ཨཱདཡོ) སུརུནྡྷནནགརཾ ནཱམ ཛཱཏཱ, ཙཱུལ༹སུཏསོམཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༡༧.༡༩༥ ཨཱདཡོ) སུདསྶནཾ ནཱམ, སོཎནནྡཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༠.༩༢ ཨཱདཡོ) བྲཧྨཝཌྜྷནཾ ནཱམ, ཁཎྜཧཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༩༨༢ ཨཱདཡོ) པུཔྥཝཏཱི ¶ ནཱམ, སངྑབྲཱཧྨཎཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༡༠.༣༩ ཨཱདཡོ) མོལི༹ནཱི ནཱམ, ཨིམསྨིཾ པན ཡུདྷཉྩཡཛཱཏཀེ རམྨནགརཾ ནཱམ ཨཧོསི. ཨེཝམསྶཱ ཀདཱཙི ནཱམཾ པརིཝཏྟཏི. ཏཏྠ སབྦདཏྟརཉྙོ པུཏྟསཧསྶཾ ཨཧོསི. ཡུདྷཉྩཡསྶ ནཱམ ཛེཊྛཔུཏྟསྶ ཨུཔརཛྫཾ ཨདཱསི. སོ དིཝསེ དིཝསེ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི. ཨེཝཾ གཙྪནྟེ ཀཱལེ བོདྷིསཏྟོ ཨེཀདིཝསཾ པཱཏོཝ རཐཝརམཱརུཡ྄ཧ མཧནྟེན སིརིཝིབྷཝེན ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ཾ གཙྪནྟོ རུཀྑགྒཏིཎགྒསཱཁགྒམཀྐཊཀསུཏྟཛཱལཱདཱིསུ མུཏྟཱཛཱལཱཀཱརེན ལགྒིཏཨུསྶཝབིནྡཱུནི དིསྭཱ ‘‘སམྨ སཱརཐི, ཀིཾ ནཱམེཏ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨེཏེ དེཝ, ཧིམསམཡེ པཏནཀཨུསྶཝབིནྡཱུནི ནཱམཱ’’ཏི སུཏྭཱ དིཝསབྷཱགཾ ཨུཡྻཱནེ ཀཱིལི༹ཏྭཱ སཱཡནྷཀཱལེ པཙྩཱགཙྪནྟོ ཏེ ཨདིསྭཱཝ ‘‘སམྨ སཱརཐི, ཀཧཾ ནུ ཁོ ཨེཏེ ཨུསྶཝབིནྡཱུ, ན ཏེ ཨིདཱནི པསྶཱམཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘དེཝ, ཏེ སཱུརིཡེ ཨུགྒཙྪནྟེ སབྦེཝ བྷིཛྫིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏསངྑཱརཱཔི ཏིཎགྒེ ཨུསྶཝབིནྡུསདིསཱཝ, མཡཱ བྱཱདྷིཛརཱམརཎེཧི ཨཔཱིལི༹ཏེཡེཝ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པབྦཛིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨུསྶཝབིནྡུམེཝ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱདིཏྟེ ཝིཡ ཏཡོ བྷཝེ པསྶནྟོ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཨགནྟྭཱ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཱཡ ཝིནིཙྪཡསཱལཱཡ ནིསིནྣསྶ པིཏུ སནྟིཀཾཡེཝ གནྟྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ པབྦཛྫཾ ཡཱཙནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༣.

‘‘མིཏྟཱམཙྩཔརིབྱཱུལ༹ྷཾ ¶ ¶ , ཨཧཾ ཝནྡེ རཐེསབྷཾ;

པབྦཛིསྶཱམཧཾ རཱཛ, ཏཾ དེཝོ ཨནུམཉྙཏཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ པརིབྱཱུལ༹ྷནྟི པརིཝཱརིཏཾ. ཏཾ དེཝོཏི ཏཾ མམ པབྦཛྫཾ དེཝོ ཨནུཛཱནཱཏཱུཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ནིཝཱརེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༤.

‘‘སཙེ ཏེ ཨཱུནཾ ཀཱམེཧི, ཨཧཾ པརིཔཱུརཡཱམི ཏེ;

ཡོ ཏཾ ཧིཾ སཏི ཝཱརེམི, མཱ པབྦཛ ཡུདྷཉྩཡཱ’’ཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཀུམཱརོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༥.

‘‘ན མཏྠི ཨཱུནཾ ཀཱམེཧི, ཧིཾསིཏཱ མེ ན ཝིཛྫཏི;

དཱིཔཉྩ ཀཱཏུམིཙྪཱམི, ཡཾ ཛརཱ ནཱབྷིཀཱིརཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དཱིཔཉྩཱཏི ཏཱཏ ནེཝ མཡ྄ཧཾ ཀཱམེཧི ཨཱུནཾ ཨཏྠི, ན མཾ ཧིཾསནྟོ ཀོཙི ཝིཛྫཏི, ཨཧཾ པན པརལོཀགམནཱཡ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ཀཱཏུམིཙྪཱམི. ཀཱིདིསཾ? ཡཾ ཛརཱ ནཱབྷིཀཱིརཏི ན ཝིདྡྷཾསེཏི, ཏམཧཾ ཀཱཏུམིཙྪཱམི, ཨམཏམཧཱནིབྦཱནཾ གཝེསིསྶཱམི, ན མེ ཀཱམེཧི ཨཏྠོ, ཨནུཛཱནཱཐ མཾ, མཧཱརཱཛཱཏི ཝདཏི.

ཨིཏི པུནཔྤུནཾ ཀུམཱརོ པབྦཛྫཾ ཡཱཙི, རཱཛཱ ‘‘མཱ པབྦཛཱ’’ཏི ཝཱརེཏི. ཏམཏྠམཱཝིཀརོནྟོ སཏྠཱ ཨུཔཌྜྷཾ གཱཐམཱཧ –

༧༦.

‘‘པུཏྟོ ཝཱ པིཏརཾ ཡཱཙེ, པིཏཱ ཝཱ པུཏྟམོརས’’ནྟི.

ཏཏྠ ཝཱ-ཀཱརོ སམྤིཎྜནཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, པུཏྟོ ཙ པིཏརཾ ཡཱཙཏི, པིཏཱ ཙ ཨོརསཾ པུཏྟཾ ཡཱཙཏཱི’’ཏི.

སེསཾ ཨུཔཌྜྷགཱཐཾ རཱཛཱ ཨཱཧ –

‘‘ནེགམོ ¶ ཏཾ ཡཱཙེ ཏཱཏ, མཱ པབྦཛ ཡུདྷཉྩཡཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཨཡཾ ཏེ ཏཱཏ ནིགམཝཱསིམཧཱཛནོ ཡཱཙཏི, ནགརཛནོཔི མཱ ཏྭཾ པབྦཛཱཏི.

ཀུམཱརོ པུནཔི པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༧.

‘‘མཱ ¶ མཾ དེཝ ནིཝཱརེཧི, པབྦཛནྟཾ རཐེསབྷ;

མཱཧཾ ཀཱམེཧི སམྨཏྟོ, ཛརཱཡ ཝསམནྭགཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝསམནྭགཱུཏི མཱ ཨཧཾ ཀཱམེཧི སམྨཏྟོ པམཏྟོ ཛརཱཡ ཝསགཱམཱི ནཱམ ཧོམི, ཝཊྚདུཀྑཾ པན ཁེཔེཏྭཱ ཡཐཱ ཙ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷནཀོ ཧོམི,. ཏཐཱ མཾ ཨོལོཀེཧཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ རཱཛཱ ཨཔྤཊིབྷཱཎོ ཨཧོསི. མཱཏཱ པནསྶ ‘‘པུཏྟོ ཏེ, དེཝི, པིཏརཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷེ ཀཐེཐཱ’’ཏི ནིརསྶཱསེན མུཁེན སུཝཎྞསིཝིཀཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ སཱིགྷཾ ཝིནིཙྪཡཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཡཱཙམཱནཱ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༧༨.

‘‘ཨཧཾ ཏཾ ཏཱཏ ཡཱཙཱམི, ཨཧཾ པུཏྟ ནིཝཱརཡེ;

ཙིརཾ ཏཾ དཊྛུམིཙྪཱམི, མཱ པབྦཛ ཡུདྷཉྩཡཱ’’ཏི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཀུམཱརོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༩.

‘‘ཨུསྶཱཝོཝ ཏིཎགྒམྷི, སཱུརིཡུགྒམནཾ པཏི;

ཨེཝམཱཡུ མནུསྶཱནཾ, མཱ མཾ ཨམྨ ནིཝཱརཡཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཨམྨ, ཡཐཱ ཏིཎགྒེ ཨུསྶཝབིནྡུ སཱུརིཡསྶ ཨུགྒམནཾ པཏིཊྛཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, པཐཝིཡཾ པཏཏི, ཨེཝཾ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ པརིཏྟཾ ཏཱཝཀཱལིཀཾ ཨཙིརཊྛིཏིཀཾ, ཨེཝརཱུཔེ ལོཀསནྣིཝཱསེ ཀཐཾ ཏྭཾ ཙིརཾ མཾ པསྶསི, མཱ མཾ ནིཝཱརེཧཱིཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཝུཏྟེཔི སཱ པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཡེཝ. ཏཏོ མཧཱསཏྟོ པིཏརཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༠.

‘‘ཏརམཱནོ ཨིམཾ ཡཱནཾ, ཨཱརོཔེཏུ རཐེསབྷ;

མཱ མེ མཱཏཱ ཏརནྟསྶ, ཨནྟརཱཡཀརཱ ཨཧཱུ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཏཱཏ རཐེསབྷ, ཨིམཾ མམ མཱཏརཾ ཏརམཱནོ པུརིསོ སུཝཎྞསིཝིཀཱཡཱནཾ ཨཱརོཔེཏུ, མཱ མེ ཛཱཏིཛརཱབྱཱདྷིམརཎཀནྟཱརཾ ཏརནྟསྶ ཨཏིཀྐམནྟསྶ མཱཏཱ ཨནྟརཱཡཀརཱ ཨཧཱུཏི.

རཱཛཱ ¶ པུཏྟསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘གཙྪ, བྷདྡེ, ཏཝ སིཝིཀཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ རཏིཝཌྜྷནཔཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧཱ’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཋཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ནཱརཱིགཎཔརིཝུཏཱ གནྟྭཱ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ‘‘ཀཱ ནུ ཁོ པུཏྟསྶ པཝཏྟཱི’’ཏི ཝིནིཙྪཡཊྛཱནཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཨཊྛཱསི. བོདྷིསཏྟོ མཱཏུ གཏཀཱལེ པུན པིཏརཾ ཡཱཙི. རཱཛཱ པཊིབཱཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཏེན ཧི ཏཱཏ, ཏཝ མནཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཧི, པབྦཛཱཧཱི’’ཏི ཨནུཛཱནི. རཉྙོ ཨནུཉྙཱཏཀཱལེ བོདྷིསཏྟསྶ ཀནིཊྛོ ཡུདྷིཊྛིལཀུམཱརོ ནཱམ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, མཡ྄ཧཾ པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨནུཛཱནཱཔེསི. ཨུབྷོཔི བྷཱཏརོ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཀཱམེ པཧཱཡ མཧཱཛནཔརིཝུཏཱ ཝིནིཙྪཡཏོ ནིཀྑམིཾསུ. དེཝཱིཔི མཧཱསཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘མམ པུཏྟེ པབྦཛིཏེ རམྨནགརཾ ཏུཙྪཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པརིདེཝམཱནཱ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༨༡.

‘‘ཨབྷིདྷཱཝཐ བྷདྡནྟེ, སུཉྙཾ ཧེསྶཏི རམྨཀཾ;

ཡུདྷཉྩཡོ ཨནུཉྙཱཏོ, སབྦདཏྟེན རཱཛིནཱ.

༨༢.

‘‘ཡོཧུ ¶ སེཊྛོ སཧསྶསྶ, ཡུཝཱ ཀཉྩནསནྣིབྷོ;

སོཡཾ ཀུམཱརོ པབྦཛིཏོ, ཀཱསཱཡཝསནོ བལཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨབྷིདྷཱཝཐཱཏི པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱ ནཱརིཡོ སབྦཱ ཝེགེན དྷཱཝཐཱཏི ཨཱཎཱཔེཏི. བྷདྡནྟེཏི ཨེཝཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷདྡཾ ཏཝ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝདཐ. རམྨཀནྟི རམྨནགརཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཡོཧུ སེཊྛོཏི ཡོ རཉྙོ པུཏྟོ སཧསྶསྶ སེཊྛོ ཨཧོསི, སོ པབྦཛིཏོཏི པབྦཛྫཱཡ གཙྪནྟཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ.

བོདྷིསཏྟོཔི ¶ ན ཏཱཝ པབྦཛཏི. སོ ཧི མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ ཀནིཊྛཾ ཡུདྷིཊྛིལཀུམཱརཾ གཧེཏྭཱ ནགརཱ ནིཀྑམྨ མཧཱཛནཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨུབྷོཔི བྷཱཏརོ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ མནོརམེ ཋཱནེ ཨསྶམཔདཾ ཀརིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱདཱིཧི ཡཱཝཛཱིཝཾ ཡཱཔེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ. ཏམཏྠཾ ཨོསཱནེ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱཡ དཱིཔེཏི –

༨༣.

‘‘ཨུབྷོ ཀུམཱརཱ པབྦཛིཏཱ, ཡུདྷཉྩཡོ ཡུདྷིཊྛིལོ;

པཧཱཡ མཱཏཱཔིཏརོ, སངྒཾ ཚེཏྭཱན མཙྩུནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ མཙྩུནོཏི མཱརསྶ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – བྷིཀྑཝེ, ཡུདྷཉྩཡོ ཙ ཡུདྷིཊྛིལོ ཙ ཏེ ཨུབྷོཔི ཀུམཱརཱ མཱཏཱཔིཏརོ པཧཱཡ མཱརསྶ སནྟཀཾ རཱགདོསམོཧསངྒཾ ཚིནྡིཏྭཱ པབྦཛིཏཱཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ རཛྫཾ ཚཌྜེཏྭཱ པབྦཛིཏོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི ཨཧེསུཾ, ཡུདྷིཊྛིལཀུམཱརོ ཨཱནནྡོ, ཡུདྷཉྩཡོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཡུདྷཉྩཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༤༦༡] ༧. དསརཐཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨེཐ ལཀྑཎ སཱིཏཱ ཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ མཏཔིཏིཀཾ ཀུཊུམྦིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཧི པིཏརི ཀཱལཀཏེ སོཀཱབྷིབྷཱུཏོ སབྦཀིཙྩཱནི པཧཱཡ སོཀཱནུཝཏྟཀོཝ ཨཧོསི. སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ སོཏཱཔཏྟིཕལཱུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ པུནདིཝསེ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ བྷིཀྑཱུ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཨེཀཾ པཙྪཱསམཎཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཏསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣཾ མདྷུརཝཙནེན ཨཱལཔནྟོ ‘‘ཀིཾ སོཙསི ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, པིཏུསོཀོ མཾ བཱདྷཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨུཔཱསཀ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨཊྛཝིདྷེ ལོཀདྷམྨེ ཏཐཏོ ཛཱནནྟཱ པིཏརི ཀཱལཀཏེ ཨཔྤམཏྟཀམྤི སོཀཾ ན ཀརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ དསརཐམཧཱརཱཛཱ ནཱམ ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ ¶ སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠིསཧསྶཱནཾ ཛེཊྛིཀཱ ཨགྒམཧེསཱི དྭེ པུཏྟེ ཨེཀཉྩ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡི. ཛེཊྛཔུཏྟོ རཱམཔཎྜིཏོ ནཱམ ཨཧོསི, དུཏིཡོ ལཀྑཎཀུམཱརོ ནཱམ, དྷཱིཏཱ སཱིཏཱ དེཝཱི ནཱམ. ཨཔརབྷཱགེ མཧེསཱི ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཱ ཏསྶཱ ཀཱལཀཏཱཡ ཙིརཏརཾ སོཀཝསཾ གནྟྭཱ ཨམཙྩེཧི སཉྙཱཔིཏོ ཏསྶཱ ཀཏྟབྦཔརིཧཱརཾ ¶ ཀཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེསི. སཱ རཉྙོ པིཡཱ ཨཧོསི མནཱཔཱ. སཱཔི ཨཔརབྷཱགེ གབྦྷཾ གཎྷིཏྭཱ ལདྡྷགབྦྷཔརིཧཱརཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ‘‘བྷརཏཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. རཱཛཱ པུཏྟསིནེཧེན ‘‘བྷདྡེ, ཝརཾ ཏེ དམྨི, གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ གཧིཏཀཾ ཀཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ ཀུམཱརསྶ སཏྟཊྛཝསྶཀཱལེ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཏུམྷེཧི མཡ྄ཧཾ པུཏྟསྶ ཝརོ དིནྣོ, ཨིདཱནིསྶ ཝརཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. གཎྷ, བྷདྡེཏི. ‘‘དེཝ, པུཏྟསྶ མེ རཛྫཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ རཱཛཱ ཨཙྪརཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘ནསྶ, ཝསལི, མཡ྄ཧཾ དྭེ པུཏྟཱ ཨགྒིཀྑནྡྷཱ ཝིཡ ཛལནྟི, ཏེ མཱརཱཔེཏྭཱ ཏཝ པུཏྟསྶ རཛྫཾ ཡཱཙསཱི’’ཏི ཏཛྫེསི. སཱ བྷཱིཏཱ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཉྙེསུཔི དིཝསེསུ རཱཛཱནཾ པུནཔྤུནཾ རཛྫམེཝ ཡཱཙི.

རཱཛཱ ཏསྶཱ ཏཾ ཝརཾ ཨདཏྭཱཝ ཙིནྟེསི ‘‘མཱཏུགཱམོ ནཱམ ཨཀཏཉྙཱུ མིཏྟདུབྦྷཱི, ཨཡཾ མེ ཀཱུཊཔཎྞཾ ཝཱ ཀཱུཊལཉྫཾ ཝཱ ཀཏྭཱ པུཏྟེ གྷཱཏཱཔེཡྻཱ’’ཏི. སོ པུཏྟེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཨིདྷ ཝསནྟཱནཾ ཨནྟརཱཡོཔི བྷཝེཡྻ, ཏུམྷེ སཱམནྟརཛྫཾ ཝཱ ཨརཉྙཾ ཝཱ གནྟྭཱ མམ མརཎཀཱལེ ཨཱགནྟྭཱ ཀུལསནྟཀཾ རཛྫཾ གཎྷེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ནེམིཏྟཀེ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱཡུཔརིཙྪེདཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཱནི དྭཱདས ཝསྶཱནི ¶ པཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཨིཏོ དྭཱདསཝསྶཙྩཡེན ཨཱགནྟྭཱ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ རོདནྟཱ པཱསཱདཱ ཨོཏརིཾསུ. སཱིཏཱ དེཝཱི ‘‘ཨཧམྤི བྷཱཏིཀེཧི སདྡྷིཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ རོདནྟཱི ནིཀྑམི. ཏཡོཔི ཛནཱ མཧཱཔརིཝཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱཛནཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ སམྤནྣོདཀེ སུལབྷཕལཱཕལེ པདེསེ ཨསྶམཾ མཱཔེཏྭཱ ཕལཱཕལེན ཡཱཔེནྟཱ ཝསིཾསུ.

ལཀྑཎཔཎྜིཏོ ཙ སཱིཏཱ ཙ རཱམཔཎྜིཏཾ ཡཱཙིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨམྷཱཀཾ པིཏུཊྛཱནེ ཋིཏཱ, ཏསྨཱ ཨསྶམེཡེཝ ཧོཐ, མཡཾ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏུམྷེ པོསེསྶཱམཱ’’ཏི པཊིཉྙཾ གཎྷིཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ རཱམཔཎྜིཏོ ཏཏྠེཝ ཧོཏི. ཨིཏརེ དྭེ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཾ པཊིཛགྒིཾསུ. ཨེཝཾ ཏེསཾ ཕལཱཕལེན ཡཱཔེཏྭཱ ཝསནྟཱནཾ དསརཐམཧཱརཱཛཱ པུཏྟསོཀེན ནཝམེ སཾཝཙྪརེ ཀཱལམཀཱསི. ཏསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཱརེཏྭཱ ¶ དེཝཱི ‘‘ཨཏྟནོ པུཏྟསྶ བྷརཏཀུམཱརསྶ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨམཙྩཱ པན ‘‘ཚཏྟསྶཱམིཀཱ ཨརཉྙེ ཝསནྟཱི’’ཏི ན ཨདཾསུ. བྷརཏཀུམཱརོ ¶ ‘‘མམ བྷཱཏརཾ རཱམཔཎྜིཏཾ ཨརཉྙཏོ ཨཱནེཏྭཱ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི པཉྩརཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནི གཧེཏྭཱ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ ཏསྶ ཝསནཊྛཱནཾ པཏྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ནིཝཱསེཏྭཱ ཀཏིཔཡེཧི ཨམཙྩེཧི སདྡྷིཾ ལཀྑཎཔཎྜིཏསྶ ཙ སཱིཏཱཡ ཙ ཨརཉྙཾ གཏཀཱལེ ཨསྶམཔདཾ པཝིསིཏྭཱ ཨསྶམཔདདྭཱརེ ཋཔིཏཀཉྩནརཱུཔཀཾ ཝིཡ རཱམཔཎྜིཏཾ ནིརཱསངྐཾ སུཁནིསིནྣཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ རཉྙོ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ སདྡྷིཾ ཨམཙྩེཧི པཱདེསུ པཏིཏྭཱ རོདཏི. རཱམཔཎྜིཏོ པན ནེཝ སོཙི, ན པརིདེཝི, ཨིནྡྲིཡཝིཀཱརམཏྟམྤིསྶ ནཱཧོསི. བྷརཏསྶ པན རོདིཏྭཱ ནིསིནྣཀཱལེ སཱཡནྷསམཡེ ཨིཏརེ དྭེ ཕལཱཕལཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགམིཾསུ. རཱམཔཎྜིཏོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེ དཧརཱ མཡ྄ཧཾ ཝིཡ པརིགྒཎྷནཔཉྙཱ ཨེཏེསཾ ནཏྠི, སཧསཱ ¶ ‘པིཏཱ ཝོ མཏོ’ཏི ཝུཏྟེ སོཀཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱནཾ ཧདཡམྤི ཏེསཾ ཕལེཡྻ, ཨུཔཱཡེན ཏེ ཨུདཀཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨེཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནེསཾ པུརཏོ ཨེཀཾ ཨུདཀཊྛཱནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨཏིཙིརེན ཨཱགཏཱ, ཨིདཾ ཝོ དཎྜཀམྨཾ ཧོཏུ, ཨིམཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏིཊྛཐཱ’’ཏི ཨུཔཌྜྷགཱཐཾ ཏཱཝ ཨཱཧ –

༨༤.

‘‘ཨེཐ ལཀྑཎ སཱིཏཱ ཙ, ཨུབྷོ ཨོཏརཐོདཀ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ – ཨེཐ ལཀྑཎ སཱིཏཱ ཙ ཨཱགཙྪཐ, ཨུབྷོཔི ཨོཏརཐ ཨུདཀནྟི;

ཏེ ཨེཀཝཙནེནེཝ ཨོཏརིཏྭཱ ཨཊྛཾསུ. ཨཐ ནེསཾ པིཏུ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེནྟོ སེསཾ ཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ –

‘‘ཨེཝཱཡཾ བྷརཏོ ཨཱཧ, རཱཛཱ དསརཐོ མཏོ’’ཏི.

ཏེ པིཏུ མཏསཱསནཾ སུཏྭཱཝ ཝིསཉྙཱ ཨཧེསུཾ. པུནཔི ནེསཾ ཀཐེསི, པུནཔི ཏེ ཝིསཉྙཱ ཨཧེསུནྟི ཨེཝཾ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཝིསཉྙིཏཾ པཏྟེ ཏེ ཨམཙྩཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨུདཀཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཐལེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ལདྡྷསྶཱསེསུ ཏེསུ ¶ སབྦེ ཨཉྙམཉྙཾ རོདིཏྭཱ པརིདེཝིཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཏདཱ བྷརཏཀུམཱརོ ཙིནྟེསི – ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷཱཏཱ ལཀྑཎཀུམཱརོ ཙ བྷགིནཱི ཙ སཱིཏཱ དེཝཱི པིཏུ མཏསཱསནཾ སུཏྭཱཝ སོཀཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོནྟི, རཱམཔཎྜིཏོ པན ནེཝ སོཙཏི, ན པརིདེཝཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཏསྶ ཨསོཙནཀཱརཎཾ, པུཙྪིསྶཱམི ན’’ནྟི. སོ ཏཾ པུཙྪནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༨༥.

‘‘ཀེན ¶ རཱམཔྤབྷཱཝེན, སོཙིཏབྦཾ ན སོཙསི;

པིཏརཾ ཀཱལཀཏཾ སུཏྭཱ, ན ཏཾ པསཧཏེ དུཁ’’ནྟི.

ཏཏྠ པབྷཱཝེནཱཏི ཨཱནུབྷཱཝེན. ན ཏཾ པསཧཏེ དུཁནྟི ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཀེན ཀཱརཎེན ཏཾ ན པཱིལེ༹ཏི, ཀིཾ ཏེ ཨསོཙནཀཱརཎཾ, ཀཐེཧི ཏཱཝ ནནྟི.

ཨཐསྶ རཱམཔཎྜིཏོ ཨཏྟནོ ཨསོཙནཀཱརཎཾ ཀཐེནྟོ –

༨༦.

‘‘ཡཾ ན སཀྐཱ ནིཔཱལེཏུཾ, པོསེན ལཔཏཾ བཧུཾ;

ས ཀིསྶ ཝིཉྙཱུ མེདྷཱཝཱི, ཨཏྟཱནམུཔཏཱཔཡེ.

༨༧.

‘‘དཧརཱ ¶ ཙ ཧི ཝུདྡྷཱ ཙ, ཡེ བཱལཱ ཡེ ཙ པཎྜིཏཱ;

ཨཌྜྷཱ ཙེཝ དལིདྡཱ ཙ, སབྦེ མཙྩུཔརཱཡཎཱ.

༨༨.

‘‘ཕལཱནམིཝ པཀྐཱནཾ, ནིཙྩཾ པཏནཏོ བྷཡཾ;

ཨེཝཾ ཛཱཏཱན མཙྩཱནཾ, ནིཙྩཾ མརཎཏོ བྷཡཾ.

༨༩.

‘‘སཱཡམེཀེ ན དིསྶནྟི, པཱཏོ དིཊྛཱ བཧུཛྫནཱ;

པཱཏོ ཨེཀེ ན དིསྶནྟི, སཱཡཾ དིཊྛཱ བཧུཛྫནཱ.

༩༠.

‘‘པརིདེཝཡམཱནོ ཙེ, ཀིཉྩིདཏྠཾ ཨུདབྦཧེ;

སམྨཱུལ༹ྷོ ཧིཾསམཏྟཱནཾ, ཀཡིརཱ ཏཾ ཝིཙཀྑཎོ.

༩༡.

‘‘ཀིསོ ཝིཝཎྞོ བྷཝཏི, ཧིཾསམཏྟཱནམཏྟནོ;

ན ཏེན པེཏཱ པཱལེནྟི, ནིརཏྠཱ པརིདེཝནཱ.

༩༢.

‘‘ཡཐཱ སརཎམཱདིཏྟཾ, ཝཱརིནཱ པརིནིབྦཡེ;

ཨེཝམྤི དྷཱིརོ སུཏཝཱ, མེདྷཱཝཱི པཎྜིཏོ ནརོ;

ཁིཔྤམུཔྤཏིཏཾ སོཀཾ, ཝཱཏོ ཏཱུལཾཝ དྷཾསཡེ.

༩༣.

‘‘མཙྩོ ¶ ¶ ཨེཀོཝ ཨཙྩེཏི, ཨེཀོཝ ཛཱཡཏེ ཀུལེ;

སཾཡོགཔརམཱཏྭེཝ, སམྦྷོགཱ སབྦཔཱཎིནཾ.

༩༤.

‘‘ཏསྨཱ ཧི དྷཱིརསྶ བཧུསྶུཏསྶ, སམྤསྶཏོ ལོཀམིམཾ པརཉྩ;

ཨཉྙཱཡ དྷམྨཾ ཧདཡཾ མནཉྩ, སོཀཱ མཧནྟཱཔི ན ཏཱཔཡནྟི.

༩༥.

‘‘སོཧཾ དསྶཉྩ བྷོཀྑཉྩ, བྷརིསྶཱམི ཙ ཉཱཏཀེ;

སེསཉྩ པཱལཡིསྶཱམི, ཀིཙྩམེཏཾ ཝིཛཱནཏོ’’ཏི. –

ཨིམཱཧི དསཧི གཱཐཱཧི ཨནིཙྩཏཾ པཀཱསེཏི.

ཏཏྠ ནིཔཱལེཏུནྟི རཀྑིཏུཾ. ལཔཏནྟི ལཔནྟཱནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཏཱཏ བྷརཏ, ཡཾ སཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏཾ བཧུམྤི ཝིལཔནྟཱནཾ པུརིསཱནཾ ཨེཀེནཱཔི མཱ ཨུཙྪིཛྫཱིཏི ན སཀྐཱ རཀྑིཏུཾ, སོ དཱནི མཱདིསོ ཨཊྛ ལོཀདྷམྨེ ཏཐཏོ ཛཱནནྟོ ཝིཉྙཱུ མེདྷཱཝཱི པཎྜིཏོ མརཎཔརིཡོསཱནཛཱིཝིཏེསུ སཏྟེསུ ཀིསྶ ཨཏྟཱནམུཔཏཱཔཡེ, ཀིཾཀཱརཎཱ ཨནུཔཀཱརེན སོཀདུཀྑེན ཨཏྟཱནཾ སནྟཱཔེཡྻཱ’’ཏི.

དཧརཱ ཙཱཏི གཱཐཱ ‘‘མཙྩུ ནཱམེས ཏཱཏ བྷརཏ, ནེཝ ¶ སུཝཎྞརཱུཔཀསདིསཱནཾ དཧརཱནཾ ཁཏྟིཡཀུམཱརཀཱདཱིནཾ, ན ཝུདྡྷིཔྤཏྟཱནཾ མཧཱཡོདྷཱནཾ, ན བཱལཱནཾ པུཐུཛྫནསཏྟཱནཾ, ན བུདྡྷཱདཱིནཾ པཎྜིཏཱནཾ, ན ཙཀྐཝཏྟིཨཱདཱིནཾ ཨིསྶརཱནཾ, ན ནིདྡྷནཱནཾ དལིདྡཱདཱིནཾ ལཛྫཏི, སབྦེཔིམེ སཏྟཱ མཙྩུཔརཱཡཎཱ མརཎམུཁེ སཾབྷགྒཝིབྷགྒཱ བྷཝནྟིཡེཝཱ’’ཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཱ.

ནིཙྩཾ པཏནཏོཏི ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཧི ཏཱཏ བྷརཏ, པཀྐཱནཾ ཕལཱནཾ པཀྐཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཨིདཱནི ཝཎྚཱ ཚིཛྫིཏྭཱ པཏིསྶནྟི, ཨིདཱནི པཏིསྶནྟཱི’’ཏི པཏནཏོ བྷཡཾ ནིཙྩཾ དྷུཝཾ ཨེཀཾསིཀམེཝ བྷཝཏི, ཨེཝཾ ཨཱསངྐནཱིཡཏོ ཨེཝཾ ཛཱཏཱནཾ མཙྩཱནམྤི ཨེཀཾསིཀཾཡེཝ མརཎཏོ བྷཡཾ, ནཏྠི སོ ཁཎོ ཝཱ ལཡོ ཝཱ ཡཏྠ ཏེསཾ མརཎཾ ན ཨཱསངྐིཏབྦཾ བྷཝེཡྻཱཏི.

སཱཡནྟི ¶ ཝིཀཱལེ. ཨིམིནཱ རཏྟིབྷཱགེ ཙ དིཊྛཱནཾ དིཝསབྷཱགེ ཨདསྶནཾ, དིཝསབྷཱགེ ཙ དིཊྛཱནཾ རཏྟིབྷཱགེ ཨདསྶནཾ དཱིཔེཏི. ཀིཉྩིདཏྠནྟི ‘‘པིཏཱ མེ, པུཏྟོ མེ’’ཏིཨཱདཱིཧི པརིདེཝམཱནོཝ པོསོ སམྨཱུལ༹ྷོ ཨཏྟཱནཾ ཧིཾསནྟོ ཀིལམེནྟོ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཨཏྠཾ ཨཱཧརེཡྻ. ཀཡིརཱ ¶ ཏཾ ཝིཙཀྑཎོཏི ཨཐ པཎྜིཏོ པུརིསོ ཨེཝཾ པརིདེཝཾ ཀརེཡྻ, ཡསྨཱ པན པརིདེཝནྟོ མཏཾ ཝཱ ཨཱནེཏུཾ ཨཉྙཾ ཝཱ ཏསྶ ཝཌྜྷིཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏསྨཱ ནིརཏྠཀཏྟཱ པརིདེཝིཏསྶ པཎྜིཏཱ ན པརིདེཝནྟི.

ཨཏྟཱནམཏྟནོཏི ཨཏྟནོ ཨཏྟབྷཱཝཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑེན ཧིཾསནྟོ. ན ཏེནཱཏི ཏེན པརིདེཝེན པརལོཀཾ གཏཱ སཏྟཱ ན པཱལེནྟི ན ཡཱཔེནྟི. ནིརཏྠཱཏི ཏསྨཱ ཏེསཾ མཏསཏྟཱནཾ ཨཡཾ པརིདེཝནཱ ནིརཏྠཀཱ. སརཎནྟི ནིཝཱསགེཧཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ པཎྜིཏོ པུརིསོ ཨཏྟནོ ཝསནཱགཱརེ ཨཱདིཏྟེ མུཧུཏྟམྤི ཝོསཱནཾ ཨནཱཔཛྫིཏྭཱ གྷཊསཏེན གྷཊསཧསྶེན ཝཱརིནཱ ནིབྦཱཔཡཏེཝ, ཨེཝཾ དྷཱིརོ ཨུཔྤཏིཏཾ སོཀཾ ཁིཔྤམེཝ ནིབྦཱཔཡེ. ཏཱུལཾ ཝིཡ ཙ ཝཱཏོ ཡཐཱ སཎྛཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨེཝཾ དྷཾསཡེ ཝིདྡྷཾསེཡྻཱཏི ཨཏྠོ.

མཙྩོ ཨེཀོཝ ཨཙྩེཏཱིཏི ཨེཏྠ ཏཱཏ བྷརཏ, ཨིམེ སཏྟཱ ཀམྨསྶཀཱ ནཱམ, ཏཐཱ ཧི ཨིཏོ པརལོཀཾ གཙྪནྟོ སཏྟོ ཨེཀོཝ ཨཙྩེཏི ཨཏིཀྐམཏི, ཁཏྟིཡཱདིཀུལེ ཛཱཡམཱནོཔི ཨེཀོཝ གནྟྭཱ ཛཱཡཏི. ཏཏྠ ཏཏྠ པན ཉཱཏིམིཏྟསཾཡོགེན ‘‘ཨཡཾ མེ པིཏཱ, ཨཡཾ མེ མཱཏཱ, ཨཡཾ མེ མིཏྟོ’’ཏི སཾཡོགཔརམཱཏྭེཝ སམྦྷོགཱ སབྦཔཱཎཱིནཾ, པརམཏྠེན པན ཏཱིསུཔི བྷཝེསུ ཀམྨསྶཀཱཝེཏེ སཏྟཱཏི ཨཏྠོ.

ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ཨེཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཉཱཏིམིཏྟསཾཡོགཾ ཉཱཏིམིཏྟཔརིབྷོགམཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཨིཏོ པརཾ ཨཉྙཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ. སམྤསྶཏོཏི ཨིམཉྩ པརཉྩ ལོཀཾ ནཱནཱབྷཱཝཝིནཱབྷཱཝམེཝ སམྨཱ པསྶཏོ. ཨཉྙཱཡ དྷམྨནྟི ཨཊྛཝིདྷལོཀདྷམྨཾ ཛཱནིཏྭཱ. ཧདཡཾ མནཉྩཱཏི ¶ ཨིདཾ ཨུབྷཡམྤི ཙིཏྟསྶེཝ ནཱམཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི –

‘‘ལཱབྷོ ¶ ཨལཱབྷོ ཡསོ ཨཡསོ ཙ, ནིནྡཱ པསཾསཱ ཙ སུཁཉྩ དུཀྑཾ;

ཨེཏེ ཨནིཙྩཱ མནུཛེསུ དྷམྨཱ, མཱ སོཙ ཀིཾ སོཙསི པོཊྛཔཱདཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༤.༡༡༤) –

ཨིམེསཾ ཨཊྛནྣཾ ལོཀདྷམྨཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱིཡཏི, ཏསྶ ཙ ཨནིཙྩཏཾ ཉཏྭཱ ཋིཏསྶ དྷཱིརསྶ པིཏུཔུཏྟམརཎཱདིཝཏྠུཀཱ མཧནྟཱཔི སོཀཱ ཧདཡཾ ན ཏཱཔཡནྟཱིཏི. ཨེཏཾ ཝཱ ཨཊྛཝིདྷཾ ལོཀདྷམྨཾ ཉཏྭཱ ཋིཏསྶ ཧདཡཝཏྠུཉྩ མནཉྩ མཧནྟཱཔི སོཀཱ ན ཏཱཔཡནྟཱིཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

སོཧཾ ¶ དསྶཉྩ བྷོཀྑཉྩཱཏི གཱཐཱཡ – ཏཱཏ བྷརཏ, ཨནྡྷབཱལཱནཾ སཏྟཱནཾ ཝིཡ མམ རོདནཔརིདེཝནཾ ནཱམ ན ཨནུཙྪཝིཀཾ, ཨཧཾ པན པིཏུ ཨཙྩཡེན ཏསྶ ཋཱནེ ཋཏྭཱ ཀཔཎཱདཱིནཾ དཱནཱརཧཱནཾ དཱནཾ, ཋཱནནྟརཱརཧཱནཾ ཋཱནནྟརཾ, ཡསཱརཧཱནཾ ཡསཾ དསྶཱམི, པིཏརཱ མེ པརིབྷུཏྟནཡེན ཨིསྶརིཡཾ པརིབྷུཉྫིསྶཱམི, ཉཱཏཀེ ཙ པོསེསྶཱམི, ཨཝསེསཉྩ ཨནྟོཔརིཛནཱདིཀཾ ཛནཾ པཱལེསྶཱམི, དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ དྷམྨིཀཾ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཉྷི ཛཱནཏོ པཎྜིཏཔུརིསསྶ ཨནུརཱུཔཾ ཀིཙྩནྟི ཨཏྠོ.

པརིསཱ ཨིམཾ རཱམཔཎྜིཏསྶ ཨནིཙྩཏཱཔཀཱསནཾ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ ནིསྶོཀཱ ཨཧེསུཾ. ཏཏོ བྷརཏཀུམཱརོ རཱམཔཎྜིཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བཱརཱཎསིརཛྫཾ སམྤཊིཙྪཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཱཏ ལཀྑཎཉྩ, སཱིཏཱདེཝིཉྩ གཧེཏྭཱ གནྟྭཱ རཛྫཾ ཨནུསཱསཐཱཏི. ཏུམྷེ པན, དེཝཱཏི. ཏཱཏ, མམ པིཏཱ ‘‘དྭཱདསཝསྶཙྩཡེན ཨཱགནྟྭཱ རཛྫཾ ཀཱརེཡྻཱསཱི’’ཏི མཾ ཨཝོཙ, ཨཧཾ ཨིདཱནེཝ གཙྪནྟོ ཏསྶ ཝཙནཀརོ ནཱམ ན ཧོམི, ཨཉྙཱནིཔི ཏཱིཎི ཝསྶཱནི ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱིཏི. ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཀོ རཛྫཾ ཀཱརེསྶཏཱི’’ཏི? ‘‘ཏུམྷེ ཀཱརེཐཱ’’ཏི. ‘‘ན མཡཾ ཀཱརེསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཡཱཝ མམཱགམནཱ ཨིམཱ པཱདུཀཱ ཀཱརེསྶནྟཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཏིཎཔཱདུཀཱ ཨོམུཉྩིཏྭཱ ཨདཱསི. ཏེ ཏཡོཔི ཛནཱ པཱདུཀཱ གཧེཏྭཱ རཱམཔཎྜིཏཾ ཝནྡིཏྭཱ མཧཱཛནཔརིཝུཏཱ བཱརཱཎསིཾ ཨགམཾསུ. ཏཱིཎི སཾཝཙྪརཱནི པཱདུཀཱ རཛྫཾ ཀཱརེསུཾ. ཨམཙྩཱ ཏིཎཔཱདུཀཱ རཱཛཔལླངྐེ ཋཔེཏྭཱ ¶ ཨཌྜཾ ཝིནིཙྪིནནྟི. སཙེ དུབྦིནིཙྪིཏོ ཧོཏི, པཱདུཀཱ ཨཉྙམཉྙཾ ¶ པཊིཧཉྙནྟི. ཏཱཡ སཉྙཱཡ པུན ཝིནིཙྪིནནྟི. སམྨཱ ཝིནིཙྪིཏཀཱལེ པཱདུཀཱ ནིསྶདྡཱ སནྣིསཱིདནྟི. རཱམཔཎྜིཏོ ཏིཎྞཾ སཾཝཙྪརཱནཾ ཨཙྩཡེན ཨརཉྙཱ ནིཀྑམིཏྭཱ བཱརཱཎསིནགརཾ པཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ པཱཝིསི. ཏསྶ ཨཱགམནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀུམཱརཱ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏཱ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ སཱིཏཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཀཏྭཱ ཨུབྷིནྣམྤི ཨབྷིསེཀཾ ཨཀཾསུ. ཨེཝཾ ཨབྷིསེཀཔྤཏྟོ མཧཱསཏྟོ ཨལངྐཏརཐེ ཋཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཙནྡཀཔཱསཱདཝརསྶ མཧཱཏལཾ ཨབྷིརུཧི. ཏཏོ པཊྛཱཡ སོལ༹ས ཝསྶསཧསྶཱནི དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ སགྒཔུརཾ པཱུརེསི.

༩༦.

‘‘དས ཝསྶསཧསྶཱནི, སཊྛི ཝསྶསཏཱནི ཙ;

ཀམྦུགཱིཝོ མཧཱབཱཧུ, རཱམོ རཛྫམཀཱརཡཱི’’ཏི. –

ཨཡཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ ཏམཏྠཾ དཱིཔེཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀམྦུགཱིཝོཏི སུཝཎྞཱལི༹ངྒསདིསགཱིཝོ. སུཝཎྞཉྷི ཀམྦཱུཏི ཝུཙྩཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཀུཊུམྦིཀོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ དསརཐམཧཱརཱཛཱ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ཨཧོསི, མཱཏཱ མཧཱམཱཡཱདེཝཱི, སཱིཏཱ རཱཧུལམཱཏཱ, བྷརཏོ ཨཱནནྡོ, ལཀྑཎོ སཱརིཔུཏྟོ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, རཱམཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

དསརཐཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༤༦༢] ༨. སཾཝརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཛཱནནྟོ ནོ མཧཱརཱཛཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨོསྶཊྛཝཱིརིཡཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཀུལཔུཏྟོ སཏྠུ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ལདྡྷཱུཔསམྤདོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ པཱུརེནྟོ ཨུབྷཡཱནི པཱཏིམོཀྑཱནི པགུཎཱནི ཀཏྭཱ པརིཔུཎྞཔཉྩཝསྶོ ¶ ཀམྨཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨརཉྙེ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཀོསལརཊྛེ ཨེཀཾ པཙྩནྟགཱམཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཨིརིཡཱཔཐེ པསནྣམནུསྶེཧི ¶ པཎྞསཱལཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཊྛིཡམཱནོ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཡུཉྫནྟོ གྷཊེནྟོ ཝཱཡམནྟོ ཨཙྩཱརདྡྷེན ཝཱིརིཡེན ཏེམཱསཾ ཀམྨཊྛཱནཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཨོབྷཱསམཏྟམྤི ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨདྡྷཱ ཨཧཾ སཏྠཱརཱ དེསིཏེསུ ཙཏཱུསུ པུགྒལེསུ པདཔརམོ, ཀིཾ མེ ཨརཉྙཝཱསེན, ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ ཏཐཱགཏསྶ རཱུཔསིརིཾ པསྶནྟོ མདྷུརདྷམྨདེསནཾ སུཎནྟོ ཝཱིཏིནཱམེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཝཱིརིཡཾ ཨོསྶཛིཏྭཱ ཏཏོ ནིཀྑནྟོ ཨནུཔུབྦེན ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེཧི ཙེཝ སནྡིཊྛསམྦྷཏྟེཧི ཙ ཨཱགམནཀཱརཎཾ པུཊྛོ ཏམཏྠཾ ཀཐེཏྭཱ ཏེཧི ‘‘ཀསྨཱ ཨེཝམཀཱསཱི’’ཏི གརཧིཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནིཙྪམཱནཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱནཡིཏྠཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཡཾ, བྷནྟེ, ཝཱིརིཡཾ ཨོསྶཛིཏྭཱ ཨཱགཏོ’’ཏི ཨཱརོཙིཏེ སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིརཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀསྨཱ བྷིཀྑུ ཝཱིརིཡཾ ཨོསྶཛི, ཨིམསྨིཉྷི སཱསནེ ནིབྦཱིརིཡསྶ ཀུསཱིཏཔུགྒལསྶ ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡཱ ཨིམཾ དྷམྨཾ ཨཱརཱདྷེནྟི, ཏྭཾ ཁོ པན པུབྦེ ཝཱིརིཡཝཱ ཨོཝཱདཀྑམོ, ཏེནེཝ ཀཱརཎེན བཱརཱཎསིརཉྙོ པུཏྟསཏསྶ སབྦཀནིཊྛོ ཧུཏྭཱཔི པཎྜིཏཱནཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སེཏཙྪཏྟཾ པཏྟོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ སཾཝརཀུམཱརོ ནཱམ པུཏྟསཏསྶ སབྦཀནིཊྛོ ཨཧོསི. རཱཛཱ ཨེཀེཀཾ པུཏྟཾ ‘‘སིཀྑིཏབྦཡུཏྟཀཾ སིཀྑཱཔེཐཱ’’ཏི ཨེཀེཀསྶ ཨམཙྩསྶ ཨདཱསི. སཾཝརཀུམཱརསྶ ཨཱཙརིཡོ ཨམཙྩོ བོདྷིསཏྟོ ཨཧོསི པཎྜིཏོ བྱཏྟོ རཱཛཔུཏྟསྶ པིཏུཊྛཱནེ ཋིཏོ. ཨམཙྩཱ སིཀྑིཏསིཔྤེ རཱཛཔུཏྟེ རཉྙོ དསྶེསུཾ. རཱཛཱ ཏེསཾ ཛནཔདཾ དཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི. སཾཝརཀུམཱརོ སབྦསིཔྤསྶ ནིཔྥཏྟིཾ པཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪི ‘‘ཏཱཏ, སཙེ མཾ པིཏཱ ཛནཔདཾ པེསེཏི, ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི? ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཛནཔདེ དཱིཡམཱནེ ཏཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ‘དེཝ ཨཧཾ སབྦཀནིཊྛོ, མཡིཔི གཏེ ཏུམྷཱཀཾ པཱདམཱུལཾ ཏུཙྪཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱདམཱུལེཡེཝ ཝསིསྶཱམཱི’ཏི ཝདེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ སཾཝརཀུམཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ¶ ནིསིནྣཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ ཏཱཏ, སིཔྤཾ ཏེ ནིཊྛིཏ’’ནྟི? ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཏུཡ྄ཧམྤི ཛནཔདཾ དེམཱི’’ཏི. ‘‘དེཝ ཏུམྷཱཀཾ པཱདམཱུལཾ ¶ ཏུཙྪཾ བྷཝིསྶཏི, པཱདམཱུལེཡེཝ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི. རཱཛཱ ཏུསྶིཏྭཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ རཉྙོ པཱདམཱུལེཡེཝ ཧུཏྭཱ པུནཔི བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪི ‘‘ཏཱཏ ཨཉྙཾ ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི? ‘‘ཏཱཏ རཱཛཱནཾ ཨེཀཾ པུརཱཎུཡྻཱནཾ ཡཱཙཱཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཨུཡྻཱནཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཏཏྠ ཛཱཏཀེཧི པུཔྥཕལེཧི ནགརེ ཨིསྶརཛནཾ སངྒཎྷིཏྭཱ པུན ‘‘ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཏཱཏ, རཱཛཱནཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨནྟོནགརེ བྷཏྟཝེཏནཾ ཏྭམེཝ དེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨནྟོནགརེ ཀསྶཙི ཀིཉྩི ཨཧཱཔེཏྭཱ བྷཏྟཝེཏནཾ དཏྭཱ པུན བོདྷིསཏྟཾ པུཙྪིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཝིཉྙཱཔེཏྭཱ ཨནྟོནིཝེསནེ དཱསཔོརིསཱནམྤི ཧཏྠཱིནམྤི ཨསྶཱནམྤི བལཀཱཡསྶཔི ཝཏྟཾ ཨཔརིཧཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི, ཏིརོཛནཔདེཧི ཨཱགཏཱནཾ དཱུཏཱདཱིནཾ ནིཝཱསཊྛཱནཱདཱིནི ཝཱཎིཛཱནཾ སུངྐནྟི སབྦཀརཎཱིཡཱནི ཨཏྟནཱཝ ཨཀཱསི. ཨེཝཾ སོ མཧཱསཏྟསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ སབྦཾ ཨནྟོཛནཉྩ བཧིཛནཉྩ ནཱགརེ ཙ རཊྛཝཱསིནོ ཙ ཨཱགནྟུཀེ ཙ ཨཱཡཝཏྟནེ ཙ ཏེན ཏེན སངྒཧཝཏྠུནཱ ཨཱབནྡྷིཏྭཱ སངྒཎྷི, སབྦེསཾ པིཡོ ཨཧོསི མནཱཔོ.

ཨཔརབྷཱགེ རཱཛཱནཾ མརཎམཉྩེ ནིཔནྣཾ ཨམཙྩཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཨཙྩཡེན སེཏཙྪཏྟཾ ཀསྶ དེམཱ’’ཏི? ‘‘ཏཱཏ, མམ པུཏྟཱ སབྦེཔི སེཏཙྪཏྟསྶ སཱམིནོཝ. ཡོ པན ཏུམྷཱཀཾ མནཾ གཎྷཱཏི, ཏསྶེཝ སེཏཙྪཏྠཾ དདེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏསྨིཾ ཀཱལཀཏེ ཏསྶ སརཱིརཔརིཧཱརཾ ཀཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘རཉྙཱ ‘ཡོ ཏུམྷཱཀཾ མནཾ གཎྷཱཏི, ཏསྶ སེཏཙྪཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཡྻཱཐཱ’ཏི ཝུཏྟཾ, ཨམྷཱཀཉྩ ཨཡཾ སཾཝརཀུམཱརོ མནཾ གཎྷཱཏཱི’’ཏི ཉཱཏཀེཧི པརིཝཱརིཏཱ ཏསྶ ཀཉྩནམཱལཾ སེཏཙྪཏྟཾ ཨུསྶཱཔཡིཾསུ. སཾཝརམཧཱརཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཨིཏརེ ཨེཀཱུནསཏཀུམཱརཱ ‘‘པིཏཱ ཀིར ནོ ཀཱལཀཏོ, སཾཝརཀུམཱརསྶ ཀིར སེཏཙྪཏྟཾ ¶ ཨུསྶཱཔེསུཾ, སོ སབྦཀནིཊྛོ, ཏསྶ ཚཏྟཾ ན པཱཔུཎཱཏི, སབྦཛེཊྛཀསྶ ¶ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ཨེཀཏོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཚཏྟཾ ཝཱ ནོ དེཏུ, ཡུདྡྷཾ ཝཱ’’ཏི སཾཝརམཧཱརཱཛསྶ པཎྞཾ པེསེཏྭཱ ནགརཾ ཨུཔརུནྡྷིཾསུ. རཱཛཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཀིཾ ཀརོམཱ’’ཏི པུཙྪི. མཧཱརཱཛ, ཏཝ བྷཱཏིཀེཧི ¶ སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཏྭཾ པིཏུ སནྟཀཾ དྷནཾ སཏཀོཊྛཱསེ ཀཱརེཏྭཱ ཨེཀཱུནསཏཾ བྷཱཏིཀཱནཾ པེསེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཏུམྷཱཀཾ ཀོཊྛཱསཾ པིཏུ སནྟཀཾ གཎྷཐ, ནཱཧཾ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷཱམཱི’’ཏི སཱསནཾ པཧིཎཱཧཱིཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨཐསྶ སབྦཛེཊྛབྷཱཏིཀོ ཨུཔོསཐཀུམཱརོ ནཱམ སེསེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, རཱཛཱནཾ ནཱམ ཨབྷིབྷཝིཏུཾ སམཏྠཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨཡཉྩ ནོ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ པཊིསཏྟུཔི ཧུཏྭཱ ན ཏིཊྛཏི, ཨམྷཱཀཾ པིཏུ སནྟཀཾ དྷནཾ པེསེཏྭཱ ‘ནཱཧཾ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷཱམཱི’ཏི པེསེསི, ན ཁོ པན མཡཾ སབྦེཔི ཨེཀཀྑཎེ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེསྶཱམ, ཨེཀསྶེཝ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེསྶཱམ, ཨཡམེཝ རཱཛཱ ཧོཏུ, ཨེཐ ཏཾ པསྶིཏྭཱ རཱཛཀུཊུམྦཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ཛནཔདམེཝ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ཏེ སབྦེཔི ཀུམཱརཱ ནགརདྭཱརཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ པཊིསཏྟུནོ ཨཧུཏྭཱ ནགརཾ པཝིསིཾསུ.

རཱཛཱཔི ཏེསཾ ཨམཙྩེཧི པཎྞཱཀཱརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ པཊིམགྒཾ པེསེཏི. ཀུམཱརཱ ནཱཏིམཧནྟེན པརིཝཱརེན པཏྟིཀཱཝ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛནིཝེསནཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སཾཝརམཧཱརཱཛསྶ ནིཔཙྩཀཱརཾ དསྶེཏྭཱ ནཱིཙཱསནེ ནིསཱིདིཾསུ. སཾཝརམཧཱརཱཛཱ སེཏཙྪཏྟསྶ ཧེཊྛཱ སཱིཧཱསནེ ནིསཱིདི, མཧནྟོ ཡསོ མཧནྟཾ སིརིསོབྷགྒཾ ཨཧོསི, ཨོལོཀིཏོལོཀིཏཊྛཱནཾ ཀམྤི. ཨུཔོསཐཀུམཱརོ སཾཝརམཧཱརཱཛསྶ སིརིཝིབྷཝཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པིཏཱ ཨཏྟནོ ཨཙྩཡེན སཾཝརཀུམཱརསྶ རཱཛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ མཉྙེ ཨམྷཱཀཾ ཛནཔདེ དཏྭཱ ཨིམསྶ ན ཨདཱསཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༧.

‘‘ཛཱནནྟོ ¶ ནོ མཧཱརཱཛ, ཏཝ སཱིལཾ ཛནཱདྷིཔོ;

ཨིམེ ཀུམཱརེ པཱུཛེནྟོ, ན ཏཾ ཀེནཙི མཉྙཐ.

༩༨.

‘‘ཏིཊྛནྟེ ནོ མཧཱརཱཛེ, ཨདུ དེཝེ དིཝངྒཏེ;

ཉཱཏཱི ཏཾ སམནུཉྙིཾསུ, སམྤསྶཾ ཨཏྠམཏྟནོ.

༩༩.

‘‘ཀེན སཾཝར ཝཏྟེན, སཉྫཱཏེ ཨབྷིཏིཊྛསི;

ཀེན ཏཾ ནཱཏིཝཏྟནྟི, ཉཱཏིསངྒྷཱ སམཱགཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཛཱནནྟོ ནོཏི ཛཱནནྟོ ནུ. ཛནཱདྷིཔོཏི ཨམྷཱཀཾ པིཏཱ ནརིནྡོ. ཨིམེཏི ཨིམེ ཨེཀཱུནསཏེ ཀུམཱརེ. པཱལི༹པོཏྠཀེསུ པན ‘‘ཨཉྙེ ཀུམཱརེ’’ཏི ལིཁིཏཾ. པཱུཛེནྟོཏི ཏེན ཏེན ཛནཔདེན མཱནེནྟོ. ན ཏཾ ཀེནཙཱིཏི ཁུདྡཀེནཱཔི ཀེནཙི ཛནཔདེན ཏཾ པཱུཛེཏབྦཾ ན མཉྙིཏྠ, ‘‘ཨཡཾ མམ ཨཙྩཡེན རཱཛཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ མཉྙེ ཨཏྟནོ པཱདམཱུལེཡེཝ ཝཱསེསཱིཏི. ཏིཊྛནྟེ ནོཏི ཏིཊྛནྟེ ནུ, དྷརམཱནེཡེཝ ནཱུཏི པུཙྪཏི, ཨདུ དེཝེཏི ཨུདཱཧུ ཨམྷཱཀཾ པིཏརི དིཝངྒཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྠཾ ཝུཌྜྷིཾ པསྶནྟཱ སདྡྷིཾ རཱཛཀཱརཀེཧི ནེགམཛཱནཔདེཧི ཉཱཏཡོ ཏཾ ‘‘རཱཛཱ ཧོཧཱི’’ཏི སམནུཉྙིཾསུ. ཝཏྟེནཱཏི སཱིལཱཙཱརེན. སཉྫཱཏེ ཨབྷིཏིཊྛསཱིཏི སམཱནཛཱཏིཀེ ཨེཀཱུནསཏབྷཱཏརོ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཏིཊྛསི. ནཱཏིཝཏྟནྟཱིཏི ན ཨབྷིབྷཝནྟི.

ཏཾ སུཏྭཱ སཾཝརམཧཱརཱཛཱ ཨཏྟནོ གུཎཾ ཀཐེནྟོ ཚ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༠.

‘‘ན རཱཛཔུཏྟ ཨུསཱུཡཱམི, སམཎཱནཾ མཧེསིནཾ;

སཀྐཙྩཾ ཏེ ནམསྶཱམི, པཱདེ ཝནྡཱམི ཏཱདིནཾ.

༡༠༡.

‘‘ཏེ མཾ དྷམྨགུཎེ ཡུཏྟཾ, སུསྶཱུསམནུསཱུཡཀཾ;

སམཎཱ མནུསཱསནྟི, ཨིསཱི དྷམྨགུཎེ རཏཱ.

༡༠༢.

‘‘ཏེསཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, སམཎཱནཾ མཧེསིནཾ;

ན ཀིཉྩི ཨཏིམཉྙཱམི, དྷམྨེ མེ ནིརཏོ མནོ.

༡༠༣.

‘‘ཧཏྠཱརོཧཱ ཨནཱིཀཊྛཱ, རཐིཀཱ པཏྟིཀཱརཀཱ;

ཏེསཾ ནཔྤཊིབནྡྷཱམི, ནིཝིཊྛཾ བྷཏྟཝེཏནཾ.

༡༠༤.

‘‘མཧཱམཏྟཱ ཙ མེ ཨཏྠི, མནྟིནོ པརིཙཱརཀཱ;

བཱརཱཎསིཾ ཝོཧརནྟི, བཧུམཾསསུརོདནཾ.

༡༠༥.

‘‘ཨཐོཔི ¶ ཝཱཎིཛཱ ཕཱིཏཱ, ནཱནཱརཊྛེཧི ཨཱགཏཱ;

ཏེསུ མེ ཝིཧིཏཱ རཀྑཱ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧུཔོསཐཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ན རཱཛཔུཏྟཱཏི ཨཧཾ རཱཛཔུཏྟ, ཀཉྩི སཏྟཾ ‘‘ཨཡཾ སམྤཏྟི ཨིམསྶ མཱ ¶ ཧོཏཱུ’’ཏི ན ཨུསཱུཡཱམི. ཏཱདིནནྟི ཏཱདིལཀྑཎཡུཏྟཱནཾ སམིཏཔཱཔཏཱཡ སམཎཱནཾ མཧནྟཱནཾ སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིནཾ གུཎཱནཾ ཨེསིཏཏཱཡ མཧེསཱིནཾ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ པཉྩཔཏིཊྛིཏེན པཱདེ ཝནྡཱམི, དཱནཾ དདནྟོ དྷམྨིཀཉྩ ནེསཾ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ པཙྩུཔཊྛཔེནྟོ སཀྐཙྩཾ ཏེ ནམསྶཱམི, མནེན སམྤིཡཱཡནྟོ ཙ པཱུཛེམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེ མནྟི ཏེ སམཎཱ མཾ ‘‘ཨཡཾ དྷམྨཀོཊྛཱསེ ཡུཏྟཔཡུཏྟོ སུསྶཱུསཾ ཨནུསཱུཡཀོ’’ཏི ཏཐཏོ ཉཏྭཱ མཾ དྷམྨགུཎེ ཡུཏྟཾ སུསྶཱུསཾ ཨནུསཱུཡཀཾ ཨནུསཱསནྟི, ‘‘ཨིདཾ ཀར, ཨིདཾ མཱ ཀརཱི’’ཏི ཨོཝདནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏེསཱཧནྟི ཏེསཾ ཨཧཾ. ཧཏྠཱརོཧཱཏི ཧཏྠིཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཡུཛ྄ཛྷནཀཱ ཡོདྷཱ. ཨནཱིཀཊྛཱཏི ཧཏྠཱནཱིཀཱདཱིསུ ཋིཏཱ. རཐིཀཱཏི རཐཡོདྷཱ. པཏྟིཀཱརཀཱཏི པཏྟིནོཝ. ནིཝིཊྛནྟི ཡཾ ཏེཧི སཛྫིཏཾ བྷཏྟཉྩ ཝེཏནཉྩ, ཨཧཾ ཏཾ ནཔྤཊིབནྡྷཱམི, ཨཔརིཧཱཔེཏྭཱ དདཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

མཧཱམཏྟཱཏི བྷཱཏིཀ, མཡ྄ཧཾ མཧཱཔཉྙཱ མནྟེསུ ཀུསལཱ མཧཱཨམཙྩཱ ཙེཝ ཨཝསེསམནྟིནོ ཙ པརིཙཱརཀཱ ཨཏྠི. ཨིམིནཱ ཨིམཾ དསྶེཏི ‘‘ཏུམྷེ མནྟསམྤནྣེ པཎྜིཏེ ཨཱཙརིཡེ ན ལབྷིཏྠ, ཨམྷཱཀཾ པན ཨཱཙརིཡཱ པཎྜིཏཱ ཨུཔཱཡཀུསལཱ, ཏེ ནོ སེཏཙྪཏྟེན ཡོཛེསུ’’ནྟི. བཱརཱཎསིནྟི བྷཱཏིཀ, མམ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ དྷམྨིཀོ ཨནྭདྡྷམཱསཾ དེཝོ ཝསྶཏི, ཏེན སསྶཱནི སམྤཛྫནྟི, བཱརཱཎསིཡཾ བཧུཾ ཁཱདིཏབྦཡུཏྟཀཾ མཙྪམཾསཾ པཱཡིཏབྦཡུཏྟཀཾ སུརོདཀཉྩ ཛཱཏ’’ནྟི ཨེཝཾ རཊྛཝཱསིནོ བཧུམཾསསུརོདཀཾ ཀཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ ཝོཧརནྟི. ཕཱིཏཱཏི ཧཏྠིརཏནཨསྶརཏནམུཏྟརཏནཱདཱིནི ཨཱཧརིཏྭཱ ནིརུཔདྡཝཱ ཝོཧཱརཾ ཀརོནྟཱ ཕཱིཏཱ སམིདྡྷཱ. ཨེཝཾ ཛཱནཱཧཱིཏི བྷཱཏིཀ ཨུཔོསཐ ཨཧཾ ཨིམེཧི ཨེཏྟཀེཧི ཀཱརཎེཧི སབྦཀནིཊྛོཔི ཧུཏྭཱ མམ བྷཱཏིཀེ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ སེཏཙྪཏྟཾ པཏྟོ, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧཱིཏི.

ཨཐསྶ གུཎཾ སུཏྭཱ ཨུཔོསཐཀུམཱརོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༦.

‘‘དྷམྨེན ཀིར ཉཱཏཱིནཾ, རཛྫཾ ཀཱརེཧི སཾཝར;

མེདྷཱཝཱི པཎྜིཏོ ཙཱསི, ཨཐོཔི ཉཱཏིནཾ ཧིཏོ.

༡༠༧.

‘‘ཏཾ ¶ ཏཾ ཉཱཏིཔརིབྱཱུལ༹ྷཾ, ནཱནཱརཏནམོཙིཏཾ;

ཨམིཏྟཱ ནཔྤསཧནྟི, ཨིནྡཾཝ ཨསུརཱདྷིཔོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ དྷམྨེན ཀིར ཉཱཏཱིནནྟི ཏཱཏ སཾཝར མཧཱརཱཛ, དྷམྨེན ཀིར ཏྭཾ ཨེཀཱུནསཏཱནཾ ཉཱཏཱིནཾ ¶ ཨཏྟནོ ཛེཊྛབྷཱཏིཀཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ ཨབྷིབྷཝསི, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཏྭམེཝ རཛྫཾ ཀཱརེཧི, ཏྭམེཝ མེདྷཱཝཱི ཙེཝ པཎྜིཏོ ཙ ཉཱཏཱིནཉྩ ཧིཏོཏི ཨཏྠོ. ཏཾ ཏནྟི ཨེཝཾ ཝིཝིདྷགུཎསམྤནྣཾ ཏཾ. ཉཱཏིཔརིབྱཱུལ༹ྷནྟི ཨམྷེཧི ཨེཀཱུནསཏེཧི ཉཱཏཀེཧི པརིཝཱརིཏཾ. ནཱནཱརཏནམོཙིཏནྟི ནཱནཱརཏནེཧི ཨོཙིཏཾ སཉྩིཏཾ བཧུརཏནསཉྩཡཾ. ཨསུརཱདྷིཔོཏི ཡཐཱ ཏཱཝཏིཾསེཧི པརིཝཱརིཏཾ ཨིནྡཾ ཨསུརརཱཛཱ ནཔྤསཧཏི, ཨེཝཾ ཨམྷེཧི ཨཱརཀྑཾ ཀརོནྟེཧི པརིཝཱརིཏཾ ཏཾ ཏིཡོཛནསཏིཀེ ཀཱསིརཊྛེ དྭཱདསཡོཛནིཀཱཡ བཱརཱཎསིཡཱ རཛྫཾ ཀཱརེནྟཾ ཨམིཏྟཱ ནཔྤསཧནྟཱིཏི དཱིཔེཏི.

སཾཝརམཧཱརཱཛཱ སབྦེསམྤི བྷཱཏིཀཱནཾ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨདཱསི. ཏེ ཏསྶ སནྟིཀེ མཱསཌྜྷམཱསཾ ཝསིཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ ཛནཔདེསུ ཙོརེསུ ཨུཊྛཧནྟེསུ མཡཾ ཛཱནིསྶཱམ, ཏྭཾ རཛྫསུཁཾ ཨནུབྷཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཛནཔདཾ གཏཱ. རཱཛཱཔི བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ དེཝནགརཾ པཱུརེནྟོ ཨགམཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑུ ཨེཝཾ ཏྭཾ པུབྦེ ཨོཝཱདཀྑམོ, ཨིདཱནི ཀསྨཱ ཝཱིརིཡཾ ན ཨཀཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི.

ཏདཱ སཾཝརམཧཱརཱཛཱ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨཧོསི, ཨུཔོསཐཀུམཱརོ སཱརིཔུཏྟོ, སེསབྷཱཏིཀཱ ཐེརཱནུཐེརཱ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, ཨོཝཱདདཱཡཀོ ཨམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སཾཝརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༤༦༣] ༩. སུཔྤཱརཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨུམྨུཛྫནྟི ནིམུཛྫནྟཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ པཉྙཱཔཱརམིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀདིཝསཉྷི སཱཡནྷསམཡེ ཏཐཱགཏསྶ དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ནིཀྑམནཾ ཨཱགམཡམཱནཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨཧོ ¶ སཏྠཱ མཧཱཔཉྙོ པུཐུཔཉྙོ ཧཱསཔཉྙོ ཛཝནཔཉྙོ ཏིཀྑཔཉྙོ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙོ ཏཏྲ ཏཏྲ ཨུཔཱཡཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཝིཔུལཱཡ པཐཝཱིསམཱཡ, མཧཱསམུདྡོ ཝིཡ གམྦྷཱིརཱཡ, ཨཱཀཱསོ ཝིཡ ཝིཏྠིཎྞཱཡ, སཀལཛམྦུདཱིཔསྨིཉྷི ཨུཊྛིཏཔཉྷོ དསབལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ གནྟུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. ཡཐཱ མཧཱསམུདྡེ ཨུཊྛིཏཨཱུམིཡོ ཝེལཾ ནཱཏིཀྐམནྟི, ཝེལཾ པཏྭཱཝ བྷིཛྫནྟི, ཨེཝཾ ¶ ན ཀོཙི པཉྷོ དསབལཾ ཨཏིཀྐམཏི, སཏྠུ པཱདམཱུལཾ ¶ པཏྭཱ བྷིཛྫཏེཝཱ’’ཏི དསབལསྶ མཧཱཔཉྙཱཔཱརམིཾ ཝཎྞེསུཾ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨིདཱནེཝ པཉྙཝཱ, པུབྦེཔི ཨཔརིཔཀྐེ ཉཱཎེ པཉྙཝཱཝ, ཨནྡྷོ ཧུཏྭཱཔི མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀསཉྙཱཡ ‘ཨིམསྨིཾ ཨིམསྨིཾ སམུདྡེ ཨིདཾ ནཱམ ཨིདཾ ནཱམ རཏན’ནྟི ཨཉྙཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཀུརུརཊྛེ ཀུརུརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི, ཀུརུཀཙྪཾ ནཱམ པཊྚནགཱམོ ཨཧོསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཀུརུཀཙྪེ ནིཡཱམཀཛེཊྛཀསྶ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི པཱསཱདིཀོ སུཝཎྞཝཎྞོ, ‘‘སུཔྤཱརཀཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. སོ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཝཌྜྷནྟོ སོལ༹སཝསྶཀཱལེཡེཝ ནིཡཱམཀསིཔྤེ ནིཔྥཏྟིཾ པཏྭཱ ཨཔརབྷཱགེ པིཏུ ཨཙྩཡེན ནིཡཱམཀཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ ནིཡཱམཀཀམྨཾ ཨཀཱསི, པཎྜིཏོ ཉཱཎསམྤནྣོ ཨཧོསི. ཏེན ཨཱརུལ༹ྷནཱཝཱཡ བྱཱཔཏྟི ནཱམ ནཏྠི. ཏསྶ ཨཔརབྷཱགེ ལོཎཛལཔཧཊཱནི དྭེཔི ཙཀྑཱུནི ནསྶིཾསུ. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ནིཡཱམཀཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱཔི ནིཡཱམཀཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ ‘‘རཱཛཱནཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིསྶཱམཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨགྒྷཱཔནིཡཀམྨེ ཋཔེསི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ རཉྙོ ཧཏྠིརཏནཨསྶརཏནམུཏྟསཱརམཎིསཱརཱདཱིནི ཨགྒྷཱཔེསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ‘‘རཉྙོ མངྒལཧཏྠཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀཱལ༹པཱསཱཎཀཱུཊཝཎྞཾ ཨེཀཾ ཝཱརཎཾ ཨཱནེསུཾ. ཏཾ དིསྭཱ རཱཛཱ ‘‘པཎྜིཏསྶ དསྶེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཏསྶ སནྟིཀཾ ནཡིཾསུ. སོ ཧཏྠེན ཏསྶ སརཱིརཾ པརིམཛྫིཏྭཱ ‘‘ནཱཡཾ མངྒལཧཏྠཱི བྷཝིཏུཾ ཨནུཙྪཝིཀོ, པཱདེཧི ཝཱམནདྷཱཏུཀོ ཨེས, ཨེཏཉྷི མཱཏཱ ཝིཛཱཡམཱནཱ ཨངྐེན སམྤཊིཙྪིཏུཾ ནཱསཀྑི, ཏསྨཱ བྷཱུམིཡཾ པཏིཏྭཱ པཙྪིམཔཱདེཧི ཝཱམནདྷཱཏུཀོ ཧོཏཱི’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཧཏྠིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏེ པུཙྪིཾསུ. ཏེ ‘‘སཙྩཾ པཎྜིཏོ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. ཏཾ ཀཱརཎཾ ¶ རཱཛཱ སུཏྭཱ ཏུཊྛོ ཏསྶ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ དཱཔེསི.

པུནེཀདིཝསཾ ‘‘རཉྙོ མངྒལཨསྶོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཀཾ ཨསྶཾ ཨཱནཡིཾསུ. ཏམྤི རཱཛཱ པཎྜིཏསྶ སནྟིཀཾ པེསེསི. སོ ཏམྤི ཧཏྠེན པརཱམསིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མངྒལཨསྶོ བྷཝིཏུཾ ན ཡུཏྟོ, ཨེཏསྶ ཧི ཛཱཏདིཝསེཡེཝ མཱཏཱ མརི, ཏསྨཱ མཱཏུ ཁཱིརཾ ཨལབྷནྟོ ན སམྨཱ ཝཌྜྷིཏོ’’ཏི ཨཱཧ. སཱཔིསྶ ཀཐཱ སཙྩཱཝ ཨཧོསི. ཏམྤི སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏུསྶིཏྭཱ ཨཊྛ ཀཧཱཔཎེ དཱཔེསི. ཨཐེཀདིཝསཾ ‘‘རཉྙོ མངྒལརཐོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི རཐཾ ཨཱཧརིཾསུ. ཏམྤི རཱཛཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ པེསེསི. སོ ཏམྤི ཧཏྠེན པརཱམསིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ རཐོ སུསིརརུཀྑེན ཀཏོ, ཏསྨཱ རཉྙོ ནཱནུཙྪཝིཀོ’’ཏི ཨཱཧ. སཱཔིསྶ ཀཐཱ སཙྩཱཝ ཨཧོསི. རཱཛཱ ཏམྤི སུཏྭཱ ཨཊྛེཝ ¶ ཀཧཱཔཎེ དཱཔེསི. ཨཐསྶ མཧགྒྷཾ ཀམྦལརཏནཾ ཨཱཧརིཾསུ. ཏམྤི ཏསྶེཝ པེསེསི. སོ ཏམྤི ཧཏྠེན པརཱམསིཏྭཱ ‘‘ཨིམསྶ མཱུསིཀཙྪིནྣཾ ཨེཀཊྛཱནཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོདྷེནྟཱ ཏཾ དིསྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ སུཏྭཱ ཏུསྶིཏྭཱ ཨཊྛེཝ ཀཧཱཔཎེ དཱཔེསི.

སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ཨེཝརཱུཔཱནིཔི ཨཙྪརིཡཱནི དིསྭཱ ཨཊྛེཝ ཀཧཱཔཎེ དཱཔེསི, ཨིམསྶ དཱཡོ ནྷཱཔིཏདཱཡོ, ནྷཱཔིཏཛཱཏིཀོ བྷཝིསྶཏི, ཀིཾ མེ ཨེཝརཱུཔེན རཱཛུཔཊྛཱནེན, ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནམེཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཀུརུཀཙྪཔཊྚནམེཝ པཙྩཱགམི. ཏསྨིཾ ཏཏྠ ཝསནྟེ ཝཱཎིཛཱ ནཱཝཾ སཛྫེཏྭཱ ‘‘ཀཾ ནིཡཱམཀཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི མནྟེསུཾ. ‘‘སུཔྤཱརཀཔཎྜིཏེན ཨཱརུལ༹ྷནཱཝཱ ན བྱཱཔཛྫཏི, ཨེས པཎྜིཏོ ཨུཔཱཡཀུསལོ, ཨནྡྷོ སམཱནོཔི སུཔྤཱརཀཔཎྜིཏོཝ ཨུཏྟམོ’’ཏི ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ནིཡཱམཀོ ནོ ཧོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཨཧཾ ཨནྡྷོ, ཀཐཾ ནིཡཱམཀཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱམི, ཨནྡྷཱཔི ཏུམྷེཡེཝ ཨམྷཱཀཾ ཨུཏྟམཱ’’ཏི པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཡམཱནོ ‘‘སཱདྷུ ཏཱཏཱ, ཏུམྷེཧི ཨཱརོཙིཏསཉྙཱཡ ནིཡཱམཀོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཏེསཾ ¶ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཧི. ཏེ ནཱཝཱཡ མཧཱསམུདྡཾ པཀྑནྡིཾསུ. ནཱཝཱ སཏྟ དིཝསཱནི ནིརུཔདྡཝཱ ཨགམཱསི, ཏཏོ ཨཀཱལཝཱཏཾ ཨུཔྤཱཏིཏཾ ཨུཔྤཛྫི, ནཱཝཱ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པཀཏིསམུདྡཔིཊྛེ ཝིཙརིཏྭཱ ཁུརམཱལཱིསམུདྡཾ ནཱམ པཏྟཱ. ཏཏྠ ¶ མཙྪཱ མནུསྶསམཱནསརཱིརཱ ཁུརནཱསཱ ཨུདཀེ ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཾ ཀརོནྟི. ཝཱཎིཛཱ ཏེ དིསྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཏསྶ སམུདྡསྶ ནཱམཾ པུཙྪནྟཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༡༠༨.

‘‘ཨུམྨུཛྫནྟི ནིམུཛྫནྟི, མནུསྶཱ ཁུརནཱསིཀཱ;

སུཔྤཱརཀཾ ཏཾ པུཙྪཱམ, སམུདྡོ ཀཏམོ ཨཡ’’ནྟི.

ཨེཝཾ ཏེཧི པུཊྛོ མཧཱསཏྟོ ཨཏྟནོ ནིཡཱམཀསུཏྟེན སཾསནྡིཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༩.

‘‘ཀུརུཀཙྪཱ པཡཱཏཱནཾ, ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནེསིནཾ;

ནཱཝཱཡ ཝིཔྤནཊྛཱཡ, ཁུརམཱལཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ པཡཱཏཱནནྟི ཀུརུཀཙྪཔཊྚནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ གཙྪནྟཱནཾ. དྷནེསིནནྟི ཏུམྷཱཀཾ ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནཾ པརིཡེསནྟཱནཾ. ནཱཝཱཡ ཝིཔྤནཊྛཱཡཱཏི ཏཱཏ ཏུམྷཱཀཾ ཨིམཱཡ ཝིདེསཾ པཀྑནྡནཱཝཱཡ ཀམྨཀཱརཀཾ པཀཏིསམུདྡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ སམྤཏྟོ ཨཡཾ སམུདྡོ ‘‘ཁུརམཱལཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝམེཏཾ པཎྜིཏཱ ཀཐེནྟཱིཏི.

ཏསྨིཾ ¶ པན སམུདྡེ ཝཛིརཾ ཨུསྶནྣཾ ཧོཏི. མཧཱསཏྟོ ‘‘སཙཱཧཾ ‘ཨཡཾ ཝཛིརསམུདྡོ’ཏི ཨེཝཾ ཨེཏེསཾ ཀཐེསྶཱམི, ལོབྷེན བཧུཾ ཝཛིརཾ གཎྷིཏྭཱ ནཱཝཾ ཨོསཱིདཱཔེསྶནྟཱི’’ཏི ཏེསཾ ཨནཱཙིཀྑིཏྭཱཝ ནཱཝཾ ལགྒཱཔེཏྭཱ ཨུཔཱཡེནེཀཾ ཡོཏྟཾ གཧེཏྭཱ མཙྪགཧཎནིཡཱམེན ཛཱལཾ ཁིཔཱཔེཏྭཱ ཝཛིརསཱརཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ནཱཝཱཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨཔྤགྒྷབྷཎྜཾ ཚཌྜཱཔེསི. ནཱཝཱ ཏཾ སམུདྡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པུརཏོ ཨགྒིམཱལིཾ ནཱམ གཏཱ. སོ པཛྫལིཏཨགྒིཀྑནྡྷོ ཝིཡ མཛ྄ཛྷནྷིཀསཱུརིཡོ ཝིཡ ཙ ཨོབྷཱསཾ མུཉྩནྟོ ཨཊྛཱསི. ཝཱཎིཛཱ –

༡༡༠.

‘‘ཡཐཱ ཨགྒཱིཝ སཱུརིཡོཝ, སམུདྡོ པཊིདིསྶཏི;

སུཔྤཱརཀཾ ཏཾ པུཙྪཱམ, སམུདྡོ ཀཏམོ ཨཡ’’ནྟི. – གཱཐཱཡ ཏཾ པུཙྪིཾསུ;

མཧཱསཏྟོཔི ¶ ཏེསཾ ཨནནྟརགཱཐཱཡ ཀཐེསི –

༡༡༡.

‘‘ཀུརུཀཙྪཱ ¶ པཡཱཏཱནཾ, ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནེསིནཾ;

ནཱཝཱཡ ཝིཔྤནཊྛཱཡ, ཨགྒིམཱལཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏསྨིཾ པན སམུདྡེ སུཝཎྞཾ ཨུསྶནྣཾ ཨཧོསི. མཧཱསཏྟོ པུརིམནཡེནེཝ ཏཏོཔི སུཝཎྞཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ནཱཝཱཡཾ པཀྑིཔཱཔེསི. ནཱཝཱ ཏམྤི སམུདྡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཁཱིརཾ ཝིཡ དདྷིཾ ཝིཡ ཙ ཨོབྷཱསནྟཾ དདྷིམཱལིཾ ནཱམ སམུདྡཾ པཱཔུཎི. ཝཱཎིཛཱ –

༡༡༢.

‘‘ཡཐཱ དདྷཱིཝ ཁཱིརཾཝ, སམུདྡོ པཊིདིསྶཏི;

སུཔྤཱརཀཾ ཏཾ པུཙྪཱམ, སམུདྡོ ཀཏམོ ཨཡ’’ནྟི. –

གཱཐཱཡ ཏསྶཔི ནཱམཾ པུཙྪིཾསུ.

མཧཱསཏྟོ ཨནནྟརགཱཐཱཡ ཨཱཙིཀྑི –

༡༡༣.

‘‘ཀུརུཀཙྪཱ པཡཱཏཱནཾ, ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནེསིནཾ;

ནཱཝཱཡ ཝིཔྤནཊྛཱཡ, དདྷིམཱལཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏསྨིཾ པན སམུདྡེ རཛཏཾ ཨུསྶནྣཾ ཨཧོསི. སོ ཏམྤི ཨུཔཱཡེན གཱཧཱཔེཏྭཱ ནཱཝཱཡཾ པཀྑིཔཱཔེསི ¶ . ནཱཝཱ ཏམྤི སམུདྡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ནཱིལཀུསཏིཎཾ ཝིཡ སམྤནྣསསྶཾ ཝིཡ ཙ ཨོབྷཱསམཱནཾ ནཱིལཝཎྞཾ ཀུསམཱལིཾ ནཱམ སམུདྡཾ པཱཔུཎི. ཝཱཎིཛཱ –

༡༡༤.

‘‘ཡཐཱ ཀུསོཝ སསྶོཝ, སམུདྡོ པཊིདིསྶཏི;

སུཔྤཱརཀཾ ཏཾ པུཙྪཱམ, སམུདྡོ ཀཏམོ ཨཡ’’ནྟི. –

གཱཐཱཡ ཏསྶཔི ནཱམཾ པུཙྪིཾསུ.

སོ ཨནནྟརགཱཐཱཡ ཨཱཙིཀྑི –

༡༡༥.

‘‘ཀུརུཀཙྪཱ པཡཱཏཱནཾ, ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནེསིནཾ;

ནཱཝཱཡ ཝིཔྤནཊྛཱཡ, ཀུསམཱལཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏསྨིཾ པན སམུདྡེ ནཱིལམཎིརཏནཾ ཨུསྶནྣཾ ཨཧོསི. སོ ཏམྤི ཨུཔཱཡེནེཝ གཱཧཱཔེཏྭཱ ནཱཝཱཡཾ པཀྑིཔཱཔེསི. ནཱཝཱ ཏམྤི སམུདྡཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ¶ ནལ༹ཝནཾ ཝིཡ ཝེལུ༹ཝནཾ ཝིཡ ཙ ཁཱཡམཱནཾ ནལ༹མཱལིཾ ནཱམ སམུདྡཾ པཱཔུཎི. ཝཱཎིཛཱ –

༡༡༦.

‘‘ཡཐཱ ¶ ནལོ༹ཝ ཝེལཱུ༹ཝ, སམུདྡོ པཊིདིསྶཏི;

སུཔྤཱརཀཾ ཏཾ པུཙྪཱམ, སམུདྡོ ཀཏམོ ཨཡ’’ནྟི. –

གཱཐཱཡ ཏསྶཔི ནཱམཾ པུཙྪིཾསུ.

མཧཱསཏྟོ ཨནནྟརགཱཐཱཡ ཀཐེསི –

༡༡༧.

‘‘ཀུརུཀཙྪཱ པཡཱཏཱནཾ, ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནེསིནཾ;

ནཱཝཱཡ ཝིཔྤནཊྛཱཡ, ནལ༹མཱལཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏསྨིཾ པན སམུདྡེ མསཱརགལླཾ ཝེལུ༹རིཡཾ ཨུསྶནྣཾ ཨཧོསི. སོ ཏམྤི ཨུཔཱཡེན གཱཧཱཔེཏྭཱ ནཱཝཱཡཾ པཀྑིཔཱཔེསི. ཨཔརོ ནཡོ – ནལོ༹ཏི ཝིཙྪིཀནལོ༹པི ཀཀྐཊཀནལོ༹པི, སོ ¶ རཏྟཝཎྞོ ཧོཏི. ཝེལཱུ༹ཏི པན པཝཱལ༹སྶེཏཾ ནཱམཾ, སོ ཙ སམུདྡོ པཝཱལུ༹སྶནྣོ རཏྟོབྷཱསོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ ‘‘ཡཐཱ ནལོ༹ཝ ཝེལུ༹ཝཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ཏཏོ པཝཱལ༹ཾ གཱཧཱཔེསཱིཏི.

ཝཱཎིཛཱ ནལ༹མཱལིཾ ཨཏིཀྐནྟཱ བལཝཱམུཁསམུདྡཾ ནཱམ པསྶིཾསུ. ཏཏྠ ཨུདཀཾ ཀཌྜྷིཏྭཱ ཀཌྜྷིཏྭཱ སབྦཏོ བྷཱགེན ཨུགྒཙྪཏི. ཏསྨིཾ སབྦཏོ བྷཱགེན ཨུགྒཏེ ཨུདཀཾ སབྦཏོ བྷཱགེན ཚིནྣཔཔཱཏམཧཱསོབྦྷོ ཝིཡ པཉྙཱཡཏི, ཨཱུམིཡཱ ཨུགྒཏཱཡ ཨེཀཏོ པཔཱཏསདིསཾ ཧོཏི, བྷཡཛནནོ སདྡོ ཨུཔྤཛྫཏི སོཏཱནི བྷིནྡནྟོ ཝིཡ ཧདཡཾ ཕཱལེནྟོ ཝིཡ ཙ. ཏཾ དིསྭཱ ཝཱཎིཛཱ བྷཱིཏཏསིཏཱ –

༡༡༨.

‘‘མཧབྦྷཡོ བྷིཾསནཀོ, སདྡོ སུཡྻཏིམཱནུསོ;

ཡཐཱ སོབྦྷོ པཔཱཏོཝ, སམུདྡོ པཊིདིསྶཏི;

སུཔྤཱརཀཾ ཏཾ པུཙྪཱམ, སམུདྡོ ཀཏམོ ཨཡ’’ནྟི. –

གཱཐཱཡ ཏསྶཔི ནཱམཾ པུཙྪིཾསུ.

ཏཏྠ ¶ སུཡྻཏིམཱནུསོཏི སུཡྻཏི ཨམཱནུསོ སདྡོ.

༡༡༩.

‘‘ཀུརུཀཙྪཱ པཡཱཏཱནཾ, ཝཱཎིཛཱནཾ དྷནེསིནཾ;

ནཱཝཱཡ ཝིཔྤནཊྛཱཡ, བལཝཱམུཁཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི. –

བོདྷིསཏྟོ ཨནནྟརགཱཐཱཡ ཏསྶ ནཱམཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཨིམཾ བལཝཱམུཁསམུདྡཾ ¶ པཏྭཱ ནིཝཏྟིཏུཾ སམཏྠཱ ནཱཝཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨཡཾ སམྤཏྟནཱཝཾ ནིམུཛྫཱཔེཏྭཱ ཝིནཱསཾ པཱཔེཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཉྩ ནཱཝཾ སཏྟ མནུསྶསཏཱནི ཨབྷིརུཧིཾསུ. ཏེ སབྦེ མརཎབྷཡབྷཱིཏཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨཝཱིཙིམྷི པཙྩམཱནསཏྟཱ ཝིཡ ཨཏིཀཱརུཉྙཾ རཝཾ མུཉྩིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ ཨེཏེསཾ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, སཙྩཀིརིཡཱཡ ཏེསཾ སོཏྠིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏཱ, ཁིཔྤཾ མཾ གནྡྷོདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ ཨཧཏཝཏྠཱནི ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ པུཎྞཔཱཏིཾ སཛྫེཏྭཱ ནཱཝཱཡ དྷུརེ ཋཔེཐཱ’’ཏི. ཏེ ཝེགེན ཏཐཱ ཀརིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི པུཎྞཔཱཏིཾ གཧེཏྭཱ ནཱཝཱཡ དྷུརེ ཋིཏོ སཙྩཀིརིཡཾ ཀརོནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༢༠.

‘‘ཡཏོ ¶ སརཱམི ཨཏྟཱནཾ, ཡཏོ པཏྟོསྨི ཝིཉྙུཏཾ;

ནཱབྷིཛཱནཱམི སཉྩིཙྩ, ཨེཀཔཱཎམྤི ཧིཾསིཏཾ;

ཨེཏེན སཙྩཝཛྫེན, སོཏྠིཾ ནཱཝཱ ནིཝཏྟཏཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཏོཏི ཡཏོ པཊྛཱཡ ཨཧཾ ཨཏྟཱནཾ སརཱམི, ཡཏོ པཊྛཱཡ ཙམྷི ཝིཉྙུཏཾ པཏྟོཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཔཱཎམྤི ཧིཾསིཏནྟི ཨེཏྠནྟརེ སཉྩིཙྩ ཨེཀཾ ཀུནྠཀིཔིལླིཀཔཱཎམྤི ཧིཾསིཏཾ ནཱབྷིཛཱནཱམི. དེསནཱམཏྟམེཝེཏཾ, བོདྷིསཏྟོ པན ཏིཎསལཱཀམྤི ཨུཔཱདཱཡ མཡཱ པརསནྟཀཾ ན གཧིཏཔུབྦཾ, ལོབྷཝསེན པརདཱརཾ ན ཨོལོཀིཏཔུབྦཾ, མུསཱ ན བྷཱསིཏཔུབྦཱ, ཏིཎགྒེནཱཔི མཛྫཾ ན པིཝིཏཔུབྦནྟི ཨེཝཾ པཉྩསཱིལཝསེན པན སཙྩཀིརིཡཾ ཨཀཱསི, ཀཏྭཱ ཙ པན པུཎྞཔཱཏིཡཱ ཨུདཀཾ ནཱཝཱཡ དྷུརེ ཨབྷིསིཉྩི.

ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཝིདེསཾ པཀྑནྡནཱཝཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨིདྡྷིམཱ ཝིཡ སཙྩཱནུབྷཱཝེན ཨེཀདིཝསེནེཝ ཀུརུཀཙྪཔཊྚནཾ ཨགམཱསི. གནྟྭཱ ཙ པན ཐལེཔི ཨཊྛུསབྷམཏྟཾ ཋཱནཾ པཀྑནྡིཏྭཱ ནཱཝིཀསྶ གྷརདྭཱརེཡེཝ ཨཊྛཱསི. མཧཱསཏྟོ ཏེསཾ ཝཱཎིཛཱནཾ སུཝཎྞརཛཏམཎིཔཝཱལ༹མུཏྟཝཛིརཱནི བྷཱཛེཏྭཱ ¶ ཨདཱསི. ‘‘ཨེཏྟཀེཧི ¶ ཝོ རཏནེཧི ཨལཾ, མཱ པུན སམུདྡཾ པཝིསཐཱ’’ཏི ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ དེཝཔུརཾ པཱུརེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ མཧཱཔཉྙོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ ཨཧེསུཾ, སུཔྤཱརཀཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སུཔྤཱརཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

ཛཱཏཀུདྡཱནཾ –

མཱཏུཔོསཀ ཛུཎྷོ ཙ, དྷམྨ ཨུདཡ པཱནཱིཡོ;

ཡུདྷཉྩཡོ དསརཐོ, སཾཝརོ ཙ སུཔྤཱརཀོ;

ཨེཀཱདསནིཔཱཏམྷི, སངྒཱིཏཱ ནཝ ཛཱཏཀཱ.

ཨེཀཱདསཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. དྭཱདསཀནིཔཱཏོ

[༤༦༤] ༡. ཙཱུལ༹ཀུཎཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

༡-༡༢.

ལུདྡྷཱནཾ ¶ ¶ ¶ ལཧུཙིཏྟཱནནྟི ཨིདཾ ཛཱཏཀཾ ཀུཎཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༡.ཀུཎཱལཛཱཏཀ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི;

ཙཱུལ༹ཀུཎཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༤༦༥] ༢. བྷདྡསཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཱ ཏྭཾ སུདྡྷེཧི ཝཏྠེཧཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཉཱཏཏྠཙརིཡཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱཝཏྠིཡཉྷི ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ནིཝེསནེ པཉྩནྣཾ བྷིཀྑུསཏཱནཾ ནིབདྡྷབྷོཛནཾ པཝཏྟཏི, ཏཐཱ ཝིསཱཁཱཡ ཙ ཀོསལརཉྙོ ཙ. ཏཏྠ པན ཀིཉྩཱཔི ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ དཱིཡཏི, བྷིཀྑཱུནཾ པནེཏྠ ཀོཙི ཝིསྶཱསིཀོ ནཏྠི, ཏསྨཱ བྷིཀྑཱུ རཱཛནིཝེསནེ ན བྷུཉྫནྟི, བྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཝཱ ཝིསཱཁཱཡ ཝཱ ཨཉྙེསཾ ཝཱ ཝིསྶཱསིཀཱནཾ གྷརཾ གནྟྭཱ བྷུཉྫནྟི. རཱཛཱ ཨེཀདིཝསཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཨཱཧཊཾ ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ དེཐཱ’’ཏི བྷཏྟགྒཾ པེསེཏྭཱ ‘‘བྷཏྟགྒེ བྷིཀྑཱུ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀཧཾ གཏཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཝིསྶཱསིཀགེཧེསུ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ སཏྠུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, བྷོཛནཾ ནཱམ ཀིཾ པརམ’’ནྟི པུཙྪི. ཝིསྶཱསཔརམཾ མཧཱརཱཛ, ཀཉྫིཀམཏྟཀམྤི ཝིསྶཱསིཀེན དིནྣཾ མདྷུརཾ ཧོཏཱིཏི. བྷནྟེ, ཀེན པན སདྡྷིཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིསྶཱསོ ཧོཏཱིཏི? ‘‘ཉཱཏཱིཧི ཝཱ སེཀྑཀུལེཧི ཝཱ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ཏཏོ རཱཛཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨེཀཾ སཀྱདྷཱིཏརཾ ཨཱནེཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཾ ཀརིསྶཱམི, ཨེཝཾ མཡཱ སདྡྷིཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཉཱཏཀེ ཝིཡ ¶ ཝིསྶཱསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཨཏྟནོ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ ཀཔིལཝཏྠུཾ དཱུཏཾ པེསེསི ‘‘དྷཱིཏརཾ མེ དེཐ, ཨཧཾ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཉཱཏིབྷཱཝཾ ཨིཙྪཱམཱི’’ཏི.

སཱཀིཡཱ ¶ ¶ དཱུཏཝཙནཾ སུཏྭཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ མནྟཡིཾསུ ‘‘མཡཾ ཀོསལརཉྙོ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནེ ཝསཱམ, སཙེ དཱརིཀཾ ན དསྶཱམ, མཧནྟཾ ཝེརཾ བྷཝིསྶཏི, སཙེ དསྶཱམ, ཀུལཝཾསོ ནོ བྷིཛྫིསྶཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱཏབྦ’’ནྟི. ཨཐ ནེ མཧཱནཱམོ ཨཱཧ – ‘‘མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, མམ དྷཱིཏཱ ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱ ནཱམ ནཱགམུཎྜཱཡ ནཱམ དཱསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟི. སཱ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཱ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ སོབྷགྒཔྤཏྟཱ པིཏུ ཝཾསེན ཁཏྟིཡཛཱཏིཀཱ, ཏམསྶ ‘ཁཏྟིཡཀཉྙཱ’ཏི པེསེསྶཱམཱ’’ཏི. སཱཀིཡཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ དཱུཏེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ, དཱརིཀཾ དསྶཱམ, ཨིདཱནེཝ ནཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. དཱུཏཱ ཙིནྟེསུཾ ‘‘ཨིམེ སཱཀིཡཱ ནཱམ ཛཱཏིཾ ནིསྶཱཡ ཨཏིམཱནིནོ, ‘སདིསཱི ནོ’ཏི ཝཏྭཱ ཨསདིསིམྤི དདེཡྻུཾ, ཨེཏེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ བྷུཉྫམཱནམེཝ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘མཡཾ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཱ ཡཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ བྷུཉྫཏི, ཏཾ གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱ’’ཏི. སཱཀིཡཱ ཏེསཾ ནིཝཱསཊྛཱནཾ དཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟཡིཾསུ. མཧཱནཱམོ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེ མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨཧཾ ཨུཔཱཡཾ ཀརིསྶཱམི, ཏུམྷེ མམ བྷོཛནཀཱལེ ཝཱསབྷཁཏྟིཡཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཨཱནེཏྭཱ མཡཱ ཨེཀསྨིཾ ཀབལེ༹ གཧིཏམཏྟེ ‘དེཝ, ཨསུཀརཱཛཱ པཎྞཾ པཧིཎི, ཨིམཾ ཏཱཝ སཱསནཾ སུཎཱཐཱ’ཏི པཎྞཾ དསྶེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏསྨིཾ བྷུཉྫམཱནེ ཀུམཱརིཀཾ ཨལངྐརིཾསུ.

མཧཱནཱམོ ‘‘དྷཱིཏརཾ མེ ཨཱནེཐ, མཡཱ སདྡྷིཾ བྷུཉྫཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཏཱཝདེཝ ཐོཀཾ པཔཉྩཾ ཀཏྭཱ ཨཱནཡིཾསུ. སཱ ‘‘པིཏརཱ སདྡྷིཾ བྷུཉྫིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཔཱཏིཡཾ ཧཏྠཾ ཨོཏཱརེསི. མཧཱནཱམོཔི ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཨེཀཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ མུཁེ ཋཔེསི. དུཏིཡཔིཎྜཱཡ ཧཏྠེ པསཱརིཏེ ‘‘དེཝ, ཨསུཀརཉྙཱ པཎྞཾ པཧིཏཾ, ཨིམཾ ཏཱཝ སཱསནཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི པཎྞཾ ཨུཔནཱམེསུཾ. མཧཱནཱམོ ‘‘ཨམྨ, ཏྭཾ བྷུཉྫཱཧཱི’’ཏི དཀྑིཎཧཏྠཾ ¶ པཱཏིཡཱཡེཝ ཀཏྭཱ ཝཱམཧཏྠེན གཧེཏྭཱ པཎྞཾ ཨོལོཀེསི. ཏསྶ ཏཾ སཱསནཾ ཨུཔདྷཱརེནྟསྶེཝ ཨིཏརཱ བྷུཉྫི. སོ ཏསྶཱ བྷུཏྟཀཱལེ ཧཏྠཾ དྷོཝིཏྭཱ མུཁཾ ཝིཀྑཱལེསི. ཏཾ དིསྭཱ དཱུཏཱ ‘‘ནིཙྪཡེནེསཱ ཨེཏསྶ དྷཱིཏཱ’’ཏི ནིཊྛམཀཾསུ, ན ཏཾ ཨནྟརཾ ཛཱནིཏུཾ སཀྑིཾསུ. མཧཱནཱམོ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ¶ དྷཱིཏརཾ པེསེསི. དཱུཏཱཔི ནཾ སཱཝཏྠིཾ ནེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཀུམཱརིཀཱ ཛཱཏིསམྤནྣཱ མཧཱནཱམསྶ དྷཱིཏཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. རཱཛཱ ཏུསྶིཏྭཱ སཀལནགརཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ ཏཾ རཏནརཱསིམྷི ཋཔེཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཨབྷིསིཉྩཱཔེསི. སཱ རཉྙོ པིཡཱ ཨཧོསི མནཱཔཱ.

ཨཐསྶཱ ན ཙིརསྶེཝ གབྦྷོ པཏིཊྛཧི. རཱཛཱ གབྦྷཔརིཧཱརམདཱསི. སཱ དསམཱསཙྩཡེན སུཝཎྞཝཎྞཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཨཐསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ རཱཛཱ ཨཏྟནོ ཨཡྻཀསྶ སནྟིཀཾ པེསེསི ‘‘སཀྱརཱཛདྷཱིཏཱ ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཀིམསྶ ནཱམཾ ཀརོམཱ’’ཏི. ཏཾ པན སཱསནཾ ¶ གཧེཏྭཱ གཏོ ཨམཙྩོ ཐོཀཾ བདྷིརདྷཱཏུཀོ, སོ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཡྻཀསྶཱརོཙེསི. སོ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱ པུཏྟཾ ཨཝིཛཱཡིཏྭཱཔི སབྦཾ ཛནཾ ཨབྷིབྷཝཏི, ཨིདཱནི པན ཨཏིཝིཡ རཉྙོ ཝལླབྷཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ བདྷིརཨམཙྩོ ‘‘ཝལླབྷཱ’’ཏི ཝཙནཾ དུསྶུཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཝིཊཊཱུབྷོ’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔགནྟྭཱ ‘‘དེཝ, ཀུམཱརསྶ ཀིར ‘ཝིཊཊཱུབྷོ’ཏི ནཱམཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ‘‘པོརཱཎཀཾ ནོ ཀུལདཏྟིཀཾ ནཱམཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཝིཊཊཱུབྷོ’’ཏི ནཱམཾ ཨཀཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཀུམཱརོ ཀུམཱརཔརིཧཱརེན ཝཌྜྷནྟོ སཏྟཝསྶིཀཀཱལེ ཨཉྙེསཾ ཀུམཱརཱནཾ མཱཏཱམཧཀུལཏོ ཧཏྠིརཱུཔཀཨསྶརཱུཔཀཱདཱིནི ཨཱཧརིཡམཱནཱནི དིསྭཱ མཱཏརཾ པུཙྪི ‘‘ཨམྨ, ཨཉྙེསཾ མཱཏཱམཧཀུལཏོ པཎྞཱཀཱརོ ཨཱཧརིཡཏི, མཡ྄ཧཾ ཀོཙི ཀིཉྩི ན པེསེསི, ཀིཾ ཏྭཾ ནིམྨཱཏཱ ནིཔྤིཏཱསཱི’’ཏི? ཨཐ ནཾ སཱ ‘‘ཏཱཏ, སཀྱརཱཛཱནོ མཱཏཱམཧཱ དཱུརེ པན ཝསནྟི, ཏེན ཏེ ཀིཉྩི ན པེསེནྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཉྩེསི.

པུན སོལ༹སཝསྶིཀཀཱལེ ‘‘ཨམྨ, མཱཏཱམཧཀུལཾ པསྶིཏུཀཱམོམྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨལཾ ཏཱཏ, ཀིཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀརིསྶསཱི’’ཏི ཝཱརིཡམཱནོཔི པུནཔྤུནཾ ཡཱཙི. ཨཐསྶ མཱཏཱ ‘‘ཏེན ཧི ¶ གཙྪཱཧཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪི. སོ པིཏུ ཨཱརོཙེཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ནིཀྑམི. ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱ པུརེཏརཾ པཎྞཾ པེསེསི ‘‘ཨཧཾ ཨིདྷ སུཁཾ ཝསཱམི, སཱམིནོ ཀིཉྩི ཨནྟརཾ མཱ དསྶཡིཾསཱུ’’ཏི. སཱཀིཡཱ ཝིཊཊཱུབྷསྶ ཨཱགམནཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཝནྡིཏུཾ ན སཀྐཱ’’ཏི ཏསྶ དཧརདཧརེ ཀུམཱརཀེ ཛནཔདཾ པཧིཎིཾསུ. ཀུམཱརེ ཀཔིལཝཏྠུཾ སམྤཏྟེ སཱཀིཡཱ སནྠཱགཱརེ སནྣིཔཏིཾསུ. ཀུམཱརོ སནྠཱགཱརཾ ¶ གནྟྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨཡཾ ཏེ, ཏཱཏ, མཱཏཱམཧོ, ཨཡཾ མཱཏུལོ’’ཏི ཝདིཾསུ སོ སབྦེ ཝནྡམཱནོ ཝིཙརི. སོ ཡཱཝཔིཊྛིཡཱ རུཛནཔྤམཱཎཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམྤི ཨཏྟཱནཾ ཝནྡམཱནཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མཾ ཝནྡནྟཱ ནཏྠཱི’’ཏི པུཙྪི. སཱཀིཡཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏཝ ཀནིཊྛཀུམཱརཱ ཛནཔདཾ གཏཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ཀརིཾསུ. སོ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསིཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ནིཀྑམི. ཨཐེཀཱ དཱསཱི སནྠཱགཱརེ ཏེན ནིསིནྣཕལཀཾ ‘‘ཨིདཾ ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱཡ དཱསིཡཱ པུཏྟསྶ ནིསིནྣཕལཀ’’ནྟི ཨཀྐོསིཏྭཱ པརིབྷཱསིཏྭཱ ཁཱིརོདཀེན དྷོཝི. ཨེཀོ པུརིསོ ཨཏྟནོ ཨཱཝུདྷཾ པམུསྶིཏྭཱ ནིཝཏྟོ ཏཾ གཎྷནྟོ ཝིཊཊཱུབྷཀུམཱརསྶ ཨཀྐོསནསདྡཾ སུཏྭཱ ཏཾ ཨནྟརཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱ དཱསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ མཧཱནཱམསཀྐསྶ ཛཱཏཱ’’ཏི ཉཏྭཱ གནྟྭཱ བལཀཱཡསྶ ཀཐེསི. ‘‘ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱ ཀིར དཱསིཡཱ དྷཱིཏཱ’’ཏི མཧཱཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི.

ཀུམཱརོ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨེཏེ ཏཱཝ མམ ནིསིནྣཕལཀཾ ཁཱིརོདཀེན དྷོཝནྟུ, ཨཧཾ པན རཛྫེ པཏིཊྛིཏཀཱལེ ¶ ཨེཏེསཾ གལལོཧིཏཾ གཧེཏྭཱ མམ ནིསིནྣཕལཀཾ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ པཊྛཔེསི. ཏསྨིཾ སཱཝཏྠིཾ གཏེ ཨམཙྩཱ སབྦཾ པཝཏྟིཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ ‘‘སབྦེ མཡ྄ཧཾ དཱསིདྷཱིཏརཾ ཨདཾསཱུ’’ཏི སཱཀིཡཱནཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱཡ ཙ པུཏྟསྶ ཙ དིནྣཔརིཧཱརཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ དཱསདཱསཱིཧི ལདྡྷབྦཔརིཧཱརམཏྟམེཝ དཱཔེསི. ཏཏོ ཀཏིཔཱཧཙྩཡེན སཏྠཱ རཱཛནིཝེསནཾ ཨཱགནྟྭཱ ནིསཱིདི. རཱཛཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཀིར ཉཱཏཀེཧི དཱསིདྷཱིཏཱ མཡ྄ཧཾ དིནྣཱ, ཏེནསྶཱ ཨཧཾ སཔུཏྟཱཡ པརིཧཱརཾ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ དཱསདཱསཱིཧི ལདྡྷབྦཔརིཧཱརམཏྟམེཝ དཱཔེསི’’ནྟི ཨཱཧ. སཏྠཱ ‘‘ཨཡུཏྟཾ, མཧཱརཱཛ, སཱཀིཡེཧི ¶ ཀཏཾ, དདནྟེཧི ནཱམ སམཱནཛཱཏིཀཱ དཱཏབྦཱ ཨསྶ. ཏཾ པན མཧཱརཱཛ, ཝདཱམི ཝཱསབྷཁཏྟིཡཱ ཁཏྟིཡརཱཛདྷཱིཏཱ ཁཏྟིཡསྶ རཉྙོ གེཧེ ཨབྷིསེཀཾ ལབྷི, ཝིཊཊཱུབྷོཔི ཁཏྟིཡརཱཛཱནམེཝ པཊིཙྩ ཛཱཏོ, མཱཏུགོཏྟཾ ནཱམ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, པིཏུགོཏྟམེཝ པམཱཎནྟི པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ དལིདྡིཏྠིཡཱ ཀཊྛཧཱརིཀཱཡཔི ཨགྒམཧེསིཊྛཱནཾ ཨདཾསུ, ཏསྶཱ ཙ ཀུཙྪིམྷི ཛཱཏཀུམཱརོ དྭཱདསཡོཛནིཀཱཡ བཱརཱཎསིཡཱ རཛྫཾ ཀཏྭཱ ཀཊྛཝཱཧནརཱཛཱ ནཱམ ཛཱཏོ’’ཏི ཀཊྛཝཱཧནཛཱཏཀཾ (ཛཱ. ༡.༡.༧) ཀཐེསི ¶ . རཱཛཱ སཏྠུ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘པིཏུགོཏྟམེཝ ཀིར པམཱཎ’’ནྟི སུཏྭཱ ཏུསྶིཏྭཱ མཱཏཱཔུཏྟཱནཾ པཀཏིཔརིཧཱརམེཝ དཱཔེསི.

རཉྙོ པན བནྡྷུལོ ནཱམ སེནཱཔཏི མལླིཀཾ ནཱམ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ཝཉྫྷཾ ‘‘ཏཝ ཀུལགྷརམེཝ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཀུསིནཱརམེཝ པེསེསི. སཱ ‘‘སཏྠཱརཾ དིསྭཱཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཛེཏཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ‘‘ཀཧཾ གཙྪསཱི’’ཏི ཙ པུཊྛཱ ‘‘སཱམིཀོ མེ, བྷནྟེ, ཀུལགྷརཾ པེསེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀསྨཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ ‘‘ཝཉྫྷཱ ཨཔུཏྟིཀཱ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ སཏྠཱརཱ ‘‘ཡདི ཨེཝཾ གམནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ནིཝཏྟཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ ཏུཊྛཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཝེསནམེཝ པུན ཨགམཱསི. ‘‘ཀསྨཱ ནིཝཏྟསཱི’’ཏི པུཊྛཱ ‘‘དསབལེན ནིཝཏྟིཏཱམྷཱི’’ཏི ཨཱཧ. སེནཱཔཏི ‘‘དིཊྛཾ བྷཝིསྶཏི ཏཐཱགཏེན ཀཱརཎ’’ནྟི ཨཱཧ. སཱ ན ཙིརསྶེཝ གབྦྷཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཨུཔྤནྣདོཧལཱ༹ ‘‘དོཧལོ༹ མེ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི ཨཱརོཙེསི. ‘‘ཀིཾ དོཧལོ༹’’ཏི? ‘‘ཝེསཱལིཡཱ ནགརེ ལིཙྪཝིརཱཛཱནཾ ཨབྷིསེཀམངྒལཔོཀྑརཎིཾ ཨོཏརིཏྭཱ ནྷཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏུཀཱམཱམྷི, སཱམཱི’’ཏི. སེནཱཔཏི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ སཧསྶཐཱམདྷནུཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ རཐཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཱཝཏྠིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ རཐཾ པཱཛེནྟོ ཝེསཱལིཾ པཱཝིསི.

ཏསྨིཉྩ ཀཱལེ ཀོསལརཉྙོ བནྡྷུལསེནཱཔཏིནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཱཙརིཡཀུལེ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ མཧཱལི ནཱམ ལིཙྪཝཱི ཨནྡྷོ ལིཙྪཝཱིནཾ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཨནུསཱསནྟོ དྭཱརསམཱིཔེ ཝསཏི. སོ རཐསྶ ཨུམྨཱརེ པཊིགྷཊྚནསདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘བནྡྷུལམལླསྶ རཐཔཏནསདྡོ ¶ ཨེསོ, ཨཛྫ ལིཙྪཝཱིནཾ ¶ བྷཡཾ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. པོཀྑརཎིཡཱ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ ཨཱརཀྑཱ བལཝཱ, ཨུཔརི ལོཧཛཱལཾ པཏྠཊཾ, སཀུཎཱནམྤི ཨོཀཱསོ ནཏྠི. སེནཱཔཏི པན རཐཱ ཨོཏརིཏྭཱ ཨཱརཀྑཀེ ཁགྒེན པཧརནྟོ པལཱཔེཏྭཱ ལོཧཛཱལཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨནྟོཔོཀྑརཎིཡཾ བྷརིཡཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ནྷཱཔེཏྭཱ པཱཡེཏྭཱ སཡམྤི ནྷཏྭཱ མལླིཀཾ རཐཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཱགཏམགྒེནེཝ པཱཡཱསི. ཨཱརཀྑཀཱ གནྟྭཱ ལིཙྪཝཱིནཾ ཨཱརོཙེསུཾ. ལིཙྪཝིརཱཛཱནོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཉྩ རཐསཏཱནི ཨཱརུཡ྄ཧ ‘‘བནྡྷུལམལླཾ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི ནིཀྑམིཾསུ. ཏཾ པཝཏྟིཾ མཧཱལིསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. མཧཱལི ‘‘མཱ གམིཏྠ, སོ ཧི ཝོ སབྦེ གྷཱཏཡིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེཔི ‘‘མཡཾ གམིསྶཱམཡེཝཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. ཏེན ཧི ཙཀྐསྶ ཡཱཝ ནཱབྷིཏོ པཐཝིཾ པཝིཊྛཊྛཱནཾ ¶ དིསྭཱ ནིཝཏྟེཡྻཱཐ, ཏཏོ ཨནིཝཏྟནྟཱ པུརཏོ ཨསནིསདྡཾ ཝིཡ སུཎིསྶཐ, ཏམྷཱ ཋཱནཱ ནིཝཏྟེཡྻཱཐ, ཏཏོ ཨནིཝཏྟནྟཱ ཏུམྷཱཀཾ རཐདྷུརེསུ ཚིདྡཾ པསྶིསྶཐ, ཏམྷཱ ཋཱནཱ ནིཝཏྟེཡྻཱཐ, པུརཏོ མཱགམིཏྠཱཏི. ཏེ ཏསྶ ཝཙནེན ཨནིཝཏྟིཏྭཱ ཏཾ ཨནུབནྡྷིཾསུཡེཝ.

མལླིཀཱ དིསྭཱ ‘‘རཐཱ, སཱམི, པཉྙཱཡནྟཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེན ཧི ཨེཀསྶ རཐསྶ ཝིཡ པཉྙཱཡནཀཱལེ མམ ཨཱརོཙེཡྻཱསཱིཏི. སཱ ཡདཱ སབྦེ ཨེཀོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡིཾསུ, ཏདཱ ‘‘ཨེཀམེཝ སཱམི རཐསཱིསཾ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. བནྡྷུལོ ‘‘ཏེན ཧི ཨིམཱ རསྨིཡོ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཏསྶཱ རསྨིཡོ དཏྭཱ རཐེ ཋིཏོཝ དྷནུཾ ཨཱརོཔེཏི, རཐཙཀྐཾ ཡཱཝ ནཱབྷིཏོ པཐཝིཾ པཱཝིསི, ལིཙྪཝིནོ ཏཾ ཋཱནཾ དིསྭཱཔི ན ནིཝཏྟིཾསུ. ཨིཏརོ ཐོཀཾ གནྟྭཱ ཛིཡཾ པོཐེསི, ཨསནིསདྡོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཏེ ཏཏོཔི ན ནིཝཏྟིཾསུ, ཨནུབནྡྷནྟཱ གཙྪནྟེཝ. བནྡྷུལོ རཐེ ཋིཏཀོཝ ཨེཀཾ སརཾ ཁིཔི. སོ པཉྩནྣཾ རཐསཏཱནཾ རཐསཱིསཾ ཚིདྡཾ ཀཏྭཱ པཉྩ རཱཛསཏཱནི པརིཀརབནྡྷནཊྛཱནེ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཐཝིཾ པཱཝིསི. ཏེ ཨཏྟནོ ཝིདྡྷབྷཱཝཾ ཨཛཱནིཏྭཱ ‘‘ཏིཊྛ རེ, ཏིཊྛ རེ’’ཏི ཝདནྟཱ ཨནུབནྡྷིཾསུཡེཝ. བནྡྷུལོ རཐཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ མཏཀཱ, མཏཀེཧི སདྡྷིཾ མཡ྄ཧཾ ཡུདྡྷཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘མཏཀཱ ནཱམ ཨམྷཱདིསཱ ནེཝ ཧོནྟཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. ‘‘ཏེན ཧི སབྦཔཙྪིམསྶ པརིཀརཾ མོཙེཐཱ’’ཏི. ཏེ ¶ མོཙཡིཾསུ. སོ མུཏྟམཏྟེཡེཝ མརིཏྭཱ པཏིཏོ. ཨཐ ནེ ‘‘སབྦེཔི ཏུམྷེ ཨེཝརཱུཔཱ, ཨཏྟནོ གྷརཱནི གནྟྭཱ སཾཝིདྷཱཏབྦཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ པུཏྟདཱརེ ཨནུསཱསིཏྭཱ སནྣཱཧཾ མོཙེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཏཐཱ ཀཏྭཱ སབྦེ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟཱ.

བནྡྷུལོཔི མལླིཀཾ སཱཝཏྠིཾ ཨཱནེསི. སཱ སོལ༹སཀྑཏྟུཾ ཡམཀེ པུཏྟེ ཝིཛཱཡི, སབྦེཔི སཱུརཱ ཐཱམསམྤནྣཱ ཨཧེསུཾ, སབྦསིཔྤེ ནིཔྥཏྟིཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨེཀེཀསྶཔི པུརིསསཧསྶཔརིཝཱརོ ཨཧོསི ¶ . པིཏརཱ སདྡྷིཾ རཱཛནིཝེསནཾ གཙྪནྟེཧི ཏེཧེཝ རཱཛངྒཎཾ པརིཔཱུརི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཝིནིཙྪཡེ ཀཱུཊཌྜཔརཱཛིཏཱ མནུསྶཱ བནྡྷུལཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ མཧཱརཝཾ ཝིརཝནྟཱ ཝིནིཙྪཡཨམཙྩཱནཾ ཀཱུཊཌྜཀཱརཎཾ ཏསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སོཔི ཝིནིཙྪཡཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨཌྜཾ ཏཱིརེཏྭཱ སཱམིཀམེཝ སཱམིཀཾ, ཨསྶཱམིཀམེཝ ཨསྶཱམིཀཾ ¶ ཨཀཱསི. མཧཱཛནོ མཧཱསདྡེན སཱདྷུཀཱརཾ པཝཏྟེསི. རཱཛཱ ‘‘ཀིམིད’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ཏུསྶིཏྭཱ སབྦེཔི ཏེ ཨམཙྩེ ཧཱརེཏྭཱ བནྡྷུལསྶེཝ ཝིནིཙྪཡཾ ནིཡྻཱདེསི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ སམྨཱ ཝིནིཙྪིནི. ཏཏོ པོརཱཎཀཝིནིཙྪཡིཀཱ ལཉྫཾ ཨལབྷནྟཱ ཨཔྤལཱབྷཱ ཧུཏྭཱ ‘‘བནྡྷུལོ རཛྫཾ པཏྠེཏཱི’’ཏི རཱཛཀུལེ པརིབྷིནྡིཾསུ. རཱཛཱ ཏཾ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ ཙིཏྟཾ ནིགྒཧེཏུཾ ནཱསཀྑི, ‘‘ཨིམསྨིཾ ཨིདྷེཝ གྷཱཏིཡམཱནེ གརཧཱ མེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏཱི’’ཏི པུན ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘པཡུཏྟཔུརིསེཧི པཙྩནྟཾ པཧརཱཔེཏྭཱ ཏེ པལཱཔེཏྭཱ ནིཝཏྟཀཱལེ ཨནྟརཱམགྒེ པུཏྟེཧི སདྡྷིཾ མཱརེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི བནྡྷུལཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘པཙྩནྟོ ཀིར ཀུཔིཏོ, ཏཝ པུཏྟེཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ ཙོརེ གཎྷཱཧཱི’’ཏི པཧིཎིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྠེཝསྶ དྭཏྟིཾསཱཡ པུཏྟེཧི སདྡྷིཾ སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཉྙེཔི སམཏྠེ མཧཱཡོདྷེ པེསེསི. ཏསྨིཾ པཙྩནྟཾ གཙྪནྟེཡེཝ ‘‘སེནཱཔཏི ཀིར ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི སུཏྭཱཝ པཡུཏྟཀཙོརཱ པལཱཡིཾསུ. སོ ཏཾ པདེསཾ ཨཱཝཱསཱཔེཏྭཱ ཛནཔདཾ སཎྛཔེཏྭཱ ནིཝཏྟི.

ཨཐསྶ ནགརཏོ ཨཝིདཱུརེ ཋཱནེ ཏེ ཡོདྷཱ པུཏྟེཧི སདྡྷིཾ སཱིསཾ ཚིནྡིཾསུ. ཏཾ དིཝསཾ མལླིཀཱཡ པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ནིམནྟིཏཱ ཧོནྟི. ཨཐསྶཱ པུབྦཎྷསམཡེ ‘‘སཱམིཀསྶ ཏེ སདྡྷིཾ པུཏྟེཧི སཱིསཾ ཚིནྡིཾསཱུ’’ཏི པཎྞཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཾསུ. སཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ¶ ཀསྶཙི ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ པཎྞཾ ཨུཙྪངྒེ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷམེཝ པརིཝིསི. ཨཐསྶཱ པརིཙཱརིཀཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷཏྟཾ དཏྭཱ སཔྤིཙཱཊིཾ ཨཱཧརནྟིཡོ ཐེརཱནཾ པུརཏོ ཙཱཊིཾ བྷིནྡིཾསུ. དྷམྨསེནཱཔཏི ‘‘ཨུཔཱསིཀེ, བྷེདནདྷམྨཾ བྷིནྣཾ, ན ཙིནྟེཏབྦ’’ནྟི ཨཱཧ. སཱ ཨུཙྪངྒཏོ པཎྞཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘དྭཏྟིཾསཔུཏྟེཧི སདྡྷིཾ པིཏུ སཱིསཾ ཚིནྣནྟི མེ ཨིམཾ པཎྞཾ ཨཱཧརིཾསུ, ཨཧཾ ཨིདཾ སུཏྭཱཔི ན ཙིནྟེམི, སཔྤིཙཱཊིཡཱ བྷིནྣཱཡ ཀིཾ ཙིནྟེམི, བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. དྷམྨསེནཱཔཏི ‘‘ཨནིམིཏྟམནཉྙཱཏ’’ནྟིཨཱདཱིནི (སུ. ནི. ༥༧༩) ཝཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. སཱཔི དྭཏྟིཾས སུཎིསཱཡོ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སཱམིཀཱ ཨཏྟནོ པུརིམཀམྨཕལཾ ལབྷིཾསུ, ཏུམྷེ མཱ སོཙིཏྠ མཱ པརིདེཝིཏྠ, རཉྙོ ཨུཔརི མནོཔདོསཾ མཱ ཀརིཏྠཱ’’ཏི ཨོཝདི.

རཉྙོ ཙརཔུརིསཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏེསཾ ནིདྡོསབྷཱཝཾ རཉྙོ ཀཐཡིཾསུ. རཱཛཱ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཏསྶཱ ནིཝེསནཾ གནྟྭཱ མལླིཀཉྩ སུཎིསཱཡོ ¶ ཙསྶཱ ཁམཱཔེཏྭཱ མལླིཀཱཡ ཝརཾ ཨདཱསི. སཱ ¶ ‘‘གཧིཏོ མེ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྨིཾ གཏེ མཏཀབྷཏྟཾ དཏྭཱ ནྷཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཏུམྷེཧི མེ ཝརོ དིནྣོ, མཡ྄ཧཉྩ ཨཉྙེན ཨཏྠོ ནཏྠི, དྭཏྟིཾསཱཡ མེ སུཎིསཱནཾ མམ ཙ ཀུལགྷརགམནཾ ཨནུཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ སམྤཊིཙྪི. སཱ དྭཏྟིཾསཱཡ སུཎིསཱནཾ སཀཀུལཾ པེསེཏྭཱ སཡཾ ཀུསིནཱརནགརེ ཨཏྟནོ ཀུལགྷརཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ བནྡྷུལསེནཱཔཏིནོ བྷཱགིནེཡྻསྶ དཱིགྷཀཱརཱཡནསྶ ནཱམ སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ ཨདཱསི. སོ པན ‘‘མཱཏུལོ མེ ཨིམིནཱ མཱརིཏོ’’ཏི རཉྙོ ཨོཏཱརཾ གཝེསནྟོ ཝིཙརཏི. རཱཛཱཔི ནིཔྤརཱདྷསྶ བནྡྷུལསྶ མཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝིཔྤཊིསཱརཱི ཙིཏྟསྶཱདཾ ན ལབྷཏི, རཛྫསུཁཾ ནཱནུབྷོཏི.

ཏདཱ སཏྠཱ སཱཀིཡཱནཾ ཝེལུ༹ཾ ནཱམ ནིགམཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏི. རཱཛཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨཱརཱམཏོ ཨཝིདཱུརེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ‘‘མཧནྟེན པརིཝཱརེན སཏྠཱརཾ ཝནྡིསྶཱམཱ’’ཏི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཉྩ རཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནི དཱིགྷཀཱརཱཡནསྶ དཏྭཱ ཨེཀཀོཝ གནྡྷཀུཊིཾ པཱཝིསི. སབྦཾ དྷམྨཙེཏིཡསུཏྟནིཡཱམེནེཝ (མ. ནི. ༢.༣༦༤ ཨཱདཡོ) ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྨིཾ གནྡྷཀུཊིཾ པཝིཊྛེ དཱིགྷཀཱརཱཡནོ ཏཱནི པཉྩ རཱཛཀཀུདྷབྷཎྜཱནི གཧེཏྭཱ ཝིཊཊཱུབྷཾ ¶ རཱཛཱནཾ ཀཏྭཱ རཉྙོ ཨེཀཾ ཨསྶཾ ཨེཀཉྩ ཨུཔཊྛཱནཀཱརིཀཾ མཱཏུགཱམཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱ སཏྠཱརཱ སདྡྷིཾ པིཡཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ ནིཀྑནྟོ སེནཾ ཨདིསྭཱ ཏཾ མཱཏུགཱམཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ བྷཱགིནེཡྻཾ ཨཛཱཏསཏྟུཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཝིཊཊཱུབྷཾ གཧེསྶཱམཱི’’ཏི རཱཛགཧནགརཾ གཙྪནྟོ ཝིཀཱལེ དྭཱརེསུ པིཧིཏེསུ ནགརཾ པཝིསིཏུམསཀྐོནྟོ ཨེཀིསྶཱཡ སཱལཱཡ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཝཱཏཱཏཔེན ཀིལནྟོ རཏྟིབྷཱགེ ཏཏྠེཝ ཀཱལམཀཱསི. ཝིབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ ‘‘དེཝ ཀོསལནརིནྡ, ཨིདཱནི ཨནཱཐོསི ཛཱཏོ’’ཏི ཝིལཔནྟིཡཱ ཏསྶཱ ཨིཏྠིཡཱ སདྡཾ སུཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ མཱཏུལསྶ མཧནྟེན སཀྐཱརེན སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཱརེསི.

ཝིཊཊཱུབྷོཔི རཛྫཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཾ ཝེརཾ སརིཏྭཱ ‘‘སབྦེཔི སཱཀིཡེ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི མཧཏིཡཱ སེནཱཡ ནིཀྑམི. ཏཾ དིཝསཾ སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ ལོཀཾ ཝོལོཀེནྟོ ཉཱཏིསངྒྷསྶ ཝིནཱསཾ དིསྭཱ ‘‘ཉཱཏིསངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུབྦཎྷསམཡེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ¶ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ གནྡྷཀུཊིཡཾ སཱིཧསེཡྻཾ ཀཔྤེཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཀཔིལཝཏྠུསཱམནྟེ ཨེཀསྨིཾ ཀབརཙྪཱཡེ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. ཏཏོ ཨཝིདཱུརེ ཝིཊཊཱུབྷསྶ རཛྫསཱིམཱཡ ཨནྟོ སནྡཙྪཱཡོ ནིགྲོདྷརུཀྑོ ཨཏྠི, ཝིཊཊཱུབྷོ སཏྠཱརཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཀིཾཀཱརཎཱ ཨེཝརཱུཔཱཡ ཨུཎྷཝེལཱཡ ཨིམསྨིཾ ཀབརཙྪཱཡེ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདཐ, ཨེཏསྨིཾ སནྡཙྪཱཡེ ནིགྲོདྷརུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཧོཏུ, མཧཱརཱཛ, ཉཱཏཀཱནཾ ཚཱཡཱ ¶ ནཱམ སཱིཏལཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཉཱཏཀཱནཾ རཀྑཎཏྠཱཡ སཏྠཱ ཨཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ སཱཝཏྠིམེཝ པཙྩཱགམི. སཏྠཱཔི ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཛེཏཝནམེཝ གཏོ.

རཱཛཱ སཱཀིཡཱནཾ དོསཾ སརིཏྭཱ དུཏིཡཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཐེཝ སཏྠཱརཾ པསྶིཏྭཱ པུན ནིཝཏྟིཏྭཱ ཏཏིཡཝཱརེ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཏྠེཝ སཏྠཱརཾ པསྶིཏྭཱ ནིཝཏྟི. ཙཏུཏྠཝཱརེ པན ཏསྨིཾ ནིཀྑནྟེ སཏྠཱ སཱཀིཡཱནཾ པུབྦཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏེསཾ ནདིཡཾ ཝིསཔཀྑིཔནཔཱཔཀམྨསྶ ཨཔྤཊིབཱཧིརབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཙཏུཏྠཝཱརེ ན ཨགམཱསི. ཝིཊཊཱུབྷརཱཛཱ ཁཱིརཔཱཡཀེ དཱརཀེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦེ སཱཀིཡེ གྷཱཏེཏྭཱ གལལོཧིཏེན ནིསིནྣཕལཀཾ དྷོཝིཏྭཱ པཙྩཱགམི. སཏྠརི ཏཏིཡཝཱརེ གམནཏོ པཙྩཱགནྟྭཱ པུནདིཝསེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ¶ ནིཊྛཱཔིཏབྷཏྟཀིཙྩེ གནྡྷཀུཊིཡཾ པཝིསནྟེ དིསཱཧི སནྣིཔཏིཏཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ནིཝཏྟཱཔེཏྭཱ ཉཱཏཀེ མརཎབྷཡཱ མོཙེསི, ཨེཝཾ ཉཱཏཀཱནཾ ཨཏྠཙརོ སཏྠཱ’’ཏི བྷགཝཏོ གུཎཀཐཾ ཀཐཡིཾསུ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ ཏཐཱགཏོ ཉཱཏཀཱནཾ ཨཏྠཾ ཙརཏི, པུབྦེཔི ཙརིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟོ ནཱམ རཱཛཱ དས རཱཛདྷམྨེ ཨཀོཔེཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཙིནྟེསི ‘‘ཛམྦུདཱིཔཏལེ རཱཛཱནོ བཧུཐམྦྷེསུ པཱསཱདེསུ ཝསནྟི, ཏསྨཱ བཧཱུཧི ཐམྦྷེཧི པཱསཱདཀརཎཾ ནཱམ ཨནཙྪརིཡཾ, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨེཀཐམྦྷཀཾ པཱསཱདཾ ཀཱརེཡྻཾ, ཨེཝཾ སབྦརཱཛཱུནཾ ཨགྒརཱཛཱ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཝཌྜྷཀཱི པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ སོབྷགྒཔྤཏྟཾ ཨེཀཐམྦྷཀཾ པཱསཱདཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ¶ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨུཛཱུ མཧནྟེ ཨེཀཐམྦྷཀཔཱསཱདཱརཧེ བཧཱུ རུཀྑེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ རུཀྑཱ སནྟི, མགྒོ པན ཝིསམོ, ན སཀྐཱ ཨོཏཱརེཏུཾ, རཉྙོ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན སཎིཀཾ ཨོཏཱརེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན ན སཀྐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏེན ཧི མམ ཨུཡྻཱནེ ཨེཀཾ རུཀྑཾ ཨུཔདྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཝཌྜྷཀཱི ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ སུཛཱཏཾ ཨུཛུཀཾ གཱམནིགམཔཱུཛིཏཾ རཱཛཀུལཏོཔི ལདྡྷབལིཀམྨཾ མངྒལསཱལརུཀྑཾ དིསྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ ‘‘ཨུཡྻཱནེ རུཀྑོ ནཱམ མམ པཊིབདྡྷོ, གཙྪཐ བྷོ ཏཾ ཚིནྡཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠཱ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ རུཀྑེ གནྡྷཔཉྩངྒུལིཀཾ དཏྭཱ སུཏྟེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ པུཔྥཀཎྞིཀཾ བནྡྷིཏྭཱ དཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ བལིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ ¶ སཏྟམེ དིཝསེ ཨཱགནྟྭཱ རུཀྑཾ ཚིནྡིསྶཱམ, རཱཛཱ ཚིནྡཱཔེཏི, ཨིམསྨིཾ རུཀྑེ ནིབྦཏྟདེཝཏཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཏུ, ཨམྷཱཀཾ དོསོ ནཏྠཱི’’ཏི སཱཝེསུཾ.

ཨཐ ¶ ཏསྨིཾ ནིབྦཏྟོ དེཝཔུཏྟོ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ནིསྶཾསཡཾ ཨིམེ ཝཌྜྷཀཱི ཨིམཾ རུཀྑཾ ཚིནྡིསྶནྟི, ཝིམཱནཾ མེ ནསྶིསྶཏི, ཝིམཱནཔརིཡནྟིཀམེཝ ཁོ པན མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏཾ, ཨིམཉྩ རཀྑཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏེསུ ཏརུཎསཱལརུཀྑེསུ ནིབྦཏྟཱནཾ མམ ཉཱཏིདེཝཏཱནམྤི བཧཱུནི ཝིམཱནཱནི ནསྶིསྶནྟི. ཝིམཱནཔརིཡནྟིཀམེཝ མམ ཉཱཏཱིནཾ དེཝཏཱནམྤི ཛཱིཝིཏཾ, ན ཁོ པན མཾ ཏཐཱ ཨཏྟནོ ཝིནཱསོ བཱདྷཏི, ཡཐཱ ཉཱཏཱིནཾ, ཏསྨཱ ནེསཾ མཡཱ ཛཱིཝིཏཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ དིབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏོ རཉྙོ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ སཀལགབྦྷཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཀཏྭཱ ཨུསྶིསཀཔསྶེ རོདམཱནོ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ བྷཱིཏཏསིཏོ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣.

‘‘ཀཱ ཏྭཾ སུདྡྷེཧི ཝཏྠེཧི, ཨགྷེ ཝེཧཱཡསཾ ཋིཏཱ;

ཀེན ཏྱཱསྶཱུནི ཝཏྟནྟི, ཀུཏོ ཏཾ བྷཡམཱགཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཀཱ ཏྭནྟི ནཱགཡཀྑསུཔཎྞསཀྐཱདཱིསུ ཀཱ ནཱམ ཏྭནྟི པུཙྪཏི. ཝཏྠེཧཱིཏི ཝཙནམཏྟམེཝེཏཾ, སབྦེཔི པན དིབྦཱལངྐཱརེ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ཨགྷེཏི ཨཔྤཊིགྷེ ཨཱཀཱསེ. ཝེཧཱཡསནྟི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཾ. ཀེན ཏྱཱསྶཱུནི ཝཏྟནྟཱིཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཏཝ ཨསྶཱུནི ཝཏྟནྟི. ཀུཏོཏི ཉཱཏིཝིཡོགདྷནཝིནཱསཱདཱིནཾ ཀིཾ ནིསྶཱཡ ཏཾ བྷཡམཱགཏནྟི པུཙྪཏི.

ཏཏོ ¶ དེཝརཱཛཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤.

‘‘ཏཝེཝ དེཝ ཝིཛིཏེ, བྷདྡསཱལོཏི མཾ ཝིདཱུ;

སཊྛི ཝསྶསཧསྶཱནི, ཏིཊྛཏོ པཱུཛིཏསྶ མེ.

༡༥.

‘‘ཀཱརཡནྟཱ ནགརཱནི, ཨགཱརེ ཙ དིསམྤཏི;

ཝིཝིདྷེ ཙཱཔི པཱསཱདེ, ན མཾ ཏེ ཨཙྩམཉྙིསུཾ;

ཡཐེཝ མཾ ཏེ པཱུཛེསུཾ, ཏཐེཝ ཏྭམྤི པཱུཛཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཏིཊྛཏོཏི སཀལབཱརཱཎསིནགརེཧི ཙེཝ གཱམནིགམེཧི ཙ ཏཡཱ ཙ པཱུཛིཏསྶ ནིཙྩཾ བལིཀམྨཉྩ སཀྐཱརཉྩ ལབྷནྟསྶ མཡ྄ཧཾ ཨིམསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ ཏིཊྛནྟསྶ ཨེཏྟཀོ ཀཱལོ གཏོཏི དསྶེཏི. ནགརཱནཱིཏི ནགརཔཊིསངྑརཎཀམྨཱནི. ཨགཱརེཙཱཏི བྷཱུམིགེཧཱནི. དིསམྤཏཱིཏི དིསཱནཾ ¶ པཏི, མཧཱརཱཛ. ན མཾ ཏེཏི ཏེ ནགརཔཊིསངྑརཎཱདཱིནི ཀརོནྟཱ ཨིམསྨིཾ ནགརེ པོརཱཎཀརཱཛཱནོ མཾ ནཱཏིམཉྙིསུཾ ནཱཏིཀྐམིཾསུ ན ཝིཧེཋཡིཾསུ, མམ ནིཝཱསརུཀྑཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ན ཀརིཾསུ, མཡ྄ཧཾ པན སཀྐཱརམེཝ ཀརིཾསཱུཏི ཨཝཙ. ཡཐེཝཱཏི ཏསྨཱ ཡཐེཝ ཏེ པོརཱཎཀརཱཛཱནོ མཾ པཱུཛཡིཾསུ, ཨེཀོཔི ཨིམཾ རུཀྑཾ ན ཚིནྡཱཔེསི, ཏྭཉྩཱཔི མཾ ཏཐེཝ པཱུཛཡ, མཱ མེ རུཀྑཾ ཚེདཡཱིཏི.

ཏཏོ རཱཛཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༦.

‘‘ཏཾ ཨིཝཱཧཾ ན པསྶཱམི, ཐཱུལཾ ཀཱཡེན ཏེ དུམཾ;

ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན, ཨབྷིརཱུཔོསི ཛཱཏིཡཱ.

༡༧.

‘‘པཱསཱདཾ ཀཱརཡིསྶཱམི, ཨེཀཏྠམྦྷཾ མནོརམཾ;

ཏཏྠ ཏཾ ཨུཔནེསྶཱམི, ཙིརཾ ཏེ ཡཀྑ ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཀཱཡེནཱཏི པམཱཎེན. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏཝ པམཱཎེན ཏཾ ཝིཡ ཐཱུལཾ མཧནྟཾ ཨཉྙཾ དུམཾ ན པསྶཱམི, ཏྭཉྙེཝ པན ཨཱརོཧཔརིཎཱཧེན སུཛཱཏསངྑཱཏཱཡ སམསཎྛཱནཨུཛུབྷཱཝཔྤཀཱརཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཙ ཨབྷིརཱུཔོ སོབྷགྒཔྤཏྟོ ཨེཀཐམྦྷཔཱསཱདཱརཧོཏི. པཱསཱདནྟི ཏསྨཱ ཏཾ ཚེདཱཔེཏྭཱ ཨཧཾ པཱསཱདཾ ཀཱརཱཔེསྶཱམེཝ. ཏཏྠ ཏནྟི ཏཾ ¶ པནཱཧཾ སམྨ དེཝརཱཛ, ཏཏྠ པཱསཱདེ ཨུཔནེསྶཱམི, སོ ཏྭཾ མཡཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཝསནྟོ ཨགྒགནྡྷམཱལཱདཱིནི ལབྷནྟོ སཀྐཱརཔྤཏྟོ སུཁཾ ཛཱིཝིསྶསི, ནིཝཱསཊྛཱནཱབྷཱཝེན མེ ཝིནཱསོ བྷཝིསྶཏཱིཏི མཱ ཙིནྟཡི, ཙིརཾ ཏེ ཡཀྑ ཛཱིཝིཏཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ དེཝརཱཛཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༨.

‘‘ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨུདཔཱདི, སརཱིརེན ཝིནཱབྷཱཝོ;

པུཐུསོ མཾ ཝིཀནྟིཏྭཱ, ཁཎྜསོ ཨཝཀནྟཐ.

༡༩.

‘‘ཨགྒེ ¶ ཙ ཚེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཙ, པཙྪཱ མཱུལམྷི ཚིནྡཐ;

ཨེཝཾ མེ ཚིཛྫམཱནསྶ, ན དུཀྑཾ མརཎཾ སིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཨུདཔཱདཱིཏི ཡདི ཨེཝཾ ཙིཏྟཾ ཏཝ ཨུཔྤནྣཾ. སརཱིརེན ཝིནཱབྷཱཝོཏི ཡདི ཏེ མམ སརཱིརེན བྷདྡསཱལརུཀྑེན སདྡྷིཾ མམ ཝིནཱབྷཱཝོ པཏྠིཏོ. པུཐུསོཏི བཧུདྷཱ. ཝིཀནྟིཏྭཱཏི ཚིནྡིཏྭཱ. ཁཎྜསོཏི ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཀཏྭཱ ཨཝཀནྟཐ. ཨགྒེ ཙཱཏི ཨཝཀནྟནྟཱ པན པཋམཾ ཨགྒེ, ཏཏོ མཛ྄ཛྷེ ཚེཏྭཱ སབྦཔཙྪཱ མཱུལེ ཚིནྡཐ. ཨེཝཉྷི མེ ཚིཛྫམཱནསྶ ན དུཀྑཾ མརཎཾ སིཡཱ, སུཁཾ ནུ ཁཎྜསོ བྷཝེཡྻཱཏི ཡཱཙཏི.

ཏཏོ རཱཛཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༠.

‘‘ཧཏྠཔཱདཾ ཡཐཱ ཚིནྡེ, ཀཎྞནཱསཉྩ ཛཱིཝཏོ;

ཏཏོ པཙྪཱ སིརོ ཚིནྡེ, ཏཾ དུཀྑཾ མརཎཾ སིཡཱ.

༢༡.

‘‘སུཁཾ ནུ ཁཎྜསོ ཚིནྣཾ, བྷདྡསཱལ ཝནཔྤཏི;

ཀིཾཧེཏུ ཀིཾ ཨུཔཱདཱཡ, ཁཎྜསོ ཚིནྣམིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཧཏྠཔཱདནྟི ཧཏྠེ ཙ པཱདེ ཙ. ཏཾ དུཀྑནྟི ཨེཝཾ པཊིཔཱཊིཡཱ ཚིཛྫནྟསྶ ཙོརསྶ ཏཾ མརཎཾ དུཀྑཾ སིཡཱ. སུཁཾ ནཱུཏི སམྨ བྷདྡསཱལ, ཝཛ྄ཛྷཔྤཏྟཱ ཙོརཱ སུཁེན མརིཏུཀཱམཱ སཱིསཙྪེདཾ ཡཱཙནྟི, ན ཁཎྜསོ ཚེདནཾ, ཏྭཾ པན ཨེཝཾ ཡཱཙསི, ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམི ‘‘སུཁཾ ནུ ཁཎྜསོ ཚིནྣ’’ནྟི. ཀིཾཧེཏཱུཏི ཁཎྜསོ ཚིནྣཾ ནཱམ ན སུཁཾ, ཀཱརཎེན པནེཏྠ བྷཝིཏབྦནྟི ཏཾ པུཙྪནྟོ ཨེཝམཱཧ.

ཨཐསྶ ¶ ཨཱཙིཀྑནྟོ བྷདྡསཱལོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༢.

‘‘ཡཉྩ ཧེཏུམུཔཱདཱཡ, ཧེཏུཾ དྷམྨཱུཔསཾཧིཏཾ;

ཁཎྜསོ ཚིནྣམིཙྪཱམི, མཧཱརཱཛ སུཎོཧི མེ.

༢༣.

‘‘ཉཱཏཱི མེ སུཁསཾཝདྡྷཱ, མམ པསྶེ ནིཝཱཏཛཱ;

ཏེཔིཧཾ ཨུཔཧིཾསེཡྻ, པརེསཾ ཨསུཁོཙིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཧེཏུཾ དྷམྨཱུཔསཾཧིཏནྟི མཧཱརཱཛ, ཡཾ ཧེཏུསབྷཱཝཡུཏྟམེཝ, ན ཧེཏུཔཏིརཱུཔཀཾ, ཧེཏུཾ ཨུཔཱདཱཡ ཨཱརབྦྷ སནྡྷཱཡཱཧཾ ཁཎྜསོ ཚིནྣམིཙྪཱམི, ཏཾ ཨོཧིཏསོཏོ སུཎོཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཉཱཏཱི ¶ མེཏི མམ བྷདྡསཱལརུཀྑསྶ ཚཱཡཱཡ སུཁསཾཝདྡྷཱ མམ པསྶེ ཏརུཎསཱལརུཀྑེསུ ནིབྦཏྟཱ མཡཱ ཀཏཝཱཏཔརིཏྟཱཎཏྟཱ ནིཝཱཏཛཱ མམ ཉཱཏཀཱ དེཝསངྒྷཱ ཨཏྠི, ཏེ ཨཧཾ ཝིསཱལསཱཁཝིཊཔོ མཱུལེ ཚིནྡིཏྭཱ པཏནྟོ ཨུཔཧིཾསེཡྻཾ, སཾབྷགྒཝིམཱནེ ཀརོནྟོ ཝིནཱསེཡྻནྟི ཨཏྠོ. པརེསཾ ཨསུཁོཙིཏནྟི ཨེཝཾ སནྟེ མཡཱ ཏེསཾ པརེསཾ ཉཱཏིདེཝསངྒྷཱནཾ ཨསུཁཾ དུཀྑཾ ཨོཙིཏཾ ཝཌྜྷིཏཾ, ན ཙཱཧཾ ཏེསཾ དུཀྑཀཱམོ, ཏསྨཱ བྷདྡསཱལཾ ཁཎྜསོ ཁཎྜསོ ཚིནྡཱཔེམཱིཏི ཨཡམེཏྠཱདྷིཔྤཱཡོ.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘དྷམྨིཀོ ཝཏཱཡཾ, དེཝཔུཏྟོ, ཨཏྟནོ ཝིམཱནཝིནཱསཏོཔི ཉཱཏཱིནཾ ཝིམཱནཝིནཱསཾ ན ཨིཙྪཏི, ཉཱཏཱིནཾ ཨཏྠཙརིཡཾ ཙརཏི, ཨབྷཡམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏུསྶིཏྭཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༢༤.

‘‘ཙེཏེཡྻརཱུཔཾ ཙེཏེསི, བྷདྡསཱལ ཝནཔྤཏི;

ཧིཏཀཱམོསི ཉཱཏཱིནཾ, ཨབྷཡཾ སམྨ དམྨི ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཙེཏེཡྻརཱུཔཾ ཙེཏེསཱིཏི ཉཱཏཱིསུ མུདུཙིཏྟཏཱཡ ཙིནྟེནྟོ ཙིནྟེཏབྦཡུཏྟཀམེཝ ཙིནྟེསི. ཚེདེཡྻརཱུཔཾ ཚེདེསཱིཏིཔི པཱཋོ. ཏསྶཏྠོ – ཁཎྜསོ ཚིནྣམིཙྪནྟོ ཚེདེཏབྦཡུཏྟཀམེཝ ཚེདེསཱིཏི. ཨབྷཡནྟི ཨེཏསྨིཾ ཏེ སམྨ, གུཎེ པསཱིདིཏྭཱ ཨབྷཡཾ དདཱམི, ན མེ པཱསཱདེནཏྠོ, ནཱཧཾ ཏཾ ཚེདཱཔེསྶཱམི, གཙྪ ཉཱཏིསངྒྷཔརིཝུཏོ སཀྐཏགརུཀཏོ སུཁཾ ཛཱིཝཱཏི ཨཱཧ.

དེཝརཱཛཱ ¶ རཉྙོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨགམཱསི. རཱཛཱ ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒཔུརཾ པཱུརེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ ཉཱཏཏྠཙརིཡཾ ཨཙརིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཏརུཎསཱལེསུ ནིབྦཏྟདེཝཏཱ བུདྡྷཔརིསཱ, བྷདྡསཱལདེཝརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

བྷདྡསཱལཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༤༦༦] ༣. སམུདྡཝཱཎིཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀསནྟི ¶ ¶ ཝཔནྟི ཏེ ཛནཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟསྶ པཉྩ ཀུལསཏཱནི གཧེཏྭཱ ནིརཡེ པཏིཏབྷཱཝཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཧི ཨགྒསཱཝཀེསུ པརིསཾ གཧེཏྭཱ པཀྐནྟེསུ སོཀཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨུཎྷལོཧིཏེ མུཁཏོ ནིཀྑནྟེ བལཝཝེདནཱཔཱིལི༹ཏོ ཏཐཱགཏསྶ གུཎཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘ཨཧམེཝ ནཝ མཱསེ ཏཐཱགཏསྶ ཨནཏྠཾ ཙིནྟེསིཾ, སཏྠུ པན མཡི པཱཔཙིཏྟཾ ནཱམ ནཏྠི, ཨསཱིཏིམཧཱཐེརཱནམྤི མཡི ཨཱགྷཱཏོ ནཱམ ནཏྠི, མཡཱ ཀཏཀམྨེན ཨཧམེཝ ཨིདཱནི ཨནཱཐོ ཛཱཏོ, སཏྠཱརཱཔིམྷི ཝིསྶཊྛོ མཧཱཐེརེཧིཔི ཉཱཏིསེཊྛེན རཱཧུལཏྠེརེནཔི སཀྱརཱཛཀུལེཧིཔི, གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཁམཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི པརིསཱཡ སཉྙཾ དཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ པཉྩཀེན གཱཧཱཔེཏྭཱ རཏྟིཾ རཏྟིཾ གཙྪནྟོ ཀོསལརཊྛཾ སམྤཱཔུཎི. ཨཱནནྡཏྠེརོ སཏྠུ ཨཱརོཙེསི ‘‘དེཝདཏྟོ ཀིར, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཁམཱཔེཏུཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱནནྡ, དེཝདཏྟོ མམ དསྶནཾ ན ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི.

ཨཐ ཏསྨིཾ སཱཝཏྠིནགརདྭཱརཾ སམྤཏྟེ པུན ཐེརོ ཨཱརོཙེསི, བྷགཝཱཔི ཏཐེཝ ཨཝཙ. ཏསྶ ཛེཏཝནེ པོཀྑརཎིཡཱ སམཱིཔཾ ཨཱགཏསྶ པཱཔཾ མཏྠཀཾ པཱཔུཎི, སརཱིརེ ཌཱཧོ ཨུཔྤཛྫི, ནྷཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ‘‘མཉྩཀཏོ མཾ ཨཱཝུསོ ཨོཏཱརེཐ, པཱནཱིཡཾ པིཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྶ ཨོཏཱརེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ ཋཔིཏམཏྟསྶ ཙིཏྟསྶཱདེ ཨལདྡྷེཡེཝ མཧཱཔཐཝཱི ཝིཝརམདཱསི. ཏཱཝདེཝ ཏཾ ཨཝཱིཙིཏོ ¶ ཨགྒིཛཱལཱ ཨུཊྛཱཡ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཎྷི. སོ ‘‘པཱཔཀམྨཾ མེ མཏྠཀཾ པཏྟ’’ནྟི ཏཐཱགཏསྶ གུཎེ ཨནུསྶརིཏྭཱ –

‘‘ཨིམེཧི ཨཊྛཱིཧི ཏམགྒཔུགྒལཾ, དེཝཱཏིདེཝཾ ནརདམྨསཱརཐིཾ;

སམནྟཙཀྑུཾ སཏཔུཉྙལཀྑཎཾ, པཱཎེཧི བུདྡྷཾ སརཎཾ ཨུཔེམཱི’’ཏི. (མི. པ. ༤.༡.༣) –

ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ སརཎེ པཏིཊྛཧནྟོ ཨཝཱིཙིཔརཱཡཎོ ཨཧོསི. ཏསྶ པན པཉྩ ཨུཔཊྛཱཀཀུལསཏཱནི ཨཧེསུཾ. ཏཱནིཔི ཏཔྤཀྑིཀཱནི ཧུཏྭཱ དསབལཾ ཨཀྐོསིཏྭཱ ཨཝཱིཙིམྷིཡེཝ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཨེཝཾ སོ ཏཱནི པཉྩ ཀུལསཏཱནི གཎྷིཏྭཱ ཨཝཱིཙིམྷི པཏིཊྛིཏོ.

ཨཐེཀདིཝསཾ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ པཱཔོ ལཱབྷསཀྐཱརགིདྡྷཏཱཡ ¶ ¶ སམྨཱསམྦུདྡྷེ ཨཊྛཱནེ ཀོཔཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨནཱགཏབྷཡམནོལོཀེཏྭཱ པཉྩཧི ཀུལསཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཝཱིཙིཔརཱཡཎོ ཛཱཏོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ དེཝདཏྟོ ལཱབྷསཀྐཱརགིདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཨནཱགཏབྷཡཾ ན ཨོལོཀེསི, པུབྦེཔི ཨནཱགཏབྷཡཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ པཙྩུཔྤནྣསུཁགིདྡྷེན སདྡྷིཾ པརིསཱཡ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བཱརཱཎསིཏོ ཨཝིདཱུརེ ཀུལསཧསྶནིཝཱསོ མཧཱཝཌྜྷཀཱིགཱམོ ཨཧོསི. ཏཏྠ ཝཌྜྷཀཱི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ མཉྩཾ ཀརིསྶཱམ, པཱིཋཾ ཀརིསྶཱམ, གེཧཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ བཧུཾ ཨིཎཾ གཧེཏྭཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུཾ ན སཀྑིཾསུ. མནུསྶཱ དིཊྛདིཊྛེ ཝཌྜྷཀཱི ཙོདེནྟི པལིབུདྡྷནྟི. ཏེ ཨིཎཱཡིཀེཧི ཨུཔདྡུཏཱ སུཁཾ ཝསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ‘‘ཝིདེསཾ གནྟྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ རུཀྑེ ཚིནྡིཏྭཱ མཧཏིཾ ནཱཝཾ བནྡྷིཏྭཱ ནདིཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ གཱམཏོ གཱཝུཏཌྜྷཡོཛནམཏྟེ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ གཱམཾ ཨཱགནྟྭཱ པུཏྟདཱརམཱདཱཡ ནཱཝཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ནཱཝཾ ¶ ཨཱརུཡ྄ཧ ཨནུཀྐམེན མཧཱསམུདྡཾ པཝིསིཏྭཱ ཝཱཏཝེགེན ཝིཙརནྟཱ སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ཨེཀཾ དཱིཔཀཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཏསྨིཾ པན དཱིཔཀེ སཡཾཛཱཏསཱལིཨུཙྪུཀདལིཨམྦཛམྦུཔནསཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདཱིནི ཝིཝིདྷཕལཱནི ཨཏྠི, ཨཉྙཏརོ པབྷིནྣནཱཝོ པུརིསོ པཋམཏརཾ ཏཾ དཱིཔཀཾ པཏྭཱ སཱལིབྷཏྟཾ བྷུཉྫམཱནོ ཨུཙྪུཨཱདཱིནི ཁཱདམཱནོ ཐཱུལསརཱིརོ ནགྒོ པརཱུལ༹ྷཀེསམསྶུ ཏསྨིཾ དཱིཔཀེ པཊིཝསཏི.

ཝཌྜྷཀཱི ཙིནྟཡིཾསུ ‘‘སཙེ ཨཡཾ དཱིཔཀོ རཀྑསཔརིགྒཧིཏོ བྷཝིསྶཏི, སབྦེཔི ཨམྷེ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎིསྶཱམ, པརིགྒཎྷིསྶཱམ ཏཱཝ ན’’ནྟི. ཨཐ སཏྟཊྛ པུརིསཱ སཱུརཱ བལཝནྟོ ¶ སནྣདྡྷཔཉྩཱཝུདྷཱ ཧུཏྭཱ ཨོཏརིཏྭཱ དཱིཔཀཾ པརིགྒཎྷིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ སོ པུརིསོ བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ ཨུཙྪུརསཾ པིཝིཏྭཱ སུཁཔྤཏྟོ རམཎཱིཡེ པདེསེ རཛཏཔཊྚསདིསེ ཝཱལུཀཏལེ སཱིཏཙྪཱཡཱཡ ཨུཏྟཱནཀོ ནིཔཛྫིཏྭཱ ‘‘ཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ ཀསནྟཱ ཝཔནྟཱ ཨེཝརཱུཔཾ སུཁཾ ན ལབྷནྟི, ཛམྦུདཱིཔཏོ མཡ྄ཧཾ ཨཡམེཝ དཱིཔཀོ ཝར’’ནྟི གཱཡམཱནོ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི. ཨཐ སཏྠཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘སོ བྷིཀྑཝེ པུརིསོ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱི’’ཏི དསྶེནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༥.

‘‘ཀསནྟི ཝཔནྟི ཏེ ཛནཱ, མནུཛཱ ཀམྨཕལཱུཔཛཱིཝིནོ;

ནཡིམསྶ དཱིཔཀསྶ བྷཱགིནོ, ཛམྦུདཱིཔཱ ཨིདམེཝ ནོ ཝར’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཏེ ཛནཱཏི ཏེ ཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ ཛནཱ. ཀམྨཕལཱུཔཛཱིཝིནོཏི ནཱནཱཀམྨཱནཾ ཕལཱུཔཛཱིཝིནོ སཏྟཱ.

ཨཐ ཏེ དཱིཔཀཾ པརིགྒཎྷནྟཱ པུརིསཱ ཏསྶ གཱིཏསདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘མནུསྶསདྡོ ཝིཡ སུཡྻཏི, ཛཱནིསྶཱམ ན’’ནྟི སདྡཱནུསཱརེན གནྟྭཱ ཏཾ པུརིསཾ དིསྭཱ ‘‘ཡཀྑོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྷཱིཏཏསིཏཱ སརེ སནྣཧིཾསུ. སོཔི ཏེ དིསྭཱ ཨཏྟནོ ཝདྷབྷཡེན ‘‘ནཱཧཾ, སཱམི, ཡཀྑོ, པུརིསོམྷི, ཛཱིཝིཏཾ མེ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙནྟོ ‘‘པུརིསཱ ནཱམ ཏུམྷཱདིསཱ ནགྒཱ ན ཧོནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཏྭཱ མནུསྶབྷཱཝཾ ཝིཉྙཱཔེསི. ཏེ ཏཾ པུརིསཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཏསྶ ཏཏྠ ཨཱགཏནིཡཱམཾ པུཙྪིཾསུ. སོཔི སབྦཾ ཏེསཾ ཀཐེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨཏྟནོ པུཉྙསམྤཏྟིཡཱ ཨིདྷཱགཏཱ ¶ , ཨཡཾ ཨུཏྟམདཱིཔོ, ན ཨེཏྠ སཧཏྠེན ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝནྟི, སཡཾཛཱཏསཱལཱིནཉྩེཝ ཨུཙྪུཨཱདཱིནཉྩེཏྠ ཨནྟོ ནཏྠཱིཏི ཨནུཀྐཎྛནྟཱ ཝསཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨིདྷ པན ཝསནྟཱནཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཉྙོ པརིཔནྠོ ¶ ནཏྠི, ཨཉྙཾ བྷཡཾ ཨེཏྠ ནཏྠི, ཨཡཾ པན ཨམནུསྶཔརིགྒཧིཏོ, ཨམནུསྶཱ ཏུམྷཱཀཾ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ དིསྭཱ ཀུཛ྄ཛྷེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ཏཾ ཀརོནྟཱ ཝཱལུཀཾ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ ཝཱལུཀཱཡ པཊིཙྪཱདེཡྻཱཐ, ཨེཏྟཀཾ ཨིདྷ བྷཡཾ, ཨཉྙཾ ནཏྠི, ནིཙྩཾ ཨཔྤམཏྟཱ བྷཝེཡྻཱཐཱཏི. ཏེ ཏཏྠ ཝཱསཾ ཨུཔགཙྪིཾསུ. ཏསྨིཾ པན ཀུལསཧསྶེ པཉྩནྣཾ པཉྩནྣཾ ཀུལསཏཱནཾ ཛེཊྛཀཱ དྭེ ཝཌྜྷཀཱི ཨཧེསུཾ. ཏེསུ ཨེཀོ བཱལོ ཨཧོསི རསགིདྡྷོ, ཨེཀོ པཎྜིཏོ རསེསུ ཨནལླཱིནོ.

ཨཔརབྷཱགེ སབྦེཔི ཏེ ཏཏྠ སུཁཾ ཝསནྟཱ ཐཱུལསརཱིརཱ ཧུཏྭཱ ཙིནྟཡིཾསུ ‘‘ཙིརཾ པཱིཏཱ ནོ སུརཱ, ཨུཙྪུརསེན མེརཡཾ ཀཏྭཱ པིཝིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ མེརཡཾ ཀཱརེཏྭཱ པིཝིཏྭཱ མདཝསེན གཱཡནྟཱ ནཙྩནྟཱ ཀཱིལ༹ནྟཱ པམཏྟཱ ཏཏྠ ཏཏྠ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཾ ཀཏྭཱ ཨཔྤཊིཙྪཱདེཏྭཱ དཱིཔཀཾ ཛེགུཙྪཾ པཊིཀཱུལཾ ཀརིཾསུ. དེཝཏཱ ‘‘ཨིམེ ཨམྷཱཀཾ ཀཱིལཱ༹མཎྜལཾ པཊིཀཱུལཾ ཀརོནྟཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘མཧཱསམུདྡཾ ཨུཏྟརཱཔེཏྭཱ དཱིཔཀདྷོཝནཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི མནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཀཱལ༹པཀྑོ, ཨཛྫ ཨམྷཱཀཾ སམཱགམོ ཙ བྷིནྣོ, ཨིཏོ དཱནི པནྣརསམེ དིཝསེ པུཎྞམཱིཨུཔོསཐདིཝསེ ཙནྡསྶུགྒམནཝེལཱཡ སམུདྡཾ ཨུབྦཏྟེཏྭཱ སབྦེཔིམེ གྷཱཏེསྶཱམཱ’’ཏི དིཝསཾ ཋཔཡིཾསུ. ཨཐ ནེསཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ དྷམྨིཀོ དེཝཔུཏྟོ ‘‘མཱ ཨིམེ མམ པསྶནྟསྶ ནསྶིཾསཱུ’’ཏི ཨནུཀམྤཱཡ ཏེསུ སཱཡམཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ གྷརདྭཱརེ སུཁཀཐཱཡ ནིསིནྣེསུ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏོ སཀལདཱིཔཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཀཏྭཱ ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ ཝཌྜྷཀཱི, དེཝཏཱ ཏུམྷཱཀཾ ཀུདྡྷཱ. ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ མཱ ཝསིཏྠ, ཨིཏོ ཨཌྜྷམཱསཙྩཡེན ཧི དེཝཏཱ སམུདྡཾ ཨུབྦཏྟེཏྭཱ ¶ སབྦེཝ ཏུམྷེ གྷཱཏེསྶནྟི, ཨིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ པལཱཡཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༢༦.

‘‘ཏིཔཉྩརཏྟཱུཔགཏམྷི ¶ ཙནྡེ, ཝེགོ མཧཱ ཧེཧིཏི སཱགརསྶ;

ཨུཔླཝིསྶཾ དཱིཔམིམཾ ཨུལཱ༹རཾ, མཱ ཝོ ཝདྷཱི གཙྪཐ ལེཎམཉྙ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨུཔླཝིསྶནྟི ཨིམཾ དཱིཔཀཾ ཨུཔླཝནྟོ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟོ ཨབྷིབྷཝིསྶཏི. མཱ ཝོ ཝདྷཱིཏི སོ སཱགརཝེགོ ཏུམྷེ མཱ ཝདྷི.

ཨིཏི སོ ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨཏྟནོ ཋཱནམེཝ གཏོ. ཏསྨིཾ གཏེ ཨཔརོ སཱཧསིཀོ ཀཀྑལོ༹ དེཝཔུཏྟོ ‘‘ཨིམེ ཨིམསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ པལཱཡེཡྻུཾ, ཨཧཾ ནེསཾ གམནཾ ནིཝཱརེཏྭཱ སབྦེཔིམེ མཧཱཝིནཱསཾ པཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དིབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏོ སཀལདཱིཔཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཀརོནྟོ ཨཱགནྟྭཱ དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨེཀོ དེཝཔུཏྟོ ཨིདྷཱགཏོ, ནོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱགཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སོ ཝོ ཀིཾ ཀཐེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ནཱམ, སཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སོ ཏུམྷཱཀཾ ཨིདྷ ནིཝཱསཾ ན ཨིཙྪཏི, དོསེན ཀཐེཏི, ཏུམྷེ ཨཉྙཏྠ ཨགནྟྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༧.

‘‘ན ཛཱཏུཡཾ སཱགརཝཱརིཝེགོ, ཨུཔླཝིསྶཾ དཱིཔམིམཾ ཨུལཱ༹རཾ;

ཏཾ མེ ནིམིཏྟེཧི བཧཱུཧི དིཊྛཾ, མཱ བྷེཐ ཀིཾ སོཙཐ མོདཐཝ྄ཧོ.

༢༨.

‘‘པཧཱུཏབྷཀྑཾ བཧུཨནྣཔཱནཾ, པཏྟཏྠ ཨཱཝཱསམིམཾ ཨུལཱ༹རཾ;

ན ཝོ བྷཡཾ པཊིཔསྶཱམི ཀིཉྩི, ཨཱཔུཏྟཔུཏྟེཧི པམོདཐཝ྄ཧོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ན ཛཱཏུཡནྟི ན ཛཱཏུ ཨཡཾ. མཱ བྷེཐཱཏི མཱ བྷཱཡིཏྠ. མོདཐཝ྄ཧོཏི པམོདིཏཱ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏཱ ཧོཐ. ཨཱཔུཏྟཔུཏྟེཧཱིཏི ཡཱཝ པུཏྟཱནམྤི པུཏྟེཧི པམོདཐ, ནཏྠི ཝོ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ བྷཡནྟི.

ཨེཝཾ སོ ཨིམཱཧི དྭཱིཧི གཱཐཱཧི ཏེ ཨསྶཱསེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏསྶ པཀྐནྟཀཱལེ དྷམྨིཀདེཝཔུཏྟསྶ ཝཙནཾ ཨནཱདིཡནྟོ བཱལཝཌྜྷཀཱི ‘‘སུཎནྟུ མེ, བྷོནྟོ, ཝཙན’’ནྟི སེསཝཌྜྷཀཱི ཨཱམནྟེཏྭཱ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༩.

‘‘ཡོ ¶ དེཝོཡཾ དཀྑིཎཱཡཾ དིསཱཡཾ, ཁེམནྟི པཀྐོསཏི ཏསྶ སཙྩཾ;

ན ཨུཏྟརོ ཝེདི བྷཡཱབྷཡསྶ, མཱ བྷེཐ ཀིཾ སོཙཐ མོདཐཝ྄ཧོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ དཀྑིཎཱཡནྟི དཀྑིཎཱཡ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

ཏཾ སུཏྭཱ རསགིདྡྷཱ པཉྩསཏཱ ཝཌྜྷཀཱི ཏསྶ བཱལསྶ ཝཙནཾ ཨཱདིཡིཾསུ. ཨིཏརོ པན པཎྜིཏཝཌྜྷཀཱི ཏསྶ ཝཙནཾ ཨནཱདིཡནྟོ ཏེ ཝཌྜྷཀཱི ཨཱམནྟེཏྭཱ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༠.

‘‘ཡཐཱ ཨིམེ ཝིཔྤཝདནྟི ཡཀྑཱ, ཨེཀོ བྷཡཾ སཾསཏི ཁེམམེཀོ;

ཏདིངྒྷ མཡ྄ཧཾ ཝཙནཾ སུཎཱཐ, ཁིཔྤཾ ལཧུཾ མཱ ཝིནསྶིམྷ སབྦེ.

༣༡.

‘‘སབྦེ སམཱགམྨ ཀརོམ ནཱཝཾ, དོཎིཾ དལ༹ྷཾ སབྦཡནྟཱུཔཔནྣཾ;

སཙེ ཨཡཾ དཀྑིཎོ སཙྩམཱཧ, མོགྷཾ པཊིཀྐོསཏི ཨུཏྟརོཡཾ;

སཱ ཙེཝ ནོ ཧེཧིཏི ཨཱཔདཏྠཱ, ཨིམཉྩ དཱིཔཾ ན པརིཙྩཛེམ.

༣༢.

‘‘སཙེ ཙ ཁོ ཨུཏྟརོ སཙྩམཱཧ, མོགྷཾ པཊིཀྐོསཏི དཀྑིཎོཡཾ;

ཏམེཝ ¶ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ སབྦེ, ཨེཝཾ མཡཾ སོཏྠི ཏརེམུ པཱརཾ.

༣༣.

‘‘ན ཝེ སུགཎྷཾ པཋམེན སེཊྛཾ, ཀནིཊྛམཱཔཱཐགཏཾ གཧེཏྭཱ;

ཡོ ཙཱིདྷ ཏཙྪཾ པཝིཙེཡྻ གཎྷཏི, ས ཝེ ནརོ སེཊྛམུཔེཏི ཋཱན’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཝིཔྤཝདནྟཱིཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཝིརུདྡྷཾ ཝདནྟི. ལཧུནྟི པུརིམསྶ ཨཏྠདཱིཔནཾ. དོཎིནྟི གམྦྷཱིརཾ མཧཱནཱཝཾ. སབྦཡནྟཱུཔཔནྣནྟི སབྦེཧི ཕིཡཱརིཏྟཱདཱིཧི ཡནྟེཧི ཨུཔཔནྣཾ. སཱ ཙེཝ ནོ ཧེཧིཏི ཨཱཔདཏྠཱཏི སཱ ཙ ནོ ནཱཝཱ པཙྪཱཔི ཨུཔྤནྣཱཡ ཨཱཔདཱཡ ཨཏྠཱ བྷཝིསྶཏི, ཨིམཉྩ དཱིཔཾ ན པརིཙྩཛིསྶཱམ. ཏརེམཱུཏི ཏརིསྶཱམ. ན ཝེ སུགཎྷནྟི ན ཝེ སུཁེན གཎྷིཏབྦཾ. སེཊྛནྟི ཨུཏྟམཾ ཏཐཾ སཙྩཾ. ཀནིཊྛནྟི པཋམཝཙནཾ ཨུཔཱདཱཡ པཙྪིམཝཙནཾ ཀནིཊྛཾ ནཱམ. ཨིདྷཱཔི ‘‘ན ཝེ སུགཎྷ’’ནྟི ཨནུཝཏྟཏེཝ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨམྦྷོ ཝཌྜྷཀཱི, ཡེན ཀེནཙི པཋམེན ཝུཏྟཝཙནཾ ‘‘ཨིདམེཝ སེཊྛཾ ཏཐཾ སཙྩ’’ནྟི སུཁཾ ན གཎྷིཏབྦམེཝ, ཡཐཱ ཙ ཏཾ, ཨེཝཾ ཀནིཊྛཾ གཙྪཱ ཝུཏྟཝཙནམྤི ‘‘ཨིདམེཝ ཏཐཾ སཙྩ’’ནྟི ན གཎྷིཏབྦཾ. ཡཾ པན སོཏཝིསཡཾ ཨཱཔཱཐགཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨཱཔཱཐགཏཾ གཧེཏྭཱ ཡོ ཨིདྷ པཎྜིཏཔུརིསོ པུརིམཝཙནཉྩ པཙྪིམཝཙནཉྩ པཝིཙེཡྻ ཝིཙིནིཏྭཱ ཏཱིརེཏྭཱ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཏཙྪཾ གཎྷཱཏི, ཡཾ ཏཐཾ སཙྩཾ སབྷཱཝབྷཱུཏཾ, ཏདེཝ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ གཎྷཱཏི. ས ཝེ ནརོ སེཊྛམུཔེཏི ཋཱནནྟི སོ ཨུཏྟམཾ ཋཱནཾ ཨུཔེཏི ཨདྷིགཙྪཏི ཝིནྡཏི ལབྷཏཱིཏི.

སོ ¶ ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨམྦྷོ, མཡཾ དྭིནྣམྤི དེཝཏཱནཾ ཝཙནཾ ཀརིསྶཱམ, ནཱཝཾ ཏཱཝ སཛྫེཡྻཱམ. སཙེ པཋམསྶ ཝཙནཾ སཙྩཾ བྷཝིསྶཏི, ཏཾ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ པལཱཡིསྶཱམ, ཨཐ ཨིཏརསྶ ཝཙནཾ སཙྩཾ བྷཝིསྶཏི, ནཱཝཾ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ བཱལཝཌྜྷཀཱི ‘‘ཨམྦྷོ, ཏྭཾ ཨུདཀཔཱཏིཡཾ ¶ སུསུམཱརཾ པསྶསི, ཨཏཱིཝ དཱིགྷཾ པསྶསི, པཋམདེཝཔུཏྟོ ཨམྷེསུ དོསཝསེན ཀཐེསི, པཙྪིམོ སིནེཧེནེཝ, ཨིམཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཝརདཱིཔཾ པཧཱཡ ཀུཧིཾ གམིསྶཱམ, སཙེ པན ཏྭཾ གནྟུཀཱམོ, ཏཝ པརིསཾ གཎྷིཏྭཱ ནཱཝཾ ཀརོཧི, ཨམྷཱཀཾ ནཱཝཱཡ ཀིཙྩཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. པཎྜིཏོ ཨཏྟནོ པརིསཾ གཧེཏྭཱ ནཱཝཾ སཛྫེཏྭཱ ནཱཝཱཡ སབྦཱུཔཀརཎཱནི ཨཱརོཔེཏྭཱ སཔརིསོ ནཱཝཱཡ ཨཊྛཱསི.

ཏཏོ པུཎྞམདིཝསེ ཙནྡསྶ ཨུགྒམནཝེལཱཡ སམུདྡཏོ ཨཱུམི ཨུཏྟརིཏྭཱ ཛཱཎུཀཔམཱཎཱ ཧུཏྭཱ དཱིཔཀཾ དྷོཝིཏྭཱ གཏཱ. པཎྜིཏོ སམུདྡསྶ ཨུཏྟརཎབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ནཱཝཾ ཝིསྶཛྫེསི. བཱལཝཌྜྷཀིཔཀྑིཀཱནི པཉྩ ཀུལསཏཱནི ‘‘སམུདྡཏོ ཨཱུམི དཱིཔདྷོཝནཏྠཱཡ ཨཱགཏཱ, ཨེཏྟཀམེཝ ཨེཏ’’ནྟི ཀཐེནྟཱ ¶ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཏོ པཊིཔཱཊིཡཱ ཀཊིཔྤམཱཎཱ པུརིསཔྤམཱཎཱ ཏཱལཔྤམཱཎཱ སཏྟཏཱལཔྤམཱཎཱ སཱགརཨཱུམི དཱིཔཀམྤི ཝུཡ྄ཧམཱནཱ ཨཱགཉྪི. པཎྜིཏོ ཨུཔཱཡཀུསལཏཱཡ རསེ ཨལགྒོ སོཏྠིནཱ གཏོ, བཱལཝཌྜྷཀཱི རསགིདྡྷེན ཨནཱགཏབྷཡཾ ཨནོལོཀེནྟོ པཉྩཧི ཀུལསཏེཧི སདྡྷིཾ ཝིནཱསཾ པཏྟོ.

ཨིཏོ པརཱ སཱནུསཱསནཱི ཏམཏྠཾ དཱིཔཡམཱནཱ ཏིསྶོ ཨབྷིསམྦུདྡྷགཱཐཱ ཧོནྟི –

༣༤.

‘‘ཡཐཱཔི ཏེ སཱགརཝཱརིམཛ྄ཛྷེ, སཀམྨུནཱ སོཏྠི ཝཧིཾསུ ཝཱཎིཛཱ;

ཨནཱགཏཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཡཱན, ཨཔྤམྤི ནཱཙྩེཏི ས བྷཱུརིཔཉྙོ.

༣༥.

‘‘བཱལཱ ཙ མོཧེན རསཱནུགིདྡྷཱ, ཨནཱགཏཾ ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷིཡཏྠཾ;

པཙྩུཔྤནྣེ སཱིདནྟི ཨཏྠཛཱཏེ, སམུདྡམཛ྄ཛྷེ ཡཐཱ ཏེ མནུསྶཱ.

༣༦.

‘‘ཨནཱགཏཾ ¶ པཊིཀཡིརཱཐ ཀིཙྩཾ, ‘མཱ མཾ ཀིཙྩཾ ཀིཙྩཀཱལེ བྱདྷེསི’;

ཏཾ ཏཱདིསཾ པཊིཀཏཀིཙྩཀཱརིཾ, ན ཏཾ ཀིཙྩཾ ཀིཙྩཀཱལེ བྱདྷེཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སཀམྨུནཱཏི ཨནཱགཏབྷཡཾ དིསྭཱ པུརེཏརཾ ཀཏེན ཨཏྟནོ ཀམྨེན. སོཏྠི ཝཧིཾསཱུཏི ཁེམེན གམིཾསུ. ཝཱཎིཛཱཏི སམུདྡེ ཝིཙརཎབྷཱཝེན ཝཌྜྷཀཱི ཝུཏྟཱ. པཊིཝིཛ྄ཛྷིཡཱནཱཏི ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ ¶ , པཋམཏརཾ ཀཏྟབྦཾ ཨནཱགཏཾ ཨཏྠཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨིདྷལོཀེ བྷཱུརིཔཉྙོ ཀུལཔུཏྟོ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཨཏྟནོ ཨཏྠཾ ན ཨཙྩེཏི ནཱཏིཝཏྟཏི, ན ཧཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷིཡཏྠནྟི ཨཔྤཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཏྠཾ, པཋམམེཝ ཀཏྟབྦཾ ཨཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. པཙྩུཔྤནྣེཏི ཡདཱ ཏཾ ཨནཱགཏཾ ཨཏྠཛཱཏཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏདཱ ཏསྨིཾ པཙྩུཔྤནྣེ སཱིདནྟི, ཨཏྠེ ཛཱཏེ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ན ལབྷནྟི, སམུདྡེ ཏེ བཱལཝཌྜྷཀཱི མནུསྶཱ ཝིཡ ཝིནཱསཾ པཱཔུཎནྟི.

ཨནཱགཏནྟི ¶ བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏཔུརིསོ ཨནཱགཏཾ པཋམཏརཾ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ སམྤརཱཡིཀཾ ཝཱ དིཊྛདྷམྨིཀཾ ཝཱ པཊིཀཡིརཱཐ, པུརེཏརམེཝ ཀརེཡྻ. ཀིཾཀཱརཎཱ? མཱ མཾ ཀིཙྩཾ ཀིཙྩཀཱལེ བྱདྷེསི, པུརེ ཀཏྟབྦཉྷི པུརེ ཨཀཡིརམཱནཾ པཙྪཱ པཙྩུཔྤནྣབྷཱཝཔྤཏྟཾ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཀཱལེ ཀཱཡཙིཏྟཱབཱདྷེན བྱདྷེཏི, ཏཾ མཾ མཱ བྱདྷེསཱིཏི པཋམམེཝ ནཾ པཎྜིཏོ ཀརེཡྻ. ཏཾ ཏཱདིསནྟི ཡཐཱ པཎྜིཏཾ པུརིསཾ. པཊིཀཏཀིཙྩཀཱརིནྟི པཊིཀཙྩེཝ ཀཏྟབྦཀིཙྩཀཱརིནཾ. ཏཾ ཀིཙྩཾ ཀིཙྩཀཱལེཏི ཨནཱགཏཾ ཀིཙྩཾ ཀཡིརམཱནཾ པཙྪཱ པཙྩུཔྤནྣབྷཱཝཔྤཏྟཾ ཨཏྟནོ ཀིཙྩཀཱལེ ཀཱཡཙིཏྟཱབཱདྷཀཱལེ ཏཱདིསཾ པུརིམཾ ན བྱདྷེཏི ན བཱདྷཏི. ཀསྨཱ? པུརེཡེཝ ཀཏཏྟཱཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ པཙྩུཔྤནྣསུཁེ ལགྒོ ཨནཱགཏབྷཡཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ སཔརིསོ ཝིནཱསཾ པཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ བཱལཝཌྜྷཀཱི དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, དཀྑིཎདིསཱཡ ཋིཏོ ཨདྷམྨིཀདེཝཔུཏྟོ ཀོཀཱལིཀོ, ཨུཏྟརདིསཱཡ ཋིཏོ དྷམྨིཀདེཝཔུཏྟོ སཱརིཔུཏྟོ, པཎྜིཏཝཌྜྷཀཱི པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སམུདྡཝཱཎིཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༤༦༧] ༤. ཀཱམཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཱམཾ ¶ ཀཱམཡམཱནསྶཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཉྙཏརཾ བྲཱཧྨཎཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀོ ཀིར སཱཝཏྠིཝཱསཱི བྲཱཧྨཎོ ཨཙིརཝཏཱིཏཱིརེ ཁེཏྟཀརཎཏྠཱཡ ཨརཉྙཾ ཀོཊེསི. སཏྠཱ ཏསྶ ཨུཔནིསྶཡཾ དིསྭཱ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཏེན སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོསི བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཁེཏྟཊྛཱནཾ ཀོཊཱཔེམི བྷོ, གོཏམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ, བྲཱཧྨཎ, ཀམྨཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགམཱསི. ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཚིནྣརུཀྑེ ཧཱརེཏྭཱ ཁེཏྟསྶ སོདྷནཀཱལེ ཀསནཀཱལེ ཀེདཱརབནྡྷནཀཱལེ ཝཔནཀཱལེཏི པུནཔྤུནཾ གནྟྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ¶ པཊིསནྠཱརམཀཱསི. ཝཔནདིཝསེ པན སོ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨཛྫ, བྷོ གོཏམ, མཡ྄ཧཾ ཝཔྤམངྒལཾ, ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ སསྶེ ནིཔྥནྣེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ¶ མཧཱདཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཏྠཱ ཏུཎྷཱིབྷཱཝེན ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ པཀྐཱམི. པུནེཀདིཝསཾ བྲཱཧྨཎོ སསྶཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. སཏྠཱཔི ཏཏྠ གནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀརོསི བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སསྶཾ ཨོལོཀེམི བྷོ གོཏམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏདཱ བྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི ‘‘སམཎོ གོཏམོ ཨབྷིཎྷཾ ཨཱགཙྪཏི, ནིསྶཾསཡཾ བྷཏྟེན ཨཏྠིཀོ, དསྶཱམཧཾ ཏསྶ བྷཏྟ’’ནྟི. ཏསྶེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ གེཧཾ གཏདིཝསེ སཏྠཱཔི ཏཏྠ ཨགམཱསི. ཨཐ བྲཱཧྨཎསྶ ཨཏིཝིཡ ཝིསྶཱསོ ཨཧོསི. ཨཔརབྷཱགེ པརིཎཏེ སསྶེ ‘‘སྭེ ཁེཏྟཾ ལཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ནིཔནྣེ བྲཱཧྨཎེ ཨཙིརཝཏིཡཱ ཨུཔརི སབྦརཏྟིཾ ཀརཀཝསྶཾ ཝསྶི. མཧོགྷོ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀནཱལི༹མཏྟམྤི ཨནཝསེསཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ སསྶཾ སམུདྡཾ པཝེསེསི. བྲཱཧྨཎོ ཨོགྷམྷི པཏིཏེ སསྶཝིནཱསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ནཱཧོསི, བལཝསོཀཱབྷིབྷཱུཏོ ཧཏྠེན ཨུརཾ པཧརིཏྭཱ པརིདེཝམཱནོ རོདནྟོ ནིཔཛྫི.

སཏྠཱ པཙྩཱུསསམཡེ སོཀཱབྷིབྷཱུཏཾ བྲཱཧྨཎཾ དིསྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎསྶཱཝསྶཡོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི པུནདིཝསེ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ བྷིཀྑཱུ ཝིཧཱརཾ པེསེཏྭཱ པཙྪཱསམཎེན སདྡྷིཾ ཏསྶ གེཧདྭཱརཾ ཨགམཱསི. བྲཱཧྨཎོ སཏྠུ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ¶ སུཏྭཱ ‘‘པཊིསནྠཱརཏྠཱཡ མེ སཧཱཡོ ཨཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པཊིལདྡྷསྶཱསོ ཨཱསནཾ པཉྙཔེསི. སཏྠཱ པཝིསིཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཀསྨཱ ཏྭཾ དུམྨནོསི, ཀིཾ ཏེ ཨཕཱསུཀ’’ནྟི པུཙྪི. བྷོ གོཏམ, ཨཙིརཝཏཱིཏཱིརེ མཡཱ རུཀྑཙྪེདནཏོ པཊྛཱཡ ཀཏཾ ཀམྨཾ ཏུམྷེ ཛཱནཱཐ, ཨཧཾ ‘‘ཨིམསྨིཾ སསྶེ ནིཔྥནྣེ ཏུམྷཱཀཾ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཙརཱམི, ཨིདཱནི མེ སབྦཾ ཏཾ སསྶཾ མཧོགྷོ སམུདྡམེཝ པཝེསེསི, ཀིཉྩི ཨཝསིཊྛཾ ནཏྠི, སཀཊསཏམཏྟཾ དྷཉྙཾ ཝིནཊྛཾ, ཏེན མེ མཧཱསོཀོ ཨུཔྤནྣོཏི. ‘‘ཀིཾ པན, བྲཱཧྨཎ, སོཙནྟསྶ ནཊྛཾ པུནཱགཙྪཏཱི’’ཏི. ‘‘ནོ ཧེཏཾ བྷོ གོཏམཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ ཀསྨཱ སོཙསི, ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ དྷནདྷཉྙཾ ནཱམ ཨུཔྤཛྫནཀཱལེ ཨུཔྤཛྫཏི, ནསྶནཀཱལེ ནསྶཏི, ཀིཉྩི སངྑཱརགཏཾ ཨནསྶནདྷམྨཾ ནཱམ ནཏྠི, མཱ ཙིནྟཡཱི’’ཏི. ཨིཏི ནཾ སཏྠཱ སམསྶཱསེཏྭཱ ཏསྶ སཔྤཱཡདྷམྨཾ དེསེནྟོ ཀཱམསུཏྟཾ (སུ. ནི. ༧༧༢ ཨཱདཡོ) ཀཐེསི. སུཏྟཔརིཡོསཱནེ ¶ སོཙནྟོ བྲཱཧྨཎོ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. སཏྠཱ ཏཾ ནིསྶོཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཝིཧཱརཾ ཨགམཱསི. ‘‘སཏྠཱ ཨསུཀཾ ནཱམ བྲཱཧྨཎཾ སོཀསལླསམཔྤིཏཾ ནིསྶོཀཾ ཀཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེསཱི’’ཏི སཀལནགརཾ ཨཉྙཱསི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དསབལོ བྲཱཧྨཎེན སདྡྷིཾ མིཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝིསྶཱསིཀོ ཧུཏྭཱ ཨུཔཱཡེནེཝ ཏསྶ སོཀསལླསམཔྤིཏསྶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཏཾ ¶ ནིསྶོཀཾ ཀཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔཱཧཾ ཨེཏཾ ནིསྶོཀམཀཱསི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟསྶ རཉྙོ དྭེ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ. སོ ཛེཊྛཀསྶ ཨུཔརཛྫཾ ཨདཱསི, ཀནིཊྛསྶ སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ. ཨཔརབྷཱགེ བྲཧྨདཏྟེ ཀཱལཀཏེ ཨམཙྩཱ ཛེཊྛཀསྶ ཨབྷིསེཀཾ པཊྛཔེསུཾ. སོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ རཛྫེནཏྠོ, ཀནིཊྛསྶ མེ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཡམཱནོཔི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཀནིཊྛསྶ ཨབྷིསེཀེ ཀཏེ ‘‘ན མེ ཨིསྶརིཡེནཏྠོ’’ཏི ཨུཔརཛྫཱདཱིནིཔི ན ཨིཙྪི. ‘‘ཏེན ཧི སཱདཱུནི བྷོཛནཱནི བྷུཉྫནྟོ ཨིདྷེཝ ཝསཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘ན མེ ཨིམསྨིཾ ནགརེ ཀིཙྩཾ ཨཏྠཱི’’ཏི བཱརཱཎསིཏོ ¶ ནིཀྑམིཏྭཱ པཙྩནྟཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ སེཊྛིཀུལཾ ནིསྶཱཡ སཧཏྠེན ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཝསི. ཏེ ཨཔརབྷཱགེ ཏསྶ རཱཛཀུམཱརབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ནཱདཾསུ, ཀུམཱརཔརིཧཱརེནེཝ ཏཾ པརིཧརིཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ རཱཛཀམྨིཀཱ ཁེཏྟཔྤམཱཎགྒཧཎཏྠཱཡ ཏཾ གཱམཾ ཨགམཾསུ. སེཊྛི རཱཛཀུམཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘སཱམི, མཡཾ ཏུམྷེ པོསེམ, ཀནིཊྛབྷཱཏིཀསྶ པཎྞཾ པེསེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ བལིཾ ཧཱརེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཨསུཀསེཊྛིཀུལཾ ནཱམ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝསཱམི, མཾ ནིསྶཱཡ ཨེཏེསཾ བལིཾ ཝིསྶཛྫེཧཱི’’ཏི པཎྞཾ པེསེསི. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཐཱ ཀཱརེསི.

ཨཐ ནཾ སཀལགཱམཝཱསིནོཔི ཛནཔདཝཱསིནོཔི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཡཾ ཏུམྷཱཀཉྙེཝ བལིཾ དསྶཱམ, ཨམྷཱཀམྤི སུངྐཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཏེསམྤི ཨཏྠཱཡ པཎྞཾ པེསེཏྭཱ ཝིསྶཛྫཱཔེསི. ཏཏོ ¶ པཊྛཱཡ ཏེ ཏསྶེཝ བལིཾ ཨདཾསུ. ཨཐསྶ མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨཧོསི, ཏེན སདྡྷིཉྙེཝསྶ ཏཎྷཱཔི མཧཏཱི ཛཱཏཱ. སོ ཨཔརབྷཱགེཔི སབྦཾ ཛནཔདཾ ཡཱཙི, ཨུཔཌྜྷརཛྫཾ ཡཱཙི, ཀནིཊྛོཔི ཏསྶ ཨདཱསིཡེཝ. སོ ཏཎྷཱཡ ཝཌྜྷམཱནཱཡ ཨུཔཌྜྷརཛྫེནཔི ཨསནྟུཊྛོ ‘‘རཛྫཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཛནཔདཔརིཝུཏོ ཏཾ ནགརཾ གནྟྭཱ བཧིནགརེ ཋཏྭཱ ‘‘རཛྫཾ ཝཱ མེ དེཏུ ཡུདྡྷཾ ཝཱ’’ཏི ཀནིཊྛསྶ པཎྞཾ པཧིཎི. ཀནིཊྛོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ བཱལོ པུབྦེ རཛྫམྤི ཨུཔརཛྫཱདཱིནིཔི པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨིདཱནི ‘ཡུདྡྷེན གཎྷཱམཱི’ཏི ཝདཏི, སཙེ ཁོ པནཱཧཾ ཨིམཾ ཡུདྡྷེན མཱརེསྶཱམི, གརཧཱ མེ བྷཝིསྶཏི, ཀིཾ མེ རཛྫེནཱ’’ཏི. ཨཐསྶ ‘‘ཨལཾ ཡུདྡྷེན, རཛྫཾ གཎྷཏཱུ’’ཏི པེསེསི. སོ རཛྫཾ གཎྷིཏྭཱ ཀནིཊྛསྶ ཨུཔརཛྫཾ དཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ ཏཎྷཱཝསིཀོ ཧུཏྭཱ ཨེཀེན རཛྫེན ཨསནྟུཊྛོ དྭེ ཏཱིཎི རཛྫཱནི པཏྠེཏྭཱ ¶ ཏཎྷཱཡ ཀོཊིཾ ནཱདྡས.

ཏདཱ ¶ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ‘‘ཀེ ནུ ཁོ ལོཀེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཀེ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོནྟི, ཀེ ཏཎྷཱཝསིཀཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ ཏཎྷཱཝསིཀབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ བཱལོ བཱརཱཎསིརཛྫེནཔི ན ཏུསྶཏི, ཨཧཾ སིཀྑཱཔེསྶཱམི ན’’ནྟི མཱཎཝཀཝེསེན རཱཛདྭཱརེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨེཀོ ཨུཔཱཡཀུསལོ མཱཎཝོ དྭཱརེ ཋིཏོ’’ཏི ཨཱརོཙཱཔེཏྭཱ ‘‘པཝིསཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ པཝིསིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཛཡཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཧཱརཱཛ ཏུམྷཱཀཾ ཀིཉྩི ཝཏྟབྦཾ ཨཏྠི, རཧོ པཙྩཱསཱིསཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཀྐཱནུབྷཱཝེན ཏཱཝདེཝ མནུསྶཱ པཊིཀྐམིཾསུ. ཨཐ ནཾ མཱཎཝོ ‘‘ཨཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཕཱིཏཱནི ཨཱཀིཎྞམནུསྶཱནི སམྤནྣབལཝཱཧནཱནི ཏཱིཎི ནགརཱནི པསྶཱམི, ཨཧཾ ཏེ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏེསུ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ དསྶཱམི, པཔཉྩཾ ཨཀཏྭཱ སཱིགྷཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏཎྷཱཝསིཀོ རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སཀྐཱནུབྷཱཝེན ‘‘ཀོ ཝཱ ཏྭཾ, ཀུཏོ ཝཱ ཨཱགཏོ, ཀིཾ ཝཱ ཏེ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ན པུཙྪི. སོཔི ཨེཏྟཀཾ ཝཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནམེཝ ཨགམཱསི.

རཱཛཱ ཨམཙྩེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཀོ མཱཎཝོ ‘ཨམྷཱཀཾ ཏཱིཎི རཛྫཱནི གཧེཏྭཱ དསྶཱམཱི’ཏི ཨཱཧ, ཏཾ པཀྐོསཐ, ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ¶ བལཀཱཡཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཐ, པཔཉྩཾ ཨཀཏྭཱ ཏཱིཎི རཛྫཱནི གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ པན ཏེ, མཧཱརཱཛ, ཏསྶ མཱཎཝསྶ སཀྐཱརོ ཝཱ ཀཏོ, ནིཝཱསཊྛཱནཾ ཝཱ པུཙྪིཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ནེཝ སཀྐཱརཾ ཨཀཱསིཾ, ན ནིཝཱསཊྛཱནཾ པུཙྪིཾ, གཙྪཐ ནཾ ཨུཔདྷཱརེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨུཔདྷཱརེནྟཱ ནཾ ཨདིསྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, སཀལནགརེ མཱཎཝཾ ན པསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ དོམནསྶཛཱཏོ ‘‘ཏཱིསུ ནགརེསུ རཛྫཾ ནཊྛཾ, མཧནྟེནམྷི ཡསེན པརིཧཱིནོ, ‘ནེཝ མེ པརིབྦཡཾ ཨདཱསི, ན ཙ པུཙྪི ནིཝཱསཊྛཱན’ནྟི མཡ྄ཧཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ མཱཎཝོ ¶ ཨནཱགཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུནཔྤུནཾ ཙིནྟེསི. ཨཐསྶ ཏཎྷཱཝསིཀསྶ སརཱིརེ ཌཱཧོ ཨུཔྤཛྫི, སརཱིརེ པརིཌཡ྄ཧནྟེ ཨུདརཾ ཁོབྷེཏྭཱ ལོཧིཏཔཀྑནྡིཀཱ ཨུདཔཱདི. ཨེཀཾ བྷཱཛནཾ པཝིསཏི, ཨེཀཾ ནིཀྑམཏི, ཝེཛྫཱ ཏིཀིཙྪིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, རཱཛཱ ཀིལམཏི. ཨཐསྶ བྱཱདྷིཏབྷཱཝོ སཀལནགརེ པཱཀཊོ ཨཧོསི.

ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏཀྐསིལཏོ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ བཱརཱཎསིནགརེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ ཏཾ རཉྙོ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཏིཀིཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི རཱཛདྭཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨེཀོ ཀིར ཏརུཎམཱཎཝོ ཏུམྷེ ཏིཀིཙྪིཏུཾ ཨཱགཏོ’’ཏི ཨཱརོཙཱཔེསི. རཱཛཱ ‘‘མཧནྟམཧནྟཱ དིསཱཔཱམོཀྑཝེཛྫཱཔི མཾ ཏིཀིཙྪིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཀིཾ ཏརུཎམཱཎཝོ སཀྑིསྶཏི, པརིབྦཡཾ དཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཐ ན’’ནྟི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ མཱཎཝོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཝེཛྫཀམྨེན ཝེཏནཾ ནཏྠི, ཨཧཾ ཏིཀིཙྪཱམི, ཀེཝལཾ བྷེསཛྫམཱུལམཏྟཾ དེཏཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ ¶ རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཀྐོསཱཔེསི. མཱཎཝོ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘མཱ བྷཱཡི, མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ ཏེ ཏིཀིཙྪཱམི, ཨཔིཙ ཁོ པན མེ རོགསྶ སམུཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཧརཱཡམཱནོ ‘‘ཀིཾ ཏེ སམུཊྛཱནེན, བྷེསཛྫཾ ཨེཝ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱརཱཛ, ཝེཛྫཱ ནཱམ ‘‘ཨཡཾ བྱཱདྷི ཨིམཾ ནིསྶཱཡ སམུཊྛིཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཨནུཙྪཝིཀཾ བྷེསཛྫཾ ཀརོནྟཱིཏི. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷུ ཏཱཏཱ’’ཏི སམུཊྛཱནཾ ཀཐེནྟོ ‘‘ཨེཀེན མཱཎཝེན ཨཱགནྟྭཱ ཏཱིསུ ནགརེསུ རཛྫཾ གཧེཏྭཱ དསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ ཀཐེཏྭཱ ‘‘ཨིཏི མེ ཏཱཏ, ཏཎྷཾ ནིསྶཱཡ བྱཱདྷི ཨུཔྤནྣོ, སཙེ ཏིཀིཙྪིཏུཾ སཀྐོསི, ཏིཀིཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀིཾ པན མཧཱརཱཛ, སོཙནཱཡ ཏཱནི ནགརཱནི སཀྐཱ ལདྡྷུནྟི? ‘‘ན སཀྐཱ ཏཱཏཱ’’ཏི. ‘‘ཨེཝཾ སནྟེ ཀསྨཱ སོཙསི, མཧཱརཱཛ, སབྦམེཝ ཧི སཝིཉྙཱཎཀཱཝིཉྙཱཎཀཝཏྠུཾ ¶ ཨཏྟནོ ཀཱཡཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ པཧཱཡ གམནཱིཡཾ ¶ , ཙཏཱུསུ ནགརེསུ རཛྫཾ གཧེཏྭཱཔི ཏྭཾ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ན ཙཏསྶོ བྷཏྟཔཱཏིཡོ བྷུཉྫིསྶསི, ན ཙཏཱུསུ སཡནེསུ སཡིསྶསི, ན ཙཏྟཱརི ཝཏྠཡུགཱནི ཨཙྪཱདེསྶསི, ཏཎྷཱཝསིཀེན ནཱམ བྷཝིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཡཉྷི ཏཎྷཱ ནཱམ ཝཌྜྷམཱནཱ ཙཏཱུཧི ཨཔཱཡེཧི མུཙྩིཏུཾ ན དེཏཱིཏི.

ཨིཏི ནཾ མཧཱསཏྟོ ཨོཝདིཏྭཱ ཨཐསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༧.

‘‘ཀཱམཾ ཀཱམཡམཱནསྶ, ཏསྶ ཙེ ཏཾ སམིཛ྄ཛྷཏི;

ཨདྡྷཱ པཱིཏིམནོ ཧོཏི, ལདྡྷཱ མཙྩོ ཡདིཙྪཏི.

༣༨.

‘‘ཀཱམཾ ཀཱམཡམཱནསྶ, ཏསྶ ཙེ ཏཾ སམིཛ྄ཛྷཏི;

ཏཏོ ནཾ ཨཔརཾ ཀཱམེ, གྷམྨེ ཏཎྷཾཝ ཝིནྡཏི.

༣༩.

‘‘གཝཾཝ སིངྒིནོ སིངྒཾ, ཝཌྜྷམཱནསྶ ཝཌྜྷཏི;

ཨེཝཾ མནྡསྶ པོསསྶ, བཱལསྶ ཨཝིཛཱནཏོ;

བྷིཡྻོ ཏཎྷཱ པིཔཱསཱ ཙ, ཝཌྜྷམཱནསྶ ཝཌྜྷཏི.

༤༠.

‘‘པཐབྱཱ སཱལིཡཝཀཾ, གཝཱསྶཾ དཱསཔོརིསཾ;

དཏྭཱ ཙ ནཱལམེཀསྶ, ཨིཏི ཝིདྭཱ སམཾ ཙརེ.

༤༡.

‘‘རཱཛཱ པསཡ྄ཧ པཐཝིཾ ཝིཛིཏྭཱ, སསཱགརནྟཾ མཧིམཱཝསནྟོ;

ཨོརཾ སམུདྡསྶ ཨཏིཏྟརཱུཔོ, པཱརཾ སམུདྡསྶཔི པཏྠཡེཐ.

༤༢.

‘‘ཡཱཝ ¶ ཨནུསྶརཾ ཀཱམེ, མནསཱ ཏིཏྟི ནཱཛ྄ཛྷགཱ;

ཏཏོ ནིཝཏྟཱ པཊིཀྐམྨ དིསྭཱ, ཏེ ཝེ སུཏིཏྟཱ ཡེ པཉྙཱཡ ཏིཏྟཱ.

༤༣.

‘‘པཉྙཱཡ ཏིཏྟིནཾ སེཊྛཾ, ན སོ ཀཱམེཧི ཏཔྤཏི;

པཉྙཱཡ ཏིཏྟཾ པུརིསཾ, ཏཎྷཱ ན ཀུརུཏེ ཝསཾ.

༤༤.

‘‘ཨཔཙིནེཐེཝ ¶ ཀཱམཱནཾ, ཨཔྤིཙྪསྶ ཨལོལུཔོ;

སམུདྡམཏྟོ པུརིསོ, ན སོ ཀཱམེཧི ཏཔྤཏི.

༤༥.

‘‘རཐཀཱརོཝ ཙམྨསྶ, པརིཀནྟཾ ཨུཔཱཧནཾ;

ཡཾ ¶ ཡཾ ཙཛཏི ཀཱམཱནཾ, ཏཾ ཏཾ སམྤཛྫཏེ སུཁཾ;

སབྦཉྩེ སུཁམིཙྪེཡྻ, སབྦེ ཀཱམེ པརིཙྩཛེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཱམནྟི ཝཏྠུཀཱམམྤི ཀིལེསཀཱམམྤི. ཀཱམཡམཱནསྶཱཏི པཏྠཡམཱནསྶ. ཏསྶ ཙེ ཏཾ སམིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཏསྶ པུགྒལསྶ ཏཾ ཀཱམིཏཝཏྠུ སམིཛ྄ཛྷཏི ཙེ, ནིཔྥཛྫཏི ཙེཏི ཨཏྠོ. ཏཏོ ནཾ ཨཔརཾ ཀཱམེཏི ཨེཏྠ ནནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨཔརནྟི པརབྷཱགདཱིཔནཾ. ཀཱམེཏི ཨུཔཡོགབཧུཝཙནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སཙེ ཀཱམཾ ཀཱམཡམཱནསྶ ཏཾ ཀཱམིཏཝཏྠུ སམིཛ྄ཛྷཏི, ཏསྨིཾ སམིདྡྷེ ཏཏོ པརཾ སོ པུགྒལོ ཀཱམཡམཱནོ ཡཐཱ ནཱམ གྷམྨེ གིམྷཀཱལེ ཝཱཏཱཏཔེན ཀིལནྟོ ཏཎྷཾ ཝིནྡཏི, པཱནཱིཡཔིཔཱསཾ པཊིལབྷཏི, ཨེཝཾ བྷིཡྻོ ཀཱམཏཎྷཱསངྑཱཏེ ཀཱམེ ཝིནྡཏི པཊིལབྷཏི, རཱུཔཏཎྷཱདིཀཱ ཏཎྷཱ ཙསྶ ཝཌྜྷཏིཡེཝཱཏི. གཝཾཝཱཏི གོརཱུཔསྶ ཝིཡ. སིངྒིནོཏི མཏྠཀཾ པདཱལེཏྭཱ ཨུཊྛིཏསིངྒསྶ. མནྡསྶཱཏི མནྡཔཉྙསྶ. བཱལསྶཱཏི བཱལདྷམྨེ ཡུཏྟསྶ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཝཙྪཀསྶ ཝཌྜྷནྟསྶ སརཱིརེནེཝ སདྡྷིཾ སིངྒཾ ཝཌྜྷཏི, ཨེཝཾ ཨནྡྷབཱལསྶཔི ཨཔྤཏྟཀཱམཏཎྷཱ ཙ པཏྟཀཱམཔིཔཱསཱ ཙ ཨཔརཱཔརཾ ཝཌྜྷཏཱིཏི.

སཱལིཡཝཀནྟི སཱལིཁེཏྟཡཝཁེཏྟཾ. ཨེཏེན སཱལིཡཝཱདིཀཾ སབྦཾ དྷཉྙཾ དསྶེཏི, དུཏིཡཔདེན སབྦཾ དྭིཔདཙཏུཔྤདཾ དསྶེཏི. པཋམཔདེན ཝཱ སབྦཾ ཨཝིཉྙཱཎཀཾ, ཨིཏརེན སཝིཉྙཱཎཀཾ. དཏྭཱ ཙཱཏི དཏྭཱཔི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏིཊྛནྟུ ཏཱིཎི རཛྫཱནི, སཙེ སོ མཱཎཝོ ཨཉྙཾ ཝཱ སཀལམྤི པཐཝིཾ སཝིཉྙཱཎཀཱཝིཉྙཱཎཀརཏནཔཱུརཾ ཀསྶཙི དཏྭཱ གཙྪེཡྻ, ཨིདམྤི ཨེཏྟཀཾ ཝཏྠུ ཨེཀསྶེཝ ཨཔརིཡནྟཾ, ཨེཝཾ དུཔྤཱུརཱ ཨེསཱ ཏཎྷཱ ནཱམ. ཨིཏི ཝིདྭཱ སམཾ ཙརེཏི ཨེཝཾ ཛཱནནྟོ པུརིསོ ཏཎྷཱཝསིཀོ ཨཧུཏྭཱ ཀཱཡསམཱཙཱརཱདཱིནི པཱུརེནྟོ ཙརེཡྻ.

ཨོརནྟི ¶ ¶ ཨོརིམཀོཊྛཱསཾ པཏྭཱ ཏེན ཨཏིཏྟརཱུཔོ པུན སམུདྡཔཱརམྤི པཏྠཡེཐ. ཨེཝཾ ཏཎྷཱཝསིཀསཏྟཱ ནཱམ དུཔྤཱུརཱཏི དསྶེཏི. ཡཱཝཱཏི ཨནིཡཱམིཏཔརིཙྪེདོ. ཨནུསྶརནྟི ཨནུསྶརནྟོ. ནཱཛ྄ཛྷགཱཏི ན ཝིནྡཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཧཱརཱཛ, པུརིསོ ཨཔརིཡནྟེཔི ཀཱམེ ¶ མནསཱ ཨནུསྶརནྟོ ཏིཏྟིཾ ན ཝིནྡཏི, པཏྟུཀཱམོཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱམེསུ སཏྟཱནཾ ཏཎྷཱ ཝཌྜྷཏེཝ. ཏཏོ ནིཝཏྟཱཏི ཏཏོ པན ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམཏོ ཙིཏྟེན ནིཝཏྟིཏྭཱ ཀཱཡེན པཊིཀྐམྨ ཉཱཎེན ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཡེ པཉྙཱཡ ཏིཏྟཱ པརིཔུཎྞཱ, ཏེ ཏིཏྟཱ ནཱམ.

པཉྙཱཡ ཏིཏྟིནཾ སེཊྛནྟི པཉྙཱཡ ཏིཏྟཱིནཾ ཨཡཾ པརིཔུཎྞསེཊྛོ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ན སོ ཀཱམེཧི ཏཔྤཏཱིཏི ‘‘ན ཧཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཡསྨཱ པཉྙཱཡ ཏིཏྟོ པུརིསོ ཀཱམེཧི ན པརིཌཡ྄ཧཏཱིཏི ཨཏྠོ. ན ཀུརུཏེ ཝསནྟི ཏཱདིསཉྷི པུརིསཾ ཏཎྷཱ ཝསེ ཝཏྟེཏུཾ ན སཀྐོཏི, སྭེཝ པན ཏཎྷཱཡ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ སརབྷངྒམཱཎཝོ ཝིཡ ཙ ཨཌྜྷམཱསཀརཱཛཱ ཝིཡ ཙ ཏཎྷཱཝསེ ན པཝཏྟཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཔཙིནེཐེཝཱཏི ཝིདྡྷཾསེཐེཝ. སམུདྡམཏྟོཏི མཧཏིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཏྟཱ སམུདྡཔྤམཱཎོ. སོ མཧནྟེན ཨགྒིནཱཔི སམུདྡོ ཝིཡ ཀིལེསཀཱམེཧི ན ཏཔྤཏི ན ཌཡ྄ཧཏི.

རཐཀཱརོཏི ཙམྨཀཱརོ. པརིཀནྟནྟི པརིཀནྟནྟོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ ཙམྨཀཱརོ ཨུཔཱཧནཾ པརིཀནྟནྟོ ཡཾ ཡཾ ཙམྨསྶ ཨགཡ྄ཧཱུཔགཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཙཛིཏྭཱ ཨུཔཱཧནཾ ཀཏྭཱ ཨུཔཱཧནམཱུལཾ ལབྷིཏྭཱ སུཁིཏོ ཧོཏི, ཨེཝམེཝ པཎྜིཏོ ཙམྨཀཱརསཏྠསདིསཱཡ པཉྙཱཡ ཀནྟནྟོ ཡཾ ཡཾ ཨོདྷིཾ ཀཱམཱནཾ ཙཛཏི, ཏེན ཏེནསྶ ཀཱམོདྷིནཱ རཧིཏཾ ཏཾ ཏཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མནོཀམྨཉྩ སུཁཾ སམྤཛྫཏི ཝིགཏདརཐཾ, སཙེ པན སབྦམྤི ཀཱཡཀམྨཱདིསུཁཾ ཝིགཏཔརིལཱ༹ཧམེཝ ཨིཙྪེཡྻ, ཀསིཎཾ བྷཱཝེཏྭཱ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ སབྦེ ཀཱམེ པརིཙྩཛེཏི.

བོདྷིསཏྟསྶ པན ཨིམཾ གཱཐཾ ཀཐེནྟསྶ རཉྙོ སེཏཙྪཏྟཾ ཨཱརམྨཎཾ ཀཏྭཱ ཨོདཱཏཀསིཎཛ྄ཛྷཱནཾ ཨུདཔཱདི, རཱཛཱཔི ཨརོགོ ཨཧོསི. སོ ཏུཊྛོ སཡནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀཱ ཝེཛྫཱ མཾ ཏིཀིཙྪིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, ¶ པཎྜིཏམཱཎཝོ པན ཨཏྟནོ ཉཱཎོསདྷེན མཾ ནིརོགཾ ཨཀཱསཱི’’ཏི ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༦.

‘‘ཨཊྛ ¶ ཏེ བྷཱསིཏཱ གཱཐཱ, སབྦཱ ཧོནྟི སཧསྶིཡཱ;

པཊིགཎྷ མཧཱབྲཧྨེ, སཱདྷེཏཾ ཏཝ བྷཱསིཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨཊྛཱཏི དུཏིཡགཱཐཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཀཱམཱདཱིནཝསཾཡུཏྟཱ ཨཊྛ. སཧསྶིཡཱཏི སཧསྶཱརཧཱ. པཊིགཎྷཱཏི ཨཊྛ སཧསྶཱནི གཎྷ. སཱདྷེཏཾ ཏཝ བྷཱསིཏནྟི སཱདྷུ ཨེཏཾ ཏཝ ཝཙནཾ.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཨེཀཱདསམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༧.

‘‘ན མེ ཨཏྠོ སཧསྶེཧི, སཏེཧི ནཧུཏེཧི ཝཱ;

པཙྪིམཾ བྷཱསཏོ གཱཐཾ, ཀཱམེ མེ ན རཏོ མནོ’’ཏི.

ཏཏྠ པཙྪིམནྟི ‘‘རཐཀཱརོཝ ཙམྨསྶཱ’’ཏི གཱཐཾ. ཀཱམེ མེ ན རཏོ མནོཏི ཨིམཾ གཱཐཾ བྷཱསམཱནསྶེཝ མམ ཝཏྠུཀཱམེཔི ཀིལེསཀཱམེཔི མནོ ནཱབྷིརམཱམི. ཨཧཉྷི ཨིམཾ གཱཐཾ བྷཱསམཱནོ ཨཏྟནོཝ དྷམྨདེསནཱཡ ཛྷཱནཾ ནིབྦཏྟེསིཾ, མཧཱརཱཛཱཏི.

རཱཛཱ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཏུསྶིཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཝཎྞེནྟོ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༤༨.

‘‘བྷདྲཀོ ཝཏཱཡཾ མཱཎཝཀོ, སབྦལོཀཝིདཱུ མུནི;

ཡོ ཨིམཾ ཏཎྷཾ དུཀྑཛནནིཾ, པརིཛཱནཱཏི པཎྜིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ དུཀྑཛནནིནྟི སཀལཝཊྚདུཀྑཛནནིཾ. པརིཛཱནཱཏཱིཏི པརིཛཱནི པརིཙྪིནྡི, ལུཉྩིཏྭཱ ནཱིཧརཱིཏི བོདྷིསཏྟཾ ཝཎྞེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

བོདྷིསཏྟོཔི ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ དྷམྨཾ ཙརཱ’’ཏི རཱཛཱནཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ ཧུཏྭཱ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེཔཱཧཾ ཨེཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ནིསྶོཀམཀཱསི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨེས བྲཱཧྨཎོ ཨཧོསི, པཎྜིཏམཱཎཝོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀཱམཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༤༦༨] ༥. ཛནསནྡྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དས ¶ ¶ ཁལཱུཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཉྙོ ཨོཝཱདཏྠཱཡ ཀཐེསི. ཨེཀསྨིཉྷི ཀཱལེ རཱཛཱ ཨིསྶརིཡམདམཏྟོ ཀིལེསསུཁནིསྶིཏོ ཝིནིཙྪཡམྤི ན པཊྛཔེསི, བུདྡྷུཔཊྛཱནམྤི པམཛྫི. སོ ཨེཀདིཝསེ དསབལཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ‘‘སཏྠཱརཾ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ རཐཝརམཱརུཡ྄ཧ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘ཀིཾ མཧཱརཱཛ ཙིརཾ ན པཉྙཱཡསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘བཧུཀིཙྩཏཱཡ ནོ བྷནྟེ བུདྡྷུཔཊྛཱནསྶ ཨོཀཱསོ ན ཛཱཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཧཱརཱཛ, མཱདིསེ ནཱམ ཨོཝཱདདཱཡཀེ སབྦཉྙུབུདྡྷེ དྷུརཝིཧཱརེ ཝིཧརནྟེ ཨཡུཏྟཾ ཏཝ པམཛྫིཏུཾ, རཉྙཱ ནཱམ རཱཛཀིཙྩེསུ ཨཔྤམཏྟེན བྷཝིཏབྦཾ, རཊྛཝཱསཱིནཾ མཱཏཱཔིཏུསམེན ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ དས རཱཛདྷམྨེ ཨཀོཔེནྟེན རཛྫཾ ཀཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི, རཉྙོ ཧི དྷམྨིཀབྷཱཝེ སཏི པརིསཱཔིསྶ དྷམྨིཀཱ ཧོནྟི, ཨནཙྪརིཡཾ ཁོ པནེཏཾ, ཡཾ མཡི ཨནུསཱསནྟེ ཏྭཾ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཡྻཱསི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུསཱསཀཨཱཙརིཡེ ཨཝིཛྫམཱནེཔི ཨཏྟནོ མཏིཡཱཝ ཏིཝིདྷསུཙརིཏདྷམྨེ པཏིཊྛཱཡ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སགྒཔཐཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨགམཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, ‘‘ཛནསནྡྷཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨཐསྶ ཝཡཔྤཏྟསྶ ཏཀྐསིལཏོ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཱགཏཀཱལེ རཱཛཱ སབྦཱནི བནྡྷནཱགཱརཱནི སོདྷཱཔེཏྭཱ ཨུཔརཛྫཾ ཨདཱསི. སོ ཨཔརབྷཱགེ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫེ པཏིཊྛཱཡ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ ¶ ནགརམཛ྄ཛྷེ རཱཛདྭཱརེ ཙཱཏི ཚ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརཱཔེཏྭཱ དིཝསེ དིཝསེ ཚ སཏསཧསྶཱནི པརིཙྩཛིཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ སངྑོབྷེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེནྟོ བནྡྷནཱགཱརཱནི ནིཙྩཾ ཝིཝཊཱནི ཀཱརཱཔེཏྭཱ དྷམྨབྷཎྜིཀཾ སོདྷཱཔེཏྭཱ ཙཏཱུཧི སངྒཧཝཏྠཱུཧི ལོཀཾ སངྒཎྷནྟོ པཉྩ སཱིལཱནི ¶ རཀྑནྟོ ཨུཔོསཐཝཱསཾ ཝསནྟོ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཨནྟརནྟརཱ ཙ རཊྛཝཱསིནོ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ‘‘དཱནཾ དེཐ, སཱིལཾ སམཱདིཡཐ, བྷཱཝནཾ བྷཱཝེཐ, དྷམྨེན ཀམྨནྟེ ཙ ཝོཧཱརེ ཙ པཡོཛེཐ, དཧརཀཱལེཡེཝ སིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷཐ, དྷནཾ ཨུཔྤཱདེཐ, གཱམཀཱུཊཀམྨཾ ཝཱ པིསུཎཝཱཙཱཀམྨཾ ཝཱ མཱ ཀརིཏྠ, ཙཎྜཱ ཕརུསཱ མཱ ཨཧུཝཏྠ, མཱཏུཔཊྛཱནཾ པིཏུཔཊྛཱནཾ པཱུརེཐ, ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིནོ བྷཝཐཱ’’ཏི དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མཧཱཛནེ སུཙརིཏདྷམྨེ པཏིཊྛཱཔེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ པནྣརསཱིཨུཔོསཐེ སམཱདིནྣུཔོསཐོ ‘‘མཧཱཛནསྶ བྷིཡྻོ ཧིཏསུཁཏྠཱཡ ཨཔྤམཱདཝིཧཱརཏྠཱཡ དྷམྨཾ དེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨོརོདྷེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦནགརཛནཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ རཱཛངྒཎེ ཨལངྐརིཏྭཱ ཨལངྐཏརཏནམཎྜཔམཛ྄ཛྷེ སུཔཉྙཏྟཝརཔལླངྐེ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ, ནགརཝཱསིནོ ཏུམྷཱཀཾ ¶ ཏཔནཱིཡེ ཙ ཨཏཔནཱིཡེ ཙ དྷམྨེ དེསེསྶཱམི, ཨཔྤམཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཨོཧིཏསོཏཱ སཀྐཙྩཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི.

སཏྠཱ སཙྩཔརིབྷཱཝིཏཾ མུཁརཏནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཏཾ དྷམྨདེསནཾ མདྷུརེན སརེན ཀོསལརཉྙོ ཨཱཝི ཀརོནྟོ –

༤༩.

‘‘དས ཁལུ ཨིམཱནི ཋཱནཱནི, ཡཱནི པུབྦེ ཨཀརིཏྭཱ;

ས པཙྪཱ མནུཏཔྤཏི, ཨིཙྩེཝཱཧ ཛནསནྡྷོ.

༥༠.

‘‘ཨལདྡྷཱ ཝིཏྟཾ ཏཔྤཏི, པུབྦེ ཨསམུདཱནིཏཾ;

ན པུབྦེ དྷནམེསིསྶཾ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༡.

‘‘སཀྱརཱུཔཾ པུརེ སནྟཾ, མཡཱ སིཔྤཾ ན སིཀྑིཏཾ;

ཀིཙྪཱ ཝུཏྟི ཨསིཔྤསྶ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༢.

‘‘ཀཱུཊཝེདཱི པུརེ ཨཱསིཾ, པིསུཎོ པིཊྛིམཾསིཀོ;

ཙཎྜོ ཙ ཕརུསོ ཙཱཔི, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༣.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ¶ ¶ པུརེ ཨཱསིཾ, ལུདྡོ ཙཱཔི ཨནཱརིཡོ;

བྷཱུཏཱནཾ ནཱཔཙཱཡིསྶཾ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༤.

‘‘བཧཱུསུ ཝཏ སནྟཱིསུ, ཨནཱཔཱདཱསུ ཨིཏྠིསུ;

པརདཱརཾ ཨསེཝིསྶཾ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༥.

‘‘བཧུམྷི ཝཏ སནྟམྷི, ཨནྣཔཱནེ ཨུཔཊྛིཏེ;

ན པུབྦེ ཨདདཾ དཱནཾ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༦.

‘‘མཱཏརཾ པིཏརཾ ཙཱཔི, ཛིཎྞཀཾ གཏཡོབྦནཾ;

པཧུ སནྟོ ན པོསིསྶཾ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༧.

‘‘ཨཱཙརིཡམནུསཏྠཱརཾ ¶ , སབྦཀཱམརསཱཧརཾ;

པིཏརཾ ཨཏིམཉྙིསྶཾ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༨.

‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ;

ན པུབྦེ པཡིརུཔཱསིསྶཾ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༥༩.

‘‘སཱདྷུ ཧོཏི ཏཔོ ཙིཎྞོ, སནྟོ ཙ པཡིརུཔཱསིཏོ;

ན ཙ པུབྦེ ཏཔོ ཙིཎྞོ, ཨིཏི པཙྪཱནུཏཔྤཏི.

༦༠.

‘‘ཡོ ཙ ཨེཏཱནི ཋཱནཱནི, ཡོནིསོ པཊིཔཛྫཏི;

ཀརཾ པུརིསཀིཙྩཱནི, ས པཙྪཱ ནཱནུཏཔྤཏཱི’’ཏི. – ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ;

ཏཏྠ ཋཱནཱནཱིཏི ཀཱརཎཱནི. པུབྦེཏི པཋམམེཝ ཨཀརིཏྭཱ. ས པཙྪཱ མནུཏཔྤཏཱིཏི སོ པཋམཾ ཀཏྟབྦཱནཾ ཨཀཱརཀོ པུགྒལོ པཙྪཱ ཨིདྷལོཀེཔི པརལོཀེཔི ཏཔྤཏི ཀིལམཏི. ‘‘པཙྪཱ ཝཱ ཨནུཏཔྤཏཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨིཙྩེཝཱཧཱཏི ཨིཏི ཨེཝཾ ཨཱཧཱཏི པདཙྪེདོ, ཨིཏི ཨེཝཾ རཱཛཱ ཛནསནྡྷོ ཨཝོཙ. ཨིཙྩསྶུཧཱཏིཔི པཱཋོ. ཏཏྠ ཨསྶུ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ ཨིཏི ཨསྶུ ཨཱཧཱཏི པདཙྪེདོ. ཨིདཱནི ཏཱནི དས ཏཔནཱིཡཀཱརཎཱནི པཀཱསེཏུཾ བོདྷིསཏྟསྶ དྷམྨཀཐཱ ཧོཏི. ཏཏྠ པུབྦེཏི པཋམམེཝ ཏརུཎཀཱལེ པརཀྐམཾ ཀཏྭཱ ཨསམུདཱནིཏཾ ཨསམྦྷཏཾ དྷནཾ ¶ མཧལླཀཀཱལེ ཨལབྷིཏྭཱ ཏཔྤཏི སོཙཏི, པརེ ཙ སུཁིཏེ དིསྭཱ སཡཾ དུཀྑཾ ཛཱིཝནྟོ ‘‘པུབྦེ དྷནཾ ན པརིཡེསིསྶ’’ནྟི ཨེཝཾ པཙྪཱ ཨནུཏཔྤཏི, ཏསྨཱ མཧལླཀཀཱལེ སུཁཾ ཛཱིཝིཏུཀཱམཱ དཧརཀཱལེཡེཝ དྷམྨིཀཱནི ཀསིཀམྨཱདཱིནི ཀཏྭཱ དྷནཾ པརིཡེསཐཱཏི དསྶེཏི.

པུརེ སནྟནྟི པུརེ དཧརཀཱལེ ཨཱཙརིཡེ པཡིརུཔཱསིཏྭཱ མཡཱ ཀཱཏུཾ སཀྱརཱུཔཾ སམཱནཾ ཧཏྠིསིཔྤཱདིཀཾ ཀིཉྩི སིཔྤཾ ན ¶ སིཀྑིཏཾ. ཀིཙྪཱཏི མཧལླཀཀཱལེ ཨསིཔྤསྶ དུཀྑཱ ཛཱིཝིཏཝུཏྟི, ནེཝ སཀྐཱ ཏདཱ སིཔྤཾ སིཀྑིཏུཾ, ཏསྨཱ མཧལླཀཀཱལེ སུཁཾ ཛཱིཝིཏུཀཱམཱ ཏརུཎཀཱལེཡེཝ སིཔྤཾ སིཀྑཐཱཏི དསྶེཏི. ཀུཊཝེདཱིཏི ཀཱུཊཛཱནནཀོ གཱམཀཱུཊཀོ ཝཱ ལོཀསྶ ཨནཏྠཀཱརཀོ ཝཱ ཏུལཱཀཱུཊཱདིཀཱརཀོ ཝཱ ཀཱུཊཊྚཀཱརཀོ ཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱསིནྟི ཨེཝརཱུཔོ ཨཧཾ པུབྦེ ཨཧོསིཾ. པིསུཎོཏི པེསུཉྙཀཱརཎོ. པིཊྛིམཾསིཀོཏི ལཉྫཾ གཧེཏྭཱ ཨསཱམིཀེ སཱམིཀེ ཀརོནྟོ པརེསཾ པིཊྛིམཾསཁཱདཀོ. ཨིཏི པཙྪཱཏི ཨེཝཾ མརཎམཉྩེ ནིཔནྣོ ཨནུཏཔྤཏི ¶ , ཏསྨཱ སཙེ ནིརཡེ ན ཝསིཏུཀཱམཱཏྠ, མཱ ཨེཝརཱུཔཾ པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྠཱཏི ཨོཝདཏི.

ལུདྡོཏི དཱརུཎོ. ཨནཱརིཡོཏི ན ཨརིཡོ ནཱིཙསམཱཙཱརོ. ནཱཔཙཱཡིསྶནྟི ཁནྟིམེཏྟཱནུདྡཡཝསེན ནཱིཙཝུཏྟིཀོ ནཱཧོསིཾ. སེསཾ པུརིམནཡེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ. ཨནཱཔཱདཱསཱུཏི ཨཱཔཱདཱནཾ ཨཱཔཱདོ, པརིགྒཧོཏི ཨཏྠོ. ནཏྠི ཨཱཔཱདོ ཡཱསཾ ཏཱ ཨནཱཔཱདཱ, ཨཉྙེཧི ཨཀཏཔརིགྒཧཱསཱུཏི ཨཏྠོ. ཨུཔཊྛིཏེཏི པཙྩུཔཊྛིཏེ. ན པུབྦེཏི ཨིཏོ པུབྦེ དཱནཾ ན ཨདདཾ. པཧུ སནྟོཏི དྷནབལེནཱཔི ཀཱཡབལེནཱཔི པོསིཏུཾ སམཏྠོ པཊིབལོ སམཱནོ. ཨཱཙརིཡནྟི ཨཱཙཱརེ སིཀྑཱཔནཏོ ཨིདྷ པིཏཱ ‘‘ཨཱཙརིཡོ’’ཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨནུསཏྠཱརནྟི ཨནུསཱསཀཾ. སབྦཀཱམརསཱཧརནྟི སབྦེ ཝཏྠུཀཱམརསེ ཨཱཧརིཏྭཱ པོསིཏཱརཾ. ཨཏིམཉྙིསྶནྟི ཏསྶ ཨོཝཱདཾ ཨགཎྷནྟོ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཉྙིསྶཾ.

ན པུབྦེཏི ཨིཏོ པུབྦེ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎེཔི གིལཱནཱགིལཱནེཔི ཙཱིཝརཱདཱིནི དཏྭཱ ཨཔྤཊིཛགྒནེན ན པཡིརུཔཱསིསྶཾ. ཏཔོཏི སུཙརིཏཏཔོ. སནྟོཏི ཏཱིཧི དྭཱརེཧི ཨུཔསནྟོ སཱིལཝཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏིཝིདྷསུཙརིཏསངྑཱཏོ ¶ ཏཔོ ཙིཎྞོ ཨེཝརཱུཔོ ཙ ཨུཔསནྟོ པཡིརུཔཱསིཏོ ནཱམ སཱདྷུ སུནྡརོ. ན པུབྦེཏི མཡཱ དཧརཀཱལེ ཨེཝརཱུཔོ ཏཔོ ན ཙིཎྞོ, ཨིཏི པཙྪཱ ཛརཱཛིཎྞོ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ཨནུཏཔྤཏི སོཙཏི. སཙེ ཏུམྷེ ཨེཝཾ ན སོཙིཏུཀཱམཱ, ཏཔོཀམྨཾ ཀརོཐཱཏི ཝདཏི. ཡོ ཙ ཨེཏཱནཱིཏི ཡོ པན ཨེཏཱནི དས ཀཱརཎཱནི པཋམམེཝ ཨུཔཱཡེན པཊིཔཛྫཏི སམཱདཱཡ ཝཏྟཏི, པུརིསེཧི ཀཏྟབྦཱནི དྷམྨིཀཀིཙྩཱནི ཀརོནྟོ སོ ཨཔྤམཱདཝིཧཱརཱི པུརིསོ པཙྪཱ ནཱནུཏཔྤཏི, སོམནསྶཔྤཏྟོཝ ཧོཏཱིཏི.

ཨིཏི ¶ མཧཱསཏྟོ ཨནྭདྡྷམཱསཾ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. མཧཱཛནོཔིསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཏཱནི དས ཋཱནཱནི པཱུརེཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎོཝ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, མཧཱརཱཛ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནཱཙརིཡཀཱཔི ཨཏྟནོ མཏིཡཱཝ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མཧཱཛནཾ སགྒཔཐེ པཏིཊྛཱཔེསུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ ཨཧེསུཾ, ཛནསནྡྷརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཛནསནྡྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༤༦༩] ༦. མཧཱཀཎྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཎྷོ ¶ ཀཎྷོ ཙཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ལོཀཏྠཙརིཡཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀདིཝསཉྷི བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ‘‘ཡཱཝཉྩིདཾ, ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ བཧུཛནཧིཏཱཡ པཊིཔནྣོ ཨཏྟནོ ཕཱསུཝིཧཱརཾ པཧཱཡ ལོཀསྶེཝ ཨཏྠཾ ཙརཏི, པརམཱབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ སཡཾ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཨཊྛཱརསཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ པཉྩཝགྒིཡཏྠེརཱནཾ དྷམྨཙཀྐཾ (སཾ. ནི. ༥.༡༠༨༡; མཧཱཝ. ༡༣ ཨཱདཡོ; པཊི. མ. ༢.༣༠) པཝཏྟེཏྭཱ པཉྩམིཡཱ པཀྑསྶ ཨནཏྟལཀྑཎསུཏྟཾ (སཾ. ནི. ༣.༥༩; མཧཱཝ. ༢༠ ཨཱདཡོ) ཀཐེཏྭཱ སབྦེསཾ ཨརཧཏྟཾ ཨདཱསི. ཨུརུཝེལཾ གནྟྭཱ ཏེབྷཱཏིཀཛཊིལཱནཾ ཨཌྜྷུཌྜྷཱནི པཱཊིཧཱརིཡསཧསྶཱནི དསྶེཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ གཡཱསཱིསེ ཨཱདིཏྟཔརིཡཱཡཾ (སཾ. ནི. ༤.༢༣༥; མཧཱཝ. ༥༤) ཀཐེཏྭཱ ཛཊིལསཧསྶཱནཾ ཨརཧཏྟཾ ཨདཱསི, མཧཱཀསྶཔསྶ ཏཱིཎི གཱཝུཏཱནི ¶ པཙྩུགྒམནཾ གནྟྭཱ ཏཱིཧི ཨོཝཱདེཧི ཨུཔསམྤདཾ ཨདཱསི. ཨེཀོ པཙྪཱབྷཏྟཾ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ པུཀྐུསཱཏིཀུལཔུཏྟཾ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཱཔེསི, མཧཱཀཔྤིནསྶ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ཨདཱསི, ཨེཀོ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཏིཾསཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ ཏཱཝ ཀཀྑལ༹ཾ ཕརུསཾ ཨངྒུལིམཱལཾ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛཱཔེསི, ཏིཾསཡོཛནམགྒཾ གནྟྭཱ ཨཱལ༹ཝཀཾ ཡཀྑཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཀུམཱརསྶ སོཏྠིཾ ཨཀཱསི. ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཏེམཱསཾ ཝསནྟོ ཨསཱིཏིཡཱ དེཝཏཱཀོཊཱིནཾ དྷམྨཱབྷིསམཡཾ སམྤཱདེསི, བྲཧྨལོཀཾ གནྟྭཱ བཀབྲཧྨུནོ དིཊྛིཾ བྷིནྡིཏྭཱ དསནྣཾ བྲཧྨསཧསྶཱནཾ ཨརཧཏྟཾ ཨདཱསི, ཨནུསཾཝཙྪརཾ ཏཱིསུ མཎྜལེསུ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣཱནཾ མནུསྶཱནཾ སརཎཱནི ཙེཝ སཱིལཱནིཙ མགྒཕལཱནི ཙ དེཏི, ནཱགསུཔཎྞཱདཱིནམྤི ¶ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཨཏྠཾ ཙརཏཱི’’ཏི དསབལསྶ ལོཀཏྠཙརིཡགུཎཾ ཀཐཡིཾསུ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སོཧཾ ཨིདཱནི ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ ལོཀསྶ ཨཏྠཾ ཙརེཡྻཾ, པུབྦེ སརཱགཀཱལེཔི ལོཀསྶ ཨཏྠཾ ཨཙརི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཨུསཱིནཀོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཀསྶཔསམྨཱསམྦུདྡྷེ ཙཏུསཙྩདེསནཱཡ མཧཱཛནཾ ཀིལེསབནྡྷནཱ མོཙེཏྭཱ ནིབྦཱནནགརཾ པཱུརེཏྭཱ པརིནིབྦུཏེ དཱིགྷསྶ ཨདྡྷུནོ ཨཙྩཡེན སཱསནཾ ཨོསཀྐི. བྷིཀྑཱུ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ ཨནེསནཱཧི ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟི, བྷིཀྑཱུ གིཧིསཾསགྒཾ ཀརོནྟི, པུཏྟདྷཱིཏཱདཱིཧི ཝཌྜྷནྟི. བྷིཀྑུནིཡོཔི གིཧིསཾསགྒཾ ཀརོནྟི, པུཏྟདྷཱིཏཱདཱིཧི ཝཌྜྷནྟི. བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑུདྷམྨཾ, བྷིཀྑུནིཡོ བྷིཀྑུནིདྷམྨཾ, ཨུཔོསཀཱ ཨུཔཱསཀདྷམྨཾ, ཨུཔཱསིཀཱ ཨུཔཱསིཀདྷམྨཾ, བྲཱཧྨཎཱ བྲཱཧྨཎདྷམྨཾ ཝིསྶཛྫེསུཾ. ཡེབྷུཡྻེན མནུསྶཱ ¶ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐེ སམཱདཱཡ ཝཏྟིཾསུ, མཏམཏཱ ཨཔཱཡེསུ པརིཔཱུརེསུཾ. ཏདཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ནཝེ ནཝེ དེཝེ ཨཔསྶནྟོ མནུསྶལོཀཾ ཨོལོཀེཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨཔཱཡེསུ ནིབྦཏྟིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཏྠུ སཱསནཾ ཨོསཀྐིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཏྠེཀོ ཨུཔཱཡོ, མཧཱཛནཾ ཏཱསེཏྭཱ བྷཱིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པཙྪཱ ཨསྶཱསེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨོསཀྐིཏཾ སཱསནཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཔརམྤི ཝསྶསཧསྶཾ པཝཏྟནཀཱརཎཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ མཱཏལིདེཝཔུཏྟཾ མོཙཔྤམཱཎདཱཋཾ ཙཏཱུཧི དཱཋཱཧི ཝིནིགྒཏརསྨིཡཱ བྷཡཱནཀཾ ཀཏྭཱ གབྦྷིནཱིནཾ དསྶནེནེཝ གབྦྷཔཱཏནསམཏྠཾ གྷོརརཱུཔཾ ཨཱཛཱནེཡྻཔྤམཱཎཾ ཀཱལ༹ཝཎྞཾ མཧཱཀཎྷསུནཁཾ མཱཔེཏྭཱ པཉྩབནྡྷནེན བནྡྷིཏྭཱ རཏྟམཱལཾ ¶ ཀཎྛེ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ རཛྫུཀོཊིཀཾ ཨཱདཱཡ སཡཾ དྭེ ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ པཙྪཱམུཁེ པཉྩདྷཱ ཀེསེ བནྡྷིཏྭཱ རཏྟམཱལཾ པིལ༹ནྡྷིཏྭཱ ཨཱརོཔིཏཔཝཱལ༹ཝཎྞཛིཡཾ མཧཱདྷནུཾ གཧེཏྭཱ ཝཛིརགྒནཱརཱཙཾ ནཁེན པརིཝཊྚེནྟོ ཝནཙརཀཝེསཾ གཧེཏྭཱ ནགརཏོ ཡོཛནམཏྟེ ཋཱནེ ཨོཏརིཏྭཱ ‘‘ནསྶཏི ལོཀོ, ནསྶཏི ལོཀོ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ སདྡཾ ཨནུསཱཝེཏྭཱ མནུསྶེ ཨུཏྟཱསེཏྭཱ ནགརཱུཔཙཱརཾ པཏྭཱ པུན སདྡམཀཱསི.

མནུསྶཱ སུནཁཾ དིསྭཱ ཨུཏྲསྟཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ སཱིགྷཾ ནགརདྭཱརཱནི པིདཧཱཔེསི. སཀྐོཔི ཨཊྛཱརསཧཏྠཾ པཱཀཱརཾ ཨུལླངྒྷིཏྭཱ སུནཁེན སདྡྷིཾ ཨནྟོནགརེ པཏིཊྛཧི. མནུསྶཱ བྷཱིཏཏསིཏཱ པལཱཡིཏྭཱ གེཧཱནི པཝིསིཏྭཱ ནིལཱིཡིཾསུ. མཧཱཀཎྷོཔི དིཊྛདིཊྛེ མནུསྶེ ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ སནྟཱསེནྟོ རཱཛནིཝེསནཾ ཨགམཱསི. རཱཛངྒཎེ མནུསྶཱ བྷཡེན པལཱཡིཏྭཱ རཱཛནིཝེསནཾ པཝིསིཏྭཱ དྭཱརཾ པིདཧིཾསུ. ཨུསཱིནཀརཱཛཱཔི ཨོརོདྷེ གཧེཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨབྷིརུཧི. མཧཱཀཎྷོ སུནཁོ པུརིམཔཱདེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱཏཔཱནེ ཋཏྭཱ མཧཱབྷུསྶིཏཾ བྷུསྶི. ཏསྶ སདྡོ ཧེཊྛཱ ཨཝཱིཙིཾ, ཨུཔརི བྷཝགྒཾ པཏྭཱ སཀལཙཀྐཝཱལ༹ཾ ཨེཀནིནྣཱདཾ ཨཧོསི. ཝིདྷུརཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༡༣༤༦ ཨཱདཡོ) ཧི པུཎྞཀཡཀྑརཉྙོ, ཀུསཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༠.༡ ཨཱདཡོ) ཀུསརཉྙོ, བྷཱུརིདཏྟཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༧༨༤ ཨཱདཡོ) སུདསྶནནཱགརཉྙོ, ཨིམསྨིཾ མཧཱཀཎྷཛཱཏཀེ ཨཡཾ སདྡོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ སདྡཱ ཛམྦུདིཔེ མཧཱསདྡཱ ནཱམ ཨཧེསུཾ.

ནགརཝཱསིནོ བྷཱིཏཏསིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀཔུརིསོཔི སཀྐེན སདྡྷིཾ ཀཐེཏུཾ ནཱསཀྑི, རཱཛཱཡེཝ སཏིཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ཝཱཏཔཱནཾ ནིསྶཱཡ སཀྐཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ ལུདྡཀ, ཀསྨཱ ཏེ ¶ སུནཁོ བྷུསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཚཱཏབྷཱཝེན, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཏསྶ བྷཏྟཾ དཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨནྟོཛནསྶ ཙ ཨཏྟནོ ཙ པཀྐབྷཏྟཾ སབྦཾ དཱཔེསི. ཏཾ སབྦཾ སུནཁོ ཨེཀཀབལ༹ཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ པུན སདྡམཀཱསི. པུན རཱཛཱ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནིཔི མེ སུནཁོ ¶ ཚཱཏོཡེཝཱ’’ཏི ¶ སུཏྭཱ ཧཏྠིཨསྶཱདཱིནཾ པཀྐབྷཏྟཾ སབྦཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ དཱཔེསི. ཏསྨིཾ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ནིཊྛཱཔིཏེ སཀལནགརསྶ པཀྐབྷཏྟཾ དཱཔེསི. ཏམྤི སོ ཏཐེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ པུན སདྡམཀཱསི. རཱཛཱ ‘‘ན ཨེས སུནཁོ, ནིསྶཾསཡཾ ཨེས ཡཀྑོ བྷཝིསྶཏི, ཨཱགམནཀཱརཎཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི བྷཱིཏཏསིཏོ ཧུཏྭཱ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༡.

‘‘ཀཎྷོ ཀཎྷོ ཙ གྷོརོ ཙ, སུཀྐདཱཋོ པབྷཱསཝཱ;

བདྡྷོ པཉྩཧི རཛྫཱུཧི, ཀིཾ རཝི སུནཁོ ཏཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཎྷོ ཀཎྷོཏི བྷཡཝསེན དལ༹ྷཱིཝསེན ཝཱ ཨཱམེཌིཏཾ. གྷོརོཏི པསྶནྟཱནཾ བྷཡཛནཀོ. པབྷཱསཝཱཏི དཱཋཱ ནིཀྑནྟརཾསིཔབྷཱསེན པབྷཱསཝཱ. ཀིཾ རཝཱིཏི ཀིཾ ཝིརཝི. ཏཝེས ཨེཝརཱུཔོ ཀཀྑལོ༹ སུནཁོ ཀིཾ ཀརོཏི, ཀིཾ མིགེ གཎྷཱཏི, ཨུདཱཧུ ཏེ ཨམིཏྟེ, ཀིཾ ཏེ ཨིམིནཱ, ཝིསྶཛྫེཧི ནནྟི ཨདྷིཔྤཱཡེནེཝམཱཧ.

ཏཾ སུཏྭཱ སཀྐོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༢.

‘‘ནཱཡཾ མིགཱནམཏྠཱཡ, ཨུསཱིནཀ བྷཝིསྶཏི;

མནུསྶཱནཾ ཨནཡོ ཧུཏྭཱ, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏཱི’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཨཡཉྷི ‘‘མིགམཾསཾ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨིདྷ ནཱགཏོ, ཏསྨཱ མིགཱནཾ ཨཏྠོ ན བྷཝིསྶཏི, མནུསྶམཾསཾ པན ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨནཡོ མཧཱཝིནཱསཀཱརཀོ ཧུཏྭཱ ཡདཱ ཨནེན མནུསྶཱ ཝིནཱསཾ པཱཔིཏཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏདཱ ཨཡཾ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི, མམ ཧཏྠཏོ མུཙྩིསྶཏཱིཏི.

ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘ཀིཾ པན ཏེ བྷོ ལུདྡཀ-སུནཁོ སབྦེསཾཡེཝ མནུསྶཱནཾ མཾསཾ ཁཱདིསྶཏི, ཨུདཱཧུ ཏཝ ཨམིཏྟཱནཉྙེཝཱ’’ཏི ¶ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨམིཏྟཱནཉྙེཝ མེ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀེ པན ཨིདྷ ཏེ ཨམིཏྟཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨདྷམྨཱབྷིརཏཱ ཝིསམཙཱརིནོ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀཐེཧི ཏཱཝ ནེ ཨམྷཱཀ’’ནྟི པུཙྪི. ཨཐསྶ ཀཐེནྟོ དེཝརཱཛཱ དས གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༣.

‘‘པཏྟཧཏྠཱ ¶ སམཎཀཱ, མུཎྜཱ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཱ;

ནངྒལེཧི ཀསིསྶནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༦༤.

‘‘ཏཔསྶིནིཡོ ¶ པབྦཛིཏཱ, མུཎྜཱ སངྒྷཱཊིཔཱརུཏཱ;

ཡདཱ ལོཀེ གམིསྶནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༦༥.

‘‘དཱིགྷོཏྟརོཊྛཱ ཛཊིལཱ, པངྐདནྟཱ རཛསྶིརཱ;

ཨིཎཾ ཙོདཱཡ གཙྪནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༦༦.

‘‘ཨདྷིཙྩ ཝེདེ སཱཝིཏྟིཾ, ཡཉྙཏནྟཉྩ བྲཱཧྨཎཱ;

བྷཏིཀཱཡ ཡཛིསྶནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༦༧.

‘‘མཱཏརཾ པིཏརཾ ཙཱཔི, ཛིཎྞཀཾ གཏཡོབྦནཾ;

པཧཱུ སནྟོ ན བྷརནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༦༨.

‘‘མཱཏརཾ པིཏརཾ ཙཱཔི, ཛིཎྞཀཾ གཏཡོབྦནཾ;

བཱལཱ ཏུམྷེཏི ཝཀྑནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༦༩.

‘‘ཨཱཙརིཡབྷརིཡཾ སཁིཾ, མཱཏུལཱནིཾ པིཏུཙྪཀིཾ;

ཡདཱ ལོཀེ གམིསྶནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༧༠.

‘‘ཨསིཙམྨཾ གཧེཏྭཱན, ཁགྒཾ པགྒཡ྄ཧ བྲཱཧྨཎཱ;

པནྠགྷཱཏཾ ཀརིསྶནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༧༡.

‘‘སུཀྐཙྪཝཱི ཝེདྷཝེརཱ, ཐཱུལབཱཧཱུ ཨཔཱཏུབྷཱ;

མིཏྟབྷེདཾ ཀརིསྶནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏི.

༧༢.

‘‘མཱཡཱཝིནོ ནེཀཏིཀཱ, ཨསཔྤུརིསཙིནྟཀཱ;

ཡདཱ ལོཀེ བྷཝིསྶནྟི, ཏདཱ ཀཎྷོ པམོཀྑཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སམཎཀཱཏི ‘‘མཡཾ སམཎཱམྷཱ’’ཏི པཊིཉྙཱམཏྟཀེན ཧཱིལི༹ཏཝོཧཱརེནེཝམཱཧ. ཀསིསྶནྟཱིཏི ཏེ ཏདཱཔི ཀསནྟིཡེཝ. ཨཡཾ པན ¶ ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ ཨེཝམཱཧ. ཨཡཉྷིསྶ ཨདྷིཔྤཱཡོ – ཨེཏེ ཨེཝརཱུཔཱ དུསྶཱིལཱ མམ ཨམིཏྟཱ, ཡདཱ མམ སུནཁེན ཨེཏེ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདིཏཾ ¶ བྷཝིསྶཏི, ཏདཱ ཨེས ཀཎྷོ ཨིཏོ པཉྩརཛྫུབནྡྷནཱ པམོཀྑཏཱིཏི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན སབྦགཱཐཱསུ ཨདྷིཔྤཱཡཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ.

པབྦཛིཏཱཏི བུདྡྷསཱསནེ པབྦཛིཏཱ. གམིསྶནྟཱིཏི ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ པཉྩ ཀཱམགུཎེ པརིབྷུཉྫནྟིཡོ ཝིཙརིསྶནྟི. དཱིགྷོཏྟརོཊྛཱཏི དཱཋིཀཱནཾ ཝཌྜྷིཏཏྟཱ དཱིགྷུཏྟརོཊྛཱ. པངྐདནྟཱཏི པངྐེན མལེན སམནྣཱགཏདནྟཱ. ཨིཎཾ ཙོདཱཡཱཏི བྷིཀྑཱཙརིཡཱཡ དྷནཾ སཾཧརིཏྭཱ ཝཌྜྷིཡཱ ཨིཎཾ པཡོཛེཏྭཱ ཏཾ ཙོདེཏྭཱ ཏཏོ ལདྡྷེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཱ ཡདཱ གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

སཱཝིཏྟིནྟི སཱཝིཏྟིཉྩ ཨདྷིཡིཏྭཱ. ཡཉྙཏནྟཉྩཱཏི ཡཉྙཝིདྷཱཡཀཏནྟཾ, ཡཉྙཾ ཨདྷིཡིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. བྷཏིཀཱཡཱཏི ཏེ ཏེ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཡཉྙཾ ཡཛིསྶཱམ, དྷནཾ དེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ བྷཏིཨཏྠཱཡ ཡདཱ ཡཉྙཾ ཡཛིསྶནྟི. པཧཱུ སནྟོཏི བྷརིཏུཾ པོསེཏུཾ སམཏྠཱ སམཱནཱ. བཱལཱ ཏུམྷེཏི ཏུམྷེ བཱལཱ ན ཀིཉྩི ཛཱནཱཐཱཏི ཡདཱ ཝཀྑནྟི. གམིསྶནྟཱིཏི ལོཀདྷམྨསེཝནཝསེན གམིསྶནྟི. པནྠགྷཱཏནྟི པནྠེ ཋཏྭཱ མནུསྶེ མཱརེཏྭཱ ཏེསཾ བྷཎྜགྒཧཎཾ.

སུཀྐཙྪཝཱིཏི ཀསཱཝཙུཎྞཱདིགྷཾསནེན སམུཊྛཱཔིཏསུཀྐཙྪཝིཝཎྞཱ. ཝེདྷཝེརཱཏི ཝིདྷཝཱ ཨཔཏིཀཱ, ཏཱཧི ཝིདྷཝཱཧི ཝེརཾ ཙརནྟཱིཏི ཝེདྷཝེརཱ. ཐཱུལབཱཧཱུཏི པཱདཔརིམདྡནཱདཱིཧི སམུཊྛཱཔིཏམཾསཏཱཡ མཧཱབཱཧཱུ. ཨཔཱཏུབྷཱཏི ཨཔཱཏུབྷཱཝཱ, དྷནུཔྤཱདརཧིཏཱཏི ཨཏྠོ. མིཏྟབྷེདནྟི མིཐུབྷེདཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡདཱ ཨེཝརཱུཔཱ ཨིཏྠིདྷུཏྟཱ ‘‘ཨིམཱ ཨམྷེ ན ཛཧིསྶནྟཱི’’ཏི སཧིརཉྙཱ ཝིདྷཝཱ ཨུཔགནྟྭཱ སཾཝཱསཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཏཱསཾ སནྟཀཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏཱཧི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷེདཾ ¶ ཀརིསྶནྟི ¶ , ཝིསྶཱསཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཉྙཾ སཧིརཉྙཾ གམིསྶནྟི, ཏདཱ ཨེས ཏེ ཙོརེ སབྦེཝ ཁཱདིཏྭཱ མུཙྩིསྶཏི. ཨསཔྤུརིསཙིནྟཀཱཏི ཨསཔྤུརིསཙིཏྟེཧི པརདུཀྑཙིནྟནསཱིལཱ. ཏདཱཏི ཏདཱ སབྦེཔིམེ གྷཱཏེཏྭཱ ཁཱདིཏམཾསོ ཀཎྷོ པམོཀྑཏཱིཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨིམེ མཡ྄ཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཨམིཏྟཱ’’ཏི ཏེ ཏེ ཨདྷམྨཀཱརཀེ པཀྑནྡིཏྭཱ ཁཱདིཏུཀཱམཏཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ དསྶེཏི. སོ ཏཏོ མཧཱཛནསྶ ཨུཏྲསྟཀཱལེ སུནཁཾ རཛྫུཡཱ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཋཔིཏཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ལུདྡཀཝེསཾ ཝིཛཧིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཱཀཱསེ ཛལམཱནོ ཋཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ, ‘ཨཡཾ ལོཀོ ཝིནསྶཏཱི’ཏི ཨཱགཏོ, པམཏྟཱ ཧི མཧཱཛནཱ, ཨདྷམྨཾ ཝཏྟིཏྭཱ མཏམཏཱ སམྤཏི ཨཔཱཡེ པཱུརེནྟི, དེཝལོཀོ ཏུཙྪོ ཝིཡ ¶ ཝིཏོ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨདྷམྨིཀེསུ ཀཏྟབྦཾ ཨཧཾ ཛཱནིསྶཱམི, ཏྭཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཙཏཱུཧི སཏཱརཧགཱཐཱཧི དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མནུསྶཱནཾ དཱནསཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཨོསཀྐིཏསཱསནཾ ཨཉྙཾ ཝསྶསཧསྶཾ པཝཏྟནསམཏྠཾ ཀཏྭཱ མཱཏལིཾ ཨཱདཱཡ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. མཧཱཛནཱ དཱནསཱིལཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ བྷིཀྑཝེ པུབྦེཔཱཧཾ ལོཀསྶ ཨཏྠམེཝ ཙརཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མཱཏལི ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཧཱཀཎྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༤༧༠] ༧. ཀོསིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

༧༣-༩༣. ཀོསིཡཛཱཏཀཾ སུདྷཱབྷོཛནཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༡.༡༩༢ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

ཀོསིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༤༧༡] ༨. མེཎྜཀཔཉྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ

༩༤-༡༠༥. མེཎྜཀཔཉྷཛཱཏཀཾ ¶ ཨུམངྒཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༥༩༠ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི.

མེཎྜཀཔཉྷཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༤༧༢] ༩. མཧཱཔདུམཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ནཱདཊྛཱ ¶ པརཏོ དོསནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཙིཉྩམཱཎཝིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཋམབོདྷིཡཉྷི དསབལསྶ པུཐུབྷཱུཏེསུ སཱཝཀེསུ ཨཔརིམཱཎེསུ དེཝམནུསྶེསུ ཨརིཡབྷཱུམིཾ ཨོཀྐནྟེསུ པཏྠཊེསུ གུཎསམུདཡེསུ མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུདཔཱདི. ཏིཏྠིཡཱ སཱུརིཡུགྒམནེ ཁཛྫོཔནཀསདིསཱ ཨཧེསུཾ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརཱ. ཏེ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ ཋཏྭཱ ‘‘ཀིཾ སམཎོ གོཏམོཝ བུདྡྷོ, མཡམྤི བུདྡྷཱ, ཀིཾ ཏསྶེཝ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ, ཨམྷཱཀམྤི དིནྣཾ མཧཔྥལམེཝ, ཨམྷཱཀམྤི ¶ དེཐ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ མནུསྶེ ཝིཉྙཱཔེནྟཱཔི ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨལབྷནྟཱ རཧོ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན སམཎསྶ གོཏམསྶ མནུསྶཱནཾ ཨནྟརེ ཨཝཎྞཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ནཱསེཡྻཱམཱ’’ཏི མནྟཡིཾསུ. ཏདཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཙིཉྩམཱཎཝིཀཱ ནཱམེཀཱ པརིབྦཱཛིཀཱ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ སོབྷགྒཔྤཏྟཱ དེཝཙྪརཱ ཝིཡ. ཏསྶཱ སརཱིརཏོ རསྨིཡོ ནིཙྪརནྟི. ཨཐེཀོ ཁརམནྟཱི ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཙིཉྩམཱཎཝིཀཾ པཊིཙྩ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨཝཎྞཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ནཱསེསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘ཨཏྠེསོ ཨུཔཱཡོ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཾསུ. ཨཐ སཱ ཏིཏྠིཡཱརཱམཾ གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི, ཏིཏྠིཡཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ན ཀཐེསུཾ. སཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མེ དོསོ’’ཏི ཡཱཝཏཏིཡཾ ‘‘ཝནྡཱམི ཨཡྻཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཡྻཱ, ཀོ ནུ ཁོ མེ དོསོ, ཀིཾ མཡཱ སདྡྷིཾ ན ཀཐེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྷགིནི, སམཎཾ གོཏམཾ ཨམྷེ ཝིཧེཋེནྟཾ ཧཏལཱབྷསཀྐཱརེ ཀཏྭཱ ཝིཙརནྟཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི. ‘‘ནཱཧཾ ཛཱནཱམི ཨཡྻཱ, མཡཱ ཀིཾ པནེཏྠ ཀཏྟབྦནྟི. སཙེ ཏྭཾ བྷགིནི, ཨམྷཱཀཾ སུཁམིཙྪསི, ཨཏྟཱནཾ པཊིཙྩ སམཎསྶ གོཏམསྶ ཨཝཎྞཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ལཱབྷསཀྐཱརཾ ནཱསེཧཱི’’ཏི.

སཱ ¶ ‘‘སཱདྷུ ཨཡྻཱ, མཡ྄ཧམེཝེསོ བྷཱརོ, མཱ ཙིནྟཡིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐམིཏྭཱ ཨིཏྠིམཱཡཱསུ ཀུསལཏཱཡ ཏཏོ པཊྛཱཡ སཱཝཏྠིཝཱསཱིནཾ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ཛེཏཝནཱ ནིཀྑམནསམཡེ ཨིནྡགོཔཀཝཎྞཾ པཊཾ པཱརུཔིཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠཱ ཛེཏཝནཱབྷིམུཁཱི ¶ གཙྪནྟཱི ‘‘ཨིམཱཡ ཝེལཱཡ ཀུཧིཾ གཙྪསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ མམ གམནཊྛཱནེནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛེཏཝནསམཱིཔེ ཏིཏྠིཡཱརཱམེ ཝསིཏྭཱ པཱཏོཝ ‘‘ཨགྒཝནྡནཾ ཝནྡིསྶཱམཱ’’ཏི ནགརཱ ནིཀྑམནྟེ ཨུཔཱསཀཛནེ ཛེཏཝནེ ཝུཏྠཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ནགརཾ པཝིསཏི. ‘‘ཀུཧིཾ ཝུཏྠཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ མམ ཝུཏྠཊྛཱནེནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མཱསཌྜྷམཱསཙྩཡེན པུཙྪིཡམཱནཱ ‘‘ཛེཏཝནེ སམཎེན གོཏམེན སདྡྷིཾ ཨེཀགནྡྷཀུཊིཡཱ ཝུཏྠཱམྷཱི’’ཏི ཨཱཧ. པུཐུཛྫནཱནཾ ‘‘སཙྩཾ ནུ ཁོ ཨེཏཾ, ནོ’’ཏི ཀངྑཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཏེམཱསཙཏུམཱསཙྩཡེན པིལོཏིཀཱཧི ཨུདརཾ ཝེཋེཏྭཱ གབྦྷིནིཝཎྞཾ དསྶེཏྭཱ ཨུཔརི རཏྟཔཊཾ པཱརུཔིཏྭཱ ‘‘སམཎཾ གོཏམཾ པཊིཙྩ གབྦྷོ མེ ལདྡྷོ’’ཏི ཨནྡྷབཱལེ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨཊྛནཝམཱསཙྩཡེན ཨུདརེ དཱརུམཎྜལིཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུཔརི རཏྟཔཊཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཧཏྠཔཱདཔིཊྛིཡོ གོཧནུཀེན ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ ཨུསྶདེ དསྶེཏྭཱ ཀིལནྟིནྡྲིཡཱ ཧུཏྭཱ སཱཡནྷསམཡེ ཏཐཱགཏེ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེནྟེ དྷམྨསབྷཾ གནྟྭཱ ཏཐཱགཏསྶ པུརཏོ ཋཏྭཱ ‘‘མཧཱསམཎ, མཧཱཛནསྶ ཏཱཝ དྷམྨཾ དེསེསི, མདྷུརོ ཏེ སདྡོ, སུཕུསིཏཾ དནྟཱཝརཎཾ, ཨཧཾ པན ཏཾ པཊིཙྩ གབྦྷཾ ལབྷིཏྭཱ པརིཔུཎྞགབྦྷཱ ཛཱཏཱ, ནེཝ མེ སཱུཏིགྷརཾ ཛཱནཱསི, ན སཔྤིཏེལཱདཱིནི, སཡཾ ཨཀརོནྟོ ཨུཔཊྛཱཀཱནམྤི ཨཉྙཏརཾ ཀོསལརཱཛཱནཾ ཝཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀཾ ཝཱ ཝིསཱཁཾ ཨུཔཱསིཀཾ ཝཱ ‘‘ཨིམིསྶཱ ཙིཉྩམཱཎཝིཀཱཡ ཀཏྟབྦཡུཏྟཾ ཀརོཧཱི’ཏི ན ཝདསི, ཨབྷིརམིཏུཾཡེཝ ¶ ཛཱནཱསི, གབྦྷཔརིཧཱརཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི གཱུཐཔིཎྜཾ གཧེཏྭཱ ཙནྡམཎྜལཾ དཱུསེཏུཾ ཝཱཡམནྟཱི ཝིཡ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཏཐཱགཏཾ ཨཀྐོསི. ཏཐཱགཏོ དྷམྨཀཐཾ ཋཔེཏྭཱ སཱིཧོ ཝིཡ ཨབྷིནདནྟོ ‘‘བྷགིནི, ཏཡཱ ཀཐིཏསྶ ཏཐབྷཱཝཾ ཝཱ ཨཏཐབྷཱཝཾ ཝཱ ཨཧཉྩེཝ ཏྭཉྩ ཛཱནཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཱམ, སམཎ, ཏཡཱ ཙ མཡཱ ཙ ཉཱཏབྷཱཝེནེཏཾ ཛཱཏནྟི.

ཏསྨིཾ ¶ ཁཎེ སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. སོ ཨཱཝཛྫམཱནོ ‘‘ཙིཉྩམཱཎཝིཀཱ ཏཐཱགཏཾ ཨབྷཱུཏེན ཨཀྐོསཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཝཏྠུཾ སོདྷེསྶཱམཱི’’ཏི ཙཏཱུཧི དེཝཔུཏྟེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགམི. དེཝཔུཏྟཱ མཱུསིཀཔོཏཀཱ ཧུཏྭཱ དཱརུམཎྜལིཀསྶ ¶ བནྡྷནརཛྫུཀེ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཚིནྡིཾསུ, པཱརུཏཔཊཾ ཝཱཏོ ཨུཀྑིཔི, དཱརུམཎྜལིཀཾ པཏམཱནཾ ཏསྶཱ པཱདཔིཊྛིཡཾ པཏི, ཨུབྷོ ཨགྒཔཱདཱ ཚིཛྫིཾསུ. མནུསྶཱ ཨུཊྛཱཡ ‘‘ཀཱལ༹ཀཎྞི, སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨཀྐོསསཱི’’ཏི སཱིསེ ཁེལ༹ཾ པཱཏེཏྭཱ ལེཌྜུདཎྜཱདིཧཏྠཱ ཛེཏཝནཱ ནཱིཧརིཾསུ. ཨཐསྶཱ ཏཐཱགཏསྶ ཙཀྑུཔཐཾ ཨཏིཀྐནྟཀཱལེ མཧཱཔཐཝཱི བྷིཛྫིཏྭཱ ཝིཝརམདཱསི, ཨཝཱིཙིཏོ ཨགྒིཛཱལཱ ཨུཊྛཧི. སཱ ཀུལདཏྟིཡཾ ཀམྦལཾ པཱརུཔམཱནཱ ཝིཡ གནྟྭཱ ཨཝཱིཙིམྷི ནིབྦཏྟི. ཨཉྙཏིཏྠིཡཱནཾ ལཱབྷསཀྐཱརོ པརིཧཱཡི, དསབལསྶ བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ ཝཌྜྷི. པུནདིཝསེ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཙིཉྩམཱཎཝིཀཱ ཨེཝཾ ཨུལཱ༹རགུཎཾ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཨབྷཱུཏེན ཨཀྐོསིཏྭཱ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨེསཱ མཾ ཨབྷཱུཏེན ཨཀྐོསིཏྭཱ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི, ཕུལླཔདུམསསྶིརིཀམུཁཏྟཱ པནསྶ ‘‘པདུམཀུམཱརོ’’ཏྭེཝ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ གནྟྭཱ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཱགམི. ཨཐསྶ མཱཏཱ ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཱ ཨཉྙཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཀཏྭཱ པུཏྟསྶ ཨུཔརཛྫཾ ཨདཱསི. ཨཔརབྷཱགེ རཱཛཱ པཙྩནྟཾ ཀུཔིཏཾ ཝཱུཔསམེཏུཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ, ཨིདྷེཝ ཝས, ཨཧཾ པཙྩནྟཾ ཀུཔིཏཾ ཝཱུཔསམེཏུཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ནཱཧཾ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམི, ཨཧམྤི གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཡུདྡྷབྷཱུམིཡཱ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཡཱཝ མམཱགམནཱ ཨནུཀྐཎྛམཱནཱ ཝས, ཨཧཾ པདུམཀུམཱརཾ ཡཐཱ ཏཝ ཀཏྟབྦཀིཙྩེསུ ཨཔྤམཏྟོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཐཱ ཀཏྭཱ གནྟྭཱ པཙྩཱམིཏྟེ པལཱཔེཏྭཱ ཛནཔདཾ སནྟཔྤེཏྭཱ པཙྩཱགནྟྭཱ བཧིནགརེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ནིཝཱསེསི ¶ . བོདྷིསཏྟོ པིཏུ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ¶ ནགརཾ ¶ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ རཱཛགེཧཾ པཊིཛགྒཱཔེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ ཏསྶཱ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི.

སཱ ཏསྶ རཱུཔསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟཱ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨམྨ, ཀིཾ ཨམྷཱཀཾ ཀཏྟབྦ’’ནྟི པུཙྪི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨམྨཱཏི མཾ ཝདསཱི’’ཏི ཨུཊྛཱཡ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ‘‘སཡནཾ ཨབྷིརུཧཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ’’ཏི? ‘‘ཡཱཝ རཱཛཱ ན ཨཱགཙྪཏི, ཏཱཝ ཨུབྷོཔི ཀིལེསརཏིཡཱ རམིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨམྨ, ཏྭཾ མམ མཱཏཱ ཙ སསཱམིཀཱ ཙ, མཡཱ སཔརིགྒཧོ མཱཏུགཱམོ ནཱམ ཀིལེསཝསེན ཨིནྡྲིཡཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ན ཨོལོཀིཏཔུབྦོ, ཀཐཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀིལིཊྛཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ ཀཐེཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨནིཙྪམཱནེ ‘‘མམ ཝཙནཾ ན ཀརོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམ, ན ཀརོམཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི རཉྙོ ཀཐེཏྭཱ སཱིསཾ ཏེ ཚིནྡཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི. མཧཱསཏྟོ ‘‘ཏཝ རུཙིཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ལཛྫཱཔེཏྭཱ པཀྐཱམི.

སཱ བྷཱིཏཏསིཏཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ ཨཡཾ པཋམཾ པིཏུ ཨཱརོཙེསྶཏི, ཛཱིཝིཏཾ མེ ནཏྠི, ཨཧམེཝ པུརེཏརཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི བྷཏྟཾ ཨབྷུཉྫིཏྭཱ ཀིལིཊྛལོམཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ སརཱིརེ ནཁརཱཛིཡོ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ དེཝཱིཏི རཉྙོ པུཙྪནཀཱལེ ‘‘གིལཱནཱ’ཏི ཀཐེཡྻཱཐཱ’’ཏི པརིཙཱརིཀཱནཾ སཉྙཾ དཏྭཱ གིལཱནཱལཡཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫི. རཱཛཱཔི ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ནིཝེསནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀུཧིཾ དེཝཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘གིལཱནཱ’’ཏི སུཏྭཱ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ དེཝི, ཨཕཱསུཀ’’ནྟི པུཙྪི. སཱ ཏསྶ ཝཙནཾ ཨསུཎནྟཱི ཝིཡ ཧུཏྭཱ དྭེ ཏཡོ ཝཱརེ པུཙྪིཏཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀསྨཱ ཀཐེསི, ཏུཎྷཱི ཧོཧི, སསཱམིཀཨིཏྠིཡོ ནཱམ མཱདིསཱ ན ཧོནྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀེན ཏྭཾ ཝིཧེཋིཏཱསི, སཱིགྷཾ མེ ཀཐེཧི ¶ , སཱིསམསྶ ཚིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀཾསི ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ནགརེ ཋཔེཏྭཱ གཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘པདུམཀུམཱར’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘སོ མཡ྄ཧཾ ཝསནཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘ཏཱཏ, མཱ ཨེཝཾ ཀརོཧི, ཨཧཾ ཏཝ མཱཏཱ’ཏི ཝུཙྩམཱནོཔི ‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ རཱཛཱ ནཏྠི, ཨཧཾ ཏཾ གེཧེ ཀརིཏྭཱ ཀིལེསརཏིཡཱ རམིསྶཱམཱི’ཏི མཾ ཀེསེསུ ¶ གཧེཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ ལུཉྩིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ ཨཀརོནྟིཾ མཾ པཱཏེཏྭཱ ཀོཊྚེཏྭཱ གཏོ’’ཏི ཨཱཧ.

རཱཛཱ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱཝ ཨཱསཱིཝིསོ ཝིཡ ཀུདྡྷོ པུརིསེ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪཐ, བྷཎེ, པདུམཀུམཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱནེཐཱ’’ཏི. ཏེ ནགརཾ ཨཝཏྠརནྟཱ ཝིཡ ཏསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ ཏཾ བནྡྷིཏྭཱ པཧརིཏྭཱ པཙྪཱབཱཧཾ གཱལ༹ྷབནྡྷནཾ བནྡྷིཏྭཱ རཏྟཀཎཝེརམཱལཾ གཱིཝཱཡཾ པཊིམུཉྩིཏྭཱ ཝཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཨཱནཡིཾསུ ¶ . སོ ‘‘དེཝིཡཱ ཨིདཾ ཀམྨ’’ནྟི ཉཏྭཱ ‘‘བྷོ པུརིསཱ, ནཱཧཾ རཉྙོ དོསཀཱརཀོ, ནིཔྤརཱདྷོཧམསྨཱི’’ཏི ཝིལཔནྟོ ཨཱགཙྪཏི. སཀལནགརཾ སཾཁུབྦྷིཏྭཱ ‘‘རཱཛཱ ཀིར མཱཏུགཱམསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ མཧཱཔདུམཀུམཱརཾ གྷཱཏཱཔེསཱི’’ཏི སནྣིཔཏིཏྭཱ རཱཛཀུམཱརསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཏེ སཱམི, ཨནནུཙྪཝིཀ’’ནྟི མཧཱསདྡེན པརིདེཝི. ཨཐ ནཾ ནེཏྭཱ རཉྙོ དསྶེསུཾ. རཱཛཱ དིསྭཱཝ ཙིཏྟཾ ནིགྒཎྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཨཡཾ ཨརཱཛཱཝ རཱཛལཱིལ༹ཾ ཀརོཏི, མམ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཨཔརཛ྄ཛྷཏི, གཙྪཐ ནཾ ཙོརཔཔཱཏེ པཱཏེཏྭཱ ཝིནཱསཾ པཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. མཧཱསཏྟོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ, ཏཱཏ, ཨེཝརཱུཔོ ཨཔརཱདྷོ ཨཏྠི, མཱཏུགཱམསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ མཱ མཾ ནཱསེཧཱི’’ཏི པིཏརཾ ཡཱཙི. སོ ཏསྶ ཀཐཾ ན གཎྷི.

ཏཏོ སོལ༹སསཧསྶཱ ཨནྟེཔུརིཀཱ ‘‘ཏཱཏ མཧཱཔདུམཀུམཱར, ཨཏྟནོ ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཨིདཾ ལདྡྷ’’ནྟི མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝིཾསུ. སབྦེ ¶ ཁཏྟིཡམཧཱསཱལཱདཡོཔི ཨམཙྩཔརིཛནཱཔི ‘‘དེཝ, ཀུམཱརོ སཱིལཱཙཱརགུཎསམྤནྣོ ཝཾསཱནུརཀྑིཏོ རཛྫདཱཡཱདོ, མཱ ནཾ མཱཏུགཱམསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཨནུཔཔརིཀྑིཏྭཱཝ ཝིནཱསེཧི, རཉྙཱ ནཱམ ནིསམྨཀཱརིནཱ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ སཏྟ གཱཐཱ ཨབྷཱསིཾསུ –

༡༠༦.

‘‘ནཱདཊྛཱ པརཏོ དོསཾ, ཨཎུཾ ཐཱུལཱནི སབྦསོ;

ཨིསྶརོ པཎཡེ དཎྜཾ, སཱམཾ ཨཔྤཊིཝེཀྑིཡ.

༡༠༧.

‘‘ཡོ ཙ ཨཔྤཊིཝེཀྑིཏྭཱ, དཎྜཾ ཀུབྦཏི ཁཏྟིཡོ;

སཀཎྚཀཾ སོ གིལཏི, ཛཙྩནྡྷོཝ སམཀྑིཀཾ.

༡༠༨.

‘‘ཨདཎྜིཡཾ ¶ དཎྜཡཏི, དཎྜིཡཉྩ ཨདཎྜིཡཾ;

ཨནྡྷོཝ ཝིསམཾ མགྒཾ, ན ཛཱནཱཏི སམཱསམཾ.

༡༠༩.

‘‘ཡོ ཙ ཨེཏཱནི ཋཱནཱནི, ཨཎུཾ ཐཱུལཱནི སབྦསོ;

སུདིཊྛམནུསཱསེཡྻ, ས ཝེ ཝོཧརིཏུ མརཧཏི.

༡༡༠.

‘‘ནེཀནྟམུདུནཱ སཀྐཱ, ཨེཀནྟཏིཁིཎེན ཝཱ;

ཨཏྟཾ མཧནྟེ ཋཔེཏུཾ, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམཱཙརེ.

༡༡༡.

‘‘པརིབྷཱུཏོ ¶ མུདུ ཧོཏི, ཨཏིཏིཀྑོ ཙ ཝེརཝཱ;

ཨེཏཉྩ ཨུབྷཡཾ ཉཏྭཱ, ཨནུམཛ྄ཛྷཾ སམཱཙརེ.

༡༡༢.

‘‘བཧུམྤི རཏྟོ བྷཱསེཡྻ, དུཊྛོཔི བཧུ བྷཱསཏི;

ན ཨིཏྠིཀཱརཎཱ རཱཛ, པུཏྟཾ གྷཱཏེཏུམརཧསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ནཱདཊྛཱཏི ན ཨདིསྭཱ. པརཏོཏི པརསྶ. སབྦསོཏི སབྦཱནི. ཨཎུཾཐཱུལཱནཱིཏི ཁུདྡཀམཧནྟཱནི ཝཛྫཱནི. སཱམཾ ཨཔྤཊིཝེཀྑིཡཱཏི པརསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཙྩཀྑཾ ཨཀཏྭཱ པཐཝིསྶརོ རཱཛཱ དཎྜཾ ན པཎཡེ ན པཊྛཔེཡྻ. མཧཱསམྨཏརཱཛཀཱལསྨིཉྷི སཏཏོ ཨུཏྟརི དཎྜོ ནཱམ ནཏྠི, ཏཱལ༹ནགརཧཎཔབྦཱཛནཏོ ཨུདྡྷཾ ཧཏྠཔཱདཙྪེདནགྷཱཏནཾ ནཱམ ནཏྠི, པཙྪཱ ཀཀྑལ༹རཱཛཱུནཾཡེཝ ཀཱལེ ཨེཏཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཏེ ཨམཙྩཱ ‘‘ཨེཀནྟེནེཝ པརསྶ དོསཾ སཱམཾ ཨདིསྭཱ ཀཱཏུཾ ན ཡུཏྟ’’ནྟི ཀཐེནྟཱ ཨེཝམཱཧཾསུ.

ཡོ ཙ ཨཔྤཊིཝེཀྑིཏྭཱཏི མཧཱརཱཛ, ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཝེཀྑིཏྭཱ དོསཱནུཙྪཝིཀེ དཎྜེ པཎེཏབྦེ ཡོ རཱཛཱ ཨགཏིགམནེ ཋིཏོ ཏཾ དོསཾ ཨཔྤཊིཝེཀྑིཏྭཱ ཧཏྠཙྪེདཱདིདཎྜཾ ཀརོཏི, སོ ¶ ཨཏྟནོ དུཀྑཀཱརཎཾ ཀརོནྟོ སཀཎྚཀཾ བྷོཛནཾ གིལཏི ནཱམ, ཛཙྩནྡྷོ ཝིཡ ཙ སམཀྑིཀཾ བྷུཉྫཏི ནཱམ. ཨདཎྜིཡནྟི ཡོ ཨདཎྜིཡཾ ཨདཎྜཔཎེཏབྦཉྩ དཎྜེཏྭཱ དཎྜིཡཉྩ དཎྜཔཎེཏབྦཾ ཨདཎྜེཏྭཱ ཨཏྟནོ རུཙིམེཝ ཀརོཏི, སོ ཨནྡྷོ ཝིཡ ཝིསམཾ མགྒཾ པཊིཔནྣོ, ན ཛཱནཱཏི སམཱསམཾ, ཏཏོ པཱསཱཎཱདཱིསུ པཀྑལནྟོ ཨནྡྷོ ཝིཡ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ མཧཱདུཀྑཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. ཨེཏཱནི ཋཱནཱནཱིཏི ཨེཏཱནི དཎྜིཡཱདཎྜིཡཀཱརཎཱནི ཙེཝ དཎྜིཡཀཱརཎེསུཔི ཨཎུཾཐཱུལཱནི ཙ སབྦཱནི སུདིཊྛཾ དིསྭཱ ཨནུསཱསེཡྻ, ས ཝེ ཝོཧརིཏུཾ རཛྫམནུསཱསིཏུཾ ཨརཧཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཏྟཾ མཧནྟེ ཋཔེཏུནྟི ཨེཝརཱུཔོ ཨནུཔྤནྣེ བྷོགེ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུཔྤནྣེ ཐཱཝརེ ཀཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ མཧནྟེ ཨུལཱ༹རེ ཨིསྶརིཡེ ཋཔེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཨཏྠོ. མུདཱུཏི མུདུརཱཛཱ རཊྛཝཱསཱིནཾ པརིབྷཱུཏོ ཧོཏི ཨཝཉྙཱཏོ, སོ རཛྫཾ ནིཙྩོརཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཝེརཝཱཏི ཨཏིཏིཀྑསྶ པན སབྦེཔི རཊྛཝཱསིནོ ཝེརིནོ ཧོནྟཱིཏི སོ ཝེརཝཱ ནཱམ ཧོཏི. ཨནུམཛ྄ཛྷནྟི ཨནུབྷཱུཏཾ མུདུཏིཁིཎབྷཱཝཱནཾ མཛ྄ཛྷཾ སམཱཙརེ, ཨམུདུ ཨཏིཀྑོ ཧུཏྭཱ རཛྫཾ ཀཱརེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ན ཨིཏྠིཀཱརཎཱཏི པཱཔཾ ལཱམཀཾ མཱཏུགཱམཾ ནིསྶཱཡ ཝཾསཱནུརཀྑཀཾ ཚཏྟདཱཡཱདཾ པུཏྟཾ གྷཱཏེཏུཾ ནཱརཧསི, མཧཱརཱཛཱཏི.

ཨེཝཾ ¶ ནཱནཱཀཱརཎེཧི ཀཐེནྟཱཔི ཨམཙྩཱ ཨཏྟནོ ཀཐཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. བོདྷིསཏྟོཔི ཡཱཙནྟོ ཨཏྟནོ ཀཐཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨནྡྷབཱལོ པན རཱཛཱ ‘‘གཙྪཐ ནཾ ཙོརཔཔཱཏེ ཁིཔཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེནྟོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༣.

‘‘སབྦོཝ ལོཀོ ཨེཀཏོ, ཨིཏྠཱི ཙ ཨཡམེཀིཀཱ;

ཏེནཱཧཾ པཊིཔཛྫིསྶཾ, གཙྪཐ པཀྑིཔཐེཝ ཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཏེནཱཧནྟི ཡེན ཀཱརཎེན སབྦོ ལོཀོ ཨེཀཏོ ཀུམཱརསྶེཝ པཀྑོ ཧུཏྭཱ ཋིཏོ, ཨཡཉྩ ཨིཏྠཱི ཨེཀིཀཱཝ, ཏེན ཀཱརཎེན ཨཧཾ ཨིམིསྶཱ ཝཙནཾ པཊིཔཛྫིསྶཾ, གཙྪཐ ཏཾ པབྦཏཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཔཱཏེ ཁིཔཐེཝཱཏི.

ཨེཝཾ ཝུཏྟེ སོལ༹སསཧསྶཱསུ རཱཛཨིཏྠཱིསུ ཨེཀཱཔི སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ནཱསཀྑི, སཀལནགརཝཱསིནོ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡིཏྭཱ ཀེསེ ཝིཀིརཡམཱནཱ ཝིལཔིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘ཨིམེ ཨིམསྶ པཔཱཏེ ཁིཔནཾ ¶ པཊིབཱཧེཡྻུ’’ནྟི སཔརིཝཱརོ གནྟྭཱ མཧཱཛནསྶ པརིདེཝནྟསྶེཝ ནཾ ཨུདྡྷཾཔཱདཾ ཨཝཾསིརཾ ཀཏྭཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ པཔཱཏེ ཁིཔཱཔེསི. ཨཐསྶ མེཏྟཱནུབྷཱཝེན པབྦཏེ ཨདྷིཝཏྠཱ དེཝཏཱ ‘‘མཱ བྷཱཡི མཧཱཔདུམཱ’’ཏི ཏཾ སམསྶཱསེཏྭཱ ¶ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི གཧེཏྭཱ ཧདཡེ ཋཔེཏྭཱ དིབྦསམྥསྶཾ ཕརཱཔེཏྭཱ ཨོཏརིཏྭཱ པབྦཏཔཱདེ པཏིཊྛིཏནཱགརཱཛསྶ ཕཎགབྦྷེ ཋཔེསི. ནཱགརཱཛཱ བོདྷིསཏྟཾ ནཱགབྷཝནཾ ནེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཡསཾ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ ཨདཱསི. སོ ཏཏྠ ཨེཀསཾཝཙྪརཾ ཝསིཏྭཱ ‘‘མནུསྶཔཐཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀཏརཾ ཋཱན’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ནཱགརཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏཾ གཧེཏྭཱ མནུསྶཔཐེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ པབྦཛིཏཔརིཀྑཱརེ དཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. སོཔི ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཏཏྠ པཊིཝསཏི.

ཨཐེཀོ བཱརཱཎསིཝཱསཱི ཝནཙརཀོ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྟོ མཧཱསཏྟཾ སཉྫཱནིཏྭཱ ‘‘ནནུ ཏྭཾ དེཝ, མཧཱཔདུམཀུམཱརོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, སམྨཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི ‘‘དེཝ, པུཏྟོ ཏེ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ པཎྞསཱལཱཡཾ ཝསཏི, ཨཧཾ ཏསྶ སནྟིཀེ ཝསིཏྭཱ ཨཱགཏོ’’ཏི. ‘‘པཙྩཀྑཏོ ཏེ དིཊྛོ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ མཧཱབལཀཱཡཔརིཝུཏོ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝནཔརིཡནྟེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ པཎྞསཱལཾ གནྟྭཱ ཀཉྩནརཱུཔསདིསཾ པཎྞསཱལདྭཱརེ ནིསིནྣཾ མཧཱསཏྟཾ དིསྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨམཙྩཱཔི ཝནྡིཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ¶ ནིསཱིདིཾསུ. བོདྷིསཏྟོཔི རཱཛཱནཾ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ པཊིསནྠཱརམཀཱསི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘ཏཱཏ, མཡཱ ཏྭཾ གམྦྷཱིརེ ¶ པཔཱཏེ ཁིཔཱཔིཏོ, ཀཐཾ སཛཱིཝིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪནྟོ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༤.

‘‘ཨནེཀཏཱལེ ནརཀེ, གམྦྷཱིརེ ཙ སུདུཏྟརེ;

པཱཏིཏོ གིརིདུགྒསྨིཾ, ཀེན ཏྭཾ ཏཏྠ ནཱམརཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནེཀཏཱལེཏི ཨནེཀཏཱལཔྤམཱཎེ. ནཱམརཱིཏི ན ཨམརི.

ཏཏོཔརཾ –

༡༡༥.

‘‘ནཱགོ ཛཱཏཕཎོ ཏཏྠ, ཐཱམཝཱ གིརིསཱནུཛོ;

པཙྩགྒཧི མཾ བྷོགེཧི, ཏེནཱཧཾ ཏཏྠ ནཱམརིཾ.

༡༡༦.

‘‘ཨེཧི ¶ ཏཾ པཊིནེསྶཱམི, རཱཛཔུཏྟ སཀཾ གྷརཾ;

རཛྫཾ ཀཱརེཧི བྷདྡནྟེ, ཀིཾ ཨརཉྙེ ཀརིསྶསི.

༡༡༧.

‘‘ཡཐཱ གིལིཏྭཱ བལི༹སཾ, ཨུདྡྷརེཡྻ སལོཧིཏཾ;

ཨུདྡྷརིཏྭཱ སུཁཱི ཨསྶ, ཨེཝཾ པསྶཱམི ཨཏྟནཾ.

༡༡༨.

‘‘ཀིཾ ནུ ཏྭཾ བལི༹སཾ བྲཱུསི, ཀིཾ ཏྭཾ བྲཱུསི སལོཧིཏཾ;

ཀིཾ ནུ ཏྭཾ ཨུབྦྷཏཾ བྲཱུསི, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ.

༡༡༩.

‘‘ཀཱམཱཧཾ བལི༹སཾ བྲཱུམི, ཧཏྠིཨསྶཾ སལོཧིཏཾ;

ཙཏྟཱཧཾ ཨུབྦྷཏཾ བྲཱུམི, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི ཁཏྟིཡཱ’’ཏི. –

ཨིམཱསུ པཉྩསུ ཨེཀནྟརིཀཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ བོདྷིསཏྟསྶ, དྭེ རཉྙོ.

ཏཏྠ ¶ པཙྩགྒཧི མནྟི པབྦཏཔཏནཀཱལེ དེཝཏཱཡ པརིགྒཧེཏྭཱ དིབྦསམྥསྶེན སམསྶཱསེཏྭཱ ཨུཔནཱིཏཾ མཾ པཊིགྒཎྷི, གཧེཏྭཱ ཙ པན ནཱགབྷཝནཾ ཨཱནེཏྭཱ མཧནྟཾ ཡསཾ དཏྭཱ ‘‘མནུསྶཔཐཾ མཾ ནེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ མཾ མནུསྶཔཐཾ ཨཱནེསི. ཨཧཾ ཨིདྷཱགནྟྭཱ པབྦཛིཏོ, ཨིཏི ཏེན དེཝཏཱཡ ཙ ནཱགརཱཛསྶ ཙ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཧཾ ཏཏྠ ནཱམརིནྟི སབྦཾ ཨཱརོཙེསི.

ཨེཧཱིཏི རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སོམནསྶཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨཧཾ བཱལབྷཱཝེན ཨིཏྠིཡཱ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཝཾ སཱིལཱཙཱརསམྤནྣེ ཏཡི ཨཔརཛ྄ཛྷིཾ, ཁམཱཧི མེ དོས’’ནྟི པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨུཊྛེཧི, མཧཱརཱཛ, ཁམཱམ ཏེ དོསཾ, ཨིཏོ པརཾ པུན མཱ ཨེཝཾ ཨནིསམྨཀཱརཱི བྷཝེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨཏྟནོ ཀུལསནྟཀཾ སེཏཙྪཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ རཛྫཾ ཨནུསཱསནྟོ མཡ྄ཧཾ ཁམསི ནཱམཱ’’ཏི ཨེཝམཱཧ.

ཨུདྡྷརིཏྭཱཏི ¶ ཧདཡཝཀྐཱདཱིནི ཨསམྤཏྟམེཝ ཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ སུཁཱི ཨསྶ. ཨེཝཾ པསྶཱམི ཨཏྟནནྟི ཨཏྟཱནཾ མཧཱརཱཛ, ཨེཝཾ ཨཧམྤི པུན སོཏྠིབྷཱཝཔྤཏྟཾ གིལིཏབལི༹སཾ པུརིསམིཝ ཨཏྟཱནཾ པསྶཱམཱིཏི. ‘‘ཀིཾ ནུ ཏྭ’’ནྟི ཨིདཾ རཱཛཱ ཏམཏྠཾ ཝིཏྠཱརཏོ སོཏུཾ པུཙྪཏི. ཀཱམཱཧནྟི པཉྩ ཀཱམགུཎེ ཨཧཾ. ཧཏྠིཨསྶཾ སལོཧིཏནྟི ཨེཝཾ ཧཏྠིཨསྶརཐཝཱཧནཾ སཏྟརཏནཱདིཝིབྷཝཾ ‘‘སལོཧིཏ’’ནྟི བྲཱུམི. ཙཏྟཱཧནྟི ཙཏྟཾ ཨཧཾ, ཡདཱ ཏཾ སབྦམྤི ཙཏྟཾ ཧོཏི པརིཙྩཏྟཾ, ཏཾ དཱནཱཧཾ ‘‘ཨུབྦྷཏ’’ནྟི བྲཱུམི.

‘‘ཨིཏི ¶ ཁོ, མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཾ རཛྫེན ཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཏྭཾ པན དས རཱཛདྷམྨེ ཨཀོཔེཏྭཱ ཨགཏིགམནཾ པཧཱཡ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཧཱི’’ཏི མཧཱསཏྟོ པིཏུ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི. སོ རཱཛཱ རོདིཏྭཱ པརིདེཝིཏྭཱ ནགརཾ གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨམཙྩེ པུཙྪི. ‘‘ཨཧཾ ཀཾ ནིསྶཱཡ ཨེཝརཱུཔེན ཨཱཙཱརགུཎསམྤནྣེན པུཏྟེན ཝིཡོགཾ པཏྟོ’’ཏི? ‘‘ཨགྒམཧེསིཾ, དེཝཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཏཾ ཨུདྡྷཾཔཱདཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཙོརཔཔཱཏེ ཁིཔཱཔེཏྭཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེཔེསཱ མཾ ཨཀྐོསིཏྭཱ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱ –

༡༢༠.

‘‘ཙིཉྩམཱཎཝིཀཱ ¶ མཱཏཱ, དེཝདཏྟོ ཙ མེ པིཏཱ;

ཨཱནནྡོ པཎྜིཏོ ནཱགོ, སཱརིཔུཏྟོ ཙ དེཝཏཱ;

རཱཛཔུཏྟོ ཨཧཾ ཨཱསིཾ, ཨེཝཾ དྷཱརེཐ ཛཱཏཀ’’ནྟི. –

ཨོསཱནགཱཐཱཡ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི.

མཧཱཔདུམཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༤༧༣] ༡༠. མིཏྟཱམིཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀཱནི ཀམྨཱནཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོསལརཉྙོ ཨཏྠཙརཀཾ ཨམཙྩཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར རཉྙོ བཧཱུཔཀཱརོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ རཱཛཱ ཨཏིརེཀསམྨཱནཾ ཀཱརེསི. ཨཝསེསཱ ནཾ ཨསཧམཱནཱ ‘‘དེཝ, ཨསུཀོ ནཱམ ཨམཙྩོ ཏུམྷཱཀཾ ཨནཏྠཀཱརཀོ’’ཏི པརིབྷིནྡིཾསུ. རཱཛཱ ཏཾ པརིགྒཎྷནྟོ ཀིཉྩི དོསཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཨིམསྶ ཀིཉྩི དོསཾ ན པསྶཱམི, ཀཐཾ ནུ ཁོ སཀྐཱ མཡཱ ཨིམསྶ མིཏྟབྷཱཝཾ ཝཱ ཨམིཏྟབྷཱཝཾ ཝཱ ཛཱནིཏུ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ པཉྷཾ ཋཔེཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ ¶ ཨཉྙོ ཛཱནིཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, གནྟྭཱ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཀཐཾ ནུ ཁོ སཀྐཱ པུརིསེན ཨཏྟནོ མིཏྟབྷཱཝཾ ཝཱ ཨམིཏྟབྷཱཝཾ ཝཱ ཛཱནིཏུ’’ནྟི པུཙྪི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘པུབྦེཔི མཧཱརཱཛ, པཎྜིཏཱ ཨིམཾ པཉྷཾ ཙིནྟེཏྭཱ པཎྜིཏེ པུཙྪིཏྭཱ ཏེཧི ཀཐིཏཝསེན ¶ ཉཏྭཱ ཨམིཏྟེ ཝཛྫེཏྭཱ མིཏྟེ སེཝིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ ཨམཙྩོ ཨཧོསི. ཏདཱ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཨེཀཾ ཨཏྠཙརཀཾ ཨམཙྩཾ སེསཱ པརིབྷིནྡིཾསུ. རཱཛཱ ཏསྶ དོསཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ སཀྐཱ མིཏྟཾ ཝཱ ཨམིཏྟཾ ཝཱ ཉཱཏུ’’ནྟི མཧཱསཏྟཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༡.

‘‘ཀཱནི ཀམྨཱནི ཀུབྦཱནཾ, ཀཐཾ ཝིཉྙཱུ པརཀྐམེ;

ཨམིཏྟཾ ཛཱནེཡྻ མེདྷཱཝཱི, དིསྭཱ སུཏྭཱ ཙ པཎྜིཏོ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཀཱནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟཾ མེདྷཱཝཱི པཎྜིཏོ པུརིསོ ཙཀྑུནཱ དིསྭཱ ཝཱ སོཏེན ¶ སུཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ཨམིཏྟོ’’ཏི ཛཱནེཡྻ, ཏསྶ ཛཱནནཏྠཱཡ ཀཐཾ ཝིཉྙཱུ པརཀྐམེཡྻཱཏི.

ཨཐསྶ ཨམིཏྟལཀྑཎཾ ཀཐེནྟོ ཨཱཧ –

༡༢༢.

‘‘ན ནཾ ཨུམྷཡཏེ དིསྭཱ, ན ཙ ནཾ པཊིནནྡཏི;

ཙཀྑཱུནི ཙསྶ ན དདཱཏི, པཊིལོམཉྩ ཝཏྟཏི.

༡༢༣.

‘‘ཨམིཏྟེ ཏསྶ བྷཛཏི, མིཏྟེ ཏསྶ ན སེཝཏི;

ཝཎྞཀཱམེ ནིཝཱརེཏི, ཨཀྐོསནྟེ པསཾསཏི.

༡༢༤.

‘‘གུཡ྄ཧཉྩ ཏསྶ ནཀྑཱཏི, ཏསྶ གུཡ྄ཧཾ ན གཱུཧཏི;

ཀམྨཾ ཏསྶ ན ཝཎྞེཏི, པཉྙསྶ ནཔྤསཾསཏི.

༡༢༥.

‘‘ཨབྷཝེ ནནྡཏི ཏསྶ, བྷཝེ ཏསྶ ན ནནྡཏི;

ཨཙྪེརཾ བྷོཛནཾ ལདྡྷཱ, ཏསྶ ནུཔྤཛྫཏེ སཏི;

ཏཏོ ནཾ ནཱནུཀམྤཏི, ཨཧོ སོཔི ལབྷེཡྻིཏོ.

༡༢༦.

‘‘ཨིཙྩེཏེ སོལ༹སཱཀཱརཱ, ཨམིཏྟསྨིཾ པཏིཊྛིཏཱ;

ཡེཧི ཨམིཏྟཾ ཛཱནེཡྻ, དིསྭཱ སུཏྭཱ ཙ པཎྜིཏོ’’ཏི.

མཧཱསཏྟོ ¶ ཨིམཱ པཉྩ གཱཐཱ ཝཏྭཱན པུན –

༡༢༧.

‘‘ཀཱནི ¶ ཀམྨཱནི ཀུབྦཱནཾ, ཀཐཾ ཝིཉྙཱུ པརཀྐམེ;

མིཏྟཾ ཛཱནེཡྻ མེདྷཱཝཱི, དིསྭཱ སུཏྭཱ ཙ པཎྜིཏོ’’ཏི. –

ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ མིཏྟལཀྑཎཾ པུཊྛོ སེསགཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༨.

‘‘པཝུཏྠཾ ¶ ཏསྶ སརཏི, ཨཱགཏཾ ཨབྷིནནྡཏི;

ཏཏོ ཀེལཱཡིཏོ ཧོཏི, ཝཱཙཱཡ པཊིནནྡཏི.

༡༢༩.

‘‘མིཏྟེ ཏསྶེཝ བྷཛཏི, ཨམིཏྟེ ཏསྶ ན སེཝཏི;

ཨཀྐོསནྟེ ནིཝཱརེཏི, ཝཎྞཀཱམེ པསཾསཏི.

༡༣༠.

‘‘གུཡ྄ཧཉྩ ཏསྶ ཨཀྑཱཏི, ཏསྶ གུཡ྄ཧཉྩ གཱུཧཏི;

ཀམྨཉྩ ཏསྶ ཝཎྞེཏི, པཉྙཾ ཏསྶ པསཾསཏི.

༡༣༡.

‘‘བྷཝེ ཙ ནནྡཏི ཏསྶ, ཨབྷཝེ ཏསྶ ན ནནྡཏི;

ཨཙྪེརཾ བྷོཛནཾ ལདྡྷཱ, ཏསྶ ཨུཔྤཛྫཏེ སཏི;

ཏཏོ ནཾ ཨནུཀམྤཏི, ཨཧོ སོཔི ལབྷེཡྻིཏོ.

༡༣༢.

‘‘ཨིཙྩེཏེ སོལ༹སཱཀཱརཱ, མིཏྟསྨིཾ སུཔྤཏིཊྛིཏཱ;

ཡེཧི མིཏྟཉྩ ཛཱནེཡྻ, དིསྭཱ སུཏྭཱ ཙ པཎྜིཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ན ནཾ ཨུམྷཡཏེ དིསྭཱཏི ཏཾ མིཏྟཾ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀོ དིསྭཱ སིཏཾ ན ཀརོཏི, པཧཊྛཱཀཱརཾ ན དསྶེཏི. ན ཙ ནཾ པཊིནནྡཏཱིཏི ཏསྶ ཀཐཾ པགྒཎྷནྟོ ན པཊིནནྡཏི ན ཏུསྶཏི. ཙཀྑཱུནི ཙསྶ ན དདཱཏཱིཏི ཨོལོཀེནྟཾ ན ཨོལོཀེཏི. པཊིལོམཉྩཱཏི ཏསྶ ཀཐཾ པཊིཔྥརཏི པཊིསཏྟུ ཧོཏི. ཝཎྞཀཱམེཏི ཏསྶ ཝཎྞཾ བྷཎནྟེ. ནཀྑཱཏཱིཏི ཨཏྟནོ གུཡ྄ཧཾ ཏསྶ ན ཨཱཙིཀྑཏི. ཀམྨཾ ཏསྶཱཏི ཏེན ཀཏཀམྨཾ ན ཝཎྞཡཏི. པཉྙསྶཱཏི ཨསྶ པཉྙཾ ནཔྤསཾསཏི, ཉཱཎསམྤདཾ ན པསཾསཏི. ཨབྷཝེཏི ཨཝཌྜྷིཡཾ. ཏསྶ ནུཔྤཛྫཏེ སཏཱིཏི ཏསྶ མིཏྟཔཏིརཱུཔཀསྶ ‘‘མམ མིཏྟསྶཔི ཨིཏོ དསྶཱམཱི’’ཏི སཏི ན ཨུཔྤཛྫཏི. ནཱནུཀམྤཏཱིཏི མུདུཙིཏྟེན ན ཙིནྟེཏི. ལབྷེཡྻིཏོཏི ལབྷེཡྻ ཨིཏོ. ཨཱཀཱརཱཏི ཀཱརཎཱནི. པཝུཏྠནྟི ཝིདེསགཏཾ ¶ . ཀེལཱཡིཏོཏི ཀེལཱཡཏི མམཱཡཏི པཏྠེཏི པིཧེཏི ཨིཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝཱཙཱཡཱཏི མདྷུརཝཙནེན ཏཾ སམུདཱཙརནྟོ པཊིནནྡཏི ཏུསྶཏི. སེསཾ ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. རཱཛཱ ¶ མཧཱསཏྟསྶ ཀཐཱཡ ཨཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ཏསྶ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨདཱསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, མཧཱརཱཛ, པུབྦེཔེས པཉྷོ སམུཊྛཧི, པཎྜིཏཱཝ ནཾ ¶ ཀཐཡིཾསུ, ཨིམེཧི དྭཏྟིཾསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི མིཏྟཱམིཏྟོ ཛཱནིཏབྦོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, པཎྜིཏཱམཙྩོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མིཏྟཱམིཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཛཱཏཀུདྡཱནཾ –

ཀུཎཱལཾ བྷདྡསཱལཉྩ, སམུདྡཝཱཎིཛ པཎྜིཏཾ;

ཛནསནྡྷཾ མཧཱཀཎྷཾ, ཀོསིཡཾ སིརིམནྟཀཾ.

པདུམཾ མིཏྟཱམིཏྟཉྩ, ཨིཙྩེཏེ དས ཛཱཏཀེ;

སངྒཱཡིཾསུ མཧཱཐེརཱ, དྭཱདསམྷི ནིཔཱཏཀེ.

དྭཱདསཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༣. ཏེརསཀནིཔཱཏོ

[༤༧༤] ༡. ཨམྦཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཧཱསི ¶ ¶ ¶ མེ ཨམྦཕལཱནི པུབྦེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. དེཝདཏྟོ ཧི ‘‘ཨཧཾ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམི, མཡ྄ཧཾ སམཎོ གོཏམོ ནེཝ ཨཱཙརིཡོ ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ’’ཏི ཨཱཙརིཡཾ པཙྩཀྑཱཡ ཛྷཱནཔརིཧཱིནོ སངྒྷཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ ཨཱགཙྪནྟོ བཧིཛེཏཝནེ པཐཝིཡཱ ཝིཝརེ དིནྣེ ཨཝཱིཙིཾ པཱཝིསི. ཏདཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ ཨཱཙརིཡཾ པཙྩཀྑཱཡ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟོ, ཨཝཱིཙིམཧཱནིརཡེ ནིབྦཏྟོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ ཨཱཙརིཡཾ པཙྩཀྑཱཡ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཏསྶ པུརོཧིཏཀུལཾ ཨཧིཝཱཏརོགེན ཝིནསྶི. ཨེཀོཝ པུཏྟོ བྷིཏྟིཾ བྷིནྡིཏྭཱ པལཱཏོ. སོ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ དིསཱཔཱམོཀྑསྶཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ ཏཡོ ཝེདེ ཙ ཨཝསེསསིཔྤཱནི ཙ ཨུགྒཧེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑནྟོ ‘‘དེསཙཱརིཏྟཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཙརནྟོ ཨེཀཾ པཙྩནྟནགརཾ པཱཔུཎི. ཏཾ ནིསྶཱཡ མཧཱཙཎྜཱལགཱམཀོ ཨཧོསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾ གཱམེ པཊིཝསཏི, པཎྜིཏོ བྱཏྟོ ཨཀཱལེ ཕལཾ གཎྷཱཔནམནྟཾ ཛཱནཱཏི. སོ པཱཏོཝ ཝུཊྛཱཡ ཀཱཛཾ ཨཱདཱཡ ཏཏོ གཱམཱ ནིཀྑིམིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཨེཀཾ ཨམྦརུཀྑཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཏྟཔདམཏྠཀེ ཋིཏོ ཏཾ མནྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨམྦརུཀྑཾ ཨེཀེན ¶ ཨུདཀཔསཏེན པཧརཏི. རུཀྑཏོ ཏངྑཎཉྙེཝ པུརཱཎཔཎྞཱནི པཏནྟི, ནཝཱནི ཨུཊྛཧནྟི, པུཔྥཱནི པུཔྥིཏྭཱ པཏནྟི, ཨམྦཕལཱནི ཨུཊྛཱཡ མུཧུཏྟེནེཝ པཙྩིཏྭཱ མདྷུརཱནི ཨོཛཝནྟཱནི དིབྦརསསདིསཱནི ཧུཏྭཱ རུཀྑཏོ པཏནྟི. མཧཱསཏྟོ ཏཱནི ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཡཱཝདཏྠཾ ཁཱདིཏྭཱ ཀཱཛཾ པཱུརཱཔེཏྭཱ གེཧཾ གནྟྭཱ ཏཱནི ཝིཀྐིཎིཏྭཱ པུཏྟདཱརཾ པོསེསི.

སོ ¶ ¶ བྲཱཧྨཎཀུམཱརོ མཧཱསཏྟཾ ཨཀཱལེ ཨམྦཔཀྐཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཝིཀྐིཎནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ནིསྶཾསཡེན ཏེཧི མནྟབལེན ཨུཔྤནྣེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཨིམཾ པུརིསཾ ནིསྶཱཡ ཨིདཾ ཨནགྒྷམནྟཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨམྦཱནི ཨཱཧརཎནིཡཱམཾ པརིགྒཎྷནྟོ ཏཐཏོ ཉཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨརཉྙཏོ ཨནཱགཏེཡེཝ ཏསྶ གེཧཾ གནྟྭཱ ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཏསྶ བྷརིཡཾ ‘‘ཀུཧིཾ ཨཡྻོ, ཨཱཙརིཡོ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨརཉྙཾ གཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཾ ཨཱགཏཾ ཨཱགམཡམཱནོཝ ཋཏྭཱ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཧཏྠཏོ པཙྪིཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ གེཧེ ཋཔེསི. མཧཱསཏྟོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ བྷརིཡཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, ཨཡཾ མཱཎཝོ མནྟཏྠཱཡ ཨཱགཏོ, ཏསྶ ཧཏྠེ མནྟོ ནསྶཏི, ཨསཔྤུརིསོ ཨེསོ’’ཏི. མཱཎཝོཔི ‘‘ཨཧཾ ཨིམཾ མནྟཾ ཨཱཙརིཡསྶ ཨུཔཀཱརཀོ ཧུཏྭཱ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏསྶ གེཧེ སབྦཀིཙྩཱནི ཀརོཏི. དཱརཱུནི ཨཱཧརཏི, ཝཱིཧིཾ ཀོཊྚེཏི, བྷཏྟཾ པཙཏི, དནྟཀཊྛམུཁདྷོཝནཱདཱིནི དེཏི, པཱདཾ དྷོཝཏི.

ཨེཀདིཝསཾ མཧཱསཏྟེན ‘‘ཏཱཏ མཱཎཝ, མཉྩཔཱདཱནཾ མེ ཨུཔདྷཱནཾ དེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཉྙཾ ཨཔསྶིཏྭཱ སབྦརཏྟིཾ ཨཱུརུམྷི ཋཔེཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཔརབྷཱགེ མཧཱསཏྟསྶ བྷརིཡཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏསྶཱ པསཱུཏིཀཱལེ པརིཀམྨཾ སབྦམཀཱསི. སཱ ཨེཀདིཝསཾ མཧཱསཏྟཾ ཨཱཧ ‘‘སཱམི, ཨཡཾ མཱཎཝོ ཛཱཏིསམྤནྣོ ཧུཏྭཱ མནྟཏྠཱཡ ཨམྷཱཀཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརོཏི, ཨེཏསྶ ཧཏྠེ མནྟོ ཏིཊྛཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, དེཐ ཏསྶ མནྟ’’ནྟི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ¶ ཏསྶ མནྟཾ དཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཨནགྒྷོཡཾ མནྟོ, ཏཝ ཨིམཾ ནིསྶཱཡ མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ བྷཝིསྶཏི, རཉྙཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟེན ཝཱ ‘ཀོ ཏེ ཨཱཙརིཡོ’ཏི པུཊྛཀཱལེ མཱ མཾ ནིགཱུཧིཏྠོ, སཙེ ཧི ‘ཙཎྜཱལསྶ མེ སནྟིཀཱ མནྟོ གཧིཏོ’ཏི ལཛྫནྟོ ‘བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལོ མེ ཨཱཙརིཡོ’ཏི ཀཐེསྶསི, ཨིམསྶ མནྟསྶ ཕལཾ ན ལབྷིསྶསཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ ཏཾ ནིགཱུཧིསྶཱམི, ཀེནཙི པུཊྛཀཱལེ ཏུམྷེཡེཝ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཙཎྜཱལགཱམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ མནྟཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ ཨམྦཱནི ཝིཀྐིཎིཏྭཱ བཧུཾ དྷནཾ ལབྷི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཨུཡྻཱནཔཱལོ ཏསྶ ཧཏྠཏོ ཨམྦཾ ཀིཎིཏྭཱ རཉྙོ ཨདཱསི. རཱཛཱ ཏཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ སམྨ, ཏཡཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཨམྦཾ ¶ ལདྡྷ’’ནྟི པུཙྪི. དེཝ, ཨེཀོ མཱཎཝོ ཨཀཱལཨམྦཕལཱནི ཨཱནེཏྭཱ ཝིཀྐིཎཱཏི, ཏཏོ མེ གཧིཏནྟི. ཏེན ཧི ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨིདྷེཝ ཨམྦཱནི ཨཱཧརཏཱུ’’ཏི ནཾ ཝདེཧཱིཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. མཱཎཝོཔི ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨམྦཱནི རཱཛཀུལཾ ཧརཏི. ཨཐ རཉྙཱ ‘‘ཨུཔཊྛཧ མ’’ནྟི ཝུཏྟེ རཱཛཱནཾ ཨུཔཊྛཧནྟོ བཧུཾ དྷནཾ ལབྷིཏྭཱ ཨནུཀྐམེན ཝིསྶཱསིཀོ ཛཱཏོ. ཨཐ ནཾ ཨེཀདིཝསཾ རཱཛཱ པུཙྪི ‘‘མཱཎཝ, ཀུཏོ ཨཀཱལེ ཨེཝཾ ¶ ཝཎྞགནྡྷརསསམྤནྣཱནི ཨམྦཱནི ལབྷསི, ཀིཾ ཏེ ནཱགོ ཝཱ སུཔཎྞོ ཝཱ དེཝོ ཝཱ ཀོཙི དེཏི, ཨུདཱཧུ མནྟབལཾ ཨེཏ’’ནྟི? ‘‘ན མེ མཧཱརཱཛ, ཀོཙི དེཏི, ཨནགྒྷོ པན མེ མནྟོ ཨཏྠི, ཏསྶེཝ བལ’’ནྟི. ‘‘ཏེན ཧི མཡམྤི ཏེ ཨེཀདིཝསཾ མནྟབལཾ དཊྛུཀཱམཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, དེཝ, དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི. རཱཛཱ པུནདིཝསེ ཏེན སདྡྷིཾ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ‘‘དསྶེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཨམྦརུཀྑཾ ཨུཔགནྟྭཱ སཏྟཔདམཏྠཀེ ཋིཏོ མནྟཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ རུཀྑཾ ཨུདཀེན པཧརི. ཏངྑཎཉྙེཝ ཨམྦརུཀྑོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནིཡཱམེནེཝ ཕལཾ གཧེཏྭཱ ¶ མཧཱམེགྷོ ཝིཡ ཨམྦཝསྶཾ ཝསྶི. མཧཱཛནོ སཱདྷུཀཱརཾ ཨདཱསི, ཙེལུཀྑེཔཱ པཝཏྟིཾསུ.

རཱཛཱ ཨམྦཕལཱནི ཁཱདིཏྭཱ ཏསྶ བཧུཾ དྷནཾ དཏྭཱ ‘‘མཱཎཝཀ, ཨེཝརཱུཔོ ཏེ ཨཙྪརིཡམནྟོ ཀསྶ སནྟིཀེ གཧིཏོ’’ཏི པུཙྪི. མཱཎཝོ ‘‘སཙཱཧཾ ‘ཙཎྜཱལསྶ སནྟིཀེ’ཏི ཝཀྑཱམི, ལཛྫིཏབྦཀཾ བྷཝིསྶཏི, མཉྩ གརཧིསྶནྟི, མནྟོ ཁོ པན མེ པགུཎོ, ཨིདཱནི ན ནསྶིསྶཏི, དིསཱཔཱམོཀྑཾ ཨཱཙརིཡཾ ཨཔདིསཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མུསཱཝཱདཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཏཀྐསིལཱཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ གཧིཏོ མེ’’ཏི ཝདནྟོ ཨཱཙརིཡཾ པཙྩཀྑཱསི. ཏངྑཎཉྙེཝ མནྟོ ཨནྟརདྷཱཡི. རཱཛཱ སོམནསྶཛཱཏོ ཏཾ ཨཱདཱཡ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ པུནདིཝསེ ‘‘ཨམྦཱནི ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ནིསཱིདིཏྭཱ མཱཎཝ, ཨམྦཱནི ཨཱཧརཱཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཨམྦཾ ཨུཔགནྟྭཱ སཏྟཔདམཏྠཀེ ཋིཏོ ‘‘མནྟཾ པརིཝཏྟེསྶཱམཱི’’ཏི མནྟེ ཨནུཔཊྛཧནྟེ ཨནྟརཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ལཛྫིཏོ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ པུབྦེ པརིསམཛ྄ཛྷེཡེཝ ཨམྦཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ དེཏི, གྷནམེགྷཝསྶཾ ཝིཡ ཨམྦཝསྶཾ ཝསྶཱཔེཏི, ཨིདཱནི ཐདྡྷོ ཝིཡ ཋིཏོ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡.

‘‘ཨཧཱསི ¶ མེ ཨམྦཕལཱནི པུབྦེ, ཨཎཱུནི ཐཱུལཱནི ཙ བྲཧྨཙཱརི;

ཏེཧེཝ མནྟེཧི ན དཱནི ཏུཡ྄ཧཾ, དུམཔྥལཱ པཱཏུབྷཝནྟི བྲཧྨེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཧཱསཱིཏི ཨཱཧརི. དུམཔྥལཱཏི རུཀྑཕལཱནི.

ཏཾ སུཏྭཱ མཱཎཝོ ‘‘སཙེ ‘ཨཛྫ ཨམྦཕལཾ ན གཎྷཱམཱི’ཏི ཝཀྑཱམི, རཱཛཱ མེ ཀུཛ྄ཛྷིསྶཏི, མུསཱཝཱདེན ནཾ ཝཉྩེསྶཱམཱི’’ཏི དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༢.

‘‘ནཀྑཏྟཡོགཾ ¶ པཊིམཱནཡཱམི, ཁཎཾ མུཧུཏྟཉྩ མནྟེ ན པསྶཾ;

ནཀྑཏྟཡོགཉྩ ¶ ཁཎཉྩ ལདྡྷཱ, ཨདྡྷཱ ཧརིསྶམྦཕལཾ པཧཱུཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨདྡྷཱཧརིསྶམྦཕལནྟི ཨདྡྷཱ ཨམྦཕལཾ ཨཱཧརིསྶཱམི.

རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ ཨཉྙདཱ ནཀྑཏྟཡོགཾ ན ཝདཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨེཏ’’ནྟི པུཙྪནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣.

‘‘ནཀྑཏྟཡོགཾ ན པུརེ ཨབྷཱཎི, ཁཎཾ མུཧུཏྟཾ ན པུརེ ཨསཾསི;

སཡཾ ཧརཱི ཨམྦཕལཾ པཧཱུཏཾ, ཝཎྞེན གནྡྷེན རསེནུཔེཏཾ.

༤.

‘‘མནྟཱབྷིཛཔྤེན པུརེ ཧི ཏུཡ྄ཧཾ, དུམཔྥལཱ པཱཏུབྷཝནྟི བྲཧྨེ;

སྭཱཛྫ ན པཱརེསི ཛཔྤམྤི མནྟཾ, ཨཡཾ སོ ཀོ ནཱམ ཏཝཛྫ དྷམྨོ’’ཏི.

ཏཏྠ ན པཱརེསཱིཏི ན སཀྐོསི. ཛཔྤམྤཱིཏི ཛཔྤནྟོཔི པརིཝཏྟེནྟོཔི. ཨཡཾ སོཏི ཨཡམེཝ སོ ཏཝ སབྷཱཝོ ཨཛྫ ཀོ ནཱམ ཛཱཏོཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ མཱཎཝོ ‘‘ན སཀྐཱ རཱཛཱནཾ མུསཱཝཱདེན ཝཉྩེཏུཾ, སཙེཔི མེ སབྷཱཝེ ཀཐིཏེ ཨཱཎཾ ཀརེཡྻ, ཀརོཏུ, སབྷཱཝམེཝ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༥.

‘‘ཙཎྜཱལཔུཏྟོ ¶ མམ སམྤདཱསི, དྷམྨེན མནྟེ པཀཏིཉྩ སཾསི;

མཱ ཙསྶུ མེ པུཙྪིཏོ ནཱམགོཏྟཾ, གུཡ྄ཧིཏྠོ ཨཏྠཾ ཝིཛཧེཡྻ མནྟོ.

༦.

‘‘སོཧཾ ཛནིནྡེན ཛནམྷི པུཊྛོ, མཀྑཱབྷིབྷཱུཏོ ཨལིཀཾ ཨབྷཱཎིཾ;

‘མནྟཱ ཨིམེ བྲཱཧྨཎསྶཱ’ཏི མིཙྪཱ, པཧཱིནམནྟོ ཀཔཎོ རུདཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨེནཱཏི སམེན ཀཱརཎེན ཨཔྤཊིཙྪཱདེཏྭཱཝ ཨདཱསི. པཀཏིཉྩ སཾསཱིཏི ‘‘མཱ མེ པུཙྪིཏོ ནཱམགོཏྟཾ གུཡ྄ཧིཏྠོ, སཙེ གཱུཧསི ¶ , མནྟཱ ཏེ ནསྶིསྶནྟཱི’’ཏི ཏེསཾ ནསྶནཔཀཏིཉྩ མཡ྄ཧཾ སཾསི. བྲཱཧྨཎསྶཱཏི མིཙྪཱཏི ‘‘བྲཱཧྨཎསྶ སནྟིཀེ མཡཱ ཨིམེ མནྟཱ གཧིཏཱ’’ཏི ¶ མིཙྪཱཡ ཨབྷཎིཾ, ཏེན མེ ཏེ མནྟཱ ནཊྛཱ, སྭཱཧཾ པཧཱིནམནྟོ ཨིདཱནི ཀཔཎོ རུདཱམཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ པཱཔདྷམྨོ ཨེཝརཱུཔཾ རཏནམནྟཾ ན ཨོལོཀེསི, ཨེཝརཱུཔསྨིཉྷི ཨུཏྟམརཏནམནྟེ ལདྡྷེ ཛཱཏི ཀིཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏསྶ གརཧནྟོ –

༧.

‘‘ཨེརཎྜཱ པུཙིམནྡཱ ཝཱ, ཨཐ ཝཱ པཱལིབྷདྡཀཱ;

མདྷུཾ མདྷུཏྠིཀོ ཝིནྡེ, སོ ཧི ཏསྶ དུམུཏྟམོ.

༨.

‘‘ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ, སུདྡཱ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ;

ཡམྷཱ དྷམྨཾ ཝིཛཱནེཡྻ, སོ ཧི ཏསྶ ནརུཏྟམོ.

༩.

‘‘ཨིམསྶ དཎྜཉྩ ཝདྷཉྩ དཏྭཱ, གལེ གཧེཏྭཱ ཁལཡཱཐ ཛམྨཾ;

ཡོ ཨུཏྟམཏྠཾ ཀསིརེན ལདྡྷཾ, མཱནཱཏིམཱནེན ཝིནཱསཡིཏྠཱ’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ.

ཏཏྠ ¶ མདྷུཏྠིཀོཏི མདྷུཨཏྠིཀོ པུརིསོ ཨརཉྙེ མདྷུཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨེཏེསཾ རུཀྑཱནཾ ཡཏོ མདྷུཾ ལབྷཏི, སོཝ དུམོ ཏསྶ དུམུཏྟམོ ནཱམ. ཏཐེཝ ཁཏྟིཡཱདཱིསུ ཡམྷཱ པུརིསཱ དྷམྨཾ ཀཱརཎཾ ཡུཏྟཾ ཨཏྠཾ ཝིཛཱནེཡྻ, སོཝ ཏསྶ ཨུཏྟམོ ནརོ ནཱམ. ཨིམསྶ དཎྜཉྩཱཏི ཨིམསྶ པཱཔདྷམྨསྶ སབྦསྶཧརཎདཎྜཉྩ ཝེལུ༹པེསིཀཱདཱིཧི པིཊྛིཙམྨཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཝདྷཉྩ དཏྭཱ ཨིམཾ ཛམྨཾ གལེ གཧེཏྭཱ ཁལཡཱཐ, ཁལིཀཱརཏྟཾ པཱཔེཏྭཱ ནིདྡྷམཐ ནིཀྐཌྜྷཐ, ཀིཾ ཨིམིནཱ ཨིདྷ ཝསནྟེནཱཏི.

རཱཛཔུརིསཱ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ‘‘ཏཝཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱཝ སཙེ པུན མནྟེ ལབྷིསྶསི, ཨིདྷ ཨཱགཙྪེཡྻཱསི, ནོ ཙེ, ཨིམཾ དིསཾ མཱ ཨོལོཀེཡྻཱསཱི’’ཏི ཏཾ ནིབྦིསཡམཀཾསུ. སོ ཨནཱཐོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཋཔེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ ན མེ ཨཉྙཾ པཊིསརཎཾ ཨཏྠི, ཏསྶེཝ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ པུན མནྟཾ ཡཱཙིསྶཱམཱི’’ཏི རོདནྟོ ཏཾ གཱམཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ¶ ནཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ མཧཱསཏྟོ བྷརིཡཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, པསྶ ཏཾ པཱཔདྷམྨཾ པརིཧཱིནམནྟཾ པུན ཨཱགཙྪནྟ’’ནྟི ཨཱཧ. སོ མཧཱསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ¶ ནིསིནྣོ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘ཨཱཙརིཡ, མུསཱཝཱདཾ ཀཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ པཙྩཀྑིཏྭཱ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟོམྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཙྩཡཾ དསྶེཏྭཱ པུན མནྟེ ཡཱཙནྟོ –

༡༠.

‘‘ཡཐཱ སམཾ མཉྙམཱནོ པཏེཡྻ, སོབྦྷཾ གུཧཾ ནརཀཾ པཱུཏིཔཱདཾ;

རཛྫཱུཏི ཝཱ ཨཀྐམེ ཀཎྷསཔྤཾ, ཨནྡྷོ ཡཐཱ ཛོཏིམདྷིཊྛཧེཡྻ;

ཨེཝམྤི མཾ ཏཾ ཁལིཏཾ སཔཉྙ, པཧཱིནམནྟསྶ པུནཔྤདཱཧཱི’’ཏི. – གཱཐམཱཧ;

ཏཏྠ ཡཐཱ སམནྟི ཡཐཱ པུརིསོ ཨིདཾ སམཾ ཋཱནནྟི མཉྙམཱནོ སོབྦྷཾ ཝཱ གུཧཾ ཝཱ བྷཱུམིཡཱ ཕལིཏཊྛཱནསངྑཱཏཾ ནརཀཾ ཝཱ པཱུཏིཔཱདཾ ཝཱ པཏེཡྻ. པཱུཏིཔཱདོཏི ཧིམཝནྟཔདེསེ མཧཱརུཀྑེ སུསྶིཏྭཱ མཏེ ཏསྶ ¶ མཱུལེསུ པཱུཏིཀེསུ ཛཱཏེསུ ཏསྨིཾ ཋཱནེ མཧཱཨཱཝཱཊོ ཧོཏི, ཏསྶ ནཱམཾ. ཛོཏིམདྷིཊྛཧེཡྻཱཏི ཨགྒིཾ ཨཀྐམེཡྻ. ཨེཝམྤཱིཏི ཨེཝཾ ཨཧམྤི པཉྙཱཙཀྑུནོ ཨབྷཱཝཱ ཨནྡྷོ ཏུམྷཱཀཾ ཝིསེསཾ ཨཛཱནནྟོ ཏུམྷེསུ ཁལིཏོ, ཏཾ མཾ ཁལིཏཾ ཝིདིཏྭཱ སཔཉྙ ཉཱཎསམྤནྣ པཧཱིནམནྟསྶ མམ པུནཔི དེཐཱཏི.

ཨཐ ནཾ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཏཱཏ, ཀིཾ ཀཐེསི, ཨནྡྷོ ཧི སཉྙཱཡ དིནྣཱཡ སོབྦྷཱདཱིནི པརིཧརཏི, མཡཱ པཋམམེཝ ཏཝ ཀཐིཏཾ, ཨིདཱནི ཀིམཏྠཾ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ –

༡༡.

‘‘དྷམྨེན མནྟཾ ཏཝ སམྤདཱསིཾ, ཏུཝམྤི དྷམྨེན པཊིགྒཧེསི;

པཀཏིམྤི ཏེ ཨཏྟམནོ ཨསཾསིཾ, དྷམྨེ ཋིཏཾ ཏཾ ན ཛཧེཡྻ མནྟོ.

༡༢.

‘‘ཡོ ¶ བཱལ-མནྟཾ ཀསིརེན ལདྡྷཾ, ཡཾ དུལླབྷཾ ཨཛྫ མནུསྶལོཀེ;

ཀིཉྩཱཔི ལདྡྷཱ ཛཱིཝིཏུཾ ཨཔྤཔཉྙོ, ཝིནཱསཡཱི ཨལིཀཾ བྷཱསམཱནོ.

༡༣.

‘‘བཱལསྶ མཱུལ༹ྷསྶ ཨཀཏཉྙུནོ ཙ, མུསཱ བྷཎནྟསྶ ཨསཉྙཏསྶ;

མནྟེ མཡཾ ཏཱདིསཀེ ན དེམ, ཀུཏོ མནྟཱ གཙྪ ན མཡ྄ཧཾ རུཙྩསཱི’’ཏི. –

ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ.

ཏཏྠ དྷམྨེནཱཏི ཨཧམྤི ཏཝ ཨཱཙརིཡབྷཱགཾ ཧིརཉྙཾ ཝཱ སུཝཎྞཾ ཝཱ ཨགྒཧེཏྭཱ དྷམྨེནེཝ མནྟཾ སམྤདཱསིཾ, ཏྭམྤི ཀིཉྩི ཨདཏྭཱ དྷམྨེན སམེནེཝ པཊིགྒཧེསི. དྷམྨེ ཋིཏནྟི ཨཱཙརིཡཔཱུཛཀདྷམྨེ ¶ ཋིཏཾ. ཏཱདིསཀེཏི ཏཐཱརཱུཔེ ཨཀཱལཕལགཎྷཱཔཀེ མནྟེ ན དེམ, གཙྪ ན མེ རུཙྩསཱིཏི.

སོ ཨེཝཾ ཨཱཙརིཡེན ཨུཡྻོཛིཏོ ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏེནཱ’’ཏི ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཨནཱཐམརཎཾ མརི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ ཨཱཙརིཡཾ པཙྩཀྑཱཡ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨཀཏཉྙཱུ མཱཎཝོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, ཙཎྜཱལཔུཏྟོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨམྦཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༤༧༥] ༢. ཕནྡནཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཀུཋཱརིཧཏྠོ པུརིསོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ རོཧིཎཱིནདཱིཏཱིརེ ཝིཧརནྟོ ཉཱཏཀཱནཾ ཀལཧཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན ཀུཎཱལཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༡.ཀུཎཱལཛཱཏཀ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཏདཱ པན སཏྠཱ ཉཱཏཀེ ཨཱམནྟེཏྭཱ – མཧཱརཱཛཱ, ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བཧིནགརེ ཝཌྜྷཀིགཱམོ ཨཧོསི. ཏཏྲེཀོ བྲཱཧྨཎཝཌྜྷཀཱི ཨརཉྙཏོ དཱརཱུནི ཨཱཧརིཏྭཱ རཐཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི. ཏདཱ ཧིམཝནྟཔདེསེ མཧཱཕནྡནརུཀྑོ ཨཧོསི ¶ . ཨེཀོ ཀཱལ༹སཱིཧོ གོཙརཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶ མཱུལེ ནིཔཛྫི. ཨཐསྶ ཨེཀདིཝསཾ ཝཱཏེ པཧརནྟེ ཨེཀོ སུཀྑདཎྜཀོ པཏིཏྭཱ ཁནྡྷེ ཨཝཏྠཱསི. སོ ཐོཀཾ ཁནྡྷེན རུཛནྟེན བྷཱིཏཏསིཏོ ཨུཊྛཱཡ པཀྑནྡིཏྭཱ པུན ནིཝཏྟོ ཨཱགཏམགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ ཀིཉྩི ཨདིསྭཱ ‘‘ཨཉྙོ མཾ སཱིཧོ ཝཱ བྱགྒྷོ ཝཱ ཨནུབནྡྷནྟོ ནཏྠི, ཨིམསྨིཾ པན རུཀྑེ ནིབྦཏྟདེཝཏཱ མཾ ཨེཏྠ ནིཔཛྫནྟཾ ན སཧཏི མཉྙེ, ཧོཏུ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཊྛཱནེ ཀོཔཾ བནྡྷིཏྭཱ རུཀྑཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘ནེཝ ཏཝ རུཀྑསྶ པཏྟཾ ཁཱདཱམི, ན སཱཁཾ བྷཉྫཱམི, ཨིདྷ ཨཉྙེ མིགེ ཝསནྟེ སཧསི, མཾ ན སཧསི, ཀོ མཡ྄ཧཾ དོསོ ཨཏྠི, ཀཏིཔཱཧཾ ཨཱགམེཧི, སམཱུལཾ ཏེ རུཀྑཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚེདཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི རུཀྑདེཝཏཾ ཏཛྫེཏྭཱ ཨེཀཾ པུརིསཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཝིཙརི. ཏདཱ སོ བྲཱཧྨཎཝཌྜྷཀཱི དྭེ ཏཡོ མནུསྶེ ཨཱདཱཡ རཐདཱརཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཡཱནཀེན ཏཾ པདེསཾ གནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཡཱནཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཝཱསིཕརསུཧཏྠོ རུཀྑེ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཕནྡནསམཱིཔཾ ཨགམཱསི. ཀཱལ༹སཱིཧོ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ, མཡཱ པཙྩཱམིཏྟསྶ པིཊྛིཾ དཊྛུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གནྟྭཱ རུཀྑམཱུལེ ཨཊྛཱསི ¶ . ཝཌྜྷཀཱི ཙ ཨིཏོ ཙིཏོ ཨོལོཀེཏྭཱ ¶ ཕནྡནསམཱིཔེན པཱཡཱསི. སོ ‘‘ཡཱཝ ཨེསོ ནཱཏིཀྐམཏི, ཏཱཝདེཝསྶ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤.

‘‘ཀུཋཱརིཧཏྠོ པུརིསོ, ཝནམོགཡ྄ཧ ཏིཊྛསི;

པུཊྛོ མེ སམྨ ཨཀྑཱཧི, ཀིཾ དཱརུཾ ཚེཏུམིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ པུརིསོཏི ཏྭཾ ཀུཋཱརིཧཏྠོ ཨེཀོ པུརིསོ ཨིམཾ ཝནཾ ཨོགཡ྄ཧ ཏིཊྛསཱིཏི.

སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཙྪརིཡཾ ཝཏ བྷོ, ན ཝཏ མེ ཨིཏོ པུབྦེ མིགོ མནུསྶཝཱཙཾ བྷཱསནྟོ དིཊྛཔུབྦོ, ཨེས རཐཱནུཙྪཝིཀཾ ¶ དཱརུཾ ཛཱནིསྶཏི, པུཙྪིསྶཱམི ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥.

‘‘ཨིསྶོ ཝནཱནི ཙརསི, སམཱནི ཝིསམཱནི ཙ;

པུཊྛོ མེ སམྨ ཨཀྑཱཧི, ཀིཾ དཱརུཾ ནེམིཡཱ དལ༹ྷ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཨིསྶོཏི ཏྭམྤི ཨེཀོ ཀཱལ༹སཱིཧོ ཝནཱནི ཙརསི, ཏྭཾ རཐཱནུཙྪཝིཀཾ དཱརུཾ ཛཱནིསྶསཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀཱལ༹སཱིཧོ ‘‘ཨིདཱནི མེ མནོརཐོ མཏྠཀཾ པཱཔུཎིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦.

‘‘ནེཝ སཱལོ ན ཁདིརོ, ནཱསྶཀཎྞོ ཀུཏོ དྷཝོ;

རུཀྑོ ཙ ཕནྡནོ ནཱམ, ཏཾ དཱརུཾ ནེམིཡཱ དལ༹ྷ’’ནྟི.

སོ ཏཾ སུཏྭཱ སོམནསྶཛཱཏོ ‘‘སུདིཝསེན ཝཏམྷི ཨཛྫ ཨརཉྙཾ པཝིཊྛོ, ཏིརཙྪཱནགཏོ མེ རཐཱནུཙྪཝིཀཾ དཱརུཾ ཨཱཙིཀྑཏི, ཨཧོ སཱདྷཱུ’’ཏི པུཙྪནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧.

‘‘ཀཱིདིསཱནིསྶ པཏྟཱནི, ཁནྡྷོ ཝཱ པན ཀཱིདིསོ;

པུཊྛོ མེ སམྨ ཨཀྑཱཧི, ཡཐཱ ཛཱནེམུ ཕནྡན’’ནྟི.

ཨཐསྶ ¶ སོ ཨཱཙིཀྑནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༨.

‘‘ཡསྶ སཱཁཱ པལམྦནྟི, ནམནྟི ན ཙ བྷཉྫརེ;

སོ རུཀྑོ ཕནྡནོ ནཱམ, ཡསྶ མཱུལེ ཨཧཾ ཋིཏོ.

༡༩.

‘‘ཨརཱནཾ ¶ ཙཀྐནཱབྷཱིནཾ, ཨཱིསཱནེམིརཐསྶ ཙ;

སབྦསྶ ཏེ ཀམྨནིཡོ, ཨཡཾ ཧེསྶཏི ཕནྡནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ‘‘ཨརཱན’’ནྟི ཨིདཾ སོ ‘‘ཀདཱཙེས ཨིམཾ རུཀྑཾ ན གཎྷེཡྻ, གུཎམྤིསྶ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཏཏྠ ཨཱིསཱནེམིརཐསྶ ཙཱཏི ཨཱིསཱཡ ཙ ནེམིཡཱ ཙ སེསསྶ ཙ རཐསྶ སབྦསྶ ཏེ ཨེས ཀམྨནིཡོ ཀམྨཀྑམོ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

སོ ཨེཝཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ ཨེཀམནྟེ ཝིཙརི, ཝཌྜྷཀཱིཔི རུཀྑཾ ཚིནྡིཏུཾ ཨཱརབྷི. རུཀྑདེཝཏཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡཱ ཨེཏསྶ ཨུཔརི ན ཀིཉྩི པཱཏིཏཾ, ཨཡཾ ཨཊྛཱནེ ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིཏྭཱ མམ ཝིམཱནཾ ནཱསེཏི, ཨཧཉྩ ཝིནསྶིསྶཱམི, ཨེཀེནུཔཱཡེན ¶ ཨིམཉྩ ཨིསྶཾ ཝིནཱསེསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ཝནཀམྨིཀཔུརིསོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ པུཙྪི ‘‘བྷོ པུརིས མནཱཔོ ཏེ རུཀྑོ ལདྡྷོ, ཨིམཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶསཱི’’ཏི? ‘‘རཐནེམིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨིམིནཱ རུཀྑེན རཐོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀེན ཏེ ཨཀྑཱཏནྟི. ‘‘ཨེཀེན ཀཱལ༹སཱིཧེནཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ སུཊྛུ ཏེན ཨཀྑཱཏཾ, ཨིམིནཱ རུཀྑེན རཐོ སུནྡརོ བྷཝིསྶཏི, ཀཱལ༹སཱིཧསྶ གལཙམྨཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ ཙཏུརངྒུལམཏྟེ ཋཱནེ ཨཡཔཊྚེན ཝིཡ ནེམིམཎྜལེ པརིཀྑིཏྟེ ནེམི ཙ ཐིརཱ བྷཝིསྶཏི, བཧུཉྩ དྷནཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི. ‘‘ཀཱལ༹སཱིཧཙམྨཾ ཀུཏོ ལཙྪཱམཱི’’ཏི? ‘‘ཏྭཾ བཱལཀོསི, ཨཡཾ ཏཝ རུཀྑོ ཝནེ ཋིཏོ ན པལཱཡཏི, ཏྭཾ ཡེན ཏེ རུཀྑོ ཨཀྑཱཏོ, ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘སཱམི ཏཡཱ དསྶིཏརུཀྑཾ ཀཏརཊྛཱནེ ཚིནྡཱམཱི’ཏི ཝཉྩེཏྭཱ ཨཱནེཧི, ཨཐ ནཾ ནིརཱསངྐཾ ‘ཨིདྷ ཙ ཨེཏྠ ཙ ཚིནྡཱ’ཏི མུཁཏུཎྜཾ པསཱརེཏྭཱ ཨཱཙིཀྑནྟཾ ཏིཁིཎེན མཧཱཕརསུནཱ ཀོཊྚེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཙམྨཾ ཨཱདཱཡ ཝརམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ རུཀྑཾ ཚིནྡཱ’’ཏི ཝེརཾ ཨཔྤེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༢༠.

‘‘ཨིཏི ཕནྡནརུཀྑོཔི, ཏཱཝདེ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཐ;

མཡ྄ཧམྤི ཝཙནཾ ཨཏྠི, བྷཱརདྭཱཛ སུཎོཧི མེ.

༢༡.

‘‘ཨིསྶསྶ ¶ ཨུཔཀྑནྡྷམྷཱ, ཨུཀྐཙྩ ཙཏུརངྒུལཾ;

ཏེན ནེམིཾ པསཱརེསི, ཨེཝཾ དལ༹ྷཏརཾ སིཡཱ.

༢༢.

‘‘ཨིཏི ཕནྡནརུཀྑོཔི, ཝེརཾ ཨཔྤེསི ཏཱཝདེ;

ཛཱཏཱནཉྩ ཨཛཱཏཱནཾ, ཨིསྶཱནཾ དུཀྑམཱཝཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ བྷཱརདྭཱཛཱཏི ཏཾ གོཏྟེན ཨཱལཔཏི. ཨུཔཀྑནྡྷམྷཱཏི ཁནྡྷཏོ. ཨུཀྐཙྩཱཏི ཨུཀྐནྟིཏྭཱ.

ཝཌྜྷཀཱི རུཀྑདེཝཏཱཡ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཧོ ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ མངྒལདིཝསོ’’ཏི ཀཱལ༹སཱིཧཾ གྷཱཏེཏྭཱ རུཀྑཾ ཚེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

༢༣.

‘‘ཨིཙྩེཝཾ ཕནྡནོ ཨིསྶཾ, ཨིསྶོ ཙ པན ཕནྡནཾ;

ཨཉྙམཉྙཾ ཝིཝཱདེན, ཨཉྙམཉྙམགྷཱཏཡུཾ.

༢༤.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶཱནཾ, ཝིཝཱདོ ཡཏྠ ཛཱཡཏི;

མཡཱུརནཙྩཾ ནཙྩནྟི, ཡཐཱ ཏེ ཨིསྶཕནྡནཱ.

༢༥.

‘‘ཏཾ ཝོ ཝདཱམི བྷདྡཾ ཝོ, ཡཱཝནྟེཏྠ སམཱགཏཱ;

སམྨོདཐ མཱ ཝིཝདཐ, མཱ ཧོཐ ཨིསྶཕནྡནཱ.

༢༦.

‘‘སཱམགྒིམེཝ སིཀྑེཐ, བུདྡྷེཧེཏཾ པསཾསིཏཾ;

སཱམགྒིརཏོ དྷམྨཊྛོ, ཡོགཀྑེམཱ ན དྷཾསཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨགྷཱཏཡུནྟི གྷཱཏཱཔེསུཾ. མཡཱུརནཙྩཾ ནཙྩནྟཱིཏི མཧཱརཱཛཱ ཡཏྠ ཧི མནུསྶཱནཾ ཝིཝཱདོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཡཐཱ ནཱམ མཡཱུརཱ ནཙྩནྟཱ པཊིཙྪཱདེཏབྦཾ རཧསྶངྒཾ པཱཀཊཾ ཀརོནྟི, ཨེཝཾ མནུསྶཱ ཨཉྙམཉྙསྶ རནྡྷཾ པཀཱསེནྟཱ མཡཱུརནཙྩཾ ནཙྩནྟི ནཱམ. ཡཐཱ ཏེ ཨིསྶཕནྡནཱ ཨཉྙམཉྙསྶ རནྡྷཾ པཀཱསེནྟཱ ནཙྩིཾསུ ནཱམ. ཏཾ ཝོཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཏུམྷེ ཝདཱམི. བྷདྡཾ ཝོཏི བྷདྡཾ ཏུམྷཱཀཾ ཧོཏུ. ཡཱཝནྟེཏྠཱཏི ཡཱཝནྟོ ཨེཏྠ ཨིསྶཕནྡནསདིསཱ མཱ ཨཧུཝཏྠ. སཱམགྒིམེཝ སིཀྑེཐཱཏི སམགྒབྷཱཝམེཝ ཏུམྷེ སིཀྑཐ, ཨིདཾ པཉྙཱཝུདྡྷེཧི པཎྜིཏེཧི པསཾསིཏཾ ¶ . དྷམྨཊྛོཏི སུཙརིཏདྷམྨེ ཋིཏོ. ཡོགཀྑེམཱ ན དྷཾསཏཱིཏི ཡོགེཧི ཁེམཱ ནིབྦཱནཱ ན པརིཧཱཡཏཱིཏི ནིབྦཱནེན དེསནཱཀཱུཊཾ གཎྷི. སཀྱརཱཛཱནོ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སམགྒཱ ཛཱཏཱ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི ‘‘ཏདཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཝིདིཏྭཱ ཏསྨིཾ ཝནསཎྜེ ནིཝུཏྠདེཝཏཱ ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཕནྡནཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༤༧༦] ༣. ཛཝནཧཾསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨིདྷེཝ ¶ ཧཾས ནིཔཏཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དལ༹ྷདྷམྨདྷནུགྒཧསུཏྟནྟདེསནཾ (སཾ. ནི. ༢.༢༢༨) ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. བྷགཝཏཱ ཧི –

‘‘སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརོ དལ༹ྷདྷམྨཱ དྷནུགྒཧཱ སུསིཀྑིཏཱ ཀཏཧཏྠཱ ཀཏཱུཔཱསནཱ ཙཏུདྡིསཱ ཋིཏཱ ཨསྶུ, ཨཐ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ‘ཨཧཾ ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ དལ༹ྷདྷམྨཱནཾ དྷནུགྒཧཱནཾ སུསིཀྑིཏཱནཾ ཀཏཧཏྠཱནཾ ཀཏཱུཔཱསནཱནཾ ¶ ཙཏུདྡིསཱ ཀཎྜེ ཁིཏྟེ ཨཔཏིཊྛིཏེ པཐཝིཡཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’ཏི. ‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, བྷིཀྑཝེ, ‘ཛཝནོ པུརིསོ པརམེན ཛཝེན སམནྣཱགཏོ’ཏི ཨལཾ ཝཙནཱཡཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཝཾ བྷནྟེ’’ཏི. ཡཐཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶ པུརིསསྶ ཛཝོ, ཡཐཱ ཙ ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ ཛཝོ, ཏཏོ སཱིགྷཏརོ. ཡཐཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཏསྶ པུརིསསྶ ཛཝོ, ཡཐཱ ཙ ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ ཛཝོ, ཡཐཱ ཙ ཡཱ དེཝཏཱ ཙནྡིམསཱུརིཡཱནཾ པུརཏོ དྷཱཝནྟི, ཏཱསཾ དེཝཏཱནཾ ཛཝོ, ཏཏོ སཱིགྷཏརཾ ཨཱཡུསངྑཱརཱ ཁཱིཡནྟི, ཏསྨཱཏིཧ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝཾ སིཀྑིཏབྦཾ ‘ཨཔྤམཏྟཱ ཝིཧརིསྶཱམཱ’ཏི. ཨེཝཉྷི ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི –

ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཀཐིཏདིཝསཏོ དུཏིཡདིཝསེ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ ཨཏྟནོ བུདྡྷཝིསཡེ ཋཏྭཱ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུསངྑཱརེ ཨིཏྟརེ དུབྦལེ ཀཏྭཱ པརིདཱིཔེནྟོ པུཐུཛྫནབྷིཀྑཱུ ཨཏིཝིཡ སནྟཱསཾ པཱཔེསི, ཨཧོ བུདྡྷབལཾ ནཱམཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, སྭཱཧཾ ཨིདཱནི སབྦཉྙུཏཾ པཏྟོ ཨཱཡུསངྑཱརཱནཾ ཨིཏྟརབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ སཾཝེཛེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེམི, མཡཱ ཧི པུབྦེ ཨཧེཏུཀཧཾསཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟེནཔི ཨཱཡུསངྑཱརཱནཾ ཨིཏྟརབྷཱཝཾ ¶ དསྶེཏྭཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཀལརཱཛཔརིསཾ སཾཝེཛེཏྭཱ དྷམྨོ དེསིཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཛཝནཧཾསཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ནཝུཏིཧཾསསཧསྶཔརིཝུཏོ ཙིཏྟཀཱུཊེ པཊིཝསཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཛམྦུདཱིཔཏལེ ཨེཀསྨིཾ སརེ སཔརིཝཱརོ སཡཾཛཱཏསཱལིཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ སུཝཎྞཀིལཉྫཾ པཏྠརནྟོ ཝིཡ མཧནྟེན པརིཝཱརེན བཱརཱཎསིནགརསྶ མཏྠཀེན མནྡམནྡཱཡ ཝིལཱསགཏིཡཱ ཙིཏྟཀཱུཊཾ གཙྪཏི. ཨཐ ནཾ བཱརཱཎསིརཱཛཱ དིསྭཱ ‘‘ཨིམིནཱཔི མཱདིསེན རཉྙཱ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཨམཙྩཱནཾ ཝཏྭཱ ཏསྨིཾ སིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནཾ གཧེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སབྦཏཱུརིཡཱནི པགྒཎྷཱཔེསི. མཧཱསཏྟོ ཨཏྟནོ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟཾ དིསྭཱ ཧཾསེ པུཙྪི ‘‘རཱཛཱ ¶ , མམ ཨེཝརཱུཔཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟོ ཀིཾ པཙྩཱསཱིསཏཱི’’ཏི? ‘‘ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཾ དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི རཉྙོ ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝོ ཧོཏཱུ’’ཏི རཉྙཱ སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཐེཀདིཝསཾ རཉྙོ ཨུཡྻཱནཾ གཏཀཱལེ ཨནོཏཏྟདཧཾ གནྟྭཱ ཨེཀེན པཀྑེན ཨུདཀཾ, ཨེཀེན ཙནྡནཙུཎྞཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཏེན ཨུདཀེན ནྷཱཔེཏྭཱ ཙནྡནཙུཎྞེན ཨོཀིརིཏྭཱ མཧཱཛནསྶ པསྶནྟསྶེཝ སཔརིཝཱརོ ཙིཏྟཀཱུཊཾ ཨགམཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ རཱཛཱ མཧཱསཏྟཾ དཊྛུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ‘‘སཧཱཡོ མེ ཨཛྫ ཨཱགམིསྶཏི, སཧཱཡོ མེ ཨཛྫ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨཙྪཏི.

ཏདཱ མཧཱསཏྟསྶ ཀནིཊྛཱ དྭེ ཧཾསཔོཏཀཱ ‘‘སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིསྶཱམཱ’’ཏི མནྟེཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘མཡཾ སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཏཱཏཱ, སཱུརིཡཛཝོ ནཱམ སཱིགྷོ, སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིཏུཾ ན སཀྑིསྶཐ, ཨནྟརཱཝ ཝིནསྶིསྶཐ, མཱ གམིཏྠཱ’’ཏི. ཏེ དུཏིཡམྤི ཏཏིཡམྤི ཡཱཙིཾསུ, བོདྷིསཏྟོཔི ཏེ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཝཱརེསིཡེཝ. ཏེ མཱནཐདྡྷཱ ཨཏྟནོ བལཾ ཨཛཱནནྟཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨནཱཙིཀྑིཏྭཱཝ ‘‘སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིསྶཱམཱ’’ཏི སཱུརིཡེ ཨནུགྒཏེཡེཝ གནྟྭཱ ཡུགནྡྷརམཏྠཀེ ནིསཱིདིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ཏེ ཨདིསྭཱ ‘‘ཀཧཾ ནུ ཁོ གཏཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཏེ སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི, ཨནྟརཱཝ ཝིནསྶིསྶནྟི, ཛཱིཝིཏཾ ཏེསཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. སོཔི གནྟྭཱ ཡུགནྡྷརམཏྠཀེཡེཝ ནིསཱིདི. ཨཐ ཨུགྒཏེ སཱུརིཡམཎྜལེ ཧཾསཔོཏཀཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ པཀྑནྡིཾསུ, མཧཱསཏྟོཔི ཏེཧི སདྡྷིཾ པཀྑནྡི. ཀནིཊྛབྷཱཏིཀོ ¶ ཡཱཝ པུབྦཎྷསམཡཱ ཛཝིཏྭཱ ཀིལམི, པཀྑསནྡྷཱིསུ ཨགྒིཨུཊྛཱནཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ བོདྷིསཏྟསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི ‘‘བྷཱཏིཀ, ན སཀྐོམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཱ བྷཱཡི, ཛཱིཝིཏཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི པཀྑཔཉྫརེན པརིཀྑིཔིཏྭཱ ¶ ཨསྶཱསེཏྭཱ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏཾ ནེཏྭཱ ཧཾསཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ཋཔེཏྭཱ པུན པཀྑནྡིཏྭཱ སཱུརིཡཾ པཏྭཱ ཨིཏརེན སདྡྷིཾ པཱཡཱསི. སོཔི ཡཱཝ ཨུཔཀཊྛམཛ྄ཛྷནྷིཀཱ སཱུརིཡེན ¶ སདྡྷིཾ ཛཝིཏྭཱ ཀིལམི, པཀྑསནྡྷཱིསུ ཨགྒིཨུཊྛཱནཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི ‘‘བྷཱཏིཀ, ན སཀྐོམཱི’’ཏི. ཏམྤི མཧཱསཏྟོ ཏཐེཝ སམསྶཱསེཏྭཱ པཀྑཔཉྫརེནཱདཱཡ ཙིཏྟཀཱུཊམེཝ ཨགམཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སཱུརིཡོ ནབྷམཛ྄ཛྷཾ པཱཔུཎི.

ཨཐ མཧཱསཏྟོ ‘‘མམ ཨཛྫ སརཱིརབལཾ ཝཱིམཾསིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཀཝེགེན པཀྑནྡིཏྭཱ ཡུགནྡྷརམཏྠཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཏོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨེཀཝེགེན སཱུརིཡཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ཀཱལེན པུརཏོ, ཀཱལེན པཙྪཏོ ཛཝིཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝནཾ ནཱམ ནིརཏྠཀཾ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརསམྦྷཱུཏཾ, ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ, བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ མམ སཧཱཡཀསྶ རཉྙོ ཨཏྠཡུཏྟཾ དྷམྨཡུཏྟཾ ཀཐཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ནིཝཏྟིཏྭཱ སཱུརིཡེ ནབྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནཏིཀྐནྟེཡེཝ སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷཾ ཨནྟནྟེན ཨནུསཾཡཱཡིཏྭཱ ཝེགཾ པརིཧཱཔེནྟོ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨནྟནྟེན ཨནུསཾཡཱཡིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ པཱཔུཎི. དྭཱདསཡོཛནིཀཾ སཀལནགརཾ ཧཾསཙྪནྣཾ ཝིཡ ཨཧོསི, ཚིདྡཾ ནཱམ ན པཉྙཱཡི, ཨནུཀྐམེན ཝེགེ པརིཧཱཡནྟེ ཨཱཀཱསེ ཚིདྡཱནི པཉྙཱཡིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ཝེགཾ པརིཧཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསཏོ ཨོཏརིཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརསྶ ཨབྷིམུཁཊྛཱནེ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ‘‘ཨཱགཏོ མེ སཧཱཡོ’’ཏི སོམནསྶཔྤཏྟོ ཏསྶ ནིསཱིདནཏྠཱཡ ཀཉྩནཔཱིཋཾ པཉྙཔེཏྭཱ ‘‘སམྨ, པཝིས, ཨིདྷ ནིསཱིདཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༢༧.

‘‘ཨིདྷེཝ ཧཾས ནིཔཏ, པིཡཾ མེ ཏཝ དསྶནཾ;

ཨིསྶརོསི ཨནུཔྤཏྟོ, ཡམིདྷཏྠི པཝེདཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ‘‘ཨིདྷཱ’’ཏི ཀཉྩནཔཱིཋཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ནིཔཏཱཏི ནིསཱིད. ཨིསྶརོསཱིཏི ཏྭཾ ཨིམསྶ ཋཱནསྶ ཨིསྶརོ སཱམི ཧུཏྭཱ ཨཱགཏོསཱིཏི ཝདཏི. ཡམིདྷཏྠི པཝེདཡཱཏི ¶ ཡཾ ཨིམསྨིཾ ནིཝེསནེ ཨཏྠི, ཏཾ ཨཔརིསངྐནྟོ ཨམྷཱཀཾ ཀཐེཧཱིཏི.

མཧཱསཏྟོ ཀཉྩནཔཱིཋེ ནིསཱིདི. རཱཛཱ སཏཔཱཀསཧསྶཔཱཀེཧི ཏེལེཧི ཏསྶ པཀྑནྟརཱནི མཀྑེཏྭཱ ཀཉྩནཏཊྚཀེ མདྷུལཱཛེ ཙ མདྷུརོདཀཉྩ སཀྑརོདཀཉྩ དཱཔེཏྭཱ མདྷུརཔཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ¶ ‘‘སམྨ, ཏྭཾ ཨེཀཀོཝ ཨཱགཏོསི, ཀུཧིཾ ཨགམིཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. སོ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཝིཏྠཱརེན ཀཐེསི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨཱཧ ‘‘སམྨ, མམཔི སཱུརིཡེན སདྡྷིཾ ཛཝིཏཝེགཾ དསྶེཧཱི’’ཏི. མཧཱརཱཛ, ན སཀྐཱ སོ ཝེགོ དསྶེཏུནྟི. ཏེན ཧི མེ སརིཀྑཀམཏྟཾ ¶ དསྶེཧཱིཏི. སཱདྷུ, མཧཱརཱཛ, སརིཀྑཀམཏྟཾ དསྶེསྶཱམི, ཨཀྑཎཝེདྷཱི དྷནུགྒཧེ སནྣིཔཱཏེཧཱིཏི. རཱཛཱ སནྣིཔཱཏེསི. མཧཱསཏྟོ ཙཏྟཱརོ དྷནུགྒཧེ གཧེཏྭཱ ནིཝེསནཱ ཨོརུཡ྄ཧ རཱཛངྒཎེ སིལཱཐམྦྷཾ ནིཁཎཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ གཱིཝཱཡཾ གྷཎྚཾ བནྡྷཱཔེཏྭཱ སིལཱཐམྦྷམཏྠཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ དྷནུགྒཧེ ཐམྦྷཾ ནིསྶཱཡ ཙཏུདྡིསཱབྷིམུཁེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཙཏུདྡིསཱབྷིམུཁཱ ཙཏྟཱརི ཀཎྜཱནི ཁིཔནྟུ, ཏཱནི ཨཧཾ པཐཝིཾ ཨཔྤཏྟཱནེཝ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨེཏེསཾ པཱདམཱུལེ པཱཏེསྶཱམི. མམ ཀཎྜགཧཎཏྠཱཡ གཏབྷཱཝཾ གྷཎྚསདྡསཉྙཱཡ ཛཱནེཡྻཱསི, མཾ པན ན པསྶིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཁིཏྟཀཎྜཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཏེསཾ པཱདམཱུལེ པཱཏེཏྭཱ སིལཱཐམྦྷམཏྠཀེ ནིསིནྣམེཝ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘དིཊྛོ ཏེ, མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཾ ཝེགོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ ཝེགོ མཡ྄ཧཾ ནེཝ ཨུཏྟམོ, མཛ྄ཛྷིམོ, པརིཏྟོ ལཱམཀཝེགོ ཨེས, ཨེཝཾ སཱིགྷོ, མཧཱརཱཛ, ཨམྷཱཀཾ ཝེགོ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨཐ ནཾ རཱཛཱ པུཙྪི ‘‘སམྨ, ཨཏྠི པན ཏུམྷཱཀཾ ཝེགཏོ ཨཉྙོ སཱིགྷཏརོ ཝེགོ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛ, ཨམྷཱཀཾ ཨུཏྟམཝེགཏོཔི སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན སཏསཧསྶགུཎེན ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཡུསངྑཱརཱ སཱིགྷཏརཾ ཁཱིཡནྟི བྷིཛྫནྟི, ཁཡཾ གཙྪནྟཱི’’ཏི ཁཎིཀནིརོདྷཝསེན རཱུཔདྷམྨཱནཾ ནིརོདྷཾ དསྶེཏི, ཏཏོ ནཱམདྷམྨཱནཾ. རཱཛཱ མཧཱསཏྟསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ མརཎབྷཡབྷཱིཏོ སཏིཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ བྷཱུམིཡཾ པཏི, མཧཱཛནོ ཨུཏྲཱསཾ པཏྟོ ཨཧོསི. རཉྙོ མུཁཾ ཨུདཀེན སིཉྩིཏྭཱ ¶ སཏིཾ ལབྷཱཔེསི. ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, མཱ བྷཱཡི, མརཎསྶཏིཾ ¶ བྷཱཝེཧི, དྷམྨཾ ཙརཱཧི, དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོཧི, ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧི, དེཝཱ’’ཏི ཨོཝདི. ཨཐ རཱཛཱ ‘‘སཱམི, མཡཾ ཏུམྷཱདིསེན ཉཱཎབལསམྤནྣེན ཨཱཙརིཡེན ཝིནཱ ཝསིཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམ, ཙིཏྟཀཱུཊཾ ཨགནྟྭཱ མཡ྄ཧཾ དྷམྨཾ དེསེནྟོ མཡ྄ཧཾ ཨོཝཱདཱཙརིཡོ ཧུཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསཱཧཱི’’ཏི ཡཱཙནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༨.

‘‘སཝནེན ཨེཀསྶ པིཡཱ བྷཝནྟི, དིསྭཱ པནེཀསྶ ཝིཡེཏི ཚནྡོ;

དིསྭཱ ཙ སུཏྭཱ ཙ པིཡཱ བྷཝནྟི, ཀཙྩིནྣུ མེ པཱིཡསི དསྶནེན.

༢༩.

‘‘སཝནེན པིཡོ མེསི, བྷིཡྻོ ཙཱགམྨ དསྶནཾ;

ཨེཝཾ པིཡདསྶནོ མེ, ཝས ཧཾས མམནྟིཀེ’’ཏི.

ཏཱསཾ ཨཏྠོ – སམྨ ཧཾསརཱཛ སཝནེན ཨེཀསྶ ཨེཀཙྩེ པིཡཱ ཧོནྟི, ‘‘ཨེཝཾ གུཎོ ནཱམཱ’’ཏི སུཏྭཱ སཝནེན པིཡཱཡཏི, ཨེཀསྶ པན ཨེཀཙྩེ དིསྭཱཝ ཚནྡོ ཝིགཙྪཏི, པེམཾ ཨནྟརདྷཱཡཏི ¶ , ཁཱདིཏུཾ ཨཱགཏཱ ཡཀྑཱ ཝིཡ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཨེཀསྶ ཨེཀཙྩེ དིསྭཱ ཙ སུཏྭཱ ཙཱཏི ཨུབྷཡཐཱཔི པིཡཱ ཧོནྟི, ཏེན ཏཾ པུཙྪཱམི. ཀཙྩིནྣུ མེ པཱིཡསི དསྶནེནཱཏི ཀཙྩི ནུ ཏྭཾ མཾ པིཡཱཡསི, མཡ྄ཧཾ པན ཏྭཾ སཝནེན པིཡོཝ, དསྶནཾ པནཱགམྨ ཨཏིཔིཡོཝ. ཨེཝཾ མམ པིཡདསྶནོ སམཱནོ ཙིཏྟཀཱུཊཾ ཨགནྟྭཱ ཨིདྷ མམ སནྟིཀེ ཝསཱཏི.

བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧ –

༣༠.

‘‘ཝསེཡྻཱམ ཏཝཱགཱརེ, ནིཙྩཾ སཀྐཏཔཱུཛིཏཱ;

མཏྟོ ཙ ཨེཀདཱ ཝཛྫེ, ཧཾསརཱཛཾ པཙནྟུ མེ’’ཏི.

ཏཏྠ མཏྟོ ཙ ཨེཀདཱཏི མཧཱརཱཛ, མཡཾ ཏཝ གྷརེ ནིཙྩཾ པཱུཛིཏཱ ཝསེཡྻཱམ, ཏྭཾ པན ཀདཱཙི སུརཱམདམཏྟོ མཾསཁཱདནཏྠཾ ‘‘ཧཾསརཱཛཾ པཙནྟུ མེ’’ཏི ཝདེཡྻཱསི, ཨཐ ཨེཝཾ ཏཝ ཨནུཛཱིཝིནོ མཾ མཱརེཏྭཱ པཙེཡྻུཾ, ཏདཱཧཾ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི.

ཨཐསྶ ¶ ¶ རཱཛཱ ‘‘ཏེན ཧི མཛྫམེཝ ན པིཝིསྶཱམཱི’’ཏི པཊིཉྙཾ དཱཏུཾ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

༣༡.

‘‘དྷིརཏྠུ ཏཾ མཛྫཔཱནཾ, ཡཾ མེ པིཡཏརཾ ཏཡཱ;

ན ཙཱཔི མཛྫཾ པིསྶཱམི, ཡཱཝ མེ ཝཙྪསཱི གྷརེ’’ཏི.

ཏཏོ པརཾ བོདྷིསཏྟོ ཚ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༣༢.

‘‘སུཝིཛཱནཾ སིངྒཱལཱནཾ, སཀུཎཱནཉྩ ཝསྶིཏཾ;

མནུསྶཝསྶིཏཾ རཱཛ, དུབྦིཛཱནཏརཾ ཏཏོ.

༣༣.

‘‘ཨཔི ཙེ མཉྙཏཱི པོསོ, ཉཱཏི མིཏྟོ སཁཱཏི ཝཱ;

ཡོ པུབྦེ སུམནོ ཧུཏྭཱ, པཙྪཱ སམྤཛྫཏེ དིསོ.

༣༤.

‘‘ཡསྨིཾ མནོ ནིཝིསཏི, ཨཝིདཱུརེ སཧཱཔི སོ;

སནྟིཀེཔི ཧི སོ དཱུརེ, ཡསྨིཾ ནཱཝིསཏེ མནོ.

༣༥.

‘‘ཨནྟོཔི ¶ སོ ཧོཏི པསནྣཙིཏྟོ, པཱརཾ སམུདྡསྶ པསནྣཙིཏྟོ;

ཨནྟོཔི སོ ཧོཏི པདུཊྛཙིཏྟོ, པཱརཾ སམུདྡསྶ པདུཊྛཙིཏྟོ.

༣༦.

‘‘སཾཝསནྟཱ ཝིཝསནྟི, ཡེ དིསཱ ཏེ རཐེསབྷ;

ཨཱརཱ སནྟོ སཾཝསནྟི, མནསཱ རཊྛཝཌྜྷན.

༣༧.

‘‘ཨཏིཙིརཾ ནིཝཱསེན, པིཡོ བྷཝཏི ཨཔྤིཡོ;

ཨཱམནྟ ཁོ ཏཾ གཙྪཱམ, པུརཱ ཏེ ཧོམ ཨཔྤིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝསྶིཏནྟི མཧཱརཱཛ, ཏིརཙྪཱནགཏཱ ཨུཛུཧདཡཱ, ཏེན ཏེསཾ ཝསྶིཏཾ སུཝིཛཱནཾ, མནུསྶཱ པན ཀཀྑལཱ༹, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ དུབྦིཛཱནཏརནྟི ཨཏྠོ. ཡོ པུབྦེཏི ཡོ པུགྒལོ པཋམམེཝ ཨཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ མཡ྄ཧཾ ཉཱཏཀོ མིཏྟོ པཱཎསམོ སཁཱ’’ཏི ཨཔི ཨེཝཾ མཉྙཏི, སྭེཝ པཙྪཱ དིསོ ཝེརཱི སམྤཛྫཏི, ཨེཝཾ དུབྦིཛཱནཾ ནཱམ མནུསྶཧདཡནྟི. ནིཝིསཏཱིཏི མཧཱརཱཛ, ཡསྨིཾ པུགྒལེ པེམཝསེན མནོ ནིཝིསཏི, སོ དཱུརེ ¶ ཝསནྟོཔི ཨཝིདཱུརེ སཧཱཔི ཝསཏིཡེཝ ནཱམ. ཡསྨིཾ པན པུགྒལེ མནོ ན ནིཝིསཏི ཨཔེཏི, སོ སནྟིཀེ ཝསནྟོཔི དཱུརེཡེཝ.

ཨནྟོཔི སོ ཧོཏཱིཏི མཧཱརཱཛ, ཡོ སཧཱཡོ པསནྣཙིཏྟོ, སོ ཙིཏྟེན ཨལླཱིནཏྟཱ པཱརཾ སམུདྡསྶ ཝསནྟོཔི ཨནྟོཡེཝ ¶ ཧོཏི. ཡོ པན པདུཊྛཙིཏྟོ, སོ ཙིཏྟེན ཨནལླཱིནཏྟཱ ཨནྟོ ཝསནྟོཔི པཱརཾ སམུདྡསྶ ནཱམ. ཡེ དིསཱ ཏེཏི ཡེ ཝེརིནོ པཙྩཏྠིཀཱ, ཏེ ཨེཀཏོ ཝསནྟཱཔི དཱུརེ ཝསནྟིཡེཝ ནཱམ. སནྟོ པན པཎྜིཏཱ ཨཱརཱ ཋིཏཱཔི མེཏྟཱབྷཱཝིཏེན མནསཱ ཨཱཝཛྫེནྟཱ སཾཝསནྟིཡེཝ. པུརཱ ཏེ ཧོམཱཏི ཡཱཝ ཏཝ ཨཔྤིཡཱ ན ཧོམ, ཏཱཝདེཝ ཏཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ གཙྪཱམཱཏི ཝདཏི.

ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨཱཧ –

༣༨.

‘‘ཨེཝཾ ཙེ ཡཱཙམཱནཱནཾ, ཨཉྫལིཾ ནཱཝབུཛ྄ཛྷསི;

པརིཙཱརཀཱནཾ སཏཾ, ཝཙནཾ ན ཀརོསི ནོ;

ཨེཝཾ ཏཾ ཨབྷིཡཱཙཱམ, པུན ཀཡིརཱསི པརིཡཱཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨེཝཾ ཙེཏི སཙེ ཧཾསརཱཛ, ཨེཝཾ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཡཱཙམཱནཱནཾ ཨམྷཱཀཾ ཨིམཾ ཨཉྫལིཾ ནཱཝབུཛ྄ཛྷསི, ཏཝ པརིཙཱརཀཱནཾ སམཱནཱནཾ ཝཙནཾ ན ཀརོསི, ཨཐ ནཾ ཨེཝཾ ཡཱཙཱམ. པུན ཀཡིརཱསི པརིཡཱཡནྟི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨིདྷ ཨཱགམནཱཡ ཝཱརཾ ཀརེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧ –

༣༩.

‘‘ཨེཝཾ ཙེ ནོ ཝིཧརཏཾ, ཨནྟརཱཡོ ན ཧེསྶཏི;

ཏུཡ྄ཧཾ ཙཱཔི མཧཱརཱཛ, མཡ྄ཧཉྩ རཊྛཝཌྜྷན;

ཨཔྤེཝ ནཱམ པསྶེམུ, ཨཧོརཏྟཱནམཙྩཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨེཝཾ ཙེ ནོཏི མཧཱརཱཛ, མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, སཙེ ཨམྷཱཀམྤི ཨེཝཾ ཝིཧརནྟཱནཾ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ ན བྷཝིསྶཏི, ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨུབྷོ ཨཉྙམཉྙཾ པསྶིསྶཱམ, ཨཔིཙ ཏྭཾ མཡཱ དིནྣཾ ཨོཝཱདམེཝ མམ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨེཝཾ ཨིཏྟརཛཱིཝིཏེ ལོཀསནྣིཝཱསེ ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོནྟོ དས རཱཛདྷམྨེ ཨཀོཔེཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཧི, ཨེཝཉྷི ¶ མེ ཨོཝཱདཾ ཀརོནྟོ མཾ པསྶིསྶཏིཡེཝཱཏི. ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ རཱཛཱནཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཙིཏྟཀཱུཊཔབྦཏམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟེནཔི མཡཱ ཨཱཡུསངྑཱརཱནཾ དུབྦལབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ དྷམྨོ དེསིཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཀནིཊྛོ མོགྒལླཱནོ, མཛ྄ཛྷིམོ སཱརིཔུཏྟོ, སེསཧཾསགཎཱ བུདྡྷཔརིསཱ, ཛཝནཧཾསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཛཝནཧཾསཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༤༧༧] ༤. ཙཱུལ༹ནཱརདཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ན ¶ ཏེ ཀཊྛཱནི བྷིནྣཱནཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཐུལླཀུམཱརིཀཱཔལོབྷནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱཝཏྠིཝཱསིནོ ཀིརེཀསྶ ཀུལསྶ པནྣརསསོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀཱ དྷཱིཏཱ ཨཧོསི སོབྷགྒཔྤཏྟཱ, ན ཙ ནཾ ཀོཙི ཝཱརེསི. ཨཐསྶཱ མཱཏཱ ཙིནྟེསི ‘‘མམ དྷཱིཏཱ ཝཡཔྤཏྟཱ, ན ཙ ནཾ ཀོཙི ཝཱརེཏི, ཨཱམིསེན མཙྪཾ ཝིཡ ཨེཏཱཡ ཨེཀཾ སཱཀིཡབྷིཀྑུཾ པལོབྷེཏྭཱ ཨུཔྤབྦཱཛེཏྭཱ ¶ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏདཱ ཙ སཱཝཏྠིཝཱསཱི ཨེཀོ ཀུལཔུཏྟོ སཱསནེ ཨུརཾ དཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ སིཀྑཱཀཱམཏཾ པཧཱཡ ཨཱལསིཡོ སརཱིརམཎྜནམནུཡུཏྟོ ཝིཧཱསི. མཧཱཨུཔཱསིཀཱ གེཧེ ཡཱགུཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཱནི སམྤཱདེཏྭཱ དྭཱརེ ཋཏྭཱ ཨནྟརཝཱིཐིཡཱ གཙྪནྟེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ རསཏཎྷཱཡ བནྡྷིཏྭཱ གཧེཏུཾ སཀྐུཎེཡྻརཱུཔཾ ཨུཔདྷཱརེནྟཱི ཏེཔིཊཀཨཱབྷིདྷམྨིཀཝིནཡདྷརཱནཾ མཧནྟེན པརིཝཱརེན གཙྪནྟཱནཾ ཨནྟརེ ཀཉྩི གཡ྄ཧུཔགཾ ཨདིསྭཱ ཏེསཾ པཙྪཏོ གཙྪནྟཱནཾ མདྷུརདྷམྨཀཐིཀཱནཾ ཨཙྪིནྣཝལཱཧཀསདིསཱནཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཨནྟརེ ཀཉྩི ཨདིསྭཱཝ ཨེཀཾ ཡཱཝ བཧི ཨཔངྒཱ ཨཀྑཱིནི ཨཉྫེཏྭཱ ཀེསེ ཨོསཎྷེཏྭཱ དུཀཱུལནྟརཝཱསཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ གྷཊིཏམཊྛཾ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ མཎིཝཎྞཔཏྟཾ ཨཱདཱཡ མནོརམཾ ཚཏྟཾ དྷཱརཡམཱནཾ ཝིསྶཊྛིནྡྲིཡཾ ཀཱཡདལ༹ྷིབཧུལཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམཾ སཀྐཱ གཎྷིཏུ’’ནྟི གནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨེཐ ¶ , བྷནྟེ’’ཏི གྷརཾ ཨཱནེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཱགུཨཱདཱིཧི པརིཝིསིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘བྷནྟེ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨིདྷེཝཱགཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོཔི ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏཏྠེཝ གནྟྭཱ ཨཔརབྷཱགེ ཝིསྶཱསིཀོ ཨཧོསི.

ཨཐེཀདིཝསཾ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ ཏསྶ སཝནཔཐེ ཋཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགམཏྟཱ ཨཏྠི, ཏཐཱརཱུཔོ པན མེ པུཏྟོ ཝཱ ཛཱམཱཏཱ ཝཱ གེཧཾ ཝིཙཱརིཏུཾ སམཏྠོ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིམཏྠཾ ནུ ཁོ ཀཐེཏཱི’’ཏི ཐོཀཾ ཧདཡེ ཝིདྡྷོ ཝིཡ ཨཧོསི. སཱ དྷཱིཏརཾ ཨཱཧ ‘‘ཨིམཾ པལོབྷེཏྭཱ ཏཝ ཝསེ ཝཏྟཱཔེཧཱི’’ཏི. སཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ མཎྜིཏཔསཱདྷིཏཱ ཨིཏྠིཀུཏྟཝིལཱསེཧི ཏཾ པལོབྷེསི. ཐུལླཀུམཱརིཀཱཏི ¶ ན ཙ ཐཱུལསརཱིརཱ དཊྛབྦཱ, ཐཱུལཱ ཝཱ ཧོཏུ ཀིསཱ ཝཱ, པཉྩཀཱམགུཎིཀརཱགེན པན ཐཱུལཏཱཡ ‘‘ཐུལླཀུམཱརིཀཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. སོ དཧརོ ཀིལེསཝསིཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘ན དཱནཱཧཾ བུདྡྷསཱསནེ པཏིཊྛཱཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ ཨསུཀཊྛཱནཾ ནཱམ གམིསྶཱམི, ཏཏྲ མེ ཝཏྠཱནི པེསེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ ‘‘ཨུཀྐཎྛིཏོསྨཱི’’ཏི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཨཱཧ. ཏེ ཏཾ ཨཱདཱཡ སཏྠུ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོ’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ. སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀེན ཨུཀྐཎྛཱཔིཏོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཐུལླཀུམཱརིཀཱཡ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ པུབྦེཔེསཱ ཏཝ ཨརཉྙེ ཝསནྟསྶ བྲཧྨཙརིཡནྟརཱཡཾ ཀཏྭཱ མཧནྟཾ ཨནཏྠམཀཱསི, པུན ཏྭཾ ཨེཏམེཝ ནིསྶཱཡ ཀསྨཱ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཀཱསིརཊྛེ མཧཱབྷོགེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨུགྒཧིཏསིཔྤོ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེསི, ཨཐསྶ བྷརིཡཱ ཨེཀཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡིཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི. སོ ‘‘ཡཐེཝ མེ པིཡབྷརིཡཱཡ, ཨེཝཾ མཡིཔི མརཎཾ ཨཱགམིསྶཏི, ཀིཾ མེ གྷརཱཝཱསེན, པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཀཱམེ པཧཱཡ པུཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ ཨརཉྙེ ཝིཧཱསི. ཏདཱ པཙྩནྟཝཱསིནོ ཙོརཱ ཛནཔདཾ པཝིསིཏྭཱ ¶ གཱམཾ པཧརིཏྭཱ ཀརམརེ གཧེཏྭཱ བྷཎྜིཀཾ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ པུན པཙྩནྟཾ པཱཔཡིཾསུ. ཏེསཾ ཨནྟརེ ཨེཀཱ ཨབྷིརཱུཔཱ ཀུམཱརིཀཱ ཀེརཱཊིཀཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེ ཨམྷེ གཧེཏྭཱ དཱསིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིསྶནྟི, ཨེཀེན ཨུཔཱཡེན པལཱཡིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱམི, སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཱཏུཀཱམཱམྷི, ཐོཀཾ པཊིཀྐམིཏྭཱ ཏིཊྛཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཙོརེ ཝཉྩེཏྭཱ པལཱཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསནྟཱི བོདྷིསཏྟསྶ པུཏྟཾ ཨསྶམེ ཋཔེཏྭཱ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏཀཱལེ པུབྦཎྷསམཡེ ཏཾ ཨསྶམཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ཏཾ ཏཱཔསཀུམཱརཾ ¶ ཀཱམརཏིཡཱ པལོབྷེཏྭཱ སཱིལམསྶ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསེ ཝཏྟེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཨརཉྙཝཱསེན, ཨེཧི གཱམཾ གནྟྭཱ ཝསིསྶཱམ, ཏཏྲ ཧི རཱུཔཱདཡོ ཀཱམགུཎཱ སུལབྷཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོཔི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘པིཏཱ ཏཱཝ མེ ཨརཉྙཏོ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིཏུཾ གཏོ, ཏཾ དིསྭཱ ཨུབྷོཔི ཨེཀཏོཝ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ.

སཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ ཏརུཎདཱརཀོ ན ཀིཉྩི ཛཱནཱཏི, པིཏརཱ པནསྶ མཧལླཀཀཱལེ པབྦཛིཏེན བྷཝིཏབྦཾ, སོ ཨཱགནྟྭཱ ‘ཨིདྷ ཀིཾ ཀརོསཱི’ཏི མཾ པོཐེཏྭཱ པཱདེ གཧེཏྭཱ ཀཌྜྷེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཁིཔིསྶཏི, ཏསྨིཾ ཨནཱགཏེཡེཝ པལཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨཧཾ པུརཏོ གཙྪཱམི, ཏྭཾ པཙྪཱ ཨཱགཙྪེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ མགྒསཉྙཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པཀྐཱམི. སོ ཏསྶཱ གཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔྤནྣདོམནསྶོ ཡཐཱ པུརེ ཀིཉྩི ཝཏྟཾ ཨཀཏྭཱ སསཱིསཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨནྟོཔཎྞསཱལཱཡ པཛ྄ཛྷཱཡནྟོ ནིཔཛྫི. མཧཱསཏྟོ ཕལཱཕལཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶཱ པདཝལཉྫཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཱཏུགཱམསྶ པདཝལཉྫོ, ‘‘པུཏྟསྶ མམ སཱིལཾ བྷིནྣཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ཕལཱཕལཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ པུཏྟཾ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༠.

‘‘ན ཏེ ཀཊྛཱནི བྷིནྣཱནི, ན ཏེ ཨུདཀམཱབྷཏཾ;

ཨགྒཱིཔི ཏེ ན ཧཱཔིཏོ, ཀིཾ ནུ མནྡོཝ ཛྷཱཡསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨགྒཱིཔི ཏེ ན ཧཱཔིཏོཏི ཨགྒིཔི ཏེ ན ཛཱལིཏོ. མནྡོཝཱཏི ནིཔྤཉྙོ ཨནྡྷབཱལོ ཝིཡ.

སོ པིཏུ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ གཱརཝེནེཝ ཨརཉྙཝཱསེ ཨནུསྶཱཧཾ པཝེདེནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༤༡.

‘‘ན ¶ ཨུསྶཧེ ཝནེ ཝཏྠུཾ, ཀསྶཔཱམནྟཡཱམི ཏཾ;

དུཀྑོ ཝཱསོ ཨརཉྙམྷི, རཊྛཾ ཨིཙྪཱམི གནྟཝེ.

༤༢.

‘‘ཡཐཱ ཨཧཾ ཨིཏོ གནྟྭཱ, ཡསྨིཾ ཛནཔདེ ཝསཾ;

ཨཱཙཱརཾ བྲཧྨེ སིཀྑེཡྻཾ, ཏཾ དྷམྨཾ ཨནུསཱས མ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཀསྶཔཱམནྟཡཱམི ཏནྟི ཀསྶཔ ཨཱམནྟཡཱམི ཏཾ. གནྟཝེཏི གནྟུཾ. ཨཱཙཱརནྟི ཡསྨིཾ ཛནཔདེ ཝསཱམི, ཏཏྠ ཝསནྟོ ཡཐཱ ཨཱཙཱརཾ ཛནཔདཙཱརིཏྟཾ སིཀྑེཡྻཾ ཛཱནེཡྻཾ, ཏཾ དྷམྨཾ ཨནུསཱས ཨོཝདཱཧཱིཏི ཝདཏི.

མཧཱསཏྟོ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏ, དེསཙཱརིཏྟཾ ཏེ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༤༣.

‘‘སཙེ ཨརཉྙཾ ཧིཏྭཱན, ཝནམཱུལཕལཱནི ཙ;

རཊྛེ རོཙཡསེ ཝཱསཾ, ཏཾ དྷམྨཾ ནིསཱམེཧི མེ.

༤༤.

‘‘ཝིསཾ མཱ པཊིསེཝིཏྠོ, པཔཱཏཾ པརིཝཛྫཡ;

པངྐེ ཙ མཱ ཝིསཱིདིཏྠོ, ཡཏྟོ ཙཱསཱིཝིསེ ཙརེ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨནྟི སཙེ རཊྛཝཱསཾ རོཙེསི, ཏེན ཧི ཏྭཾ ཛནཔདཙཱརིཏྟཾ དྷམྨཾ ནིསཱམེཧི. ཡཏྟོ ཙཱསཱིཝིསེཏི ཨཱསཱིཝིསསྶ སནྟིཀེ ཡཏྟོ པཊིཡཏྟོ ཙརེཡྻཱསི, སཀྐོནྟོ ཨཱསཱིཝིསཾ པརིཝཛྫེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཱཔསཀུམཱརོ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཨཏྠཾ ཨཛཱནནྟོ པུཙྪི –

༤༥.

‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཝིསཾ པཔཱཏོ ཝཱ, པངྐོ ཝཱ བྲཧྨཙཱརིནཾ;

ཀཾ ཏྭཾ ཨཱསཱིཝིསཾ བྲཱུསི, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.

ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི –

༤༦.

‘‘ཨཱསཝོ ཏཱཏ ལོཀསྨིཾ, སུརཱ ནཱམ པཝུཙྩཏི;

མནུཉྙོ སུརབྷཱི ཝགྒུ, སཱདུ ཁུདྡརསཱུཔམོ;

ཝིསཾ ཏདཱཧུ ཨརིཡཱ སེ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ནཱརད.

༤༧.

‘‘ཨིཏྠིཡོ ¶ ཏཱཏ ལོཀསྨིཾ, པམཏྟཾ པམཐེནྟི ཏཱ;

ཧརནྟི ཡུཝིནོ ཙིཏྟཾ, ཏཱུལཾ བྷཊྛཾཝ མཱལུཏོ;

པཔཱཏོ ཨེསོ ཨཀྑཱཏོ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ནཱརད.

༤༨.

‘‘ལཱབྷོ སིལོཀོ སཀྐཱརོ, པཱུཛཱ པརཀུལེསུ ཙ;

པངྐོ ཨེསོ ཙ ཨཀྑཱཏོ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ནཱརད.

༤༩.

‘‘སསཏྠཱ ཏཱཏ རཱཛཱནོ, ཨཱཝསནྟི མཧིཾ ཨིམཾ;

ཏེ ཏཱདིསེ མནུསྶིནྡེ, མཧནྟེ ཏཱཏ ནཱརད.

༥༠.

‘‘ཨིསྶརཱནཾ ¶ ཨདྷིཔཏཱིནཾ, ན ཏེསཾ པཱདཏོ ཙརེ;

ཨཱསཱིཝིསོཏི ཨཀྑཱཏོ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ནཱརད.

༥༡.

‘‘བྷཏྟཏྠོ བྷཏྟཀཱལེ ཙ, ཡཾ གེཧམུཔསངྐམེ;

ཡདེཏྠ ཀུསལཾ ཛཉྙཱ, ཏཏྠ གྷཱསེསནཾ ཙརེ.

༥༢.

‘‘པཝིསིཏྭཱ པརཀུལཾ, པཱནཏྠཾ བྷོཛནཱཡ ཝཱ;

མིཏཾ ཁཱདེ མིཏཾ བྷུཉྫེ, ན ཙ རཱུཔེ མནཾ ཀརེ.

༥༣.

‘‘གོཊྛཾ མཛྫཾ ཀིརཱཊཉྩ, སབྷཱ ནིཀིརཎཱནི ཙ;

ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཧི, ཡཱནཱིཝ ཝིསམཾ པཐ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨཱསཝོཏི པུཔྥཱསཝཱདི. ཝིསཾ ཏདཱཧཱུཏི ཏཾ ཨཱསཝསངྑཱཏཾ སུརཾ ཨརིཡཱ ‘‘བྲཧྨཙརིཡསྶ ཝིས’’ནྟི ཝདནྟི. པམཏྟནྟི མུཊྛསྶཏིཾ. ཏཱུལཾ བྷཊྛཾཝཱཏི རུཀྑཱ བྷསྶིཏྭཱ པཏིཏཏཱུལཾ ཝིཡ. ཨཀྑཱཏོཏི བུདྡྷཱདཱིཧི ཀཐིཏོ. སིལོཀོཏི ཀིཏྟིཝཎྞོ. སཀྐཱརོཏི ཨཉྫལིཀམྨཱདི. པཱུཛཱཏི གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཱ. པངྐོཏི ཨེས ཨོསཱིདཱཔནཊྛེན ‘‘པངྐོ’’ཏི ཨཀྑཱཏོ. མཧནྟེཏི མཧནྟབྷཱཝཔྤཏྟེ. ན ཏེསཾ པཱདཏོ ཙརེཏི ཏེསཾ སནྟིཀེ ན ཙརེ, རཱཛཀུལཱུཔཀོ ན བྷཝེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྠོ. རཱཛཱནོ ཧི ཨཱསཱིཝིསཱ ཝིཡ མུཧུཏྟེནེཝ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨནཡབྱསནཾ པཱཔེནྟི. ཨཔིཙ ཨནྟེཔུརཔྤཝེསནེ ཝུཏྟཱདཱིནཝཝསེནཔེཏྠ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

བྷཏྟཏྠོཏི ¶ བྷཏྟེན ཨཏྠིཀོ ཧུཏྭཱ. ཡདེཏྠ ཀུསལནྟི ཡཾ ཏེསུ ཨུཔསངྐམིཏབྦེསུ གེཧེསུ ཀུསལཾ ཨནཝཛྫཾ པཉྩཨགོཙརརཧིཏཾ ཛཱནེཡྻཱསི, ཏཏྠ གྷཱསེསནཾ ཙརེཡྻཱསཱིཏི ཨཏྠོ. ན ཙ རཱུཔེ མནཾ ཀརེཏི པརཀུལེ མཏྟཉྙཱུ ཧུཏྭཱ བྷོཛནཾ བྷུཉྫནྟོཔི ཏཏྠ ཨིཏྠིརཱུཔེ མནཾ མཱ ཀརེཡྻཱསི, མཱ ཙཀྑུཾ ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨིཏྠིརཱུཔེ ནིམིཏྟཾ གཎྷེཡྻཱསཱིཏི ཝདཏི. གོཊྛཾ མཛྫཾ ཀིརཱཊནྟི ཨཡཾ པོཏྠཀེསུ པཱཋོ, ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘གོཊྛཾ མཛྫཾ ཀིརཱསཉྩཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘གོཊྛནྟི གུནྣཾ ཋིཏཊྛཱནཾ. མཛྫནྟི པཱནཱགཱརཾ. ཀིརཱསནྟི དྷུཏྟཀེརཱཊིཀཛན’’ནྟི ཝུཏྟཾ. སབྷཱ ནིཀིརཎཱནི ཙཱཏི སབྷཱཡོ ཙ ཧིརཉྙསུཝཎྞཱནཾ ནིཀིརཎཊྛཱནཱནི ཙ. ཨཱརཀཱཏི ཨེཏཱནི སབྦཱནི དཱུརཏོ པརིཝཛྫེཡྻཱསི. ཡཱནཱིཝཱཏི སཔྤིཏེལཡཱནེན གཙྪནྟོ ཝིསམཾ མགྒཾ ཝིཡ.

མཱཎཝོ པིཏུ ཀཐེནྟསྶེཝ སཏིཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨལཾ མེ མནུསྶཔཐེནཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐསྶ པིཏཱ ¶ མེཏྟཱདིབྷཱཝནཾ ཨཱཙིཀྑི. སོ ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱ ནིབྦཏྟེསི. ཨུབྷོཔི པིཏཱཔུཏྟཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཱ ཀུམཱརིཀཱ ཨཡཾ ཀུམཱརིཀཱ ཨཧོསི, ཏཱཔསཀུམཱརོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ, པིཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཙཱུལ༹ནཱརདཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༤༧༨] ༥. དཱུཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ

དཱུཏེ ཏེ བྲཧྨེ པཱཧེསིནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཏྟནོ པཉྙཱཔསཾསནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. དྷམྨསབྷཱཡཾ བྷིཀྑཱུ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘པསྶཐ, ཨཱཝུསོ, དསབལསྶ ཨུཔཱཡཀོསལླཾ, ནནྡསྶ ¶ སཀྱཔུཏྟསྶ ཨཙྪརཱགཎཾ དསྶེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ཨདཱསི, ཙཱུལ༹པནྠཀསྶ པིལོཏིཀཾ དཏྭཱ སཧ པཊིསམྦྷིདཱཧི ཨརཧཏྟཾ ཨདཱསི, ཀམྨཱརཔུཏྟསྶ པདུམཾ དསྶེཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ཨདཱསི, ཨེཝཾ ནཱནཱཨུཔཱཡེཧི སཏྟེ ཝིནེཏཱི’’ཏི ¶ . སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏོ ཨིདཱནེཝ ‘ཨིམིནཱ ཨིདཾ ཧོཏཱི’ཏི ཨུཔཱཡཀུསལོ, པུབྦེཔི ཨུཔཱཡཀུསལོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཛནཔདོ ཨཧིརཉྙོ ཨཧོསི. སོ ཧི ཛནཔདཾ པཱིལེ༹ཏྭཱ དྷནམེཝ སཾཀཌྜྷི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཀཱསིགཱམེ བྲཱཧྨཎཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ ‘‘པཙྪཱ དྷམྨེན བྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ ཨཱཙརིཡདྷནཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སིཔྤཾ པཊྛཔེཏྭཱ ནིཊྛིཏསིཔྤོ ཨནུཡོགཾ དཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཏུམྷཱཀཾ དྷནཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ནིཀྑམྨ ཛནཔདེ ཙརནྟོ དྷམྨེན སམེན པརིཡེསིཏྭཱ སཏྟ ནིཀྑེ ལབྷིཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ གངྒཾ ཨོཏརིཏུཾ ནཱཝཾ ཨབྷིརུཧི. ཏསྶ ཏཏྠ ནཱཝཱཡ ཝིཔརིཝཏྟམཱནཱཡ ཏཾ སུཝཎྞཾ ཨུདཀེ པཏི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘དུལླབྷཾ ཧིརཉྙཾ, ཛནཔདེ པུན ཨཱཙརིཡདྷནེ པརིཡེསིཡམཱནེ ¶ པཔཉྩོ བྷཝིསྶཏི, ཡཾནཱུནཱཧཾ གངྒཱཏཱིརེཡེཝ ནིརཱཧཱརོ ནིསཱིདེཡྻཾ, ཏསྶ མེ ནིསིནྣབྷཱཝཾ ཨནུཔུབྦེན རཱཛཱ ཛཱནིསྶཏི, ཏཏོ ཨམཙྩེ པེསེསྶཏི, ཨཧཾ ཏེཧི སདྡྷིཾ ན མནྟེསྶཱམི, ཏཏོ རཱཛཱ སཡཾ ཨཱགམིསྶཏི, ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན ཏསྶ སནྟིཀེ ཨཱཙརིཡདྷནཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ གངྒཱཏཱིརེ ཨུཏྟརིསཱཊཀཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཡཉྙསུཏྟཾ བཧི ཋཔེཏྭཱ རཛཏཔཊྚཝཎྞེ ཝཱལུཀཏལེ སུཝཎྞཔཊིམཱ ཝིཡ ནིསཱིདི. ཏཾ ནིརཱཧཱརཾ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ མཧཱཛནོ ‘‘ཀསྨཱ ནིསིནྣོསཱི’’ཏི པུཙྪི, ཀསྶཙི ན ཀཐེསི. པུནདིཝསེ དྭཱརགཱམཝཱསིནོ ཏསྶ ཏཏྠ ནིསིནྣབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ པུཙྪིཾསུ, ཏེསམྤི ན ཀཐེསི. ཏེ ཏསྶ ཀིལམཐཾ དིསྭཱ པརིདེཝནྟཱ པཀྐམིཾསུ. ཏཏིཡདིཝསེ ནགརཝཱསིནོ ཨཱགམིཾསུ, ཙཏུཏྠདིཝསེ ནགརཏོ ཨིསྶརཛནཱ, པཉྩམདིཝསེ རཱཛཔུརིསཱ. ཚཊྛདིཝསེ རཱཛཱ ཨམཙྩེ པེསེསི, ཏེཧིཔི སདྡྷིཾ ན ཀཐེསི. སཏྟམདིཝསེ རཱཛཱ བྷཡཊྚིཏོ ཧུཏྭཱ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༤.

‘‘དཱུཏེ ཏེ བྲཧྨེ པཱཧེསིཾ, གངྒཱཏཱིརསྨི ཛྷཱཡཏོ;

ཏེསཾ པུཊྛོ ན བྱཱཀཱསི, དུཀྑཾ གུཡ྄ཧམཏཾ ནུ ཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ དུཀྑཾ གུཡ྄ཧམཏཾ ནུ ཏེཏི ཀིཾ ནུ ཁོ, བྲཱཧྨཎ, ཡཾ ཏཝ དུཀྑཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཾ ཏེ གུཡ྄ཧམེཝ མཏཾ, ན ཨཉྙསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦནྟི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, དུཀྑཾ ནཱམ ཧརིཏུཾ སམཏྠསྶེཝ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ན ཨཉྙསྶཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཏྟ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༥༥.

‘‘སཙེ ཏེ དུཀྑམུཔྤཛྫེ, ཀཱསཱིནཾ རཊྛཝཌྜྷན;

མཱ ཁོ ནཾ ཏསྶ ཨཀྑཱཧི, ཡོ ཏཾ དུཀྑཱ ན མོཙཡེ.

༥༦.

‘‘ཡོ ཏསྶ དུཀྑཛཱཏསྶ, ཨེཀངྒམཔི བྷཱགསོ;

ཝིཔྤམོཙེཡྻ དྷམྨེན, ཀཱམཾ ཏསྶ པཝེདཡ.

༥༧.

‘‘སུཝིཛཱནཾ སིངྒཱལཱནཾ, སཀུཎཱནཉྩ ཝསྶིཏཾ;

མནུསྶཝསྶིཏཾ རཱཛ, དུབྦིཛཱནཏརཾ ཏཏོ.

༥༨.

‘‘ཨཔི ¶ ཙེ མཉྙཏཱི པོསོ, ཉཱཏི མིཏྟོ སཁཱཏི ཝཱ;

ཡོ པུབྦེ སུམནོ ཧུཏྭཱ, པཙྪཱ སམྤཛྫཏེ དིསོ.

༥༩.

‘‘ཡོ ཨཏྟནོ དུཀྑམནཱནུཔུཊྛོ, པཝེདཡེ ཛནྟུ ཨཀཱལརཱུཔེ;

ཨཱནནྡིནོ ཏསྶ བྷཝནྟི མིཏྟཱ, ཧིཏེསིནོ ཏསྶ དུཁཱི བྷཝནྟི.

༦༠.

‘‘ཀཱལཉྩ ཉཏྭཱན ཏཐཱཝིདྷསྶ, མེདྷཱཝིནཾ ཨེཀམནཾ ཝིདིཏྭཱ;

ཨཀྑེཡྻ ཏིབྦཱནི པརསྶ དྷཱིརོ, སཎྷཾ གིརཾ ཨཏྠཝཏིཾ པམུཉྩེ.

༦༡.

‘‘སཙེ ཙ ཛཉྙཱ ཨཝིསཡ྄ཧམཏྟནོ, ན ཏེ ཧི མཡ྄ཧཾ སུཁཱགམཱཡ;

ཨེཀོཝ ཏིབྦཱནི སཧེཡྻ དྷཱིརོ, སཙྩཾ ཧིརོཏྟཔྤམཔེཀྑམཱནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨུཔྤཛྫེཏི སཙེ ཏཝ ཨུཔྤཛྫེཡྻ. མཱ ཨཀྑཱཧཱིཏི མཱ ཀཐེཧི. དུབྦིཛཱནཏརཾ ཏཏོཏི ཏཏོ ཏིརཙྪཱནགཏཝསྶིཏཏོཔི དུབྦིཛཱནཏརཾ, ཏསྨཱ ཏཐཏོ ཨཛཱནིཏྭཱ ཧརིཏུཾ ཨསམཏྠསྶ ཨཏྟནོ དུཀྑཾ ན ཀཐེཏབྦམེཝཱཏི. ཨཔི ཙེཏི གཱཐཱ ཝུཏྟཏྠཱཝ. ཨནཱནུཔུཊྛོཏི པུནཔྤུནཾ པུཊྛོ. པཝེདཡེཏི ཀཐེཏི. ཨཀཱལརཱུཔེཏི ཨཀཱལེ. ཀཱལནྟི ཨཏྟནོ གུཡ྄ཧསྶ ཀཐནཀཱལཾ. ཏཐཱཝིདྷསྶཱཏི པཎྜིཏཔུརིསཾ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀམནཾ ཝིདིཏྭཱ ཏཐཱཝིདྷསྶ ཨཱཙིཀྑེཡྻ. ཏིབྦཱནཱིཏི དུཀྑཱནི.

སཙེཏི ¶ ཡདི ཨཏྟནོ དུཀྑཾ ཨཝིསཡ྄ཧཾ ཨཏྟནོ ཝཱ པརེསཾ ཝཱ པུརིསཀཱརེན ཨཏེཀིཙྪཾ ཛཱནེཡྻ. ཏེ ཧཱིཏི ཏེ ཨེཝ ལོཀཔཝེཎིཀཱ, ཨཊྛལོཀདྷམྨཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཐ ཨཡཾ ལོཀཔཝེཎཱི ན མཡ྄ཧཾ ཨེཝ སུཁཱགམཱཡ ཨུཔྤནྣཱ, ཨཊྛཧི ལོཀདྷམྨེཧི པརིམུཏྟོ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཝཾ སནྟེ སུཁམེཝ པཏྠེནྟེན པརསྶ དུཀྑཱརོཔནཾ ནཱམ ན ཡུཏྟཾ, ནེཏཾ ཧིརོཏྟཔྤསམྤནྣེན ཀཏྟབྦཾ, ཨཏྠི ཙ མེ ཧིརཱི ཨོཏྟཔྤནྟི སཙྩཾ སཾཝིཛྫམཱནཾ ཨཏྟནི ཧིརོཏྟཔྤཾ ཨཔེཀྑམཱནོཝ ཨཉྙསྶ ཨནཱརོཙེཏྭཱ ཨེཀོཝ ཏིབྦཱནི སཧེཡྻ དྷཱིརོཏི.

ཨེཝཾ ¶ མཧཱསཏྟོ སཏྟཧི གཱཐཱཧི རཉྙོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡདྷནསྶ པརིཡེསིཏབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༦༢.

‘‘ཨཧཾ རཊྛེ ཝིཙརནྟོ, ནིགམེ རཱཛདྷཱནིཡོ;

བྷིཀྑམཱནོ མཧཱརཱཛ, ཨཱཙརིཡསྶ དྷནཏྠིཀོ.

༦༣.

‘‘གཧཔཏཱི རཱཛཔུརིསེ, མཧཱསཱལེ ཙ བྲཱཧྨཎེ;

ཨལཏྠཾ སཏྟ ནིཀྑཱནི, སུཝཎྞསྶ ཛནཱདྷིཔ;

ཏེ མེ ནཊྛཱ མཧཱརཱཛ, ཏསྨཱ སོཙཱམཧཾ བྷུསཾ.

༦༤.

‘‘པུརིསཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, མནསཱནུཝིཙིནྟིཏཱ;

ནཱལཾ དུཀྑཱ པམོཙེཏུཾ, ཏསྨཱ ཏེསཾ ན བྱཱཧརིཾ.

༦༥.

‘‘ཏྭཉྩ ¶ ཁོ མེ མཧཱརཱཛ, མནསཱནུཝིཙིནྟིཏོ;

ཨལཾ དུཀྑཱ པམོཙེཏུཾ, ཏསྨཱ ཏུཡ྄ཧཾ པཝེདཡི’’ནྟི.

ཏཏྠ བྷིཀྑམཱནོཏི ཨེཏེ གཧཔཏིཨཱདཡོ ཡཱཙམཱནོ. ཏེ མེཏི ཏེ སཏྟ ནིཀྑཱ མམ གངྒཾ ཏརནྟསྶ ནཊྛཱ, གངྒཱཡཾ པཏིཏཱ. པུརིསཱ ཏེཏི མཧཱརཱཛ, ཏཝ དཱུཏཔུརིསཱ. ཨནུཝིཙིནྟིཏཱཏི ‘‘ནཱལཾ ཨིམེ མཾ དུཀྑཱ མོཙེཏུ’’ནྟི མཡཱ ཉཱཏཱ. ཏསྨཱཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཏེསཾ ཨཏྟནོ དུཀྑཾ ནཱཙིཀྑིཾ. པཝེདཡིནྟི ཀཐེསིཾ.

རཱཛཱ ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘མཱ ཙིནྟཡི, བྲཱཧྨཎ, ཨཧཾ ཏེ ཨཱཙརིཡདྷནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི དྭིགུཎདྷནམདཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༦༦.

‘‘ཏསྶཱདཱསི ¶ པསནྣཏྟོ, ཀཱསཱིནཾ རཊྛཝཌྜྷནོ;

ཛཱཏརཱུཔམཡེ ནིཀྑེ, སུཝཎྞསྶ ཙཏུདྡསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཛཱཏརཱུཔམཡེཏི ཏེ སུཝཎྞསྶ ཙཏུདྡས ནིཀྑེ ཛཱཏརཱུཔམཡེཡེཝ ཨདཱསི, ན ཡསྶ ཝཱ ཏསྶ ཝཱ སུཝཎྞསྶཱཏི ཨཏྠོ.

མཧཱསཏྟོ རཉྙོ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ཨཱཙརིཡསྶ དྷནཾ དཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ རཱཛཱཔི ཏསྶོཝཱདེ ཋིཏོ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཡཐཱཀམྨཾ གཏཱ.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ ཨུཔཱཡཀུསལོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཨཱཙརིཡོ སཱརིཔུཏྟོ, བྲཱཧྨཎམཱཎཝོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

དཱུཏཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༤༧༩] ༦. ཀཱལིངྒབོདྷིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

རཱཛཱ ཀཱལིངྒོ ཙཀྐཝཏྟཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཱནནྡཏྠེརེན ཀཏཾ མཧཱབོདྷིཔཱུཛཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝེནེཡྻསངྒཧཏྠཱཡ ཧི ཏཐཱགཏེ ཛནཔདཙཱརིཀཾ པཀྐནྟེ སཱཝཏྠིཝཱསིནོ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠཱ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ ཨཉྙཾ པཱུཛནཱིཡཊྛཱནཾ ཨལབྷིཏྭཱ གནྡྷཀུཊིདྭཱརེ པཱཏེཏྭཱ ¶ གཙྪནྟི, ཏེ ཨུལཱ༹རཔཱམོཛྫཱ ན ཧོནྟི. ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ ཏཐཱགཏསྶ ཛེཏཝནཾ ཨཱགཏཀཱལེ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨཡཾ ཝིཧཱརོ ཏཐཱགཏེ ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟེ ནིཔཙྩཡོ ཧོཏི, མནུསྶཱནཾ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛནཱིཡཊྛཱནཾ ན ཧོཏི, སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཏཐཱགཏསྶ ཨིམམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨེཀསྶ པཱུཛནཱིཡཊྛཱནསྶ སཀྐུཎེཡྻབྷཱཝཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱགཏཾ པུཙྪི ‘‘ཀཏི ནུ ཁོ, བྷནྟེ, ཙེཏིཡཱནཱི’’ཏི? ‘‘ཏཱིཎི ཨཱནནྡཱ’’ཏི. ‘‘ཀཏམཱནི, བྷནྟེ, ཏཱིཎཱི’’ཏི? ‘‘སཱརཱིརིཀཾ པཱརིབྷོགིཀཾ ཨུདྡིསྶཀ’’ནྟི. ‘‘སཀྐཱ པན, བྷནྟེ, ཏུམྷེསུ དྷརནྟེསུཡེཝ ཙེཏིཡཾ ཀཱཏུ’’ནྟི. ‘‘ཨཱནནྡ, སཱརཱིརིཀཾ ན སཀྐཱ ཀཱཏུཾ. ཏཉྷི བུདྡྷཱནཾ པརིནིབྦཱནཀཱལེ ཧོཏི, ཨུདྡིསྶཀཾ ཨཝཏྠུཀཾ མམཱཡནམཏྟམེཝ ཧོཏི, བུདྡྷེཧི པརིབྷུཏྟོ མཧཱབོདྷིརུཀྑོ བུདྡྷེསུ དྷརནྟེསུཔི ཙེཏིཡམེཝཱ’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེསུ པཀྐནྟེསུ ཛེཏཝནཝིཧཱརོ ཨཔྤཊིསརཎོ ཧོཏི, མཧཱཛནོ པཱུཛནཱིཡཊྛཱནཾ ¶ ན ལབྷཏི, མཧཱབོདྷིཏོ བཱིཛཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛེཏཝནདྭཱརེ རོཔེསྶཱམི, བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, ཨཱནནྡ, རོཔེཧི, ཨེཝཾ སནྟེ ཛེཏཝནེ མམ ནིབདྡྷཝཱསོ ཝིཡ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ཐེརོ ཀོསལནརིནྡསྶ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཝིསཱཁཱདཱིནཉྩ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཛེཏཝནདྭཱརེ བོདྷིརོཔནཊྛཱནེ ཨཱཝཱཊཾ ཁཎཱཔེཏྭཱ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཛེཏཝནདྭཱརེ བོདྷིཾ རོཔེསྶཱམི, མཧཱབོདྷིཏོ མེ བོདྷིཔཀྐཾ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཱཀཱསེན བོདྷིམཎྜཾ གནྟྭཱ ཝཎྚཱ པརིགལནྟཾ ¶ པཀྐཾ བྷཱུམིཾ ཨསམྤཏྟམེཝ ཙཱིཝརེན སམྤཊིཙྪིཏྭཱ གཧེཏྭཱ ཨཱནནྡཏྠེརསྶ ཨདཱསི. ཨཱནནྡཏྠེརོ ‘‘ཨཛྫ བོདྷིཾ རོཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཀོསལརཱཛཱདཱིནཾ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ སཱཡནྷསམཡེ མཧནྟེན པརིཝཱརེན སབྦཱུཔཀརཎཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨཱགམི, ཏཐཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ ཝིསཱཁཱ ཙ ཨཉྙོ ཙ སདྡྷོ ཛནོ. ཐེརོ མཧཱབོདྷིརོཔནཊྛཱནེ མཧནྟཾ སུཝཎྞཀཊཱཧཾ ཋཔེཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཚིདྡཾ ཀཱརེཏྭཱ གནྡྷཀལལསྶ པཱུརེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ བོདྷིཔཀྐཾ རོཔེཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི རཉྙོ ཨདཱསི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘རཛྫཾ ནཱམ ན སབྦཀཱལཾ ཨམྷཱཀཾ ཧཏྠེ ཏིཊྛཏི, ཨིདཾ མཡཱ ཨནཱཐཔིཎྜིཀེན རོཔཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ¶ . སོ ཏཾ བོདྷིཔཀྐཾ མཧཱསེཊྛིསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི. ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གནྡྷཀལལཾ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ ཏཏྠ པཱཏེསི. ཏསྨིཾ ཏསྶ ཧཏྠཏོ མུཏྟམཏྟེཡེཝ སབྦེསཾ པསྶནྟཱནཉྙེཝ ནངྒལསཱིསཔྤམཱཎོ བོདྷིཁནྡྷོ པཎྞཱསཧཏྠུབྦེདྷོ ཨུཊྛཧི, ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨུདྡྷཉྩཱཏི པཉྩ མཧཱསཱཁཱ པཎྞཱསཧཏྠཱཝ ནིཀྑམིཾསུ. ཨིཏི སོ ཏངྑཎཉྙེཝ ཝནཔྤཏིཛེཊྛཀོ ཧུཏྭཱ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ཨཊྛཱརསམཏྟེ སུཝཎྞརཛཏགྷཊེ གནྡྷོདཀེན པཱུརེཏྭཱ ནཱིལུཔྤལཧཏྠཀཱདིཔཊིམཎྜིཏེ མཧཱབོདྷིཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ པུཎྞགྷཊེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔེསི, སཏྟརཏནམཡཾ ཝེདིཀཾ ཀཱརེསི, སུཝཎྞམིསྶཀཾ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརི, པཱཀཱརཔརིཀྑེཔཾ ཀཱརེསི, སཏྟརཏནམཡཾ དྭཱརཀོཊྛཀཾ ཀཱརེསི, སཀྐཱརོ མཧཱ ཨཧོསི.

ཐེརོ ཏཐཱགཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེཧི མཧཱབོདྷིམཱུལེ སམཱཔནྣསམཱཔཏྟིཾ མཡཱ རོཔིཏབོདྷིམཱུལེ ནིསཱིདིཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཧིཏཏྠཱཡ སམཱཔཛྫཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱནནྡ, ཀིཾ ཀཐེསི, མཡི མཧཱབོདྷིམཱུལེ སམཱཔནྣསམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ནིསིནྣེ ཨཉྙོ པདེསོ དྷཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི. ‘‘བྷནྟེ, མཧཱཛནསྶ ཧིཏཏྠཱཡ ཨིམསྶ བྷཱུམིཔྤདེསསྶ དྷུཝནིཡཱམེན སམཱཔཏྟིསུཁེན ཏཾ བོདྷིམཱུལཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཨེཀརཏྟིཾ སམཱཔཏྟིསུཁེན པརིབྷུཉྫི. ཐེརོ ཀོསལརཱཛཱདཱིནཾ ཀཐེཏྭཱ བོདྷིམཧཾ ནཱམ ཀཱརེསི. སོཔི ཁོ བོདྷིརུཀྑོ ཨཱནནྡཏྠེརེན རོཔིཏཏྟཱ ཨཱནནྡབོདྷིཡེཝཱཏི པཉྙཱཡིཏྠ. ཏདཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ ཨཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ དྷརནྟེཡེཝ ཏཐཱགཏེ བོདྷིཾ རོཔེཏྭཱ མཧཱཔཱུཛཾ ཀཱརེསི ¶ , ཨཧོ མཧཱགུཎོ ཐེརོ’’ཏི ¶ . སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨཱནནྡོ སཔརིཝཱརེསུ ཙཏཱུསུ མཧཱདཱིཔེསུ མནུསྶེ གཧེཏྭཱ བཧུགནྡྷམཱལཱདཱིནི ཨཱཧརིཏྭཱ མཧཱབོདྷིམཎྜེ བོདྷིམཧཾ ཀཱརེསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཀལིངྒརཊྛེ དནྟཔུརནགརེ ཀཱལིངྒོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ མཧཱཀཱལིངྒོ, ཙཱུལ༹ཀཱལིངྒོཏི དྭེ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ. ནེམིཏྟཀཱ ‘‘ཛེཊྛཔུཏྟོ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫཾ ཀཱརེསྶཏི, ཀནིཊྛོ པན ཨིསིཔབྦཛྫཾ ¶ པབྦཛིཏྭཱ བྷིཀྑཱཡ ཙརིསྶཏི, པུཏྟོ པནསྶ ཙཀྐཝཏྟཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརིཾསུ. ཨཔརབྷཱགེ ཛེཊྛཔུཏྟོ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཱཛཱ ཨཧོསི, ཀནིཊྛོ པན ཨུཔརཱཛཱ. སོ ‘‘པུཏྟོ ཀིར མེ ཙཀྐཝཏྟཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུཏྟཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ ཨཀཱསི. རཱཛཱ ཨསཧནྟོ ‘‘ཙཱུལ༹ཀཱལིངྒཾ གཎྷཱ’’ཏི ཨེཀཾ ཨཏྠཙརཀཾ ཨཱཎཱཔེསི. སོ གནྟྭཱ ‘‘ཀུམཱར, རཱཛཱ ཏཾ གཎྷཱཔེཏུཀཱམོ, ཏཝ ཛཱིཝིཏཾ རཀྑཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཨཏྟནོ ལཉྫནམུདྡིཀཉྩ སུཁུམཀམྦལཉྩ ཁགྒཉྩཱཏི ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཨཏྠཙརཀཱམཙྩསྶ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ སཉྙཱཡ མམ པུཏྟསྶ རཛྫཾ དདེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ རམཎཱིཡེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཨསྶམཾ ཀཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ནདཱིཏཱིརེ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི.

མདྡརཊྛེཔི སཱགལནགརེ མདྡརཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡི. ཏཾ ནེམིཏྟཀཱ ‘‘ཨཡཾ བྷིཀྑཾ ཙརིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསྶཏི, པུཏྟོ པནསྶཱ ཙཀྐཝཏྟཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརིཾསུ. སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱནོ ཏཾ པཝཏྟིཾ སུཏྭཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ སཱགལནགརཾ རུནྡྷིཾསུ. མདྡརཱཛཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙཱཧཾ ཨིམཾ ཨེཀསྶ དསྶཱམི, སེསརཱཛཱནོ ཀུཛ྄ཛྷིསྶནྟི, མམ དྷཱིཏརཾ རཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི དྷཱིཏརཉྩ བྷརིཡཉྩ གཧེཏྭཱ ཨཉྙཱཏཀཝེསེན པལཱཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཙཱུལ༹ཀཱལིངྒཀུམཱརསྶ ཨསྶམཔདཏོ ཨུཔརིབྷཱགེ ཨསྶམཾ ¶ ཀཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟོ ཏཏྠ པཊིཝསཏི. མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘དྷཱིཏརཾ རཀྑིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཾ ཨསྶམཔདེ ཀཏྭཱ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཙྪནྟི. སཱ ཏེསཾ གཏཀཱལེ ནཱནཱཔུཔྥཱནི གཧེཏྭཱ པུཔྥཙུམྦཊཀཾ ཀཏྭཱ གངྒཱཏཱིརེ ཋཔིཏསོཔཱནཔནྟི ཝིཡ ཛཱཏོ ཨེཀོ སུཔུཔྥིཏོ ཨམྦརུཀྑོ ཨཏྠི, ཏཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཀཱིལི༹ཏྭཱ པུཔྥཙུམྦཊཀཾ ཨུདཀེ ཁིཔི. ཏཾ ཨེཀདིཝསཾ གངྒཱཡཾ ནྷཱཡནྟསྶ ཙཱུལ༹ཀཱལིངྒཀུམཱརསྶ སཱིསེ ལགྒི. སོ ཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཨེཀཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཀཏཾ, ནོ ཙ ཁོ མཧལླིཀཱཡ, ཏརུཎཀུམཱརིཀཱཡ ཀཏཀམྨཾ, ཝཱིམཾསིསྶཱམི ཏཱཝ ན’’ནྟི ཀིལེསཝསེན ཨུཔརིགངྒཾ གནྟྭཱ ཏསྶཱ ཨམྦརུཀྑེ ནིསཱིདིཏྭཱ མདྷུརེན སརེན གཱཡནྟིཡཱ སདྡཾ སུཏྭཱ རུཀྑམཱུལཾ གནྟྭཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཀཱ ནཱམ ཏྭ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘མནུསྶིཏྠཱིཧམསྨི སཱམཱི’’ཏི ¶ . ‘‘ཏེན ཧི ཨོཏརཱཧཱི’’ཏི. ‘‘ན སཀྐཱ སཱམི, ཨཧཾ ཁཏྟིཡཱ’’ཏི. ‘‘བྷདྡེ, ཨཧམྤི ཁཏྟིཡོཡེཝ, ཨོཏརཱཧཱི’’ཏི. སཱམི, ན ཝཙནམཏྟེནེཝ ཁཏྟིཡོ ཧོཏི, ཡདིསི ཁཏྟིཡོ, ཁཏྟིཡམཱཡཾ ¶ ཀཐེཧཱི’’ཏི. ཏེ ཨུབྷོཔི ཨཉྙམཉྙཾ ཁཏྟིཡམཱཡཾ ཀཐཡིཾསུ. རཱཛདྷཱིཏཱ ཨོཏརི.

ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ ཙརིཾསུ. སཱ མཱཏཱཔིཏཱུསུ ཨཱགཏེསུ ཏསྶ ཀཱལིངྒརཱཛཔུཏྟབྷཱཝཉྩེཝ ཨརཉྙཾ པཝིཊྛཀཱརཎཉྩ ཝིཏྠཱརེན ཏེསཾ ཀཐེསི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཾ ཏསྶ ཨདཾསུ. ཏེསཾ པིཡསཾཝཱསེན ཝསནྟཱནཾ རཱཛདྷཱིཏཱ གབྦྷཾ ལབྷིཏྭཱ དསམཱསཙྩཡེན དྷཉྙཔུཉྙལཀྑཎསམྤནྣཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ‘‘ཀཱལིངྒོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ པིཏུ ཙེཝ ཨཡྻཀསྶ ཙ སནྟིཀེ སབྦསིཔྤཱནཾ ནིཔྥཏྟིཾ པཱཔུཎི. ཨཐསྶ པིཏཱ ནཀྑཏྟཡོགཝསེན བྷཱཏུ མཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, མཱ ཏྭཾ ཨརཉྙེ ཝས, པེཏྟེཡྻོ ཏེ མཧཱཀཱལིངྒོ ཀཱལཀཏོ, ཏྭཾ དནྟཔུརནགརཾ གནྟྭཱ ཀུལསནྟཀཾ སཀལརཛྫཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནཱ ¶ ཨཱནཱིཏཾ མུདྡིཀཉྩ ཀམྦལཉྩ ཁགྒཉྩ དཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, དནྟཔུརནགརེ ཨསུཀཝཱིཐིཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཏྠཙརཀོ ཨམཙྩོ ཨཏྠི, ཏསྶ གེཧེ སཡནམཛ྄ཛྷེ ཨོཏརིཏྭཱ ཨིམཱནི ཏཱིཎི རཏནཱནི ཏསྶ དསྶེཏྭཱ མམ པུཏྟབྷཱཝཾ ཨཱཙིཀྑ, སོ ཏཾ རཛྫེ པཏིཊྛཱཔེསྶཏཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. སོ མཱཏཱཔིཏརོ ཙ ཨཡྻཀཱཡྻིཀེ ཙ ཝནྡིཏྭཱ པུཉྙམཧིདྡྷིཡཱ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཨམཙྩསྶ སཡནཔིཊྛེཡེཝ ཨོཏརིཏྭཱ ‘‘ཀོསི ཏྭ’’ནྟི པུཊྛོ ‘‘ཙཱུལ༹ཀཱལིངྒསྶ པུཏྟོམྷཱི’’ཏི ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཏཱནི རཏནཱནི དསྶེསི. ཨམཙྩོ རཱཛཔརིསཱཡ ཨཱརོཙེསི. ཨམཙྩཱ ནགརཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ ཏསྶ སེཏཙྪཏྟཾ ཨུསྶཱཔཡིཾསུ.

ཨཐསྶ ཀཱལིངྒབྷཱརདྭཱཛོ ནཱམ པུརོཧིཏོ ཏསྶ དས ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟཱནི ཨཱཙིཀྑི. སོ ཏཾ ཝཏྟཾ པཱུརེསི. ཨཐསྶ པནྣརསཨུཔོསཐདིཝསེ ཙཀྐདཧཏོ ཙཀྐརཏནཾ, ཨུཔོསཐཀུལཏོ ཧཏྠིརཏནཾ, ཝལཱཧཀཀུལཏོ ཨསྶརཏནཾ, ཝེཔུལླཔབྦཏཏོ མཎིརཏནཾ ཨཱགམི, ཨིཏྠིརཏནགཧཔཏིརཏནཔརིཎཱཡཀརཏནཱནི པཱཏུབྷཝནྟི. སོ སཀལཙཀྐཝཱལ༹གབྦྷེ རཛྫཾ གཎྷིཏྭཱ ཨེཀདིཝསཉྩ ཚཏྟིཾསཡོཛནཱཡ པརིསཱཡ པརིཝུཏོ སབྦསེཏཾ ཀེལཱསཀཱུཊཔཊིབྷཱགཾ ཧཏྠིཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧནྟེན སིརིཝིལཱསེན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟིཀཾ པཱཡཱསི. ཨཐསྶ སབྦབུདྡྷཱནཾ ཛཡཔལླངྐསྶ པཐཝཱིནཱབྷིབྷཱུཏསྶ མཧཱབོདྷིམཎྜསྶ ཨུཔརིབྷཱགེ ནཱགོ གནྟུཾ ནཱསཀྑི. རཱཛཱ པུནཔྤུནཾ ཙོདེསི, སོ ནཱསཀྑིཡེཝ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༧.

‘‘རཱཛཱ ¶ ¶ ཀཱལིངྒོ ཙཀྐཝཏྟི, དྷམྨེན པཐཝིམནུསཱསཾ;

ཨགམཱ བོདྷིསམཱིཔཾ, ནཱགེན མཧཱནུབྷཱཝེནཱ’’ཏི.

ཨཐ རཉྙོ པུརོཧིཏོ རཉྙཱ སདྡྷིཾ གཙྪནྟོ ‘‘ཨཱཀཱསེ ཨཱཝརཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཀིཾ ནུ ཁོ རཱཛཱ ཧཏྠིཾ པེསེཏུཾ ན སཀྐོཏི ¶ , ཝཱིམཾསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཀཱསཏོ ཨོརུཡ྄ཧ སབྦབུདྡྷཱནཾཡེཝ ཛཡཔལླངྐཾ པཐཝཱིནཱབྷིམཎྜལབྷཱུཏཾ བྷཱུམིབྷཱགཾ པསྶི. ཏདཱ ཀིར ཏཏྠ ཨཊྛརཱཛཀརཱིསམཏྟེ ཋཱནེ ཀེསམསྶུམཏྟམྤི ཏིཎཾ ནཱམ ནཏྠི, རཛཏཔཊྚཝཎྞཝཱལུཀཱ ཝིཔྤཀིཎྞཱ ཧོནྟི, སམནྟཱ ཏིཎལཏཱཝནཔྤཏིཡོ བོདྷིམཎྜཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱཝཊྚེཏྭཱ བོདྷིམཎྜཱབྷིམུཁཱཝ ཨཊྛཾསུ. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ བྷཱུམིབྷཱགཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨིདཉྷི སབྦབུདྡྷཱནཾ སབྦཀིལེསཝིདྡྷཾསནཊྛཱནཾ, ཨིམསྶ ཨུཔརིབྷཱགེ སཀྐཱདཱིཧིཔི ན སཀྐཱ གནྟུ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཀཱལིངྒརཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ བོདྷིམཎྜསྶ ཝཎྞཾ ཀཐེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ‘‘ཨོཏརཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༦༨.

‘‘ཀཱལིངྒོ བྷཱརདྭཱཛོ ཙ, རཱཛཱནཾ ཀཱལིངྒཾ སམཎཀོལཉྙཾ;

ཙཀྐཾ ཝཏྟཡཏོ པརིགྒཧེཏྭཱ, པཉྫལཱི ཨིདམཝོཙ.

༦༩.

‘‘པཙྩོརོཧ མཧཱརཱཛ, བྷཱུམིབྷཱགོ ཡཐཱ སམཎུགྒཏོ;

ཨིདྷ ཨནདྷིཝརཱ བུདྡྷཱ, ཨབྷིསམྦུདྡྷཱ ཝིརོཙནྟི.

༧༠.

‘‘པདཀྑིཎཏོ ཨཱཝཊྚཱ, ཏིཎལཏཱ ཨསྨིཾ བྷཱུམིབྷཱགསྨིཾ;

པཐཝིཡཱ ནཱབྷིཡཾ མཎྜོ, ཨིཏི ནོ སུཏཾ མནྟེ མཧཱརཱཛ.

༧༡.

‘‘སཱགརཔརིཡནྟཱཡ, མེདིནིཡཱ སབྦབྷཱུཏདྷརཎིཡཱ;

པཐཝིཡཱ ཨཡཾ མཎྜོ, ཨོརོཧིཏྭཱ ནམོ ཀརོཧི.

༧༢.

‘‘ཡེ ཏེ བྷཝནྟི ནཱགཱ ཙ, ཨབྷིཛཱཏཱ ཙ ཀུཉྫརཱ;

ཨེཏྟཱཝཏཱ པདེསཾ ཏེ, ནཱགཱ ནེཝ མུཔཡནྟི.

༧༣.

‘‘ཨབྷིཛཱཏོ ནཱགོ ཀཱམཾ, པེསེཧི ཀུཉྫརཾ དནྟིཾ;

ཨེཏྟཱཝཏཱ པདེསོ, སཀྐཱ ནཱགེན མུཔགནྟུཾ.

༧༤.

‘‘ཏཾ ¶ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཀཱལིངྒོ, ཝེཡྻཉྫནིཀཝཙོ ནིསཱམེཏྭཱ;

སམྤེསེསི ནཱགཾ ཉསྶཱམ, མཡཾ ཡཐིམསྶིདཾ ཝཙནཾ.

༧༥.

‘‘སམྤེསིཏོ ཙ རཉྙཱ, ནཱགོ ཀོཉྩོཝ ཨབྷིནདིཏྭཱན;

པཊིསཀྐིཏྭཱ ནིསཱིདི, གརུཾཝ བྷཱརཾ ཨསཧམཱནོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སམཎཀོལཉྙནྟི ཏཱཔསཱནཾ པུཏྟཾ. ཙཀྐཾ ཝཏྟཡཏོཏི ཙཀྐཾ ཝཏྟཡམཱནཾ, ཙཀྐཝཏྟིནྟི ཨཏྠོ. པརིགྒཧེཏྭཱཏི བྷཱུམིབྷཱགཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ. སམཎུགྒཏོཏི སབྦབུདྡྷེཧི ཝཎྞིཏོ. ཨནདྷིཝརཱཏི ཨཏུལྱཱ ཨཔྤམེཡྻཱ. ཝིརོཙནྟཱིཏི ཝིཧཏསབྦཀིལེསནྡྷཀཱརཱ ཏརུཎསཱུརིཡཱ ཝིཡ ཨིདྷ ནིསིནྣཱ ཝིརོཙནྟི. ཏིཎལཏཱཏི ཏིཎཱནི ཙ ལཏཱཡོ ཙ. མཎྜོཏི ཙཏུནཧུཏཱདྷིཀདྭིཡོཛནསཏསཧསྶབཧལཱཡ པཐཝིཡཱ མཎྜོ སཱརོ ནཱབྷིབྷཱུཏོ ཨཙལཊྛཱནཾ, ཀཔྤེ སཎྛཧནྟེ པཋམཾ སཎྛཧཏི, ཝིནསྶནྟེ པཙྪཱ ཝིནསྶཏི. ཨིཏི ནོ སུཏནྟི ཨེཝཾ ཨམྷེཧི ལཀྑཎམནྟཝསེན སུཏཾ. ཨོརོཧིཏྭཱཏི ཨཱཀཱསཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཨིམསྶ སབྦབུདྡྷཱནཾ ཀིལེསཝིདྡྷཾསནཊྛཱནསྶ ནམོ ཀརོཧི, པཱུཛཱསཀྐཱརཾ ཀརོཧི.

ཡེ ཏེཏི ཡེ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ ཧཏྠིརཏནསངྑཱཏཱ ཨུཔོསཐཀུལེ ནིབྦཏྟནཱགཱ. ཨེཏྟཱཝཏཱཏི སབྦེཔི ཏེ ཨེཏྟཀཾ པདེསཾ ནེཝ ཨུཔཡནྟི, ཀོཊྚིཡམཱནཱཔི ན ཨུཔགཙྪནྟིཡེཝ. ཨབྷིཛཱཏོཏི གོཙརིཡཱདཱིནི ཨཊྛ ཧཏྠིཀུལཱནི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀུལེ ཛཱཏོ. ཀུཉྫརནྟི ཨུཏྟམཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ཨེཏྟཀོ པདེསོ སཀྐཱ ཨེཏེན ནཱགེན ཨུཔགནྟུཾ, ཨིཏོ ཨུཏྟརི ན སཀྐཱ, ཨབྷིཀངྑནྟོ ཝཛིརངྐུསེན སཉྙཾ དཏྭཱ པེསེཧཱིཏི. ཝེཡྻཉྫནིཀཝཙོ ནིསཱམེཏྭཱཏི བྷིཀྑཝེ, སོ རཱཛཱ ཏསྶ ལཀྑཎཔཱཋཀསྶ ཝེཡྻཉྫནིཀསྶ ཀཱལིངྒབྷཱརདྭཱཛསྶ ཝཙོ ནིསཱམེཏྭཱ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ‘‘ཉསྶཱམ མཡཾ ཡཐཱ ཨིམསྶ ཝཙནཾ ཡདི ཝཱ སཙྩཾ ཡདི ཝཱ ཨལིཀ’’ནྟི ཝཱིམཾསནྟོ ནཱགཾ པེསེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཀོཉྩོཝ ཨབྷིནདིཏྭཱནཱཏི བྷིཀྑཝེ, སོ ནཱགོ ཏེན རཉྙཱ ཝཛིརངྐུསེན ཙོདེཏྭཱ པེསིཏོ ཀོཉྩསཀུཎོ ཝིཡ ནདིཏྭཱ པཊིསཀྐིཏྭཱ སོཎྜཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གཱིཝཾ ཨུནྣཱམེཏྭཱ གརུཾ བྷཱརཾ ཝཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཝིཡ ཨཱཀཱསེཡེཝ ནིསཱིདི.

སོ ¶ ཏེན པུནཔྤུནཾ ཝིཛ྄ཛྷིཡམཱནོ ཝེདནཾ སཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཀཱལམཀཱསི. རཱཛཱ པནསྶ མཏབྷཱཝཾ ཨཛཱནནྟོ པིཊྛེ ནིསིནྣོཝ ཨཧོསི. ཀཱལིངྒབྷཱརདྭཱཛོ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏཝ ནཱགོ ནིརུདྡྷོ, ཨཉྙཾ ཧཏྠིཾ སངྐམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༦.

‘‘ཀཱལིངྒབྷཱརདྭཱཛོ ¶ , ནཱགཾ ཁཱིཎཱཡུཀཾ ཝིདིཏྭཱན;

རཱཛཱནཾ ཀཱལིངྒཾ, ཏརམཱནོ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསིཏྠ;

ཨཉྙཾ སངྐམ ནཱགཾ, ནཱགོ ཁཱིཎཱཡུཀོ མཧཱརཱཛཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ནཱགོ ཁཱིཎཱཡུཀོཏི ནཱགོ ཏེ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོ, ཡཾ ཀིཉྩི ཀརོནྟེན ན སཀྐཱ པིཊྛེ ནིསིནྣེན བོདྷིམཎྜམཏྠཀེན གནྟུཾ. ཨཉྙཾ ནཱགཾ སངྐམཱཏི རཉྙོ པུཉྙིདྡྷིབལེན ཨཉྙོ ནཱགོ ཨུཔོསཐཀུལཏོ ཨཱགནྟྭཱ པིཊྛིཾ ཨུཔནཱམེསི.

རཱཛཱ ཏསྶ པིཊྛིཡཾ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ ཁཎེ མཏཧཏྠཱི བྷཱུམིཡཾ པཏི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༧༧.

‘‘ཏཾ སུཏྭཱ ཀཱལིངྒོ, ཏརམཱནོ སངྐམཱི ནཱགཾ;

སངྐནྟེཝ རཉྙེ ནཱགོ, ཏཏྠེཝ པཏི བྷུམྱཱ;

ཝེཡྻཉྫནིཀཝཙོ, ཡཐཱ ཏཐཱ ཨཧུ ནཱགོ’’ཏི.

ཨཐ རཱཛཱ ཨཱཀཱསཏོ ཨོརུཡ྄ཧ བོདྷིམཎྜཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱ བྷཱརདྭཱཛསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧ –

༧༨.

‘‘ཀཱལིངྒོ རཱཛཱ ཀཱལིངྒཾ, བྲཱཧྨཎཾ ཨེཏདཝོཙ;

ཏྭམེཝ ཨསི སམྦུདྡྷོ, སབྦཉྙཱུ སབྦདསྶཱཝཱི’’ཏི.

བྲཱཧྨཎོ ཏཾ ཨནདྷིཝཱསེནྟོ ཨཏྟཱནཾ ནཱིཙཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ བུདྡྷེཡེཝ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝཎྞེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༧༩.

‘‘ཏཾ ཨནདྷིཝཱསེནྟོ ཀཱལིངྒ, བྲཱཧྨཎོ ཨིདམཝོཙ;

ཝེཡྻཉྫནིཀཱ ཧི མཡཾ, བུདྡྷཱ སབྦཉྙུནོ མཧཱརཱཛ.

༨༠.

‘‘སབྦཉྙཱུ ¶ སབྦཝིདཱུ ཙ, བུདྡྷཱ ན ལཀྑཎེན ཛཱནནྟི;

ཨཱགམབལསཱ ཧི མཡཾ, བུདྡྷཱ སབྦཾ པཛཱནནྟཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝེཡྻཉྫནིཀཱཏི མཧཱརཱཛ, མཡཾ བྱཉྫནཾ དིསྭཱ བྱཱཀརཎསམཏྠཱ སུཏབུདྡྷཱ ནཱམ, བུདྡྷཱ པན སབྦཉྙཱུ སབྦཝིདཱུ. བུདྡྷཱ ཧི ཨཏཱིཏཱདིབྷེདཾ སབྦཾ ཛཱནནྟི ཙེཝ པསྶནྟི ཙ, སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན ཏེ སབྦཾ ཛཱནནྟི, ན ལཀྑཎེན. མཡཾ པན ཨཱགམབལསཱ ཨཏྟནོ སིཔྤབལེནེཝ ཛཱནཱམ, ཏཉྩ ཨེཀདེསམེཝ, བུདྡྷཱ པན སབྦཾ པཛཱནནྟཱིཏི.

རཱཛཱ བུདྡྷགུཎེ སུཏྭཱ སོམནསྶཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ སཀལཙཀྐཝཱལ༹ཝཱསིཀེཧི བཧུགནྡྷམཱལཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ མཧཱབོདྷིམཎྜེ སཏྟཱཧཾ ཝསིཏྭཱ མཧཱབོདྷིཔཱུཛཾ ཀཱརེསི. ཏམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཾ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༨༡.

‘‘མཧཡིཏྭཱ སམྦོདྷིཾ, ནཱནཱཏུརིཡེཧི ཝཛྫམཱནེཧི;

མཱལཱཝིལེཔནཾ ཨབྷིཧརིཏྭཱ, ཨཐ རཱཛཱ མནུཔཱཡཱསི.

༨༢.

‘‘སཊྛི ཝཱཧསཧསྶཱནི, པུཔྥཱནཾ སནྣིཔཱཏཡི;

པཱུཛེསི རཱཛཱ ཀཱལིངྒོ, བོདྷིམཎྜམནུཏྟར’’ནྟི.

ཏཏྠ མནུཔཱཡཱསཱིཏི མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སོ མཧཱབོདྷིམཎྜེ ཨཊྛཱརསཧཏྠཾ སུཝཎྞཏྠམྦྷཾ ཨུསྶཱཔེསི. ཏསྶ སཏྟརཏནམཡཱ ཝེདིཀཱ ཀཱརེསི, རཏནམིསྶཀཾ ཝཱལུཀཾ ཨོཀིརཱཔེཏྭཱ པཱཀཱརཔརིཀྑིཏྟཾ ཀཱརེསི, སཏྟརཏནམཡཾ དྭཱརཀོཊྛཀཾ ཀཱརེསི, དེཝསིཀཾ པུཔྥཱནཾ སཊྛིཝཱཧསཧསྶཱནི སནྣིཔཱཏཡི, ཨེཝཾ བོདྷིམཎྜཾ པཱུཛེསི. པཱལི༹ཡཾ པན ‘‘སཊྛི ཝཱཧསཧསྶཱནི པུཔྥཱན’’ནྟི ཨེཏྟཀམེཝ ཨཱགཏཾ.

ཨེཝཾ མཧཱབོདྷིཔཱུཛཾ ཀཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཡྻཀཱཡྻིཀེ ཙ ཨཱདཱཡ དནྟཔུརམེཝ ཨཱནེཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨཱནནྡོ བོདྷིཔཱུཛཾ ཀཱརེསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མཱཎཝཀཀཱལིངྒོ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཀཱལིངྒབྷཱརདྭཱཛོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཀཱལིངྒབོདྷིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༤༨༠] ༧. ཨཀིཏྟིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཀིཏྟིཾ ¶ དིསྭཱ སམྨནྟནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ སཱཝཏྠིཝཱསིཾ དཱནཔཏིཾ ཨུཔཱསཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར སཏྠཱརཾ ནིམནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ པརིཡོསཱནདིཝསེ ཨརིཡསངྒྷསྶ སབྦཔརིཀྑཱརེ ཨདཱསི. ཨཐསྶ སཏྠཱ པརིསམཛ྄ཛྷེཡེཝ ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཨུཔཱསཀ, མཧཱ ཏེ པརིཙྩཱགོ, ཨཧོ དུཀྐརཾ ཏཡཱ ཀཏཾ, ཨཡཉྷི དཱནཝཾསོ ནཱམ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱནཾ ཝཾསོ, དཱནཾ ནཱམ གིཧིནཱཔི པབྦཛིཏེནཱཔི དཱཏབྦམེཝ. པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ པན པབྦཛིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝསནྟཱཔི ཨལོཎཀཾ ཝིདྷཱུཔནཾ ཨུདཀམཏྟསིཏྟཾ ཀཱརཔཎྞཾ ¶ ཁཱདམཱནཱཔི སམྤཏྟཡཱཙཀཱནཾ ཡཱཝདཏྠཾ དཏྭཱ སཡཾ པཱིཏིསུཁེན ཡཱཔཡིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིདཾ ཏཱཝ སབྦཔརིཀྑཱརདཱནཾ མཧཱཛནསྶ པཱཀཊཾ, ཏུམྷེཧི ཝུཏྟཾ ཨཔཱཀཊཾ, ཏཾ ནོ ཀཐེཐཱ’’ཏི ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝསྶ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལསྶ ཀུལེ ནིབྦཏྟི, ‘‘ཨཀིཏྟཱི’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏསྶ པདསཱ གམནཀཱལེ བྷགིནཱིཔི ཛཱཡི, ‘‘ཡསཝཏཱི’’ཏིསྶཱ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. མཧཱསཏྟོ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ པཙྩཱགམི. ཨཐསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ. སོ ཏེསཾ པེཏཀིཙྩཱནི ཀཱརེཏྭཱ དྷནཝིལོཀནཾ ཀརོནྟོ ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ སཎྛཔེཏྭཱ ཨཏཱིཏོ, ཨསུཀོ ཨེཏྟཀ’’ནྟི ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཾཝིགྒམཱནསོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ དྷནམེཝ པཉྙཱཡཏི, ན དྷནསྶ སཾཧཱརཀཱ, སབྦེ ཨིམཾ དྷནཾ པཧཱཡེཝ གཏཱ, ཨཧཾ པན ཏཾ ཨཱདཱཡ གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྷགིནིཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཨིམཾ དྷནཾ པཊིཔཛྫཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ ¶ . ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པན ཀོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ’’ཏི? ‘‘པབྦཛིཏུཀཱམོམྷཱི’’ཏི. ‘‘བྷཱཏིཀ, ཨཧཾ ཏུམྷེཧི ཚཌྜིཏཾ ཁེལ༹ཾ ན སིརསཱ སམྤཊིཙྪཱམི, ན མེ ཨིམིནཱ ཨཏྠོ, ཨཧམྤི པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ རཱཛཱནཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི ‘‘དྷནེན ཨཏྠིཀཱ ཨཀིཏྟིཔཎྜིཏསྶ གེཧཾ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི.

སོ སཏྟཱཧཾ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེཏྭཱ དྷནེ ཨཁཱིཡམཱནེ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེ སངྑཱརཱ ཁཱིཡནྟི, ཀིཾ མེ དྷནཀཱིལཱ༹ཡ, ཨཏྠིཀཱ ཏཾ གཎྷིསྶནྟཱི’’ཏི ནིཝེསནདྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘དིནྣཉྙེཝ ཧརནྟཱུ’’ཏི སཧིརཉྙསུཝཎྞཾ གེཧཾ པཧཱཡ ཉཱཏིམཎྜལསྶ པརིདེཝནྟསྶ བྷགིནིཾ གཧེཏྭཱ བཱརཱཎསིཏོ ནིཀྑམི. ཡེན དྭཱརེན ནིཀྑམི, ཏཾ ཨཀིཏྟིདྭཱརཾ ནཱམ ཛཱཏཾ, ཡེན ཏིཏྠེན ནདིཾ ཨོཏིཎྞོ, ཏམྤི ཨཀིཏྟིཏིཏྠཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. སོ དྭེ ཏཱིཎི ཡོཛནཱནི གནྟྭཱ རམཎཱིཡེ ཋཱནེ པཎྞསཱལཾ ཀཏྭཱ བྷགིནིཡཱ སདྡྷིཾ པབྦཛི. ཏསྶ པབྦཛིཏཀཱལཏོ ¶ པཊྛཱཡ བཧུགཱམནིགམརཱཛདྷཱནིཝཱསིནོ ¶ པབྦཛིཾསུ. མཧཱཔརིཝཱརོ ཨཧོསི, མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ནིབྦཏྟི, བུདྡྷུཔྤཱདཀཱལོ ཝིཡ པཝཏྟི. ཨཐ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ ལཱབྷསཀྐཱརོ མཧཱ, པརིཝཱརོཔི མཧནྟོ, མཡཱ ཨེཀཀེནེཝ ཝིཧརིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཝེལཱཡ ཨནྟམསོ བྷགིནིམྤི ཨཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན དམིལ༹རཊྛཾ པཏྭཱ ཀཱཝཱིརཔཊྚནསམཱིཔེ ཨུཡྻཱནེ ཝིཧརནྟོ ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱཡོ ནིབྦཏྟེསི. ཏཏྲཱཔིསྶ མཧཱལཱབྷསཀྐཱརོ ཨུཔྤཛྫི. སོ ཏཾ ཛིགུཙྪིཏྭཱ ཚཌྜེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ནཱགདཱིཔསམཱིཔེ ཀཱརདཱིཔེ ཨོཏརི. ཏདཱ ཀཱརདཱིཔོ ཨཧིདཱིཔོ ནཱམ ཨཧོསི. སོ ཏཏྠ མཧནྟཾ ཀཱརརུཀྑཾ ཨུཔནིསྶཱཡ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཏཏྠ ཏསྶ ཝསནབྷཱཝཾ ན ཀོཙི ཛཱནཱཏི. ཨཐསྶ བྷགིནཱི བྷཱཏརཾ གཝེསམཱནཱ ཨནུཔུབྦེན དམིལ༹རཊྛཾ པཏྭཱ ཏཾ ཨདིསྭཱ ཏེན ཝསིཏཊྛཱནེཡེཝ ཝསི, ཛྷཱནཾ པན ནིབྦཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑི.

མཧཱསཏྟོ ཨཔྤིཙྪཏཱཡ ཀཏྠཙི ཨགནྟྭཱ ཏསྶ རུཀྑསྶ ཕལཀཱལེ ཕལཱནི ཁཱདཏི, པཏྟཀཱལེ པཏྟཱནི ཨུདཀསིཏྟཱནི ཁཱདཏི. ཏསྶ སཱིལཏེཛེན སཀྐསྶ པཎྜུཀམྦལསིལཱསནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. སཀྐོ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ མཾ ཋཱནཱ ཙཱཝེཏུཀཱམོ’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཨཀིཏྟིཔཎྜིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིམཏྠཾ ཨེས ཏཱཔསོ སཱིལཱནི རཀྑཏི, སཀྐཏྟཾ ནུ ཁོ པཏྠེཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙཾ, ཝཱིམིཾསིསྶཱམི ནཾ. ཨཡཉྷི དུཀྑེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི, ཨུདཀསིཏྟཱནི ཀཱརཔཎྞཱནི ¶ ཁཱདཏི, སཙེ སཀྐཏྟཾ པཏྠེཏི, ཨཏྟནོ སིཏྟཔཏྟཱནི མཡ྄ཧཾ དསྶཏི, ནོ ཙེ, ན དསྶཏཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎཝཎྞེན ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཀཱརཔཎྞཱནི སེདེཏྭཱ ཨོཏཱརེཏྭཱ ‘‘སཱིཏལབྷཱུཏཱནི ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི པཎྞསཱལདྭཱརེ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ པུརཏོ སཀྐོ བྷིཀྑཱཡ ཨཊྛཱསི. མཧཱསཏྟོ ཏཾ དིསྭཱ སོམནསྶཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘ལཱབྷཱ ཝཏ མེ, ཡོཧཾ ཡཱཙཀཾ པསྶཱམི, ཨཛྫ མེ མནོརཐཾ མཏྠཀཾ ¶ པཱཔེཏྭཱ དཱནཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པཀྐབྷཱཛནེནེཝ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ ‘‘ཨིདཾ མེ དཱནཾ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎསྶ པཙྩཡོ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨཏྟནོ ཨསེསེཏྭཱཝ ཏསྶ བྷཱཛནེ པཀྑིཔི. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཐོཀཾ གནྟྭཱ ཨནྟརདྷཱཡི. མཧཱསཏྟོཔི ཏསྶ དཏྭཱ པུན ཨཔཙིཏྭཱ པཱིཏིསུཁེནེཝ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པུནདིཝསེ པཙིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཎྞསཱལདྭཱརེ ནིསཱིདི.

སཀྐོ པུན བྲཱཧྨཎཝེསེན ཨགམཱསི. པུནཔིསྶ དཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཏཐེཝ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཏཏིཡདིཝསེཔི ཏཐེཝ དཏྭཱ ‘‘ཨཧོ མེ ལཱབྷཱ ཝཏ, ཀཱརཔཎྞཱནི ནིསྶཱཡ མཧནྟཾ པུཉྙཾ པསུཏ’’ནྟི སོམནསྶཔྤཏྟོ ཏཡོ དིཝསེ ཨནཱཧཱརཏཱཡ དུབྦལོཔི སམཱནོ མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡེ པཎྞསཱལཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ དཱནཾ ཨཱཝཛྫེནྟོ པཎྞསཱལདྭཱརེ ནིསཱིདི. སཀྐོཔི ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ¶ བྲཱཧྨཎོ ཏཡོ དིཝསེ ནིརཱཧཱརོ ཧུཏྭཱ ཨེཝཾ དུབྦལོཔི དཱནཾ དེནྟོ ཏུཊྛཙིཏྟོཝ དེཏི, ཙིཏྟསྶ ཨཉྙཐཏྟམྤི ནཏྠི, ཨཧཾ ཨིམཾ ‘ཨིདཾ ནཱམ པཏྠེཏྭཱ དེཏཱི’ཏི ན ཛཱནཱམི, པུཙྪིཏྭཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡམསྶ སུཏྭཱ དཱནཀཱརཎཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཝཱིཏིཝཏྟེ མཧནྟེན སིརིསོབྷགྒེན གགནཏལེ ཏརུཎསཱུརིཡོ ཝིཡ ཛལམཱནོ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱསཏྟསྶ པུརཏོཝ ཋཏྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ ཏཱཔས, ཨེཝཾ ཨུཎྷཝཱཏེ པཧརནྟེ ཨེཝརཱུཔེ ལོཎཛལཔརིཀྑིཏྟེ ཨརཉྙེ ཀིམཏྠཾ ཏཔོཀམྨཾ ཀརོསཱི’’ཏི པུཙྪི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༨༣.

‘‘ཨཀིཏྟིཾ དིསྭཱ སམྨནྟཾ, སཀྐོ བྷཱུཏཔཏཱི བྲཝི;

ཀིཾ པཏྠཡཾ མཧཱབྲཧྨེ, ཨེཀོ སམྨསི གྷམྨནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀིཾ པཏྠཡནྟི ཀིཾ མནུསྶསམྤཏྟིཾ པཏྠེནྟོ, ཨུདཱཧུ སཀྐསམྤཏྟིཨཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརནྟི.

མཧཱསཏྟོ ¶ ཏཾ སུཏྭཱ སཀྐབྷཱཝཉྩསྶ ཉཏྭཱ ‘‘ནཱཧཾ ཨེཏཱ སམྤཏྟིཡོ པཏྠེམི, སབྦཉྙུཏཾ པན པཏྠེནྟོ ཏཔོཀམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི པཀཱསེཏུཾ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༨༤.

‘‘དུཀྑོ ¶ པུནབྦྷཝོ སཀྐ, སརཱིརསྶ ཙ བྷེདནཾ;

སམྨོཧམརཎཾ དུཀྑཾ, ཏསྨཱ སམྨཱམི ཝཱསཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ པུནཔྤུནཾ ཛཱཏི ཁནྡྷཱནཾ བྷེདནཾ སམྨོཧམརཎཉྩ དུཀྑཾ, ཏསྨཱ ཡཏྠེཏཱནི ནཏྠི, ཏཾ ནིབྦཱནཾ པཏྠེནྟོ ཨིདྷ སམྨཱམཱིཏི ཨེཝཾ ཨཏྟནོ ནིབྦཱནཛ྄ཛྷཱསཡཏཾ དཱིཔེཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སཀྐོ ཏུཊྛམཱནསོ ‘‘སབྦབྷཝེསུ ཀིརཱཡཾ ཨུཀྐཎྛིཏོ ནིབྦཱནཏྠཱཡ ཨརཉྙེ ཝིཧརཏི, ཝརམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝརེན ནིམནྟེནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༨༥.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ ཀསྶཔ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསཱིཏི ཡཾ མནསཱ ཨིཙྪསི, ཏཾ དམྨི, ཝརཾ གཎྷཱཧཱིཏི.

མཧཱསཏྟོ ¶ ཝརཾ གཎྷནྟོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༨༦.

‘‘ཝརཉྩེ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

ཡེན པུཏྟེ ཙ དཱརེ ཙ, དྷནདྷཉྙཾ པིཡཱནི ཙ;

ལདྡྷཱ ནརཱ ན ཏཔྤནྟི, སོ ལོབྷོ ན མཡཱི ཝསེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝརཉྩེ མེ ཨདོཏི སཙེ ཝརཾ མཡ྄ཧཾ དེསི. པིཡཱནི ཙཱཏི ཨཉྙཱནི ཙ ཡཱནི པིཡབྷཎྜཱནི. ན ཏཔྤནྟཱིཏི པུནཔྤུནཾ པུཏྟཱདཡོ པཏྠེནྟིཡེཝ, ན ཏིཏྟིཾ ཨུཔགཙྪནྟི. ན མཡཱི ཝསེཏི མཡི མཱ ཝསཏུ མཱ ཨུཔྤཛྫཏུ.

ཨཐསྶ སཀྐོ ཏུསྶིཏྭཱ ཨུཏྟརིམྤི ཝརཾ དེནྟོ མཧཱསཏྟོ ཙ ཝརཾ གཎྷནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསིཾསུ –

༨༧.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ ཀསྶཔ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསི.

༨༨.

‘‘ཝརཉྩེ ¶ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

ཁེཏྟཾ ཝཏྠུཾ ཧིརཉྙཉྩ, གཝཱསྶཾ དཱསཔོརིསཾ;

ཡེན ཛཱཏེན ཛཱིཡནྟི, སོ དོསོ ན མཡཱི ཝསེ.

༨༩.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ ཀསྶཔ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསི.

༩༠.

‘‘ཝརཉྩེ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

བཱལཾ ན པསྶེ ན སུཎེ, ན ཙ བཱལེན སཾཝསེ;

བཱལེནལླཱཔསལླཱཔཾ, ན ཀརེ ན ཙ རོཙཡེ.

༩༡.

‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཏེ ཨཀརཾ བཱལོ, ཝད ཀསྶཔ ཀཱརཎཾ;

ཀེན ཀསྶཔ བཱལསྶ, དསྶནཾ ནཱབྷིཀངྑསི.

༩༢.

‘‘ཨནཡཾ ¶ ནཡཏི དུམྨེདྷོ, ཨདྷུརཱཡཾ ནིཡུཉྫཏི;

དུནྣཡོ སེཡྻསོ ཧོཏི, སམྨཱ ཝུཏྟོ པཀུཔྤཏི;

ཝིནཡཾ སོ ན ཛཱནཱཏི, སཱདྷུ ཏསྶ ཨདསྶནཾ.

༩༣.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ ཀསྶཔ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསི.

༩༤.

‘‘ཝརཉྩེ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

དྷཱིརཾ པསྶེ སུཎེ དྷཱིརཾ, དྷཱིརེན སཧ སཾཝསེ;

དྷཱིརེནལླཱཔསལླཱཔཾ, ཏཾ ཀརེ ཏཉྩ རོཙཡེ.

༩༥.

‘‘ཀིཾ ནུ ཏེ ཨཀརཾ དྷཱིརོ, ཝད ཀསྶཔ ཀཱརཎཾ;

ཀེན ཀསྶཔ དྷཱིརསྶ, དསྶནཾ ཨབྷིཀངྑསི.

༩༦.

‘‘ནཡཾ ནཡཏི མེདྷཱཝཱི, ཨདྷུརཱཡཾ ན ཡུཉྫཏི;

སུནཡོ སེཡྻསོ ཧོཏི, སམྨཱ ཝུཏྟོ ན ཀུཔྤཏི;

ཝིནཡཾ སོ པཛཱནཱཏི, སཱདྷུ ཏེན སམཱགམོ.

༩༧.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ ཀསྶཔ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསི.

༩༨.

‘‘ཝརཉྩེ ¶ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

ཏཏོ རཏྱཱ ཝིཝསཱནེ, སཱུརིཡུགྒམནཾ པཏི;

དིབྦཱ བྷཀྑཱ པཱཏུབྷཝེཡྻུཾ, སཱིལཝནྟོ ཙ ཡཱཙཀཱ.

༩༩.

‘‘དདཏོ མེ ན ཁཱིཡེཐ, དཏྭཱ ནཱནུཏཔེཡྻཧཾ;

དདཾ ཙིཏྟཾ པསཱདེཡྻཾ, ཨེཏཾ སཀྐ ཝརཾ ཝརེ.

༡༠༠.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཏེ སུལཔིཏེ, པཏིརཱུཔེ སུབྷཱསིཏེ;

ཝརཾ ཀསྶཔ ཏེ དམྨི, ཡཾ ཀིཉྩི མནསིཙྪསི.

༡༠༡.

‘‘ཝརཉྩེ ¶ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;

ན མཾ པུན ཨུཔེཡྻཱསི, ཨེཏཾ སཀྐ ཝརཾ ཝརེ.

༡༠༢.

‘‘བཧཱུཧི ཝཏཙརིཡཱཧི, ནརཱ ཙ ཨཐ ནཱརིཡོ;

དསྶནཾ ཨབྷིཀངྑནྟི, ཀིཾ ནུ མེ དསྶནེ བྷཡཾ.

༡༠༣.

‘‘ཏཾ ཏཱདིསཾ དེཝཝཎྞཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཾ;

དིསྭཱ ཏཔོ པམཛྫེཡྻཾ, ཨེཏཾ ཏེ དསྶནེ བྷཡ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཡེན ཛཱཏེནཱཏི ཡེན ཙིཏྟེན ཛཱཏེན ཀུདྡྷཱ སཏྟཱ པཱཎཝདྷཱདཱིནཾ ཀཏཏྟཱ རཱཛདཎྜཝསེན ཝིསཁཱདནཱདཱིཧི ཝཱ ཨཏྟནོ མརཎཝསེན ¶ ཨེཏཱནི ཁེཏྟཱདཱིནི ཛཱིཡནྟི, སོ དོསོ མཡི ན ཝསེཡྻཱཏི ཡཱཙཏི. ན སུཎེཏི ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམ ཝསཏཱིཏིཔི ཨིམེཧི ཀཱརཎེཧི ན སུཎེཡྻཾ. ཀིཾ ནུ ཏེ ཨཀརནྟི ཀིཾ ནུ ཏཝ བཱལེན མཱཏཱ མཱརིཏཱ, ཨུདཱཧུ ཏཝ པིཏཱ, ཨཉྙཾ ཝཱ པན ཏེ ཀིཾ ནཱམ ཨནཏྠཾ བཱལོ ཨཀརཾ.

ཨནཡཾ ནཡཏཱིཏི ཨཀཱརཎཾ ‘‘ཀཱརཎ’’ནྟི གཎྷཱཏི, པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསྶཱམཱིཏི ཨེཝརཱུཔཱནི ཨནཏྠཀམྨཱནི ཙིནྟེཏི. ཨདྷུརཱཡནྟི སདྡྷཱདྷུརསཱིལདྷུརཔཉྙཱདྷུརེསུ ཨཡོཛེཏྭཱ ཨཡོགེ ནིཡུཉྫཏི. དུནྣཡོ སེཡྻསོ ཧོཏཱིཏི དུནྣཡོཝ ཏསྶ སེཡྻོ ཧོཏི. པཉྩ དུསྶཱིལཀམྨཱནི སམཱདཱཡ ཝཏྟནམེཝ སེཡྻོཏི གཎྷཱཏི, ཧིཏཔཊིཔཏྟིཡཱ ཝཱ དུནྣཡོ ཧོཏི ནེཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻོ. སམྨཱ ཝུཏྟོཏི ཧེཏུནཱ ¶ ཀཱརཎེན ཝུཏྟོ ཀུཔྤཏི. ཝིནཡནྟི ‘‘ཨེཝཾ ཨབྷིཀྐམིཏབྦ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ཨཱཙཱརཝིནཡཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨོཝཱདཉྩ ན སམྤཊིཙྪཏི. སཱདྷུ ཏསྶཱཏི ཨེཏེཧི ཀཱརཎེཧི ཏསྶ ཨདསྶནམེཝ སཱདྷུ.

སཱུརིཡུགྒམནཾ པཏཱིཏི སཱུརིཡུགྒམནཝེལཱཡ. དིབྦཱ བྷཀྑཱཏི དིབྦབྷོཛནཾ ཡཱཙཀཱཏི ཏསྶ དིབྦབྷོཛནསྶ པཊིགྒཱཧཀཱ. ཝཏཙརིཡཱཧཱིཏི དཱནསཱིལཨུཔོསཐཀམྨེཧི. དསྶནཾ ཨབྷིཀངྑནྟཱིཏི དསྶནཾ མམ ཨབྷིཀངྑནྟི. ཏཾ ཏཱདིསནྟི ཨེཝརཱུཔཾ དིབྦཱལངྐཱརཝིབྷཱུསིཏཾ. པམཛྫེཡྻནྟི པམཱདཾ ཨཱཔཛྫེཡྻཾ. ཏཝ སིརིསམྤཏྟིཾ པཏྠེཡྻཾ, ཨེཝཾ ནིབྦཱནཏྠཱཡ པཝཏྟིཏེ ཏཔོཀམྨེ སཀྐཊྛཱནཾ པཏྠེནྟོ པམཏྟོ ནཱམ བྷཝེཡྻཾ, ཨེཏཾ ཏཝ དསྶནེ མཡ྄ཧཾ བྷཡནྟི.

སཀྐོ ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ན ཏེ སནྟིཀཾ ཨཱགམིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ ¶ པཀྐཱམི. མཧཱསཏྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཏཏྠེཝ ཝསནྟོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ ཨཧོསི, ཨཀིཏྟིཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨཀིཏྟིཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༤༨༡] ༨. ཏཀྐཱརིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཧམེཝ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཱསི བཱལོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཀོཀཱལིཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀསྨིཉྷི ཨནྟོཝསྶེ དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ གཎཾ པཧཱཡ ཝིཝིཏྟཱཝཱསཾ ཝསིཏུཀཱམཱ སཏྠཱརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཀོཀཱལིཀརཊྛེ ཀོཀཱལིཀསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘ཨཱཝུསོ ཀོཀཱལིཀ, ཏཾ ¶ ནིསྶཱཡ ཨམྷཱཀཾ, ཨམྷེ ཙ ནིསྶཱཡ ཏཝ ཕཱསུཝིཧཱརོ བྷཝིསྶཏི, ཨིམཾ ཏེམཱསཾ ཨིདྷ ཝསེཡྻཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཀོ པནཱཝུསོ, མཾ ནིསྶཱཡ ཏུམྷཱཀཾ ཕཱསུཝིཧཱརོ’’ཏི. སཙེ ཏྭཾ ཨཱཝུསོ ‘‘དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨིདྷ ཝིཧརནྟཱི’’ཏི ཀསྶཙི ནཱརོཙེཡྻཱསི, མཡཾ སུཁཾ ཝིཧརེཡྻཱམ, ཨཡཾ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨམྷཱཀཾ ཕཱསུཝིཧཱརོཏི. ‘‘ཨཐ ¶ ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ མཡ྄ཧཾ ཀོ ཕཱསུཝིཧཱརོ’’ཏི? ‘‘མཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཨནྟོཏེམཱསཾ དྷམྨཾ ཝཱཙེསྶཱམ, དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསྶཱམ, ཨེས ཏུཡ྄ཧཾ ཨམྷེ ནིསྶཱཡ ཕཱསུཝིཧཱརོ’’ཏི. ‘‘ཝསཐཱཝུསོ, ཡཐཱཛ྄ཛྷཱསཡེནཱ’’ཏི. སོ ཏེསཾ པཏིརཱུཔཾ སེནཱསནཾ ཨདཱསི. ཏེ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁེན སུཁཾ ཝསིཾསུ. ཀོཙི ནེསཾ ཏཏྠ ཝསནབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི.

ཏེ ཝུཏྠཝསྶཱ པཝཱརེཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏཾ ནིསྶཱཡ སུཁཾ ཝུཏྠཱམྷ, སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏུཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཏཾ ཨཱཔུཙྪིཾསུ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏེ ཨཱདཱཡ དྷུརགཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརི. ཐེརཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཱ གཱམཏོ ནིཀྑམིཾསུ. ཀོཀཱལིཀོ ཏེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ ཨཱརོཙེསི ‘‘ཨུཔཱསཀཱ, ཏུམྷེ ཏིརཙྪཱནསདིསཱ, དྭེ ཨགྒསཱཝཀེ ཏེམཱསཾ དྷུརཝིཧཱརེ ཝསནྟེ ན ཛཱནིཏྠ, ཨིདཱནི ཏེ གཏཱ’’ཏི. མནུསྶཱ ‘‘ཀསྨཱ པན, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ ནཱརོཙིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ བཧུཾ སཔྤིཏེལཱདིབྷེསཛྫཉྩེཝ ཝཏྠཙྪཱདནཉྩ གཧེཏྭཱ ཐེརེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཁམཐ ནོ, བྷནྟེ, མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨགྒསཱཝཀབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱམ, ཨཛྫ ནོ ཀོཀཱལིཀབྷདནྟསྶ ཝཙནེན ཉཱཏཱ, ཨམྷཱཀཾ ཨནུཀམྤཱཡ ཨིམཱནི བྷེསཛྫཝཏྠཙྪཱདནཱནི གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ.

ཀོཀཱལིཀོ ¶ ‘‘ཐེརཱ ཨཔྤིཙྪཱ སནྟུཊྛཱ, ཨིམཱནི ཝཏྠཱནི ཨཏྟནཱ ཨགྒཧེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ དསྶནྟཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔཱསཀེཧི སདྡྷིཾཡེཝ ཐེརཱནཾ སནྟིཀཾ གཏོ. ཐེརཱ བྷིཀྑུཔརིཔཱཙིཏཏྟཱ ཏཏོ ཀིཉྩི ནེཝ ཨཏྟནཱ གཎྷིཾསུ, ན ཀོཀཱལིཀསྶ དཱཔེསུཾ. ཨུཔཱསཀཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིདཱནི ཨགཎྷནྟཱ པུན ཨམྷཱཀཾ ཨནུཀམྤཱཡ ཨིདྷ ཨཱགཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཾསུ. ཐེརཱ ཨནདྷིཝཱསེཏྭཱ སཏྠུ སནྟིཀཾ ཨགམིཾསུ. ཀོཀཱལིཀོ ‘‘ཨིམེ ཐེརཱ ཨཏྟནཱ ཨགཎྷནྟཱ མཡ྄ཧཾ ན དཱཔེསུ’’ནྟི ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷི. ཐེརཱཔི སཏྠུ སནྟིཀེ ཐོཀཾ ཝསིཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིཝཱརེ པཉྩབྷིཀྑུསཏེ ཙ ཨཱདཱཡ བྷིཀྑུསཧསྶེན སདྡྷིཾ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནཱ ཀོཀཱལིཀརཊྛཾ པཏྟཱ. ཏེ ཨུཔཱསཀཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཐེརེ ཨཱདཱཡ ཏམེཝ ཝིཧཱརཾ ནེཏྭཱ དེཝསིཀཾ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀརིཾསུ. པཧུཏཾ བྷེསཛྫཝཏྠཙྪཱདནཾ ¶ ཨུཔྤཛྫི, ཐེརེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཏབྷིཀྑཱུ ཙཱིཝརཱནི ཝིཙཱརེནྟཱ སདྡྷིཾ ཨཱགཏཱནཾ བྷིཀྑཱུནཉྙེཝ དེནྟི ¶ , ཀོཀཱལིཀསྶ ན དེནྟི, ཐེརཱཔི ཏསྶ ན དཱཔེནྟི. ཀོཀཱལིཀོ ཙཱིཝརཾ ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘པཱཔིཙྪཱ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ, པུབྦེ དཱིཡམཱནཾ ལཱབྷཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཨིདཱནི གཎྷནྟི, པཱུརེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཉྙེ ན ཨོལོཀེནྟཱི’’ཏི ཐེརེ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི. ཐེརཱ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷེ ནིསྶཱཡ ཨཀུསལཾ པསཝཏཱི’’ཏི སཔརིཝཱརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘ཨཉྙཾ, བྷནྟེ, ཀཏིཔཱཧཾ ཝསཐཱ’’ཏི མནུསྶེཧི ཡཱཙིཡམཱནཱཔི ནིཝཏྟིཏུཾ ན ཨིཙྪིཾསུ.

ཨཐེཀོ དཧརོ བྷིཀྑུ ཨཱཧ – ‘‘ཨུཔཱསཀཱ, ཀཐཾ ཐེརཱ ཝསིསྶནྟི, ཏུམྷཱཀཾ ཀུལཱུཔཀོ ཐེརོ ཨིདྷ ཨིམེསཾ ཝཱསཾ ན སཧཏཱི’’ཏི. ཏེ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཀིར ཐེརཱནཾ ཨིདྷ ཝཱསཾ ན སཧཐ, གཙྪཐ ནེ ཁམཱཔེཏྭཱ ནིཝཏྟེཐ, སཙེ ན ནིཝཏྟེཐ, པལཱཡིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཝསཐཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཨུཔཱསཀཱནཾ བྷཡེན གནྟྭཱ ཐེརེ ཡཱཙི. ཐེརཱ ‘‘གཙྪཱཝུསོ, ན མཡཾ ནིཝཏྟཱམཱ’’ཏི པཀྐམིཾསུ. སོ ཐེརེ ནིཝཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཝིཧཱརམེཝ པཙྩཱགཏོ. ཨཐ ནཾ ཨུཔཱསཀཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘ནིཝཏྟིཏཱ ཏེ, བྷནྟེ, ཐེརཱ’’ཏི. ‘‘ནིཝཏྟེཏུཾ ནཱསཀྑིཾ ཨཱཝུསོ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨིམསྨིཾ པཱཔདྷམྨེ ཝསནྟེ ཨིདྷ པེསལཱ བྷིཀྑཱུ ན ཝསིསྶནྟི, ནིཀྐཌྜྷཱམ ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཱ ཏྭཾ ཨིདྷ ཝསི, ཨམྷེ ནིསྶཱཡ ཏུཡ྄ཧཾ ཀིཉྩི ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཏེཧི ནིཀྐཌྜྷིཏོ པཏྟཙཱིཝརམཱདཱཡ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘པཱཔིཙྪཱ, བྷནྟེ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱ, པཱཔིཀཱནཾ ཨིཙྪཱནཾ ཝསཾ གཏཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ ‘‘མཱ ཧེཝཾ ཀོཀཱལིཀ, ཨཝཙ, མཱ ཧེཝཾ ཀོཀཱལིཀ ཨཝཙ, པསཱདེཧི ཀོཀཱལིཀ, སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ, ཏེ པེསལཱ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཱརེཏི. ཝཱརིཏོཔི ཀོཀཱལིཀོ ‘‘ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཨགྒསཱཝཀཱནཾ སདྡཧཐ, ཨཧཾ པཙྩཀྑཏོ ཨདྡསཾ, པཱཔིཙྪཱ ཨེཏེ པཊིཙྪནྣཀམྨནྟཱ དུསྶཱིལཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ སཏྠཱརཱ ཝཱརིཏོཔི ཏཐེཝ ཝཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི. ཏསྶ པཀྐནྟམཏྟསྶེཝ སཀལསརཱིརེ སཱསཔམཏྟཱ པིལ༹ཀཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཝཌྜྷིཏྭཱ ¶ བེལུ༹ཝཔཀྐམཏྟཱ ཧུཏྭཱ བྷིཛྫིཏྭཱ པུབྦལོཧིཏཱནི པགྒྷརིཾསུ. སོ ནིཏྠུནནྟོ ཝེདནཱཔྤཏྟོ ཛེཏཝནདྭཱརཀོཊྛཀེ ནིཔཛྫི. ‘‘ཀོཀཱལིཀེན དྭེ ཨགྒསཱཝཀཱ ཨཀྐུཊྛཱ’’ཏི ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི.

ཨཐསྶ ¶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཏུརཱུ ནཱམ བྲཧྨཱ ¶ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཐེརེ ཁམཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ‘‘ཀོཀཱལིཀ, ཕརུསཾ ཏེ ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཨགྒསཱཝཀེ པསཱདེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀོ པན ཏྭཾ ཨཱཝུསོ’’ཏི? ‘‘ཏུརཱུ བྲཧྨཱ ནཱམཱཧ’’ནྟི. ‘‘ནནུ ཏྭཾ, ཨཱཝུསོ, བྷགཝཏཱ ཨནཱགཱམཱིཏི བྱཱཀཏོ, ཨནཱགཱམཱི ཙ ཨནཱཝཏྟིདྷམྨོ ཨསྨཱ ལོཀཱཏི ཝུཏྟཾ, ཏྭཾ སངྐཱརཊྛཱནེ ཡཀྑོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི མཧཱབྲཧྨཾ ཨཔསཱདེསི. སོ ཏཾ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཏཝ ཝཱཙཱཡ ཏྭཉྙེཝ པཉྙཱཡིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སུདྡྷཱཝཱསམེཝ གཏོ. ཀོཀཱལིཀོཔི ཀཱལཾ ཀཏྭཱ པདུམནིརཡེ ཨུཔྤཛྫི. ཏསྶ ཏཏྠ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཧམྤཏིབྲཧྨཱ ཏཐཱགཏསྶ ཨཱརོཙེསི, སཏྠཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེསི. བྷིཀྑཱུ ཏསྶ ཨགུཎཾ ཀཐེནྟཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཀོཀཱལིཀོ ཀིར སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེ ཨཀྐོསིཏྭཱ ཨཏྟནོ མུཁཾ ནིསྶཱཡ པདུམནིརཡེ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ ཀོཀཱལིཀོ ཝཙནེན ཧཏོ ཨཏྟནོ མུཁཾ ནིསྶཱཡ དུཀྑཾ ཨནུབྷོཏི, པུབྦེཔི ཨེས ཨཏྟནོ མུཁཾ ནིསྶཱཡ དུཀྑཾ ཨནུབྷོསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཏསྶ པུརོཧིཏོ པིངྒལོ ནིཀྑནྟདཱཋོ ཨཧོསི. ཏསྶ བྲཱཧྨཎཱི ཨཉྙེན བྲཱཧྨཎེན སདྡྷིཾ ཨཏིཙརི, སོཔི ཏཱདིསོཝ. པུརོཧིཏོ བྲཱཧྨཎིཾ པུནཔྤུནཾ ཝཱརེནྟོཔི ཝཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམཾ མམ ཝེརིཾ སཧཏྠཱ མཱརེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨུཔཱཡེན ནཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏཝ ནགརཾ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཨགྒནགརཾ, ཏྭཾ ཨགྒརཱཛཱ, ཨེཝཾ ཨགྒརཉྙོ ནཱམ ཏཝ དཀྑིཎདྭཱརཾ དུཡུཏྟཾ ཨཝམངྒལ’’ནྟི. ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨིདཱནི ཀིཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི? ‘‘མངྒལཾ ཀཏྭཱ ཡོཛེཏབྦ’’ནྟི. ‘‘ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘པུརཱཎདྭཱརཾ ཧཱརེཏྭཱ མངྒལཡུཏྟཱནི དཱརཱུནི གཧེཏྭཱ ནགརཔརིགྒཱཧཀཱནཾ བྷཱུཏཱནཾ བལིཾ དཏྭཱ མངྒལནཀྑཏྟེན པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨེཝཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏཀྐཱརིཡོ ནཱམ མཱཎཝོ ¶ ཧུཏྭཱ ¶ ཏསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱཏི. པུརོཧིཏོ པུརཱཎདྭཱརཾ ཧཱརེཏྭཱ ནཝཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘ནིཊྛིཏཾ, དེཝ, དྭཱརཾ, སྭེ བྷདྡཀཾ ནཀྑཏྟཾ, ཏཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ བལིཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཱཙརིཡ, བལིཀམྨཏྠཱཡ ཀིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘དེཝ, མཧེསཀྑཾ དྭཱརཾ མཧེསཀྑཱཧི དེཝཏཱཧི ¶ པརིགྒཧིཏཾ, ཨེཀཾ པིངྒལཾ ནིཀྑནྟདཱཋཾ ཨུབྷཏོཝིསུདྡྷཾ བྲཱཧྨཎཾ མཱརེཏྭཱ ཏསྶ མཾསལོཧིཏེན བལིཾ ཀཏྭཱ སརཱིརཾ ཧེཊྛཱ ཁིཔིཏྭཱ དྭཱརཾ པཏིཊྛཱཔེཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཏུམྷཱཀཉྩ ནགརསྶ ཙ ཝུཌྜྷི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ ཨཱཙརིཡ, ཨེཝརཱུཔཾ བྲཱཧྨཎཾ མཱརེཏྭཱ དྭཱརཾ པཏིཊྛཱཔེཧཱི’’ཏི.

སོ ཏུཊྛམཱནསོ ‘‘སྭེ པཙྩཱམིཏྟསྶ པིཊྛིཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏོ ཨཏྟནོ གེཧཾ གནྟྭཱ མུཁཾ རཀྑིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཏུརིཏཏུརིཏོ བྷརིཡཾ ཨཱཧ – ‘‘པཱཔེ ཙཎྜཱལི ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཀེན སདྡྷིཾ ཨབྷིརམིསྶསི, སྭེ ཏེ ཛཱརཾ མཱརེཏྭཱ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ནིརཔརཱདྷཾ ཀིཾཀཱརཎཱ མཱརེསྶསཱི’’ཏི? རཱཛཱ ‘‘ཀལཱ༹རཔིངྒལསྶ བྲཱཧྨཎསྶ མཾསལོཧིཏེན བལིཀམྨཾ ཀཏྭཱ ནགརདྭཱརཾ པཏིཊྛཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ, ‘‘ཛཱརོ ཙ ཏེ ཀལཱ༹རཔིངྒལོ, ཏཾ མཱརེཏྭཱ བལིཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ཛཱརསྶ སནྟིཀཾ སཱསནཾ པཱཧེསི ‘‘རཱཛཱ ཀིར ཀལཱ༹རཔིངྒལཾ བྲཱཧྨཎཾ མཱརེཏྭཱ བལིཾ ཀཱཏུཀཱམོ, སཙེ ཛཱིཝིཏུཀཱམོ, ཨཉྙེཔི ཏཡཱ སདིསེ བྲཱཧྨཎེ གཧེཏྭཱ ཀཱལསྶེཝ པལཱཡསྶཱུ’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏཾ ནགརེ པཱཀཊཾ ཨཧོསི, སཀལནགརཏོ སབྦེ ཀལཱ༹རཔིངྒལཱ པལཱཡིཾསུ.

པུརོཧིཏོ པཙྩཱམིཏྟསྶ པལཱཏབྷཱཝཾ ཨཛཱནིཏྭཱ པཱཏོཝ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨསུཀཊྛཱནེ ཀལཱ༹རཔིངྒལོ བྲཱཧྨཎོ ཨཏྠི, ཏཾ གཎྷཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཨམཙྩེ པེསེསི. ཏེ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘པལཱཏོ ཀིརཱ’’ཏི ཨཱརོཙེསུཾ. ‘‘ཨཉྙཏྠ ཨུཔདྷཱརེཐཱ’’ཏི ¶ སཀལནགརཾ ཨུཔདྷཱརེནྟཱཔི ན པསྶིཾསུ. ཏཏོ ‘‘ཨཉྙཾ ཨུཔདྷཱརེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘དེཝ, ཋཔེཏྭཱ པུརོཧིཏཾ ཨཉྙོ ཨེཝརཱུཔོ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. པུརོཧིཏཾ ན སཀྐཱ མཱརེཏུནྟི. ‘‘དེཝ, ཀིཾ ཀཐེཐ, པུརོཧིཏསྶ ཀཱརཎཱ ཨཛྫ དྭཱརེ ཨཔྤཏིཊྛཱཔིཏེ ནགརཾ ཨགུཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཱཙརིཡོ ཀཐེནྟོ ‘‘ཨཛྫ ནཀྑཏྟཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨིཏོ སཾཝཙྪརཙྩཡེན ནཀྑཏྟཾ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི ཀཐེསི, སཾཝཙྪརཾ ནགརེ ཨདྭཱརཀེ པཙྩཏྠིཀཱནཾ ཨོཀཱསོ བྷཝིསྶཏི, ཨིམཾ མཱརེཏྭཱ ཨཉྙེན བྱཏྟེན ¶ བྲཱཧྨཎེན བལིཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ དྭཱརཾ པཏིཊྛཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི. ‘‘ཨཏྠི པན ཨཉྙོ ཨཱཙརིཡསདིསོ པཎྜིཏོ བྲཱཧྨཎོ’’ཏི? ‘‘ཨཏྠི དེཝ, ཏསྶ ཨནྟེཝཱསཱི ཏཀྐཱརིཡམཱཎཝོ ནཱམ, ཏསྶ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ དཏྭཱ མངྒལཾ ཀརོཐཱ’’ཏི.

རཱཛཱ ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སམྨཱནཾ ཀཱརེཏྭཱ པུརོཧིཏཊྛཱནཾ དཏྭཱ ཏཐཱ ཀཱཏུཾ ཨཱཎཱཔེསི. སོ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ནགརདྭཱརཾ ཨགམཱསི. པུརོཧིཏཾ རཱཛཱནུབྷཱཝེན བནྡྷིཏྭཱ ཨཱནཡིཾསུ. མཧཱསཏྟོ དྭཱརཊྛཔནཊྛཱནེ ཨཱཝཱཊཾ ཁཎཱཔེཏྭཱ སཱཎིཾ པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཨཱཙརིཡེན སདྡྷིཾ ཨནྟོསཱཎིཡཾ ཨཊྛཱསི. ཨཱཙརིཡོ ཨཱཝཱཊཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཏིཊྛཾ ཨལབྷནྟོ ‘‘ཨཏྠོ ཏཱཝ ¶ མེ ནིཔྥཱདིཏོ ཨཧོསི, བཱལཏྟཱ པན མུཁཾ རཀྑིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཝེགེན པཱཔིཏྠིཡཱ ཀཐེསིཾ, ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ཝདྷོ ཨཱབྷཏོ’’ཏི མཧཱསཏྟཾ ཨཱལཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༤.

‘‘ཨཧམེཝ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཱསི བཱལོ, བྷེཀོཝརཉྙེ ཨཧིམཝ྄ཧཱཡམཱནོ;

ཏཀྐཱརིཡེ སོབྦྷམིམཾ པཏཱམི, ན ཀིརེཝ སཱདྷུ ཨཏིཝེལབྷཱཎཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཱསཱིཏི དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཱསིཾ. བྷེཀོཝཱཏི ཡཐཱ ཨརཉྙེ མཎྜཱུཀོ ཝསྶནྟོ ཨཏྟནོ ཁཱདཀཾ ཨཧིཾ ཨཝ྄ཧཱཡམཱནོ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཱསཏི ནཱམ, ཨེཝཾ ཨཧམེཝ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཱསིཾ. ཏཀྐཱརིཡེཏི ཏསྶ ནཱམཾ, ཏཀྐཱརིཡཱཏི ཨིཏྠིལིངྒཾ ནཱམཾ, ཏེནེཝ ཏཾ ཨཱལཔནྟོ ཨེཝམཱཧ.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༥.

‘‘པཔྤོཏི མཙྩོ ཨཏིཝེལབྷཱཎཱི, བནྡྷཾ ཝདྷཾ སོཀཔརིདྡཝཉྩ;

ཨཏྟཱནམེཝ གརཧཱསི ཨེཏྠ, ཨཱཙེར ཡཾ ཏཾ ནིཁཎནྟི སོབྦྷེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨཏིཝེལབྷཱཎཱིཏི ཝེལཱཏིཀྐནྟཾ པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ ཀཏྭཱ ཀཐནཾ ནཱམ ན སཱདྷུ, ཨཏིཝེལབྷཱཎཱི པུརིསོ ན སཱདྷཱུཏི ཨཏྠོ. སོཀཔརིདྡཝཉྩཱཏི ཨཱཙརིཡ, ཨེཝམེཝ ཨཏིཝེལབྷཱཎཱི པུརིསོ ཝདྷཾ བནྡྷཉྩ སོཀཉྩ མཧནྟེན སདྡེན པརིདེཝཉྩ པཔྤོཏི. གརཧཱསཱིཏི པརཾ ཨགརཧིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾཡེཝ གརཧེཡྻཱསི. ཨེཏྠཱཏི ཨེཏསྨིཾ ཀཱརཎེ. ཨཱཙེར ཡཾ ཏནྟི ཨཱཙརིཡ, ཡེན ཀཱརཎེན ཏཾ ནིཁཎནྟི སོབྦྷེ, ཏཾ ཏཡཱཝ ཀཏཾ, ཏསྨཱ ཨཏྟཱནམེཝ གརཧེཡྻཱསཱིཏི ཝདཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཝཱཙཾ ཨརཀྑིཏྭཱ ན ཀེཝལཾ ཏྭམེཝ དུཀྑཔྤཏྟོ, ཨཉྙོཔི དུཀྑཔྤཏྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེསི.

པུབྦེ ཀིར བཱརཱཎསིཡཾ ཀཱལཱི༹ ནཱམ གཎིཀཱ ཨཧོསི, ཏསྶཱ ཏུཎྜིལོ ནཱམ བྷཱཏཱ. ཀཱལཱི༹ ཨེཀདིཝསཾ སཧསྶཾ གཎྷཱཏི. ཏུཎྜིལོ པན ཨིཏྠིདྷུཏྟོ སུརཱདྷུཏྟོ ཨཀྑདྷུཏྟོ ཨཧོསི. སཱ ཏསྶ དྷནཾ དེཏི, སོ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཝིནཱསེཏི. སཱ ཏཾ ཝཱརེནྟཱིཔི ཝཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཛཱུཏཔརཱཛིཏོ ནིཝཏྠཝཏྠཱནི དཏྭཱ ཀཊསཱརཀཁཎྜཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཏསྶཱ གེཧཾ ཨཱགམི ¶ . ཏཱཡ ཙ དཱསིཡོ ཨཱཎཏྟཱ ཧོནྟི ‘‘ཏུཎྜིལསྶ ཨཱགཏཀཱལེ ¶ ཀིཉྩི ཨདཏྭཱ གཱིཝཱཡཾ ནཾ གཧེཏྭཱ ནཱིཧརེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཏཱ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. སོ དྭཱརམཱུལེ རོདནྟོ ཨཊྛཱསི.

ཨཐེཀོ སེཊྛིཔུཏྟོ ནིཙྩཀཱལཾ ཀཱལི༹ཡཱ སཧསྶཾ ཨཱཧརཱཔེནྟོ དིསྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཏུཎྜིལ རོདསཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘སཱམི, ཛཱུཏཔརཱཛིཏོ མམ བྷགིནིཡཱ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོམྷི, ཏཾ མཾ དཱསིཡོ གཱིཝཱཡཾ གཧེཏྭཱ ནཱིཧརིཾསཱུ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཏིཊྛ, བྷགིནིཡཱ ཏེ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི སོ གནྟྭཱ ‘‘བྷཱཏཱ ཏེ ཀཊསཱརཀཁཎྜཾ ནིཝཱསེཏྭཱ དྭཱརམཱུལེ ཋིཏོ, ཝཏྠཱནིསྶ ཀིམཏྠཾ ན དེསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཧཾ ཏཱཝ ན དེམི, སཙེ པན ཏེ སིནེཧོ ཨཏྠི, ཏྭཾ དེཧཱི’’ཏི. ཏསྨིཾ པན གཎིཀཱཡ གྷརེ ཨིདཾཙཱརིཏྟཾ – ཨཱབྷཏསཧསྶཏོ པཉྩསཏཱནི གཎིཀཱཡ ཧོནྟི, པཉྩསཏཱནི ཝཏྠགནྡྷམཱལམཱུལཱནི ཧོནྟི. ཨཱགཏཔུརིསཱ ཏསྨིཾ གྷརེ ལདྡྷཝཏྠཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ རཏྟིཾ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ གཙྪནྟཱ ཨཱབྷཏཝཏྠཱནེཝ ནིཝཱསེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཏསྨཱ སོ སེཊྛིཔུཏྟོ ཏཱཡ དིནྣཝཏྠཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱཊཀེ ཏུཎྜིལསྶ དཱཔེསི. སོ ནིཝཱསེཏྭཱ ནདནྟོ ¶ གཛྫནྟོ གནྟྭཱ སུརཱགེཧཾ པཱཝིསི. ཀཱལཱི༹པི དཱསིཡོ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘སྭེ ཨེཏསྶ གམནཀཱལེ ཝཏྠཱནི ཨཙྪིནྡེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཏཱ ཏསྶ ནིཀྑམནཀཱལེ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ ཝིལུམྤམཱནཱ སཱཊཀེ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཡཱཧི ཀུམཱརཱ’’ཏི ནགྒཾ ཀཏྭཱ ཝིསྶཛྫེསུཾ. སོ ནགྒོཝ ནིཀྑམི. ཛནོ པརིཧཱསཾ ཀརོཏི. སོ ལཛྫིཏྭཱ ‘‘མཡཱཝེཏཾ ཀཏཾ, ཨཧམེཝ ཨཏྟནོ མུཁཾ རཀྑིཏུཾ ནཱསཀྑི’’ནྟི པརིདེཝི. ཨིདཾ ཏཱཝ དསྶེཏུཾ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༦.

‘‘ཀིམེཝཧཾ ཏུཎྜིལམནུཔུཙྪིཾ, ཀརེཡྻ སཾ བྷཱཏརཾ ཀཱལི༹ཀཱཡཾ;

ནགྒོཝཧཾ ཝཏྠཡུགཉྩ ཛཱིནོ, ཨཡམྤི ཨཏྠོ བཧུཏཱདིསོཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ བཧུཏཱདིསོཝཱཏི སེཊྛིཔུཏྟོ ཧི ཨཏྟནཱ ཀཏེན དུཀྑཾ པཏྟོ, ཏྭམྤི ཏསྨཱ ཨཡམྤི ཏུཡ྄ཧཾ དུཀྑཔྤཏྟི ཨཏྠོ. བཧཱུཧི ཀཱརཎེཧི ཏཱདིསོཝ.

ཨཔརོཔི བཱརཱཎསིཡཾ ཨཛཔཱལཱནཾ པམཱདེན གོཙརབྷཱུམིཡཾ དྭཱིསུ མེཎྜེསུ ཡུཛ྄ཛྷནྟེསུ ཨེཀོ ཀུལིངྒསཀུཎོ ‘‘ཨིམེ དཱནི བྷིནྣེཧི སཱིསེཧི མརིསྶནྟི, ཝཱརེསྶཱམི ཏེཏི མཱཏུལཱ མཱ ཡུཛ྄ཛྷཐཱ’’ཏི ཝཱརེཏྭཱ ཏེསཾ ཀཐཾ ཨགྒཧེཏྭཱ ཡུཛ྄ཛྷནྟཱནཉྙེཝ པིཊྛིཡམྤི སཱིསེཔི ནིསཱིདིཏྭཱ ཡཱཙིཏྭཱ ཝཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཏེན ཧི མཾ མཱརེཏྭཱ ཡུཛ྄ཛྷཐཱ’’ཏི ཨུབྷིནྣམྤི སཱིསནྟརཾ པཱཝིསི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ ཡུཛ྄ཛྷིཾསུཡེཝ. སོ སཎྷཀརཎིཡཾ པིསིཏོ ཝིཡ ཨཏྟནཱ ཀཏེནེཝ ཝིནཱསཾ པཏྟོ. ཨིདམྤི ཨཔརཾ ཀཱརཎཾ དསྶེཏུཾ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༧.

‘‘ཡོ ¶ ཡུཛ྄ཛྷམཱནཱནམཡུཛ྄ཛྷམཱནོ, མེཎྜནྟརཾ ཨཙྩུཔཏཱི ཀུལིངྒོ;

སོ པིཾསིཏོ མེཎྜསིརེཧི ཏཏྠ, ཨཡམྤི ཨཏྠོ བཧུཏཱདིསོཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མེཎྜནྟརནྟི མེཎྜཱནཾ ཨནྟརཾ. ཨཙྩུཔཏཱིཏི ཨཏིགནྟྭཱ ཨུཔྤཏི, ཨཱཀཱསེ སཱིསཱནཾ ཝེམཛ྄ཛྷེ ཨཊྛཱསཱིཏི ཨཏྠོ. པིཾསིཏོཏི པཱིལི༹ཏོ.

ཨཔརེཔི ¶ བཱརཱཎསིཝཱསིནོ གོཔཱལཀཱ ཕལིཏཾ ཏཱལརུཀྑཾ དིསྭཱ ཨེཀཾ ཏཱལཕལཏྠཱཡ རུཀྑཾ ཨཱརོཔེསུཾ. ཏསྨིཾ ཕལཱནི པཱཏེནྟེ ཨེཀོ ཀཎྷསཔྤོ ཝམྨིཀཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཱལརུཀྑཾ ཨཱརུཧི. ཧེཊྛཱ པཏིཊྛིཏཱ དཎྜེཧི པཧརནྟཱ ནིཝཱརེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཏེ ‘‘སཔྤོ ཏཱལཾ ཨབྷིརུཧཏཱི’’ཏི ཨིཏརསྶ ཨཱཙིཀྑིཾསུ. སོ བྷཱིཏོ མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝི. ཧེཊྛཱ ཋིཏཱ ཨེཀཾ ཐིརསཱཊཀཾ ཙཏཱུསུ ཀཎྞེསུ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ སཱཊཀེ པཏཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ པཏནྟོ ཙཏུནྣམྤི ཨནྟརེ སཱཊཀམཛ྄ཛྷེ པཏི. ཏསྶ པན པཱཏནཝེགེན ཏེ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཨཉྙམཉྙཾ ¶ སཱིསེཧི པཧརིཏྭཱ བྷིནྣེཧི སཱིསེཧི ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟཱ. ཨིདམྤི ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༨.

‘‘ཙཏུརོ ཛནཱ པོཏྠཀམགྒཧེསུཾ, ཨེཀཉྩ པོསཾ ཨནུརཀྑམཱནཱ;

སབྦེཝ ཏེ བྷིནྣསིརཱ སཡིཾསུ, ཨཡམྤི ཨཏྠོ བཧུཏཱདིསོཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པོཏྠཀནྟི སཱཎསཱཊཀཾ. སབྦེཝ ཏེཏི ཏེཔི ཙཏྟཱརོ ཛནཱ ཨཏྟནཱ ཀཏེནེཝ བྷིནྣསཱིསཱ སཡིཾསུ.

ཨཔརེཔི བཱརཱཎསིཝཱསིནོ ཨེལ༹ཀཙོརཱ རཏྟིཾ ཨེཀཾ ཨཛཾ ཐེནེཏྭཱ ‘‘དིཝཱ ཨརཉྙེ ཁཱདིསྶཱམཱ’’ཏི ཏསྶཱ ཨཝསྶནཏྠཱཡ མུཁཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝེལུ༹གུམྦེ ཋཔེསུཾ. པུནདིཝསེ ཏཾ ཁཱདིཏུཾ གཙྪནྟཱ ཨཱཝུདྷཾ པམུསྶིཏྭཱ ཨགམཾསུ. ཏེ ‘‘ཨཛཾ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ པཙིཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམ, ཨཱཧརཐཱཝུདྷ’’ནྟི ཨེཀསྶཔི ཧཏྠེ ཨཱཝུདྷཾ ཨདིསྭཱ ‘‘ཝིནཱ ཨཱཝུདྷེན ཨེཏཾ མཱརེཏྭཱཔི མཾསཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐཱ, ཝིསྶཛྫེཐ ནཾ, པུཉྙམསྶ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝིསྶཛྫེསུཾ. ཏདཱ ཨེཀོ ནལ༹ཀཱརོ ཝེལུ༹ཾ གཧེཏྭཱ ‘‘པུནཔི ཨཱགནྟྭཱ གཧེསྶཱམཱི’’ཏི ནལ༹ཀཱརསཏྠཾ ཝེལུ༹གུམྦནྟརེ ཋཔེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཛཱ ‘‘མུཏྟཱམྷཱི’’ཏི ཏུསྶིཏྭཱ ཝེལུ༹མཱུལེ ཀཱིལ༹མཱནཱ པཙྪིམཔཱདེཧི པཧརིཏྭཱ ཏཾ སཏྠཾ པཱཏེསི. ཙོརཱ སཏྠསདྡཾ སུཏྭཱ ཨུཔདྷཱརེནྟཱ ཏཾ དིསྭཱ ཏུཊྛམཱནསཱ ཨཛཾ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདིཾསུ. ཨིཏི ‘‘སཱཔི ཨཛཱ ཨཏྟནཱ ཀཏེནེཝ མཏཱ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༠༩.

‘‘ཨཛཱ ¶ ¶ ཡཐཱ ཝེལུ༹གུམྦསྨིཾ བདྡྷཱ, ཨཝཀྑིཔནྟཱི ཨསིམཛ྄ཛྷགཙྪི;

ཏེནེཝ ཏསྶཱ གལཀཱཝཀནྟཾ, ཨཡམྤི ཨཏྠོ བཧུཏཱདིསོཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཝཀྑིཔནྟཱིཏི ཀཱིལ༹མཱནཱ པཙྪིམཔཱདེ ཁིཔནྟཱི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཝཙནཾ རཀྑིཏྭཱ མིཏབྷཱཎིནོ ནཱམ མརཎདུཀྑཱ མུཙྩནྟཱི’’ཏི དསྶེཏྭཱ ཀིནྣརཝཏྠུཾ ཨཱཧརི.

བཱརཱཎསིཝཱསཱི ཀིརེཀོ ལུདྡཀོ ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ ཨེཀེནུཔཱཡེན ཛཡམྤཏིཀེ དྭེ ཀིནྣརེ གཧེཏྭཱ ཨཱནེཏྭཱ རཉྙོ ཨདཱསི. རཱཛཱ ཨདིཊྛཔུབྦེ ཀིནྣརེ དིསྭཱ ཏུསྶིཏྭཱ ‘‘ལུདྡ, ཨིམེསཾ ཀོ གུཎོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘དེཝ, ཨེཏེ མདྷུརེན སདྡེན གཱཡནྟི, མནུཉྙཾ ནཙྩནྟི, མནུསྶཱ ཨེཝཾ གཱཡིཏུཉྩ ནཙྩིཏུཉྩ ན ཛཱནནྟཱི’’ཏི. རཱཛཱ ལུདྡསྶ བཧུཾ དྷནཾ དཏྭཱ ཀིནྣརེ ‘‘གཱཡཐ ནཙྩཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཀིནྣརཱ ‘‘སཙེ མཡཾ གཱཡནྟཱ བྱཉྫནཾ པརིཔུཎྞཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམ, དུགྒཱིཏཾ ཧོཏི, ཨམྷེ གརཧིསྶནྟི ཝདྷིསྶནྟི, བཧུཾ ཀཐེནྟཱནཉྩ པན མུསཱཝཱདོཔི ཧོཏཱི’’ཏི མུསཱཝཱདབྷཡེན རཉྙཱ པུནཔྤུནཾ ཝུཏྟཱཔི ན གཱཡིཾསུ ན ནཙྩིཾསུ. རཱཛཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཨིམེ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ པཙིཏྭཱ ཨཱཧརཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེནྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༠.

‘‘ཨིམེ ན དེཝཱ ན གནྡྷབྦཔུཏྟཱ, མིགཱ ཨིམེ ཨཏྠཝསཾ གཏཱ མེ;

ཨེཀཉྩ ནཾ སཱཡམཱསེ པཙནྟུ, ཨེཀཾ པུནཔྤཱཏརཱསེ པཙནྟཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ མིགཱ ཨིམེཏི ཨིམེ སཙེ དེཝཱ གནྡྷབྦཱ ཝཱ བྷཝེཡྻུཾ, ནཙྩེཡྻུཉྩེཝ གཱཡེཡྻུཉྩ, ཨིམེ པན མིགཱ ཏིརཙྪཱནགཏཱ. ཨཏྠཝསཾ གཏཱ མེཏི ཨཏྠཾ པཙྩཱསཱིསནྟེན ལུདྡེན ཨཱནཱིཏཏྟཱ ཨཏྠཝསེན མམ ཧཏྠཾ གཏཱ. ཨེཏེསུ ཨེཀཾ སཱཡམཱསེ, ཨེཀཾ པཱཏརཱསེ པཙནྟཱུཏི.

ཀིནྣརཱི ཙིནྟེསི ‘‘རཱཛཱ ཀུདྡྷོ ནིསྶཾསཡཾ མཱརེསྶཏི, ཨིདཱནི ཀཐེཏུཾ ཀཱལོ’’ཏི ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༡.

‘‘སཏཾ ¶ སཧསྶཱནི དུབྷཱསིཏཱནི, ཀལམྤི ནཱགྒྷནྟི སུབྷཱསིཏསྶ;

དུབྦྷཱསིཏཾ སངྐམཱནོ ཀིལེསོ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི ཀིམྤུརིསཱ ན བཱལྱཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ སངྐམཱནོ ཀིལེསོཏི ཀདཱཙི ཨཧཾ བྷཱསམཱནོ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཱསེཡྻཾ, ཨེཝཾ དུབྦྷཱསིཏཾ སངྐམཱནོ ཀིལིསྶཏི ཀིལམཏི. ཏསྨཱཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཏུམྷཱཀཾ ན གཱཡིཾ, ན བཱལབྷཱཝེནཱཏི.

རཱཛཱ ཀིནྣརིཡཱ ཏུསྶིཏྭཱ ཨནནྟརཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༢.

‘‘ཡཱ མེསཱ བྱཱཧཱསི པམུཉྩཐེཏཾ, གིརིཉྩ ནཾ ཧིམཝནྟཾ ནཡནྟུ;

ཨིམཉྩ ཁོ དེནྟུ མཧཱནསཱཡ, པཱཏོཝ ནཾ པཱཏརཱསེ པཙནྟཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཱ མེསཱཏི ཡཱ མེ ཨེསཱ. དེནྟཱུཏི མཧཱནསཏྠཱཡ དེནྟུ.

ཀིནྣརོ རཉྙོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཾ ཨཀཐེནྟཾ ཨཝསྶཾ མཱརེསྶཏི, ཨིདཱནི ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༣.

‘‘པཛྫུནྣནཱཐཱ པསཝོ, པསུནཱཐཱ ཨཡཾ པཛཱ;

ཏྭཾ ནཱཐོསི མཧཱརཱཛ, ནཱཐོཧཾ བྷརིཡཱཡ མེ;

དྭིནྣམཉྙཏརཾ ཉཏྭཱ, མུཏྟོ གཙྪེཡྻ པབྦཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ པཛྫུནྣནཱཐཱ པསཝོཏི ཏིཎབྷཀྑཱ པསཝོ མེགྷནཱཐཱ ནཱམ. པསུནཱཐཱ ཨཡཾ པཛཱཏི ཨཡཾ པན མནུསྶཔཛཱ པཉྩགོརསེན ཨུཔཛཱིཝནྟཱི པསུནཱཐཱ པསུཔཏིཊྛཱ. ཏྭཾ ནཱཐོསཱིཏི ཏྭཾ མམ པཏིཊྛཱ ཨསི. ནཱཐོཧནྟི མམ བྷརིཡཱཡ ཨཧཾ ནཱཐོ, ཨཧམསྶཱ པཏིཊྛཱ. དྭིནྣམཉྙཏརཾ ཉཏྭཱ, མུཏྟོ གཙྪེཡྻ པབྦཏནྟི ཨམྷཱཀཾ དྭིནྣཾ ཨནྟརེ ཨེཀོ ཨེཀཾ མཏཾ ཉཏྭཱ སཡཾ མརཎཏོ མུཏྟོ ཧིམཝནྟཾ གཙྪེཡྻ, ཛཱིཝམཱནཱ པན མཡཾ ཨཉྙམཉྙཾ ན ཛཧཱམ, ཏསྨཱ སཙེཔི ཨིམཾ ཧིམཝནྟཾ པེསེཏུཀཱམོ, མཾ པཋམཾ མཱརེཏྭཱ པཙྪཱ པེསེཧཱིཏི.

ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ན མཡཾ ཏཝ ཝཙནཾ ཨཀཱཏུཀཱམཏཱཡ ཏུཎྷཱི ཨཧུམྷ, མཡཾ ཀཐཱཡ པན དོསཾ དིསྭཱ ན ཀཐཡིམྷཱ’’ཏི དཱིཔེནྟོ ཨིམཾ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༡༤.

‘‘ན ཝེ ནིནྡཱ སུཔརིཝཛྫཡེཐ, ནཱནཱ ཛནཱ སེཝིཏབྦཱ ཛནིནྡ;

ཡེནེཝ ¶ ཨེཀོ ལབྷཏེ པསཾསཾ, ཏེནེཝ ཨཉྙོ ལབྷཏེ ནིནྡིཏཱརཾ.

༡༡༥.

‘‘སབྦོ ¶ ལོཀོ པརིཙིཏྟོ ཨཏིཙིཏྟོ, སབྦོ ལོཀོ ཙིཏྟཝཱ སམྷི ཙིཏྟེ;

པཙྩེཀཙིཏྟཱ པུཐུ སབྦསཏྟཱ, ཀསྶཱིདྷ ཙིཏྟསྶ ཝསེན ཝཏྟེ’’ཏི.

ཏཏྠ སུཔརིཝཛྫཡེཐཱཏི མཧཱརཱཛ, ནིནྡཱ ནཱམ སུཁེན པརིཝཛྫེཏུཾ ན སཀྐཱ. ནཱནཱ ཛནཱཏི ནཱནཱཚནྡཱ ཛནཱ. ཡེནེཝཱཏི ཡེན སཱིལཱདིགུཎེན ཨེཀོ པསཾསཾ ལབྷཏི, ཏེནེཝ ཨཉྙོ ནིནྡིཏཱརཾ ལབྷཏི. ཨམྷཱཀཉྷི ཀིནྣརཱནཾ ཨནྟརེ ཀཐནེན པསཾསཾ ལབྷཏི, མནུསྶཱནཾ ཨནྟརེ ནིནྡཾ, ཨིཏི ནིནྡཱ ནཱམ དུཔྤརིཝཛྫིཡཱ, སྭཱཧཾ ཀཐཾ ཏཝ སནྟིཀཱ པསཾསཾ ལབྷིསྶཱམཱིཏི.

སབྦོ ལོཀོ པརིཙིཏྟོཏི མཧཱརཱཛ, ཨསཔྤུརིསོ ནཱམ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཙིཏྟེན, སཔྤུརིསོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎི ཨཱདིཙིཏྟེན ཨཏིཙིཏྟོཏི, ཨེཝཾ སབྦོ ལོཀོ པརིཙིཏྟོ ཨཏིཙིཏྟོཏི ཨཏྠོ. ཙིཏྟཝཱ སམྷི ཙིཏྟེཏི སབྦོ པན ལོཀོ ཨཏྟནོ ཧཱིནེན ཝཱ པཎཱིཏེན ཝཱ ཙིཏྟེན ཙིཏྟཝཱ ནཱམ. པཙྩེཀཙིཏྟཱཏི པཱཊིཡེཀྐཙིཏྟཱ པུཐུཔྤབྷེདཱ སབྦེ སཏྟཱ. ཏེསུ ཀསྶེཀསྶ ཏཝ ཝཱ ཨཉྙསྶ ཝཱ ཙིཏྟེན ཀིནྣརཱི ཝཱ མཱདིསོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ ཝཏྟེཡྻ, ཏསྨཱ ‘‘ཨཡཾ མམ ཙིཏྟཝསེན ན ཝཏྟཏཱི’’ཏི, མཱ མཡ྄ཧཾ ཀུཛ྄ཛྷི. སབྦསཏྟཱ ¶ ཧི ཨཏྟནོ ཙིཏྟཝསེན གཙྪནྟི, དེཝཱཏི. ཀིམྤུརིསོ རཉྙོ དྷམྨཾ དེསེསི.

རཱཛཱ ‘‘སབྷཱཝམེཝ ཀཐེཏི པཎྜིཏོ ཀིནྣརོ’’ཏི སོམནསྶཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༡༦.

‘‘ཏུཎྷཱི ཨཧཱུ ཀིམྤུརིསོ སབྷརིཡོ, ཡོ དཱནི བྱཱཧཱསི བྷཡསྶ བྷཱིཏོ;

སོ དཱནི མུཏྟོ སུཁིཏོ ཨརོགོ, ཝཱཙཱཀིརེཝཏྠཝཏཱི ནརཱན’’ནྟི.

ཏཏྠ ཝཱཙཱཀིརེཝཏྠཝཏཱི ནརཱནནྟི ཝཱཙཱགིརཱ ཨེཝ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཨཏྠཝཏཱི ཧིཏཱཝཧཱ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

རཱཛཱ ཀིནྣརེ སུཝཎྞཔཉྫརེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཏམེཝ ལུདྡཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘གཙྪ བྷཎེ, གཧིཏཊྛཱནེཡེཝ ཝིསྶཛྫེཧཱི’’ཏི ཝིསྶཛྫཱཔེསི. མཧཱསཏྟོཔི ¶ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨེཝཾ ཀིནྣརཱ ཝཱཙཾ རཀྑིཏྭཱ པཏྟཀཱལེ ཀཐིཏེན སུབྷཱསིཏེནེཝ མུཏྟཱ, ཏྭཾ པན དུཀྐཐིཏེན མཧཱདུཀྑཾ པཏྟོ’’ཏི ཨིདཾ ཨུདཱཧརཎཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, མཱ བྷཱཡི, ཛཱིཝིཏཾ ཏེ ཨཧཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨསྶཱསེསི, ‘‘ཨཔིཙ ཁོ པན ཏུམྷེ མཾ རཀྑེཡྻཱཐཱ’’ཏིཝུཏྟེ ‘‘ན ཏཱཝ ནཀྑཏྟཡོགོ ལབྦྷཏཱི’’ཏི ¶ དིཝསཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམསམནནྟརེ མཏཾ ཨེལ༹ཀཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཡཏྠ ཀཏྠཙི གནྟྭཱ ཛཱིཝཱཧཱི’’ཏི ཀཉྩི ཨཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཨེལ༹ཀམཾསེན བལིཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཾ པཏིཊྛཱཔེསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཀོཀཱལིཀོ ཝཱཙཱཡ ཧཏོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀལཱ༹རཔིངྒལོ ཀོཀཱལིཀོ ཨཧོསི, ཏཀྐཱརིཡཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཏཀྐཱརིཡཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༤༨༢] ༩. རུརུམིགརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཏསྶ ¶ གཱམཝརཾ དམྨཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཝེལུ༹ཝནེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར བྷིཀྑཱུཧི ‘‘བཧཱུཔཀཱརོ ཏེ ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟསཏྠཱ, ཏྭཾ ཏཐཱགཏཾ ནིསྶཱཡ པབྦཛྫཾ ལབྷི, ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ཨུགྒཎྷི, ལཱབྷསཀྐཱརཾ པཱཔུཎཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱརཱ མམ ཏིཎགྒམཏྟོཔི ཨུཔཀཱརོ ན ཀཏོ, ཨཧཾ སཡམེཝ པབྦཛིཾ, སཡཾ ཏཱིཎི པིཊཀཱནི ཨུགྒཎྷིཾ, སཡཾ ལཱབྷསཀྐཱརཾ པཱཔུཎི’’ནྟི ཀཐེསི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཀཏཉྙཱུ ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟོ ཨཀཏཝེདཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, དེཝདཏྟོ ཨིདཱནེཝ ཨཀཏཉྙཱུ, པུབྦེཔི ཨཀཏཉྙཱུཡེཝ, པུབྦེཔེས མཡཱ ཛཱིཝིཏེ དིནྣེཔི མམ གུཎམཏྟཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཨེཀོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝོ སེཊྛི པུཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘མཧཱདྷནཀོ’’ཏིསྶ, ནཱམཾ ཀཏྭཱ ‘‘སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟོ མམ པུཏྟོ ཀིལམིསྶཏཱི’’ཏི ན ཀིཉྩི སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷཱཔེསི. སོ གཱིཏནཙྩཝཱདིཏཁཱདནབྷོཛནཏོ ཨུདྡྷཾ ན ཀིཉྩི ཨཉྙཱསི. ཏཾ ཝཡཔྤཏྟཾ པཏིརཱུཔེན དཱརེན སཾཡོཛེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ. སོ ཏེསཾ ཨཙྩཡེན ཨིཏྠིདྷུཏྟསུརཱདྷུཏྟཱདཱིཧི པརིཝུཏོ ནཱནཱབྱསནམུཁེཧི ¶ ཨིཎཾ ཨཱདཱཡ ཏཾ དཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨིཎཱཡིཀེཧི ཙོདིཡམཱནོ ཙིནྟེསི ‘‘ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཛཱིཝིཏེན, ཨེཀེནམྷི ཨཏྟབྷཱཝེན ཨཉྙོ ཝིཡ ཛཱཏོ, མཏཾ མེ སེཡྻོ’’ཏི. སོ ཨིཎཱཡིཀེ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨིཎཔཎྞཱནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཐ, གངྒཱཏཱིརེ མེ ནིདཧིཏཾ ཀུལསནྟཀཾ དྷནཾ ཨཏྠི, ཏཾ ཝོ དསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེ ཏེན ¶ སདྡྷིཾ ཨགམཾསུ. སོ ‘‘ཨིདྷ དྷན’’ནྟི ནིདྷིཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཝིཡ ‘‘གངྒཱཡཾ པཏིཏྭཱ མརིསྶཱམཱི’’ཏི པལཱཡིཏྭཱ གངྒཱཡཾ པཏི. སོ ཙཎྜསོཏེན ཝུཡ྄ཧནྟོ ཀཱརུཉྙརཝཾ ཝིརཝི.

ཏདཱ མཧཱསཏྟོ རུརུམིགཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ པརིཝཱརཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཨེཀཀོཝ གངྒཱནིཝཏྟནེ རམཎཱིཡེ སཱལམིསྶཀེ སུཔུཔྥིཏཨམྦཝནེ ཝསཏི ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝུཏྠཱཡ. ཏསྶ སརཱིརཙྪཝི སུམཛྫིཏཀཉྩནཔཊྚཝཎྞཱ ཨཧོསི, ཧཏྠཔཱདཱ ¶ ལཱཁཱརསཔརིཀམྨཀཏཱ ཝིཡ, ནངྒུཊྛཾ ཙཱམརཱིནངྒུཊྛཾ ཝིཡ, སིངྒཱནི རཛཏདཱམསདིསཱནི, ཨཀྑཱིནི སུམཛྫིཏམཎིགུལི༹ཀཱ ཝིཡ, མུཁཾ ཨོདཧིཏྭཱ ཋཔིཏརཏྟཀམྦལགེཎྜུཀཾ ཝིཡ. ཨེཝརཱུཔཾ ཏསྶ རཱུཔཾ ཨཧོསི. སོ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ ཏསྶ ཀཱརུཉྙསདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘མནུསྶསདྡོ སཱུཡཏི, མཱ མཡི དྷརནྟེ མརཏུ, ཛཱིཝིཏམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ སཡནགུམྦཱ ཨུཊྛཱཡ ནདཱིཏཱིརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ པུརིས, མཱ བྷཱཡི, ཛཱིཝིཏཾ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི ཨསྶཱསེཏྭཱ སོཏཾ ཚིནྡནྟོ གནྟྭཱ ཏཾ པིཊྛིཡཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཏཱིརཾ པཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ནེཏྭཱ ཕལཱཕལཱནི དཏྭཱ དྭཱིཧཏཱིཧཙྩཡེན ‘‘བྷོ པུརིས, ཨཧཾ ཏཾ ཨིཏོ ཨརཉྙཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ བཱརཱཎསིམགྒེ ཋཔེསྶཱམི, ཏྭཾ སོཏྠིནཱ གམིསྶསི, ཨཔིཙ ཁོ པན ཏྭཾ ‘ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམ ཀཉྩནམིགོ ཝསཏཱི’ཏི དྷནཀཱརཎཱ མཾ རཉྙོ ཙེཝ རཱཛམཧཱམཏྟསྶ ཙ མཱ ཨཱཙིཀྑཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷུ སཱམཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪི.

མཧཱསཏྟོ ཏསྶ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨཏྟནོ པིཊྛིཡཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ བཱརཱཎསིམགྒེ ཨོཏཱརེཏྭཱ ནིཝཏྟི. ཏསྶ བཱརཱཎསིཔཝིསནདིཝསེཡེཝ ཁེམཱ ནཱམ རཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི པཙྩཱུསཀཱལེ སུཔིནནྟེ སུཝཎྞཝཎྞཾ མིགཾ ཨཏྟནོ དྷམྨཾ དེསེནྟཾ དིསྭཱ ¶ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ ཨེཝརཱུཔོ མིགོ ན བྷཝེཡྻ, ནཱཧཾ སུཔིནེ པསྶེཡྻཾ, ཨདྡྷཱ བྷཝིསྶཏི, རཉྙོ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ མིགཾ པསྶིཏུཾ ཨིཙྪཱམི, སུཝཎྞཝཎྞམིགསྶ དྷམྨཾ སོཏུཀཱམཱམྷི, ལབྷིསྶཱམི ཙེ, ཛཱིཝེཡྻཾ, ནོ ཙེ, ནཏྠི མེ ཛཱིཝིཏ’’ནྟི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཏཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ‘‘སཙེ མནུསྶལོཀེ ཨཏྠི, ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སུཝཎྞཝཎྞཱ མིགཱ ནཱམ ཧོནྟཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, དེཝ, ཧོནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཨལངྐཏཧཏྠིཀྑནྡྷེ སུཝཎྞཙངྐོཊཀེ སཧསྶཐཝིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཡོ སུཝཎྞཝཎྞཾ མིགཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཏི, ཏསྶ སདྡྷིཾ སཧསྶཐཝིཀསུཝཎྞཙངྐོཊཀེན ཏཉྩ ཧཏྠིཾ ཏཏོ ཙ ཨུཏྟརི དཱཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ སུཝཎྞཔཊྚེ གཱཐཾ ལིཁཱཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཧི ཏཱཏ, མམ ཝཙནེན ཨིམཾ གཱཐཾ ནགརཝཱསཱིནཾ ཀཐེཧཱི’’ཏི ཨིམསྨིཾ ཛཱཏཀེ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༧.

‘‘ཏསྶ ¶ ¶ གཱམཝརཾ དམྨི, ནཱརིཡོ ཙ ཨལངྐཏཱ;

ཡོ མེ ཏཾ མིགམཀྑཱཏི, མིགཱནཾ མིགམུཏྟམ’’ནྟི.

ཨམཙྩོ སུཝཎྞཔཊྚཾ གཧེཏྭཱ སཀལནགརེ ཝཱཙཱཔེསི. ཨཐ སོ སེཊྛིཔུཏྟོ བཱརཱཎསིཾ པཝིསནྟོཝ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨམཙྩསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨཧཾ རཉྙོ ཨེཝརཱུཔཾ མིགཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམི, མཾ རཉྙོ དསྶེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨམཙྩོ ཧཏྠིཀྑནྡྷཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ཏཾ རཉྙོ སནྟིཀཾ ནེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཀིར, དེཝ, ཏཾ མིགཾ ཨཱཙིཀྑིསྶཏཱི’’ཏི དསྶེསི. རཱཛཱ ‘‘སཙྩཾ ཨམྦྷོ པུརིསཱ’’ཏི པུཙྪི. སོ ‘‘སཙྩཾ མཧཱརཱཛ, ཏྭཾ ཨེཏཾ ཡསཾ མཡ྄ཧཾ དེཧཱི’’ཏི ཝདནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༨.

‘‘མཡ྄ཧཾ གཱམཝརཾ དེཧི, ནཱརིཡོ ཙ ཨལངྐཏཱ;

ཨཧཾ ཏེ མིགམཀྑིསྶཾ, མིགཱནཾ མིགམུཏྟམ’’ནྟི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏསྶ མིཏྟདུབྦྷིསྶ ཏུསྶིཏྭཱ ‘‘ཨབྦྷོ ཀུཧིཾ སོ མིགོ ཝསཏཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམ དེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏམེཝ མགྒདེསཀཾ ཀཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཏཾ ཋཱནཾ ཨགམཱསི. ཨཐ ནཾ སོ མིཏྟདུབྦྷཱི ‘‘སེནཾ, དེཝ, སནྣིསཱིདཱཔེཧཱི’’ཏི ¶ ཝཏྭཱ སནྣིསིནྣཱཡ སེནཱཡ ཨེསོ, དེཝ, སུཝཎྞམིགོ ཨེཏསྨིཾ ཝནེ ཝསཏཱི’’ཏི ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༡༩.

‘‘ཨེཏསྨིཾ ཝནསཎྜསྨིཾ, ཨམྦཱ སཱལཱ ཙ པུཔྥིཏཱ;

ཨིནྡགོཔཀསཉྪནྣཱ, ཨེཏྠེསོ ཏིཊྛཏེ མིགོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨིནྡགོཔཀསཉྪནྣཱཏི ཨེཏསྶ ཝནསཎྜསྶ བྷཱུམི ཨིནྡགོཔཀཝཎྞཱཡ རཏྟཱཡ སུཁསམྥསྶཱཡ ཏིཎཛཱཏིཡཱ སཉྪནྣཱ, སསཀུཙྪི ཝིཡ མུདུཀཱ, ཨེཏྠ ཨེཏསྨིཾ རམཎཱིཡེ ཝནསཎྜེ ཨེསོ ཏིཊྛཏཱིཏི དསྶེཏི.

རཱཛཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨམཙྩེ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘ཏསྶ མིགསྶ པལཱཡིཏུཾ ཨདཏྭཱ ཁིཔྤཾ ཨཱཝུདྷཧཏྠེཧི པུརིསེཧི སདྡྷིཾ ཝནསཎྜཾ པརིཝཱརེཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨུནྣདིཾསུ. རཱཛཱ ཀཏིཔཡེཧི ཛནེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི, སོཔིསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨཊྛཱསི. མཧཱསཏྟོ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘མཧནྟོ བལཀཱཡསདྡོ, ཏམྷཱ མེ པུརིསཱ ¶ བྷཡེན ཨུཔྤནྣེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ¶ . སོ ཨུཊྛཱཡ སཀལཔརིསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ རཉྙོ ཋིཏཊྛཱནཾ དིསྭཱ ‘‘རཉྙོ ཋིཏཊྛཱནེཡེཝ མེ སོཏྠི བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྠེཝ མཡཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ རཱཛཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. རཱཛཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ནཱགབལོ མིགོ ཨཝཏྠརནྟོ ཝིཡ ཨཱགཙྪེཡྻ, སརཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ ཨིམཾ མིགཾ སནྟཱསེཏྭཱ སཙེ པལཱཡཏི, ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ དུབྦལཾ ཀཏྭཱ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི དྷནུཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཱབྷིམུཁོ ཨཧོསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཾ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༢༠.

‘‘དྷནུཾ ཨདྭེཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱན, ཨུསུཾ སནྣཡ྄ཧུཔཱགམི;

མིགོ ཙ དིསྭཱ རཱཛཱནཾ, དཱུརཏོ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཐ.

༡༢༡.

‘‘ཨཱགམེཧི མཧཱརཱཛ, མཱ མཾ ཝིཛ྄ཛྷི རཐེསབྷ;

ཀོ ནུ ཏེ ཨིདམཀྑཱསི, ཨེཏྠེསོ ཏིཊྛཏེ མིགོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨདྭེཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱནཱཏི ཛིཡཱཡ ཙ སརེན ཙ སདྡྷིཾ ཨེཀམེཝ ཀཏྭཱ. སནྣཡ྄ཧཱཏི སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ. ཨཱགམེཧཱིཏི ‘‘ཏིཊྛ, མཧཱརཱཛ, མཱ མཾ ཝིཛ྄ཛྷི, ཛཱིཝགྒཱཧམེཝ གཎྷཱཧཱི’’ཏི མདྷུརཱཡ མནུསྶཝཱཙཱཡ ཨབྷཱསི.

རཱཛཱ ཏསྶ མདྷུརཀཐཱཡ བནྡྷིཏྭཱ དྷནུཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ གཱརཝེན ཨཊྛཱསི. མཧཱསཏྟོཔི རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ མདྷུརཔཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. མཧཱཛནོཔི སབྦཱཝུདྷཱནི ཚཌྜེཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛཱནཾ པརིཝཱརེསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ མཧཱསཏྟོ སུཝཎྞཀིངྐིཎིཀཾ ཙཱལེནྟོ ཝིཡ མདྷུརེན སརེན རཱཛཱནཾ པུཙྪི ‘‘ཀོ ནུ ཏེ ཨིདམཀྑཱསི, ཨེཏྠེསོ ཏིཊྛཏེ མིགོ’’ཏི? ཏསྨིཾ ཁཎེ པཱཔཔུརིསོ ཐོཀཾ པཊིཀྐམིཏྭཱ སོཏཔཐེཝ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ‘‘ཨིམིནཱ མེ དསྶིཏོ’’ཏི ཀཐེནྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༢.

‘‘ཨེས པཱཔཙརོ པོསོ, སམྨ ཏིཊྛཏི ཨཱརཀཱ;

སོཡཾ མེ ཨིདམཀྑཱསི, ཨེཏྠེསོ ཏིཊྛཏེ མིགོ’’ཏི.

ཏཏྠ པཱཔཙརོཏི ཝིསྶཊྛཱཙཱརོ.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཏཾ མིཏྟདུབྦྷིཾ གརཧིཏྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༣.

‘‘སཙྩཾ ¶ ¶ ཀིརེཝ མཱཧཾསུ, ནརཱ ཨེཀཙྩིཡཱ ཨིདྷ;

ཀཊྛཾ ནིཔླཝིཏཾ སེཡྻོ, ན ཏྭེཝེཀཙྩིཡོ ནརོ’’ཏི.

ཏཏྠ ནིཔླཝིཏནྟི ཨུཏྟཱརིཏཾ. ཨེཀཙྩིཡོཏི ཨེཀཙྩོ པན མིཏྟདུབྦྷཱི པཱཔཔུགྒལོ ཨུདཀེ པཏནྟོཔི ཨུཏྟཱརིཏོ ན ཏྭེཝ སེཡྻོ. ཀཊྛཉྷི ནཱནཔྤཀཱརེན ཨུཔཀཱརཱཡ སཾཝཏྟཏི, མིཏྟདུབྦྷཱི པན པཱཔཔུགྒལོ ཝིནཱསཱཡ, ཏསྨཱ ཏཏོ ཀཊྛམེཝ ཝརཏརནྟི པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཀཐཡིཾསུ, མཡཱ པན ཏེསཾ ཝཙནཾ ན ཀཏནྟི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༤.

‘‘ཀིཾ ནུ རུརུ གརཧསི མིགཱནཾ, ཀིཾ པཀྑཱིནཾ ཀིཾ པན མཱནུསཱནཾ;

བྷཡཾ ¶ ཧི མཾ ཝིནྡཏིནཔྤརཱུཔཾ, སུཏྭཱན ཏཾ མཱནུསིཾ བྷཱསམཱན’’ནྟི.

ཏཏྠ མིགཱནནྟི མིགཱནམཉྙཏརཾ གརཧསི, ཨུདཱཧུ པཀྑཱིནཾ, མཱནུསཱནནྟི པུཙྪི. བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏཱིཏི བྷཡཾ མཾ པཊིལབྷཏི, ཨཧཾ ཨཏྟནི ཨནིསྶརོ བྷཡསནྟཀོ ཝིཡ ཧོམི. ཨནཔྤརཱུཔནྟི མཧནྟཾ.

ཏཏོ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, ན མིགཾ, ན པཀྑིཾ གརཧཱམི, མནུསྶཾ པན གརཧཱམཱི’’ཏི དསྶེནྟོ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༥.

‘‘ཡམུདྡྷརིཾ ཝཱཧནེ ཝུཡ྄ཧམཱནཾ, མཧོདཀེ སལིལེ སཱིགྷསོཏེ;

ཏཏོནིདཱནཾ བྷཡམཱགཏཾ མམ, དུཀྑོ ཧཝེ རཱཛ ཨསབྦྷི སངྒམོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝཱཧནེཏི པཏིཏཔཏིཏེ ཝཧིཏུཾ སམཏྠེ གངྒཱཝཧེ. མཧོདཀེ སལིལེཏི མཧཱཨུདཀེ མཧཱསལིལེཏི ཨཏྠོ. ཨུབྷཡེནཱཔི གངྒཱཝཧསྶེཝ བཧུཨུདཀཏཾ དསྶེཏི. ཏཏོནིདཱནནྟི མཧཱརཱཛ, ཡོ མཡ྄ཧཾ ཏཡཱ དསྶིཏོ པུརིསོ, ཨེསོ མཡཱ གངྒཱཡ ཝུཡ྄ཧམཱནོ ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ ཀཱརུཉྙརཝཾ ཝིརཝནྟོ ཨུདྡྷརིཏོ, ཏཏོནིདཱནཾ མེ ཨིདམཛྫ བྷཡཾ ཨཱགཏཾ, ཨསཔྤུརིསེཧི སམཱགམོ ནཱམ དུཀྑོ, མཧཱརཱཛཱཏི.

ཏཾ ¶ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏསྶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ བཧཱུཔཀཱརསྶ ནཱམ གུཎཾ ན ཛཱནཱཏི, ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ནཾ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༦.

‘‘སོཧཾ ཙཏུཔྤཏྟམིམཾ ཝིཧངྒམཾ, ཏནུཙྪིདཾ ཧདཡེ ཨོསྶཛཱམི;

ཧནཱམི ཏཾ མིཏྟདུབྦྷིཾ ཨཀིཙྩཀཱརིཾ, ཡོ ཏཱདིསཾ ཀམྨཀཏཾ ན ཛཱནེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཙཏུཔྤཏྟནྟི ཙཏཱུཧི ཝཱཛཔཏྟེཧི སམནྣཱགཏཾ. ཝིཧངྒམནྟི ཨཱཀཱསགཱམིཾ. ཏནུཙྪིདནྟི སརཱིརཚིནྡནཾ. ཨོསྶཛཱམཱིཏི ཨེཏསྶ ཧདཡེ ཝིསྶཛྫེམི.

ཏཏོ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཱ ཨེས མཾ ནིསྶཱཡ ནསྶཏཱུ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཀཱདསམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༧.

‘‘དྷཱིརསྶ ¶ བཱལསྶ ཧཝེ ཛནིནྡ, སནྟོ ཝདྷཾ ནཔྤསཾསནྟི ཛཱཏུ;

ཀཱམཾ གྷརཾ གཙྪཏུ པཱཔདྷམྨོ, ཡཉྩསྶ བྷཊྛཾ ཏདེཏསྶ དེཧི;

ཨཧཉྩ ཏེ ཀཱམཀརོ བྷཝཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཀཱམནྟི ཀཱམེན ཡཐཱརུཙིཡཱ ཨཏྟནོ གྷརཾ གཙྪཏུ. ཡཉྩསྶ བྷཊྛཾ ཏདེཏསྶ དེཧཱིཏི ཡཉྩ ཏསྶ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཏེ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏཡཱ ཀཐིཏཾ, ཏཾ ཏསྶ དེཧི. ཀཱམཀརོཏི ཨིཙྪཱཀརོ, ཡཾ ཨིཙྪསི, ཏཾ ཀརོཧི, མཾསཾ ཝཱ མེ ཁཱད, ཀཱིལཱ༹མིགཾ ཝཱ ཀརོཧི, སབྦཏྠ ཏེ ཨནུཀཱུལཝཏྟཱི བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏུཊྛམཱནསོ མཧཱསཏྟསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨནནྟརཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༨.

‘‘ཨདྡྷཱ རུརཱུ ཨཉྙཏརོ སཏཾ སོ, ཡོ དུབྦྷཏོ མཱནུསསྶ ན དུབྦྷི;

ཀཱམཾ གྷརཾ གཙྪཏུ པཱཔདྷམྨོ, ཡཉྩསྶ བྷཊྛཾ ཏདེཏསྶ དམྨི;

ཨཧཉྩ ཏེ ཀཱམཙཱརཾ དདཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སཏཾ སོཏི ཨདྡྷཱ ཏྭཾ སཏཾ པཎྜིཏཱནཾ ཨཉྙཏརོ. ཀཱམཙཱརནྟི ཨཧཾ ཏཝ དྷམྨཀཐཱཡ པསཱིདིཏྭཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཀཱམཙཱརཾ ཨབྷཡཾ དདཱམི, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཏུམྷེ ནིབྦྷཡཱ ཡཐཱརུཙིཡཱ ཝིཧརཐཱཏི མཧཱསཏྟསྶ ཝརཾ ཨདཱསི.

ཨཐ ¶ ནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, མནུསྶཱ ནཱམ ཨཉྙཾ མུཁེན བྷཱསནྟི, ཨཉྙཾ ཀཱཡེན ཀརོནྟཱི’’ཏི པརིགྒཎྷནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༩.

‘‘སུཝིཛཱནཾ སིངྒཱལཱནཾ, སཀུཎཱནཉྩ ཝསྶིཏཾ;

མནུསྶཝསྶིཏཾ རཱཛ, དུབྦིཛཱནཏརཾ ཏཏོ.

༡༣༠.

‘‘ཨཔི ཙེ མཉྙཏཱི པོསོ, ཉཱཏི མིཏྟོ སཁཱཏི ཝཱ;

ཡོ པུབྦེ སུམནོ ཧུཏྭཱ, པཙྪཱ སམྤཛྫཏེ དིསོ’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘མིགརཱཛ, མཱ མཾ ཨེཝཾ མཉྙི, ཨཧཉྷི རཛྫཾ ཛཧནྟོཔི ན ཏུཡ྄ཧཾ དིནྣཝརཾ ཛཧིསྶཾ, སདྡཧཐ, མཡ྄ཧ’’ནྟི ¶ ཝརཾ ཨདཱསི. མཧཱསཏྟོ ཏསྶ སནྟིཀེ ཝརཾ གཎྷནྟོ ཨཏྟཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦསཏྟཱནཾ ཨབྷཡདཱནཾ ཝརཾ གཎྷི. རཱཛཱཔི ཏཾ ཝརཾ དཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ ནགརཾ ནེཏྭཱ མཧཱསཏྟཉྩ ནགརཉྩ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ དེཝིཡཱ དྷམྨཾ དེསཱཔེསི. མཧཱསཏྟོ དེཝིཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ རཉྙོ ཙ རཱཛཔརིསཱཡ ཙ མདྷུརཱཡ མནུསྶབྷཱསཱཡ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ རཱཛཱནཾ དསཧི རཱཛདྷམྨེཧི ཨོཝདིཏྭཱ མཧཱཛནཾ ཨནུསཱསིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ མིགགཎཔརིཝུཏོ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. རཱཛཱ ‘‘སབྦེསཾ སཏྟཱནཾ ཨབྷཡཾ དམྨཱི’’ཏི ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ མིགཔཀྑཱིནཾ ཀོཙི ཧཏྠཾ པསཱརེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཱཧོསི. མིགགཎོ མནུསྶཱནཾ སསྶཱནི ཁཱདཏི, ཀོཙི ཝཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི. མཧཱཛནོ རཱཛངྒཎཾ གནྟྭཱ ཨུཔཀྐོསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༣༡.

‘‘སམཱགཏཱ ཛཱནཔདཱ, ནེགམཱ ཙ སམཱགཏཱ;

མིགཱ སསྶཱནི ཁཱདནྟི, ཏཾ དེཝོ པཊིསེདྷཏཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཾ དེཝོཏི ཏཾ མིགགཎཾ དེཝོ པཊིསེདྷཏཱུཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༣༢.

‘‘ཀཱམཾ ཛནཔདོ མཱསི, རཊྛཉྩཱཔི ཝིནསྶཏུ;

ན ཏྭེཝཱཧཾ རུརུཾ དུབྦྷེ, དཏྭཱ ཨབྷཡདཀྑིཎཾ.

༡༣༣.

‘‘མཱ ¶ ¶ མེ ཛནཔདོ ཨཱསི, རཊྛཉྩཱཔི ཝིནསྶཏུ;

ན ཏྭེཝཱཧཾ མིགརཱཛསྶ, ཝརཾ དཏྭཱ མུསཱ བྷཎེ’’ཏི.

ཏཏྠ མཱསཱིཏི ཀཱམཾ མཡ྄ཧཾ ཛནཔདོ མཱ ཧོཏུ. རུརུནྟི ན ཏྭེཝ ཨཧཾ སུཝཎྞཝཎྞསྶ རུརུམིགརཱཛསྶ ཨབྷཡདཀྑིཎཾ དཏྭཱ དུབྦྷིསྶཱམཱིཏི.

མཧཱཛནོ རཉྙོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ཨཝིསཧནྟོ པཊིཀྐམི. སཱ ཀཐཱ ཝིཏྠཱརིཀཱ ཨཧོསི. ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ མིགགཎཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ མནུསྶཱནཾ སསྶཱནི མཱ ཁཱདཐཱ’’ཏི ཨོཝདིཏྭཱ ‘‘ཨཏྟནོ ཁེཏྟེསུ པཎྞསཉྙཾ བནྡྷནྟཱུ’’ཏི ¶ མནུསྶཱནཾ གྷོསཱཔེསི. ཏེ ཏཐཱ བནྡྷིཾསུ, ཏཱཡ སཉྙཱཡ མིགཱ ཡཱཝཛྫཏནཱ སསྶཱནི ན ཁཱདནྟི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ ཨཀཏཉྙཱུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི ‘‘ཏདཱ སེཊྛིཔུཏྟོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, རུརུམིགརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

རུརུམིགརཱཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༤༨༣] ༡༠. སརབྷམིགཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཱསཱིསེཐེཝ པུརིསོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཏྟནཱ སཾཁིཏྟེན པུཙྪིཏཔཉྷསྶ དྷམྨསེནཱཔཏིནོ ཝིཏྠཱརེན བྱཱཀརཎཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཀདཱ པན སཏྠཱ ཐེརཾ སཾཁིཏྟེན པཉྷཾ པུཙྪཱིཏི? དེཝོརོཧནེ. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཏོ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ. རཱཛགཧསེཊྛིནོ ཧི སནྟཀེ ཙནྡནཔཏྟེ ཨཱཡསྨཏཱ པིཎྜོལབྷཱརདྭཱཛེན ཨིདྡྷིཡཱ གཧིཏེ སཏྠཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཀརཎཾ པཊིཀྑིཔི. ཏདཱ ཏིཏྠིཡཱ ‘‘པཊིཀྑིཏྟཾ སམཎེན གོཏམེན ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཀརཎཾ, ཨིདཱནི སཡམྤི ན ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མངྐུབྷཱུཏེཧི ཨཏྟནོ སཱཝཀེཧི ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཨིདྡྷིཡཱ པཏྟཾ ན གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཙྩམཱནཱ ‘‘ནེཏཾ ཨཱཝུསོ, ཨམྷཱཀཾ དུཀྐརཾ, ཚཝསྶ པན དཱརུཔཏྟསྶཏྠཱཡ ཨཏྟནོ སཎྷསུཁུམགུཎཾ ཀོ གིཧཱིནཾ པཀཱསེསྶཏཱིཏི ན གཎྷིམྷ, སམཎཱ པན སཀྱཔུཏྟིཡཱ ལོལཏཱཡ ཨིདྡྷིཾ དསྶེཏྭཱ ¶ གཎྷིཾསུ. མཱ ‘ཨམྷཱཀཾ ཨིདྡྷིཀརཎཾ བྷཱརོ’ཏི ཙིནྟཡིཏྠ, མཡཉྷི ཏིཊྛནྟུ སམཎསྶ གོཏམསྶ སཱཝཀཱ, ཨཱཀངྑམཱནཱ པན ¶ སམཎེན གོཏམེན སདྡྷིཾ ཨིདྡྷིཾ དསྶེསྶཱམ, སཙེ ཧི སམཎོ གོཏམོ ཨེཀཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི, མཡཾ དྭིགུཎཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཀཐཡིཾསུ.

ཏཾ སུཏྭཱ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘བྷནྟེ, ཏིཏྠིཡཱ ཀིར པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶནྟཱི’’ཏི. སཏྠཱ ‘‘བྷིཀྑཝེ, ཀརོནྟུ, ཨཧམྤི ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ བིམྦིསཱརོ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ པུཙྪི ‘‘བྷནྟེ, པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀིར ཀརིསྶཐཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ནནུ, བྷནྟེ, སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏཾ མཡཱ སཱཝཀཱནཾ པཉྙཏྟཾ, བུདྡྷཱནཾ པན སིཀྑཱཔདཾ ནཱམ ¶ ནཏྠི. ‘‘ཡཐཱ ཧི, མཧཱརཱཛ, ཏཝ ཨུཡྻཱནེ པུཔྥཕལཾ ཨཉྙེསཾ ཝཱརིཏཾ, ན ཏཝ, ཨེཝཾསམྤདམིདཾ དཊྛབྦ’’ནྟི. ‘‘ཀཏྠ པན, བྷནྟེ, པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཐཱ’’ཏི? ‘‘སཱཝཏྠིནགརདྭཱརེ ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལེ’’ཏི. ‘‘ཨམྷེཧི ཏཏྠ ཀིཾ ཀཏྟབྦ’’ནྟི? ‘‘ནཏྠི ཀིཉྩི མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. པུནདིཝསེ སཏྠཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཙཱརིཀཾ པཀྐཱམི. མནུསྶཱ ‘‘ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, སཏྠཱ གཙྪཏཱི’’ཏི པུཙྪནྟི. ‘‘སཱཝཏྠིནགརདྭཱརེ ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལེ ཏིཏྠིཡམདྡནཾ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ཏེསཾ བྷིཀྑཱུ ཀཐཡནྟི. མཧཱཛནོ ‘‘ཨཙྪརིཡརཱུཔཾ ཀིར པཱཊིཧཱརིཡཾ བྷཝིསྶཏི, པསྶིསྶཱམ ན’’ནྟི གྷརདྭཱརཱནི ཚཌྜེཏྭཱ སཏྠཱརཱ སདྡྷིཾཡེཝ ཨགམཱསི.

ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ ‘‘མཡམྤི སམཎསྶ གོཏམསྶ པཱཊིཧཱརིཡཀརཎཊྛཱནེ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུཔཊྛཱཀེཧི སདྡྷིཾ སཏྠཱརམེཝ ཨནུབནྡྷིཾསུ. སཏྠཱ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ རཉྙཱ ‘‘པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀིར, བྷནྟེ, ཀརིསྶཐཱ’’ཏི པུཙྪིཏོ ‘‘ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀདཱ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ཨཱསཱལ༹ྷིཔུཎྞམཱསིཡ’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘མཎྜཔཾ ཀརོམི བྷནྟེ’’ཏི? ‘‘ཨལཾ མཧཱརཱཛ, མམ པཱཊིཧཱརིཡཀརཎཊྛཱནེ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ རཏནམཎྜཔཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨེཏཾ ཀཱརཎཾ ནགརེ ཨུགྒྷོསཱཔེམི, བྷནྟེ’’ཏི? ‘‘ཨུགྒྷོསཱཔེཧི མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. རཱཛཱ དྷམྨགྷོསཀཾ ཨལངྐཏཧཏྠིཔིཊྛིཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ‘‘བྷགཝཱ ཀིར སཱཝཏྠིནགརདྭཱརེ ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལེ ཏིཏྠིཡམདྡནཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀརིསྶཏི ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ’’ཏི ཡཱཝ ཚཊྛདིཝསཱ དེཝསིཀཾ གྷོསནཾ ཀཱརེསི. ཏིཏྠིཡཱ ‘‘ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལེ ཀིར ཀརིསྶཏཱི’’ཏི སཱམིཀཱནཾ དྷནཾ ¶ དཏྭཱ སཱཝཏྠིསཱམནྟེ ཨམྦརུཀྑེ ཚིནྡཱཔཡིཾསུ. དྷམྨགྷོསཀོ པུཎྞམཱིདིཝསེ པཱཏོཝ ‘‘ཨཛྫ, བྷགཝཏོ པཱཊིཧཱརིཡཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨུགྒྷོསེསི. དེཝཏཱནུབྷཱཝེན སཀལཛམྦུདཱིཔེ དྭཱརེ ཋཏྭཱ ཨུགྒྷོསིཏཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ཡེ ཡེ གནྟུཾ ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེནྟི, ཏེ ཏེ སཱཝཏྠིཾ པཏྟམེཝ ཨཏྟཱནཾ པསྶིཾསུ, དྭཱདསཡོཛནིཀཱ པརིསཱ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ¶ པཱཏོཝ སཱཝཏྠིཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏུཾ ནིཀྑམི. ཀཎྜོ ནཱམ ཨུཡྻཱནཔཱལོ པིཎྜིཔཀྐམེཝ ཀུམྦྷཔམཱཎཾ མཧནྟཾ ཨམྦཔཀྐཾ རཉྙོ ཧརནྟོ སཏྠཱརཾ ནགརདྭཱརེ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཏཐཱགཏསྶེཝ ཨནུཙྪཝིཀ’’ནྟི ཨདཱསི. སཏྠཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ‘‘ཨཱནནྡ, ཨིམཾ ཨམྦཊྛིཾ ཨུཡྻཱནཔཱལཀསྶ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ རོཔནཏྠཱཡ དེཧི, ཨེས ཀཎྜམྦོ ¶ ནཱམ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨུཡྻཱནཔཱལོ པཾསུཾ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ རོཔེསི. ཏངྑཎཉྙེཝ ཨཊྛིཾ བྷིནྡིཏྭཱ མཱུལཱནི ཨོཏརིཾསུ, ནངྒལསཱིསཔམཱཎོ རཏྟངྐུརོ ཨུཊྛཧི, མཧཱཛནསྶ ཨོལོཀེནྟསྶེཝ པཎྞཱསཧཏྠཀྑནྡྷོ པཎྞཱསཧཏྠསཱཁོ ཨུབྦེདྷཏོ ཙ ཧཏྠསཏིཀོ ཨམྦརུཀྑོ སམྤཛྫི, ཏཱཝདེཝསྶ པུཔྥཱནི ཙ ཕལཱནི ཙ ཨུཊྛཧིཾསུ. སོ མདྷུཀརཔརིཝུཏོ སུཝཎྞཝཎྞཕལབྷརིཏོ ནབྷཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཊྛཱསི, ཝཱཏཔྤཧརཎཀཱལེ མདྷུརཔཀྐཱནི པཏིཾསུ. པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟཱ བྷིཀྑཱུ པརིབྷུཉྫིཏྭཱཝ ཨཱགམིཾསུ.

སཱཡནྷསམཡེ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘སཏྠུ རཏནམཎྜཔཀརཎཾ ཨམྷཱཀཾ བྷཱརོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཝིསྶཀམྨདེཝཔུཏྟཾ པེསེཏྭཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ ནཱིལུཔྤལསཉྪནྣཾ སཏྟརཏནམཎྜཔཾ ཀཱརེསི. ཨེཝཾ དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ སནྣིཔཏིཾསུ. སཏྠཱ ཏིཏྠིཡམདྡནཾ ཨསཱདྷཱརཎཾ སཱཝཀེཧི ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ བཧུཛནསྶ པསནྣབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨོརུཡ྄ཧ བུདྡྷཱསནེ ནིསིནྣོ དྷམྨཾ དེསེསི. ཝཱིསཏི པཱཎཀོཊིཡོ ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ. ཏཏོ ‘‘པུརིམབུདྡྷཱ པན པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ ཀཏྠ གཙྪནྟཱི’’ཏི ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘ཏཱཝཏིཾསབྷཝན’’ནྟི ཉཏྭཱ བུདྡྷཱསནཱ ཨུཊྛཱཡ དཀྑིཎཔཱདཾ ཡུགནྡྷརམུདྡྷནི ཋཔེཏྭཱ ཝཱམཔཱདེན སིནེརུམཏྠཀཾ ཨཀྐམིཏྭཱ པཱརིཙྪཏྟཀམཱུལེ པཎྜུཀམྦལསིལཱཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ ཨནྟོཏེམཱསཾ དེཝཱནཾ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ཀཐེསི. པརིསཱ སཏྠུ གཏཊྛཱནཾ ཨཛཱནནྟཱི ¶ ‘‘དིསྭཱཝ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཏྠེཝ ཏེམཱསཾ ཝསི. ཨུཔཀཊྛཱཡ པཝཱརཎཱཡ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ ཨཱརོཙེསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ པུཙྪི ‘‘ཀཧཾ པན ཨེཏརཧི སཱརིཔུཏྟོ’’ཏི? ‘‘ཨེསོ, བྷནྟེ, པཱཊིཧཱརིཡེ པསཱིདིཏྭཱ པབྦཛིཏེཧི པཉྩཧི བྷིཀྑུསཏེཧི སདྡྷིཾ སངྐསྶནགརདྭཱརེ ཝསཱི’’ཏི. ‘‘མོགྒལླཱན, ཨཧཾ ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ སངྐསྶནགརདྭཱརེ ཨོཏརིསྶཱམི, ཏཐཱགཏཾ དཊྛུཀཱམཱ སངྐསྶནགརེ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏནྟཱུ’’ཏི. ཐེརོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ པརིསཱཡ ཨཱརོཙེཏྭཱ སཀལཔརིསཾ སཱཝཏྠིཏོ ཏིཾསཡོཛནཾ སངྐསྶནགརཾ ཨེཀམུཧུཏྟེནེཝ པཱཔེསི.

སཏྠཱ ཝུཏྠཝསྶོ པཝཱརེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, མནུསྶལོཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི སཀྐསྶ ཨཱརོཙེསི. སཀྐོ ཝིསྶཀམྨཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘དསབལསྶ མནུསྶལོཀགམནཏྠཱཡ ཏཱིཎི སོཔཱནཱནི ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ སིནེརུམཏྠཀེ སོཔཱནསཱིསཾ སངྐསྶནགརདྭཱརེ དྷུརསོཔཱནཾ ཀཏྭཱ ¶ མཛ྄ཛྷེ མཎིམཡཾ, ཨེཀསྨིཾ པསྶེ རཛཏམཡཾ, ཨེཀསྨིཾ པསྶེ སུཝཎྞམཡནྟི ¶ ཏཱིཎི སོཔཱནཱནི མཱཔེསི, སཏྟརཏནམཡཱ ཝེདིཀཱཔརིཀྑེཔཱ. སཏྠཱ ལོཀཝིཝརཎཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཀཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ མཎིམཡེན སོཔཱནེན ཨོཏརི. སཀྐོ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨགྒཧེསི, སུཡཱམོ ཝཱལབཱིཛནིཾ, སཧམྤཏི མཧཱབྲཧྨཱ ཚཏྟཾ དྷཱརེསི, དསསཧསྶཙཀྐཝཱལ༹དེཝཏཱ དིབྦགནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡིཾསུ. སཏྠཱརཾ དྷུརསོཔཱནེ པཏིཊྛིཏཾ པཋམམེཝ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཝནྡི, པཙྪཱ སེསཔརིསཱ. ཏསྨིཾ སམཱགམེ སཏྠཱ ཙིནྟེསི ‘‘མོགྒལླཱནོ ‘‘ཨིདྡྷིམཱ’ཏི པཱཀཊོ, ཨུཔཱལི ‘ཝིནཡདྷརོ’ཏི. སཱརིཔུཏྟསྶ པན མཧཱཔཉྙགུཎོ ཨཔཱཀཊོ, ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ ཨེཏེན སདིསོ སམཔཉྙོ ནཱམ ནཏྠི, པཉྙཱགུཎམསྶ པཱཀཊཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི པཋམཾ ཏཱཝ པུཐུཛྫནཱནཾ ཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪི, ཏཾ པུཐུཛྫནཱཝ ཀཐཡིཾསུ ཏཏོ སོཏཱཔནྣཱནཾ ཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪི, ཏམྤི སོཏཱཔནྣཱཝ ཀཐཡིཾསུ, པུཐུཛྫནཱ ན ཛཱནིཾསུ. ཨེཝཾ སཀདཱགཱམིཝིསཡེ ཨནཱགཱམིཝིསཡེ ཁཱིཎཱསཝཝིསཡེ མཧཱསཱཝཀཝིསཡེ ཙ པཉྷཾ པུཙྪི, ཏམྤི ཧེཊྛིམཱ ཧེཊྛིམཱ ན ཛཱནིཾསུ, ཨུཔརིམཱ ཨུཔརིམཱཝ ཀཐཡིཾསུ. ཨགྒསཱཝཀཝིསཡེ པུཊྛཔཉྷམྤི ཨགྒསཱཝཀཱཝ ཀཐཡིཾསུ, ཨཉྙེ ན ཛཱནིཾསུ. ཏཏོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརསྶ ཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪི, ཏཾ ཐེརོཝ ཀཐེསི, ཨཉྙེ ན ཛཱནིཾསུ.

མནུསྶཱ ¶ ‘‘ཀོ ནཱམ ཨེས ཐེརོ སཏྠཱརཱ སདྡྷིཾ ཀཐེསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘དྷམྨསེནཱཔཏི སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ནཱམཱ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཨཧོ མཧཱཔཉྙོ’’ཏི ཝདིཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨནྟརེ ཐེརསྶ མཧཱཔཉྙགུཎོ པཱཀཊོ ཛཱཏོ. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ –

‘‘ཡེ ཙ སངྑཱཏདྷམྨཱསེ, ཡེ ཙ སེཁཱ པུཐཱུ ཨིདྷ;

ཏེསཾ མེ ནིཔཀོ ཨིརིཡཾ, པུཊྛོ པབྲཱུཧི མཱརིསཱ’’ཏི. (སུ. ནི. ༡༠༤༤; ཙཱུལ༹ནི. ཨཛིཏམཱཎཝཔུཙྪཱ ༦༣; ནེཏྟི. ༡༤) –

བུདྡྷཝིསཡེ པཉྷཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ནུ ཁོ སཱརིཔུཏྟ, སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཀཐཾ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པཉྷཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ མཾ སེཁཱསེཁཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱགམནཔཊིཔདཾ པུཙྪཏཱི’’ཏི པཉྷེ ནིཀྐངྑོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཱགམནཔཊིཔདཱ ནཱམ ཁནྡྷཱདིཝསེན བཧཱུཧི མུཁེཧི སཀྐཱ ཀཐེཏུཾ, ཀཏཾ ནུ ཁོ ཀཐེནྟོ སཏྠུ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ གཎྷིཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ ཀངྑི. སཏྠཱ ‘‘སཱརིཔུཏྟོ པཉྷེ ནིཀྐངྑོ, ཨཛ྄ཛྷཱསཡེ པན མེ ཀངྑཏི, མཡཱ ནཡེ ཨདིནྣེ ཀཐེཏུཾ ན སཀྑིསྶཏི, ནཡམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ནཡཾ དདནྟོ ‘‘བྷཱུཏམིདཾ སཱརིཔུཏྟ སམནུཔསྶཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ ཀིརསྶ ཨཧོསི ‘‘སཱརིཔུཏྟོ མམ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཀཐེནྟོ ཁནྡྷཝསེན ཀཐེསྶཏཱི’’ཏི. ཐེརསྶ སཧ ནཡདཱནེན སོ པཉྷོ ནཡསཏེན ནཡསཧསྶེན ཨུཔཊྛཱསི. སོ སཏྠཱརཱ དིནྣནཡེ ཋཏྭཱ བུདྡྷཝིསཡེ པཉྷཾ ཀཐེསི.

སཏྠཱ དྭཱདསཡོཛནིཀཱཡ པརིསཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཏིཾས པཱཎཀོཊིཡོ ཨམཏཔཱནཾ པིཝིཾསུ. སཏྠཱ པརིསཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཙཱརིཀཾ ཙརནྟོ ཨནུཔུབྦེན སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ པུནདིཝསེ སཱཝཏྠིཡཾ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟོ བྷིཀྑཱུཧི ཝཏྟེ དསྶིཏེ གནྡྷཀུཊིཾ པཱཝིསི. སཱཡནྷསམཡེ བྷིཀྑཱུ ཐེརསྶ གུཎཀཐཾ ཀཐེནྟཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསཱིདིཾསུ ‘‘མཧཱཔཉྙོ, ཨཱཝུསོ, སཱརིཔུཏྟོ པུཐུཔཉྙོ ཛཝནཔཉྙོ ཏིཀྑཔཉྙོ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙོ དསབལེན སཾཁིཏྟེན པུཙྪིཏཔཉྷཾ ཝིཏྠཱརེན ཀཐེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཨེས སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཀཐེསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ སརབྷམིགཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཝསཏི. རཱཛཱ མིགཝིཏྟཀོ ཨཧོསི ཐཱམསམྤནྣོ, ཨཉྙཾ མནུསྶཾ ‘‘མནུསྶོ’’ཏིཔི ན གཎེཏི. སོ ཨེཀདིཝསཾ མིགཝཾ གནྟྭཱ ཨམཙྩེ ཨཱཧ – ‘‘ཡསྶ པསྶེན མིགོ པལཱཡཏི, ཏེན སོ དཎྜོ དཱཏབྦོ’’ཏི. ཏེ ཙིནྟཡིཾསུ ‘‘ཀདཱཙི ཝེམཛ྄ཛྷེ ཋིཏམིགཾ ཝིཛ྄ཛྷནྟི, ཀདཱཙི ཨུཊྛིཏཾ, ཀདཱཙི པལཱཡནྟམྤི, ཨཛྫ པན ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན རཉྙོ ཋིཏཊྛཱནཉྙེཝ ཨཱརོཔེསྶཱམཱ’’ཏི. ཙིནྟེཏྭཱ ཙ པན ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ རཉྙོ དྷུརམགྒཾ ཨདཾསུ. ཏེ མཧནྟཾ གུམྦཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ མུགྒརཱདཱིཧི བྷཱུམིཾ པོཐཡིཾསུ. པཋམམེཝ སརབྷམིགོ ཨུཊྛཱཡ ཏིཀྑཏྟུཾ གུབྦྷཾ ཨནུཔརིགནྟྭཱ པལཱཡནོཀཱསཾ ཨོལོཀེནྟོ སེསདིསཱསུ མནུསྶེ བཱཧཱཡ བཱཧཾ དྷནུནཱ དྷནུཾ ཨཱཧཙྩ ནིརནྟརེ ཋིཏེ དིསྭཱ རཉྙོ ཋིཏཊྛཱནེཡེཝ ཨོཀཱསཾ ཨདྡས. སོ ཨུམྨཱིལིཏེསུ ཨཀྑཱིསུ ¶ ཝཱལུཀཾ ཁིཔམཱནོ ཝིཡ རཱཛཱནཾ ཨབྷིམུཁོ ཨགམཱསི. རཱཛཱ ཏཾ ལཧུསམྤཏྟཾ དིསྭཱ སརཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷི. སརབྷམིགཱ ནཱམ སརཾ ཝཉྩེཏུཾ ཚེཀཱ ཧོནྟི, སརེ ཨབྷིམུཁཾ ཨཱགཙྪནྟེ ཝེགཾ ཧཱཔེཏྭཱ ཏིཊྛནྟི, པཙྪཏོ ཨཱགཙྪནྟེ ཝེགེན པུརཏོ ཛཝནྟི, ཨུཔརིབྷཱགེནཱགཙྪནྟེ པིཊྛིཾ ནཱམེནྟི, པསྶེནཱགཙྪནྟེ ཐོཀཾ ཨཔགཙྪནྟི, ཀུཙྪིཾ སནྡྷཱཡཱགཙྪནྟེ པརིཝཏྟིཏྭཱ པཏནྟི, སརེ ཨཏིཀྐནྟེ ཝཱཏཙྪིནྣཝལཱཧཀཝེགེན པལཱཡནྟི.

སོཔི རཱཛཱ ཏསྨིཾ པརིཝཏྟིཏྭཱ པཏིཏེ ‘‘སརབྷམིགོ མེ ཝིདྡྷོ’’ཏི ནཱདཾ མུཉྩི. སརབྷོ ཨུཊྛཱཡ ཝཱཏཝེགེན པལཱཡི. བལམཎྜལཾ བྷིཛྫིཏྭཱ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ཋིཏཨམཙྩཱ སརབྷཾ པལཱཡམཱནཾ དིསྭཱ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘མིགོ ཀསྶ ཋིཏཊྛཱནཾ ཨབྷིརུཧཱི’’ཏི? ‘‘རཉྙོ ཋིཏཊྛཱན’’ནྟི ¶ . ‘‘རཱཛཱ ‘ཝིདྡྷོ མེ’ཏི ཝདཏི, ཀོནེན ཝིདྡྷོ, ནིབྦིརཛ྄ཛྷོ བྷོ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ, བྷཱུམིནེན ཝིདྡྷཱ’’ཏི ཏེ ནཱནཔྤཀཱརེན རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཀེལི༹ཾ ཀརིཾསུ. རཱཛཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམེ མཾ པརིཧསནྟི, ན མམ པམཱཎཾ ཛཱནནྟཱི’’ཏི གཱལ༹ྷཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཏྟིཀོཝ ཁགྒཾ ཨཱདཱཡ ‘‘སརབྷཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝེགེན པཀྑནྡི. ཨཐ ནཾ དིསྭཱ ཏཱིཎི ཡོཛནཱནི ཨནུབནྡྷི. སརབྷོ ཨརཉྙཾ པཱཝིསི, རཱཛཱཔི པཱཝིསི. ཏཏྠ སརབྷམིགསྶ གམནམགྒེ སཊྛིཧཏྠམཏྟོ མཧཱཔཱུཏིཔཱདནརཀཱཝཱཊོ ¶ ཨཏྠི, སོ ཏིཾསཧཏྠམཏྟཾ ཨུདཀེན པུཎྞོ ཏིཎེཧི ཙ པཊིཙྪནྣོ. སརབྷོ ཨུདཀགནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱཝ ཨཱཝཱཊབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཐོཀཾ ཨོསཀྐིཏྭཱ གཏོ. རཱཛཱ པན ཨུཛུཀམེཝ གཙྪནྟོ ཏསྨིཾ པཏི.

སརབྷོ ཏསྶ པདསདྡཾ ཨསུཎནྟོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ནརཀཱཝཱཊེ པཏིཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ གམྦྷཱིརཨུདཀེ ཨཔཏིཊྛཾ ཀིལམནྟཾ དིསྭཱ ཏེན ཀཏཾ ཨཔརཱདྷཾ ཧདཡེ ཨཀཏྭཱ ¶ སཉྫཱཏཀཱརུཉྙོ ‘‘མཱ མཡི པསྶནྟེཝ རཱཛཱ ནསྶཏུ, ཨིམམྷཱ དུཀྑཱ ནཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཝཱཊཏཱིརེ ཋིཏོ ‘‘མཱ བྷཱཡི, མཧཱརཱཛ, མཧནྟཱ དུཀྑཱ ཏཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ པིཡཔུཏྟཾ ཨུདྡྷརིཏུཾ ཨུསྶཱཧཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ ཏསྶུདྡྷརཎཏྠཱཡ སིལཱཡ ཡོགྒཾ ཀཏྭཱཝ ‘‘ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱགཏཾ རཱཛཱནཾ སཊྛིཧཏྠཱ ནརཀཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཨསྶཱསེཏྭཱ པིཊྛིཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨརཉྙཱ ནཱིཧརིཏྭཱ སེནཱཡ ཨཝིདཱུརེ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨོཝཱདམསྶ དཏྭཱ པཉྩསུ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེསི. རཱཛཱ མཧཱསཏྟཾ ཝིནཱ ཝསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཱཧ ‘‘སཱམི སརབྷམིགརཱཛ, མཡཱ སདྡྷིཾ བཱརཱཎསིཾ ཨེཧི, དྭཱདསཡོཛནིཀཱཡ ཏེ བཱརཱཎསིཡཾ རཛྫཾ དམྨི, ཏཾ ཀཱརེཧཱི’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱ, ན མེ རཛྫེནཏྠོ, སཙེ ཏེ མཡི སིནེཧོ ཨཏྠི, མཡཱ དིནྣཱནི སཱིལཱནི རཀྑནྟོ རཊྛཝཱསིནོཔི སཱིལཾ རཀྑཱཔེཧཱི’’ཏི ཏཾ ཨོཝདིཏྭཱ ཨརཉྙམེཝ པཱཝིསི.

སོ ཨསྶུཔུཎྞེཧི ནེཏྟེཧི ཏསྶ གུཎཾ སརནྟོཝ སེནཾ པཱཔུཎིཏྭཱ སེནངྒཔརིཝུཏོ ནགརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ སཀལནགརཝཱསིནོ པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑནྟཱུ’’ཏི དྷམྨབྷེརིཾ ཙརཱཔེསི. མཧཱསཏྟེན པན ཨཏྟནོ ཀཏགུཎཾ ཀསྶཙི ཨཀཐེཏྭཱ སཱཡནྷེ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨལངྐཏསཡནེ སཡིཏྭཱ པཙྩཱུསཀཱལེ མཧཱསཏྟསྶ གུཎཾ སརིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ སཡནཔིཊྛེ པལླངྐེན ནིསཱིདིཏྭཱ པཱིཏིཔུཎྞེན ཧདཡེན ཚཧི གཱཐཱཧི ཨུདཱནེསི –

༡༣༤.

‘‘ཨཱསཱིསེཐེཝ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཡཐཱ ཨིཙྪིཾ ཏཐཱ ཨཧུ.

༡༣༥.

‘‘ཨཱསཱིསེཐེཝ ¶ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཨུདཀཱ ཐལམུབྦྷཏཾ.

༡༣༦.

‘‘ཝཱཡམེཐེཝ ¶ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཡཐཱ ཨིཙྪིཾ ཏཐཱ ཨཧུ.

༡༣༧.

‘‘ཝཱཡམེཐེཝ པུརིསོ, ན ནིབྦིནྡེཡྻ པཎྜིཏོ;

པསྶཱམི ཝོཧཾ ཨཏྟཱནཾ, ཨུདཀཱ ཐལམུབྦྷཏཾ.

༡༣༨.

‘‘དུཀྑཱུཔནཱིཏོཔི ནརོ སཔཉྙོ, ཨཱསཾ ན ཚིནྡེཡྻ སུཁཱགམཱཡ;

བཧཱུ ¶ ཧི ཕསྶཱ ཨཧིཏཱ ཧིཏཱ ཙ, ཨཝིཏཀྐིཏཱ མཙྩུམུཔབྦཛནྟི.

༡༣༩.

‘‘ཨཙིནྟིཏམྤི བྷཝཏི, ཙིནྟིཏམྤི ཝིནསྶཏི;

ན ཧི ཙིནྟཱམཡཱ བྷོགཱ, ཨིཏྠིཡཱ པུརིསསྶ ཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱསཱིསེཐེཝ པུརིསོཏི ཨཱསཙྪེདཀཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀམྨེསུ ཨཱསཾ ཀརོཐེཝ ན ཨུཀྐཎྛེཡྻ. ཡཐཱ ཨིཙྪིནྟི ཨཧཉྷི སཊྛིཧཏྠཱ ནརཀཱ ཨུཊྛཱནཾ ཨིཙྪིཾ, སོམྷི ཏཐེཝ ཛཱཏོ, ཏཏོ ཨུཊྛིཏོཡེཝཱཏི དཱིཔེཏི. ཨཧིཏཱ ཧིཏཱ ཙཱཏི དུཀྑཕསྶཱ ཙ སུཁཕསྶཱ ཙ, ‘‘མརཎཕསྶཱ ཛཱིཝིཏཕསྶཱ ཙཱ’’ཏིཔི ཨཏྠོ, སཏྟཱནཉྷི མརཎཕསྶོ ཨཧིཏོ ཛཱིཝིཏཕསྶོ ཧིཏོ, ཏེསཾ ཨཝིཏཀྐིཏོ ཨཙིནྟིཏོཔི མརཎཕསྶོ ཨཱགཙྪཏཱིཏི དསྶེཏི. ཨཙིནྟི ཏམྤཱིཏི མཡཱ ‘‘ཨཱཝཱཊེ པཏིསྶཱམཱི’’ཏི ན ཙིནྟིཏཾ, ‘‘སརབྷཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟིཏཾ, ཨིདཱནི པན མེ ཙིནྟིཏཾ ནཊྛཾ, ཨཙིནྟིཏམེཝ ཛཱཏཾ. བྷོགཱཏི ཡསཔརིཝཱརཱ. ཨེཏེ ཙིནྟཱམཡཱ ན ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཉཱཎཝཏཱ ཝཱིརིཡམེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཝཱིརིཡཝཏོ ཧི ཨཙིནྟིཏམྤི ཧོཏིཡེཝ.

ཏསྶེཝཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟསྶེཝ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཧི. པུརོཧིཏོ ཙ པཱཏོཝ སུཁསེཡྻཔུཙྪནཏྠཾ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛདྭཱརེ ཋིཏོ ཏསྶ ཨུདཱནགཱིཏསདྡཾ སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘རཱཛཱ ཧིཡྻོ མིགཝཾ ཨགམཱསི, ཏཏྠ སརབྷམིགཾ ཝིརདྡྷོ བྷཝིསྶཏི, ཏཏོ ཨམཙྩེཧི ཨཝཧསིཡམཱནོ ‘མཱརེཏྭཱ ནཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’ཏི ཁཏྟིཡམཱནེན ཏཾ ཨནུབནྡྷནྟོ སཊྛིཧཏྠེ ནརཀེ པཏིཏོ བྷཝིསྶཏི, དཡཱལུནཱ སརབྷརཱཛེན རཉྙོ དོསཾ ཨཙིནྟེཏྭཱ རཱཛཱ ཨུདྡྷརིཏོ བྷཝིསྶཏི, ཏེན མཉྙེ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎསྶ རཉྙོ ¶ པརིཔུཎྞབྱཉྫནཾ ཨུདཱནཾ སུཏྭཱ སུམཛྫིཏེ ཨཱདཱསེ མུཁཾ ¶ ཨོལོཀེནྟསྶ ཚཱཡཱ ཝིཡ རཉྙཱ ཙ སརབྷེན ཙ ཀཏཀཱརཎཾ པཱཀཊཾ ཨཧོསི. སོ ནཁགྒེན དྭཱརཾ ཨཱཀོཊེསི. རཱཛཱ ‘‘ཀོ ཨེསོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཧཾ དེཝ པུརོཧིཏོ’’ཏི. ཨཐསྶ དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ ཨེཧཱཙརིཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ པཝིསིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཛཡཱཔེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ‘‘ཨཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཏཡཱ ཨརཉྙེ ཀཏཀཱརཎཾ ཛཱནཱམི, ཏྭཾ ཨེཀཾ སརབྷམིགཾ ཨནུབནྡྷནྟོ ནརཀེ པཏིཏོ, ཨཐ ནཾ སོ སརབྷོ སིལཱཡ ཡོགྒཾ ཀཏྭཱ ¶ ནརཀཏོ ཨུདྡྷརི, སོ ཏྭཾ ཏསྶ གུཎཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༠.

‘‘སརབྷཾ གིརིདུགྒསྨིཾ, ཡཾ ཏྭཾ ཨནུསརཱི པུརེ;

ཨལཱིནཙིཏྟསྶ ཏུཝཾ, ཝིཀྐནྟམནུཛཱིཝསི.

༡༤༡.

‘‘ཡོ ཏཾ ཝིདུགྒཱ ནརཀཱ སམུདྡྷརི, སིལཱཡ ཡོགྒཾ སརབྷོ ཀརིཏྭཱ;

དུཀྑཱུཔནཱིཏཾ མཙྩུམུཁཱ པམོཙཡི, ཨལཱིནཙིཏྟཾ ཏ མིགཾ ཝདེསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནུསརཱིཏི ཨནུབནྡྷི. ཝིཀྐནྟནྟི ཨུདྡྷརཎཏྠཱཡ ཀཏཔརཀྐམཾ. ཨནུཛཱིཝསཱིཏི ཨུཔཛཱིཝསི, ཏསྶཱནུབྷཱཝེན ཏཡཱ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷནྟི ཨཏྠོ. སམུདྡྷརཱིཏི ཨུདྡྷརི. ཏ མིགཾ ཝདེསཱིཏི ཏཾ སུཝཎྞསརབྷམིགཾ ཨིདྷ སིརིསཡནེ ནིསིནྣོ ཝཎྞེསི.

ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ མཡཱ སདྡྷིཾ ན མིགཝཾ གཏོ, སབྦཾ པཝཏྟིཾ ཛཱནཱཏི, ཀཐཾ ནུ ཁོ ཛཱནཱཏི, པུཙྪིསྶཱམི ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༢.

‘‘ཀིཾ ཏྭཾ ནུ ཏཏྠེཝ ཏདཱ ཨཧོསི, ཨུདཱཧུ ཏེ ཀོཙི ནཾ ཨེཏདཀྑཱ;

ཝིཝཊཙྪདྡོ ནུསི སབྦདསྶཱི, ཉཱཎཾ ནུ ཏེ བྲཱཧྨཎ བྷིཾསརཱུཔ’’ནྟི.

ཏཏྠ བྷིཾསརཱུཔནྟི ཀིཾ ནུ ཏེ ཉཱཎཾ བལཝཛཱཏིཀཾ, ཏེནེཏཾ ཛཱནཱསཱིཏི.

བྲཱཧྨཎོ ¶ ‘‘ནཱཧཾ སབྦཉྙུབུདྡྷོ, བྱཉྫནཾ ཨམཀྑེཏྭཱ ཏཡཱ ཀཐིཏགཱཐཱནཾ པན མཡ྄ཧཾ ཨཏྠོ ཨུཔཊྛཱཏཱི’’ཏི དཱིཔེནྟོ དསམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༣.

‘‘ན ཙེཝཧཾ ཏཏྠ ཏདཱ ཨཧོསིཾ, ན ཙཱཔི མེ ཀོཙི ནཾ ཨེཏདཀྑཱ;

གཱཐཱཔདཱནཉྩ ¶ སུབྷཱསིཏཱནཾ, ཨཏྠཾ ཏདཱནེནྟི ཛནིནྡ དྷཱིརཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ སུབྷཱསིཏཱནནྟི བྱཉྫནཾ ཨམཀྑེཏྭཱ སུཊྛུ བྷཱསིཏཱནཾ. ཨཏྠཾ ཏདཱནེནྟཱིཏི ཡོ ཏེསཾ ཨཏྠོ, ཏཾ ཨཱནེནྟི ཨུཔདྷཱརེནྟཱིཏི.

རཱཛཱ ཏསྶ ཏུསྶིཏྭཱ བཧུཾ དྷནཾ ཨདཱསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ དཱནཱདིཔུཉྙཱབྷིརཏོ ཨཧོསི, མནུསྶཱཔི པུཉྙཱབྷིརཏཱ ཧུཏྭཱ མཏམཏཱ སགྒམེཝ པཱུརཡིཾསུ. ཨཐེཀདིཝསཾ རཱཛཱ ‘‘ལཀྑཾ ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི པུརོཧིཏམཱདཱཡ ཨུཡྻཱནཾ གཏོ. ཏདཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ བཧཱུ ནཝེ དེཝེ ཙ དེཝཀཉྙཱཡོ ཙ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི ཨཱཝཛྫེནྟོ སརབྷམིགེན ནརཀཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ རཉྙོ སཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘རཉྙོ ཨཱནུབྷཱཝེན མཧཱཛནོ པུཉྙཱནི ཀརོཏི, ཏེན དེཝལོཀོ པརིཔཱུརཏི, ཨིདཱནི ཁོ པན རཱཛཱ ལཀྑཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨུཡྻཱནཾ གཏོ, ཏཾ ཝཱིམཾསིཏྭཱ སཱིཧནཱདཾ ནདཱཔེཏྭཱ སརབྷམིགསྶ གུཎཾ ཀཐཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙ སཀྐབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋིཏོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མེཏྟཱཡ ཙེཝ པཉྩནྣཾ སཱིལཱནཉྩ གུཎཾ ཀཐེཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ ཨགམཱསི. རཱཛཱཔི ‘‘ལཀྑཾ ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི དྷནུཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སརཾ སནྣཡ྄ཧི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐོ རཉྙོ ཙ ལཀྑསྶ ཙ ཨནྟརེ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན སརབྷཾ དསྶེསི. རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ སརཾ ན མུཉྩི. ཨཐ ནཾ སཀྐོ པུརོཧིཏསྶ སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

༡༤༤.

‘‘ཨཱདཱཡ པཏྟིཾ པརཝིརིཡགྷཱཏིཾ, ཙཱཔེ སརཾ ཀིཾ ཝིཙིཀིཙྪསེ ཏུཝཾ;

ནུནྣོ སརོ སརབྷཾ ཧནྟུ ཁིཔྤཾ, ཨནྣཉྷི ཨེཏཾ ཝརཔཉྙ རཉྙོ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ པཏྟིནྟི ཝཱཛཔཏྟེཧི སམནྣཱགཏཾ. པརཝིརིཡགྷཱཏིནྟི པརེསཾ ཝཱིརིཡགྷཱཏཀཾ. ཙཱཔེ སརནྟི ཨེཏཾ པཏྟསཧིཏཾ སརཾ ཙཱཔེ ཨཱདཱཡ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ ཨིདཱནི ཏྭཾ ཀིཾ ཝིཙིཀིཙྪསི. ཧནྟཱུཏི ཏཡཱ ཝིསྶཊྛོ ཧུཏྭཱ ཨེས སརོ ¶ ཁིཔྤཾ ཨིམཾ སརབྷཾ ཧནཏུ. ཨནྣཉྷི ཨེཏནྟི ཝརཔཉྙ, མཧཱརཱཛ, སརབྷོ ནཱམ རཉྙོ ཨཱཧཱརོ བྷཀྑོཏི ཨཏྠོ.

ཏཏོ རཱཛཱ གཱཐམཱཧ –

༡༤༥.

‘‘ཨདྡྷཱ པཛཱནཱམི ཨཧམྤི ཨེཏཾ, ཨནྣཾ མིགོ བྲཱཧྨཎ ཁཏྟིཡསྶ;

པུབྦེ ཀཏཉྩ ཨཔཙཱཡམཱནོ, ཏསྨཱ མིགཾ སརབྷཾ ནོ ཧནཱམཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ པུབྦེ ཀཏཉྩཱཏི བྲཱཧྨཎ, ཨཧམེཏཾ ཨེཀཾསེན ཛཱནཱམི ཡཐཱ མིགོ ཁཏྟིཡསྶ ཨནྣཾ, པུབྦེ པན ཨིམིནཱ མཡ྄ཧཾ ཀཏགུཎཾ པཱུཛེམི, ཏསྨཱ ཏཾ ན ཧནཱམཱིཏི.

ཏཏོ སཀྐོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༤༦.

‘‘ནེསོ མིགོ མཧཱརཱཛ, ཨསུརེསོ དིསམྤཏི;

ཨེཏཾ ཧནྟྭཱ མནུསྶིནྡ, བྷཝསྶུ ཨམརཱདྷིཔོ.

༡༤༧.

‘‘སཙེ ཙ རཱཛཱ ཝིཙིཀིཙྪསེ ཏུཝཾ, ཧནྟུཾ མིགཾ སརབྷཾ སཧཱཡཀཾ;

སཔུཏྟདཱརོ ནརཝཱིརསེཊྛ, གནྟཱ ཏུཝཾ ཝེཏརཎིཾ ཡམསྶཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨསུརེསོཏི ཨསུརོ ཨེསོ, ཨསུརཛེཊྛཀོ སཀྐོ ཨེསོཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཝདཏི. ཨམརཱདྷིཔོཏི ཏྭཾ ཨེཏཾ སཀྐཾ མཱརེཏྭཱ སཡཾ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཧོཧཱིཏི ཝདཏི. ཝེཏརཎིཾ ཡམསྶཱཏི ‘‘སཙེ ཨེཏཾ ‘སཧཱཡོ མེ’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ན མཱརེསྶསི, སཔུཏྟདཱརོ ཡམསྶ ཝེཏརཎིནིརཡཾ གཏོ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི ནཾ ཏཱསེསི.

ཏཏོ ¶ རཱཛཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༨.

‘‘ཀཱམཾ ཨཧཾ ཛཱནཔདཱ ཙ སབྦེ, པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཙ སཧཱཡསངྒྷཱ;

གཙྪེམུ ཏཾ ཝེཏརཎིཾ ཡམསྶ, ན ཏྭེཝ ཧཉྙོ མམ པཱཎདོ ཡོ.

༡༤༩.

‘‘ཨཡཾ ¶ མིགོ ཀིཙྪགཏསྶ མཡ྄ཧཾ, ཨེཀསྶ ཀཏྟཱ ཝིཝནསྨི གྷོརེ;

ཏཾ ཏཱདིསཾ པུབྦཀིཙྩཾ སརནྟོ, ཛཱནཾ མཧཱབྲཧྨེ ཀཐཾ ཧནེཡྻ’’ནྟི.

ཏཏྠ མམ པཱཎདོ ཡོཏི བྲཱཧྨཎ, ཡོ མམ པཱཎདདོ ཡེན མེ པིཡཾ ཛཱིཝིཏཾ དིནྣཾ, ནརཀཾ པཝིསནྟེན མཡཱ སོ ན ཏྭེཝ ཧཉྙོ ན ཧནིཏབྦོ, ཨཝཛ྄ཛྷོ ཨེསོཏི ཝདཏི. ཨེཀསྶ ཀཏྟཱ ཝིཝནསྨི གྷོརེཏི དཱརུཎེ ཨརཉྙེ པཝིཊྛསྶ སཏོ ཨེཀསྶ ཨསཧཱཡཀསྶ མམ ཀཏྟཱ ཀཱརཀོ ཛཱིཝིཏསྶ དཱཡཀོ, སྭཱཧཾ ཏཾ ཨིམིནཱ ཀཏཾ ཏཱདིསཾ པུབྦཀིཙྩཾ སརནྟོཡེཝ ཏཾ གུཎཾ ཛཱནནྟོཡེཝ ཀཐཾ ཧནེཡྻཾ.

ཨཐ ¶ སཀྐོ པུརོཧིཏསྶ སརཱིརཏོ ཨཔགནྟྭཱ སཀྐཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ རཉྙོ གུཎཾ པཀཱསེནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༥༠.

‘‘མིཏྟཱབྷིརཱདྷཱི ཙིརམེཝ ཛཱིཝ, རཛྫཾ ཨིམཾ དྷམྨགུཎེ པསཱས;

ནཱརཱིགཎེཧི པརིཙཱརིཡནྟོ, མོདསྶུ རཊྛེ ཏིདིཝེཝ ཝཱསཝོ.

༡༥༡.

‘‘ཨཀྐོདྷནོ ནིཙྩཔསནྣཙིཏྟོ, སབྦཱཏིཐཱི ཡཱཙཡོགོ བྷཝིཏྭཱ;

དཏྭཱ ཙ བྷུཏྭཱ ཙ ཡཐཱནུབྷཱཝཾ, ཨནིནྡིཏོ སགྒམུཔེཧི ཋཱན’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ མིཏྟཱབྷིརཱདྷཱིཏི མིཏྟེ ཨཱརཱདྷེནྟོ ཏོསེནྟོ ཏེསུ ཨདུབྦྷམཱནོ. སབྦཱཏིཐཱིཏི སབྦེ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎེ ཨཏིཐཱི པཱཧུནཀེཡེཝ ཀཏྭཱ པརིཧརནྟོ ཡཱཙིཏབྦཡུཏྟཀོ ཧུཏྭཱ. ཨནིནྡིཏོཏི དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརཎེན པམུདིཏོ དེཝལོཀེན ཨབྷིནནྡིཏོ ཧུཏྭཱ སགྒཊྛཱནཾ ཨུཔེཧཱིཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཝཏྭཱ སཀྐོ ‘‘ཨཧཾ མཧཱརཱཛཾ ཏཾ པརིགྒཎྷིཏུཾ ཨཱགཏོ, ཏྭཾ ཨཏྟཱནཾ པརིགྒཎྷིཏུཾ ནཱདཱསི, ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧཱི’’ཏི ཏཾ ཨོཝདིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི སཱརིཔུཏྟོ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏསྶ ཝིཏྠཱརེན ཨཏྠཾ ཛཱནཱཏིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, པུརོཧིཏོ སཱརིཔུཏྟོ, སརབྷམིགོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སརབྷམིགཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

ཛཱཏཀུདྡཱནཾ –

ཨམྦ ཕནྡན ཛཝན, ནཱརད དཱུཏ ཀལིངྒཱ;

ཨཀིཏྟི ཏཀྐཱརིཡཾ རུརུ, སརབྷཾ དས ཏེརསེ.

ཏེརསཀནིཔཱཏཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༤. པཀིཎྞཀནིཔཱཏོ

[༤༨༤] ༡. སཱལིཀེདཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སམྤནྣཾ ¶ ¶ ¶ སཱལིཀེདཱརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མཱཏུཔོསཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. པཙྩུཔྤནྣཝཏྠུ སཱམཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༢.༢༩༦ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. སཏྠཱ པན ཏཾ བྷིཀྑུཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ གིཧཱི པོསེསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཏེ ཧོནྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘མཱཏཱཔིཏརོ མེ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ བྷིཀྑུ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཏིརཙྪཱནཱ ཧུཏྭཱ སུཝཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟིཏྭཱཔི ཛིཎྞེ མཱཏཱཔིཏརོ ཀུལཱཝཀེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ མུཁཏུཎྜཀེན གོཙརཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པོསེསུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ རཱཛགཧེ མགདྷརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏདཱ ནགརཏོ པུབྦུཏྟརདིསཱཡ སཱལིདྡིཡོ ནཱམ བྲཱཧྨཎགཱམོ ཨཧོསི. ཏསྶ པུབྦུཏྟརདིསཱཡ མགདྷཁེཏྟཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཀོསིཡགོཏྟོ ནཱམ སཱལིདྡིཡཝཱསཱི བྲཱཧྨཎོ སཧསྶཀརཱིསམཏྟཾ ཁེཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཱལིཾ ཝཔཱཔེསི. ཨུཊྛིཏེ ཙ པན སསྶེ ཝཏིཾ ཐིརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཀསྶཙི པཎྞཱསཀརཱིསམཏྟཾ, ཀསྶཙི སཊྛིཀརཱིསམཏྟནྟི ཨེཝཾ པཉྩསཏཀརཱིསམཏྟཾ ཁེཏྟཾ ཨཏྟནོ པུརིསཱནཾཡེཝ ཨཱརཀྑཎཏྠཱཡ དཏྭཱ སེསཾ ¶ པཉྩསཏཀརཱིསམཏྟཾ ཁེཏྟཾ བྷཏིཾ ཀཏྭཱ ཨེཀསྶ བྷཏཀསྶ ཨདཱསི. སོ ཏཏྠ ཀུཊིཾ ཀཏྭཱ རཏྟིནྡིཝཾ ཝསཏི. ཁེཏྟསྶ པན པུབྦུཏྟརདིསཱབྷཱགེ ཨེཀསྨིཾ སཱནུཔབྦཏེ མཧནྟཾ སིམྦལིཝནཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ཨནེཀཱནི སུཝསཏཱནི ཝསནྟི. ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ཏསྨིཾ སུཝསངྒྷེ སུཝརཉྙོ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ཨབྷིརཱུཔོ ཐཱམསམྤནྣོ སཀཊནཱབྷིཔམཱཎསརཱིརོ ཨཧོསི. ཨཐསྶ པིཏཱ མཧལླཀཀཱལེ ‘‘ཨཧཾ ཨིདཱནི དཱུརཾ གནྟུཾ ན སཀྐོམི, ཏྭཾ ཨིམཾ གཎཾ པརིཧརཱ’’ཏི གཎཾ ནིཡྻཱདེསི. སོ པུནདིཝསཏོ པཊྛཱཡ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ གོཙརཏྠཱཡ གནྟུཾ ནཱདཱསི, སུཝགཎཾ པརིཧརནྟོ ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ སཡཾཛཱཏསཱལིཝནེ ཡཱཝདཏྠཾ ¶ སཱལིཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཱགམནཀཱལེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པཧོནཀཾ གོཙརཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ པོསེསི.

ཨཐསྶ ཨེཀདིཝསཾ སུཝཱ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘པུབྦེ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ མགདྷཁེཏྟེ སཱལི པཙྩཏི, ཨིདཱནི ¶ ཀིཾ ནུ ཁོ ཛཱཏ’’ནྟི? ‘‘ཏེན ཧི ཛཱནཱཐཱ’’ཏི དྭེ སུཝེ པཧིཎིཾསུ. ཏེ གནྟྭཱ མགདྷཁེཏྟེ ཨོཏརནྟཱ ཏསྶ བྷཏིཡཱ རཀྑཎཔུརིསསྶ ཁེཏྟེ ཨོཏརིཏྭཱ སཱལིཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨེཀཾ སཱལིསཱིསཾ ཨཱདཱཡ སིམྦལིཝནཾ གནྟྭཱ སཱལིསཱིསཾ མཧཱསཏྟསྶ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཏཏྠ ཨེཝརཱུཔོ སཱལཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. སོ པུནདིཝསེ སུཝགཎཔརིཝུཏོ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏསྨིཾ བྷཏཀསྶ ཁེཏྟེ ཨོཏརི. སོ པན པུརིསོ སུཝེ སཱལིཾ ཁཱདནྟེ དིསྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ དྷཱཝིཏྭཱ ཝཱརེནྟོཔི ཝཱརེཏུཾ ན སཀྐོཏི. སེསཱ སུཝཱ ཡཱཝདཏྠཾ སཱལིཾ ཁཱདིཏྭཱ ཏུཙྪམུཁཱཝ གཙྪནྟི. སུཝརཱཛཱ པན བཧཱུནི སཱལིསཱིསཱནི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཏེཧི པརིཝུཏོ ཧུཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དེཏི. སུཝཱ པུནདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏཏྠེཝ སཱལིཾ ཁཱདིཾསུ. ཨཐ སོ པུརིསོ ‘‘སཙེ ཨིམེ ཨཉྙཾ ¶ ཀཏིཔཱཧཾ ཨེཝཾ ཁཱདིསྶནྟི, ཀིཉྩི ན བྷཝིསྶཏི, བྲཱཧྨཎོ སཱལིཾ ཨགྒྷཱཔེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨིཎཾ ཀརིསྶཏི, གནྟྭཱ ཏསྶ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི སཱལིམུཊྛིནཱ སདྡྷིཾ ཏཐཱརཱུཔཾ པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ སཱལིདྡིཡགཱམཾ གནྟྭཱ བྲཱཧྨཎཾ པསྶིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ པཎྞཱཀཱརཾ དཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ‘‘ཀིཾ, བྷོ པུརིས, སམྤནྣཾ སཱལིཁེཏྟ’’ནྟི པུཊྛོ ‘‘ཨཱམ, བྲཱཧྨཎ, སམྤནྣ’’ནྟི ཝཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡.

‘‘སམྤནྣཾ སཱལིཀེདཱརཾ, སུཝཱ བྷུཉྫནྟི ཀོསིཡ;

པཊིཝེདེམི ཏེ བྲཧྨེ, ན ནེ ཝཱརེཏུམུསྶཧེ.

༢.

‘‘ཨེཀོ ཙ ཏཏྠ སཀུཎོ, ཡོ ནེསཾ སབྦསུནྡརོ;

བྷུཏྭཱ སཱལིཾ ཡཐཱཀཱམཾ, ཏུཎྜེནཱདཱཡ གཙྪཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སམྤནྣནྟི པརིཔུཎྞཾ ཨཝེཀལླཾ. སཱལིཀེདཱརནྟི སཱལིཁེཏྟཾ. སབྦསུནྡརོཏི སབྦེཧི ཀོཊྛཱསེཧི སུནྡརོ རཏྟཏུཎྜོ ཛིཉྫུཀསནྣིབྷཨཀྑི རཏྟཔཱདོ ཏཱིཧི རཏྟརཱཛཱིཧི པརིཀྑིཏྟགཱིཝོ མཧཱམཡཱུརཔམཱཎོ སོ ཡཱཝདཏྠཾ སཱལིཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཉྙཾ ཏུཎྜེན གཧེཏྭཱ གཙྪཏཱིཏི.

བྲཱཧྨཎོ ¶ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ སུཝརཱཛེ སིནེཧཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཁེཏྟཔཱལཾ པུཙྪི ‘‘ཨམྦྷོ པུརིས, པཱསཾ ཨོཌྜེཏུཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཛཱནཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ གཱཐཱཡ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –

༣.

‘‘ཨོཌྜེནྟུ ཝཱལཔཱསཱནི, ཡཐཱ བཛ྄ཛྷེཐ སོ དིཛོ;

ཛཱིཝཉྩ ནཾ གཧེཏྭཱན, ཨཱནཡེཧི མམནྟིཀེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨོཌྜེནྟཱུཏི ཨོཌྜཡནྟུ. ཝཱལཔཱསཱནཱིཏི ཨསྶཝཱལཱདིརཛྫུམཡཔཱསཱནི. ཛཱིཝཉྩ ནནྟི ཛཱིཝནྟཾ ཨེཝ ནཾ. ཨཱནཡེཧཱིཏི ཨཱནེཧི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཁེཏྟཔཱལོ སཱལིཾ ཨགྒྷཱཔེཏྭཱ ཨིཎསྶ ཨཀཏབྷཱཝེན ཏུཊྛོ གནྟྭཱ ཨསྶཝཱལེ ཝཊྚེཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨོཏརིསྶཏཱི’’ཏི སུཝརཉྙོ ཨོཏརཎཊྛཱནཾ སལླཀྑེཏྭཱ པུནདིཝསེ པཱཏོཝ ཙཱཊིཔམཱཎཾ པཉྫརཾ ཀཏྭཱ པཱསཉྩ ཨོཌྜེཏྭཱ སུཝཱནཾ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟོ ཀུཊིཡཾ ནིསཱིདི. སུཝརཱཛཱཔི སུཝགཎཔརིཝུཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཨལོལུཔྤཙཱརཏཱཡ ཧིཡྻོ ཁཱདིཏཊྛཱནེ ¶ ཨོཌྜིཏཔཱསེ པཱདཾ པཝེསནྟོཝ ཨོཏརི. སོ ཨཏྟནོ བདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙཱཧཾ ཨིདཱནེཝ བདྡྷརཝཾ རཝིསྶཱམི, ཉཱཏཀཱམེ བྷཡཏཛྫིཏཱ གོཙརཾ ཨགྒཧེཏྭཱཝ པལཱཡིསྶནྟི, ཡཱཝ ཨེཏེསཾ གོཙརགྒཧཎཾ, ཏཱཝ ཨདྷིཝཱསེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏེསཾ སུཧིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ཧུཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ བདྡྷརཝཾ རཝི. ཨཐ སབྦེ ཏེ སུཝཱ པལཱཡིཾསུ. སུཝརཱཛཱ ‘‘ཨེཏྟཀེསུ མེ ཉཱཏཀེསུ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཨེཀོཔི ནཏྠི, ཀིཾ ནུ ཁོ མཡཱ པཱཔཾ ཀཏ’’ནྟི ཝིལཔནྟོ གཱཐམཱཧ –

༤.

‘‘ཨེཏེ བྷུཏྭཱ པིཝིཏྭཱ ཙ, པཀྐམནྟི ཝིཧངྒམཱ;

ཨེཀོ བདྡྷོསྨི པཱསེན, ཀིཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ’’ཏི.

ཁེཏྟཔཱལོ སུཝརཱཛསྶ བདྡྷརཝཾ སུཝཱནཉྩ ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡནསདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ’’ཏི ཀུཊིཡཱ ཨོརུཡ྄ཧ པཱསཱཊྛཱནཾ གནྟྭཱ སུཝརཱཛཱནཾ དིསྭཱ ‘‘ཡསྶེཝ མེ པཱསོ ཨོཌྜིཏོ, སྭེཝ བདྡྷོ’’ཏི ཏུཊྛམཱནསོ སུཝརཱཛཱནཾ པཱསཏོ མོཙེཏྭཱ དྭེ པཱདེ ཨེཀཏོ བནྡྷིཏྭཱ དལ༹ྷཾ ཨཱདཱཡ སཱལིདྡིཡགཱམཾ ¶ གནྟྭཱ སུཝརཱཛཾ བྲཱཧྨཎསྶ ཨདཱསི. བྲཱཧྨཎོ བལཝསིནེཧེན མཧཱསཏྟཾ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཨངྐེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༥.

‘‘ཨུདརཾ ནཱུན ཨཉྙེསཾ, སུཝ ཨཙྩོདརཾ ཏཝ;

བྷུཏྭཱ སཱལིཾ ཡཐཱཀཱམཾ, ཏུཎྜེནཱདཱཡ གཙྪསི.

༦.

‘‘ཀོཊྛཾ ནུ ཏཏྠ པཱུརེསི, སུཝ ཝེརཾ ནུ ཏེ མཡཱ;

པུཊྛོ མེ སམྨ ཨཀྑཱཧི, ཀུཧིཾ སཱལིཾ ནིདཱཧསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨུདརཾ ནཱུནཱཏི ཨཉྙེསཾ ཨུདརཾ ཨུདརམེཝ མཉྙེ, ཏཝ ཨུདརཾ པན ཨཏིཨུདརཾ. ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ སིམྦལིཝནེ. པཱུརེསཱིཏི ཝསྶཱརཏྟཏྠཱཡ པཱུརེསི. ནིདཱཧསཱིཏི ནིདྷཱནཾ ཀཏྭཱ ཋཔེསི, ‘‘ནིདྷཱིཡསཱི’’ཏིཔི པཱཋོ.

ཏཾ སུཏྭཱ སུཝརཱཛཱ མདྷུརཱཡ མནུསྶབྷཱསཱཡ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༧.

‘‘ན ¶ མེ ཝེརཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ, ཀོཊྛོ མཡ྄ཧཾ ན ཝིཛྫཏི;

ཨིཎཾ མུཉྩཱམིཎཾ དམྨི, སམྤཏྟོ ཀོཊསིམྦལིཾ;

ནིདྷིམྤི ཏཏྠ ནིདཧཱམི, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི ཀོསིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨིཎཾ མུཉྩཱམིཎཾ དམྨཱིཏི ཏཝ སཱལིཾ ཧརིཏྭཱ ཨིཎཾ མུཉྩཱམི ཙེཝ དམྨི ཙཱཏི ཝདཏི. ནིདྷིམྤཱིཏི ཨེཀཾ ཏཏྠ སིམྦལིཝནེ ཨནུགཱམིཀནིདྷིམྤི ནིདཧཱམི.

ཨཐ ནཾ བྲཱཧྨཎོ པུཙྪི –

༨.

‘‘ཀཱིདིསཾ ཏེ ཨིཎདཱནཾ, ཨིཎམོཀྑོ ཙ ཀཱིདིསོ;

ནིདྷིནིདྷཱནམཀྑཱཧི, ཨཐ པཱསཱ པམོཀྑསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨིཎདཱནནྟི ཨིཎསྶ དཱནཾ. ནིདྷིནིདྷཱནནྟི ནིདྷིནོ ནིདྷཱནཾ.

ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎེན པུཊྛོ སུཝརཱཛཱ ཏསྶ བྱཱཀརོནྟོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩.

‘‘ཨཛཱཏཔཀྑཱ ཏརུཎཱ, པུཏྟཀཱ མཡ྄ཧ ཀོསིཡ;

ཏེ མཾ བྷཏཱ བྷརིསྶནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨིཎཾ དདེ.

༡༠.

‘‘མཱཏཱ པིཏཱ ཙ མེ ཝུདྡྷཱ, ཛིཎྞཀཱ གཏཡོབྦནཱ;

ཏེསཾ ཏུཎྜེན ཧཱཏཱུན, མུཉྩེ པུབྦཀཏཾ ཨིཎཾ.

༡༡.

‘‘ཨཉྙེཔི ¶ ¶ ཏཏྠ སཀུཎཱ, ཁཱིཎཔཀྑཱ སུདུབྦལཱ;

ཏེསཾ པུཉྙཏྠིཀོ དམྨི, ཏཾ ནིདྷིཾ ཨཱཧུ པཎྜིཏཱ.

༡༢.

‘‘ཨཱིདིསཾ མེ ཨིཎདཱནཾ, ཨིཎམོཀྑོ ཙ ཨཱིདིསོ;

ནིདྷིནིདྷཱནམཀྑཱམི, ཨེཝཾ ཛཱནཱཧི ཀོསིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཧཱཏཱུནཱཏི ཧརིཏྭཱ. ཏཾ ནིདྷིནྟི ཏཾ པུཉྙཀམྨཾ པཎྜིཏཱ ཨནུགཱམིཀནིདྷིཾ ནཱམ ཀཐེནྟི. ནིདྷིནིདྷཱནནྟི ནིདྷིནོ ནིདྷཱནཾ, ‘‘ནིདྷཱནནིདྷི’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ.

བྲཱཧྨཎོ མཧཱསཏྟསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི.

༡༣.

‘‘བྷདྡཀོ ཝཏཡཾ པཀྑཱི, དིཛོ པརམདྷམྨིཀོ;

ཨེཀཙྩེསུ མནུསྶེསུ, ཨཡཾ དྷམྨོ ན ཝིཛྫཏི.

༡༤.

‘‘བྷུཉྫ ¶ སཱལིཾ ཡཐཱཀཱམཾ, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷི;

པུནཱཔི སུཝ པསྶེམུ, པིཡཾ མེ ཏཝ དསྶན’’ནྟི.

ཏཏྠ བྷུཉྫ སཱལིནྟི ཨིཏོ པཊྛཱཡ ནིབྦྷཡོ ཧུཏྭཱ བྷུཉྫཱཏི ཀརཱིསསཧསྶམྤི ཏསྶེཝ ནིཡྻཱདེནྟོ ཨེཝམཱཧ. པསྶེམཱུཏི ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཨཱགཏཾ ཨཉྙེསུཔི དིཝསེསུ ཏཾ པསྶེཡྻཱམཱཏི.

ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎོ མཧཱསཏྟཾ ཡཱཙིཏྭཱ པིཡཔུཏྟཾ ཝིཡ མུདུཙིཏྟེན ཨོལོཀེནྟོ པཱདཏོ བནྡྷནཾ མོཙེཏྭཱ སཏཔཱཀཏེལེན པཱདེ མཀྑེཏྭཱ བྷདྡཔཱིཋེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཀཉྩནཏཊྚཀེ མདྷུལཱཛེ ཁཱདཱཔེཏྭཱ སཀྑརོདཀཾ པཱཡེསི. ཨཐསྶ སུཝརཱཛཱ ‘‘ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧི, བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨོཝཱདཾ དེནྟོ ཨཱཧ –

༡༥.

‘‘བྷུཏྟཉྩ པཱིཏཉྩ ཏཝསྶམམྷི, རཏཱི ཙ ནོ ཀོསིཡ ཏེ སཀཱསེ;

ནིཀྑིཏྟདཎྜེསུ དདཱཧི དཱནཾ, ཛིཎྞེ ཙ མཱཏཱཔིཏརོ བྷརསྶཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཝསྶམམྷཱིཏི ཏཝ ནིཝེསནེ. རཏཱིཏི ཨབྷིརཏི.

ཏཾ ¶ ¶ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ ཏུཊྛམཱནསོ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེནྟོ གཱཐམཱཧ –

༡༦.

‘‘ལཀྑཱི ཝཏ མེ ཨུདཔཱདི ཨཛྫ, ཡོ ཨདྡསཱསིཾ པཝརཾ དིཛཱནཾ;

སུཝསྶ སུཏྭཱན སུབྷཱསིཏཱནི, ཀཱཧཱམི པུཉྙཱནི ཨནཔྤཀཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ལཀྑཱིཏི སིརཱིཔི པུཉྙམྤི པཉྙཱཔི.

མཧཱསཏྟོ བྲཱཧྨཎེན ཨཏྟནོ དིནྣཾ ཀརཱིསསཧསྶམཏྟཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཊྛཀརཱིསམེཝ གཎྷི. བྲཱཧྨཎོ ཐམྦྷེ ནིཁནིཏྭཱ ཏསྶ ཁེཏྟཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ ‘‘གཙྪ སཱམི, ཨསྶུམུཁེ རོདམཱནེ མཱཏཱཔིཏརོ ཨསྶཱསེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ཨུཡྻོཛེསི. སོ ཏུཊྛམཱནསོ སཱལིསཱིསཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པུརཏོ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨམྨཏཱཏཱ, ཨུཊྛེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཨསྶུམུཁཱ རོདམཱནཱ ཨུཊྛཧིཾསུ, ཏཱཝདེཝ སུཝགཎཱ ¶ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཀཐཾ མུཏྟོསི, དེཝཱ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. སོ ཏེསཾ སབྦཾ ཝིཏྠཱརཏོ ཀཐེསི. ཀོསིཡོཔི སུཝརཉྙོ ཨོཝཱདཾ སུཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ མཧཱདཱནཾ པཊྛཔེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༧.

‘‘སོ ཀོསིཡོ ཨཏྟམནོ ཨུདགྒོ, ཨནྣཉྩ པཱནཉྩབྷིསངྑརིཏྭཱ;

ཨནྣེན པཱནེན པསནྣཙིཏྟོ, སནྟཔྤཡི སམཎབྲཱཧྨཎེ ཙཱ’’ཏི.

ཏཏྠ སནྟཔྤཡཱིཏི གཧིཏགཧིཏཱནི བྷཱཛནཱནི པཱུརེནྟོ སནྟཔྤེསཱིཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ བྷིཀྑུ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པོསནཾ ནཱམ པཎྜིཏཱནཾ ཝཾསོ’’ཏི ཝཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ སོ བྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཏདཱ སུཝགཎཱ བུདྡྷཔརིསཱ ཨཧེསུཾ, མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི, ཁེཏྟཔཱལོ ཚནྣོ, བྲཱཧྨཎོ ཨཱནནྡོ, སུཝརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སཱལིཀེདཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཋམཱ.

[༤༨༥] ༢. ཙནྡཀིནྣརཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨུཔནཱིཡཏིདཾ ¶ ¶ མཉྙེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཀཔིལཝཏྠུཔུརཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ནིགྲོདྷཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ རཱཛནིཝེསནེ རཱཧུལམཱཏརཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨིདཾ པན ཛཱཏཀཾ དཱུརེནིདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཀཐེཏབྦཾ. སཱ པནེསཱ ནིདཱནཀཐཱ ཡཱཝ ལཊྛིཝནེ ཨུརུཝེལཀསྶཔསཱིཧནཱདཱ ཨཔཎྞཀཛཱཏཀེ ཀཐིཏཱ, ཏཏོ པརཾ ཡཱཝ ཀཔིལཝཏྠུགམནཱ ཝེསྶནྟརཛཱཏཀེ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. སཏྠཱ པན པིཏུ ནིཝེསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨནྟརབྷཏྟསམཡེ མཧཱདྷམྨཔཱལཛཱཏཀཾ (ཛཱ. ༡.༡༠.༩༢ ཨཱདཡོ) ཀཐེཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ‘‘རཱཧུལམཱཏུ ནིཝེསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏསྶཱ གུཎཾ ཝཎྞེནྟོ ཙནྡཀིནྣརཱིཛཱཏཀཾ (ཛཱ. ༡.༡༤.༡༨ ཨཱདཡོ) ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི རཱཛཱནཾ པཏྟཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ དྭཱིཧི ཨགྒསཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ རཱཧུལམཱཏུ ནིཝེསནཊྛཱནཾ པཱཡཱསི. ཏདཱ ཏསྶཱ སམྨུཁཱ ཙཏྟཱལཱིསསཧསྶནཱཊཀིཏྠིཡོ ཝསནྟི ཏཱསུ ཁཏྟིཡཀཉྙཱནཾཡེཝ ནཝུཏིཨདྷིཀསཧསྶཾ. སཱ ཏཐཱགཏསྶ ཨཱགམནཾ ཉཏྭཱ ‘‘སབྦཱ ཀཱསཱཝཱནེཝ ནིཝཱསེནྟཱུ’’ཏི ཏཱསཾ ཨཱརོཙཱཔེསི. ཏཱ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ¶ ནིསཱིདི. ཨཐ ཏཱ སབྦཱཔི ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཝིརཝིཾསུ, མཧཱཔརིདེཝསདྡོ ཨཧོསི. རཱཧུལམཱཏཱཔི པརིདེཝིཏྭཱ སོཀཾ ཝིནོདེཏྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ རཱཛགཏེན བཧུམཱནེན སགཱརཝེན ནིསཱིདི. རཱཛཱ ཏསྶཱ གུཎཀཐཾ ཨཱརབྷི, ‘‘བྷནྟེ, མམ སུཎྷཱ ‘ཏུམྷེཧི ཀཱསཱཝཱནི ནིཝཏྠཱནཱི’ཏི སུཏྭཱ ཀཱསཱཝཱནེཝ ནིཝཱསེསི, ‘མཱལཱདཱིནི པརིཙྩཏྟཱནཱི’ཏི སུཏྭཱ མཱལཱདཱིནི པརིཙྩཛི, ‘བྷཱུམིཡཾ སཡཏཱི’ཏི སུཏྭཱ བྷཱུམིསཡནཱཝ ཛཱཏཱ, ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛིཏཀཱལེ ཝིདྷཝཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྙེཧི རཱཛཱུཧི པེསིཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ ན གཎྷི, ཨེཝཾ ཏུམྷེསུ ཨསཾཧཱིརཙིཏྟཱ ཨེསཱ’’ཏི ནཱནཔྤཀཱརེཧི ཏསྶཱ གུཎཀཐཾ ཀཐེསི. སཏྠཱ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, མཧཱརཱཛ, ཡཾ ཨེསཱ ཨིདཱནི མམ པཙྪིམེ ཨཏྟབྷཱཝེ མཡི སསིནེཧཱ ཨསཾཧཱིརཙིཏྟཱ ཨནཉྙནེཡྻཱ བྷཝེཡྻ. ཨེསཱ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟཱཔི མཡི ཨསཾཧཱིརཙིཏྟཱ ཨནཉྙནེཡྻཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ མཧཱསཏྟོ ཧིམཝནྟཔདེསེ ཀིནྣརཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟི, ཙནྡཱ ནཱམསྶ བྷརིཡཱ. ཏེ ཨུབྷོཔི ཙནྡནཱམཀེ རཛཏཔབྦཏེ ཝསིཾསུ. ཏདཱ བཱརཱཎསིརཱཛཱ ཨམཙྩཱནཾ རཛྫཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ དྭེ ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ སནྣདྡྷཔཉྩཱཝུདྷོ ཨེཀཀོཝ ཧིམཝནྟཾ པཱཝིསི. སོ མིགམཾསཾ ཁཱདནྟོ ཨེཀཾ ཁུདྡཀནདིཾ ཨནུསཉྩརནྟོ ཨུདྡྷཾ ཨབྷིརུཧི. ཙནྡཔབྦཏཝཱསིནོ ཀིནྣརཱ ཝསྶཱརཏྟསམཡེ ཨནོཏརིཏྭཱ པབྦཏེཡེཝ ཝསནྟི, ནིདཱགྷསམཡེ ཨོཏརནྟི. ཏདཱ ཙ སོ ཙནྡཀིནྣརོ ཨཏྟནོ བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ གནྡྷེ ཝིལིམྤནྟོ པུཔྥརེཎུཾ ཁཱདནྟོ པུཔྥཔཊེ ནིཝཱསེནྟོ པཱརུཔནྟོ ལཏཱདོལཱཧི ཀཱིལ༹ནྟོ ¶ མདྷུརསྶརེན གཱཡནྟོ ཏཾ ཁུདྡཀནདིཾ པཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ནིཝཏྟནཊྛཱནེ ཨོཏརིཏྭཱ ཨུདཀེ པུཔྥཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ པུཔྥཔཊེ ནིཝཱསེཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ རཛཏཔཊྚཝཎྞཱཡ ཝཱལུཀཱཡ པུཔྥཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ ཨེཀཾ ཝེལུ༹ དཎྜཀཾ གཧེཏྭཱ སཡནེ ནིསཱིདི ¶ . ཏཏོ ཙནྡཀིནྣརོ ཝེལུ༹ཾ ཝཱདེནྟོ མདྷུརསདྡེན གཱཡི. ཙནྡཀིནྣརཱི མུདུཧཏྠེ ནཱམེཏྭཱ ཏསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋིཏཱ ནཙྩི ཙེཝ གཱཡི ཙ. སོ རཱཛཱ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ པདསདྡཾ ཨསཱཝེནྟོ སཎིཀཾ གནྟྭཱ པཊིཙྪནྣེ ཋཏྭཱ ཏེ ཀིནྣརེ དིསྭཱ ཀིནྣརིཡཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཏཾ ཀིནྣརཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཨིམཱཡ སདྡྷིཾ སཾཝཱསཾ ཀཔྤེསྶཱམཱི’’ཏི ཋཏྭཱ ཙནྡཀིནྣརཾ ཝིཛ྄ཛྷི. སོ ཝེདནཱཔྤཏྟོ པརིདེཝམཱནོ ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༨.

‘‘ཨུཔནཱིཡཏིདཾ མཉྙེ, ཙནྡེ ལོཧིཏམདྡནེ;

ཨཛྫ ཛཧཱམི ཛཱིཝིཏཾ, པཱཎཱ མེ ཙནྡེ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི.

༡༩.

‘‘ཨོསཱིདི མེ དུཀྑཾ ཧདཡཾ, མེ ཌཡ྄ཧཏེ ནིཏམྨཱམི;

ཏཝ ཙནྡིཡཱ སོཙནྟིཡཱ, ན ནཾ ཨཉྙེཧི སོཀེཧི.

༢༠.

‘‘ཏིཎམིཝ ཝནམིཝ མིལཱཡཱམི, ནདཱི ཨཔརིཔུཎྞཱཝ སུསྶཱམི;

ཏཝ ཙནྡིཡཱ སོཙནྟིཡཱ, ན ནཾ ཨཉྙེཧི སོཀེཧི.

༢༡.

‘‘ཝསྶམིཝ སརེ པཱདེ, ཨིམཱནི ཨསྶཱུནི ཝཏྟརེ མཡ྄ཧཾ;

ཏཝ ཙནྡིཡཱ སོཙནྟིཡཱ, ན ནཾ ཨཉྙེཧི སོཀེཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨུཔནཱིཡཏཱིཏི སནྟཏིཝིཙྪེདཾ ཨུཔནཱིཡཏི. ཨིདནྟི ཛཱིཝིཏཾ. པཱཎཱ མེཏི བྷདྡེ, ཙནྡེ མམ ཛཱིཝིཏཔཱཎཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨོསཱིདི མེཏི ཛཱིཝིཏཾ མེ ཨོསཱིདཏི. ནིཏམྨཱམཱིཏི ཨཏིཀིལམཱམི. ཏཝ ཙནྡིཡཱཏི ཨིདཾ མམ དུཀྑཾ, ན ནཾ ཨཉྙེཧི སོཀེཧི, ཨཐ ཁོ ཏཝ ཙནྡིཡཱ སོཙནྟིཡཱ སོཀཧེཏུ ཡསྨཱ ཏྭཾ མམ ཝིཡོགེན སོཙིསྶསི, ཏསྨཱཏི ཨཏྠོ. ཏིཎམིཝ ཝནམིཝ མིལཱཡཱམཱིཏི ཏཏྟཔཱསཱཎེ ཁིཏྟཏིཎམིཝ མཱུལཚིནྣཝནམིཝ མིལཱཡཱམཱིཏི ཝདཏི. སརེ པཱདེཏི ཡཐཱ ནཱམ པབྦཏཔཱདེ པཏིཏཝསྶཾ སརིཏྭཱ ཨཙྪིནྣདྷཱརཾ ཝཏྟཏི.

མཧཱསཏྟོ ཨིམཱཧི ཙཏཱུཧི གཱཐཱཧི པརིདེཝིཏྭཱ པུཔྥསཡནེ ནིཔནྣོཝ སཏིཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ པརིཝཏྟི. རཱཛཱ པཏིཊྛིཏོཝ. ཨིཏརཱ མཧཱསཏྟེ པརིདེཝནྟེ ཨཏྟནོ རཏིཡཱ མཏྟཱ ཧུཏྭཱ ཏསྶ ¶ ཝིདྡྷབྷཱཝཾ ¶ ན ཛཱནཱཏི, ཝིསཉྙཾ པན ནཾ པརིཝཏྟིཏྭཱ ནིཔནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ མེ པིཡསཱམིཀསྶ དུཀྑ’’ནྟི ཨུཔདྷཱརེནྟཱི པཧཱརམུཁཏོ པགྒྷརནྟཾ ལོཧིཏཾ དིསྭཱ པིཡསཱམིཀེ ཨུཔྤནྣཾ བལཝསོཀཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི མཧཱསདྡེན པརིདེཝི. རཱཛཱ ‘‘ཀིནྣརོ མཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསི. ཙནྡཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ མེ ཙོརེན པིཡསཱམིཀོ ཝིདྡྷོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀམྤམཱནཱ པལཱཡིཏྭཱ པབྦཏམཏྠཀེ ཋཏྭཱ རཱཛཱནཾ པརིབྷཱསནྟཱི པཉྩ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༢.

‘‘པཱཔོ ཁོསི རཱཛཔུཏྟ, ཡོ མེ ཨིཙྪིཏཾ པཏིཾ ཝརཱཀིཡཱ;

ཝིཛ྄ཛྷསི ཝནམཱུལསྨིཾ, སོཡཾ ཝིདྡྷོ ཚམཱ སེཏི.

༢༣.

‘‘ཨིམཾ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀཾ, པཊིམུཉྩཏུ རཱཛཔུཏྟ ཏཝ མཱཏཱ;

ཡོ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀོ, ཀིམྤུརིསཾ ཨཝེཀྑམཱནཱཡ.

༢༤.

‘‘ཨིམཾ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀཾ, པཊིམུཉྩཏུ རཱཛཔུཏྟ ཏཝ ཛཱཡཱ;

ཡོ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀོ, ཀིམྤུརིསཾ ཨཝེཀྑམཱནཱཡ.

༢༥.

‘‘མཱ ཙ པུཏྟཾ མཱ ཙ པཏིཾ, ཨདྡཀྑི རཱཛཔུཏྟ ཏཝ མཱཏཱ;

ཡོ ཀིམྤུརིསཾ ཨཝདྷི, ཨདཱུསཀཾ མཡ྄ཧ ཀཱམཱ ཧི.

༢༦.

‘‘མཱ ཙ པུཏྟཾ མཱ ཙ པཏིཾ, ཨདྡཀྑི རཱཛཔུཏྟ ཏཝ ཛཱཡཱ;

ཡོ ཀིམྤུརིསཾ ཨཝདྷི, ཨདཱུསཀཾ མཡ྄ཧ ཀཱམཱ ཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝརཱཀིཡཱཏི ཀཔཎཱཡ. པཊིམུཉྩཏཱུཏི པཊིལབྷཏུ ཕུསཏུ པཱཔུཎཱཏུ. མཡ྄ཧ ཀཱམཱ ཧཱིཏི མཡ྄ཧཾ ཀཱམེན.

རཱཛཱ ནཾ པཉྩཧི གཱཐཱཧི པརིབྷཱསིཏྭཱ པབྦཏམཏྠཀེ ཋིཏཾཡེཝ ཨསྶཱསེནྟོ གཱཐམཱཧ –

༢༧.

‘‘མཱ ཏྭཾ ཙནྡེ རོདི མཱ སོཔི, ཝནཏིམིརམཏྟཀྑི;

མམ ཏྭཾ ཧེཧིསི བྷརིཡཱ, རཱཛཀུལེ པཱུཛིཏཱ ནཱརཱིབྷཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཙནྡེཏི མཧཱསཏྟསྶ པརིདེཝནཀཱལེ ནཱམསྶ སུཏཏྟཱ ཨེཝམཱཧ. ཝནཏིམིརམཏྟཀྑཱིཏི ཝནཏིམིརཔུཔྥསམཱནཨཀྑི. པཱུཛིཏཱ ནཱརཱིབྷཱིཏི སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠིསཧསྶཱནཾ ཛེཊྛིཀཱ ཨགྒམཧེསཱི ཧེསྶསི.

ཙནྡཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཀིཾ མཾ ཝདེསཱི’’ཏི སཱིཧནཱདཾ ནདནྟཱི ཨནནྟརགཱཐམཱཧ –

༢༨.

‘‘ཨཔི ནཱུནཧཾ མརིསྶཾ, ནཱཧཾ རཱཛཔུཏྟ ཏཝ ཧེསྶཾ;

ཡོ ཀིམྤུརིསཾ ཨཝདྷི, ཨདཱུསཀཾ མཡ྄ཧ ཀཱམཱ ཧཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔི ནཱུནཧནྟི ཨཔི ཨེཀཾསེནེཝ ཨཧཾ མརིསྶཾ.

སོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ནིཙྪནྡརཱགོ ཧུཏྭཱ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༢༩.

‘‘ཨཔི བྷཱིརུཀེ ཨཔི ཛཱིཝིཏུཀཱམིཀེ, ཀིམྤུརིསི གཙྪ ཧིམཝནྟཾ;

ཏཱལཱིསཏགརབྷོཛནཱ, ཨཉྙེ ཏཾ མིགཱ རམིསྶནྟཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔི བྷཱིརུཀེཏི བྷཱིརུཛཱཏིཀེ. ཏཱལཱིསཏགརབྷོཛནཱཏི ཏྭཾ ཏཱལཱིསཔཏྟཏགརཔཏྟབྷོཛནཱ མིགཱི, ཏསྨཱ ཨཉྙེ ཏཾ མིགཱ རམིསྶནྟི, ན ཏྭཾ རཱཛཀུལཱརཧཱ, གཙྪཱཏི ནཾ ཨཝཙ, ཝཏྭཱ ཙ པན ནིརཔེཀྑོ ཧུཏྭཱ པཀྐཱམི.

སཱ ཏསྶ གཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨོརུཡ྄ཧ མཧཱསཏྟཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ པབྦཏམཏྠཀཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པབྦཏཏལེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ སཱིསམསྶ ཨཏྟནོ ཨཱུརཱུསུ ཀཏྭཱ བལཝཔརིདེཝཾ པརིདེཝམཱནཱ དྭཱདས གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༣༠.

‘‘ཏེ ¶ པབྦཏཱ ཏཱ ཙ ཀནྡརཱ, ཏཱ ཙ གིརིགུཧཱཡོ ཏཐེཝ ཏིཊྛནྟི;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༡.

‘‘ཏེ པཎྞསནྠཏཱ རམཎཱིཡཱ, ཝཱལ༹མིགེཧི ཨནུཙིཎྞཱ;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༢.

‘‘ཏེ ¶ པུཔྥསནྠཏཱ རམཎཱིཡཱ, ཝཱལ༹མིགེཧི ཨནུཙིཎྞཱ;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༣.

‘‘ཨཙྪཱ ¶ སཝནྟི གིརིཝནནདིཡོ, ཀུསུམཱབྷིཀིཎྞསོཏཱཡོ;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༤.

‘‘ནཱིལཱནི ཧིམཝཏོ པབྦཏསྶ, ཀཱུཊཱནི དསྶནཱིཡཱནི;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༥.

‘‘པཱིཏཱནི ཧིམཝཏོ པབྦཏསྶ, ཀཱུཊཱནི དསྶནཱིཡཱནི;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༦.

‘‘ཏམྦཱནི ཧིམཝཏོ པབྦཏསྶ, ཀཱུཊཱནི དསྶནཱིཡཱནི;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༧.

‘‘ཏུངྒཱནི ཧིམཝཏོ པབྦཏསྶ, ཀཱུཊཱནི དསྶནཱིཡཱནི;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༨.

‘‘སེཏཱནི ཧིམཝཏོ པབྦཏསྶ, ཀཱུཊཱནི དསྶནཱིཡཱནི;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༣༩.

‘‘ཙིཏྲཱནི ཧིམཝཏོ པབྦཏསྶ, ཀཱུཊཱནི དསྶནཱིཡཱནི;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༤༠.

‘‘ཡཀྑགཎསེཝིཏེ གནྡྷམཱདནེ, ཨོསདྷེབྷི སཉྪནྣེ;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶཾ.

༤༡.

‘‘ཀིམྤུརིསསེཝིཏེ ¶ གནྡྷམཱདནེ, ཨོསདྷེབྷི སཉྪནྣེ;

ཏཏྠེཝ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི, ཀིམྤུརིས ཀཐཾ ཨཧཾ ཀསྶ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཏེ པབྦཏཱཏི ཡེསུ མཡཾ ཨེཀཏོཝ ཨབྷིརམིམྷ, ཨིམེ ཏེ པབྦཏཱ ཏཱ ཙ ཀནྡརཱ ཏཱ ཙ གིརིགུཧཱཡོ ཏཐེཝ ཋིཏཱ. ཏེསུ ཨཧཾ ཨིདཱནི ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི ཀཐཾ ཀསྶཾ, ཀིཾ ཀརིསྶཱམི, ཏེསུ པུཔྥཕལཔལླཝཱདིསོབྷཾ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི ཀཐཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ སཀྑིསྶཱམཱིཏི པརིདེཝཏི. པཎྞསནྠཏཱཏི ཏཱལཱིསཔཏྟཱདིགནྡྷཔཎྞསནྠརཱ. ཨཙྪཱཏི ཝིཔྤསནྣོདཀཱ. ནཱིལཱནཱིཏི ནཱིལམཎིམཡཱནི. པཱིཏཱནཱིཏི སོཝཎྞམཡཱནི. ཏམྦཱནཱིཏི མནོསིལམཡཱནི. ཏུངྒཱནཱིཏི ཨུཙྩཱནི ཏིཁིཎགྒཱནི. སེཏཱནཱིཏི རཛཏམཡཱནི. ཙིཏྲཱནཱིཏི སཏྟརཏནམིསྶཀཱནི. ཡཀྑགཎསེཝིཏེཏི བྷུམྨདེཝཏཱཧི སེཝིཏེ.

ཨིཏི སཱ དྭཱདསཧི གཱཐཱཧི པརིདེཝིཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨུརེ ཧཏྠཾ ཋཔེཏྭཱ སནྟཱཔབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཙནྡོ ཛཱིཝཏིཡེཝ, དེཝུཛ྄ཛྷཱནཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཏམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ལོཀཔཱལཱ ནཱམ ནཏྠི, ཨུདཱཧུ ཝིཔྤཝུཏྠཱ, ཨདུ མཏཱ ¶ , ཏེ མེ པིཡསཱམིཀཾ ན རཀྑནྟཱི’’ཏི དེཝུཛ྄ཛྷཱནཀམྨཾ ཨཀཱསི. ཏསྶཱ སོཀཝེགེན སཀྐསྶ ཨཱསནཾ ཨུཎྷཾ ཨཧོསི. སཀྐོ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ བྲཱཧྨཎཝཎྞེན ཝེགེནེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཀུཎྜིཀཏོ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཨཱསིཉྩི. ཏཱཝདེཝ ཝིསཾ ཨནྟརདྷཱཡི, ཝཎོ རུཧི, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཝིདྡྷོཏིཔི ན པཉྙཱཡི. མཧཱསཏྟོ སུཁིཏོ ཨུཊྛཱསི. ཙནྡཱ པིཡསཱམིཀཾ ཨརོགཾ དིསྭཱ སོམནསྶཔྤཏྟཱ སཀྐསྶ པཱདེ ཝནྡནྟཱི ཨནནྟརགཱཐམཱཧ –

༤༢.

‘‘ཝནྡེ ཏེ ཨཡིརབྲཧྨེ, ཡོ མེ ཨིཙྪིཏཾ པཏིཾ ཝརཱཀིཡཱ;

ཨམཏེན ཨབྷིསིཉྩི, སམཱགཏཱསྨི པིཡཏམེནཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨམཏེནཱཏི ཨུདཀཾ ‘‘ཨམཏ’’ནྟི མཉྙམཱནཱ ཨེཝམཱཧ. པིཡཏམེནཱཏི པིཡཏརེན, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

སཀྐོ ཏེསཾ ཨོཝཱདམདཱསི ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཙནྡཔབྦཏཏོ ཨོརུཡ྄ཧ མནུསྶཔཐཾ མཱ གམིཏྠ, ཨིདྷེཝ ཝསཐཱ’’ཏི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཏེ ཨོཝདིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ ¶ གཏོ. ཙནྡཱཔི ‘‘ཀིཾ ནོ སཱམི ཨིམིནཱ པརིཔནྠཊྛཱནེན, ཨེཧི ཙནྡཔབྦཏམེཝ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༤༣.

‘‘ཝིཙརཱམ དཱནི གིརིཝནནདིཡོ, ཀུསུམཱབྷིཀིཎྞསོཏཱཡོ;

ནཱནཱདུམཝསནཱཡོ, པིཡཾཝདཱ ཨཉྙམཉྙསྶཱ’’ཏི.

སཏྠཱ ¶ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེསཱ མཡི ཨསཾཧཱིརཙིཏྟཱ ཨནཉྙནེཡྻཱ ཨེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ, ཙནྡཱ རཱཧུལམཱཏཱ, ཙནྡཀིནྣརོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཙནྡཀིནྣརཱིཛཱཏཀཝཎྞནཱ དུཏིཡཱ.

[༤༨༦] ༣. མཧཱཨུཀྐུསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨུཀྐཱ ཙིལཱཙཱ བནྡྷནྟཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ མིཏྟབནྡྷཀཨུཔཱསཀཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཀིར སཱཝཏྠིཡཾ པརིཛིཎྞསྶ ཀུལསྶ ¶ པུཏྟོ སཧཱཡཾ པེསེཏྭཱ ཨཉྙཏརཾ ཀུལདྷཱིཏརཾ ཝཱརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཏྠི པནསྶ ཨུཔྤནྣཀིཙྩཾ ནིཏྠརཎསམཏྠོ མིཏྟོ ཝཱ སཧཱཡོ ཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི མིཏྟེ ཏཱཝ བནྡྷཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏསྨིཾ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ པཋམཾ ཏཱཝ ཙཏཱུཧི དོཝཱརིཀེཧི སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཨཀཱསི, ཨཐཱནུཔུབྦེན ནགརགུཏྟིཀགཎཀམཧཱམཏྟཱདཱིཧི སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཀཏྭཱ སེནཱཔཏིནཱཔི ཨུཔརཱཛེནཱཔི སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཨཀཱསི. ཏེཧི པན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཨཀཱསི. ཏཏོ ཨསཱིཏིཡཱ མཧཱཐེརེཧི སདྡྷིཾ ཨཱནནྡཏྠེརེནཔི སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཏཐཱགཏེན སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཨཀཱསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཔེསི, རཱཛཱཔིསྶ ཨིསྶརིཡམདཱསི. སོ མིཏྟབནྡྷཀོཡེཝཱཏི པཱཀཊོ ཛཱཏོ. ཨཐསྶ རཱཛཱ མཧནྟཾ གེཧཾ དཏྭཱ ཨཱཝཱཧམངྒལཾ ཀཱརེསི. རཱཛཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ མཧཱཛནོ པཎྞཱཀཱརེ པཧིཎི. ཨཐསྶ བྷརིཡཱ རཉྙཱ པཧིཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཨུཔརཱཛསྶ, ཨུཔརཱཛེན པཧིཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ སེནཱཔཏིསྶཱཏི ཨེཏེན ཨུཔཱཡེན སཀལནགརཝཱསིནོ ཨཱབནྡྷིཏྭཱ གཎྷི. སཏྟམེ དིཝསེ ¶ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ དསབལཾ ནིམནྟེཏྭཱ པཉྩསཏསྶ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ སཏྠཱརཱ ཀཐིཏཾ ཨནུམོདནཾ སུཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཛཡམྤཏིཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ.

བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, མིཏྟབནྡྷཀཨུཔཱསཀོ ཨཏྟནོ བྷརིཡཾ ནིསྶཱཡ ཏསྶཱ ཝཙནཾ ཀཏྭཱ སབྦེཧི མེཏྟིཾ ཀཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཱ མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ལབྷི, ཏཐཱགཏེན པན སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཨུབྷོཔི ཛཡམྤཏིཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ སོ ཨེཏཾ མཱཏུགཱམཾ ནིསྶཱཡ མཧནྟཾ ཡསཾ སམྤཏྟོ, པུབྦེ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟོཔི པནེས ཨེཏིསྶཱ ཝཙནེན བཧཱུཧི སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཀཏྭཱ པུཏྟསོཀཏོ མུཏྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ ཨེཀཙྩེ པཙྩནྟཝཱསིནོ ཡཏྠ ཡཏྠ བཧུཾ མཾསཾ ལབྷནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠ གཱམཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཙརིཏྭཱ མིགཱདཡོ མཱརེཏྭཱ མཾསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པུཏྟདཱརེ ¶ པོསེནྟི. ཏེསཾ གཱམཏོ ཨཝིདཱུརེ མཧཱཛཱཏསྶརོ ཨཏྠི. ཏསྶ དཀྑིཎཔསྶེ ཨེཀོ སེནསཀུཎོ, པཙྪིམཔསྶེ ཨེཀཱ སེནསཀུཎཱི, ཨུཏྟརཔསྶེ སཱིཧོ མིགརཱཛཱ, པཱཙཱིནཔསྶེ ཨུཀྐུསསཀུཎརཱཛཱ ཝསཏི. ཛཱཏསྶརམཛ྄ཛྷེ པན ཨུནྣཏཊྛཱནེ ཀཙྪཔོ ཝསཏི. ཏདཱ སེནོ སེནིཾ ‘‘བྷརིཡཱ མེ ཧོཧཱི’’ཏི ཝདཏི. ཨཐ ནཾ སཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨཏྠི པན ཏེ ཀོཙི མིཏྟོ’’ཏི? ‘‘ནཏྠི བྷདྡེ’’ཏི. ཨམྷཱཀཾ ཨུཔྤནྣཾ བྷཡཾ ཝཱ དུཀྑཾ ཝཱ ཧརཎསམཏྠཾ མིཏྟཾ ཝཱ སཧཱཡཾ ཝཱ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, མིཏྟེ ཏཱཝ གཎྷཱཧཱིཏི. ‘‘ཀེཧི སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཀརོམི བྷདྡེ’’ཏི? པཱཙཱིནཔསྶེ ཝསནྟེན ཨུཀྐུསརཱཛེན, ཨུཏྟརཔསྶེ སཱིཧེན, ཛཱཏསྶརམཛ྄ཛྷེ ཀཙྪཔེན སདྡྷིཾ མེཏྟིཾ ཀརོཧཱིཏི. སོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏདཱ ཏེ ཨུབྷོཔི སཾཝཱསཾ ཀཔྤེཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ སརེ ཨེཀསྨིཾ དཱིཔཀེ ཀདམྦརུཀྑོ ཨཏྠི སམནྟཱ ཨུདཀེན པརིཀྑིཏྟོ, ཏསྨིཾ ཀུལཱཝཀཾ ཀཏྭཱ པཊིཝསིཾསུ.

ཏེསཾ ¶ ཨཔརབྷཱགེ དྭེ སཀུཎཔོཏཀཱ ཛཱཡིཾསུ. ཏེསཾ པཀྑེསུ ཨསཉྫཱཏེསུཡེཝ ཨེཀདིཝསཾ ཏེ ཛཱནཔདཱ དིཝསཾ ཨརཉྙེ ཙརིཏྭཱ ཀིཉྩི ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘ན སཀྐཱ ཏུཙྪཧཏྠེན གྷརཾ གནྟུཾ, མཙྪེ ཝཱ ཀཙྪཔེ ཝཱ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི སརཾ ཨོཏརིཏྭཱ ཏཾ དཱིཔཀཾ གནྟྭཱ ཏསྶ ཀདམྦསྶ མཱུལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ མཀསཱདཱིཧི ཁཛྫམཱནཱ ཏེསཾ པལཱཔནཏྠཱཡ ཨརཎིཾ མནྠེཏྭཱ ཨགྒིཾ ནིབྦཏྟེཏྭཱ དྷཱུམཾ ཀརིཾསུ. དྷུམོ ཨུགྒནྟྭཱ སཀུཎེ པཧརི, སཀུཎཔོཏཀཱ ཝིརཝིཾསུ. ཛཱནཔདཱ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨམྦྷོ, སཀུཎཔོཏཀཱནཾ སཱུཡཏི སདྡོ, ཨུཊྛེཐ ཨུཀྐཱ བནྡྷཐ, ཚཱཏཱ སཡིཏུཾ ན སཀྐོམ, སཀུཎམཾསཾ ཁཱདིཏྭཱཝ སཡིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགྒིཾ ཛཱལེཏྭཱ ཨུཀྐཱ བནྡྷིཾསུ. སཀུཎིཀཱ ཏེསཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམེ ཨམྷཱཀཾ པོཏཀེ ཁཱདིཏུཀཱམཱ, མཡཾ ཨེཝརཱུཔསྶ བྷཡསྶ ཧརཎཏྠཱཡ མིཏྟེ གཎྷིམྷ, སཱམིཀཾ ཨུཀྐུསརཱཛསྶ སནྟིཀཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘གཙྪ, སཱམི ¶ , པུཏྟཱནཾ ནོ ཨུཔྤནྣབྷཡཾ ཨུཀྐུསརཱཛསྶ ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༤.

‘‘ཨུཀྐཱ ཙིལཱཙཱ བནྡྷནྟི དཱིཔེ, པཛཱ མམཾ ཁཱདིཏུཾ པཏྠཡནྟི;

མིཏྟཾ སཧཱཡཉྩ ཝདེཧི སེནཀ, ཨཱཙིཀྑ ཉཱཏིབྱསནཾ དིཛཱན’’ནྟི.

ཏཏྠ ཙིལཱཙཱཏི ཛཱནཔདཱ. དཱིཔེཏི དཱིཔཀམྷི. པཛཱ མམནྟི མམ པུཏྟཀེ. སེནཀཱཏི སེནཀསཀུཎཾ ¶ ནཱམེནཱལཔཏི. ཉཱཏིབྱསནནྟི པུཏྟཱནཾ བྱསནཾ. དིཛཱནནྟི ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏཱིནཾ དིཛཱནཾ ཨིདཾ བྱསནཾ ཨུཀྐུསརཱཛསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱཙིཀྑཱཧཱིཏི ཝདཏི.

སོ ཝེགེན ཏསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཝསྶིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཏྭཱ ཀཏོཀཱསོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི པུཊྛོ ཨཱགཏཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༥.

‘‘དིཛོ དིཛཱནཾ པཝརོསི པཀྑིམ, ཨུཀྐུསརཱཛ སརཎཾ ཏཾ ཨུཔེམ;

པཛཱ མམཾ ཁཱདིཏུཾ པཏྠཡནྟི, ལུདྡཱ ཙིལཱཙཱ བྷཝ མེ སུཁཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དིཛོཏི ཏྭཾ དིཛོ ཙེཝ དིཛཱནཾ པཝརོ ཙ.

ཨུཀྐུསརཱཛཱ ¶ ‘‘སེནཀ མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི ཏཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༤༦.

‘‘མིཏྟཾ སཧཱཡཉྩ ཀརོནྟི པཎྜིཏཱ, ཀཱལེ ཨཀཱལེ སུཁམེསམཱནཱ;

ཀརོམི ཏེ སེནཀ ཨེཏམཏྠཾ, ཨརིཡོ ཧི ཨརིཡསྶ ཀརོཏི ཀིཙྩ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཀཱལེ ཨཀཱལེཏི དིཝཱ ཙ རཏྟིཉྩ. ཨརིཡོཏི ཨིདྷ ཨཱཙཱརཨརིཡོ ཨདྷིཔྤེཏོ. ཨཱཙཱརསམྤནྣོ ཧི ཨཱཙཱརསམྤནྣསྶ ཀིཙྩཾ ཀརོཏེཝ, ཀིམེཏྠ ཀརཎཱིཡནྟི ཝདཏི.

ཨཐ ¶ ནཾ པུཙྪི ‘‘ཀིཾ, སམྨ, རུཀྑཾ ཨབྷིརུལ༹ྷཱ ཙིལཱཙཱ’’ཏི? ན ཏཱཝ ཨབྷིརུལ༹ྷཱ, ཨུཀྐཱཡེཝ བནྡྷནྟཱིཏི. ཏེན ཧི ཏྭཾ སཱིགྷཾ གནྟྭཱ མམ སཧཱཡིཀཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ མམཱགམནབྷཱཝཾ ཨཱཙིཀྑཱཧཱིཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨུཀྐུསརཱཛཱཔི གནྟྭཱ ཀདམྦསྶ ཨཝིདཱུརེ ཙིལཱཙཱནཾ ཨབྷིརུཧནཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑགྒེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཀསྶ ཙིལཱཙསྶ ཨབྷིརུཧནཀཱལེ ཏསྨིཾ ཀུལཱཝཀསྶ ཨཝིདཱུརཾ ཨབྷིརུལ༹ྷེ སརེ ནིམུཛྫིཏྭཱ པཀྑེཧི ཙ མུཁེན ཙ ཨུདཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨུཀྐཱཡ ཨུཔརི ཨཱསིཉྩི, སཱ ནིབྦཱཡི. ཙིལཱཙཱ ‘‘ཨིམཉྩ སེནཀསཀུཎཔོཏཀེ ཙསྶ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི ཨོཏརིཏྭཱ པུན ཨུཀྐཾ ཛཱལཱཔེཏྭཱ ཨབྷིརུཧིཾསུ. པུན སོ ཨུཀྐཾ ཝིཛ྄ཛྷཱཔེསི. ཨེཏེནུཔཱཡེན བདྡྷཾ བདྡྷཾ ཝིཛ྄ཛྷཱཔེནྟསྶེཝསྶ ཨཌྜྷརཏྟོ ཛཱཏོ. སོ ཨཏིཝིཡ ཀིལམི, ཧེཊྛཱཨུདརེ ཀིལོམཀཾ ཏནུཏཾ གཏཾ, ཨཀྑཱིནི རཏྟཱནི ཛཱཏཱནི. ཏཾ དིསྭཱ སཀུཎཱི སཱམིཀཾ ཨཱཧ – ‘‘སཱམི, ཨཏིཝིཡ ཀིལནྟོ ¶ ཨུཀྐུསརཱཛཱ, ཨེཏསྶ ཐོཀཾ ཝིསྶམནཏྠཱཡ གནྟྭཱ ཀཙྪཔརཱཛསྶ ཀཐེཧཱི’’ཏི. སོ ཏསྶཱ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨུཀྐུསཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ གཱཐཱཡ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –

༤༧.

‘‘ཡཾ ཧོཏི ཀིཙྩཾ ཨནུཀམྤཀེན, ཨརིཡསྶ ཨརིཡེན ཀཏཾ ཏཡཱིདཾ;

ཨཏྟཱནུརཀྑཱི བྷཝ མཱ ཨཌཡ྄ཧི, ལཙྪཱམ པུཏྟེ ཏཡི ཛཱིཝམཱནེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཡཱིདནྟི ཏཡཱ ཨིདཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.

སོ ¶ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཱིཧནཱདཾ ནདནྟོ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༤༨.

‘‘ཏཝེཝ རཀྑཱཝརཎཾ ཀརོནྟོ, སརཱིརབྷེདཱཔི ན སནྟསཱམི;

ཀརོནྟི ཧེཀེ སཁིནཾ སཁཱརོ, པཱཎཾ ཙཛནྟཱ སཏམེས དྷམྨོ’’ཏི.

ཚཊྛཾ ¶ པན སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཏསྶ གུཎཾ ཝཎྞེནྟོ ཨཱཧ –

༤༩.

‘‘སུདུཀྐརཾ ཀམྨམཀཱསི, ཨཎྜཛཱཡཾ ཝིཧངྒམོ;

ཨཏྠཱཡ ཀུརརོ པུཏྟེ, ཨཌྜྷརཏྟེ ཨནཱགཏེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀུརརོཏི ཨུཀྐུསརཱཛཱ. པུཏྟེཏི སེནཀསྶ པུཏྟེ རཀྑནྟོ ཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཨཌྜྷརཏྟེ ཨནཱགཏེ ཡཱཝ དིཡཌྜྷཡཱམཱ ཝཱཡཱམཾ ཀརོནྟོ དུཀྐརཾ ཨཀཱསི.

སེནོཔི ཨུཀྐུསཾ ‘‘ཐོཀཾ ཝིསྶམཱཧི, སམྨཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཀཙྪཔསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, སམྨ, ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ བྷཡཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཨུཀྐུསརཱཛཱ པཋམཡཱམཏོ པཊྛཱཡ ཝཱཡམནྟོ ཀིལམི, ཏེནམྷི ཏཝ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༠.

‘‘ཙུཏཱཔི ཧེཀེ ཁལིཏཱ སཀམྨུནཱ, མིཏྟཱནུཀམྤཱཡ པཏིཊྛཧནྟི;

པུཏྟཱ མམཊྚཱ གཏིམཱགཏོསྨི, ཨཏྠཾ ཙརེཐོ མམ ཝཱརིཙརཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – སཱམི, ཨེཀཙྩེ ཧི ཡསཏོ ཝཱ དྷནཏོ ཝཱ ཙུཏཱཔི སཀམྨུནཱ ཁལིཏཱཔི མིཏྟཱནཾ ¶ ཨནུཀམྤཱཡ པཏིཊྛཧནྟི, མམ ཙ པུཏྟཱ ཨཊྚཱ ཨཱཏུརཱ, ཏེནཱཧཾ ཏཾ གཏིཾ པཊིསརཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏོསྨི, པུཏྟཱནཾ ཛཱིཝིཏདཱནཾ དདནྟོ ཨཏྠཾ མེ ཙརཱཧི ཝཱརིཙརཱཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཀཙྪཔོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༥༡.

‘‘དྷནེན དྷཉྙེན ཙ ཨཏྟནཱ ཙ, མིཏྟཾ སཧཱཡཉྩ ཀརོནྟི པཎྜིཏཱ;

ཀརོམི ཏེ སེནཀ ཨེཏམཏྠཾ, ཨརིཡོ ཧི ཨརིཡསྶ ཀརོཏི ཀིཙྩ’’ནྟི.

ཨཐསྶ ¶ པུཏྟོ ཨཝིདཱུརེ ནིཔནྣོ པིཏུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘མཱ མེ པིཏཱ ཀིལམཏུ, ཨཧཾ པིཏུ ཀིཙྩཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༢.

‘‘ཨཔྤོསྶུཀྐོ ཏཱཏ ཏུཝཾ ནིསཱིད, པུཏྟོ པིཏུ ཙརཏི ཨཏྠཙརིཡཾ;

ཨཧཾ ¶ ཙརིསྶཱམི ཏཝེཏམཏྠཾ, སེནསྶ པུཏྟེ པརིཏཱཡམཱནོ’’ཏི.

ཨཐ ནཾ པིཏཱ གཱཐཱཡ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –

༥༣.

‘‘ཨདྡྷཱ ཧི ཏཱཏ སཏམེས དྷམྨོ, པུཏྟོ པིཏུ ཡཾ ཙརེ ཨཏྠཙརིཡཾ;

ཨཔྤེཝ མཾ དིསྭཱན པཝཌྜྷཀཱཡཾ, སེནསྶ པུཏྟཱ ན ཝིཧེཋཡེཡྻུ’’ནྟི.

ཏཏྠ སཏམེས དྷམྨོཏི པཎྜིཏཱནཾ ཨེས དྷམྨོ. པུཏྟཱཏི སེནསྶ པུཏྟེ ཙིལཱཙཱ ན ཧེཋཡེཡྻུནྟི.

ཨེཝཾ ཝཏྭཱ མཧཱཀཙྪཔོ ‘‘སམྨ, མཱ བྷཱཡི, ཏྭཾ པུརཏོ གཙྪ, ཨིདཱནཱཧཾ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཨུདཀེ པཏིཏྭཱ ཀལལཉྩ སེཝཱལཉྩ སཾཀཌྜྷིཏྭཱ ཨཱདཱཡ དཱིཔཀཾ གནྟྭཱ ཨགྒིཾ ཝིཛ྄ཛྷཱཔེཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཙིལཱཙཱ ‘‘ཀིཾ ནོ སེནཔོཏཀེཧི, ཨིམཾ ཀཱལ༹ཀཙྪཔཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ མཱརེསྶཱམ, ཨཡཾ ནོ སབྦེསཾ པཧོསྶཏཱི’’ཏི ཝལླིཡོ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཛིཡཱ གཧེཏྭཱ ནིཝཏྠཔིལོཏིཀཱཔི མོཙེཏྭཱ ཏེསུ ཏེསུ ཋཱནེསུ བནྡྷིཏྭཱ ཀཙྪཔཾ པརིཝཏྟེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཀཙྪཔོ ཏེ ཨཱཀཌྜྷནྟོ གནྟྭཱ གམྦྷཱིརཊྛཱནེ ཨུདཀེ པཏི. ཏེཔི ཀཙྪཔལོབྷེན སདྡྷིཾཡེཝ པཏིཏྭཱ ཨུདཀཔུཎྞཱཡ ཀུཙྪིཡཱ ཀིལནྟཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘བྷོ ཨེཀེན ནོ ཨུཀྐུསེན ཡཱཝ ཨཌྜྷརཏྟཱ ཨུཀྐཱ ཝིཛ྄ཛྷཱཔིཏཱ, ཨིདཱནི ཨིམིནཱ ཀཙྪཔེན ཨུདཀེ པཱཏེཏྭཱ ཨུདཀཾ པཱཡེཏྭཱ མཧོདརཱ ¶ ཀཏམྷ, པུན ཨགྒིཾ ཀརིཏྭཱ ཨརུཎེ ཨུགྒཏེཔི ཨིམེ སེནཀཔོཏཀེ ཁཱདིསྶཱམཱ’’ཏི ཨགྒིཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ. སཀུཎཱི ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘སཱམི, ཨིམེ ཡཱཡ ཀཱཡཙི ཝེལཱཡ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཀེ ཁཱདིཏྭཱ གམིསྶནྟི, སཧཱཡསྶ ནོ སཱིཧསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏངྑཎཉྙེཝ སཱིཧསྶ ¶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨཝེལཱཡ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨེཀཱདསམཾ གཱཐམཱཧ –

༥༤.

‘‘པསཱུ མནུསྶཱ མིགཝཱིརསེཊྛ, བྷཡཊྚིཏཱ སེཊྛམུཔབྦཛནྟི;

པུཏྟཱ མམཊྚཱ གཏིམཱགཏོསྨི, ཏྭཾ ནོསི རཱཛཱ བྷཝ མེ སུཁཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ པསཱུཏི སབྦཏིརཙྪཱནེ ཨཱཧ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘སཱམི, མིགེསུ ཝཱིརིཡེན སེཊྛ, སབྦལོཀསྨིཉྷི སབྦེ ཏིརཙྪཱནཱཔི མནུསྶཱཔི བྷཡཊྚིཏཱ ཧུཏྭཱ སེཊྛཾ ཨུཔགཙྪནྟི, མམ ཙ པུཏྟཱ ཨཊྚཱ ཨཱཏུརཱ. ཏསྨཱཧཾ ཏཾ གཏིཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏོམྷི, ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ སུཁཱཡ མེ བྷཝཱཧཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ སཱིཧོ གཱཐམཱཧ –

༥༥.

‘‘ཀརོམི ཏེ སེནཀ ཨེཏམཏྠཾ, ཨཱཡཱམི ཏེ ཏཾ དིསཏཾ ཝདྷཱཡ;

ཀཐཉྷི ཝིཉྙཱུ པཧུ སམྤཛཱནོ, ན ཝཱཡམེ ཨཏྟཛནསྶ གུཏྟིཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཾ དིསཏནྟི ཏཾ དིསསམཱུཧཾ, ཏཾ ཏཝ པཙྩཏྠིཀགཎནྟི ཨཏྠོ. པཧཱུཏི ཨམིཏྟེ ཧནྟུཾ སམཏྠོ. སམྤཛཱནོཏི མིཏྟསྶ བྷཡུཔྤཏྟིཾ ཛཱནནྟོ. ཨཏྟཛནསྶཱཏི ཨཏྟསམསྶ ཨངྒསམཱནསྶ ཛནསྶ, མིཏྟསྶཱཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘གཙྪ ཏྭཾ པུཏྟེ སམསྶཱསེཧཱི’’ཏི ཏཾ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ མཎིཝཎྞཾ ཨུདཀཾ མདྡམཱནོ པཱཡཱསི. ཙིལཱཙཱ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀུརརེན ཏཱཝ ཨམྷཱཀཾ ཨུཀྐཱ ཝིཛ྄ཛྷཱཔིཏཱ, ཏཐཱ ཀཙྪཔེན ཨམྷེ ནིཝཏྠཔིལོཏིཀཱནམྤི ཨསྶཱམིཀཱ ཀཏཱ, ཨིདཱནི པན ནཊྛམྷཱ, སཱིཧོ ནོ ཛཱིཝིཏཀྑཡམེཝ པཱཔེསྶཏཱི’’ཏི མརཎབྷཡཏཛྫིཏཱ ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ པལཱཡིཾསུ. སཱིཧོ ཨཱགནྟྭཱ རུཀྑམཱུལེ ན ཀིཉྩི ཨདྡས. ཨཐ ནཾ ཀུརརོ ¶ ཙ ཀཙྪཔོ ཙ སེནོ ཙ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཾསུ. སོ ཏེསཾ མིཏྟཱནིསཾསཾ ཀཐེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ མིཏྟདྷམྨཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཨོཝདིཏྭཱ པཀྐཱམི, ཏེཔི སཀཋཱནཱནི གཏཱ. སེནསཀུཎཱི ¶ ¶ ཨཏྟནོ པུཏྟེ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘མིཏྟེ ནིསྶཱཡ ཨམྷེཧི དཱརཀཱ ལདྡྷཱ’’ཏི སུཁནིསིནྣསམཡེ སེནེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟཱི མིཏྟདྷམྨཾ པཀཱསམཱནཱ ཚ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༥༦.

‘‘མིཏྟཉྩ ཀཡིརཱཐ སུཧདཡཉྩ, ཨཡིརཉྩ ཀཡིརཱཐ སུཁཱགམཱཡ;

ནིཝཏྠཀོཙོཝ སརེབྷིཧནྟྭཱ, མོདཱམ པུཏྟེཧི སམངྒིབྷཱུཏཱ.

༥༧.

‘‘སཀམིཏྟསྶ ཀམྨེན, སཧཱཡསྶཱཔལཱཡིནོ;

ཀཱུཛནྟམུཔཀཱུཛནྟི, ལོམསཱ ཧདཡངྒམཾ.

༥༨.

‘‘མིཏྟཾ སཧཱཡཾ ཨདྷིགམྨ པཎྜིཏོ, སོ བྷུཉྫཏཱི པུཏྟ པསུཾ དྷནཾ ཝཱ;

ཨཧཉྩ པུཏྟཱ ཙ པཏཱི ཙ མཡ྄ཧཾ, མིཏྟཱནུཀམྤཱཡ སམངྒིབྷཱུཏཱ.

༥༩.

‘‘རཱཛཝཏཱ སཱུརཝཏཱ ཙ ཨཏྠོ, སམྤནྣསཁིསྶ བྷཝནྟི ཧེཏེ;

སོ མིཏྟཝཱ ཡསཝཱ ཨུགྒཏཏྟོ, ཨསྨིཾདྷལོཀེ མོདཏི ཀཱམཀཱམཱི.

༦༠.

‘‘ཀརཎཱིཡཱནི མིཏྟཱནི, དལིདྡེནཱཔི སེནཀ;

པསྶ མིཏྟཱནུཀམྤཱཡ, སམགྒམྷཱ སཉཱཏཀེ.

༦༡.

‘‘སཱུརེན བལཝནྟེན, ཡོ མིཏྟེ ཀུརུཏེ དིཛོ;

ཨེཝཾ སོ སུཁིཏོ ཧོཏི, ཡཐཱཧཾ ཏྭཉྩ སེནཀཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མིཏྟཉྩཱཏི ཡཾཀིཉྩི ཨཏྟནོ མིཏྟཉྩ སུཧདཡཉྩ སུཧདཡསཧཱཡཉྩ སཱམིཀསངྑཱཏཾ ཨཡིརཉྩ ཀརོཐེཝ. ནིཝཏྠཀོཙོཝ སརེབྷིཧནྟྭཱཏི ཨེཏྠ ཀོཙོཏི ཀཝཙོ. ཡཐཱ ནཱམ པཊིམུཀྐཀཝཙོ སརེ ཨབྷིཧནཏི ནིཝཱརེཏི, ཨེཝཾ མཡམྤི མིཏྟབལེན པཙྩཏྠིཀེ ཨབྷིཧནྟྭཱ ¶ པུཏྟེཧི སདྡྷིཾ ¶ མོདཱམཱཏི ཝདཏི. སཀམིཏྟསྶ ཀམྨེནཱཏི སཀསྶ མིཏྟསྶ པརཀྐམེན. སཧཱཡསྶཱཔལཱཡིནོཏི སཧཱཡསྶ ཨཔལཱཡིནོ མིགརཱཛསྶ. ལོམསཱཏི པཀྑིནོ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཀཱ མཉྩ ཏཉྩ ཀཱུཛནྟཾ ཧདཡངྒམཾ མདྷུརསྶརཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ ཨུཔཀཱུཛནྟི. སམངྒིབྷཱུཏཱཏི ཨེཀཊྛཱནེ ཋིཏཱ.

རཱཛཝཏཱ སཱུརཝཏཱ ཙ ཨཏྠོཏི ཡསྶ སཱིཧསདིསོ རཱཛཱ ཨུཀྐུསཀཙྪཔསདིསཱ ཙ སཱུརཱ མིཏྟཱ ¶ ཧོནྟི, ཏེན རཱཛཝཏཱ སཱུརཝཏཱ ཙ ཨཏྠོ སཀྐཱ པཱཔུཎིཏུཾ. བྷཝནྟི ཧེཏེཏི ཡོ ཙ སམྤནྣསཁོ པརིཔུཎྞམིཏྟདྷམྨོ, ཏསྶ ཨེཏེ སཧཱཡཱ བྷཝནྟི. ཨུགྒཏཏྟོཏི སིརིསོབྷགྒེན ཨུགྒཏསབྷཱཝོ. ཨསྨིཾདྷལོཀེཏི ཨིདྷལོཀསངྑཱཏེ ཨསྨིཾ ལོཀེ མོདཏི. ཀཱམཀཱམཱིཏི སཱམིཀཾ ཨཱལཔཏི. སོ ཧི ཀཱམེ ཀཱམནཏོ ཀཱམཀཱམཱི ནཱམ. སམགྒམྷཱཏི སམགྒཱ ཛཱཏམྷཱ. སཉཱཏཀེཏི ཉཱཏཀེཧི པུཏྟེཧི སདྡྷིཾ.

ཨེཝཾ སཱ ཚཧི གཱཐཱཧི མིཏྟདྷམྨསྶ གུཎཀཐཾ ཀཐེསི. ཏེ སབྦེཔི སཧཱཡཀཱ མིཏྟདྷམྨཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཡཐཱཀམྨཾ གཏཱ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ སོ བྷརིཡཾ ནིསྶཱཡ སུཁཔྤཏྟོ, པུབྦེཔི སུཁཔྤཏྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ སེནོ ཙ སེནཱི ཙ ཛཡམྤཏིཀཱ ཨཧེསུཾ, པུཏྟཀཙྪཔོ རཱཧུལོ, པིཏཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ, ཨུཀྐུསོ སཱརིཔུཏྟོ, སཱིཧོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

མཧཱཨུཀྐུསཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཏཏིཡཱ.

[༤༨༧] ༤. ཨུདྡཱལཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཁརཱཛིནཱ ཛཊིལཱ པངྐདནྟཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཀུཧཀབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སོ ཧི ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱཔི ཙཏུཔཙྩཡཏྠཱཡ ཏིཝིདྷཾ ཀུཧཀཝཏྠུཾ པཱུརེསི. ཨཐསྶ ཨགུཎཾ པཀཱསེནྟཱ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨསུཀོ ནཱམ བྷིཀྑུ ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཀུཧནཾ ནིསྶཱཡ ¶ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེཏཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཀུཧཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཏསྶ པུརོཧིཏོ ཨཧོསི པཎྜིཏོ བྱཏྟོ. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨུཡྻཱནཀཱིལ༹ཾ གཏོ ཨེཀཾ ཨབྷིརཱུཔཾ གཎིཀཾ དིསྭཱ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སཾཝཱསཾ ཀཔྤེསི. སཱ ཏཾ པཊིཙྩ གབྦྷཾ པཊིལབྷི. གབྦྷསྶ པཏིཊྛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏཾ ཨཱཧ – ‘‘སཱམི, གབྦྷོ མེ པཏིཊྛིཏོ, ཛཱཏཀཱལེ ནཱམཾ ཀརོནྟཱི ཨསྶ ཀིཾ ནཱམཾ ཀརོམཱི’’ཏི? སོ ‘‘ཝཎྞདཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟཏྟཱ ན སཀྐཱ ཀུལནཱམཾ ཀཱཏུ’’ནྟི ¶ ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཨཡཾ ཝཱཏགྷཱཏརུཀྑོ ཨུདྡཱལོ ནཱམ, ཨིདྷ པཊིལདྡྷཏྟཱ ‘ཨུདྡཱལཀོ’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨངྒུལིམུདྡིཀཾ ཨདཱསི. ‘‘སཙེ དྷཱིཏཱ ཧོཏི, ཨིམཱཡ ནཾ པོསེཡྻཱསི, སཙེ པུཏྟོ, ཨཐ ནཾ ཝཡཔྤཏྟཾ མཡ྄ཧཾ དསྶེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ. སཱ ཨཔརབྷཱགེ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡིཏྭཱ ‘‘ཨུདྡཱལཀོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཱསི.

སོ ཝཡཔྤཏྟོ མཱཏརཾ པུཙྪི – ‘‘ཨམྨ, ཀོ མེ པིཏཱ’’ཏི? ‘‘པུརོཧིཏོ ཏཱཏཱ’’ཏི. ‘‘ཡདི ཨེཝཾ ཝེདེ ཨུགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི མཱཏུ ཧཏྠཏོ མུདྡིཀཉྩ ཨཱཙརིཡབྷཱགཉྩ གཧེཏྭཱ ཏཀྐསིལཾ གནྟྭཱ དིསཱཔཱམོཀྑཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷནྟོ ཨེཀཾ ཏཱཔསགཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེསཾ སནྟིཀེ ཝརསིཔྤཾ བྷཝིསྶཏི, ཏཾ ཨུགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི སིཔྤལོབྷེན པབྦཛིཏྭཱ ཏེསཾ ཝཏྟཔཊིཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡཱ མཾ ཏུམྷཱཀཾ ཛཱནནསིཔྤཾ སིཀྑཱཔེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཛཱནནནིཡཱམེནེཝ ཏཾ སིཀྑཱཔེསུཾ. པཉྩནྣཾ ཏཱཔསསཏཱནཾ ཨེཀོཔི ཏེན ཨཏིརེཀཔཉྙོ ནཱཧོསི, སྭེཝ ཏེསཾ པཉྙཱཡ ཨགྒོ. ཨཐསྶ ཏེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨཱཙརིཡཊྛཱནཾ ཨདཾསུ. ཨཐ ནེ སོ ཨཱཧ – ‘‘མཱརིསཱ, ཏུམྷེ ནིཙྩཾ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརཱ ཨརཉྙེཝ ཝསཐ, མནུསྶཔཐཾ ཀསྨཱ ན གཙྪཐཱ’’ཏི? ‘‘མཱརིས, མནུསྶཱ ནཱམ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཱརཱཔེནྟི, དྷམྨིཾ ཀཐཾ བྷཎཱཔེནྟི, པཉྷཾ པུཙྪནྟི, མཡཾ ཏེན བྷཡེན ཏཏྠ ན གཙྪཱམཱ’’ཏི. ‘‘མཱརིསཱ, སཙེཔི ཙཀྐཝཏྟིརཱཛཱ བྷཝིསྶཏི, མནཾ གཧེཏྭཱ ཀཐནཾ ནཱམ མཡ྄ཧཾ བྷཱརོ, ཏུམྷེ མཱ བྷཱཡཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ¶ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ ¶ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ སབྦེཧི སདྡྷིཾ དྭཱརགཱམེ བྷིཀྑཱཡ ཙརི, མནུསྶཱ མཧཱདཱནཾ ཨདཾསུ. ཏཱཔསཱ པུནདིཝསེ ནགརཾ པཝིསིཾསུ མནུསྶཱ མཧཱདཱནཾ ཨདཾསུ. ཨུདྡཱལཀཏཱཔསོ དཱནཱནུམོདནཾ ཀརོཏི, མངྒལཾ ཝདཏི, པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེཏི, མནུསྶཱ པསཱིདིཏྭཱ བཧུཔཙྩཡེ ཨདཾསུ. སཀལནགརཾ ‘‘པཎྜིཏོ གཎསཏྠཱ དྷམྨིཀཏཱཔསོ ཨཱགཏོ’’ཏི སངྑུབྷི, ཏཾ རཉྙོཔི ཀཐཡིཾསུ.

རཱཛཱ ‘‘ཀུཧིཾ ཝསཏཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨུཡྻཱནེ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ ཨཛྫ ཏེསཾ དསྶནཱཡ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཀོ པུརིསོ གནྟྭཱ ‘‘རཱཛཱ ཀིར ཝོ པསྶིཏུཾ ཨཱགཙྪིསྶཏཱི’’ཏི ཨུདྡཱལཀསྶ ཀཐེསི. སོཔི ཨིསིགཎཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘མཱརིསཱ, རཱཛཱ ཀིར ཨཱགམིསྶཏི, ཨིསྶརེ ནཱམ ཨེཀདིཝསཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨལཾ ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན ཀཱཏབྦཾ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི? སོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཏུམྷེསུ ཨེཀཙྩེ ཝགྒུལིཝཏཾ ཙརནྟུ, ཨེཀཙྩེ ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནམནུཡུཉྫནྟུ, ཨེཀཙྩེ ཀཎྚཀཱཔསྶཡིཀཱ བྷཝནྟུ, ཨེཀཙྩེ པཉྩཱཏཔཾ ཏཔནྟུ, ཨེཀཙྩེ ཨུདཀོརོཧནཀམྨཾ ཀརོནྟུ, ཨེཀཙྩེ ཏཏྠ ཏཏྠ མནྟེ སཛ྄ཛྷཱཡནྟཱུ’’ཏི. ཏེ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. སཡཾ པན ཨཊྛ ཝཱ དས ཝཱ པཎྜིཏཝཱདིནོ གཧེཏྭཱ མནོརམེ ཨཱདྷཱརཀེ རམཎཱིཡཾ པོཏྠཀཾ ¶ ཋཔེཏྭཱ ཨནྟེཝཱསིཀཔརིཝུཏོ སུཔཉྙཏྟེ སཱཔསྶཡེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཏསྨིཾ ཁཎེ རཱཛཱ པུརོཧིཏཾ ཨཱདཱཡ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཏེ མིཙྪཱཏཔཾ ཙརནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨཔཱཡབྷཡམྷཱ མུཏྟཱ’’ཏི པསཱིདིཏྭཱ ཨུདྡཱལཀསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཏུཊྛམཱནསོ པུརོཧིཏེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༢.

‘‘ཁརཱཛིནཱ ཛཊིལཱ པངྐདནྟཱ, དུམྨཀྑརཱུཔཱ ཡེ མནྟཾ ཛཔྤནྟི;

ཀཙྩིནྣུ ཏེ མཱནུསཀེ པཡོགེ, ཨིདཾ ཝིདཱུ པརིམུཏྟཱ ཨཔཱཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཁརཱཛིནཱཏི སཁུརེཧི ཨཛིནཙམྨེཧི སམནྣཱགཏཱ. པངྐདནྟཱཏི དནྟཀཊྛསྶ ཨཁཱདནེན མལགྒཧིཏདནྟཱ. དུམྨཀྑརཱུཔཱཏི ཨནཉྫིཏཀྑཱ ཨམཎྜིཏརཱུཔཱ ¶ ལཱུཁསངྒྷཱཊིདྷརཱ. མཱནུསཀེ པཡོགེཏི མནུསྶེཧི ཀཏྟབྦཝཱིརིཡེ. ཨིདཾ ཝིདཱུཏི ཨིདཾ ཏཔཙརཎཉྩ མནྟསཛ྄ཛྷཱཡནཉྩ ཛཱནནྟཱ. ཨཔཱཡཱཏི ཀཙྩི ཨཱཙརིཡ, ཨིམེ ཙཏཱུཧི ཨཔཱཡེཧི མུཏྟཱཏི པུཙྪཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ པུརོཧིཏོ ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ཨཊྛཱནེ པསནྣོ, ཏུཎྷཱི བྷཝིཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༣.

‘‘པཱཔཱནི ཀམྨཱནི ཀརེཐ རཱཛ, བཧུསྶུཏོ ཙེ ན ཙརེཡྻ དྷམྨཾ;

སཧསྶཝེདོཔི ན ཏཾ པཊིཙྩ, དུཀྑཱ པམུཙྩེ ཙརཎཾ ཨཔཏྭཱ’’ཏི.

ཏཏྠ བཧུསྶུཏོ ཙེཏི སཙེ མཧཱརཱཛ, ‘‘ཨཧཾ བཧུསྶུཏོམྷཱི’’ཏི པགུཎཝེདོཔི དསཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨཾ ན ཙརེཡྻ, ཏཱིཧི དྭཱརེཧི པཱཔཱནེཝ ཀརེཡྻ, ཏིཊྛནྟུ ཏཡོ ཝེདཱ, སཧསྶཝེདོཔི སམཱནོ ཏཾ བཱཧུསཙྩཾ པཊིཙྩ ཨཊྛསམཱཔཏྟིསངྑཱཏཾ ཙརཎཾ ཨཔྤཏྭཱ ཨཔཱཡདུཀྑཏོ ན མུཙྩེཡྻཱཏི.

ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨུདྡཱལཀོ ཙིནྟེསི ‘‘རཱཛཱ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ ཨིསིགཎསྶ པསཱིདི, ཨཡཾ པན བྲཱཧྨཎོ ཙརནྟཾ གོཎཾ དཎྜེན པཧརནྟོ ཝིཡ ཝཌྜྷིཏབྷཏྟེ ཀཙཝརཾ ཁིཔནྟོ ཝིཡ ཀཐེསི, ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༦༤.

‘‘སཧསྶཝེདོཔི ན ཏཾ པཊིཙྩ, དུཀྑཱ པམུཙྩེ ཙརཎཾ ཨཔཏྭཱ;

མཉྙཱམི ཝེདཱ ཨཕལཱ བྷཝནྟི, སསཾཡམཾ ཙརཎཉྙེཝ སཙྩ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨཕལཱཏི ཏཝ ཝཱདེ ཝེདཱ ཙ སེསསིཔྤཱནི ཙ ཨཕལཱནི ཨཱཔཛྫནྟི, ཏཱནི ཀསྨཱ ཨུགྒཎྷནྟི, སཱིལསཾཡམེན སདྡྷིཾ ཙརཎཉྙེཝ ཨེཀཾ སཙྩཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི.

ཏཏོ ¶ ¶ པུརོཧིཏོ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧ –

༦༥.

‘‘ན ཧེཝ ཝེདཱ ཨཕལཱ བྷཝནྟི, སསཾཡམཾ ཙརཎཉྙེཝ སཙྩཾ;

ཀིཏྟིཉྷི པཔྤོཏི ཨདྷིཙྩ ཝེདེ, སནྟིཾ པུཎཱཏི ཙརཎེན དནྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ ན ཧེཝཱཏི ནཱཧཾ ‘‘ཝེདཱ ཨཕལཱ’’ཏི ཝདཱམི, ཨཔིཙ ཁོ པན སསཾཡམཾ ཙརཎཾ སཙྩམེཝ སབྷཱཝབྷཱུཏཾ ཨུཏྟམཾ. ཏེན ཧི སཀྐཱ དུཀྑཱ མུཙྩིཏུཾ. སནྟིཾ པུཎཱཏཱིཏི སམཱཔཏྟིསངྑཱཏེན ཙརཎེན དནྟོ བྷཡསནྟིཀརཾ ནིབྦཱནཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ ཨུདྡཱལཀོ ‘‘ན སཀྐཱ ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ པཊིཔཀྑཝསེན ཋཱཏུཾ, ‘པུཏྟོ ཏཝཱཧ’ནྟི ཝུཏྟེ སིནེཧཾ ཨཀརོནྟོ ནཱམ ནཏྠི, པུཏྟབྷཱཝམསྶ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པཉྩམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༦.

‘‘བྷཙྩཱ མཱཏཱ པིཏཱ བནྡྷཱུ, ཡེན ཛཱཏོ སཡེཝ སོ;

ཨུདྡཱལཀོ ཨཧཾ བྷོཏོ, སོཏྟིཡཱཀུལཝཾསཀོ’’ཏི.

ཏཏྠ བྷཙྩཱཏི མཱཏཱ ཙ པིཏཱ ཙ སེསབནྡྷཱུ ཙ བྷརིཏབྦཱ ནཱམ. ཡེན པན ཛཱཏོ, སོཡེཝ སོ ཧོཏི. ཨཏྟཱཡེཝ ཧི ཨཏྟནོ ཛཱཡཏི, ཨཧཉྩ ཏཡཱཝ ཨུདྡཱལཀརུཀྑམཱུལེ ཛནིཏོ, ཏཡཱ ཝུཏྟམེཝ ནཱམཾ ཀཏཾ, ཨུདྡཱལཀོ ཨཧཾ བྷོཏི.

སོ ‘‘ཨེཀཾསེན ཏྭཾ ཨུདྡཱལཀོསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘མཡཱ ཏེ མཱཏུ སཉྙཱཎཾ དིནྣཾ, ཏཾ ཀུཧི’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིདཾ བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི མུདྡིཀཾ ཏསྶ ཧཏྠེ ཋཔེསི. བྲཱཧྨཎོ མུདྡིཀཾ སཉྫཱནིཏྭཱ ནིཙྪཡེན ‘‘ཏྭཾ བྲཱཧྨཎདྷམྨཾ པཛཱནཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ བྲཱཧྨཎདྷམྨཾ པུཙྪནྟོ ཚཊྛཾ གཱཐམཱཧ –

༦༧.

‘‘ཀཐཾ ¶ བྷོ བྲཱཧྨཎོ ཧོཏི, ཀཐཾ བྷཝཏི ཀེཝལཱི;

ཀཐཉྩ པརིནིབྦཱནཾ, དྷམྨཊྛོ ཀིནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨུདྡཱལཀོཔི ¶ ¶ ཏསྶ ཨཱཙིཀྑནྟོ སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༨.

‘‘ནིརཾཀཏྭཱ ཨགྒིམཱདཱཡ བྲཱཧྨཎོ, ཨཱཔོ སིཉྩཾ ཡཛཾ ཨུསྶེཏི ཡཱུཔཾ;

ཨེཝཾཀརོ བྲཱཧྨཎོ ཧོཏི ཁེམཱི, དྷམྨེ ཋིཏཾ ཏེན ཨམཱཔཡིཾསཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ནིརཾཀཏྭཱ ཨགྒིམཱདཱཡཱཏི ནིརནྟརཾ ཀཏྭཱ ཨགྒིཾ གཧེཏྭཱ པརིཙརཏི. ཨཱཔོ སིཉྩཾ ཡཛཾ ཨུསྶེཏི ཡཱུཔནྟི ཨབྷིསེཙནཀཀམྨཾ ཀརོནྟོ སམྨཱཔཱསཾ ཝཱ ཝཱཛཔེཡྻཾ ཝཱ ནིརགྒལ༹ཾ ཝཱ ཡཛནྟོ སུཝཎྞཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེཏི. ཁེམཱིཏི ཁེམཔྤཏྟོ. ཨམཱཔཡིཾསཱུཏི ཏེནེཝ ཙ ཀཱརཎེན དྷམྨེ ཋིཏཾ ཀཐཡིཾསུ.

ཏཾ སུཏྭཱ པུརོཧིཏོ ཏེན ཀཐིཏཾ བྲཱཧྨཎདྷམྨཾ གརཧནྟོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –

༦༩.

‘‘ན སུདྡྷི སེཙནེནཏྠི, ནཱཔི ཀེཝལཱི བྲཱཧྨཎོ;

ན ཁནྟཱི ནཱཔི སོརཙྩཾ, ནཱཔི སོ པརིནིབྦུཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ སེཙནེནཱཏི ཏེན ཝུཏྟེསུ བྲཱཧྨཎདྷམྨེསུ ཨེཀཾ དསྶེཏྭཱ སབྦཾ པཊིཀྑིཔཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཨགྒིཔརིཙརཎེན ཝཱ ཨུདཀསེཙནེན ཝཱ པསུགྷཱཏཡཉྙེན ཝཱ སུདྡྷི ནཱམ ནཏྠི, ནཱཔི ཨེཏྟཀེན བྲཱཧྨཎོ ཀེཝལཔརིཔུཎྞོ ཧོཏི, ན ཨདྷིཝཱསནཁནྟི, ན སཱིལསོརཙྩཾ, ནཱཔི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦུཏོ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཏཏོ ནཾ ཨུདྡཱལཀོ ‘‘ཡདི ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎོ ན ཧོཏི, ཨཐ ཀཐཾ ཧོཏཱི’’ཏི པུཙྪནྟོ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༠.

‘‘ཀཐཾ སོ བྲཱཧྨཎོ ཧོཏི, ཀཐཾ བྷཝཏི ཀེཝལཱི;

ཀཐཉྩ པརིནིབྦཱནཾ, དྷམྨཊྛོ ཀིནྟི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

པུརོཧིཏོཔིསྶ ¶ ¶ ཀཐེནྟོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༧༡.

‘‘ཨཁེཏྟབནྡྷཱུ ཨམམོ ནིརཱསོ, ནིལློབྷཔཱཔོ བྷཝལོབྷཁཱིཎོ;

ཨེཝཾཀརོ བྲཱཧྨཎོ ཧོཏི ཁེམཱི, དྷམྨེ ཋིཏཾ ཏེན ཨམཱཔཡིཾསཱུ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨཁེཏྟབནྡྷཱུཏི ཨཀྑེཏྟོ ཨབནྡྷུ, ཁེཏྟཝཏྠུགཱམནིགམཔརིགྒཧེན ཙེཝ ཉཱཏིབནྡྷཝགོཏྟབནྡྷཝམིཏྟབནྡྷཝསཧཱཡབནྡྷཝསིཔྤབནྡྷཝཔརིགྒཧེན ཙ རཧིཏོ. ཨམམོཏི སཏྟསངྑཱརེསུ ཏཎྷཱདིཊྛིམམཱཡནརཧིཏོ. ནིརཱསོཏི ལཱབྷདྷནཔུཏྟཛཱིཝིཏཱསཱཡ རཧིཏོ. ནིལློབྷཔཱཔོཏི པཱཔལོབྷཝིསམལོབྷེན རཧིཏོ. བྷཝལོབྷཁཱིཎོཏི ཁཱིཎབྷཝརཱགོ.

ཏཏོ ཨུདྡཱལཀོ གཱཐམཱཧ –

༧༢.

‘‘ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ, སུདྡཱ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ;

སབྦེཝ སོརཏཱ དནྟཱ, སབྦེཝ པརིནིབྦུཏཱ;

སབྦེསཾ སཱིཏིབྷཱུཏཱནཾ, ཨཏྠི སེཡྻོཐ པཱཔིཡོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཏྠི སེཡྻོཐ པཱཔིཡོཏི ཨེཏེ ཁཏྟིཡཱདཡོ སབྦེཔི སོརཙྩཱདཱིཧི སམནྣཱགཏཱ ཧོནྟི, ཨེཝཾ བྷཱུཏཱནཾ པན ཏེསཾ ཨཡཾ སེཡྻོ, ཨཡཾ པཱཔིཡོཏི ཨེཝཾ ཧཱིནུཀྐཊྛཏཱ ཨཏྠི, ནཏྠཱིཏི པུཙྪཏི.

ཨཐསྶ ‘‘ཨརཧཏྟུཔྤཏྟིཏོ པཊྛཱཡ ཧཱིནུཀྐཊྛཏཱ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ བྲཱཧྨཎོ གཱཐམཱཧ –

༧༣.

‘‘ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ, སུདྡཱ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ;

སབྦེཝ སོརཏཱ དནྟཱ, སབྦེཝ པརིནིབྦུཏཱ;

སབྦེསཾ སཱིཏིབྷཱུཏཱནཾ, ནཏྠི སེཡྻོཐ པཱཔིཡོ’’ཏི.

ཨཐ ནཾ གརཧནྟོ ཨུདྡཱལཀོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༧༤.

‘‘ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝེསྶཱ, སུདྡཱ ཙཎྜཱལཔུཀྐུསཱ;

སབྦེཝ སོརཏཱ དནྟཱ, སབྦེཝ པརིནིབྦུཏཱ.

༧༥.

‘‘སབྦེསཾ ¶ སཱིཏིབྷཱུཏཱནཾ, ནཏྠི སེཡྻོཐ པཱཔིཡོ;

པནཊྛཾ ཙརསི བྲཧྨཉྙཾ, སོཏྟིཡཱཀུལཝཾསཏ’’ནྟི.

ཏསྶཏྠོ ¶ ¶ – ཡདི ཨེཏེཧི གུཎེཧི སམནྣཱགཏཱནཾ ཝིསེསོ ནཏྠི, ཨེཀོ ཝཎྞོཝ ཧོཏི, ཨེཝཾ སནྟེ ཏྭཾ ཨུབྷཏོ སུཛཱཏབྷཱཝཾ ནཱསེནྟོ པནཊྛཾ ཙརསི བྲཧྨཉྙཾ, ཙཎྜཱལསམོ ཧོསི, སོཏྟིཡཀུལཝཾསཏཾ ནཱསེསཱིཏི.

ཨཐ ནཾ པུརོཧིཏོ ཨུཔམཱཡ སཉྙཱཔེནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༧༦.

‘‘ནཱནཱརཏྟེཧི ཝཏྠེཧི, ཝིམཱནཾ བྷཝཏི ཚཱདིཏཾ;

ན ཏེསཾ ཚཱཡཱ ཝཏྠཱནཾ, སོ རཱགོ ཨནུཔཛྫཐ.

༧༧.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, ཡདཱ སུཛ྄ཛྷནྟི མཱཎཝཱ;

ཏེ སཛཱཏིཾ པམུཉྩནྟི, དྷམྨམཉྙཱཡ སུབྦཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིམཱནནྟི གེཧཾ ཝཱ མཎྜཔཾ ཝཱ. ཚཱཡཱཏི ཏེསཾ ཝཏྠཱནཾ ཚཱཡཱ སོ ནཱནཱཝིདྷོ རཱགོ ན ཨུཔེཏི, སབྦཱ ཚཱཡཱ ཨེཀཝཎྞཱཝ ཧོནྟི. ཨེཝམེཝཱཏི མནུསྶེསུཔི ཨེཝམེཝ ཨེཀཙྩེ ཨཉྙཱཎབྲཱཧྨཎཱ ཨཀཱརཎེནེཝ ཙཱཏུཝཎྞེ སུདྡྷིཾ པཉྙཱཔེནྟི, ཨེསཱ ཨཏྠཱིཏི མཱ གཎྷི. ཡདཱ ཨརིཡམགྒེན མཱཎཝཱ སུཛ྄ཛྷནྟི, ཏདཱ ཏེཧི པཊིཝིདྡྷཾ ནིབྦཱནདྷམྨཾ ཛཱནིཏྭཱ སུབྦཏཱ སཱིལཝནྟཱ པཎྜིཏཔུརིསཱ ཏེ སཛཱཏིཾ མུཉྩནྟི. ནིབྦཱནཔྤཏྟིཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཛཱཏི ནཱམ ནིརཏྠཀཱཏི.

ཨུདྡཱལཀོ པན པཙྩཱཧརིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཔྤཊིབྷཱནོཝ ནིསཱིདི. ཨཐ བྲཱཧྨཎོ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘སབྦེ ཨེཏེ, མཧཱརཱཛ, ཀུཧཀཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཀོཧཉྙེནེཝ ནཱསེནྟི, ཨུདྡཱལཀཾ ཨུཔྤབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔཔུརོཧིཏཾ ཀརོཐ, སེསེ ཨུཔྤབྦཱཛེཏྭཱ ཕལཀཱཝུདྷཱནི དཏྭཱ སེཝཀེ ཀརོཐཱ’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི རཱཛཱ ཏཐཱ ཀཱརེསི. ཏེ རཱཛཱནཾ ཨུཔཊྛཧནྟཱཝ ཡཐཱཀམྨཾ གཏཱ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔེས ཀུཧཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཨུདྡཱལཀོ ¶ ཀུཧཀབྷིཀྑུ ཨཧོསི, རཱཛཱ ཨཱནནྡོ, པུརོཧིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཨུདྡཱལཀཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ.

[༤༨༨] ༥. བྷིསཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨསྶཾ ¶ གཝཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཝཏྠུ པན ཀུསཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༢.༢༠.༡ ཨཱདཡོ) ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི. ཏདཱ ¶ པན སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ པཊིཙྩཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀིལེསཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཨེཝརཱུཔེ ནིཡྻཱནིཀསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ ཀསྨཱ ཀིལེསཾ པཊིཙྩ ཨུཀྐཎྛིཏོསི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ བཱཧིརཀཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེ ཨཱརབྦྷ ཨུཔྤཛྫནཀསཉྙཾ སཔཐཾ ཀཏྭཱ ཝིཧརིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝསྶ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལསྶ པུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ‘‘མཧཱཀཉྩནཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨཐསྶ པདསཱ ཝིཙརཎཀཱལེ ཨཔརོཔི པུཏྟོ ཛཱཡི, ‘‘ཨུཔཀཉྩནཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨེཝཾ པཊིཔཱཊིཡཱ སཏྟ པུཏྟཱ ཨཧེསུཾ. སབྦཀནིཊྛཱ པནེཀཱ དྷཱིཏཱ, ཏསྶཱ ‘‘ཀཉྩནདེཝཱི’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. མཧཱཀཉྩནཀུམཱརོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཏོ སབྦསིཔྤཱནི ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཱགཙྪི. ཨཐ ནཾ མཱཏཱཔིཏརོ གྷརཱཝཱསེན བནྡྷིཏུཀཱམཱ ‘‘ཨཏྟནཱ སམཱནཛཱཏིཡཀུལཏོ ཏེ དཱརིཀཾ ཨཱནེསྶཱམ, གྷརཱཝཱསཾ སཎྛཔེཧཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. ‘‘ཨམྨཏཱཏཱ, ན མཡ྄ཧཾ གྷརཱཝཱསེནཏྠོ, མཡ྄ཧཉྷི ཏཡོ བྷཝཱ ཨཱདིཏྟཱ ཝིཡ སཔྤཊིབྷཡཱ, བནྡྷནཱགཱརཾ ཝིཡ པལིབུདྡྷཱ, ཨུཀྐཱརབྷཱུམི ཝིཡ ཛེགུཙྪཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, མཡཱ སུཔིནེནཔི མེཐུནདྷམྨོ ན དིཊྛཔུབྦོ, ཨཉྙེ ཝོ པུཏྟཱ ཨཏྠི, ཏེ གྷརཱཝཱསེན ནིམནྟེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཏོཔི སཧཱཡེ པེསེཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོཔི ན ཨིཙྪི.

ཨཐ ¶ ནཾ སཧཱཡཱ ‘‘སམྨ, ཀིཾ པན ཏྭཾ པཏྠེནྟོ ཀཱམེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཨིཙྪསཱི’’ཏི པུཙྪིཾསུ. སོ ཏེསཾ ནེཀྑམྨཛ྄ཛྷཱསཡཏཾ ཨཱརོཙེསི. ཏཾ སུཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ སེསཔུཏྟེ ནིམནྟེསུཾ, ཏེཔི ན ཨིཙྪིཾསུ. ཀཉྩནདེཝཱིཔི ན ཨིཙྪིཡེཝ. ཨཔརབྷཱགེ མཱཏཱཔིཏརོ ཀཱལམཀཾསུ. མཧཱཀཉྩནཔཎྜིཏོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནེན ཀཔཎདྡྷིཀཱནཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཚ བྷཱཏརོ བྷགིནིཾ ཨེཀཾ དཱསཾ ཨེཀཾ དཱསིཾ ཨེཀཾ སཧཱཡཀཉྩ ཨཱདཱཡ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ¶ ནིཀྑམིཏྭཱ ཧིམཝནྟཾ པཱཝིསི. ཏེ ཏཏྠ ཨེཀཾ པདུམསརཾ ནིསྶཱཡ རམཎཱིཡེ བྷཱུམིབྷཱགེ ཨསྶམཾ ཀཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརེཧི ཡཱཔཡིཾསུ. ཏེ ཨརཉྙཾ གཙྪནྟཱ ཨེཀཏོཝ གནྟྭཱ ཡཏྠ ཨེཀོ ཕལཾ ཝཱ པཏྟཾ ཝཱ པསྶཏི, ཏཏྠ ཨིཏརེཔི པཀྐོསིཏྭཱ དིཊྛསུཏཱདཱིནི ¶ ཀཐེནྟཱ ཨུཙྩིནནྟི, གཱམསྶ ཀམྨནྟཊྛཱནཾ ཝིཡ ཧོཏི. ཨཐ ཨཱཙརིཡོ མཧཱཀཉྩནཏཱཔསོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨསཱིཏིཀོཊིདྷནཾ ཚཌྜེཏྭཱ པབྦཛིཏཱནཾ ཨེཝཾ ལོལུཔྤཙཱརཝསེན ཕལཱཕལཏྠཱཡ ཝིཙརཎཾ ནཱམ ཨཔྤཏིརཱུཔཾ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཨཧམེཝ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨསྶམཾ པཏྭཱ སབྦེཔི ཏེ སཱཡནྷསམཡེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨིདྷེཝ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱ ཨཙྪཐ, ཨཧཾ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ ཨུཔཀཉྩནཱདཡོ ‘‘མཡཾ ཨཱཙརིཡ, ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ པབྦཛིཏཱ, ཏུམྷེ ཨིདྷེཝ སམཎདྷམྨཾ ཀརོཐ, བྷགིནཱིཔི ནོ ཨིདྷེཝ ཧོཏུ, དཱསཱིཔི ཏསྶཱ སནྟིཀེ ཨཙྪཏུ, མཡཾ ཨཊྛ ཛནཱ ཝཱརེན ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིསྶཱམ, ཏུམྷེ པན ཏཡོ ཝཱརམུཏྟཱཝ ཧོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཎྷིཾསུ.

ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཊྛསུཔི ཛནེསུ ཨེཀེཀོ ཝཱརེནེཝ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརཏི. སེསཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ པཎྞསཱལཱཡམེཝ ཧོནྟི, ཨཀཱརཎེན ཨེཀཏོ བྷཝིཏུཾ ན ལབྷནྟི. ཝཱརཔྤཏྟོ ཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨེཀོ མཱལ༹ཀོ ཨཏྠི, ཏཏྠ པཱསཱཎཕལཀེ ཨེཀཱདས ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ གྷཎྜིསཉྙཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀོཊྛཱསཾ ཨཱདཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསཏི. སེསཱ གྷཎྜིསཉྙཱཡ ནིཀྑམིཏྭཱ ལོལུཔྤཾ ཨཀཏྭཱ ¶ གཱརཝཔརིཧཱརེན གནྟྭཱ ཨཏྟནོ པཱཔུཎནཀོཊྛཱསཾ ཨཱདཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟི. ཏེ ཨཔརབྷཱགེ བྷིསཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཁཱདནྟཱ ཏཏྟཏཔཱ གྷོརཏཔཱ པརམཱཛིཏིནྡྲིཡཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཀརོནྟཱ ཝིཧརིཾསུ. ཨཐ ཏེསཾ སཱིལཏེཛེན སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཀམྤི. སཀྐོཔི ཨཱཝཛྫེནྟོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཀཱམཱདྷིམུཏྟཱ ནུ ཁོ ཨིམེ ཨིསཡོ ¶ , ནོ’’ཏི ཨཱསངྐཾ ཀརོཏིཡེཝ. སོ ‘‘ཨིམེ ཏཱཝ ཨིསཡོ པརིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན མཧཱསཏྟསྶ ཀོཊྛཱསཾ ཏཡོ དིཝསེ ཨནྟརདྷཱཔེསི. སོ པཋམདིཝསེ ཀོཊྛཱསཾ ཨདིསྭཱ ‘‘མམ ཀོཊྛཱསཾ པམུཊྛོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེསི, དུཏིཡདིཝསེ ‘‘མམ དོསེན བྷཝིཏབྦཾ, པཎཱམནཝསེན མམ ཀོཊྛཱསཾ ན ཋཔེསི མཉྙེ’’ཏི ཙིནྟེསི, ཏཏིཡདིཝསེ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཀཱརཎེན མཡ྄ཧཾ ཀོཊྛཱསཾ ན ཋཔེནྟི, སཙེ མེ དོསོ ཨཏྠི, ཁམཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི སཱཡནྷསམཡེ གྷཎྜིསཉྙཾ ཨདཱསི.

སབྦེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཀེན གྷཎྜིསཉྙཱ དིནྣཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ‘‘མཡཱ ཏཱཏཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི? ‘‘ཏཱཏཱ ཏཏིཡདིཝསེ ཀེན ཕལཱཕལཾ ཨཱབྷཏ’’ནྟི? ཏེསུ ཨེཀོ ཨུཊྛཱཡ ‘‘མཡཱ ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཀོཊྛཱསེ ཀརོནྟེན ཏེ མཡ྄ཧཾ ཀོཊྛཱསོ ཀཏོཏི. ‘‘ཨཱམ, ཨཱཙརིཡ, ཛེཊྛཀཀོཊྛཱསོ མེ ཀཏོ’’ཏི. ‘‘ཧིཡྻོ ཀེནཱབྷཏ’’ནྟི? ‘‘མཡཱ’’ཏི ཨཔརོ ཨུཊྛཱཡ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཀོཊྛཱསཾ ཀརོནྟོ མཾ ཨནུསྶརཱིཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ མེ ཛེཊྛཀཀོཊྛཱསོ ཋཔིཏོ’’ཏི. ‘‘ཨཛྫ ཀེནཱབྷཏ’’ནྟི. ‘‘མཡཱ’’ཏི ཨཔརོ ཨུཊྛཱཡ ཝནྡིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཀོཊྛཱསཾ ཀརོནྟོ མཾ ཨནུསྶརཱིཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ མེ ¶ ཛེཊྛཀཀོཊྛཱསོ ཀཏོ’’ཏི. ‘‘ཏཱཏཱ, ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ ཀོཊྛཱསཾ ཨལབྷནྟསྶ ཏཏིཡོ དིཝསོ, པཋམདིཝསེ ཀོཊྛཱསཾ ཨདིསྭཱ ‘ཀོཊྛཱསཾ ཀརོནྟོ མཾ པམུཊྛོ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ཙིནྟེསིཾ, དུཏིཡདིཝསེ ‘‘མམ ཀོཙི དོསོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེསིཾ, ཨཛྫ པན ‘‘སཙེ མེ དོསོ ཨཏྠི, ཁམཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གྷཎྜིསཉྙཱཡ ཏུམྷེ སནྣིཔཱཏེསིཾ. ཨེཏེ བྷིསཀོཊྛཱསེ ཏུམྷེ ‘‘ཀརིམྷཱ’’ཏི ཝདཐ, ཨཧཾ ན ལབྷཱམི, ཨེཏེསཾ ཐེནེཏྭཱ ཁཱདཀཾ ཉཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀཱམེ པཧཱཡ པབྦཛིཏཱནཾ བྷིསམཏྟཾ ¶ ཐེནནཾ ནཱམ ཨཔྤཏིརཱུཔནྟི. ཏེ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨཧོ སཱཧསིཀཀམྨ’’ནྟི ¶ སབྦེཝ ཨུབྦེགཔྤཏྟཱ ཨཧེསུཾ.

ཏསྨིཾ ཨསྶམཔདེ ཝནཛེཊྛཀརུཀྑེ ནིབྦཏྟདེཝཏཱཔི ཨོཏརིཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏེསཾཡེཝ སནྟིཀེ ནིསཱིདི. ཨཱནེཉྫཀརཎཾ ཀཱརིཡམཱནོ དུཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཱལཱ༹ནཾ བྷིནྡིཏྭཱ པལཱཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིཊྛོ ཨེཀོ ཝཱརཎོ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨིསིགཎཾ ཝནྡཏི, སོཔི ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. སཔྤཀཱིལཱ༹པནཀོ ཨེཀོ ཝཱནརོ ཨཧིཏུཎྜིཀསྶ ཧཏྠཏོ མུཙྩིཏྭཱ པལཱཡིཏྭཱ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨསྶམེ ཝསཏི. སོཔི ཏཾ དིཝསཾ ཨིསིགཎཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སཀྐོ ‘‘ཨིསིགཎཾ པརིགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཏེསཾ སནྟིཀེ ཨདིསྶམཱནཀཱཡོ ཨཊྛཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེཝ བོདྷིསཏྟསྶ ཀནིཊྛོ ཨུཔཀཉྩནཏཱཔསོ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ བོདྷིསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ སེསཱནཾ ཨཔཙིཏིཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡ, ཨཧཾ ཨཉྙེ ཨཔཊྛཔེཏྭཱ ཨཏྟཱནཉྙེཝ སོདྷེཏུཾ ལབྷཱམཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ, ལབྷསཱི’’ཏི. སོ ཨིསིགཎམཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ‘‘སཙེ ཏེ མཡཱ བྷིསཱནི ཁཱདིཏཱནི, ཨེཝརཱུཔོ ནཱམ ཧོཏཱུ’’ཏི སཔཐཾ ཀརོནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༧༨.

‘‘ཨསྶཾ གཝཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ, བྷརིཡཉྩ སོ ཨིདྷ ལབྷཏཾ མནཱཔཾ;

པུཏྟེཧི དཱརེཧི སམངྒི ཧོཏུ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ‘‘ཨསྶཾ གཝ’’ནྟི ཨིདཾ ‘‘སོ ‘ཡཏྟཀཱནི པིཡཝཏྠཱུནི ཧོནྟི, ཏེཧི ཝིཔྤཡོགེ ཏཏྟཀཱནི སོཀདུཀྑཱནི ཨུཔྤཛྫནྟཱི’ཏི ཝཏྠུཀཱམེ གརཧནྟོ ཨབྷཱསཱི’’ཏི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཾ སུཏྭཱ ཨིསིགཎོ ‘‘མཱརིས, མཱ ཨེཝཾ ཀཐེཐ, ཨཏིབྷཱརིཡོ ཏེ སཔཐོ’’ཏི ཀཎྞེ པིདཧི. བོདྷིསཏྟོཔི ནཾ ‘‘ཏཱཏ, ཨཏིབྷཱརིཡོ ཏེ སཔཐོ, ན ཏྭཾ ཁཱདསི, ཏཝ པཏྟཱསནེ ནིསཱིདཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. ཏསྨིཾ པཋམཾ སཔཐཾ ཀཏྭཱ ནིསིནྣེ དུཏིཡོཔི བྷཱཏཱ སཧསཱ ཨུཊྛཱཡ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ སཔཐེན ཨཏྟཱནཾ སོདྷེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༧༩.

‘‘མཱལཉྩ ¶ ¶ སོ ཀཱསིཀཙནྡནཉྩ, དྷཱརེཏུ པུཏྟསྶ བཧཱུ བྷཝནྟུ;

ཀཱམེསུ ཏིབྦཾ ཀུརུཏཾ ཨཔེཀྑཾ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཏིབྦནྟི ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེསུ བཧལཾ ཨཔེཀྑཾ ཀརོཏཱུཏི. ཨིདཾ སོ ‘‘ཡསྶེཏེསུ ཏིབྦཱ ཨཔེཀྑཱ ཧོནྟི, སོ ཏེཧི ཝིཔྤཡོགེ མཧནྟཾ དུཀྑཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི དུཀྑཔཊིཀྑེཔཝསེནེཝ ཨཱཧ.

ཏསྨིཾ ནིསིནྣེ སེསཱཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔེན ཏཾ ཏཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསིཾསུ –

༨༠.

‘‘པཧཱུཏདྷཉྙོ ཀསིམཱ ཡསསྶཱི, པུཏྟེ གིཧཱི དྷནིམཱ སབྦཀཱམེ;

ཝཡཾ ཨཔསྶཾ གྷརམཱཝསཱཏུ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༨༡.

‘‘སོ ཁཏྟིཡོ ཧོཏུ པསཡ྄ཧཀཱརཱི, རཱཛཱབྷིརཱཛཱ བལཝཱ ཡསསྶཱི;

ས ཙཱཏུརནྟཾ མཧིམཱཝསཱཏུ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༨༢.

‘‘སོ བྲཱཧྨཎོ ཧོཏུ ཨཝཱིཏརཱགོ, མུཧུཏྟནཀྑཏྟཔཐེསུ ཡུཏྟོ;

པཱུཛེཏུ ནཾ རཊྛཔཏཱི ཡསསྶཱི, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༨༣.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཾ སབྦསམནྟཝེདཾ, ཏཔསྶིནཾ མཉྙཏུ སབྦལོཀོ;

པཱུཛེནྟུ ནཾ ཛཱནཔདཱ སམེཙྩ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༨༤.

‘‘ཙཏུསྶདཾ གཱམཝརཾ སམིདྡྷཾ, དིནྣཉྷི སོ བྷུཉྫཏུ ཝཱསཝེན;

ཨཝཱིཏརཱགོ མརཎཾ ཨུཔེཏུ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༨༥.

‘‘སོ ¶ ¶ གཱམཎཱི ཧོཏུ སཧཱཡམཛ྄ཛྷེ, ནཙྩེཧི གཱིཏེཧི པམོདམཱནོ;

སོ རཱཛཏོ བྱསན མཱལཏྠ ཀིཉྩི, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༨༦.

‘‘ཡཾ ¶ ཨེཀརཱཛཱ པཐཝིཾ ཝིཛེཏྭཱ, ཨིཏྠཱིསཧསྶཱན ཋཔེཏུ ཨགྒཾ;

སཱིམནྟིནཱིནཾ པཝརཱ བྷཝཱཏུ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡཱ ཨཧཱསི.

༨༧.

‘‘ཨིསཱིནཉྷི སཱ སབྦསམཱགཏཱནཾ, བྷུཉྫེཡྻ སཱདུཾ ཨཝིཀམྤམཱནཱ;

ཙརཱཏུ ལཱབྷེན ཝིཀཏྠམཱནཱ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡཱ ཨཧཱསི.

༨༨.

‘‘ཨཱཝཱསིཀོ ཧོཏུ མཧཱཝིཧཱརེ, ནཝཀམྨིཀོ ཧོཏུ གཛངྒལཱཡཾ;

ཨཱལོཀསནྡྷིཾ དིཝསཾ ཀརོཏུ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༨༩.

‘‘སོ བཛ྄ཛྷཏཱུ པཱསསཏེཧི ཚབྦྷི, རམྨཱ ཝནཱ ནིཡྻཏུ རཱཛདྷཱནིཾ;

ཏུཏྟེཧི སོ ཧཉྙཏུ པཱཙནེཧི, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསི.

༩༠.

‘‘ཨལཀྐམཱལཱི ཏིཔུཀཎྞཝིདྡྷོ, ལཊྛཱིཧཏོ སཔྤམུཁཾ ཨུཔེཏུ;

སཀཙྪབནྡྷོ ཝིསིཁཾ ཙརཱཏུ, བྷིསཱནི ཏེ བྲཱཧྨཎ ཡོ ཨཧཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཏཏིཡེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཀསིམཱཏི སམྤནྣཀསིཀམྨོ. པུཏྟེ གིཧཱི དྷནིམཱ སབྦཀཱམེཏི པུཏྟེ ལབྷཏུ, གིཧཱི ཧོཏུ, སཏྟཝིདྷེན རཏནདྷནེན དྷནིམཱ ཧོཏུ, རཱུཔཱདིབྷེདེ སབྦཀཱམེ ལབྷཏུ. ཝཡཾ ཨཔསྶནྟི མཧལླཀཀཱལེ པབྦཛྫཱནུརཱུཔམྤི ཨཏྟནོ ཝཡཾ ཨཔསྶནྟོ པཉྩཀཱམགུཎསམིདྡྷཾ ¶ གྷརམེཝ ཨཱཝསཏཱུཏི. ཨིདཾ སོ ‘‘པཉྩཀཱམགུཎགིདྡྷོ ཀཱམགུཎཝིཔྤཡོགེན མཧཱཝིནཱསཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ ཀཐེསི.

ཙཏུཏྠེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ ¶ རཱཛཱབྷིརཱཛཱཏི རཱཛཱུནཾ ཨནྟརེ ཨབྷིརཱཛཱཏི. ཨིདཾ སོ ‘‘ཨིསྶརཱནཾ ནཱམ ཨིསྶརིཡེ པརིགལིཏེ མཧནྟཾ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི རཛྫེ དོསཾ དསྶེནྟོ ཀཐེསི. པཉྩམེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཨཝཱིཏརཱགོཏི པུརོཧིཏཊྛཱནཏཎྷཱཡ སཏཎྷོཏི. ཨིདཾ སོ ‘‘པུརོཧིཏསྶ པུརོཧིཏཊྛཱནེ པརིགལིཏེ མཧནྟཾ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི དསྶེཏུཾ ཀཐེསི. ཚཊྛེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཏཔསྶིནནྟི ཏཔསཱིལསམྤནྣོཏི ཏཾ མཉྙཏུ. ཨིདཾ སོ ‘‘ལཱབྷསཀྐཱརཱཔགམེན མཧནྟཾ དོམནསྶཾ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏི ལཱབྷསཀྐཱརགརཧཝསེན ཀཐེསི.

སཧཱཡཏཱཔསེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཙཏུསྶདནྟི ཨཱཀིཎྞམནུསྶཏཱཡ མནུསྶེཧི, པཧཱུཏདྷཉྙཏཱཡ དྷཉྙེན, སུལབྷདཱརུཏཱཡ དཱརཱུཧི, སམྤནྣོདཀཏཱཡ ཨུདཀེནཱཏི ཙཏཱུཧི ཨུསྶནྣཾ, ཙཏུསྶདསམནྣཱགཏནྟི ¶ ཨཏྠོ. ཝཱསཝེནཱཏི ཝཱསཝེན དིནྣཾ ཝིཡ ཨཙལཾ, ཝཱསཝཏོ ལདྡྷཝརཱནུབྷཱཝེན ཨེཀཾ རཱཛཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏྭཱ ཏེན དིནྣནྟིཔི ཨཏྠོ. ཨཝཱིཏརཱགོཏི ཀདྡམེ སཱུཀརོ ཝིཡ ཀཱམཔངྐེ ནིམུགྒོཝ ཧུཏྭཱ. ཨིཏི སོཔི ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝཾ ཀཐེནྟོ ཨེཝམཱཧ.

དཱསེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ གཱམཎཱིཏི གཱམཛེཊྛཀོ. ཨཡམྤི ཀཱམེ གརཧནྟོཡེཝ ཨེཝམཱཧ. ཀཉྩནདེཝིཡཱ ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཡནྟི ཡཾ ཨིཏྠིནྟི ཨཏྠོ. ཨེཀརཱཛཱཏི ཨགྒརཱཛཱ. ཨིཏྠིསཧསྶཱནནྟི ཝཙནམཊྛཏཱཡ ཝུཏྟཾ, སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠིསཧསྶཱནཾ ཨགྒཊྛཱནེ ཋཔེཏཱུཏི ཨཏྠོ. སཱིམནྟིནཱིནནྟི སཱིམནྟདྷརཱནཾ ཨིཏྠཱིནནྟི ཨཏྠོ. ཨིཏི སཱ ཨིཏྠིབྷཱཝེ ཋཏྭཱཔི དུགྒནྡྷགཱུཐརཱསིཾ ཝིཡ ཀཱམེ གརཧནྟཱིཡེཝ ཨེཝམཱཧ. དཱསིཡཱ ཝུཏྟགཱཐཱཡ སབྦསམཱགཏཱནནྟི སབྦེསཾ སནྣིཔཏིཏཱནཾ མཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཝིཀམྤམཱནཱ ཨནོསཀྐམཱནཱ སཱདུརསཾ བྷུཉྫཏཱུཏི ཨཏྠོ. དཱསཱིནཾ ཀིར སཱམིཀསྶ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནཾ ནཱམ ཨཔྤིཡཾ. ཨིཏི སཱ ཨཏྟནོ ཨཔྤིཡཏཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཙརཱཏཱུཏི ཙརཏུ. ལཱབྷེན ཝིཀཏྠམཱནཱཏི ལཱབྷཧེཏུ ཀུཧནཀམྨཾ ཀརོནྟཱི ལཱབྷསཀྐཱརཾ ཨུཔྤཱདེནྟཱི ཙརཏཱུཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱ སཱ དཱསིབྷཱཝེ ཋིཏཱཔི ཀིལེསཀཱམཝཏྠུཀཱམེ གརཧཏི.

དེཝཏཱཡ ¶ ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཨཱཝཱསིཀོཏི ཨཱཝཱསཛགྒནཀོ. གཛངྒལཱཡནྟི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ. ཏཏྠ ཀིར དབྦསམྦྷཱརཱ སུལབྷཱ. ཨཱལོཀསནྡྷིཾ དིཝསནྟི ཨེཀདིཝསེནེཝ ཝཱཏཔཱནཾ ཀརོཏུ. སོ ཀིར དེཝཔུཏྟོ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ གཛངྒལནགརཾ ནིསྶཱཡ ཡོཛནིཀེ ཛིཎྞམཧཱཝིཧཱརེ ཨཱཝཱསིཀསངྒྷཏྠེརོ ཧུཏྭཱ ཛིཎྞཝིཧཱརེ ནཝཀམྨཾ ཀརོནྟོཡེཝ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཝི. ཏསྨཱ ཏདེཝ དུཀྑཾ ཨཱརབྦྷ ཨེཝམཱཧ. ཧཏྠིནཱ ཝུཏྟགཱཐཱཡ པཱསསཏེཧཱིཏི བཧཱུཧི པཱསེཧི. ཚབྦྷཱིཏི ཙཏཱུསུ པཱདེསུ གཱིཝཱཡ ཀཊིབྷཱགེ ཙཱཏི ཚསུ ཋཱནེསུ. ཏུཏྟེཧཱིཏི དྭིཀཎྜཀཱཧི དཱིགྷལཊྛཱིཧི. པཱཙནེཧཱིཏི དསཔཱཙནེཧི ཨངྐུསེཧི ཝཱ. སོ ཀིར ཨཏྟནོ ཨནུབྷཱུཏདུཀྑཉྙེཝ ཨཱརབྦྷ ཨེཝམཱཧ.

ཝཱནརེན ཝུཏྟགཱཐཱཡ ཨལཀྐམཱལཱིཏི ཨཧིཏུཎྜིཀེན ཀཎྛེ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔིཏཱཡ ཨལཀྐམཱལཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཏིཔུཀཎྞཝིདྡྷོཏི ཏིཔུཔིལ༹ནྡྷནེན པིལ༹ནྡྷཀཎྞོ. ལཊྛཱིཧཏོཏི སཔྤཀཱིལ༹ཾ སིཀྑཱཔཡམཱནོ ལཊྛིཡཱ ཧཏོ ཧུཏྭཱ. ཨེསོཔི ཨཧིཏུཎྜིཀསྶ ཧཏྠེ ཨཏྟནོ ཨནུབྷཱུཏདུཀྑམེཝ སནྡྷཱཡ ཨེཝམཱཧ.

ཨེཝཾ ¶ ཏེཧི ཏེརསཧི ཛནེཧི སཔཐེ ཀཏེ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཀདཱཙི ཨིམེ ‘ཨཡཾ ཨནཊྛམེཝ ¶ ནཊྛནྟི ཀཐེཏཱི’ཏི མཡི ཨཱསངྐཾ ཀརེཡྻུཾ, ཨཧམྤི སཔཐཾ ཀརོམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ ཀརོནྟོ ཙུདྡསམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༡.

‘‘ཡོ ཝེ ཨནཊྛཾཝ ནཊྛནྟི ཙཱཧ, ཀཱམེཝ སོ ལབྷཏཾ བྷུཉྫཏཉྩ;

ཨགཱརམཛ྄ཛྷེ མརཎཾ ཨུཔེཏུ, ཡོ ཝཱ བྷོནྟོ སངྐཏི ཀཉྩིདེཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ བྷོནྟོཏི ཨཱལཔནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – བྷཝནྟོ ཡོ ཨནཊྛེ ཀོཊྛཱསེ ‘‘ནཊྛཾ མེ’’ཏི ཝདཏི, ཡོ ཝཱ ཏུམྷེསུ ཀཉྩི ཨཱསངྐཏི, སོ པཉྩ ཀཱམགུཎེ ལབྷཏུ ཙེཝ བྷུཉྫཏུ ཙ, རམཎཱིཡམེཝ པབྦཛྫཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨགཱརམཛ྄ཛྷེཡེཝ མརཏཱུཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཨིསཱིཧི སཔཐེ ཀཏེ སཀྐོ བྷཱཡིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཨིམེ ཝཱིམཾསནྟོ བྷིསཱནི ཨནྟརདྷཱཔེསིཾ. ཨིམེ ཙ ཚཌྜིཏཁེལ༹པིཎྜཾ ཝིཡ ཀཱམེ གརཧནྟཱ སཔཐཾ ཀརོནྟི, ཀཱམེ གརཧཀཱརཎཾ ཏེ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དིསྶམཱནརཱུཔོ བོདྷིསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པུཙྪནྟོ ཨནནྟརཾ གཱཐམཱཧ –

༩༢.

‘‘ཡདེསམཱནཱ ཝིཙརནྟི ལོཀེ, ཨིཊྛཉྩ ཀནྟཉྩ བཧཱུནམེཏཾ;

པིཡཾ མནུཉྙཾ ཙིདྷ ཛཱིཝལོཀེ, ཀསྨཱ ཨིསཡོ ནཔྤསཾསནྟི ཀཱམེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡདེསམཱནཱཏི ཡཾ ཝཏྠུཀཱམཾ ཀིལེསཀཱམཉྩ ཀསིགོརཀྑཱདཱིཧི སམཝིསམཀམྨེཧི པརིཡེསམཱནཱ སཏྟཱ ལོཀེ ཝིཙརནྟི, ཨེཏཾ བཧཱུནཾ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨིཊྛཉྩ ཀནྟཉྩ པིཡཉྩ མནུཉྙཉྩ, ཀསྨཱ ཨིསཡོ ནཔྤསཾསནྟི ཀཱམེཏི ཨཏྠོ. ‘‘ཀཱམེ’’ཏི ཨིམིནཱ ཏཾ ཝཏྠུཾ སརཱུཔཏོ དསྶེཏི.

ཨཐསྶ པཉྷཾ ཝིསྶཛྫེནྟོ མཧཱསཏྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༣.

‘‘ཀཱམེསུ ཝེ ཧཉྙརེ བཛ྄ཛྷརེ ཙ, ཀཱམེསུ དུཀྑཉྩ བྷཡཉྩ ཛཱཏཾ;

ཀཱམེསུ བྷཱུཏཱདྷིཔཏཱི པམཏྟཱ, པཱཔཱནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟི མོཧཱ.

༩༤.

‘‘ཏེ པཱཔདྷམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, ཀཱཡསྶ བྷེདཱ ནིརཡཾ ཝཛནྟི;

ཨཱདཱིནཝཾ ¶ ཀཱམགུཎེསུ དིསྭཱ, ཏསྨཱ ཨིསཡོ ནཔྤསཾསནྟི ཀཱམེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀཱམེསཱུཏི ཀཱམཧེཏུ, ཀཱམེ ནིསྶཱཡ ཀཱཡདུཙྩརིཏཱདཱིནི ཀརོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཧཉྙརེཏི དཎྜཱདཱིཧི ཧཉྙནྟི. བཛ྄ཛྷརེཏི རཛྫུབནྡྷནཱདཱིཧི བཛ྄ཛྷནྟི. དུཀྑནྟི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀཾ ཨསཱཏཾ དུཀྑཾ. བྷཡནྟི ཨཏྟཱནུཝཱདཱདིཀཾ སབྦམྤི བྷཡཾ. བྷཱུཏཱདྷིཔཏཱིཏི སཀྐཾ ཨཱལཔཏི. ཨཱདཱིནཝནྟི ཨེཝརཱུཔཾ དོསཾ. སོ པནེས ཨཱདཱིནཝོ དུཀྑཀྑནྡྷཱདཱིཧི སུཏྟེཧི (མ. ནི. ༡.༡༦༣-༡༨༠) དཱིཔེཏབྦོ.

སཀྐོ ¶ མཧཱསཏྟསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ སཾཝིགྒམཱནསོ ཨནནྟརཾ གཱཐམཱཧ –

༩༥.

‘‘ཝཱིམཾསམཱནོ ཨིསིནོ བྷིསཱནི, ཏཱིརེ གཧེཏྭཱན ཐལེ ནིདྷེསིཾ;

སུདྡྷཱ ཨཔཱཔཱ ཨིསཡོ ཝསནྟི, ཨེཏཱནི ཏེ བྲཧྨཙཱརཱི བྷིསཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཝིམཾསམཱནོཏི བྷནྟེ, ཨཧཾ ‘‘ཨིམེ ཨིསཡོ ཀཱམཱདྷིམུཏྟཱ ཝཱ, ནོ ཝཱ’’ཏི ཝཱིམཾསནྟོ. ཨིསིནོཏི ཏཝ མཧེསིནོ སནྟཀཱནི བྷིསཱནི. ཏཱིརེ གཧེཏྭཱནཱཏི ཏཱིརེ ནིཀྑིཏྟཱནི གཧེཏྭཱ ཐལེ ཨེཀམནྟེ ནིདྷེསིཾ. སུདྡྷཱཏི ཨིདཱནི མཡཱ ཏུམྷཱཀཾ སཔཐཀིརིཡཱཡ ཉཱཏཾ ‘‘ཨིམེ ཨིསཡོ སུདྡྷཱ ཨཔཱཔཱ ཧུཏྭཱ ཝསནྟཱི’’ཏི.

ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ གཱཐམཱཧ –

༩༦.

‘‘ན ཏེ ནཊཱ ནོ པན ཀཱིལ༹ནེཡྻཱ, ན བནྡྷཝཱ ནོ པན ཏེ སཧཱཡཱ;

ཀིསྨིཾ ཝུཔཏྠམྦྷ སཧསྶནེཏྟ, ཨིསཱིཧི ཏྭཾ ཀཱིལ༹སི དེཝརཱཛཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ན ཏེ ནཊཱ ནོཏི དེཝརཱཛ, མཡཾ ཏཝ ནཊཱ ཝཱ ཀཱིལི༹ཏབྦཡུཏྟཀཱ ཝཱ ཀེཙི ན ཧོམ, ནཱཔི ཏཝ ཉཱཏཀཱ, ན སཧཱཡཱ, ཨཐ ཏྭཾ ཀིཾ ཝཱ ཨུཔཏྠམྦྷཾ ཀཏྭཱ ཀིཾ ནིསྶཱཡ ཨིསཱིཧི སདྡྷིཾ ཀཱིལ༹སཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ ནཾ སཀྐོ ཁམཱཔེནྟོ ཝཱིསཏིམཾ གཱཐམཱཧ –

༩༧.

‘‘ཨཱཙརིཡོ མེསི པིཏཱ ཙ མཡ྄ཧཾ, ཨེསཱ པཏིཊྛཱ ཁལིཏསྶ བྲཧྨེ;

ཨེཀཱཔརཱདྷཾ ཁམ བྷཱུརིཔཉྙ, ན པཎྜིཏཱ ཀོདྷབལཱ བྷཝནྟཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨེསཱ པཏིཊྛཱཏི ཨེསཱ ཏཝ པཱདཙྪཱཡཱ ཨཛྫ མམ ཁལིཏསྶ ཨཔརདྡྷསྶ པཏིཊྛཱ ཧོཏུ. ཀོདྷབལཱཏི པཎྜིཏཱ ནཱམ ཁནྟིབལཱ བྷཝནྟི, ན ཀོདྷབལཱཏི.

ཨཐ ¶ ¶ མཧཱསཏྟོ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཁམིཏྭཱ སཡཾ ཨིསིགཎཾ ཁམཱཔེནྟོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༩༨.

‘‘སུཝཱསིཏཾ ཨིསིནཾ ཨེཀརཏྟཾ, ཡཾ ཝཱསཝཾ བྷཱུཏཔཏིདྡསཱམ;

སབྦེཝ བྷོནྟོ སུམནཱ བྷཝནྟུ, ཡཾ བྲཱཧྨཎོ པཙྩུཔཱདཱི བྷིསཱནཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སུཝཱསིཏཾ ཨིསིནཾ ཨེཀརཏྟནྟི ཨཱཡསྨནྟཱནཾ ཨིསཱིནཾ ཨེཀརཏྟམྤི ཨིམསྨིཾ ཨརཉྙེ ཝསིཏཾ སུཝསིཏམེཝ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཡཾ ཝཱསཝཾ བྷཱུཏཔཏིཾ ཨདྡསཱམ, སཙེ ཧི མཡཾ ནགརེ ཨཝསིམྷ, ཨིམཾ ན ཨདྡསཱམ. བྷོནྟོཏི བྷཝནྟོ སབྦེཔི སུམནཱ བྷཝནྟུ, ཏུསྶནྟུ, སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཁམནྟུ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཡཾ བྲཱཧྨཎོ པཙྩུཔཱདཱི བྷིསཱནི, ཡསྨཱ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ བྷིསཱནི པཊིལབྷཱིཏི.

སཀྐོ ཨིསིགཎཾ ཝནྡིཏྭཱ དེཝལོཀམེཝ གཏོ. ཨིསིགཎོཔི ཛྷཱནཱབྷིཉྙཱཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ བྷིཀྑུ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ སཔཐཾ ཀཏྭཱ ཀིལེསེ པཛཧིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧི. ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེནྟོ པུན སཏྠཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༩༩.

‘‘ཨཧཉྩ སཱརིཔུཏྟོ ཙ, མོགྒལླཱནོ ཙ ཀསྶཔོ;

ཨནུརུདྡྷོ པུཎྞོ ཨཱནནྡོ, ཏདཱསུཾ སཏྟ བྷཱཏརོ.

༡༠༠.

‘‘བྷགིནཱི ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, དཱསཱི ཁུཛྫུཏྟརཱ ཏདཱ;

ཙིཏྟོ གཧཔཏི དཱསོ, ཡཀྑོ སཱཏཱགིརོ ཏདཱ.

༡༠༡.

‘‘པཱལིལེཡྻོ ཏདཱ ནཱགོ, མདྷུདོ སེཊྛཝཱནརོ;

ཀཱལུ༹དཱཡཱི ཏདཱ སཀྐོ, ཨེཝཾ དྷཱརེཐ ཛཱཏཀ’’ནྟི.

བྷིསཛཱཏཀཝཎྞནཱ པཉྩམཱ.

[༤༨༩] ༦. སུརུཙིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

མཧེསཱི ¶ ¶ སུརུཙིནོ བྷརིཡཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ སཱཝཏྠིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ མིགཱརམཱཏུཔཱསཱདེ ཝིཧརནྟོ ཝིསཱཁཱཡ མཧཱཨུཔཱསིཀཱཡ ལདྡྷེ ཨཊྛ ཝརེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. སཱ ཧི ཨེཀདིཝསཾ ཛེཏཝནེ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ བྷགཝནྟཾ སདྡྷིཾ བྷིཀྑུསངྒྷེན སྭཱཏནཱཡ ནིམནྟེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏསྶཱ པན རཏྟིཡཱ ཨཙྩཡེན ཙཱཏུདྡཱིཔིཀོ མཧཱམེགྷོ པཱཝསྶི ¶ . བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ, བྷིཀྑཝེ, ཛེཏཝནེ ཝསྶཏི, ཨེཝཾ ཙཏཱུསུ དཱིཔེསུ ཝསྶཏི, ཨོཝསྶཱཔེཐ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱཡཾ, ཨཡཾ པཙྪིམཀོ ཙཱཏུདྡཱིཔིཀོ མཧཱམེགྷོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨོཝསྶཱཔིཏཀཱཡེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨིདྡྷིབལེན ཛེཏཝནེ ཨནྟརཧིཏོ ཝིསཱཁཱཡ ཀོཊྛཀེ པཱཏུརཧོསི. ཨུཔཱསིཀཱ ‘‘ཨཙྪརིཡཾ ཝཏ བྷོ, ཨབྦྷུཏཾ ཝཏ བྷོ, ཏཐཱགཏསྶ མཧིདྡྷིཀཏཱ མཧཱནུབྷཱཝཏཱ, ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཛཱཎུཀམཏྟེསུཔི ཨོགྷེསུ ཝཏྟམཱནེསུ ཀཊིམཏྟེསུཔི ཨོགྷེསུ ཝཏྟམཱནེསུ ན ཧི ནཱམ ཨེཀབྷིཀྑུསྶཔི པཱདཱ ཝཱ ཙཱིཝརཱནི ཝཱ ཨལླཱནི བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཧཊྛཱ ཨུདགྒཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ པརིཝིསིཏྭཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩཾ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ ‘‘ཨཊྛཱཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཝརཱནི ཡཱཙཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཏིཀྐནྟཝརཱ ཁོ, ཝིསཱཁེ, ཏཐཱགཏཱ’’ཏི. ‘‘ཡཱནི ཙ, བྷནྟེ, ཀཔྤིཡཱནི ཡཱནི ཙ ཨནཝཛྫཱནཱི’’ཏི. ‘‘ཝདེཧི ཝིསཱཁེ’’ཏི. ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, བྷནྟེ, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཝསྶིཀསཱཊིཀཾ དཱཏུཾ, ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ དཱཏུཾ, གམིཀབྷཏྟཾ དཱཏུཾ, གིལཱནབྷཏྟཾ དཱཏུཾ, གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟཾ དཱཏུཾ, གིལཱནབྷེསཛྫཾ དཱཏུཾ, དྷུཝཡཱགུཾ དཱཏུཾ, བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཡཱཝཛཱིཝཾ ཨུདཀསཱཊིཀཾ དཱཏུ’’ནྟི.

སཏྠཱ ‘‘ཀཾ པན ཏྭཾ, ཝིསཱཁེ, ཨཏྠཝསཾ སམྤསྶམཱནཱ ཏཐཱགཏཾ ཨཊྛ ཝརཱནི ཡཱཙསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏཱཡ ཝརཱནིསཾསེ ཀཐིཏེ ‘‘སཱདྷུ སཱདྷུ, ཝིསཱཁེ, སཱདྷུ ཁོ ཏྭཾ, ཝིསཱཁེ, ཨིམཾ ཨཱནིསཾསཾ སམྤསྶམཱནཱ ཏཐཱགཏཾ ཨཊྛ ཝརཱནི ཡཱཙསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི ཏེ, ཝིསཱཁེ, ཨཊྛ ཝརཱནཱི’’ཏི ཨཊྛ ཝརེ དཏྭཱ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཐེཀདིཝསཾ སཏྠརི པུབྦཱརཱམེ ཝིཧརནྟེ བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཝིསཱཁཱ མཧཱཨུཔཱསིཀཱ མཱཏུགཱམཏྟབྷཱཝེ ཋཏྭཱཔི དསབལསྶ སནྟིཀེ ཨཊྛ ཝརེ ལབྷི, ཨཧོ མཧཱགུཎཱ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ¶ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཝིསཱཁཱ ཨིདཱནེཝ མམ སནྟིཀཱ ཝརེ ལབྷཏི, པུབྦེཔེསཱ ལབྷིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ མིཐིལཱཡཾ སུརུཙི ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ པུཏྟཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཏསྶ ‘‘སུརུཙིཀུམཱརོ’’ཏྭེཝ ¶ ནཱམཾ ཨཀཱསི. སོ ཝཡཔྤཏྟོ ‘‘ཏཀྐསིལཱཡཾ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ ནགརདྭཱརེ སཱལཱཡཾ ནིསཱིདི. བཱརཱཎསིརཉྙོཔི པུཏྟོ བྲཧྨདཏྟཀུམཱརོ ¶ ནཱམ ཏཐེཝ གནྟྭཱ སུརུཙིཀུམཱརསྶ ནིསིནྣཕལཀེཡེཝ ནིསཱིདི. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ པུཙྪིཏྭཱ ཝིསྶཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀཏོཝ ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱཙརིཡབྷཱགཾ དཏྭཱ སིཔྤཾ པཊྛཔེཏྭཱ ན ཙིརསྶེཝ ནིཊྛིཏསིཔྤཱ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཐོཀཾ མགྒཾ ཨེཀཏོཝ གནྟྭཱ དྭེདྷཱཔཐེ ཋིཏཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ མིཏྟདྷམྨཱནུརཀྑཎཏྠཾ ཀཏིཀཾ ཀརིཾསུ ‘‘སཙེ མམ པུཏྟོ ཛཱཡཏི, ཏཝ དྷཱིཏཱ, ཏཝ པུཏྟོ, མམ དྷཱིཏཱ, ཏེསཾ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི. ཏེསུ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེསུ སུརུཙིམཧཱརཱཛསྶ པུཏྟོ ཛཱཡི, ‘‘སུརུཙིཀུམཱརོ’’ཏྭེཝསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. བྲཧྨདཏྟསྶ དྷཱིཏཱ ཛཱཡི, ‘‘སུམེདྷཱ’’ཏིསྶཱ ནཱམཾ ཀརིཾསུ.

སུརུཙིཀུམཱརོ ཝཡཔྤཏྟོ ཏཀྐསིལཱཡཾ གནྟྭཱ སིཔྤཾ ཨུགྒཎྷིཏྭཱ ཨཱགཙྪི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ‘‘སཧཱཡསྶ ཀིར མེ བཱརཱཎསིརཉྙོ དྷཱིཏཱ ཨཏྠི, ཏམེཝསྶ ཨགྒམཧེསིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྶཱ ཨཏྠཱཡ བཧུཾ པཎྞཱཀཱརཾ དཏྭཱ ཨམཙྩེ པེསེསི. ཏེསཾ ཨནཱགཏཀཱལེཡེཝ བཱརཱཎསིརཱཛཱ དེཝིཾ པུཙྪི ‘‘བྷདྡེ, མཱཏུགཱམསྶ ནཱམ ཀིཾ ཨཏིརེཀདུཀྑ’’ནྟི? ‘‘སཔཏྟིརོསདུཀྑཾ དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, བྷདྡེ, ཨམྷཱཀཾ ཨེཀཾ དྷཱིཏརཾ སུམེདྷཱདེཝིཾ ཏམྷཱ དུཀྑཱ མོཙེཏྭཱ ཡོ ཨེཏཾ ཨེཀིཀམེཝ གཎྷིསྶཏི, ཏསྶ དསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ཏེཧི ཨམཙྩེཧི ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶཱ ནཱམེ གཧིཏེ ‘‘ཏཱཏཱ, ཀཱམཾ མཡཱ པུབྦེ མཡ྄ཧཾ སཧཱཡསྶ པཊིཉྙཱ ཀཏཱ, ཨིམཾ པན མཡཾ ཨིཏྠིགྷཊཱཡ ཨནྟརེ ན ཁིཔིཏུཀཱམཱ, ཡོ ཨེཏཾ ཨེཀིཀམེཝ གཎྷཱཏི, ཏསྶ དཱཏུཀཱམམྷཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ རཉྙོ སནྟིཀཾ པཧིཎིཾསུ. རཱཛཱ པན ‘‘ཨམྷཱཀཾ རཛྫཾ མཧནྟཾ, སཏྟཡོཛནིཀཾ མིཐིལནགརཾ, ཏཱིཎི ཡོཛནསཏཱནི རཊྛཔརིཙྪེདོ, ཧེཊྛིམནྟེན སོལ༹ས ཨིཏྠིསཧསྶཱནི ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ན རོཙེསི.

སུརུཙིཀུམཱརོ ¶ པན སུམེདྷཱཡ རཱུཔསམྤདཾ སུཏྭཱ སཝནསཾསགྒེན ¶ བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཏཾ ཨེཀིཀམེཝ གཎྷིསྶཱམི, ན མཡ྄ཧཾ ཨིཏྠིགྷཊཱཡ ཨཏྠོ, ཏམེཝ ཨཱནེནྟཱུ’’ཏི མཱཏཱཔིཏཱུནཾ པེསེསི. ཏེ ཏསྶ མནཾ ཨབྷིནྡིཏྭཱ བཧུཾ དྷནཾ པེསེཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཏཾ ཨཱནེཏྭཱ ཀུམཱརསྶ ཨགྒམཧེསིཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཏོཝ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ. སོ སུརུཙིམཧཱརཱཛཱ ནཱམ ཧུཏྭཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ པིཡསཾཝཱསཾ ཝསི. སཱ པན དས ཝསྶསཧསྶཱནི ཏསྶ གེཧེ ཝསནྟཱི ནེཝ པུཏྟཾ, ན དྷཱིཏརཾ ལབྷི. ཨཐ ནཱགརཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ རཱཛངྒཎེ ཨུཔཀྐོསིཏྭཱ ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘རཉྙོ དོསོ ནཏྠི, ཝཾསཱནུཔཱལཀོ པན ཝོ པུཏྟོ ན ཝིཛྫཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཨེཀཱཝ དེཝཱི, རཱཛཀུལེ ཙ ནཱམ ཧེཊྛིམནྟེན སོལ༹སཧི ཨིཏྠིསཧསྶེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཨིཏྠིགྷཊཾ གཎྷ, དེཝ, ཨདྡྷཱ ཏཱསུ ¶ པུཉྙཝཏཱི པུཏྟཾ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཀིཾ ཀཐེཐ, ‘ཨཧཾ ཨཉྙཾ ན གཎྷིསྶཱམཱི’ཏི པཊིཉྙཾ དཏྭཱ མཡཱ ཨེསཱ ཨཱནཱིཏཱ, ན སཀྐཱ མུསཱཝཱདཾ ཀཱཏུཾ, ན མཡ྄ཧཾ ཨིཏྠིགྷཊཱཡ ཨཏྠོ’’ཏི རཉྙཱ པཊིཀྑིཏྟཱ པཀྐམིཾསུ.

སུམེདྷཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘རཱཛཱ ཏཱཝ སཙྩཝཱདིཏཱཡ ཨཉྙཱ ཨིཏྠིཡོ ན ཨཱནེསི, ཨཧམེཝ པནསྶ ཨཱནེསྶཱམཱི’’ཏི རཉྙོ མཱཏུསམབྷརིཡཊྛཱནེ ཋཏྭཱ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱཝ ཁཏྟིཡཀཉྙཱནཾ སཧསྶཾ, ཨམཙྩཀཉྙཱནཾ སཧསྶཾ, གཧཔཏིཀཉྙཱནཾ སཧསྶཾ, སབྦསམཡནཱཊཀིཏྠཱིནཾ སཧསྶནྟི ཙཏྟཱརི ཨིཏྠིསཧསྶཱནི ཨཱནེསི. ཏཱཔི དས ཝསྶསཧསྶཱནི རཱཛཀུལེ ཝསིཏྭཱ ནེཝ པུཏྟཾ, ན དྷཱིཏརཾ ལབྷིཾསུ. ཨེཏེནེཝུཔཱཡེན ཨཔརཱནིཔི ཏིཀྑཏྟུཾ ཙཏྟཱརི ཙཏྟཱརི སཧསྶཱནི ཨཱནེསི. ཏཱཔི ནེཝ པུཏྟཾ, ན དྷཱིཏརཾ ལབྷིཾསུ. ཨེཏྟཱཝཏཱ སོལ༹ས ཨིཏྠིསཧསྶཱནི ཨཧེསུཾ. ཙཏྟཱལཱིས ཝསྶསཧསྶཱནི ཨཏིཀྐམིཾསུ, ཏཱནི ཏཱཡ ཨེཀིཀཱཡ ཝུཏྠེཧི དསཧི སཧསྶེཧི སདྡྷིཾ པཉྙཱས ཝསྶསཧསྶཱནི ཧོནྟི. ཨཐ ནཱགརཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ པུན ཨུཔཀྐོསིཏྭཱ ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཨིཏྠིཡོ ¶ པུཏྟཾ པཏྠེཏུཾ ཨཱཎཱཔེཐཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ པུཏྟཾ པཏྠེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ པུཏྟཾ པཏྠཡམཱནཱ ནཱནཱདེཝཏཱ ནམསྶནྟི, ནཱནཱཝཏཱནི ཙརནྟི, པུཏྟོ ནུཔྤཛྫཏེཝ. ཨཐ རཱཛཱ སུམེདྷཾ ཨཱཧ ‘‘བྷདྡེ, ཏྭམྤི པུཏྟཾ པཏྠེཧཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པནྣརསཨུཔོསཐདིཝསེ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ སམཱདཱཡ སིརིགབྦྷེ སཱིལཱནི ཨཱཝཛྫམཱནཱ ཀཔྤིཡམཉྩཀེ ནིསཱིདི ¶ . སེསཱ ཨཛཝཏགོཝཏཱ ཧུཏྭཱ པུཏྟཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨུཡྻཱནཾ ཨགམཾསུ.

སུམེདྷཱཡ སཱིལཏེཛེན སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཀམྤི. ཏདཱ སཀྐོ ཨཱཝཛྫེནྟོ ‘‘སུམེདྷཱ པུཏྟཾ པཏྠེཏི, པུཏྟམསྶཱ དསྶཱམི, ན ཁོ པན སཀྐཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ དཱཏུཾ, ཨནུཙྪཝིཀམསྶཱ པུཏྟཾ ཨུཔདྷཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ནལ༹ཀཱརདེཝཔུཏྟཾ པསྶི. སོ ཧི པུཉྙསམྤནྣོ སཏྟོ པུརིམཏྟབྷཱཝེ བཱརཱཎསིཡཾ ཝསནྟོ ཝཔྤཀཱལེ ཁེཏྟཾ གཙྪནྟོ ཨེཀཾ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དིསྭཱ དཱསཀམྨཀརེ ‘‘ཝཔཐཱ’’ཏི པཧིཎི. སཡཾ ནིཝཏྟིཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ གེཧཾ ནེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ པུན གངྒཱཏཱིརཾ ཨཱནེཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཨུདུམྦརབྷིཏྟིཔཱདཾ ནལ༹བྷིཏྟིཀཾ པཎྞསཱལཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ ཙངྐམཾ ཀཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཏཏྠེཝ ཏེམཱསཾ ཝསཱཔེཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶཾ དྭེ པིཏཱཔུཏྟཱ ཏིཙཱིཝརེན ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསུཾ. ཨེཏེནེཝ ནིཡཱམེན སཏྟཊྛ པཙྩེཀབུདྡྷེ ཏཱཡ པཎྞསཱལཱཡ ཝསཱཔེཏྭཱ ཏིཙཱིཝརཱནི ཨདཾསུ. ‘‘དྭེ པིཏཱཔུཏྟཱ ནལ༹ཀཱརཱ ཧུཏྭཱ གངྒཱཏཱིརེ ཝེལུ༹ཾ ཨུཔདྷཱརེནྟཱ པཙྩེཀབུདྡྷཾ དིསྭཱ ཨེཝམཀཾསཱུ’’ཏིཔི ཝདནྟིཡེཝ.

ཏེ ¶ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཚསུ ཀཱམཱཝཙརསགྒེསུ ཨནུལོམཔཊིལོམེན མཧནྟཾ དེཝིསྶརིཡཾ ཨནུབྷཝནྟཱ ཝིཙརནྟི. ཏེ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨུཔརིདེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཏུཀཱམཱ ཧོནྟི. སཀྐོ ཏཐཱ གཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཏེསུ ཨེཀསྶ ¶ ཝིམཱནདྭཱརཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཋིཏཾ ཨཱཧ – ‘‘མཱརིས, ཏཡཱ མནུསྶལོཀཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, མནུསྶལོཀོ ནཱམ ཛེགུཙྪོ པཊིཀཱུལོ, ཏཏྠ ཋིཏཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ དེཝལོཀཾ པཏྠེནྟི, ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘མཱརིས, དེཝལོཀེ པརིབྷུཉྫིཏབྦསམྤཏྟིཾ མནུསྶལོཀེ པརིབྷུཉྫིསྶསི, པཉྩཝཱིསཏིཡོཛནུབྦེདྷེ ནཝཡོཛནཨཱཡཱམེ ཨཊྛཡོཛནཝིཏྠཱརེ རཏནཔཱསཱདེ ཝསིསྶསི, ཨདྷིཝཱསེཧཱི’’ཏི. སོ ཨདྷིཝཱསེསི. སཀྐོ ཏསྶ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ ཨིསིཝེསེན རཱཛུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཏཱསཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨུཔརི ཨཱཀཱསེ ཙངྐམནྟོ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཀསྶཱཧཾ པུཏྟཝརཾ དམྨི, ཀཱ པུཏྟཝརཾ གཎྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ དེཧི, མཡ྄ཧཾ དེཧཱི’’ཏི སོལ༹ས ཨིཏྠིསཧསྶཱནི ཧཏྠེ ཨུཀྑིཔིཾསུ. ཏཏོ སཀྐོ ¶ ཨཱཧ – ‘‘ཨཧཾ སཱིལཝཏཱིནཾ པུཏྟཾ དམྨི, ཏུམྷཱཀཾ ཀིཾ སཱིལཾ, ཀོ ཨཱཙཱརོ’’ཏི. ཏཱ ཨུཀྑིཏྟཧཏྠེ སམཉྪིཏྭཱ ‘‘སཙེ སཱིལཝཏིཡཱ དཱཏུཀཱམོ, སུམེདྷཱཡ སནྟིཀཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. སོ ཨཱཀཱསེནེཝ གནྟྭཱ ཏསྶཱ ཝཱསཱགཱརེ སཱིཧཔཉྫརེ ཨཊྛཱསི.

ཨཐསྶཱ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘ཨེཐ, དེཝི, སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ‘ཏུམྷཱཀཾ པུཏྟཝརཾ དསྶཱམཱི’ཏི ཨཱཀཱསེནཱགནྟྭཱ སཱིཧཔཉྫརེ ཋིཏོ’’ཏི. སཱ གརུཔརིཧཱརེནཱགནྟྭཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཨུགྒྷཱཊེཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར, བྷནྟེ, ཏུམྷེ སཱིལཝཏིཡཱ པུཏྟཝརཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམ དེཝཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི མཡ྄ཧཾ དེཐཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ པན ཏེ སཱིལཾ, ཀཐེཧི, སཙེ མེ རུཙྩཏི, དསྶཱམི ཏེ པུཏྟཝར’’ནྟི. སཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི སུཎཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱིལགུཎཾ ཀཐེནྟཱི པནྣརས གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༠༢.

‘‘མཧེསཱི སུརུཙིནོ བྷརིཡཱ, ཨཱནཱིཏཱ པཋམཾ ཨཧཾ;

དས ཝསྶསཧསྶཱནི, ཡཾ མཾ སུརུཙིམཱནཡི.

༡༠༣.

‘‘སཱཧཾ བྲཱཧྨཎ རཱཛཱནཾ, ཝེདེཧཾ མིཐིལགྒཧཾ;

ནཱབྷིཛཱནཱམི ཀཱཡེན, ཝཱཙཱཡ ཨུད ཙེཏསཱ;

སུརུཙིཾ ཨཏིམཉྙིཏྠ, ཨཱཝི ཝཱ ཡདི ཝཱ རཧོ.

༡༠༤.

‘‘ཨེཏེན ¶ ¶ སཙྩཝཛྫེན, པུཏྟོ ཨུཔྤཛྫཏཾ ཨིསེ;

མུསཱ མེ བྷཎམཱནཱཡ, མུདྡྷཱ ཕལཏུ སཏྟདྷཱ.

༡༠༥.

‘‘བྷཏྟུ མམ སསྶུ མཱཏཱ, པིཏཱ ཙཱཔི ཙ སསྶུརོ;

ཏེ མཾ བྲཧྨེ ཝིནེཏཱརོ, ཡཱཝ ཨཊྛཾསུ ཛཱིཝིཏཾ.

༡༠༦.

‘‘སཱཧཾ ཨཧིཾསཱརཏིནཱི, ཀཱམསཱ དྷམྨཙཱརིནཱི;

སཀྐཙྩཾ ཏེ ཨུཔཊྛཱསིཾ, རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏཱ.

༡༠༧.

‘‘ཨེཏེན སཙྩཝཛྫེན, པུཏྟོ ཨུཔྤཛྫཏཾ ཨིསེ;

མུསཱ མེ བྷཎམཱནཱཡ, མུདྡྷཱ ཕལཏུ སཏྟདྷཱ.

༡༠༨.

‘‘སོལ༹སིཏྠིསཧསྶཱནི ¶ , སཧབྷརིཡཱནི བྲཱཧྨཎ;

ཏཱསུ ཨིསྶཱ ཝཱ ཀོདྷོ ཝཱ, ནཱཧུ མཡ྄ཧཾ ཀུདཱཙནཾ.

༡༠༩.

‘‘ཧིཏེན ཏཱསཾ ནནྡཱམི, ན ཙ མེ ཀཱཙི ཨཔྤིཡཱ;

ཨཏྟཱནཾཝཱནུཀམྤཱམི, སདཱ སབྦཱ སཔཏྟིཡོ.

༡༡༠.

‘‘ཨེཏེན སཙྩཝཛྫེན, པུཏྟོ ཨུཔྤཛྫཏཾ ཨིསེ;

མུསཱ མེ བྷཎམཱནཱཡ, མུདྡྷཱ ཕལཏུ སཏྟདྷཱ.

༡༡༡.

‘‘དཱསེ ཀམྨཀརེ པེསྶེ, ཡེ ཙཉྙེ ཨནུཛཱིཝིནོ;

པེསེམི སཧདྷམྨེན, སདཱ པམུདིཏིནྡྲིཡཱ.

༡༡༢.

‘‘ཨེཏེན སཙྩཝཛྫེན, པུཏྟོ ཨུཔྤཛྫཏཾ ཨིསེ;

མུསཱ མེ བྷཎམཱནཱཡ, མུདྡྷཱ ཕལཏུ སཏྟདྷཱ.

༡༡༣.

‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, ཨཉྙེ ཙཱཔི ཝནིབྦཀེ;

ཏཔྤེམི ཨནྣཔཱནེན, སདཱ པཡཏཔཱཎིནཱི.

༡༡༤.

‘‘ཨེཏེན ¶ སཙྩཝཛྫེན, པུཏྟོ ཨུཔྤཛྫཏཾ ཨིསེ;

མུསཱ མེ བྷཎམཱནཱཡ, མུདྡྷཱ ཕལཏུ སཏྟདྷཱ.

༡༡༥.

‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདྡསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི;

པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ;

ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཱམི, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ.

༡༡༦.

‘‘ཨེཏེན སཙྩཝཛྫེན, པུཏྟོ ཨུཔྤཛྫཏཾ ཨིསེ;

མུསཱ མེ བྷཎམཱནཱཡ, མུདྡྷཱ ཕལཏུ སཏྟདྷཱ’’ཏི.

ཏཏྠ མཧེསཱིཏི ཨགྒམཧེསཱི. སུརུཙིནོཏི སུརུཙིརཉྙོ. པཋམནྟི སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠིསཧསྶཱནཾ སབྦཔཋམཾ. ཡཾ མནྟི ཡསྨིཾ ཀཱལེ མཾ སུརུཙི ཨཱནཡི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཧཾ དས ཝསྶསཧསྶཱནི ཨེཀིཀཱཝ ཨིམསྨིཾ གེཧེ ཝསིཾ. ཨཏིམཉྙིཏྠཱཏི མུཧུཏྟམྤི སམྨུཁཱ ཝཱ པརམྨུཁཱ ཝཱ ཨཏིམཉྙིནྟི ཨིདཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཉྙནཾ ན ཛཱནཱམི ན སརཱམི. ཨིསེཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི.

ཏེ ¶ མནྟི སསུརོ ཙ སསྶུ ཙཱཏི ཏེ ཨུབྷོཔི མཾ ཝིནེཏཱརོ, ཏེཧི ཝིནཱིཏཱ ཨམྷི, ཏེ ¶ མེ ཡཱཝ ཛཱིཝིཾསུ, ཏཱཝ ཨོཝཱདམདཾསུ. ཨཧིཾསཱརཏིནཱིཏི ཨཧིཾསཱསངྑཱཏཱཡ རཏིཡཱ སམནྣཱགཏཱ. མཡཱ ཧི ཀུནྠཀིཔིལླིཀོཔི ན ཧིཾསིཏཔུབྦོ. ཀཱམསཱཏི ཨེཀནྟེནེཝ. དྷམྨཙཱརིནཱིཏི དསཀུསལཀམྨཔཐེསུ པཱུརེམི. ཨུཔཊྛཱསིནྟི པཱདཔརིཀམྨཱདཱིནི ཀིཙྩཱནི ཀརོནྟཱི ཨུཔཊྛཧིཾ.

སཧབྷརིཡཱནཱིཏི མཡཱ སཧ ཨེཀསཱམིཀསྶ བྷརིཡབྷཱུཏཱནི. ནཱཧཱུཏི ཀིལེསཾ ནིསྶཱཡ ཨིསྶཱདྷམྨོ ཝཱ ཀོདྷདྷམྨོ ཝཱ མཡ྄ཧཾ ན བྷཱུཏཔུབྦོ. ཧིཏེནཱཏི ཡཾ ཏཱསཾ ཧིཏཾ, ཏེནེཝ ནནྡཱམི, ཨུརེ ཝུཏྠདྷཱིཏརོ ཝིཡ ཏཱ དིསྭཱ ཏུསྶཱམི. ཀཱཙཱིཏི ཏཱསུ ཨེཀཱཔི མཡ྄ཧཾ ཨཔྤིཡཱ ནཱམ ནཏྠི, སབྦཱཔི པིཡཀཱཡེཝ. ཨནུཀམྤཱམཱིཏི མུདུཙིཏྟེན སབྦཱ སོལ༹སསཧསྶཱཔི ཏཱ ཨཏྟཱནཾ ཝིཡ ཨནུཀམྤཱམི.

སཧདྷམྨེནཱཏི ནཡེན ཀཱརཎེན ཡོ ཡཾ ཀཱཏུཾ སཀྐོཏི, ཏཾ ཏསྨིཾ ཀམྨེ པཡོཛེམཱིཏི ཨཏྠོ. པམུདིཏིནྡྲིཡཱཏི པེསེནྟཱི ཙ ནིཙྩཾ པམུདིཏིནྡྲིཡཱཝ ཧུཏྭཱ པེསེམི, ‘‘ཨརེ དུཊྛ དཱས ཨིདཾ ¶ ནཱམ ཀརོཧཱི’ཏི ཨེཝཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ན མེ ཀོཙི ཀཏྠཙི པེསིཏཔུབྦོ. པཡཏཔཱཎིནཱིཏི དྷོཏཧཏྠཱ པསཱརིཏཧཏྠཱཝ ཧུཏྭཱ. པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩཱཏི ཨཊྛམཱིཙཱཏུདྡསཱིཔནྣརསཱིནཾ པཙྩུགྒམནཱནུགྒམནཝསེན ཙཏྟཱརོ དིཝསཱ. སདཱཏི ནིཙྩཀཱལཾ པཉྩསུ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ, ཏེཧི པིཧིཏགོཔིཏཏྟབྷཱཝཱཝ ཧོམཱིཏི.

ཨེཝཾ ཏསྶཱ གཱཐཱཡ སཏེནཔི སཧསྶེནཔི ཝཎྞིཡམཱནཱནཾ གུཎཱནཾ པམཱཎཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏཱཡ པནྣརསཧི གཱཐཱཧི ཨཏྟནོ གུཎཱནཾ ཝཎྞིཏཀཱལེཡེཝ སཀྐོ ཨཏྟནོ བཧུཀརཎཱིཡཏཱཡ ཏསྶཱ ཀཐཾ ཨཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘པཧཱུཏཱ ཨབྦྷུཏཱཡེཝ ཏེ གུཎཱ’’ཏི ཏཾ པསཾསནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༡༧.

‘‘སབྦེཝ ཏེ དྷམྨགུཎཱ, རཱཛཔུཏྟི ཡསསྶིནི;

སཾཝིཛྫནྟི ཏཡི བྷདྡེ, ཡེ ཏྭཾ ཀིཏྟེསི ཨཏྟནི.

༡༡༨.

‘‘ཁཏྟིཡོ ¶ ཛཱཏིསམྤནྣོ, ཨབྷིཛཱཏོ ཡསསྶིམཱ;

དྷམྨརཱཛཱ ཝིདེཧཱནཾ, པུཏྟོ ཨུཔྤཛྫཏེ ཏཝཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དྷམྨགུཎཱཏི སབྷཱཝགུཎཱ བྷཱུཏགུཎཱ. སཾཝིཛྫནྟཱིཏི ཡེ ཏཡཱ ཝུཏྟཱ, ཏེ སབྦེཝ ཏཡི ཨུཔལབྦྷནྟི. ཨབྷིཛཱཏོཏི ཨཏིཛཱཏོ སུདྡྷཛཱཏོ. ཡསསྶིམཱཏི ཡསསམྤནྣེན པརིཝཱརསམྤནྣེན སམནྣཱགཏོ. ཨུཔྤཛྫཏེཏི ཨེཝརཱུཔོ པུཏྟོ ཏཝ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, མཱ ཙིནྟཡཱིཏི.

སཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ཏཾ པུཙྪནྟཱི དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༡༩.

‘‘དུམྨཱི ¶ རཛོཛལླདྷརོ, ཨགྷེ ཝེཧཱཡསཾ ཋིཏོ;

མནུཉྙཾ བྷཱསསེ ཝཱཙཾ, ཡཾ མཡ྄ཧཾ ཧདཡངྒམཾ.

༡༢༠.

‘‘དེཝཏཱནུསི སགྒམྷཱ, ཨིསི ཝཱསི མཧིདྡྷིཀོ;

ཀོ ཝཱསི ཏྭཾ ཨནུཔྤཏྟོ, ཨཏྟཱནཾ མེ པཝེདཡཱ’’ཏི.

ཏཏྠ དུམྨཱིཏི ཨནཉྫིཏཱམཎྜིཏོ སཀྐོ ཨཱགཙྪནྟོ རམཎཱིཡེན ཏཱཔསཝེསེན ཨཱགཏོ, པབྦཛིཏཝེསེན ཨཱགཏཏྟཱ པན སཱ ཨེཝམཱཧ. ཨགྷེཏི ཨཔྤཊིགྷེ ཋཱནེ. ཡཾ མཡ྄ཧནྟི ཡཾ ཨེཏཾ མནུཉྙཾ ¶ ཝཱཙཾ མཡ྄ཧཾ བྷཱསསི, ཏཾ བྷཱསམཱནོ ཏྭཾ དེཝཏཱནུསི སགྒམྷཱ ཨིདྷཱགཏོ. ཨིསི ཝཱསི མཧིདྡྷིཀོཏི ཡཀྑཱདཱིསུ ཀོ ཝཱ ཏྭཾ ཨསི ཨིདྷཱནུཔྤཏྟོ, ཨཏྟཱནཾ མེ པཝེདཡ, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཀཐེཧཱིཏི ཝདཏི.

སཀྐོ ཏསྶཱ ཀཐེནྟོ ཚ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༡.

‘‘ཡཾ དེཝསངྒྷཱ ཝནྡནྟི, སུདྷམྨཱཡཾ སམཱགཏཱ;

སོཧཾ སཀྐོ སཧསྶཀྑོ, ཨཱགཏོསྨི ཏཝནྟིཀེ.

༡༢༢.

‘‘ཨིཏྠིཡོ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ, ཡཱ ཧོཏི སམཙཱརིནཱི;

མེདྷཱཝིནཱི སཱིལཝཏཱི, སསྶུདེཝཱ པཏིབྦཏཱ.

༡༢༣.

‘‘ཏཱདིསཱཡ ¶ སུམེདྷཱཡ, སུཙིཀམྨཱཡ ནཱརིཡཱ;

དེཝཱ དསྶནམཱཡནྟི, མཱནུསིཡཱ ཨམཱནུསཱ.

༡༢༤.

‘‘ཏྭཉྩ བྷདྡེ སུཙིཎྞེན, པུབྦེ སུཙརིཏེན ཙ;

ཨིདྷ རཱཛཀུལེ ཛཱཏཱ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཱི.

༡༢༥.

‘‘ཨཡཉྩ ཏེ རཱཛཔུཏྟི, ཨུབྷཡཏྠ ཀཊགྒཧོ;

དེཝལོཀཱུཔཔཏྟཱི ཙ, ཀིཏྟཱི ཙ ཨིདྷ ཛཱིཝིཏེ.

༡༢༦.

‘‘ཙིརཾ སུམེདྷེ སུཁིནཱི, དྷམྨམཏྟནི པཱལཡ;

ཨེསཱཧཾ ཏིདིཝཾ ཡཱམི, པིཡཾ མེ ཏཝ དསྶན’’ནྟི.

ཏཏྠ སཧསྶཀྑོཏི ཨཏྠསཧསྶསྶ ཏཾམུཧུཏྟཾ དསྶནཝསེན སཧསྶཀྑོ. ཨིཏྠིཡོཏི ཨིཏྠཱི. སམཙཱརིནཱིཏི ཏཱིཧི དྭཱརེཧི སམཙརིཡཱཡ སམནྣཱགཏཱ. ཏཱདིསཱཡཱཏི ཏཐཱརཱུཔཱཡ. སུམེདྷཱཡཱཏི སུཔཉྙཱཡ. ཨུབྷཡཏྠ ཀཊགྒཧོཏི ཨཡཾ ཏཝ ཨིམསྨིཉྩ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨནཱགཏེ ཙ ཛཡགྒཱཧོ. ཏེསུ ཨནཱགཏེ དེཝལོཀུཔྤཏྟི ཙ ཨིདྷ ཛཱིཝིཏེ པཝཏྟམཱནེ ཀིཏྟི ཙཱཏི ཨཡཾ ཨུབྷཡཏྠ ཀཊགྒཧོ ནཱམ. དྷམྨནྟི ཨེཝཾ སབྷཱཝགུཎཾ ཙིརཾ ཨཏྟནི པཱལཡ. ཨེསཱཧནྟི ཨེསོ ཨཧཾ. པིཡཾ མེཏི མཡ྄ཧཾ ཏཝ དསྶནཾ པིཡཾ.

དེཝལོཀེ ¶ ¶ པན མེ ཀིཙྩཀརཎཱིཡཾ ཨཏྠི, ཏསྨཱ གཙྪཱམི, ཏྭཾ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཧཱིཏི ཏསྶཱ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ པཀྐཱམི. ནལ༹ཀཱརདེཝཔུཏྟོ པན པཙྩཱུསཀཱལེ ཙཝིཏྭཱ ཏསྶཱ ཀུཙྪིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. སཱ གབྦྷསྶ པཏིཊྛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི, རཱཛཱ གབྦྷསྶ པརིཧཱརཾ ཨདཱསི. སཱ དསམཱསཙྩཡེན པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ‘‘མཧཱཔནཱདོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨུབྷཡརཊྛཝཱསིནོ ‘‘སཱམིཔུཏྟསྶ ནོ ཁཱིརམཱུལ’’ནྟི ཨེཀེཀཾ ཀཧཱཔཎཾ རཱཛངྒཎེ ཁིཔིཾསུ, མཧཱདྷནརཱསི ཨཧོསི. རཉྙཱ པཊིཀྑིཏྟཱཔི ‘‘སཱམིཔུཏྟསྶ ནོ ཝཌྜྷིཏཀཱལེ པརིབྦཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨགྒཧེཏྭཱཝ པཀྐམིཾསུ. ཀུམཱརོ པན མཧཱཔརིཝཱརེན ཝཌྜྷིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ སོལ༹སཝསྶཀཱལེཡེཝ སབྦསིཔྤེསུ ནིཔྥཏྟིཾ པཱཔུཎི. རཱཛཱ པུཏྟསྶ ཝཡཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ¶ དེཝིཾ ཨཱཧ – ‘‘བྷདྡེ, པུཏྟསྶ མེ རཛྫཱབྷིསེཀཀཱལོ, རམཎཱིཡམསྶ པཱསཱདཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨབྷིསེཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷུ དེཝཱ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. རཱཛཱ ཝཏྠུཝིཛྫཱཙརིཡེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཝཌྜྷཀིཾ གཧེཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ ནིཝེསནཏོ ཨཝིདཱུརེ པུཏྟསྶ མེ པཱསཱདཾ མཱཔེཐ, རཛྫེན ནཾ ཨབྷིསིཉྩིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ‘‘སཱདྷུ, དེཝཱ’’ཏི བྷཱུམིཔྤདེསཾ ཝཱིམཾསནྟི.

ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི. སོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ཝིསྶཀམྨཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘གཙྪ, ཏཱཏ, མཧཱཔནཱདཀུམཱརསྶ ཨཱཡཱམེན ནཝཡོཛནིཀཾ, ཝིཏྠཱརཏོ ཨཊྛཡོཛནིཀཾ, ཨུབྦེདྷེན པཉྩཝཱིསཏིཡོཛནིཀཾ, རཏནཔཱསཱདཾ མཱཔེཧཱི’’ཏི པེསེསི. སོ ཝཌྜྷཀཱིཝེསེན ཝཌྜྷཀཱིནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཏུམྷེ པཱཏརཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨེཐཱ’’ཏི ཏེ པེསེཏྭཱ དཎྜཀེན བྷཱུམིཾ པཧརི, ཏཱཝདེཝ ཝུཏྟཔྤཀཱརོ སཏྟབྷཱུམིཀོ པཱསཱདོ ཨུཊྛཧི. མཧཱཔནཱདསྶ པཱསཱདམངྒལཾ, ཚཏྟམངྒལཾ, ཨཱཝཱཧམངྒལནྟི ཏཱིཎི མངྒལཱནི ཨེཀཏོཝ ཨཧེསུཾ. མངྒལཊྛཱནེ ཨུབྷཡརཊྛཝཱསིནོ སནྣིཔཏིཏྭཱ མངྒལཙྪཎེན སཏྟ ཝསྶཱནི ཝཱིཏིནཱམེསུཾ. ནེཝ ནེ རཱཛཱ ཨུཡྻོཛེསི, ཏེསཾ ཝཏྠཱལངྐཱརཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཱདི ¶ སབྦཾ རཱཛཀུལསནྟཀམེཝ ཨཧོསི. ཏེ སཏྟསཾཝཙྪརཙྩཡེན ཨུཔཀྐོསིཏྭཱ སུརུཙིམཧཱརཱཛེན ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི པུཊྛཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨམྷཱཀཾ མངྒལཾ བྷུཉྫནྟཱནཾ སཏྟ ཝསྶཱནི གཏཱནི, ཀདཱ མངྒལསྶ ཨོསཱནཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏཏོ རཱཛཱ ‘‘ཏཱཏཱ, པུཏྟེན མེ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ན ཧསིཏཔུབྦཾ, ཡདཱ སོ ཧསིསྶཏི, ཏདཱ གམིསྶཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ མཧཱཛནོ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ནཊེ སནྣིཔཱཏེསི. ཚ ནཊསཧསྶཱནི སནྣིཔཏིཏྭཱ སཏྟ ཀོཊྛཱསཱ ཧུཏྭཱ ནཙྩནྟཱ རཱཛཱནཾ ཧསཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. ཏསྶ ཀིར དཱིགྷརཏྟཾ དིབྦནཱཊཀཱནཾ དིཊྛཏྟཱ ཏེསཾ ནཙྩཾ ཨམནུཉྙཾ ཨཧོསི.

ཏདཱ བྷཎྜུཀཎྜོ ཙ པཎྜུཀཎྜོ ཙཱཏི དྭེ ནཱཊཀཛེཊྛཀཱ ‘‘མཡཾ རཱཛཱནཾ ཧསཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི རཱཛངྒཎཾ པཝིསིཾསུ. ཏེསུ བྷཎྜུཀཎྜོ ཏཱཝ རཱཛདྭཱརེ མཧནྟཾ ཨཏུལཾ ནཱམ ཨམྦཾ ¶ མཱཔེཏྭཱ སུཏྟགུལ༹ཾ ཁིཔིཏྭཱ ཏསྶ སཱཁཱཡ ལགྒཱཔེཏྭཱ སུཏྟེན ཨཏུལམྦཾ ཨབྷིརུཧི. ཨཏུལམྦོཏི ཀིར ¶ ཝེསྶཝཎསྶ ཨམྦོ. ཨཐ ཏམྤི ཝེསྶཝཎསྶ དཱསཱ གཧེཏྭཱ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི ཚིནྡིཏྭཱ པཱཏེསུཾ, སེསནཱཊཀཱ ཏཱནི སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨུདཀེན ཨབྷིསིཉྩིཾསུ. སོ པུཔྥཔཊཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཙ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ ནཙྩནྟོཝ ཨུཊྛཧི. མཧཱཔནཱདོ ཏམྤི དིསྭཱ ནེཝ ཧསི. པཎྜུཀཎྜོ ནཊོ རཱཛངྒཎེ དཱརུཙིཏཀཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཨགྒིཾ པཱཝིསི. ཏསྨིཾ ནིབྦུཏེ ཙིཏཀཾ ཨུདཀེན ཨབྷིསིཉྩིཾསུ. སོ སཔརིསོ པུཔྥཔཊཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཙ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ ནཙྩནྟོཝ ཨུཊྛཧི. ཏམྤི དིསྭཱ རཱཛཱ ནེཝ ཧསི. ཨིཏི ཏཾ ཧསཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ མནུསྶཱ ཨུཔདྡུཏཱ ཨཧེསུཾ.

སཀྐོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘གཙྪ, ཏཱཏ, མཧཱཔནཱདཾ ཧསཱཔེཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི དེཝནཊཾ པེསེསི. སོ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛངྒཎེ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཨངྒཾ ནཱམ ¶ དསྶེསི, ཨེཀོཝ ཧཏྠོ, ཨེཀོཝ པཱདོ, ཨེཀཾ ཨཀྑི, ཨེཀཱ དཱཋཱ ནཙྩཏི ཙལཏི ཕནྡཏི, སེསཾ ནིཙྩལམཧོསི. ཏཾ དིསྭཱ མཧཱཔནཱདོ ཐོཀཾ ཧསིཏཾ ཨཀཱསི. མཧཱཛནོ པན ཧསནྟོ ཧསནྟོ ཧཱསཾ སནྡྷཱརེཏུཾ སཏིཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨངྒཱནི ཝིསྶཛྫེཏྭཱ རཱཛངྒཎེཡེཝ པཏི, ཏསྨིཾ ཀཱལེ མངྒལཾ ནིཊྛིཏཾ. སེསམེཏྠ ‘‘པནཱདོ ནཱམ སོ རཱཛཱ, ཡསྶ ཡཱུཔོ སུཝཎྞཡོ’’ཏི མཧཱཔནཱདཛཱཏཀེན ཝཎྞེཏབྦཾ. རཱཛཱ མཧཱཔནཱདོ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ དེཝལོཀམེཝ གཏོ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ, བྷིཀྑཝེ, ཝིསཱཁཱ པུབྦེཔི མམ སནྟིཀཱ ཝརཾ ལབྷིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ མཧཱཔནཱདོ བྷདྡཛི ཨཧོསི, སུམེདྷཱདེཝཱི ཝིསཱཁཱ, ཝིསྶཀམྨོ ཨཱནནྡོ, སཀྐོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

སུརུཙིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱ.

[༤༩༠] ༧. པཉྩུཔོསཐཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨཔྤོསྶུཀྐོ དཱནི ཏུཝཾ ཀཔོཏཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཔོསཐིཀེ པཉྩསཏེ ཨུཔཱསཀེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི སཏྠཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཙཏུཔརིསམཛ྄ཛྷེ ཨལངྐཏབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ མུདུཙིཏྟེན པརིསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ ཨུཔཱསཀཱནཾ ཀཐཾ པཊིཙྩ དེསནཱ ¶ སམུཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨུཔཱསཀེ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨུཔོསཐིཀཏྠ ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ ¶ , བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ ཝོ ཀཏཾ, ཨུཔོསཐོ ནཱམེས པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱནཾ ཝཾསོ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཧི རཱགཱདིཀིལེསནིགྒཧཏྠཾ ཨུཔོསཐཝཱསཾ ཝསིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ མགདྷརཊྛཱདཱིནཾ ཏིཎྞཾ རཊྛཱནཾ ཨནྟརེ ཨཊཝཱི ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟོ མགདྷརཊྛེ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཝཡཔྤཏྟོ ཀཱམེ པཧཱཡ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ ཨཊཝིཾ པཝིསིཏྭཱ ཨསྶམཾ ཀཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝཱསཾ ཀཔྤེསི. ཏསྶ པན ཨསྶམསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀསྨིཾ ཝེལུ༹གཧནེ ཨཏྟནོ བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ ཀཔོཏསཀུཎོ ¶ ཝསཏི, ཨེཀསྨིཾ ཝམྨིཀེ ཨཧི, ཨེཀསྨིཾ ཝནགུམྦེ སིངྒཱལོ, ཨེཀསྨིཾ ཝནགུམྦེ ཨཙྪོ. ཏེ ཙཏྟཱརོཔི ཀཱལེན ཀཱལཾ ཨིསིཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎནྟི.

ཨཐེཀདིཝསཾ ཀཔོཏོ བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ ཀུལཱཝཀཱ ནིཀྑམིཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐཱམི. ཏསྶ པཙྪཏོ གཙྪནྟིཾ ཀཔོཏིཾ ཨེཀོ སེནོ གཧེཏྭཱ པལཱཡི. ཏསྶཱ ཝིརཝསདྡཾ སུཏྭཱ ཀཔོཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ ཏེན ཧརིཡམཱནཾ པསྶི. སེནོཔི ནཾ ཝིརཝནྟིཾཡེཝ མཱརེཏྭཱ ཁཱདི. ཀཔོཏོ ཏཱཡ ཝིཡོགེན རཱགཔརིལཱ༹ཧེན པརིཌཡ྄ཧམཱནོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ རཱགོ མཾ ཨཏིཝིཡ ཀིལམེཏི, ན ཨིདཱནི ཨིམཾ ཨནིགྒཧེཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐམིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ གོཙརཔཐཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཏཱཔསསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ རཱགནིགྒཧཱཡ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཔཛྫི.

སཔྤོཔི ‘‘གོཙརཾ པརིཡེསིསྶཱམཱི’’ཏི ཝསནཊྛཱནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པཙྩནྟགཱམེ གཱཝཱིནཾ ཝིཙརཎཊྛཱནེ གོཙརཾ པརིཡེསཏི. ཏདཱ གཱམབྷོཛཀསྶ སབྦསེཏོ མངྒལཨུསབྷོ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ཝམྨིཀཔཱདེ ཛཎྞུནཱ པཏིཊྛཱཡ སིངྒེཧི མཏྟིཀཾ གཎྷནྟོ ཀཱིལ༹ཏི, སཔྤོ གཱཝཱིནཾ པདསདྡེན བྷཱིཏོ ཏཾ ཝམྨིཀཾ པཝིསིཏུཾ པཀྐནྟོ. ཨཐ ནཾ ཨུསབྷོ པཱདེན ཨཀྐམི. སོ ཏཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཌཾསི, ཨུསབྷོ ཏཏྠེཝ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཏྟོ. གཱམཝཱསིནོ ‘‘ཨུསབྷོ ཀིར མཏོ’’ཏི སུཏྭཱ སབྦེ ཨེཀཏོ ཨཱགནྟྭཱ རོདིཏྭཱ ཀནྡིཏྭཱ ཏཾ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ ཨཱཝཱཊེ ནིཁཎིཏྭཱ པཀྐམིཾསུ. སཔྤོ ཏེསཾ གཏཀཱལེ ནིཀྑམིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཀོདྷཾ ནིསྶཱཡ ཨིམཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ མཧཱཛནསྶ ཧདཡེ སོཀཾ པཝེསེསིཾ, ན ¶ དཱནི ཨིམཾ ཀོདྷཾ ཨནིགྒཧེཏྭཱ གོཙརཱཡ པཀྐམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཏཾ ཨསྶམཾ གནྟྭཱ ཀོདྷནིགྒཧཱཡ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཔཛྫི.

སིངྒཱལོཔི ¶ གོཙརཾ པརིཡེསནྟོ ཨེཀཾ མཏཧཏྠིཾ དིསྭཱ ‘‘མཧཱ མེ གོཙརོ ལདྡྷོ’’ཏི ཏུཊྛོ གནྟྭཱ སོཎྜཱཡཾ ཌཾསི, ཐམྦྷེ དཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཏཏྠ ཨསྶཱདཾ ཨལབྷིཏྭཱ དནྟེ ཌཾསི, པཱསཱཎེ དཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཀུཙྪིཡཾ ཌཾསི, ཀུསུལེ དཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. ནངྒུཊྛེ ཌཾསི, ཨཡསལཱཀེ ¶ དཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཝཙྩམགྒེ ཌཾསི, གྷཏཔཱུཝེ དཊྛཀཱལོ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ ལོབྷཝསེན ཁཱདནྟོ ཨནྟོཀུཙྪིཡཾ པཱཝིསི, ཏཏྠ ཚཱཏཀཱལེ མཾསཾ ཁཱདཏི, པིཔཱསིཏཀཱལེ ལོཧིཏཾ པིཝཏི, ནིཔཛྫནཀཱལེ ཨནྟཱནི ཙ པཔྥཱསཉྩ ཨཝཏྠརིཏྭཱ ནིཔཛྫི. སོ ‘‘ཨིདྷེཝ མེ ཨནྣཔཱནཉྩ སཡནཉྩ ནིཔྥནྣཾ, ཨཉྙཏྠ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨབྷིརཏོ བཧི ཨནིཀྑམིཏྭཱ ཨནྟོཀུཙྪིཡཾཡེཝ ཝསི. ཨཔརབྷཱགེ ཝཱཏཱཏཔེན ཧཏྠིཀུཎཔེ སུཀྑནྟེ ཀརཱིསམགྒོ པིཧིཏོ, སིངྒཱལོ ཨནྟོཀུཙྪིཡཾ ནིཔཛྫམཱནོ ཨཔྤམཾསལོཧིཏོ པཎྜུསརཱིརོ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམནམགྒཾ ན པསྶི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨཀཱལམེགྷོ ཝསྶི, ཀརཱིསམགྒོ ཏེམིཡམཱནོ མུདུ ཧུཏྭཱ ཝིཝརཾ དསྶེསི. སིངྒཱལོ ཚིདྡཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཏིཙིརམྷི ཀིལནྟོ, ཨིམིནཱ ཚིདྡེན པལཱཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཀརཱིསམགྒཾ སཱིསེན པཧརི. ཏསྶ སམྦཱདྷཊྛཱནེན ཝེགེན ནིཀྑནྟསྶ སིནྣསརཱིརསྶ སབྦཱནི ལོམཱནི ཀརཱིསམགྒེ ལགྒཱནི, ཏཱལཀནྡོ ཝིཡ ནིལློམསརཱིརོ ཧུཏྭཱ ནིཀྑམི. སོ ‘‘ལོབྷཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཨིདཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཱུཏཾ, ན དཱནི ཨིམཾ ཨནིགྒཧེཏྭཱ གོཙརཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཾ ཨསྶམཾ གནྟྭཱ ལོབྷནིགྒཧཏྠཱཡ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཔཛྫི.

ཨཙྪོཔི ཨརཉྙཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཏྲིཙྪཱབྷིབྷཱུཏོ མལླརཊྛེ པཙྩནྟགཱམཾ གཏོ. གཱམཝཱསིནོ ‘‘ཨཙྪོ ཀིར ཨཱགཏོ’’ཏི དྷནུདཎྜཱདིཧཏྠཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏེན པཝིཊྛཾ གུམྦཾ པརིཝཱརེསུཾ. སོ མཧཱཛནེན པརིཝཱརིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པལཱཡི, པལཱཡནྟམེཝ ཏཾ དྷནཱུཧི ཙེཝ དཎྜཱདཱིཧི ཙ པོཐེསུཾ. སོ བྷིནྣེན སཱིསེན ལོཧིཏེན གལནྟེན ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ ¶ གནྟྭཱ ‘‘ཨིདཾ དུཀྑཾ མམ ཨཏྲིཙྪཱལོབྷཝསེན ཨུཔྤནྣཾ, ན དཱནི ཨིམཾ ཨནིགྒཧེཏྭཱ གོཙརཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཾ ཨསྶམཾ གནྟྭཱ ཨཏྲིཙྪཱནིགྒཧཱཡ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ¶ ཨེཀམནྟཾ ནིཔཛྫི.

ཏཱཔསོཔི ཨཏྟནོ ཛཱཏིཾ ནིསྶཱཡ མཱནཝསིཀོ ཧུཏྭཱ ཛྷཱནཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི. ཨཐེཀོ པཙྩེཀབུདྡྷོ ཏསྶ མཱནནིསྶིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ན ལཱམཀསཏྟོ, བུདྡྷངྐུརོ ཨེས, ཨིམསྨིཾཡེཝ བྷདྡཀཔྤེ སབྦཉྙུཏཾ པཱཔུཎིསྶཏི, ཨིམསྶ མཱནནིགྒཧཾ ཀཏྭཱ སམཱཔཏྟིནིབྦཏྟནཱཀཱརཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྨིཾ པཎྞསཱལཱཡ ནིསིནྣེཡེཝ ཨུཏྟརཧིམཝནྟཏོ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶ པཱསཱཎཕལཀེ ནིསཱིདི. སོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ ཨཏྟནོ ཨཱསནེ ནིསིནྣཾ དིསྭཱ ¶ མཱནནིསྶིཏབྷཱཝེན ཨནཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཙྪརཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘ནསྶ, ཝསལ, ཀཱལ༹ཀཎྞི, མུཎྜཀ, སམཎཀ, ཀིམཏྠཾ མམ ནིསིནྣཕལཀེ ནིསིནྣོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨཐ ནཾ སོ ‘‘སཔྤུརིས, ཀསྨཱ མཱནནིསྶིཏོསི, ཨཧཾ པཊིཝིདྡྷཔཙྩེཀབོདྷིཉཱཎོ, ཏྭཾ ཨིམསྨིཾཡེཝ བྷདྡཀཔྤེ སབྦཉྙུབུདྡྷོ བྷཝིསྶསི, བུདྡྷངྐུརོསི, པཱརམིཡོ པཱུརེཏྭཱ ཨཱགཏོ ཨཉྙཾ ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཀཱལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བུདྡྷོ བྷཝིསྶསི, བུདྡྷཏྟབྷཱཝེ ཋིཏོ སིདྡྷཏྠོ ནཱམ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི ནཱམཉྩ གོཏྟཉྩ ཀུལཉྩ ཨགྒསཱཝཀཱདཡོ ཙ སབྦེ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ‘‘ཀིམཏྠཾ ཏྭཾ མཱནནིསྶིཏོ ཧུཏྭཱ ཕརུསོ ཧོསི, ནཡིདཾ ཏཝ ཨནུཙྪཝིཀ’’ནྟི ཨོཝཱདམདཱསི. སོ ཏེན ཨེཝཾ ཝུཏྟོཔི ནེཝ ནཾ ཝནྡི, ན ཙ ‘‘ཀདཱཧཾ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏིཨཱདཱིནི པུཙྪི. ཨཐ ནཾ པཙྩེཀབུདྡྷོ ‘‘ཏཝ ཛཱཏིཡཱ མམ གུཎཱནཾ མཧནྟབྷཱཝཾ ཛཱན, སཙེ སཀྐོསི, ཨཧཾ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ ཝིཙརཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨཏྟནོ པཱདཔཾསུཾ ཏསྶ ཛཊཱམཎྜལེ ཝིཀིརནྟོ ཨུཏྟརཧིམཝནྟམེཝ གཏོ.

ཏཱཔསོ ཏསྶ གཏཀཱལེ སཾཝེགཔྤཏྟོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ སམཎོ ཨེཝཾ གརུསརཱིརོ ཝཱཏམུཁེ ཁིཏྟཏཱུལཔིཙུ ཝིཡ ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡོ, ཨཧཾ ཛཱཏིམཱནེན ཨེཝརཱུཔསྶ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ནེཝ པཱདེ ཝནྡིཾ, ན ཙ ‘‘ཀདཱཧཾ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’ཏི པུཙྪིཾ, ཛཱཏི ནཱམེསཱ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཨིམསྨིཾ ལོཀེ སཱིལཙརཎམེཝ མཧནྟཾ, ཨཡཾ ཁོ པན ¶ མེ མཱནོ ཝཌྜྷནྟོ ནིརཡཾ ཨུཔནེསྶཏི, ན ཨིདཱནི ཨིམཾ མཱནཾ ཨནིགྒཧེཏྭཱ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གམིསྶཱམཱི’’ཏི པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ མཱནནིགྒཧཱཡ ཨུཔོསཐཾ སམཱདཱཡ ཀཊྛཏྠརིཀཱཡ ¶ ནིསིནྣོ མཧཱཉཱཎོ ཀུལཔུཏྟོ མཱནཾ ནིགྒཧེཏྭཱ ཀསིཎཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ པཱསཱཎཕལཀེ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ ཀཔོཏཱདཡོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. མཧཱསཏྟོ ཀཔོཏཾ པུཙྪི ‘‘ཏྭཾ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ན ཨིམཱཡ ཝེལཱཡ ཨཱགཙྪསི, གོཙརཾ པརིཡེསསི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཛྫ ཨུཔོསཐིཀོ ཛཱཏོསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ བྷནྟེ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཀེན ཀཱརཎེནཱ’’ཏི པུཙྪནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༢༧.

‘‘ཨཔྤོསྶུཀྐོ དཱནི ཏུཝཾ ཀཔོཏ, ཝིཧངྒམ ན ཏཝ བྷོཛནཏྠོ;

ཁུདཾ པིཔཱསཾ ཨདྷིཝཱསཡནྟོ, ཀསྨཱ བྷཝཾཔོསཐིཀོ ཀཔོཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཔྤོསྶུཀྐོཏི ནིརཱལཡོ. ན ཏཝ བྷོཛནཏྠོཏི ཀིཾ ཨཛྫ ཏཝ བྷོཛནེན ཨཏྠོ ནཏྠི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཀཔོཏོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༢༨.

‘‘ཨཧཾ པུརེ གིདྡྷིགཏོ ཀཔོཏིཡཱ, ཨསྨིཾ པདེསསྨིམུབྷོ རམཱམ;

ཨཐགྒཧཱི སཱཀུཎིཀོ ཀཔོཏིཾ, ཨཀཱམཀོ ཏཱཡ ཝིནཱ ཨཧོསིཾ.

༡༢༩.

‘‘ནཱནཱབྷཝཱ ཝིཔྤཡོགེན ཏསྶཱ, མནོམཡཾ ཝེདན ཝེདཡཱམི;

ཏསྨཱ ཨཧཾཔོསཐཾ པཱལཡཱམི, རཱགོ མམཾ མཱ པུནརཱགམཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ རམཱམཱཏི ཨིམསྨིཾ བྷཱུམིབྷཱགེ ཀཱམརཏིཡཱ རམཱམ. སཱཀུཎིཀོཏི སེནསཀུཎོ.

ཀཔོཏེན ¶ ཨཏྟནོ ཨུཔོསཐཀམྨེ ཝཎྞིཏེ མཧཱསཏྟོ སཔྤཱདཱིསུ ཨེཀེཀཾ པུཙྪི. ཏེཔི ཡཐཱབྷཱུཏཾ བྱཱཀརིཾསུ –

༡༣༠.

‘‘ཨནུཛྫུགཱམཱི ¶ ཨུརགཱ དུཛིཝ྄ཧ, དཱཋཱཝུདྷོ གྷོརཝིསོསི སཔྤ;

ཁུདཾ པིཔཱསཾ ཨདྷིཝཱསཡནྟོ, ཀསྨཱ བྷཝཾཔོསཐིཀོ ནུ དཱིགྷ.

༡༣༡.

‘‘ཨུསབྷོ ཨཧཱུ བལཝཱ གཱམིཀསྶ, ཙལཀྐཀཱུ ཝཎྞབལཱུཔཔནྣོ;

སོ མཾ ཨཀྐམི ཏཾ ཀུཔིཏོ ཨཌཾསིཾ, དུཀྑཱབྷིཏུཎྞོ མརཎཾ ཨུཔཱགཱ.

༡༣༢.

‘‘ཏཏོ ཛནཱ ནིཀྑམིཏྭཱན གཱམཱ, ཀནྡིཏྭཱ རོདིཏྭཱ ཨཔཀྐམིཾསུ;

ཏསྨཱ ཨཧཾཔོསཐཾ པཱལཡཱམི, ཀོདྷོ མམཾ མཱ པུནརཱགམཱསི.

༡༣༣.

‘‘མཏཱན མཾསཱནི བཧཱུ སུསཱནེ, མནུཉྙརཱུཔཾ ཏཝ བྷོཛནེ ཏཾ;

ཁུདཾ པིཔཱསཾ ཨདྷིཝཱསཡནྟོ, ཀསྨཱ བྷཝཾཔོསཐིཀོ སིངྒཱལ.

༡༣༤.

‘‘པཝིསི ཀུཙྪིཾ མཧཏོ གཛསྶ, ཀུཎཔེ རཏོ ཧཏྠིམཾསེསུ གིདྡྷོ;

ཨུཎྷོ ཙ ཝཱཏོ ཏིཁིཎཱ ཙ རསྨིཡོ, ཏེ སོསཡུཾ ཏསྶ ཀརཱིསམགྒཾ.

༡༣༥.

‘‘ཀིསོ ཙ པཎྜཱུ ཙ ཨཧཾ བྷདནྟེ, ན མེ ཨཧཱུ ནིཀྑམནཱཡ མགྒོ;

མཧཱ ཙ མེགྷོ སཧསཱ པཝསྶི, སོ ཏེམཡཱི ཏསྶ ཀརཱིསམགྒཾ.

༡༣༦.

‘‘ཏཏོ ¶ ཨཧཾ ནིཀྑམིསཾ བྷདནྟེ, ཙནྡོ ཡཐཱ རཱཧུམུཁཱ པམུཏྟོ;

ཏསྨཱ ¶ ཨཧཾཔོསཐཾ པཱལཡཱམི, ལོབྷོ མམཾ མཱ པུནརཱགམཱསི.

༡༣༧.

‘‘ཝམྨཱིཀཐཱུཔསྨིཾ ¶ ཀིཔིལླིཀཱནི, ནིཔྤོཐཡནྟོ ཏུཝཾ པུརེ ཙརཱསི;

ཁུདཾ པིཔཱསཾ ཨདྷིཝཱསཡནྟོ, ཀསྨཱ བྷཝཾཔོསཐིཀོ ནུ ཨཙྪ.

༡༣༨.

‘‘སཀཾ ནིཀེཏཾ ཨཏིཧཱིལ༹ཡཱནོ, ཨཏྲིཙྪཏཱ མལླགཱམཾ ཨགཙྪིཾ;

ཏཏོ ཛནཱ ནིཀྑམིཏྭཱན གཱམཱ, ཀོདཎྜཀེན པརིཔོཐཡིཾསུ མཾ.

༡༣༩.

‘‘སོ བྷིནྣསཱིསོ རུཧིརམཀྑིཏངྒོ, པཙྩཱགམཱསིཾ སཀཾ ནིཀེཏཾ;

ཏསྨཱ ཨཧཾཔོསཐཾ པཱལཡཱམི, ཨཏྲིཙྪཏཱ མཱ པུནརཱགམཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཨནུཛྫུགཱམཱིཏིཨཱདཱིཧི ཏཾ ཨཱལཔཏི. ཙལཀྐཀཱུཏི ཙལམཱནཀཀུདྷོ. དུཀྑཱབྷིཏུཎྞོཏི སོ ཨུསབྷོ དུཀྑེན ཨབྷིཏུཎྞོ ཨཱཏུརོ ཧུཏྭཱ. བཧཱུཏི བཧཱུནི. པཝིསཱིཏི པཱཝིསིཾ. རསྨིཡོཏི སཱུརིཡརསྨིཡོ. ནིཀྑམིསནྟི ནིཀྑམིཾ. ཀིཔིལླིཀཱནཱིཏི ཨུཔཙིཀཱཡོ. ནིཔྤོཐཡནྟོཏི ཁཱདམཱནོ. ཨཏིཧཱིལ༹ཡཱནོཏི ཨཏིམཉྙནྟོ ནིནྡནྟོ གརཧནྟོ. ཀོདཎྜཀེནཱཏི དྷནུདཎྜཀེཧི ཙེཝ མུགྒརེཧི ཙ.

ཨེཝཾ ཏེ ཙཏྟཱརོཔི ཨཏྟནོ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ མཧཱསཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཨཉྙེསུ དིཝསེསུ ཨིམཱཡ ཝེལཱཡ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཙྪཐ, ཨཛྫ ཨགནྟྭཱ ཀསྨཱ ཨུཔོསཐིཀཏྠཱ’’ཏི པུཙྪནྟཱ གཱཐམཱཧཾསུ –

༡༤༠.

‘‘ཡཾ ནོ ཨཔུཙྪིཏྠ ཏུཝཾ བྷདནྟེ, སབྦེཝ བྱཱཀརིམྷ ཡཐཱཔཛཱནཾ;

མཡམྤི པུཙྪཱམ ཏུཝཾ བྷདནྟེ, ཀསྨཱ བྷཝཾཔོསཐིཀོ ནུ བྲཧྨེ’’ཏི.

སོཔི ¶ ¶ ནེསཾ བྱཱཀཱསི –

༡༤༡.

‘‘ཨནཱུཔལིཏྟོ མམ ཨསྶམམྷི, པཙྩེཀབུདྡྷོ མུཧུཏྟཾ ནིསཱིདི;

སོ མཾ ཨཝེདཱི གཏིམཱགཏིཉྩ, ནཱམཉྩ གོཏྟཾ ཙརཎཉྩ སབྦཾ.

༡༤༢.

‘‘ཨེཝམྤཧཾ ¶ ན ཝནྡི ཏསྶ པཱདེ, ན ཙཱཔི ནཾ མཱནགཏེན པུཙྪིཾ;

ཏསྨཱ ཨཧཾཔོསཐཾ པཱལཡཱམི, མཱནོ མམཾ མཱ པུནརཱགམཱསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ ནོཏི ཡཾ ཨཏྠཾ ཏྭཾ ཨམྷེ ཨཔུཙྪི. ཡཐཱཔཛཱནནྟི ཨཏྟནོ པཛཱནནནིཡཱམེན ཏཾ མཡཾ བྱཱཀརིམྷ. ཨནཱུཔལིཏྟོཏི སབྦཀིལེསེཧི ཨལིཏྟོ. སོ མཾ ཨཝེདཱིཏི སོ མམ ཨིདཱནི གནྟབྦཊྛཱནཉྩ གཏཊྛཱནཉྩ ‘‘ཨནཱགཏེ ཏྭཾ ཨེཝཾནཱམོ བུདྡྷོ བྷཝིསྶསི ཨེཝཾགོཏྟོ, ཨེཝརཱུཔཾ ཏེ སཱིལཙརཎཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ནཱམཉྩ གོཏྟཉྩ ཙརཎཉྩ སབྦཾ མཾ ཨཝེདི ཛཱནཱཔེསི, ཀཐེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམྤཧཾ ན ཝནྡཱིཏི ཨེཝཾ ཀཐེནྟསྶཔི ཏསྶ ཨཧཾ ཨཏྟནོ མཱནཾ ནིསྶཱཡ པཱདེ ན ཝནྡིནྟི.

ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཨཏྟནོ ཨུཔོསཐཀཱརཎཾ ཀཐེཏྭཱ ཏེ ཨོཝདིཏྭཱ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ པཎྞསཱལཾ པཱཝིསི, ཨིཏརེཔི ཡཐཱཊྛཱནཱནི ཨགམཾསུ. མཧཱསཏྟོ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི, ཨིཏརེ ཙ ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ སགྒཔརཱཡཎཱ ཨཧེསུཾ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཨུཔཱསཀཱ, ཨུཔོསཐོ ནཱམེས པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱནཾ ཝཾསོ, ཨུཔཝསིཏབྦོ ཨུཔོསཐཝཱསོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ ཀཔོཏོ ཨནུརུདྡྷོ ཨཧོསི, ཨཙྪོ ཀསྶཔོ, སིངྒཱལོ མོགྒལླཱནོ, སཔྤོ སཱརིཔུཏྟོ, ཏཱཔསོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

པཉྩུཔོསཐཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.

[༤༩༡] ༨. མཧཱམོརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

སཙེ ¶ ཧི ཏྱཱཧཾ དྷནཧེཏུ གཱཧིཏོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨེཀཾ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཉྷི བྷིཀྑུཾ སཏྠཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཏྭཾ ¶ ཨུཀྐཎྛིཏོསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སཙྩཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷིཀྑུ ཨཡཾ ནནྡཱིརཱགོ ཏཱདིསཾ ཀིཾ ནཱམ ནཱལོལེསྶཏི, ན ཧི སིནེརུཨུབྦཱཧནཀཝཱཏོ སཱམནྟེ པུརཱཎཔཎྞསྶ ལཛྫཏི, པུབྦེ སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཨནྟོཀིལེསསམུདཱཙཱརཾ ཝཱརེཏྭཱ ཝིཧརནྟེ ཝིསུདྡྷསཏྟེཔེས ཨཱལོལེསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟེ རཛྫཾ ཀཱརེནྟེ བོདྷིསཏྟོ པཙྩནྟཔདེསེ མོརསཀུཎིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ ཨགྒཧེསི. གབྦྷེ པརིཔཱཀགཏེ མཱཏཱ གོཙརབྷཱུམིཡཾ ཨཎྜཾ པཱཏེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཨཎྜཉྩ ནཱམ མཱཏུ ཨརོགབྷཱཝེ སཏི ཨཉྙསྨིཾ དཱིགྷཛཱཏིཀཱདིཔརིཔནྠེ ཙ ཨཝིཛྫམཱནེ ན ནསྶཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཨཎྜཾ ཀཎིཀཱརམཀུལཾ ཝིཡ སུཝཎྞཝཎྞཾ ཧུཏྭཱ པརིཎཏཀཱལེ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ བྷིཛྫི, སུཝཎྞཝཎྞོ མོརཙྪཱཔོ ནིཀྑམི. ཏསྶ དྭེ ཨཀྑཱིནི ཛིཉྫུཀཱཕལསདིསཱནི, ཏུཎྜཾ པཝཱལ༹ཝཎྞཾ, ཏིསྶོ རཏྟརཱཛིཡོ གཱིཝཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ པིཊྛིམཛ྄ཛྷེན ཨགམཾསུ. སོ ཝཡཔྤཏྟོ བྷཎྜསཀཊམཏྟསརཱིརོ ཨབྷིརཱུཔོ ཨཧོསི. ཏཾ སབྦེ ནཱིལམོརཱ སནྣིཔཏིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཀཏྭཱ པརིཝཱརཡིཾསུ.

སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨུདཀསོཎྜིཡཾ པཱནཱིཡཾ པིཝནྟོ ཨཏྟནོ རཱུཔསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ སབྦམོརེཧི ཨཏིརེཀརཱུཔསོབྷོ, སཙཱཧཾ ཨིམེཧི སདྡྷིཾ མནུསྶཔཐེ ཝསིསྶཱམི, པརིཔནྠོ མེ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི, ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ ཨེཀཀོཝ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ རཏྟིབྷཱགེ མོརེསུ པཊིསལླཱིནེསུ ཀཉྩི ཨཛཱནཱཔེཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཏིསྶོ པབྦཏརཱཛིཡོ ཨཏིཀྐམྨ ཙཏུཏྠཱཡ པབྦཏརཱཛིཡཱ ཨེཀསྨིཾ ཨརཉྙེ པདུམསཉྪནྣོ ཛཱཏསྶརོ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨེཀཾ པབྦཏཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏོ མཧཱནིགྲོདྷརུཀྑོ ཨཏྠི, ཏསྶ སཱཁཱཡ ནིལཱིཡི. ཏསྶ པན པབྦཏསྶ ཝེམཛ྄ཛྷེ མནཱཔཱ གུཧཱ ཨཏྠི. སོ ཏཏྠ ཝསིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཏསྶཱ པམུཁེ པབྦཏཏལེ ནིལཱིཡི. ཏཾ པན ཋཱནཾ ནེཝ ཧེཊྛཱབྷཱགེན ¶ ཨབྷིརུཧིཏུཾ, ན ཨུཔརིབྷཱགེན ཨོཏརིཏུཾ སཀྐཱ, བིལཱ༹ལདཱིགྷཛཱཏིཀམནུསྶབྷཡེཧི ¶ ཝིམུཏྟཾ. སོ ‘‘ཨིདཾ མེ ཕཱསུཀཊྛཱན’’ནྟི ཏཾ དིཝསཾ ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ པབྦཏགུཧཱཏོ ཨུཊྛཱཡ པབྦཏམཏྠཀེ པུརཏྠཱབྷིམུཁོ ནིསིནྣོ ཨུདེནྟཾ སཱུརིཡམཎྜལཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ དིཝཱརཀྑཱཝརཎཏྠཱཡ ‘‘ཨུདེཏཡཾ ཙཀྑུམཱ ཨེཀརཱཛཱ’’ཏི པརིཏྟཾ ཀཏྭཱ གོཙརབྷཱུམིཡཾ ཨོཏརིཏྭཱ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ སཱཡཾ ཨཱགནྟྭཱ པབྦཏམཏྠཀེ པཙྪཱབྷིམུཁོ ནིསིནྣོ ཨཏྠངྒཏཾ སཱུརིཡམཎྜལཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ རཏྟིརཀྑཱཝརཎཏྠཱཡ ‘‘ཨཔེཏཡཾ ཙཀྑུམཱ ཨེཀརཱཛཱ’’ཏི པརིཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨེཏེནུཔཱཡེན ཝསཏི.

ཨཐ ནཾ ཨེཀདིཝསཾ ཨེཀོ ལུདྡཔུཏྟོ ཨརཉྙེ ཝིཙརནྟོ པབྦཏམཏྠཀེ ནིསིནྣཾ མོརཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝེསནཾ ཨཱགནྟྭཱ མརཎཱསནྣཀཱལེ པུཏྟཾ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, ཙཏུཏྠཱཡ པབྦཏརཱཛིཡཱ ཨརཉྙེ སུཝཎྞཝཎྞོ མོརོ ཨཏྠི, སཙེ རཱཛཱ པུཙྪཏི, ཨཱཙིཀྑེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཨཐེཀསྨིཾ དིཝསེ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཁེམཱ ནཱམ ཨགྒམཧེསཱི པཙྩཱུསཀཱལེ སུཔིནཾ པསྶི. ཨེཝརཱུཔོ སུཔིནོ ཨཧོསི – ‘‘སུཝཎྞཝཎྞོ མོརོ དྷམྨཾ དེསེཏི, སཱ སཱདྷུཀཱརཾ དཏྭཱ དྷམྨཾ སུཎཱཏི, མོརོ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ པཀྐཱམི’’. སཱ ‘‘མོརརཱཛཱ གཙྪཏི, གཎྷཐ ¶ ན’’ནྟི ཝདནྟཱིཡེཝ པབུཛ྄ཛྷི, པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཙ པན སུཔིནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘སུཔིནོཏི ཝུཏྟེ རཱཛཱ ན ཨཱདརཾ ཀརིསྶཏི, ‘དོཧལོ༹ མེ’ཏི ཝུཏྟེ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དོཧལི༹ནཱི ཝིཡ ཧུཏྭཱ ནིཔཛྫི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪི ‘‘བྷདྡེ, ཀིཾ ཏེ ཨཕཱསུཀ’’ནྟི. ‘‘དོཧལོ༹ མེ ཨུཔྤནྣོ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཨིཙྪསི བྷདྡེ’’ཏི? ‘‘སུཝཎྞཝཎྞསྶ མོརསྶ དྷམྨཾ སོཏུཾ དེཝཱ’’ཏི. ‘‘བྷདྡེ, ཀུཏོ ཨེཝརཱུཔཾ མོརཾ ལཙྪཱམཱི’’ཏི? ‘‘དེཝ, སཙེ ན ལབྷཱམི, ཛཱིཝིཏཾ མེ ནཏྠཱི’’ཏི. ‘‘བྷདྡེ, མཱ ཙིནྟཡི, སཙེ ཀཏྠཙི ཨཏྠི, ལབྷིསྶསཱི’’ཏི རཱཛཱ ནཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ གནྟྭཱ རཱཛཱསནེ ནིསིནྣོ ཨམཙྩེ པུཙྪི ‘‘ཨམྦྷོ, དེཝཱི སུཝཎྞཝཎྞསྶ མོརསྶ དྷམྨཾ སོཏུཀཱམཱ, མོརཱ ¶ ནཱམ སུཝཎྞཝཎྞཱ ཧོནྟཱི’’ཏི? ‘‘བྲཱཧྨཎཱ ཛཱནིསྶནྟི དེཝཱ’’ཏི.

རཱཛཱ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི. བྲཱཧྨཎཱ ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘མཧཱརཱཛ ཛལཛེསུ མཙྪཀཙྪཔཀཀྐཊཀཱ, ཐལཛེསུ མིགཱ ཧཾསཱ མོརཱ ཏིཏྟིརཱ ཨེཏེ ཏིརཙྪཱནགཏཱ ཙ མནུསྶཱ ཙ སུཝཎྞཝཎྞཱ ཧོནྟཱིཏི ཨམྷཱཀཾ ལཀྑཎམནྟེསུ ཨཱགཏ’’ནྟི. རཱཛཱ ཨཏྟནོ ཝིཛིཏེ ལུདྡཔུཏྟེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘སུཝཎྞཝཎྞོ མོརོ ཝོ དིཊྛཔུབྦོ’’ཏི པུཙྪི. སེསཱ ‘‘ན ¶ དིཊྛཔུབྦོ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཡསྶ པན པིཏརཱ ཨཱཙིཀྑིཏཾ, སོ ཨཱཧ – ‘‘མཡཱཔི ན དིཊྛཔུབྦོ, པིཏཱ པན མེ ‘ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམ སུཝཎྞཝཎྞོ མོརོ ཨཏྠཱི’ཏི ཀཐེསཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘སམྨ, མཡ྄ཧཉྩ དེཝིཡཱ ཙ ཛཱིཝིཏཾ དིནྣཾ བྷཝིསྶཏི, གནྟྭཱ ཏཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱནེཧཱི’’ཏི བཧུཾ དྷནཾ དཏྭཱ ཨུཡྻོཛེསི. སོ པུཏྟདཱརསྶ དྷནཾ དཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ མཧཱསཏྟཾ དིསྭཱ པཱསེ ཨོཌྜེཏྭཱ ‘‘ཨཛྫ བཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཨཛྫ བཛ྄ཛྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨབཛ྄ཛྷིཏྭཱཝ མཏོ, དེཝཱིཔི པཏྠནཾ ཨལབྷནྟཱི མཏཱ. རཱཛཱ ‘‘ཏཾ མོརཾ ནིསྶཱཡ པིཡབྷརིཡཱ མེ མཏཱ’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀོདྷཝསིཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཧིམཝནྟེ ཙཏུཏྠཱཡ པབྦཏརཱཛིཡཱ སུཝཎྞཝཎྞོ མོརོ ཙརཏི, ཏསྶ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཛརཱ ཨམརཱ ཧོནྟཱི’’ཏི སུཝཎྞཔཊྚེ ལིཁཱཔེཏྭཱ ཏཾ པཊྚཾ སཱརམཉྫཱུསཱཡཾ ཋཔེཏྭཱ ཀཱལམཀཱསི.

ཨཐ ཨཉྙོ རཱཛཱ ཨཧོསི. སོ སུཝཎྞཔཊྚེ ཨཀྑརཱནི དིསྭཱ ‘‘ཨཛརོ ཨམརོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྶ གཧཎཏྠཱཡ ཨེཀཾ ལུདྡཔུཏྟཾ པེསེསི. སོཔི ཏཏྠེཝ མཏོ. ཨེཝཾ ཚ རཱཛཔརིཝཊྚཱ གཏཱ, ཚ ལུདྡཔུཏྟཱ ཧིམཝནྟེཡེཝ མཏཱ. སཏྟམེན པན རཉྙཱ པེསིཏོ སཏྟམོ ལུདྡོ ‘‘ཨཛྫ ཨཛྫེཝཱ’’ཏི སཏྟ སཾཝཙྪརཱནི བཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིམསྶ མོརརཱཛསྶ པཱདེ པཱསསྶ ཨསཉྩརཎཀཱརཎ’’ནྟི? ཨཐ ནཾ པརིགྒཎྷནྟོ སཱཡཾཔཱཏཾ པརིཏྟཾ ཀརོནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཉྙོ མོརོ ནཏྠི, ཨིམིནཱ བྲཧྨཙཱརིནཱ བྷཝིཏབྦཾ, བྲཧྨཙརིཡཱནུབྷཱཝེན ¶ ཙེཝ པརིཏྟཱནུབྷཱཝེན ཙསྶ པཱདོ པཱསེ ན བཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི ནཡཏོ པརིགྒཧེཏྭཱ ¶ པཙྩནྟཛནཔདཾ གནྟྭཱ ཨེཀཾ མོརིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཡཐཱ སཱ ཨཙྪརཱཡ པཧཊཱཡ ཝསྶཏི, པཱཎིམྷི པཧཊེ ནཙྩཏི, ཨེཝཾ སིཀྑཱཔེཏྭཱ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ པརིཏྟཀརཎཏོ པུརེཏརམེཝ པཱསཾ ཨོཌྜེཏྭཱ ཨཙྪརཾ པཧརིཏྭཱ མོརིཾ ཝསྶཱཔེསི. མོརོ ཏསྶཱ སདྡཾ སུཎི, ཏཱཝདེཝསྶ སཏྟ ཝསྶསཏཱནི སནྣིསིནྣཀིལེསོ ཕཎཾ ཀརིཏྭཱ དཎྜེན པཧཊཱསཱིཝིསོ ཝིཡ ཨུཊྛཧི. སོ ཀིལེསཱཏུརོ ཧུཏྭཱ པརིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐུཎིཏྭཱཝ ཝེགེན ཏསྶཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པཱསེ པཱདཾ པཝེསེནྟོཡེཝ ཨཱཀཱསཱ ཨོཏརི. སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཨསཉྩརཎཀཔཱསོ ཏངྑཎཉྙེཝ སཉྩརིཏྭཱ པཱདཾ བནྡྷི.

ཨཐ ནཾ ལུདྡཔུཏྟོ ཡཊྛིཨགྒེ ཨོལམྦནྟཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམཾ མོརརཱཛཾ ཚ ལུདྡཔུཏྟཱ བནྡྷིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, ཨཧམྤི སཏྟ ཝསྶཱནི ནཱསཀྑིཾ, ཨཛྫ ¶ པནེས ཨིམཾ མོརིཾ ནིསྶཱཡ ཀིལེསཱཏུརོ ཧུཏྭཱ པརིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཨསཀྐུཎིཏྭཱ ཨཱགམྨ པཱསེ བདྡྷོ ཧེཊྛཱསཱིསཀོ ཨོལམྦཏི, ཨེཝརཱུཔོ མེ སཱིལཝཱ ཀིལམིཏོ, ཨེཝརཱུཔཾ རཉྙོ པཎྞཱཀཱརཏྠཱཡ ནེཏུཾ ཨཡུཏྟཾ, ཀིཾ མེ རཉྙཱ དིནྣེན སཀྐཱརེན, ཝིསྶཛྫེསྶཱམི ན’’ནྟི. པུན ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ནཱགབལོ ཐཱམསམྤནྣོ མཡི ཨུཔསངྐམནྟེ ‘ཨེས མཾ མཱརེཏུཾ ཨཱགཙྪཏཱི’ཏི མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ཕནྡམཱནོ པཱདཾ ཝཱ པཀྑཾ ཝཱ བྷིནྡེཡྻ, ཨནུཔགནྟྭཱ པན པཊིཙྪནྣེ ཋཏྭཱ ཁུརཔྤེནསྶ པཱསཾ ཚིནྡིསྶཱམི, ཏཏོ སཡམེཝ ཡཐཱརུཙིཡཱ གམིསྶཏཱི’’ཏི. སོ པཊིཙྪནྣེ ཋཏྭཱ དྷནུཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཁུརཔྤཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷི. མོརོཔི ‘‘ཨཡཾ ལུདྡཀོ མཾ ཀིལེསཱཏུརཾ ཀཏྭཱ བདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ནིརཱསངྐོ ཨཱགཙྪིསྶཏི, ཀཧཾ ནུ ཁོ སོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝིལོཀེཏྭཱ དྷནུཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཋིཏཾ དིསྭཱ ‘‘མཱརེཏྭཱ ¶ མཾ ཨཱདཱཡ གནྟུཀཱམོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཉྙམཱནོ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ཧུཏྭཱ ཛཱིཝིཏཾ ཡཱཙནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༣.

‘‘སཙེ ཧི ཏྱཱཧཾ དྷནཧེཏུ གཱཧིཏོ, མཱ མཾ ཝདྷཱི ཛཱིཝགཱཧཾ གཧེཏྭཱ;

རཉྙོ ཙ མཾ སམྨ ཨུཔནྟིཀཾ ནེཧི, མཉྙེ དྷནཾ ལཙྪསིནཔྤརཱུཔ’’ནྟི.

ཏཏྠ སཙེ ཧི ཏྱཱཧནྟི སཙེ ཧི ཏེ ཨཧཾ. ཨུཔནྟིཀཾ ནེཧཱིཏི ཨུཔསནྟིཀཾ ནེཧི. ལཙྪསིནཔྤརཱུཔནྟི ལཙྪསི ཨནཔྤཀརཱུཔཾ.

ཏཾ སུཏྭཱ ལུདྡཔུཏྟོ ཙིནྟེསི – ‘‘མོརརཱཛཱ, ‘ཨཡཾ མཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏུཀཱམཏཱཡ ཁུརཔྤཾ སནྣཡ྄ཧཱི’ཏི མཉྙཏི, ཨསྶཱསེསྶཱམི ན’’ནྟི. སོ ཨསྶཱསེནྟོ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –

༡༤༤.

‘‘ན ¶ མེ ཨཡཾ ཏུཡ྄ཧ ཝདྷཱཡ ཨཛྫ, སམཱཧིཏོ ཙཱཔདྷུརེ ཁུརཔྤོ;

པཱསཉྩ ཏྱཱཧཾ ཨདྷིཔཱཏཡིསྶཾ, ཡཐཱསུཁཾ གཙྪཏུ མོརརཱཛཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨདྷིཔཱཏཡིསྶནྟི ཚིནྡཡིསྶཾ.

ཏཏོ ¶ མོརརཱཛཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༤༥.

‘‘ཡཾ སཏྟ ཝསྶཱནི མམཱནུབནྡྷི, རཏྟིནྡིཝཾ ཁུཔྤིཔཱསཾ སཧནྟོ;

ཨཐ ཀིསྶ མཾ པཱསཝསཱུཔནཱིཏཾ, པམུཏྟཝེ ཨིཙྪསི བནྡྷནསྨཱ.

༡༤༦.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏོ ནུསཛྫ, ཨབྷཡཾ ནུ ཏེ སབྦབྷཱུཏེསུ དིནྣཾ;

ཡཾ མཾ ཏུཝཾ པཱསཝསཱུཔནཱིཏཾ, པམུཏྟཝེ ཨིཙྪསི བནྡྷནསྨཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡནྟི ཡསྨཱ མཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཏྭཾ ཨནུབནྡྷི, ཏསྨཱ ཏཾ པུཙྪཱམི, ཨཐ ཀིསྶ མཾ པཱསཝསཾ ཨུཔནཱིཏཾ བནྡྷནསྨཱ པམོཙེཏུཾ ཨིཙྪསཱིཏི ཨཏྠོ. ཝིརཏོ ནུསཛྫཱཏི ཝིརཏོ ནུསི ཨཛྫ. སབྦབྷཱུཏེསཱུཏི སབྦསཏྟཱནཾ.

ཨིཏོ ¶ པརཾ –

༡༤༧.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏསྶ བྲཱུཧི, ཨབྷཡཉྩ ཡོ སབྦབྷཱུཏེསུ དེཏི;

པུཙྪཱམི ཏཾ མོརརཱཛེཏམཏྠཾ, ཨིཏོ ཙུཏོ ཀིཾ ལབྷཏེ སུཁཾ སོ.

༡༤༨.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏསྶ བྲཱུམི, ཨབྷཡཉྩ ཡོ སབྦབྷཱུཏེསུ དེཏི;

དིཊྛེཝ དྷམྨེ ལབྷཏེ པསཾསཾ, སགྒཉྩ སོ ཡཱཏི སརཱིརབྷེདཱ.

༡༤༩.

‘‘ན སནྟི དེཝཱ ཨིཏི ཨཱཧུ ཨེཀེ, ཨིདྷེཝ ཛཱིཝོ ཝིབྷཝཾ ཨུཔེཏི;

ཏཐཱ ཕལཾ སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ, དཏྟུཔཉྙཏྟཉྩ ཝདནྟི དཱནཾ;

ཏེསཾ ཝཙོ ཨརཧཏཾ སདྡཧཱནོ, ཏསྨཱ ཨཧཾ སཀུཎེ བཱདྷཡཱམཱི’’ཏི. –

ཨིམཱ ཨུཏྟཱནསམྦནྡྷགཱཐཱ པཱལི༹ནཡེན ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཨིཏི ཨཱཧུ ཨེཀེཏི ཨེཀཙྩེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཨེཝཾ ཀཐེནྟི. ཏེསཾ ཝཙོ ཨརཧཏཾ སདྡཧཱནོཏི ཏསྶ ཀིར ཀུལཱུཔཀཱ ཨུཙྪེདཝཱདིནོ ནགྒསམཎཀཱ. ཏེ ཏཾ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎསྶ ཨུཔནིསྶཡསམྤནྣམྤི སཏྟཾ ཨུཙྪེདཝཱདཾ གཎྷཱཔེསུཾ. སོ ཏེཧི སཾསགྒེན ‘‘ཀུསལཱཀུསལཾ ནཏྠཱི’’ཏི གཧེཏྭཱ སཀུཎེ མཱརེཏི. ཨེཝཾ མཧཱསཱཝཛྫཱ ཨེསཱ ཨསཔྤུརིསསེཝནཱ ནཱམ. ཏེཡེཝ ཨཡཾ ‘‘ཨརཧནྟོ’’ཏི མཉྙམཱནོ ཨེཝམཱཧ.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཏསྶེཝ པརལོཀསྶ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི པཱསཡཊྛིཡཾ ཨདྷོསིརོ ཨོལམྦམཱནོཝ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༥༠.

‘‘ཙནྡོ ཙ སུརིཡོ ཙ ཨུབྷོ སུདསྶནཱ, གཙྪནྟི ཨོབྷཱསཡམནྟལིཀྑེ;

ཨིམསྶ ལོཀསྶ པརསྶ ཝཱ ཏེ, ཀཐཾ ནུ ཏེ ཨཱཧུ མནུསྶལོཀེ’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨིམསྶཱཏི ཀིཾ ནུ ཏེ ཨིམསྶ ལོཀསྶ སནྟི, ཨུདཱཧུ པརལོཀསྶཱཏི. བྷུམྨཏྠེ ཝཱ ཨེཏཾ སཱམིཝཙནཾ. ཀཐཾ ནུ ཏེཏི ཨེཏེསུ ཝིམཱནེསུ ཙནྡིམསཱུརིཡདེཝཔུཏྟེ ཀཐཾ ནུ ཀཐེནྟི, ཀིཾ ཨཏྠཱིཏི ཀཐེནྟི, ཨུདཱཧུ ནཏྠཱིཏི, ཀིཾ ཝཱ དེཝཱ, ཨུདཱཧུ མནུསྶཱཏི?

ལུདྡཔུཏྟོ གཱཐམཱཧ –

༡༥༡.

‘‘ཙནྡོ ཙ སུརིཡོ ཙ ཨུབྷོ སུདསྶནཱ, གཙྪནྟི ཨོབྷཱསཡམནྟལིཀྑེ;

པརསྶ ལོཀསྶ ན ཏེ ཨིམསྶ, དེཝཱཏི ཏེ ཨཱཧུ མནུསྶལོཀེ’’ཏི.

ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –

༡༥༢.

‘‘ཨེཏྠེཝ ཏེ ནཱིཧཏཱ ཧཱིནཝཱདཱ, ཨཧེཏུཀཱ ཡེ ན ཝདནྟི ཀམྨཾ;

ཏཐཱ ཕལཾ སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ, དཏྟུཔཉྙཏྟཾ ཡེ ཙ ཝདནྟི དཱན’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཨེཏྠེཝ ཏེ ནིཧཏཱ ཧཱིནཝཱདཱཏི སཙེ ཙནྡིམསཱུརིཡཱ དེཝལོཀེ ཋིཏཱ, ན མནུསྶལོཀེ, སཙེ ཙ ཏེ དེཝཱ, ན མནུསྶཱ, ཨེཏྠེཝ ཨེཏྟཀེ བྱཱཀརཎེ ཏེ ཏཝ ཀུལཱུཔཀཱ ཧཱིནཝཱདཱ ནཱིཧཏཱ ཧོནྟི. ཨཧེཏུཀཱ ‘‘ཝིསུདྡྷིཡཱ ཝཱ སཾཀིལེསསྶ ཝཱ ཧེཏུབྷཱུཏཾ ཀམྨཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཝཾཝཱདཱ. དཏྟུཔཉྙཏྟནྟི ཡེ ཙ དཱནཾ ‘‘བཱལཀེཧི པཉྙཏྟ’’ནྟི ཝདནྟི.

སོ ¶ མཧཱསཏྟེ ཀཐེནྟེ སལླཀྑེཏྭཱ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༡༥༣.

‘‘ཨདྡྷཱ ཧི སཙྩཾ ཝཙནཾ ཏཝེདཾ, ཀཐཉྷི དཱནཾ ཨཕལཾ བྷཝེཡྻ;

ཏཐཱ ཕལཾ སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ, དཏྟུཔཉྙཏྟཉྩ ཀཐཾ བྷཝེཡྻ.

༡༥༤.

‘‘ཀཐཾཀརོ ཀིནྟིཀརོ ཀིམཱཙརཾ, ཀིཾ སེཝམཱནོ ཀེན ཏཔོགུཎེན;

ཨཀྑཱཧི མེ མོརརཱཛེཏམཏྠཾ, ཡཐཱ ཨཧཾ ནོ ནིརཡཾ པཏེཡྻ’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ དཏྟུཔཉྙཏྟཉྩཱཏི དཱནཉྩ དཏྟུཔཉྙཏྟཾ ནཱམ ཀཐཾ བྷཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཀཐཾཀརོཏི ཀཏརཀམྨཾ ཀརོནྟོ. ཀིནྟིཀརོཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཀརོནྟོ ཨཧཾ ནིརཡཾ ན གཙྪེཡྻཾ. ཨིཏརཱནི ཏསྶེཝ ཝེཝཙནཱནི.

ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘སཙཱཧཾ ཨིམཾ པཉྷཾ ན ཀཐེསྶཱམི, མནུསྶལོཀོ ཏུཙྪོ ཝིཡ ཀཏོ བྷཝིསྶཏི, ཏཐེཝསྶ དྷམྨིཀཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༥༥.

‘‘ཡེ ཀེཙི ཨཏྠི སམཎཱ པཐབྱཱ, ཀཱསཱཡཝཏྠཱ ཨནགཱརིཡཱ ཏེ;

པཱཏོཝ པིཎྜཱཡ ཙརནྟི ཀཱལེ, ཝིཀཱལཙརིཡཱ ཝིརཏཱ ཧི སནྟོ.

༡༥༦.

‘‘ཏེ ¶ ཏཏྠ ཀཱལེནུཔསངྐམིཏྭཱ, པུཙྪཱཧི ཡཾ ཏེ མནསོ པིཡཾ སིཡཱ;

ཏེ ཏེ པཝཀྑནྟི ཡཐཱཔཛཱནཾ, ཨིམསྶ ལོཀསྶ པརསྶ ཙཏྠ’’ནྟི.

ཏཏྠ སནྟོཏི སནྟཔཱཔཱ པཎྜིཏཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ. ཡཐཱཔཛཱནནྟི ཏེ ཏུཡ྄ཧཾ ཨཏྟནོ པཛཱནནནིཡཱམེན ཝཀྑནྟི, ཀངྑཾ ཏེ ཚིནྡིཏྭཱ ཀཐེསྶནྟི. ཨིམསྶ ལོཀསྶ པརསྶ ཙཏྠནྟི ཨིམིནཱ ནཱམ ཀམྨེན མནུསྶལོཀེ ནིབྦཏྟནྟི, ཨིམིནཱ དེཝལོཀེ, ཨིམིནཱ ནིརཡཱདཱིསཱུཏི ཨེཝཾ ཨིམསྶ ཙ པརསྶ ཙ ལོཀསྶ ཨཏྠཾ ཨཱཙིཀྑིསྶནྟི, ཏེ པུཙྪཱཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ནིརཡབྷཡེན ཏཛྫེསི. སོ པན པཱུརིཏཔཱརམཱི པཙྩེཀབོདྷིསཏྟོ སཱུརིཡརསྨིསམྥསྶཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཋིཏཾ པརིཎཏཔདུམཾ ཝིཡ པརིཔཱཀགཏཉཱཎོ ཝིཙརཏི. སོ ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཎནྟོ ཋིཏཔདེནེཝ ཋིཏོ སངྑཱརེ པརིགྒཎྷིཏྭཱ ཏིལཀྑཎཾ སམྨསནྟོ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ ¶ པཊིཝིཛ྄ཛྷི. ཏསྶ པཊིཝེདྷོ ཙ མཧཱསཏྟསྶ པཱསཏོ མོཀྑོ ཙ ཨེཀཀྑཎེཡེཝ ཨཧོསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ སབྦཀིལེསེ པདཱལེཏྭཱ བྷཝཔརིཡནྟེ ཋིཏོཝ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནནྟོ གཱཐམཱཧ –

༡༥༧.

‘‘ཏཙཾཝ ¶ ཛིཎྞཾ ཨུརགོ པུརཱཎཾ, པཎྜཱུཔལཱསཾ ཧརིཏོ དུམོཝ;

ཨེསཔྤཧཱིནོ མམ ལུདྡབྷཱཝོ, ཛཧཱམཧཾ ལུདྡཀབྷཱཝམཛྫཱ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ ཛིཎྞཾ པུརཱཎཾ ཏཙཾ ཨུརགོ ཛཧཏི, ཡཐཱ ཙ ཧརིཏོ སམྤཛྫམཱནནཱིལཔཏྟོ དུམོ ཀཏྠཙི ཋིཏཾ པཎྜུཔལཱསཾ ཛཧཏི, ཨེཝཾ ཨཧམྤི ཨཛྫ ལུདྡབྷཱཝཾ དཱརུཎབྷཱཝཾ ཛཧིཏྭཱ ཋིཏོ, སོ དཱནི ཨེས པཧཱིནོ མམ ལུདྡབྷཱཝོ, སཱདྷུ ཝཏ ཛཧཱམཧཾ ལུདྡཀབྷཱཝམཛྫཱཏི. ཛཧཱམཧནྟི པཛཧིཾ ཨཧནྟི ཨཏྠོ.

སོ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཏཱཝ སབྦཀིལེསབནྡྷནེཧི མུཏྟོ, ནིཝེསནེ པན མེ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏཱ བཧཱུ སཀུཎཱ ཨཏྠི, ཏེ ཀཐཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ པུཙྪི – ‘‘མོརརཱཛ, ནིཝེསནེ མེ བཧཱུ སཀུཎཱ ¶ བདྡྷཱ ཨཏྠི, ཏེ ཀཐཾ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི? པཙྩེཀབུདྡྷཏོཔི སབྦཉྙུབོདྷིསཏྟཱནཉྙེཝ ཨུཔཱཡཔརིགྒཧཉཱཎཾ མཧནྟཏརཾ ཧོཏི, ཏེན ནཾ ཨཱཧ ‘‘ཡཾ ཝོ མགྒེན ཀིལེསེ ཁཎྜེཏྭཱ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ པཊིཝིདྡྷཾ, ཏཾ ཨཱརབྦྷ སཙྩཀིརིཡཾ ཀརོཐ, སཀལཛམྦུདཱིཔེ བནྡྷནགཏོ སཏྟོ ནཱམ ན བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སོ བོདྷིསཏྟེན དིནྣནཡདྭཱརེ ཋཏྭཱ སཙྩཀིརིཡཾ ཀརོནྟོ གཱཐམཱཧ –

༡༥༨.

‘‘ཡེ ཙཱཔི མེ སཀུཎཱ ཨཏྠི བདྡྷཱ, སཏཱནིནེཀཱནི ནིཝེསནསྨིཾ;

ཏེསམྤཧཾ ཛཱིཝིཏམཛྫ དམྨི, མོཀྑཉྩ ཏེ པཏྟཱ སཀཾ ནིཀེཏ’’ནྟི.

ཏཏྠ མོཀྑཉྩ ཏེ པཏྟཱཏི སྭཱཧཾ མོཀྑཾ པཏྟོ པཙྩེཀབོདྷིཉཱཎཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋིཏོ, ཏེ སཏྟེ ཛཱིཝིཏདཱནེན ཨནུཀམྤཱམི, ཨེཏེན སཙྩེན. སཀཾ ནིཀེཏནྟི སབྦེཔི ཏེ སཏྟཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཙྪནྟཱུཏི ཝདཏི.

ཨཐསྶ ¶ སཙྩཀིརིཡཱསམཀཱལམེཝ སབྦེ བནྡྷནཱ མུཙྩིཏྭཱ ཏུཊྛིརཝཾ རཝནྟཱ སཀཊྛཱནམེཝ ཨགམིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏེསཾ ཏེསཾ གེཧེསུ བིལཱ༹ལེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ བནྡྷནགཏོ སཏྟོ ནཱམ ནཱཧོསི. པཙྩེཀབུདྡྷོ ཧཏྠཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ སཱིསཾ པརཱམསི. ཏཱཝདེཝ གིཧིལིངྒཾ ¶ ཨནྟརདྷཱཡི, པབྦཛིཏལིངྒཾ པཱཏུརཧོསི. སོ སཊྛིཝསྶིཀཏྠེརོ ཝིཡ ཨཱཀཔྤསམྤནྣོ ཨཊྛཔརིཀྑཱརདྷརོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཏྭམེཝ མམ པཏིཊྛཱ ཨཧོསཱི’’ཏི མོརརཱཛསྶ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཾ ཨགམཱསི. མོརརཱཛཱཔི ཡཊྛིཨགྒཏོ ཨུཔྤཏིཏྭཱ གོཙརཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཏོ. ཨིདཱནི ལུདྡསྶ སཏྟ ཝསྶཱནི པཱསཧཏྠསྶ ཙརིཏྭཱཔི མོརརཱཛཱནཾ ནིསྶཱཡ དུཀྑཱ མུཏྟབྷཱཝཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༥༩.

‘‘ལུདྡོ ¶ ཙརཱི པཱསཧཏྠོ ཨརཉྙེ, བཱདྷེཏུ མོརཱདྷིཔཏིཾ ཡསསྶིཾ;

བནྡྷིཏྭཱ མོརཱདྷིཔཏིཾ ཡསསྶིཾ, དུཀྑཱ ས པམུཙྩི ཡཐཱཧཾ པམུཏྟོ’’ཏི.

ཏཏྠ བཱདྷེཏཱུཏི མཱརེཏུཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. བནྡྷིཏྭཱཏི བནྡྷིཏྭཱ ཋིཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པཊིལདྡྷསཾཝེགོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཡཐཱཧནྟི ཡཐཱ ཨཧཾ སཡམྦྷུཉཱཎེན མུཏྟོ, ཨེཝམེཝ སོཔི མུཏྟོཏི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཀྐཎྛིཏབྷིཀྑུ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཏདཱ མོརརཱཛཱ ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མཧཱམོརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.

[༤༩༢] ༩. ཏཙྪསཱུཀརཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཡདེསམཱནཱ ཝིཙརིམྷཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ དྭེ མཧལླཀཏྠེརེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. མཧཱཀོསལོ ཀིར རཉྙོ བིམྦིསཱརསྶ དྷཱིཏརཾ དེནྟོ དྷཱིཏུ ནྷཱནཱིཡམཱུལཏྠཱཡ ཀཱསིགཱམཾ ཨདཱསི. པསེནདི རཱཛཱ ཨཛཱཏསཏྟུནཱ ¶ པིཏརི མཱརིཏེ ཏཾ གཱམཾ ཨཙྪིནྡི. ཏེསུ ཏསྶཏྠཱཡ ཡུཛ྄ཛྷནྟེསུ པཋམཾ ཨཛཱཏསཏྟུསྶ ཛཡོ ཨཧོསི. ཀོསལརཱཛཱ པརཱཛཡཔྤཏྟོ ཨམཙྩེ པུཙྪི ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན ཨཛཱཏསཏྟུཾ གཎྷེཡྻཱམཱ’’ཏི. མཧཱརཱཛ, བྷིཀྑཱུ ནཱམ མནྟཀུསལཱ ཧོནྟི, ཙརཔུརིསེ པེསེཏྭཱ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཐཾ པརིགྒཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ‘‘ཨེཐ, ཏུམྷེ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ པཊིཙྪནྣཱ ཧུཏྭཱ བྷདནྟཱནཾ ཀཐཾ པརིགྒཎྷཐཱ’’ཏི ཙརཔུརིསེ པཡོཛེསི. ཛེཏཝནེཔི བཧཱུ རཱཛཔུརིསཱ པབྦཛིཏཱ ཧོནྟི. ཏེསུ དྭེ མཧལླཀཏྠེརཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ¶ པཎྞསཱལཱཡཾ ཝསནྟི, ཨེཀོ དྷནུགྒཧཏིསྶཏྠེརོ ནཱམ, ཨེཀོ མནྟིདཏྟཏྠེརོ ནཱམ. ཏེ སབྦརཏྟིཾ སུཔིཏྭཱ པཙྩཱུསཀཱལེ པབུཛ྄ཛྷིཾསུ.

ཏེསུ ¶ དྷནུགྒཧཏིསྶཏྠེརོ ཨགྒིཾ ཛཱལེཏྭཱ ཨཱཧ ‘‘བྷནྟེ, མནྟིདཏྟཏྠེརཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ནིདྡཱཡཐ ཏུམྷེ’’ཏི. ‘‘ན ནིདྡཱཡཱམི, ཀིཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི? ‘‘བྷནྟེ, ལཱལཀོ ཝཏཱཡཾ ཀོསལརཱཛཱ ཙཱཊིམཏྟབྷོཛནམེཝ བྷུཉྫིཏུཾ ཛཱནཱཏཱི’’ཏི. ‘‘ཨཐ ཀིཾ བྷནྟེ’’ཏི. ‘‘ཨཏྟནོ ཀུཙྪིམྷི པཱཎཀམཏྟེན ཨཛཱཏསཏྟུནཱ པརཱཛིཏོ རཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀིནྟི པན བྷནྟེ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི? ‘‘བྷནྟེ, མནྟིདཏྟཏྠེར ཡུདྡྷཾ ནཱམ སཀཊབྱཱུཧཙཀྐབྱཱུཧཔདུམབྱཱུཧཝསེན ཏིཝིདྷཾ. ཏེསུ བྷཱགིནེཡྻཾ ཨཛཱཏསཏྟུཾ གཎྷནྟེན སཀཊབྱཱུཧཾ ཀཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ པབྦཏཀཎྞེ དྭཱིསུ པསྶེསུ སཱུརཔུརིསེ ཋཔེཏྭཱ པུརཏོ བལཾ དསྶེཏྭཱ ཨནྟོ པཝིཊྛབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ནདིཏྭཱ ཝགྒིཏྭཱ ཀུམིནེ པཝིཊྛམཙྪཾ ཝིཡ ཨནྟོམུཊྛིཡཾ ཀཏྭཱཝ ནཾ གཧེཏུཾ སཀྐཱ’’ཏི.

པཡོཛིཏཔུརིསཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ མཧཏིཡཱ སེནཱཡ གནྟྭཱ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨཛཱཏསཏྟུཾ གཧེཏྭཱ སངྑལིཀབནྡྷནེན བནྡྷིཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ནིམྨདཾ ཀཏྭཱ ‘‘པུན ཨེཝརཱུཔཾ མཱ ཀརཱི’’ཏི ཨསྶཱསེཏྭཱ མོཙེཏྭཱ དྷཱིཏརཾ ཝཛིརཀུམཱརིཾ ནཱམ ཏསྶ དཏྭཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཝིསྶཛྫེསི. ‘‘ཀོསལརཉྙཱ དྷནུགྒཧཏིསྶཏྠེརསྶ སཾཝིདྷཱནེན ཨཛཱཏསཏྟུ གཧིཏོ’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཨནྟརེ ཀཐཱ སམུཊྛཧི, དྷམྨསབྷཱཡམྤི ཏམེཝ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དྷནུགྒཧཏིསྶོ ཡུདྡྷསཾཝིདྷཱནེ ཚེཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིནགརསྶ དྭཱརགཱམཝཱསཱི ཨེཀོ ཝཌྜྷཀཱི དཱརུཨཏྠཱཡ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ ཨཱཝཱཊེ པཏིཏཾ ཨེཀཾ སཱུཀརཔོཏཀཾ དིསྭཱ ཨཱནེཏྭཱ ‘‘ཏཙྪསཱུཀརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཀཏྭཱ པོསེསི. སོ ཏསྶ ཨུཔཀཱརཀོ ཨཧོསི. ཏུཎྜེན རུཀྑེ པརིཝཏྟེཏྭཱ དེཏི, དཱཋཱཡ ཝེཋེཏྭཱ ཀཱལ༹སུཏྟཾ ཀཌྜྷཏི, མུཁེན ཌཾསིཏྭཱ ཝཱསིནིཁཱདནམུགྒརེ ཨཱཧརཏི. སོ ཝུཌྜྷིཔྤཏྟོ མཧཱབལོ མཧཱསརཱིརོ ཨཧོསི. ཨཐ ཝཌྜྷཀཱི ཏསྨིཾ པུཏྟཔེམཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨིདྷ ཝསནྟཾ ཀོཙིདེཝ ཧིཾསེཡྻཱ’’ཏི ཨརཉྙེ ཝིསྶཛྫེསི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ ཨིམསྨིཾ ཨརཉྙེ ཨེཀཀོཝ ཝསིཏུཾ ན སཀྑིསྶཱམི, ཉཱཏཀེ པརིཡེསིཏྭཱ ཏེཧི ¶ པརིཝུཏོ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཝནགྷཊཱཡ སཱུཀརེ པརིཡེསནྟོ བཧཱུ སཱུཀརེ དིསྭཱ ཏུསྶིཏྭཱ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༦༠.

‘‘ཡདེསམཱནཱ ¶ ཝིཙརིམྷ, པབྦཏཱནི ཝནཱནི ཙ;

ཨནྭེསཾ ཝིཙརིཾ ཉཱཏཱི, ཏེམེ ཨདྷིགཏཱ མཡཱ.

༡༦༡.

‘‘བཧུཉྩིདཾ མཱུལཕལཾ, བྷཀྑོ ཙཱཡཾ ཨནཔྤཀོ;

རམྨཱ ཙིམཱ གིརཱིནཛྫོ, ཕཱསུཝཱསོ བྷཝིསྶཏི.

༡༦༢.

‘‘ཨིདྷེཝཱཧཾ ཝསིསྶཱམི, སཧ སབྦེཧི ཉཱཏིབྷི;

ཨཔྤོསྶུཀྐོ ནིརཱསངྐཱི, ཨསོཀོ ཨཀུཏོབྷཡོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡདེསམཱནཱཏི ཡཾ ཉཱཏིགཎཾ པརིཡེསནྟཱ མཡཾ ཝིཙརིམྷ. ཨནྭེསནྟི ཙིརཾ ཝཏ ཨནྭེསནྟོ ཝིཙརིཾ. ཏེམེཏི ཏེ ཨིམེ. བྷཀྑོཏི སྭེཝ ཝནམཱུལཕལསངྑཱཏོ བྷཀྑོ. ཨཔྤོསྶུཀྐོཏི ཨནུསྶུཀྐོ ཧུཏྭཱ.

སཱུཀརཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཙཏུཏྠཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༡༦༣.

‘‘ཨཉྙམྤི ལེཎཾ པརིཡེས, སཏྟུ ནོ ཨིདྷ ཝིཛྫཏི;

སོ ཏཙྪ སཱུཀརེ ཧནྟི, ཨིདྷཱགནྟྭཱ ཝརཾ ཝར’’ནྟི.

ཏཏྠ ཏཙྪཱཏི ཏཾ ནཱམེནཱལཔནྟི. ཝརཾ ཝརནྟི སཱུཀརེ ཧནནྟོ ཐཱུལམཾསཾ ཝརཾ ཝརཉྙེཝ ཧནཏི.

ཨིཏོ པརཾ ཨུཏྟཱནསམྦནྡྷགཱཐཱ པཱལི༹ནཡེན ཝེདིཏབྦཱ –

༡༦༤.

‘‘ཀོ ནུམྷཱཀཾ ཨིདྷ སཏྟུ, ཀོ ཉཱཏཱི སུསམཱགཏེ;

དུཔྤདྷཾསེ པདྷཾསེཏི, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཐ པུཙྪིཏཱ.

༡༦༥.

‘‘ཨུདྡྷགྒརཱཛཱི ¶ མིགརཱཛཱ, བལཱི དཱཋཱཝུདྷོ མིགོ;

སོ ཏཙྪ སཱུཀརེ ཧནྟི, ཨིདྷཱགནྟྭཱ ཝརཾ ཝརཾ.

༡༦༦.

‘‘ན ¶ ནོ དཱཋཱ ན ཝིཛྫནྟི, བལཾ ཀཱཡེ སམོཧིཏཾ;

སབྦེ སམགྒཱ ཧུཏྭཱན, ཝསཾ ཀཱཧཱམ ཨེཀཀཾ.

༡༦༧.

‘‘ཧདཡངྒམཾ ¶ ཀཎྞསུཁཾ, ཝཱཙཾ བྷཱསསི ཏཙྪཀ;

ཡོཔི ཡུདྡྷེ པལཱཡེཡྻ, ཏམྤི པཙྪཱ ཧནཱམསེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཀོ ནུམྷཱཀནྟི ཨཧཾ ཏུམྷེ དིསྭཱཝ ‘‘ཨིམེ སཱུཀརཱ ཨཔྤམཾསལོཧིཏཱ, བྷཡེན ནེསཾ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཙིནྟེསིཾ, ཏསྨཱ མེ ཨཱཙིཀྑཐ, ཀོ ནུ ཨམྷཱཀཾ ཨིདྷ སཏྟུ. ཨུདྡྷགྒརཱཛཱིཏི ཨུདྡྷགྒཱཧི སརཱིརརཱཛཱིཧི སམནྣཱགཏོ. བྱགྒྷཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧཾསུ. ཡོཔཱིཏི ཡོ ཨམྷཱཀཾ ཨནྟརེ ཨེཀོཔི པལཱཡིསྶཏི, ཏམྤི མཡཾ པཙྪཱ ཧནིསྶཱམཱཏི.

ཏཙྪསཱུཀརོ སབྦེ སཱུཀརེ ཨེཀཙིཏྟེ ཀཏྭཱ པུཙྪི ‘‘ཀཱཡ ཝེལཱཡ བྱགྒྷོ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཛྫ པཱཏོཝ ཨེཀཾ གཧེཏྭཱ གཏོ, སྭེ པཱཏོཝ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི. སོ ཡུདྡྷཀུསལོ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཋིཏེན སཀྐཱ ཛེཏུ’’ནྟི བྷཱུམིསཱིསཾ པཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ ཨེཀཾ པདེསཾ སལླཀྑེཏྭཱ རཏྟིམེཝ སཱུཀརེ གོཙརཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ བལཝཔཙྩཱུསཏོ པཊྛཱཡ ‘‘ཡུདྡྷཾ ནཱམ སཀཊབྱཱུཧཱདིཝསེན ཏིཝིདྷཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པདུམབྱཱུཧཾ སཾཝིདཧཏི. མཛ྄ཛྷེ ཋཱནེ ཁཱིརཔིཝཀེ སཱུཀརཔོཏཀེ ཋཔེསི. ཏེ པརིཝཱརེཏྭཱ ཏེསཾ མཱཏརོ, ཏཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ཝཉྫྷཱ སཱུཀརིཡོ, ཏཱསཾ ཨནནྟརཱ སཱུཀརཔོཏཀེ, ཏེསཾ ཨནནྟརཱ མཀུལདཱཋེ ཏརུཎསཱུཀརེ, ཏེསཾ ཨནནྟརཱ མཧཱདཱཋེ, ཏེསཾ ཨནནྟརཱ ཛིཎྞསཱུཀརེ, ཏཏོ ཏཏྠ ཏཏྠ དསཝགྒཾ ཝཱིསཏིཝགྒཾ ཏིཾསཝགྒཉྩ ཀཏྭཱ བལགུམྦཾ ཋཔེསི. ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨེཀཾ ཨཱཝཱཊཾ, བྱགྒྷསྶ པཏནཏྠཱཡ ཨེཀཾ སུཔྤསཎྛཱནཾ པབྦྷཱརཾ ཀཏྭཱ ཁཎཱཔེསི. དྭིནྣཾ ཨཱཝཱཊཱནཾ ཨནྟརེ ཨཏྟནོ ཝསནཏྠཱཡ པཱིཋཀཾ ཀཱརེསི. སོ ཐཱམསམྤནྣེ ཡོདྷསཱུཀརེ གཧེཏྭཱ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ སཱུཀརེ ཨསྶཱསེནྟོ ཝིཙརི. ཏསྶེཝཾ ¶ ཀརོནྟསྶེཝ སཱུརིཡོ ཨུགྒཙྪཏི.

ཨཐ བྱགྒྷརཱཛཱ ཀཱུཊཛཊིལསྶ ཨསྶམཔདཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པབྦཏཏལེ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ སཱུཀརཱ ‘‘ཨཱགཏོ ནོ བྷནྟེ ཝེརཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. མཱ བྷཱཡཐ, ཡཾ ཡཾ ཨེས ཀརོཏི, ཏཾ སབྦཾ སརིཀྑཱ ཧུཏྭཱ ཀརོཐཱཏི. བྱགྒྷོ སརཱིརཾ ཝིདྷུནིཏྭཱ ཨོསཀྐནྟོ ཝིཡ པསྶཱཝམཀཱསི, སཱུཀརཱཔི ཏཐེཝ ཀརིཾསུ. བྱགྒྷོ སཱུཀརེ ཨོལོཀེཏྭཱ མཧཱནདཾ ནདི, ཏེཔི ཏཐེཝ ཀརིཾསུ. སོ ཏེསཾ ཀིརིཡཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ན ཨིམེ པུབྦསདིསཱ, ཨཛྫ ¶ མཡ྄ཧཾ པཊིསཏྟུནོ ཧུཏྭཱ ཝགྒཝགྒཱ ཋིཏཱ, སཾཝིདཧཀོ ནེསཾ སེནཱནཱཡཀོཔི ཨཏྠི, ཨཛྫ མཡཱ ཨེཏེསཾ ¶ སནྟིཀཾ གནྟུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཀཱུཊཛཊིལསྶ སནྟིཀཾ གཏོ. ཨཐ ནཾ སོ ཏུཙྪཧཏྠཾ དིསྭཱ ནཝམཾ གཱཐམཱཧ –

༡༦༨.

‘‘པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝིརཏོ ནུ ཨཛྫ, ཨབྷཡཾ ནུ ཏེ སབྦབྷཱུཏེསུ དིནྣཾ;

དཱཋཱ ནུ ཏེ མིགཝདྷཱཡ ན སནྟི, ཡོ སངྒྷཔཏྟོ ཀཔཎོཝ ཛྷཱཡསཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སངྒྷཔཏྟོཏི ཡོ ཏྭཾ སཱུཀརསངྒྷཔཏྟོ ཧུཏྭཱ ཀིཉྩི གོཙརཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཀཔཎོ ཝིཡ ཛྷཱཡསཱིཏི.

ཨཐ བྱགྒྷོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༦༩.

‘‘ན མེ དཱཋཱ ན ཝིཛྫནྟི, བལཾ ཀཱཡེ སམོཧིཏཾ;

ཉཱཏཱི ཙ དིསྭཱན སཱམགྒཱི ཨེཀཏོ, ཏསྨཱ ཙ ཛྷཱཡཱམི ཝནམྷི ཨེཀཀོ.

༡༧༠.

‘‘ཨིམསྶུདཾ ཡནྟི དིསོདིསཾ པུརེ, བྷཡཊྚིཏཱ ལེཎགཝེསིནོ པུཐུ;

ཏེ དཱནི སངྒམྨ ཝསནྟི ཨེཀཏོ, ཡཏྠཊྛིཏཱ དུཔྤསཧཛྫ ཏེ མཡཱ.

༡༧༡.

‘‘པརིཎཱཡཀསམྤནྣཱ ¶ , སཧིཏཱ ཨེཀཝཱདིནོ;

ཏེ མཾ སམགྒཱ ཧིཾསེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ནེསཾ ན པཏྠཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ སཱམགྒཱི ཨེཀཏོཏི སཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨེཀཏོ ཋིཏེ. ཨིམསྶུདནྟི ཨིམེ སུདཾ མཡཱ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཨོལོཀིཏམཏྟཱཝ པུབྦེ དིསོདིསཾ གཙྪནྟི. པུཐཱུཏི ཝིསུཾ ཝིསུཾ. ཡཏྠཊྛིཏཱཏི ཡསྨིཾ བྷཱུམིབྷཱགེ ཋིཏཱ. པརིཎཱཡཀསམྤནྣཱཏི སེནཱནཱཡཀེན སམྤནྣཱ. ཏསྨཱ ནེསཾ ན པཏྠཡེཏི ཏེན ཀཱརཎེན ཨེཏེསཾ ན པཏྠེམི.

ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཀཱུཊཛཊིལོ ཏསྶ ཨུསྶཱཧཾ ཛནཡནྟོ གཱཐམཱཧ –

༡༧༢.

‘‘ཨེཀོཝ ཨིནྡོ ཨསུརེ ཛིནཱཏི, ཨེཀོཝ སེནོ ཧནྟི དིཛེ པསཡ྄ཧ;

ཨེཀོཝ བྱགྒྷོ མིགསངྒྷཔཏྟོ, ཝརཾ ཝརཾ ཧནྟི བལཉྷི ཏཱདིས’’ནྟི.

ཏཏྠ ¶ མིགསངྒྷཔཏྟོཏི མིགགཎཔཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝརཾ ཝརཾ མིགཾ ཧནྟི. བལཉྷི ཏཱདིསནྟི ཏཱདིསཉྷི ཏསྶ བལཾ.

ཨཐ བྱགྒྷོ གཱཐམཱཧ –

༡༧༣.

‘‘ན ཧེཝ ཨིནྡོ ན སེནོ, ནཔི བྱགྒྷོ མིགཱདྷིཔོ;

སམགྒེ སཧིཏེ ཉཱཏཱི, ན བྱགྒྷེ ཀུརུཏེ ཝསེ’’ཏི.

ཏཏྠ བྱགྒྷེཏི བྱགྒྷསདིསེ ཧུཏྭཱ སརཱིརཝིདྷཱུནནཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཋིཏེ ཝསེ ན ཀུརུཏེ, ཨཏྟནོ ཝསེ ཝཏྟཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

པུན ཛཊིལོ ཏཾ ཨུསྶཱཧེནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༡༧༤.

‘‘ཀུམྦྷཱིལཀཱ སཀུཎཀཱ, སངྒྷིནོ གཎཙཱརིནོ;

སམྨོདམཱནཱ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ, ཨུཔྤཏནྟི ཌཡནྟི ཙ.

༡༧༥.

‘‘ཏེསཉྩ ཌཡམཱནཱནཾ, ཨེཀེཏྠ ཨཔསཀྐཏི;

ཏཉྩ སེནོ ནིཏཱལེ༹ཏི, ཝེཡྻགྒྷིཡེཝ སཱ གཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀུམྦྷཱིལཀཱཏི ཨེཝཾནཱམཀཱ ཁུདྡཀསཀུཎཱ. ཨུཔྤཏནྟཱིཏི གོཙརཾ ཙརནྟཱ ཨུཔྤཏནྟི. ཌཡནྟི ཙཱཏི གོཙརཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟི. ཨེཀེཏྠ ཨཔསཀྐཏཱིཏི ཨེཀོ ཨེཏེསུ ཨོསཀྐིཏྭཱ ཝཱ ཨེཀཔསྶེན ཝཱ ཝིསུཾ གཙྪཏི. ནིཏཱལེ༹ཏཱིཏི པཧརིཏྭཱ གཎྷཱཏི. ཝེཡྻགྒྷིཡེཝ སཱ གཏཱིཏི བྱགྒྷཱནཾ ཨེསཱཏི ཝེཡྻགྒྷི, སམགྒཱནཾ གཙྪནྟཱནམྤི ཨེསཱ ཨེཝརཱུཔཱ གཏི བྱགྒྷཱནཾ གཏིཡེཝ ནཱམ ཧོཏི. ན ཧི སཀྐཱ སབྦེཧི ཨེཀཏོཝ གནྟུཾ, ཏསྨཱ ཡོ ཨེཝཾ ཏཏྠ ཨེཀོ གཙྪཏི, ཏཾ གཎྷཱཏི.

ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘བྱགྒྷརཱཛ ཏྭཾ ཨཏྟནོ བལཾ ན ཛཱནཱསི, མཱ བྷཱཡི, ཀེཝལཾ ཏྭཾ ནདིཏྭཱ པཀྑནྡ, དྭེ ཨེཀཏོ གཙྪནྟཱ ནཱམ ན བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧེསི ¶ . སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

༡༧༦.

‘‘ཨུསྶཱཧིཏོ ¶ ཛཊིལེན, ལུདྡེནཱམིསཙཀྑུནཱ;

དཱཋཱི དཱཋཱིསུ པཀྑནྟི, མཉྙམཱནོ ཡཐཱ པུརེ’’ཏི.

ཏཏྠ དཱཋཱིཏི སཡཾ དཱཋཱཝུདྷོ ཨིཏརེསུ དཱཋཱཝུདྷེསུ པཀྑནྡི. ཡཐཱ པུརེཏི ཡཐཱ པུབྦེ མཉྙཏི, ཏཐེཝ མཉྙམཱནོ.

སོ ཀིར གནྟྭཱ པབྦཏཏལེ ཏཱཝ ཨཊྛཱསི. སཱུཀརཱ ‘‘པུནཱགཏོ སཱམི, ཙོརོ’’ཏི ཏཙྪསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ ‘‘མཱ བྷཱཡཐཱ’’ཏི ཏེ ཨསྶཱསེཏྭཱ ཨུཊྛཱཡ དྭིནྣཾ ཨཱཝཱཊཱནཾ ཨནྟརེ པཱིཋཀཱཡ ཨཊྛཱསི. བྱགྒྷོ ཝེགཾ ཛནེཏྭཱ ཏཙྪསཱུཀརཾ སནྡྷཱཡ པཀྑནྡི. ཏཙྪསཱུཀརོ པརིཝཏྟིཏྭཱ པཙྪཱམུཁོ པུརིམཨཱཝཱཊེ པཏི. བྱགྒྷོ ཙ ཝེགཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ གནྟྭཱ སུཔྤཔབྦྷཱརེ ཨཱཝཱཊེ པཏིཏྭཱ པུཉྫཀིཏོཝ ཨཊྛཱསི. ཏཙྪསཱུཀརོ ཝེགེན ཨུཊྛཱཡ ཏསྶ ཨནྟརསཏྠིམྷི དཱཋཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཡཱཝ ཧདཡཱ ཕཱལེཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ མུཁེན ཌཾསིཏྭཱ བཧིཨཱཝཱཊེ པཱཏེཏྭཱ ‘‘གཎྷཐིམཾ དཱས’’ནྟི ཨཱཧ. པཋམཱགཏཱ ¶ ཨེཀཝཱརམེཝ ཏུཎྜོཏཱརཎམཏྟཾ ལབྷིཾསུ, པཙྪཱ ཨཱགཏཱ ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘བྱགྒྷམཾསཾ ནཱམ ཀཱིདིས’’ནྟི ཝདིཾསུ. ཏཙྪསཱུཀརོ ཨཱཝཱཊཱ ཨུཏྟརིཏྭཱ སཱུཀརེ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ན ཏུསྶཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱམི, ཨེཀོ ཏཱཝ བྱགྒྷོ གཧིཏོ, ཨཉྙོ པནེཀོ དསབྱགྒྷགྒྷནཀོ ཨཏྠཱི’’ཏི? ‘‘ཀོ ནཱམེསོ’’ཏི? ‘‘བྱགྒྷེན ཨཱབྷཏཱབྷཏམཾསཾ ཁཱདཀོ ཀཱུཊཛཊིལོ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨེཐ, གཎྷིསྶཱམ ན’’ནྟི ཏེཧི སདྡྷིཾ ཝེགེན པཀྑནྡི.

ཛཊིལོ ‘‘བྱགྒྷོ ཙིརཱཡཏཱི’’ཏི ཏསྶ ཨཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀེནྟོ བཧཱུ སཱུཀརེ ཨཱགཙྪནྟེ དིསྭཱ ‘‘ཨིམེ བྱགྒྷཾ མཱརེཏྭཱ མམ མཱརཎཏྠཱཡ ཨཱགཙྪནྟི མཉྙེ’’ཏི པལཱཡིཏྭཱ ཨེཀཾ ཨུདུམྦརརུཀྑཾ ཨབྷིརུཧི. སཱུཀརཱ ‘‘ཨེས རུཀྑཾ ཨཱརུལ༹ྷོ’’ཏི ཝདིཾསུ. ‘‘ཀིཾ རུཀྑ’’ནྟི. ‘‘ཨུདུམྦརརུཀྑ’’ནྟི. ‘‘ཏེན ཧི མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨིདཱནི ནཾ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི ཏརུཎསཱུཀརེ པཀྐོསིཏྭཱ རུཀྑམཱུལཏཱ ¶ པཾསུཾ ཨཔབྱཱུཧཱཔེསི, སཱུཀརཱིཧི མུཁཔཱུརཾ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱཔེསི, མཧཱདཱཋསཱུཀརེཧི སམནྟཱ མཱུལཱནི ཚིནྡཱཔེསི. ཨེཀཾ ཨུཛུཀཾ ཨོཏིཎྞམཱུལམེཝ ཨཊྛཱསི. ཏཏོ སེསསཱུཀརེ ‘‘ཏུམྷེ ཨཔེཐཱ’’ཏི ཨུསྶཱརེཏྭཱ ཛཎྞུཀེཧི པཏིཊྛཧིཏྭཱ དཱཋཱཡ མཱུལཾ པཧརི, ཕརསུནཱ པཧཊཾ ཝིཡ ཚིཛྫིཏྭཱ གཏཾ. རུཀྑོ པརིཝཏྟིཏྭཱ པཏི. ཏཾ ཀཱུཊཛཊིལཾ པཏནྟམེཝ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ མཾསཾ བྷཀྑེསུཾ. ཏཾ ཨཙྪརིཡཾ དིསྭཱ རུཀྑདེཝཏཱ གཱཐམཱཧ –

༡༧༧.

‘‘སཱདྷུ ¶ སམྦཧུལཱ ཉཱཏཱི, ཨཔི རུཀྑཱ ཨརཉྙཛཱ;

སཱུཀརེཧི སམགྒེཧི, བྱགྒྷོ ཨེཀཱཡནེ ཧཏོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨེཀཱཡནེ ཧཏོཏི ཨེཀགམནསྨིཾཡེཝ ཧཏོ.

ཨུབྷིནྣཾ པན ནེསཾ ཧཏབྷཱཝཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –

༡༧༨.

‘‘བྲཱཧྨཎཉྩེཝ བྱགྒྷཉྩ, ཨུབྷོ ཧནྟྭཱན སཱུཀརཱ;

ཨཱནནྡིནོ པམུདིཏཱ, མཧཱནཱདཾ པནཱདིསུ’’ནྟི.

པུན ¶ ཏཙྪསཱུཀརོ ཏེ པུཙྪི ‘‘ཨཉྙེཔི ཝོ ཨམིཏྟཱ ཨཏྠཱི’’ཏི? སཱུཀརཱ ‘‘ནཏྠི, སཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཏཾ ཨབྷིསིཉྩིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུདཀཾ པརིཡེསནྟཱ ཛཊིལསྶ པཱནཱིཡསངྑཾ དིསྭཱ ཏཾ དཀྑིཎཱཝཊྚཾ སངྑརཏནཾ པཱུརེཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨབྷིཧརིཏྭཱ ཏཙྪསཱུཀརཾ ཨུདུམྦརརུཀྑམཱུལེཡེཝ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ. ཨབྷིསེཀཨུདཀཾ ཨཱསིཏྟཾ, སཱུཀརིམེཝསྶ ཨགྒམཧེསིཾ ཀརིཾསུ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨུདུམྦརབྷདྡཔཱིཋེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎཱཝཊྚསངྑེན ཨབྷིསེཀཀརཎཾ པཝཏྟཾ. ཏམྤི ཨཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

༡༧༩.

‘‘ཏེ སུ ཨུདུམྦརམཱུལསྨིཾ, སཱུཀརཱ སུསམཱགཏཱ;

ཏཙྪཀཾ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ, ཏྭཾ ནོ རཱཛཱསི ཨིསྶརོ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏེ སཱུཏི ཏེ སཱུཀརཱ, སུ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ. ཨུདུམྦརམཱུལསྨིནྟི ཨུདུམྦརསྶ མཱུལེ.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དྷནུགྒཧཏིསྶཏྠེརོ ཡུདྡྷསཾཝིདཧནེ ཚེཀོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི ¶ – ‘‘ཏདཱ ཀཱུཊཛཊིལོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, ཏཙྪསཱུཀརོ དྷནུགྒཧཏིསྶོ, རུཀྑདེཝཏཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི.

ཏཙྪསཱུཀརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.

[༤༩༣] ༡༠. མཧཱཝཱཎིཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཝཱཎིཛཱ ¶ སམིཏིཾ ཀཏྭཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ སཱཝཏྠིཝཱསིནོ ཝཱཎིཛེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏེ ཀིར ཝོཧཱརཏྠཱཡ གཙྪནྟཱ སཏྠུ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སརཎེསུ ཙ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཡ ‘‘བྷནྟེ, སཙེ ཨརོགཱ ཨཱགམིསྶཱམ, པུན ཏུམྷཱཀཾ པཱདེ ཝནྡིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཉྩམཏྟེཧི སཀཊསཏེཧི ནིཀྑམིཏྭཱ ཀནྟཱརཾ པཏྭཱ མགྒཾ ཨསལླཀྑེཏྭཱ མགྒམཱུལ༹ྷཱ ནིརུདཀེ ནིརཱཧཱརེ ཨརཉྙེ ཝིཙརནྟཱ ཨེཀཾ ནཱགཔརིགྒཧིཏཾ ནིགྲོདྷརུཀྑཾ དིསྭཱ སཀཊཱནི མོཙེཏྭཱ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདིཾསུ. ཏེ ཏསྶ ཨུདཀཏིནྟཱནི ཝིཡ ནཱིལཱནི སིནིདྡྷཱནི པཏྟཱནི ཨུདཀཔུཎྞཱ ཝིཡ ཙ སཱཁཱ དིསྭཱ ཙིནྟཡིཾསུ ‘‘ཨིམསྨིཾ རུཀྑེ ཨུདཀཾ སཉྩརནྟཾ ཝིཡ པཉྙཱཡཏི, ཨིམསྶ པུརིམསཱཁཾ ཚིནྡཱམ, པཱནཱིཡཾ ནོ དསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐེཀོ ¶ རུཀྑཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ སཱཁཾ ཚིནྡི, ཏཏོ ཏཱལཀྑནྡྷཔྤམཱཎཱ ཨུདཀདྷཱརཱ པཝཏྟི. ཏེ ཏཏྠ ནྷཏྭཱ པིཝིཏྭཱ ཙ དཀྑིཎསཱཁཾ ཚིནྡིཾསུ, ཏཏོ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ ནིཀྑམི. ཏཾ བྷུཉྫིཏྭཱ པཙྪིམསཱཁཾ ཚིནྡིཾསུ, ཏཏོ ཨལངྐཏཨིཏྠིཡོ ནིཀྑམིཾསུ. ཏཱཧི སདྡྷིཾ ཨབྷིརམིཏྭཱ ཨུཏྟརསཱཁཾ ཚིནྡིཾསུ, ཏཏོ སཏྟ རཏནཱནི ནིཀྑམིཾསུ. ཏཱནི གཧེཏྭཱ པཉྩ སཀཊསཏཱནི པཱུརེཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ པཙྩཱགནྟྭཱ དྷནཾ གོཔེཏྭཱ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠཱ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ སཏྠཱརཾ ཝནྡིཏྭཱ པཱུཛེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ནིམནྟེཏྭཱ པུནདིཝསེ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིཾ དཱནེ ཨམྷཱཀཾ དྷནདཱཡིཀཱཡ རུཀྑདེཝཏཱཡ པཏྟིཾ དེམཱ’’ཏི པཏྟིཾ ཨདཾསུ. སཏྠཱ ནིཊྛིཏབྷཏྟཀིཙྩོ ‘‘ཀཏརརུཀྑདེཝཏཱཡ པཏྟིཾ དེཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཝཱཎིཛཱ ནིགྲོདྷརུཀྑེ དྷནསྶ ལདྡྷཱཀཱརཾ ཏཐཱགཏསྶཱརོཙེསུཾ. སཏྠཱ ‘‘ཏུམྷེ ཏཱཝ མཏྟཉྙུཏཱཡ ཏཎྷཱཝསིཀཱ ཨཧུཏྭཱ དྷནཾ ལབྷིཏྠ, པུབྦེ པན ཨམཏྟཉྙུཏཱཡ ཏཎྷཱཝསིཀཱ དྷནཉྩ ཛཱིཝིཏཉྩ ཝིཛཧིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིནགརེ ཏདེཝ པན ཀནྟཱརཾ སྭེཝ ནིགྲོདྷོ. ཝཱཎིཛཱ མགྒམཱུལ༹ྷཱ ཧུཏྭཱ ཏམེཝ ནིགྲོདྷཾ པསྶིཾསུ. ཏམཏྠཾ སཏྠཱ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཀཐེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༡༨༠.

‘‘ཝཱཎིཛཱ སམིཏིཾ ཀཏྭཱ, ནཱནཱརཊྛཏོ ཨཱགཏཱ;

དྷནཱཧརཱ པཀྐམིཾསུ, ཨེཀཾ ཀཏྭཱན གཱམཎིཾ.

༡༨༡.

‘‘ཏེ ཏཾ ཀནྟཱརམཱགམྨ, ཨཔྤབྷཀྑཾ ཨནོདཀཾ;

མཧཱནིགྲོདྷམདྡཀྑུཾ, སཱིཏཙྪཱཡཾ མནོརམཾ.

༡༨༢.

‘‘ཏེ ¶ ཙ ཏཏྠ ནིསཱིདིཏྭཱ, ཏསྶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཡཱ;

ཝཱཎིཛཱ སམཙིནྟེསུཾ, བཱལཱ མོཧེན པཱརུཏཱ.

༡༨༣.

‘‘ཨལླཱཡཏེ ཨཡཾ རུཀྑོ, ཨཔི ཝཱརཱིཝ སནྡཏི;

ཨིངྒྷསྶ པུརིམཾ སཱཁཾ, མཡཾ ཚིནྡཱམ ཝཱཎིཛཱ.

༡༨༤.

‘‘སཱ ཙ ཚིནྣཱཝ པགྒྷརི, ཨཙྪཾ ཝཱརིཾ ཨནཱཝིལཾ;

ཏེ ཏཏྠ ནྷཏྭཱ པིཝིཏྭཱ, ཡཱཝཏིཙྪིཾསུ ཝཱཎིཛཱ.

༡༨༥.

‘‘དུཏིཡཾ སམཙིནྟེསུཾ, བཱལཱ མོཧེན པཱརུཏཱ;

ཨིངྒྷསྶ དཀྑིཎཾ སཱཁཾ, མཡཾ ཚིནྡཱམ ཝཱཎིཛཱ.

༡༨༦.

‘‘སཱ ¶ ཙ ཚིནྣཱཝ པགྒྷརི, སཱལིམཾསོདནཾ བཧུཾ;

ཨཔྤོདཝཎྞེ ཀུམྨཱསེ, སིངྒིཾ ཝིདལསཱུཔིཡོ.

༡༨༧.

‘‘ཏེ ཏཏྠ བྷུཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ, ཡཱཝཏིཙྪིཾསུ ཝཱཎིཛཱ;

ཏཏིཡཾ སམཙིནྟེསུཾ, བཱལཱ མོཧེན པཱརུཏཱ;

ཨིངྒྷསྶ པཙྪིམཾ སཱཁཾ, མཡཾ ཚིནྡཱམ ཝཱཎིཛཱ.

༡༨༨.

‘‘སཱ ཙ ཚིནྣཱཝ པགྒྷརི, ནཱརིཡོ སམལངྐཏཱ;

ཝིཙིཏྲཝཏྠཱབྷརཎཱ, ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱ.

༡༨༩.

‘‘ཨཔི སུ ཝཱཎིཛཱ ཨེཀཱ, ནཱརིཡོ པཎྞཝཱིསཏི;

སམནྟཱ པརིཝཱརིཾསུ, ཏསྶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཡཱ;

ཏེ ཏཱཧི པརིཙཱརེཏྭཱ, ཡཱཝཏིཙྪིཾསུ ཝཱཎིཛཱ.

༡༩༠.

‘‘ཙཏུཏྠཾ ¶ སམཙིནྟེསུཾ, བཱལཱ མོཧེན པཱརུཏཱ;

ཨིངྒྷསྶ ཨུཏྟརཾ སཱཁཾ, མཡཾ ཚིནྡཱམ ཝཱཎིཛཱ.

༡༩༡.

‘‘སཱ ¶ ཙ ཚིནྣཱཝ པགྒྷརི, མུཏྟཱ ཝེལུ༹རིཡཱ བཧཱུ;

རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཉྩ, ཀུཏྟིཡོ པཊིཡཱནི ཙ.

༡༩༢.

‘‘ཀཱསིཀཱནི ཙ ཝཏྠཱནི, ཨུདྡིཡཱནི ཙ ཀམྦལཱ;

ཏེ ཏཏྠ བྷཱརེ བནྡྷིཏྭཱ, ཡཱཝཏིཙྪིཾསུ ཝཱཎིཛཱ.

༡༩༣.

‘‘པཉྩམཾ སམཙིནྟེསུཾ, བཱལཱ མོཧེན པཱརུཏཱ;

ཨིངྒྷསྶ མཱུལཾ ཚིནྡཱམ, ཨཔི བྷིཡྻོ ལབྷཱམསེ.

༡༩༤.

‘‘ཨཐུཊྛཧི སཏྠཝཱཧོ, ཡཱཙམཱནོ ཀཏཉྫལཱི;

ནིགྲོདྷོ ཀིཾ པརཛ྄ཛྷཏི, ཝཱཎིཛཱ བྷདྡམཏྠུ ཏེ.

༡༩༥.

‘‘ཝཱརིདཱ པུརིམཱ སཱཁཱ, ཨནྣཔཱནཉྩ དཀྑིཎཱ;

ནཱརིདཱ པཙྪིམཱ སཱཁཱ, སབྦཀཱམེ ཙ ཨུཏྟརཱ;

ནིགྲོདྷོ ཀིཾ པརཛ྄ཛྷཏི, ཝཱཎིཛཱ བྷདྡམཏྠུ ཏེ.

༡༩༦.

‘‘ཡསྶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཱཡ, ནིསཱིདེཡྻ སཡེཡྻ ཝཱ;

ན ཏསྶ སཱཁཾ བྷཉྫེཡྻ, མིཏྟདུབྦྷོ ཧི པཱཔཀོ.

༡༩༧.

‘‘ཏེ ཙ ཏསྶཱནཱདིཡིཏྭཱ, ཨེཀསྶ ཝཙནཾ བཧཱུ;

ནིསིཏཱཧི ཀུཋཱརཱིཧི, མཱུལཏོ ནཾ ཨུཔཀྐམུ’’ནྟི.

ཏཏྠ སམིཏིཾ ཀཏྭཱཏི བཱརཱཎསིཡཾ སམཱགམཾ ཀཏྭཱ, བཧཱུ ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. པཀྐམིཾསཱུཏི པཉྩཧི སཀཊསཏེཧི བཱརཱཎསེཡྻཀཾ བྷཎྜཾ ཨཱདཱཡ པཀྐམིཾསུ. གཱམཎིནྟི ཨེཀཾ པཉྙཝནྟཏརཾ སཏྠཝཱཧཾ ཀཏྭཱ ¶ . ཚཱཡཡཱཏི ཚཱཡཱཡ. ཨལླཱཡཏེཏི ཨུདཀབྷརིཏོ ཝིཡ ཨལློ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡཏི. ཚིནྣཱཝ པགྒྷརཱིཏི ཨེཀོ རུཀྑཱརོཧནཀུསལོ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཏཾ ཚིནྡི, སཱ ཚིནྣམཏྟཱཝ པགྒྷརཱིཏི དསྶེཏི. པརཏོཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཔྤོདཝཎྞེ ¶ ཀུམྨཱསེཏི ཨཔྤོདཀཔཱཡཱསསདིསེ ཀུམྨཱསེ. སིངྒིནྟི སིངྒིཝེརཱདིཀཾ ཨུཏྟརིབྷངྒཾ. ཝིདལསཱུཔིཡོཏི མུགྒསཱུཔཱདཡོ. ཝཱཎིཛཱ ཨེཀཱཏི ཨེཀེཀསྶ ཝཱཎིཛསྶ ཡཏྟཀཱ ཝཱཎིཛཱ ¶ , ཏེསུ ཨེཀེཀསྶ ཨེཀེཀཱཝ, སཏྠཝཱཧསྶ པན སནྟིཀེ པཉྩཝཱིསཏཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཝཱརིཾསཱུཏི པརིཝཱརེསུཾ. ཏཱཧི པན སདྡྷིཾཡེཝ ནཱགཱནུབྷཱཝེན སཱཎིཝིཏཱནསཡནཱདཱིནི པགྒྷརིཾསུ.

ཀུཏྟིཡོཏི ཧཏྠཏྠརཱདཡོ. པཊིཡཱནིཙཱཏི ཨུཎྞཱམཡཔཙྩཏྠརཎཱནི. ‘‘སེཏཀམྦལཱནཱི’’ཏིཔི ཝདནྟིཡེཝ. ཨུདྡིཡཱནི ཙ ཀམྦལཱཏི ཨུདྡིཡཱནི ནཱམ ཀམྦལཱ ཨཏྠི. ཏེ ཏཏྠ བྷཱརེ བནྡྷིཏྭཱཏི ཡཱཝཏཀཾ ཨིཙྪིཾསུ, ཏཱཝཏཀཾ གཧེཏྭཱ པཉྩ སཀཊསཏཱནི པཱུརེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཝཱཎིཛཱ བྷདྡམཏྠུ ཏེཏི ཨེཀེཀཾ ཝཱཎིཛཾ ཨཱལཔནྟོ ‘‘བྷདྡཾ ཏེ ཨཏྠཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ཨནྣཔཱནཉྩཱཏི ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ ཨདཱསི. སབྦཀཱམེ ཙཱཏི སབྦཀཱམེ ཙ ཨདཱསི. མིཏྟདུབྦྷོ ཧཱིཏི མིཏྟཱནཾ དུབྦྷནཔུརིསོ ཧི པཱཔཀོ ལཱམཀོ ནཱམ. ཨནཱདིཡིཏྭཱཏི ཏསྶ ཝཙནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ. ཨུཔཀྐམུནྟི མོཧཱཝ ཚིནྡིཏུཾ ཨཱརབྷིཾསུ.

ཨཐ ནེ ཚིནྡནཏྠཱཡ རུཀྑཾ ཨུཔགཏེ དིསྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ ཨེཏེསཾ པིཔཱསིཏཱནཾ པཱནཱིཡཾ དཱཔེསིཾ, ཏཏོ དིབྦབྷོཛནཾ, ཏཏོ སཡནཱདཱིནི ཙེཝ པརིཙཱརིཀཱ ཙ ནཱརིཡོ, ཏཏོ པཉྩསཏསཀཊཔཱུརཾ རཏནཾ, ཨིདཱནི པནིམེ ‘‘རུཀྑཾ མཱུལཏོ ཚིནྡིསྶཱམཱ’ཏི ཝདནྟི, ཨཏིཝིཡ ལུདྡྷཱ ཨིམེ, ཋཔེཏྭཱ སཏྠཝཱཧཾ ཨཝསེསེ མཱརེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སོ ‘‘ཨེཏྟཀཱ སནྣདྡྷཡོདྷཱ ནིཀྑམནྟུ, ཨེཏྟཀཱ དྷནུགྒཧཱ, ཨེཏྟཀཱ ཝམྨིནོ’’ཏི སེནཾ ཝིཙཱརེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ གཱཐམཱཧ –

༡༩༨.

‘‘ཏཏོ ནཱགཱ ནིཀྑམིཾསུ, སནྣདྡྷཱ པཎྞཝཱིསཏི;

དྷནུགྒཧཱནཾ ཏིསཏཱ, ཚསཧསྶཱ ཙ ཝམྨིནོ’’ཏི.

ཏཏྠ སནྣདྡྷཱཏི སུཝཎྞརཛཏཱདིཝམྨཀཝཙིཀཱ. དྷནུགྒཧཱནཾ ཏིསཏཱཏི མེཎྜཝིསཱཎདྷནུགྒཧཱནཾ ཏཱིཎི སཏཱནི. ཝམྨིནོཏི ཁེཊཀཕལཀཧཏྠཱ ཚསཧསྶཱ.

༡༩༩.

‘‘ཨེཏེ ¶ ¶ ཧནཐ བནྡྷཐ, མཱ ཝོ མུཉྩིཏྠ ཛཱིཝིཏཾ;

ཋཔེཏྭཱ སཏྠཝཱཧཾཝ, སབྦེ བྷསྨཾ ཀརོཐ ནེ’’ཏི. – ཨཡཾ ནཱགརཱཛེན ཝུཏྟགཱཐཱ;

ཏཏྠ མཱ ཝོ མུཉྩིཏྠ ཛཱིཝིཏནྟི ཀསྶཙི ཨེཀསྶཔི ཛཱིཝིཏཾ མཱ མུཉྩིཏྠ.

ནཱགཱ ¶ ཏཐཱ ཀཏྭཱ ཨཏྠརཎཱདཱིནི པཉྩསུ སཀཊསཏེསུ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཏྠཝཱཧཾ གཧེཏྭཱ སཡཾ ཏཱནི སཀཊཱནི པཱཛེནྟཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ སབྦཾ དྷནཾ ཏསྶ གེཧེ པཊིསཱམེཏྭཱ ཏཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨཏྟནོ ནཱགབྷཝནམེཝ གཏཱ. ཏམཏྠཾ ཝིདིཏྭཱ སཏྠཱ ཨོཝཱདཝསེན གཱཐཱདྭཡམཱཧ –

༢༠༠.

‘‘ཏསྨཱ ཧི པཎྜིཏོ པོསོ, སམྤསྶཾ ཨཏྠམཏྟནོ;

ལོབྷསྶ ན ཝསཾ གཙྪེ, ཧནེཡྻཱརིསཀཾ མནཾ.

༢༠༡.

‘‘ཨེཝམཱདཱིནཝཾ ཉཏྭཱ, ཏཎྷཱ དུཀྑསྶ སམྦྷཝཾ;

ཝཱིཏཏཎྷོ ཨནཱདཱནོ, སཏོ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཏསྨཱཏི ཡསྨཱ ལོབྷཝསིཀཱ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟཱ, སཏྠཝཱཧོ ཨུཏྟམསམྤཏྟིཾ, ཏསྨཱ. ཧནེཡྻཱརིསཀཾ མནནྟི ཨནྟོ ཨུཔྤཛྫམཱནཱནཾ ནཱནཱཝིདྷཱནཾ ལོབྷསཏྟཱུནཾ སནྟཀཾ མནཾ, ལོབྷསམྤཡུཏྟཙིཏྟཾ ཧནེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཝམཱདཱིནཝནྟི ཨེཝཾ ལོབྷེ ཨཱདཱིནཝཾ ཛཱནིཏྭཱ. ཏཎྷཱ དུཀྑསྶ སམྦྷཝནྟི ཛཱཏིཨཱདིདུཀྑསྶ ཏཎྷཱ སམྦྷཝོ, ཏཏོ ཨེཏཾ དུཀྑཾ ནིབྦཏྟཏི, ཨེཝཾ ཏཎྷཱཝ དུཀྑསྶ སམྦྷཝཾ ཉཏྭཱ ཝཱིཏཏཎྷོ ཏཎྷཱཨཱདཱནེན ཨནཱདཱནོ མགྒེན ཨཱགཏཱཡ སཏིཡཱ སཏོ ཧུཏྭཱ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ ཨིརིཡེཐ ཝཏྟེཐཱཏི ཨརཧཏྟེན དེསནཱཡ ཀཱུཊཾ གཎྷི.

ཨིམཉྩ པན དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཨུཔཱསཀཱ པུབྦེ ལོབྷཝསིཀཱ ཝཱཎིཛཱ མཧཱཝིནཱསཾ པཏྟཱ, ཏསྨཱ ལོབྷཝསིཀེན ན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཏེ ཝཱཎིཛཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏཱ. ཏདཱ ནཱགརཱཛཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, སཏྠཝཱཧོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

མཧཱཝཱཎིཛཛཱཏཀཝཎྞནཱ དསམཱ.

[༤༩༤] ༡༡. སཱདྷིནཛཱཏཀཝཎྞནཱ

ཨབྦྷུཏོ ¶ ¶ ཝཏ ལོཀསྨིནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཔོསཐིཀེ ཨུཔཱསཀེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏདཱ ཧི སཏྠཱ ‘‘ཨུཔཱསཀཱ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨཏྟནོ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ནིསྶཱཡ མནུསྶསརཱིརེནེཝ དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ ཙིརཾ ཝསིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ¶ མིཐིལཱཡཾ སཱདྷིནོ ནཱམ རཱཛཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. སོ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ ནགརམཛ྄ཛྷེ ནིཝེསནདྭཱརེ ཙཱཏི ཚ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརེཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨུནྣངྒལཾ ཀཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི, དེཝསིཀཾ ཚ སཏསཧསྶཱནི ཝཡཀརཎཾ གཙྪནྟི, པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑཏི, ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཏི. རཊྛཝཱསིནོཔི ཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ མཏམཏཱ དེཝནགརེཡེཝ ནིབྦཏྟིཾསུ. སུདྷམྨདེཝསབྷཾ པཱུརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ དེཝཱ རཉྙོ སཱིལཱདིགུཎམེཝ ཝཎྞཡནྟི. ཏཾ སུཏྭཱ སེསདེཝཱཔི རཱཛཱནཾ དཊྛུཀཱམཱ ཨཧེསུཾ. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏེསཾ མནཾ ཝིདིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘སཱདྷིནརཱཛཱནཾ དཊྛུཀཱམཏྠཱ’’ཏི. ‘‘ཨཱམ དེཝཱ’’ཏི. སོ མཱཏལིཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ ཏྭཾ ཝེཛཡནྟརཐཾ ཡོཛེཏྭཱ སཱདྷིནརཱཛཱནཾ ཨཱནེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ རཐཾ ཡོཛེཏྭཱ ཝིདེཧརཊྛཾ ཨགམཱསི, ཏདཱ པུཎྞམདིཝསོ ཧོཏི. མཱཏལི མནུསྶཱནཾ སཱཡམཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ གྷརདྭཱརེསུ སུཁཀཐཱཡ ནིསིནྣཀཱལེ ཙནྡམཎྜལེན སདྡྷིཾ རཐཾ པེསེསི. མནུསྶཱ ‘‘དྭེ ཙནྡཱ ཨུཊྛིཏཱ’’ཏི ཝདནྟཱ པུན ཙནྡམཎྜལཾ ཨོཧཱཡ རཐཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ནཱཡཾ ཙནྡོ, རཐོ ཨེསོ, དེཝཔུཏྟོ པཉྙཱཡཏི, ཀསྶེས ཨེཏཾ མནོམཡསིནྡྷཝཡུཏྟཾ དིབྦརཐཾ ཨཱནེཏི, ན ཨཉྙསྶ, ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ བྷཝིསྶཏི, རཱཛཱ ཧི ནོ དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ’’ཏི སོམནསྶཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཋིཏཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

༢༠༢.

‘‘ཨབྦྷུཏོ ཝཏ ལོཀསྨིཾ, ཨུཔྤཛྫི ལོམཧཾསནོ;

དིབྦོ རཐོ པཱཏུརཧུ, ཝེདེཧསྶ ཡསསྶིནོ’’ཏི.

ཏསྶཏྠོ ¶ – ཨབྦྷུཏོ ཝཏེས ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ, ལོཀསྨིཾ ལོམཧཾསནོ ཨུཔྤཛྫི, ཡསྶ དིབྦོ རཐོ པཱཏུརཧོསི ཝེདེཧསྶ ཡསསྶིནོཏི.

མཱཏལིཔི ¶ ཏཾ རཐཾ ཨཱནེཏྭཱ མནུསྶེསུ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེནྟེསུ ཏིཀྑཏྟུཾ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ རཉྙོ ནིཝེསནདྭཱརཾ གནྟྭཱ རཐཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ པཙྪཱབྷཱགེན སཱིཧཔཉྫརཨུམྨཱརེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱརོཧཎསཛྫཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིཝསཾ རཱཛཱཔི དཱནསཱལཱཡོ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན དཱནཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ དིཝསཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཨལངྐཏམཧཱཏལེ པཱཙཱིནསཱིཧཔཉྫརཱབྷིམུཁོ དྷམྨཡུཏྟཾ ཀཐེནྟོ ནིསིནྣོ ཧོཏི. ཨཐ ནཾ མཱཏལི རཐཱབྷིརུཧནཏྠཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཨགམཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༠༣.

‘‘དེཝཔུཏྟོ ¶ མཧིདྡྷིཀོ, མཱཏལི དེཝསཱརཐི;

ནིམནྟཡིཏྠ རཱཛཱནཾ, ཝེདེཧཾ མིཐིལགྒཧཾ.

༢༠༤.

‘‘ཨེཧིམཾ རཐམཱརུཡ྄ཧ, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི;

དེཝཱ དསྶནཀཱམཱ ཏེ, ཏཱཝཏིཾསཱ སཨིནྡཀཱ;

སརམཱནཱ ཧི ཏེ དེཝཱ, སུདྷམྨཱཡཾ སམཙྪརེ.

༢༠༥.

‘‘ཏཏོ ཙ རཱཛཱ སཱདྷིནོ, ཝེདེཧོ མིཐིལགྒཧོ;

སཧསྶཡུཏྟམཱརུཡ྄ཧ, ཨགཱ དེཝཱན སནྟིཀེ;

ཏཾ དེཝཱ པཊིནནྡིཾསུ, དིསྭཱ རཱཛཱནམཱགཏཾ.

༢༠༦.

‘‘སྭཱགཏཾ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཐོ ཏེ ཨདུརཱགཏཾ;

ནིསཱིད དཱནི རཱཛཱིསི, དེཝརཱཛསྶ སནྟིཀེ.

༢༠༧.

‘‘སཀྐོཔི པཊིནནྡིཏྠ, ཝེདེཧཾ མིཐིལགྒཧཾ;

ནིམནྟཡིཏྠ ཀཱམེཧི, ཨཱསནེན ཙ ཝཱསཝོ.

༢༠༨.

‘‘སཱདྷུ ཁོསི ཨནུཔྤཏྟོ, ཨཱཝཱསཾ ཝསཝཏྟིནཾ;

ཝས དེཝེསུ རཱཛཱིསི, སབྦཀཱམསམིདྡྷིསུ;

ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, བྷུཉྫ ཀཱམེ ཨམཱནུསེ’’ཏི.

ཏཏྠ སམཙྪརེཏི ཨཙྪནྟི. ཨགཱ དེཝཱན སནྟིཀེཏི དེཝཱནཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཏསྨིཉྷི རཐཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཋིཏེ རཐོ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི, སོ མཧཱཛནསྶ ཨོལོཀེནྟསྶེཝ ཨནྟརདྷཱཡི. མཱཏལི རཱཛཱནཾ དེཝལོཀཾ ནེསི ¶ . ཏཾ དིསྭཱ དེཝཏཱ ཙ སཀྐོ ཙ ཧཊྛཏུཊྛཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ¶ པཊིསནྠཱརཾ ཀརིཾསུ. ཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཏཾ དེཝཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ པཊིནནྡིཾསཱུཏི པུནཔྤུནཾ ནནྡིཾསུ. ཨཱསནེན ཙཱཏི རཱཛཱནཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ནིསཱིདཱ’’ཏི ཨཏྟནོ པཎྜུཀམྦལསིལཱསནེན ཙ ཀཱམེཧི ཙ ནིམནྟེསི, ཨུཔཌྜྷརཛྫཾ དཏྭཱ ཨེཀཱསནེ ནིསཱིདཱཔེསཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྠ སཀྐེན དེཝརཉྙཱ དསཡོཛནསཧསྶཾ དེཝནགརཾ ཨཌྜྷཏིཡཱ ཙ ཨཙྪརཱཀོཊིཡོ ཝེཛཡནྟཔཱསཱདཉྩ ¶ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ དིནྣཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟསྶ མནུསྶགཎནཱཡ སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི. ཏེནཏྟབྷཱཝེན དེཝལོཀེ ཝསནཀཾ པུཉྙཾ ཁཱིཎཾ, ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤནྣཱ, ཏསྨཱ སཀྐེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ གཱཐམཱཧ –

༢༠༩.

‘‘ཨཧཾ པུརེ སགྒགཏོ རམཱམི, ནཙྩེཧི གཱིཏེཧི ཙ ཝཱདིཏེཧི;

སོ དཱནི ཨཛྫ ན རམཱམི སགྒེ, ཨཱཡུཾ ནུ ཁཱིཎོ མརཎཾ ནུ སནྟིཀེ;

ཨུདཱཧུ མཱུལ༹ྷོསྨི ཛནིནྡསེཊྛཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཨཱཡུཾ ནུ ཁཱིཎོཏི ཀིཾ ནུ མམ སརསེན ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ཁཱིཎཾ, ཨུདཱཧུ ཨུཔཙྪེདཀཀམྨཝསེན མརཎཾ སནྟིཀེ ཛཱཏནྟི པུཙྪཏི. ཛནིནྡསེཊྛཱཏི ཛནིནྡཱནཾ དེཝཱནཾ སེཊྛ.

ཨཐ ནཾ སཀྐོ ཨཱཧ –

༢༡༠.

‘‘ན ཏཱཡུ ཁཱིཎཾ མརཎཉྩ དཱུརེ, ན ཙཱཔི མཱུལ༹ྷོ ནརཝཱིརསེཊྛ;

ཏུཡ྄ཧཉྩ པུཉྙཱནི པརིཏྟཀཱནི, ཡེསཾ ཝིཔཱཀཾ ཨིདྷ ཝེདཡིཏྠོ.

༢༡༡.

‘‘ཝས དེཝཱནུབྷཱཝེན, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི;

ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, བྷུཉྫ ཀཱམེ ཨམཱནུསེ’’ཏི.

ཏཏྠ ‘‘པརིཏྟཀཱནཱི’’ཏི ཨིདཾ ཏེན ཨཏྟབྷཱཝེན དེཝལོཀེ ཝིཔཱཀདཱཡཀཱནི པུཉྙཱནི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཨིཏརཱནི པནསྶ པུཉྙཱནི པཐཝིཡཾ པཾསུ ཝིཡ ཨཔྤམཱཎཱནི. ཝས དེཝཱནུབྷཱཝེནཱཏི ཨཧཾ ཏེ ཨཏྟནོ པུཉྙཱནི ¶ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ དསྶཱམི, མམཱནུབྷཱཝེན ཝསཱཏི ཏཾ སམསྶཱསེནྟོ ཨཱཧ.

ཨཐ ¶ ནཾ པཊིཀྑིཔནྟོ མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –

༢༡༢.

‘‘ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ ཡཱནཾ, ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ དྷནཾ;

ཨེཝཾསམྤདམེཝེཏཾ, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ.

༢༡༣.

‘‘ན ¶ ཙཱཧམེཏམིཙྪཱམི, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ;

སཡཾཀཏཱནི པུཉྙཱནི, ཏཾ མེ ཨཱཝེཎིཀཾ དྷནཾ.

༢༡༤.

‘‘སོཧཾ གནྟྭཱ མནུསྶེསུ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ;

དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཾཡམེན དམེན ཙ;

ཡཾ ཀཏྭཱ སུཁིཏོ ཧོཏི, ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱཏི ཡཾ པརེན དིནྣཏྟཱ ལབྦྷཏི, ཏཾ ཡཱཙིཏཀསདིསམེཝ ཧོཏི. ཡཱཙིཏཀཉྷི ཏུཊྛཀཱལེ དེནྟི, ཨཏུཊྛཀཱལེ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཎྷནྟཱིཏི ཝདཏི. སམཙརིཡཱཡཱཏི ཀཱཡཱདཱིཧི པཱཔསྶ ཨཀརཎེན. སཾཡམེནཱཏི སཱིལསཾཡམེན. དམེནཱཏི ཨིནྡྲིཡདམནེན. ཡཾ ཀཏྭཱཏི ཡཾ ཀརིཏྭཱ སུཁིཏོ ཙེཝ ཧོཏི ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤཏི, ཏཐཱརཱུཔམེཝ ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི.

ཨཐསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཀྐོ མཱཏལིཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ, ཏཱཏ, སཱདྷིནརཱཛཱནཾ མིཐིལཾ ནེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཨོཏཱརེཧཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. རཱཛཱ ཨུཡྻཱནེ ཙངྐམཏི. ཨཐ ནཾ ཨུཡྻཱནཔཱལོ དིསྭཱ པུཙྪིཏྭཱ གནྟྭཱ ནཱརདརཉྙོ ཨཱརོཙེསི. སོ རཉྙོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ པུརཏོ གནྟྭཱ ཨུཡྻཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཏསྶ ཙ མཡ྄ཧཉྩ དྭེ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཧཱི’’ཏི ཨུཡྻཱནཔཱལཾ ཨུཡྻོཛེསི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ པུཙྪི ‘‘ཀསྶ དྭེ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེསཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཀཾ ཏུམྷཱཀཾ, ཨེཀཾ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ’’ཏི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘ཀོ ཨཉྙོ སཏྟོ མམ སནྟིཀེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ པཱདེ ཋཔེསི. ནཱརདརཱཛཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. སོ ཀིརསྶ སཏྟམོ པནཏྟཱ. ཏདཱ ཀིར ཝསྶསཏཱཡུཀཀཱལོཝ ཧོཏི. མཧཱསཏྟོ པན ཨཏྟནོ པུཉྙབལེན ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེསི. སོ ནཱརདཾ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཝིཙརནྟོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

༢༡༥.

‘‘ཨིམཱནི ¶ ཏཱནི ཁེཏྟཱནི, ཨིམཾ ནིཀྑཾ སུཀུཎྜལཾ;

ཨིམཱ ཏཱ ཧརིཏཱནཱུཔཱ, ཨིམཱ ནཛྫོ སཝནྟིཡོ.

༢༡༦.

‘‘ཨིམཱ ¶ ཏཱ པོཀྑརཎཱི རམྨཱ, ཙཀྐཝཱཀཔཀཱུཛིཏཱ;

མནྡཱལཀེཧི སཉྪནྣཱ, པདུམུཔྤལཀེཧི ཙ;

ཡསྶིམཱནི མམཱཡིཾསུ, ཀིཾ ནུ ཏེ དིསཏཾ གཏཱ.

༢༡༧.

‘‘ཏཱནཱིདྷ ¶ ཁེཏྟཱནི སོ བྷཱུམིབྷཱགོ, ཏེཡེཝ ཨཱརཱམཝནཱུཔཙཱརཱ;

ཏམེཝ མཡ྄ཧཾ ཛནཏཾ ཨཔསྶཏོ, སུཉྙཾཝ མེ ནཱརད ཁཱཡཏེ དིསཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཁེཏྟཱནཱིཏི བྷཱུམིབྷཱགེ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨིམཾ ནིཀྑནྟི ཨིམཾ ཏཱདིསམེཝ ཨུདཀནིདྡྷམནཾ. སུཀུཎྜལནྟི སོབྷནེན མུསལཔཝེསནཀུཎྜལེན སམནྣཱགཏཾ. ཧརིཏཱནཱུཔཱཏི ཨུདཀནིདྡྷམནསྶ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ཧརིཏཏིཎསཉྪནྣཱ ཨནཱུཔབྷཱུམིཡོ. ཡསྶིམཱནི མམཱཡིཾསཱུཏི ཏཱཏ ནཱརད, ཡེ མམ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཙ ཨོརོདྷཱ ཙ ཨིམསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ མཧནྟེན ཡསེན མཡཱ སདྡྷིཾ ཝིཙརནྟཱ ཨིམཱནི ཋཱནཱནི མམཱཡིཾསུ པིཡཱཡིཾསུ, ཀཏརཾ ནུ ཏེ དིསཏཾ གཏཱ, ཀཏྠ ཏེ པེསིཏཱ. ཏཱནཱིདྷ ཁེཏྟཱནཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ ཏཱནེཝ ཨེཏཱནི ཨུཔརོཔནཀཝིརུཧནཊྛཱནཱནི. ཏེཡེཝ ཨཱརཱམཝནཱུཔཙཱརཱཏི ཨིམེ ཏེཡེཝ ཨཱརཱམཝནཱུཔཙཱརཱ, ཝིཧཱརབྷཱུམིཡོཏི ཨཏྠོ.

ཨཐ ནཾ ནཱརདོ ཨཱཧ – ‘‘དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ དེཝལོཀགཏཱནཾ ཨིདཱནི སཏྟ ཝསྶསཏཱནི, ཨཧཾ ཝོ སཏྟམོ པནཏྟཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཙ ཨོརོདྷཱ ཙ མརཎམུཁཾ པཏྟཱ, ཨིདཾ ཝོ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ རཛྫཾ, ཨནུབྷཝཐ ན’’ནྟི. རཱཛཱ ‘‘ཏཱཏ ནཱརད, ནཱཧཾ ཨིདྷཱགཙྪནྟོ རཛྫཏྠཱཡ ཨཱགཏོ, པུཉྙཀརཎཏྠཱཡམྷི ཨཱགཏོ, ཨཧཾ པུཉྙམེཝ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

༢༡༨.

‘‘དིཊྛཱ མཡཱ ཝིམཱནཱནི, ཨོབྷཱསེནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ;

སམྨུཁཱ དེཝརཱཛསྶ, ཏིདསཱནཉྩ སམྨུཁཱ.

༢༡༩.

‘‘ཝུཏྠཾ ¶ མེ བྷཝནཾ དིབྱཾ, བྷུཏྟཱ ཀཱམཱ ཨམཱནུསཱ;

ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིསུ.

༢༢༠.

‘‘སོཧཾ ཨེཏཱདིསཾ ཧིཏྭཱ, པུཉྙཱཡམྷི ཨིདྷཱགཏོ;

དྷམྨམེཝ ཙརིསྶཱམི, ནཱཧཾ རཛྫེན ཨཏྠིཀོ.

༢༢༡.

‘‘ཨདཎྜཱཝཙརཾ ¶ ¶ མགྒཾ, སམྨཱསམྦུདྡྷདེསིཏཾ;

ཏཾ མགྒཾ པཊིཔཛྫིསྶཾ, ཡེན གཙྪནྟི སུབྦཏཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཝུཏྠཾ མེ བྷཝནཾ དིབྱནྟི ཝེཛཡནྟཾ སནྡྷཱཡ ཨཱཧ. སོཧཾ ཨེཏཱདིསནྟི ཏཱཏ ནཱརད, སོཧཾ བུདྡྷཉཱཎེན ཨཔརིཙྪིནྡནཱིཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱམགུཎསམྤཏྟིཾ པཧཱཡ པུཉྙཀརཎཏྠཱཡ ཨིདྷཱགཏོ. ཨདཎྜཱཝཙརནྟི ཨདཎྜེཧི ནིཀྑིཏྟདཎྜཧཏྠེཧི ཨཝཙརིཏབྦཾ སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ. སུབྦཏཱཏི ཡེན མགྒེན སུབྦཏཱ སབྦཉྙུབུདྡྷཱ གཙྪནྟི, ཨཧམྤི ཨགཏཔུབྦཾ དིསཾ གནྟུཾ བོདྷིཏལེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏམེཝ མགྒཾ པཊིཔཛྫིསྶཱམཱིཏི.

ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ ཨིམཱ གཱཐཱཡོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སངྑིཔིཏྭཱ ཀཐེསི. ནཱརདོ པུནཔི ཨཱཧ – ‘‘རཛྫཾ, དེཝ, ཨནུསཱསཱ’’ཏི. ‘‘ཏཱཏ, ན མེ རཛྫེནཏྠོ, སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཝིགཏཾ དཱནཾ སཏྟཱཧེནེཝ དཱཏུཀཱམམྷཱི’’ཏི. ནཱརདོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཊིཡཱདེསི. རཱཛཱ སཏྟཱཧཾ དཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེཡེཝ ནིབྦཏྟི.

སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཝསིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ནཱམཱ’’ཏི དསྶེཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཔོསཐིཀེསུ ཨུཔཱསཀེསུ ཀེཙི སོཏཱཔཏྟིཕལེ, ཀེཙི སཀདཱགཱམིཕལེ, ཀེཙི ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏདཱ ནཱརདརཱཛཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, མཱཏལི ཨཱནནྡོ, སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ, སཱདྷིནརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི.

སཱདྷིནཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨེཀཱདསམཱ.

[༤༩༥] ༡༢. དསབྲཱཧྨཎཛཱཏཀཝཎྞནཱ

རཱཛཱ ¶ ཨཝོཙ ཝིདྷུརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨསདིསདཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏཾ ཨཊྛཀནིཔཱཏེ ཨཱདིཏྟཛཱཏཀེ (ཛཱ. ༡.༨.༦༩ ཨཱདཡོ) ཝིཏྠཱརིཏམེཝ. རཱཛཱ ཀིར ཏཾ དཱནཾ དདནྟོ སཏྠཱརཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི ཝིཙིནིཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ མཧཱཁཱིཎཱསཝཱནཾཡེཝ ཨདཱསི. ཨཐསྶ གུཎཀཐཾ ཀཐེནྟཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, རཱཛཱ ཨསདིསདཱནཾ དདནྟོ ཝིཙིནིཏྭཱ མཧཔྥལཊྛཱནེ ཨདཱསཱི’’ཏི དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ¶ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཀོསལརཱཛཱ ¶ མཱདིསསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཧུཏྭཱ ཝིཙེཡྻདཱནཾ དེཏི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེཔི ཝིཙེཡྻདཱནཾ ཨདཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.

ཨཏཱིཏེ ཀུརུརཊྛེ ཨིནྡཔཏྠནགརེ ཡུདྷིཊྛིལགོཏྟོ ཀོརབྱོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཏསྶ ཝིདྷུརོ ནཱམ ཨམཙྩོ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཨནུསཱསཏི. རཱཛཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཁོབྷེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ དེཏི. ཏཾ གཧེཏྭཱ བྷུཉྫནྟེསུ ཨེཀོཔི པཉྩསཱིལམཏྟཾ རཀྑནྟོ ནཱམ ནཏྠི, སབྦེ དུསྶཱིལཱཝ, དཱནཾ རཱཛཱནཾ ན ཏོསེཏི. རཱཛཱ ‘‘ཝིཙེཡྻདཱནཾ མཧཔྥལ’’ནྟི སཱིལཝནྟཱནཾ དཱཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཝིདྷུརཔཎྜིཏེན སདྡྷིཾ མནྟཡིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏཾ ཨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ –

༢༢༢.

‘‘རཱཛཱ ཨཝོཙ ཝིདྷུརཾ, དྷམྨཀཱམོ ཡུདྷིཊྛིལོ’’ཏི;

པརཏོ རཉྙོ ཙ ཝིདྷུརསྶ ཙ ཝཙནཔཊིཝཙནཾ ཧོཏི –

‘‘བྲཱཧྨཎེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༢༣.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༢༤.

‘‘དུལླབྷཱ བྲཱཧྨཎཱ དེཝ, སཱིལཝནྟོ བཧུསྶུཏཱ;

ཝིརཏཱ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ ཏེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ.

༢༢༥.

‘‘དས ¶ ཁལུ མཧཱརཱཛ, ཡཱ ཏཱ བྲཱཧྨཎཛཱཏིཡོ;

ཏེསཾ ཝིབྷངྒཾ ཝིཙཡཾ, ཝིཏྠཱརེན སུཎོཧི མེ.

༢༢༦.

‘‘པསིབྦཀེ གཧེཏྭཱན, པུཎྞེ མཱུལསྶ སཾཝུཏེ;

ཨོསདྷིཀཱཡོ གནྠེནྟི, ནྷཱཔཡནྟི ཛཔནྟི ཙ.

༢༢༧.

‘‘ཏིཀིཙྪཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༢༨.

‘‘ཨཔེཏཱ ¶ ¶ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༢༩.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༣༠.

‘‘ཀིངྐིཎིཀཱཡོ གཧེཏྭཱ, གྷོསེནྟི པུརཏོཔི ཏེ;

པེསནཱནིཔི གཙྪནྟི, རཐཙརིཡཱསུ སིཀྑརེ.

༢༣༡.

‘‘པརིཙཱརཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༣༢.

‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༣༣.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༣༤.

‘‘ཀམཎྜལུཾ གཧེཏྭཱན, ཝངྐདཎྜཉྩ བྲཱཧྨཎཱ;

པཙྩུཔེསྶནྟི རཱཛཱནོ, གཱམེསུ ནིགམེསུ ཙ;

ནཱདིནྣེ ཝུཊྛཧིསྶཱམ, གཱམམྷི ཝཱ ཝནམྷི ཝཱ.

༢༣༥.

‘‘ནིགྒཱཧཀསམཱ ¶ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༣༦.

‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༣༧.

‘‘ཝིརཏེ ¶ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༣༨.

‘‘པརཱུལ༹ྷཀཙྪནཁལོམཱ, པངྐདནྟཱ རཛསྶིརཱ;

ཨོཀིཎྞཱ རཛརེཎཱུཧི, ཡཱཙཀཱ ཝིཙརནྟི ཏེ.

༢༣༩.

‘‘ཁཱཎུགྷཱཏསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༤༠.

‘‘ཨཔེཏཱ ¶ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༤༡.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༤༢.

‘‘ཧརཱིཏཀཾ ཨཱམལཀཾ, ཨམྦཾ ཛམྦུཾ ཝིབྷཱིཏཀཾ;

ལབུཛཾ དནྟཔོཎཱནི, བེལུཝཱ བདརཱནི ཙ.

༢༤༣.

‘‘རཱཛཱཡཏནཾ ཨུཙྪུཔུཊཾ, དྷཱུམནེཏྟཾ མདྷུཨཉྫནཾ;

ཨུཙྩཱཝཙཱནི པཎིཡཱནི, ཝིཔཎེནྟི ཛནཱདྷིཔ.

༢༤༤.

‘‘ཝཱཎིཛཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༤༥.

‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༤༦.

‘‘ཝིརཏེ ¶ ¶ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༤༧.

‘‘ཀསིཝཱཎིཛྫཾ ཀཱརེནྟི, པོསཡནྟི ཨཛེལ༹ཀེ;

ཀུམཱརིཡོ པཝེཙྪནྟི, ཝིཝཱཧནྟཱཝཧནྟི ཙ.

༢༤༨.

‘‘སམཱ ཨམྦཊྛཝེསྶེཧི, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༤༩.

‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༥༠.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༥༡.

‘‘ནིཀྑིཏྟབྷིཀྑཾ ¶ བྷུཉྫནྟི, གཱམེསྭེཀེ པུརོཧིཏཱ;

བཧཱུ ཏེ པརིཔུཙྪནྟི, ཨཎྜཙྪེདཱ ནིལཉྪཀཱ.

༢༥༢.

‘‘པསཱུཔི ཏཏྠ ཧཉྙནྟི, མཧིཾསཱ སཱུཀརཱ ཨཛཱ;

གོགྷཱཏཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༥༣.

‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༥༤.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༥༥.

‘‘ཨསིཙམྨཾ ¶ གཧེཏྭཱན, ཁགྒཾ པགྒཡ྄ཧ བྲཱཧྨཎཱ;

ཝེསྶཔཐེསུ ཏིཊྛནྟི, སཏྠཾ ཨབྦཱཧཡནྟིཔི.

༢༥༦.

‘‘སམཱ གོཔནིསཱདེཧི, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༥༧.

‘‘ཨཔེཏཱ ¶ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༥༨.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༥༩.

‘‘ཨརཉྙེ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ, ཀུཊཱནི ཀཱརཡནྟི ཏེ;

སསབིལཱ༹རེ བཱདྷེནྟི, ཨཱགོདྷཱ མཙྪཀཙྪཔཾ.

༢༦༠.

‘‘ཏེ ལུདྡཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༦༡.

‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༦༢.

‘‘ཝིརཏེ ¶ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ.

༢༦༣.

‘‘ཨཉྙེ དྷནསྶ ཀཱམཱ ཧི, ཧེཊྛཱམཉྩེ པསཀྐིཏཱ;

རཱཛཱནོ ཨུཔརི ནྷཱཡནྟི, སོམཡཱགེ ཨུཔཊྛིཏེ.

༢༦༤.

‘‘མལམཛྫཀསམཱ ¶ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ.

༢༦༥.

‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)

ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ;

ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.

༢༦༦.

‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ;

དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལ’’ནྟི.

ཏཏྠ སཱིལཝནྟེཏི མགྒེནཱགཏསཱིལེ. བཧུསྶུཏེཏི པཊིཝེདྷབཧུསྶུཏེ. དཀྑིཎནྟི དཱནཾ. ཡེ ཏེཏི ཡེ དྷམྨིཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཏཝ དཱནཾ ¶ བྷུཉྫེཡྻུཾ, ཏེ དུལླབྷཱ. བྲཱཧྨཎཛཱཏིཡོཏི བྲཱཧྨཎཀུལཱནི. ཏེསཾ ཝིབྷངྒཾ ཝིཙཡནྟི ཏེསཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཝིབྷངྒཾ མམ པཉྙཱཡ ཝིཙིཏབྷཱཝཾ ཝིཏྠཱརེན སུཎོཧི. སཾཝུཏེཏི བདྡྷམུཁེ. ཨོསདྷིཀཱཡོ གནྠེནྟཱིཏི ‘‘ཨིདཾ ཨིམསྶ རོགསྶ བྷེསཛྫཾ, ཨིདཾ ཨིམསྶ རོགསྶ བྷེསཛྫ’’ནྟི ཨེཝཾ སིལོཀེ བནྡྷིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ དེནྟི. ནྷཱཔཡནྟཱིཏི ནཧཱཔནཾ ནཱམ ཀརོནྟི. ཛཔནྟི ཙཱཏི བྷཱུཏཝིཛྫཾ པརིཝཏྟེནྟི. ཏིཀིཙྪཀསམཱཏི ཝེཛྫསདིསཱ. ཏེཔི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཏེཔི ‘‘བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ མཡཾ, ཨབྲཱཧྨཎཱ ཝཱ’’ཏི ཨཛཱནིཏྭཱ ཝེཛྫཀམྨེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཱ ཝོཧཱརེན ‘‘བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཨཀྑཱཏཱ ཏེཏི ཨིམེ ཏེ མཡཱ ཝེཛྫབྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ཨཀྑཱཏཱ. ནིཔཏཱམསེཏི ཝདེཧི དཱནི, ཀིཾ ཏཱདིསེ བྲཱཧྨཎེ ནིཔཏཱམ, ནིམནྟནཏྠཱཡ ཨུཔསངྐམཱམ, ཨཏྠི ཏེ ཨེཏེཧི ཨཏྠོཏི པུཙྪཏི. བྲཧྨཉྙཱཏི བྲཱཧྨཎདྷམྨཏོ. ན ཏེ ཝུཙྩནྟཱིཏི ཏེ བཱཧིཏཔཱཔཏཱཡ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ན ཝུཙྩནྟི.

ཀིངྐིཎིཀཱཡོཏི མཧཱརཱཛ, ཨཔརེཔི བྲཱཧྨཎཱ ཨཏྟནོ བྲཱཧྨཎདྷམྨཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཛཱིཝིཀཏྠཱཡ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱནཾ པུརཏོ ཀཾསཏཱལེ༹ གཧེཏྭཱ ཝཱདེནྟཱ གཱཡནྟཱ གཙྪནྟི. པེསནཱནིཔཱིཏི དཱསཀམྨཀརཱ ཝིཡ པེསནཱནིཔི གཙྪནྟི. རཐཙརིཡཱསཱུཏི རཐསིཔྤཾ སིཀྑནྟི. པརིཙཱརཀསམཱཏི དཱསཀམྨཀརསདིསཱ. ཝངྐདཎྜནྟི ¶ ཝངྐདཎྜཀཊྛཾ. པཙྩུཔེསྶནྟི རཱཛཱནོཏི རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟེ པཊིཙྩ ཨཱགམྨ སནྡྷཱཡ ཨུཔསེཝནྟི. གཱམེསུ ནིགམེསུ ཙཱཏི ཏེསཾ ནིཝེསནདྭཱརེ ནིསཱིདནྟི. ནིགྒཱཧཀསམཱཏི ནིགྒཧཀཱརཀེཧི བལིསཱདྷཀརཱཛཔུརིསེཧི སམཱ. ཡཐཱ ཏེ པུརིསཱ ‘‘ཨགྒཧེཏྭཱ ན གམིསྶཱམཱ’’ཏི ནིགྒཧཾ ཀཏྭཱ གཎྷནྟིཡེཝ, ཏཐཱ ‘‘གཱམེ ཝཱ ¶ ཝནེ ཝཱ ཨལདྡྷཱ མརནྟཱཔི ན ཝུཊྛཧིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུཔཝསནྟི. ཏེཔཱིཏི ཏེཔི བལིསཱདྷཀསདིསཱ པཱཔདྷམྨཱ.

རཛརེཎཱུཧཱིཏི རཛེཧི ཙ པཾསཱུཧི ཙ ཨོཀིཎྞཱ. ཡཱཙཀཱཏི དྷནཡཱཙཀཱ. ཁཱཎུགྷཱཏསམཱཏི མལཱིནསརཱིརཏཱཡ ཛྷཱམཁེཏྟེ ཁཱཎུགྷཱཏཀེཧི བྷཱུམིཾ ཁཎིཏྭཱ ཛྷཱམཁཱཎུཀཨུདྡྷརཎཀམནུསྶེཧི སམཱནཱ, ‘‘ཨགྒཧེཏྭཱ ན གམིསྶཱམཱ’’ཏི ནིཙྩལབྷཱཝེན ཋིཏཏྟཱ ནིཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཝཏིཁཱཎུཀཱ ཝིཡཱཏིཔི ཨཏྠོ. ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ཏཐཱ ལདྡྷཾ དྷནཾ ཝཌྜྷིཡཱ པཡོཛེཏྭཱ པུན ཏཐེཝ ཋིཏཏྟཱ དུསྶཱིལཱ བྲཱཧྨཎཱ.

ཨུཙྪུཔུཊནྟི ¶ ཨུཙྪུཉྩེཝ ཕཱཎིཏཔུཊཉྩ. མདྷུཨཉྫནནྟི མདྷུཉྩེཝ ཨཉྫནཉྩ. ཨུཙྩཱཝཙཱནཱིཏི མཧགྒྷཨཔྤགྒྷཱནི. པཎིཡཱནཱིཏི བྷཎྜཱནི. ཝིཔཎེནྟཱིཏི ཝིཀྐིཎནྟི. ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ཨིམཱནི ཨེཏྟཀཱནི ཝིཀྐིཎིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཀཔྤཀཱ ཝཱཎིཛཀབྲཱཧྨཎཱ. པོསཡནྟཱིཏི གོརསཝིཀྐཡེན ཛཱིཝིཀཀཔྤནཏྠཾ པོསེནྟི. པཝེཙྪནྟཱིཏི ཨཏྟནོ དྷཱིཏརོ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ གཧེཏྭཱ པརེསཾ དེནྟི. ཏེ ཨེཝཾ པརེསཾ དདམཱནཱ ཝིཝཱཧནྟི ནཱམ, ཨཏྟནོ པུཏྟཱནཾ ཨཏྠཱཡ གཎྷམཱནཱ ཨཱཝཱཧནྟི ནཱམ. ཨམྦཊྛཝེསྶེཧཱིཏི ཀུཊུམྦིཀེཧི ཙེཝ གཧཔཏཱིཧི ཙ སམཱ, ཏེཔི ཝོཧཱརཝསེན ‘‘བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི.

ནིཀྑིཏྟབྷིཀྑནྟི གཱམཔུརོཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ནིབདྡྷབྷིཀྑཾ. བཧཱུ ཏེཏི བཧཱུ ཛནཱ ཨེཏེ གཱམཔུརོཧིཏེ ནཀྑཏྟམུཧུཏྟམངྒལཱནི པུཙྪནྟི. ཨཎྜཙྪེདཱ ནིལཉྪཀཱཏི བྷཏིཾ གཧེཏྭཱ བལིབདྡཱནཾ ཨཎྜཙྪེདཀཱ ཙེཝ ཏིསཱུལཱདིཨངྐཀརཎེན ལཉྪཀཱ ཙ, ལཀྑཎཀཱརཀཱཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠཱཏི ཏེསཾ གཱམཔུརོཧིཏཱནཾ གེཧེསུ མཾསཝིཀྐིཎནཏྠཾ ཨེཏེ པསུཨཱདཡོཔི ཧཉྙནྟི. ཏེཔཱིཏི ཏེཔི གོགྷཱཏཀསམཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི.

ཨསིཙམྨནྟི ཨསིལཊྛིཉྩེཝ ཀཎྜཝཱརཎཉྩ. ཝེསྶཔཐེསཱུཏི ཝཱཎིཛཱནཾ གམནམགྒེསུ. སཏྠཾ ཨབྦཱཧཡནྟཱིཏི སཏྠཝཱཧཱནཾ ཧཏྠཏོ སཏམྤི སཧསྶམྤི གཧེཏྭཱ སཏྠེ ཙོརཱཊཝིཾ ཨཏིབཱཧེནྟི. གོཔནིསཱདེཧཱིཏི གོཔཱལཀེཧི ཙེཝ ནིསཱདེཧི ཙ གཱམགྷཱཏཀཙོརེཧི སམཱཏི ཝུཏྟཾ. ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ཨེཝརཱུཔཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི. ཀུཊཱནི ཀཱརཡནྟི ཏེཏི ཀཱུཊཔཱསཱདཱིནི རོཔེནྟི. སསབིལཱ༹རེཏི སསེ ཙེཝ བིལཱ༹རེ ཙ. ཨེཏེན ཐལཙརེ མིགེ དསྶེཏི. ཨཱགོདྷཱ མཙྪཀཙྪཔནྟི ཐལཛེསུ ཏཱཝ ཨཱགོདྷཏོ མཧནྟེ ཙ ཁུདྡཀེ ཙ པཱཎཡོ བཱདྷེནྟི མཱརེནྟི, ཛལཛེསུ མཙྪཀཙྪཔེ. ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ལུདྡཀསམཱ ¶ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི.

ཨཉྙེ ¶ དྷནསྶ ཀཱམཱ ཧཱིཏི ཨཔརེ བྲཱཧྨཎཱ དྷནཾ པཏྠེནྟཱ. ཧེཊྛཱམཉྩེ པསཀྐིཏཱཏི ‘‘ཀལིཔཝཱཧཀམྨཾ ཀཱརེསྶཱམཱ’’ཏི རཏནམཡཾ མཉྩཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏསྶ ཧེཊྛཱ ནིཔནྣཱ ཨཙྪནྟི. ཨཐ ནེསཾ སོམཡཱགེ ཨུཔཊྛིཏེ རཱཛཱནོ ཨུཔརི ནཧཱཡནྟི, ཏེ ཀིར སོམཡཱགེ ནིཊྛིཏེ ཨཱགནྟྭཱ ¶ ཏསྨིཾ མཉྩེ ནིསཱིདནྟི. ཨཐ ནེ ཨཉྙེ བྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཀལིཾ པཝཱཧེསྶཱམཱ’’ཏི ནཧཱཔེནྟི. རཏནམཉྩོ ཙེཝ རཉྙོ རཱཛཱལངྐཱརོ ཙ སབྦོ ཧེཊྛཱམཉྩེ ནིཔནྣསྶེཝ ཧོཏི. ཏེཔཱིཏི ཏེཔི མལམཛྫཀེཧི ནཧཱཔིཏེཧི སདིསཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི.