📜
ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ
ཁུདྡཀནིཀཱཡེ
ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ
(སཏྟམོ བྷཱགོ)
༢༢. མཧཱནིཔཱཏོ
[༥༤༣] ༦. བྷཱུརིདཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ
ནགརཀཎྜཾ
ཡཾ ¶ ¶ ¶ ཀིཉྩི རཏནཾ ཨཏྠཱིཏི ཨིདཾ སཏྠཱ སཱཝཏྠིཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཔོསཐིཀེ ཨུཔཱསཀེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏེ ཀིར ཨུཔོསཐདིཝསེ པཱཏོཝ ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཱཡ དཱནཾ དཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ གནྡྷམཱལཱདིཧཏྠཱ ཛེཏཝནཾ གནྟྭཱ དྷམྨསྶཝནཝེལཱཡ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ དྷམྨསབྷཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨལངྐཏབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨོལོཀེཏྭཱ བྷིཀྑུཨཱདཱིསུ ¶ པན ཡེ ¶ ཨཱརབྦྷ དྷམྨཀཐཱ སམུཊྛཱཏི, ཏེཧི སདྡྷིཾ ཏཐཱགཏཱ སལླཔནྟི, ཏསྨཱ ཨཛྫ ཨུཔཱསཀེ ཨཱརབྦྷ པུབྦཙརིཡཔྤཊིསཾཡུཏྟཱ དྷམྨཀཐཱ སམུཊྛཧིསྶཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཨུཔཱསཀེཧི སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ‘‘ཨུཔོསཐིཀཏྠ, ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི ཨུཔཱསཀེ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱདྷུ, ཨུཔཱསཀཱ, ཀལྱཱཎཾ ཝོ ཀཏཾ, ཨཔིཙ ཨནཙྪརིཡཾ ཁོ པནེཏཾ, ཡཾ ཏུམྷེ མཱདིསཾ བུདྡྷཾ ཨོཝཱདདཱཡཀཾ ཨཱཙརིཡཾ ལབྷནྟཱ ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱཐ. པོརཱཎཔཎྜིཏཱ པན ཨནཱཙརིཡཀཱཔི མཧནྟཾ ཡསཾ པཧཱཡ ཨུཔོསཐཾ ཀརིཾསུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.
ཨཏཱིཏེ ¶ བཱརཱཎསིཡཾ བྲཧྨདཏྟོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ པུཏྟསྶ ཨུཔརཛྫཾ དཏྭཱ ཏསྶ མཧནྟཾ ཡསཾ དིསྭཱ ‘‘རཛྫམྤི མེ གཎྷེཡྻཱ’’ཏི ཨུཔྤནྣཱསངྐོ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡཏྠ ཏེ རུཙྩཏི, ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ མམ ཨཙྩཡེན ཀུལསནྟཀཾ རཛྫཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཡམུནཾ གནྟྭཱ ཡམུནཱཡ ཙ སམུདྡསྶ ཙ པབྦཏསྶ ཙ ཨནྟརེ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརོ པཊིཝསཏི. ཏདཱ སམུདྡསྶ ཧེཊྛིམེ ནཱགབྷཝནེ ཨེཀཱ མཏཔཏིཀཱ ནཱགམཱཎཝིཀཱ ཨཉྙཱསཾ སཔཏིཀཱནཾ ཡསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཀིལེསཾ ནིསྶཱཡ ནཱགབྷཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ སམུདྡཏཱིརེ ཝིཙརནྟཱི རཱཛཔུཏྟསྶ པདཝལཉྫཾ དིསྭཱ པདཱནུསཱརེན གནྟྭཱ ཏཾ པཎྞསཱལཾ ཨདྡས. ཏདཱ རཱཛཔུཏྟོ ཕལཱཕལཏྠཱཡ གཏོ ཧོཏི. སཱ པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ཀཊྛཏྠརཎཉྩེཝ སེསཔརིཀྑཱརེ ཙ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིདཾ ཨེཀསྶ པབྦཛིཏསྶ ཝསནཊྛཱནཾ, ཝཱིམཾསིསྶཱམི ནཾ ‘སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏོ ནུ ཁོ ནོ’ཏི, སཙེ ཧི སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏོ བྷཝིསྶཏི ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོ, ན མེ ཨལངྐཏསཡནཾ སཱདིཡིསྶཏི. སཙེ ཀཱམཱབྷིརཏོ བྷཝིསྶཏི, ན སདྡྷཱཔབྦཛིཏོ, མམ སཡནསྨིཾཡེཝ ནིཔཛྫིསྶཏི. ཨཐ ནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱམིཀཾ ཀཏྭཱ ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི. སཱ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ དིབྦཔུཔྥཱནི ཙེཝ དིབྦགནྡྷེ ཙ ཨཱཧརིཏྭཱ དིབྦཔུཔྥསཡནཾ སཛྫེཏྭཱ པཎྞསཱལཱཡཾ པུཔྥཱུཔཧཱརཾ ཀཏྭཱ གནྡྷཙུཎྞཾ ཝིཀིརིཏྭཱ པཎྞསཱལཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ནཱགབྷཝནམེཝ གཏཱ.
རཱཛཔུཏྟོ སཱཡནྷསམཡཾ ཨཱགནྟྭཱ པཎྞསཱལཾ པཝིཊྛོ ཏཾ པཝཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཨིམཾ སཡནཾ སཛྫིཏ’’ནྟི ¶ ཕལཱཕལཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ‘‘ཨཧོ སུགནྡྷཱནི པུཔྥཱནི, མནཱཔཾ ཝཏ ཀཏྭཱ སཡནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི ན སདྡྷཱཔབྦཛིཏབྷཱཝེན སོམནསྶཛཱཏོ པུཔྥསཡནེ པརིཝཏྟིཏྭཱ ནིཔནྣོ ནིདྡཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ པུནདིཝསེ སཱུརིཡུགྒམནེ ཨུཊྛཱཡ པཎྞསཱལཾ ཨསམྨཛྫིཏྭཱ ཕལཱཕལཏྠཱཡ ཨགམཱསི. ནཱགམཱཎཝིཀཱ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨཱགནྟྭཱ མིལཱཏཱནི པུཔྥཱནི དིསྭཱ ‘‘ཀཱམཱདྷིམུཏྟོ ཨེས, ན སདྡྷཱཔབྦཛིཏོ, སཀྐཱ ནཾ གཎྷིཏུ’’ནྟི ཉཏྭཱ པུརཱཎཔུཔྥཱནི ནཱིཧརིཏྭཱ ¶ ཨཉྙཱནི པུཔྥཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཐེཝ ནཝཔུཔྥསཡནཾ སཛྫེཏྭཱ པཎྞསཱལཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཙངྐམེ པུཔྥཱནི ཝིཀིརིཏྭཱ ནཱགབྷཝནམེཝ གཏཱ. སོ ཏཾ དིཝསམྤི པུཔྥསཡནེ ¶ སཡིཏྭཱ པུནདིཝསེ ཙིནྟེསི ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨིམཾ པཎྞསཱལཾ ཨལངྐརོཏཱི’’ཏི? སོ ཕལཱཕལཏྠཱཡ ཨགནྟྭཱ པཎྞསཱལཏོ ཨཝིདཱུརེ པཊིཙྪནྣོ ཨཊྛཱསི. ཨིཏརཱཔི བཧཱུ གནྡྷེ ཙེཝ པུཔྥཱནི ཙ ཨཱདཱཡ ཨསྶམཔདཾ ཨགམཱསི. རཱཛཔུཏྟོ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཾ ནཱགམཱཎཝིཀཾ དིསྭཱཝ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཨཏྟཱནཾ ཨདསྶེཏྭཱ ཏསྶཱ པཎྞསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ སཡནཾ སཛྫནཀཱལེ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཀཱསི ཏྭ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ཨཧཾ ནཱགམཱཎཝིཀཱ, སཱམཱི’’ཏི. ‘‘སསཱམིཀཱ ཨསྶཱམིཀཱསཱི’’ཏི. ‘‘སཱམི, ཨཧཾ པུབྦེ སསཱམིཀཱ, ཨིདཱནི པན ཨསྶཱམིཀཱ ཝིདྷཝཱ’’. ‘‘ཏྭཾ པན ཀཏྠ ཝཱསིཀོསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཧཾ བཱརཱཎསིརཉྙོ པུཏྟོ བྲཧྨདཏྟཀུམཱརོ ནཱམ’’. ‘‘ཏྭཾ ནཱགབྷཝནཾ པཧཱཡ ཀསྨཱ ཨིདྷ ཝིཙརསཱི’’ཏི? ‘‘སཱམི, ཨཧཾ ཏཏྠ སསཱམིཀཱནཾ ནཱགམཱཎཝིཀཱནཾ ཡསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཀིལེསཾ ནིསྶཱཡ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ ཏཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱམིཀཾ པརིཡེསནྟཱི ཝིཙརཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི བྷདྡེ, སཱདྷུ, ཨཧམྤི ན སདྡྷཱཡ པབྦཛིཏོ, པིཏརཱ པན མེ ནཱིཧརིཏཏྟཱ ཨིདྷ ཝསཱམི, ཏྭཾ མཱ ཙིནྟཡི, ཨཧཾ ཏེ སཱམིཀོ བྷཝིསྶཱམི, ཨུབྷོཔི ཨིདྷ སམགྒཝཱསཾ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི. སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏེ ཨུབྷོཔི ཏཏྠེཝ སམགྒཝཱསཾ ཝསིཾསུ. སཱ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན མཧཱརཧཾ གེཧཾ མཱཔེཏྭཱ མཧཱརཧཾ པལླངྐཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སཡནཾ པཉྙཔེསི. ཏཏོ པཊྛཱཡ མཱུལཕལཱཕལཾ ན ཁཱདི, དིབྦཨནྣཔཱནམེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི.
ཨཔརབྷཱགེ ནཱགམཱཎཝིཀཱ གབྦྷཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, སཱགརཏཱིརེ ཛཱཏཏྟཱ ཏསྶ ‘‘སཱགརབྲཧྨདཏྟོ’’ཏི ནཱམཾ ¶ ཀརིཾསུ. ཏསྶ པདསཱ གམནཀཱལེ ནཱགམཱཎཝིཀཱ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶཱ སམུདྡཏཱིརེ ཛཱཏཏྟཱ ‘‘སམུདྡཛཱ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨཐེཀོ བཱརཱཎསིཝཱསིཀོ ཝནཙརཀོ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརོ རཱཛཔུཏྟཾ སཉྫཱནིཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨིདྷ ཝསནབྷཱཝཾ རཱཛཀུལསྶ ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ནགརཾ ཨགམཱསི. ཏདཱ རཱཛཱ ཀཱལམཀཱསི. ཨམཙྩཱ ཏསྶ སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨརཱཛཀཾ རཛྫཾ ནཱམ ན སཎྛཱཏི, རཱཛཔུཏྟསྶ ཝསནཊྛཱནཾ ཝཱ ཨཏྠིབྷཱཝཾ ཝཱ ན ཛཱནཱམ, ཕུསྶརཐཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ རཱཛཱནཾ གཎྷིསྶཱམཱ’’ཏི མནྟཡིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཝནཙརཀོ ནགརཾ པཏྭཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨམཙྩཱནཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨཧཾ རཱཛཔུཏྟསྶ སནྟིཀེ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ ¶ དིཝསེ ཝསིཏྭཱ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. ཨམཙྩཱ ཏསྶ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཏེན མགྒནཱཡཀེན སདྡྷིཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀཏཔཊིསནྠཱརཱ རཉྙོ ཀཱལཀཏབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘དེཝ, རཛྫཾ པཊིཔཛྫཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ.
སོ ¶ ‘‘ནཱགམཱཎཝིཀཱཡ ཙིཏྟཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, པིཏཱ མེ ཀཱལཀཏོ, ཨམཙྩཱ མཡ྄ཧཾ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏུཾ ཨཱགཏཱ, གཙྪཱམ, བྷདྡེ, ཨུབྷོཔི དྭཱདསཡོཛནིཀཱཡ བཱརཱཎསིཡཱ རཛྫཾ ཀཱརེསྶཱམ, ཏྭཾ སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠིསཧསྶཱནཾ ཛེཊྛིཀཱ བྷཝིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱམི, ན སཀྐཱ མཡཱ གནྟུ’’ནྟི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ’’ཏི? ‘‘མཡཾ གྷོརཝིསཱ ཁིཔྤཀོཔཱ ཨཔྤམཏྟཀེནཔི ཀུཛ྄ཛྷཱམ, སཔཏྟིརོསོ ཙ ནཱམ བྷཱརིཡོ. སཙཱཧཾ ཀིཉྩི དིསྭཱ ཝཱ སུཏྭཱ ཝཱ ཀུདྡྷཱ ཨོལོཀེསྶཱམི, བྷསྨཱམུཊྛི ཝིཡ ཝིཔྤཀིརིསྶཏི. ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ན སཀྐཱ མཡཱ གནྟུ’’ནྟི. རཱཛཔུཏྟོ པུནདིཝསེཔི ཡཱཙཏེཝ. ཨཐ ནཾ སཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཧཾ ཏཱཝ ཀེནཙི པརིཡཱཡེན ན གམིསྶཱམི, ཨིམེ པན མེ པུཏྟཱ ནཱགཀུམཱརཱ ཏཝ སམྦྷཝེན ཛཱཏཏྟཱ མནུསྶཛཱཏིཀཱ. སཙེ ཏེ མཡི སིནེཧོ ཨཏྠི, ཨིམེསུ ཨཔྤམཏྟོ བྷཝ. ཨིམེ ཁོ པན ཨུདཀབཱིཛཀཱ སུཁུམཱལཱ མགྒཾ གཙྪནྟཱ ཝཱཏཱཏཔེན ཀིལམིཏྭཱ མརེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ནཱཝཾ ཁཎཱཔེཏྭཱ ཨུདཀསྶ པཱུརཱཔེཏྭཱ ཏཱཡ དྭེ པུཏྟཀེ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལཱ༹པེཏྭཱ ནགརེཔི ཨནྟོཝཏྠུསྨིཾཡེཝ ¶ པོཀྑརཎིཾཀཱརེཡྻཱསི, ཨེཝཾ ཏེ ན ཀིལམིསྶནྟཱི’’ཏི.
སཱ ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ རཱཛཔུཏྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པུཏྟཀེ ཨཱལིངྒིཏྭཱ ཐནནྟརེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ སཱིསེ ཙུམྦིཏྭཱ རཱཛཔུཏྟསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ རོདིཏྭཱ ཀནྡིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨནྟརདྷཱཡིཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ ཨགམཱསི. རཱཛཔུཏྟོཔི དོམནསྶཔྤཏྟོ ཨསྶུཔུཎྞེཧི ནེཏྟེཧི ནིཝེསནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཀྑཱིནི པུཉྪིཏྭཱ ཨམཙྩེ ཨུཔསངྐམི. ཏེ ཏཾ ཏཏྠེཝ ཨབྷིསིཉྩིཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨམྷཱཀཾ ནགརཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝདིཾསུ. ཏེན ཧི སཱིགྷཾ ནཱཝཾ ཁཎིཏྭཱ སཀཊཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨུདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨུདཀཔིཊྛེ ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཱནི ནཱནཱཔུཔྥཱནི ཝིཀིརཐ, མམ པུཏྟཱ ཨུདཀབཱིཛཀཱ, ཏེ ཏཏྠ ཀཱིལ༹ནྟཱ སུཁཾ གམིསྶནྟཱི’’ཏི. ཨམཙྩཱ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. རཱཛཱ བཱརཱཎསིཾ པཏྭཱ ཨལངྐཏནགརཾ པཝིསིཏྭཱ སོལ༹སསཧསྶཱཧི ནཱཊཀིཏྠཱིཧི ཨམཙྩཱདཱིཧི ¶ ཙ པརིཝུཏོ མཧཱཏལེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཏྟཱཧཾ མཧཱཔཱནཾ པིཝིཏྭཱ པུཏྟཱནཾ ཨཏྠཱཡ པོཀྑརཎིཾ ཀཱརེསི. ཏེ ནིབདྡྷཾ ཏཏྠ ཀཱིལི༹ཾསུ.
ཨཐེཀདིཝསཾ པོཀྑརཎིཡཾ ཨུདཀེ པཝེསིཡམཱནེ ཨེཀོ ཀཙྪཔོ པཝིསིཏྭཱ ནིཀྑམནཊྛཱནཾ ཨཔསྶནྟོ པོཀྑརཎིཏལེ ནིཔཛྫིཏྭཱ དཱརཀཱནཾ ཀཱིལ༹ནཀཱལེ ཨུདཀཏོ ཨུཊྛཱཡ སཱིསཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཏེ ཨོལོཀེཏྭཱ པུན ཨུདཀེ ནིམུཛྫི. ཏེ ཏཾ དིསྭཱ བྷཱིཏཱ པིཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཏཱཏ, པོཀྑརཎིཡཾ ཨེཀོ ཡཀྑོ ཨམྷེ ཏཱསེཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. རཱཛཱ ‘‘གཙྪཐ ནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི པུརིསེ ཨཱཎཱཔེསི. ཏེ ཛཱལཾ ཁིཔིཏྭཱ ཀཙྪཔཾ ཨཱདཱཡ རཉྙོ དསྶེསུཾ. ཀུམཱརཱ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེས, ཏཱཏ, པིསཱཙོ’’ཏི ཝིརཝིཾསུ. རཱཛཱ པུཏྟསིནེཧེན ཀཙྪཔསྶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘གཙྪཐསྶ ¶ ཀམྨཀཱརཎཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེསི. ཏཏྲ ཨེཀཙྩེ ‘‘ཨཡཾ རཱཛཝེརིཀོ, ཨེཏཾ ཨུདུཀྑལེ མུསལེཧི ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ, ཨེཀཙྩེ ‘‘ཏཱིཧི པཱཀེཧི པཙིཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ’’, ཨེཀཙྩེ ‘‘ཨངྒཱརེསུ ཨུཏྟཱཔེཏུཾ,’’ ཨེཀཙྩེ ‘‘ཨནྟོཀཊཱཧེཡེཝ ནཾ པཙིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨེཀོ པན ཨུདཀབྷཱིརུཀོ ཨམཙྩོ ‘‘ཨིམཾ ཡམུནཱཡ ཨཱཝཊྚེ ཁིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི, སོ ཏཏྠ མཧཱཝིནཱསཾ པཱཔུཎིསྶཏི. ཨེཝརཱུཔཱ ཧིསྶ ཀམྨཀཱརཎཱ ནཏྠཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀཙྪཔོ ཏསྶ ཀཐཾ ¶ སུཏྭཱ སཱིསཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨམྦྷོ, ཀིཾ ཏེ མཡཱ ཨཔརཱདྷོ ཀཏོ, ཀེན མཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀམྨཀཱརཎཾ ཝིཙཱརེསི. མཡཱ ཧི སཀྐཱ ཨིཏརཱ ཀམྨཀཱརཎཱ སཧིཏུཾ, ཨཡཾ པན ཨཏིཀཀྑལོ༹, མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨིམཾ ཨེཏདེཝ ཀཱརེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཡམུནཱཡ ཨཱཝཊྚེ ཁིཔཱཔེསི. པུརིསོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. སོ ཨེཀཾ ནཱགབྷཝནགཱམིཾ ཨུདཀཝཱཧཾ པཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ ཨགམཱསི.
ཨཐ ནཾ ཏསྨིཾ ཨུདཀཝཱཧེ ཀཱིལ༹ནྟཱ དྷཏརཊྛནཱགརཉྙོ པུཏྟཱ ནཱགམཱཎཝཀཱ དིསྭཱ ‘‘གཎྷཐ ནཾ དཱས’’ནྟི ཨཱཧཾསུ. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ བཱརཱཎསིརཉྙོ ཧཏྠཱ མུཙྩིཏྭཱ ཨེཝརཱུཔཱནཾ ཕརུསཱནཾ ནཱགཱནཾ ཧཏྠཾ པཏྟོ, ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན མུཙྩེཡྻ’’ནྟི. སོ ‘‘ཨཏྠེསོ ཨུཔཱཡོ’’ཏི མུསཱཝཱདཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ དྷཏརཊྛསྶ ནཱགརཉྙོ སནྟཀཱ ཧུཏྭཱ ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཝདེཐ, ཨཧཾ ཙིཏྟཙཱུལོ༹ ནཱམ ཀཙྪཔོ བཱརཱཎསིརཉྙོ དཱུཏོ, དྷཏརཊྛསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ, ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ དྷཏརཊྛསྶ དྷཱིཏརཾ དཱཏུཀཱམོ མཾ པཧིཎི, ཏསྶ མཾ དསྶེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ སོམནསྶཛཱཏཱ ཏཾ ¶ ཨཱདཱཡ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསུཾ. རཱཛཱ ‘‘ཨཱནེཐ ན’’ནྟི ཏཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ དིསྭཱཝ ཨནཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ལཱམཀསརཱིརོ དཱུཏཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ ཀཙྪཔོ ‘‘ཀིཾ པན, མཧཱརཱཛ, དཱུཏེཧི ནཱམ ཏཱལཔྤམཱཎེཧི བྷཝིཏབྦཾ, སརཱིརཉྷི ཁུདྡཀཾ ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ ཨཔྤམཱཎཾ, གཏགཏཊྛཱནེ ཀམྨནིཔྥཱདནམེཝ པམཱཎཾ. མཧཱརཱཛ, ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ བཧཱུ དཱུཏཱ. ཐལེ ཀམྨཾ མནུསྶཱ ཀརོནྟི, ཨཱཀཱསེ པཀྑིནོ, ཨུདཀེ ཨཧམེཝ. ཨཧཉྷི ཙིཏྟཙཱུལོ༹ ནཱམ ཀཙྪཔོ ཋཱནནྟརཔྤཏྟོ རཱཛཝལླབྷོ, མཱ མཾ པརིབྷཱསཐཱ’’ཏི ཨཏྟནོ གུཎཾ ཝཎྞེསི. ཨཐ ནཾ དྷཏརཊྛོ པུཙྪི ‘‘ཀེན པནཏྠེན རཉྙཱ པེསིཏོསཱི’’ཏི. མཧཱརཱཛ, རཱཛཱ མཾ ཨེཝམཱཧ ‘‘མཡཱ སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱུཧི སདྡྷིཾ མིཏྟདྷམྨོ ཀཏོ, ཨིདཱནི དྷཏརཊྛེན ནཱགརཉྙཱ སདྡྷིཾ མིཏྟདྷམྨཾ ཀཱཏུཾ མམ དྷཱིཏརཾ སམུདྡཛཾ དམྨཱི’’ཏི ཝཏྭཱ མཾ པཧིཎི. ‘‘ཏུམྷེ པཔཉྩཾ ཨཀཏྭཱ མཡཱ སདྡྷིཾཡེཝ པུརིསཾ པེསེཏྭཱ དིཝསཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ དཱརིཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. སོ ཏུསྶིཏྭཱ ཏསྶ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ¶ ཏེན སདྡྷིཾ ཙཏྟཱརོ ནཱགམཱཎཝཀེ པེསེསི ‘‘གཙྪཐ, རཉྙོ ཝཙནཾ སུཏྭཱ དིཝསཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཨེཐཱ’’ཏི. ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཀཙྪཔཾ གཧེཏྭཱ ནཱགབྷཝནཱ ནིཀྑམིཾསུ.
ཀཙྪཔོ ¶ ཡམུནཱཡ བཱརཱཎསིཡཱ ཙ ཨནྟརེ ཨེཀཾ པདུམསརཾ དིསྭཱ ཨེཀེནུཔཱཡེན པལཱཡིཏུཀཱམོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘བྷོ ནཱགམཱཎཝཀཱ, ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ པུཏྟདཱརཱ ཙསྶ མཾ ཨུདཀེ གོཙརཏྟཱ རཱཛནིཝེསནཾ ཨཱགཏཾ དིསྭཱཝ པདུམཱནི ནོ དེཧི, བྷིསམཱུལཱནི དེཧཱིཏི ཡཱཙནྟི. ཨཧཾ ཏེསཾ ཨཏྠཱཡ ཏཱནི གཎྷིསྶཱམི, ཨེཏྠ མཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ མཾ ཨཔསྶནྟཱཔི པུརེཏརཾ རཉྙོ སནྟིཀཾ གཙྪཐ, ཨཧཾ ཝོ ཏཏྠེཝ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏེ ཏསྶ སདྡཧིཏྭཱ ཏཾ ཝིསྶཛྫེསུཾ. སོ ཏཏྠ ཨེཀམནྟེ ནིལཱིཡི. ཨིཏརེཔི ནཾ ཨདིསྭཱ ‘‘རཉྙོ སནྟིཀཾ གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི མཱཎཝཀཝཎྞེན རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཾསུ. རཱཛཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘དྷཏརཊྛསྶ སནྟིཀཱ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ ཨིདྷཱགཏཱ’’ཏི? ‘‘མཧཱརཱཛ, མཡཾ ཏསྶ དཱུཏཱ, དྷཏརཊྛོ ཝོ ཨཱརོགྱཾ པུཙྪཏི. སཙེ ཡཾ ཝོ ཨིཙྪཐ, ཏཾ ནོ ཝདེཐ. ཏུམྷཱཀཾ ཀིར དྷཱིཏརཾ སམུདྡཛཾ ¶ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ པཱདཔརིཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཨིམམཏྠཾ པཀཱསེནྟཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –
‘‘ཡཾ ཀིཉྩི རཏནཾ ཨཏྠི, དྷཏརཊྛནིཝེསནེ;
སབྦཱནི ཏེ ཨུཔཡནྟུ, དྷཱིཏརཾ དེཧི རཱཛིནོ’’ཏི.
ཏཏྠ སབྦཱནི ཏེ ཨུཔཡནྟཱུཏི ཏསྶ ནིཝེསནེ སབྦཱནི རཏནཱནི ཏཝ ནིཝེསནཾ ཨུཔགཙྪནྟུ.
ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ན ནོ ཝིཝཱཧོ ནཱགེཧི, ཀཏཔུབྦོ ཀུདཱཙནཾ;
ཏཾ ཝིཝཱཧཾ ཨསཾཡུཏྟཾ, ཀཐཾ ཨམྷེ ཀརོམསེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨསཾཡུཏྟནྟི ཨཡུཏྟཾ ཏིརཙྪཱནེཧི སདྡྷིཾ སཾསགྒཾ ཨནནུཙྪཝིཀཾ. ཨམྷེཏི ཨམྷེ མནུསྶཛཱཏིཀཱ སམཱནཱ ཀཐཾ ཏིརཙྪཱནགཏསམྦནྡྷཾ ཀརོམཱཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགམཱཎཝཀཱ ‘‘སཙེ ཏེ དྷཏརཊྛེན སདྡྷིཾ སམྦནྡྷོ ཨནནུཙྪཝིཀོ, ཨཐ ཀསྨཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཾ ཙིཏྟཙཱུལ༹ཾ ནཱམ ཀཙྪཔཾ ‘སམུདྡཛཾ ནཱམ ཏེ དྷཱིཏརཾ དམྨཱི’ཏི ཨམྷཱཀཾ ¶ རཉྙོ པེསེསི? ཨེཝཾ པེསེཏྭཱ ཨིདཱནི ཏེ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱནཾ པརིབྷཝཾ ཀརོནྟསྶ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀཾ ¶ མཡཾ ཛཱནིསྶཱམ. མཡཉྷི ནཱགམཱཎཝཀཱ’’ཏི ཝཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཏཛྫེནྟཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསིཾསུ –
‘‘ཛཱིཝིཏཾ ནཱུན ཏེ ཙཏྟཾ, རཊྛཾ ཝཱ མནུཛཱདྷིཔ;
ན ཧི ནཱགེ ཀུཔིཏམྷི, ཙིརཾ ཛཱིཝནྟི ཏཱདིསཱ.
‘‘ཡོ ཏྭཾ དེཝ མནུསྶོསི, ཨིདྡྷིམནྟཾ ཨནིདྡྷིམཱ;
ཝརུཎསྶ ནིཡཾ པུཏྟཾ, ཡཱམུནཾ ཨཏིམཉྙསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ རཊྛཾ ཝཱཏི ཨེཀཾསེན ཏཡཱ ཛཱིཝིཏཾ ཝཱ རཊྛཾ ཝཱ ཙཏྟཾ. ཏཱདིསཱཏི ཏུམྷཱདིསཱ ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝེ ནཱགེ ཀུཔིཏེ ཙིརཾ ཛཱིཝིཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཨནྟརཱཝ ཨནྟརདྷཱཡནྟི. ཡོ ཏྭཾ, དེཝ, མནུསྶོསཱིཏི དེཝ, ཡོ ཏྭཾ མནུསྶོ ¶ སམཱནོ. ཝརུཎསྶཱཏི ཝརུཎནཱགརཱཛསྶ. ནིཡཾ པུཏྟནྟི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཔུཏྟཾ. ཡཱམུནནྟི ཡམུནཱཡ ཧེཊྛཱ ཛཱཏཾ.
ཏཏོ རཱཛཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ནཱཏིམཉྙཱམི རཱཛཱནཾ, དྷཏརཊྛཾ ཡསསྶིནཾ;
དྷཏརཊྛོ ཧི ནཱགཱནཾ, བཧཱུནམཔི ཨིསྶརོ.
‘‘ཨཧི མཧཱནུབྷཱཝོཔི, ན མེ དྷཱིཏརམཱརཧོ;
ཁཏྟིཡོ ཙ ཝིདེཧཱནཾ, ཨབྷིཛཱཏཱ སམུདྡཛཱ’’ཏི.
ཏཏྠ བཧཱུནམཔཱིཏི པཉྩཡོཛནསཏིཀསྶ ནཱགབྷཝནསྶ ཨིསྶརབྷཱཝཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ན མེ དྷཱིཏརམཱརཧོཏི ཨེཝཾ མཧཱནུབྷཱཝོཔི པན སོ ཨཧིཛཱཏིཀཏྟཱ མམ དྷཱིཏརཾ ཨརཧོ ན ཧོཏི. ‘‘ཁཏྟིཡོ ཙ ཝིདེཧཱན’’ནྟི ཨིདཾ མཱཏིཔཀྑེ ཉཱཏཀེ དསྶེནྟོ ཨཱཧ. སམུདྡཛཱཏི སོ ཙ ཝིདེཧརཱཛཔུཏྟོ མམ དྷཱིཏཱ སམུདྡཛཱ ཙཱཏི ཨུབྷོཔི ཨབྷིཛཱཏཱ. ཏེ ཨཉྙམཉྙཾ སཾཝཱསཾ ཨརཧནྟི. ན ཧེསཱ མཎྜཱུཀབྷཀྑསྶ སཔྤསྶ ཨནུཙྪཝིཀཱཏི ཨཱཧ.
ནཱགམཱཎཝཀཱ ཏཾ ཏཏྠེཝ ནཱསཱཝཱཏེན མཱརེཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱཔི ‘‘ཨམྷཱཀཾ དིཝསཾ ཝཝཏྠཱཔནཏྠཱཡ པེསིཏཱ, ཨིམཾ མཱརེཏྭཱ གནྟུཾ ན ཡུཏྟཾ, གནྟྭཱ རཉྙོ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱ’’ཏི ¶ ཏཏྠེཝ ཨནྟརཧིཏཱ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏཱ, ལདྡྷཱ ཝོ རཱཛདྷཱིཏཱ’’ཏི རཉྙཱ པུཙྪིཏཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, དེཝ, ཨམྷེ ཨཀཱརཎཱ ཡཏྠ ཝཱ ཏཏྠ ཝཱ པེསེསི. སཙེཔི མཱརེཏུཀཱམོ, ཨིདྷེཝ ནོ མཱརེཧི. སོ ཏུམྷེ ¶ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི, ཨཏྟནོ དྷཱིཏརཾ ཛཱཏིམཱནེན ཨུཀྑིཔཏཱི’’ཏི ཏེན ཝུཏྟཉྩ ཨཝུཏྟཉྩ ཝཏྭཱ རཉྙོ ཀོདྷཾ ཨུཔྤཱདཡིཾསུ. སོ ཨཏྟནོ པརིསཾ སནྣིཔཱཏེཏུཾ ཨཱཎཱཔེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཀམྦལསྶཏརཱ ཨུཊྛེནྟུ, སབྦེ ནཱགེ ནིཝེདཡ;
བཱརཱཎསིཾ པཝཛྫནྟུ, མཱ ཙ ཀཉྩི ཝིཧེཋཡུ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཀམྦལསྶཏརཱ ཨུཊྛེནྟཱུཏི ཀམྦལསྶཏརཱ ནཱམ ཏསྶ མཱཏུཔཀྑིཀཱ སིནེརུཔཱདེ ཝསནནཱགཱ, ཏེ ཙ ཨུཊྛཧནྟུ. ཨཉྙེ ཙ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ¶ ཨནུདིསཱསུ ཡཏྟཀཱ ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཝཙནཀརཱ, ཏེ སབྦེ ནཱགེ ནིཝེདཡ, གནྟྭཱ ཛཱནཱཔེཐ, ཁིཔྤཾ ཀིར སནྣིཔཱཏེཐཱཏི ཨཱཎཱཔེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཏཏོ སབྦེཧེཝ སཱིགྷཾ སནྣིཔཏིཏེཧི ‘‘ཀིཾ ཀརོམ, དེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སབྦེཔི ཏེ ནཱགཱ བཱརཱཎསིཾ པཝཛྫནྟཱུ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀིཾ ཀཱཏབྦཾ, དེཝ, ཏཾ ནཱསཱཝཱཏཔྤཧཱརེན བྷསྨཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཙ ཝུཏྟེ རཱཛདྷཱིཏརི པཊིབདྡྷཙིཏྟཏཱཡ ཏསྶཱ ཝིནཱསཾ ཨནིཙྪནྟོ ‘‘མཱ ཙ ཀཉྩི ཝིཧེཋཡུ’’ནྟི ཨཱཧ, ཏུམྷེསུ ཀོཙི ཀཉྩི མཱ ཝིཧེཋཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.
ཨཐ ནཾ ནཱགཱ ‘‘སཙེ ཀོཙི མནུསྶོ ན ཝིཧེཋེཏབྦོ, ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀིཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཨཐ ནེ ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ ཀརོཐ, ཨཧམྤི ཨིདཾ ནཱམ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཙིཀྑནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –
‘‘ནིཝེསནེསུ སོབྦྷེསུ, རཐིཡཱ ཙཙྩརེསུ ཙ;
རུཀྑགྒེསུ ཙ ལམྦནྟུ, ཝིཏཏཱ ཏོརཎེསུ ཙ.
‘‘ཨཧམྤི སབྦསེཏེན, མཧཏཱ སུམཧཾ པུརཾ;
པརིཀྑིཔིསྶཾ བྷོགེཧི, ཀཱསཱིནཾ ཛནཡཾ བྷཡ’’ནྟི.
ཏཏྠ སོབྦྷེསཱུཏི པོཀྑརཎཱིསུ. རཐིཡཱཏི རཐིཀཱཡ. ཝིཏཏཱཏི ཝིཏཏསརཱིརཱ མཧཱསརཱིརཱ ཧུཏྭཱ ཨེཏེསུ ཙེཝ ནིཝེསནཱདཱིསུ དྭཱརཏོརཎེསུ ཙ ཨོལམྦནྟུ, ཨེཏྟཀཾ ནཱགཱ ཀརོནྟུ, ཀརོནྟཱ ཙ ¶ ནིཝེསནེ ཏཱཝ མཉྩཔཱིཋཱནཾ ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ ཨནྟོགབྦྷབཧིགབྦྷཱདཱིསུ ཙ པོཀྑརཎིཡཾ ཨུདཀཔིཊྛེ རཐིཀཱདཱིནཾ པསྶེསུ ཙེཝ ཐལེསུ ཙ མཧནྟཱནི སརཱིརཱནི མཱཔེཏྭཱ མཧནྟེ ཕཎེ ཀཏྭཱ ཀམྨཱརགགྒརཱི ཝིཡ དྷམམཱནཱ ‘‘སུསཱུ’’ཏི སདྡཾ ཀརོནྟཱ ཨོལམྦཐ ཙ ནིཔཛྫཐ ཙ. ཨཏྟཱནཾ པན ཏརུཎདཱརཀཱནཾ ཛརཱཛིཎྞཱནཾ གབྦྷིནིཏྠཱིནཾ སམུདྡཛཱཡ ཙཱཏི ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ མཱ དསྶཡིཏྠ. ཨཧམྤི སབྦསེཏེན མཧནྟེན སརཱིརེན གནྟྭཱ སུམཧནྟཾ ཀཱསིཔུརཾ སཏྟཀྑཏྟུཾ བྷོགེཧི པརིཀྑིཔིསྶཾ, མཧནྟེན ཕཎེན ནཾ ཚཱདེཏྭཱ ཨེཀནྡྷཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཀཱསཱིནཾ བྷཡཾ ཛནཡནྟོ ‘‘སུསཱུ’’ཏི སདྡཾ མུཉྩིསྶཱམཱིཏི.
ཨཐ སབྦེ ནཱགཱ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. ཏམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏསྶ ¶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཨུརགཱནེཀཝཎྞིནོ;
བཱརཱཎསིཾ པཝཛྫིཾསུ, ན ཙ ཀཉྩི ཝིཧེཋཡུཾ.
‘‘ནིཝེསནེསུ སོབྦྷེསུ, རཐིཡཱ ཙཙྩརེསུ ཙ;
རུཀྑགྒེསུ ཙ ལམྦིཾསུ, ཝིཏཏཱ ཏོརཎེསུ ཙ.
‘‘ཏེསུ དིསྭཱན ལམྦནྟེ, པུཐཱུ ཀནྡིཾསུ ནཱརིཡོ;
ནཱགེ སོཎྜིཀཏེ དིསྭཱ, པསྶསནྟེ མུཧུཾ མུཧུཾ.
‘‘བཱརཱཎསཱི པབྱཐིཏཱ, ཨཱཏུརཱ སམཔཛྫཐ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, དྷཱིཏརཾ དེཧི རཱཛིནོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨནེཀཝཎྞིནོཏི ནཱིལཱདིཝསེན ཨནེཀཝཎྞཱ. ཨེཝརཱུཔཱནི ཧི ཏེ རཱུཔཱནི མཱཔཡིཾསུ. པཝཛྫིཾསཱུཏི ཨཌྜྷརཏྟསམཡེ པཝིསིཾསུ. ལམྦིཾསཱུཏི དྷཏརཊྛེན ཝུཏྟནིཡཱམེནེཝ ཏེ སབྦེསུ ཋཱནེསུ མནུསྶཱནཾ སཉྩཱརཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ ཨོལམྦིཾསུ. དཱུཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཱགཏཱ པན ཙཏྟཱརོ ནཱགམཱཎཝཀཱ རཉོ སཡནསྶ ཙཏྟཱརོ པཱདེ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔརིསཱིསེ མཧནྟེ ཕཎེ ཀཏྭཱ ཏུཎྜེཧི སཱིསཾ པཧརནྟཱ ཝིཡ དཱཋཱ ཝིཝརིཏྭཱ པསྶསནྟཱ ཨཊྛཾསུ. དྷཏརཊྛོཔི ཨཏྟནཱ ཝུཏྟནིཡཱམེན ནགརཾ པཊིཙྪཱདེསི. པབུཛ྄ཛྷམཱནཱ པུརིསཱ ཡཏོ ཡཏོ ཧཏྠཾ ཝཱ པཱདཾ ཝཱ པསཱརེནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠ སཔྤེ ཚུཔིཏྭཱ ‘‘སཔྤོ, སཔྤོ’’ཏི ཝིརཝནྟི. པུཐཱུ ཀནྡིཾསཱུཏི ཡེསུ གེཧེསུ དཱིཔཱ ཛལནྟི, ཏེསུ ཨིཏྠིཡོ པབུདྡྷཱ དྭཱརཏོརཎགོཔཱནསིཡོ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨོལམྦནྟེ ནཱགེ ¶ དིསྭཱ བཧཱུ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ ཀནྡིཾསུ. ཨེཝཾ སཀལནགརཾ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི. སོཎྜིཀཏེཏི ཀཏཕཎེ.
པཀྐནྡུནྟི ཝིབྷཱཏཱཡ རཏྟིཡཱ ནཱགཱནཾ ཨསྶཱསཝཱཏེན སཀལནགརེ རཱཛནིཝེསནེ ཙ ཨུཔྤཱཏིཡམཱནེ ཝིཡ བྷཱིཏཱ མནུསྶཱ ‘‘ནཱགརཱཛཱནོ ཀིསྶ ནོ ཝིཧེཋཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཱ ‘‘དྷཱིཏརཾ དསྶཱམཱི’’ཏི དྷཏརཊྛསྶ དཱུཏཾ པེསེཏྭཱ པུན ཏསྶ དཱུཏེཧི ཨཱགནྟྭཱ ‘‘དེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱནཾ ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏི. ‘‘སཙེ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ དྷཱིཏརཾ ན དསྶཏི, སཀལནགརསྶ ཛཱིཝིཏཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏེན ཧི ནོ ¶ , སཱམི, ཨོཀཱསཾ དེཐ, མཡཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཡཱཙིསྶཱམཱ’’ཏི ཡཱཙནྟཱ ཨོཀཱསཾ ལབྷིཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ གནྟྭཱ མཧནྟེན རཝེན པཀྐནྟིཾསུ. བྷརིཡཱཡོཔིསྶ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ གབྦྷེསུ ནིཔནྣཀཱཝ ‘‘དེཝ, དྷཱིཏརཾ དྷཏརཊྛརཉྙོ དེཧཱི’’ཏི ཨེཀཔྤཧཱརེན ཀནྡིཾསུ. ཏེཔི ཙཏྟཱརོ ནཱགམཱཎཝཀཱ ‘‘དེཧཱི’’ཏི ཏུཎྷེཧི སཱིསཾ པཧརནྟཱ ཝིཡ དཱཋཱ ཝིཝརིཏྭཱ པསྶསནྟཱ ཨཊྛཾསུ.
སོ ནིཔནྣཀོཝ ནགརཝཱསཱིནཉྩ ཨཏྟནོ ཙ བྷརིཡཱནཾ པརིདེཝིཏསདྡཾ སུཏྭཱ ཙཏཱུཧི ཙ ནཱགམཱཎཝཀེཧི ཏཛྫིཏཏྟཱ མརཎབྷཡབྷཱིཏོ ‘‘མམ དྷཱིཏརཾ སམུདྡཛཾ དྷཏརཊྛསྶ དམྨཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཨཝཙ. ཏཾ སུཏྭཱ སབྦེཔི ནཱགརཱཛཱནོ ཏིགཱཝུཏམཏྟཾ པཊིཀྐམིཏྭཱ དེཝནགརཾ ཝིཡ ཨེཀཾ ནགརཾ མཱཔེཏྭཱ ཏཏྠ ཋིཏཱ ‘‘དྷཱིཏརཾ ཀིར ནོ པེསེཏཱུ’’ཏི པཎྞཱཀཱརཾ པཧིཎིཾསུ. རཱཛཱ ཏེཧི ¶ ཨཱབྷཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ གཙྪཐ, ཨཧཾ དྷཱིཏརཾ ཨམཙྩཱནཾ ཧཏྠེ པཧིཎིསྶཱམཱི’’ཏི ཏེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ དྷཱིཏརཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ཨུཔརིཔཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘ཨམྨ, པསྶེཏཾ ཨལངྐཏནགརཾ, ཏྭཾ ཨེཏྠ ཨེཏསྶ རཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི བྷཝིསྶསི, ན དཱུརེ ཨིཏོ ཏཾ ནགརཾ, ཨུཀྐཎྛིཏཀཱལེཡེཝ ཨིདྷ ཨཱགནྟུཾ སཀྐཱ, ཨེཏྠ གནྟབྦ’’ནྟི སཉྙཱཔེཏྭཱ སཱིསཾ ནྷཱཔེཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨལངྐརིཏྭཱ པཊིཙྪནྣཡོགྒེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨམཙྩཱནཾ ཧཏྠེ དཏྭཱ པཱཧེསི. ནཱགརཱཛཱནོ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀརིཾསུ. ཨམཙྩཱ ནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཾ ཏསྶ དཏྭཱ བཧུཾ དྷནཾ ཨཱདཱཡ ནིཝཏྟིཾསུ. ཏེ རཱཛདྷཱིཏརཾ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨལངྐཏདིབྦསཡནེ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ. ཏངྑཎཉྙེཝ ནཾ ནཱགམཱཎཝིཀཱ ཁུཛྫཱདིཝེསཾ གཧེཏྭཱ མནུསྶཔརིཙཱརིཀཱ ཝིཡ པརིཝཱརཡིཾསུ. སཱ དིབྦསཡནེ ནིཔནྣམཏྟཱཝ དིབྦཕསྶཾ ཕུསིཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི.
དྷཏརཊྛོ ཏཾ གཧེཏྭཱ སདྡྷིཾ ནཱགཔརིསཱཡ ཏཏྠ ཨནྟརཧིཏོ ནཱགབྷཝནེཡེཝ པཱཏུརཧོསི. རཱཛདྷཱིཏཱ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨལངྐཏདིབྦསཡནཾ ཨཉྙེ ཙ སུཝཎྞཔཱསཱདམཎིཔཱསཱདཱདཡོ ཨུཡྻཱནཔོཀྑརཎིཡོ ¶ ཨལངྐཏདེཝནགརཾ ཝིཡ ནཱགབྷཝནཾ དིསྭཱ ཁུཛྫཱདིཔརིཙཱརིཀཱཡོ པུཙྪི ‘‘ཨིདཾ ནགརཾ ཨཏིཝིཡ ཨལངྐཏཾ, ན ཨམྷཱཀཾ ནགརཾ ཝིཡ, ཀསྶེཏ’’ནྟི. ‘‘སཱམིཀསྶ ¶ ཏེ སནྟཀཾ, དེཝི, ན ཨཔྤཔུཉྙཱ ཨེཝརཱུཔཾ སམྤཏྟིཾ ལབྷནྟི, མཧཱཔུཉྙཏཱཡ ཏེ ཨཡཾ ལདྡྷཱ’’ཏི. དྷཏརཊྛོཔི པཉྩཡོཛནསཏིཀེ ནཱགབྷཝནེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེསི ‘‘ཡོ སམུདྡཛཱཡ སཔྤཝཎྞཾ དསྶེཏི, ཏསྶ རཱཛདཎྜོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཏསྨཱ ཨེཀོཔི ཏསྶཱ སཔྤཝཎྞཾ དསྶེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཱཧོསི. སཱ མནུསྶལོཀསཉྙཱཡ ཨེཝ ཏཏྠ ཏེན སདྡྷིཾ སམྨོདམཱནཱ པིཡསཾཝཱསཾ ཝསི.
ནགརཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
ཨུཔོསཐཀཎྜཾ
སཱ ཨཔརབྷཱགེ དྷཏརཊྛཾ པཊིཙྩ གབྦྷཾ པཊིལབྷིཏྭཱ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶ པིཡདསྶནཏྟཱ ‘‘སུདསྶནོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. པུནཱཔརཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶ ‘‘དཏྟོ’’ཏི ནཱམཾ ཨཀཾསུ. སོ ¶ པན བོདྷིསཏྟོ. པུནེཀཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶ ‘‘སུབྷོགོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨཔརམྤི པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི, ཏསྶ ‘‘ཨརིཊྛོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཨིཏི སཱ ཙཏྟཱརོ པུཏྟེ ཝིཛཱཡིཏྭཱཔི ནཱགབྷཝནབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཏརུཎནཱགཱ ཨརིཊྛསྶ ཨཱཙིཀྑིཾསུ ‘‘ཏཝ མཱཏཱ མནུསྶིཏྠཱི, ན ནཱགིནཱི’’ཏི. ཨརིཊྛོ ‘‘ཝཱིམཾསིསྶཱམི ན’’ནྟི ཨེཀདིཝསཾ ཐནཾ པིཝནྟོཝ སཔྤསརཱིརཾ མཱཔེཏྭཱ ནངྒུཊྛཁཎྜེན མཱཏུ པིཊྛིཔཱདེ གྷཊྚེསི. སཱ ཏསྶ སཔྤསརཱིརཾ དིསྭཱ བྷཱིཏཏསིཏཱ མཧཱརཝཾ རཝིཏྭཱ ཏཾ བྷཱུམིཡཾ ཁིཔནྟཱི ནཁེན ཏསྶ ཨཀྑིཾ བྷིནྡི. ཏཏོ ལོཧིཏཾ པགྒྷརི. རཱཛཱ ཏསྶཱ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིསྶེསཱ ཝིརཝཏཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཨརིཊྛེན ཀཏཀིརིཡཾ སུཏྭཱ ‘‘གཎྷཐ, ནཾ དཱསཾ གཧེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཐཱ’’ཏི ཏཛྫེནྟོ ཨཱགཙྪི. རཱཛདྷཱིཏཱ ཏསྶ ཀུདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུཏྟསིནེཧེན ‘‘དེཝ, པུཏྟསྶ མེ ཨཀྑི བྷིནྣཾ, ཁམཐེཏསྶཱཔརཱདྷ’’ནྟི ཨཱཧ. རཱཛཱ ཨེཏཱཡ ཨེཝཾ ཝདནྟིཡཱ ‘‘ཀིཾ སཀྐཱ ཀཱཏུ’’ནྟི ཁམི. ཏཾ དིཝསཾ སཱ ‘‘ཨིདཾ ནཱགབྷཝན’’ནྟི ཨཉྙཱསི. ཏཏོ ཙ པཊྛཱཡ ཨརིཊྛོ ཀཱཎཱརིཊྛོ ནཱམ ཛཱཏོ. ཙཏྟཱརོཔི པུཏྟཱ ཝིཉྙུཏཾ པཱཔུཎིཾསུ.
ཨཐ ནེསཾ པིཏཱ ཡོཛནསཏིཀཾ ཡོཛནསཏིཀཾ ཀཏྭཱ རཛྫམདཱསི, མཧནྟོ ཡསོ ཨཧོསི. སོལ༹ས སོལ༹ས ནཱགཀཉྙཱསཧསྶཱནི པརིཝཱརཡིཾསུ. པིཏུ ཨེཀཡོཛནསཏིཀམེཝ རཛྫཾ ཨཧོསི. ཏཡོ པུཏྟཱ མཱསེ ¶ མཱསེ མཱཏཱཔིཏརོ པསྶིཏུཾ ཨཱགཙྪནྟི, བོདྷིསཏྟོ པན ཨནྭདྡྷམཱསཾ ཨཱགཙྪཏི. ནཱགབྷཝནེ སམུཊྛིཏཾ པཉྷཾ བོདྷིསཏྟོཝ ཀཐེཏི. པིཏརཱ སདྡྷིཾ ཝིརཱུཔཀྑམཧཱརཱཛསྶཔི ¶ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ སམུཊྛིཏཾ པཉྷམྤི སོཝ ཀཐེཏི. ཨཐེཀདིཝསཾ ཝིརཱུཔཀྑེ ནཱགཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཏིདསཔུརཾ གནྟྭཱ སཀྐཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིསིནྣེ དེཝཱནཾ ཨནྟརེ པཉྷོ སམུཊྛཱསི. ཏཾ ཀོཙི ཀཐེཏུཾ ནཱསཀྑི, པལླངྐཝརགཏོ པན ཧུཏྭཱ མཧཱསཏྟོཝ ཀཐེསི. ཨཐ ནཾ དེཝརཱཛཱ དིབྦགནྡྷཔུཔྥེཧི པཱུཛེཏྭཱ ‘‘དཏྟ, ཏྭཾ པཐཝིསམཱཡ ཝིཔུལཱཡ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ བྷཱུརིདཏྟོ ནཱམ ཧོཧཱི’’ཏི ‘‘བྷཱུརིདཏྟོ’’ ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཱསི. སོ ¶ ཏཏོ པཊྛཱཡ སཀྐསྶ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟོ ཨལངྐཏཝེཛཡནྟཔཱསཱདཾ དེཝཙྪརཱཧི ཨཱཀིཎྞཾ ཨཏིམནོཧརཾ སཀྐསྶ སམྤཏྟིཾ དིསྭཱ དེཝལོཀེ པིཡཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིམིནཱ མཎྜཱུཀབྷཀྑེན ཨཏྟབྷཱཝེན, ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ ཨུཔོསཐཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ དེཝལོཀེ ཨུཔྤཏྟིཀཱརཎཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱཔུཙྪི ‘‘ཨམྨཏཱཏཱ, ཨཧཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏ, ཀརོཧི, ཀརོནྟོ པན བཧི ཨགནྟྭཱ ཨིམསྨིཉྙེཝ ནཱགབྷཝནེ ཨེཀསྨིཾ སུཉྙཝིམཱནེ ཀརོཧི, བཧིགཏཱནཾ པན ནཱགཱནཾ མཧནྟཾ བྷཡ’’ནྟི.
སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ ཏཏྠེཝ སུཉྙཝིམཱནེ རཱཛུཡྻཱནེ ཨུཔོསཐཝཱསཾ ཝསཏི. ཨཐ ནཾ ནཱནཱཏཱུརིཡཧཏྠཱ ནཱགཀཉྙཱ པརིཝཱརེནྟི. སོ ‘‘ན མཡ྄ཧཾ ཨིདྷ ཝསནྟསྶ ཨུཔོསཐཀམྨཾ མཏྠཀཾ པཱཔུཎིསྶཏི, མནུསྶཔཐཾ གནྟྭཱ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ནིཝཱརཎབྷཡེན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨནཱརོཙེཏྭཱ ཨཏྟནོ བྷརིཡཱཡོ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘བྷདྡེ, ཨཧཾ མནུསྶལོཀཾ གནྟྭཱ ཡམུནཱཏཱིརེ ནིགྲོདྷརུཀྑོ ཨཏྠི, ཏསྶཱཝིདཱུརེ ཝམྨིཀམཏྠཀེ བྷོགེ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརིསྶཱམི. མཡཱ སབྦརཏྟིཾ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨེ ཀཏེ ཨརུཎུགྒམནཝེལཱཡམེཝ ཏུམྷེ དས དས ཨིཏྠིཡོ ཨཱདཱཡ ཝཱརེན ཝཱརེན ཏཱུརིཡཧཏྠཱ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ མཾ གནྡྷེཧི ཙ པུཔྥེཧི ཙ པཱུཛེཏྭཱ གཱཡིཏྭཱ ནཙྩིཏྭཱ མཾ ཨཱདཱཡ ནཱགབྷཝནམེཝ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཝམྨིཀམཏྠཀེ བྷོགེ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ‘‘ཡོ མམ ཙམྨཾ ཝཱ ནྷཱརུཾ ཝཱ ཨཊྛིཾ ཝཱ རུཧིརཾ ཝཱ ཨིཙྪཏི, སོ ཨཱཧརཏཱུ’’ཏི ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏཾ ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ནངྒལསཱིསཔྤམཱཎཾ ¶ སརཱིརཾ མཱཔེཏྭཱ ནིཔནྣོ ཨུཔོསཐཀམྨམཀཱསི. ཨརུཎེ ཨུཊྛཧནྟེཡེཝ ཏཾ ནཱགམཱཎཝིཀཱ ཨཱགནྟྭཱ ཡཐཱནུསིཊྛཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ ཨཱནེནྟི. ཏསྶ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟསྶ ¶ དཱིགྷོ ཨདྡྷཱ ཝཱིཏིཝཏྟོ.
ཨུཔོསཐཁཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
གརུལ༹ཁཎྜཾ
ཏདཱ ¶ ཨེཀོ བཱརཱཎསིདྭཱརགཱམཝཱསཱི བྲཱཧྨཎོ སོམདཏྟེན ནཱམ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ སཱུལཡནྟཔཱསཝཱགུརཱདཱིཧི ཨོཌྜེཏྭཱ མིགེ ཝདྷིཏྭཱ མཾསཾ ཀཱཛེནཱཧརིཏྭཱ ཝིཀྐིཎནྟོ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི. སོ ཨེཀདིཝསཾ ཨནྟམསོ གོདྷཱམཏྟམྤི ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ སོམདཏྟ, སཙེ ཏུཙྪཧཏྠཱ གམིསྶཱམ, མཱཏཱ ཏེ ཀུཛ྄ཛྷིསྶཏི, ཡཾ ཀིཉྩི གཧེཏྭཱ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ནིཔནྣཝམྨིཀཊྛཱནཱབྷིམུཁོ གནྟྭཱ པཱནཱིཡཾ པཱཏུཾ ཡམུནཾ ཨོཏརནྟཱནཾ མིགཱནཾ པདཝལཉྫཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏ, མིགམགྒོ པཉྙཱཡཏི, ཏྭཾ པཊིཀྐམིཏྭཱ ཏིཊྛཱཧི, ཨཧཾ པཱནཱིཡཏྠཱཡ ཨཱགཏཾ མིགཾ ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི དྷནུཾ ཨཱདཱཡ མིགཾ ཨོལོཀེནྟོ ཨེཀསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ཨཊྛཱསི. ཨཐེཀོ མིགོ སཱཡནྷསམཡེ པཱནཱིཡཾ པཱཏུཾ ཨཱགཏོ. སོ ཏཾ ཝིཛ྄ཛྷི. མིགོ ཏཏྠ ཨཔཏིཏྭཱ སརཝེགེན ཏཛྫིཏོ ལོཧིཏེན པགྒྷརནྟེན པལཱཡི. པིཏཱཔུཏྟཱ ནཾ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ པཏིཏཊྛཱནེ མཾསཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙཱ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱུརིཡཏྠངྒམནཝེལཱཡ ཏཾ ནིགྲོདྷཾ པཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨཀཱལོ, ན སཀྐཱ གནྟུཾ, ཨིདྷེཝ ཝསིསྶཱམཱ’’ཏི མཾསཾ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ རུཀྑཾ ཨཱརུཡ྄ཧ ཝིཊཔནྟརེ ནིཔཛྫིཾསུ. བྲཱཧྨཎོ པཙྩཱུསསམཡེ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ མིགསདྡསཝནཱཡ སོཏཾ ཨོདཧི.
ཏསྨིཾ ཁཎེ ནཱགམཱཎཝིཀཱཡོ ཨཱགནྟྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ པུཔྥཱསནཾ པཉྙཱཔེསུཾ. སོ ཨཧིསརཱིརཾ ཨནྟརདྷཱཔེཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཾ དིབྦསརཱིརཾ མཱཔེཏྭཱ སཀྐལཱིལཱཡ པུཔྥཱསནེ ནིསཱིདི. ནཱགམཱཎཝིཀཱཔི ནཾ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེཏྭཱ དིབྦཏཱུརིཡཱནི ཝཱདེཏྭཱ ནཙྩགཱིཏཾ པཊྛཔེསུཾ. བྲཱཧྨཎོ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ ཨེས, ཛཱནིསྶཱམི ན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘པུཏྟ, པུཏྟཱ’’ཏི ཝཏྭཱཔི པུཏྟཾ པབོདྷེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘སཡཏུ ཨེས, ཀིལནྟོ བྷཝིསྶཏི, ཨཧམེཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི རུཀྑཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ནཱགམཱཎཝིཀཱ ཏཾ དིསྭཱ སདྡྷིཾ ཏཱུརིཡེཧི བྷཱུམིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཨཏྟནོ ནཱགབྷཝནམེཝ གཏཱ. བོདྷིསཏྟོ ཨེཀཀོཝ ¶ ¶ ཨཧོསི. བྲཱཧྨཎོ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པུཙྪནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –
‘‘པུཔྥཱབྷིཧཱརསྶ ཝནསྶ མཛ྄ཛྷེ, ཀོ ལོཧིཏཀྑོ ཝིཏཏནྟརཾསོ;
ཀཱ ཀམྦུཀཱཡཱུརདྷརཱ སུཝཏྠཱ, ཏིཊྛནྟི ནཱརིཡོ དས ཝནྡམཱནཱ.
‘‘ཀོ ¶ ཏྭཾ བྲཧཱབཱཧུ ཝནསྶ མཛ྄ཛྷེ, ཝིརོཙསི གྷཏསིཏྟོཝ ཨགྒི;
མཧེསཀྑོ ཨཉྙཏརོསི ཡཀྑོ, ཨུདཱཧུ ནཱགོསི མཧཱནུབྷཱཝོ’’ཏི.
ཏཏྠ པུཔྥཱབྷིཧཱརསྶཱཏི བོདྷིསཏྟསྶ པཱུཛནཏྠཱཡ ཨཱབྷཏེན དིབྦཔུཔྥཱབྷིཧཱརེན སམནྣཱགཏསྶ. ཀོཏི ཀོ ནཱམ ཏྭཾ. ལོཧིཏཀྑོཏི རཏྟཀྑོ. ཝིཏཏནྟརཾསོཏི པུཐུལཨནྟརཾསོ. ཀམྦུཀཱཡཱུརདྷརཱཏི སུཝཎྞཱལངྐཱརདྷརཱ. བྲཧཱབཱཧཱུཏི མཧཱབཱཧུ.
ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘སཙེཔི ‘སཀྐཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོཧམསྨཱི’ཏི ཝཀྑཱམི, སདྡཧིསྶཏེཝཱཡཾ བྲཱཧྨཎོ, ཨཛྫ པན མཡཱ སཙྩམེཝ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ནཱགརཱཛབྷཱཝཾ ཀཐེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ནཱགོཧམསྨི ཨིདྡྷིམཱ, ཏེཛསྶཱི དུརཏིཀྐམོ;
ཌཾསེཡྻཾ ཏེཛསཱ ཀུདྡྷོ, ཕཱིཏཾ ཛནཔདཾ ཨཔི.
‘‘སམུདྡཛཱ ཧི མེ མཱཏཱ, དྷཏརཊྛོ ཙ མེ པིཏཱ;
སུདསྶནཀནིཊྛོསྨི, བྷཱུརིདཏྟོཏི མཾ ཝིདཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏེཛསྶཱིཏི ཝིསཏེཛེན ཏེཛཝཱ. དུརཏིཀྐམོཏི ཨཉྙེན ཨཏིཀྐམིཏུཾ ཨསཀྐུཎེཡྻོ. ཌཾསེཡྻནྟི སཙཱཧཾ ཀུདྡྷོ ཕཱིཏཾ ཛནཔདཾ ཨཔི ཌཾསེཡྻཾ, པཐཝིཡཾ མམ དཱཋཱཡ པཏིཏམཏྟཱཡ སདྡྷིཾ པཐཝིཡཱ མམ ཏེཛེན སོ སབྦོ ཛནཔདོ བྷསྨཱ བྷཝེཡྻཱཏི ཝདཏི. སུདསྶནཀནིཊྛོསྨཱིཏི ཨཧཾ མམ བྷཱཏུ སུདསྶནསྶ ཀནིཊྛོ ཨསྨི. ཝིདཱུཏི ཨེཝཾ མམཾ པཉྩཡོཛནསཏིཀེ ནཱགབྷཝནེ ཛཱནནྟཱིཏི.
ཨིདཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ བྲཱཧྨཎོ ཙཎྜོ ཕརུསོ, ཨཧིཏུཎྜིཀསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨསྶ མེ ཨནྟརཱཡམྤི ཀརེཡྻ, ཡཾ ནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ ནཱགབྷཝནཾ ནེཏྭཱ མཧནྟཾ ཡསཾ དཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཨདྡྷནིཡཾ ཀརེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ནཾ ཨཱཧ ¶ ‘‘བྲཱཧྨཎ, མཧནྟཾ ཏེ ཡསཾ དསྶཱམི, རམཎཱིཡཾ ནཱགབྷཝནཾ, ཨེཧི ཏཏྠ གཙྪཱམཱ’’ཏི. ‘‘སཱམི, པུཏྟོ མེ ཨཏྠི, ཏསྨིཾ གཙྪནྟེ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘གཙྪ, བྲཱཧྨཎ, ཨཱནེཧི ན’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཱཝཱསཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཡཾ ¶ གམྦྷཱིརཾ སདཱཝཊྚཾ, རཧདཾ བྷེསྨཾ པེཀྑསི;
ཨེས དིབྱོ མམཱཝཱསོ, ཨནེཀསཏཔོརིསོ.
‘‘མཡཱུརཀོཉྩཱབྷིརུདཾ, ནཱིལོདཾ ཝནམཛ྄ཛྷཏོ;
ཡམུནཾ པཝིས མཱ བྷཱིཏོ, ཁེམཾ ཝཏྟཝཏཾ སིཝ’’ནྟི.
ཏཏྠ སདཱཝཊྚནྟི སདཱ པཝཏྟཾ ཨཱཝཊྚཾ. བྷེསྨནྟི བྷཡཱནཀཾ. པེཀྑསཱིཏི ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ རཧདཾ པསྶསི. མཡཱུརཀོཉྩཱབྷིརུདནྟི ཨུབྷོསུ ཏཱིརེསུ ཝནགྷཊཱཡཾ ཝསནྟེཧི མཡཱུརེཧི ཙ ཀོཉྩེཧི ཙ ཨབྷིརུདཾ ཨུཔཀཱུཛིཏཾ. ནཱིལོདནྟི ནཱིལསལིལཾ. ཝནམཛ྄ཛྷཏོཏི ཝནམཛ྄ཛྷེན སནྡམཱནཾ. པཝིས མཱ བྷཱིཏོཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཡམུནཾ ཨབྷཱིཏོ ཧུཏྭཱ པཝིས. ཝཏྟཝཏནྟི ཝཏྟསམྤནྣཱནཾ ཨཱཙཱརཝནྟཱནཾ ཝསནབྷཱུམིཾ པཝིས, གཙྪ, བྲཱཧྨཎ, པུཏྟཾ ཨཱནེཧཱིཏི.
བྲཱཧྨཎོ གནྟྭཱ པུཏྟསྶ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ པུཏྟཾ ཨཱནེསི. མཧཱསཏྟོ ཏེ ཨུབྷོཔི ཨཱདཱཡ ཡམུནཱཏཱིརཾ གནྟྭཱ ཏཱིརེ ཋིཏོ ཨཱཧ –
‘‘ཏཏྠ པཏྟོ སཱནུཙརོ, སཧ པུཏྟེན བྲཱཧྨཎ;
པཱུཛིཏོ མཡ྄ཧཾ ཀཱམེཧི, སུཁཾ བྲཱཧྨཎ ཝཙྪསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཏཏྠ པཏྟོཏི ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ ནཱགབྷཝནཾ པཏྟོ ཧུཏྭཱ. མཡ྄ཧནྟི མམ སནྟཀེཧི ཀཱམེཧི པཱུཛིཏོ. ཝཙྪསཱིཏི ཏཏྠ ནཱགབྷཝནེ སུཁཾ ཝསིསྶཏི.
ཨེཝཾ ཝཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཨུབྷོཔི ཏེ པིཏཱཔུཏྟེ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ནཱགབྷཝནཾ ཨཱནེསི. ཏེསཾ ཏཏྠ དིབྦོ ཨཏྟབྷཱཝོ པཱཏུབྷཝི. ཨཐ ¶ ནེསཾ མཧཱསཏྟོ དིབྦསམྤཏྟིཾ དཏྭཱ ཙཏྟཱརི ཙཏྟཱརི ནཱགཀཉྙཱསཏཱནི ཨདཱསི. ཏེ མཧཱསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝིཾསུ. བོདྷིསཏྟོཔི ཨཔྤམཏྟོ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཨཀཱསི. ཨནྭཌྜྷམཱསཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨུཔཊྛཱནཾ གནྟྭཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཏོ ཙ བྲཱཧྨཎསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱརོགྱཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཡེན ཏེ ཨཏྠོ, ཏཾ ཝདེཡྻཱསི, ཨནུཀྐཎྛམཱནོ ཨབྷིརམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སོམདཏྟེནཔི སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ནིཝེསནཾ ཨགཙྪི. བྲཱཧྨཎོ ཨེཀསཾཝཙྪརཾ ནཱགབྷཝནེ ཝསིཏྭཱ མནྡཔུཉྙཏཱཡ ཨུཀྐཎྛིཏོ ¶ མནུསྶལོཀཾ གནྟུཀཱམོ ཨཧོསི. ནཱགབྷཝནམསྶ ལོཀནྟརནིརཡོ ཝིཡ ཨལངྐཏཔཱསཱདོ བནྡྷནཱགཱརཾ ཝིཡ ཨལངྐཏནཱགཀཉྙཱ ཡཀྑིནིཡོ ཝིཡ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. སོ ‘‘ཨཧཾ ཏཱཝ ཨུཀྐཎྛིཏོ ¶ , སོམདཏྟསྶཔི ཙིཏྟཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱཧ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏ, ཨུཀྐཎྛསཱི’’ཏི? ‘‘ཀསྨཱ ཨུཀྐཎྛིསྶཱམི ན ཨུཀྐཎྛཱམི, ཏྭཾ པན ཨུཀྐཎྛསི, ཏཱཏཱ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ ཏཱཏཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ’’ཏི. ‘‘ཏཝ མཱཏུ ཙེཝ བྷཱཏུབྷགིནཱིནཉྩ ཨདསྶནེན ཨུཀྐཎྛཱམི, ཨེཧི, ཏཱཏ སོམདཏྟ, གཙྪཱམཱ’’ཏི. སོ ‘‘ན གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱཔི པུནཔྤུནཾ པིཏརཱ ཡཱཙིཡམཱནོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི.
བྲཱཧྨཎོ ‘‘པུཏྟསྶ ཏཱཝ མེ མནོ ལདྡྷོ, སཙེ པནཱཧཾ བྷཱུརིདཏྟསྶ ‘ཨུཀྐཎྛིཏོམྷཱི’ཏི ཝཀྑཱམི, ཨཏིརེཀཏརཾ མེ ཡསཾ དསྶཏི, ཨེཝཾ མེ གམནཾ ན བྷཝིསྶཏི. ཨེཀེན པན ཨུཔཱཡེན ཏསྶ སམྤཏྟིཾ ཝཎྞེཏྭཱ ‘ཏྭཾ ཨེཝརཱུཔཾ སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ ཀིཾཀཱརཎཱ མནུསྶལོཀཾ གནྟྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོསཱི’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘སགྒཏྠཱཡཱ’ཏི ཝུཏྟེ ‘ཏྭཾ ཏཱཝ ཨེཝརཱུཔཾ སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ སགྒཏྠཱཡ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོསི, ཀིམངྒཾ པན མཡཾཡེཝ པརདྷནེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེམ, ཨཧམྤི མནུསྶལོཀཾ གནྟྭཱ ཉཱཏཀེ དིསྭཱ པབྦཛིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི ནཾ སཉྙཱཔེསྶཱམི. ཨཐ མེ སོ གམནཾ ཨནུཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཀདིཝསཾ ཏེནཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨུཀྐཎྛསཱི’’ཏི པུཙྪིཏོ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཱ ཨམྷཱཀཾ ན ཀིཉྩི པརིཧཱཡཏཱི’’ཏི ཀིཉྩི གམནཔཊིབདྡྷཾ ཨཝཏྭཱཝ ཨཱདིཏོ ཏཱཝ ཏསྶ སམྤཏྟིཾ ཝཎྞེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘སམཱ སམནྟཔརིཏོ, པཧཱུཏཏགརཱ མཧཱི;
ཨིནྡགོཔཀསཉྪནྣཱ, སོབྷཏི ཧརིཏུཏྟམཱ.
‘‘རམྨཱནི ¶ ཝནཙེཏྱཱནི, རམྨཱ ཧཾསཱུཔཀཱུཛིཏཱ;
ཨོཔུཔྥཔདྡྷཱ ཏིཊྛནྟི, པོཀྑརཉྙོ སུནིམྨིཏཱ.
‘‘ཨཊྛཾསཱ སུཀཏཱ ཐམྦྷཱ, སབྦེ ཝེལུ༹རིཡཱམཡཱ;
སཧསྶཐམྦྷཱ པཱསཱདཱ, པཱུརཱ ཀཉྙཱཧི ཛོཏརེ.
‘‘ཝིམཱནཾ ¶ ཨུཔཔནྣོསི, དིབྱཾ པུཉྙེཧི ཨཏྟནོ;
ཨསམྦཱདྷཾ སིཝཾ རམྨཾ, ཨཙྩནྟསུཁསཾཧིཏཾ.
‘‘མཉྙེ སཧསྶནེཏྟསྶ, ཝིམཱནཾ ནཱབྷིཀངྑསི;
ཨིདྡྷཱི ཧི ཏྱཱཡཾ ཝིཔུལཱ, སཀྐསྶེཝ ཛུཏཱིམཏོ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ སམཱ སམནྟཔརིཏོཏི པརིསམནྟཏོ སབྦདིསཱབྷཱགེསུ ཨཡཾ ཏཝ ནཱགབྷཝནེ མཧཱི སུཝཎྞརཛཏམཎི མུཏྟཱཝཱལུཀཱཔརིཀིཎྞཱ སམཏལཱ. པཧཱུཏཏགརཱ མཧཱིཏི བཧུཀེཧི ཏགརགཙྪེཧི སམནྣཱགཏཱ. ཨིནྡགོཔཀསཉྪནྣཱཏི སུཝཎྞཨིནྡགོཔཀེཧི སཉྪནྣཱ. སོབྷཏི ཧརིཏུཏྟམཱཏི ཧརིཏཝཎྞདབྦཏིཎསཉྪནྣཱ སོབྷཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཝནཙེཏྱཱནཱིཏི ཝནགྷཊཱ. ཨོཔུཔྥཔདྡྷཱཏི པུཔྥིཏྭཱ པཏིཏེཧི པདུམཔཏྟེཧི སཉྪནྣཱ ཨུདཀཔིཊྛཱ. སུནིམྨིཏཱཏི ཏཝ པུཉྙསམྤཏྟིཡཱ སུཊྛུ ནིམྨིཏཱ. ཨཊྛཾསཱཏི ཏཝ ཝསནཔཱསཱདེསུ ཨཊྛཾསཱ སུཀཏཱ ཝེལུ༹རིཡམཡཱ ཐམྦྷཱ. ཏེཧི ཐམྦྷེཧི སཧསྶཐམྦྷཱ ཏཝ པཱསཱདཱ ནཱགཀཉྙཱཧི པཱུརཱ ཝིཛྫོཏནྟི. ཨུཔཔནྣོསཱིཏི ཨེཝརཱུཔེ ཝིམཱནེ ནིབྦཏྟོསཱིཏི ཨཏྠོ. སཧསྶནེཏྟསྶ ཝིམཱནནྟི སཀྐསྶ ཝེཛཡནྟཔཱསཱདཾ. ཨིདྡྷཱི ཧི ཏྱཱཡཾ ཝིཔུལཱཏི ཡསྨཱ ཏཝཱཡཾ ཝིཔུལཱ ཨིདྡྷི, ཏསྨཱ ཏྭཾ ཏེན ཨུཔོསཐཀམྨེན སཀྐསྶ ཝིམཱནམྤི ན པཏྠེསི, ཨཉྙཾ ཏཏོ ཨུཏྟརི མཧནྟཾ ཋཱནཾ པཏྠེསཱིཏི མཉྙཱམི.
ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཱ ཧེཝཾ, བྲཱཧྨཎ, ཨཝཙ, སཀྐསྶ ཡསཾ པཊིཙྩ ཨམྷཱཀཾ ཡསོ སིནེརུསནྟིཀེ སཱསཔོ ཝིཡ, མཡཾ ཏསྶ པརིཙཱརཀེཔི ན ཨགྒྷཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘མནསཱཔི ན པཏྟབྦོ, ཨཱནུབྷཱཝོ ཛུཏཱིམཏོ;
པརིཙཱརཡམཱནཱནཾ, སཨིནྡཱནཾ ཝསཝཏྟིན’’ནྟི.
ཏསྶཏྠོ ¶ – བྲཱཧྨཎ, སཀྐསྶ ཡསོ ནཱམ ཨེཀཾ དྭེ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ ཝཱ དིཝསེ ‘‘ཨེཏྟཀོ སིཡཱ’’ཏི མནསཱ ཙིནྟེནྟེནཔི ན ཨབྷིཔཏྟབྦོ. ཡེཔི ནཾ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ པརིཙཱརེནྟི, ཏེསཾ དེཝརཱཛཱནཾ པརིཙཱརཡམཱནཱནཾ ཨིནྡཾ ནཱཡཀཾ ཀཏྭཱ ཙརནྟཱནཾ སཨིནྡཱནཾ ཝསཝཏྟཱིནཾ ཙཏུནྣཾ ལོཀཔཱལཱནཾ ཡསསྶཔི ཨམྷཱཀཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱནཾ ཡསོ སོལ༹སིཾ ཀལཾ ནགྒྷཏཱིཏི.
ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཏེ མཉྙེ སཧསྶནེཏྟསྶ ཝིམཱན’’ནྟི ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཧཾ ཏཾ ཨནུསྶརིཾ. ‘‘ཨཧཉྷི ཝེཛཡནྟཾ པཏྠེནྟོ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཏསྶ ཨཏྟནོ པཏྠནཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཏཾ ཝིམཱནཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ, ཨམརཱནཾ སུཁེསིནཾ;
ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསནྟོ, སེམི ཝམྨིཀམུདྡྷནཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ¶ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡཱཏི པཏྠེཏྭཱ. ཨམརཱནནྟི དཱིགྷཱཡུཀཱནཾ དེཝཱནཾ. སུཁེསིནནྟི ཨེསིཏསུཁཱནཾ སུཁེ པཏིཊྛིཏཱནཾ.
ཀཾ སུཏྭཱ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨིདཱནི མེ ཨོཀཱསོ ལདྡྷོ’’ཏི སོམནསྶཔྤཏྟོ གནྟུཾ ཨཱཔུཙྪནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –
‘‘ཨཧཉྩ མིགམེསཱནོ, སཔུཏྟོ པཱཝིསིཾ ཝནཾ;
ཏཾ མཾ མཏཾ ཝཱ ཛཱིཝཾ ཝཱ, ནཱབྷིཝེདེནྟི ཉཱཏཀཱ.
‘‘ཨཱམནྟཡེ བྷཱུརིདཏྟཾ, ཀཱསིཔུཏྟཾ ཡསསྶིནཾ;
ཏཡཱ ནོ སམནུཉྙཱཏཱ, ཨཔི པསྶེམུ ཉཱཏཀེ’’ཏི.
ཏཏྠ ནཱབྷིཝེདེནྟཱིཏི ན ཛཱནནྟི, ཀཐེནྟོཔི ནེསཾ ནཏྠི. ཨཱམནྟཡེཏི ཨཱམནྟཡཱམི. ཀཱསིཔུཏྟནྟི ཀཱསིརཱཛདྷཱིཏཱཡ པུཏྟཾ.
ཏཏོ བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨེསོ ཧི ཝཏ མེ ཚནྡོ, ཡཾ ཝསེསི མམནྟིཀེ;
ན ཧི ཨེཏཱདིསཱ ཀཱམཱ, སུལབྷཱ ཧོནྟི མཱནུསེ.
‘‘སཙེ ཏྭཾ ནིཙྪསེ ཝཏྠུཾ, མམ ཀཱམེཧི པཱུཛིཏོ;
མཡཱ ཏྭཾ སམནུཉྙཱཏོ, སོཏྠིཾ པསྶཱཧི ཉཱཏཀེ’’ཏི.
མཧཱསཏྟོ ¶ གཱཐཱདྭཡཾ ཝཏྭཱ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ མཎིཾ ནིསྶཱཡ སུཁཾ ཛཱིཝནྟོ ཀསྶཙི ནཱཙིཀྑིསྶཏི, ཨེཏསྶ སབྦཀཱམདདཾ མཎིཾ དསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ ཏཾ དདནྟོ ཨཱཧ –
‘‘དྷཱརཡིམཾ མཎིཾ དིབྱཾ, པསུཾ པུཏྟེ ཙ ཝིནྡཏི;
ཨརོགོ སུཁིཏོ ཧོཏི, གཙྪེཝཱདཱཡ བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ པསུཾ པུཏྟེ ཙ ཝིནྡཏཱིཏི ཨིམཾ མཎིཾ དྷཱརཡམཱནོ ཨིམསྶཱནུབྷཱཝེན པསུཉྩ པུཏྟེ ཙ ཨཉྙཉྩ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ སབྦཾ ལབྷཏི.
ཏཏོ བྲཱཧྨཎོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀུསལཾ པཊིནནྡཱམི, བྷཱུརིདཏྟ ཝཙོ ཏཝ;
པབྦཛིསྶཱམི ཛིཎྞོསྨི, ན ཀཱམེ ཨབྷིཔཏྠཡེ’’ཏི.
ཏསྶཏྠོ – བྷཱུརིདཏྟ, ཏཝ ཝཙནཾ ཀུསལཾ ཨནཝཛྫཾ, ཏཾ པཊིནནྡཱམི ན པཊིཀྑིཔཱམི. ཨཧཾ པན ཛིཎྞོ ཨསྨི, ཏསྨཱ པབྦཛིསྶཱམི, ན ཀཱམེ ཨབྷིཔཏྠཡཱམི, ཀིཾ མེ མཎིནཱཏི.
བོདྷིསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘བྲཧྨཙརིཡསྶ ཙེ བྷངྒོ, ཧོཏི བྷོགེཧི ཀཱརིཡཾ;
ཨཝིཀམྤམཱནོ ཨེཡྻཱསི, བཧུཾ དསྶཱམི ཏེ དྷན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཙེ བྷངྒོཏི བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ ནཱམ དུཀྐརོ, ཨནབྷིརཏསྶ བྲཧྨཙརིཡསྶ ཙེ བྷངྒོ ཧོཏི, ཏདཱ གིཧིབྷཱུཏསྶ བྷོགེཧི ཀཱརིཡཾ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔེ ཀཱལེ ཏྭཾ ནིརཱསངྐོ ཧུཏྭཱ མམ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱསི, བཧུཾ ཏེ དྷནཾ དསྶཱམཱིཏི.
བྲཱཧྨཎོ ཨཱཧ –
‘‘ཀུསལཾ པཊིནནྡཱམི, བྷཱུརིདཏྟ ཝཙོ ཏཝ;
པུནཔི ཨཱགམིསྶཱམི, སཙེ ཨཏྠོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ པུནཔཱིཏི པུན ཨཔི, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.
ཨཐསྶ ¶ ཏཏྠ ཨཝསིཏུཀཱམཏཾ ཉཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ནཱགམཱཎཝཀེ ཨཱཎཱཔེཏྭཱ བྲཱཧྨཎཾ མནུསྶལོཀཾ པཱཔེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨིདཾ ¶ ཝཏྭཱ བྷཱུརིདཏྟོ, པེསེསི ཙཏུརོ ཛནེ;
ཨེཐ གཙྪཐ ཨུཊྛེཐ, ཁིཔྤཾ པཱཔེཐ བྲཱཧྨཎཾ.
‘‘ཏསྶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཨུཊྛཱཡ ཙཏུརོ ཛནཱ;
པེསིཏཱ བྷཱུརིདཏྟེན, ཁིཔྤཾ པཱཔེསུ བྲཱཧྨཎ’’ནྟི.
ཏཏྠ པཱཔེསཱུཏི ཡམུནཱཏོ ཨུཏྟཱརེཏྭཱ བཱརཱཎསིམགྒཾ པཱཔཡིཾསུ, པཱཔཡིཏྭཱ ཙ པན ‘‘ཏུམྷེ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ནཱགབྷཝནམེཝ པཙྩཱགམིཾསུ.
བྲཱཧྨཎོཔི ‘‘ཏཱཏ སོམདཏྟ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ མིགཾ ཝིཛ྄ཛྷིམྷཱ, ཨིམསྨིཾ སཱུཀར’’ནྟི པུཏྟསྶ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨནྟརཱམགྒེ པོཀྑརཎིཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏ སོམདཏྟ, ནྷཱཡཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨུབྷོཔི དིབྦཱབྷརཎཱནི ཙེཝ དིབྦཝཏྠཱནི ཙ ཨོམུཉྩིཏྭཱ བྷཎྜིཀཾ ཀཏྭཱ པོཀྑརཎཱིཏཱིརེ ཋཔེཏྭཱ ཨོཏརིཏྭཱ ནྷཱཡིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏཱནི ཨནྟརདྷཱཡིཏྭཱ ནཱགབྷཝནམེཝ ཨགམཾསུ. པཋམཾ ནིཝཏྠཀཱསཱཝཔིལོཏིཀཱཝ ནེསཾ སརཱིརེ པཊིམུཉྩིཾསུ, དྷནུསརསཏྟིཡོཔི པཱཀཏིཀཱཝ ཨཧེསུཾ. སོམདཏྟོ ‘‘ནཱསིཏཱམྷཱ ཏཡཱ, ཏཱཏཱ’’ཏི པརིདེཝི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ ‘‘མཱ ཙིནྟཡི, མིགེསུ སནྟེསུ ཨརཉྙེ མིགེ ཝདྷིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསྶཱམཱ’’ཏི ཨསྶཱསེསི. སོམདཏྟསྶ མཱཏཱ ཏེསཾ ཨཱགམནཾ སུཏྭཱ པཙྩུགྒནྟྭཱ གྷརཾ ནེཏྭཱ ཨནྣཔཱནེན སནྟཔྤེསི. བྲཱཧྨཎོ བྷུཉྫིཏྭཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐམི. ཨིཏརཱ པུཏྟཾ པུཙྪི ‘‘ཏཱཏ ¶ , ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཀུཧིཾ གཏཏྠཱ’’ཏི? ‘‘ཨམྨ, བྷཱུརིདཏྟནཱགརཱཛེན ཨམྷེ ནཱགབྷཝནཾ ནཱིཏཱ, ཏཏོ ཨུཀྐཎྛིཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཱགཏཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཉྩི པན ཝོ རཏནཾ ཨཱབྷཏ’’ནྟི. ‘‘ནཱབྷཏཾ ཨམྨཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ ཏེན ཀིཉྩི ན དིནྣ’’ནྟི. ‘‘ཨམྨ, བྷཱུརིདཏྟེན མེ པིཏུ སབྦཀཱམདདོ མཎི དིནྣོ ཨཧོསི, ཨིམིནཱ པན ན གཧིཏོ’’ཏི. ‘‘ཀིཾཀཱརཎཱ’’ཏི. ‘‘པབྦཛིསྶཏི ཀིརཱ’’ཏི. སཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ དཱརཀེ མམ བྷཱརཾ ཀརོནྟོ ནཱགབྷཝནེ ཝསིཏྭཱ ཨིདཱནི ཀིར པབྦཛིསྶཏཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝཱིཧིབྷཉྫནདབྦིཡཱ པིཊྛིཾ པོཐེནྟཱི ‘‘ཨརེ, དུཊྛབྲཱཧྨཎ, པབྦཛིསྶཱམཱིཏི ཀིར མཎིརཏནཾ ན གཎྷསི, ཨཐ ཀསྨཱ ཨཔབྦཛིཏྭཱ ཨིདྷཱགཏོསི, ནིཀྑམ མམ གྷརཱ སཱིགྷ’’ནྟི སནྟཛྫེསི. ཨཐ ནཾ ‘‘བྷདྡེ, མཱ ཀུཛ྄ཛྷི, ཨརཉྙེ མིགེསུ སནྟེསུ ཨཧཾ ཏཾ པོསེསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཝཏྭཱ པུཏྟེན སདྡྷིཾ ཨརཉྙཾ གནྟྭཱ པུརིམནིཡཱམེནེཝ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེསི.
ཏདཱ དཀྑིཎམཧཱསམུདྡསྶ དིསཱབྷཱགེ སིམྦལིཝཱསཱི ཨེཀོ གརུལོ༹ པཀྑཝཱཏེཧི སམུདྡེ ཨུདཀཾ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ ཨེཀཾ ནཱགརཱཛཱནཾ སཱིསེ གཎྷི. ཏདཱཧི སུཔཎྞཱ ནཱགཾ གཧེཏུཾ ཨཛཱནནཀཱཡེཝ ¶ , པཙྪཱ པཎྜརཛཱཏཀེ ཛཱནིཾསུ. སོ པན ཏཾ སཱིསེ གཧེཏྭཱཔི ཨུདཀེ ཨནོཏྠརནྟེཡེཝ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨོལམྦནྟཾ ཨཱདཱཡ ཧིམཝནྟམཏྠཀེན པཱཡཱསི. ཏདཱ ཙེཀོ ཀཱསིརཊྛཝཱསཱི བྲཱཧྨཎོ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཧིམཝནྟཔྤདེསེ པཎྞསཱལཾ མཱཔེཏྭཱ པཊིཝསཏི. ཏསྶ ཙངྐམནཀོཊིཡཾ མཧཱནིགྲོདྷརུཀྑོ ཨཏྠི. སོ ཏསྶ མཱུལེ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི. སུཔཎྞོ ནིགྲོདྷམཏྠཀེན ནཱགཾ ཧརཏི. ནཱགོ ཨོལམྦནྟོ མོཀྑཏྠཱཡ ནངྒུཊྛེན ནིགྲོདྷཝིཊཔཾ ཝེཋེསི. སུཔཎྞོ ཏཾ ཨཛཱནནྟོཝ མཧབྦལཏཱཡ ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡིཡེཝ. ནིགྲོདྷརུཀྑོ སམཱུལོ ཨུཔྤཱཊིཏོ. སུཔཎྞོ ནཱགཾ སིམྦལིཝནཾ ནེཏྭཱ ཏུཎྜེན པཧརིཏྭཱ ཀུཙྪིཾ ཕཱལེཏྭཱ ནཱགམེདཾ ¶ ཁཱདིཏྭཱ སརཱིརཾ སམུདྡཀུཙྪིམྷི ཚཌྜེསི. ནིགྲོདྷརུཀྑོ པཏནྟོ མཧཱསདྡམཀཱསི. སུཔཎྞོ ‘‘ཀིསྶ ཨེསོ སདྡོ’’ཏི ཨདྷོ ཨོལོཀེནྟོ ནིགྲོདྷརུཀྑཾ དིསྭཱ ‘‘ཀུཏོ ཨེས མཡཱ ཨུཔྤཱཊིཏོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ཏཱཔསསྶ ཙངྐམནཀོཊིཡཱ ནིགྲོདྷོ ཨེསོ’’ཏི ཏཐཏོ ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏསྶ བཧཱུཔཀཱརོ, ‘ཨཀུསལཾ ནུ ཁོ མེ པསུཏཾ, ཨུདཱཧུ ནོ’ཏི ཏམེཝ པུཙྪིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི མཱཎཝཀཝེསེན ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི.
ཏསྨིཾ ཁཎེ ཏཱཔསོ ཏཾ ཋཱནཾ སམཾ ཀརོཏི. སུཔཎྞརཱཛཱ ཏཱཔསཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཨཛཱནནྟོ ཝིཡ ‘‘ཀིསྶ ཋཱནཾ, བྷནྟེ, ཨིད’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཨེཀོ སུཔཎྞོ བྷོཛནཏྠཱཡ ནཱགཾ ཧརནྟོ ནཱགེན མོཀྑཏྠཱཡ ནིགྲོདྷཝིཊཔཾ ནངྒུཊྛེན ཝེཋིཏཱཡཔི ཨཏྟནོ མཧབྦལཏཱཡ པཀྑནྟིཏྭཱ གཏོ, ཨཐ ནིགྲོདྷརུཀྑོ ཨུཔྤཱཊིཏོ, ཨིདཾ ཏསྶ ཨུཔྤཱཊིཏཊྛཱན’’ནྟི. ‘‘ཀིཾ པན, བྷནྟེ, ཏསྶ སུཔཎྞསྶ ཨཀུསལཾ ཧོཏི, ཨུདཱཧུ ནོ’’ཏི? ‘‘སཙེ ན ཛཱནཱཏི, ཨཙེཏནཀམྨཾ ནཱམ ཨཀུསལཾ ན ཧོཏཱི’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ནཱགསྶ པན ¶ , བྷནྟེ’’ཏི? ‘‘སོ ཨིམཾ ནཱསེཏུཾ ན གཎྷི, མོཀྑཏྠཱཡ གཎྷི, ཏསྨཱ ཏསྶཔི ན ཧོཏིཡེཝཱ’’ཏི. སུཔཎྞོ ཏཱཔསསྶ ཏུསྶིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ སོ སུཔཎྞརཱཛཱ, ཏུམྷཱཀཉྷི པཉྷཝེཡྻཱཀརཎེན ཏུཊྛོ. ཏུམྷེ ཨརཉྙེ ཝསཐ, ཨཧཉྩེཀཾ ཨལམྤཱཡནམནྟཾ ཛཱནཱམི, ཨནགྒྷོ མནྟོ. ཏམཧཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡབྷཱགཾ ཀཏྭཱ དམྨི, པཊིགྒཎྷཐ ན’’ནྟི ཨཱཧ. ‘‘ཨལཾ མཡ྄ཧཾ མནྟེན, གཙྪཐ ཏུམྷེ’’ཏི. སོ ཏཾ པུནཔྤུནཾ ཡཱཙིཏྭཱ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ མནྟཾ དཏྭཱ ཨོསདྷཱནི ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པཀྐཱམི.
གརུལ༹ཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
ཀཱིལ༹ནཀཎྜཾ
ཏསྨིཾ ¶ ཀཱལེ བཱརཱཎསིཡཾ ཨེཀོ དལིདྡབྲཱཧྨཎོ བཧུཾ ཨིཎཾ གཧེཏྭཱ ཨིཎསཱམིཀེཧི ཙོདིཡམཱནོ ‘‘ཀིཾ མེ ཨིདྷ ཝཱསེན, ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ མཏཾ སེཡྻོ’’ཏི ནིཀྑམིཏྭཱ ཝནཾ པཝིསིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཏཾ ཨསྶམཔདཾ པཏྭཱ ཏཱཔསཾ ཝཏྟསམྤདཱཡ ཨཱརཱདྷེསི. ཏཱཔསོ ‘‘ཨཡཾ བྲཱཧྨཎོ མཡ྄ཧཾ ཨཏིཝིཡ ཨུཔཀཱརཀོ, སུཔཎྞརཱཛེན དིནྣཾ དིབྦམནྟམསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎ, ཨཧཾ ཨལམྤཱཡནམནྟཾ ཛཱནཱམི, ཏཾ ཏེ དམྨི, གཎྷཱཧི ན’’ནྟི ཝཏྭཱ ‘‘ཨལཾ, བྷནྟེ, ན མཡ྄ཧཾ མནྟེནཏྠོ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེཔི པུནཔྤུནཾ ཝཏྭཱ ནིཔྤཱིལེ༹ཏྭཱ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ ཨདཱསིཡེཝ. ཏསྶ ཙ མནྟསྶ ཨནུཙྪཝིཀཱནི ཨོསདྷཱནི ཙེཝ མནྟུཔཙཱརཉྩ སབྦཾ ཀཐེསི. བྲཱཧྨཎོ ‘‘ལདྡྷོ མེ ཛཱིཝིཏུཔཱཡོ’’ཏི ཀཏིཔཱཧཾ ཝསིཏྭཱ ‘‘ཝཱཏཱབཱདྷོ མེ, བྷནྟེ, བཱདྷཏཱི’’ཏི ཨཔདེསཾ ཀཏྭཱ ཏཱཔསེན ཝིསྶཛྫིཏོ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཁམཱཔེཏྭཱ ཨརཉྙཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན ཡམུནཱཡ ཏཱིརཾ པཏྭཱ ཏཾ མནྟཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ མཧཱམགྒཾ གཙྪཏི.
ཏསྨིཾ ཀཱལེ སཧསྶམཏྟཱ བྷཱུརིདཏྟསྶ པརིཙཱརིཀཱ ནཱགམཱཎཝིཀཱ ཏཾ སབྦཀཱམདདཾ མཎིརཏནཾ ཨཱདཱཡ ནཱགབྷཝནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཡམུནཱཏཱིརེ ཝཱལུཀརཱསིམྷི ཋཔེཏྭཱ ཏསྶ ཨོབྷཱསེན སབྦརཏྟིཾ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ ཨརུཎུགྒམནེ སབྦཱལངྐཱརེན ཨལངྐརིཏྭཱ མཎིརཏནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ སིརིཾ པཝེསཡམཱནཱ ནིསཱིདིཾསུ. བྲཱཧྨཎོཔི མནྟཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟོ ཏཾ ཋཱནཾ པཱཔུཎི. ཏཱ མནྟསདྡཾ སུཏྭཱཝ ‘‘ཨིམིནཱ སུཔཎྞེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི མརཎབྷཡཏཛྫིཏཱ མཎིརཏནཾ ཨགྒཧེཏྭཱ པཐཝིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ ཨགམིཾསུ. བྲཱཧྨཎོཔི མཎིརཏནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨིདཱནེཝ མེ མནྟོ སམིདྡྷོ’’ཏི ཏུཊྛམཱནསོ ¶ མཎིརཏནཾ ཨཱདཱཡ པཱཡཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ སོམདཏྟེན སདྡྷིཾ མིགཝདྷཱཡ ཨརཉྙཾ པཝིསནྟོ ཏསྶ ཧཏྠེ ཏཾ མཎིརཏནཾ དིསྭཱ པུཏྟཾ ཨཱཧ ‘‘ཏཱཏ, ནནུ ཨེསོ ཨམྷཱཀཾ བྷཱུརིདཏྟེན དིནྣོ མཎཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཏཱཏ, ཨེསོ མཎཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧིསྶ ཨགུཎཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིམཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝཉྩེཏྭཱ གཎྷཱམེཏཾ མཎིརཏན’’ནྟི. ‘‘ཏཱཏ, པུབྦེ བྷཱུརིདཏྟེན དཱིཡམཱནཾ ན གཎྷི, ཨིདཱནི པནེས བྲཱཧྨཎོ ཏཉྙེཝ ཝཉྩེསྶཏི, ཏུཎྷཱི ཧོཧཱི’’ཏི. བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཧོཏུ, ཏཱཏ, པསྶསི ཨེཏསྶ ཝཱ མམ ཝཱ ཝཉྩནབྷཱཝ’’ནྟི ཨལམྤཱཡནེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཨཱཧ –
‘‘མཎིཾ པགྒཡ྄ཧ མངྒལྱཾ, སཱདྷུཝིཏྟཾ མནོརམཾ;
སེལཾ བྱཉྫནསམྤནྣཾ, ཀོ ཨིམཾ མཎིམཛ྄ཛྷགཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ མངྒལྱནྟི མངྒལསམྨཏཾ སབྦཀཱམདདཾ. ཀོ ཨིམནྟི ཀུཧིཾ ཨིམཾ མཎིཾ ཨདྷིགཏོསི.
ཏཏོ ¶ ཨལམྤཱཡནོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ལོཧིཏཀྑསཧསྶཱཧི, སམནྟཱ པརིཝཱརིཏཾ;
ཨཛྫ ཀཱལཾ པཐཾ གཙྪཾ, ཨཛ྄ཛྷགཱཧཾ མཎིཾ ཨིམ’’ནྟི.
ཏསྶཏྠོ – ཨཧཾ ཨཛྫ ཀཱལཾ པཱཏོཝ པཐཾ མགྒཾ གཙྪནྟོ རཏྟཀྑིཀཱཧི སཧསྶམཏྟཱཧི ནཱགམཱཎཝིཀཱཧི སམནྟཱ པརིཝཱརིཏཾ ཨིམཾ མཎིཾ ཨཛ྄ཛྷགཱ. མཾ དིསྭཱ ཧི སབྦཱཝ ཨེཏཱ བྷཡཏཛྫིཏཱ ཨིམཾ ཚཌྜེཏྭཱ པལཱཏཱཏི.
ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ ཏཾ ཝཉྩེཏུཀཱམོ མཎིརཏནསྶ ཨགུཎཾ པཀཱསེནྟོ ཨཏྟནཱ གཎྷིཏུཀཱམོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘སཱུཔཙིཎྞོ ཨཡཾ སེལོ, ཨཙྩིཏོ མཱནིཏོ སདཱ;
སུདྷཱརིཏོ སུནིཀྑིཏྟོ, སབྦཏྠམབྷིསཱདྷཡེ.
‘‘ཨུཔཙཱརཝིཔནྣསྶ, ནིཀྑེཔེ དྷཱརཎཱཡ ཝཱ;
ཨཡཾ སེལོ ཝིནཱསཱཡ, པརིཙིཎྞོ ཨཡོནིསོ.
‘‘ན ¶ ཨིམཾ ཨཀུསལོ དིབྱཾ, མཎིཾ དྷཱརེཏུམཱརཧོ;
པཊིཔཛྫ སཏཾ ནིཀྑཾ, དེཧིམཾ རཏནཾ མམ’’ནྟི.
ཏཏྠ སབྦཏྠནྟི ཡོ ཨིམཾ སེལཾ སུཊྛུ ཨུཔཙརིཏུཾ ཨཙྩིཏུཾ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཝིཡ མམཱཡིཏུཾ སུཊྛུ དྷཱརེཏུཾ སུཊྛུ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཛཱནཱཏི, ཏསྶེཝ སཱུཔཙིཎྞོ ཨཙྩིཏོ མཱནིཏོ སུདྷཱརིཏོ སུནིཀྑིཏྟོ ཨཡཾ སེལོ སབྦཾ ཨཏྠཾ སཱདྷེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨུཔཙཱརཝིཔནྣསྶཱཏི ཡོ པན ཨུཔཙཱརཝིཔནྣོ ཧོཏི, ཏསྶེསོ ཨནུཔཱཡེན པརིཙིཎྞོ ཝིནཱསམེཝ ཝཧཏཱིཏི ཝདཏི. དྷཱརེཏུམཱརཧོཏི དྷཱརེཏུཾ ཨརཧོ. པཊིཔཛྫ སཏཾ ནིཀྑནྟི ཨམྷཱཀཾ གེཧེ བཧཱུ མཎཱི, མཡམེཏཾ གཧེཏུཾ ཛཱནཱམ. ཨཧཾ ཏེ ནིཀྑསཏཾ དསྶཱམི, ཏཾ པཊིཔཛྫ, དེཧི ཨིམཾ མཎིརཏནཾ མམནྟི. ཏསྶ ཧི གེཧེ ཨེཀོཔི སུཝཎྞནིཀྑོ ནཏྠི. སོ པན ཏསྶ མཎིནོ སབྦཀཱམདདབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི ¶ . ཏེནསྶ ཨེཏདཧོསི ‘‘ཨཧཾ སསཱིསཾ ནྷཏྭཱ མཎིཾ ཨུདཀེན པརིཔྥོསིཏྭཱ ‘ནིཀྑསཏཾ མེ དེཧཱི’ཏི ཝཀྑཱམི, ཨཐེས མེ དསྶཏི, ཏམཧཾ ཨེཏསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི. ཏསྨཱ སཱུརོ ཧུཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.
ཏཏོ ཨལམྤཱཡནོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ན ཙ མྱཱཡཾ མཎཱི ཀེཡྻོ, གོཧི ཝཱ རཏནེཧི ཝཱ;
སེལོ བྱཉྫནསམྤནྣོ, ནེཝ ཀེཡྻོ མཎི མམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ན ཙ མྱཱཡནྟི ཨཡཾ མཎི མམ སནྟཀོ ཀེནཙི ཝིཀྐིཎིཏབྦོ ནཱམ ན ཧོཏི. ནེཝ ཀེཡྻོཏི ཨཡཉྩ མམ མཎི ལཀྑཎསམྤནྣོ, ཏསྨཱ ནེཝ ཀེཡྻོ ཀེནཙི ཝཏྠུནཱཔི ཝིཀྐིཎིཏབྦོ ནཱམ ན ཧོཏཱིཏི.
ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ ¶ ཨཱཧ –
‘‘ནོ ཙེ ཏཡཱ མཎཱི ཀེཡྻོ, གོཧི ཝཱ རཏནེཧི ཝཱ;
ཨཐ ཀེན མཎཱི ཀེཡྻོ, ཏཾ མེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏོ’’ཏི.
ཨལམྤཱཡནོ ཨཱཧ –
‘‘ཡོ མེ སཾསེ མཧཱནཱགཾ, ཏེཛསྶིཾ དུརཏིཀྐམཾ;
ཏསྶ དཛྫཾ ཨིམཾ སེལཾ, ཛལནྟམིཝ ཏེཛསཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཛལནྟམིཝ ཏེཛསཱཏི པབྷཱཡ ཛལནྟཾ ཝིཡ.
ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ ¶ ཨཱཧ –
‘‘ཀོ ནུ བྲཱཧྨཎཝཎྞེན, སུཔཎྞོ པཏཏཾ ཝརོ;
ནཱགཾ ཛིགཱིསམནྭེསི, ཨནྭེསཾ བྷཀྑམཏྟནོ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཀོ ནཱུཏི ཨིདཾ ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨཏྟནོ བྷཀྑཾ ཨནྭེསནྟེན གརུལེ༹ན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.
ཨལམྤཱཡནོ ཨེཝམཱཧ –
‘‘ནཱཧཾ དིཛཱདྷིཔོ ཧོམི, ཨདིཊྛོ གརུལོ༹ མཡཱ;
ཨཱསཱིཝིསེན ཝིཏྟོཏི, ཝེཛྫོ བྲཱཧྨཎ མཾ ཝིདཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ མཾ ཝིདཱུཏི མཾ ‘‘ཨེས ཨཱསཱིཝིསེན ཝིཏྟཀོ ཨལམྤཱཡནོ ནཱམ ཝེཛྫོ’’ཏི ཛཱནནྟི.
ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ ཨཱཧ –
‘‘ཀིཾ ནུ ཏུཡ྄ཧཾ ཕལཾ ཨཏྠི, ཀིཾ སིཔྤཾ ཝིཛྫཏེ ཏཝ;
ཀིསྨིཾ ཝཱ ཏྭཾ པརཏྠདྡྷོ, ཨུརགཾ ནཱཔཙཱཡསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཀིསྨིཾ ཝཱ ཏྭཾ པརཏྠདྡྷོཏི ཏྭཾ ཀིསྨིཾ ཝཱ ཨུཔཏྠདྡྷོ ཧུཏྭཱ, ཀིཾ ནིསྶཡཾ ཀཏྭཱ ཨུརགཾ ཨཱསཱིཝིསཾ ན ཨཔཙཱཡསི ཛེཊྛཀཾ ཨཀཏྭཱ ཨཝཛཱནཱསཱིཏི པུཙྪཏི.
སོ ཨཏྟནོ བལཾ དཱིཔེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨཱརཉྙིཀསྶ ཨིསིནོ, ཙིརརཏྟཾ ཏཔསྶིནོ;
སུཔཎྞོ ཀོསིཡསྶཀྑཱ, ཝིསཝིཛྫཾ ཨནུཏྟརཾ.
‘‘ཏཾ བྷཱཝིཏཏྟཉྙཏརཾ, སམྨནྟཾ པབྦཏནྟརེ;
སཀྐཙྩཾ ཏཾ ཨུཔཊྛཱསིཾ, རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏོ.
‘‘སོ ཏདཱ པརིཙིཎྞོ མེ, ཝཏྟཝཱ བྲཧྨཙརིཡཝཱ;
དིབྦཾ པཱཏུཀརཱི མནྟཾ, ཀཱམསཱ བྷགཝཱ མམ.
‘‘ཏྱཱཧཾ ¶ ¶ མནྟེ པརཏྠདྡྷོ, ནཱཧཾ བྷཱཡཱམི བྷོགིནཾ;
ཨཱཙརིཡོ ཝིསགྷཱཏཱནཾ, ཨལམྤཱནོཏི མཾ ཝིདཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཀོསིཡསྶཀྑཱཏི ཀོསིཡགོཏྟསྶ ཨིསིནོ སུཔཎྞོ ཨཱཙིཀྑི. ཏེན ཨཀྑཱཏཀཱརཎཾ པན སབྦཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ. བྷཱཝིཏཏྟཉྙཏརནྟི བྷཱཝིཏཏྟཱནཾ ཨིསཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ. སམྨནྟནྟི ཝསནྟཾ. ཀཱམསཱཏི ཨཏྟནོ ཨིཙྪཱཡ. མམཱཏི ཏཾ མནྟཾ མཡ྄ཧཾ པཀཱསེསི. ཏྱཱཧཾ མནྟེ, པརཏྠདྡྷོཏི ཨཧཾ ཏེ མནྟེ ཨུཔཏྠདྡྷོ ནིསྶིཏོ. བྷོགིནནྟི ནཱགཱནཾ. ཝིསགྷཱཏཱནནྟི ཝིསགྷཱཏཀཝེཛྫཱནཾ.
ཏཾ སུཏྭཱ ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ ཨལམྤཱཡནོ ཡྭཱསྶ ནཱགཾ དསྶེཏི, ཏསྶ མཎིརཏནཾ དསྶཏི, བྷཱུརིདཏྟམསྶ དསྶེཏྭཱ མཎིཾ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ པུཏྟེན སདྡྷིཾ མནྟེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘གཎྷཱམསེ མཎིཾ ཏཱཏ, སོམདཏྟ ཝིཛཱནཧི;
མཱ དཎྜེན སིརིཾ པཏྟཾ, ཀཱམསཱ པཛཧིམྷསེ’’ཏི.
ཏཏྠ གཎྷཱམསེཏི གཎྷཱམ. ཀཱམསཱཏི ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ དཎྜེན པཧརིཏྭཱ མཱ ཛཧཱམ.
སོམདཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘སཀཾ ནིཝེསནཾ པཏྟཾ, ཡོ ཏཾ བྲཱཧྨཎ པཱུཛཡི;
ཨེཝཾ ཀལྱཱཎཀཱརིསྶ, ཀིཾ མོཧཱ དུབྦྷིམིཙྪསི.
‘‘སཙེ ཏྭཾ དྷནཀཱམོསི, བྷཱུརིདཏྟོ པདསྶཏི;
ཏམེཝ གནྟྭཱ ཡཱཙསྶུ, བཧུཾ དསྶཏི ཏེ དྷན’’ནྟི.
ཏཏྠ པཱུཛཡཱིཏི དིབྦཀཱམེཧི པཱུཛཡིཏྠ. དུབྦྷིམིཙྪསཱིཏི ཀིཾ ཏཐཱརཱུཔསྶ མིཏྟསྶ དུབྦྷིཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨིཙྪསི ཏཱཏཱཏི.
བྲཱཧྨཎོ ཨཱཧ –
‘‘ཧཏྠགཏཾ ¶ པཏྟགཏཾ, ནིཀིཎྞཾ ཁཱདིཏུཾ ཝརཾ;
མཱ ནོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཏྠོ, སོམདཏྟ ཨུཔཙྩགཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཧཏྠགཏནྟི ཏཱཏ སོམདཏྟ, ཏྭཾ ཏརུཎཀོ ལོཀཔཝཏྟིཾ ན ཛཱནཱསི. ཡཉྷི ཧཏྠགཏཾ ཝཱ ཧོཏི པཏྟགཏཾ ཝཱ པུརཏོ ཝཱ ནིཀིཎྞཾ ཋཔིཏཾ, ཏདེཝ མེ ཁཱདིཏུཾ ཝརཾ, ན དཱུརེ ཋིཏཾ.
‘‘པཙྩཏི ནིརཡེ གྷོརེ, མཧིསྶམཔི ཝིཝརཏི;
མིཏྟདུབྦྷཱི ཧིཏཙྩཱགཱི, ཛཱིཝརེཝཱཔི སུསྶཏི.
‘‘སཙེ ཏྭཾ དྷནཀཱམོསི, བྷཱུརིདཏྟོ པདསྶཏི;
མཉྙེ ཨཏྟཀཏཾ ཝེརཾ, ན ཙིརཾ ཝེདཡིསྶསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ མཧིསྶམཔི ཝིཝརཏཱིཏི ཏཱཏ, མིཏྟདུབྦྷིནོ ཛཱིཝནྟསྶེཝ པཐཝཱི བྷིཛྫིཏྭཱ ཝིཝརཾ དེཏི. ཧིཏཙྩཱགཱིཏི ཨཏྟནོ ཧིཏཔརིཙྩཱགཱི. ཛཱིཝརེཝཱཔི སུསྶཏཱིཏི ཛཱིཝམཱནོཝ སུསྶཏི, མནུསྶཔེཏོ ཧོཏི. ཨཏྟཀཏཾ ཝེརནྟི ཨཏྟནཱ ཀཏཾ པཱཔཾ. ན ཙིརནྟི ན ཙིརསྶེཝ ཝེདཡིསྶསཱིཏི མཉྙཱམི.
བྲཱཧྨཎོ ཨཱཧ –
‘‘མཧཱཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན, ཨེཝཾ སུཛ྄ཛྷནྟི བྲཱཧྨཎཱ;
མཧཱཡཉྙཾ ཡཛིསྶཱམ, ཨེཝཾ མོཀྑཱམ པཱཔཀཱ’’ཏི.
ཏཏྠ སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི ཏཱཏ སོམདཏྟ, ཏྭཾ དཧརོ ན ཀིཉྩི ཛཱནཱསི, བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ཡཾ ཀིཉྩི པཱཔཾ ཀཏྭཱ ཡཉྙེན སུཛ྄ཛྷནྟཱིཏི དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ.
སོམདཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཧནྡ ¶ དཱནི ཨཔཱཡཱམི, ནཱཧཾ ཨཛྫ ཏཡཱ སཧ;
པདམྤེཀཾ ན གཙྪེཡྻཾ, ཨེཝཾ ཀིབྦིསཀཱརིནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཔཱཡཱམཱིཏི ཨཔགཙྪཱམི, པལཱཡཱམཱིཏི ཨཏྠོ.
ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ པཎྜིཏོ མཱཎཝོ པིཏརཾ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མཧནྟེན སདྡེན དེཝཏཱ ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཝརཱུཔེན པཱཔཀཱརིནཱ སདྡྷིཾ ན གམིསྶཱམཱི’’ཏི པིཏུ པསྶནྟསྶེཝ པལཱཡིཏྭཱ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནོ བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤཛྫི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨིདཾ ¶ ཝཏྭཱན པིཏརཾ, སོམདཏྟོ བཧུསྶུཏོ;
ཨུཛ྄ཛྷཱཔེཏྭཱན བྷཱུཏཱནི, ཏམྷཱ ཋཱནཱ ཨཔཀྐམཱི’’ཏི.
ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ ‘‘སོམདཏྟོ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ ཀུཧིཾ གམིསྶཏཱི’’ཏི ཙིནྟེནྟོ ཨལམྤཱཡནཾ ཐོཀཾ ཨནཏྟམནཾ དིསྭཱ ‘‘ཨལམྤཱཡན ¶ , མཱ ཙིནྟཡི, དསྶེསྶཱམི ཏེ བྷཱུརིདཏྟ’’ནྟི ཏཾ ཨཱདཱཡ ནཱགརཱཛསྶ ཨུཔོསཐཀརཎཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཝམྨིཀམཏྠཀེ བྷོགེ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིཔནྣཾ ནཱགརཱཛཱནཾ དིསྭཱ ཨཝིདཱུརེ ཋིཏོ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘གཎྷཱཧེཏཾ མཧཱནཱགཾ, ཨཱཧརེཏཾ མཎིཾ མམ;
ཨིནྡགོཔཀཝཎྞཱབྷོ, ཡསྶ ལོཧིཏཀོ སིརོ.
‘‘ཀཔྤཱསཔིཙུརཱསཱིཝ, ཨེསོ ཀཱཡོ པདིསྶཏི;
ཝམྨིཀགྒགཏོ སེཏི, ཏཾ ཏྭཾ གཎྷཱཧི བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨིནྡགོཔཀཝཎྞཱབྷོཏི ཨིནྡགོཔཀཝཎྞོ ཝིཡ ཨཱབྷཱསཏི. ཀཔྤཱསཔིཙུརཱསཱིཝཱཏི སུཝིཧིཏསྶ ཀཔྤཱསཔིཙུནོ རཱསི ཝིཡ.
ཨཐ མཧཱསཏྟོ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ནེསཱདབྲཱཧྨཎཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨུཔོསཐསྶ མེ ཨནྟརཱཡཾ ཀརེཡྻཱཏི ཨིམཾ ནཱགབྷཝནཾ ནེཏྭཱ མཧཱསམྤཏྟིཡཱ པཏིཊྛཱཔེསིཾ. མཡཱ དཱིཡམཱནཾ མཎིཾ གཎྷིཏུཾ ན ཨིཙྪི. ཨིདཱནི པན ཨཧིཏུཎྜིཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི. སཙཱཧཾ ཨིམསྶ མིཏྟདུབྦྷིནོ ¶ ཀུཛ྄ཛྷེཡྻཾ, སཱིལཾ མེ ཁཎྜཾ བྷཝིསྶཏི. མཡཱ ཁོ པན པཋམཉྙེཝ ཙཏུརངྒསམནྣཱགཏོ ཨུཔོསཐོ ཨདྷིཊྛིཏོ, སོ ཡཐཱདྷིཊྛིཏོཝ ཧོཏུ, ཨལམྤཱཡནོ མཾ ཚིནྡཏུ ཝཱ པཙཏུ ཝཱ, སཱུལེན ཝཱ ཝིཛ྄ཛྷཏུ, ནེཝསྶ ཀུཛ྄ཛྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘སཙེ ཁོ པནཱཧཾ ཨིམེ ཨོལོཀེསྶཱམི, བྷསྨཱ བྷཝེཡྻུཾ. མཾ པོཐེནྟེཔི ན ཀུཛ྄ཛྷིསྶཱམི ན ཨོལོཀེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཀྑཱིནི ནིམཱིལེཏྭཱ ཨདྷིཊྛཱནཔཱརམིཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ བྷོགནྟརེ སཱིསཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ནིཙྩལོཝ ཧུཏྭཱ ནིཔཛྫི. ནེསཱདབྲཱཧྨཎོཔི ‘‘བྷོ ཨལམྤཱཡན, ཨིམཾ ནཱགཾ གཎྷཱཧི, དེཧི མེ མཎི’’ནྟི ཨཱཧ. ཨལམྤཱཡནོ ནཱགཾ དིསྭཱ ཏུཊྛོ མཎིཾ ཀིསྨིཉྩི ཨགཎེཏྭཱ ‘‘གཎྷ, བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཏསྶ ཧཏྠེ ཁིཔི. སོ ཏསྶ ཧཏྠཏོ གལི༹ཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཏི. པཏིཏམཏྟོཝ པཐཝིཾ པཝིསིཏྭཱ ནཱགབྷཝནམེཝ གཏོ.
བྲཱཧྨཎོ ¶ མཎིརཏནཏོ བྷཱུརིདཏྟེན སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཏོ པུཏྟཏོཏི ཏཱིཧི པརིཧཱཡི. སོ ‘‘ནིཔྤཙྩཡོ ཛཱཏོམྷི, པུཏྟསྶ མེ ཝཙནཾ ན ཀཏ’’ནྟི པརིདེཝནྟོ གེཧཾ ཨགམཱསི. ཨལམྤཱཡནོཔི ¶ དིབྦོསདྷེཧི ཨཏྟནོ སརཱིརཾ མཀྑེཏྭཱ ཐོཀཾ ཁཱདིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀཱཡཾ པརིཔྥོསེཏྭཱ དིབྦམནྟཾ ཛཔྤནྟོ བོདྷིསཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནངྒུཊྛེ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ སཱིསཾ དལ༹ྷཾ གཎྷནྟོ མུཁམསྶ ཝིཝརིཏྭཱ ཨོསདྷཾ ཁཱདིཏྭཱ མུཁེ ཁེལ༹ཾ ཨོཔི. སུཙིཛཱཏིཀོ ནཱགརཱཛཱ སཱིལབྷེདབྷཡེན ཨཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཀྑཱིནིཔི ན ཨུམྨཱིལེསི. ཨཐ ནཾ ཨོསདྷམནྟཾ ཀཏྭཱ ནངྒུཊྛེ གཧེཏྭཱ ཧེཊྛཱསཱིསཾ ཀཏྭཱ སཉྩཱལེཏྭཱ གཧིཏབྷོཛནཾ ཚཌྜཱཔེཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ དཱིགྷཏོ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ མསཱུརཀཾ མདྡནྟོ ཝིཡ པཱདེཧི མདྡིཏྭཱ ཨཊྛཱིནི ཙུཎྞིཡམཱནཱནི ཝིཡ ཨཧེསུཾ. པུན ནངྒུཊྛེ གཧེཏྭཱ དུསྶཾ པོཐེནྟོ ཝིཡ པོཐེསི. མཧཱསཏྟོ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟོཔི ནེཝ ཀུཛ྄ཛྷི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཐོསདྷེཧི དིབྦེཧི, ཛཔྤཾ མནྟཔདཱནི ཙ;
ཨེཝཾ ཏཾ ཨསཀྑི སཏྠུཾ, ཀཏྭཱ པརིཏྟམཏྟནོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨསཀྑཱིཏི སཀྑི. སཏྠུནྟི གཎྷིཏུཾ.
ཨིཏི སོ མཧཱསཏྟཾ དུབྦལཾ ཀཏྭཱ ཝལླཱིཧི པེལ༹ཾ སཛྫེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཏཏྠ པཀྑིཔི, སརཱིརསྶ མཧནྟཏཱཡ ཏཏྠ ན པཝིསཏི. ཨཐ ནཾ པཎྷིཡཱ ཀོཊྚེནྟོ པཝེསེཏྭཱ པེལ༹ཾ ཨཱདཱཡ ཨེཀཾ གཱམཾ གནྟྭཱ གཱམམཛ྄ཛྷེ ཨོཏཱརེཏྭཱ ‘‘ནཱགསྶ ནཙྩཾ དཊྛུཀཱམཱ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི སདྡམཀཱསི. སཀལགཱམཝཱསིནོ སནྣིཔཏིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨལམྤཱཡནོ ‘‘ནིཀྑམ མཧཱནཱགཱ’’ཏི ¶ ཨཱཧ. མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཛྫ མཡཱ པརིསཾ ཏོསེནྟེན ཀཱིལི༹ཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཨལམྤཱཡནོ བཧུཾ དྷནཾ ལབྷིཏྭཱ ཏུཊྛོ མཾ ཝིསྶཛྫེསྶཏི. ཡཾ ཡཾ ཨེས མཾ ཀཱརེཏི, ཏཾ ཏཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ སོ པེལ༹ཏོ ནཱིཧརིཏྭཱ ‘‘མཧཱ ཧོཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. སོ མཧཱ ཨཧོསི, ‘‘ཁུདྡཀོ, ཝཊྚོ, ཝམྨིཏོ, ཨེཀཔྥཎོ, དྭིཕཎོ, ཏིཔྥཎོ, ཙཏུཔྥཎོ, པཉྩ, ཚ, སཏྟ, ཨཊྛ, ནཝ, དས ཝཱིསཏི, ཏིཾསཏི, ཙཏྟཱལཱིས, པཎྞཱསཔྥཎོ, སཏཔྥཎོ, ཨུཙྩོ, ནཱིཙོ, དིསྶམཱནཀཱཡོ, ཨདིསྶམཱནཀཱཡོ, དིསྶམཱནཨུཔཌྜྷཀཱཡོ ¶ , ནཱིལོ, པཱིཏོ, ལོཧིཏོ, ཨོདཱཏོ, མཉྫཊྛིཀོ ཧོཧི, ཨགྒིཛཱལཾ ཝིསྶཛྫེཧི, ཨུདཀཾ, དྷཱུམཾ ཝིསྶཛྫེཧཱི’’ཏི. མཧཱསཏྟོ ཨིམེསུཔི ཨཱཀཱརེསུ ཝུཏྟཝུཏྟེ ¶ ཨཏྟབྷཱཝེ ནིམྨིནིཏྭཱ ནཙྩཾ དསྶེསི. ཏཾ དིསྭཱ ཀོཙི ཨསྶཱུནི སནྡྷཱརེཏུཾ ནཱསཀྑི.
མནུསྶཱ བཧཱུནི ཧིརཉྙསུཝཎྞཝཏྠཱལངྐཱརཱདཱིནི ཨདཾསུ. ཨིཏི ཏསྨིཾ གཱམེ སཧསྶམཏྟཾ ལབྷི. སོ ཀིཉྩཱཔི མཧཱསཏྟཾ གཎྷནྟོ ‘‘སཧསྶཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཾ ཝིསྶཛྫེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ, ཏཾ པན དྷནཾ ལབྷིཏྭཱ ‘‘གཱམཀེཔི ཏཱཝ མཡཱ ཨེཏྟཀཾ དྷནཾ ལདྡྷཾ, ནགརེ ཀིར བཧུཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི དྷནལོབྷེན ཏཾ ན མུཉྩི. སོ ཏསྨིཾ གཱམེ ཀུཊུམྦཾ སཎྛཔེཏྭཱ རཏནམཡཾ པེལ༹ཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ མཧཱསཏྟཾ པཀྑིཔིཏྭཱ སུཁཡཱནཀཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ གཱམནིགམཱདཱིསུ ཀཱིལཱ༹པེནྟོ ཨནུཔུབྦེན བཱརཱཎསིཾ པཱཔུཎི. ནཱགརཱཛསྶ པན མདྷུལཱཛེ དེཏི, མཎྜཱུཀེ མཱརེཏྭཱ དེཏི, སོ གོཙརཾ ན གཎྷཱཏི ཨཝིསྶཛྫནབྷཡེན. གོཙརཾ ཨགྒཎྷནྟམྤི པུན ནཾ ཙཏྟཱརོ དྭཱརགཱམེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཏཏྠ མཱསམཏྟཾ ཀཱིལཱ༹པེསི. པནྣརསཨུཔོསཐདིཝསེ པན ‘‘ཨཛྫ ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཀཱིལཱ༹པེསྶཱམཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙཱཔེསི. རཱཛཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ མཧཱཛནཾ སནྣིཔཱཏཱཔེསི. རཱཛངྒཎེ མཉྩཱཏིམཉྩཾ བནྡྷིཾསུ.
ཀཱིལ༹ནཁཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
ནགརཔཝེསནཀཎྜཾ
ཨལམྤཱཡནེན པན བོདྷིསཏྟསྶ གཧིཏདིཝསེཡེཝ མཧཱསཏྟསྶ མཱཏཱ སུཔིནནྟེ ཨདྡས ཀཱལེ༹ན རཏྟཀྑིནཱ པུརིསེན ཨསིནཱ དཀྑིཎབཱཧུཾ ཚིནྡིཏྭཱ ལོཧིཏེན པགྒྷརནྟེན ནཱིཡམཱནཾ. སཱ བྷཱིཏཏསིཏཱ ཨུཊྛཱཡ དཀྑིཎབཱཧུཾ པརཱམསིཏྭཱ སུཔིནབྷཱཝཾ ཛཱནི. ཨཐསྶཱ ཨེཏདཧོསི ‘‘མཡཱ ཀཀྑལོ༹ པཱཔསུཔིནོ དིཊྛོ, ཙཏུནྣཾ ཝཱ མེ པུཏྟཱནཾ དྷཏརཊྛསྶ རཉྙོ ཝཱ མམ ཝཱ པརིཔནྠེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི. ཨཔིཙ ཁོ པན མཧཱསཏྟམེཝ ཨཱརབྦྷ ཨཏིརེཀཏརཾ ཙིནྟེསི. ཀིཾཀཱརཎཱ ¶ ? སེསཱ ཨཏྟནོ ནཱགབྷཝནེ ཝསནྟི, ཨིཏརོ པན སཱིལཛ྄ཛྷཱསཡཏྟཱ མནུསྶལོཀཾ གནྟྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཀཙྩི ནུ ཁོ མེ པུཏྟཾ ཨཧིཏུཎྜིཀོ ཝཱ སུཔཎྞོ ཝཱ གཎྷེཡྻཱ’’ཏི ཏསྶེཝ ཨཏིརེཀཏརཾ ཙིནྟེསི ¶ . ཏཏོ ཨཌྜྷམཱསེ ཨཏིཀྐནྟེ ‘‘མམ པུཏྟོ ཨཌྜྷམཱསཱཏིཀྐམེན མཾ ཝིནཱ ཝཏྟིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཨདྡྷཱསྶ ཀིཉྩི ¶ བྷཡཾ ཨུཔྤནྣཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དོམནསྶཔྤཏྟཱ ཨཧོསི. མཱསཱཏིཀྐམེན པནསྶཱ སོཀེན ཨསྶཱུནཾ ཨཔགྒྷརཎཀཱལོ ནཱམ ནཱཧོསི, ཧདཡཾ སུསྶི, ཨཀྑཱིནི ཨུཔཙྩིཾསུ. སཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏི, ཨིདཱནི ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཏསྶཱགམནམགྒམེཝ ཨོལོཀེནྟཱི ནིསཱིདི. ཨཐསྶཱ ཛེཊྛཔུཏྟོ སུདསྶནོ མཱསཙྩཡེན མཧཏིཡཱ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏོ, པརིསཾ བཧི ཋཔེཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཱཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. སཱ བྷཱུརིདཏྟཾ ཨནུསོཙནྟཱི ཏེན སདྡྷིཾ ན ཀིཉྩི སལླཔི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘མཡ྄ཧཾ མཱཏཱ མཡི པུབྦེ ཨཱགཏེ ཏུསྶཏི, པཊིསནྠཱརཾ ཀརོཏི, ཨཛྫ པན དོམནསྶཔྤཏྟཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི? ཨཐ ནཾ པུཙྪནྟོ ཨཱཧ –
‘‘མམཾ དིསྭཱན ཨཱཡནྟཾ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིནཾ;
ཨིནྡྲིཡཱནི ཨཧཊྛཱནི, སཱཝཾ ཛཱཏཾ མུཁཾ ཏཝ.
‘‘པདྡྷཾ ཡཐཱ ཧཏྠགཏཾ, པཱཎིནཱ པརིམདྡིཏཾ;
སཱཝཾ ཛཱཏཾ མུཁཾ ཏུཡ྄ཧཾ, མམཾ དིསྭཱན ཨེདིས’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨཧཊྛཱནཱིཏི ན ཝིཔྤསནྣཱནི. སཱཝནྟི ཀཉྩནཱདཱསཝཎྞཾ ཏེ མུཁཾ པཱིཏཀཱལ༹ཀཾ ཛཱཏཾ. ཧཏྠགཏནྟི ཧཏྠེན ཚིནྡིཏཾ. ཨེདིསནྟི ཨེཝརཱུཔཾ མཧནྟེན སིརིསོབྷགྒེན ཏུམྷཱཀཾ དསྶནཏྠཱཡ ཨཱགཏཾ མཾ དིསྭཱ.
སཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ནེཝ ཀཐེསི. སུདསྶནོ ཙིནྟེསི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཀེནཙི ཀུདྡྷཱ ཝཱ པརིབདྡྷཱ ཝཱ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ པུཙྪནྟོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀཙྩི ནུ ཏེ ནཱབྷིསསི, ཀཙྩི ཏེ ཨཏྠི ཝེདནཱ;
ཡེན སཱཝཾ མུཁཾ ཏུཡ྄ཧཾ, མམཾ དིསྭཱན ཨཱགཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཀཙྩི ནུ ཏེ ནཱབྷིསསཱིཏི ཀཙྩི ནུ ཏཾ ཀོཙི ན ཨབྷིསསི ཨཀྐོསེན ཝཱ པརིབྷཱསཱཡ ¶ ཝཱ ཝིཧིཾསཱིཏི པུཙྪཏི. ཏུཡ྄ཧནྟི ཏཝ པུབྦེ མམཾ དིསྭཱ ཨཱགཏཾ ཨེདིསཾ མུཁཾ ན ཧོཏི. ཡེན པན ཀཱརཎེན ཨཛྫ ཏཝ མུཁཾ སཱཝཾ ཛཱཏཾ, ཏཾ མེ ཨཱཙིཀྑཱཏི པུཙྪཏི.
ཨཐསྶ ¶ སཱ ཨཱཙིཀྑནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘སུཔིནཾ ཏཱཏ ཨདྡཀྑིཾ, ཨིཏོ མཱསཾ ཨདྷོགཏཾ;
‘དཀྑིཎཾ ¶ ཝིཡ མེ བཱཧུཾ, ཚེཏྭཱ རུཧིརམཀྑིཏཾ;
པུརིསོ ཨཱདཱཡ པཀྐཱམི, མམ རོདནྟིཡཱ སཏི’.
‘‘ཡཏོཧཾ སུཔིནམདྡཀྑིཾ, སུདསྶན ཝིཛཱནཧི;
ཏཏོ དིཝཱ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ, སུཁཾ མེ ནོཔལབྦྷཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨིཏོ མཱསཾ ཨདྷོགཏནྟི ཨིཏོ ཧེཊྛཱ མཱསཱཏིཀྐནྟཾ. ཨཛྫ མེ དིཊྛསུཔིནསྶ མཱསོ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི. པུརིསོཏི ཨེཀོ ཀཱལོ༹ རཏྟཀྑི པུརིསོ. རོདནྟིཡཱ སཏཱིཏི རོདམཱནཱཡ སཏིཡཱ. སུཁཾ མེ ནོཔལབྦྷཏཱིཏི མམ སུཁཾ ནཱམ ན ཝིཛྫཏི.
ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, པིཡཔུཏྟཀོ མེ ཏཝ ཀནིཊྛོ ན དིསྶཏི, བྷཡེནསྶ ཨུཔྤནྣེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི པརིདེཝནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཡཾ པུབྦེ པརིཝཱརིཾསུ, ཀཉྙཱ རུཙིརཝིགྒཧཱ;
ཧེམཛཱལཔྤཊིཙྪནྣཱ, བྷཱུརིདཏྟོ ན དིསྶཏི.
‘‘ཡཾ པུབྦེ པརིཝཱརིཾསུ, ནེཏྟིཾསཝརདྷཱརིནོ;
ཀཎིཀཱརཱཝ སམྥུལླཱ, བྷཱུརིདཏྟོ ན དིསྶཏི.
‘‘ཧནྡ དཱནི གམིསྶཱམ, བྷཱུརིདཏྟནིཝེསནཾ;
དྷམྨཊྛཾ སཱིལསམྤནྣཾ, པསྶཱམ ཏཝ བྷཱཏར’’ནྟི.
ཏཏྠ སམྥུལླཱཏི སུཝཎྞཝཏྠཱལངྐཱརདྷཱརིཏཱཡ སམྥུལླཱ ཀཎིཀཱརཱ ཝིཡ. ཧནྡཱཏི ཝཝསྶགྒཏྠེ ནིཔཱཏོ, ཨེཧི, ཏཱཏ, བྷཱུརིདཏྟསྶ ནིཝེསནཾ གཙྪཱམཱཏི ཝདཏི.
ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ ཏསྶ ཙེཝ ཨཏྟནོ ཙ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཏཏྠ ཨགམཱསི. བྷཱུརིདཏྟསྶ བྷརིཡཱཡོ པན ཏཾ ཝམྨིཀམཏྠཀེ ཨདིསྭཱ ‘‘མཱཏུ ནིཝེསནེ ཝསིསྶཏཱི’’ཏི ཨབྱཱཝཊཱ ཨཧེསུཾ. ཏཱ ‘‘སསྶུ ཀིར ནོ པུཏྟཾ ཨཔསྶནྟཱི ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཡྻེ, པུཏྟསྶ ཏེ ཨདིསྶམཱནསྶ ཨཛྫ མཱསོ ཨཏཱིཏོ’’ཏི མཧཱཔརིདེཝཾ པརིདེཝམཱནཱ ¶ ཏསྶཱ པཱདམཱུལེ པཏིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཉྩ དིསྭཱན ཨཱཡནྟིཾ, བྷཱུརིདཏྟསྶ མཱཏརཾ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, བྷཱུརིདཏྟསྶ ནཱརིཡོ.
‘‘པུཏྟཾ ཏེཡྻེ ན ཛཱནཱམ, ཨིཏོ མཱསཾ ཨདྷོགཏཾ;
མཏཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཛཱིཝཾ, བྷཱུརིདཏྟཾ ཡསསྶིན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ‘‘པུཏྟཾ ཏེཡྻེ’’ཏི ཨཡཾ ཏཱསཾ པརིདེཝནཀཐཱ.
བྷཱུརིདཏྟསྶ མཱཏཱ སུཎྷཱཧི སདྡྷིཾ ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ པརིདེཝིཏྭཱ ཏཱ ཨཱདཱཡ ཏསྶ པཱསཱདཾ ཨཱརུཡ྄ཧ པུཏྟསྶ སཡནཉྩ ཨཱསནཉྩ ཨོལོཀེཏྭཱ པརིདེཝམཱནཱ ཨཱཧ –
‘‘སཀུཎཱི ཧཏཔུཏྟཱཝ, སུཉྙཾ དིསྭཱ ཀུལཱཝཀཾ;
ཙིརཾ དུཀྑེན ཛྷཱཡིསྶཾ, བྷཱུརིདཏྟཾ ཨཔསྶཏཱི.
‘‘ཀུརརཱི ཧཏཚཱཔཱཝ, སུཉྙཾ དིསྭཱ ཀུལཱཝཀཾ;
ཙིརཾ དུཀྑེན ཛྷཱཡིསྶཾ, བྷཱུརིདཏྟཾ ཨཔསྶཏཱི.
‘‘སཱ ནཱུན ཙཀྐཝཱཀཱིཝ, པལླལསྨིཾ ཨནོདཀེ;
ཙིརཾ དུཀྑེན ཛྷཱཡིསྶཾ, བྷཱུརིདཏྟཾ ཨཔསྶཏཱི.
‘‘ཀམྨཱརཱནཾ ཡཐཱ ཨུཀྐཱ, ཨནྟོ ཛྷཱཡཏི ནོ བཧི;
ཨེཝཾ ཛྷཱཡཱམི སོཀེན, བྷཱུརིདཏྟཾ ཨཔསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཔསྶཏཱིཏི ཨཔསྶནྟཱི. ཧཏཚཱཔཱཝཱཏི ཧཏཔོཏཀཱཝ.
ཨེཝཾ ¶ བྷཱུརིདཏྟམཱཏརི ཝིལཔམཱནཱཡ བྷཱུརིདཏྟནིཝེསནཾ ཨཎྞཝཀུཙྪི ཝིཡ ཨེཀསདྡཾ ཨཧོསི. ཨེཀོཔི སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ནཱསཀྑི. སཀལནིཝེསནཾ ཡུགནྡྷརཝཱཏཔྤཧཊཾ ཝིཡ སཱལཝནཾ ཨཧོསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སཱལཱཝ སམྤམཐིཏཱ, མཱལུཏེན པམདྡིཏཱ;
སེནྟི པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཙ, བྷཱུརིདཏྟནིཝེསནེ’’ཏི.
ཨརིཊྛོ ¶ ཙ སུབྷོགོ ཙ ཨུབྷོཔི བྷཱཏརོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨུཔཊྛཱནཾ གཙྪནྟཱ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ བྷཱུརིདཏྟནིཝེསནཾ པཝིསིཏྭཱ མཱཏརཾ ཨསྶཱསཡིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨིདཾ སུཏྭཱན ནིགྒྷོསཾ, བྷཱུརིདཏྟནིཝེསནེ;
ཨརིཊྛོ ཙ སུབྷོགོ ཙ, པདྷཱཝིཾསུ ཨནནྟརཱ.
‘‘ཨམྨ ཨསྶཱས མཱ སོཙི, ཨེཝཾདྷམྨཱ ཧི པཱཎིནོ;
ཙཝནྟི ཨུཔཔཛྫནྟི, ཨེསཱསྶ པརིཎཱམིཏཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨེསཱསྶ པརིཎཱམིཏཱཏི ཨེསཱ ཙུཏཱུཔཔཏྟི ཨསྶ ལོཀསྶ པརིཎཱམིཏཱ, ཨེཝཉྷི སོ ལོཀོ པརིཎཱམེཏི. ཨེཏེཧི དྭཱིཧི ཨངྒེཧི མུཏྟོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཝདནྟི.
སམུདྡཛཱ ¶ ཨཱཧ –
‘‘ཨཧམྤི ཏཱཏ ཛཱནཱམི, ཨེཝཾདྷམྨཱ ཧི པཱཎིནོ;
སོཀེན ཙ པརེཏསྨི, བྷཱུརིདཏྟཾ ཨཔསྶཏཱི.
‘‘ཨཛྫ ཙེ མེ ཨིམཾ རཏྟིཾ, སུདསྶན ཝིཛཱནཧི;
བྷཱུརིདཏྟཾ ཨཔསྶནྟཱི, མཉྙེ ཧིསྶཱམི ཛཱིཝིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨཛྫ ཙེ མེཏི ཏཱཏ སུདསྶན, སཙེ ཨཛྫ ཨིམཾ རཏྟིཾ བྷཱུརིདཏྟོ མམ དསྶནཾ ནཱགམིསྶཏི, ཨཐཱཧཾ ཏཾ ཨཔསྶནྟཱི ཛཱིཝིཏཾ ཛཧིསྶཱམཱིཏི མཉྙཱམི.
པུཏྟཱ ¶ ཨཱཧཾསུ –
‘‘ཨམྨ ཨསྶཱས མཱ སོཙི, ཨཱནཡིསྶཱམ བྷཱཏརཾ;
དིསོདིསཾ གམིསྶཱམ, བྷཱཏུཔརིཡེསནཾ ཙརཾ.
‘‘པབྦཏེ གིརིདུགྒེསུ, གཱམེསུ ནིགམེསུ ཙ;
ཨོརེན སཏྟརཏྟསྶ, བྷཱཏརཾ པསྶ ཨཱགཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཙརནྟི ཨམྨ, མཡཾ ཏཡོཔི ཛནཱ བྷཱཏུཔརིཡེསནཾ ཙརནྟཱ དིསོདིསཾ གམིསྶཱམཱཏི ནཾ ཨསྶཱསེསུཾ.
ཏཏོ ¶ སུདསྶནོ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ ཏཡོཔི ཨེཀཾ དིསཾ གམིསྶཱམ, པཔཉྩོ བྷཝིསྶཏི, ཏཱིཧི ཏཱིཎི ཋཱནཱནི གནྟུཾ ཝཊྚཏི – ཨེཀེན དེཝལོཀཾ, ཨེཀེན ཧིམཝནྟཾ, ཨེཀེན མནུསྶལོཀཾ. སཙེ ཁོ པན ཀཱཎཱརིཊྛོ མནུསྶལོཀཾ གམིསྶཏི, ཡཏྠེཝ བྷཱུརིདཏྟཾ པསྶཏི. ཏཾ གཱམཾ ཝཱ ནིགམཾ ཝཱ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཨེསྶཏི, ཨེས ཀཀྑལོ༹ ཕརུསོ, ན སཀྐཱ ཨེཏཾ ཏཏྠ པེསེཏུ’’ནྟི. ཙིནྟེཏྭཱ ཙ པན ‘‘ཏཱཏ ཨརིཊྛ, ཏྭཾ དེཝལོཀཾ གཙྪ, སཙེ དེཝཏཱཧི དྷམྨཾ སོཏུཀཱམཱཧི བྷཱུརིདཏྟོ དེཝལོཀཾ ནཱིཏོ, ཏཏོ ནཾ ཨཱནེཧཱི’’ཏི ཨརིཊྛཾ དེཝལོཀཾ པཧིཎི. སུབྷོགཾ པན ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ཧིམཝནྟཾ གནྟྭཱ པཉྩསུ མཧཱནདཱིསུ བྷཱུརིདཏྟཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི ཧིམཝནྟཾ པཧིཎི. སཡཾ པན མནུསྶལོཀཾ གནྟུཀཱམོ ཙིནྟེསི – ‘‘སཙཱཧཾ མཱཎཝཀཝཎྞེན གམིསྶཱམི, མནུསྶཱ ནེཝ མེ པིཡཱཡིསྶནྟི, མཡཱ ཏཱཔསཝེསེན གནྟུཾ ཝཊྚཏི, མནུསྶཱནཉྷི པབྦཛིཏཱ པིཡཱ མནཱཔཱ’’ཏི. སོ ཏཱཔསཝེསཾ གཧེཏྭཱ མཱཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིཀྑམི.
བོདྷིསཏྟསྶ པན ཨཛམུཁཱི ནཱམ ཝེམཱཏིཀབྷགིནཱི ཨཏྠི. ཏསྶཱ བོདྷིསཏྟེ ཨདྷིམཏྟོ སིནེཧོ. སཱ སུདསྶནཾ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷཱཏིཀ ¶ , ཨཏིཝིཡ ཀིལམཱམི, ཨཧམྤི ཏཡཱ སདྡྷིཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨམྨ, ན སཀྐཱ ཏཡཱ གནྟུཾ, ཨཧཾ པབྦཛིཏཝསེན གཙྪཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨཧཾ པན ཁུདྡཀམཎྜཱུཀཱི ཧུཏྭཱ ཏཝ ཛཊནྟརེ ནིཔཛྫིཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི ཨེཧཱི’’ཏི. སཱ མཎྜཱུཀཔོཏིཀཱ ཧུཏྭཱ ཏསྶ ཛཊནྟརེ ནིཔཛྫི. སུདསྶནོ ‘‘མཱུལཏོ པཊྛཱཡ ཝིཙིནནྟོ གམིསྶཱམཱི’’ཏི བོདྷིསཏྟསྶ བྷརིཡཱཡོ ཏསྶ ཨུཔོསཐཀརཎཊྛཱནཾ པུཙྪིཏྭཱ པཋམཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨལམྤཱཡནེན མཧཱསཏྟསྶ གཧིཏཊྛཱནེ ལོཧིཏཉྩ ཝལླཱིཧི ཀཏཔེལ༹ཊྛཱནཉྩ དིསྭཱ ‘‘བྷཱུརིདཏྟོ ཨཧིཏུཎྜིཀེན གཧིཏོ’’ཏི ཉཏྭཱ སམུཔྤནྣསོཀོ ཨསྶུཔུཎྞེཧི ¶ ནེཏྟེཧི ཨལམྤཱཡནསྶ གཏམགྒེནེཝ པཋམཾ ཀཱིལཱ༹པིཏགཱམཾ གནྟྭཱ མནསྶེ པུཙྪི ‘‘ཨེཝརཱུཔོ ནཱམ ནཱགོ ཀེནཙཱིདྷ ཨཧིཏུཎྜིཀེན ཀཱིལཱ༹པིཏོ’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཨལམྤཱཡནེན ཨིཏོ མཱསམཏྠཀེ ཀཱིལཱ༹པིཏོ’’ཏི. ‘‘ཀིཉྩི དྷནཾ ཏེན ལདྡྷ’’ནྟི? ‘‘ཨཱམ, ཨིདྷེཝ ཏེན སཧསྶམཏྟཾ ལདྡྷ’’ནྟི. ‘‘ཨིདཱནི སོ ཀུཧིཾ གཏོ’’ཏི? ‘‘ཨསུཀགཱམཾ ནཱམཱ’’ཏི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ པུཙྪནྟོ ཨནུཔུབྦེན རཱཛདྭཱརཾ ཨགམཱསི.
ཏསྨིཾ ¶ ཁཎེ ཨལམྤཱཡནོ སུནྷཱཏོ སུཝིལིཏྟོ མཊྛསཱཊཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ རཏནཔེལ༹ཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ རཱཛདྭཱརམེཝ གཏོ. མཧཱཛནོ སནྣིཔཏི, རཉྙོ ཨཱསནཾ པཉྙཏྟཾ. སོ ཨནྟོནིཝེསནེ ཋིཏོཝ ‘‘ཨཧཾ ཨཱགཙྪཱམི, ནཱགརཱཛཱནཾ ཀཱིལཱ༹པེཏཱུ’’ཏི པེསེསི. ཨལམྤཱཡནོ ཙིཏྟཏྠརཎེ རཏནཔེལ༹ཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘ཨེཧི མཧཱནཱགཱ’’ཏི སཉྙམདཱསི. ཏསྨིཾ སམཡེ སུདསྶནོཔི པརིསནྟརེ ཋཱཏོ. ཨཐ མཧཱསཏྟོ སཱིསཾ ནཱིཧརིཏྭཱ སབྦཱཝནྟཾ པརིསཾ ཨོལོཀེསི. ནཱགཱ ཧི དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི པརིསཾ ཨོལོཀེནྟི སུཔཎྞཔརིཔནྠཾ ཝཱ ཉཱཏཀེ ཝཱ དསྶནཏྠཱཡ. ཏེ སུཔཎྞཾ དིསྭཱ བྷཱིཏཱ ན ནཙྩནྟི, ཉཱཏཀེ ཝཱ དིསྭཱ ལཛྫམཱནཱ ན ནཙྩནྟི. མཧཱསཏྟོ པན ཨོལོཀེནྟོ པརིསནྟརེ བྷཱཏརཾ ཨདྡས. སོ ཨཀྑིཔཱུརཱནི ཨསྶཱུནི གཧེཏྭཱ པེལ༹ཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ བྷཱཏརཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. མཧཱཛནོ ཏཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ པཊིཀྐམི, ཨེཀོ སུདསྶནོཝ ཨཊྛཱསི. སོ གནྟྭཱ ཏསྶ པཱདཔིཊྛིཡཾ སཱིསཾ ཋཔེཏྭཱ རོདི, སུདསྶནོཔི པརིདེཝི. མཧཱསཏྟོ རོདིཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ པེལ༹མེཝ པཱཝིསི. ཨལམྤཱཡནོཔི ‘‘ཨིམིནཱ ནཱགེན ཏཱཔསོ ཌཊྛོ བྷཝིསྶཏི, ཨསྶཱསེསྶཱམི ན’’ནྟི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘ཧཏྠཱ ¶ པམུཏྟོ ཨུརགོ, པཱདེ ཏེ ནིཔཏཱི བྷུསཾ;
ཀཙྩི ནུ ཏཾ ཌཾསཱི ཏཱཏ, མཱ བྷཱཡི སུཁིཏོ བྷཝཱ’’ཏི.
ཏཏྠ མཱ བྷཱཡཱིཏི ཏཱཏ ཏཱཔས, ཨཧཾ ཨལམྤཱཡནོ ནཱམ, མཱ བྷཱཡི, ཏཝ པཊིཛགྒནཾ ནཱམ མམ བྷཱརོཏི.
སུདསྶནོ ཏེན སདྡྷིཾ ཀཐེཏུཀམྱཏཱཡ གཱཐམཱཧ –
‘‘ནེཝ མཡ྄ཧཾ ཨཡཾ ནཱགོ, ཨལཾ དུཀྑཱཡ ཀཱཡཙི;
ཡཱཝཏཏྠི ཨཧིགྒཱཧོ, མཡཱ བྷིཡྻོ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཀཱཡཙཱིཏི ཀསྶཙི ཨཔྤམཏྟཀསྶཔི དུཀྑསྶ ཨུཔྤཱདནེ ཨཡཾ མམ ཨསམཏྠོ. མཡཱ ཧི སདིསོ ཨཧིཏུཎྜིཀོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.
ཨལམྤཱཡནོ ‘‘ཨསུཀོ ནཱམེསོ’’ཏི ཨཛཱནནྟོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘ཀོ ¶ ནུ བྲཱཧྨཎཝཎྞེན, དིཏྟོ པརིསམཱགཏོ;
ཨཝ྄ཧཱཡནྟུ སུཡུདྡྷེན, སུཎནྟུ པརིསཱ མམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ དིཏྟོཏི གབྦིཏོ བཱལོ ཨནྡྷཉཱཎོ. ཨཝ྄ཧཱཡནྟཱུཏི ཨཝ྄ཧཱཡནྟོ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཡཾ ཀོ བཱལོ ཨུམྨཏྟཀོ ཝིཡ མཾ སུཡུདྡྷེན ཨཝ྄ཧཱཡནྟོ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ སམཾ ཀརོནྟོ པརིསམཱགཏོ, པརིསཱ མམ ཝཙནཾ སུཎནྟུ, མཡ྄ཧཾ དོསོ ནཏྠི, མཱ ཁོ མེ ཀུཛ྄ཛྷིཏྠཱཏི.
ཨཐ ནཾ སུདསྶནོ གཱཐཱཡ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –
‘‘ཏྭཾ མཾ ནཱགེན ཨཱལམྤ, ཨཧཾ མཎྜཱུཀཚཱཔིཡཱ;
ཧོཏུ ནོ ཨབྦྷུཏཾ ཏཏྠ, ཨཱ སཧསྶེཧི པཉྩཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ནཱགེནཱཏི ཏྭཾ ནཱགེན མཡཱ སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷ, ཨཧཾ མཎྜཱུཀཚཱཔིཡཱ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷིསྶཱམི. ཨཱ སཧསྶེཧི པཉྩཧཱིཏི ཏསྨིཾ ནོ ཡུདྡྷེ ཡཱཝ པཉྩཧི སཧསྶེཧི ཨབྦྷུཏཾ ཧོཏཱུཏི.
ཨལམྤཱཡནོ ཨཱཧ –
‘‘ཨཧཉྷི ཝསུམཱ ཨཌྜྷོ, ཏྭཾ དལིདྡོསི མཱཎཝ;
ཀོ ནུ ཏེ པཱཊིབྷོགཏྠི, ཨུཔཛཱུཏཉྩ ཀིཾ སིཡཱ.
‘‘ཨུཔཛཱུཏཉྩ མེ ཨསྶ, པཱཊིབྷོགོ ཙ ཏཱདིསོ;
ཧོཏུ ནོ ཨབྦྷུཏཾ ཏཏྠ, ཨཱ སཧསྶེཧི པཉྩཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཀོ ནུ ཏེཏི ཏཝ པབྦཛིཏསྶ ཀོ ནུ པཱཊིབྷོགོ ཨཏྠི. ཨུཔཛཱུཏཉྩཱཏི ཨིམསྨིཾ ཝཱ ཛཱུཏེ ཨུཔནིཀྑེཔབྷཱུཏཾ ཀིཾ ནཱམ ཏཝ དྷནཾ སིཡཱ, དསྶེཧི མེཏི ¶ ཝདཏི. ཨུཔཛཱུཏཉྩ མེཏི མཡ྄ཧཾ པན དཱཏབྦཾ ཨུཔནིཀྑེཔདྷནཾ ཝཱ ཋཔེཏབྦཔཱཊིབྷོགོ ཝཱ ཏཱདིསོ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ནོ ཏཏྠ ཡཱཝ པཉྩཧི སཧསྶེཧི ཨབྦྷུཏཾ ཧོཏཱུཏི.
སུདསྶནོ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘པཉྩཧི ནོ སཧསྶེཧི ཨབྦྷུཏཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨབྷཱིཏོ རཱཛནིཝེསནཾ ཨཱརུཡ྄ཧ མཱཏུལརཉྙོ སནྟིཀེ ཋིཏོ གཱཐམཱཧ –
‘‘སུཎོཧི ¶ མེ མཧཱརཱཛ, ཝཙནཾ བྷདྡམཏྠུ ཏེ;
པཉྩནྣཾ མེ སཧསྶཱནཾ, པཱཊིབྷོགོ ཧི ཀིཏྟིམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཀིཏྟིམཱཏི གུཎཀིཏྟིསམྤནྣ ཝིཝིདྷགུཎཱཙཱརཀིཏྟིསམྤནྣ.
རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ ཏཱཔསོ མཾ ཨཏིབཧུཾ དྷནཾ ཡཱཙཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘པེཏྟིཀཾ ཝཱ ཨིཎཾ ཧོཏི, ཡཾ ཝཱ ཧོཏི སཡཾཀཏཾ;
ཀིཾ ཏྭཾ ཨེཝཾ བཧུཾ མཡ྄ཧཾ, དྷནཾ ཡཱཙསི བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི.
ཏཏྠ པེཏྟིཀཾ ཝཱཏི པིཏརཱ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཁཱདིཏཾ, ཨཏྟནཱ ཝཱ ཀཏཾ ཨིཎཾ ནཱམ ཧོཏི, ཀིཾ མམ པིཏརཱ ཏཝ ཧཏྠཏོ གཧིཏཾ ཨཏྠི, ཨུདཱཧུ མཡཱ, ཀིཾཀཱརཎཱ མཾ ཨེཝཾ བཧུཾ དྷནཾ ཡཱཙསཱིཏི?
ཨེཝཾ ཝུཏྟེ སུདསྶནོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ཨལམྤཱཡནོ ཧི ནཱགེན, མམཾ ཨབྷིཛིགཱིསཏི;
ཨཧཾ མཎྜཱུཀཚཱཔིཡཱ, ཌཾསཡིསྶཱམི བྲཱཧྨཎཾ.
‘‘ཏཾ ཏྭཾ དཊྛུཾ མཧཱརཱཛ, ཨཛྫ རཊྛཱབྷིཝཌྜྷན;
ཁཏྟསངྒྷཔརིབྱཱུལ༹ྷོ, ནིཡྻཱཧི ཨཧིདསྶན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཨབྷིཛིགཱིསཏཱིཏི ཡུདྡྷེ ཛིནིཏུཾ ཨིཙྪཏི. ཏཏྠ སཙེ སོ ཛཱིཡིསྶཏི, མཡ྄ཧཾ པཉྩསཧསྶཱནི དསྶཏི. སཙཱཧཾ ཛཱིཡིསྶཱམི, ཨཧམསྶ དསྶཱམི, ཏསྨཱ ཏཾ བཧུཾ དྷནཾ ཡཱཙཱམི. ཏནྟི ཏསྨཱ ཏྭཾ མཧཱརཱཛ, ཨཛྫ ཨཧིདསྶནཾ དཊྛུཾ ནིཡྻཱཧཱིཏི.
རཱཛཱ ‘‘ཏེན ཧི གཙྪཱམཱ’’ཏི ཏཱཔསེན སདྡྷིཾཡེཝ ནིཀྑམི. ཏཾ དིསྭཱ ཨལམྤཱཡནོ ‘‘ཨཡཾ ཏཱཔསོ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ, རཱཛཀུལཱུཔཀོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྷཱིཏོ ཏཾ ཨནུཝཏྟནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ནེཝ ཏཾ ཨཏིམཉྙཱམི, སིཔྤཝཱདེན མཱཎཝ;
ཨཏིམཏྟོསི སིཔྤེན, ཨུརགཾ ནཱཔཙཱཡསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ¶ སིཔྤཝཱདེནཱཏི མཱཎཝ, ཨཧཾ ཨཏྟནོ སིཔྤེན ཏཾ ནཱཏིམཉྙཱམི, ཏྭཾ པན སིཔྤེན ཨཏིམཏྟོ ཨིམཾ ཨུརགཾ ན པཱུཛེསི, ནཱགསྶ ཨཔཙིཏིཾ ན ཀརོསཱིཏི.
ཏཏོ སུདསྶནོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ཨཧམྤི ནཱཏིམཉྙཱམི, སིཔྤཝཱདེན བྲཱཧྨཎ;
ཨཝིསེན ཙ ནཱགེན, བྷུསཾ ཝཉྩཡསེ ཛནཾ.
‘‘ཨེཝཉྩེཏཾ ཛནོ ཛཉྙཱ, ཡཐཱ ཛཱནཱམི ཏཾ ཨཧཾ;
ན ཏྭཾ ལབྷསི ཨཱལམྤ, བྷུསམུཊྛིཾ ཀུཏོ དྷན’’ནྟི.
ཨཐསྶ ཨལམྤཱཡནོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘ཁརཱཛིནོ ཛཊཱི དུམྨཱི, དིཏྟོ པརིསམཱགཏོ;
ཡོ ཏྭཾ ཨེཝཾ གཏཾ ནཱགཾ, ‘ཨཝིསོ’ ཨཏིམཉྙཏི.
‘‘ཨཱསཛྫ ཁོ ནཾ ཛཉྙཱསི, པུཎྞཾ ཨུགྒསྶ ཏེཛསོ;
མཉྙེ ཏཾ བྷསྨརཱསིཾཝ, ཁིཔྤམེས ཀརིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ དུམྨཱིཏི ཨནཉྫིཏནཡནོ [རུམྨཱིཏི ཨནཉྫིཏཱ མཎྜིཏོ (སཱི. པཱི.)]. ཨཝིསོ ཨཏིམཉྙསཱིཏི ནིབྦིསོཏི ཨཝཛཱནཱསི. ཨཱསཛྫཱཏི ཨུཔགནྟྭཱ. ཛཉྙཱསཱིཏི ཛཱནེཡྻཱསི.
ཨཐ ཏེན སདྡྷིཾ ཀེལི༹ཾ ཀརོནྟོ སུདསྶནོ གཱཐམཱཧ –
‘‘སིཡཱ ཝིསཾ སིལུཏྟསྶ, དེཌྜུབྷསྶ སིལཱབྷུནོ;
ནེཝ ལོཧིཏསཱིསསྶ, ཝིསཾ ནཱགསྶ ཝིཛྫཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སིལུཏྟསྶཱཏི གྷརསཔྤསྶ. དེཌྜུབྷསྶཱཏི ཨུདཀསཔྤསྶ. སིལཱབྷུནོཏི ནཱིལཝཎྞསཔྤསྶ. ཨིཏི ནིབྦིསེ སཔྤེ དསྶེཏྭཱ ཨེཏེསཾ ཝིསཾ སིཡཱ, ནེཝ ལོཧིཏསཱིསསྶ སཔྤསྶཱཏི ཨཱཧ.
ཨཐ ནཾ ཨལམྤཱཡནོ དྭཱིཧི གཱཐཱཧི ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –
‘‘སུཏམེཏཾ ཨརཧཏཾ, སཉྙཏཱནཾ ཏཔསྶིནཾ;
ཨིདྷ དཱནཱནི དཏྭཱན, སགྒཾ གཙྪནྟི དཱཡཀཱ;
ཛཱིཝནྟོ དེཧི དཱནཱནི, ཡདི ཏེ ཨཏྠི དཱཏཝེ.
‘‘ཨཡཾ ¶ ནཱགོ མཧིདྡྷིཀོ, ཏེཛསྶཱི དུརཏིཀྐམོ;
ཏེན ཏཾ ཌཾསཡིསྶཱམི, སོ ཏཾ བྷསྨཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ དཱཏཝེཏི ཡདི ཏེ ཀིཉྩི དཱཏབྦཾ ཨཏྠི, ཏཾ དེཧཱིཏི.
‘‘མཡཱཔེཏཾ སུཏཾ སམྨ, སཉྙཏཱནཾ ཏཔསྶིནཾ;
ཨིདྷ དཱནཱནི དཏྭཱན, སགྒཾ གཙྪནྟི དཱཡཀཱ;
ཏྭམེཝ དེཧི ཛཱིཝནྟོ, ཡདི ཏེ ཨཏྠི དཱཏཝེ.
‘‘ཨཡཾ ¶ ཨཛམུཁཱི ནཱམ, པུཎྞཱ ཨུགྒསྶ ཏེཛསོ;
ཏཱཡ ཏཾ ཌཾསཡིསྶཱམི, སཱ ཏཾ བྷསྨཾ ཀརིསྶཏི.
‘‘ཡཱ ¶ དྷཱིཏཱ དྷཏརཊྛསྶ, ཝེམཱཏཱ བྷགིནཱི མམ;
སཱ ཏཾ ཌཾསཏྭཛམུཁཱི, པུཎྞཱ ཨུགྒསྶ ཏེཛསོ’’ཏི. –
ཨིམཱ གཱཐཱ སུདསྶནསྶ ཝཙནཾ. ཏཏྠ པུཎྞཱ ཨུགྒསྶ ཏེཛསོཏི ཨུགྒེན ཝིསེན པུཎྞཱ.
ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཨམྨ ཨཛམུཁི, ཛཊནྟརཏོ མེ ནིཀྑམིཏྭཱ པཱཎིམྷི པཏིཊྛཧཱ’’ཏི མཧཱཛནསྶ མཛ྄ཛྷེཡེཝ བྷགིནིཾ པཀྐོསིཏྭཱ ཧཏྠཾ པསཱརེསི. སཱ ཏསྶ སདྡཾ སུཏྭཱ ཛཊནྟརེ ནིསིནྣཱཝ ཏིཀྑཏྟུཾ མཎྜཱུཀཝསྶིཏཾ ཝསྶིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཾསཀཱུཊེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠཏལེ ཏཱིཎི ཝིསབིནྡཱུནི པཱཏེཏྭཱ པུན ཏསྶ ཛཊནྟརམེཝ པཱཝིསི. སུདསྶནོ ཝིསཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏོཝ ‘‘ནསྶིསྶཏཱཡཾ ཛནཔདོ, ནསྶིསྶཏཱཡཾ ཛནཔདོ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ མཧཱསདྡཾ ཨབྷཱསི. ཏསྶ སོ སདྡོ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ བཱརཱཎསིཾ ཚཱདེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ རཱཛཱ ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིམཏྠཾ ཛནཔདོ ནསྶིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨིམསྶ ཝིསསྶ ནིསིཉྩནཊྛཱནཾ ན པསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏཱཏ, མཧནྟཱ ཨཡཾ པཐཝཱི, པཐཝིཡཾ ནིསིཉྩཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘ན སཀྐཱ པཐཝིཡཾ སིཉྩིཏུཾ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི པཊིཀྑིཔནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཚམཱཡཾ ཙེ ནིསིཉྩིསྶཾ, བྲཧྨདཏྟ ཝིཛཱནཧི;
ཏིཎལཏཱནི ཨོསདྷྱོ, ཨུསྶུསྶེཡྻུཾ ཨསཾསཡ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཏིཎལཏཱནཱིཏི པཐཝིནིསྶིཏཱནི ཏིཎཱནི ཙ ལཏཱ ཙ སབྦོསདྷིཡོ ཙ ཨུསྶུསྶེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ན སཀྐཱ པཐཝིཡཾ ནིསིཉྩིཏུནྟི.
ཏེན ཧི ནཾ, ཏཱཏ, ཨུདྡྷཾ ཨཱཀཱསཾ ཁིཔཱཏི. ཏཏྲཱཔི ན སཀྐཱཏི དསྶེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨུདྡྷཾ ཙེ པཱཏཡིསྶཱམི, བྲཧྨདཏྟ ཝིཛཱནཧི;
སཏྟཝསྶཱནིཡཾ དེཝོ, ན ཝསྶེ ན ཧིམཾ པཏེ’’ཏི.
ཏཏྠ ན ཧིམཾ པཏེཏི སཏྟཝསྶཱནི ཧིམབིནྡུམཏྟམྤི ན པཏིསྶཏི.
ཏེན ¶ ཧི ནཾ ཏཱཏ ཨུདཀེ སིཉྩཱཏི. ཏཏྲཱཔི ན སཀྐཱཏི དསྶེཏུཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨུདཀེ ¶ ཙེ ནིསིཉྩིསྶཾ, བྲཧྨདཏྟ ཝིཛཱནཧི;
ཡཱཝནྟོདཀཛཱ པཱཎཱ, མརེཡྻུཾ མཙྪཀཙྪཔཱ’’ཏི.
ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘ཏཱཏ, མཡཾ ན ཀིཉྩི ཛཱནཱམ, ཡཐཱ ཨམྷཱཀཾ རཊྛཾ ན ནསྶཏི, ཏཾ ཨུཔཱཡཾ ཏྭམེཝ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, མཧཱརཱཛ, ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ པཊིཔཱཊིཡཱ ཏཡོ ཨཱཝཱཊེ ཁཎཱཔེཐཱ’’ཏི. རཱཛཱ ཁཎཱཔེསི. སུདསྶནོ པཋམཾ ཨཱཝཱཊཾ ནཱནཱབྷེསཛྫཱནཾ པཱུརཱཔེསི, དུཏིཡཾ གོམཡསྶ, ཏཏིཡཾ དིབྦོསདྷཱནཉྙེཝ. ཏཏོ པཋམེ ཨཱཝཱཊེ ཝིསབིནྡཱུནི པཱཏེསི. ཏངྑཎཉྙེཝ དྷཱུམཱཡིཏྭཱ ཛཱལཱ ཨུཊྛཧི. སཱ གནྟྭཱ གོམཡེ ཨཱཝཱཊཾ གཎྷི. ཏཏོཔི ཛཱལཱ ཨུཊྛཱཡ ཨིཏརཾ དིབྦོསདྷསྶ པུཎྞཾ གཧེཏྭཱ ཨོསདྷཱནི ཛྷཱཔེཏྭཱ ནིབྦཱཡི. ཨལམྤཱཡནོ ཏསྶ ཨཱཝཱཊསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ ཝིསཨུསུམཱ པཧརི, སརཱིརཙྪཝི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ གཏཱ, སེཏཀུཊྛི ཨཧོསི. སོ བྷཡཏཛྫིཏོ ‘‘ནཱགརཱཛཱནཾ ཝིསྶཛྫེམཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསི. ཏཾ སུཏྭཱ བོདྷིསཏྟོ རཏནཔེལཱ༹ཡ ནིཀྑམིཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཔྤཊིམཎྜིཏཾ ཨཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ དེཝརཱཛལཱིལཱཡ ཋིཏོ. སུདསྶནོཔི ཨཛམུཁཱིཔི ཏཐེཝ ཨཊྛཾསུ. ཏཏོ སུདསྶནོ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཛཱནཱསི ནོ, མཧཱརཱཛ, ཀསྶེཏེ པུཏྟཱ’’ཏི? ‘‘ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏུམྷེ ཏཱཝ ན ཛཱནཱསི, ཀཱསིརཉྙོ པན དྷཱིཏཱཡ སམུདྡཛཱཡ དྷཏརཊྛསྶ དིནྣབྷཱཝཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ཛཱནཱམི, མཡ྄ཧཾ སཱ ཀནིཊྛབྷགིནཱི’’ཏི. ‘‘མཡཾ ཏསྶཱ པུཏྟཱ, ཏྭཾ ནོ མཱཏུལོ’’ཏི.
ཏཾ ¶ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཀམྤམཱནོ ཏེ ཨཱལིངྒིཏྭཱ སཱིསེ ཙུམྦིཏྭཱ རོདིཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ བྷཱུརིདཏྟེན པཊིསནྠཱརཾ ཀརོནྟོ པུཙྪི ‘‘ཏཱཏ, ཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུགྒཏེཛཾ ཀཐཾ ཨལམྤཱཡནོ གཎྷཱི’’ཏི? སོ སབྦཾ ཝིཏྠཱརེན ཀཐེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨོཝདནྟོ ‘‘མཧཱརཱཛ, རཉྙཱ ནཱམ ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན རཛྫཾ ཀཱརེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི མཱཏུལསྶ དྷམྨཾ དེསེསི. ཨཐ ནཾ སུདསྶནོ ཨཱཧ – ‘‘མཱཏུལ, མམ མཱཏཱ བྷཱུརིདཏྟཾ ཨཔསྶནྟཱི ཀིལམཏི, ན སཀྐཱ ཨམྷེཧི པཔཉྩཾ ཀཱཏུ’’ནྟི. ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ, ཏུམྷེ ཏཱཝ གཙྪཐ. ཨཧཾ པན མམ བྷགིནིཾ དཊྛུཀཱམོམྷི, ཀཐཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘མཱཏུལ, ཀཧཾ པན ནོ ཨཡྻཀོ ཀཱསིརཱཛཱ’’ཏི? ‘‘ཏཱཏ, མམ བྷགིནིཡཱ ཝིནཱ ¶ ཝསིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ རཛྫཾ པཧཱཡ པབྦཛིཏྭཱ ཨསུཀེ ཝནསཎྜེ ནཱམ ཝསཏཱི’’ཏི. ‘‘མཱཏུལ, མམ མཱཏཱ ཏུམྷེ ཙེཝ ཨཡྻཀཉྩ དཊྛུཀཱམཱ, ཏུམྷེ ཨསུཀདིཝསེ མམ ཨཡྻཀསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཐ, མཡཾ མཱཏརཾ ཨཱདཱཡ ཨཡྻཀསྶ ཨསྶམཔདཾ ཨཱགཙྪིསྶཱམ. ཏཏྠ ནཾ ཏུམྷེཔི པསྶིསྶཐཱ’’ཏི. ཨིཏི ཏེ མཱཏུལསྶ དིཝསཾ ¶ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ རཱཛནིཝེསནཱ ཨོཏརིཾསུ. རཱཛཱ བྷཱགིནེཡྻེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ རོདིཏྭཱ ནིཝཏྟི. ཏེཔི པཐཝིཡཾ ནིམུཛྫིཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ གཏཱ.
ནགརཔཝེསནཁཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
མཧཱསཏྟསྶ པརིཡེསནཁཎྜཾ
མཧཱསཏྟེ སམྤཏྟེ སཀལནཱགབྷཝནཾ ཨེཀཔརིདེཝསདྡཾ ཨཧོསི. སོཔི མཱསཾ པེལཱ༹ཡ ཝསིཏཏྟཱ ཀིལནྟོ གིལཱནསེཡྻཾ སཡི. ཏསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪནྟཱནཾ ནཱགཱནཾ པམཱཎཾ ནཏྠི. སོ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོ ཀིལམཏི. ཀཱཎཱརིཊྛོ དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཨདིསྭཱ པཋམམེཝཱགཏོ. ཨཐ ནཾ ‘‘ཨེས ཙཎྜོ ཕརུསོ, སཀྑིསྶཏི ནཱགཔརིསཾ ཝཱརེཏུ’’ནྟི མཧཱསཏྟསྶ ནིསིནྣཊྛཱནེ དོཝཱརིཀཾ ཀརིཾསུ. སུབྷོགོཔི སཀལཧིམཝནྟཾ ཝིཙརིཏྭཱ ཏཏོ མཧཱསམུདྡཉྩ སེསནདིཡོ ཙ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ཡམུནཾ ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཨཱགཙྪཏི. ནེསཱདབྲཱཧྨཎོཔི ཨལམྤཱཡནཾ ཀུཊྛིཾ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ བྷཱུརིདཏྟཾ ཀིལམེཏྭཱ ཀུཊྛི ཛཱཏོ, ཨཧཾ པན ཏཾ མཡ྄ཧཾ ཏཱཝ བཧཱུཔཀཱརཾ མཎིལོབྷེན ཨལམྤཱཡནསྶ དསྶེསིཾ, ཏཾ པཱཔཾ མམ ཨཱགམིསྶཏི. ཡཱཝ ཏཾ ན ཨཱགཙྪཏི, ཏཱཝདེཝ ཡམུནཾ གནྟྭཱ པཡཱགཏིཏྠེ པཱཔཔཝཱཧནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཏྠ གནྟྭཱ ‘‘མཡཱ བྷཱུརིདཏྟེ མིཏྟདུབྦྷིཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཾ པཱཔཾ པཝཱཧེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨུདཀོརོཧནཀམྨཾ ཀརོཏི. ཏསྨིཾ ཁཎེ སུབྷོགོ ¶ ཏཾ ཋཱནཾ པཏྟོ. ཏསྶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ཀིར པཱཔཀེན ཏཱཝ མཧནྟསྶ ཡསསྶ དཱཡཀོ མམ བྷཱཏཱ མཎིརཏནསྶ ཀཱརཎཱ ཨལམྤཱཡནསྶ དསྶིཏོ, ནཱསྶ ཛཱིཝིཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ནངྒུཊྛེན ཏསྶ པཱདེསུ ཝེཋེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཨུདཀེ ཨོསིདཱཔེཏྭཱ ནིརསྶཱསཀཱལེ ཐོཀཾ སིཐིལཾ ཨཀཱསི. སོ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔི. ཨཐ ནཾ པུནཱཀཌྜྷིཏྭཱ ¶ ཨོསཱིདཱཔེསི. ཨེཝཾ བཧཱུ ཝཱརེ ཏེན ཀིལམིཡམཱནོ ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ལོཀྱཾ སཛནྟཾ ཨུདཀཾ, པཡཱགསྨིཾ པཏིཊྛིཏཾ;
ཀོ མཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཱི བྷཱུཏོ, ཨོགཱལ༹ྷཾ ཡམུནཾ ནདི’’ནྟི.
ཏཏྠ ལོཀྱནྟི ཨེཝཾ པཱཔཝཱཧནསམཏྠནྟི ལོཀསམྨཏཾ. སཛནྟནྟི ཨེཝརཱུཔཾ ཨུདཀཾ ཨབྷིསིཉྩནྟཾ. པཡཱགསྨིནྟི པཡཱགཏིཏྠེ.
ཨཐ ¶ ནཾ སུབྷོགོ གཱཐཱཡ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –
‘‘ཡདེས ལོཀཱདྷིཔཏཱི ཡསསྶཱི, བཱརཱཎསིཾ པཀྲིཡ སམནྟཏོ;
ཏསྶཱཧ པུཏྟོ ཨུརགཱུསབྷསྶ, སུབྷོགོཏི མཾ བྲཱཧྨཎ ཝེདཡནྟཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཡདེསཱཏི ཡོ ཨེསོ. པཀྲིཡ སམནྟཏོཏི པཙྩཏྠིཀཱནཾ དུཔྤཧརཎསམཏྠཏཱཡ པརིསམནྟཏོ པཀིརིཡ སབྦཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔརི ཕཎེན ཚཱདེསི.
ཨཐ ནཾ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ཨཡཾ བྷཱུརིདཏྟབྷཱཏཱ, ན མེ ཛཱིཝིཏཾ དསྶཏི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨེཏསྶ ཙེཝ མཱཏཱཔིཏཱུནཉྩསྶ ཝཎྞཀིཏྟནེན མུདུཙིཏྟཏཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཡཱཙེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘སཙེ ཧི པུཏྟོ ཨུརགཱུསབྷསྶ, ཀཱསིསྶ རཉྙོ ཨམརཱདྷིཔསྶ;
མཧེསཀྑོ ཨཉྙཏརོ པིཏཱ ཏེ, མཙྩེསུ མཱཏཱ པན ཏེ ཨཏུལྱཱ;
ན ཏཱདིསོ ཨརཧཏི བྲཱཧྨཎསྶ, དཱསམྤི ཨོཧཱརིཏུཾ མཧཱནུབྷཱཝོ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཀཱསིསྶཱཏི ཨཔརེན ནཱམེན ཨེཝཾནཱམཀསྶ. ‘‘ཀཱསིཀརཉྙོ’’ཏིཔི པཋནྟིཡེཝ. ཀཱསིརཱཛདྷཱིཏཱཡ གཧིཏཏྟཱ ཀཱསིརཛྫམྤི ཏསྶེཝ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ ཝཎྞེཏི. ཨམརཱདྷིཔསྶཱཏི དཱིགྷཱཡུཀཏཱཡ ཨམརསངྑཱཏཱནཾ ནཱགཱནཾ ཨདྷིཔསྶ. མཧེསཀྑོཏི མཧཱནུབྷཱཝོ. ཨཉྙཏརོཏི མཧེསཀྑཱནཾ ཨཉྙཏརོ. དཱསམྤཱིཏི ¶ ཏཱདིསོ ཧི མཧཱནུབྷཱཝོ ཨཱནུབྷཱཝརཧིཏཾ བྲཱཧྨཎསྶ དཱསམྤི ཨུདཀེ ཨོཧརིཏུཾ ནཱརཧཏི, པགེཝ མཧཱནུབྷཱཝཾ བྲཱཧྨཎནྟི.
ཨཐ ནཾ སུབྷོགོ ‘‘ཨརེ དུཊྛབྲཱཧྨཎ, ཏྭཾ མཾ ཝཉྩེཏྭཱ ‘མུཉྩིསྶཱམཱི’ཏི མཉྙསི, ན ཏེ ཛཱིཝིཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཏེན ཀཏཀམྨཾ པཀཱསེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘རུཀྑཾ ནིསྶཱཡ ཝིཛ྄ཛྷིཏྠོ, ཨེཎེཡྻཾ པཱཏུམཱགཏཾ;
སོ ཝིདྡྷོ དཱུརམཙརི, སརཝེགེན སཱིགྷཝཱ.
‘‘ཏཾ ཏྭཾ པཏིཏམདྡཀྑི, ཨརཉྙསྨིཾ བྲཧཱཝནེ;
ས མཾསཀཱཛམཱདཱཡ, སཱཡཾ ནིགྲོདྷུཔཱགམི.
‘‘སུཀསཱལི༹ཀསངྒྷུཊྛཾ ¶ , པིངྒལཾ སནྠཏཱཡུཏཾ;
ཀོཀིལཱབྷིརུདཾ རམྨཾ, དྷུཝཾ ཧརིཏསདྡལཾ.
‘‘ཏཏྠ ཏེ སོ པཱཏུརཧུ, ཨིདྡྷིཡཱ ཡསསཱ ཛལཾ;
མཧཱནུབྷཱཝོ བྷཱཏཱ མེ, ཀཉྙཱཧི པརིཝཱརིཏོ.
‘‘སོ ཏེན པརིཙིཎྞོ ཏྭཾ, སབྦཀཱམེཧི ཏཔྤིཏོ;
ཨདུཊྛསྶ ཏུཝཾ དུབྦྷི, ཏཾ ཏེ ཝེརཾ ཨིདྷཱགཏཾ.
‘‘ཁིཔྤཾ གཱིཝཾ པསཱརེཧི, ན ཏེ དསྶཱམི ཛཱིཝིཏཾ;
བྷཱཏུ པརིསརཾ ཝེརཾ, ཚེདཡིསྶཱམི ཏེ སིར’’ནྟི.
ཏཏྠ སཱཡཾ ནིགྲོདྷུཔཱགམཱིཏི ཝིཀཱལེ ནིགྲོདྷཾ ཨུཔགཏོ ཨསི. པིངྒལནྟི པཀྐཱནཾ ཝཎྞེན པིངྒལཾ. སནྠཏཱཡུཏནྟི པཱརོཧཔརིཀིཎྞཾ. ཀོཀིལཱབྷིརུདནྟི ཀོཀིལཱཧི ཨབྷིརུདཾ. དྷུཝཾ ཧརིཏསདྡལནྟི ཨུདཀབྷཱུམིཡཾ ཛཱཏཏྟཱ ནིཙྩཾ ཧརིཏསདྡལཾ བྷཱུམིབྷཱགཾ. པཱཏུརཧཱུཏི ཏསྨིཾ ཏེ ནིགྲོདྷེ ཋིཏསྶ ¶ སོ མམ བྷཱཏཱ པཱཀཊོ ཨཧོསི. ཨིདྡྷིཡཱཏི པུཉྙཏེཛེན. སོ ཏེནཱཏི སོ ཏུཝཾ ཏེན ཨཏྟནོ ནཱགབྷཝནཾ ནེཏྭཱ པརིཙིཎྞོ. པརིསརནྟི ཏཡཱ མམ བྷཱཏུ ཀཏཾ ཝེརཾ པཱཔཀམྨཾ པརིསརནྟོ ཨནུསྶརནྟོ. ཚེདཡིསྶཱམི ཏེ སིརནྟི ཏཝ སཱིསཾ ཚིནྡིསྶཱམཱིཏི.
ཨཐ བྲཱཧྨཎོ ‘‘ན མེས ཛཱིཝིཏཾ དསྶཏི, ཡཾ ཀིཉྩི པན ཝཏྭཱ མོཀྑཏྠཱཡ ཝཱཡམིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཛ྄ཛྷཱཡཀོ ཡཱཙཡོགཱི, ཨཱཧུཏགྒི ཙ བྲཱཧྨཎོ;
ཨེཏེཧི ཏཱིཧི ཋཱནེཧི, ཨཝཛ྄ཛྷོ ཧོཏི བྲཱཧྨཎོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨེཏེཧཱིཏི ཨེཏེཧི ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཏཱདཱིཧི ཏཱིཧི ཀཱརཎེཧི བྲཱཧྨཎོ ཨཝཛ྄ཛྷོ, ན ལབྦྷཱ བྲཱཧྨཎཾ ཝདྷིཏུཾ, ཀིཾ ཏྭཾ ཝདེསི, ཡོ ཧི བྲཱཧྨཎཾ ཝདྷེཏི, སོ ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏཱིཏི.
ཏཾ ¶ སུཏྭཱ སུབྷོགོ སཾསཡཔཀྑནྡོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ནཱགབྷཝནཾ ནེཏྭཱ བྷཱཏརོ པཊིཔུཙྪིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ཡཾ ¶ པུརཾ དྷཏརཊྛསྶ, ཨོགཱལ༹ྷཾ ཡམུནཾ ནདིཾ;
ཛོཏཏེ སབྦསོཝཎྞཾ, གིརིམཱཧཙྩ ཡཱམུནཾ.
‘‘ཏཏྠ ཏེ པུརིསབྱགྒྷཱ, སོདརིཡཱ མམ བྷཱཏརོ;
ཡཐཱ ཏེ ཏཏྠ ཝཀྑནྟི, ཏཐཱ ཧེསྶསི བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི.
ཏཏྠ པུརནྟི ནཱགཔུརཾ. ཨོགཱལ༹ྷནྟི ཨནུཔཝིཊྛཾ. གིརིམཱཧཙྩ ཡཱམུནནྟི ཡམུནཱཏོ ཨཝིདཱུརེ ཋིཏཾ ཧིམཝནྟཾ ཨཱཧཙྩ ཛོཏཏི. ཏཏྠ ཏེཏི ཏསྨིཾ ནགརེ ཏེ མམ བྷཱཏརོ ཝསནྟི, ཏཏྠ ནཱིཏེ ཏཡི ཡཐཱ ཏེ ཝཀྑནྟི, ཏཐཱ བྷཝིསྶསི. སཙེ ཧི སཙྩཾ ཀཐེསི, ཛཱིཝིཏཾ ཏེ ཨཏྠི. ནོ ཙེ, ཏཏྠེཝ སཱིསཾ ཚིནྡིསྶཱམཱིཏི.
ཨིཏི ནཾ ཝཏྭཱ སུབྷོགོ གཱིཝཱཡཾ གཧེཏྭཱ ཁིཔནྟོ ཨཀྐོསནྟོ པརིབྷཱསནྟོ མཧཱསཏྟསྶ པཱསཱདདྭཱརཾ ཨགམཱསི.
མཧཱསཏྟསྶ པརིཡེསནཡཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
མིཙྪཱཀཐཱ
ཨཐ ¶ ནཾ དོཝཱརིཀོ ཧུཏྭཱ ནིསིནྣོ ཀཱཎཱརིཊྛོ ཏཐཱ ཀིལམེཏྭཱ ཨཱནཱིཡམཱནཾ དིསྭཱ པཊིམགྒཾ གནྟྭཱ ‘‘སུབྷོག, མཱ ཝིཧེཋཡི, བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ མཧཱབྲཧྨུནོ པུཏྟཱ. སཙེ ཧི མཧཱབྲཧྨཱ ཛཱནིསྶཏི, ‘མམ པུཏྟཾ ཝིཧེཋེནྟཱི’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨམྷཱཀཾ སཀལཾ ནཱགབྷཝནཾ ཝིནཱསེསྶཏི. ལོཀསྨིཉྷི བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ སེཊྛཱ མཧཱནུབྷཱཝཱ, ཏྭཾ ཏེསཾ ཨཱནུབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསི, ཨཧཾ པན ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཀཱཎཱརིཊྛོ ཀིར ཨཏཱིཏཱནནྟརབྷཝེ ཡཉྙཀཱརབྲཱཧྨཎོ ཨཧོསི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཝཏྭཱ ཙ པན ཨནུབྷཱུཏཔུབྦཝསེན ཡཛནསཱིལོ ཧུཏྭཱ སུབྷོགཉྩ ནཱགཔརིསཉྩ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨེཐ, བྷོ, ཡཉྙཀཱརཀཱནཾ ཝོ གུཎེ ཝཎྞེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཉྙཝཎྞནཾ ཨཱརབྷནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨནིཏྟརཱ ཨིཏྟརསམྤཡུཏྟཱ, ཡཉྙཱ ཙ ཝེདཱ ཙ སུབྷོག ལོཀེ;
ཏདགྒརཡ྄ཧཉྷི ཝིནིནྡམཱནོ, ཛཧཱཏི ཝིཏྟཉྩ སཏཉྩ དྷམྨ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ¶ ཨནིཏྟརཱཏི སུབྷོག ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཡཉྙཱ ཙ ཝེདཱ ཙ ཨནིཏྟརཱ ན ལཱམཀཱ མཧཱནུབྷཱཝཱ, ཏེ ཨིཏྟརེཧི བྲཱཧྨཎེཧི སམྤཡུཏྟཱ, ཏསྨཱ བྲཱཧྨཎཱཔི ཨནིཏྟརཱཝ ཛཱཏཱ. ཏདགྒརཡ྄ཧནྟི ཏསྨཱ ཨགཱརཡ྄ཧཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝིནིནྡམཱནོ དྷནཉྩ པཎྜིཏཱནཾ དྷམྨཉྩ ཛཧཱཏི. ཨིདཾ ཀིར སོ ‘‘ཨིམིནཱ བྷཱུརིདཏྟེ མིཏྟདུབྦྷིཀམྨཾ ཀཏནྟི ཝཏྟུཾ ནཱགཔརིསཱ མཱ ལབྷནྟཱུ’’ཏི ཨཝོཙ.
ཨཐ ནཾ ཀཱཎཱརིཊྛོ ‘‘སུབྷོག ཛཱནཱསི པན ཨཡཾ ལོཀོ ཀེན ནིམྨིཏོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྲཱཧྨཎཱནཾ པིཏཱམཧེན མཧཱབྲཧྨུནཱ ནིམྨིཏོ’’ཏི དསྶེཏུཾ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཛ྄ཛྷེནམརིཡཱ པཐཝིཾ ཛནིནྡཱ, ཝེསྶཱ ཀསིཾ པཱརིཙརིཡཉྩ སུདྡཱ;
ཨུཔཱགུ པཙྩེཀཾ ཡཐཱཔདེསཾ, ཀཏཱཧུ ཨེཏེ ཝསིནཱཏི ཨཱཧཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨུཔཱགཱུཏི ཨུཔགཏཱ. བྲཧྨཱ ཀིར བྲཱཧྨཎཱདཡོ ཙཏྟཱརོ ཝཎྞེ ནིམྨིནིཏྭཱ ཨརིཡེ ཏཱཝ བྲཱཧྨཎེ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེ ཨཛ྄ཛྷེནམེཝ ཨུཔགཙྪཐ ¶ , མཱ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཀརིཏྠཱ’’ཏི, ཛནིནྡེ ཨཱཧ ‘‘ཏུམྷེ པཐཝིཾཡེཝ ཝིཛིནཐ’’, ཝེསྶེ ཨཱཧ – ‘‘ཏུམྷེ ཀསིཾཡེཝ ཨུཔེཐ’’, སུདྡེ ཨཱཧ ‘‘ཏུམྷེ ཏིཎྞཾ ཝཎྞཱནཾ པཱརིཙརིཡཾཡེཝ ཨུཔེཐཱ’’ཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨརིཡཱ ཨཛ྄ཛྷེནཾ, ཛནིནྡཱ པཐཝིཾ, ཝེསྶཱ ཀསིཾ, སུདྡཱ པཱརིཙརིཡཾ ཨུཔཱགཏཱཏི ཝདནྟི. པཙྩེཀཾ ཡཐཱཔདེསནྟི ཨུཔགཙྪནྟཱ ཙ པཱཊིཡེཀྐཾ ཨཏྟནོ ཀུལཔདེསཱནུརཱུཔེན བྲཧྨུནཱ ཝུཏྟནིཡཱམེནེཝ ཨུཔགཏཱ. ཀཏཱཧུ ཨེཏེ ཝསིནཱཏི ཨཱཧཱུཏི ཨེཝཾ ཀིར ཨེཏེ ཝསིནཱ མཧཱབྲཧྨུནཱ ཀཏཱ ཨཧེསུནྟི ཀཐེནྟི.
ཨེཝཾ མཧཱགུཎཱ ཨེཏེ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ. ཡོ ཧི ཨེཏེསུ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ དཱནཾ དེཏི, ཏསྶ ཨཉྙཏྠ པཊིསནྡྷི ནཏྠི, དེཝལོཀམེཝ གཙྪཏཱིཏི ཝཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘དྷཱཏཱ ཝིདྷཱཏཱ ཝརུཎོ ཀུཝེརོ, སོམོ ཡམོ ཙནྡིམཱ ཝཱཡུ སཱུརིཡོ;
ཨེཏེཔི ཡཉྙཾ པུཐུསོ ཡཛིཏྭཱ, ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཱནཾ ཨཐོ སབྦཀཱམེ.
‘‘ཝིཀཱསིཏཱ ཙཱཔསཏཱནི པཉྩ, ཡོ ཨཛྫུནོ བལཝཱ བྷཱིམསེནོ;
སཧསྶབཱཧུ ཨསམོ པཐབྱཱ, སོཔི ཏདཱ ཨཱདཧི ཛཱཏཝེད’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ¶ ཨེཏེཔཱིཏི ཨེཏེ དྷཱཏཱདཡོ དེཝརཱཛཱནོ. པུཐུསོཏི ཨནེཀཔྤཀཱརཾ ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ. ཨཐོ སབྦཀཱམེཏི ཨཐ ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཱནཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ སབྦཀཱམེ དཏྭཱ ཨེཏཱནི ཋཱནཱནི པཏྟཱཏི དསྶེཏི. ཝིཀཱསིཏཱཏི ཨཱཀཌྜྷིཏཱ. ཙཱཔསཏཱནི པཉྩཱཏི ན དྷནུཔཉྩསཏཱནི, པཉྩཙཱཔསཏཔྤམཱཎཾ པན མཧཱདྷནུཾ སཡམེཝ ཨཱཀཌྜྷཏི. བྷཱིམསེནོཏི བྷཡཱནཀསེནོ. སཧསྶབཱཧཱུཏི ན ཏསྶ བཱཧཱུནཾ སཧསྶཾ, པཉྩནྣཾ པན དྷནུགྒཧསཏཱནཾ བཱཧུསཧསྶེན ཨཱཀཌྜྷིཏབྦསྶ དྷནུནོ ཨཱཀཌྜྷནེནེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཨཱདཧི ཛཱཏཝེདནྟི སོཔི རཱཛཱ ཏསྨིཾ ཀཱལེ བྲཱཧྨཎེ སབྦཀཱམེཧི སནྟཔྤེཏྭཱ ཨགྒིཾ ཨཱདཧི པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ པརིཙརི, ཏེནེཝ ཀཱརཎེན ¶ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟོ. ཏསྨཱ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ཛེཊྛཀཱཏི ཨཱཧ.
སོ ཨུཏྟརིཔི བྲཱཧྨཎེ ཝཎྞེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཡོ བྲཱཧྨཎེ བྷོཛཡི དཱིགྷརཏྟཾ, ཨནྣེན པཱནེན ཡཐཱནུབྷཱཝཾ;
པསནྣཙིཏྟོ ཨནུམོདམཱནོ, སུབྷོག དེཝཉྙཏརོ ཨཧོསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཡོཏི ཡོ སོ པོརཱཎཀོ བཱརཱཎསིརཱཛཱཏི དསྶེཏི. ཡཐཱནུབྷཱཝནྟི ཡཐཱབལཾ ཡཾ ཏསྶ ཨཏྠི, ཏཾ སབྦཾ པརིཙྩཛིཏྭཱ བྷོཛེསི. དེཝཉྙཏརོཏི སོ ཨཉྙཏརོ མཧེསཀྑདེཝརཱཛཱ ཨཧོསི. ཨེཝཾ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཱཏི དསྶེཏི.
ཨཐསྶ ཨཔརམྤི ཀཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘མཧཱསནཾ དེཝམནོམཝཎྞཾ, ཡོ སཔྤིནཱ ཨསཀྑི བྷོཛེཏུམགྒིཾ;
ས ཡཉྙཏནྟཾ ཝརཏོ ཡཛིཏྭཱ, དིབྦཾ གཏིཾ མུཙལིནྡཛ྄ཛྷགཙྪཱི’’ཏི.
ཏཏྠ མཧཱསནནྟི མཧཱབྷཀྑཾ. བྷོཛེཏུནྟི སནྟཔྤེཏུཾ. ཡཉྙཏནྟནྟི ཡཉྙཝིདྷཱནཾ. ཝརཏོཏི ཝརསྶ ཨགྒིདེཝསྶ ཡཛིཏྭཱ. མུཙལིནྡཛ྄ཛྷགཙྪཱིཏི མུཙལིནྡོ ཨདྷིགཏོཏི.
ཨེཀོ ཀིར པུབྦེ བཱརཱཎསིཡཾ མུཙལིནྡོ ནཱམ རཱཛཱ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སགྒམགྒཾ པུཙྪི. ཨཐ ནཾ ཏེ ‘‘བྲཱཧྨཎཱནཉྩ བྲཱཧྨཎདེཝཏཱཡ ཙ སཀྐཱརཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀཱ བྲཱཧྨཎདེཝཏཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘‘ཨགྒིདེཝོཏི ཏཾ ནཝནཱིཏསཔྤིནཱ སནྟཔྤེཧཱི’’’ཏི ཨཱཧཾསུ. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ ཨེས ཨིམཾ གཱཐམཱཧ.
ཨཔརམྤི ¶ ¶ ཀཱརཎཾ དསྶེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘མཧཱནུབྷཱཝོ ཝསྶསཧསྶཛཱིཝཱི, ཡོ པབྦཛཱི དསྶནེཡྻོ ཨུལཱ༹རོ;
ཧིཏྭཱ ¶ ཨཔརིཡནྟ རཊྛཾ སསེནཾ, རཱཛཱ དུདཱིཔོཔི ཛགཱམ སགྒ’’ནྟི.
ཏཏྠ པབྦཛཱིཏི པཉྩཝསྶསཏཱནི རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ བྲཱཧྨཎཱནཾ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཔརིཡནྟཾ རཊྛཾ སསེནཾ ཧིཏྭཱ པབྦཛི. དུདཱིཔོཔཱིཏི སོ དུདཱིཔོ ནཱམ རཱཛཱ བྲཱཧྨཎེ པཱུཛེཏྭཱཝ སགྒཾ གཏོཏི ཝདཏི. ‘‘དུཛཱིཔོ’’ཏིཔི པཱཋོ.
ཨཔརཱནིཔིསྶ ཨུདཱཧརཎཱནི དསྶེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཡོ སཱགརནྟཾ སཱགརོ ཝིཛིཏྭཱ, ཡཱུཔཾ སུབྷཾ སོཎྞམཡཾ ཨུལཱ༹རཾ;
ཨུསྶེསི ཝེསྶཱནརམཱདཧཱནོ, སུབྷོག དེཝཉྙཏརོ ཨཧོསི.
‘‘ཡསྶཱནུབྷཱཝེན སུབྷོག གངྒཱ, པཝཏྟཐ དདྷིསནྣིསིནྣཾ སམུདྡཾ;
ས ལོམཔཱདོ པརིཙརིཡ མགྒིཾ, ཨངྒོ སཧསྶཀྑཔུརཛ྄ཛྷགཙྪཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སཱགརནྟནྟི སཱགརཔརིཡནྟཾ པཐཝིཾ. ཨུསྶེསཱིཏི བྲཱཧྨཎེ སགྒམགྒཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སོཝཎྞཡཱུཔཾ ཨུསྶཱཔེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ པསུགྷཱཏནཏྠཱཡ ཨུསྶཱཔེསི. ཝེསྶཱནརམཱདཧཱནོཏི ཝེསྶཱནརཾ ཨགྒིཾ ཨཱདཧནྟོ. ‘‘ཝེསཱནརི’’ནྟིཔི པཱཋོ. དེཝཉྙཏརོཏི སུབྷོག, སོ ཧི རཱཛཱ ཨགྒིཾ ཛུཧིཏྭཱ ཨཉྙཏརོ མཧེསཀྑདེཝོ ཨཧོསཱིཏི ཝདཏི. ཡསྶཱནུབྷཱཝེནཱཏི བྷོ སུབྷོག, གངྒཱ ཙ མཧཱསམུདྡོ ཙ ཀེན ཀཏོཏི ཛཱནཱསཱིཏི. ན ཛཱནཱམཱིཏི. ཀིཾ ཏྭཾ ཛཱནིསྶསི, བྲཱཧྨཎེཡེཝ པོཐེཏུཾ ཛཱནཱསཱིཏི. ཨཏཱིཏསྨིཉྷི ཨངྒོ ནཱམ ལོམཔཱདོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ བྲཱཧྨཎེ སགྒམགྒཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏེཧི ‘‘བྷོ, མཧཱརཱཛ, ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ བྲཱཧྨཎཱནཾ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཨགྒིཾ པརིཙརཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཔརིམཱཎཱ ¶ གཱཝིཡོ ཙ མཧིཾསིཡོ ཙ ཨཱདཱཡ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ‘‘བྲཱཧྨཎེཧི བྷུཏྟཱཏིརིཏྟཾ ཁཱིརདདྷིཾ ཀིཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཙ ཝུཏྟེ ‘‘ཚཌྜེཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཐོཀསྶ ཁཱིརསྶ ཚཌྜིཏཊྛཱནེ ཀུནྣདིཡོ ཨཧེསུཾ, བཧུཀསྶ ཚཌྜིཏཊྛཱནེ གངྒཱ པཝཏྟཐ. ཏཾ པན ཁཱིརཾ ཡཏྠ དདྷི ཧུཏྭཱ སནྣིསིནྣཾ ཋིཏཾ, ཏཾ སམུདྡཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. ཨིཏི སོ ཨེཝརཱུཔཾ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ བྲཱཧྨཎེཧི ཝུཏྟཝིདྷཱནེན ཨགྒིཾ པརིཙརིཡ སཧསྶཀྑསྶ པུརཾ ཨཛ྄ཛྷགཙྪི.
ཨིཏིསྶ ¶ ཨིདཾ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘མཧིདྡྷིཀོ དེཝཝརོ ཡསསྶཱི, སེནཱཔཏི ཏིདིཝེ ཝཱསཝསྶ;
སོ ¶ སོམཡཱགེན མལཾ ཝིཧནྟྭཱ, སུབྷོག དེཝཉྙཏརོ ཨཧོསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སོ སོམཡཱགེན མལཾ ཝིཧནྟྭཱཏི བྷོ སུབྷོག, ཡོ ཨིདཱནི སཀྐསྶ སེནཱཔཏི མཧཱཡསོ དེཝཔུཏྟོ, སོཔི པུབྦེ ཨེཀོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ བྲཱཧྨཎེ སགྒམགྒཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏེཧི ‘‘སོམཡཱགེན ཨཏྟནོ མལཾ པཝཱཧེཏྭཱ དེཝལོཀཾ གཙྪཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ བྲཱཧྨཎཱནཾ མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཏེཧི ཝུཏྟཝིདྷཱནེན སོམཡཱགཾ ཀཏྭཱ ཏེན ཨཏྟནོ མལཾ ཝིཧནྟྭཱ དེཝཉྙཏརོ ཛཱཏོཏི ཨིམམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ ཨེཝམཱཧ.
ཨཔརཱནིཔིསྶ ཨུདཱཧརཎཱནི དསྶེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨཀཱརཡི ལོཀམིམཾ པརཉྩ, བྷཱགཱིརཐིཾ ཧིམཝནྟཉྩ གིཛ྄ཛྷཾ;
ཡོ ཨིདྡྷིམཱ དེཝཝརོ ཡསསྶཱི, སོཔི ཏདཱ ཨཱདཧི ཛཱཏཝེདཾ.
‘‘མཱལཱགིརཱི ཧིམཝཱ ཡོ ཙ གིཛ྄ཛྷོ, སུདསྶནོ ནིསབྷོ ཀུཝེརུ;
ཨེཏེ ཙ ཨཉྙེ ཙ ནགཱ མཧནྟཱ, ཙིཏྱཱ ཀཏཱ ཡཉྙཀརེཧི མཱཧཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ སོཔི ཏདཱ ཨཱདཧི ཛཱཏཝེདནྟི བྷཱཏིཀ སུབྷོག, ཡེན མཧཱབྲཧྨུནཱ ཨཡཉྩ ལོཀོ པརོ ཙ ལོཀོ བྷཱགཱིརཐིགངྒཱ ཙ ཧིམཝནྟཔབྦཏོ ཙ གིཛ྄ཛྷཔབྦཏོ ཙ ཀཏོ, སོཔི ཡདཱ བྲཧྨུཔཔཏྟིཏོ པུབྦེ མཱཎཝཀོ ཨཧོསི, ཏདཱ ཨགྒིམེཝ ཨཱདཧི, ཨགྒིཾ ཛུཧིཏྭཱ མཧཱབྲཧྨཱ ཧུཏྭཱ ཨིདཾ སབྦམཀཱསི. ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀཱ བྲཱཧྨཎཱཏི དསྶེཏི.
ཙིཏྱཱ ཀཏཱཏི པུབྦེ ཀིརེཀོ བཱརཱཎསིརཱཛཱ བྲཱཧྨཎེ སགྒམགྒཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘བྲཱཧྨཎཱནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཏེསཾ མཧཱདཱནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ‘‘མཡ྄ཧཾ དཱནེ ཀིཾ ནཏྠཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘སབྦཾ, དེཝ, ཨཏྠི, བྲཱཧྨཎཱནཾ པན ཨཱསནཱནི ནཔྤཧོནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨིཊྛཀཱཧི ཙིནཱཔེཏྭཱ ཨཱསནཱནི ཀཱརེསི. ཏདཱ ཙིཏྱཱ ཨཱསནཔཱིཋིཀཱ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཨཱནུབྷཱཝེན ཝཌྜྷིཏྭཱ མཱལཱགིརིཨཱདཡོ པབྦཏཱ ཛཱཏཱ. ཨེཝམེཏེ ཡཉྙཀཱརེཧི བྲཱཧྨཎེཧི ཀཏཱཏི ཀཐེནྟཱིཏི.
ཨཐ ¶ ནཾ པུན ཨཱཧ ‘‘བྷཱཏིཀ, ཛཱནཱསི པནཱཡཾ སམུདྡོ ཀེན ཀཱརཎེན ཨཔེཡྻོ ལོཎོདཀོ ཛཱཏོ’’ཏི? ‘‘ན ཛཱནཱམི, ཨརིཊྛཱ’’ཏི. ཨཐ ནཾ ‘‘ཏྭཾ བྲཱཧྨཎེཡེཝ ཝིཧིཾསིཏུཾ ཛཱནཱསི, སུཎོཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཾ མནྟགུཎཱུཔཔནྣཾ, ཏཔསྶིནཾ ‘ཡཱཙཡོགོ’ཏིདྷཱཧུ;
ཏཱིརེ ¶ སམུདྡསྶུདཀཾ སཛནྟཾ, ཏཾ སཱགརོཛ྄ཛྷོཧརི ཏེནཱཔེཡྻོ’’ཏི.
ཏཏྠ ‘ཡཱཙཡོགོཏིདྷཱཧཱུཏི ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ ཡཱཙཡོགོཏི ཨིདྷ ལོཀེ ཨཱཧུ. ཨུདཀཾ སཛནྟཏི སོ ཀིརེཀདིཝསཾ པཱཔཔཝཱཧནཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཏཱིརེ ཋཏྭཱ སམུདྡཏོ ཨུདཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔརི སཱིསེ སཛནྟཾ ཨབྦྷུཀིརཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཝཾ ཀརོནྟཾ ཝཌྜྷིཏྭཱ སཱགརོ ཨཛ྄ཛྷོཧརི. ཏཾ ཀཱརཎཾ མཧཱབྲཧྨཱ ཉཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ཀིར མེ པུཏྟོ ཧཏོ’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘སམུདྡོ ཨཔེཡྻོ ལོཎོདཀོ བྷཝཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨབྷིསཔི, ཏེན ཀཱརཎེན ཨཔེཡྻོ ཛཱཏོ. ཨེཝརཱུཔཱ ཨེཏེ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ མཧཱནུབྷཱཝཱཏི.
པུནཔི ¶ ཨཱཧ –
‘‘ཨཱཡཱགཝཏྠཱུནི པུཐཱུ པཐབྱཱ, སཾཝིཛྫནྟི བྲཱཧྨཎཱ ཝཱསཝསྶ;
པུརིམཾ དིསཾ པཙྪིམཾ དཀྑིཎུཏྟརཾ, སཾཝིཛྫམཱནཱ ཛནཡནྟི ཝེད’’ནྟི.
ཏཏྠ ཝཱསཝསྶཱཏི པུབྦེ བྲཱཧྨཎཱནཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཝཱསཝཏྟཾ པཏྟསྶ ཝཱསཝསྶ. ཨཱཡཱགཝཏྠཱུནཱིཏི པུཉྙཀྑེཏྟབྷཱུཏཱ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཱ པཐབྱཱ པུཐཱུ བྲཱཧྨཎཱ སཾཝིཛྫནྟི. པུརིམཾ དིསནྟི ཏེ ཨིདཱནིཔི ཙཏཱུསུ དིསཱསུ སཾཝིཛྫམཱནཱ ཏསྶ ཝཱསཝསྶ མཧནྟཾ ཝེདཾ ཛནཡནྟི, པཱིཏིསོམནསྶཾ ཨཱཝཧནྟི.
ཨེཝཾ ཨརིཊྛོ ཙུདྡསཧི གཱཐཱཧི བྲཱཧྨཎེ ཙ ཡཉྙེ ཙ ཝེདེ ཙ ཝཎྞེསི.
མིཙྪཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.
ཏསྶ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ གིལཱནུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏཱ བཧཱུ ནཱགཱ ‘‘ཨཡཾ བྷཱུཏམེཝ ཀཐེཏཱི’’ཏི མིཙྪཱགཱཧཾ གཎྷནཱཀཱརཔྤཏྟཱ ཛཱཏཱ. མཧཱསཏྟོ གིལཱནསེཡྻཱཡ ནིཔནྣོཝ ཏཾ སབྦཾ ཨསྶོསི ¶ . ནཱགཱཔིསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏཏོ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨརིཊྛོ མིཙྪཱམགྒཾ ཝཎྞེཏི, ཝཱདམསྶ བྷིནྡིཏྭཱ པརིསཾ སམྨཱདིཊྛིཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཨུཊྛཱཡ ནྷཏྭཱ སབྦཱལངྐཱརཔྤཊིམཎྜིཏོ དྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སབྦཾ ནཱགཔརིསཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ཨརིཊྛཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨརིཊྛ, ཏྭཾ ཨབྷཱུཏཾ ཝཏྭཱ ཝེདེ ཙ ཡཉྙེ ཙ བྲཱཧྨཎེ ཙ ཝཎྞེསི, བྲཱཧྨཎཱནཉྷི ཝེདཝིདྷཱནེན ཡཉྙཡཛནཾ ནཱམ ཨནརིཡསམྨཏཾ ན སགྒཱཝཧཾ, ཏཝ ཝཱདེ ཨབྷཱུཏཾ པསྶཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཉྙབྷེདཝཱདཾ ནཱམ ཨཱརབྷནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཀལཱི ¶ ཧི དྷཱིརཱན ཀཊཾ མགཱནཾ, བྷཝནྟི ཝེདཛ྄ཛྷགཏཱནརིཊྛ;
མརཱིཙིདྷམྨཾ ཨསམེཀྑིཏཏྟཱ, མཱཡཱགུཎཱ ནཱཏིཝཧནྟི པཉྙཾ.
‘‘ཝེདཱ ¶ ན ཏཱཎཱཡ བྷཝནྟི དསྶ, མིཏྟདྡུནོ བྷཱུནཧུནོ ནརསྶ;
ན ཏཱཡཏེ པརིཙིཎྞོ ཙ ཨགྒི, དོསནྟརཾ མཙྩམནརིཡཀམྨཾ.
‘‘སབྦཉྩ མཙྩཱ སདྷནཾ སབྷོགཾ, ཨཱདཱིཔིཏཾ དཱརུ ཏིཎེན མིསྶཾ;
དཧཾ ན ཏཔྤེ ཨསམཏྠཏེཛོ, ཀོ ཏཾ སུབྷིཀྑཾ དྭིརསཉྙུ ཀཡིརཱ.
‘‘ཡཐཱཔི ཁཱིརཾ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཾ, དདྷི བྷཝིཏྭཱ ནཝནཱིཏམྤི ཧོཏི;
ཨེཝམྤི ཨགྒི ཝིཔརིཎཱམདྷམྨོ, ཏེཛོ སམོརོཧཏཱི ཡོགཡུཏྟོ.
‘‘ན དིསྶཏཱི ཨགྒི མནུཔྤཝིཊྛོ, སུཀྑེསུ ཀཊྛེསུ ནཝེསུ ཙཱཔི;
ནཱམཏྠམཱནོ ཨརཎཱིནརེན, ནཱཀམྨུནཱ ཛཱཡཏི ཛཱཏཝེདོ.
‘‘སཙེ ཧི ཨགྒི ཨནྟརཏོ ཝསེཡྻ, སུཀྑེསུ ཀཊྛེསུ ནཝེསུ ཙཱཔི;
སབྦཱནི སུསྶེཡྻུ ཝནཱནི ལོཀེ, སུཀྑཱནི ཀཊྛཱནི ཙ པཛྫལེཡྻུཾ.
‘‘ཀརོཏི ཙེ དཱརུཏིཎེན པུཉྙཾ, བྷོཛཾ ནརོ དྷཱུམསིཁིཾ པཏཱཔཝཾ;
ཨངྒཱརིཀཱ ལོཎཀརཱ ཙ སཱུདཱ, སརཱིརདཱཧཱཔི ཀརེཡྻུ པུཉྙཾ.
‘‘ཨཐ ¶ ཙེ ཧི ཨེཏེ ན ཀརོནྟི པུཉྙཾ, ཨཛ྄ཛྷེནམགྒིཾ ཨིདྷ ཏཔྤཡིཏྭཱ;
ན ཀོཙི ལོཀསྨིཾ ཀརོཏི པུཉྙཾ, བྷོཛཾ ནརོ དྷཱུམསིཁིཾ པཏཱཔཝཾ.
‘‘ཀཐཉྷི ¶ ¶ ལོཀཱཔཙིཏོ སམཱནོ, ཨམནུཉྙགནྡྷཾ བཧཱུནཾ ཨཀནྟཾ;
ཡདེཝ མཙྩཱ པརིཝཛྫཡནྟི, ཏདཔྤསཏྠཾ དྭིརསཉྙུ བྷུཉྫེ.
‘‘སིཁིམྤི དེཝེསུ ཝདནྟི ཧེཀེ, ཨཱཔཾ མིལཀྑཱུ པན དེཝམཱཧུ;
སབྦེཝ ཨེཏེ ཝིཏཐཾ བྷཎནྟི, ཨགྒཱི ན དེཝཉྙཏརོ ན ཙཱཔོ.
‘‘ཨནིནྡྲིཡབདྡྷམསཉྙཀཱཡཾ, ཝེསྶཱནརཾ ཀམྨཀརཾ པཛཱནཾ;
པརིཙརིཡ མགྒིཾ སུགཏིཾ ཀཐཾ ཝཛེ, པཱཔཱནི ཀམྨཱནི པཀུབྦམཱནོ.
‘‘སབྦཱབྷིབྷཱུ ཏཱཧུདྷ ཛཱིཝིཀཏྠཱ, ཨགྒིསྶ བྲཧྨཱ པརིཙཱརིཀོཏི;
སབྦཱནུབྷཱཝཱི ཙ ཝསཱི ཀིམཏྠཾ, ཨནིམྨིཏོ ནིམྨིཏཾ ཝནྡིཏསྶ.
‘‘ཧསྶཾ ཨནིཛ྄ཛྷཱནཀྑམཾ ཨཏཙྪཾ, སཀྐཱརཧེཏུ པཀིརིཾསུ པུབྦེ;
ཏེ ལཱབྷསཀྐཱརེ ཨཔཱཏུབྷོནྟེ, སནྡྷཱཔིཏཱ ཛནྟུབྷི སནྟིདྷམྨཾ.
‘‘ཨཛ྄ཛྷེནམརིཡཱ པཐཝིཾ ཛནིནྡཱ, ཝེསྶཱ ཀསིཾ པཱརིཙརིཡཉྩ སུདྡཱ;
ཨུཔཱགུ པཙྩེཀཾ ཡཐཱཔདེསཾ, ཀཏཱཧུ ཨེཏེ ཝསིནཱཏི ཨཱཧུ.
‘‘ཨེཏཉྩ ¶ སཙྩཾ ཝཙནཾ བྷཝེཡྻ, ཡཐཱ ཨིདཾ བྷཱསིཏཾ བྲཱཧྨཎེཧི;
ནཱཁཏྟིཡོ ཛཱཏུ ལབྷེཐ རཛྫཾ, ནཱབྲཱཧྨཎོ མནྟཔདཱནི སིཀྑེ;
ནཱཉྙཏྲ ཝེསྶེཧི ཀསིཾ ཀརེཡྻ, སུདྡོ ན མུཙྩེ པརཔེསནཱཡ.
‘‘ཡསྨཱ ¶ ཙ ཨེཏཾ ཝཙནཾ ཨབྷཱུཏཾ, མུསཱཝིམེ ཨོདརིཡཱ བྷཎནྟི;
ཏདཔྤཔཉྙཱ ཨབྷིསདྡཧནྟི, པསྶནྟི ཏཾ པཎྜིཏཱ ཨཏྟནཱཝ.
‘‘ཁཏྱཱ ཧི ཝེསྶཱནཾ བལིཾ ཧརནྟི, ཨཱདཱཡ སཏྠཱནི ཙརནྟི བྲཱཧྨཎཱ;
ཏཾ ཏཱདིསཾ སངྑུབྷིཏཾ པབྷིནྣཾ, ཀསྨཱ བྲཧྨཱ ནུཛྫུ ཀརོཏི ལོཀཾ.
‘‘སཙེ ཧི སོ ཨིསྶརོ སབྦལོཀེ, བྲཧྨཱ བཧཱུབྷཱུཏཔཏཱི པཛཱནཾ;
ཀིཾ སབྦལོཀཾ ཝིདཧཱི ཨལཀྑིཾ, ཀིཾ སབྦལོཀཾ ན སུཁིཾ ཨཀཱསི.
‘‘སཙེ ¶ ཧི སོ ཨིསྶརོ སབྦལོཀེ, བྲཧྨཱ བཧཱུབྷཱུཏཔཏཱི པཛཱནཾ;
མཱཡཱ མུསཱཝཛྫམདེན ཙཱཔི, ལོཀཾ ཨདྷམྨེན ཀིམཏྠམཀཱརི.
‘‘སཙེ ཧི སོ ཨིསྶརོ སབྦལོཀེ, བྲཧྨཱ བཧཱུབྷཱུཏཔཏཱི པཛཱནཾ;
ཨདྷམྨིཀོ བྷཱུཏཔཏཱི ཨརིཊྛ, དྷམྨེ སཏི ཡོ ཝིདཧཱི ཨདྷམྨཾ.
‘‘ཀཱིཊཱ པཊངྒཱ ཨུརགཱ ཙ བྷེཀཱ, གནྟྭཱ ཀིམཱི སུཛ྄ཛྷཏི མཀྑིཀཱ ཙ;
ཨེཏེཔི དྷམྨཱ ཨནརིཡརཱུཔཱ, ཀམྦོཛཀཱནཾ ཝིཏཐཱ བཧཱུན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཝེདཛ྄ཛྷགཏཱནརིཊྛཱཏི ཨརིཊྛ, ཨིམཱནི ཝེདཱདྷིགམནཱནི ནཱམ དྷཱིརཱནཾ པརཱཛཡསངྑཱཏོ ཀལིགྒཱཧོ, མགཱནཾ བཱལཱནཾ ཛཡསངྑཱཏོ ཀཊགྒཱཧོ. མརཱིཙིདྷམྨནྟི ཨིདཉྷི ཝེདཏྟཡཾ མརཱིཙིདྷམྨཾ. ཏཡིདཾ ཨསམེཀྑིཏཏྟཱ ཡུཏྟཱཡུཏྟཾ ¶ ཨཛཱནནྟཱ བཱལཱ ཨུདཀསཉྙཱཡ མགཱ མརཱིཙིཾ ཝིཡ བྷཱུཏསཉྙཱཡ ཨནཝཛྫསཉྙཱཡ ཨཏྟནོ ཝིནཱསཾ ཨུཔགཙྪནྟི. པཉྙནྟི ཨེཝརཱུཔཱ པན མཱཡཱཀོཊྛཱསཱ པཉྙཾ ཉཱཎསམྤནྣཾ པུརིསཾ ནཱཏིཝཧནྟི ན ཝཉྩེནྟི. བྷཝནྟི དསྶཱཏི ད-ཀཱརོ བྱཉྫནསནྡྷིམཏྟཾ, ཨསྶ བྷཱུནཧུནོ ཝུཌྜྷིགྷཱཏཀསྶ མིཏྟདུབྦྷིནོ ནརསྶ ཝེདཱ ན ཏཱཎཏྠཱཡ བྷཝནྟི, པཏིཊྛཱ ཧོཏུཾ ན སཀྐོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. པརིཙིཎྞོ ཙ ཨགྒཱིཏི ཨགྒི ཙ པརིཙིཎྞོ ཏིཝིདྷེན དུཙྩརིཏདོསེན སདོསཙིཏྟཾ པཱཔཀམྨཾ པུརིསཾ ན ཏཱཡཏི ན རཀྑཏི.
སབྦཉྩ མཙྩཱཏི སཙེཔི ཧི མཙྩཱ ཡཏྟཀཾ ལོཀེ དཱརུ ཨཏྠི, ཏཾ སབྦཾ སདྷནཾ སབྷོགཾ ཨཏྟནོ དྷནེན ཙ བྷོགེཧི ཙ སདྡྷིཾ ཏིཎེན མིསྶཾ ཀཏྭཱ ཨཱདཱིཔེཡྻུཾ. ཨེཝཾ སབྦམྤི ཏཾ ཏེཧི ཨཱདཱིཔིཏཾ དཧནྟོ ཨཡཾ ཨསམཏྠཏེཛོ ཨསདིསཏེཛོ ཏཝ ཨགྒི ན ཏཔྤེཡྻ. ཨེཝཾ ཨཏཔྤནཱིཡཾ, བྷཱཏིཀ, དྭིརསཉྙུ དྭཱིཧི ཛིཝ྄ཧཱཧི རསཛཱནནསམཏྠོ ཀོ ཏཾ སཔྤིཨཱདཱིཧི སུབྷིཀྑཾ སུཧཱིཏཾ ཀཡིརཱ, ཀོ སཀྐུཎེཡྻ ཀཱཏུཾ. ཨེཝཾ ཨཏིཏྟཾ པནེཏཾ མཧགྒྷསཾ སནྟཔྤེཏྭཱ ཀོ ནཱམ དེཝལོཀཾ གམིསྶཏི, པསྶ ཡཱཝཉྩེཏཾ དུཀྐཐིཏནྟི. ཡོགཡུཏྟོཏི ཨརཎིམཐནཡོགེན ཡུཏྟོ ཧུཏྭཱ ཏཾ པཙྩཡཾ ལབྷིཏྭཱཝ ཨགྒི སམོརོཧཏི ནིབྦཏྟཏི. ཨེཝཾ པརཝཱཡཱམེན ཨུཔྤཛྫམཱནཾ ཨཙེཏནཾ ཏཾ ཏྭཾ ‘‘དེཝོ’’ཏི ཝདེསི. ཨིདམྤི ཨབྷཱུཏམེཝ ཀཐེསཱིཏི.
ཨགྒི མནུཔྤཝིཊྛོཏི ཨགྒི ཨནུཔཝིཊྛོ. ནཱམཏྠམཱནོཏི ནཱཔི ཨརཎིཧཏྠེན ནརེན ཨམཏྠིཡམཱནོ ནིབྦཏྟཏི. ནཱཀམྨུནཱ ཛཱཡཏི ཛཱཏཝེདོཏི ཨེཀསྶ ཀིརིཡཾ ཝིནཱ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ ཨེཝ ན ཛཱཡཏི. སུསྶེཡྻུནྟི ཨནྟོ ཨགྒིནཱ སོསིཡམཱནཱནི ཝནཱནི སུཀྑེཡྻུཾ, ཨལླཱནེཝ ¶ ན སིཡུཾ. བྷོཛནྟི བྷོཛེནྟོ. དྷཱུམསིཁིཾ པཏཱཔཝནྟི དྷཱུམསིཁཱཡ ཡུཏྟཾ པཏཱཔཝནྟཾ. ཨངྒཱརིཀཱཏི ཨངྒཱརཀམྨཀརཱ. ལོཎཀརཱཏི ལོཎོདཀཾ པཙིཏྭཱ ལོཎཀཱརཀཱ. སཱུདཱཏི བྷཏྟཀཱརཀཱ. སརཱིརདཱཧཱཏི མཏསརཱིརཛ྄ཛྷཱཔཀཱ. པུཉྙནྟི ཨེཏེཔི སབྦེ པུཉྙམེཝ ཀརེཡྻུཾ.
ཨཛ྄ཛྷེནམགྒིནྟི ཨཛ྄ཛྷེནཨགྒིཾ. ན ཀོཙཱིཏི མནྟཛ྄ཛྷཱཡཀཱ བྲཱཧྨཎཱཔི ཧོནྟུ, ཀོཙི ནརོ དྷཱུམསིཁིཾ པཏཱཔཝནྟཾ ཨགྒིཾ བྷོཛེནྟོ ཏཔྤཡིཏྭཱཔི པུཉྙཾ ¶ ན ཀརོཏི ནཱམ. ལོཀཱཔཙིཏོ སམཱནོཏི ཏཝ དེཝོལོཀསྶ ཨཔཙིཏོ པཱུཛིཏོ སམཱནོ. ཡདེཝཱཏི ཡཾ ཨཧིཀུཎཔཱདིཾ པཊིཀུལཾ ཛེགུཙྪཾ མཙྩཱ དཱུརཏོ པརིཝཛྫེནྟི. ཏདཔྤསཏྠནྟི ཏཾ ཨཔྤསཏྠཾ, སམྨ, དྭིརསཉྙུ ཀཐཾ ཀེན ཀཱརཎེན པརིབྷུཉྫེཡྻ. དེཝེསཱུཏི ཨེཀེ མནུསྶཱ སིཁིམྤི དེཝེསུ ཨཉྙཏརཾ དེཝཾ ཝདནྟི. མིལཀྑཱུ པནཱཏི ཨཉྙཱཎཱ པན མིལཀྑཱུ ཨུདཀཾ ‘‘དེཝོ’’ཏི ཝདནྟི. ཨསཉྙཀཱཡནྟི ¶ ཨནིནྡྲིཡབདྡྷཾ ཨཙིཏྟཀཱཡཉྩ སམཱནཾ ཨེཏཾ ཨཙེཏནཾ པཛཱནཾ པཙནཱདིཀམྨཀརཾ ཝེསྶཱནརཾ ཨགྒིཾ པརིཙརིཏྭཱ པཱཔཱནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟོ ལོཀོ ཀཐཾ སུགཏིཾ གམིསྶཏི. ཨིདཾ ཏེ ཨཏིཝིཡ དུཀྐཐིཏཾ.
སབྦཱབྷི བྷཱུཏཱཧུདྷ ཛཱིཝིཀཏྠཱཏི ཨིམེ བྲཱཧྨཎཱ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཀཏྠཾ མཧཱབྲཧྨཱ སབྦཱབྷིབྷཱུཏི ཨཱཧཾསུ, སབྦོ ལོཀོ ཏེནེཝ ནིམྨིཏོཏི ཝདནྟི. པུན ཨགྒིསྶ བྲཧྨཱ པརིཙཱརཀོཏིཔི ཝདནྟི. སོཔི ཀིར ཨགྒིཾ ཛུཧཏེཝ. སབྦཱནུབྷཱཝཱི ཙ ཝསཱིཏི སོ པན ཡདི སབྦཱནུབྷཱཝཱི ཙ ཝསཱི ཙ, ཨཐ ཀིམཏྠཾ སཡཾ ཨནིམྨིཏོ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནཱཝ ནིམྨིཏཾ ཝནྡིཏཱ བྷཝེཡྻ. ཨིདམྤི ཏེ དུཀྐཐིཏམེཝ. ཧསྶནྟི ཨརིཊྛ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཝཙནཾ ནཱམ ཧསིཏབྦཡུཏྟཀཾ པཎྜིཏཱནཾ ན ནིཛ྄ཛྷཱནཀྑམཾ. པཀིརིཾསཱུཏི ཨིམེ བྲཱཧྨཎཱ ཨེཝརཱུཔཾ མུསཱཝཱདཾ ཨཏྟནོ སཀྐཱརཧེཏུ པུབྦེ པཏྠརིཾསུ. སནྡྷཱཔིཏཱ ཛནྟུབྷི སནྟིདྷམྨནྟི ཏེ ཨེཏྟཀེན ལཱབྷསཀྐཱརེ ཨཔཱཏུབྷཱུཏེ ཛནྟཱུཧི སདྡྷིཾ ཡོཛེཏྭཱ པཱཎཝདྷཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཨཏྟནོ ལདྡྷིདྷམྨསངྑཱཏཾ སནྟིདྷམྨཾ སནྡྷཱཔིཏཱ, ཡཉྙསུཏྟཾ ནཱམ གནྠཡིཾསཱུཏི ཨཏྠོ.
ཨེཏཉྩ སཙྩནྟི ཡདེཏཾ ཏཡཱ ‘‘ཨཛ྄ཛྷེནམརིཡཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ, ཨེཏཉྩ སཙྩཾ བྷཝེཡྻ. ནཱཁཏྟིཡོཏི ཨེཝཾ སནྟེ ཨཁཏྟིཡོ རཛྫཾ ནཱམ ན ལབྷེཡྻ, ཨབྲཱཧྨཎོཔི མནྟཔདཱནི ན སིཀྑེཡྻ. མུསཱཝིམེཏི མུསཱཝ ཨིམེ. ཨོདརིཡཱཏི ཨུདརནིསྶིཏཛཱིཝིཀཱ, ཨུདརཔཱུརཎཧེཏུ ཝཱ. ཏདཔྤཔཉྙཱཏི ཏཾ ཏེསཾ ཝཙནཾ ཨཔྤཔཉྙཱ. ཨཏྟནཱཝཱཏི པཎྜིཏཱ པན ཏེསཾ ཝཙནཾ ‘‘སདོས’’ནྟི ཨཏྟནཱཝ པསྶནྟི. ཏཱདིསནྟི ཏཐཱརཱུཔཾ. སངྑུབྷིཏནྟི སངྑུབྷིཏྭཱ བྲཧྨུནཱ ཋཔིཏམརིཡཱདཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཋིཏཾ སངྑུབྷིཏཾ ཝིབྷིནྡཾ ལོཀཾ སོ ཏཝབྲཧྨཱ ཀསྨཱ ཨུཛུཾ ན ཀརོཏི ¶ . ཨལཀྑིནྟི ཀིཾཀཱརཎཱ སབྦལོཀེ དུཀྑཾ ཝིདཧི. སུཁིནྟི ཀིཾ ནུ ཨེཀནྟསུཁིམེཝ སབྦལོཀཾ ན ¶ ཨཀཱསི, ལོཀཝིནཱསཀོ ཙོརོ མཉྙེ ཏཝ བྲཧྨཱཏི. མཱཡཱཏི མཱཡཱཡ. ཨདྷམྨེན ཀིམཏྠམཀཱརཱིཏི ཨིམིནཱ མཱཡཱདིནཱ ཨདྷམྨེན ཀིཾཀཱརཎཱ ལོཀཾ ཨནཏྠཀིརིཡཱཡཾ སཾཡོཛེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨརིཊྛཱཏི ཨརིཊྛ, ཏཝ བྷཱུཏཔཏི ཨདྷམྨིཀོ, ཡོ དསཝིདྷེ ཀུསལདྷམྨེ སཏི དྷམྨམེཝ ཨཝིདཧིཏྭཱ ཨདྷམྨཾ ཝིདཧི. ཀཱིཊཱཏིཨཱདི ཨུཔཡོགཏྠེ པཙྩཏྟཾ. ཨེཏེ ཀཱིཊཱདཡོ པཱཎེ ཧནྟྭཱ མཙྩོ སུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཨེཏེཔི ཀམྦོཛརཊྛཝཱསཱིནཾ བཧཱུནཾ ཨནརིཡཱནཾ དྷམྨཱ, ཏེ པན ཝིཏཐཱ, ཨདྷམྨཱཝ དྷམྨཱཏི ཝུཏྟཱ. ཏེཧིཔི ཏཝ བྲཧྨུནཱཝ ནིམྨིཏེཧི བྷཝིཏབྦནྟི.
ཨིདཱནི ཏེསཾ ཝིཏཐབྷཱཝཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘སཙེ ཧི སོ སུཛ྄ཛྷཏི ཡོ ཧནཱཏི, ཧཏོཔི སོ སགྒམུཔེཏི ཋཱནཾ;
བྷོཝཱདི ¶ བྷོཝཱདིན མཱརཡེཡྻུཾ, ཡེ ཙཱཔི ཏེསཾ ཨབྷིསདྡཧེཡྻུཾ.
‘‘ནེཝ མིགཱ ན པསཱུ ནོཔི གཱཝོ, ཨཱཡཱཙནྟི ཨཏྟཝདྷཱཡ ཀེཙི;
ཝིཔྥནྡམཱནེ ཨིདྷ ཛཱིཝིཀཏྠཱ, ཡཉྙེསུ པཱཎེ པསུམཱརབྷནྟི.
‘‘ཡཱུཔུསྶནེ པསུབནྡྷེ ཙ བཱལཱ, ཙིཏྟེཧི ཝཎྞེཧི མུཁཾ ནཡནྟི;
ཨཡཾ ཏེ ཡཱུཔོ ཀཱམདུཧོ པརཏྠ, བྷཝིསྶཏི སསྶཏོ སམྤརཱཡེ.
‘‘སཙེ ཙ ཡཱུཔེ མཎིསངྑམུཏྟཾ, དྷཉྙཾ དྷནཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ;
སུཀྑེསུ ཀཊྛེསུ ནཝེསུ ཙཱཔི, སཙེ དུཧེ ཏིདིཝེ སབྦཀཱམེ;
ཏེཝིཛྫསངྒྷཱཝ པུཐཱུ ཡཛེཡྻུཾ, ཨབྲཱཧྨཎཾ ཀཉྩི ན ཡཱཛཡེཡྻུཾ.
‘‘ཀུཏོ ¶ ཙ ཡཱུཔེ མཎིསངྑམུཏྟཾ, དྷཉྙཾ དྷནཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ;
སུཀྑེསུ ཀཊྛེསུ ནཝེསུ ཙཱཔི, ཀུཏོ དུཧེ ཏིདིཝེ སབྦཀཱམེ.
‘‘སཋཱ ཙ ལུདྡཱ ཙ པལུདྡྷབཱལཱ, ཙིཏྟེཧི ཝཎྞེཧི མུཁཾ ནཡནྟི;
ཨཱདཱཡ ཨགྒིཾ མམ དེཧི ཝིཏྟཾ, ཏཏོ སུཁཱི ཧོཧིསི སབྦཀཱམེ.
‘‘ཏམགྒིཧུཏྟཾ ¶ སརཎཾ པཝིསྶ, ཙིཏྟེཧི ཝཎྞེཧི མུཁཾ ནཡནྟི;
ཨོརོཔཡིཏྭཱ ཀེསམསྶུཾ ནཁཉྩ, ཝེདེཧི ཝིཏྟཾ ཨཏིགཱལ༹ྷཡནྟི.
‘‘ཀཱཀཱ ཨུལཱུཀཾཝ རཧོ ལབྷིཏྭཱ, ཨེཀཾ སམཱནཾ བཧུཀཱ སམེཙྩ;
ཨནྣཱནི ¶ བྷུཏྭཱ ཀུཧཀཱ ཀུཧིཏྭཱ, མུཎྜཾ ཀརིཏྭཱ ཡཉྙཔཐོསྶཛནྟི.
‘‘ཨེཝཉྷི སོ ཝཉྩིཏོ བྲཱཧྨཎེཧི, ཨེཀོ སམཱནོ བཧུཀཱ སམེཙྩ;
ཏེ ཡོགཡོགེན ཝིལུམྤམཱནཱ, དིཊྛཾ ཨདིཊྛེན དྷནཾ ཧརནྟི.
‘‘ཨཀཱསིཡཱ རཱཛཱུཧིཝཱནུསིཊྛཱ, ཏདསྶ ཨཱདཱཡ དྷནཾ ཧརནྟི;
ཏེ ཏཱདིསཱ ཙོརསམཱ ཨསནྟཱ, ཝཛ྄ཛྷཱ ན ཧཉྙནྟི ཨརིཊྛ ལོཀེ.
‘‘ཨིནྡསྶ བཱཧཱརསི དཀྑིཎཱཏི, ཡཉྙེསུ ཚིནྡནྟི པལཱསཡཊྛིཾ;
ཏཾ ཙེཔི སཙྩཾ མགྷཝཱ ཚིནྣབཱཧུ, ཀེནསྶ ཨིནྡོ ཨསུརེ ཛིནཱཏི.
‘‘ཏཉྩེཝ ¶ ཏུཙྪཾ མགྷཝཱ སམངྒཱི, ཧནྟཱ ཨཝཛ྄ཛྷོ པརམོ ས དེཝོ;
མནྟཱ ཨིམེ བྲཱཧྨཎཱ ཏུཙྪརཱུཔཱ, སནྡིཊྛིཀཱ ཝཉྩནཱ ཨེས ལོཀེ.
‘‘མཱལཱགིརི ཧིམཝཱ ཡོ ཙ གིཛ྄ཛྷོ, སུདསྶནོ ནིསབྷོ ཀུཝེརུ;
ཨེཏེ ཙ ཨཉྙེ ཙ ནགཱ མཧནྟཱ, ཙིཏྱཱ ཀཏཱ ཡཉྙཀརེཧི མཱཧུ.
‘‘ཡཐཱཔཀཱརཱནི ཧི ཨིཊྛཀཱནི, ཙིཏྱཱ ཀཏཱ ཡཉྙཀརེཧི མཱཧུ;
ན པབྦཏཱ ཧོནྟི ཏཐཱཔཀཱརཱ, ཨཉྙཱ དིསཱ ཨཙལཱ ཏིཊྛསེལཱ.
‘‘ན ཨིཊྛཀཱ ཧོནྟི སིལཱ ཙིརེན, ན ཏཏྠ སཉྫཱཡཏི ཨཡོ ན ལོཧཾ;
ཡཉྙཉྩ ¶ ཨེཏཾ པརིཝཎྞཡནྟཱ, ཙིཏྱཱ ཀཏཱ ཡཉྙཀརེཧི མཱཧུ.
‘‘ཨཛ྄ཛྷཱཡཀཾ མནྟགུཎཱུཔཔནྣཾ, ཏཔསྶིནཾ ‘ཡཱཙཡོགོ’ཏིདྷཱཧུ;
ཏཱིརེ སམུདྡསྶུདཀཾ སཛནྟཾ, ཏཾ སཱགརཛ྄ཛྷོཧརི ཏེནཱཔེཡྻོ.
‘‘པརོསཧསྶམྤི ¶ སམནྟཝེདེ, མནྟཱུཔཔནྣེ ནདིཡོ ཝཧནྟི;
ན ཏེན བྱཱཔནྣརསཱུདཀཱ ན, ཀསྨཱ སམུདྡོ ཨཏུལོ ཨཔེཡྻོ.
‘‘ཡེ ཀེཙི ཀཱུཔཱ ཨིདྷ ཛཱིཝལོཀེ, ལོཎཱུདཀཱ ཀཱུཔཁཎེཧི ཁཱཏཱ;
ན བྲཱཧྨཎཛ྄ཛྷོཧརཎེན ཏེསུ, ཨཱཔོ ཨཔེཡྻོ དྭིརསཉྙུ མཱཧུ.
‘‘པུརེ ¶ པུརཏྠཱ ཀཱ ཀསྶ བྷརིཡཱ, མནོ མནུསྶཾ ཨཛནེསི པུབྦེ;
ཏེནཱཔི དྷམྨེན ན ཀོཙི ཧཱིནོ, ཨེཝམྤི ཝོསྶགྒཝིབྷངྒམཱཧུ.
‘‘ཙཎྜཱལཔུཏྟོཔི ཨདྷིཙྩ ཝེདེ, བྷཱསེཡྻ མནྟེ ཀུསལོ མཏཱིམཱ;
ན ཏསྶ མུདྡྷཱཔི ཕལེཡྻ སཏྟདྷཱ, མནྟཱ ཨིམེ ཨཏྟཝདྷཱཡ ཀཏཱ.
‘‘ཝཱཙཱཀཏཱ གིདྡྷིཀཏཱ གཧཱིཏཱ, དུམྨོཙཡཱ ཀབྱཔཐཱནུཔནྣཱ;
བཱལཱན ཙིཏྟཾ ཝིསམེ ནིཝིཊྛཾ, ཏདཔྤཔཉྙཱ ཨབྷིསདྡཧནྟི.
‘‘སཱིཧསྶ བྱགྒྷསྶ ཙ དཱིཔིནོ ཙ, ན ཝིཛྫཏཱི པོརིསིཡཾ བལེན;
མནུསྶབྷཱཝོ ཙ གཝཾཝ པེཀྑོ, ཛཱཏཱི ཧི ཏེསཾ ཨསམཱ སམཱནཱ.
‘‘སཙེ ¶ ཙ རཱཛཱ པཐཝིཾ ཝིཛིཏྭཱ, སཛཱིཝཝཱ ཨསྶཝཔཱརིསཛྫོ;
སཡམེཝ སོ སཏྟུསངྒྷཾ ཝིཛེཡྻ, ཏསྶཔྤཛཱ ནིཙྩསུཁཱི བྷཝེཡྻ.
‘‘ཁཏྟིཡམནྟཱ ཙ ཏཡོ ཙ ཝེདཱ, ཨཏྠེན ཨེཏེ སམཀཱ བྷཝནྟི;
ཏེསཉྩ ཨཏྠཾ ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱ, ན བུཛ྄ཛྷཏཱི ཨོགྷཔཐཾཝ ཚནྣཾ.
‘‘ཁཏྟིཡམནྟཱ ཙ ཏཡོ ཙ ཝེདཱ, ཨཏྠེན ཨེཏེ སམཀཱ བྷཝནྟི;
ལཱབྷོ ཨལཱབྷོ ཨཡསོ ཡསོ ཙ, སབྦེཝ ཏེསཾ ཙཏུནྣཉྩ དྷམྨཱ.
‘‘ཡཐཱཔི ¶ ཨིབྦྷཱ དྷནདྷཉྙཧེཏུ, ཀམྨཱནི ཀརོནྟི པུཐཱུ པཐབྱཱ;
ཏེཝིཛྫསངྒྷཱ ཙ ཏཐེཝ ཨཛྫ, ཀམྨཱནི ཀརོནྟི པུཐཱུ པཐབྱཱ.
‘‘ཨིབྦྷེཧི ¶ ཡེ ཏེ སམཀཱ བྷཝནྟི, ནིཙྩུསྶུཀཱ ཀཱམགུཎེསུ ཡུཏྟཱ;
ཀམྨཱནི ཀརོནྟི པུཐཱུ པཐབྱཱ, ཏདཔྤཔཉྙཱ དྭིརསཉྙུརཱ ཏེ’’ཏི.
ཏཏྠ བྷོཝཱདཱིཏི བྲཱཧྨཎཱ. བྷོཝཱདིན མཱརཡེཡྻུནྟི བྲཱཧྨཎམེཝ མཱརེཡྻུཾ. ཡེ ཙཱཔཱིཏི ཡེཔི བྲཱཧྨཎཱནཾ ཏཾ ཝཙནཾ སདྡཧེཡྻུཾ, ཏེ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀེཡེཝ ཙ བྲཱཧྨཎེ ཙ མཱརེཡྻུཾ. བྲཱཧྨཎཱ པན བྲཱཧྨཎེ ཙ ཨུཔཊྛཱཀེ ཙ ཨམཱརེཏྭཱ ནཱནཔྤཀཱརེ ཏིརཙྪཱནེཡེཝ མཱརེནྟི. ཨིཏི ཏེསཾ ཝཙནཾ མིཙྪཱ. ཀེཙཱིཏི ཡཉྙེསུ ནོ མཱརེཐ, མཡཾ སགྒཾ གམིསྶཱམཱཏི ཨཱཡཱཙནྟཱ ཀེཙི ནཏྠི. པཱཎེ པསུམཱརབྷནྟཱིཏི མིགཱདཡོ པཱཎེ ཙ པསཱུ ཙ ཝིཔྥནྡམཱནེ ཛཱིཝིཀཏྠཱཡ མཱརེནྟི. མུཁཾ ནཡནྟཱིཏི ཨེཏེསུ ཡཱུཔུསྶནེསུ པསུབནྡྷེསུ ཨིམསྨིཾ ཏེ ཡཱུཔེ སབྦཾ མཎིསངྑམུཏྟཾ དྷཉྙཾ དྷནཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ སནྣིཧིཏཾ, ཨཡཾ ཏེ ཡཱུཔོ པརཏྠ པརལོཀེ ཀཱམདུཧོ བྷཝིསྶཏི, སསྶཏབྷཱཝཾ ཨཱཝཧིསྶཏཱིཏི ཙིཏྲེཧི ཀཱརཎེཧི མུཁཾ པསཱདེནྟི, ཏཾ ཏཾ ཝཏྭཱ མིཙྪཱགཱཧཾ ¶ གཱཧེནྟཱིཏི ཨཏྠོ.
སཙེ ཙཱཏི སཙེ ཙ ཡཱུཔེ ཝཱ སེསཀཊྛེསུ ཝཱ ཨེཏཾ མཎིཨཱདིཀཾ བྷཝེཡྻ, ཏིདིཝེ ཝཱ སབྦཀཱམདུཧོ ཨསྶ, ཏེཝིཛྫསངྒྷཱཝ པུཐཱུ ཧུཏྭཱ ཡཉྙཾ ཡཛེཡྻུཾ བཧུདྷནཏཱཡ ཙེཝ སགྒཀཱམཏཱཡ ཙ, ཨཉྙཾ ཨབྲཱཧྨཎཾ ན ཡཱཛེཡྻུཾ. ཡསྨཱ པན ཨཏྟནོ དྷནཾ པཙྩཱསཱིསནྟཱ ཨཉྙམྤི ཡཛཱཔེནྟི, ཏསྨཱ ཨབྷཱུཏཝཱདིནོཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཀུཏོ ཙཱཏི ཨེཏསྨིཉྩ ཡཱུཔེ ཝཱ སེསཀཊྛེསུ ཝཱ ཀུཏོ ཨེཏཾ མཎིཨཱདིཀཾ ཨཝིཛྫམཱནམེཝ, ཀུཏོ ཏིདིཝེ སབྦཀཱམེ དུཧིསྶཏི. སབྦཐཱཔི ཨབྷཱུཏམེཝ ཏེསཾ ཝཙནཾ.
སཋཱ ¶ ཙ ལུདྡཱ ཙ པལུདྡྷབཱལཱཏི ཨརིཊྛ, ཨིམེ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ཀེརཱཊིཀཱ ཙེཝ ནིཀྐརུཎཱ ཙ, ཏེ བཱལཱ ལོཀཾ པལོབྷེཏྭཱ ཨུཔལོབྷེཏྭཱ ཙིཏྲེཧི ཀཱརཎེཧི མུཁཾ པསཱདེནྟི. སབྦཀཱམེཏི ཨགྒིཾ ཨཱདཱཡ ཏྭཉྩ ཛཱུཧ, ཨམྷཱཀཉྩ ཝིཏྟཾ དེཧི, ཏཏོ སབྦཀཱམེ ལབྷིཏྭཱ སུཁཱི ཧོཧིསི.
ཏམགྒིཧུཏྟཾ སརཎཾ པཝིསྶཱཏི ཏཾ རཱཛཱནཾ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟཾ ཝཱ ཨཱདཱཡ ཨགྒིཛུཧནཊྛཱནཾ གེཧཾ པཝིསིཏྭཱ. ཨོརོཔཡིཏྭཱཏི ཙིཏྲཱནི ཀཱརཎཱནི ཝདནྟཱ ཀེསམསྶུཾ ནཁེ ཙ ཨོརོཔཡིཏྭཱ. ཨཏིགཱལ༹ྷཡནྟཱིཏི ཝུཏྟཏཱཡ ཏཡོ ཝེདེ ནིསྶཱཡ ‘‘ཨིདཾ དཱཏབྦཾ, ཨིདཾ ཀཏྟབྦ’’ནྟི ཝདནྟཱ ཝེདེཧི ཏསྶ སནྟཀཾ ཝིཏྟཾ ཨཏིགཱལ༹ྷཡནྟི ཝིནཱསེནྟི ཝིདྡྷཾསེནྟི.
ཨནྣཱནི ¶ བྷུཏྭཱ ཀུཧཀཱ ཀུཧིཏྭཱཏི ཏེ ཀུཧཀཱ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཀུཧཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ སམེཙྩ སམཱགནྟྭཱ ཡཉྙཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཝཉྩེཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀཾ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨཐ ནཾ མུཎྜཀཾ ཀཏྭཱ ཡཉྙཔཐེ ཨོསྶཛནྟི, ཏཾ གཧེཏྭཱ བཧིཡཉྙཱཝཱཊཾ གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ.
ཡོགཡོགེནཱཏི ཏེ བྲཱཧྨཎཱ ཏཾ ཨེཀཾ བཧུཀཱ སམེཙྩ ཏེན ཏེན ཡོགེན ཏཱཡ ཏཱཡ ཡུཏྟིཡཱ ཝིལུམྤམཱནཱ དིཊྛཾ པཙྩཀྑཾ ཏསྶ དྷནཾ ཨདིཊྛེན དེཝལོཀེན ཨདིཊྛཾ དེཝལོཀཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཨཱཧརཎཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ ཧརནྟི. ཨཀཱསིཡཱ རཱཛཱུཧིཝཱནུསིཊྛཱཏི ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ བལིཾ གཎྷཐཱ’’ཏི རཱཛཱུཧི ཨནུསིཊྛཱ ཨཀཱསིཡསངྑཱཏཱ རཱཛཔུརིསཱ ཝིཡ. ཏདསྶཱཏི ཏཾ ཨསྶ དྷནཾ ཨཱདཱཡ ཧརནྟི. ཙོརསམཱཏི ཨབྷཱུཏབལིགྒཱཧཀཱ སནྡྷིཙྪེདཀཙོརསདིསཱ ཨསཔྤུརིསཱ. ཝཛ྄ཛྷཱཏི ཝདྷཱརཧཱ ཨེཝརཱུཔཱ པཱཔདྷམྨཱ ཨུདཱནི ལོཀེ ན ཧཉྙནྟི.
བཱཧཱརསཱིཏི བཱཧཱ ཨསི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨིདམྤི ཨརིཊྛ, བྲཱཧྨཎཱནཾ མུསཱཝཱདཾ པསྶ. ཏེ ཀིར ཡཉྙེསུ མཧཏིཾ པལཱསཡཊྛིཾ ‘‘ཨིནྡསྶ བཱཧཱ ཨསི དཀྑིཎཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཚིནྡནྟི. ཏཉྩེ ཨེཏེསཾ ཝཙནཾ སཙྩཾ, ཨཐ ཚིནྣབཱཧུ སམཱནོ ཀེནསྶ བཱཧུབལེན ཨིནྡོ ཨསུརེ ཛིནཱཏཱིཏི. སམངྒཱིཏི བཱཧུསམངྒཱི ཨཙྪིནྣབཱཧུ ཨརོགོཡེཝ. ཧནྟཱཏི ཨསུརཱནཾ ཧནྟཱ. པརམོཏི ཨུཏྟམོ པུཉྙིདྡྷིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཨཉྙེསཾ ཨཝཛ྄ཛྷོ. བྲཱཧྨཎཱཏི བྲཱཧྨཎཱནཾ. ཏུཙྪརཱུཔཱཏི ཏུཙྪསབྷཱཝཱ ནིཔྥལཱ ¶ . ཝཉྩནཱཏི ཡེ ཙ ཏེ བྲཱཧྨཎཱནཾ མནྟཱ ནཱམ, ཨེསཱ ལོཀེ སནྡིཊྛིཀཱ ཝཉྩནཱ.
ཡཐཱཔཀཱརཱནཱིཏི ཡཱདིསཱནི ཨིཊྛཀཱནི གཧེཏྭཱ ཡཉྙཀརེཧི ཙིཏྱཱ ཀཏཱཏི ཝདནྟི. ཏིཊྛསེལཱཏི པབྦཏཱ ཧི ཨཙལཱ ཏིཊྛཱ ན ཨུཔཙིཏཱ ཨེཀགྒྷནཱ སིལཱམཡཱ ཙ. ཨིཊྛཀཱནི ཙལཱནི ན ཨེཀགྒྷནཱནི ན སིལཱམཡཱནི. པརིཝཎྞཡནྟཱཏི ཨེཏཾ ¶ ཡཉྙཾ ཝཎྞེནྟཱ བྲཱཧྨཎཱ.
སམནྟཝེདེཏི པརིཔུཎྞཝེདེ བྲཱཧྨཎེ. ཝཧནྟཱིཏི སོཏེསུཔི ཨཱཝཊྚེསུཔི པཏིཏེ ཝཧནྟི, ནིམུཛྫཱཔེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེནྟི. ན ཏེན བྱཱཔནྣརསཱུདཀཱ ནཱཏི ཨེཏྠ ཨེཀོ ན-ཀཱརོ པུཙྪནཏྠོ ཧོཏི. ནནུ ཏེན བྱཱཔནྣརསཱུདཀཱ ནདིཡོཏི ཏཾ པུཙྪནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཀསྨཱཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཏཱཝ མཧཱསམུདྡོཝ ཨཔེཡྻོ ཀཏོ, ཀིཾ མཧཱབྲཧྨཱ ཡམུནཱདཱིསུ ནདཱིསུ ཨུདཀཾ ཨཔེཡྻཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, སམུདྡེཡེཝ སཀྐོཏཱིཏི. དྭིརསཉྙུ མཱཧཱུཏི དྭིརསཉྙཱུ ཨཧུ, ཛཱཏོཏི ཨཏྠོ.
པུརེ ¶ པུརཏྠཱཏི ཨིཏོ པུརེ པུབྦེ པུརཏྠཱ པཋམཀཔྤིཀཀཱལེ. ཀཱ ཀསྶ བྷརིཡཱཏི ཀཱ ཀསྶ བྷརིཡཱ ནཱམ. ཏདཱ ཧི ཨིཏྠིལིངྒམེཝ ནཏྠི, པཙྪཱ མེཐུནདྷམྨཝསེན མཱཏཱཔིཏརོ ནཱམ ཛཱཏཱ. མནོ མནུསྶནྟི ཏདཱ ཧི མནོཡེཝ མནུསྶཾ ཛནེསི, མནོམཡཱཝ སཏྟཱ ནིབྦཏྟིཾསཱུཏི ཨཏྠོ. ཏེནཱཔི དྷམྨེནཱཏི ཏེནཱཔི ཀཱརཎེན ཏེན སབྷཱཝེན ན ཀོཙི ཛཱཏིཡཱ ཧཱིནོ. ན ཧི ཏདཱ ཁཏྟིཡཱདིབྷེདོ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཡཾ བྲཱཧྨཎཱ ཝདནྟི ‘‘བྲཱཧྨཎཱཝ ཛཱཏིཡཱ སེཊྛཱ, ཨིཏརེ ཧཱིནཱ’’ཏི, ཏཾ མིཙྪཱ. ཨེཝམྤཱིཏི ཨེཝཾ ཝཏྟམཱནེ ལོཀེ པོརཱཎཀཝཏྟཾ ཛཧིཏྭཱ པཙྪཱ ཨཏྟནཱ སམྨནྣིཏྭཱ ཀཏཱནཾ ཝསེན ཁཏྟིཡཱདཡོ ཙཏྟཱརོ ཀོཊྛཱསཱ ཛཱཏཱ, ཨེཝམྤི ཝོསྶགྒཝིབྷངྒམཱཧུ, ཨཏྟནཱ ཀཏེཧི ཀམྨཝོསྶགྒེཧི ཏེསཾ སཏྟཱནཾ ཨེཀཙྩེ ཁཏྟིཡཱ ཛཱཏཱ, ཨེཀཙྩེ བྲཱཧྨཎཱདཡོཏི ཨིམཾ ཝིབྷཱགཾ ཀཐེནྟི, ཏསྨཱ ‘‘བྲཱཧྨཎཱཝ སེཊྛཱ’’ཏི ཝཙནཾ མིཙྪཱ.
སཏྟདྷཱཏི ཡདི མཧཱབྲཧྨུནཱ བྲཱཧྨཎཱནཉྙེཝ ཏཡོ ཝེདཱ དིནྣཱ, ན ཨཉྙེསཾ, ཙཎྜཱལསྶ མནྟེ བྷཱསནྟསྶ མུདྡྷཱ སཏྟདྷཱ ཕལེཡྻ, ན ¶ ཙ ཕལཏི, ཏསྨཱ ཨིམེཧི བྲཱཧྨཎེཧི ཨཏྟཝདྷཱཡ མནྟཱ ཀཏཱ, ཨཏྟནོཡེཝ ནེསཾ མུསཱཝཱདིཏཾ པཀཱསེནྟཱ གུཎཝདྷཾ ཀརོནྟི. ཝཱཙཱཀཏཱཏི ཨེཏེ མནྟཱ ནཱམ མུསཱཝཱདེན ཙིནྟེཏྭཱ ཀཏཱ. གིདྡྷིཀཏཱ གཧཱིཏཱཏི ལཱབྷགིདྡྷིཀཏཱཡ བྲཱཧྨཎེཧི གཧིཏཱ. དུམྨོཙཡཱཏི མཙྪེན གིལིཏབལིསོ ཝིཡ དུམྨོཙཡཱ. ཀབྱཔཐཱནུཔནྣཱཏི ཀབྱཱཀཱརཀབྲཱཧྨཎཱནཾ ཝཙནཔཐཾ ཨནུཔནྣཱ ཨནུགཏཱ. ཏེ ཧི ཡཐཱ ཨིཙྪནྟི, ཏཐཱ མུསཱ ཝཏྭཱ བནྡྷནྟི. བཱལཱནནྟི ཏེསཉྷི བཱལཱནཾ ཙིཏྟཾ ཝིསམེ ནིཝིཊྛཾ, ཏཾ ཨཉྙེ ཨཔྤཔཉྙཱཝ ཨབྷིསདྡཧནྟི.
པོརིསིཡཾབལེནཱཏི པོརིསིཡསངྑཱཏེན བལེན. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ ཨེཏེསཾ སཱིཧཱདཱིནཾ པུརིསཐཱམསངྑཱཏཾ པོརིསིཡབལཾ, ཏེན བལེན སམནྣཱགཏོ བྲཱཧྨཎོ ནཱམ ནཏྠི, སབྦེ ཨིམེཧི ཏིརཙྪཱནེཧིཔི ཧཱིནཱཡེཝཱཏི. མནུསྶབྷཱཝོ ཙ གཝཾཝ པེཀྑོཏི ཨཔིཙ ཡོ ཨེཏེསཾ མནུསྶབྷཱཝོ, སོ གུནྣཾ ཝིཡ པེཀྑིཏབྦོ. ཀིཾཀཱརཎཱ? ཛཱཏི ཧི ཏེསཾ ཨསམཱ སམཱནཱ. ཏེསཉྷི བྲཱཧྨཎཱནཾ དུཔྤཉྙཏཱཡ གོཧི སདྡྷིཾ སམཱནཛཱཏིཡེཝ ཨསམཱ. ཨཉྙམེཝ ཧི གུནྣཾ སཎྛཱནཾ, ཨཉྙཾ ཏེསནྟི. ཨེཏེན བྲཱཧྨཎེ ཏིརཙྪཱནེསུ སཱིཧཱདཱིཧི སམེཔི ཨཀཏྭཱ གོརཱུཔསམེཝ ཀརོཏི.
སཙེ ཙ རཱཛཱཏི ཨརིཊྛ, ཡདི མཧཱབྲཧྨུནཱ དིནྣབྷཱཝེན ཁཏྟིཡོཝ པཐཝིཾ ཝིཛིཏྭཱ. སཛཱིཝཝཱཏི སཧཛཱིཝཱིཧི ཨམཙྩེཧི སམནྣཱགཏོ. ཨསྶཝཔཱརིསཛྫོཏི ཨཏྟནོ ཨོཝཱདཀརཔརིསཱཝཙརོཝ སིཡཱ, ཨཐསྶ པརིསཱཡ ཡུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ¶ རཛྫཾ ཀཱཏབྦཾ ནཱམ ན བྷཝེཡྻ ¶ . སཡམེཝ སོ ཨེཀཀོཝ སཏྟུསངྒྷཾ ཝིཛེཡྻ, ཨེཝཾ སཏི ཡུདྡྷེ དུཀྑཱབྷཱཝེན ཏསྶ པཛཱ ནིཙྩསུཁཱི བྷཝེཡྻ, ཨེཏཉྩ ནཏྠི. ཏསྨཱ ཏེསཾ ཝཙནཾ མིཙྪཱ.
ཁཏྟིཡམནྟཱཏི རཱཛསཏྠཉྩ ཏཡོ ཙ ཝེདཱ ཨཏྟནོ ཨཱཎཱཡ རུཙིཡཱ ‘‘ཨིདམེཝ ཀཏྟབྦ’’ནྟི པཝཏྟཏྟཱ ཨཏྠེན ཨེཏེ སམཀཱ བྷཝནྟི. ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱཏི ཏེསཾ ཁཏྟིཡམནྟཱནཾ ཁཏྟིཡོཔི ཝེདཱནཾ བྲཱཧྨཎོཔི ཨཏྠཾ ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱ ཨཱཎཱཝསེནེཝ ཨུགྒཎྷནྟོ ཏཾ ཨཏྠཾ ཨུདཀོགྷེན ཚནྣམགྒཾ ཝིཡ ན བུཛ྄ཛྷཏི.
ཨཏྠེན ¶ ཨེཏེཏི ཝཉྩནཏྠེན ཨེཏེ སམཀཱ བྷཝནྟི. ཀིཾཀཱརཎཱ? བྲཱཧྨཎཱཝ སེཊྛཱ, ཨཉྙེ ཝཎྞཱ ཧཱིནཱཏི ཝདནྟི. ཡེ ཙ ཏེ ལཱབྷཱདཡོ ལོཀདྷམྨཱ, སབྦེཝ ཏེསཾ ཙཏུནྣམྤི ཝཎྞཱནཾ དྷམྨཱ. ཨེཀསཏྟོཔི ཨེཏེཧི མུཏྟཀོ ནཱམ ནཏྠི. ཨིཏི བྲཱཧྨཎཱ ལོཀདྷམྨེཧི ཨཔརིམུཏྟཱཝ སམཱནཱ ‘‘སེཊྛཱ མཡ’’ནྟི མུསཱ ཀཐེནྟི.
ཨིབྦྷཱཏི གཧཔཏིཀཱ. ཏེཝིཛྫསངྒྷཱ ཙཱཏི བྲཱཧྨཎཱཔི ཏཐེཝ པུཐཱུནི ཀསིགོརཀྑཱདཱིནི ཀམྨཱནི ཀརོནྟི. ནིཙྩུསྶུཀཱཏི ནིཙྩཾ ཨུསྶུཀྐཛཱཏཱ ཚནྡཛཱཏཱ. ཏདཔྤཔཉྙཱ དྭིརསཉྙུརཱ ཏེཏི ཏསྨཱ བྷཱཏིཀ, དྭིརསཉྙུ ནིཔྤཉྙཱ བྲཱཧྨཎཱ, ཨཱརཱ ཏེ དྷམྨཏོ. པོརཱཎཀཱ ཧི བྲཱཧྨཎདྷམྨཱ ཨེཏརཧི སུནཁེསུ སནྡིསྶནྟཱིཏི.
ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཏསྶ ཝཱདཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝཱདཾ པཏིཊྛཱཔེསི. ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ སབྦཱ ནཱགཔརིསཱ སོམནསྶཛཱཏཱ ཨཧེསུཾ. མཧཱསཏྟོ ནེསཱདབྲཱཧྨཎཾ ནཱགབྷཝནཱ ནཱིཧརཱཔེསི, པརིབྷཱསམཏྟམྤིསྶ ནཱཀཱསི. སཱགརབྲཧྨདཏྟོཔི ཋཔིཏདིཝསཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ སཧ པིཏུ ཝསནཊྛཱནཾ ཨགམཱསི. མཧཱསཏྟོཔི ‘‘མཱཏུལཉྩ ཨཡྻཀཉྩ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ མཧནྟེན སིརིསོབྷགྒེན ཡམུནཱཏོ ཨུཏྟརིཏྭཱ ཏམེཝ ཨསྶམཔདཾ ཨཱརབྦྷ པཱཡཱསི. ཨཝསེསཱ བྷཱཏརོ ཙསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཙ པཙྪཏོ པཱཡིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ སཱགརབྲཧྨདཏྟོ མཧཱསཏྟཾ མཧཏིཡཱ པརིསཱཡ ཨཱགཙྪནྟཾ ཨསཉྫཱནིཏྭཱ པིཏརཾ པུཙྪནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཀསྶ བྷེརཱི མུདིངྒཱ ཙ, སངྑཱ པཎཝདིནྡིམཱ;
པུརཏོ པཊིཔནྣཱནི, ཧཱསཡནྟཱ རཐེསབྷཾ.
‘‘ཀསྶ ¶ ཀཉྩནཔཊྚེན, པུཐུནཱ ཝིཛྫུཝཎྞིནཱ;
ཡུཝཱ ཀལཱཔསནྣདྡྷོ, ཀོ ཨེཏི སིརིཡཱ ཛལཾ.
‘‘ཨུཀྐཱམུཁཔཧཊྛཾཝ, ཁདིརངྒཱརསནྣིབྷཾ;
མུཁཉྩ རུཙིརཱ བྷཱཏི, ཀོ ཨེཏི སིརིཡཱ ཛལཾ.
‘‘ཀསྶ ¶ ཛམྦོནདཾ ཚཏྟཾ, སསལཱཀཾ མནོརམཾ;
ཨཱདིཙྩརཾསཱཝརཎཾ, ཀོ ཨེཏི སིརིཡཱ ཛལཾ.
‘‘ཀསྶ ¶ ཨངྒཾ པརིགྒཡ྄ཧ, ཝཱལབཱིཛནིམུཏྟམཾ;
ཨུབྷཏོ ཝརཔུཉྙསྶ, མུདྡྷནི ཨུཔརཱུཔརི.
‘‘ཀསྶ པེཁུཎཧཏྠཱནི, ཙིཏྲཱནི ཙ མུདཱུནི ཙ;
ཀཉྩནམཎིདཎྜཱནི, ཙརནྟི དུབྷཏོ མུཁཾ.
‘‘ཁདིརངྒཱརཝཎྞཱབྷཱ, ཨུཀྐཱམུཁཔཧཾསིཏཱ;
ཀསྶེཏེ ཀུཎྜལཱ ཝགྒཱུ, སོབྷནྟི དུབྷཏོ མུཁཾ.
‘‘ཀསྶ ཝཱཏེན ཚུཔིཏཱ, ནིདྡྷནྟཱ མུདུཀཱལ༹ཀཱ;
སོབྷཡནྟི ནལཱཊནྟཾ, ནབྷཱ ཝིཛྫུརིཝུགྒཏཱ.
‘‘ཀསྶ ཨེཏཱནི ཨཀྑཱིནི, ཨཱཡཏཱནི པུཐཱུནི ཙ;
ཀོ སོབྷཏི ཝིསཱལཀྑོ, ཀསྶེཏཾ ཨུཎྞཛཾ མུཁཾ.
‘‘ཀསྶེཏེ ལཔནཛཱཏཱ, སུདྡྷཱ སངྑཝརཱུཔམཱ;
བྷཱསམཱནསྶ སོབྷནྟི, དནྟཱ ཀུཔྤིལསཱདིསཱ.
‘‘ཀསྶ ལཱཁཱརསསམཱ, ཧཏྠཔཱདཱ སུཁེདྷིཏཱ;
ཀོ སོ བིམྦོཊྛསམྤནྣོ, དིཝཱ སཱུརིཡོཝ བྷཱསཏི.
‘‘ཧིམཙྩཡེ ¶ ཧིམཝཏི, མཧཱསཱལོཝ པུཔྥིཏོ;
ཀོ སོ ཨོདཱཏཔཱཝཱརོ, ཛཡཾ ཨིནྡོཝ སོབྷཏི.
‘‘སུཝཎྞཔཱིལ༹ཀཱཀིཎྞཾ, མཎིདཎྜཝིཙིཏྟཀཾ;
ཀོ སོ པརིསམོགཡ྄ཧ, ཨཱིསཾ ཁགྒཾ པམུཉྩཏི.
‘‘སུཝཎྞཝིཀཏཱ ཙིཏྟཱ, སུཀཏཱ ཙིཏྟསིབྦནཱ;
ཀོ སོ ཨོམུཉྩཏེ པཱདཱ, ནམོ ཀཏྭཱ མཧེསིནོ’’ཏི.
ཏཏྠ པཊིཔནྣཱནཱིཏི ཀསྶེཏཱནི ཏཱུརིཡཱནི པུརཏོ པཊིཔནྣཱནི. ཧཱསཡནྟཱཏི ཨེཏཾ རཱཛཱནཾ ཧཱསཡནྟཱ. ཀསྶ ཀཉྩནཔཊྚེནཱཏི ཀསྶ ནལཱཊནྟེ བནྡྷེན ཨུཎྷཱིསཔཊྚེན ཝིཛྫུཡཱ མེགྷམུཁཾ ཝིཡ མུཁཾ པཛྫོཏཏཱིཏི པུཙྪཏི. ཡུཝཱ ཀལཱཔསནྣདྡྷོཏི ཏརུཎོ སནྣདྡྷཀལཱཔོ. ཨུཀྐཱམུཁཔཧཊྛཾཝཱཏི ཀམྨཱརུདྡྷནེ པཧཊྛསུཝཎྞཾ ཝིཡ. ཁདིརངྒཱརསནྣིབྷནྟི ཨཱདིཏྟཁདིརངྒཱརསནྣིབྷཾ. ཛམྦོནདནྟི རཏྟསུཝཎྞམཡཾ. ཨངྒཾ པརིགྒཡ྄ཧཱཏི ཙཱམརིགཱཧཀེན ¶ ཨངྒེན པརིགྒཧིཏཱ ཧུཏྭཱ. ཝཱལབཱིཛནིམུཏྟམནྟི ཨུཏྟམཾ ཝཱལབཱིཛནིཾ. པེཁུཎཧཏྠཱནཱིཏི མོརཔིཉྪཧཏྠཀཱནི. ཙིཏྲཱནཱིཏི སཏྟརཏནཙིཏྲཱནི. ཀཉྩནམཎིདཎྜཱནཱིཏི ཏཔནཱིཡསུཝཎྞེན ཙ མཎཱིཧི ¶ ཙ ཁཎིཏདཎྜཱནི. དུབྷཏོ མུཁནྟི མུཁསྶ ཨུབྷཡཔསྶེསུ ཙརནྟི.
ཝཱཏེན ཚུཔིཏཱཏི ཝཱཏཔཧཊཱ. ནིདྡྷནྟཱཏི སིནིདྡྷཨནྟཱ. ནལཱཊནྟནྟི ཀསྶེཏེ ཨེཝརཱུཔཱ ཀེསཱ ནལཱཊནྟཾ ཨུཔསོབྷེནྟི. ནབྷཱ ཝིཛྫུརིཝུགྒཏཱཏི ནབྷཏོ ཨུགྒཏཱ ཝིཛྫུ ཝིཡ. ཨུཎྞཛནྟི ཀཉྩནཱདཱསོ ཝིཡ པརིཔུཎྞཾ. ལཔནཛཱཏཱཏི མུཁཛཱཏཱ. ཀུཔྤིལསཱདིསཱཏི མནྡཱལཀམཀུལསདིསཱ. སུཁེདྷིཏཱཏི སུཁཔརིཧཊཱ. ཛཡཾ ཨིནྡོཝཱཏི ཛཡཾ པཏྟོ ཨིནྡོ ཝིཡ. སུཝཎྞཔཱིལ༹ཀཱཀིཎྞནྟི སུཝཎྞཔཱིལ༹ཀཱཧི ཨཱཀིཎྞཾ. མཎིདཎྜཝིཙིཏྟཀནྟི མཎཱིཧི ཐརུམྷི ཝིཙིཏྟཀཾ. སུཝཎྞཝིཀཏཱཏི སུཝཎྞཁཙིཏཱ. ཙིཏྟཱཏི སཏྟརཏནཝིཙིཏྟཱ. སུཀཏཱཏི སུཊྛུ ནིཊྛིཏཱ. ཙིཏྟསིབྦནཱཏི ཙིཏྲསིབྦིནིཡོ. ཀོ སོ ཨོམུཉྩཏེ པཱདཱཏི ཀོ ཨེས པཱདཏོ ཨེཝརཱུཔཱ པཱདུཀཱ ཨོམུཉྩཏཱིཏི.
ཨེཝཾ པུཏྟེན སཱགརབྲཧྨདཏྟེན པུཊྛོ ཨིདྡྷིམཱ ཨབྷིཉྙཱལཱབྷཱི ཏཱཔསོ ‘‘ཏཱཏ, ཨེཏེ དྷཏརཊྛརཉྙོ པུཏྟཱ ཏཝ བྷཱགིནེཡྻནཱགཱ’’ཏི ཨཱཙིཀྑནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘དྷཏརཊྛཱ ¶ ཧི ཏེ ནཱགཱ, ཨིདྡྷིམནྟོ ཡསསྶིནོ;
སམུདྡཛཱཡ ཨུཔྤནྣཱ, ནཱགཱ ཨེཏེ མཧིདྡྷིཀཱ’’ཏི.
ཨེཝཾ ཏེསཾ ཀཐེནྟཱནཉྙེཝ ནཱགཔརིསཱ པཏྭཱ ཏཱཔསསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. སམུདྡཛཱཔི པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ རོདིཏྭཱ ནཱགཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ནཱགབྷཝནམེཝ གཏཱ. སཱགརབྲཧྨདཏྟོཔི ཏཏྠེཝ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསིཏྭཱ བཱརཱཎསིམེཝ གཏོ. སམུདྡཛཱ ནཱགབྷཝནེཡེཝ ཀཱལམཀཱསི. བོདྷིསཏྟོ ཡཱཝཛཱིཝཾ སཱིལཾ རཀྑིཏྭཱ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ སདྡྷིཾ པརིསཱཡ སགྒཔུརཾ པཱུརེསི.
སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཨུཔཱསཀཱ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེཔི བུདྡྷེ ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ སམྤཏྟིཾ པཧཱཡ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀརིཾསུཡེཝཱ’’ཏི ¶ ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི. དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཨུཔཱསཀཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ. ཏདཱ མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི ཨཧེསུཾ, ནེསཱདབྲཱཧྨཎོ དེཝདཏྟོ, སོམདཏྟོ ཨཱནནྡོ, ཨཛམུཁཱི ཨུཔྤལཝཎྞཱ, སུདསྶནོ སཱརིཔུཏྟོ, སུབྷོགོ མོགྒལླཱནོ, ཀཱཎཱརིཊྛོ སུནཀྑཏྟོ, བྷཱུརིདཏྟོ པན ཨཧམེཝ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨཧོསིནྟི.
བྷཱུརིདཏྟཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཚཊྛཱནིཊྛིཏཱ.
[༥༤༤] ༧. ཙནྡཀུམཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ
རཱཛཱསི ¶ ¶ ལུདྡཀམྨོཏི ཨིདཾ སཏྠཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ ཝིཧརནྟོ དེཝདཏྟཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཏསྶ ཝཏྠུ སངྒྷབྷེདཀཀྑནྡྷཀེ ཨཱགཏམེཝ. ཏཾ ཏསྶ པབྦཛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ བིམྦིསཱརརཉྙོ མརཎཱ ཏཏྠཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཾ པན མཱརཱཔེཏྭཱ དེཝདཏྟོ ཨཛཱཏསཏྟུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏཝ མནོརཐོ མཏྠཀཾ པཏྟོ, མམ མནོརཐོ ཏཱཝ ན པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀོ པན ཏེ, བྷནྟེ, མནོརཐོ’’ཏི? ‘‘ནནུ དསབལཾ མཱརེཏྭཱ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཨམྷེཧེཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི? ‘‘མཧཱརཱཛ, དྷནུགྒཧེ སནྣིཔཱཏཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ, བྷནྟེ’’ཏི རཱཛཱ ཨཀྑཎཝེདྷཱིནཾ དྷནུགྒཧཱནཾ པཉྩསཏཱནི སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ ཏཏོ ཨེཀཏིཾས ཛནེ ཨུཙྩིནིཏྭཱ ཐེརསྶ སནྟིཀཾ པཱཧེསི. སོ ཏེསཾ ཛེཊྛཀཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ སམཎོ གོཏམོ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊེ ཝིཧརཏི, ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ དིཝཱཊྛཱནེ ཙངྐམཏི. ཏྭཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏཾ ཝིསཔཱིཏེན སལླེན ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཨསུཀེན ནཱམ མགྒེན ཨེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པེསེཏྭཱ ཏསྨིཾ མགྒེ དྭེ དྷནུགྒཧེ ཋཔེསི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏམགྒེན ཨེཀོ པུརིསོ ཨཱགམིསྶཏི, ཏཾ ཏུམྷེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ ཨསུཀེན ནཱམ མགྒེན ཨེཐཱ’’ཏི, ཏསྨིཾ མགྒེ ཙཏྟཱརོ པུརིསེ ཋཔེསི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏམགྒེན དྭེ པུརིསཱ ཨཱགམིསྶནྟི, ཏུམྷེ ཏེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ ཨསུཀེན ནཱམ མགྒེན ཨེཐཱ’’ཏི, ཏསྨིཾ མགྒེ ཨཊྛ ཛནེ ཋཔེསི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏམགྒེན ཙཏྟཱརོ པུརིསོ ཨཱགམིསྶནྟི, ཏུམྷེ ཏེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ ཨསུཀེན ནཱམ མགྒེན ཨེཐཱ’’ཏི, ཏསྨིཾ མགྒེ སོལ༹ས པུརིསེ ཋཔེསི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏམགྒེན ཨཊྛ པུརིསཱ ཨཱགམིསྶནྟི, ཏུམྷེ ཏེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏྭཱ ཨསུཀེན ནཱམ མགྒེན ཨེཐཱ’’ཏི.
ཀསྨཱ པནེས ཨེཝམཀཱསཱིཏི? ཨཏྟནོ ཀམྨསྶ པཊིཙྪཱདནཏྠཾ. ཨཐ སོ ཛེཊྛཀདྷནུགྒཧོ ཝཱམཏོ ཁགྒཾ ལགྒེཏྭཱ པིཊྛིཡཱ ཏུཎཱིརཾ བནྡྷིཏྭཱ མེཎྜསིངྒམཧཱདྷནུཾ གཧེཏྭཱ ཏཐཱགཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཝིཛ྄ཛྷིསྶཱམི ན’’ནྟི སཉྙཱཡ དྷནུཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སརཾ སནྣཡ྄ཧིཏྭཱ ¶ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏུཾ ནཱསཀྑི. སོ སརཾ ཨོརོཔེཏུམྤི ཨསཀྐོནྟོ ཕཱསུཀཱ བྷིཛྫནྟིཡོ ཝིཡ མུཁཏོ ཁེལེ༹ན པགྒྷརནྟེན ཀིལནྟརཱུཔོ ཨཧོསི, སཀལསརཱིརཾ ཐདྡྷཾ ཛཱཏཾ, ཡནྟེན པཱིལི༹ཏཱཀཱརཔྤཏྟཾ ཝིཡ ཨཧོསི. སོ མརཎབྷཡཏཛྫིཏོ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ དིསྭཱ ¶ མདྷུརསྶརཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ ‘‘མཱ བྷཱཡི བྷོ, པུརིས, ཨིཏོ ཨེཧཱི’’ཏི. སོ ཏསྨིཾ ཁཎེ ཨཱཝུདྷཱནི ཚཌྜེཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེསུ སིརསཱ ནིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཙྩཡོ མཾ, བྷནྟེ, ཨཙྩགམཱ ཡཐཱབཱལཾ ཡཐཱམཱུལ༹ྷཾ ཡཐཱཨཀུསལཾ, སྭཱཧཾ ཏུམྷཱཀཾ གུཎེ ཨཛཱནནྟོ ཨནྡྷབཱལསྶ དེཝདཏྟསྶ ཝཙནེན ཏུམྷེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ ཨཱགཏོམྷི, ཁམཐ མེ, བྷནྟེ’’ཏི ཁམཱཔེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ སཏྠཱ དྷམྨཾ དེསེནྟོ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟེན ཨཱཙིཀྑིཏམགྒཾ ཨཔྤཊིཔཛྫིཏྭཱ ཨཉྙེན མགྒེན ཡཱཧཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. ཨུཡྻོཛེཏྭཱ ཙ པན ཙངྐམཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཨཉྙཏརསྨིཾ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི.
ཨཐ ཏསྨིཾ དྷནུགྒཧེ ཨནཱགཙྪནྟེ ཨིཏརེ དྭེ ཛནཱ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ སོ ཙིརཱཡཏཱི’’ཏི པཊིམགྒེན གཙྪནྟཱ དསབལཾ དིསྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ. སཏྠཱ ཏེསམྤི དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, དེཝདཏྟེན ཀཐིཏམགྒཾ ཨཔྤཊིཔཛྫིཏྭཱ ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཐཱ’’ཏི ཨུཡྻོཛེསི. ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན ཨིཏརེསུཔི ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣེསུ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཨཉྙེན མགྒེན ཨུཡྻོཛེསི. ཨཐ སོ པཋམམཱགཏོ ཛེཊྛཀདྷནུགྒཧོ དེཝདཏྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, དེཝདཏྟ ཨཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾ, མཧིདྡྷིཀོ སོ བྷགཝཱ མཧཱནུབྷཱཝོ’’ཏི ཨཱརོཙེསི. ཏེ སབྦེཔི ‘‘སམྨཱསམྦུདྡྷཾ ནིསྶཱཡ ཨམྷེཧི ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷ’’ནྟི སཏྠུ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཾསུ. ཨཡཾ པཝཏྟི བྷིཀྑུསངྒྷེ པཱཀཊཱ ཨཧོསི. བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ དེཝདཏྟོ ཀིར ཨེཀསྨིཾ ཏཐཱགཏེ ཝེརཙིཏྟེན བཧཱུ ཛནེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ ཝཱཡཱམམཀཱསི, ཏེ སབྦེཔི སཏྠཱརཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ལབྷིཾསཱུ’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ¶ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ མཾ ཨེཀཀཾ ནིསྶཱཡ མཡི ཝེརཙིཏྟེན བཧཱུ ཛནེ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ ཝཱཡཱམཾ ཨཀཱསིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.
ཨཏཱིཏེ ཨཡཾ བཱརཱཎསཱི པུཔྥཝཏཱི ནཱམ ཨཧོསི. ཏཏྠ ཝསཝཏྟིརཉྙོ པུཏྟོ ཨེཀརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེསི, ཏསྶ པུཏྟོ ཙནྡཀུམཱརོ ནཱམ ཨོཔརཛྫཾ ཀཱརེསི. ཁཎྜཧཱལོ ནཱམ བྲཱཧྨཎོ པུརོཧིཏོ ཨཧོསི. སོ རཉྙོ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཨནུསཱསི. ཏཾ ཀིར རཱཛཱ ‘‘པཎྜིཏོ’’ཏི ཝིནིཙྪཡེ ནིསཱིདཱཔེསི. སོ ལཉྫཝིཏྟཀོ ཧུཏྭཱ ལཉྫཾ གཧེཏྭཱ ཨསཱམིཀེ སཱམིཀེ ཀརོཏི, སཱམིཀེ ཙ ཨསཱམིཀེ. ཨཐེཀདིཝསཾ ཨེཀོ ཨཌྜཔརཱཛིཏོ པུརིསོ ཝིནིཙྪཡཊྛཱནཱ ཨུཔཀྐོསེནྟོ ནིཀྑམིཏྭཱ རཱཛུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟཾ ཙནྡཀུམཱརཾ དིསྭཱ དྷཱཝིཏྭཱ ཏསྶ པཱདེསུ ནིཔཏིཏྭཱ རོདི. སོ ‘‘ཀིཾ, བྷོ པུརིས, རོདསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘སཱམི, ཁཎྜཧཱལོ ¶ ཝིནིཙྪཡེ ཝིལོཔཾ ཁཱདཏི, ཨཧཾ ཏེན ལཉྫཾ གཧེཏྭཱ པརཱཛཡཾ པཱཔིཏོ’’ཏི. ཙནྡཀུམཱརོ ‘‘མཱ བྷཱཡཱི’’ཏི ཏཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ ཝིནིཙྪཡཾ ནེཏྭཱ སཱམིཀམེཝ སཱམིཀཾ, ཨསཱམིཀམེཝ ཨསཱམིཀཾ ཨཀཱསི. མཧཱཛནོ མཧཱསདྡེན སཱདྷུཀཱརམདཱསི. རཱཛཱ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾསདྡོ ཨེསོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཙནྡཀུམཱརེན ཀིར ཨཌྜོ སུཝིནིཙྪིཏོ, ཏཏྠེསོ སཱདྷུཀཱརསདྡོ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏུསྶི. ཀུམཱརོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨེཀོ ཀིར ཏེ ཨཌྜོ ཝིནིཙྪིཏོ’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཨཱམ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, ཏཱཏ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཏྭམེཝ ཝིནིཙྪཡཾ པཊྛཔེཧཱི’’ཏི ཝིནིཙྪཡཾ ཀུམཱརསྶ ཨདཱསི.
ཏཏོ པཊྛཱཡ ཁཎྜཧཱལསྶ ཨཱཡོ པཙྪིཛྫི. སོ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཀུམཱརེ ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ གཝེསནྟོ ཨནྟརཱཔེཀྑོ ཝིཙརི. སོ པན རཱཛཱ མནྡཔཉྙོ. སོ ཨེཀདིཝསཾ རཏྟིབྷཱགེ སུཔིཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ སུཔིནནྟེ ཨལངྐཏདྭཱརཀོཊྛཀཾ, སཏྟརཏནམཡཔཱཀཱརཾ, སཊྛིཡོཛནིཀསུཝཎྞམཡཝཱལུཀམཧཱཝཱིཐིཾ, ཡོཛནསཧསྶུབྦེདྷཝེཛཡནྟཔཱསཱདཔཊིམཎྜིཏཾ ནནྡནཝནཱདིཝནརཱམཎེཡྻཀནནྡཱཔོཀྑརཎིཨཱདིཔོཀྑརཎིརཱམཎེཡྻཀསམནྣཱགཏཾ ཨཱཀིཎྞདེཝགཎཾ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ དིསྭཱ ¶ པབུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏཏྠ གནྟུཀཱམོ ཙིནྟེསི – ‘‘སྭེ ཨཱཙརིཡཁཎྜཧཱལསྶཱགམནཝེལཱཡ དེཝལོཀགཱམིམགྒཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏེན དེསིཏམགྒེན དེཝལོཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཁཎྜཧཱལོཔི པཱཏོཝ ནྷཏྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ རཱཛུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ རཱཛནིཝེསནཾ པཝིསིཏྭཱ རཉྙོ སུཁསེཡྻཾ པུཙྪི. ཨཐསྶ རཱཛཱ ཨཱསནཾ དཱཔེཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘རཱཛཱསི ལུདྡཀམྨོ, ཨེཀརཱཛཱ པུཔྥཝཏཱིཡཱ;
སོ པུཙྪི བྲཧྨབནྡྷུཾ, ཁཎྜཧཱལཾ པུརོཧིཏཾ མཱུལ༹ྷཾ.
‘‘སགྒཱན མགྒམཱཙིཀྑ, ཏྭཾསི བྲཱཧྨཎ དྷམྨཝིནཡཀུསལོ;
ཡཐཱ ཨིཏོ ཝཛནྟི སུགཏིཾ, ནརཱ པུཉྙཱནི ཀཏྭཱནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ རཱཛཱསཱིཏི རཱཛཱ ཨཱསི. ལུདྡཀམྨོཏི ཀཀྑལ༹ཕརུསཀམྨོ. སགྒཱན མགྒནྟི སགྒཱནཾ གམནམགྒཾ. དྷམྨཝིནཡཀུསལོཏི སུཙརིཏདྷམྨེ ཙ ཨཱཙཱརཝིནཡེ ཙ ཀུསལོ. ཡཐཱཏི ཡཐཱ ནརཱ པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨིཏོ སུགཏིཾ གཙྪནྟི, ཏཾ མེ སུགཏིམགྒཾ ཨཱཙིཀྑཱཧཱིཏི པུཙྪི.
ཨིམཾ ¶ པན པཉྷཾ སབྦཉྙུབུདྡྷཾ ཝཱ ཏསྶ སཱཝཀེ ཝཱ ཏེསཾ ཨལཱབྷེན བོདྷིསཏྟཾ ཝཱ པུཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. རཱཛཱ པན ཡཐཱ ནཱམ སཏྟཱཧཾ མགྒམཱུལ༹ྷོ པུརིསོ ཨཉྙཾ མཱསམཏྟཾ མགྒམཱུལ༹ྷཾ མགྒཾ པུཙྪེཡྻ, ཨེཝཾ ཁཎྜཧཱལཾ པུཙྪི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ མེ པཙྩཱམིཏྟསྶ པིཊྛིདསྶནཀཱལོ, ཨིདཱནི ཙནྡཀུམཱརཾ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ མམ མནོརཐཾ པཱུརེསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ རཱཛཱནཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཏིདཱནཾ དདིཏྭཱན, ཨཝཛ྄ཛྷེ དེཝ གྷཱཏེཏྭཱ;
ཨེཝཾ ཝཛནྟི སུགཏིཾ, ནརཱ པུཉྙཱནི ཀཏྭཱནཱ’’ཏི.
ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ སགྒཾ གཙྪནྟཱ ནཱམ ཨཏིདཱནཾ དདནྟི, ཨཝཛ྄ཛྷེ གྷཱཏེནྟི. སཙེཔི སགྒཾ གནྟུཀཱམོསི, ཏྭམྤི ཏཐེཝ ཀརོཧཱིཏི.
ཨཐ ནཾ རཱཛཱ པཉྷསྶ ཨཏྠཾ པུཙྪི –
‘‘ཀིཾ པན ཏཾ ཨཏིདཱནཾ, ཀེ ཙ ཨཝཛ྄ཛྷཱ ཨིམསྨི ལོཀསྨིཾ;
ཨེཏཉྩ ཁོ ནོ ཨཀྑཱཧི, ཡཛིསྶཱམི དདཱམི དཱནཱནཱི’’ཏི.
སོཔིསྶ ¶ བྱཱཀཱསི –
‘‘པུཏྟེཧི དེཝ ཡཛིཏབྦཾ, མཧེསཱིཧི ནེགམེཧི ཙ;
ཨུསབྷེཧི ཨཱཛཱནིཡེཧི ཙཏཱུཧི, སབྦཙཏུཀྐེན དེཝ ཡཛིཏབྦ’’ནྟི.
རཉྙོ པཉྷཾ བྱཱཀརོནྟོ ཙ དེཝལོཀམགྒཾ པུཊྛོ ནིརཡམགྒཾ བྱཱཀཱསི.
ཏཏྠ པུཏྟེཧཱིཏི ཨཏྟནཱ ཛཱཏེཧི པིཡཔུཏྟེཧི ཙེཝ པིཡདྷཱིཏཱཧི ཙ. མཧེསཱིཧཱིཏི པིཡབྷརིཡཱཧི. ནེགམེཧཱིཏི སེཊྛཱིཧི. ཨུསབྷེཧཱིཏི སབྦསེཏེཧི ཨུསབྷརཱཛཱུཧི. ཨཱཛཱནིཡེཧཱིཏི མངྒལཨསྶེཧི. ཙཏཱུཧཱིཏི ཨེཏེཧི སབྦེཧེཝ ཨཉྙེཧི ཙ ཧཏྠིཨཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི ཙཏཱུཧཱིཏི ཨེཝཾ སབྦཙཏུཀྐེན, དེཝ, ཡཛིཏབྦཾ. ཨེཏེསཉྷི ཁགྒེན སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ སུཝཎྞཔཱཏིཡཱ གལལོཧིཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཝཱཊེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཡཉྙསྶ ཡཛནཀརཱཛཱནོ སརཱིརེན སཧ དེཝལོཀཾ གཙྪནྟི. མཧཱརཱཛ, སམཎབྲཱཧྨཎཀཔཎདྡྷིཀཝནིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ གྷཱསཙྪཱདནཱདིསམྤདཱནཾ དཱནམེཝ ¶ པཝཏྟཏི. ཨིམེ པན པུཏྟདྷཱིཏཱདཡོ མཱརེཏྭཱ ཏེསཾ གལལོཧིཏེན ཡཉྙསྶ ཡཛནཾ ཨཏིདཱནཾ ནཱམཱཏི རཱཛཱནཾ སཉྙཱཔེསི.
ཨིཏི སོ ‘‘སཙེ ཙནྡཀུམཱརཾ ཨེཀཉྙེཝ གཎྷིསྶཱམི, ཝེརཙིཏྟེན ཀརཎཾ མཉྙིསྶནྟཱི’’ཏི ཏཾ མཧཱཛནསྶ ཨནྟརེ པཀྑིཔི. ཨིདཾ པན ཏེསཾ ཀཐེནྟཱནཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ སབྦེ ཨནྟེཔུརཛནཱ བྷཱིཏཏསིཏཱ སཾཝིགྒམཱནཧདཡཱ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ མཧཱརཝཾ རཝིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཾ སུཏྭཱ ཨནྟེཔུརེ, ཀུམཱརཱ མཧེསིཡོ ཙ ཧཉྙནྟུ;
ཨེཀོ ཨཧོསི ནིགྒྷོསོ, བྷིཀྑཱ ཨཙྩུགྒཏོ སདྡོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏནྟི ‘‘ཀུམཱརཱ ཙ མཧེསིཡོ ཙ ཧཉྙནྟཱུ’’ཏི ཏཾ སདྡཾ སུཏྭཱ ཨེཀོཏི སཀལརཱཛནིཝེསནེ ཨེཀོཝ ནིགྒྷོསོ ཨཧོསི. བྷིསྨཱཏི བྷཡཱནཀོ. ཨཙྩུགྒཏོཏི ཨཏིཨུགྒཏོ ཨཧོསི, སཀལརཱཛཀུལཾ ཡུགནྟཝཱཏཔྤཧཊཾ ཝིཡ སཱལཝནཾ ཨཧོསི.
བྲཱཧྨཎོ རཱཛཱནཾ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ པན, མཧཱརཱཛ, ཡཉྙཾ ཡཛིཏུཾ སཀྐོསི, ན སཀྐོསཱི’’ཏི? ‘‘ཀིཾ ཀཐེསི, ཨཱཙརིཡ, ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ དེཝལོཀཾ ¶ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, བྷཱིརུཀཱ དུབྦལཛ྄ཛྷཱསཡཱ ཡཉྙཾ ཡཛིཏུཾ སམཏྠཱ ནཱམ ན ཧོནྟི, ཏུམྷེ ཨིདྷ སབྦེ སནྣིཔཱཏེཐ, ཨཧཾ ཡཉྙཱཝཱཊེ ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པཧོནཀཾ བལཀཱཡཾ གཧེཏྭཱ ནགརཱ ནིཀྑམྨ ཡཉྙཱཝཱཊཾ སམཏལཾ ཀཱརེཏྭཱ ཝཏིཡཱ པརིཀྑིཔི. ཀསྨཱ? དྷམྨིཀོ ཧི སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཨཱགནྟྭཱ ནིཝཱརེཡྻཱཏི ཡཉྙཱཝཱཊེ ཝཏིཡཱ པརིཀྑེཔནཾ ནཱམ ཙཱརིཏྟནྟི ཀཏྭཱ པོརཱཎཀབྲཱཧྨཎེཧི ཋཔིཏཾ. རཱཛཱཔི པུརིསེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཨཧཾ ཨཏྟནོ པུཏྟདྷཱིཏརོ ཙ བྷརིཡཱཡོ ཙ མཱརེཏྭཱ ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ དེཝལོཀཾ གམིསྶཱམི, གཙྪཐ ནེསཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ སབྦེ ཨིདྷཱནེཐཱ’’ཏི པུཏྟཱནཾ ཏཱཝ ཨཱནཡནཏྠཱཡ ཨཱཧ –
‘‘གཙྪཐ ཝདེཐ ཀུམཱརེ, ཙནྡཾ སཱུརིཡཉྩ བྷདྡསེནཉྩ;
སཱུརཉྩ ཝཱམགོཏྟཉྩ, པཙུརཱ ཀིར ཧོཐ ཡཉྙཏྠཱཡཱ’’ཏི.
ཏཏྠ གཙྪཐ ཝདེཐ ཀུམཱརེཏི ཙནྡཀུམཱརོ ཙ སཱུརིཡཀུམཱརོ ཙཱཏི དྭེ གོཏམིདེཝིཡཱ ཨགྒམཧེསིཡཱ ¶ པུཏྟཱ, བྷདྡསེནོ ཙ སཱུརོ ཙ ཝཱམགོཏྟོ ཙ ཏེསཾ ཝེམཱཏིཀབྷཱཏརོ. པཙུརཱ ཀིར ཧོཐཱཏི ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ རཱསཱི ཧོཐཱཏི ཨཱཙིཀྑཐཱཏི ཨཏྠོ.
ཏེ པཋམཾ ཙནྡཀུམཱརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཀུམཱར, ཏུམྷེ ཀིར མཱརེཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ པིཏཱ དེཝལོཀཾ གནྟུཀཱམོ, ཏུམྷཱཀཾ གཎྷནཏྠཱཡ ཨམྷེ པེསེསཱི’’ཏི. ‘‘ཀསྶ ཝཙནེན མཾ གཎྷཱཔེསཱི’’ཏི? ‘‘ཁཎྜཧཱལསྶ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ སོ མཉྙེཝ གཎྷཱཔེཏི, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེཔཱི’’ཏི. ‘‘རཱཛཔུཏྟ, ཨཉྙེཔི གཎྷཱཔེཏི, སབྦཙཏུཀྐཾ ཀིར ཡཉྙཾ ཡཛིཏུཀཱམོ’’ཏི. སོ ཙིནྟེསི ‘‘ཏསྶ ཨཉྙེཧི སདྡྷིཾ ཝེརཾ ནཏྠི, ‘ཝིནིཙྪཡེ ཝིལོཔཾ ཀཱཏུཾ ན ལབྷཱམཱི’ཏི པན མཡི ཨེཀསྨིཾ ཝེརཙིཏྟེན བཧཱུ མཱརཱཔེཏི, པིཏརཾ དཊྛུཾ ལབྷནྟསྶ སབྦེསཾ ཏེསཾ མོཙཱཔནཾ ནཱམ མམ བྷཱརོ’’ཏི. ཨཐ ནེ རཱཛཔུརིསེ ཨཱཧ ‘‘ཏེན ཧི མེ པིཏུ ཝཙནཾ ཀརོཐཱ’’ཏི. ཏེ ཏཾ ནེཏྭཱ རཱཛངྒཎེ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ ཨིཏརེཔི ཏཡོ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཏསྶེཝ སནྟིཀེ ཀཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙཡིཾསུ ‘‘ཨཱནཱིཏཱ ཏེ, དེཝ, པུཏྟཱ’’ཏི. སོ ཏེསཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, ཨིདཱནི མེ དྷཱིཏརོ ཨཱནེཏྭཱ ¶ ཏེསཉྙེཝ བྷཱཏིཀཱནཾ སནྟིཀེ ཀརོཐཱ’’ཏི ཙཏསྶོ དྷཱིཏརོ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀུམཱརིཡོཔི ཝདེཐ, ཨུཔསེནཾ ཀོཀིལཉྩ མུདིཏཉྩ;
ནནྡཉྩཱཔི ཀུམཱརིཾ, པཙུརཱ ཀིར ཧོཐ ཡཉྙཏྠཱཡཱ’’ཏི.
ཏེ ‘‘ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཱསཾ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཱ རོདམཱནཱ པརིདེཝམཱནཱ ཨཱནེཏྭཱ བྷཱཏིཀཱནཉྙེཝ སནྟིཀེ ཀརིཾསུ. ཏཏོ རཱཛཱ ཨཏྟནོ བྷརིཡཱནཾ གཧཎཏྠཱཡ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཝིཛཡམྤི མཡ྄ཧཾ མཧེསིཾ, ཨེརཱཝཏིཾ ཀེསིནིཾསུནནྡཉྩ;
ལཀྑཎཝརཱུཔཔནྣཱ, པཙུརཱ ཀིར ཧོཐ ཡཉྙཏྠཱཡཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ལཀྑཎཝརཱུཔཔནྣཱཏི ཨུཏྟམེཧི ཙཏུསཊྛིཡཱ ཨིཏྠིལཀྑཎེཧི ཨུཔཔནྣཱ ཨེཏཱཔི ཝདེཐཱཏི ཨཏྠོ.
ཏེ ཏཱཔི པརིདེཝམཱནཱ ཨཱནེཏྭཱ ཀུམཱརཱནཾ སནྟིཀེ ཀརིཾསུ. ཨཐ རཱཛཱ ཙཏྟཱརོ སེཊྛིནོ གཧཎཏྠཱཡ ཨཱཎཱཔེནྟོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘གཧཔཏཡོ ¶ ཙ ཝདེཐ, པུཎྞམུཁཾ བྷདྡིཡཾ སིངྒཱལཉྩ;
ཝཌྜྷཉྩཱཔི གཧཔཏིཾ, པཙུརཱ ཀིར ཧོཐ ཡཉྙཏྠཱཡཱ’’ཏི.
རཱཛཔུརིསཱ གནྟྭཱ ཏེཔི ཨཱནཡིཾསུ. རཉྙོ པུཏྟདཱརེ གཡ྄ཧམཱནེ སཀལནགརཾ ན ཀིཉྩི ཨཝོཙ. སེཊྛིཀུལཱནི པན མཧཱསམྦནྡྷཱནི, ཏསྨཱ ཏེསཾ གཧིཏཀཱལེ སཀལནགརཾ སངྑུབྷིཏྭཱ ‘‘རཉྙོ སེཊྛིནོ མཱརེཏྭཱ ཡཉྙཾ ཡཛིཏུཾ ན དསྶཱམཱ’’ཏི སེཊྛིནོ པརིཝཱརེཏྭཱཝ ཏེསཾ ཉཱཏིཝགྒེན སདྡྷིཾ རཱཛཀུལཾ ཨགམི. ཨཐ ཏེ སེཊྛིནོ ཉཱཏིགཎཔརིཝུཏཱ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཡཱཙིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏེ ཏཏྠ གཧཔཏཡོ, ཨཝོཙིསུཾ སམཱགཏཱ པུཏྟདཱརཔརིཀིཎྞཱ;
སབྦེཝ སིཁིནོ དེཝ ཀརོཧི, ཨཐ ཝཱ ནོ དཱསེ སཱཝེཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ སབྦེཝ སིཁིནོཏི སབྦེ ཨམྷེ མཏྠཀེ ཙཱུལ༹ཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཙེཊཀེ ཀརོཧི, མཡཾ ཏེ ཙེཊཀཀིཙྩཾ ཀརིསྶཱམ. ཨཐ ཝཱ ནོ དཱསེ སཱཝེཧཱིཏི ཨཐ ཝཱ ནོ ཨསདྡཧནྟོ སབྦསེནིཡོ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ རཱསིམཛ྄ཛྷེ ཨམྷེ དཱསེ སཱཝེཧི, མཡཾ ཏེ དཱསཏྟཾ པཊིསྶུཎིསྶཱམཱཏི.
ཏེ ཨེཝཾ ཡཱཙནྟཱཔི ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷུཾ ནཱསཀྑིཾསུ. རཱཛཔུརིསཱ སེསེ པཊིཀྐམཱཔེཏྭཱ ཏེ གཧེཏྭཱ ཀུམཱརཱནཉྙེཝ སནྟིཀེ ནིསཱིདཱཔེསུཾ. ཏཏོ པན རཱཛཱ ཧཏྠིཨཱདཱིནཾ གཧཎཏྠཱཡ ཨཱཎཱཔེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨབྷཡངྐརམྤི མེ ཧཏྠིཾ, ནཱལཱ༹གིརིཾ ཨཙྩུགྒཏཾ ཝརུཎདནྟཾ;
ཨཱནེཐ ཁོ ནེ ཁིཔྤཾ, ཡཉྙཏྠཱཡ བྷཝིསྶནྟི.
‘‘ཨསྶརཏནམྤི ཀེསིཾ, སུརཱམུཁཾ པུཎྞཀཾ ཝིནཏཀཉྩ;
ཨཱནེཐ ཁོ ནེ ཁིཔྤཾ, ཡཉྙཏྠཱཡ བྷཝིསྶནྟི.
‘‘ཨུསབྷམྤི ཡཱུཐཔཏིཾ ཨནོཛཾ, ནིསབྷཾ གཝམྤཏིཾ ཏེཔི མཡ྄ཧཾ ཨཱནེཐ;
སམཱུཧ ཀརོནྟུ སབྦཾ, ཡཛིསྶཱམི དདཱམི དཱནཱནི.
‘‘སབྦཾ ¶ པཊིཡཱདེཐ, ཡཉྙཾ པན ཨུགྒཏམྷི སཱུརིཡམྷི;
ཨཱཎཱཔེཐ ཙ ཀུམཱརེ, ཨབྷིརམནྟུ ཨིམཾ རཏྟིཾ.
‘‘སབྦཾ ཨུཔཊྛཔེཐ, ཡཉྙཾ པན ཨུགྒཏམྷི སཱུརིཡམྷི;
ཝདེཐ དཱནི ཀུམཱརེ, ཨཛྫ ཁོ པཙྪིམཱ རཏྟཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སམཱུཧ ཀརོནྟུ སབྦནྟི ན ཀེཝལཾ ཨེཏྟཀམེཝ, ཨཝསེསམྤི ཙཏུཔྤདགཎཉྩེཝ པཀྑིགཎཉྩ སབྦཾ ཙཏུཀྐཾ ཀཏྭཱ རཱསིཾ ཀརོནྟུ, སབྦཙཏུཀྐཾ ཡཉྙཾ ཡཛིསྶཱམི, ཡཱཙཀབྲཱཧྨཎཱནཉྩ དཱནཾ དསྶཱམཱིཏི. སབྦཾ པཊིཡཱདེཐཱཏི ཨེཝཾ མཡཱ ཝུཏྟཾ ཨནཝསེསཾ ཨུཔཊྛཔེཐ. ཨུགྒཏམྷཱིཏི ཨཧཾ པན ཡཉྙཾ ཨུགྒཏེ སཱུརིཡེ སྭེ པཱཏོཝ ཡཛིསྶཱམི. སབྦཾ ཨུཔཊྛཔེཐཱཏི སེསམྤི སབྦཾ ཡཉྙཨུཔཀརཎཾ ཨུཔཊྛཔེཐཱཏི.
རཉྙོ ¶ པན མཱཏཱཔིཏརོ དྷརནྟིཡེཝ. ཨཐསྶ ཨམཙྩཱ གནྟྭཱ མཱཏུཡཱ ཨཱརོཙེསུཾ ‘‘ཨཡྻེ, པུཏྟོ ཝོ པུཏྟདཱརཾ མཱརེཏྭཱ ཡཉྙཾ ཡཛིཏུཀཱམོ’’ཏི. སཱ ‘‘ཀིཾ ཀཐེཐ, ཏཱཏཱ’’ཏི ཧཏྠེན ཧདཡཾ པཧརིཏྭཱ རོདམཱནཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘སཙྩཾ ཀིར ཨེཝརཱུཔོ ཏེ ཡཉྙོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཾཏཾ མཱཏཱ ཨཝཙ, རོདནྟཱི ཨཱགནྟྭཱ ཝིམཱནཏོ;
ཡཉྙོ ཀིར ཏེ པུཏྟ, བྷཝིསྶཏི ཙཏཱུཧི པུཏྟེཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཏཾཏནྟི ཏཾ ཨེཏཾ རཱཛཱནཾ. ཝིམཱནཏོཏི ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཏོ.
རཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘སབྦེཔི མཡ྄ཧཾ པུཏྟཱ ཙཏྟཱ, ཙནྡསྨིཾ ཧཉྙམཱནསྨིཾ;
པུཏྟེཧི ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན, སུགཏིཾ སགྒཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཙཏྟཱཏི ཙནྡཀུམཱརེ ཧཉྙམཱནེཡེཝ སབྦེཔི ཡཉྙཏྠཱཡ མཡཱ པརིཙྩཏྟཱ.
ཨཐ ནཾ མཱཏཱ ཨཱཧ –
‘‘མཱ ¶ ཏཾ པུཏྟ སདྡཧེསི, སུགཏི ཀིར ཧོཏི པུཏྟཡཉྙེན;
ནིརཡཱནེསོ མགྒོ, ནེསོ མགྒོ ཧི སགྒཱནཾ.
‘‘དཱནཱནི དེཧི ཀོཎྜཉྙ, ཨཧིཾསཱ སབྦབྷཱུཏབྷབྱཱནཾ;
ཨེས མགྒོ སུགཏིཡཱ, ན ཙ མགྒོ པུཏྟཡཉྙེནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ནིརཡཱནེསོཏི ནིརསྶཱདཏྠེན ནིརཡཱནཾ ཙཏུནྣཾ ཨཔཱཡཱནཾ ཨེས མགྒོ. ཀོཎྜཉྙཱཏི རཱཛཱནཾ གོཏྟེནཱལཔཏི. བྷཱུཏབྷབྱཱནནྟི བྷཱུཏཱནཉྩ བྷཝིཏབྦསཏྟཱནཉྩ. པུཏྟཡཉྙེནཱཏི ཨེཝརཱུཔེན པུཏྟདྷཱིཏརོ མཱརེཏྭཱ ཡཛཀཡཉྙེན སགྒམགྒོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི.
རཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཱཙརིཡཱནཾ ཝཙནཱ, གྷཱཏེསྶཾ ཙནྡཉྩ སཱུརིཡཉྩ;
པུཏྟེཧི ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན དུཙྩཛེཧི, སུགཏིཾ སགྒཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨཱཙརིཡཱནཾ ཝཙནནྟི ཨམྨ, ནེསཱ མམ ཨཏྟནོ མཏི, ཨཱཙཱརསིཀྑཱཔནཀསྶ པན མེ ཁཎྜཧཱལཱཙརིཡསྶ ཨེཏཾ ཝཙནཾ, ཨེསཱ ཨནུསིཊྛི. ཏསྨཱ ཨཧཾ ཨེཏེ གྷཱཏེསྶཾ, དུཙྩཛེཧི པུཏྟེཧི ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ སགྒཾ གམིསྶཱམཱིཏི.
ཨཐསྶ མཱཏཱ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཨཔགཏཱ. པིཏཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ པུཙྪི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཾཏཾ པིཏཱཔི ཨཝཙ, ཝསཝཏྟཱི ཨོརསཾ སཀཾ པུཏྟཾ;
ཡཉྙོ ཀིར ཏེ པུཏྟ, བྷཝིསྶཏི ཙཏཱུཧི པུཏྟེཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཝསཝཏྟཱིཏི ཏསྶ ནཱམཾ.
རཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘སབྦེཔི ¶ མཡ྄ཧཾ པུཏྟཱ ཙཏྟཱ, ཙནྡསྨིཾ ཧཉྙམཱནསྨིཾ;
པུཏྟེཧི ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན, སུགཏིཾ སགྒཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི.
ཨཐ ནཾ པིཏཱ ཨཱཧ –
‘‘མཱ ཏཾ པུཏྟ སདྡཧེསི, སུགཏི ཀིར ཧོཏི པུཏྟཡཉྙེན;
ནིརཡཱནེསོ མགྒོ, ནེསོ མགྒོ ཧི སགྒཱནཾ.
‘‘དཱནཱནི དེཧི ཀོཎྜཉྙ, ཨཧིཾསཱ སབྦབྷཱུཏབྷབྱཱནཾ;
ཨེས མགྒོ སུགཏིཡཱ, ན ཙ མགྒོ པུཏྟཡཉྙེནཱ’’ཏི.
རཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཱཙརིཡཱནཾ ཝཙནཱ, གྷཱཏེསྶཾ ཙནྡཉྩ སཱུརིཡཉྩ;
པུཏྟེཧི ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན དུཙྩཛེཧི, སུགཏིཾ སགྒཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི.
ཨཐ ནཾ པིཏཱ ཨཱཧ –
‘‘དཱནཱནི དེཧི ཀོཎྜཉྙ, ཨཧིཾསཱ སབྦབྷཱུཏབྷབྱཱནཾ;
པུཏྟཔརིཝུཏོ ཏུཝཾ, རཊྛཾ ཛནཔདཉྩ པཱལེཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ པུཏྟཔརིཝུཏོཏི པུཏྟེཧི པརིཝུཏོ. རཊྛཾ ཛནཔདཉྩཱཏི སཀལཀཱསིརཊྛཉྩ ཏསྶེཝ ཏཾ ཏཾ ཀོཊྛཱསབྷཱུཏཾ ཛནཔདཉྩ.
སོཔི ¶ ཏཾ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཏཏོ ཙནྡཀུམཱརོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨིམསྶ ཨེཏྟཀསྶ ཛནསྶ དུཀྑཾ མཾ ཨེཀཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ, མམ པིཏརཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨེཏྟཀཾ ཛནཾ མརཎདུཀྑཏོ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི. སོ པིཏརཱ སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ ཨཱཧ –
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཧཏྠཱི ཨསྶེ ཙ པཱལེམ.
‘‘མཱ ¶ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཧཏྠིཚཀཎཱནི ཨུཛ྄ཛྷེམ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཨསྶཚཀཎཱནི ཨུཛ྄ཛྷེམ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཡསྶ ཧོནྟི ཏཝ ཀཱམཱ, ཨཔི རཊྛཱ པབྦཱཛིཏཱ;
བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔཱིཏི ཨཔི ནཱམ མཡཾ མཧཱནིགལེ༹ཧི བནྡྷཀཱཔི ཧུཏྭཱ. ཡསྶ ཧོནྟི ཏཝ ཀཱམཱཏི སཙེཔི ཁཎྜཧཱལསྶ དཱཏུཀཱམོསི, ཏསྶ ནོ དཱསེ ཀཏྭཱ དེཧི, ཀརིསྶཱམསྶ དཱསཀམྨནྟི ཝདཏི. ཨཔི རཊྛཱཏི སཙེ ཨམྷཱཀཾ ཀོཙི དོསོ ཨཏྠི, རཊྛཱ ནོ པབྦཱཛེཧི. ཨཔི ནཱམ རཊྛཱ པབྦཱཛིཏཱཔི ཀཔཎཱ ཝིཡ ཀཔཱལཾ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམ, མཱ ནོ ཨཝདྷི, དེཧི ནོ ཛཱིཝིཏནྟི ཝིལཔི.
ཏསྶ ཏཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ ཝིལཱཔཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཧདཡཕལིཏཔྤཏྟོ ཝིཡ ཨསྶུཔུཎྞེཧི ནེཏྟེཧི རོདམཱནོ ‘‘ན མེ ཀོཙི པུཏྟེ མཱརེཏུཾ ལཙྪཏི, ན མམཏྠོ དེཝལོཀེནཱ’’ཏི སབྦེ ཏེ མོཙེཏུཾ ཨཱཧ –
‘‘དུཀྑཾ ཁོ མེ ཛནཡཐ, ཝིལཔནྟཱ ཛཱིཝིཏསྶ ཀཱམཱ ཧི;
མུཉྩེཐ དཱནི ཀུམཱརེ, ཨལམྤི མེ ཧོཏུ པུཏྟཡཉྙེནཱ’’ཏི.
ཏཾ རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ རཱཛཔུཏྟེ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦཾ ཏཾ པཀྑིཔརིཡོསཱནཾ པཱཎགཎཾ ཝིསྶཛྫེསུཾ. ཁཎྜཧཱལོཔི ཡཉྙཱཝཱཊེ ཀམྨཾ སཾཝིདཧཏི. ཨཐ ནཾ ཨེཀོ པུརིསོ ‘‘ཨརེ དུཊྛ, ཁཎྜཧཱལ, རཉྙཱ པུཏྟཱ ¶ ཝིསྶཛྫིཏཱ, ཏྭཾ ཨཏྟནོ པུཏྟེ མཱརེཏྭཱ ཏེསཾ གལལོཧིཏེན ཡཉྙཾ ཡཛསྶཱུ’’ཏི ཨཱཧ. སོ ‘‘ཀིཾ ནཱམ རཉྙཱ ཀཏ’’ནྟི ཀཔྤུཊྛཱནགྒི ཝིཡ ཨཝཏྠརནྟོ ཨུཊྛཱཡ ཏུརིཏོ དྷཱཝིཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘པུབྦེཝ ¶ ཁོསི མེ ཝུཏྟོ, དུཀྐརཾ དུརབྷིསམྦྷཝཉྩེཏཾ;
ཨཐ ནོ ཨུཔཀྑཊསྶ ཡཉྙསྶ, ཀསྨཱ ཀརོསི ཝིཀྑེཔཾ.
‘‘སབྦེ ཝཛནྟི སུགཏིཾ, ཡེ ཡཛནྟི ཡེཔི ཡཱཛེནྟི;
ཡེ ཙཱཔི ཨནུམོདནྟི, ཡཛནྟཱནཾ ཨེདིསཾ མཧཱཡཉྙ’’ནྟི.
ཏཏྠ པུབྦེཝཱཏི མཡཱ ཏྭཾ པུབྦེཝ ཝུཏྟོ ‘‘ན ཏུམྷཱདིསེན བྷཱིརུཀཛཱཏིཀེན སཀྐཱ ཡཉྙཾ ཡཛིཏུཾ, ཡཉྙཡཛནཾ ནཱམེཏཾ དུཀྐརཾ དུརབྷིསམྦྷཝ’’ནྟི, ཨཐ ནོ ཨིདཱནི ཨུཔཀྑཊསྶ པཊིཡཏྟསྶ ཡཉྙསྶ ཝིཀྑེཔཾ ཀརོསི. ‘‘ཝིཀྑམྦྷ’’ནྟིཔི པཱཋོ, པཊིསེདྷནྟི ཨཏྠོ. མཧཱརཱཛ, ཀསྨཱ ཨེཝཾ ཀརོསི. ཡཏྟཀཱ ཧི ཡཉྙཾ ཡཛནྟི ཝཱ ཡཱཛེནྟི ཝཱ ཨནུམོདནྟི ཝཱ, སབྦེ སུགཏིམེཝ ཝཛནྟཱིཏི དསྶེཏི.
སོ ཨནྡྷབཱལོ རཱཛཱ ཏསྶ ཀོདྷཝསིཀསྶ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ དྷམྨསཉྙཱི ཧུཏྭཱ པུན པུཏྟེ གཎྷཱཔེསི. ཏཏོ ཙནྡཀུམཱརོ པིཏརཾ ཨནུབོདྷཡམཱནོ ཨཱཧ –
‘‘ཨཐ ཀིསྶ ཛནོ པུབྦེ, སོཏྠཱནཾ བྲཱཧྨཎེ ཨཝཱཙེསི;
ཨཐ ནོ ཨཀཱརཎསྨཱ, ཡཉྙཏྠཱཡ དེཝ གྷཱཏེསི.
‘‘པུབྦེཝ ནོ དཧརཀཱལེ, ན ཧནེསི ན གྷཱཏེསི;
དཧརམྷཱ ཡོབྦནཾ པཏྟཱ, ཨདཱུསཀཱ ཏཱཏ ཧཉྙཱམ.
‘‘ཧཏྠིགཏེ ཨསྶགཏེ, སནྣདྡྷེ པསྶ ནོ མཧཱརཱཛ;
ཡུདྡྷེ ཝཱ ཡུཛ྄ཛྷམཱནེ ཝཱ, ན ཧི མཱདིསཱ སཱུརཱ ཧོནྟི ཡཉྙཏྠཱཡ.
‘‘པཙྩནྟེ ཝཱཔི ཀུཔིཏེ, ཨཊཝཱིསུ ཝཱ མཱདིསེ ནིཡོཛེནྟི;
ཨཐ ནོ ཨཀཱརཎསྨཱ, ཨབྷཱུམིཡཾ ཏཱཏ ཧཉྙཱམ.
‘‘ཡཱཔི ¶ ཧི ཏཱ སཀུཎིཡོ, ཝསནྟི ཏིཎགྷརཱནི ཀཏྭཱན;
ཏཱསམྤི པིཡཱ པུཏྟཱ, ཨཐ ནོ ཏྭཾ དེཝ གྷཱཏེསི.
‘‘མཱ ¶ ཏསྶ སདྡཧེསི, ན མཾ ཁཎྜཧཱལོ གྷཱཏེཡྻ;
མམཉྷི སོ གྷཱཏེཏྭཱན, ཨནནྟརཱ ཏམྤི དེཝ གྷཱཏེཡྻ.
‘‘གཱམཝརཾ ནིགམཝརཾ དདནྟི, བྷོགམྤིསྶ མཧཱརཱཛ;
ཨཐགྒཔིཎྜིཀཱཔི, ཀུལེ ཀུལེ ཧེཏེ བྷུཉྫནྟི.
‘‘ཏེསམྤི ཏཱདིསཱནཾ, ཨིཙྪནྟི དུབྦྷིཏུཾ མཧཱརཱཛ;
ཡེབྷུཡྻེན ཨེཏེ, ཨཀཏཉྙུནོ བྲཱཧྨཎཱ དེཝ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཧཏྠཱི ཨསྶེ ཙ པཱལེམ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཧཏྠིཚཀཎཱནི ཨུཛ྄ཛྷེམ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཨསྶཚཀཎཱནི ཨུཛ྄ཛྷེམ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཡསྶ ཧོནྟི ཏཝ ཀཱམཱ, ཨཔི རཊྛཱ པབྦཱཛིཏཱ;
བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ པུབྦེཏི ཏཱཏ, ཡདི ཨཧཾ མཱརེཏབྦོ, ཨཐ ཀསྨཱ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིཛནོ པུབྦེ མམ ཛཱཏཀཱལེ བྲཱཧྨཎེ སོཏྠཱནཾ ཨཝཱཙེསི. ཏདཱ ཀིར ཁཎྜཧཱལོཝ མམ ལཀྑཎཱནི ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྶ ཀུམཱརསྶ ན ཀོཙི ཨནྟརཱཡོ བྷཝིསྶཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཨཙྩཡེན རཛྫཾ ཀཱརེསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨིཙྩསྶ པུརིམེན པཙྪིམཾ ན སམེཏི, མུསཱཝཱདཱི ཨེས. ཨཐ ནོ ཨེཏསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ ཨཀཱརཎསྨཱ ནིཀྐཱརཎཱཡེཝ ཡཉྙཏྠཱཡ, དེཝ, གྷཱཏེསི. མཱ ཨམྷེ གྷཱཏེསི. ཨཡཉྷི མཡི ཨེཀསྨིཾ ཝེརེན མཧཱཛནཾ མཱརེཏུཀཱམོ, སཱདྷུཀཾ སལླཀྑེཧི ནརིནྡཱཏི. པུབྦེཝ ནོཏི མཧཱརཱཛ, སཙེཔི ཨམྷེ མཱརེཏུཀཱམོ, པུབྦེཝ ནོ ཀསྨཱ སཡཾ ¶ ཝཱ ན ཧནེསི, ཨཉྙེཧི ཝཱ ན ¶ གྷཱཏཱཔེསི. ཨིདཱནི པན མཡཾ དཧརམྷཱ ཏརུཎཱ, པཋམཝཡེ ཋིཏཱ པུཏྟདྷཱིཏཱཧི ཝཌྜྷཱམ, ཨེཝཾབྷཱུཏཱ ཏཝ ཨདཱུསཀཱཝ ཀིཾཀཱརཎཱ ཧཉྙཱམཱཏི?
པསྶ ནོཏི ཨམྷེཝ ཙཏྟཱརོ བྷཱཏིཀེ པསྶ. ཡུཛ྄ཛྷམཱནེཏི པཙྩཏྠིཀཱནཾ ནགརཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཀཱལེ ཨམྷཱདིསེ པུཏྟེ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཡུཛ྄ཛྷམཱནེ པསྶ. ཨཔུཏྟཀཱ ཧི རཱཛཱནོ ཨནཱཐཱ ནཱམ ཧོནྟི. མཱདིསཱཏི ཨམྷཱདིསཱ སཱུརཱ བལཝནྟོ ན ཡཉྙཏྠཱཡ མཱརེཏབྦཱ ཧོནྟི. ནིཡོཛེནྟཱིཏི ཏེསཾ པཙྩཱམིཏྟཱནཾ གཎྷནཏྠཱཡ པཡོཛེནྟི. ཨཐ ནོཏི ཨཐ ཨམྷེ ཨཀཱརཎསྨཱ ཨཀཱརཎེན ཨབྷཱུམིཡཾ ཨནོཀཱསེཡེཝ ཀསྨཱ, ཏཱཏ, ཧཉྙཱམཱཏི ཨཏྠོ. མཱ ཏསྶ སདྡཧེསཱིཏི མཧཱརཱཛ, ན མཾ ཁཎྜཧཱལོ གྷཱཏཡེ, མཱ ཏསྶ སདྡཧེཡྻཱསི. བྷོགམྤིསྶཱཏི བྷོགམྤི ཨསྶ བྲཱཧྨཎསྶ རཱཛཱནོ དེནྟི. ཨཐགྒཔིཎྜིཀཱཔཱིཏི ཨཐ ཏེ ཨགྒོདཀཾ ཨགྒཔིཎྜཾ ལབྷནྟཱ ཨགྒཔིཎྜིཀཱཔི ཧོནྟི. ཏེསམྤཱིཏི ཡེསཾ ཀུལེ བྷུཉྫནྟི, ཏེསམྤི ཨེཝརཱུཔཱནཾ པིཎྜདཱཡཀཱནཾ དུབྦྷིཏུཾ ཨིཙྪནྟི.
རཱཛཱ ཀུམཱརསྶ ཝིལཱཔཾ སུཏྭཱ –
‘‘དུཀྑཾ ཁོ མེ ཛནཡཐ, ཝིལཔནྟཱ ཛཱིཝིཏསྶ ཀཱམཱ ཧི;
མུཉྩེཐ དཱནི ཀུམཱརེ, ཨལམྤི མེ ཧོཏུ པུཏྟཡཉྙེནཱ’’ཏི. –
ཨིམཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ པུནཔི མོཙེསི. ཁཎྜཧཱལོ ཨཱགནྟྭཱ པུནཔི –
‘‘པུབྦེཝ ཁོསི མེ ཝུཏྟོ, དུཀྐརཾ དུརབྷིསམྦྷཝཉྩེཏཾ;
ཨཐ ནོ ཨུཔཀྑཊསྶ ཡཉྙསྶ, ཀསྨཱ ཀརོསི ཝིཀྑེཔཾ.
‘‘སབྦེ ཝཛནྟི སུགཏིཾ, ཡེ ཡཛནྟི ཡེཔི ཡཱཛེནྟི;
ཡེ ཙཱཔི ཨནུམོདནྟི, ཡཛནྟཱནཾ ཨེདིསཾ མཧཱཡཉྙ’’ནྟི. –
ཨེཝཾ ཝཏྭཱ པུན གཎྷཱཔེསི. ཨཐསྶ ཨནུནཡནཏྠཾ ཀུམཱརོ ཨཱཧ –
‘‘ཡདི ཀིར ཡཛིཏྭཱ པུཏྟེཧི, དེཝལོཀཾ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཡནྟི;
བྲཱཧྨཎོ ཏཱཝ ཡཛཏུ, པཙྪཱཔི ཡཛསི ཏུཝཾ རཱཛ.
‘‘ཡདི ¶ ¶ ཀིར ཡཛིཏྭཱ པུཏྟེཧི, དེཝལོཀཾ ཨིཏོ ཙུཏཱ ཡནྟི;
ཨེསྭེཝ ཁཎྜཧཱལོ, ཡཛཏཾ སཀེཧི པུཏྟེཧི.
‘‘ཨེཝཾ ཛཱནནྟོ ཁཎྜཧཱལོ, ཀིཾ པུཏྟཀེ ན གྷཱཏེསི;
སབྦཉྩ ཉཱཏིཛནཾ, ཨཏྟཱནཉྩ ན གྷཱཏེསི.
‘‘སབྦེ ཝཛནྟི ནིརཡཾ, ཡེ ཡཛནྟི ཡེཔི ཡཱཛེནྟི;
ཡེ ཙཱཔི ཨནུམོདནྟི, ཡཛནྟཱནཾ ཨེདིསཾ མཧཱཡཉྙཾ.
‘‘སཙེ ཧི སོ སུཛ྄ཛྷཏི ཡོ ཧནཱཏི, ཧཏོཔི སོ སགྒམུཔེཏི ཋཱནཾ;
བྷོཝཱདི བྷོཝཱདིན མཱརཡེཡྻུཾ, ཡེ ཙཱཔི ཏེསཾ ཨབྷིསདྡཧེཡྻུ’’ནྟི.
ཏཏྠ བྲཱཧྨཎོ ཏཱཝཱཏི པཋམཾ ཏཱཝ ཁཎྜཧཱལོ ཡཛཏུ སཀེཧི པུཏྟེཧི, ཨཐ ཏསྨིཾ ཨེཝཾ ཡཛིཏྭཱ དེཝལོཀཾ གཏེ པཙྪཱ ཏྭཾ ཡཛིསྶསི. དེཝ, སཱདུརསབྷོཛནམྤི ཧི ཏྭཾ ཨཉྙེཧི ཝཱིམཾསཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫསི, པུཏྟདཱརམཱརཎཾཡེཝ ཀསྨཱ ཨཝཱིམཾསིཏྭཱ ཀརོསཱིཏི དཱིཔེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཨེཝཾ ཛཱནནྟོཏི ‘‘པུཏྟདྷཱིཏརོ མཱརེཏྭཱ དེཝལོཀཾ གཙྪཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཛཱནནྟོ ཀིཾཀཱརཎཱ ཨཏྟནོ པུཏྟེ ཙ ཉཱཏཱི ཙ ཨཏྟཱནཉྩ ན གྷཱཏེསི. སཙེ ཧི པརཾ མཱརེཏྭཱ དེཝལོཀཾ གཙྪནྟི, ཨཏྟཱནཾ མཱརེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཾ གནྟབྦོ བྷཝིསྶཏི. ཨེཝཾ ཡཉྙགུཎཾ ཛཱནནྟེན པརཾ ཨམཱརེཏྭཱ ཨཏྟཱཝ མཱརེཏབྦོ སིཡཱ. ཨཡཾ པན ཏཐཱ ཨཀཏྭཱ མཾ མཱརཱཔེཏི. ཨིམིནཱཔི ཀཱརཎེན ཛཱནཱཧི, མཧཱརཱཛ ‘‘ཡཐཱ ཨེས ཝིནིཙྪཡེ ཝིལོཔཾ ཀཱཏུཾ ཨལབྷནྟོ ཨེཝཾ ཀརོཏཱི’’ཏི. ཨེདིསནྟི ཨེཝརཱུཔཾ པུཏྟགྷཱཏཡཉྙཾ.
ཀུམཱརོ ཨེཏྟཀཾ ཀཐེནྟོཔི པིཏརཾ ཨཏྟནོ ཝཙནཾ གཱཧཱཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ རཱཛཱནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཾ པརིསཾ ཨཱརབྦྷ ཨཱཧ –
‘‘ཀཐཉྩ ཀིར པུཏྟཀཱམཱཡོ, གཧཔཏཡོ གྷརཎིཡོ ཙ;
ནགརམྷི ན ཨུཔརཝནྟི རཱཛཱནཾ, མཱ གྷཱཏཡི ཨོརསཾ པུཏྟཾ.
‘‘ཀཐཉྩ ¶ ཀིར པུཏྟཀཱམཱཡོ, གཧཔཏཡོ གྷརཎིཡོ ཙ;
ནགརམྷི ན ཨུཔརཝནྟི རཱཛཱནཾ, མཱ གྷཱཏཡི ཨཏྲཛཾ པུཏྟཾ.
‘‘རཉྙོ ¶ ཙམྷི ཨཏྠཀཱམོ, ཧིཏོ ཙ སབྦཛནཔདསྶ;
ན ཀོཙི ཨསྶ པཊིགྷཾ, མཡཱ ཛཱནཔདོ ན པཝེདེཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ པུཏྟཀཱམཱཡོཏི གྷརཎིཡོ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. གཧཔཏཡོ པན པུཏྟཀཱམཱ ནཱམ ཧོནྟི. ན ཨུཔརཝནྟཱིཏི ན ཨུཔཀྐོསནྟི ན ཝདནྟི. ཨཏྲཛནྟི ཨཏྟཏོ ཛཱཏཾ. ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཀོཙི རཉྙཱ སདྡྷིཾ ཀཐེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཱཧོསི. ན ཀོཙི ཨསྶ པཊིགྷཾ མཡཱཏི ཨིམིནཱ ནོ ལཉྫོ ཝཱ གཧིཏོ, ཨིསྶརིཡམདེན ཝཱ ཨིདཾ ནཱམ དུཀྑཾ ཀཏནྟི ཀོཙི ཨེཀོཔི མཡཱ སདྡྷིཾ པཊིགྷཾ ཀཏྟཱ ནཱམ ནཱཧོསི. ཛཱནཔདོ ན པཝེདེཏཱིཏི ཨེཝཾ རཉྙོ ཙ ཛནཔདསྶ ཙ ཨཏྠཀཱམསྶ མམ པིཏརཾ ཨཡཾ ཛཱནཔདོ ‘‘གུཎསམྤནྣོ ཏེ པུཏྟོ’’ཏི ན པཝེདེཏི, ན ཛཱནཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ.
ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཀོཙི ཀིཉྩི ན ཀཐེསི. ཏཏོ ཙནྡཀུམཱརོ ཨཏྟནོ བྷརིཡཱཡོ ཏཾ ཡཱཙནཏྠཱཡ ཨུཡྻོཛེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘གཙྪཐ ཝོ གྷརཎིཡོ, ཏཱཏཉྩ ཝདེཐ ཁཎྜཧཱལཉྩ;
མཱ གྷཱཏེཐ ཀུམཱརེ, ཨདཱུསཀེ སཱིཧསངྐཱསེ.
‘‘གཙྪཐ ཝོ གྷརཎིཡོ, ཏཱཏཉྩ ཝདེཐ ཁཎྜཧཱལཉྩ;
མཱ གྷཱཏེཐ ཀུམཱརེ, ཨཔེཀྑིཏེ སབྦལོཀསྶཱ’’ཏི.
ཏཱ གནྟྭཱ ཡཱཙིཾསུ. ཏཱཔི རཱཛཱ ན ཨོལོཀེསི. ཏཏོ ཀུམཱརོ ཨནཱཐོ ཧུཏྭཱ ཝིལཔནྟོ –
‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཛཱཡེཡྻཾ, རཐཀཱརཀུལེསུ ཝཱ,
པུཀྐུསཀུལེསུ ཝཱ ཝེསྶེསུ ཝཱ ཛཱཡེཡྻཾ,
ན ཧཛྫ མཾ རཱཛ ཡཉྙེ གྷཱཏེཡྻཱ’’ཏི. –
ཝཏྭཱ པུན ཏཱ བྷརིཡཱཡོ ཨུཡྻོཛེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘སབྦཱ སཱིམནྟིནིཡོ གཙྪཐ, ཨཡྻསྶ ཁཎྜཧཱལསྶ;
པཱདེསུ ནིཔཏཐ, ཨཔརཱདྷཱཧཾ ན པསྶཱམི.
‘‘སབྦཱ ¶ ¶ སཱིམནྟིནིཡོ གཙྪཐ, ཨཡྻསྶ ཁཎྜཧཱལསྶ;
པཱདེསུ ནིཔཏཐ, ཀིནྟེ བྷནྟེ མཡཾ ཨདཱུསེམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཔརཱདྷཱཧཾ ན པསྶཱམཱིཏི ཨཧཾ ཨཱཙརིཡཁཎྜཧཱལེ ཨཏྟནོ ཨཔརཱདྷཾ ན པསྶཱམི. ཀིནྟེ བྷནྟེཏི ཨཡྻ ཁཎྜཧཱལ, མཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཀིཾ དཱུསཡིམྷཱ, ཨཐ ཙནྡཀུམཱརསྶ དོསོ ཨཏྠི, ཏཾ ཁམཐཱཏི ཝདེཐཱཏི.
ཨཐ ཙནྡཀུམཱརསྶ ཀནིཊྛབྷགིནཱི སེལཀུམཱརཱི ནཱམ སོཀཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི པིཏུ པཱདམཱུལེ པཏིཏྭཱ པརིདེཝི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཀཔཎཱ ཝིལཔཏི སེལཱ, དིསྭཱན བྷཱཏརེ ཨུཔནཱིཏཏྟེ;
ཡཉྙོ ཀིར མེ ཨུཀྑིཔིཏོ, ཏཱཏེན སགྒཀཱམེནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨུཔནཱིཏཏྟེཏི ཨུཔནཱིཏསབྷཱཝེ. ཨུཀྑིཔིཏོཏི ཨུཀྑིཏྟོ. སགྒཀཱམེནོཏི མམ བྷཱཏརོ མཱརེཏྭཱ སགྒཾ ཨིཙྪནྟེན. ཏཱཏ, ཨིམེ མཱརེཏྭཱ ཀིཾ སགྒེན ཀརིསྶསཱིཏི ཝིལཔཏི.
རཱཛཱ ཏསྶཱཔི ཀཐཾ ན གཎྷི. ཏཏོ ཙནྡཀུམཱརསྶ པུཏྟོ ཝསུལོ ནཱམ པིཏརཾ དུཀྑིཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཨཡྻཀཾ ཡཱཙིཏྭཱ མམ པིཏུ ཛཱིཝིཏཾ དཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི རཉྙོ པཱདམཱུལེ པརིདེཝི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཱཝཏྟི པརིཝཏྟི ཙ, ཝསུལོ སམྨུཁཱ རཉྙོ;
མཱ ནོ པིཏརཾ ཨཝདྷི, དཧརམྷཱཡོབྦནཾ པཏྟཱ’’ཏི.
ཏཏྠ དཧརམྷཱཡོབྦནཾ པཏྟཱཏི དེཝ, མཡཾ ཏརུཎདཱརཀཱ, ན ཏཱཝ ཡོབྦནཔྤཏྟཱ, ཨམྷེསུཔི ཏཱཝ ཨནུཀམྤཱཡ ཨམྷཱཀཾ པིཏརཾ མཱ ཨཝདྷཱིཏི.
རཱཛཱ ཏསྶ པརིདེཝིཏཾ སུཏྭཱ བྷིཛྫམཱནཧདཡོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ཨསྶུཔུཎྞེཧི ནེཏྟེཧི ཀུམཱརཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨསྶཱསཾ པཊིལབྷ, ཝིསྶཛྫེམི ཏེ པིཏར’’ནྟི ཝཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨེསོ ¶ ཏེ ཝསུལ པིཏཱ, སམེཧི པིཏརཱ སཧ;
དུཀྑཾ ཁོ མེ ཛནཡསི, ཝིལཔནྟོ ཨནྟེཔུརསྨིཾ;
མུཉྩེཐ དཱནི ཀུམཱརེ, ཨལམྤི མེ ཧོཏུ པུཏྟཡཉྙེནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨནྟེཔུརསྨིནྟི རཱཛནིཝེསནསྶ ཨནྟརེ.
པུན ¶ ཁཎྜཧཱལོ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱཧ –
‘‘པུབྦེཝ ཁོསི མེ ཝུཏྟོ, དུཀྐརཾ དུརབྷིསམྦྷཝཉྩེཏཾ;
ཨཐ ནོ ཨུཔཀྑཊསྶ ཡཉྙསྶ, ཀསྨཱ ཀརོསི ཝིཀྑེཔཾ.
‘‘སབྦེ ཝཛནྟི སུགཏིཾ, ཡེ ཡཛནྟི ཡེཔི ཡཱཛེནྟི;
ཡེ ཙཱཔི ཨནུམོདནྟི, ཡཛནྟཱནཾ ཨེདིསཾ མཧཱཡཉྙ’’ནྟི.
རཱཛཱ པན ཨནྡྷབཱལོ པུན ཏསྶ ཝཙནེན པུཏྟེ གཎྷཱཔེསི. ཏཏོ ཁཎྜཧཱལོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ མུདུཙིཏྟོ ཀཱལེན གཎྷཱཔེཏི, ཀཱལེན ཝིསྶཛྫེཏི, པུནཔི དཱརཀཱནཾ ཝཙནེན པུཏྟེ ཝིསྶཛྫེཡྻ, ཡཉྙཱཝཱཊཉྙེཝ ནཾ ནེམཱི’’ཏི. ཨཐསྶ ཏཏྠ གམནཏྠཱཡ གཱཐམཱཧ –
‘‘སབྦརཏནསྶ ཡཉྙོ ཨུཔཀྑཊོ, ཨེཀརཱཛ ཏཝ པཊིཡཏྟོ;
ཨབྷིནིཀྑམསྶུ དེཝ, སགྒཾ གཏོ ཏྭཾ པམོདིསྶསཱི’’ཏི.
ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, ཏཝ ཡཉྙོ སབྦརཏནེཧི ཨུཔཀྑཊོ པཊིཡཏྟོ, ཨིདཱནི ཏེ ཨབྷིནིཀྑམནཀཱལོ, ཏསྨཱ ཨབྷིནིཀྑམ, ཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱ སགྒཾ གཏོ པམོདིསྶསཱིཏི.
ཏཏོ བོདྷིསཏྟཾ ཨཱདཱཡ ཡཉྙཱཝཱཊགམནཀཱལེ ཏསྶ ཨོརོདྷཱ ཨེཀཏོཝ ནིཀྑམིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘དཧརཱ སཏྟསཏཱ ཨེཏཱ, ཙནྡཀུམཱརསྶ བྷརིཡཱཡོ;
ཀེསེ པཀིརིཏྭཱན, རོདནྟིཡོ མགྒམནུཡཱཡིཾསུ.
‘‘ཨཔརཱ ¶ པན སོཀེན, ནིཀྑནྟཱ ནནྡནེ ཝིཡ དེཝཱ;
ཀེསེ པཀིརིཏྭཱན, རོདནྟིཡོ མགྒམནུཡཱཡིསུ’’ནྟི.
ཏཏྠ ནནྡནེ ཝིཡ དེཝཱཏི ནནྡནཝནེ ཙཝནདེཝཔུཏྟཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ནིཀྑནྟདེཝཏཱ ཝིཡ གཏཱ.
ཨིཏོ ¶ པརཾ ཏཱསཾ ཝིལཱཔགཱཐཱ ཧོནྟི –
‘‘ཀཱསིཀསུཙིཝཏྠདྷརཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནཱིཡནྟི ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཡཉྙཏྠཱཡ ཨེཀརཱཛསྶ.
‘‘ཀཱསིཀསུཙིཝཏྠདྷརཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནཱིཡནྟི ཙནྡསཱུརིཡཱ, མཱཏུ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘ཀཱསིཀསུཙིཝཏྠདྷརཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནཱིཡནྟི ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཛནསྶ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘མཾསརསབྷོཛནཱ ནྷཱཔཀསུནྷཱཔིཏཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནཱིཡནྟི ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཡཉྙཏྠཱཡ ཨེཀརཱཛསྶ.
‘‘མཾསརསབྷོཛནཱ ནྷཱཔཀསུནྷཱཔིཏཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནཱིཡནྟི ཙནྡསཱུརིཡཱ, མཱཏུ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘མཾསརསབྷོཛནཱ ནྷཱཔཀསུནྷཱཔིཏཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནཱིཡནྟི ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཛནསྶ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘ཡསྶུ པུབྦེ ཧཏྠིཝརདྷུརགཏེ, ཧཏྠཱིཧི ཨནུཝཛནྟི;
ཏྱཛྫ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཨུབྷོཝ པཏྟིཀཱ ཡནྟི.
‘‘ཡསྶུ ¶ པུབྦེ ཨསྶཝརདྷུརགཏེ, ཨསྶེཧི ཨནུཝཛནྟི;
ཏྱཛྫ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཨུབྷོཝ པཏྟིཀཱ ཡནྟི.
‘‘ཡསྶུ པུབྦེ རཐཝརདྷུརགཏེ, རཐེཧི ཨནུཝཛནྟི;
ཏྱཛྫ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཨུབྷོཝ པཏྟིཀཱ ཡནྟི.
‘‘ཡེཧིསྶུ པུབྦེ ནིཡྻཾསུ, ཏཔནཱིཡཀཔྤནེཧི ཏུརངྒེཧི;
ཏྱཛྫ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཨུབྷོཝ པཏྟིཀཱ ཡནྟཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཀཱསིཀསུཙིཝཏྠདྷརཱཏི ཀཱསིཀཱནི སུཙིཝཏྠཱནི དྷཱརཡམཱནཱ. ཙནྡསཱུརིཡཱཏི ཙནྡཀུམཱརོ ཙ སཱུརིཡཀུམཱརོ ཙ. ནྷཱཔཀསུནྷཱཔིཏཱཏི ཙནྡནཙུཎྞེན ¶ ཨུབྦཊྚེཏྭཱ ནྷཱཔཀེཧི ཀཏཔརིཀམྨཏཱཡ སུནྷཱཔིཏཱ. ཡསྶཱུཏི ཡེ ཨསྶུ. ཨསྶཱུཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཡེ ཀུམཱརེཏི ཨཏྠོ. པུབྦེཏི ཨིཏོ པུབྦེ. ཧཏྠིཝརདྷུརགཏེཏི ཧཏྠིཝརཱནཾ དྷུརགཏེ, ཨལངྐཏཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏེཏི ཨཏྠོ. ཨསྶཝརདྷུརགཏེཏི ཨསྶཝརཔིཊྛིགཏེ. རཐཝརདྷུརགཏེཏི རཐཝརམཛ྄ཛྷགཏེ. ནིཡྻཾསཱུཏི ནིཀྑམིཾསུ.
ཨེཝཾ ཏཱསུ པརིདེཝནྟཱིསུཡེཝ བོདྷིསཏྟཾ ནགརཱ ནཱིཧརིཾསུ. སཀལནགརཾ སངྑུབྷིཏྭཱ ནིཀྑམིཏུཾ ཨཱརབྷི. མཧཱཛནེ ནིཀྑནྟེ དྭཱརཱནི ནཔྤཧོནྟི. བྲཱཧྨཎོ ཨཏིབཧུཾ ཛནཾ དིསྭཱ ‘‘ཀོ ཛཱནཱཏི, ཀིཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ནགརདྭཱརཱནི ཐཀཱཔེསི. མཧཱཛནོ ནིཀྑམིཏུཾ ཨལབྷནྟོ ནགརདྭཱརསྶ ཨཱསནྣཊྛཱནེ ཨུཡྻཱནཾ ཨཏྠི, ཏསྶ སནྟིཀེ མཧཱཝིརཝཾ རཝི. ཏེན རཝེན སཀུཎསངྒྷོ སངྑུབྷིཏོ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི. མཧཱཛནོ ཏཾ ཏཾ སཀུཎིཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ཝིལཔནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཡདི སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི པུཏྟེཧི.
‘‘ཡདི སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི ཀཉྙཱཧི.
‘‘ཡདི སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི མཧེསཱིཏི.
‘‘ཡདི ¶ སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི གཧཔཏཱིཧི.
‘‘ཡདི སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི ཧཏྠཱིཧི.
‘‘ཡདི སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི ཨསྶེཧི.
‘‘ཡདི སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི ཨུསབྷེཧི.
‘‘ཡདི ¶ སཀུཎི མཾསམིཙྪསི, ཌཡསྶུ པུབྦེན པུཔྥཝཏིཡཱ;
ཡཛཏེཏྠ ཨེཀརཱཛཱ, སམྨཱུལ༹ྷོ སབྦཙཏུཀྐེནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ མཾསམིཙྪསཱིཏི ཨམྦྷོ སཀུཎི, སཙེ མཾསཾ ཨིཙྪསི, པུཔྥཝཏིཡཱ པུབྦེན པུརཏྠིམདིསཱཡཾ ཡཉྙཱཝཱཊོ ཨཏྠི, ཏཏྠ གཙྪ. ཡཛཏེཏྠཱཏི ཨེཏྠ ཁཎྜཧཱལསྶ ཝཙནཾ གཧེཏྭཱ སམྨཱུལ༹ྷོ ཨེཀརཱཛཱ ཙཏཱུཧི པུཏྟེཧི ཡཉྙཾ ཡཛཏི. སེསགཱཐཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.
ཨེཝཾ མཧཱཛནོ ཏསྨིཾ ཋཱནེ པརིདེཝིཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པཱསཱདཾ པདཀྑིཎཾ ཀརོནྟོ ཨནྟེཔུརེ ཀཱུཊཱགཱརཨུཡྻཱནཱདཱིནི པསྶནྟོ གཱཐཱཧི པརིདེཝི –
‘‘ཨཡམསྶ པཱསཱདོ, ཨིདཾ ཨནྟེཔུརཾ སུརམཎཱིཡཾ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨིདམསྶ ཀཱུཊཱགཱརཾ, སོཝཎྞཾ པུཔྥམལྱཝིཀིཎྞཾ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨིདམསྶ ཨུཡྻཱནཾ, སུཔུཔྥིཏཾ སབྦཀཱལིཀཾ རམྨཾ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨིདམསྶ ¶ ཨསོཀཝནཾ, སུཔུཔྥིཏཾ སབྦཀཱལིཀཾ རམྨཾ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨིདམསྶ ཀཎིཀཱརཝནཾ, སུཔུཔྥིཏཾ སབྦཀཱལིཀཾ རམྨཾ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨིདམསྶ པཱཊལིཝནཾ, སུཔུཔྥིཏཾ སབྦཀཱལིཀཾ རམྨཾ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨིདམསྶ ཨམྦཝནཾ, སུཔུཔྥིཏཾ སབྦཀཱལིཀཾ རམྨཾ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨཡམསྶ པོཀྑརཎཱི, སཉྪནྣཱ པདུམཔུཎྜརཱིཀེཧི;
ནཱཝཱ ཙ སོཝཎྞཝིཀཏཱ, པུཔྥཝལླིཡཱ ཙིཏྟཱ སུརམཎཱིཡཱ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཏེདཱནཱིཏི ཨིདཱནི ཏེ ཙནྡཀུམཱརཔྤམུཁཱ ཨམྷཱཀཾ ཨཡྻཔུཏྟཱ ཨེཝརཱུཔཾ པཱསཱདཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཝདྷཱཡ ནཱིཡནྟི. སོཝཎྞཝིཀཏཱཏི སུཝཎྞཁཙིཏཱ.
ཨེཏྟཀེསུ ཋཱནེསུ ཝིལཔནྟཱ པུན ཧཏྠིསཱལཱདཱིནི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཱཧཾསུ –
‘‘ཨིདམསྶ ཧཏྠིརཏནཾ, ཨེརཱཝཎོ གཛོ བལཱི དནྟཱི;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨིདམསྶ ཨསྶརཏནཾ, ཨེཀཁུརོ ཨསྶོ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཨཡམསྶ ཨསྶརཐོ, སཱལི༹ཡནིགྒྷོསོ སུབྷོ རཏནཝིཙིཏྟོ;
ཡཏྠསྶུ ཨཡྻཔུཏྟཱ, སོབྷིཾསུ ནནྡནེ ཝིཡ དེཝཱ;
ཏེདཱནི ཨཡྻཔུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏཱ.
‘‘ཀཐཾ ¶ ནཱམ སཱམསམསུནྡརེཧི, ཙནྡནམུདུཀགཏྟེཧི;
རཱཛཱ ཡཛིསྶཏེ ཡཉྙཾ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི པུཏྟེཧི.
‘‘ཀཐཾ ནཱམ སཱམསམསུནྡརཱཧི, ཙནྡནམུདུཀགཏྟཱཧི;
རཱཛཱ ཡཛིསྶཏེ ཡཉྙཾ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི ཀཉྙཱཧི.
‘‘ཀཐཾ ནཱམ སཱམསམསུནྡརཱཧི, ཙནྡནམུདུཀགཏྟཱཧི;
རཱཛཱ ཡཛིསྶཏེ ཡཉྙཾ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི མཧེསཱིཧི.
‘‘ཀཐཾ ནཱམ སཱམསམསུནྡརེཧི, ཙནྡནམུདུཀགཏྟེཧི;
རཱཛཱ ཡཛིསྶཏེ ཡཉྙཾ, སམྨཱུལ༹ྷོ ཙཏཱུཧི གཧཔཏཱིཧི.
‘‘ཡཐཱ ཧོནྟི གཱམནིགམཱ, སུཉྙཱ ཨམནུསྶཀཱ བྲཧཱརཉྙཱ;
ཏཐཱ ཧེསྶཏི པུཔྥཝཏིཡཱ, ཡིཊྛེསུ ཙནྡསཱུརིཡེསཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨེརཱཝཎོཏི ཏསྶ ཧཏྠིནོ ནཱམཾ. ཨེཀཁུརོཏི ཨབྷིནྣཁུརོ. སཱལི༹ཡནིགྒྷོསོཏི གམནཀཱལེ སཱལི༹ཀཱནཾ ཝིཡ མདྷུརེན ནིགྒྷོསེན ¶ སམནྣཱགཏོ. ཀཐཾ ནཱམཱཏི ཀེན ནཱམ ཀཱརཎེན. སཱམསམསུནྡརེཧཱིཏི སུཝཎྞསཱམེཧི ཙ ཨཉྙམཉྙཾ ཛཱཏིཡཱ སམེཧི ཙ ནིདྡོསཏཱཡ སུནྡརེཧི. ཙནྡནམུདུཀགཏྟེཧཱིཏི ལོཧིཏཙནྡནལིཏྟགཏྟེཧི. བྲཧཱརཉྙཱཏི ཡཐཱ ཏེ གཱམནིགམཱ སུཉྙཱ ནིམྨནུསྶཱ བྲཧཱརཉྙཱ ཧོནྟི, ཏཐཱ པུཔྥཝཏིཡཱཔི ཡཉྙེ ཡིཊྛེསུ རཱཛཔུཏྟེསུ སུཉྙཱ ཨརཉྙསདིསཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི.
ཨཐ མཧཱཛནོ བཧི ནིཀྑམིཏུཾ ཨལབྷནྟོ ཨནྟོནགརེཡེཝ ཝིཙརནྟོ པརིདེཝི. བོདྷིསཏྟོཔི ཡཉྙཱཝཱཊཾ ནཱིཏོ. ཨཐསྶ མཱཏཱ གོཏམཱི ནཱམ དེཝཱི ‘‘པུཏྟཱནཾ མེ ཛཱིཝིཏཾ དེཧི, དེཝཱ’’ཏི རཉྙོ པཱདམཱུལེ པརིཝཏྟིཏྭཱ པརིདེཝམཱནཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨུམྨཏྟིཀཱ བྷཝིསྶཱམི, བྷཱུནཧཏཱ པཾསུནཱ ཙ པརིཀིཎྞཱ;
སཙེ ཙནྡཝརཾ ཧནྟི, པཱཎཱ མེ དེཝ རུཛ྄ཛྷནྟི.
‘‘ཨུམྨཏྟིཀཱ ¶ བྷཝིསྶཱམི, བྷཱུནཧཏཱ པཾསུནཱ ཙ པརིཀིཎྞཱ;
སཙེ སཱུརིཡཝརཾ ཧནྟི, པཱཎཱ མེ དེཝ རུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི.
ཏཏྠ བྷཱུནཧཏཱཏི ཧཏཝུཌྜྷི. པཾསུནཱ ཙ པརིཀིཎྞཱཏི པཾསུཔརིཀིཎྞསརཱིརཱ ཨུམྨཏྟིཀཱ ཧུཏྭཱ ཝིཙརིསྶཱམི.
སཱ ཨེཝཾ པརིདེཝནྟཱིཔི རཉྙོ སནྟིཀཱ ཀིཉྩི ཀཐཾ ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘མམ པུཏྟོ ཏུམྷཱཀཾ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏོ བྷཝིསྶཏི, ཀིསྶ ནཾ ཏུམྷེ ན ནིཝཏྟེཐཱ’’ཏི ཀུམཱརསྶ ཙཏསྶོ བྷརིཡཱཡོ ཨཱལིངྒིཏྭཱ པརིདེཝནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཀིནྣུམཱ ན རམཱཔེཡྻུཾ, ཨཉྙམཉྙཾ པིཡཾཝདཱ;
གྷཊྚིཀཱ ཨུཔརིཀྑཱི ཙ, པོཀྑརཎཱི ཙ བྷཱརིཀཱ;
ཙནྡསཱུརིཡེསུ ནཙྩནྟིཡོ, སམཱ ཏཱསཾ ན ཝིཛྫཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཀིནྣུམཱ ན རམཱཔེཡྻུནྟི ཀེན ཀཱརཎེན ཨིམཱ གྷཊྚིཀཱཏིཨཱདིཀཱ ཙཏསྶོ ཨཉྙམཉྙཾ པིཡཾཝདཱ ཙནྡསཱུརིཡཀུམཱརཱནཾ སནྟིཀེ ¶ ནཙྩནྟིཡོ མམ པུཏྟེ ན རམཱཔཡིཾསུ, ཨུཀྐཎྛཱཔཡིཾསུ. སཀལཛམྦུདཱིཔསྨིཉྷི ནཙྩེ ཝཱ གཱིཏེ ཝཱ སམཱ ཨཉྙཱ ཀཱཙི ཏཱསཾ ན ཝིཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ.
ཨིཏི སཱ སུཎྷཱཧི སདྡྷིཾ པརིདེཝིཏྭཱ ཨཉྙཾ གཧེཏབྦགྒཧཎཾ ཨཔསྶནྟཱི ཁཎྜཧཱལཾ ཨཀྐོསམཱནཱ ཨཊྛ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ཨིམཾ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀཾ, པཊིམུཉྩཏུ ཁཎྜཧཱལ ཏཝ མཱཏཱ;
ཡོ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀོ, ཙནྡམྷི ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏེ.
‘‘ཨིམཾ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀཾ, པཊིམུཉྩཏུ ཁཎྜཧཱལ ཏཝ མཱཏཱ;
ཡོ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀོ, སཱུརིཡམྷི ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏེ.
‘‘ཨིམཾ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀཾ, པཊིམུཉྩཏུ ཁཎྜཧཱལ ཏཝ ཛཱཡཱ;
ཡོ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀོ, ཙནྡམྷི ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏེ.
‘‘ཨིམཾ ¶ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀཾ, པཊིམུཉྩཏུ ཁཎྜཧཱལ ཏཝ ཛཱཡཱ;
ཡོ མཡ྄ཧཾ ཧདཡསོཀོ, སཱུརིཡམྷི ཝདྷཱཡ ནིནྣཱིཏེ.
‘‘མཱ ཙ པུཏྟེ མཱ ཙ པཏིཾ, ཨདྡཀྑི ཁཎྜཧཱལ ཏཝ མཱཏཱ;
ཡོ གྷཱཏེསི ཀུམཱརེ, ཨདཱུསཀེ སཱིཧསངྐཱསེ.
‘‘མཱ ཙ པུཏྟེ མཱ ཙ པཏིཾ, ཨདྡཀྑི ཁཎྜཧཱལ ཏཝ མཱཏཱ;
ཡོ གྷཱཏེསི ཀུམཱརེ, ཨཔེཀྑིཏེ སབྦལོཀསྶ.
‘‘མཱ ཙ པུཏྟེ མཱ ཙ པཏིཾ, ཨདྡཀྑི ཁཎྜཧཱལ ཏཝ ཛཱཡཱ;
ཡོ གྷཱཏེསི ཀུམཱརེ, ཨདཱུསཀེ སཱིཧསངྐཱསེ.
‘‘མཱ ཙ པུཏྟེ མཱ ཙ པཏིཾ, ཨདྡཀྑི ཁཎྜཧཱལ ཏཝ ཛཱཡཱ;
ཡོ གྷཱཏེསི ཀུམཱརེ, ཨཔེཀྑིཏེ སབྦལོཀསྶཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨིམཾ མཡ྄ཧནྟི མཡ྄ཧཾ ཨིམཾ ཧདཡསོཀཾ དུཀྑཾ. པཊིམུཉྩཏཱུཏི པཝིསཏུ པཱཔུཎཱཏུ. ཡོ གྷཱཏེསཱིཏི ཡོ ཏྭཾ གྷཱཏེསི. ཨཔེཀྑིཏེཏི སབྦལོཀེན ཨོལོཀིཏེ དིསྶམཱནེ མཱརེསཱིཏི ཨཏྠོ.
བོདྷིསཏྟོ ¶ ཡཉྙཱཝཱཊེཔི པིཏརཾ ཡཱཙནྟོ ཨཱཧ –
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཧཏྠཱི ཨསྶེ ཙ པཱལེམ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཧཏྠིཚཀཎཱནི ཨུཛ྄ཛྷེམ.
‘‘མཱ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཨཔི ནིགལ༹བནྡྷཀཱཔི, ཨསྶཚཀཎཱནི ཨུཛ྄ཛྷེམ.
‘‘མཱ ¶ ནོ དེཝ ཨཝདྷི, དཱསེ ནོ དེཧི ཁཎྜཧཱལསྶ;
ཡསྶ ཧོནྟི ཏཝ ཀཱམཱ, ཨཔི རཊྛཱ པབྦཱཛིཏཱ;
བྷིཀྑཱཙརིཡཾ ཙརིསྶཱམ.
‘‘དིབྦཾ དེཝ ཨུཔཡཱཙནྟི, པུཏྟཏྠིཀཱཔི དལིདྡཱ;
པཊིབྷཱནཱནིཔི ཧིཏྭཱ, པུཏྟེ ན ལབྷནྟི ཨེཀཙྩཱ.
‘‘ཨཱསཱིསིཀཱནི ཀརོནྟི, པུཏྟཱ ནོ ཛཱཡནྟུ ཏཏོ པཔུཏྟཱ;
ཨཐ ནོ ཨཀཱརཎསྨཱ, ཡཉྙཏྠཱཡ དེཝ གྷཱཏེསི.
‘‘ཨུཔཡཱཙིཏཀེན པུཏྟཾ ལབྷནྟི, མཱ ཏཱཏ ནོ ཨགྷཱཏེསི;
མཱ ཀིཙྪཱལདྡྷཀེཧི པུཏྟེཧི, ཡཛིཏྠོ ཨིམཾ ཡཉྙཾ.
‘‘ཨུཔཡཱཙིཏཀེན པུཏྟཾ ལབྷནྟི, མཱ ཏཱཏ ནོ ཨགྷཱཏེསི;
མཱ ཀཔཎལདྡྷཀེཧི པུཏྟེཧི, ཨམྨཱཡ ནོ ཝིཔྤཝཱསེཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ དིབྦནྟི དེཝ, ཨཔུཏྟིཀཱ དལིདྡཱཔི ནཱརིཡོ པུཏྟཏྠིཀཱ ཧུཏྭཱ བཧུཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཀརིཏྭཱ པུཏྟཾ ཝཱ དྷཱིཏརཾ ཝཱ ལབྷཱམཱཏི དིབྱཾ ཨུཔཡཱཙནྟི. པཊིབྷཱནཱནིཔི ཧིཏྭཱཏི དོཧལཱ༹ནི ཚཌྜེཏྭཱཔི, ཨལབྷིཏྭཱཔཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཧཱརཱཛ, ནཱརཱིནཉྷི ཨུཔྤནྣཾ དོཧལ༹ཾ ཨལབྷིཏྭཱ གབྦྷོ སུསྶིཏྭཱ ནསྶཏི. ཏཏྠ ཨེཀཙྩཱ ཡཱཙནྟཱཔི པུཏྟེ ཨལབྷམཱནཱ, ཀཱཙི ལདྡྷམྤི དོཧལ༹ཾ པཧཱཡ ཨཔརིབྷུཉྫིཏྭཱ ན ལབྷནྟི, ཀཱཙི དོཧལ༹ཾ ཨལབྷམཱནཱ ན ལབྷནྟི. མཡ྄ཧཾ པན མཱཏཱ ཨུཔྤནྣཾ དོཧལ༹ཾ ལབྷིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔྤནྣཾ གབྦྷཾ ཨནཱསེཏྭཱ པུཏྟེ པཊིལབྷི. ཨེཝཾ པཊིལདྡྷེ མཱ ནོ ཨཝདྷཱིཏི ཡཱཙཏི.
ཨཱསཱིསིཀཱནཱིཏི ¶ མཧཱརཱཛ, ཨིམེ སཏྟཱ ཨཱསཱིསཾ ཀརོནྟི. ཀིནྟི? པུཏྟཱ ནོ ཛཱཡནྟཱུཏི. ཏཏོ པཔུཏྟཱཏི པུཏྟཱནམྤི ནོ པུཏྟཱ ཛཱཡནྟཱུཏི. ཨཐ ནོ ཨཀཱརཎསྨཱཏི ཨཐ ཏྭཾ ཨམྷེ ཨཀཱརཎེན ཡཉྙཏྠཱཡ གྷཱཏེསི. ཨུཔཡཱཙིཏཀེནཱཏི དེཝཏཱནཾ ཨཱཡཱཙནེན. ཀཔཎལདྡྷཀེཧཱིཏི ཀཔཎཱ ཝིཡ ཧུཏྭཱ ལདྡྷཀེཧི. པུཏྟེཧཱིཏི ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཨམྷཱཀཾ ཨམྨཱཡ མཱ ཝིཔྤཝཱསེཧི, མཱ ནོ མཱཏརཱ སདྡྷིཾ ཝིཔྤཝཱསཾ ཀརཱིཏི ཝདཏི.
སོ ¶ ཨེཝཾ ཝདནྟོཔི པིཏུ སནྟིཀཱ ཀིཉྩི ཀཐཾ ཨལབྷིཏྭཱ མཱཏུ པཱདམཱུལེ ནིཔཏིཏྭཱ པརིདེཝམཱནོ ཨཱཧ –
‘‘བཧུདུཀྑཱ པོསིཡ ཙནྡཾ, ཨམྨ ཏུཝཾ ཛཱིཡསེ པུཏྟཾ;
ཝནྡཱམི ཁོ ཏེ པཱདེ, ལབྷཏཾ ཏཱཏོ པརལོཀཾ.
‘‘ཧནྡ ཙ མཾ ཨུཔགཱུཧ, པཱདེ ཏེ ཨམྨ ཝནྡིཏུཾ དེཧི;
གཙྪཱམི དཱནི པཝཱསཾ, ཡཉྙཏྠཱཡ ཨེཀརཱཛསྶ.
‘‘ཧནྡ ཙ མཾ ཨུཔགཱུཧ, པཱདེ ཏེ ཨམྨ ཝནྡིཏུཾ དེཧི;
གཙྪཱམི དཱནི པཝཱསཾ, མཱཏུ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘ཧནྡ ཙ མཾ ཨུཔགཱུཧ, པཱདེ ཏེ ཨམྨ ཝནྡིཏུཾ དེཧི;
གཙྪཱམི དཱནི པཝཱསཾ, ཛནསྶ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀ’’ནྟི.
ཏཏྠ བཧུདུཀྑཱ པོསིཡཱཏི བཧཱུཧི དུཀྑེཧི པོསིཡ. ཙནྡནྟི མཾ ཙནྡཀུམཱརཾ ཨེཝཾ པོསེཏྭཱ ཨིདཱནི, ཨམྨ, ཏྭཾ ཛཱིཡསེ པུཏྟཾ. ལབྷཏཾ ཏཱཏོ པརལོཀནྟི པིཏཱ མེ བྷོགསམྤནྣཾ པརལོཀཾ ལབྷཏུ. ཨུཔགཱུཧཱཏི ཨཱལིངྒ པརིསྶཛ. པཝཱསནྟི པུན ཨནཱགམནཱཡ ཨཙྩནྟཾ ཝིཔྤཝཱསཾ གཙྪཱམི.
ཨཐསྶ མཱཏཱ པརིདེཝནྟཱི ཙཏསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ཧནྡ ཙ པདུམཔཏྟཱནཾ, མོལི༹ཾ བནྡྷསྶུ གོཏམིཔུཏྟ;
ཙམྤཀདལམིསྶཱཡོ, ཨེསཱ ཏེ པོརཱཎིཀཱ པཀཏི.
‘‘ཧནྡ ¶ ཙ ཝིལེཔནཾ ཏེ, པཙྪིམཀཾ ཙནྡནཾ ཝིལིམྤསྶུ;
ཡེཧི ཙ སུཝིལིཏྟོ, སོབྷསི རཱཛཔརིསཱཡཾ.
‘‘ཧནྡ ཙ མུདུཀཱནི ཝཏྠཱནི, པཙྪིམཀཾ ཀཱསིཀཾ ནིཝཱསེཧི;
ཡེཧི ཙ སུནིཝཏྠོ, སོབྷསི རཱཛཔརིསཱཡཾ.
‘‘མུཏྟཱམཎིཀནཀཝིབྷཱུསིཏཱནི ¶ , གཎྷསྶུ ཧཏྠཱབྷརཎཱནི;
ཡེཧི ཙ ཧཏྠཱབྷརཎེཧི, སོབྷསི རཱཛཔརིསཱཡ’’ནྟི.
ཏཏྠ པདུམཔཏྟཱནནྟི པདུམཔཏྟཝེཋནཾ ནཱམེཀཾ པསཱདྷནཾ, ཏཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ. ཏཝ ཝིཔྤཀིཎྞཾ མོལི༹ཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པདུམཔཏྟཝེཋནེན ཡོཛེཏྭཱ བནྡྷཱཏི ཨཏྠོ. གོཏམིཔུཏྟཱཏི ཙནྡཀུམཱརཾ ཨཱལཔཏི. ཙམྤཀདལམིསྶཱཡོཏི ཨབྦྷནྟརིམེཧི ཙམྤཀདལེཧི མིསྶིཏཱ ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཱ ནཱནཱཔུཔྥམཱལཱ པིལནྡྷསྶུ. ཨེསཱ ཏེཏི ཨེསཱ ཏཝ པོརཱཎིཀཱ པཀཏི, ཏམེཝ གཎྷསྶུ པུཏྟཱཏི པརིདེཝཏི. ཡེཧི ཙཱཏི ཡེཧི ལོཧིཏཙནྡནཝིལེཔནེཧི ཝིལིཏྟོ རཱཛཔརིསཱཡ སོབྷསི, ཏཱནི ཝིལིམྤསྶཱུཏི ཨཏྠོ. ཀཱསིཀནྟི སཏསཧསྶགྒྷནཀཾ ཀཱསིཀཝཏྠཾ. གཎྷསྶཱུཏི པིལནྡྷསྶུ.
ཨིདཱནིསྶ ཙནྡཱ ནཱམ ཨགྒམཧེསཱི ཏསྶ པཱདམཱུལེ ནིཔཏིཏྭཱ པརིདེཝམཱནཱ ཨཱཧ –
‘‘ན ཧི ནཱུནཱཡཾ རཊྛཔཱལོ, བྷཱུམིཔཏི ཛནཔདསྶ དཱཡཱདོ;
ལོཀིསྶརོ མཧནྟོ, པུཏྟེ སྣེཧཾ ཛནཡཏཱི’’ཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘མཡ྄ཧམྤི པིཡཱ པུཏྟཱ, ཨཏྟཱ ཙ པིཡོ ཏུམྷེ ཙ བྷརིཡཱཡོ;
སགྒཉྩ པཏྠཡཱནོ, ཏེནཱཧཾ གྷཱཏཡིསྶཱམཱི’’ཏི.
ཏསྶཏྠོ – ཀིཾཀཱརཎཱ པུཏྟསིནེཧཾ ན ཛནེམི? ན ཀེཝལཾ གོཏམིཡཱ ཨེཝ, ཨཐ ཁོ མཡ྄ཧམྤི པིཡཱ པུཏྟཱ, ཏཐཱ ཨཏྟཱ ཙ ཏུམྷེ ཙ སུཎྷཱཡོ བྷརིཡཱཡོ ཙ པིཡཱཡེཝ. ཨེཝཾ སནྟེཔི སགྒཉྩ པཏྠཡཱནོ ཨཧཾ སགྒཾ པཏྠེནྟོ, ཏེན ཀཱརཎེན ཨེཏེ གྷཱཏཡིསྶཱམི, མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, སབྦེཔེཏེ མཡཱ སདྡྷིཾ དེཝལོཀཾ ཨེཀཏོ གམིསྶནྟཱིཏི.
ཙནྡཱ ¶ ཨཱཧ –
‘‘མཾ པཋམཾ གྷཱཏེཧི, མཱ མེ ཧདཡཾ དུཀྑཾ ཕཱལེསི;
ཨལངྐཏོ སུནྡརཀོ, པུཏྟོ དེཝ ཏཝ སུཁུམཱལོ.
‘‘ཧནྡཡྻ ¶ མཾ ཧནསྶུ, པརལོཀེ ཙནྡཀེན ཧེསྶཱམི;
པུཉྙཾ ཀརསྶུ ཝིཔུལཾ, ཝིཙརཱམ ཨུབྷོཔི པརལོཀེ’’ཏི.
ཏཏྠ པཋམནྟི དེཝ, མམ སཱམིཀཏོ པཋམཏརཾ མཾ གྷཱཏེཧི. དུཀྑནྟི ཙནྡསྶ མརཎདུཀྑཾ མམ ཧདཡཾ མཱ ཕཱལེསི. ཨལངྐཏོཏི ཨཡཾ མམ ཨེཀོཝ ཨལཾ པརིཡཏྟོཏི ཨེཝཾ ཨལངྐཏོ. ཨེཝརཱུཔཾ ནཱམ པུཏྟཾ མཱ གྷཱཏཡི, མཧཱརཱཛཱཏི དཱིཔེཏི. ཧནྡཡྻཱཏི ཧནྡ, ཨཡྻ, རཱཛཱནཾ ཨཱལཔནྟཱི ཨེཝམཱཧ. པརལོཀེ ཙནྡཀེནཱཏི ཙནྡེན སདྡྷིཾ པརལོཀེ བྷཝིསྶཱམི. ཝིཙརཱམ ཨུབྷོཔི པརལོཀེཏི ཏཡཱ ཨེཀཏོ གྷཱཏིཏཱ ཨུབྷོཔི པརལོཀེ སུཁཾ ཨནུབྷཝནྟཱ ཝིཙརཱམ, མཱ ནོ སགྒནྟརཱཡམཀཱསཱིཏི.
རཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘མཱ ཏྭཾ ཙནྡེ རུཙྩི མརཎཾ, བཧུཀཱ ཏཝ དེཝརཱ ཝིསཱལཀྑི;
ཏེ ཏཾ རམཡིསྶནྟི, ཡིཊྛསྨིཾ གོཏམིཔུཏྟེ’’ཏི.
ཏཏྠ མཱ ཏྭཾ ཙནྡེ རུཙྩཱིཏི མཱ ཏྭཾ ཨཏྟནོ མརཎཾ རོཙེསི. ‘‘མཱ རུདྡཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, མཱ རོདཱིཏི ཨཏྠོ. དེཝརཱཏི པཏིབྷཱཏུཀཱ.
ཏཏོ པརཾ སཏྠཱ –
‘‘ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཙནྡཱ ཨཏྟཱནཾ, ཧནྟི ཧཏྠཏལཀེཧཱི’’ཏི. – ཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ;
ཏཏོ པརཾ ཏསྶཱཡེཝ ཝིལཱཔོ ཧོཏི –
‘‘ཨལམེཏྠ ཛཱིཝིཏེན, པིསྶཱམི ཝིསཾ མརིསྶཱམི.
‘‘ན ཧི ནཱུནིམསྶ རཉྙོ, མིཏྟཱམཙྩཱ ཙ ཝིཛྫརེ སུཧདཱ;
ཡེ ན ཝདནྟི རཱཛཱནཾ, ‘མཱ གྷཱཏཡི ཨོརསེ པུཏྟེ’.
‘‘ན ¶ ¶ ཧི ནཱུནིམསྶ རཉྙོ, ཉཱཏཱི མིཏྟཱ ཙ ཝིཛྫརེ སུཧདཱ;
ཡེ ན ཝདནྟི རཱཛཱནཾ, ‘མཱ གྷཱཏཡི ཨཏྲཛེ པུཏྟེ’.
‘‘ཨིམེ ཏེཔི མཡ྄ཧཾ པུཏྟཱ, གུཎིནོ ཀཱཡཱུརདྷཱརིནོ རཱཛ;
ཏེཧིཔི ཡཛསྶུ ཡཉྙཾ, ཨཐ མུཉྩཏུ གོཏམིཔུཏྟེ.
‘‘བིལསཏཾ མཾ ཀཏྭཱན, ཡཛསྶུ སཏྟདྷཱ མཧཱརཱཛ;
མཱ ཛེཊྛཔུཏྟམཝདྷི, ཨདཱུསཀཾ སཱིཧསངྐཱསཾ.
‘‘བིལསཏཾ མཾ ཀཏྭཱན, ཡཛསྶུ སཏྟདྷཱ མཧཱརཱཛ;
མཱ ཛེཊྛཔུཏྟམཝདྷི, ཨཔེཀྑིཏཾ སབྦལོཀསྶཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨེཝནྟི ཨེཝཾ ཨནྡྷབཱལེན ཨེཀརཱཛེན ཝུཏྟེ. ཧནྟཱིཏི ‘‘ཀིཾ ནཱམེཏཾ ཀཐེསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཧཏྠཏལེཧི ཨཏྟཱནཾ ཧནྟི. པིསྶཱམཱིཏི པིཝིསྶཱམི. ཨིམེ ཏེཔཱིཏི ཝསུལཀུམཱརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སེསདཱརཀེ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ རཉྙོ པཱདམཱུལེ ཋིཏཱ ཨེཝམཱཧ. གུཎིནོཏི མཱལཱགུཎཨཱབྷརཎེཧི སམནྣཱགཏཱ. ཀཱཡཱུརདྷཱརིནོཏི ཀཱཡཱུརཔསཱདྷནདྷརཱ. བིལསཏནྟི མཧཱརཱཛ, མཾ གྷཱཏེཏྭཱ ཀོཊྛཱསསཏཾ ཀཏྭཱ སཏྟདྷཱ སཏྟསུ ཋཱནེསུ ཡཉྙཾ ཡཛསྶུ.
ཨིཏི སཱ རཉྙོ སནྟིཀེ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པརིདེཝིཏྭཱ ཨསྶཱསཾ ཨལབྷམཱནཱ བོདྷིསཏྟསྶེཝ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ པརིདེཝམཱནཱ ཨཊྛཱསི. ཨཐ ནཾ སོ ཨཱཧ – ‘‘ཙནྡེ, མཡཱ ཛཱིཝམཱནེན ཏུཡ྄ཧཾ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ སུབྷཎིཏེ སུཀཐིཏེ ཨུཙྩཱཝཙཱནི མཎིམུཏྟཱདཱིནི བཧཱུནི ཨཱབྷརཎཱནི དིནྣཱནི, ཨཛྫ པན ཏེ ཨིདཾ པཙྪིམདཱནཾ, སརཱིརཱརུལ༹ྷཾ ཨཱབྷརཎཾ དམྨི, གཎྷཱཧི ན’’ནྟི. ཨིམམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘བཧུཀཱ ཏཝ དིནྣཱབྷརཎཱ, ཨུཙྩཱཝཙཱ སུབྷཎིཏམྷི;
མུཏྟཱམཎིཝེལུ༹རིཡཱ, ཨེཏཾ ཏེ པཙྪིམཀཾ དཱན’’ནྟི.
ཙནྡཱདེཝཱིཔི ཏཾ སུཏྭཱ ཏཏོ པརཱཧི ནཝཧི གཱཐཱཧི ཝིལཔི –
‘‘ཡེསཾ ¶ པུབྦེ ཁནྡྷེསུ, ཕུལླཱ མཱལཱགུཎཱ ཝིཝཏྟིཾསུ;
ཏེསཛྫཔི སུནིསིཏོ, ནེཏྟིཾསོ ཝིཝཏྟིསྶཏི ཁནྡྷེསུ.
‘‘ཡེསཾ ¶ པུབྦེ ཁནྡྷེསུ, ཙིཏྟཱ མཱལཱགུཎཱ ཝིཝཏྟིཾསུ;
ཏེསཛྫཔི སུནིསིཏོ, ནེཏྟིཾསོ ཝིཝཏྟིསྶཏི ཁནྡྷེསུ.
‘‘ཨཙིརཾ ཝཏ ནེཏྟིཾསོ, ཝིཝཏྟིསྶཀི རཱཛཔུཏྟཱནཾ ཁནྡྷེསུ;
ཨཐ མམ ཧདཡཾ ན ཕལཏི, ཏཱཝ དལ༹ྷབནྡྷཉྩ མེ ཨཱསི.
‘‘ཀཱསིཀསུཙིཝཏྠདྷརཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནིཡྻཱཐ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཡཉྙཏྠཱཡ ཨེཀརཱཛསྶ.
‘‘ཀཱསིཀསུཙིཝཏྠདྷརཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནིཡྻཱཐ ཙནྡསཱུརིཡཱ, མཱཏུ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘ཀཱསིཀསུཙིཝཏྠདྷརཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནིཡྻཱཐ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཛནསྶ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘མཾསརསབྷོཛནཱ ནྷཱཔཀསུནྷཱཔིཏཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནིཡྻཱཐ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཡཉྙཏྠཱཡ ཨེཀརཱཛསྶ.
‘‘མཾསརསབྷོཛནཱ ནྷཱཔཀསུནྷཱཔིཏཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནིཡྻཱཐ ཙནྡསཱུརིཡཱ, མཱཏུ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀཾ.
‘‘མཾསརསབྷོཛནཱ ནྷཱཔཀསུནྷཱཔིཏཱ, ཀུཎྜལིནོ ཨགལུཙནྡནཝིལིཏྟཱ;
ནིཡྻཱཐ ཙནྡསཱུརིཡཱ, ཛནསྶ ཀཏྭཱ ཧདཡསོཀ’’ནྟི.
ཏཏྠ མཱལཱགུཎཱཏི པུཔྥདཱམཱནི. ཏེསཛྫཱཏི ཏེསཾ ཨཛྫ. ནེཏྟིཾསོཏི ཨསི. ཝིཝཏྟིསྶཏཱིཏི པཏིསྶཏི. ཨཙིརཾ ཝཏཱཏི ཨཙིརེན ཝཏ. ན ཕལཏཱིཏི ན བྷིཛྫཏི. ཏཱཝ དལ༹ྷབནྡྷཉྩ ¶ མེ ཨཱསཱིཏི ཨཏིཝིཡ ཐིརབནྡྷནཾ མེ ཧདཡཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ནིཡྻཱཐཱཏི གཙྪཐ.
ཨེཝཾ ཏསྶཱ པརིདེཝནྟིཡཱཝ ཡཉྙཱཝཱཊེ སབྦཀམྨཾ ནིཊྛཱསི. རཱཛཔུཏྟཾ ནེཏྭཱ གཱིཝཾ ཨོནཱམེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེསུཾ. ཁཎྜཧཱལོ སུཝཎྞཔཱཏིཾ ཨུཔནཱམེཏྭཱ ཁགྒཾ ཨཱདཱཡ ‘‘ཏསྶ གཱིཝཾ ཚིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཊྛཱསི. ཏཾ དིསྭཱ ཙནྡཱདེཝཱི ‘‘ཨཉྙཾ མེ པཊིསརཎཾ ནཏྠི, ཨཏྟནོ སཙྩབལེན སཱམིཀསྶ ¶ སོཏྠིཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ པརིསཱཡ ཨནྟརེ ཝིཙརནྟཱི སཙྩཀིརིཡཾ ཨཀཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སབྦསྨིཾ ཨུཔཀྑཊསྨིཾ, ནིསཱིདིཏེ ཙནྡསྨིཾ ཡཉྙཏྠཱཡ;
པཉྩཱལརཱཛདྷཱིཏཱ པཉྫལིཀཱ, སབྦཔརིསཱཡ སམནུཔརིཡཱཡི.
‘‘ཡེན སཙྩེན ཁཎྜཧཱལོ, པཱཔཀམྨཾ ཀརོཏི དུམྨེདྷོ;
ཨེཏེན སཙྩཝཛྫེན, སམངྒིནཱི སཱམིཀེན ཧོམི.
‘‘ཡེ ཨིདྷཏྠི ཨམནུསྶཱ, ཡཱནི ཙ ཡཀྑབྷཱུཏབྷབྱཱནི;
ཀརོནྟུ མེ ཝེཡྻཱཝཊིཀཾ, སམངྒིནཱི སཱམིཀེན ཧོམི.
‘‘ཡཱ དེཝཏཱ ཨིདྷཱགཏཱ, ཡཱནི ཙ ཡཀྑབྷཱུཏབྷབྱཱནི;
སརཎེསིནིཾ ཨནཱཐཾ ཏཱཡཐ མཾ, ཡཱཙཱམཧཾ པཏི མཱཧཾ ཨཛེཡྻ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨུཔཀྑཊསྨིནྟི སབྦསྨིཾ ཡཉྙསམྦྷཱརེ སཛྫིཏེ པཊིཡཏྟེ. སམངྒིནཱིཏི སམྤཡུཏྟཱ ཨེཀསཾཝཱསཱ. ཡེ ཨིདྷཏྠཱིཏི ཡེ ཨིདྷ ཨཏྠི. ཡཀྑབྷཱུཏབྷབྱཱནཱིཏི དེཝསངྑཱཏཱ ཡཀྑཱ ཙ ཝཌྜྷིཏྭཱ ཋིཏསཏྟསངྑཱཏཱ བྷཱུཏཱ ཙ ཨིདཱནི ཝཌྜྷནཀསཏྟསངྑཱཏཱནི བྷབྱཱནི ཙ. ཝེཡྻཱཝཊིཀནྟི མཡ྄ཧཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརོནྟུ. ཏཱཡཐ མནྟི རཀྑཐ མཾ. ཡཱཙཱམཧནྟི ཨཧཾ ཝོ ཡཱཙཱམི. པཏི མཱཧནྟི པཏིཾ ཨཧཾ མཱ ཨཛེཡྻཾ.
ཨཐ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏསྶཱ པརིདེཝསདྡཾ སུཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཉཏྭཱ ཛལིཏཾ ཨཡཀཱུཊཾ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཏཱསེཏྭཱ སབྦེ ཝིསྶཛྫཱཔེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ཨམནུསྶོ, ཨཡོཀཱུཊཾ པརིབྦྷམེཏྭཱན;
བྷཡམསྶ ཛནཡནྟོ, རཱཛཱནཾ ཨིདམཝོཙ.
‘‘བུཛ྄ཛྷསྶུ ཁོ རཱཛཀལི, མཱ ཏཱཧཾ མཏྠཀཾ ནིཏཱལེ༹སིཾ;
མཱ ཛེཊྛཔུཏྟམཝདྷི, ཨདཱུསཀཾ སཱིཧསངྐཱསཾ.
‘‘ཀོ ¶ ཏེ དིཊྛོ རཱཛཀལི, པུཏྟབྷརིཡཱཡོ ཧཉྙམཱནཱཡོ;
སེཊྛི ཙ གཧཔཏཡོ, ཨདཱུསཀཱ སགྒཀཱམཱ ཧི.
‘‘ཏཾ སུཏྭཱ ཁཎྜཧཱལོ, རཱཛཱ ཙ ཨབྦྷུཏམིདཾ དིསྭཱན;
སབྦེསཾ བནྡྷནཱནི མོཙེསུཾ, ཡཐཱ ཏཾ ཨནུཔགྷཱཏཾ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
སབྦེ ཨེཀེཀལེཌྜུཀམདཾསུ, ཨེས ཝདྷོ ཁཎྜཧཱལསྶཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨམནུསྶོཏི སཀྐོ དེཝརཱཛཱ. བུཛ྄ཛྷསྶཱུཏི ཛཱནསྶུ སལླཀྑེཧི. རཱཛཀལཱིཏི རཱཛཀཱལ༹ཀཎྞི རཱཛལཱམཀ. མཱ ཏཱཧནྟི པཱཔརཱཛ, བུཛ྄ཛྷ, མཱ ཏེ ཨཧཾ མཏྠཀཾ ནིཏཱལེ༹སིཾ. ཀོ ཏེ དིཊྛོཏི ཀུཧིཾ ཏཡཱ དིཊྛཔུབྦོ. སགྒཀཱམཱ ཧཱིཏི ཨེཏྠ ཧཱིཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, སགྒཀཱམཱ སགྒཾ པཏྠཡམཱནཱཏི ཨཏྠོ. ཏཾ སུཏྭཱཏི, བྷིཀྑཝེ, ཏཾ སཀྐསྶ ཝཙནཾ ཁཎྜཧཱལོ སུཏྭཱ. ཨབྦྷུཏམིདནྟི རཱཛཱ ཙ ཨིདཾ སཀྐསྶ དསྶནཾ པུབྦེ ཨབྷཱུཏཾ དིསྭཱ. ཡཐཱ ཏནྟི ཡཐཱ ཨནུཔགྷཱཏཾ པཱཎཾ མོཙེནྟི, ཨེཝམེཝ མོཙེསུཾ. ཨེཀེཀལེཌྜུཀམདཾསཱུཏི བྷིཀྑཝེ, ཡཏྟཀཱ ཏསྨིཾ ཡཉྙཱཝཱཊེ སམཱགཏཱ, སབྦེ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཀཏྭཱ ཁཎྜཧཱལསྶ ཨེཀེཀལེཌྜུཔཧཱརཾ ཨདཾསུ. ཨེས ཝདྷོཏི ཨེསོཝ ཁཎྜཧཱལསྶ ཝདྷོ ཨཧོསི, ཏཏྠེཝ ནཾ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེསུནྟི ཨཏྠོ.
ཏཾ པན མཱརེཏྭཱ མཧཱཛནོ རཱཛཱནཾ མཱརེཏུཾ ཨཱརབྷི. བོདྷིསཏྟོ པིཏརཾ པརིསྶཛིཏྭཱ མཱརེཏུཾ ན ཨདཱསི. མཧཱཛནོ ‘‘ཛཱིཝིཏཾ ཨེཏསྶ པཱཔརཉྙོ དེམ, ཚཏྟཾ པནསྶ ནགརེ ཙ ཝཱསཾ ན དསྶཱམ, ཙཎྜཱལཾ ཀཏྭཱ བཧིནགརེ ཝསཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ རཱཛཝེསཾ ཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཝཾ ནིཝཱསཱཔེཏྭཱ ཧལིདྡིཔིལོཏིཀཱཡ སཱིསཾ ཝེཋེཏྭཱ ཙཎྜཱལཾ ཀཏྭཱ ཙཎྜཱལཝསནཊྛཱནཾ ཏཾ པཧིཎི. ཡེ པནེཏཾ པསུགྷཱཏཡཉྙཾ ཡཛིཾསུ ཙེཝ ཡཛཱཔེསུཉྩ ཨནུམོདིཾསུ ཙ, སབྦེ ནིརཡཔརཱཡཎཱཝ ཨཧེསུཾ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སབྦེ ¶ ¶ པཝིཊྛཱ ནིརཡཾ, ཡཐཱ ཏཾ པཱཔཀཾ ཀརིཏྭཱན;
ན ཧི པཱཔཀམྨཾ ཀཏྭཱ, ལབྦྷཱ སུགཏིཾ ཨིཏོ གནྟུ’’ནྟི.
སོཔི ཁོ མཧཱཛནོ དྭེ ཀཱལ༹ཀཎྞིཡོ ཧཱརེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨབྷིསེཀསམྦྷཱརེ ཨཱཧརིཏྭཱ ཙནྡཀུམཱརཾ ཨབྷིསིཉྩི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙནྡཾ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ, སམཱགཏཱ རཱཛཔརིསཱ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙནྡཾ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ, སམཱགཏཱ རཱཛཀཉྙཱཡོ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙནྡཾ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ, སམཱགཏཱ དེཝཔརིསཱ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙནྡཾ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ, སམཱགཏཱ དེཝཀཉྙཱཡོ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙེལུཀྑེཔམཀརུཾ, སམཱགཏཱ རཱཛཔརིསཱ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙེལུཀྑེཔམཀརུཾ, སམཱགཏཱ རཱཛཀཉྙཱཡོ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙེལུཀྑེཔམཀརུཾ, སམཱགཏཱ དེཝཔརིསཱ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, ཡེ ཏཏྠ སམཱགཏཱ ཏདཱ ཨཱསུཾ;
ཙེལུཀྑེཔམཀརུཾ, སམཱགཏཱ དེཝཀཉྙཱཡོ ཙ.
‘‘སབྦེསུ ¶ ཝིཔྤམུཏྟེསུ, བཧཱུ ཨཱནནྡིཏཱ ཨཧུཾ;
ནནྡིཾ པཝེསི ནགརཾ, བནྡྷནཱ མོཀྑོ ཨགྷོསིཏྠཱ’’ཏི.
ཏཏྠ རཱཛཔརིསཱ ཙཱཏི རཱཛཔརིསཱཔི ཏཱིཧི སངྑེཧི ཨབྷིསིཉྩིཾསུ. རཱཛཀཉྙཱཡོ ཙཱཏི ཁཏྟིཡདྷཱིཏརོཔི ནཾ ཨབྷིསིཉྩིཾསུ. དེཝཔརིསཱ ཙཱཏི སཀྐོ ¶ དེཝརཱཛཱ ཝིཛཡུཏྟརསངྑཾ གཧེཏྭཱ དེཝཔརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཨབྷིསིཉྩི. དེཝཀཉྙཱཡོ ཙཱཏི སུཛཱཔི དེཝདྷཱིཏརཱཧི སདྡྷིཾ ཨབྷིསིཉྩི. ཙེལུཀྑེཔམཀརུནྟི ནཱནཱཝཎྞེཧི ཝཏྠེཧི དྷཛེ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨུཏྟརིསཱཊཀཱནི ཨཱཀཱསེ ཁིཔནྟཱ ཙེལུཀྑེཔཾ ཀརིཾསུ. རཱཛཔརིསཱ ཙ ཨིཏརེ ཏཡོ ཀོཊྛཱསཱ ཙཱཏི ཨབྷིསེཀཀཱརཀཱ ཙཏྟཱརོཔི ཀོཊྛཱསཱ ཀརིཾསུཡེཝ. ཨཱནནྡིཏཱ ཨཧུནྟི ཨཱམོདིཏཱ ཨཧེསུཾ. ནནྡིཾ པཝེསི ནགརནྟི ཙནྡཀུམཱརསྶ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ནགརཾ པཝིཊྛཀཱལེ ནགརེ ཨཱནནྡབྷེརི ཙརི. ‘‘ཀིཾ ཝཏྭཱ’’ཏི? ཡཐཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཙནྡཀུམཱརོ བནྡྷནཱ མུཏྟོ, ཨེཝམེཝ སབྦེ བནྡྷནཱ མུཙྩནྟཱུ’’ཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘བནྡྷནཱ མོཀྑོ ཨགྷོསིཏྠཱ’’ཏི.
བོདྷིསཏྟོ པིཏུ ཝཏྟཾ པཊྛཔེསི. ཨནྟོནགརཾ པན པཝིསིཏུཾ ན ལབྷཏི. པརིབྦཡསྶ ཁཱིཎཀཱལེ བོདྷིསཏྟོ ཨུཡྻཱནཀཱིལཱ༹དཱིནཾ ཨཏྠཱཡ གཙྪནྟོ ཏཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘པཏིམྷཱི’’ཏི ན ཝནྡཏི, ཨཉྫལིཾ པན ཀཏྭཱ ‘‘ཙིརཾ ཛཱིཝ སཱམཱི’’ཏི ཝདཏི. ‘‘ཀེནཏྠོ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱརོཙེསི. ཨཐསྶ པརིབྦཡཾ དཱཔེསི. སོ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ དེཝལོཀཾ པཱུརཡམཱནོ ཨགམཱསི.
སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི དེཝདཏྟོ མཾ ཨེཀཾ ནིསྶཱཡ བཧཱུ མཱརེཏུཾ ཝཱཡཱམམཀཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི. ཏདཱ ཁཎྜཧཱལོ དེཝདཏྟོ ཨཧོསི, གོཏམཱིདེཝཱི མཧཱམཱཡཱ, ཙནྡཱདེཝཱི རཱཧུལམཱཏཱ, ཝསུལོ རཱཧུལོ, སེལཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ, སཱུརོ ཝཱམགོཏྟོ ཀསྶཔོ, བྷདྡསེནོ མོགྒལླཱནོ, སཱུརིཡཀུམཱརོ སཱརིཔུཏྟོ, ཙནྡརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨཧོསིནྟི.
ཙནྡཀུམཱརཛཱཏཀཝཎྞནཱ སཏྟམཱ.
[༥༤༥] ༨. མཧཱནཱརདཀསྶཔཛཱཏཀཝཎྞནཱ
ཨཧུ ¶ ¶ རཱཛཱ ཝིདེཧཱནནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ལཊྛིཝནུཡྻཱནེ ཝིཧརནྟོ ཨུརུཝེལཀསྶཔདམནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཡདཱ ཧི སཏྠཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨུརུཝེལཀསྶཔཱདཡོ ¶ ཛཊིལེ དམེཏྭཱ མགདྷརཱཛསྶ པཊིསྶཝཾ ལོཙེཏུཾ པུརཱཎཛཊིལསཧསྶཔརིཝུཏོ ལཊྛིཝནུཡྻཱནཾ ཨགམཱསི. ཏདཱ དྭཱདསནཧུཏཱཡ པརིསཱཡ སདྡྷིཾ ཨཱགནྟྭཱ དསབལཾ ཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣསྶ མགདྷརཉྙོ པརིསནྟརེ བྲཱཧྨཎགཧཔཏིཀཱནཾ ཝིཏཀྐོ ཨུཔྤཛྫི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨུརུཝེལཀསྶཔོ མཧཱསམཎེ བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརཏི, ཨུདཱཧུ མཧཱསམཎོ ཨུརུཝེལཀསྶཔེ’’ཏི. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ ཏེསཾ དྭཱདསནཧུཏཱནཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡ ‘‘ཀསྶཔསྶ མམ སནྟིཀེ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀིམེཝ དིསྭཱ ཨུརུཝེལཝཱསི, པཧཱསི ཨགྒིཾ ཀིསཀོཝདཱནོ;
པུཙྪཱམི ཏཾ ཀསྶཔ ཨེཏམཏྠཾ, ཀཐཾ པཧཱིནཾ ཏཝ ཨགྒིཧུཏྟ’’ནྟི. (མཧཱཝ. ༥༥);
ཐེརོཔི བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡཾ ཝིདིཏྭཱ –
‘‘རཱུཔེ ཙ སདྡེ ཙ ཨཐོ རསེ ཙ, ཀཱམིཏྠིཡོ ཙཱབྷིཝདནྟི ཡཉྙཱ;
ཨེཏཾ མལནྟི ཨུཔདྷཱིསུ ཉཏྭཱ, ཏསྨཱ ན ཡིཊྛེ ན ཧུཏེ ཨརཉྫི’’ནྟི. (མཧཱཝ. ༥༥); –
ཨིམཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱཝཀབྷཱཝཾ པཀཱསནཏྠཾ ཏཐཱགཏསྶ པཱདཔིཊྛེ སཱིསཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘སཏྠཱ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ, སཱཝཀོཧམསྨཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཀཏཱལཾ དྭིཏཱལཾ ཏིཏཱལནྟི ཡཱཝ སཏྟཏཱལཔྤམཱཎཾ སཏྟཀྑཏྟུཾ ཝེཧཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཏཐཱགཏཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི. ཏཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱ མཧཱཛནོ ‘‘ཨཧོ མཧཱནུབྷཱཝོ བུདྡྷོ, ཨེཝཾ ཐཱམགཏདིཊྛིཀོ ནཱམ ཨཏྟཱནཾ ‘ཨརཧཱ’ཏི མཉྙམཱནོ ཨུརུཝེལཀསྶཔོཔི དིཊྛིཛཱལཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཏཐཱགཏེན དམིཏོ’’ཏི སཏྠུ གུཎཀཐཉྙེཝ ཀཐེསི. ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ ཨིདཱནི སབྦཉྙུཏཔྤཏྟེན ¶ མཡཱ ཨིམསྶ དམནཾ, སྭཱཧཾ པུབྦེ སརཱགཀཱལེཔི ནཱརདོ ནཱམ བྲཧྨཱ ¶ ཧུཏྭཱ ཨིམསྶ དིཊྛིཛཱལཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨིམཾ ནིབྦིསེཝནམཀཱསི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏཱཡ པརིསཱཡ ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.
ཨཏཱིཏེ ཝིདེཧརཊྛེ མིཐིལཱཡཾ ཨངྒཏི ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ. ཏསྶ རུཙཱ ནཱམ དྷཱིཏཱ ཨཧོསི ཨབྷིརཱུཔཱ དསྶནཱིཡཱ པཱསཱདིཀཱ ཀཔྤསཏསཧསྶཾ པཏྠིཏཔཏྠནཱ མཧཱཔུཉྙཱ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིསྨིཾ ནིབྦཏྟཱ. སེསཱ པནསྶ སོལ༹སསཧསྶཱ ཨིཏྠིཡོ ཝཉྫྷཱ ཨཧེསུཾ. ཏསྶ སཱ དྷཱིཏཱ པིཡཱ ཨཧོསི མནཱཔཱ. སོ ཏསྶཱ ནཱནཱཔུཔྥཔཱུརེ པཉྩཝཱིསཏིཔུཔྥསམུགྒེ ཨནགྒྷཱནི སུཁུམཱནི ཝཏྠཱནི ཙ ‘‘ཨིམེཧི ཨཏྟཱནཾ ཨལངྐརོཏཱུ’’ཏི ¶ དེཝསིཀཾ པཧིཎི. ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡསྶ པན པམཱཎཾ ནཏྠི. ཨནྭཌྜྷམཱསཾ ‘‘དཱནཾ དེཏཱུ’’ཏི སཧསྶཾ སཧསྶཾ པེསེསི. ཏསྶ ཁོ པན ཝིཛཡོ ཙ སུནཱམོ ཙ ཨལཱཏོ ཙཱཏི ཏཡོ ཨམཙྩཱ ཨཧེསུཾ. སོ ཀོམུདིཡཱ ཙཱཏུམཱསིནིཡཱ ཚཎེ པཝཏྟམཱནེ དེཝནགརཾ ཝིཡ ནགརེ ཙ ཨནྟེཔུརེ ཙ ཨལངྐཏེ སུནྷཱཏོ སུཝིལིཏྟོ སབྦཱལངྐཱརཔྤཊིམཎྜིཏོ བྷུཏྟསཱཡམཱསོ ཝིཝཊསཱིཧཔཉྫརེ མཧཱཏལེ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཝིསུདྡྷཾ གགནཏལཾ ཨབྷིལངྒྷམཱནཾ ཙནྡམཎྜལཾ དིསྭཱ ‘‘རམཎཱིཡཱ ཝཏ བྷོ དོསིནཱ རཏྟི, ཀཱཡ ནུ ཁོ ཨཛྫ རཏིཡཱ ཨབྷིརམེཡྻཱམཱ’’ཏི ཨམཙྩེ པུཙྪི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཧུ རཱཛཱ ཝིདེཧཱནཾ, ཨངྒཏི ནཱམ ཁཏྟིཡོ;
པཧཱུཏཡོགྒོ དྷནིམཱ, ཨནནྟབལཔོརིསོ.
‘‘སོ ཙ པནྣརསིཾ རཏྟིཾ, པུརིམཡཱམེ ཨནཱགཏེ;
ཙཱཏུམཱསཱ ཀོམུདིཡཱ, ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏཡི.
‘‘པཎྜིཏེ སུཏསམྤནྣེ, མྷིཏཔུབྦེ ཝིཙཀྑཎེ;
ཝིཛཡཉྩ སུནཱམཉྩ, སེནཱཔཏིཾ ཨལཱཏཀཾ.
‘‘ཏམནུཔུཙྪི ཝེདེཧོ, པཙྩེཀཾ བྲཱུཐ སཾ རུཙིཾ;
ཙཱཏུམཱསཱ ཀོམུདཛྫ, ཛུཎྷཾ བྱཔཧཏཾ ཏམཾ;
ཀཱཡཛྫ རཏིཡཱ རཏྟིཾ, ཝིཧརེམུ ཨིམཾ ཨུཏུ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ¶ པཧཱུཏཡོགྒོཏི བཧུཀེན ཧཏྠིཡོགྒཱདིནཱ སམནྣཱགཏོ. ཨནནྟབལཔོརིསོཏི ཨནནྟབལཀཱཡོ. ཨནཱགཏེཏི པརིཡོསཱནཾ ཨཔྤཏྟེ, ཨནཏིཀྐནྟེཏི ཨཏྠོ. ཙཱཏུམཱསཱཏི ཙཏུནྣཾ ཝསྶིཀམཱསཱནཾ པཙྪིམདིཝསབྷཱུཏཱཡ རཏྟིཡཱ. ཀོམུདིཡཱཏི ཕུལླཀུམུདཱཡ. མྷིཏཔུབྦེཏི པཋམཾ སིཏཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ཀཐནསཱིལེ. ཏམནུཔུཙྪཱིཏི ཏཾ ཏེསུ ཨམཙྩེསུ ཨེཀེཀཾ ཨམཙྩཾ ཨནུཔུཙྪི. པཙྩེཀཾ བྲཱུཐ སཾ རུཙིནྟི སབྦེཔི ཏུམྷེ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔཾ རུཙིཾ པཙྩེཀཾ མཡ྄ཧཾ ཀཐེཐ. ཀོམུདཛྫཱཏི ཀོམུདཱི ཨཛྫ. ཛུཎྷནྟི ཛུཎྷཱཡ ནིསྶཡབྷཱུཏཾ ཙནྡམཎྜལཾ ཨབྦྷུགྒཙྪཏི. བྱཔཧཏཾ ཏམནྟི ཏེན སབྦཾ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིཧཏཾ. ཨུཏུནྟི ཨཛྫ རཏྟིཾ ཨིམཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨུཏུཾ ཀཱཡརཏིཡཱ ཝིཧརེཡྻཱམཱཏི.
ཨིཏི རཱཛཱ ཨམཙྩེ པུཙྪི. ཏེན ཏེ པུཙྪིཏཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔཾ ཀཐཾ ཀཐཡིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཏོ སེནཱཔཏི རཉྙོ, ཨལཱཏོ ཨེཏདབྲཝི;
‘ཧཊྛཾ ཡོགྒཾ བལཾ སབྦཾ, སེནཾ སནྣཱཧཡཱམསེ.
‘ནིཡྻཱམ ¶ དེཝ ཡུདྡྷཱཡ, ཨནནྟབལཔོརིསཱ;
ཡེ ཏེ ཝསཾ ན ཨཱཡནྟི, ཝསཾ ཨུཔནཡཱམསེ;
ཨེསཱ མཡ྄ཧཾ སཀཱ དིཊྛི, ཨཛིཏཾ ཨོཛིནཱམསེ’.
ཨལཱཏསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, སུནཱམོ ཨེཏདབྲཝི;
‘སབྦེ ཏུཡ྄ཧཾ མཧཱརཱཛ, ཨམིཏྟཱ ཝསམཱགཏཱ.
‘ནིཀྑིཏྟསཏྠཱ པཙྩཏྠཱ, ནིཝཱཏམནུཝཏྟརེ;
ཨུཏྟམོ ཨུསྶཝོ ཨཛྫ, ན ཡུདྡྷཾ མམ རུཙྩཏི.
‘ཨནྣཔཱནཉྩ ཁཛྫཉྩ, ཁིཔྤཾ ཨབྷིཧརནྟུ ཏེ;
རམསྶུ དེཝ ཀཱམེཧི, ནཙྩགཱིཏེ སུཝཱདིཏེ’.
སུནཱམསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, ཝིཛཡོ ཨེཏདབྲཝི;
‘སབྦེ ཀཱམཱ མཧཱརཱཛ, ནིཙྩཾ ཏཝ མུཔཊྛིཏཱ.
‘ན ¶ ¶ ཧེཏེ དུལླབྷཱ དེཝ, ཏཝ ཀཱམེཧི མོདིཏུཾ;
སདཱཔི ཀཱམཱ སུལབྷཱ, ནེཏཾ ཙིཏྟམཏཾ མམ.
‘སམཎཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱཔི, ཨུཔཱསེམུ བཧུསྶུཏཾ;
ཡོ ནཛྫ ཝིནཡེ ཀངྑཾ, ཨཏྠདྷམྨཝིདཱུ ཨིསེ’.
ཝིཛཡསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, རཱཛཱ ཨངྒཏི མབྲཝི;
‘ཡཐཱ ཝིཛཡོ བྷཎཏི, མཡ྄ཧམྤེཏཾཝ རུཙྩཏི;
‘སམཎཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱཔི, ཨུཔཱསེམུ བཧུསྶུཏཾ;
ཡོ ནཛྫ ཝིནཡེ ཀངྑཾ, ཨཏྠདྷམྨཝིདཱུ ཨིསེ.
‘སབྦེཝ སནྟཱ ཀརོཐ མཏིཾ, ཀཾ ཨུཔཱསེམུ པཎྜིཏཾ;
ཡོ ནཛྫ ཝིནཡེ ཀངྑཾ, ཨཏྠདྷམྨཝིདཱུ ཨིསེ’.
ཝེདེཧསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, ཨལཱཏོ ཨེཏདབྲཝི;
‘ཨཏྠཱཡཾ མིགདཱཡསྨིཾ, ཨཙེལོ དྷཱིརསམྨཏོ.
‘གུཎོ ཀསྶཔགོཏྟཱཡཾ, སུཏོ ཙིཏྲཀཐཱི གཎཱི;
ཏཾ དེཝ པཡིརུཔཱསེམུ, སོ ནོ ཀངྑཾ ཝིནེསྶཏི’.
‘‘ཨལཱཏསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, རཱཛཱ ཙོདེསི སཱརཐིཾ;
མིགདཱཡཾ གམིསྶཱམ, ཡུཏྟཾ ཡཱནཾ ཨིདྷཱ ནཡཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཧཊྛནྟི ཏུཊྛཔཧཊྛཾ. ཨོཛིནཱམསེཏི ཡཾ ནོ ཨཛིཏཾ, ཏཾ ཛིནཱམ. ཨེསོ མམ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོཏི. རཱཛཱ ཏསྶ ཀཐཾ ནེཝ པཊིཀྐོསི, ནཱབྷིནནྡི. ཨེཏདབྲཝཱིཏི རཱཛཱནཾ ཨལཱཏསྶ ཝཙནཾ ཨནབྷིནནྡནྟཾ ཨཔྤཊིཀྐོསནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ནཱཡཾ ཡུདྡྷཛ྄ཛྷཱསཡོ, ཨཧམསྶ ཙིཏྟཾ གཎྷནྟོ ཀཱམགུཎཱབྷིརཏིཾ ཝཎྞཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘སབྦེ ཏུཡ྄ཧ’’ནྟིཨཱདིཝཙནཾ ཨབྲཝི.
ཝིཛཡོ ¶ ཨེཏདབྲཝཱིཏི རཱཛཱ སུནཱམསྶཔི ཝཙནཾ ནཱབྷིནནྡི, ན པཊིཀྐོསི. ཏཏོ ཝིཛཡོ ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ཨིམེསཾ དྭིནྣམྤི ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏུཎྷཱིཡེཝ ཋིཏོ, པཎྜིཏཱ ནཱམ དྷམྨསྶཝནསོཎྜཱ ཧོནྟི, དྷམྨསྶཝནམསྶ ཝཎྞཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘སབྦེ ཀཱམཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨབྲཝི. ཏཏྠ ཏཝ ¶ མུཔཊྛིཏཱཏི ཏཝ ཨུཔཊྛིཏཱ. མོདིཏུནྟི ¶ ཏཝ ཀཱམེཧི མོདིཏུཾ ཨབྷིརམིཏུཾ ཨིཙྪཱཡ སཏི ན ཧི ཨེཏེ ཀཱམཱ དུལླབྷཱ. ནེཏཾ ཙིཏྟམཏཾ མམཱཏི ཨེཏཾ ཏཝ ཀཱམེཧི ཨབྷིརམཎཾ མམ ཙིཏྟམཏཾ ན ཧོཏི, ན མེ ཨེཏྠ ཙིཏྟཾ པཀྑནྡཏི. ཡོ ནཛྫཱཏི ཡོ ནོ ཨཛྫ. ཨཏྠདྷམྨཝིདཱུཏི པཱལི༹ཨཏྠཉྩེཝ པཱལི༹དྷམྨཉྩ ཛཱནནྟོ. ཨིསེཏི ཨིསི ཨེསིཏགུཎོ.
ཨངྒཏི མབྲཝཱིཏི ཨངྒཏི ཨབྲཝི. མཡ྄ཧམྤེཏཾཝ རུཙྩཏཱིཏི མཡ྄ཧམྤི ཨེཏཉྙེཝ རུཙྩཏི. སབྦེཝ སནྟཱཏི སབྦེཝ ཏུམྷེ ཨིདྷ ཝིཛྫམཱནཱ མཏིཾ ཀརོཐ ཙིནྟེཐ. ཨལཱཏོ ཨེཏདབྲཝཱིཏི རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨལཱཏོ ‘‘ཨཡཾ མམ ཀུལཱུཔཀོ གུཎོ ནཱམ ཨཱཛཱིཝཀོ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསཏི, ཏཾ པསཾསིཏྭཱ རཱཛཀུལཱུཔཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘ཨཏྠཱཡ’’ནྟིཨཱདིཝཙནཾ ཨབྲཝི. ཏཏྠ དྷཱིརསམྨཏོཏི པཎྜིཏོཏི སམྨཏོ. ཀསྶཔགོཏྟཱཡནྟི ཀསྶཔགོཏྟོ ཨཡཾ. སུཏོཏི བཧུསྶུཏོ. གཎཱིཏི གཎསཏྠཱ. ཙོདེསཱིཏི ཨཱཎཱཔེསི.
རཉྙོ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ སཱརཐིནོ ཏཐཱ ཀརིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏསྶ ཡཱནཾ ཨཡོཛེསུཾ, དནྟཾ རཱུཔིཡཔཀྑརཾ;
སུཀྐམཊྛཔརིཝཱརཾ, པཎྜརཾ དོསིནཱ མུཁཾ.
‘‘ཏཏྲཱསུཾ ཀུམུདཱཡུཏྟཱ, ཙཏྟཱརོ སིནྡྷཝཱ ཧཡཱ;
ཨནིལཱུཔམསམུཔྤཱཏཱ, སུདནྟཱ སོཎྞམཱལིནོ.
‘‘སེཏཙྪཏྟཾ སེཏརཐོ, སེཏསྶཱ སེཏབཱིཛནཱི;
ཝེདེཧོ སཧམཙྩེཧི, ནིཡྻཾ ཙནྡོཝ སོབྷཏི.
‘‘ཏམནུཡཱཡིཾསུ བཧཝོ, ཨིནྡིཁགྒདྷརཱ བལཱི;
ཨསྶཔིཊྛིགཏཱ ཝཱིརཱ, ནརཱ ནརཝརཱདྷིཔཾ.
‘‘སོ ¶ མུཧུཏྟཾཝ ཡཱཡིཏྭཱ, ཡཱནཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཁཏྟིཡོ;
ཝེདེཧོ སཧམཙྩེཧི, པཏྟཱི གུཎམུཔཱགམི.
‘‘ཡེཔི ཏཏྠ ཏདཱ ཨཱསུཾ, བྲཱཧྨཎིབྦྷཱ སམཱགཏཱ;
ན ཏེ ཨཔནཡཱི རཱཛཱ, ཨཀཏཾ བྷཱུམིམཱགཏེ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཏསྶ ཡཱནནྟི ཏསྶ རཉྙོ རཐཾ ཡོཛཡིཾསུ. དནྟནྟི དནྟམཡཾ. རཱུཔིཡཔཀྑརནྟི རཛཏམཡཨུཔཀྑརཾ. སུཀྐམཊྛཔརིཝཱརནྟི པརིསུདྡྷཱཕརུསཔརིཝཱརཾ. དོསིནཱ མུཁནྟི ཝིགཏདོསཱཡ རཏྟིཡཱ མུཁཾ ཝིཡ, ཙནྡསདིསནྟི ཨཏྠོ. ཏཏྲཱསུནྟི ཏཏྲ ཨཧེསུཾ. ཀུམུདཱཏི ཀུམུདཝཎྞཱ. སིནྡྷཝཱཏི སིནྡྷཝཛཱཏིཀཱ. ཨནིལཱུཔམསམུཔྤཱཏཱཏི ཝཱཏསདིསཝེགཱ. སེཏཙྪཏྟནྟི ཏསྨིཾ རཐེ སམུསྶཱཔིཏཾ ཚཏྟམྤི སེཏཾ ཨཧོསི. སེཏརཐོཏི སོཔི རཐོ སེཏོཡེཝ. སེཏསྶཱཏི ཨསྶཱཔི སེཏཱ. སེཏབཱིཛནཱིཏི བཱིཛནཱིཔི སེཏཱ. ནིཡྻནྟི ཏེན རཐེན ནིགྒཙྪནྟོ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཝེདེཧརཱཛཱ ཙནྡོ ཝིཡ སོབྷཏི.
ནརཝརཱདྷིཔནྟི ནརཝརཱནཾ ཨདྷིཔཏིཾ རཱཛཱདྷིརཱཛཱནཾ. སོ མུཧུཏྟཾཝ ཡཱཡིཏྭཱཏི སོ རཱཛཱ མུཧུཏྟེནེཝ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ. པཏྟཱི གུཎམུཔཱགམཱིཏི པཏྟིཀོཝ གུཎཾ ཨཱཛཱིཝཀཾ ཨུཔཱགམི. ཡེཔི ཏཏྠ ཏདཱ ཨཱསུནྟི ཡེཔི ཏསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ ཏདཱ པུརེཏརཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཨཱཛཱིཝཀཾ པཡིརུཔཱསམཱནཱ ནིསིནྣཱ ཨཧེསུཾ. ན ཏེ ཨཔནཡཱིཏི ཨམྷཱཀམེཝ དོསོ, ཡེ མཡཾ པཙྪཱ ¶ ཨགམིམྷཱ, ཏུམྷེ མཱ ཙིནྟཡིཏྠཱཏི ཏེ བྲཱཧྨཎེ ཙ ཨིབྦྷེ ཙ རཉྙོཡེཝ ཨཏྠཱཡ ཨཀཏཾ ཨཀཏོཀཱསཾ བྷཱུམིཾ སམཱགཏེ ན ཨུསྶཱརཎཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཔནཡཱིཏི.
ཏཱཡ པན ཨོམིསྶཀཔརིསཱཡ པརིཝུཏོཝ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཏྭཱ པཊིསནྠཱརམཀཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཏོ སོ མུདུཀཱ བྷིསིཡཱ, མུདུཙིཏྟཀསནྠཏེ;
མུདུཔཙྩཏྠཏེ རཱཛཱ, ཨེཀམནྟཾ ཨུཔཱཝིསི.
‘‘ནིསཛྫ རཱཛཱ སམྨོདི, ཀཐཾ སཱརཎིཡཾ ཏཏོ;
‘ཀཙྩི ཡཱཔནིཡཾ བྷནྟེ, ཝཱཏཱནམཝིཡགྒཏཱ.
‘ཀཙྩི ¶ ཨཀསིརཱ ཝུཏྟི, ལབྷསི པིཎྜཡཱཔནཾ;
ཨཔྤཱབཱདྷོ ཙསི ཀཙྩི, ཙཀྑུཾ ན པརིཧཱཡཏི’.
ཏཾ གུཎོ པཊིསམྨོདི, ཝེདེཧཾ ཝིནཡེ རཏཾ;
‘ཡཱཔནཱིཡཾ མཧཱརཱཛ, སབྦམེཏཾ ཏདཱུབྷཡཾ.
‘ཀཙྩི ¶ ཏུཡ྄ཧམྤི ཝེདེཧ, པཙྩནྟཱ ན བལཱིཡརེ;
ཀཙྩི ཨརོགཾ ཡོགྒཾ ཏེ, ཀཙྩི ཝཧཏི ཝཱཧནཾ;
ཀཙྩི ཏེ བྱཱདྷཡོ ནཏྠི, སརཱིརསྶུཔཏཱཔིཡཱ’.
‘‘པཊིསམྨོདིཏོ རཱཛཱ, ཏཏོ པུཙྪི ཨནནྟརཱ;
ཨཏྠཾ དྷམྨཉྩ ཉཱཡཉྩ, དྷམྨཀཱམོ རཐེསབྷོ.
‘ཀཐཾ དྷམྨཾ ཙརེ མཙྩོ, མཱཏཱཔིཏཱུསུ ཀསྶཔ;
ཀཐཾ ཙརེ ཨཱཙརིཡེ, པུཏྟདཱརེ ཀཐཾ ཙརེ.
‘ཀཐཾ ཙརེཡྻ ཝུཌྜྷེསུ, ཀཐཾ སམཎབྲཱཧྨཎེ;
ཀཐཉྩ བལཀཱཡསྨིཾ, ཀཐཾ ཛནཔདེ ཙརེ.
‘ཀཐཾ དྷམྨཾ ཙརིཏྭཱན, མཙྩཱ གཙྪནྟི སུགྒཏིཾ;
ཀཐཉྩེཀེ ཨདྷམྨཊྛཱ, པཏནྟི ནིརཡཾ ཨཐོ’’’ཏི.
ཏཏྠ མུདུཀཱ བྷིསིཡཱཏི མུདུཀཱཡ སུཁསམྥསྶཱཡ བྷིསིཡཱ. མུདུཙིཏྟཀསནྠཏེཏི སུཁསམྥསྶེ ཙིཏྟཏྠརཎེ. མུདུཔཙྩཏྠཏེཏི མུདུནཱ པཙྩཏྠརཎེན པཙྩཏྠཏེ. སམྨོདཱིཏི ཨཱཛཱིཝཀེན སདྡྷིཾ སམྨོདནཱིཡཾ ཀཐཾ ཀཐེསི. ཏཏོཏི ཏཏོ ནིསཛྫནཏོ ཨནནྟརམེཝ སཱརཎཱིཡཾ ཀཐཾ ཀཐེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཀཙྩི ཡཱཔནིཡནྟི ཀཙྩི ཏེ, བྷནྟེ, སརཱིརཾ པཙྩཡེཧི ཡཱཔེཏུཾ སཀྐཱ. ཝཱཏཱནམཝིཡགྒཏཱཏི ཀཙྩི ཏེ སརཱིརེ དྷཱཏུཡོ སམཔྤཝཏྟཱ, ཝཱཏཱནཾ བྱགྒཏཱ ནཏྠི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཝགྒཝགྒཱ ཧུཏྭཱ ཝཱཏཱ ན བཱདྷཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ.
ཨཀསིརཱཏི ནིདྡུཀྑཱ. ཝུཏྟཱིཏི ཛཱིཝིཏཝུཏྟི. ཨཔྤཱབཱདྷོཏི ཨིརིཡཱཔཐབྷཉྫཀེནཱབཱདྷེན ཝིརཧིཏོ ¶ . ཙཀྑུནྟི ཀཙྩི ཏེ ཙཀྑུཨཱདཱིནི ¶ ཨིནྡྲིཡཱནི ན པརིཧཱཡནྟཱིཏི པུཙྪཏི. པཊིསམྨོདཱིཏི སམྨོདནཱིཡཀཐཱཡ པཊིཀཐེསི. ཏཏྠ སབྦམེཏནྟི ཡཾ ཏཡཱ ཝུཏྟཾ ཝཱཏཱནམཝིཡགྒཏཱདི, ཏཾ སབྦཾ ཏཐེཝ. ཏདུབྷཡནྟི ཡམྤི ཏཡཱ ‘‘ཨཔྤཱབཱདྷོ ཙསི ཀཙྩི, ཙཀྑུཾ ན པརིཧཱཡཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏམྤི ཨུབྷཡཾ ཏཐེཝ.
ན བལཱིཡརེཏི ནཱབྷིབྷཝནྟི ན ཀུཔྤནྟི. ཨནནྟརཱཏི པཊིསནྠཱརཏོ ཨནནྟརཱ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏཏྠ ཨཏྠཾ དྷམྨཉྩ ཉཱཡཉྩཱཏི པཱལི༹ཨཏྠཉྩ པཱལི༹ཉྩ ཀཱརཎཡུཏྟིཉྩ ¶ . སོ ཧི ‘‘ཀཐཾ དྷམྨཾ ཙརེ’’ཏི པུཙྪནྟོ མཱཏཱཔིཏུཨཱདཱིསུ པཊིཔཏྟིདཱིཔཀཾ པཱལི༹ཉྩ པཱལི༹ཨཏྠཉྩ ཀཱརཎཡུཏྟིཉྩ མེ ཀཐེཐཱཏི ཨིམཾ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཉཱཡཉྩ པུཙྪཏི. ཏཏྠ ཀཐཉྩེཀེ ཨདྷམྨཊྛཱཏི ཨེཀཙྩེ ཨདྷམྨེ ཋིཏཱ ཀཐཾ ནིརཡཉྩེཝ ཨཐོ སེསཨཔཱཡེ ཙ པཏནྟཱིཏི སབྦཉྙུབུདྡྷཔཙྩེཀབུདྡྷབུདྡྷསཱཝཀམཧཱབོདྷིསཏྟེསུ པུརིམསྶ པུརིམསྶ ཨལཱབྷེན པཙྪིམཾ པཙྪིམཾ པུཙྪིཏབྦཀཾ མཧེསཀྑཔཉྷཾ རཱཛཱ ཀིཉྩི ཨཛཱནནྟཾ ནགྒབྷོགྒཾ ནིསྶིརིཀཾ ཨནྡྷབཱལཾ ཨཱཛཱིཝཀཾ པུཙྪི.
སོཔི ཨེཝཾ པུཙྪིཏོ པུཙྪཱནུརཱུཔཾ བྱཱཀརཎཾ ཨདིསྭཱ ཙརནྟཾ གོཎཾ དཎྜེན པཧརནྟོ ཝིཡ བྷཏྟཔཱཏིཡཾ ཀཙཝརཾ ཁིཔནྟོ ཝིཡ ཙ ‘‘སུཎ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཏྟནོ མིཙྪཱཝཱདཾ པཊྛཔེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཝེདེཧསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, ཀསྶཔོ ཨེཏདབྲཝི;
‘སུཎོཧི མེ མཧཱརཱཛ, སཙྩཾ ཨཝིཏཐཾ པདཾ.
‘ནཏྠི དྷམྨཙརིཏསྶ, ཕལཾ ཀལྱཱཎཔཱཔཀཾ;
ནཏྠི དེཝ པརོ ལོཀོ, ཀོ ཏཏོ ཧི ཨིདྷཱགཏོ.
‘ནཏྠི དེཝ པིཏརོ ཝཱ, ཀུཏོ མཱཏཱ ཀུཏོ པིཏཱ;
ནཏྠི ཨཱཙརིཡོ ནཱམ, ཨདནྟཾ ཀོ དམེསྶཏི.
‘སམཏུལྱཱནི བྷཱུཏཱནི, ནཏྠི ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཀཱ;
ནཏྠི བལཾ ཝཱིརིཡཾ ཝཱ, ཀུཏོ ཨུཊྛཱནཔོརིསཾ;
ནིཡཏཱནི ཧི བྷཱུཏཱནི, ཡཐཱ གོཊཝིསོ ཏཐཱ.
‘ལདྡྷེཡྻཾ ¶ ལབྷཏེ མཙྩོ, ཏཏྠ དཱནཕལཾ ཀུཏོ;
ནཏྠི དཱནཕལཾ དེཝ, ཨཝསོ དེཝཝཱིརིཡོ.
‘བཱལེཧི དཱནཾ པཉྙཏྟཾ, པཎྜིཏེཧི པཊིཙྪིཏཾ;
ཨཝསཱ དེནྟི དྷཱིརཱནཾ, བཱལཱ པཎྜིཏམཱནིནོ’’’ཏི.
ཏཏྠ ཨིདྷཱགཏོཏི ཏཏོ པརལོཀཏོ ཨིདྷཱགཏོ ནཱམ ནཏྠི. ནཏྠི དེཝ པིཏརོ ཝཱཏི དེཝ, ཨཡྻཀཔེཡྻཀཱདཡོ ཝཱ ནཏྠི, ཏེསུ ¶ ཨསནྟེསུ ཀུཏོ མཱཏཱ ཀུཏོ པིཏཱ. ཡཐཱ གོཊཝིསོ ¶ ཏཐཱཏི གོཊཝིསོ ཝུཙྩཏི པཙྪཱབནྡྷོ, ཡཐཱ ནཱཝཱཡ པཙྪཱབནྡྷོ ནཱཝམེཝ ཨནུགཙྪཏི, ཏཐཱ ཨིམེ སཏྟཱ ནིཡཏམེཝ ཨནུགཙྪནྟཱིཏི ཝདཏི. ཨཝསོ དེཝཝཱིརིཡོཏི ཨེཝཾ དཱནཕལེ ཨསཏི ཡོ ཀོཙི བཱལོ དཱནཾ དེཏི, སོ ཨཝསོ ཨཝཱིརིཡོ ན ཨཏྟནོ ཝསེན བལེན དེཏི, དཱནཕལཾ པན ཨཏྠཱིཏི སཉྙཱཡ ཨཉྙེསཾ ཨནྡྷབཱལཱནཾ སདྡཧིཏྭཱ དེཏཱིཏི དཱིཔེཏི. བཱལེཧི དཱནཾ པཉྙཏྟནྟི ‘‘དཱནཾ དཱཏབྦ’’ནྟི ཨནྡྷབཱལེཧི པཉྙཏྟཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏཾ དཱནཾ བཱལཱཡེཝ དེནྟི, པཎྜིཏཱ པཊིགྒཎྷནྟི.
ཨེཝཾ དཱནསྶ ནིཔྥལཏཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཨིདཱནི པཱཔསྶ ནིཔྥལབྷཱཝཾ ཝཎྞེཏུཾ ཨཱཧ –
‘‘སཏྟིམེ སསྶཏཱ ཀཱཡཱ, ཨཙྪེཛྫཱ ཨཝིཀོཔིནོ;
ཏེཛོ པཐཝཱི ཨཱཔོ ཙ, ཝཱཡོ སུཁཾ དུཁཉྩིམེ;
ཛཱིཝེ ཙ སཏྟིམེ ཀཱཡཱ, ཡེསཾ ཚེཏྟཱ ན ཝིཛྫཏི.
‘‘ནཏྠི ཧནྟཱ ཝ ཚེཏྟཱ ཝཱ, ཧཉྙེ ཡེཝཱཔི ཀོཙི ནཾ;
ཨནྟརེནེཝ ཀཱཡཱནཾ, སཏྠཱནི ཝཱིཏིཝཏྟརེ.
‘‘ཡོ ཙཱཔི སིརམཱདཱཡ, པརེསཾ ནིསིཏཱསིནཱ;
ན སོ ཚིནྡཏི ཏེ ཀཱཡེ, ཏཏྠ པཱཔཕལཾ ཀུཏོ.
‘‘ཙུལླཱསཱིཏིམཧཱཀཔྤེ, སབྦེ སུཛ྄ཛྷནྟི སཾསརཾ;
ཨནཱགཏེ ཏམྷི ཀཱལེ, སཉྙཏོཔི ན སུཛ྄ཛྷཏི.
‘‘ཙརིཏྭཱཔི ¶ བཧུཾ བྷདྲཾ, ནེཝ སུཛ྄ཛྷནྟིནཱགཏེ;
པཱཔཉྩེཔི བཧུཾ ཀཏྭཱ, ཏཾ ཁཎཾ ནཱཏིཝཏྟརེ.
‘‘ཨནུཔུབྦེན ནོ སུདྡྷི, ཀཔྤཱནཾ ཙུལླསཱིཏིཡཱ;
ནིཡཏིཾ ནཱཏིཝཏྟཱམ, ཝེལནྟམིཝ སཱགརོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཀཱཡཱཏི སམཱུཧཱ. ཨཝིཀོཔིནོཏི ཝིཀོཔེཏུཾ ན སཀྐཱ. ཛཱིཝེཏི ཛཱིཝོ. ‘‘ཛཱིཝོ’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝ ཨཏྠོ. སཏྟིམེ ཀཱཡཱཏི ཨིམེ སཏྟ ཀཱཡཱ. ཧཉྙེ ཡེཝཱཔི ཀོཙི ནནྟི ཡོ ཧཉྙེཡྻ, སོཔི ནཏྠེཝ. ཝཱིཏིཝཏྟརེཏི ཨིམེསཾ སཏྟནྣཾ ཀཱཡཱནཾ ཨནྟརེཡེཝ ཙརནྟི ¶ , ཚིནྡིཏུཾ ན སཀྐོནྟི. སིརམཱདཱཡཱཏི པརེསཾ སཱིསཾ གཧེཏྭཱ. ནིསིཏཱསིནཱཏི ནིསིཏེན ཨསིནཱ ཚིནྡཏི, ན སོ ཚིནྡཏཱིཏི སོཔི ཏེ ཀཱཡེ ན ཚིནྡཏི, པཐཝཱི པཐཝིམེཝ ཨུཔེཏི, ཨཱཔཱདཡོ ཨཱཔཱདིཀེ, སུཁདུཀྑཛཱིཝཱ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡནྟཱིཏི དསྶེཏི.
སཾསརནྟི མཧཱརཱཛ, ཨིམེ སཏྟཱ ཨིམཾ པཐཝིཾ ཨེཀམཾསཁལཾ ཀཏྭཱཔི ཨེཏྟཀེ ཀཔྤེ སཾསརནྟཱ སུཛ྄ཛྷནྟི. ཨཉྙཏྲ ཧི སཾསཱརཱ སཏྟེ སོདྷེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, སབྦེ སཾསཱརེནེཝ སུཛ྄ཛྷནྟི. ཨནཱགཏེ ཏམྷི ཀཱལེཏི ཡཐཱཝུཏྟེ པན ཨེཏསྨིཾ ཀཱལེ ཨནཱགཏེ ཨཔྤཏྟེ ཨནྟརཱ སཉྙཏོཔི པརིསུདྡྷསཱིལོཔི ན སུཛ྄ཛྷཏི. ཏཾ ¶ ཁཎནྟི ཏཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཀཱལཾ. ཨནུཔུབྦེན ནོ སུདྡྷཱིཏི ཨམྷཱཀཾ ཝཱདེ ཨནུཔུབྦེན སུདྡྷི, སབྦེསཾ ཨམྷཱཀཾ ཨནུཔུབྦེན སུདྡྷི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི སོ ཨུཙྪེདཝཱདོ ཨཏྟནོ ཐཱམེན སཀཝཱདཾ ནིཔྤདེསཏོ ཀཐེསཱིཏི.
‘‘ཀསྶཔསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, ཨལཱཏོ ཨེཏདབྲཝི;
‘‘ཡཐཱ བྷདནྟོ བྷཎཏི, མཡ྄ཧམྤེཏཾཝ རུཙྩཏི.
‘ཨཧམྤི པུརིམཾ ཛཱཏིཾ, སརེ སཾསརིཏཏྟནོ;
པིངྒལོ ནཱམཧཾ ཨཱསིཾ, ལུདྡོ གོགྷཱཏཀོ པུརེ.
‘བཱརཱཎསིཡཾ ཕཱིཏཱཡཾ, བཧུཾ པཱཔཾ མཡཱ ཀཏཾ;
བཧཱུ མཡཱ ཧཏཱ པཱཎཱ, མཧིཾསཱ སཱུཀརཱ ཨཛཱ.
‘ཏཏོ ¶ ཙུཏོ ཨིདྷ ཛཱཏོ, ཨིདྡྷེ སེནཱཔཏཱིཀུལེ;
ནཏྠི ནཱུན ཕལཾ པཱཔཾ, ཡོཧཾ ན ནིརཡཾ གཏོ’’’ཏི.
ཏཏྠ ཨལཱཏོ ཨེཏདབྲཝཱིཏི སོ ཀིར ཀསྶཔདསབལསྶ ཙེཏིཡེ ཨནོཛཔུཔྥདཱམེན པཱུཛཾ ཀཏྭཱ མརཎསམཡེ ཨཉྙེན ཀམྨེན ཡཐཱནུབྷཱཝཾ ཁིཏྟོ སཾསཱརེ སཾསརནྟོ ཨེཀསྶ པཱཔཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན གོགྷཱཏཀཀུལེ ནིབྦཏྟིཏྭཱ བཧུཾ པཱཔམཀཱསི. ཨཐསྶ མརཎཀཱལེ བྷསྨཔཊིཙྪནྣོ ཝིཡ ཨགྒི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཋིཏཾ ཏཾ པུཉྙཀམྨཾ ཨོཀཱསམཀཱསི. སོ ཏསྶཱནུབྷཱཝེན ཨིདྷ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཏཾ ཝིབྷཱུཏིཾ པཏྟོ, ཛཱཏིཾ སརནྟོ པན ཨཏཱིཏཱནནྟརཏོ པརཾ པརིསརིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘གོགྷཱཏཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨིདྷ ནིབྦཏྟོསྨཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཏསྶ ¶ ཝཱདཾ ཨུཔཏྠམྦྷེནྟོ ཨིདཾ ‘‘ཡཐཱ བྷདནྟོ བྷཎཏཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨབྲཝི. ཏཏྠ སརེ སཾསརིཏཏྟནོཏི ཨཏྟནོ སཾསརིཏཾ སརཱམི. སེནཱཔཏཱིཀུལེཏི སེནཱཔཏིཀུལམྷི.
‘‘ཨཐེཏྠ བཱིཛཀོ ནཱམ, དཱསོ ཨཱསི པཊཙྩརཱི;
ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསནྟོ, གུཎསནྟིཀུཔཱགམི.
‘‘ཀསྶཔསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, ཨལཱཏསྶ ཙ བྷཱསིཏཾ;
པསྶསནྟོ མུཧུཾ ཨུཎྷཾ, རུདཾ ཨསྶཱུནི ཝཏྟཡཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཐེཏྠཱཏི ཨཐ ཨེཏྠ ཨེཏིསྶཾ མིཐིལཱཡཾ. པཊཙྩརཱིཏི དལིདྡོ ཀཔཎོ ཨཧོསི. གུཎསནྟིཀུཔཱགམཱིཏི གུཎསྶ སནྟིཀཾ ཀིཉྩིདེཝ ཀཱརཎཾ སོསྶཱམཱིཏི ཨུཔགཏོཏི ཝེདིཏབྦོ.
‘‘ཏམནུཔུཙྪི ཝེདེཧོ, ‘ཀིམཏྠཾ སམྨ རོདསི;
ཀིཾ ཏེ སུཏཾ ཝཱ དིཊྛཾ ཝཱ, ཀིཾ མཾ ཝེདེསི ཝེདན’’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཀིཾ མཾ ཝེདེསི ཝེདནནྟི ཀིཾ ནཱམ ཏྭཾ ཀཱཡིཀཾ ཝཱ ཙེཏསིཀཾ ཝཱ ཝེདནཾ པཏྟོཡཾ, ཨེཝཾ རོདནྟོ མཾ ཝེདེསི ཛཱནཱཔེསི, ཨུཏྟཱནམེཝ ནཾ ཀཏྭཱ མཡ྄ཧཾ ཨཱཙིཀྑཱཧཱིཏི.
‘‘ཝེདེཧསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, བཱིཛཀོ ཨེཏདབྲཝི;
‘ནཏྠི མེ ཝེདནཱ དུཀྑཱ, མཧཱརཱཛ སུཎོཧི མེ.
‘ཨཧམྤི ¶ པུརིམཾ ཛཱཏིཾ, སརཱམི སུཁམཏྟནོ;
སཱཀེཏཱཧཾ པུརེ ཨཱསིཾ, བྷཱཝསེཊྛི གུཎེ རཏོ.
‘སམྨཏོ བྲཱཧྨཎིབྦྷཱནཾ, སཾཝིབྷཱགརཏོ སུཙི;
ན ཙཱཔི པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, སརཱམི ཀཏམཏྟནོ.
‘ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཝེདེཧ, ཨིདྷ ཛཱཏོ དུརིཏྠིཡཱ;
གབྦྷམྷི ཀུམྦྷདཱསིཡཱ, ཡཏོ ཛཱཏོ སུདུགྒཏོ.
‘ཨེཝམྤི དུགྒཏོ སནྟོ, སམཙརིཡཾ ཨདྷིཊྛིཏོ;
ཨུཔཌྜྷབྷཱགཾ བྷཏྟསྶ, དདཱམི ཡོ མེ ཨིཙྪཏི.
‘ཙཱཏུདྡསིཾ ¶ པཉྩདསིཾ, སདཱ ཨུཔཝསཱམཧཾ;
ན ཙཱཔི བྷཱུཏེ ཧིཾསཱམི, ཐེཡྻཾ ཙཱཔི ཝིཝཛྫཡིཾ.
‘སབྦམེཝ ཧི ནཱུནེཏཾ, སུཙིཎྞཾ བྷཝཏི ནིཔྥལཾ;
ནིརཏྠཾ མཉྙིདཾ སཱིལཾ, ཨལཱཏོ བྷཱསཏཱི ཡཐཱ.
‘ཀལིམེཝ ནཱུན གཎྷཱམི, ཨསིཔྤོ དྷུཏྟཀོ ཡཐཱ;
ཀཊཾ ཨལཱཏོ གཎྷཱཏི, ཀིཏཝོསིཀྑིཏོ ཡཐཱ.
‘དྭཱརཾ ནཔྤཊིཔསྶཱམི, ཡེན གཙྪཱམི སུགྒཏིཾ;
ཏསྨཱ རཱཛ པརོདཱམི, སུཏྭཱ ཀསྶཔབྷཱསིཏ’’’ནྟི.
ཏཏྠ བྷཱཝསེཊྛཱིཏི ཨེཝཾནཱམཀོ ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝོ སེཊྛི. གུཎེ རཏོཏི གུཎམྷི རཏོ. སམྨཏོཏི སམྦྷཱཝིཏོ སཾཝཎྞིཏོ. སུཙཱིཏི སུཙིཀམྨོ. ཨིདྷ ཛཱཏོ དུརིཏྠིཡཱཏི ཨིམསྨིཾ མིཐིལནགརེ དལིདྡིཡཱ ཀཔཎཱཡ ཀུམྦྷདཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ཛཱཏོསྨཱིཏི. སོ ཀིར པུབྦེ ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཨརཉྙེ ནཊྛཾ བལིབདྡཾ གཝེསམཱནོ ཨེཀེན མགྒམཱུལ༹ྷེན བྷིཀྑུནཱ མགྒཾ པུཊྛོ ཏུཎྷཱི ཧུཏྭཱ པུན ཏེན པུཙྪིཏོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘སམཎ, དཱསཱ ནཱམ མུཁརཱ ཧོནྟི, དཱསེན ཏཡཱ བྷཝིཏབྦཾ, ཨཏིམུཁརོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ ཀམྨཾ ཏདཱ ཝིཔཱཀཾ ཨདཏྭཱ བྷསྨཙྪནྣོ ཝིཡ པཱཝཀོ ¶ ཋིཏཾ. མརཎསམཡེ ཨཉྙཾ ཀམྨཾ ཨུཔཊྛཱསི. སོ ཡཐཱཀམྨཾ སཾསཱརེ སཾསརནྟོ ཨེཀསྶ ཀུསལཀམྨསྶ བལེན སཱཀེཏེ ཝུཏྟཔྤཀཱརོ སེཊྛི ཧུཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཨཀཱསི. ཏཾ པནསྶ ཀམྨཾ པཐཝིཡཾ ནིཧིཏནིདྷི ཝིཡ ཋིཏཾ ཨོཀཱསཾ ལབྷིཏྭཱ ཝིཔཱཀཾ དསྶཏི. ཡཾ པན ཏེན ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཀྐོསནྟེན ཀཏཾ པཱཔཀམྨཾ, ཏམསྶ ཏསྨིཾ ཨཏྟབྷཱཝེ ཝིཔཱཀཾ ཨདཱསི. སོ ཨཛཱནནྟོ ‘‘ཨིཏརསྶ ཀལྱཱཎཀམྨསྶ བལེན ཀུམྦྷདཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟོསྨཱི’’ཏི སཉྙཱཡ ཨེཝམཱཧ. ཡཏོ ཛཱཏོ སུདུགྒཏོཏི སོཧཾ ཛཱཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨཏིདུགྒཏོཏི དཱིཔེཏི.
སམཙརིཡམདྷིཊྛིཏོཏི སམཙརིཡཱཡམེཝ ¶ པཏིཊྛིཏོམྷི. ནཱུནེཏནྟི ཨེཀཾསེན ཨེཏཾ. མཉྙིདཾ སཱིལནྟི དེཝ, ཨིདཾ སཱིལཾ ནཱམ ནིརཏྠཀཾ མཉྙེ. ཨལཱཏོཏི ཡཐཱ ཨཡཾ ཨལཱཏསེནཱཔཏི ‘‘མཡཱ པུརིམབྷཝེ བཧུཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཀམྨཾ ཀཏྭཱ སེནཱཔཏིཊྛཱནཾ ལདྡྷ’’ནྟི བྷཱསཏི, ཏེན ཀཱརཎེནཱཧཾ ¶ ནིརཏྠཀཾ སཱིལནྟི མཉྙཱམི. ཀལིམེཝཱཏི ཡཐཱ ཨསིཔྤོ ཨསིཀྑིཏོ ཨཀྑདྷུཏྟོ པརཱཛཡགྒཱཧཾ གཎྷཱཏི, ཏཐཱ ནཱུན གཎྷཱམི, པུརིམབྷཝེ ཨཏྟནོ སཱཔཏེཡྻཾ ནཱསེཏྭཱ ཨིདཱནི དུཀྑཾ ཨནུབྷཝཱམི. ཀསྶཔབྷཱསིཏནྟི ཀསྶཔགོཏྟསྶ ཨཙེལཀསྶ བྷཱསིཏཾ སུཏྭཱཏི ཝདཏི.
‘‘བཱིཛཀསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, རཱཛཱ ཨངྒཏི མབྲཝི;
‘ནཏྠི དྭཱརཾ སུགཏིཡཱ, ནིཡཏིཾ ཀངྑ བཱིཛཀ.
‘སུཁཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ དུཀྑཾ, ནིཡཏིཡཱ ཀིར ལབྦྷཏི;
སཾསཱརསུདྡྷི སབྦེསཾ, མཱ ཏུརིཏྠོ ཨནཱགཏེ.
‘ཨཧམྤི པུབྦེ ཀལྱཱཎོ, བྲཱཧྨཎིབྦྷེསུ བྱཱཝཊོ;
ཝོཧཱརམནུསཱསནྟོ, རཏིཧཱིནོ ཏདནྟརཱ’’’ཏི.
ཏཏྠ ཨངྒཏི མབྲཝཱིཏི པཋམམེཝ ཨིཏརེསཾ དྭིནྣཾ, པཙྪཱ བཱིཛཀསྶཱཏི ཏིཎྞཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ དལ༹ྷཾ མིཙྪཱདིཊྛིཾ གཧེཏྭཱ ཨེཏཾ ‘‘ནཏྠི དྭཱར’’ནྟིཨཱདིཝཙནམབྲཝི. ནིཡཏིཾ ཀངྑཱཏི སམྨ བཱིཛཀ, ནིཡཏིམེཝ ཨོལོཀེཧི. ཙུལླཱསཱིཏིམཧཱཀཔྤཔྤམཱཎོ ཀཱལོཡེཝ ཧི སཏྟེ སོདྷེཏི, ཏྭཾ ཨཏིཏུརིཏོཏི ཨདྷིཔྤཱཡེནེཝམཱཧ. ཨནཱགཏེཏི ཏསྨིཾ ཀཱལེ ཨསམྤཏྟེ ཨནྟརཱཝ དེཝལོཀཾ གཙྪཱམཱིཏི མཱ ཏུརིཏྠོ. བྱཱཝཊོཏི བྲཱཧྨཎེསུ ཙ གཧཔཏིཀེསུ ཙ ཏེསཾཡེཝ ཀཱཡཝེཡྻཱཝཙྩདཱནཱདིཀམྨཀརཎེན བྱཱཝཊོ ཨཧོསིཾ. ཝོཧཱརནྟི ཝིནིཙྪཡཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ རཱཛཀིཙྩཾ ¶ ཝོཧཱརཾ ཨནུསཱསནྟོཝ. རཏིཧཱིནོ ཏདནྟརཱཏི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཀཱམགུཎརཏིཡཱ པརིཧཱིནོཏི.
ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ ཀསྶཔ, མཡཾ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ པམཛྫིམྷཱ, ཨིདཱནི པན ཨམྷེཧི ཨཱཙརིཡོ ལདྡྷོ, ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཀཱམརཏིམེཝ ཨནུབྷཝིསྶཱམ, ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ ཨིཏོ ཨུཏྟརི དྷམྨསྶཝནམྤི ནོ པཔཉྩོ བྷཝིསྶཏི, ཏིཊྛཐ ཏུམྷེ, མཡཾ གམིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱཔུཙྪནྟོ ཨཱཧ –
‘‘པུནཔི བྷནྟེ དཀྑེམུ, སངྒཏི ཙེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སངྒཏི ཙེཏི ཨེཀསྨིཾ ཋཱནེ ཙེ ནོ སམཱགམོ བྷཝིསྶཏི,ནོ ཙེ, ཨསཏི པུཉྙཕལེ ཀིཾ ཏཡཱ དིཊྛེནཱཏི.
‘‘ཨིདཾ ¶ ཝཏྭཱན ཝེདེཧོ, པཙྩགཱ སནིཝེསན’’ནྟི;
ཏཏྠ སནིཝེསནནྟི བྷིཀྑཝེ, ཨིདཾ ཝཙནཾ ཝེདེཧརཱཛཱ ཝཏྭཱ རཐཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཨཏྟནོ ནིཝེསནཾ ཙནྡཀཔཱསཱདཏལམེཝ པཊིགཏོ.
རཱཛཱ ¶ པཋམཾ གུཎསནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏཾ ཝནྡིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. ཨཱགཙྪནྟོ པན ཨཝནྡིཏྭཱཝ ཨཱགཏོ. གུཎོ ཨཏྟནོ ཨགུཎཏཱཡ ཝནྡནམྤི ནཱལཏྠ, པིཎྜཱདིཀཾ སཀྐཱརཾ ཀིམེཝ ལཙྪཏི. རཱཛཱཔི ཏཾ རཏྟིཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘ཀཱམགུཎེ མེ ཨུཔཊྛཱཔེཐ, ཨཧཾ ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཀཱམགུཎསུཁམེཝ ཨནུབྷཝིསྶཱམི, ན མེ ཨཉྙཱནི ཀིཙྩཱནི ཨཱརོཙེཏབྦཱནི, ཝིནིཙྪཡཀིཙྩཾ ཨསུཀོ ཙ ཨསུཀོ ཙ ཀརོཏཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཀཱམརཏིམཏྟོ ཨཧོསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཏོ རཏྱཱ ཝིཝསཱནེ, ཨུཔཊྛཱནམྷི ཨངྒཏི;
ཨམཙྩེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.
‘ཙནྡཀེ མེ ཝིམཱནསྨིཾ, སདཱ ཀཱམེ ཝིདྷེནྟུ མེ;
མཱ ཨུཔགཙྪུཾ ཨཏྠེསུ, གུཡ྄ཧཔྤཀཱསིཡེསུ ཙ.
‘ཝིཛཡོ ¶ ཙ སུནཱམོ ཙ, སེནཱཔཏི ཨལཱཏཀོ;
ཨེཏེ ཨཏྠེ ནིསཱིདནྟུ, ཝོཧཱརཀུསལཱ ཏཡོ’.
‘‘ཨིདཾ ཝཏྭཱན ཝེདེཧོ, ཀཱམེཝ བཧུམཉྙཐ;
ན ཙཱཔི བྲཱཧྨཎིབྦྷེསུ, ཨཏྠེ ཀིསྨིཉྩི བྱཱཝཊོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨུཔཊྛཱནམྷཱིཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱནཊྛཱནེ. ཙནྡཀེ མེཏི མམ སནྟཀེ ཙནྡཀཔཱསཱདེ. ཝིདྷེནྟུ མེཏི ནིཙྩཾ མཡ྄ཧཾ ཀཱམེ སཾཝིདཧནྟུ ཨུཔཊྛཔེནྟུ. གུཡ྄ཧཔྤཀཱསིཡེསཱུཏི གུཡ྄ཧེསུཔི པཀཱསིཡེསུཔི ཨཏྠེསུ ཨུཔྤནྣེསུ མཾ ཀེཙི མཱ ཨུཔགཙྪུཾ. ཨཏྠེཏི ཨཏྠཀརཎེ ཝིནིཙྪཡཊྛཱནེ. ནིསཱིདནྟཱུཏི མཡཱ ཀཏྟབྦཀིཙྩསྶ ཀརཎཏྠཾ སེསཨམཙྩེཧི སདྡྷིཾ ནིསཱིདནྟཱུཏི.
‘‘ཏཏོ དྭེསཏྟརཏྟསྶ, ཝེདེཧསྶཏྲཛཱ པིཡཱ;
རཱཛདྷཱིཏཱ རུཙཱ ནཱམ, དྷཱཏིམཱཏརམབྲཝི.
‘‘ཨལངྐརོཐ ¶ མཾ ཁིཔྤཾ, སཁིཡོ ཙཱལངྐརོནྟུ མེ;
སུཝེ པནྣརསོ དིབྱོ, གཙྪཾ ཨིསྶརསནྟིཀེ.
‘‘ཏསྶཱ མཱལྱཾ ཨབྷིཧརིཾསུ, ཙནྡནཉྩ མཧཱརཧཾ;
མཎིསངྑམུཏྟཱརཏནཾ, ནཱནཱརཏྟེ ཙ ཨམྦརེ.
‘‘ཏཉྩ སོཎྞམཡེ པཱིཋེ, ནིསིནྣཾ བཧུཀིཏྠིཡོ;
པརིཀིརིཡ ཨསོབྷིཾསུ, རུཙཾ རུཙིརཝཎྞིནི’’ནྟི.
ཏཏྠ ཏཏོཏི ཏཏོ རཉྙོ ཀཱམཔངྐེ ལགྒིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ. དྭེསཏྟརཏྟསྶཱཏི ཙུདྡསམེ དིཝསེ. དྷཱཏིམཱཏརམབྲཝཱིཏི པིཏུ སནྟིཀཾ གནྟུཀཱམཱ ¶ ཧུཏྭཱ དྷཱཏིམཱཏརམཱཧ. སཱ ཀིར ཙཱཏུདྡསེ ཙཱཏུདྡསེ པཉྩསཏཀུམཱརིཀཱཧི པརིཝུཏཱ དྷཱཏིགཎཾ ཨཱདཱཡ མཧནྟེན སིརིཝིལཱསེན ཨཏྟནོ སཏྟབྷཱུམིཀཱ རཏིཝཌྜྷནཔཱསཱདཱ ཨོརུཡ྄ཧ པིཏུ དསྶནཏྠཾ ཙནྡཀཔཱསཱདཾ གཙྪཏི. ཨཐ ནཾ པིཏཱ དིསྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ ཧུཏྭཱ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨུཡྻོཛེནྟོ ‘‘ཨམྨ, དཱནཾ དེཧཱི’’ཏི སཧསྶཾ དཏྭཱ ཨུཡྻོཛེཏི. སཱ ཨཏྟནོ ནིཝེསནཾ ཨཱགནྟྭཱ པུནདིཝསེ ཨུཔོསཐིཀཱ ཧུཏྭཱ ཀཔཎདྡྷིཀཝཎིབྦཀཡཱཙཀཱནཾ མཧཱདཱནཾ དེཏི. རཉྙཱ ཀིརསྶཱ ཨེཀོ ཛནཔདོཔི དིནྣོ. ཏཏོ ཨཱཡེན ¶ སབྦཀིཙྩཱནི ཀརོཏི. ཏདཱ པན ‘‘རཉྙཱ ཀིར གུཎཾ ཨཱཛཱིཝཀཾ ནིསྶཱཡ མིཙྪཱདསྶནཾ གཧིཏ’’ནྟི སཀལནགརེ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི. ཏཾ པཝཏྟིཾ རུཙཱཡ དྷཱཏིཡོ སུཏྭཱ རཱཛདྷཱིཏཱཡ ཨཱརོཙཡིཾསུ ‘‘ཨཡྻེ, པིཏརཱ ཀིར ཏེ ཨཱཛཱིཝཀསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ མིཙྪཱདསྶནཾ གཧིཏཾ, སོ ཀིར ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ དཱནསཱལཱཡོ ཝིདྡྷཾསཱཔེཏྭཱ པརཔརིགྒཧིཏཱ ཨིཏྠིཡོ ཙ ཀུམཱརིཀཱཡོ ཙ པསཡ྄ཧཀཱརེན གཎྷིཏུཾ ཨཱཎཱཔེཏི, རཛྫཾ ན ཝིཙཱརེཏི, ཀཱམམཏྟོཡེཝ ཀིར ཛཱཏོ’’ཏི. སཱ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ཨནཏྟམནཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ མེ ཏཱཏོ ཨཔགཏསུཀྐདྷམྨཾ ནིལླཛྫཾ ནགྒབྷོགྒཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪིསྶཏི, ནནུ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎེ ཀམྨཝཱདིནོ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིཏབྦོ སིཡཱ, ཋཔེཏྭཱ ཁོ པན མཾ ཨཉྙོ མཡ྄ཧཾ པིཏརཾ མིཙྪཱདསྶནཱ ཨཔནེཏྭཱ སམྨཱདསྶནེ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི. ཨཧཉྷི ཨཏཱིཏཱ སཏྟ, ཨནཱགཏཱ སཏྟཱཏི ཙུདྡས ཛཱཏིཡོ ཨནུསྶརཱམི, ཏསྨཱ པུབྦེ མཡཱ ཀཏཾ པཱཔཀམྨཾ ཀཐེཏྭཱ པཱཔཀམྨསྶ ཕལཾ དསྶེནྟཱི མམ པིཏརཾ ¶ མིཙྪཱདསྶནཱ མོཙེསྶཱམི. སཙེ པན ཨཛྫེཝ གམིསྶཱམི, ཨཐ མཾ པིཏཱ ‘ཨམྨ, ཏྭཾ པུབྦེ ཨཌྜྷམཱསེ ཨཱགཙྪསི, ཨཛྫ ཀསྨཱ ཨེཝཾ ལཧུ ཨཱགཏཱསཱི’ཏི ཝཀྑཏི. ཏཏྲ སཙེ ཨཧཾ ‘ཏུམྷེཧི ཀིར མིཙྪཱདསྶནཾ གཧིཏ’ནྟི སུཏྭཱ ‘ཨཱགཏམྷཱི’ཏི ཝཀྑཱམི, ན མེ ཝཙནཾ གརུཾ ཀཏྭཱ གཎྷིསྶཏི, ཏསྨཱ ཨཛྫ ཨགནྟྭཱ ཨིཏོ ཙུདྡསམེ དིཝསེ ཀཱལ༹པཀྑེཡེཝ ཀིཉྩི ཨཛཱནནྟཱི ཝིཡ པུབྦེ གམནཱཀཱརེནྟེཝ གནྟྭཱ ཨཱགམནཀཱལེ དཱནཝཏྟཏྠཱཡ སཧསྶཾ ཡཱཙིསྶཱམི, ཏདཱ མེ པིཏཱ དིཊྛིཡཱ གཧིཏབྷཱཝཾ ཀཐེསྶཏི. ཨཐ ནཾ ཨཧཾ ཨཏྟནོ བལེན མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཚཌྜཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏསྨཱ ཙུདྡསམེ དིཝསེ པིཏུ སནྟིཀཾ གནྟུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.
ཏཏྠ སཁིཡོ ཙཱཏི སཧཱཡིཀཱཡོཔི མེ པཉྩསཏཱ ཀུམཱརིཀཱཡོ ཨེཀཱཡེཀཾ ཨསདིསཾ ཀཏྭཱ ནཱནཱལངྐཱརེཧི ནཱནཱཝཎྞེཧི པུཔྥགནྡྷཝིལེཔནེཧི ཨལངྐརོནྟཱུཏི. དིབྱོཏི དིབྦསདིསོ, དེཝཏཱསནྣིཔཱཏཔཊིམཎྜིཏོཏིཔི དིབྦོ. གཙྪནྟི མམ དཱནཝཏྟཾ ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ཝིདེཧིསྶརསྶ པིཏུ སནྟིཀཾ གམིསྶཱམཱིཏི. ཨབྷིཧརིཾསཱུཏི སོལ༹སཧི གནྡྷོདཀགྷཊེཧི ནྷཱཔེཏྭཱ མཎྜནཏྠཱཡ ཨབྷིཧརིཾསུ. པརིཀིརིཡཱཏི པརིཝཱརེཏྭཱ. ཨསོབྷིཾསཱུཏི སུཛཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱ དེཝཀཉྙཱ ཝིཡ ཏཾ དིཝསཾ ཨཏིཝིཡ ཨསོབྷིཾསཱུཏི.
‘‘སཱ ཙ སཁིམཛ྄ཛྷགཏཱ, སབྦཱབྷརཎབྷཱུསིཏཱ;
སཏེརཏཱ ཨབྦྷམིཝ, ཙནྡཀཾ པཱཝིསཱི རུཙཱ.
‘‘ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ¶ ཝེདེཧཾ, ཝནྡིཏྭཱ ཝིནཡེ རཏཾ;
སུཝཎྞཁཙིཏེ པཱིཋེ, ཨེཀམནྟཾ ཨུཔཱཝིསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨུཔཱཝིསཱིཏི པིཏུ ཝསནཊྛཱནཾ ཙནྡཀཔཱསཱདཾ པཱཝིསི. སུཝཎྞཁཙིཏེཏི སཏྟརཏནཁཙིཏེ སུཝཎྞམཡེ པཱིཋེ.
‘‘ཏཉྩ དིསྭཱན ཝེདེཧོ, ཨཙྪརཱནཾཝ སངྒམཾ;
རུཙཾ སཁིམཛ྄ཛྷགཏཾ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.
‘‘‘ཀཙྩི རམསི པཱསཱདེ, ཨནྟོཔོཀྑརཎིཾ པཏི;
ཀཙྩི བཧུཝིདྷཾ ཁཛྫཾ, སདཱ ཨབྷིཧརནྟི ཏེ.
‘ཀཙྩི ¶ བཧུཝིདྷཾ མཱལྱཾ, ཨོཙིནིཏྭཱ ཀུམཱརིཡོ;
གྷརཀེ ཀརོཐ པཙྩེཀཾ, ཁིཌྜཱརཏིརཏཱ མུཧུཾ.
‘ཀེན ཝཱ ཝིཀལཾ ཏུཡ྄ཧཾ, ཀིཾ ཁིཔྤཾ ཨཱཧརནྟི ཏེ;
མནོ ཀརསྶུ ཀུཌྜམུཁཱི, ཨཔི ཙནྡསམམྷིཔཱི’’’ཏི.
ཏཏྠ སངྒམནྟི ཨཙྪརཱནཾ སངྒམཾ ཝིཡ སམཱགམཾ དིསྭཱ. པཱསཱདེཏི ཨམྨ མཡཱ ཏུཡ྄ཧཾ ཝེཛཡནྟསདིསོ རཏིཝཌྜྷནཔཱསཱདོ ཀཱརིཏོ, ཀཙྩི ཏཏྠ རམསི. ཨནྟོཔོཀྑརཎིཾ པཏཱིཏི ཨནྟོཝཏྠུསྨིཉྙེཝ ཏེ མཡཱ ནནྡཱཔོཀྑརཎཱིཔཊིབྷཱགཱཔོཀྑརཎཱི ཀཱརིཏཱ, ཀཙྩི ཏཾ པོཀྑརཎིཾ པཊིཙྩ ཨུདཀཀཱིལ༹ཾ ཀཱིལ༹ནྟཱི རམསི. མཱལྱནྟི ཨམྨ, ཨཧཾ ཏུཡ྄ཧཾ དེཝསིཀཾ པཉྩཝཱིསཏི པུཔྥསམུགྒེ པཧིཎཱམི, ཀཙྩི ཏུམྷེ སབྦཱཔི ཀུམཱརིཀཱཡོ ཏཾ མཱལྱཾ ཨོཙིནིཏྭཱ གནྠིཏྭཱ ཨབྷིཎྷཾ ཁིཌྜཱརཏིརཏཱ ཧུཏྭཱ པཙྩེཀཾ གྷརཀེ ཀརོཐ, ‘‘ཨིདཾ སུནྡརཾ, ཨིདཾ སུནྡརཏར’’ནྟི པཱཊིཡེཀྐཾ སཱརམྦྷེན ཝཱཡཔུཔྥགྷརཀཱནི པུཔྥགབྦྷེ ཙ པུཔྥཱསནཔུཔྥསཡནཱནི ཙ ཀཙྩི ཀརོཐཱཏི པུཙྪཏི.
ཝིཀལནྟི ཝེཀལླཾ. མནོ ཀརསྶཱུཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཧི. ཀུཌྜམུཁཱིཏི སཱསཔཀཀྐེཧི པསཱདིཏམུཁཏཱཡ ཏཾ ཨེཝམཱཧ. ཨིཏྠིཡོ ཧི མུཁཝཎྞཾ པསཱདེནྟིཡོ དུཊྛལོཧིཏམུཁདཱུསིཏཔཱིལ༹ཀཱཧརཎཏྠཾ པཋམཾ སཱསཔཀཀྐེན མུཁཾ ཝིལིམྤནྟི, ཏཏོ ལོཧིཏསྶ སམཀརཎཏྠཾ ¶ མཏྟིཀཱཀཀྐེན, ཏཏོ ཚཝིཔསཱདནཏྠཾ ཏིལཀཀྐེན. ཙནྡསམམྷིཔཱིཏི ཙནྡཏོ དུལླབྷཏརོ ནཱམ ནཏྠི, ཏཱདིསེཔི རུཙིཾ ཀཏྭཱ མམཱཙིཀྑ, སམྤཱདེསྶཱམི ཏེཏི.
‘‘ཝེདེཧསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, རུཙཱ པིཏར མབྲཝི;
‘སབྦམེཏཾ མཧཱརཱཛ, ལབྦྷཏིསྶརསནྟིཀེ.
‘སུཝེ པནྣརསོ དིབྱོ, སཧསྶཾ ཨཱཧརནྟུ མེ;
ཡཐཱདིནྣཉྩ དསྶཱམི, དཱནཾ སབྦཝཎཱིསྭཧ’’’ནྟི.
ཏཏྠ སབྦཝཎཱིསྭཧནྟི སབྦཝཎིབྦཀེསུ ཨཧཾ དསྶཱམི.
‘‘རུཙཱཡ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, རཱཛཱ ཨངྒཏི མབྲཝི;
‘བཧུཾ ཝིནཱསིཏཾ ཝིཏྟཾ, ནིརཏྠཾ ཨཕལཾ ཏཡཱ.
‘ཨུཔོསཐེ ¶ ཝསཾ ནིཙྩཾ, ཨནྣཔཱནཾ ན བྷུཉྫསི;
ནིཡཏེཏཾ ཨབྷུཏྟབྦཾ, ནཏྠི པུཉྙཾ ཨབྷུཉྫཏོ’’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨངྒཏི མབྲཝཱིཏི བྷིཀྑཝེ, སོ ཨངྒཏིརཱཛཱ པུབྦེ ཨཡཱཙིཏོཔི ‘‘ཨམྨ, དཱནཾ དེཧཱི’’ཏི སཧསྶཾ དཏྭཱ ཏཾ དིཝསཾ ཡཱཙིཏོཔི མིཙྪཱདསྶནསྶ གཧིཏཏྟཱ ཨདཏྭཱ ཨིདཾ ‘‘བཧུཾ ཝིནཱསིཏ’’ནྟིཨཱདིཝཙནཾ ཨབྲཝི. ནིཡཏེཏཾ ཨབྷུཏྟབྦནྟི ཨེཏཾ ནིཡཏིཝསེན ཏཡཱ ཨབྷུཉྫིཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, བྷུཉྫནྟཱནམྤི ཨབྷུཉྫནྟཱནམྤི པུཉྙཾ ནཏྠི. སབྦེ ཧི ཙུལླཱསཱིཏིམཧཱཀཔྤེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱཝ སུཛ྄ཛྷནྟི.
‘‘བཱིཛཀོཔི ཧི སུཏྭཱན, ཏདཱ ཀསྶཔབྷཱསིཏཾ;
‘པསྶསནྟོ མུཧུཾ ཨུཎྷཾ, རུདཾ ཨསྶཱུནི ཝཏྟཡི.
‘ཡཱཝ རུཙེ ཛཱིཝམཱནཱ, མཱ བྷཏྟམཔནཱམཡི;
ནཏྠི བྷདྡེ པརོ ལོཀོ, ཀིཾ ནིརཏྠཾ ཝིཧཉྙསཱི’’’ཏི.
ཏཏྠ བཱིཛཀོཔཱིཏི བཱིཛཀོཔི པུབྦེ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ ནིསྶནྡེན དཱསིཀུཙྪིཡཾ ནིབྦཏྟོཏི ¶ བཱིཛཀཝཏྠུམྤིསྶཱ ཨུདཱཧརཎཏྠཾ ཨཱཧརི. ནཏྠི བྷདྡེཏི བྷདྡེ, གུཎཱཙརིཡོ ཨེཝམཱཧ ‘‘ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོ ལོཀོ, ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ’’ཏི. པརལོཀེ ཧི སཏི ཨིདྷལོཀོཔི ནཱམ བྷཝེཡྻ, སོཡེཝ ཙ ནཏྠི. མཱཏཱཔིཏཱུསུ སནྟེསུ པུཏྟདྷཱིཏརོ ནཱམ བྷཝེཡྻཱུཨུཾ, ཏེཡེཝ ཙ ནཏྠི. དྷམྨེ སཏི དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱ བྷཝེཡྻཱུཾ, ཏེཡེཝ ཙ ནཏྠི. ཀིཾ དཱནཾ དེནྟཱི སཱིལཾ རཀྑནྟཱི ནིརཏྠཾ ཝིཧཉྙསཱིཏི.
‘‘ཝེདེཧསྶ ཝཙོ སུཏྭཱ, རུཙཱ རུཙིརཝཎྞིནཱི;
ཛཱནཾ པུབྦཱཔརཾ དྷམྨཾ, པིཏརཾ ཨེཏདབྲཝི.
‘སུཏམེཝ པུརེ ཨཱསི, སཀྑི དིཊྛམིདཾ མཡཱ;
བཱལཱུཔསེཝཱི ཡོ ཧོཏི, བཱལོཝ སམཔཛྫཐ.
‘མཱུལ༹ྷོ ¶ ཧི མཱུལ༹ྷམཱགམྨ, བྷིཡྻོ མོཧཾ ནིགཙྪཏི;
པཏིརཱུཔཾ ཨལཱཏེན, བཱིཛཀེན ཙ མུཡ྄ཧིཏུ’’’ནྟི.
ཏཏྠ པུབྦཱཔརཾ དྷམྨནྟི བྷིཀྑཝེ, པིཏུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ རུཙཱ རཱཛདྷཱིཏཱ ཨཏཱིཏེ སཏྟཛཱཏིཝསེན པུབྦདྷམྨཾ, ཨནཱགཏེ སཏྟཛཱཏིཝསེན ཨནཱགཏདྷམྨཉྩ ཛཱནནྟཱི པིཏརཾ མིཙྪཱདིཊྛིཏོ མོཙེཏུཀཱམཱ ཨེཏཾ ‘‘སུཏམེཝཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སམཔཛྫཐཱཏི ཡོ པུགྒལོ བཱལཱུཔསེཝཱི ཧོཏི, སོ བཱལོཝ སམཔཛྫཏཱིཏི ཨེཏཾ མཡཱ པུབྦེ སུཏམེཝ, ཨཛྫ པན པཙྩཀྑཏོ དིཊྛཾ. མཱུལ༹ྷོཏི མགྒམཱུལ༹ྷཾ ཨཱགམྨ མགྒམཱུལ༹ྷོ ཝིཡ དིཊྛིམཱུལ༹ྷཾ ཨཱགམྨ དིཊྛིམཱུལ༹ྷོཔི ཨུཏྟརི མོཧཾ ནིགཙྪཏི, མཱུལ༹ྷཏརོ ཧོཏི. ཨལཱཏེནཱཏི དེཝ, ཏུམྷེཧི ཛཱཏིགོཏྟཀུལཔདེསཨིསྶརིཡཔུཉྙཔཉྙཱཧཱིནེན ཨལཱཏསེནཱཔཏིནཱ ཨཙྩནྟཧཱིནེན དུཔྤཉྙེན བཱིཛཀདཱསེན ཙ གཱམདཱརཀསདིསཾ ཨཧིརིཀཾ བཱལཾ གུཎཾ ཨཱཛཱིཝཀཾ ཨཱགམྨ མུཡ྄ཧིཏུཾ པཏིརཱུཔཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ. ཀིཾ ཏེ ན མུཡ྄ཧིསྶནྟཱིཏི?
ཨེཝཾ ཏེ ཨུབྷོཔི གརཧིཏྭཱ དིཊྛིཏོ མོཙེཏུཀཱམཏཱཡ པིཏརཾ ཝཎྞེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཏྭཉྩ ¶ དེཝཱསི སཔྤཉྙོ, དྷཱིརོ ཨཏྠསྶ ཀོཝིདོ;
ཀཐཾ བཱལེབྷི སདིསཾ, ཧཱིནདིཊྛིཾ ཨུཔཱགམི.
‘‘སཙེཔི ¶ སཾསཱརཔཐེན སུཛ྄ཛྷཏི, ནིརཏྠིཡཱ པབྦཛྫཱ གུཎསྶ;
ཀཱིཊོཝ ཨགྒིཾ ཛལིཏཾ ཨཔཱཔཏཾ, ཨུཔཔཛྫཏི མོཧམཱུལ༹ྷོ ནགྒབྷཱཝཾ.
‘‘སཾསཱརསུདྡྷཱིཏི པུརེ ནིཝིཊྛཱ, ཀམྨཾ ཝིདཱུསེནྟི བཧཱུ ཨཛཱནཾ;
པུབྦེ ཀལཱི དུགྒཧིཏོཝནཏྠཱ, དུམྨོཙཡཱ བལིསཱ ཨམྦུཛོཝཱ’’ཏི.
ཏཏྠ སཔྤཉྙོཏི ཡསཝཡཔུཉྙཏིཏྠཱཝཱསཡོནིསོམནསིཀཱརསཱཀཙྪཱཝསེན ལདྡྷཱཡ པཉྙཱཡ སཔྤཉྙོ, ཏེནེཝ ཀཱརཎེན དྷཱིརོ, དྷཱིརཏཱཡ ཨཏྠཱནཏྠསྶ ཀཱརཎཱཀཱརཎསྶ ཀོཝིདོ. བཱལེབྷི སདིསནྟི ཡཐཱ ཏེ བཱལཱ ཨུཔགཏཱ, ཏཐཱ ཀཐཾ ¶ ཏྭཾ ཧཱིནདིཊྛིཾ ཨུཔགཏོ. ཨཔཱཔཏནྟི ཨཔི ཨཱཔཏཾ, པཏནྟོཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཏཱཏ, སཾསཱརེན སུདྡྷཱིཏི ལདྡྷིཡཱ སཏི ཡཐཱ པཊངྒཀཱིཊོ རཏྟིབྷཱགེ ཛལིཏཾ ཨགྒིཾ དིསྭཱ ཏཔྤཙྩཡཾ དུཀྑཾ ཨཛཱནིཏྭཱ མོཧེན ཏཏྠ པཏནྟོ མཧཱདུཀྑཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏཐཱ གུཎོཔི པཉྩ ཀཱམགུཎེ པཧཱཡ མོཧམཱུལ༹ྷོ ནིརསྶཱདཾ ནགྒབྷཱཝཾ ཨུཔཔཛྫཏི.
པུརེ ནིཝིཊྛཱཏི ཏཱཏ, སཾསཱརེན སུདྡྷཱིཏི ཀསྶཙི ཝཙནཾ ཨསུཏྭཱ པཋམམེཝ ནིཝིཊྛོ ནཏྠི, སུཀཏདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལནྟི གཧིཏཏྟཱ བཧཱུ ཛནཱ ཨཛཱནནྟཱ ཀམྨཾ ཝིདཱུསེནྟཱ ཀམྨཕལམྤི ཝིདཱུསེནྟིཡེཝ, ཨེཝཾ ཏེསཾ པུབྦེ གཧིཏོ ཀལི པརཱཛཡགཱཧོ དུགྒཧིཏོཝ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. དུམྨོཙཡཱ བལིསཱ ཨམྦུཛོཝཱཏི ཏེ པན ཨེཝཾ ཨཛཱནནྟཱ མིཙྪཱདསྶནེན ཨནཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏཱ བཱལཱ ཡཐཱ ནཱམ བལིསཾ གིལིཏྭཱ ཋིཏོ མཙྪོ བལིསཱ དུམྨོཙཡོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏམྷཱ ཨནཏྠཱ དུམྨོཙཡཱ ཧོནྟི.
ཨུཏྟརིཔི ཨུདཱཧརཎཾ ཨཱཧརནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཨུཔམཾ ཏེ ཀརིསྶཱམི, མཧཱརཱཛ ཏཝཏྠིཡཱ;
ཨུཔམཱཡ མིདྷེཀཙྩེ, ཨཏྠཾ ཛཱནནྟི པཎྜིཏཱ.
‘‘ཝཱཎིཛཱནཾ ཡཐཱ ནཱཝཱ, ཨཔྤམཱཎབྷརཱ གརུ;
ཨཏིབྷཱརཾ སམཱདཱཡ, ཨཎྞཝེ ཨཝསཱིདཏི.
‘‘ཨེཝམེཝ ¶ ནརོ པཱཔཾ, ཐོཀཾ ཐོཀམྤི ཨཱཙིནཾ;
ཨཏིབྷཱརཾ སམཱདཱཡ, ནིརཡེ ཨཝསཱིདཏི.
‘‘ན ཏཱཝ བྷཱརོ པརིཔཱུརོ, ཨལཱཏསྶ མཧཱིཔཏི;
ཨཱཙིནཱཏི ཙ ཏཾ པཱཔཾ, ཡེན གཙྪཏི དུགྒཏིཾ.
‘‘པུབྦེཝསྶ ཀཏཾ པུཉྙཾ, ཨལཱཏསྶ མཧཱིཔཏི;
ཏསྶེཝ དེཝ ནིསྶནྡོ, ཡཉྩེསོ ལབྷཏེ སུཁཾ.
‘‘ཁཱིཡཏེ ཙསྶ ཏཾ པུཉྙཾ, ཏཐཱ ཧི ཨགུཎེ རཏོ;
ཨུཛུམགྒཾ ཨཝཧཱཡ, ཀུམྨགྒམནུདྷཱཝཏི.
‘‘ཏུལཱ ¶ ¶ ཡཐཱ པགྒཧིཏཱ, ཨོཧིཏེ ཏུལམཎྜལེ;
ཨུནྣམེཏི ཏུལཱསཱིསཾ, བྷཱརེ ཨོརོཔིཏེ སཏི.
‘‘ཨེཝམེཝ ནརོ པུཉྙཾ, ཐོཀཾ ཐོཀམྤི ཨཱཙིནཾ;
སགྒཱཏིམཱནོ དཱསོཝ, བཱིཛཀོ སཱཏཝེ རཏོ’’ཏི.
ཏཏྠ ནིརཡེཏི ཨཊྛཝིདྷེ མཧཱནིརཡེ, སོལ༹སཝིདྷེ ཨུསྶདནིརཡེ, ལོཀནྟརནིརཡེ ཙ. བྷཱརོཏི ཏཱཏ, ན ཏཱཝ ཨལཱཏསྶ ཨཀུསལབྷཱརོ པཱུརཏི. ཏསྶེཝཱཏི ཏསྶ པུབྦེ ཀཏསྶ པུཉྙསྶེཝ ནིསྶནྡོ, ཡཾ སོ ཨལཱཏསེནཱཔཏི ཨཛྫ སུཁཾ ལབྷཏི. ན ཧི ཏཱཏ, ཨེཏཾ གོགྷཱཏཀཀམྨསྶ ཕལཾ. པཱཔཀམྨསྶ ཧི ནཱམ ཝིཔཱཀོ ཨིཊྛོ ཀནྟོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཊྛཱནམེཏཾ. ཨགུཎེ རཏོཏི ཏཐཱཧེས ཨིདཱནི ཨཀུསལཀམྨེ རཏོ. ཨུཛུམགྒནྟི དསཀུསལཀམྨཔཐམགྒཾ. ཀུམྨགྒནྟི ནིརཡགཱམིཨཀུསལམགྒཾ.
ཨོཧིཏེ ཏུལམཎྜལེཏི བྷཎྜཔཊིཙྪནཏྠཱཡ ཏུལམཎྜལེ ལགྒེཏྭཱ ཋཔིཏེ. ཨུནྣམེཏཱིཏི ཨུདྡྷཾ ཨུཀྑིཔཏི. ཨཱཙིནནྟི ཐོཀཾ ཐོཀམྤི པུཉྙཾ ཨཱཙིནནྟོ པཱཔབྷཱརཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ནརོ ཀལྱཱཎཀམྨསྶ སཱིསཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ དེཝལོཀཾ གཙྪཏི. སགྒཱཏིམཱནོཏི སགྒེ ཨཏིམཱནོ སགྒསམྤཱཔཀེ སཱཏཕལེ ཀལྱཱཎཀམྨེ ཨབྷིརཏོ. ‘‘སགྒཱདྷིམཱནོ’’ཏིཔི པཱཋོ, སགྒཾ ཨདྷིཀཱརཾ ཀཏྭཱ ཋིཏཙིཏྟོཏི ¶ ཨཏྠོ. སཱཏཝེ རཏོཏི ཨེས བཱིཛཀདཱསོ སཱཏཝེ མདྷུརཝིཔཱཀེ ཀུསལདྷམྨེཡེཝ རཏོ. སོ ཨིམསྶ པཱཔཀམྨསྶ ཁཱིཎཀཱལེ, ཀལྱཱཎཀམྨསྶ ཕལེན དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིསྶཏི.
ཡཉྩེས ཨིདཱནི དཱསཏྟཾ ཨུཔགཏོ, ན ཏཾ ཀལྱཱཎཀམྨསྶ ཕལེན. དཱསཏྟསཾཝཏྟནིཀཉྷིསྶ པུབྦེ ཀཏཾ པཱཔཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནིཊྛམེཏྠ གནྟབྦནྟི ཨིམམཏྠཾ པཀཱསེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཡམཛྫ བཱིཛཀོ དཱསོ, དུཀྑཾ པསྶཏི ཨཏྟནི;
པུབྦེཝསྶ ཀཏཾ པཱཔཾ, ཏམེསོ པཊིསེཝཏི.
‘‘ཁཱིཡཏེ ཙསྶ ཏཾ པཱཔཾ, ཏཐཱ ཧི ཝིནཡེ རཏོ;
ཀསྶཔཉྩ སམཱཔཛྫ, མཱ ཧེཝུཔྤཐམཱགམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ མཱ ཧེཝུཔྤཐམཱགམཱཏི ཏཱཏ, ཏྭཾ ཨིམཾ ནགྒཾ ཀསྶཔཱཛཱིཝཀཾ ཨུཔགནྟྭཱ མཱ ཧེཝ ནིརཡགཱམིཾ ཨུཔྤཐཾ ཨགམཱ, མཱ པཱཔམཀཱསཱིཏི པིཏརཾ ཨོཝདཏི.
ཨིདཱནིསྶ པཱཔཱུཔསེཝནཱཡ དོསཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཱུཔསེཝནཱཡ ཙ གུཎཾ དསྶེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཡཾ ཡཉྷི རཱཛ བྷཛཏི, སནྟཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ ཨསཾ;
སཱིལཝནྟཾ ཝིསཱིལཾ ཝཱ, ཝསཾ ཏསྶེཝ གཙྪཏི.
‘‘ཡཱདིསཾ ཀུརུཏེ མིཏྟཾ, ཡཱདིསཾ ཙཱུཔསེཝཏི;
སོཔི ཏཱདིསཀོ ཧོཏི, སཧཝཱསོ ཧི ཏཱདིསོ.
‘‘སེཝམཱནོ ¶ སེཝམཱནཾ, སམྥུཊྛོ སམྥུསཾ པརཾ;
སརོ དིདྡྷོ ཀལཱཔཾཝ, ཨལིཏྟམུཔལིམྤཏི;
ཨུཔལེཔབྷཡཱ དྷཱིརོ, ནེཝ པཱཔསཁཱ སིཡཱ.
‘‘པཱུཏིམཙྪཾ ཀུསགྒེན, ཡོ ནརོ ཨུཔནཡ྄ཧཏི;
ཀུསཱཔི པཱུཏི ཝཱཡནྟི, ཨེཝཾ བཱལཱུཔསེཝནཱ.
‘‘ཏགརཉྩ ¶ པལཱསེན, ཡོ ནརོ ཨུཔནཡ྄ཧཏི;
པཏྟཱཔི སུརབྷི ཝཱཡནྟི, ཨེཝཾ དྷཱིརཱུཔསེཝནཱ.
‘‘ཏསྨཱ པཏྟཔུཊསྶེཝ, ཉཏྭཱ སམྤཱཀམཏྟནོ
ཨསནྟེ ནོཔསེཝེཡྻ, སནྟེ སེཝེཡྻ པཎྜིཏོ;
ཨསནྟོ ནིརཡཾ ནེནྟི, སནྟོ པཱཔེནྟི སུགྒཏི’’ནྟི.
ཏཏྠ སནྟཾ ཝཱཏི སཔྤུརིསཾ ཝཱ. ཡདི ཝཱ ཨསནྟི ཨསཔྤུརིསཾ ཝཱ. སརོ དིདྡྷོ ཀལཱཔཾཝཱཏི མཧཱརཱཛ, ཡཐཱ ནཱམ ཧལཱཧལཝིསལིཏྟོ སརོ སརཀལཱཔེ ཁིཏྟོ སབྦཾ ཏཾ ཝིསེན ཨལིཏྟམྤི སརཀལཱཔཾ ལིམྤཏི, ཝིསདིདྡྷམེཝ ཀརོཏི, ཨེཝམེཝ པཱཔམིཏྟོ པཱཔཾ སེཝམཱནོ ཨཏྟཱནཾ སེཝམཱནཾ པརཾ, ཏེན སམྥུཊྛོ ཏཾ སམྥུསཾ ཨལིཏྟཾ པཱཔེན པུརིསཾ ཨཏྟནཱ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཀརོནྟོ ཨུཔལིམྤཏི. པཱུཏི ཝཱཡནྟཱིཏི ཏསྶ ཏེ ཀུསཱཔི དུགྒནྡྷཱ ཝཱཡནྟི. ཏགརཉྩཱཏི ཏགརཉྩ ཨཉྙཉྩ གནྡྷསམྤནྣཾ གནྡྷཛཱཏཾ. ཨེཝནྟི ཨེཝརཱུཔཱ དྷཱིརཱུཔསེཝནཱ. དྷཱིརོ ཧི ཨཏྟཱནཾ སེཝམཱནཾ དྷཱིརམེཝ ཀརོཏི.
ཏསྨཱ ¶ པཏྟཔུཊསྶེཝཱཏི ཡསྨཱ ཏགརཱདིཔལིཝེཋམཱནཱནི པཎྞཱནིཔི སུགནྡྷཱནི ཧོནྟི, ཏསྨཱ པལཱསཔཏྟཔུཊསྶེཝ པཎྜིཏཱུཔསེཝནེན ཨཧམྤི པཎྜིཏོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ཨེཝཾ. ཉཏྭཱ སམྤཱཀམཏྟནོཏི ཨཏྟནོ པརིཔཱཀཾ པཎྜིཏབྷཱཝཾ པརིམཱཎཾ ཉཏྭཱ ཨསནྟེ པཧཱཡ པཎྜིཏེ སནྟེ སེཝེཡྻ. ‘‘ནིརཡཾ ནེནྟཱི’’ཏི ཨེཏྠ དེཝདཏྟཱདཱིཧི ནིརཡཾ, ‘‘པཱཔེནྟི སུགྒཏི’’ནྟི ཨེཏྠ སཱརིཔུཏྟཏྠེརཱདཱིཧི སུགཏིཾ ནཱིཏཱནཾ ཝསེན ཨུདཱཧརཎཱནི ཨཱཧརིཏབྦཱནི.
ཨེཝཾ རཱཛདྷཱིཏཱ ཚཧི གཱཐཱཧི པིཏུ དྷམྨཾ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཏཱིཏེ ཨཏྟནཱ ཨནུབྷཱུཏཾ དུཀྑཾ དསྶེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཨཧམྤི ཛཱཏིཡོ སཏྟ, སརེ སཾསརིཏཏྟནོ;
ཨནཱགཏཱཔི སཏྟེཝ, ཡཱ གམིསྶཾ ཨིཏོ ཙུཏཱ.
‘‘ཡཱ མེ སཱ སཏྟམཱི ཛཱཏི, ཨཧུ པུབྦེ ཛནཱདྷིཔ;
ཀམྨཱརཔུཏྟོ མགདྷེསུ, ཨཧུཾ རཱཛགཧེ པུརེ.
‘‘པཱཔཾ ¶ སཧཱཡམཱགམྨ, བཧུཾ པཱཔཾ ཀཏཾ མཡཱ;
པརདཱརསྶ ཧེཋེནྟོ, ཙརིམྷཱ ཨམརཱ ཝིཡ.
‘‘ཏཾ ཀམྨཾ ནིཧིཏཾ ཨཊྛཱ, བྷསྨཙྪནྣོཝ པཱཝཀོ;
ཨཐ ཨཉྙེཧི ཀམྨེཧི, ཨཛཱཡིཾ ཝཾསབྷཱུམིཡཾ.
‘‘ཀོསམྦིཡཾ ¶ སེཊྛིཀུལེ, ཨིདྡྷེ ཕཱིཏེ མཧདྡྷནེ;
ཨེཀཔུཏྟོ མཧཱརཱཛ, ནིཙྩཾ སཀྐཏཔཱུཛིཏོ.
‘‘ཏཏྠ མིཏྟཾ ཨསེཝིསྶཾ, སཧཱཡཾ སཱཏཝེ རཏཾ;
པཎྜིཏཾ སུཏསམྤནྣཾ, སོ མཾ ཨཏྠེ ནིཝེསཡི.
‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, བཧུཾ རཏྟིཾ ཨུཔཱཝསིཾ;
ཏཾ ཀམྨཾ ནིཧིཏཾ ཨཊྛཱ, ནིདྷཱིཝ ཨུདཀནྟིཀེ.
‘‘ཨཐ པཱཔཱན ཀམྨཱནཾ, ཡམེཏཾ མགདྷེ ཀཏཾ;
ཕལཾ པརིཡཱག མཾ པཙྪཱ, བྷུཏྭཱ དུཊྛཝིསཾ ཡཐཱ.
‘‘ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཝེདེཧ, རོརུཝེ ནིརཡེ ཙིརཾ;
སཀམྨུནཱ ཨཔཙྩིསྶཾ, ཏཾ སརཾ ན སུཁཾ ལབྷེ.
‘‘བཧུཝསྶགཎེ ¶ ཏཏྠ, ཁེཔཡིཏྭཱ བཧུཾ དུཁཾ;
བྷིནྣཱགཏེ ཨཧུཾ རཱཛ, ཚགལོ ཨུདྡྷཏཔྥལོ’’ཏི.
ཏཏྠ སཏྟཱཏི མཧཱརཱཛ, ཨིདྷལོཀཔརལོཀཱ ནཱམ སུཀཏདུཀྐཊཱནཉྩ ཕལཾ ནཱམ ཨཏྠི. ན ཧི སཾསཱརོ སཏྟེ སོདྷེཏུཾ སཀྐོཏི, སཀམྨུནཱ ཨེཝ སཏྟཱ སུཛ྄ཛྷནྟི. ཨལཱཏསེནཱཔཏི ཙ བཱིཛཀདཱསོ ཙ ཨེཀམེཝ ཛཱཏིཾ ཨནུསྶརནྟི. ན ཀེཝལཾ ཨེཏེཝ ཛཱཏིཾ སརནྟི, ཨཧམྤི ཨཏཱིཏེ སཏྟ ཛཱཏིཡོ ཨཏྟནོ སཾསརིཏཾ སརཱམི, ཨནཱགཏེཔི ཨིཏོ གནྟབྦཱ སཏྟེཝ ཛཱནཱམི. ཡཱ མེ སཱཏི ཡཱ སཱ མམ ཨཏཱིཏེ སཏྟམཱི ཛཱཏི ཨཱསི. ཀམྨཱརཔུཏྟོཏི ཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཨཧཾ མགདྷེསུ རཱཛགཧནགརེ སུཝཎྞཀཱརཔུཏྟོ ཨཧོསིཾ.
པརདཱརསྶ ¶ ཧེཋེནྟོཏི པརདཱརཾ ཧེཋེནྟཱ པརེསཾ རཀྑིཏགོཔིཏེ ཝརབྷཎྜེ ཨཔརཛ྄ཛྷནྟཱ. ཨཊྛཱཏི ཏཾ ཏདཱ མཡཱ ཀཏཾ པཱཔཀམྨཾ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨོཀཱསེ སཏི ཝིཔཱཀདཱཡཀཾ ཧུཏྭཱ བྷསྨཔཊིཙྪནྣོ ཨགྒི ཝིཡ ནིཧིཏཾ ཨཊྛཱསི. ཝཾསབྷཱུམིཡནྟི ཝཾསརཊྛེ. ཨེཀཔུཏྟོཏི ཨསཱིཏིཀོཊིཝིབྷཝེ སེཊྛིཀུལེ ཨཧཾ ཨེཀཔུཏྟཀོཝ ཨཧོསིཾ. སཱཏཝེ རཏནྟི ཀལྱཱཎཀམྨེ ཨབྷིརཏཾ. སོ མནྟི སོ སཧཱཡཀོ མཾ ཨཏྠེ ཀུསལཀམྨེ པཏིཊྛཱཔེསི.
ཏཾ ཀམྨནྟི ཏམྤི མེ ཀཏཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཏདཱ ཨོཀཱསཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཨོཀཱསེ སཏི ཝིཔཱཀདཱཡཀཾ ཧུཏྭཱ ཨུདཀནྟིཀེ ནིདྷི ཝིཡ ནིཧིཏཾ ཨཊྛཱསི. ཡམེཏནྟི ཨཐ མམ སནྟཀེསུ པཱཔཀམྨེསུ ཡཾ ཨེཏཾ མཡཱ མགདྷེསུ པརདཱརིཀཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏསྶ ཕལཾ པཙྪཱ མཾ པརིཡཱགཾ ཨུཔགཏནྟི ཨཏྠོ. ཡཐཱ ཀིཾ? བྷུཏྭཱ དུཊྛཝིསཾ ཡཐཱ, ཡཐཱ སཝིསཾ བྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ཋིཏསྶ ཏཾ དུཊྛཾ ཀཀྑལ༹ཾ ཧལཱཧལཾ ཝིསཾ ཀུཔྤཏི, ཏཐཱ མཾ པརིཡཱགཏནྟི ཨཏྠོ. ཏཏོཏི ཏཏོ ཀོསམྦིཡཾ སེཊྛིཀུལཏོ. ཏཾ སརནྟི ཏཾ ཏསྨིཾ ནིརཡེ ཨནུབྷཱུཏདུཀྑཾ སརནྟཱི ཙིཏྟསུཁཾ ནཱམ ན ལབྷཱམི, བྷཡམེཝ མེ ཨུཔྤཛྫཏི. བྷིནྣཱགཏེཏི བྷིནྣཱགཏེ ནཱམ རཊྛེ. ཨུདྡྷཏཔྥལོཏི ཨུདྡྷཏབཱིཛོ.
སོ པན ཚགལཀོ བལསམྤནྣོ ཨཧོསི. པིཊྛིཡཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧཔི ནཾ ཝཱཧཡིཾསུ, ཡཱནཀེཔི ཡོཛཡིཾསུ. ཨིམམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘སཱཏཔུཏྟཱ ¶ མཡཱ ཝཱུལ༹ྷཱ, པིཊྛིཡཱ ཙ རཐེན ཙ;
ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡོ, པརདཱརགམནསྶ མེ’’ཏི.
ཏཏྠ སཱཏཔུཏྟཱཏི ཨམཙྩཔུཏྟཱ. ཏསྶ ཀམྨསྶཱཏི དེཝ, རོརུཝེ མཧཱནིརཡེ པཙྩནཉྩ ཚགལཀཀཱལེ བཱིཛུཔྤཱཊནཉྩ པིཊྛིཝཱཧནཡཱནཀཡོཛནཱནི ཙ སབྦོཔེས ཏསྶ ནིསྶནྡོ པརདཱརགམནསྶ མེཏི.
ཏཏོ པན ཙཝིཏྭཱ ཨརཉྙེ ཀཔིཡོནིཡཾ པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི. ཨཐ ནཾ ཛཱཏདིཝསེ ཡཱུཐཔཏིནོ དསྶེསུཾ. སོ ‘‘ཨཱནེཐ མེ, པུཏྟ’’ནྟི དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶ ཝིརཝནྟསྶ དནྟེཧི ཕལཱནི ཨུཔྤཱཊེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཏཏོ ¶ ཙུཏཱཧཾ ཝེདེཧ, ཀཔི ཨཱསིཾ བྲཧཱཝནེ;
ནིལུཉྩིཏཕལོཡེཝ, ཡཱུཐཔེན པགབྦྷིནཱ;
ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡོ, པརདཱརགམནསྶ མེ’’ཏི.
ཏཏྠ ནིལུཉྩིཏཕལོཡེཝཱཏི ཏཏྲཔཱཧཾ པགབྦྷེན ཡཱུཐཔཏིནཱ ལུཉྩིཏྭཱ ཨུཔྤཱཊིཏཕལོཡེཝ ཨཧོསིནྟི ཨཏྠོ.
ཨཐ ཨཔརཱཔི ཛཱཏིཡོ དསྶེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཝེདེཧ, དསྶནེསུ པསཱུ ཨཧུཾ;
ནིལུཉྩིཏོ ཛཝོ བྷདྲོ, ཡོགྒཾ ཝཱུལ༹ྷཾ ཙིརཾ མཡཱ;
ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡོ, པརདཱརགམནསྶ མེ.
‘‘ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཝེདེཧ, ཝཛྫཱིསུ ཀུལམཱགམཱ;
ནེཝིཏྠཱི ན པུམཱ ཨཱསིཾ, མནུསྶཏྟེ སུདུལླབྷེ;
ཏསྶ ཀམྨསྶ ནིསྶནྡོ, པརདཱརགམནསྶ མེ.
‘‘ཏཏོ ཙུཏཱཧཾ ཝེདེཧ, ཨཛཱཡིཾ ནནྡནེ ཝནེ;
བྷཝནེ ཏཱཝཏིཾསཱཧཾ, ཨཙྪརཱ ཀཱམཝཎྞིནཱི.
‘‘ཝིཙིཏྲཝཏྠཱབྷརཎཱ, ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱ;
ཀུསལཱ ནཙྩགཱིཏསྶ, སཀྐསྶ པརིཙཱརིཀཱ.
‘‘ཏཏྠ ¶ ཋིཏཱཧཾ ཝེདེཧ, སརཱམི ཛཱཏིཡོ ཨིམཱ;
ཨནཱགཏཱཔི སཏྟེཝ, ཡཱ གམིསྶཾ ཨིཏོ ཙུཏཱ.
‘‘པརིཡཱགཏཾ ཏཾ ཀུསལཾ, ཡཾ མེ ཀོསམྦིཡཾ ཀཏཾ;
དེཝེ ཙེཝ མནུསྶེ ཙ, སནྡྷཱཝིསྶཾ ཨིཏོ ཙུཏཱ.
‘‘སཏྟ ¶ ཛཙྩོ མཧཱརཱཛ, ནིཙྩཾ སཀྐཏཔཱུཛིཏཱ;
ཐཱིབྷཱཝཱཔི ན མུཙྩིསྶཾ, ཚཊྛཱ ནིགཏིཡོ ཨིམཱ.
‘‘སཏྟམཱི ¶ ཙ གཏི དེཝ, དེཝཔུཏྟོ མཧིདྡྷིཀོ;
པུམཱ དེཝོ བྷཝིསྶཱམི, དེཝཀཱཡསྨིམུཏྟམོ.
‘‘ཨཛྫཱཔི སནྟཱནམཡཾ, མཱལཾ གནྠེནྟི ནནྡནེ;
དེཝཔུཏྟོ ཛཝོ ནཱམ, ཡོ མེ མཱལཾ པཊིཙྪཏི.
‘‘མུཧུཏྟོ ཝིཡ སོ དིབྱོ, ཨིདྷ ཝསྶཱནི སོལ༹ས;
རཏྟིནྡིཝོ ཙ སོ དིབྱོ, མཱནུསིཾ སརདོསཏཾ.
‘‘ཨིཏི ཀམྨཱནི ཨནྭེནྟི, ཨསངྑེཡྻཱཔི ཛཱཏིཡོ;
ཀལྱཱཎཾ ཡདི ཝཱ པཱཔཾ, ན ཧི ཀམྨཾ ཝིནསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ དསྶནེསཱུཏི དསྶནརཊྛེསུ. པསཱུཏི གོཎོ ཨཧོསིཾ. ནིལུཉྩིཏོཏི ཝཙྪཀཱལེཡེཝ མཾ ཨེཝཾ མནཱཔོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནིབྦཱིཛཀམཀཾསུ. སོཧཾ ནིལུཉྩིཏོ ཨུདྡྷཏབཱིཛོ ཛཝོ བྷདྲོ ཨཧོསིཾ. ཝཛྫཱིསུ ཀུལམཱགམཱཏི གོཡོནིཏོ ཙཝིཏྭཱ ཝཛྫིརཊྛེ ཨེཀསྨིཾ མཧཱབྷོགཀུལེ ནིབྦཏྟིནྟི དསྶེཏི. ནེཝིཏྠཱི ན པུམཱཏི ནཔུཾསཀཏྟཾ སནྡྷཱཡ ཨཱཧ. བྷཝནེ ཏཱཝཏིཾསཱཧནྟི ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨཧཾ.
ཏཏྠ ཋིཏཱཧཾ, ཝེདེཧ, སརཱམི ཛཱཏིཡོ ཨིམཱཏི སཱ ཀིར ཏསྨིཾ དེཝལོཀེ ཋིཏཱ ‘‘ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ དེཝལོཀཾ ཨཱགཙྪནྟཱི ཀུཏོ ནུ ཁོ ཨཱགཏཱ’’ཏི ཨོལོཀེནྟཱི ཝཛྫིརཊྛེ མཧཱབྷོགཀུལེ ནཔུཾསཀཏྟབྷཱཝཏོ ཙཝིཏྭཱ ཏཏྠ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ པསྶི. ཏཏོ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཀམྨེན ཨེཝརཱུཔེ རམཎཱིཡེ ཋཱནེ ནིབྦཏྟཱམྷཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟཱི ཀོསམྦིཡཾ སེཊྛིཀུལེ ¶ ནིབྦཏྟིཏྭཱ ཀཏཾ དཱནཱདིཀུསལཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏསྶ ཕལེན ནིབྦཏྟཱམྷཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨནནྟརཱཏཱིཏེ ནཔུཾསཀཏྟབྷཱཝེ ནིབྦཏྟམཱནཱ ཀུཏོ ཨཱགཏཱམྷཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟཱི དསྶནརཊྛེསུ གོཡོནིཡཾ མཧཱདུཀྑསྶ ཨནུབྷཱུཏབྷཱཝཾ ཨཉྙཱསི. ཏཏོ ཨནནྟརཾ ཛཱཏིཾ ཨནུསྶརམཱནཱ ཝཱནརཡོནིཡཾ ཨུདྡྷཏཕལབྷཱཝཾ ཨདྡས. ཏཏོ ཨནནྟརཾ ཨནུསྶརནྟཱི བྷིནྣཱགཏེ ཚགལཀཡོནིཡཾ ཨུདྡྷཏབཱིཛབྷཱཝཾ ཨནུསྶརི. ཏཏོ པརཾ ཨནུསྶརམཱནཱ རོརུཝེ ནིབྦཏྟབྷཱཝཾ ཨནུསྶརི.
ཨཐསྶཱ ¶ ནིརཡེ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཉྩ ཨནུབྷཱུཏཾ དུཀྑཾ ཨནུསྶརནྟིཡཱ བྷཡཾ ཨུཔྤཛྫི. ཏཏོ ‘‘ཀེན ནུ ཁོ ཀམྨེན ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཱུཏཾ མཡཱ’’ཏི ཚཊྛཾ ཛཱཏིཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཏཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཀོསམྦིནགརེ ཀཏཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ དིསྭཱ སཏྟམཾ ཨོལོཀེནྟཱི མགདྷརཊྛེ པཱཔསཧཱཡཾ ནིསྶཱཡ ཀཏཾ པརདཱརིཀཀམྨཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏསྶ ཕལེན མེ ཏཾ མཧཱདུཀྑཾ ཨནུབྷཱུཏ’’ནྟི ཨཉྙཱསི. ཨཐ ‘‘ཨིཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨནཱགཏེ ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟཱི ‘‘ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ པུན སཀྐསྶེཝ པརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཨེཝཾ པུནཔྤུནཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ ‘‘ཏཏིཡེཔི ཨཏྟབྷཱཝེ སཀྐསྶེཝ པརིཙཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟིསྶཱམི, ཏཐཱ ཙཏུཏྠེ, པཉྩམེ པན ཏསྨིཾཡེཝ དེཝལོཀེ ཛཝནདེཝཔུཏྟསྶ ཨགྒམཧེསཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཏཏོ ཨནནྟརཾ ཨོལོཀེནྟཱི ‘‘ཚཊྛེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨིཏོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨངྒཏིརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟིསྶཱམི, ‘རུཙཱ’ཏི མེ ནཱམཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཏཏོ ཨནནྟརཱ ཀུཧིཾ ནིབྦཏྟིསྶཱམཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟཱི ‘‘སཏྟམཱཡ ཛཱཏིཡཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ མཧིདྡྷིཀོ དེཝཔུཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟིསྶཱམི, ཨིཏྠིབྷཱཝཏོ ¶ མུཙྩིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཉྙཱསི. ཏསྨཱ –
‘‘ཏཏྠ ཋིཏཱཧཾ ཝེདེཧ, སརཱམི སཏྟ ཛཱཏིཡོ;
ཨནཱགཏཱཔི སཏྟེཝ, ཡཱ གམིསྶཾ ཨིཏོ ཙུཏཱ’’ཏི. – ཨཱདིམཱཧ;
ཏཏྠ པརིཡཱགཏནྟི པརིཡཱཡེན ཨཏྟནོ ཝཱརེན ཨཱགཏཾ. སཏྟ ཛཙྩོཏི ཝཛྫིརཊྛེ ནཔུཾསཀཛཱཏིཡཱ སདྡྷིཾ དེཝལོཀེ པཉྩ, ཨཡཉྩ ཚཊྛཱཏི སཏྟ ཛཱཏིཡོཏི ཝུཙྩནྟི. ཨེཏཱ སཏྟ ཛཱཏིཡོ ནིཙྩཾ སཀྐཏཔཱུཛིཏཱ ¶ ཨཧོསིནྟི དསྶེཏི. ཚཊྛཱ ནིགཏིཡོཏི དེཝལོཀེ པན པཉྩ, ཨཡཉྩ ཨེཀཱཏི ཨིམཱ ཚ གཏིཡོ ཨིཏྠིབྷཱཝཱན མུཙྩིསྶནྟི ཝདཏི. སཏྟམཱི ཙཱཏི ཨིཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨནནྟརཾ. སནྟཱནམཡནྟི ཨེཀཏོཝཎྚཀཱདིཝསེན ཀཏསནྟཱནཾ. གནྠེནྟཱིཏི ཡཐཱ སནྟཱནམཡཱ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཨཛྫཔི མམ པརིཙཱརིཀཱ ནནྡནཝནེ མཱལཾ གནྠེནྟིཡེཝ. ཡོ མེ མཱལཾ པཊིཙྪཏཱིཏི མཧཱརཱཛ, ཨནནྟརཛཱཏིཡཾ མམ སཱམིཀོ ཛཝོ ནཱམ དེཝཔུཏྟོ ཡོ རུཀྑཏོ པཏིཏཔཏིཏཾ མཱལཾ པཊིཙྪཏི.
སོལ༹སཱཏི མཧཱརཱཛ, མམ ཛཱཏིཡཱ ཨིམཱནི སོལ༹ས ཝསྶཱནི, ཨེཏྟཀོ པན ཀཱལོ དེཝཱནཾ ཨེཀོ མུཧུཏྟོ, ཏེན ཏཱ མམ ཙུཏབྷཱཝམྤི ཨཛཱནནྟཱ མམཏྠཱཡ མཱལཾ གནྠེནྟིཡེཝ. མཱནུསིནྟི མནུསྶཱནཾ ཝསྶགཎནཾ ཨཱགམྨ ཨེས སརདོསཏཾ ཝསྶསཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ དཱིགྷཱཡུཀཱ དེཝཱ ¶ . ཨིམིནཱ པན ཀཱརཎེན པརལོཀསྶ ཙ ཀལྱཱཎཔཱཔཀཱནཉྩ ཀམྨཱནཾ ཨཏྠིཏཾ ཛཱནཱཧི, དེཝཱཏི.
ཨནྭེནྟཱིཏི ཡཐཱ མཾ ཨནུབནྡྷིཾསུ, ཨེཝཾ ཨནུབནྡྷནྟི. ན ཧི ཀམྨཾ ཝིནསྶཏཱིཏི དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཾ ཏསྨིཾཡེཝ ཨཏྟབྷཱཝེ, ཨུཔཔཛྫཝེདནཱིཡཾ ཨནནྟརབྷཝེ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, ཨཔརཱཔརིཡཝེདནཱིཡཾ པན ཝིཔཱཀཾ ཨདཏྭཱ ན ནསྶཏི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ན ཧི ཀམྨཾ ཝིནསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘དེཝ, ཨཧཾ པརདཱརིཀཀམྨསྶ ནིསྶནྡེན ནིརཡེ ཙ ཏིརཙྪཱནཡོནིཡཉྩ མཧནྟཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝིཾ. སཙེ པན ཏུམྷེཔི ཨིདཱནི གུཎསྶ ཀཐཾ གཧེཏྭཱ ཨེཝཾ ཀརིསྶཐ, མཡཱ ཨནུབྷཱུཏསདིསམེཝ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝིསྶཐ, ཏསྨཱ ཨེཝཾ མཱ ཀརིཏྠཱ’’ཏི ཨཱཧ.
ཨཐསྶ ཨུཏྟརི དྷམྨཾ དེསེནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཡོ ཨིཙྪེ པུརིསོ ཧོཏུཾ, ཛཱཏིཾ ཛཱཏིཾ པུནཔྤུནཾ;
པརདཱརཾ ཝིཝཛྫེཡྻ, དྷོཏཔཱདོཝ ཀདྡམཾ.
‘‘ཡཱ ཨིཙྪེ པུརིསོ ཧོཏུཾ, ཛཱཏིཾ ཛཱཏིཾ པུནཔྤུནཾ;
སཱམིཀཾ ཨཔཙཱཡེཡྻ, ཨིནྡཾཝ པརིཙཱརིཀཱ.
‘‘ཡོ ཨིཙྪེ དིབྱབྷོགཉྩ, དིབྦམཱཡུཾ ཡསཾ སུཁཾ;
པཱཔཱནི པརིཝཛྫེཏྭཱ, ཏིཝིདྷཾ དྷམྨམཱཙརེ.
‘‘ཀཱཡེན ¶ ཝཱཙཱ མནསཱ, ཨཔྤམཏྟོ ཝིཙཀྑཎོ;
ཨཏྟནོ ཧོཏི ཨཏྠཱཡ, ཨིཏྠཱི ཝཱ ཡདི ཝཱ པུམཱ.
‘‘ཡེ ཀེཙིམེ མཱནུཛཱ ཛཱིཝལོཀེ, ཡསསྶིནོ སབྦསམནྟབྷོགཱ;
ཨསཾསཡཾ ཏེཧི པུརེ སུཙིཎྞཾ, ཀམྨསྶཀཱསེ པུཐུ སབྦསཏྟཱ.
‘‘ཨིངྒྷཱནུཙིནྟེསི སཡམྤི དེཝ, ཀུཏོནིདཱནཱ ཏེ ཨིམཱ ཛནིནྡ;
ཡཱ ཏེ ཨིམཱ ཨཙྪརཱསནྣིཀཱསཱ, ཨལངྐཏཱ ཀཉྩནཛཱལཚནྣཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ¶ ཧོཏུནྟི བྷཝིཏུཾ. སབྦསམནྟབྷོགཱཏི པརིཔུཎྞསབྦབྷོགཱ. སུཙིཎྞནྟི སུཊྛུ ཙིཎྞཾ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ཀཏཾ. ཀམྨསྶཀཱསེཏི ཀམྨསྶཀཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཀམྨསྶེཝ ཝིཔཱཀཔཊིསཾཝེདིནོ. ན ཧི མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཀཏཾ ཀམྨཾ པུཏྟདྷཱིཏཱནཾ ཝིཔཱཀཾ དེཏི, ན ཏཱཧི པུཏྟདྷཱིཏཱཧི ཀཏཾ ཀམྨཾ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཝིཔཱཀཾ དེཏི. སེསེཧི ཀཏཾ སེསཱནཾ ཀིམེཝ དསྶཏི? ཨིངྒྷཱཏི ཙོདནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨནུཙིནྟེསཱིཏི པུནཔྤུནཾ ཙིནྟེཡྻཱསི. ཡཱ ཏེ ཨིམཱཏི ཡཱ ཨིམཱ སོལ༹སསཧསྶཱ ཨིཏྠིཡོ ཏཾ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཨིམཱ ཏེ ཀུཏོནིདཱནཱ, ཀིཾ ནིཔཛྫིཏྭཱ ནིདྡཱཡནྟེན ལདྡྷཱ, ཨུདཱཧུ པནྠདཱུསནསནྡྷིཙྪེདཱདཱིནི པཱཔཱནི ཀཏྭཱ, ཨདུ ཀལྱཱཎཀམྨཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷཱཏི ཨིདཾ ཏཱཝ ཨཏྟནཱཔི ཙིནྟེཡྻཱསི, དེཝཱཏི.
ཨེཝཾ སཱ པིཏརཾ ཨནུསཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨིཙྩེཝཾ པིཏརཾ ཀཉྙཱ, རུཙཱ ཏོསེསི ཨངྒཏིཾ;
མཱུལ༹ྷསྶ མགྒམཱཙིཀྑི, དྷམྨམཀྑཱསི སུབྦཏཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨིཙྩེཝནྟི བྷིཀྑཝེ, ཨིཏི ཨིམེཧི ཨེཝརཱུཔེཧི མདྷུརེཧི ཝཙནེཧི རུཙཱཀཉྙཱ པིཏརཾ ཏོསེསི, མཱུལ༹ྷསྶ མགྒཾ ཝིཡ ཏསྶ སུགཏིམགྒཾ ཨཱཙིཀྑི, ནཱནཱནཡེཧི སུཙརིཏདྷམྨཾ ཨཀྑཱསི. དྷམྨཾ ཀཐེནྟཱིཡེཝ སཱ སུབྦཏཱ སུནྡརཝཏཱ ཨཏྟནོ ཨཏཱིཏཛཱཏིཡོཔི ཀཐེསི.
ཨེཝཾ པུབྦཎྷཏོ པཊྛཱཡ སབྦརཏྟིཾ པིཏུ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ‘‘མཱ, དེཝ, ནགྒསྶ མིཙྪཱདིཊྛིཀསྶ ཝཙནཾ གཎྷི, ‘ཨཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ཨཏྠི པརལོཀོ ¶ , ཨཏྠི སུཀཊདུཀྐཊཀམྨཱནཾ ཕལ’ནྟི ཝདནྟསྶ མཱདིསསྶ ཀལྱཱཎམིཏྟསྶ ཝཙནཾ གཎྷ, མཱ ཨཏིཏྠེན པཀྑནྡཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཨེཝཾ སནྟེཔི པིཏརཾ མིཙྪཱདསྶནཱ མོཙེཏུཾ ནཱསཀྑི. སོ ཧི ཀེཝལཾ ཏསྶཱ མདྷུརཝཙནཾ སུཏྭཱ ཏུསྶི. མཱཏཱཔིཏརོ ཧི པིཡཔུཏྟཱནཾ ཝཙནཾ པིཡཱཡནྟི, ན པན ཏཾ མིཙྪཱདསྶནཾ ཝིསྶཛྫེསི. ནགརེཔི ‘‘རུཙཱ ཀིར རཱཛདྷཱིཏཱ པིཏུ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མིཙྪཱདསྶནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེསཱི’’ཏི ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི. ‘‘པཎྜིཏཱ རཱཛདྷཱིཏཱ ཨཛྫ པིཏརཾ མིཙྪཱདསྶནཱ མོཙེཏྭཱ ནགརཝཱསཱིནཾ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི མཧཱཛནོ ཏུསྶི. སཱ པིཏརཾ བོདྷེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱི ཝཱིརིཡཾ ཨཝིསྶཛྫེཏྭཱཝ ‘‘ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཱཡེན པིཏུ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི སིརསྨིཾ ཨཉྫལིཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ དསདིསཱ ནམསྶིཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ལོཀསནྡྷཱརཀཱ དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ལོཀཔཱལདེཝཏཱ ནཱམ མཧཱབྲཧྨཱནོ ནཱམ ཨཏྠི, ཏེ ཨིདྷཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ བལེན མམ པིཏརཾ མིཙྪཱདསྶནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེནྟུ ¶ , ཨེཏསྶ གུཎེ ཨསཏིཔི མམ ¶ གུཎེན མམ སཱིལེན མམ སཙྩེན ཨིདྷཱགནྟྭཱ ཨིམཾ མིཙྪཱདསྶནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ སཀལལོཀསྶ སོཏྠིཾ ཀརོནྟཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ནམསྶི.
ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ ནཱརདོ ནཱམ མཧཱབྲཧྨཱ ཨཧོསི. བོདྷིསཏྟཱ ཙ ནཱམ ཨཏྟནོ མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡ ཨནུདྡཡཱཡ མཧནྟབྷཱཝེན སུཔྤཊིཔནྣདུཔྤཊིཔནྣེ སཏྟེ དསྶནཏྠཾ ཀཱལཱནུཀཱལཾ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟི. སོ ཏཾ དིཝསཾ ལོཀཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ རཱཛདྷཱིཏརཾ པིཏུ མིཙྪཱདིཊྛིམོཙནཏྠཾ ལོཀསནྡྷཱརཀདེཝཏཱཡོ ནམསྶམཱནཾ དིསྭཱ, ‘‘ཋཔེཏྭཱ མཾ ཨཉྙོ ཨེཏཾ རཱཛཱནཾ མིཙྪཱདསྶནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ནཏྠི, ཨཛྫ མཡཱ རཱཛདྷཱིཏུ སངྒཧཾ, རཉྙོ ཙ སཔརིཛནསྶ སོཏྠིབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ ཨཱགནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཀེན ནུ ཁོ ཝེསེན གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘མནུསྶཱནཾ པབྦཛིཏཱ པིཡཱ ཙེཝ གརུནོ ཙ ཨཱདེཡྻཝཙནཱ ཙ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏཝེསེན གམིསྶཱམཱི’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ པཱསཱདིཀཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ མནུསྶཏྟབྷཱཝཾ མཱཔེཏྭཱ མནུཉྙཾ ཛཊཱམཎྜལཾ བནྡྷིཏྭཱ ཛཊནྟརེ ཀཉྩནསཱུཙིཾ ཨོདཧིཏྭཱ ཨནྟོ རཏྟཔཊཾ ཨུཔརི རཏྟཝཱཀཙཱིརཾ ནིཝཱསེཏྭཱ པཱརུཔིཏྭཱ སུཝཎྞཏཱརཱཁཙིཏཾ རཛཏམཡཾ ཨཛིནཙམྨཾ ཨེཀཾསེ ཀཏྭཱ མུཏྟཱསིཀྐཱཡ པཀྑིཏྟཾ སུཝཎྞམཡཾ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ ཨཱདཱཡ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཨོནཏཾ སུཝཎྞཀཱཛཾ ཁནྡྷེ ཀཏྭཱ མུཏྟཱསིཀྐཱཡ ¶ ཨེཝ པཝཱལ༹ཀམཎྜལུཾ ཨཱདཱཡ ཨིམིནཱ ཨིསིཝེསེན གགནཏལེ ཙནྡོ ཝིཡ ཝིརོཙམཱནོ ཨཱཀཱསེན ཨཱགནྟྭཱ ཨལངྐཏཙནྡཀཔཱསཱདམཧཱཏལཾ པཝིསིཏྭཱ རཉྙོ པུརཏོ ཨཱཀཱསེ ཨཊྛཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཐཱགམཱ བྲཧྨལོཀཱ, ནཱརདོ མཱནུསིཾ པཛཾ;
ཛམྦུདཱིཔཾ ཨཝེཀྑནྟོ, ཨདྡཱ རཱཛཱནམངྒཏིཾ.
‘‘ཏཏོ པཏིཊྛཱ པཱསཱདེ, ཝེདེཧསྶ པུརཏྠཏོ;
ཏཉྩ དིསྭཱནཱནུཔྤཏྟཾ, རུཙཱ ཨིསིམཝནྡཐཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨདྡཱཏི བྲཧྨལོཀེ ཋིཏོཝ ཛམྦུདཱིཔཾ ཨཝེཀྑནྟོ གུཎཱཛཱིཝཀསྶ སནྟིཀེ གཧིཏམིཙྪཱདསྶནཾ རཱཛཱནཾ ཨངྒཏིཾ ཨདྡས, ཏསྨཱ ཨཱགཏོཏི ཨཏྠོ. ཏཏོ པཏིཊྛཱཏི ཏཏོ སོ བྲཧྨཱ ཏསྶ རཉྙོ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏསྶ ནིསིནྣསྶ པུརཏོ ¶ ཏསྨིཾ པཱསཱདེ ཨཔདེ པདཾ དསྶེནྟོ ཨཱཀཱསེ པཏིཊྛཧི. ཨནུཔྤཏྟནྟི ཨཱགཏཾ. ཨིསིནྟི ཨིསིཝེསེན ཨཱགཏཏྟཱ སཏྠཱ ‘‘ཨིསི’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཝནྡཐཱཏི ‘‘མམཱནུགྒཧེན མམ པིཏརི ཀཱརུཉྙཾ ཀཏྭཱ ཨེཀོ དེཝརཱཛཱ ཨཱགཏོ ¶ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཧཊྛཔཧཊྛཱ ཝཱཏཱབྷིཧཊཱ སུཝཎྞཀདལཱི ཝིཡ ཨོནམིཏྭཱ ནཱརདབྲཧྨཱནཾ ཨཝནྡི.
རཱཛཱཔི ཏཾ དིསྭཱཝ བྲཧྨཏེཛེན ཏཛྫིཏོ ཨཏྟནོ ཨཱསནེ སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨཱསནཱ ཨོརུཡ྄ཧ བྷཱུམིཡཾ ཋཏྭཱ ཨཱགཏཊྛཱནཉྩ ནཱམགོཏྟཉྩ པུཙྪི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཐཱསནམྷཱ ཨོརུཡ྄ཧ, རཱཛཱ བྱཐིཏམཱནསོ;
ནཱརདཾ པརིཔུཙྪནྟོ, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.
‘ཀུཏོ ནུ ཨཱགཙྪསི དེཝཝཎྞི, ཨོབྷཱསཡཾ སབྦདིསཱ ཙནྡིམཱཝ;
ཨཀྑཱཧི མེ པུཙྪིཏོ ནཱམགོཏྟཾ, ཀཐཾ ཏཾ ཛཱནནྟི མནུསྶལོཀེ’’’ཏི.
ཏཏྠ བྱཐིཏམཱནསོཏི བྷཱིཏཙིཏྟོ. ཀུཏོ ནཱུཏི ཀཙྩི ནུ ཁོ ཝིཛྫཱདྷརོ བྷཝེཡྻཱཏི མཉྙམཱནོ ཨཝནྡིཏྭཱཝ ཨེཝཾ པུཙྪི.
ཨཐ ¶ སོ ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ‘པརལོཀོ ནཏྠཱི’ཏི མཉྙཏི, པརལོཀམེཝསྶ ཏཱཝ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཧཉྷི དེཝཏོ ཨིདཱནི ཨེམི, ཨོབྷཱསཡཾ སབྦདིསཱ ཙནྡིམཱཝ;
ཨཀྑཱམི ཏེ པུཙྪིཏོ ནཱམགོཏྟཾ, ཛཱནནྟི མཾ ནཱརདོ ཀསྶཔོ ཙཱ’’ཏི.
ཏཏྠ དེཝཏོཏི དེཝལོཀཏོ. ནཱརདོ ཀསྶཔོ ཙཱཏི མཾ ནཱམེན ནཱརདོ, གོཏྟེན ཀསྶཔོཏི ཛཱནནྟི.
ཨཐ རཱཛཱ ‘‘ཨིམཾ པཙྪཱཔི པརལོཀཾ པུཙྪིསྶཱམི, ཨིདྡྷིཡཱ ལདྡྷཀཱརཎཾ ཏཱཝ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཙྪེརརཱུཔཾ ཏཝ ཡཱདིསཉྩ, ཝེཧཱཡསཾ གཙྪསི ཏིཊྛསཱི ཙ;
པུཙྪཱམི ཏཾ ནཱརད ཨེཏམཏྠཾ, ཨཐ ཀེན ཝཎྞེན ཏཝཱཡམིདྡྷཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཡཱདིསཉྩཱཏི ཡཱདིསཉྩ ཏཝ སཎྛཱནཾ, ཡཉྩ ཏྭཾ ཨཱཀཱསེ གཙྪསི ཏིཊྛསི ཙ, ཨིདཾ ཨཙྪརིཡཛཱཏཾ.
ནཱརདོ ¶ ཨཱཧ –
‘‘སཙྩཉྩ དྷམྨོ ཙ དམོ ཙ ཙཱགོ, གུཎཱ མམེཏེ པཀཏཱ པུརཱཎཱ;
ཏེཧེཝ དྷམྨེཧི སུསེཝིཏེཧི, མནོཛལོ ཡེན ཀཱམཾ གཏོསྨཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སཙྩནྟི མུསཱཝཱདཝིརཧིཏཾ ཝཙཱིསཙྩཾ. དྷམྨོཏི ཏིཝིདྷསུཙརིཏདྷམྨོ ཙེཝ ཀསིཎཔརིཀམྨཛྷཱནདྷམྨོ ཙ. དམོཏི ཨིནྡྲིཡདམནཾ. ཙཱགོཏི ཀིལེསཔརིཙྩཱགོ ཙ དེཡྻདྷམྨཔརིཙྩཱགོ ཙ. མམེཏེ གུཎཱཏི མམ ཨེཏེ གུཎསམྤཡུཏྟཱ གུཎསཧགཏཱ. པཀཏཱ པུརཱཎཱཏི མཡཱ པུརིམབྷཝེ ཀཏཱཏི དསྶེཏི. ‘‘ཏེཧེཝ དྷམྨེཧི སུསེཝིཏེཧཱི’’ཏི ཏེ སབྦེ གུཎེ སུསེཝིཏེ པརིཙཱརིཏེ དསྶེཏི. མནོཛཝོཏི ཨིདྡྷིཡཱ ¶ ཀཱརཎེན པཊིལདྡྷོ. ཡེན ཀཱམཾ གཏོསྨཱིཏི ཡེན དེཝཊྛཱནེ ཙ མནུསྶཊྛཱནེ ཙ གནྟུཾ ཨིཙྪནཾ, ཏེན གཏོསྨཱིཏི ཨཏྠོ.
རཱཛཱ ཨེཝཾ ཏསྨིཾ ཀཐེནྟེཔི མིཙྪཱདསྶནསྶ གཧིཏཏྟཱ པརལོཀཾ ཨསདྡཧནྟོ ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ པུཉྙཝིཔཱཀོ’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཙྪེརམཱཙིཀྑསི པུཉྙསིདྡྷིཾ, སཙེ ཧི ཨེཏེཧི ཡཐཱ ཝདེསི;
པུཙྪཱམི ཏཾ ནཱརད ཨེཏམཏྠཾ, པུཊྛོ ཙ མེ སཱདྷུ ཝིཡཱཀརོཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ པུཉྙསིདྡྷིནྟི པུཉྙཱནཾ སིདྡྷིཾ ཕལདཱཡཀཏྟཾ ཨཱཙིཀྑནྟོ ཨཙྪརིཡཾ ཨཱཙིཀྑསི.
ནཱརདོ ཨཱཧ –
‘‘པུཙྪསྶུ མཾ རཱཛ ཏཝེས ཨཏྠོ, ཡཾ སཾསཡཾ ཀུརུསེ བྷཱུམིཔཱལ;
ཨཧཾ ཏཾ ནིསྶཾསཡཏཾ གམེམི, ནཡེཧི ཉཱཡེཧི ཙ ཧེཏུབྷཱི ཙཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏཝེས ཨཏྠོཏི པུཙྪིཏབྦཀོ ནཱམ ཏཝ ཨེས ཨཏྠོ. ཡཾ སཾསཡནྟི ཡཾ ཀིསྨིཉྩིདེཝ ¶ ཨཏྠེ སཾསཡཾ ཀརོསི, ཏཾ མཾ པུཙྪ. ནིསྶཾསཡཏནྟི ཨཧཾ ཏཾ ནིསྶཾསཡབྷཱཝཾ གམེམི. ནཡེཧཱིཏི ཀཱརཎཝཙནེཧི. ཉཱཡེཧཱིཏི ཉཱཎེཧི. ཧེཏུབྷཱིཏི པཙྩཡེཧི, པཊིཉྙཱམཏྟེནེཝ ཨཝཏྭཱ ཉཱཎེན པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཱརཎཝཙནེན ཙ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ སམུཊྛཱཔཀཔཙྩཡེཧི ཙ ཏཾ ནིསྶཾསཡཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཨཏྠོ.
རཱཛཱ ¶ ཨཱཧ –
‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ ནཱརད ཨེཏམཏྠཾ, པུཊྛོ ཙ མེ ནཱརད མཱ མུསཱ བྷཎི;
ཨཏྠི ནུ དེཝཱ པིཏརོ ནུ ཨཏྠི, ལོཀོ པརོ ཨཏྠི ཛནོ ཡམཱཧཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ཛནོ ཡམཱཧཱུཏི ཡཾ ཛནོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཏྠི དེཝཱ, ཨཏྠི པིཏརོ, ཨཏྠི པརོ ལོཀོ’’ཏི, ཏཾ སབྦཾ ཨཏྠི ནུ ཁོཏི པུཙྪཏི.
ནཱརདོ ¶ ཨཱཧ –
‘‘ཨཏྠེཝ དེཝཱ པིཏརོ ཙ ཨཏྠི, ལོཀོ པརོ ཨཏྠི ཛནོ ཡམཱཧུ;
ཀཱམེསུ གིདྡྷཱ ཙ ནརཱ པམཱུལ༹ྷཱ, ལོཀཾ པརཾ ན ཝིདཱུ མོཧཡུཏྟཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཏྠེཝ དེཝཱཏི མཧཱརཱཛ, དེཝཱ ཙ པིཏརོ ཙ ཨཏྠི, ཡམྤི ཛནོ པརལོཀམཱཧ, སོཔི ཨཏྠེཝ. ན ཝིདཱུཏི ཀཱམགིདྡྷཱ པན མོཧམཱུལ༹ྷཱ ཛནཱ པརལོཀཾ ན ཝིདནྟི ན ཛཱནནྟཱིཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ པརིཧཱསཾ ཀརོནྟོ ཨེཝམཱཧ –
‘‘ཨཏྠཱིཏི ཙེ ནཱརད སདྡཧཱསི, ནིཝེསནཾ པརལོཀེ མཏཱནཾ;
ཨིདྷེཝ མེ པཉྩ སཏཱནི དེཧི, དསྶཱམི ཏེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ནིཝེསནནྟི ནིཝཱསཊྛཱནཾ. པཉྩ སཏཱནཱིཏི པཉྩ ཀཧཱཔཎསཏཱནི.
ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ པརིསམཛ྄ཛྷེཡེཝ གརཧནྟོ ཨཱཧ –
‘‘དཛྫེམུ ¶ ཁོ པཉྩ སཏཱནི བྷོཏོ, ཛཉྙཱམུ ཙེ སཱིལཝནྟཾ ཝདཉྙུཾ;
ལུདྡཾ ཏཾ བྷོནྟཾ ནིརཡེ ཝསནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶཾ.
‘‘ཨིདྷེཝ ཡོ ཧོཏི ཨདྷམྨསཱིལོ, པཱཔཱཙཱརོ ཨལསོ ལུདྡཀམྨོ;
ན པཎྜིཏཱ ཏསྨིཾ ཨིཎཾ དདནྟི, ན ཧི ཨཱགམོ ཧོཏི ཏཐཱཝིདྷམྷཱ.
‘‘དཀྑཉྩ ¶ པོསཾ མནུཛཱ ཝིདིཏྭཱ, ཨུཊྛཱནཀཾ སཱིལཝནྟཾ ཝདཉྙུཾ;
སཡམེཝ བྷོགེཧི ནིམནྟཡནྟི, ཀམྨཾ ཀརིཏྭཱ པུན མཱཧརེསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཛཉྙཱམུ ཙེཏི ཡདི མཡཾ བྷཝནྟཾ ‘‘སཱིལཝཱ ཨེས ཝདཉྙཱུ, དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཨིམིནཱ ནཱམཏྠོཏི ཛཱནིཏྭཱ ཏསྶ ཏསྶ ཀིཙྩསྶ ཀཱརཀོ ཝདཉྙཱུ’’ཏི ཛཱནེཡྻཱམ. ཨཐ ཏེ ཝཌྜྷིཡཱ པཉྩ སཏཱནི དདེཡྻཱམ, ཏྭཾ པན ལུདྡོ སཱཧསིཀོ མིཙྪཱདསྶནཾ གཧེཏྭཱ དཱནསཱལཾ ཝིདྡྷཾསེཏྭཱ པརདཱརེསུ ཨཔརཛ྄ཛྷསི, ཨིཏོ ཙུཏོ ནིརཡེ ཨུཔྤཛྫིསྶསི, ཨེཝཾ ལུདྡཾ ཏཾ ནིརཡེ ཝསནྟཾ བྷོནྟཾ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཀོ ‘‘སཧསྶཾ མེ དེཧཱི’’ཏི ཙོདེསྶཏི. ཏཐཱཝིདྷམྷཱཏི ཏཱདིསཱ པུརིསཱ དིནྣསྶ ཨིཎསྶ པུན ཨཱགམོ ནཱམ ན ཧོཏི. དཀྑནྟི དྷནུཔྤཱདནཀུསལཾ. པུན མཱཧརེསཱིཏི ཨཏྟནོ ཀམྨཾ ཀརིཏྭཱ དྷནཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ པུན ཨམྷཱཀཾ སནྟཀཾ ཨཱཧརེཡྻཱསི, མཱ ནིཀྐམྨོ ཝསཱིཏི སཡམེཝ བྷོགེཧི ནིམནྟཡནྟཱིཏི.
ཨིཏི རཱཛཱ ཏེན ནིགྒཡ྄ཧམཱནོ ཨཔྤཊིབྷཱནོ ཨཧོསི. མཧཱཛནོ ཧཊྛཏུཊྛོ ཧུཏྭཱ ‘‘མཧིདྡྷིཀོ དེཝོཔི ཨཛྫ རཱཛཱནཾ མིཙྪཱདསྶནཾ ཝིསྶཛྫཱཔེསྶཏཱི’’ཏི སཀལནགརཾ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི. མཧཱསཏྟསྶཱནུབྷཱཝེན ཏདཱ སཏྟཡོཛནིཀཱཡ མིཐིལཱཡ ཏསྶ དྷམྨདེསནཾ ཨསྶུཎནྟོ ནཱམ ནཱཧོསི. ཨཐ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ ཨཏིཝིཡ དལ༹ྷཾ མིཙྪཱདསྶནཾ གཎྷི, ནིརཡབྷཡེན ནཾ སནྟཛྫེཏྭཱ མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ པུན དེཝལོཀེན ཨསྶཱསེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, སཙེ དིཊྛིཾ ན ཝིསྶཛྫེསྶསི, ཨེཝཾ ཨནནྟདུཀྑཾ ནིརཡཾ གམིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ནིརཡཀཐཾ པཊྛཔེསི –
‘‘ཨིཏོ ཙུཏོ དཀྑསི ཏཏྠ རཱཛ, ཀཱཀོལསངྒྷེཧི ཝིཀསྶམཱནཾ;
ཏཾ ཁཛྫམཱནཾ ནིརཡེ ཝསནྟཾ, ཀཱཀེཧི གིཛ྄ཛྷེཧི ཙ སེནཀེཧི;
སཉྪིནྣགཏྟཾ རུཧིརཾ སཝནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཀཱཀོལསངྒྷེཧཱིཏི ལོཧཏུཎྜེཧི ཀཱཀསངྒྷེཧི. ཝིཀསྶམཱནནྟི ཨཏྟཱནཾ ཨཱཀཌྜྷིཡམཱནཾ ཏཏྠ ནིརཡེ པསྶིསྶསི. ཏནྟི ཏཾ བྷཝནྟཾ.
ཏཾ ¶ ¶ པན ཀཱཀོལནིརཡཾ ཝཎྞེཏྭཱ ‘‘སཙེཔི ཨེཏྠ ན ནིབྦཏྟིསྶསི, ལོཀནྟརནིརཡེ ནིབྦཏྟིསྶསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཾ ནིརཡཾ དསྶེཏུཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨནྡྷཾཏམཾ ཏཏྠ ན ཙནྡསཱུརིཡཱ, ནིརཡོ སདཱ ཏུམུལོ གྷོརརཱུཔོ;
སཱ ནེཝ རཏྟཱི ན དིཝཱ པཉྙཱཡཏི, ཏཐཱཝིདྷེ ཀོ ཝིཙརེ དྷནཏྠིཀོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨནྡྷཾ ཏམནྟི མཧཱརཱཛ, ཡམྷི ལོཀནྟརནིརཡེ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ནིབྦཏྟནྟི, ཏཏྠ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསྶ ཨུཔྤཏྟིནིཝཱརཎཾ ཨནྡྷཏམཾ. སདཱ ཏུམུལོཏི སོ ནིརཡོ ནིཙྩཾ བཧལནྡྷཀཱརོ. གྷོརརཱུཔོཏི བྷཱིསནཀཛཱཏིཀོ. སཱ ནེཝ རཏྟཱིཏི ཡཱ ཨིདྷ རཏྟི དིཝཱ ཙ, སཱ ནེཝ ཏཏྠ པཉྙཱཡཏི. ཀོ ཝིཙརེཏི ཀོ ཨུདྡྷཱརཾ སོདྷེནྟོ ཝིཙརིསྶཏི.
ཏམྤིསྶ ལོཀནྟརནིརཡཾ ཝིཏྠཱརེན ཝཎྞེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཨཝིསྶཛྫེནྟོ ན ཀེཝལཾ ཨེཏདེཝ, ཨཉྙམྤི དུཀྑཾ ཨནུབྷཝིསྶསཱི’’ཏི དསྶེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘སབལོ ཙ སཱམོ ཙ དུཝེ སུཝཱནཱ, པཝདྡྷཀཱཡཱ བལིནོ མཧནྟཱ;
ཁཱདནྟི དནྟེཧི ཨཡོམཡེཧི, ཨིཏོ པཎུནྣཾ པརལོཀཔཏྟ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨིཏོ པཎུནྣནྟི ཨིམམྷཱ མནུསྶལོཀཱ ཙུཏཾ. པརཏོ ནིརཡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ སབྦཱནི ཏཱནི ནིརཡཊྛཱནཱནི ནིརཡཔཱལཱནཾ ཨུཔཀྐམེཧི སདྡྷིཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཏཱསཾ ཏཱསཾ གཱཐཱནཾ ཨནུཏྟཱནཱནི པདཱནི ཝཎྞེཏབྦཱནི.
‘‘ཏཾ ཁཛྫམཱནཾ ནིརཡེ ཝསནྟཾ, ལུདྡེཧི ཝཱལེ༹ཧི ཨགྷམྨིགེཧི ཙ;
སཉྪིནྣགཏྟཾ རུཧིརཾ སཝནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ལུདྡེཧཱིཏི དཱརུཎེཧི. ཝཱལེ༹ཧཱིཏི དུཊྛེཧི. ཨགྷམྨིགེཧཱིཏི ཨགྷཱཝཧེཧི མིགེཧི, དུཀྑཱཝཧེཧི སུནཁེཧཱིཏི ཨཏྠོ.
‘‘ཨུསཱུཧི ¶ ¶ ¶ སཏྟཱིཧི ཙ སུནིསིཏཱཧི, ཧནནྟི ཝིཛ྄ཛྷནྟི ཙ པཙྩམིཏྟཱ;
ཀཱལཱུ༹པཀཱལཱ༹ ནིརཡམྷི གྷོརེ, པུབྦེ ནརཾ དུཀྐཊཀམྨཀཱརི’’ནྟི.
ཏཏྠ ཧནནྟི ཝིཛ྄ཛྷནྟི ཙཱཏི ཛལིཏཱཡ ཨཡཔཐཝིཡཾ པཱཏེཏྭཱ སཀལསརཱིརཾ ཚིདྡཱཝཚིདྡཾ ཀརོནྟཱ པཧརནྟི ཙེཝ ཝིཛ྄ཛྷནྟི ཙ. ཀཱལཱུ༹པཀཱལཱ༹ཏི ཨེཝཾནཱམཀཱ ནིརཡཔཱལཱ. ནིརཡམྷཱིཏི ཏསྨིཾ ཏེསཉྙེཝ ཝསེན ཀཱལཱུ༹པཀཱལ༹སངྑཱཏེ ནིརཡེ. དུཀྐཊཀམྨཀཱརིནྟི མིཙྪཱདིཊྛིཝསེན དུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཀཱརཀཾ.
‘‘ཏཾ ཧཉྙམཱནཾ ནིརཡེ ཝཛནྟཾ, ཀུཙྪིསྨིཾ པསྶསྨིཾ ཝིཔྥཱལིཏཱུདརཾ;
སཉྪིནྣགཏྟཾ རུཧིརཾ སཝནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཏནྟི ཏཾ བྷཝནྟཾ ཏཏྠ ནིརཡེ ཏཐཱ ཧཉྙམཱནཾ. ཝཛནྟནྟི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ དྷཱཝནྟཾ. ཀུཙྪིསྨིནྟི ཀུཙྪིཡཉྩ པསྶེ ཙ ཧཉྙམཱནཾ ཝིཛ྄ཛྷིཡམཱནནྟི ཨཏྠོ.
‘‘སཏྟཱི ཨུསཱུ ཏོམརབྷིཎྜིཝཱལཱ, ཝིཝིདྷཱཝུདྷཱ ཝསྶནྟི ཏཏྠ དེཝཱ;
པཏནྟི ཨངྒཱརམིཝཙྩིམནྟོ, སིལཱསནཱི ཝསྶཏི ལུདྡཀམྨེཏི.
ཏཏྠ ཨངྒཱརམིཝཙྩིམནྟོཏི ཛལིཏཨངྒཱརཱ ཝིཡ ཨཙྩིམནྟཱ ཨཱཝུདྷཝིསེསཱ པཏནྟི. སིལཱསནཱིཏི ཛལིཏསིལཱསནི. ཝསྶཏི ལུདྡཀམྨེཏི ཡཐཱ ནཱམ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཨསནི པཏཏི, ཨེཝམེཝ ཨཱཀཱསེ སམུཊྛཱཡ ཙིཙྩིཊཱཡམཱནཾ ཛལིཏསིལཱཝསྶཾ ཏེསཾ ལུདྡཀམྨཱནཾ ཨུཔརི པཏཏི.
‘‘ཨུཎྷོ ཙ ཝཱཏོ ནིརཡམྷི དུསྶཧོ, ན ཏམྷི སུཁཾ ལབྦྷཏི ཨིཏྟརམྤི;
ཏཾ ཏཾ ཝིདྷཱཝནྟམལེནམཱཏུརཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨིཏྟརམྤཱིཏི པརིཏྟཀམྤི. ཝིདྷཱཝནྟནྟི ཝིཝིདྷཱ དྷཱཝནྟཾ.
‘‘སནྡྷཱཝམཱནམྤི ¶ རཐེསུ ཡུཏྟཾ, སཛོཏིབྷཱུཏཾ པཐཝིཾ ཀམནྟཾ;
པཏོདལཊྛཱིཧི ¶ སུཙོདཡནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ རཐེསུ ཡུཏྟནྟི ཝཱརེན ཝཱརཾ ཏེསུ ཛལིཏལོཧརཐེསུ ཡུཏྟཾ. ཀམནྟནྟི ཨཀྐམམཱནཾ. སུཙོདཡནྟནྟི སུཊྛུ ཙོདཡནྟཾ.
‘‘ཏམཱརུཧནྟཾ ཁུརསཉྩིཏཾ གིརིཾ, ཝིབྷིཾསནཾ པཛྫལིཏཾ བྷཡཱནཀཾ;
སཉྪིནྣགཏྟཾ རུཧིརཾ སཝནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཏམཱརུཧནྟནྟི ཏཾ བྷཝནྟཾ ཛལིཏཱཝུདྷཔཧཱརེ ཨསཧིཏྭཱ ཛལིཏཁུརེཧི སཉྩིཏཾ ཛལིཏལོཧཔབྦཏཾ ཨཱརུཧནྟཾ.
‘‘ཏམཱརུཧནྟཾ པབྦཏསནྣིཀཱསཾ, ཨངྒཱརརཱསིཾ ཛལིཏཾ བྷཡཱནཀཾ;
སུདཌྜྷགཏྟཾ ཀཔཎཾ རུདནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ སུདཌྜྷགཏྟནྟི སུཊྛུ དཌྜྷསརཱིརཾ.
‘‘ཨབྦྷཀཱུཊསམཱ ཨུཙྩཱ, ཀཎྚཀནིཙིཏཱ དུམཱ;
ཨཡོམཡེཧི ཏིཀྑེཧི, ནརལོཧིཏཔཱཡིབྷཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཀཎྚཀནིཙིཏཱཏི ཛལིཏཀཎྚཀེཧི ཙིཏཱ. ‘‘ཨཡོམཡེཧཱི’’ཏི ཨིདཾ ཡེཧི ཀཎྚཀེཧི ཨཱཙིཏཱ, ཏེ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ.
‘‘ཏམཱརུཧནྟི ནཱརིཡོ, ནརཱ ཙ པརདཱརགཱུ;
ཙོདིཏཱ སཏྟིཧཏྠེཧི, ཡམནིདྡེསཀཱརིབྷཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཏམཱརུཧནྟཱིཏི ཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ སིམྦལིརུཀྑཾ ཨཱརུཧནྟི. ཡམནིདྡེསཀཱརིབྷཱིཏི ཡམསྶ ཝཙནཀརེཧི, ནིརཡཔཱལེཧཱིཏི ཨཏྠོ.
‘‘ཏམཱརུཧནྟཾ ¶ ནིརཡཾ, སིམྦལིཾ རུཧིརམཀྑིཏཾ;
ཝིདཌྜྷཀཱཡཾ ཝིཏཙཾ, ཨཱཏུརཾ གཱལ༹ྷཝེདནཾ.
‘‘པསྶསནྟཾ ¶ མུཧུཾ ཨུཎྷཾ, པུབྦཀམྨཱཔརཱདྷིཀཾ;
དུམགྒེ ཝིཏཙཾ གཏྟཾ, ཀོ ཏཾ ཡཱཙེཡྻ ཏཾ དྷན’’ནྟི.
ཏཏྠ ཝིདཌྜྷཀཱཡནྟི ཝིཧིཾསིཏཀཱཡཾ. ཝིཏཙནྟི ཙམྨམཾསཱནཾ ཚིདྡཱཝཚིདྡཾ ཚིནྣཏཱཡ ཀོཝིལཱ༹རཔུཔྥཾ ཝིཡ ཀིཾསུཀཔུཔྥཾ ཝིཡ ཙ.
‘‘ཨབྦྷཀཱུཊསམཱ ¶ ཨུཙྩཱ, ཨསིཔཏྟཱཙིཏཱ དུམཱ;
ཨཡོམཡེཧི ཏིཀྑེཧི, ནརལོཧིཏཔཱཡིབྷཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨསིཔཏྟཱཙིཏཱཏི ཨསིམཡེཧི པཏྟེཧི ཙིཏཱ.
‘‘ཏམཱརུཧནྟཾ ཨསིཔཏྟཔཱདཔཾ, ཨསཱིཧི ཏིཀྑེཧི ཙ ཚིཛྫམཱནཾ;
སཉྪིནྣགཏྟཾ རུཧིརཾ སཝནྟཾ, ཀོ ཙོདཡེ པརལོཀེ སཧསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཏམཱརུཧནྟནྟི ཏཾ བྷཝནྟཾ ནིརཡཔཱལཱནཾ ཨཱཝུདྷཔཧཱརེ ཨསཧིཏྭཱ ཨཱརུཧནྟཾ.
‘‘ཏཏོ ནིཀྑནྟམཏྟཾ ཏཾ, ཨསིཔཏྟཱཙིཏཱ དུམཱ;
སམྤཏིཏཾ ཝེཏརཎིཾ, ཀོ ཏཾ ཡཱཙེཡྻ ཏཾ དྷན’’ནྟི.
ཏཏྠ སམྤཏིཏནྟི པཏིཏཾ.
‘‘ཁརཱ ཁཱརོདིཀཱ ཏཏྟཱ, དུགྒཱ ཝེཏརཎཱི ནདཱི;
ཨཡོཔོཀྑརསཉྪནྣཱ, ཏིཀྑཱ པཏྟེཧི སནྡཏི’’.
ཏཏྠ ཁརཱཏི ཕརུསཱ. ཨཡོཔོཀྑརསཉྪནྣཱཏི ཨཡོམཡེཧི ཏིཁིཎཔརིཡནྟེཧི པོཀྑརཔཏྟེཧི སཉྪནྣཱ. པཏྟེཧཱིཏི ཏེཧི པཏྟེཧི སཱ ནདཱི ཏིཀྑཱ ཧུཏྭཱ སནྡཏི.
‘‘ཏཏྠ སཉྪིནྣགཏྟཾ ཏཾ, ཝུཡ྄ཧནྟཾ རུཧིརམཀྑིཏཾ;
ཝེཏརཉྙེ ཨནཱལམྦེ, ཀོ ཏཾ ཡཱཙེཡྻ ཏཾ དྷན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཝེཏརཉྙེཏི ཝེཏརཎཱིཨུདཀེ.
ཨིམཾ ¶ པན མཧཱསཏྟསྶ ནིརཡཀཐཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ སཾཝིགྒཧདཡོ མཧཱསཏྟཉྙེཝ ཏཱཎགཝེསཱི ཧུཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘ཝེདྷཱམི རུཀྑོ ཝིཡ ཚིཛྫམཱནོ, དིསཾ ན ཛཱནཱམི པམཱུལ༹ྷསཉྙོ;
བྷཡཱནུཏཔྤཱམི མཧཱ ཙ མེ བྷཡཱ, སུཏྭཱན ཀཐཱ ཏཝ བྷཱསིཏཱ ཨིསེ.
‘‘ཨཱདིཏྟེ ཝཱརིམཛ྄ཛྷཾཝ, དཱིཔཾཝོགྷེ མཧཎྞཝེ;
ཨནྡྷཀཱརེཝ པཛྫོཏོ, ཏྭཾ ནོསི སརཎཾ ཨིསེ.
‘‘ཨཏྠཉྩ ¶ དྷམྨཾ ཨནུསཱས མཾ ཨིསེ, ཨཏཱིཏམདྡྷཱ ཨཔརཱདྷིཏཾ མཡཱ;
ཨཱཙིཀྑ མེ ནཱརད སུདྡྷིམགྒཾ, ཡཐཱ ཨཧཾ ནོ ནིརཡཾ པཏེཡྻ’’ནྟི.
ཏཏྠ བྷཡཱནུཏཔྤཱམཱིཏི ཨཏྟནཱ ཀཏསྶ པཱཔསྶ བྷཡེན ཨནུཏཔྤཱམི. མཧཱ ཙ མེ བྷཡཱཏི མཧནྟཉྩ མེ ནིརཡབྷཡཾ ཨུཔྤནྣཾ. དིཔཾཝོགྷེཏི དཱིཔཾཝ ཨོགྷེ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཨཱདིཏྟེ ཀཱལེ ཝཱརིམཛ྄ཛྷཾ ཝིཡ བྷིནྣནཱཝཱནཾ ཨོགྷེ ཨཎྞཝེ པཏིཊྛཾ ཨལབྷམཱནཱནཾ དཱིཔཾ ཝིཡ ཨནྡྷཀཱརགཏཱནཾ པཛྫོཏོ ཝིཡ ཙ ཏྭཾ ནོ ཨིསེ སརཎཾ བྷཝ. ཨཏཱིཏམདྡྷཱ ཨཔརཱདྷིཏཾ མཡཱཏི ཨེཀཾསེན མཡཱ ཨཏཱིཏཾ ཀམྨཾ ཨཔརཱདྷིཏཾ ཝིརཱདྷིཏཾ, ཀུསལཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཀུསལམེཝ ཀཏནྟི.
ཨཐསྶ མཧཱསཏྟོ ཝིསུདྡྷིམགྒཾ ཨཱཙིཀྑིཏུཾ སམྨཱཔཊིཔནྣེ པོརཱཎཀརཱཛཱནོ ཨུདཱཧརཎཝསེན དསྶེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཡཐཱ ཨཧཱུ དྷཏརཊྛོ, ཝེསྶཱམིཏྟོ ཨཊྛཀོ ཡཱམཏགྒི;
ཨུསིནྡརོ ཙཱཔི སིཝཱི ཙ རཱཛཱ, པརིཙཱརཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ.
‘‘ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ རཱཛཱནོ, ཡེ སགྒཝིསཡཾ གཏཱ;
ཨདྷམྨཾ པརིཝཛྫེཏྭཱ, དྷམྨཾ ཙར མཧཱིཔཏི.
‘‘ཨནྣཧཏྠཱ ¶ ¶ ཙ ཏེ བྱམྷེ, གྷོསཡནྟུ པུརེ ཏཝ;
‘ཀོ ཚཱཏོ ཀོ ཙ ཏསིཏོ, ཀོ མཱལཾ ཀོ ཝིལེཔནཾ;
ནཱནཱརཏྟཱནཾ ཝཏྠཱནཾ, ཀོ ནགྒོ པརིདཧིསྶཏི.
‘ཀོ པནྠེ ཚཏྟམཱནེཏི, པཱདུཀཱ ཙ མུདཱུ སུབྷཱ’;
ཨིཏི སཱཡཉྩ པཱཏོ ཙ, གྷོསཡནྟུ པུརེ ཏཝ.
‘‘ཛིཎྞཾ པོསཾ གཝཱསྶཉྩ, མཱསྶུ ཡུཉྫ ཡཐཱ པུརེ;
པརིཧཱརཉྩ དཛྫཱསི, ཨདྷིཀཱརཀཏོ བལཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨེཏེ ཙཱཏི ཡཐཱ ཨེཏེ ཙ དྷཏརཊྛོ ཝེསྶཱམིཏྟོ ཨཊྛཀོ ཡཱམཏགྒི ཨུསིནྡརོ སིཝཱིཏི ཚ རཱཛཱནོ ཨཉྙེ ཙ དྷམྨཾ ཙརིཏྭཱ སགྒཝིསཡཾ གཏཱ, ཨེཝཾ ཏྭམྤི ཨདྷམྨཾ པརིཝཛྫེཏྭཱ དྷམྨཾ ཙར. ཀོ ཚཱཏོཏི མཧཱརཱཛ, ཏཝ བྱམྷེ པུརེ རཱཛནིཝེསནེ ཙེཝ ནགརེ ཙ ཨནྣཧཏྠཱ པུརིསཱ ‘‘ཀོ ཚཱཏོ, ཀོ ཏསིཏོ’’ཏི ཏེསཾ དཱཏུཀཱམཏཱཡ གྷོསེནྟུ. ཀོ མཱལནྟི ཀོ མཱལཾ ཨིཙྪཏི, ཀོ ¶ ཝིལེཔནཾ ཨིཙྪཏི, ནཱནཱརཏྟཱནཾ ཝཏྠཱནཾ ཡཾ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཏཾ ཀོ ནགྒོ པརིདཧིསྶཏཱིཏི གྷོསེནྟུ. ཀོ པནྠེ ཚཏྟམཱནེཏཱིཏི ཀོ པནྠེ ཚཏྟཾ དྷཱརཡིསྶཏི. པཱདུཀཱ ཙཱཏི ཨུཔཱཧནཱ ཙ མུདཱུ སུབྷཱ ཀོ ཨིཙྪཏི.
ཛིཎྞཾ པོསནྟི ཡོ ཏེ ཨུཔཊྛཱཀེསུ ཨམཙྩོ ཝཱ ཨཉྙོ ཝཱ པུབྦེ ཀཏཱུཔཀཱརོ ཛརཱཛིཎྞཀཱལེ ཡཐཱ པོརཱཎཀཱལེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཡེཔི ཏེ གཝཱསྶཱདཡོ ཛིཎྞཏཱཡ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི, ཏེསུ ཨེཀམྤི པུབྦེ ཝིཡ ཀམྨེསུ མཱ ཡོཛཡི. ཛིཎྞཀཱལསྨིཉྷི ཏེ ཏཱནི ཀམྨཱནི ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. པརིཧཱརཉྩཱཏི ཨིདྷ པརིཝཱརོ ‘‘པརིཧཱརོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡོ ཙ ཏེ བལཱི ཧུཏྭཱ ཨདྷིཀཱརཀཏོ པུབྦེ ཀཏཱུཔཀཱརོ ཧོཏི, ཏསྶ ཛརཱཛིཎྞཀཱལེ ཡཐཱཔོརཱཎཔརིཝཱརཾ དདེཡྻཱསི. ཨསཔྤུརིསཱ ཧི ཨཏྟནོ ཨུཔཀཱརཀཱནཾ ཨུཔཀཱརཾ ཀཱཏུཾ སམཏྠཀཱལེཡེཝ སམྨཱནཾ ཀརོནྟི, སམཏྠཀཱལེ པན ན ཨོལོཀེནྟི. སཔྤུརིསཱ པན ཨསམཏྠཀཱལེཔི ཏེསཾ ཏཐེཝ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཏུཝམྤི ཨེཝཾ ཀརེཡྻཱསཱིཏི.
ཨིཏི ¶ མཧཱསཏྟོ རཉྙོ དཱནཀཐཉྩ སཱིལཀཐཉྩ ཀཐེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡསྨཱ ཨཡཾ རཱཛཱ ཨཏྟནོ ¶ ཨཏྟབྷཱཝེ རཐེན ཨུཔམེཏྭཱ ཝཎྞིཡམཱནེ ཏུསྶིསྶཏི, ཏསྨཱསྶ སབྦཀཱམདུཧརཐོཔམཱཡ དྷམྨཾ དེསེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཀཱཡོ ཏེ རཐསཉྙཱཏོ, མནོསཱརཐིཀོ ལཧུ;
ཨཝིཧིཾསཱསཱརིཏཀྑོ, སཾཝིབྷཱགཔཊིཙྪདོ.
‘‘པཱདསཉྙམནེམིཡོ, ཧཏྠསཉྙམཔཀྑརོ;
ཀུཙྪིསཉྙམནབྦྷནྟོ, ཝཱཙཱསཉྙམཀཱུཛནོ.
‘‘སཙྩཝཱཀྱསམཏྟངྒོ, ཨཔེསུཉྙསུསཉྙཏོ;
གིརཱསཁིལནེལངྒོ, མིཏབྷཱཎིསིལེསིཏོ.
‘‘སདྡྷཱལོབྷསུསངྑཱརོ, ནིཝཱཏཉྫལིཀུབྦརོ;
ཨཐདྡྷཏཱནཏཱིསཱཀོ, སཱིལསཾཝརནནྡྷནོ.
‘‘ཨཀྐོདྷནམནུགྒྷཱཏཱི, དྷམྨཔཎྜརཚཏྟཀོ;
བཱཧུསཙྩམཔཱལམྦོ, ཋིཏཙིཏྟམུཔཱདྷིཡོ.
‘‘ཀཱལཉྙུཏཱཙིཏྟསཱརོ, ཝེསཱརཛྫཏིདཎྜཀོ;
ནིཝཱཏཝུཏྟིཡོཏྟཀོ, ཨནཏིམཱནཡུགོ ལཧུ.
‘‘ཨལཱིནཙིཏྟསནྠཱརོ, ཝུདྡྷིསེཝཱི རཛོཧཏོ;
སཏིཔཏོདོ དྷཱིརསྶ, དྷིཏི ཡོགོ ཙ རསྨིཡོ.
‘‘མནོ དནྟཾ པཐཾ ནེཏི, སམདནྟེཧི ཝཱཧིབྷི;
ཨིཙྪཱ ལོབྷོ ཙ ཀུམྨགྒོ, ཨུཛུམགྒོ ཙ སཾཡམོ.
‘‘རཱུཔེ ¶ སདྡེ རསེ གནྡྷེ, ཝཱཧནསྶ པདྷཱཝཏོ;
པཉྙཱ ཨཱཀོཊནཱི རཱཛ, ཏཏྠ ཨཏྟཱཝ སཱརཐི.
‘‘སཙེ ¶ ཨེཏེན ཡཱནེན, སམཙརིཡཱ དལ༹ྷཱ དྷིཏི;
སབྦཀཱམདུཧོ རཱཛ, ན ཛཱཏུ ནིརཡཾ ཝཛེ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ རཐསཉྙཱཏོཏི མཧཱརཱཛ, ཏཝ ཀཱཡོ རཐོཏི སཉྙཱཏོ ཧོཏུ. མནོསཱརཐིཀོཏི མནསངྑཱཏེན ཀུསལཙིཏྟེན སཱརཐིནཱ སམནྣཱགཏོ. ལཧཱུཏི ཝིགཏཐིནམིདྡྷཏཱཡ སལླཧུཀོ. ཨཝིཧིཾསཱསཱརིཏཀྑོཏི ཨཝིཧིཾསཱམཡེན སཱརིཏེན སུཊྛུ པརིནིཊྛིཏེན ཨཀྑེན སམནྣཱགཏོ. སཾཝིབྷཱགཔཊིཙྪདོཏི དཱནསཾཝིབྷཱགམཡེན པཊིཙྪདེན སམནྣཱགཏོ. པཱདསཉྙམནེམིཡོཏི པཱདསཾཡམམཡཱཡ ནེམིཡཱ སམནྣཱགཏོ. ཧཏྠསཉྙམཔཀྑརོཏི ཧཏྠསཾཡམམཡེན པཀྑརེན སམནྣཱགཏོ. ཀུཙྪིསཉྙམནབྦྷནྟོཏི ཀུཙྪིསཾཡམསངྑཱཏེན མིཏབྷོཛནམཡེན ཏེལེན ཨབྦྷནྟོ. ‘‘ཨབྦྷཉྫིཏབྦོ ནཱབྷི ཧོཏཱུ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཝཱཙཱསཉྙམཀཱུཛནོཏི ཝཱཙཱསཾཡམེན ཨཀཱུཛནོ.
སཙྩཝཱཀྱསམཏྟངྒོཏི སཙྩཝཱཀྱེན པརིཔུཎྞཨངྒོ ཨཁཎྜརཐངྒོ. ཨཔེསུཉྙསུསཉྙཏོཏི ཨཔེསུཉྙེན སུཊྛུ སཉྙཏོ སམུསྶིཏོ. གིརཱསཁིལནེལངྒོཏི སཁིལཱཡ སཎྷཝཱཙཱཡ ནིདྡོསངྒོ མཊྛརཐངྒོ. མིཏབྷཱཎིསིལེསིཏོ མིཏབྷཱཎསངྑཱཏེན སིལེསེན སུཊྛུ སམྦནྡྷོ. སདྡྷཱལོབྷསུསངྑཱརོཏི ཀམྨཕལསདྡཧནསདྡྷཱམཡེན ཙ ཨལོབྷམཡེན ཙ སུནྡརེན ཨལངྐཱརེན སམནྣཱགཏོ. ནིཝཱཏཉྫལིཀུབྦརོཏི སཱིལཝནྟཱནཾ ནིཝཱཏམཡེན ཙེཝ ཨཉྫལིཀམྨམཡེན ཙ ཀུབྦརེན སམནྣཱགཏོ. ཨཐདྡྷཏཱནཏཱིསཱཀོཏི སཁིལསམྨོདབྷཱཝསངྑཱཏཱཡ ཨཐདྡྷཏཱཡ ཨནཏཨཱིསོ, ཐོཀནཏཨཱིསོཏི ཨཏྠོ. སཱིལསཾཝརནནྡྷནོཏི ཨཁཎྜཔཉྩསཱིལཙཀྑུནྡྲིཡཱདིསཾཝརསངྑཱཏཱཡ ནནྡྷནརཛྫུཡཱ སམནྣཱགཏོ.
ཨཀྐོདྷནམནུགྒྷཱཏཱིཏི ཨཀྐོདྷནབྷཱཝསངྑཱཏེན ཨནུགྒྷཱཏེན སམནྣཱགཏོ. དྷམྨཔཎྜར-ཚཏྟཀོཏི དསཀུསལདྷམྨསངྑཱཏེན པཎྜརཙྪཏྟེན སམནྣཱགཏོ. བཱཧུསཙྩམཔཱལམྦོཏི ཨཏྠསནྣིསྶིཏབཧུསྶུཏབྷཱཝམཡེན ཨཔཱལམྦེན སམནྣཱགཏོ. ཋིཏཙིཏྟམུཔཱདྷིཡོཏི ལོཀདྷམྨེཧི ཨཝིཀམྤནབྷཱཝེན སུཊྛུ ཋིཏཨེཀགྒབྷཱཝཔྤཏྟཙིཏྟསངྑཱཏེན ཨུཔཱདྷིནཱ ཨུཏྟརཏྠརཎེན ཝཱ རཱཛཱསནེན སམནྣཱགཏོ. ཀཱལཉྙུཏཱཙིཏྟསཱརོཏི ‘‘ཨཡཾ དཱནསྶ དིནྣཀཱལོ, ཨཡཾ སཱིལསྶ རཀྑནཀཱལོ’’ཏི ཨེཝཾ ཀཱལཉྙུཏཱསངྑཱཏེན ཀཱལཾ ཛཱནིཏྭཱ ཀཏེན ཙིཏྟེན ¶ ཀུསལསཱརེན སམནྣཱགཏོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཐཱ, མཧཱརཱཛ, རཐསྶ ནཱམ ཨཱཎིཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ དབྦསམྦྷཱརཛཱཏཾ པརིསུདྡྷཾ སཱརམཡཉྩ ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཨེཝཉྷི སོ རཐོ ཨདྡྷཱནཀྑམོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏཝཔི ཀཱཡརཐོ ཀཱལཾ ཛཱནིཏྭཱ ཀཏེན ཙིཏྟེན པརིསུདྡྷེན དཱནཱདིཀུསལསཱརེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏཱུཏི. ཝེསཱརཛྫཏིདཎྜཀོཏི པརིསམཛ྄ཛྷེ ཀཐེནྟསྶཔི ཝིསཱརདབྷཱཝསངྑཱཏེན ཏིདཎྜེན ¶ སམནྣཱགཏོ. ནིཝཱཏཝུཏྟིཡོཏྟཀོཏི ཨོཝཱདེ པཝཏྟནསངྑཱཏེན མུདུནཱ དྷུརཡོཏྟེན སམནྣཱགཏོ ¶ . མུདུནཱ ཧི དྷུརཡོཏྟེན བདྡྷརཐཾ སིནྡྷཝཱ སུཁཾ ཝཧནྟི, ཨེཝཾ ཏཝ ཀཱཡརཐོཔི པཎྜིཏཱནཾ ཨོཝཱདཔྤཝཏྟིཏཱཡ ཨཱབདྡྷོ སུཁཾ ཡཱཏཱུཏི ཨཏྠོ. ཨནཏིམཱནཡུགོ ལཧཱུཏི ཨནཏིམཱནསངྑཱཏེན ལཧུཀེན ཡུགེན སམནྣཱགཏོ.
ཨལཱིནཙིཏྟསནྠཱརོཏི ཡཐཱ རཐོ ནཱམ དནྟམཡེན ཨུལཱ༹རེན སནྠཱརེན སོབྷཏི, ཨེཝཾ ཏཝ ཀཱཡརཐོཔི དཱནཱདིནཱ ཨལཱིནཨསངྐུཊིཏཙིཏྟསནྠཱརོ ཧོཏུ. ཝུདྡྷིསེཝཱི རཛོཧཏོཏི ཡཐཱ རཐོ ནཱམ ཝིསམེན རཛུཊྛཱནམགྒེན གཙྪནྟོ རཛོཀིཎྞོ ན སོབྷཏི, སམེན ཝིརཛེན མགྒེན གཙྪནྟོ སོབྷཏི, ཨེཝཾ ཏཝ ཀཱཡརཐོཔི པཉྙཱཝུདྡྷིསེཝིཏཱཡ སམཏལཾ ཨུཛུམགྒཾ པཊིཔཛྫིཏྭཱ ཧཏརཛོ ཧོཏུ. སཏིཔཏོདོ དྷཱིརསྶཱཏི པཎྜིཏསྶ ཏཝ ཏསྨིཾ ཀཱཡརཐེ སུཔཏིཊྛིཏསཏིཔཏོདོ ཧོཏུ. དྷིཏི ཡོགོ ཙ རསྨིཡོཏི ཨབྦོཙྪིནྣཝཱིརིཡསངྑཱཏཱ དྷིཏི ཙ ཧིཏཔྤཊིཔཏྟིཡཾ ཡུཉྫནབྷཱཝསངྑཱཏོ ཡོགོ ཙ ཏཝ ཏསྨིཾ ཀཱཡརཐེ ཝཊྚིཏཱ ཐིརཱ རསྨིཡོ ཧོནྟུ. མནོ དནྟཾ པཐཾ ནེཏི, སམདནྟེཧི ཝཱཧིབྷཱིཏི ཡཐཱ རཐོ ནཱམ ཝིསམདནྟེཧི སིནྡྷཝེཧི ཨུཔྤཐཾ ཡཱཏི, སམདནྟེཧི སམསིཀྑིཏེཧི ཡུཏྟོ ཨུཛུཔཐམེཝ ཨནྭེཏི, ཨེཝཾ མནོཔི དནྟཾ ནིབྦིསེཝནཾ ཀུམྨགྒཾ པཧཱཡ ཨུཛུམགྒཾ གཎྷཱཏི. ཏསྨཱ སུདནྟཾ ཨཱཙཱརསམྤནྣཾ ཙིཏྟཾ ཏཝ ཀཱཡརཐསྶ སིནྡྷཝཀིཙྩཾ སཱདྷེཏུ. ཨིཙྪཱལོབྷོ ཙཱཏི ཨཔྤཏྟེསུ ཝཏྠཱུསུ ཨིཙྪཱ, པཏྟེསུ ལོབྷོཏི ཨཡཾ ཨིཙྪཱ ཙ ལོབྷོ ཙ ཀུམྨགྒོ ནཱམ. ཀུཊིལོ ཨནུཛུམགྒོ ཨཔཱཡམེཝ ནེཏི. དསཀུསལཀམྨཔཐཝསེན པན ཨཊྛངྒིཀམགྒཝསེན ཝཱ པཝཏྟོ སཱིལསཾཡམོ ཨུཛུམགྒོ ནཱམ. སོ ཏཝ ཀཱཡརཐསྶ མགྒོ ཧོཏུ.
རཱུཔེཏི ¶ ཨེཏེསུ མནཱཔིཡེསུ རཱུཔཱདཱིསུ ཀཱམགུཎེསུ ནིམིཏྟཾ གཧེཏྭཱ དྷཱཝནྟསྶ ཏཝ ཀཱཡརཐསྶ ཨུཔྤཐཾ པཊིཔནྣསྶ རཱཛརཐསྶ སིནྡྷཝེ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ནིཝཱརཎཔཏོདཡཊྛི ཝིཡ པཉྙཱ ཨཱཀོཊནཱི ཧོཏུ. སཱ ཧི ཏཾ ཨུཔྤཐགམནཏོ ནིཝཱརེཏྭཱ ཨུཛུཾ སུཙརིཏམགྒཾ ཨཱརོཔེསྶཏི. ཏཏྠ ཨཏྟཱཝ སཱརཐཱིཏི ཏསྨིཾ པན ཏེ ཀཱཡརཐེ ཨཉྙོ སཱརཐི ནཱམ ནཏྠི, ཏཝ ཨཏྟཱཝ སཱརཐི ཧོཏུ. སཙེ ཨེཏེན ཡཱནེནཱཏི མཧཱརཱཛ, ཡསྶེཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཡཱནཾ སཙེ ཨཏྠི, ཨེཏེན ཡཱནེན. སམཙརིཡཱ དལ༹ྷཱ དྷིཏཱིཏི ཡསྶ སམཙརིཡཱ ཙ དྷིཏི ཙ དལ༹ྷཱ ཧོཏི ཐིརཱ, སོ ཨེཏེན ཡཱནེན ཡསྨཱ ཨེས རཐོ སབྦཀཱམདུཧོ རཱཛ, ཡཐཱདྷིཔྤེཏེ སབྦཀཱམེ དེཏི, ཏསྨཱ ན ཛཱཏུ ནིརཡཾ ཝཛེ, ཨེཀཾསེནེཏཾ དྷཱརེཧི, ཨེཝརཱུཔེན ཡཱནེན ནིརཡཾ ན གཙྪསཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིཏི ཁོ, མཧཱརཱཛ, ཡཾ མཾ ཨཝཙ ‘‘ཨཱཙིཀྑ མེ, ནཱརད, སུདྡྷིམགྒཾ, ཡཐཱ ཨཧཾ ནོ ནིརཡེ པཏེཡྻ’’ནྟི, ཨཡཾ ཏེ སོ མཡཱ ཨནེཀཔརིཡཱཡེན ཨཀྑཱཏོཏི.
ཨེཝམསྶ ¶ དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ མིཙྪཱདིཊྛིཾ ཛཧཱཔེཏྭཱ སཱིལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ པཊྛཱཡ པཱཔམིཏྟེ པཧཱཡ ཀལྱཱཎམིཏྟེ ཨུཔསངྐམ, ནིཙྩཾ ཨཔྤམཏྟོ ཧོཧཱི’’ཏི ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ རཱཛདྷཱིཏུ གུཎཾ ཝཎྞེཏྭཱ རཱཛཔརིསཱཡ ¶ ཙ རཱཛོརོདྷཱནཉྩ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ མཧནྟེནཱནུབྷཱཝེན ཏེསཾ པསྶནྟཱནཉྙེཝ བྲཧྨལོཀཾ གཏོ.
སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི མཡཱ དིཊྛིཛཱལཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨུརུཝེལཀསྶཔོ དམིཏོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ཨལཱཏོ དེཝདཏྟོསི, སུནཱམོ ཨཱསི བྷདྡཛི;
ཝིཛཡོ སཱརིཔུཏྟོསི, མོགྒལླཱནོསི བཱིཛཀོ.
‘‘སུནཀྑཏྟོ ལིཙྪཝིཔུཏྟོ, གུཎོ ཨཱསི ཨཙེལཀོ;
ཨཱནནྡོ སཱ རུཙཱ ཨཱསི, ཡཱ རཱཛཱནཾ པསཱདཡི.
‘‘ཨུརུཝེལཀསྶཔོ རཱཛཱ, པཱཔདིཊྛི ཏདཱ ཨཧུ;
མཧཱབྲཧྨཱ བོདྷིསཏྟོ, ཨེཝཾ དྷཱརེཐ ཛཱཏཀ’’ནྟི.
མཧཱནཱརདཀསྶཔཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨཊྛམཱ.
[༥༤༦] ༩. ཝིདྷུརཛཱཏཀཝཎྞནཱ
ཙཏུཔོསཐཀཎྜཾ
པཎྜུ ¶ ¶ ཀིསིཡཱསི དུབྦལཱཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨཏྟནོ པཉྙཱཔཱརམིཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཨེཀདིཝསཉྷི བྷིཀྑཱུ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ ‘‘ཨཱཝུསོ, སཏྠཱ མཧཱཔཉྙོ པུཐུཔཉྙོ གམྦྷཱིརཔཉྙོ ཛཝནཔཉྙོ ཧཱསཔཉྙོ ཏིཀྑཔཉྙོ ནིབྦེདྷིཀཔཉྙོ པརཔྤཝཱདམདྡནོ, ཨཏྟནོ པཉྙཱནུབྷཱཝེན ཁཏྟིཡཔཎྜིཏཱདཱིཧི ཨབྷིསངྑཏེ སུཁུམཔཉྷེ བྷིནྡིཏྭཱ ཏེ དམེཏྭཱ ནིབྦིསེཝནེ ཀཏྭཱ ཏཱིསུ སརཎེསུ ཙེཝ སཱིལེསུ ཙ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཨམཏགཱམིམགྒཾ པཊིཔཱདེསཱི’’ཏི. སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཏཐཱགཏོ པརམཱབྷིསམྦོདྷིཔྤཏྟོ པརཔྤཝཱདཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཁཏྟིཡཱདཡོ དམེཡྻ. པུརིམབྷཝསྨིཉྷི བོདྷིཉཱཎཾ པརིཡེསནྟོཔི ཏཐཱགཏོ པཉྙཝཱ པརཔྤཝཱདམདྡནོཡེཝ. ཏཐཱ ཧི ཨཧཾ ཝིདྷུརཀཱལེ སཊྛིཡོཛནུབྦེདྷེ ཀཱལ༹པབྦཏམུདྡྷནི པུཎྞཀཾ ནཱམ ཡཀྑསེནཱཔཏིཾ ཨཏྟནོ ཉཱཎབལེནེཝ དམེཏྭཱ ནིབྦིསེཝནཾ ཀཏྭཱ པཉྩསཱིལེསུ པཏིཊྛཱཔེནྟོ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ དཱཔེསི’’ནྟི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.
ཨཏཱིཏེ ཀུརུརཊྛེ ཨིནྡཔཏྠནགརེ དྷནཉྩཡཀོརབྱོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི. ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ ནཱམ ཨམཙྩོ ཏསྶ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ ཨཧོསི. སོ མདྷུརཀཐོ མཧཱདྷམྨཀཐིཀོ སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱནོ ཧཏྠིཀནྟཝཱིཎཱསརེན པལུདྡྷཧཏྠིནོ ཝིཡ ¶ ཨཏྟནོ མདྷུརདྷམྨདེསནཱཡ པལོབྷེཏྭཱ ཏེསཾ སཀསཀརཛྫཱནི གནྟུཾ ཨདདམཱནོ བུདྡྷལཱིལཱཡ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ མཧནྟེན ཡསེན ཏསྨིཾ ནགརེ པཊིཝསི.
ཏདཱ ཧི བཱརཱཎསིཡམྤི གིཧིསཧཱཡཀཱ ཙཏྟཱརོ བྲཱཧྨཎམཧཱསཱལཱ མཧལླཀཀཱལེ ཀཱམེསུ ཨཱདཱིནཝཾ དིསྭཱ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཨབྷིཉྙཱ ཙ སམཱཔཏྟིཡོ ཙ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཧཱརཱ ཏཏྠེཝ ཙིརཾ ཝསིཏྭཱ ལོཎམྦིལསེཝནཏྠཱཡ ཙཱརིཀཾ ¶ ཙརམཱནཱ ཨངྒརཊྛེ ¶ ཀཱལཙམྤཱནགརཾ པཏྭཱ རཱཛུཡྻཱནེ ཝསིཏྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑཱཡ ནགརཾ པཝིསིཾསུ. ཏཏྠ ཙཏྟཱརོ སཧཱཡཀཱ ཀུཊུམྦིཀཱ ཏེསཾ ཨིརིཡཱཔཐེསུ པསཱིདིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ བྷིཀྑཱབྷཱཛནཾ གཧེཏྭཱ ཨེཀེཀཾ ཨཏྟནོ ནིཝེསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཎཱིཏེན ཨཱཧཱརེན པརིཝིསིཏྭཱ པཊིཉྙཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེཡེཝ ཝཱསཱཔེསུཾ. ཏེ ཙཏྟཱརོ ཏཱཔསཱ ཙཏུནྣཾ ཀུཊུམྦིཀཱནཾ གེཧེསུ ནིབདྡྷཾ བྷུཉྫིཏྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཏྠཱཡ ཨེཀོ ཏཱཔསོ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནཾ གཙྪཏི, ཨེཀོ ནཱགབྷཝནཾ, ཨེཀོ སུཔཎྞབྷཝནཾ, ཨེཀོ ཀོརབྱརཉྙོ མིགཱཛིནཨུཡྻཱནཾ གཙྪཏི. ཏེསུ ཡོ དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི, སོ སཀྐསྶ ཡསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཏམེཝ ཝཎྞེཏི. ཡོ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི, སོ ནཱགརཱཛསྶ སམྤཏྟིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཏམེཝ ཝཎྞེཏི. ཡོ སུཔཎྞབྷཝནཾ གནྟྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི, སོ སུཔཎྞརཱཛསྶ ཝིབྷཱུཏིཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཏམེཝ ཝཎྞེཏི. ཡོ དྷནཉྩཡཀོརབྱརཱཛསྶ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ དིཝཱཝིཧཱརཾ ཀརོཏི, སོ དྷནཉྩཡཀོརབྱརཉྙོ སིརིསོབྷགྒཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀསྶ ཏམེཝ ཝཎྞེཏི.
ཏེ ཙཏྟཱརོཔི ཛནཱ ཏཾ ཏདེཝ ཋཱནཾ པཏྠེཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ ཨེཀོ སཀྐོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཨེཀོ སཔུཏྟདཱརོ ནཱགབྷཝནེ ནཱགརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི, ཨེཀོ སུཔཎྞབྷཝནེ སིམྦལིཝིམཱནེ སུཔཎྞརཱཛཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨེཀོ དྷནཉྩཡཀོརབྱརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི. ཏེཔི ཏཱཔསཱ ཨཔརིཧཱིནཛ྄ཛྷཱནཱ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཀོརབྱཀུམཱརོ ཝུཌྜྷིམནྭཱཡ པིཏུ ཨཙྩཡེན རཛྫེ པཏིཊྛཧིཏྭཱ དྷམྨེན སམེན རཛྫཾ ཀཱརེསི. སོ པན ཛཱུཏཝིཏྟཀོ ཨཧོསི. སོ ཝིདྷུརཔཎྜིཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཾ དེཏི, སཱིལཾ རཀྑཏི, ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཏི.
སོ ཨེཀདིཝསཾ སམཱདིནྣུཔོསཐོ ‘‘ཝིཝེཀམནུབྲཱུཧིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཨུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ མནུཉྙཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཱསི. སཀྐོཔི སམཱདིནྣུཔོསཐོ ‘‘དེཝལོཀེ པལིབོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི མནུསྶལོཀེ ཏམེཝ ཨུཡྻཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ མནུཉྙཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཱསི. ཝརུཎནཱགརཱཛཱཔི སམཱདིནྣུཔོསཐོ ‘‘ནཱགབྷཝནེ པལིབོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི ཏཏྠེཝཱགནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ མནུཉྙཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ¶ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཱསི. སུཔཎྞརཱཛཱཔི སམཱདིནྣུཔོསཐོ ‘‘སུཔཎྞབྷཝནེ པལིབོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི ཏཏྠེཝཱགནྟྭཱ ཨེཀསྨིཾ མནུཉྙཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཨཀཱསི. ཏེཔི ཙཏྟཱརོ ཛནཱ སཱཡནྷསམཡེ སཀཊྛཱནེཧི ནིཀྑམིཏྭཱ མངྒལཔོཀྑརཎིཏཱིརེ སམཱགནྟྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨོལོཀེཏྭཱ པུབྦསིནེཧཝསེན སམགྒཱ སམྨོདམཱནཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ མེཏྟཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ མདྷུརཔཊིསནྠཱརཾ ཀརིཾསུ. ཏེསུ སཀྐོ མངྒལསིལཱཔཊྚེ ནིསཱིདི, ཨིཏརེཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཡུཏྟཱསནཾ ཉཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཨཐ ནེ སཀྐོ ཨཱཧ ‘‘མཡཾ ཙཏྟཱརོཔི རཱཛཱནོཝ ¶ , ཨམྷེསུ པན ཀསྶ སཱིལཾ མཧནྟ’’ནྟི? ཨཐ ནཾ ཝརུཎནཱགརཱཛཱ ཨཱཧ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ སཱིལཏོ མཡ྄ཧཾ སཱིལཾ མཧནྟ’’ནྟི. ‘‘ཀིམེཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི? ‘‘ཨཡཾ སུཔཎྞརཱཛཱ ཨམྷཱཀཾ ཛཱཏཱནམྤི ཨཛཱཏཱནམྤི པཙྩཱམིཏྟོཝ, ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨམྷཱཀཾ ཛཱིཝིཏཀྑཡཀརཾ པཙྩཱམིཏྟཾ དིསྭཱཔི ཀོདྷཾ ན ཀརོམི, ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན མམ སཱིལཾ མཧནྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིདཾ དསཀནིཔཱཏེ ཙཏུཔོསཐཛཱཏཀེ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཡོ ཀོཔནེཡྻེ ན ཀརོཏི ཀོཔཾ, ན ཀུཛ྄ཛྷཏི སཔྤུརིསོ ཀདཱཙི;
ཀུདྡྷོཔི སོ ནཱཝིཀརོཏི ཀོཔཾ, ཏཾ ཝེ ནརཾ སམཎམཱཧུ ལོཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༢༤);
ཏཏྠ ཡོཏི ཁཏྟིཡཱདཱིསུ ཡོ ཀོཙི. ཀོཔནེཡྻེཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏབྦཡུཏྟཀེ པུགྒལེ ཁནྟཱིཝཱདཱིཏཱཔསོ ཝིཡ ཀོཔཾ ན ཀརོཏི. ཀདཱཙཱིཏི ཡོ ཀིསྨིཉྩི ཀཱལེ ན ཀུཛ྄ཛྷཏེཝ. ཀུདྡྷོཔཱིཏི སཙེ པན སོ སཔྤུརིསོ ཀུཛ྄ཛྷཏི, ཨཐ ཀུདྡྷོཔི ཏཾ ཀོཔཾ ནཱཝིཀརོཏི ཙཱུལ༹བོདྷིཏཱཔསོ ཝིཡ. ཏཾ ཝེ ནརནྟི མཧཱརཱཛཱནོ ཏཾ ཝེ པུརིསཾ སམིཏཔཱཔཏཱཡ ལོཀེ པཎྜིཏཱ ‘‘སམཎ’’ནྟི ཀཐེནྟི. ཨིམེ ¶ པན གུཎཱ མཡི སནྟི, ཏསྨཱ མམེཝ སཱིལཾ མཧནྟནྟི.
ཏཾ སུཏྭཱ སུཔཎྞརཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ ནཱགོ མམ ཨགྒབྷཀྑོ, ཡསྨཱ པནཱཧཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨགྒབྷཀྑཾ དིསྭཱཔི ཁུདཾ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ཨཱཧཱརཧེཏུ པཱཔཾ ན ཀརོམི, ཏསྨཱ མམེཝ སཱིལཾ མཧནྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཱུནཱུདརོ ¶ ཡོ སཧཏེ ཛིགྷཙྪཾ, དནྟོ ཏཔསྶཱི མིཏཔཱནབྷོཛནོ;
ཨཱཧཱརཧེཏུ ན ཀརོཏི པཱཔཾ, ཏཾ ཝེ ནརཾ སམཎམཱཧུ ལོཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༢༥);
ཏཏྠ དནྟོཏི ཨིནྡྲིཡདམནེན སམནྣཱགཏོ. ཏཔསྶཱིཏི ཏཔནིསྶིཏཀོ. ཨཱཧཱརཧེཏཱུཏི ཨཏིཛིགྷཙྪཔིལི༹ཏོཔི ཡོ པཱཔཾ ལཱམཀཀམྨཾ ན ཀརོཏི དྷམྨསེནཱཔཏིསཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཝིཡ. ཨཧཾ པནཛྫ ཨཱཧཱརཧེཏུ པཱཔཾ ན ཀརོམི, ཏསྨཱ མམེཝ སཱིལཾ མཧནྟནྟི.
ཏཏོ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ‘‘ཨཧཾ ནཱནཔྤཀཱརཾ སུཁཔདཊྛཱནཾ དེཝལོཀསམྤཏྟིཾ པཧཱཡ སཱིལརཀྑཎཏྠཱཡ མནུསྶལོཀཾ ཨཱགཏོ, ཏསྨཱ མམེཝ སཱིལཾ མཧནྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཁིཌྜཾ ¶ རཏིཾ ཝིཔྤཛཧིཏྭཱན སབྦཾ, ན ཙཱལིཀཾ བྷཱསཏི ཀིཉྩི ལོཀེ;
ཝིབྷཱུསཊྛཱནཱ ཝིརཏོ མེཐུནསྨཱ, ཏཾ ཝེ ནརཾ སམཎམཱཧུ ལོཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༢༦);
ཏཏྠ ཁིཌྜནྟི ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀཁིཌྜཾ. རཏིནྟི དིབྦཀཱམགུཎརཏིཾ. ཀིཉྩཱིཏི ཨཔྤམཏྟཀམྤི. ཝིབྷཱུསཊྛཱནཱཏི མཾསཝིབྷཱུསཱ ཚཝིཝིབྷཱུསཱཏི དྭེ ཝིབྷཱུསཱ. ཏཏྠ ཨཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཱཧཱརོ མཾསཝིབྷཱུསཱ ནཱམ, མཱལཱགནྡྷཱདཱིནི ཚཝིཝིབྷཱུསཱ ནཱམ, ཡེན ཨཀུསལཙིཏྟེན དྷཱརཱིཡཏི, ཏཾ ཏསྶ ཋཱནཾ, ཏཏོ ཝིརཏོ མེཐུནསེཝནཏོ ཙ ཡོ པཊིཝིརཏོ. ཏཾ ཝེ ནརཾ སམཎམཱཧུ ལོཀེཏི ཨཧཾ ཨཛྫ དེཝཙྪརཱཡོ པཧཱཡ ཨིདྷཱགནྟྭཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོམི, ཏསྨཱ མམེཝ སཱིལཾ མཧནྟནྟི. ཨེཝཾ སཀྐོཔི ཨཏྟནོ སཱིལམེཝ ཝཎྞེཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ དྷནཉྩཡརཱཛཱ ‘‘ཨཧཾ ཨཛྫ མཧནྟཾ པརིགྒཧཾ སོལ༹སསཧསྶནཱཊཀིཏྠིཔརིཔུཎྞཾ ཨནྟེཔུརཾ ཙཛིཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ སམཎདྷམྨཾ ཀརོམི, ཏསྨཱ མམེཝ སཱིལཾ མཧནྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘པརིགྒཧཾ ¶ ¶ ལོབྷདྷམྨཉྩ སབྦཾ, ཡོ ཝེ པརིཉྙཱཡ པརིཙྩཛེཏི;
དནྟཾ ཋིཏཏྟཾ ཨམམཾ ནིརཱསཾ, ཏཾ ཝེ ནརཾ སམཎམཱཧུ ལོཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༢༧);
ཏཏྠ པརིགྒཧནྟི ནཱནཔྤཀཱརཾ ཝཏྠུཀཱམཾ. ལོབྷདྷམྨནྟི ཏསྨིཾ ཨུཔྤཛྫནཏཎྷཾ. པརིཉྙཱཡཱཏི ཉཱཏཔརིཉྙཱ, ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ, པཧཱནཔརིཉྙཱཏི ཨིམཱཧི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི པརིཛཱནིཏྭཱ. ཏཏྠ ཁནྡྷཱདཱིནཾ དུཀྑཱདིསབྷཱཝཛཱནནཾ ཉཱཏཔརིཉྙཱ, ཏེསུ ཨགུཎཾ ཨུཔདྷཱརེཏྭཱ ཏཱིརཎཾ ཏཱིརཎཔརིཉྙཱ, ཏེསུ དོསཾ དིསྭཱ ཚནྡརཱགསྶཱཔཀཌྜྷནཾ པཧཱནཔརིཉྙཱ. ཡོ ཨིམཱཧི ཏཱིཧི པརིཉྙཱཧི ཛཱནིཏྭཱ ཝཏྠུཀཱམཀིལེསཀཱམེ པརིཙྩཛཏི, ཚཌྜེཏྭཱ གཙྪཏི. དནྟནྟི ནིབྦིསེཝནཾ. ཋིཏཏྟནྟི མིཙྪཱཝིཏཀྐཱབྷཱཝེན ཋིཏསབྷཱཝཾ. ཨམམནྟི ཨཧནྟི མམཱཡནཏཎྷཱརཧིཏཾ. ནིརཱསནྟི པུཏྟདཱརཱདཱིསུ ནིཙྪནྡརཱགཾ. ཏཾ ཝེ ནརནྟི ཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ ‘‘སམཎ’’ནྟི ཝདནྟི.
ཨིཏི ཏེ སབྦེཔི ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ སཱིལམེཝ མཧནྟནྟི ཝཎྞེཏྭཱ སཀྐཱདཡོ དྷནཉྩཡཾ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཨཏྠི པན, མཧཱརཱཛ, ཀོཙི ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ པཎྜིཏོ, ཡོ ནོ ཨིམཾ ཀངྑཾ ཝིནོདེཡྻཱ’’ཏི ¶ . ‘‘ཨཱམ, མཧཱརཱཛཱནོ མམ ཨཏྠདྷམྨཱནུསཱསཀོ མཧཱཔཉྙོ ཨསམདྷུརོ ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ ནཱམ ཨཏྠི, སོ ནོ ཨིམཾ ཀངྑཾ ཝིནོདེསྶཏི, ཏསྶ སནྟིཀཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི. ཨཐ ཏེ སབྦེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཾསུ. ཨཐ སབྦེཔི ཨུཡྻཱནཱ ནིཀྑམིཏྭཱ དྷམྨསབྷཾ གནྟྭཱ པལླངྐཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ བོདྷིསཏྟཾ པལླངྐཝརམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ‘‘པཎྜིཏ, ཨམྷཱཀཾ ཀངྑཱ ཨུཔྤནྣཱ, ཏཾ ནོ ཝིནོདེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –
‘‘པུཙྪཱམ ཀཏྟཱརམནོམཔཉྙཾ, ཀཐཱསུ ནོ ཝིགྒཧོ ཨཏྠི ཛཱཏོ;
ཚིནྡཛྫ ཀངྑཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི, ཏདཛྫ ཀངྑཾ ཝིཏརེམུ སབྦེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༢༨);
ཏཏྠ ཀཏྟཱརནྟི ཀཏྟབྦཡུཏྟཀཀཱརཀཾ. ཝིགྒཧོ ཨཏྠི ཛཱཏོཏི ཨེཀོ སཱིལཝིགྒཧོ སཱིལཝིཝཱདོ ཨུཔྤནྣོ ཨཏྠི. ཚིནྡཛྫཱཏི ཨམྷཱཀཾ ཏཾ ¶ ཀངྑཾ ཏཱནི ཙ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི ཝཛིརེན སིནེརུཾ པཧརནྟོ ཝིཡ ཨཛྫ ཚིནྡ. ཝིཏརེམཱུཏི ཝིཏརེཡྻཱམ.
པཎྜིཏོ ¶ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛཱནོ ཏུམྷཱཀཾ སཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཾ ཝིཝཱདཀཐཾ སུཀཐིཏདུཀྐཐིཏཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཡེ པཎྜིཏཱ ཨཏྠདསཱ བྷཝནྟི, བྷཱསནྟི ཏེ ཡོནིསོ ཏཏྠ ཀཱལེ;
ཀཐཾ ནུ ཀཐཱནཾ ཨབྷཱསིཏཱནཾ, ཨཏྠཾ ནཡེཡྻུཾ ཀུསལཱ ཛནིནྡཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༢༩);
ཏཏྠ ཨཏྠདསཱཏི ཨཏྠདསྶནསམཏྠཱ. ཏཏྠ ཀཱལེཏི ཏསྨིཾ ཝིགྒཧེ ཨཱརོཙིཏེ ཡུཏྟཔྤཡུཏྟཀཱལེ ཏེ པཎྜིཏཱ ཏམཏྠཾ ཨཱཙིཀྑནྟཱ ཡོནིསོ བྷཱསནྟི. ཨཏྠཾ ནཡེཡྻུཾ ཀུསལཱཏི ཀུསལཱ ཚེཀཱཔི སམཱནཱ ཨབྷཱསིཏཱནཾ ཀཐཱནཾ ཀཐཾ ནུ ཨཏྠཾ ཉཱཎེན ནཡེཡྻུཾ ཨུཔཔརིཀྑེཡྻུཾ. ཛནིནྡཱཏི རཱཛཱནོ ཨཱལཔཏི. ཏསྨཱ ཨིདཾ ཏཱཝ མེ ཝདེཐ.
‘‘ཀཐཾ ཧཝེ བྷཱསཏི ནཱགརཱཛཱ, གརུལོ༹ པན ཝེནཏེཡྻོ ཀིམཱཧ;
གནྡྷབྦརཱཛཱ པན ཀིཾ ཝདེཏི, ཀཐཾ པན ཀུརཱུནཾ རཱཛསེཊྛོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༣༠);
ཏཏྠ ¶ གནྡྷབྦརཱཛཱཏི སཀྐཾ སནྡྷཱཡཱཧ.
ཨཐསྶ ཏེ ཨིམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –
‘‘ཁནྟིཾ ཧཝེ བྷཱསཏི ནཱགརཱཛཱ, ཨཔྤཱཧཱརཾ གརུལོ༹ ཝེནཏེཡྻོ;
གནྡྷབྦརཱཛཱ རཏིཝིཔྤཧཱནཾ, ཨཀིཉྩནཾ ཀུརཱུནཾ རཱཛསེཊྛོ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༣༡);
ཏསྶཏྠོ – པཎྜིཏ, ནཱགརཱཛཱ ཏཱཝ ཀོཔནེཡྻེཔི པུགྒལེ ཨཀུཔྤནསངྑཱཏཾ ཨདྷིཝཱསནཁནྟིཾ ཝཎྞེཏི, གརུལོ༹ ཨཔྤཱཧཱརཏཱསངྑཱཏཾ ཨཱཧཱརཧེཏུ ¶ པཱཔསྶ ཨཀརཎཾ, སཀྐོ པཉྩཀཱམགུཎརཏཱིནཾ ཝིཔྤཧཱནཾ, ཀུརུརཱཛཱ ནིཔྤལིབོདྷབྷཱཝཾ ཝཎྞེཏཱིཏི.
ཨཐ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘སབྦཱནི ཨེཏཱནི སུབྷཱསིཏཱནི, ན ཧེཏྠ དུབྦྷཱསིཏམཏྠི ཀིཉྩི;
ཡསྨིཉྩ ཨེཏཱནི པཏིཊྛིཏཱནི, ཨརཱཝ ¶ ནཱབྷྱཱ སུསམོཧིཏཱནི;
ཙཏུབྦྷི དྷམྨེཧི སམངྒིབྷཱུཏཾ, ཏཾ ཝེ ནརཾ སམཎམཱཧུ ལོཀེ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༣༢);
ཏཏྠ ཨེཏཱནཱིཏི ཨེཏཱནི ཙཏྟཱརིཔི གུཎཛཱཏཱནི ཡསྨིཾ པུགྒལེ སཀཊནཱབྷིཡཾ སུཊྛུ སམོཧིཏཱནི ཨརཱ ཝིཡ པཏིཊྛིཏཱནི, ཙཏཱུཧིཔེཏེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏཾ པུགྒལཾ པཎྜིཏཱ ‘‘སམཎ’’ནྟི ཨཱཧུ ལོཀེཏི.
ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཙཏུནྣམྤི སཱིལཾ ཨེཀསམམེཝ ཨཀཱསི. ཏཾ སུཏྭཱ ཙཏྟཱརོཔི རཱཛཱནོ ཏསྶ ཏུཊྛཱ ཐུཏིཾ ཀརོནྟཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –
‘‘ཏུཝཉྷི སེཊྛོ ཏྭམནུཏྟརོསི, ཏྭཾ དྷམྨགཱུ དྷམྨཝིདཱུ སུམེདྷོ;
པཉྙཱཡ པཉྷཾ སམདྷིགྒཧེཏྭཱ, ཨཙྪེཙྪི དྷཱིརོ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི;
ཨཙྪེཙྪི ཀངྑཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི, ཙུནྡོ ཡཐཱ ནཱགདནྟཾ ཁརེནཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༣༣).
ཏཏྠ ¶ ཏྭམནུཏྟརོསཱིཏི ཏྭཾ ཨནུཏྟརོ ཨསི, ནཏྠི ཏཡཱ ཨུཏྟརིཏརོ ནཱམ. དྷམྨགཱུཏི དྷམྨསྶ གོཔཀོ ཙེཝ དྷམྨཉྙཱུ ཙ. དྷམྨཝིདཱུཏི པཱཀཊདྷམྨོ. སུམེདྷོཏི སུནྡརཔཉྙོ པཉྙཱཡཱཏི ཨཏྟནོ པཉྙཱཡ ཨམྷཱཀཾ པཉྷཾ སུཊྛུ ཨདྷིགཎྷིཏྭཱ ‘‘ཨིདམེཏྠ ཀཱརཎ’’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཏྭཱ. ཨཙྪེཙྪཱིཏི ཏྭཾ དྷཱིརོ ཨམྷཱཀཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི ཚིནྡི, ཨེཝཾ ཚིནྡནྟོ ཙ ‘‘ཚིནྡཛྫ ཀངྑཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནཱི’’ཏི ཨིདཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཡཱཙནཾ སམྤཱདེནྟོ ཨཙྪེཙྪི ཀངྑཾ ཝིཙིཀིཙྪིཏཱནི ¶ . ཙུནྡོ ཡཐཱ ནཱགདནྟཾ ཁརེནཱཏི ཡཐཱ དནྟཀཱརོ ཀཀཙེན ཧཏྠིདནྟཾ ཚིནྡེཡྻ, ཨེཝཾ ཚིནྡཱིཏི ཨཏྠོ.
ཨེཝཾ ཏེ ཙཏྟཱརོཔི རཱཛཱནོ ཏསྶ པཉྷབྱཱཀརཎེན ཏུཊྛམཱནསཱ ཨཧེསུཾ. ཨཐ ནཾ སཀྐོ དིབྦདུཀཱུལེན པཱུཛེསི, གརུལོ༹ སུཝཎྞམཱལཱཡ, ཝརུཎོ ནཱགརཱཛཱ མཎིནཱ, དྷནཉྩཡརཱཛཱ གཝསཧསྶཱདཱིཧི པཱུཛེསི. ཏེནེཝཱཧ –
‘‘ནཱིལུཔྤལཱབྷཾ ཝིམལཾ ཨནགྒྷཾ, ཝཏྠཾ ཨིདཾ དྷཱུམསམཱནཝཎྞཾ;
པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཏུཊྛོ, དདཱམི ཏེ དྷམྨཔཱུཛཱཡ དྷཱིར.
‘‘སུཝཎྞམཱལཾ སཏཔཏྟཕུལླིཏཾ, སཀེསརཾ རཏྣསཧསྶམཎྜིཏཾ;
པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཏུཊྛོ, དདཱམི ཏེ དྷམྨཔཱུཛཱཡ དྷཱིར.
‘‘མཎིཾ ཨནགྒྷཾ རུཙིརཾ པབྷསྶརཾ, ཀཎྛཱཝསཏྟཾ མཎིབྷཱུསིཏཾ མེ;
པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཏུཊྛོ, དདཱམི ཏེ དྷམྨཔཱུཛཱཡ དྷཱིར.
‘‘གཝཾ སཧསྶཾ ཨུསབྷཉྩ ནཱགཾ, ཨཱཛཉྙཡུཏྟེ ཙ རཐེ དས ཨིམེ;
པཉྷསྶ ཝེཡྻཱཀརཎེན ཏུཊྛོ, དདཱམི ཏེ གཱམཝརཱནི སོལ༹སཱ’’ཏི. (ཛཱ. ༡.༡༠.༣༤-༣༧);
ཨེཝཾ སཀྐཱདཡོ ¶ མཧཱསཏྟཾ པཱུཛེཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ ཨགམིཾསུ.
ཙཏུཔོསཐཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
དོཧལ༹ཀཎྜཾ
ཏེསུ ¶ ¶ ནཱགརཱཛསྶ བྷརིཡཱ ཝིམལཱདེཝཱི ནཱམ. སཱ ཏསྶ གཱིཝཱཡ པིལ༹ནྡྷནམཎིཾ ཨཔསྶནྟཱི པུཙྪི ‘‘དེཝ, ཀཧཾ པན ཏེ མཎཱི’’ཏི? ‘‘བྷདྡེ, ཙནྡབྲཱཧྨཎཔུཏྟསྶ ཝིདྷུརཔཎྜིཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ ཨཧཾ ཏེན མཎིནཱ ཏཾ པཱུཛེསིཾ. ན ཀེཝལཉྩ ཨཧམེཝ, སཀྐོཔི ཏཾ དིབྦདུཀཱུལེན པཱུཛེསི, སུཔཎྞརཱཛཱ སུཝཎྞམཱལཱཡ, དྷནཉྩཡརཱཛཱ གཝསྶསཧསྶཱདཱིཧི པཱུཛེསཱི’’ཏི. ‘‘དྷམྨཀཐིཀོ སོ, དེཝཱ’’ཏི. ‘‘བྷདྡེ, ཀིཾ ཝདེསི, ཛམྦུདཱིཔཏལེ བུདྡྷུཔྤཱདོ ཝིཡ པཝཏྟཏི, སཀལཛམྦུདཱིཔེ ཨེཀསཏརཱཛཱནོ ཏསྶ མདྷུརདྷམྨཀཐཱཡ བཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཧཏྠིཀནྟཝཱིཎཱསརེན པལུདྡྷམཏྟཝཱརཎཱ ཝིཡ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ རཛྫཱནི གནྟུཾ ན ཨིཙྪནྟི, ཨེཝརཱུཔོ སོ མདྷུརདྷམྨཀཐིཀོ’’ཏི ཏསྶ གུཎཾ ཝཎྞེསི. སཱ ཝིདྷུརཔཎྜིཏསྶ གུཎཀཐཾ སུཏྭཱ ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙཱཧཾ ཝཀྑཱམི ‘དེཝ, ཏསྶ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཀཱམཱ, ཨིདྷ ནཾ ཨཱནེཧཱི’ཏི, ན མེཏཾ ཨཱནེསྶཏི. ཡཾནཱུནཱཧཾ ‘ཏསྶ མེ ཧདཡེ དོཧལོ༹ ཨུཔྤནྣོ’ཏི གིལཱནཱལཡཾ ཀརེཡྻ’’ནྟི. སཱ ཏཐཱ ཀཏྭཱ སིརགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཨཏྟནོ པརིཙཱརིཀཱནཾ སཉྙཾ དཏྭཱ སིརིསཡནེ ནིཔཛྫི. ནཱགརཱཛཱ ཨུཔཊྛཱནཝེལཱཡ ཏཾ ཨཔསྶནྟོ ‘‘ཀཧཾ ཝིམལཱ’’ཏི པརིཙཱརིཀཱཡོ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘གིལཱནཱ, དེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ ཏསྶཱ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ སཡནཔསྶེ ནིསཱིདིཏྭཱ སརཱིརཾ པརིམཛྫནྟོ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘པཎྜུ ཀིསིཡཱསི དུབྦལཱ, ཝཎྞརཱུཔཾ ན ཏཝེདིསཾ པུརེ;
ཝིམལེ ཨཀྑཱཧི པུཙྪིཏཱ, ཀཱིདིསཱི ཏུཡ྄ཧཾ སརཱིརཝེདནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ པཎྜཱུཏི པཎྜུཔལཱསཝཎྞཱ. ཀིསིཡཱཏི ཀིསཱ. དུབྦལཱཏི ཨཔྤཐཱམཱ. ཝཎྞརཱུཔཾ ན ཏཝེདིསཾ པུརེཏི ཏཝ ཝཎྞསངྑཱཏཾ རཱུཔཾ པུརེ ཨེདིསཾ ན ཧོཏི, ནིདྡོསཾ ཨནཝཛྫཾ, ཏཾ ཨིདཱནི པརིཝཏྟིཏྭཱ ཨམནུཉྙསབྷཱཝཾ ཛཱཏཾ. ཝིམལེཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི.
ཨཐསྶ ¶ སཱ ཨཱཙིཀྑནྟཱི དུཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘དྷམྨོ ¶ མནུཛེསུ མཱཏཱིནཾ, དོཧལོ༹ ནཱམ ཛནིནྡ ཝུཙྩཏི;
དྷམྨཱཧཊཾ ནཱགཀུཉྫར, ཝིདྷུརསྶ ཧདཡཱབྷིཔཏྠཡེ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ དྷམྨོཏི སབྷཱཝོ. མཱཏཱིནནྟི ཨིཏྠཱིནཾ. ཛནིནྡཱཏི ནཱགཛནསྶ ཨིནྡ. དྷམྨཱཧཊཾ ནཱགཀུཉྫར, ཝིདྷུརསྶ ཧདཡཱབྷིཔཏྠཡེཏི ནཱགསེཊྛ, ཨཧཾ དྷམྨེན སམེན ཨསཱཧསིཀཀམྨེན ཨཱཧཊཾ ཝིདྷུརསྶ ཧདཡཾ ཨབྷིཔཏྠཡཱམི, ཏཾ མེ ལབྷམཱནཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ཨཏྠི, ཨལབྷམཱནཱཡ ཨིདྷེཝ མརཎནྟི ཏསྶ པཉྙཾ སནྡྷཱཡེཝམཱཧ –
ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཏཏིཡཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཙནྡཾ ཁོ ཏྭཾ དོཧལཱ༹ཡསི, སཱུརིཡཾ ཝཱ ཨཐ ཝཱཔི མཱལུཏཾ;
དུལླབྷཉྷི ཝིདྷུརསྶ དསྶནཾ, ཀོ ཝིདྷུརམིདྷ མཱནཡིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ དུལླབྷཉྷི ཝིདྷུརསྶ དསྶནནྟི ཨསམདྷུརསྶ ཝིདྷུརསྶ དསྶནམེཝ དུལླབྷཾ. ཏསྶ ཧི སཀལཛམྦུདཱིཔེ རཱཛཱནོ དྷམྨིཀཾ རཀྑཱཝརཎགུཏྟིཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ཝིཙརནྟི, པསྶིཏུམྤི ནཾ ཀོཙི ན ལབྷཏི, ཏཾ ཀོ ཨིདྷ ཨཱནཡིསྶཏཱིཏི ཝདཏི.
སཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨལབྷམཱནཱཡ མེ ཨིདྷེཝ མརཎ’’ནྟི པརིཝཏྟིཏྭཱ པིཊྛིཾ དཏྭཱ སཱལ༹ཀཀཎྞེན མུཁཾ པིདཧིཏྭཱ ནིཔཛྫི. ནཱགརཱཛཱ ཨནཏྟམནོ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ སཡནཔིཊྛེ ནིསིནྣོ ‘‘ཝིམལཱ ཝིདྷུརཔཎྜིཏསྶ ཧདཡམཾསཾ ཨཱཧརཱཔེཏཱི’’ཏི སཉྙཱི ཧུཏྭཱ ‘‘པཎྜིཏསྶ ཧདཡཾ ཨལབྷནྟིཡཱ ཝིམལཱཡ ཛཱིཝིཏཾ ནཏྠི, ཀཐཾ ནུ ཁོ ཏསྶ ཧདཡམཾསཾ ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཨཐསྶ དྷཱིཏཱ ཨིརནྡྷཏཱི ནཱམ ནཱགཀཉྙཱ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཱ མཧནྟེན སིརིཝིལཱསེན པིཏུ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟྭཱ པིཏརཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ, སཱ ཏསྶ ཨིནྡྲིཡཝིཀཱརཾ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཨཏིཝིཡ དོམནསྶཔྤཏྟོསི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི པུཙྪནྟཱི ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀིཾ ¶ ནུ ཏཱཏ ཏུཝཾ པཛ྄ཛྷཱཡསི, པདུམཾ ཧཏྠགཏཾཝ ཏེ མུཁཾ;
ཀིཾ ནུ དུམྨནརཱུཔོསི ¶ ཨིསྶར, མཱ ཏྭཾ སོཙི ཨམིཏྟཏཱཔནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ པཛ྄ཛྷཱཡསཱིཏི པུནཔྤུནཾ ཙིནྟེསི. ཧཏྠགཏནྟི ཧཏྠེན པརིམདྡིཏཾ པདུམཾ ཝིཡ ཏེ མུཁཾ ཛཱཏཾ. ཨིསྶརཱཏི པཉྩཡོཛནསཏིཀསྶ མནྡིརནཱགབྷཝནསྶ, སཱམཱིཏི.
དྷཱིཏུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘མཱཏཱ ¶ ཧི ཏཝ ཨིརནྡྷཏི, ཝིདྷུརསྶ ཧདཡཾ དྷནིཡཏི;
དུལླབྷཉྷི ཝིདྷུརསྶ དསྶནཾ, ཀོ ཝིདྷུརམིདྷ མཱནཡིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ དྷནིཡཏཱིཏི པཏྠེཏི ཨིཙྪཏི.
ཨཐ ནཾ ནཱགརཱཛཱ ‘‘ཨམྨ, མམ སནྟིཀེ ཝིདྷུརཾ ཨཱནེཏུཾ སམཏྠོ ནཏྠི, ཏྭཾ མཱཏུ ཛཱིཝིཏཾ དེཧི, ཝིདྷུརཾ ཨཱནེཏུཾ སམཏྠཾ བྷཏྟཱརཾ པརིཡེསཱཧཱི’’ཏི ཨུཡྻོཛེནྟོ ཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ –
‘‘ཏསྶ བྷཏྟུཔརིཡེསནཾ ཙར, ཡོ ཝིདྷུརམིདྷ མཱནཡིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཙརཱཏི ཝིཙར.
ཨིཏི སོ ཀིལེསཱབྷིརཏབྷཱཝེན དྷཱིཏུ ཨནནུཙྪཝིཀཾ ཀཐཾ ཀཐེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘པིཏུནོ ཙ སཱ སུཏྭཱན ཝཱཀྱཾ, རཏྟིཾ ནིཀྑམྨ ཨཝསྶུཏིཾ ཙརཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཝསྶུཏིནྟི བྷིཀྑཝེ, སཱ ནཱགམཱཎཝིཀཱ པིཏུ ཝཙནཾ སུཏྭཱ པིཏརཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ མཱཏུ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཏམྤི ཨསྶཱསེཏྭཱ ཨཏྟནོ སིརིགབྦྷཾ གནྟྭཱ སབྦཱལངྐཱརེཧི ཨཏྟཱནཾ ཨལངྐརིཏྭཱ ཨེཀཾ ཀུསུམྦྷརཏྟཝཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨེཀཾ ཨེཀཾསེ ཀཏྭཱ ཏམེཝ རཏྟིཾ ཨུདཀཾ དྭིདྷཱ ཀཏྭཱ ནཱགབྷཝནཏོ ནིཀྑམྨ ¶ ཧིམཝནྟཔྤདེསེ སམུདྡཏཱིརེ ཋིཏཾ སཊྛིཡོཛནུབྦེདྷཾ ཨེཀགྒྷནཾ ཀཱལ༹པབྦཏཾ ནཱམ ཨཉྫནགིརིཾ གནྟྭཱ ཨཝསྶུཏིཾ ཙརི ཀིལེསཨཝསྶུཏིཾ བྷཏྟུཔརིཡེསནཾ ཙརཱིཏི ཨཏྠོ.
ཙརནྟཱི ¶ ཙ ཡཱནི ཧིམཝནྟེ ཝཎྞགནྡྷསམྤནྣཱནི པུཔྥཱནི, ཏཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ སཀལཔབྦཏཾ མཎིཨགྒྷིཡཾ ཝིཡ ཨལངྐརིཏྭཱ ཨུཔརིཏལེ པུཔྥསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ མནོརམེནཱཀཱརེན ནཙྩིཏྭཱ མདྷུརགཱིཏཾ གཱཡནྟཱི སཏྟམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀེ གནྡྷབྦེ རཀྑསེ ཙ ནཱགེ, ཀེ ཀིམྤུརིསེ ཙཱཔི མཱནུསེ;
ཀེ པཎྜིཏེ སབྦཀཱམདདེ, དཱིགྷརཏྟཾ བྷཏྟཱ མེ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཀེ གནྡྷབྦེ རཀྑསེ ཙ ནཱགེཏི ཀོ གནྡྷབྦོ ཝཱ རཀྑསོ ཝཱ ནཱགོ ཝཱ. ཀེ པཎྜིཏེ སབྦཀཱམདདེཏི ཀོ ཨེཏེསུ གནྡྷབྦཱདཱིསུ པཎྜིཏོ སབྦཀཱམཾ དཱཏུཾ སམཏྠོ, སོ ཝིདྷུརསྶ ཧདཡམཾསདོཧལི༹ནིཡཱ མམ མཱཏུ མནོརཐཾ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ མཡ྄ཧཾ དཱིགྷརཏྟཾ བྷཏྟཱ བྷཝིསྶཏཱིཏི.
ཏསྨིཾ ཁཎེ ཝེསྶཝཎམཧཱརཱཛསྶ བྷཱགིནེཡྻོ པུཎྞཀོ ནཱམ ཡཀྑསེནཱཔཏི ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཾ མནོམཡསིནྡྷཝཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཀཱལ༹པབྦཏམཏྠཀེན ཡཀྑསམཱགམཾ གཙྪནྟོ ཏཾ ཏཱཡ གཱིཏསདྡཾ ཨསྶོསི. ཨནནྟརེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཨནུབྷཱུཏཔུབྦཱཡ ཨིཏྠིཡཱ གཱིཏསདྡོ ཏསྶ ཚཝིཨཱདཱིནི ཚིནྡིཏྭཱ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཨཱཧཙྩ ཨཊྛཱསི. སོ ཏཱཡ པཊིབདྡྷཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ ནིཝཏྟིཏྭཱ སིནྡྷཝཔིཊྛེ ནིསིནྣོཝ ‘‘བྷདྡེ, ཨཧཾ མམ པཉྙཱཡ དྷམྨེན སམེན ཝིདྷུརསྶ ཧདཡཾ ཨཱནེཏུཾ སམཏྠོམྷི, ཏྭཾ མཱ ཙིནྟཡཱི’’ཏི ཏཾ ཨསྶཱསེནྟོ ཨཊྛམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨསྶཱས ཧེསྶཱམི ཏེ པཏི, བྷཏྟཱ ཏེ ཧེསྶཱམི ཨནིནྡལོཙནེ;
པཉྙཱ ཧི མམཾ ཏཐཱཝིདྷཱ, ཨསྶཱས ཧེསྶསི བྷརིཡཱ མམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨནིནྡལོཙནེཏི ཨནིནྡིཏབྦལོཙནེ. ཏཐཱཝིདྷཱཏི ཝིདྷུརསྶ ཧདཡམཾསཾ ཨཱཧརཎསམཏྠཱ.
ཨཐ ནཾ ཨིརནྡྷཏཱི ‘‘ཏེན ཧི ཨེཧི, གཙྪཱམ མེ པིཏུ སནྟིཀ’’ནྟི ཨཱནེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཝཙཱསི པུཎྞཀཾ ཨིརནྡྷཏཱི, པུབྦཔཐཱནུགཏེན ཙེཏསཱ;
ཨེཧི ¶ གཙྪཱམ པིཏུ མམནྟིཀེ, ཨེསོཝ ཏེ ཨེཏམཏྠཾ པཝཀྑཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ པུབྦཔཐཱནུགཏེནཱཏི ཨནནྟརེ ཨཏྟབྷཱཝེ བྷཱུཏཔུབྦསཱམིཀེ ཏསྨིཾ པུབྦཔཐེནེཝ ཨནུགཏེན. ཨེཧི གཙྪཱམཱཏི བྷིཀྑཝེ, སོ ཡཀྑསེནཱཔཏི ཨེཝཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨསྶཔིཊྛིཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནེསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཏམཏྠཀཱ ཨོཏརིཏྭཱ ཏསྶཱ གཧཎཏྠཾ ཧཏྠཾ པསཱརེསི. སཱ ཨཏྟནོ ཧཏྠཾ གཎྷིཏུཾ ཨདཏྭཱ ཏེན པསཱརིཏཧཏྠཾ སཡཾ གཧེཏྭཱ ‘‘སཱམི, ནཱཧཾ ཨནཱཐཱ, མཡ྄ཧཾ པིཏཱ ཝརུཎོ ནཱམ ནཱགརཱཛཱ, མཱཏཱ ཝིམལཱ ནཱམ དེཝཱི, ཨེཧི མམ པིཏུ སནྟིཀཾ གཙྪཱམ, ཨེསོ ཨེཝ ཏེ ཡཐཱ ཨམྷཱཀཾ མངྒལཀིརིཡཱཡ བྷཝིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཨེཏམཏྠཾ པཝཀྑཏཱི’’ཏི ཨཝཙཱསི.
ཨེཝཾ ¶ ཝཏྭཱ སཱ ཡཀྑཾ གཧེཏྭཱ པིཏུ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨལངྐཏཱ སུཝསནཱ, མཱལིནཱི ཙནྡནུསྶདཱ;
ཡཀྑཾ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱན, པིཏུསནྟིཀུཔཱགམཱི’’ཏི.
ཏཏྠ པིཏུསནྟིཀུཔཱགམཱིཏི ཨཏྟནོ པིཏུནོ ནཱགརཉྙོ སནྟིཀཾ ཨུཔཱགམི.
པུཎྞཀོཔི ཡཀྑོ པཊིཧརིཏྭཱ ནཱགརཱཛསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨིརནྡྷཏིཾ ཡཱཙནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ནཱགཝར ཝཙོ སུཎོཧི མེ, པཏིརཱུཔཾ པཊིཔཛྫ སུངྐིཡཾ;
པཏྠེམི ཨཧཾ ཨིརནྡྷཏིཾ, ཏཱཡ སམངྒིཾ ཀརོཧི མཾ ཏུཝཾ.
‘‘སཏཾ ¶ ཧཏྠཱི སཏཾ ཨསྶཱ, སཏཾ ཨསྶཏརཱིརཐཱ;
སཏཾ ཝལབྷིཡོ པུཎྞཱ, ནཱནཱརཏྣསྶ ཀེཝལཱ;
ཏེ ནཱག པཊིཔཛྫསྶུ, དྷཱིཏརཾ དེཧིརནྡྷཏི’’ནྟི.
ཏཏྠ སུངྐིཡནྟི ཨཏྟནོ ཀུལཔདེསཱནུརཱུཔཾ དྷིཏུ སུངྐཾ དྷནཾ པཊིཔཛྫ གཎྷ. སམངྒིཾ ཀརོཧཱིཏི མཾ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སམངྒིབྷཱུཏཾ ཀརོཧི. ཝལབྷིཡོཏི བྷཎྜསཀཊིཡོ. ནཱནཱརཏྣསྶ ཀེཝལཱཏི ནཱནཱརཏནསྶ སཀལཔརིཔུཎྞཱ.
ཨཐ ནཾ ནཱགརཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ཡཱཝ ཨཱམནྟཡེ ཉཱཏཱི, མིཏྟེ ཙ སུཧདཛྫནེ;
ཨནཱམནྟ ཀཏཾ ཀམྨཾ, ཏཾ པཙྪཱ ཨནུཏཔྤཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཡཱཝ ཨཱམནྟཡེ ཉཱཏཱིཏི བྷོ ཡཀྑསེནཱཔཏི, ཨཧཾ ཏུཡ྄ཧཾ དྷཱིཏརཾ དེམི, ནོ ན དེམི, ཐོཀཾ པན ཨཱགམེཧི, ཡཱཝ ཉཱཏཀེཔི ཛཱནཱཔེམི. ཏཾ པཙྪཱ ཨནུཏཔྤཏཱིཏི ཨིཏྠིཡོ ཧི གཏགཏཊྛཱནེ ཨབྷིརམནྟིཔི ཨནབྷིརམནྟིཔི, ཨནབྷིརཏིཀཱལེ ཉཱཏཀཱདཡོ ཨམྷེཧི ¶ སདྡྷིཾ ཨནཱམནྟེཏྭཱ ¶ ཀཏཾ ཀམྨཾ ནཱམ ཨེཝརཱུཔཾ ཧོཏཱིཏི ཨུསྶུཀྐཾ ན ཀརོནྟི, ཨེཝཾ ཏཾ ཀམྨཾ པཙྪཱ ཨནུཏཱཔཾ ཨཱཝཧཏཱིཏི.
ཨེཝཾ ཝཏྭཱ སོ བྷརིཡཱཡ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ སལླཔི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཏོ སོ ཝརུཎོ ནཱགོ, པཝིསིཏྭཱ ནིཝེསནཾ;
བྷརིཡཾ ཨཱམནྟཡིཏྭཱན, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.
‘‘‘ཨཡཾ སོ པུཎྞཀོ ཡཀྑོ, ཡཱཙཏཱི མཾ ཨིརནྡྷཏིཾ;
བཧུནཱ ཝིཏྟལཱབྷེན, ཏསྶ དེམ པིཡཾ མམ’’’ནྟི.
ཏཏྠ པཝིསིཏྭཱཏི ཝརུཎོ པུཎྞཀཾ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏྭཱ སཡཾ ཨུཊྛཱཡ ཡཏྠསྶ བྷརིཡཱ ནིཔནྣཱ, ཏཾ ནིཝེསནཾ པཝིསིཏྭཱ. པིཡཾ མམནྟི མམ པིཡཾ དྷཱིཏརཾ ཏསྶ བཧུནཱ ཝིཏྟལཱབྷེན དེམཱཏི པུཙྪཏི.
ཝིམལཱ ¶ ཨཱཧ –
‘‘ན དྷནེན ན ཝིཏྟེན, ལབྦྷཱ ཨམྷཾ ཨིརནྡྷཏཱི;
སཙེ ཙ ཁོ ཧདཡཾ པཎྜིཏསྶ, དྷམྨེན ལདྡྷཱ ཨིདྷ མཱཧརེཡྻ;
ཨེཏེན ཝིཏྟེན ཀུམཱརི ལབྦྷཱ, ནཱཉྙཾ དྷནཾ ཨུཏྟརི པཏྠཡཱམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨམྷཾ ཨིརནྡྷཏཱིཏི ཨམྷཱཀཾ དྷཱིཏཱ ཨིརནྡྷཏཱི. ཨེཏེན ཝིཏྟེནཱཏི ཨེཏེན ཏུཊྛིཀཱརཎེན.
སོ ཏཱཡ སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ པུནདེཝ པུཎྞཀེན སདྡྷིཾ མནྟེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཏོ སོ ཝརུཎོ ནཱགོ, ནིཀྑམིཏྭཱ ནིཝེསནཱ;
པུཎྞཀཱམནྟཡིཏྭཱན, ཨིདཾ ཝཙནམབྲཝི.
‘‘‘ན ¶ དྷནེན ན ཝིཏྟེན, ལབྦྷཱ ཨམྷཾ ཨིརནྡྷཏཱི;
སཙེ ཏུཝཾ ཧདཡཾ པཎྜིཏས, དྷམྨེན ལདྡྷཱ ཨིདྷ མཱཧརེསི;
ཨེཏེན ཝིཏྟེན ཀུམཱརི ལབྦྷཱ, ནཱཉྙཾ དྷནཾ ཨུཏྟརི པཏྠཡཱམཱ’’’ཏི.
ཏཏྠ པུཎྞཀཱམནྟཡིཏྭཱནཱཏི པུཎྞཀཾ ཨཱམནྟཡིཏྭཱ.
པུཎྞཀོ ཨཱཧ –
‘‘ཡཾ པཎྜིཏོཏྱེཀེ ཝདནྟི ལོཀེ, ཏམེཝ བཱལོཏི པུནཱཧུ ཨཉྙེ;
ཨཀྑཱཧི མེ ཝིཔྤཝདནྟི ཨེཏྠ, ཀཾ པཎྜིཏཾ ནཱག ཏུཝཾ ཝདེསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཡཾ ¶ པཎྜིཏོཏྱེཀེཏི སོ ཀིར ‘‘ཧདཡཾ པཎྜིཏསྶཱ’’ཏི སུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཡཾ ཨེཀེ པཎྜིཏོཏི ཝདནྟི, ཏམེཝ ཨཉྙེ བཱལོཏི ཀཐེནྟི. ཀིཉྩཱཔི མེ ཨིརནྡྷཏིཡཱ ཝིདྷུརོཏི ཨཀྑཱཏཾ, ཏཐཱཔི ཏཐཏོ ཛཱནིཏུཾ པུཙྪིསྶཱམི ན’’ནྟི. ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ.
ནཱགརཱཛཱ ¶ ཨཱཧ –
‘‘ཀོརབྱརཱཛསྶ དྷནཉྩཡསྶ, ཡདི ཏེ སུཏོ ཝིདྷུརོ ནཱམ ཀཏྟཱ;
ཨཱནེཧི ཏཾ པཎྜིཏཾ དྷམྨལདྡྷཱ, ཨིརནྡྷཏཱི པདཙརཱ ཏེ ཧོཏཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ དྷམྨལདྡྷཱཏི དྷམྨེན ལབྷིཏྭཱ. པདཙརཱཏི པཱདཔརིཙཱརིཀཱ.
ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ སོམནསྶཔྤཏྟོ སིནྡྷཝཾ ནཡནཏྠཱཡ ཨུཔཊྛཱཀཾ ཨཱཎཱཔེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨིདཉྩ སུཏྭཱ ཝརུཎསྶ ཝཱཀྱཾ, ཨུཊྛཱཡ ཡཀྑོ པརམཔྤཏཱིཏོ;
ཏཏྠེཝ སནྟོ པུརིསཾ ཨསཾསི, ཨཱནེཧི ཨཱཛཉྙམིདྷེཝ ཡུཏྟ’’ནྟི.
ཏཏྠ པུརིསཾ ཨསཾསཱིཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱཀཾ ཨཱཎཱཔེསི. ཨཱཛཉྙནྟི ཀཱརཎཱཀཱརཎཛཱནནཀསིནྡྷཝཾ. ཡུཏྟནྟི ཀཔྤིཏཾ.
‘‘ཛཱཏརཱུཔམཡཱ ¶ ཀཎྞཱ, ཀཱཙམྷིཙམཡཱ ཁུརཱ;
ཛམྦོནདསྶ པཱཀསྶ, སུཝཎྞསྶ ཨུརཙྪདོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཛཱཏརཱུཔམཡཱ ཀཎྞཱཏི ཏམེཝ སིནྡྷཝཾ ཝཎྞེནྟོ ཨཱཧ. ཏསྶ ཧི མནོམཡསྶ སིནྡྷཝསྶ ཛཱཏརཱུཔམཡཱ ཀཎྞཱ, ཀཱཙམྷིཙམཡཱ ཁུརཱ, ཏསྶ ཁུརཱ རཏྟམཎིམཡཱཏི ཨཏྠོ. ཛམྦོནདསྶ པཱཀསྶཱཏི ཛམྦོནདསྶ པཀྐསྶ རཏྟསུཝཎྞསྶ ཨུརཙྪདོ.
སོ པུརིསོ ཏཱཝདེཝ ཏཾ སིནྡྷཝཾ ཨཱནེསི. པུཎྞཀོ ཏཾ ཨབྷིརུཡ྄ཧ ཨཱཀཱསེན ཝེསྶཝཎསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ནཱགབྷཝནཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེསི. ཏསྶཏྠསྶ པཀཱསནཏྠཾ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ –
‘‘དེཝཝཱཧཝཧཾ ཡཱནཾ, ཨསྶམཱརུཡ྄ཧ པུཎྞཀོ;
ཨལངྐཏོ ཀཔྤིཏཀེསམསྶུ, པཀྐཱམི ཝེཧཱཡསམནྟལིཀྑེ.
‘‘སོ ¶ པུཎྞཀོ ཀཱམརཱགེན གིདྡྷོ, ཨིརནྡྷཏིཾ ནཱགཀཉྙཾ ཛིགཱིསཾ;
གནྟྭཱན ¶ ཏཾ བྷཱུཏཔཏིཾ ཡསསྶིཾ, ཨིཙྩབྲཝཱི ཝེསྶཝཎཾ ཀུཝེརཾ.
‘‘བྷོགཝཏཱི ནཱམ མནྡིརེ, ཝཱསཱ ཧིརཉྙཝཏཱིཏི ཝུཙྩཏི;
ནགརེ ནིམྨིཏེ ཀཉྩནམཡེ, མཎྜལསྶ ཨུརགསྶ ནིཊྛིཏཾ.
‘‘ཨཊྚཱལཀཱ ཨོཊྛགཱིཝིཡོ, ལོཧིཏངྐསྶ མསཱརགལླིནོ;
པཱསཱདེཏྠ སིལཱམཡཱ, སོཝཎྞརཏནེཧི ཚཱདིཏཱ.
‘‘ཨམྦཱ ཏིལཀཱ ཙ ཛམྦུཡོ, སཏྟཔཎྞཱ མུཙལིནྡཀེཏཀཱ;
པིཡངྒུ ཨུདྡཱལཀཱ སཧཱ, ཨུཔརིབྷདྡཀཱ སིནྡུཝཱརཀཱ.
‘‘ཙམྤེཡྻཀཱ ནཱགམལླིཀཱ, བྷགིནཱིམཱལཱ ཨཐ མེཏྠ ཀོལིཡཱ;
ཨེཏེ དུམཱ པརིཎཱམིཏཱ, སོབྷཡནྟི ཨུརགསྶ མནྡིརཾ.
‘‘ཁཛྫུརེཏྠ ¶ སིལཱམཡཱ, སོཝཎྞདྷུཝཔུཔྥིཏཱ བཧཱུ;
ཡཏྠ ཝསཏོཔཔཱཏིཀོ, ནཱགརཱཛཱ ཝརུཎོ མཧིདྡྷིཀོ.
‘‘ཏསྶ ཀོམཱརིཀཱ བྷརིཡཱ, ཝིམལཱ ཀཉྩནཝེལླིཝིགྒཧཱ;
ཀཱལཱ ཏརུཎཱཝ ཨུགྒཏཱ, པུཙིམནྡཏྠནཱི ཙཱརུདསྶནཱ.
‘‘ལཱཁཱརསརཏྟསུཙྪཝཱི ¶ , ཀཎིཀཱརཱཝ ནིཝཱཏཔུཔྥིཏཱ;
ཏིདིཝོཀཙརཱཝ ཨཙྪརཱ, ཝིཛྫུཝབྦྷགྷནཱ ཝིནིསྶཊཱ.
‘‘སཱ ¶ དོཧལི༹ནཱི སུཝིམྷིཏཱ, ཝིདྷུརསྶ ཧདཡཾ དྷནིཡཏི;
ཏཾ ཏེསཾ དེམི ཨིསྶར, ཏེན ཏེ དེནྟི ཨིརནྡྷཏིཾ མམ’’ནྟི.
ཏཏྠ དེཝཝཱཧཝཧཾ ཡཱནནྟི ཝཧིཏབྦོཏི ཝཱཧོ, དེཝསངྑཱཏཾ ཝཱཧཾ ཝཧཏཱིཏི དེཝཝཱཧཝཧཾ. ཡནྟི ཨེཏེནཱཏི ཡཱནཾ. ཀཔྤིཏཀེསམསྶཱུཏི མཎྜནཝསེན སུསཾཝིཧིཏཀེསམསྶུ. དེཝཱནཾ པན ཀེསམསྶུཀརཎཀམྨཾ ནཱམ ནཏྠི, ཝིཙིཏྟཀཐིཀེན པན ཀཐིཏཾ. ཛིགཱིསནྟི པཏྠཡནྟོ. ཝེསྶཝཎནྟི ཝིསཱཎཱཡ རཱཛདྷཱནིཡཱ ཨིསྶརརཱཛཱནཾ. ཀུཝེརནྟི ཨེཝཾནཱམཀཾ. བྷོགཝཏཱི ནཱམཱཏི སམྤནྣབྷོགཏཱཡ ཨེཝཾལདྡྷནཱམཾ. མནྡིརེཏི མནྡིརཾ, བྷཝནནྟི ཨཏྠོ. ཝཱསཱ ཧིརཉྙཝཏཱིཏི ནཱགརཱཛསྶ ཝསནཊྛཱནཏྟཱ ཝཱསཱཏི ཙ, ཀཉྩནཝཏིཡཱ སུཝཎྞཔཱཀཱརེན པརིཀྑིཏྟཏྟཱ ཧིརཉྙཝཏཱིཏི ཙ ཝུཙྩཏི. ནགརེ ནིམྨིཏེཏི ནགརཾ ནིམྨིཏཾ. ཀཉྩནམཡེཏི སུཝཎྞམཡཾ. མཎྜལསྶཱཏི བྷོགམཎྜལེན སམནྣཱགཏསྶ. ནིཊྛིཏནྟི ཀརཎཔརིནིཊྛིཏཾ. ཨོཊྛགཱིཝིཡོཏི ཨོཊྛགཱིཝཱསཎྛཱནེན ཀཏཱ རཏྟམཎིམསཱརགལླམཡཱ ཨཊྚཱལཀཱ. པཱསཱདེཏྠཱཏི ཨེཏྠ ནཱགབྷཝནེ པཱསཱདཱ. སིལཱམཡཱཏི མཎིམཡཱ. སོཝཎྞརཏནེཧཱིཏི སུཝཎྞསངྑཱཏེཧི རཏནེཧི, སུཝཎྞིཊྛཀཱཧི ཚཱདིཏཱཏི ཨཏྠོ. སཧཱཏི སཧཀཱརཱ. ཨུཔརིབྷདྡཀཱཏི ཨུདྡཱལཀཛཱཏིཀཱཡེཝ རུཀྑཱ. ཙམྤེཡྻཀཱ ནཱགམལླིཀཱཏི ཙམྤཀཱ ཙ ནཱགཱ ཙ མལླིཀཱ ཙ. བྷགིནཱིམཱལཱ ཨཐ མེཏྠ ཀོལིཡཱཏི བྷགིནཱིམཱལཱ ཙེཝ ཨཐ ཨེཏྠ ནཱགབྷཝནེ ཀོལིཡཱ ནཱམ རུཀྑཱ ཙ. ཨེཏེ དུམཱ པརིཎཱམིཏཱཏི ཨེཏེ པུཔྥཱུཔགཕལཱུཔགརུཀྑཱ ཨཉྙམཉྙཾ སངྒྷཊྚསཱཁཏཱཡ པརིཎཱམིཏཱ ཨཱཀུལསམཱཀུལཱ. ཁཛྫུརེཏྠཱཏི ཁཛྫུརིརུཀྑཱ ཨེཏྠ. སིལཱམཡཱཏི ཨིནྡནཱིལམཎིམཡཱ. སོཝཎྞདྷུཝཔུཔྥིཏཱཏི ཏེ པན སུཝཎྞཔུཔྥེཧི ནིཙྩཔུཔྥིཏཱ. ཡཏྠ ཝསཏོཔཔཱཏིཀོཏི ཡཏྠ ནཱགབྷཝནེ ཨོཔཔཱཏིཀོ ནཱགརཱཛཱ ཝསཏི. ཀཉྩནཝེལླིཝིགྒཧཱཏི ¶ སུཝཎྞརཱསིསསྶིརིཀསརཱིརཱ. ཀཱལཱ ཏརུཎཱཝ ཨུགྒཏཱཏི ཝིལཱསཡུཏྟཏཱཡ མནྡཝཱཏེརིཏཱ ཀཱལཝལླིཔལླཝཱ ཝིཡ ཨུགྒཏཱ. པུཙིམནྡཏྠནཱིཏི ནིམྦཕལསཎྛཱནཙཱུཙུཀཱ ¶ . ལཱཁཱརསརཏྟསུཙྪཝཱིཏི ཧཏྠཔཱདཏལཚཝིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏིདིཝོཀཙརཱཏི ཏིདསབྷཝནཙརཱ. ཝིཛྫུཝབྦྷགྷནཱཏི ཨབྦྷགྷནཝལཱཧཀནྟརཏོ ནིསྶཊཱ ཝིཛྫུལཏཱ ཝིཡ. ཏཾ ཏེསཾ དེམཱིཏི ཏཾ ཏསྶ ཧདཡཾ ཨཧཾ ཏེསཾ དེམི, ཨེཝཾ ཛཱནསྶུ. ཨིསྶརཱཏི མཱཏུལཾ ཨཱལཔཏི.
ཨིཏི སོ ཝེསྶཝཎེན ཨནནུཉྙཱཏོ གནྟུཾ ཨཝིསཧིཏྭཱ ཏཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏུཾ ཨེཏཱ ཨེཏྟཀཱ གཱཐཱ ཀཐེསི. ཝེསྶཝཎོ པན ཏསྶ ཀཐཾ ན སུཎཱཏི. ཀིཾཀཱརཎཱ? དྭིནྣཾ དེཝཔུཏྟཱནཾ ཝིམཱནཨཌྜཾ པརིཙྪིནྡཏཱིཏི. པུཎྞཀོ ཨཏྟནོ ཝཙནསྶ ཨསྶུཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཛིནཀདེཝཔུཏྟསྶ ¶ སནྟིཀེ ཨཊྛཱསི. ཝེསྶཝཎོ ཨཌྜཾ ཝིནིཙྪིནིཏྭཱ པརཱཛིཏཾ ཨནུཊྛཱཔེཏྭཱ ཨིཏརཾ ‘‘གཙྪ ཏྭཾ, ཏཝ ཝིམཱནེ ཝསཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. པུཎྞཀོ ‘‘གཙྪ ཏྭ’’ནྟི ཝུཏྟཀྑཎེཡེཝ ‘‘མཡ྄ཧཾ མཱཏུལེན མམ པེསིཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཀཏིཔཡདེཝཔུཏྟེ སཀྑིཾ ཀཏྭཱ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སིནྡྷཝཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨབྷིརུཡ྄ཧ པཀྐཱམི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ པུཎྞཀོ བྷཱུཏཔཏིཾ ཡསསྶིཾ, ཨཱམནྟཡ ཝེསྶཝཎཾ ཀུཝེརཾ;
ཏཏྠེཝ སནྟོ པུརིསཾ ཨསཾསི, ཨཱནེཧི ཨཱཛཉྙམིདྷེཝ ཡུཏྟཾ.
‘‘ཛཱཏརཱུཔམཡཱ ཀཎྞཱ, ཀཱཙམྷིཙམཡཱ ཁུརཱ;
ཛམྦོནདསྶ པཱཀསྶ, སུཝཎྞསྶ ཨུརཙྪདོ.
‘‘དེཝཝཱཧཝཧཾ ཡཱནཾ, ཨསྶམཱརུཡ྄ཧ པུཎྞཀོ;
ཨལངྐཏོ ཀཔྤིཏཀེསམསྶུ, པཀྐཱམི ཝེཧཱཡསམནྟལིཀྑེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཱམནྟཡཱཏི ཨཱམནྟཡིཏྭཱ.
སོ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟོཡེཝ ཙིནྟེསི ‘‘ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ མཧཱཔརིཝཱརོ, ན སཀྐཱ ཏཾ གཎྷིཏུཾ, དྷནཉྩཡཀོརབྱོ པན ཛཱུཏཝིཏྟཀོ, ཏཾ ཛཱུཏེན ¶ ཛིནིཏྭཱ ཝིདྷུརཾ གཎྷིསྶཱམི, གྷརེ པནསྶ བཧཱུནི རཏནཱནི, ཨཔྤགྒྷེན ལཀྑེན ཛཱུཏཾ ན ཀཱིལི༹སྶཏི, མཧགྒྷརཏནཾ ཧརིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཉྙཾ རཏནཾ རཱཛཱ ན གཎྷིསྶཏི, རཱཛགཧསྶ སཱམནྟཱ ཝེཔུལླཔབྦཏབྦྷནྟརེ ཙཀྐཝཏྟིརཉྙོ པརིབྷོགམཎིརཏནཾ ཨཏྠི མཧཱནུབྷཱཝཾ, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཏེན རཱཛཱནཾ པལོབྷེཏྭཱ ཛིནིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ ¶ ཨགྒམཱ རཱཛགཧཾ སུརམྨཾ, ཨངྒསྶ རཉྙོ ནགརཾ དུརཱཡུཏཾ;
པཧཱུཏབྷཀྑཾ བཧུཨནྣཔཱནཾ, མསཀྐསཱརཾ ཝིཡ ཝཱསཝསྶ.
‘‘མཡཱུརཀོཉྩཱགཎསམྤགྷུཊྛཾ ¶ , དིཛཱབྷིགྷུཊྛཾ དིཛསངྒྷསེཝིཏཾ;
ནཱནཱསཀུནྟཱབྷིརུདཾ སུཝངྒཎཾ, པུཔྥཱབྷིཀིཎྞཾ ཧིམཝཾཝ པབྦཏཾ.
‘‘སོ པུཎྞཀོ ཝེཔུལམཱབྷིརཱུཧི, སིལུཙྩཡཾ ཀིམྤུརིསཱནུཙིཎྞཾ;
ཨནྭེསམཱནོ མཎིརཏནཾ ཨུལཱ༹རཾ, ཏམདྡསཱ པབྦཏཀཱུཊམཛ྄ཛྷེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨངྒསྶ རཉྙོཏི ཏདཱ ཨངྒསྶ རཉྙོཝ མགདྷརཛྫཾ ཨཧོསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨངྒསྶ རཉྙོ ནགར’’ནྟི. དུརཱཡུཏནྟི པཙྩཏྠིཀེཧི དུརཱཡུཏྟཾ. མསཀྐསཱརཾ ཝིཡ ཝཱསཝསྶཱཏི མསཀྐསཱརསངྑཱཏེ སིནེརུཔབྦཏམཏྠཀེ མཱཔིཏཏྟཱ ‘‘མསཀྐསཱར’’ནྟི ལདྡྷནཱམཾ ཝཱསཝསྶ བྷཝནཾ ཝིཡ. དིཛཱབྷིགྷུཊྛནྟི ཨཉྙེཧི ཙ པཀྑཱིཧི ཨབྷིསངྒྷུཊྛཾ ནིནྣཱདིཏཾ. ནཱནཱསཀུནྟཱབྷིརུདནྟི མདྷུརསྶརེན གཱཡནྟེཧི ཝིཡ ནཱནཱཝིདྷེཧི སཀུཎེཧི ཨབྷིརུདཾ, ཨབྷིགཱིཏནྟི ཨཏྠོ. སུཝངྒཎནྟི སུནྡརཨངྒཎཾ མནུཉྙཏལཾ. ཧིམཝཾཝ པབྦཏནྟི ཧིམཝནྟཔབྦཏཾ ཝིཡ. ཝེཔུལམཱབྷིརཱུཧཱིཏི བྷིཀྑཝེ, སོ པུཎྞཀོ ཨེཝརཱུཔཾ ཝེཔུལླཔབྦཏཾ ཨབྷིརུཧི. པབྦཏཀཱུཊམཛ྄ཛྷེཏི པབྦཏཀཱུཊཨནྟརེ ཏཾ མཎིཾ ཨདྡས.
‘‘དིསྭཱ ¶ མཎིཾ པབྷསྶརཾ ཛཱཏིམནྟཾ, མནོཧརཾ མཎིརཏནཾ ཨུལཱ༹རཾ;
དདྡལླམཱནཾ ཡསསཱ ཡསསྶིནཾ, ཨོབྷཱསཏཱི ཝིཛྫུརིཝནྟལིཀྑེ.
‘‘ཏམགྒཧཱི ཝེལུ༹རིཡཾ མཧགྒྷཾ, མནོཧརཾ ནཱམ མཧཱནུབྷཱཝཾ;
ཨཱཛཉྙམཱརུཡ྄ཧ མནོམཝཎྞོ, པཀྐཱམི ཝེཧཱཡསམནྟལིཀྑེ’’ཏི.
ཏཏྠ མནོཧརནྟི མནསཱབྷིཔཏྠིཏསྶ དྷནསྶ ཨཱཧརཎསམཏྠཾ. དདྡལླམཱནནྟི ཨུཛྫལམཱནཾ. ཡསསཱཏི པརིཝཱརམཎིགཎེན. ཨོབྷཱསཏཱིཏི ཏཾ མཎིརཏནཾ ཨཱཀཱསེ ཝིཛྫུརིཝ ཨོབྷཱསཏི. ཏམགྒཧཱིཏི ཏཾ མཎིརཏནཾ ཨགྒཧེསི. ཏཾ པན མཎིརཏནཾ ཀུམྦྷིརོ ནཱམ ཡཀྑོ ཀུམྦྷཎྜསཧསྶཔརིཝཱརོ རཀྑཏི. སོ པན ཏེན ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨོལོཀིཏམཏྟེནེཝ བྷཱིཏཏསིཏོ པལཱཡིཏྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏཾ པཏྭཱ ཀམྤམཱནོ ཨོལོཀེནྟོ ཨཊྛཱསི. ཨིཏི ཏཾ པལཱཔེཏྭཱ པུཎྞཀོ མཎིརཏནཾ ཨགྒཧེསི. མནོཧརཾ ནཱམཱཏི མནསཱ ཙིནྟིཏཾ དྷནཾ ཨཱཧརིཏུཾ སཀྐོཏཱིཏི ཨེཝཾལདྡྷནཱམཾ.
ཨིཏི ¶ སོ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟོ ཏཾ ནགརཾ པཏྟོ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ ཨགྒམཱ ནགརམིནྡཔཏྠཾ, ཨོརུཡ྄ཧུཔཱགཙྪི སབྷཾ ཀུརཱུནཾ;
སམཱགཏེ ¶ ཨེཀསཏཾ སམགྒེ, ཨཝ྄ཧེཏྠ ཡཀྑོ ཨཝིཀམྤམཱནོ.
‘‘ཀོ ནཱིདྷ རཉྙཾ ཝརམཱབྷིཛེཏི, ཀམཱབྷིཛེཡྻཱམ ཝརདྡྷནེན;
ཀམནུཏྟརཾ རཏནཝརཾ ཛིནཱམ, ཀོ ཝཱཔི ནོ ཛེཏི ཝརདྡྷནེནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨོརུཡ྄ཧུཔཱགཙྪི སབྷཾ ཀུརཱུནནྟི བྷིཀྑཝེ, སོ པུཎྞཀོ ཨསྶཔིཊྛིཏོ ཨོརུཡ྄ཧ ཨསྶཾ ཨདིསྶམཱནརཱུཔཾ ཋཔེཏྭཱ མཱཎཝཀཝཎྞེན ཀུརཱུནཾ སབྷཾ ཨུཔགཏོ. ཨེཀསཏནྟི ཨེཀསཏརཱཛཱནོ ཨཚམྦྷཱིཏོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཀོ ནཱིདྷཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟོ ཛཱུཏེན ཨཝ྄ཧེཏྠ. ཀོ ནཱིདྷཱཏི ཀོ ནུ ཨིམསྨིཾ རཱཛསམཱགམེ. རཉྙནྟི རཱཛཱུནཾ ཨནྟརེ. ཝརམཱབྷིཛེཏཱིཏི ཨམྷཱཀཾ སནྟཀཾ སེཊྛརཏནཾ ཨབྷིཛེཏི, ‘‘ཨཧཾ ཛིནཱམཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཨུསྶཧཏི. ཀམཱབྷིཛེཡྻཱམཱཏི ཀཾ ཝཱ མཡཾ ཛིནེཡྻཱམ. ཝརདྡྷནེནཱཏི ཨུཏྟམདྷནེན. ཀམནུཏྟརནྟི ཛིནནྟོ ཙ ཀཏརཾ རཱཛཱནཾ ཨནུཏྟརཾ རཏནཝརཾ ཛིནཱམ. ཀོ ཝཱཔི ནོ ཛེཏཱིཏི ཨཐ ཝཱ ཀོ ནཱམ རཱཛཱ ཨམྷེ ཝརདྷནེན ཛེཏི. ཨིཏི སོ ཙཏཱུཧི པདེཧི ཀོརབྱམེཝ གྷཊྚེཏི.
ཨཐ རཱཛཱ ‘‘མཡཱ ཨིཏོ པུབྦེ ཨེཝཾ སཱུརོ ཧུཏྭཱ ཀཐེནྟོ ནཱམ ན དིཊྛཔུབྦོ, ཀོ ནུ ཁོ ཨེསོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ པུཙྪནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀུཧིཾ ནུ རཊྛེ ཏཝ ཛཱཏིབྷཱུམི, ན ཀོརབྱསྶེཝ ཝཙོ ཏཝེདཾ;
ཨབྷཱིཏོསི ནོ ཝཎྞནིབྷཱཡ སབྦེ, ཨཀྑཱཧི མེ ནཱམཉྩ བནྡྷཝེ ཙཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ན ཀོརབྱསྶེཝཱཏི ཀུརུརཊྛཝཱསིཀསྶེཝ ཏཝ ཝཙནཾ ན ཧོཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ ཨིཏརོ ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ མམ ནཱམཾ པུཙྪཏི, པུཎྞཀོ ཙ ནཱམ དཱསོ ཧོཏི. སཙཱཧཾ ‘པུཎྞཀོསྨཱི’ཏི ཝཀྑཱམི, ‘ཨེས དཱསོ, ཏསྨཱ མཾ པགབྦྷཏཱཡ ཨེཝཾ ཝདེཏཱི’ཏི ཨཝམཉྙིསྶཏི, ཨནནྟརཱཏཱིཏེ ཨཏྟབྷཱཝེ ནཱམམསྶ ཀཐེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀཙྩཱཡནོ ¶ མཱཎཝཀོསྨི རཱཛ, ཨནཱུནནཱམོ ཨིཏི མཝ྄ཧཡནྟི;
ཨངྒེསུ ¶ མེ ཉཱཏཡོ བནྡྷཝཱ ཙ, ཨཀྑེན དེཝསྨི ཨིདྷཱནུཔཏྟོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨནཱུནནཱམོཏི ན ཨཱུནནཱམོ. ཨིམིནཱ ཨཏྟནོ པུཎྞཀནཱམམེཝ པཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཀཐེཏི. ཨིཏི མཝ྄ཧཡནྟཱིཏི ཨིཏི མཾ ཨཝ྄ཧཡནྟི པཀྐོསནྟི ¶ . ཨངྒེསཱུཏི ཨངྒརཊྛེ ཀཱལཙམྤཱནགརེ ཝསནྟི. ཨཀྑེན དེཝསྨཱིཏི དེཝ, ཛཱུཏཀཱིལ༹ནཏྠེན ཨིདྷ ཨནུཔྤཏྟོསྨི.
ཨཐ རཱཛཱ ‘‘མཱཎཝ, ཏྭཾ ཛཱུཏེན ཛིཏོ ཀིཾ དསྶསི, ཀིཾ ཏེ ཨཏྠཱི’’ཏི པུཙྪནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀིཾ མཱཎཝསྶ རཏནཱནི ཨཏྠི, ཡེ ཏཾ ཛིནནྟོ ཧརེ ཨཀྑདྷུཏྟོ;
བཧཱུནི རཉྙོ རཏནཱནི ཨཏྠི, ཏེ ཏྭཾ དལིདྡོ ཀཐམཝ྄ཧཡེསཱི’’ཏི.
ཏསྶཏྠོ – ཀིཏྟཀཱནི བྷོཏོ མཱཎཝསྶ རཏནཱནི ཨཏྠི, ཡེ ཏཾ ཛིནནྟོ ཨཀྑདྷུཏྟོ ‘‘ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཧརེཡྻ. རཉྙོ པན ནིཝེསནེ བཧཱུནི རཏནཱནི ཨཏྠི, ཏེ རཱཛཱནོ ཨེཝཾ བཧུདྷནེ ཏྭཾ དལིདྡོ སམཱནོ ཀཐཾ ཛཱུཏེན ཨཝ྄ཧཡསཱིཏི.
ཏཏོ པུཎྞཀོ གཱཐམཱཧ –
‘‘མནོཧརོ ནཱམ མཎཱི མམཱཡཾ, མནོཧརཾ མཎིརཏནཾ ཨུལཱ༹རཾ;
ཨིམཉྩ ཨཱཛཉྙམམིཏྟཏཱཔནཾ, ཨེཏཾ མེ ཛིནིཏྭཱ ཧརེ ཨཀྑདྷུཏྟོ’’ཏི.
པཱལི༹པོཏྠཀེསུ པན ‘‘མཎི མམ ཝིཛྫཏི ལོཧིཏངྐོ’’ཏི ལིཁིཏཾ. སོ པན མཎི ཝེལུ༹རིཡོ, ཏསྨཱ ཨིདམེཝ སམེཏི.
ཏཏྠ ཨཱཛཉྙནྟི ཨིམཾ ཨཱཛཱནཱིཡསྶཉྩ མཎིཉྩཱཏི ཨེཏཾ མེ ཨུབྷཡཾ ཧརེཡྻ ཨཀྑདྷུཏྟོཏི ཨསྶཾ དསྶེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.
ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨེཀོ ¶ མཎཱི མཱཎཝ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཨཱཛཱནིཡེཀོ པན ཀིཾ ཀརིསྶཏི;
བཧཱུནི རཉྙོ མཎིརཏནཱནི ཨཏྠི, ཨཱཛཱནིཡཱ ཝཱཏཛཝཱ ཨནཔྤཀཱ’’ཏི.
དོཧལ༹ཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
མཎིཀཎྜཾ
སོ ¶ ¶ རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཀིཾ ནཱམ ཨེཏཾ ཝདེཐ, ཨེཀོ ཨསྶོ ཨསྶསཧསྶཾ ལཀྑཾ ཧོཏི, ཨེཀོ མཎི མཎིསཧསྶཾ ལཀྑཾ ཧོཏི. ན ཧི སབྦེ ཨསྶཱ ཨེཀསདིསཱ, ཨིམསྶ ཏཱཝ ཛཝཾ པསྶཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨསྶཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ པཱཀཱརམཏྠཀེན པེསེསི. སཏྟཡོཛནིཀཾ ནགརཾ ཨསྶེཧི གཱིཝཱཡ གཱིཝཾ པཧརནྟེཧི པརིཀྑིཏྟཾ ཝིཡ ཨཧོསི. ཨཐཱནུཀྐམེན ཨསྶོཔི ན པཉྙཱཡི, ཡཀྑོཔི ན པཉྙཱཡི, ཨུདརེ བདྡྷརཏྟཔཊོཝ པཉྙཱཡི. སོ ཨསྶཏོ ཨོརུཡ྄ཧ ‘‘དིཊྛོ, མཧཱརཱཛ, ཨསྶསྶ ཝེགོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨཱམ, དིཊྛོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིདཱནི པུན པསྶ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨསྶཾ ཨནྟོནགརེ ཨུཡྻཱནེ པོཀྑརཎིཡཱ ཨུདཀཔིཊྛེ པེསེསི, ཁུརགྒཱནི ཨཏེམེནྟོཝ པཀྑནྡི. ཨཐ ནཾ པདུམཔཏྟེསུ ཝིཙརཱཔེཏྭཱ པཱཎིཾ པཧརིཏྭཱ ཧཏྠཾ པསཱརེསི, ཨསྶོ ཨཱགནྟྭཱ པཱཎིཏལེ པཏིཊྛཱསི. ཏཏོ ‘‘ཝཊྚཏེ ཨེཝརཱུཔཾ ཨསྶརཏནཾ ནརིནྡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨསྶརཏནཾ ཏཱཝ ཏིཊྛཏུ, མཎིརཏནསྶ མཧཱནུབྷཱཝཾ པསྶཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶཱནུབྷཱཝཾ པཀཱསེནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨིདཉྩ མེ མཎིརཏནཾ, པསྶ ཏྭཾ དྭིཔདུཏྟམ;
ཨིཏྠཱིནཾ ཝིགྒཧཱ ཙེཏྠ, པུརིསཱནཉྩ ཝིགྒཧཱ.
‘‘མིགཱནཾ ཝིགྒཧཱ ཙེཏྠ, སཀུཎཱནཉྩ ཝིགྒཧཱ;
ནཱགརཱཛཱ སུཔཎྞཱ ཙ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨིཏྠཱིནནྟི ཨེཏསྨིཉྷི མཎིརཏནེ ཨལངྐཏཔཊིཡཏྟཱ ཨནེཀཱ ཨིཏྠིཝིགྒཧཱ པུརིསཝིགྒཧཱ ནཱནཔྤཀཱརཱ མིགཔཀྑིསངྒྷཱ སེནངྒཱདཱིནི ཙ པཉྙཱཡནྟི, ཏཱནི དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ནིམྨིཏནྟི ཨིདཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཙྪེརཀཾ མཎིམྷི ནིམྨིཏཾ པསྶ.
‘‘ཨཔརམྤི པསྶཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –
‘‘ཧཏྠཱནཱིཀཾ ¶ རཐཱནཱིཀཾ, ཨསྶེ པཏྟཱི ཙ ཝམྨིནེ;
ཙཏུརངྒིནིམཾ སེནཾ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘ཧཏྠཱརོཧེ ¶ ཨནཱིཀཊྛེ, རཐིཀེ པཏྟིཀཱརཀེ;
བལགྒཱནི ཝིཡཱུལ༹ྷཱནི, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ བལགྒཱནཱིཏི བལཱནེཝ. ཝིཡཱུལ༹ྷཱནཱིཏི བྱཱུཧཝསེན ཋིཏཱནི.
‘‘པུརཾ ¶ ཨུདྡྷཱཔསམྤནྣཾ, བཧུཔཱཀཱརཏོརཎཾ;
སིངྒྷཱཊཀེ སུབྷཱུམིཡོ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘ཨེསིཀཱ པརིཁཱཡོ ཙ, པལིཁཾ ཨགྒལཱ༹ནི ཙ;
ཨཊྚཱལཀེ ཙ དྭཱརེ ཙ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ པུརནྟི ནགརཾ. ཨུདྡྷཱཔསམྤནྣནྟི པཱཀཱརཝཏྠུནཱ སམྤནྣཾ. བཧུཔཱཀཱརཏོརཎནྟི ཨུཙྩཔཱཀཱརཏོརཎནགརདྭཱརེན སམྤནྣཾ. སིངྒྷཱཊཀེཏི ཝཱིཐིཙཏུཀྐཱནི. སུབྷཱུམིཡོཏི ནགརཱུཔཙཱརེ ཝིཙིཏྟཱ རམཎཱིཡབྷཱུམིཡོ. ཨེསིཀཱཏི ནགརདྭཱརེསུ ཨུཊྛཱཔིཏེ ཨེསིཀཏྠམྦྷེ. པལིཁནྟི པལིགྷཾ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨགྒལཱ༹ནཱིཏི ནགརདྭཱརཀཝཱཊཱནི. དྭཱརེ ཙཱཏི གོཔུརཱནི ཙ.
‘‘པསྶ ཏོརཎམགྒེསུ, ནཱནཱདིཛགཎཱ བཧཱུ;
ཧཾསཱ ཀོཉྩཱ མཡཱུརཱ ཙ, ཙཀྐཝཱཀཱ ཙ ཀུཀྐུཧཱ.
‘‘ཀུཎཱལཀཱ བཧཱུ ཙིཏྲཱ, སིཁཎྜཱི ཛཱིཝཛཱིཝཀཱ;
ནཱནཱདིཛགཎཱཀིཎྞཾ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཏོརཎམགྒེསཱུཏི ཨེཏསྨིཾ ནགརེ ཏོརཎགྒེསུ. ཀུཎཱལཀཱཏི ཀཱལ༹ཀོཀིལཱ. ཙིཏྲཱཏི ཙིཏྲཔཏྟཀོཀིལཱ.
‘‘པསྶ ནགརཾ སུཔཱཀཱརཾ, ཨབྦྷུཏཾ ལོམཧཾསནཾ;
སམུསྶིཏདྷཛཾ རམྨཾ, སོཎྞཝཱལུཀསནྠཏཾ.
‘‘པསྶེཏྠ ¶ པཎྞསཱལཱཡོ, ཝིབྷཏྟཱ བྷཱགསོ མིཏཱ;
ནིཝེསནེ ནིཝེསེ ཙ, སནྡྷིབྱཱུཧེ པཐདྡྷིཡོ’’ཏི.
ཏཏྠ སུཔཱཀཱརནྟི ཀཉྩནཔཱཀཱརཔརིཀྑིཏྟཾ. པཎྞསཱལཱཡོཏི ནཱནཱབྷཎྜཔུཎྞེ ཨཱཔཎེ. ནིཝེསནེ ནིཝེསེ ཙཱཏི གེཧཱནི ཙེཝ གེཧཝཏྠཱུནི ཙ. སནྡྷིབྱཱུཧེཏི གྷརསནྡྷིཡོ ཙ ཨནིབྦིདྡྷརཙྪཱ ཙ. པཐདྡྷིཡོཏི ནིབྦིདྡྷཝཱིཐིཡོ.
‘‘པཱནཱགཱརེ ¶ ཙ སོཎྜེ ཙ, སཱུནཱ ཨོདནིཡཱ གྷརཱ;
ཝེསཱི ཙ གཎིཀཱཡོ ཙ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘མཱལཱཀཱརེ ཙ རཛཀེ, གནྡྷིཀེ ཨཐ དུསྶིཀེ;
སུཝཎྞཀཱརེ མཎིཀཱརེ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘ཨཱལཱ༹རིཀེ ཙ སཱུདེ ཙ, ནཊནཱཊཀགཱཡིནོ;
པཱཎིསྶརེ ཀུམྦྷཐཱུནིཀེ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ སོཎྜེ ཙཱཏི ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔེཧི ཀཎྛཀཎྞཔིལནྡྷནེཧི སམནྣཱགཏེ ཨཱཔཱནབྷཱུམིཾ ¶ སཛྫེཏྭཱ ནིསིནྣེ སུརཱསོཎྜེ ཙ. ཨཱལཱ༹རིཀེཏི པཱུཝཔཱཀེ. སཱུདེཏི བྷཏྟཀཱརཀེ. པཱཎིསྶརེཏི པཱཎིཔྤཧཱརེན གཱཡནྟེ. ཀུམྦྷཐཱུནིཀེཏི གྷཊདདྡརིཝཱདཀེ.
‘‘པསྶ བྷེརཱི མུདིངྒཱ ཙ, སངྑཱ པཎཝདིནྡིམཱ;
སབྦཉྩ ཏཱལཱ༹ཝཙརཾ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘སམྨཏཱལཉྩ ཝཱིཎཉྩ, ནཙྩགཱིཏཾ སུཝཱདིཏཾ;
ཏཱུརིཡཏཱལི༹ཏསངྒྷུཊྛཾ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘ལངྒྷིཀཱ མུཊྛིཀཱ ཙེཏྠ, མཱཡཱཀཱརཱ ཙ སོབྷིཡཱ;
ཝེཏཱལིཀེ ཙ ཛལླེ ཙ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ སམྨཏཱལཉྩཱཏི ཁདིརཱདིསམྨཉྩེཝ ཀཾསཏཱལཉྩ. ཏཱུརིཡཏཱལི༹ཏསངྒྷུཊྛནྟི ནཱནཱཏཱུརིཡཱནཾ ¶ ཏཱལི༹ཏེཧི སངྒྷུཊྛཾ. མུཊྛིཀཱཏི མུཊྛིཀམལླཱ. སོབྷིཡཱཏི ནགརསོབྷནཱ ཨིཏྠཱི ཙ སམྤནྣརཱུཔཱ པུརིསཱ ཙ. ཝེཏཱལིཀེཏི ཝེཏཱལཨུཊྛཱཔཀེ. ཛལླེཏི མསྶཱུནི ཀརོནྟེ ནྷཱཔིཏེ.
‘‘སམཛྫཱ ཙེཏྠ ཝཏྟནྟི, ཨཱཀིཎྞཱ ནརནཱརིབྷི;
མཉྩཱཏིམཉྩེ བྷཱུམིཡོ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ མཉྩཱཏིམཉྩེཏི མཉྩཱནཾ ཨུཔརི བདྡྷམཉྩེ. བྷཱུམིཡོཏི རམཎཱིཡཱ སམཛྫབྷཱུམིཡོ.
‘‘པསྶ ¶ མལླེ སམཛྫསྨིཾ, ཕོཊེནྟེ དིགུཎཾ བྷུཛཾ;
ནིཧཏེ ནིཧཏམཱནེ ཙ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ སམཛྫསྨིནྟི མལླརངྒེ. ནིཧཏེཏི ནིཧནིཏྭཱ ཛིནིཏྭཱ ཋིཏེ. ནིཧཏམཱནེཏི པརཱཛིཏེ.
‘‘པསྶ པབྦཏཔཱདེསུ, ནཱནཱམིགགཎཱ བཧཱུ;
སཱིཧཱ བྱགྒྷཱ ཝརཱཧཱ ཙ, ཨཙྪཀོཀཏརཙྪཡོ.
‘‘པལཱསཱདཱ གཝཛཱ ཙ, མཧིཾསཱ རོཧིཏཱ རུརཱུ;
ཨེཎེཡྻཱ ཙ ཝརཱཧཱ ཙ, གཎིནོ ནཱིཀསཱུཀརཱ.
‘‘ཀདལིམིགཱ བཧཱུ ཙིཏྲཱ, བིལཱ༹རཱ སསཀཎྚཀཱ;
ནཱནཱམིགགཎཱཀིཎྞཾ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ པལཱསཱདཱཏི ཁགྒམིགཱ. ‘‘པལཏཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. གཝཛཱཏི གཝཡཱ. ཝརཱཧཱཏི ཨེཀཱ མིགཛཱཏིཀཱ. ཏཐཱ གཎིནོ ཙེཝ ནཱིཀསཱུཀརཱ ཙ. བཧཱུ ཙིཏྲཱཏི ནཱནཔྤཀཱརཱ ཙིཏྲཱ མིགཱ. བིལཱ༹རཱཏི ཨརཉྙབིལཱ༹རཱ. སསཀཎྚཀཱཏི སསཱ ཙ ཀཎྚཀཱ ཙ.
‘‘ནཛྫཱཡོ ¶ སུཔྤཏིཏྠཱཡོ, སོཎྞཝཱལུཀསནྠཏཱ;
ཨཙྪཱ སཝནྟི ཨམྦཱུནི, མཙྪགུམྦནིསེཝིཏཱ.
‘‘ཀུམྦྷཱིལཱ ¶ མཀརཱ ཙེཏྠ, སུསུམཱརཱ ཙ ཀཙྪཔཱ;
པཱཋཱིནཱ པཱཝུསཱ མཙྪཱ, བལཛཱ མུཉྩརོཧིཏཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ནཛྫཱཡོཏི ནདིཡོ. སོཎྞཝཱལུཀསནྠཏཱཏི སུཝཎྞཝཱལུཀཱཡ སནྠཏཏལཱ. ཀུམྦྷཱིལཱཏི ཨིམེ ཨེཝརཱུཔཱ ཛལཙརཱ ཨནྟོནདིཡཾ ཝིཙརནྟི, ཏེཔི མཎིམྷི པསྶཱཧཱིཏི.
‘‘ནཱནཱདིཛགཎཱཀིཎྞཱ, ནཱནཱདུམགཎཱཡུཏཱ;
ཝེལུ༹རིཡཀརོདཱཡོ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཝེལུ༹རིཡཀརོདཱཡོཏི ཝེལུ༹རིཡཔཱསཱཎེ པཧརིཏྭཱ སདྡཾ ཀརོནྟིཡོ ཨེཝརཱུཔཱ ནཛྫཱཡོཏི.
‘‘པསྶེཏྠ པོཀྑརཎིཡོ, སུཝིབྷཏྟཱ ཙཏུདྡིསཱ;
ནཱནཱདིཛགཎཱཀིཎྞཱ, པུཐུལོམནིསེཝིཏཱ.
‘‘སམནྟོདཀསམྤནྣཾ, མཧིཾ སཱགརཀུཎྜལཾ;
ཨུཔེཏཾ ཝནརཱཛེཧི, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ པུཐུལོམནིསེཝིཏཱཏི མཧཱམཙྪེཧི ནིསེཝིཏཱ. ཝནརཱཛེཧཱིཏི ཝནརཱཛཱིཧི, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ.
‘‘པུརཏོ ཝིདེཧེ པསྶ, གོཡཱནིཡེ ཙ པཙྪཏོ;
ཀུརུཡོ ཛམྦུདཱིཔཉྩ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘པསྶ ཙནྡཾ སཱུརིཡཉྩ, ཨོབྷཱསནྟེ ཙཏུདྡིསཱ;
སིནེརུཾ ཨནུཔརིཡནྟེ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘སིནེརུཾ ཧིམཝནྟཉྩ, སཱགརཉྩ མཧཱིཏལཾ;
ཙཏྟཱརོ ཙ མཧཱརཱཛེ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘ཨཱརཱམེ ¶ ཝནགུམྦེ ཙ, པཱཊིཡེ ཙ སིལུཙྩཡེ;
རམྨེ ཀིམྤུརིསཱཀིཎྞེ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘ཕཱརུསཀཾ ཙིཏྟལཏཾ, མིསྶཀཾ ནནྡནཾ ཝནཾ;
ཝེཛཡནྟཉྩ པཱསཱདཾ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘སུདྷམྨཾ ཏཱཝཏིཾསཉྩ, པཱརིཚཏྟཉྩ པུཔྥིཏཾ;
ཨེརཱཝཎཾ ནཱགརཱཛཾ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘པསྶེཏྠ དེཝཀཉྙཱཡོ, ནབྷཱ ཝིཛྫུརིཝུགྒཏཱ;
ནནྡནེ ཝིཙརནྟིཡོ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘པསྶེཏྠ ¶ ¶ དེཝཀཉྙཱཡོ, དེཝཔུཏྟཔལོབྷིནཱི;
དེཝཔུཏྟེ རམམཱནེ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཝིདེཧེཏི པུབྦཝིདེཧདཱིཔཾ. གོཡཱནིཡེཏི ཨཔརགོཡཱནདཱིཔཾ. ཀུརུཡོཏི ཨུཏྟརཀུརུ ཙ དཀྑིཎཏོ ཛམྦུདཱིཔཉྩ. ཨནུཔརིཡནྟེཏི ཨེཏེ ཙནྡིམསཱུརིཡེ སིནེརུཾ ཨནུཔརིཡཱཡནྟེ. པཱཊིཡེཏི པཏྠརིཏྭཱ ཋཔིཏེ ཝིཡ པིཊྛིཔཱསཱཎེ.
‘‘པརོསཧསྶཔཱསཱདེ, ཝེལུ༹རིཡཕལསནྠཏེ;
པཛྫལནྟེ ཙ ཝཎྞེན, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘ཏཱཝཏིཾསེ ཙ ཡཱམེ ཙ, ཏུསིཏེ ཙཱཔི ནིམྨིཏེ;
པརནིམྨིཏཝསཝཏྟིནོ, མཎིམྷི པསྶ ནིམྨིཏཾ.
‘‘པསྶེཏྠ པོཀྑརཎིཡོ, ཝིཔྤསནྣོདིཀཱ སུཙཱི;
མནྡཱལཀེཧི སཉྪནྣཱ, པདུམུཔྤལཀེཧི ཙཱ’’ཏི.
ཏཏྠ པརོསཧསྶནྟི ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ཨཏིརེཀསཧསྶཔཱསཱདེ.
‘‘དསེཏྠ ¶ རཱཛིཡོ སེཏཱ, དས ནཱིལཱ མནོརམཱ;
ཚ པིངྒལཱ པནྣརས, ཧལིདྡཱ ཙ ཙཏུདྡས.
‘‘ཝཱིསཏི ཏཏྠ སོཝཎྞཱ, ཝཱིསཏི རཛཏཱམཡཱ;
ཨིནྡགོཔཀཝཎྞཱབྷཱ, ཏཱཝ དིསྶནྟི ཏིཾསཏི.
‘‘དསེཏྠ ཀཱལི༹ཡོ ཚཙྩ, མཉྫེཊྛཱ པནྣཝཱིསཏི;
མིསྶཱ བནྡྷུཀཔུཔྥེཧི, ནཱིལུཔྤལཝིཙིཏྟིཀཱ.
‘‘ཨེཝཾ སབྦངྒསམྤནྣཾ, ཨཙྩིམནྟཾ པབྷསྶརཾ;
ཨོདྷིསུངྐཾ མཧཱརཱཛ, པསྶ ཏྭཾ དྭིཔདུཏྟམཱ’’ཏི.
ཏཏྠ དསེཏྠ རཱཛིཡོ སེཏཱཏི ཨེཏསྨིཾ མཎིཀྑནྡྷེ དས སེཏརཱཛིཡོ. ཚ པིངྒལཱ པནྣརསཱཏི ཚ ཙ པནྣརས ཙཱཏི ཨེཀཝཱིསཏི པིངྒལརཱཛིཡོ ¶ . ཧལིདྡཱཏི ཧལིདྡཝཎྞཱ ཙཏུདྡས. ཏིཾསཏཱིཏི ཨིནྡགོཔཀཝཎྞཱབྷཱ ཏིཾས རཱཛིཡོ. དས ཚཙྩཱཏི དས ཙ ཚ ཙ སོལ༹ས ཀཱལ༹རཱཛིཡོ. པནྣཝཱིསཏཱིཏི པཉྩཝཱིསཏི མཉྫེཊྛཝཎྞཱ པབྷསྶརཱ. མིསྶཱ བནྡྷུཀཔུཔྥེཧཱིཏི ཀཱལ༹མཉྫེཊྛཝཎྞརཱཛིཡོ ཨེཏེཧི མིསྶཱ ཝིཙིཏྟིཀཱ པསྶ. ཨེཏྠ ཧི ཀཱལ༹རཱཛིཡོ བནྡྷུཛཱིཝཀཔུཔྥེཧི མིསྶཱ, མཉྫེཊྛརཱཛིཡོ ནཱིལུཔྤལེཧི ཝིཙིཏྟིཀཱ. ཨོདྷིསུངྐནྟི སུངྐཀོཊྛཱསཾ. ཡོ མཾ ཛཱུཏེ ཛིནིསྶཏི, ཏསྶིམཾ སུངྐཀོཊྛཱསཾ པསྶཱཏི ཝདཏི. ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཧོཏུ སུངྐཾ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཏསྶཏྠོ – དྭིཔདུཏྟམ པསྶ ཏྭཾ ཨིམཾ ཨེཝརཱུཔཾ མཎིཀྑནྡྷཾ, ཨིདམེཝ, མཧཱརཱཛ, སུངྐཾ ཧོཏུ. ཡོ མཾ ཛཱུཏེ ཛིནིསྶཏི, ཏསྶིདཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི.
མཎིཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
ཨཀྑཀཎྜཾ
ཨེཝཾ ¶ ཝཏྭཱ པུཎྞཀོ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཧཾ ཏཱཝ ཛཱུཏེ པརཱཛིཏོ ཨིམཾ མཎིརཏནཾ དསྶཱམི, ཏྭཾ པན ཀིཾ དསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཏཱཏ, མམ སརཱིརཉྩ དེཝིཉྩ སེཏཙྪཏྟཉྩ ཋཔེཏྭཱ སེསཾ མམ སནྟཀཾ སུངྐཾ ཧོཏཱུ’’ཏི. ‘‘ཏེན ཧི, དེཝ, མཱ ཙིརཱཡི, ཨཧཾ དཱུརཱགཏོ, ཁིཔྤཾ ཛཱུཏམཎྜལཾ སཛྫཱཔེཧཱི’’ཏི. རཱཛཱ ཨམཙྩེ ཨཱཎཱཔེསི. ཏེ ཁིཔྤཾ ཛཱུཏམཎྜལཾ སཛྫེཏྭཱ ¶ རཉྙོ ཝརཔོཏྠཀཏྠརཎཾ སནྠརིཏྭཱ སེསརཱཛཱུནཉྩཱཔི ཨཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ པུཎྞཀསྶཔི པཏིརཱུཔཾ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏྭཱ རཉྙོ ཀཱལཾ ཨཱརོཙཡིཾསུ. ཏཏོ པུཎྞཀོ རཱཛཱནཾ གཱཐཱཡ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསི –
‘‘ཨུཔཱགཏཾ རཱཛ མུཔེཧི ལཀྑཾ, ནེཏཱདིསཾ མཎིརཏནཾ ཏཝཏྠི;
དྷམྨེན ཛིསྶཱམ ཨསཱཧསེན, ཛིཏོ ཙ ནོ ཁིཔྤམཝཱཀརོཧཱི’’ཏི.
ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, ཛཱུཏསཱལཱཡ ཀམྨཾ ཨུཔཱགཏཾ ནིཊྛིཏཾ, ཨེཏཱདིསཾ མཎིརཏནཾ ཏཝ ནཏྠི, མཱ པཔཉྩཾ ཀརོཧི, ཨུཔེཧི ལཀྑཾ ཨཀྑེཧི ཀཱིལ༹ནཊྛཱནཾ ¶ ཨུཔགཙྪ. ཀཱིལ༹ནྟཱ ཙ མཡཾ དྷམྨེན ཛིསྶཱམ, དྷམྨེནེཝ ནོ ཨསཱཧསེན ཛཡོ ཧོཏུ. སཙེ པན ཏྭཾ ཛིཏོ བྷཝིསྶསི, ཨཐ ནོ ཁིཔྤམཝཱཀརོཧི, པཔཉྩཾ ཨཀཏྭཱཝ ཛིཏོ དྷནཾ དདེཡྻཱསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.
ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘མཱཎཝ, ཏྭཾ མཾ ‘རཱཛཱ’ཏི མཱ བྷཱཡི, དྷམྨེནེཝ ནོ ཨསཱཧསེན ཛཡཔརཱཛཡོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ ‘‘ཨམྷཱཀཾ དྷམྨེནེཝ ཛཡཔརཱཛཡབྷཱཝཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི ཏེཔི རཱཛཱནོ སཀྑིཾ ཀརོནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘པཉྩཱལ པཙྩུགྒཏ སཱུརསེན, མཙྪཱ ཙ མདྡཱ སཧ ཀེཀཀེབྷི;
པསྶནྟུ ནོཏེ ཨསཋེན ཡུདྡྷཾ, ན ནོ སབྷཱཡཾ ན ཀརོནྟི ཀིཉྩཱི’’ཏི.
ཏཏྠ པཙྩུགྒཏཱཏི ཨུགྒཏཏྟཱ པཉྙཱཏཏྟཱ པཱཀཊཏྟཱ པཉྩཱལརཱཛཱནམེཝཱལཔཏི. མཙྪཱ ཙཱཏི ཏྭཉྩ, སམྨ མཙྪརཱཛ. མདྡཱཏི མདྡརཱཛ. སཧ ཀེཀཀེབྷཱིཏི ཀེཀཀེབྷིནཱམེན ཛནཔདེན སཧ ཝཏྟམཱནཀེཀཀེབྷིརཱཛ, ཏྭཉྩ. ཨཐ ཝཱ ¶ སཧསདྡཾ ‘‘ཀེཀཀེབྷཱི’’ཏི པདསྶ པཙྪཏོ ཋཔེཏྭཱ པཙྩུགྒཏསདྡཉྩ སཱུརསེནཝིསེསནཾ ཀཏྭཱ པཉྩཱལཔཙྩུགྒཏསཱུརསེན མཙྪཱ ཙ མདྡཱ ཙ ཀེཀཀེབྷི སཧ སེསརཱཛཱནོ ཙཱཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. པསྶནྟུ ནོཏེཏི ཨམྷཱཀཾ དྭིནྣཾ ཨེཏེ རཱཛཱནོ ཨསཋེན ཨཀྑཡུདྡྷཾ པསྶནྟུ. ན ནོ སབྷཱཡཾ ན ཀརོནྟི ཀིཉྩཱིཏི ཨེཏྠ ནོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, སབྷཱཡཾ ཀིཉྩི སཀྑིཾ ན ན ཀརོནྟི, ཁཏྟིཡེཔི བྲཱཧྨཎེཔི ཀརོནྟིཡེཝ, ཏསྨཱ སཙེ ཀིཉྩི ཨཀཱརཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ‘‘ན ནོ སུཏཾ, ན ནོ དིཊྛ’’ནྟི ཝཏྟུཾ ན ལབྷིསྶཐ, ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱཏི.
ཨེཝཾ ཡཀྑསེནཱཔཏི རཱཛཱནོ སཀྑིཾ ཨཀཱསི. རཱཛཱཔི ཨེཀསཏརཱཛཔརིཝུཏོ པུཎྞཀཾ གཧེཏྭཱ ¶ ཛཱུཏསཱལཾ པཱཝིསི. སབྦེཔི པཏིརཱུཔཱསནེསུ ནིསཱིདིཾསུ, རཛཏཕལཀེ སུཝཎྞཔཱསཀེ ཋཔཡིཾསུ. པུཎྞཀོ ཏུརིཏཏུརིཏོ ཨཱཧ ‘‘མཧཱརཱཛ, པཱསཀེསུ ཨཱཡཱ ནཱམ མཱལིཀཾ སཱཝཊྚཾ བཧུལཾ སནྟིབྷདྲཱདཡོ ཙཏུཝཱིསཏི, ཏེསུ ཏུམྷེ ཨཏྟནོ རུཙྩནཀཾ ཨཱཡཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི བཧུལཾ གཎྷི. པུཎྞཀོ ¶ སཱཝཊྚཾ གཎྷི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨཱཧ ‘‘ཏེན ཧི ཏཱཝ མཱཎཝ, པཱསཀེ པཱཏེཧཱི’’ཏི. ‘‘མཧཱརཱཛ, པཋམཾ མམ ཝཱརོ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏུམྷེ པཱཏེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. ཏསྶ པན ཏཏིཡེ ཨཏྟབྷཱཝེ མཱཏུབྷཱུཏཔུབྦཱ ཨཱརཀྑདེཝཏཱ, ཏསྶཱ ཨཱནུབྷཱཝེན རཱཛཱ ཛཱུཏེ ཛིནཱཏི. སཱ ཏསྶ ཨཝིདཱུརེ ཋིཏཱ ཨཧོསི. རཱཛཱ དེཝདྷཱིཏརཾ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཛཱུཏགཱིཏཾ གཱཡནྟོ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –
‘‘སབྦཱ ནདཱི ཝངྐགཏཱི, སབྦེ ཀཊྛམཡཱ ཝནཱ;
སབྦིཏྠིཡོ ཀརེ པཱཔཾ, ལབྷམཱནེ ནིཝཱཏཀེ. (ཛཱ. ༢.༢༡.༣༠༨);
‘‘ཨཐ པསྶཏུ མཾ ཨམྨ, ཝིཛཡཾ མེ པདིསྶཏུ;
ཨནུཀམྤཱཧི མེ ཨམྨ, མཧནྟཾ ཛཡམེསྶཏུ.
‘‘དེཝཏེ ཏྭཛྫ རཀྑ དེཝི, པསྶ མཱ མཾ ཝིབྷཱཝེཡྻ;
ཨནུཀམྤཀཱ པཏིཊྛཱ ཙ, པསྶ བྷདྲཱནི རཀྑིཏུཾ.
‘‘ཛམྦོནདམཡཾ པཱསཾ, ཙཏུརཾསམཊྛངྒུལི;
ཝིབྷཱཏི པརིསམཛ྄ཛྷེ, སབྦཀཱམདདོ བྷཝ.
‘‘དེཝཏེ མེ ཛཡཾ དེཧི, པསྶ མཾ ཨཔྤབྷཱགིནཾ;
མཱཏཱནུཀམྤཀོ པོསོ, སདཱ བྷདྲཱནི པསྶཏི.
‘‘ཨཊྛཀཾ མཱལིཀཾ ཝུཏྟཾ, སཱཝཊྚཉྩ ཚཀཾ མཏཾ;
ཙཏུཀྐཾ བཧུལཾ ཉེཡྻཾ, དྭིབིནྡུསནྟིབྷདྲཀཾ;
ཙཏུཝཱིསཏི ཨཱཡཱ ཙ, མུནིནྡེན པཀཱསིཏཱ’’ཏི.
རཱཛཱ ཨེཝཾ ཛཱུཏགཱིཏཾ གཱཡིཏྭཱ པཱསཀེ ཧཏྠེན པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཁིཔི. པུཎྞཀསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན པཱསཀཱ རཉྙོ པརཱཛཡཱཡ བྷསྶནྟི. རཱཛཱ ཛཱུཏསིཔྤམྷི ཨཏིཀུསལཏཱཡ པཱསཀེ ཨཏྟནོ ¶ པརཱཛཡཱཡ ¶ བྷསྶནྟེ ཉཏྭཱ ཨཱཀཱསེཡེཝ སངྐཌྜྷནྟོ གཧེཏྭཱ པུན ཨཱཀཱསེ ཁིཔི. དུཏིཡམྤི ཨཏྟནོ པརཱཛཡཱཡ བྷསྶནྟེ ཉཏྭཱ ཏཐེཝ ཨགྒཧེསི. ཏཏོ པུཎྞཀོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ རཱཛཱ མཱདིསེན ཡཀྑེན སདྡྷིཾ ཛཱུཏཾ ཀཱིལ༹ནྟོ བྷསྶམཱནེ པཱསཀེ སངྐཌྜྷིཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱརཎ’’ནྟི. སོ ཨོལོཀེནྟོ ཏསྶ ཨཱརཀྑདེཝཏཱཡ ཨཱནུབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ཀུདྡྷོ ཝིཡ ནཾ ཨོལོཀེསི. སཱ བྷཱིཏཏསིཏཱ ¶ པལཱཡིཏྭཱ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏམཏྠཀཾ པཏྭཱ ཀམྤམཱནཱ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨཊྛཱསི. རཱཛཱ ཏཏིཡམྤི པཱསཀེ ཁིཔིཏྭཱ ཨཏྟནོ པརཱཛཡཱཡ བྷསྶནྟེ ཉཏྭཱཔི པུཎྞཀསྶཱནུབྷཱཝེན ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ནཱསཀྑི. ཏེ རཉྙོ པརཱཛཡཱཡ པཏིཾསུ. ཨཐསྶ པརཱཛིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པུཎྞཀོ ཨཔྥོཊེཏྭཱ མཧནྟེན སདྡེན ‘‘ཛིཏཾ མེ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིཧནཱདཾ ནདི. སོ སདྡོ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཕརི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏེ པཱཝིསུཾ ཨཀྑམདེན མཏྟཱ, རཱཛཱ ཀུརཱུནཾ པུཎྞཀོ ཙཱཔི ཡཀྑོ;
རཱཛཱ ཀལིཾ ཝིཙྩིནམགྒཧེསི, ཀཊཾ ཨགྒཧཱི པུཎྞཀོ ནཱམ ཡཀྑོ.
‘‘ཏེ ཏཏྠ ཛཱུཏེ ཨུབྷཡེ སམཱགཏེ, རཉྙཾ སཀཱསེ སཁཱིནཉྩ མཛ྄ཛྷེ;
ཨཛེསི ཡཀྑོ ནརཝཱིརསེཊྛཾ, ཏཏྠཔྤནཱདོ ཏུམུལོ བབྷཱུཝཱ’’ཏི.
ཏཏྠ པཱཝིསུནྟི ཛཱུཏསཱལཾ པཝིསིཾསུ. ཝིཙྩིནནྟི རཱཛཱ ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཡེསུ ཝིཙིནནྟོ ཀལིཾ པརཱཛཡགྒཱཧཾ ཨགྒཧེསི. ཀཊཾ ཨགྒཧཱིཏི པུཎྞཀོ ནཱམ ཡཀྑོ ཛཡགྒཱཧཾ གཎྷི. ཏེ ཏཏྠ ཛཱུཏེ ཨུབྷཡེ སམཱགཏེཏི ཏེ ཏཏྠ ཛཱུཏེ སམཱགཏཱ ཨུབྷོ ཛཱུཏཾ ཀཱིལི༹ཾསཱུཏི ཨཏྠོ. རཉྙནྟི ཨཐ ཏེསཾ ཨེཀསཏརཱཛཱུནཾ སཀཱསེ ཨཝསེསཱནཉྩ སཁཱིནཾ མཛ྄ཛྷེ སོ ཡཀྑོ ནརཝཱིརསེཊྛཾ རཱཛཱནཾ ཨཛེསི. ཏཏྠཔྤནཱདོ ཏུམུལོ བབྷཱུཝཱཏི ཏསྨིཾ ཛཱུཏམཎྜལེ ‘‘རཉྙོ པརཱཛིཏབྷཱཝཾ ཛཱནཱཐ, ཛིཏཾ མེ, ཛིཏཾ མེ’’ཏི མཧནྟོ སདྡོ ཨཧོསི.
རཱཛཱ པརཱཛིཏོ ཨནཏྟམནོ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ སམསྶཱསེནྟོ པུཎྞཀོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཛཡོ ¶ ¶ མཧཱརཱཛ པརཱཛཡོ ཙ, ཨཱཡཱུཧཏཾ ཨཉྙཏརསྶ ཧོཏི;
ཛནིནྡ ཛཱིནོསི ཝརདྡྷནེན, ཛིཏོ ཙ མེ ཁིཔྤམཝཱཀརོཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཱཡཱུཧཏནྟི དྭིནྣཾ ཝཱཡཱམམཱནཱནཾ ཨཉྙཏརསྶ ཨེཝ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘པརཱཛིཏོམྷཱི’’ཏི ¶ མཱ ཙིནྟཡི. ཛཱིནོསཱིཏི པརིཧཱིནོསི. ཝརདྡྷནེནཱཏི པརམདྷནེན. ཁིཔྤམཝཱཀརོཧཱིཏི ཁིཔྤཾ མེ ཛཡཾ དྷནཾ དེཧཱིཏི.
ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘གཎྷ, ཏཱཏཱ’’ཏི ཝདནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཧཏྠཱི གཝཱསྶཱ མཎིཀུཎྜལཱ ཙ, ཡཉྩཱཔི མཡ྄ཧཾ རཏནཾ པཐབྱཱ;
གཎྷཱཧི ཀཙྩཱན ཝརཾ དྷནཱནཾ, ཨཱདཱཡ ཡེནིཙྪསི ཏེན གཙྪཱ’’ཏི.
པུཎྞཀོ ཨཱཧ –
‘‘ཧཏྠཱི གཝཱསྶཱ མཎིཀུཎྜལཱ ཙ, ཡཉྩཱཔི ཏུཡ྄ཧཾ རཏནཾ པཐབྱཱ;
ཏེསཾ ཝརོ ཝིདྷུརོ ནཱམ ཀཏྟཱ, སོ མེ ཛིཏོ ཏཾ མེ ཨཝཱཀརོཧཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སོ མེ ཛིཏོ ཏཾ མེཏི མཡཱ ཧི ཏཝ ཝིཛིཏེ ཨུཏྟམཾ རཏནཾ ཛིཏཾ, སོ ཙ སབྦརཏནཱནཾ ཝརོ ཝིདྷུརོ, ཏསྨཱ, དེཝ, སོ མཡཱ ཛིཏོ ནཱམ ཧོཏི, ཏཾ མེ དེཧཱིཏི.
རཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཏྟཱ ཙ མེ སོ སརཎཾ གཏཱི ཙ, དཱིཔོ ཙ ལེཎོ ཙ པརཱཡཎོ ཙ;
ཨསནྟུལེཡྻོ མམ སོ དྷནེན, པཱཎེན མེ སཱདིསོ ཨེས ཀཏྟཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཏྟཱ ཙ མེ སོཏི སོ མཡ྄ཧཾ ཨཏྟཱ ཙ, མཡཱ ཙ ‘‘ཨཏྟཱནཾ ཋཔེཏྭཱ སེསཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཏཾ མཱ གཎྷི. ན ཀེཝལཉྩ ཨཏྟཱཝ ¶ , ཨཐ ཁོ མེ སོ སརཎཉྩ གཏི ཙ དཱིཔོ ཙ ལེཎོ ཙ པརཱཡཎོ ཙ. ཨསནྟུལེཡྻོ མམ སོ དྷནེནཱཏི སཏྟཝིདྷེན རཏནེན སདྡྷིཾ ན ཏུལེཏབྦོཏི.
པུཎྞཀོ ཨཱཧ –
‘‘ཙིརཾ ཝིཝཱདོ མམ ཏུཡ྄ཧཉྩསྶ, ཀཱམཉྩ པུཙྪཱམ ཏམེཝ གནྟྭཱ;
ཨེསོཝ ¶ ནོ ཝིཝརཏུ ཨེཏམཏྠཾ, ཡཾ ཝཀྑཏཱི ཧོཏུ ཀཐཱ ཨུབྷིནྣ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཝིཝརཏུ ཨེཏམཏྠནྟི ‘‘སོ ཏཝ ཨཏྟཱ ཝཱ ན ཝཱ’’ཏི ཨེཏམཏྠཾ ཨེསོཝ པཀཱསེཏུ. ཧོཏུ ཀཐཱ ཨུབྷིནྣནྟི ཡཾ སོ ཝཀྑཏི, སཱཡེཝ ནོ ཨུབྷིནྣཾ ཀཐཱ ཧོཏུ, ཏཾ པམཱཎཾ ཧོཏཱུཏི ཨཏྠོ.
རཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨདྡྷཱ ཧི སཙྩཾ བྷཎསི, ན ཙ མཱཎཝ སཱཧསཾ;
ཏམེཝ གནྟྭཱ པུཙྪཱམ, ཏེན ཏུསྶཱམུབྷོ ཛནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ན ཙ མཱཎཝ སཱཧསནྟི མཡ྄ཧཾ པསཡ྄ཧ སཱཧསིཀཝཙནཾ ན ཙ བྷཎསི.
ཨེཝཾ ཝཏྭཱ རཱཛཱ ཨེཀསཏརཱཛཱནོ པུཎྞཀཉྩ གཧེཏྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ ཝེགེན དྷམྨསབྷཾ ཨགམཱསི. པཎྜིཏོཔི ཨཱསནཱ ཨོརུཡ྄ཧ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཱསི. ཨཐ པུཎྞཀོ མཧཱསཏྟཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘པཎྜིཏ, ‘ཏྭཾ དྷམྨེ ཋིཏོ ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི མུསཱཝཱདཾ ན བྷཎསཱི’ཏི ཀིཏྟིསདྡོ ཏེ སཀལལོཀེ ཕུཊོ, ཨཧཾ པན ཏེ ཨཛྫ དྷམྨེ ཋིཏབྷཱཝཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘སཙྩཾ ནུ དེཝཱ ཝིདཧཱུ ཀུརཱུནཾ, དྷམྨེ ཋིཏཾ ཝིདྷུརཾ ནཱམམཙྩཾ;
དཱསོསི རཉྙོ ཨུད ཝཱསི ཉཱཏི, ཝིདྷུརོཏི སངྑཱ ཀཏམཱསི ལོཀེ’’ཏི.
ཏཏྠ སཙྩཾ ནུ དེཝཱ ཝིདཧཱུ ཀུརཱུནཾ, དྷམྨེ ཋིཏཾ ཝིདྷུརཾ ནཱམམཙྩནྟི ‘‘ཀུརཱུནཾ རཊྛེ ཝིདྷུརོ ནཱམ ཨམཙྩོ དྷམྨེ ཋིཏོ ཛཱིཝིཏཧེཏུཔི མུསཱཝཱདཾ ན ¶ བྷཎཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ དེཝཱ ཝིདཧཱུ ཝིདཧནྟི ཀཐེནྟི པཀཱསེནྟི, ཨེཝཾ ཝིདཧམཱནཱ ཏེ དེཝཱ སཙྩཾ ནུ ཝིདཧནྟི, ཨུདཱཧུ ཨབྷཱུཏཝཱདཱཡེཝེཏེཏི. ཝིདྷུརོཏི སངྑཱ ཀཏམཱསི ལོཀེཏི ཡཱ ཨེསཱ ཏཝ ‘‘ཝིདྷུརོ’’ཏི ལོཀེ སངྑཱ པཉྙཏྟི, སཱ ཀཏམཱ ཨཱསི, ཏྭཾ པཀཱསེཧི, ཀིཾ ནུ རཉྙོ དཱསོ ནཱིཙཏརཛཱཏིཀོ, ཨུདཱཧུ སམོ ཝཱ ཨུཏྟརིཏརོ ཝཱ ཉཱཏཱིཏི ཨིདཾ ཏཱཝ མེ ཨཱཙིཀྑ, དཱསོསི རཉྙོ, ཨུད ཝཱསི ཉཱཏཱིཏི.
ཨཐ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ མཾ ཨེཝཾ པུཙྪཏི, ཨཧཾ ཁོ པནེཏཾ ‘རཉྙོ ཉཱཏཱི’ཏིཔི ‘རཉྙོ ཨུཏྟརིཏརོ’ཏིཔི ‘རཉྙོ ན ཀིཉྩི ཧོམཱི’ཏིཔི སཉྙཱཔེཏུཾ སཀྐོམི, ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨིམསྨིཾ ལོཀེ ¶ སཙྩསམོ ཨཝསྶཡོ ¶ ནཱམ ནཏྠི, སཙྩམེཝ ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘མཱཎཝ, ནེཝཱཧཾ རཉྙོ ཉཱཏི, ན ཨུཏྟརིཏརོ, ཙཏུནྣཾ པན དཱསཱནཾ ཨཉྙཏརོ’’ཏི དསྶེཏུཾ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –
‘‘ཨཱམཱཡདཱསཱཔི བྷཝནྟི ཧེཀེ, དྷནེན ཀཱིཏཱཔི བྷཝནྟི དཱསཱ;
སཡམྤི ཧེཀེ ཨུཔཡནྟི དཱསཱ, བྷཡཱ པཎུནྣཱཔི བྷཝནྟི དཱསཱ.
‘‘ཨེཏེ ནརཱནཾ ཙཏུརོཝ དཱསཱ, ཨདྡྷཱ ཧི ཡོནིཏོ ཨཧམྤི ཛཱཏོ;
བྷཝོ ཙ རཉྙོ ཨབྷཝོ ཙ རཉྙོ, དཱསཱཧཾ དེཝསྶ པརམྤི གནྟྭཱ;
དྷམྨེན མཾ མཱཎཝ ཏུཡ྄ཧ དཛྫཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཱམཱཡདཱསཱཏི དཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ཛཱཏདཱསཱ. སཡམྤི ཧེཀེ ཨུཔཡནྟི དཱསཱཏི ཡེ ཀེཙི ཨུཔཊྛཱཀཛཱཏིཀཱ, སབྦེ ཏེ སཡཾ དཱསབྷཱཝཾ ཨུཔགཏཱ དཱསཱ ནཱམ. བྷཡཱ པཎུནྣཱཏི རཱཛབྷཡེན ཝཱ ཙོརབྷཡེན ཝཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཏོ པཎུནྣཱ ཀརམརཱ ཧུཏྭཱ པརཝིསཡཾ གཏཱཔི དཱསཱཡེཝ ནཱམ. ཨདྡྷཱ ཧི ཡོནིཏོ ཨཧམྤི ཛཱཏོཏི མཱཎཝ, ཨེཀཾསེནེཝ ཨཧམྤི ཙཏཱུསུ དཱསཡོནཱིསུ ཨེཀཏོ སཡཾ དཱསཡོནིཏོ ནིབྦཏྟདཱསོ. བྷཝོ ཙ རཉྙོ ཨབྷཝོ ཙ རཉྙོཏི རཉྙོ ¶ ཝུཌྜྷི ཝཱ ཧོཏུ ཨཝུཌྜྷི ཝཱ, ན སཀྐཱ མཡཱ མུསཱ བྷཱསིཏུཾ. པརམྤཱིཏི དཱུརཾ གནྟྭཱཔི ཨཧཾ དེཝསྶ དཱསོཡེཝ. དཛྫཱཏི མཾ རཱཛཱ ཛཡདྷནེན ཁཎྜེཏྭཱ ཏུཡ྄ཧཾ དེནྟོ དྷམྨེན སབྷཱཝེན དདེཡྻཱཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ ཧཊྛཏུཊྛོ པུན ཨཔྥོཊེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཡཾ དུཏཱིཡོ ཝིཛཡོ མམཛྫ, པུཊྛོ ཧི ཀཏྟཱ ཝིཝརེཏྠ པཉྷཾ;
ཨདྷམྨརཱུཔོ ཝཏ རཱཛསེཊྛོ, སུབྷཱསིཏཾ ནཱནུཛཱནཱསི མཡ྄ཧ’’ནྟི.
ཏཏྠ རཱཛསེཊྛོཏི ཨཡཾ རཱཛསེཊྛོ ཨདྷམྨརཱུཔོ ཝཏ. སུབྷཱསིཏནྟི ཝིདྷུརཔཎྜིཏེན སུཀཐིཏཾ སུཝིནིཙྪིཏཾ. ནཱནུཛཱནཱསི མཡ྄ཧནྟི ཨིདཱནེཏཾ ཝིདྷུརཔཎྜིཏཾ མཡ྄ཧཾ ཀསྨཱ ནཱནུཛཱནཱསི, ཀིམཏྠཾ ན དེསཱིཏི ཝདཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཨནཏྟམནོ ཧུཏྭཱ ‘‘པཎྜིཏོ མཱདིསཾ ཡསདཱཡཀཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ ཨིདཱནི དིཊྛཾ ¶ མཱཎཝཀཾ ཨོལོཀེཏཱི’’ཏི མཧཱསཏྟསྶ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘མཱཎཝ, སཙེ སོ དཱསོ མེ བྷཝེཡྻ, ཏཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨེཝཾ ¶ ཙེ ནོ སོ ཝིཝརེཏྠ པཉྷཾ, དཱསོཧམསྨི ན ཙ ཁོསྨི ཉཱཏི;
གཎྷཱཧི ཀཙྩཱན ཝརཾ དྷནཱནཾ, ཨཱདཱཡ ཡེནིཙྪསི ཏེན གཙྪཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨེཝཾ ཙེ ནོ སོ ཝིཝརེཏྠ པཉྷནྟི སཙེ སོ ཨམྷཱཀཾ པཉྷཾ ‘‘དཱསོཧམསྨི, ན ཙ ཁོསྨི ཉཱཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཝརི ཨེཏྠ པརིསམཎྜལེ, ཨཐ ཀིཾ ཨཙྪསི, སཀལལོཀེ དྷནཱནཾ ཝརཾ ཨེཏཾ གཎྷ, གཧེཏྭཱ ཙ པན ཡེན ཨིཙྪསི, ཏེན གཙྪཱཏི.
ཨཀྑཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
གྷརཱཝཱསཔཉྷཱ
ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ རཱཛཱ ཙིནྟེསི ‘‘པཎྜིཏཾ གཧེཏྭཱ མཱཎཝོ ཡཐཱརུཙི གམིསྶཏི, ཏསྶ གཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ མཡ྄ཧཾ མདྷུརདྷམྨཀཐཱ དུལླབྷཱ བྷཝིསྶཏི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདཔེཏྭཱ གྷརཱཝཱསཔཉྷཾ པུཙྪེཡྻ’’ནྟི. ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘པཎྜིཏ, ཏུམྷཱཀཾ གཏཀཱལེ མམ མདྷུརདྷམྨཀཐཱ དུལླབྷཱ བྷཝིསྶཏི, ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཋཱནེ ཋཏྭཱ མཡ྄ཧཾ གྷརཱཝཱསཔཉྷཾ ཀཐེཐཱ’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ རཉྙཱ པཉྷཾ པུཊྛོ ཝིསྶཛྫེསི. ཏཏྲཱཡཾ པཉྷོ –
‘‘ཝིདྷུར ཝསམཱནསྶ, གཧཊྛསྶ སཀཾ གྷརཾ;
ཁེམཱ ཝུཏྟི ཀཐཾ ཨསྶ, ཀཐཾ ནུ ཨསྶ སངྒཧོ.
‘‘ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ ཀཐཾ ཨསྶ, སཙྩཝཱདཱི ཙ མཱཎཝོ;
ཨསྨཱ ལོཀཱ པརཾ ལོཀཾ, ཀཐཾ པེཙྩ ན སོཙཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཁེམཱ ཝུཏྟི ཀཐཾ ཨསྶཱཏི ཀཐཾ གྷརཱཝཱསཾ ཝསནྟསྶ གཧཊྛསྶ ཁེམཱ ནིབྦྷཡཱ ཝུཏྟི བྷཝེཡྻ. ཀཐཾ ནུ ཨསྶ སངྒཧོཏི ཙཏུབྦིདྷོ སངྒཧཝཏྠུསངྑཱཏོ སངྒཧོ ཏསྶ ཀཐཾ བྷཝེཡྻ ¶ . ཨབྱཱབཛ྄ཛྷནྟི ནིདྡུཀྑཏཱ. སཙྩཝཱདཱི ཙཱཏི ཀཐཾ ནུ མཱཎཝོ སཙྩཝཱདཱི ནཱམ བྷཝེཡྻ. པེཙྩཱཏི པརལོཀཾ གནྟྭཱ.
ཏཾ སུཏྭཱ པཎྜིཏོ རཉྙོ པཉྷཾ ཀཐེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཾ ཏཏྠ གཏིམཱ དྷིཏིམཱ, མཏིམཱ ཨཏྠདསྶིམཱ;
སངྑཱཏཱ སབྦདྷམྨཱནཾ, ཝིདྷུརོ ཨེཏདབྲཝི.
‘‘ན སཱདྷཱརཎདཱརསྶ, ན བྷུཉྫེ སཱདུམེཀཀོ;
ན སེཝེ ལོཀཱཡཏིཀཾ, ནེཏཾ པཉྙཱཡ ཝཌྜྷནཾ.
‘‘སཱིལཝཱ ཝཏྟསམྤནྣོ, ཨཔྤམཏྟོ ཝིཙཀྑཎོ;
ནིཝཱཏཝུཏྟི ཨཏྠདྡྷོ, སུརཏོ སཁིལོ མུདུ.
‘‘སངྒཧེཏཱ ¶ ¶ ཙ མིཏྟཱནཾ, སཾཝིབྷཱགཱི ཝིདྷཱནཝཱ;
ཏཔྤེཡྻ ཨནྣཔཱནེན, སདཱ སམཎབྲཱཧྨཎེ.
‘‘དྷམྨཀཱམོ སུཏཱདྷཱརོ, བྷཝེཡྻ པརིཔུཙྪཀོ;
སཀྐཙྩཾ པཡིརུཔཱསེཡྻ, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ.
‘‘གྷརམཱཝསམཱནསྶ, གཧཊྛསྶ སཀཾ གྷརཾ;
ཁེམཱ ཝུཏྟི སིཡཱ ཨེཝཾ, ཨེཝཾ ནུ ཨསྶ སངྒཧོ.
‘‘ཨབྱཱབཛ྄ཛྷཾ སིཡཱ ཨེཝཾ, སཙྩཝཱདཱི ཙ མཱཎཝོ;
ཨསྨཱ ལོཀཱ པརཾ ལོཀཾ, ཨེཝཾ པེཙྩ ན སོཙཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཏཾ ཏཏྠཱཏི བྷིཀྑཝེ, ཏཾ རཱཛཱནཾ ཏཏྠ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཉཱཎགཏིཡཱ གཏིམཱ, ཨབྦོཙྪིནྣཝཱིརིཡེན དྷིཏིམཱ, བྷཱུརིསམཱཡ ཝིཔུལཱཡ པཉྙཱཡ མཏིམཱ, སཎྷསུཁུམཏྠདསྶིནཱ ཉཱཎེན ཨཏྠདསྶིམཱ, པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཛཱནནཉཱཎསངྑཱཏཱཡ པཉྙཱཡ སབྦདྷམྨཱནཾ སངྑཱཏཱ, ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ ཨེཏཾ ‘‘ན སཱདྷཱརཎདཱརསྶཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནཾ ཨབྲཝི. ཏཏྠ ཡོ པརེསཾ དཱརེསུ ཨཔརཛ྄ཛྷཏི ¶ , སོ སཱདྷཱརཎདཱརོ ནཱམ, ཏཱདིསོ ན ཨསྶ བྷཝེཡྻ. ན བྷུཉྫེ སཱདུམེཀཀོཏི སཱདུརསཾ པཎཱིཏབྷོཛནཾ ཨཉྙེསཾ ཨདཏྭཱ ཨེཀཀོཝ ན བྷུཉྫེཡྻ. ལོཀཱཡཏིཀནྟི ཨནཏྠནིསྶིཏཾ སགྒམགྒཱནཾ ཨདཱཡཀཾ ཨནིཡྻཱནིཀཾ ཝིཏཎྜསལླཱཔཾ ལོཀཱཡཏིཀཝཱདཾ ན སེཝེཡྻ. ནེཏཾ པཉྙཱཡ ཝཌྜྷནནྟི ན ཧི ཨེཏཾ ལོཀཱཡཏིཀཾ པཉྙཱཡ ཝཌྜྷནཾ. སཱིལཝཱཏི ཨཁཎྜེཧི པཉྩཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ. ཝཏྟསམྤནྣོཏི གྷརཱཝཱསཝཏྟེན ཝཱ རཱཛཝཏྟེན ཝཱ སམནྣཱགཏོ. ཨཔྤམཏྟོཏི ཀུསལདྷམྨེསུ ཨཔྤམཏྟོ. ནིཝཱཏཝུཏྟཱིཏི ཨཏིམཱནཾ ཨཀཏྭཱ ནཱིཙཝུཏྟི ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཔཊིཙྪཀོ. ཨཏྠདྡྷོཏི ཐདྡྷམཙྪརིཡཝིརཧིཏོ. སུརཏོཏི སོརཙྩེན སམནྣཱགཏོ. སཁིལོཏི པེམནཱིཡཝཙནོ. མུདཱུཏི ཀཱཡཝཱཙཱཙིཏྟེཧི ཨཕརུསོ.
སངྒཧེཏཱ ཙ མིཏྟཱནནྟི ཀལྱཱཎམིཏྟཱནཾ སངྒཧཀརོ. དཱནཱདཱིསུ ཡོ ཡེན སངྒཧཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ ཏེནེཝ སངྒཱཧཀོ. སཾཝིབྷཱགཱིཏི དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎཱནཉྩེཝ ཀཔཎདྡྷིཀཝཎིབྦཀཡཱཙཀཱདཱིནཉྩ སཾཝིབྷཱགཀརོ. ཝིདྷཱནཝཱཏི ‘‘ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཀསིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨིམསྨིཾ ཀཱལེ ཝཔིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སབྦཀིཙྩེསུ ཝིདྷཱནསམྤནྣོ. ཏཔྤེཡྻཱཏི གཧིཏགཧིཏབྷཱཛནཱནི ¶ པཱུརེཏྭཱ དདམཱནོ ཏཔྤེཡྻ. དྷམྨཀཱམོཏི པཝེཎིདྷམྨམྤི སུཙརིཏདྷམྨམྤི ཀཱམཡམཱནོ པཏྠཡམཱནོ. སུཏཱདྷཱརོཏི སུཏསྶ ཨཱདྷཱརབྷཱུཏོ. པརིཔུཙྪཀོཏི དྷམྨིཀསམཎབྲཱཧྨཎེ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཀིཾ, བྷནྟེ, ཀུསལ’’ནྟིཨཱདིཝཙནེཧི པརིཔུཙྪནསཱིལོ. སཀྐཙྩནྟི གཱརཝེན. ཨེཝཾ ནུ ཨསྶ སངྒཧོཏི སངྒཧོཔིསྶ ཨེཝཾ ཀཏོ ནཱམ བྷཝེཡྻ. སཙྩཝཱདཱིཏི ཨེཝཾ པཊིཔནྣོཡེཝ སབྷཱཝཝཱདཱི ནཱམ སིཡཱ.
ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ རཉྙོ གྷརཱཝཱསཔཉྷཾ ཀཐེཏྭཱ པལླངྐཱ ཨོརུཡ྄ཧ རཱཛཱནཾ ཝནྡི. རཱཛཱཔིསྶ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཨེཀསཏརཱཛཱུཧི པརིཝུཏོ ཨཏྟནོ ནིཝེསནམེཝ གཏོ.
གྷརཱཝཱསཔཉྷཱ ནིཊྛིཏཱ.
ལཀྑཎཀཎྜཾ
མཧཱསཏྟོ ¶ པན པཊིནིཝཏྟོ. ཨཐ ནཾ པུཎྞཀོ ཨཱཧ –
‘‘ཨེཧི དཱནི གམིསྶཱམ, དིནྣོ ནོ ཨིསྶརེན མེ;
མམེཝཏྠཾ པཊིཔཛྫ, ཨེས དྷམྨོ སནནྟནོ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ དིནྣོ ནོཏི ཨེཏྠ ནོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཏྭཾ ཨིསྶརེན མཡ྄ཧཾ དིནྣོཏི ཨཏྠོ. སནནྟནོཏི མམ ཨཏྠཾ པཊིཔཛྫནྟེན ཧི ཏཡཱ ཨཏྟནོ སཱམིཀསྶ ཨཏྠོ པཊིཔནྣོ ཧོཏི. ཡཉྩེཏཾ སཱམིཀསྶ ཨཏྠཀརཎཾ ནཱམ, ཨེས དྷམྨོ སནནྟནོ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱནཾ སབྷཱཝོཏི.
ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ ཨཱཧ –
‘‘ཛཱནཱམི མཱཎཝ ཏཡཱཧམསྨི, དིནྣོཧམསྨི ཏཝ ཨིསྶརེན;
ཏཱིཧཉྩ ཏཾ ཝཱསཡེམུ ཨགཱརེ, ཡེནདྡྷུནཱ ཨནུསཱསེམུ པུཏྟེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏཡཱཧམསྨཱིཏི ཏཡཱ ལདྡྷོཧམསྨཱིཏི ཛཱནཱམི, ལབྷནྟེན ཙ ན ཨཉྙཐཱ ལདྡྷོ. དིནྣོཧམསྨི ཏཝ ཨིསྶརེནཱཏི མམ ཨིསྶརེན རཉྙཱ ¶ ཨཧཾ ཏཝ དིནྣོ. ཏཱིཧཾ ཙཱཏི མཱཎཝ, ཨཧཾ ཏཝ བཧཱུཔཀཱརོ, རཱཛཱནཾ ཨནོལོཀེཏྭཱ སཙྩམེཝ ཀཐེསིཾ, ཏེནཱཧཾ ཏཡཱ ལདྡྷོ, ཏྭཾ མེ མཧནྟགུཎབྷཱཝཾ ཛཱནཱཧི, མཡཾ ཏཱིཎིཔི དིཝསཱནི ཨཏྟནོ ཨགཱརེ ཝཱསེམུ, ཏསྨཱ ཡེནདྡྷུནཱ ཡཏྟཀེན ཀཱལེན མཡཾ པུཏྟཱདཱརེ ཨནུསཱསེམུ, ཏཾ ཀཱལཾ ཨདྷིཝཱསེཧཱིཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ ‘‘སཙྩཾ པཎྜིཏོ ཨཱཧ, བཧཱུཔཀཱརོ ཨེས མམ, ‘སཏྟཱཧམྤི ཨཌྜྷམཱསམྤི ནིསཱིདཱཧཱི’ཏི ཝུཏྟེ ཨདྷིཝཱསེཏབྦམེཝཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཏཾ མེ ཏཐཱ ཧོཏུ ཝསེམུ ཏཱིཧཾ, ཀུརུཏཾ བྷཝཛྫ གྷརེསུ ཀིཙྩཾ;
ཨནུསཱསཏཾ པུཏྟདཱརེ བྷཝཛྫ, ཡཐཱ ཏཡཱི པེཙྩ སུཁཱི བྷཝེཡྻཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏཾ མེཏི ཡཾ ཏྭཾ ཝདེསི, སབྦཾ ཏཾ མམ ཏཐཱ ཧོཏུ. བྷཝཛྫཱཏི བྷཝཾ ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཏཱིཧཾ ཨནུསཱསཏུ. ཏཡཱི པེཙྩཱཏི ཡཐཱ ཏཡི གཏེ པཙྪཱ ཏཝ པུཏྟདཱརོ སུཁཱི བྷཝེཡྻ, ཨེཝཾ ཨནུསཱསཏུ.
ཨེཝཾ ཝཏྭཱ པུཎྞཀོ མཧཱསཏྟེན སདྡྷིཾཡེཝ ཏསྶ ནིཝེསནཾ པཱཝིསི. ཏམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སཱདྷཱུཏི ཝཏྭཱན པཧཱུཏཀཱམོ, པཀྐཱམི ཡཀྑོ ཝིདྷུརེན སདྡྷིཾ;
ཏཾ ཀུཉྫརཱཛཉྙཧཡཱནུཙིཎྞཾ, པཱཝེཀྑི ཨནྟེཔུརམརིཡསེཊྛོ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ པཧཱུཏཀཱམོཏི མཧཱབྷོགོ. ཀུཉྫརཱཛཉྙཧཡཱནུཙིཎྞནྟི ཀུཉྫརེཧི ཙ ཨཱཛཉྙཧཡེཧི ཙ ཨནུཙིཎྞཾ པརིཔུཎྞཾ. ཨརིཡསེཊྛོཏི ཨཱཙཱརཨརིཡེསུ ཨུཏྟམོ པུཎྞཀོ ཡཀྑོ པཎྜིཏསྶ ཨནྟེཔུརཾ པཱཝིསི.
མཧཱསཏྟསྶ པན ཏིཎྞཾ ཨུཏཱུནཾ ཨཏྠཱཡ ཏཡོ པཱསཱདཱ ཨཧེསུཾ. ཏེསུ ཨེཀོ ཀོཉྩོ ནཱམ, ཨེཀོ མཡཱུརོ ནཱམ, ཨེཀོ པིཡཀེཏོ ནཱམ. ཏེ སནྡྷཱཡ ཨཡཾ གཱཐཱ ཝུཏྟཱ –
‘‘ཀོཉྩཾ ¶ མཡཱུརཉྩ པིཡཉྩ ཀེཏཾ, ཨུཔཱགམཱི ཏཏྠ སུརམྨརཱུཔཾ;
པཧཱུཏབྷཀྑཾ བཧུཨནྣཔཱནཾ, མསཀྐསཱརཾ ཝིཡ ཝཱསཝསྶཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏཏྠཱཏི ཏེསུ ཏཱིསུ པཱསཱདེསུ ཡཏྠ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟནཱ ཝསཏི, ཏཾ སུརམྨརཱུཔཾ པཱསཱདཾ པུཎྞཀཾ ཨཱདཱཡ ཨུཔཱགམི.
སོ ཨུཔགནྟྭཱ ཙ པན ཨལངྐཏཔཱསཱདསྶ སཏྟམཱཡ བྷཱུམིཡཱ སཡནགབྦྷཉྩེཝ མཧཱཏལཉྩ སཛྫཱཔེཏྭཱ སིརིསཡནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ སབྦཾ ཨནྣཔཱནཱདིཝིདྷིཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ དེཝཀཉྙཱཡོ ཝིཡ པཉྩསཏཱ ཨིཏྠིཡོ ‘‘ཨིམཱ ཏེ པཱདཔརིཙཱརིཀཱ ཧོནྟུ, ཨནུཀྐཎྛནྟོ ཨིདྷ ཝསཱཧཱི’’ཏི ཏསྶ ནིཡྻཱདེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གཏོ. ཏསྶ གཏཀཱལེ ཏཱ ཨིཏྠིཡོ ནཱནཱཏཱུརིཡཱནི གཧེཏྭཱ པུཎྞཀསྶ པརིཙརིཡཱཡ ནཙྩཱདཱིནི པཊྛཔེསུཾ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏཏྠ ནཙྩནྟི གཱཡནྟི, ཨཝ྄ཧཡནྟི ཝརཱཝརཾ;
ཨཙྪརཱ ཝིཡ དེཝེསུ, ནཱརིཡོ སམལངྐཏཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཝ྄ཧཡནྟི ཝརཱཝརནྟི ཝརཏོ ཝརཾ ནཙྩཉྩ གཱིཏཉྩ ཀརོནྟིཡོ པཀྐོསནྟི.
‘‘སམངྒིཀཏྭཱ པམདཱཧི ཡཀྑཾ, ཨནྣེན པཱནེན ཙ དྷམྨཔཱལོ;
ཨཏྠཏྠམེཝཱནུཝིཙིནྟཡནྟོ ¶ , པཱཝེཀྑི བྷརིཡཱཡ ཏདཱ སཀཱསེ’’ཏི.
ཏཏྠ པམདཱཧཱིཏི པམདཱཧི ཙེཝ ཨནྣཔཱནེཧི ཙ སམངྒིཀཏྭཱ. དྷམྨཔཱལོཏི དྷམྨསྶ པཱལཀོ གོཔཀོ. ཨཏྠཏྠམེཝཱཏི ཨཏྠབྷཱུཏམེཝ ཨཏྠཾ. བྷརིཡཱཡཱཏི སབྦཛེཊྛིཀཱཡ བྷརིཡཱཡ.
‘‘ཏཾ ¶ ¶ ཙནྡནགནྡྷརསཱནུལིཏྟཾ, སུཝཎྞཛམྦོནདནིཀྑསཱདིསཾ;
བྷརིཡཾཝཙཱ ‘ཨེཧི སུཎོཧི བྷོཏི, པུཏྟཱནི ཨཱམནྟཡ ཏམྦནེཏྟེ’’’ཏི.
ཏཏྠ བྷརིཡཾཝཙཱཏི ཛེཊྛབྷརིཡཾ ཨཝཙ. ཨཱམནྟཡཱཏི པཀྐོས.
‘‘སུཏྭཱན ཝཱཀྱཾ པཏིནོ ཨནུཛྫཱ, སུཎིསཾ ཝཙ ཏམྦནཁིཾ སུནེཏྟཾ;
‘ཨཱམནྟཡ ཝམྨདྷརཱནི ཙེཏེ, པུཏྟཱནི ཨིནྡཱིཝརཔུཔྥསཱམེ’’’ཏི.
ཏཏྠ ཨནུཛྫཱཏི ཨེཝཾནཱམིཀཱ. སུཎིསཾཝཙ ཏམྦནཁིཾ སུནེཏྟནྟི སཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨསྶུམུཁཱི རོདམཱནཱ ‘‘སཡཾ གནྟྭཱ པུཏྟེ པཀྐོསིཏུཾ ཨཡུཏྟཾ, སུཎིསཾ པེསེསྶཱམཱི’’ཏི ཏསྶཱ ནིཝཱསཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏམྦནཁིཾ སུནེཏྟཾ སུཎིསཾ ཨཝཙ. ཝམྨདྷརཱནཱིཏི ཝམྨདྷརེ སཱུརེ, སམཏྠེཏི ཨཏྠོ, ཨཱབྷརཎབྷཎྜམེཝ ཝཱ ཨིདྷ ‘‘ཝམྨ’’ནྟི ཨདྷིཔྤེཏཾ, ཏསྨཱ ཨཱབྷརཎདྷརེཏིཔི ཨཏྠོ. ཙེཏེཏི ཏཾ ནཱམེནཱལཔཏི, པུཏྟཱནཱིཏི མམ པུཏྟེ ཙ དྷཱིཏརོ ཙ. ཨིནྡཱིཝརཔུཔྥསཱམེཏི ཏཾ ཨཱལཔཏི.
སཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པཱསཱདཱ ཨོརུཡ྄ཧ ཨནུཝིཙརིཏྭཱ ‘‘པིཏཱ ཝོ ཨོཝཱདཾ དཱཏུཀཱམོ པཀྐོསཏི, ཨིདཾ ཀིར ཝོ ཏསྶ པཙྪིམདསྶན’’ནྟི སབྦམེཝསྶ སུཧདཛནཉྩ པུཏྟདྷཱིཏརོ ཙ སནྣིཔཱཏེསི. དྷམྨཔཱལཀུམཱརོ པན ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱཝ རོདནྟོ ཀནིཊྛབྷཱཏིཀགཎཔརིཝུཏོ པིཏུ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. པཎྜིཏོ ཏེ དིསྭཱཝ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨསྶུཔུཎྞེཧི ནེཏྟེཧི ཨཱལིངྒིཏྭཱ སཱིསེ ཙུམྦིཏྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟཾ མུཧུཏྟཾ ཧདཡེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཧདཡཱ ཨོཏཱརེཏྭཱ སིརིགབྦྷཏོ ནིཀྑམྨ མཧཱཏལེ པལླངྐམཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདིཏྭཱ པུཏྟསཧསྶསྶ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསི. ཏམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཏེ ཨཱགཏེ མུདྡྷནི དྷམྨཔཱལོ, ཙུམྦིཏྭཱ པུཏྟེ ཨཝིཀམྤམཱནོ;
ཨཱམནྟཡིཏྭཱན ཨཝོཙ ཝཱཀྱཾ, དིནྣཱཧཾ རཉྙཱ ཨིདྷ མཱཎཝསྶ.
‘‘ཏསྶཛྫཧཾ ¶ ཨཏྟསུཁཱི ཝིདྷེཡྻོ, ཨཱདཱཡ ཡེནིཙྪཏི ཏེན གཙྪཏི;
ཨཧཉྩ ཝོ སཱསིཏུམཱགཏོསྨི, ཀཐཾ ཨཧཾ ཨཔརིཏྟཱཡ གཙྪེ.
‘‘སཙེ ¶ ཝོ རཱཛཱ ཀུརུརཊྛཝཱསཱི, ཛནསནྡྷོ པུཙྪེཡྻ པཧཱུཏཀཱམོ;
ཀིམཱབྷིཛཱནཱཐ པུརེ པུརཱཎཾ, ཀིཾ ཝོ པིཏཱ པུརཏྠཱ.
‘‘སམཱསནཱ ཧོཐ མཡཱཝ སབྦེ, ཀོནཱིདྷ རཉྙོ ཨབྦྷཏིཀོ མནུསྶོ;
ཏམཉྫལིཾ ཀརིཡ ཝདེཐ ཨེཝཾ, མཱ ཧེཝཾ དེཝ ན ཧི ཨེས དྷམྨོ;
ཝིཡགྒྷརཱཛསྶ ནིཧཱིནཛཙྩོ, སམཱསནོ དེཝ ཀཐཾ བྷཝེཡྻཱ’’ཏི.
ཏཏྠ དྷམྨཔཱལོཏི མཧཱསཏྟོ. དིནྣཱཧནྟི ཨཧཾ ཛཡདྷནེན ཁཎྜེཏྭཱ རཉྙཱ དིནྣོ. ཏསྶཛྫཧཾ ཨཏྟསུཁཱི ཝིདྷེཡྻོཏི ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཏཱིཧམཏྟཾ ཨཧཾ ཨིམིནཱ ཨཏྟནོ སུཁེན ཨཏྟསུཁཱི, ཏཏོ པརཾ པན ཏསྶ མཱཎཝསྶཱཧཾ ཝིདྷེཡྻོ ཧོམི. སོ ཧི ཨིཏོ ཙཏུཏྠེ དིཝསེ ཨེཀཾསེན མཾ ཨཱདཱཡ ཡཏྠིཙྪཏི, ཏཏྠ གཙྪཏི. ཨཔརིཏྟཱཡཱཏི ཏུམྷཱཀཾ པརིཏྟཾ ཨཀཏྭཱ ཀཐཾ གཙྪེཡྻནྟི ཨནུསཱསིཏུཾ ཨཱགཏོསྨི. ཛནསནྡྷོཏི མིཏྟབནྡྷནེན མིཏྟཛནསྶ སནྡྷཱནཀརོ. པུརེ པུརཱཎནྟི ཨིཏོ པུབྦེ ཏུམྷེ ཀིཾ པུརཱཎཀཱརཎཾ ཨབྷིཛཱནཱཐ. ཨནུསཱསེཏི ཨནུསཱསི. ཨེཝཾ ཏུམྷེ རཉྙཱ པུཊྛཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པིཏཱ ཨིམཉྩིམཉྩ ཨོཝཱདཾ ཨདཱསཱི’’ཏི ཀཐེཡྻཱཐ. སམཱསནཱ ཧོཐཱཏི སཙེ ཝོ རཱཛཱ མཡཱ དིནྣསྶ ཨོཝཱདསྶ ཀཐིཏཀཱལེ ‘‘ཨེཐ ཏུམྷེ, ཨཛྫ མཡཱ སདྡྷིཾ སམཱསནཱ ཧོཐ, ཨིདྷ རཱཛཀུལེ ཏུམྷེཧི ཨཉྙོ ཀོ ནུ རཉྙོ ཨབྦྷཏིཀོ མནུསྶོ’’ཏི ཨཏྟནོ ཨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཡྻ, ཨཐ ཏུམྷེ ཨཉྫལིཾ ཀཏྭཱ ཏཾ རཱཛཱནཾ ཨེཝཾ ཝདེཡྻཱཐ ‘‘དེཝ, ཨེཝཾ མཱ ཨཝཙ. ན ཧི ཨམྷཱཀཾ ཨེསཔཝེཎིདྷམྨོ. ཝིཡགྒྷརཱཛསྶ ཀེསརསཱིཧསྶ ནིཧཱིནཛཙྩོ ཛརསིངྒཱལོ ¶ , དེཝ, ཀཐཾ སམཱསནོ བྷཝེཡྻ. ཡཐཱ སིངྒཱལོ སཱིཧསྶ སམཱསནོ ན ཧོཏི, ཏཐེཝ མཡཾ ཏུམྷཱཀ’’ནྟི.
ཨིམཾ ¶ པནསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ པུཏྟདྷཱིཏརོ ཙ ཉཱཏིསུཧཛྫཱདཡོ ཙ དཱསཀམྨཀརཔོརིསཱ ཙ ཏེ སབྦེ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝིཾསུ. ཏེསཾ མཧཱསཏྟོ སཉྙཱཔེསི.
ལཀྑཎཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
རཱཛཝསཏིཀཎྜ
ཨཐ ནེ པཎྜིཏོ པུཏྟདྷཱིཏརོ ཙ ཉཱཏཡོ ཙ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏེ དིསྭཱ ‘‘ཏཱཏཱ, མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ, ཡསོ ནཱམ ཝིཔཏྟིཔརིཡོསཱནོ, ཨཔིཙ ཏུམྷཱཀཾ རཱཛཝསཏིཾ ¶ ནཱམ ཡསཔཊིལཱབྷཀཱརཎཾ ཀཐེསྶཱམི, ཏཾ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ སུཎཱཐཱ’’ཏི བུདྡྷལཱིལཱཡ རཱཛཝསཏིཾ ནཱམ པཊྛཔེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ ཙ པུཏྟེ ཨམཙྩེ ཙ, ཉཱཏཡོ སུཧདཛྫནེ;
ཨལཱིནམནསངྐཔྤོ, ཝིདྷུརོ ཨེཏདབྲཝི.
‘‘ཨེཐཡྻོ རཱཛཝསཏིཾ, ནིསཱིདིཏྭཱ སུཎཱཐ མེ;
ཡཐཱ རཱཛཀུལཾ པཏྟོ, ཡསཾ པོསོ ནིགཙྪཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སུཧདཛྫནེཏི སུཧདཡཛནེ. ཨེཐཡྻོཏི ཨེཐ, ཨཡྻོ. པིཡསམུདཱཙཱརེན པུཏྟེ ཨཱལཔཏི. རཱཛཝསཏིནྟི མཡཱ ཝུཙྩམཱནཾ རཱཛཔཱརིཙརིཡཾ སུཎཱཐ. ཡཐཱཏི ཡེན ཀཱརཎེན རཱཛཀུལཾ པཏྟོ ཨུཔསངྐམནྟོ རཉྙོ སནྟིཀེ ཙརནྟོ པོསོ ཡསཾ ནིགཙྪཏི ལབྷཏི, ཏཾ ཀཱརཎཾ སུཎཱཐཱཏི ཨཏྠོ.
‘‘ན ཧི རཱཛཀུལཾ པཏྟོ, ཨཉྙཱཏོ ལབྷཏེ ཡསཾ;
ནཱསཱུརོ ནཱཔི དུམྨེདྷོ, ནཔྤམཏྟོ ཀུདཱཙནཾ.
‘‘ཡདཱསྶ སཱིལཾ པཉྙཉྩ, སོཙེཡྻཾ ཙཱདྷིགཙྪཏི;
ཨཐ ཝིསྶསཏེ ཏྱམྷི, གུཡ྄ཧཉྩསྶ ན རཀྑཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨཉྙཱཏོཏི ཨཔཱཀཊགུཎོ ཨཝིདིཏཀམྨཱཝདཱནོ. ནཱསཱུརོཏི ན ཨསཱུརོ བྷཱིརུཀཛཱཏིཀོ. ཡདཱསྶ སཱིལནྟི ཡདཱ ཨསྶ སེཝཀསྶ རཱཛཱ སཱིལཉྩ པཉྙཉྩ སོཙེཡྻཉྩ ཨདྷིགཙྪཏི, ཨཱཙཱརསམྤཏྟིཉྩ ཉཱཎབལཉྩ སུཙིབྷཱཝཉྩ ཛཱནཱཏི. ཨཐ ཝིསྶསཏེ ཏྱམྷཱིཏི ཨཐ རཱཛཱ ཏམྷི ཝིསྶསཏེ ཝིསྶཱསཾ ཀརོཏི, ཨཏྟནོ གུཡ྄ཧཉྩསྶ ན རཀྑཏི ན གཱུཧཏི.
‘‘ཏུལཱ ཡཐཱ པགྒཧིཏཱ, སམདཎྜཱ སུདྷཱརིཏཱ;
ཨཛ྄ཛྷིཊྛོ ན ཝིཀམྤེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཏུལཱ ¶ ཡཐཱ པགྒཧིཏཱ, སམདཎྜཱ སུདྷཱརིཏཱ;
སབྦཱནི ཨབྷིསམྦྷོནྟོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏུལཱ ¶ ཡཐཱཏི ཡཐཱ ཨེསཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ ཏུལཱ ན ཨོནམཏི ན ཨུནྣམཏི, ཨེཝམེཝ རཱཛསེཝཀོ ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཀམྨེ རཉྙཱ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཛ྄ཛྷིཊྛོ ཨཱཎཏྟོ ཚནྡཱདིཨགཏིཝསེན ན ཝིཀམྤེཡྻ, སབྦཀིཙྩེསུ པགྒཧིཏཏུལཱ ཝིཡ སམོ བྷཝེཡྻ. ས རཱཛཝསཏིནྟི སོ ཨེཝརཱུཔོ སེཝཀོ རཱཛཀུལེ ཝཱསཾ ཝསེཡྻ, རཱཛཱནཾ པརིཙརེཡྻ, ཨེཝཾ པརིཙརནྟོ པན ཡསཾ ལབྷེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. སབྦཱནི ཨབྷིསམྦྷོནྟོཏི སབྦཱནི རཱཛཀིཙྩཱནི ཀརོནྟོ.
‘‘དིཝཱ ཝཱ ཡདི ཝཱ རཏྟིཾ, རཱཛཀིཙྩེསུ པཎྜིཏོ;
ཨཛ྄ཛྷིཊྛོ ན ཝིཀམྤེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘དིཝཱ ཝཱ ཡདི ཝཱ རཏྟིཾ, རཱཛཀིཙྩེསུ པཎྜིཏོ;
སབྦཱནི ཨབྷིསམྦྷོནྟོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཡོ ཙསྶ སུཀཏོ མགྒོ, རཉྙོ སུཔྤཊིཡཱདིཏོ;
ན ཏེན ཝུཏྟོ གཙྪེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ ན ཝིཀམྤེཡྻཱཏི ཨཝིཀམྤམཱནོ ཏཱནི ཀིཙྩཱནི ཀརེཡྻ. ཡོ ཙསྶཱཏི ཡོ ཙ རཉྙོ གམནམགྒོ སུཀཏོ ཨསྶ སུཔྤཊིཡཱདིཏོ སུམཎྜིཏོ, ‘‘ཨིམིནཱ མགྒེན གཙྪཱ’’ཏི ཝུཏྟོཔི ཏེན ན གཙྪེཡྻ.
‘‘ན ¶ རཉྙོ སདིསཾ བྷུཉྫེ, ཀཱམབྷོགེ ཀུདཱཙནཾ;
སབྦཏྠ པཙྪཏོ གཙྪེ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ན རཉྙོ སདིསཾ ཝཏྠཾ, ན མཱལཾ ན ཝིལེཔནཾ;
ཨཱཀཔྤཾ སརཀུཏྟིཾ ཝཱ, ན རཉྙོ སདིསམཱཙརེ;
ཨཉྙཾ ཀརེཡྻ ཨཱཀཔྤཾ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ན རཉྙོཏི རཉྙོ ཀཱམབྷོགེན སམཾ ཀཱམབྷོགཾ ན བྷུཉྫེཡྻ. ཏཱདིསསྶ ཧི རཱཛཱ ཀུཛ྄ཛྷཏི. སབྦཏྠཱཏི སབྦེསུ རཱུཔཱདཱིསུ ཀཱམགུཎེསུ རཉྙོ པཙྪཏོཝ གཙྪེཡྻ, ཧཱིནཏརམེཝ སེཝེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཾ ཀརེཡྻཱཏི རཉྙོ ཨཱཀཔྤཏོ སརཀུཏྟིཏོ ཙ ཨཉྙམེཝ ཨཱཀཔྤཾ ཀརེཡྻ.
‘‘ཀཱིལེ༹ རཱཛཱ ཨམཙྩེཧི, བྷརིཡཱཧི པརིཝཱརིཏོ;
ནཱམཙྩོ རཱཛབྷརིཡཱསུ, བྷཱཝཾ ཀུབྦེཐ པཎྜིཏོ.
‘‘ཨནུདྡྷཏོ ཨཙཔལོ, ནིཔཀོ སཾཝུཏིནྡྲིཡོ;
མནོཔཎིདྷིསམྤནྣོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ བྷཱཝནྟི ཝིསྶཱསཝསེན ཨདྷིཔྤཱཡཾ. ཨཙཔལོཏི ཨམཎྜནསཱིལོ. ནིཔཀོཏི པརིཔཀྐཉཱཎོ. སཾཝུཏིནྡྲིཡོཏི པིཧིཏཚལི༹ནྡྲིཡོ རཉྙོ ཝཱ ཨངྒཔཙྩངྒཱནི ཨོརོདྷེ ཝཱསྶ ན ཨོལོཀེཡྻ. མནོཔཎིདྷིསམྤནྣོཏི ཨཙཔལེན སུཊྛུ ཋཔིཏེན ཙིཏྟེན སམནྣཱགཏོ.
‘‘ནཱསྶ ¶ བྷརིཡཱཧི ཀཱིལེ༹ཡྻ, ན མནྟེཡྻ རཧོགཏོ;
ནཱསྶ ཀོསཱ དྷནཾ གཎྷེ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ན ནིདྡཾ བཧུ མཉྙེཡྻ, ན མདཱཡ སུརཾ པིཝེ;
ནཱསྶ དཱཡེ མིགེ ཧཉྙེ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ནཱསྶ པཱིཋཾ ན པལླངྐཾ, ན ཀོཙྪཾ ན ནཱཝཾ རཐཾ;
སམྨཏོམྷཱིཏི ཨཱརཱུཧེ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ནཱཏིདཱུརེ བྷཛེ རཉྙོ, ནཙྩཱསནྣེ ཝིཙཀྑཎོ;
སམྨུཁཉྩསྶ ཏིཊྛེཡྻ, སནྡིསྶནྟོ སབྷཏྟུནོ.
‘‘ན ¶ ཝེ རཱཛཱ སཁཱ ཧོཏི, ན རཱཛཱ ཧོཏི མེཐུནོ;
ཁིཔྤཾ ཀུཛ྄ཛྷནྟི རཱཛཱནོ, སཱུཀེནཀྑཱིཝ གྷཊྚིཏཾ.
‘‘ན ¶ པཱུཛིཏོ མཉྙམཱནོ, མེདྷཱཝཱི པཎྜིཏོ ནརོ;
ཕརུསཾ པཏིམནྟེཡྻ, རཱཛཱནཾ པརིསཾགཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ན མནྟེཡྻཱཏི ཏསྶ རཉྙོ བྷརིཡཱཧི སདྡྷིཾ ནེཝ ཀཱིལེ༹ཡྻ, ན རཧོ མནྟེཡྻ. ཀོསཱ དྷནནྟི རཉྙོ ཀོསཱ དྷནཾ ཐེནེཏྭཱ ན གཎྷེཡྻ. ན མདཱཡཱཏི ཏཱཏཱ, རཱཛསེཝཀོ ནཱམ མདཏྠཱཡ སུརཾ ན པིཝེཡྻ. ནཱསྶ དཱཡེ མིགེཏི ཨསྶ རཉྙོ དིནྣཱབྷཡེ མིགེ ན ཧཉྙེཡྻ. ཀོཙྪནྟི བྷདྡཔཱིཋཾ. སམྨཏོམྷཱིཏི ཨཧཾ སམྨཏོ ཧུཏྭཱ ཨེཝཾ ཀརོམཱིཏི ན ཨཱརུཧེཡྻ. སམྨུཁཉྩསྶ ཏིཊྛེཡྻཱཏི ཨསྶ རཉྙོ པུརཏོ ཁུདྡཀམཧནྟཀཐཱསཝནཊྛཱནེ ཏིཊྛེཡྻ. སནྡིསྶནྟོ སབྷཏྟུནོཏི ཡོ རཱཛསེཝཀོ ཏསྶ བྷཏྟུནོ དསྶནཊྛཱནེ ཏིཊྛེཡྻ. སཱུཀེནཱཏི ཨཀྑིམྷི པཏིཏེན ཝཱིཧིསཱུཀཱདིནཱ གྷཊྚིཏཾ ཨཀྑི པཀཏིསབྷཱཝཾ ཛཧནྟཾ ཡཐཱ ཀུཛ྄ཛྷཏི ནཱམ, ཨེཝཾ ཀུཛ྄ཛྷནྟི, ན ཏེསུ ཝིསྶཱསོ ཀཱཏབྦོ. པཱུཛིཏོ མཉྙམཱནོཏི ཨཧཾ རཱཛཔཱུཛིཏོམྷཱིཏི མཉྙམཱནོ. ཕརུསཾ པཏིམནྟེཡྻཱཏི ཡེན སོ ཀུཛ྄ཛྷཏི, ཏཐཱརཱུཔཾ ན མནྟེཡྻ.
‘‘ལདྡྷདྭཱརོ ལབྷེ དྭཱརཾ, ནེཝ རཱཛཱུསུ ཝིསྶསེ;
ཨགྒཱིཝ སཾཡཏོ ཏིཊྛེ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘པུཏྟཾ ཝཱ བྷཱཏརཾ ཝཱ སཾ, སམྤགྒཎྷཱཏི ཁཏྟིཡོ;
གཱམེཧི ནིགམེཧི ཝཱ, རཊྛེཧི ཛནཔདེཧི ཝཱ;
ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨུཔེཀྑེཡྻ, ན བྷཎེ ཚེཀཔཱཔཀ’’ནྟི.
ཏཏྠ ལདྡྷདྭཱརོ ¶ ལབྷེ དྭཱརནྟི ཨཧཾ ནིཔྤཊིཧཱརོ ལདྡྷདྭཱརོཏི ཨཔྤཊིཧཱརེཏྭཱ ན པཝིསེཡྻ, པུནཔི དྭཱརཾ ལབྷེཡྻ, པཊིཧཱརེཏྭཱཝ པཝིསེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. སཾཡཏོཏི ཨཔྤམཏྟོ ཧུཏྭཱ. བྷཱཏརཾ ཝཱ སནྟི སཀཾ བྷཱཏརཾ ཝཱ. སམྤགྒཎྷཱཏཱིཏི ‘‘ཨསུཀགཱམཾ ཝཱ ཨསུཀནིགམཾ ཝཱ ཨསྶ དེམཱ’’ཏི ཡདཱ སེཝཀེཧི སདྡྷིཾ ཀཐེཏི. ན བྷཎེ ཚེཀཔཱཔཀནྟི ཏདཱ གུཎཾ ཝཱ ཨགུཎཾ ཝཱ ན བྷཎེཡྻ.
‘‘ཧཏྠཱརོཧེ ¶ ཨནཱིཀཊྛེ, རཐིཀེ པཏྟིཀཱརཀེ;
ཏེསཾ ཀམྨཱཝདཱནེན, རཱཛཱ ཝཌྜྷེཏི ཝེཏནཾ;
ན ཏེསཾ ཨནྟརཱ གཙྪེ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཙཱཔོཝཱུནུདརོ ¶ དྷཱིརོ, ཝཾསོཝཱཔི པཀམྤཡེ;
པཊིལོམཾ ན ཝཏྟེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཙཱཔོཝཱུནུདརོ ཨསྶ, མཙྪོཝསྶ ཨཛིཝ྄ཧཝཱ;
ཨཔྤཱསཱི ནིཔཀོ སཱུརོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ ན ཏེསཾ ཨནྟརཱ གཙྪེཏི ཏེསཾ ལཱབྷསྶ ཨནྟརཱ ན གཙྪེ, ཨནྟརཱཡཾ ན ཀརེཡྻ. ཝཾསོཝཱཔཱིཏི ཡཐཱ ཝཾསགུམྦཏོ ཨུགྒཏཝཾསོ ཝཱཏེན པཧཊཀཱལེ པཀམྤཏི, ཨེཝཾ རཉྙཱ ཀཐིཏཀཱལེ པཀམྤེཡྻ. ཙཱཔོཝཱུནུདརོཏི ཡཐཱ ཙཱཔོ མཧོདརོ ན ཧོཏི, ཨེཝཾ མཧོདརོ ན སིཡཱ. ཨཛིཝ྄ཧཝཱཏི ཡཐཱ མཙྪོ ཨཛིཝ྄ཧཏཱཡ ན ཀཐེཏི, ཏཐཱ སེཝཀོ མནྡཀཐཏཱཡ ཨཛིཝ྄ཧཝཱ བྷཝེཡྻ. ཨཔྤཱསཱིཏི བྷོཛནམཏྟཉྙཱུ.
‘‘ན བཱལ༹ྷཾ ཨིཏྠིཾ གཙྪེཡྻ, སམྤསྶཾ ཏེཛསངྑཡཾ;
ཀཱསཾ སཱསཾ དརཾ བཱལྱཾ, ཁཱིཎམེདྷོ ནིགཙྪཏི.
‘‘ནཱཏིཝེལཾ པབྷཱསེཡྻ, ན ཏུཎྷཱི སབྦདཱ སིཡཱ;
ཨཝིཀིཎྞཾ མིཏཾ ཝཱཙཾ, པཏྟེ ཀཱལེ ཨུདཱིརཡེ.
‘‘ཨཀྐོདྷནོ ཨསངྒྷཊྚོ, སཙྩོ སཎྷོ ཨཔེསུཎོ;
སམྥཾ གིརཾ ན བྷཱསེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘མཱཏཱཔེཏྟིབྷརོ ཨསྶ, ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཀོ;
སཎྷོ སཁིལསམྦྷཱསོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ ན བཱལ༹ྷནྟི པུནཔྤུནཾ ཀིལེསཝསེན ན གཙྪེཡྻ. ཏེཛསངྑཡནྟི ཨེཝཾ གཙྪནྟོ ཧི པུརིསོ ཏེཛསངྑཡཾ གཙྪཏི པཱཔུཎཱཏི, ཏཾ སམྤསྶནྟོ བཱལ༹ྷཾ ན གཙྪེཡྻ. དརནྟི ཀཱཡདརཐཾ. བཱལྱནྟི དུབྦལབྷཱཝཾ. ཁཱིཎམེདྷོཏི པུནཔྤུནཾ ཀིལེསརཏིཝསེན ཁཱིཎཔཉྙོ པུརིསོ ཨེཏེ ཀཱསཱདཡོ ནིགཙྪཏི. ནཱཏིཝེལནྟི ཏཱཏཱ རཱཛཱུནཾ སནྟིཀེ པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ ན བྷཱསེཡྻ ¶ . པཏྟེ ཀཱལེཏི ཨཏྟནོ ཝཙནཀཱལེ སམྤཏྟེ. ཨསངྒྷཊྚོཏི པརཾ ཨསངྒྷཊྚེནྟོ. སམྥནྟི ནིརཏྠཀཾ. གིརནྟི ཝཙནཾ.
‘‘ཝིནཱིཏོ ¶ ¶ སིཔྤཝཱ དནྟོ, ཀཏཏྟོ ནིཡཏོ མུདུ;
ཨཔྤམཏྟོ སུཙི དཀྑོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ནིཝཱཏཝུཏྟི ཝུདྡྷེསུ, སཔྤཏིསྶོ སགཱརཝོ;
སུརཏོ སུཁསཾཝཱསོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཡྻ, སཧིཏུཾ པཧིཏཾ ཛནཾ;
བྷཏྟཱརཉྙེཝུདིཀྑེཡྻ, ན ཙ ཨཉྙསྶ རཱཛིནོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཝིནཱིཏོཏི ཨཱཙཱརསམྤནྣོ. སིཔྤཝཱཏི ཨཏྟནོ ཀུལེ སིཀྑིཏབྦསིཔྤེན སམནྣཱགཏོ. དནྟོཏི ཚསུ དྭཱརེསུ ནིབྦིསེཝནོ. ཀཏཏྟོཏི སམྤཱདིཏཏྟོ. ནིཡཏོཏི ཡསཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཨཙལསབྷཱཝོ. མུདཱུཏི ཨནཏིམཱནཱི. ཨཔྤམཏྟོཏི ཀཏྟབྦཀིཙྩེསུ པམཱདརཧིཏོ. དཀྑོཏི ཨུཔཊྛཱནེ ཚེཀོ. ནིཝཱཏཝུཏྟཱིཏི ནཱིཙཝུཏྟི. སུཁསཾཝཱསོཏི གརུསཾཝཱསསཱིལོ. སཧིཏུཾ པཏིཏནྟི པརརཱཛཱུཧི སཀརཉྙོ སནྟིཀཾ གུཡ྄ཧརཀྑཎཝསེན ཝཱ པཊིཙྪནྣཔཱཀཊཀརཎཝསེནཝཱ པེསིཏཾ. ཏཐཱརཱུཔེན ཧི སདྡྷིཾ ཀཐེནྟོཔི རཉྙོ སམྨུཁཱཝ ཀཐེཡྻ. བྷཏྟཱརཉྙེཝུདིཀྑེཡྻཱཏི ཨཏྟནོ སཱམིཀམེཝ ཨོལོཀེཡྻ. ན ཙ ཨཉྙསྶ རཱཛིནོཏི ཨཉྙསྶ རཉྙོ སནྟཀོ ན བྷཝེཡྻ.
‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ;
སཀྐཙྩཾ པཡིརུཔཱསེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ;
སཀྐཙྩཾ ཨནུཝཱསེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ;
ཏཔྤེཡྻ ཨནྣཔཱནེན, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘སམཎེ བྲཱཧྨཎེ ཙཱཔི, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ;
ཨཱསཛྫ པཉྙེ སེཝེཐ, ཨཱཀངྑཾ ཝུདྡྷིམཏྟནོ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ¶ སཀྐཙྩཾ པཡིརུཔཱསེཡྻཱཏི གཱརཝེན པུནཔྤུནཾ ཨུཔསངྐམེཡྻ. ཨནུཝཱསེཡྻཱཏི ཨུཔོསཐཝཱསཾ ཝསནྟོ ཨནུཝཏྟེཡྻ. ཏཔྤེཡྻཱཏི ཡཱཝདཏྠཾ དཱནེན ཏཔྤེཡྻ. ཨཱསཛྫཱཏི ཨུཔསངྐམིཏྭཱ. པཉྙེཏི པཎྜིཏེ, ཨཱསཛྫཔཉྙེ ཝཱ, ཨསཛྫམཱནཔཉྙེཏི ཨཏྠོ.
‘‘དིནྣཔུབྦཾ ན ཧཱཔེཡྻ, དཱནཾ སམཎབྲཱཧྨཎེ;
ན ཙ ཀིཉྩི ནིཝཱརེཡྻ, དཱནཀཱལེ ཝཎིབྦཀེ.
‘‘པཉྙཝཱ བུདྡྷིསམྤནྣོ, ཝིདྷཱནཝིདྷིཀོཝིདོ;
ཀཱལཉྙཱུ སམཡཉྙཱུ ཙ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཨུཊྛཱཏཱ ¶ ཀམྨདྷེཡྻེསུ, ཨཔྤམཏྟོ ཝིཙཀྑཎོ;
སུསཾཝིཧིཏཀམྨནྟོ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ དིནྣཔུབྦནྟི པཀཏིཔཊིཡཏྟཾ དཱནཝཏྟཾ. སམཎབྲཱཧྨཎེཏི སམཎེ ཝཱ བྲཱཧྨཎེ ཝཱ. ཝཎིབྦཀེཏི དཱནཀཱལེ ཝཎིབྦཀེ ཨཱགཏེ དིསྭཱ ཀིཉྩི ན ནིཝཱརེཡྻ. པཉྙཝཱཏི ཝིཙཱརཎཔཉྙཱཡ ཡུཏྟོ. བུདྡྷིསམྤནྣོཏི ཨཝེཀལླབུདྡྷིསམྤནྣོ. ཝིདྷཱནཝིདྷིཀོཝིདོཏི ནཱནཔྤཀཱརེསུ དཱསཀམྨཀརཔོརིསཱདཱིནཾ སཾཝིདཧནཀོཊྛཱསེསུ ཚེཀོ. ཀཱལཉྙཱུཏི ‘‘ཨཡཾ དཱནཾ དཱཏུཾ, ཨཡཾ སཱིལཾ རཀྑིཏུཾ, ཨཡཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཀཱལོ’’ཏི ཛཱནེཡྻ. སམཡཉྙཱུཏི ‘‘ཨཡཾ ཀསནསམཡོ, ཨཡཾ ཝཔནསམཡོ, ཨཡཾ ཝོཧཱརསམཡོ, ཨཡཾ ཨུཔཊྛཱནསམཡོ’’ཏི ཛཱནེཡྻ. ཀམྨདྷེཡྻེསཱུཏི ཨཏྟནོ ཀཏྟབྦཀམྨེསུ.
‘‘ཁལཾ སཱལཾ པསུཾ ཁེཏྟཾ, གནྟཱ ཙསྶ ཨབྷིཀྑཎཾ;
མིཏཾ དྷཉྙཾ ནིདྷཱཔེཡྻ, མིཏཾཝ པཱཙཡེ གྷརེ.
‘‘པུཏྟཾ ཝཱ བྷཱཏརཾ ཝཱ སཾ, སཱིལེསུ ཨསམཱཧིཏཾ;
ཨནངྒཝཱ ཧི ཏེ བཱལཱ, ཡཐཱ པེཏཱ ཏཐེཝ ཏེ;
ཙོལ༹ཉྩ ནེསཾ པིཎྜཉྩ, ཨཱསཱིནཱནཾ པདཱཔཡེ.
‘‘དཱསེ ཀམྨཀརེ པེསྶེ, སཱིལེསུ སུསམཱཧིཏེ;
དཀྑེ ཨུཊྛཱནསམྤནྣེ, ཨཱདྷིཔཙྩམྷི ཋཱཔཡེ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ¶ པསུཾ ཁེཏྟནྟི གོཀུལཉྩེཝ སསྶཊྛཱནཉྩ. གནྟཱཏི གམནསཱིལོ. མིཏནྟི མིནིཏྭཱ ཨེཏྟཀནྟི ཉཏྭཱ ཀོཊྛེསུ ནིདྷཱཔེཡྻ. གྷརེཏི གྷརེཔི པརིཛནཾ གཎེཏྭཱ མིཏམེཝ པཙཱཔེཡྻ. སཱིལེསུ ཨསམཱཧིཏནྟི ཨེཝརཱུཔཾ དུསྶཱིལཾ ཨནཱཙཱརཾ ཀིསྨིཉྩི ཨཱདྷིཔཙྩཊྛཱནེ ན ཋཔེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཨནངྒཝཱ ཧི ཏེ བཱལཱཏི ‘‘ཨངྒམེཏཾ མནུསྶཱནཾ, བྷཱཏཱ ལོཀེ པཝུཙྩཏཱི’’ཏི (ཛཱ. ༡.༤.༥༨) ཀིཉྩཱཔི ཛེཊྛཀནིཊྛབྷཱཏརོ ཨངྒསམཱནཏཱཡ ‘‘ཨངྒ’’ནྟི ཝུཏྟཱ, ཨིམེ པན དུསྶཱིལཱ, ཏསྨཱ ཨངྒསམཱནཱ ན ཧོནྟི. ཡཐཱ པན སུསཱནེ ཚཌྜིཏཱ པེཏཱ མཏཱ, ཏཐེཝ ཏེ. ཏསྨཱ ཏཱདིསཱ ཨཱདྷིཔཙྩཊྛཱནེ ན ཋཔེཏབྦཱ. ཀུཊུམྦཉྷི ཏེ ཝིནཱསེནྟི, ཝིནཊྛཀུཊུམྦསྶ ཙ དལིདྡསྶ རཱཛཝསཏི ནཱམ ན སམྤཛྫཏི. ཨཱསཱིནཱནནྟི ཨཱགནྟྭཱ ནིསིནྣཱནཾ པུཏྟབྷཱཏཱནཾ མཏསཏྟཱནཾ མཏཀབྷཏྟཾ ཝིཡ དེནྟོ གྷཱསཙྪཱདནམཏྟམེཝ པདཱཔེཡྻ. ཨུཊྛཱནསམྤནྣེཏི ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡེན སམནྣཱགཏེ.
‘‘སཱིལཝཱ ཙ ཨལོལོ ཙ, ཨནུརཀྑོ ཙ རཱཛིནོ;
ཨཱཝཱི རཧོ ཧིཏོ ཏསྶ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཚནྡཉྙཱུ རཱཛིནོ ཙསྶ, ཙིཏྟཊྛོ ཨསྶ རཱཛིནོ;
ཨསངྐུསཀཝུཏྟིཾསྶ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ.
‘‘ཨུཙྪཱདཡེ ¶ ཙ ནྷཱཔཡེ, དྷོཝེ པཱདེ ཨདྷོསིརཾ;
ཨཱཧཏོཔི ན ཀུཔྤེཡྻ, ས རཱཛཝསཏིཾ ཝསེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨལོལོཏི ཨལུདྡྷོ. ཙིཏྟཊྛོཏི ཙིཏྟེ ཋིཏོ, རཱཛཙིཏྟཝསིཀོཏི ཨཏྠོ. ཨསངྐུསཀཝུཏྟིསྶཱཏི ཨཔྤཊིལོམཝུཏྟི ཨསྶ. ཨདྷོསིརནྟི པཱདེ དྷོཝནྟོཔི ཨདྷོསིརཾ ཀཏྭཱ ཧེཊྛཱམུཁོཝ དྷོཝེཡྻ, ན རཉྙོ མུཁཾ ཨུལློཀེཡྻཱཏི ཨཏྠོ.
‘‘ཀུམྦྷམྤཉྫལིཾ ཀརིཡཱ, ཙཱཊཉྩཱཔི པདཀྑིཎཾ;
ཀིམེཝ སབྦཀཱམཱནཾ, དཱཏཱརཾ དྷཱིརམུཏྟམཾ.
‘‘ཡོ དེཏི སཡནཾ ཝཏྠཾ, ཡཱནཾ ཨཱཝསཐཾ གྷརཾ;
པཛྫུནྣོརིཝ བྷཱུཏཱནི, བྷོགེཧི ཨབྷིཝསྶཏི.
‘‘ཨེསཡྻོ ¶ ¶ རཱཛཝསཏི, ཝཏྟམཱནོ ཡཐཱ ནརོ;
ཨཱརཱདྷཡཏི རཱཛཱནཾ, པཱུཛཾ ལབྷཏི བྷཏྟུསཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ཀུམྦྷམྤཉྫལིཾ ཀརིཡཱ, ཙཱཊཉྩཱཔི པདཀྑིཎནྟི ཝུདྡྷིཾ པཙྩཱསཱིསནྟོ པུརིསོ ཨུདཀཔཱུརིཏཾ ཀུམྦྷཾ དིསྭཱ ཏསྶ ཨཉྫལིཾ ཀརེཡྻ, ཙཱཊཉྩ སཀུཎཾ པདཀྑིཎཾ ཀརེཡྻ. ཨཉྫལིཾ ཝཱ པདཀྑིཎཾ ཝཱ ཀརོནྟསྶ ཏེ ཀིཉྩི དཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཀིམེཝཱཏི ཡོ པན སབྦཀཱམཱནཾ དཱཏཱ དྷཱིརོ ཙ, ཏཾ རཱཛཱནཾ ཀིཾཀཱརཎཱ ན ནམསྶེཡྻ. རཱཛཱཡེཝ ཧི ནམསྶིཏབྦོ ཙ ཨཱརཱདྷེཏབྦོ ཙ. པཛྫུནྣོརིཝཱཏི མེགྷོ ཝིཡ. ཨེསཡྻོ རཱཛཝསཏཱིཏི ཨཡྻོ ཡཱ ཨཡཾ མཡཱ ཀཐིཏཱ, ཨེསཱ རཱཛཝསཏི ནཱམ རཱཛསེཝཀཱནཾ ཨནུསཱསནཱི. ཡཐཱཏི ཡཱཡ རཱཛཝསཏིཡཱ ཝཏྟམཱནོ ནརོ རཱཛཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏི, རཱཛཱུནཉྩ སནྟིཀཱ པཱུཛཾ ལབྷཏི, སཱ ཨེསཱཏི.
ཨེཝཾ ཨསམདྷུརོ ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ བུདྡྷལཱིལཱཡ རཱཛཝསཏིཾ ཀཐེསི;
རཱཛཝསཏིཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
ཨནྟརཔེཡྻཱལཾ
ཨེཝཾ པུཏྟདཱརཉཱཏིམིཏྟསུཧཛྫཱདཡོ ཨནུསཱསནྟསྶེཝ ཏསྶ ཏཡོ དིཝསཱ ཛཱཏཱ. སོ དིཝསསྶ པཱརིཔཱུརིཾ ཉཏྭཱ པཱཏོཝ ནྷཏྭཱ ནཱནགྒརསབྷོཛནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ ‘‘རཱཛཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ མཱཎཝེན སདྡྷིཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཉཱཏིགཎཔརིཝུཏོ རཱཛནིཝེསནཾ གནྟྭཱ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཋིཏོ ཝཏྟབྦཡུཏྟཀཾ ཝཙནཾ ཨཝོཙ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨེཝཾ སམནུསཱསིཏྭཱ, ཉཱཏིསངྒྷཾ ཝིཙཀྑཎོ;
པརིཀིཎྞོ སུཧདེཧི, རཱཛཱནམུཔསངྐམི.
‘‘ཝནྡིཏྭཱ ¶ སིརསཱ པཱདེ, ཀཏྭཱ ཙ ནཾ པདཀྑིཎཾ;
ཝིདྷུརོ ཨཝཙ རཱཛཱནཾ, པགྒཧེཏྭཱན ཨཉྫལིཾ.
‘‘ཨཡཾ ¶ ¶ མཾ མཱཎཝོ ནེཏི, ཀཏྟུཀཱམོ ཡཐཱམཏི;
ཉཱཏཱིནཏྠཾ པཝཀྑཱམི, ཏཾ སུཎོཧི ཨརིནྡམ.
‘‘པུཏྟེ ཙ མེ ཨུདིཀྑེསི, ཡཉྩ མཉྙཾ གྷརེ དྷནཾ;
ཡཐཱ པེཙྩ ན ཧཱཡེཐ, ཉཱཏིསངྒྷོ མཡཱི གཏེ.
‘‘ཡཐེཝ ཁལཏཱི བྷཱུམྱཱ, བྷཱུམྱཱཡེཝ པཏིཊྛཏི;
ཨེཝེཏཾ ཁལིཏཾ མཡ྄ཧཾ, ཨེཏཾ པསྶཱམི ཨཙྩཡ’’ནྟི.
ཏཏྠ སུཧདེཧཱིཏི སུཧདཡེཧི ཉཱཏིམིཏྟཱདཱིཧི. ཡཉྩ མཉྙནྟི ཡཉྩ མེ ཨཉྙཾ ཏཡཱ ཙེཝ ཨཉྙེཧི ཙ རཱཛཱུཧི དིནྣཾ གྷརེ ཨཔརིམཱཎཾ དྷནཾ, ཏཾ སབྦཾ ཏྭམེཝ ཨོལོཀེཡྻཱསི. པེཙྩཱཏི པཙྪཱཀཱལེ. ཁལཏཱིཏི པཀྑལཏི. ཨེཝེཏནྟི ཨེཝཾ ཨེཏཾ. ཨཧཉྷི བྷཱུམིཡཾ ཁལིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཏིཊྛིཏཔུརིསོ ཝིཡ ཏུམྷེསུ ཁལིཏྭཱ ཏུམྷེསུཡེཝ པཏིཊྛཧཱམི. ཨེཏཾ པསྶཱམཱིཏི ཡོ ཨེས ‘‘ཀིཾ ཏེ རཱཛཱ ཧོཏཱི’’ཏི མཱཎཝེན པུཊྛསྶ མམ ཏུམྷེ ཨནོལོཀེཏྭཱ སཙྩཾ ཨཔེཀྑིཏྭཱ ‘‘དཱསོཧམསྨཱི’’ཏི ཝདནྟསྶ ཨཙྩཡོ, ཨེཏཾ ཨཙྩཡཾ པསྶཱམི, ཨཉྙོ པན མེ དོསོ ནཏྠི, ཏཾ མེ ཨཙྩཡཾ ཏུམྷེ ཁམཐ, ཨེཏཾ ཧདཡེ ཀཏྭཱ པཙྪཱ མམ པུཏྟདཱརེསུ མཱ ཨཔརཛ྄ཛྷིཏྠཱཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘པཎྜིཏ, ཏཝ གམནཾ མཡ྄ཧཾ ན རུཙྩཏི, མཱཎཝཾ ཨུཔཱཡེན པཀྐོསཱཔེཏྭཱ གྷཱཏེཏྭཱ ཀིལཉྫེན པཊིཙྪཱདེཏུཾ མཡ྄ཧཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི དཱིཔེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘སཀྐཱ ན གནྟུཾ ཨིཏི མཡ྄ཧ ཧོཏི, ཚེཏྭཱ ཝདྷིཏྭཱ ཨིདྷ ཀཱཏིཡཱནཾ;
ཨིདྷེཝ ཧོཧཱི ཨིཏི མཡ྄ཧ རུཙྩཏི, མཱ ཏྭཾ ཨགཱ ཨུཏྟམབྷཱུརིཔཉྙཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཚེཏྭཱཏི ཨིདྷེཝ རཱཛགེཧེ ཏཾ པོཐེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ པཊིཙྪཱདེསྶཱམཱིཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཨེཝརཱུཔོ ཧོཏི, སོ ཏུམྷེསུ ཨཡུཏྟོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘མཱ ¶ ཧེཝདྷམྨེསུ མནཾ པཎཱིདཧི, ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེ ཙ ཡུཏྟོ བྷཝསྶུ;
དྷིརཏྠུ ཀམྨཾ ཨཀུསལཾ ཨནརིཡཾ, ཡཾ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ནིརཡཾ ཝཛེཡྻ.
‘‘ནེཝེས ¶ ¶ དྷམྨོ ན པུནེཏ ཀིཙྩཾ, ཨཡིརོ ཧི དཱསསྶ ཛནིནྡ ཨིསྶརོ;
གྷཱཏེཏུཾ ཛྷཱཔེཏུཾ ཨཐོཔི ཧནྟུཾ, ན ཙ མཡ྄ཧ ཀོདྷཏྠི ཝཛཱམི ཙཱཧ’’ནྟི.
ཏཏྠ མཱ ཧེཝདྷམྨེསུ མནཾ པཎཱིདཧཱིཏི ཨདྷམྨེསུ ཨནཏྠེསུ ཨཡུཏྟེསུ ཏཝ ཙིཏྟཾ མཱ ཧེཝ པཎིདཧཱིཏི ཨཏྠོ. པཙྪཱཏི ཡཾ ཀམྨཾ ཀཏྭཱཔི ཨཛརཱམརོ ན ཧོཏི, ཨཐ ཁོ པཙྪཱ ནིརཡམེཝ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. དྷིརཏྠུ ཀམྨནྟི ཏཾ ཀམྨཾ གརཧིཏཾ ཨཏྠུ ཨསྶ བྷཝེཡྻ. ནེཝེསཱཏི ནེཝ ཨེས. ཨཡིརོཏི སཱམིཀོ. གྷཱཏེཏུནྟི ཨེཏཱནི གྷཱཏཱདཱིནི ཀཱཏུཾ ཨཡིརོ དཱསསྶ ཨིསྶརོ, སབྦཱནེཏཱནི ཀཱཏུཾ ལབྷཏི, མཡ྄ཧཾ མཱཎཝེ ཨཔྤམཏྟཀོཔི ཀོདྷོ ནཏྠི, དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཏཝ ཙིཏྟཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཝཛཱམི ཨཧཾ ནརིནྡཱཏི ཨཱཧ –
ཨེཝཾ ཝཏྭཱ མཧཱསཏྟོ རཱཛཱནཾ ཝནྡིཏྭཱ རཉྙོ ཨོརོདྷེ ཙ པུཏྟདཱརེ ཙ རཱཛཔརིསཉྩ ཨོཝདིཏྭཱ ཏེསུ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐུཎིཏྭཱ མཧཱཝིརཝཾ ཝིརཝནྟེསུཡེཝ རཱཛནིཝེསནཱ ནིཀྑམི. སཀལནགརཝཱསིནོཔི ‘‘པཎྜིཏོ ཀིར མཱཎཝེན སདྡྷིཾ གམིསྶཏི, ཨེཐ, པསྶིསྶཱམ ན’’ནྟི མནྟཡིཏྭཱ རཱཛངྒཎེཡེཝ ནཾ པསྶིཾསུ. ཨཐ ནེ མཧཱསཏྟོ ཨསྶཱསེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ, སརཱིརཾ ཨདྡྷུཝཾ, ཡསོ ནཱམ ཝིཔཏྟིཔརིཡོསཱནོ, ཨཔིཙ ཏུམྷེ དཱནཱདཱིསུ པུཉྙེསུ ཨཔྤམཏྟཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཏེསཾ ཨོཝཱདཾ དཏྭཱ ནིཝཏྟཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཱབྷིམུཁོ པཱཡཱསི. ཏསྨིཾ ཁཎེ དྷམྨཔཱལཀུམཱརོ བྷཱཏིཀགཎཔརིཝུཏོ ‘‘པིཏུ པཙྩུགྒམནཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ནིཀྑནྟོ ནིཝེསནདྭཱརེཡེཝ པིཏུ སམྨུཁོ ཨཧོསི. མཧཱསཏྟོ ཏཾ དིསྭཱ སཀབྷཱཝེན སཎྛཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨུཔགུཡ྄ཧ ཨུརེ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ནིཝེསནཾ པཱཝིསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཛེཊྛཔུཏྟཾ ¶ ཨུཔགུཡ྄ཧ, ཝིནེཡྻ ཧདཡེ དརཾ;
ཨསྶུཔུཎྞེཧི ནེཏྟེཧི, པཱཝིསཱི སོ མཧཱགྷར’’ནྟི.
གྷརེ པནསྶ སཧསྶཔུཏྟཱ, སཧསྶདྷཱིཏརོ, སཧསྶབྷརིཡཱཡོ, ཙ སཏྟཝཎྞདཱསིསཏཱནི ཙ སནྟི, ཏེཧི ཙེཝ ཨཝསེསདཱསིདཱསཀམྨཀརཉཱཏིམིཏྟསུཧཛྫཱདཱིཧི ཙ སཀལནིཝེསནཾ ཡུགནྟཝཱཏཱབྷིགྷཱཏཔཏིཏེཧི སཱལེཧི སཱལཝནཾ ཝིཡ ནིརནྟརཾ ཨཧོསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སཱལཱཝ ¶ སམྨཔཏིཏཱ, མཱལུཏེན པམདྡིཏཱ;
སེནྟི པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཙ, ཝིདྷུརསྶ ནིཝེསནེ.
‘‘ཨིཏྠིསཧསྶཾ ¶ བྷརིཡཱནཾ, དཱསིསཏྟསཏཱནི ཙ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ཝིདྷུརསྶ ནིཝེསནེ.
‘‘ཨོརོདྷཱ ཙ ཀུམཱརཱ ཙ, ཝེསིཡཱནཱ ཙ བྲཱཧྨཎཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ཝིདྷུརསྶ ནིཝེསནེ.
‘‘ཧཏྠཱརོཧཱ ཨནཱིཀཊྛཱ, རཐིཀཱ པཏྟིཀཱརཀཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ཝིདྷུརསྶ ནིཝེསནེ.
‘‘སམཱགཏཱ ཛཱནཔདཱ, ནེགམཱ ཙ སམཱགཏཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ཝིདྷུརསྶ ནིཝེསནེ.
‘‘ཨིཏྠིསཧསྶཾ བྷརིཡཱནཾ, དཱསིསཏྟསཏཱནི ཙ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྟུཾ, ཀསྨཱ ནོ ཝིཛཧིསྶསི.
‘‘ཨོརོདྷཱ ཙ ཀུམཱརཱ ཙ, ཝེསིཡཱནཱ ཙ བྲཱཧྨཎཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ཀསྨཱ ནོ ཝིཛཧིསྶསི.
‘‘ཧཏྠཱརོཧཱ ཨནཱིཀཊྛཱ, རཐིཀཱ པཏྟིཀཱརཀཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ཀསྨཱ ནོ ཝིཛཧིསྶསི.
‘‘སམཱགཏཱ ཛཱནཔདཱ, ནེགམཱ ཙ སམཱགཏཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ཀསྨཱ ནོ ཝིཛཧིསྶསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ སེནྟཱིཏི མཧཱཏལེ ཚིནྣཔཱདཱ ཝིཡ པཏིཏཱ ཨཱཝཏྟནྟཱ པརིཝཏྟནྟཱ སཡནྟི. ཨིཏྠིསཧསྶཾ བྷརིཡཱནནྟི བྷརིཡཱནམེཝ ཨིཏྠཱིནཾ སཧསྶཾ. ཀསྨཱ ནོ ཝིཛཧིསྶསཱིཏི ཀེན ཀཱརཎེན ཨམྷེ ཝིཛཧིསྶསཱིཏི པརིདེཝིཾསུ.
མཧཱསཏྟོ ¶ སབྦཾ ཏཾ མཧཱཛནཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ གྷརེ ཨཝསེསཀིཙྩཱནི ཀཏྭཱ ཨནྟོཛནཉྩ བཧིཛནཉྩ ཨོཝདིཏྭཱ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཡུཏྟཀཾ སབྦཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པུཎྞཀསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ནིཊྛིཏཀིཙྩཏཾ ཨཱརོཙེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཀཏྭཱ གྷརེསུ ཀིཙྩཱནི, ཨནུསཱསིཏྭཱ སཀཾ ཛནཾ;
མིཏྟཱམཙྩེ ཙ བྷཙྩེ ཙ, པུཏྟདཱརེ ཙ བནྡྷཝེ.
‘‘ཀམྨནྟཾ སཾཝིདྷེཏྭཱན, ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ གྷརེ དྷནཾ;
ནིདྷིཉྩ ཨིཎདཱནཉྩ, པུཎྞཀཾ ཨེཏདབྲཝི.
‘‘ཨཝསཱི ཏུཝཾ མཡ྄ཧ ཏཱིཧཾ ཨགཱརེ, ཀཏཱནི ཀིཙྩཱནི གྷརེསུ མཡ྄ཧཾ;
ཨནུསཱསིཏཱ པུཏྟདཱརཱ མཡཱ ཙ, ཀརོམ ཀཙྩཱན ཡཐཱམཏིཾ ཏེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཀམྨནྟཾ སཾཝིདྷེཏྭཱནཱཏི ‘‘ཨེཝཉྩ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གྷརེ ཀཏྟབྦཡུཏྟཀཾ ཀམྨཾ སཾཝིདཧིཏྭཱ. ནིདྷིནྟི ནིདཧིཏྭཱ ཋཔིཏདྷནཾ. ཨིཎདཱནནྟི ཨིཎཝསེན སཾཡོཛིཏདྷནཾ. ཡཐཱམཏིཾ ཏེཏི ཨིདཱནི ཏཝ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཱནུརཱུཔཾ ཀརོམཱཏི ཝདཏི.
པུཎྞཀོ ¶ ཨཱཧ –
‘‘སཙེ ཧི ཀཏྟེ ཨནུསཱསིཏཱ ཏེ, པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཨནུཛཱིཝིནོ ཙ;
ཧནྡེཧི དཱནཱི ཏརམཱནརཱུཔོ, དཱིགྷོ ཧི ཨདྡྷཱཔི ཨཡཾ པུརཏྠཱ.
‘‘ཨཚམྦྷིཏོཝ གཎྷཱཧི, ཨཱཛཱནེཡྻསྶ ཝཱལདྷིཾ;
ཨིདཾ པཙྪིམཀཾ ཏུཡ྄ཧཾ, ཛཱིཝལོཀསྶ དསྶན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཀཏྟེཏི སོམནསྶཔྤཏྟོ ཡཀྑོ མཧཱསཏྟཾ ཨཱལཔཏི. དཱིགྷོ ཧི ཨདྡྷཱཔཱིཏི གནྟབྦམགྒོཔི དཱིགྷོ. ‘‘ཨཚམྦྷིཏོཝཱ’’ཏི ཨིདཾ སོ ཧེཊྛཱཔཱསཱདཾ ཨནོཏརིཏྭཱ ཏཏོཝ གནྟུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཨཝཙ.
ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘སོཧཾ ¶ ཀིསྶ ནུ བྷཱཡིསྶཾ, ཡསྶ མེ ནཏྠི དུཀྐཊཾ;
ཀཱཡེན ཝཱཙཱ མནསཱ, ཡེན གཙྪེཡྻ དུགྒཏི’’ནྟི.
ཏཏྠ སོཧཾ ཀིསྶ ནུ བྷཱཡིསྶནྟི ཨིདཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཚམྦྷིཏོཝ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ ཨེཝམཱཧ.
ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ སཱིཧནཱདཾ ནདིཏྭཱ ཨཚམྦྷིཏོ ཀེསརསཱིཧོ ཝིཡ ནིབྦྷཡོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ སཱཊཀོ མམ ཨརུཙིཡཱ མཱ མུཙྩཏཱུ’’ཏི ཨདྷིཊྛཱནཔཱརམིཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ དལ༹ྷཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨསྶསྶ ཝཱལདྷིཾ ཝིཡཱུཧིཏྭཱ ཨུབྷོཧི ཧཏྠེཧི དལ༹ྷཾ ཝཱལདྷིཾ གཧེཏྭཱ དྭཱིཧི པཱདེཧི ཨསྶསྶ ཨཱུརཱུསུ པལིཝེཋེཏྭཱ ‘‘མཱཎཝ, གཧིཏོ མེ ཝཱལདྷི, ཡཐཱརུཙི ཡཱཧཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏསྨིཾ ཁཎེ པུཎྞཀོ མནོམཡསིནྡྷཝསྶ སཉྙཾ ཨདཱསི. སོ པཎྜིཏཾ ཨཱདཱཡ ཨཱཀཱསེ པཀྑནྡི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ ཨསྶརཱཛཱ ཝིདྷུརཾ ཝཧནྟོ, པཀྐཱམི ཝེཧཱཡསམནྟལིཀྑེ;
སཱཁཱསུ སེལེསུ ཨསཛྫམཱནོ, ཀཱལཱ༹གིརིཾ ཁིཔྤམུཔཱགམཱསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སཱཁཱསུ སེལེསུ ཨསཛྫམཱནོཏི པུཎྞཀོ ཀིར ཙིནྟེསི ‘‘དཱུརཾ ཨགནྟྭཱཝ ཨིམཾ ཧིམཝནྟཔྤདེསེ རུཀྑེསུ པབྦཏེསུ ཙ པོཐེཏྭཱ མཱརེཏྭཱ ཧདཡམཾསཾ ཨཱདཱཡ ཀལེ༹ཝརཾ པབྦཏནྟརེ ¶ ཚཌྜེཏྭཱ ནཱགབྷཝནམེཝ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. སོ རུཀྑེ ཙ པབྦཏེ ཙ ཨཔརིཧརིཏྭཱ ཏེསཾ མཛ྄ཛྷེནེཝ ཨསྶཾ པེསེསི. མཧཱསཏྟསྶཱནུབྷཱཝེན རུཀྑཱཔི པབྦཏཱཔི སརཱིརཏོ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ རཏནམཏྟཾ པཊིཀྐམནྟི. སོ ‘‘མཏོ ཝཱ, ནོ ཝཱ’’ཏི པརིཝཏྟིཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ མུཁཾ ཨོལོཀེནྟོ ཀཉྩནཱདཱསམིཝ ཝིཔྤསནྣཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨེཝཾ ན མརཏཱི’’ཏི པུནཔི སཀལཧིམཝནྟཔྤདེསེ རུཀྑེ ཙ པབྦཏེ ཙ ཏིཀྑཏྟུཾ པོཐེནྟོ པེསེསི ¶ . ཨེཝཾ པོཐེནྟོཔི ཏཐེཝ རུཀྑཔབྦཏཱ དཱུརམེཝ པཊིཀྐམནྟིཡེཝ. མཧཱསཏྟོ པན ཀིལནྟཀཱཡོ ཨཧོསི. ཨཐ པུཎྞཀོ ‘‘ཨཡཾ ནེཝ མརཏི, ཨིདཱནི ཝཱཏཀྑནྡྷེ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏོ སཏྟམཾ ཝཱཏཀྑནྡྷཾ པཀྑནྡི. བོདྷིསཏྟསྶཱནུབྷཱཝེན ཝཱཏཀྑནྡྷོ དྭིདྷཱ ཧུཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཀཱསཾ ཨཀཱསི. ཏཏོ ཝེརམྦྷཝཱཏེཧི པཧརཱཔེསི, ཝེརམྦྷཝཱཏཱཔི སཏསཧསྶཨསནིསདྡོ ཝིཡ ཧུཏྭཱ བོདྷིསཏྟསྶ ཨོཀཱསཾ ཨདཾསུ. སོ པུཎྞཀོ ཏསྶ ཨནྟརཱཡཱབྷཱཝཾ པསྶནྟོ ཏཾ ཨཱདཱཡ ཀཱལ༹པབྦཏཾ ཨགམཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ –
‘‘སོ ¶ ཨསྶརཱཛཱ ཝིདྷུརཾ ཝཧནྟོ, པཀྐཱམི ཝེཧཱཡསམནྟལིཀྑེ;
སཱཁཱསུ སེལེསུ ཨསཛྫམཱནོ, ཀཱལཱ༹གིརིཾ ཁིཔྤམུཔཱགམཱསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཨསཛྫམཱནོཏི ཨལགྒམཱནོ ཨཔྤཊིཧཉྙམཱནོ ཝིདྷུརཔཎྜིཏཾ ཝཧནྟོ ཀཱལ༹པབྦཏམཏྠཀཾ ཨུཔཱགཏོ.
ཨེཝཾ པུཎྞཀསྶ མཧཱསཏྟཾ གཧེཏྭཱ གཏཀཱལེ པཎྜིཏསྶ པུཏྟདཱརཱདཡོ པུཎྞཀསྶ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ མཧཱསཏྟཾ ཨདིསྭཱ ཚིནྣཔཱདཱ ཝིཡ པཏིཏྭཱ ཨཔརཱཔརཾ པརིཝཏྟམཱནཱ མཧཱསདྡེན པརིདེཝིཾསུ. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨིཏྠིསཧསྶཾ བྷརིཡཱནཾ, དཱསིསཏྟསཏཱནི ཙ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘ཡཀྑོ བྲཱཧྨཎཝཎྞེན;
ཝིདྷུརཾ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི’.
‘‘ཨོརོདྷཱ ཙ ཀུམཱརཱ ཙ, ཝེསིཡཱནཱ ཙ བྲཱཧྨཎཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘ཡཀྑོ བྲཱཧྨཎཝཎྞེན;
ཝིདྷུརཾ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི’.
‘‘ཧཏྠཱརོཧཱ ཨནཱིཀཊྛཱ, རཐིཀཱ པཏྟིཀཱརཀཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘ཡཀྑོ བྲཱཧྨཎཝཎྞེན;
ཝིདྷུརཾ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི’.
‘‘སམཱགཏཱ ¶ ཛཱནཔདཱ, ནེགམཱ ཙ སམཱགཏཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘ཡཀྑོ བྲཱཧྨཎཝཎྞེན;
ཝིདྷུརཾ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི’.
‘‘ཨིཏྠིསཧསྶཾ བྷརིཡཱནཾ, དཱསིསཏྟསཏཱནི ཙ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘པཎྜིཏོ སོ ཀུཧིཾ གཏོ’.
‘‘ཨོརོདྷཱ ¶ ཙ ཀུམཱརཱ ཙ, ཝེསིཡཱནཱ ཙ བྲཱཧྨཎཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘པཎྜིཏོ སོ ཀུཧིཾ གཏོ’.
‘‘ཧཏྠཱརོཧཱ ཨནཱིཀཊྛཱ, རཐིཀཱ པཏྟིཀཱརཀཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘པཎྜིཏོ སོ ཀུཧིཾ གཏོ’.
སམཱགཏཱ ཛཱནཔདཱ, ནེགམཱ ཙ སམཱགཏཱ;
བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ པཀྐནྡུཾ, ‘པཎྜིཏོ སོ ཀུཧིཾ གཏོ’’’ཏི.
ཨེཝཾ པཀྐནྡིཏྭཱ ཙ པན ཏེ སབྦེཔི སཀལནགརཝཱསཱིཧི སདྡྷིཾ རོདིཏྭཱ རཱཛདྭཱརཾ ཨགམཾསུ. རཱཛཱ མཧནྟཾ པརིདེཝསདྡཾ སུཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཀསྨཱ པརིདེཝཐཱ’’ཏི པུཙྪི. ཨཐསྶ ཏེ ‘‘དེཝ, སོ ཀིར མཱཎཝོ ན བྲཱཧྨཎོ, ཡཀྑོ པན བྲཱཧྨཎཝཎྞེན ཨཱགནྟྭཱ པཎྜིཏཾ ཨཱདཱཡ གཏོ, ཏེན ཝིནཱ ¶ ཨམྷཱཀཾ ཛཱིཝིཏཾ ནཏྠི. སཙེ སོ ཨིཏོ སཏྟམེ དིཝསེ ནཱགམིསྶཏི, སཀཊསཏེཧི སཀཊསཧསྶེཧི ཙ དཱརཱུནི སངྐཌྜྷིཏྭཱ སབྦེ མཡཾ ཨགྒིཾ ཨུཛྫཱལེཏྭཱ པཝིསིསྶཱམཱ’’ཏི ཨིམམཏྠཾ ཨཱརོཙེནྟཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –
‘‘སཙེ སོ སཏྟརཏྟེན, ནཱགཙྪིསྶཏི པཎྜིཏོ;
སབྦེ ཨགྒིཾ པཝེཀྑཱམ, ནཏྠཏྠོ ཛཱིཝིཏེན ནོ’’ཏི.
སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པརིནིབྦུཏཀཱལེཔི ‘‘མཡཾ ཨགྒིཾ པཝིསིཏྭཱ མརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྟཱརོ ནཱམ ནཱཧེསུཾ. ཨཧོ སུབྷཱསིཏཾ མཧཱསཏྟེ ནཱགརེཧཱིཏི. རཱཛཱ ཏེསཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, མཱ ¶ སོཙིཏྠ, མཱ པརིདེཝིཏྠ, མདྷུརཀཐོ པཎྜིཏོ མཱཎཝཾ དྷམྨཀཐཱཡ པལོབྷེཏྭཱ ཨཏྟནོ པཱདེསུ པཱཏེཏྭཱ སཀལནགརཝཱསཱིནཾ ཨསྶུམུཁཾ ཧཱསཡནྟོ ན ཙིརསྶེཝ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཨསྶཱསེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘པཎྜིཏོ ཙ ཝིཡཏྟོ ཙ, ཝིབྷཱཝཱི ཙ ཝིཙཀྑཎོ;
ཁིཔྤཾ མོཙིཡ ཨཏྟཱནཾ, མཱ བྷཱཡིཏྠཱགམིསྶཏཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཝིཡཏྟོཏི ཝེཡྻཏྟིཡཱ ཝིཙཱརཎཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཝིབྷཱཝཱིཏི ཨཏྠཱནཏྠཾ ཀཱརཎཱཀཱརཎཾ ཝིབྷཱཝེཏྭཱ དསྶེཏྭཱ ཀཐེཏུཾ སམཏྠོ. ཝིཙཀྑཎོཏི ཏངྑཎེཡེཝ ཋཱནུཔྤཏྟིཀཱཡ ཀཱརཎཙིནྟནཔཉྙཱཡ ¶ ཡུཏྟོ. མཱ བྷཱཡིཏྠཱཏི མཱ བྷཱཡཐ, ཨཏྟཱནཾ མོཙེཏྭཱ ཁིཔྤཾ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི ཨསྶཱསེཏི.
ནཱགརཱཔི ‘‘པཎྜིཏོ ཀིར རཉྙོ ཀཐེཏྭཱ གཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨསྶཱསཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཱནི པཀྐམིཾསུ.
ཨནྟརཔེཡྻཱལོ ནིཊྛིཏོ.
སཱདྷུནརདྷམྨཀཎྜཾ
པུཎྞཀོཔི མཧཱསཏྟཾ ཀཱལཱ༹གིརིམཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཛཱིཝམཱནེ མཡ྄ཧཾ ཝུཌྜྷི ནཱམ ནཏྠི, ཨིམཾ མཱརེཏྭཱ ཧདཡམཾསཾ གཧེཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ ཝིམལཱཡ དཏྭཱ ཨིརནྡྷཏིཾ གཧེཏྭཱ དེཝལོཀཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ ཏཏྠ གནྟྭཱན ཝིཙིནྟཡནྟོ, ཨུཙྩཱཝཙཱ ཙེཏནཀཱ བྷཝནྟི;
ནཡིམསྶ ཛཱིཝེན མམཏྠི ཀིཉྩི, ཧནྟྭཱནིམཾ ཧདཡམཱནཡིསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ སོཏི སོ པུཎྞཀོ. ཏཏྠ གནྟྭཱནཱཏི གནྟྭཱ ཏཏྠ ཀཱལཱ༹གིརིམཏྠཀེ ཋིཏོ. ཨུཙྩཱཝཙཱ ཙེཏནཀཱ བྷཝནྟཱིཏི ཁཎེ ཁཎེ ཨུཔྤཛྫམཱནཱ ¶ ཙེཏནཱ ཨུཙྩཱཔི ཨཝཙཱཔི ཨུཔྤཛྫནྟི. ཋཱནཾ ཁོ པནེཏཾ ཝིཛྫཏི, ཡཾ མམེཏསྶ ཛཱིཝིཏདཱནཙེཏནཱཔི ཨུཔྤཛྫེཡྻཱཏི. ཨིམསྶ ¶ པན ཛཱིཝིཏེན ཏཧིཾ ནཱགབྷཝནེ མམ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀིཉྩི ཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨིདྷེཝིམཾ མཱརེཏྭཱ ཨསྶ ཧདཡཾ ཨཱནཡིསྶཱམཱིཏི སནྣིཊྛཱནམཀཱསཱིཏི ཨཏྠོ.
ཏཏོ པུན ཙིནྟེསི ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ སཧཏྠེན ཨམཱརེཏྭཱ བྷེརཝརཱུཔདསྶནེན ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཡྻ’’ནྟི. སོ བྷེརཝཡཀྑརཱུཔཾ ནིམྨིནིཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཏཛྫེནྟོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ པཱཏེཏྭཱ དཱཋཱནཾ ཨནྟརེ ཀཏྭཱ ཁཱདིཏུཀཱམོ ཝིཡ ཨཧོསི, མཧཱསཏྟསྶ ལོམཧཾསནམཏྟམྤི ནཱཧོསི. ཏཏོ སཱིཧརཱུཔེན མཏྟམཧཱཧཏྠིརཱུཔེན ཙ ཨཱགནྟྭཱ དཱཋཱཧི ཙེཝ དནྟེཧི ཙ ཝིཛ྄ཛྷིཏུཀཱམོ ཝིཡ ཨཧོསི. ཏཐཱཔི ཨབྷཱཡནྟསྶ ཨེཀདོཎིཀནཱཝཔྤམཱཎཾ མཧནྟཾ སཔྤཝཎྞཾ ནིམྨིནིཏྭཱ ཨསྶསནྟོ པསྶསནྟོ ‘‘སུསཱུ’’ཏི སདྡཾ ཀརོནྟོ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱསཏྟསྶ སཀལསརཱིརཾ ཝེཋེཏྭཱ མཏྠཀེ ཕཎཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛཱསི, ཏསྶ སཱརཛྫམཏྟམྤི ནཱཧོསི. ཨཐ ‘‘ནཾ པབྦཏམཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ པཱཏེཏྭཱ ¶ ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི མཧཱཝཱཏཾ སམུཊྛཱཔེསི. སོ ཏསྶ ཀེསགྒམཏྟམྤི ཙཱལེཏུཾ ནཱསཀྑི. ཨཐ ནཾ ཏཏྠེཝ པབྦཏམཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ ཧཏྠཱི ཝིཡ ཁཛྫཱུརིརུཀྑཾ པབྦཏཾ ཨཔརཱཔརཾ ཙཱལེསི, ཏཐཱཔི ནཾ ཋིཏཊྛཱནཏོ ཀེསགྒམཏྟམྤི ཙཱལེཏུཾ ནཱསཀྑི.
ཏཏོ ‘‘སདྡསནྟཱསེནསྶ ཧདཡཕཱལནཾ ཀཏྭཱ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨནྟོཔབྦཏཾ པཝིསིཏྭཱ པཐཝིཉྩ ནབྷཉྩ ཨེཀནིནྣཱདཾ ཀརོནྟོ མཧཱནཱདཾ ནདི, ཨེཝམྤིསྶ སཱརཛྫམཏྟམྤི ནཱཧོསི. ཛཱནཱཏི ཧི མཧཱསཏྟོ ‘‘ཡཀྑསཱིཧཧཏྠིནཱགརཱཛཝེསེཧི ཨཱགཏོཔི མཧཱཝཱཏཝུཊྛིཾ སམུཊྛཱཔཀོཔི པབྦཏཙལནཾ ཀརོནྟོཔི ཨནྟོཔབྦཏཾ པཝིསིཏྭཱ ནཱདཾ ཝིསྶཛྫེནྟོཔི མཱཎཝོཡེཝ, ན ཨཉྙོ’’ཏི. ཏཏོ པུཎྞཀོ ཙིནྟེསི ‘‘ནཱཧཾ ཨིམཾ བཱཧིརུཔཀྐམེན མཱརེཏུཾ སཀྐོམི, སཧཏྠེནེཝ ནཾ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི. ཏཏོ ཡཀྑོ མཧཱསཏྟཾ པབྦཏམུདྡྷནི ཋཔེཏྭཱ པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ མཎིཀྑནྡྷེ པཎྜུསུཏྟཾ པཝེསེནྟོ ཝིཡ པབྦཏཾ པཝིསིཏྭཱ ཏཱསེནྟོ ཝགྒནྟོ ཨནྟོཔབྦཏེན ཨུགྒནྟྭཱ མཧཱསཏྟཾ པཱདེ དལ༹ྷཾ ¶ གཧེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨདྷོསིརཾ ཀཏྭཱ ཨནཱལམྦེ ཨཱཀཱསེ ཝིསྶཛྫེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ –
‘‘སོ ¶ ཏཏྠ གནྟྭཱ པབྦཏནྟརསྨིཾ, ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱན པདུཊྛཙིཏྟོ;
ཨསཾཝུཏསྨིཾ ཛགཏིཔྤདེསེ, ཨདྷོསིརཾ དྷཱརཡི ཀཱཏིཡཱནོ’’ཏི.
ཏཏྠ སོ ཏཏྠ གནྟྭཱཏི སོ པུཎྞཀོ པབྦཏམཏྠཀཱ པབྦཏཔཱདཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ པབྦཏནྟརེ ཋཏྭཱ ཏསྶ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ པབྦཏམཏྠཀེ ཋིཏསྶ ཧེཊྛཱ པཉྙཱཡམཱནོ ཨསཾཝུཏེ བྷཱུམིཔདེསེ དྷཱརེསཱིཏི. ན ཨཱདིཏོཝ དྷཱརེསི, ཏཏྠ པན ཏཾ ཁིཔིཏྭཱ པནྣརསཡོཛནམཏྟཾ བྷཊྛཀཱལེ པབྦཏམུདྡྷནི ཋིཏོཝ ཧཏྠཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨདྷོསིརཾ བྷསྶནྟཾ པཱདེསུ གཧེཏྭཱ ཨདྷོསིརམེཝ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ མུཁཾ ཨོལོཀེནྟོ ‘‘ན མརཏཱི’’ཏི ཉཏྭཱ དུཏིཡམྤི ཁིཔིཏྭཱ ཏིཾསཡོཛནམཏྟཾ བྷཊྛཀཱལེ ཏཐེཝ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པུན ཏསྶ མུཁཾ ཨོལོཀེནྟོ ཛཱིཝནྟམེཝ དིསྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘སཙེ ཨིདཱནི སཊྛིཡོཛནམཏྟཾ བྷསྶིཏྭཱ ན མརིསྶཏི, པཱདེསུ ནཾ གཧེཏྭཱ པབྦཏམུདྡྷནི པོཐེཏྭཱ མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཐ ནཾ ཏཏིཡམྤི ཁིཔིཏྭཱ སཊྛིཡོཛནམཏྟཾ བྷཊྛཀཱལེ ཧཏྠཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ པཱདེསུ གཧེཏྭཱ ཨུཀྑིཔི. ཏཏོ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཡཾ མཾ པཋམཾ པནྣརསཡོཛནཊྛཱནཾ ཁིཔི, དུཏིཡམྤི ཏིཾསཡོཛནཾ, ཏཏིཡམྤི སཊྛིཡོཛནཾ, ཨིདཱནི པུན མཾ ན ཁིཔིསྶཏི, ཨུཀྑིཔནྟོཡེཝ པབྦཏམུདྡྷནི པཧརིཏྭཱ མཱརེསྶཏི, ཡཱཝ མཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པབྦཏམུདྡྷནི ན པོཐེཏི, ཏཱཝ ནཾ ཨདྷོསིརོ ཧུཏྭཱ ཨོལམྦནྟོཝ མཱརཎཀཱརཎཾ པུཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ¶ ཙ པན སོ ཨཚམྦྷིཏོ ཨསནྟསནྟོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘དྷཱརཡི ཀཱཏིཡཱནོ’’ཏི, ཏིཀྑཏྟུཾ ཁིཔིཏྭཱ དྷཱརཡཱིཏི ཨཏྠོ.
‘‘སོ ལམྦམཱནོ ནརཀེ པཔཱཏེ, མཧབྦྷཡེ ལོམཧཾསེ ཝིདུགྒེ;
ཨསནྟསནྟོ ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛོ, ཨིཙྩབྲཝི པུཎྞཀཾ ནཱམ ཡཀྑཾ.
‘‘ཨརིཡཱཝཀཱསོསི ¶ ཨནརིཡརཱུཔོ, ཨསཉྙཏོ སཉྙཏསནྣིཀཱསོ;
ཨཙྩཱཧིཏཾ ཀམྨཾ ཀརོསི ལུདྲཾ, བྷཱཝེ ཙ ཏེ ཀུསལཾ ནཏྠི ཀིཉྩི.
‘‘ཡཾ མཾ པཔཱཏསྨིཾ པཔཱཏུམིཙྪསི, ཀོ ནུ ཏཝཏྠོ མརཎེན མཡ྄ཧཾ;
ཨམཱནུསསྶེཝ ཏཝཛྫ ཝཎྞོ, ཨཱཙིཀྑ མེ ཏྭཾ ཀཏམཱསི དེཝཏཱཏི.
ཏཏྠ སོ ལམྦམཱནོཏི སོ ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛོ ཏཏིཡཝཱརེ ལམྦམཱནོ. ཨརིཡཱཝཀཱསོཏི རཱུཔེན ཨརིཡསདིསོ དེཝཝཎྞོ ཧུཏྭཱ ཙརསི. ཨསཉྙཏོཏི ཀཱཡཱདཱིཧི ཨསཉྙཏོ ¶ དུསྶཱིལོ. ཨཙྩཱཧིཏནྟི ཧིཏཱཏིཀྐནྟཾ, ཨཏིཨཧིཏཾ ཝཱ. བྷཱཝེ ཙ ཏེཏི ཏཝ ཙིཏྟེ ཨཔྤམཏྟཀམྤི ཀུསལཾ ནཏྠི. ཨམཱནུསསྶེཝ ཏཝཛྫ ཝཎྞོཏི ཨཛྫ ཏཝ ཨིདཾ ཀཱརཎཾ ཨམཱནུསསྶེཝ. ཀཏམཱསི དེཝཏཱཏི ཡཀྑཱནཾ ཨནྟརེ ཀཏརཡཀྑོ ནཱམ ཏྭཾ.
པུཎྞཀོ ཨཱཧ –
‘‘ཡདི ཏེ སུཏོ པུཎྞཀོ ནཱམ ཡཀྑོ, རཉྙོ ཀུཝེརསྶ ཧི སོ སཛིབྦོ;
བྷཱུམིནྡྷརོ ཝརུཎོ ནཱམ ནཱགོ, བྲཧཱ སུཙཱི ཝཎྞབལཱུཔཔནྣོ.
‘‘ཏསྶཱནུཛཾ དྷཱིཏརཾ ཀཱམཡཱམི, ཨིརནྡྷཏཱི ནཱམ སཱ ནཱགཀཉྙཱ;
ཏསྶཱ སུམཛ྄ཛྷཱཡ པིཡཱཡ ཧེཏུ, པཏཱརཡིཾ ཏུཡ྄ཧ ཝདྷཱཡ དྷཱིརཱ’’ཏི.
ཏཏྠ སཛིབྦོཏི སཛཱིཝོ ཨམཙྩོ. བྲཧཱཏི ཨཱརོཧཔརིཎཱཧསམྤནྣོ ཨུཊྛཱཔིཏཀཉྩནརཱུཔསདིསོ. ཝཎྞབལཱུཔཔནྣོཏི སརཱིརཝཎྞེན ཙ ཀཱཡབལེན ཙ ཨུཔགཏོ. ཏསྶཱནུཛནྟི ཏསྶ ཨནུཛཱཏཾ དྷཱིཏརཾ. པཏཱརཡིནྟི ཙིཏྟཾ པཝཏྟེསིཾ, སནྣིཊྛཱནམཀཱསིནྟི ཨཏྠོ.
ཏཾ ¶ ¶ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཨཡཾ ལོཀོ དུགྒཧིཏེན ནསྶཏི, ནཱགམཱཎཝིཀཾ པཏྠེནྟསྶ མམ མརཎེན ཀིཾ པཡོཛནཾ, ཏཐཏོ ཀཱརཎཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘མཱ ཧེཝ ཏྭཾ ཡཀྑ ཨཧོསི མཱུལ༹ྷོ, ནཊྛཱ བཧཱུ དུགྒཧཱིཏེན ལོཀེ;
ཀིཾ ཏེ སུམཛ྄ཛྷཱཡ པིཡཱཡ ཀིཙྩཾ, མརཎེན མེ ཨིངྒྷ སུཎོམི སབྦ’’ནྟི.
ཏཾ སུཏྭཱ ཏསྶ ཨཱཙིཀྑནྟོ པུཎྞཀོ ཨཱཧ –
‘‘མཧཱནུབྷཱཝསྶ མཧོརགསྶ, དྷཱིཏུཀཱམོ ཉཱཏིབྷཏོཧམསྨི;
ཏཾ ཡཱཙམཱནཾ སསུརོ ཨཝོཙ, ཡཐཱ མམཉྙིཾསུ སུཀཱམནཱིཏཾ.
‘‘དཛྫེམུ ཁོ ཏེ སུཏནུཾ སུནེཏྟཾ, སུཙིམྷིཏཾ ཙནྡནལིཏྟགཏྟཾ;
སཙེ ཏུཝཾ ཧདཡཾ པཎྜིཏསྶ, དྷམྨེན ལདྡྷཱ ཨིདྷ མཱཧརེསི;
ཨེཏེན ¶ ཝིཏྟེན ཀུམཱརི ལབྦྷཱ, ནཉྙཾ དྷནཾ ཨུཏྟརི པཏྠཡཱམ.
‘‘ཨེཝཾ ན མཱུལ༹ྷོསྨི སུཎོཧི ཀཏྟེ, ན ཙཱཔི མེ དུགྒཧིཏཏྠི ཀིཉྩི;
ཧདཡེན ཏེ དྷམྨལདྡྷེན ནཱགཱ, ཨིརནྡྷཏིཾ ནཱགཀཉྙཾ དདནྟི.
‘‘ཏསྨཱ ཨཧཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཝདྷཱཡ ཡུཏྟོ, ཨེཝཾ མམཏྠོ མརཎེན ཏུཡ྄ཧཾ;
ཨིདྷེཝ ཏཾ ནརཀེ པཱཏཡིཏྭཱ, ཧནྟྭཱན ཏཾ ཧདཡམཱནཡིསྶ’’ནྟི.
ཏཏྠ དྷཱིཏུཀཱམོཏི དྷཱིཏརཾ ཀཱམེམི པཏྠེམི, དྷཱིཏུ ཨཏྠཱཡ ཝིཙརཱམི. ཉཱཏིབྷཏོཧམསྨཱིཏི ཏསྨཱ ཏསྶ ཉཱཏིབྷཏཀོ ནཱམ ཨཧཾ ཨམྷི. ཏནྟི ¶ ཏཾ ནཱགཀཉྙཾ. ཡཱཙམཱནནྟི ཡཱཙནྟཾ མཾ. ཡཐཱ མནྟི ཡསྨཱ མཾ. ཨཉྙིཾསཱུཏི ཛཱནིཾསུ. སུཀཱམནཱིཏནྟི སུཊྛུ ཨེས ཀཱམེན ནཱིཏོཏི སུཀཱམནཱིཏོ, ཏཾ སུཀཱམནཱིཏཾ. ཏསྨཱ སསུརོ ‘དཛྫེམུ ཁོ ཏེ’’ཏིཨཱདིམཝོཙ. ཏཏྠ དཛྫེམཱུཏི དདེཡྻཱམ. སུཏནུནྟི སུནྡརསརཱིརཾ. ཨིདྷ མཱཧརེསཱིཏི ཨིདྷ ནཱགབྷཝནེ དྷམྨེན ལདྡྷཱ ཨཱཧརེཡྻཱསཱིཏི.
ཏསྶ ཏཾ ཀཐཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཙིནྟེསི ‘‘ཝིམལཱཡ མམ ཧདཡེན ཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཝརུཎནཱགརཱཛེན མམ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ མཎིནཱ མཾ པཱུཛེཏྭཱ ཏཏྠ གཏེན མམ དྷམྨཀཐིཀབྷཱཝོ ཝཎྞིཏོ ¶ བྷཝིསྶཏི, ཏཏོ ཝིམལཱཡ མམ དྷམྨཀཐཱཡ དོཧལོ༹ ཨུཔྤནྣོ བྷཝིསྶཏི, ཝརུཎེན དུགྒཧིཏཾ གཧེཏྭཱ པུཎྞཀོ ཨཱཎཏྟོ བྷཝིསྶཏི, སྭཱཡཾ ཨཏྟནཱ དུགྒཧིཏེན མཾ མཱརེཏུཾ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ པཱཔེསི, མམ པཎྜིཏབྷཱཝོ ཋཱནུཔྤཏྟིཀཱརཎཙིནྟནསམཏྠཏཱ ཨིམསྨིཾ མཾ མཱརེནྟེ ཀིཾ ཀརིསྶཏི, ཧནྡཱཧཾ སཉྙཱཔེསྶཱམི ན’’ནྟི. ཙིནྟེཏྭཱ ཙ པན ‘‘མཱཎཝ, སཱདྷུནརདྷམྨཾ ནཱམ ཛཱནཱམི, ཡཱཝཱཧཾ ན མརཱམི, ཏཱཝ མཾ པབྦཏམུདྡྷནི ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སཱདྷུནརདྷམྨཾ ནཱམ སུཎོཧི, པཙྪཱ ཡཾ ཨིཙྪསི, ཏཾ ཀརེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སཱདྷུནརདྷམྨཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཨཱཧརཱཔེནྟོ སོ ཨདྷོསིརོ ཨོལམྦནྟོཝ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཁིཔྤཾ མམཾ ཨུདྡྷར ཀཱཏིཡཱན, ཧདཡེན མེ ཡདི ཏེ ཨཏྠི ཀིཙྩཾ;
ཡེ ¶ ཀེཙིམེ སཱདྷུནརསྶ དྷམྨཱ, སབྦེཝ ཏེ པཱཏུཀརོམི ཨཛྫཱ’’ཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ ‘‘ཨཡཾ པཎྜིཏེན དེཝམནུསྶཱནཾ ཨཀཐིཏཔུབྦོ དྷམྨོ བྷཝིསྶཏི, ཁིཔྤམེཝ ནཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ སཱདྷུནརདྷམྨཾ སུཎིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པབྦཏམུདྡྷནི ནིསཱིདཱཔེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ པུཎྞཀོ ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛཾ, ནགམུདྡྷནི ཁིཔྤཾ པཏིཊྛཔེཏྭཱ;
ཨསྶཏྠམཱསཱིནཾ སམེཀྑིཡཱན, པརིཔུཙྪི ཀཏྟཱརམནོམཔཉྙཾ.
‘‘སམུདྡྷཊོ ¶ མེསི ཏུཝཾ པཔཱཏཱ, ཧདཡེན ཏེ ཨཛྫ མམཏྠི ཀིཙྩཾ;
ཡེ ཀེཙིམེ སཱདྷུནརསྶ དྷམྨཱ, སབྦེཝ མེ པཱཏུཀརོཧི ཨཛྫཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨསྶཏྠམཱསཱིནནྟི ལདྡྷསྶཱསཾ ཧུཏྭཱ ནིསིནྣཾ. སམེཀྑིཡཱནཱཏི དིསྭཱ. སཱདྷུནརསྶ དྷམྨཱཏི ནརསྶ སཱདྷུདྷམྨཱ, སུནྡརདྷམྨཱཏི ཨཏྠོ.
ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘སམུདྡྷཊོ ཏྱསྨི ཨཧཾ པཔཱཏཱ, ཧདཡེན མེ ཡདི ཏེ ཨཏྠི ཀིཙྩཾ;
ཡེ ཀེཙིམེ སཱདྷུནརསྶ དྷམྨཱ, སབྦེཝ ཏེ པཱཏུཀརོམི ཨཛྫཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏྱསྨཱིཏི ཏཡཱ ཨསྨི.
ཨཐ ¶ ནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘ཀིལིཊྛགཏྟོམྷི, ནྷཱཡཱམི ཏཱཝཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཡཀྑོཔི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ནྷཱནོདཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ནྷཱཏཀཱལེ མཧཱསཏྟསྶ དིབྦདུསྶགནྡྷམཱལཱདཱིནི དཏྭཱ ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟཀཱལེ དིབྦབྷོཛནཾ ཨདཱསི. ཨཐ མཧཱསཏྟོ བྷུཏྟབྷོཛནོ ཀཱལཱ༹གིརིམཏྠཀཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བུདྡྷལཱིལཱཡ སཱདྷུནརདྷམྨཾ དེསེནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཡཱཏཱནུཡཱཡཱི ཙ བྷཝཱཧི མཱཎཝ, ཨལླཉྩ པཱཎིཾ པརིཝཛྫཡསྶུ;
མཱ ¶ ཙསྶུ མིཏྟེསུ ཀདཱཙི དུབྦྷཱི, མཱ ཙ ཝསཾ ཨསཏཱིནཾ ནིགཙྪེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨལླཉྩ པཱཎིཾ པརིཝཛྫཡསྶཱུཏི ཨལླཾ ཏིནྟཾ པཱཎིཾ མཱ དཧི མཱ ཛྷཱཔེཧི.
ཡཀྑོ སཾཁིཏྟེན བྷཱསིཏེ ཙཏྟཱརོ སཱདྷུནརདྷམྨེ བུཛ྄ཛྷིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཝིཏྠཱརེན པུཙྪནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཀཐཾ ¶ ནུ ཡཱཏཾ ཨནུཡཱཡི ཧོཏི, ཨལླཉྩ པཱཎིཾ དཧཏེ ཀཐཾ སོ;
ཨསཏཱི ཙ ཀཱ ཀོ པན མིཏྟདུབྦྷོ, ཨཀྑཱཧི མེ པུཙྪིཏོ ཨེཏམཏྠ’’ནྟི.
མཧཱསཏྟོཔིསྶ ཀཐེསི –
‘‘ཨསནྠུཏཾ ནོཔི ཙ དིཊྛཔུབྦཾ, ཡོ ཨཱསནེནཱཔི ནིམནྟཡེཡྻ;
ཏསྶེཝ ཨཏྠཾ པུརིསོ ཀརེཡྻ, ཡཱཏཱནུཡཱཡཱིཏི ཏམཱཧུ པཎྜིཏཱ.
‘‘ཡསྶེཀརཏྟམྤི གྷརེ ཝསེཡྻ, ཡཏྠནྣཔཱནཾ པུརིསོ ལབྷེཡྻ;
ན ཏསྶ པཱཔཾ མནསཱཔི ཙིནྟཡེ, ཨདུབྦྷཔཱཎིཾ དཧཏེ མིཏྟདུབྦྷོ.
‘‘ཡསྶ རུཀྑསྶ ཚཱཡཱཡ, ནིསཱིདེཡྻ སཡེཡྻ ཝཱ;
ན ཏསྶ སཱཁཾ བྷཉྫེཡྻ, མིཏྟདུབྦྷོ ཧི པཱཔཀོ.
‘‘པུཎྞམྤི ཙེམཾ པཐཝིཾ དྷནེན, དཛྫིཏྠིཡཱ པུརིསོ སམྨཏཱཡ;
ལདྡྷཱ ཁཎཾ ཨཏིམཉྙེཡྻ ཏམྤི, ཏཱསཾ ཝསཾ ཨསཏཱིནཾ ན གཙྪེ.
‘‘ཨེཝཾ ¶ ཁོ ཡཱཏཾ ཨནུཡཱཡི ཧོཏི,
ཨལླཉྩ པཱཎིཾ དཧཏེ པུནེཝཾ;
ཨསཏཱི ཙ སཱ སོ པན མིཏྟདུབྦྷོ,
སོ དྷམྨིཀོ ཧོཧི ཛཧསྶུ ཨདྷམྨ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཨསནྠུཏནྟི ཨེཀཱཧདྭཱིཧམྤི ཨེཀཏོ ཨཝུཏྠཔུབྦཾ. ཡོ ཨཱསནེནཱཔཱིཏི ཡོ ཨེཝརཱུཔཾ པུགྒལཾ ཨཱསནམཏྟེནཔི ནིམནྟཡེཡྻ, པགེཝ ཨནྣཔཱནཱདཱིཧི. ཏསྶེཝཱཏི ཏསྶ པུབྦཀཱརིསྶ ཨཏྠཾ པུརིསོ ཀརོཏེཝ. ཡཱཏཱནུཡཱཡཱིཏི པུབྦཀཱརིཏཱཡ ཡཱཏསྶ པུགྒལསྶ ཨནུཡཱཡཱི ¶ . པཋམཾ ཀརོནྟོ ཧི ཡཱཡཱི ནཱམ, པཙྪཱ ཀརོནྟོ ཨནུཡཱཡཱི ནཱམཱཏི ཨེཝཾ པཎྜིཏཱ ཀཐེནྟི. ཨཡཾ དེཝརཱཛ, པཋམོ སཱདྷུནརདྷམྨོ. ཨདུབྦྷཔཱཎིནྟི ཨདུབྦྷཀཾ ཨཏྟནོ བྷུཉྫནཧཏྠམེཝ དཧནྟོ ཧི མིཏྟདུབྦྷཱི ནཱམ ཧོཏི. ཨིཏི ཨལླཧཏྠསྶ ཨཛ྄ཛྷཱཔནཾ ནཱམ ཨཡཾ དུཏིཡོ སཱདྷུནརདྷམྨོ. ན ཏསྶཱཏི ཏསྶ སཱཁཾ ཝཱ པཏྟཾ ཝཱ ན བྷཉྫེཡྻ. ཀིཾཀཱརཎཱ? མིཏྟདུབྦྷོ ཧི པཱཔཀོ. ཨིཏི པརིབྷུཏྟཙྪཱཡསྶ ཨཙེཏནསྶ རུཀྑསྶཔི པཱཔཾ ཀརོནྟོ མིཏྟདུབྦྷཱི ནཱམ ཧོཏི, ཀིམངྒཾ པན མནུསྶབྷཱུཏསྶཱཏི. ཨེཝཾ མིཏྟེསུ ཨདུབྦྷནཾ ནཱམ ཨཡཾ ཏཏིཡོ སཱདྷུནརདྷམྨོ. དཛྫིཏྠིཡཱཏི དདེཡྻ ཨིཏྠིཡཱ. སམྨཏཱཡཱཏི ‘‘ཨཧམེཝ ཏསྶཱ པིཡོ, ན ཨཉྙོ, མཉྙེཝ སཱ ཨིཙྪཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ སུཊྛུ མཏཱཡ. ལདྡྷཱ ཁཎནྟི ཨཏིཙཱརསྶ ཨོཀཱསཾ ལབྷིཏྭཱ. ཨསཏཱིནནྟི ཨསདྡྷམྨསམནྣཱགཏཱནཾ ཨིཏྠཱིནཾ. ཨིཏི མཱཏུགཱམཾ ནིསྶཱཡ པཱཔསྶ ཨཀརཎཾ ནཱམ ཨཡཾ ཙཏུཏྠོ སཱདྷུནརདྷམྨོ. སོ དྷམྨིཀོ ཧོཧཱིཏི དེཝརཱཛ, སོ ཏྭཾ ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི སཱདྷུནརདྷམྨེཧི ཡུཏྟོ ཧོཧཱིཏི.
ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ ཡཀྑསྶ ཙཏྟཱརོ སཱདྷུནརདྷམྨེ བུདྡྷལཱིལཱཡ ཀཐེསི.
སཱདྷུནརདྷམྨཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
ཀཱལཱ༹གིརིཀཎྜཾ
ཏེ དྷམྨེ སུཎནྟོཡེཝ པུཎྞཀོ སལླཀྑེསི ‘‘ཙཏཱུསུཔི ཋཱནེསུ པཎྜིཏོ ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏམེཝ ཡཱཙཏི, ཨཡཾ ཁོ མཡ྄ཧཾ པུབྦེ ཨསནྠུཏསྶེཝ སཀྐཱརམཀཱསི, ཨཧམསྶ ནིཝེསནེ ཏཱིཧཾ མཧནྟཾ ཡསཾ ཨནུབྷཝནྟོ ཝསིཾ, ཨཧཉྩིམཾ པཱཔཀམྨཾ ཀརོནྟོ མཱཏུགཱམཾ ནིསྶཱཡ ཀརོམི, སབྦཐཱཔི ཨཧམེཝ མིཏྟདུབྦྷཱི. སཙེ པཎྜིཏཾ ཨཔརཛ྄ཛྷཱམི, ན སཱདྷུནརདྷམྨེ ཝཏྟིསྶཱམི ¶ ནཱམ, ཏསྨཱ ཀིཾ མེ ནཱགམཱཎཝིཀཱཡ, ཨིནྡཔཏྠནགརཝཱསཱིནཾ ཨསྶུམུཁཱནི ཧཱསེནྟོ ཨིམཾ ཝེགེན ཏཏྠ ནེཏྭཱ དྷམྨསབྷཱཡཾ ཨོཏཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཝསིཾ ¶ ཨཧཾ ཏུཡ྄ཧ ཏཱིཧཾ ཨགཱརེ, ཨནྣེན པཱནེན ཨུཔཊྛིཏོསྨི;
མིཏྟོ མམཱསཱི ཝིསཛྫཱམཧཾ ཏཾ, ཀཱམཾ གྷརཾ ཨུཏྟམཔཉྙ གཙྪ.
ཨཔི ¶ ཧཱཡཏུ ནཱགཀུལཱ ཨཏྠོ, ཨལམྤི མེ ནཱགཀཉྙཱཡ ཧོཏུ;
སོ ཏྭཾ སཀེནེཝ སུབྷཱསིཏེན, མུཏྟོསི མེ ཨཛྫ ཝདྷཱཡ པཉྙཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨུཔཊྛིཏོསྨཱིཏི ཏཡཱ ཨུཔཊྛིཏོསྨི. ཝིསཛྫཱམཧཾ ཏནྟི ཝིསྶཛྫེམི ཨཧཾ ཏཾ. ཀཱམནྟི ཨེཀཾསེན. ཝདྷཱཡཱཏི ཝདྷཏོ. པཉྙཱཏི པཉྙཝནྟ.
ཨཐ ནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘མཱཎཝ, ཏྭཾ ཏཱཝ མཾ ཨཏྟནོ གྷརཾ མཱ པེསེཧི, ནཱགབྷཝནམེཝ མཾ ནེཧཱི’’ཏི ཝདནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཧནྡ ཏུཝཾ ཡཀྑ མམམྤི ནེཧི, སསུརཾ ཏེ ཨཏྠཾ མཡི ཙརསྶུ;
མཡཉྩ ནཱགཱདྷིཔཏིཾ ཝིམཱནཾ, དཀྑེམུ ནཱགསྶ ཨདིཊྛཔུབྦ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཧནྡཱཏི ཝཝསྶགྒཏྠེ ནིཔཱཏོ. སསུརཾ ཏེ ཨཏྠཾ མཡི ཙརསྶཱུཏི ཏཝ སསུརསྶ སནྟཀཾ ཨཏྠཾ མཡི ཙར མཱ ནཱསེཧི. ནཱགཱདྷིཔཏིཾ ཝིམཱནནྟི ཨཧམྤི ནཱགཱདྷིཔཏིཉྩ ཝིམཱནཉྩསྶ ཨདིཊྛཔུབྦཾ པསྶེཡྻཾ.
ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ ཨཱཧ –
‘‘ཡཾ ཝེ ནརསྶ ཨཧིཏཱཡ ཨསྶ, ན ཏཾ པཉྙོ ཨརཧཏི དསྶནཱཡ;
ཨཐ ཀེན ཝཎྞེན ཨམིཏྟགཱམཾ, ཏུཝམིཙྪསི ཨུཏྟམཔཉྙ གནྟུ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨམིཏྟགཱམནྟི ཨམིཏྟསྶ ཝསནཊྛཱནཾ, ཨམིཏྟསམཱགམནྟི ཨཏྠོ.
ཨཐ ¶ ནཾ མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨདྡྷཱ ¶ པཛཱནཱམི ཨཧམྤི ཨེཏཾ, ན ཏཾ པཉྙོ ཨརཧཏི དསྶནཱཡ;
པཱཔཉྩ མེ ནཏྠི ཀཏཾ ཀུཧིཉྩི, ཏསྨཱ ན སངྐེ མརཎཱགམཱཡཱ’’ཏི.
ཏཏྠ མརཎཱགམཱཡཱཏི མརཎསྶ ཨཱགམཱཡ.
ཨཔིཙ ¶ , དེཝརཱཛ, ཏཱདིསོ ཡཀྑོ ཀཀྑལོ༹ མཡཱ དྷམྨཀཐཱཡ པལོབྷེཏྭཱ མུདུཀཏོ, ཨིདཱནེཝ མཾ ‘‘ཨལཾ མེ ནཱགམཱཎཝིཀཱཡ, ཨཏྟནོ གྷརཾ ཡཱཧཱི’’ཏི ཝདེསི, ནཱགརཱཛསྶ མུདུཀརཎཾ མམ བྷཱརོ, ནེཧིཡེཝ མཾ ཏཏྠཱཏི. ཏསྶ ཏཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཏུཊྛཙིཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཧནྡ ཙ ཋཱནཾ ཨཏུལཱནུབྷཱཝཾ, མཡཱ སཧ དཀྑསི ཨེཧི ཀཏྟེ;
ཡཏྠཙྪཏི ནཙྩགཱིཏེཧི ནཱགོ, རཱཛཱ ཡཐཱ ཝེསྶཝཎོ ནལི༹ཉྙཾ.
‘‘ནཾ ནཱགཀཉྙཱ ཙརིཏཾ གཎེན, ནིཀཱིལི༹ཏཾ ནིཙྩམཧོ ཙ རཏྟིཾ;
པཧཱུཏམཱལྱཾ བཧུཔུཔྥཚནྣཾ, ཨོབྷཱསཏཱི ཝིཛྫུརིཝནྟལིཀྑེ.
‘‘ཨནྣེན པཱནེན ཨུཔེཏརཱུཔཾ, ནཙྩེཧི གཱིཏེཧི ཙ ཝཱདིཏེཧི;
པརིཔཱུརཾ ཀཉྙཱཧི ཨལངྐཏཱཧི, ཨུཔསོབྷཏི ཝཏྠཔིལནྡྷནེནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཧནྡ ཙཱཏི ནིཔཱཏམཏྟམེཝ. ཋཱནནྟི ནཱགརཱཛསྶ ཝསནཊྛཱནཾ. ནལི༹ཉྙནྟི ནལི༹ནིཡཾ ནཱམ རཱཛདྷཱནིཡཾ. ཙརིཏཾ གཎེནཱཏི ཏཾ ནཱགཀཉྙཱནཾ གཎེན ཙརིཏཾ. ནིཀཱིལི༹ཏནྟི ནིཙྩཾ ཨཧོ ཙ རཏྟིཉྩ ནཱགཀཉྙཱཧི ཀཱིལི༹ཏཱནུཀཱིལི༹ཏཾ.
ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ པུཎྞཀོ མཧཱསཏྟཾ ཨསྶཔིཊྛཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཏཏྠ ནེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘སོ པུཎྞཀོ ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛཾ, ནིསཱིདཡཱི པཙྪཏོ ཨཱསནསྨིཾ;
ཨཱདཱཡ ཀཏྟཱརམནོམཔཉྙཾ, ཨུཔཱནཡཱི བྷཝནཾ ནཱགརཉྙོ.
‘‘པཏྭཱན ¶ ཋཱནཾ ཨཏུལཱནུབྷཱཝཾ, ཨཊྛཱསི ཀཏྟཱ པཙྪཏོ པུཎྞཀསྶ;
སཱམགྒིཔེཀྑམཱནོ ནཱགརཱཛཱ, པུབྦེཝ ཛཱམཱཏརམཛ྄ཛྷབྷཱསཐཱ’’ཏི.
ཏཏྠ སོ ¶ པུཎྞཀོཏི བྷིཀྑཝེ, སོ ཨེཝཾ ནཱགབྷཝནཾ ཝཎྞེཏྭཱ པཎྜིཏཾ ཨཏྟནོ ཨཱཛཉྙཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ ནེསི. ཋཱནནྟི ནཱགརཱཛསྶ ཝསནཊྛཱནཾ. པཙྪཏོ པུཎྞཀསྶཱཏི པུཎྞཀསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི ‘‘སཙེ ནཱགརཱཛཱ པཎྜིཏཾ དིསྭཱ མུདུཙིཏྟོ བྷཝིསྶཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ, ཏསྶ ཏཾ ཨཔསྶནྟསྶེཝ སིནྡྷཝཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཱདཱཡ གམིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨཐ ནཾ པཙྪཏོ ཋཔེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཙྪཏོ པུཎྞཀསྶཱ’’ཏི. སཱམགྒིཔེཀྑམཱནོཏི སཱམགྒིཾ ཨཔེཀྑམཱནོ. ‘‘སཱམཾ ཨཔེཀྑཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཏྟནོ ཛཱམཱཏརཾ པསྶིཏྭཱ པཋམཏརཾ སཡམེཝ ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཐཱཏི ཨཏྠོ.
ནཱགརཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ཡནྣུ ཏུཝཾ ཨགམཱ མཙྩལོཀཾ, ཨནྭེསམཱནོ ཧདཡཾ པཎྜིཏསྶ;
ཀཙྩི སམིདྡྷེན ཨིདྷཱནུཔཏྟོ, ཨཱདཱཡ ཀཏྟཱརམནོམཔཉྙ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཀཙྩི སམིདྡྷེནཱཏི ཀཙྩི ཏེ མནོརཐེན སམིདྡྷེན ནིཔྥནྣེན ཨིདྷཱགཏོསཱིཏི པུཙྪཏི.
པུཎྞཀོ ¶ ཨཱཧ –
‘‘ཨཡཉྷི སོ ཨཱགཏོ ཡཾ ཏྭམིཙྪསི, དྷམྨེན ལདྡྷོ མམ དྷམྨཔཱལོ;
ཏཾ པསྶཐ སམྨུཁཱ བྷཱསམཱནཾ, སུཁོ ཧཝེ སཔྤུརིསེཧི སངྒམོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཡཾ ཏྭམིཙྪསཱིཏི ཡཾ ཏྭཾ ཨིཙྪསི. ‘‘ཡནྟུ མིཙྪསཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. སམྨུཁཱ བྷཱསམཱནནྟི ཏཾ ལོཀསཀྐཏཾ དྷམྨཔཱལཾ ཨིདཱནི མདྷུརེན སརེན དྷམྨཾ བྷཱསམཱནཾ སམྨུཁཱཝ པསྶཐ, སཔྤུརིསེཧི ཨེཀཊྛཱནེ སམཱགམོ ཧི ནཱམ སུཁོ ཧོཏཱིཏི.
ཀཱལཱ༹གིརིཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ.
ཏཏོ ¶ ནཱགརཱཛཱ མཧཱསཏྟཾ དིསྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨདིཊྛཔུབྦཾ དིསྭཱན, མཙྩོ མཙྩུབྷཡཊྚིཏོ;
བྱམྷིཏོ ནཱབྷིཝཱདེསི, ནཡིདཾ པཉྙཝཏཱམིཝཱ’’ཏི.
ཏཏྠ བྱམྷིཏོཏི བྷཱིཏོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – པཎྜིཏ, ཏྭཾ ཨདིཊྛཔུབྦཾ ནཱགབྷཝནཾ དིསྭཱ མརཎབྷཡེན ཨཊྚིཏོ བྷཱིཏོ ཧུཏྭཱ ཡཾ མཾ ནཱབྷིཝཱདེསི, ཨིདཾ ཀཱརཎཾ པཉྙཝནྟཱནཾ ན ཧོཏཱིཏི.
ཨེཝཾ ཝནྡནཾ པཙྩཱསཱིསནྟཾ ནཱགརཱཛཱནཾ མཧཱསཏྟོ ‘‘ན ཏྭཾ མཡཱ ཝནྡིཏབྦོ’’ཏི ཨཝཏྭཱཝ ཨཏྟནོ ཉཱཎཝནྟཏཱཡ ཨུཔཱཡཀོསལླེན ‘‘ཨཧཾ ཝཛ྄ཛྷཔྤཏྟབྷཱཝེན ནཾ ཏཾ ཝནྡཱམཱི’’ཏི ཝདནྟོ གཱཐཱདྭཡམཱཧ –
‘‘ན ¶ ཙམྷི བྱམྷིཏོ ནཱག, ན ཙ མཙྩུབྷཡཊྚིཏོ;
ན ཝཛ྄ཛྷོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཝཛ྄ཛྷཾ ཝཱ ནཱབྷིཝཱདཡེ.
‘‘ཀཐཾ ནོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཨབྷིཝཱདཱཔཡེཐ ཝེ;
ཡཾ ནརོ ཧནྟུམིཙྪེཡྻ, ཏཾ ཀམྨཾ ནུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི.
ཏསྶཏྠོ – ནེཝཱཧཾ, ནཱགརཱཛ, ཨདིཊྛཔུབྦཾ ནཱགབྷཝནཾ དིསྭཱ བྷཱིཏོ, ན མརཎབྷཡཊྚིཏོ. མཱདིསསྶ ཧི མརཎབྷཡཾ ནཱམ ནཏྠི, ཝཛ྄ཛྷོ པན ཨབྷིཝཱདེཏུཾ, ཝཛ྄ཛྷཾ ཝཱ ཨཝཛ྄ཛྷོཔི ཨབྷིཝཱདཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. ཡཉྷི ནརོ ¶ ཧནྟུམིཙྪེཡྻ, སོ ཏཾ ཀཐཾ ནུ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཀཐཾ ཝཱ ཏེན ཨཏྟཱནཾ ཨབྷིཝཱདཱཔཡེཐ ཝེ. ཏསྶ ཧི ཏཾ ཀམྨཾ ན ཨུཔཔཛྫཏི. ཏྭཉྩ ཀིར མཾ མཱརཱཔེཏུཾ ཨིམཾ ཨཱཎཱཔེསི, ཀཐཱཧཾ ཏཾ ཝནྡཱདྷཱིཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ མཧཱསཏྟསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱ བྲཱུསི, སཙྩཾ བྷཱསསི པཎྜིཏ;
ན ཝཛ྄ཛྷོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཝཛ྄ཛྷཾ ཝཱ ནཱབྷིཝཱདཡེ.
ཀཐཾ ¶ ནོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཨབྷིཝཱདཱཔཡེཐ ཝེ;
ཡཾ ནརོ ཧནྟུམིཙྪེཡྻ, ཏཾ ཀམྨཾ ནུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི.
ཨིདཱནི མཧཱསཏྟོ ནཱགརཱཛེན སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨསསྶཏཾ སསྶཏཾ ནུ ཏཝཡིདཾ, ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི;
པུཙྪཱམི ཏཾ ནཱགརཱཛེཏམཏྠཾ, ཀཐཾ ནུ ཏེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱནཾ.
‘‘ཨདྷིཙྩལདྡྷཾ པརིཎཱམཛཾ ཏེ, སཡཾཀཏཾ ཨུདཱཧུ དེཝེཧི དིནྣཾ;
ཨཀྑཱཧི མེ ནཱགརཱཛེཏམཏྠཾ, ཡཐེཝ ཏེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱན’’ནྟི.
ཏཏྠ ཏཝཡིདནྟི ཨིདཾ ཏཝ ཡསཛཱཏཾ, ཝིམཱནཾ ཝཱ ཨསསྶཏཾ སསྶཏསདིསཾ, ‘‘མཱ ཁོ ཡསཾ ནིསྶཱཡ པཱཔམཀཱསཱི’’ཏི ཨིམིནཱ པདེན ཨཏྟནོ ཛཱིཝིཏཾ ཡཱཙཏི. ཨིདྡྷཱིཏི ནཱགཨིདྡྷི ཙ ནཱགཛུཏི ཙ ཀཱཡབལཉྩ ཙེཏསིཀཝཱིརིཡཉྩ ནཱགབྷཝནེ ཨུཔཔཏྟི ཙ ¶ ཡཉྩ ཏེ ཨིདཾ ཝིམཱནཾ, པུཙྪཱམི ཏཾ ནཱགརཱཛ, ཨེཏམཏྠཾ, ཀཐཾ ནུ ཏེ ཨིདཾ སབྦཾ ལདྡྷནྟི. ཨདྷིཙྩལདྡྷནྟི ཀིཾ ནུ ཏཡཱ ཨིདཾ ཝིམཱནཾ ཨེཝཾ སམྤནྣཾ ཨདྷིཙྩ ཨཀཱརཎེན ལདྡྷཾ, ཨུདཱཧུ ཨུཏུཔརིཎཱམཛཾ ཏེ ཨིདཾ, ཨུདཱཧུ སཡཾ སཧཏྠེནེཝ ཀཏཾ, ཨུདཱཧུ དེཝེཧི ཏེ དིནྣཾ, ཡཐེཝ ཏེ ཨིདཾ ལདྡྷཾ, ཨེཏཾ མེ ཨཏྠཾ ཨཀྑཱཧཱིཏི.
ཏཾ ¶ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ནཱདྷིཙྩལདྡྷཾ ན པརིཎཱམཛཾ མེ, ན སཡཾཀཏཾ ནཱཔི དེཝེཧི དིནྣཾ;
སཀེཧི ཀམྨེཧི ཨཔཱཔཀེཧི, པུཉྙེཧི མེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱན’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨཔཱཔཀེཧཱིཏི ཨལཱམཀེཧི.
ཏཏོ མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཀིཾ ཏེ ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི, ཨིདཉྩ ཏེ ནཱག མཧཱཝིམཱན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཀིཾ ཏེ ཝཏནྟི ནཱགརཱཛ, པུརིམབྷཝེ ཏཝ ཀིཾ ཝཏཾ ཨཧོསི, ཀོ པན བྲཧྨཙརིཡཝཱསོ, ཀཏརསྶ སུཙརིཏསྶེཝེས ཨིདྡྷིཨཱདིཀོ ཝིཔཱཀོཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨཧཉྩ བྷརིཡཱ ཙ མནུསྶལོཀེ, སདྡྷཱ ཨུབྷོ དཱནཔཏཱི ཨཧུམྷཱ;
ཨོཔཱནབྷཱུཏཾ མེ གྷརཾ ཏདཱསི, སནྟཔྤིཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ.
‘‘མཱལཉྩ གནྡྷཉྩ ཝིལེཔནཉྩ, པདཱིཔིཡཾ སེཡྻམུཔསྶཡཉྩ;
ཨཙྪཱདནཾ སཱཡནམནྣཔཱནཾ, སཀྐཙྩ དཱནཱནི ཨདམྷ ཏཏྠ.
‘‘ཏཾ མེ ཝཏཾ ཏཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཏསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི, ཨིདཉྩ མེ དྷཱིར མཧཱཝིམཱན’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ¶ མནུསྶལོཀེཏི ཨངྒརཊྛེ ཀཱལཙམྤཱནགརེ. ཏཾ མེ ཝཏནྟི ཏཾ སཀྐཙྩཾ དིནྣདཱནམེཝ མཡ྄ཧཾ ཝཏྟསམཱདཱནཉྩ བྲཧྨཙརིཡཉྩ ཨཧོསི, ཏསྶེཝ སུཙརིཏསྶ ཨཡཾ ཨིདྡྷཱདིཀོ ཝིཔཱཀོཏི.
མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཨེཝཾ ཙེ ཏེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱནཾ, ཛཱནཱསི པུཉྙཱནཾ ཕལཱུཔཔཏྟིཾ;
ཏསྨཱ ཧི དྷམྨཾ ཙར ཨཔྤམཏྟོ, ཡཐཱ ཝིམཱནཾ པུན མཱཝསེསཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ཛཱནཱསཱིཏི སཙེ ཏཡཱ དཱནཱནུབྷཱཝེན ཏཾ ལདྡྷཾ, ཨེཝཾ སནྟེ ཛཱནཱསི ནཱམ པུཉྙཱནཾ ཕལཉྩ པུཉྙཕལེན ནིབྦཏྟཾ ཨུཔཔཏྟིཉྩ. ཏསྨཱ ཧཱིཏི ཡསྨཱ པུཉྙེཧི ཏཡཱ ཨིདཾ ལདྡྷཾ, ཏསྨཱ. པུན མཱཝསེསཱིཏི པུནཔི ཡཐཱ ཨིམཾ ནཱགབྷཝནཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསསི, ཨེཝཾ དྷམྨཾ ཙར.
ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཨཱཧ –
‘‘ནཡིདྷ ¶ སནྟི སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ, ཡེསནྣཔཱནཱནི དདེམུ ཀཏྟེ;
ཨཀྑཱཧི མེ པུཙྪིཏོ ཨེཏམཏྠཾ, ཡཐཱ ཝིམཱནཾ པུན མཱཝསེམཱ’’ཏི.
མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘བྷོགཱི ཧི ཏེ སནྟི ཨིདྷཱུཔཔནྣཱ, པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཨནུཛཱིཝིནོ ཙ;
ཏེསུ ཏུཝཾ ཝཙསཱ ཀམྨུནཱ ཙ, ཨསམྤདུཊྛོ ཙ བྷཝཱཧི ནིཙྩཾ.
‘‘ཨེཝཾ ཏུཝཾ ནཱག ཨསམྤདོསཾ, ཨནུཔཱལཡ ཝཙསཱ ཀམྨུནཱ ཙ;
ཋཏྭཱ ཨིདྷ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཝིམཱནེ, ཨུདྡྷཾ ཨིཏོ གཙྪསི དེཝལོཀ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ བྷོགཱིཏི བྷོགིནོ, ནཱགཱཏི ཨཏྠོ. ཏེསཱུཏི ཏེསུ པུཏྟདཱརཱདཱིསུ བྷོགཱིསུ ཝཱཙཱཡ ཀམྨེན ཙ ནིཙྩཾ ཨསམྤདུཊྛོ བྷཝ. ཨནུཔཱལཡཱཏི ཨེཝཾ པུཏྟཱདཱིསུ ཙེཝ སེསསཏྟེསུ ཙ མེཏྟཙིཏྟསངྑཱཏཾ ཨསམྤདོསཾ ཨནུརཀྑ. ཨུདྡྷཾ ཨིཏོཏི ཨིཏོ ནཱགབྷཝནཏོ ཙུཏོ ཨུཔརིདེཝལོཀཾ གམིསྶཏི. མེཏྟཙིཏྟཉྷི དཱནཏོ ཨཏིརེཀཏརཾ པུཉྙནྟི.
ཏཏོ ནཱགརཱཛཱ ¶ མཧཱསཏྟསྶ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ ‘‘ན སཀྐཱ པཎྜིཏེན བཧི པཔཉྩཾ ཀཱཏུཾ, ཝིམལཱཡ དསྶེཏྭཱ སུབྷཱསིཏཾ སཱཝེཏྭཱ དོཧལ༹ཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏྭཱ དྷནཉྩཡརཱཛཱནཾ ཧཱསེནྟོ པཎྜིཏཾ པེསེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨདྡྷཱ ཧི སོ སོཙཏི རཱཛསེཊྛོ, ཏཡཱ ཝིནཱ ཡསྶ ཏུཝཾ སཛིབྦོ;
དུཀྑཱུཔནཱིཏོཔི ཏཡཱ སམེཙྩ, ཝིནྡེཡྻ པོསོ སུཁམཱཏུརོཔཱི’’ཏི.
ཏཏྠ སཛིབྦོཏི སཛཱིཝོ ཨམཙྩོ. སམེཙྩཱཏི ཏཡཱ སཧ སམཱགནྟྭཱ. ཨཱཏུརོཔཱིཏི བཱལ༹ྷགིལཱནོཔི སམཱནོ.
ཏཾ སུཏྭཱ མཧཱསཏྟོ ནཱགརཱཛསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨདྡྷཱ སཏཾ བྷཱསསི ནཱག དྷམྨཾ, ཨནུཏྟརཾ ཨཏྠཔདཾ སུཙིཎྞཾ;
ཨེཏཱདིསིཡཱསུ ཧི ཨཱཔདཱསུ, པཉྙཱཡཏེ མཱདིསཱནཾ ཝིསེསོ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ཨདྡྷཱ སཏནྟི ཨེཀཾསེན སནྟཱནཾ པཎྜིཏཱནཾ དྷམྨཾ བྷཱསསི. ཨཏྠཔདནྟི ཧིཏཀོཊྛཱསཾ. ཨེཏཱདིསིཡཱསཱུཏི ཨེཝརཱུཔཱསུ ཨཱཔདཱསུ ཨེཏཱདིསེ བྷཡེ ཨུཔཊྛིཏེ མཱདིསཱནཾ པཉྙཝནྟཱནཾ ཝིསེསོ པཉྙཱཡཏི.
ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཨཏིརེཀཏརཾ ཏུཊྛོ ཏམེཝ པུཙྪནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཀྑཱཧི ¶ ནོ ཏཱཡཾ མུདྷཱ ནུ ལདྡྷོ, ཨཀྑེཧི ནོ ཏཱཡཾ ཨཛེསི ཛཱུཏེ;
དྷམྨེན ལདྡྷོ ཨིཏི ཏཱཡམཱཧ, ཀཐཾ ནུ ཏྭཾ ཧཏྠམིམསྶ མཱགཏོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཀྑཱཧི ནོཏི ཨཱཙིཀྑ ཨམྷཱཀཾ. ཏཱཡནྟི ཏཾ ཨཡཾ. མུདྷཱ ནུ ལདྡྷོཏི ཀིཾ ནུ ཁོ མུདྷཱ ཨམཱུལཀེནེཝ ལབྷི, ཨུདཱཧུ ཛཱུཏེ ཨཛེསི. ཨིཏི ཏཱཡམཱཧཱཏི ཨཡཾ པུཎྞཀོ ‘‘དྷམྨེན མེ པཎྜིཏོ ལདྡྷོ’’ཏི ཝདཏི. ཀཐཾ ནུ ཏྭཾ ཧཏྠམིམསྶ མཱགཏོཏི ཏྭཾ ཀཐཾ ཨིམསྶ ཧཏྠཾ ཨཱགཏོསི.
མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཡོ མིསྶརོ ཏཏྠ ཨཧོསི རཱཛཱ, ཏམཱཡམཀྑེཧི ཨཛེསི ཛཱུཏེ;
སོ ¶ མཾ ཛིཏོ རཱཛཱ ཨིམསྶདཱསི, དྷམྨེན ལདྡྷོསྨི ཨསཱཧསེནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཡོ མིསྶརོཏི ཡོ མཾ ཨིསྶརོ. ཨིམསྶདཱསཱིཏི ཨིམསྶ པུཎྞཀསྶ ཨདཱསི.
ཏཾ སུཏྭཱ ནཱགརཱཛཱ ཏུཊྛོ ཨཧོསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘མཧོརགོ ཨཏྟམནོ ཨུདགྒོ, སུཏྭཱན དྷཱིརསྶ སུབྷཱསིཏཱནི;
ཧཏྠེ གཧེཏྭཱན ཨནོམཔཉྙཾ, པཱཝེཀྑི བྷརིཡཱཡ ཏདཱ སཀཱསེ.
‘‘ཡེན ཏྭཾ ཝིམལེ པཎྜུ, ཡེན བྷཏྟཾ ན རུཙྩཏི;
ན ཙ མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཨཡམེསོ ཏམོནུདོ.
‘‘ཡསྶ ¶ ཏེ ཧདཡེནཏྠོ, ཨཱགཏཱཡཾ པབྷངྐརོ;
ཏསྶ ཝཱཀྱཾ ནིསཱམེཧི, དུལླབྷཾ དསྶནཾ པུནཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ པཱཝེཀྑཱིཏི པཝིཊྛོ. ཡེནཱཏི བྷདྡེ ཝིམལེ, ཡེན ཀཱརཎེན ཏྭཾ པཎྜུ ཙེཝ, ན ཙ ཏེ བྷཏྟཾ རུཙྩཏི. ན ཙ མེཏཱདིསོ ཝཎྞོཏི པཐཝིཏལེ ཝཱ དེཝལོཀེ ཝཱ ན ཙ ཏཱདིསོ ཝཎྞོ ཨཉྙསྶ ཀསྶཙི ཨཏྠི, ཡཱདིསོ ཨེཏསྶ གུཎཝཎྞོ པཏྠཊོ. ཨཡམེསོ ཏམོནུདོཏི ཡཾ ནིསྶཱཡ ཏཝ དོཧལོ༹ ཨུཔྤནྣོ, ཨཡམེཝ སོ སབྦལོཀསྶ ཏམོནུདོ. པུནཱཏི པུན ཨེཏསྶ དསྶནཾ ནཱམ དུལླབྷནྟི ཝདཏི.
ཝིམལཱཔི ཏཾ དིསྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཨཀཱསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘དིསྭཱན ཏཾ ཝིམལཱ བྷཱུརིཔཉྙཾ, དསངྒུལཱི ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ;
ཧཊྛེན བྷཱཝེན པཏཱིཏརཱུཔཱ, ཨིཙྩབྲཝི ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཧཊྛེན བྷཱཝེནཱཏི པཧཊྛེན ཙིཏྟེན. པཏཱིཏརཱུཔཱཏི སོམནསྶཛཱཏཱ.
ཨིཏོ པརཾ ཝིམལཱཡ ཙ མཧཱསཏྟསྶ ཙ ཝཙནཔྤཊིཝཙནགཱཐཱ –
‘‘ཨདིཊྛཔུབྦཾ དིསྭཱན, མཙྩོ མཙྩུབྷཡཊྚིཏོ;
བྱམྷིཏོ ནཱབྷིཝཱདེསི, ནཡིདཾ པཉྙཝཏཱམིཝ.
‘‘ན ཙམྷི བྱམྷིཏོ ནཱགི, ན ཙ མཙྩུབྷཡཊྚིཏོ;
ན ཝཛ྄ཛྷོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཝཛ྄ཛྷཾ ཝཱ ནཱབྷིཝཱདཡེ.
‘‘ཀཐཾ ནོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཨབྷིཝཱདཱཔཡེཐ ཝེ;
ཡཾ ནརོ ཧནྟུམིཙྪེཡྻ, ཏཾ ཀམྨཾ ནུཔཔཛྫཏི.
‘‘ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱ བྲཱུསི, སཙྩཾ བྷཱསསི པཎྜིཏ;
ན ཝཛ྄ཛྷོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཝཛ྄ཛྷཾ ཝཱ ནཱབྷིཝཱདཡེ.
‘‘ཀཐཾ ¶ ¶ ནོ ཨབྷིཝཱདེཡྻ, ཨབྷིཝཱདཱཔཡེཐ ཝེ;
ཡཾ ནརོ ཧནྟུམིཙྪེཡྻ, ཏཾ ཀམྨཾ ནུཔཔཛྫཏི.
‘‘ཨསསྶཏཾ སསྶཏཾ ནུ ཏཝཡིདཾ, ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི;
པུཙྪཱམི ཏཾ ནཱགཀཉྙེཏམཏྠཾ, ཀཐཾ ནུ ཏེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱནཾ.
‘‘ཨདྷིཙྩལདྡྷཾ ¶ པརིཎཱམཛཾ ཏེ, སཡཾཀཏཾ ཨུདཱཧུ དེཝེཧི དིནྣཾ;
ཨཀྑཱཧི མེ ནཱགཀཉྙེཏམཏྠཾ, ཡཐེཝ ཏེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱནཾ.
‘‘ནཱདྷིཙྩལདྡྷཾ ན པརིཎཱམཛཾ མེ, ན སཡཾཀཐཾ ནཱཔི དེཝེཧི དིནྣཾ;
སཀེཧི ཀམྨེཧི ཨཔཱཔཀེཧི, པུཉྙེཧི མེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱནཾ.
‘‘ཀིཾ ཏེ ཝཏཾ ཀིཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀིསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི, ཨིདཉྩ ཏེ ནཱགི མཧཱཝིམཱནཾ.
‘‘ཨཧཉྩ ཁོ སཱམིཀོ ཙཱཔི མཡ྄ཧཾ, སདྡྷཱ ཨུབྷོ དཱནཔཏཱི ཨཧུམྷཱ;
ཨོཔཱནབྷཱུཏཾ མེ གྷརཾ ཏདཱསི, སནྟཔྤིཏཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ.
‘‘མཱལཉྩ གནྡྷཉྩ ཝིལེཔནཉྩ, པདཱིཔིཡཾ སེཡྻམུཔསྶཡཉྩ;
ཨཙྪཱདནཾ སཱཡནམནྣཔཱནཾ, སཀྐཙྩ དཱནཱནི ཨདམྷ ཏཏྠ.
‘‘ཏཾ མེ ཝཏཾ ཏཾ པན བྲཧྨཙརིཡཾ, ཏསྶ སུཙིཎྞསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ;
ཨིདྡྷཱི ཛུཏཱི བལཝཱིརིཡཱུཔཔཏྟི, ཨིདཉྩ མེ དྷཱིར མཧཱཝིམཱནཾ.
‘‘ཨེཝཾ ¶ ཙེ ཏེ ལདྡྷམིདཾ ཝིམཱནཾ, ཛཱནཱསི པུཉྙཱནཾ ཕལཱུཔཔཏྟིཾ;
ཏསྨཱ ཧི དྷམྨཾ ཙར ཨཔྤམཏྟཱ, ཡཐཱ ཝིམཱནཾ པུན མཱཝསེསི.
‘‘ནཡིདྷ ¶ སནྟི སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ, ཡེསནྣཔཱནཱནི དདེམུ ཀཏྟེ;
ཨཀྑཱཧི མེ པུཙྪིཏོ ཨེཏམཏྠཾ, ཡཐཱ ཝིམཱནཾ པུན མཱཝསེམ.
‘‘བྷོགཱི ¶ ཧི ཏེ སནྟི ཨིདྷཱུཔཔནྣཱ, པུཏྟཱ ཙ དཱརཱ ཨནུཛཱིཝིནོ ཙ;
ཏེསུ ཏུཝཾ ཝཙསཱ ཀམྨུནཱ ཙ, ཨསམྤདུཊྛཱ ཙ བྷཝཱཧི ནིཙྩཾ.
‘‘ཨེཝཾ ཏུཝཾ ནཱགི ཨསམྤདོསཾ, ཨནུཔཱལཡ ཝཙསཱ ཀམྨུནཱ ཙ;
ཋཏྭཱ ཨིདྷ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཝིམཱནེ, ཨུདྡྷཾ ཨིཏོ གཙྪསི དེཝལོཀཾ.
‘‘ཨདྡྷཱ ཧི སོ སོཙཏི རཱཛསེཊྛོ, ཏཡཱ ཝིནཱ ཡསྶ ཏུཝཾ སཛིབྦོ;
དུཀྑཱུཔནཱིཏོཔི ཏཡཱ སམེཙྩ, ཝིནྡེཡྻ པོསོ སུཁམཱཏུརོཔི.
‘‘ཨདྡྷཱ སཏཾ བྷཱསསི ནཱགི དྷམྨཾ, ཨནུཏྟརཾ ཨཏྠཔདཾ སུཙིཎྞཾ;
ཨེཏཱདིསིཡཱསུ ཧི ཨཱཔདཱསུ, པཉྙཱཡཏེ མཱདིསཱནཾ ཝིསེསོ.
‘‘ཨཀྑཱཧི ནོ ཏཱཡཾ མུདྷཱ ནུ ལདྡྷོ, ཨཀྑེཧི ནོ ཏཱཡཾ ཨཛེསི ཛཱུཏེ;
དྷམྨེན ལདྡྷོ ཨིཏི ཏཱཡམཱཧ, ཀཐཾ ནུ ཏྭཾ ཧཏྠམིམསྶ མཱགཏོ.
‘‘ཡོ མིསྶརོ ཏཏྠ ཨཧོསི རཱཛཱ, ཏམཱཡམཀྑེཧི ཨཛེསི ཛཱུཏེ;
སོ ¶ མཾ ཛིཏོ རཱཛཱ ཨིམསྶདཱསི, དྷམྨེན ལདྡྷོསྨི ཨསཱཧསེནཱ’’ཏི.
ཨིམཱསཾ གཱཐཱནཾ ཨཏྠོ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.
མཧཱསཏྟསྶ ¶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ཨཏིརེཀཏརཾ ཏུཊྛཱ ཝིམལཱ མཧཱསཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཧསྶགནྡྷོདཀགྷཊེཧི ནྷཱཔེཏྭཱ ནྷཱནཀཱལེ མཧཱསཏྟསྶ དིབྦདུསྶདིབྦགནྡྷམཱལཱདཱིནི དཏྭཱ ཨལངྐཏཔྤཊིཡཏྟཀཱལེ དིབྦབྷོཛནཾ བྷོཛེསི. མཧཱསཏྟོ བྷུཏྟབྷོཛནོ ཨལངྐཏཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ བུདྡྷལཱིལཱཡ དྷམྨཾ དེསེསི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཡཐེཝ ཝརུཎོ ནཱགོ, པཉྷཾ པུཙྪིཏྠ པཎྜིཏཾ;
ཏཐེཝ ནཱགཀཉྙཱཔི, པཉྷཾ པུཙྪིཏྠ པཎྜིཏཾ.
‘‘ཡཐེཝ ཝརུཎཾ ནཱགཾ, དྷཱིརོ ཏོསེསི པུཙྪིཏོ;
ཏཐེཝ ནཱགཀཉྙམྤི, དྷཱིརོ ཏོསེསི པུཙྪིཏོ.
‘‘ཨུབྷོཔི ¶ ཏེ ཨཏྟམནེ ཝིདིཏྭཱ, མཧོརགཾ ནཱགཀཉྙཉྩ དྷཱིརོ;
ཨཚམྦྷཱི ཨབྷཱིཏོ ཨལོམཧཊྛོ, ཨིཙྩབྲཝི ཝརུཎཾ ནཱགརཱཛཱནཾ.
‘‘མཱ རོདྷཡི ནཱག ཨཱཡཱཧམསྨི, ཡེན ཏཝཏྠོ ཨིདཾ སརཱིརཾ;
ཧདཡེན མཾསེན ཀརོཧི ཀིཙྩཾ, སཡཾ ཀརིསྶཱམི ཡཐཱམཏི ཏེ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨཚམྦྷཱིཏི ནིཀྐམྤོ. ཨལོམཧཊྛོཏི བྷཡེན ཨཧཊྛལོམོ. ཨིཙྩབྲཝཱིཏི ཝཱིམཾསནཝསེན ཨིཏི ཨབྲཝི. མཱ རོདྷཡཱིཏི ‘‘མིཏྟདུབྦྷིཀམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི མཱ བྷཱཡི, ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ ཨིམཾ ཨིདཱནི མཱརེསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ མཱ ཙིནྟཡི. ནཱགཱཏི ཝརུཎཾ ཨཱལཔཏི. ཨཱཡཱཧམསྨཱིཏི ཨཱཡོ ཨཧཾ ཨསྨི, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. སཡཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི སཙེ ཏྭཾ ‘‘ཨིམསྶ སནྟིཀེ ཨིདཱནི དྷམྨོ མེ སུཏོ’’ཏི མཾ མཱརེཏུཾ ན ཝིསཧསི, ཨཧམེཝ ཡཐཱ ཏཝ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ, ཏཐཱ སཡཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི.
ནཱགརཱཛཱ ¶ ཨཱཧ –
‘‘པཉྙཱ ཧཝེ ཧདཡཾ པཎྜིཏཱནཾ, ཏེ ཏྱམྷ པཉྙཱཡ མཡཾ སུཏུཊྛཱ;
ཨནཱུནནཱམོ ལབྷཏཛྫ དཱརཾ, ཨཛྫེཝ ཏཾ ཀུརུཡོ པཱཔཡཱཏཱུ’’ཏི.
ཏཏྠ ཏེ ཏྱམྷཱཏི ཏེ མཡཾ ཏཝ པཉྙཱཡ སུཏུཊྛཱ. ཨནཱུནནཱམོཏི སམྤུཎྞནཱམོ པུཎྞཀོ ཡཀྑསེནཱཔཏི. ལབྷཏཛྫ དཱརནྟི ལབྷཏུ ཨཛྫ དཱརཾ, དདཱམི ཨསྶ དྷཱིཏརཾ ཨིརནྡྷཏིཾ. པཱཔཡཱཏཱུཏི ཨཛྫེཝ ཏཾ ཀུརུརཊྛཾ པུཎྞཀོ པཱཔེཏུ.
ཨེཝཉྩ ¶ པན ཝཏྭཱ ཝརུཎོ ནཱགརཱཛཱ ཨིརནྡྷཏིཾ པུཎྞཀསྶ ཨདཱསི. སོ ཏཾ ལབྷིཏྭཱ ཏུཊྛཙིཏྟོ མཧཱསཏྟེན སདྡྷིཾ སལླཔི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ས པུཎྞཀོ ཨཏྟམནོ ཨུདགྒོ, ཨིརནྡྷཏིཾ ནཱགཀཉྙཾ ལབྷིཏྭཱ;
ཧཊྛེན བྷཱཝེན པཏཱིཏརཱུཔོ, ཨིཙྩབྲཝི ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛཾ.
‘‘བྷརིཡཱཡ མཾ ཏྭཾ ཨཀརི སམངྒིཾ, ཨཧཉྩ ཏེ ཝིདྷུར ཀརོམི ཀིཙྩཾ;
ཨིདཉྩ ཏེ མཎིརཏནཾ དདཱམི, ཨཛྫེཝ ཏཾ ཀུརུཡོ པཱཔཡཱམཱི’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ མཎིརཏནནྟི པཎྜིཏ, ཨཧཾ ཏཝ གུཎེསུ པསནྣོ ཨརཧཱམི ཏཝ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཀིཙྩཾ ཀཱཏུཾ, ཏསྨཱ ཨིམཉྩ ཏེ ཙཀྐཝཏྟིཔརིབྷོགཾ མཎིརཏནཾ དེམི, ཨཛྫེཝ ཏཾ ཨིནྡཔཏྠཾ པཱཔེམཱིཏི.
ཨཐ མཧཱསཏྟོ ཏསྶ ཐུཏིཾ ཀརོནྟོ ཨིཏརཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཨཛེཡྻམེསཱ ཏཝ ཧོཏུ མེཏྟི, བྷརིཡཱཡ ཀཙྩཱན པིཡཱཡ སདྡྷིཾ;
ཨཱནནྡི ཝིཏྟོ སུམནོ པཏཱིཏོ, དཏྭཱ མཎིཾ མཉྩ ནཡིནྡཔཏྠ’’ནྟི.
ཏཏྠ ¶ ཨཛེཡྻམེསཱཏི ཨེསཱ ཏཝ བྷརིཡཱཡ སདྡྷིཾ པིཡསཾཝཱསམེཏྟི ཨཛེཡྻཱ ཧོཏུ. ‘‘ཨཱནནྡི ཝིཏྟོ’’ཏིཨཱདཱིཧི པཱིཏིསམངྒིབྷཱཝམེཝསྶ ཝདཏི. ནཡིནྡཔཏྠནྟི ནཡ ཨིནྡཔཏྠཾ.
ཏཾ སུཏྭཱ པུཎྞཀོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ –
‘‘ས པུཎྞཀོ ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛཾ, ནིསཱིདཡཱི པུརཏོ ཨཱསནསྨིཾ;
ཨཱདཱཡ ཀཏྟཱརམནོམཔཉྙཾ, ཨུཔཱནཡཱི ནགརཾ ཨིནྡཔཏྠཾ.
‘‘མནོ མནུསྶསྶ ཡཐཱཔི གཙྪེ, ཏཏོཔིསྶ ཁིཔྤཏརཾ ཨཧོསི;
ས པུཎྞཀོ ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛཾ, ཨུཔཱནཡཱི ནགརཾ ཨིནྡཔཏྠཾ.
‘‘ཨེཏིནྡཔཏྠཾ ¶ ནགརཾ པདིསྶཏི, རམྨཱནི ཙ ཨམྦཝནཱནི བྷཱགསོ;
ཨཧཉྩ བྷརིཡཱཡ སམངྒིབྷཱུཏོ, ཏུཝཉྩ པཏྟོསི སཀཾ ནིཀེཏ’’ནྟི.
ཏཏྠ ཡཐཱཔི གཙྪེཏི མནོ ནཱམ ཀིཉྩཱཔི ན གཙྪཏི, དཱུརེ ཨཱརམྨཎཾ གཎྷནྟོ པན གཏོཏི ཝུཙྩཏི, ཏསྨཱ མནསྶ ཨཱརམྨཎགྒཧཎཏོཔི ཁིཔྤཏརཾ ཏསྶ མནོམཡསིནྡྷཝསྶ གམནཾ ཨཧོསཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨེཏིནྡཔཏྠནྟི ཨསྶཔིཊྛེ ནིསིནྣོཡེཝསྶ དསྶེནྟོ ཨེཝམཱཧ. སཀཾ ནིཀེཏནྟི ཏྭཉྩ ཨཏྟནོ ནིཝེསནཾ སམྤཏྟོཏི ཨཱཧ.
ཏསྨིཾ པན དིཝསེ པཙྩཱུསཀཱལེ རཱཛཱ སུཔིནཾ ཨདྡས. ཨེཝརཱུཔོ སུཔིནོ ཨཧོསི – རཉྙོ ནིཝེསནདྭཱརེ པཉྙཱཀྑནྡྷོ སཱིལམཡསཱཁོ པཉྩགོརསཕལོ ཨལངྐཏཧཏྠིགཝཱསྶཔཊིཙྪནྣོ མཧཱརུཀྑོ ¶ ཋིཏོ. མཧཱཛནོ ཏསྶ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ནམསྶམཱནོ ¶ ཨཊྛཱསི. ཨཐེཀོ ཀཎྷཔུརིསོ ཕརུསོ རཏྟསཱཊཀནིཝཏྠོ རཏྟཔུཔྥཀཎྞདྷརོ ཨཱཝུདྷཧཏྠོ ཨཱགནྟྭཱ མཧཱཛནསྶ པརིདེཝནྟསྶེཝ ཏཾ རུཀྑཾ སམཱུལཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷནྟོ ཨཱདཱཡ གནྟྭཱ པུན ཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པཀཏིཊྛཱནེཡེཝ ཋཔེཏྭཱ པཀྐཱམཱིཏི. རཱཛཱ ཏཾ སུཔིནཾ པརིགྒཎྷནྟོ ‘‘མཧཱརུཀྑོ ཝིཡ ན ཨཉྙོ ཀོཙི, ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ. མཧཱཛནསྶ པརིདེཝནྟསྶེཝ ཏཾ སམཱུལཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཨཱདཱཡ གཏཔུརིསོ ཝིཡ ན ཨཉྙོ ཀོཙི, པཎྜིཏཾ གཧེཏྭཱ གཏམཱཎཝོ. པུན ཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པཀཏིཊྛཱནེཡེཝ ཋཔེཏྭཱ གཏོ ཝིཡ སོ མཱཎཝོ པུན ཏཾ པཎྜིཏཾ ཨཱནེཏྭཱ དྷམྨསབྷཱཡ དྭཱརེ ཋཔེཏྭཱ པཀྐམིསྶཏི. ཨདྡྷཱ ཨཛྫ མཡཾ པཎྜིཏཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ སོམནསྶཔཏྟོ སཀལནགརཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ དྷམྨསབྷཾ སཛྫཱཔེཏྭཱ ཨལངྐཏརཏནམཎྜཔེ དྷམྨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨེཀསཏརཱཛཨམཙྩགཎནགརཝཱསིཛཱནཔདཔརིཝུཏོ ‘‘ཨཛྫ ཏུམྷེ པཎྜིཏཾ པསྶིསྶཐ, མཱ སོཙིཏྠཱ’’ཏི མཧཱཛནཾ ཨསྶཱསེཏྭཱ པཎྜིཏསྶ ཨཱགམནཾ ཨོལོཀེནྟོ དྷམྨསབྷཱཡཾ ནིསཱིདི. ཨམཙྩཱདཡོཔི ནིསཱིདིཾསུ. ཏསྨིཾ ཁཎེ པུཎྞཀོཔི པཎྜིཏཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ དྷམྨསབྷཱཡ དྭཱརེ པརིསམཛ྄ཛྷེཡེཝ ཋཔེཏྭཱ ཨིརནྡྷཏིཾ ཨཱདཱཡ དེཝནགརམེཝ གཏོ. ཏམཏྠཾ ¶ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ན པུཎྞཀོ ཀུརཱུནཾ ཀཏྟུསེཊྛཾ, ཨོརོཔིཡ དྷམྨསབྷཱཡ མཛ྄ཛྷེ;
ཨཱཛཉྙམཱརུཡ྄ཧ ཨནོམཝཎྞོ, པཀྐཱམི ཝེཧཱཡསམནྟལིཀྑེ.
‘‘ཏཾ དིསྭཱ རཱཛཱ པརམཔྤཏཱིཏོ, ཨུཊྛཱཡ བཱཧཱཧི པལིསྶཛིཏྭཱ;
ཨཝིཀམྤཡཾ དྷམྨསབྷཱཡ མཛ྄ཛྷེ, ནིསཱིདཡཱི པམུཁམཱསནསྨི’’ནྟི.
ཏཏྠ ཨནོམཝཎྞོཏི ཨཧཱིནཝཎྞོ ཨུཏྟམཝཎྞོ. ཨཝིཀམྤཡནྟི བྷིཀྑཝེ, སོ རཱཛཱ པཎྜིཏཾ པལིསྶཛིཏྭཱ མཧཱཛནམཛ྄ཛྷེ ཨཝིཀམྤནྟོ ཨནོལཱིཡནྟོཡེཝ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨབྷིམུཁཾ ཀཏྭཱ ཨལངྐཏདྷམྨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེསི.
ཨཐ ¶ རཱཛཱ ཏེན སདྡྷིཾ སམྨོདིཏྭཱ མདྷུརཔཊིསནྠཱརཾ ཀརོནྟོ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཏྭཾ ནོ ཝིནེཏཱསི རཐཾཝ ནདྡྷཾ, ནནྡནྟི ཏཾ ཀུརུཡོ དསྶནེན;
ཨཀྑཱཧི མེ པུཙྪིཏོ ཨེཏམཏྠཾ, ཀཐཾ པམོཀྑོ ཨཧུ མཱཎཝསྶཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ ནདྡྷནྟི ཡཐཱ ནདྡྷཾ རཐཾ སཱརཐི ཝིནེཏི, ཨེཝཾ ཏྭཾ ཨམྷཱཀཾ ཀཱརཎེན ནཡེན ཧིཏཀིརིཡཱསུ ཝིནེཏཱ. ནནྡནྟི ཏནྟི ཏཾ དིསྭཱཝ ཨིམེ ཀུརུརཊྛཝཱསིནོ ཏཝ དསྶནེན ནནྡནྟི. མཱཎཝསྶཱཏི མཱཎཝསྶ སནྟིཀཱ ཀཐཾ ཏཝ པམོཀྑོ ཨཧོསི? ཡོ ཝཱ ཏཾ མུཉྩནྟསྶ མཱཎཝསྶ པམོཀྑོ, སོ ཀེན ཀཱརཎེན ཨཧོསཱིཏི ཨཏྠོ.
མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –
‘‘ཡཾ མཱཎཝོཏྱཱབྷིཝདཱི ཛནིནྡ, ན སོ མནུསྶོ ནརཝཱིརསེཊྛ;
ཡདི ཏེ སུཏོ པུཎྞཀོ ནཱམ ཡཀྑོ, རཉྙོ ཀུཝེརསྶ ཧི སོ སཛིབྦོ.
‘‘བྷཱུམིནྡྷརོ ཝརུཎོ ནཱམ ནཱགོ, བྲཧཱ སུཙཱི ཝཎྞབལཱུཔཔནྣོ;
ཏསྶཱནུཛཾ དྷཱིཏརཾ ཀཱམཡཱནོ, ཨིརནྡྷཏཱི ནཱམ སཱ ནཱགཀཉྙཱ.
‘‘ཏསྶཱ ¶ སུམཛ྄ཛྷཱཡ པིཡཱཡ ཧེཏུ, པཏཱརཡིཏྠ མརཎཱཡ མཡ྄ཧཾ;
སོ ཙེཝ བྷརིཡཱཡ སམངྒིབྷཱུཏོ, ཨཧཉྩ ཨནུཉྙཱཏོ མཎི ཙ ལདྡྷོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཡཾ མཱཎཝོཏྱཱབྷིཝདཱིཏི ཛནིནྡ ཡཾ ཏྭཾ ‘‘མཱཎཝོ’’ཏི ཨབྷིཝདསི. བྷཱུམིནྡྷརོཏི བྷཱུམིནྡྷརནཱགབྷཝནཝཱསཱི. སཱ ནཱགཀཉྙཱཏི ཡཾ ནཱགཀཉྙཾ སོ པཏྠཡམཱནོ མམ མརཎཱཡ པཏཱརཡི ཙིཏྟཾ པཝཏྟེསི, སཱ ནཱགཀཉྙཱ ¶ ཨིརནྡྷཏཱི ནཱམ. པིཡཱཡ ཧེཏཱུཏི མཧཱརཱཛ, སོ ཧི ནཱགརཱཛཱ ཙཏུཔྤོསཐིཀཔཉྷཝིསྶཛྫནེ པསནྣོ མཾ མཎིནཱ པཱུཛེཏྭཱ ནཱགབྷཝནཾ གཏོ ཝིམལཱཡ ནཱམ དེཝིཡཱ ཏཾ མཎིཾ ཨདིསྭཱ ‘‘དེཝ, ཀུཧིཾ མཎཱི’’ཏི པུཙྪིཏོ མམ དྷམྨཀཐིཀབྷཱཝཾ ཝཎྞེསི. སཱ མཡ྄ཧཾ དྷམྨཀཐཾ སོཏུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ མམ ཧདཡེ དོཧལ༹ཾ ཨུཔྤཱདེསི. ནཱགརཱཛཱ དུགྒཧིཏེན པན དྷཱིཏརཾ ཨིརནྡྷཏིཾ ཨཱཧ – ‘‘མཱཏཱ, ཏེ ཝིདྷུརསྶ ཧདཡམཾསེ དོཧལི༹ནཱི, ཏསྶ ཧདཡམཾསཾ ཨཱཧརིཏུཾ སམཏྠཾ སཱམིཀཾ པརིཡེསཱཧཱི’’ཏི. སཱ པརིཡེསནྟཱི ཝེསྶཝཎསྶ བྷཱགིནེཡྻཾ པུཎྞཀཾ ནཱམ ཡཀྑཾ དིསྭཱ ཏཾ ཨཏྟནི པཊིབདྡྷཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ པིཏུ སནྟིཀཾ ནེསི. ཨཐ ནཾ སོ ‘‘ཝིདྷུརཔཎྜིཏསྶ ཧདཡམཾསཾ ཨཱཧརིཏུཾ སཀྐོནྟོ ཨིརནྡྷཏིཾ ལབྷིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧ. པུཎྞཀོ ཝེཔུལླཔབྦཏཏོ ཙཀྐཝཏྟིཔརིབྷོགཾ མཎིརཏནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ཛཱུཏཾ ཀཱིལི༹ཏྭཱ མཾ ཛིནིཏྭཱ ལབྷི. ཨཧཉྩ མམ ནིཝེསནེ ཏཱིཧཾ ཝསཱཔེཏྭཱ མཧནྟཾ སཀྐཱརཾ ཨཀཱསིཾ. སོཔི མཾ ཨསྶཝཱལདྷིཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཧིམཝནྟེ རུཀྑེསུ ཙ པབྦཏེསུ ཙ པོཐེཏྭཱ མཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཏྟམེ ཝཱཏཀྑནྡྷེ ཝེརམྦྷཝཱཏམུཁེ ཙ པཀྑནྡིཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན སཊྛིཡོཛནུབྦེདྷེ ¶ ཀཱལཱ༹གིརིམཏྠཀེ ཋཔེཏྭཱ སཱིཧཝེསཱདིཝསེན ཨིདཉྩིདཉྩ རཱུཔཾ ཀཏྭཱཔི མཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མཡཱ ཨཏྟནོ མཱརཎཀཱརཎཾ པུཊྛོ ཨཱཙིཀྑི. ཨཐསྶཱཧཾ སཱདྷུནརདྷམྨེ ཀཐེསིཾ. ཏཾ སུཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ མཾ ཨིདྷ ཨཱནེཏུཀཱམོ ཨཧོསི.
ཨཐཱཧཾ ཏཾ ཨཱདཱཡ ནཱགབྷཝནཾ གནྟྭཱ ནཱགརཉྙོ ཙ ཝིམལཱཡ ཙ དྷམྨཾ དེསེསིཾ. ཏཏོ ནཱགརཱཛཱ ཙ ཝིམལཱ ཙ སབྦནཱགཔརིསཱ ཙ པསཱིདིཾསུ. ནཱགརཱཛཱ ཏཏྠ མཡཱ ཚཱཧཾ ཝུཏྠཀཱལེ ཨིརནྡྷཏིཾ པུཎྞཀསྶ ¶ ཨདཱསི. སོ ཏཾ ལབྷིཏྭཱ པསནྣཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ མཾ མཎིརཏནེན པཱུཛེཏྭཱ ནཱགརཱཛེན ཨཱཎཏྟོ མནོམཡསིནྡྷཝཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ སཡཾ མཛ྄ཛྷིམཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨིརནྡྷཏིཾ པཙྪིམཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ མཾ པུརིམཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨིདྷཱགནྟྭཱ པརིསམཛ྄ཛྷེ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཨིརནྡྷཏིཾ ཨཱདཱཡ ཨཏྟནོ ནགརམེཝ གཏོ. ཨེཝཾ, མཧཱརཱཛ, སོ པུཎྞཀོ ཏསྶཱ སུམཛ྄ཛྷཱཡ པིཡཱཡ ཧེཏུ པཏཱརཡིཏྠ མརཎཱཡ མཡ྄ཧཾ. ཨཐེཝཾ མཾ ནིསྶཱཡ སོ ཙེཝ བྷརིཡཱཡ སམངྒིབྷཱུཏོ, མམ དྷམྨཀཐཾ སུཏྭཱ པསནྣེན ནཱགརཱཛེན ཨཧཉྩ ཨནུཉྙཱཏོ, ཏསྶ པུཎྞཀསྶ སནྟིཀཱ ཨཡཾ སབྦཀཱམདདོ ཙཀྐཝཏྟིཔརིབྷོགམཎི ཙ ལདྡྷོ, གཎྷཐ, དེཝ, ཨིམཾ མཎིནྟི རཉྙོ རཏནཾ ཨདཱསི.
ཏཏོ ¶ རཱཛཱ པཙྩཱུསཀཱལེ ཨཏྟནཱ དིཊྛསུཔིནཾ ནགརཝཱསཱིནཾ ཀཐེཏུཀཱམོ ‘‘བྷོནྟོ, ནགརཝཱསིནོ ཨཛྫ མཡཱ དིཊྛསུཔིནཾ སུཎཱཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱཧ –
‘‘རུཀྑོ ཧི མཡ྄ཧཾ པདྭཱརེ སུཛཱཏོ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ སཱིལམཡསྶ སཱཁཱ;
ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེ ཙ ཋིཏོ ནིཔཱཀོ, གཝཔྥལོ ཧཏྠིགཝཱསྶཚནྣོ.
‘‘ནཙྩགཱིཏཏཱུརིཡཱབྷིནཱདིཏེ, ཨུཙྪིཛྫ སེནཾ པུརིསོ ཨཧཱསི;
སོ ནོ ཨཡཾ ཨཱགཏོ སནྣིཀེཏཾ, རུཀྑསྶིམསྶཱཔཙིཏིཾ ཀརོཐ.
‘‘ཡེ ཀེཙི ཝིཏྟཱ མམ པཙྩཡེན, སབྦེཝ ཏེ པཱཏུཀརོནྟུ ཨཛྫ;
ཏིབྦཱནི ཀཏྭཱན ཨུཔཱཡནཱནི, རུཀྑསྶིམསྶཱཔཙིཏིཾ ཀརོཐ.
‘‘ཡེ ཀེཙི བདྡྷཱ མམ ཨཏྠི རཊྛེ, སབྦེཝ ཏེ བནྡྷནཱ མོཙཡནྟུ;
ཡཐེཝཡཾ བནྡྷནསྨཱ པམུཏྟོ, ཨེཝམེཏེ མུཉྩརེ བནྡྷནསྨཱ.
‘‘ཨུནྣངྒལཱ ¶ ¶ མཱསམིམཾ ཀརོནྟུ, མཾསོདནཾ བྲཱཧྨཎཱ བྷཀྑཡནྟུ;
ཨམཛྫཔཱ མཛྫརཧཱ པིཝནྟུ, པུཎྞཱཧི ཐཱལཱཧི པལིསྶུཏཱཧི.
‘‘མཧཱཔཐཾ ནིཙྩ སམཝ྄ཧཡནྟུ, ཏིབྦཉྩ རཀྑཾ ཝིདཧནྟུ རཊྛེ;
ཡཐཱཉྙམཉྙཾ ན ཝིཧེཋཡེཡྻུཾ, རུཀྑསྶིམསྶཱཔཙིཏིཾ ཀརོཐཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ¶ སཱིལམཡསྶ སཱཁཱཏི ཨེཏསྶ རུཀྑསྶ སཱིལམཡཱ སཱཁཱ. ཨཏྠེ ཙ དྷམྨེཙཱཏི ཝདྡྷིཡཉྩ སབྷཱཝེ ཙ. ཋིཏོ ནིཔཱཀོཏི སོ པཉྙཱམཡརུཀྑོ པཏིཊྛིཏོ. གཝཔྥལོཏི པཉྩཝིདྷགོརསཕལོ. ཧཏྠིགཝཱསྶཚནྣོཏི ཨལངྐཏཧཏྠིགཝཱསྶེཧི སཉྪནྣོ. ནཙྩགཱིཏཏཱུརིཡཱབྷིནཱདིཏེཏི ཨཐ ཏསྶ རུཀྑསྶ པཱུཛཾ ཀརོནྟེན མཧཱཛནེན ཏསྨིཾ རུཀྑེ ཨེཏེཧི ནཙྩཱདཱིཧི ཨབྷིནཱདིཏེ. ཨུཙྪིཛྫ སེནཾ པུརིསོ ཨཧཱསཱིཏི ཨེཀོ ཀཎྷཔུརིསོ ཨཱགནྟྭཱ ཏཾ རུཀྑཾ ཨུཙྪིཛྫ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཾ སེནཾ པལཱཔེཏྭཱ ཨཧཱསི གཧེཏྭཱ གཏོ. པུན སོ རུཀྑོ ཨཱགནྟྭཱ ཨམྷཱཀཾ ནིཝེསནདྭཱརཡེཝ ཋིཏོ. སོ ནོ ཨཡཾ རུཀྑསདིསོ པཎྜིཏོ སནྣིཀེཏཾ ཨཱགཏོ. ཨིདཱནི སབྦེཝ ཏུམྷེ རུཀྑསྶ ཨིམསྶ ཨཔཙིཏིཾ ཀརོཐ, མཧཱསཀྐཱརཾ པཝཏྟེཐ.
མམ པཙྩཡེནཱཏི ཨམྦྷོ, ཨམཙྩཱ ཡེ ཀེཙི མཾ ནིསྶཱཡ ལདྡྷེན ཡསེན ཝིཏྟཱ ཏུཊྛཙིཏྟཱ, ཏེ སབྦེ ཨཏྟནོ ཝིཏྟཾ པཱཏུཀརོནྟུ. ཏིབྦཱནཱིཏི བཧལཱནི མཧནྟཱནི. ཨུཔཱཡནཱནཱིཏི པཎྞཱཀཱརེ. ཡེ ཀེཙཱིཏི ཨནྟམསོ ཀཱིལ༹ནཏྠཱཡ བདྡྷེ མིགཔཀྑིནོ ཨུཔཱདཱཡ. མུཉྩརེཏི མུཉྩནྟུ. ཨུནྣངྒལཱ མཱསམིམཾ ཀརོནྟཱུཏི ཨིམཾ མཱསཾ ཀསནནངྒལཱནི ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཨེཀམནྟེ ཋཔེཏྭཱ ནགརེ བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ སབྦེཝ མནུསྶཱ མཧཱཚཎཾ ཀརོནྟུ. བྷཀྑཡནྟཱུཏི བྷུཉྫནྟུ. ཨམཛྫཔཱཏི ཨེཏྠ ཨ-ཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟཾ, མཛྫཔཱ པུརིསཱ མཛྫརཧཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ཨཱཔཱནཊྛཱནེསུ ནིསིནྣཱ པིཝནྟཱུཏི ཨཏྠོ. པུཎྞཱཧི ཐཱལཱཧཱིཏི པུཎྞེཧི ཐཱལེཧི. པལིསྶུཏཱཧཱིཏི ཨཏིཔུཎྞཏྟཱ པགྒྷརམཱནེཧི. མཧཱཔཐཾ ནིཙྩ སམཝ྄ཧཡནྟཱུཏི ཨནྟོནགརེ ཨལངྐཏམཧཱཔཐཾ རཱཛམགྒཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱ ཝེསིཡཱ ནིཙྩཀཱལཾ ཀིལེསཝསེན ཀིལེསཏྠིཀཾ ཛནཾ ཨཝ྄ཧཡནྟཱུཏི ཨཏྠོ. ཏིབྦནྟི གཱལ༹ྷཾ. ཡཐཱཏི ཡཐཱ རཀྑསྶ སུསཾཝིཧིཏཏྟཱ ཨུནྣངྒལཱ ཧུཏྭཱ རུཀྑསྶིམསྶ ཨཔཙིཏིཾ ཀརོནྟཱ ཨཉྙམཉྙཾ ན ཝིཧེཋཡེཡྻུཾ, ཨེཝཾ རཀྑཾ སཾཝིདཧནྟཱུཏི ཨཏྠོ.
ཨེཝཾ རཉྙཱ ཝུཏྟེ –
‘‘ཨོརོདྷཱ ¶ ཙ ཀུམཱརཱ ཙ, ཝེསིཡཱནཱ ཙ བྲཱཧྨཎཱ;
བཧུཾ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ, པཎྜིཏསྶཱབྷིཧཱརཡུཾ.
‘‘ཧཏྠཱརོཧཱ ¶ ཨནཱིཀཊྛཱ, རཐིཀཱ པཏྟིཀཱརཀཱ;
བཧུཾ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ, པཎྜིཏསྶཱབྷིཧཱརཡུཾ.
‘‘སམཱགཏཱ ¶ ཛཱནཔདཱ, ནེགམཱ ཙ སམཱགཏཱ;
བཧུཾ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ, པཎྜིཏསྶཱབྷིཧཱརཡུཾ.
‘‘བཧུཛནོ པསནྣོསི, དིསྭཱ པཎྜིཏམཱགཏེ;
པཎྜིཏམྷི ཨནུཔྤཏྟེ, ཙེལུཀྑེཔོ པཝཏྟཐཱ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨབྷིཧཱརཡུནྟི ཨེཝཾ རཉྙཱ ཨཱཎཏྟཱ མཧཱཚཎཾ པཊིཡཱདེཏྭཱ སབྦེ སཏྟེ བནྡྷནཱ མོཙེཏྭཱ ཨེཏེ སབྦེ ཨོརོདྷཱདཡོ ནཱནཔྤཀཱརཾ པཎྞཱཀཱརཾ སཛྫིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ པཎྜིཏསྶ པེསེསུཾ. པཎྜིཏམཱགཏེཏི པཎྜིཏེ ཨཱགཏེ ཏཾ པཎྜིཏཾ དིསྭཱ བཧུཛནོ པསནྣོ ཨཧོསི.
ཚཎོ མཱསེན ཨོསཱནཾ ཨགམཱསི. ཏཏོ མཧཱསཏྟོ བུདྡྷཀིཙྩཾ སཱདྷེནྟོ ཝིཡ མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟོ རཱཛཱནཉྩ ཨནུསཱསནྟོ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ སགྒཔརཱཡཎོ ཨཧོསི. རཱཛཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ སབྦེཔི ནགརཝཱསིནོ པཎྜིཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ སགྒཔུརཾ པཱུརཡིཾསུ.
སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ པཉྙཱསམྤནྣོ ཨུཔཱཡཀུསལོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ པཎྜིཏསྶ མཱཏཱཔིཏརོ མཧཱརཱཛཀུལཱནི ཨཧེསུཾ, ཛེཊྛབྷརིཡཱ རཱཧུལམཱཏཱ, ཛེཊྛཔུཏྟོ རཱཧུལོ, ཝིམལཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ, ཝརུཎནཱགརཱཛཱ སཱརིཔུཏྟོ, སུཔཎྞརཱཛཱ མོགྒལླཱནོ, སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ, དྷནཉྩཡཀོརབྱརཱཛཱ ཨཱནནྡོ, པུཎྞཀོ ཚནྣོ, པརིསཱ བུདྡྷཔརིསཱ, ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨཧོསི’’ནྟི.
ཝིདྷུརཛཱཏཀཝཎྞནཱ ནཝམཱ.
[༥༤༧] ༡༠. ཝེསྶནྟརཛཱཏཀཝཎྞནཱ
དསཝརཀཐཱཝཎྞནཱ
ཕུསྶཏཱི ¶ ¶ ¶ ཝརཝཎྞཱབྷེཏི ཨིདཾ སཏྠཱ ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ནིགྲོདྷཱརཱམེ ཝིཧརནྟོ པོཀྑརཝསྶཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི. ཡདཱ ཧི སཏྠཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐོ ཨནུཀྐམེན རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཧེམནྟཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨུདཱཡིཏྠེརེན མགྒདེསཀེན ཝཱིསཏིསཧསྶཁཱིཎཱསཝཔརིཝུཏོ པཋམགམནེན ཀཔིལཝཏྠུཾ ཨགམཱསི, ཏདཱ སཀྱརཱཛཱནོ ‘‘མཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིསེཊྛཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི སནྣིཔཏིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཝསནཊྛཱནཾ ཝཱིམཾསམཱནཱ ‘‘ནིགྲོདྷསཀྐསྶཱརཱམོ རམཎཱིཡོ’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཏཏྠ སབྦཾ པཊིཛགྒནཝིདྷིཾ ཀཏྭཱ གནྡྷཔུཔྥཱདིཧཏྠཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀརོནྟཱ སབྦཱལངྐཱརཔྤཊིམཎྜིཏེ དཧརདཧརེ ནཱགརདཱརཀེ ཙ ནཱགརདཱརིཀཱཡོ ཙ པཋམཾ པཧིཎིཾསུ, ཏཏོ རཱཛཀུམཱརེ ཙ རཱཛཀུམཱརིཀཱཡོ ཙ. ཏེསཾ ཨནྟརཱ སཱམཾ གནྡྷཔུཔྥཙུཎྞཱདཱིཧི སཏྠཱརཾ པཱུཛེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ གཧེཏྭཱ ནིགྲོདྷཱརཱམམེཝ ཨགམིཾསུ. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཝཱིསཏིསཧསྶཁཱིཎཱསཝཔརིཝུཏོ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདི. ཏདཱ ཧི སཱཀིཡཱ མཱནཛཱཏིཀཱ མཱནཏྠདྡྷཱ. ཏེ ‘‘ཨཡཾ སིདྡྷཏྠཀུམཱརོ ཨམྷེཧི དཧརཏརོ, ཨམྷཱཀཾ ཀནིཊྛོ བྷཱགིནེཡྻོ པུཏྟོ ནཏྟཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དཧརདཧརེ རཱཛཀུམཱརེ ཙ རཱཛཀུམཱརིཀཱཡོ ཙ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཏུམྷེ བྷགཝནྟཾ ཝནྡཐ, མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ པིཊྛིཏོ ནིསཱིདིསྶཱམཱ’’ཏི.
ཏེསུ ཨེཝཾ ཨཝནྡིཏྭཱ ནིསིནྣེསུ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ན མཾ ཉཱཏཡོ ཝནྡནྟི, ཧནྡ ཨིདཱནེཝ ཝནྡཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཏཏོ ཝུཊྛཱཡ ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཏེསཾ སཱིསེ པཱདཔཾསུཾ ཨོཀིརམཱནོ ཝིཡ ཀཎྜམྦརུཀྑམཱུལེ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡསདིསཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ཨཀཱསི. རཱཛཱ སུདྡྷོདནོ ཏཾ ཨཙྪརིཡཾ དིསྭཱ ཨཱཧ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཛཱཏདིཝསེ ཀཱལ༹དེཝལསྶ ཝནྡནཏྠཾ ཨུཔནཱིཏཱནཾ ཝོ པཱདེ པརིཝཏྟིཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ མཏྠཀེ ཋིཏེ དིསྭཱ ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱདེ ཝནྡིཾ, ཨཡཾ མེ པཋམཝནྡནཱ. པུནཔི ཝཔྤམངྒལདིཝསེ ཛམྦུཙྪཱཡཱཡ སིརིསཡནེ ནིསིནྣཱནཾ ཝོ ཛམྦུཙྪཱཡཱཡ ཨཔརིཝཏྟནཾ ¶ དིསྭཱཔི ཨཧཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱདེ ཝནྡིཾ, ཨཡཾ མེ དུཏིཡཝནྡནཱ. ཨིདཱནི ཨིམཾ ཨདིཊྛཔུབྦཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ ¶ དིསྭཱཔི ཏུམྷཱཀཾ པཱདེ ཝནྡཱམི, ཨཡཾ མེ ཏཏིཡཝནྡནཱ’’ཏི. རཉྙཱ པན ཝནྡིཏེ ཨཝནྡིཏྭཱ ཋཱཏུཾ སམཏྠོ ནཱམ ཨེཀསཱཀིཡོཔི ནཱཧོསི, སབྦེ ཝནྡིཾསུཡེཝ.
ཨིཏི བྷགཝཱ ཉཱཏཡོ ཝནྡཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསཏོ ཨོཏརིཏྭཱ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདི. ནིསིནྣེ ཙ བྷགཝཏི སིཁཱཔཏྟོ ཉཱཏིསམཱགམོ ཨཧོསི, སབྦེ ཨེཀགྒཙིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ནིསཱིདིཾསུ. ཏཏོ མཧཱམེགྷོ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པོཀྑརཝསྶཾ ཝསྶི, ཏམྦཝཎྞཾ ཨུདཀཾ ཧེཊྛཱ ཝིརཝནྟཾ གཙྪཏི. ཡེ ཏེམེཏུཀཱམཱ, ཏེ ཏེམེནྟི. ཨཏེམེཏུཀཱམསྶ ¶ སརཱིརེ ཨེཀབིནྡུམཏྟམྤི ན པཏཏི. ཏཾ དིསྭཱ སབྦེ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཙིཏྟཛཱཏཱ ཨཧེསུཾ. ‘‘ཨཧོ ཨཙྪརིཡཾ ཨཧོ ཨབྦྷུཏཾ ཨཧོ བུདྡྷཱནཾ མཧཱནུབྷཱཝཏཱ, ཡེསཾ ཉཱཏིསམཱགམེ ཨེཝརཱུཔཾ པོཀྑརཝསྶཾ ཝསྶཱི’’ཏི བྷིཀྑཱུ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ. ཏཾ སུཏྭཱ སཏྠཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི མམ ཉཱཏིསམཱགམེ མཧཱམེགྷོ པོཀྑརཝསྶཾ ཝསྶིཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི.
ཨཏཱིཏེ སིཝིརཊྛེ ཛེཏུཏྟརནགརེ སིཝིམཧཱརཱཛཱ ནཱམ རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ སཉྫཡཾ ནཱམ པུཏྟཾ པཊིལབྷི. སོ ཏསྶ ཝཡཔྤཏྟསྶ མདྡརཱཛདྷཱིཏརཾ ཕུསྶཏིཾ ནཱམ རཱཛཀཉྙཾ ཨཱནེཏྭཱ རཛྫཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ ཕུསྶཏིཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཨཀཱསི. ཏསྶཱ ཨཡཾ པུབྦཡོགོ – ཨིཏོ ཨེཀནཝུཏིཀཔྤེ ཝིཔསྶཱི ནཱམ སཏྠཱ ལོཀེ ཨུདཔཱདི. ཏསྨིཾ བནྡྷུམཏིནགརཾ ནིསྶཱཡ ཁེམེ མིགདཱཡེ ཝིཧརནྟེ ཨེཀོ རཱཛཱ རཉྙོ བནྡྷུམསྶ ཨནགྒྷེན ཙནྡནསཱརེན སདྡྷིཾ སཏསཧསྶགྒྷནིཀཾ སུཝཎྞམཱལཾ པེསེསི. རཉྙོ པན དྭེ དྷཱིཏརོ ཨཧེསུཾ. སོ ཏཾ པཎྞཱཀཱརཾ ཏཱསཾ དཱཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཙནྡནསཱརཾ ཛེཊྛིཀཱཡ ཨདཱསི, སུཝཎྞམཱལཾ ཀནིཊྛཱཡ ཨདཱསི. ཏཱ ཨུབྷོཔི ‘‘ན མཡཾ ཨིམཾ ཨཏྟནོ སརཱིརེ པིལ༹ནྡྷིསྶཱམ, སཏྠཱརམེཝ པཱུཛེསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨཱཧཾསུ ‘‘ཏཱཏ, ཙནྡནསཱརེན ཙ སུཝཎྞམཱལཱཡ ཙ དསབལཾ པཱུཛེསྶཱམཱ’’ཏི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪི. ཛེཊྛིཀཱ སུཁུམཙནྡནཙུཎྞཾ ཀཱརེཏྭཱ སུཝཎྞསམུགྒཾ པཱུརེཏྭཱ གཎྷཱཔེསི. ཀནིཊྛབྷགིནཱི པན སུཝཎྞམཱལཾ ཨུརཙྪདམཱལཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ¶ སུཝཎྞསམུགྒེན གཎྷཱཔེསི. ཏཱ ཨུབྷོཔི མིགདཱཡཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཛེཊྛིཀཱ ཙནྡནཙུཎྞེན དསབལསྶ སུཝཎྞཝཎྞཾ སརཱིརཾ པཱུཛེཏྭཱ སེསཙུཎྞཱནི གནྡྷཀུཊིཡཾ ཝིཀིརིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨནཱགཏེ ཏུམྷཱདིསསྶ བུདྡྷསྶ མཱཏཱ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. ཀནིཊྛབྷགིནཱིཔི ཏཐཱགཏསྶ སུཝཎྞཝཎཾ སརཱིརཾ སུཝཎྞམཱལཱཡ ཀཏེན ཨུརཙྪདེན པཱུཛེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཡཱཝ ཨརཧཏྟཔྤཏྟི, ཏཱཝ ཨིདཾ པསཱདྷནཾ མམ སརཱིརཱ མཱ ཝིགཏཾ ཧོཏཱུ’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སཏྠཱཔི ཏཱསཾ ཨནུམོདནཾ ཨཀཱསི.
ཏཱ ཨུབྷོཔི ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ¶ ཋཏྭཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ. ཏཱསུ ཛེཊྛབྷགིནཱི དེཝལོཀཏོ མནུསྶལོཀཾ ¶ , མནུསྶལོཀཏོ དེཝལོཀཾ སཾསརནྟཱི ཨེཀནཝུཏིཀཔྤཱཝསཱནེ ཨམྷཱཀཾ བུདྡྷུཔྤཱདཀཱལེ བུདྡྷམཱཏཱ མཧཱམཱཡཱདེཝཱི ནཱམ ཨཧོསི. ཀནིཊྛབྷགིནཱིཔི ཏཐེཝ སཾསརནྟཱི ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཀིཀིསྶ རཉྙོ དྷཱིཏཱ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. སཱ ཙིཏྟཀམྨཀཏཱཡ ཝིཡ ཨུརཙྪདམཱལཱཡ ཨལངྐཏེན ཨུརེན ཛཱཏཏྟཱ ཨུརཙྪདཱ ནཱམ ཀུམཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ སོལ༹སཝསྶིཀཀཱལེ སཏྠུ བྷཏྟཱནུམོདནཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛཱཡ ཨཔརབྷཱགེ བྷཏྟཱནུམོདནཾ སུཎནྟེནེཝ པིཏརཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ པཏྟདིཝསེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ པབྦཛིཏྭཱ པརིནིབྦཱཡི. ཀིཀིརཱཛཱཔི ཨཉྙཱ སཏྟ དྷཱིཏརོ ལབྷི. ཏཱསཾ ནཱམཱནི –
‘‘སམཎཱི སམཎགུཏྟཱ ཙ, བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑདཱཡིཀཱ;
དྷམྨཱ ཙེཝ སུདྷམྨཱ ཙ, སངྒྷདཱསཱི ཙ སཏྟམཱི’’ཏི.
ཏཱ ཨིམསྨིཾ བུདྡྷུཔྤཱདེ –
‘‘ཁེམཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ ཙ, པཊཱཙཱརཱ ཙ གོཏམཱི;
དྷམྨདིནྣཱ མཧཱམཱཡཱ, ཝིསཱཁཱ ཙཱཔི སཏྟམཱི’’ཏི.
ཏཱསུ ¶ ཕུསྶཏཱི སུདྷམྨཱ ནཱམ ཧུཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཝིཔསྶིསམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཀཏཱཡ ཙནྡནཙུཎྞཔཱུཛཱཡ ཕལེན རཏྟཙནྡནརསཔརིཔྥོསིཏེན ཝིཡ སརཱིརེན ཛཱཏཏྟཱ ཕུསྶཏཱི ནཱམ ཀུམཱརིཀཱ ཧུཏྭཱ དེཝེསུ ཙ མནུསྶེསུ ཙ སཾསརནྟཱི ཨཔརབྷཱགེ སཀྐསྶ དེཝརཉྙོ ཨགྒམཧེསཱི ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི. ཨཐསྶཱ ཡཱཝཏཱཡུཀཾ ཋཏྭཱ པཉྩསུ པུབྦནིམིཏྟེསུ ཨུཔྤནྣེསུ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏསྶཱ པརིཀྑཱིཎཱཡུཀཏཾ ཉཏྭཱ མཧནྟེན ཡསེན ཏཾ ཨཱདཱཡ ནནྡནཝནུཡྻཱནཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཏཾ ཨལངྐཏསཡནཔིཊྛེ ནིསིནྣཾ སཡཾ སཡནཔསྶེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཏདཝོཙ ‘‘བྷདྡེ ཕུསྶཏི, ཏེ དས ཝརེ དམྨི, ཏེ གཎྷསྶཱུ’’ཏི ཝདནྟོ ཨིམསྨིཾ གཱཐཱསཧསྶཔཊིམཎྜིཏེ མཧཱཝེསྶནྟརཛཱཏཀེ པཋམཾ གཱཐམཱཧ –
‘‘ཕུསྶཏཱི ཝརཝཎྞཱབྷེ, ཝརསྶུ དསདྷཱ ཝརེ;
པཐབྱཱ ཙཱརུཔུབྦངྒི, ཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ མནསོ པིཡ’’ནྟི.
ཨེཝམེསཱ ¶ མཧཱཝེསྶནྟརདྷམྨདེསནཱ དེཝལོཀེ པཏིཊྛཱཔིཏཱ ནཱམ ཧོཏི.
ཏཏྠ ¶ ཕུསྶཏཱིཏི ཏཾ ནཱམེནཱལཔཏི. ཝརཝཎྞཱབྷེཏི ཝརཱཡ ཝཎྞཱབྷཱཡ སམནྣཱགཏེ. དསདྷཱཏི དསཝིདྷེ. པཐབྱཱཏི པཐཝིཡཾ གཧེཏབྦེ ཀཏྭཱ ཝརསྶུ གཎྷསྶཱུཏི ཝདཏི. ཙཱརུཔུབྦངྒཱིཏི ཙཱརུནཱ པུབྦངྒེན ཝརལཀྑཎེན སམནྣཱགཏེ. ཡཾ ཏུཡ྄ཧཾ མནསོ པིཡནྟི ཡཾ ཡཾ ཏཝ མནསཱ པིཡཾ, ཏཾ ཏཾ དསཧི ཀོཊྛཱསེཧི གཎྷཱཧཱིཏི ཝདཏི.
སཱ ཨཏྟནོ ཙཝནདྷམྨཏཾ ཨཛཱནནྟཱི པམཏྟཱ ཧུཏྭཱ དུཏིཡགཱཐམཱཧ –
‘‘དེཝརཱཛ ནམོ ཏྱཏྠུ, ཀིཾ པཱཔཾ པཀཏཾ མཡཱ;
རམྨཱ ཙཱཝེསི མཾ ཋཱནཱ, ཝཱཏོཝ དྷརཎཱིརུཧ’’ནྟི.
ཏཏྠ ནམོ ཏྱཏྠཱུཏི ནམོ ཏེ ཨཏྠུ. ཀིཾ པཱཔནྟི ཀིཾ མཡཱ ཏཝ སནྟིཀེ པཱཔཾ པཀཏནྟི པུཙྪཏི. དྷརཎཱིརུཧནྟི རུཀྑཾ.
ཨཐསྶཱ པམཏྟབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སཀྐོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
‘‘ན ཙེཝ ཏེ ཀཏཾ པཱཔཾ, ན ཙ མེ ཏྭམསི ཨཔྤིཡཱ;
པུཉྙཉྩ ཏེ པརིཀྑཱིཎཾ, ཡེན ཏེཝཾ ཝདཱམཧཾ.
‘‘སནྟིཀེ ¶ མརཎཾ ཏུཡ྄ཧཾ, ཝིནཱབྷཱཝོ བྷཝིསྶཏི;
པཊིགྒཎྷཱཧི མེ ཨེཏེ, ཝརེ དས པཝེཙྪཏོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཡེན ཏེཝནྟི ཡེན ཏེ ཨེཝཾ ཝདཱམི. ཏུཡ྄ཧཾ ཝིནཱབྷཱཝོཏི ཏཝ ཨམྷེཧི སདྡྷིཾ ཝིཡོགོ བྷཝིསྶཏི. པཝེཙྪཏོཏི དདམཱནསྶ.
སཱ སཀྐསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ནིཙྪཡེན ཨཏྟནོ མརཎཾ ཉཏྭཱ ཝརཾ གཎྷནྟཱི ཨཱཧ –
‘‘ཝརཾ ཙེ མེ ཨདོ སཀྐ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར;
སིཝིརཱཛསྶ བྷདྡནྟེ, ཏཏྠ ཨསྶཾ ནིཝེསནེ.
‘‘ནཱིལནེཏྟཱ ¶ ནཱིལབྷམུ, ནཱིལཀྑཱི ཙ ཡཐཱ མིགཱི;
ཕུསྶཏཱི ནཱམ ནཱམེན, ཏཏྠཔསྶཾ པུརིནྡན.
‘‘པུཏྟཾ ལབྷེཐ ཝརདཾ, ཡཱཙཡོགཾ ཨམཙྪརིཾ;
པཱུཛིཏཾ པཊིརཱཛཱུཧི, ཀིཏྟིམནྟཾ ཡསསྶིནཾ.
‘‘གབྦྷཾ མེ དྷཱརཡནྟིཡཱ, མཛ྄ཛྷིམངྒཾ ཨནུནྣཏཾ;
ཀུཙྪི ཨནུནྣཏོ ཨསྶ, ཙཱཔཾཝ ལིཁིཏཾ སམཾ.
‘‘ཐནཱ ¶ མེ ནཔྤཔཏེཡྻུཾ, པལིཏཱ ན སནྟུ ཝཱསཝ;
ཀཱཡེ རཛོ ན ལིམྤེཐ, ཝཛ྄ཛྷཉྩཱཔི པམོཙཡེ.
‘‘མཡཱུརཀོཉྩཱབྷིརུདེ, ནཱརིཝརགཎཱཡུཏེ;
ཁུཛྫཙེལཱཔཀཱཀིཎྞེ, སཱུཏམཱགདྷཝཎྞིཏེ.
‘‘ཙིཏྲགྒལེ༹རུགྷུསིཏེ, སུརཱམཾསཔབོདྷནེ;
སིཝིརཱཛསྶ བྷདྡནྟེ, ཏཏྠསྶཾ མཧེསཱི པིཡཱ’’ཏི.
ཏཏྠ སིཝིརཱཛསྶཱཏི སཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཏལཾ ཨོལོཀེནྟཱི ཨཏྟནོ ཨནུཙྪཝིཀཾ སིཝིརཉྙོ ནིཝེསནཾ དིསྭཱ ཏཏྠ ཨགྒམཧེསིབྷཱཝཾ པཏྠེནྟཱི ཨེཝམཱཧ. ཡཐཱ མིགཱིཏི ཨེཀཝསྶིཀཱ ཧི མིགཔོཏིཀཱ ནཱིལནེཏྟཱ ཧོཏི, ཏེནེཝམཱཧ. ཏཏྠཔསྶནྟི ཏཏྠཔི ཨིམིནཱཝ ནཱམེན ¶ ཨསྶཾ. ལབྷེཐཱཏི ལབྷེཡྻཾ. ཝརདནྟི ཨལངྐཏསཱིསཨཀྑིཡུགལཧདཡམཾསརུདྷིརསེཏཙྪཏྟཔུཏྟདཱརེསུ ཡཱཙིཏཡཱཙིཏསྶ ཝརབྷཎྜསྶ དཱཡཀཾ. ཀུཙྪཱིཏི ‘‘མཛ྄ཛྷིམངྒ’’ནྟི ཝུཏྟཾ སརཱུཔཏོ དསྶེཏི. ལིཁིཏནྟི ཡཐཱ ཚེཀེན དྷནུཀཱརེན སམྨཱ ལིཁིཏཾ དྷནུ ཨནུནྣཏམཛ྄ཛྷཾ ཏུལཱཝཊྚཾ སམཾ ཧོཏི, ཨེཝརཱུཔོ མེ ཀུཙྪི བྷཝེཡྻ.
ནཔྤཔཏེཡྻུནྟི པཏིཏྭཱ ལམྦཱ ན བྷཝེཡྻུཾ. པལིཏཱ ན སནྟུ ཝཱསཝཱཏི ཝཱསཝ དེཝསེཊྛ, པལིཏཱནིཔི མེ སིརསྨིཾ ན སནྟུ མཱ པཉྙཱཡིཾསུ. ‘‘པལིཏཱནི སིརོརུཧཱ’’ཏིཔི པཱཋོ. ཝཛ྄ཛྷཉྩཱཔཱིཏི ཀིབྦིསཀཱརཀཾ རཱཛཱཔརཱདྷིཀཾ ཝཛ྄ཛྷཔྤཏྟཙོརཾ ཨཏྟནོ བལེན མོཙེཏུཾ སམཏྠཱ བྷཝེཡྻཾ. ཨིམིནཱ ཨཏྟནོ ཨིསྶརིཡབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི. བྷཱུཏམཱགདྷཝཎྞིཏེཏི བྷོཛནཀཱལཱདཱིསུ ཐུཏིཝསེན ¶ ཀཱལཾ ཨཱརོཙེནྟེཧི སཱུཏེཧི ཙེཝ མཱགདྷཀེཧི ཙ ཝཎྞིཏེ. ཙིཏྲགྒལེ༹རུགྷུསིཏེཏི པཉྩངྒིཀཏཱུརིཡསདྡསདིསཾ མནོརམཾ རཝཾ རཝནྟེཧི སཏྟརཏནཝིཙིཏྟེཧི དྭཱརཀཝཱཊེཧི ཨུགྒྷོསིཏེ. སུརཱམཾསཔབོདྷནེཏི ‘‘པིཝཐ, ཁཱདཐཱ’’ཏི སུརཱམཾསེཧི པབོདྷིཡམཱནཛནེ ཨེཝརཱུཔེ སིཝིརཱཛསྶ ནིཝེསནེ ཏསྶ ཨགྒམཧེསཱི བྷཝེཡྻནྟི ཨིམེ དས ཝརེ གཎྷི.
ཏཏྠ སིཝིརཱཛསྶ ཨགྒམཧེསིབྷཱཝོ པཋམོ ཝརོ, ནཱིལནེཏྟཏཱ དུཏིཡོ, ནཱིལབྷམུཀཏཱ ཏཏིཡོ, ཕུསྶཏཱིཏི ནཱམཾ ཙཏུཏྠོ, པུཏྟཔཊིལཱབྷོ པཉྩམོ, ཨནུནྣཏཀུཙྪིཏཱ ཚཊྛོ, ཨལམྦཏྠནཏཱ སཏྟམོ, ཨཔལིཏབྷཱཝོ ཨཊྛམོ, སུཁུམཙྪཝིབྷཱཝོ ནཝམོ, ཝཛ྄ཛྷཔྤམོཙནསམཏྠཏཱ དསམོ ཝརོཏི.
སཀྐོ ཨཱཧ –
‘‘ཡེ ཏེ དས ཝརཱ དིནྣཱ, མཡཱ སབྦངྒསོབྷནེ;
སིཝིརཱཛསྶ ཝིཛིཏེ, སབྦེ ཏེ ལཙྪསཱི ཝརེ’’ཏི.
ཨཐསྶཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཕུསྶཏིཡཱ དས ཝརེ ཨདཱསི, དཏྭཱ ཙ པན ‘‘བྷདྡེ ཕུསྶཏི, ཏཝ སབྦེ ཏེ སམིཛ྄ཛྷནྟཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནུམོདི. ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –
‘‘ཨིདཾ ¶ ¶ ཝཏྭཱན མགྷཝཱ, དེཝརཱཛཱ སུཛམྤཏི;
ཕུསྶཏིཡཱ ཝརཾ དཏྭཱ, ཨནུམོདིཏྠ ཝཱསཝོ’’ཏི.
ཏཏྠ ཨནུམོདིཏྠཱཏི ‘‘སབྦེ ཏེ ལཙྪསི ཝརེ’’ཏི ཨེཝཾ ཝརེ དཏྭཱ པམུདྡིཏོ ཏུཊྛམཱནསོ ཨཧོསཱིཏི ཨཏྠོ.
དསཝརཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.
ཧིམཝནྟཝཎྞནཱ
ཨིཏི སཱ ཝརེ གཧེཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ མདྡརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ནིབྦཏྟི. ཛཱཡམཱནཱ ཙ ཙནྡནཙུཎྞཔརིཀིཎྞེན ཝིཡ སརཱིརེན ཛཱཏཱ. ཏེནསྶཱ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ‘‘ཕུསྶཏཱི’’ཏྭེཝ ¶ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. སཱ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཝཌྜྷིཏྭཱ སོལ༹སཝསྶཀཱལེ ཨུཏྟམརཱུཔདྷརཱ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ སིཝིམཧཱརཱཛཱ པུཏྟསྶ སཉྫཡཀུམཱརསྶ ཨཏྠཱཡ ཨཱནེཏྭཱ ཏསྶ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠིསཧསྶཱནཾ ཛེཊྛིཀཾ ཀཏྭཱ ཨགྒམཧེསིཊྛཱནེ ཋཔེསི. ཏེན ཝུཏྟཾ –
‘‘ཏཏོ ཙུཏཱ སཱ ཕུསྶཏཱི, ཚཏྟིཡེ ཨུཔཔཛྫཐ;
ཛེཏུཏྟརམྷི ནགརེ, སཉྫཡེན སམཱགམཱི’’ཏི.
སཱ སཉྫཡསྶ པིཡཱ མནཱཔཱ ཨཧོསི. ཨཐ ནཾ སཀྐོ ཨཱཝཛྫམཱནོ ‘‘མཡཱ ཕུསྶཏིཡཱ དིནྣཝརེསུ ནཝ ཝརཱ སམིདྡྷཱ’’ཏི དིསྭཱ ‘‘ཨེཀོ པན པུཏྟཝརོ ན ཏཱཝ སམིཛ྄ཛྷཏི, ཏམྤིསྶཱ སམིཛ྄ཛྷཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེསི. ཏདཱ མཧཱསཏྟོ ཏཱཝཏིཾསདེཝལོཀེ ཝསཏི, ཨཱཡུ ཙསྶ པརིཀྑཱིཎཾ ཨཧོསི. ཏཾ ཉཏྭཱ སཀྐོ ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘མཱརིས, ཏཡཱ མནུསྶལོཀཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཏཏྠ སིཝིརཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏསྶ ཙེཝ ཨཉྙེསཉྩ ཙཝནདྷམྨཱནཾ སཊྛིསཧསྶཱནཾ དེཝཔུཏྟཱནཾ པཊིཉྙཾ གཧེཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ. མཧཱསཏྟོཔི ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཏཏྠུཔཔནྣོ, སེསདེཝཔུཏྟཱཔི སཊྛིསཧསྶཱནཾ ཨམཙྩཱནཾ གེཧེསུ ནིབྦཏྟིཾསུ. མཧཱསཏྟེ ཀུཙྪིགཏེ ཕུསྶཏཱི དོཧལི༹ནཱི ཧུཏྭཱ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ ནགརམཛ྄ཛྷེ ¶ རཱཛནིཝེསནདྭཱརེ ཙཱཏི ཚསུ ཋཱནེསུ ཚ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརཱཔེཏྭཱ དེཝསིཀཾ ཚ སཏསཧསྶཱནི ཝིསྶཛྫེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ དཱཏུཀཱམཱ ཨཧོསི.
རཱཛཱ ཏསྶཱ དོཧལ༹ཾ སུཏྭཱ ནེམིཏྟཀེ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི. ནེམིཏྟཀཱ – ‘‘མཧཱརཱཛ, དེཝིཡཱ ཀུཙྪིམྷི དཱནཱབྷིརཏོ སཏྟོ ཨུཔྤནྣོ, དཱནེན ཏིཏྟིཾ ན གམིསྶཏཱི’’ཏི ཝདིཾསུ. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ཏུཊྛམཱནསོ ཧུཏྭཱ ཚ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ དཱནཾ པཊྛཔེསི. བོདྷིསཏྟསྶ ¶ པཊིསནྡྷིགྒཧཎཀཱལཏོ པཊྛཱཡ རཉྙོ ཨཱཡསྶ པམཱཎཾ ནཱམ ནཱཧོསི. ཏསྶ པུཉྙཱནུབྷཱཝེན སཀལཛམྦུདཱིཔརཱཛཱནོ པཎྞཱཀཱརཾ པཧིཎིཾསུ. དེཝཱི མཧནྟེན པརིཝཱརེན གབྦྷཾ དྷཱརེནྟཱི དསམཱསེ པརིཔུཎྞེ ནགརཾ དཊྛུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ ནགརཾ དེཝནགརཾ ཝིཡ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ དེཝིཾ རཐཝརཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཱརེསི. ཏསྶཱ ཝེསྶཱནཾ ཝཱིཐིཡཱ ཝེམཛ྄ཛྷཾ སམྤཏྟཀཱལེ ཀམྨཛཝཱཏཱ ཙལིཾསུ. ཨཐ ཨམཙྩཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསུཾ. ཏཾ སུཏྭཱ ཝེསྶཝཱིཐིཡཾཡེཝ ཏསྶཱ སཱུཏིགྷརཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཝཱསཾ གཎྷཱཔེསི. སཱ ཏཏྠ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི. ཏེན ཝུཏྟཾ –
‘‘དས ¶ མཱསེ དྷཱརཡིཏྭཱན, ཀརོནྟཱི པུརཾ པདཀྑིཎཾ;
ཝེསྶཱནཾ ཝཱིཐིཡཱ མཛ྄ཛྷེ, ཛནེསི ཕུསྶཏཱི མམ’’ནྟི. (ཙརིཡཱ. ༡.༧༦);
མཧཱསཏྟོ མཱཏུ ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑནྟོཡེཝ ཝིསདོ ཧུཏྭཱ ཨཀྑཱིནི ཨུམྨཱིལེཏྭཱ ནིཀྑམི. ནིཀྑནྟོཡེཝ ཙ མཱཏུ ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ‘‘ཨམྨ, དཱནཾ དསྶཱམི, ཨཏྠི ཀིཉྩི ཏེ དྷན’’ནྟི ཨཱཧ. ཨཐསྶ མཱཏཱ ‘‘ཏཱཏ, ཡཐཱཨཛ྄ཛྷཱསཡེན དཱནཾ དེཧཱི’’ཏི པསཱརིཏཧཏྠེ སཧསྶཏྠཝིཀཾ ཋཔེསི. མཧཱསཏྟོ ཧི ཨུམངྒཛཱཏཀེ ཨིམསྨིཾ ཛཱཏཀེ པཙྪིམཏྟབྷཱཝེཏི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཛཱཏམཏྟེཡེཝ མཱཏརཱ སདྡྷིཾ ཀཐེསི. ཨཐསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ཝེསྶཝཱིཐིཡཾ ཛཱཏཏྟཱ ‘‘ཝེསྶནྟརོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ.
ཏེན ཝུཏྟཾ –
‘‘ན མཡ྄ཧཾ མཏྟིཀཾ ནཱམཾ, ནཔི པེཏྟིཀསམྦྷཝཾ;
ཛཱཏོམྷི ཝེསྶཝཱིཐིཡཾ, ཏསྨཱ ཝེསྶནྟརོ ཨཧུ’’ནྟི. (ཙརིཡཱ. ༡.༧༧);
ཛཱཏདིཝསེཡེཝ ¶ པནསྶ ཨེཀཱ ཨཱཀཱསཙཱརིནཱི ཀརེཎུཀཱ ཨབྷིམངྒལསམྨཏཾ སབྦསེཏཾ ཧཏྠིཔོཏཀཾ ཨཱནེཏྭཱ མངྒལཧཏྠིཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ པཀྐཱམི. ཏསྶ མཧཱསཏྟཾ པཙྩཡཾ ཀཏྭཱ ཨུཔྤནྣཏྟཱ ‘‘པཙྩཡོ’’ཏྭེཝ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏཾ དིཝསམེཝ ཨམཙྩགེཧེསུ སཊྛིསཧསྶཀུམཱརཀཱ ཛཱཡིཾསུ. རཱཛཱ མཧཱསཏྟསྶ ཨཏིདཱིགྷཱདིདོསེ ཝིཝཛྫེཏྭཱ ཨལམྦཐནིཡོ མདྷུརཁཱིརཱཡོ ཙཏུསཊྛི དྷཱཏིཡོ ཨུཔཊྛཱཔེསི. ཏེན སདྡྷིཾ ཛཱཏཱནཉྩ སཊྛིདཱརཀསཧསྶཱནཾ ཨེཀེཀཱ དྷཱཏིཡོ ཨུཔཊྛཱཔེསི. སོ སཊྛིསཧསྶེཧི དཱརཀེཧི སདྡྷིཾ མཧནྟེན པརིཝཱརེན ཝཌྜྷཏི. ཨཐསྶ རཱཛཱ སཏསཧསྶགྒྷནཀཾ ཀུམཱརཔིལ༹ནྡྷནཾ ཀཱརཱཔེསི. སོ ཙཏུཔྤཉྩཝསྶིཀཀཱལེ ཏཾ ¶ ཨོམུཉྩིཏྭཱ དྷཱཏཱིནཾ དཏྭཱ པུན ཏཱཧི དཱིཡམཱནམྤི ན གཎྷི. ཏཱ རཉྙོ ཨཱརོཙཡིཾསུ. རཱཛཱ ཏཾ སུཏྭཱ ‘‘མམ པུཏྟེན དིནྣཾ བྲཧྨདེཡྻམེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨཔརམྤི ཀཱརེསི. ཀུམཱརོ ཏམྤི ཨདཱསིཡེཝ. ཨིཏི དཱརཀཀཱལེཡེཝ དྷཱཏཱིནཾ ནཝ ཝཱརེ པིལ༹ནྡྷནཾ ཨདཱསི.
ཨཊྛཝསྶིཀཀཱལེ པན པཱསཱདཝརགཏོ སིརིསཡནཔིཊྛེ ནིསིནྣོཝ ཙིནྟེསི ‘‘ཨཧཾ བཱཧིརཀདཱནམེཝ དེམི, ཏཾ མཾ ན པརིཏོསེཏི, ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀདཱནཾ དཱཏུཀཱམོམྷི, སཙེ མཾ ཀོཙི སཱིསཾ ཡཱཙེཡྻ, སཱིསཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཏསྶ དདེཡྻཾ. སཙེཔི མཾ ཀོཙི ཧདཡཾ ཡཱཙེཡྻ, ཨུརཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཧདཡཾ ནཱིཧརིཏྭཱ དདེཡྻཾ. སཙེ ཨཀྑཱིནི ཡཱཙེཡྻ, ཨཀྑཱིནི ཨུཔྤཱཊེཏྭཱ དདེཡྻཾ. སཙེ ¶ སརཱིརམཾསཾ ཡཱཙེཡྻ, སཀལསརཱིརཏོ མཾསཾ ཚིནྡིཏྭཱ དདེཡྻཾ. སཙེཔི མཾ ཀོཙི རུདྷིརཾ ཡཱཙེཡྻ, རུདྷིརཾ གཧེཏྭཱ དདེཡྻཾ. ཨཐ ཝཱཔི ཀོཙི ‘དཱསོ མེ ཧོཧཱི’ཏི ཝདེཡྻ, ཨཏྟཱནམསྶ སཱཝེཏྭཱ དཱསཾ ཀཏྭཱ དདེཡྻ’’ནྟི. ཏསྶེཝཾ སབྷཱཝཾ ཙིནྟེནྟསྶ ཙཏུནཧུཏཱདྷིཀདྭིཡོཛནསཏསཧསྶབཧལཱ ཨཡཾ མཧཱཔཐཝཱི མཏྟཝརཝཱརཎོ ཝིཡ གཛྫམཱནཱ ཀམྤི. སིནེརུཔབྦཏརཱཛཱ སུསེདིཏཝེཏྟངྐུརོ ཝིཡ ཨོནམིཏྭཱ ཛེཏུཏྟརནགརཱབྷིམུཁོ ཨཊྛཱསི. པཐཝིསདྡེན དེཝཱ གཛྫནྟོ ཁཎིཀཝསྶཾ ཝསྶི, ཨཀཱལཝིཛྫུལཏཱ ནིཙྪརིཾསུ, སཱགརོ སངྑུབྷི. སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨཔྥོཊེསི, མཧཱབྲཧྨཱ སཱདྷུཀཱརམདཱསི. པཐཝིཏལཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ བྲཧྨལོཀཱ ཨེཀཀོལཱཧལཾ ཨཧོསི.
ཝུཏྟམྤི ¶ ཙེཏཾ –
‘‘ཡདཱཧཾ དཱརཀོ ཧོམི, ཛཱཏིཡཱ ཨཊྛཝསྶིཀོ;
ཏདཱ ནིསཛྫ པཱསཱདེ, དཱནཾ དཱཏུཾ ཝིཙིནྟཡིཾ.
‘‘ཧདཡཾ དདེཡྻཾ ཙཀྑུཾ, མཾསམྤི རུདྷིརམྤི ཙ;
དདེཡྻཾ ཀཱཡཾ སཱཝེཏྭཱ, ཡདི ཀོཙི ཡཱཙཡེ མམཾ.
‘‘སབྷཱཝཾ ཙིནྟཡནྟསྶ, ཨཀམྤིཏམསཎྛིཏཾ;
ཨཀམྤི ཏཏྠ པཐཝཱི, སིནེརུཝནཝཊཾསཀཱ’’ཏི. (ཙརིཡཱ. ༡.༧༨-༨༠);
བོདྷིསཏྟོ སོལ༹སཝསྶིཀཀཱལེཡེཝ སབྦསིཔྤེསུ ནིཔྥཏྟིཾ པཱཔུཎི. ཨཐསྶ པིཏཱ རཛྫཾ དཱཏུཀཱམོ མཱཏརཱ སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ མདྡརཱཛཀུལཏོ མཱཏུལདྷཱིཏརཾ མདྡིཾ ནཱམ རཱཛཀཉྙཾ ཨཱནེཏྭཱ སོལ༹སནྣཾ ཨིཏྠིསཧསྶཱནཾ ཛེཊྛིཀཾ ཨགྒམཧེསིཾ ཀཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩི. མཧཱསཏྟོ རཛྫེ པཏིཊྛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ དེཝསིཀཾ ཚ སཏསཧསྶཱནི ཝིསྶཛྫེནྟོ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི. ཨཔརབྷཱགེ མདྡིདེཝཱི པུཏྟཾ ¶ ཝིཛཱཡི. ཏཾ ཀཉྩནཛཱལེན སམྤཊིཙྪིཾསུ, ཏེནསྶ ‘‘ཛཱལཱིཀུམཱརོ’’ཏྭེཝ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. ཏསྶ པདསཱ གམནཀཱལེ དྷཱིཏརཾ ཝིཛཱཡི. ཏཾ ཀཎྷཱཛིནེན སམྤཊིཙྪིཾསུ, ཏེནསྶཱ ‘‘ཀཎྷཱཛིནཱ’’ཏྭེཝ ནཱམཾ ཀརིཾསུ. མཧཱསཏྟོ མཱསསྶ ཚཀྑཏྟུཾ ཨལངྐཏཧཏྠིཀྑནྡྷཝརགཏོ ཚ དཱནསཱལཱཡོ ཨོལོཀེསི. ཏདཱ ཀཱལིངྒརཊྛེ དུབྦུཊྛིཀཱ ཨཧོསི, སསྶཱནི ན སམྤཛྫིཾསུ, མནུསྶཱནཾ མཧནྟཾ ཚཱཏབྷཡཾ པཝཏྟི. མནུསྶཱ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱཙོརཀམྨཾ ཀརོནྟི. དུབྦྷིཀྑཔཱིལི༹ཏཱ ཛཱནཔདཱ རཱཛངྒཎེ སནྣིཔཏིཏྭཱ རཱཛཱནཾ ཨུཔཀྐོསིཾསུ ¶ . ཏཾ སུཏྭཱ རཉྙཱ ‘‘ཀིཾ, ཏཱཏཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙཡིཾསུ. རཱཛཱ ‘‘སཱདྷུ, ཏཱཏཱ, དེཝཾ ཝསྶཱཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཏེ ཨུཡྻོཛེཏྭཱ སམཱདིནྣསཱིལོ ཨུཔོསཐཝཱསཾ ཝསནྟོཔི དེཝཾ ཝསྶཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑི. སོ ནཱགརེ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ སམཱདིནྣསཱིལོ སཏྟཱཧཾ ཨུཔོསཐཝཱསཾ ཝསནྟོཔི དེཝཾ ཝསྶཱཔེཏུཾ ནཱསཀྑིཾ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཀཱཏབྦ’’ནྟི པུཙྪི. སཙ