📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཁུདྡཀནིཀཱཡེ

ནེཏྟིཔྤཀརཎཔཱལི༹

༡. སངྒཧཝཱརོ

ཡཾ ¶ ¶ ¶ ལོཀོ པཱུཛཡཏེ, སལོཀཔཱལོ སདཱ ནམསྶཏི ཙ;

ཏསྶེཏ སཱསནཝརཾ, ཝིདཱུཧི ཉེཡྻཾ ནརཝརསྶ.

དྭཱདས པདཱནི སུཏྟཾ, ཏཾ སབྦཾ བྱཉྫནཉྩ ཨཏྠོ ཙ;

ཏཾ ཝིཉྙེཡྻཾ ཨུབྷཡཾ, ཀོ ཨཏྠོ བྱཉྫནཾ ཀཏམཾ.

སོལ༹སཧཱརཱ ནེཏྟི [ནེཏྟཱི (ཀ.)], པཉྩནཡཱ སཱསནསྶ པརིཡེཊྛི;

ཨཊྛཱརསམཱུལཔདཱ, མཧཀཙྩཱནེན [མཧཱཀཙྩཱནེན (སཱི.)] ནིདྡིཊྛཱ.

ཧཱརཱ ¶ བྱཉྫནཝིཙཡོ, སུཏྟསྶ ནཡཱ ཏཡོ ཙ སུཏྟཏྠོ;

ཨུབྷཡཾ པརིགྒཧཱིཏཾ, ཝུཙྩཏི སུཏྟཾ ཡཐཱསུཏྟཾ.

ཡཱ ཙེཝ དེསནཱ ཡཉྩ, དེསིཏཾ ཨུབྷཡམེཝ ཝིཉྙེཡྻཾ;

ཏཏྲཱཡམཱནུཔུབྦཱི, ནཝཝིདྷསུཏྟནྟཔརིཡེཊྛཱིཏི.

སངྒཧཝཱརོ.

༢. ཨུདྡེསཝཱརོ

༡. ཏཏྠ ཀཏམེ སོལ༹ས ཧཱརཱ? དེསནཱ ཝིཙཡོ ཡུཏྟི པདཊྛཱནོ ལཀྑཎོ ཙཏུབྱཱུཧོ ཨཱཝཊྚོ ཝིབྷཏྟི པརིཝཏྟནོ ཝེཝཙནོ པཉྙཏྟི ¶ ཨོཏརཎོ སོདྷནོ ཨདྷིཊྛཱནོ པརིཀྑཱརོ སམཱརོཔནོ ཨིཏི.

ཏསྶཱནུགཱིཏི

དེསནཱ ¶ ཝིཙཡོ ཡུཏྟི, པདཊྛཱནོ ཙ ལཀྑཎོ;

ཙཏུབྱཱུཧོ ཙ ཨཱཝཊྚོ, ཝིབྷཏྟི པརིཝཏྟནོ.

ཝེཝཙནོ ཙ པཉྙཏྟི, ཨོཏརཎོ ཙ སོདྷནོ;

ཨདྷིཊྛཱནོ པརིཀྑཱརོ, སམཱརོཔནོ སོལ༹སོ [སོལ༹ས (སཱི.)].

ཨེཏེ སོལ༹ས ཧཱརཱ, པཀིཏྟིཏཱ ཨཏྠཏོ ཨསཾཀིཎྞཱ;

ཨེཏེསཉྩེཝ བྷཝཏི, ཝིཏྠཱརཏཡཱ ནཡཝིབྷཏྟཱིཏི.

༢. ཏཏྠ ཀཏམེ པཉྩ ནཡཱ? ནནྡིཡཱཝཊྚོ ཏིཔུཀྑལོ སཱིཧཝིཀྐཱིལི༹ཏོ དིསཱལོཙནོ ཨངྐུསོ ཨིཏི.

ཏསྶཱནུགཱིཏི

པཋམོ ནནྡིཡཱཝཊྚོ, དུཏིཡོ ཙ ཏིཔུཀྑལོ;

སཱིཧཝིཀྐཱིལི༹ཏོ ནཱམ, ཏཏིཡོ ནཡལཉྫཀོ [ནཡལཉྪཀོ (སཱི.)].

དིསཱལོཙནམཱཧཾསུ ¶ , ཙཏུཏྠཾ ནཡམུཏྟམཾ;

པཉྩམོ ཨངྐུསོ ནཱམ, སབྦེ པཉྩ ནཡཱ གཏཱཏི.

༣. ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཨཊྛཱརས མཱུལཔདཱནི? ནཝ པདཱནི ཀུསལཱནི ནཝ པདཱནི ཨཀུསལཱནི. ཏཏྠ ཀཏམཱནི ནཝ པདཱནི ཨཀུསལཱནི, ཏཎྷཱ ཨཝིཛྫཱ ལོབྷོ དོསོ མོཧོ སུབྷསཉྙཱ སུཁསཉྙཱ ནིཙྩསཉྙཱ ཨཏྟསཉྙཱཏི, ཨིམཱནི ནཝ པདཱནི ཨཀུསལཱནི, ཡཏྠ སབྦོ ཨཀུསལཔཀྑོ སངྒཧཾ སམོསརཎཾ གཙྪཏི.

ཏཏྠ ཀཏམཱནི ནཝ པདཱནི ཀུསལཱནི? སམཐོ ཝིཔསྶནཱ ཨལོབྷོ ཨདོསོ ཨམོཧོ ཨསུབྷསཉྙཱ དུཀྑསཉྙཱ ཨནིཙྩསཉྙཱ ཨནཏྟསཉྙཱཏི, ཨིམཱནི ནཝ པདཱནི ཀུསལཱནི, ཡཏྠ སབྦོ ཀུསལཔཀྑོ སངྒཧཾ སམོསརཎཾ གཙྪཏི.

ཏཏྲིདཾ ཨུདྡཱནཾ

ཏཎྷཱ ¶ ཙ ཨཝིཛྫཱཔི ཙ, ལོབྷོ དོསོ ཏཐེཝ མོཧོ ཙ;

ཙཏུརོ ཙ ཝིཔལླཱསཱ, ཀིལེསབྷཱུམཱི ནཝ པདཱནི.

སམཐོ ¶ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ, ཀུསལཱནི ཙ ཡཱནི ཏཱིཎི མཱུལཱནི;

ཙཏུརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཨིནྡྲིཡབྷཱུམཱི ནཝ པདཱནི.

ནཝཧི ཙ པདེཧི ཀུསལཱ, ནཝཧི ཙ ཡུཛྫནྟི ཨཀུསལཔཀྑཱ;

ཨེཏེ ཁོ མཱུལཔདཱ, བྷཝནྟི ཨཊྛཱརས པདཱནཱིཏི.

ཨུདྡེསཝཱརོ.

༣. ནིདྡེསཝཱརོ

༤. ཏཏྠ སངྑེཔཏོ ནེཏྟི ཀིཏྟིཏཱ.

ཧཱརསངྑེཔོ

༡.

ཨསྶཱདཱདཱིནཝཏཱ ¶ , ནིསྶརཎམྤི ཙ ཕལཾ ཨུཔཱཡོ ཙ;

ཨཱཎཏྟཱི ཙ བྷགཝཏོ, ཡོགཱིནཾ དེསནཱཧཱརོ.

༢.

ཡཾ པུཙྪིཏཉྩ ཝིསྶཛྫིཏཉྩ, སུཏྟསྶ ཡཱ ཙ ཨནུགཱིཏི;

སུཏྟསྶ ཡོ པཝིཙཡོ, ཧཱརོ ཝིཙཡོཏི ནིདྡིཊྛོ.

༣.

སབྦེསཾ ཧཱརཱནཾ, ཡཱ བྷཱུམཱི ཡོ ཙ གོཙརོ ཏེསཾ;

ཡུཏྟཱཡུཏྟཔརིཀྑཱ, ཧཱརོ ཡུཏྟཱིཏི ནིདྡིཊྛོ.

༤.

དྷམྨཾ དེསེཏི ཛིནོ, ཏསྶ ཙ དྷམྨསྶ ཡཾ པདཊྛཱནཾ;

ཨིཏི ཡཱཝ སབྦདྷམྨཱ, ཨེསོ ཧཱརོ པདཊྛཱནོ.

༥.

ཝུཏྟམྷི ཨེཀདྷམྨེ, ཡེ དྷམྨཱ ཨེཀལཀྑཎཱ ཀེཙི;

ཝུཏྟཱ བྷཝནྟི སབྦེ, སོ ཧཱརོ ལཀྑཎོ ནཱམ.

༦.

ནེརུཏྟམདྷིཔྤཱཡོ, བྱཉྫནམཐ དེསནཱནིདཱནཉྩ;

པུབྦཱཔརཱནུསནྡྷཱི, ཨེསོ ཧཱརོ ཙཏུབྱཱུཧོ.

༧.

ཨེཀམྷི པདཊྛཱནེ, པརིཡེསཏི སེསཀཾ པདཊྛཱནཾ;

ཨཱཝཊྚཏི པཊིཔཀྑེ, ཨཱཝཊྚོ ནཱམ སོ ཧཱརོ.

༨.

དྷམྨཉྩ ¶ པདཊྛཱནཾ, བྷཱུམིཉྩ ཝིབྷཛྫཏེ ཨཡཾ ཧཱརོ;

སཱདྷཱརཎེ ཨསཱདྷཱརཎེ ཙ ནེཡྻོ ཝིབྷཏྟཱིཏི.

༩.

ཀུསལཱཀུསལེ དྷམྨེ, ནིདྡིཊྛེ བྷཱཝིཏེ པཧཱིནེ ཙ;

པརིཝཏྟཏི པཊིཔཀྑེ, ཧཱརོ པརིཝཏྟནོ ནཱམ.

༡༠.

ཝེཝཙནཱནི ¶ བཧཱུནི ཏུ, སུཏྟེ ཝུཏྟཱནི ཨེཀདྷམྨསྶ;

ཡོ ཛཱནཱཏི སུཏྟཝིདཱུ, ཝེཝཙནོ ནཱམ སོ ཧཱརོ.

༡༡.

ཨེཀཾ ¶ བྷགཝཱ དྷམྨཾ, པཉྙཏྟཱིཧི ཝིཝིདྷཱཧི དེསེཏི;

སོ ཨཱཀཱརོ ཉེཡྻོ, པཉྙཏྟཱི ནཱམ ཧཱརོཏི.

༡༢.

ཡོ ཙ པཊིཙྩུཔྤཱདོ, ཨིནྡྲིཡཁནྡྷཱ ཙ དྷཱཏུ ཨཱཡཏནཱ;

ཨེཏེཧི ཨོཏརཏི ཡོ, ཨོཏརཎོ ནཱམ སོ ཧཱརོ.

༡༣.

ཝིསྶཛྫིཏམྷི པཉྷེ, གཱཐཱཡཾ པུཙྪིཏཱཡམཱརབྦྷ;

སུདྡྷཱསུདྡྷཔརིཀྑཱ, ཧཱརོ སོ སོདྷནོ ནཱམ.

༡༤.

ཨེཀཏྟཏཱཡ དྷམྨཱ, ཡེཔི ཙ ཝེམཏྟཏཱཡ ནིདྡིཊྛཱ;

ཏེན ཝིཀཔྤཡིཏབྦཱ, ཨེསོ ཧཱརོ ཨདྷིཊྛཱནོ.

༡༥.

ཡེ དྷམྨཱ ཡཾ དྷམྨཾ, ཛནཡནྟིཔྤཙྩཡཱ པརམྤརཏོ;

ཧེཏུམཝཀཌྜྷཡིཏྭཱ, ཨེསོ ཧཱརོ པརིཀྑཱརོ.

༡༦.

ཡེ དྷམྨཱ ཡཾ མཱུལཱ, ཡེ ཙེཀཏྠཱ པཀཱསིཏཱ མུནིནཱ;

ཏེ སམརོཔཡིཏབྦཱ, ཨེས སམཱརོཔནོ ཧཱརོ.

ནཡསངྑེཔོ

༡༧.

ཏཎྷཉྩ ཨཝིཛྫམྤི ཙ, སམཐེན ཝིཔསྶནཱ ཡོ ནེཏི;

སཙྩེཧི ཡོཛཡིཏྭཱ, ཨཡཾ ནཡོ ནནྡིཡཱཝཊྚོ.

༡༨.

ཡོ ཨཀུསལེ སམཱུལེཧི, ནེཏི ཀུསལེ ཙ ཀུསལམཱུལེཧི;

བྷཱུཏཾ ཏཐཾ ཨཝིཏཐཾ, ཏིཔུཀྑལཾ ཏཾ ནཡཾ ཨཱཧུ.

༡༩.

ཡོ ནེཏི ཝིཔལླཱསེཧི, ཀིལེསེ ཨིནྡྲིཡེཧི སདྡྷམྨེ;

ཨེཏཾ ནཡཾ ནཡཝིདཱུ, སཱིཧཝིཀྐཱིལི༹ཏཾ ཨཱཧུ.

༢༠.

ཝེཡྻཱཀརཎེསུ ¶ ཧི ཡེ, ཀུསལཱཀུསལཱ ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཝུཏྟཱ;

མནསཱ ཝོལོཀཡཏེ, ཏཾ ཁུ དིསཱལོཙནཾ ཨཱཧུ.

༢༡.

ཨོལོཀེཏྭཱ ¶ དིསལོཙནེན, ཨུཀྑིཔིཡ ཡཾ སམཱནེཏི;

སབྦེ ཀུསལཱཀུསལེ, ཨཡཾ ནཡོ ཨངྐུསོ ནཱམ.

༢༢.

སོལ༹ས ཧཱརཱ པཋམཾ, དིསལོཙནཏོ [དིསལོཙནེན (ཀ.)] དིསཱ ཝིལོཀེཏྭཱ;

སངྑིཔིཡ ཨངྐུསེན ཧི, ནཡེཧི ཏཱིཧི ནིདྡིསེ སུཏྟཾ.

དྭཱདསཔད

༢༣.

ཨཀྑརཾ པདཾ བྱཉྫནཾ, ནིརུཏྟི ཏཐེཝ ནིདྡེསོ;

ཨཱཀཱརཚཊྛཝཙནཾ, ཨེཏྟཱཝ བྱཉྫནཾ སབྦཾ.

༢༤.

སངྐཱསནཱ ¶ པཀཱསནཱ, ཝིཝརཎཱ ཝིབྷཛནུཏྟཱནཱིཀམྨཔཉྙཏྟི;

ཨེཏེཧི ཚཧི པདེཧི, ཨཏྠོ ཀམྨཉྩ ནིདྡིཊྛཾ.

༢༥.

ཏཱིཎི ཙ ནཡཱ ཨནཱུནཱ, ཨཏྠསྶ ཙ ཚཔྤདཱནི གཎིཏཱནི;

ནཝཧི པདེཧི བྷགཝཏོ, ཝཙནསྶཏྠོ སམཱཡུཏྟོ.

༢༦.

ཨཏྠསྶ ནཝཔྤདཱནི, བྱཉྫནཔརིཡེཊྛིཡཱ ཙཏུབྦཱིས;

ཨུབྷཡཾ སངྐལཡིཏྭཱ [སངྑེཔཡཏོ (ཀ.)], ཏེཏྟིཾསཱ ཨེཏྟིཀཱ ནེཏྟཱིཏི.

ནིདྡེསཝཱརོ.

༤. པཊིནིདྡེསཝཱརོ

༡. དེསནཱཧཱརཝིབྷངྒོ

༥. ཏཏྠ ཀཏམོ དེསནཱཧཱརོ? ‘‘ཨསྶཱདཱདཱིནཝཏཱ’’ཏི གཱཐཱ ཨཡཾ དེསནཱཧཱརོ. ཀིཾ དེསཡཏི? ཨསྶཱདཾ ཨཱདཱིནཝཾ ནིསྶརཎཾ ཕལཾ ཨུཔཱཡཾ ཨཱཎཏྟིཾ. དྷམྨཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫནཾ ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེསྶཱམཱིཏི.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཀཏམོ ཨསྶཱདོ?

‘‘ཀཱམཾ [ཀཱམམཱདིཀཱ ཨིམཱ ཚ གཱཐཱ སུ. ནི. ༧༧༢ པསྶིཏབྦཱ] ཀཱམཡམཱནསྶ, ཏསྶ ཙེཏཾ སམིཛ྄ཛྷཏི;

ཨདྡྷཱ པཱིཏིམནོ ཧོཏི, ལདྡྷཱ མཙྩོ ཡདིཙྪཏཱི’’ཏི.

ཨཡཾ ཨསྶཱདོ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཱདཱིནཝོ?

‘‘ཏསྶ ¶ ཙེ ཀཱམཡཱནསྶ, ཚནྡཛཱཏསྶ ཛནྟུནོ;

ཏེ ཀཱམཱ པརིཧཱཡནྟི, སལླཝིདྡྷོཝ རུཔྤཏཱི’’ཏི.

ཨཡཾ ཨཱདཱིནཝོ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ནིསྶརཎཾ?

‘‘ཡོ ཀཱམེ པརིཝཛྫེཏི, སཔྤསྶེཝ པདཱ སིརོ;

སོམཾ ཝིསཏྟིཀཾ ལོཀེ, སཏོ སམཏིཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ནིསྶརཎཾ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ཨསྶཱདོ?

‘‘ཁེཏྟཾ ཝཏྠུཾ ཧིརཉྙཾ ཝཱ, གཝཱསྶཾ དཱསཔོརིསཾ;

ཐིཡོ བནྡྷཱུ པུཐཱུ ཀཱམེ, ཡོ ནརོ ཨནུགིཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

ཨཡཾ ཨསྶཱདོ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཱདཱིནཝོ?

‘‘ཨབལཱ ནཾ བལཱིཡནྟི, མདྡནྟེ ནཾ པརིསྶཡཱ;

ཏཏོ ནཾ དུཀྑམནྭེཏི, ནཱཝཾ བྷིནྣམིཝོདཀ’’ནྟི.

ཨཡཾ ཨཱདཱིནཝོ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ནིསྶརཎཾ?

‘‘ཏསྨཱ ཛནྟུ སདཱ སཏོ, ཀཱམཱནི པརིཝཛྫཡེ;

ཏེ པཧཱཡ ཏརེ ཨོགྷཾ, ནཱཝཾ སིཏྭཱཝ པཱརགཱུ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིསྶརཎཾ.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཀཏམཾ ཕལཾ?

‘‘དྷམྨོ ཧཝེ རཀྑཏི དྷམྨཙཱརིཾ, ཚཏྟཾ མཧནྟཾ ཡཐ ཝསྶཀཱལེ;

ཨེསཱནིསཾསོ དྷམྨེ སུཙིཎྞེ, ན དུགྒཏིཾ གཙྪཏི དྷམྨཙཱརཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཕལཾ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ཨུཔཱཡོ?

‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ’’ཏི…པེ…

‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ [པསྶ དྷ. པ. ༢༧༧] དུཀྑཱ’’ཏི…པེ…

‘‘སབྦེ དྷམྨཱ ཨནཏྟཱ’’ཏི, ཡདཱ པཉྙཱཡ པསྶཏི;

ཨཐ ནིབྦིནྡཏི དུཀྑེ, ཨེས མགྒོ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི.

ཨཡཾ ཨུཔཱཡོ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམཱ ཨཱཎཏྟི?

‘‘ཙཀྑུམཱ [པསྶ ཨུདཱ. ༤༣] ཝིསམཱནཱིཝ, ཝིཛྫམཱནེ པརཀྐམེ;

པཎྜིཏོ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ, པཱཔཱནི པརིཝཛྫཡེ’’ཏི.

ཨཡཾ ཨཱཎཏྟི.

‘‘‘སུཉྙཏོ ལོཀཾ ཨཝེཀྑསྶུ,

མོགྷརཱཛཱ’ཏི ཨཱཎཏྟི, ‘སདཱ སཏོ’ཏི ཨུཔཱཡོ;

‘ཨཏྟཱནུདིཊྛིཾ ཨཱུཧཙྩ [ཨུཧཙྩ (ཀ.) པསྶ སུ. ནི. ༡༡༢༥], ཨེཝཾ མཙྩུཏརོ སིཡཱ’’’.

ཨིདཾ ཕལཾ.

༦. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙུསྶ པུགྒལསྶ ནིསྶརཎཾ དེསཡཏི, ཝིཔཉྩིཏཉྙུསྶ པུགྒལསྶ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ དེསཡཏི, ནེཡྻསྶ པུགྒལསྶ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ དེསཡཏི.

ཏཏྠ ཙཏསྶོ པཊིཔདཱ, ཙཏྟཱརོ པུགྒལཱ. ཏཎྷཱཙརིཏོ མནྡོ སཏིནྡྲིཡེན དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ནིཡྻཱཏི སཏིཔཊྛཱནེཧི ནིསྶཡེཧི. ཏཎྷཱཙརིཏོ ཨུདཏྟོ [ཨུདཏྠོ (སཱི.) ཨུ + ཨཱ + དཱ + ཏ] སམཱདྷིནྡྲིཡེན དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ¶ ¶ ནིཡྻཱཏི ཛྷཱནེཧི ནིསྶཡེཧི. དིཊྛིཙརིཏོ མནྡོ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡེན སུཁཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ནིཡྻཱཏི སམྨཔྤདྷཱནེཧི ནིསྶཡེཧི. དིཊྛིཙརིཏོ ཨུདཏྟོ པཉྙིནྡྲིཡེན སུཁཱཡ པཊིཔདཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ནིཡྻཱཏི སཙྩེཧི ནིསྶཡེཧི.

ཨུབྷོ ཏཎྷཱཙརིཏཱ སམཐཔུབྦངྒམཱཡ ཝིཔསྶནཱ ནིཡྻནྟི རཱགཝིརཱགཱཡ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ. ཨུབྷོ དིཊྛིཙརིཏཱ ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམེ སམཐེན ནིཡྻནྟི ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱཡ པཉྙཱཝིམུཏྟིཡཱ.

ཏཏྠ ཡེ སམཐཔུབྦངྒམཱཧི པཊིཔདཱཧི ནིཡྻནྟི, ཏེ ནནྡིཡཱཝཊྚེན ནཡེན ཧཱཏབྦཱ, ཡེ ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཱཧི པཊིཔདཱཧི ནིཡྻནྟི, ཏེ སཱིཧཝིཀྐཱིལི༹ཏེན ནཡེན ཧཱཏབྦཱ.

༧. སྭཱཡཾ ¶ ཧཱརོ ཀཏྠ སམྦྷཝཏི, ཡསྶ སཏྠཱ ཝཱ དྷམྨཾ དེསཡཏི ཨཉྙཏརོ ཝཱ གརུཊྛཱནཱིཡོ སབྲཧྨཙཱརཱི, སོ ཏཾ དྷམྨཾ སུཏྭཱ སདྡྷཾ པཊིལབྷཏི. ཏཏྠ ཡཱ ཝཱིམཾསཱ ཨུསྶཱཧནཱ ཏུལནཱ ཨུཔཔརིཀྑཱ, ཨཡཾ སུཏམཡཱི པཉྙཱ. ཏཐཱ སུཏེན ནིསྶཡེན ཡཱ ཝཱིམཾསཱ ཏུལནཱ ཨུཔཔརིཀྑཱ མནསཱནུཔེཀྑཎཱ, ཨཡཾ ཙིནྟཱམཡཱི པཉྙཱ. ཨིམཱཧི དྭཱིཧི པཉྙཱཧི མནསིཀཱརསམྤཡུཏྟསྶ ཡཾ ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི དསྶནབྷཱུམིཡཾ ཝཱ བྷཱཝནཱབྷཱུམིཡཾ ཝཱ, ཨཡཾ བྷཱཝནཱམཡཱི པཉྙཱ.

༨. པརཏོགྷོསཱ སུཏམཡཱི པཉྙཱ. པཙྩཏྟསམུཊྛིཏཱ ཡོནིསོ མནསིཀཱརཱ ཙིནྟཱམཡཱི པཉྙཱ. ཡཾ པརཏོ ཙ གྷོསེན པཙྩཏྟསམུཊྛིཏེན ཙ ཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཉཱཎཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཨཡཾ བྷཱཝནཱམཡཱི པཉྙཱ. ཡསྶ ཨིམཱ དྭེ པཉྙཱ ཨཏྠི སུཏམཡཱི ཙིནྟཱམཡཱི ཙ, ཨཡཾ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ. ཡསྶ སུཏམཡཱི པཉྙཱ ཨཏྠི, ཙིནྟཱམཡཱི ནཏྠི, ཨཡཾ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ [ཝིཔཙྩིཏཉྙཱུ (སཱི.)]. ཡསྶ ནེཝ སུཏམཡཱི པཉྙཱ ཨཏྠི ན ཙིནྟཱམཡཱི, ཨཡཾ ནེཡྻོ.

༩. སཱཡཾ དྷམྨདེསནཱ ཀིཾ དེསཡཏི? ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི དུཀྑཾ སམུདཡཾ ནིརོདྷཾ མགྒཾ. ཨཱདཱིནཝོ ཙ ཕལཉྩ དུཀྑཾ, ཨསྶཱདོ སམུདཡོ, ནིསྶརཎཾ ནིརོདྷོ, ཨུཔཱཡོ ཨཱཎཏྟི ཙ མགྒོ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཨིདཾ དྷམྨཙཀྐཾ.

ཡཐཱཧ ¶ བྷགཝཱ – ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི མེ, བྷིཀྑཝེ, བཱརཱཎསིཡཾ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ ཨནུཏྟརཾ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟིཏཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཾ སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ, སབྦཾ དྷམྨཙཀྐཾ.

ཏཏྠ ¶ ཨཔརིམཱཎཱ པདཱ, ཨཔརིམཱཎཱ ཨཀྑརཱ, ཨཔརིམཱཎཱ བྱཉྫནཱ, ཨཔརིམཱཎཱ ཨཱཀཱརཱ ནེརུཏྟཱ ནིདྡེསཱ. ཨེཏསྶེཝ ཨཏྠསྶ སངྐཱསནཱ པཀཱསནཱ ཝིཝརཎཱ ཝིབྷཛནཱ ཨུཏྟཱནཱིཀམྨཾ [ཨུཏྟཱནིཀམྨཾ (ཀ.)] པཉྙཏྟི, ཨིཏིཔིདཾ དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ.

‘‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ, བཱརཱཎསིཡཾ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ ཨནུཏྟརཾ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟིཏཾ…པེ… ¶ ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ, བཱརཱཎསིཡཾ ཨིསིཔཏནེ མིགདཱཡེ ཨནུཏྟརཾ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟིཏཾ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡཾ སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ.

ཏཏྠ ཨཔརིམཱཎཱ པདཱ, ཨཔརིམཱཎཱ ཨཀྑརཱ, ཨཔརིམཱཎཱ བྱཉྫནཱ, ཨཔརིམཱཎཱ ཨཱཀཱརཱ ནེརུཏྟཱ ནིདྡེསཱ. ཨེཏསྶེཝ ཨཏྠསྶ སངྐཱསནཱ པཀཱསནཱ ཝིཝརཎཱ ཝིབྷཛནཱ ཨུཏྟཱནཱིཀམྨཾ པཉྙཏྟི ཨིཏིཔིདཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཨརིཡསཙྩཾ.

ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨཀྑརེཧི སངྐཱསེཏི, པདེཧི པཀཱསེཏི, བྱཉྫནེཧི ཝིཝརཏི, ཨཱཀཱརེཧི ཝིབྷཛཏི, ནིརུཏྟཱིཧི ཨུཏྟཱནཱིཀརོཏི [ཨུཏྟཱནིཾ ཀརོཏི (ཀ.)], ནིདྡེསེཧི པཉྙཔེཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨཀྑརེཧི ཙ པདེཧི ཙ ཨུགྒྷཊེཏི [ཨུགྒྷཱཊེཏི (སཱི.)], བྱཉྫནེཧི ཙ ཨཱཀཱརེཧི ཙ ཝིཔཉྩཡཏི, ནིརུཏྟཱིཧི ཙ ནིདྡེསེཧི ཙ ཝིཏྠཱརེཏི. ཏཏྠ ཨུགྒྷཊནཱ [ཨུགྒྷཱཊནཱ (སཱི.)] ཨཱདི, ཝིཔཉྩནཱ མཛ྄ཛྷེ, ཝིཏྠཱརཎཱ པརིཡོསཱནཾ. སོཡཾ དྷམྨཝིནཡོ ཨུགྒྷཊཱིཡནྟོ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུཔུགྒལཾ ཝིནེཏི, ཏེན ནཾ ཨཱཧུ ‘‘ཨཱདིཀལྱཱཎོ’’ཏི. ཝིཔཉྩཱིཡནྟོ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུཔུགྒལཾ ཝིནེཏི, ཏེན ནཾ ཨཱཧུ ‘‘མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎོ’’ཏི. ཝིཏྠཱརཱིཡནྟོ ནེཡྻཾ པུགྒལཾ ཝིནེཏི, ཏེན ནཾ ཨཱཧུ ‘‘པརིཡོསཱནཀལྱཱཎོ’’ཏི.

༡༠. ཏཏྠ ¶ ཚཔྤདཱནི ཨཏྠོ སངྐཱསནཱ པཀཱསནཱ ཝིཝརཎཱ ཝིབྷཛནཱ ཨུཏྟཱནཱིཀམྨཾ པཉྙཏྟི, ཨིམཱནི ཚཔྤདཱནི ཨཏྠོ. ཚཔྤདཱནི བྱཉྫནཾ ཨཀྑརཾ པདཾ བྱཉྫནཾ ཨཱཀཱརོ ནིརུཏྟི ནིདྡེསོ, ཨིམཱནི ཚཔྤདཱནི བྱཉྫནཾ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘དྷམྨཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨཱདིཀལྱཱཎཾ མཛ྄ཛྷེཀལྱཱཎཾ པརིཡོསཱནཀལྱཱཎཾ སཱཏྠཾ སབྱཉྫན’’ནྟི.

ཀེཝལནྟི ¶ ལོཀུཏྟརཾ, ན མིསྶཾ ལོཀིཡེཧི དྷམྨེཧི. པརིཔུཎྞནྟི པརིཔཱུརཾ ཨནཱུནཾ ཨནཏིརེཀཾ. པརིསུདྡྷནྟི ནིམྨལཾ སབྦམལཱཔགཏཾ པརིཡོདཱཏཾ ཨུཔཊྛིཏཾ སབྦཝིསེསཱནཾ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ¶ ཏཐཱགཏཔདཾཨིཏིཔི ཏཐཱགཏནིསེཝིཏཾཨིཏིཔི ཏཐཱགཏཱརཉྫིཏཾཨིཏིཔི, ཨཏོཙེཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཉྙཱཡཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཀེཝལཔརིཔུཎྞཾ པརིསུདྡྷཾ བྲཧྨཙརིཡཾ པཀཱསེསྶཱམཱི’’ཏི.

ཀེསཾ ཨཡཾ དྷམྨདེསནཱ, ཡོགཱིནཾ. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ –

‘‘ཨསྶཱདཱདཱིནཝཏཱ, ནིསྶརཎམྤི ཙ ཕལཾ ཨུཔཱཡོ ཙ;

ཨཱཎཏྟཱི ཙ བྷགཝཏོ, ཡོགཱིནཾ དེསནཱཧཱརོ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ དེསནཱཧཱརོ.

༢. ཝིཙཡཧཱརཝིབྷངྒོ

༡༡. ཏཏྠ ཀཏམོ ཝིཙཡོ ཧཱརོ? ‘‘ཡཾ པུཙྪིཏཉྩ ཝིསྶཛྫིཏཉྩཱ’’ཏི གཱཐཱ, ཨཡཾ ཝིཙཡོ ཧཱརོ.

ཀིཾ ཝིཙིནཏི? པདཾ ཝིཙིནཏི, པཉྷཾ ཝིཙིནཏི, ཝིསཛྫནཾ [ཝིསྶཛྫནཾ (སཱི. ཀ.)] ཝིཙིནཏི, པུབྦཱཔརཾ ཝིཙིནཏི, ཨསྶཱདཾ ཝིཙིནཏི, ཨཱདཱིནཝཾ ཝིཙིནཏི, ནིསྶརཎཾ ཝིཙིནཏི, ཕལཾ ཝིཙིནཏི, ཨུཔཱཡཾ ཝིཙིནཏི, ཨཱཎཏྟིཾ ཝིཙིནཏི, ཨནུགཱིཏིཾ ཝིཙིནཏི, སབྦེ ནཝ སུཏྟནྟེ ཝིཙིནཏི. ཡཐཱ ཀིཾ བྷཝེ, ཡཐཱ ཨཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ པཱརཱཡནེ བྷགཝནྟཾ པཉྷཾ པུཙྪཏི –

‘‘ཀེནསྶུ [པསྶ སུ. ནི. ༡༠༣༨] ནིཝུཏོ ལོཀོ, [ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ,]

ཀེནསྶུ ནཔྤཀཱསཏི;

ཀིསྶཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུསི, ཀིཾ སུ ཏསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི.

ཨིམཱནི ¶ ཙཏྟཱརི པདཱནི པུཙྪིཏཱནི, སོ ཨེཀོ པཉྷོ. ཀསྨཱ? ཨེཀཝཏྠུ པརིགྒཧཱ, ཨེཝཉྷི ¶ ཨཱཧ ‘‘ཀེནསྶུ ནིཝུཏོ ལོཀོ’’ཏི ལོཀཱདྷིཊྛཱནཾ པུཙྪཏི, ‘‘ཀེནསྶུ ནཔྤཀཱསཏཱི’’ཏི ལོཀསྶ ཨཔྤཀཱསནཾ པུཙྪཏི, ‘‘ཀིསྶཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུསཱི’’ཏི ལོཀསྶ ཨབྷིལེཔནཾ པུཙྪཏི, ‘‘ཀིཾསུ ཏསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི ཏསྶེཝ ལོཀསྶ མཧཱབྷཡཾ པུཙྪཏི. ལོཀོ ཏིཝིདྷོ ཀིལེསལོཀོ བྷཝལོཀོ ཨིནྡྲིཡལོཀོ.

ཏཏྠ ¶ ཝིསཛྫནཱ –

‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ནིཝུཏོ ལོཀོ, [ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ,]

ཝིཝིཙྪཱ [ཝེཝིཙྪཱ (སུ. ནི. ༡༠༣༩)] པམཱདཱ ནཔྤཀཱསཏི;

ཛཔྤཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུམི, དུཀྑམསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི.

ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི པདཱནི ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི པདེཧི ཝིསཛྫིཏཱནི པཋམཾ པཋམེན, དུཏིཡཾ དུཏིཡེན, ཏཏིཡཾ ཏཏིཡེན, ཙཏུཏྠཾ ཙཏུཏྠེན.

‘‘ཀེནསྶུ ནིཝུཏོ ལོཀོ’’ཏི པཉྷེ ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ནིཝུཏོ ལོཀོ’’ཏི ཝིསཛྫནཱ. ནཱིཝརཎེཧི ནིཝུཏོ ལོཀོ, ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎཱ ཧི སབྦེ སཏྟཱ. ཡཐཱཧ བྷགཝཱ ‘‘སབྦསཏྟཱནཾ, བྷིཀྑཝེ, སབྦཔཱཎཱནཾ སབྦབྷཱུཏཱནཾ པརིཡཱཡཏོ ཨེཀམེཝ ནཱིཝརཎཾ ཝདཱམི ཡདིདཾ ཨཝིཛྫཱ, ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎཱ ཧི སབྦེ སཏྟཱ. སབྦསོཝ, བྷིཀྑཝེ, ཨཝིཛྫཱཡ ནིརོདྷཱ ཙཱགཱ པཊིནིསྶགྒཱ ནཏྠི སཏྟཱནཾ ནཱིཝརཎནྟི ཝདཱམཱི’’ཏི. ཏེན ཙ པཋམསྶ པདསྶ ཝིསཛྫནཱ ཡུཏྟཱ.

‘‘ཀེནསྶུ ནཔྤཀཱསཏཱི’’ཏི པཉྷེ ‘‘ཝིཝིཙྪཱ པམཱདཱ ནཔྤཀཱསཏཱི’’ཏི ཝིསཛྫནཱ. ཡོ པུགྒལོ ནཱིཝརཎེཧི ནིཝུཏོ, སོ ཝིཝིཙྪཏི. ཝིཝིཙྪཱ ནཱམ ཝུཙྩཏི ཝིཙིཀིཙྪཱ. སོ ཝིཙིཀིཙྪནྟོ ནཱབྷིསདྡཧཏི, ན ཨབྷིསདྡཧནྟོ ཝཱིརིཡཾ ནཱརབྷཏི ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. སོ ཨིདྷཔྤམཱདམནུཡུཏྟོ ཝིཧརཏི པམཏྟོ, སུཀྐེ དྷམྨེ ན ཨུཔྤཱདིཡཏི, ཏསྶ ཏེ ཨནུཔྤཱདིཡམཱནཱ ནཔྤཀཱསནྟི, ཡཐཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘དཱུརེ ¶ སནྟོ པཀཱསནྟི [པཀཱསེནྟི དྷ. པ. ༣༠༤], ཧིམཝནྟོཝ པབྦཏོ;

ཨསནྟེཏྠ ན དིསྶནྟི, རཏྟིཾ ཁིཏྟཱ [རཏྟི ཁིཏྟཱ (སཱི.), པསྶ དྷ. པ. ༣༠༤] ཡཐཱ སརཱ;

ཏེ གུཎེཧི པཀཱསནྟི, ཀིཏྟིཡཱ ཙ ཡསེན ཙཱ’’ཏི.

ཏེན ¶ ཙ དུཏིཡསྶ པདསྶ ཝིསཛྫནཱ ཡུཏྟཱ.

‘‘ཀིསྶཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུསཱི’’ཏི པཉྷེ ‘‘ཛཔྤཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུམཱི’’ཏི ཝིསཛྫནཱ. ཛཔྤཱ ནཱམ ཝུཙྩཏི ཏཎྷཱ. སཱ ཀཐཾ ཨབྷིལིམྤཏི? ཡཐཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘རཏྟོ ¶ ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟོ དྷམྨཾ ན པསྶཏི;

ཨནྡྷནྟམཾ [ཨནྡྷཏམཾ (ཀ.)] ཏདཱ ཧོཏི, ཡཾ རཱགོ སཧཏེ ནར’’ནྟི.

སཱཡཾ ཏཎྷཱ ཨཱསཏྟིབཧུལསྶ པུགྒལསྶ ‘‘ཨེཝཾ ཨབྷིཛཔྤཱ’’ཏི ཀརིཏྭཱ ཏཏྠ ལོཀོ ཨབྷིལིཏྟོ ནཱམ བྷཝཏི, ཏེན ཙ ཏཏིཡསྶ པདསྶ ཝིསཛྫནཱ ཡུཏྟཱ.

‘‘ཀིཾ སུ ཏསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི པཉྷེ ‘‘དུཀྑམསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི ཝིསཛྫནཱ. དུཝིདྷཾ དུཀྑཾ – ཀཱཡིཀཉྩ ཙེཏསིཀཉྩ. ཡཾ ཀཱཡིཀཾ ཨིདཾ དུཀྑཾ, ཡཾ ཙེཏསིཀཾ ཨིདཾ དོམནསྶཾ. སབྦེ སཏྟཱ ཧི དུཀྑསྶ ཨུབྦིཛྫནྟི, ནཏྠི བྷཡཾ དུཀྑེན སམསམཾ, ཀུཏོ ཝཱ པན ཏསྶ ཨུཏྟརིཏརཾ? ཏིསྶོ དུཀྑཏཱ – དུཀྑདུཀྑཏཱ སངྑཱརདུཀྑཏཱ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཏཱ. ཏཏྠ ལོཀོ ཨོདྷསོ ཀདཱཙི ཀརཧཙི དུཀྑདུཀྑཏཱཡ མུཙྩཏི. ཏཐཱ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཏཱཡ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཧོནྟི ལོཀེ ཨཔྤཱབཱདྷཱཔི དཱིགྷཱཡུཀཱཔི. སངྑཱརདུཀྑཏཱཡ པན ལོཀོ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ མུཙྩཏི, ཏསྨཱ སངྑཱརདུཀྑཏཱ དུཀྑཾ ལོཀསྶཱཏི ཀཏྭཱ དུཀྑམསྶ མཧབྦྷཡནྟི. ཏེན ཙ ཙཏུཏྠསྶ པདསྶ ཝིསཛྫནཱ ཡུཏྟཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ནིཝུཏོ ལོཀོ’’ཏི.

སཝནྟི སབྦདྷི སོཏཱ, [ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ,]

སོཏཱནཾ ཀིཾ ནིཝཱརཎཾ;

སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུཧི, ཀེན སོཏཱ པིདྷཱིཡརེ [པིཐཱིཡརེ (སཱི.), པིདྷིཡྻརེ (ཀ.), པསྶ སུ. ནི. ༡༠༤༠].

ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི པདཱནི པུཙྪིཏཱནི. ཏེ དྭེ པཉྷཱ. ཀསྨཱ? ཨིམེཧི བཏྭཱདྷིཝཙནེན པུཙྪིཏཱ. ཨེཝཾ ¶ སམཱཔནྣསྶ ལོཀསྶ ཨེཝཾ སཾཀིལིཊྛསྶ ཀིཾ ལོཀསྶ ཝོདཱནཾ ཝུཊྛཱནམིཏི, ཨེཝཉྷི ཨཱཧ.

སཝནྟི ¶ སབྦདྷི སོཏཱཏི. ཨསམཱཧིཏསྶ སཝནྟི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱབྱཱཔཱདཔྤམཱདབཧུལསྶ. ཏཏྠ ཡཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨཡཾ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ, ཡོ བྱཱཔཱདོ ཨཡཾ དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ, ཡོ པམཱདོ ཨཡཾ མོཧོ ཨཀུསལམཱུལཾ. ཏསྶེཝཾ ཨསམཱཧིཏསྶ ཚསུ ཨཱཡཏནེསུ ཏཎྷཱ སཝནྟི རཱུཔཏཎྷཱ སདྡཏཎྷཱ གནྡྷཏཎྷཱ རསཏཎྷཱ ཕོཊྛབྦཏཎྷཱ དྷམྨཏཎྷཱ, ཡཐཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘སཝཏཱི’’ཏི ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཚནྣེཏཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནཾ ཨཱཡཏནཱནཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཙཀྑུ སཝཏི ¶ མནཱཔིཀེསུ རཱུཔེསུ, ཨམནཱཔིཀེསུ [ཨམནཱཔིཡེསུ (ཀ.)] པཊིཧཉྙཏཱིཏི. སོཏཾ…པེ… གྷཱནཾ… ཛིཝ྄ཧཱ… ཀཱཡོ… མནོ སཝཏི མནཱཔིཀེསུ དྷམྨེསུ ཨམནཱཔིཀེསུ པཊིཧཉྙཏཱིཏི. ཨིཏི སབྦཱ ཙ སཝཏི, སབྦཐཱ ཙ སཝཏི. ཏེནཱཧ ‘‘སཝནྟི སབྦདྷི སོཏཱ’’ཏི.

‘‘སོཏཱནཾ ཀིཾ ནིཝཱརཎ’’ནྟི པརིཡུཊྛཱནཝིགྷཱཏཾ པུཙྪཏི, ཨིདཾ ཝོདཱནཾ. ‘‘སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུཧི, ཀེན སོཏཱ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི ཨནུསཡསམུགྒྷཱཏཾ པུཙྪཏི, ཨིདཾ ཝུཊྛཱནཾ.

ཏཏྠ ཝིསཛྫནཱ –

‘‘ཡཱནི སོཏཱནི ལོཀསྨིཾ, [ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ,]

སཏི ཏེསཾ ནིཝཱརཎཾ;

སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི.

ཀཱཡགཏཱཡ སཏིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བཧུལཱིཀཏཱཡ ཙཀྑུ ནཱཝིཉྪཏི མནཱཔིཀེསུ རཱུཔེསུ, ཨམནཱཔིཀེསུ ན པཊིཧཉྙཏི, སོཏཾ…པེ… གྷཱནཾ… ཛིཝ྄ཧཱ… ཀཱཡོ… མནོ ནཱཝིཉྪཏི མནཱཔིཀེསུ དྷམྨེསུ, ཨམནཱཔིཀེསུ ན པཊིཧཉྙཏི. ཀེན ཀཱརཎེན? སཾཝུཏནིཝཱརིཏཏྟཱ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ¶ . ཀེན ཏེ སཾཝུཏནིཝཱརིཏཱ? སཏིཨཱརཀྑེན. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘སཏི ཏེསཾ ནིཝཱརཎ’’ནྟི.

པཉྙཱཡ ཨནུསཡཱ པཧཱིཡནྟི, ཨནུསཡེསུ པཧཱིནེསུ པརིཡུཊྛཱནཱ པཧཱིཡནྟི. ཀིསྶ [ཏསྶ (སཱི.)], ཨནུསཡསྶ པཧཱིནཏྟཱ? ཏཾ ཡཐཱ ཁནྡྷཝནྟསྶ རུཀྑསྶ ཨནཝསེསམཱུལུདྡྷརཎེ ཀཏེ པུཔྥཕལཔལླཝངྐུརསནྟཏི སམུཙྪིནྣཱ བྷཝཏི. ཨེཝཾ ¶ ཨནུསཡེསུ པཧཱིནེསུ པརིཡུཊྛཱནསནྟཏི སམུཙྪིནྣཱ བྷཝཏི པིདཧིཏཱ པཊིཙྪནྣཱ. ཀེན? པཉྙཱཡ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི.

‘‘པཉྙཱ ཙེཝ སཏི ཙ, [ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ,]

ནཱམརཱུཔཉྩ མཱརིས;

ཨེཏཾ མེ པུཊྛོ པབྲཱུཧི, ཀཏྠེཏཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

‘‘ཡམེཏཾ ¶ པཉྷཾ ཨཔུཙྪི [མཾ པུཙྪི (ཀ.), པསྶ སུ. ནི. ༡༠༤༣], ཨཛིཏ ཏཾ ཝདཱམི ཏེ;

ཡཏྠ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ, ཨསེསཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏི;

ཝིཉྙཱཎསྶ ནིརོདྷེན, ཨེཏྠེཏཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

ཨཡཾ པཉྷེ [པཉྷོ (སཱི. ཀ.) ནེཏྟིཝིབྷཱཝནཱི པསྶིཏབྦཱ] ཨནུསནྡྷིཾ པུཙྪཏི. ཨནུསནྡྷིཾ པུཙྪནྟོ ཀིཾ པུཙྪཏི? ཨནུཔཱདིསེསཾ ནིབྦཱནདྷཱཏུཾ. ཏཱིཎི ཙ སཙྩཱནི སངྑཏཱནི ནིརོདྷདྷམྨཱནི དུཀྑཾ སམུདཡོ མགྒོ, ནིརོདྷོ ཨསངྑཏོ. ཏཏྠ སམུདཡོ དྭཱིསུ བྷཱུམཱིསུ པཧཱིཡཏི དསྶནབྷཱུམིཡཱ ཙ བྷཱཝནཱབྷཱུམིཡཱ ཙ. དསྶནེན ཏཱིཎི སཾཡོཛནཱནི པཧཱིཡནྟི སཀྐཱཡདིཊྛི ཝིཙིཀིཙྪཱ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ, བྷཱཝནཱཡ སཏྟ སཾཡོཛནཱནི པཧཱིཡནྟི ཀཱམཙྪནྡོ བྱཱཔཱདོ རཱུཔརཱགོ ཨརཱུཔརཱགོ མཱནོ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨཝིཛྫཱཝསེསཱ [ཨཝིཛྫཱ ཙ ནིརཝསེསཱ (སཱི. ཀ.)]. ཏེདྷཱཏུཀེ ཨིམཱནི དས སཾཡོཛནཱནི པཉྩོརམྦྷཱགིཡཱནི པཉྩུདྡྷམྦྷཱགིཡཱནི.

༡༢. ཏཏྠ ¶ ཏཱིཎི སཾཡོཛནཱནི སཀྐཱཡདིཊྛི ཝིཙིཀིཙྪཱ སཱིལབྦཏཔརཱམཱསོ ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. སཏྟ སཾཡོཛནཱནི ཀཱམཙྪནྡོ བྱཱཔཱདོ རཱུཔརཱགོ ཨརཱུཔརཱགོ མཱནོ ཨུདྡྷཙྩཾ ཨཝིཛྫཱཝསེསཱ ཨཉྙིནྡྲིཡཾ ཨདྷིཊྛཱཡ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཡཾ པན ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི ‘‘ཁཱིཎཱ མེ ཛཱཏཱི’’ཏི, ཨིདཾ ཁཡེ ཉཱཎཾ. ‘‘ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’’ཏི པཛཱནཱཏི, ཨིདཾ ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎཾ. ཨིམཱནི དྭེ ཉཱཎཱནི ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡཾ. ཏཏྠ ཡཉྩ ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཾ ཡཉྩ ཨཉྙིནྡྲིཡཾ, ཨིམཱནི ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎནྟསྶ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཏཏྠ ཡཉྩ ཁཡེ ཉཱཎཾ ཡཉྩ ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎཾ, ཨིམཱནི དྭེ ཉཱཎཱནི ཨེཀཔཉྙཱ.

ཨཔི ཙ ཨཱརམྨཎསངྐེཏེན དྭེ ནཱམཱནི ལབྦྷནྟི, ‘‘ཁཱིཎཱ མེ ཛཱཏཱི’’ཏི པཛཱནནྟསྶ ཁཡེ ཉཱཎནྟི ནཱམཾ ལབྷཏི, ‘‘ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’’ཏི པཛཱནནྟསྶ ¶ ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎནྟི ནཱམཾ ལབྷཏི. སཱ པཛཱནནཊྛེན པཉྙཱ, ཡཐཱདིཊྛཾ ཨཔིལཱཔནཊྛེན སཏི.

༡༣. ཏཏྠ ཡེ པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ, ཨིདཾ ནཱམརཱུཔཾ. ཏཏྠ ཡེ ཕསྶཔཉྩམཀཱ དྷམྨཱ, ཨིདཾ ནཱམཾ. ཡཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི རཱུཔཱནི, ཨིདཾ རཱུཔཾ. ཏདུབྷཡཾ ནཱམརཱུཔཾ ཝིཉྙཱཎསམྤཡུཏྟཾ ཏསྶ ནིརོདྷཾ བྷགཝནྟཾ པུཙྪནྟོ ཨཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ པཱརཱཡནེ ཨེཝམཱཧ –

‘‘པཉྙཱ ¶ ཙེཝ སཏི ཙ, ནཱམརཱུཔཉྩ མཱརིས;

ཨེཏཾ མེ པུཊྛོ པབྲཱུཧི, ཀཏྠེཏཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ སཏི ཙ པཉྙཱ ཙ ཙཏྟཱརི ཨིནྡྲིཡཱནི, སཏི དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི སཏིནྡྲིཡཉྩ སམཱདྷིནྡྲིཡཉྩ, པཉྙཱ དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི པཉྙིནྡྲིཡཉྩ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཉྩ. ཡཱ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཨིནྡྲིཡེསུ སདྡཧནཱ ཨོཀཔྤནཱ, ཨིདཾ སདྡྷིནྡྲིཡཾ. ཏཏྠ ཡཱ སདྡྷཱདྷིཔཏེཡྻཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ ཚནྡསམཱདྷི. སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཀིལེསཱནཾ ཝིཀྑམྦྷནཏཱཡ པཊིསངྑཱནབལེན ཝཱ བྷཱཝནཱབལེན ཝཱ, ཨིདཾ པཧཱནཾ. ཏཏྠ ¶ ཡེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ སཉྙཱཝེདཡིཏཱ སརསངྐཔྤཱ, ཨིམེ སངྑཱརཱ. ཨིཏི པུརིམཀོ ཙ ཚནྡསམཱདྷི, ཀིལེསཝིཀྑམྦྷནཏཱཡ ཙ པཧཱནཾ ཨིམེ ཙ སངྑཱརཱ, ཏདུབྷཡཾ ཚནྡསམཱདྷིཔྤདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ. ཏཏྠ ཡཱ ཝཱིརིཡཱདྷིཔཏེཡྻཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ ཝཱིརིཡསམཱདྷི…པེ… ཏཏྠ ཡཱ ཙིཏྟཱདྷིཔཏེཡྻཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ ཙིཏྟསམཱདྷི…པེ… ཏཏྠ ཡཱ ཝཱིམཾསཱདྷིཔཏེཡྻཱ ཙིཏྟེཀགྒཏཱ, ཨཡཾ ཝཱིམཾསཱསམཱདྷི. སམཱཧིཏེ ཙིཏྟེ ཀིལེསཱནཾ ཝིཀྑམྦྷནཏཱཡ པཊིསངྑཱནབལེན ཝཱ བྷཱཝནཱབལེན ཝཱ, ཨིདཾ པཧཱནཾ. ཏཏྠ ཡེ ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཝིཏཀྐཝིཙཱརཱ སཉྙཱཝེདཡིཏཱ སརསངྐཔྤཱ, ཨིམེ སངྑཱརཱ. ཨིཏི པུརིམཀོ ཙ ཝཱིམཾསཱསམཱདྷི, ཀིལེསཝིཀྑམྦྷནཏཱཡ ཙ པཧཱནཾ ཨིམེ ཙ སངྑཱརཱ, ཏདུབྷཡཾ ཝཱིམཾསཱསམཱདྷིཔྤདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏཾ ཨིདྡྷིཔཱདཾ བྷཱཝེཏི ཝིཝེཀནིསྶིཏཾ ཝིརཱགནིསྶིཏཾ ནིརོདྷནིསྶིཏཾ ཝོསྶགྒཔརིཎཱམིཾ.

༡༤. སབྦོ སམཱདྷི ཉཱཎམཱུལཀོ ཉཱཎཔུབྦངྒམོ ཉཱཎཱནུཔརིཝཏྟི.

ཡཐཱ པུརེ ཏཐཱ པཙྪཱ, ཡཐཱ པཙྪཱ ཏཐཱ པུརེ;

ཡཐཱ དིཝཱ ཏཐཱ རཏྟིཾ [རཏྟི (ཀ.) ཨཡཾ གཱཐཱ ཐེརགཱ. ༣༩༧ དིསྶཏི], ཡཐཱ རཏྟིཾ ཏཐཱ དིཝཱ.

ཨིཏི ¶ ཝིཝཊེན ཙེཏསཱ ཨཔརིཡོནདྡྷེན སཔྤབྷཱསཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏི. པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཀུསལཱནི ཙིཏྟསཧབྷཱུནི ཙིཏྟེ ཨུཔྤཛྫམཱནེ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཙིཏྟེ ནིརུཛ྄ཛྷམཱནེ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ནཱམརཱུཔཉྩ ཝིཉྙཱཎཧེཏུཀཾ ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནིབྦཏྟཾ, ཏསྶ མགྒེན ཧེཏུ ཨུཔཙྪིནྣོ, ཝིཉྙཱཎཾ ཨནཱཧཱརཾ ཨནབྷིནནྡིཏཾ ཨཔྤཊིསནྡྷིཀཾ ཏཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ནཱམརཱུཔམཔི ཨཧེཏུ ཨཔྤཙྩཡཾ པུནབྦྷཝཾ ན ནིབྦཏྟཡཏི [ནིབྦཏྟིཡཏི (ཀ.)]. ཨེཝཾ ¶ ཝིཉྙཱཎསྶ ནིརོདྷཱ པཉྙཱ ཙ སཏི ཙ ནཱམརཱུཔཉྩ ནིརུཛ྄ཛྷཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཡམེཏཾ ¶ པཉྷཾ ཨཔུཙྪི, ཨཛིཏ ཏཾ ཝདཱམི ཏེ;

ཡཏྠ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ, ཨསེསཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏི;

ཝིཉྙཱཎསྶ ནིརོདྷེན, ཨེཏྠེཏཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

‘‘ཡེ ཙ [ཨཡཾ གཱཐཱ སུ. ནི. ༡༠༤༤ ཨཉྙཐཱ དིསྶཏི] སངྑཱཏདྷམྨཱསེ, [ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ]

ཡེ ཙ སེཀྑཱ པུཐཱུ ཨིདྷ;

ཏེསཾ མེ ནིཔཀོ ཨིརིཡཾ, པུཊྛོ པབྲཱུཧི མཱརིསཱ’’ཏི.

༡༥. ཨིམཱནི ཏཱིཎི པདཱནི པུཙྪིཏཱནི, ཏེ ཏཡོ པཉྷཱ. ཀིསྶ? སེཁཱསེཁཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཔྤཧཱནཡོགེན, ཨེཝཉྷི ཨཱཧ. ‘‘ཡེ ཙ སངྑཱཏདྷམྨཱསེ’’ཏི ཨརཧཏྟཾ པུཙྪཏི, ‘‘ཡེ ཙ སེཁཱ པུཐཱུ ཨིདྷཱ’’ཏི སེཁཾ པུཙྪཏི, ‘‘ཏེསཾ མེ ནིཔཀོ ཨིརིཡཾ, པུཊྛོ པབྲཱུཧི མཱརིསཱ’’ཏི ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ པཧཱནཾ པུཙྪཏི.

ཏཏྠ ཝིསཛྫནཱ –

‘‘ཀཱམེསུ ནཱབྷིགིཛ྄ཛྷེཡྻ, [ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ]

མནསཱནཱཝིལོ སིཡཱ;

ཀུསལོ སབྦདྷམྨཱནཾ, སཏོ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ’’ཏི.

བྷགཝཏོ སབྦཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཉཱཎཔུབྦངྒམཾ ཉཱཎཱནུཔརིཝཏྟི, སབྦཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ཉཱཎཔུབྦངྒམཾ ཉཱཎཱནུཔརིཝཏྟི, སབྦཾ མནོཀམྨཾ ཉཱཎཔུབྦངྒམཾ ཉཱཎཱནུཔརིཝཏྟི. ཨཏཱིཏེ ཨཾསེ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎདསྶནཾ, ཨནཱགཏེ ཨཾསེ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎདསྶནཾ, པཙྩུཔྤནྣེ ཨཾསེ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎདསྶནཾ.

ཀོ ¶ ཙ ཉཱཎདསྶནསྶ པཊིགྷཱཏོ? ཡཾ ¶ ཨནིཙྩེ དུཀྑེ ཨནཏྟནི ཙ ཨཉྙཱཎཾ ཨདསྶནཾ, ཨཡཾ ཉཱཎདསྶནསྶ པཊིགྷཱཏོ. ཡཐཱ ཨིདྷ པུརིསོ ཏཱརཀརཱུཔཱནི པསྶེཡྻ, ནོ ཙ གཎནསངྐེཏེན ཛཱནེཡྻ, ཨཡཾ ཉཱཎདསྶནསྶ པཊིགྷཱཏོ.

བྷགཝཏོ པན ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎདསྶནཾ, ཨནཱཝརཎཉཱཎདསྶནཱ ཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོ. ཏཏྠ སེཁེན དྭཱིསུ དྷམྨེསུ ཙིཏྟཾ རཀྑིཏབྦཾ གེདྷཱ ཙ རཛནཱིཡེསུ དྷམྨེསུ, དོསཱ ཙ པརིཡུཊྛཱནཱིཡེསུ. ཏཏྠ ¶ ཡཱ ཨིཙྪཱ མུཙྪཱ པཏྠནཱ པིཡཱཡནཱ ཀཱིལ༹ནཱ, ཏཾ བྷགཝཱ ནིཝཱརེནྟོ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཀཱམེསུ ནཱབྷིགིཛ྄ཛྷེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘མནསཱནཱཝིལོ སིཡཱ’’ཏི པརིཡུཊྛཱནཝིགྷཱཏཾ ཨཱཧ. ཏཐཱ ཧི སེཁོ ཨབྷིགིཛ྄ཛྷནྟོ ཨསམུཔྤནྣཉྩ ཀིལེསཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨུཔྤནྣཉྩ ཀིལེསཾ ཕཱཏིཾ ཀརོཏི. ཡོ པན ཨནཱཝིལསངྐཔྤོ ཨནབྷིགིཛ྄ཛྷནྟོ ཝཱཡམཏི, སོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. སོ ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. སོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. སོ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཨསམྨོསཱཡ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ ཝེཔུལླཱཡ བྷཱཝནཱཡ པཱརིཔཱུརིཡཱ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི.

༡༦. ཀཏམེ [ཀཏམེ ཙ (ཨཊྛ.)] ཨནུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ? ཀཱམཝིཏཀྐོ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ, ཨིམེ ཨནུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཨུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ? ཨནུསཡཱ ཨཀུསལམཱུལཱནི, ཨིམེ ཨུཔྤནྣཱ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ. ཀཏམེ ཨནུཔྤནྣཱ ཀུསལཱ དྷམྨཱ? ཡཱནི སོཏཱཔནྣསྶ ཨིནྡྲིཡཱནི, ཨིམེ ཨནུཔྤནྣཱ ཀུསལཱ དྷམྨཱ. ཀཏམེ ¶ ཨུཔྤནྣཱ ཀུསལཱ དྷམྨཱ? ཡཱནི ཨཊྛམཀསྶ ཨིནྡྲིཡཱནི, ཨིམེ ཨུཔྤནྣཱ ཀུསལཱ དྷམྨཱ.

ཡེན ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝཱརེཏི, ཨིདཾ སཏིནྡྲིཡཾ. ཡེན བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ ཝཱརེཏི, ཨིདཾ སམཱདྷིནྡྲིཡཾ. ཡེན ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ ཝཱརེཏི, ཨིདཾ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ.

ཡེན ¶ ཨུཔྤནྣུཔྤནྣེ པཱཔཀེ ཨཀུསལེ དྷམྨེ པཛཧཏི ཝིནོདེཏི བྱནྟཱིཀརོཏི ཨནབྷཱཝཾ གམེཏི ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཨིདཾ པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཡཱ ཨིམེསུ ཙཏཱུསུ ཨིནྡྲིཡེསུ སདྡཧནཱ ཨོཀཔྤནཱ, ཨིདཾ སདྡྷིནྡྲིཡཾ.

ཏཏྠ སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཀཏྠ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ སོཏཱཔཏྟིཡངྒེསུ. ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ ཀཏྠ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ སམྨཔྤདྷཱནེསུ. སཏིནྡྲིཡཾ ཀཏྠ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ. སམཱདྷིནྡྲིཡཾ ཀཏྠ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ ཛྷཱནེསུ. པཉྙིནྡྲིཡཾ ཀཏྠ དཊྛབྦཾ? ཙཏཱུསུ ཨརིཡསཙྩེསུ. ཨེཝཾ སེཁོ སབྦེཧི ¶ ཀུསལེཧི དྷམྨེཧི ཨཔྤམཏྟོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ ཨནཱཝིལཏཱཡ མནསཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘མནསཱནཱཝིལོསིཡཱ’’ཏི.

༡༧. ‘‘ཀུསལོ སབྦདྷམྨཱན’’ནྟི ལོཀོ ནཱམ ཏིཝིདྷོ ཀིལེསལོཀོ བྷཝལོཀོ ཨིནྡྲིཡལོཀོ. ཏཏྠ ཀིལེསལོཀེན བྷཝལོཀོ སམུདཱགཙྪཏི, སོ ཨིནྡྲིཡཱནི ནིབྦཏྟེཏི, ཨིནྡྲིཡེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ ནེཡྻསྶ པརིཉྙཱ བྷཝཏི. སཱ དུཝིདྷེན ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཱ དསྶནཔརིཉྙཱཡ ཙ བྷཱཝནཱཔརིཉྙཱཡ ཙ. ཡདཱ ཧི སེཁོ ཉེཡྻཾ པརིཛཱནཱཏི, ཏདཱ ནིབྦིདཱསཧགཏེཧི སཉྙཱམནསིཀཱརེཧི ནེཡྻཾ པརིཉྙཱཏཾ བྷཝཏི. ཏསྶ དྭེ དྷམྨཱ ཀོསལླཾ གཙྪནྟི – དསྶནཀོསལླཉྩ བྷཱཝནཱཀོསལླཉྩ.

ཏཾ ཉཱཎཾ པཉྩཝིདྷེན ཝེདིཏབྦཾः ཨབྷིཉྙཱ པརིཉྙཱ པཧཱནཾ བྷཱཝནཱ སཙྪིཀིརིཡཱ. ཏཏྠ ¶ ཀཏམཱ ཨབྷིཉྙཱ? ཡཾ དྷམྨཱནཾ སལཀྑཎེ ཉཱཎཾ དྷམྨཔཊིསམྦྷིདཱ ཙ ཨཏྠཔཊིསམྦྷིདཱ ཙ, ཨཡཾ ཨབྷིཉྙཱ.

ཏཏྠ ཀཏམཱ པརིཉྙཱ? ཨེཝཾ ཨབྷིཛཱནིཏྭཱ ཡཱ པརིཛཱནནཱ ‘‘ཨིདཾ ཀུསལཾ, ཨིདཾ ཨཀུསལཾ, ཨིདཾ སཱཝཛྫཾ, ཨིདཾ ཨནཝཛྫཾ, ཨིདཾ ཀཎྷཾ, ཨིདཾ སུཀྐཾ, ཨིདཾ སེཝིཏབྦཾ, ཨིདཾ ན སེཝིཏབྦཾ, ཨིམེ དྷམྨཱ ཨེཝཾགཧིཏཱ, ཨིདཾ ཕལཾ ནིབྦཏྟེནྟི [ནིབྦཏྟཱཔེནྟི (ཀ.)], ཏེསཾ ཨེཝཾགཧིཏཱནཾ ཨཡཾ ཨཏྠོ’’ཏི, ཨཡཾ པརིཉྙཱ.

ཨེཝཾ པརིཛཱནིཏྭཱ ཏཡོ དྷམྨཱ ཨཝསིཊྛཱ བྷཝནྟི པཧཱཏབྦཱ བྷཱཝེཏབྦཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ ཙ. ཏཏྠ ཀཏམེ དྷམྨཱ པཧཱཏབྦཱ? ཡེ ཨཀུསལཱ. ཏཏྠ ཀཏམེ དྷམྨཱ བྷཱཝེཏབྦཱ? ཡེ ཀུསལཱ. ཏཏྠ ཀཏམེ དྷམྨཱ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཡཾ ཨསངྑཏཾ. ཡོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཏྠཀུསལོ དྷམྨཀུསལོ ¶ ཀལྱཱཎཏཱཀུསལོ ཕལཏཱཀུསལོ, ཨཱཡཀུསལོ ཨཔཱཡཀུསལོ ཨུཔཱཡཀུསལོ མཧཏཱ ཀོསལླེན སམནྣཱགཏོཏི, ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཀུསལོ སབྦདྷམྨཱན’’ནྟི.

‘‘སཏོ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ’’ཏི ཏེན དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཏྠཾ ཨབྷིཀྐནྟེ པཊིཀྐནྟེ ཨཱལོཀིཏེ ཝིལོཀིཏེ སམིཉྫིཏེ [སམྨིཉྫིཏེ (སཱི.)] པསཱརིཏེ སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎེ ཨསིཏེ པཱིཏེ ཁཱཡིཏེ སཱཡིཏེ ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཀམྨེ གཏེ ཋིཏེ ནིསིནྣེ སུཏྟེ ཛཱགརིཏེ བྷཱསིཏེ ཏུཎྷིབྷཱཝེ སཏེན སམྤཛཱནེན ཝིཧཱཏབྦཾ. ཨིམཱ དྭེ ཙརིཡཱ ཨནུཉྙཱཏཱ བྷགཝཏཱ ཨེཀཱ ཝིསུདྡྷཱནཾ, ཨེཀཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱནཾ. ཀེ ཝིསུདྡྷཱ? ཨརཧནྟོ. ཀེ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱ? སེཀྑཱ. ཀཏཀིཙྩཱནི ཧི ཨརཧཏོ ¶ ཨིནྡྲིཡཱནི. ཡཾ བོཛ྄ཛྷཾ, ཏཾ ཙཏུབྦིདྷཾ དུཀྑསྶ པརིཉྙཱབྷིསམཡེན སམུདཡསྶ པཧཱནཱབྷིསམཡེན མགྒསྶ བྷཱཝནཱབྷིསམཡེན ནིརོདྷསྶ སཙྪིཀིརིཡཱབྷིསམཡེན, ཨིདཾ ཙཏུབྦིདྷཾ བོཛ྄ཛྷཾ ཡོ ཨེཝཾ ཛཱནཱཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ¶ སཏོ ཨབྷིཀྐམཏི སཏོ པཊིཀྐམཏི ཁཡཱ རཱགསྶ ཁཡཱ དོསསྶ ཁཡཱ མོཧསྶ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘སཏོ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ’’ཏི, ཏེནཱཧ –

‘‘ཀཱམེསུ ནཱབྷིགིཛ྄ཛྷེཡྻ, [ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ]

མནསཱནཱཝིལོ སིཡཱ;

ཀུསལོ སབྦདྷམྨཱནཾ, སཏོ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ’’ཏི.

ཨེཝཾ པུཙྪིཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཝིསཛྫིཏབྦཾ. སུཏྟསྶ ཙ ཨནུགཱིཏི ཨཏྠཏོ ཙ བྱཉྫནཏོ ཙ སམཱནེཏབྦཱ [སམཱནཡིཏབྦཱ (སཱི. ཀ.)]. ཨཏྠཱཔགཏཾ ཧི བྱཉྫནཾ སམྥཔྤལཱཔཾ བྷཝཏི. དུནྣིཀྑིཏྟསྶ པདབྱཉྫནསྶ ཨཏྠོཔི དུནྣཡོ བྷཝཏི, ཏསྨཱ ཨཏྠབྱཉྫནཱུཔེཏཾ སངྒཱཡིཏབྦཾ. སུཏྟཉྩ པཝིཙིནིཏབྦཾ. ཀིཾ ཨིདཾ སུཏྟཾ ཨཱཧཙྩ ཝཙནཾ ཨནུསནྡྷིཝཙནཾ ནཱིཏཏྠཾ ནེཡྻཏྠཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ? ཀུཧིཾ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ སབྦཱནི སཙྩཱནི པསྶིཏབྦཱནི, ཨཱདིམཛ྄ཛྷཔརིཡོསཱནེཏི? ཨེཝཾ སུཏྟཾ པཝིཙེཏབྦཾ. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ – ‘‘ཡཾ པུཙྪིཏཉྩ ཝིསྶཛྫིཏཉྩ, སུཏྟསྶ ཡཱ ཙ ཨནུགཱིཏཱི’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ ཝིཙཡོ ཧཱརོ.

༣. ཡུཏྟིཧཱརཝིབྷངྒོ

༡༨. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཡུཏྟིཧཱརོ? ‘‘སབྦེསཾ ཧཱརཱན’’ནྟི, ཨཡཾ ཡུཏྟིཧཱརོ. ཀིཾ ཡོཛཡཏི [ཡོཛེཏི (སཱི.)]? ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ བུདྡྷཱཔདེསོ སངྒྷཱཔདེསོ སམྦཧུལཏྠེརཱཔདེསོ [སམྤཧུལ… (ཀ.)] ཨེཀཏྠེརཱཔདེསོ. ཨིམེ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསཱ, ཏཱནི པདབྱཉྫནཱནི སུཏྟེ ཨོཏཱརཡིཏབྦཱནི, ཝིནཡེ སནྡསྶཡིཏབྦཱནི, དྷམྨཏཱཡཾ ཨུཔནིཀྑིཔིཏབྦཱནི.

ཀཏམསྨིཾ ¶ སུཏྟེ ཨོཏཱརཡིཏབྦཱནི? ཙཏཱུསུ ཨརིཡསཙྩེསུ. ཀཏམསྨིཾ ཝིནཡེ སནྡསྶཡིཏབྦཱནི? རཱགཝིནཡེ དོསཝིནཡེ མོཧཝིནཡེ. ཀཏམིསྶཾ [ཀཏམིཡཾ (སཱི.)] དྷམྨཏཱཡཾ ཨུཔནིཀྑིཔིཏབྦཱནི? པཊིཙྩསམུཔྤཱདེ. ཡདི ཙཏཱུསུ ཨརིཡསཙྩེསུ ཨཝཏརཏི, ཀིལེསཝིནཡེ སནྡིསྶཏི ¶ , དྷམྨཏཉྩ ན ཝིལོམེཏི, ཨེཝཾ ཨཱསཝེ ན ཛནེཏི. ཙཏཱུཧི མཧཱཔདེསེཧི ཡཾ ཡཾ ཡུཛྫཏི, ཡེན ཡེན ཡུཛྫཏི, ཡཐཱ ཡཐཱ ཡུཛྫཏི, ཏཾ ཏཾ གཧེཏབྦཾ.

༡༩. པཉྷཾ པུཙྪིཏེན ཀཏི པདཱནི པཉྷེཏི པདསོ པརིཡོགཱཧིཏབྦཾ ཝིཙེཏབྦཾ? ཡདི སབྦཱནི པདཱནི ཨེཀཾ ཨཏྠཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཨེཀོ པཉྷོ. ཨཐ ཙཏྟཱརི པདཱནི ཨེཀཾ ཨཏྠཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཨེཀོ པཉྷོ. ཨཐ ཏཱིཎི པདཱནི ཨེཀཾ ཨཏྠཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཨེཀོ པཉྷོ. ཨཐ དྭེ པདཱནི ཨེཀཾ ཨཏྠཾ ཨབྷིཝདནྟི, ཨེཀོ པཉྷོ. ཨཐ ཨེཀཾ པདཾ ཨེཀཾ ཨཏྠཾ ཨབྷིཝདཏི, ཨེཀོ པཉྷོ. ཏཾ ཨུཔཔརིཀྑམཱནེན ཨཉྙཱཏབྦཾ ཀིཾ ཨིམེ དྷམྨཱ ནཱནཏྠཱ ནཱནཱབྱཉྫནཱ, ཨུདཱཧུ ཨིམེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ བྱཉྫནམེཝ ནཱནནྟི. ཡཐཱ ཀིཾ བྷཝེ? ཡཐཱ སཱ དེཝཏཱ བྷགཝནྟཾ པཉྷཾ པུཙྪཏི.

‘‘ཀེནསྶུབྦྷཱཧཏོ [པསྶ ས. ནི. ༡.༦༦] ལོཀོ, ཀེནསྶུ པརིཝཱརིཏོ;

ཀེན སལླེན ཨོཏིཎྞོ, ཀིསྶ དྷཱུཔཱཡིཏོ སདཱ’’ཏི.

ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི པདཱནི པུཙྪིཏཱནི. ཏེ ཏཡོ པཉྷཱ ཀཐཾ ཉཱཡཏི? བྷགཝཱ ཧི དེཝཏཱཡ ཝིསཛྫེཏི.

‘‘མཙྩུནཱབྦྷཱཧཏོ [མཙྩུནབྦྷཱཧཏོ (ཀ.) ཐེརགཱ. ༤༤༨; སཾ. ནི. ༡.༦༦ པསྶིཏབྦཾ] ལོཀོ, ཛརཱཡ པརིཝཱརིཏོ;

ཏཎྷཱསལླེན ཨོཏིཎྞོ, ཨིཙྪཱདྷཱུཔཱཡིཏོ སདཱ’’ཏི.

༢༠. ཏཏྠ ¶ ཛརཱ ཙ མརཎཉྩ ཨིམཱནི དྭེ སངྑཏསྶ སངྑཏལཀྑཎཱནི. ཛརཱཡཾ ཋིཏསྶ ཨཉྙཐཏྟཾ, མརཎཾ ཝཡོ. ཏཏྠ ཛརཱཡ ཙ མརཎསྶ ཙ ཨཏྠཏོ ནཱནཏྟཾ. ཀེན ཀཱརཎེན, གབྦྷགཏཱཔི ¶ ཧི མཱིཡནྟི, ན ཙ ཏེ ཛིཎྞཱ བྷཝནྟི. ཨཏྠི ཙ དེཝཱནཾ མརཎཾ, ན ཙ ཏེསཾ སརཱིརཱནི ཛཱིརནྟི. སཀྐཏེཝ ཛརཱཡ པཊིཀམྨཾ ཀཱཏུཾ, ན པན སཀྐཏེ མརཎསྶ པཊིཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཨཉྙཏྲེཝ ཨིདྡྷིམནྟཱནཾ ཨིདྡྷིཝིསཡཱ. ཡཾ པནཱཧ ཏཎྷཱསལླེན ཨོཏིཎྞོཏི དིསྶནྟི ཝཱིཏརཱགཱ ཛཱིརནྟཱཔི མཱིཡནྟཱཔི. ཡདི ཙ ཡཐཱ ཛརཱམརཎཾ, ཨེཝཾ ཏཎྷཱཔི སིཡཱ. ཨེཝཾ སནྟེ སབྦེ ཡོབྦནཊྛཱཔི ཝིགཏཏཎྷཱ སིཡུཾ. ཡཐཱ ཙ ཏཎྷཱ དུཀྑསྶ སམུདཡོ, ཨེཝཾ ཛརཱམརཎམྤི སིཡཱ དུཀྑསྶ སམུདཡོ, ན ཙ སིཡཱ ཏཎྷཱ དུཀྑསྶ སམུདཡོ, ན ཧི ཛརཱམརཎཾ དུཀྑསྶ སམུདཡོ, ཏཎྷཱ དུཀྑསྶ སམུདཡོ. ཡཐཱ ཙ ཏཎྷཱ མགྒཝཛ྄ཛྷཱ, ཨེཝཾ ཛརཱམརཎམྤི ¶ སིཡཱ མགྒཝཛ྄ཛྷཾ. ཨིམཱཡ ཡུཏྟིཡཱ ཨཉྙམཉྙེཧི ཀཱརཎེཧི གཝེསིཏབྦཾ. ཡདི ཙ སནྡིསྶཏི ཡུཏྟིསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཨཏྠཏོ ཙ ཨཉྙཏྟཾ, བྱཉྫནཏོཔི གཝེསིཏབྦཾ.

སལློཏི ཝཱ དྷཱུཔཱཡནནྟི ཝཱ ཨིམེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨཏྠཏོ ཨེཀཏྟཾ. ན ཧི ཡུཛྫཏི ཨིཙྪཱཡ ཙ ཏཎྷཱཡ ཙ ཨཏྠཏོ ཨཉྙཏྟཾ. ཏཎྷཱཡ ཨདྷིཔྤཱཡེ ཨཔརིཔཱུརམཱནེ ནཝསུ ཨཱགྷཱཏཝཏྠཱུསུ ཀོདྷོ ཙ ཨུཔནཱཧོ ཙ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨིམཱཡ ཡུཏྟིཡཱ ཛརཱཡ ཙ མརཎསྶ ཙ ཏཎྷཱཡ ཙ ཨཏྠཏོ ཨཉྙཏྟཾ.

ཡཾ པནིདཾ བྷགཝཏཱ དྭཱིཧི ནཱམེཧི ཨབྷིལཔིཏཾ ཨིཙྪཱཏིཔི ཏཎྷཱཏིཔི, ཨིདཾ བྷགཝཏཱ བཱཧིརཱནཾ ཝཏྠཱུནཾ ཨཱརམྨཎཝསེན དྭཱིཧི ནཱམེཧི ཨབྷིལཔིཏཾ ཨིཙྪཱཏིཔི ཏཎྷཱཏིཔི, སབྦཱ ཧི ཏཎྷཱ ཨཛ྄ཛྷོསཱནལཀྑཎེན ཨེཀལཀྑཎཱ. ཡཐཱ སབྦོ ཨགྒི ཨུཎྷཏྟལཀྑཎེན ཨེཀལཀྑཎོ, ཨཔི ཙ ཨུཔཱདཱནཝསེན ཨཉྙམཉྙཱནི ནཱམཱནི ལབྷཏི, ཀཊྛགྒཱིཏིཔི ཏིཎགྒཱིཏིཔི སཀལིཀགྒཱིཏིཔི གོམཡགྒཱིཏིཔི ཐུསགྒཱིཏིཔི སངྐཱརགྒཱིཏིཔི, སབྦོ ཧི ཨགྒི ཨུཎྷཏྟལཀྑཎོཝ. ཨེཝཾ སབྦཱ ཏཎྷཱ ཨཛ྄ཛྷོསཱནལཀྑཎེན ཨེཀལཀྑཎཱ ¶ , ཨཔི ཏུ ཨཱརམྨཎཨུཔཱདཱནཝསེན ཨཉྙམཉྙེཧི ནཱམེཧི ཨབྷིལཔིཏཱ ཨིཙྪཱཨིཏིཔི ཏཎྷཱཨིཏིཔི སལློཨིཏིཔི དྷཱུཔཱཡནཱཨིཏིཔི སརིཏཱཨིཏིཔི ཝིསཏྟིཀཱཨིཏིཔི སིནེཧོཨིཏིཔི ཀིལམཐོཨིཏིཔི ལཏཱཨིཏིཔི མཉྙནཱཨིཏིཔི བནྡྷོཨིཏིཔི ཨཱསཱཨིཏིཔི པིཔཱསཱཨིཏིཔི ཨབྷིནནྡནཱཨིཏིཔི, ཨིཏི སབྦཱ ཏཎྷཱ ཨཛ྄ཛྷོསཱནལཀྑཎེན ཨེཀལཀྑཎཱ. ཡཐཱ ཙ ཝེཝཙནེ ཝུཏྟཱ.

‘‘ཨཱསཱ ¶ ཙ པིཧཱ ཨབྷིནནྡནཱ ཙ, ཨནེཀདྷཱཏཱུསུ སརཱ པཏིཊྛིཏཱ;

ཨཉྙཱཎམཱུལཔྤབྷཝཱ པཛཔྤིཏཱ, སབྦཱ མཡཱ བྱནྟིཀཏཱ སམཱུལཀཱ’’ཏི [སམཱུལིཀཱ (སཱི.)].

ཏཎྷཱཡེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཡཐཱཧ བྷགཝཱ – རཱུཔེ ཏིསྶ ཨཝིགཏརཱགསྶ ཨཝིགཏཙྪནྡསྶ ཨཝིགཏཔེམསྶ ཨཝིགཏཔིཔཱསསྶ ཨཝིགཏཔརིལཱ༹ཧསྶ. ཨེཝཾ ཝེདནཱཡ སཉྙཱཡ སངྑཱརེསུ ཝིཉྙཱཎེ ཨཝིགཏརཱགསྶ ཨཝིགཏཙྪནྡསྶ ཨཝིགཏཔེམསྶ ཨཝིགཏཔིཔཱསསྶ ཨཝིགཏཔརིལཱ༹ཧསྶ སབྦཾ སུཏྟཾ ཝིཏྠཱརེཏབྦཾ. ཏཎྷཱཡེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཨེཝཾ ཡུཛྫཏི.

༢༡. སབྦོ དུཀྑཱུཔཙཱརོ ཀཱམཏཎྷཱསངྑཱརམཱུལཀོ, ན པན ཡུཛྫཏི སབྦོ ནིབྦིདཱུཔཙཱརོ ཀཱམཏཎྷཱཔརིཀྑཱརམཱུལཀོ. ཨིམཱཡ ཡུཏྟིཡཱ ཨཉྙམཉྙེཧི ཀཱརཎེཧི གཝེསིཏབྦཾ.

ཡཐཱ ¶ ཧི [ཡཐཱཧ (སཱི.)] བྷགཝཱ རཱགཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨསུབྷཾ དེསཡཏི, དོསཙརིཏསྶ བྷགཝཱ པུགྒལསྶ མེཏྟཾ དེསཡཏི. མོཧཙརིཏསྶ བྷགཝཱ པུགྒལསྶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ དེསཡཏི. ཡདི ཧི བྷགཝཱ རཱགཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ མེཏྟཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ དེསེཡྻ. སུཁཾ ཝཱ པཊིཔདཾ དནྡྷཱབྷིཉྙཾ སུཁཾ ཝཱ པཊིཔདཾ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཾ ཝིཔསྶནཱཔུབྦངྒམཾ ཝཱ པཧཱནཾ དེསེཡྻ, ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཨེཝཾ ཡཾ ཀིཉྩི རཱགསྶ ཨནུལོམཔྤཧཱནཾ དོསསྶ ཨནུལོམཔྤཧཱནཾ མོཧསྶ ¶ ཨནུལོམཔྤཧཱནཾ. སབྦཾ ཏཾ ཝིཙཡེན ཧཱརེན ཝིཙིནིཏྭཱ ཡུཏྟིཧཱརེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཡཱཝཏིཀཱ ཉཱཎསྶ བྷཱུམི.

མེཏྟཱཝིཧཱརིསྶ སཏོ བྱཱཔཱདོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, བྱཱཔཱདོ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཀརུཎཱཝིཧཱརིསྶ སཏོ ཝིཧེསཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིཧེསཱ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. མུདིཏཱ ཝིཧཱརིསྶ སཏོ ཨརཏི ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཨརཏི པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཨུཔེཀྑཱཝིཧཱརིསྶ སཏོ རཱགོ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, རཱགོ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཨནིམིཏྟཝིཧཱརིསྶ སཏོ ནིམིཏྟཱནུསཱརཱི ཏེན ཏེནེཝ ཝིཉྙཱཎཾ པཝཏྟཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ ¶ , ནིམིཏྟཾ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཨསྨཱིཏི ཝིགཏཾ ཨཡམཧམསྨཱིཏི ན སམནུཔསྶཱམི. ཨཐ ཙ པན མེ ཀིསྨཱིཏི ཀཐསྨཱིཏི ཝིཙིཀིཙྪཱ ཀཐཾཀཐཱསལླཾ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཋསྶཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིཙིཀིཙྪཱ ཀཐཾཀཐཱསལླཾ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ.

ཡཐཱ ཝཱ པན པཋམཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ སཏོ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཝིཏཀྐསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ སཏོ ཝིཏཀྐཝིཙཱརསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཨུཔེཀྑཱསུཁསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཏཏིཡཾ ¶ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ སཏོ པཱིཏིསུཁསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཨུཔེཀྑཱསཏིཔཱརིསུདྡྷིསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ སམཱཔནྣསྶ སཏོ ཨུཔེཀྑཱསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ ¶ . ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ.

ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ སཏོ རཱུཔསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ སཏོ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ.

ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ¶ སམཱཔནྣསྶ སཏོ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནསཧགཏཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ སམཱཔནྣསྶ སཏོ སཉྙཱུཔཙཱརཱ ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. སཉྙཱཝེདཡིཏནིརོདྷསཧགཏཱ ཝཱ སཉྙཱམནསིཀཱརཱ ཧཱནཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཝིསེསཱཡ སཾཝཏྟནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ. ཀལླཏཱཔརིཙིཏཾ ཙིཏྟཾ ན ཙ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཁམཏཱིཏི ན ཡུཛྫཏི དེསནཱ, ཀལླཏཱཔརིཙིཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཐ ཙ ཨབྷིནཱིཧཱརཾ ཁམཏཱིཏི ཡུཛྫཏི དེསནཱ.

ཨེཝཾ སབྦེ ནཝསུཏྟནྟཱ ཡཐཱདྷམྨཾ ཡཐཱཝིནཡཾ ཡཐཱསཏྠུསཱསནཾ ¶ སབྦཏོ ཝིཙཡེན ཧཱརེན ཝིཙིནིཏྭཱ ཡུཏྟིཧཱརེན ཡོཛེཏབྦཱཏི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘སབྦེསཾ ཧཱརཱནཾ ཡཱ བྷཱུམི ཡོ ཙ གོཙརོ ཏེས’’ནྟི.

ནིཡུཏྟོ ཡུཏྟི ཧཱརོ.

༤. པདཊྛཱནཧཱརཝིབྷངྒོ

༢༢. ཏཏྠ ཀཏམོ པདཊྛཱནོ ཧཱརོ? ‘‘དྷམྨཾ དེསེཏི ཛིནོ’’ཏི, ཨཡཾ པདཊྛཱནོ ཧཱརོ. ཀིཾ ¶ དེསེཏི? སབྦདྷམྨཡཱཐཱཝཨསམྤཊིཝེདྷལཀྑཎཱ ཨཝིཛྫཱ, ཏསྶཱ ཝིཔལླཱསཱ པདཊྛཱནཾ. ཨཛ྄ཛྷོསཱནལཀྑཎཱ ཏཎྷཱ, ཏསྶཱ པིཡརཱུཔཾ སཱཏརཱུཔཾ པདཊྛཱནཾ. པཏྠནལཀྑཎོ ལོབྷོ, ཏསྶ ཨདིནྣཱདཱནཾ པདཊྛཱནཾ. ཝཎྞསཎྛཱནབྱཉྫནགྒཧཎལཀྑཎཱ སུབྷསཉྙཱ, ཏསྶཱ ཨིནྡྲིཡཱ སཾཝརོ པདཊྛཱནཾ. སཱསཝཕསྶཨུཔགམནལཀྑཎཱ སུཁསཉྙཱ, ཏསྶཱ ཨསྶཱདོ པདཊྛཱནཾ. སངྑཏལཀྑཎཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨསམནུཔསྶནལཀྑཎཱ ནིཙྩསཉྙཱ, ཏསྶཱ ཝིཉྙཱཎཾ པདཊྛཱནཾ. ཨནིཙྩསཉྙཱདུཀྑསཉྙཱཨསམནུཔསྶནལཀྑཎཱ ཨཏྟསཉྙཱ, ཏསྶཱ ནཱམཀཱཡོ པདཊྛཱནཾ. སབྦདྷམྨསམྤཊིཝེདྷལཀྑཎཱ ཝིཛྫཱ, ཏསྶཱ སབྦཾ ནེཡྻཾ པདཊྛཱནཾ. ཙིཏྟཝིཀྑེཔཔཊིསཾཧརཎལཀྑཎོ སམཐོ, ཏསྶ ཨསུབྷཱ པདཊྛཱནཾ. ཨིཙྪཱཝཙརཔཊིསཾཧརཎལཀྑཎོ ཨལོབྷོ, ཏསྶ ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི [ཝེརམཎི (ཀ.)] པདཊྛཱནཾ. ཨབྱཱཔཛྫལཀྑཎོ ¶ ཨདོསོ, ཏསྶ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི པདཊྛཱནཾ. ཝཏྠུཨཝིཔྤཊིཔཏྟིལཀྑཎོ [ཝཏྠུཨཝིཔྤཊིཔཱདཱནལཀྑཎོ (སཱི. ཀ.)] ཨམོཧོ, ཏསྶ སམྨཱཔཊིཔཏྟི པདཊྛཱནཾ. ཝིནཱིལཀཝིཔུབྦཀགཧཎལཀྑཎཱ ཨསུབྷསཉྙཱ, ཏསྶཱ ནིབྦིདཱ པདཊྛཱནཾ. སཱསཝཕསྶཔརིཛཱནནལཀྑཎཱ དུཀྑསཉྙཱ, ཏསྶཱ ཝེདནཱ པདཊྛཱནཾ. སངྑཏལཀྑཎཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམནུཔསྶནལཀྑཎཱ ཨནིཙྩསཉྙཱ ¶ , ཏསྶཱ ཨུཔྤཱདཝཡཱ པདཊྛཱནཾ. སབྦདྷམྨཨབྷིནིཝེསལཀྑཎཱ ཨནཏྟསཉྙཱ, ཏསྶཱ དྷམྨསཉྙཱ པདཊྛཱནཾ.

པཉྩ ཀཱམགུཎཱ ཀཱམརཱགསྶ པདཊྛཱནཾ, པཉྩིནྡྲིཡཱནི རཱུཔཱིནི རཱུཔརཱགསྶ པདཊྛཱནཾ, ཚཊྛཱཡཏནཾ བྷཝརཱགསྶ པདཊྛཱནཾ, ནིབྦཏྟབྷཝཱནུཔསྶིཏཱ པཉྩནྣཾ ཨུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱནཾ པདཊྛཱནཾ, པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎདསྶནསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨོཀཔྤནལཀྑཎཱ སདྡྷཱ ཨདྷིམུཏྟིཔཙྩུཔཊྛཱནཱ ཙ, ཨནཱཝིལལཀྑཎོ པསཱདོ སམྤསཱིདནཔཙྩུཔཊྛཱནོ ཙ. ཨབྷིཔཏྠིཡནལཀྑཎཱ སདྡྷཱ, ཏསྶཱ ཨཝེཙྩཔསཱདོ པདཊྛཱནཾ. ཨནཱཝིལལཀྑཎོ པསཱདོ, ཏསྶ སདྡྷཱ པདཊྛཱནཾ. ཨཱརམྦྷལཀྑཎཾ ཝཱིརིཡཾ, ཏསྶ སམྨཔྤདྷཱནཾ པདཊྛཱནཾ. ཨཔིལཱཔནལཀྑཎཱ སཏི, ཏསྶཱ སཏིཔཊྛཱནཾ པདཊྛཱནཾ. ཨེཀགྒལཀྑཎོ སམཱདྷི, ཏསྶ ཛྷཱནཱནི པདཊྛཱནཾ. པཛཱནནལཀྑཎཱ པཉྙཱ, ཏསྶཱ སཙྩཱནི པདཊྛཱནཾ.

ཨཔརོ ནཡོ, ཨསྶཱདམནསིཀཱརལཀྑཎོ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརོ, ཏསྶ ཨཝིཛྫཱ པདཊྛཱནཾ. སཙྩསམྨོཧནལཀྑཎཱ ཨཝིཛྫཱ, སཱ སངྑཱརཱནཾ པདཊྛཱནཾ. པུནབྦྷཝཝིརོཧཎལཀྑཎཱ སངྑཱརཱ, ཏེ [ཏཾ (ཀ.)] ཝིཉྙཱཎསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨོཔཔཙྩཡིཀནིབྦཏྟིལཀྑཎཾ ཝིཉྙཱཎཾ, ཏཾ ནཱམརཱུཔསྶ པདཊྛཱནཾ. ནཱམཀཱཡརཱུཔཀཱཡསངྒྷཱཏལཀྑཎཾ ནཱམརཱུཔཾ, ཏཾ ཚལཱ༹ཡཏནསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨིནྡྲིཡཝཝཏྠཱནལཀྑཎཾ ཚལཱ༹ཡཏནཾ, ཏཾ ཕསྶསྶ པདཊྛཱནཾ. ཙཀྑུརཱུཔཝིཉྙཱཎསནྣིཔཱཏལཀྑཎོ ཕསྶོ, སོ ཝེདནཱཡ པདཊྛཱནཾ. ཨིཊྛཱནིཊྛཨནུབྷཝནལཀྑཎཱ ཝེདནཱ, སཱ ཏཎྷཱཡ པདཊྛཱནཾ. ཨཛ྄ཛྷོསཱནལཀྑཎཱ ¶ ཏཎྷཱ, སཱ ཨུཔཱདཱནསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨོཔཔཙྩཡིཀཾ ཨུཔཱདཱནཾ, ཏཾ བྷཝསྶ པདཊྛཱནཾ. ནཱམཀཱཡརཱུཔཀཱཡསམྦྷཝནལཀྑཎོ བྷཝོ, སོ ཛཱཏིཡཱ ¶ པདཊྛཱནཾ. ཁནྡྷཔཱཏུབྷཝནལཀྑཎཱ ཛཱཏི, སཱ ཛརཱཡ པདཊྛཱནཾ. ཨུཔདྷིཔརིཔཱཀལཀྑཎཱ ཛརཱ, སཱ མརཎསྶ པདཊྛཱནཾ. ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡུཔཙྪེདལཀྑཎཾ མརཎཾ, ཏཾ སོཀསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨུསྶུཀྐཀཱརཀོ སོཀོ, སོ པརིདེཝསྶ པདཊྛཱནཾ ¶ . ལཱལཔྤཀཱརཀོ པརིདེཝོ, སོ དུཀྑསྶ པདཊྛཱནཾ. ཀཱཡསཾཔཱིལ༹ནཾ དུཀྑཾ, ཏཾ དོམནསྶསྶ པདཊྛཱནཾ. ཙིཏྟསཾཔཱིལ༹ནཾ དོམནསྶཾ, ཏཾ ཨུཔཱཡཱསསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨོདཧནཀཱརཀོ ཨུཔཱཡཱསོ, སོ བྷཝསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨིམཱནི བྷཝངྒཱནི ཡདཱ སམགྒཱནི ནིབྦཏྟཱནི བྷཝནྟི སོ བྷཝོ, ཏཾ སཾསཱརསྶ པདཊྛཱནཾ. ནིཡྻཱནིཀལཀྑཎོ མགྒོ, སོ ནིརོདྷསྶ པདཊྛཱནཾ.

ཏིཏྠཉྙུཏཱ པཱིཏཉྙུཏཱཡ པདཊྛཱནཾ, པཱིཏཉྙུཏཱ པཏྟཉྙུཏཱཡ [མཏྟཉྙུཏཱཡ (སཱི. ཀ.)] པདཊྛཱནཾ, པཏྟཉྙུཏཱ ཨཏྟཉྙུཏཱཡ པདཊྛཱནཾ, ཨཏྟཉྙུཏཱ པུབྦེཀཏཔུཉྙཏཱཡ པདཊྛཱནཾ, པུབྦེཀཏཔུཉྙཏཱ པཏིརཱུཔདེསཝཱསསྶ པདཊྛཱནཾ, པཏིརཱུཔདེསཝཱསོ སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡསྶ པདཊྛཱནཾ, སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡོ ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷཱནསྶ པདཊྛཱནཾ, ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷཱནཾ སཱིལཱནཾ པདཊྛཱནཾ, སཱིལཱནི ཨཝིཔྤཊིསཱརསྶ པདཊྛཱནཾ, ཨཝིཔྤཊིསཱརོ པཱམོཛྫསྶ པདཊྛཱནཾ, པཱམོཛྫཾ པཱིཏིཡཱ པདཊྛཱནཾ, པཱིཏི པསྶདྡྷིཡཱ པདཊྛཱནཾ, པསྶདྡྷི སུཁསྶ པདཊྛཱནཾ, སུཁཾ སམཱདྷིསྶ པདཊྛཱནཾ, སམཱདྷི ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནསྶ པདཊྛཱནཾ, ཡཐཱབྷཱུཏཉཱཎདསྶནཾ ནིབྦིདཱཡ པདཊྛཱནཾ, ནིབྦིདཱ ཝིརཱགསྶ པདཊྛཱནཾ, ཝིརཱགོ ཝིམུཏྟིཡཱ པདཊྛཱནཾ. ཝིམུཏྟི ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨེཝཾ ཡོ ཀོཙི ཨུཔནིསྶཡོ ཡོ ཀོཙི པཙྩཡོ, སབྦོ སོ པདཊྛཱནཾ. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘དྷམྨཾ དེསེཏི ཛིནོ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ པདཊྛཱནོ ཧཱརོ.

༥. ལཀྑཎཧཱརཝིབྷངྒོ

༢༣. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ལཀྑཎོ ཧཱརོ? ‘‘ཝུཏྟམྷི ཨེཀདྷམྨེ’’ཏི, ཨཡཾ ལཀྑཎོ ཧཱརོ. ཀིཾ ལཀྑཡཏི? ཡེ དྷམྨཱ ཨེཀལཀྑཎཱ, ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨེཀསྨིཾ དྷམྨེ ཝུཏྟེ ཨཝསིཊྛཱ དྷམྨཱ ཝུཏྟཱ བྷཝནྟི. ཡཐཱ ཀིཾ བྷཝེ? ཡཐཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཙཀྑུཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨནཝཊྛིཏཾ ཨིཏྟརཾ པརིཏྟཾ པབྷངྒུ པརཏོ དུཀྑཾ བྱསནཾ ཙལནཾ [ཙལཾ (སཱི.)] ཀུཀྐུལ༹ཾ སངྑཱརཾ [སསངྑཱརཾ (ཀ.)] ཝདྷཀཾ ཨམིཏྟམཛ྄ཛྷེ. ཨིམསྨིཾ ཙཀྑུསྨིཾ ཝུཏྟེ ཨཝསིཊྛཱནི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི ཝུཏྟཱནི བྷཝནྟི. ཀེན ཀཱརཎེན? སབྦཱནི ཧི ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱནི ཨཱཡཏནཱནི ཝདྷཀཊྛེན ཨེཀལཀྑཎཱནི. ཡཐཱ ཙཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཨཏཱིཏེ ¶ , རཱདྷ, རཱུཔེ ཨནཔེཀྑོ ཧོཧི, ཨནཱགཏཾ རཱུཔཾ མཱ ཨབྷིནནྡི [ཨབྷིནནྡ (ཀ.)], པཙྩུཔྤནྣསྶ རཱུཔསྶ ནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ ཙཱགཱཡ པཊིནིསྶགྒཱཡ པཊིཔཛྫ. ཨིམསྨིཾ རཱུཔཀྑནྡྷེ ཝུཏྟེ ཨཝསིཊྛཱ ཁནྡྷཱ ཝུཏྟཱ བྷཝནྟི. ཀེན ཀཱརཎེན? སབྦེ ཧི པཉྩཀྑནྡྷཱ ཡམཀོཝཱདསུཏྟེ [པསྶ སཾ. ནི. ༣.༨༤] ཝདྷཀཊྛེན ཨེཀལཀྑཎཱ ཝུཏྟཱ. ཡཐཱ ཙཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཡེསཉྩ [པསྶ དྷ. པ. ༢༩༣] སུསམཱརདྡྷཱ, ནིཙྩཾ ཀཱཡགཏཱསཏི;

ཨཀིཙྩཾ ཏེ ན སེཝནྟི, ཀིཙྩེ སཱཏཙྩཀཱརིནོ’’.

ཨིཏི ཀཱཡགཏཱཡ སཏིཡཱ ཝུཏྟཱཡ ཝུཏྟཱ བྷཝནྟི ཝེདནཱགཏཱ སཏི ཙིཏྟགཏཱ དྷམྨགཏཱ ཙ. ཏཐཱ ཡཾ ཀིཉྩི དིཊྛཾ ཝཱ སུཏཾ ཝཱ མུཏཾ ཝཱཏི ཝུཏྟེ ཝུཏྟཾ བྷཝཏི ཝིཉྙཱཏཾ. ཡཐཱ ཙཱཧ བྷགཝཱ –

ཏསྨཱཏིཧ ¶ ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཱཧི ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ. ‘‘ཨཱཏཱཔཱི’’ཏི ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ, ‘‘སམྤཛཱནོ’’ཏི པཉྙིནྡྲིཡཾ, ‘‘སཏིམཱ’’ཏི སཏིནྡྲིཡཾ, ‘‘ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶ’’ནྟི སམཱདྷིནྡྲིཡཾ, ཨེཝཾ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཀེན ཀཱརཎེན, ཨེཀལཀྑཎཏྟཱ ཙཏུནྣཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ.

༢༤. ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཙཏཱུསུ སམྨཔྤདྷཱནེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ བྷཱཝིཡམཱནེསུ པཉྩིནྡྲིཡཱནི བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, ཙཏཱུསུ ཨིདྡྷིཔཱདེསུ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, པཉྩསུ ཨིནྡྲིཡེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ པཉྩ བལཱནི བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, པཉྩསུ བལེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི, སཏྟསུ བོཛ྄ཛྷངྒེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, སབྦེཝ [སབྦེ ཙ (སཱི. ཀ.)] བོདྷངྒམཱ དྷམྨཱ བོདྷིཔཀྑིཡཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི ¶ . ཀེན ཀཱརཎེན, སབྦེ ཧི བོདྷངྒམཱ བོདྷིཔཀྑིཡཱ ནེཡྻཱནིཀལཀྑཎེན ཨེཀལཀྑཎཱ, ཏེ ཨེཀལཀྑཎཏྟཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

ཨེཝཾ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨེཀལཀྑཎཏྟཱ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི. ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ ཝིཔལླཱསཱ པཧཱིཡནྟི, ཨཱཧཱརཱ ¶ ཙསྶ པརིཉྙཾ གཙྪནྟི, ཨུཔཱདཱནེཧི ཨནུཔཱདཱནོ བྷཝཏི, ཡོགེཧི ཙ ཝིསཾཡུཏྟོ བྷཝཏི, གནྠེཧི ཙ ཝིཔྤཡུཏྟོ བྷཝཏི, ཨཱསཝེཧི ཙ ཨནཱསཝོ བྷཝཏི, ཨོགྷེཧི ཙ ནིཏྠིཎྞོ བྷཝཏི, སལླེཧི ཙ ཝིསལློ བྷཝཏི, ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ ཙསྶ པརིཉྙཾ གཙྪནྟི, ཨགཏིགམནེཧི ན ཨགཏིཾ གཙྪཏི, ཨེཝཾ ¶ ཨཀུསལཱཔི དྷམྨཱ ཨེཀལཀྑཎཏྟཱ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི.

ཡཏྠ ཝཱ པན རཱུཔིནྡྲིཡཾ དེསིཏཾ, དེསིཏཱ ཏཏྠེཝ རཱུཔདྷཱཏུ རཱུཔཀྑནྡྷོ རཱུཔཉྩཱཡཏནཾ. ཡཏྠ ཝཱ པན སུཁཱ ཝེདནཱ དེསིཏཱ, དེསིཏཾ ཏཏྠ སུཁིནྡྲིཡཾ སོམནསྶིནྡྲིཡཾ དུཀྑསམུདཡོ ཙ ཨརིཡསཙྩཾ. ཡཏྠ ཝཱ པན དུཀྑཱ ཝེདནཱ དེསིཏཱ, དེསིཏཾ ཏཏྠ དུཀྑིནྡྲིཡཾ དོམནསྶིནྡྲིཡཾ དུཀྑཉྩ ཨརིཡསཙྩཾ. ཡཏྠ ཝཱ པན ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ དེསིཏཱ, དེསིཏཾ ཏཏྠ ཨུཔེཀྑིནྡྲིཡཾ སབྦོ ཙ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. ཀེན ཀཱརཎེན, ཨདུཀྑམསུཁཱཡ ཧི ཝེདནཱཡ ཨཝིཛྫཱ ཨནུསེཏི. ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔཾ, ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ སལཱ༹ཡཏནཾ, སལཱ༹ཡཏནཔཙྩཡཱ ཕསྶོ, ཕསྶཔཙྩཡཱ ཝེདནཱ, ཝེདནཱཔཙྩཡཱ ཏཎྷཱ, ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ཨུཔཱདཱནཾ, ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ བྷཝོ, བྷཝཔཙྩཡཱ ཛཱཏི, ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ སམྦྷཝནྟི, ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏི. སོ ཙ སརཱགསདོསསམོཧསཾཀིལེསཔཀྑེན ཧཱཏབྦོ, ཝཱིཏརཱགཝཱིཏདོསཝཱིཏམོཧཨརིཡདྷམྨེཧི ཧཱཏབྦོ.

ཨེཝཾ ཡེ དྷམྨཱ ཨེཀལཀྑཎཱ ཀིཙྩཏོ ཙ ལཀྑཎཏོ ཙ སཱམཉྙཏོ ཙ ཙུཏཱུཔཔཱཏཏོ ཙ, ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨེཀསྨིཾ དྷམྨེ ཝུཏྟེ ཨཝསིཊྛཱ དྷམྨཱ ཝུཏྟཱ བྷཝནྟི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཝུཏྟམྷི ཨེཀདྷམྨེ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ ལཀྑཎོ ཧཱརོ.

༦. ཙཏུབྱཱུཧཧཱརཝིབྷངྒོ

༢༥. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཙཏུབྱཱུཧོ ཧཱརོ? ‘‘ནེརུཏྟམདྷིཔྤཱཡོ’’ཏི ཨཡཾ. བྱཉྫནེན སུཏྟསྶ ནེརུཏྟཉྩ ཨདྷིཔྤཱཡོ ཙ ནིདཱནཉྩ པུབྦཱཔརསནྡྷི ཙ གཝེསིཏབྦོ ¶ . ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ནེརུཏྟཾ, ཡཱ ནིརུཏྟིཔདསཾཧིཏཱ, ཡཾ དྷམྨཱནཾ ནཱམསོ ཉཱཎཾ. ཡདཱ ཧི བྷིཀྑུ ཨཏྠསྶ ཙ ནཱམཾ ཛཱནཱཏི, དྷམྨསྶ ཙ ནཱམཾ ཛཱནཱཏི, ཏཐཱ ཏཐཱ ནཾ ཨབྷིནིརོཔེཏི. ཨཡཉྩ ཝུཙྩཏི ཨཏྠཀུསལོ དྷམྨཀུསལོ བྱཉྫནཀུསལོ ནིརུཏྟིཀུསལོ པུབྦཱཔརཀུསལོ དེསནཱཀུསལོ ཨཏཱིཏཱདྷིཝཙནཀུསལོ ཨནཱགཏཱདྷིཝཙནཀུསལོ པཙྩུཔྤནྣཱདྷིཝཙནཀུསལོ ཨིཏྠཱདྷིཝཙནཀུསལོ པུརིསཱདྷིཝཙནཀུསལོ ནཔུཾསཀཱདྷིཝཙནཀུསལོ ཨེཀཱདྷིཝཙནཀུསལོ ཨནེཀཱདྷིཝཙནཀུསལོ, ཨེཝཾ སབྦཱནི ཀཱཏབྦཱནི ཛནཔདནིརུཏྟཱནི སབྦཱ ཙ ཛནཔདནིརུཏྟིཡོ. ཨཡཾ ནིརུཏྟིཔདསཾཧིཏཱ.

༢༦. ཏཏྠ ཀཏམོ ཨདྷིཔྤཱཡོ?

‘‘དྷམྨོ ཧཝེ རཀྑཏི དྷམྨཙཱརིཾ, ཚཏྟཾ མཧནྟཾ ཡཐ ཝསྶཀཱལེ [ཝིཡ ཝསྶཀཱལེ ཛཱ. ༡.༡༠.༡༠༣];

ཨེསཱནིསཾསོ དྷམྨེ སུཙིཎྞེ, ན དུགྒཏིཾ གཙྪཏི དྷམྨཙཱརཱི’’ཏི.

ཨིདྷ བྷགཝཏོ ཀོ ཨདྷིཔྤཱཡོ? ཡེ ཨཔཱཡེཧི པརིམུཙྩིཏུཀཱམཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏེ དྷམྨཙཱརིནོ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཨཡཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

‘‘ཙོརོ ཡཐཱ སནྡྷིམུཁེ གཧཱིཏོ, སཀམྨུནཱ ཧཉྙཏི [ཧཉྙཏེ (སཱི.)] བཛ྄ཛྷཏེ ཙ;

ཨེཝཾ ཨཡཾ པེཙྩ པཛཱ པརཏྠ, སཀམྨུནཱ ཧཉྙཏི [ཧཉྙཏེ (སཱི.)] བཛ྄ཛྷཏེ ཙཱ’’ཏི.

ཨིདྷ བྷགཝཏོ ཀོ ཨདྷིཔྤཱཡོ? སཉྩེཏནིཀཱནཾ ཀཏཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཨུཔཙིཏཱནཾ དུཀྑཝེདནཱིཡཱནཾ ཨནིཊྛཾ ཨསཱཏཾ ཝིཔཱཀཾ པཙྩནུབྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཡཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

‘‘སུཁཀཱམཱནི [པསྶ དྷ. པ. ༡༣༡-༡༣༢] བྷཱུཏཱནི, ཡོ དཎྜེན ཝིཧིཾསཏི;

ཨཏྟནོ སུཁམེསཱནོ, པེཙྩ སོ ན ལབྷཏེ སུཁ’’ནྟི.

ཨིདྷ ¶ བྷགཝཏོ ཀོ ཨདྷིཔྤཱཡོ? ཡེ སུཁེན ཨཏྠིཀཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏེ པཱཔཀམྨཾ [པཱཔཀཾ ཀམྨཾ (ཀ.)] ན ཀརིསྶནྟཱིཏི ཨཡཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

‘‘མིདྡྷཱི ¶ ¶ [པསྶ དྷ. པ. ༣༢༥] ཡདཱ ཧོཏི མཧགྒྷསོ ཙ, ནིདྡཱཡིཏཱ སམྤརིཝཏྟསཱཡཱི;

མཧཱཝརཱཧོཝ ནིཝཱཔཔུཊྛོ, པུནཔྤུནཾ གབྦྷམུཔེཏི མནྡོ’’ཏི.

ཨིདྷ བྷགཝཏོ ཀོ ཨདྷིཔྤཱཡོ? ཡེ ཛརཱམརཎེན ཨཊྚིཡིཏུཀཱམཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏེ བྷཝིསྶནྟི བྷོཛནེ མཏྟཉྙུནོ ཨིནྡྲིཡེསུ གུཏྟདྭཱརཱ པུབྦརཏྟཱཔརརཏྟཾ ཛཱགརིཡཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཔསྶཀཱ ཀུསལེསུ དྷམྨེསུ སགཱརཝཱ ཙ སབྲཧྨཙཱརཱིསུ ཐེརེསུ ནཝེསུ མཛ྄ཛྷིམེསཱུཏི ཨཡཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

‘‘ཨཔྤམཱདོ ཨམཏཔདཾ [ཨམཏཾ པདཾ (ཀ.) པསྶ དྷ. པ. ༢༡], པམཱདོ མཙྩུནོ པདཾ;

ཨཔྤམཏྟཱ ན མཱིཡནྟི, ཡེ པམཏྟཱ ཡཐཱ མཏཱ’’ཏི.

ཨིདྷ བྷགཝཏོ ཀོ ཨདྷིཔྤཱཡོ? ཡེ ཨམཏཔརིཡེསནཾ པརིཡེསིཏུཀཱམཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏེ ཨཔྤམཏྟཱ ཝིཧརིསྶནྟཱིཏི ཨཡཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨཡཾ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༢༧. ཏཏྠ ཀཏམཾ ནིདཱནཾ? ཡཐཱ སོ དྷནིཡོ གོཔཱལཀོ བྷགཝནྟཾ ཨཱཧ –

‘‘ནནྡཏི པུཏྟེཧི པུཏྟིམཱ, གོམཱ [གོམིཀོ (སཱི.), གོཔིཀོ (ཀ.) སུ. ནི. ༣༣; སཾ. ནི. ༡.༡༤༤ པསྶིཏབྦཾ] གོཧི ཏཐེཝ ནནྡཏི;

ཨུཔདྷཱི ཧི ནརསྶ ནནྡནཱ, ན ཧི སོ ནནྡཏི ཡོ ནིརཱུཔདྷཱི’’ཏི.

བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘སོཙཏི པུཏྟེཧི པུཏྟིམཱ, གོཔིཀོ [གོམིཀོ (སཱི.)] གོཧི ཏཐེཝ སོཙཏི;

ཨུཔདྷཱི ཧི ནརསྶ སོཙནཱ, ན ཧི སོ སོཙཏི ཡོ ནིརཱུཔདྷཱི’’ཏི.

ཨིམིནཱ ¶ ཝཏྠུནཱ ཨིམིནཱ ནིདཱནེན ཨེཝཾ ཉཱཡཏི ‘‘ཨིདྷ བྷགཝཱ བཱཧིརཾ པརིགྒཧཾ ཨུཔདྷི ཨཱཧཱ’’ཏི. ཡཐཱ ཙ མཱརོ པཱཔིམཱ གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཱ པབྦཏཱ པུཐུསིལཾ པཱཏེསི, བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘སཙེཔི ¶ ¶ ཀེཝལཾ སབྦཾ, གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཾ ཙལེསྶསི [ཙལེཡྻཱསི (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༤༧];

ནེཝ སམྨཱཝིམུཏྟཱནཾ, བུདྡྷཱནཾ ཨཏྠི ཨིཉྫིཏཾ.

ནབྷཾ ཕལེཡྻཔྤཐཝཱི ཙལེཡྻ, སབྦེཝ པཱཎཱ ཨུད སནྟསེཡྻུཾ;

སལླམྤི ཙེ ཨུརསི ཀམྤཡེཡྻུཾ [པཀམྤཡེཡྻུཾ (སཱི.), ཀཔྤཡེཡྻུཾ (ཀ.)], ཨུཔདྷཱིསུ ཏཱཎཾ ན ཀརོནྟི བུདྡྷཱ’’ཏི.

ཨིམིནཱ ཝཏྠུནཱ ཨིམིནཱ ནིདཱནེན ཨེཝཾ ཉཱཡཏི ‘‘ཨིདྷ བྷགཝཱ ཀཱཡཾ ཨུཔདྷིཾ ཨཱཧཱ’’ཏི. ཡཐཱ ཙཱཧ –

‘‘ན ཏཾ དལ༹ྷཾ བནྡྷནམཱཧུ དྷཱིརཱ, ཡདཱཡསཾ དཱརུཛཔབྦཛཉྩ [དཱརུཛཾ བབྦཛཉྩ (སཱི.) པསྶ དྷ. པ. ༣༤༥];

སཱརཏྟརཏྟཱ མཎིཀུཎྜལེསུ, པུཏྟེསུ དཱརེསུ ཙ ཡཱ ཨཔེཀྑཱ’’ཏི.

ཨིམིནཱ ཝཏྠུནཱ ཨིམིནཱ ནིདཱནེན ཨེཝཾ ཉཱཡཏི ‘‘ཨིདྷ བྷགཝཱ བཱཧིརེསུ ཝཏྠཱུསུ ཏཎྷཾ ཨཱཧཱ’’ཏི. ཡཐཱ ཙཱཧ –

‘‘ཨེཏཾ དལ༹ྷཾ བནྡྷནམཱཧུ དྷཱིརཱ, ཨོཧཱརིནཾ སིཐིལཾ དུཔྤམུཉྩཾ;

ཨེཏམྤི ཚེཏྭཱན པརིབྦཛནྟི, ཨནཔེཀྑིནོ ཀཱམསུཁཾ པཧཱཡཱ’’ཏི.

ཨིམིནཱ ཝཏྠུནཱ ཨིམིནཱ ནིདཱནེན ཨེཝཾ ཉཱཡཏི ‘‘ཨིདྷ བྷགཝཱ བཱཧིརཝཏྠུཀཱཡ ཏཎྷཱཡ པཧཱནཾ ཨཱཧཱ’’ཏི. ཡཐཱ ཙཱཧ –

‘‘ཨཱཏུརཾ ཨསུཙིཾ པཱུཏིཾ, དུགྒནྡྷཾ དེཧནིསྶིཏཾ;

པགྒྷརནྟཾ དིཝཱ རཏྟིཾ, བཱལཱནཾ ཨབྷིནནྡིཏ’’ནྟི.

ཨིམིནཱ ཝཏྠུནཱ ཨིམིནཱ ནིདཱནེན ཨེཝཾ ཉཱཡཏི ‘‘ཨིདྷ བྷགཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཝཏྠུཀཱཡ ཏཎྷཱཡ པཧཱནཾ ཨཱཧཱ’’ཏི. ཡཐཱ ཙཱཧ –

‘‘ཨུཙྪིནྡ ¶ ¶ [པསྶ དྷ. པ. ༢༨༥] སིནེཧམཏྟནོ, ཀུམུདཾ སཱརདིཀཾཝ པཱཎིནཱ;

སནྟིམགྒམེཝ བྲཱུཧཡ, ནིབྦཱནཾ སུགཏེན དེསིཏ’’ནྟི.

ཨིམིནཱ ¶ ཝཏྠུནཱ ཨིམིནཱ ནིདཱནེན ཨེཝཾ ཉཱཡཏི ‘‘ཨིདྷ བྷགཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཝཏྠུཀཱཡ ཏཎྷཱཡ པཧཱནཾ ཨཱཧཱ’’ཏི. ཨིདཾ ནིདཱནཾ.

ཏཏྠ ཀཏམོ པུབྦཱཔརསནྡྷི. ཡཐཱཧ –

‘‘ཀཱམནྡྷཱ ཛཱལསཉྪནྣཱ, ཏཎྷཱཚདནཚཱདིཏཱ;

པམཏྟབནྡྷནཱ [པམཏྟབནྡྷུནཱ ཨུདཱ. ༦༤] བདྡྷཱ [བནྡྷཱ (ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༦༤], མཙྪཱཝ ཀུམིནཱམུཁེ;

ཛརཱམརཎམནྭེནྟི, ཝཙྪོ ཁཱིརཔཀོཝ མཱཏར’’ནྟི.

ཨཡཾ ཀཱམཏཎྷཱ ཝུཏྟཱ. སཱ ཀཏམེན པུབྦཱཔརེན ཡུཛྫཏི? ཡཐཱཧ –

‘‘རཏྟོ ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟོ དྷམྨཾ ན པསྶཏི;

ཨནྡྷནྟམཾ ཏདཱ ཧོཏི, ཡཾ རཱགོ སཧཏེ ནར’’ནྟི.

ཨིཏི ཨནྡྷཏཱཡ ཙ སཉྪནྣཏཱཡ ཙ སཱཡེཝ ཏཎྷཱ ཨབྷིལཔིཏཱ. ཡཉྩཱཧ ཀཱམནྡྷཱ ཛཱལསཉྪནྣཱ, ཏཎྷཱཚདནཚཱདིཏཱཏི. ཡཉྩཱཧ རཏྟོ ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟོ དྷམྨཾ ན པསྶཏཱིཏི, ཨིམེཧི པདེཧི པརིཡུཊྛཱནེཧི སཱཡེཝ ཏཎྷཱ ཨབྷིལཔིཏཱ. ཡཾ ཨནྡྷཀཱརཾ, ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ, ཡཱ ཙ ཏཎྷཱ པོནོབྷཝིཀཱ, ཡཉྩཱཧ ཀཱམཱཏི ཨིམེ ཀིལེསཀཱམཱ. ཡཉྩཱཧ ཛཱལསཉྪནྣཱཏི ཏེསཾ ཡེཝ ཀཱམཱནཾ པཡོགེན པརིཡུཊྛཱནཾ དསྶེཏི, ཏསྨཱ ཀིལེསཝསེན ཙ པརིཡུཊྛཱནཝསེན ཙ ཏཎྷཱབནྡྷནཾ ཝུཏྟཾ. ཡེ ཨེདིསིཀཱ, ཏེ ཛརཱམརཎཾ ཨནྭེནྟི, ཨཡཾ ¶ བྷགཝཏཱ ཡཐཱནིཀྑིཏྟགཱཐཱབལེན དསྶིཏཱ ཛརཱམརཎམནྭེནྟཱིཏི.

‘‘ཡསྶ པཔཉྩཱ ཋིཏཱི ཙ ནཏྠི, སནྡཱནཾ པལིགྷཉྩ [པལི༹གྷཉྩ (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༦༧] ཝཱིཏིཝཏྟོ;

ཏཾ ནིཏྟཎྷཾ མུནིཾ ཙརནྟཾ, ན ཝིཛཱནཱཏི སདེཝཀོཔི ལོཀོ’’ཏི.

པཔཉྩཱ ནཱམ ཏཎྷཱདིཊྛིམཱནཱ, ཏདབྷིསངྑཏཱ ཙ སངྑཱརཱ. ཋིཏི ནཱམ ཨནུསཡཱ. སནྡཱནཾ ནཱམ ཏཎྷཱཡ པརིཡུཊྛཱནཾ, ཡཱནི ཚཏྟིཾསཏཎྷཱཡ ཛཱལིནིཡཱ ¶ ཝིཙརིཏཱནི. པལིགྷོ ནཱམ མོཧོ. ཡེ ཙ པཔཉྩཱ སངྑཱརཱ ཡཱ ཙ ཋིཏི ཡཾ སནྡཱནཉྩ ཡཾ པལིགྷཉྩ ཡོ ཨེཏཾ སབྦཾ སམཏིཀྐནྟོ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནིཏྟཎྷོ ཨིཏི.

༢༨. ཏཏྠ ¶ པརིཡུཊྛཱནསངྑཱརཱ དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཱ ཝཱ ཨུཔཔཛྫཝེདནཱིཡཱ ཝཱ ཨཔརཱཔརིཡཝེདནཱིཡཱ ཝཱ, ཨེཝཾ ཏཎྷཱ ཏིཝིདྷཾ ཕལཾ དེཏི དིཊྛེ ཝཱ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཱཧ ‘‘ཡཾ ལོབྷཔཀཏཾ ཀམྨཾ ཀརོཏི ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ མནསཱ ཝཱ, ཏསྶ ཝིཔཱཀཾ ཨནུབྷོཏི དིཊྛེ ཝཱ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ’’ཏི. ཨིདཾ བྷགཝཏོ པུབྦཱཔརེན ཡུཛྫཏི. ཏཏྠ པརིཡུཊྛཱནཾ དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཾ ཝཱ ཀམྨཾ ཨུཔཔཛྫཝེདནཱིཡཾ ཝཱ ཀམྨཾ ཨཔརཱཔརིཡཱཡཝེདནཱིཡཾ [ཨཔརཱཔརིཡཝེདནཱིཡཾ (སཱི.)] ཝཱ ཀམྨཾ, ཨེཝཾ ཀམྨཾ ཏིདྷཱ ཝིཔཙྩཏི དིཊྛེ ཝཱ དྷམྨེ ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ. ཡཐཱཧ –

‘‘ཡཉྩེ བཱལོ ཨིདྷ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི…པེ… མིཙྪཱདིཊྛི ཧོཏི, ཏསྶ དིཊྛེ ཝཱ དྷམྨེ ཝིཔཱཀཾ པཊིསཾཝེདེཏི ཨུཔཔཛྫེ ཝཱ ཨཔརེ ཝཱ པརིཡཱཡེ’’ཏི. ཨིདཾ ¶ བྷགཝཏོ པུབྦཱཔརེན ཡུཛྫཏི. ཏཏྠ པརིཡུཊྛཱནཾ པཊིསངྑཱནབལེན པཧཱཏབྦཾ, སངྑཱརཱ དསྶནབལེན, ཚཏྟིཾས ཏཎྷཱཝིཙརིཏཱནི བྷཱཝནཱབལེན པཧཱཏབྦཱནཱིཏི ཨེཝཾ ཏཎྷཱཔི ཏིདྷཱ པཧཱིཡཏི. ཡཱ ནིཏྟཎྷཱཏཱ ཨཡཾ སཨུཔཱདིསེསཱ ནིབྦཱནདྷཱཏུ. བྷེདཱ ཀཱཡསྶ ཨཡཾ ཨནུཔཱདིསེསཱ ནིབྦཱནདྷཱཏུ.

པཔཉྩོ ནཱམ ཝུཙྩཏི ཨནུབནྡྷོ. ཡཉྩཱཧ བྷགཝཱ ‘‘པཔཉྩེཏི ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཾ ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཾ རཱུཔཾ ཨཱརབྦྷཱ’’ཏི. ཡཉྩཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘ཨཏཱིཏེ, རཱདྷ, རཱུཔེ ཨནཔེཀྑོ ཧོཧི, ཨནཱགཏཾ རཱུཔཾ མཱ ཨབྷིནནྡི, པཙྩུཔྤནྣསྶ རཱུཔསྶ ནིབྦིདཱཡ ཝིརཱགཱཡ ནིརོདྷཱཡ པཊིནིསྶགྒཱཡ པཊིཔཛྫཱ’’ཏི. ཨིདཾ བྷགཝཏོ པུབྦཱཔརེན ཡུཛྫཏི. ཡོ ཙཱཔི པཔཉྩོ ཡེ ཙ སངྑཱརཱ ཡཱ ཙ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣསྶ ཨབྷིནནྡནཱ, ཨིདཾ ཨེཀཏྠཾ. ཨཔི ཙ ཨཉྙམཉྙེཧི པདེཧི ཨཉྙམཉྙེཧི ཨཀྑརེཧི ཨཉྙམཉྙེཧི བྱཉྫནེཧི ཨཔརིམཱཎཱ དྷམྨདེསནཱ ཝུཏྟཱ བྷགཝཏཱ. ཨེཝཾ སུཏྟེན སུཏྟཾ སཾསནྡཡིཏྭཱ པུབྦཱཔརེན སདྡྷིཾ ཡོཛཡིཏྭཱ སུཏྟཾ ནིདྡིཊྛཾ བྷཝཏི.

སོ ཙཱཡཾ [ས ཙཱཡཾ (སཱི.)] པུབྦཱཔརོ སནྡྷི ཙཏུབྦིདྷོ ཨཏྠསནྡྷི བྱཉྫནསནྡྷི དེསནཱསནྡྷི ནིདྡེསསནྡྷཱིཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨཏྠསནྡྷི ཚཔྤདཱནི སངྐཱསནཱ པཀཱསནཱ ཝིཝརཎཱ ཝིབྷཛནཱ ཨུཏྟཱནཱིཀམྨཏཱ པཉྙཏྟཱིཏི.

བྱཉྫནསནྡྷི ཚཔྤདཱནི ཨཀྑརཾ པདཾ བྱཉྫནཾ ཨཱཀཱརོ ནིརུཏྟི ནིདྡེསོཏི.

དེསནཱསནྡྷི ¶ ན ཙ པཐཝིཾ ནིསྶཱཡ ཛྷཱཡཏི ཛྷཱཡཱི ཛྷཱཡཏི ཙ. ན ཙ ཨཱཔཾ ནིསྶཱཡ ཛྷཱཡཏི ཛྷཱཡཱི ཛྷཱཡཏི ཙ, ན ཙ ཏེཛཾ ནིསྶཱཡ ཛྷཱཡཏི ཛྷཱཡཱི ཛྷཱཡཏི ཙ, ན ¶ ཙ ཝཱཡུཾ ནིསྶཱཡ ཛྷཱཡཏི ཛྷཱཡཱི ཛྷཱཡཏི ཙ. ན ཙ ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནཾ ནིསྶཱཡ…པེ… ན ཙ ཝིཉྙཱཎཉྩཱཡཏནཾ ནིསྶཱཡ…པེ… ན ཙ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནཾ ནིསྶཱཡ…པེ… ན ཙ ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནཾ ནིསྶཱཡ…པེ… ན ཙ ཨིམཾ ལོཀཾ ནིསྶཱཡ…པེ… ན ཙ པརལོཀཾ ནིསྶཱཡ ཛྷཱཡཏི ཛྷཱཡཱི ཛྷཱཡཏི ཙ. ཡམིདཾ ཨུབྷཡམནྟརེན དིཊྛཾ སུཏཾ མུཏཾ ཝིཉྙཱཏཾ པཏྟཾ པརིཡེསིཏཾ ཝིཏཀྐིཏཾ ཝིཙཱརིཏཾ མནསཱནུཙིནྟིཏཾ, ཏམྤི ནིསྶཱཡ ན ཛྷཱཡཏི ཛྷཱཡཱི ཛྷཱཡཏི ཙ. ཨཡཾ སདེཝཀེ ལོཀེ སམཱརཀེ སབྲཧྨཀེ སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཨནིསྶིཏེན ཙིཏྟེན ན ཉཱཡཏི ཛྷཱཡནྟོ.

ཡཐཱ མཱརོ པཱཔིམཱ གོདྷིཀསྶ ཀུལཔུཏྟསྶ [པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༥༩] ཝིཉྙཱཎཾ སམནྭེསནྟོ ན ཛཱནཱཏི ན པསྶཏི. སོ ཧི པཔཉྩཱཏཱིཏོ ཏཎྷཱཔཧཱནེན དིཊྛིནིསྶཡོཔིསྶ ནཏྠི. ཡཐཱ ཙ གོདྷིཀསྶ, ཨེཝཾ ཝཀྐལིསྶ སདེཝཀེན ལོཀེན སམཱརཀེན སབྲཧྨཀེན སསྶམཎབྲཱཧྨཎིཡཱ པཛཱཡ སདེཝམནུསྶཱཡ ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ ན ཉཱཡནྟི ཛྷཱཡམཱནཱ. ཨཡཾ དེསནཱསནྡྷི.

ཏཏྠ ཀཏམཱ ནིདྡེསསནྡྷི? ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨཀུསལཔཀྑེན ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཀུསལཔཀྑེན ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཀིལེསེན ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཝོདཱནེན ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ སཾསཱརཔྤཝཏྟིཡཱ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ སཾསཱརནིཝཏྟིཡཱ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཏཎྷཱཡ ཙ ཨཝིཛྫཱཡ ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ སམཐེན ཙ ཝིཔསྶནཱཡ ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨཧིརིཀེན ཙ ཨནོཏྟཔྤེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཧིརིཡཱ ཙ ཨོཏྟཔྤེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨསཏིཡཱ ཙ ཨསམྤཛཉྙེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ སཏིཡཱ ཙ སམྤཛཉྙེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨཡོནིཡཱ ¶ ཙ ཨཡོནིསོམནསིཀཱརེན ¶ ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཡོནིཡཱ ཙ ཡོནིསོམནསིཀཱརེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཀོསཛྫེན ཙ དོཝཙསྶེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཝཱིརིཡཱརམྦྷེན ཙ སོཝཙསྶེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨསྶདྡྷིཡེན ཙ པམཱདེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ སདྡྷཱཡ ཙ ཨཔྤམཱདེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨསདྡྷམྨསྶཝནེན ཙ ཨསཾཝརཎེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ སདྡྷམྨསྶཝནེན ཙ སཾཝརེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ བྱཱཔཱདེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཙ ཨབྱཱཔཱདེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ¶ ནཱིཝརཎེཧི ཙ སཾཡོཛནིཡེཧི ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ རཱགཝིརཱགཱཡ ཙ ཙེཏོཝིམུཏྟིཡཱ ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱཡ ཙ པཉྙཱཝིམུཏྟིཡཱ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ནིསྶིཏཙིཏྟཱ ཨུཙྪེདདིཊྛིཡཱ ཙ སསྶཏདིཊྛིཡཱ ཙ ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨནིསྶིཏཙིཏྟཱ སཨུཔཱདིསེསཱཡ ཙ ཨནུཔཱདིསེསཱཡ ཙ ནིབྦཱནདྷཱཏུཡཱ ནིདྡིསིཏབྦཱ. ཨཡཾ ནིདྡེསསནྡྷི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ནེརུཏྟམདྷིཔྤཱཡོ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ ཙཏུབྱཱུཧོ ཧཱརོ.

༧. ཨཱཝཊྚཧཱརཝིབྷངྒོ

༢༩. ཏཏྠ ཀཏམོ ཨཱཝཊྚོ ཧཱརོ? ‘‘ཨེཀམྷི པདཊྛཱནེ’’ཏི ཨཡཾ.

‘‘ཨཱརམྦྷཐ [ཨཱརབྦྷཐ (སཱི.) སཾ. ནི. ༡.༡༨༥; ཐེརགཱ. ༢༥༦ པསྶིཏབྦཾ] ནིཀྐམཐ, ཡུཉྫཐ བུདྡྷསཱསནེ;

དྷུནཱཐ མཙྩུནོ སེནཾ, ནལཱ༹གཱརཾཝ ཀུཉྫརོ’’ཏི.

‘‘ཨཱརམྦྷཐ ནིཀྐམཐཱ’’ཏི ཝཱིརིཡསྶ པདཊྛཱནཾ. ‘‘ཡུཉྫཐ བུདྡྷསཱསནེ’’ཏི སམཱདྷིསྶ པདཊྛཱནཾ. ‘‘དྷུནཱཐ མཙྩུནོ སེནཾ, ནལཱ༹གཱརཾཝ ཀུཉྫརོ’’ཏི པཉྙཱཡ པདཊྛཱནཾ. ‘‘ཨཱརམྦྷཐ ནིཀྐམཐཱ’’ཏི ཝཱིརིཡིནྡྲིཡསྶ པདཊྛཱནཾ. ‘‘ཡུཉྫཐ བུདྡྷསཱསནེ’’ཏི སམཱདྷིནྡྲིཡསྶ པདཊྛཱནཾ. ‘‘དྷུནཱཐ མཙྩུནོ སེནཾ, ནལཱ༹གཱརཾཝ ཀུཉྫརོ’’ཏི པཉྙིནྡྲིཡསྶ པདཊྛཱནཾ. ཨིམཱནི ¶ པདཊྛཱནཱནི དེསནཱ.

ཨཡུཉྫནྟཱནཾ ཝཱ སཏྟཱནཾ ཡོགེ, ཡུཉྫནྟཱནཾ ཝཱ ཨཱརམྦྷོ.

ཏཏྠ ཡེ ན ཡུཉྫནྟི, ཏེ པམཱདམཱུལཀཱ ན ཡུཉྫནྟི. སོ པམཱདོ དུཝིདྷོ ཏཎྷཱམཱུལཀོ ཨཝིཛྫཱམཱུལཀོ ཙ. ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱམཱུལཀོ ཡེན ¶ ཨཉྙཱཎེན ནིཝུཏོ ཉེཡྻཊྛཱནཾ ནཔྤཛཱནཱཏི པཉྩཀྑནྡྷཱ ཨུཔྤཱདཝཡདྷམྨཱཏི, ཨཡཾ ཨཝིཛྫཱམཱུལཀོ. ཡོ ཏཎྷཱམཱུལཀོ, སོ ཏིཝིདྷོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ བྷོགཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ པརིཡེསནྟོ པམཱདཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨུཔྤནྣཱནཾ བྷོགཱནཾ ཨཱརཀྑནིམིཏྟཾ པརིབྷོགནིམིཏྟཉྩ པམཱདཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨཡཾ ལོཀེ ཙཏུབྦིདྷོ པམཱདོ ཨེཀཝིདྷོ ཨཝིཛྫཱཡ ཏིཝིདྷོ ཏཎྷཱཡ. ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱཡ ནཱམཀཱཡོ པདཊྛཱནཾ. ཏཎྷཱཡ རཱུཔཀཱཡོ པདཊྛཱནཾ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ, རཱུཔཱིསུ བྷཝེསུ ཨཛ྄ཛྷོསཱནཾ, ཨརཱུཔཱིསུ སམྨོཧོ? ཏཏྠ རཱུཔཀཱཡོ ¶ རཱུཔཀྑནྡྷོ ནཱམཀཱཡོ ཙཏྟཱརོ ཨརཱུཔིནོ ཁནྡྷཱ. ཨིམེ པཉྩཀྑནྡྷཱ ཀཏམེན ཨུཔཱདཱནེན སཨུཔཱདཱནཱ, ཏཎྷཱཡ ཙ ཨཝིཛྫཱཡ ཙ? ཏཏྠ ཏཎྷཱ དྭེ ཨུཔཱདཱནཱནི ཀཱམུཔཱདཱནཉྩ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཉྩ. ཨཝིཛྫཱ དྭེ ཨུཔཱདཱནཱནི དིཊྛུཔཱདཱནཉྩ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཉྩ. ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཡེ སཨུཔཱདཱནཱ ཁནྡྷཱ, ཨིདཾ དུཀྑཾ. ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི, ཨཡཾ སམུདཡོ. པཉྩཀྑནྡྷཱ དུཀྑཾ. ཏེསཾ བྷགཝཱ པརིཉྙཱཡ པཧཱནཱཡ ཙ དྷམྨཾ དེསེཏི དུཀྑསྶ པརིཉྙཱཡ སམུདཡསྶ པཧཱནཱཡ.

༣༠. ཏཏྠ ཡོ ཏིཝིདྷོ ཏཎྷཱམཱུལཀོ པམཱདོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ བྷོགཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ པརིཡེསཏི, ཨུཔྤནྣཱནཾ བྷོགཱནཾ ཨཱརཀྑཎཉྩ ཀརོཏི པརིབྷོགནིམིཏྟཉྩ, ཏསྶ སམྤཊིཝེདྷེན རཀྑཎཱ པཊིསཾཧརཎཱ, ཨཡཾ སམཐོ.

སོ ཀཐཾ བྷཝཏི? ཡདཱ ཛཱནཱཏི ཀཱམཱནཾ ཨསྶཱདཉྩ ཨསྶཱདཏོ ཨཱདཱིནཝཉྩ ཨཱདཱིནཝཏོ ¶ ནིསྶརཎཉྩ ནིསྶརཎཏོ ཨོཀཱརཉྩ སཾཀིལེསཉྩ ཝོདཱནཉྩ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ. ཏཏྠ ཡཱ ཝཱིམཾསཱ ཨུཔཔརིཀྑཱ ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ. ཨིམེསུ དྭཱིསུ དྷམྨེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ དྭེ དྷམྨཱ པཧཱིཡནྟི ཏཎྷཱ ཙ ཨཝིཛྫཱ ཙ, ཨིམེསུ དྭཱིསུ དྷམྨེསུ པཧཱིནེསུ ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨུཔཱདཱནནིརོདྷཱ བྷཝནིརོདྷོ, བྷཝནིརོདྷཱ ཛཱཏིནིརོདྷོ, ཛཱཏིནིརོདྷཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏི. ཨིཏི པུརིམཀཱནི ཙ དྭེ སཙྩཱནི དུཀྑཾ སམུདཡོ ཙ, སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ མགྒོ. བྷཝནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཨཱརམྦྷཐ ནིཀྐམཐཱ’’ཏི.

ཡཐཱཔི ¶ མཱུལེ ཨནུཔདྡཝེ དལ༹ྷེ, ཚིནྣོཔི རུཀྑོ པུནརེཝ [པུནདེཝ (ཀ.) པསྶ དྷ. པ. ༣༣༨] རཱུཧཏི;

ཨེཝམྤི ཏཎྷཱནུསཡེ ཨནཱུཧཏེ, ནིབྦཏྟཏཱི དུཀྑམིདཾ པུནཔྤུནཾ.

ཨཡཾ ཏཎྷཱནུསཡོ. ཀཏམསྶཱ ཏཎྷཱཡ? བྷཝཏཎྷཱཡ. ཡོ ཨེཏསྶ དྷམྨསྶ པཙྩཡོ ཨཡཾ ཨཝིཛྫཱ. ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ ཧི བྷཝཏཎྷཱ. ཨིམེ དྭེ ཀིལེསཱ ཏཎྷཱ ཙ ཨཝིཛྫཱ ཙ. ཏཱནི ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི ཏེཧི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཡེ སཨུཔཱདཱནཱ ཁནྡྷཱ, ཨིདཾ དུཀྑཾ. ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི ཨཡཾ སམུདཡོ. པཉྩཀྑནྡྷཱ དུཀྑཾ. ཏེསཾ བྷགཝཱ པརིཉྙཱཡ ཙ པཧཱནཱཡ ཙ དྷམྨཾ དེསེཏི དུཀྑསྶ པརིཉྙཱཡ སམུདཡསྶ པཧཱནཱཡ.

ཡེན ¶ ¶ ཏཎྷཱནུསཡཾ སམཱུཧནཏི [སམཱུཧནྟི (སཱི.)], ཨཡཾ སམཐོ. ཡེན ཏཎྷཱནུསཡསྶ པཙྩཡཾ ཨཝིཛྫཾ ཝཱརཡཏི, ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ. ཨིམེ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ. ཏཏྠ སམཐསྶ ཕལཾ རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཝིཔསྶནཱཡ ཕལཾ ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟི. ཨིཏི པུརིམཀཱནི ཙ དྭེ སཙྩཱནི དུཀྑཾ སམུདཡོ ཙ, སམཐོ ཝིཔསྶནཱ ཙ མགྒོ, དྭེ ཙ ཝིམུཏྟིཡོ ནིརོདྷོ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡཐཱཔི མཱུལེ’’ཏི.

‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎཾ, ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ;

སཙིཏྟཔརིཡོདཱཔནཾ [པརིཡོདཔནཾ (སཱི.) དྷ. པ. ༡༨༣; དཱི. ནི. ༢.༩༠ པསྶིཏབྦཾ], ཨེཏཾ བུདྡྷཱན སཱསན’’ནྟི.

སབྦཔཱཔཾ ནཱམ ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ མནོདུཙྩརིཏཾ, ཏེ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ མུསཱཝཱདོ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ སམྥཔྤལཱཔོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ བྱཱཔཱདོ མིཙྪཱདིཊྛི, ཏཱནི དྭེ ཀམྨཱནི ཙེཏནཱ ཙེཏསིཀཉྩ. ཏཏྠ ཡོ ཙ པཱཎཱཏིཔཱཏོ ཡཱ ཙ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ ཡཱ ཙ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ, ཨིདཾ དོསསམུཊྛཱནཾ. ཡཉྩ ཨདིནྣཱདཱནཾ ཡོ ཙ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརོ ཡོ ཙ མུསཱཝཱདོ, ཨིདཾ ལོབྷསམུཊྛཱནཾ, ཡོ སམྥཔྤལཱཔོ, ཨིདཾ མོཧསམུཊྛཱནཾ. ཨིམཱནི སཏྟ ཀཱརཎཱནི ཙེཏནཱཀམྨཾ. ཡཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ, ཨཡཾ ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ. ཡོ བྱཱཔཱདོ, ཨཡཾ དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ. ཡཱ ¶ མིཙྪཱདིཊྛི, ཨཡཾ མིཙྪཱམགྒོ. ཨིམཱནི ཏཱིཎི ཀཱརཎཱནི ཙེཏསིཀཀམྨཾ. ཏེནཱཧ ‘‘ཙེཏནཱཀམྨཾ ཙེཏསིཀཀམྨ’’ནྟི.

ཨཀུསལམཱུལཾ པཡོགཾ གཙྪནྟཾ ཙཏུབྦིདྷཾ ཨགཏིཾ གཙྪཏི ཚནྡཱ དོསཱ བྷཡཱ མོཧཱ. ཏཏྠ ¶ ཡཾ ཚནྡཱ ཨགཏིཾ གཙྪཏི, ཨིདཾ ལོབྷསམུཊྛཱནཾ. ཡཾ དོསཱ ཨགཏིཾ གཙྪཏི, ཨིདཾ དོསསམུཊྛཱནཾ. ཡཾ བྷཡཱ ཙ མོཧཱ ཙ ཨགཏིཾ གཙྪཏི, ཨིདཾ མོཧསམུཊྛཱནཾ. ཏཏྠ ལོབྷོ ཨསུབྷཱཡ པཧཱིཡཏི. དོསོ མེཏྟཱཡ. མོཧོ པཉྙཱཡ. ཏཐཱ ལོབྷོ ཨུཔེཀྑཱཡ པཧཱིཡཏི. དོསོ མེཏྟཱཡ ཙ ཀརུཎཱཡ ཙ. མོཧོ མུདིཏཱཡ པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎ’’ནྟི.

༣༡. སབྦཔཱཔཾ ནཱམ ཨཊྛ མིཙྪཏྟཱནི མིཙྪཱདིཊྛི མིཙྪཱསངྐཔྤོ མིཙྪཱཝཱཙཱ མིཙྪཱཀམྨནྟོ མིཙྪཱཨཱཛཱིཝོ མིཙྪཱཝཱཡཱམོ མིཙྪཱསཏི མིཙྪཱསམཱདྷི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སབྦཔཱཔཾ. ¶ ཨིམེསཾ ཨཊྛནྣཾ མིཙྪཏྟཱནཾ ཡཱ ཨཀིརིཡཱ ཨཀརཎཾ ཨནཛ྄ཛྷཱཙཱརོ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎཾ.

ཨཊྛསུ མིཙྪཏྟེསུ པཧཱིནེསུ ཨཊྛ སམྨཏྟཱནི སམྤཛྫནྟི. ཨཊྛནྣཾ སམྨཏྟཱནཾ ཡཱ ཀིརིཡཱ ཀརཎཾ སམྤཱདནཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ. སཙིཏྟཔརིཡོདཱཔནནྟི ཨཏཱིཏསྶ མགྒསྶ བྷཱཝནཱཀིརིཡཾ དསྶཡཏི, ཙིཏྟེ པརིཡོདཱཔིཏེ [པརིཡོདཔིཏེ (སཱི. ཀ.)] པཉྩཀྑནྡྷཱ པརིཡོདཱཔིཏཱ བྷཝནྟི, ཨེཝཉྷི བྷགཝཱ ཨཱཧ ‘‘ཙེཏོཝིསུདྡྷཏྠཾ, བྷིཀྑཝེ, ཏཐཱགཏེ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏཱི’’ཏི. དུཝིདྷཱ ཧི པརིཡོདཱཔནཱ ནཱིཝརཎཔྤཧཱནཉྩ ཨནུསཡསམུགྒྷཱཏོ ཙ. དྭེ པརིཡོདཱཔནབྷཱུམིཡོ དསྶནབྷཱུམི ཙ, བྷཱཝནཱབྷཱུམི ཙ, ཏཏྠ ཡཾ པཊིཝེདྷེན པརིཡོདཱཔེཏི, ཨིདཾ དུཀྑཾ. ཡཏོ པརིཡོདཱཔེཏི, ཨཡཾ སམུདཡོ. ཡེན པརིཡོདཱཔེཏི, ཨཡཾ མགྒོ. ཡཾ པརིཡོདཱཔིཏཾ, ཨཡཾ ནིརོདྷོ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎ’’ནྟི.

‘‘དྷམྨོ ཧཝེ རཀྑཏི དྷམྨཙཱརིཾ, ཚཏྟཾ མཧནྟཾ ཡཐ ཝསྶཀཱལེ;

ཨེསཱནིསཾསོ ¶ དྷམྨེ སུཙིཎྞེ, ན དུགྒཏིཾ གཙྪཏི དྷམྨཙཱརཱི’’ཏི.

དྷམྨོ ¶ ནཱམ དུཝིདྷོ ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ མགྒོ ཙ. དུགྒཏི ནཱམ དུཝིདྷཱ དེཝམནུསྶེ ཝཱ ཨུཔནིདྷཱཡ ཨཔཱཡཱ དུགྒཏི, ནིབྦཱནཾ ཝཱ ཨུཔནིདྷཱཡ སབྦཱ ཨུཔཔཏྟིཡོ དུགྒཏི. ཏཏྠ ཡཱ སཾཝརསཱིལེ ཨཁཎྜཀཱརིཏཱ, ཨཡཾ དྷམྨོ སུཙིཎྞོ ཨཔཱཡེཧི རཀྑཏི. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཱཧ – དྭེམཱ, བྷིཀྑཝེ, སཱིལཝཏོ གཏིཡོ དེཝཱ ཙ མནུསྶཱ ཙ. ཨེཝཉྩ ནཱལ༹ནྡཱཡཾ ནིགམེ ཨསིབནྡྷཀཔུཏྟོ གཱམཎི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –

‘‘བྲཱཧྨཎཱ, བྷནྟེ, པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀཱམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརཀཱ, ཏེ མཏཾ ཀཱལངྐཏཾ ཨུཡྻཱཔེནྟི ནཱམ, སཉྙཱཔེནྟི ནཱམ, སགྒཾ ནཱམ ཨོཀྐཱམེནྟི [ཨུགྒམེནྟི (སཱི.) པསྶ སཾ. ནི. ༤.༣༥༨]. བྷགཝཱ པན, བྷནྟེ, ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ པཧོཏི ཏཐཱ ཀཱཏུཾ, ཡཐཱ སབྦོ ལོཀོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻཱ’’ཏི.

‘‘ཏེན ཧི, གཱམཎི, ཏཉྙེཝེཏྠ པཊིཔུཙྪིསྶཱམི, ཡཐཱ ཏེ ཁམེཡྻ, ཏཐཱ ནཾ བྱཱཀརེཡྻཱསཱིཏི.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཱམཎི, ཨིདྷསྶ པུརིསོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱི ¶ མུསཱཝཱདཱི པིསུཎཝཱཙོ ཕརུསཝཱཙོ སམྥཔྤལཱཔཱི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ བྱཱཔནྣཙིཏྟོ མིཙྪཱདིཊྛིཀོ, ཏམེནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨཱཡཱཙེཡྻ ཐོམེཡྻ པཉྫལིཀོ ཨནུཔརིསཀྐེཡྻ ‘ཨཡཾ པུརིསོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏཱུ’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཱམཎི, ཨཔི ནུ སོ པུརིསོ མཧཏོ ཛནཀཱཡསྶ ཨཱཡཱཙནཧེཏུ ཝཱ ཐོམནཧེཏུཝཱ པཉྫལིཀཾ [པཉྫལིཀཱ སཾ. ནི. ༤.༣༥༨] ཨནུཔརིསཀྐནཧེཏུ ཝཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, གཱམཎི, པུརིསོ མཧཏིཾ པུཐུསིལཾ གམྦྷཱིརེ ཨུདཀརཧདེ [ཨུདཀདཧེ (ཀ.)] པཀྑིཔེཡྻ, ཏམེནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ སངྒམྨ ¶ སམཱགམྨ ཨཱཡཱཙེཡྻ ཐོམེཡྻ པཉྫལིཀོ ཨནུཔརིསཀྐེཡྻ ‘ཨུམྨུཛྫ, བྷོ, པུཐུསིལེ, ཨུཔླཝ བྷོ པུཐུསིལེ, ཐལམུཔླཝ, བྷོ པུཐུསིལེ’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི གཱམཎི, ཨཔི ནུ སཱ མཧཏཱི པུཐུསིལཱ མཧཏོ ཛནཀཱཡསྶ ཨཱཡཱཙནཧེཏུ ཝཱ ཐོམནཧེཏུ ཝཱ པཉྫལིཀཾ ཨནུཔརིསཀྐནཧེཏུ ཝཱ ཨུམྨུཛྫེཡྻ ཝཱ ཨུཔླཝེཡྻ ཝཱ ཐལཾ ཝཱ ཨུཔླཝེཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ནོ ཧེཏཾ ¶ , བྷནྟེ’’. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, གཱམཎི, ཡོ སོ པུརིསོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི…པེ… མིཙྪཱདིཊྛིཀོ, ཀིཉྩཱཔི ནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨཱཡཱཙེཡྻ ཐོམེཡྻ པཉྫལིཀོ ཨནུཔརིསཀྐེཡྻ ‘ཨཡཾ པུརིསོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫཏཱུ’ཏི. ཨཐ ཁོ སོ པུརིསོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ.

‘‘ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཱམཎི, ཨིདྷསྶ པུརིསོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ སམྨཱདིཊྛིཀོ, ཏམེནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨཱཡཱཙེཡྻ ཐོམེཡྻ པཉྫལིཀོ ཨནུཔརིསཀྐེཡྻ ‘ཨཡཾ པུརིསོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏཱུ’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི, གཱམཎི, ཨཔི ནུ སོ པུརིསོ མཧཏོ ཛནཀཱཡསྶ ཨཱཡཱཙནཧེཏུ ཝཱ ཐོམནཧེཏུ ཝཱ པཉྫལིཀཾ ཨནུཔརིསཀྐནཧེཏུ ཝཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻཱ’’ཏི. ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘སེཡྻཐཱཔི, གཱམཎི, པུརིསོ སཔྤིཀུམྦྷཾ ཝཱ ཏེལཀུམྦྷཾ ཝཱ གམྦྷཱིརེ [གམྦྷཱིརཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༤.༣༥༨] ཨུདཀརཧདེ ཨོགཱཧེཏྭཱ བྷིནྡེཡྻ. ཏཏྲ ཡཱསྶ སཀྑརཱ ཝཱ ཀཋལཱ [ཀཐལཱ (ཀ.)], སཱ ཨདྷོགཱམཱི ཨསྶ. ཡཉྩ ཁྭསྶ ཏཏྲ སཔྤི ཝཱ ཏེལཾ ཝཱ, ཏཾ ཨུདྡྷཾགཱམི ཨསྶ. ཏམེནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ སངྒམྨ སམཱགམྨ ¶ ཨཱཡཱཙེཡྻ ཐོམེཡྻ པཉྫལིཀོ ཨནུཔརིསཀྐེཡྻ ‘ཨོསཱིད, བྷོ སཔྤིཏེལ, སཾསཱིད, བྷོ སཔྤིཏེལ, ཨདྷོ གཙྪ [ཨཝཾགཙྪ (སཱི. ཀ.)]‘བྷོ སཔྤིཏེལཱ’ཏི. ཏཾ ཀིཾ མཉྙསི གཱམཎི, ཨཔི ནུ ཏཾ ¶ སཔྤིཏེལཾ མཧཏོ ཛནཀཱཡསྶ ཨཱཡཱཙནཧེཏུ ཝཱ ཐོམནཧེཏུ ཝཱ པཉྫལིཀཾ ཨནུཔརིསཀྐནཧེཏུ ཝཱ ‘ཨོསཱིདེཡྻ ཝཱ སཾསཱིདེཡྻ ཝཱ ཨདྷོ ཝཱ གཙྪེཡྻཱ’ཏི. ‘‘ནོ ཧེཏཾ, བྷནྟེ’’.

‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, གཱམཎི, ཡོ སོ པུརིསོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ…པེ… སམྨཱདིཊྛིཀོ, ཀིཉྩཱཔི ནཾ མཧཱཛནཀཱཡོ སངྒམྨ སམཱགམྨ ཨཱཡཱཙེཡྻ ཐོམེཡྻ པཉྫལིཀོ ཨནུཔརིསཀྐེཡྻ ‘ཨཡཾ པུརིསོ ཀཱཡསྶ ¶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫཏཱུ’’’ཏི. ཨཐ ཁོ སོ པུརིསོ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ. ཨིཏི དྷམྨོ སུཙིཎྞོ ཨཔཱཡེཧི རཀྑཏི. ཏཏྠ ཡཱ མགྒསྶ ཏིཀྑཏཱ ཨདྷིམཏྟཏཱ, ཨཡཾ དྷམྨོ སུཙིཎྞོ སབྦཱཧི ཨུཔཔཏྟཱིཧི རཀྑཏི. ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ [པསྶ ཨུདཱ. ༣༢], སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ;

སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ, ཉཏྭཱན ཨུདཡབྦཡཾ;

ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུ བྷིཀྑུ, སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧེ’’ཏི.

༣༢. ཏཏྠ དུགྒཏཱིནཾ ཧེཏུ ཏཎྷཱ ཙ ཨཝིཛྫཱ ཙ, ཏཱནི ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི, ཏེཧི ཙཏཱུཧི ཨུཔཱདཱནེཧི ཡེ སཨུཔཱདཱནཱ ཁནྡྷཱ, ཨིདཾ དུཀྑཾ. ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི, ཨཡཾ སམུདཡོ. པཉྩཀྑནྡྷཱ དུཀྑཾ, ཏེསཾ བྷགཝཱ པརིཉྙཱཡ ཙ པཧཱནཱཡ ཙ དྷམྨཾ དེསེཏི དུཀྑསྶ པརིཉྙཱཡ སམུདཡསྶ པཧཱནཱཡ. ཏཏྠ ཏཎྷཱཡ པཉྩིནྡྲིཡཱནི རཱུཔཱིནི པདཊྛཱནཾ. ཨཝིཛྫཱཡ མནིནྡྲིཡཾ པདཊྛཱནཾ. པཉྩིནྡྲིཡཱནི རཱུཔཱིནི རཀྑནྟོ སམཱདྷིཾ བྷཱཝཡཏི, ཏཎྷཉྩ ནིགྒཎྷཱཏི. མནིནྡྲིཡཾ རཀྑནྟོ ཝིཔསྶནཾ བྷཱཝཡཏི, ཨཝིཛྫཉྩ ནིགྒཎྷཱཏི. ཏཎྷཱནིགྒཧེན དྭེ ཨུཔཱདཱནཱནི པཧཱིཡནྟི ཀཱམུཔཱདཱནཉྩ སཱིལབྦཏུཔཱདཱནཉྩ. ཨཝིཛྫཱནིགྒཧེན དྭེ ཨུཔཱདཱནཱནི པཧཱིཡནྟི དིཊྛུཔཱདཱནཉྩ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཉྩ. ཙཏཱུསུ ¶ ཨུཔཱདཱནེསུ པཧཱིནེསུ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ. ཨིདཾ ཝུཙྩཏི བྲཧྨཙརིཡནྟི.

ཏཏྠ བྲཧྨཙརིཡསྶ ཕལཾ ཙཏྟཱརི སཱམཉྙཕལཱནི སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཀདཱགཱམིཕལཾ ཨནཱགཱམིཕལཾ ཨརཧཏྟཾ [ཨརཧཏྟཕལཾ (ཀ.)] ཨགྒཕལཾ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི བྲཧྨཙརིཡསྶ ཕལཱནི [བྲཧྨཙརིཡཕལཱནཱིཏི (སཱི.)]. ཨིཏི པུརིམཀཱནི ཙ དྭེ སཙྩཱནི དུཀྑཾ སམུདཡོ ཙ. སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ བྲཧྨཙརིཡཉྩ མགྒོ, བྲཧྨཙརིཡསྶ ¶ ཕལཱནི ཙ ཏདཱརམྨཎཱ ཙ ཨསངྑཏཱདྷཱཏུ ནིརོདྷོ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘དྷམྨོ ཧཝེ རཀྑཏཱི’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ པཊིཝེདྷེན རཀྑཏི, ཨིདཾ དུཀྑཾ. ཡཏོ རཀྑཏི, ཨཡཾ སམུདཡོ. ཡེན རཀྑཏི, ཨཡཾ མགྒོ. ཡཾ རཀྑཏི, ཨཡཾ ནིརོདྷོ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཨེཀམྷི པདཊྛཱནེ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ ཨཱཝཊྚོ ཧཱརོ.

༨. ཝིབྷཏྟིཧཱརཝིབྷངྒོ

༣༣. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཝིབྷཏྟིཧཱརོ? ‘‘དྷམྨཉྩ པདཊྛཱནཾ བྷཱུམིཉྩཱ’’ཏི.

དྭེ སུཏྟཱནི ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ. དྭེ པཊིཔདཱ པུཉྙབྷཱགིཡཱ ཙ ཕལབྷཱགིཡཱ ཙ. དྭེ སཱིལཱནི སཾཝརསཱིལཉྩ པཧཱནསཱིལཉྩ, ཏཏྠ བྷགཝཱ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ པུཉྙབྷཱགིཡཱཡ པཊིཔདཱཡ དེསཡཏི, སོ སཾཝརསཱིལེ ཋིཏོ ཏེན བྲཧྨཙརིཡེན བྲཧྨཙཱརཱི བྷཝཏི, ཏཏྠ ¶ བྷགཝཱ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཕལབྷཱགིཡཱཡ པཊིཔདཱཡ དེསཡཏི, སོ པཧཱནསཱིལེ ཋིཏོ ཏེན བྲཧྨཙརིཡེན བྲཧྨཙཱརཱི བྷཝཏི.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ? ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ ནཱམ སུཏྟཾ དཱནཀཐཱ སཱིལཀཐཱ སགྒཀཐཱ ཀཱམཱནཾ ཨཱདཱིནཝོ ནེཀྑམྨེ ཨཱནིསཾསོཏི.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ? ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ ནཱམ སུཏྟཾ ཡཱ ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནཱ, ཝཱསནཱབྷཱགིཡེ སུཏྟེ ནཏྠི པཛཱནནཱ, ནཏྠི མགྒོ, ནཏྠི ཕལཾ. ནིབྦེདྷབྷཱགིཡེ སུཏྟེ ཨཏྠི པཛཱནནཱ, ཨཏྠི མགྒོ, ཨཏྠི ཕལཾ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སུཏྟཱནི. ཨིམེསཾ ཙཏུནྣཾ སུཏྟཱནཾ དེསནཱཡ ཕལེན སཱིལེན བྲཧྨཙརིཡེན སབྦཏོ ཝིཙཡེན ཧཱརེན ཝིཙིནིཏྭཱ ཡུཏྟིཧཱརེན ཡོཛཡིཏབྦཱ ཡཱཝཏིཀཱ ཉཱཎསྶ བྷཱུམི.

༣༤. ཏཏྠ ཀཏམེ དྷམྨཱ སཱདྷཱརཎཱ? དྭེ དྷམྨཱ སཱདྷཱརཎཱ ནཱམསཱདྷཱརཎཱ ཝཏྠུསཱདྷཱརཎཱ ཙ. ཡཾ ཝཱ པན ཀིཉྩི ཨཉྙམྤི ཨེཝཾ ཛཱཏིཡཾ, མིཙྪཏྟནིཡཏཱནཾ སཏྟཱནཾ ཨནིཡཏཱནཉྩ སཏྟཱནཾ ¶ དསྶནཔྤཧཱཏབྦཱ ཀིལེསཱ སཱདྷཱརཎཱ, པུཐུཛྫནསྶ སོཏཱཔནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱ སཱདྷཱརཎཱ, པུཐུཛྫནསྶ ཨནཱགཱམིསྶ ཙ ཨུདྡྷཾབྷཱགིཡཱ སཾཡོཛནཱ སཱདྷཱརཎཱ, ཡཾ ཀིཉྩི ཨརིཡསཱཝཀོ ལོཀིཡཾ སམཱཔཏྟིཾ སམཱཔཛྫཏི, སབྦཱ སཱ ཨཝཱིཏརཱགེཧི [ཨཝིགཏརཱགེཧི (ཀ.)] སཱདྷཱརཎཱ, སཱདྷཱརཎཱ ཧི དྷམྨཱ ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙཾ པརཾ པརཾ སཀཾ སཀཾ ཝིསཡཾ ནཱཏིཝཏྟནྟི. ཡོཔི ཨིམེཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ན སོ ཏཾ དྷམྨཾ ཨུཔཱཏིཝཏྟཏི. ཨིམེ དྷམྨཱ སཱདྷཱརཎཱ.

ཏཏྠ ཀཏམེ དྷམྨཱ ཨསཱདྷཱརཎཱ? ཡཱཝ དེསནཾ ཨུཔཱདཱཡ གཝེསིཏབྦཱ སེཀྑཱསེཀྑཱ བྷབྦཱབྷབྦཱཏི, ཨཊྛམཀསྶ སོཏཱཔནྣསྶ ཙ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱ སཱདྷཱརཎཱ ¶ དྷམྨཏཱ ཨསཱདྷཱརཎཱ, ཨཊྛམཀསྶ ཨནཱགཱམིསྶ ཙ ཨུདྡྷམྦྷཱགིཡཱ ¶ སཾཡོཛནཱ སཱདྷཱརཎཱ དྷམྨཏཱ ཨསཱདྷཱརཎཱ. སབྦེསཾ སེཀྑཱནཾ ནཱམཾ སཱདྷཱརཎཾ དྷམྨཏཱ ཨསཱདྷཱརཎཱ. སབྦེསཾ པཊིཔནྣཀཱནཾ ནཱམཾ སཱདྷཱརཎཾ དྷམྨཏཱ ཨསཱདྷཱརཎཱ. སབྦེསཾ སེཀྑཱནཾ སེཀྑསཱིལཾ སཱདྷཱརཎཾ དྷམྨཏཱ ཨསཱདྷཱརཎཱ. ཨེཝཾ ཝིསེསཱནུཔསྶིནཱ ཧཱིནུཀྐཊྛམཛ྄ཛྷིམཾ ཨུཔཱདཱཡ གཝེསིཏབྦཾ.

དསྶནབྷཱུམི ནིཡཱམཱཝཀྐནྟིཡཱ པདཊྛཱནཾ, བྷཱཝནཱབྷཱུམི ཨུཏྟརིཀཱནཾ ཕལཱནཾ པཏྟིཡཱ པདཊྛཱནཾ, དུཀྑཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ སམཐསྶ པདཊྛཱནཾ, སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ ཝིཔསྶནཱཡ པདཊྛཱནཾ, དཱནམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ པརཏོ གྷོསསྶ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, སཱིལམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ ཙིནྟཱམཡིཡཱ པཉྙཱཡ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, བྷཱཝནཱམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ བྷཱཝནཱམཡིཡཱ པཉྙཱཡ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ. དཱནམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ པརཏོ ཙ གྷོསསྶ སུཏམཡིཡཱ ཙ པཉྙཱཡ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ སཱིལམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ ཙིནྟཱམཡིཡཱ ཙ པཉྙཱཡ ཡོནིསོ ཙ མནསིཀཱརསྶ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, བྷཱཝནཱམཡཾ པུཉྙཀིརིཡཝཏྠུ བྷཱཝནཱམཡིཡཱ ཙ པཉྙཱཡ སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཙ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ. པཏིརཱུཔདེསཝཱསོ ཝིཝེཀསྶ ཙ སམཱདྷིསྶ ཙ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, སཔྤུརིསཱུཔནིསྶཡོ ཏིཎྞཉྩ ཨཝེཙྩཔྤསཱདཱནཾ སམཐསྶ ཙ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, ཨཏྟསམྨཱཔཎིདྷཱནཾ ཧིརིཡཱ ཙ ཝིཔསྶནཱཡ ཙ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, ཨཀུསལཔརིཙྩཱགོ ཀུསལཝཱིམཾསཱཡ ཙ སམཱདྷིནྡྲིཡསྶ ཙ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, དྷམྨསྭཱཀྑཱཏཏཱ ཀུསལམཱུལརོཔནཱཡ ཙ ཕལསམཱཔཏྟིཡཱ ཙ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, སངྒྷསུཔྤཊིཔནྣཏཱ སངྒྷསུཊྛུཏཱཡ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, སཏྠུསམྤདཱ ཨཔྤསནྣཱནཉྩ པསཱདཱཡ པསནྣཱནཉྩ བྷིཡྻོབྷཱཝཱཡ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ, ཨཔྤཊིཧཏཔཱཏིམོཀྑཏཱ དུམྨངྐཱུནཉྩ ¶ པུགྒལཱནཾ ནིགྒཧཱཡ པེསལཱནཉྩ པུགྒལཱནཾ ཕཱསུཝིཧཱརཱཡ སཱདྷཱརཎཾ པདཊྛཱནཾ. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘དྷམྨཉྩ པདཊྛཱན’’ནྟི.

ནིཡུཏྟོ ཝིབྷཏྟི ཧཱརོ.

༩. པརིཝཏྟནཧཱརཝིབྷངྒོ

༣༥. ཏཏྠ ¶ ¶ ཀཏམོ པརིཝཏྟནོ ཧཱརོ? ‘‘ཀུསལཱཀུསལེ དྷམྨེ’’ཏི. སམྨཱདིཊྛིསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ མིཙྪཱདིཊྛི ནིཛྫིཎྞཱ བྷཝཏི. ཡེ ཙསྶ མིཙྪཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨནེཀེ [ཨནེཀཱ (ཀ.)] པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ, ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི. སམྨཱདིཊྛིཔཙྩཡཱ ཙསྶ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཏེ ཙསྶ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. སམྨཱསངྐཔྤསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ མིཙྪཱསངྐཔྤོ ནིཛྫིཎྞོ བྷཝཏི. ཡེ ཙསྶ མིཙྪཱསངྐཔྤཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ, ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི. སམྨཱསངྐཔྤཔཙྩཡཱ ཙསྶ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི. ཏེ ཙསྶ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨེཝཾ སམྨཱཝཱཙསྶ སམྨཱཀམྨནྟསྶ སམྨཱཨཱཛཱིཝསྶ སམྨཱཝཱཡཱམསྶ སམྨཱསཏིསྶ སམྨཱསམཱདྷིསྶ སམྨཱཝིམུཏྟསྶ སམྨཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསྶ པུརིསཔུགྒལསྶ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ ནིཛྫིཎྞཾ བྷཝཏི. ཡེ ཙསྶ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཨནེཀེ པཱཔཀཱ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ, ཏེ ཙསྶ ནིཛྫིཎྞཱ ཧོནྟི. སམྨཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཔཙྩཡཱ ཙསྶ ཨནེཀེ ཀུསལཱ དྷམྨཱ སམྦྷཝནྟི, ཏེ ཙསྶ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི.

༣༦. ཡསྶ ཝཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏསྶ པཱཎཱཏིཔཱཏོ པཧཱིནོ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏསྶ ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི. བྲཧྨཙཱརིསྶ ཨབྲཧྨཙརིཡཾ པཧཱིནཾ ཧོཏི. སཙྩཝཱདིསྶ མུསཱཝཱདོ པཧཱིནོ ཧོཏི. ཨཔིསུཎཝཱཙསྶ པིསུཎཱ ཝཱཙཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི. སཎྷཝཱཙསྶ ཕརུསཱ ཝཱཙཱ པཧཱིནཱ ཧོཏི. ཀཱལཝཱདིསྶ སམྥཔྤལཱཔོ པཧཱིནོ ཧོཏི. ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུསྶ [ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱམནསྶ (ཀ.)] ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ པཧཱིནཱ ¶ ཧོཏི. ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟསྶ བྱཱཔཱདོ པཧཱིནོ ཧོཏི. སམྨཱདིཊྛིསྶ མིཙྪཱདིཊྛི པཧཱིནཱ ཧོཏི.

ཡེ ཙ ཁོ ཀེཙི ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ གརཧནྟི, ནེསཾ སནྡིཊྛིཀཱ སཧདྷམྨིཀཱ གཱརཡ྄ཧཱ ཝཱདཱནུཝཱདཱ ཨཱགཙྪནྟི. སམྨཱདིཊྛིཉྩ ཏེ བྷཝནྟོ དྷམྨཾ གརཧནྟི. ཏེན ཧི ཡེ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ, ཏེསཾ བྷཝནྟཱནཾ པུཛྫཱ ཙ པཱསཾསཱ ཙ. ཨེཝཾ སམྨཱསངྐཔྤཾ སམྨཱཝཱཙཾ སམྨཱཀམྨནྟཾ སམྨཱཨཱཛཱིཝཾ སམྨཱཝཱཡཱམཾ སམྨཱསཏིཾ སམྨཱསམཱདྷིཾ སམྨཱཝིམུཏྟིཾ སམྨཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཉྩ ཏེ བྷཝནྟོ དྷམྨཾ གརཧནྟི. ཏེན ཧི ཡེ མིཙྪཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཱ, ཏེསཾ བྷཝནྟཱནཾ པུཛྫཱ ཙ པཱསཾསཱ ཙ.

ཡེ ¶ ¶ ཙ ཁོ ཀེཙི ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘བྷུཉྫིཏབྦཱ ཀཱམཱ, པརིབྷུཉྫིཏབྦཱ ཀཱམཱ, ཨཱསེཝིཏབྦཱ ཀཱམཱ, ནིསེཝིཏབྦཱ ཀཱམཱ, བྷཱཝཡིཏབྦཱ ཀཱམཱ, བཧུལཱིཀཱཏབྦཱ ཀཱམཱ’’ཏི. ཀཱམེཧི ཝེརམཎཱི ཏེསཾ ཨདྷམྨོ.

ཡེ ཝཱ པན ཀེཙི ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ དྷམྨོ’’ཏི. ནིཡྻཱནིཀོ ཏེསཾ དྷམྨོ ཨདྷམྨོ. ཡེ ཙ ཁོ ཀེཙི ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘དུཀྑོ དྷམྨོ’’ཏི. སུཁོ ཏེསཾ དྷམྨོ ཨདྷམྨོ. ཡཐཱ ཝཱ པན བྷིཀྑུནོ སབྦསངྑཱརེསུ ཨསུབྷཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ སུབྷསཉྙཱ པཧཱིཡནྟི. དུཀྑཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ སུཁསཉྙཱ པཧཱིཡནྟི. ཨནིཙྩཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ ནིཙྩསཉྙཱ པཧཱིཡནྟི. ཨནཏྟཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ ཨཏྟསཉྙཱ པཧཱིཡནྟི. ཡཾ ཡཾ ཝཱ པན དྷམྨཾ རོཙཡཏི ཝཱ ཨུཔགཙྪཏི ཝཱ, ཏསྶ ཏསྶ དྷམྨསྶ ཡོ པཊིཔཀྑོ, སྭསྶ ཨནིཊྛཏོ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ བྷཝཏི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཀུསལཱཀུསལདྷམྨེ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ པརིཝཏྟནོ ཧཱརོ.

༡༠. ཝེཝཙནཧཱརཝིབྷངྒོ

༣༧. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཝེཝཙནོ ཧཱརོ? ‘‘ཝེཝཙནཱནི བཧཱུནཱི’’ཏི. ཡཐཱ ཨེཀཾ བྷགཝཱ དྷམྨཾ ཨཉྙམཉྙེཧི ཝེཝཙནེཧི ནིདྡིསཏི. ཡཐཱཧ བྷགཝཱ –

‘‘ཨཱསཱ ཙ པིཧཱ ཨབྷིནནྡནཱ ཙ, ཨནེཀདྷཱཏཱུསུ སརཱ པཏིཊྛིཏཱ;

ཨཉྙཱཎམཱུལཔྤབྷཝཱ པཛཔྤིཏཱ, སབྦཱ མཡཱ བྱནྟིཀཏཱ སམཱུལིཀཱ’’ཏི.

ཨཱསཱ ནཱམ ཝུཙྩཏི ཡཱ བྷཝིསྶསྶ ཨཏྠསྶ ཨཱསཱིསནཱ [ཨཱསིཾསནཱ (སཱི.)] ཨཝསྶཾ ཨཱགམིསྶཏཱིཏི ཨཱསཱསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. པིཧཱ ནཱམ ཡཱ ཝཏྟམཱནསྶ [ཝཏྟམཱནཀསྶ (སཱི.)] ཨཏྠསྶ པཏྠནཱ, སེཡྻཏརཾ ཝཱ དིསྭཱ ‘‘ཨེདིསོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པིཧཱསྶ ཨུཔྤཛྫཏི. ཨཏྠནིཔྥཏྟིཔཊིཔཱལནཱ ཨབྷིནནྡནཱ ནཱམ, པིཡཾ ཝཱ ཉཱཏིཾ ཨབྷིནནྡཏི, པིཡཾ ཝཱ དྷམྨཾ ཨབྷིནནྡཏི, ཨཔྤཊིཀཱུལཏོ ཝཱ ཨབྷིནནྡཏི.

ཨནེཀདྷཱཏཱུཏི ¶ ཙཀྑུདྷཱཏུ རཱུཔདྷཱཏུ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, སོཏདྷཱཏུ སདྡདྷཱཏུ སོཏཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, གྷཱནདྷཱཏུ གནྡྷདྷཱཏུ གྷཱནཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, ཛིཝ྄ཧཱདྷཱཏུ རསདྷཱཏུ ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ ¶ , ཀཱཡདྷཱཏུ ཕོཊྛབྦདྷཱཏུ ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, མནོདྷཱཏུ དྷམྨདྷཱཏུ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ.

སརཱཏི ཀེཙི རཱུཔཱདྷིམུཏྟཱ ཀེཙི སདྡཱདྷིམུཏྟཱ ཀེཙི གནྡྷཱདྷིམུཏྟཱ ཀེཙི རསཱདྷིམུཏྟཱ ཀེཙི ཕོཊྛབྦཱདྷིམུཏྟཱ ཀེཙི དྷམྨཱདྷིམུཏྟཱ. ཏཏྠ ཡཱནི ཚ གེཧསིཏཱནི དོམནསྶཱནི ཡཱནི ཙ ཚ གེཧསིཏཱནི སོམནསྶཱནི ཡཱནི ཙ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི དོམནསྶཱནི ཡཱནི ཙ ཚ ནེཀྑམྨསིཏཱནི སོམནསྶཱནི, ཨིམཱནི ཙཏུཝཱིསཔདཱནི ཏཎྷཱཔཀྑོ, ཏཎྷཱཡ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཡཱ ཚ ཨུཔེཀྑཱ གེཧསིཏཱ, ཨཡཾ དིཊྛིཔཀྑོ.

༣༨. སཱཡེཝ པཏྠནཱཀཱརེན དྷམྨནནྡཱི དྷམྨཔེམཾ དྷམྨཛ྄ཛྷོསཱནནྟི ཏཎྷཱཡ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཙིཏྟཾ མནོ ཝིཉྙཱཎནྟི ¶ ཙིཏྟསྶ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ. མནིནྡྲིཡཾ མནོདྷཱཏུ མནཱཡཏནཾ ཝིཛཱནནཱཏི མནསྶེཏཾ ཝེཝཙནཾ. པཉྙིནྡྲིཡཾ པཉྙཱབལཾ ཨདྷིཔཉྙཱ སིཀྑཱ པཉྙཱ པཉྙཱཀྑནྡྷོ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ ཉཱཎཾ སམྨཱདིཊྛི ཏཱིརཎཱ ཝིཔསྶནཱ དྷམྨེ ཉཱཎཾ ཨཏྠེ ཉཱཎཾ ཨནྭཡེ ཉཱཎཾ ཁཡེ ཉཱཎཾ ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎཾ ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཾ ཨཉྙིནྡྲིཡཾ ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡཾ ཙཀྑུ ཝིཛྫཱ བུདྡྷི བྷཱུརི མེདྷཱ ཨཱལོཀོ, ཡཾ ཝཱ པན ཡཾ ཀིཉྩི ཨཉྙཾཔི ཨེཝཾ ཛཱཏིཡཾ, པཉྙཱཡ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ. པཉྩིནྡྲིཡཱནི ལོཀུཏྟརཱནི, སབྦཱ པཉྙཱ. ཨཔི ཙ ཨཱདྷིཔཏེཡྻཊྛེན སདྡྷཱ, ཨཱརམྦྷཊྛེན ཝཱིརིཡཾ, ཨཔིལཱཔནཊྛེན སཏི, ཨཝིཀྑེཔཊྛེན སམཱདྷི, པཛཱནནཊྛེན པཉྙཱ.

ཡཐཱ ཙ བུདྡྷཱནུསྶཏིཡཾ ཝུཏྟཾ ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝིཛྫཱཙརཎསམྤནྣོ སུགཏོ ལོཀཝིདཱུ ཨནུཏྟརོ པུརིསདམྨསཱརཐི སཏྠཱ དེཝམནུསྶཱནཾ བུདྡྷོ བྷགཝཱ. བལནིཔྥཏྟིགཏོ ཝེསཱརཛྫཔྤཏྟོ ཨདྷིགཏཔྤཊིསམྦྷིདོ ཙཏུཡོགཝིཔྤཧཱིནོ ཨགཏིགམནཝཱིཏིཝཏྟོ ཨུདྡྷཊསལློ ནིརཱུལ༹ྷཝཎོ མདྡིཏཀཎྜཀོ ནིབྦཱཔིཏཔརིཡུཊྛཱནོ [ནིབྦཱཧིཏ … (ཀ.)] བནྡྷནཱཏཱིཏོ གནྠཝིནིཝེཋནོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཝཱིཏིཝཏྟོ བྷིནྣནྡྷཀཱརོ ཙཀྑུམཱ ལོཀདྷམྨསམཏིཀྐནྟོ ཨནུརོདྷཝིརོདྷཝིཔྤཡུཏྟོ ཨིཊྛཱནིཊྛེསུ དྷམྨེསུ ཨསངྑེཔགཏོ བནྡྷནཱཏིཝཏྟོ ཋཔིཏསངྒཱམོ ཨབྷིཀྐནྟཏརོ ཨུཀྐཱདྷརོ ཨཱལོཀཀརོ པཛྫོཏཀརོ ཏམོནུདོ རཎཉྫཧོ ཨཔརིམཱཎཝཎྞོ ཨཔྤམེཡྻཝཎྞོ ཨསངྑེཡྻཝཎྞོ ཨཱབྷཾཀརོ པབྷཾཀརོ དྷམྨོབྷཱསཔཛྫོཏཀརོཏི ¶ ཙ བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོཏི ཙ བུདྡྷཱནུསྶཏིཡཱ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ.

ཡཐཱ ཙ དྷམྨཱནུསྶཏིཡཾ ཝུཏྟཾ སྭཱཀྑཱཏོ ¶ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ¶ ཨོཔནེཡྻིཀོ [ཨོཔནཡིཀོ (སཱི.)] པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧི. ཡདིདཾ མདནིམྨདནོ པིཔཱསཝིནཡོ ཨཱལཡསམུགྒྷཱཊོ ཝཊྚཱུཔཙྪེདོ སུཉྙཏོ ཨཏིདུལླབྷོ ཏཎྷཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ.

‘‘ཨསངྑཏཾ ཨནཏཾ [ཨསངྑཏཾ ནནྟ … (སཱི.) པསྶ སཾ. ནི. ༤.༤༠༩] ཨནཱསཝཉྩ, སཙྩཉྩ པཱརཾ ནིཔུཎཾ སུདུདྡསཾ;

ཨཛཛྫརཾ དྷུཝཾ ཨཔལོཀིཏཾ [ཨཔལོཀིཡཾ (སཱི. ཀ.)], ཨནིདསྶནཾ ནིཔྤཔཉྩ སནྟཾ.

‘‘ཨམཏཾ པཎཱིཏཉྩ སིཝཉྩ ཁེམཾ, ཏཎྷཱཀྑཡོ ཨཙྪརིཡཉྩ ཨབྦྷུཏཾ;

ཨནཱིཏིཀཾ ཨནཱིཏིཀདྷམྨཾ [ནཱིཏིཀདྷམྨམེཝ ཝཱ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༤.༤༠༩], ནིབྦཱནམེཏཾ སུགཏེན དེསིཏཾ.

‘‘ཨཛཱཏཾ ཨབྷཱུཏཾ ཨནུཔདྡཝཉྩ, ཨཀཏཾ ཨསོཀཉྩ ཨཐོ ཝིསོཀཾ;

ཨནཱུཔསགྒཾནུཔསགྒདྷམྨཾ, ནིབྦཱནམེཏཾ སུགཏེན དེསིཏཾ.

‘‘གམྦྷཱིརཉྩེཝ དུཔྤསྶཾ, ཨུཏྟརཉྩ ཨནུཏྟརཾ;

ཨསམཾ ཨཔྤཊིསམཾ, ཛེཊྛཾ སེཊྛནྟི ཝུཙྩཏི.

‘‘ལེཎཉྩ ཏཱཎཾ ཨརཎཾ ཨནངྒཎཾ, ཨཀཱཙ མེཏཾ ཝིམལནྟི ཝུཙྩཏི;

དཱིཔོ སུཁཾ ཨཔྤམཱཎཾ པཏིཊྛཱ, ཨཀིཉྩནཾ ཨཔྤཔཉྩནྟི ཝུཏྟ’’ནྟི.

དྷམྨཱནུསྶཏིཡཱ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ.

ཡཐཱ ¶ ཙ སངྒྷཱནུསྶཏིཡཾ ཝུཏྟཾ སུཔྤཊིཔནྣོ ཨུཛུཔྤཊིཔནྣོ ཉཱཡཔྤཊིཔནྣོ སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ཡདིདཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ ཨེས བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷོ ཨཱཧུནེཡྻོ པཱཧུནེཡྻོ དཀྑིཎེཡྻོ ཨཉྫལིཀརཎཱིཡོ ཨནུཏྟརཾ པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶ, སཱིལསམྤནྣོ ¶ སམཱདྷིསམྤནྣོ པཉྙཱསམྤནྣོ ཝིམུཏྟིསམྤནྣོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསམྤནྣོ སཏྟཱནཾ སཱརོ སཏྟཱནཾ མཎྜོ སཏྟཱནཾ ཨུདྡྷཱརོ སཏྟཱནཾ ཨེསིཀཱ [ཨེསིཀོ (ཀ.)] སཏྟཱནཾ སུརབྷིཔསཱུནཾ པུཛྫོ དེཝཱནཉྩ མནུསྶཱནཉྩཱཏི སངྒྷཱནུསྶཏིཡཱ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ.

ཡཐཱ ཙ སཱིལཱནུསྶཏིཡཾ ཝུཏྟཾ ཡཱནི ཏཱནི སཱིལཱནི ཨཁཎྜཱནི ཨཙྪིདྡཱནི ཨསབལཱནི ཨཀམྨཱསཱནི ཨརིཡཱནི ཨརིཡཀནྟཱནི བྷུཛིསྶཱནི ཝིཉྙུཔྤསཏྠཱནི ཨཔརཱམཊྛཱནི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱནི, ཨལངྐཱརོ ཙ སཱིལཾ ཨུཏྟམངྒོཔསོབྷཎཏཱཡ, ནིདྷཱནཉྩ སཱིལཾ སབྦདོབྷགྒསམཏིཀྐམནཊྛེན ¶ , སིཔྤཉྩ སཱིལཾ ཨཀྑཎཝེདྷིཏཱཡ, ཝེལཱ ཙ སཱིལཾ ཨནཏིཀྐམནཊྛེན, དྷཉྙཉྩ སཱིལཾ དལིདྡོཔཙྪེདནཊྛེན [དལི༹དྡོ… (སཱི.)], ཨཱདཱསོ ཙ སཱིལཾ དྷམྨཝོལོཀནཏཱཡ, པཱསཱདོ ཙ སཱིལཾ ཝོལོཀནཊྛེན, སབྦབྷཱུམཱནུཔརིཝཏྟི ཙ སཱིལཾ ཨམཏཔརིཡོསཱནནྟི སཱིལཱནུསྶཏིཡཱ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ.

ཡཐཱ ཙ ཙཱགཱནུསྶཏིཡཾ ཝུཏྟཾ ཡསྨིཾ སམཡེ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི མུཏྟཙཱགོ པཡཏཔཱཎི ཝོསྶགྒརཏོ ཡཱཙཡོགོ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོཏི ཙཱགཱནུསྶཏིཡཱ ཨེཏཾ ཝེཝཙནཾ. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཝེཝཙནཱནི བཧཱུནཱི’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ ཝེཝཙནོ ཧཱརོ.

༡༡. པཉྙཏྟིཧཱརཝིབྷངྒོ

༣༩. ཏཏྠ ཀཏམོ པཉྙཏྟིཧཱརོ? ‘‘ཨེཀཾ བྷགཝཱ དྷམྨཾ པཉྙཏྟཱིཧི ཝིཝིདྷཱཧི དེསེཏཱི’’ཏི.

ཡཱ ¶ པཀཏིཀཐཱཡ དེསནཱ. ཨཡཾ ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི. ཀཱ ཙ པཀཏིཀཐཱཡ དེསནཱ, ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཡཐཱ བྷགཝཱ ཨཱཧ ‘‘ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི ཨཡཾ པཉྙཏྟི པཉྩནྣཾ ཁནྡྷཱནཾ ཚནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ ཨཊྛཱརསནྣཾ དྷཱཏཱུནཾ དྭཱདསནྣཾ ཨཱཡཏནཱནཾ དསནྣཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི.

ཀབལཱི༹ཀཱརེ ¶ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ ཨཏྠི རཱགོ ཨཏྠི ནནྡཱི [ནནྡི (སཱི.) པསྶ སཾ. ནི. ༢.༦༤)] ཨཏྠི ཏཎྷཱ, པཏིཊྛིཏཾ ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིརཱུལ༹ྷཾ. ཡཏྠ པཏིཊྛིཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིརཱུལ༹ྷཾ, ཨཏྠི ཏཏྠ ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི. ཡཏྠ ཨཏྠི ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི, ཨཏྠི ཏཏྠ སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི [བུདྡྷི (ཀ.)]. ཡཏྠ ཨཏྠི སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི, ཨཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི. ཡཏྠ ཨཏྠི ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི, ཨཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ. ཡཏྠ ཨཏྠི ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ, སསོཀཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, སདརཾ སཨུཔཱཡཱསནྟི ཝདཱམི.

ཕསྶེ ཙེ…པེ… མནོསཉྩེཏནཱཡ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ. ཝིཉྙཱཎེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ ཨཏྠི རཱགོ ཨཏྠི ནནྡཱི ཨཏྠི ཏཎྷཱ, པཏིཊྛིཏཾ ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིརཱུལ༹ྷཾ. ཡཏྠ པཏིཊྛིཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིརཱུལ༹ྷཾ, ཨཏྠི ཏཏྠ ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི. ཡཏྠ ཨཏྠི ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི ¶ , ཨཏྠི ཏཏྠ སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི. ཡཏྠ ཨཏྠི སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི, ཨཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི. ཡཏྠ ཨཏྠི ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི, ཨཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ. ཡཏྠ ཨཏྠི ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ, སསོཀཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, སདརཾ སཨུཔཱཡཱསནྟི ཝདཱམི. ཨཡཾ པབྷཝཔཉྙཏྟི དུཀྑསྶ ཙ སམུདཡསྶ ཙ.

ཀབལཱི༹ཀཱརེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ [པསྶ སཾ. ནི. ༢.༦༤], ཨཱཧཱརེ ནཏྠི རཱགོ ནཏྠི ནནྡཱི ནཏྠི ཏཎྷཱ, ཨཔྤཏིཊྛིཏཾ ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཝིརཱུལ༹ྷཾ. ཡཏྠ ཨཔྤཏིཊྛིཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཝིརཱུལ༹ྷཾ, ནཏྠི ཏཏྠ ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི. ཡཏྠ ནཏྠི ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི, ནཏྠི ཏཏྠ སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི. ཡཏྠ ནཏྠི སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི, ནཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི. ཡཏྠ ནཏྠི ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི, ནཏྠི ཏཏྠ ¶ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ. ཡཏྠ ནཏྠི ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ, ཨསོཀཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདརཾ ཨནུཔཱཡཱསནྟི ཝདཱམི.

ཕསྶེ ཙེ…པེ… མནོསཉྩེཏནཱཡ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ. ཝིཉྙཱཎེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ ནཏྠི རཱགོ ནཏྠི ནནྡཱི ནཏྠི ཏཎྷཱ, ཨཔྤཏིཊྛིཏཾ ཏཏྠ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཝིརཱུལ༹ྷཾ. ཡཏྠ ཨཔྤཏིཊྛིཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཝིརཱུལ༹ྷཾ, ནཏྠི ཏཏྠ ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི. ཡཏྠ ནཏྠི ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི, ནཏྠི ཏཏྠ སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི. ཡཏྠ ནཏྠི སངྑཱརཱནཾ ཝུདྡྷི, ནཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི. ཡཏྠ ནཏྠི ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི, ནཏྠི ཏཏྠ ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ. ཡཏྠ ནཏྠི ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ, ཨསོཀཾ ཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདརཾ ཨནུཔཱཡཱསནྟི ཝདཱམི.

ཨཡཾ ¶ པརིཉྙཱཔཉྙཏྟི དུཀྑསྶ, པཧཱནཔཉྙཏྟི སམུདཡསྶ, བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, སཙྪིཀིརིཡཱཔཉྙཏྟི ནིརོདྷསྶ.

༤༠. སམཱདྷིཾ, བྷིཀྑཝེ, བྷཱཝེཐ. ཨཔྤམཏྟོ ནིཔཀོ སཏོ, སམཱཧིཏོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཀིཉྩ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི? ‘‘ཙཀྑུ [ཙཀྑུཾ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༤.༩༩] ཨནིཙྩ’’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘‘རཱུཔཱ ཨནིཙྩཱ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ‘‘ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩ’’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘‘ཙཀྑུསམྥསྶོ ཨནིཙྩོ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤིདཾ [ཡམིདཾ (སཱི. ཀ.)] ཙཀྑུསམྥསྶཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཝེདཡིཏཾ སུཁཾ ཝཱ དུཀྑཾ ཝཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝཱ, ཏམྤི ཨནིཙྩནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི.

སོཏཾ ¶ …པེ… གྷཱནཾ…པེ… ཛིཝ྄ཧཱ…པེ… ཀཱཡོ…པེ… ‘‘མནོ ཨནིཙྩོ’’ཏི [ཨནིཙྩ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༤.༡༠༠)] ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘‘དྷམྨཱ ཨནིཙྩཱ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘‘མནོཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩ’’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘‘མནོསམྥསྶོ ཨནིཙྩོ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཡམྤིདཾ མནོསམྥསྶཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫཏི ཝེདཡིཏཾ སུཁཾ ཝཱ དུཀྑཾ ཝཱ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝཱ, ཏམྤི ཨནིཙྩནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི.

ཨཡཾ བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, པརིཉྙཱཔཉྙཏྟི དུཀྑསྶ, པཧཱནཔཉྙཏྟི སམུདཡསྶ, སཙྪིཀིརིཡཱཔཉྙཏྟི ནིརོདྷསྶ.

རཱུཔཾ ¶ , རཱདྷ, ཝིཀིརཐ ཝིདྷམཐ ཝིདྡྷཾསེཐ ཝིཀཱིལ༹ནིཡཾ [ཝིཀཱིལ༹ནིཀཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༣.༡༦༩] ཀརོཐ, པཉྙཱཡ ཏཎྷཀྑཡཱཡ པཊིཔཛྫཐ. ཏཎྷཀྑཡཱ དུཀྑཀྑཡོ, དུཀྑཀྑཡཱ ནིབྦཱནཾ. ཝེདནཾ…པེ…. སཉྙཾ…པེ… སངྑཱརེ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཀིརཐ ཝིདྷམཐ ཝིདྡྷཾསེཐ ཝིཀཱིལ༹ནིཡཾ ཀརོཐ, པཉྙཱཡ ཏཎྷཀྑཡཱཡ པཊིཔཛྫཐ. ཏཎྷཀྑཡཱ དུཀྑཀྑཡོ, དུཀྑཀྑཡཱ ནིབྦཱནཾ.

ཨཡཾ ནིརོདྷཔཉྙཏྟི ནིརོདྷསྶ, ནིབྦིདཱཔཉྙཏྟི ཨསྶཱདསྶ, པརིཉྙཱཔཉྙཏྟི དུཀྑསྶ, པཧཱནཔཉྙཏྟི སམུདཡསྶ, བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, སཙྪིཀིརིཡཱཔཉྙཏྟི ནིརོདྷསྶ.

‘‘སོ ཨིདཾ དུཀྑ’’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི ‘‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི.

ཨཡཾ ¶ པཊིཝེདྷཔཉྙཏྟི སཙྩཱནཾ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི དསྶནབྷཱུམིཡཱ, བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, སཙྪིཀིརིཡཱཔཉྙཏྟི སོཏཱཔཏྟིཕལསྶ. ‘‘སོ ཨིམེ ཨཱསཝཱ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘‘ཨཡཾ ཨཱསཝསམུདཡོ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷོ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘‘ཨཡཾ ཨཱསཝནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ‘‘ཨིམེ ཨཱསཝཱ ཨསེསཾ ནིརུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི.

ཨཡཾ ཨུཔྤཱདཔཉྙཏྟི ཁཡེ ཉཱཎསྶ, ཨོཀཱསཔཉྙཏྟི ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎསྶ, བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, པརིཉྙཱཔཉྙཏྟི དུཀྑསྶ, པཧཱནཔཉྙཏྟི སམུདཡསྶ, ཨཱརམྦྷཔཉྙཏྟི ¶ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡསྶ, ཨཱསཱཊནཔཉྙཏྟི ཨཱསཱཊིཀཱནཾ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི བྷཱཝནཱབྷཱུམིཡཱ, ཨབྷིནིགྷཱཏཔཉྙཏྟི པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ.

༤༡. ཨིདཾ ‘‘དུཀྑ’’ནྟི མེ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདི, པཉྙཱ ཨུདཔཱདི, ཝིཛྫཱ ཨུདཔཱདི, ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི. ཨཡཾ ‘‘དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ཨཡཾ ‘‘དུཀྑནིརོདྷོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ…. ཨཡཾ ‘‘དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེ ¶ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདི, པཉྙཱ ཨུདཔཱདི, ཝིཛྫཱ ཨུདཔཱདི, ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི.

ཨཡཾ དེསནཱཔཉྙཏྟི སཙྩཱནཾ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི སུཏམཡིཡཱ པཉྙཱཡ སཙྪིཀིརིཡཱཔཉྙཏྟི ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡསྶ, པཝཏྟནཱཔཉྙཏྟི དྷམྨཙཀྐསྶ.

‘‘ཏཾ ཁོ པནིདཾ དུཀྑཾ པརིཉྙེཡྻ’’ནྟི མེ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདི, པཉྙཱ ཨུདཔཱདི, ཝིཛྫཱ ཨུདཔཱདི, ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི. ‘‘སོ ཁོ པནཱཡཾ དུཀྑསམུདཡོ པཧཱཏབྦོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ‘‘སོ ཁོ པནཱཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ སཙྪིཀཱཏབྦོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ‘‘སཱ ཁོ པནཱཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ བྷཱཝེཏབྦཱ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདི, པཉྙཱ ཨུདཔཱདི, ཝིཛྫཱ ཨུདཔཱདི, ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི.

ཨཡཾ བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི ཙིནྟཱམཡིཡཱ པཉྙཱཡ, སཙྪིཀིརིཡཱཔཉྙཏྟི ཨཉྙིནྡྲིཡསྶ.

‘‘ཏཾ ¶ ཁོ པནིདཾ དུཀྑཾ པརིཉྙཱཏ’’ནྟི མེ, བྷིཀྑཝེ, པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདི, པཉྙཱ ཨུདཔཱདི, ཝིཛྫཱ ཨུདཔཱདི, ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི. ‘‘སོ ཁོ པནཱཡཾ དུཀྑསམུདཡོ པཧཱིནོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ‘‘སོ ཁོ པནཱཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ སཙྪིཀཏོ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ…པེ… ‘‘སཱ ཁོ པནཱཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ བྷཱཝིཏཱ’’ཏི མེ, བྷིཀྑཝེ པུབྦེ ཨནནུསྶུཏེསུ དྷམྨེསུ ཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདི, པཉྙཱ ཨུདཔཱདི, ཝིཛྫཱ ཨུདཔཱདི, ཨཱལོཀོ ཨུདཔཱདི. ཨཡཾ བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི བྷཱཝནཱམཡིཡཱ པཉྙཱཡ, སཙྪིཀིརིཡཱཔཉྙཏྟི ཨཉྙཱཏཱཝིནོ ཨིནྡྲིཡསྶ, པཝཏྟནཱཔཉྙཏྟི དྷམྨཙཀྐསྶ.

‘‘ཏུལམཏུལཉྩ ¶ སམྦྷཝཾ, བྷཝསངྑཱརམཝསྶཛི མུནི;

ཨཛ྄ཛྷཏྟརཏོ སམཱཧིཏོ, ཨབྷིནྡི [ཨབྷིདཱ (སཱི. ཀ.) པསྶ དཱི. ནི. ༢.༡༦༩] ཀཝཙམིཝཏྟསམྦྷཝ’’ནྟི.

‘‘ཏུལ’’ནྟི ¶ སངྑཱརདྷཱཏུ. ‘‘ཨཏུལ’’ནྟི ནིབྦཱནདྷཱཏུ, ‘‘ཏུལམཏུལཉྩ སམྦྷཝ’’ནྟི ཨབྷིཉྙཱཔཉྙཏྟི སབྦདྷམྨཱནཾ. ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི དྷམྨཔཊིསམྦྷིདཱཡ. ‘‘བྷཝསངྑཱརམཝསྶཛི མུནཱི’’ཏི པརིཙྩཱགཔཉྙཏྟི སམུདཡསྶ. པརིཉྙཱཔཉྙཏྟི དུཀྑསྶ. ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟརཏོ སམཱཧིཏོ’’ཏི བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི ཀཱཡགཏཱཡ སཏིཡཱ. ཋིཏིཔཉྙཏྟི ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ. ‘‘ཨབྷིནྡི ཀཝཙམིཝཏྟསམྦྷཝ’’ནྟི ཨབྷིནིབྦིདཱཔཉྙཏྟི ཙིཏྟསྶ, ཨུཔཱདཱནཔཉྙཏྟི སབྦཉྙུཏཱཡ, པདཱལནཱཔཉྙཏྟི ཨཝིཛྫཎྜཀོསཱནཾ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཏུལམཏུལཉྩ སམྦྷཝ’’ནྟི.

ཡོ དུཀྑམདྡཀྑི ཡཏོནིདཱནཾ, ཀཱམེསུ སོ ཛནྟུ ཀཐཾ ནམེཡྻ;

ཀཱམཱ ཧི ལོཀེ སངྒོཏི ཉཏྭཱ, ཏེསཾ སཏཱིམཱ ཝིནཡཱཡ སིཀྑེཏི.

‘‘ཡོ དུཀྑ’’ནྟི ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ཙ དུཀྑསྶ པརིཉྙཱཔཉྙཏྟི ཙ. ‘‘ཡཏོནིདཱན’’ནྟི པབྷཝཔཉྙཏྟི ཙ སམུདཡསྶ པཧཱནཔཉྙཏྟི ཙ. ‘‘ཨདྡཀྑཱི’’ཏི ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ཙ ཉཱཎཙཀྑུསྶ པཊིཝེདྷཔཉྙཏྟི ཙ. ‘‘ཀཱམེསུ སོ ཛནྟུཀཐཾ ནམེཡྻཱ’’ཏི ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ཙ ཀཱམཏཎྷཱཡ ཨབྷིནིཝེསཔཉྙཏྟི ཙ. ‘‘ཀཱམཱ ཧི ལོཀེ སངྒོཏི ཉཏྭཱ’’ཏི པཙྩཏྠིཀཏོ དསྶནཔཉྙཏྟི ཀཱམཱནཾ. ཀཱམཱ ཧི ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱ མཾསཔེསཱུཔམཱ པཱཝཀཀཔྤཱ པཔཱཏཨུརགོཔམཱ ཙ. ‘‘ཏེསཾ སཏཱིམཱ’’ཏི ཨཔཙཡཔཉྙཏྟི པཧཱནཱཡ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི ཀཱཡགཏཱཡ ¶ སཏིཡཱ, བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ. ‘‘ཝིནཡཱཡ སིཀྑེ’’ཏི པཊིཝེདྷཔཉྙཏྟི རཱགཝིནཡསྶ དོསཝིནཡསྶ མོཧཝིནཡསྶ. ‘‘ཛནྟཱུ’’ཏི ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ཡོགིསྶ. ཡདཱ ཧི ཡོགཱི ཀཱམཱ སངྒོཏི པཛཱནཱཏི. སོ ཀཱམཱནཾ ཨནུཔྤཱདཱཡ ཀུསལེ དྷམྨེ ཨུཔྤཱདཡཏི, སོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཱཡ ཝཱཡམཏི. ཨཡཾ ¶ ཝཱཡཱམཔཉྙཏྟི ཨཔྤཏྟསྶ པཏྟིཡཱ. ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི ཨོརམཏྟིཀཱཡ ཨསནྟུཊྛིཡཱ. ཏཏྠ སོ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཋིཏིཡཱ ཝཱཡམཏཱིཏི ཨཡཾ ཨཔྤམཱདཔཉྙཏྟི བྷཱཝནཱཡ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི ཝཱིརིཡིནྡྲིཡསྶ, ཨཱརཀྑཔཉྙཏྟི ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ, ཋིཏིཔཉྙཏྟི ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱཡ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡོ དུཀྑམདྡཀྑི ཡཏོནིདཱན’’ནྟི.

‘‘མོཧསམྦནྡྷནོ ¶ ལོཀོ, བྷབྦརཱུཔོཝ དིསྶཏི;

ཨུཔདྷིབནྡྷནོ [ཨུཔདྷིསམྦནྡྷནོ (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༧༠] བཱལོ, ཏམསཱ པརིཝཱརིཏོ;

ཨསྶིརཱི ཝིཡ [སསྶཏོརིཝ (ཨུདཱ. ༧༠)] ཁཱཡཏི, པསྶཏོ ནཏྠི ཀིཉྩན’’ནྟི.

‘‘མོཧསམྦནྡྷནོ ལོཀོ’’ཏི དེསནཱཔཉྙཏྟི ཝིཔལླཱསཱནཾ. ‘‘བྷབྦརཱུཔོཝ དིསྶཏཱི’’ཏི ཝིཔརཱིཏཔཉྙཏྟི ལོཀསྶ. ‘‘ཨུཔདྷིབནྡྷནོ བཱལོ’’ཏི པབྷཝཔཉྙཏྟི པཱཔཀཱནཾ ཨིཙྪཱཝཙརཱནཾ, ཀིཙྩཔཉྙཏྟི པརིཡུཊྛཱནཱནཾ. བལཝཔཉྙཏྟི ཀིལེསཱནཾ. ཝིརཱུཧནཱཔཉྙཏྟི སངྑཱརཱནཾ. ‘‘ཏམསཱ པརིཝཱརིཏོ’’ཏི དེསནཱཔཉྙཏྟི ཨཝིཛྫནྡྷཀཱརསྶ ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ཙ. ‘‘ཨསྶིརཱི ཝིཡ ཁཱཡཏཱི’’ཏི དསྶནཔཉྙཏྟི དིབྦཙཀྑུསྶ, ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི པཉྙཱཙཀྑུསྶ. ‘‘པསྶཏོ ནཏྠི ཀིཉྩན’’ནྟི པཊིཝེདྷཔཉྙཏྟི སཏྟཱནཾ, རཱགོ ཀིཉྩནཾ དོསོ ཀིཉྩནཾ མོཧོ ཀིཉྩནཾ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘མོཧསམྦནྡྷནོ ལོཀོ’’ཏི.

‘‘ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, ཨཛཱཏཾ ཨབྷཱུཏཾ ཨཀཏཾ ཨསངྑཏཾ, ནོ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷཝིསྶ ཨཛཱཏཾ ཨབྷཱུཏཾ ཨཀཏཾ ཨསངྑཏཾ. ནཡིདྷ [ན ཨིདྷ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༧༣] ཛཱཏསྶ བྷཱུཏསྶ ཀཏསྶ སངྑཏསྶ ནིསྶརཎཾ པཉྙཱཡེཐ. ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠི ཨཛཱཏཾ ཨབྷཱུཏཾ ཨཀཏཾ ཨསངྑཏཾ, ཏསྨཱ ཛཱཏསྶ བྷཱུཏསྶ ཀཏསྶ སངྑཏསྶ ནིསྶརཎཾ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི.

‘‘ནོ ¶ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷཝིསྶ ཨཛཱཏཾ ཨབྷཱུཏཾ ཨཀཏཾ ཨསངྑཏ’’ནྟི དེསནཱཔཉྙཏྟི ནིབྦཱནསྶ ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ཙ. ‘‘ནཡིདྷ ཛཱཏསྶ བྷཱུཏསྶ ཀཏསྶ སངྑཏསྶ ནིསྶརཎཾ པཉྙཱཡེཐཱ’’ཏི ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི སངྑཏསྶ ཨུཔནཡནཔཉྙཏྟི ¶ ཙ. ‘‘ཡསྨཱ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཏྠི ཨཛཱཏཾ ཨབྷཱུཏཾ ཨཀཏཾ ཨསངྑཏ’’ནྟི ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ནིབྦཱནསྶ ཛོཏནཱཔཉྙཏྟི ཙ. ‘‘ཏསྨཱ ཛཱཏསྶ བྷཱུཏསྶ ཀཏསྶ སངྑཏསྶ ནིསྶརཎཾ པཉྙཱཡཏཱི’’ཏི ཨཡཾ ཝེཝཙནཔཉྙཏྟི ནིབྦཱནསྶ, ནིཡྻཱནིཀཔཉྙཏྟི མགྒསྶ, ནིསྶརཎཔཉྙཏྟི སཾསཱརཏོ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ནོ ཙེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨབྷཝིསྶཱ’’ཏི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཨེཀཾ བྷགཝཱ དྷམྨཾ, པཉྙཏྟཱིཧི ཝིཝིདྷཱཧི དེསེཏཱི’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ པཉྙཏྟི ཧཱརོ.

༡༢. ཨོཏརཎཧཱརཝིབྷངྒོ

༤༢. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཨོཏརཎོ ཧཱརོ? ‘‘ཡོ ཙ པཊིཙྩུཔྤཱདོ’’ཏི.

‘‘ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ སབྦདྷི ཝིཔྤམུཏྟོ, ཨཡཾ ཨཧསྨཱིཏི [ཨཡམཧམསྨཱིཏི (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༦༡] ཨནཱནུཔསྶཱི;

ཨེཝཾ ཝིམུཏྟོ ཨུདཏཱརི ཨོགྷཾ, ཨཏིཎྞཔུབྦཾ ཨཔུནབྦྷཝཱཡཱ’’ཏི.

‘‘ཨུདྡྷ’’ནྟི རཱུཔདྷཱཏུ ཙ ཨརཱུཔདྷཱཏུ ཙ. ‘‘ཨདྷོ’’ཏི ཀཱམདྷཱཏུ. ‘‘སབྦདྷི ཝིཔྤམུཏྟོ’’ཏི ཏེདྷཱཏུཀེ ཨཡཾ ཨསེཀྑཱཝིམུཏྟི. ཏཱནིཡེཝ ཨསེཀྑཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི, ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ ཨསེཀྑཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཝིཛྫཱ, ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ, སངྑཱརནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོ, ཝིཉྙཱཎནིརོདྷཱ ནཱམརཱུཔནིརོདྷོ, ནཱམརཱུཔནིརོདྷཱ སལཱ༹ཡཏནནིརོདྷོ, སལཱ༹ཡཏནནིརོདྷཱ ཕསྶནིརོདྷོ, ཕསྶནིརོདྷཱ ཝེདནཱནིརོདྷོ, ཝེདནཱནིརོདྷཱ ¶ ཏཎྷཱནིརོདྷོ, ཏཎྷཱནིརོདྷཱ ཨུཔཱདཱནནིརོདྷོ, ཨུཔཱདཱནནིརོདྷཱ བྷཝནིརོདྷོ, བྷཝནིརོདྷཱ ཛཱཏིནིརོདྷོ, ཛཱཏིནིརོདྷཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏི. ཨཡཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ ¶ ཨསེཀྑཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི སངྒཧིཏཱནི – སཱིལཀྑནྡྷེན སམཱདྷིཀྑནྡྷེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན, ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ ཨསེཀྑཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣཱནི ཡེ སངྑཱརཱ ཨནཱསཝཱ, ནོ ཙ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ. ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ ཨནཱསཝཾ, ནོ ཙ བྷཝངྒཾ. ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ.

‘‘ཨཡཾ ¶ ཨཧསྨཱིཏི ཨནཱནུཔསྶཱི’’ཏི ཨཡཾ སཀྐཱཡདིཊྛིཡཱ སམུགྒྷཱཏོ, སཱ སེཀྑཱཝིམུཏྟི, ཏཱནིཡེཝ སེཀྑཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི. ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ སེཀྑཱནི པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཝིཛྫཱ, ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ, ཨེཝཾ སབྦོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. ཨཡཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ཝིཛྫཱ པཉྙཱཀྑནྡྷོ. ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ཝིཛྫཱ སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡེ སངྑཱརཱ ཨནཱསཝཱ, ནོ ཙ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ, ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ ཨནཱསཝཾ, ནོ ཙ བྷཝངྒཾ, ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ.

སེཀྑཱཡ ཙ ཝིམུཏྟིཡཱ ཨསེཀྑཱཡ ཙ ཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཏྟོ ཨུདཏཱརི ཨོགྷཾ ཨཏིཎྞཔུབྦཾ ཨཔུནབྦྷཝཱཡ. ཏེནཱཧ ¶ བྷགཝཱ ‘‘ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ’’ཏི.

༤༣. ‘‘ནིསྶིཏསྶ [པསྶ ཨུདཱ. ༧༤] ཙལིཏཾ, ཨནིསྶིཏསྶ ཙལིཏཾ ནཏྠི, ཙལིཏེ ཨསཏི པསྶདྡྷི, པསྶདྡྷིཡཱ སཏི ནཏི ན ཧོཏི, ནཏིཡཱ ཨསཏི ཨཱགཏིགཏི ན ཧོཏི, ཨཱགཏིགཏིཡཱ ཨསཏི ཙུཏཱུཔཔཱཏོ ན ཧོཏི, ཙུཏཱུཔཔཱཏེ ཨསཏི ནེཝིདྷ ན ཧུརཾ ན ཨུབྷཡམནྟརེན ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶཱ’’ཏི.

‘‘ནིསྶིཏསྶ ཙལིཏ’’ནྟི ནིསྶཡོ ནཱམ དུཝིདྷོ ཏཎྷཱནིསྶཡོ ཙ དིཊྛིནིསྶཡོ ཙ. ཏཏྠ ཡཱ རཏྟསྶ ཙེཏནཱ, ཨཡཾ ཏཎྷཱནིསྶཡོ; ཡཱ མཱུལ༹ྷསྶ ཙེཏནཱ, ཨཡཾ དིཊྛིནིསྶཡོ. ཙེཏནཱ པན སངྑཱརཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ¶ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎཔཙྩཡཱ ནཱམརཱུཔཾ, ཨེཝཾ སབྦོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. ཨཡཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཏྠ ཡཱ རཏྟསྶ ཝེདནཱ, ཨཡཾ སུཁཱ ཝེདནཱ. ཡཱ སམྨཱུལ༹ྷསྶ ཝེདནཱ, ཨཡཾ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ, ཨིམཱ དྭེ ཝེདནཱ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ. ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཏྠ ¶ སུཁཱ ཝེདནཱ དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི སུཁིནྡྲིཡཾ སོམནསྶིནྡྲིཡཉྩ, ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ ཨུཔེཀྑིནྡྲིཡཾ. ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ ཨིནྡྲིཡཱནི སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣཱནི, ཡེ སངྑཱརཱ སཱསཝཱ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ. ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ སཱསཝཾ བྷཝངྒཾ, ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ.

‘‘ཨནིསྶིཏསྶ ཙལིཏཾ ནཏྠཱི’’ཏི སམཐཝསེན ཝཱ ཏཎྷཱཡ ཨནིསྶིཏོ ཝིཔསྶནཱཝསེ ཝཱ དིཊྛིཡཱ ཨནིསྶིཏོ. ཡཱ ཝིཔསྶནཱ ཨཡཾ ཝིཛྫཱ, ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ, སངྑཱརནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོ, ཨེཝཾ སབྦོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. ཨཡཾ ¶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ཝིཔསྶནཱ པཉྙཱཀྑནྡྷོ. ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ཝིཔསྶནཱ དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི – ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཉྩ པཉྙིནྡྲིཡཉྩ. ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ཝིཔསྶནཱ སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡེ སངྑཱརཱ ཨནཱསཝཱ, ནོ ཙ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ. ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ ཨནཱསཝཾ, ནོ ཙ བྷཝངྒཾ. ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ.

‘‘པསྶདྡྷིཡཱ སཏཱི’’ཏི དུཝིདྷཱ པསྶདྡྷི ཀཱཡིཀཱ ཙ ཙེཏསིཀཱ ཙ. ཡཾ ཀཱཡིཀཾ སུཁཾ, ཨཡཾ ཀཱཡཔསྶདྡྷི. ཡཾ ཙེཏསིཀཾ སུཁཾ, ཨཡཾ ཙེཏསིཀཱ པསྶདྡྷི. པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡཏི [ཝེདཡཏི (ཀ.)], སུཁིནོ ཙིཏྟཾ སམཱདྷིཡཏི, སམཱཧིཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནནྟོ ནིབྦིནྡཏི, ནིབྦིནྡནྟོ ¶ ཝིརཛྫཏི, ཝིརཱགཱ ཝིམུཙྩཏི, ཝིམུཏྟསྨིཾ ‘‘ཝིམུཏྟ’’མིཏི [ཝིམུཏྟམྷཱིཏི (སཱི. ཀ.)] ཉཱཎཾ ཧོཏི, ‘‘ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ, ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱ’’ཏི པཛཱནཱཏི. སོ ¶ ན ནམཏི རཱུཔེསུ, ན སདྡེསུ, ན གནྡྷེསུ, ན རསེསུ, ན ཕོཊྛབྦེསུ, ན དྷམྨེསུ ཁཡཱ རཱགསྶ ཁཡཱ དོསསྶ ཁཡཱ མོཧསྶ ཡེན རཱུཔེན ཏཐཱགཏཾ ཏིཊྛནྟཾ ཙརནྟཾ པཉྙཱཔཡམཱནོ པཉྙཱཔེཡྻ, ཏསྶ རཱུཔསྶ ཁཡཱ ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱ ཙཱགཱ པཊིནིསྶགྒཱ རཱུཔསངྑཡེ ཝིམུཏྟོ, ཏཐཱགཏོ ཨཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི, ནཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི, ཨཏྠི ནཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི, ནེཝཏྠི ནོ ནཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི. ཨཐ ཁོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ ཨསངྑེཡྻོ ནིབྦུཏོཏིཡེཝ སངྑཾ གཙྪཏི ཁཡཱ རཱགསྶ, ཁཡཱ དོསསྶ, ཁཡཱ མོཧསྶ.

ཡཱཡ ཝེདནཱཡ…པེ… ཡཱཡ སཉྙཱཡ. ཡེཧི སངྑཱརེཧི. ཡེན ཝིཉྙཱཎེན ཏཐཱགཏཾ ¶ ཏིཊྛནྟཾ ཙརནྟཾ པཉྙཱཔཡམཱནོ པཉྙཱཔེཡྻ, ཏསྶ ཝིཉྙཱཎསྶ ཁཡཱ ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱ ཙཱགཱ པཊིནིསྶགྒཱ ཝིཉྙཱཎསངྑཡེ ཝིམུཏྟོ, ཏཐཱགཏོ ཨཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི, ནཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི, ཨཏྠི ནཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི, ནེཝཏྠི ནོ ནཏྠཱིཏིཔི ན ཨུཔེཏི. ཨཐ ཁོ གམྦྷཱིརོ ཨཔྤམེཡྻོ ཨསངྑེཡྻོ ནིབྦུཏོཏིཡེཝ སངྑཾ གཙྪཏི ཁཡཱ རཱགསྶ, ཁཡཱ དོསསྶ, ཁཡཱ མོཧསྶ. ‘‘ཨཱགཏཱི’’ཏི ཨིདྷཱགཏི. ‘‘གཏཱི’’ཏི པེཙྩབྷཝོ. ཨཱགཏིགཏཱིཔི ན བྷཝནྟི, ‘‘ནེཝིདྷཱ’’ཏི ཚསུ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀེསུ ཨཱཡཏནེསུ. ‘‘ན ཧུར’’ནྟི ཚསུ བཱཧིརེསུ ཨཱཡཏནེསུ. ‘‘ན ཨུབྷཡམནྟརེནཱ’’ཏི ཕསྶསམུདིཏེསུ དྷམྨེསུ ཨཏྟཱནཾ ན པསྶཏི. ‘‘ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶཱ’’ཏི པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. སོ དུཝིདྷོ ལོཀིཡོ ཙ ལོཀུཏྟརོ ཙ. ཏཏྠ ལོཀིཡོ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ, ཡཱཝ ཛརཱམརཎཱ. ལོཀུཏྟརོ སཱིལཝཏོ ཨཝིཔྤཊིསཱརོ ཛཱཡཏི, ཡཱཝ ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱཏི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ནིསྶིཏསྶ ཙལིཏཾ ཨནིསྶིཏསྶ ཙལིཏཾ ནཏྠི…པེ… ཨེསེཝནྟོ དུཀྑསྶཱ’’ཏི.

༤༤.

‘‘ཡེ ཀེཙི སོཀཱ པརིདེཝིཏཱ ཝཱ, དུཀྑཱ [དུཀྑཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༧༨] ཙ ལོཀསྨིམནེཀརཱུཔཱ;

པིཡཾ པཊིཙྩཔྤབྷཝནྟི ཨེཏེ, པིཡེ ཨསནྟེ ན བྷཝནྟི ཨེཏེ.

ཏསྨཱ ¶ ཧི ཏེ སུཁིནོ ཝཱིཏསོཀཱ, ཡེསཾ པིཡཾ ནཏྠི ཀུཧིཉྩི ལོཀེ;

ཏསྨཱ ཨསོཀཾ ཝིརཛཾ པཏྠཡཱནོ, པིཡཾ ན ཀཡིརཱཐ ཀུཧིཉྩི ལོཀེ’’ཏི.

‘‘ཡེ ཀེཙི སོཀཱ པརིདེཝིཏཱ ཝཱ, དུཀྑཱ ཙ ལོཀསྨིམནེཀརཱུཔཱ པིཡཾ པཊིཙྩཔྤབྷཝནྟི ཨེཏེ’’ཏི – ཨཡཾ དུཀྑཱ ཝེདནཱ. ‘‘པིཡེ ཨསནྟེ ན བྷཝནྟི ཨེཏེ’’ཏི – ཨཡཾ སུཁཱ ཝེདནཱ. ཝེདནཱ ¶ ཝེདནཱཀྑནྡྷོ. ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཝེདནཱཔཙྩཡཱ ¶ ཏཎྷཱ, ཏཎྷཱཔཙྩཡཱ ཨུཔཱདཱནཾ, ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ བྷཝོ, བྷཝཔཙྩཡཱ ཛཱཏི, ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ, ཨེཝཾ སབྦཾ. ཨཡཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཏྠ སུཁཱ ཝེདནཱ དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི – སུཁིནྡྲིཡཾ སོམནསྶིནྡྲིཡཉྩ. དུཀྑཱ ཝེདནཱ དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི – དུཀྑིནྡྲིཡཾ དོམནསྶིནྡྲིཡཉྩ. ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ ཨིནྡྲིཡཱནི སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣཱནི, ཡེ སངྑཱརཱ སཱསཝཱ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ. ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ སཱསཝཾ བྷཝངྒཾ. ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏསྨཱ ཧི ཏེ སུཁིནོ ཝཱིཏསོཀཱ, ཡེསཾ པིཡཾ ནཏྠི ཀུཧིཉྩི ལོཀེ;

ཏསྨཱ ཨསོཀཾ ཝིརཛཾ པཏྠཡཱནོ, པིཡཾ ན ཀཡིརཱཐ ཀུཧིཉྩི ལོཀེཏི.

ཨིདཾ ཏཎྷཱཔཧཱནཾ. ཏཎྷཱནིརོདྷཱ ཨུཔཱདཱནནིརོདྷོ, ཨུཔཱདཱནནིརོདྷཱ བྷཝནིརོདྷོ, ཨེཝཾ སབྦཾ. ཨཡཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཾཡེཝ ཏཎྷཱཔཧཱནཾ སམཐོ. སོ སམཐོ དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི སཏིནྡྲིཡཾ སམཱདྷིནྡྲིཡཉྩ. ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

སོཡེཝ སམཐོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ. ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

སོཡེཝ སམཐོ སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣོ, ཡེ སངྑཱརཱ ཨནཱསཝཱ, ནོ ཙ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ. ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ ¶ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ ཨནཱསཝཾ, ནོ ཙ བྷཝངྒཾ. ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡེ ཀེཙི སོཀཱ’’ཏི.

ཀཱམཾ ¶ ¶ ཀཱམཡམཱནསྶ, ཏསྶ ཙེ ཏཾ སམིཛ྄ཛྷཏི;

ཨདྡྷཱ པཱིཏིམནོ ཧོཏི, ལདྡྷཱ མཙྩོ ཡདིཙྪཏི.

ཏསྶ ཙེ ཀཱམཡཱནསྶ, ཚནྡཛཱཏསྶ ཛནྟུནོ;

ཏེ ཀཱམཱ པརིཧཱཡནྟི, སལླཝིདྡྷོཝ རུཔྤཏི.

ཡོ ཀཱམེ པརིཝཛྫེཏི, སཔྤསྶེཝ [སབྦསྶེཝ (ཀ.) པསྶ སུ. ནི. ༧༧༤] པདཱ སིརོ;

སོམཾ ཝིསཏྟིཀཾ ལོཀེ, སཏོ སམཏིཝཏྟཏཱིཏི.

ཏཏྠ ཡཱ པཱིཏིམནཏཱ, ཨཡཾ ཨནུནཡོ. ཡདཱཧ སལླཝིདྡྷོཝ རུཔྤཏཱིཏི, ཨིདཾ པཊིགྷཾ. ཨནུནཡཾ པཊིགྷཉྩ པན ཏཎྷཱཔཀྑོ, ཏཎྷཱཡ ཙ པན དསརཱུཔཱིནི ཨཱཡཏནཱནི པདཊྛཱནཾ. ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ དས རཱུཔཱིནི རཱུཔཀཱཡོ ནཱམསམྤཡུཏྟོ, ཏདུབྷཡཾ ནཱམརཱུཔཾ, ནཱམརཱུཔཔཙྩཡཱ སལཱ༹ཡཏནཾ, སལཱ༹ཡཏནཔཙྩཡཱ ཕསྶོ, ཕསྶཔཙྩཡཱ ཝེདནཱ, ཝེདནཱཔཙྩཡཱ ཏཎྷཱ, ཨེཝཾ སབྦཾ. ཨཡཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏདེཝ ནཱམརཱུཔཾ པཉྩཀྑནྡྷོ; ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ;

ཏདེཝ ནཱམརཱུཔཾ ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ; ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ;

ཏཏྠ ཡོ རཱུཔཀཱཡོ ཨིམཱནི པཉྩ རཱུཔཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི, ཡོ ནཱམཀཱཡོ ཨིམཱནི པཉྩ ཨརཱུཔཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི, ཨིམཱནི དས ཨིནྡྲིཡཱནི. ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཏྠ ཡདཱཧ –

‘‘ཡོ ཀཱམེ པརིཝཛྫེཏི, སཔྤསྶེཝ པདཱ སིརོ;

སོམཾ ཝིསཏྟིཀཾ ལོཀེ, སཏོ སམཏིཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨཡཾ སཨུཔཱདིསེསཱ ནིབྦཱནདྷཱཏུ, ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ¶ སཨུཔཱདིསེསཱ ནིབྦཱནདྷཱཏུ ཝིཛྫཱ, ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ, ཨེཝཾ སབྦཾ. ཨཡཾ ¶ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ¶ ཝིཛྫཱ པཉྙཱཀྑནྡྷོ. ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ཝིཛྫཱ དྭེ ཨིནྡྲིཡཱནི – ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ པཉྙིནྡྲིཡཉྩ. ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱཡེཝ ཝིཛྫཱ སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡེ སངྑཱརཱ ཨནཱསཝཱ, ནོ ཙ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ. ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ ཨནཱསཝཾ, ནོ ཙ བྷཝངྒཾ. ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཀཱམཾ ཀཱམཡམཱནསྶཱ’’ཏི.

ཨེཏྟཱཝཏཱ པཊིཙྩ ཨིནྡྲིཡཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི སམོསརཎོཏརཎཱནི བྷཝནྟི. ཨེཝཾ པཊིཙྩ ཨིནྡྲིཡཁནྡྷདྷཱཏུཨཱཡཏནཱནི ཨོཏཱརེཏབྦཱནི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཡོ ཙ པཊིཙྩུཔྤཱདོ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ ཨོཏརཎོ ཧཱརོ.

༡༣. སོདྷནཧཱརཝིབྷངྒོ

༤༥. ཏཏྠ ཀཏམོ སོདྷནོ ཧཱརོ? ‘‘ཝིསྶཛྫིཏམྷི པཉྷེ’’ཏིགཱཐཱ. ཡཐཱ ཨཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ པཱརཱཡནེ བྷགཝནྟཾ པཉྷཾ པུཙྪཏི –

‘‘ཀེནསྶུ ནིཝུཏོ ལོཀོ, ཀེནསྶུ ནཔྤཀཱསཏི;

ཀིསྶཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུསི, ཀིཾསུ ཏསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི.

‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ¶ ནིཝུཏོ ལོཀོ, [ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ]

ཝིཝིཙྪཱ པམཱདཱ ནཔྤཀཱསཏི;

ཛཔྤཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུམི, དུཀྑམསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི.

‘‘ཀེནསྶུ ནིཝུཏོ ལོཀོ’’ཏི པཉྷེ ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ནིཝུཏོ ལོཀོ’’ཏི བྷགཝཱ པདཾ སོདྷེཏི, ནོ ཙ ཨཱརམྦྷཾ. ‘‘ཀེནསྶུ ནཔྤཀཱསཏཱི’’ཏི ¶ པཉྷེ ‘‘ཝིཝིཙྪཱ པམཱདཱ ནཔྤཀཱསཏཱི’’ཏི བྷགཝཱ པདཾ སོདྷེཏི, ནོ ཙ ཨཱརམྦྷཾ. ‘‘ཀིསྶཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུསཱི’’ཏི པཉྷེ ‘‘ཛཔྤཱབྷིལེཔནཾ བྲཱུམཱི’’ཏི བྷགཝཱ པདཾ སོདྷེཏི, ནོ ཙ ཨཱརམྦྷཾ. ‘‘ཀིཾསུ ཏསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི པཉྷེ ‘‘དུཀྑམསྶ མཧབྦྷཡ’’ནྟི སུདྡྷོ ཨཱརམྦྷོ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ནིཝུཏོ ལོཀོ’’ཏི.

‘‘སཝནྟི ¶ སབྦདྷི སོཏཱ, [ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ]

སོཏཱནཾ ཀིཾ ནིཝཱརཎཾ;

སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུཧི, ཀེན སོཏཱ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི.

‘‘ཡཱནི སོཏཱནི ལོཀསྨིཾ, [ཨཛིཏཱཏི བྷགཝཱ]

སཏི ཏེསཾ ནིཝཱརཎཾ;

སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི.

‘‘སཝནྟི སབྦདྷི སོཏཱ, སོཏཱནཾ ཀིཾ ནིཝཱརཎ’’ནྟི པཉྷེ ‘‘ཡཱནི སོཏཱནི ལོཀསྨིཾ, སཏི ཏེསཾ ནིཝཱརཎ’’ནྟི བྷགཝཱ པདཾ སོདྷེཏི, ནོ ཙ ཨཱརམྦྷཾ. ‘‘སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུཧི, ཀེན སོཏཱ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི པཉྷེ ‘‘སོཏཱནཾ སཾཝརཾ བྲཱུམི, པཉྙཱཡེཏེ པིདྷཱིཡརེ’’ཏི སུདྡྷོ ཨཱརམྦྷོ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡཱནི སོཏཱནི ལོཀསྨི’’ནྟི.

‘‘པཉྙཱ ཙེཝ སཏི ཙ, [ཨིཙྩཱཡསྨཱ ཨཛིཏོ]

ནཱམརཱུཔཉྩ [ནཱམཾ རཱུཔཉྩ (ཀ.) པསྶ སུ. ནི. ༡༠༤༢] མཱརིས;

ཨེཏཾ མེ པུཊྛོ པབྲཱུཧི, ཀཏྠེཏཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

པཉྷེ ¶ –

‘‘ཡམེཏཾ པཉྷཾ ཨཔུཙྪི, ཨཛིཏ ཏཾ ཝདཱམི ཏེ;

ཡཏྠ ནཱམཉྩ རཱུཔཉྩ, ཨསེསཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏི;

ཝིཉྙཱཎསྶ ནིརོདྷེན, ཨེཏྠེཏཾ ཨུཔརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

སུདྡྷོ ཨཱརམྦྷོ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཡམེཏཾ པཉྷཾ ཨཔུཙྪཱི’’ཏི. ཡཏྠ ¶ ཨེཝཾ སུདྡྷོ ཨཱརམྦྷོ, སོ པཉྷོ ཝིསཛྫིཏོ བྷཝཏི. ཡཏྠ པན ཨཱརམྦྷོ ཨསུདྡྷོ, ན ཏཱཝ སོ པཉྷོ ཝིསཛྫིཏོ བྷཝཏི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཝིསྶཛྫིཏམྷི པཉྷེ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ སོདྷནོ ཧཱརོ.

༡༤. ཨདྷིཊྛཱནཧཱརཝིབྷངྒོ

༤༦. ཏཏྠ ཀཏམོ ཨདྷིཊྛཱནོ ཧཱརོ? ‘‘ཨེཀཏྟཏཱཡ དྷམྨཱ, ཡེཔི ཙ ཝེམཏྟཏཱཡ ནིདྡིཊྛཱ’’ཏི.

ཡེ ཏཏྠ ནིདྡིཊྛཱ, ཏཐཱ ཏེ དྷཱརཡིཏབྦཱ.

‘‘དུཀྑ’’ནྟི ¶ ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམཾ དུཀྑཾ? ཛཱཏི དུཀྑཱ, ཛརཱ དུཀྑཱ, བྱཱདྷི དུཀྑོ, མརཎཾ དུཀྑཾ, ཨཔྤིཡེཧི སམྤཡོགོ དུཀྑོ, པིཡེཧི ཝིཔྤཡོགོ དུཀྑོ, ཡམྤིཙྪཾ ན ལབྷཏི ཏམྤི དུཀྑཾ, སཾཁིཏྟེན པཉྩུཔཱདཱནཀྑནྡྷཱ དུཀྑཱ, རཱུཔཱ དུཀྑཱ, ཝེདནཱ དུཀྑཱ, སཉྙཱ དུཀྑཱ, སངྑཱརཱ དུཀྑཱ, ཝིཉྙཱཎཾ དུཀྑཾ. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘དུཀྑསམུདཡོ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ དུཀྑསམུདཡོ? ཡཱཡཾ ཏཎྷཱ པོནོབྷཝིཀཱ [པོནོབྦྷཝིཀཱ (ཀ.)] ནནྡཱིརཱགསཧགཏཱ ཏཏྲཏཏྲཱབྷིནནྡིནཱི. སེཡྻཐིདཾ, ཀཱམཏཎྷཱ བྷཝཏཎྷཱ ཝིབྷཝཏཎྷཱ. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘དུཀྑནིརོདྷོ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ དུཀྑནིརོདྷོ? ཡོ ཏསྶཱཡེཝ ཏཎྷཱཡ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷོ ཙཱགོ པཊིནིསྶགྒོ མུཏྟི ཨནཱལཡོ. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི ¶ པཊིཔདཱ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ¶ ཀཏམཱ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ? ཨཡམེཝ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. སེཡྻཐིདཾ, སམྨཱདིཊྛི སམྨཱསངྐཔྤོ སམྨཱཝཱཙཱ སམྨཱཀམྨནྟོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ སམྨཱཝཱཡཱམོ སམྨཱསཏི སམྨཱསམཱདྷི. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘མགྒོ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ མགྒོ? ནིརཡགཱམཱི མགྒོ ཏིརཙྪཱནཡོནིགཱམཱི མགྒོ པེཏྟིཝིསཡགཱམཱི མགྒོ ཨསུརཡོནིཡོ [ཨསུརཡོནིགཱམིཡོ (སཱི.), ཨསུརཡོནིགཱམཱིནིཡོ (ཀ.)] མགྒོ སགྒགཱམིཡོ མགྒོ མནུསྶགཱམཱི མགྒོ ནིབྦཱནགཱམཱི མགྒོ. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ནིརོདྷོ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ ནིརོདྷོ? པཊིསངྑཱནིརོདྷོ ཨཔྤཊིསངྑཱནིརོདྷོ ཨནུནཡནིརོདྷོ པཊིགྷནིརོདྷོ མཱནནིརོདྷོ མཀྑནིརོདྷོ པལཱ༹སནིརོདྷོ ཨིསྶཱནིརོདྷོ མཙྪརིཡནིརོདྷོ སབྦཀིལེསནིརོདྷོ. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘རཱུཔ’’ནྟི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམཾ རཱུཔཾ? ཙཱཏུམཧཱབྷཱུཏིཀཾ [ཙཱཏུམྨཧཱབྷཱུཏིཀཾ (སཱི.)] རཱུཔཾ ཙཏུནྣཾ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ རཱུཔསྶ པཉྙཏྟི. ཏཏྠ ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནི? པཐཝཱིདྷཱཏུ [པཋཝཱིདྷཱཏུ (སཱི.)] ཨཱཔོདྷཱཏུ ཏེཛོདྷཱཏུ ཝཱཡོདྷཱཏུ.

༤༧. དྭཱིཧི ཨཱཀཱརེཧི དྷཱཏུཡོ པརིགྒཎྷཱཏི སངྑེཔེན ཙ ཝིཏྠཱརེན ཙ. ཀཐཾ ཝིཏྠཱརེན དྷཱཏུཡོ པརིགྒཎྷཱཏི? ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ¶ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི, དྭཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨཱཔོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི, ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི ཏེཛོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི, ཚཧི ཨཱཀཱརེཧི ཝཱཡོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི.

ཀཏམེཧི ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི? ཨཏྠི ¶ ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ ཀེསཱ ལོམཱ ནཁཱ དནྟཱ ཏཙོ, མཾསཾ ནྷཱརུ ཨཊྛི ཨཊྛིམིཉྫཾ [ཨཊྛིམིཉྫཱ (སཱི.)] ཝཀྐཾ, ཧདཡཾ ཡཀནཾ ཀིལོམཀཾ པིཧཀཾ པཔྥཱསཾ, ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ མཏྠཀེ མཏྠལུངྒནྟི ཨིམེཧི ཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི.

ཀཏམེཧི དྭཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨཱཔོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི? ཨཏྠི ཨིམསྨིཾ ཀཱཡེ པིཏྟཾ སེམྷཾ པུབྦོ ལོཧིཏཾ སེདོ མེདོ ཨསྶུ ཝསཱ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱ ལསིཀཱ མུཏྟནྟི ཨིམེཧི དྭཱདསཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨཱཔོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི.

ཀཏམེཧི ¶ ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི ཏེཛོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི? ཡེན ཙ སནྟཔྤཏི, ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏི [ཛཱིརཏི (སཱི.), ཛཱིརཡཏི (ཀ.), པསྶ མ. ནི. ༣.༣༥༡], ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏི, ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏི, ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི ཨཱཀཱརེཧི ཏེཛོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི.

ཀཏམེཧི ཚཧི ཨཱཀཱརེཧི ཝཱཡོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི? ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱ, ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱ, ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱ, ཀོཊྛཱསཡཱ [ཀོཊྛསཡཱ (སཱི.)] ཝཱཏཱ, ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱ, ཨསྶཱསོ པསྶཱསོ ཨིཏི, ཨིམེཧི ཚཧི ཨཱཀཱརེཧི ཝཱཡོདྷཱཏུཾ ཝིཏྠཱརེན པརིགྒཎྷཱཏི.

ཨེཝཾ ཨིམེཧི དྭཱཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི ཝིཏྠཱརེན དྷཱཏུཡོ སབྷཱཝཏོ ཨུཔལཀྑཡནྟོ ཏུལཡནྟོ པརིཝཱིམཾསནྟོ པརིཡོགཱཧནྟོ པཙྩཝེཀྑནྟོ ན ཀིཉྩི གཡ྄ཧཱུཔགཾ པསྶཏི ཀཱཡཾ ཝཱ ཀཱཡཔདེསཾ ཝཱ, ཡཐཱ ཙནྡནིཀཾ པཝིཙིནནྟོ ན ཀིཉྩི གཡ྄ཧཱུཔགཾ པསྶེཡྻ, ཡཐཱ སངྐཱརཊྛཱནཾ པཝིཙིནནྟོ ན ཀིཉྩི གཡ྄ཧཱུཔགཾ པསྶེཡྻ, ཡཐཱ ཝཙྩཀུཊིཾ པཝིཙིནནྟོ ན ཀིཉྩི གཡ྄ཧཱུཔགཾ པསྶེཡྻ, ཡཐཱ སིཝཐིཀཾ [སཱིཝཐིཀཾ (སཱི.)] པཝིཙིནནྟོ ན ཀིཉྩི གཡ྄ཧཱུཔགཾ པསྶེཡྻ. ཨེཝམེཝ ཨིམེཧི དྭཱཙཏྟཱལཱིསཱཡ ཨཱཀཱརེཧི ཨེཝཾ ཝིཏྠཱརེན ¶ དྷཱཏུཡོ སབྷཱཝཏོ ¶ ཨུཔལཀྑཡནྟོ ཏུལཡནྟོ པརིཝཱིམཾསནྟོ པརིཡོགཱཧནྟོ པཙྩཝེཀྑནྟོ ན ཀིཉྩི གཡ྄ཧཱུཔགཾ པསྶཏི ཀཱཡཾ ཝཱ ཀཱཡཔདེསཾ ཝཱ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ [ནེཝེསཱཧཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ མ. ནི. ༣.༣༤༩], ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ, པཐཝཱིདྷཱཏུརེཝེསཱ. ཏཾ ‘‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’’ཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦཾ, ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ནིབྦིནྡཏི, པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི. ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ, ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ ཨཱཔོདྷཱཏུ…པེ… ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཏེཛོདྷཱཏུ, ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ ཏེཛོདྷཱཏུ…པེ… ཡཱ ཙེཝ ཁོ པན ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ, ཡཱ ཙ བཱཧིརཱ ཝཱཡོདྷཱཏུ, ཝཱཡོདྷཱཏུརེཝེསཱ. ཏཾ ‘‘ནེཏཾ མམ, ནེསོཧམསྨི, ན མེསོ ཨཏྟཱ’’ཏི ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དཊྛབྦཾ, ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ སམྨཔྤཉྙཱཡ དིསྭཱ ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ནིབྦིནྡཏི, ཝཱཡོདྷཱཏུཡཱ ཙིཏྟཾ ཝིརཱཛེཏི. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

༤༨. ‘‘ཨཝིཛྫཱ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཨཝིཛྫཱ? དུཀྑེ ཨཉྙཱཎཾ, དུཀྑསམུདཡེ ཨཉྙཱཎཾ, དུཀྑནིརོདྷེ ཨཉྙཱཎཾ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ ཨཉྙཱཎཾ, པུབྦནྟེ ཨཉྙཱཎཾ, ཨཔརནྟེ ཨཉྙཱཎཾ, པུབྦནྟཱཔརནྟེ ཨཉྙཱཎཾ, ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤནྣེསུ དྷམྨེསུ ཨཉྙཱཎཾ, ཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨཉྙཱཎཾ ཨདསྶནཾ ཨནབྷིསམཡོ ཨནནུབོདྷོ ཨསམྦོདྷོ ཨཔྤཊིཝེདྷོ ཨསལླཀྑཎཱ ཨནུཔལཀྑཎཱ ཨཔཙྩུཔལཀྑཎཱ ཨསམཝེཀྑཎཾ ¶ [ཨསམཝེཀྑནཾ (ཀ.)] ཨཔཙྩཀྑཀམྨཾ དུམྨེཛ྄ཛྷཾ ¶ བཱལྱཾ ཨསམྤཛཉྙཾ མོཧོ པམོཧོ སམྨོཧོ ཨཝིཛྫཱ ཨཝིཛྫོགྷོ ཨཝིཛྫཱཡོགོ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ ཨཝིཛྫཱཔརིཡུཊྛཱནཾ ཨཝིཛྫཱལངྒཱི མོཧོ ཨཀུསལམཱུལཾ. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཝིཛྫཱ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཝིཛྫཱ? དུཀྑེ ཉཱཎཾ, དུཀྑསམུདཡེ ཉཱཎཾ, དུཀྑནིརོདྷེ ཉཱཎཾ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ ཉཱཎཾ, པུབྦནྟེ ཉཱཎཾ, ཨཔརནྟེ ཉཱཎཾ, པུབྦནྟཱཔརནྟེ ཉཱཎཾ, ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤནྣེསུ དྷམྨེསུ ཉཱཎཾ, ཡཱ ཨེཝརཱུཔཱ པཉྙཱ པཛཱནནཱ ཝིཙཡོ པཝིཙཡོ དྷམྨཝིཙཡོ སཾལཀྑཎཱ ཨུཔལཀྑཎཱ པཙྩུཔལཀྑཎཱ པཎྜིཙྩཾ ཀོསལླཾ ནེཔུཉྙཾ ཝེབྷབྱཱ [ཝེབྷཝྱཱ (སཱི.)] ཙིནྟཱ ཨུཔཔརིཀྑཱ བྷཱུརཱི མེདྷཱ པརིཎཱཡིཀཱ ཝིཔསྶནཱ སམྤཛཉྙཾ པཏོདོ པཉྙཱ པཉྙིནྡྲིཡཾ པཉྙཱབལཾ པཉྙཱསཏྠཾ པཉྙཱཔཱསཱདོ པཉྙཱཨཱལོཀོ ¶ པཉྙཱཨོབྷཱསོ པཉྙཱཔཛྫོཏོ པཉྙཱརཏནཾ ཨམོཧོ དྷམྨཝིཙཡོ སམྨཱདིཊྛི དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ མགྒངྒཾ མགྒཔརིཡཱཔནྣཾ. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘སམཱཔཏྟཱི’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ སམཱཔཏྟི? སཉྙཱསམཱཔཏྟི ཨསཉྙཱསམཱཔཏྟི, ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱསམཱཔཏྟི. ཝིབྷཱུཏསཉྙཱསམཱཔཏྟི ནིརོདྷསམཱཔཏྟཱིཏི. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཛྷཱཡཱི’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ ཛྷཱཡཱི? ཨཏྠི སེཀྑོ ཛྷཱཡཱི, ཨཏྠི ཨསེཀྑོ ཛྷཱཡཱི, ནེཝསེཀྑནཱསེཀྑོ ཛྷཱཡཱི, ཨཱཛཱནིཡོ ཛྷཱཡཱི, ཨསྶཁལུངྐོ ཛྷཱཡཱི, དིཊྛུཏྟརོ ཛྷཱཡཱི, ཏཎྷུཏྟརོ ཛྷཱཡཱི, པཉྙུཏྟརོ ཛྷཱཡཱི. ཨཡཾ ¶ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘སམཱདྷཱི’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ སམཱདྷི? སརཎོ སམཱདྷི, ཨརཎོ སམཱདྷི, སཝེརོ སམཱདྷི, ཨཝེརོ སམཱདྷི, སབྱཱཔཛྫོ [སབྱཱཔཛ྄ཛྷོ (སཱི.)] སམཱདྷི, ཨབྱཱཔཛྫོ སམཱདྷི, སཔྤཱིཏིཀོ སམཱདྷི, ནིཔྤཱིཏིཀོ སམཱདྷི, སཱམིསོ སམཱདྷི, ནིརཱམིསོ སམཱདྷི, སསངྑཱརོ སམཱདྷི, ཨསངྑཱརོ སམཱདྷི, ཨེཀཾསབྷཱཝིཏོ སམཱདྷི, ཨུབྷཡཾསབྷཱཝིཏོ སམཱདྷི, ཨུབྷཡཏོ བྷཱཝིཏབྷཱཝནོ སམཱདྷི, སཝིཏཀྐསཝིཙཱརོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐཝིཙཱརམཏྟོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐཨཝིཙཱརོ སམཱདྷི, ཧཱནབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ཋིཏིབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ཝིསེསབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ནིབྦེདྷབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ལོཀིཡོ སམཱདྷི, ལོཀུཏྟརོ སམཱདྷི, མིཙྪཱསམཱདྷི, སམྨཱསམཱདྷི. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘པཊིཔདཱ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམཱ པཊིཔདཱ? ཨཱགཱལ༹ྷཔཊིཔདཱ [ཨཱགལ༹ྷཱ པཊིཔདཱ (སཱི.) ཨཊྛཀཐཱ ཨོལོཀེཏབྦཱ], ནིཛ྄ཛྷཱམཔཊིཔདཱ, མཛ྄ཛྷིམཔཊིཔདཱ, ཨཀྑམཱ པཊིཔདཱ, ཁམཱ པཊིཔདཱ, སམཱ པཊིཔདཱ, དམཱ པཊིཔདཱ ¶ , དུཀྑཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, དུཀྑཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ, སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཏི. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

‘‘ཀཱཡོ’’ཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཏཏྠ ཀཏམོ ཀཱཡོ? ནཱམཀཱཡོ རཱུཔཀཱཡོ ཙ. ཏཏྠ ཀཏམོ རཱུཔཀཱཡོ? ཀེསཱ ལོམཱ ནཁཱ དནྟཱ ཏཙོ མཾསཾ ནྷཱརུ [ནཧཱརུ (སཱི.)] ཨཊྛི ཨཊྛིམིཉྫཾ ཝཀྐཾ ཧདཡཾ ཡཀནཾ ཀིལོམཀཾ པིཧཀཾ པཔྥཱསཾ ཨནྟཾ ཨནྟགུཎཾ ཨུདརིཡཾ ཀརཱིསཾ པིཏྟཾ སེམྷཾ པུབྦོ ལོཧིཏཾ སེདོ མེདོ ¶ ཨསྶུ ཝསཱ ཁེལོ༹ སིངྒྷཱཎིཀཱ ལསིཀཱ མུཏྟཾ མཏྠལུངྒནྟི – ཨཡཾ ¶ རཱུཔཀཱཡོ. ནཱམཀཱཡོ ནཱམ ཝེདནཱ སཉྙཱ ཙེཏནཱ ཙིཏྟཾ ཕསྶོ མནསིཀཱརོཏི – ཨཡཾ ནཱམཀཱཡོཏི. ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

ཨེཝཾ ཡོ དྷམྨོ ཡསྶ དྷམྨསྶ སམཱནབྷཱཝོ, སོ དྷམྨོ ཏསྶ དྷམྨསྶ ཨེཀཏྟཏཱཡ ཨེཀཱི བྷཝཏི. ཡེན ཡེན ཝཱ པན ཝིལཀྑཎོ, ཏེན ཏེན ཝེམཏྟཾ གཙྪཏི. ཨེཝཾ སུཏྟེ ཝཱ ཝེཡྻཱཀརཎེ ཝཱ གཱཐཱཡཾ ཝཱ པུཙྪིཏེན ཝཱིམཾསཡིཏབྦཾ, ཀིཾ ཨེཀཏྟཏཱཡ པུཙྪཏི, ཨུདཱཧུ ཝེམཏྟཏཱཡཱཏི. ཡདི ཨེཀཏྟཏཱཡ པུཙྪིཏཾ, ཨེཀཏྟཏཱཡ ཝིསཛྫཡིཏབྦཾ. ཡདི ཝེམཏྟཏཱཡ པུཙྪིཏཾ, ཝེམཏྟཏཱཡ ཝིསཛྫཡིཏབྦཾ. ཡདི སཏྟཱདྷིཊྛཱནེན པུཙྪིཏཾ, སཏྟཱདྷིཊྛཱནེན ཝིསཛྫཡིཏབྦཾ. ཡདི དྷམྨཱདྷིཊྛཱནེན པུཙྪིཏཾ, དྷམྨཱདྷིཊྛཱནེན ཝིསཛྫཡིཏབྦཾ. ཡཐཱ ཡཐཱ ཝཱ པན པུཙྪིཏཾ, ཏཐཱ ཏཐཱ ཝིསཛྫཡིཏབྦཾ. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཨེཀཏྟཏཱཡ དྷམྨཱ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ ཨདྷིཊྛཱནོ ཧཱརོ.

༡༥. པརིཀྑཱརཧཱརཝིབྷངྒོ

༤༩. ཏཏྠ ཀཏམོ པརིཀྑཱརོ ཧཱརོ? ‘‘ཡེ དྷམྨཱ ཡཾ དྷམྨཾ ཛནཡནྟཱི’’ཏི.

ཡོ དྷམྨོ ཡཾ དྷམྨཾ ཛནཡཏི, ཏསྶ སོ པརིཀྑཱརོ. ཀིཾལཀྑཎོ པརིཀྑཱརོ? ཛནཀལཀྑཎོ པརིཀྑཱརོ. དྭེ དྷམྨཱ ཛནཡནྟི ཧེཏུ ཙ པཙྩཡོ ཙ. ཏཏྠ ཀིཾལཀྑཎོ ཧེཏུ, ཀིཾལཀྑཎོ པཙྩཡོ? ཨསཱདྷཱརཎལཀྑཎོ ཧེཏུ, སཱདྷཱརཎལཀྑཎོ པཙྩཡོ. ཡཐཱ ཀིཾ བྷཝེ? ཡཐཱ ཨངྐུརསྶ ནིབྦཏྟིཡཱ བཱིཛཾ ཨསཱདྷཱརཎཾ, པཐཝཱི ཨཱཔོ ¶ ཙ སཱདྷཱརཎཱ. ཨངྐུརསྶ ཧི པཐཝཱི ཨཱཔོ ཙ པཙྩཡོ སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཡཐཱ ཝཱ པན གྷཊེ དུདྡྷཾ པཀྑིཏྟཾ དདྷི བྷཝཏི, ན ¶ ཙཏྠི ཨེཀཀཱལསམཝདྷཱནཾ དུདྡྷསྶ ཙ དདྷིསྶ ཙ. ཨེཝམེཝཾ ནཏྠི ཨེཀཀཱལསམཝདྷཱནཾ ཧེཏུསྶ ཙ པཙྩཡསྶ ཙ.

ཨཡཉྷི སཾསཱརོ སཧེཏུ སཔྤཙྩཡོ ནིབྦཏྟོ. ཝུཏྟཾ ཧི ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨེཝཾ སབྦོ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. ཨིཏི ཨཝིཛྫཱ ཨཝིཛྫཱཡ ཧེཏུ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ པཙྩཡོ. པུརིམིཀཱ ཨཝིཛྫཱ པཙྪིམིཀཱཡ ཨཝིཛྫཱཡ ཧེཏུ. ཏཏྠ པུརིམིཀཱ ཨཝིཛྫཱ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ ¶ པཙྪིམིཀཱ ཨཝིཛྫཱ ཨཝིཛྫཱཔརིཡུཊྛཱནཾ, པུརིམིཀོ ཨཝིཛྫཱནུསཡོ པཙྪིམིཀསྶ ཨཝིཛྫཱཔརིཡུཊྛཱནསྶ ཧེཏུབྷཱུཏོ པརིབྲཱུཧནཱཡ, བཱིཛངྐུརོ ཝིཡ སམནནྟརཧེཏུཏཱཡ. ཡཾ པན ཡཏྠ ཕལཾ ནིབྦཏྟཏི, ཨིདམསྶ པརམྤརཧེཏུཏཱཡ ཧེཏུབྷཱུཏཾ. དུཝིདྷོ ཧི ཧེཏུ སམནནྟརཧེཏུ པརམྤརཧེཏུ ཙ, ཨེཝཾ ཨཝིཛྫཱཡཔི དུཝིདྷོ ཧེཏུ སམནནྟརཧེཏུ པརམྤརཧེཏུ ཙ.

ཡཐཱ ཝཱ པན ཐཱལཀཉྩ ཝཊྚི ཙ ཏེལཉྩ པདཱིཔསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཾ ན སབྷཱཝཧེཏུ, ན ཧི སཀྐཱ ཐཱལཀཉྩ ཝཊྚིཉྩ ཏེལཉྩ ཨནགྒིཀཾ དཱིཔེཏུཾ པདཱིཔསྶ པཙྩཡབྷཱུཏཾ. པདཱིཔོ ཝིཡ སབྷཱཝོ ཧེཏུ ཧོཏི. ཨིཏི སབྷཱཝོ ཧེཏུ, པརབྷཱཝོ པཙྩཡོ. ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀོ ཧེཏུ, བཱཧིརོ པཙྩཡོ. ཛནཀོ ཧེཏུ, པརིགྒཱཧཀོ པཙྩཡོ. ཨསཱདྷཱརཎོ ཧེཏུ, སཱདྷཱརཎོ པཙྩཡོ.

ཨཝུཔཙྪེདཏྠོ སནྟཏི ཨཏྠོ, ནིབྦཏྟི ཨཏྠོ ཕལཏྠོ, པཊིསནྡྷི ཨཏྠོ པུནབྦྷཝཏྠོ, པལིབོདྷཏྠོ པརིཡུཊྛཱནཏྠོ, ཨསམུགྒྷཱཏཏྠོ ཨནུསཡཏྠོ, ཨསམྤཊིཝེདྷཏྠོ ཨཝིཛྫཏྠོ, ཨཔརིཉྙཱཏཏྠོ ཝིཉྙཱཎསྶ བཱིཛཏྠོ. ཡཏྠ ཨཝུཔཙྪེདོ ཏཏྠ སནྟཏི, ཡཏྠ སནྟཏི ཏཏྠ ནིབྦཏྟི ¶ , ཡཏྠ ནིབྦཏྟི ཏཏྠ ཕལཾ, ཡཏྠ ཕལཾ ཏཏྠ པཊིསནྡྷི, ཡཏྠ པཊིསནྡྷི ཏཏྠ པུནབྦྷཝོ, ཡཏྠ པུནབྦྷཝོ ཏཏྠ པལིབོདྷོ, ཡཏྠ པལིབོདྷོ ཏཏྠ པརིཡུཊྛཱནཾ, ཡཏྠ པརིཡུཊྛཱནཾ ཏཏྠ ཨསམུགྒྷཱཏོ. ཡཏྠ ཨསམུགྒྷཱཏོ ཏཏྠ ཨནུསཡོ, ཡཏྠ ཨནུསཡོ ཏཏྠ ཨསམྤཊིཝེདྷོ, ཡཏྠ ཨསམྤཊིཝེདྷོ ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱ, ཡཏྠ ཨཝིཛྫཱ ཏཏྠ སཱསཝཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཔརིཉྙཱཏཾ, ཡཏྠ སཱསཝཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཔརིཉྙཱཏཾ ཏཏྠ བཱིཛཏྠོ.

སཱིལཀྑནྡྷོ སམཱདྷིཀྑནྡྷསྶ པཙྩཡོ, སམཱདྷིཀྑནྡྷོ པཉྙཱཀྑནྡྷསྶ པཙྩཡོ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷསྶ པཙྩཡོ, ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷོ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷསྶ པཙྩཡོ. ཏིཏྠཉྙུཏཱ པཱིཏཉྙུཏཱཡ པཙྩཡོ, པཱིཏཉྙུཏཱ པཏྟཉྙུཏཱཡ པཙྩཡོ, པཏྟཉྙུཏཱ ཨཏྟཉྙུཏཱཡ པཙྩཡོ.

ཡཐཱ ¶ ཝཱ པན ཙཀྑུཉྩ པཊིཙྩ རཱུཔེ ཙ ཨུཔྤཛྫཏི ཙཀྑུཝིཉྙཱཎཾ. ཏཏྠ ཙཀྑུ ཨཱདྷིཔཏེཡྻཔཙྩཡཏཱཡ པཙྩཡོ, རཱུཔཱ ཨཱརམྨཎཔཙྩཡཏཱཡ པཙྩཡོ. ཨཱལོཀོ སནྣིསྶཡཏཱཡ པཙྩཡོ, མནསིཀཱརོ སབྷཱཝོ ཧེཏུ ¶ . སངྑཱརཱ ཝིཉྙཱཎསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཝིཉྙཱཎཾ ནཱམརཱུཔསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ནཱམརཱུཔཾ སལཱ༹ཡཏནསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. སལཱ༹ཡཏནཾ ཕསྶསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཕསྶོ ཝེདནཱཡ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཝེདནཱ ཏཎྷཱཡ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཏཎྷཱ ཨུཔཱདཱནསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཨུཔཱདཱནཾ བྷཝསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. བྷཝོ ཛཱཏིཡཱ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཛཱཏི ཛརཱམརཎསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཛརཱམརཎཾ སོཀསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. སོཀོ པརིདེཝསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. པརིདེཝོ དུཀྑསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. དུཀྑཾ དོམནསྶསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. དོམནསྶཾ ཨུཔཱཡཱསསྶ པཙྩཡོ, སབྷཱཝོ ཧེཏུ. ཨེཝཾ ཡོ ཀོཙི ཨུཔནིསྶཡོ སབྦོ སོ པརིཀྑཱརོ. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཡེ དྷམྨཱ ཡཾ དྷམྨཾ ཛནཡནྟཱི’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ པརིཀྑཱརོ ཧཱརོ.

༡༦. སམཱརོཔནཧཱརཝིབྷངྒོ

༥༠. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ སམཱརོཔནོ ཧཱརོ? ‘‘ཡེ དྷམྨཱ ཡཾམཱུལཱ, ཡེ ཙེཀཏྠཱ པཀཱསིཏཱ མུནིནཱ’’ཏི.

ཨེཀསྨིཾ པདཊྛཱནེ ཡཏྟཀཱནི པདཊྛཱནཱནི ཨོཏརནྟི, སབྦཱནི ཏཱནི སམཱརོཔཡིཏབྦཱནི. ཡཐཱ ཨཱཝཊྚེ ཧཱརེ བཧུཀཱནི པདཊྛཱནཱནི ཨོཏརནྟཱིཏི. ཏཏྠ སམཱརོཔནཱ ཙཏུབྦིདྷཱ པདཊྛཱནཾ, ཝེཝཙནཾ, བྷཱཝནཱ, པཧཱནམིཏི.

ཏཏྠ ཀཏམཱ པདཊྛཱནེན སམཱརོཔནཱ?

‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎཾ, ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ;

སཙིཏྟཔརིཡོདཔནཾ, ཨེཏཾ བུདྡྷཱན སཱསན’’ནྟི.

ཏསྶ ཀིཾ པདཊྛཱནཾ? ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི – ཀཱཡསུཙརིཏཾ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ མནོསུཙརིཏཾ – ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ; ཏཏྠ ཡཾ ཀཱཡིཀཉྩ ཝཱཙསིཀཉྩ སུཙརིཏཾ, ཨཡཾ སཱིལཀྑནྡྷོ. མནོསུཙརིཏེ ཡཱ ¶ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨབྱཱཔཱདོ ཙ, ཨཡཾ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ. ཡཱ སམྨཱདིཊྛི, ཨཡཾ པཉྙཱཀྑནྡྷོ. ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ, ཏཏྠ སཱིལཀྑནྡྷོ ¶ ཙ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ ཙ སམཐོ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ ཝིཔསྶནཱ. ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ, ཏཏྠ སམཐསྶ ཕལཾ རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཝིཔསྶནཱ ཕལཾ ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟི. ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ.

ཝནཾ ཝནཐསྶ པདཊྛཱནཾ. ཀིཉྩ ཝནཾ? ཀོ ཙ ཝནཐོ? ཝནཾ ནཱམ པཉྩ ཀཱམགུཎཱ, ཏཎྷཱ ཝནཐོ. ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ. ཝནཾ ¶ ནཱམ ནིམིཏྟགྒཱཧོ ‘‘ཨིཏྠཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘པུརིསོ’’ཏི ཝཱ. ཝནཐོ ནཱམ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨངྒཔཙྩངྒཱནཾ ཨནུབྱཉྫནགྒཱཧོ ‘‘ཨཧོ ཙཀྑུ, ཨཧོ སོཏཾ, ཨཧོ གྷཱནཾ, ཨཧོ ཛིཝ྄ཧཱ, ཨཧོ ཀཱཡོ, ཨིཏི. ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ. ཝནཾ ནཱམ ཚ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརཱནི ཨཱཡཏནཱནི ཨཔརིཉྙཱཏཱནི. ཡཾ ཏདུབྷཡཾ པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏི སཾཡོཛནཾ, ཨཡཾ ཝནཐོ. ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ. ཝནཾ ནཱམ ཨནུསཡོ. ཝནཐོ ནཱམ པརིཡུཊྛཱནཾ. ཨིདཾ པདཊྛཱནཾ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཚེཏྭཱ ཝནཉྩ ཝནཐཉྩཱ’’ཏི. ཨཡཾ པདཊྛཱནེན སམཱརོཔནཱ.

༥༡. ཏཏྠ ཀཏམཱ ཝེཝཙནེན སམཱརོཔནཱ? རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི སེཀྑཕལཾ; ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟི ཨསེཀྑཕལཾ. ཨིདཾ ཝེཝཙནཾ. རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཨནཱགཱམིཕལཾ; ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟི ཨགྒཕལཾ ཨརཧཏྟཾ. ཨིདཾ ཝེཝཙནཾ. རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཀཱམདྷཱཏུསམཏིཀྐམནཾ; ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟི ཏེདྷཱཏུསམཏིཀྐམནཾ. ཨིདཾ ཝེཝཙནཾ. པཉྙིནྡྲིཡཾ, པཉྙཱབལཾ, ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ, དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཨུཔེཀྑཱསམྦོཛ྄ཛྷངྒོ, ཉཱཎཾ, སམྨཱདིཊྛི, ཏཱིརཎཱ, སནྟཱིརཎཱ, ཧིརཱི, ཝིཔསྶནཱ, དྷམྨེ ཉཱཎཾ, སབྦཾ, ཨིདཾ ཝེཝཙནཾ. ཨཡཾ ཝེཝཙནེན སམཱརོཔནཱ.

ཏཏྠ ཀཏམཱ བྷཱཝནཱཡ སམཱརོཔནཱ? ཡཐཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཏསྨཱཏིཧ ཏྭཾ བྷིཀྑུ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརཱཧི, ཨཱཏཱཔཱི སམྤཛཱནོ སཏིམཱ ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶཾ’’. ཨཱཏཱཔཱིཏི ¶ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ. སམྤཛཱནོཏི པཉྙིནྡྲིཡཾ. སཏིམཱཏི སཏིནྡྲིཡཾ. ཝིནེཡྻ ལོཀེ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདོམནསྶནྟི སམཱདྷིནྡྲིཡཾ. ཨེཝཾ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶིནོ ཝིཧརཏོ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཀེན ཀཱརཎེན? ཨེཀལཀྑཎཏྟཱ ཙཏུནྣཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ. ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཙཏཱུསུ སམྨཔྤདྷཱནེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཙཏཱུསུ ཨིདྡྷིཔཱདེསུ བྷཱཝིཡམཱནེསུ པཉྩིནྡྲིཡཱནི བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨེཝཾ སབྦེ ¶ . ཀེན ཀཱརཎེན? སབྦེ ཧི ¶ བོདྷངྒམཱ དྷམྨཱ བོདྷིཔཀྑིཡཱ ནིཡྻཱནིཀལཀྑཎེན ཨེཀལཀྑཎཱ, ཏེ ཨེཀལཀྑཎཏྟཱ བྷཱཝནཱཔཱརིཔཱུརིཾ གཙྪནྟི. ཨཡཾ བྷཱཝནཱཡ སམཱརོཔནཱ.

ཏཏྠ ཀཏམཱ པཧཱནེན སམཱརོཔནཱ? ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི ཝིཔལླཱསཾ པཛཧཏི, ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཙསྶ ཨཱཧཱརོ པརིཉྙཾ གཙྪཏི, ཀཱམུཔཱདཱནེན ཙ ཨནུཔཱདཱནོ བྷཝཏི, ཀཱམཡོགེན ཙ ཝིསཾཡུཏྟོ བྷཝཏི, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠེན ཙ ཝིཔྤཡུཛྫཏི, ཀཱམཱསཝེན ཙ ཨནཱསཝོ བྷཝཏི, ཀཱམོགྷཉྩ ཨུཏྟིཎྞོ བྷཝཏི, རཱགསལླེན ཙ ཝིསལློ བྷཝཏི, རཱུཔཱུཔིཀཱ [རཱུཔུཔིཀཱ (ཀ.) ཨེཝམུཔརིཔི] ཙསྶ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི པརིཉྙཾ གཙྪཏི, རཱུཔདྷཱཏུཡཾ ཙསྶ རཱགོ པཧཱིནོ བྷཝཏི, ན ཙ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི.

ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི ཝིཔལླཱསཾ པཛཧཏི, ཕསྶོ ཙསྶ ཨཱཧཱརོ པརིཉྙཾ གཙྪཏི, བྷཝཱུཔཱདཱནེན ཙ ཨནུཔཱདཱནོ བྷཝཏི, བྷཝཡོགེན ཙ ཝིསཾཡུཏྟོ བྷཝཏི, བྱཱཔཱདཀཱཡགནྠེན ཙ ཝིཔྤཡུཛྫཏི, བྷཝཱསཝེན ཙ ཨནཱསཝོ བྷཝཏི, བྷཝོགྷཉྩ ¶ ཨུཏྟིཎྞོ བྷཝཏི, དོསསལླེན ཙ ཝིསལློ བྷཝཏི, ཝེདནཱུཔིཀཱ ཙསྶ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི པརིཉྙཾ གཙྪཏི, ཝེདནཱདྷཱཏུཡཾ ཙསྶ རཱགོ པཧཱིནོ བྷཝཏི, ན ཙ དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི.

ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི ཝིཔལླཱསཾ པཛཧཏི, ཝིཉྙཱཎཾ ཙསྶ ཨཱཧཱརོ པརིཉྙཾ གཙྪཏི, དིཊྛུཔཱདཱནེན ཙ ཨནུཔཱདཱནོ བྷཝཏི, དིཊྛིཡོགེན ཙ ཝིསཾཡུཏྟོ བྷཝཏི, སཱིལབྦཏཔརཱམཱསཀཱཡགནྠེན ཙ ཝིཔྤཡུཛྫཏི, དིཊྛཱསཝེན ཙ ཨནཱསཝོ བྷཝཏི, དིཊྛོགྷཉྩ ཨུཏྟིཎྞོ བྷཝཏི, མཱནསལླེན ཙ ཝིསལློ བྷཝཏི, སཉྙཱུཔིཀཱ ཙསྶ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི པརིཉྙཾ གཙྪཏི, སཉྙཱདྷཱཏུཡཾ ཙསྶ རཱགོ པཧཱིནོ བྷཝཏི, ན ཙ བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི.

དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶཱི ཝིཧརནྟོ ‘‘ཨནཏྟནི [ཨནཏྟནིཡེ (སཱི.) པསྶ ཨ. ནི. ༤.༤༩] ཨཏྟཱ’’ཏི ཝིཔལླཱསཾ པཛཧཏི, མནོསཉྩེཏནཱ ཙསྶ ཨཱཧཱརོ པརིཉྙཾ གཙྪཏི, ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནེན ཙ ཨནུཔཱདཱནོ བྷཝཏི, ཨཝིཛྫཱཡོགེན ཙ ཝིསཾཡུཏྟོ བྷཝཏི, ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསཀཱཡགནྠེན ཙ ཝིཔྤཡུཛྫཏི, ཨཝིཛྫཱསཝེན ཙ ཨནཱསཝོ བྷཝཏི, ཨཝིཛྫོགྷཉྩ ཨུཏྟིཎྞོ བྷཝཏི, མོཧསལླེན ཙ ཝིསལློ བྷཝཏི ¶ , སངྑཱརཱུཔིཀཱ ཙསྶ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི པརིཉྙཾ གཙྪཏི, སངྑཱརདྷཱཏུཡཾ ཙསྶ རཱགོ པཧཱིནོ བྷཝཏི, ན ཙ མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི. ཨཡཾ པཧཱནེན སམཱརོཔནཱ.

ཏེནཱཧ ¶ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ –

‘‘ཡེ དྷམྨཱ ཡཾ མཱུལཱ, ཡེ ཙེཀཏྠཱ པཀཱསིཏཱ མུནིནཱ;

ཏེ སམཱརོཔཡིཏབྦཱ, ཨེས སམཱརོཔནོ ཧཱརོ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ སམཱརོཔནོ ཧཱརོ.

ནིཊྛིཏོ ཙ ཧཱརཝིབྷངྒོ.

༡. དེསནཱཧཱརསམྤཱཏོ

༥༢.

‘‘སོལ༹ས ¶ ¶ ཧཱརཱ པཋམཾ, དིསལོཙནཏོ དིསཱ ཝིལོཀེཏྭཱ;

སངྑིཔིཡ ཨངྐུསེན ཧི, ནཡེཧི ཏཱིཧི ནིདྡིསེ སུཏྟ’’ནྟི.

ཝུཏྟཱ, ཏསྶཱ ནིདྡེསོ ཀུཧིཾ དཊྛབྦོ? ཧཱརསམྤཱཏེ. ཏཏྠ ཀཏམོ དེསནཱཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཨརཀྑིཏེན ཙིཏྟེན [ཀཱཡེན (ཨུདཱ. ༣༢)], མིཙྪཱདིཊྛིཧཏེན ཙ;

ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུཏེན, ཝསཾ མཱརསྶ གཙྪཏཱི’’ཏི.

ཨརཀྑིཏེན ཙིཏྟེནཱཏི ཀིཾ དེསཡཏི, པམཱདཾ ཏཾ མཙྩུནོ པདཾ. མིཙྪཱདིཊྛིཧཏེན ཙཱཏི མིཙྪཱདིཊྛིཧཏཾ ནཱམ ཝུཙྩཏི ཡདཱ ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི པསྶཏི, སོ ཝིཔལླཱསོ. སོ པན ཝིཔལླཱསོ ཀིཾལཀྑཎོ? ཝིཔརཱིཏགྒཱཧལཀྑཎོ ཝིཔལླཱསོ. སོ ཀིཾ ཝིཔལླཱསཡཏི? ཏཡོ དྷམྨེ སཉྙཾ ཙིཏྟཾ དིཊྛིམིཏི. སོ ཀུཧིཾ ཝིཔལླཱསཡཏི? ཙཏཱུསུ ཨཏྟབྷཱཝཝཏྠཱུསུ, རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, རཱུཔཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ, ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ, རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ. ཨེཝཾ ཝེདནཾ…པེ… སཉྙཾ…པེ… སངྑཱརེ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ཝིཉྙཱཎཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ, ཨཏྟནི ཝཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ.

ཏཏྠ ¶ རཱུཔཾ པཋམཾ ཝིཔལླཱསཝཏྠུ ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི. ཝེདནཱ དུཏིཡཾ ཝིཔལླཱསཝཏྠུ ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི. སཉྙཱ སངྑཱརཱ ཙ ཏཏིཡཾ ཝིཔལླཱསཝཏྠུ ‘‘ཨནཏྟནི ཨཏྟཱ’’ཏི. ཝིཉྙཱཎཾ ཙཏུཏྠཾ ཝིཔལླཱསཝཏྠུ ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི. དྭེ ¶ དྷམྨཱ ཙིཏྟསྶ སཾཀིལེསཱ – ཏཎྷཱ ཙ ཨཝིཛྫཱ ཙ. ཏཎྷཱནིཝུཏཾ ཙིཏྟཾ དྭཱིཧི ཝིཔལླཱསེཧི ཝིཔལླཱསཱིཡཏི ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི. དིཊྛིནིཝུཏཾ ཙིཏྟཾ དྭཱིཧི ཝིཔལླཱསེཧི ཝིཔལླཱསཱིཡཏི ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི ‘‘ཨནཏྟནི ཨཏྟཱ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡོ དིཊྛིཝིཔལླཱསོ, སོ ཨཏཱིཏཾ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ཨཏཱིཏཾ ཝེདནཾ…པེ… ཨཏཱིཏཾ སཉྙཾ, ཨཏཱིཏེ སངྑཱརེ…པེ… ཨཏཱིཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི. ཏཏྠ ཡོ ཏཎྷཱཝིཔལླཱསོ, སོ ཨནཱགཏཾ རཱུཔཾ ཨབྷིནནྡཏི, ཨནཱགཏཾ ཝེདནཾ…པེ… ཨནཱགཏཾ སཉྙཾ, ཨནཱགཏེ སངྑཱརེ, ཨནཱགཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཨབྷིནནྡཏི. དྭེ དྷམྨཱ ཙིཏྟསྶ ¶ ཨུཔཀྐིལེསཱ – ཏཎྷཱ ཙ ཨཝིཛྫཱ ཙ. ཏཱཧི ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཾ ཙིཏྟཾ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི. ཏེསཾ ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎཱནཾ ཏཎྷཱསཾཡོཛནཱནཾ པུབྦཱ ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི སནྡྷཱཝནྟཱནཾ སཾསརནྟཱནཾ སཀིཾ ནིརཡཾ སཀིཾ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ སཀིཾ པེཏྟིཝིསཡཾ སཀིཾ ཨསུརཀཱཡཾ སཀིཾ དེཝེ སཀིཾ མནུསྶེ.

ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུཏེནཱཏི. ཐིནཾ [ཐཱིནཾ (སཱི.)] ནཱམ ཡཱ ཙིཏྟསྶ ཨཀལླཏཱ ཨཀམྨནིཡཏཱ; མིདྡྷཾ ནཱམ ཡཾ ཀཱཡསྶ ལཱིནཏྟཾ. ཝསཾ མཱརསྶ གཙྪཏཱིཏི ཀིལེསམཱརསྶ ཙ སཏྟམཱརསྶ ཙ ཝསཾ གཙྪཏི, སོ ཧི ནིཝུཏོ སཾསཱརཱབྷིམུཁོ ཧོཏི. ཨིམཱནི བྷགཝཏཱ དྭེ སཙྩཱནི དེསིཏཱནི དུཀྑཾ སམུདཡོ ཙ. ཏེསཾ བྷགཝཱ པརིཉྙཱཡ ཙ པཧཱནཱཡ ཙ དྷམྨཾ དེསེཏི དུཀྑསྶ པརིཉྙཱཡ སམུདཡསྶ པཧཱནཱཡ. ཡེན ཙ པརིཛཱནཱཏི ཡེན ཙ པཛཧཏི, ཨཡཾ མགྒོ. ཡཾ ཏཎྷཱཡ ཨཝིཛྫཱཡ ཙ པཧཱནཾ, ཨཡཾ ནིརོདྷོ. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ‘‘ཨརཀྑིཏེན ཙིཏྟེནཱ’’ཏི. ཏེནཱཧཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ ‘‘ཨསྶཱདཱདཱིནཝཏཱ’’ཏི.

ནིཡུཏྟོ དེསནཱ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༢. ཝིཙཡཧཱརསམྤཱཏོ

༥༣. ཏཏྠ ¶ ¶ ཀཏམོ ཝིཙཡོ ཧཱརསམྤཱཏོ? ཏཏྠ ཏཎྷཱ དུཝིདྷཱ ཀུསལཱཔི ཨཀུསལཱཔི. ཨཀུསལཱ སཾསཱརགཱམིནཱི, ཀུསལཱ ཨཔཙཡགཱམིནཱི པཧཱནཏཎྷཱ. མཱནོཔི དུཝིདྷོ ཀུསལོཔི ཨཀུསལོཔི. ཡཾ མཱནཾ ནིསྶཱཡ མཱནཾ པཛཧཏི, ཨཡཾ མཱནོ ཀུསལོ. ཡོ པན མཱནོ དུཀྑཾ ནིབྦཏྟཡཏི, ཨཡཾ མཱནོ ཨཀུསལོ. ཏཏྠ ཡཾ ནེཀྑམྨསིཏཾ དོམནསྶཾ ཀུདཱསྶུནཱམཱཧཾ ཏཾ ཨཱཡཏནཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརིསྶཾ ཡཾ ཨརིཡཱ སནྟཾ ཨཱཡཏནཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརནྟཱིཏི ཏསྶ ཨུཔྤཛྫཏི པིཧཱ, པིཧཱཔཙྩཡཱ དོམནསྶཾ, ཨཡཾ ཏཎྷཱ ཀུསལཱ རཱགཝིརཱགཱ ཙེཏོཝིམུཏྟི, ཏདཱརམྨཎཱ ཀུསལཱ ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ པཉྙཱཝིམུཏྟི.

ཏསྶཱ ཀོ པཝིཙཡོ? ཨཊྛ མགྒངྒཱནི སམྨཱདིཊྛི སམྨཱསངྐཔྤོ སམྨཱཝཱཙཱ སམྨཱཀམྨནྟོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ སམྨཱཝཱཡཱམོ སམྨཱསཏི སམྨཱསམཱདྷི. སོ ཀཏྠ དཊྛབྦོ? ཙཏུཏྠེ ཛྷཱནེ པཱརམིཏཱཡ. ཙཏུཏྠེ ཧི ཛྷཱནེ ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ ཙིཏྟཾ བྷཱཝཡཏི པརིསུདྡྷཾ པརིཡོདཱཏཾ ཨནངྒཎཾ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསཾ མུདུ ཀམྨནིཡཾ ཋིཏཾ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟཾ. སོ ཏཏྠ ཨཊྛཝིདྷཾ ཨདྷིགཙྪཏི ཚ ཨབྷིཉྙཱ དྭེ ཙ ཝིསེསེ, ཏཾ ཙིཏྟཾ ཡཏོ པརིསུདྡྷཾ, ཏཏོ པརིཡོདཱཏཾ, ཡཏོ པརིཡོདཱཏཾ ¶ , ཏཏོ ཨནངྒཎཾ, ཡཏོ ཨནངྒཎཾ, ཏཏོ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསཾ, ཡཏོ ཝིགཏཱུཔཀྐིལེསཾ, ཏཏོ མུདུ, ཡཏོ མུདུ, ཏཏོ ཀམྨནིཡཾ, ཡཏོ ཀམྨནིཡཾ, ཏཏོ ཋིཏཾ, ཡཏོ ཋིཏཾ, ཏཏོ ཨཱནེཉྫཔྤཏྟཾ. ཏཏྠ ¶ ཨངྒཎཱ ཙ ཨུཔཀྐིལེསཱ ཙ ཏདུབྷཡཾ ཏཎྷཱཔཀྑོ. ཡཱ ཙ ཨིཉྫནཱ ཡཱ ཙ ཙིཏྟསྶ ཨཊྛིཏི, ཨཡཾ དིཊྛིཔཀྑོ.

ཙཏྟཱརི ཨིནྡྲིཡཱནི དུཀྑིནྡྲིཡཾ དོམནསྶིནྡྲིཡཾ སུཁིནྡྲིཡཾ སོམནསྶིནྡྲིཡཉྩ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི, ཏསྶ ཨུཔེཀྑིནྡྲིཡཾ ཨཝསིཊྛཾ བྷཝཏི. སོ ཨུཔརིམཾ སམཱཔཏྟིཾ སནྟཏོ མནསིཀརོཏི, ཏསྶ ཨུཔརིམཾ སམཱཔཏྟིཾ སནྟཏོ མནསིཀརོཏོ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནེ ཨོལཱ༹རིཀཱ སཉྙཱ སཎྛཧཏི ཨུཀྐཎྛཱ ཙ པཊིགྷསཉྙཱ, སོ སབྦསོ རཱུཔསཉྙཱནཾ སམཏིཀྐམཱ པཊིགྷསཉྙཱནཾ ཨཏྠངྒམཱ ནཱནཏྟསཉྙཱནཾ ཨམནསིཀཱརཱ ‘‘ཨནནྟཾ ཨཱཀཱས’’ནྟི ཨཱཀཱསཱནཉྩཱཡཏནསམཱཔཏྟིཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨབྷིཉྙཱབྷིནཱིཧཱརོ རཱུཔསཉྙཱ ཝོཀཱརོ ནཱནཏྟསཉྙཱ སམཏིཀྐམཏི པཊིགྷསཉྙཱ ཙསྶ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪཏི, ཨེཝཾ སམཱདྷི ཏསྶ སམཱཧིཏསྶ ཨོབྷཱསོ ཨནྟརདྷཱཡཏི དསྶནཉྩ རཱུཔཱནཾ, སོ སམཱདྷི ཚལ༹ངྒསམནྣཱགཏོ པཙྩཝེཀྑིཏབྦོ ¶ . ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱསཧགཏཾ མེ མཱནསཾ སབྦལོཀེ, ཨབྱཱཔནྣཾ མེ ཙིཏྟཾ སབྦསཏྟེསུ, ཨཱརདྡྷཾ མེ ཝཱིརིཡཾ པགྒཧིཏཾ, པསྶདྡྷོ མེ ཀཱཡོ ཨསཱརདྡྷོ, སམཱཧིཏཾ མེ ཙིཏྟཾ ཨཝིཀྑིཏྟཾ, ཨུཔཊྛིཏཱ མེ སཏི ཨསམྨུཊྛཱ [ཨཔྤམྨུཊྛཱ (སཱི.)], ཏཏྠ ཡཉྩ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱསཧགཏཾ མཱནསཾ སབྦལོཀེ ཡཉྩ ཨབྱཱཔནྣཾ ཙིཏྟཾ སབྦསཏྟེསུ ཡཉྩ ཨཱརདྡྷཾ ཝཱིརིཡཾ པགྒཧིཏཾ ཡཉྩ སམཱཧིཏཾ ཙིཏྟཾ ཨཝིཀྑིཏྟཾ, ཨཡཾ སམཐོ. ཡོ པསྶདྡྷོ ཀཱཡོ ཨསཱརདྡྷོ, ཨཡཾ སམཱདྷིཔརིཀྑཱརོ. ཡཱ ཨུཔཊྛིཏཱ སཏི ཨསམྨུཊྛཱ ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ.

༥༤. སོ སམཱདྷི པཉྩཝིདྷེན ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ སམཱདྷི ‘‘པཙྩུཔྤནྣསུཁོ’’ཏི ཨིཏིསྶ པཙྩཏྟམེཝ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝཏི, ཨཡཾ སམཱདྷི ‘‘ཨཱཡཏིཾ སུཁཝིཔཱཀོ’’ཏི ཨིཏིསྶ པཙྩཏྟམེཝ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝཏི, ཨཡཾ སམཱདྷི ‘‘ཨརིཡོ ནིརཱམིསོ’’ཏི ཨིཏིསྶ ¶ པཙྩཏྟམེཝ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝཏི, ཨཡཾ སམཱདྷི ‘‘ཨཀཱཔུརིསསེཝིཏོ’’ཏི ཨིཏིསྶ པཙྩཏྟམེཝ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝཏི, ཨཡཾ སམཱདྷི ‘‘སནྟོ ཙེཝ པཎཱིཏོ ཙ པཊིཔྤསྶདྡྷིལདྡྷོ ཙ ཨེཀོདིབྷཱཝཱདྷིགཏོ ཙ ན སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཏགཏོ [སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཏཝཏོ (སཱི.), སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཝཱཝཊོ (ཀ.)] ཙཱ’’ཏི ཨིཏིསྶ པཙྩཏྟམེཝ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝཏི. ཏཾ ཁོ པནིམཾ སམཱདྷིཾ ‘‘སཏོ སམཱཔཛྫཱམི སཏོ ཝུཊྛཧཱམཱི’’ཏི ཨིཏིསྶ པཙྩཏྟམེཝ ཉཱཎདསྶནཾ པཙྩུཔཊྛིཏཾ བྷཝཏི. ཏཏྠ ཡོ ཙ སམཱདྷི པཙྩུཔྤནྣསུཁོ ཡོ ཙ སམཱདྷི ཨཱཡཏིཾ སུཁཝིཔཱཀོ ཨཡཾ སམཐོ. ཡོ ཙ སམཱདྷི ཨརིཡོ ནིརཱམིསོ, ཡོ ཙ སམཱདྷི ཨཀཱཔུརིསསེཝིཏོ, ཡོ ཙ སམཱདྷི སནྟོ ཙེཝ པཎཱིཏོ པཊིཔྤསྶདྡྷིལདྡྷོ ¶ ཙ ཨེཀོདིབྷཱཝཱདྷིགཏོ ཙ ན སསངྑཱརནིགྒཡ྄ཧཝཱརིཏགཏོ ཙ ཡཉྩཱཧཾ ཏཾ ཁོ པནིམཾ སམཱདྷིཾ སཏོ སམཱཔཛྫཱམི སཏོ ཝུཊྛཧཱམཱིཏི, ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ.

སོ སམཱདྷི པཉྩཝིདྷེན ཝེདིཏབྦོ པཱིཏིཕརཎཏཱ སུཁཕརཎཏཱ ཙེཏོཕརཎཏཱ ཨཱལོཀཕརཎཏཱ པཙྩཝེཀྑཎཱནིམིཏྟཾ. ཏཏྠ ཡོ ཙ པཱིཏིཕརཎོ ཡོ ཙ སུཁཕརཎོ ཡོ ཙ ཙེཏོཕརཎོ, ཨཡཾ སམཐོ. ཡོ ཙ ཨཱལོཀཕརཎོ ཡཉྩ པཙྩཝེཀྑཎཱནིམིཏྟཾ. ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ.

༥༥. དས ¶ ཀསིཎཱཡཏནཱནི པཐཝཱིཀསིཎཾ ཨཱཔོཀསིཎཾ ཏེཛོཀསིཎཾ ཝཱཡོཀསིཎཾ ནཱིལཀསིཎཾ པཱིཏཀསིཎཾ ལོཧིཏཀསིཎཾ ཨོདཱཏཀསིཎཾ ཨཱཀཱསཀསིཎཾ ཝིཉྙཱཎཀསིཎཾ. ཏཏྠ ཡཉྩ པཐཝཱིཀསིཎཾ ཡཉྩ ཨཱཔོཀསིཎཾ ཨེཝཾ སབྦཾ, ཡཉྩ ཨོདཱཏཀསིཎཾ. ཨིམཱནི ཨཊྛ ཀསིཎཱནི སམཐོ. ཡཉྩ ཨཱཀཱསཀསིཎཾ ཡཉྩ ཝིཉྙཱཎཀསིཎཾ, ཨཡཾ ཝིཔསྶནཱ. ཨེཝཾ སབྦོ ཨརིཡོ མགྒོ ཡེན ཡེན ཨཱཀཱརེན ཝུཏྟོ, ཏེན ཏེན སམཐཝིཔསྶནེན ཡོཛཡིཏབྦོ. ཏེ ¶ ཏཱིཧི དྷམྨེཧི སངྒཧིཏཱ ཨནིཙྩཏཱཡ དུཀྑཏཱཡ ཨནཏྟཏཱཡ. སོ སམཐཝིཔསྶནཾ བྷཱཝཡམཱནོ ཏཱིཎི ཝིམོཀྑམུཁཱནི བྷཱཝཡཏི. ཏཱིཎི ཝིམོཀྑམུཁཱནི བྷཱཝཡནྟོ ཏཡོ ཁནྡྷེ བྷཱཝཡཏི. ཏཡོ ཁནྡྷེ བྷཱཝཡནྟོ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝཡཏི.

རཱགཙརིཏོ པུགྒལོ ཨནིམིཏྟེན ཝིམོཀྑམུཁེན ནིཡྻཱཏི [ནཱིཡཱཏི (སཱི.)] ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱཡ སིཀྑནྟོ ལོབྷཾ ཨཀུསལམཱུལཾ པཛཧནྟོ སུཁཝེདནཱིཡཾ ཕསྶཾ ཨནུཔགཙྪནྟོ སུཁཾ ཝེདནཾ པརིཛཱནནྟོ རཱགམལཾ པཝཱཧེནྟོ རཱགརཛཾ ནིདྡྷུནནྟོ རཱགཝིསཾ ཝམེནྟོ རཱགགྒིཾ ནིབྦཱཔེནྟོ རཱགསལླཾ ཨུཔྤཱཊེནྟོ རཱགཛཊཾ ཝིཛཊེནྟོ. དོསཙརིཏོ པུགྒལོ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན ནིཡྻཱཏི ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཡ སིཀྑནྟོ དོསཾ ཨཀུསལམཱུལཾ པཛཧནྟོ དུཀྑཝེདནཱིཡཾ ཕསྶཾ ཨནུཔགཙྪནྟོ དུཀྑཝེདནཾ པརིཛཱནནྟོ དོསམལཾ པཝཱཧེནྟོ དོསརཛཾ ནིདྡྷུནནྟོ དོསཝིསཾ ཝམེནྟོ དོསགྒིཾ ནིབྦཱཔེནྟོ དོསསལླཾ ཨུཔྤཱཊེནྟོ དོསཛཊཾ ཝིཛཊེནྟོ. མོཧཙརིཏོ པུགྒལོ སུཉྙཏཝིམོཀྑམུཁེན ནིཡྻཱཏི ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཡ སིཀྑནྟོ མོཧཾ ཨཀུསལམཱུལཾ པཛཧནྟོ ཨདུཀྑམསུཁཝེདནཱིཡཾ ཕསྶཾ ཨནུཔགཙྪནྟོ ཨདུཀྑམསུཁཾ ཝེདནཾ པརིཛཱནནྟོ མོཧམལཾ པཝཱཧེནྟོ མོཧརཛཾ ནིདྡྷུནནྟོ མོཧཝིསཾ ཝམེནྟོ མོཧགྒིཾ ནིབྦཱཔེནྟོ མོཧསལླཾ ཨུཔྤཱཊེནྟོ མོཧཛཊཾ ཝིཛཊེནྟོ.

ཏཏྠ སུཉྙཏཝིམོཀྑམུཁཾ པཉྙཱཀྑནྡྷོ, ཨནིམིཏྟཝིམོཀྑམུཁཾ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ, ཨཔྤཎིཧིཏཝིམོཀྑམུཁཾ ¶ སཱིལཀྑནྡྷོ. སོ ཏཱིཎི ཝིམོཀྑམུཁཱནི བྷཱཝཡནྟོ ཏཡོ ཁནྡྷེ བྷཱཝཡཏི, ཏཡོ ཁནྡྷེ བྷཱཝཡནྟོ ཨརིཡཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ བྷཱཝཡཏི. ཏཏྠ ¶ ཡཱ ཙ སམྨཱཝཱཙཱ ཡོ ཙ སམྨཱཀམྨནྟོ ཡོ ཙ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ, ཨཡཾ སཱིལཀྑནྡྷོ, ཡོ ཙ སམྨཱཝཱཡཱམོ ¶ ཡཱ ཙ སམྨཱསཏི ཡོ ཙ སམྨཱསམཱདྷི, ཨཡཾ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ, ཡཱ ཙ སམྨཱདིཊྛི ཡོ ཙ སམྨཱསངྐཔྤོ, ཨཡཾ པཉྙཱཀྑནྡྷོ.

ཏཏྠ སཱིལཀྑནྡྷོ ཙ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ ཙ སམཐོ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ ཝིཔསྶནཱ. ཡོ སམཐཝིཔསྶནཾ བྷཱཝེཏི, ཏསྶ དྭེ བྷཝངྒཱནི བྷཱཝནཾ གཙྪནྟི ཀཱཡོ ཙིཏྟཉྩ, བྷཝནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ དྭེ པདཱནི སཱིལཾ སམཱདྷི ཙ. སོ ཧོཏི བྷིཀྑུ བྷཱཝིཏཀཱཡོ བྷཱཝིཏསཱིལོ བྷཱཝིཏཙིཏྟོ བྷཱཝིཏཔཉྙོ. ཀཱཡེ བྷཱཝིཡམཱནེ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝནཾ གཙྪནྟི སམྨཱཀམྨནྟོ སམྨཱཝཱཡཱམོ ཙ, སཱིལེ བྷཱཝིཡམཱནེ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝནཾ གཙྪནྟི སམྨཱཝཱཙཱ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ ཙ, ཙིཏྟེ བྷཱཝིཡམཱནེ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝནཾ གཙྪནྟི སམྨཱསཏི སམྨཱསམཱདྷི ཙ, པཉྙཱཡ བྷཱཝིཡམཱནཱཡ དྭེ དྷམྨཱ བྷཱཝནཾ གཙྪནྟི སམྨཱདིཊྛི སམྨཱསངྐཔྤོ ཙ.

ཏཏྠ ཡོ ཙ སམྨཱཀམྨནྟོ ཡོ ཙ སམྨཱཝཱཡཱམོ སིཡཱ ཀཱཡིཀོ སིཡཱ ཙེཏསིཀོ, ཏཏྠ ཡོ ཀཱཡསངྒཧོ, སོ ཀཱཡེ བྷཱཝིཏེ བྷཱཝནཾ གཙྪཏི, ཡོ ཙིཏྟསངྒཧོ, སོ ཙིཏྟེ བྷཱཝིཏེ བྷཱཝནཾ གཙྪཏི. སོ སམཐཝིཔསྶནཾ བྷཱཝཡནྟོ པཉྩཝིདྷཾ ཨདྷིགམཾ གཙྪཏི [ཨདྷིགཙྪཏི (སཱི.)] ཁིཔྤཱདྷིགམོ ཙ ཧོཏི, ཝིམུཏྟཱདྷིགམོ ཙ ཧོཏི, མཧཱདྷིགམོ ཙ ཧོཏི, ཝིཔུལཱདྷིགམོ ཙ ཧོཏི, ཨནཝསེསཱདྷིགམོ ཙ ཧོཏི. ཏཏྠ སམཐེན ཁིཔྤཱདྷིགམོ ཙ མཧཱདྷིགམོ ཙ ཝིཔུལཱདྷིགམོ ཙ ཧོཏི, ཝིཔསྶནཱཡ ཝིམུཏྟཱདྷིགམོ ཙ ཨནཝསེསཱདྷིགམོ ཙ ཧོཏི.

༥༦. ཏཏྠ ཡོ དེསཡཏི, སོ དསབལསམནྣཱགཏོ སཏྠཱ ཨོཝཱདེན སཱཝཀེ ན ཝིསཾཝཱདཡཏི. སོ ཏིཝིདྷཾ ཨིདཾ ཀརོཐ ¶ ཨིམིནཱ ཨུཔཱཡེན ཀརོཐ ཨིདཾ ཝོ ཀུརུམཱནཱནཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ བྷཝིསྶཏི, སོ ཏཐཱ ཨོཝདིཏོ ཏཐཱནུསིཊྛོ ཏཐཱཀརོནྟོ ཏཐཱཔཊིཔཛྫནྟོ ཏཾ བྷཱུམིཾ ན པཱཔུཎིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སོ ཏཐཱ ཨོཝདིཏོ ཏཐཱནུསིཊྛོ སཱིལཀྑནྡྷཾ ཨཔརིཔཱུརཡནྟོ ཏཾ བྷཱུམིཾ ཨནུཔཱཔུཎིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སོ ཏཐཱ ཨོཝདིཏོ ཏཐཱནུསིཊྛོ སཱིལཀྑནྡྷཾ པརིཔཱུརཡནྟོ ཏཾ བྷཱུམིཾ ཨནུཔཱཔུཎིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ཏེ སཏོ ཨིམེ དྷམྨཱ ཨནབྷིསམྦུདྡྷཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སབྦཱསཝཔརིཀྑཱིཎསྶ ཏེ སཏོ ཨིམེ ཨཱསཝཱ ཨཔརིཀྑཱིཎཱཏི ནེཏཾ ¶ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡསྶ ཏེ ¶ ཨཏྠཱཡ དྷམྨོ དེསིཏོ, སོ ན ནིཡྻཱཏི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. སཱཝཀོ ཁོ པན ཏེ དྷམྨཱནུདྷམྨཔྤཊིཔནྣོ སཱམཱིཙིཔྤཊིཔནྣོ ཨནུདྷམྨཙཱརཱི སོ པུབྦེན ཨཔརཾ ཨུལཱ༹རཾ ཝིསེསཱདྷིགམཾ ན སཙྪིཀརིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

ཡེ ཁོ པན དྷམྨཱ ཨནྟརཱཡིཀཱ, ཏེ པཊིསེཝཏོ ནཱལཾ ཨནྟརཱཡཱཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡེ ཁོ པན དྷམྨཱ ཨནིཡྻཱནིཀཱ, ཏེ ནིཡྻནྟི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. ཡེ ཁོ པན དྷམྨཱ ནིཡྻཱནིཀཱ, ཏེ ནིཡྻནྟི ཏཀྐརསྶ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡཱཡཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. སཱཝཀོ ཁོ པན ཏེ སཨུཔཱདིསེསོ ཨནུཔཱདིསེསཾ ནིབྦཱནདྷཱཏུཾ ཨནུཔཱཔུཎིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི.

དིཊྛིསམྤནྣོ མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ ཧཏྠེཧི ཝཱ པཱདེཧི ཝཱ སུཧཏཾ ཀརེཡྻཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུཐུཛྫནོ མཱཏརཾ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཡྻ ཧཏྠེཧི ཝཱ པཱདེཧི ཝཱ སུཧཏཾ ཀརེཡྻཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཨེཝཾ པིཏརཾ, ཨརཧནྟཾ, བྷིཀྑུཾ. དིཊྛིསམྤནྣོ པུགྒལོ སངྒྷཾ བྷིནྡེཡྻ སངྒྷེ ཝཱ སངྒྷརཱཛིཾ ཛནེཡྻཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུཐུཛྫནོ སངྒྷཾ ¶ བྷིནྡེཡྻ སངྒྷེ ཝཱ སངྒྷརཱཛིཾ ཛནེཡྻཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི, དིཊྛིསམྤནྣོ ཏཐཱགཏསྶ དུཊྛཙིཏྟོ ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ, པརིནིབྦུཏསྶ ཝཱ ཏཐཱགཏསྶ དུཊྛཙིཏྟོ ཐཱུཔཾ བྷིནྡེཡྻཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. པུཐུཛྫནོ ཏཐཱགཏསྶ དུཊྛཙིཏྟོ ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ, པརིནིབྦུཏསྶ ཝཱ ཏཐཱགཏསྶ དུཊྛཙིཏྟོ ཐཱུཔཾ བྷིནྡེཡྻཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. དིཊྛིསམྤནྣོ ཨཉྙཾ སཏྠཱརཾ ཨཔདིསེཡྻ ཨཔི ཛཱིཝིཏཧེཏཱུཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུཐུཛྫནོ ཨཉྙཾ སཏྠཱརཾ ཨཔདིསེཡྻཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. དིཊྛིསམྤནྣོ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ ཨཉྙཾ དཀྑིཎེཡྻཾ པརིཡེསེཡྻཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུཐུཛྫནོ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ ཨཉྙཾ དཀྑིཎེཡྻཾ པརིཡེསེཡྻཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི, དིཊྛིསམྤནྣོ ཀུཏཱུཧལམངྒལེན སུདྡྷིཾ པཙྩེཡྻཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི. པུཐུཛྫནོ ཀུཏཱུཧལམངྒལེན སུདྡྷིཾ པཙྩེཡྻཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

༥༧. ཨིཏྠཱི རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སིཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུརིསོ རཱཛཱ ཙཀྐཝཏྟཱི སིཡཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི; ཨིཏྠཱི སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ སིཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུརིསོ སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ སིཡཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི; ཨིཏྠཱི མཱརོ པཱཔིམཱ སིཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུརིསོ མཱརོ པཱཔིམཱ ¶ སིཡཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི; ཨིཏྠཱི མཧཱབྲཧྨཱ སིཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུརིསོ མཧཱབྲཧྨཱ སིཡཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི; ཨིཏྠཱི ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ¶ སིཡཱཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, པུརིསོ ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ སིཡཱཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

དྭེ ཏཐཱགཏཱ ཨརཧནྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ ཝཱ དྷམྨཾ ཝཱ དེསེཡྻུནྟི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, ཨེཀོཝ ཏཐཱགཏོ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨེཀིསྶཱ ལོཀདྷཱཏུཡཱ ཨུཔྤཛྫིསྶཏི ཝཱ དྷམྨཾ ཝཱ དེསེསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

ཏིཎྞཾ དུཙྩརིཏཱནཾ ཨིཊྛོ ཀནྟོ པིཡོ མནཱཔོ ཝིཔཱཀོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, ཏིཎྞཾ དུཙྩརིཏཱནཾ ཨནིཊྛོ ཨཀནྟོ ཨཔྤིཡོ ཨམནཱཔོ ཝིཔཱཀོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི ¶ . ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ ཨནིཊྛོ ཨཀནྟོ ཨཔྤིཡོ ཨམནཱཔོ ཝིཔཱཀོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ ཨིཊྛོ ཀནྟོ པིཡོ མནཱཔོ ཝིཔཱཀོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི.

ཨཉྙཏརོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ ཀུཧཀོ ལཔཀོ ནེམིཏྟཀོ ཀུཧནལཔནནེམིཏྟཀཏྟཾ པུབྦངྒམཾ ཀཏྭཱ པཉྩ ནཱིཝརཎེ ཨཔྤཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ ཨནུཔཊྛིཏསྶཏི [ཨནུཔཊྛིཏསཏི (སཱི.)] ཝིཧརནྟོ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ ཨབྷཱཝཡིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི ནེཏཾ ཋཱནཾ ཝིཛྫཏི, ཨཉྙཏརོ སམཎོ ཝཱ བྲཱཧྨཎོ ཝཱ སབྦདོསཱཔགཏོ པཉྩ ནཱིཝརཎེ པཧཱཡ ཙེཏསོ ཨུཔཀྐིལེསེ པཉྙཱཡ དུབྦལཱིཀརཎེ ཙཏཱུསུ སཏིཔཊྛཱནེསུ ཨུཔཊྛིཏསྶཏི ཝིཧརནྟོ སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒེ བྷཱཝཡིཏྭཱ ཨནུཏྟརཾ སམྨཱསམྦོདྷིཾ ཨབྷིསམྦུཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི ཋཱནམེཏཾ ཝིཛྫཏི. ཡཾ ཨེཏྠ ཉཱཎཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཋཱནཱཊྛཱནཉཱཎཾ པཋམཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

ཨིཏི ཋཱནཱཊྛཱནགཏཱ སབྦེ ཁཡདྷམྨཱ ཝཡདྷམྨཱ ཝིརཱགདྷམྨཱ ནིརོདྷདྷམྨཱ ཀེཙི སགྒཱུཔགཱ ཀེཙི ཨཔཱཡཱུཔགཱ ཀེཙི ནིབྦཱནཱུཔགཱ, ཨེཝཾ བྷགཝཱ ཨཱཧ –

༥༨.

སབྦེ ¶ སཏྟཱ [པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༣༣] མརིསྶནྟི, མརཎནྟཾ ཧི ཛཱིཝིཏཾ;

ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶནྟི, པུཉྙཔཱཔཕལཱུཔགཱ;

ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ, པུཉྙཀམྨཱ ཙ སུགྒཏིཾ;

ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱཏི [པརིནིབྦནྟི ཨནཱསཝཱཏི (སཱི. ཀ.)].

སབྦེ ¶ སཏྟཱཏི ཨརིཡཱ ཙ ཨནརིཡཱ ཙ སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣཱ ཙ སཀྐཱཡཝཱིཏིཝཏྟཱ ཙ. མརིསྶནྟཱིཏི དྭཱིཧི མརཎེཧི དནྡྷམརཎེན ཙ ཨདནྡྷམརཎེན ཙ, སཀྐཱཡཔརིཡཱཔནྣཱནཾ ཨདནྡྷམརཎཾ སཀྐཱཡཝཱིཏིཝཏྟཱནཾ དནྡྷམརཎཾ. མརཎནྟཾ ཧི ཛཱིཝིཏནྟི ཁཡཱ ཨཱཡུསྶ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཨུཔརོདྷཱ ཛཱིཝིཏཔརིཡནྟོ མརཎཔརིཡནྟོ. ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶནྟཱིཏི ཀམྨསྶཀཏཱ. པུཉྙཔཱཔཕལཱུཔགཱཏི ཀམྨཱནཾ ཕལདསྶཱཝིཏཱ ཙ ཨཝིཔྤཝཱསོ ཙ.

ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱཏི ཨཔུཉྙསངྑཱརཱ. པུཉྙཀམྨཱ ཙ སུགྒཏིནྟི པུཉྙསངྑཱརཱ ¶ སུགཏིཾ གམིསྶནྟི. ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱཏི སབྦསངྑཱརཱནཾ སམཏིཀྐམནཾ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ – ‘‘སབྦེ…པེ… ནཱསཝཱ’’ཏི.

‘‘སབྦེ སཏྟཱ མརིསྶནྟི, མརཎནྟཾ ཧི ཛཱིཝིཏཾ. ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶནྟི, པུཉྙཔཱཔཕལཱུཔགཱ. ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ’’ཏི ཨཱགཱལ༹ྷཱ ཙ ནིཛ྄ཛྷཱམཱ ཙ པཊིཔདཱ. ‘‘ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱ’’ཏི མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ. ‘‘སབྦེ སཏྟཱ མརིསྶནྟི, མརཎནྟཾ ཧི ཛཱིཝིཏཾ, ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶནྟི, པུཉྙཔཱཔཕལཱུཔགཱ, ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ’’ཏི ཨཡཾ སཾཀིལེསོ. ཨེཝཾ སཾསཱརཾ ནིབྦཏྟཡཏི. ‘‘སབྦེ སཏྟཱ མརིསྶནྟི…པེ… ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ’’ཏི ཨིམེ ཏཡོ ཝཊྚཱ དུཀྑཝཊྚོ ཀམྨཝཊྚོ ཀིལེསཝཊྚོ. ‘‘ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱ’’ཏི ཏིཎྞཾ ཝཊྚཱནཾ ཝིཝཊྚནཱ. ‘‘སབྦེ སཏྟཱ མརིསྶནྟི…པེ… ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ’’ཏི ཨཱདཱིནཝོ, ‘‘པུཉྙཀམྨཱ ཙ སུགྒཏི’’ནྟི ཨསྶཱདོ, ‘‘ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱ’’ཏི ནིསྶརཎཾ. ‘‘སབྦེ སཏྟཱ མརིསྶནྟི…པེ… ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ’’ཏི ཧེཏུ ཙ ཕལཉྩ, པཉྩཀྑནྡྷཱ ཕལཾ, ཏཎྷཱ ཧེཏུ, ‘‘ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱ’’ཏི མགྒོ ཙ ཕལཉྩ. ‘‘སབྦེ སཏྟཱ མརིསྶནྟི, མརཎནྟཾ ཧི ཛཱིཝིཏཾ. ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶནྟི, པུཉྙཔཱཔཕལཱུཔགཱ, ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ’’ཏི ཨཡཾ སཾཀིལེསོ, སོ སཾཀིལེསོ ཏིཝིདྷོ ཏཎྷཱསཾཀིལེསོ དིཊྛིསཾཀིལེསོ དུཙྩརིཏསཾཀིལེསོཏི.

༥༩. ཏཏྠ ¶ ཏཎྷཱསཾཀིལེསོ ཏཱིཧི ཏཎྷཱཧི ནིདྡིསིཏབྦོ – ཀཱམཏཎྷཱཡ བྷཝཏཎྷཱཡ ཝིབྷཝཏཎྷཱཡ. ཡེན ཡེན ཝཱ པན ཝཏྠུནཱ ཨཛ྄ཛྷོསིཏོ, ཏེན ཏེནེཝ ནིདྡིསིཏབྦོ, ཏསྶཱ ཝིཏྠཱརོ ཚཏྟིཾསཱཡ ཏཎྷཱཡ ཛཱལིནིཡཱ ཝིཙརིཏཱནི. ཏཏྠ དིཊྛིསཾཀིལེསོ ཨུཙྪེདསསྶཏེན ནིདྡིསིཏབྦོ, ཡེན ཡེན ཝཱ པན ཝཏྠུནཱ དིཊྛིཝསེན ཨབྷིནིཝིསཏི, ‘‘ཨིདམེཝ ¶ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟི ཏེན ཏེནེཝ ནིདྡིསིཏབྦོ, ཏསྶཱ ཝིཏྠཱརོ དྭཱསཊྛི དིཊྛིགཏཱནི. ཏཏྠ དུཙྩརིཏསཾཀིལེསོ ཙེཏནཱ ཙེཏསིཀཀམྨེན ནིདྡིསིཏབྦོ, ཏཱིཧི དུཙྩརིཏེཧི ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན ¶ མནོདུཙྩརིཏེན, ཏསྶཱ ཝིཏྠཱརོ དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ. ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱཏི ཨིདཾ ཝོདཱནཾ.

ཏཡིདཾ ཝོདཱནཾ ཏིཝིདྷཾ; ཏཎྷཱསཾཀིལེསོ སམཐེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, སོ སམཐོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ, དིཊྛིསཾཀིལེསོ ཝིཔསྶནཱཡ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, སཱ ཝིཔསྶནཱ པཉྙཱཀྑནྡྷོ, དུཙྩརིཏསཾཀིལེསོ སུཙརིཏེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, ཏཾ སུཙརིཏཾ སཱིལཀྑནྡྷོ.

‘‘སབྦེ སཏྟཱ མརིསྶནྟི, མརཎནྟཾ ཧི ཛཱིཝིཏཾ, ཡཐཱཀམྨཾ གམིསྶནྟི, པུཉྙཔཱཔཕལཱུཔགཱ, ནིརཡཾ པཱཔཀམྨནྟཱ’’ཏི ཨཔུཉྙཔྤཊིཔདཱ, ‘‘པུཉྙཀམྨཱ ཙ སུགྒཏི’’ནྟི པུཉྙཔྤཊིཔདཱ, ‘‘ཨཔརེ ཙ མགྒཾ བྷཱཝེཏྭཱ, པརིནིབྦནྟིནཱསཝཱ’’ཏི པུཉྙཔཱཔསམཏིཀྐམཔྤཊིཔདཱ, ཏཏྠ ཡཱ ཙ པུཉྙཔྤཊིཔདཱ ཡཱ ཙ ཨཔུཉྙཔྤཊིཔདཱ, ཨཡཾ ཨེཀཱ པཊིཔདཱ སབྦཏྠགཱམིནཱི ཨེཀཱ ཨཔཱཡེསུ, ཨེཀཱ དེཝེསུ, ཡཱ ཙ པུཉྙཔཱཔསམཏིཀྐམཱ པཊིཔདཱ ཨཡཾ ཏཏྠ ཏཏྠ གཱམིནཱི པཊིཔདཱ.

ཏཡོ རཱསཱི – མིཙྪཏྟནིཡཏོ རཱསི, སམྨཏྟནིཡཏོ རཱསི, ཨནིཡཏོ རཱསི, ཏཏྠ ཡོ ཙ མིཙྪཏྟནིཡཏོ རཱསི ཡོ ཙ སམྨཏྟནིཡཏོ རཱསི ཨེཀཱ པཊིཔདཱ ཏཏྠ ཏཏྠ གཱམིནཱི, ཏཏྠ ཡོ ཨནིཡཏོ རཱསི, ཨཡཾ སབྦཏྠགཱམིནཱི པཊིཔདཱ. ཀེན ཀཱརཎེན? པཙྩཡཾ ལབྷནྟོ ནིརཡེ ཨུཔཔཛྫེཡྻ, པཙྩཡཾ ལབྷནྟོ ཏིརཙྪཱནཡོནཱིསུ ཨུཔཔཛྫེཡྻ, པཙྩཡཾ ལབྷནྟོ པེཏྟིཝིསཡེསུ ¶ ཨུཔཔཛྫེཡྻ, པཙྩཡཾ ལབྷནྟོ ཨསུརེསུ ཨུཔཔཛྫེཡྻ, པཙྩཡཾ ལབྷནྟོ དེཝེསུ ཨུཔཔཛྫེཡྻ, པཙྩཡཾ ལབྷནྟོ མནུསྶེསུ ཨུཔཔཛྫེཡྻ, པཙྩཡཾ ལབྷནྟོ པརིནིབྦཱཡེཡྻ, ཏསྨཱཡཾ སབྦཏྠགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, ཡཾ ཨེཏྠ ཉཱཎཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སབྦཏྠགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཉཱཎཾ དུཏིཡཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

ཨིཏི ¶ སབྦཏྠགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཨནེཀདྷཱཏུལོཀོ, ཏཏྠ ཏཏྠ གཱམིནཱི པཊིཔདཱ ནཱནཱདྷཱཏུལོཀོ. ཏཏྠ ཀཏམོ ཨནེཀདྷཱཏུལོཀོ? ཙཀྑུདྷཱཏུ རཱུཔདྷཱཏུ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, སོཏདྷཱཏུ སདྡདྷཱཏུ སོཏཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, གྷཱནདྷཱཏུ གནྡྷདྷཱཏུ གྷཱནཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, ཛིཝ྄ཧཱདྷཱཏུ རསདྷཱཏུ ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, ཀཱཡདྷཱཏུ ཕོཊྛབྦདྷཱཏུ ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, མནོདྷཱཏུ དྷམྨདྷཱཏུ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, པཐཝཱིདྷཱཏུ, ཨཱཔོདྷཱཏུ, ཏེཛོདྷཱཏུ, ཝཱཡོདྷཱཏུ, ཨཱཀཱསདྷཱཏུ, ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, ཀཱམདྷཱཏུ, བྱཱཔཱདདྷཱཏུ, ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ, ནེཀྑམྨདྷཱཏུ, ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ, ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ, དུཀྑདྷཱཏུ, དོམནསྶདྷཱཏུ ¶ , ཨཝིཛྫཱདྷཱཏུ, སུཁདྷཱཏུ, སོམནསྶདྷཱཏུ, ཨུཔེཀྑཱདྷཱཏུ, རཱུཔདྷཱཏུ, ཨརཱུཔདྷཱཏུ, ནིརོདྷདྷཱཏུ, སངྑཱརདྷཱཏུ, ནིབྦཱནདྷཱཏུ, ཨཡཾ ཨནེཀདྷཱཏུལོཀོ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ནཱནཱདྷཱཏུལོཀོ? ཨཉྙཱ ཙཀྑུདྷཱཏུ, ཨཉྙཱ རཱུཔདྷཱཏུ, ཨཉྙཱ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ. ཨེཝཾ སབྦཱ. ཨཉྙཱ ནིབྦཱནདྷཱཏུ. ཡཾ ཨེཏྠ ཉཱཎཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨནེཀདྷཱཏུ ནཱནཱདྷཱཏུ ཉཱཎཾ ཏཏིཡཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

༦༠. ཨིཏི ཨནེཀདྷཱཏུ ནཱནཱདྷཱཏུཀསྶ ལོཀསྶ ཡཾ ཡདེཝ དྷཱཏུཾ སཏྟཱ ཨདྷིམུཙྩནྟི, ཏཾ ཏདེཝ ཨདྷིཊྛཧནྟི ཨབྷིནིཝིསནྟི, ཀེཙི རཱུཔཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི སདྡཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི གནྡྷཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི རསཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི ཕོཊྛབྦཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི དྷམྨཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི ཨིཏྠཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི པུརིསཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི ཙཱགཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི ཧཱིནཱདྷིམུཏྟཱ ¶ , ཀེཙི པཎཱིཏཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི དེཝཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི མནུསྶཱདྷིམུཏྟཱ, ཀེཙི ནིབྦཱནཱདྷིམུཏྟཱ. ཡཾ ཨེཏྠ ཉཱཎཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ, ཨཡཾ ཝེནེཡྻོ, ཨཡཾ ན ཝེནེཡྻོ, ཨཡཾ སགྒགཱམཱི, ཨཡཾ དུགྒཏིགཱམཱིཏི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སཏྟཱནཾ ནཱནཱདྷིམུཏྟིཀཏཱ ཉཱཎཾ ཙཏུཏྠཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

ཨིཏི ཏེ ཡཐཱདྷིམུཏྟཱ ཙ བྷཝནྟི, ཏཾ ཏཾ ཀམྨསམཱདཱནཾ སམཱདིཡནྟི. ཏེ ཚབྦིདྷཾ ཀམྨཾ སམཱདིཡནྟི – ཀེཙི ལོབྷཝསེན, ཀེཙི དོསཝསེན, ཀེཙི མོཧཝསེན, ཀེཙི སདྡྷཱཝསེན, ཀེཙི ཝཱིརིཡཝསེན, ཀེཙི པཉྙཱཝསེན. ཏཾ ཝིབྷཛྫམཱནཾ དུཝིདྷཾ – སཾསཱརགཱམི ཙ ནིབྦཱནགཱམི ཙ.

ཏཏྠ ཡཾ ལོབྷཝསེན དོསཝསེན མོཧཝསེན ཙ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨིདཾ ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ. ཏཏྠ ཡཾ སདྡྷཱཝསེན ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨིདཾ ཀམྨཾ སུཀྐཾ ¶ སུཀྐཝིཔཱཀཾ. ཏཏྠ ཡཾ ལོབྷཝསེན དོསཝསེན མོཧཝསེན སདྡྷཱཝསེན ཙ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨིདཾ ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ. ཏཏྠ ཡཾ ཝཱིརིཡཝསེན པཉྙཱཝསེན ཙ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨིདཾ ཀམྨཾ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཀམྨུཏྟམཾ ཀམྨསེཊྛཾ ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏི.

ཙཏྟཱརི ཀམྨསམཱདཱནཱནི. ཨཏྠི ཀམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣསུཁཾ ཨཱཡཏིཾ དུཀྑཝིཔཱཀཾ, ཨཏྠི ཀམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣདུཀྑཾ ཨཱཡཏིཾ སུཁཝིཔཱཀཾ, ཨཏྠི ཀམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣདུཀྑཉྩེཝ ཨཱཡཏིཾ ཙ དུཀྑཝིཔཱཀཾ, ཨཏྠི ཀམྨསམཱདཱནཾ པཙྩུཔྤནྣསུཁཉྩེཝ ཨཱཡཏིཾ ཙ སུཁཝིཔཱཀཾ. ཡཾ ཨེཝཾ ཛཱཏིཡཾ ཀམྨསམཱདཱནཾ, ཨིམིནཱ པུགྒལེན ཨཀུསལཀམྨསམཱདཱནཾ ¶ ཨུཔཙིཏཾ ཨཝིཔཀྐཾ ཝིཔཱཀཱཡ པཙྩུཔཊྛིཏཾ ན ཙ བྷབྦོ ཨབྷིནིབྦིདྷཱ གནྟུནྟི ཏཾ ¶ བྷགཝཱ ན ཨོཝདཏི. ཡཐཱ དེཝདཏྟཾ ཀོཀཱལིཀཾ སུནཀྑཏྟཾ ལིཙྪཝིཔུཏྟཾ, ཡེ ཝཱ པནཉྙེཔི སཏྟཱ མིཙྪཏྟནིཡཏཱ ཨིམེསཉྩ པུགྒལཱནཾ ཨུཔཙིཏཾ ཨཀུསལཾ ན ཙ ཏཱཝ པཱརིཔཱུརིཾ གཏཾ, པུརཱ པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི. པུརཱ ཕལཾ ནིབྦཏྟཡཏི, པུརཱ མགྒམཱཝཱརཡཏི, པུརཱ ཝེནེཡྻཏྟཾ སམཏིཀྐམཏཱིཏི ཏེ བྷགཝཱ ཨསམཏྟེ ཨོཝདཏི. ཡཐཱ པུཎྞཉྩ གོཝཏིཀཾ ཨཙེལཉྩ ཀུཀྐུརཝཏིཀཾ.

༦༡. ཨིམསྶ ཙ པུགྒལསྶ ཨཀུསལཀམྨསམཱདཱནཾ པརིཔཱུརམཱནཾ མགྒཾ ཨཱཝཱརཡིསྶཏི པུརཱ པཱརིཔཱུརིཾ གཙྪཏི, པུརཱ ཕལཾ ནིབྦཏྟཡཏི, པུརཱ མགྒམཱཝཱརཡཏི, པུརཱ ཝེནེཡྻཏྟཾ སམཏིཀྐམཏཱིཏི ཏཾ བྷགཝཱ ཨསམཏྟཾ ཨོཝདཏི. ཡཐཱ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨངྒུལིམཱལཾ.

སབྦེསཾ མུདུམཛ྄ཛྷཱདྷིམཏྟཏཱ. ཏཏྠ མུདུ ཨཱནེཉྫཱབྷིསངྑཱརཱ མཛ྄ཛྷཾ ཨཝསེསཀུསལསངྑཱརཱ, ཨདྷིམཏྟཾ ཨཀུསལསངྑཱརཱ, ཡཾ ཨེཏྠ ཉཱཎཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ, ཨིདཾ དིཊྛདྷམྨཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ ཨུཔཔཛྫཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ ཨཔརཱཔརིཡཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ ནིརཡཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ ཏིརཙྪཱནཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ པེཏྟིཝིསཡཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ ཨསུརཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ དེཝཝེདནཱིཡཾ, ཨིདཾ མནུསྶཝེདནཱིཡནྟི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣཱནཾ ཀམྨསམཱདཱནཱནཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ ཝིཔཱཀཝེམཏྟཏཱ ཉཱཎཾ པཉྩམཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

༦༢. ཨིཏི ཏཐཱ སམཱདིནྣཱནཾ ཀམྨཱནཾ སམཱདིནྣཱནཾ ཛྷཱནཱནཾ ཝིམོཀྑཱནཾ སམཱདྷཱིནཾ སམཱཔཏྟཱིནཾ ཨཡཾ སཾཀིལེསོ, ཨིདཾ ཝོདཱནཾ, ཨིདཾ ཝུཊྛཱནཾ, ཨེཝཾ སཾཀིལིསྶཏི, ཨེཝཾ ཝོདཱཡཏི, ཨེཝཾ ཝུཊྛཧཏཱིཏི ཉཱཎཾ ཨནཱཝརཎཾ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏི ཛྷཱནཱནི? ཙཏྟཱརི ¶ ཛྷཱནཱནི. ཀཏི ཝིམོཀྑཱ? ཨེཀཱདས ཙ ཨཊྛ ཙ སཏྟ ཙ ཏཡོ ཙ དྭེ ཙ. ཀཏི སམཱདྷཱི? ཏཡོ སམཱདྷཱི – སཝིཏཀྐོ སཝིཙཱརོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐོ ཝིཙཱརམཏྟོ སམཱདྷི, ཨཝིཏཀྐོ ཨཝིཙཱརོ སམཱདྷི. ཀཏི སམཱཔཏྟིཡོ? པཉྩ སམཱཔཏྟིཡོ – སཉྙཱསམཱཔཏྟི ཨསཉྙཱསམཱཔཏྟི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱསམཱཔཏྟི ཝིབྷཱུཏསཉྙཱསམཱཔཏྟི [ཝིབྷཱུཏསམཱཔཏྟི (སཱི. ཀ.)] ནིརོདྷསམཱཔཏྟི.

ཏཏྠ ཀཏམོ སཾཀིལེསོ? པཋམཛ྄ཛྷཱནསྶ ཀཱམརཱགབྱཱཔཱདཱ སཾཀིལེསོ. ཡེ ཙ ཀུཀྐུཊཛྷཱཡཱི དྭེ པཋམཀཱ ཡོ ཝཱ པན ཀོཙི ཧཱནབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ཨཡཾ སཾཀིལེསོ. ཏཏྠ ཀཏམཾ ¶ ཝོདཱནཾ, ནཱིཝརཎཔཱརིསུདྡྷི, པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ཡེ ཙ ཀུཀྐུཊཛྷཱཡཱི དྭེ པཙྪིམཀཱ ཡོ ཝཱ པན ཀོཙི ཝིསེསབྷཱགིཡོ སམཱདྷི, ཨིདཾ ཝོདཱནཾ. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཝུཊྛཱནཾ? ཡཾ སམཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཀོསལླཾ, ཨིདཾ ཝུཊྛཱནཾ. ཡཾ ཨེཏྠ ཉཱཎཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི སབྦེསཾ ཛྷཱནཝིམོཀྑསམཱདྷིསམཱཔཏྟཱིནཾ སཾཀིལེསཝོདཱནཝུཊྛཱནཉཱཎཾ ཚཊྛཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

༦༣. ཨིཏི ཏསྶེཝ སམཱདྷིསྶ ཏཡོ དྷམྨཱ པརིཝཱརཱ ཨིནྡྲིཡཱནི བལཱནི ཝཱིརིཡམིཏི, ཏཱནིཡེཝ ཨིནྡྲིཡཱནི ཝཱིརིཡཝསེན བལཱནི བྷཝནྟི, ཨཱདྷིཔཏེཡྻཊྛེན ཨིནྡྲིཡཱནི, ཨཀམྤིཡཊྛེན བལཱནི, ཨིཏི ཏེསཾ མུདུམཛ྄ཛྷཱདྷིམཏྟཏཱ ཨཡཾ མུདིནྡྲིཡོ ཨཡཾ མཛ྄ཛྷིནྡྲིཡོ ཨཡཾ ཏིཀྑིནྡྲིཡོཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཏིཀྑིནྡྲིཡཾ སཾཁིཏྟེན ཨོཝཱདེན ཨོཝདཏི, མཛ྄ཛྷིནྡྲིཡཾ བྷགཝཱ སཾཁིཏྟཝིཏྠཱརེན ཨོཝདཏི, མུདིནྡྲིཡཾ བྷགཝཱ ཝིཏྠཱརེན ཨོཝདཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཏིཀྑིནྡྲིཡསྶ མུདུཀཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུཔདིསཏི, མཛ྄ཛྷིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ མུདུཏིཀྑདྷམྨདེསནཾ ¶ ཨུཔདིསཏི, མུདིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ ཏིཀྑཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུཔདིསཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཏིཀྑིནྡྲིཡསྶ སམཐཾ ཨུཔདིསཏི, མཛ྄ཛྷིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ སམཐཝིཔསྶནཾ ཨུཔདིསཏི, མུདིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ ཝིཔསྶནཾ ཨུཔདིསཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཏིཀྑིནྡྲིཡསྶ ནིསྶརཎཾ ཨུཔདིསཏི, མཛ྄ཛྷིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཨུཔདིསཏི, མུདིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཨུཔདིསཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཏིཀྑིནྡྲིཡསྶ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཡ པཉྙཱཔཡཏི, མཛ྄ཛྷིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱཡ པཉྙཱཔཡཏི, མུདིནྡྲིཡསྶ བྷགཝཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཡ པཉྙཱཔཡཏི.

ཡཾ ¶ ཨེཏྠ ཉཱཎཾ ཧེཏུསོ ཋཱནསོ ཨནོདྷིསོ ཨཡཾ ཨིམཾ བྷཱུམིཾ བྷཱཝནཉྩ གཏོ, ཨིམཱཡ ཝེལཱཡ ཨིམཱཡ ཨནུསཱསནིཡཱ ཨེཝཾ དྷཱཏུཀོ ཙཱཡཾ ཨཡཾ ཙསྶ ཨཱསཡོ ཨཡཉྩ ཨནུསཡོ ཨིཏི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི པརསཏྟཱནཾ པརཔུགྒལཱནཾ ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཝེམཏྟཏཱ ཉཱཎཾ སཏྟམཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

ཨིཏི ཏཏྠ ཡཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི. སེཡྻཐིདཾ, ཨེཀམྤི ཛཱཏིཾ དྭེཔི ཛཱཏིཡོ ཏིསྶོཔི ཛཱཏིཡོ ཙཏསྶོཔི ཛཱཏིཡོ པཉྩཔི ཛཱཏིཡོ དསཔི ཛཱཏིཡོ ཝཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ ཏིཾསམྤི ཛཱཏིཡོ ཙཏྟཱརཱིསམྤི ཛཱཏིཡོ པཉྙཱསམྤི ཛཱཏིཡོ ཛཱཏིསཏམྤི ཛཱཏིསཧསྶམྤི ཛཱཏིསཏསཧསྶམྤི ཨནེཀཱནིཔི ཛཱཏིསཏཱནི ཨནེཀཱནིཔི ཛཱཏིསཧསྶཱནི ཨནེཀཱནིཔི ཛཱཏིསཏསཧསྶཱནི ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི ཝིཝཊྚཀཔྤེ ཨནེཀེཔི སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ. ཨམུཏྲཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ཏཏོ ཙུཏོ ཨམུཏྲ ཨུདཔཱདིཾ. ཏཏྲཱཔཱསིཾ ཨེཝཾནཱམོ ¶ ཨེཝཾགོཏྟོ ཨེཝཾཝཎྞོ ཨེཝམཱཧཱརོ ཨེཝཾསུཁདུཀྑཔྤཊིསཾཝེདཱི ཨེཝམཱཡུཔརིཡནྟོ, སོ ¶ ཏཏོ ཙུཏོ ཨིདྷཱུཔཔནྣོཏི, ཨིཏི སཱཀཱརཾ སཨུདྡེསཾ ཨནེཀཝིཧིཏཾ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརཏི.

༦༤. ཏཏྠ སགྒཱུཔགེསུ ཙ སཏྟེསུ མནུསྶཱུཔགེསུ ཙ སཏྟེསུ ཨཔཱཡཱུཔགེསུ ཙ སཏྟེསུ ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ལོབྷཱདཡོ ཨུསྶནྣཱ ཨལོབྷཱདཡོ མནྡཱ, ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཨལོབྷཱདཡོ ཨུསྶནྣཱ ལོབྷཱདཡོ མནྡཱ, ཡེ ཝཱ པན ཨུསྶནྣཱ ཡེ ཝཱ པན མནྡཱ ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཨིམཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཨུཔཙིཏཱནི ཨིམསྶ པུགྒལསྶ ཨིམཱནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཨནུཔཙིཏཱནི ཨམུཀཱཡ ཝཱ ཀཔྤཀོཊིཡཾ ཀཔྤསཏསཧསྶེ ཝཱ ཀཔྤསཧསྶེ ཝཱ ཀཔྤསཏེ ཝཱ ཀཔྤེ ཝཱ ཨནྟརཀཔྤེ ཝཱ ཨུཔཌྜྷཀཔྤེ ཝཱ སཾཝཙྪརེ ཝཱ ཨུཔཌྜྷསཾཝཙྪརེ ཝཱ མཱསེ ཝཱ པཀྑེ ཝཱ དིཝསེ ཝཱ མུཧུཏྟེ ཝཱ ཨིམིནཱ པམཱདེན ཝཱ པསཱདེན ཝཱཏི. ཏཾ ཏཾ བྷཝཾ བྷགཝཱ ཨནུསྶརནྟོ ཨསེསཾ ཛཱནཱཏི, ཏཏྠ ཡཾ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ པསྶཏི ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཧཱིནེ པཎཱིཏེ སུཝཎྞེ དུབྦཎྞེ སུགཏེ དུགྒཏེ ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏི ཨིམེ ཝཏ བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོདུཙྩརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨུཔཝཱདཀཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱ ¶ མིཙྪཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔནྣཱ.

ཨིམེ ཝཱ པན བྷོནྟོ སཏྟཱ ཀཱཡསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཝཙཱིསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ མནོསུཙརིཏེན སམནྣཱགཏཱ ཨརིཡཱནཾ ཨནུཔཝཱདཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀཱ སམྨཱདིཊྛིཀམྨསམཱདཱནཱ, ཏེ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔནྣཱ, ཏཏྠ སགྒཱུཔགེསུ ཙ སཏྟེསུ མནུསྶཱུཔགེསུ ཙ སཏྟེསུ ཨཔཱཡཱུཔགེསུ ཙ སཏྟེསུ ཨིམིནཱ པུགྒལེན ཨེཝརཱུཔཾ ཀམྨཾ ཨམུཀཱཡ ཀཔྤཀོཊིཡཾ ཨུཔཙིཏཾ ཀཔྤསཏསཧསྶེ ཝཱ ཀཔྤསཧསྶེ ཝཱ ¶ ཀཔྤསཏེ ཝཱ ཀཔྤེ ཝཱ ཨནྟརཀཔྤེ ཝཱ ཨུཔཌྜྷཀཔྤེ ཝཱ སཾཝཙྪརེ ཝཱ ཨུཔཌྜྷསཾཝཙྪརེ ཝཱ མཱསེ ཝཱ པཀྑེ ཝཱ དིཝསེ ཝཱ མུཧུཏྟེ ཝཱ ཨིམིནཱ པམཱདེན ཝཱ པསཱདེན ཝཱཏི. ཨིམཱནི བྷགཝཏོ དྭེ ཉཱཎཱནི – པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏིཉཱཎཉྩ དིབྦཙཀྑུ ཙ ཨཊྛམཾ ནཝམཾ ཏཐཱགཏབལཾ.

ཨིཏི ཏཏྠ ཡཾ སབྦཉྙུཏཱ པཏྟཱ ཝིདིཏཱ སབྦདྷམྨཱ ཝིརཛཾ ཝཱིཏམལཾ ཨུཔྤནྣཾ སབྦཉྙུཏཉཱཎཾ ནིཧཏོ མཱརོ བོདྷིམཱུལེ, ཨིདཾ བྷགཝཏོ དསམཾ བལཾ སབྦཱསཝཔརིཀྑཡཾ ཉཱཎཾ. དསབལསམནྣཱགཏཱ ཧི བུདྡྷཱ བྷགཝནྟོཏི.

ནིཡུཏྟོ ཝིཙཡོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༣. ཡུཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ

༦༥.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཡུཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ;

སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ, ཉཏྭཱན ཨུདཡབྦཡཾ;

ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུ བྷིཀྑུ, སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧེ’’ཏི.

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི རཀྑིཏཙིཏྟསྶ སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཡུཛྫཏི, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ སམྨཱདིཊྛི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཡུཛྫཏི, སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ ཝིཧརནྟོ ཨུདཡབྦཡཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཏཱིཏི ཡུཛྫཏི, ཨུདཡབྦཡཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོ སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧིསྶཏཱིཏི ཡུཛྫཏི. སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧནྟོ སབྦཱནི དུགྒཏིཝིནིཔཱཏབྷཡཱནི སམཏིཀྐམིསྶཏཱིཏི ཡུཛྫཏཱིཏི.

ནིཡུཏྟོ ཡུཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ.

༤. པདཊྛཱནཧཱརསམྤཱཏོ

༦༦. ཏཏྠ ¶ ¶ ཀཏམོ པདཊྛཱནོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶཱ’’ཏི ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ པདཊྛཱནཾ. ‘‘སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི སམཐསྶ པདཊྛཱནཾ. ‘‘སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ’’ཏི ཝིཔསྶནཱཡ པདཊྛཱནཾ. ‘‘ཉཏྭཱན ཨུདཡབྦཡ’’ནྟི དསྶནབྷཱུམིཡཱ པདཊྛཱནཾ. ‘‘ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཱིརིཡསྶ པདཊྛཱནཾ. ‘‘སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧེ’’ཏི བྷཱཝནཱཡ པདཊྛཱནཾ.

ནིཡུཏྟོ པདཊྛཱནོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༥. ལཀྑཎཧཱརསམྤཱཏོ

༦༧. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ལཀྑཎོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི ཨིདཾ སཏིནྡྲིཡཾ, སཏིནྡྲིཡེ གཧིཏེ གཧིཏཱནི བྷཝནྟི པཉྩིནྡྲིཡཱནི. ‘‘སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ’’ཏི སམྨཱདིཊྛིཡཱ གཧིཏཱཡ གཧིཏོ བྷཝཏི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? སམྨཱདིཊྛིཏོ ཧི སམྨཱསངྐཔྤོ པབྷཝཏི, སམྨཱསངྐཔྤཏོ སམྨཱཝཱཙཱ པབྷཝཏི, སམྨཱཝཱཙཱཏོ སམྨཱཀམྨནྟོ པབྷཝཏི, སམྨཱཀམྨནྟཏོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ པབྷཝཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝཏོ སམྨཱཝཱཡཱམོ པབྷཝཏི, སམྨཱཝཱཡཱམཏོ སམྨཱསཏི པབྷཝཏི, སམྨཱསཏིཏོ སམྨཱསམཱདྷི པབྷཝཏི, སམྨཱསམཱདྷིཏོ སམྨཱཝིམུཏྟི པབྷཝཏི, སམྨཱཝིམུཏྟིཏོ སམྨཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ པབྷཝཏི.

ནིཡུཏྟོ ལཀྑཎོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༦. ཙཏུབྱཱུཧཧཱརསམྤཱཏོ

༦༨. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཙཏུབྱཱུཧོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶཱ’’ཏི རཀྑིཏཾ པརིཔཱལཱིཡཏཱིཏི ཨེསཱ ནིརུཏྟི. ཨིདྷ བྷགཝཏོ ཀོ ཨདྷིཔྤཱཡོ? ཡེ དུགྒཏཱིཧི པརིམུཙྩིཏུཀཱམཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏེ དྷམྨཙཱརིནོ བྷཝིསྶནྟཱིཏི ཨཡཾ ཨེཏྠ བྷགཝཏོ ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཀོཀཱལིཀོ ཧི སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ¶ ཐེརེསུ ཙིཏྟཾ པདོསཡིཏྭཱ མཧཱཔདུམནིརཡེ ཨུཔཔནྣོ. བྷགཝཱ ཙ སཏིཨཱརཀྑེན ཙེཏསཱ སམནྣཱགཏོ, སུཏྟམྷི ཝུཏྟཾ ‘‘སཏིཡཱ ཙིཏྟཾ རཀྑིཏབྦ’’ནྟི.

ནིཡུཏྟོ ཙཏུབྱཱུཧོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༧. ཨཱཝཊྚཧཱརསམྤཱཏོ

༦༩. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཨཱཝཊྚོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི སམཐོ [ཨཡཾ སམཐོ (སཱི. ཀ.)]. ‘‘སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ’’ཏི ཝིཔསྶནཱ. ‘‘ཉཏྭཱན ཨུདཡབྦཡ’’ནྟི དུཀྑཔརིཉྙཱ. ‘‘ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུ བྷིཀྑཱུ’’ཏི སམུདཡཔཧཱནཾ. ‘‘སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧེ’’ཏི ནིརོདྷོ [ཨཡཾ ནིརོདྷོ (སཱི. ཀ.)]. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི.

ནིཡུཏྟོ ཨཱཝཊྚོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༨. ཝིབྷཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ

༧༠. ཏཏྠ ཀཏམོ ཝིབྷཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ཀུསལཔཀྑོ ཀུསལཔཀྑེན ནིདྡིསིཏབྦོ. ཨཀུསལཔཀྑོ ཨཀུསལཔཀྑེན ནིདྡིསིཏབྦོ.

ནིཡུཏྟོ ཝིབྷཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ.

༩. པརིཝཏྟནཧཱརསམྤཱཏོ

༧༡. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ པརིཝཏྟནོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. སམཐཝིཔསྶནཱཡ བྷཱཝིཏཱཡ ནིརོདྷོ ཕལཾ, པརིཉྙཱཏཾ དུཀྑཾ, སམུདཡོ པཧཱིནོ, མགྒོ བྷཱཝིཏོ པཊིཔཀྑེན.

ནིཡུཏྟོ པརིཝཏྟནོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༡༠. ཝེཝཙནཧཱརསམྤཱཏོ

༧༢. ཏཏྠ ¶ ¶ ཀཏམོ ཝེཝཙནོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶཱ’’ཏི ཙིཏྟཾ མནོ ཝིཉྙཱཎཾ མནིནྡྲིཡཾ མནཱཡཏནཾ ཝིཛཱནནཱ ཝིཛཱནིཏཏྟཾ, ཨིདཾ ཝེཝཙནཾ. ‘‘སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི ནེཀྑམྨསངྐཔྤོ ཨབྱཱཔཱདསངྐཔྤོ ཨཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ, ཨིདཾ ཝེཝཙནཾ. ‘‘སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ’’ཏི སམྨཱདིཊྛི ནཱམ པཉྙཱསཏྠཾ པཉྙཱཁགྒོ པཉྙཱརཏནཾ པཉྙཱཔཛྫོཏོ པཉྙཱཔཏོདོ པཉྙཱཔཱསཱདོ, ཨིདཾ ཝེཝཙནཾ.

ནིཡུཏྟོ ཝེཝཙནོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༡༡. པཉྙཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ

༧༣. ཏཏྠ ཀཏམོ པཉྙཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶཱ’’ཏི པདཊྛཱནཔཉྙཏྟི སཏིཡཱ. ‘‘སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི སམཐསྶ. ‘‘སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ, ཉཏྭཱན ཨུདཡབྦཡ’’ནྟི དསྶནབྷཱུམིཡཱ ནིཀྑེཔཔཉྙཏྟི. ‘‘ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུ བྷིཀྑཱུ’’ཏི སམུདཡསྶ ཨནཝསེསཔྤཧཱནཔཉྙཏྟི, ‘‘སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧེ’’ཏི བྷཱཝནཱཔཉྙཏྟི མགྒསྶ.

ནིཡུཏྟོ པཉྙཏྟིཧཱརསམྤཱཏོ.

༡༢. ཨོཏརཎཧཱརསམྤཱཏོ

༧༤. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཨོཏརཎོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ ¶ . ‘‘སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ’’ཏི སམྨཱདིཊྛིཡཱ གཧིཏཱཡ གཧིཏཱནི བྷཝནྟི པཉྩིནྡྲིཡཱནི, ཨཡཾ ཨིནྡྲིཡེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ ཨིནྡྲིཡཱནི ཝིཛྫཱ, ཝིཛྫུཔྤཱདཱ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷོ, ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ, སངྑཱརནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོ, ཨེཝཾ སབྦཾ, ཨཡཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདེན ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནིཡེཝ པཉྩིནྡྲིཡཱནི ཏཱིཧི ཁནྡྷེཧི སངྒཧིཏཱནི – སཱིལཀྑནྡྷེན སམཱདྷིཀྑནྡྷེན པཉྙཱཀྑནྡྷེན. ཨཡཾ ཁནྡྷེཧི ཨོཏརཎཱ.

ཏཱནི ¶ ཡེཝ པཉྩིནྡྲིཡཱནི སངྑཱརཔརིཡཱཔནྣཱནི. ཡེ སངྑཱརཱ ཨནཱསཝཱ ནོ ཙ བྷཝངྒཱ, ཏེ སངྑཱརཱ དྷམྨདྷཱཏུསངྒཧིཏཱ, ཨཡཾ དྷཱཏཱུཧི ཨོཏརཎཱ.

སཱ དྷམྨདྷཱཏུ དྷམྨཱཡཏནཔརིཡཱཔནྣཱ, ཡཾ ཨཱཡཏནཾ ཨནཱསཝཾ ནོ ཙ བྷཝངྒཾ, ཨཡཾ ཨཱཡཏནེཧི ཨོཏརཎཱ.

ནིཡུཏྟོ ཨོཏརཎོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༡༣. སོདྷནཧཱརསམྤཱཏོ

༧༥. ཏཏྠ ཀཏམོ སོདྷནོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ཡཏྠ ཨཱརམྦྷོ སུདྡྷོ, སོ པཉྷོ ཝིསཛྫིཏོ བྷཝཏི. ཡཏྠ པན ཨཱརམྦྷོ ན སུདྡྷོ, ན ཏཱཝ སོ པཉྷོ ཝིསཛྫིཏོ བྷཝཏི.

ནིཡུཏྟོ སོདྷནོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༡༤. ཨདྷིཊྛཱནཧཱརསམྤཱཏོ

༧༦. ཏཏྠ ཀཏམོ ཨདྷིཊྛཱནོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

ཏསྨཱ ¶ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོཏི གཱཐཱ. ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶཱཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ཙིཏྟཾ མནོ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ. སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོཏི ཨེཀཏྟཏཱ. ནེཀྑམྨསངྐཔྤོ ཨབྱཱཔཱདསངྐཔྤོ ཨཝིཧིཾསཱསངྐཔྤོ ¶ ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ. སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོཏི ཨེཀཏྟཏཱ. སམྨཱདིཊྛི ནཱམ ཡཾ དུཀྑེ ཉཱཎཾ དུཀྑསམུདཡེ ཉཱཎཾ དུཀྑནིརོདྷེ ཉཱཎཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ ཉཱཎཾ མགྒེ ཉཱཎཾ ཧེཏུམྷི ཉཱཎཾ ཧེཏུསམུཔྤནྣེསུ དྷམྨེསུ ཉཱཎཾ པཙྩཡེ ཉཱཎཾ པཙྩཡསམུཔྤནྣེསུ དྷམྨེསུ ཉཱཎཾ, ཡཾ ཏཏྠ ཏཏྠ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཉཱཎདསྶནཾ ཨབྷིསམཡོ སམྤཊིཝེདྷོ སཙྩཱགམནཾ, ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ. ཉཏྭཱན ཨུདཡབྦཡནྟི ཨེཀཏྟཏཱ, ཨུདཡེན ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ, སངྑཱརཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཨེཝཾ སབྦཾ སམུདཡོ བྷཝཏི. ཝཡེན ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ, ཨེཝཾ སབྦཾ ནིརོདྷོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ. ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུ བྷིཀྑཱུཏི ཨེཀཏྟཏཱ, ཐིནཾ ནཱམ ཡཱ ཙིཏྟསྶ ཨཀལླཏཱ ཨཀམྨནིཡཏཱ, མིདྡྷཾ ནཱམ ཡཾ ཀཱཡསྶ ལཱིནཏྟཾ, ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ. སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧེཏི ཨེཀཏྟཏཱ, དེཝམནུསྶེ ཝཱ ཨུཔནིདྷཱཡ ¶ ཨཔཱཡཱ དུགྒཏི, ནིབྦཱནཾ ཝཱ ཨུཔནིདྷཱཡ སབྦཱ ཨུཔཔཏྟིཡོ དུགྒཏི, ཨཡཾ ཝེམཏྟཏཱ.

ནིཡུཏྟོ ཨདྷིཊྛཱནོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༡༥. པརིཀྑཱརཧཱརསམྤཱཏོ

༧༧. ཏཏྠ ཀཏམོ པརིཀྑཱརོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ’’ཏི གཱཐཱ. ཨཡཾ སམཐཝིཔསྶནཱཡ པརིཀྑཱརོ.

ནིཡུཏྟོ པརིཀྑཱརོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

༡༦. སམཱརོཔནཧཱརསམྤཱཏོ

༧༨. ཏཏྠ ཀཏམོ སམཱརོཔནོ ཧཱརསམྤཱཏོ?

‘‘ཏསྨཱ ¶ རཀྑིཏཙིཏྟསྶ, སམྨཱསངྐཔྤགོཙརོ;

སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོ, ཉཏྭཱན ཨུདཡབྦཡཾ;

ཐིནམིདྡྷཱབྷིབྷཱུ བྷིཀྑུ, སབྦཱ དུགྒཏིཡོ ཛཧེ’’ཏི.

ཏསྨཱ ¶ རཀྑིཏཙིཏྟསྶཱཏི ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ པདཊྛཱནཾ, ཙིཏྟེ རཀྑིཏེ ཏཾ རཀྑིཏཾ བྷཝཏི ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨཾ མནོཀམྨཾ. སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརོཏི སམྨཱདིཊྛིཡཱ བྷཱཝིཏཱཡ བྷཱཝིཏོ བྷཝཏི ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. ཀེན ཀཱརཎེན? སམྨཱདིཊྛིཏོ ཧི སམྨཱསངྐཔྤོ པབྷཝཏི, སམྨཱསངྐཔྤཏོ སམྨཱཝཱཙཱ པབྷཝཏི, སམྨཱཝཱཙཱཏོ སམྨཱཀམྨནྟོ པབྷཝཏི, སམྨཱཀམྨནྟཏོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ པབྷཝཏི, སམྨཱཨཱཛཱིཝཏོ སམྨཱཝཱཡཱམོ པབྷཝཏི, སམྨཱཝཱཡཱམཏོ སམྨཱསཏི པབྷཝཏི, སམྨཱསཏིཏོ སམྨཱསམཱདྷི པབྷཝཏི, སམྨཱསམཱདྷིཏོ སམྨཱཝིམུཏྟི པབྷཝཏི, སམྨཱཝིམུཏྟིཏོ སམྨཱཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ པབྷཝཏི. ཨཡཾ ཨནུཔཱདིསེསོ པུགྒལོ ཨནུཔཱདིསེསཱ ཙ ནིབྦཱནདྷཱཏུ.

ནིཡུཏྟོ སམཱརོཔནོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

ཏེནཱཧ ¶ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ –

‘‘སོལ༹ས ཧཱརཱ པཋམཾ, དིསལོཙནཏོ དིསཱ ཝིལོཀེཏྭཱ;

སངྑིཔིཡ ཨངྐུསེན ཧི, ནཡེཧི ཏཱིཧི ནིདྡིསེ སུཏྟ’’ནྟི.

ནིཡུཏྟོ ཧཱརསམྤཱཏོ.

ནཡསམུཊྛཱནཾ

༧༩. ཏཏྠ ཀཏམཾ ནཡསམུཊྛཱནཾ? པུབྦཱ ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡཙ བྷཝཏཎྷཱཡ ཙ, ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎཾ ཏཎྷཱསཾཡོཛནཾ. ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎཱ སཏྟཱ ཨཝིཛྫཱསཾཡུཏྟཱ [ཨཝིཛྫཱཡ སཾཡུཏྟཱ (སཱི. ཀ.)] ཨཝིཛྫཱཔཀྑེན ཝིཙརནྟི, ཏེ ཝུཙྩནྟི དིཊྛིཙརིཏཱཏི. ཏཎྷཱསཾཡོཛནཱ སཏྟཱ ཏཎྷཱསཾཡུཏྟཱ ཏཎྷཱཔཀྑེན ཝིཙརནྟི, ཏེ ཝུཙྩནྟི ཏཎྷཱཙརིཏཱཏི. དིཊྛིཙརིཏཱ ¶ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ པབྦཛིཏཱ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི. ཏཎྷཱཙརིཏཱ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ པབྦཛིཏཱ ཀཱམེསུ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི.

ཏཏྠ ¶ ཀིཾཀཱརཎཾ ཡཾ དིཊྛིཙརིཏཱ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ པབྦཛིཏཱ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི, ཏཎྷཱཙརིཏཱ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ པབྦཛིཏཱ ཀཱམེསུ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཝིཧརནྟི? ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ ནཏྠི སཙྩཝཝཏྠཱནཾ, ཀུཏོ ཙཏུསཙྩཔྤཀཱསནཱ ཝཱ སམཐཝིཔསྶནཱཀོསལླཾ ཝཱ ཨུཔསམསུཁཔྤཏྟི ཝཱ! ཏེ ཨུཔསམསུཁསྶ ཨནབྷིཉྙཱ ཝིཔརཱིཏཙེཏཱ ཨེཝམཱཧཾསུ ‘‘ནཏྠི སུཁེན སུཁཾ, དུཀྑེན ནཱམ སུཁཾ ཨདྷིགནྟབྦ’’ནྟི. ཡོ ཀཱམེ པཊིསེཝཏི, སོ ལོཀཾ ཝཌྜྷཡཏི, ཡོ ལོཀཾ ཝཌྜྷཡཏི, སོ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏཱིཏི ཏེ ཨེཝཾསཉྙཱི ཨེཝཾདིཊྛཱི དུཀྑེན སུཁཾ པཏྠཡམཱནཱ ཀཱམེསུ པུཉྙསཉྙཱི ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཙ ཝིཧརནྟི ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགམནུཡུཏྟཱ ཙ, ཏེ ཏདབྷིཉྙཱ སནྟཱ རོགམེཝ ཝཌྜྷཡནྟི, གཎྜམེཝ ཝཌྜྷཡནྟི, སལླམེཝ ཝཌྜྷཡནྟི, ཏེ རོགཱབྷིཏུནྣཱ གཎྜཔཊིཔཱིལི༹ཏཱ སལླཱནུཝིདྡྷཱ ནིརཡཏིརཙྪཱནཡོནིཔེཏཱསུརེསུ ཨུམྨུཛྫནིམུཛྫཱནི ཀརོནྟཱ ཨུགྒྷཱཏནིགྒྷཱཏཾ པཙྩནུབྷོནྟཱ རོགགཎྜསལླབྷེསཛྫཾ ན ཝིནྡནྟི. ཏཏྠ ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགོ ཙ སཾཀིལེསོ, སམཐཝིཔསྶནཱ ཝོདཱནཾ. ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགོ ཙ རོགོ, སམཐཝིཔསྶནཱ རོགནིགྒྷཱཏཀབྷེསཛྫཾ. ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགོ ཙ གཎྜོ, སམཐཝིཔསྶནཱ གཎྜནིགྒྷཱཏཀབྷེསཛྫཾ ¶ . ཨཏྟཀིལམཐཱནུཡོགོ ཀཱམསུཁལླིཀཱནུཡོགོ ཙ སལློ, སམཐཝིཔསྶནཱ སལླུདྡྷརཎབྷེསཛྫཾ.

ཏཏྠ སཾཀིལེསོ དུཀྑཾ, ཏདབྷིསངྒོ ཏཎྷཱ སམུདཡོ, ཏཎྷཱནིརོདྷོ དུཀྑནིརོདྷོ, སམཐཝིཔསྶནཱ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, ཨིམཱནི ¶ ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. དུཀྑཾ པརིཉྙེཡྻཾ, སམུདཡོ པཧཱཏབྦོ, མགྒོ བྷཱཝེཏབྦོ, ནིརོདྷོ སཙྪིཀཱཏབྦོ.

༨༠. ཏཏྠ དིཊྛིཙརིཏཱ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ ཨུཔགཙྪནྟི. ཝེདནཾ…པེ… སཉྙཾ…པེ… སངྑཱརེ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ ཨུཔགཙྪནྟི. ཏཎྷཱཙརིཏཱ རཱུཔཝནྟཾ ཨཏྟཱནཾ ཨུཔགཙྪནྟི. ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ, རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ, ཝེདནཱཝནྟཾ…པེ… སཉྙཱཝནྟཾ…པེ… སངྑཱརཝནྟཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎཝནྟཾ ཨཏྟཱནཾ ཨུཔགཙྪནྟི, ཨཏྟནི ཝཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛི.

ཏསྶཱ པཊིཔཀྑོ ལོཀུཏྟརཱ སམྨཱདིཊྛི, ཨནྭཱཡིཀཱ སམྨཱསངྐཔྤོ སམྨཱཝཱཙཱ སམྨཱཀམྨནྟོ སམྨཱཨཱཛཱིཝོ སམྨཱཝཱཡཱམོ སམྨཱསཏི སམྨཱསམཱདྷི, ཨཡཾ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ. ཏེ ཏཡོ ཁནྡྷཱ སཱིལཀྑནྡྷོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ པཉྙཱཀྑནྡྷོ. སཱིལཀྑནྡྷོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ ཙ སམཐོ, པཉྙཱཀྑནྡྷོ ཝིཔསྶནཱ. ཏཏྠ སཀྐཱཡོ དུཀྑཾ, སཀྐཱཡསམུདཡོ དུཀྑསམུདཡོ, སཀྐཱཡནིརོདྷོ ¶ དུཀྑནིརོདྷོ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ, ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. དུཀྑཾ པརིཉྙེཡྻཾ, སམུདཡོ པཧཱཏབྦོ, མགྒོ བྷཱཝེཏབྦོ, ནིརོདྷོ སཙྪིཀཱཏབྦོ.

ཏཏྠ ཡེ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ ཨུཔགཙྪནྟི. ཝེདནཾ…པེ… སཉྙཾ…པེ… སངྑཱརེ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ ཨུཔགཙྪནྟི. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི ‘‘ཨུཙྪེདཝཱདིནོ’’ཏི. ཡེ རཱུཔཝནྟཾ ཨཏྟཱནཾ ཨུཔགཙྪནྟི. ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ, རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ. ཡེ ཝེདནཱཝནྟཾ…པེ… ཡེ སཉྙཱཝནྟཾ…པེ… ཡེ སངྑཱརཝནྟཾ…པེ… ཡེ ཝིཉྙཱཎཝནྟཾ ཨཏྟཱནཾ ཨུཔགཙྪནྟི, ཨཏྟནི ཝཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ. ཨིམེ ཝུཙྩནྟི ‘‘སསྶཏཝཱདིནོ’’ཏི, ཏཏྠ ཨུཙྪེདསསྶཏཝཱདཱ ཨུབྷོ ཨནྟཱ, ཨཡཾ སཾསཱརཔཝཏྟི. ཏསྶ ¶ པཊིཔཀྑོ མཛ྄ཛྷིམཱ པཊིཔདཱ ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ, ཨཡཾ སཾསཱརནིཝཏྟི. ཏཏྠ པཝཏྟི དུཀྑཾ, ཏདབྷིསངྒོ ཏཎྷཱ སམུདཡོ, ཏཎྷཱནིརོདྷོ དུཀྑནིརོདྷོ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི ¶ པཊིཔདཱ, ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སཙྩཱནི. དུཀྑཾ པརིཉྙེཡྻཾ, སམུདཡོ པཧཱཏབྦོ, མགྒོ བྷཱཝེཏབྦོ, ནིརོདྷོ སཙྪིཀཱཏབྦོ.

ཏཏྠ ཨུཙྪེདསསྶཏཾ སམཱསཏོ ཝཱིསཏིཝཏྠུཀཱ སཀྐཱཡདིཊྛི, ཝིཏྠཱརཏོ དྭཱསཊྛི དིཊྛིགཏཱནི, ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཏེཙཏྟཱལཱིསཾ བོདྷིཔཀྑིཡཱ དྷམྨཱ ཨཊྛ ཝིམོཀྑཱ དས ཀསིཎཱཡཏནཱནི. དྭཱསཊྛི དིཊྛིགཏཱནི མོཧཛཱལཾ ཨནཱདིཨནིདྷནཔྤཝཏྟཾ. ཏེཙཏྟཱལཱིསཾ [ཏེཏཱལཱིསཾ (སཱི.)] བོདྷིཔཀྑིཡཱ དྷམྨཱ ཉཱཎཝཛིརཾ མོཧཛཱལཔྤདཱལནཾ. ཏཏྠ མོཧོ ཨཝིཛྫཱ, ཛཱལཾ བྷཝཏཎྷཱ, ཏེན ཝུཙྩཏི ‘‘པུབྦཱ ཀོཊི ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱཡ ཙ བྷཝཏཎྷཱཡ ཙཱ’’ཏི.

༨༡. ཏཏྠ དིཊྛིཙརིཏོ ཨསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏོ སལླེཁཱནུསནྟཏཝུཏྟི བྷཝཏི སལླེཁེ ཏིབྦགཱརཝོ. ཏཎྷཱཙརིཏོ ཨསྨིཾ སཱསནེ པབྦཛིཏོ སིཀྑཱནུསནྟཏཝུཏྟི བྷཝཏི སིཀྑཱཡ ཏིབྦགཱརཝོ. དིཊྛིཙརིཏོ སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམནྟོ དྷམྨཱནུསཱརཱི བྷཝཏི. ཏཎྷཱཙརིཏོ སམྨཏྟནིཡཱམཾ ཨོཀྐམནྟོ སདྡྷཱནུསཱརཱི བྷཝཏི, དིཊྛིཙརིཏོ སུཁཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻཱཏི. ཏཎྷཱཙརིཏོ དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻཱཏི.

ཏཏྠ ཀིཾཀཱརཎཾ, ཡཾ ཏཎྷཱཙརིཏོ དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻཱཏི, ཏསྶ ཧི ཀཱམཱ ཨཔརིཙྩཏྟཱ བྷཝནྟི, སོ ¶ ཀཱམེཧི ཝིཝེཙིཡམཱནོ དུཀྑེན པཊིནིསྶརཏི ¶ དནྡྷཉྩ དྷམྨཾ ཨཱཛཱནཱཏི? ཡོ པནཱཡཾ དིཊྛིཙརིཏོ ཨཡཾ ཨཱདིཏོཡེཝ ཀཱམེཧི ཨནཏྠིཀོ བྷཝཏི. སོ ཏཏོ ཝིཝེཙིཡམཱནོ ཁིཔྤཉྩ པཊིནིསྶརཏི, ཁིཔྤཉྩ དྷམྨཾ ཨཱཛཱནཱཏི. དུཀྑཱཔི པཊིཔདཱ དུཝིདྷཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ ཙ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ ཙ. སུཁཱཔི པཊིཔདཱ དུཝིདྷཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ ཙ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ ཙ. སཏྟཱཔི དུཝིདྷཱ མུདིནྡྲིཡཱཔི ཏིཀྑིནྡྲིཡཱཔི. ཡེ མུདིནྡྲིཡཱ, ཏེ དནྡྷཉྩ པཊིནིསྶརནྟི དནྡྷཉྩ དྷམྨཾ ཨཱཛཱནནྟི. ཡེ ཏིཀྑིནྡྲིཡཱ, ཏེ ཁིཔྤཉྩ པཊིནིསྶརནྟི, ཁིཔྤཉྩ དྷམྨཾ ཨཱཛཱནནྟི, ཨིམཱ ཙཏསྶོ པཊིཔདཱ. ཡེ ཧི ཀེཙི ནིཡྻིཾསུ ཝཱ ནིཡྻནྟི ཝཱ ནིཡྻིསྶནྟི ཝཱ, ཏེ ཨིམཱཧི ཨེཝ ཙཏཱུཧི པཊིཔདཱཧི. ཨེཝཾ ཨརིཡཱ ཙཏུཀྐམགྒཾ པཉྙཱཔེནྟི ཨབུདྷཛནསེཝིཏཱཡ བཱལཀནྟཱཡ རཏྟཝཱསིནིཡཱ ནནྡིཡཱ བྷཝཏཎྷཱཡ ཨཝཊྚནཏྠཾ [ཨཱཝཊྚནཏྠཾ (སཱི. ཀ.)]. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ནནྡིཡཱཝཊྚསྶ ནཡསྶ བྷཱུམཱིཏི, ཏེནཱཧ ‘‘ཏཎྷཉྩ ཨཝིཛྫམྤི ཙ སམཐེནཱ’’ཏི.

༨༢. ཝེཡྻཱཀརཎེསུ ¶ ཧི ཡེ ཀུསལཱཀུསལཱཏི ཏེ དུཝིདྷཱ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦཱ – ལོཀཝཊྚཱནུསཱརཱི ཙ ལོཀཝིཝཊྚཱནུསཱརཱི ཙ. ཝཊྚཾ ནཱམ སཾསཱརོ. ཝིཝཊྚཾ ནིབྦཱནཾ. ཀམྨཀིལེསཱ ཧེཏུ སཾསཱརསྶ. ཏཏྠ ཀམྨཾ ཙེཏནཱ ཙེཏསིཀཉྩ ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཏཾ ཀཐཾ དཊྛབྦཾ? ཨུཔཙཡེན སབྦེཔི ཀིལེསཱ ཙཏཱུཧི ཝིཔལླཱསེཧི ནིདྡིསིཏབྦཱ. ཏེ ཀཏྠ དཊྛབྦཱ? དས ཝཏྠུཀེ ཀིལེསཔུཉྫེ. ཀཏམཱནི ¶ དས ཝཏྠཱུནི? ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ, ཙཏྟཱརོ ཝིཔལླཱསཱ, ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི, ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ, ཙཏྟཱརོ གནྠཱ, ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ, ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ, ཙཏྟཱརོ སལླཱ, ཙཏསྶོ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ ཙཏྟཱརི ཨགཏིགམནཱནི. པཋམེ ཨཱཧཱརེ པཋམོ ཝིཔལླཱསོ, དུཏིཡེ ཨཱཧཱརེ དུཏིཡོ ཝིཔལླཱསོ, ཏཏིཡེ ཨཱཧཱརེ ཏཏིཡོ ཝིཔལླཱསོ, ཙཏུཏྠེ ཨཱཧཱརེ ཙཏུཏྠོ ཝིཔལླཱསོ. པཋམེ ཝིཔལླཱསེ པཋམཾ ཨུཔཱདཱནཾ. དུཏིཡེ ཝིཔལླཱསེ དུཏིཡཾ ཨུཔཱདཱནཾ, ཏཏིཡེ ཝིཔལླཱསེ ཏཏིཡཾ ཨུཔཱདཱནཾ, ཙཏུཏྠེ ཝིཔལླཱསེ ཙཏུཏྠཾ ཨུཔཱདཱནཾ. པཋམེ ཨུཔཱདཱནེ པཋམོ ཡོགོ, དུཏིཡེ ཨུཔཱདཱནེ དུཏིཡོ ཡོགོ, ཏཏིཡེ ཨུཔཱདཱནེ ཏཏིཡོ ཡོགོ, ཙཏུཏྠེ ཨུཔཱདཱནེ ཙཏུཏྠོ ཡོགོ. པཋམེ ཡོགེ པཋམོ གནྠོ, དུཏིཡེ ཡོགེ དུཏིཡོ གནྠོ, ཏཏིཡེ ཡོགེ ཏཏིཡོ གནྠོ, ཙཏུཏྠེ ཡོགེ ཙཏུཏྠོ གནྠོ, པཋམེ གནྠེ པཋམོ ཨཱསཝོ, དུཏིཡེ གནྠེ དུཏིཡོ ཨཱསཝོ, ཏཏིཡེ གནྠེ ཏཏིཡོ ཨཱསཝོ, ཙཏུཏྠེ གནྠེ ཙཏུཏྠོ ཨཱསཝོ. པཋམེ ཨཱསཝེ པཋམོ ཨོགྷོ, དུཏིཡེ ཨཱསཝེ དུཏིཡོ ཨོགྷོ, ཏཏིཡེ ཨཱསཝེ ཏཏིཡོ ཨོགྷོ, ཙཏུཏྠེ ཨཱསཝེ ཙཏུཏྠོ ཨོགྷོ. པཋམེ ཨོགྷེ པཋམོ སལློ, དུཏིཡེ ཨོགྷེ དུཏིཡོ སལློ, ཏཏིཡེ ཨོགྷེ ཏཏིཡོ སལློ, ཙཏུཏྠེ ཨོགྷེ ཙཏུཏྠོ སལློ. པཋམེ སལླེ པཋམཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, དུཏིཡེ སལླེ དུཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཏཏིཡེ སལླེ ཏཏིཡཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཙཏུཏྠེ སལླེ ཙཏུཏྠཱི [ཙཏུཏྠཱ (སཱི.)] ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, པཋམཱཡཾ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡཾ པཋམཾ ཨགཏིགམནཾ. དུཏིཡཱཡཾ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡཾ ¶ དུཏིཡཾ ཨགཏིགམནཾ. ཏཏིཡཱཡཾ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡཾ ཏཏིཡཾ ཨགཏིགམནཾ, ཙཏུཏྠིཡཾ [ཙཏུཏྠཱཡཾ (སཱི.)] ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡཾ ཙཏུཏྠཾ ཨགཏིགམནཾ.

༨༣. ཏཏྠ ¶ ཡོ ཙ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཕསྶོ ཨཱཧཱརོ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡོ ཙ མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཡོ ཙ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡོ ཙ ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཡོ ཙ ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡོ ཙ ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཡོ ཙ ‘‘ཨནཏྟནི ཨཏྟཱ’’ཏི ཝིཔལླཱསོ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ¶ ཡཉྩ ཀཱམུཔཱདཱནཾ ཡཉྩ བྷཝུཔཱདཱནཾ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡཉྩ དིཊྛུཔཱདཱནཾ ཡཉྩ ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡོ ཙ ཀཱམཡོགོ, ཡོ ཙ བྷཝཡོགོ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡོ ཙ དིཊྛིཡོགོ, ཡོ ཙ ཨཝིཛྫཱཡོགོ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡོ ཙ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠོ, ཡོ ཙ བྱཱཔཱདོ ཀཱཡགནྠོ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡོ ཙ པརཱམཱསཀཱཡགནྠོ, ཡོ ཙ ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསཀཱཡགནྠོ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡོ ཙ ཀཱམཱསཝོ, ཡོ ཙ བྷཝཱསཝོ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡོ ཙ དིཊྛཱསཝོ, ཡོ ཙ ཨཝིཛྫཱསཝོ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡོ ཙ ཀཱམོགྷོ, ཡོ ཙ བྷཝོགྷོ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡོ ཙ དིཊྛོགྷོ, ཡོ ཙ ཨཝིཛྫོགྷོ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡོ ཙ རཱགསལློ, ཡོ ཙ དོསསལློ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡོ ཙ མཱནསལློ, ཡོ ཙ མོཧསལློ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡཱ ཙ རཱུཔཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཡཱ ཙ ཝེདནཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡཱ ཙ སཉྙཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཡཱ ཙ སངྑཱརཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཏཏྠ ཡཉྩ ཚནྡཱ ཨགཏིགམནཾ ཡཉྩ དོསཱ ཨགཏིགམནཾ, ཨིམེ ཏཎྷཱཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ. ཡཉྩ བྷཡཱ ཨགཏིགམནཾ, ཡཉྩ མོཧཱ ཨགཏིགམནཾ, ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ.

༨༤. ཏཏྠ ཀབལཱི༹ཀཱརེ ཨཱཧཱརེ ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཕསྶེ ཨཱཧཱརེ ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཝིཉྙཱཎེ ཨཱཧཱརེ ‘‘ཨནིཙྩེ ¶ ནིཙྩ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, མནོསཉྩེཏནཱཡ ཨཱཧཱརེ ‘‘ཨནཏྟནི ཨཏྟཱ’’ཏི ཝིཔལླཱསོ. པཋམེ ཝིཔལླཱསེ ཋིཏོ ཀཱམེ ཨུཔཱདིཡཏི ¶ , ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམུཔཱདཱནཾ; དུཏིཡེ ཝིཔལླཱསེ ཋིཏོ ཨནཱགཏཾ བྷཝཾ ཨུཔཱདིཡཏི ¶ , ཨིདཾ ཝུཙྩཏི བྷཝུཔཱདཱནཾ; ཏཏིཡེ ཝིཔལླཱསེ ཋིཏོ སཾསཱརཱབྷིནནྡིནིཾ དིཊྛིཾ ཨུཔཱདིཡཏི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི དིཊྛུཔཱདཱནཾ; ཙཏུཏྠེ ཝིཔལླཱསེ ཋིཏོ ཨཏྟཱནཾ ཀཔྤིཡཾ ཨུཔཱདིཡཏི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ.

ཀཱམུཔཱདཱནེན ཀཱམེཧི སཾཡུཛྫཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཀཱམཡོགོ; བྷཝུཔཱདཱནེན བྷཝེཧི སཾཡུཛྫཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྷཝཡོགོ; དིཊྛུཔཱདཱནེན པཱཔིཀཱཡ དིཊྛིཡཱ སཾཡུཛྫཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི དིཊྛིཡོགོ; ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནེན ཨཝིཛྫཱཡ སཾཡུཛྫཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨཝིཛྫཱཡོགོ.

པཋམེ ཡོགེ ཋིཏོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཡ ཀཱཡཾ གནྠཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠོ; དུཏིཡེ ཡོགེ ཋིཏོ བྱཱཔཱདེན ཀཱཡཾ གནྠཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི བྱཱཔཱདཀཱཡགནྠོ; ཏཏིཡེ ཡོགེ ཋིཏོ པརཱམཱསེན ཀཱཡཾ གནྠཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི པརཱམཱསཀཱཡགནྠོ; ཙཏུཏྠེ ཡོགེ ཋིཏོ ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསེན ཀཱཡཾ གནྠཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསཀཱཡགནྠོ.

ཏསྶ ཨེཝཾགནྠིཏཱ ཀིལེསཱ ཨཱསཝནྟི. ཀུཏོ ཙ ཝུཙྩཏི ཨཱསཝནྟཱིཏི? ཨནུསཡཏོ ཝཱ པརིཡུཊྛཱནཏོ ཝཱ. ཏཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠེན ཀཱམཱསཝོ, བྱཱཔཱདཀཱཡགནྠེན བྷཝཱསཝོ, པརཱམཱསཀཱཡགནྠེན དིཊྛཱསཝོ, ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསཀཱཡགནྠེན ཨཝིཛྫཱསཝོ.

ཏསྶ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཝེཔུལླཾ གཏཱ ཨོགྷཱ བྷཝནྟི. ཨིཏི ཨཱསཝཝེཔུལླཱ ཨོགྷཝེཔུལླཾ. ཏཏྠ ཀཱམཱསཝེན ཀཱམོགྷོ, བྷཝཱསཝེན བྷཝོགྷོ, དིཊྛཱསཝེན དིཊྛོགྷོ, ཨཝིཛྫཱསཝེན ཨཝིཛྫོགྷོ.

ཏསྶ ཨིམེ ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ ཨནུསཡསཧགཏཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨནུཔཝིཊྛཱ ཧདཡཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛནྟི, ཏེན ཝུཙྩནྟི སལླཱཨིཏི. ཏཏྠ ཀཱམོགྷེན རཱགསལློ, བྷཝོགྷེན དོསསལློ, དིཊྛོགྷེན མཱནསལློ, ཨཝིཛྫོགྷེན མོཧསལློ.

ཏསྶ ¶ ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི སལླེཧི པརིཡཱདིནྣཾ [པརིཡཱདིཎྞཾ (ཀ.)] ཝིཉྙཱཎཾ ཙཏཱུསུ དྷམྨེསུ སཎྛཧཏི རཱུཔེ ཝེདནཱཡ སཉྙཱཡ སངྑཱརེསུ. ཏཏྠ རཱགསལླེན ནནྡཱུཔསེཙནེན ཝིཉྙཱཎེན རཱུཔཱུཔགཱ ¶ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, དོསསལླེན ནནྡཱུཔསེཙནེན ཝིཉྙཱཎེན ཝེདནཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, མཱནསལླེན ནནྡཱུཔསེཙནེན ¶ ཝིཉྙཱཎེན སཉྙཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, མོཧསལླེན ནནྡཱུཔསེཙནེན ཝིཉྙཱཎེན སངྑཱརཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི.

ཏསྶ ཨིམཱཧི ཙཏཱུཧི ཝིཉྙཱཎཊྛིཏཱིཧི ཨུཔཏྠདྡྷཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཙཏཱུཧི དྷམྨེཧི ཨགཏིཾ གཙྪཏི ཚནྡཱ དོསཱ བྷཡཱ མོཧཱ. ཏཏྠ རཱགེན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི, དོསེན དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི, བྷཡེན བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི, མོཧེན མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི. ཨིཏི ཁོ ཏཉྩ ཀམྨཾ ཨིམེ ཙ ཀིལེསཱ, ཨེས ཧེཏུ སཾསཱརསྶ, ཨེཝཾ སབྦེ ཀིལེསཱ ཙཏཱུཧི ཝིཔལླཱསེཧི ནིདྡིསིཏབྦཱ.

༨༥. ཏཏྠ ཨིམཱ ཙཏསྶོ དིསཱ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཀཱམུཔཱདཱནཾ, ཀཱམཡོགོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠོ, ཀཱམཱསཝོ, ཀཱམོགྷོ, རཱགསལློ, རཱུཔཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, ཚནྡཱ ཨགཏིགམནནྟི པཋམཱ དིསཱ.

ཕསྶོ ཨཱཧཱརོ, ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, བྷཝུཔཱདཱནཾ, བྷཝཡོགོ, བྱཱཔཱདཀཱཡགནྠོ, བྷཝཱསཝོ, བྷཝོགྷོ, དོསསལློ, ཝེདནཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, དོསཱ ཨགཏིགམནནྟི དུཏིཡཱ དིསཱ.

ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, དིཊྛུཔཱདཱནཾ, དིཊྛིཡོགོ པརཱམཱསཀཱཡགནྠོ, དིཊྛཱསཝོ, དིཊྛོགྷོ, མཱནསལློ, སཉྙཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, བྷཡཱ ཨགཏིགམནནྟི ཏཏིཡཱ དིསཱ.

མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ‘‘ཨནཏྟནི ཨཏྟཱ’’ཏི ཝིཔལླཱསོ, ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ, ཨཝིཛྫཱཡོགོ, ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསཀཱཡགནྠོ, ཨཝིཛྫཱསཝོ, ཨཝིཛྫོགྷོ, མོཧསལློ, སངྑཱརཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, མོཧཱ ཨགཏིགམནནྟི ཙཏུཏྠཱི དིསཱ.

ཏཏྠ ཡོ ཙ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཡོ ཙ ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཀཱམུཔཱདཱནཾ, ཀཱམཡོགོ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠོ, ཀཱམཱསཝོ ¶ , ཀཱམོགྷོ, རཱགསལློ, རཱུཔཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི ཚནྡཱ ཨགཏིགམནནྟི, ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨིམེ རཱགཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ.

ཏཏྠ ¶ ཡོ ཙ ཕསྶོ ཨཱཧཱརོ ཡོ ཙ ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, བྷཝུཔཱདཱནཾ, བྷཝཡོགོ ¶ , བྱཱཔཱདཀཱཡགནྠོ, བྷཝཱསཝོ, བྷཝོགྷོ, དོསསལློ, ཝེདནཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, དོསཱ ཨགཏིགམནནྟི ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ, ཨིམེ དོསཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ.

ཏཏྠ ཡོ ཙ ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ ཡོ ཙ ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, དིཊྛུཔཱདཱནཾ, དིཊྛིཡོགོ, པརཱམཱསཀཱཡགནྠོ, དིཊྛཱསཝོ, དིཊྛོགྷོ, མཱནསལློ, སཉྙཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, བྷཡཱ ཨགཏིགམནནྟི ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ མནྡསྶ ཨུཔཀྐིལེསཱ.

ཏཏྠ ཡོ ཙ མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཡོ ཙ ‘‘ཨནཏྟནི ཨཏྟཱ’’ཏི ཝིཔལླཱསོ, ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ, ཨཝིཛྫཱཡོགོ, ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསཀཱཡགནྠོ, ཨཝིཛྫཱསཝོ, ཨཝིཛྫོགྷོ, མོཧསལློ, སངྑཱརཱུཔགཱ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི, མོཧཱ ཨགཏིགམནནྟི, ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨིམེ དིཊྛིཙརིཏསྶ ཨུདཏྟསྶ [ཨུདཏྠསྶ (སཱི. ཀ.)] ཨུཔཀྐིལེསཱ.

ཏཏྠ ཡོ ཙ ཀབལཱི༹ཀཱརོ ཨཱཧཱརོ ཡོ ཙ ཕསྶོ ཨཱཧཱརོ, ཨིམེ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པརིཉྙཾ གཙྪནྟི, ཝིཉྙཱཎཱཧཱརོ སུཉྙཏཱཡ, མནོསཉྩེཏནཱཧཱརོ ཨནིམིཏྟེན, ཏཏྠ ཡོ ཙ ‘‘ཨསུབྷེ སུབྷ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཡོ ཙ ‘‘དུཀྑེ སུཁ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ, ཨིམེ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ ཨབྦྷཏྠཾ གཙྪནྟི. ‘‘ཨནིཙྩེ ནིཙྩ’’ནྟི ཝིཔལླཱསོ སུཉྙཏཱཡ, ‘‘ཨནཏྟནི ཨཏྟཱ’’ཏི ཝིཔལླཱསོ ཨནིམིཏྟེན. ཏཏྠ ཀཱམུཔཱདཱནཉྩ བྷཝུཔཱདཱནཉྩ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི. དིཊྛུཔཱདཱནཾ སུཉྙཏཱཡ, ཨཏྟཝཱདུཔཱདཱནཾ ཨནིམིཏྟེན. ཏཏྠ ཀཱམཡོགོ ཙ བྷཝཡོགོ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི, དིཊྛིཡོགོ སུཉྙཏཱཡ, ཨཝིཛྫཱཡོགོ ཨནིམིཏྟེན. ཏཏྠ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཀཱཡགནྠོ ཙ བྱཱཔཱདཀཱཡགནྠོ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏེན ¶ ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི, པརཱམཱསཀཱཡགནྠོ ¶ སུཉྙཏཱཡ, ཨིདཾསཙྩཱབྷིནིཝེསཀཱཡགནྠོ ཨནིམིཏྟེན.

ཏཏྠ ཀཱམཱསཝོ ཙ བྷཝཱསཝོ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི, དིཊྛཱསཝོ སུཉྙཏཱཡ, ཨཝིཛྫཱསཝོ ཨནིམིཏྟེན. ཏཏྠ ཀཱམོགྷོ ཙ བྷཝོགྷོ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི, དིཊྛོགྷོ སུཉྙཏཱཡ, ཨཝིཛྫོགྷོ ཨནིམིཏྟེན. ཏཏྠ རཱགསལློ ཙ དོསསལློ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི, མཱནསལློ སུཉྙཏཱཡ, མོཧསལློ ཨནིམིཏྟེན. ཏཏྠ རཱུཔཱུཔགཱ ཙ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི ཝེདནཱུཔགཱ ¶ ཙ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏི ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པརིཉྙཾ གཙྪནྟི, སཉྙཱུཔགཱ སུཉྙཏཱཡ, སངྑཱརཱུཔགཱ ཨནིམིཏྟེན.

ཏཏྠ ཚནྡཱ ཙ ཨགཏིགམནཾ དོསཱ ཙ ཨགཏིགམནཾ ཨཔྤཎིཧིཏེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི, བྷཡཱ ཨགཏིགམནཾ སུཉྙཏཱཡ, མོཧཱ ཨགཏིགམནཾ ཨནིམིཏྟེན ཝིམོཀྑམུཁེན པཧཱནཾ གཙྪནྟི. ཨིཏི སབྦེ ལོཀཝཊྚཱནུསཱརིནོ དྷམྨཱ ནིཡྻནྟི. ཏེ ལོཀཱ ཏཱིཧི ཝིམོཀྑམུཁེཧི.

༨༦. ཏཏྲིདཾ ནིཡྻཱནཾ –

ཙཏསྶོ པཊིཔདཱ, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི, ཙཏྟཱརོ ཝིཧཱརཱ, ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཙཏྟཱརོ ཨཙྪརིཡཱ ཨབྦྷུཏཱ དྷམྨཱ, ཙཏྟཱརི ཨདྷིཊྛཱནཱནི, ཙཏསྶོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ, ཙཏྟཱརོ སུཁབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ, ཙཏསྶོ ཨཔྤམཱཎཱ.

པཋམཱ པཊིཔདཱ པཋམཾ སཏིཔཊྛཱནཾ, དུཏིཡཱ པཊིཔདཱ དུཏིཡཾ སཏིཔཊྛཱནཾ, ཏཏིཡཱ པཊིཔདཱ ཏཏིཡཾ སཏིཔཊྛཱནཾ, ཙཏུཏྠཱི པཊིཔདཱ ཙཏུཏྠཾ སཏིཔཊྛཱནཾ. པཋམཾ སཏིཔཊྛཱནཾ པཋམཾ ཛྷཱནཾ, དུཏིཡཾ སཏིཔཊྛཱནཾ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ, ཏཏིཡཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ. ཙཏུཏྠཾ སཏིཔཊྛཱནཾ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ. པཋམཾ ཛྷཱནཾ པཋམོ ཝིཧཱརོ, དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ དུཏིཡོ ཝིཧཱརོ, ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཏཏིཡོ ཝིཧཱརོ, ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཙཏུཏྠོ ཝིཧཱརོ. པཋམོ ཝིཧཱརོ པཋམཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ, དུཏིཡོ ཝིཧཱརོ དུཏིཡཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ, ཏཏིཡོ ཝིཧཱརོ ཏཏིཡཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ, ཙཏུཏྠོ ཝིཧཱརོ ཙཏུཏྠཾ ¶ སམྨཔྤདྷཱནཾ. པཋམཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ པཋམོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ, དུཏིཡཾ དུཏིཡོ, ཏཏིཡཾ ཏཏིཡོ, ཙཏུཏྠཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ ཙཏུཏྠོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ. པཋམོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ པཋམཾ ¶ ཨདྷིཊྛཱནཾ, དུཏིཡོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ དུཏིཡཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ, ཏཏིཡོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ ཏཏིཡཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ, ཙཏུཏྠོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ ཙཏུཏྠཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ. པཋམཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ པཋམཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ, དུཏིཡཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ དུཏིཡཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ, ཏཏིཡཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཏཏིཡཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ, ཙཏུཏྠཾ ཨདྷིཊྛཱནཾ ཙཏུཏྠཱི སམཱདྷིབྷཱཝནཱ. པཋམཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ པཋམོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ, དུཏིཡཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ དུཏིཡོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ, ཏཏིཡཱ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ ཏཏིཡོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ, ཙཏུཏྠཱི སམཱདྷིབྷཱཝནཱ ཙཏུཏྠོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ. པཋམོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ པཋམཾ ཨཔྤམཱཎཾ, དུཏིཡོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ དུཏིཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ, ཏཏིཡོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ ཏཏིཡཾ ཨཔྤམཱཎཾ, ཙཏུཏྠོ སུཁབྷཱགིཡོ དྷམྨོ ཙཏུཏྠཾ ¶ ཨཔྤམཱཎཾ. པཋམཱ པཊིཔདཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ [བཧུལིཀཏཱ (ཀ.)] པཋམཾ སཏིཔཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, དུཏིཡཱ པཊིཔདཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ དུཏིཡཾ སཏིཔཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཏཏིཡཱ པཊིཔདཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཏཏིཡཾ སཏིཔཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཙཏུཏྠཱི པཊིཔདཱ བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ ཙཏུཏྠཾ སཏིཔཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི. པཋམོ སཏིཔཊྛཱནོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, དུཏིཡོ སཏིཔཊྛཱནོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཏཏིཡོ སཏིཔཊྛཱནོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཙཏུཏྠོ སཏིཔཊྛཱནོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ པརིཔཱུརེཏི.

པཋམཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ པཋམཾ ཝིཧཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ དུཏིཡཾ ཝིཧཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཏཏིཡཾ ཝིཧཱརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ¶ ཙཏུཏྠཾ ཝིཧཱརཾ པརིཔཱུརེཏི. པཋམོ ཝིཧཱརོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨནུཔྤཱདཾ པརིཔཱུརེཏི, དུཏིཡོ ཝིཧཱརོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུཔྤནྣཱནཾ པཱཔཀཱནཾ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཏཏིཡོ ཝིཧཱརོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨནུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཨུཔྤཱདཾ པརིཔཱུརེཏི, ཙཏུཏྠོ ཝིཧཱརོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུཔྤནྣཱནཾ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ ཋིཏིཾ ཨསམྨོསཾ བྷིཡྻོབྷཱཝཾ པརིཔཱུརེཏི. པཋམཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ མཱནཔྤཧཱནཾ ¶ པརིཔཱུརེཏི, དུཏིཡཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཨཱལཡསམུགྒྷཱཏཾ པརིཔཱུརེཏི, ཏཏིཡཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཨཝིཛྫཱཔཧཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཙཏུཏྠཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ བྷཝཱུཔསམཾ པརིཔཱུརེཏི. མཱནཔྤཧཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ སཙྩཱདྷིཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨཱལཡསམུགྒྷཱཏོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཙཱགཱདྷིཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨཝིཛྫཱཔཧཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ པཉྙཱདྷིཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི, བྷཝཱུཔསམོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུཔསམཱདྷིཊྛཱནཾ པརིཔཱུརེཏི. སཙྩཱདྷིཊྛཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཚནྡསམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེཏི, ཙཱགཱདྷིཊྛཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཝཱིརིཡསམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེཏི, པཉྙཱདྷིཊྛཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཙིཏྟསམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེཏི, ཨུཔསམཱདྷིཊྛཱནཾ བྷཱཝིཏཾ བཧུལཱིཀཏཾ ཝཱིམཾསཱསམཱདྷིཾ པརིཔཱུརེཏི. ཚནྡསམཱདྷི བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨིནྡྲིཡསཾཝརཾ པརིཔཱུརེཏི, ཝཱིརིཡསམཱདྷི བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཏཔཾ པརིཔཱུརེཏི, ཙིཏྟསམཱདྷི བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ བུདྡྷིཾ པརིཔཱུརེཏི, ཝཱིམཾསཱསམཱདྷི བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒཾ པརིཔཱུརེཏི. ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ མེཏྟཾ པརིཔཱུརེཏི, ཏཔོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཀརུཎཾ པརིཔཱུརེཏི, བུདྡྷི བྷཱཝིཏཱ བཧུལཱིཀཏཱ མུདིཏཾ པརིཔཱུརེཏི, སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ བྷཱཝིཏོ བཧུལཱིཀཏོ ཨུཔེཀྑཾ པརིཔཱུརེཏི.

༨༧. ཏཏྠ ཨིམཱ ཙཏསྶོ དིསཱ པཋམཱ པཊིཔདཱ པཋམོ སཏིཔཊྛཱནོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ པཋམོ ¶ ཝིཧཱརོ པཋམོ སམྨཔྤདྷཱནོ པཋམོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ སཙྩཱདྷིཊྛཱནཾ ཚནྡསམཱདྷི ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ མེཏྟཱ ཨིཏི པཋམཱ ¶ དིསཱ.

དུཏིཡཱ པཊིཔདཱ དུཏིཡོ སཏིཔཊྛཱནོ དུཏིཡོ ཝིཧཱརོ དུཏིཡོ སམྨཔྤདྷཱནོ དུཏིཡོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ བྷཝཱདྷིཊྛཱནཾ ཝཱིརིཡསམཱདྷི ཏཔོ ཀརུཎཱ ཨིཏི དུཏིཡཱ དིསཱ.

ཏཏིཡཱ པཊིཔདཱ ཏཏིཡོ སཏིཔཊྛཱནོ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཏཏིཡོ ཝིཧཱརོ ཏཏིཡོ སམྨཔྤདྷཱནོ ཏཏིཡོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ པཉྙཱདྷིཊྛཱནཾ ཙིཏྟསམཱདྷི བུདྡྷི མུདིཏཱ ཨིཏི ཏཏིཡཱ དིསཱ.

ཙཏུཏྠཱི པཊིཔདཱ ཙཏུཏྠོ སཏིཔཊྛཱནོ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཙཏུཏྠོ ཝིཧཱརོ ཙཏུཏྠོ སམྨཔྤདྷཱནོ ཙཏུཏྠོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ ཨུཔསམཱདྷིཊྛཱནཾ ཝཱིམཾསཱསམཱདྷི སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཨུཔེཀྑཱ ཨིཏི ཙཏུཏྠཱི དིསཱ.

ཏཏྠ ¶ པཋམཱ པཊིཔདཱ པཋམོ སཏིཔཊྛཱནོ པཋམཾ ཛྷཱནཾ པཋམོ ཝིཧཱརོ པཋམོ སམྨཔྤདྷཱནོ པཋམོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ སཙྩཱདྷིཊྛཱནཾ ཚནྡསམཱདྷི ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ, མེཏྟཱ ཨིཏི ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨིདཾ རཱགཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ བྷེསཛྫཾ.

དུཏིཡཱ པཊིཔདཱ དུཏིཡོ སཏིཔཊྛཱནོ དུཏིཡཾ ཛྷཱནཾ དུཏིཡོ ཝིཧཱརོ དུཏིཡོ སམྨཔྤདྷཱནོ དུཏིཡོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ ཙཱགཱདྷིཊྛཱནཾ ཝཱིརིཡསམཱདྷི ཏཔོ ཀརུཎཱ ཨིཏི ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨིདཾ དོསཙརིཏསྶ པུགྒལསྶ བྷེསཛྫཾ.

ཏཏིཡཱ པཊིཔདཱ ཏཏིཡོ སཏིཔཊྛཱནོ ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ ཏཏིཡོ ཝིཧཱརོ ཏཏིཡོ སམྨཔྤདྷཱནོ ཏཏིཡོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ པཉྙཱདྷིཊྛཱནཾ ཙིཏྟསམཱདྷི བུདྡྷི མུདིཏཱ ཨིཏི ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨིདཾ དིཊྛིཙརིཏསྶ མནྡསྶ བྷེསཛྫཾ.

ཙཏུཏྠཱི པཊིཔདཱ ཙཏུཏྠོ སཏིཔཊྛཱནོ ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཙཏུཏྠོ ཝིཧཱརོ ཙཏུཏྠོ སམྨཔྤདྷཱནོ ཙཏུཏྠོ ཨཙྪརིཡོ ཨབྦྷུཏོ དྷམྨོ ཨུཔསམཱདྷིཊྛཱནཾ ཝཱིམཾསཱསམཱདྷི སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཨུཔེཀྑཱ ¶ ཨིཏི ཨིམེསཾ དསནྣཾ སུཏྟཱནཾ ཨེཀོ ཨཏྠོ, བྱཉྫནམེཝ ནཱནཾ. ཨིདཾ ¶ དིཊྛིཙརིཏསྶ ཨུདཏྟསྶ བྷེསཛྫཾ.

ཏཏྠ དུཀྑཱ ཙ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ དུཀྑཱ ཙ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, སུཁཱ པཊིཔདཱ དནྡྷཱབྷིཉྙཱ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, སུཁཱ པཊིཔདཱ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ ཀཱཡེ ཀཱཡཱནུཔསྶིཏཱ སཏིཔཊྛཱནཉྩ ཝེདནཱསུ ཝེདནཱནུཔསྶིཏཱ སཏིཔཊྛཱནཉྩ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཙིཏྟེ ཙིཏྟཱནུཔསྶིཏཱ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ. དྷམྨེསུ དྷམྨཱནུཔསྶིཏཱ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ པཋམཉྩ ཛྷཱནཾ དུཏིཡཉྩ ཛྷཱནཾ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཏཏིཡཾ ཛྷཱནཾ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཙཏུཏྠཾ ཛྷཱནཾ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ པཋམོ ཙ ཝིཧཱརོ དུཏིཡོ ཙ ཝིཧཱརོ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཏཏིཡོ ཝིཧཱརོ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཙཏུཏྠོ ཝིཧཱརོ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཡཏྠ ¶ པཋམཉྩ སམྨཔྤདྷཱནཾ དུཏིཡཉྩ སམྨཔྤདྷཱནཾ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཏཏིཡཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཙཏུཏྠཾ སམྨཔྤདྷཱནཾ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ མཱནཔྤཧཱནཉྩ ཨཱལཡསམུགྒྷཱཏོ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཨཝིཛྫཱཔཧཱནཾ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, བྷཝཱུཔསམོ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ སཙྩཱདྷིཊྛཱནཉྩ ཙཱགཱདྷིཊྛཱནཉྩ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, པཉྙཱདྷིཊྛཱནཾ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཨུཔསམཱདྷིཊྛཱནཾ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ ཚནྡསམཱདྷི ཙ ཝཱིརིཡསམཱདྷི ཙ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཙིཏྟསམཱདྷི སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, ཝཱིམཾསཱསམཱདྷི ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ ¶ ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ ཙ ཏཔོ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, བུདྡྷི སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏཏྠ ¶ མེཏྟཱ ཙ ཀརུཎཱ ཙ ཨཔྤཎིཧིཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ, མུདིཏཱ སུཉྙཏཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ ཨུཔེཀྑཱ ཨནིམིཏྟཾ ཝིམོཀྑམུཁཾ.

ཏེསཾ ཝིཀྐཱིལི༹ཏཾ. ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏསྶོ པཊིཔདཱ…པེ… ཙཏྟཱརོ ཝིཔལླཱསཱ ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ. ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི. ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏྟཱརོ ཝིཧཱརཱ. ཙཏྟཱརོ གནྠཱ ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ. ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏྟཱརོ ཨཙྪརིཡཱ ཨབྦྷུཏཱ དྷམྨཱ. ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏྟཱརི ཨདྷིཊྛཱནཱནི. ཙཏྟཱརོ སལླཱ ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏསྶོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ. ཙཏསྶོ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ ཏཱསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏྟཱརོ སུཁབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ. ཙཏྟཱརི ཨགཏིགམནཱནི ཏེསཾ པཊིཔཀྑོ ཙཏསྶོ ཨཔྤམཱཎཱ.

སཱིཧཱ བུདྡྷཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ སཱཝཀཱ ཙ ཧཏརཱགདོསམོཧཱ, ཏེསཾ ཝིཀྐཱིལི༹ཏཾ བྷཱཝནཱ སཙྪིཀིརིཡཱ བྱནྟཱིཀིརིཡཱ ཙ. ཝིཀྐཱིལི༹ཏཾ ཨིནྡྲིཡཱདྷིཊྛཱནཾ ཝིཀྐཱིལི༹ཏཾ ཝིཔརིཡཱསཱནདྷིཊྛཱནཉྩ. ཨིནྡྲིཡཱནི སདྡྷམྨགོཙརོ ཝིཔརིཡཱསཱ ཀིལེསགོཙརོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི སཱིཧཝིཀྐཱིལི༹ཏསྶ ཙ ནཡསྶ དིསཱལོཙནསྶ ཙ ནཡསྶ བྷཱུམཱིཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཡོ ནེཏི ཝིཔལླཱསེཧི སཾཀིལེསེ’’ཏི. ཝེཡྻཱཀརཎེསུ ཧི ཡེ ‘‘ཀུསལཱཀུསལཱ’’ཏི ཙ.

ཏཏྠ ¶ ཡེ དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻནྟི, ཨིམེ དྭེ ¶ པུགྒལཱ; ཡེ སུཁཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻནྟི, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ. ཏེསཾ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨཡཾ སཾཀིལེསོ, ཙཏྟཱརོ ཨཱཧཱརཱ, ཙཏྟཱརོ ཝིཔལླཱསཱ, ཙཏྟཱརི ཨུཔཱདཱནཱནི, ཙཏྟཱརོ ཡོགཱ, ཙཏྟཱརོ གནྠཱ, ཙཏྟཱརོ ཨཱསཝཱ, ཙཏྟཱརོ ཨོགྷཱ, ཙཏྟཱརོ སལླཱ, ཙཏསྶོ ཝིཉྙཱཎཊྛིཏིཡོ, ཙཏྟཱརི ཨགཏིགམནཱནཱིཏི. ཏེསཾ ¶ ཙཏུནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨིདཾ ཝོདཱནཾ, ཙཏསྶོ པཊིཔདཱ, ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཙཏྟཱརི ཛྷཱནཱནི, ཙཏྟཱརོ ཝིཧཱརཱ, ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཙཏྟཱརོ ཨཙྪརིཡཱ ཨབྦྷུཏཱ དྷམྨཱ, ཙཏྟཱརི ཨདྷིཊྛཱནཱནི, ཙཏསྶོ སམཱདྷིབྷཱཝནཱ, ཙཏྟཱརོ སུཁབྷཱགིཡཱ དྷམྨཱ, ཙཏསྶོ ཨཔྤམཱཎཱ ཨིཏི.

༨༨. ཏཏྠ ཡེ དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻནྟི ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ. ཡེ སུཁཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻནྟི, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ. ཏཏྠ ཡོ སུཁཱཡ པཊིཔདཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ནིཡྻཱཏི, ཨཡཾ ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ. ཡོ སཱདྷཱརཎཱཡ, ཨཡཾ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ. ཡོ དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ནིཡྻཱཏི, ཨཡཾ ནེཡྻོ.

ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙུསྶ པུགྒལསྶ སམཐཾ ཨུཔདིསཏི, ནེཡྻསྶ ཝིཔསྶནཾ, སམཐཝིཔསྶནཾ ཝིཔཉྩིཏཉྙུསྶ. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙུསྶ པུགྒལསྶ མུདུཀཾ དྷམྨདེསནཾ ཨུཔདིསཏི, ཏིཀྑཾ ནེཡྻསྶ, མུདུཏིཀྑཾ ཝིཔཉྩིཏཉྙུསྶ, ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙུསྶ པུགྒལསྶ སཾཁིཏྟེན དྷམྨཾ དེསཡཏི, སཾཁིཏྟཝིཏྠཱརེན ཝིཔཉྩིཏཉྙུསྶ, ཝིཏྠཱརེན ནེཡྻསྶ. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙུསྶ པུགྒལསྶ ནིསྶརཎཾ ཨུཔདིསཏི, ཝིཔཉྩིཏཉྙུསྶ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཨུཔདིསཏི, ནེཡྻསྶ ཨསྶཱདཉྩ ཨཱདཱིནཝཉྩ ནིསྶརཎཉྩ ཨུཔདིསཏི. ཏཏྠ བྷགཝཱ ཨུགྒྷཊིཏཉྙུསྶ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཾ པཉྙཱཔཡཏི, ཨདྷིཙིཏྟཾ ཝིཔཉྩིཏཉྙུསྶ, ཨདྷིསཱིལཾ ནེཡྻསྶ.

ཏཏྠ ཡེ དུཀྑཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻནྟི, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ. ཡེ སུཁཱཡ པཊིཔདཱཡ དནྡྷཱབྷིཉྙཱཡ ཁིཔྤཱབྷིཉྙཱཡ ཙ ནིཡྻནྟི. ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ. ཨིཏི ཁོ ཙཏྟཱརི ཧུཏྭཱ ཏཱིཎི བྷཝནྟི ཨུགྒྷཊིཏཉྙཱུ ཝིཔཉྩིཏཉྙཱུ ནེཡྻོཏི.

ཏེསཾ ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ཨཡཾ སཾཀིལེསོ, ཏཱིཎི ཨཀུསལམཱུལཱནི ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ མོཧོ ཨཀུསལམཱུལཾ ¶ , ཏཱིཎི ¶ དུཙྩརིཏཱནི – ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ མནོདུཙྩརིཏཾ; ཏཡོ ཨཀུསལཝིཏཀྐཱ – ཀཱམཝིཏཀྐོ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ; ཏིསྶོ ཨཀུསལསཉྙཱ – ཀཱམསཉྙཱ བྱཱཔཱདསཉྙཱ ཝིཧིཾསཱསཉྙཱ; ཏིསྶོ ཝིཔརཱིཏསཉྙཱ – ནིཙྩསཉྙཱ སུཁསཉྙཱ ཨཏྟསཉྙཱ; ཏིསྶོ ཝེདནཱ – སུཁཱ ཝེདནཱ དུཀྑཱ ཝེདནཱ ཨདུཀྑམསུཁཱ ཝེདནཱ; ཏིསྶོ དུཀྑཏཱ – དུཀྑདུཀྑཏཱ སངྑཱརདུཀྑཏཱ ཝིཔརིཎཱམདུཀྑཏཱ; ཏཡོ ཨགྒཱི – རཱགགྒི དོསགྒི མོཧགྒི; ཏཡོ སལླཱ – རཱགསལློ དོསསལློ མོཧསལློ; ཏིསྶོ ཛཊཱ – རཱགཛཊཱ དོསཛཊཱ མོཧཛཊཱ; ཏིསྶོ ཨཀུསལཱུཔཔརིཀྑཱ – ཨཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཀུསལཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨཀུསལཾ མནོཀམྨཾ. ཏིསྶོ ཝིཔཏྟིཡོ – སཱིལཝིཔཏྟི དིཊྛིཝིཔཏྟི ཨཱཙཱརཝིཔཏྟཱིཏི. ཏེསཾ ཏིཎྞཾ པུགྒལཱནཾ ཨིདཾ ཝོདཱནཾ. ཏཱིཎི ཀུསལམཱུལཱནི – ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ. ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི – ཀཱཡསུཙརིཏཾ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ མནོསུཙརིཏཾ. ཏཡོ ཀུསལཝིཏཀྐཱ – ནེཀྑམྨཝིཏཀྐོ ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐོ ¶ ཨཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐོ. ཏཡོ སམཱདྷཱི – སཝིཏཀྐོ སཝིཙཱརོ སམཱདྷི ཨཝིཏཀྐོ ཝིཙཱརམཏྟོ སམཱདྷི ཨཝིཏཀྐོ ཨཝིཙཱརོ སམཱདྷི. ཏིསྶོ ཀུསལསཉྙཱ – ནེཀྑམྨསཉྙཱ ཨབྱཱཔཱདསཉྙཱ ཨཝིཧིཾསཱསཉྙཱ. ཏིསྶོ ཨཝིཔརཱིཏསཉྙཱ – ཨནིཙྩསཉྙཱ དུཀྑསཉྙཱ ཨནཏྟསཉྙཱ. ཏིསྶོ ཀུསལཱུཔཔརིཀྑཱ – ཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཀུསལཾ ཝཙཱིཀམྨཾ ཀུསལཾ མནོཀམྨཾ. ཏཱིཎི སོཙེཡྻཱནི – ཀཱཡསོཙེཡྻཾ ཝཙཱིསོཙེཡྻཾ མནོསོཙེཡྻཾ; ཏིསྶོ སམྤཏྟིཡོ – སཱིལསམྤཏྟི སམཱདྷིསམྤཏྟི པཉྙཱསམྤཏྟི. ཏིསྶོ སིཀྑཱ – ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱ ཨདྷིཙིཏྟསིཀྑཱ ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱ; ཏཡོ ཁནྡྷཱ – སཱིལཀྑནྡྷོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ པཉྙཱཀྑནྡྷོ. ཏཱིཎི ཝིམོཀྑམུཁཱནི – སུཉྙཏཾ ཨནིམིཏྟཾ ཨཔྤཎིཧིཏནྟི.

ཨིཏི ཁོ ཙཏྟཱརི ཧུཏྭཱ ཏཱིཎི བྷཝནྟི, ཏཱིཎི ཧུཏྭཱ དྭེ བྷཝནྟི ཏཎྷཱཙརིཏོ ཙ དིཊྛིཙརིཏོ ཙ.

ཏེསཾ དྭིནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨཡཾ སཾཀིལེསོ, ཏཎྷཱ ཙ ཨཝིཛྫཱ ཙ ཨཧིརིཀཉྩ ཨནོཏྟཔྤཉྩ ཨསྶཏི ཙ ཨསམྤཛཉྙཉྩ ¶ ཨཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཙ ཀོསཛྫཉྩ དོཝཙསྶཉྩ ཨཧཾཀཱརོ ཙ མམཾཀཱརོ ཙ ཨསྶདྡྷཱ ཙ པམཱདོ ཙ ཨསདྡྷམྨསྶཝནཉྩ ཨསཾཝརོ ཙ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ ཙ བྱཱཔཱདོ ཙ ནཱིཝརཎཉྩ སཾཡོཛནཉྩ ཀོདྷོ ཙ ཨུཔནཱཧོ ཙ མཀྑོ ཙ པལཱསོ ཙ ཨིསྶཱ ཙ མཙྪེརཉྩ མཱཡཱ ཙ སཱཋེཡྻཉྩ སསྶཏདིཊྛི ཙ ཨུཙྪེདདིཊྛིཙཱཏི.

ཏེསཾ ¶ དྭིནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨིདཾ ཝོདཱནཾ, སམཐོ ཙ ཝིཔསྶནཱ ཙ ཧིརཱི ཙ ཨོཏྟཔྤཉྩ སཏི ཙ སམྤཛཉྙཉྩ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ ཙ ཝཱིརིཡཱརམྦྷོ ཙ སོཝཙསྶཉྩ དྷམྨེ ཉཱཎཉྩ ཨནྭཡེ ཉཱཎཉྩ ཁཡེ ཉཱཎཉྩ ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎཉྩ སདྡྷཱ ཙ ཨཔྤམཱདོ ཙ སདྡྷམྨསྶཝནཉྩ སཾཝརོ ཙ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཙ ཨབྱཱཔཱདོ ཙ རཱགཝིརཱགཱ ཙ ཙེཏོཝིམུཏྟི ཨཝིཛྫཱཝིརཱགཱ ཙ པཉྙཱཝིམུཏྟི ཨབྷིསམཡོ ཙ ཨཔྤིཙྪཏཱ ཙ སནྟུཊྛི ཙ ཨཀྐོདྷོ ཙ ཨནུཔནཱཧོ ཙ ཨམཀྑོ ཙ ཨཔལཱསོ ཙ ཨིསྶཱཔཧཱནཉྩ མཙྪརིཡཔྤཧཱནཉྩ ཝིཛྫཱ ཙ ཝིམུཏྟི ཙ སངྑཏཱརམྨཎོ ཙ ཝིམོཀྑོ ཨསངྑཏཱརམྨཎོ ཙ ཝིམོཀྑོ སཨུཔཱདིསེསཱ ཙ ནིབྦཱནདྷཱཏུ ཨནུཔཱདིསེསཱ ཙ ནིབྦཱནདྷཱཏཱུཏི.

ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཏིཔུཀྑལསྶ ཙ ནཡསྶ ཨངྐུསསྶ ཙ ནཡསྶ བྷཱུམཱིཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ཡོ ཨཀུསལེ སམཱུལེཧི ནེཏཱི’’ཏི ‘‘ཨོལོཀེཏྭཱ དིསལོཙནེནཱ’’ཏི ཙ.

ནིཡུཏྟཾ ནཡསམུཊྛཱནཾ.

སཱསནཔཊྛཱནཾ

༨༩. ཏཏྠ ¶ ཨཊྛཱརས མཱུལཔདཱ ཀུཧིཾ དཊྛབྦཱ? སཱསནཔཊྛཱནེ. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཱསནཔཊྛཱནཾ? སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ ¶ སུཏྟཾ, ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ, སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ, སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ, སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ, སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ, ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ, ཏཎྷཱསཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, དིཊྛིསཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, དུཙྩརིཏསཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, ཏཎྷཱཝོདཱནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, དིཊྛིཝོདཱནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ, དུཙྩརིཏཝོདཱནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

ཏཏྠ སཾཀིལེསོ ཏིཝིདྷོ – ཏཎྷཱསཾཀིལེསོ དིཊྛིསཾཀིལེསོ དུཙྩརིཏསཾཀིལེསོ. ཏཏྠ ཏཎྷཱསཾཀིལེསོ སམཐེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, སོ སམཐོ སམཱདྷིཀྑནྡྷོ. དིཊྛིསཾཀིལེསོ ཝིཔསྶནཱཡ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, སཱ ¶ ཝིཔསྶནཱ པཉྙཱཀྑནྡྷོ. དུཙྩརིཏསཾཀིལེསོ སུཙརིཏེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི, ཏཾ སུཙརིཏཾ སཱིལཀྑནྡྷོ. ཏསྶ སཱིལེ པཏིཊྛིཏསྶ ཡདི ཨཱསཏྟི ཨུཔྤཛྫཏི བྷཝེསུ, ཨེཝཾ སཱཡཾ སམཐཝིཔསྶནཱ བྷཱཝནཱམཡཾ པུཉྙཀྲིཡཝཏྠུ བྷཝཏི ཏཏྲཱུཔཔཏྟིཡཱ སཾཝཏྟཏི. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི སུཏྟཱནི, སཱདྷཱརཎཱནི ཀཏཱནི ཨཊྛ བྷཝནྟི, ཏཱནིཡེཝ ཨཊྛ སུཏྟཱནི སཱདྷཱརཎཱནི ཀཏཱནི སོལ༹ས བྷཝནྟི.

ཨིམེཧི སོལ༹སཧི སུཏྟེཧི བྷིནྣེཧི ནཝཝིདྷཾ སུཏྟཾ བྷིནྣཾ བྷཝཏི. གཱཐཱཡ གཱཐཱ ཨནུམིནིཏབྦཱ, ཝེཡྻཱཀརཎེན ཝེཡྻཱཀརཎཾ ཨནུམིནིཏབྦཾ. སུཏྟེན སུཏྟཾ ཨནུམིནིཏབྦཾ.

༩༠. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ?

‘‘ཀཱམནྡྷཱ ཛཱལསཉྪནྣཱ, ཏཎྷཱཚདནཚཱདིཏཱ;

པམཏྟབནྡྷནཱ ¶ [པམཏྟབནྡྷུནཱ (ཨུདཱ. ༧༤)] བདྡྷཱ, མཙྪཱཝ ཀུམིནཱམུཁེ;

ཛརཱམརཎམནྭེནྟི, ཝཙྪོ ཁཱིརཔཀོཝ [ཁཱིརཱུཔཀོཝ (ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༦༤] མཱཏར’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

ཙཏྟཱརིམཱནི ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨགཏིགམནཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ཚནྡཱགཏིཾ [ཚནྡཱ ཨགཏིཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨ. ནི. ༤.༡༧] གཙྪཏི, དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི, མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི, བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརི ཨགཏིགམནཱནི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ, ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘ཚནྡཱ དོསཱ བྷཡཱ མོཧཱ, ཡོ དྷམྨཾ ཨཏིཝཏྟཏི;

ནིཧཱིཡཏི ཏསྶ ཡསོ, ཀཱལ༹པཀྑེཝ ཙནྡིམཱ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘མནོཔུབྦངྒམཱ དྷམྨཱ, མནོསེཊྛཱ མནོམཡཱ;

མནསཱ ཙེ པདུཊྛེན, བྷཱསཏི ཝཱ ཀརོཏི ཝཱ;

ཏཏོ ནཾ དུཀྑམནྭེཏི, ཙཀྐཾཝ ཝཧཏོ པད’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘མིདྡྷཱི ¶ [པསྶ དྷ. པ. ༣༢༥] ཡདཱ ཧོཏི མཧགྒྷསོ ཙ, ནིདྡཱཡིཏཱ སམྤརིཝཏྟསཱཡཱི;

མཧཱཝརཱཧོཝ ནིཝཱཔཔུཊྛོ, པུནཔྤུནཾ གབྦྷམུཔེཏི མནྡོ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨཡསཱཝ མལཾ སམུཊྛིཏཾ, ཏཏུཊྛཱཡ [ཏདུཊྛཱཡ (སཱི.) པསྶ དྷ. པ. ༢༤༠] ཏམེཝ ཁཱདཏི;

ཨེཝཾ ཨཏིདྷོནཙཱརིནཾ, སཱནི [ཏཱནི (སཱི.) པསྶ དྷ. པ. ༢༤༠] ཀམྨཱནི ནཡནྟི དུགྒཏི’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཙོརོ ¶ ཡཐཱ སནྡྷིམུཁེ གཧཱིཏོ, སཀམྨུནཱ ཧཉྙཏི བཛ྄ཛྷཏེ ཙ;

ཨེཝཾ ཨཡཾ པེཙྩ པཛཱ པརཏྠ, སཀམྨུནཱ ཧཉྙཏི བཛ྄ཛྷཏེ ཙཱ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སུཁཀཱམཱནི བྷཱུཏཱནི, ཡོ དཎྜེན ཝིཧིཾསཏི;

ཨཏྟནོ སུཁམེསཱནོ, པེཙྩ སོ ན ལབྷཏེ [ལབྷེ (ཀ.) པསྶ དྷ. པ. ༡༣༡] སུཁ’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘གུནྣཾ ¶ ཙེ ཏརམཱནཱནཾ, ཛིམྷཾ གཙྪཏི པུངྒཝོ;

སབྦཱ ཏཱ ཛིམྷཾ གཙྪནྟི, ནེཏྟེ ཛིམྷཾ གཏེ [ཛིམྷགཏེ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨ. ནི. ༤.༧༠] སཏི.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, ཡོ ཧོཏི སེཊྛསམྨཏོ;

སོ ཙེ ཨདྷམྨཾ ཙརཏི, པགེཝ ཨིཏརཱ པཛཱ;

སབྦཾ རཊྛཾ དུཀྑཾ སེཏི, རཱཛཱ ཙེ ཧོཏི ཨདྷམྨིཀོ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སུཀིཙྪརཱུཔཱཝཏིམེ མནུསྶཱ, ཀརོནྟི པཱཔཾ ཨུཔདྷཱིསུ རཏྟཱ;

གཙྪནྟི ཏེ བཧུཛནསནྣིཝཱསཾ, ནིརཡཾ ཨཝཱིཙིཾ ཀཊུཀཾ བྷཡཱནཀ’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཕལཾ ¶ ཝེ [པསྶ ཨ. ནི. ༤.༦༨] ཀདལིཾ ཧནྟི, ཕལཾ ཝེལུ༹ཾ ཕལཾ ནལ༹ཾ;

སཀྐཱརོ ཀཱཔུརིསཾ ཧནྟི, གབྦྷོ ཨསྶཏརིཾ ཡཐཱ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཀོདྷམཀྑགརུ བྷིཀྑུ, ལཱབྷསཀྐཱརགཱརཝོ [ལཱབྷསཀྐཱརཀཱརཎཱ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨ. ནི. ༤.༤༣];

སུཁེཏྟེ པཱུཏིབཱིཛཾཝ, སདྡྷམྨེ ན ཝིརཱུཧཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༡. ‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ པདུཊྛཙིཏྟཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི, (ཡཐཱ ཁོ ཨཡཾ པུགྒལོ ཨིརིཡཏི, ཡཉྩ པཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ, ཡཉྩ མགྒཾ སམཱརཱུལ༹ྷོ) ¶ [( ) ནཏྠི ཨ. ནི. ༡.༤༣-༤༤; ཨིཏིཝུ. ༢༠]. ཨིམམྷི ཙཱཡཾ སམཡེ ཀཱལཾ ཀརེཡྻ, ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ, ཨེཝཾ ནིརཡེ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཙིཏྟཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, པདུཊྛཾ [པདོསིཏཾ (སཱི. ཀ.) ཨ. ནི. ༡.༤༣; ཨིཏིཝུ. ༢༠ པསྶིཏབྦཾ], ཙེཏོཔདོསཧེཏུ [ཙིཏྟཔདོསཧེཏུ (སཱི. ཀ.)] ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ ཨཔཱཡཾ དུགྒཏིཾ ཝིནིཔཱཏཾ ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ, ཏཏྠེཏཾ ཨིཏི ཝུཙྩཏི –

‘‘པདུཊྛཙིཏྟཾ ཉཏྭཱན, ཨེཀཙྩཾ ཨིདྷ པུགྒལཾ;

ཨེཏམཏྠཉྩ བྱཱཀཱསི, བུདྡྷོ [སཏྠཱ (སཱི. ཀ.)] བྷིཀྑཱུན སནྟིཀེ;

ཨིམམྷི ¶ ཙཱཡཾ སམཡེ, ཀཱལཾ ཀཡིརཱཐ པུགྒལོ;

ནིརཡཾ ཨུཔཔཛྫེཡྻ, ཙིཏྟཾ ཧིསྶ པདཱུསིཏཾ;

ཙེཏོཔདོསཧེཏུ ཧི, སཏྟཱ གཙྪནྟི དུགྒཏིཾ.

ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཔེཡྻ, ཨེཝམེཝ ཏཐཱཝིདྷོ;

ཀཱཡསྶ བྷེདཱ དུཔྤཉྙོ, ནིརཡཾ སོཔཔཛྫཏཱི’’ཏི.

ཨཡམྤི ཨཏྠོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ ཨིཏི མེ སུཏནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སཙེ བྷཱཡཐ དུཀྑསྶ, སཙེ ཝོ དུཀྑམཔྤིཡཾ;

མཱཀཏྠ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཨཱཝི [ཨཱཝཱི (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༤༤] ཝཱ ཡདི ཝཱ རཧོ.

‘‘སཙེ ¶ ཙ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཀརིསྶཐ ཀརོཐ ཝཱ;

ན ཝོ དུཀྑཱ པམུཏྱཏྠི, ཨུཔེཙྩཔི པལཱཡཏ’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨདྷམྨེན དྷནཾ ལདྡྷཱ, མུསཱཝཱདེན ཙཱུབྷཡཾ;

མམེཏི བཱལཱ མཉྙནྟི, ཏཾ ཀཐཾ ནུ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ཨནྟརཱཡཱ སུ བྷཝིསྶནྟི, སམྦྷཏསྶ ཝིནསྶཏི;

མཏཱ སགྒཾ ན གཙྪནྟི, ནནུ ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧཏཱ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཀཐཾ ཁཎཏི ཨཏྟཱནཾ, ཀཐཾ མིཏྟེཧི ཛཱིརཏི;

ཀཐཾ ཝིཝཊྚཏེ དྷམྨཱ, ཀཐཾ སགྒཾ ན གཙྪཏི.

‘‘ལོབྷཱ ¶ ཁཎཏི ཨཏྟཱནཾ, ལུདྡྷོ མིཏྟེཧི ཛཱིརཏི;

ལོབྷཱ ཝིཝཊྚཏེ དྷམྨཱ, ལོབྷཱ སགྒཾ ན གཙྪཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཙརནྟི བཱལཱ དུམྨེདྷཱ, ཨམིཏྟེནེཝ ཨཏྟནཱ;

ཀརོནྟཱ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཡཾ ཧོཏི ཀཊུཀཔྥལཾ [ཀཊཀཾ ཕལཾ (ཀ.) པསྶ དྷ. པ. ༦༦].

‘‘ན ¶ ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ སཱདྷུ, ཡཾ ཀཏྭཱ ཨནུཏཔྤཏི;

ཡསྶ ཨསྶུམུཁོ རོདཾ, ཝིཔཱཀཾ པཊིསེཝཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘དུཀྐརཾ དུཏྟིཏིཀྑཉྩ, ཨབྱཏྟེན ཙ [ཨཝིཡཏྟེན (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༧] སཱམཉྙཾ;

བཧཱུ ཧི ཏཏྠ སམྦཱདྷཱ, ཡཏྠ བཱལོ ཝིསཱིདཏི.

‘‘ཡོ ཧི ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ, བྷཱསམཱནེ ཏཐཱགཏེ;

མནཾ པདོསཡེ བཱལོ, མོགྷཾ ཁོ ཏསྶ ཛཱིཝིཏཾ.

‘‘ཨེཏཉྩཱཧཾ ཨརཧཱམི, དུཀྑཉྩ ཨིཏོ ཙ པཱཔིཡཏརཾ བྷནྟེ;

ཡོ ཨཔྤམེཡྻེསུ ཏཐཱགཏེསུ, ཙིཏྟཾ པདོསེམི ཨཝཱིཏརཱགོ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨཔྤམེཡྻཾ ¶ པམིནནྟོ, ཀོདྷ ཝིདྭཱ ཝིཀཔྤཡེ;

ཨཔྤམེཡྻཾ པམཱཡིནཾ [པམཱཡནྟཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༧༩], ནིཝུཏཾ ཏཾ མཉྙེ ཨཀིསྶཝ’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘པུརིསསྶ ཧི ཛཱཏསྶ, ཀུཋཱརཱི [ཀུདྷཱརཱི (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༨༠] ཛཱཡཏེ མུཁེ;

ཡཱཡ ཚིནྡཏི ཨཏྟཱནཾ, བཱལོ དུབྦྷཱསིཏཾ བྷཎཾ.

‘‘ན ¶ ཧི སཏྠཾ སུནིསིཏཾ, ཝིསཾ ཧལཱཧལཾ ཨིཝ;

ཨེཝཾ ཝིརདྡྷཾ པཱཏེཏི, ཝཱཙཱ དུབྦྷཱསིཏཱ ཡཐཱ’’ཏི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༢.

‘‘ཡོ ནིནྡིཡཾ པསཾསཏི, ཏཾ ཝཱ ནིནྡཏི ཡོ པསཾསིཡོ;

ཝིཙིནཱཏི མུཁེན སོ ཀལིཾ, ཀལིནཱ ཏེན སུཁཾ ན ཝིནྡཏི.

‘‘ཨཔྤམཏྟོ ཨཡཾ ཀལི, ཡོ ཨཀྑེསུ དྷནཔརཱཛཡོ;

སབྦསྶཱཔི སཧཱཔི ཨཏྟནཱ, ཨཡམེཝ མཧནྟཏརོ [མཧཏྟརོ (ཀ.) པསྶ ཨ. ནི. ༤.༣; སཾ. ནི. ༡.༡༨༠] ཀལི;

ཡོ སུགཏེསུ མནཾ པདོསཡེ.

‘‘སཏཾ སཧསྶཱནཾ ནིརབྦུདཱནཾ, ཚཏྟིཾསཏཱི པཉྩ ཙ ཨབྦུདཱནི;

ཡམརིཡགརཧཱི ¶ ནིརཡཾ ཨུཔེཏི, ཝཱཙཾ མནཉྩ པཎིདྷཱཡ པཱཔཀ’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཡོ ལོབྷགུཎེ ཨནུཡུཏྟོ, སོ ཝཙསཱ [ཝཙསཱ ཙ (ཀ.) པསྶ སུ. ནི. ༦༦༨] པརིབྷཱསཏི ཨཉྙེ;

ཨསྶདྡྷོ ཀདརིཡོ [ཨནརིཡོ (སཱི. ཀ.)] ཨཝདཉྙཱུ, མཙྪརི པེསུཎིཡཾ ཨནུཡུཏྟོ.

‘‘མུཁདུགྒ ¶ ཝིབྷཱུཏ ཨནརིཡ, བྷཱུནཧུ པཱཔཀ དུཀྐཊཀཱརི;

པུརིསནྟ ཀལཱི ཨཝཛཱཏཔུཏྟ [ཨཝཛཱཏཀཔུཏྟ (སཱི. ཀ.) པསྶ སུ. ནི. ༦༦༩], མཱ བཧུབྷཱཎིདྷ ནེརཡིཀོསི.

‘‘རཛམཱཀིརསཱི ཨཧིཏཱཡ, སནྟེ གརཧསི ཀིབྦིསཀཱརཱི;

བཧཱུནི དུཙྩརིཏཱནི ཙརིཏྭཱ, གཙྪསི ཁོ པཔཏཾ ཙིརརཏྟ’’ནྟི.

ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ?

‘‘མནོཔུབྦངྒམཱ ¶ དྷམྨཱ, མནོསེཊྛཱ མནོམཡཱ;

མནསཱ ཙེ པསནྣེན, བྷཱསཏི ཝཱ ཀརོཏི ཝཱ;

ཏཏོ ནཾ སུཁམནྭེཏི, ཚཱཡཱཝ ཨནཔཱཡིནཱི’’ཏི [ཨནུཔཱཡིནཱིཏི (ཀ.) པསྶ དྷ. པ. ༢].

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༣. མཧཱནཱམོ སཀྐོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཀཔིལཝཏྠུ ཨིདྡྷཉྩེཝ ཕཱིཏཉྩ བཱཧུཛཉྙཾ [བཧུཛནཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༥.༡༠༡༨] ཨཱཀིཎྞམནུསྶཾ སམྦཱདྷབྱཱུཧཾ, སོ ཁོ ཨཧཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ ཝཱ པཡིརུཔཱསིཏྭཱ མནོབྷཱཝནཱིཡེ ཝཱ བྷིཀྑཱུ སཱཡནྷསམཡཾ ཀཔིལཝཏྠུཾ པཝིསནྟོ བྷནྟེནཔི ཧཏྠིནཱ སམཱགཙྪཱམི, བྷནྟེནཔི ཨསྶེན སམཱགཙྪཱམི, བྷནྟེནཔི རཐེན སམཱགཙྪཱམི, བྷནྟེནཔི སཀཊེན སམཱགཙྪཱམི, བྷནྟེནཔི པུརིསེན སམཱགཙྪཱམི, ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཏསྨིཾ སམཡེ མུསྶཏེཝ བྷགཝནྟཾ ཨཱརབྦྷ སཏི, མུསྶཏི དྷམྨཾ ཨཱརབྦྷ སཏི, མུསྶཏི སངྒྷཾ ཨཱརབྦྷ སཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཝཾ ཧོཏི ‘ཨིམམྷི ཙཱཧཾ སཱཡནྷསམཡེ ཀཱལཾ ཀརེཡྻཾ, ཀཱ མཡ྄ཧཾ [མམསྶ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༥.༡༠༡༨] གཏི, ཀོ ཨབྷིསམྤརཱཡོ’’’ཏི.

‘‘མཱ ¶ བྷཱཡི, མཧཱནཱམ, མཱ བྷཱཡི, མཧཱནཱམ, ཨཔཱཔཀཾ ཏེ མརཎཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཔཱཔིཀཱ [ཨཔཱཔིཀཱ ཏེ (སཱི.)] ཀཱལངྐིརིཡཱ. ཙཏཱུཧི ཁོ, མཧཱནཱམ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ¶ ཨརིཡསཱཝཀོ ནིབྦཱནནིནྣོ ཧོཏི ནིབྦཱནཔོཎོ ནིབྦཱནཔབྦྷཱརོ. ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི? ཨིདྷ, མཧཱནཱམ, ཨརིཡསཱཝཀོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི, ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱཏི. དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ…པེ… ཨརིཡཀནྟེཧི སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི ཨཁཎྜེཧི…པེ… སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀེཧི. སེཡྻཐཱཔི, མཧཱནཱམ, རུཀྑོ པཱཙཱིནནིནྣོ པཱཙཱིནཔོཎོ པཱཙཱིནཔབྦྷཱརོ, སོ མཱུལཙྪིནྣོ [མཱུལེཧི ཚིནྣོ (སཱི. ཀ.)] ཀཏམེན པཔཏེཡྻཱ’’ཏི? ‘‘ཡེན, བྷནྟེ, ནིནྣོ ཡེན པོཎོ ཡེན པབྦྷཱརོ’’ཏི. ‘‘ཨེཝམེཝ ཁོ, མཧཱནཱམ, ཨིམེཧི ཙཏཱུཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ ནིབྦཱནནིནྣོ ཧོཏི ནིབྦཱནཔོཎོ ནིབྦཱནཔབྦྷཱརོ. མཱ བྷཱཡི, མཧཱནཱམ, མཱ བྷཱཡི, མཧཱནཱམ, ཨཔཱཔཀཾ ཏེ མརཎཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཔཱཔིཀཱ ཀཱལངྐིརིཡཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སུཁཀཱམཱནི བྷཱུཏཱནི, ཡོ དཎྜེན ན ཧིཾསཏི;

ཨཏྟནོ སུཁམེསཱནོ, པེཙྩ སོ ལབྷཏེ སུཁ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘གུནྣཉྩེ ¶ ཏརམཱནཱནཾ, ཨུཛུཾ གཙྪཏི པུངྒཝོ;

སབྦཱ ཏཱ ཨུཛུཾ གཙྪནྟི, ནེཏྟེ ཨུཛུཾ གཏེ སཏི.

‘‘ཨེཝམེཝ མནུསྶེསུ, ཡོ ཧོཏི སེཊྛསམྨཏོ;

སོ སཙེ [སོ ཙེཝ (སཱི.) པསྶ (སཱི.) པསྶ ཨ. ནི. ༤.༧༠] དྷམྨཾ ཙརཏི, པགེཝ ཨིཏརཱ པཛཱ;

སབྦཾ རཊྛཾ སུཁཾ སེཏི, རཱཛཱ ཙེ ཧོཏི དྷམྨིཀོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༤. བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན སམྦཧུལཱ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ ¶ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟི ‘‘ནིཊྛིཏཙཱིཝརོ བྷགཝཱ ཏེམཱསཙྩཡེན ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏཱི’’ཏི. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨིསིདཏྟཔུརཱཎཱ ཐཔཏཡོ སཱཀེཏེ [སཱདྷུཀེ (སཾ. ནི. ༥.༡༠༠༢)] པཊིཝསནྟི ཀེནཙི དེཝ ཀརཎཱིཡེན. ཨསྶོསུཾ ཁོ ཨིསིདཏྟཔུརཱཎཱ ཐཔཏཡོ ‘‘སམྦཧུལཱ ཀིར བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟི. ནིཊྛིཏཙཱིཝརོ བྷགཝཱ ཏེམཱསཙྩཡེན ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏཱི’’ཏི.

ཨཐ ¶ ཁོ ཨིསིདཏྟཔུརཱཎཱ ཐཔཏཡོ མགྒེ པུརིསཾ ཋཔེསུཾ ‘‘ཡདཱ ཏྭཾ ཨམྦྷོ པུརིས པསྶེཡྻཱསི བྷགཝནྟཾ ཨཱགཙྪནྟཾ ཨརཧནྟཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཾ, ཨཐ ཨམྷཱཀཾ ཨཱརོཙེཡྻཱསཱི’’ཏི. དྭཱིཧཏཱིཧཾ ཋིཏོ ཁོ སོ པུརིསོ ཨདྡས བྷགཝནྟཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ, དིསྭཱན ཡེན ཨིསིདཏྟཔུརཱཎཱ ཐཔཏཡོ ཏེནུཔསངྐམི, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨིསིདཏྟཔུརཱཎེ ཐཔཏཡོ ཨེཏདཝོཙ ‘‘ཨཡཾ སོ བྷནྟེ [ཨཡཾ བྷནྟེ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༥.༡༠༠༢] བྷགཝཱ ཨཱགཙྪཏི ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ, ཡསྶདཱནི ཀཱལཾ མཉྙཐཱ’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨིསིདཏྟཔུརཱཎཱ ཐཔཏཡོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷིཾསུ. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ ཡེན ཨཉྙཏརཾ རུཀྑམཱུལཾ ཏེནུཔསངྐམི, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ཨིསིདཏྟཔུརཱཎཱ ཐཔཏཡོ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདིཾསུ, ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཱ ཁོ ཨིསིདཏྟཔུརཱཎཱ ཐཔཏཡོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ –

‘‘ཡདཱ མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘སཱཝཏྠིཡཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏཱི’ཏི, ཧོཏི ནོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨནཏྟམནཏཱ ཧོཏི དོམནསྶཾ ‘དཱུརེ ནོ བྷགཝཱ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཡདཱ པན ¶ མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘སཱཝཏྠིཡཱ ཀོསལེསུ ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟོ’ཏི, ཧོཏི ནོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨནཏྟམནཏཱ ཧོཏི དོམནསྶཾ ‘དཱུརེ ནོ བྷགཝཱ’ཏི…པེ….

‘‘ཡདཱ པན མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘ཀཱསཱིསུ མགདྷེསུ [ཀཱསཱིཧི མཱགདྷེ (སཾ. ནི. ༥.༡༠༠༢)] ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏཱི’ཏི, ཧོཏི ནོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨནཏྟམནཏཱ ཧོཏི དོམནསྶཾ ‘དཱུརེ ནོ བྷགཝཱ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི ¶ . ཡདཱ པན མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘ཀཱསཱིསུ མགདྷེསུ ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟོ’ཏི, ཨནཔྤཀཱ ནོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨནཏྟམནཏཱ ཧོཏི ཨནཔྤཀཾ དོམནསྶཾ ‘དཱུརེ ནོ བྷགཝཱ’ཏི.

‘‘ཡདཱ པན མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘མགདྷེསུ ཀཱསཱིསུ ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏཱི’ཏི, ཧོཏི ནོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟམནཏཱ ཧོཏི སོམནསྶཾ ‘ཨཱསནྣེ ནོ བྷགཝཱ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི. ཡདཱ པན མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘མགདྷེསུ ཀཱསཱིསུ ཙཱརིཀཾ པཀྐནྟོ’ཏི, ཧོཏི ནོ ¶ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟམནཏཱ ཧོཏི སོམནསྶཾ ‘ཨཱསནྣེ ནོ བྷགཝཱ’ཏི…པེ….

‘‘ཡདཱ པན མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘ཀོསལེསུ སཱཝཏྠིཾ [སཱཝཏྠིཡཾ (སཱི. ཀ.)] ཙཱརིཀཾ པཀྐམིསྶཏཱི’ཏི. ཧོཏི ནོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟམནཏཱ ཧོཏི སོམནསྶཾ ‘ཨཱསནྣེ ནོ བྷགཝཱ བྷཝིསྶཏཱི’ཏི.

‘‘ཡདཱ པན མཡཾ བྷནྟེ བྷགཝནྟཾ སུཎོམ ‘སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ ཨནཱཐཔིཎྜིཀསྶ ཨཱརཱམེ’ཏི ཧོཏི ཨནཔྤཀཱ ནོ ཏསྨིཾ སམཡེ ཨཏྟམནཏཱ, ཧོཏི ཨནཔྤཀཾ སོམནསྶཾ ‘ཨཱསནྣེ ནོ བྷགཝཱ’’’ཏི.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ, ཐཔཏཡོ, སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོ རཛཱཔཐོ, ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ, ཨལཉྩ པན ཝོ, ཐཔཏཡོ, ཨཔྤམཱདཱཡཱ’’ཏི. ‘‘ཨཏྠི ཁོ ནོ, བྷནྟེ, ཨེཏམྷཱ སམྦཱདྷཱ ཨཉྙོ སམྦཱདྷོ སམྦཱདྷཏརོ ཙེཝ སམྦཱདྷསངྑཱཏཏརོ ཙཱ’’ཏི? ‘‘ཀཏམོ པན ཝོ, ཐཔཏཡོ, ཨེཏམྷཱ སམྦཱདྷཱ ཨཉྙོ སམྦཱདྷོ སམྦཱདྷཏརོ ཙེཝ སམྦཱདྷསངྑཱཏཏརོ ཙཱ’’ཏི?

‘‘ཨིདྷ མཡཾ, བྷནྟེ, ཡདཱ རཱཛཱ པསེནདི ཀོསལོ ཨུཡྻཱནབྷཱུམིཾ ནིཡྻཱཏུཀཱམོ [གནྟུཀཱམོ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༥.༡༠༠༢] ཧོཏི, ཡེ ཏེ རཉྙོ པསེནདིསྶ ཀོསལསྶ ནཱགཱ ཨོཔཝཡ྄ཧཱ, ཏེ ཀཔྤེཏྭཱ ཡཱ ཏཱ རཉྙོ པསེནདིསྶ ཀོསལསྶ པཛཱཔཏིཡོ པིཡཱ མནཱཔཱ, ཏཱ [ཏཱསཾ (སཱི. ཀ.)] ཨེཀཾ པུརཏོ ཨེཀཾ པཙྪཏོ ནིསཱིདཱཔེམ, ཏཱསཾ ཁོ པན, བྷནྟེ, བྷགིནཱིནཾ ཨེཝརཱུཔོ གནྡྷོ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི ནཱམ གནྡྷཀརཎྜཀསྶ ཏཱཝདེཝ ¶ ཝིཝརིཡམཱནསྶ, ཡཐཱ ཏཾ རཱཛཀཉྙཱནཾ [རཱཛཱརཧེན (སཱི. ཀ.)] གནྡྷེན ཝིབྷཱུསིཏཱནཾ. ཏཱསཾ ཁོ པན, བྷནྟེ, བྷགིནཱིནཾ ཨེཝརཱུཔོ ཀཱཡསམྥསྶོ ཧོཏི, སེཡྻཐཱཔི ནཱམ ¶ ཏཱུལཔིཙུནོ ཝཱ ཀཔྤཱཧཔིཙུནོ ཝཱ, ཡཐཱ ཏཾ རཱཛཀཉྙཱནཾ སུཁེདྷིཏཱནཾ. ཏསྨིཾ ཁོ པན, བྷནྟེ, སམཡེ ནཱགོཔི རཀྑིཏབྦོ ཧོཏི. ཏཱཔི བྷགིནིཡོ རཀྑིཏབྦཱ ཧོཏི. ཨཏྟཱཔི རཀྑིཏབྦཱ ཧོཏི. ན ཁོ པན མཡཾ, བྷནྟེ, ཨབྷིཛཱནཱམ ཏཱསུ བྷགཱིནིསུ པཱཔཀཾ ཙིཏྟཾ ཉཔྤཱདེནྟཱ, ཨཡཾ ཁོ ནོ, བྷནྟེ, ཨེཏམྷཱ སམྦཱདྷཱ ཨཉྙོ སམྦཱདྷོ སམྦཱདྷཏརོ ཙེཝ སམྦཱདྷསངྒྷཱཏཏརོ ཙཱཏི.

‘‘ཏསྨཱཏིཧ ¶ , ཐཔཏཡོ, སམྦཱདྷོ གྷརཱཝཱསོ རཛཱཔཐོ, ཨབྦྷོཀཱསོ པབྦཛྫཱ. ཨལཉྩ པན ཝོ, ཐཔཏཡོ, ཨཔྤམཱདཱཡ. ཙཏཱུཧི ཁོ ཐཔཏཡོ, དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ.

‘‘ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི? ཨིདྷ, ཐཔཏཡོ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏོ ཧོཏི ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱཏི, དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ…པེ… ཝིགཏམལམཙྪེརེན ཙེཏསཱ ཨགཱརཾ ཨཛ྄ཛྷཱཝསཏི, མུཏྟཙཱགོ པཡཏཔཱཎི ཝོསྶགྒརཏོ ཡཱཙཡོགོ དཱནསཾཝིབྷཱགརཏོ ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟཾ. ཨིམེཧི ཁོ, ཐཔཏཡོ, ཙཏཱུཧི དྷམྨེཧི སམནྣཱགཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ.

‘‘ཏུམྷེ ཁོ, ཐཔཏཡོ, བུདྡྷེ ཨཝེཙྩཔྤསཱདེན སམནྣཱགཏཱ ཨིཏིཔི སོ བྷགཝཱ ཨརཧཾ…པེ… བུདྡྷོ བྷགཝཱཏི, དྷམྨེ…པེ… སངྒྷེ…པེ… ཡཾ ཁོ པན ཀིཉྩི ཀུལེ དེཡྻདྷམྨཾ, སབྦཾ ཏཾ ཨཔྤཊིཝིབྷཏྟཾ སཱིལཝནྟེཧི ཀལྱཱཎདྷམྨེཧི, ཏཾ ཀིཾ མཉྙཐ, ཐཔཏཡོ, ཀཏིཝིདྷཱ ཏེ ཀོསལེསུ མནུསྶཱ ཡེ ཏུམྷཱཀཾ སམསམཱ ཡདིདཾ དཱནསཾཝིབྷཱགེཧཱི’’ཏི? ‘‘ལཱབྷཱ ནོ, བྷནྟེ, སུལདྡྷཾ ནོ, བྷནྟེ, ཡེསཾ ནོ བྷགཝཱ ཨེཝཾ པཛཱནཱཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༥.

‘‘ཨེཀཔུཔྥཾ ¶ ཙཛིཏྭཱན [ཡཛིཏྭཱན (ཀ.) པསྶ ཐེརགཱ. ༩༦], སཧསྶཾ ཀཔྤཀོཊིཡོ;

དེཝེ ཙེཝ མནུསྶེ ཙ, སེསེན པརིནིབྦུཏོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨསྶཏྠེ ¶ ཧརིཏོབྷཱསེ, སཾཝིརཱུལ༹ྷམྷི པཱདཔེ;

ཨེཀཾ བུདྡྷགཏཾ [བུདྡྷཀཏཾ (ཀ.) པསྶ ཐེརགཱ. ༢༡༧] སཉྙཾ, ཨལབྷིཾཏྠཾ [ཨལབྷིཾཧཾ (སཱི. ཀ.)] པཏིསྶཏོ.

‘‘ཨཛྫ ཏིཾསཾ ཏཏོ ཀཔྤཱ, ནཱབྷིཛཱནཱམི དུགྒཏིཾ;

ཏིསྶོ ཝིཛྫཱ སཙྪིཀཏཱ, ཏསྶཱ སཉྙཱཡ ཝཱསནཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘པིཎྜཱཡ ¶ ཀོསལཾ པུརཾ, པཱཝིསི ཨགྒཔུགྒལོ;

ཨནུཀམྤཀོ པུརེབྷཏྟཾ, ཏཎྷཱནིགྷཱཏཀོ མུནི.

‘‘པུརིསསྶ ཝཊཾསཀོ ཧཏྠེ, སབྦཔུཔྥེཧིལངྐཏོ;

སོ ཨདྡསཱསི སམྦུདྡྷཾ, བྷིཀྑུསངྒྷཔུརཀྑཏཾ.

‘‘པཝིསནྟཾ རཱཛམགྒེན, དེཝམཱནུསཔཱུཛིཏཾ;

ཧཊྛོ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, སམྦུདྡྷམུཔསངྐམི.

‘‘སོ ཏཾ ཝཊཾསཀཾ སུརབྷིཾ, ཝཎྞཝནྟཾ མནོརམཾ;

སམྦུདྡྷསྶུཔནཱམེསི, པསནྣོ སེཧི པཱཎིབྷི.

‘‘ཏཏོ ཨགྒིསིཁཱ ཝཎྞཱ, བུདྡྷསྶ ལཔནནྟརཱ;

སཧསྶརཾསི ཝིཛྫུརིཝ, ཨོཀྐཱ ནིཀྑམི ཨཱནནཱ.

‘‘པདཀྑིཎཾ ཀརིཏྭཱན, སཱིསེ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནོ;

ཏིཀྑཏྟུཾ པརིཝཊྚེཏྭཱ, མུདྡྷནནྟརདྷཱཡཐ.

‘‘ཨིདཾ དིསྭཱ ཨཙྪརིཡཾ, ཨབྦྷུཏཾ ལོམཧཾསནཾ;

ཨེཀཾསཾ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ, ཨཱནནྡོ ཨེཏདབྲཝི.

‘‘‘ཀོ ཧེཏུ སིཏཀམྨསྶ, བྱཱཀརོཧི མཧཱམུནེ;

དྷམྨཱལོཀོ བྷཝིསྶཏི, ཀངྑཾ ཝིཏར ནོ མུནེ.

‘‘‘ཡསྶ ¶ ཏཾ སབྦདྷམྨེསུ, སདཱ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏི;

ཀངྑིཾ ¶ ཝེམཏིཀཾ ཐེརཾ, ཨཱནནྡཾ ཨེཏདབྲཝི.

‘‘‘ཡོ སོ ཨཱནནྡ པུརིསོ, མཡི ཙིཏྟཾ པསཱདཡི;

ཙཏུརཱསཱིཏིཀཔྤཱནི, དུགྒཏིཾ ན གམིསྶཏི.

‘‘‘དེཝེསུ དེཝསོབྷགྒཾ, དིབྦཾ རཛྫཾ པསཱསིཡ;

མནུཛེསུ མནུཛིནྡོ, རཱཛཱ རཊྛེ བྷཝིསྶཏི.

‘‘‘སོ ཙརིམཾ པབྦཛིཏྭཱ, སཙྪིཀཏྭཱན [སཙྪིཀཏྭཱ ཙ (ཀ.)] དྷམྨཏཾ;

པཙྩེཀབུདྡྷོ དྷུཏརཱགོ, ཝཊཾསཀོ ནཱམ བྷཝིསྶཏི.

‘‘‘ནཏྠི ཙིཏྟེ [པསྶ ཝི. ཝ. ༨༠༤] པསནྣམྷི, ཨཔྤཀཱ ནཱམ དཀྑིཎཱ;

ཏཐཱགཏེ ཝཱ སམྦུདྡྷེ, ཨཐ ཝཱ ཏསྶ སཱཝཀེ.

‘‘‘ཨེཝཾ ¶ ཨཙིནྟིཡཱ [པསྶ ཨཔ. ཐེར ༡.༡.༨༢] བུདྡྷཱ, བུདྡྷདྷམྨཱ ཨཙིནྟིཡཱ;

ཨཙིནྟིཡེ པསནྣཱནཾ, ཝིཔཱཀོ ཧོཏི ཨཙིནྟིཡོ’’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༦. ‘‘ཨིདྷཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཀཙྩཾ པུགྒལཾ པསནྣཙིཏྟཾ ཨེཝཾ ཙེཏསཱ ཙེཏོ པརིཙྩ པཛཱནཱམི ‘‘(ཡཐཱ ཁོ ཨཡཾ པུགྒལོ ཨིརིཡཏི, ཡཉྩ པཊིཔདཾ པཊིཔནྣོ, ཡཉྩ མགྒཾ སམཱརཱུལ༹ྷོ) [( ) ནཏྠི ཨ. ནི. ༡.༤༣-༤༤; ཨིཏིཝུ. ༢༡]. ཨིམམྷི ཙཱཡཾ སམཡེ ཀཱལཾ ཀརེཡྻ, ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཏྟོ ཨེཝཾ སགྒེ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཙིཏྟཾ ཧིསྶ, བྷིཀྑཝེ, པསནྣཾ, ཙེཏོཔསཱདཧེཏུ [ཙིཏྟཔྤསཱདཧེཏུ (སཱི. ཀ.)] ཁོ པན ཨེཝམིདྷེཀཙྩེ སཏྟཱ ཀཱཡསྶ བྷེདཱ པརཾ མརཎཱ སུགཏིཾ སགྒཾ ལོཀཾ ཨུཔཔཛྫནྟཱི’’ཏི. ཨེཏམཏྠཾ བྷགཝཱ ཨཝོཙ, ཏཏྠེཏཾ ཨིཏི ཝུཙྩཏི –

‘‘པསནྣཙིཏྟཾ ཉཏྭཱན, ཨེཀཙྩཾ ཨིདྷ པུགྒལཾ;

ཨེཏམཏྠཉྩ བྱཱཀཱསི, བུདྡྷོ [སཏྠཱ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨིཏིཝུ. ༢༡] བྷིཀྑཱུན སནྟིཀེ.

‘‘ཨིམམྷི ¶ ཙཱཡཾ སམཡེ, ཀཱལཾ ཀཡིརཱཐ པུགྒལོ;

སགྒམྷི ཨུཔཔཛྫེཡྻ, ཙིཏྟཾ ཧིསྶ པསཱདིཏཾ.

‘‘ཙེཏོཔསཱདཧེཏུ ཧི, སཏྟཱ གཙྪནྟི སུགྒཏིཾ;

ཡཐཱབྷཏཾ ནིཀྑིཔེཡྻ, ཨེཝམེཝཾ ཏཐཱཝིདྷོ;

ཀཱཡསྶ བྷེདཱ སཔྤཉྙོ, སགྒཾ སོ ཨུཔཔཛྫཏཱི’’ཏི.

‘‘ཨཡམྤི ཨཏྠོ ཝུཏྟོ བྷགཝཏཱ ཨིཏི མེ སུཏ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སུཝཎྞཙྪདནཾ ¶ ནཱཝཾ, ནཱརི ཨཱརུཡ྄ཧ ཏིཊྛསི;

ཨོགཱཧསི [ཨོགཱཧསེ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཝི. ཝ. ༥༣] པོཀྑརཎིཾ, པདྨཾ ཚིནྡསི པཱཎིནཱ.

‘‘ཀེན ཏེ ཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཨཱནུབྷཱཝོ ཛུཏི ཙ ཏེ;

ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསིཙྪིཏཱ.

‘‘པུཙྪིཏཱ དེཝཏེ སཾས, ཀིསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ;

སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, དེཝརཱཛེན པུཙྪིཏཱ.

‘‘པཉྷཾ ¶ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, སཀྐསྶ ཨིཏི མེ སུཏཾ;

ཨདྡྷཱནཾ པཊིཔནྣཱཧཾ, དིསྭཱ ཐཱུཔཾ མནོརམཾ.

‘‘ཏཏྠ ཙིཏྟཾ པསཱདེསིཾ, ཀསྶཔསྶ ཡསསྶིནོ;

པདྡྷཔུཔྥེཧི པཱུཛེསིཾ, པསནྣཱ སེཧི ཏསྶེཝ;

ཀམྨསྶ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ཨེཏཱདིསཾ ཀཏཔུཉྙཱ ལབྷནྟཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘དཱནཀཐཱ སཱིལཀཐཱ སགྒཀཐཱ པུཉྙཀཐཱ པུཉྙཝིཔཱཀཀཐཱ’’ཏི;

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨཔིཙཱཔི ¶ པཾསུཐཱུཔེསུ ཨུདྡིསྶཀཏེསུ དསབལདྷརཱནཾ ཏཏྠཔི ཀཱརཾ ཀཏྭཱ སགྒེསུ ནརཱ པམོདནྟཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༧.

‘‘དེཝཔུཏྟསརཱིརཝཎྞཱ, སབྦེ སུབྷགསཎྛིཏཱི;

ཨུདཀེན པཾསུཾ ཏེམེཏྭཱ, ཐཱུཔཾ ཝཌྜྷེཐ ཀསྶཔཾ.

‘‘ཨཡཾ སུགཏྟེ སུགཏསྶ ཐཱུཔོ, མཧེསིནོ དསབལདྷམྨདྷཱརིནོ;

ཏསྨིཾ [ཡསྨིཾ (སཱི.)] ཨིམེ དེཝམནུཛཱ པསནྣཱ, ཀཱརཾ ཀརོནྟཱ ཛརཱམརཎཱ པམུཙྩརེ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨུལཱ༹རཾ ཝཏ ཏཾ ཨཱསི, ཡཱཧཾ ཐཱུཔཾ མཧེསིནོ;

ཨུཔྤལཱནི ¶ ཙ ཙཏྟཱརི, མཱལཉྩ ཨབྷིརོཔཡིཾ.

‘‘ཨཛྫ ཏིཾསཾ ཏཏོ ཀཔྤཱ, ནཱབྷིཛཱནཱམི དུགྒཏིཾ;

ཝིནིཔཱཏཾ ན གཙྪཱམི, ཐཱུཔཾ པཱུཛེཏྭ [པཱུཛེཏྭཱ (ཀ.)] སཏྠུནོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘བཱཏྟིཾསལཀྑཎདྷརསྶ, ཝིཛིཏཝིཛཡསྶ ལོཀནཱཐསྶ;

སཏསཧསྶཾ ཀཔྤེ, མུདིཏོ ཐཱུཔཾ ཨཔཱུཛེསི.

‘‘ཡཾ ¶ མཡཱ པསུཏཾ པུཉྙཾ, ཏེན ཙ པུཉྙེན དེཝ སོབྷགྒཾ;

རཛྫཱནི ཙ ཀཱརིཏཱནི, ཨནཱགནྟུན ཝིནིཔཱཏཾ.

‘‘ཡཾ ཙཀྑུ ཨདནྟདམཀསྶ, སཱསནེ པཎིཧིཏཾ ཏཐཱ;

ཙིཏྟཾ ཏཾ མེ སབྦཾ, ལདྡྷཾ ཝིམུཏྟཙིཏྟམྷི ཝིདྷཱུཏལཏོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༨.

‘‘སཱམཱཀཔཏྠོདནམཏྟམེཝ ཧི, པཙྩེཀབུདྡྷམྷི ཨདཱསི དཀྑིཎཾ;

ཝིམུཏྟཙིཏྟེ ཨཁིལེ ཨནཱསཝེ, ཨརཎཝིཧཱརིམྷི ཨསངྒམཱནསེ.

‘‘ཏསྨིཉྩ ¶ ཨོཀཔྤཡི དྷམྨམུཏྟམཾ, ཏསྨིཉྩ དྷམྨེ པཎིདྷེསིཾ མཱནསཾ;

ཨེཝཾ ཝིཧཱརཱིཧི མེ སངྒམོ སིཡཱ, བྷཝེ ཀུདཱསུཔི ཙ མཱ ཨཔེཀྑཝཱ.

‘‘ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཏོ ཨཧཾ, སཧསྶཀྑཏྟུཾ ཀུརུསཱུཔཔཛྫཐ [ཀུརཱུསཱུཔཔཛྫཐ (སཱི.)];

དཱིགྷཱཡུཀེསུ ཨམམེསུ པཱཎིསུ, ཝིསེསགཱམཱིསུ ཨཧཱིནགཱམིསུ.

‘‘ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཏོ ཨཧཾ, སཧསྶཀྑཏྟུཾ ཏིདསོཔཔཛྫཐ;

ཝིཙིཏྲམཱལཱབྷརཎཱནུལེཔིསུ, ཝིསིཊྛཀཱཡཱུཔགཏོ ཡསསྶིསུ.

‘‘ཏསྶེཝ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀཏོ ཨཧཾ, ཝིམུཏྟཙིཏྟོ ཨཁིལོ ཨནཱསཝོ;

ཨིམེཧི མེ ཨནྟིམདེཧདྷཱརིབྷི, སམཱགམོ ¶ ཨཱསིཧི ཏཱཧི ཏཱསིཧི.

‘‘པཙྩཀྑཾ ¶ ཁྭིམཾ ཨཝཙ ཏཐཱགཏོ ཛིནོ, སམིཛ྄ཛྷཏེ སཱིལཝཏོ ཡདིཙྪཏི;

ཡཐཱ ཡཐཱ མེ མནསཱ ཝིཙིནྟིཏཾ, ཏཐཱ སམིདྡྷཾ ཨཡམནྟིམོ བྷཝོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨེཀཏིཾསམྷི ཀཔྤམྷི ཛིནོ ཨནེཛོ, ཨནནྟདསྶཱི བྷགཝཱ སིཁཱིཏི;

ཏསྶཱཔི རཱཛཱ བྷཱཏཱ སིཁིདྡྷེ [སིཁཎྜི (སཱི.)], བུདྡྷེ ཙ དྷམྨེ ཙ ཨབྷིཔྤསནྣོ.

‘‘པརིནིབྦུཏེ ལོཀཝིནཱཡཀམྷི, ཐཱུཔཾ སཀཱསི ཝིཔུལཾ མཧནྟཾ;

སམནྟཏོ གཱཝུཏིཀཾ མཧེསིནོ, དེཝཱཏིདེཝསྶ ནརུཏྟམསྶ.

‘‘ཏསྨིཾ མནུསྶོ བལིམཱབྷིཧཱརཱི, པགྒཡ྄ཧ ཛཱཏིསུམནཾ པཧཊྛོ;

ཝཱཏེན པུཔྥཾ པཏིཏསྶ ཨེཀཾ, ཏཱཧཾ གཧེཏྭཱན ཏསྶེཝ དཱསི.

‘‘སོ མཾ ཨཝོཙཱབྷིཔསནྣཙིཏྟོ, ཏུཡ྄ཧམེཝ ཨེཏཾ པུཔྥཾ དདཱམི;

ཏཱཧཾ གཧེཏྭཱ ཨབྷིརོཔཡེསིཾ, པུནཔྤུནཾ བུདྡྷམནུསྶརནྟོ.

‘‘ཨཛྫ ¶ ཏིཾསཾ ཏཏོ ཀཔྤཱ, ནཱབྷིཛཱནཱམི དུགྒཏིཾ;

ཝིནིཔཱཏཉྩ ན གཙྪཱམི, ཐཱུཔཔཱུཛཱཡིདཾ ཕལ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཀཔིལཾ ནཱམ ནགརཾ, སུཝིབྷཏྟཾ མཧཱཔཐཾ;

ཨཱཀིཎྞམིདྡྷཾ ཕཱིཏཉྩ, བྲཧྨདཏྟསྶ རཱཛིནོ.

‘‘ཀུམྨཱསཾ ¶ ཝིཀྐིཎིཾ ཏཏྠ, པཉྩཱལཱནཾ པུརུཏྟམེ;

སོཧཾ ¶ ཨདྡསིཾ སམྦུདྡྷཾ, ཨུཔརིཊྛཾ ཡསསྶིནཾ.

‘‘ཧཊྛོ ཙིཏྟཾ པསཱདེཏྭཱ, ནིམནྟེསིཾ ནརུཏྟམཾ;

ཨརིཊྛཾ དྷུཝབྷཏྟེན, ཡཾ མེ གེཧམྷི ཝིཛྫཐ.

‘‘ཏཏོ ཙ ཀཏྟིཀོ པུཎྞོ [ཀཏྟིཀཱ པུཎྞཱ (ཀ.)], པུཎྞམཱསཱི ཨུཔཊྛིཏཱ;

ནཝཾ དུསྶཡུགཾ གཡ྄ཧ, ཨརིཊྛསྶོཔནཱམཡིཾ.

‘‘པསནྣཙིཏྟཾ ཉཏྭཱན, པཊིགྒཎྷི ནརུཏྟམོ;

ཨནུཀམྤཀོ ཀཱརུཎིཀོ, ཏཎྷཱནིགྷཱཏཀོ མུནི.

‘‘ཏཱཧཾ ཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, ཀལྱཱཎཾ བུདྡྷཝཎྞིཏཾ;

དེཝེ ཙེཝ མནུསྶེ ཙ, སནྡྷཱཝིཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏོ.

‘‘བཱརཱཎསིཡཾ ནགརེ, སེཊྛིསྶ ཨེཀཔུཏྟཀོ;

ཨཌྜྷེ ཀུལསྨིཾ ཨུཔྤཛྫིཾ, པཱཎེཧི ཙ པིཡཏརོ.

‘‘ཏཏོ ཙ ཝིཉྙུཏཾ པཏྟོ, དེཝཔུཏྟེན ཙོདིཏོ;

པཱསཱདཱ ཨོརཱུཧིཏྭཱན, སམྦུདྡྷམུཔསངྐམིཾ.

‘‘སོ མེ དྷམྨམདེསཡི, ཨནུཀམྤཱཡ གོཏམོ;

དུཀྑཾ དུཀྑསམུཔྤཱདཾ, དུཀྑསྶ ཙ ཨཏིཀྐམཾ.

‘‘ཨརིཡཾ ¶ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ, དུཀྑཱུཔསམགཱམིནཾ;

ཙཏྟཱརི ཨརིཡསཙྩཱནི, མུནི དྷམྨམདེསཡི.

‘‘ཏསྶཱཧཾ ཝཙནཾ སུཏྭཱ, ཝིཧརིཾ སཱསནེ རཏོ;

སམཐཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷཱཧཾ, རཏྟིནྡིཝམཏནྡིཏོ.

‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཉྩ བཧིདྡྷཱ ཙ, ཡེ མེ ཝིཛྫིཾསུ [ཝིཛ྄ཛྷིཾསུ (སཱི.)] ཨཱསཝཱ;

སབྦེ ཨཱསུཾ སམུཙྪིནྣཱ, ན ཙ ཨུཔྤཛྫརེ པུན.

‘‘པརིཡནྟཀཏཾ དུཀྑཾ, ཙརིམོཡཾ སམུསྶཡོ;

ཛཱཏིམརཎསཾསཱརོ, ནཏྠིདཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༩༩. ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ?

‘‘ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ སབྦདྷི ཝིཔྤམུཏྟོ, ཨཡཾ ཨཧསྨཱིཏི [ཨཡམཧམསྨཱིཏི (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༦༡] ཨནཱནུཔསྶཱི;

ཨེཝཾ ཝིམུཏྟོ ཨུདཏཱརི ཨོགྷཾ, ཨཏིཎྞཔུབྦཾ ཨཔུནབྦྷཝཱཡཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སཱིལཝཏོ ¶ , ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ [ཙེཏནཱཡ (ཨ. ནི. ༡༡.༢)] ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ ཨཝིཔྤཊིསཱརོ ཛཱཡེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ སཱིལཝཏོ ཨཝིཔྤཊིསཱརོ ཛཱཡེཡྻ. ཨཝིཔྤཊིསཱརིནཱ, ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ ཨཝིཔྤཊིསཱརིནོ པཱམོཛྫཾ ཛཱཡེཡྻ. པམུདིཏེན, ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ པཱིཏི ཛཱཡེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ པམུདིཏསྶ པཱིཏི ཛཱཡེཡྻ. པཱིཏིམནསྶ, ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ ཀཱཡོ པསྶམྦྷེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ པཱིཏིམནསྶ ཀཱཡོ པསྶམྦྷེཡྻ. པསྶདྡྷཀཱཡསྶ ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟཱཧཾ སུཁཾ ཝེདིཡེཡྻ’ནྟི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ པསྶདྡྷཀཱཡོ སུཁཾ ཝེདིཡེཡྻ. སུཁིནོ ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ སམཱདྷི ཛཱཡེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ སུཁིནོ སམཱདྷི ཛཱཡེཡྻ. སམཱཧིཏསྶ ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟཱཧཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནེཡྻ’ནྟི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ སམཱཧིཏོ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནེཡྻ. ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཏཱ ¶ , ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ ནིབྦིདཱ ཛཱཡེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནནྟོ ནིབྦིནྡེཡྻ. ནིབྦིནྡནྟེན, ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ ཝིརཱགོ ཛཱཡེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ ནིབྦིནྡནྟོ ཝིརཛྫེཡྻ. ཝིརཛྫནྟེན ཨཱནནྡ ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ ཝིམུཏྟི ཛཱཡེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ ཝིརཛྫནྟོ ཝིམུཙྩེཡྻ. ཝིམུཏྟེན, ཨཱནནྡ, ན ཙེཏནཱ ཀརཎཱིཡཱ ‘ཀིནྟི མེ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻཱ’ཏི. དྷམྨཏཱ ཨེསཱ, ཨཱནནྡ, ཡཾ ཝིམུཏྟསྶ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཾ ཨུཔྤཛྫེཡྻཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༡༠༠.

‘‘ཡདཱ ¶ ¶ ཧཝེ པཱཏུབྷཝནྟི དྷམྨཱ, ཨཱཏཱཔིནོ ཛྷཱཡཏོ བྲཱཧྨཎསྶ;

ཨཐསྶ ཀངྑཱ ཝཔཡནྟི སབྦཱ, ཡཏོ པཛཱནཱཏི སཧེཏུདྷམྨ’’ནྟི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཡདཱ ཧཝེ པཱཏུབྷཝནྟི དྷམྨཱ, ཨཱཏཱཔིནོ ཛྷཱཡཏོ བྲཱཧྨཎསྶ;

ཨཐསྶ ཀངྑཱ ཝཔཡནྟི སབྦཱ, ཡཏོ ཁཡཾ པཙྩཡཱནཾ ཨཝེདཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཀིཾནུ [པསྶ སཾ. ནི. ༢.༢༤༣] ཀུཛ྄ཛྷསི མཱ ཀུཛ྄ཛྷི, ཨཀྐོདྷོ ཏིསྶ ཏེ ཝརཾ;

ཀོདྷམཱནམཀྑཝིནཡཏྠཾ ཧི, ཏིསྶ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཀདཱཧཾ ནནྡཾ པསྶེཡྻཾ, ཨཱརཉྙཾ [ཨརཉྙཾ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༢.༢༤༢] པཾསུཀཱུལིཀཾ;

ཨཉྙཱཏུཉྪེན ཡཱཔེནྟཾ, ཀཱམེསུ ཨནཔེཀྑིན’’ནྟི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཀིཾསུ ཚེཏྭཱ སུཁཾ སེཏི, ཀིཾསུ ཚེཏྭཱ ན སོཙཏི;

ཀིསྶསྶུ [ཀིསྶསྶ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༨༧] ཨེཀདྷམྨསྶ, ཝདྷཾ རོཙེསི གོཏམཱཏི.

‘‘ཀོདྷཾ ¶ ཚེཏྭཱ སུཁཾ སེཏི, ཀོདྷཾ ཚེཏྭཱ ན སོཙཏི;

ཀོདྷསྶ ཝིསམཱུལསྶ, མདྷུརགྒསྶ བྲཱཧྨཎ;

ཝདྷཾ ཨརིཡཱ པསཾསནྟི, ཏཾ ཧི ཚེཏྭཱ ན སོཙཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཀིཾསུ ཧནེ ཨུཔྤཏིཏཾ, ཀིཾསུ ཛཱཏཾ ཝིནོདཡེ;

ཀིཉྩསྶུ པཛཧེ དྷཱིརོ, ཀིསྶཱབྷིསམཡོ སུཁོ.

‘‘ཀོདྷཾ ¶ ¶ ཧནེ ཨུཔྤཏིཏཾ, རཱགཾ ཛཱཏཾ ཝིནོདཡེ;

ཨཝིཛྫཾ པཛཧེ དྷཱིརོ, སཙྩཱབྷིསམཡོ སུཁོ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༡༠༡.

‘‘སཏྟིཡཱ ཝིཡ ཨོམཊྛོ, ཌཡ྄ཧམཱནོཝ [དཡ྄ཧམཱནེཝ (ཀ.) སཾ. ནི. ༡.༢༡; ཐེརགཱ. ༣༩ པསྶིཏབྦཾ] མཏྠཀེ;

ཀཱམརཱགཔྤཧཱནཱཡ, སཏོ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ.

‘‘སཏྟིཡཱ ཝིཡ ཨོམཊྛོ, ཌཡ྄ཧམཱནོཝ མཏྠཀེ;

སཀྐཱཡདིཊྛིཔྤཧཱནཱཡ, སཏོ བྷིཀྑུ པརིབྦཛེ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སབྦེ ཁཡནྟཱ ནིཙཡཱ, པཏནནྟཱ སམུསྶཡཱ;

སབྦེསཾ མརཎམཱགམྨ, སབྦེསཾ ཛཱིཝིཏམདྡྷུཝཾ;

ཨེཏཾ བྷཡཾ མརཎེ [མརཎཾ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༠༠] པེཀྑམཱནོ, པུཉྙཱནི ཀཡིརཱཐ སུཁཱཝཧཱནི.

‘‘སབྦེ ཁཡནྟཱ ནིཙཡཱ, པཏནནྟཱ སམུསྶཡཱ;

སབྦེསཾ མརཎམཱགམྨ, སབྦེསཾ ཛཱིཝིཏམདྡྷུཝཾ;

ཨེཏཾ བྷཡཾ མརཎེ པེཀྑམཱནོ, ལོཀཱམིསཾ པཛཧེ སནྟིཔེཀྑོ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སུཁཾ ¶ སཡནྟི མུནཡོ, ན ཏེ སོཙནྟི མཱཝིདྷ;

ཡེསཾ ཛྷཱནརཏཾ ཙིཏྟཾ, པཉྙཝཱ སུསམཱཧིཏོ;

ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ པཧིཏཏྟོ, ཨོགྷཾ ཏརཏི དུཏྟརཾ.

‘‘ཝིརཏོ ཀཱམསཉྙཱཡ, སབྦསཾཡོཛནཱཏཱིཏོ [སབྦསཾཡོཛནཱཏིགོ (སཱི.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༩༦];

ནནྡིབྷཝཔརིཀྑཱིཎོ [ནནྡཱིརཱགཔརིཀྑཱིཎོ (ཀ.) སཾ. ནི. ༡.༩༦], སོ གམྦྷཱིརེ ན སཱིདཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སདྡཧཱནོ ཨརཧཏཾ, དྷམྨཾ ནིབྦཱནཔཏྟིཡཱ;

སུསྶཱུསཾ ལབྷཏེ པཉྙཾ, ཨཔྤམཏྟོ ཝིཙཀྑཎོ.

པཏིརཱུཔཀཱརཱི ¶ ¶ དྷུརཝཱ, ཨུཊྛཱཏཱ ཝིནྡཏེ དྷནཾ;

སཙྩེན ཀིཏྟིཾ པཔྤོཏི, དདཾ མིཏྟཱནི གནྠཏི;

ཨསྨཱ ལོཀཱ པརཾ ལོཀཾ, ཨེཝཾ [སཝེ (སཱི.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༢༤༦] པེཙྩ ན སོཙཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སབྦགནྠཔཧཱིནསྶ, ཝིཔྤམུཏྟསྶ ཏེ སཏོ;

སམཎསྶ ན ཏཾ སཱདྷུ, ཡདཉྙམནུསཱསསཱིཏི.

‘‘ཡེན ཀེནཙི ཝཎྞེན, སཾཝཱསོ སཀྐ ཛཱཡཏི;

ན ཏཾ ཨརཧཏི སཔྤཉྙོ, མནསཱ ཨནུཀམྤིཏུཾ [ཨནནུཀམྤིཏཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༢༣༦].

‘‘མནསཱ ཙེ པསནྣེན, ཡདཉྙམནུསཱསཏི;

ན ཏེན ཧོཏི སཾཡུཏྟོ, ཡཱནུཀམྤཱ ཨནུདྡཡཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༡༠༢.

‘‘རཱགོ ཙ དོསོ ཙ ཀུཏོནིདཱནཱ, ཨརཏཱི རཏཱི [ཨརཏི རཏི (ཀ.) སཾ. ནི. ༡.༢༣༧; སུ. ནི. ༢༧༣ པསྶིཏབྦཾ] ལོམཧཾསོ ཀུཏོཛཱ;

ཀུཏོ སམུཊྛཱཡ མནོཝིཏཀྐཱ, ཀུམཱརཀཱ དྷངྐམིཝོསྶཛནྟི.

‘‘རཱགོ ¶ ཙ དོསོ ཙ ཨིཏོནིདཱནཱ, ཨརཏཱི རཏཱི ལོམཧཾསོ ཨིཏོཛཱ;

ཨིཏོ སམུཊྛཱཡ མནོཝིཏཀྐཱ, ཀུམཱརཀཱ དྷངྐམིཝོསྶཛནྟི.

‘‘སྣེཧཛཱ ཨཏྟསམྦྷཱུཏཱ, ནིགྲོདྷསྶེཝ ཁནྡྷཛཱ;

པུཐུ ཝིསཏྟཱ ཀཱམེསུ, མཱལུཝཱཝ ཝིཏཏཱ ཝནེ.

‘‘ཡེ ནཾ པཛཱནནྟི ཡཏོནིདཱནཾ, ཏེ ནཾ ཝིནོདེནྟི སུཎོཧི ཡཀྑ;

ཏེ དུཏྟརཾ ཨོགྷམིམཾ ཏརནྟི, ཨཏིཎྞཔུབྦཾ ཨཔུནབྦྷཝཱཡཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘དུཀྐརཾ ¶ ¶ བྷགཝཱ སུདུཀྐརཾ བྷགཝཱ’’ཏི;

‘‘དུཀྐརཾ ཝཱཔི ཀརོནྟི, [ཀཱམདཱཏི བྷགཝཱ]

སེཀྑཱ སཱིལསམཱཧིཏཱ;

ཋིཏཏྟཱ ཨནགཱརིཡུཔེཏསྶ, ཏུཊྛི ཧོཏི སུཁཱཝཧཱ’’ཏི.

‘‘དུལླབྷཱ [དུལླབྷཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༨༧] བྷགཝཱ ཡདིདཾ ཏུཊྛཱི’’ཏི;

‘‘དུལླབྷཾ ཝཱཔི ལབྷནྟི, [ཀཱམདཱཏི བྷགཝཱ]

ཙིཏྟཝཱུཔསམེ རཏཱ;

ཡེསཾ དིཝཱ ཙ རཏྟོ ཙ, བྷཱཝནཱཡ རཏོ མནོ’’ཏི.

‘‘དུསྶམཱདཧཾ བྷགཝཱ ཡདིདཾ ཙིཏྟ’’ནྟི;

‘‘དུསྶམཱདཧཾ ཝཱཔི སམཱདཧནྟི, [ཀཱམདཱཏི བྷགཝཱ]

ཨིནྡྲིཡཱུཔསམེ རཏཱ;

ཏེ ཚེཏྭཱ མཙྩུནོ ཛཱལཾ, ཨརིཡཱ གཙྪནྟི ཀཱམདཱ’’ཏི.

‘‘དུགྒམོ བྷགཝཱ ཝིསམོ མགྒོ’’ཏི;

‘‘དུགྒམེ ¶ ཝིསམེ ཝཱཔི, ཨརིཡཱ གཙྪནྟི ཀཱམད [ཀཱམདཱ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༨༧];

ཨནརིཡཱ ཝིསམེ མགྒེ, པཔཏནྟི ཨཝཾསིརཱ;

ཨརིཡཱནཾ སམོ མགྒོ, ཨརིཡཱ ཧི ཝིསམེ སམཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༡༠༣.

‘‘ཨིདཾ ཧི [པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༠༡] ཏཾ ཛེཏཝནཾ, ཨིསིསངྒྷནིསེཝིཏཾ;

ཨཱཝུཏྠཾ དྷམྨརཱཛེན, པཱིཏིསཉྫནནཾ མམ.

‘‘ཀམྨཾ ཝིཛྫཱ ཙ དྷམྨོ ཙ, སཱིལཾ ཛཱིཝིཏམུཏྟམཾ;

ཨེཏེན མཙྩཱ སུཛ྄ཛྷནྟི, ན གོཏྟེན དྷནེན ཝཱ.

‘‘ཏསྨཱ ཧི པཎྜིཏོ པོསོ, སམྤསྶཾ ཨཏྠམཏྟནོ;

ཡོནིསོ ཝིཙིནེ དྷམྨཾ, ཨེཝཾ ཏཏྠ ཝིསུཛ྄ཛྷཏི.

‘‘སཱརིཔུཏྟོཝ ¶ པཉྙཱཡ, སཱིལེན ཨུཔསམེན ཙ;

ཡོཔི པཱརངྒཏོ བྷིཀྑུ, ཨེཏཱཝཔརམོ སིཡཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཨཏཱིཏཾ ནཱནྭཱགམེཡྻ, ནཔྤཊིཀངྑེ ཨནཱགཏཾ;

ཡདཏཱིཏཾ པཧཱིནཾ [པཧཱིཎཾ (སཱི.) པསྶ མ. ནི. ༣.༢༧༢] ཏཾ, ཨཔྤཏྟཉྩ ཨནཱགཏཾ.

‘‘པཙྩུཔྤནྣཉྩ ¶ ཡོ དྷམྨཾ, ཏཏྠ ཏཏྠ ཝིཔསྶཏི;

ཨསཾཧཱིརཾ ཨསཾཀུཔྤཾ, ཏཾ ཝིདྭཱ མནུབྲཱུཧཡེ.

‘‘ཨཛྫེཝ ཀིཙྩམཱཏཔྤཾ [ཀིཙྩཾ ཨཱཏཔྤཾ (སཱི.)], ཀོ ཛཉྙཱ མརཎཾ སུཝེ;

ན ཧི ནོ སངྒརཾ ཏེན, མཧཱསེནེན མཙྩུནཱ.

‘‘ཨེཝཾ ཝིཧཱརིཾ ཨཱཏཱཔིཾ, ཨཧོརཏྟམཏནྡིཏཾ;

ཏཾ ཝེ ‘‘བྷདྡེཀརཏྟོ’’ཏི, སནྟོ ཨཱཙིཀྑཏེ མུནཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི ¶ , བྷིཀྑཝེ, སཙྪིཀཱཏབྦཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ཨཏྠི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཙཀྑུནཱ པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ, ཨཏྠི དྷམྨཱ སཏིཡཱ པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ, ཨཏྠི དྷམྨཱ ཀཱཡེན པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ, ཨཏྠི དྷམྨཱ པཉྙཱཡ ཝེདིཏབྦཱ, པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཙཀྑུནཱ པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? དིབྦཙཀྑུ སུཝིསུདྡྷཾ ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀཾ ཙཀྑུནཱ པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཾ.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ སཏིཡཱ པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? པུབྦེནིཝཱསཱནུསྶཏི སཏིཡཱ པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ ཀཱཡེན པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཨིདྡྷིཝིདྷཱ ནིརོདྷཱ ཀཱཡེན པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦཱ.

‘‘ཀཏམེ ཙ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ པཉྙཱཡ ཝེདིཏབྦཱ, པཉྙཱཡ སཙྪིཀཱཏབྦཱ? ཨཱསཝཱནཾ ཁཡེ ཉཱཎཾ པཉྙཱཡ ཝེདིཏབྦཾ, པཉྙཱཡ ཙ སཙྪིཀཱཏབྦ’’ནྟི.

ཨིདཾ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༡༠༤. ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ?

‘‘ཡསྶ སེལཱུཔམཾ ཙིཏྟཾ, ཋིཏཾ ནཱནུཔཀམྤཏི;

ཝིརཏྟཾ རཛནཱིཡེསུ, ཀོཔནེཡྻེ ན ཀུཔྤཏི;

ཡསྶེཝཾ བྷཱཝིཏཾ ཙིཏྟཾ, ཀུཏོ ནཾ [ཏཾ (ཨུདཱ. ༣༤)] དུཀྑམེསྶཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ¶ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

ཨཱཡསྨཏོ ཙ སཱརིཔུཏྟསྶ ཙཱརིཀཱདསམཾ ཝེཡྻཱཀརཎཾ ཀཱཏབྦནྟི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཡོ ¶ བྲཱཧྨཎོ བཱཧིཏཔཱཔདྷམྨོ, ནིཧུཾཧུངྐོ [ནིཧུཧུངྐོ (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༤] ནིཀྐསཱཝོ ཡཏཏྟོ;

ཝེདནྟགཱུ ཝཱུསིཏབྲཧྨཙརིཡོ, དྷམྨེན སོ བྲཧྨཝཱདཾ ཝདེཡྻ;

ཡསྶུསྶདཱ ནཏྠི ཀུཧིཉྩི ལོཀེ’’ཏི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘བཱཧིཏྭཱ པཱཔཀེ དྷམྨེ, ཡེ ཙརནྟི སདཱ སཏཱ;

ཁཱིཎསཾཡོཛནཱ བུདྡྷཱ, ཏེ ཝེ ལོཀསྨི [ལོཀསྨིཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༥] བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཡཏྠ ཨཱཔོ ཙ པཐཝཱི, ཏེཛོ ཝཱཡོ ན གཱདྷཏི;

ན ཏཏྠ སུཀྐཱ ཛོཏནྟི, ཨཱདིཙྩོ ནཔྤཀཱསཏི;

ན ཏཏྠ ཙནྡིམཱ བྷཱཏི, ཏམོ ཏཏྠ ན ཝིཛྫཏི.

‘‘ཡདཱ ཙ ཨཏྟནཱཝེདི [ཝེདཱི (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༡༠], མུནི མོནེན བྲཱཧྨཎོ;

ཨཐ རཱུཔཱ ཨརཱུཔཱ ཙ, སུཁདུཀྑཱ པམུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཡདཱ སཀེསུ [པསྶ ཨུདཱ. ༧] དྷམྨེསུ, པཱརགཱུ ཧོཏི བྲཱཧྨཎོ;

ཨཐ ཨེཏཾ པིསཱཙཉྩ, པཀྐུལཉྩཱཏིཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ནཱབྷིནནྡཏི ¶ ཨཱཡནྟིཾ [ཨཱཡནྟིཾ ནཱབྷིནནྡཏི (ཨུདཱ. ༨)], པཀྐམནྟིཾ ན སོཙཏི;

སངྒཱ སངྒཱམཛིཾ མུཏྟཾ, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ན ¶ ཨུདཀེན སུཙཱི [སུཙི (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༩] ཧོཏི, བཧྭེཏྠ ནྷཱཡཏཱི [ནཧཱཡཏི (སཱི.)] ཛནོ;

ཡམྷི སཙྩཉྩ དྷམྨོ ཙ, སོ སུཙཱི སོ ཙ བྲཱཧྨཎོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ཡདཱ ¶ ཧཝེ པཱཏུབྷཝནྟི དྷམྨཱ, ཨཱཏཱཔིནོ ཛྷཱཡཏོ བྲཱཧྨཎསྶ;

ཝིདྷཱུཔཡཾ ཏིཊྛཏི མཱརསེནཾ, སཱུརིཡོཝ ཨོབྷཱསཡམནྟལིཀྑ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སནྟིནྡྲིཡཾ པསྶཐ ཨིརིཡམཱནཾ, ཏེཝིཛྫཔཏྟཾ ཨཔཧཱནདྷམྨཾ;

སབྦཱནི ཡོགཱནི ཨུཔཱཏིཝཏྟོ, ཨཀིཉྩནོ ཨིརིཡཏི པཾསུཀཱུལིཀོ.

‘‘ཏཾ དེཝཏཱ སམྦཧུལཱ ཨུལཱ༹རཱ, བྲཧྨཝིམཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ;

ཨཱཛཱནིཡཾ ཛཱཏིབལཾ ནིསེདྷཾ, ནིདྷ ནམསྶནྟི པསནྣཙིཏྟཱ.

‘‘ནམོ ཏེ པུརིསཱཛཉྙ, ནམོ ཏེ པུརིསུཏྟམ;

ཡསྶ ཏེ ནཱབྷིཛཱནཱམ, ཀིཾ ཏྭཾ ནིསྶཱཡ ཛྷཱཡསཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘སཧཱཡཱ ཝཏིམེ བྷིཀྑཱུ, ཙིརརཏྟཾ སམེཏིཀཱ;

སམེཏི ནེསཾ སདྡྷམྨོ, དྷམྨེ བུདྡྷཔྤཝེདིཏེ’’.

‘‘སུཝིནཱིཏཱ ¶ ཀཔྤིནེན, དྷམྨེ ཨརིཡཔྤཝེདིཏེ;

དྷཱརེནྟི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧིནི’’ནྟི [སཝཱཧན’’ནྟི (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༢.༢༤༦].

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘ནཡིདཾ སིཐིལམཱརབྦྷ, ནཡིདཾ ཨཔྤེན ཐཱམསཱ;

ནིབྦཱནཾ ཨདྷིགནྟབྦཾ, སབྦདུཀྑཔྤམོཙནཾ [སབྦགནྟཔམོཙནཾ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༢.༢༣༨].

‘‘ཨཡཉྩ ¶ དཧརོ བྷིཀྑུ, ཨཡམུཏྟམཔུརིསོ;

དྷཱརེཏི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧིནི’’ནྟི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

‘‘དུབྦཎྞཀོ ལཱུཁཙཱིཝརོ, མོགྷརཱཛཱ སདཱ སཏོ;

ཁཱིཎཱསཝོ ཝིསཾཡུཏྟོ, ཀཏཀིཙྩོ ཨནཱསཝོ.

‘‘ཏེཝིཛྫོ ¶ ཨིདྡྷིཔྤཏྟོ ཙ, ཙེཏོཔརིཡཀོཝིདོ [ཙེཏོཔརིཡཱཡཀོཝིདོ (སཱི.)];

དྷཱརེཏི ཨནྟིམཾ དེཧཾ, ཛེཏྭཱ མཱརཾ སཝཱཧིནི’’ནྟི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༡༠༥. ‘‘ཏཐཱགཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ རཱུཔསྶ ནིབྦིདཱ ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱ ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཝུཙྩཏི. བྷིཀྑུཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱཝིམུཏྟོ རཱུཔསྶ ནིབྦིདཱ ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱ ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོ པཉྙཱཝིམུཏྟོཏི ཝུཙྩཏི.

‘‘ཏཐཱགཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཝེདནཱཡ…པེ… སཉྙཱཡ…པེ… སངྑཱརཱནཾ…པེ… ཝིཉྙཱཎསྶ ནིབྦིདཱ ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱ ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏི ཝུཙྩཏི. བྷིཀྑུཔི, བྷིཀྑཝེ, པཉྙཱཝིམུཏྟོ ཝིཉྙཱཎསྶ ནིབྦིདཱ ཝིརཱགཱ ནིརོདྷཱ ཨནུཔཱདཱ ཝིམུཏྟོ པཉྙཱཝིམུཏྟོཏི ཝུཙྩཏི.

‘‘ཏཏྲ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཀོ ཝིསེསོ ཀོ ཨདྷིཔྤཡཱསོ [ཨདྷིཔྤཱཡོ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༣.༥༨] ཀིཾ ནཱནཱཀརཎཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པཉྙཱཝིམུཏྟེན བྷིཀྑུནཱཏི? བྷགཝཾམཱུལཀཱ ནོ, བྷནྟེ, དྷམྨཱ…པེ…

‘‘ཏཐཱགཏོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨནུཔྤནྣསྶ མགྒསྶ ཨུཔྤཱདེཏཱ, ཨསཉྫཱཏསྶ མགྒསྶ སཉྫནེཏཱ, ཨནཀྑཱཏསྶ མགྒསྶ ཨཀྑཱཏཱ ¶ , མགྒཉྙཱུ མགྒཝིདཱུ མགྒཀོཝིདོ, མགྒཱནུགཱ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི སཱཝཀཱ ཝིཧརནྟི པཙྪཱསམནྣཱགཏཱ. ཨཡཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིསེསོ, ཨཡཾ ཨདྷིཔྤཡཱསོ, ཨིདཾ ནཱནཱཀརཎཾ ཏཐཱགཏསྶ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ པཉྙཱཝིམུཏྟེན བྷིཀྑུནཱ’’ཏི.

ཨིདཾ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

༡༠༦. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ?

‘‘ཚནྣམཏིཝསྶཏི ¶ [པསྶ ཨུདཱ. ༤༥], ཝིཝཊཾ ནཱཏིཝསྶཏི;

ཏསྨཱ ཚནྣཾ ཝིཝརེཐ, ཨེཝཾ ཏཾ ནཱཏིཝསྶཏཱི’’ཏི.

‘‘ཚནྣམཏིཝསྶཏཱི’’ཏི ¶ སཾཀིལེསོ, ‘‘ཝིཝཊཾ ནཱཏིཝསྶཏཱི’’ཏི ཝཱསནཱ, ‘‘ཏསྨཱ ཚནྣཾ ཝིཝརེཐ, ཨེཝཾ ཏཾ ནཱཏིཝསྶཏཱི’’ཏི ཨཡཾ སཾཀིལེསོ ཙ ཝཱསནཱ ཙ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

‘‘ཙཏྟཱརོམེ, མཧཱརཱཛ [བྷིཀྑཝེ (ཨ. ནི. ༤.༨༥)], པུགྒལཱ སནྟོ སཾཝིཛྫམཱནཱ ལོཀསྨིཾ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཏམོ ཏམཔརཱཡཎོ ཏམོ ཛོཏིཔརཱཡཎོ ཛོཏི ཏམཔརཱཡཎོ ཛོཏི ཛོཏིཔརཱཡཎོ’’ཏི. ཏཏྠ ཡོ ཙ པུགྒལོ ཛོཏི ཏམཔརཱཡཎོ ཡོ ཙ པུགྒལོ ཏམོ ཏམཔརཱཡཎོ, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཱ, ཡོ ཙ པུགྒལོ ཏམོ ཛོཏིཔརཱཡཎོ ཡོ ཙ པུགྒལོ ཛོཏི ཛོཏིཔརཱཡཎོ, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཱ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ?

‘‘ན ཏཾ དལ༹ྷཾ བནྡྷནམཱཧུ དྷཱིརཱ, ཡདཱཡསཾ དཱརུཛཔབྦཛཉྩ [དཱརུཛཾ པབྦཛཉྩ (སཾ. ནི. ༡.༡༢༡)];

སཱརཏྟརཏྟཱ མཎིཀུཎྜལེསུ, པུཏྟེསུ དཱརེསུ ཙ ཡཱ ཨཔེཀྑཱ’’ཏི;

ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘ཨེཏཾ དལ༹ྷཾ བནྡྷནམཱཧུ དྷཱིརཱ, ཨོཧཱརིནཾ སིཐིལཾ དུཔྤམུཉྩཾ;

ཨེཏམྤི ཚེཏྭཱན པརིབྦཛནྟི, ཨནཔེཀྑིནོ ཀཱམསུཁཾ པཧཱཡཱ’’ཏི.

ཨཡཾ ནིབྦེདྷོ ¶ . ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

༡༠༧. ‘‘ཡཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏེཏི, ཡཉྩ པཀཔྤེཏི, ཡཉྩ ཨནུསེཏི. ཨཱརམྨཎམེཏཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎསྶ ཋིཏིཡཱ, ཨཱརམྨཎེ སཏི པཏིཊྛཱ ཝིཉྙཱཎསྶ ཧོཏི, ཏསྨིཾ པཏིཊྛིཏེ ཝིཉྙཱཎེ ཝིརཱུལ༹ྷེ ¶ ཨཱཡཏིཾ [ཨཱཡཏི (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༢.༣༨] པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི ཧོཏི, ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟིཡཱ སཏི ཨཱཡཏིཾ [ཨཱཡཏི (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༢.༣༨] ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ སམྦྷཝནྟི, ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏི.

‘‘ནོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཙེཏེཏི, ནོ ཙེ པཀཔྤེཏི, ཨཐ ཙེ ཨནུསེཏི. ཨཱརམྨཎམེཏཾ ཧོཏི ཝིཉྙཱཎསྶ ཋིཏིཡཱ, ཨཱརམྨཎེ སཏི པཏིཊྛཱ ཝིཉྙཱཎསྶ [ཏསྶ ཝིཉྙཱཎསྶ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༢.༣༨] ཧོཏི, ཏསྨིཾ པཏིཊྛིཏེ ཝིཉྙཱཎེ ཝིརཱུལ༹ྷེ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི ཧོཏི, ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟིཡཱ སཏི ཨཱཡཏིཾ ¶ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ སམྦྷཝནྟི, ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘ཡཏོ ཙ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ནོ ཙེཝ [ཙ (སཱི. ཀ.)] ཙེཏེཏི, ནོ ཙ པཀཔྤེཏི, ནོ ཙ ཨནུསེཏི. ཨཱརམྨཎམེཏཾ ན ཧོཏི ཝིཉྙཱཎསྶ ཋིཏིཡཱ, ཨཱརམྨཎེ ཨསཏི པཏིཊྛཱ ཝིཉྙཱཎསྶ ན ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཨཔྤཏིཊྛིཏེ ཝིཉྙཱཎེ ཨཝིརཱུལ༹ྷེ ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟི ན ཧོཏི, ཨཱཡཏིཾ པུནབྦྷཝཱབྷིནིབྦཏྟིཡཱ ཨསཏི ཨཱཡཏིཾ ཛཱཏིཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི, ཨཡཾ ནིབྦེདྷོ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

༡༠༨. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ?

‘‘‘སམུདྡོ སམུདྡོ’ཏི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ བྷཱསཏི, ནེསོ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སམུདྡོ, མཧཱ ཨེསོ བྷིཀྑཝེ, ཨུདཀརཱསི མཧཱཨུདཀཎྞཝོ. ཙཀྑུ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསསྶ སམུདྡོ, ཏསྶ རཱུཔམཡོ ཝེགོ. ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘ཡོ ¶ ཏཾ རཱུཔམཡཾ ཝེགཾ སཧཏི ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏརི [ཨཏཱརི (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༤.༢༢༨] ཙཀྑུསམུདྡཾ སཨཱུམིཾ སཱཝཊྚཾ སགཧཾ [སགཱཧཾ (སཾ. ནི. ༤.༢༢༨)] སརཀྑསཾ ¶ ཏིཎྞོ པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ’’ཏི. ཨཡཾ ཨསེཀྑོ.

‘‘‘སོཏཾ, བྷིཀྑཝེ…པེ… གྷཱནཾ…པེ… ཛིཝ྄ཧཱ…པེ… ཀཱཡོ…པེ… མནོ, བྷིཀྑཝེ, པུརིསསྶ སམུདྡོ ཏསྶ དྷམྨམཡོ ཝེགོཏི. ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘ཡོ ཏཾ དྷམྨམཡཾ ཝེགཾ སཧཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, ཨཏརི མནོསམུདྡཾ སཨཱུམིཾ སཱཝཊྚཾ སགཧཾ སརཀྑསཾ ཏིཎྞོ པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ’’ཏི. ཨཡཾ ཨསེཀྑོ. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ, ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘ཡོ ཨིམཾ སམུདྡཾ སགཧཾ སརཀྑསཾ,

སཨཱུམིཾ སཱཝཊྚཾ སབྷཡཾ དུཏྟརཾ ཨཙྩཏརི;

ས ཝེདནྟགཱུ ཝུསིཏབྲཧྨཙརིཡོ, ལོཀནྟགཱུ པཱརགཏོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨཡཾ ¶ ཨསེཀྑོ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

‘‘ཚཡིམེ, བྷིཀྑཝེ, བལི༹སཱ ལོཀསྨིཾ ཨནཡཱཡ སཏྟཱནཾ བྱཱབཱདྷཱཡ [ཝདྷཱཡ (སཾ. ནི. ༤.༢༣༠)] པཱཎཱིནཾ. ཀཏམེ ཚ? སནྟི, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, ཏཉྩེ བྷིཀྑུ ཨབྷིནནྡཏི ཨབྷིཝདཏི ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ གིལིཏབལི༹སོ [གིལབལི༹སོ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༤.༢༣༠] མཱརསྶ ཨནཡཾ ཨཱཔནྣོ, བྱསནཾ ཨཱཔནྣོ, ཡཐཱཀཱམཾ ཀརཎཱིཡོ པཱཔིམཏོ.

‘‘སནྟི, བྷིཀྑཝེ, སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ…པེ… གྷཱནཝིཉྙེཡྻཱ གནྡྷཱ…པེ… ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻཱ རསཱ…པེ… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻཱ ཕོཊྛབྦཱ…པེ… མནོཝིཉྙེཡྻཱ དྷམྨཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, ཏཉྩེ བྷིཀྑུ ཨབྷིནནྡཏི ཨབྷིཝདཏི ¶ ཨཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ གིལིཏབལི༹སོ མཱརསྶ ཨནཡཾ ཨཱཔནྣོ, བྱསནཾ ཨཱཔནྣོ, ཡཐཱཀཱམཾ ཀརཎཱིཡོ [ཡཐཱཀཱམཀརཎཱིཡོ (སཱི.) སཾ. ནི. ༤.༢༣༠] པཱཔིམཏོ’’ཏི. ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘སནྟི ¶ ཙ, བྷིཀྑཝེ, ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱ རཱུཔཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, ཏཉྩེ བྷིཀྑུ ནཱབྷིནནྡཏི ནཱབྷིཝདཏི ནཱཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི, ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན གིལིཏབལི༹སོ མཱརསྶ, ཨབྷེདི བལི༹སཾ, པརིབྷེདི བལི༹སཾ, ན ཨནཡཾ ཨཱཔནྣོ, ན བྱསནཾ ཨཱཔནྣོ, ན ཡཐཱཀཱམཾ ཀརཎཱིཡོ པཱཔིམཏོ.

‘‘སནྟི ཙ, བྷིཀྑཝེ, སོཏཝིཉྙེཡྻཱ སདྡཱ…པེ… མནོཝིཉྙེཡྻཱ དྷམྨཱ ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ མནཱཔཱ པིཡརཱུཔཱ ཀཱམཱུཔསཾཧིཏཱ རཛནཱིཡཱ, ཏཉྩེ བྷིཀྑུ ནཱབྷིནནྡཏི ནཱབྷིཝདཏི, ནཱཛ྄ཛྷོསཱཡ ཏིཊྛཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ན གིལིཏབལི༹སོ མཱརསྶ, ཨབྷེདི བལི༹སཾ, པརིབྷེདི བལི༹སཾ, ན ཨནཡཾ ཨཱཔནྣོ, ན བྱསནཾ ཨཱཔནྣོ, ན ཡཐཱཀཱམཾ ཀརཎཱིཡོ པཱཔིམཏོ’’ཏི. ཨཡཾ ཨསེཀྑོ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

༡༠༩. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ?

‘‘ཨཡཾ ལོཀོ སནྟཱཔཛཱཏོ, ཕསྶཔརེཏོ རོགཾ ཝདཏི ཨཏྟཏོ [ཨཏྟནོ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༣༠];

ཡེན ཡེན ཧི མཉྙཏི [མཉྙནྟི (སཱི. ཀ.)], ཏཏོ ཏཾ ཧོཏི ཨཉྙཐཱ.

‘‘ཨཉྙཐཱབྷཱཝཱི ¶ བྷཝསཏྟོ ལོཀོ, བྷཝཔརེཏོ བྷཝམེཝཱབྷིནནྡཏི;

ཡདབྷིནནྡཏི ཏཾ བྷཡཾ;

ཡསྶ བྷཱཡཏི ཏཾ དུཀྑ’’ནྟི; ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘བྷཝཝིཔྤཧཱནཱཡ ཁོ པནིདཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝུསྶཏཱི’’ཏི; ཨཡཾ ནིབྦེདྷོ;

‘‘ཡེ ¶ ཧི ཀེཙི སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ བྷཝེན བྷཝསྶ ཝིཔྤམོཀྑམཱཧཾསུ, སབྦེ ཏེ ‘ཨཝིཔྤམུཏྟཱ བྷཝསྨཱ’ཏི ཝདཱམི. ཡེ ཝཱ པན ཀེཙི སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཝིབྷཝེན བྷཝསྶ ནིསྶརཎམཱཧཾསུ, སབྦེ ཏེ ‘ཨནིསྶཊཱ བྷཝསྨཱ’ཏི ཝདཱམི. ཨུཔདྷིཾ [ཨུཔདྷི (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༣༠] ཧི པཊིཙྩ དུཀྑམིདཾ སམྦྷོཏཱི’’ཏི. ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘སབྦུཔཱདཱནཀྑཡཱ ¶ ནཏྠི དུཀྑསྶ སམྦྷཝོ’’ཏི. ཨཡཾ ནིབྦེདྷོ.

‘‘ལོཀམིམཾ པསྶ, པུཐཱུ ཨཝིཛྫཱཡ པརེཏཱ བྷཱུཏཱ བྷཱུཏརཏཱ, བྷཝཱ ཨཔརིམུཏྟཱ, ཡེ ཧི ཀེཙི བྷཝཱ སབྦདྷི སབྦཏྠཏཱཡ, སབྦེ ཏེ བྷཝཱ ཨནིཙྩཱ དུཀྑཱ ཝིཔརིཎཱམདྷམྨཱ’’ཏི. ཨཡཾ སཾཀིལེསོ.

‘‘ཨེཝམེཏཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ, སམྨཔྤཉྙཱཡ པསྶཏོ;

བྷཝཏཎྷཱ པཧཱིཡཏི, ཝིབྷཝཾ ནཱབྷིནནྡཏི;

སབྦསོ ཏཎྷཱནཾ ཁཡཱ, ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷོ ནིབྦཱན’’ནྟི;

ཨཡཾ ནིབྦེདྷོ.

‘‘ཏསྶ ནིབྦུཏསྶ བྷིཀྑུནོ, ཨནུཔཱདཱ པུནབྦྷཝོ ན ཧོཏི;

ཨབྷིབྷཱུཏོ མཱརོ ཝིཛིཏསངྒཱམོ, ཨུཔཙྩགཱ སབྦབྷཝཱནི ཏཱདཱི’’ཏི.

ཨཡཾ ཨསེཀྑོ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ [པསྶ ཨ. ནི. ༤.༥], པུགྒལཱ. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཨནུསོཏགཱམཱི པཊིསོཏགཱམཱི ཋིཏཏྟོ ཏིཎྞོ པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ’’ཏི. ཏཏྠ ཡོཡཾ པུགྒལོ ཨནུསོཏགཱམཱི, ཨཡཾ པུགྒལོ སཾཀིལེསབྷཱགིཡོ. ཏཏྠ ཡོཡཾ པུགྒལོ པཊིསོཏགཱམཱི ཡོ ཙ ཋིཏཏྟོ, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ ¶ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ. ཏཏྠ ¶ ཡོཡཾ པུགྒལོ ཏིཎྞོ པཱརངྒཏོ ཐལེ ཏིཊྛཏི བྲཱཧྨཎོ, ཨཡཾ ཨསེཀྑོ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

༡༡༠. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ?

ཚལཱ༹བྷིཛཱཏིཀོ ཨཏྠི པུགྒལོ ཀཎྷོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཨཏྠི པུགྒལོ ཀཎྷོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཨཏྠི པུགྒལོ ཀཎྷོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཨཙྩནྟདིཊྛཾ [ཨནྟཾ ནིཊྛཾ (སཱི.)] ནིབྦཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏི, ཨཏྠི ¶ པུགྒལོ སུཀྐོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཨཏྠི པུགྒལོ སུཀྐོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཨཏྠི པུགྒལོ སུཀྐོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཨཙྩནྟདིཊྛཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏི.

ཏཏྠ ཡོ ཙ པུགྒལོ ཀཎྷོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཡོ ཙ པུགྒལོ སུཀྐོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ ཀཎྷཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཱ.

ཏཏྠ ཡོ ཙ པུགྒལོ ཀཎྷོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཡོ ཙ པུགྒལོ སུཀྐོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ སུཀྐཾ དྷམྨཾ ཨབྷིཛཱཡཏི, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཱ.

ཏཏྠ ཡོ ཙ པུགྒལོ ཀཎྷོ ཀཎྷཱབྷིཛཱཏིཀོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཨཙྩནྟདིཊྛཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏི, ཡོ ཙ པུགྒལོ སུཀྐོ སུཀྐཱབྷིཛཱཏིཀོ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཨཙྩནྟདིཊྛཾ ནིབྦཱནཾ ཨཱརཱདྷེཏི, ཨིམེ དྭེ པུགྒལཱ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཱ, ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ [པསྶ ཨ. ནི. ༤.༢༣༢-༢༣༣], ཀམྨཱནི. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ཨཏྠི ¶ ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ སུཀྐཾ སུཀྐཝིཔཱཀཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ, ཨཏྠི ཀམྨཾ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཀམྨུཏྟམཾ ཀམྨསེཊྛཾ ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏི’’.

ཏཏྠ ¶ ཡཉྩ ཀམྨཾ ཀཎྷཾ ཀཎྷཝིཔཱཀཾ, ཡཉྩ ཀམྨཾ ཀཎྷསུཀྐཾ ཀཎྷསུཀྐཝིཔཱཀཾ, ཨཡཾ སཾཀིལེསོ. ཡཉྩ ཀམྨཾ སུཀྐཾ སུཀྐཝིཔཱཀཾ, ཨཡཾ ཝཱསནཱ. ཡཉྩ ཀམྨཾ ཨཀཎྷཾ ཨསུཀྐཾ ཨཀཎྷཨསུཀྐཝིཔཱཀཾ ཀམྨུཏྟམཾ ཀམྨསེཊྛཾ ཀམྨཀྑཡཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཨཡཾ ནིབྦེདྷོ. ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཉྩ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

༡༡༡. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ, ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ?

‘‘ལདྡྷཱན མཱནུསཏྟཾ དྭེ, ཀིཙྩཾ ཨཀིཙྩམེཝ ཙ;

སུཀིཙྩཾ ཙེཝ པུཉྙཱནི, སཾཡོཛནཝིཔྤཧཱནཾ ཝཱ’’ཏི.

‘‘སུཀིཙྩཾ ¶ ཙེཝ པུཉྙཱནཱི’’ཏི ཝཱསནཱ. ‘‘སཾཡོཛནཝིཔྤཧཱནཾ ཝཱ’’ཏི ནིབྦེདྷོ.

‘‘པུཉྙཱནི ཀརིཏྭཱན, སགྒཱ སགྒཾ ཝཛནྟི ཀཏཔུཉྙཱ;

སཾཡོཛནཔྤཧཱནཱ, ཛརཱམརཎཱ ཝིཔྤམུཙྩནྟཱི’’ཏི.

‘‘པུཉྙཱནི ཀརིཏྭཱན, སགྒཱ སགྒཾ ཝཛནྟི ཀཏཔུཉྙཱ’’ཏི ཝཱསནཱ. ‘‘སཾཡོཛནཔྤཧཱནཱ ཛརཱམརཎཱ ཝིཔྤམུཙྩནྟཱི’’ཏི ནིབྦེདྷོ. ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

‘‘དྭེམཱནི, བྷིཀྑཝེ, པདྷཱནཱནི [པསྶ ཨ. ནི. ༢.༢]. ཀཏམཱནི དྭེ? ཡོ ཙ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏེསུ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ པརིཙྩཛཏི, ཡོ ཙ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏེསུ སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱན’’ནྟི. ཏཏྠ ¶ ཡོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏེསུ ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏསེནཱསནགིལཱནཔཙྩཡབྷེསཛྫཔརིཀྑཱརཾ པརིཙྩཛཏི, ཨཡཾ ཝཱསནཱ.

ཡོ ཨགཱརསྨཱ ཨནགཱརིཡཾ པབྦཛིཏེསུ སབྦཱུཔདྷིཔཊིནིསྶགྒོ ཏཎྷཀྑཡོ ཝིརཱགོ ནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ, ཨཡཾ ནིབྦེདྷོ. ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཉྩ ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཉྩ སུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཏཎྷཱསཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཏཎྷཱཔཀྑེནེཝ ནིདྡིསིཏབྦཾ ཏཱིཧི ཏཎྷཱཧི – ཀཱམཏཎྷཱཡ བྷཝཏཎྷཱཡ ཝིབྷཝཏཎྷཱཡ. ཡེན ཡེན ཝཱ པན ཝཏྠུནཱ ཨཛ྄ཛྷོསིཏཱ, ཏེན ཏེནེཝ ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཏསྶཱ ཝིཏྠཱརོ ཚཏྟིཾསཏཎྷཱཛཱལིནིཡཱཝིཙརིཏཱནི.

ཏཏྠ ¶ དིཊྛིསཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ དིཊྛིཔཀྑེནེཝ ནིདྡིསིཏབྦཾ ཨུཙྪེདསསྶཏེན, ཡེན ཡེན ཝཱ པན ཝཏྠུནཱ དིཊྛིཝསེན ཨབྷིནིཝིསཏི ‘‘ཨིདམེཝ སཙྩཾ མོགྷམཉྙ’’ནྟི, ཏེན ཏེནེཝ ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཏསྶཱ ཝིཏྠཱརོ དྭཱསཊྛིདིཊྛིགཏཱནི.

ཏཏྠ དུཙྩརིཏསཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཙེཏནཱཡ ཙེཏསིཀཀམྨེན ནིདྡིསིཏབྦཾ ཏཱིཧི དུཙྩརིཏེཧི – ཀཱཡདུཙྩརིཏེན ཝཙཱིདུཙྩརིཏེན མནོདུཙྩརིཏེན, ཏསྶ ཝིཏྠཱརོ དསཨཀུསལཀམྨཔཐཱ.

ཏཏྠ ¶ ཏཎྷཱཝོདཱནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ སམཐེན ནིདྡིསིཏབྦཾ, དིཊྛིཝོདཱནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཝིཔསྶནཱ ནིདྡིསིཏབྦཾ, དུཙྩརིཏཝོདཱནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ སུཙརིཏེན ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཏཱིཎི ཨཀུསལམཱུལཱནི. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? སཾསཱརསྶ ནིབྦཏྟིཡཱ. ཏཐཱ ནིབྦཏྟེ སཾསཱརེ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཀཱཡསུཙརིཏཾ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ མནོདུཙྩརིཏཾ མནོསུཙརིཏཾ ཨིམིནཱ ཨསུབྷེན ཀམྨཝིཔཱཀེན ཨིདཾ བཱལལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏཱིཏི. ཨིདཾ ¶ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

ཨིམིནཱ སུབྷེན ཀམྨཝིཔཱཀེན ཨིདཾ མཧཱཔུརིསལཀྑཎཾ ནིབྦཏྟཏཱིཏི. ཨིདཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

ཏཏྠ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཙཏཱུཧི ཀིལེསབྷཱུམཱིཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ – ཨནུསཡབྷཱུམིཡཱ པརིཡུཊྛཱནབྷཱུམིཡཱ སཾཡོཛནབྷཱུམིཡཱ ཨུཔཱདཱནབྷཱུམིཡཱ. སཱནུསཡསྶ པརིཡུཊྛཱནཾ ཛཱཡཏི, པརིཡུཊྛིཏོ སཾཡུཛྫཏི, སཾཡུཛྫནྟོ ཨུཔཱདིཡཏི, ཨུཔཱདཱནཔཙྩཡཱ བྷཝོ, བྷཝཔཙྩཡཱ ཛཱཏི, ཛཱཏིཔཙྩཡཱ ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ སམྦྷཝནྟི, ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏི. ཨིམཱཧི ཙཏཱུཧི ཀིལེསབྷཱུམཱིཧི སབྦེ ཀིལེསཱ སངྒཧཾ སམོསརཎཾ གཙྪནྟི, ཨིདཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ.

ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཏཱིཧི སུཙརིཏེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ, ནིབྦེདྷབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཙཏཱུཧི སཙྩེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཏཱིཧི དྷམྨེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ – བུདྡྷདྷམྨེཧི པཙྩེཀབུདྡྷདྷམྨེཧི སཱཝཀབྷཱུམིཡཱ. ཛྷཱཡིཝིསཡེ ནིདྡིསིཏབྦནྟི.

༡༡༢. ཏཏྠ ཀཏམེ ཨཊྛཱརས མཱུལཔདཱ? ལོཀིཡཾ ལོཀུཏྟརཾ ལོཀིཡཉྩ ལོཀུཏྟརཉྩ, སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཉྩ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཉྩ, ཉཱཎཾ ཉེཡྻཾ ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ, དསྶནཾ ¶ བྷཱཝནཱ དསྶནཉྩ བྷཱཝནཱ ཙ, སཀཝཙནཾ པརཝཙནཾ སཀཝཙནཉྩ པརཝཙནཉྩ, ཝིསཛྫནཱིཡཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ ཝིསཛྫནཱིཡཉྩ ཨཝིསཛྫནཱིཡཉྩ, ཀམྨཾ ཝིཔཱཀོ ཀམྨཉྩ ཝིཔཱཀོ ཙ, ཀུསལཾ ཨཀུསལཾ ཀུསལཉྩ ཨཀུསལཉྩ, ཨནུཉྙཱཏཾ པཊིཀྑིཏྟཾ ཨནུཉྙཱཏཉྩ པཊིཀྑིཏྟཉྩ, ཐཝོ ཙཱཏི.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ལོཀིཡཾ?

‘‘ན ཧི པཱཔཾ ཀཏཾ ཀམྨཾ, སཛྫུཁཱིརཾཝ མུཙྩཏི;

ཌཧནྟཾ [དཧནྟཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ དྷ. པ. ༧༡] བཱལམནྭེཏི, བྷསྨཙྪནྣོཝ [བྷསྨཱཚནྣོཝ (ཀ.)] པཱཝཀོཏི.

ཨིདཾ ¶ ལོཀིཡཾ.

‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨགཏིགམནཱནི སབྦཾ…པེ… ནིཧཱིཡཏེ ཏསྶ ཡསོ ཀཱལ༹པཀྑེཝ ཙནྡིམཱ’’ཏི. ཨིདཾ ལོཀིཡཾ.

‘‘ཨཊྛིམེ, བྷིཀྑཝེ, ལོཀདྷམྨཱ [པསྶ ཨ. ནི. ༨.༦]. ཀཏམེ ཨཊྛ? ལཱབྷོ ཨལཱབྷོ, ཡསོ ཨཡསོ, ནིནྡཱ པསཾསཱ, སུཁཾ དུཀྑཾ. ཨིམེ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཊྛ ལོཀདྷམྨཱ’’ཏི. ཨིདཾ ལོཀིཡཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ལོཀུཏྟརཾ?

‘‘ཡསྶིནྡྲིཡཱནི སམཐངྒཏཱནི [སམཐཾ གཏཱནི (སཱི.) པསྶ དྷ. པ. ༩༤]; ཨསྶཱ ཡཐཱ སཱརཐིནཱ སུདནྟཱ;

པཧཱིནམཱནསྶ ཨནཱསཝསྶ, དེཝཱཔི ཏསྶ པིཧཡནྟི ཏཱདིནོ’’ཏི.

ཨིདཾ ལོཀུཏྟརཾ.

‘‘པཉྩིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨིནྡྲིཡཱནི ལོཀུཏྟརཱནི. ཀཏམཱནི པཉྩ? སདྡྷིནྡྲིཡཾ ཝཱིརིཡིནྡྲིཡཾ སཏིནྡྲིཡཾ སམཱདྷིནྡྲིཡཾ པཉྙིནྡྲིཡཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཉྩིནྡྲིཡཱནི ལོཀུཏྟརཱནཱི’’ཏི. ཨིདཾ ལོཀུཏྟརཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ལོཀིཡཉྩ ལོཀུཏྟརཉྩ?

‘‘ལདྡྷཱན མཱནུསཏྟཾ དྭེ, ཀིཙྩཾ ཨཀིཙྩམེཝ ཙཱ’’ཏི དྭེ གཱཐཱ. ཡཾ ཨིཧ ‘‘སུཀིཙྩཾ ཙེཝ ¶ པུཉྙཱནཱི’’ཏི ཙ ‘‘པུཉྙཱནི ཀརིཏྭཱན, སགྒཱ སགྒཾ ཝཛནྟི ཀཏཔུཉྙཱ’’ཏི ཙ. ཨིདཾ ལོཀིཡཾ.

ཡཾ ཨིཧ ‘‘སཾཡོཛནཝིཔྤཧཱནཾ ཝཱ’’ཏི ཙ ‘‘སཾཡོཛནཔྤཧཱནཱ, ཛརཱམརཎཱ ཝིཔྤམུཙྩནྟཱི’’ཏི ཙ, ཨིདཾ ལོཀུཏྟརཾ. ཨིདཾ ལོཀིཡཉྩ ལོཀུཏྟརཉྩ.

‘‘ཝིཉྙཱཎེ ¶ ¶ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ སཏི ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི ཧོཏི, ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟིཡཱ སཏི པུནབྦྷཝོ ཧོཏི, པུནབྦྷཝེ སཏི ཛཱཏི ཧོཏི, ཛཱཏིཡཱ སཏི ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ སམྦྷཝནྟི. ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ [པསྶ སཾ. ནི. ༢.༥༥], མཧཱརུཀྑོ, ཏསྶ ཡཱནི ཙེཝ མཱུལཱནི ཨདྷོགམཱནི ཡཱནི ཙ ཏིརིཡཾ གམཱནི, སབྦཱནི ཏཱནི ཨུདྡྷཾ ཨོཛཾ ཨབྷིཧརནྟི. ཨེཝཾ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱརུཀྑོ ཏདཱཧཱརོ ཏདུཔཱདཱནོ ཙིརཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ ཏིཊྛེཡྻ. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱཎེ ཨཱཧཱརེ སཏི ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི ཧོཏི སབྦཾ…པེ… ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨིདཾ ལོཀིཡཾ.

‘‘ཝིཉྙཱཎེ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཨཱཧཱརེ ཨསཏི ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟི ན ཧོཏི, ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟིཡཱ ཨསཏི པུནབྦྷཝོ ན ཧོཏི, པུནབྦྷཝེ ཨསཏི ཛཱཏི ན ཧོཏི, ཛཱཏིཡཱ ཨསཏི ཛརཱམརཎཾ སོཀཔརིདེཝདུཀྑདོམནསྶུཔཱཡཱསཱ ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, མཧཱརུཀྑོ ཨཐ པུརིསོ ཨཱགཙྪེཡྻ ཀུདྡཱལཔིཊཀཾ [ཀུདཱལཔིཊཀཾ (ཀ.)] ཨཱདཱཡ, སོ ཏཾ རུཀྑཾ མཱུལེ ཚིནྡེཡྻ, མཱུལེ [མཱུལཾ (སཾ. ནི. ༢.༥༥)] ཚེཏྭཱ པལིཁཎེཡྻ, པལིཁཎིཏྭཱ མཱུལཱནི ཨུདྡྷརེཡྻ ཨནྟམསོ ཨུསཱིརནཱལི༹མཏྟཱནིཔི. སོ ཏཾ རུཀྑཾ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྡེཡྻ, ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྡིཏྭཱ [ཚིཏྭཱ (སཱི. ཀ.)] ཕཱལེཡྻ, ཕཱལེཏྭཱ སཀལིཀཾ སཀལིཀཾ ཀརེཡྻ, སཀལིཀཾ སཀལིཀཾ ཀརིཏྭཱ ཝཱཏཱཏཔེ ཝིསོསེཡྻ, ཝཱཏཱཏཔེ ཝིསོསེཏྭཱ ཨགྒིནཱ ཌཧེཡྻ, ཨགྒིནཱ ཌཧེཏྭཱ མསིཾ ཀརེཡྻ, མསིཾ ཀརིཏྭཱ མཧཱཝཱཏེ ཝཱ ཨོཕུནེཡྻ, ནདིཡཱ ཝཱ སཱིགྷསོཏཱཡ པཝཱཧེཡྻ, ཨེཝཾ ཧི སོ, བྷིཀྑཝེ, མཧཱརུཀྑོ ཨུཙྪིནྣམཱུལོ ཨསྶ ཏཱལཱཝཏྠུཀཏོ ཨནབྷཱཝཾཀཏོ [ཨནབྷཱཝཾགཏོ (སཱི.)] ཨཱཡཏིཾ ཨནུཔྤཱདདྷམྨོ. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝིཉྙཱཎེ ཨཱཧཱརེ ཨསཏི ནཱམརཱུཔསྶ ¶ ཨཝཀྐནྟི ན ཧོཏི, ནཱམརཱུཔསྶ ཨཝཀྐནྟིཡཱ ཨསཏི སབྦཾ…པེ… ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི. ཨིདཾ ལོཀུཏྟརཾ. ཨིདཾ ལོཀིཡཉྩ ལོཀུཏྟརཉྩ.

༡༡༣. ཏཏྠ ¶ ¶ ཀཏམཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ?

‘‘སབྦཱ དིསཱ ཨནུཔརིགམྨ ཙེཏསཱ, ནེཝཛ྄ཛྷགཱ པིཡཏརམཏྟནཱ ཀྭཙི;

ཨེཝཾ པིཡོ པུཐུ ཨཏྟཱ པརེསཾ, ཏསྨཱ ན ཧིཾསེ པརམཏྟཀཱམོ’’ཏི [པརཾ ཨཏྟཀཱམོཏི (སཱི.) སཾ. ནི. ༡.༡༡༩; ཨུདཱ. ༤༡ པསྶིཏབྦཾ].

ཨིདཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ.

‘‘ཡེ ཀེཙི བྷཱུཏཱ བྷཝིསྶནྟི ཡེ ཝཱཔི [ཙ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༤༢], སབྦེ གམིསྶནྟི པཧཱཡ དེཧཾ;

ཏཾ སབྦཛཱནིཾ ཀུསལོ ཝིདིཏྭཱ, ཨཱཏཱཔིཡོ [ཨཱཏཱཔཱི སོ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨུདཱ. ༤༢] བྲཧྨཙརིཡཾ ཙརེཡྻཱ’’ཏི.

ཨིདཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ.

‘‘སཏྟཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ ཀལྱཱཎམིཏྟཾ ཨཔི ཝིཝེཙིཡམཱནེན པཎཱམིཡམཱནེན གལེ པིསནམཛྫམཱནེན [གལེཔི པམཛྫམཱནེན (སཱི.)] ཡཱཝཛཱིཝཾ ན ཝིཛཧིཏབྦཾ. ཀཏམེཧི སཏྟཧི? པིཡོ ཙ ཧོཏི མནཱཔོ ཙ གརུ ཙ བྷཱཝནཱིཡོ ཙ ཝཏྟཱ ཙ ཝཙནཀྑམོ ཙ གམྦྷཱིརཉྩ ཀཐཾ ཀཏྟཱ ཧོཏི, ནོ ཙ ཨཊྛཱནེ [ན ཙ ཨཊྛཱནེ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨ. ནི. ༧.༣༧] ནིཡོཛེཏི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཧི…པེ… ན ཝིཛཧིཏབྦཾ. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ. ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘པིཡོ གརུ བྷཱཝནཱིཡོ, ཝཏྟཱ ཙ ཝཙནཀྑམོ;

གམྦྷཱིརཉྩ ཀཐཾ ཀཏྟཱ, ན ཙཊྛཱནེ ནིཡོཛཀོ;

ཏཾ མིཏྟཾ མིཏྟཀཱམེན, ཡཱཝཛཱིཝམྤི སེཝིཡ’’ནྟི.

ཨིདཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཾ?

‘‘ཡཉྩ ཀཱམསུཁཾ ལོཀེ, ཡཉྩིདཾ དིཝིཡཾ སུཁཾ;

ཏཎྷཀྑཡསུཁསྶེཏེ [ཏཎྷཀྑཡཱ སུཁསྶེཏེ (སཱི.) པསྶ ཨུདཱ. ༡༢], ཀལཾ ནཱགྒྷནྟི སོལ༹སི’’ནྟི.

ཨིདཾ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཾ.

‘‘སུསུཁཾ ¶ [པསྶ ཐེརགཱ. ༢༢༧] ཝཏ ནིབྦཱནཾ, སམྨཱསམྦུདྡྷདེསིཏཾ;

ཨསོཀཾ ཝིརཛཾ ཁེམཾ, ཡཏྠ དུཀྑཾ ནིརུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཾ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཉྩ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཉྩ

‘‘མཱཏརཾ པིཏརཾ ཧནྟྭཱ, རཱཛཱནོ དྭེ ཙ ཁཏྟིཡེ;

རཊྛཾ སཱནུཙརཾ ཧནྟྭཱ’’ཏི ཨིདཾ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཾ.

‘‘ཨནཱིགྷོ ཡཱཏི བྲཱཧྨཎོ’’ཏི; ཨིདཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ;

ཨིདཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཉྩ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཉྩ.

‘‘ཙཏྟཱརོམེ, བྷིཀྑཝེ, ཨིདྡྷིཔཱདཱ [པསྶ ཨིདྡྷིཔཱདསཾཡུཏྟེ]. ཀཏམེ ཙཏྟཱརོ? ཚནྡསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏོ ཨིདྡྷིཔཱདོ, ཝཱིརིཡ…པེ… ཙིཏྟ. ཝཱིམཾསཱསམཱདྷིཔདྷཱནསངྑཱརསམནྣཱགཏོ ཨིདྡྷིཔཱདོ’’ཏི. ཨིདཾ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཾ.

སོ ཀཱཡེཔི ཙིཏྟཾ སམོདཧཏི, ཙིཏྟེཔི ཀཱཡཾ སམོདཧཏི, ཀཱཡེ སུཁསཉྙཉྩ ལཧུསཉྙཉྩ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི. ཨིདཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ, ཨིདཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཉྩ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཉྩ.

༡༡༤. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཉཱཎཾ?

‘‘ཡཾ ཏཾ ལོཀུཏྟརཾ ཉཱཎཾ, སབྦཉྙཱུ ཡེན ཝུཙྩཏི;

ན ཏསྶ པརིཧཱནཏྠི, སབྦཀཱལེ པཝཏྟཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཉཱཎཾ.

‘‘པཉྙཱ ¶ ཧི སེཊྛཱ ལོཀསྨིཾ, ཡཱཡཾ ནིབྦཱནགཱམིནཱི [ནིབྦེདྷགཱམིནཱི (ཨིཏིཝུ. ༤༡)];

ཡཱཡ སམྨཱ པཛཱནཱཏི, ཛཱཏིམརཎསངྑཡ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཉཱཎཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ཉེཡྻཾ?

‘‘ཀིཏྟཡིསྶཱམི ¶ ཏེ [ཝོ (སཱི. ཀ.) པསྶ སུ. ནི. ༡༠༧༢] སནྟིཾ, [དྷོཏཀཱཏི བྷགཝཱ,]

དིཊྛེ དྷམྨེ ཨནཱིཏིཧཾ;

ཡཾ ཝིདིཏྭཱ སཏོ ཙརཾ, ཏརེ ལོཀེ ཝིསཏྟིཀཾ.

‘‘ཏཉྩཱཧཾ ¶ ཨབྷིནནྡཱམི, མཧེསི སནྟིམུཏྟམཾ;

ཡཾ ཝིདིཏྭཱ སཏོ ཙརཾ, ཏརེ ལོཀེ ཝིསཏྟིཀཾ.

‘‘ཡཾ ཀིཉྩི སམྤཛཱནཱསི, [དྷོཏཀཱཏི བྷགཝཱ]

ཨུདྡྷཾ ཨདྷོ ཏིརིཡཉྩཱཔི མཛ྄ཛྷེ;

ཨེཏཾ ཝིདིཏྭཱ སངྒོཏི ལོཀེ,

བྷཝཱབྷཝཱཡ མཱཀཱསི ཏཎྷ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཉེཡྻཾ.

‘‘ཙཏུནྣཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཙྩཱནཾ ཨནནུབོདྷཱ ཨཔྤཊིཝེདྷཱ ཨེཝམིདཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ སནྡྷཱཝིཏཾ སཾསརིཏཾ མམཉྩེཝ ཏུམྷཱཀཉྩ…པེ… ཏཡིདཾ, བྷིཀྑཝེ, དུཀྑཾ ཨརིཡསཙྩཾ ཨནུབུདྡྷཾ པཊིཝིདྡྷཾ, དུཀྑསམུདཡཾ [དུཀྑསམུདཡོ (སཱི. ཀ.) པསྶ དཱི. ནི. ༢.༡༥༥] ཨརིཡསཙྩཾ ཨནུབུདྡྷཾ པཊིཝིདྡྷཾ, དུཀྑནིརོདྷཾ [དུཀྑནིརོདྷོ (སཱི. ཀ.)] ཨརིཡསཙྩཾ ཨནུབུདྡྷཾ པཊིཝིདྡྷཾ, དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ ཨརིཡསཙྩཾ ཨནུབུདྡྷཾ པཊིཝིདྡྷཾ. ཨུཙྪིནྣཱ བྷཝཏཎྷཱ, ཁཱིཎཱ བྷཝནེཏྟི, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ, ཨིདཾ ཝཏྭཱན སུགཏོ, ཨཐཱཔརཾ ཨེཏདཝོཙ སཏྠཱ –

‘‘ཙཏུནྣཾ ཨརིཡསཙྩཱནཾ, ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨདསྶནཱ;

སཾསིཏཾ [སཾསརིཏཾ (སཱི.)] དཱིགྷམདྡྷཱནཾ, ཏཱསུ ཏཱསྭེཝ ཛཱཏིསུ.

‘‘ཏཱནི ཨེཏཱནི དིཊྛཱནི, བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱ;

ཨུཙྪིནྣཾ མཱུལཾ དུཀྑསྶ, ནཏྠི དཱནི པུནབྦྷཝོ’’ཏི.

ཨིདཾ ¶ ཉེཡྻཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ? རཱུཔཾ ཨནིཙྩཾ, ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ, སཉྙཱ ཨནིཙྩཱ, སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ, ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩནྟི. ཨིདཾ ཉེཡྻཾ.

ཨེཝཾ ¶ ཛཱནཾ ཨེཝཾ པསྶཾ ཨརིཡསཱཝཀོ ‘‘རཱུཔཾ ཨནིཙྩ’’ནྟི པསྶཏི, ‘‘ཝེདནཱ ཨནིཙྩཱ’’ཏི པསྶཏི, ‘‘སཉྙཾ…པེ… སངྑཱརེ…པེ… ཝིཉྙཱཎཾ ཨནིཙྩ’’ནྟི པསྶཏཱིཏི. ཨིདཾ ཉཱཎཾ.

སོ པརིམུཙྩཏི རཱུཔེན, པརིམུཙྩཏི ཝེདནཱཡ, པརིམུཙྩཏི སཉྙཱཡ, པརིམུཙྩཏི སངྑཱརེཧི, པརིམུཙྩཏི ཝིཉྙཱཎམྷཱ, པརིམུཙྩཏི དུཀྑསྨཱཏི ཝདཱམཱིཏི. ཨིདཾ ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ.

‘‘སབྦེ ¶ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ’’ཏི ཨིདཾ ཉེཡྻཾ. ‘‘ཡདཱ པཉྙཱཡ པསྶཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཉཱཎཾ. ‘‘ཨཐ ནིབྦིནྡཏི དུཀྑེ ཨེས མགྒོ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི ཨིདཾ ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ.

‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ དུཀྑཱ’’ཏི ཨིདཾ ཉེཡྻཾ. ‘‘ཡདཱ པཉྙཱཡ པསྶཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཉཱཎཾ. ‘‘ཨཐ ནིབྦིནྡཏི དུཀྑེ ཨེས མགྒོ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི ཨིདཾ ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ.

‘‘སབྦེ དྷམྨཱ ཨནཏྟཱ’’ཏི ཨིདཾ ཉེཡྻཾ. ‘‘ཡདཱ པཉྙཱཡ པསྶཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཉཱཎཾ. ‘‘ཨཐ ནིབྦིནྡཏི དུཀྑེ ཨེས མགྒོ ཝིསུདྡྷིཡཱ’’ཏི ཨིདཾ ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ.

‘‘ཡེ ¶ ཧི ཀེཙི, སོཎ [པསྶ སཾ. ནི. ༣.༤༩], སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཨནིཙྩེན རཱུཔེན དུཀྑེན ཝིཔརིཎཱམདྷམྨེན ‘སེཡྻོཧམསྨཱི’ཏི ཝཱ སམནུཔསྶནྟི, ‘སདིསོཧམསྨཱི’ཏི ཝཱ སམནུཔསྶནྟི, ‘ཧཱིནོཧམསྨཱི’ཏི ཝཱ སམནུཔསྶནྟི. ཀིམཉྙཏྲ ཡཐཱབྷཱུཏསྶ ཨདསྶནཱ. ཨནིཙྩཱཡ ཝེདནཱཡ…པེ… ཨནིཙྩཱཡ སཉྙཱཡ…པེ… ཨནིཙྩེཧི སངྑཱརེཧི…པེ… ཨནིཙྩེན ཝིཉྙཱཎེན དུཀྑེན ཝིཔརིཎཱམདྷམྨེན ‘སེཡྻོཧམསྨཱི’ཏི ཝཱ སམནུཔསྶནྟི, ‘སདིསོཧམསྨཱི’ཏི ཝཱ སམནུཔསྶནྟི, ‘ཧཱིནོཧམསྨཱི’ཏི ཝཱ སམནུཔསྶནྟི, ཀིམཉྙཏྲ ཡཐཱབྷཱུཏསྶ ཨདསྶནཱ’’ཏི. ཨིདཾ ཉེཡྻཾ.

‘‘ཡེ ཙ ཁོ ཀེཙི, སོཎ, སམཎཱ ཝཱ བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ ཨནིཙྩེན རཱུཔེན དུཀྑེན ཝིཔརིཎཱམདྷམྨེན ‘སེཡྻོཧམསྨཱི’ཏིཔི ན སམནུཔསྶནྟི, ‘སདིསོཧམསྨཱི’ཏིཔི ན སམནུཔསྶནྟི, ‘ཧཱིནོཧམསྨཱི’ཏིཔི ན སམནུཔསྶནྟི, ཀིམཉྙཏྲ ཡཐཱབྷཱུཏསྶ དསྶནཱ. ཨནིཙྩཱཡ ཝེདནཱཡ…པེ… ཨནིཙྩཱཡ སཉྙཱཡ…པེ… ཨནིཙྩེཧི སངྑཱརེཧི…པེ… ཨནིཙྩེན ཝིཉྙཱཎེན དུཀྑེན ཝིཔརིཎཱམདྷམྨེན ‘སེཡྻོཧམསྨཱི’ཏིཔི ན སམནུཔསྶནྟི, ‘སདིསོཧམསྨཱི’ཏིཔི ¶ ན སམནུཔསྶནྟི, ‘ཧཱིནོཧམསྨཱི’ཏིཔི ན སམནུཔསྶནྟི, ཀིམཉྙཏྲ ཡཐཱབྷཱུཏསྶ དསྶནཱཏི. ཨིདཾ ཉཱཎཾ.

ཨིདཾ ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ དསྶནཾ?

༡༡༥.

‘‘ཡེ ཨརིཡསཙྩཱནི ཝིབྷཱཝཡནྟི, གམྦྷཱིརཔཉྙེན སུདེསིཏཱནི;

ཀིཉྩཱཔི ཏེ ཧོནྟི བྷུསཾ པམཏྟཱ [བྷུསཔྤམཏྟཱ (སཱི.) པསྶ ཁུ. པཱ. ༦༠༩], ན ཏེ བྷཝཾ ཨཊྛམམཱདིཡནྟཱི’’ཏི.

ཨིདཾ དསྶནཾ.

‘‘ཡཐིནྡཁཱིལོ ¶ པཐཝིསྶིཏོ སིཡཱ, ཙཏུབྦྷི ཝཱཏེཧི ཨསམྤཀམྤིཡོ;

ཏཐཱུཔམཾ ¶ སཔྤུརིསཾ ཝདཱམི, ཡོ ཨརིཡསཙྩཱནི ཨཝེཙྩ པསྶཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ དསྶནཾ.

‘‘ཙཏཱུཧི, བྷིཀྑཝེ, སོཏཱཔཏྟིཡངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ བྱཱཀརེཡྻ ‘ཁཱིཎནིརཡོམྷི, ཁཱིཎཏིརཙྪཱནཡོནི, ཁཱིཎཔེཏྟིཝིསཡོ, ཁཱིཎཱཔཱཡདུགྒཏིཝིནིཔཱཏོ, སོཏཱཔནྣོཧམསྨི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ, སཏྟཀྑཏྟུཔརམཾ [སཏྟཀྑཏྟུཔརམོ (སཱི.)] དེཝེ ཙ མནུསྶེ ཙ སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི. ཀཏམེཧི ཙཏཱུཧི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨརིཡསཱཝཀསྶ ཏཐཱགཏེ སདྡྷཱ ནིཝིཊྛཱ པཏིཊྛིཏཱ ཝིརཱུལ༹ྷཱ མཱུལཛཱཏཱ ཨསཾཧཱརིཡཱ སམཎེན ཝཱ བྲཱཧྨཎེན ཝཱ དེཝེན ཝཱ མཱརེན ཝཱ བྲཧྨུནཱ ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ལོཀསྨིཾ སཧ དྷམྨེན, དྷམྨེ ཁོ པན ནིཊྛཾ གཏོ ཧོཏི, སྭཱཀྑཱཏོ བྷགཝཏཱ དྷམྨོ སནྡིཊྛིཀོ ཨཀཱལིཀོ ཨེཧིཔསྶིཀོ ཨོཔནེཡྻིཀོ པཙྩཏྟཾ ཝེདིཏབྦོ ཝིཉྙཱུཧི, ཡདིདཾ མདནིམྨདནོ…པེ… ནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ, སཧ དྷམྨིཡཱ ཁོ པནསྶ ཧོནྟི ཨིཊྛཱ ཀནྟཱ པིཡཱ མནཱཔཱ གིཧཱི ཙེཝ པབྦཛིཏཱ ཙ. ཨརིཡཀནྟེཧི ཁོ པན སཱིལེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི ཨཁཎྜེཧི ཨཙྪིདྡེཧི ཨསབལེཧི ཨཀམྨཱསེཧི བྷུཛིསྶེཧི ཝིཉྙུཔྤསཊྛེཧི ཨཔརཱམཊྛེཧི སམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀེཧི. ཨིམེཧི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏཱུཧི སོཏཱཔཏྟིཡངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨཱཀངྑམཱནོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ བྱཱཀརེཡྻ ‘ཁཱིཎནིརཡོམྷི, ཁཱིཎཏིརཙྪཱནཡོནི, ཁཱིཎཔེཏྟིཝིསཡོ, ཁཱིཎཱཔཱཡདུགྒཏིཝིནིཔཱཏོ, སོཏཱཔནྣོཧམསྨི ཨཝིནིཔཱཏདྷམྨོ ¶ ནིཡཏོ སམྦོདྷིཔརཱཡཎོ, སཏྟཀྑཏྟུཔརམཾ དེཝེ ཙ མནུསྶེ ཙ སནྡྷཱཝིཏྭཱ སཾསརིཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཱམཱི’’’ཏི.

ཨིདཾ ¶ དསྶནཾ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམཱ བྷཱཝནཱ?

‘‘ཡསྶིནྡྲིཡཱནི བྷཱཝིཏཱནི [སུབྷཱཝིཏཱནི (སཱི. ཀ.) པསྶ སུ. ནི. ༥༡༢], ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ བཧིདྡྷཱ ཙ སབྦལོཀེ;

ནིབྦིཛ྄ཛྷ ཨིམཾ པརཉྩ ལོཀཾ, ཀཱལཾ ཀངྑཏི བྷཱཝིཏོ སདནྟོ’’ཏི.

ཨཡཾ བྷཱཝནཱ.

‘‘ཙཏྟཱརིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཔདཱནི [པསྶ ཨ. ནི. ༤.༢༩]. ཀཏམཱནི ཙཏྟཱརི? ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ དྷམྨཔདཾ, ཨབྱཱཔཱདོ དྷམྨཔདཾ, སམྨཱསཏི དྷམྨཔདཾ, སམྨཱསམཱདྷི དྷམྨཔདཾ, ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཙཏྟཱརི དྷམྨཔདཱནཱི’’ཏི. ཨཡཾ བྷཱཝནཱ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ དསྶནཉྩ བྷཱཝནཱ ཙ? ‘‘པཉྩ ཚིནྡེ པཉྩ ཛཧེ’’ཏི ཨིདཾ དསྶནཾ. ‘‘པཉྩ ཙུཏྟརི བྷཱཝཡེ. པཉྩ སངྒཱཏིགོ བྷིཀྑུ, ཨོགྷཏིཎྞོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཨཡཾ བྷཱཝནཱ. ཨིདཾ དསྶནཉྩ བྷཱཝནཱ ཙ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨིནྡྲིཡཱནི [པསྶ སཾ. ནི. ༥.༤༩༣]. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི, ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཾ ཨཉྙིནྡྲིཡཾ ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡཾ. ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨནབྷིསམེཏསྶ དུཀྑསྶ ཨརིཡསཙྩསྶ ཨབྷིསམཡཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི, ཨནབྷིསམེཏསྶ དུཀྑསམུདཡསྶ ¶ ཨརིཡསཙྩསྶ…པེ… དུཀྑནིརོདྷསྶ…པེ… དུཀྑནིརོདྷགཱམིནིཡཱ པཊིཔདཱཡ ཨརིཡསཙྩསྶ ཨབྷིསམཡཱཡ ཚནྡཾ ཛནེཏི ཝཱཡམཏི ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷཏི ཙིཏྟཾ པགྒཎྷཱཏི པདཧཏི. ཨིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡ’’ནྟི. ཨིདཾ དསྶནཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙིནྡྲིཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ‘ཨིདཾ དུཀྑ’ནྟི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑསམུདཡོ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི, ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷོ’ཏི…པེ… ‘ཨཡཾ དུཀྑནིརོདྷགཱམིནཱི པཊིཔདཱ’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ པཛཱནཱཏི. ཨིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙིནྡྲིཡཾ.

‘‘ཀཏམཉྩ ¶ , བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡཾ? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ ཨཱསཝཱནཾ ཁཡཱ ཨནཱསཝཾ ཙེཏོཝིམུཏྟིཾ པཉྙཱཝིམུཏྟིཾ དིཊྛེཝ དྷམྨེ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཛྫ ཝིཧརཏི, ཁཱིཎཱ ཛཱཏི, ཝུསིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ, ཀཏཾ ཀརཎཱིཡཾ ¶ ནཱཔརཾ ཨིཏྠཏྟཱཡཱཏི པཛཱནཱཏི. ཨིདཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡ’’ནྟི. ཨཡཾ བྷཱཝནཱ.

ཨིདཾ དསྶནཉྩ བྷཱཝནཱ ཙ.

༡༡༦. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཀཝཙནཾ?

‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎཾ, ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ;

སཙིཏྟཔརིཡོདཱཔནཾ, ཨེཏཾ བུདྡྷཱན སཱསན’’ནྟི.

ཨིདཾ སཀཝཙནཾ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, བཱལསྶ བཱལལཀྑཎཱནི བཱལནིམིཏྟཱནི བཱལཱཔདཱནཱནི, ཡེཧི བཱལཾ བཱལོཏི པརེ སཉྫཱནནྟི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? བཱལོ, བྷིཀྑཝེ, དུཙྩིནྟིཏཙིནྟཱི ཙ ཧོཏི, དུབྦྷཱསིཏབྷཱསཱི ཙ ཧོཏི, དུཀྐཊཀམྨཀཱརཱི [དུཀྐཏཀམྨཀཱརཱི (སཱི.) མ. ནི. ༣.༢༤༦; ཨ. ནི. ༣.༣ པསྶིཏབྦཾ] ཙ ཧོཏི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི བཱལསྶ བཱལལཀྑཎཱནི བཱལནིམིཏྟཱནི བཱལཱཔདཱནཱནི.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི ¶ , བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏསྶ པཎྜིཏལཀྑཎཱནི པཎྜིཏནིམིཏྟཱནི པཎྜིཏཱཔདཱནཱནི, ཡེཧི པཎྜིཏཾ པཎྜིཏོཏི པརེ སཉྫཱནནྟི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? པཎྜིཏོ, བྷིཀྑཝེ, སུཙིནྟིཏཙིནྟཱི ཙ ཧོཏི, སུབྷཱསིཏབྷཱསཱི ཙ ཧོཏི, སུཀཏཀམྨཀཱརཱི ཙ ཧོཏི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི པཎྜིཏསྶ པཎྜིཏལཀྑཎཱནི པཎྜིཏནིམིཏྟཱནི པཎྜིཏཱཔདཱནཱནཱི’’ཏི.

ཨིདཾ སཀཝཙནཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ པརཝཙནཾ?

‘‘པཐཝཱིསམོ ནཏྠི ཝིཏྠཏོ, ནིནྣོ པཱཏཱལསམོ ན ཝིཛྫཏི;

མེརུསམོ ནཏྠི ཨུནྣཏོ, ཙཀྐཝཏྟིསདིསོ ནཏྠི པོརིསོ’’ཏི.

ཨིདཾ པརཝཙནཾ.

‘‘‘ཧོཏུ ¶ , དེཝཱནམིནྡ, སུབྷཱསིཏེན ཛཡོཏི. ཧོཏུ, ཝེཔཙིཏྟི སུབྷཱསིཏེན ཛཡོཏི. བྷཎ, ཝེཔཙིཏྟི, གཱཐ’ནྟི. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝེཔཙིཏྟི ཨསུརིནྡོ ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘བྷིཡྻོ ¶ བཱལཱ པབྷིཛྫེཡྻུཾ [པཀུཛ྄ཛྷེཡྻུཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༢༥༡], ནོ ཙསྶ པཊིསེདྷཀོ;

ཏསྨཱ བྷུསེན དཎྜེན, དྷཱིརོ བཱལཾ ནིསེདྷཡེ’’ཏི.

‘‘བྷཱསིཏཱཡ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཝེཔཙིཏྟིནཱ ཨསུརིནྡེན གཱཐཱཡ ཨསུརཱ ཨནུམོདིཾསུ, དེཝཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཝེཔཙིཏྟི ཨསུརིནྡོ སཀྐཾ དེཝཱནམིནྡཾ ཨེཏདཝོཙ ‘བྷཎ, དེཝཱནམིནྡ, གཱཐ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘ཨེཏདེཝ ཨཧཾ མཉྙེ, བཱལསྶ པཊིསེདྷནཾ;

པརཾ སངྐུཔིཏཾ ཉཏྭཱ, ཡོ སཏོ ཨུཔསམྨཏཱི’’ཏི.

‘‘བྷཱསིཏཱཡ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སཀྐེན དེཝཱནམིནྡེན གཱཐཱཡ དེཝཱ ཨནུམོདིཾསུ, ཨསུརཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཝེཔཙིཏྟིཾ ཨསུརིནྡཾ ཨེཏདཝོཙ ‘བྷཎ, ཝེཔཙིཏྟི, གཱཐ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, ཝེཔཙིཏྟི ཨསུརིནྡོ ཨིམཾ གཱཐཾ ཨབྷཱསི –

‘‘ཨེཏདེཝ ¶ ཏིཏིཀྑཱཡ, ཝཛྫཾ པསྶཱམི ཝཱསཝ;

ཡདཱ ནཾ མཉྙཏི [མཉྙཏཱི (སཱི.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༢༥༡] བཱལོ, བྷཡཱ མྱཱཡཾ ཏིཏིཀྑཏི;

ཨཛ྄ཛྷཱརུཧཏི དུམྨེདྷོ, གོཝ བྷིཡྻོ པལཱཡིན’’ནྟི.

‘‘བྷཱསིཏཱཡ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, ཝེཔཙིཏྟིནཱ ཨསུརིནྡེན གཱཐཱཡ ཨསུརཱ ཨནུམོདིཾསུ, དེཝཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུཾ. ཨཐ ཁོ ཝེཔཙིཏྟི ཨསུརིནྡོ སཀྐཾ དེཝཱནམིནྡཾ ཨེཏདཝོཙ ‘བྷཎ, དེཝཱནམིནྡ, གཱཐ’ནྟི. ཨེཝཾ ཝུཏྟེ, བྷིཀྑཝེ, སཀྐོ དེཝཱནམིནྡོ ཨིམཱ གཱཐཱཡོ ཨབྷཱསི –

‘‘ཀཱམཾ མཉྙཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, བྷཡཱ མྱཱཡཾ ཏིཏིཀྑཏི;

སདཏྠཔརམཱ ཨཏྠཱ, ཁནྟཱ བྷིཡྻོ ན ཝིཛྫཏི.

‘‘ཡོ ¶ ཧཝེ བལཝཱ སནྟོ, དུབྦལསྶ ཏིཏིཀྑཏི;

ཏམཱཧུ པརམཾ ཁནྟིཾ, ནིཙྩཾ ཁམཏི དུབྦལོ.

‘‘ཨབལཾ ཏཾ བལཾ ཨཱཧུ, ཡསྶ བཱལབལཾ བལཾ;

བལསྶ དྷམྨགུཏྟསྶ, པཊིཝཏྟཱ ན ཝིཛྫཏི.

‘‘ཏསྶེཝ ཏེན པཱཔིཡོ, ཡོ ཀུདྡྷཾ པཊིཀུཛ྄ཛྷཏི;

ཀུདྡྷཾ ཨཔྤཊིཀུཛ྄ཛྷནྟོ, སངྒཱམཾ ཛེཏི དུཛྫཡཾ.

‘‘ཨུབྷིནྣམཏྠཾ ¶ ཙརཏི, ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ;

པརཾ སངྐུཔིཏཾ ཉཏྭཱ, ཡོ སཏོ ཨུཔསམྨཏི.

‘‘ཨུབྷིནྣཾ ཏིཀིཙྪནྟཱནཾ, ཨཏྟནོ ཙ པརསྶ ཙ;

ཛནཱ མཉྙནྟི བཱལོཏི, ཡེ དྷམྨསྶ ཨཀོཝིདཱ’’ཏི.

‘‘བྷཱསིཏཱསུ ཁོ པན, བྷིཀྑཝེ, སཀྐེན དེཝཱནམིནྡེན གཱཐཱསུ དེཝཱ ཨནུམོདིཾསུ, ཨསུརཱ ཏུཎྷཱི ཨཧེསུ’’ནྟི. ཨིདཾ པརཝཙནཾ.

༡༡༧. ཏཏྠ ཀཏམཾ སཀཝཙནཉྩ པརཝཙནཉྩ?

ཡཉྩ པཏྟཾ ཡཉྩ པཏྟབྦཾ ཨུབྷཡམེཏཾ རཛཱནུཀིཎྞཾ ཨཱཏུརསྶཱནུསིཀྑཏོ. ཡེ ཙ སིཀྑཱསཱརཱ སཱིལཾ ཝཏཾ ཛཱིཝིཏཾ བྲཧྨཙརིཡཾ ཨུཔཊྛཱནསཱརཱ, ཨཡམེཀོ ཨནྟོ. ཡེ ཙ ཨེཝཾཝཱདིནོ ཨེཝཾདིཊྛིནོ ‘‘ནཏྠི ཀཱམེསུ དོསོ’’ཏི, ཨཡཾ དུཏིཡོ ¶ ཨནྟོ. ཨིཙྩེཏེ ཨུབྷོ ཨནྟཱ ཀཊསིཝཌྜྷནཱ ཀཊསིཡོ དིཊྛིཾ ཝཌྜྷེནྟི. ཨེཏེ ཨུབྷོ ཨནྟེ ཨནབྷིཉྙཱཡ ཨོལཱིཡནྟི ཨེཀེ ཨཏིདྷཱཝནྟི ཨེཀེཏི. ཨིདཾ པརཝཙནཾ.

ཡེ ཙ ཁོ ཏེ ཨུབྷོ ཨནྟེ ཨབྷིཉྙཱཡ ཏཏྲ ཙ ན ཨཧེསུཾ, ཏེན ཙ ཨམཉྙིཾསུ, ཝཊྚཾ ཏེསཾ ནཏྠི པཉྙཱཔནཱཡཱཏི. ཨིདཾ སཀཝཙནཾ. ཨཡཾ ཨུདཱནོ སཀཝཙནཉྩ པརཝཙནཉྩ.

རཱཛཱ པསེནདི [པསྶེནདི (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༡༣] ཀོསལོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ཨིདྷ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, རཧོགཏསྶ པཊིསལླཱིནསྶ ¶ ཨེཝཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི ‘‘ཀེསཾ ནུ ཁོ པིཡོ ཨཏྟཱ, ཀེསཾ ཨཔྤིཡོ ཨཏྟཱ’’ཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཏདཧོསི ‘‘ཡེ ཙ ཁོ ཀེཙི ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརནྟི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརནྟི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརནྟི, ཏེསཾ ཨཔྤིཡོ ཨཏྟཱ. ཀིཉྩཱཔི ཏེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ ‘པིཡོ ནོ ཨཏྟཱ’ཏི, ཨཐ ཁོ ཏེསཾ ཨཔྤིཡོ ཨཏྟཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཾ ཧི ཨཔྤིཡོ ཨཔྤིཡསྶ ཀརེཡྻ, ཏཾ ཏེ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨཔྤིཡོ ཨཏྟཱ. ཡེ ཙ ཁོ ཀེཙི ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརནྟི, ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརནྟི, མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརནྟི, ཏེསཾ པིཡོ ཨཏྟཱ. ཀིཉྩཱཔི ཏེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ ‘ཨཔྤིཡོ ནོ ཨཏྟཱ’ཏི, ཨཐ ཁོ ཏེསཾ པིཡོ ཨཏྟཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཾ ཧི པིཡོ པིཡསྶ ཀརེཡྻ ¶ . ཏཾ ཏེ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ཀརོནྟི. ཏསྨཱ ཏེསཾ པིཡོ ཨཏྟཱ’’ཏི.

‘‘ཨེཝམེཏཾ, མཧཱརཱཛ, ཨེཝམེཏཾ, མཧཱརཱཛ, ཡེ ཧི ཀེཙི, མཧཱརཱཛ, ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཾ ཙརནྟི, ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཾ ཙརནྟི, མནསཱ དུཙྩརིཏཾ ཙརནྟི ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨཔྤིཡོ ཨཏྟཱ. ཀིཉྩཱཔི ཏེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ ‘པིཡོ ནོ ཨཏྟཱ’ཏི, ཨཐ ཁོ ཏེསཾ ཨཔྤིཡོ ཨཏྟཱ. ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཾ ཧི, མཧཱརཱཛ, ཨཔྤིཡོ ཨཔྤིཡསྶ ཀརེཡྻ, ཏཾ ཏེ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ ཨཔྤིཡོ ཨཏྟཱ. ཡེ ཙ ཁོ ཀེཙི མཧཱརཱཛ ཀཱཡེན སུཙརིཏཾ ཙརནྟི, ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཾ ཙརནྟི, མནསཱ སུཙརིཏཾ ཙརནྟི, ཏེསཾ པིཡོ ཨཏྟཱ. ཀིཉྩཱཔི ཏེ ཨེཝཾ ཝདེཡྻུཾ ‘ཨཔྤིཡོ ནོ ཨཏྟཱ’ཏི, ཨཐ ཁོ ཏེསཾ པིཡོ ཨཏྟཱ. ཏཾ ¶ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཡཾ ཧི, མཧཱརཱཛ, པིཡོ པིཡསྶ ཀརེཡྻ, ཏཾ ཏེ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟནོ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཏེསཾ པིཡོ ཨཏྟཱཏི. ཨིདམཝོཙ བྷགཝཱ…པེ… སཏྠཱ –

‘‘ཨཏྟཱནཉྩེ པིཡཾ ཛཉྙཱ, ན ནཾ པཱཔེན སཾཡུཛེ;

ན ཧི ཏཾ སུལབྷཾ ཧོཏི, སུཁཾ དུཀྐཊཀཱརིནཱ.

‘‘ཨནྟཀེནཱདྷིཔནྣསྶ [མརཎེནཱབྷིབྷཱུཏསྶ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༡༥], ཛཧཏོ མཱནུསཾ བྷཝཾ;

ཀིཾ ཧི ཏསྶ སཀཾ ཧོཏི, ཀིཉྩ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི;

ཀིཉྩསྶ ཨནུགཾ ཧོཏི, ཚཱཡཱཝ ཨནཔཱཡིནཱི.

‘‘ཨུབྷོ པུཉྙཉྩ པཱཔཉྩ, ཡཾ མཙྩོ ཀུརུཏེ ཨིདྷ;

ཏཉྷི ཏསྶ སཀཾ ཧོཏི, ཏཾཝ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི;

ཏཾཝསྶ ཨནུགཾ ཧོཏི, ཚཱཡཱཝ ཨནཔཱཡིནཱི.

‘‘ཏསྨཱ ¶ ཀརེཡྻ ཀལྱཱཎཾ, ནིཙཡཾ སམྤརཱཡིཀཾ;

པུཉྙཱནི པརལོཀསྨིཾ, པཏིཊྛཱ ཧོནྟི པཱཎིན’’ནྟི.

ཨིདཾ སུཏྟཾ པརཝཙནཾ. ཨནུགཱིཏི སཀཝཙནཾ. ཨིདཾ སཀཝཙནཉྩ པརཝཙནཉྩ.

༡༡༨. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཝིསཛྫནཱིཡཾ?

པཉྷེ པུཙྪིཏེ ཨིདཾ ཨབྷིཉྙེཡྻཾ, ཨིདཾ པརིཉྙེཡྻཾ, ཨིདཾ པཧཱཏབྦཾ, ཨིདཾ བྷཱཝེཏབྦཾ, ཨིདཾ སཙྪིཀཱཏབྦཾ, ཨིམེ དྷམྨཱ ཨེཝཾགཧིཏཱ ཨིདཾ ཕལཾ ནིབྦཏྟཡནྟི. ཏེསཾ ¶ ཨེཝཾགཧིཏཱནཾ ཨཡམཏྠོ ཨིཏི ཨིདཾ ཝིསཛྫནཱིཡཾ. ‘‘ཨུལཱ༹རོ བུདྡྷོ བྷགཝཱ’’ཏི བུདྡྷཨུལཱ༹རཏཾ དྷམྨསྭཱཀྑཱཏཏཾ སངྒྷསུཔྤཊིཔཏྟིཉྩ ཨེཀཾསེནེཝ ནིདྡིསེ. ‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ ཨནིཙྩཱ’’ཏི ‘‘སབྦེ སངྑཱརཱ དུཀྑཱ’’ཏི ‘‘སབྦེ དྷམྨཱ ཨནཏྟཱ’’ཏི ཨེཀཾསེནེཝ ནིདྡིསེ. ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤི ཨེཝཾ ཛཱཏིཡཾ. ཨིདཾ ཝིསཛྫནཱིཡཾ.

ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ?

‘‘ཨཱཀངྑཏོ ཏེ ནརདམྨསཱརཐི [ནརདམྨསཱརཐཱི (སཱི.)], དེཝཱ མནུསྶཱ མནསཱ ཝིཙིནྟིཏཾ;

སབྦེ ན ཛཉྙཱ ཀསིཎཱཔི པཱཎིནོ, སནྟཾ སམཱདྷིཾ ཨརཎཾ ནིསེཝཏོ;

ཀིནྟཾ བྷགཝཱ ཨཱཀངྑཏཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ.

ཨེཏྟཀོ བྷགཝཱ སཱིལཀྑནྡྷེ སམཱདྷིཀྑནྡྷེ པཉྙཱཀྑནྡྷེ ཝིམུཏྟིཀྑནྡྷེ ཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནཀྑནྡྷེ ཨིརིཡཱཡཾ པབྷཱཝེ ཧིཏེསིཏཱཡཾ ཀརུཎཱཡཾ ཨིདྡྷིཡནྟི. ཨིདཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ.

‘‘ཏཐཱགཏསྶ, བྷིཀྑཝེ, ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ ལོཀེ ཨུཔྤཱདཱ ཏིཎྞཾ རཏནཱནཾ ཨུཔྤཱདོ བུདྡྷརཏནསྶ དྷམྨརཏནསྶ སངྒྷརཏནསྶ’’. ཀིཾ པམཱཎཱནི ཏཱིཎི རཏནཱནཱིཏི? ཨིདཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ.

བུདྡྷཝིསཡོ ཨཝིསཛྫནཱིཡོ. པུགྒལཔརོཔརཉྙུཏཱ ཨཝིསཛྫནཱིཡཱ. ‘‘པུབྦཱ, བྷིཀྑཝེ, ཀོཊི ¶ ན པཉྙཱཡཏི ཨཝིཛྫཱནཱིཝརཎཱནཾ སཏྟཱནཾ ཏཎྷཱསཾཡོཛནཱནཾ སཀིཾ ནིརཡཾ སཀིཾ ཏིརཙྪཱནཡོནིཾ སཀིཾ པེཏྟིཝིསཡཾ སཀིཾ ཨསུརཡོནིཾ སཀིཾ དེཝེ སཀིཾ མནུསྶེ སནྡྷཱཝིཏཾ སཾསརིཏཾ’’. ཀཏམཱ པུབྦཱ ཀོཊཱིཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ན པཉྙཱཡཏཱིཏི སཱཝཀཱནཾ ཉཱཎཝེཀལླེན. དུཝིདྷཱ བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ དེསནཱ ཨཏྟཱུཔནཱཡིཀཱ ཙ པརཱུཔནཱཡིཀཱ ཙ. ན པཉྙཱཡཏཱིཏི པརཱུཔནཱཡིཀཱ. ནཏྠི བུདྡྷཱནཾ བྷགཝནྟཱནཾ ཨཝིཛཱནནཱཏི [ཨཔྤཛཱནནཱཏི (སཱི.)] ཨཏྟཱུཔནཱཡིཀཱ. ཡཐཱ བྷགཝཱ ཀོཀཱལིཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱརབྦྷ ཨཉྙཏརཾ བྷིཀྑུཾ ཨེཝམཱཧ –

‘‘སེཡྻཐཱཔི ¶ ¶ , བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏིཁཱརིཀོ ཀོསལཀོ ཏིལཝཱཧོ…པེ… ན ཏྭེཝ ཨེཀོ ཨབྦུདོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨབྦུདཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ནིརབྦུདོ ནིརཡོ [ནིརབྦུདནིརཡོ (སཾ. ནི. ༡.༡༨༡)]. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ནིརབྦུདཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨབབོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨབབཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨཊཊོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨཊཊཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨཧཧོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨཧཧཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཀུམུདོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཀུམུདཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ སོགནྡྷིཀོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི སོགནྡྷིཀཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ ཨུཔྤལཀོ ནིརཡོ [ཨུཔྤལནིརཡོ (སཾ. ནི. ༡.༡༨༡)]. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི ཨུཔྤལཀཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ པུཎྜརཱིཀོ ནིརཡོ. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑུ, ཝཱིསཏི པུཎྜརཱིཀཱ ནིརཡཱ, ཨེཝམེཀོ པདུམོ ནིརཡོ. པདུམེ པན, བྷིཀྑུ, ནིརཡེ ཀོཀཱལིཀོ བྷིཀྑུ ཨུཔཔནྣོ སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནེསུ ཙིཏྟཾ ཨཱགྷཱཏེཏྭཱ’’ཏི. ཡཾ ཝཱ པན ཀིཉྩི བྷགཝཱ ཨཱཧ ‘‘ཨཡཾ ཨཔྤམེཡྻོ ཨསངྑྱེཡོ’’ཏི. སབྦཾ ཏཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨིདཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ.

༡༡༩. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཝིསཛྫནཱིཡཉྩ ཨཝིསཛྫནཱིཡཉྩ, ཡདཱ སོ ཨུཔཀོ ཨཱཛཱིཝཀོ བྷགཝནྟཾ ཨཱཧ ‘‘ཀུཧིཾ, ཨཱཝུསོ གོཏམ, གམིསྶསཱི’’ཏི. བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘བཱརཱཎསིཾ གམིསྶཱམི, ཨཧཾ ཏཾ ཨམཏདུནྡུབྷིཾ;

དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏུཾ, ལོཀེ ཨཔྤཊིཝཏྟིཡ’’ནྟི.

ཨུཔཀོ ཨཱཛཱིཝཀོ ཨཱཧ ‘‘‘ཛིནོ’ཏི ཁོ ཨཱཝུསོ, བྷོ གོཏམ, པཊིཛཱནཱསཱི’’ཏི. བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘མཱདིསཱ ¶ ཝེ ཛིནཱ [ཛིནཱ ཝེ མཱདིསཱ (སཱི. ཀ.) པསྶ མ. ནི. ༢.༣༤༡] ཧོནྟི, ཡེ པཏྟཱ ཨཱསཝཀྑཡཾ;

ཛིཏཱ མེ པཱཔཀཱ དྷམྨཱ, ཏསྨཱཧཾ ཨུཔཀཱ ཛིནོ’’ཏི.

ཀཐཾ ཛིནོ ཀེན ཛིནོཏི ཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཀཏམོ ཛིནོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཀཏམོ ཨཱསཝཀྑཡོ, རཱགཀྑཡོ དོསཀྑཡོ མོཧཀྑཡོཏི ཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཀིཏྟཀོ ཨཱསཝཀྑཡོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨིདཾ ¶ ཝིསཛྫནཱིཡཉྩ ཨཝིསཛྫནཱིཡཉྩ.

ཨཏྠི ¶ ཏཐཱགཏོཏི ཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨཏྠི རཱུཔནྟི ཝིསཛྫནཱིཡཾ. རཱུཔཾ ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. རཱུཔཝཱ ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. རཱུཔེ ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཏཐཱགཏེ རཱུཔནྟི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨེཝཾ ཨཏྠི ཝེདནཱ…པེ… སཉྙཱ…པེ… སངྑཱརཱ…པེ… ཨཏྠི ཝིཉྙཱཎནྟི ཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཝིཉྙཱཎཾ ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཝིཉྙཱཎཝཱ ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཝིཉྙཱཎེ ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཏཐཱགཏེ ཝིཉྙཱཎནྟི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨཉྙཏྲ རཱུཔེན ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨཉྙཏྲ ཝེདནཱཡ…པེ… སཉྙཱཡ…པེ… སངྑཱརེཧི…པེ… ཝིཉྙཱཎེན ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨཡཾ སོ ཏཐཱགཏོ ཨརཱུཔཀོ…པེ… ཨཝེདནཀོ…པེ… ཨསཉྙཀོ…པེ… ཨསངྑཱརཀོ…པེ… ཨཝིཉྙཱཎཀོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨིདཾ ཝིསཛྫནཱིཡཉྩ ཨཝིསཛྫནཱིཡཉྩ.

པསྶཏི བྷགཝཱ དིབྦེན ཙཀྑུནཱ ཝིསུདྡྷེན ཨཏིཀྐནྟམཱནུསཀེན སཏྟེ ཙཝམཱནེ ཨུཔཔཛྫམཱནེ ཨེཝཾ སབྦཾ…པེ… ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པཛཱནཱཏཱིཏི ཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཀཏམེ སཏྟཱ, ཀཏམོ ཏཐཱགཏོཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨིདཾ ཝིསཛྫནཱིཡཉྩ ཨཝིསཛྫནཱིཡཉྩ.

ཨཏྠི ཏཐཱགཏོཏི ཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨཏྠི ཏཐཱགཏོ པརཾ མརཎཱཏི ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ. ཨིདཾ ཝིསཛྫནཱིཡཉྩ ཨཝིསཛྫནཱིཡཉྩ.

༡༢༠. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀམྨཾ?

‘‘ཨནྟཀེནཱདྷིཔནྣསྶ ¶ , ཛཧཏོ མཱནུསཾ བྷཝཾ;

ཀིཾ ཧི ཏསྶ སཀཾ ཧོཏི, ཀིཉྩ ཨཱདཱཡ གཙྪཏི;

ཀིཉྩསྶ ཨནུགཾ ཧོཏི, ཚཱཡཱཝ ཨནཔཱཡིནཱི.

‘‘ཨུབྷོ པུཉྙཉྩ པཱཔཉྩ, ཡཾ མཙྩོ ཀུརུཏེ ཨིདྷ;

ཏཉྷི ཏསྶ སཀཾ ཧོཏི, ཏཾཝ [ཏཉྩ (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༡༥] ཨཱདཱཡ གཙྪཏི;

ཏཾཝསྶ ཨནུགཾ ཧོཏི, ཚཱཡཱཝ ཨནཔཱཡིནཱི’’ཏི.

ཨིདཾ ཀམྨཾ.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, བཱལཾ པཱིཋསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཝཱ མཉྩསམཱརཱུལ༹ྷཾ ¶ ཝཱ ཚམཱཡཾ [ཚམཱཡ (སཱི. ཀ.) པསྶ མ. ནི. ༣.༢༤༨] ཝཱ སེམཱནཾ ཡཱནིསྶ པུབྦེ པཱཔཀཱནི ཀམྨཱནི ཀཏཱནི ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཱནི ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཱནི མནསཱ དུཙྩརིཏཱནི, ཏཱནིསྶ ཏམྷི སམཡེ ཨོལམྦནྟི ཨཛ྄ཛྷོལམྦནྟི ¶ ཨབྷིཔྤལམྦནྟི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, མཧཏཾ པབྦཏཀཱུཊཱནཾ ཚཱཡཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཐཝིཡཾ ཨོལམྦནྟི ཨཛ྄ཛྷོལམྦནྟི ཨབྷིཔྤལམྦནྟི. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བཱལཾ པཱིཋསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཝཱ མཉྩསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཝཱ ཚམཱཡཾ ཝཱ སེམཱནཾ ཡཱནིསྶ པུབྦེ པཱཔཀཱནི ཀམྨཱནི ཀཏཱནི ཀཱཡེན དུཙྩརིཏཱནི ཝཱཙཱཡ དུཙྩརིཏཱནི མནསཱ དུཙྩརིཏཱནི, ཏཱནིསྶ ཏམྷི སམཡེ ཨོལམྦནྟི ཨཛ྄ཛྷོལམྦནྟི ཨབྷིཔྤལམྦནྟི. ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, བཱལསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘ཨཀཏཾ ཝཏ མེ ཀལྱཱཎཾ, ཨཀཏཾ ཀུསལཾ, ཨཀཏཾ བྷཱིརུཏྟཱཎཾ. ཀཏཾ པཱཔཾ, ཀཏཾ ལུདྡཾ, ཀཏཾ ཀིབྦིསཾ, ཡཱཝཏཱ བྷོ ཨཀཏཀལྱཱཎཱནཾ ཨཀཏཀུསལཱནཾ ཨཀཏབྷཱིརུཏྟཱཎཱནཾ ཀཏཔཱཔཱནཾ ཀཏལུདྡཱནཾ ཀཏཀིབྦིསཱནཾ གཏི, ཏཾ གཏིཾ པེཙྩ གཙྪཱམཱི’ཏི, སོ སོཙཏི ཀིལམཏི པརིདེཝཏི ཨུརཏྟཱལི༹ཾ ཀནྡཏི སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི.

‘‘པུན ཙཔརཾ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏཾ པཱིཋསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཝཱ མཉྩསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཝཱ ཚམཱཡཾ ཝཱ སེམཱནཾ ཡཱནིསྶ པུབྦེ ཀལྱཱཎཱནི ཀམྨཱནི ཀཏཱནི ཀཱཡེན སུཙརིཏཱནི ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཱནི མནསཱ སུཙརིཏཱནི, ཏཱནིསྶ ཏམྷི སམཡེ ཨོལམྦནྟི ཨཛ྄ཛྷོལམྦནྟི ཨབྷིཔྤལམྦནྟི. སེཡྻཐཱཔི, བྷིཀྑཝེ, མཧཏཾ པབྦཏཀཱུཊཱནཾ ཚཱཡཱ སཱཡནྷསམཡཾ པཐཝིཡཾ ཨོལམྦནྟི ཨཛ྄ཛྷོལམྦནྟི ཨབྷིཔྤལམྦནྟི. ཨེཝམེཝ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏཾ པཱིཋསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཝཱ མཉྩསམཱརཱུལ༹ྷཾ ཝཱ ཚམཱཡཾ ཝཱ སེམཱནཾ ཡཱནིསྶ པུབྦེ ཀལྱཱཎཱནི ཀམྨཱནི ཀཏཱནི ཀཱཡེན སུཙརིཏཱནི ཝཱཙཱཡ སུཙརིཏཱནི མནསཱ སུཙརིཏཱནི, ཏཱནིསྶ ཏམྷི སམཡེ ཨོལམྦནྟི ཨཛ྄ཛྷོལམྦནྟི ཨབྷིཔྤལམྦནྟི. ཏཏྲ, བྷིཀྑཝེ, པཎྜིཏསྶ ‘ཨེཝཾ ཧོཏི ཨཀཏཾ ཝཏ མེ པཱཔཾ ¶ , ཨཀཏཾ ལུདྡཾ, ཨཀཏཾ ཀིབྦིསཾ. ཀཏཾ ཀལྱཱཎཾ, ཀཏཾ ཀུསལཾ, ཀཏཾ བྷཱིརུཏྟཱཎཾ, ཡཱཝཏཱ བྷོ ཨཀཏཔཱཔཱནཾ ¶ ཨཀཏལུདྡཱནཾ ཨཀཏཀིབྦིསཱནཾ ཀཏཀལྱཱཎཱནཾ ཀཏཀུསལཱནཾ ཀཏབྷཱིརུཏྟཱཎཱནཾ གཏི, ཏཾ གཏིཾ པེཙྩ གཙྪཱམཱི’ཏི, སོ ན སོཙཏི ན ཀིལམཏི ན པརིདེཝཏི ན ཨུརཏྟཱལི༹ཾ ཀནྡཏི ན སམྨོཧཾ ཨཱཔཛྫཏི, ‘ཀཏཾ མེ པུཉྙཾ, ཨཀཏཾ པཱཔཾ, ཡཱ བྷཝིསྶཏི གཏི ཨཀཏཔཱཔསྶ ཨཀཏལུདྡསྶ ཨཀཏཀིབྦིསསྶ ཀཏཔུཉྙསྶ ཀཏཀུསལསྶ ཀཏབྷཱིརུཏྟཱཎསྶ, ཏཾ པེཙྩ བྷཝེ གཏིཾ པཙྩནུབྷཝིསྶཱམཱི’ཏི ཝིཔྤཊིསཱརོ ན ཛཱཡཏི. ཨཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨིཏྠིཡཱ ཝཱ པུརིསསྶ ཝཱ གིཧིནོ ཝཱ པབྦཛིཏསྶ ཝཱ བྷདྡཀཾ མརཎཾ བྷདྡིཀཱ ཀཱལངྐིརིཡཱཏི ཝདཱམཱི’’ཏི. ཨིདཾ ཀམྨཾ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི ¶ , བྷིཀྑཝེ, དུཙྩརིཏཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི, ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ མནོདུཙྩརིཏཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི དུཙྩརིཏཱནི. ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, སུཙརིཏཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཀཱཡསུཙརིཏཾ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ མནོསུཙརིཏཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི སུཙརིཏཱནི. ཨིདཾ ཀམྨཾ.

ཏཏྠ ཀཏམོ ཝིཔཱཀོ?

‘‘ལཱབྷཱ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སུལདྡྷཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཁཎོ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིལདྡྷོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ. དིཊྛཱ མཡཱ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཕསྶཱཡཏནིཀཱ ནཱམ ནིརཡཱ. ཏཏྠ ཡཾ ཀིཉྩི ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ པསྶཏི ཨནིཊྛརཱུཔཾཡེཝ པསྶཏི, ནོ ཨིཊྛརཱུཔཾ. ཨཀནྟརཱུཔཾཡེཝ པསྶཏི, ནོ ཀནྟརཱུཔཾ. ཨམནཱཔརཱུཔཾཡེཝ པསྶཏི, ནོ མནཱཔརཱུཔཾ.

ཡཾ ཀིཉྩི སོཏེན སདྡཾ སུཎཱཏི…པེ… གྷཱནེན…པེ… ཛིཝ྄ཧཱཡ…པེ… ཀཱཡེན…པེ… ཡཾ ཀིཉྩི མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཛཱནཱཏི ཨནིཊྛདྷམྨཾཡེཝ ཝིཛཱནཱཏི, ནོ ཨིཊྛདྷམྨཾ. ཨཀནྟདྷམྨཾཡེཝ ཝིཛཱནཱཏི, ནོ ཀནྟདྷམྨཾ. ཨམནཱཔདྷམྨཾཡེཝ ཝིཛཱནཱཏི, ནོ མནཱཔདྷམྨཾ. ལཱབྷཱ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སུལདྡྷཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཁཎོ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིལདྡྷོ ¶ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡ.

‘‘དིཊྛཱ མཡཱ, བྷིཀྑཝེ, ཚ ཕསྶཱཡཏནིཀཱ ནཱམ སགྒཱ. ཏཏྠ ཡཾ ཀིཉྩི ཙཀྑུནཱ རཱུཔཾ པསྶཏི ཨིཊྛརཱུཔཾཡེཝ པསྶཏི, ནོ ཨནིཊྛརཱུཔཾ. ཀནྟརཱུཔཾཡེཝ པསྶཏི, ནོ ཨཀནྟརཱུཔཾ. མནཱཔརཱུཔཾཡེཝ པསྶཏི, ནོ ཨམནཱཔརཱུཔཾ. ཡཾ ཀིཉྩི སོཏེན སདྡཾ སུཎཱཏི…པེ… གྷཱནེན ¶ …པེ… ཛིཝ྄ཧཱཡ…པེ… ཀཱཡེན…པེ… མནསཱ དྷམྨཾ ཝིཛཱནཱཏི ཨིཊྛདྷམྨཾཡེཝ ཝིཛཱནཱཏི, ནོ ཨནིཊྛདྷམྨཾ. ཀནྟདྷམྨཾཡེཝ ཝིཛཱནཱཏི, ནོ ཨཀནྟདྷམྨཾ. མནཱཔདྷམྨཾཡེཝ ཝིཛཱནཱཏི, ནོ ཨམནཱཔདྷམྨཾ. ལཱབྷཱ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, སུལདྡྷཾ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, ཁཎོ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, པཊིལདྡྷོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསཱཡཱ’’ཏི. ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ.

‘‘སཊྛིཝསྶསཧསྶཱནི, པརིཔུཎྞཱནི སབྦསོ;

ནིརཡེ པཙྩམཱནཱནཾ [པཙྩམཱནསྶ (ཀ.) པསྶ པེ. ཝ. ༨༠༢], ཀདཱ ཨནྟོ བྷཝིསྶཏི.

‘‘ནཏྠི ཨནྟོ ཀུཏོ ཨནྟོ, ན ཨནྟོ པཊིདིསྶཏི [པཏིདིསྶཏི (སཱི.) ཛཱ. ༡.༤.༥༥];

ཏདཱ ཧི པཀཏཾ པཱཔཾ, ཏུཡ྄ཧཾ མཡ྄ཧཉྩ མཱརིསཱ’’ཏི.

ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ.

༡༢༡. ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ཀམྨཉྩ ཝིཔཱཀོ ཙ?

‘‘ཨདྷམྨཙཱརཱི ཧི ནརོ པམཏྟོ, ཡཧིཾ ཡཧིཾ གཙྪཏི དུགྒཏིཾ ཡོ;

སོ ནཾ ཨདྷམྨོ ཙརིཏོ ཧནཱཏི, སཡཾ གཧཱིཏོ ཡཐཱ ཀཎྷསཔྤོ.

‘‘ན ཧི [པསྶ ཐེརགཱ. ༣༠༤] དྷམྨོ ཨདྷམྨོ ཙ, ཨུབྷོ སམཝིཔཱཀིནོ;

ཨདྷམྨོ ནིརཡཾ ནེཏི, དྷམྨོ པཱཔེཏི སུགྒཏི’’ནྟི.

ཨིདཾ ཀམྨཉྩ ཝིཔཱཀོ ཙ.

‘‘མཱ, བྷིཀྑཝེ, པུཉྙཱནཾ བྷཱཡིཏྠ, སུཁསྶེཏཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨདྷིཝཙནཾ ཨིཊྛསྶ ཀནྟསྶ པིཡསྶ མནཱཔསྶ ཡདིདཾ ¶ པུཉྙཱནི. ཨབྷིཛཱནཱམི ཁོ པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, དཱིགྷརཏྟཾ ཀཏཱནཾ པུཉྙཱནཾ ཨིཊྛཾ [དཱིགྷརཏྟཾ ཨིཊྛཾ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨིཏིཝུ. ༢༢] ཀནྟཾ པིཡཾ མནཱཔཾ ཝིཔཱཀཾ པཙྩནུབྷཱུཏཾ, སཏྟ ཝསྶཱནི མེཏྟཙིཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ སཏྟ སཾཝཊྚཝིཝཊྚཀཔྤེ ན ཨིམཾ [ན ཡིམཾ (ཨིཏིཝུ. ༢༢)] ལོཀཾ པུནརཱགམཱསིཾ. སཾཝཊྚམཱནེ སུདཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀཔྤེ ཨཱབྷསྶརཱུཔགོ ཧོམི. ཝིཝཊྚམཱནེ ཀཔྤེ སུཉྙཾ བྲཧྨཝིམཱནཾ ཨུཔཔཛྫཱམི. ཏཏྲ སུདཱཧཾ [སུདཾ (ཨིཏིཝུ. ༢༢)], བྷིཀྑཝེ, བྲཧྨཱ ཧོམི མཧཱབྲཧྨཱ ཨབྷིབྷཱུ ཨནབྷིབྷཱུཏོ ཨཉྙདཏྠུདསོ ཝསཝཏྟཱི. ཚཏྟིཾསཀྑཏྟུཾ ཁོ པནཱཧཾ, བྷིཀྑཝེ, སཀྐོ ཨཧོསིཾ དེཝཱནམིནྡོ, ཨནེཀསཏཀྑཏྟུཾ རཱཛཱ ཨཧོསིཾ ཙཀྐཝཏྟཱི [ཙཀྐཝཏྟི (ཀ.)] དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ ཙཱཏུརནྟོ ཝིཛིཏཱཝཱི ཛནཔདཏྠཱཝརིཡཔྤཏྟོ སཏྟརཏནསམནྣཱགཏོ, ཀོ པན ཝཱདོ པདེསརཛྫསྶ? ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏདཧོསི ‘ཀིསྶ ནུ ཁོ མེ ཨིདཾ ཀམྨསྶ ¶ ཕལཾ, ཀིསྶ ཀམྨསྶ ཝིཔཱཀོ, ཡེནཱཧཾ ཨེཏརཧི ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ’ཏི. ཏསྶ མཡ྄ཧཾ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏདཧོསི ‘ཏིཎྞཾ ཁོ མེ ཨིདཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ, ཏིཎྞཾ ཀམྨཱནཾ ཝིཔཱཀོ. ཡེནཱཧཾ ཨེཏརཧི ཨེཝཾམཧིདྡྷིཀོ ཨེཝཾམཧཱནུབྷཱཝོ’ཏི. སེཡྻཐིདཾ, དཱནསྶ དམསྶ སཾཡམསྶཱ’’ཏི. ཏཏྠ ཡཉྩ དཱནཾ ཡོ ཙ དམོ ཡོ ཙ སཾཡམོ, ཨིདཾ ཀམྨཾ. ཡོ ཏཔྤཙྩཡཱ ཝིཔཱཀོ པཙྩནུབྷཱུཏོ, ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ. ཏཐཱ ཙཱུལ༹ཀམྨཝིབྷངྒོ ཝཏྟབྦོ.

ཡཾ ¶ སུབྷསྶ མཱཎཝསྶ ཏོདེཡྻཔུཏྟསྶ དེསིཏཾ. ཏཏྠ ཡེ དྷམྨཱ ཨཔྤཱཡུཀདཱིགྷཱཡུཀཏཱཡ སཾཝཏྟནྟི བཧྭཱབཱདྷཨཔྤཱབཱདྷཏཱཡ ཨཔྤེསཀྑམཧེསཀྑཏཱཡ དུབྦཎྞསུཝཎྞཏཱཡ ནཱིཙཀུལིཀཨུཙྩཀུལིཀཏཱཡ ཨཔྤབྷོགམཧཱབྷོགཏཱཡ དུཔྤཉྙཔཉྙཝནྟཏཱཡ ཙ ¶ སཾཝཏྟནྟི, ཨིདཾ ཀམྨཾ. ཡཱ ཏཏྠ ཨཔྤཱཡུཀདཱིགྷཱཡུཀཏཱ…པེ… དུཔྤཉྙཔཉྙཝནྟཏཱ, ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ. ཨིདཾ ཀམྨཉྩ ཝིཔཱཀོ ཙ.

༡༢༢. ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀུསལཾ?

‘‘ཝཱཙཱནུརཀྑཱི མནསཱ སུསཾཝུཏོ, ཀཱཡེན ཙ ནཱཀུསལཾ ཀཡིརཱ [ཨཀུསལཾ ན ཀཡིརཱ (སཱི.) པསྶ དྷ. པ. ༢༨༡];

ཨེཏེ ཏཡོ ཀམྨཔཐེ ཝིསོདྷཡེ, ཨཱརཱདྷཡེ མགྒམིསིཔྤཝེདིཏ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཀུསལཾ.

‘‘ཡསྶ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ ནཏྠི དུཀྐཊཾ;

སཾཝུཏཾ ཏཱིཧི ཋཱནེཧི, ཏམཧཾ བྲཱུམི བྲཱཧྨཎ’’ནྟི.

ཨིདཾ ཀུསལཾ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཀུསལམཱུལཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཨལོབྷོ ཀུསལམཱུལཾ, ཨདོསོ ཀུསལམཱུལཾ, ཨམོཧོ ཀུསལམཱུལཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི ཀུསལམཱུལཱནི. ཨིདཾ ཀུསལཾ. ‘‘ཝིཛྫཱ, བྷིཀྑཝེ [ཝིཛྫཱ ཙ ཁོ བྷིཀྑཝེ (སཾཡུཏྟནིཀཱཡེ)], པུབྦངྒམཱ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ སམཱཔཏྟིཡཱ ཨནུདེཝ [ཨནྭདེཝ (སཱི. ཀ.), སྱཱདིཀཎྜེ (མོགྒལླཱནེ) ༡༡ སུཏྟཾ པསྶིཏབྦཾ] ཧིརཱི ཨོཏྟཔྤཉྩཱ’’ཏི. ཨིདཾ ཀུསལཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ཨཀུསལཾ?

‘‘ཡསྶ ¶ ཨཙྩནྟ དུསྶཱིལྱཾ, མཱལུཝཱ སཱལམིཝོཏྠཏཾ;

ཀརོཏི སོ ཏཐཏྟཱནཾ, ཡཐཱ ནཾ ཨིཙྪཏཱི དིསོ’’ཏི.

ཨིདཾ ཨཀུསལཾ.

‘‘ཨཏྟནཱ ཧི ཀཏཾ པཱཔཾ, ཨཏྟཛཾ ཨཏྟསམྦྷཝཾ;

ཨབྷིམཏྠཏི [ཨབྷིམནྠཏི (སཱི.) པསྶ དྷ. པ. ༡༦༡] དུམྨེདྷཾ, ཝཛིརཾཝསྨམཡཾ མཎི’’ནྟི.

ཨིདཾ ཨཀུསལཾ.

‘‘དས ¶ ¶ ཀམྨཔཐེ ནིསེཝིཡ, ཨཀུསལཱཀུསལེཧི ཝིཝཛྫིཏཱ;

གརཧཱ ཙ བྷཝནྟི དེཝཏེ, བཱལམཏཱི ནིརཡེསུ པཙྩརེ’’ཏི.

ཨིདཾ ཨཀུསལཾ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨཀུསལམཱུལཱནི [པསྶ ཨ. ནི. ༣.༧༠], ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ལོབྷོ ཨཀུསལམཱུལཾ, དོསོ ཨཀུསལམཱུལཾ, མོཧོ ཨཀུསལམཱུལཾ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི ཨཀུསལམཱུལཱནི’’. ཨིདཾ ཨཀུསལཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ ཀུསལཉྩ ཨཀུསལཉྩ?

‘‘ཡཱདིསཾ [སཾ. ནི. ༡.༢༥༦] ཝཔཏེ བཱིཛཾ, ཏཱདིསཾ ཧརཏེ ཕལཾ;

ཀལྱཱཎཀཱརཱི ཀལྱཱཎཾ, པཱཔཀཱརཱི ཙ པཱཔཀ’’ནྟི.

ཏཏྠ ཡཾ ཨཱཧ ‘‘ཀལྱཱཎཀཱརཱི ཀལྱཱཎ’’ནྟི, ཨིདཾ ཀུསལཾ. ཡཾ ཨཱཧ ‘‘པཱཔཀཱརཱི ཙ པཱཔཀ’’ནྟི, ཨིདཾ ཨཀུསལཾ. ཨིདཾ ཀུསལཉྩ ཨཀུསལཉྩ.

‘‘སུབྷེན ཀམྨེན ཝཛནྟི སུགྒཏིཾ, ཨཔཱཡབྷཱུམིཾ ཨསུབྷེན ཀམྨུནཱ;

ཁཡཱ ཙ ཀམྨསྶ ཝིམུཏྟཙེཏསོ, ནིབྦནྟི ཏེ ཛོཏིརིཝིནྡྷནཀྑཡཱ’’.

ཏཏྠ ཡཾ ཨཱཧ ‘‘སུབྷེན ཀམྨེན ཝཛནྟི སུགྒཏི’’ནྟི, ཨིདཾ ཀུསལཾ. ཡཾ ཨཱཧ ‘‘ཨཔཱཡབྷཱུམིཾ ཨསུབྷེན ཀམྨུནཱ’’ཏི, ཨིདཾ ཨཀུསལཾ. ཨིདཾ ཀུསལཉྩ ཨཀུསལཉྩ.

༡༢༣. ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ཨནུཉྙཱཏཾ?

‘‘ཡཐཱཔི བྷམརོ པུཔྥཾ, ཝཎྞགནྡྷམཧེཋཡཾ [ཝཎྞགནྡྷཾ ཨཧེཋཡཾ (སཱི.) པསྶ དྷ. པ. ༤༩];

པལེཏི [པལེ༹ཏི (ཀ.)] རསམཱདཱཡ, ཨེཝཾ གཱམེ མུནཱི ཙརེ’’ཏི.

ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི ¶ ¶ , བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཀརཎཱིཡཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི, ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ པཱཏིམོཀྑསཾཝརསཾཝུཏོ ཝིཧརཏི ཨཱཙཱརགོཙརསམྤནྣོ ཨཎུམཏྟེསུ ཝཛྫེསུ བྷཡདསྶཱཝཱི, སམཱདཱཡ སིཀྑཏི སིཀྑཱཔདེསུ, ཀཱཡཀམྨཝཙཱིཀམྨེན སམནྣཱགཏོ ཀུསལེན པརིསུདྡྷཱཛཱིཝོ. ཨཱརདྡྷཝཱིརིཡོ ཁོ པན ཧོཏི ཐཱམཝཱ དལ༹ྷཔརཀྐམོ ཨནིཀྑིཏྟདྷུརོ ཨཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ པཧཱནཱཡ ཀུསལཱནཾ དྷམྨཱནཾ བྷཱཝནཱཡ སཙྪིཀིརིཡཱཡ. པཉྙཝཱ ཁོ པན ཧོཏི ཨུདཡཏྠགཱམིནིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ཨརིཡཱཡ ནིབྦེདྷིཀཱཡ སམྨཱ དུཀྑཀྑཡགཱམིནིཡཱ. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནཾ ཏཱིཎི ཀརཎཱིཡཱནཱི’’ཏི. ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ.

‘‘དསཡིམེ [དས ཨིམེ (སཱི. ཀ.) པསྶ ཨ. ནི. ༡༠.༤༨], བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱ པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ. ཀཏམེ དས? ‘ཝེཝཎྞིཡམྷི ཨཛ྄ཛྷུཔགཏོ’ཏི པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཾ…པེ… ཨིམེ ཁོ བྷིཀྑཝེ དས དྷམྨཱ པབྦཛིཏེན ཨབྷིཎྷཾ པཙྩཝེཀྑིཏབྦཱ’’ཏི. ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཀརཎཱིཡཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཀཱཡསུཙརིཏཾ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ མནོསུཙརིཏནྟི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི ཀརཎཱིཡཱནཱི’’ཏི. ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ.

ཏཏྠ ཀཏམཾ པཊིཀྑིཏྟཾ?

‘‘ནཏྠི པུཏྟསམཾ པེམཾ, ནཏྠི གོསམིཏཾ [གོཎསམཾ (ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༡.༡༣] དྷནཾ;

ནཏྠི སཱུརིཡསམཱ [སུརིཡསམཱ (སཱི.)] ཨཱབྷཱ, སམུདྡཔརམཱ སརཱ’’ཏི.

བྷགཝཱ ཨཱཧ –

‘‘ནཏྠི ¶ ཨཏྟསམཾ པེམཾ, ནཏྠི དྷཉྙསམཾ དྷནཾ;

ནཏྠི པཉྙཱསམཱ ཨཱབྷཱ, ཝུཊྛིཝེཔརམཱ སརཱ’’ཏི.

ཨེཏྠ ཡཾ པུརིམཀཾ, ཨིདཾ པཊིཀྑིཏྟཾ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི ¶ , བྷིཀྑཝེऋ ཨཀརཎཱིཡཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ མནོདུཙྩརིཏནྟི. ཨིམཱནི ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཏཱིཎི ཨཀརཎཱིཡཱནཱི’’ཏི. ཨིདཾ པཊིཀྑིཏྟཾ.

༡༢༤. ཏཏྠ ¶ ཀཏམཾ ཨནུཉྙཱཏཉྩ པཊིཀྑིཏྟཉྩ?

‘‘ཀིཾསཱུདྷ བྷཱིཏཱ ཛནཏཱ ཨནེཀཱ, མགྒོ ཙནེཀཱཡཏནོ པཝུཏྟོ [ཙནེཀཱཡཏནཔྤཝུཏྟཱ (སཾ. ནི. ༡.༧༥)];

པུཙྪཱམི ཏཾ གོཏམ བྷཱུརིཔཉྙ, ཀིསྨིཾ ཋིཏོ པརལོཀཾ ན བྷཱཡེཏི.

‘‘ཝཱཙཾ མནཉྩ པཎིདྷཱཡ སམྨཱ, ཀཱཡེན པཱཔཱནི ཨཀུབྦམཱནོ;

བཧྭནྣཔཱནཾ གྷརམཱཝསནྟོ, སདྡྷོ མུདཱུ སཾཝིབྷཱགཱི ཝདཉྙཱུ;

ཨེཏེསུ དྷམྨེསུ ཋིཏོ ཙཏཱུསུ, དྷམྨེ ཋིཏོ པརལོཀཾ ན བྷཱཡེ’’ཏི.

ཏཏྠ ཡཾ ཨཱཧ ‘‘ཝཱཙཾ མནཉྩ པཎིདྷཱཡ སམྨཱ’’ཏི, ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. ‘‘ཀཱཡེན པཱཔཱནི ཨཀུབྦམཱནོ’’ཏི, ཨིདཾ པཊིཀྑིཏྟཾ. ‘‘བཧྭནྣཔཱནཾ གྷརམཱཝསནྟོ, སདྡྷོ མུདཱུ སཾཝིབྷཱགཱི ཝདཉྙཱུ. ཨེཏེསུ དྷམྨེསུ ཋིཏོ ཙཏཱུསུ, དྷམྨེ ཋིཏོ པརལོཀཾ ན བྷཱཡེ’’ཏི, ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཉྩ པཊིཀྑིཏྟཉྩ.

‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎཾ, ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ;

སཙིཏྟཔརིཡོདཱཔནཾ, ཨེཏཾ བུདྡྷཱནསཱསནཾ’’.

ཏཏྠ ཡཾ ཨཱཧ ‘‘སབྦཔཱཔསྶ ཨཀརཎ’’ནྟི, ཨིདཾ པཊིཀྑིཏྟཾ, ཡཾ ཨཱཧ ‘‘ཀུསལསྶ ཨུཔསམྤདཱ’’ཏི, ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཉྩ པཊིཀྑིཏྟཉྩ.

‘‘ཀཱཡསམཱཙཱརམྤཱཧཾ, དེཝཱནམིནྡ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི. ཝཙཱིསམཱཙཱརམྤཱཧཾ ¶ , དེཝཱནམིནྡ ¶ , དུཝིདྷེན ཝདཱམི སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི. མནོསམཱཙཱརམྤཱཧཾ དེཝཱནམིནྡ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི…པེ… པརིཡེསནམྤཱཧཾ, དེཝཱནམིནྡ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤི’’.

‘‘ཀཱཡསམཱཙཱརམྤཱཧཾ, དེཝཱནམིནྡ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱརཱུཔཉྩ ཁོ ཀཱཡསམཱཙཱརཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨེཝརཱུཔོ ཀཱཡསམཱཙཱརོ ན སེཝིཏབྦོ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ ཀཱཡསམཱཙཱརཾ ¶ ‘‘ཨིམཾ [ཨིདཾ (ཀ.) པསྶ དཱི. ནི. ༢.༣༦༤] ཁོ མེ ཀཱཡསམཱཙཱརཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི, ཨེཝརཱུཔོ ཀཱཡསམཱཙཱརོ སེཝིཏབྦོ. ‘‘ཀཱཡསམཱཙཱརམྤཱཧཾ དེཝཱནམིནྡ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’’ཏི ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ. ‘‘ཝཙཱིསམཱཙཱརཾ…པེ… ‘‘པརིཡེསནམྤཱཧཾ, དེཝཱནམིནྡ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’’ཏི ཨིཏི ཁོ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ, ཀིཉྩེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ. ཡཐཱརཱུཔཉྩ ཁོ པརིཡེསནཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཨེཝརཱུཔཱ པརིཡེསནཱ ན སེཝིཏབྦཱ. ཏཏྠ ཡཾ ཛཉྙཱ པརིཡེསནཾ ‘‘ཨིམཾ ཁོ མེ པརིཡེསནཾ སེཝཏོ ཨཀུསལཱ དྷམྨཱ པརིཧཱཡནྟི, ཀུསལཱ དྷམྨཱ ཨབྷིཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི, ཨེཝརཱུཔཱ པརིཡེསནཱ སེཝིཏབྦཱ. ‘‘པརིཡེསནམྤཱཧཾ, དེཝཱནམིནྡ, དུཝིདྷེན ཝདཱམི སེཝིཏབྦམྤི ཨསེཝིཏབྦམྤཱི’’ཏི ཨིཏི ཡཾ ཏཾ ཝུཏྟཾ, ཨིདམེཏཾ པཊིཙྩ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ཡཾ ཨཱཧ ‘‘སེཝིཏབྦམྤཱི’’ཏི, ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཡཾ ཨཱཧ ‘‘ན སེཝིཏབྦམྤཱི’’ཏི, ཨིདཾ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཨིདཾ ཨནུཉྙཱཏཉྩ པཊིཀྑིཏྟཉྩ.

༡༧༠. ཏཏྠ ¶ ཀཏམོ ཐཝོ?

‘‘མགྒཱནཊྛངྒིཀོ [པསྶ དྷ. པ. ༢༧༣] སེཊྛོ, སཙྩཱནཾ ཙཏུརོ པདཱ;

ཝིརཱགོ སེཊྛོ དྷམྨཱནཾ, དྭིཔདཱནཉྩ ཙཀྑུམཱ’’ཏི.

ཨཡཾ ཐཝོ.

‘‘ཏཱིཎིམཱནི, བྷིཀྑཝེ, ཨགྒཱནི. ཀཏམཱནི ཏཱིཎི? ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སཏྟཱ ཨཔདཱ ཝཱ དྭིཔདཱ ཝཱ ཙཏུཔྤདཱ ཝཱ བཧུཔྤདཱ ཝཱ རཱུཔིནོ ཝཱ ཨརཱུཔིནོ ཝཱ སཉྙིནོ ཝཱ ཨསཉྙིནོ ཝཱ ནེཝསཉྙཱིནཱསཉྙིནོ ཝཱ, ཏཐཱགཏོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི སེཊྛམཀྑཱཡཏི པཝརམཀྑཱཡཏི ¶ , ཡདིདཾ ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོ. ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, དྷམྨཱནཾ [ཨ. ནི. ༤.༣༤; ཨིཏིཝུ. ༨༡ པསྶིཏབྦཾ] པཎྞཏྟིསངྑཏཱནཾ ཝཱ ཨསངྑཏཱནཾ ཝཱ, ཝིརཱགོ ཏེསཾ དྷམྨཱནཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི སེཊྛམཀྑཱཡཏི པཝརམཀྑཱཡཏི, ཡདིདཾ མདནིམྨདནོ…པེ… ནིརོདྷོ ནིབྦཱནཾ. ཡཱཝཏཱ, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷཱནཾ པཎྞཏྟི གཎཱནཾ པཎྞཏྟི མཧཱཛནསནྣིཔཱཏཱནཾ པཎྞཏྟི, ཏཐཱགཏསཱཝཀསངྒྷོ ཏེསཾ ཨགྒམཀྑཱཡཏི སེཊྛམཀྑཱཡཏི པཝརམཀྑཱཡཏི, ཡདིདཾ ཙཏྟཱརི པུརིསཡུགཱནི ཨཊྛ པུརིསཔུགྒལཱ…པེ… པུཉྙཀྑེཏྟཾ ལོཀསྶཱཏི.

‘‘སབྦལོཀུཏྟརོ ¶ སཏྠཱ, དྷམྨོ ཙ ཀུསལཀྑཏོ [ཀུསལམཀྑཏོ (ཀ.)];

གཎོ ཙ ནརསཱིཧསྶ, ཏཱནི ཏཱིཎི ཝིསྶིསྶརེ.

‘‘སམཎཔདུམསཉྩཡོ གཎོ, དྷམྨཝརོ ཙ ཝིདཱུནཾ སཀྐཏོ;

ནརཝརདམཀོ ཙ ཙཀྑུམཱ, ཏཱནི ཏཱིཎི ལོཀསྶ ཨུཏྟརི.

‘‘སཏྠཱ ཙ ཨཔྤཊིསམོ, དྷམྨོ ཙ སབྦོ ནིརུཔདཱཧོ;

ཨརིཡོ ཙ གཎཝརོ, ཏཱནི ¶ ཁལུ ཝིསྶིསྶརེ ཏཱིཎི.

‘‘སཙྩནཱམོ ཛིནོ ཁེམོ སབྦཱབྷིབྷཱུ, སཙྩདྷམྨོ ནཏྠཉྙོ ཏསྶ ཨུཏྟརི;

ཨརིཡསངྒྷོ ནིཙྩཾ ཝིཉྙཱུནཾ པཱུཛིཏོ, ཏཱནི ཏཱིཎི ལོཀསྶ ཨུཏྟརི.

‘‘ཨེཀཱཡནཾ ཛཱཏིཁཡནྟདསྶཱི, མགྒཾ པཛཱནཱཏི ཧིཏཱནུཀམྤཱི;

ཨེཏེན མགྒེན ཏརིཾསུ པུབྦེ, ཏརིསྶནྟི ཡེ ཙ [ཡེ ཙཱཔི (སཱི. ཀ.) པསྶ སཾ. ནི. ༥.༣༨༤] ཏརནྟི ཨོགྷཾ.

‘‘ཏཾ ཏཱདིསཾ དེཝམནུསྶསེཊྛཾ;

སཏྟཱ ནམསྶནྟི ཝིསུདྡྷིཔེཀྑཱ’’ཏི.

ཨཡཾ ཐཝོཏི.

ཏཏྠ ལོཀིཡཾ སུཏྟཾ དྭཱིཧི སུཏྟེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡེན ཙ ཝཱསནཱབྷཱགིཡེན ཙ. ལོཀུཏྟརཾཔི སུཏྟཾ ཏཱིཧི སུཏྟེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ དསྶནབྷཱགིཡེན ཙ བྷཱཝནཱབྷཱགིཡེན ཙ ཨསེཀྑབྷཱགིཡེན ཙ. ལོཀིཡཉྩ ལོཀུཏྟརཉྩ. ཡསྨིཾ སུཏྟེ ཡཾ ཡཾ པདཾ དིསྶཏི སཾཀིལེསབྷཱགིཡཾ ཝཱ ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ ཝཱ, ཏེན ཏེན ལོཀིཡནྟི ནིདྡིསིཏབྦཾ, དསྶནབྷཱགིཡཾ ཝཱ ¶ བྷཱཝནཱབྷཱགིཡཾ ཝཱ ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ ཝཱ ཡཾ ཡཾ པདཾ དིསྶཏི ཏེན ཏེན ལོཀུཏྟརནྟི ནིདྡིསིཏབྦཾ.

ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ ¶ སུཏྟཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡསྶ སུཏྟསྶ ནིགྒྷཱཏཱཡ, དསྶནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡསྶ སུཏྟསྶ ནིགྒྷཱཏཱཡ, བྷཱཝནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ དསྶནབྷཱགིཡསྶ སུཏྟསྶ པཊིནིསྶགྒཱཡ, ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ བྷཱཝནཱབྷཱགིཡསྶ སུཏྟསྶ པཊིནིསྶགྒཱཡ, ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ དིཊྛདྷམྨསུཁཝིཧཱརཏྠཾ.

ལོཀུཏྟརཾ སུཏྟཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ ཚབྦཱིསཏིཡཱ པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཏེ ཏཱིཧི སུཏྟེཧི སམནྭེསིཏབྦཱ དསྶནབྷཱགིཡེན བྷཱཝནཱབྷཱགིཡེན ཨསེཀྑབྷཱགིཡེན ཙཱཏི.

ཏཏྠ དསྶནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ པཉྩཧི པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ ཨེཀབཱིཛིནཱ ཀོལཾཀོལེན སཏྟཀྑཏྟུཔརམེན སདྡྷཱནུསཱརིནཱ དྷམྨཱནུསཱརིནཱ ཙཱཏི, དསྶནབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཨིམེཧི པཉྩཧི པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ. བྷཱཝནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ དྭཱདསཧི པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ སཀདཱགཱམིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣེན, སཀདཱགཱམིནཱ, ཨནཱགཱམིཕལསཙྪིཀིརིཡཱཡ པཊིཔནྣེན, ཨནཱགཱམིནཱ ¶ , ཨནྟརཱ པརིནིབྦཱཡིནཱ, ཨུཔཧཙྩ པརིནིབྦཱཡིནཱ, ཨསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིནཱ, སསངྑཱརཔརིནིབྦཱཡིནཱ, ཨུདྡྷཾསོཏེན ཨཀནིཊྛགཱམིནཱ, སདྡྷཱཝིམུཏྟེན, དིཊྛིཔྤཏྟེན, ཀཱཡསཀྑིནཱ ཙཱཏི, བྷཱཝནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཨིམེཧི དྭཱདསཧི པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ནཝཧི པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ སདྡྷཱཝིམུཏྟེན, པཉྙཱཝིམུཏྟེན, སུཉྙཏཝིམུཏྟེན, ཨནིམིཏྟཝིམུཏྟེན, ཨཔྤཎིཧིཏཝིམུཏྟེན, ཨུབྷཏོབྷཱགཝིམུཏྟེན སམསཱིསིནཱ པཙྩེཀབུདྡྷསམྨཱསམྦུདྡྷེཧི ཙཱཏི, ཨསེཀྑབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཨིམེཧི ནཝཧི པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ལོཀུཏྟརཾ སུཏྟཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ ཨིམེཧི ཚབྦཱིསཏིཡཱ པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ.

ལོཀིཡཾ སུཏྟཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཏེ ཙརིཏེཧི ནིདྡིཊྛཱ སམནྭེསིཏབྦཱ ཀེཙི རཱགཙརིཏཱ, ཀེཙི དོསཙརིཏཱ, ཀེཙི མོཧཙརིཏཱ, ཀེཙི རཱགཙརིཏཱ ཙ དོསཙརིཏཱ ཙ, ཀེཙི རཱགཙརིཏཱ ཙ མོཧཙརིཏཱ ཙ, ཀེཙི དོསཙརིཏཱ ཙ མོཧཙརིཏཱ ཙ, ཀེཙི རཱགཙརིཏཱ ཙ དོསཙརིཏཱ ཙ མོཧཙརིཏཱ ཙ, རཱགམུཁེ ཋིཏོ རཱགཙརིཏོ, རཱགམུཁེ ཋིཏོ དོསཙརིཏོ, རཱགམུཁེ ཋིཏོ མོཧཙརིཏོ, རཱགམུཁེ ཋིཏོ རཱགཙརིཏོ ཙ དོསཙརིཏོ ཙ མོཧཙརིཏོ ཙ, དོསམུཁེ ཋིཏོ དོསཙརིཏོ, དོསམུཁེ ཋིཏོ མོཧཙརིཏོ, དོསམུཁེ ཋིཏོ རཱགཙརིཏོ, དོསམུཁེ ཋིཏོ རཱགཙརིཏོ ཙ དོསཙརིཏོ ¶ ཙ མོཧཙརིཏོ ¶ ཙ, མོཧམུཁེ ཋིཏོ མོཧཙརིཏོ, མོཧམུཁེ ཋིཏོ རཱགཙརིཏོ མོཧམུཁེ ཋིཏོ དོསཙརིཏོ, མོཧམུཁེ ཋིཏོ རཱགཙརིཏོ ཙ དོསཙརིཏོ ཙ མོཧཙརིཏོ ཙཱཏི, ལོཀིཡཾ སུཏྟཾ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཾ ཨིམེཧི ཨེཀཱུནཝཱིསཏིཡཱ པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ.

ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ སཱིལཝནྟེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཏེ སཱིལཝནྟོ ¶ པཉྩ པུགྒལཱ པཀཏིསཱིལཾ སམཱདཱནསཱིལཾ ཙིཏྟཔྤསཱདོ སམཐོ ཝིཔསྶནཱ ཙཱཏི, ཝཱསནཱབྷཱགིཡཾ སུཏྟཾ ཨིམེཧི པཉྩཧི པུགྒལེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ.

ལོཀུཏྟརཾ སུཏྟཾ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཾ ཏཱིཧི སུཏྟེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ དསྶནབྷཱགིཡེན བྷཱཝནཱབྷཱགིཡེན ཨསེཀྑབྷཱགིཡེན ཙ.

ལོཀིཡཉྩ ལོཀུཏྟརཉྩ སཏྟཱདྷིཊྛཱནཉྩ དྷམྨཱདྷིཊྛཱནཉྩ ཨུབྷཡེན ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཉཱཎཾ པཉྙཱཡ ནིདྡིསིཏབྦཾ པཉྙིནྡྲིཡེན པཉྙཱབལེན ཨདྷིཔཉྙཱསིཀྑཱཡ དྷམྨཝིཙཡསམྦོཛ྄ཛྷངྒེན སམྨཱདིཊྛིཡཱ ཏཱིརཎཱཡ སནྟཱིརཎཱཡ དྷམྨེ ཉཱཎེན ཨནྭཡེ ཉཱཎེན ཁཡེ ཉཱཎེན ཨནུཔྤཱདེ ཉཱཎེན ཨནཉྙཱཏཉྙསྶཱམཱིཏིནྡྲིཡེན ཨཉྙིནྡྲིཡེན ཨཉྙཱཏཱཝིནྡྲིཡེན ཙཀྑུནཱ ཝིཛྫཱཡ བུདྡྷིཡཱ བྷཱུརིཡཱ མེདྷཱཡ, ཡཾ ཡཾ ཝཱ པན ལབྦྷཏི, ཏེན ཏེན པཉྙཱདྷིཝཙནེན ནིདྡིསིཏབྦཾ.

ཉེཡྻཾ ཨཏཱིཏཱནཱགཏཔཙྩུཔྤནྣེཧི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརེཧི ཧཱིནཔྤཎཱིཏེཧི དཱུརསནྟིཀེཧི སངྑཏཱསངྑཏེཧི ཀུསལཱཀུསལཱབྱཱཀཏེཧི སངྑེཔཏོ ཝཱ ཚཧི ཨཱརམྨཎེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཉཱཎཉྩ ཉེཡྻཉྩ ཏདུབྷཡེན ནིདྡིསིཏབྦཾ, པཉྙཱཔི ཨཱརམྨཎབྷཱུཏཱ ཉེཡྻཾ, ཡཾ ཀིཉྩི ཨཱརམྨཎབྷཱུཏཾ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཾ ཝཱ བཱཧིརཾ ཝཱ, སབྦཾ ཏཾ སངྑཏེན ཨསངྑཏེན ཙ ནིདྡིསིཏབྦཾ.

དསྶནཾ བྷཱཝནཱ [དསྶནཱ བྷཱཝནཱ (སཱི.)] སཀཝཙནཾ པརཝཙནཾ ཝིསཛྫནཱིཡཾ ཨཝིསཛྫནཱིཡཾ ཀམྨཾ ཝིཔཱཀོཏི སབྦཏྠ ཏདུབྷཡཾ སུཏྟེ ཡཐཱ ནིདྡིཊྛཾ, ཏཐཱ ཨུཔདྷཱརཡིཏྭཱ ལབྦྷམཱནཏོ ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཡཾ ཝཱ པན ཀིཉྩི བྷགཝཱ ཨཉྙཏརཝཙནཾ བྷཱསཏི, སབྦཾ ཏཾ ཡཐཱནིདྡིཊྛཾ དྷཱརཡིཏབྦཾ.

དུཝིདྷོ ཧེཏུ ཡཉྩ ཀམྨཾ ཡེ ཙ ཀིལེསཱ, སམུདཡོ ཀིལེསཱ. ཏཏྠ ¶ ཀིལེསཱ སཾཀིལེསབྷཱགིཡེན སུཏྟེན ནིདྡིསིཏབྦཱ. སམུདཡོ སཾཀིལེསབྷཱགིཡེན ¶ ཙ ཝཱསནཱབྷཱགིཡེན ཙ སུཏྟེན ནིདྡིསིཏབྦོ. ཏཏྠ ཀུསལཾ ཙཏཱུཧི སུཏྟེཧི ནིདྡིསིཏབྦཾ ཝཱསནཱབྷཱགིཡེན དསྶནབྷཱགིཡེན བྷཱཝནཱབྷཱགིཡེན ཨསེཀྑབྷཱགིཡེན ཙ. ཨཀུསལཾ སཾཀིལེསབྷཱགིཡེན སུཏྟེན ནིདྡིསིཏབྦཾ ¶ . ཀུསལཉྩ ཨཀུསལཉྩ ཏདུབྷཡེན [ཏདུབྷཡེཧི (སཱི.)] ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཨནུཉྙཱཏཾ བྷགཝཏོ ཨནུཉྙཱཏཱཡ ནིདྡིསིཏབྦཾ, ཏཾ པཉྩཝིདྷཾ སཾཝརོ པཧཱནཾ བྷཱཝནཱ སཙྪིཀིརིཡཱ ཀཔྤིཡཱནུལོམོཏི, ཡཾ དིསྶཏི ཏཱསུ ཏཱསུ བྷཱུམཱིསུ, ཏཾ ཀཔྤིཡཱནུལོམེན ནིདྡིསིཏབྦཾ. པཊིཀྑིཏྟཾ བྷགཝཏཱ པཊིཀྑིཏྟཀཱརཎེན ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཨནུཉྙཱཏཉྩ པཊིཀྑིཏྟཉྩ ཏདུབྷཡེན ནིདྡིསིཏབྦཾ. ཐཝོ པསཾསཱཡ ནིདྡིསིཏབྦོ. སོ པཉྩཝིདྷེན ཝེདིཏབྦོ བྷགཝཏོ དྷམྨསྶ ཨརིཡསངྒྷསྶ ཨརིཡདྷམྨཱནཾ སིཀྑཱཡ ལོཀིཡགུཎསམྤཏྟིཡཱཏི. ཨེཝཾ ཐཝོ པཉྩཝིདྷེན ནིདྡིསིཏབྦོ.

ཨིནྡྲིཡབྷཱུམི ནཝཧི པདེཧི ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཀིལེསབྷཱུམི ནཝཧི པདེཧི ནིདྡིསིཏབྦཱ, ཨེཝམེཏཱནི ཨཊྛཱརས པདཱནི ཧོནྟི ནཝ པདཱནི ཀུསལཱནི ནཝ པདཱནི ཨཀུསལཱནཱིཏི, ཏཐཱཧི ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཊྛཱརས མཱུལཔདཱ ཀུཧིཾ དཊྛབྦཱ, སཱསནཔྤཊྛཱནེ’’ཏི. ཏེནཱཧ ཨཱཡསྨཱ མཧཱཀཙྩཱཡནོ –

‘‘ནཝཧི ཙ པདེཧི ཀུསལཱ, ནཝཧི ཙ ཡུཛྫནྟི ཨཀུསལཔྤཀྑཱ;

ཨེཏེ ཁལུ མཱུལཔདཱ, བྷཝནྟི ཨཊྛཱརས པདཱནཱི’’ཏི.

ནིཡུཏྟཾ སཱསནཔྤཊྛཱནཾ.

ཨེཏྟཱཝཏཱ ¶ སམཏྟཱ ནེཏྟི ཡཱ ཨཱཡསྨཏཱ མཧཱཀཙྩཱཡནེན བྷཱསིཏཱ བྷགཝཏཱ ཨནུམོདིཏཱ མཱུལསངྒཱིཏིཡཾ སངྒཱིཏཱཏི.

ནེཏྟིཔྤཀརཎཾ ནིཊྛིཏཾ.