📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཝིནཡཔིཊཀེ

མཧཱཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ

༡. མཧཱཁནྡྷཀཾ

བོདྷིཀཐཱ

ཨུབྷིནྣཾ ¶ ¶ པཱཏིམོཀྑཱནཾ, སངྒཱིཏིསམནནྟརཾ;

སངྒཱཡིཾསུ མཧཱཐེརཱ, ཁནྡྷཀཾ ཁནྡྷཀོཝིདཱ.

ཡཾ ཏསྶ དཱནི སམྤཏྟོ, ཡསྨཱ སཾཝཎྞནཱཀྐམོ;

ཏསྨཱ ཧོཏི ཨཡཾ ཏསྶ, ཨནུཏྟཱནཏྠཝཎྞནཱ.

པདབྷཱཛནིཡེ ཨཏྠཱ, ཡེཧི ཡེསཾ པཀཱསིཏཱ;

ཏེ ཙེ པུན ཝདེཡྻཱམ, པརིཡོསཱནཾ ཀདཱ བྷཝེ.

ཨུཏྟཱནཱ ¶ ཙེཝ ཡེ ཨཏྠཱ, ཏེསཾ སཾཝཎྞནཱཡ ཀིཾ;

ཨདྷིཔྤཱཡཱནུསནྡྷཱིཧི, བྱཉྫནེན ཙ ཡེ པན.

ཨནུཏྟཱནཱ ན ཏེ ཡསྨཱ, སཀྐཱ ཉཱཏུཾ ཨཝཎྞིཏཱ;

ཏེསཾཡེཝ ཨཡཾ ཏསྨཱ, ཧོཏི སཾཝཎྞནཱནཡོཏི.

༡. ཏེན སམཡེན བུདྡྷོ བྷགཝཱ ཨུརུཝེལཱཡཾ ཝིཧརཏི ནཛྫཱ ནེརཉྫརཱཡ ཏཱིརེ བོདྷིརུཀྑམཱུལེ པཋམཱབྷིསམྦུདྡྷོཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི ‘‘ཏེན སམཡེན བུདྡྷོ བྷགཝཱ ཝེརཉྫཱཡ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཝིཡ ཀརཎཝཙནེ ཝིསེསཀཱརཎཾ ནཏྠི, ཝིནཡཾ པཏྭཱ པན ཀརཎཝཙནེནེཝ ཨཡམབྷིལཱཔོ ཨཱརོཔིཏོཏི ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨཱརུལ༹ྷཱབྷིལཱཔཝསེནེཝེཏཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨེས ནཡོ ཨཉྙེསུཔི ཨིཏོ པརེསུ ཨེཝརཱུཔེསུ.

ཀིཾ པནེཏསྶ ¶ ཝཙནེ པཡོཛནནྟི? པབྦཛྫཱདཱིནཾ ཝིནཡཀམྨཱནཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ནིདཱནདསྶནཾ. ཡཱ ཧི བྷགཝཏཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེཧི ཏཱིཧི ¶ སརཎགམནེཧི པབྦཛྫཾ ཨུཔསམྤད’’ནྟི (མཧཱཝ. ༣༤) ཨེཝཾ པབྦཛྫཱ ཙེཝ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཡཱནི ཙ རཱཛགཧཱདཱིསུ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཨཱཙརིཡཨཱཙརིཡཝཏྟཱདཱིནི ཨནུཉྙཱཏཱནི, ཏཱནི ཨབྷིསམྦོདྷིཾ པཏྭཱ སཏྟསཏྟཱཧཾ བོདྷིམཎྜེ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ བཱརཱཎསིཡཾ དྷམྨཙཀྐཾ པཝཏྟེཏྭཱ ཨིམིནཱ ཨནུཀྐམེན ཨིདཉྩིདཉྩ ཋཱནཾ པཏྭཱ ཨིམསྨིཉྩ ཨིམསྨིཉྩ ཝཏྠུསྨིཾ པཉྙཏྟཱནཱིཏི ཨེཝམེཏེསཾ པབྦཛྫཱདཱིནཾ ཝིནཡཀམྨཱནཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ནིདཱནདསྶནཾ ཨེཏསྶ ཝཙནེ པཡོཛནནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཨུརུཝེལཱཡནྟི མཧཱཝེལཱཡཾ; མཧནྟེ ཝཱལིཀརཱསིམྷཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ‘‘ཨུརཱུ’’ཏི ཝཱལིཀཱ ཝུཙྩཏི; ‘‘ཝེལཱ’’ཏི མརིཡཱདཱ; ཝེལཱཏིཀྐམནཧེཏུ ཨཱཧཊཱ ཨུརུ ཨུརུཝེལཱཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཏཱིཏེ ཀིར ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ དསསཧསྶཀུལཔུཏྟཱ ཏཱཔསཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཏསྨིཾ པདེསེ ཝིཧརནྟཱ ཨེཀདིཝསཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཀཏིཀཝཏྟཾ ཨཀཾསུ – ‘‘ཀཱཡཀམྨཝཙཱིཀམྨཱནི ནཱམ པརེསམྤི པཱཀཊཱནི ཧོནྟི, མནོཀམྨཾ པན ཨཔཱཀཊཾ; ཏསྨཱ ཡོ ཀཱམཝིཏཀྐཾ ཝཱ བྱཱཔཱདཝིཏཀྐཾ ཝཱ ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐཾ ཝཱ ཝིཏཀྐེཏི, ཏསྶ ཨཉྙོ ཙོདཀོ ནཱམ ནཏྠི, སོ ཨཏྟནཱཝ ཨཏྟཱནཾ ཙོདེཏྭཱ པཏྟཔུཊེན ཝཱལིཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ ཨཱཀིརཏུ, ཨིདམསྶ དཎྜཀམྨ’’ནྟི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡོ ཏཱདིསཾ ཝིཏཀྐཾ ཝིཏཀྐེཏི, སོ ཏཏྠ པཏྟཔུཊེན ཝཱལིཀཾ ཨཱཀིརཏི. ཨེཝཾ ཏཏྠ ཨནུཀྐམེན མཧཱཝཱལིཀརཱསི ཛཱཏོ, ཏཏོ ནཾ ¶ པཙྪིམཱ ཛནཏཱ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཙེཏིཡཊྛཱནམཀཱསི. ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨུརུཝེལཱཡནྟི མཧཱཝེལཱཡཾ; མཧནྟེ ཝཱལིཀརཱསིམྷཱིཏི ཨཏྠོ’’ཏི. ཏམེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཝཱ ཨུརཱུཏི ཝཱལིཀཱ ཝུཙྩཏི; ཝེལཱཏི མརིཡཱདཱ; ཝེལཱཏིཀྐམནཧེཏུ ཨཱཧཊཱ ཨུརུ ཨུརུཝེལཱཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི.

བོདྷིརུཀྑམཱུལེཏི བོདྷི ཝུཙྩཏི ཙཏཱུསུ མགྒེསུ ཉཱཎཾ; ཏཾ བོདྷིཾ བྷགཝཱ ཨེཏྠ པཏྟོཏི རུཀྑོཔི ‘‘བོདྷིརུཀྑོ’’ཏྭེཝ ནཱམཾ ལབྷི, ཏསྶ བོདྷིརུཀྑསྶ མཱུལེ བོདྷིརུཀྑམཱུལེ. པཋམཱབྷིསམྦུདྡྷོཏི ¶ པཋམཾ ཨབྷིསམྦུདྡྷོ; ཨབྷིསམྦུདྡྷོ ཧུཏྭཱ སབྦཔཋམཾཡེཝཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཀཔལླངྐེནཱཏི སཀིམྤི ཨནུཊྛཧིཏྭཱ ཡཐཱཨཱབྷུཛིཏེན ཨེཀེནེཝ པལླངྐེན. ཝིམུཏྟིསུཁཔཊིསཾཝེདཱིཏི ཝིམུཏྟིསུཁཾ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཾ པཊིསཾཝེདཡམཱནོ.

པཊིཙྩསམུཔྤཱདནྟི ¶ པཙྩཡཱཀཱརཾ. པཙྩཡཱཀཱརོ ཧི ཨཉྙམཉྙཾ པཊིཙྩ སཧིཏེ དྷམྨེ ཨུཔྤཱདེཏཱིཏི ‘‘པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ ཝིནིཙྪཡཾ ཨིཙྪནྟེན ཝིསུདྡྷིམགྒཏོ གཧེཏབྦོ. ཨནུལོམཔཊིལོམནྟི ཨནུལོམཉྩ པཊིལོམཉྩ. ཏཏྠ ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ ཨཝིཛྫཱདིཀོ པཙྩཡཱཀཱརོ ཨཏྟནཱ ཀཏྟབྦཀིཙྩཀརཎཏོ ‘‘ཨནུལོམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ སྭེཝ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷེན ནིརུཛ྄ཛྷམཱནོ ཏཾ ཀིཙྩཾ ན ཀརོཏཱིཏི ཏསྶ ཨཀརཎཏོ ‘‘པཊིལོམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. པུརིམནཡེན ཝཱ ཝུཏྟོ པཝཏྟིཡཱ ཨནུལོམོ, ཨིཏརོ ཏསྶཱ པཊིལོམོཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨཱདིཏོ པན པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨནྟཾ, ཨནྟཏོ ཙ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨཱདིཾ པཱཔེཏྭཱ ཨཝུཏྟཏྟཱ ཨིཏོ ཨཉྙེནཏྠེན ཨནུལོམཔཊིལོམཏཱ ན ཡུཛྫཏི.

མནསཱཀཱསཱིཏི མནསི ཨཀཱསི. ཏཏྠ ཡཐཱ ཨནུལོམཾ མནསི ཨཀཱསི, ཨིདཾ ཏཱཝ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱ ཙ སཱ པཙྩཡོ ཙཱཏི ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡོ. ཏསྨཱ ཨཝིཛྫཱཔཙྩཡཱ སངྑཱརཱ སམྦྷཝནྟཱིཏི ཨིམིནཱ ནཡེན སབྦཔདེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ ཝིནིཙྪཡཾ ཨིཙྪནྟེན ཝིསུདྡྷིམགྒཏོཝ གཧེཏབྦོ.

ཡཐཱ པན པཊིལོམཾ མནསི ཨཀཱསི, ཨིདཾ དསྶེཏུཾ ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝཱཏི ཨཝིཛྫཱཡ ཏུ ཨེཝ. ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱཏི ¶ ཝིརཱགསངྑཱཏེན མགྒེན ཨསེསནིརོདྷཱ ¶ . སངྑཱརནིརོདྷོཏི སངྑཱརཱནཾ ཨནུཔྤཱདནིརོདྷོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ནིརུདྡྷཱནཾ པན སངྑཱརཱནཾ ནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎཾ ནིརུདྡྷཾ, ཝིཉྙཱཎཱདཱིནཉྩ ནིརོདྷཱ ནཱམརཱུཔཱདཱིནི ནིརུདྡྷཱནིཡེཝ ཧོནྟཱིཏི དསྶེཏུཾ སངྑཱརནིརོདྷཱ ཝིཉྙཱཎནིརོདྷོཏིཨཱདཱིནི ཝཏྭཱ ཨེཝམེཏསྶ ཀེཝལསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ ནིརོདྷོ ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཀེཝལསྶཱཏི སཀལསྶ; སུདྡྷསྶ ཝཱ སཏྟཝིརཧིཏསྶཱཏི ཨཏྠོ. དུཀྑཀྑནྡྷསྶཱཏི དུཀྑརཱསིསྶ. ནིརོདྷོ ཧོཏཱིཏི ཨནུཔྤཱདོ ཧོཏི.

ཨེཏམཏྠཾ ¶ ཝིདིཏྭཱཏི ཡྭཱཡཾ ‘‘ཨཝིཛྫཱདིཝསེན སངྑཱརཱདིཀསྶ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡོ ཙ ཨཝིཛྫཱནིརོདྷཱདིཝསེན ཙ ནིརོདྷོ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོ, སབྦཱཀཱརེན ཨེཏམཏྠཾ ཝིདིཏྭཱ. ཏཱཡཾ ཝེལཱཡནྟི ཏཱཡཾ ཏསྶ ཨཏྠསྶ ཝིདིཏཝེལཱཡཾ. ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཨིམཾ ཏསྨིཾ ཝིདིཏེ ཨཏྠེ ཧེཏུནོ ཙ ཧེཏུསམུཔྤནྣདྷམྨསྶ ཙ པཛཱནནཱཡ ཨཱནུབྷཱཝདཱིཔཀཾ ‘‘ཡདཱ ཧཝེ པཱཏུབྷཝནྟཱི’’ཏིཨཱདིཀཾ སོམནསྶཡུཏྟཉཱཎསམུཊྛཱནཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི, ཨཏྟམནཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེསཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

ཏསྶཏྠོ – ཡདཱ ཧཝེཏི ཡསྨིཾ བྷཝེ ཀཱལེ. པཱཏུབྷཝནྟཱིཏི ཨུཔྤཛྫནྟི. དྷམྨཱཏི ཨནུལོམཔཙྩཡཱཀཱརཔཊིཝེདྷསཱདྷཀཱ བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ. ཨཐ ཝཱ པཱཏུབྷཝནྟཱིཏི པཀཱསནྟི; ཨབྷིསམཡཝསེན བྱཏྟཱ པཱཀཊཱ ཧོནྟི. དྷམྨཱཏི ཙཏུཨརིཡསཙྩདྷམྨཱ. ཨཱཏཱཔོ ཝུཙྩཏི ཀིལེསསནྟཱཔནཊྛེན ཝཱིརིཡཾ; ཨཱཏཱཔིནོཏི སམྨཔྤདྷཱནཝཱིརིཡཝཏོ. ཛྷཱཡཏོཏི ཨཱརམྨཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནལཀྑཎེན ཙ ལཀྑཎཱུཔནིཛ྄ཛྷཱནལཀྑཎེན ཙ ཛྷཱནེན ཛྷཱཡནྟསྶ. བྲཱཧྨཎསྶཱཏི བཱཧིཏཔཱཔསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ. ཨཐསྶ ཀངྑཱ ཝཔཡནྟཱིཏི ཨཐསྶ ཨེཝཾ པཱཏུབྷཱུཏདྷམྨསྶ ཀངྑཱ ཝཔཡནྟི. སབྦཱཏི ཡཱ ཨེཏཱ ‘‘ཀོ ནུ ཁོ བྷནྟེ ཕུསཏཱིཏི; ནོ ཀལློ པཉྷོཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙཱ’’ཏིཨཱདིནཱ, ཏཐཱ ‘‘ཀཏམཾ ནུ ཁོ བྷནྟེ ཛརཱམརཎཾ; ཀསྶ ཙ པནིདཾ ཛརཱམརཎནྟི ¶ ; ནོ ཀལློ པཉྷོཏི བྷགཝཱ ཨཝོཙཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ཙ ནཡེན པཙྩཡཱཀཱརེ ཀངྑཱ ཝུཏྟཱ, ཡཱ ཙ པཙྩཡཱཀཱརསྶེཝ ཨཔྤཊིཝིདྡྷཏྟཱ ‘‘ཨཧོསིཾ ནུ ཁོ ཨཧཾ ཨཏཱིཏམདྡྷཱན’’ནྟིཨཱདིཀཱ སོལ༹ས ཀངྑཱ ཨཱགཏཱ, ཏཱ སབྦཱ ཝཔཡནྟི ཨཔགཙྪནྟི ནིརུཛ྄ཛྷནྟི. ཀསྨཱ? ཡཏོ པཛཱནཱཏི སཧེཏུདྷམྨནྟི ཡསྨཱ ཨཝིཛྫཱདིཀེན ཧེཏུནཱ སཧེཏུཀཾ ཨིམཾ སངྑཱརཱདིཾ ཀེཝལཾ དུཀྑཀྑནྡྷདྷམྨཾ པཛཱནཱཏི ཨཉྙཱཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི.

༢. དུཏིཡཝཱརེ – ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཨིམཾ ཏསྨིཾ ཝིདིཏེ ཨཏྠེ ‘‘ཨཝིཛྫཱཡ ཏྭེཝ ཨསེསཝིརཱགནིརོདྷཱ སངྑཱརནིརོདྷོ’’ཏི ཨེཝཾ པཀཱསིཏསྶ ནིབྦཱནསངྑཱཏསྶ པཙྩཡཀྑཡསྶ ཨཝབོདྷཱནུབྷཱཝདཱིཔཀཾ ¶ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཡསྨཱ པཙྩཡཱནཾ ཁཡསངྑཱཏཾ ནིབྦཱནཾ ཨཝེདི ཨཉྙཱསི པཊིཝིཛ྄ཛྷི, ཏསྨཱ ཡདཱསྶ ཨཱཏཱཔིནོ ཛྷཱཡཏོ ¶ བྲཱཧྨཎསྶ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ དྷམྨཱ པཱཏུབྷཝནྟི, ཨཐསྶ ཡཱ ནིབྦཱནསྶ ཨཝིདིཏཏྟཱ ཨུཔྤཛྫེཡྻུཾ, ཏཱ སབྦཱཔི ཀངྑཱ ཝཔཡནྟཱིཏི.

༣. ཏཏིཡཝཱརེ – ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཨིམཾ ཡེན མགྒེན སོ དུཀྑཀྑནྡྷསྶ སམུདཡནིརོདྷསངྑཱཏོ ཨཏྠོ ཀིཙྩཝསེན ཙ ཨཱརམྨཎཀིརིཡཱཡ ཙ ཝིདིཏོ, ཏསྶ ཨརིཡམགྒསྶ ཨཱནུབྷཱཝདཱིཔཀཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲཱཔཱཡཾ སངྑེཔཏྠོ – ཡདཱ ཧཝེ པཱཏུབྷཝནྟི དྷམྨཱ ཨཱཏཱཔིནོ ཛྷཱཡཏོ བྲཱཧྨཎསྶ, ཏདཱ སོ བྲཱཧྨཎོ ཏེཧི ཝཱ ཨུཔྤནྣེཧི བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨེཧི, ཡསྶ ཝཱ ཨརིཡམགྒསྶ ཙཏུསཙྩདྷམྨཱ པཱཏུབྷཱུཏཱ, ཏེན ཨརིཡམགྒེན ཝིདྷཱུཔཡཾ ཏིཊྛཏི མཱརསེནཾ ‘‘ཀཱམཱ ཏེ པཋམཱ སེནཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ མཱརསེནཾ ཝིདྷཱུཔཡནྟོ ཝིདྷམེནྟོ ཝིདྡྷཾསེནྟོ ཏིཊྛཏི. ཀཐཾ? སཱུརིཡོཝ ཨོབྷཱསཡམནྟལིཀྑཾ, ཡཐཱ སཱུརིཡོ ཨབྦྷུགྒཏོ ཨཏྟནོ པབྷཱཡ ཨནྟལིཀྑཾ ཨོབྷཱསེནྟོཝ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིདྷམེནྟོ ཏིཊྛཏི, ཨེཝཾ སོཔི བྲཱཧྨཎོ ཏེཧི དྷམྨེཧི ཏེན ཝཱ མགྒེན སཙྩཱནི པཊིཝིཛ྄ཛྷནྟོཝ མཱརསེནཾ ཝིདྷཱུཔཡནྟོ ཏིཊྛཏཱིཏི.

ཨེཝམེཏྠ པཋམཾ ཨུདཱནཾ པཙྩཡཱཀཱརཔཙྩཝེཀྑཎཝསེན, དུཏིཡཾ ནིབྦཱནཔཙྩཝེཀྑཎཝསེན ¶ , ཏཏིཡཾ མགྒཔཙྩཝེཀྑཎཝསེན ཨུཔྤནྣནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨུདཱནེ པན ‘‘རཏྟིཡཱ པཋམཾ ཡཱམཾ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཨནུལོམཾ, དུཏིཡཾ ཡཱམཾ པཊིལོམཾ, ཏཏིཡཾ ཡཱམཾ ཨནུལོམཔཊིལོམ’’ནྟི ཝུཏྟཾ; ཏཾ སཏྟཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ‘‘སྭེ ཨཱསནཱ ཝུཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི རཏྟིཾ ཨུཔྤཱདིཏམནསིཀཱརཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏདཱ ཧི བྷགཝཱ ཡསྶ པཙྩཡཱཀཱརཔཛཱནནསྶ ཙ པཙྩཡཀྑཡཱདྷིགམསྶ ཙ ཨཱནུབྷཱཝདཱིཔིཀཱ པུརིམཱ དྭེ ཨུདཱནགཱཐཱ, ཏསྶ ཝསེན ཨེཀེཀམེཝ ཀོཊྛཱསཾ པཋམཡཱམཉྩ མཛ྄ཛྷིམཡཱམཉྩ མནསཱཀཱསི, ཨིདྷ པན པཱཊིཔདརཏྟིཡཱ ཨེཝཾ མནསཱཀཱསི. བྷགཝཱ ཧི ཝིསཱཁཔུཎྞམཱཡ རཏྟིཡཱ པཋམཡཱམེ པུབྦེནིཝཱསཾ ཨནུསྶརི, མཛ྄ཛྷིམཡཱམེ དིབྦཙཀྑུཾ ཝིསོདྷེསི, པཙྪིམཡཱམེ པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ ཨནུལོམཔཊིལོམཾ མནསི ཀཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨརུཎོ ཨུགྒམིསྶཏཱི’’ཏི སབྦཉྙུཏཾ པཱཔུཎི. སབྦཉྙུཏཔྤཏྟིསམནནྟརམེཝ ཙ ཨརུཎོ ཨུགྒཙྪི. ཏཏོ ཏཾ དིཝསཾ ཏེནེཝ པལླངྐེན ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ སམྤཏྟཱཡ པཱཊིཔདརཏྟིཡཱ ཏཱིསུ ཡཱམེསུ ཨེཝཾ མནསི ཀཏྭཱ ཨིམཱནི ཨུདཱནཱནི ཨུདཱནེསི. ཨིཏི ¶ པཱཊིཔདརཏྟིཡཱ ཨེཝཾ མནསི ཀཏྭཱ ཏཾ ‘‘བོདྷིརུཀྑམཱུལེ སཏྟཱཧཾ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསཱིདཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟསཏྟཱཧཾ ཏཏྠེཝ ཝཱིཏིནཱམེསི.

བོདྷིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཛཔཱལཀཐཱ

༤. ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ སཏྟཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ བོདྷིརུཀྑམཱུལཱ ཡེན ཨཛཔཱལནིགྲོདྷོ ཏེནུཔསངྐམཱིཏི ཨེཏྠ ན བྷགཝཱ ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཨནནྟརམེཝ བོདྷིརུཀྑམཱུལཱ ཡེན ཨཛཔཱལནིགྲོདྷོ ཏེནུཔསངྐམི. ཡཐཱ པན ‘‘བྷུཏྭཱ སཡཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ན ‘‘ཧཏྠེ ཨདྷོཝིཏྭཱ མུཁཾ ཨཝིཀྑཱལེཏྭཱ སཡནསམཱིཔཾ ཨགནྟྭཱ ཨཉྙཾ ཀིཉྩི ཨཱལཱཔསལླཱཔཾ ཨཀཏྭཱ སཡཏི’’ཙྩེཝ ཝུཏྟཾ ཧོཏི, བྷོཛནཏོ པན པཙྪཱ སཡཏི, ན ནསཡཏཱིཏི ཨིདམེཝཏྠ དཱིཔིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝམིདྷཱཔི ‘‘ན ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཨནནྟརམེཝ པཀྐཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི, ཝུཊྛཱནཏོ ཙ པན པཙྪཱ པཀྐཱམི, ན ནཔཀྐཱམཱིཏི ¶ ཨིདམེཝེཏྠ དཱིཔིཏཾ ཧོཏི.

ཨནནྟརཾ པན ཨཔཀྐམིཏྭཱ བྷགཝཱ ཀིཾ ཨཀཱསཱིཏི? ཨཔརཱནིཔི ཏཱིཎི སཏྟཱཧཱནི བོདྷིསམཱིཔེཡེཝ ཝཱིཏིནཱམེསི. ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – བྷགཝཏི ཀིར བུདྡྷཏྟཾ པཏྭཱ སཏྟཱཧཾ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསིནྣེ ‘‘ན བྷགཝཱ ཝུཊྛཱཏི; ཀིཾ ནུ ཁོ ཨཉྙེཔི བུདྡྷཏྟཀརཱ དྷམྨཱ ཨཏྠཱི’’ཏི ཨེཀཙྩཱནཾ དེཝཏཱནཾ ཀངྑཱ ཨུདཔཱདི. ཨཐ བྷགཝཱ ཨཊྛམེ དིཝསེ སམཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཡ དེཝཏཱནཾ ཀངྑཾ ཉཏྭཱ ཀངྑཱཝིདྷམནཏྠཾ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡཾ དསྶེཏྭཱ ཏཱསཾ ཀངྑཾ ཝིདྷམིཏྭཱ པལླངྐཏོ ཨཱིསཀཾ པཱཙཱིནནིསྶིཏེ ཨུཏྟརདིསཱབྷཱགེ ཋཏྭཱ ཙཏྟཱརི ཨསངྑྱེཡྻཱནི ཀཔྤསཏསཧསྶཉྩ ཨུཔཙིཏཱནཾ པཱརམཱིནཾ བལཱདྷིགམནཊྛཱནཾ པལླངྐཾ བོདྷིརུཀྑཉྩ ཨནིམིསེཧི ཨཀྑཱིཧི ཨོལོཀཡམཱནོ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསི, ཏཾ ཋཱནཾ ཨནིམིསཙེཏིཡཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. ཨཐ པལླངྐསྶ ཙ ཋིཏཊྛཱནསྶ ཙ ཨནྟརཱ པུརཏྠིམཏོ ཙ པཙྪིམཏོ ཙ ཨཱཡཏེ རཏནཙངྐམེ ཙངྐམནྟོ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསི, ཏཾ ཋཱནཾ རཏནཙངྐམཙེཏིཡཾ ནཱམ ཛཱཏཾ. ཏཏོ པཙྪིམདིསཱབྷཱགེ དེཝཏཱ རཏནགྷརཾ མཱཔཡིཾསུ. ཏཏྠ པལླངྐེན ནིསཱིདིཏྭཱ ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀཾ ཝིསེསཏོ ཙེཏྠ ཨནནྟནཡཾ སམནྟཔཊྛཱནཾ ¶ ཝིཙིནནྟོ སཏྟཱཧཾ ཝཱིཏིནཱམེསི, ཏཾ ཋཱནཾ རཏནགྷརཙེཏིཡཾ ནཱམ ཛཱཏཾ.

ཨེཝཾ བོདྷིསམཱིཔེཡེཝ ཙཏྟཱརི སཏྟཱཧཱནི ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ པཉྩམེ སཏྟཱཧེ བོདྷིརུཀྑམཱུལཱ ཡེན ཨཛཔཱལནིགྲོདྷོ ཏེནུཔསངྐམི. ཏསྶ ཀིར ནིགྲོདྷསྶ ཚཱཡཱཡ ཨཛཔཱལཀཱ གནྟྭཱ ནིསཱིདནྟི; ཏེནསྶ ཨཛཔཱལནིགྲོདྷོཏྭེཝ ནཱམཾ ཨུདཔཱདི. སཏྟཱཧཾ ཝིམུཏྟིསུཁཔཊིསཾཝེདཱིཏི ཏཏྲཱཔི དྷམྨཾ ཝིཙིནནྟོཡེཝ ཝིམུཏྟིསུཁཾ པཊིསཾཝེདེནྟོ ནིསཱིདི. བོདྷིཏོ པུརཏྠིམདིསཱབྷཱགེ ཨེས རུཀྑོ ཧོཏི. ཨེཝཾ ནིསིནྣེ ཙ པནེཏྠ བྷགཝཏི ཨེཀོ བྲཱཧྨཎོ གནྟྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཉྙཏརོ’’ཏིཨཱདི. ཏཏྠ ཧུཾཧུངྐཛཱཏིཀོཏི སོ ཀིར དིཊྛམངྒལིཀོ ནཱམ ¶ , མཱནཝསེན ཀོདྷཝསེན ཙ ‘‘ཧུཾཧུ’’ནྟི ཀརོནྟོ ཝིཙརཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཧུཾཧུངྐཛཱཏིཀོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ‘‘ཧུཧུཀྐཛཱཏིཀོ’’ཏིཔི ¶ པཋནྟི.

ཨེཏམཏྠཾ ཝིདིཏྭཱཏི ཨེཏཾ ཏེན ཝུཏྟསྶ ཝཙནསྶ སིཁཱཔཏྟམཏྠཾ ཝིདིཏྭཱ ཏཱཡཾ ཝེལཱཡཾ ཨིམཾ ཨུདཱནཾ ཨུདཱནེསི. ཏསྶཏྠོ – ཡོ བཱཧིཏཔཱཔདྷམྨཏཱཡ བྲཱཧྨཎོ ན དིཊྛམངྒལིཀཏཱཡ, ཧུཾཧུངྐཱརཀབྷཱཝཱདིཔཱཔདྷམྨཡུཏྟོ ཧུཏྭཱ ཀེཝལཾ ཛཱཏིམཏྟཀེན བྲཧྨཉྙཾ པཊིཛཱནཱཏི, སོ བྲཱཧྨཎོ བཱཧིཏཔཱཔདྷམྨཏྟཱ ཧུཾཧུངྐཱརཔྤཧཱནེན ནིཧུཾཧུངྐོ, རཱགཱདིཀསཱཝཱབྷཱཝེན ནིཀྐསཱཝོ, བྷཱཝནཱནུཡོགཡུཏྟཙིཏྟཏཱཡ ཡཏཏྟོ, སཱིལསཾཝརེན ཝཱ སཉྙཏཙིཏྟཏཱཡ ཡཏཏྟོ, ཙཏུམགྒཉཱཎསངྑཱཏེཧི ཝེདེཧི ཨནྟཾ, ཝེདཱནཾ ཝཱ ཨནྟཾ གཏཏྟཱ ཝེདནྟགཱུ, མགྒབྲཧྨཙརིཡསྶ ཝུསིཏཏྟཱ ཝུསིཏབྲཧྨཙརིཡོ. དྷམྨེན བྲཧྨཝཱདཾ ཝདེཡྻ, ‘‘བྲཱཧྨཎོ, ཨཧ’’ནྟི ཨེཏཾ ཝཱདཾ དྷམྨེན ཝདེཡྻ, ཡསྶ སཀལེ ལོཀསནྣིཝཱསེ ཀུཧིཉྩི ཨེཀཱརམྨཎེཔི རཱགུསྶདོ དོསུསྶདོ མོཧུསྶདོ མཱནུསྶདོ དིཊྛུསྶདོཏི ཨིམེ ཨུསྶདཱ ནཏྠཱིཏི.

ཨཛཔཱལཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

མུཙལིནྡཀཐཱ

༥. ཨཀཱལམེགྷོཏི ཨསམྤཏྟེ ཝསྶཀཱལེ ཨུཔྤནྣམེགྷོ. ཨཡཾ པན གིམྷཱནཾ པཙྪིམེ མཱསེ ཨུདཔཱདི. སཏྟཱཧཝདྡལིཀཱཏི ཏསྨིཾ ཨུཔྤནྣེ སཏྟཱཧཾ ཨཝིཙྪིནྣཝུཊྛིཀཱ ཨཧོསི. སཱིཏཝཱཏདུདྡིནཱིཏི སཱ ཙ པན སཏྟཱཧཝདྡལིཀཱ ¶ ཨུདཀཕུསིཏསམྨིསྶེན སཱིཏཝཱཏེན སམནྟཱ པརིབྦྷམནྟེན དཱུསིཏདིཝསཏྟཱ སཱིཏཝཱཏདུདྡིནཱི ནཱམ ཨཧོསི. ཨཐ ཁོ མུཙལིནྡོ ནཱགརཱཛཱཏི ཏསྶེཝ མུཙལིནྡརུཀྑསྶ སམཱིཔེ པོཀྑརཎིཡཱ ནིབྦཏྟོ མཧཱནུབྷཱཝོ ནཱགརཱཛཱ. སཏྟཀྑཏྟུཾ བྷོགེཧི པརིཀྑིཔིཏྭཱཏི ཨེཝཾ བྷོགེཧི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨུཔརིམུདྡྷནི མཧནྟཾ ཕཎཾ ཀརིཏྭཱཝ ཋིཏེ; ཏསྨིཾ ཏསྶ པརིཀྑེཔབྦྷནྟརཾ ལོཧཔཱསཱདེ བྷཎྜཱགཱརགབྦྷཔྤམཱཎཾ ཨཧོསི, ཏསྨཱ བྷགཝཱ ནིཝཱཏེ པིཧིཏདྭཱརཝཱཏཔཱནེ ཀཱུཊཱགཱརེ ནིསིནྣོ ཝིཡ ཛཱཏོ. མཱ བྷགཝནྟཾ སཱིཏནྟིཨཱདི ཏསྶ ཏཐཱ ཀརིཏྭཱ ཋཱནཀཱརཎཔརིདཱིཔནཾ. སོ ཧི ‘‘མཱ བྷགཝནྟཾ སཱིཏཾ བཱདྷཡིཏྠ, མཱ ཨུཎྷཾ, མཱ ཌཾསཱདིསམྥསྶོ བཱདྷཡིཏྠཱ’’ཏི ཏཐཱ ཀརིཏྭཱ ཨཊྛཱསི. ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི སཏྟཱཧཝདྡལིཀཱཡ ཨུཎྷམེཝ ནཏྠི, སཙེ པན ཨནྟརནྟརཱ མེགྷོ ཝིགཙྪེཡྻ ཨུཎྷཾ བྷཝེཡྻ ¶ , ཏམྤི ནཾ མཱ བཱདྷཡིཏྠཱཏི ཨེཝཾ ཏསྶ ཙིནྟེཏུཾ ཡུཏྟཾ. ཝིདྡྷནྟི ཨུབྦིདྡྷཾ; མེགྷཝིགམེན ¶ དཱུརཱིབྷཱུཏནྟི ཨཏྠོ. ཝིགཏཝལཱཧཀནྟི ཨཔགཏམེགྷཾ. དེཝནྟི ཨཱཀཱསཾ. སཀཝཎྞནྟི ཨཏྟནོ རཱུཔཾ.

སུཁོ ཝིཝེཀོཏི ནིབྦཱནསངྑཱཏོ ཨུཔདྷིཝིཝེཀོ སུཁོ. ཏུཊྛསྶཱཏི ཙཏུམགྒཉཱཎསནྟོསེན སནྟུཊྛསྶ. སུཏདྷམྨསྶཱཏི པཀཱསིཏདྷམྨསྶ. པསྶཏོཏི ཏཾ ཝིཝེཀཾ ཡཾ ཝཱ ཀིཉྩི པསྶིཏབྦཾ ནཱམ, ཏཾ སབྦཾ ཨཏྟནོ ཝཱིརིཡབལཱདྷིགཏེན ཉཱཎཙཀྑུནཱ པསྶནྟསྶ. ཨབྱཱཔཛྫནྟི ཨཀུཔྤནབྷཱཝོ; ཨེཏེན མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགོ དསྶིཏོ. པཱཎབྷཱུཏེསུ སཾཡམོཏི སཏྟེསུ ཙ སཾཡམོ; ཨཝིཧིཾསནབྷཱཝོ སུཁོཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ཀརུཎཱཔུབྦབྷཱགོ དསྶིཏོ. སུཁཱ ཝིརཱགཏཱ ལོཀེཏི ཝཱིཏརཱགཏཱཔི སུཁཱཏི དཱིཔེཏི. ཀཱམཱནཾ སམཏིཀྐམོཏི ཡཱ ‘‘ཀཱམཱནཾ སམཏིཀྐམོ’’ཏི ཝུཙྩཏི; སཱ ཝིརཱགཏཱཔི སུཁཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏེན ཨནཱགཱམིམགྒོ ཀཐིཏོ. ཨསྨིམཱནསྶ ཡོ ཝིནཡོཏི ཨིམིནཱ པན ཨརཧཏྟཾ ཀཐིཏཾ; ཨརཧཏྟཉྷི ཨསྨིམཱནསྶ ‘‘པསྶདྡྷིཝིནཡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨིཏོ པརཉྩ སུཁཾ ནཱམ ནཏྠི, ཏེནཱཧ ‘‘ཨེཏཾ ཝེ པརམཾ སུཁ’’ནྟི.

མུཙལིནྡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

རཱཛཱཡཏནཀཐཱ

༦. མུཙལིནྡམཱུལཱཏི མཧཱབོདྷིཏོ པཱཙཱིནཀོཎེ ཋིཏམུཙལིནྡརུཀྑམཱུལཱ. རཱཛཱཡཏནནྟི དཀྑིཎདིསཱབྷཱགེ ཋིཏཾ རཱཛཱཡཏནརུཀྑཾ ཨུཔསངྐམི ¶ . ཏེན ཁོ པན སམཡེནཱཏི ཀཏརེན སམཡེན. བྷགཝཏོ ཀིར རཱཛཱཡཏནམཱུལེ སཏྟཱཧཾ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསིནྣསྶ སམཱདྷིཏོ ཝུཊྛཱནདིཝསེ ཨརུཎུགྒམནཝེལཱཡམེཝ ‘‘བྷོཛནཀིཙྩེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཉཏྭཱ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཨོསདྷཧརཱིཏཀཾ ཨུཔནེསི. བྷགཝཱ ཏཾ པརིབྷུཉྫི, པརིབྷུཏྟམཏྟསྶེཝ སརཱིརཀིཙྩཾ ཨཧོསི. སཀྐོ མུཁོདཀཾ ཨདཱསི. བྷགཝཱ མུཁཾ དྷོཝིཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ རུཀྑམཱུལེ ནིསཱིདི. ཨེཝཾ ཨུགྒཏེ ཨརུཎམྷི ནིསིནྣེ བྷགཝཏི.

ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཏཔུསྶབྷལླིཀཱ ཝཱཎིཛཱཏི ཏཔུསྶོ ཙ བྷལླིཀོ ཙཱཏི དྭེ བྷཱཏརོ ཝཱཎིཛཱ. ཨུཀྐལཱཏི ཨུཀྐལཛནཔདཏོ. ཏཾ དེསནྟི ཡསྨིཾ དེསེ བྷགཝཱ ཝིཧརཏི. ཀཏརསྨིཉྩ དེསེ བྷགཝཱ ཝིཧརཏི? མཛ྄ཛྷིམདེསེ. ཏསྨཱ མཛ྄ཛྷིམདེསཾ གནྟུཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣཱ ¶ ཧོནྟཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ དེཝཏཱཏི ཏེསཾ ཉཱཏིབྷཱུཏཔུབྦཱ དེཝཏཱ. ཨེཏདཝོཙཱཏི སཱ ཀིར ནེསཾ སབྦསཀཊཱནི ཨཔྤཝཏྟཱིནི ཨཀཱསི. ཏཏོ ¶ ཏེ ཀིཾ ཨིདནྟི མགྒདེཝཏཱནཾ བལིཾ ཨཀཾསུ. ཏེསཾ བལིཀམྨཀཱལེ སཱ དེཝཏཱ དིསྶམཱནེནེཝ ཀཱཡེན ཨེཏཾ ཨཝོཙ. མནྠེན ཙ མདྷུཔིཎྜིཀཱཡ ཙཱཏི ཨབདྡྷསཏྟུནཱ ཙ སཔྤིམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིཧི ཡོཛེཏྭཱ བདྡྷསཏྟུནཱ ཙ. པཏིམཱནེཐཱཏི ཨུཔཊྛཧཐ. ཏཾ ཝོཏི ཏཾ པཏིམཱནནཾ ཏུམྷཱཀཾ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ. ཡཾ ཨམྷཱཀནྟི ཡཾ པཊིགྒཧཎཾ ཨམྷཱཀཾ ཨསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡ. བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསཱིཏི ཡོ ཀིརསྶ པདྷཱནཱནུཡོགཀཱལེ པཏྟོ ཨཧོསི, སོ སུཛཱཏཱཡ པཱཡཱསཾ དཱཏུཾ ཨཱགཙྪནྟིཡཱ ཨེཝ ཨནྟརདྷཱཡི. ཏེནསྶ ཨེཏདཧོསི – ‘‘པཏྟོ མེ ནཏྠི, པུརིམཀཱཔི ཙ ན ཁོ ཏཐཱགཏཱ ཧཏྠེསུ པཊིགྒཎྷནྟི, ཀིམྷི ནུ ཁོ ཨཧཾ པཊིགྒཎྷེཡྻཾ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜཀཉྩཱ’’ཏི.

པརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡཱཏི ཨིཏོ པུབྦེཝ བྷགཝཏོ སུཛཱཏཱཡ དིནྣབྷོཛནཾཡེཝ ཨོཛཱནུཔྤབནྡྷནཝསེན ཨཊྛཱསི, ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ནེཝ ཛིགྷཙྪཱ ན པིཔཱསཱ ན ཀཱཡདུབྦལྱཾ ཨཧོསི. ཨིདཱནི པནསྶ ཨཱཧཱརཾ པཊིགྒཧེཏུཀཱམཏཱཡ ‘‘ན ཁོ ཏཐཱགཏཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི ¶ . ཏཾ ཨེཝཾ ཨུཔྤནྣཾ ཨཏྟནོ ཙེཏསཱ བྷགཝཏོ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡ. ཙཏུདྡིསཱཏི ཙཏཱུཧི དིསཱཧི. སེལམཡེ པཏྟེཏི མུགྒཝཎྞསེལམཡེ པཏྟེ. ཨིདཾཡེཝ བྷགཝཱ པཊིགྒཧེསི, ཏེཡེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཙཏྟཱརོ པན མཧཱརཱཛཱནོ པཋམཾ ཨིནྡནཱིལམཎིམཡེ པཏྟེ ཨུཔནཱམེསུཾ, ན ཏེ བྷགཝཱ ཨགྒཧེསི. ཏཏོ ཨིམེ ཙཏྟཱརོཔི མུགྒཝཎྞསིལཱམཡེ པཏྟེ ཨུཔནཱམེསུཾ, བྷགཝཱ ཙཏྟཱརོཔི པཏྟེ ཨགྒཧེསི ཏེསཾ པསཱདཱནུརཀྑཎཏྠཱཡ, ནོ མཧིཙྪཏཱཡ. གཧེཏྭཱ ཙ པན ཙཏྟཱརོཔི ཡཐཱ ཨེཀོཝ པཏྟོ ཧོཏི ཏཐཱ ཨདྷིཊྛཧི, ཙཏུནྣམྤི ཨེཀསདིསོ པུཉྙཝིཔཱཀོ ཨཧོསི. ཨེཝཾ ཨེཀཾ ཀཏྭཱ ཨདྷིཊྛིཏེ པཊིགྒཧེསི བྷགཝཱ པཙྩགྒྷེ སེལམཡེ པཏྟེ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩ. པཙྩགྒྷེཏི པཙྩགྒྷསྨིཾ; པཱཊེཀྐཾ མཧགྒྷསྨིནྟི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ པཙྩགྒྷེཏི ཨབྷིནཝེ ཨབྦྷུཎྷེ; ཏངྑཎེ ནིབྦཏྟསྨིནྟི ཨཏྠོ. དྭེ ཝཱཙཱ ཨེཏེསཾ ཨཧེསུནྟི དྭེཝཱཙིཀཱ. ཨཐ ཝཱ དྭཱིཧི ཝཱཙཱཧི ཨུཔཱསཀབྷཱཝཾ པཏྟཱཏི ཨཏྠོ ¶ . ཏེ ཨེཝཾ ཨུཔཱསཀབྷཱཝཾ པཊིཝེདེཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཀསྶ དཱནི བྷནྟེ ཨམྷེཧི ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཨབྷིཝཱདནཔཙྩུཊྛཱནཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི? ཨཐ བྷགཝཱ སཱིསཾ པརཱམསི, ཀེསཱ ཧཏྠེ ལགྒིཾསུ. ཏེ ཏེསཾ ཨདཱསི ‘‘ཨིམེ ཏུམྷེ པརིཧརཐཱ’’ཏི. ཏེ ཀེསདྷཱཏུཡོ ལབྷིཏྭཱ ཨམཏེནེཝ ཨབྷིསིཏྟཱ ཧཊྛཏུཊྛཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ པཀྐམིཾསུ.

རཱཛཱཡཏནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྲཧྨཡཱཙནཀཐཱ

༧. ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ སཏྟཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརམེཏཾ སབྦཾ ཀིཙྩཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ རཱཛཱཡཏནམཱུལཱ པུནཔི ཡེན ཨཛཔཱལནིགྲོདྷོ ཏེནུཔསངྐམི. པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདཱིཏི ཏསྨིཾ ནིསིནྣམཏྟསྶེཝ སབྦབུདྡྷཱནཾ ཨཱཙིཎྞསམཱཙིཎྞོ ཨཡཾ ཙེཏསོ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི. ཀསྨཱ པནཱཡཾ སབྦབུདྡྷཱནཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི? དྷམྨསྶ མཧནྟབྷཱཝཾ གརུབྷཱཝཾ བྷཱརིཡབྷཱཝཾ པཙྩཝེཀྑཎཱཡ བྲཧྨུནཱ ཡཱཙིཏེ དེསེཏུཀཱམཏཱཡ ཙ. ཛཱནནྟི ཧི བུདྡྷཱ ‘‘ཨེཝཾ པརིཝིཏཀྐིཏེ བྲཧྨཱ ཨཱགནྟྭཱ དྷམྨདེསནཾ ཡཱཙིསྶཏི, ཏཏོ སཏྟཱ དྷམྨེ གཱརཝཾ ཨུཔྤཱདེསྶནྟི, བྲཧྨགརུཀོ ཧི ལོཀསནྣིཝཱསོ’’ཏི. ཨིཏི ཨིམེཧི དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི ཨཡཾ ཝིཏཀྐོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི.

ཏཏྠ ¶ ཨདྷིགཏོ ཁོ མྱཱཡནྟི ཨདྷིགཏོ ཁོ མེ ཨཡཾ. ཨཱལཡརཱམཱཏི སཏྟཱ པཉྩ ཀཱམགུཎེ ཨལླཱིཡནྟི, ཏསྨཱ ཏེ ‘‘ཨཱལཡཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏེཧི ཨཱལཡེཧི རམནྟཱིཏི ཨཱལཡརཱམཱ. ཨཱལཡེསུ རཏཱཏི ཨཱལཡརཏཱ. ཨཱལཡེསུ སུཊྛུམུདིཏཱཏི ཨཱལཡསམྨུདིཏཱ. ཡདིདནྟི ནིཔཱཏོ. ཏསྶ ཋཱནཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཡཾ ཨིད’’ནྟི པཊིཙྩསམུཔྤཱདཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཡོ ཨཡ’’ནྟི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདོཏི ཨིམེསཾ པཙྩཡཱ ཨིདཔྤཙྩཡཱ, ཨིདཔྤཙྩཡཱཝ ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ, ཨིདཔྤཙྩཡཏཱ ཙ སཱ པཊིཙྩསམུཔྤཱདོ ཙཱཏི ཨིདཔྤཙྩཡཏཱཔཊིཙྩསམུཔྤཱདོ. སོ མམསྶ ཀིལམཐོཏི ཡཱ ཨཛཱནནྟཱནཾ དེསནཱ ནཱམ, སོ མམ ཀིལམཐོ ཨསྶ; སཱ མམ ཝིཧེསཱ ཨསྶཱཏི ཨཏྠོ. བྷགཝནྟནྟི བྷགཝཏོ. ཨནཙྪརིཡཱཏི ཨནུ ཨཙྪརིཡཱ. པཊིབྷཾསཱུཏི པཊིབྷཱནསངྑཱཏསྶ ཉཱཎསྶ གོཙརཱ ཨཧེསུཾ, པརིཝིཏཀྐཡིཏབྦབྷཱཝཾ པཱཔུཎིཾསུ.

ཧལནྟི ཨེཏྠ ཧཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ; ཨལནྟི ཨཏྠོ. པཀཱསིཏུནྟི དེསིཏུཾ. ཨལཾ དཱནི ¶ མེ ཨིམཾ ཀིཙྪེན ཨདྷིགཏཾ དྷམྨཾ དེསེཏུནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཊིསོཏགཱམིནྟི པཊིསོཏཾ ཝུཙྩཏི ནིབྦཱནཾ; ནིབྦཱནགཱམིནྟི ཨཏྠོ. རཱགརཏྟཱཏི ཀཱམརཱགབྷཝརཱགདིཊྛིརཱགེན རཏྟཱ. ན དཀྑནྟཱིཏི ན པསྶིསྶནྟི. ཏམོཁནྡྷེན ཨཱཝུཊཱཏི ཨཝིཛྫཱརཱསིནཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠཊཱ. ཨཔྤོསྶུཀྐཏཱཡཱཏི ནིརུསྶུཀྐབྷཱཝེན; ཨདེསེཏུཀཱམཏཱཡཱཏི ཨཏྠོ.

༨. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡསྨིཾ ནཱམ ལོཀེ. བྷགཝཏོ པུརཏོ པཱཏུརཧོསཱིཏི དྷམྨདེསནཱཡཱཙནཏྠཾ དསསུ ཙཀྐཝཱལ༹སཧསྶེསུ མཧཱབྲཧྨཱནོ གཧེཏྭཱ ཨཱགམྨ བྷགཝཏོ པུརཏོ པཱཏུརཧོསི ¶ . ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀཱཏི པཉྙཱམཡེ ཨཀྑིམྷི ཨཔྤཾ རཱགདོསམོཧརཛཾ ཨེཏེསཾ ཨེཝཾསབྷཱཝཱཏི ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀཱ. བྷཝིསྶནྟི དྷམྨསྶ ཨཉྙཱཏཱརོཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏཱརོ.

པཱཏུརཧོསཱིཏི པཱཏུབྷཝི. སམལེཧི ཙིནྟིཏོཏི རཱགཱདཱིཧི མལེཧི སམལེཧི ཚཧི སཏྠཱརེཧི ཙིནྟིཏོ. ཨཔཱཔུརེཏནྟི ཝིཝར ཨེཏཾ. ཨམཏསྶ དྭཱརནྟི ཨམཏསྶ ནིབྦཱནསྶ དྭཱརབྷཱུཏཾ ཨརིཡམགྒཾ. སུཎནྟུ དྷམྨཾ ཝིམལེནཱནུབུདྡྷནྟི ¶ ཨིམེ སཏྟཱ རཱགཱདིམལཱནཾ ཨབྷཱཝཏོ ཝིམལེན སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨནུབུདྡྷཾ ཙཏུསཙྩདྷམྨཾ སུཎནྟུ.

སེལེ ཡཐཱ པབྦཏམུདྡྷནིཊྛིཏོཏི སེལམཡེ ཨེཀགྒྷནེ པབྦཏམུདྡྷནི ཡཐཱཋིཏོཝ ཡཐཱ ཙཀྑུམཱ པུརིསོ སམནྟཏོ ཛནཏཾ པསྶེཡྻ, ཏྭམྤི སུམེདྷ སུནྡརཔཉྙ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སམནྟཙཀྑུ བྷགཝཱ དྷམྨམཡཾ པཉྙཱམཡཾ པཱསཱདམཱརུཡ྄ཧ སཡཾ ཨཔེཏསོཀོ སོཀཱཝཏིཎྞཾ ཛཱཏིཛརཱབྷིབྷཱུཏཉྩ ཛནཏཾ ཨཝེཀྑསྶུ ཨུཔདྷཱརཡ.

ཨུཊྛེཧཱིཏི བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཏྠཾ ཙཱརིཀཙརཎཾ ཡཱཙནྟོ བྷཎཏི. ཝཱིརཱཏིཨཱདཱིསུ བྷགཝཱ ཝཱིརིཡཝནྟཏཱཡ ཝཱིརོ. དེཝཔུཏྟམཙྩུཀིལེསཱབྷིསངྑཱརམཱརཱནཾ ཝིཛིཏཏྟཱ ཝིཛིཏསངྒཱམོ. ཛཱཏིཀནྟཱརཱདིནིཏྠརཎསམཏྠཏཱཡ སཏྠཝཱཧོ. ཀཱམཙྪནྡཨིཎསྶ ¶ ཨབྷཱཝཏོ ཨཎཎོ.

༩. ཨཛ྄ཛྷེསནནྟི ཡཱཙནཾ. བུདྡྷཙཀྑུནཱཏི ཨིནྡྲིཡཔརོཔརིཡཏྟཉཱཎེན ཙ ཨཱསཡཱནུསཡཉཱཎེན ཙ. ཨིམེསཉྷི དྭིནྣཾ ཉཱཎཱནཾ བུདྡྷཙཀྑཱུཏི ནཱམཾ. ཨཔྤརཛཀྑཱཏི པཉྙཱཙཀྑུམྷི རཱགཱདིརཛཾ ཨཔྤཾ ཡེསཾ, ཏེ ཨཔྤརཛཀྑཱ. ཡེསཾ ཏཾ མཧནྟཾ ཏེ མཧཱརཛཀྑཱ. ཡེསཾ སདྡྷཱདཱིནི ཨིནྡྲིཡཱནི ཏིཀྑཱནི ཏེ ཏིཀྑིནྡྲིཡཱ. ཡེསཾ ཏཱནི མུདཱུནི ཏེ མུདིནྡྲིཡཱ. ཡེསཾ ཏེཡེཝ སདྡྷཱདཡོ ཨཱཀཱརཱ སུནྡརཱ ཏེ སྭཱཀཱརཱ. ཡེསཾ ཏེཡེཝ སདྡྷཱདཡོ ཨཱཀཱརཱ ཨསུནྡརཱ ཏེ དྭཱཀཱརཱ. ཡེ ཀཐིཏཀཱརཎཾ སལླཀྑེནྟི, སུཁེན སཀྐཱ ཧོནྟི ཝིཉྙཱཔེཏུཾ ཏེ སུཝིཉྙཱཔཡཱ. ཡེ པརལོཀཉྩ ཝཛྫཉྩ བྷཡཏོ པསྶནྟི ཏེ པརལོཀཝཛྫབྷཡདསྶཱཝིནོ. ཨུཔྤལིནིཡནྟི ཨུཔྤལཝནེ. ཨིཏརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནྟོནིམུགྒཔོསཱིནཱིཏི ཡཱནི ཨུདཀསྶ ཨནྟོ ནིམུགྒཱནེཝ པོསཡནྟི. སམོདཀཾ ཋིཏཱནཱིཏི ཨུདཀེན སམཾ ཋིཏཱནི. ཨུདཀཾ ཨཙྩུགྒམྨ ཋིཏཱནཱིཏི ཨུདཀཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཱནི.

ཨཔཱརུཏཱཏི ཝིཝཊཱ. ཨམཏསྶ དྭཱརཱཏི ཨརིཡམགྒོ. སོ ཧི ཨམཏསངྑཱཏསྶ ནིབྦཱནསྶ དྭཱརཾ. པམུཉྩནྟུ སདྡྷནྟི སབྦེ ཨཏྟནོ སདྡྷཾ པམུཉྩནྟུ. པཙྪིམཔདདྭཡེ ཨཡམཏྠོ ¶ , ཨཧཉྷི ཨཏྟནོ པགུཎཾ སུཔྤཝཏྟིམྤི ཨིམཾ ¶ པཎཱིཏཾ ཨུཏྟམཾ དྷམྨཾ ཀཱཡཝཱཙཱཀིལམཐསཉྙཱི ཧུཏྭཱ མནུཛེསུ དེཝམནུསྶེསུ ན བྷཱསིནྟི.

བྲཧྨཡཱཙནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩཝགྒིཡཀཐཱ

༡༠. པཎྜིཏོཏི པཎྜིཙྩེན སམནྣཱགཏོ. བྱཏྟོཏི ཝེཡྻཏྟིཡེན སམནྣཱགཏོ. མེདྷཱཝཱིཏི ཋཱནུཔྤཏྟིཡཱ པཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ. ཨཔྤརཛཀྑཛཱཏིཀོཏི སམཱཔཏྟིཡཱ ཝིཀྑམྦྷིཏཏྟཱ ནིཀྐིལེསཛཱཏིཀོ ཝིསུདྡྷསཏྟོ. ཨཱཛཱནིསྶཏཱིཏི སལླཀྑེསྶཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷིསྶཏི. བྷགཝཏོཔི ཁོ ཉཱཎཾ ཨུདཔཱདཱིཏི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎཾ ཨུཔྤཛྫི ‘‘ཨིཏོ སཏྟམདིཝསམཏྠཀེ ཀཱལཾཀཏྭཱ ཨཱཀིཉྩཉྙཱཡཏནེ ནིབྦཏྟོ’’ཏི. མཧཱཛཱནིཡོཏི སཏྟདིཝསབྦྷནྟརེ ¶ པཏྟབྦམགྒཕལཏོ པརིཧཱིནཏྟཱ མཧཏཱི ཛཱནི ཨསྶཱཏི མཧཱཛཱནིཡོ ཨཀྑཎེ ནིབྦཏྟཏྟཱ. ཨབྷིདོསཀཱལཾཀཏོཏི ཧིཡྻོ ཀཱལཾཀཏོ, སོཔི ནེཝསཉྙཱནཱསཉྙཱཡཏནེ ནིབྦཏྟོཏི ཨདྡས. བཧཱུཀཱརཱཏི བཧཱུཔཀཱརཱ. པདྷཱནཔཧིཏཏྟཾ ཨུཔཊྛཧིཾསཱུཏི པདྷཱནཏྠཱཡ པེསིཏཏྟབྷཱཝཾ མུཁོདཀདཱནཱདིནཱ ཨུཔཊྛཧིཾསུ.

༡༡. ཨནྟརཱ ཙ གཡཾ ཨནྟརཱ ཙ བོདྷིནྟི ཨུཔཀོ བོདྷིམཎྜསྶ ཙ གཡཱཡ ཙ ཨནྟརེ བྷགཝནྟཾ ཨདྡས. ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣནྟི ཨདྡྷཱནམགྒཾ པཊིཔནྣཾ.

སབྦཱབྷིབྷཱུཏི སབྦཾ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཋིཏོ. སབྦཝིདཱུཏི སབྦཾ ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཨཝེདིཾ ཨཉྙཱསིཾ. སབྦེསུ དྷམྨེསུ ཨནཱུཔལིཏྟོཏི སབྦེསུ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨེསུ ཀིལེསལེཔེན ཨལིཏྟོ. སབྦཉྫཧོཏི སབྦཾ ཏེབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཛཧིཏྭཱ ཋིཏོ. ཏཎྷཀྑཡེ ཝིམུཏྟོཏི ཏཎྷཀྑཡེ ནིབྦཱནེ ཨཱརམྨཎཏོ ཝིམུཏྟོ. སཡཾ ཨབྷིཉྙཱཡཱཏི སབྦཾ ཙཏུབྷཱུམཀདྷམྨཾ ཨཏྟནཱཝ ཛཱནིཏྭཱ. ཀམུདྡིསེཡྻནྟི ཀཾ ཨཉྙཾ ‘‘ཨཡཾ མེ ཨཱཙརིཡོ’’ཏི ཨུདྡིསེཡྻཾ.

ན མེ ཨཱཙརིཡོ ཨཏྠཱིཏི ལོཀུཏྟརདྷམྨེ མཡ྄ཧཾ ཨཱཙརིཡོ ནཱམ ནཏྠི. ནཏྠི མེ པཊིཔུགྒལོཏི མཡ྄ཧཾ པཊིབྷཱགཔུགྒལོ ནཱམ ནཏྠི. སཱིཏིབྷཱུཏོཏི སབྦཀིལེསགྒིནིབྦཱཔནེན སཱིཏིབྷཱུཏོ. ཀིལེསཱནཾཡེཝ ནིབྦུཏཏྟཱ ནིབྦུཏོ.

ཀཱསཱིནཾ ¶ ¶ པུརནྟི ཀཱསིརཊྛེ ནགརཾ. ཨཱཧཉྪཾ ཨམཏདུནྡུབྷིནྟི དྷམྨཙཀྐཔྤཊིལཱབྷཱཡ ཨམཏབྷེརིཾ པཧརིསྶཱམཱིཏི གཙྪཱམི.

ཨརཧསི ཨནནྟཛིནོཏི ཨནནྟཛིནོ བྷཝིཏུཾ ཡུཏྟོ. ཧུཔེཡྻཔཱཝུསོཏི ཨཱཝུསོ ཨེཝམྤི ནཱམ བྷཝེཡྻ. སཱིསཾ ཨོཀམྤེཏྭཱཏི སཱིསཾ ཙཱལེཏྭཱ.

༡༢. སཎྛཔེསུནྟི ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ. བཱཧུལླིཀོཏི ཙཱིཝརབཱཧུལླཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ པཊིཔནྣོ. པདྷཱནཝིབྦྷནྟོཏི ¶ པདྷཱནཏོ ཝིབྦྷནྟོ བྷཊྛོ པརིཧཱིནོ. ཨཱཝཏྟོ བཱཧུལླཱཡཱཏི ཙཱིཝརཱདིབཧུལབྷཱཝཏྠཱཡ ཨཱཝཏྟོ. ཨོདཧཐ བྷིཀྑཝེ སོཏནྟི ཨུཔནེཐ བྷིཀྑཝེ སོཏཾ; སོཏིནྡྲིཡཾ དྷམྨསཝནཏྠཾ ཨབྷིམུཁཾ ཀརོཐཱཏི ཨཏྠོ. ཨམཏམདྷིགཏནྟི ཨམཏཾ ནིབྦཱནཾ མཡཱ ཨདྷིགཏནྟི དསྶེཏི. ཨིརིཡཱཡཱཏི དུཀྐརཨིརིཡཱཡ. པཊིཔདཱཡཱཏི དུཀྐརཔཊིཔདཱཡ. ཨབྷིཛཱནཱཐ མེ ནོཏི ཨབྷིཛཱནཱཐ ནུ མེ སམནུཔསྶཐ. ཨེཝརཱུཔཾ བྷཱསིཏམེཏནྟི ཨེཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཝཱཀྱཾ བྷཱསིཏནྟི ཨཏྠོ. ཨསཀྑི ཁོ བྷགཝཱ པཉྩཝགྒིཡེ བྷིཀྑཱུ སཉྙཱཔེཏུནྟི ‘‘ཨཧཾ བུདྡྷོ’’ཏི ཛཱནཱཔེཏུཾ ཨསཀྑི.

༡༣. ཙཀྑུཀརཎཱིཏི པཉྙཱཙཀྑུཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཨིཏོ པརཾ སབྦཾ པདཏྠཏོ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨདྷིཔྤཱཡཱནུསནྡྷིཡོཛནཱདིབྷེདཏོ པན པཔཉྩསཱུདནིཡཱ མཛ྄ཛྷིམཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཧི ཨཏིཝིཏྠཱརབྷཱིརུཀསྶ མཧཱཛནསྶ ཙིཏྟཾ ཨནུརཀྑནྟཱ སུཏྟནྟཀཐཾ ཨཝཎྞཡིཏྭཱ ཝིནཡཀཐཾཡེཝ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

༡༨. སཱཝ ཏསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨུཔསམྤདཱ ཨཧོསཱིཏི ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱཡ ཨཊྛཱརསཧི དེཝཏཱཀོཊཱིཧི སདྡྷིཾ སོཏཱཔཏྟིཕལེ པཏིཊྛིཏསྶ ‘‘ཨེཧི བྷིཀྑཱུ’’ཏི བྷགཝཏོ ཝཙནེན ཨབྷིནིཔྥནྣཱ སཱཝ ཏསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཨེཧིབྷིཀྑཱུཔསམྤདཱ ཨཧོསི.

༡༩. ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཏོ ཙ ཝཔྤསྶཱཏི ཨཱདིམྷི ཝཔྤཏྠེརསྶ པཱཊིཔདདིཝསེ དྷམྨཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདི, བྷདྡིཡཏྠེརསྶ དུཏིཡདིཝསེ, མཧཱནཱམཏྠེརསྶ ཏཏིཡདིཝསེ, ཨསྶཛིཏྠེརསྶ ཙཏུཏྠིཡནྟི. ཨིམེསཉྩ པན ¶ བྷིཀྑཱུནཾ ཀམྨཊྛཱནེསུ ཨུཔྤནྣམལཝིསོདྷནཏྠཾ བྷགཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཨཧོསི. ཨུཔྤནྣེ ཨུཔྤནྣེ ཀམྨཊྛཱནམལེ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ མལཾ ཝིནོདེསི. པཀྑསྶ པན པཉྩམིཡཾ སབྦེ ཏེ ཨེཀཏོ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཨནཏྟསུཏྟེན ཨོཝདི. ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ པཉྩཝགྒིཡེ’’ཏིཨཱདི.

༢༤. ཏེན ¶ ཁོ པན སམཡེན ཚ ལོཀེ ཨརཧནྟོ ཧོནྟཱིཏི པཉྩམིཡཱ པཀྑསྶ ལོཀསྨིཾ ཚ མནུསྶཱ ཨརཧནྟོ ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

པཉྩཝགྒིཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པབྦཛྫཱཀཐཱ

༣༡. པུབྦཱནུཔུབྦཀཱནནྟི ¶ པཝེཎིཝསེན པོརཱཎཱནུཔོརཱཎཱནནྟི ཨཏྠོ. ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨེཀསཊྛི ལོཀེ ཨརཧནྟོ ཧོནྟཱིཏི པུརིམཱ ཚ ཨིམེ ཙ པཉྩཔཉྙཱསཱཏི ཨནྟོཝསྶམྷིཡེཝ ཨེཀསཊྛི མནུསྶཱ ཨརཧནྟོ ཧོནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྲ ཡསཨཱདཱིནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཨཡཾ པུབྦཡོགོ – ཨཏཱིཏེ ཀིར པཉྩཔཉྙཱསཛནཱ སཧཱཡཀཱ ཝགྒབནྡྷེན པུཉྙཱནི ཀརོནྟཱ ཨནཱཐསརཱིརཱནི པཊིཛགྒནྟཱ ཝིཙརནྟི, ཏེ ཨེཀདིཝསཾ གབྦྷིནིཾ ཨིཏྠིཾ ཀཱལཾཀཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཛྷཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི སུསཱནཾ ནཱིཧརིཾསུ. ཏེསུ པཉྩ ཛནེ ‘‘ཏུམྷེ ཛྷཱཔེཐཱ’’ཏི སུསཱནེ ཋཔེཏྭཱ སེསཱ གཱམཾ པཝིཊྛཱ. ཡསོ དཱརཀོ ཏཾ སརཱིརཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཙ ཛྷཱཔཡམཱནོ ཨསུབྷསཉྙཾ པཊིལབྷི. སོ ཨིཏརེསམྤི ཙཏུནྣཾ ཛནཱནཾ ‘‘པསྶཐ བྷོ ཨིམཾ ཨསུཙིཾ པཊིཀཱུལ’’ནྟི དསྶེསི. ཏེཔི ཏཏྠ ཨསུབྷསཉྙཾ པཊིལབྷིཾསུ. ཏེ པཉྩཔི ཛནཱ གཱམཾ གནྟྭཱ སེསསཧཱཡཀཱནཾ ཀཐཡིཾསུ. ཡསོ པན དཱརཀོ གེཧམྤི གནྟྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནྣཉྩ བྷརིཡཱཡ ཙ ཀཐེསི. ཏེ སབྦེཔི ཨསུབྷཾ བྷཱཝཡིཾསུ. ཨཡམེཏེསཾ པུབྦཡོགོ. ཏེནཱཡསྨཏོ ཡསསྶ ནཱཊཀཛནེསུ སུསཱནསཉྙཱཡེཝ ཨུཔྤཛྫི, ཏཱཡེཝ ཙ ཨུཔནིསྶཡསམྤཏྟིཡཱ སབྦེསཾ ཝིསེསཱདྷིགམོ ནིབྦཏྟཱིཏི.

ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསཱིཏི བྷགཝཱ ཡཱཝ པཙྪིམཀཏྟིཀཔུཎྞམཱ, ཏཱཝ བཱརཱཎསིཡཾ ཝིཧརནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཏེ ཁཱིཎཱསཝེ སཊྛི བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི.

༣༢. དིབྦཱ ¶ ནཱམ དིབྦེསུ ཝིསཡེསུ ལོབྷཔཱསཱ. མཱནུསཱ ནཱམ མཱནུསཀེསུ ཝིསཡེསུ ལོབྷཔཱསཱ. མཱ ཨེཀེན དྭེཏི ཨེཀེན མགྒེན དྭེ མཱ ཨགམིཏྠ. ཨསྶཝནཏཱཏི ཨསྶཝནཏཱཡ. པརིཧཱཡནྟཱིཏི ཨནདྷིགཏཾ ནཱདྷིགཙྪནྟཱ ཝིསེསཱདྷིགམཏོ པརིཧཱཡནྟི.

༣༣. ཨནྟཀཱཏི ¶ ལཱམཀ ཧཱིནསཏྟ. ཨནྟལིཀྑཙརོཏི རཱགཔཱསཾ སནྡྷཱཡཱཧ. ཏཉྷི སོ ‘‘ཨནྟལིཀྑཙརོ’’ཏི མནྟྭཱ ཨཱཧ.

༣༤. ནཱནཱདིསཱ ནཱནཱཛནཔདཱཏི ནཱནཱདིསཏོ ཙ ནཱནཱཛནཔདཏོ ཙ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཏུམྷེཝ དཱནི ཏཱསུ ཏཱསུ དིསཱསུ ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ ¶ པབྦཱཛེཐཱཏིཨཱདིམྷི པབྦཛྫཱཔེཀྑཾ ཀུལཔུཏྟཾ པབྦཱཛེནྟེན ཡེ པརཏོ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧི ཕུཊྛོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏིཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡཱཝ ‘‘ན ཨནྡྷམཱུགབདྷིརོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཀྑིཏྟཱ པུགྒལཱ, ཏེ ཝཛྫེཏྭཱ པབྦཛྫཱདོསཝིརཧིཏོ པུགྒལོ པབྦཱཛེཏབྦོ. སོཔི ཙ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནུཉྙཱཏོཡེཝ. ཏསྶ ཨནུཛཱནནལཀྑཎཾ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ ཨནནུཉྙཱཏོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི པུཏྟོ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཡོ པབྦཱཛེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི ཨེཏསྨིཾ སུཏྟེ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

ཨེཝཾ པབྦཛྫཱདོསཝིརཧིཏཾ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནུཉྙཱཏཾ པབྦཱཛེནྟེནཱཔི ཙ སཙེ ཨཙྪིནྣཀེསོ ཧོཏི, ཨེཀསཱིམཱཡ ཙ ཨཉྙེཔི བྷིཀྑཱུ ཨཏྠི, ཀེསཙྪེདནཏྠཱཡ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. ཏསྶ ཨཱཔུཙྪནཱཀཱརཾ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷཾ ཨཔལོཀེཏུཾ བྷཎྜུཀམྨཱཡཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཝཎྞཡིསྶཱམ. སཙེ ཨོཀཱསོ ཧོཏི, སཡཾ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིཧི བྱཱཝཊོ ཧོཏི, ཨོཀཱསཾ ན ལབྷཏི, ཨེཀོ དཧརབྷིཀྑུ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨེཏཾ པབྦཱཛེཧཱི’’ཏི. ཨཝུཏྟོཔི ཙེ དཧརབྷིཀྑུ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨུདྡིསྶ པབྦཱཛེཏི, ཝཊྚཏི. སཙེ དཧརབྷིཀྑུ ནཏྠི, སཱམཎེརོཔི ཝཏྟབྦོ ‘‘ཨེཏཾ ཁཎྜསཱིམཾ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི. སརཎཱནི པན སཡཾ དཱཏབྦཱནི. ཨེཝཾ བྷིཀྑུནཱཝ པབྦཛིཏོ ཧོཏི. པུརིསཉྷི བྷིཀྑུཏོ ཨཉྙོ པབྦཱཛེཏུཾ ན ལབྷཏི, མཱཏུགཱམཾ བྷིཀྑུནིཏོ ཨཉྙོ. སཱམཎེརོ པན སཱམཎེརཱི ཝཱ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཀཱསཱཡཱནི དཱཏུཾ ལབྷཏི. ཀེསོརོཔནཾ ཡེན ཀེནཙི ཀཏཾ སུཀཏཾ.

སཙེ ¶ པན བྷབྦརཱུཔོ ཧོཏི སཧེཏུཀོ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི ཀུལཔུཏྟོ, ཨོཀཱསཾ ཀཏྭཱཔི སཡམེཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ‘‘མཏྟིཀཱམུཊྛིཾ གཧེཏྭཱ ནྷཱཡིཏྭཱ ཀེསེ ཏེམེཏྭཱ ཨཱགཙྪཱཧཱི’’ཏི ཙ པན ན ཝིསྶཛྫེཏབྦོ. པབྦཛིཏུཀཱམཱནཉྷི པཋམཾ བལཝཨུསྶཱཧོ ཧོཏི, པཙྪཱ པན ཀཱསཱཡཱནི ཙ ཀེསཧརཎསཏྠཀཉྩ དིསྭཱ ཨུཏྲསནྟི, ཨེཏྟོཡེཝ པལཱཡནྟི, ཏསྨཱ སཡམེཝ ནཧཱནཏིཏྠཾ ནེཏྭཱ སཙེ ནཱཏིདཧརོ ཧོཏི, ‘‘ནཧཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཀེསཱ པནསྶ སཡམེཝ མཏྟིཀཾ གཧེཏྭཱ དྷོཝིཏབྦཱ. དཧརཀུམཱརཀོ པན སཡཾ ཨུདཀཾ ཨོཏརིཏྭཱ གོམཡམཏྟིཀཱཧི གྷཾསིཏྭཱ ནཧཱཔེཏབྦོ. སཙེཔིསྶ ཀཙྪུ ཝཱ པིལ༹ཀཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཡཐཱ མཱཏཱ པུཏྟཾ ¶ ན ཛིགུཙྪཏི ¶ , ཨེཝམེཝ ཨཛིགུཙྪནྟེན སཱདྷུཀཾ ཧཏྠཔཱདསཱིསཱནི གྷཾསིཏྭཱ ནཧཱཔེཏབྦོ. ཀསྨཱ? ཨེཏྟཀེན ཧི ཨུཔཀཱརེན ཀུལཔུཏྟཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེསུ ཙ སཱསནེ ཙ བལཝསིནེཧཱ ཏིབྦགཱརཝཱ ཨནིཝཏྟིདྷམྨཱ ཧོནྟི, ཨུཔྤནྣཾ ཨནབྷིརཏིཾ ཝིནོདེཏྭཱ ཐེརབྷཱཝཾ པཱཔུཎནྟི, ཀཏཉྙཱུ ཀཏཝེདིནོ ཧོནྟི.

ཨེཝཾ ནཧཱཔནཀཱལེ པན ཀེསམསྶུཾ ཨོརོཔནཀཱལེ ཝཱ ‘‘ཏྭཾ ཉཱཏོ ཡསསྶཱི, ཨིདཱནི མཡཾ ཏཾ ནིསྶཱཡ པཙྩཡེཧི ན ཀིལམིསྶཱམཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ, ཨཉྙཱཔི ཨནིཡྻཱནིཀཀཐཱ ན ཀཐེཏབྦཱ. ཨཐ ཁྭསྶ ‘‘ཨཱཝུསོ, སུཊྛུ ཨུཔདྷཱརེཧི སཏིཾ ཨུཔཊྛཱཔེཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏཙཔཉྩཀཀམྨཊྛཱནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཨཱཙིཀྑནྟེན ཙ ཝཎྞསཎྛཱནགནྡྷཱསཡོཀཱསཝསེན ཨསུཙིཛེགུཙྪཔཊིཀཱུལབྷཱཝཾ ནིཛྫཱིཝནིསྶཏྟབྷཱཝཾ ཝཱ པཱཀཊཾ ཀརོནྟེན ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ ཧི སོ པུབྦེ མདྡིཏསངྑཱརོ ཧོཏི བྷཱཝིཏབྷཱཝནོ, ཀཎྚཀཝེདྷཱཔེཀྑོ ཝིཡ པརིཔཀྐགཎྜོ, སཱུརིཡུགྒམནཱཔེཀྑཾ ཝིཡ ཙ པརིཎཏཔདུམཾ, ཨཐསྶ ཨཱརདྡྷམཏྟེ ཀམྨཊྛཱནམནསིཀཱརེ ཨིནྡཱསནི ཝིཡ པབྦཏེ ཀིལེསཔབྦཏེ ཙུཎྞཡམཱནཾཡེཝ ཉཱཎཾ པཝཏྟཏི, ཁུརགྒེཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡེ ཧི ཀེཙི ཁུརགྒེ ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ, སབྦེ ཏེ ཨེཝརཱུཔཾ སཝནཾ ལབྷིཏྭཱ ཀལྱཱཎམིཏྟེན ཨཱཙརིཡེན དིནྣནཡཾ ནིསྶཱཡ ནོ ཨནིསྶཱཡ. ཏསྨཱསྶ ཨཱདིཏོཝ ཨེཝརཱུཔཱི ཀཐཱ ཀཐེཏབྦཱཏི.

ཀེསེསུ པན ཨོརོཔིཏེསུ ཧལིདྡིཙུཎྞེན ཝཱ གནྡྷཙུཎྞེན ཝཱ སཱིསཉྩ སརཱིརཉྩ ཨུབྦཊྚེཏྭཱ གིཧིགནྡྷཾ ཨཔནེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ¶ ཝཱ སཀིཾ ཝཱ པཊིགྒཱཧེཏབྦོ. ཨཐཱཔིསྶ ཧཏྠེ ཨདཏྭཱ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ སཡམེཝ ཨཙྪཱདེཏི, ཝཊྚཏི. སཙེཔི ཨཉྙཾ དཧརཾ ཝཱ སཱམཎེརཾ ཝཱ ཨུཔཱསཀཾ ཝཱ ཨཱཎཱཔེཏི ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨེཏཱནི ཀཱསཱཡཱནི གཧེཏྭཱ ཨེཏཾ ཨཙྪཱདེཧཱི’’ཏི ཏཾཡེཝ ཝཱ ཨཱཎཱཔེཏི ‘‘ཨེཏཱནི གཧེཏྭཱ ཨཙྪཱདེཧཱི’’ཏི སབྦཾ ཝཊྚཏི. སབྦཾ ཏེན བྷིཀྑུནཱཝ དིནྣཾ ཧོཏི.

ཡཾ པན ནིཝཱསནཾ ཝཱ པཱརུཔནཾ ཝཱ ཨནཱཎཏྟིཡཱ ¶ ནིཝཱསེཏི ཝཱ པཱརུཔཏི ཝཱ, ཏཾ ཨཔནེཏྭཱ པུན དཱཏབྦཾ. བྷིཀྑུནཱ ཧི སཧཏྠེན ཝཱ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཝཱ དིནྣམེཝ ཀཱསཱཝཾ ཝཊྚཏི, ཨདིནྣཾ ན ཝཊྚཏི, སཙེཔི ཏསྶེཝ སནྟཀཾ ཧོཏི, ཀོ པན ཝཱདོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཱུལཀེ! ཨཡཾ ‘‘པཋམཾ ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི ཝཏྠཱནི ཨཙྪཱདཱཔེཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ.

བྷིཀྑཱུནཾ ¶ པཱདེ ཝནྡཱཔེཏྭཱཏི ཡེ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏཱ བྷིཀྑཱུ, ཏེསཾ པཱདེ ཝནྡཱཔེཏྭཱ; ཨཐ སརཎགྒཧཎཏྠཾ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཎྷཱཔེཏྭཱ ཨེཝཾ ཝདེཧཱིཏི ཝཏྟབྦོ. ‘‘ཡམཧཾ ཝདཱམི, ཏཾ ཝདེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨཐསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཝཱ ཨཱཙརིཡེན ཝཱ ‘‘བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སརཎཱནི དཱཏབྦཱནི ཡཐཱཝུཏྟཔཊིཔཱཊིཡཱཝ ན ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ. སཙེ ཧི ཨེཀཔདམྤི ཨེཀཀྑརམྤི ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ དེཏི, བུདྡྷཾ སརཎཾཡེཝ ཝཱ ཏིཀྑཏྟུཾ དཏྭཱ པུན ཨིཏརེསུ ཨེཀེཀཾ ཏིཀྑཏྟུཾ དེཏི, ཨདིནྣཱནི ཧོནྟི སརཎཱནི.

ཨིམཉྩ པན སརཎགམནཱུཔསམྤདཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནུཉྙཱཏཨུཔསམྤདཱ ཨེཀཏོ སུདྡྷིཡཱ ཝཊྚཏི. སཱམཎེརཔབྦཛྫཱ པན ཨུབྷཏོསུདྡྷིཡཱཝ ཝཊྚཏི, ནོ ཨེཀཏོ སུདྡྷིཡཱ. ཏསྨཱ ཨུཔསམྤདཱཡ སཙེ ཨཱཙརིཡོ ཉཏྟིདོསཉྩེཝ ཀམྨཝཱཙཱདོསཉྩ ཝཛྫེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོཏི, སུཀཏཾ ཧོཏི. པབྦཛྫཱཡ པན ཨིམཱནི ཏཱིཎི སརཎཱནི བུཀཱརདྷཀཱརཱདཱིནཾ བྱཉྫནཱནཾ ཋཱནཀརཎསམྤདཾ ཨཧཱཔེནྟེནེཝ ཨཱཙརིཡེནཔི ཨནྟེཝཱསིཀེནཔི ཝཏྟབྦཱནི. སཙེ ཨཱཙརིཡོ ཝཏྟུཾ སཀྐོཏི, ཨནྟེཝཱསིཀོ ན སཀྐོཏི; ཨནྟེཝཱསིཀོ ཝཱ སཀྐོཏི, ཨཱཙརིཡོ ན སཀྐོཏི; ཨུབྷོཔི ཝཱ ན སཀྐོནྟི, ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨུབྷོཔི སཀྐོནྟི, ཝཊྚཏི.

ཨིམཱནི ¶ ཙ པན དདམཱནེན ‘‘བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀསམྦནྡྷཱནི ཨནུནཱསིཀནྟཱནི ཝཱ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཱནི, ‘‘བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ མཀཱརནྟཱནི ཝཱ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཱནི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ནཱམཾ སཱཝེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ བྷནྟེ བུདྡྷརཀྑིཏོ ཡཱཝཛཱིཝཾ བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཨེཀཨཊྛཀཐཱཡམྤི ནཏྠི, པཱལི༹ཡམྤི ན ཝུཏྟཾ, ཏེསཾ རུཙིམཏྟམེཝ, ཏསྨཱ ན གཧེཏབྦཾ. ན ཧི ཏཐཱ ཨཝདནྟསྶ སརཎཾ ཀུཔྤཏཱིཏི.

ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ¶ ཨིམེཧི ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི པབྦཛྫཾ ཨུཔསམྤདནྟི ཨིམེཧི བུདྡྷཾ སརཎཾ གཙྪཱམཱིཏིཨཱདཱིཧི ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཨུབྷཏོསུདྡྷིཡཱ ཝུཏྟེཧི ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི པབྦཛྫཉྩེཝ ཨུཔསམྤདཉྩ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨུཔསམྤདཱ པརཏོ པཊིཀྑིཏྟཱ, ཏསྨཱ སཱ ཨེཏརཧི སརཎམཏྟེནེཝ ན རུཧཏི. པབྦཛྫཱ པན ཡསྨཱ པརཏོ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཨིམེཧི ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི སཱམཎེརཔབྦཛྫ’’ནྟི ཨནུཉྙཱཏཱ ཨེཝ, ཏསྨཱ སཱ ཨེཏརཧིཔི སརཎམཏྟེནེཝ རུཧཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཧི སཱམཎེརབྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛིཏོ ཧོཏི.

སཙེ པནེས མཏིམཱ ཧོཏི པཎྜིཏཛཱཏིཀོ, ཨཐསྶ ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ སིཀྑཱཔདཱནི ཨུདྡིསིཏབྦཱནི. ཀཐཾ? ཡཐཱ བྷགཝཏཱ ཨུདྡིཊྛཱནི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘ཨནུཛཱནཱམི ¶ , བྷིཀྑཝེ, སཱམཎེརཱནཾ དས སིཀྑཱཔདཱནི, ཏེསུ ཙ སཱམཎེརེཧི སིཀྑིཏུཾ. པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎཱི, ཨདིནྣཱདཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཨབྲཧྨཙརིཡཱ ཝེརམཎཱི, མུསཱཝཱདཱ ཝེརམཎཱི, སུརཱམེརཡམཛྫཔམཱདཊྛཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཝིཀཱལབྷོཛནཱ ཝེརམཎཱི, ནཙྩགཱིཏཝཱདིཏཝིསཱུཀདསྶནཱ ཝེརམཎཱི, མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནདྷཱརཎམཎྜནཝིབྷཱུསནཊྛཱནཱ ཝེརམཎཱི, ཨུཙྩཱསཡནམཧཱསཡནཱ ཝེརམཎཱི, ཛཱཏརཱུཔརཛཏཔཊིགྒཧཎཱ ཝེརམཎཱི’’ཏི (མཧཱཝ. ༡༠༦).

ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨིཏྠནྣཱམོ ཡཱཝཛཱིཝཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ ཝེརམཎིསིཀྑཱཔདཾ

སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ སརཎདཱནཾ ཝིཡ སིཀྑཱཔདདཱནམྤི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ནེཝ པཱལི༹ཡཾ ན ཨཊྛཀཐཱསུ ཨཏྠི, ཏསྨཱ ཡཐཱཔཱལི༹ཡཱཝ ཨུདྡིསིཏབྦཱནི. པབྦཛྫཱ ཧི སརཎགམནེཧེཝ སིདྡྷཱ, སིཀྑཱཔདཱནི པན ཀེཝལཾ སིཀྑཱཔརིཔཱུརཎཏྠཾ ¶ ཛཱནིཏབྦཱནི. ཏསྨཱ ཏཱནི པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏནཡེན ཨུགྒཧེཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ ཡཱཡ ཀཱཡཙི བྷཱསཱཡ ཨཏྠཝསེནཔི ཨཱཙིཀྑིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱཝ པན ཨཏྟནཱ སིཀྑིཏབྦསིཀྑཱཔདཱནི ན ཛཱནཱཏི, སངྒྷཱཊིཔཏྟཙཱིཝརདྷཱརཎཊྛཱནནིསཛྫཱདཱིསུ པཱནབྷོཛནཱདིཝིདྷིམྷི ཙ ན ཀུསལོ ཧོཏི, ཏཱཝ བྷོཛནསཱལཾ ཝཱ སལཱཀབྷཱཛནཊྛཱནཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ ཏཐཱརཱུཔཊྛཱནཾ ན པེསེཏབྦོ, སནྟིཀཱཝཙརོཡེཝ ཀཱཏབྦོ, བཱལདཱརཀོ ཝིཡ པཊིཛགྒིཏབྦོ, སབྦམསྶ ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ནིཝཱསནཔཱརུཔནཱདཱིསུ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀེསུ ཝིནེཏབྦོ. ཏེནཱཔི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, དསཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ སཱམཎེརཾ ¶ ནཱསེཏུ’’ནྟི (མཧཱཝ. ༡༠༨) ཨེཝཾ པརཏོ ཝུཏྟཱནི དས ནཱསནངྒཱནི ཨཱརཀཱ པརིཝཛྫེཏྭཱ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཾ པརིཔཱུརེནྟེན དསཝིདྷེ སཱིལེ སཱདྷུཀཾ སིཀྑིཏབྦནྟི.

པབྦཛྫཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

དུཏིཡམཱརཀཐཱ

༣༥. མཡ྄ཧཾ ཁོ བྷིཀྑཝེཏི མཡཱ ཁོཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ཡོ མཡ྄ཧཾ ཡོནིསོ མནསིཀཱརོ, ཏེན ཧེཏུནཱཏི ཨཏྠོ. པུན ཨནུཔྤཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཝིབྷཏྟིཾ པརིཎཱམེཏྭཱ མཡཱཏི ཝཏྟབྦཾ.

དུཏིཡམཱརཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷདྡཝགྒིཡཀཐཱ

༣༦. བྷདྡཝགྒིཡཱཏི ¶ ཏེ ཀིར རཱཛཀུམཱརཱ རཱུཔེན ཙ ཙིཏྟེན ཙ བྷདྡཀཱ ཝགྒབནྡྷེན ཙ ཝིཙརནྟི, ཏསྨཱ ‘‘བྷདྡཝགྒིཡཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏེན ཧི ཝོཏི ཨེཏྠ ཝོཀཱརོ ནིཔཱཏམཏྟོ. དྷམྨཙཀྑུཾ ཨུདཔཱདཱིཏི ཀེསཉྩི སོཏཱཔཏྟིམགྒོ, ཀེསཉྩི སཀདཱགཱམིམགྒོ, ཀེསཉྩི ཨནཱགཱམིམགྒོ ཨུདཔཱདི. ཏཡོཔི ཧི ཨེཏེ མགྒཱ ‘‘དྷམྨཙཀྑཱུ’’ཏི ཝུཙྩནྟི. ཏེ ཀིར ཏུཎྜིལཛཱཏཀེ ཏིཾསདྷུཏྟཱ ཨཧེསུཾ, ཨཐ ཏུཎྜིལོཝཱདཾ སུཏྭཱ པཉྩསཱིལཱནི རཀྑིཾསུ; ཨིདཾ ནེསཾ པུབྦཀམྨཾ.

བྷདྡཝགྒིཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུརུཝེལཔཱཊིཧཱརིཡཀཐཱ

༣༧. པམུཁོཏི པུབྦངྒམོ. པཱམོཀྑོཏི ཨུཏྟམོ ཝིསུདྡྷཔཉྙོ.

༣༨. ཨནུཔཧཙྩཱཏི ¶ ཨཝིནཱསེཏྭཱ. ཏེཛསཱ ཏེཛནྟི ཨཏྟནོ ཏེཛེན ནཱགསྶ ཏེཛཾ. པརིཡཱདིཡེཡྻནྟི ཨབྷིབྷཝེཡྻཾ, ཝིནཱསེཡྻཾ ཝཱཏི. མཀྑནྟི ཀོདྷཾ. ནཏྭེཝ ཙ ཁོ ཨརཧཱ ཡཐཱ ཨཧནྟི ཨཏྟཱནཾ ‘‘ཨརཧཱ ཨཧ’’ནྟི མཉྙམཱནོ ཝདཏི.

༣༩. ནེརཉྫརཱཡཾ བྷགཝཱཏིཨཱདིཀཱ གཱཐཱཡོ པཙྪཱ པཀྑིཏྟཱ.

༤༤-༩. ཝིསྶཛྫེཡྻནྟི ¶ སུཀྑཱཔནཏྠཱཡ པསཱརེཏྭཱ ཋཔེཡྻནྟི ཨཏྠོ. ‘‘བྷནྟེ ཨཱཧར ཧཏྠ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝདནྟོ ཝིཡ ཨོཎཏོཏི ཨཱཧརཧཏྠོ. ཨུཡྻོཛེཏྭཱཏི ཝིསྶཛྫེཏྭཱ. མནྡཱམུཁིཡོཏི ཨགྒིབྷཱཛནཱནི ཝུཙྩནྟི.

༥༡. ཙིརཔཊིཀཱཏི ཙིརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ.

༥༢. ཀེསམིསྶནྟིཨཱདཱིསུ ཀེསཱ ཨེཝ ཀེསམིསྶཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཁཱརིཀཱཛནྟི ཁཱརིབྷཱརོ.

ཨུརུཝེལཔཱཊིཧཱརིཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

བིམྦིསཱརསམཱགམཀཐཱ

༥༥. ལཊྛིཝནེཏི ¶ ཏཱལུཡྻཱནེ. སུཔྤཏིཊྛེ ཙེཏིཡེཏི ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝཊརུཀྑེ; ཏསྶ ཀིརེཏཾ ནཱམཾ. དྭཱདསནཧུཏེཧཱིཏི ཨེཏྠ ཨེཀཾ ནཧུཏཾ དསསཧསྶཱནི. ཨཛ྄ཛྷབྷཱསཱིཏི ཏེསཾ ཀངྑཱཙྪེདནཏྠཾ ཨབྷཱསི.

ཀིསཀོཝདཱནོཏི ཏཱཔསཙརིཡཱཡ ཀིསསརཱིརཏྟཱ ‘‘ཀིསཀོ’’ཏི ལདྡྷནཱམཱནཾ ཏཱཔསཱནཾ ཨོཝཱདཀོ ཨནུསཱསཀོ སམཱནོཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ སཡཾ ཀིསཀོ ཏཱཔསོ སམཱནོ ཝདཱནོ ཙ ཨཉྙེ ཨོཝདནྟོ ཨནུསཱསནྟོཏིཔི ཨཏྠོ. ཀཐཾ པཧཱིནནྟི ཀེན ཀཱརཎེན པཧཱིནཾ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཏྭཾ ཨུརུཝེལཝཱསིཨགྒིཔརིཙཱརཀཱནཾ ཏཱཔསཱནཾ སཡཾ ཨོཝཱདཱཙརིཡོ སམཱནོ ཀིཾ དིསྭཱ པཧཱསི, པུཙྪཱམི ཏཾ ཨེཏམཏྠཾ ཀེན ཀཱརཎེན ཏཝ ཨགྒིཧུཏྟཾ པཧཱིན’’ནྟི.

དུཏིཡགཱཐཱཡ ཨཡམཏྠོ – ཨེཏེ རཱུཔཱདིཀེ ཀཱམེ ཨིཏྠིཡོ ཙ ཡཉྙཱ ཨབྷིཝདནྟི, སྭཱཧཾ ཨེཏཾ སབྦམྤི རཱུཔཱདིཀཾ ཀཱམཔྤབྷེདཾ ཁནྡྷུཔདྷཱིསུ མལནྟི ཉཏྭཱ ཡསྨཱ ཨིམེ ཡིཊྛཧུཏཔྤབྷེདཱ ཡཉྙཱ མལམེཝ ཝདནྟི, ཏསྨཱ ན ཡིཊྛེ ¶ ན ཧུཏེ ཨརཉྫིཾ; ཡིཊྛེ ཝཱ ཧུཏེ ཝཱ ནཱབྷིརམིནྟི ཨཏྠོ.

ཏཏིཡགཱཐཱཡ ¶ – ཨཐ ཀོཙརཧཱིཏི ཨཐ ཀྭཙརཧི. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝ.

ཙཏུཏྠགཱཐཱཡ – པདནྟི ནིབྦཱནཔདཾ. སནྟསབྷཱཝཏཱཡ སནྟཾ. ཨུཔདྷཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ཨནུཔདྷིཀཾ. རཱགཀིཉྩནཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ཨཀིཉྩནཾ. ཏཱིསུ བྷཝེསུ ཨལགྒཏཱཡ ཡཾ ཀཱམབྷཝཾ ཡཉྙཱ ཝདནྟི, ཏསྨིམྤི ཀཱམབྷཝེ ཨསཏྟཾ. ཛཱཏིཛརཱམརཎཱནཾ ཨབྷཱཝེན ཨནཉྙཐཱབྷཱཝིཾ. ཨཏྟནཱ བྷཱཝིཏེན མགྒེནེཝ ཨདྷིགནྟབྦཾ, ན ཨཉྙེན ཀེནཙི ཨདྷིགམེཏབྦནྟི ཨནཉྙནེཡྻཾ. ཡསྨཱ ཨཱིདིསཾ པདམདྡསཾ, ཏསྨཱ ན ཡིཊྛེ ན ཧུཏེ ཨརཉྫིཾ. ཏེན ཀིཾ དསྶེཏི? ཡོ ཨཧཾ དེཝམནུསྶལོཀསམྤཏྟིསཱདྷཀེ ན ཡིཊྛེ ན ཧུཏེ ཨརཉྫིཾ, སོ ཀིཾ ཝཀྑཱམི ‘‘ཨེཏྠ ནཱམ མེ དེཝམནུསྶལོཀེ རཏོ མནོ’’ཏི.

༥༦. ཨེཝཾ སབྦལོཀེ ཨནབྷིརཏིབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུརུཝེལཀསྶཔོ ‘‘སཱཝཀོཧམསྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ བྷགཝཏོ སཱཝཀབྷཱཝཾ པཀཱསེསི. ཏཉྩ ཁོ ཨཱཀཱསེ ཝིཝིདྷཱནི པཱཊིཧཱརིཡཱནི དསྶེཏྭཱ. དྷམྨཙཀྑུནྟི སོཏཱཔཏྟིམགྒཉཱཎཾ.

༥༧. ཨསྶཱསཀཱཏི ¶ ཨཱསཱིསནཱ; པཏྠནཱཏི ཨཏྠོ. ཨེསཱཧཾ བྷནྟེཏི ཨེཏྠ པན ཀིཉྩཱཔི མགྒཔྤཊིཝེདྷེནེཝསྶ སིདྡྷཾ སརཎགམནཾ, ཏཏྠ པན ནིཙྪཡགམནམེཝ གཏོ, ཨིདཱནི ཝཱཙཱཡ ཨཏྟསནྣིཡྻཱཏནཾ ཀརོཏི. མགྒཝསེནེཝཱཡཾ ནིཡཏསརཎཏཾ པཏྟོ, ཏཾ པརེསཾ ཝཱཙཱཡ པཱཀཊཾ ཀརོནྟོ པཎིཔཱཏགམནཉྩ གཙྪནྟོ ཨེཝཾ ཝདཏི.

༥༨. སིངྒཱིནིཀྑསཝཎྞོཏི སིངྒཱིསུཝཎྞནིཀྑེན སམཱནཝཎྞོ. དསཝཱསོཏི དསསུ ཨརིཡཝཱསེསུ ཝུཏྠཝཱསོ. དསདྷམྨཝིདཱུཏི དསཀམྨཔཐཝིདཱུ. དསབྷི ཙུཔེཏོཏི དསཧི ཨསེཀྑེཧི ཨངྒེཧི ཨུཔེཏོ. སབྦདྷིདནྟོཏི སབྦེསུ དནྟོ; བྷགཝཏོ ཧི ཙཀྑུཨཱདཱིསུ ཀིཉྩི ཨདནྟཾ ནཱམ ནཏྠི.

༥༩. བྷགཝནྟཾ བྷུཏྟཱཝིཾ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདཱིཏི ¶ བྷགཝནྟཾ བྷུཏྟཝནྟཾ པཏྟཏོ ཙ ཨཔནཱིཏཔཱཎིཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ནིསཱིདཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. ཨཏྠིཀཱནནྟི བུདྡྷཱབྷིཝཱདནགམནེན ཙ དྷམྨསཝནེན ཙ ཨཏྠིཀཱནཾ. ཨབྷིཀྐམནཱིཡནྟི ཨབྷིགནྟུཾ སཀྐུཎེཡྻཾ. ཨཔྤཱཀིཎྞནྟི ཨནཱཀིཎྞཾ. ཨཔྤསདྡནྟི ཝཙནསདྡེན ཨཔྤསདྡཾ. ཨཔྤནིགྒྷོསནྟི ནགརནིགྒྷོསསདྡེན ཨཔྤནིགྒྷོསཾ. ཝིཛནཝཱཏནྟི ཨནུསཉྩརཎཛནསྶ སརཱིརཝཱཏེན ཝིརཧིཏཾ. ‘‘ཝིཛནཝཱད’’ནྟིཔི པཱཋོ; ཨནྟོ ཛནཝཱདེན རཧིཏནྟི ཨཏྠོ. ‘‘ཝིཛནཔཱཏ’’ནྟིཔི པཱཋོ; ཛནསཉྩཱརཝིརཧིཏནྟི ཨཏྠོ. མནུསྶརཱཧསེཡྻཀནྟི མནུསྶཱནཾ རཧསྶཀིརིཡཊྛཱནིཡཾ. པཊིསལླཱནསཱརུཔྤནྟི ཝིཝེཀཱནུརཱུཔཾ.

སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔབྦཛྫཱཀཐཱ

༦༠. སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཱཏི སཱརིཔུཏྟོ ཙ མོགྒལླཱནོ ཙ. ཏེཧི ཀཏིཀཱ ཀཏཱ ཧོཏི ‘‘ཡོ པཋམཾ ཨམཏཾ ཨདྷིགཙྪཏི, སོ ཨཱརོཙེཏཱུ’’ཏི ཏེ ཀིར ཨུབྷོཔི གིཧིཀཱལེ ཨུཔཏིསྶོ ཀོལིཏོཏི ཨེཝཾ པཉྙཱཡམཱནནཱམཱ ཨཌྜྷཏེཡྻསཏམཱཎཝཀཔརིཝཱརཱ གིརགྒསམཛྫཾ ཨགམཾསུ. ཏཏྲ ནེསཾ མཧཱཛནཾ དིསྭཱ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ ནཱམ ཨེཝཾ མཧཱསཏྟནིཀཱཡོ ཨཔྤཏྟེ ཝསྶསཏེ མརཎམུཁེ པཏིསྶཏཱི’’ཏི. ཨཐ ཨུབྷོཔི ཨུཊྛིཏཱཡ པརིསཱཡ ཨཉྙམཉྙཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨེཀཛ྄ཛྷཱསཡཱ པཙྩུཔཊྛིཏམརཎསཉྙཱ སམྨནྟཡིཾསུ ‘‘སམྨ མརཎེ སཏི ཨམཏེནཱཔི བྷཝིཏབྦཾ, ཧནྡ མཡཾ ཨམཏཾ པརིཡེསཱམཱ’’ཏི ཨམཏཔརིཡེསནཏྠཾ སཉྩཡསྶ ཚནྣཔརིབྦཱཛཀསྶ སནྟིཀེ སཔརིསཱ ¶ པབྦཛིཏྭཱ ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཏསྶ ཉཱཎཝིསཡེ པཱརཾ གནྟྭཱ ཨམཏཾ ཨཔསྶནྟཱ པུཙྪིཾསུ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, ཨཱཙརིཡ, ཨཉྙོཔེཏྠ སཱརོ ཨཏྠཱི’’ཏི? ‘‘ནཏྠཱཝུསོ, ཨེཏྟཀམེཝ ཨིད’’ནྟི ཙ སུཏྭཱ ‘‘ཏུཙྪཾ ཨིདཾ ཨཱཝུསོ ནིསྶཱརཾ, ཡོ དཱནི ཨམྷེསུ པཋམཾ ཨམཏཾ ཨདྷིགཙྪཏི, སོ ཨིཏརསྶ ཨཱརོཙེཏཱུ’’ཏི ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏེཧི ཀཏིཀཱ ཀཏཱ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདི.

པཱསཱདིཀེན ཨབྷིཀྐནྟེནཱཏིཨཱདཱིསུ ཨིཏྠམྦྷཱུཏལཀྑཎེ ཀརཎཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཏྠིཀེཧི ¶ ཨུཔཉྙཱཏཾ མགྒནྟི ཨེཏཾ ཨནུབནྡྷནསྶ ཀཱརཎཝཙནཾ; ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨིམཾ བྷིཀྑུཾ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷེཡྻཾ, ཀསྨཱ ¶ ? ཡསྨཱ ཨིདཾ པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ ཨནུབནྡྷནཾ ནཱམ ཨཏྠིཀེཧི ཨུཔཉྙཱཏཾ མགྒཾ ཉཱཏོ ཙེཝ ཨུཔགཏོ ཙ མགྒོ’’ཏི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ ཨཏྠིཀེཧི ཨམྷེཧི ‘‘མརཎེ སཏི ཨམཏེནཱཔི བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཨེཝཾ ཀེཝལཾ ཨཏྠཱིཏི ཨུཔཉྙཱཏཾ ནིབྦཱནཾ ནཱམ, ཏཾ མགྒནྟོ པརིཡེསནྟོཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱདཱཡ པཊིཀྐམཱིཏི སུདིནྣཀཎྜེ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ ཨཉྙཏརཾ ཀུཊྚམཱུལཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ནིསཱིདི. སཱརིཔུཏྟོཔི ཁོ ‘‘ཨཀཱལོ ཁོ ཏཱཝ པཉྷཾ པུཙྪིཏུ’’ནྟི ཀཱལཾ ཨཱགམཡམཱནོ ཨེཀམནྟཾ ཋཏྭཱ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཔཱུརཎཏྠཾ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩསྶ ཐེརསྶ ཨཏྟནོ ཀམཎྜལུཏོ ཨུདཀཾ དཏྭཱ དྷོཏཧཏྠཔཱདེན ཐེརེན སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ སཱརིཔུཏྟོ པརིབྦཱཛཀོ’’ཏིཨཱདི. ན ཏཱཧཾ སཀྐོམཱིཏི ན ཏེ ཨཧཾ སཀྐོམི. ཨེཏྠ ཙ པཊིསམྦྷིདཱཔྤཏྟོ ཐེརོ ན ཨེཏྟཀཾ ན སཀྐོཏི. ཨཐ ཁོ ཨིམསྶ དྷམྨགཱརཝཾ ཨུཔྤཱདེསྶཱམཱིཏི སབྦཱཀཱརེན བུདྡྷཝིསཡེ ཨཝིསཡབྷཱཝཾ གཧེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ.

ཡེ དྷམྨཱ ཧེཏུཔྤབྷཝཱཏི ཧེཏུཔྤབྷཝཱ ནཱམ པཉྩཀྑནྡྷཱ; ཏེནསྶ དུཀྑསཙྩཾ དསྶེཏི. ཏེསཾ ཧེཏུཾ ཏཐཱགཏོ ཨཱཧཱཏི ཏེསཾ ཧེཏུ ནཱམ སམུདཡསཙྩཾ; ཏཉྩ ཏཐཱགཏོ ཨཱཧཱཏི དསྶེཏི. ཏེསཉྩ ཡོ ནིརོདྷོཏི ཏེསཾ ཨུབྷིནྣམྤི སཙྩཱནཾ ཡོ ཨཔྤཝཏྟིནིརོདྷོ; ཏཉྩ ཏཐཱགཏོ ཨཱཧཱཏི ཨཏྠོ. ཏེནསྶ ནིརོདྷསཙྩཾ དསྶེཏི. མགྒསཙྩཾ པནེཏྠ སརཱུཔཏོ ཨདསྶིཏམྤི ནཡཏོ དསྶིཏཾ ཧོཏི, ནིརོདྷེ ཧི ཝུཏྟེ ཏསྶ སམྤཱཔཀོ མགྒོ ཝུཏྟོཝ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཏེསཉྩ ཡོ ནིརོདྷོཏི ཨེཏྠ ཏེསཾ ཡོ ནིརོདྷོ ཙ ནིརོདྷུཔཱཡོ ཙཱཏི ཨེཝཾ དྭེཔི སཙྩཱནི དསྶིཏཱནི ཧོནྟཱིཏི. ཨིདཱནི ཏམེཝཏྠཾ པཊིཔཱདེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ཨེཝཾཝཱདཱི མཧཱསམཎོ’’ཏི.

ཨེསེཝ དྷམྨོ ཡདི ཏཱཝདེཝཱཏི སཙེཔི ཨིཏོ ཨུཏྟརི ནཏྠི, ཨེཏྟཀམེཝ ཨིདཾ སོཏཱཔཏྟིཕལམཏྟམེཝ པཏྟབྦཾ, ཏཐཱཔི ཨེསོ ཨེཝ དྷམྨོཏི ཨཏྠོ. པཙྩབྱཏྠ པདམསོཀནྟི ཡཾ ¶ མཡཾ ¶ པརིཡེསམཱནཱ ཝིཙརཱམ, ཏཾ པདམསོཀཾ པཊིཝིདྡྷཱཏྠ ཏུམྷེ; པཏྟཾ ཏཾ ཏུམྷེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨདིཊྛཾ ཨབྦྷཏཱིཏཾ བཧུཀེཧི ཀཔྤནཧུཏེཧཱིཏི ཨམྷེཧི ནཱམ ཨིདཾ པདཾ བཧུཀེཧི ¶ ཀཔྤནཧུཏེཧི ཨདིཊྛམེཝ ཨབྦྷཏཱིཏཾ; ཨིཏི ཏསྶ པདསྶ ཨདིཊྛབྷཱཝེན དཱིགྷརཏྟཾ ཨཏྟནོ མཧཱཛཱནིབྷཱཝཾ དཱིཔེཏི.

༦༢. གམྦྷཱིརེ ཉཱཎཝིསཡེཏི གམྦྷཱིརེ ཙེཝ གམྦྷཱིརསྶ ཙ ཉཱཎསྶ ཝིསཡབྷཱུཏེ. ཨནུཏྟརེ ཨུཔདྷིསངྑཡེཏི ནིབྦཱནེ. ཝིམུཏྟེཏི ཏདཱརམྨཎཱཡ ཝིམུཏྟིཡཱ ཝིམུཏྟེ. བྱཱཀཱསཱིཏི ‘‘ཨེཏཾ མེ སཱཝཀཡུགཾ བྷཝིསྶཏི ཨགྒཾ བྷདྡཡུག’’ནྟི ཝདནྟོ སཱཝཀཔཱརམིཉྙཱཎེ བྱཱཀཱསི. སཱཝ ཏེསཾ ཨཱཡསྨནྟཱནཾ ཨུཔསམྤདཱ ཨཧོསཱིཏི སཱ ཨེཧིབྷིཀྑཱུཔསམྤདཱཡེཝ ཏེསཾ ཨུཔསམྤདཱ ཨཧོསི. ཨེཝཾ ཨུཔསམྤནྣེསུ ཙ ཏེསུ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ སཏྟཧི དིཝསེཧི ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛིཏོ, སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཨཌྜྷམཱསེན.

ཨཏཱིཏེ ཀིར ཨནོམདསྶཱི ནཱམ བུདྡྷོ ལོཀེ ཨུདཔཱདི. ཏསྶ སརདོ ནཱམ ཏཱཔསོ སཀེ ཨསྶམེ ནཱནཱཔུཔྥེཧི མཎྜཔཾ ཀཏྭཱ པུཔྥཱསནེཡེཝ བྷགཝནྟཾ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶཱཔི ཏཐེཝ མཎྜཔཾ ཀཏྭཱ པུཔྥཱསནཱནི པཉྙཔེཏྭཱ ཨགྒསཱཝཀབྷཱཝཾ པཏྠེསི. པཏྠཡིཏྭཱ ཙ སིརཱིཝཌྜྷསྶ ནཱམ སེཊྛིནོ པེསེསི ‘‘མཡཱ ཨགྒསཱཝཀཊྛཱནཾ པཏྠིཏཾ, ཏྭམྤི ཨཱགནྟྭཱ ཨེཀཾ ཋཱནཾ པཏྠེཧཱི’’ཏི. སེཊྛི ནཱིལུཔྤལམཎྜཔཾ ཀཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁཾ བྷིཀྑུསངྒྷཾ, ཏཏྠ བྷོཛེཏྭཱ དུཏིཡསཱཝཀབྷཱཝཾ པཏྠེསི. ཏེསུ སརདཏཱཔསོ སཱརིཔུཏྟཏྠེརོ ཛཱཏོ, སིརཱིཝཌྜྷོ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོཏི ཨིདཾ ནེསཾ པུབྦཀམྨཾ.

༦༣. ཨཔུཏྟཀཏཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཡེསཾ པུཏྟཱ པབྦཛནྟི, ཏེསཾ ཨཔུཏྟཀཏཱཡ. ཡཱསཾ པཏཱི པབྦཛནྟི, ཏཱསཾ ཝེདྷབྱཱཡ ཝིདྷཝཱབྷཱཝཱཡ. ཨུབྷཡེནཱཔི ཀུལུཔཙྪེདཱཡ. སཉྩཡཱནཱིཏི སཉྩཡསྶ ཨནྟེཝཱསིཀཱནི. མགདྷཱནཾ གིརིབྦཛནྟི མགདྷཱནཾ ཛནཔདསྶ གིརིབྦཛཾ ནགརཾ. མཧཱཝཱིརཱཏི མཧཱཝཱིརིཡཝནྟོ. ནཡམཱནཱནནྟི ནཡམཱནེསུ. བྷུམྨཏྠེ ¶ སཱམིཝཙནཾ, ཨུཔཡོགཏྠེ ཝཱ. ཀཱ ཨུསཱུཡཱ ཝིཛཱནཏནྟི དྷམྨེན ནཡནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཝིཛཱནནྟཱནཾ ཀཱ ཨིསྶཱ.

སཱརིཔུཏྟམོགྒལླཱནཔབྦཛྫཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཀཐཱ

༦༤-༥. ཨནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱཏི ¶ ཝཛྫཱཝཛྫཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཀེན གརུནཱ ཝིརཧིཏཱ. ཨནཱཀཔྤསམྤནྣཱཏི ན ཨཱཀཔྤེན སམྤནྣཱ; སམཎསཱརུཔྤཱཙཱརཝིརཧིཏཱཏི ཨཏྠོ ¶ . ཨུཔརིབྷོཛནེཏི བྷོཛནསྶ ཨུཔརི. ཨུཏྟིཊྛཔཏྟནྟི པིཎྜཱཡ ཙརཎཀཔཏྟཾ. ཏསྨིཉྷི མནུསྶཱ ཨུཙྪིཊྛསཉྙིནོ, ཏསྨཱ ཨུཏྟིཊྛཔཏྟནྟི ཝུཏྟཾ. ཨཐ ཝཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ པཏྟཾ ཨུཔནཱམེནྟཱིཏི ཨེཝམྤེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡནྟི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ གཧེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. པུཏྟཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེསྶཏཱིཏི པུཏྟོ མེ ཨཡནྟི ཨེཝཾ གེཧསྶིཏཔེམཝསེན ཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེསྶཏི. ཨེས ནཡོ དུཏིཡཔདེཔི. སགཱརཝཱ སཔྤཏིསྶཱཏི གརུབྷཱཝཉྩེཝ ཛེཊྛཀབྷཱཝཉྩ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ. སབྷཱགཝུཏྟིནོཏི སབྷཱགཛཱིཝིཀཱ. སཱཧཱུཏི ཝཱཏིཨཱདཱིནི པཉྩ པདཱནི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡབྷཱཝསམྤཊིཙྪནཝེཝཙནཱནི. ཀཱཡེན ཝིཉྙཱཔེཏཱིཏི ཨེཝཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མེ བྷནྟེ ཧོཧཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝུཏྟེ སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ‘‘སཱཧཱུ’’ཏིཨཱདཱིསུ པཉྩསུ པདེསུ ཡསྶ ཀསྶཙི པདསྶ ཝསེན ཀཱཡེན ཝཱ ཝཱཙཱཡ ཝཱ ཀཱཡཝཱཙཱཧི ཝཱ ‘‘གཧིཏོ ཏཡཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ’’ཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡགྒཧཎཾ ཝིཉྙཱཔེཏི, གཧིཏོ ཧོཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ. ཨིདམེཝ ཧི ཨེཏྠ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡགྒཧཎཾ, ཡདིདཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨིམེསུ པཉྩསུ པདེསུ ཡསྶ ཀསྶཙི པདསྶ ཝཱཙཱཡ ཝཱ སཱཝནཾ ཀཱཡེན ཝཱ ཨཏྠཝིཉྙཱཔནནྟི. ཀེཙི པན སཱདྷཱུཏི སམྤཊིཙྪནཾ སནྡྷཱཡ ཝདནྟི. ན ཏཾ པམཱཎཾ, ཨཱཡཱཙནདཱནམཏྟེན ཧི གཧིཏོ ཧོཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ, ན ཨེཏྠ སམྤཊིཙྪནཾ ཨངྒཾ. སདྡྷིཝིཧཱརིཀེནཱཔི ན ཀེཝལཾ ཨིམིནཱ མེ པདེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ གཧིཏོཏི ཉཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཛྫཏགྒེ དཱནི ཐེརོ མཡ྄ཧཾ བྷཱརོ, ཨཧམྤི ཐེརསྶ བྷཱརོ’’ཏི ཨིདམྤི ཉཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

༦༦. ཏཏྲཱཡཾ སམྨཱཝཏྟནཱཏི ཡཾ ཝུཏྟཾ སམྨཱ ཝཏྟིཏབྦནྟི, ཏཏྲ ཨཡཾ སམྨཱཝཏྟནཱ. ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ ཨུཔཱཧནཱ ཨོམུཉྩིཏྭཱཏི སཙསྶ པཙྩཱུསཀཱལེ ཙངྐམནཏྠཱཡ ཝཱ དྷོཏཔཱདཔརིཧརཎཏྠཱཡ ཝཱ པཊིམུཀྐཱ ཨུཔཱཧནཱ པཱདགཏཱ ཧོནྟི, ཏཱ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཱཡ ཨཔནེཏྭཱ. དནྟཀཊྛཾ དཱཏབྦནྟི མཧནྟཾ མཛ྄ཛྷིམཾ ཁུདྡཀནྟི ¶ ཏཱིཎི དནྟཀཊྛཱནི ཨུཔནེཏྭཱ ཏཏོ ཡཾ ཏཱིཎི དིཝསཱནི གཎྷཱཏི, ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏཱདིསམེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨནིཡམཾ ཀཏྭཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ གཎྷཱཏི, ཨཐ ཡཱདིསཾ ལབྷཏི ཏཱདིསཾ དཱཏབྦཾ.

མུཁོདཀཾ དཱཏབྦནྟི སཱིཏཉྩ ཨུཎྷཉྩ ཨུདཀཾ ཨུཔནེཏྭཱ ཏཏོ ཡཾ ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཝལ༹ཉྫེཏི, ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏཱདིསམེཝ མུཁདྷོཝནོདཀཾ ¶ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨནིཡམཾ ཀཏྭཱ ཡཾ ཝཱ ཏཾ ཝཱ གཎྷཱཏི, ཨཐ ཡཱདིསཾ ལབྷཏི ཏཱདིསཾ དཱཏབྦཾ. སཙེ དུཝིདྷམྤི ཝལ༹ཉྫེཏི, དུཝིདྷམྤི ¶ ཨུཔནེཏབྦཾ. ཨུདཀཾ མུཁདྷོཝནཊྛཱནེ ཋཔེཏྭཱ ཝཙྩཀུཊིཏོ པཊྛཱཡ སམྨཛྫིཏབྦཾ. ཐེརེ ཝཙྩཀུཊིཾ གཏེ པརིཝེཎཾ སམྨཛྫིཏབྦཾ; ཨེཝཾ པརིཝེཎཾ ཨསུཉྙཾ ཧོཏི. ཐེརེ ཝཙྩཀུཊིཏོ ཨནིཀྑནྟེཡེཝ ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ. སརཱིརཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྨིཾ ནིསིནྣསྶ ‘‘སཙེ ཡཱགུ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨུཀླཱཔོཏི ཀེནཙི ཀཙཝརེན སངྐིཎྞོ, སཙེ པན ཨཉྙོ ཀཙཝརོ ནཏྠི, ཨུདཀཕུསིཏཱནེཝ ཧོནྟི, ཧཏྠེནཔི པམཛྫིཏབྦོ.

སགུཎཾ ཀཏྭཱཏི དྭེ ཙཱིཝརཱནི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ, ཏཱ ཨེཀཏོ ཀཏཱ དྭེཔི སངྒྷཱཊིཡོ དཱཏབྦཱ. སབྦཉྷི ཙཱིཝརཾ སངྒྷཊིཏཏྟཱ ‘‘སངྒྷཱཊཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘སངྒྷཱཊིཡོ དཱཏབྦཱ’’ཏི. ནཱཏིདཱུརེ གནྟབྦཾ ནཱཙྩཱསནྣེཏི ཨེཏྠ སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟཾ ཨེཀེན ཝཱ དྭཱིཧི ཝཱ པདཝཱིཏིཧཱརེཧི སམྤཱཔུཎཱཏི, ཨེཏྟཱཝཏཱ ནཱཏིདཱུརེ ནཱཙྩཱསནྣེ གཏོ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. པཏྟཔརིཡཱཔནྣཾ པཊིགྒཧེཏབྦནྟི སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན བྷིཀྑཱཙཱརེ ཡཱགུཡཱ ཝཱ བྷཏྟེ ཝཱ ལདྡྷེ པཏྟོ ཨུཎྷོ ཝཱ བྷཱརིཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཨཏྟནོ པཏྟཾ ཏསྶ དཏྭཱ སོ པཏྟོ གཧེཏབྦོཏི ཨཏྠོ. ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ བྷཎམཱནསྶ ཨནྟརནྟརཱ ཀཐཱ ཨོཔཱཏེཏབྦཱཏི ཨནྟརགྷརེ ཝཱ ཨཉྙཏྲ ཝཱ བྷཎམཱནསྶ ཨནིཊྛིཏེ ཏསྶ ཝཙནེ ཨཉྙཱ ཀཐཱ ན སམུཊྛཱཔེཏབྦཱ. ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཙ པན ཡཏྠ ཡཏྠ ནཀཱརེན པཊིསེདྷོ ཀརིཡཏི, སབྦཏྠ དུཀྐཊཱཔཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཡཉྷི ཁནྡྷཀདྷམྨཏཱ. ཨཱཔཏྟིསཱམནྟཱ བྷཎམཱནོཏི པདསོདྷམྨདུཊྛུལླཱདིཝསེན ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨཱསནྣཝཱཙཾ བྷཎམཱནོ. ནིཝཱརེཏབྦོཏི ‘‘ཀིཾ བྷནྟེ ཨཱིདིསཾ ནཱམ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱཔཏྟི ¶ ན ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུཙྪནྟེན ཝིཡ ཝཱརེཏབྦོ. ཝཱརེསྶཱམཱིཏི པན ཀཏྭཱ ‘‘མཧལླཀ, མཱ ཨེཝཾ བྷཎཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ.

པཋམཏརཾ ཨཱགནྟྭཱཏི སཙེ ཨཱསནྣེ གཱམོ ཧོཏི, ཝིཧཱརེ ཝཱ གིལཱནོ བྷིཀྑུ ཧོཏི, གཱམཏོ པཋམཏརཾ ཨཱགནྟབྦཾ. སཙེ དཱུརེ གཱམོ ཧོཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪནྟོ ནཏྠི, ཏེནེཝ སདྡྷིཾ གཱམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ ཙཱིཝརེན པཏྟཾ ཝེཋེཏྭཱ ཨནྟརཱམགྒཏོ པཋམཏརཾ ཨཱགནྟབྦཾ ¶ . ཨེཝཾ ནིཝཏྟནྟེན པཋམཏརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱསནཔཉྙཱཔནཱདི སབྦཾ ཀིཙྩཾ ཀཱཏབྦཾ. སིནྣཾ ཧོཏཱིཏི ཏིནྟཾ སེདགྒཧིཏཾ. ཙཏུརངྒུལཾ ཀཎྞཾ ཨུསྶཱརེཏྭཱཏི ཀཎྞཾ ཙཏུརངྒུལཔྤམཱཎཾ ཨཏིརེཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཝཾ ཙཱིཝརཾ སཾཧརིཏབྦཾ. ཀིཾ ཀཱརཎཱ? མཱ མཛ྄ཛྷེ བྷངྒོ ཨཧོསཱིཏི. སམཾ ཀཏྭཱ སཾཧརིཏསྶ ཧི མཛ྄ཛྷེ བྷངྒོ ཧོཏི, ཏཏོ ནིཙྩཾ བྷིཛྫམཱནཾ དུབྦལཾ ཧོཏི ཏཾ ནིཝཱརཎཏྠམེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཡཐཱ ཨཛྫ བྷངྒཊྛཱནེཡེཝ སྭེ ན བྷིཛྫཏི, ཏཐཱ དིཝསེ དིཝསེ ཙཏུརངྒུལཾ ཨུསྶཱརེཏྭཱ སཾཧརིཏབྦཾ. ཨོབྷོགེ ཀཱཡབནྡྷནཾ ཀཱཏབྦནྟི ཀཱཡབནྡྷནཾ སཾཧརིཏྭཱ ཙཱིཝརབྷོགེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ.

སཙེ ¶ པིཎྜཔཱཏོ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཡོ གཱམེཡེཝ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ པཊིཀྐམནེ ཝཱ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི, པིཎྜཾ ཝཱ ན ལབྷཏི, ཏསྶ པིཎྜཔཱཏོ ན ཧོཏི, གཱམེ ཨབྷུཏྟསྶ པན ལདྡྷབྷིཀྑསྶ ཝཱ ཧོཏི; ཏསྨཱ ‘‘སཙེ པིཎྜཔཱཏོ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. སཙེཔི ཏསྶ ན ཧོཏི, བྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཙ ཧོཏི, ཨུདཀཾ དཏྭཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཏོཔི པིཎྜཔཱཏོ ཨུཔནེཏབྦོ. པཱནཱིཡེན པུཙྪིཏབྦོཏི བྷུཉྫམཱནོ ཏིཀྑཏྟུཾ ‘‘པཱནཱིཡཾ བྷནྟེ ཨཱཧརིཡཏཱུ’’ཏི པཱནཱིཡེན པུཙྪིཏབྦོ. སཙེ ཀཱལོ ཨཏྠི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ བྷུཏྟེ སཡཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ ཨུཔཀཊྛོ ཀཱལོ, པཱནཱིཡཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྟིཀེ ཋཔེཏྭཱ སཡམྤི བྷུཉྫིཏབྦཾ.

ཨནནྟརཧིཏཱཡཱཏི ཏཊྚིཀདྷམྨཁཎྜཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི ཨནཏྠཏཱཡ པཾསུསཀྑརམིསྶཱཡ བྷཱུམིཡཱ པཏྠོ ན ཋཔེཏབྦོཏི ཨཏྠོ. སཙེ པན ཀཱལ༹ཝཎྞཀཏཱ ཝཱ སུདྷཱབདྡྷཱ ཝཱ ཧོཏི ནིརཛམཏྟིཀཱ, ཏཐཱརཱུཔཱཡ བྷཱུམིཡཱ ¶ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. དྷོཏཝཱལིཀཱཡཔི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཾསུརཛསཀྑརཱདཱིསུ ན ཝཊྚཏི. ཏཏྲ པན པཎྞཾ ཝཱ ཨཱདྷཱརཀཾ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ ཏཏྲ ནིཀྑིཔིཏབྦོ. པཱརཏོ ཨནྟཾ ཨོརཏོ བྷོགནྟི ཨིདཾ ཙཱིཝརཝཾསཱདཱིནཾ ཧེཊྛཱ ཧཏྠཾ པཝེསེཏྭཱ ཨབྷིམུཁེན ཧཏྠེན སཎིཀཾ ནིཀྑིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨནྟེ པན གཧེཏྭཱ བྷོགེན ཙཱིཝརཝཾསཱདཱིནཾ ཨུཔརི ནིཀྑིཔནྟསྶ བྷིཏྟིཡཾ བྷོགོ པཊིཧཉྙཏི, ཏསྨཱ ཏཐཱ ན ཀཱཏབྦཾ.

ཙུཎྞཾ སནྣེཏབྦནྟི ནྷཱནཙུཎྞཾ ཨུདཀེན ཏེམེཏྭཱ པིཎྜི ཀཱཏབྦཱ. ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦནྟི ཨེཀསྨིཾ ནིདྡྷཱུམེ ཋཱནེ ཋཔེཏབྦཾ. ཛནྟཱགྷརེ པརིཀམྨཾ ནཱམ ¶ ཨངྒཱརམཏྟིཀཨུཎྷོདཀདཱནཱདིཀཾ སབྦཾ ཀིཙྩཾ. ཨུདཀེཔི པརིཀམྨནྟི ཨངྒཔཙྩངྒགྷཾསནཱདིཀཾ སབྦཾ ཀིཙྩཾ. པཱནཱིཡེན པུཙྪིཏབྦོཏི ཛནྟཱགྷརེ ཨུཎྷསནྟཱཔེན པིཔཱསཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ པུཙྪིཏབྦོ.

སཙེ ཨུསྶཧཏཱིཏི སཙེ པཧོཏི; ན ཀེནཙི གེལཉྙེན ཨབྷིབྷཱུཏོ ཧོཏི; ཨགིལཱནེན ཧི སདྡྷིཝིཧཱརིཀེན སཊྛིཝསྶེནཱཔི སབྦཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ, ཨནཱདརེན ཨཀརོནྟསྶ ཝཏྟབྷེདེ དུཀྐཊཾ. ནཀཱརཔཊིསཾཡུཏྟེསུ པན པདེསུ གིལཱནསྶཱཔི པཊིཀྑིཏྟཀིརིཡཾ ཀརོནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ. ཨཔྤཊིགྷཾསནྟེནཱཏི བྷཱུམིཡཾ ཨཔྤཊིགྷཾསནྟེན. ཀཝཱཊཔིཊྛནྟི ཀཝཱཊཉྩ པིཊྛསངྒྷཱཏཉྩ ཨཙྪུཔནྟེན. སནྟཱནཀནྟི ཡཾཀིཉྩི ཀཱིཊཀུལཱཝཀམཀྐཊཀསུཏྟཱདི. ཨུལློཀཱ པཋམཾ ཨོཧཱརེཏབྦནྟི ཨུལློཀཏོ པཋམཾ ཨུལློཀཾ ཨཱདིཾཀཏྭཱ ཨཝཧརིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. ཨཱལོཀསནྡྷིཀཎྞབྷཱགཱཏི ཨཱལོཀསནྡྷིབྷཱགཱ ཙ ཀཎྞབྷཱགཱ ཙ ཨནྟརབཱཧིརཝཱཏཔཱནཀཝཱཊཀཱནི ཙ གབྦྷསྶ ཙ ཙཏྟཱརོ ཀོཎཱ པམཛྫིཏབྦཱཏི ཨཏྠོ.

ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ ¶ པཉྙཔེཏབྦནྟི ཡཐཱ པཋམཾ པཉྙཏྟཾ ཨཧོསི, ཏཐེཝ པཉྙཔེཏབྦཾ. ཨེཏདཏྠམེཝ ཧི ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ སལླཀྑེཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦནྟི པུརིམཝཏྟཾ པཉྙཏྟཾ. སཙེ པན པཋམཾ ཨཛཱནནྟེན ཀེནཙི པཉྙཏྟཾ ཨཧོསི, སམནྟཏོ བྷིཏྟིཾ དྭངྒུལམཏྟེན ཝཱ ཏིཝངྒུལམཏྟེན ཝཱ མོཙེཏྭཱ པཉྙཔེཏབྦཾ. ཨིདཉྷི པཉྙཱཔནཝཏྟཾ. སཙེ ཀཊསཱརཀོ ཧོཏི ཨཏིམཧནྟོ ཙ, ཚིནྡིཏྭཱ ཀོཊིཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ བནྡྷིཏྭཱ ¶ པཉྙཔེཏབྦོ. སཙེ ཀོཊིཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ བནྡྷིཏུཾ ན ཛཱནཱཏི, ན ཚིནྡིཏབྦོ. པུརཏྠིམཱ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱཏི པུརཏྠིམཱཡ ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ. ཨེཝཾ སེསཱཔི ཝཱཏཔཱནཱ ཐཀེཏབྦཱ.

ཝཱུཔཀཱསེཏབྦོཏི ཨཉྙཏྠ ནེཏབྦོ. ཝཱུཔཀཱསཱཔེཏབྦོཏི ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཐེརཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཱ’’ཏི ཝིཝེཙེཏབྦནྟི ཝིསྶཛྫཱཔེཏབྦཾ. ཝིཝེཙཱཔེཏབྦནྟི ཨཉྙོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ཐེརཾ དིཊྛིགཏཾ ཝིསྶཛྫཱཔེཧཱི’’ཏི. ཨུསྶུཀྐཾ ཀཱཏབྦནྟི པརིཝཱསདཱནཏྠཾ སོ སོ བྷིཀྑུ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཡཱཙིཏབྦོ. སཙེ ཨཏྟནཱ པཊིབལོ ཧོཏི, ཨཏྟནཱཝ དཱཏབྦོ. ནོ ཙེ པཊིབལོ ཧོཏི, ཨཉྙེན དཱཔེཏབྦོ. ཀིནྟི ནུ ཁོཏི ཀེན ནུ ཁོ ཨུཔཱཡེན. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ལཧུཀཱཡ ཝཱ ¶ པརིཎཱམེཡྻཱཏི ཨུཀྑེཔནཱིཡཾ ཨཀཏྭཱ ཏཛྫནཱིཡཾ ཝཱ ནིཡསྶཾ ཝཱ ཀརེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. ཏེན ཧི ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ སངྒྷོ’’ཏི ཉཏྭཱ ཨེཀམེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘མཱ བྷནྟེ ཨམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀམྨཾ ཀརིཏྠཱ’’ཏི ཡཱཙིཏབྦཱ. སཙེ ཀརོནྟིཡེཝ, ‘‘ཏཛྫནཱིཡཾ ཝཱ ནིཡསྶཾ ཝཱ ཀརོཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཏབྦཱ. སཙེ ཀརོནྟིཡེཝ, ཨཐ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ‘‘སམྨཱ ཝཏྟཐ བྷནྟེ’’ཏི ཡཱཙིཏབྦོ. ཨིཏི ཏཾ སམྨཱ ཝཏྟཱཔེཏྭཱ ‘‘པཊིཔྤསྶམྦྷེཐ བྷནྟེ ཀམྨ’’ནྟི བྷིཀྑཱུ ཡཱཙིཏབྦཱ.

སམྤརིཝཏྟཀཾ སམྤརིཝཏྟཀནྟི སམྤརིཝཏྟེཏྭཱ སམྤརིཝཏྟེཏྭཱ. ན ཙ ཨཙྪིནྣེ ཐེཝེ པཀྐམིཏབྦནྟི ཡདི ཨཔྤམཏྟཀམྤི རཛནཾ གལ༹ཏི, ན ཏཱཝ པཀྐམིཏབྦཾ. ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ ཨེཀཙྩསྶ པཏྟོ དཱཏབྦོཏིཨཱདི སབྦཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཝིསབྷཱགཔུགྒལཝསེན ཀཐིཏཾ. ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ གཱམོ པཝིསིཏབྦོཏི པིཎྜཱཡ ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀརཎཱིཡེན པཝིསིཏུཀཱམེན ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པཝིསིཏབྦོ. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ དཱུརཾ བྷིཀྑཱཙཱརཾ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, ‘‘དཧརཱ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨཝཏྭཱ གཏེ པརིཝེཎཾ གནྟྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨཔསྶནྟེན གཱམཾ པཝིསིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ གཱམཾ པཝིསནྟོཔི པསྶཏི, དིཊྛཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཔུཙྪིཏུཾཡེཝ ཝཊྚཏི.

ན སུསཱནཾ གནྟབྦནྟི ཝཱསཏྠཱཡ ཝཱ དསྶནཏྠཱཡ ཝཱ ན གནྟབྦཾ. ན དིསཱ པཀྐམིཏབྦཱཏི ¶ ¶ ཨེཏྠ པཀྐམིཏུཀཱམེན ཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙིཏབྦོ. སཙེ ཨནུཛཱནཱཏི, སཱདྷུ; ནོ ཙེ ཨནུཛཱནཱཏི, ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝསཏོ ཙསྶ ཨུདྡེསོ ཝཱ པརིཔུཙྪཱ ཝཱ ཀམྨཊྛཱནཾ ཝཱ ན སམྤཛྫཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ བཱལོ ཧོཏི ཨབྱཏྟོ, ཀེཝལཾ ཨཏྟནོ སནྟིཀེ ཝསཱཔེཏུཀཱམཏཱཡ ཨེཝ གནྟུཾ ན དེཏི, ཨེཝརཱུཔེ ནིཝཱརེནྟེཔི གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཝུཊྛཱནམསྶ ཨཱགམེཏབྦནྟི གེལཉྙཏོ ཝུཊྛཱནཾ ཨསྶ ཨཱགམེཏབྦཾ; ན ཀཏྠཙི གནྟབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཏྠི, བྷེསཛྫཾ པརིཡེསིཏྭཱ ཏསྶ ཧཏྠེ དཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ ཨཡཾ ཨུཔཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟབྦཾ.

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སདྡྷིཝིཧཱརིཀཝཏྟཀཐཱ

༦༧. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ¶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀམྷི སམྨཱཝཏྟནཱཡཾ – སངྒཧེཏབྦོ ཨནུགྒཧེཏབྦོཏི ཨུདྡེསཱདཱིཧིསྶ སངྒཧོ ཙ ཨནུགྒཧོ ཙ ཀཏྟབྦོ. ཏཏྠ ཨུདྡེསོཏི པཱལི༹ཝཱཙནཾ. པརིཔུཙྪཱཏི པཱལི༹ཡཱ ཨཏྠཝཎྞནཱ. ཨོཝཱདོཏི ཨནོཏིཎྞེ ཝཏྠུསྨིཾ ‘‘ཨིདཾ ཀརོཧི, ཨིདཾ མཱ ཀརིཏྠཱ’’ཏི ཝཙནཾ. ཨནུསཱསནཱིཏི ཨོཏིཎྞེ ཝཏྠུསྨིཾ. ཨཔི ཙ ཨོཏིཎྞེ ཝཱ ཨནོཏིཎྞེ ཝཱ པཋམཾ ཝཙནཾ ཨོཝཱདོ; པུནཔྤུནཾ ཝཙནཾ ཨནུསཱསནཱིཏི. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པཏྟོ ཧོཏཱིཏི སཙེ ཨཏིརེཀཔཏྟོ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. པརིཀྑཱརོཏི ཨཉྙོཔི སམཎཔརིཀྑཱརོ. ཨིདྷ ཨུསྶུཀྐཾ ནཱམ དྷམྨིཀེན ནཡེན ཨུཔྤཛྫམཱནཨུཔཱཡཔརིཡེསནཾ. ཨིཏོ པརཾ དནྟཀཊྛདཱནཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨཱཙམནཀུམྦྷིཡཱ ཨུདཀཱསིཉྩནཔརིཡོསཱནཾ ཝཏྟཾ གིལཱནསྶེཝ སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ ཀཱཏབྦཾ. ཨནབྷིརཏིཝཱུཔཀཱསནཱདི པན ཨགིལཱནསྶཱཔི ཀཏྟབྦམེཝ. ཙཱིཝརཾ རཛནྟེནཱཏི ‘‘ཨེཝཾ རཛེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཏོ ཨུཔཱཡཾ སུཏྭཱ རཛནྟེན. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

སདྡྷིཝིཧཱརིཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནསམྨཱཝཏྟནཱདིཀཐཱ

༦༨. ན སམྨཱ ཝཏྟནྟཱིཏི ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ན པཱུརེནྟི. ཡོ ན སམྨཱ ཝཏྟེཡྻཱཏི ཡོ ཡཐཱཔཉྙཏྟཾ ཝཏྟཾ ན པཱུརེཡྻ; སོ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. པཎཱམེཏབྦོཏི ཨཔསཱདེཏབྦོ. ན ཨདྷིམཏྟཾ པེམཾ ཧོཏཱིཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷི ཨདྷིམཏྟཾ གེཧསྶིཏཔེམཾ ན ཧོཏི. ནཱདྷིམཏྟཱ ¶ བྷཱཝནཱ ཧོཏཱིཏི ཨདྷིམཏྟཱ མེཏྟཱབྷཱཝནཱ ན ཧོཏི; ཝུཏྟཔཊིཔཀྑནཡེན ¶ སུཀྐཔཀྑོ ཝེདིཏབྦོ. ཨལཾ པཎཱམེཏུནྟི ཡུཏྟོ པཎཱམེཏུཾ.

ཨཔྤཎཱམེནྟོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སཱཏིསཱརོ ཧོཏཱིཏི སདོསོ ཧོཏི, ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི; ཏསྨཱ ན སམྨཱ ཝཏྟནྟོ པཎཱམེཏབྦོཝ. ན སམྨཱཝཏྟནཱཡ ཙ ཡཱཝ ཙཱིཝརརཛནཾ ཏཱཝ ཝཏྟེ ཨཀརིཡམཱནེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ¶ པརིཧཱནི ཧོཏི. ཏསྨཱ ཏཾ ཨཀརོནྟསྶ ནིསྶཡམུཏྟཀསྶཱཔི ཨམུཏྟཀསྶཱཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཨེཀཙྩསྶ པཏྟདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨམུཏྟཀནིསྶཡསྶེཝ ཨཱཔཏྟི.

སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ སམྨཱ ཝཏྟནྟི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སམྨཱ ན ཝཏྟཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨཱཔཏྟི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སམྨཱ ཝཏྟཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ སམྨཱ ན ཝཏྟནྟི, ཏེསཾ ཨཱཔཏྟི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཝཏྟཾ སཱདིཡནྟེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ བཧུཀཱཔི ཧོནྟི, སབྦེསཾ ཨཱཔཏྟི. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨཏྠི, ཏུམྷེ ཨཏྟནོ སཛ྄ཛྷཱཡམནསིཀཱརཱདཱིསུ ཡོགཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝདཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ ཨནཱཔཏྟི. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སཱདིཡནཾ ཝཱ ཨསཱདིཡནཾ ཝཱ ན ཛཱནཱཏི, བཱལོ ཧོཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱ བཧུཀཱ. ཏེསུ ཨེཀོ ཝཏྟསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀིཙྩཾ ཨཧཾ ཀརིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཨེཝཉྩེ ཨཏྟནོ བྷཱརཾ ཀཏྭཱ ཨིཏརེ ཝིསྶཛྫེཏི, ཏསྶ བྷཱརཀརཎཏོ པཊྛཱཡ ཏེསཾ ཨནཱཔཏྟི.

ནསམྨཱཝཏྟནཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

རཱདྷབྲཱཧྨཎཝཏྠུཀཐཱ

༦༩. རཱདྷབྲཱཧྨཎཝཏྠུསྨིཾ – ཀིཉྩཱཔི ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ བྷགཝཏཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི ཨནུཉྙཱཏཾ པབྦཛྫཉྩེཝ ཨུཔསམྤདཉྩ ཛཱནཱཏི, བྷགཝཱ པན ཏཾ ལཧུཀཾ ཨུཔསམྤདཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨེན གརུཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔསམྤདཾ ཨནུཉྙཱཏུཀཱམོ. ཨཐསྶ ཐེརོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ ‘‘ཀཐཱཧཾ བྷནྟེ ཏཾ བྲཱཧྨཎཾ པབྦཱཛེམི ཨུཔསམྤཱདེམཱི’’ཏི ཨཱཧ. བུདྡྷཱནཉྷི པརིསཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཀུསལཱ ཧོནྟི, ཨཡཉྩ བུདྡྷཔརིསཱཡ ཨགྒོ.

བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེནཱཏི ཨེཏྠ བྱཏྟོ ནཱམ ཡསྶ སཱཊྛཀཐཾ ཝིནཡཔིཊཀཾ ཝཱཙུགྒཏཾ པཝཏྟཏི, ཏསྨིཾ ཨསཏི ཡསྶ ཨནྟམསོ ཨིདཾ ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཝཱཙཱམཏྟམྤི སུགྒཧིཏཾ ཧོཏི, ཝཱཙུགྒཏཾ པཝཏྟཏི, ཨཡམྤི ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ བྱཏྟོ. ཡོ པན ཀཱསསོསསེམྷཱདིནཱ ཝཱ གེལཉྙེན ¶ ¶ ¶ ཨོཊྛདནྟཛིཝ྄ཧཱདཱིནཾ ཝཱ ཨསམྤཏྟིཡཱ པརིཡཏྟིཡཾ ཝཱ ཨཀཏཔརིཙཡཏྟཱ ན སཀྐོཏི པརིམཎྜལེཧི པདབྱཉྫནེཧི ཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེཏུཾ, བྱཉྫནཾ ཝཱ པདཾ ཝཱ ཧཱཔེཏི, ཨཉྙཐཱ ཝཱ ཝཏྟབྦཾ ཨཉྙཐཱ ཝདཏི, ཨཡཾ ཨཔྤཊིབལོ. ཏབྦིཔརཱིཏོ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ‘‘པཊིབལོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོཏི སངྒྷོ ཛཱནཱཔེཏབྦོ. ཏཏོ པརཾ ཡཾ སངྒྷོ ཛཱནཱཔེཏབྦོ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

༧༡. ཨུཔསམྤནྣསམནནྟརཱཏི ཨུཔསམྤནྣོ ཧུཏྭཱ སམནནྟརཱ. ཨནཱཙཱརཾ ཨཱཙརཏཱིཏི པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོཏི. ཨུལླུམྤཏུ མནྟི ཨུདྡྷརཏུ མཾ, ཨཀུསལཱ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ ཀུསལེ པཏིཊྛཔེཏུ; སཱམཎེརབྷཱཝཱ ཝཱ ཨུདྡྷརིཏྭཱ བྷིཀྑུབྷཱཝེ པཏིཊྛཱཔེཏཱུཏི. ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡཱཏི ཨནུདྡཡཾ པཊིཙྩ; མཡི ཨནུཀཔྤཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

༧༣. ཨཊྛིཏཱ ཧོཏཱིཏི ནིཙྩཔྤཝཏྟིནཱི ཧོཏི. ཙཏྟཱརོ ནིསྶཡེཏི ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ. ཡསྨཱ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ ནིསྶཱཡ ཨཏྟབྷཱཝོ པཝཏྟཏི, ཏསྨཱ ཏེ ནིསྶཡཱཏི ཝུཙྩནྟི.

རཱདྷབྲཱཧྨཎཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཙརིཡཝཏྟཀཐཱ

༧༥. ཀིནྟཱཡཾ བྷིཀྑུ ཧོཏཱིཏི ཀིཾ ཏེ ཨཡཾ བྷིཀྑུ ཧོཏི. ཨཉྙེཧི ཨོཝདིཡོ ཨནུསཱསིཡོཏི ཨཉྙེཧི ཨོཝདིཏབྦོ ཙེཝ ཨནུསཱསིཏབྦོ ཙ. བཱཧུལླཱཡ ཨཱཝཏྟོ ཡདིདཾ གཎབནྡྷིཀནྟི གཎབནྡྷོ ཨེཏསྶ བཱཧུལླསྶ ཨཏྠཱིཏི གཎབནྡྷིཀཾ, བཱཧུལླཾ. ཡཾ ཨིདཾ གཎབནྡྷིཀཾ ནཱམ བཱཧུལླཾ, ཏདཏྠཱཡ ཨཏིལཧུཾ ཏྭཾ ཨཱཔནྣོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༧༦. ཨབྱཏྟཱཏི པཉྙཱཝེཡྻཏྟིཡེན ཝིརཧིཏཱ. ཨཉྙཏྟརོཔི ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོཏི པསཱུརོ པརིབྦཱཛཀོ. སོ ཀིར ‘‘དྷམྨཾ ཐེནེསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཨུདཱཡིཏྠེརསྶ སནྟིཀེ པབྦཛིཏྭཱ ཏེན སཧདྷམྨིཀཾ ཝུཙྩམཱནོ ཏསྶ ཝཱདཾ ཨཱརོཔེསི. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱཏིཨཱདིམྷི བྱཏྟོ པུབྦེ བྷིཀྑུནོཝཱདཀཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟལཀྑཎོཡེཝ. ཡོ པན ཨནྟེཝཱསིནོ ཝཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ ཝཱ གིལཱནསྶ སཀྐོཏི ཨུཔཊྛཱནཱདཱིནི ཀཱཏུཾ, ཨཡཾ ཨིདྷ པཊིབལོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘པཉྩཧུཔཱལི ¶ , ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, སཱམཎེརོ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཀཏམེཧི པཉྩཧི? པཊིབལོ ཧོཏི ཨནྟེཝཱསིཾ ཝཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཾ ཝཱ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཱཏུཾ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏུཾ ཝཱ, ཨནབྷིརཏཾ ཝཱུཔཀཱསེཏུཾ ཝཱ ¶ ཝཱུཔཀཱསཱཔེཏུཾ ཝཱ, ཨུཔྤནྣཾ ཀུཀྐུཙྩཾ དྷམྨཏོ ཝིནོདེཏུཾ, ཨབྷིདྷམྨེ ཝིནེཏུཾ, ཨབྷིཝིནཡེ ཝིནེཏཱུ’’ནྟི (པརི. ༤༡༨).

༧༧. པཀྑསངྐནྟེསཱུཏི ཏིཏྠིཡཔཀྑསངྐནྟེསུ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཨཱཙརིཡནྟི ཨཱཙཱརསམཱཙཱརསིཀྑཱཔནཀཾ ཨཱཙརིཡཾ ཨནུཛཱནཱམི. ཨཱཙརིཡོ བྷིཀྑཝེ ཨནྟེཝཱསིཀམྷཱིཏིཨཱདི སབྦཾ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ བྷིཀྑཝེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀམྷཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ནཱམམཏྟམེཝ ཧི ཨེཏྠ ནཱནཾ.

ཨཱཙརིཡཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཎཱམནཱཁམནཱཀཐཱ

༨༠. ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཨཱཙརིཡེསུ ན སམྨཱ ཝཏྟནྟཱིཏི ཨེཏྠ པན ཡཾ པུབྦེ ‘‘ནསམྨཱཝཏྟནཱཡ ཙ ཡཱཝ ཙཱིཝརརཛནཾ, ཏཱཝ ཝཏྟེ ཨཀརིཡམཱནེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པརིཧཱནི ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཨཀརོནྟསྶ ནིསྶཡམུཏྟཀསྶཱཔི ཨམུཏྟཀསྶཱཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝཱ’’ཏི ཙ, ‘‘ཨེཀཙྩསྶ པཏྟདཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨམུཏྟཀནིསྶཡསྶེཝ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ཙ ལཀྑཎཾ ཝུཏྟཾ, ན ཏེནེཝ ལཀྑཎེན ནིསྶཡནྟེཝཱསིཀསྶ ཨཱཔཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ནིསྶཡནྟེཝཱསིཀེན ཧི ཡཱཝ ཨཱཙརིཡཾ ནིསྶཱཡ ཝསཏི, ཏཱཝ སབྦཾ ཨཱཙརིཡཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ. པབྦཛྫཱཨུཔསམྤདཱདྷམྨནྟེཝཱསིཀེཧི པན ནིསྶཡམུཏྟཀེཧིཔི ¶ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཙཱིཝརརཛནཾ, ཏཱཝ ཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ; ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ པཏྟདཱནཱདིམྷི པན ཨེཏེསཾ ཨནཱཔཏྟི. ཨེཏེསུ ཙ པབྦཛྫནྟེཝཱསིཀོ ཙ ཨུཔསམྤདནྟེཝཱསིཀོ ཙ ཨཱཙརིཡསྶ ཡཱཝཛཱིཝཾ བྷཱརོ. ནིསྶཡནྟེཝཱསིཀོ ཙ དྷམྨནྟེཝཱསིཀོ ཙ ཡཱཝ སམཱིཔེ ཝསནྟི, ཏཱཝདེཝ. ཏསྨཱ ཨཱཙརིཡེནཱཔི ཏེསུ སམྨཱ ཝཏྟིཏབྦཾ. ཨཱཙརིཡནྟེཝཱསིཀེསུ ཧི ཡོ ཡོ ན སམྨཱ ཝཏྟཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཨཱཔཏྟི.

པཎཱམནཱཁམནཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷིཀཐཱ

༨༣. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམྷཱ ¶ ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷཱིསུ – ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པཀྐནྟོ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – པཀྐནྟོཏི ཏམྷཱ ཨཱཝཱསཱ ཝིཔྤཝསིཏུཀཱམོ པཀྐནྟོ དིསཾ གཏོ. ཨེཝཾ གཏེ ཙ པན ཏསྨིཾ སཙེ ཝིཧཱརེ ནིསྶཡདཱཡཀོ ཨཏྠི, ཡསྶ སནྟིཀེ ཨཉྙདཱཔི ནིསྶཡོ ཝཱ གཧིཏཔུབྦོ ཧོཏི, ཡོ ཝཱ ཨེཀསམྦྷོགཔརིབྷོགོ, ཏསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ, ཨེཀདིཝསམྤི པརིཧཱརོ ནཏྠི. སཙེ ཏཱདིསོ ནཏྠི, ཨཉྙོ ལཛྫཱི པེསལོ ཨཏྠི, ཏསྶ ལཛྫཱིཔེསལབྷཱཝཾ ཛཱནནྟེན ཏདཧེཝ ནིསྶཡོ ཡཱཙིཏབྦོ. སཙེ དེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ཨཐ པན ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ལཧུཾ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི པུཙྪཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཙ ཏཐཱ ཝུཏྟཾ, ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཝདཏི ‘‘ཏེན ¶ ཧི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨཱགམནཾ ཨཱགམེཐཱ’’ཏི ཝཊྚཏི. ཨཐ པནསྶ པཀཏིཡཱ པེསལབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, ཙཏྟཱརི པཉྩ དིཝསཱནི ཏསྶ བྷིཀྑུནོ སབྷཱགཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ.

སཙེ པན ཝིཧཱརེ ནིསྶཡདཱཡཀོ ནཏྠི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙ ‘‘ཨཧཾ ཀཏིཔཱཧེན ཨཱགམིསྶཱམི, མཱ ཨུཀྐཎྛིཏྠཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཏོ, ཡཱཝ ཨཱགམནཱ པརིཧཱརོ ལབྦྷཏི. ཨཐཱཔི ནཾ ཏཏྠ མནུསྶཱ པརིཙྪིནྣཀཱལཏོ ཨུཏྟརིཔི པཉྩ ཝཱ དས ཝཱ དིཝསཱནི ཝཱསེནྟིཡེཝ, ཏེན ཝིཧཱརཾ པཝཏྟི པེསེཏབྦཱ ‘‘དཧརཱ མཱ ཨུཀྐཎྛནྟུ, ཨཧཾ ཨསུཀདིཝསཾ ནཱམ ¶ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི. ཨེཝམྤི པརིཧཱརོ ལབྦྷཏི. ཨཐ ཨཱགཙྪཏོ ཨནྟརཱམགྒེ ནདཱིཔཱུརེན ཝཱ ཙོརཱདཱིཧི ཝཱ ཨུཔདྡཝོ ཧོཏི, ཐེརོ ཨུདཀོསཀྐནཾ ཝཱ ཨཱགམེཏི, སཧཱཡེ ཝཱ པརིཡེསཏི, ཏཉྩེ པཝཏྟིཾ དཧརཱ སུཎནྟི, ཡཱཝ ཨཱགམནཱ པརིཧཱརོ ལབྦྷཏི. སཙེ པན སོ ‘‘ཨིདྷེཝཱཧཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི པཧིཎཏི, པརིཧཱརོ ནཏྠི. ཡཏྠ ནིསྶཡོ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ.

ཝིབྦྷནྟེ པན ཀཱལངྐཏེ པཀྑསངྐནྟེ ཝཱ ཨེཀདིཝསམྤི པརིཧཱརོ ནཏྠི. ཡཏྠ ནིསྶཡོ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ. ཨཱཎཏྟཱིཏི པན ནིསྶཡཔཎཱམནཱ ཝུཙྩཏི. ཏསྨཱ ‘‘པཎཱམེམི ཏ’’ནྟི ཝཱ ‘‘མཱ ཨིདྷ པཊིཀྐམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ནཱིཧར ཏེ པཏྟཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ནཱཧཾ ཏཡཱ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ’’ཏི ཝཱཏི ཨིམིནཱ པཱལི༹ནཡེན ‘‘མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཱི’’ཏིཨཱདིནཱ པཱལི༹མུཏྟཀནཡེན ཝཱ ཡོ ནིསྶཡཔཎཱམནཱཡ པཎཱམིཏོ ཧོཏི, ཏེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཁམཱཔེཏབྦོ.

སཙེ ཨཱདིཏོཝ ན ཁམཏི, དཎྜཀམྨཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཏཱཝ སཡམེཝ ཁམཱཔེཏབྦོ. ནོ ཙེ ཁམཏི, ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ མཧཱཐེརེ གཧེཏྭཱ ཁམཱཔེཏབྦོ. ནོ ཙེ ཁམཏི, སཱམནྟཝིཧཱརེ ¶ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཁམཱཔེཏབྦོ. སཙེ ཨེཝམྤི ན ཁམཏི, ཨཉྙཏྠ གནྟྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སབྷཱགཱནཾ སནྟིཀེ ཝསིཏབྦཾ ‘‘ཨཔྤེཝ ནཱམ སབྷཱགཱནཾ མེ སནྟིཀེ ཝསཏཱིཏི ཉཏྭཱཔི ཁམེཡྻཱ’’ཏི. སཙེ ཨེཝམྤི ན ཁམཏི, ཏཏྲེཝ ཝསིཏབྦཾ. ཏཏྲ ཙེ དུབྦྷིཀྑཱདིདོསེན ན སཀྐཱ ཧོཏི ཝསིཏུཾ, ཏཾཡེཝ ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ནིསྶཡཾ གཧེཏྭཱ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཡམཱཎཏྟིཡཾ ཝིནིཙྪཡོ.

ཨཱཙརིཡམྷཱ ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷཱིསུ ཨཱཙརིཡོ པཀྐནྟོ ཝཱ ¶ ཧོཏཱིཏི ཨེཏྠ ཀོཙི ཨཱཙརིཡོ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ པཀྐམཏི, ཀོཙི ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱ. ཨནྟེཝཱསིཀོཔི ཨེཝམེཝ. ཏཏྲ སཙེ ཨནྟེཝཱསིཀོ ཨཱཙརིཡཾ ཨཱཔུཙྪཏི ‘‘ཨསུཀཾ ནཱམ བྷནྟེ ཋཱནཾ གནྟུཾ ཨིཙྪཱམི ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེནཱ’’ཏི, ཨཱཙརིཡེན ཙ ‘‘ཀདཱ གམིསྶསཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘སཱཡནྷེ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ ཨུཊྛཧིཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨཱཙརིཡོཔི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཏངྑཎཉྙེཝ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི.

སཙེ ¶ པན ‘‘བྷནྟེ ཨསུཀཾ ནཱམ ཋཱནཾ གནྟུཀཱམོམྷཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ པཙྪཱ ཛཱནིསྶསཱི’’ཏི ཝདཏི, སོ ཙ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཏཏོ ཙེ གཏོ, སུགཏོ. སཙེ པན ན གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཐཱཔི ‘‘གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨཱཙརིཡེན ‘‘མཱ ཏཱཝ གཙྪ, རཏྟིཾ མནྟེཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟོ མནྟེཏྭཱ གཙྪཏི, སུགཏོ. ནོ ཙེ གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཱཙརིཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱ པཀྐམནྟསྶ པན ཨུཔཙཱརསཱིམཱཏིཀྐམེ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨནྟོཨུཔཙཱརསཱིམཏོ པཊིནིཝཏྟནྟསྶ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི.

སཙེ པན ཨཱཙརིཡོ ཨནྟེཝཱསིཀཾ ཨཱཔུཙྪཏི ‘‘ཨཱཝུསོ ཨསུཀཾ ནཱམ ཋཱནཾ གམིསྶཱམཱི’’ཏི, ཨནྟེཝཱསིཀེན ཙ ‘‘ཀདཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘སཱཡནྷེ ཝཱ རཏྟིབྷཱགེ ཝཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨནྟེཝཱསིཀོཔི ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཏངྑཎཉྙེཝ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི.

སཙེ པན ཨཱཙརིཡོ ‘‘སྭེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ གམིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨིཏརོ ཙ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ཨེཀདིཝསཾ ཏཱཝ ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, པུནདིཝསེ པཊིཔྤསྶདྡྷོ ཧོཏི. ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམི མམ གམནཾ ཝཱ ཨགམནཾ ཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཙེ ན གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཐཱཔི ‘‘གཙྪཱམཱི’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ཨནྟེཝཱསིཀེན ‘‘མཱ ཏཱཝ གཙྪཐ, རཏྟིཾ མནྟེཏྭཱ ཛཱནིསྶཐཱ’’ཏི ཝུཏྟོ མནྟེཏྭཱཔི ན གཙྪཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི.

སཙེ ཨུབྷོཔི ཨཱཙརིཡནྟེཝཱསིཀཱ ཀེནཙི ཀརཎཱིཡེན བཧིསཱིམཾ གཙྪནྟི, ཏཏོ ཙེ ཨཱཙརིཡོ གམིཡཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣེ ཨནཱཔུཙྪཱཝ གནྟྭཱ དྭིནྣཾ ལེཌྜུཔཱཏཱནཾ ཨནྟོཡེཝ ནིཝཏྟཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ནིཝཏྟཏི, པཊིཔྤསྶདྡྷོ ཧོཏི. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམྨ ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསནྟི, ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི.

ཨཱཙརིཡེ ཝིབྦྷནྟེ ཀཱལངྐཏེ པཀྑསངྐནྟེ ཙ ཏངྑཎཉྙེཝ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཱཎཏྟིཡཾ པན སཙེཔི ¶ ཨཱཙརིཡོ མུཉྩིཏུཀཱམོཝ ཧུཏྭཱ ནིསྶཡཔཎཱམནཱཡ པཎཱམེཏི, ཨནྟེཝཱསིཀོ ཙ ‘‘ཀིཉྩཱཔི མཾ ཨཱཙརིཡོ པཎཱམེཏི, ཨཐ ཁོ ཧདཡེན མུདུཀོ’’ཏི སཱལཡོཝ ཧོཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏིཡེཝ. སཙེཔི ཨཱཙརིཡོ སཱལཡོ, ཨནྟེཝཱསིཀོ ¶ ནིརཱལཡོ, ‘‘ན དཱནི ཨིམཾ ནིསྶཱཡ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི དྷུརཾ ནིཀྑིཔཏི, ཨེཝམྤི ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨུབྷིནྣཾ སཱལཡབྷཱཝེ པན ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏིཡེཝ. ཨུབྷིནྣཾ དྷུརནིཀྑེཔེན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. པཎཱམིཏེན དཎྜཀམྨཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏིཀྑཏྟུཾ ཁམཱཔེཏབྦོ. ནོ ཙེ ཁམཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེ ཝུཏྟནཡེན པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཝཱ སམོདྷཱནགཏོཏི ཨེཏྠ དསྶནསཝནཝསེན སམོདྷཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ. སཙེ ཧི ཨཱཙརིཡཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟོ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཨེཀཝིཧཱརེ ཙེཏིཡཾ ཝཱ ཝནྡནྟཾ ཨེཀགཱམེ པིཎྜཱཡ ཝཱ ཙརནྟཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ པསྶཏི, ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ པསྶཏི, སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ པན ན པསྶཏི, ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. མགྒཔྤཊིཔནྣཾ ཝཱ ཨཱཀཱསེན ཝཱ གཙྪནྟཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ དིསྭཱ དཱུརཏྟཱ བྷིཀྑཱུཏི ཛཱནཱཏི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོཏི ན ཛཱནཱཏི, ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. སཙེ ཛཱནཱཏི, པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨུཔརིཔཱསཱདེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝསཏི, ཧེཊྛཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ, ཏཾ ཨདིསྭཱཝ ཡཱགུཾ པིཝིཏྭཱ པཀྐམཏི, ཨཱསནསཱལཱཡ ཝཱ ནིསིནྣཾ ཨདིསྭཱཝ ཨེཀམནྟེ བྷུཉྫིཏྭཱ པཀྐམཏི, དྷམྨསྶཝནམཎྜཔེ ཝཱ ནིསིནྣམྤི ཏཾ ཨདིསྭཱཝ དྷམྨཾ སུཏྭཱ པཀྐམཏི, ནིསྶཡོ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨེཝཾ ཏཱཝ དསྶནཝསེན སམོདྷཱནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

སཝནཝསེན པན སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ དྷམྨཾ ཀཐེནྟསྶ ཨནུམོདནཾ ¶ ཝཱ ཀརོནྟསྶ སདྡཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ མེ སདྡོ’’ཏི སཉྫཱནཱཏི, ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨསཉྫཱནནྟསྶ ན པཊིཔྤསྶམྦྷཏཱིཏི ཨཡཾ སམོདྷཱནེ ཝིནིཙྪཡོ.

ནིསྶཡཔཊིཔྤསྶདྡྷིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཔཉྩཀཀཐཱ

༨༤. ཨིདཱནི ཡཾ པུབྦེ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ བྱཏྟེན བྷིཀྑུནཱ པཊིབལེན དསཝསྶེན ཝཱ ཨཏིརེཀདསཝསྶེན ཝཱ ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ, ནིསྶཡཾ དཱཏུ’’ནྟི སངྑེཔཏོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱཙརིཡཱནཾ ལཀྑཎཾ ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ ‘‘པཉྩཧི, བྷིཀྑཝེ, ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེནཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ པཉྩཧི ཨངྒེཧཱིཏི པཉྩཧི ཨགུཎངྒེཧི. སོ ཧི སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིཧི ཨསམནྣཱགཏཏྟཱཝ ¶ ཨགུཎངྒེཧི སམནྣཱགཏོ ཧོཏི. ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦནྟི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ¶ ཧུཏྭཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ. ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོཏི ཨཱཙརིཡེན ཧུཏྭཱ ནིསྶཡོ ན དཱཏབྦོ. ཨེཏྠ ཙ ན ཨསེཀྑེན སཱིལཀྑནྡྷེནཱཏི ཙ ཨཏྟནཱ ན ཨསེཀྑེནཱཏི ཙ ཨསྶདྡྷོཏི ཙ ཨཱདཱིསུ ཏཱིསུ པཉྩཀེསུ ཨཡུཏྟཝསེན པཊིཀྑེཔོ ཀཏོ, ན ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན. ཡོ ཧི ཨསེཀྑེཧི སཱིལཀྑནྡྷཱདཱིཧི ཨསམནྣཱགཏོ པརེ ཙ ཏཏྠ སམཱདཔེཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ཨསྶདྡྷིཡཱདིདོསཡུཏྟོཝ ཧུཏྭཱ པརིསཾ པརིཧརཏི, ཏསྶ པརིསཱ སཱིལཱདཱིཧི པརིཧཱཡཏིཡེཝ, ན ཝཌྜྷཏི. ཏསྨཱ ཏེན ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦནྟིཨཱདི ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཾ, ན ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན. ན ཧི ཁཱིཎཱསཝསྶེཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱཙརིཡབྷཱཝོ བྷགཝཏཱ ཨནུཉྙཱཏོ. ཡདི ཏསྶེཝ ཨནུཉྙཱཏོ ཨབྷཝིསྶ, ‘‘སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདིཾ ན ཝདེཡྻ. ཡསྨཱ པན ཁཱིཎཱསཝསྶ པརིསཱ སཱིལཱདཱིཧི ན པརིཧཱཡཏི, ཏསྨཱ ‘‘པཉྩཧི བྷིཀྑཝེ ཨངྒེཧི སམནྣཱགཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦ’’ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ.

ཨདྷིསཱིལེ སཱིལཝིཔནྣོཏིཨཱདཱིསུ པཱརཱཛིཀཉྩ སངྒྷཱདིསེསཉྩ ཨཱཔནྣོ ཨདྷིསཱིལེ སཱིལཝིཔནྣོ ནཱམ. ཨིཏརེ པཉྩཱཔཏྟིཀྑནྡྷེ ཨཱཔནྣོ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརེ ཨཱཙཱརཝིཔནྣོ ནཱམ. སམྨཱདིཊྛིཾ པཧཱཡ ཨནྟགྒཱཧིཀཱཡ དིཊྛིཡཱ སམནྣཱགཏོ ཨཏིདིཊྛིཡཱ དིཊྛིཝིཔནྣོ ནཱམ. ཡཏྟཀཾ སུཏཾ པརིསཾ པརིཧརནྟསྶ ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཏེན ཝིརཧིཏཏྟཱ ཨཔྤསྶུཏོ. ཡཾ ཏེན ཛཱནིཏབྦཾ ཨཱཔཏྟཱདི, ཏསྶ ཨཛཱནནཏོ དུཔྤཉྙོ. ཨིམསྨིཾ པཉྩཀེ པུརིམཱནི ཏཱིཎི པདཱནི ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཱནི, པཙྪིམཱནི དྭེ ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན.

ཨཱཔཏྟིཾ ¶ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མཡཱ ཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཨིམཾ ནཱམ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཡཾ ཨཱཔནྣོ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི. ཝུཊྛཱནཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏི ཝུཊྛཱནགཱམིནིཏོ ཝཱ དེསནཱགཱམིནིཏོ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཏོ ཨེཝཾ ནཱམ ཝུཊྛཱནཾ ཧོཏཱིཏི ན ཛཱནཱཏི. ཨིམསྨིཾ པཉྩཀེ པུརིམཱནི དྭེ པདཱནི ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཱནི, པཙྪིམཱནི ཏཱིཎི ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན.

ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཱཡ སིཀྑཱཡཱཏི ཁནྡྷཀཝཏྟེ ¶ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱདིབྲཧྨཙརིཡཀཱཡཱཏི སེཀྑཔཎྞཏྟིཡཾ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིདྷམྨེཏི ནཱམརཱུཔཔརིཙྪེདེ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཨཏྠོ. ཨབྷིཝིནཡེཏི སཀལེ ཝིནཡཔིཊཀེ ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཨཏྠོ. ཝིནེཏུཾ ན པཊིབལོཏི ཙ སབྦཏྠ སིཀྑཱཔེཏུཾ ན སཀྐོཏཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. དྷམྨཏོ ཝིཝེཙེཏུནྟི དྷམྨེན ཀཱརཎེན ཝིསྶཛྫཱཔེཏུཾ. ཨིམསྨི པཉྩཀེ སབྦཔདེསུ ཨཱཔཏྟི. ཨཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནཱཏཱིཏིཨཱདིཔཉྩཀསྨིམྤི སབྦཔདེསུ ཨཱཔཏྟི. ཨཱུནདསཝསྶཔརིཡོསཱནཔཉྩཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིཏི ཨཱདིཏོ ཏཡོ པཉྩཀཱ, ཙཏུཏྠེ ཏཱིཎི པདཱནི, པཉྩམེ དྭེ པདཱནཱིཏི སབྦེཔི ཙཏྟཱརོ པཉྩཀཱ ཨཡུཏྟཝསེན ཝུཏྟཱ. ཙཏུཏྠཔཉྩཀེ དྭེ པདཱནི, པཉྩམེ ཏཱིཎི, ཚཊྛསཏྟམཨཊྛམཱ ཏཡོ པཉྩཀཱཏི སབྦེཔི ཙཏྟཱརོ པཉྩཀཱ ཨཱཔཏྟིཨངྒཝསེན ཝུཏྟཱ; སུཀྐཔཀྑེ ཨཊྛསུ ཨནཱཔཏྟིཡེཝཱཏི.

ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཔཉྩཀཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཚཀྐཀཐཱ

༨༥. ཚཀྐེསུ ཨཱུནདསཝསྶཔདཾ ཝིསེསོ, ཏཾ སབྦཏྠ ཨཱཔཏྟིཀརཾ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨུབྷཡཱནི ཁོ པནསྶ པཱཏིམོཀྑཱནི ཝིཏྠཱརེན ན སྭཱགཏཱནི ཧོནྟཱིཏི ཨུབྷཏོཝིབྷངྒཝསེན ན སྭཱགཏཱནི. ན སུཝིབྷཏྟཱནཱིཏི མཱཏིཀཱཝིབྷངྒཝསེན. ན སུཔྤཝཏྟཱིནཱིཏི ཝཱཙུགྒཏཝསེན. ན སུཝིནིཙྪིཏཱནི སུཏྟསོ ཨནུབྱཉྫནསོཏི མཱཏིཀཱཏོ ཙ ཝིབྷངྒཏོ ཙ ན སུཊྛུ ཝིནིཙྪིཏཱནི.

ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཚཀྐཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦཝཏྠུཀཐཱ

༨༦. ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦཝཏྠུསྨིཾ ¶ – ཡོ ཏཱཝ ཨཡཾ པསཱུརོ, སོ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀཏྟཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. ཡོ པན ཨཉྙོཔི ནཡིདྷ པབྦཛིཏཔུབྦོ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྨིཾ ཡཾ ཀཏྟབྦཾ ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཡོ སོ བྷིཀྑཝེ ཨཉྙོཔཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཏསྶ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོཏི ཨཡཾ ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསོ ནཱམ; ཨཔྤཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཨཡཾ པན ནགྒཔརིབྦཱཛཀསྶེཝ ཨཱཛཱིཝཀསྶ ཝཱ ¶ ཨཙེལཀསྶ ཝཱ དཱཏབྦོ ¶ . སཙེ སོཔི སཱཊཀཾ ཝཱ ཝཱལ༹ཀམྦལཱདཱིནཾ ཨཉྙཏརཾ ཏིཏྠིཡདྡྷཛཾ ཝཱ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི, ནཱསྶ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ. ཨཉྙསྶ པན ཏཱཔསཔཎྜརངྒཱདིཀསྶ ན དཱཏབྦོཝ.

པཋམཾ ཀེསམསྶུནྟིཨཱདིནཱ ཏསྶ ཨཱདིཏོཝ སཱམཎེརཔབྦཛྫཾ དསྶེཏི. ཨེཝཾ པབྦཱཛེནྟེཧི པན ཏསྨིཾ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣེཡེཝ ‘‘ཏྭཾ པབྦཱཛེཧི, ཏྭཾ ཨཱཙརིཡོ ཧོཧི, ཏྭཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཧོཧཱི’’ཏི ཐེརཱ བྷིཀྑཱུ ན ཝཏྟབྦཱ. ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཧི སཙེ ཏསྶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡབྷཱཝེན ཛིགུཙྪནྟཱ ན སམྤཊིཙྪནྟི, ཨཐ སོ ‘‘ནཡིམེ མཡ྄ཧཾ སདྡཧནྟཱི’’ཏི ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱཔི གཙྪེཡྻ. ཏསྨཱ ཏཾ ཨེཀམནྟཾ ནེཏྭཱ ཏསྶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ པརིཡེསིཏབྦཱ.

༨༧. ཨེཝཾ ཁོ བྷིཀྑཝེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨནཱརཱདྷཀོཏི ཨཡམསྶ པརིཝཱསཝཏྟདསྶནཏྠཾ མཱཏིཀཱ. ཀཐཉྩ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདི ཏསྶེཝ ཝིབྷངྒོ. ཏཏྠ ཨཏིཀཱལེན གཱམཾ པཝིསཏཱིཏི བྷིཀྑཱུནཾ ཝཏྟཀརཎཝེལཱཡམེཝ གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསཏི. ཨཏིདིཝཱ པཊིཀྐམཏཱིཏི ཀུལགྷརེསུ ཨིཏྠིཔུརིསདཱརཀདཱརིཀཱདཱིཧི སདྡྷིཾ གེཧསྶིཏཀཐཾ ཀཐེནྟོ ཏཏྠེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ བྷིཀྑཱུསུ པཏྟཙཱིཝརཾ པཊིསཱམེཏྭཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནི ཝཱ ཀརོནྟེསུ པཊིསལླཱིནེསུ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི; ན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝཏྟཾ ནཱཙརིཡཝཏྟཾ ཀརོཏི, ཨཉྙདཏྠུ ཝསནཊྛཱནཾ པཝིསིཏྭཱ ནིདྡཱཡཏི. ཨེཝམྤི བྷིཀྑཝེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨནཱརཱདྷཀོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝམྤི ཀརོནྟོ པརིཝཱསཝཏྟསྶ སམྤཱདཀོ པཱུརཀོ ན ཧོཏི.

ཝེསིཡཱགོཙརོ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཝེསིཡཱཏི ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑསམྤདཱནཱདིནཱ སུལབྷཛ྄ཛྷཱཙཱརཱ རཱུཔཱུཔཛཱིཝིཀཱ ཨིཏྠིཡོ. ཝིདྷཝཱཏི མཏཔཏིཀཱ ཝཱ པཝུཏྠཔཏིཀཱ ཝཱ ཨིཏྠིཡོ; ཏཱ ཡེན ཀེནཙི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཾ པཏྠེནྟི. ཐུལླཀུམཱརིཀཱཏི ཡོབྦནྣཔྤཏྟཱ ཡོབྦནྣཱཏཱིཏཱ ཝཱ ཀུམཱརིཡོ; ཏཱ པུརིསཱདྷིཔྤཱཡཱཝ ཝིཙརནྟི, ཡེན ཀེནཙི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཾ པཏྠེནྟི. པཎྜཀཱཏི ཨུསྶནྣཀིལེསཱ ཨཝཱུཔསནྟཔརིལཱ༹ཧཱ ནཔུཾསཀཱ; ཏེ པརིལཱ༹ཧཝེགཱབྷིབྷཱུཏཱ ཡེན ¶ ཀེནཙི སདྡྷིཾ མིཏྟབྷཱཝཾ པཏྠེནྟི ¶ . བྷིཀྑུནིཡོཏི སམཱནཔབྦཛྫཱ ཨིཏྠིཡོ; ཏཱཧི སདྡྷིཾ ཁིཔྤམེཝ ཝིསྶཱསོ ཧོཏི, ཏཏོ སཱིལཾ བྷིཛྫཏི.

ཏཏྠ ¶ ཝེསིཡཱནཾ ཀུལེསུ ཀུལུཔཀོ ཧུཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཙརིཡཱདཱིཧི ཝཱ ཨཔདིསིཏྭཱ སིནེཧསནྠཝཛཱཏེན ཧདཡེན ཨབྷིཎྷདསྶནསལླཱཔཀཱམཏཱཡ ཏཱསཾ སནྟིཀཾ ཨུཔསངྐམནྟོ ‘‘ཝེསིཡཱགོཙརོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, སོ ནཙིརསྶེཝ ‘‘ཨསུཀཝེསིཡཱ སདྡྷིཾ གཏོ’’ཏི ཝཏྟབྦཏཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. སཙེ པན ཝེསིཡཱདཡོ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི དེནྟི, བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ གནྟྭཱ སདྡྷིཾཡེཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཝཱ ཨཱགནྟུཾ ཝཊྚཏི. གིལཱནཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཨོཝདིཏུཾ ཝཱ དྷམྨཾ ཝཱ དེསེཏུཾ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནི ཝཱ དཱཏུཾ གཙྪནྟེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཡོ པན ཏཐཱ ཨཱགནྟྭཱ མིཏྟསནྠཝཝསེན གཙྪཏི, ཨཡཾ ཨནཱརཱདྷཀོ ཧོཏི.

ཨུཙྩཱཝཙཱནི ཀརཎཱིཡཱནཱིཏི མཧནྟཁུདྡཀཱནི ཀམྨཱནི. ཏཏྠ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ སམགྒེན སངྒྷེན སནྣིཔཏིཏྭཱ ཀཏྟབྦཱནི ཙེཏིཡམཧཱཔཱསཱདཔཊིསངྑརཎཱདཱིནི ཀམྨཱནི ཨུཙྩཱནི ནཱམ. ཙཱིཝརདྷོཝནརཛནཱདཱིནི ཁནྡྷཀཔརིཡཱཔནྣཱནི ཙ ཨགྒིསཱལཝཏྟཱདཱིནི ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀཱནི ཨཝཙཱནི ནཱམ. ཏཏྠ ན དཀྑོ ཧོཏཱིཏི ཏེསུ ཀམྨེསུ ཚེཀོ སུསིཀྑིཏོ ན ཧོཏི. ན ཨནལསོཏི ཨུཊྛཱནཝཱིརིཡསམྤནྣོ ན ཧོཏི; ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཀམྨཾ ཨཏྠཱི’’ཏི སུཏྭཱ པགེཝ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ གབྦྷནྟརཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཱཝདཏྠཾ སུཔིཏྭཱ སཱཡཾ ནིཀྑམཏི. ཏཏྲུཔཱཡཱཡཱཏི ཏེསུ ཀམྨེསུ ཨུཔཱཡབྷཱུཏཱཡ. ཝཱིམཾསཱཡཱཏི ཋཱནུཔྤཏྟིཀཝཱིམཾསཱཡ. ‘‘ཨིདམེཝཾ ཀཏྟབྦཾ, ཨིདམེཝཾ ན ཀཏྟབྦ’’ནྟི ཏསྨིཾཡེཝ ཁཎེ ཨུཔྤནྣཔཉྙཱཡ སམནྣཱགཏོ ན ཧོཏི. ན ཨལཾ ཀཱཏུཾ ན ཨལཾ སཾཝིདྷཱཏུནྟི སཧཏྠཱཔི ཀཱཏུཾ སམཏྠོ ན ཧོཏི; ‘‘གཎྷཐ བྷནྟེ, གཎྷ དཧར, གཎྷ སཱམཎེར, སཙེ ཏུམྷེ ཝཱ ན ཀརིསྶཐ, ཨམྷེ ཝཱ ན ཀརིསྶཱམ, ཀོ དཱནི ཨིམཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུསྶཱཧཾ ཛནེཏྭཱ སཾཝིདྷཱཏུཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཀཱརེཏུམྤི སམཏྠོ ན ཧོཏི. བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཀིཉྩི རོགཾ ཨཔདིསཏི, བྷིཀྑཱུནཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ སམཱིཔེནེཝ ཝིཙརཏི, སཱིསམེཝ དསྶེཏི, ཨཡམྤི ཨནཱརཱདྷཀོ ཧོཏི.

ན ཏིབྦཙྪནྡོ ཧོཏཱིཏི བལཝཙྪནྡོ ན ¶ ཧོཏི. ཨུདྡེསེཏི པཱལི༹པརིཡཱཔུཎནེ. པརིཔུཙྪཱཡཱཏི ཨཏྠསཝནེ. ཨདྷིསཱིལེཏི པཱཏིམོཀྑསཱིལེ. ཨདྷིཙིཏྟེཏི ལོཀིཡསམཱདྷིབྷཱཝནཱཡ. ཨདྷིཔཉྙཱཡཱཏི ལོཀུཏྟརམགྒབྷཱཝནཱཡ.

སངྐནྟོ ¶ ཧོཏཱིཏི ཨིདྷཱགཏོ ཧོཏི. ཏསྶ སཏྠུནོཏི ཏསྶ ཏིཏྠཱཡཏནསཱམིཀསྶ. ཏསྶ དིཊྛིཡཱཏི ¶ ཏསྶ སནྟཀཱཡ ལདྡྷིཡཱ. ཨིདཱནི སཱཡེཝ ལདྡྷི ཡསྨཱ ཏསྶ ཏིཏྠཀརསྶ ཁམཏི ཙེཝ རུཙྩཏི ཙ ‘‘ཨིདམེཝ སཙྩ’’ནྟི ཙ དལ༹ྷགྒཱཧེན གཧིཏཱ; ཏསྨཱ ཏསྶ ཁནྟི རུཙི ཨཱདཱཡོཏི ཝུཙྩཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏསྶ ཁནྟིཡཱ ཏསྶ རུཙིཡཱ ཏསྶ ཨཱདཱཡསྶཱ’’ཏི. ཨཝཎྞེ བྷཉྙམཱནེཏི གརཧཱཡ བྷཉྙམཱནཱཡ. ཨནབྷིརདྡྷོཏི ཨཔརིཔུཎྞསངྐཔྤོ; ནོ པགྒཧིཏཙིཏྟོ. ཨུདགྒོཏི ཨབྦྷུནྣཏཀཱཡཙིཏྟོ. ཨིདཾ བྷིཀྑཝེ སངྒྷཱཏནིཀཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦསྶ ཨནཱརཱདྷནཱིཡསྨིནྟི བྷིཀྑཝེ ཡམིདཾ ཏསྶ སཏྠུནོ ཏསྶེཝ ཙ ལདྡྷིཡཱ ཨཝཎྞེ བྷཉྙམཱནེ ‘‘ཀིཾ ཨིམེ པརཾ གརཧནྟཱི’’ཏི ཀཱཡཝཙཱིཝིཀཱརནིབྦཏྟཀཾ ཨནཏྟམནཏྟཾ, བུདྡྷཱདཱིནཉྩ ཨཝཎྞེ བྷཉྙམཱནེ ཨཏྟམནཏྟཾ, ཡཉྩ ཏསྶེཝ སཏྠུནོ ཏསྶེཝ ཙ ལདྡྷིཡཱ ཝཎྞེ བྷཉྙམཱནེ ཨཏྟམནཏྟཾ, བུདྡྷཱདཱིནཉྩ ཝཎྞབྷཎནེ ཨནཏྟམནཏྟཾ, ཨིདཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦསྶ ཨནཱརཱདྷནཱིཡསྨིཾ སངྒྷཱཏནིཀཾ, ཨནཱརཱདྷཀེ པརིཝཱསཝཏྟཾ ཨཔཱུརཀེ ཀམྨེ ཨིདཾ ལིངྒཾ, ཨིདཾ ལཀྑཎཾ, ཨིདམཙལཔྤམཱཎནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨནཱརཱདྷཀོ ཁོ བྷིཀྑཝེ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨཱགཏོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོཏི ཨིཏོ ཨེཀེནཔི ཨངྒེན སམནྣཱགཏོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. སུཀྐཔཀྑེ སབྦཾ ཝུཏྟཝིཔལླཱསེན ཝེདིཏབྦཾ.

ཨེཝཾ ཨཱརཱདྷཀོ ཁོ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཝཾ ནཱཏིཀཱལེན གཱམཔྤཝེསནཱ ནཱཏིདིཝཱ པཊིཀྐམནཾ, ན ཝེསིཡཱདིགོཙརཏཱ, སབྲཧྨཙཱརཱིནཾ ཀིཙྩེསུ དཀྑཏཱདི, ཨུདྡེསཱདཱིསུ ཏིབྦཙྪནྡཏཱ, ཏིཏྠིཡཱནཾ ཨཝཎྞབྷཎནེ ཨཏྟམནཏཱ, བུདྡྷཱདཱིནཾ ཨཝཎྞབྷཎནེ ཨནཏྟམནཏཱ, ཏིཏྠིཡཱནཾ ཝཎྞབྷཎནེ ཨནཏྟམནཏཱ, བུདྡྷཱདཱིནཾ ཝཎྞབྷཎནེ ཨཏྟམནཏཱཏི ཨིམེསཾ ཨཊྛནྣཾ ཏིཏྠིཡཝཏྟཱནཾ པརིཔཱུརཎེན ¶ ཨཱརཱདྷཀོ པརིཏོསཀོ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨཱགཏོ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ.

སཙེ པན ཨུཔསམྤདམཱལ༹ཀེཔི ཨེཀཾ ཝཏྟཾ བྷིནྡཏི, པུན ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསིཏབྦཾ. ཡཐཱ པན བྷིནྣསིཀྑཱཡ སིཀྑམཱནཱཡ པུན སིཀྑཱཔདཱནི ཙ སིཀྑཱསམྨུཏི ཙ དིཡྻཏི, ཨེཝཾ ནཡིམསྶ ཀིཉྩི པུན དཱཏབྦམཏྠི. པུབྦེ དིནྣཔརིཝཱསོཡེཝ ཧི ཏསྶ པརིཝཱསོ. ཏསྨཱ པུན ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝསིཏབྦཾ. སཙེ པརིཝསནྟོ ཨནྟརཱ ཨཊྛ སམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏི, ལོཀིཡདྷམྨོ ¶ ནཱམ ཀུཔྤནསབྷཱཝོ, ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. ཙཏྟཱརོ མཱསེ པཱུརིཏཝཏྟོཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. སཙེ པན པརིཝསནྟོ ཙཏྟཱརི མཧཱབྷཱུཏཱནི པརིགྒཎྷཏི, ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི པརིཙྪིནྡཏི, ནཱམརཱུཔཾ ཝཝཏྠཔེཏི, ཏིལཀྑཎཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ ཨཱརབྷཏི, ལོཀིཡདྷམྨོ ནཱམ ཀུཔྤནསབྷཱཝོ, ནེཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. སཙེ པན ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ སོཏཱཔཏྟིམགྒཾ པཊིལབྷཏི, པརིཔུཎྞཾཡེཝ ཧོཏི ཝཏྟཾ. སམཱུཧཏཱནི སབྦདིཊྛིགཏཱནི ཨབྦུལ༹ྷཾ ཝིཙིཀིཙྪཱསལླཾ ¶ ཏཾདིཝསམེཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. སཙེཔི ཏིཏྠིཡལིངྒེ ཋིཏོ སོཏཱཔནྣོ ཧོཏི, པརིཝཱསཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཏདཧེཝ པབྦཱཛེཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ.

ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཱུལཀཾ ཙཱིཝརཾ པརིཡེསིཏབྦནྟི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨིསྶརཾ ཀཏྭཱ ཏསྶ ཙཱིཝརཾ པརིཡེསིཏབྦཾ. པཏྟམྤི ཏཐེཝ. ཏསྨཱ ཡདི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ པཏྟཙཱིཝརཾ ཨཏྠི, ‘‘ཨིམསྶ དེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨཐ ནཏྠི, ཨཉྙེ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏེཧིཔི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶེཝ དཱཏབྦཾ ‘‘ཨིདཾ ཏུམྷཱཀཾ ཀཏྭཱ ཨིམསྶ དེཐཱ’’ཏི. ཀསྨཱ? ཏིཏྠིཡཱ ནཱམ ཝིལོམཱ ཧོནྟི ‘‘སངྒྷེན མེ པཏྟཙཱིཝརཾ དིནྣཾ, ཀིཾ མཡ྄ཧཾ ཏུམྷེསུ ཨཱཡཏྟ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨོཝཱདཱནུསཱསནིཾ ན ཀརེཡྻུཾ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན པན ཨཱཡཏྟཛཱིཝིཀཏྟཱ ཏསྶ ཝཙནཀརོ བྷཝིསྶཏི. ཏེནསྶ ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཱུལཀཾ ཙཱིཝརཾ པརིཡེསིཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. བྷཎྜུཀམྨཱཡཱཏི ཀེསོརོཔནཏྠཾ. བྷཎྜུཀམྨཀཐཱ པརཏོ ཨཱགམིསྶཏི.

ཨགྒིཀཱཏི ཨགྒིཔརིཙརཎཀཱ. ཛཊིལཀཱཏི ཏཱཔསཱ. ཨེཏེ བྷིཀྑཝེ ཀིརིཡཝཱདིནོཏི ཨེཏེ ཀིརིཡཾ ན པཊིབཱཧནྟི, ‘‘ཨཏྠི ཀམྨཾ, ཨཏྠི ཀམྨཝིཔཱཀོ’’ཏི ¶ ཨེཝཾདིཊྛིཀཱ. སབྦབུདྡྷཱ ཧི ནེཀྑམྨཔཱརམིཾ པཱུརཡམཱནཱ ཨེཏདེཝ པབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ པཱུརེསུཾ, མཡཱཔི ཏཐེཝ པཱུརིཏཱ, ན ཨེཏེསཾ སཱསནེ པབྦཛྫཱ ཝིལོམཱ, ཏསྨཱ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཱ, ན ཏེསཾ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོཏི. ཨིམཱཧཾ བྷིཀྑཝེ ཉཱཏཱིནཾ ཨཱཝེཎིཀཾ པརིཧཱརཾ དམྨཱིཏི ཨིམཾ ཨཧཾ ཏེསཾ པཱཊེཀྐཾ ཨོདིསྶཀཾ པརིཧཱརཾ དདཱམི. ཀསྨཱ ཨེཝམཱཧ? ཏེ ཧི ཏིཏྠཱཡཏནེ པབྦཛིཏཱཔི སཱསནསྶ ཨཝཎྞཀཱམཱ ན ཧོནྟི, ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིསེཊྛསྶ སཱསནནྟི ཝཎྞཝཱདིནོཝ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧཱཏི.

ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩཱབཱདྷཝཏྠུཀཐཱ

༨༨. མགདྷེསུ ¶ པཉྩ ཨཱབཱདྷཱ ཨུསྶནྣཱ ཧོནྟཱིཏི མགདྷནཱམཀེ ཛནཔདེ མནུསྶཱནཉྩ ཨམནུསྶཱནཉྩ པཉྩ རོགཱ ཨུསྶནྣཱ ཝུཌྜྷིཔྤཏྟཱ ཕཱཏིཔྤཏྟཱ ཧོནྟི. ཛཱིཝཀཀོམཱརབྷཙྩཀཐཱ ཙཱིཝརཀྑནྡྷཀེ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི. ན བྷིཀྑཝེ པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧི ཕུཊྛོ པབྦཱཛེཏབྦོཏི ཡེ ཏེ ཀུཊྛཱདཡོ པཉྩ ཨཱབཱདྷཱ ཨུསྶནྣཱ, ཏེཧི ཕུཊྛོ ཨབྷིབྷཱུཏོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཏཏྠ ཀུཊྛནྟི རཏྟཀུཊྛཾ ཝཱ ཧོཏུ ཀཱལ༹ཀུཊྛཾ ཝཱ, ཡཾཀིཉྩི ཀིཊིབྷདདྡུཀཙྪུཨཱདིཔྤབྷེདམྤི སབྦཾ ¶ ཀུཊྛམེཝཱཏི ཝུཏྟཾ. ཏཉྩེ ནཁཔིཊྛིཔྤམཱཎམྤི ཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏཾ ཧོཏི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ནིཝཱསནཔཱརུཔནེཧི པཀཏིཔཊིཙྪནྣེ ཋཱནེ ནཁཔིཊྛིཔྤམཱཎཾ ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏཾ ཧོཏི, ཝཊྚཏི. མུཁེ པན ཧཏྠཔཱདཔིཊྛེསུ ཝཱ སཙེཔི ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏཾ ནཁཔིཊྛིཏོ ཙ ཁུདྡཀཏརམྤི, ན ཝཊྚཏིཡེཝཱཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏིཀིཙྪཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེནྟེནཱཔི པཀཏིཝཎྞེ ཛཱཏེཡེཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. གོདྷཱཔིཊྛིསདིསཙུཎྞཨོཀིརཎཀསརཱིརམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

གཎྜོཏི མེདགཎྜོ ཝཱ ཧོཏུ ཨཉྙོ ཝཱ ཡོ ཀོཙི ཀོལཊྛིམཏྟཀོཔི ཙེ ཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏོ གཎྜོ ཧོཏི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ. པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ པན ཀོལཊྛིམཏྟེ ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏོ ¶ ཝཊྚཏི. མུཁཱདིཀེ ཨཔྤཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ཨཝཌྜྷནཀཔཀྑེ ཋིཏོཔི ན ཝཊྚཏི. ཏིཀིཙྪཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེནྟེནཱཔི སརཱིརཾ སཉྪཝིཾ ཀཱརེཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨུཎྞིགཎྜཱ ནཱམ ཧོནྟི གོཐནཱ ཝིཡ ཨངྒུལིཀཱ ཝིཡ ཙ ཏཏྠ ཏཏྠ ལམྦནྟི, ཨེཏེཔི གཎྜཱཡེཝ. ཏེསུ སཏི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. དཧརཀཱལེ ཁཱིརཔིལ༹ཀཱ ཡོབྦནྣཀཱལེ ཙ མུཁེ ཁརཔིལ༹ཀཱ ནཱམ ཧོནྟི, མཧལླཀཀཱལེ ནསྶནྟི, ན ཏཱ གཎྜསངྑྱཾ གཙྪནྟི, ཏཱསུ སཏི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙེ པན སརཱིརེ ཁརཔིལ༹ཀཱ ནཱམ ཨཔརཱ པདུམཀཎྞིཀཱ ནཱམ ཧོནྟི, ཨཉྙཱ སཱསཔབཱིཛཀཱ ནཱམ སཱསཔམཏྟཱ ཨེཝ སཀལསརཱིརཾ ཕརནྟི, ཏཱ སབྦཱ ཀུཊྛཛཱཏིཀཱ ཨེཝ. ཏཱསུ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཀིལཱསོཏི ¶ ན བྷིཛྫནཀཾ ན པགྒྷརཎཀཾ པདུམཔུཎྜརཱིཀཔཏྟཝཎྞཾ ཀུཊྛཾ, ཡེན གུནྣཾ ཝིཡ སབལཾ སརཱིརཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀུཊྛེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. སོསོཏི སོསབྱཱདྷི; ཏསྨིཾ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨཔམཱརོཏི པིཏྟུམྨཱརོ ཝཱ ཡཀྑུམྨཱརོ ཝཱ; ཏཏྠ པུབྦཝེརིཀེན ཨམནུསྶེན གཧིཏོ དུཏྟིཀིཙྪོ ཧོཏི. ཨཔྤམཏྟཀེཔི པན ཨཔམཱརེ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

པཉྩཱབཱདྷཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

རཱཛབྷཊཝཏྠུཀཐཱ

༩༠. རཱཛབྷཊཝཏྠུསྨིཾ – པཙྩནྟཾ ཨུཙྩིནཐཱཏི པཙྩནྟཾ ཝཌྜྷེཐ. ཙོརེ པལཱཔེཏྭཱ ཙོརབྷཡེན ཝུཊྛིཏེ གཱམེ ཨཱཝཱསཱཔེཏྭཱ ཨཱརཀྑཾ དཏྭཱ ཀསིཀམྨཱདཱིནི པཝཏྟཱཔེཐཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. རཱཛཱ པན སོཏཱཔནྣཏྟཱ ‘‘ཙོརེ གྷཱཏེཐ, ཧནཐཱ’’ཏི ན ཨཱཎཱཔེཏི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དེཝ སཱིསཾ ¶ ཚིནྡིཏབྦནྟིཨཱདི སབྦཾ ‘‘པབྦཛྫཱཡ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ སེཊྛོ, ཏཏོ ཨཱཙརིཡོ, ཏཏོ གཎོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨིདཾ ཝོཧཱརེ ཨཌྜཝིནིཙྪཡེ ཨཱགཏནྟི ཨཱཧཾསུ. ན བྷིཀྑཝེ རཱཛབྷཊོ པབྦཱཛེཏབྦོཏི ཨེཏྠ ཨམཙྩོ ཝཱ ཧོཏུ མཧཱམཏྟོ ཝཱ སེཝཀོ ཝཱ ཀིཉྩི ཋཱནནྟརཾ པཏྟོ ཝཱ ཨཔྤཏྟོ ཝཱ, ཡོ ཀོཙི རཉྙོ བྷཏྟཝེཏནབྷཊོ, སབྦོ རཱཛབྷཊོཏི སངྑྱཾ གཙྪཏི, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏསྶ པན པུཏྟནཏྟབྷཱཏུཀཱ ཡེ རཱཛཏོ བྷཏྟཝེཏནཾ ན གཎྷནྟི, ཏེ པབྦཱཛེཏུཾ ¶ ཝཊྚཏི. ཡོ པན རཱཛཏོ ལདྡྷཾ ནིབདྡྷབྷོགཾ ཝཱ མཱསསཾཝཙྪརཔརིབྦཡཾ ཝཱ རཉྙོཡེཝ ནིཡྻཱཏེཏི, པུཏྟབྷཱཏུཀེ ཝཱ ཏཾ ཋཱནཾ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ རཱཛཱནཾ ‘‘ན དཱནཱཧཾ དེཝསྶ བྷཊོ’’ཏི ཨཱཔུཙྪཏི, ཡེན ཝཱ ཡཾ ཀམྨཀཱརཎཱ ཝེཏནཾ གཧིཏཾ, ཏཾ ཀམྨཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཡོ ཝཱ པབྦཛསྶཱུཏི རཉྙཱ ཨནུཉྙཱཏོ ཧོཏི, ཏམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

རཱཛབྷཊཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙོརཝཏྠུཀཐཱ

༩༡. ཙོརཝཏྠཱུསུ – མནུསྶཱ པསྶིཏྭཱཏི ཡེཧི གིཧིཀཱལེ དིཊྛཔུབྦོ ཡེ ཙ ‘‘ཨཡཾ སོ’’ཏི ཨཉྙེསཾ སུཎནྟི, ཏེ པསྶིཏྭཱ ཨུབྦིཛྫནྟིཔི…པེ… དྭཱརམྤི ¶ ཐཀེནྟི. ཡེ པན ན ཛཱནནྟི, ཏེསཾ གྷརེསུ བྷིཀྑཾ ལབྷཏི. ན བྷིཀྑཝེཏི བྷགཝཱ སཡཾ དྷམྨསྶཱམཱི, ཏསྨཱ ཨཱཡཏིཾ ཨཀརཎཏྠཱཡ བྷིཀྑཱུནཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེནྟོ ཨེཝམཱཧ. ཏཏྠ དྷཛཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝིཡ ཝིཙརཏཱིཏི དྷཛབནྡྷོ. མཱུལདེཝཱདཡོ ཝིཡ ལོཀེ པཱཀཊོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཏསྨཱ ཡོ གཱམགྷཱཏཾ ཝཱ པནྠདུཧནཾ ཝཱ ནགརེ སནྡྷིཙྪེདཱདིཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟོ ཝིཙརཏི, པཉྙཱཡཏི ཙ ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨིདཾ ཨིདཾ ཀརོཏཱི’’ཏི, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན རཱཛཔུཏྟོ རཛྫཾ པཏྠེནྟོ གཱམགྷཱཏཱདཱིནི ཀརོཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོ. རཱཛཱནོ ཧི ཏསྨིཾ པབྦཛིཏེ ཏུསྶནྟི, སཙེ པན ན ཏུསྶནྟི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ. པུབྦེ མཧཱཛནེ པཱཀཊོ ཙོརོ པཙྪཱ ཙོརཀམྨཾ པཧཱཡ པཉྩསཱིལཱདཱིནི སམཱདིཡཏི, ཏཉྩེ མནུསྶཱ ཨེཝཾ ཛཱནནྟི, པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡེ པན ཨམྦལབུཛཱདིཙོརཀཱ སནྡྷིཙྪེདཱདིཙོརཱ ཨེཝ ཝཱ ཨདིསྶམཱནཱ ཐེཡྻཾ ཀརོནྟི, པཙྪཱཔི ཨིམིནཱ ནཱམ ཨིདཾ ཀཏནྟི ན པཉྙཱཡནྟི, ཏེཔི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༩༢. ཀཱརཾ བྷིནྡིཏྭཱཏི ཨཊྚབནྡྷནཱདིཾ བྷིནྡིཏྭཱ. ཨབྷཡཱུཝརཱཏི ཨེཏྠ བྷཡེན ཨུཔརམནྟཱིཏི བྷཡཱུཝརཱ, ཨེཏེ པན ལདྡྷཱབྷཡཏྟཱ ན བྷཡཱུཝརཱཏི ཨབྷཡཱུཝརཱ; པཀཱརསྶ ཙེཏྠ ཝཀཱརོ ཀཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. ན བྷིཀྑཝེ ཀཱརབྷེདཀོ པབྦཱཛེཏབྦོཏི ཀཱརོ ཝུཙྩཏི བནྡྷནཱགཱརཾ. ཨིདྷ པན ཨནྡུབནྡྷནཾ ¶ ¶ ཝཱ ཧོཏུ སངྑལིཀབནྡྷནཾ ཝཱ རཛྫུབནྡྷནཾ ཝཱ གཱམབནྡྷནཾ ཝཱ ནིགམབནྡྷནཾ ཝཱ ནགརབནྡྷནཾ ཝཱ པུརིསགུཏྟི ཝཱ ཛནཔདབནྡྷནཾ ཝཱ དཱིཔབནྡྷནཾ ཝཱ, ཡོ ཨེཏེསུ ཡཾཀིཉྩི བནྡྷནཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ ཝཱ མུཉྩིཏྭཱ ཝཱ ཝིཝརིཏྭཱ ཝཱ པསྶམཱནཱནཾ ཝཱ ཨཔསྶམཱནཱནཾ ཝཱ པལཱཡཏི, སོ ཀཱརབྷེདཀོཏི སངྑྱཾ གཙྪཏི. ཏསྨཱ ཨཱིདིསོ ཀཱརབྷེདཀོ ཙོརོ དཱིཔབནྡྷནཾ བྷིནྡིཏྭཱ དཱིཔནྟརཾ གཏོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན ན ཙོརོ, ཀེཝལཾ ཧཏྠཀམྨཾ ཨཀརོནྟོ ‘‘ཨེཝཾ ནོ ཨཔལཱཡནྟོ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི རཱཛཡུཏྟཱདཱིཧི བདྡྷོ, སོ ཀཱརཾ བྷིནྡིཏྭཱ པལཱཏོཔི པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན གཱམནིགམཔཊྚནཱདཱིནི ཀེཎིཡཱ གཧེཏྭཱ ཏཾ ཨསམྤཱདེནྟོ བནྡྷནཱགཱརཾ པཝེསིཏོ ཧོཏི, སོ པལཱཡིཏྭཱ ཨཱགཏོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོཔི ཀསིཀམྨཱདཱིཧི དྷནཾ སམྤཱདེཏྭཱ ཛཱིཝནྟོ ‘‘ནིདྷཱནཾ ཨིམིནཱ ལདྡྷ’’ནྟི པེསུཉྙཾ ཨུཔསཾཧརིཏྭཱ ཀེནཙི བནྡྷཱཔིཏོ ཧོཏི, ཏཾ ཏཏྠེཝ པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, པལཱཡིཏྭཱ གཏཾ པན གཏཊྛཱནེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༩༣. ན ¶ བྷིཀྑཝེ ལིཁིཏཀོཏི ཨེཏྠ ལིཁིཏཀོ ནཱམ ན ཀེཝལཾ ‘‘ཡཏྠ པསྶཏི ཏཏྠ ཧནྟབྦོ’’ཏི, ཨཐ ཁོ ཡོ ཀོཙི ཙོརིཀཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ གརུཾ རཱཛཱཔརཱདྷཾ ཀཏྭཱ པལཱཏོ, རཱཛཱ ཙ ནཾ པཎྞེ ཝཱ པོཏྠཀེ ཝཱ ‘‘ཨིཏྠནྣཱམོ ཡཏྠ དིསྶཏི, ཏཏྠ གཧེཏྭཱ མཱརེཏབྦོ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཧཏྠཔཱདཱནིསྶ ཚིནྡིཏབྦཱནཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨེཏྟཀཾ ནཱམ དཎྜཾ ཨཱཧརཱཔེཏབྦོ’’ཏི ཝཱ ལིཁཱཔེཏི, ཨཡཾ ལིཁིཏཀོ ནཱམ, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

༩༤. ཀསཱཧཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོཏི ཨེཏྠ ཡོ ཝཙནཔེསནཱདཱིནི ཨཀརོནྟོ ཧཉྙཏི, ན སོ ཀཏདཎྜཀམྨོ. ཡོ པན ཀེཎིཡཱ ཝཱ ཨཉྙཐཱ ཝཱ ཀིཉྩི གཧེཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ པུན དཱཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ ‘‘ཨཡམེཝ ཏེ དཎྜོ ཧོཏཱུ’’ཏི ཀསཱཧི ཧཉྙཏི, ཨཡཾ ཀསཱཧཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོ. སོ ཙ ཀསཱཧི ཝཱ ཧཏོ ཧོཏུ ཨདྡྷདཎྜཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརེན, ཡཱཝ ཨལླཝཎོ ཧོཏི, ཏཱཝ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཝཎེ པན པཱཀཏིཀེ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ཛཱཎཱུཧི ཝཱ ཀཔྤརེཧི ཝཱ ནཱལི༹ཀེརཔཱསཱཎཱདཱིཧི ཝཱ གྷཱཏེཏྭཱ མུཏྟོ ཧོཏི, སརཱིརེ ཙསྶ གཎྛིཡོ པཉྙཱཡནྟི, ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཕཱསུཀཾ ¶ ཀཏྭཱ ཨེཝ གཎྛཱིསུ སནྣིསིནྣཱསུ པབྦཱཛེཏབྦོ.

༩༥. ལཀྑཎཱཧཏོ ཀཏདཎྜཀམྨོཏི ཨེཏྠ ཀཏདཎྜཀམྨབྷཱཝོ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཡསྶ པན ནལཱཊེ ཝཱ ཨཱུརུཨཱདཱིསུ ཝཱ ཏཏྟེན ལོཧེན ལཀྑཎཾ ཨཱཧཏཾ ཧོཏི, སོ སཙེ བྷུཛིསྶོ ཡཱཝ ཨལླཝཎོ ཧོཏི, ཏཱཝ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེཔིསྶ ཝཎཱ རུལ༹ྷཱ ཧོནྟི, ཚཝིཡཱ ¶ སམཔརིཙྪེདཱ, ལཀྑཎཾ ན པཉྙཱཡཏི, ཏིམཎྜལཝཏྠསྶ ཨུཏྟརཱསངྒེ ཀཏེ པཊིཙྪནྣོཀཱསེ ཙེ ཧོཏི, པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཔྤཊིཙྪནྣོཀཱསེ ཙེ ན ཝཊྚཏི.

ཙོརཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིཎཱཡིཀཝཏྠུཀཐཱ

༩༦. ན བྷིཀྑཝེ ཨིཎཱཡིཀོཏི ཨེཏྠ ཨིཎཱཡིཀོ ནཱམ ཡསྶ པིཏིཔིཏཱམཧེཧི ཝཱ ཨིཎཾ གཧིཏཾ ཧོཏི, སཡཾ ཝཱ ཨིཎཾ གཧིཏཾ ཧོཏི, ཡཾ ཝཱ ཨཱཐཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཀིཉྩི གཧིཏཾ ཧོཏི, སོ ཏཾ ¶ ཨིཎཾ པརེསཾ དྷཱརེཏཱིཏི ཨིཎཱཡིཀོ. ཡཾ པན ཨཉྙེ ཉཱཏཀཱ ཨཱཐཔེཏྭཱ ཀིཉྩི གཎྷནྟི, སོ ན ཨིཎཱཡིཀོ. ན ཧི ཏེ ཏཾ ཨཱཐཔེཏུཾ ཨིསྶརཱ, ཏསྨཱ ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨིཏརཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པནསྶ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ ‘‘མཡཾ དསྶཱམ, པབྦཱཛེཐ ན’’ནྟི ཨིཎཾ ཨཏྟནོ བྷཱརཾ ཀརོནྟི, ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ཏསྶ ཨཱཙཱརསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ‘‘པབྦཱཛེཐ ནཾ, ཨཧཾ ཨིཎཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏེསུ ཨསཏི བྷིཀྑུནཱ ཏཐཱརཱུཔསྶ ཨུཔཊྛཱཀསྶཱཔི ཨཱརོཙེཏབྦཾ ‘‘སཧེཏུཀོ སཏྟོ ཨིཎཔལིབོདྷེན ན པབྦཛཏཱི’’ཏི. སཙེ སོ པཊིཔཛྫཏི, པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེཔི ཨཏྟནོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ཨཏྠི, ‘‘ཨེཏཾ དསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ནེཝ ཉཱཏཀཱདཡོ པཊིཔཛྫནྟི, ན ཨཏྟནོ དྷནཾ ཨཏྠི, ‘‘པབྦཱཛེཏྭཱ བྷིཀྑཱཡ ཙརིཏྭཱ མོཙེསྶཱམཱི’’ཏི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པབྦཱཛེཏི དུཀྐཊཾ. པལཱཏོཔི ཨཱནེཏྭཱ དཱཏབྦོ. ནོ ཙེ དེཏི, སབྦཾ ཨིཎཾ གཱིཝཱ ཧོཏི. ཨཛཱནིཏྭཱ པབྦཱཛཡཏོ ཨནཱཔཏྟི. པསྶནྟེན པན ཨཱནེཏྭཱ ཨིཎསཱམིཀཱནཾ དསྶེཏབྦོ. ཨཔསྶནྟསྶ གཱིཝཱ ན ཧོཏི.

སཙེ ཨིཎཱཡིཀོ ཨཉྙཾ དེསཾ གནྟྭཱ པུཙྪིཡམཱནོཔི ‘‘ནཱཧཾ ཀསྶཙི ཀིཉྩི དྷཱརེམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པབྦཛཏི, ཨིཎསཱམིཀོ ཙ ཏཾ པརིཡེསནྟོ ཏཏྠ གཙྪཏི, དཧརོ ཏཾ དིསྭཱ པལཱཡཏི, སོ ཙ ཐེརཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ བྷནྟེ ཀེན པབྦཱཛིཏོ, མམ ཨེཏྟཀཾ ནཱམ དྷནཾ གཧེཏྭཱ ¶ པལཱཏོ’’ཏི ཝདཏི, ཐེརེན ཝཏྟབྦཾ ‘‘མཡཱ ཨུཔཱསཀ ‘ཨཎཎོ ཨཧ’ནྟི ཝདནྟོ པབྦཱཛིཏོ, ཀིཾ དཱནི ཀརོམི, པསྶ མེ པཏྟཙཱིཝརམཏྟ’’ནྟི ཨཡཾ ཏཏྠ སཱམཱིཙི. པལཱཏེ པན གཱིཝཱ ན ཧོཏི.

སཙེ པན ནཾ ཐེརསྶ སམྨུཁཱཝ དིསྭཱ ‘‘ཨཡཾ མམ ཨིཎཱཡིཀོ’’ཏི ཝདཏི, ‘‘ཏཝ ཨིཎཱཡིཀཾ ¶ ཏྭམེཝ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨེཝམྤི གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེཔི སོ ‘‘པབྦཛིཏོ ཨཡཾ ཨིདཱནི ཀུཧིཾ གམིསྶཏཱི’’ཏི ཝདཏི, ཐེརེན ‘‘ཏྭཾཡེཝ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨེཝམྤིསྶ པལཱཏེ གཱིཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ པན ཐེརོ ‘‘ཀུཧིཾ དཱནི ཨཡཾ གམིསྶཏི, ཨིདྷེཝ ཨཙྪཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, སོ ཙེ པལཱཡཏི, གཱིཝཱ ཧོཏི. སཙེ སོ སཧེཏུཀསཏྟོ ཧོཏི ཝཏྟསམྤནྣོ, ཐེརེན ‘‘ཨཱིདིསོ ཨཡ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ཨིཎསཱམིཀོ ཙེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཝིསྶཛྫེཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. སཙེ པན ‘‘ཨུཔཌྜྷུཔཌྜྷཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, དཱཏབྦཾ. ཨཔརེན སམཡེན ཨཏིཨཱརཱདྷཀོ ཧོཏི, ‘‘སབྦཾ དེཐཱ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེཔི དཱཏབྦམེཝ. སཙེ པན ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིསུ ཀུསལོ ཧོཏི བཧཱུཔཀཱརོ བྷིཀྑཱུནཾ, བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན པརིཡེསིཏྭཱཔི ཨིཎཾ དཱཏབྦམེཝཱཏི.

ཨིཎཱཡིཀཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

དཱསཝཏྠུཀཐཱ

༩༧. ན བྷིཀྑཝེ དཱསོཏི ཨེཏྠ ཙཏྟཱརོ དཱསཱ – ཨནྟོཛཱཏོ, དྷནཀྐཱིཏོ, ཀརམརཱནཱིཏོ, སཱམཾ དཱསབྱཾ ཨུཔགཏོཏི. ཏཏྠ ཨནྟོཛཱཏོ ནཱམ ཛཱཏིདཱསོ གྷརདཱསིཡཱ པུཏྟོ. དྷནཀྐཱིཏོ ནཱམ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ སནྟིཀཱ པུཏྟོ ཝཱ སཱམིཀཱནཾ སནྟིཀཱ དཱསོ ཝཱ དྷནཾ དཏྭཱ དཱསཙཱརིཏྟཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཀཱིཏོ. ཨེཏེ དྭེཔི ན པབྦཱཛེཏབྦཱ. པབྦཱཛེནྟེན ཏཏྠ ཏཏྠ ཙཱརིཏྟཝསེན ཨདཱསཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦཱ.

ཀརམརཱནཱིཏོ ནཱམ ཏིརོརཊྛཾ ཝིལོཔཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཨུཔལཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཏིརོརཊྛཏོ བྷུཛིསྶམཱནུསཀཱནི ཨཱཧརནྟི, ཨནྟོརཊྛེཡེཝ ཝཱ ཀཏཱཔརཱདྷཾ ཀིཉྩི གཱམཾ རཱཛཱ ‘‘ཝིལུམྤཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེཏི, ཏཏོ མཱནུསཀཱནིཔི ཨཱཧརནྟི. ཏཏྠ སབྦེ པུརིསཱ དཱསཱ, ཨིཏྠིཡོ དཱསིཡོ. ཨེཝརཱུཔོ ཀརམརཱནཱིཏོ དཱསོ ཡེཧི ཨཱནཱིཏོ, ཏེསཾ སནྟིཀེ ཝསནྟོ ཝཱ བནྡྷནཱགཱརེ བདྡྷོ ཝཱ པུརིསེཧི རཀྑིཡམཱནོ ཝཱ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. པལཱཡིཏྭཱ པན གཏོ, གཏཊྛཱནེ པབྦཱཛེཏབྦོ. རཉྙཱ ¶ ཏུཊྛེན ‘‘ཀརམརཱནཱིཏཀེ མུཉྩཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཱ སབྦསཱདྷཱརཎེན ཝཱ ནཡེན བནྡྷནཱ མོཀྑེ ཀཏེ པབྦཱཛེཏབྦོཝ.

སཱམཾ དཱསབྱཾ ཨུཔགཏོ ནཱམ ཛཱིཝིཏཧེཏུ ཝཱ ཨཱརཀྑཧེཏུ ཝཱ ‘‘ཨཧཾ ཏེ དཱསོ’’ཏི སཡམེཝ དཱསབྷཱཝཾ ཨུཔགཏོ. རཱཛཱུནཾ ཧཏྠིཨསྶགོམཧིཾསགོཔཀཱདཡོ ཝིཡ, ཏཱདིསོ དཱསོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. རཉྙོ ཝཎྞདཱསཱིནཾ པུཏྟཱ ཧོནྟི ཨམཙྩཔུཏྟསདིསཱ, ཏེཔི ན པབྦཱཛེཏབྦཱ. བྷུཛིསྶིཏྠིཡོ ¶ ཨསཾཡཏཱ ཝཎྞདཱསཱིཧི སདྡྷིཾ ཝིཙརནྟི, ཏཱསཾ པུཏྟེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ སཡམེཝ པཎྞཾ ¶ ཨཱརོཔེནྟི, ན ཝཊྚཏི. བྷཊིཔུཏྟཀགཎཱདཱིནཾ དཱསཱཔི ཏེཧི ཨདིནྣཱ ན པབྦཱཛེཏབྦཱ. ཝིཧཱརེསུ རཱཛཱུཧི ཨཱརཱམིཀདཱསཱ ནཱམ དིནྣཱ ཧོནྟི, ཏེཔི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. བྷུཛིསྶེ པན ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ ‘‘ཨནྟོཛཱཏདྷནཀྐཱིཏཀེ ཨཱནེཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨཱརཱམིཀེ དེམཱཏི དེནྟི, ཏཀྐཾ སཱིསེ ཨཱསིཏྟཀསདིསཱཝ ཧོནྟི, ཏེ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཨཱརཱམིཀཾ དེམཱཏི ཀཔྤིཡཝོཧཱརེན དེནྟི, ཡེན ཀེནཙི ཝོཧཱརེན དིནྣོ ཧོཏུ, ནེཝ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. དུགྒཏམནུསྶཱ སངྒྷཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝིསྶཱམཱཏི ཝིཧཱརེ ཀཔྤིཡཀཱརཀཱ ཧོནྟི, ཨེཏེཔི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡསྶ མཱཏཱཔིཏརོ དཱསཱ, མཱཏཱ ཨེཝ ཝཱ དཱསཱི, པིཏཱ ཨདཱསོ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡསྶ པན མཱཏཱ ཨདཱསཱི, པིཏཱ དཱསོ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུསྶ ཉཱཏཀཱ ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཝཱ དཱསཾ དེནྟི ‘‘ཨིམཾ པབྦཱཛེཐ, ཏུམྷཱཀཾ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀརིསྶཏཱི’’ཏི ཨཏྟནོཝཱསྶ དཱསོ ཨཏྠི, བྷུཛིསྶོ ཀཏོཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཱམིཀཱ དཱསཾ དེནྟི ‘‘ཨིམཾ པབྦཱཛེཐ, སཙེ ཨབྷིརམིསྶཏི, ཨདཱསོ ཝིབྦྷམིསྶཏི ཙེ, ཨམྷཱཀཾ དཱསོཝ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཡཾ ཏཱཝཀཱལིཀོ ནཱམ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ནིསྶཱམིཀདཱསོ ཧོཏི, སོཔི བྷུཛིསྶོ ཀཏོཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨཛཱནནྟོ པབྦཱཛེཏྭཱ ཝཱ ཨུཔསམྤཱདེཏྭཱ ཝཱ པཙྪཱ ཛཱནཱཏི, བྷུཛིསྶཾ ཀཱཏུམེཝ ཝཊྚཏི.

ཨིམསྶ ཙ ཨཏྠསྶ པཀཱསནཏྠཾ ཨིདཾ ཝཏྠུཾ ཝདནྟི – ཨེཀཱ ཀིར ཀུལདཱསཱི ཨེཀེན སདྡྷིཾ ཨནུརཱདྷཔུརཱ པལཱཡིཏྭཱ རོཧཎེ ཝསམཱནཱ ¶ པུཏྟཾ པཊིལབྷི, སོ པབྦཛིཏྭཱ ཨུཔསམྤནྣཀཱལེ ལཛྫཱི ཀུཀྐུཙྩཀོ ཨཧོསི. ཨཐེཀདིཝསཾ མཱཏརཾ པུཙྪི – ‘‘ཀིཾ ཨུཔཱསིཀེ ཏུམྷཱཀཾ བྷཱཏཱ ཝཱ བྷགིནཱི ཝཱ ནཏྠི, ན ཀཉྩི ཉཱཏཀཾ པསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཏཱཏ, ཨཧཾ ཨནུརཱདྷཔུརེ ཀུལདཱསཱི, ཏཝ པིཏརཱ སདྡྷིཾ པལཱཡིཏྭཱ ཨིདྷ ཝསཱམཱི’’ཏི. སཱིལཝཱ བྷིཀྑུ ‘‘ཨསུདྡྷཱ ཀིར མེ པབྦཛྫཱ’’ཏི སཾཝེགཾ ལབྷིཏྭཱ མཱཏརཾ ཏསྶ ཀུལསྶ ནཱམགོཏྟཾ པུཙྪིཏྭཱ ཨནུརཱདྷཔུརཾ ཨཱགམྨ ཏསྶ ཀུལསྶ གྷརདྭཱརེ ཨཊྛཱསི. ‘‘ཨཏིཙྪཐ བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ནཱཏིཀྐམི, ཏེ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ བྷནྟེ’’ཏི པུཙྪིཾསུ. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨིཏྠནྣཱམཱ དཱསཱི པལཱཏཱ ཨཏྠཱི’’ཏི? ཨཏྠི བྷནྟེ. ཨཧཾ ཏསྶཱ པུཏྟོ, སཙེ མཾ ཏུམྷེ ཨནུཛཱནཱཐ, པབྦཛྫཾ ལབྷཱམི, ཏུམྷེ མཡ྄ཧཾ སཱམིཀཱཏི ¶ . ཏེ ཧཊྛཏུཊྛཱ ཧུཏྭཱ ‘‘སུདྡྷཱ བྷནྟེ ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱ’’ཏི ཏཾ བྷུཛིསྶཾ ཀཏྭཱ མཧཱཝིཧཱརེ ཝསཱཔེསུཾ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི པཊིཛགྒནྟཱ. ཐེརོ ཏཾ ཀུལཾ ནིསྶཱཡ ཝསམཱནོཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎཱིཏི.

དཱསཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཀམྨཱརབྷཎྜུཝཏྠཱདིཀཐཱ

༩༨-༩. ཀམྨཱརབྷཎྜཱུཏི ¶ ཏུལཱདྷཱརམུཎྜཀོ སུཝཎྞཀཱརཔུཏྟོ, པཉྩསིཁོ ཏརུཎདཱརཀོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. སངྒྷཾ ཨཔལོཀེཏུཾ བྷཎྜུཀམྨཱཡཱཏི སངྒྷཾ བྷཎྜུཀམྨཏྠཱཡ ཨཱཔུཙྪིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲཱཡཾ ཨཱཔུཙྪནཝིདྷི – སཱིམཱཔརིཡཱཔནྣེ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ པབྦཛྫཱཔེཀྑཾ ཏཏྠ ནེཏྭཱ ‘‘སངྒྷཾ བྷནྟེ ཨིམསྶ དཱརཀསྶ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ སཀིཾ ཝཱ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ‘‘ཨིམསྶ དཱརཀསྶ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏིཔི ‘‘ཨིམསྶ སམཎཀརཎཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏིཔི ‘‘ཨིམསྶ པབྦཱཛནཾ ཨཱཔུཙྪཱམཱི’’ཏིཔི ‘‘ཨཡཾ སམཎོ ཧོཏུཀཱམོ’’ཏིཔི ‘‘ཨཡཾ པབྦཛིཏུཀཱམོ’’ཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

སཙེ སབྷཱགཊྛཱནཾ ཧོཏི, དས ཝཱ ཝཱིསཾ ཝཱ ཏིཾསཾ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟཱིཏི པརིཙྪེདོ པཉྙཱཡཏི, ཏེསཾ ཋིཏོཀཱསཾ ཝཱ ནིསིནྣོཀཱསཾ ཝཱ གནྟྭཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. པབྦཛྫཱཔེཀྑཾ ཝིནཱཝ དཧརབྷིཀྑཱུ ཝཱ སཱམཎེརེ ཝཱ པེསེཏྭཱཔི ‘‘ཨེཀོ བྷནྟེ པབྦཛྫཱཔེཀྑོ ཨཏྠི ཏསྶ བྷཎྜུཀམྨཾ ¶ ཨཱཔུཙྪཱམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨཱཔུཙྪཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ ཀེཙི བྷིཀྑཱུ སེནཱསནཾ ཝཱ གུམྦཱདཱིནི ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ནིདྡཱཡནྟི ཝཱ སམཎདྷམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཨཱཔུཙྪཀཱ ཙ པརིཡེསནྟཱཔི ཨདིསྭཱ ‘‘སབྦེ ཨཱཔུཙྪིཏཱ ཨམྷེཧཱི’’ཏི སཉྙིནོ ཧོནྟི, པབྦཛྫཱ ནཱམ ལཧུཀཾ ཀམྨཾ, ཏསྨཱ པབྦཛིཏོ སུཔབྦཛིཏོཝ པབྦཱཛེནྟསྶཱཔི ཨནཱཔཏྟི.

སཙེ པན མཧཱཝིཧཱརོ ཧོཏི ཨནེཀབྷིཀྑུསཧསྶཱཝཱསོ, སབྦེ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཱཏེཏུམྤི དུཀྐརཾ, པགེཝ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨཱཔུཙྪིཏུཾ, ཁཎྜསཱིམཱཡཾ ཝཱ ཋཏྭཱ ནདཱིསམུདྡཱདཱིནི ཝཱ གནྟྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡོ པན ནཝམུཎྜོ ཝཱ ཧོཏི ཝིབྦྷནྟཀོ ཝཱ ནིགཎྛཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ ཝཱ དྭངྒུལཀེསོ ¶ ཝཱ ཨཱུནདྭངྒུལཀེསོ ཝཱ, ཏསྶ ཀེསཙྪེདནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཏསྨཱ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ཏཱདིསཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. དྭངྒུལཱཏིརིཏྟཀེསོ པན ཡོ ཧོཏི ཨནྟམསོ ཨེཀསིཁཱམཏྟདྷརོཔི, སོ བྷཎྜུཀམྨཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨུཔཱལིཝཏྠུ མཧཱཝིབྷངྒེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༡༠༠. ཨཧིཝཱཏཀརོགེནཱཏི མཱརིབྱཱདྷིནཱ; ཡཏྲ ཧི སོ རོགོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཀུལཾ དྭིཔདཙཏུཔྤདཾ སབྦཾ ནསྶཏི, ཡོ བྷིཏྟིཾ ཝཱ ཚདནཾ ཝཱ བྷིནྡིཏྭཱ པལཱཡཏི, ཏིརོགཱམཱདིགཏོ ¶ ཝཱ ཧོཏི, སོ མུཙྩཏི. ཏཐཱ ཙེཏྠ པིཏཱཔུཏྟཱ མུཙྩིཾསུ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པིཏཱཔུཏྟཀཱ སེསཱ ཧོནྟཱི’’ཏི.

ཀཱཀུཌྜེཔཀནྟི ཡོ ཝཱམཧཏྠེན ལེཌྜུཾ གཧེཏྭཱ ནིསིནྣོ སཀྐོཏི ཨཱགཏཱགཏེ ཀཱཀེ ཨུཌྜཱཔེཏྭཱ པུརཏོ ནིཀྑིཏྟཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏུཾ, ཨཡཾ ཀཱཀུཌྜེཔཀོ ནཱམ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༠༢. ཨིཏྟརོཏི ཨཔྤམཏྟཀོ; ཀཏིཔཱཧམེཝ ཝཱསོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༠༣. ཨོགཎེནཱཏི པརིཧཱིནགཎེན; ཨཔྤམཏྟཀེན བྷིཀྑུསངྒྷེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨབྱཏྟེན ཡཱཝཛཱིཝནྟི ཨེཏྠ སཙཱཡཾ ཝུཌྜྷཏརཾ ཨཱཙརིཡཾ ན ལབྷཏི, ཨུཔསམྤདཱཡ སཊྛིཝསྶོ ཝཱ སཏྟཏིཝསྶོ ཝཱ ཧོཏུ, ནཝཀཏརསྶཱཔི བྱཏྟསྶ སནྟིཀེ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘ཨཱཙརིཡོ མེ ཨཱཝུསོ ཧོཧི, ཨཱཡསྨཏོ ནིསྶཱཡ ཝཙྪཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྭཱ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོཝ. གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪནྟེནཱཔི ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཱམི ཨཱཙརིཡཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཨཱཔུཙྪནེསུ. པཉྩཀཚཀྐེསུ ཙེཏྠ ཡཏྟཀཾ སུཏཾ ནིསྶཡམུཏྟཀསྶ ¶ ཨིཙྪིཏབྦཾ, ཏཾ བྷིཀྑུནོཝཱདཀཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྶ ནཏྠིཏཱཡ ཙ ཨཔྤསྶུཏོ; ཨཏྠིཏཱཡ ཙ བཧུསྶུཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ.

ཀམྨཱརབྷཎྜུཝཏྠཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

རཱཧུལཝཏྠུཀཐཱ

༡༠༥. ཡེན ¶ ཀཔིལཝཏྠུ ཏེན ཙཱརིཀཾ པཀྐཱམཱིཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ. སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ ཀིར བོདྷིསཏྟསྶ ཨབྷིནིཀྑམནདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ‘‘མམ པུཏྟོ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི ནིཀྑནྟོ, ཛཱཏོ ནུ ཁོ བུདྡྷོ’’ཏི པཝཏྟིསཝནཏྠཾ ཨོཧིཏསོཏོཝ ཝིཧརཏི. སོ བྷགཝཏོ པདྷཱནཙརིཡཉྩ སམྦོདྷིཉྩ དྷམྨཙཀྐཔྤཝཏྟནཱདཱིནི ཙ སུཎནྟོ ‘‘ཨིདཱནི ཀིར མེ པུཏྟོ རཱཛགཧཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཝིཧརཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ཨེཀཾ ཨམཙྩཾ ཨཱཎཱཔེསི – ‘‘ཨཧཾ ཏཱཏ ཝུཌྜྷོ མཧལླཀོ, སཱདྷུ མེ ཛཱིཝནྟསྶེཝ པུཏྟཾ དསྶེཧཱི’’ཏི. སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི པཊིསྶུཎིཏྭཱ པུརིསསཧསྶཔརིཝཱརོ རཱཛགཧཾ གནྟྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ནིསཱིདི. ཨཐསྶ བྷགཝཱ དྷམྨཀཐཾ ཀཐེསི, སོ པསཱིདིཏྭཱ པབྦཛྫཉྩེཝ ཨུཔསམྤདཉྩ ཡཱཙི. ཏཏོ ནཾ བྷགཝཱ ཨེཧིབྷིཀྑཱུཔསམྤདཱཡ ཨུཔསམྤཱདེསི ¶ , སོ སཔརིསོ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཕལསམཱཔཏྟིསུཁཾ ཨནུབྷཝམཱནོ ཝིཧཱསི. རཱཛཱ ཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨཔརེཔི ཨཊྛ དཱུཏེ པཧིཎི, ཏེཔི སབྦེ སཔརིསཱ ཏཐེཝ ཨརཧཏྟཾ པཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཝིཧརིཾསུ. ‘‘ཨིམིནཱ ནཱམ ཀཱརཎེན ཏེ ནཱགཙྪནྟཱི’’ཏི རཉྙོ ཀོཙི པཝཏྟིམཏྟམྤི ཨཱརོཙེནྟོ ནཏྠི.

ཨཐ རཱཛཱ བོདྷིསཏྟེན སདྡྷིཾ ཨེཀདིཝསཾཛཱཏཾ ཀཱལུ༹དཱཡིཾ ནཱམ ཨམཙྩཾ པཧིཎིཏུཀཱམོ པུརིམནཡེནེཝ ཡཱཙི, སོ ‘‘སཙེ ཨཧཾ པབྦཛིཏུཾ ལབྷཱམི, དསྶེསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཏཾ རཱཛཱ ‘‘པབྦཛིཏྭཱཔི མེ པུཏྟཾ དསྶེཧཱི’’ཏི པཧིཎི; སོཔི པུརིསསཧསྶཔརིཝཱརོ གནྟྭཱ ཏཐེཝ སཔརིཝཱརོ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. སོ ཨེཀདིཝསཾ སམྦྷཏེསུ སབྦསསྶེསུ ཝིསྶཊྛཀམྨནྟེསུ ཛནཔདམནུསྶེསུ པུཔྥིཏེསུ ཐལཛཛལཛཔུཔྥེསུ པཊིཔཛྫནཀྑམེ མགྒེ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ སཊྛིམཏྟཱཧི གཱཐཱཧི གམནཝཎྞཾ ཝཎྞེསི. བྷགཝཱ ‘‘ཀིམེཏ’’ནྟི པུཙྪི. ‘‘བྷནྟེ ཏུམྷཱཀཾ པིཏཱ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛཱ མཧལླཀོམྷི, ཛཱིཝནྟསྶེཝ མེ པུཏྟཾ དསྶེཧཱི’’ཏི མཾ པེསེསི, སཱདྷུ བྷནྟེ བྷགཝཱ ཉཱཏཀཱནཾ སངྒཧཾ ཀརོཏུ, ཀཱལོ ཙཱརིཀཾ པཀྐམིཏུནྟི. ཏེན ཧི ¶ སངྒྷསྶ ཨཱརོཙེཧི, ‘‘བྷིཀྑཱུ གམིཡཝཏྟཾ པཱུརེསྶནྟཱི’’ཏི. ‘‘སཱདྷུ བྷནྟེ’’ཏི ཐེརོ ཏཐཱ ཨཀཱསི. བྷགཝཱ ཨངྒམགདྷཝཱསཱིནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ དསཧི སཧསྶེཧི ཀཔིལཝཏྠུཝཱསཱིནཾ དསཧཱིཏི སབྦེཧེཝ ཝཱིསཏིསཧསྶེཧི ¶ ཁཱིཎཱསཝེཧི པརིཝུཏོ རཱཛགཧཱ ནིཀྑམིཏྭཱ རཱཛགཧཏོ སཊྛིཡོཛནིཀཾ ཀཔིལཝཏྠུཾ དིཝསེ དིཝསེ ཡོཛནཾ གཙྪནྟོ དྭཱིཧི མཱསེཧི པཱཔུཎིསྶཱམཱིཏི ཨཏུརིཏཙཱརིཀཾ པཀྐཱམི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡེན ཀཔིལཝཏྠུ ཏེན ཙཱརིཀཾ པཀྐཱམཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ པཀྐནྟེ ཙ བྷགཝཏི ཨུདཱཡིཏྠེརོ ནིཀྑནྟདིཝསཏོ པཊྛཱཡ སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛསྶ གེཧེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀརོཏི. རཱཛཱ ཐེརཾ པརིཝིསིཏྭཱ པཏྟཾ གནྡྷཙུཎྞེན ཨུབྦཊྚེཏྭཱ ཨུཏྟམབྷོཛནསྶ པཱུརེཏྭཱ ‘‘བྷགཝཏོ དེཧཱི’’ཏི ཐེརསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏི. ཐེརོཔི ཏཐེཝ ཀརོཏི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨནྟརཱམགྒེ རཉྙོཡེཝ པིཎྜཔཱཏཾ པརིབྷུཉྫི. ཐེརོཔི ཙ བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ དིཝསེ དིཝསེ རཉྙོ ཨཱརོཙེཏི ‘‘ཨཛྫ བྷགཝཱ ཨེཏྟཀཾ ཨཱགཏོ’’ཏི, བུདྡྷགུཎཔཊིསཾཡུཏྟཱཡ ཙ ཀཐཱཡ སཱཀིཡཱནཾ བྷགཝཏི སདྡྷཾ ཨུཔྤཱདེསི. ཏེནེཝ ནཾ བྷགཝཱ ‘‘ཨེཏདགྒཾ, བྷིཀྑཝེ, མམ སཱཝཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཀུལཔྤསཱདཀཱནཾ ཡདིདཾ ཀཱལུ༹དཱཡཱི’’ཏི ཨེཏདགྒེ ཋཔེསི.

སཱཀིཡཱཔི ཁོ ཨནུཔྤཏྟེ བྷགཝཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཉཱཏིསེཊྛཾ པསྶིསྶཱམཱ’’ཏི སནྣིཔཏིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཝསནཊྛཱནཾ ཝཱིམཾསམཱནཱ ནིགྲོདྷསཀྐསྶ ཨཱརཱམོ རམཎཱིཡོཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཏཏྠ སབྦཾ པཊིཛགྒནཝིདྷིཾ ཀཱརེཏྭཱ གནྡྷཔུཔྥཱདིཧཏྠཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀརོནྟཱ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏེ དཧརདཧརེ ¶ ནཱགརིཀདཱརཀེ ཙ དཱརིཀཱཡོ ཙ པཋམཾ པཧིཎིཾསུ, ཏཏོ རཱཛཀུམཱརེ ཙ རཱཛཀུམཱརིཀཱཡོ ཙ ཏེསཾ ཨནནྟརཱ སཱམཾ གནྟྭཱ གནྡྷཔུཔྥཙུཎྞཱདཱིཧི པཱུཛཡམཱནཱ བྷགཝནྟཾ གཧེཏྭཱ ནིགྲོདྷཱརཱམམེཝ ཨགམཾསུ. ཏཏྲ བྷགཝཱ ཝཱིསཏིསཧསྶཁཱིཎཱསཝཔརིཝུཏོ པཉྙཏྟཝརབུདྡྷཱསནེ ནིསཱིདི. སཱཀིཡཱ མཱནཛཱཏིཀཱ མཱནཐདྡྷཱ, ཏེ ‘‘སིདྡྷཏྠཀུམཱརོ ཨམྷེཧི དཧརཏརོཝ ཨམྷཱཀཾ ཀནིཊྛོ, བྷཱགིནེཡྻོ, པུཏྟོ, ནཏྟཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ དཧརདཧརེ རཱཛཀུམཱརེ ཨཱཧཾསུ ¶ – ‘‘ཏུམྷེ ཝནྡཐ, མཡཾ ཏུམྷཱཀཾ པིཊྛིཏོ ནིསཱིདིསྶཱམཱ’’ཏི.

ཏེསུ ཨེཝཾ ནིསིནྣེསུ བྷགཝཱ ཏེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ན མཾ ཉཱཏཱི ཝནྡནྟི, ཧནྡ ནེ ཝནྡཱཔཡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨབྷིཉྙཱཔཱདཀཾ ཙཏུཏྠཛ྄ཛྷཱནཾ སམཱཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛཱཡ ཨིདྡྷིཡཱ ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ ཏེསཾ སཱིསེ པཱདཔཾསུཾ ཨོཀིརམཱནོ ¶ ཝིཡ ཀཎྜམྦམཱུལེ ཡམཀཔཱཊིཧཱརིཡསདིསཾ པཱཊིཧཱརིཡམཀཱསི. རཱཛཱ ཏཾ ཨཙྪརིཡཾ དིསྭཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷགཝཱ ཏུམྷཱཀཾ མངྒལདིཝསེ བྲཱཧྨཎསྶ ཝནྡནཏྠཾ ཨུཔནཱིཏཱནཾ པཱདེ ཝོ པརིཝཏྟིཏྭཱ བྲཱཧྨཎསྶ མཏྠཀེ པཏིཊྛིཏེ དིསྭཱཔི ཨཧཾ ཏུམྷེ ཝནྡིཾ, ཨཡཾ མེ པཋམཝནྡནཱ. ཝཔྤམངྒལདིཝསེ ཛམྦུཙྪཱཡཱཡ སིརིསཡནེ ནིཔནྣཱནཾ ཝོ ཛམྦུཙྪཱཡཱཡ ཨཔརིཝཏྟནཾ དིསྭཱཔི པཱདེ ཝནྡིཾ, ཨཡཾ མེ དུཏིཡཝནྡནཱ. ཨིདཱནི ཨིམཾ ཨདིཊྛཔུབྦཾ པཱཊིཧཱརིཡཾ དིསྭཱཔི ཏུམྷཱཀཾ པཱདེ ཝནྡཱམི, ཨཡཾ མེ ཏཏིཡཝནྡནཱ’’ཏི.

སུདྡྷོདནམཧཱརཱཛེན པན ཝནྡིཏེ བྷགཝཏི ཨཝནྡིཏྭཱ ཋིཏོ ནཱམ ཨེཀསཱཀིཡོཔི ནཱཧོསི, སབྦེཡེཝ ཝནྡིཾསུ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཉཱཏཡོ ཝནྡཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསཏོ ཨོརུཡ྄ཧ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. ནིསིནྣེ བྷགཝཏི སིཁཱཔྤཏྟོ ཉཱཏིསམཱགམོ ཨཧོསི, སབྦེ ཨེཀགྒཱ སནྣིཔཏིཾསུ. ཏཏོ མཧཱམེགྷོ པོཀྑརཝསྶཾ ཝསྶི, ཏམྦཝཎྞམུདཀཾ ཧེཊྛཱ ཝིརཝནྟཾ གཙྪཏི. ཀསྶཙི སརཱིརེ ཨེཀབིནྡུམཏྟམྤི ན པཏཏི, ཏཾ དིསྭཱ སབྦེ ཨཙྪརིཡབྦྷུཏཛཱཏཱ ཨཧེསུཾ. བྷགཝཱ ‘‘ན ཨིདཱནེཝ མཡ྄ཧཾ ཉཱཏིསམཱགམེ པོཀྑརཝསྶཾ ཝསྶཏི, ཨཏཱིཏེཔི ཝསྶཱི’’ཏི ཨིམིསྶཱ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཝེསྶནྟརཛཱཏཀཾ ཀཐེསི. དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སབྦེ ཨུཊྛཱཡ ཝནྡིཏྭཱ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ པཀྐམིཾསུ. ཨེཀོཔི རཱཛཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟོ ཝཱ ‘‘སྭེ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཏོ ནཱམ ནཏྠི.

བྷགཝཱ དུཏིཡདིཝསེ ཝཱིསཏིབྷིཀྑུསཧསྶཔརིཝཱརོ ཀཔིལཝཏྠུཾ པིཎྜཱཡ པཱཝིསི, ན ཀོཙི པཙྩུགྒནྟྭཱ ནིམནྟེསི ཝཱ པཏྟཾ ཝཱ ཨགྒཧེསི. བྷགཝཱ ཨིནྡཁཱིལེ ཋིཏོ ཨཱཝཛྫེསི – ‘‘ཀཐཾ ནུ ཁོ པུབྦེ བུདྡྷཱ ཀུལནགརེ ¶ པིཎྜཱཡ ཙརིཾསུ, ཀིཾ ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ ཨིསྶརཛནཱནཾ ¶ གྷརཱནི ཨགམཾསུ, ཨུདཱཧུ སཔདཱནཙཱརིཀཾ ཙརིཾསཱུ’’ཏི. ཏཏོ ཨེཀབུདྡྷསྶཔི ཨུཔྤཊིཔཱཊིཡཱ གམནཾ ཨདིསྭཱ ‘‘མཡཱཔི ཨིདཱནི ཨཡམེཝ ཝཾསོ ཨཡཾ པཝེཎཱི པགྒཧེཏབྦཱ, ཨཱཡཏིཉྩ མེ སཱཝཀཱཔི མམེཝ ཨནུསིཀྑནྟཱ པིཎྜཙཱརིཡཝཏྟཾ པཱུརེསྶནྟཱི’’ཏི ཀོཊིཡཾ ནིཝིཊྛགེཧཏོ པཊྛཱཡ སཔདཱནཾ པིཎྜཱཡ ཙརཏི. ‘‘ཨཡྻོ ཀིར སིདྡྷཏྠཀུམཱརོ པིཎྜཱཡ ཙརཏཱི’’ཏི ཙཏུབྷཱུམཀཱདཱིསུ པཱསཱདེསུ སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ མཧཱཛནོ དསྶནབྱཱཝཊོ ཨཧོསི. རཱཧུལམཱཏཱཔི དེཝཱི ‘‘ཨཡྻཔུཏྟོ ཀིར ཨིམསྨིཾཡེཝ ནགརེ མཧཏཱ རཱཛཱནུབྷཱཝེན ¶ སུཝཎྞསིཝིཀཱདཱིཧི ཝིཙརིཏྭཱ ཨིདཱནི ཀེསམསྶུཾ ཨོཧཱརེཏྭཱ ཀཱསཱཡཝཏྠཝསནོ ཀཔཱལཧཏྠོ པིཎྜཱཡ ཙརཏི, ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ ནོ ཝཱ’’ཏི སཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨོལོཀཡམཱནཱ བྷགཝནྟཾ ནཱནཱཝིརཱགསམུཛྫལཱཡ སརཱིརཔྤབྷཱཡ ནགརཝཱིཐིཡོ ཨོབྷཱསེཏྭཱ བུདྡྷསིརིཡཱ ཝིརོཙམཱནཾ དིསྭཱ ཨུཎྷཱིསཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པཱདཏལཱ ནརསཱིཧགཱཐཱཧི ནཱམ ཨཊྛཧི གཱཐཱཧི ཨབྷིཏྠཝིཏྭཱ རཉྙོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པུཏྟོ པིཎྜཱཡ ཙརཏཱི’’ཏི རཉྙོ ཨཱརོཙེསི. རཱཛཱ སཾཝིགྒཧདཡོ ཧཏྠེན སཱཊཀཾ སཎྛཱཔཡམཱནོ ཏུརིཏཏུརིཏཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཝེགེན གནྟྭཱ བྷགཝཏོ པུརཏོ ཋཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘ཀིཾ བྷནྟེ ཨམྷེ ལཛྫཱཔེཐ, ཀིམཏྠཾ པིཎྜཱཡ ཙརཐ, ཀིཾ ཨེཏྟཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ན སཀྐཱ བྷཏྟཾ ལདྡྷུནྟི ཨེཝཾསཉྙིནོ ཨཧུཝཏྠཱ’’ཏི. ཝཾསཙཱརིཏྟམེཏཾ མཧཱརཱཛ ཨམྷཱཀནྟི. ནནུ བྷནྟེ ཨམྷཱཀཾ མཧཱསམྨཏཁཏྟིཡཝཾསོ ནཱམ ཝཾསོ, ཏཏྠ ཙ ཨེཀཁཏྟིཡོཔི བྷིཀྑཱཙཱརོ ནཱམ ནཏྠཱིཏི. ཨཡཾ མཧཱརཱཛ ཝཾསོ ནཱམ ཏཝ ཝཾསོ, ཨམྷཱཀཾ པན བུདྡྷཝཾསོ ཝཾསོ ནཱམ, སབྦབུདྡྷཱ ཙ པིཎྜཙཱརིཀཱ ཨཧེསུནྟི ཨནྟརཝཱིཐིཡཾ ཋིཏོཝ –

‘‘ཨུཏྟིཊྛེ ནཔྤམཛྫེཡྻ, དྷམྨཾ སུཙརིཏཾ ཙརེ;

དྷམྨཙཱརཱི སུཁཾ སེཏི, ཨསྨིཾ ལོཀེ པརམྷི ཙཱ’’ཏི.

ཨིམཾ ¶ གཱཐམཱཧ. གཱཐཱཔརིཡོསཱནེ རཱཛཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཙྪཱཀཱསི.

‘‘དྷམྨཾ ཙརེ སུཙརིཏཾ, ན ནཾ དུཙྩརིཏཾ ཙརེ;

དྷམྨཙཱརཱི སུཁཾ སེཏི, ཨསྨིཾ ལོཀེ པརམྷི ཙཱ’’ཏི.

ཨིམཾ པན གཱཐཾ སུཏྭཱ སཀདཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཱསི, དྷམྨཔཱལཛཱཏཀཾ སུཏྭཱ ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཱསི, མརཎསམཡེ སེཏཙྪཏྟསྶ ཧེཊྛཱ སིརིསཡནེ ནིཔནྣོཡེཝ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎི. ཨརཉྙཝཱསེན པདྷཱནཱནུཡོགཀིཙྩཾ རཉྙོ ནཱཧོསི.

སོཏཱཔཏྟིཕལཉྩ ¶ སཙྪིཀཏྭཱ ཨེཝ པན བྷགཝཏོ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ སཔརིསཾ བྷགཝནྟཾ མཧཱཔཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསི. བྷཏྟཀིཙྩཱཝསཱནེ སབྦཾ ཨིཏྠཱགཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡི ཋཔེཏྭཱ རཱཧུལམཱཏརཾ. སཱ པན ‘‘གཙྪ ཨཡྻཔུཏྟཾ ཝནྡཱཧཱི’’ཏི པརིཛནེན ཝུཙྩམཱནཱཔི ‘‘སཙེ མཡ྄ཧཾ གུཎོ ཨཏྠི, སཡམེཝ ཨཡྻཔུཏྟོ ཨཱགམིསྶཏི ¶ , ཨཱགཏཾ ནཾ ཝནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ན ཨགམཱསི. ཨཐ བྷགཝཱ རཱཛཱནཾ པཏྟཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ དྭཱིཧི ཨགྒསཱཝཀེཧི སདྡྷིཾ རཱཛདྷཱིཏཱཡ སིརིགབྦྷཾ གནྟྭཱ ‘‘རཱཛདྷཱིཏཱ ཡཐཱརུཙིཡཱ ཝནྡམཱནཱ ན ཀིཉྩི ཝཏྟབྦཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཉྙཏྟེ ཨཱསནེ ནིསཱིདི. སཱ ཝེགེན ཨཱགནྟྭཱ གོཔྥཀེསུ གཧེཏྭཱ པཱདཔིཊྛིཡཾ སཱིསཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཡཐཱཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝནྡི.

རཱཛཱ རཱཛདྷཱིཏཱཡ བྷགཝཏི སིནེཧབཧུམཱནཱདིགུཎསམྤཏྟིཾ ཀཐེསི. བྷགཝཱ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ མཧཱརཱཛ ཡཾ ཨིདཱནི པརིཔཀྐེ ཉཱཎེ ཏཡཱ རཀྑིཡམཱནཱ རཱཛདྷཱིཏཱ ཨཏྟཱནཾ རཀྑི, སཱ པུབྦེ ཨནཱརཀྑཱ པབྦཏཔཱདེ ཝིཙརམཱནཱ ཨཔརིཔཀྐེ ཉཱཎེ ཨཏྟཱནཾ རཀྑཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཙནྡཀིནྣརཱིཛཱཏཀཾ ཀཐེསི.

ཏཾདིཝསམེཝ ཙ ནནྡརཱཛཀུམཱརསྶ ཀེསཝིསྶཛྫནཾ པཊྚབནྡྷོ གྷརམངྒལཾ ཨཱཝཱཧམངྒལཾ ཚཏྟམངྒལནྟི པཉྩ མཧཱམངྒལཱནི ཧོནྟི. བྷགཝཱ ནནྡཾ པཏྟཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ མངྒལཾ ཝཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི. ཛནཔདཀལྱཱཎཱི ཀུམཱརཾ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཏུཝཊཾ ཁོ ཨཡྻཔུཏྟ ཨཱགཙྪེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱིཝཾ པསཱརེཏྭཱ ཨོལོཀེསི. སོཔི བྷགཝནྟཾ ‘‘པཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ¶ ཝཏྟུཾ ཨཝིསཧམཱནོ ཝིཧཱརཾཡེཝ ཨགམཱསི. ཏཾ ཨནིཙྪམཱནཾཡེཝ བྷགཝཱ པབྦཱཛེསི. ཨིཏི བྷགཝཱ ཀཔིལཔུརཾ ཨཱགནྟྭཱ དུཏིཡདིཝསེ ནནྡཾ པབྦཱཛེསི.

སཏྟམེ དིཝསེ རཱཧུལམཱཏཱ ཀུམཱརཾ ཨལངྐརིཏྭཱ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ པེསེསི – ‘‘པསྶ ཏཱཏ ཨེཏཾ ཝཱིསཏིསཧསྶསམཎཔརིཝུཏཾ སུཝཎྞཝཎྞཾ བྲཧྨརཱུཔཝཎྞཾ སམཎཾ, ཨཡཾ ཏེ པིཏཱ, ཨེཏསྶ མཧནྟཱ ནིདྷཡོ ཨཧེསུཾ, ཏྱསྶ ནིཀྑམནཏོ པཊྛཱཡ ན པསྶཱམ, གཙྪ ནཾ དཱཡཛྫཾ ཡཱཙ, ཨཧཾ ཏཱཏ ཀུམཱརོ ཚཏྟཾ ཨུསྶཱཔེཏྭཱ ཙཀྐཝཏྟཱི བྷཝིསྶཱམི, དྷནེན མེ ཨཏྠོ, དྷནཾ མེ དེཧི, སཱམིཀོ ཧི པུཏྟོ པིཏུསནྟཀསྶཱ’’ཏི. རཱཧུལཀུམཱརོ བྷགཝཏོ སནྟིཀཾ གནྟྭཱཝ པིཏུསིནེཧཾ པཊིལབྷིཏྭཱ ཧཊྛཙིཏྟོ ‘‘སུཁཱ ཏེ སམཎ ཚཱཡཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཉྙམྤི བཧུཾ ཨཏྟནོ ཨནུརཱུཔཾ ཝདནྟོ ཨཊྛཱསི. བྷགཝཱ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩོ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི. ཀུམཱརོཔི ‘‘དཱཡཛྫཾ མེ སམཎ དེཧི, དཱཡཛྫཾ མེ སམཎ དེཧཱི’’ཏི བྷགཝནྟཾ ཨནུབནྡྷི. ཏེན ཝུཏྟཾ ¶ – ‘‘ཨནུཔུབྦེན ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཡེན ཀཔིལཝཏྠུ…པེ… དཱཡཛྫཾ མེ སམཎ དེཧཱི’’ཏི.

ཨཐ ¶ ཁོ བྷགཝཱ ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསཱིཏི བྷགཝཱ ཀུམཱརཾ ན ནིཝཏྟཱཔེསི, པརིཛནོཔི བྷགཝཏཱ སདྡྷིཾ གཙྪནྟཾ ནིཝཏྟེཏུཾ ན ཝིསཧཏི. ཨཐ ཨཱརཱམཾ གནྟྭཱ ‘‘ཡཾ ཨཡཾ པིཏུསནྟཀཾ དྷནཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཝཊྚཱནུགཏཾ སཝིགྷཱཏཀཾ, ཧནྡསྶ བོདྷིམཎྜེ པཊིལདྡྷཾ སཏྟཝིདྷཾ ཨརིཡདྷནཾ དེམི, ལོཀུཏྟརདཱཡཛྫསྶ ནཾ སཱམིཀཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཨཱཡསྨནྟཾ སཱརིཔུཏྟཾ ཨཱམནྟེསི. ཨཱམནྟེཏྭཱ ཙ པནཱཧ – ‘‘ཏེན ཧི ཏྭཾ སཱརིཔུཏྟ རཱཧུལཀུམཱརཾ པབྦཱཛེཧཱི’’ཏི. ཡསྨཱ ཨཡཾ དཱཡཛྫཾ ཡཱཙཏི, ཏསྨཱ ནཾ ལོཀུཏྟརདཱཡཛྫཔཊིལཱབྷཱཡ པབྦཱཛེཧཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨིདཱནི ཡཱ སཱ བྷགཝཏཱ བཱརཱཎསིཡཾ ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཏཏོ ཡསྨཱ ཨུཔསམྤདཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ གརུབྷཱཝེ ཋཔེཏྭཱ ཉཏྟིཙཏུཏྠེན ཀམྨེན ཨུཔསམྤདཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, པབྦཛྫཱ པན ནེཝ པཊིཀྑིཏྟཱ, ན པུན ཨནུཉྙཱཏཱ, ཏསྨཱ ཨནཱགཏེ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིམཏི ཨུཔྤཛྫིསྶཏི – ‘‘ཨཡཾ པབྦཛྫཱ ནཱམ པུབྦེ ཨུཔསམྤདཱསདིསཱ, ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིདཱནིཔི ཨུཔསམྤདཱ ཝིཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ ¶ ཨེཝ ཀཏྟབྦཱ, ཨུདཱཧུ སརཎགམནེཧཱི’’ཏི. ཨིམཉྩ པནཏྠཾ ཝིདིཏྭཱ བྷགཝཱ པུན ཏཱིཧི སརཎགམནེཧི སཱམཎེརཔབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནིཏུཀཱམོ, ཏསྨཱ དྷམྨསེནཱཔཏི ཏཾ བྷགཝཏོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ ཝིདིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ པུན པབྦཛྫཾ ཨནུཛཱནཱཔེཏུཀཱམོ ཨཱཧ – ‘‘ཀཐཱཧཾ བྷནྟེ རཱཧུལཀུམཱརཾ པབྦཱཛེམཱི’’ཏི.

ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ རཱཧུལཀུམཱརཾ པབྦཱཛེསཱིཏི ཀུམཱརསྶ མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ ཀེསེ ཚིནྡིཏྭཱ ཀཱསཱཡཱནི དཏྭཱ སརཎཱནི ཨདཱསི. མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ ཨོཝཱདཱཙརིཡོ ཨཧོསི. ཡསྨཱ པན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཱུལཀཱ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོཝ ཏཏྠ ཨིསྶརོ, ན ཨཱཙརིཡོ, ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ སཱརིཔུཏྟོ རཱཧུལཀུམཱརཾ པབྦཱཛེསཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ‘‘ཀུམཱརོ པབྦཛིཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ཨུཔྤནྣསཾཝེགེན ཧདཡེན ཨཐ ཁོ སུདྡྷོདནོ སཀྐོཏི སབྦཾ ཝཏྟབྦཾ. ཏཏྠ ཡསྨཱ ཨུཉྪཱཙརིཡཱཡ ཛཱིཝཏོ པབྦཛིཏསྶ ཨཝིསེསེན ‘‘ཝརཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཡཱཙསྶཱུ’’ཏི ཝཙནཾ ཨཔྤཏིརཱུཔཾ, ན ཙ བུདྡྷཱནཾ ཨཱཙིཎྞཾ, ཏསྨཱ ‘‘ཨཏིཀྐནྟཝརཱ ཁོ གོཏམ ཏཐཱགཏཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཡཉྩ བྷནྟེ ཀཔྤཏི ཡཉྩ ཨནཝཛྫནྟི ཡཾ ཏུམྷཱཀཉྩེཝ དཱཏུཾ ཀཔྤཏི, ཨནཝཛྫཉྩ ཧོཏི, མམ ཙ སམྤཊིཙྪནཔཙྩཡཱ ཝིཉྙཱུཧི ན གརཧིཏབྦཾ ¶ , ཏཾ ཡཱཙཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཐཱ ནནྡེ ཨདྷིམཏྟཾ རཱཧུལེཏི ¶ ཡཐེཝ ཀིར བོདྷིསཏྟཾ ཨེཝཾ ནནྡམྤི རཱཧུལམྤི མངྒལདིཝསེ ནེམིཏྟཀཱ ‘‘ཙཀྐཝཏྟཱི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི བྱཱཀརིཾསུ. ཨཐ རཱཛཱ ‘‘པུཏྟསྶ ཙཀྐཝཏྟིསིརིཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཛཱཏོ བྷགཝཏོ པབྦཛྫཱཡ མཧནྟཾ ཨིཙྪཱཝིགྷཱཏཾ པཱཔུཎི. ཏཏོ ‘‘ནནྡསྶ ཙཀྐཝཏྟིསིརིཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཾ ཛནེསི, ཏམྤི བྷགཝཱ པབྦཱཛེསི. ཨིཏི ཏམྤི དུཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི རཱཧུལསྶ ཙཀྐཝཏྟིསིརིཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུསྶཱཧཾ ཛནེསི, ཏམྤི བྷགཝཱ པབྦཱཛེསི. ཏེནསྶ ‘‘ཨིདཱནི ཀུལཝཾསོཔི པཙྪིནྣོ, ཀུཏོ ཙཀྐཝཏྟིསིརཱི’’ཏི ཨདྷིཀཏརཾ དུཀྑཾ ཨུཔྤཛྫི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཐཱ ནནྡེ ཨདྷིམཏྟཾ རཱཧུལེ’’ཏི. རཉྙོ པན ཨིཏོ པཙྪཱ ཨནཱགཱམིཕལཔྤཏྟི ཝེདིཏབྦཱ.

སཱདྷུ བྷནྟེ ཨཡྻཱཏི ཨིདཾ ཀསྨཱ ཨཱཧ? སོ ཀིར ཙིནྟེསི – ‘‘ཡཏྲ ཧི ནཱམ ཨཧམྤི བུདྡྷམཱམཀོ དྷམྨམཱམཀོ སངྒྷམཱམཀོ སམཱནོ ཨཏྟནོ པིཡཏརཔུཏྟེ པབྦཱཛིཡམཱནེ ཉཱཏིཝིཡོགདུཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ན ¶ སཀྐོམི, ཨཉྙེ ཛནཱ པུཏྟནཏྟཀེསུ པབྦཱཛིཏེསུ ཀཐཾ ཨདྷིཝཱསེསྶནྟི, ཏསྨཱ ཨཉྙེསམྤི ཏཱཝ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ མཱ ཨཧོསཱི’’ཏི ཨཱཧ. བྷགཝཱ ‘‘སཱསནེ ནིཡྻཱནིཀཀཱརཎཾ རཱཛཱ ཝདཏཱི’’ཏི དྷམྨཀཐཾ ཀཏྭཱ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ ཨནནུཉྙཱཏོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི པུཏྟོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི.

ཏཏྠ མཱཏཱཔིཏཱུཧཱིཏི ཛནནིཛནཀེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སཙེ དྭེ ཨཏྠི, དྭེཔི ཨཱཔུཙྪིཏབྦཱ. སཙེ པིཏཱ མཏོ མཱཏཱ ཝཱ, ཡོ ཛཱིཝཏི སོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ. པབྦཛིཏཱཔི ཨཱཔུཙྪིཏབྦཱཝ. ཨཱཔུཙྪནྟེན སཡཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ, ཨཉྙོ ཝཱ པེསེཏབྦོ, སོ ཨེཝ ཝཱ པེསེཏབྦོ ‘‘གཙྪ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི. སཙེ ‘‘ཨནུཉྙཱཏོམྷཱི’’ཏི ཝདཏི, སདྡཧནྟེན པབྦཱཛེཏབྦོ. པིཏཱ སཡཾ པབྦཛིཏོ པུཏྟམྤི པབྦཱཛེཏུཀཱམོ ཧོཏི, མཱཏརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏུ. མཱཏཱ ཝཱ དྷཱིཏརཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམཱ, པིཏརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏུ. པིཏཱ པུཏྟདཱརེན ཨནཏྠིཀོ པལཱཡི, མཱཏཱ ‘‘ཨིམཾ པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི པུཏྟཾ བྷིཀྑཱུནཾ དེཏི, ‘‘པིཏཱསྶ ཀུཧི’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཙིཏྟཀེལི༹ཡཾ ཀཱིལི༹ཏུཾ པལཱཏོ’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཱཏཱ ཀེནཙི པུརིསེན སདྡྷིཾ པལཱཏཱ ཧོཏི, པིཏཱ པན ‘‘པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི དེཏི, ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པིཏཱ ཝིཔྤཝུཏྠོ ཧོཏི, མཱཏཱ པུཏྟཾ ‘‘པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི ཨནུཛཱནཱཏི, ‘‘པིཏཱ ¶ ཏསྶ ཀུཧི’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ པིཏརཱ, ཨཧཾ ཛཱནིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ.

མཱཏཱཔིཏརོ མཏཱ, དཱརཀོ ཙཱུལ༹མཱཏཱདཱིནཾ སནྟིཀེ སཾཝདྡྷོ, ཏསྨིཾ པབྦཱཛིཡམཱནེ ཉཱཏཀཱ ¶ ཀལཧཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཁིཡྻནྟི ཝཱ, ཏསྨཱ ཝིཝཱདུཔཙྪེདནཏྠཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨནཱཔུཙྪཱ པབྦཱཛེནྟསྶ པན ཨཱཔཏྟི ནཏྠི. དཧརཀཱལེ གཧེཏྭཱ པོསནཀཱ མཱཏཱཔིཏརོ ནཱམ ཧོནྟི, ཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུཏྟོ ཨཏྟཱནཾ ནིསྶཱཡ ཛཱིཝཏི, ན མཱཏཱཔིཏརོ. སཙེཔི རཱཛཱ ཧོཏི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨནུཉྙཱཏོ པབྦཛིཏྭཱ པུན ཝིབྦྷམཏི, སཙེཔི སཏཀྑཏྟུཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝིབྦྷམཏི, ཨཱགཏཱགཏཀཱལེ པུནཔྤུནཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ ཨེཝཾ ཝདནྟི – ‘‘ཨཡཾ ཝིབྦྷམིཏྭཱ གེཧཾ ཨཱགཏོ ཨམྷཱཀཾ ཀམྨཾ ན ཀརོཏི, པབྦཛིཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝཏྟཾ ན པཱུརེཏི, ནཏྠི ཨིམསྶཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ, ཨཱགཏཱགཏཾ ¶ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནིསྶཊྛཾ པུན ཨནཱཔུཙྪཱཔི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཡོཔི དཧརཀཱལེཡེཝ ‘‘ཨཡཾ ཏུམྷཱཀཾ དིནྣོ, ཡདཱ ཨིཙྪཐ, ཏདཱ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ དིནྣོ ཧོཏི, སོཔི ཨཱགཏཱགཏོ པུན ཨནཱཔུཙྪཱཝ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡཾ པན དཧརཀཱལེཡེཝ ‘‘ཨིམཾ བྷནྟེ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨནུཛཱནིཏྭཱ པཙྪཱ ཝུཌྜྷིཔྤཏྟཀཱལེ ནཱནུཛཱནནྟི, ཨཡཾ ན ཨནཱཔུཙྪཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨེཀོ མཱཏཱཔིཏཱུཧི སདྡྷིཾ བྷཎྜིཏྭཱ ‘‘པབྦཱཛེཐ མ’’ནྟི ཨཱགཙྪཏི, ‘‘ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཨེཧཱི’’ཏི ཙ ཝུཏྟོ ‘‘ནཱཧཾ གཙྪཱམི, སཙེ མཾ ན པབྦཱཛེཐ, ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཛྷཱཔེམི, སཏྠེན ཝཱ ཏུམྷེ པཧརཱམི, ཏུམྷཱཀཾ ཉཱཏཀཨུཔཊྛཱཀཱནཾ ཝཱ ཨཱརཱམཙྪེདནཱདཱིཧི ཨནཏྠཾ ཨུཔྤཱདེམི, རུཀྑཱ ཝཱ པཏིཏྭཱ མརཱམི, ཙོརམཛ྄ཛྷཾ ཝཱ པཝིསཱམི, དེསནྟརཾ ཝཱ གཙྪཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ ཛཱིཝསྶེཝ རཀྑཎཏྠཱཡ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པནསྶ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀསྨཱ ཨམྷཱཀཾ པུཏྟཾ པབྦཱཛཡིཏྠཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསཾ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ ‘‘རཀྑཎཏྠཱཡ ནཾ པབྦཱཛཡིམྷ, པཉྙཱཡཐ ཏུམྷེ པུཏྟེནཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ. ‘‘རུཀྑཱ པཏིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱརུཧིཏྭཱ པན ཧཏྠཔཱདེ མུཉྩནྟཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨེཀོཔི ¶ ཝིདེསཾ གནྟྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙཏི, ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཙེ གཏོ, པབྦཱཛེཏབྦོ. ནོ ཙེ དཧརབྷིཀྑུཾ པེསེཏྭཱ ཨཱཔུཙྪཱཔེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ, ཨཏིདཱུརཉྩེ ཧོཏི; པབྦཱཛེཏྭཱཔི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པེསེཏྭཱ དསྶེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ཝུཏྟཾ – ‘‘སཙེ དཱུརཾ ཧོཏི མགྒོ ཙ མཧཱཀནྟཱརོ, ‘གནྟྭཱ ཨཱཔུཙྪིསྶཱམཱ’ཏི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཙེ པན མཱཏཱཔིཏཱུནཾ བཧཱུ པུཏྟཱ ཧོནྟི, ཨེཝཉྩ ཝདནྟི – ‘‘བྷནྟེ ཨེཏེསཾ དཱརཀཱནཾ ཡཾ ཨིཙྪཐ, ཏཾ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི. དཱརཀེ ཝཱིམཾསིཏྭཱ ཡཾ ཨིཙྪཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེཔི སཀལེན ཀུལེན ཝཱ གཱམེན ཝཱ ཨནུཉྙཱཏཾ ཧོཏི ‘‘བྷནྟེ ཨིམསྨིཾ ཀུལེ ཝཱ གཱམེ ཝཱ ཡཾ ཨིཙྪཐ, ཏཾ པབྦཱཛེཡྻཱཐཱ’’ཏི. ཡཾ ཨིཙྪཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོཏི.

ཡཱཝཏཀེ ¶ ཝཱ པན ཨུསྶཧཏཱིཏི ཡཏྟཀེ སཀྐོཏི.

རཱཧུལཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སིཀྑཱཔདདཎྜཀམྨཝཏྠུཀཐཱ

༡༠༦. དསསུ སིཀྑཱཔདེསུ པུརིམཱནཾ པཉྩནྣཾ ཨཏིཀྐམོ ནཱསནཝཏྠུ ¶ , པཙྪིམཱནཾ ཨཏིཀྐམོ དཎྜཀམྨཝཏྠུ.

༡༠༧. ཨཔྤཏིསྶཱཏི བྷིཀྑཱུ ཛེཊྛཀཊྛཱནེ ཨིསྶརིཡཊྛཱནེ ན ཋཔེནྟི. ཨསབྷཱགཝུཏྟིཀཱཏི སམཱནཛཱིཝིཀཱ ན བྷཝནྟི, ཝིསབྷཱགཛཱིཝིཀཱཏི ཨཏྠོ. ཨལཱབྷཱཡ པརིསཀྐཏཱིཏི ཡཐཱ ལཱབྷཾ ན ལབྷནྟི; ཨེཝཾ པརཀྐམཏི. ཨནཏྠཱཡཱཏི ཨུཔདྡཝཱཡ. ཨཝཱསཱཡཱཏི ‘‘ཀིནྟི ཨིམསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ན ཝསེཡྻུ’’ནྟི པརཀྐམཏི. ཨཀྐོསཏི པརིབྷཱསཏཱིཏི ཨཀྐོསཏི ཙེཝ བྷཡདསྶནེན ཙ ཏཛྫེཏི. བྷེདེཏཱིཏི པེསུཉྙཾ ཨུཔསཾཧརིཏྭཱ བྷེདེཏི. ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏུནྟི ‘‘མཱ ཨིདྷ པཝིསཱ’’ཏི ནིཝཱརཎཾ ཀཱཏུཾ. ཡཏྠ ཝཱ ཝསཏི ཡཏྠ ཝཱ པཊིཀྐམཏཱིཏི ཡཏྠ ཝསཏི ཝཱ པཝིསཏི ཝཱ; ཨུབྷཡེནཱཔི ཨཏྟནོ པརིཝེཎཉྩ ཝསྶགྒེན པཏྟསེནཱསནཉྩ ཝུཏྟཾ.

མུཁདྭཱརིཀཾ ཨཱཧཱརཾ ཨཱཝརཎཾ ཀརོནྟཱིཏི ‘‘ཨཛྫ མཱ ཁཱད, མཱ བྷུཉྫཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནིཝཱརེནྟི. ན བྷིཀྑཝེ མུཁདྭཱརིཀོ ཨཱཧཱརོ ཨཱཝརཎཾ ཀཱཏབྦོཏི ¶ ཨེཏྠ ‘‘མཱ ཁཱད, མཱ བྷུཉྫཱ’’ཏི ཝདཏོཔི ‘‘ཨཱཧཱརཾ ནིཝཱརེསྶཱམཱི’’ཏི པཏྟཙཱིཝརཾ ཨནྟོ ནིཀྑིཔཏོཔི སབྦཔཡོགེསུ དུཀྐཊཾ. ཨནཱཙཱརསྶ པན དུབྦཙསཱམཎེརསྶ དཎྜཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཡཱགུཾ ཝཱ བྷཏྟཾ ཝཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ཝཱ དསྶེཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀེ ནཱམ དཎྜཀམྨེ ཨཱཧཊེ ཨིདཾ ལཙྪསཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. བྷགཝཏཱ ཧི ཨཱཝརཎམེཝ དཎྜཀམྨཾ ཝུཏྟཾ. དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི པན ཨཔརཱདྷཱནུརཱུཔཾ ཨུདཀདཱརུཝཱལིཀཱདཱིནཾ ཨཱཧརཱཔནམྤི ཀཱཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཏམྤི ཀཱཏབྦཾ. ཏཉྩ ཁོ ‘‘ཨོརམིསྶཏི ཝིརམིསྶཏཱི’’ཏི ཨནུཀམྤཱཡ, ན ‘‘ནསྶིསྶཏི ཝིབྦྷམིསྶཏཱི’’ཏིཨཱདིནཡཔྤཝཏྟེན པཱཔཛ྄ཛྷཱསཡེན ‘‘དཎྜཀམྨཾ ཀརོམཱི’’ཏི ཙ ཨུཎྷཔཱསཱཎེ ཝཱ ནིཔཛྫཱཔེཏུཾ པཱསཱཎིཊྛཀཱདཱིནི ཝཱ སཱིསེ ནིཀྑིཔཱཔེཏུཾ ཨུདཀཾ ཝཱ པཝེསེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

སིཀྑཱཔདདཎྜཀམྨཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨནཱཔུཙྪཱཝརཎཝཏྠུཨཱདིཀཐཱ

༡༠༨. ན ¶ བྷིཀྑཝེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨནཱཔུཙྪཱཏི ཨེཏྠ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སཱམཎེརསྶ ཨཡཾ ནཱམ ཨཔརཱདྷོ, དཎྜཀམྨམསྶ ཀརོཐཱ’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝུཏྟེ, སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ དཎྜཀམྨཾ ན ཀརོཏི, སཡཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེཔི ཨཱདིཏོཝ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝདཏི ‘‘མཡ྄ཧཾ སཱམཎེརཱནཾ དོསེ སཏི ཏུམྷེ དཎྜཀམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཡཐཱ ཙ སཱམཎེརཱནཾ ཨེཝཾ སདྡྷིཝིཧཱརིཀནྟེཝཱསིཀཱནམྤི དཎྜཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨཔལཱལེ༹ནྟཱིཏི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ¶ པཏྟཾ དསྶཱམ, ཙཱིཝརཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཨཏྟནོ ཨུཔཊྛཱནཀརཎཏྠཾ སངྒཎྷནྟི. ན བྷིཀྑཝེ ཨཉྙསྶ པརིསཱ ཨཔལཱལེ༹ཏབྦཱཏི ཨེཏྠ སཱམཎེརཱ ཝཱ ཧོནྟུ ཨུཔསམྤནྣཱ ཝཱ, ཨནྟམསོ དུསྶཱིལབྷིཀྑུསྶཱཔི པརསྶ པརིསབྷཱུཏེ བྷིནྡིཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཱདཱིནཝཾ པན ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི ‘‘ཏཡཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཨཱགཏེན གཱུཐམཀྑནཾ ཝིཡ ཀཏཾ དུསྶཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཝིཧརནྟེནཱ’’ཏི. སཙེ སོ སཡམེཝ ཛཱནིཏྭཱ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ ཝཱ ནིསྶཡཾ ཝཱ ཡཱཙཏི, དཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ དསཧངྒེཧི སམནྣཱགཏཾ སཱམཎེརཾ ནཱསེཏུནྟི ཨེཏྠ ཀཎྚཀསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཱསུ ཏཱིསུ ནཱསནཱསུ ལིངྒནཱསནཱཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ, ཏསྨཱ ཡོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ཨེཀམྤི ཀམྨཾ ཀརོཏི, སོ ལིངྒནཱསནཱཡ ནཱསེཏབྦོ. ཡཐཱ ཙ བྷིཀྑཱུནཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིསུ ནཱནཱཨཱཔཏྟིཡོ ཧོནྟི, ན ཏཐཱ སཱམཎེརཱནཾ. སཱམཎེརོ ཧི ཀུནྠཀིཔིལླིཀམྤི མཱརེཏྭཱ མངྒུརཎྜཀམྤི བྷིནྡིཏྭཱ ནཱསེཏབྦཏཾཡེཝ ¶ པཱཔུཎཱཏི, ཏཱཝདེཝསྶ སརཎགམནཱནི ཙ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡགྒཧཎཉྩ སེནཱསནགྒཱཧོ ཙ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, སངྒྷལཱབྷཾ ན ལབྷཏི, ལིངྒམཏྟམེཝ ཨེཀཾ ཨཝསིཊྛཾ ཧོཏི. སོ སཙེ ཨཱཀིཎྞདོསོཝ ཧོཏི, ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ན ཏིཊྛཏི, ནིཀྐཌྜྷིཏབྦོ. ཨཐ སཧསཱ ཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ ‘‘དུཊྛུ མཡཱ ཀཏ’’ནྟི པུན སཾཝརེ ཋཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ལིངྒནཱསནཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཡཐཱནིཝཏྠཔཱརུཏསྶེཝ སརཎཱནི དཱཏབྦཱནི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ དཱཏབྦོ, སིཀྑཱཔདཱནི པན སརཎགམནེནེཝ ཨིཛ྄ཛྷནྟི. སཱམཎེརཱནཉྷི སརཎགམནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུཔསམྤདཀམྨཝཱཙཱསདིསཾ, ཏསྨཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིཡ ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ, ཨིམིནཱཔི དསསཱིལཱནི སམཱདིནྣཱནེཝ ཧོནྟི, ཨེཝཾ སནྟེཔི དལ༹ྷཱིཀརཎཏྠཾ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ པཏིཊྛཱཔནཏྠཾ པུན དཱཏབྦཱནི. སཙེ པུརིམིཀཱཡ པུན སརཎཱནི གཧིཏཱནི, པཙྪིམིཀཱཡ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ལཙྪཏི. སཙེ པཙྪིམིཀཱཡ གཧིཏཱནི, སངྒྷེན ཨཔལོཀེཏྭཱ ལཱབྷོ དཱཏབྦོ.

ཨདིནྣཱདཱནེ ¶ ཏིཎསལཱཀམཏྟེནཱཔི ཝཏྠུནཱ, ཨབྲཧྨཙརིཡེ ཏཱིསུ མགྒེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝིཔྤཊིཔཏྟིཡཱ, མུསཱཝཱདེ ཧསྶཱདྷིཔྤཱཡཏཱཡཔི མུསཱ བྷཎིཏེ ཨསྶམཎོ ཧོཏི, ནཱསེཏབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི. མཛྫཔཱནེ པན བྷིཀྑུནོ ཨཛཱནིཏྭཱཔི བཱིཛཏོ པཊྛཱཡ མཛྫཾ པིཝནྟསྶ ¶ པཱཙིཏྟིཡཾ. སཱམཎེརོ ཛཱནིཏྭཱ པིཝནྟོ སཱིལབྷེདཾ ཨཱཔཛྫཏི, ན ཨཛཱནིཏྭཱ. ཡཱནི པནསྶ ཨིཏརཱནི པཉྩ སིཀྑཱཔདཱནི, ཏེསུ བྷིནྣེསུ ན ནཱསེཏབྦོ, དཎྜཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སིཀྑཱཔདེ པན པུན དིནྣེཔི ཨདིནྣེཔི ཝཊྚཏི. དཎྜཀམྨེན པན པཱིལེ༹ཏྭཱ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཋཔནཏྠཱཡ དཱཏབྦམེཝ. སཱམཎེརཱནཾ མཛྫཔཱནཾ སཙིཏྟཀཾ པཱརཱཛིཀཝཏྠུ, ཨཡཾ ཝིསེསོ.

ཨཝཎྞབྷཱསནེ པན ཨརཧཾ སམྨཱསམྦུདྡྷོཏིཨཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑཝསེན བུདྡྷསྶ ཝཱ, སྭཱཀྑཱཏོཏིཨཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑཝསེན དྷམྨསྶ ཝཱ, སུཔྤཊིཔནྣོཏིཨཱདཱིནཾ པཊིཔཀྑཝསེན སངྒྷསྶ ཝཱ ཨཝཎྞཾ བྷཱསནྟོ རཏནཏྟཡཾ ནིནྡནྟོ གརཧནྟོ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིཧི ‘‘མཱ ཨེཝཾ ཨཝཙཱ’’ཏི ཨཝཎྞབྷཱསནེ ཨཱདཱིནཝཾ དསྶེཏྭཱ ནིཝཱརེཏབྦོ. སཙེ ཡཱཝཏཏིཡཾ ཝུཙྩམཱནོ ན ཨོརམཏི, ཀཎྚཀནཱསནཱཡ ནཱསེཏབྦོཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘སཙེ ཨེཝཾ ཝུཙྩམཱནོ ཏཾ ལདྡྷིཾ ནིསྶཛྫཏི, དཎྜཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཙྩཡཾ དེསཱཔེཏབྦོ. སཙེ ན ནིསྶཛྫཏི, ཏཐེཝ ཨཱདཱཡ པགྒཡ྄ཧ ¶ ཏིཊྛཏི, ལིངྒནཱསནཱཡ ནཱསེཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ཡུཏྟཾ. ཨཡམེཝ ཧི ནཱསནཱ ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱཏི.

མིཙྪཱདིཊྛིཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སསྶཏུཙྪེདཱནཉྷི ཨཉྙཏརདིཊྛིཀོ སཙེ ཨཱཙརིཡཱདཱིཧི ཨོཝདིཡམཱནོ ནིསྶཛྫཏི, དཎྜཀམྨཾ ཀཱརེཏྭཱ ཨཙྩཡཾ དེསཱཔེཏབྦོ. ཨཔྤཊིནིསྶཛྫནྟོཝ ནཱསེཏབྦོཏི. བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ ཙེཏྠ ཀཱམཾ ཨབྲཧྨཙཱརིགྒཧཎེན གཧིཏོཝ ཨབྲཧྨཙཱརིཾ པན ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཋཱཏུཀཱམཾ སརཎཱནི དཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེ ཋཱཏུཀཱམོཔི པབྦཛྫམྤི ན ལབྷཏི, པགེཝ ཨུཔསམྤདནྟི ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ‘‘བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ’’ཏི ཨིདཾ ཝིསུཾ དསམཾ ཨངྒཾ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨནཱཔུཙྪཱཝརཎཝཏྠུཨཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཎྜཀཝཏྠུཀཐཱ

༡༠༩. དཧརེ དཧརེཏི ཏརུཎེ ཏརུཎེ. མོལི༹གལླེཏི ཐཱུལསརཱིརེ. ཧཏྠིབྷཎྜེ ཨསྶབྷཎྜེཏི ཧཏྠིགོཔཀེ ཙ ཨསྶགོཔཀེ ཙ.

པཎྜཀོ ¶ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཨཱསིཏྟཔཎྜཀོ ཨུསཱུཡཔཎྜཀོ ཨོཔཀྐམིཀཔཎྜཀོ པཀྑཔཎྜཀོ ནཔུཾསཀཔཎྜཀོཏི པཉྩ ¶ པཎྜཀཱ. ཏཏྠ ཡསྶ པརེསཾ ཨངྒཛཱཏཾ མུཁེན གཧེཏྭཱ ཨསུཙིནཱ ཨཱསིཏྟསྶ པརིལཱ༹ཧོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཡཾ ཨཱསིཏྟཔཎྜཀོ. ཡསྶ པརེསཾ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ པསྶཏོ ཨུསཱུཡཱཡ ཨུཔྤནྣཱཡ པརིལཱ༹ཧོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཡཾ ཨུསཱུཡཔཎྜཀོ. ཡསྶ ཨུཔཀྐམེན བཱིཛཱནི ཨཔནཱིཏཱནི, ཨཡཾ ཨོཔཀྐམིཀཔཎྜཀོ. ཨེཀཙྩོ པན ཨཀུསལཝིཔཱཀཱནུབྷཱཝེན ཀཱལ༹པཀྑེ པཎྜཀོ ཧོཏི, ཛུཎྷཔཀྑེ པནསྶ པརིལཱ༹ཧོ ཝཱུཔསམྨཏི, ཨཡཾ པཀྑཔཎྜཀོ. ཡོ པན པཊིསནྡྷིཡཾཡེཝ ཨབྷཱཝཀོ ཨུཔྤནྣོ, ཨཡཾ ནཔུཾསཀཔཎྜཀོཏི. ཏེསུ ཨཱསིཏྟཔཎྜཀསྶ ཙ ཨུསཱུཡཔཎྜཀསྶ ཙ པབྦཛྫཱ ན ཝཱརིཏཱ, ཨིཏརེསཾ ཏིཎྞཾ ཝཱརིཏཱ. ཏེསུཔི པཀྑཔཎྜཀསྶ ཡསྨིཾ པཀྑེ པཎྜཀོ ཧོཏི, ཏསྨིཾཡེཝསྶ པཀྑེ པབྦཛྫཱ ཝཱརིཏཱཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཡསྶ ཙེཏྠ པབྦཛྫཱ ཝཱརིཏཱ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨནུཔསམྤནྣོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ ཨུཔསམྤནྣོ ནཱསེཏབྦོ’’ཏི. སོཔི ¶ ལིངྒནཱསནེནེཝ ནཱསེཏབྦོ. ཨིཏོ པརཾ ‘‘ནཱསེཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

པཎྜཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཐེཡྻསཾཝཱསཀཝཏྠུཀཐཱ

༡༡༠. པུརཱཎཀུལཔུཏྟོཏི པུརཱཎསྶ ཨནུཀྐམེན པཱརིཛུཉྙཾ པཏྟསྶ ཀུལསྶ པུཏྟོ. མཱཏིཔཀྑཔིཏིཔཀྑཏོ ཀོལཉྙཱ ཁཱིཎཱ ཝིནཊྛཱ མཏཱ ཨསྶཱཏི ཁཱིཎཀོལཉྙོ. ཨནདྷིགཏནྟི ཨཔྤཏྟཾ. ཕཱཏིཾཀཱཏུནྟི ཝཌྜྷེཏུཾ. ཨིངྒྷཱཏི ཨུཡྻོཛནཏྠེ ནིཔཱཏོ. ཨནུཡུཉྫིཡམཱནོཏི ཨེཀམནྟཾ ནེཏྭཱ ཀེསམསྶུཨོརོཔནཀཱསཱཡཔཊིགྒཧཎསརཎགམནཨུཔཛ྄ཛྷཱཡགྒཧཎཀམྨཝཱཙཱནིསྶཡདྷམྨེ པུཙྪིཡམཱནོ. ཨེཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསཱིཏི ཨེཏཾ སཡཾ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཨཱཙིཀྑི.

ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཏཡོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀཱ – ལིངྒཏྠེནཀོ, སཾཝཱསཏྠེནཀོ, ཨུབྷཡཏྠེནཀོཏི. ཏཏྠ ཡོ སཡཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ན བྷིཀྑུཝསྶཱནི གཎེཏི, ན ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཝནྡནཾ སཱདིཡཏི, ན ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི, ན ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདཱིསུ སནྡིསྶཏི, ཨཡཾ ལིངྒམཏྟསྶེཝ ཐེནིཏཏྟཱ ལིངྒཏྠེནཀོ ནཱམ.

ཡོ པན བྷིཀྑཱུཧི པབྦཱཛིཏོ སཱམཎེརོ སམཱནོཔི ཝིདེསཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨཧཾ དསཝསྶོ ཝཱ ¶ ཝཱིསཏིཝསྶོ ཝཱ’’ཏི མུསཱ ཝཏྭཱ བྷིཀྑུཝསྶཱནི གཎེཏི, ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཝནྡནཾ ¶ སཱདིཡཏི, ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདཱིསུ སནྡིསྶཏི, ཨཡཾ སཾཝཱསམཏྟསྶེཝ ཐེནིཏཏྟཱ སཾཝཱསཏྠེནཀོ ནཱམ. བྷིཀྑུཝསྶགཎནཱདིཀོ ཧི སབྦོཔི ཀིརིཡབྷེདོ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ‘‘སཾཝཱསོ’’ཏི ཝེདིཏབྦོ. སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ‘‘ན མཾ ཀོཙི ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཔཛྫནྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཡོ པན སཡཾ པབྦཛིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑུཝསྶཱནི གཎེཏི, ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཝནྡནཾ སཱདིཡཏི, ཨཱསནེན པཊིབཱཧཏི, ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདཱིསུ སནྡིསྶཏི, ཨཡཾ ལིངྒསྶ ཙེཝ སཾཝཱསསྶ ཙ ཐེནིཏཏྟཱ ཨུབྷཡཏྠེནཀོ ནཱམ. ཨཡཾ ཏིཝིདྷོཔི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཨནུཔསམྤནྣོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཨུཔསམྤནྣོ ནཱསེཏབྦོ, པུན པབྦཛྫཾ ཡཱཙནྟོཔི ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཨེཏྠ ¶ ཙ ཨསམྨོཧཏྠཾ ཨིདཾ པཀིཎྞཀཾ ཝེདིཏབྦཾ –

‘‘རཱཛདུབྦྷིཀྑཀནྟཱར-རོགཝེརིབྷཡེཧི ཝཱ;

ཙཱིཝརཱཧརཎཏྠཾ ཝཱ, ལིངྒཾ ཨཱདིཡཏཱིདྷ ཡོ.

སཾཝཱསཾ ནཱདྷིཝཱསེཏི, ཡཱཝ སོ སུདྡྷམཱནསོ;

ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ནཱམ, ཏཱཝ ཨེས ན ཝུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིཏྠཱརནཡོ – ཨིདྷེཀཙྩསྶ རཱཛཱ ཀུདྡྷོ ཧོཏི, སོ ‘‘ཨེཝཾ མེ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ པལཱཡཏི. ཏཾ དིསྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེནྟི. རཱཛཱ ‘‘སཙེ པབྦཛིཏོ, ན ཏཾ ལབྦྷཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུ’’ནྟི ཏསྨིཾ ཀོདྷཾ པཊིཝིནེཏི, སོ ‘‘ཝཱུཔསནྟཾ མེ རཱཛབྷཡ’’ནྟི སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨཐཱཔི ‘‘སཱསནཾ ནིསྶཱཡ མཡཱ ཛཱིཝིཏཾ ལདྡྷཾ, ཧནྡ དཱནི ཨཧཾ པབྦཛཱམཱི’’ཏི ཨུཔྤནྣསཾཝེགོ ཏེནེཝ ལིངྒེན ཨཱགནྟྭཱ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ ན སཱདིཡཏི, བྷིཀྑཱུཧི པུཊྛོ ཝཱ ཨཔུཊྛོ ཝཱ ཡཐཱབྷཱུཏམཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྭཱ པབྦཛྫཾ ཡཱཙཏི, ལིངྒཾ ཨཔནེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ཝཏྟཾ སཱདིཡཏི, པབྦཛིཏཱལཡཾ དསྶེཏི, སབྦཾ པུབྦེ ཝུཏྟཾ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཨཡཾ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཨིདྷ པནེཀཙྩོ དུབྦྷིཀྑེ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ སབྦཔཱསཎྜིཡབྷཏྟཱནི ¶ བྷུཉྫནྟོ དུབྦྷིཀྑེ ཝཱིཏིཝཏྟེ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ ¶ .

ཨཔརོ མཧཱཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, སཏྠཝཱཧོ ཙ པབྦཛིཏེ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི. སོ ‘‘ཨེཝཾ མཾ སཏྠཝཱཧོ གཧེཏྭཱ གམིསྶཏཱི’’ཏི སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ སཏྠཝཱཧེན སདྡྷིཾ ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརིཏྭཱ ཁེམནྟཾ པཏྭཱ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཔརོ རོགབྷཡེ ཨུཔྤནྣེ ཛཱིཝིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ སབྦཔཱསཎྜིཡབྷཏྟཱནི བྷུཉྫནྟོ རོགབྷཡེ ཝཱུཔསནྟེ སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ¶ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཔརསྶ ཨེཀོ ཝེརིཀོ ཀུདྡྷོ ཧོཏི, གྷཱཏེཏུཀཱམོ ནཾ ཝིཙརཏི, སོ ‘‘ཨེཝཾ མེ སོཏྠི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི སཡམེཝ ལིངྒཾ གཧེཏྭཱ པལཱཡཏི. ཝེརིཀོ ‘‘ཀུཧིཾ སོ’’ཏི པརིཡེསནྟོ ‘‘པབྦཛིཏྭཱ པལཱཏོ’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘སཙེ པབྦཛིཏོ, ན ཏཾ ལབྦྷཱ ཀིཉྩི ཀཱཏུ’’ནྟི ཏསྨིཾ ཀོདྷཾ པཊིཝིནེཏི. སོ ‘‘ཝཱུཔསནྟཾ མེ ཝེརིབྷཡ’’ནྟི སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནོསརིཏྭཱཝ གིཧིལིངྒཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོཏི སབྦཾ པུརིམསདིསམེཝ.

ཨཔརོ ཉཱཏིཀུལཾ གནྟྭཱ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ གིཧི ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི ཨིདྷ ཝིནསྶིསྶནྟི, སཙེཔི ཨིམཱནི གཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ གམིསྶཱམི, ཨནྟརཱམགྒེ མཾ ‘ཙོརོ’ཏི གཧེསྶནྟི, ཡཾནཱུནཱཧཾ ཀཱཡཔརིཧཱརིཡཱནི ཀཏྭཱ གཙྪེཡྻ’’ནྟི ཙཱིཝརཱཧརཎཏྠཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཙ པཱརུཔིཏྭཱ ཙ ཝིཧཱརཾ གཙྪཏི. ཏཾ དཱུརཏོཝ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ སཱམཎེརཱ ཙ དཧརཱ ཙ ཨབྦྷུགྒཙྪནྟི, ཝཏྟཾ དསྶེནྟི. སོ ན སཱདིཡཏི, ཡཐཱབྷཱུཏམཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀརོཏི. སཙེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ན དཱནི མཡཾ ཏཾ མུཉྩིསྶཱམཱ’’ཏི བལཀྐཱརེན པབྦཱཛེཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཀཱསཱཡཱནི ཨཔནེཏྭཱ པུན པབྦཱཛེཏབྦོ. སཙེ པན ‘‘ནཡིམེ མམ ཧཱིནཱཡཱཝཏྟབྷཱཝཾ ཛཱནནྟཱི’’ཏི ཏཾཡེཝ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ པཊིཛཱནིཏྭཱ སབྦཾ པུབྦེ ཝུཏྟཾ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཨཡཾ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཨཔརོ མཧཱསཱམཎེརོ ཉཱཏིཀུལཾ གནྟྭཱ ཨུཔྤབྦཛིཏྭཱ ཀམྨནྟཱནུཊྛཱནེན ཨུབྦཱལ༹ྷོ ཧུཏྭཱ པུན ‘‘དཱནི ཨཧཾ སམཎོཝ བྷཝིསྶཱམི, ཐེརོཔི མེ ཨུཔྤབྦཛིཏབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཏདེཝ པཏྟཙཱིཝརཾ ¶ ཨཱདཱཡ ཝིཧཱརཾ ཨཱགཙྪཏི, ནཱཔི ཏམཏྠཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཏི, སཱམཎེརབྷཱཝཾ པཊིཛཱནཱཏི, ཨཡཾ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོཡེཝ པབྦཛྫཾ ན ལབྷཏི. སཙེཔིསྶ ལིངྒགྒཧཎཀཱལེ ¶ ཨེཝཾ ཧོཏི, ‘‘ནཱཧཾ ཀསྶཙི ཨཱརོཙེསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཉྩ གཏོ ཨཱརོཙེཏི, གཧཎེནེཝ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ. ཨཐཱཔིསྶ ‘‘གཧཎཀཱལེ ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, ཝིཧཱརཉྩ གནྟྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ ཏྭཾ ཨཱཝུསོ གཏོ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ན དཱནི མཾ ཨིམེ ཛཱནནྟཱི’’ཏི ཝཉྩེཏྭཱ ནཱཙིཀྑཏི, ‘‘ནཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི སཧ དྷུརནིཀྑེཔེན ཨཡམྤི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོཝ. སཙེ པནསྶ གཧཎཀཱལེཔི ‘‘ཨཱཙིཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱཔི ཨཱཙིཀྑཏི, ཨཡཾ པུན པབྦཛྫཾ ལབྷཏི.

ཨཔརོ ¶ དཧརསཱམཎེརོ མཧནྟོ ཝཱ པན ཨབྱཏྟོ, སོ པུརིམནཡེནེཝ ཨུཔྤབྦཛིཏྭཱ གྷརེ ཝཙྪཀརཀྑཎཱདཱིནི ཀམྨཱནི ཀཱཏུཾ ན ཨིཙྪཏི, ཏམེནཾ ཉཱཏཀཱ ཏཱནིཡེཝ ཀཱསཱཡཱནི ཨཙྪཱདེཏྭཱ ཐཱལཀཾ ཝཱ པཏྟཾ ཝཱ ཧཏྠེ དཏྭཱ ‘‘གཙྪ སམཎོཝ ཧོཧཱི’’ཏི གྷརཱ ནཱིཧརནྟི. སོ ཝིཧཱརཾ གཙྪཏི, ནེཝ ནཾ བྷིཀྑཱུ ཛཱནནྟི ‘‘ཨཡཾ ཨུཔྤབྦཛིཏྭཱ པུན སཡམེཝ པབྦཛིཏོ’’ཏི, ནཱཔི སཡཾ ཛཱནཱཏི, ‘‘ཡོ ཨེཝཾ པབྦཛཏི, སོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི. སཙེ ཏཾ པརིཔུཎྞཝསྶཾ ཨུཔསམྤཱདེནྟི, སཱུཔསམྤནྣོ. སཙེ པན ཨནུཔསམྤནྣཀཱལེཡེཝ ཝིནཡཝིནིཙྪཡེ ཝཏྟམཱནེ སུཎཱཏི, ‘‘ཡོ ཨེཝཾ པབྦཛཏི, སོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏེན ‘‘མཡཱ ཨེཝཾ ཀཏ’’ནྟི བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཨེཝཾ པུན པབྦཛྫཾ ལབྷཏི. སཙེ ‘‘ན དཱནི མཾ ཀོཙི ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ནཱརོཙེཏི, དྷུརཾ ནིཀྑིཏྟམཏྟེ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ.

བྷིཀྑུ སིཀྑཾ པཙྩཀྑཱཡ ལིངྒཾ ཨནཔནེཏྭཱ དུསྶཱིལཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཝཱ ཨཀཏྭཱ ཝཱ པུན སབྦཾ པུབྦེ ཝུཏྟཾ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ པཊིཔཛྫཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. སིཀྑཾ ཨཔྤཙྩཀྑཱཡ སལིངྒེ ཋིཏོ མེཐུནཾ པཊིསེཝིཏྭཱ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ ཝིདྷིཾ ཨཱཔཛྫནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི, པབྦཛྫཱམཏྟཾ ལབྷཏི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ཨེསོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ.

ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཀཱསཱཡེ སཨུསྶཱཧོཝ ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ མེཐུནཾ པཊིསེཝིཏྭཱ པུན ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ སབྦཾ ཝིདྷིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཨཡམྤི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི, པབྦཛྫཱམཏྟཾ ལབྷཏི. སཙེ པན ¶ ཀཱསཱཡེ དྷུརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ མེཐུནཾ ¶ པཊིསེཝིཏྭཱ པུན ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏྭཱ ཝསྶགཎནཱདིབྷེདཾ སབྦཾ ཝིདྷིཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི.

སཱམཎེརོ སལིངྒེ ཋིཏོ མེཐུནཱདིཨསྶམཎཀརཎདྷམྨཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱཔི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི. སཙེཔི ཀཱསཱཡེ སཨུསྶཱཧོཝ ཀཱསཱཡཱནི ཨཔནེཏྭཱ མེཐུནཾ པཊིསེཝིཏྭཱ པུན ཀཱསཱཡཱནི ནིཝཱསེཏི, ནེཝ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. སཙེ པན ཀཱསཱཡེ དྷུརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ནགྒོ ཝཱ ཨོདཱཏནིཝཏྠོ ཝཱ མེཐུནསེཝནཱདཱིཧི ཨསྶམཎོ ¶ ཧུཏྭཱ ཀཱསཱཡཾ ནིཝཱསེཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. སཙེཔི གིཧིབྷཱཝཾ པཏྠཡམཱནོ ཀཱསཱཝཾ ཨོཝཊྚིཀཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཨཱཀཱརེན གིཧིནིཝཱསནེན ནིཝཱསེཏི ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ མེ གིཧིལིངྒཾ, ན སོབྷཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསནཏྠཾ, རཀྑཏི ཏཱཝ. ‘‘སོབྷཏཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ པན པུན ལིངྒཾ སཱདིཡནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི. ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསནསམྤཊིཙྪནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སཙེ པན ནིཝཏྠཀཱསཱཡསྶ ཨུཔརི ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསཏི ཝཱ སམྤཊིཙྪཏི ཝཱ, རཀྑཏིཡེཝ. བྷིཀྑུནིཡཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཱཔི ཧི གིཧིབྷཱཝཾ པཏྠཡམཱནཱ སཙེ ཀཱསཱཡཾ གིཧིནིཝཱསནཾ ནིཝཱསེཏི, ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ མེ གིཧིལིངྒཾ, ན སོབྷཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསནཏྠཾ, རཀྑཏི ཏཱཝ. སཙེ ‘‘སོབྷཏཱི’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, ན རཀྑཏི. ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསནསམྤཊིཙྪནེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ནིཝཏྠཀཱསཱཡསྶ པན ཨུཔརི ཨོདཱཏཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཝཱིམཾསཏུ ཝཱ སམྤཊིཙྪཏུ ཝཱ, རཀྑཏིཡེཝ.

སཙེ ཀོཙི ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏོ ཝསྶཱནི ཨགཎེཏྭཱ པཱལི༹ཡམྤི ཨཊྛཏྭཱ ཨེཀཔསྶེནཱགནྟྭཱ མཧཱཔེལཱ༹དཱིསུ ཀཊཙྪུནཱ ཨུཀྑིཏྟེ བྷཏྟཔིཎྜེ པཏྟཾ ཨུཔནཱམེཏྭཱ སེནོ ཝིཡ མཾསཔེསིཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི. བྷིཀྑུཝསྶཱནི པན གཎེཏྭཱ གཎྷནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཧོཏི.

སཡཾ སཱམཎེརོཝ སཱམཎེརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀཱུཊཝསྶཱནི གཎེཏྭཱ གཎྷནྟོ ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏི. བྷིཀྑུ བྷིཀྑུཔཊིཔཱཊིཡཱ ཀཱུཊཝསྶཱནི གཎེཏྭཱ གཎྷནྟོ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོཏི.

ཐེཡྻསཾཝཱསཀཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀཀཐཱ

ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ¶ ¶ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ པན ཏིཏྠིཡེསུ པཀྐནྟོ པཝིཊྛོཏི ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ. སོ ན ཀེཝལཾ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཨཐ ཁོ ན པབྦཱཛེཏབྦོཔི. ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – ཨུཔསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ཏིཏྠིཡོ བྷཝིསྶཱམཱིཏི སལིངྒེནེཝ ཏེསཾ ཨུཔསྶཡཾ གཙྪཏི, པདཝཱརེ པདཝཱརེ དུཀྐཊཾ. ཏེསཾ ལིངྒེ ཨཱདིནྣམཏྟེ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏི. ཡོཔི ¶ སཡམེཝ ‘‘ཏིཏྠིཡོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཀུསཙཱིརཱདཱིནི ནིཝཱསེཏི, ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏིཡེཝ. ཡོ པན ནགྒོ ནྷཱཡནྟོ ཨཏྟཱནཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘སོབྷཏི མེ ཨཱཛཱིཝཀབྷཱཝོ, ཨཱཛཱིཝཀོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཀཱསཱཡཱནི ཨནཱདཱཡ ནགྒོཝ ཨཱཛཱིཝཀཱནཾ ཨུཔསྶཡཾ གཙྪཏི, པདཝཱརེ པདཝཱརེ དུཀྐཊཾ. སཙེ པནསྶ ཨནྟརཱམགྒེ ཧིརོཏྟཔྤཾ ཨུཔྤཛྫཏི, དུཀྐཊཱནི དེསེཏྭཱ མུཙྩཏི. ཏེསཾ ཨུཔསྶཡཾ གནྟྭཱཔི ཏེཧི ཝཱ ཨོཝདིཏོ ཨཏྟནཱ ཝཱ ‘‘ཨིམེསཾ པབྦཛྫཱ ཨཏིདུཀྑཱ’’ཏི ནིཝཏྟནྟོཔི མུཙྩཏིཡེཝ.

སཙེ པན ‘‘ཀིཾ ཏུམྷཱཀཾ པབྦཛྫཱཡ ཨུཀྐཊྛ’’ནྟི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཀེསམསྶུལུཉྩནཱདཱིནཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཨེཀཀེསམྤི ལུཉྩཱཔེཏི, ཨུཀྐུཊིཀཔྤདྷཱནཱདཱིནི ཝཱ ཝཏྟཱནི ཨཱདིཡཏི, མོརཔིཉྪཱདཱིནི ཝཱ ནིཝཱསེཏི, ཏེསཾ ལིངྒཾ གཎྷཱཏི, ‘‘ཨཡཾ པབྦཛྫཱ སེཊྛཱ’’ཏི སེཊྛབྷཱཝཾ ཝཱ ཨུཔགཙྪཏི, ན མུཙྩཏི, ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏི. སཙེ པན ‘‘སོབྷཏི ནུ ཁོ མེ ཏིཏྠིཡཔབྦཛྫཱ, ནནུ ཁོ སོབྷཏཱི’’ཏི ཝཱིམཾསནཏྠཾ ཀུསཙཱིརཱདཱིནི ཝཱ ནིཝཱསེཏི, ཛཊཾ ཝཱ བནྡྷཏི, ཁཱརིཀཱཛཾ ཝཱ ཨཱདིཡཏི, ཡཱཝ ན སམྤཊིཙྪཏི, ཏཱཝ ནཾ ལདྡྷི རཀྑཏི, སམྤཊིཙྪིཏམཏྟེ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏི. ཨཙྪིནྣཙཱིཝརོ པན ཀུསཙཱིརཱདཱིནི ནིཝཱསེནྟོ རཱཛབྷཡཱདཱིཧི ཝཱ ཏིཏྠིཡལིངྒཾ གཎྷནྟོ ལདྡྷིཡཱ ཨབྷཱཝེན ནེཝ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ཧོཏི.

ཨཡཉྩ ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀོ ནཱམ ཨུཔསམྤནྣབྷིཀྑུནཱ ཀཐིཏོ, ཏསྨཱ སཱམཎེརོ སལིངྒེན ཏིཏྠཱཡཏནཾ གཏོཔི པུན པབྦཛྫཉྩ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. པུརིམོ པན ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ཨནུཔསམྤནྣེན ཀཐིཏོ; ཏསྨཱ ཨུཔསམྤནྣོ ཀཱུཊཝསྶཾ གཎེནྟོཔི ཨསྶམཎོ ན ཧོཏི. ལིངྒེ སཨུསྶཱཧོ པཱརཱཛིཀཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ བྷིཀྑུཝསྶཱདཱིནི གཎེནྟོཔི ཐེཡྻསཾཝཱསཀོ ན ཧོཏཱིཏི.

ཏིཏྠིཡཔཀྐནྟཀཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏིརཙྪཱནགཏཝཏྠུཀཐཱ

༡༡༡. ནཱགཡོནིཡཱ ¶ ¶ ཨཊྚཱིཡཏཱིཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི སོ པཝཏྟིཡཾ ཀུསལཝིཔཱཀེན དེཝསམྤཏྟིསདིསཾ ཨིསྶརིཡསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷོཏི, ཨཀུསལཝིཔཱཀཔཊིསནྡྷིཀསྶ ¶ པན ཏསྶ སཛཱཏིཡཱ མེཐུནཔཊིསེཝནེ ཙ ཝིསྶཊྛནིདྡོཀྐམནེ ཙ ནཱགསརཱིརཾ པཱཏུབྷཝཏི ཨུདཀསཉྩཱརིཀཾ མཎྜཱུཀབྷཀྑཾ, ཏསྨཱ སོ ཏཱཡ ནཱགཡོནིཡཱ ཨཊྚཱིཡཏི. ཧརཱཡཏཱིཏི ལཛྫཏི. ཛིགུཙྪཏཱིཏི ཨཏྟབྷཱཝཾ ཛིགུཙྪཏི. ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཀྑནྟེཏི ཏསྨིཾ བྷིཀྑུསྨིཾ ནིཀྑནྟེ. ཨཐ ཝཱ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ནིཀྑམནེཏི ཨཏྠོ. ཝིསྶཊྛོ ནིདྡཾ ཨོཀྐམཱིཏི ཏསྨིཾ ཨནིཀྑནྟེ ཝིསྶརབྷཡེན སཏིཾ ཨཝིསྶཛྫིཏྭཱ ཀཔིམིདྡྷཝསེནེཝ ནིདྡཱཡནྟོ ནིཀྑནྟེ སཏིཾ ཝིསྶཛྫིཏྭཱ ཝིསྶཊྛོ ནིརཱསངྐོ མཧཱནིདྡཾ པཊིཔཛྫི. ཝིསྶརམཀཱསཱིཏི བྷཡཝསེན སམཎསཉྙཾ པཧཱཡ ཝིརཱུཔཾ མཧཱསདྡམཀཱསི.

ཏུམྷེ ཁོཏྠཱཏི ཏུམྷེ ཁོ ཨཏྠ; ཨཀཱརསྶ ལོཔཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ. ཏུམྷེ ཁོ ནཱགཱ ཛྷཱནཝིཔསྶནཱམགྒཕལཱནཾ ཨབྷབྦཏྟཱ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཝིརུལ༹ྷིདྷམྨཱ ཨཏྠ, ཝིརུལ༹ྷིདྷམྨཱ ན བྷཝཐཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔཏྠོ. སཛཱཏིཡཱཏི ནཱགིཡཱ ཨེཝ. ཡདཱ པན མནུསྶིཏྠིཨཱདིབྷེདཱཡ ཨཉྙཛཱཏིཡཱ པཊིསེཝཏི, ཏདཱ དེཝཔུཏྟོ ཝིཡ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ པཝཏྟིཡཾ ཨབྷིཎྷཾ སབྷཱཝཔཱཏུཀམྨདསྶནཝསེན ‘‘དྭེ པཙྩཡཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ནཱགསྶ པན པཉྩསུ ཀཱལེསུ སབྷཱཝཔཱཏུཀམྨཾ ཧོཏི – པཊིསནྡྷིཀཱལེ, ཏཙཛཧནཀཱལེ, སཛཱཏིཡཱ མེཐུནཀཱལེ, ཝིསྶཊྛནིདྡོཀྐམནཀཱལེ, ཙུཏིཀཱལེཏི.

ཏིརཙྪཱནགཏོ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ནཱགོ ཝཱ ཧོཏུ སུཔཎྞམཱཎཝཀཱདཱིནཾ ཝཱ ཨཉྙཏརོ, ཨནྟམསོ སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཨུཔཱདཱཡ ཡོ ཀོཙི ཨམནུསྶཛཱཏིཡོ, སབྦོཝ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཏིརཙྪཱནགཏོཏི ཝེདིཏབྦོ. སོ ནེཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ན པབྦཱཛེཏབྦོ, ཨུཔསམྤནྣོཔི ནཱསེཏབྦོཏི.

ཏིརཙྪཱནགཏཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

མཱཏུགྷཱཏཀཱདིཝཏྠུཀཐཱ

༡༡༢. མཱཏུགྷཱཏཀཱདིཝཏྠཱུསུ – ནིཀྑནྟིཾ ཀརེཡྻནྟི ནིཀྑམནཾ ནིགྒམནཾ ཨཔཝཱཧནཾ ཀརེཡྻནྟི ཨཏྠོ. མཱཏུགྷཱཏཀོ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཡེན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱ ¶ ཛནིཀཱ མཱཏཱ ¶ སཡམྤི ¶ མནུསྶཛཱཏིཀེནེཝ སཏཱ སཉྩིཙྩ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔིཏཱ, ཨཡཾ ཨཱནནྟརིཡེན མཱཏུགྷཱཏཀཀམྨེན མཱཏུགྷཱཏཀོ, ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ པཊིཀྑིཏྟཱ. ཡེན པན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱཔི ཨཛནིཀཱ པོསཱཝནིཀཱ མཱཏཱ ཝཱ མཧཱམཱཏཱ ཝཱ ཙཱུལ༹མཱཏཱ ཝཱ ཛནིཀཱཔི ཝཱ ན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱ མཱཏཱ གྷཱཏིཏཱ, ཏསྶ པབྦཛྫཱ ན ཝཱརིཏཱ, ན ཙ ཨཱནནྟརིཀོ ཧོཏི. ཡེན སཡཾ ཏིརཙྪཱནབྷཱུཏེན མནུསྶིཏྠིབྷཱུཏཱ མཱཏཱ གྷཱཏིཏཱ, སོཔི ཨཱནནྟརིཀོ ན ཧོཏི, ཏིརཙྪཱནགཏཏྟཱ པནསྶ པབྦཛྫཱ པཊིཀྑིཏྟཱ. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. པིཏུགྷཱཏཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེཔི ཧི ཝེསིཡཱ པུཏྟོ ཧོཏི, ‘‘ཨཡཾ མེ པིཏཱ’’ཏི ན ཛཱནཱཏི, ཡསྶ སམྦྷཝེན ནིབྦཏྟོ, སོ ཙེ ཨནེན གྷཱཏིཏོ, པིཏུགྷཱཏཀོཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི, ཨཱནནྟརིཡཉྩ ཕུསཏི.

༡༡༤. ཨརཧནྟགྷཱཏཀོཔི མནུསྶཨརཧནྟཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. མནུསྶཛཱཏིཡཉྷི ཨནྟམསོ ཨཔབྦཛིཏམྤི ཁཱིཎཱསཝཾ དཱརཀཾ དཱརིཀཾ ཝཱ སཉྩིཙྩ ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེནྟོ ཨརཧནྟགྷཱཏཀོཝ ཧོཏི, ཨཱནནྟརིཡཉྩ ཕུསཏི, པབྦཛྫཱ ཙསྶ ཝཱརིཏཱ. ཨམནུསྶཛཱཏིཀཾ པན ཨརཧནྟཾ མནུསྶཛཱཏིཀཾ ཝཱ ཨཝསེསཾ ཨརིཡཔུགྒལཾ གྷཱཏེཏྭཱ ཨཱནནྟརིཡོ ན ཧོཏི, པབྦཛྫཱཔིསྶ ན ཝཱརིཏཱ, ཀམྨཾ པན བལཝཾ ཧོཏི. ཏིརཙྪཱནོ མནུསྶཨརཧནྟམྤི གྷཱཏེཏྭཱ ཨཱནནྟརིཡོ ན ཧོཏི, ཀམྨཾ པན བྷཱརིཡནྟི ཨཡམེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ. ཏེ ཝདྷཱཡ ཨོནཱིཡནྟཱིཏི ཝདྷཏྠཱཡ ཨོནཱིཡནྟི, མཱརེཏུཾ ནཱིཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཡཾ པན པཱལི༹ཡཾ ‘‘སཙཱ ཙ མཡ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏསྶ སཙེ མཡནྟི ཨཡམེཝཏྠོ. ‘‘སཙེ’’ཏི ཧི ཝཏྟབྦེ ཨེཏྠ ‘‘སཙཱ ཙ’’ ཨིཏི ཨཡཾ ནིཔཱཏོ ཝུཏྟོ. ‘‘སཙེ ཙ’’ ཨིཙྩེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཏཏྠ སཙེཏི སམྦྷཱཝནཏྠེ ནིཔཱཏོ; ཙ ཨིཏི པདཔཱུརཎམཏྟེ. ‘‘སཙཛྫ མཡ’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཏསྶ སཙེ ཨཛྫ མཡནྟི ཨཏྠོ.

༡༡༥. བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཡོ པཀཏཏྟཾ བྷིཀྑུནིཾ ཏིཎྞཾ མགྒཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ དཱུསེཏི, ཨཡཾ བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ ནཱམ. ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཝཱརིཏཱ. ཡོ པན ཀཱཡསཾསགྒེན སཱིལཝིནཱསཾ པཱཔེཏི, ཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ན ཝཱརིཏཱ. བལཀྐཱརེན ཨོདཱཏཝཏྠཝསནཾ ཀཏྭཱ ཨནིཙྪམཱནཾཡེཝ ¶ དཱུསེནྟོཔི བྷིཀྑུནིདཱུསཀོཡེཝ. བལཀྐཱརེན པན ཨོདཱཏཝཏྠཝསནཾ ཀཏྭཱ ཨིཙྪམཱནཾ དཱུསེནྟོ བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ ¶ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ གིཧིབྷཱཝེ སམྤཊིཙྪིཏམཏྟེཡེཝ སཱ ཨབྷིཀྑུནཱི ཧོཏི. སཀིཾ སཱིལཝིཔནྣཾ པན པཙྪཱ དཱུསེནྟོ སིཀྑམཱནཱསཱམཎེརཱིསུ ཙ ཝིཔྤཊིཔཛྫནྟོ ནེཝ བྷིཀྑུནིདཱུསཀོ ཧོཏི, པབྦཛྫམྤི ཨུཔསམྤདམྤི ལབྷཏི.

སངྒྷབྷེདཀོ ¶ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཡོ དེཝདཏྟོ ཝིཡ སཱསནཾ ཨུདྡྷམྨཾ ཨུབྦིནཡཾ ཀཏྭཱ ཙཏུནྣཾ ཀམྨཱནཾ ཨཉྙཏརཝསེན སངྒྷཾ བྷིནྡཏི, ཨཡཾ སངྒྷབྷེདཀོ ནཱམ. ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཝཱརིཏཱ.

ལོཧིཏུཔྤཱདཀོ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠཱཔི ཡོ དེཝདཏྟོ ཝིཡ དུཊྛཙིཏྟེན ཝདྷཀཙིཏྟེན ཏཐཱགཏསྶ ཛཱིཝམཱནཀསརཱིརེ ཁུདྡཀམཀྑིཀཱཡ པིཝནཀམཏྟམྤི ལོཧིཏཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨཡཾ ལོཧིཏུཔྤཱདཀོ ནཱམ. ཨེཏསྶ པབྦཛྫཱ ཙ ཨུཔསམྤདཱ ཙ ཝཱརིཏཱ. ཡོ པན རོགཝཱུཔསམནཏྠཾ ཛཱིཝཀོ ཝིཡ སཏྠེན ཕཱལེཏྭཱ པཱུཏིམཾསཉྩ ལོཧིཏཉྩ ནཱིཧརིཏྭཱ ཕཱསུཾ ཀརོཏི, བཧུཾ སོ པུཉྙཾ པསཝཏཱིཏི.

མཱཏུགྷཱཏཀཱདིཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀཝཏྠུཀཐཱ

༡༡༦. ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ བྷིཀྑཝེཏི ཨིཏྠིནིམིཏྟུཔྤཱདནཀམྨཏོ ཙ པུརིསནིམིཏྟུཔྤཱདནཀམྨཏོ ཙ ཨུབྷཏོ བྱཉྫནམསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ. ཀརོཏཱིཏི པུརིསནིམིཏྟེན ཨིཏྠཱིསུ མེཐུནཝཱིཏིཀྐམཾ ཀརོཏི. ཀཱརཱཔེཏཱིཏི པརཾ སམཱདཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨིཏྠིནིམིཏྟེ ཀཱརཱཔེཏི, སོ དུཝིདྷོ ཧོཏི – ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ, པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོཏི.

ཏཏྠ ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི, པུརིསནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ. པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ པུརིསནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ, ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ. ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ ཨིཏྠཱིསུ པུརིསཏྟཾ ཀརོནྟསྶ ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, པུརིསནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ པུརིསཱནཾ ཨིཏྠིབྷཱཝཾ ཨུཔགཙྪནྟསྶ པུརིསནིམིཏྟཾ པཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, ཨིཏྠིནིམིཏྟཾ པཱཀཊཾ ཧོཏི. ཨིཏྠིཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ སཡཉྩ གབྦྷཾ གཎྷཱཏི, པརཉྩ གཎྷཱཔེཏི. པུརིསཨུབྷཏོབྱཉྫནཀོ པན སཡཾ ན གཎྷཱཏི, པརཾ གཎྷཱཔེཏཱིཏི, ཨིདམེཏེསཾ ནཱནཱཀརཎཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡདི པཊིསནྡྷིཡཾ པུརིསལིངྒཾ ¶ པཝཏྟེ ཨིཏྠིལིངྒཾ ནིབྦཏྟཏི, ཡདི པཊིསནྡྷིཡཾ ཨིཏྠིལིངྒཾ པཝཏྟེ པུརིསལིངྒཾ ནིབྦཏྟཏཱི’’ཏི ¶ . ཏཏྠ ཝིཙཱརཎཀྐམོ ཝིཏྠཱརཏོ ཨཊྛསཱལིནིཡཱ དྷམྨསངྒཧཊྛཀཐཱཡ ཝེདིཏབྦོ. ཨིམསྶ པན དུཝིདྷསྶཱཔི ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀསྶ ནེཝ པབྦཛྫཱ ཨཏྠི, ན ཨུཔསམྤདཱཏི ཨིདམིདྷ ཝེདིཏབྦཾ.

ཨུབྷཏོབྱཛྫནཀཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱདིཝཏྠུཀཐཱ

༡༡༧. ཏེན ¶ ཁོ པན སམཡེནཱཏི ཡེན སམཡེན བྷགཝཏཱ སིཀྑཱཔདཾ ཨཔཉྙཏྟཾ ཧོཏི, ཏེན སམཡེན. ཨནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀནྟི ཨུཔཛ྄ཛྷཾ ཨགཱཧཱཔེཏྭཱ སབྦེན སབྦཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཝིརཧིཏཾ. ཨེཝཾ ཨུཔསམྤནྣཱ ནེཝ དྷམྨཏོ ན ཨཱམིསཏོ སངྒཧཾ ལབྷནྟི, ཏེ པརིཧཱཡནྟིཡེཝ, ན ཝཌྜྷནྟི. ན བྷིཀྑཝེ ཨནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀོཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཾ ཨགཱཧཱཔེཏྭཱ ནིརུཔཛ྄ཛྷཱཡཀོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. ཡོ ཨུཔསམྤཱདེཡྻ ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱཏི སིཀྑཱཔདཔཉྙཏྟིཏོ པཊྛཱཡ ཨེཝཾ ཨུཔསམྤཱདེནྟསྶ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི; ཀམྨཾ པན ན ཀུཔྤཏི. ཀེཙི ཀུཔྤཏཱིཏི ཝདནྟི, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ. སངྒྷེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེནཱཏིཨཱདཱིསུཔི ཨུབྷཏོབྱཉྫནཀུཔཛ྄ཛྷཱཡཔརིཡོསཱནེསུ ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨནུཔཛ྄ཛྷཱཡཀཱདིཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཔཏྟཀཱདིཝཏྠུཀཐཱ

༡༡༨. ཧཏྠེསུ པིཎྜཱཡ ཙརནྟཱིཏི ཡོ ཧཏྠེསུ པིཎྜོ ལབྦྷཏི, ཏདཏྠཱཡ ཙརནྟི. སེཡྻཐཱཔི ཏིཏྠིཡཱཏི ཡཐཱ ཨཱཛཱིཝཀནཱམཀཱ ཏིཏྠིཡཱ; སཱུཔབྱཉྫནེཧི མིསྶེཏྭཱ ཧཏྠེསུ ཋཔིཏཔིཎྜམེཝ ཧི ཏེ བྷུཉྫནྟི. ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱཏི ཨེཝཾ ཨུཔསམྤཱདེནྟསྶེཝ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, ཀམྨཾ པན ན ཀུཔྤཏི. ཨཙཱིཝརཀཱདིཝཏྠཱུསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཡཱཙིཏཀེནཱཏི ‘‘ཡཱཝ ཨུཔསམྤདཾ ཀརོམ, ཏཱཝ དེཐཱ’’ཏི ཡཱཙིཏྭཱ གཧིཏེན; ཏཱཝཀཱལིཀེནཱཏི ཨཏྠོ. ཨཱིདིསེན ཧི པཏྟེན ཝཱ ཙཱིཝརེན ཝཱ པཏྟཙཱིཝརེན ཝཱ ཨུཔསམྤཱདེནྟསྶེཝ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི, ཀམྨཾ པན ན ཀུཔྤཏི, ཏསྨཱ པརིཔུཎྞཔཏྟཙཱིཝརོཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ. སཙེ ཏསྶ ནཏྠི, ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙསྶ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཨཉྙེ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ནིརཔེཀྑེཧི ནིསྶཛྫིཏྭཱ ཨདྷིཊྛཱནུཔགཾ པཏྟཙཱིཝརཾ དཱཏབྦཾ. པབྦཛྫཱཔེཀྑཾ པན པཎྜུཔལཱསཾ ཡཱཙིཏཀེནཱཔི པཏྟཙཱིཝརེན པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི, སབྷཱགཊྛཱནེ ཝིསྶཱསེན གཧེཏྭཱཔི པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ པན ¶ ཨཔཀྐཾ པཏྟཾ ཙཱིཝརཱུཔགཱནི ཙ ཝཏྠཱནི གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོ ཧོཏི, ཡཱཝ པཏྟོ པཙྩཏི, ཙཱིཝརཱནི ཙ ཀརིཡནྟི, ཏཱཝ ཝིཧཱརེ ཝསནྟསྶ ¶ ཨནཱམཊྛཔིཎྜཔཱཏཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཐཱལཀེ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, པུརེབྷཏྟཾ སཱམཎེརབྷཱགསམཀོ ཨཱམིསབྷཱགོ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སེནཱསནགྒཱཧོ ¶ པན སལཱཀབྷཏྟཨུདྡེསབྷཏྟནིམནྟནཱདཱིནི ཙ ན ཝཊྚནྟི. པཙྪཱབྷཏྟམྤི སཱམཎེརབྷཱགསམོ ཏེལམདྷུཕཱཎིཏཱདིབྷེསཛྫབྷཱགོ ཝཊྚཏི. སཙེ གིལཱནོ ཧོཏི, བྷེསཛྫམསྶ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, སཱམཎེརསྶ ཝིཡ ཙ སབྦཾ པཊིཛགྒནཀམྨནྟི.

ཨཔཏྟཀཱདིཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱ

༡༡༩. ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠཱུསུ – ཧཏྠཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཧཏྠཏལེ ཝཱ མཎིབནྡྷེ ཝཱ ཀཔྤརེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཧཏྠཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. པཱདཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཨགྒཔཱདེ ཝཱ གོཔྥཀེསུ ཝཱ ཛངྒྷཱཡ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ པཱདཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཧཏྠཔཱདཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཝུཏྟཔྤཀཱརེནེཝ ཙཏཱུསུ ཧཏྠཔཱདེསུ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ སབྦེ ཝཱ ཧཏྠཔཱདཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཀཎྞཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཀཎྞམཱུལེ ཝཱ ཀཎྞསཀྑལིཀཱཡ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཀཎྞཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཡསྶ པན ཀཎྞཱཝིདྡྷེ ཚིཛྫནྟི, སཀྐཱ ཙ ཧོཏི སངྒྷཱཊེཏུཾ, སོ ཀཎྞཾ སངྒྷཱཊེཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ནཱསཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཨཛཔདཀེ ཝཱ ཨགྒེ ཝཱ ཨེཀཔུཊེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ནཱསཱ ཚིནྣཱ ཧོཏི. ཡསྶ པན ནཱསིཀཱ སཀྐཱ ཧོཏི སནྡྷེཏུཾ, སོ ཏཾ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཀཎྞནཱསཙྪིནྣོ ཨུབྷཡཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཨངྒུལིཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ནཁསེསཾ ཨདསྶེཏྭཱ ཨེཀཱ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ ཨངྒུལིཡོ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཡསྶ པན སུཏྟཏནྟུམཏྟམྤི ནཁསེསཾ པཉྙཱཡཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨལ༹ཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཙཏཱུསུ ཨངྒུཊྛཀེསུ ཨངྒུལིཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨེཀོ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ ཨངྒུཊྛཀཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི. ཀཎྜརཙྪིནྣོཏི ཡསྶ ཀཎྜརནཱམཀཱ མཧཱནྷཱརཱུ པུརཏོ ཝཱ པཙྪཏོ ཝཱ ཚིནྣཱ ཧོནྟི; ཡེསུ ཨེཀསྶཔི ཚིནྣཏྟཱ ཨགྒཔཱདེན ཝཱ ཙངྐམཏི, མཱུལེན ཝཱ ཙངྐམཏི, ན ཝཱ པཱདཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ སཀྐོཏི.

ཕཎཧཏྠཀོཏི ¶ ཡསྶ ཝགྒུལིཔཀྑཀཱ ཝིཡ ཨངྒུལིཡོ སམྦདྡྷཱ ཧོནྟི; ཨེཏཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམེན ཨངྒུལནྟརིཀཱཡོ ཕཱལེཏྭཱ སབྦཾ ཨནྟརཙམྨཾ ཨཔནེཏྭཱ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡསྶཔི ཚ ཨངྒུལིཡོ ¶ ཧོནྟི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཀཱམེན ཨདྷིཀཨངྒུལིཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཕཱསུཀཾ ཀཏྭཱ པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཁུཛྫོཏི ཡོ ཨུརསྶ ཝཱ པིཊྛིཡཱ ཝཱ པསྶསྶ ཝཱ ནིཀྑནྟཏྟཱ ཁུཛྫསརཱིརོ. ཡསྶ པན ¶ ཀིཉྩི ཀིཉྩི ཨངྒཔཙྩངྒཾ ཨཱིསཀཾ ཝངྐཾ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔུརིསོ ཨེཝ ཧི བྲཧྨུཛྫུགཏྟོ, ཨཝསེསོ སཏྟོ ཨཁུཛྫོ ནཱམ ནཏྠི.

ཝཱམནོཏི ཛངྒྷཝཱམནོ ཝཱ ཀཊིཝཱམནོ ཝཱ ཨུབྷཡཝཱམནོ ཝཱ. ཛངྒྷཝཱམནསྶ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཧེཊྛིམཀཱཡོ རསྶོ ཧོཏི, ཨུཔརིམཀཱཡོ པརིཔུཎྞོ. ཀཊིཝཱམནསྶ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཨུཔརིམཀཱཡོ རསྶོ ཧོཏི, ཧེཊྛིམཀཱཡོ པརིཔུཎྞོ. ཨུབྷཡཝཱམནསྶ ཨུབྷོཔི ཀཱཡཱ རསྶཱ ཧོནྟི, ཡེསཾ རསྶཏྟཱ བྷཱུཏཱནཾ ཝིཡ པརིཝཊུམོ མཧཱཀུཙྪིགྷཊསདིསོ ཨཏྟབྷཱཝོ ཧོཏི, ཏཾ ཏིཝིདྷམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

གལགཎྜཱིཏི ཡསྶ ཀུམྦྷཎྜཾ ཝིཡ གལེ གཎྜོ ཧོཏི. དེསནཱམཏྟམེཝ ཙེཏཾ, ཡསྨིཾ ཀིསྨིཉྩི པན པདེསེ གཎྜེ སཏི ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཏཏྠ ཝིནིཙྪཡོ – ‘‘ན བྷིཀྑཝེ པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧི ཕུཊྛོ པབྦཱཛེཏབྦོ’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ལཀྑཎཱཧཏཀསཱཧཏལིཁིཏཀེསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ ལཀྑཎཱཧཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟམེཝ.

སཱིཔདཱིཏི བྷཱརཔཱདོ ཝུཙྩཏི. ཡསྶ པཱདོ ཐཱུལོ ཧོཏི སཉྫཱཏཔིལ༹ཀོ ཁརོ, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. ཡསྶ པན ན ཏཱཝ ཁརབྷཱཝཾ གཎྷཱཏི, སཀྐཱ ཧོཏི ཨུཔནཱཧཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུདཀཨཱཝཱཊེ པཝེསེཏྭཱ ཨུདཀཝཱལིཀཱཡ པཱུརེཏྭཱ ཡཐཱ སིརཱ པཉྙཱཡནྟི, ཛངྒྷཱ ཙ ཏེལནཱལི༹ཀཱ ཝིཡ ཧོཏི, ཨེཝཾ མིལཱཔེཏུཾ སཀྐཱ, ཏསྶ པཱདཾ ཨཱིདིསཾ ཀཏྭཱ ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པུན ཝཌྜྷཏི, ཨུཔསམྤཱདེནྟེནཱཔི ཏཐཱ ཀཏྭཱཝ ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ.

པཱཔརོགཱིཏི ཨརིསབྷགནྡརཔིཏྟསེམྷཀཱསསོསཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི རོགེན ནིཙྩཱཏུརོ ཨཏེཀིཙྪརོགོ ཛེགུཙྪོ ཨམནཱཔོ; ཨཡཾ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

པརིསདཱུསཀོཏི ཡོ ཨཏྟནོ ཝིརཱུཔཏཱཡ པརིསཾ དཱུསེཏི; ཨཏིདཱིགྷོ ཝཱ ཧོཏི ཨཉྙེསཾ སཱིསཔྤམཱཎནཱབྷིཔྤདེསོ, ཨཏིརསྶོ ¶ ཝཱ ཨུབྷཡཝཱམནབྷཱུཏརཱུཔཾ ¶ ཝིཡ, ཨཏིཀཱལོ༹ ཝཱ ཛྷཱཔིཏཁེཏྟེ ཁཱཎུཀོ ཝིཡ, ཨཙྩོདཱཏོ ཝཱ དདྷིཏཀྐཱདཱིཧི པམཛྫིཏམཊྛཏམྦལོཧཝཎྞོ, ཨཏིཀིསོ ཝཱ མནྡམཾསལོཧིཏོ ཨཊྛིསིརཱཙམྨསརཱིརོ ཝིཡ, ཨཏིཐཱུལོ ཝཱ བྷཱརིཡམཾསོ, མཧོདརོ ཝཱ མཧཱབྷཱུཏསདིསོ, ཨཏིམཧནྟསཱིསོ ཝཱ པཙྪིཾ སཱིསེ ཀཏྭཱ ཋིཏོ ཝིཡ, ཨཏིཁུདྡཀསཱིསོ ཝཱ སརཱིརསྶ ཨནནུརཱུཔེན ཨཏིཁུདྡཀེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཀཱུཊཀཱུཊསཱིསོ ཝཱ ¶ ཏཱལཕལཔིཎྜིསདིསེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, སིཁརསཱིསོ ཝཱ ཨུདྡྷཾ ཨནུཔུབྦཏནུཀེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ནཱལི༹སཱིསོ ཝཱ མཧཱཝེལུ༹པབྦསདིསེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཀཔྤསཱིསོ ཝཱ པབྦྷཱརསཱིསོ ཝཱ ཙཏཱུསུ པསྶེསུ ཡེན ཀེནཙི པསྶེན ཨོཎཏེན སཱིསེན སམནྣཱགཏོ, ཝཎསཱིསོ ཝཱ པཱུཏིསཱིསོ ཝཱ ཀཎྞིཀཀེསོ ཝཱ པཱཎཀེཧི ཁཱཡིཏཀེདཱརེ སསྶསདིསེཧི ཏཧིཾ ཏཧིཾ ཨུཊྛིཏེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ནིལློམསཱིསོ ཝཱ ཐཱུལཐདྡྷཀེསོ ཝཱ ཏཱལཧཱིརསདིསེཧི ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ཛཱཏིཔལིཏེཧི པཎྜརསཱིསོ ཝཱ པཀཏིཏམྦཀེསོ ཝཱ ཨཱདིཏྟེཧི ཝིཡ ཀེསེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨཱཝཊྚསཱིསོ ཝཱ གུནྣཾ སརཱིརེ ཨཱཝཊྚསདིསེཧི ཨུདྡྷགྒེཧི ཀེསཱཝཊྚེཧི སམནྣཱགཏོ, སཱིསལོམེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷབྷམུཀལོམོ ཝཱ ཛཱལབདྡྷེན ཝིཡ ནལཱཊེན སམནྣཱགཏོ.

སམྦདྡྷབྷམུཀོ ཝཱ ནིལློམབྷམུཀོ ཝཱ མཀྐཊབྷམུཀོ ཝཱ ཨཏིམཧནྟཀྑི ཝཱ ཨཏིཁུདྡཀཀྑི ཝཱ མཧིཾསཙམྨེ ཝཱསིཀོཎེན པཧརིཏྭཱ ཀཏཚིདྡསདིསེཧི ཨཀྑཱིཧི སམནྣཱགཏོ, ཝིསམཀྑི ཝཱ ཨེཀེན མཧནྟེན ཨེཀེན ཁུདྡཀེན ཨཀྑིནཱ སམནྣཱགཏོ, ཝིསམཙཀྐལོ ཝཱ ཨེཀེན ཨུདྡྷཾ ཨེཀེན ཨདྷོཏི ཨེཝཾ ཝིསམཛཱཏེཧི ཨཀྑིཙཀྐལེཧི སམནྣཱགཏོ, ཀེཀརོ ཝཱ གམྦྷཱིརཀྑི ཝཱ ཡསྶ གམྦྷཱིརེ ཨུདཔཱནེ ཨུདཀཏཱརཀཱ ཝིཡ ཨཀྑིཏཱརཀཱ པཉྙཱཡནྟི; ནིཀྑནྟཀྑི ཝཱ ཡསྶ ཀཀྐཊཀསྶེཝ ཨཀྑིཏཱརཀཱ ནིཀྑནྟཱ ཧོནྟི; ཧཏྠིཀཎྞོ ཝཱ མཧཏཱིཧི ཀཎྞསཀྑལིཀཱཧི སམནྣཱགཏོ, མཱུསིཀཀཎྞོ ཝཱ ཛཊུཀཀཎྞོ ཝཱ ཁུདྡིཀཱཧི ཀཎྞསཀྑལིཀཱཧི སམནྣཱགཏོ, ཚིདྡམཏྟཀཎྞོ ཝཱ ཡསྶ ཝིནཱ ཀཎྞསཀྑལིཀཱཧི ¶ ཀཎྞཚིདྡམཏྟམེཝ ¶ ཧོཏི; ཨཝིདྡྷཀཎྞོ ཝཱ ཡོནཀཛཱཏིཀོ པན པརིསདཱུསཀོ ན ཧོཏི; སབྷཱཝོཡེཝ ཧི སོ ཏསྶ ཀཎྞབྷགནྡརིཀོ ཝཱ ནིཙྩཔཱུཏིནཱ ཀཎྞེན སམནྣཱགཏོ, གཎྜཀཎྞོ ཝཱ སདཱཔགྒྷརིཏཔུབྦེན ཀཎྞེན སམནྣཱགཏོ, ཊངྐིཏཀཎྞོ ཝཱ གོབྷཏྟནཱལི༹ཀཱཡ ཨགྒསདིསེཧི ཀཎྞེཧི སམནྣཱགཏོ, ཨཏིཔིངྒལཀྑི ཝཱ མདྷུཔིངྒལཾ པན པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ནིཔྤཁུམཀྑི ཝཱ ཨསྶུཔགྒྷརཎཀྑི ཝཱ པུཔྥིཏཀྑི ཝཱ ཨཀྑིཔཱཀེན སམནྣཱགཏཀྑི ཝཱ.

ཨཏིམཧནྟནཱསིཀོ ཝཱ ཨཏིཁུདྡཀནཱསིཀོ ཝཱ ཙིཔིཊནཱསིཀོ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ ཨཔྤཏིཊྛཧིཏྭཱ ཨེཀཔསྶེ ཋིཏཝངྐནཱསིཀོ ཝཱ, དཱིགྷནཱསིཀོ ཝཱ སུཀཏུཎྜསདིསཱཡ ཛིཝ྄ཧཱཡ ལེཧིཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཱཡ ནཱསིཀཱཡ སམནྣཱགཏོ, ནིཙྩཔགྒྷརིཏསིངྒྷཱཎིཀནཱསོ ཝཱ.

མཧཱམུཁོ ཝཱ ཡསྶ པཊངྒམཎྜཱུཀསྶེཝ མུཁནིམིཏྟཾཡེཝ མཧནྟཾ ཧོཏི, མུཁཾ པན ལཱབུསདིསཾ ¶ ཨཏིཁུདྡཀཾ, བྷིནྣམུཁོ ཝཱ ཝངྐམུཁོ ཝཱ མཧཱཨོཊྛོ ཝཱ ཨུཀྑལིམུཁཝཊྚིསདིསེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, ཏནུཀཨོཊྛོ ཝཱ བྷེརིཙམྨསདིསེཧི དནྟེ པིདཧིཏུཾ ཨསམཏྠེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱདྷརོཊྛོ ཝཱ ཏནུཀཨུཏྟརོཊྛོ ཝཱ ཏནུཀཨདྷརོཊྛོ ཝཱ མཧཱཨུཏྟརོཊྛོ ཝཱ ཨོཊྛཚིནྣཀོ ཝཱ ཨེལ༹མུཁོ ཝཱ ཨུཔྤཀྐམུཁོ ཝཱ སངྑཏུཎྜཀོ ཝཱ བཧིསེཏེཧི ཨནྟོ ཨཏིརཏྟེཧི ཨོཊྛེཧི སམནྣཱགཏོ, དུགྒནྡྷཀུཎཔམུཁོ ཝཱ.

མཧཱདནྟོ ཝཱ ཨཊྛཀདནྟསདིསེཧི དནྟེཧི སམནྣཱགཏོ ཨསུརདནྟོ ཝཱ ཧེཊྛཱ ཝཱ ཨུཔརི ཝཱ བཧིནིཀྑནྟདནྟོ, ཡསྶ པན སཀྐཱ ཧོཏི ཨོཊྛེཧི པིདཧིཏུཾ ཀཐེནྟསྶེཝ པཉྙཱཡཏི ནོ ཨཀཐེནྟསྶ, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཱུཏིདནྟོ ཝཱ ནིདྡནྟོ ཝཱ ཡསྶ པན དནྟནྟརེ ཀལནྡཀདནྟོ ཝིཡ སུཁུམདནྟོ ཧོཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

མཧཱཧནུཀོ ཝཱ གོཧནུསདིསེན ཧནུནཱ སམནྣཱགཏོ, དཱིགྷཧནུཀོ ཝཱ ཙིཔིཊཧནུཀོ ཝཱ ཨནྟོཔཝིཊྛེན ཝིཡ ཨཏིརསྶེན ཧནུཀེན སམནྣཱགཏོ, བྷིནྣཧནུཀོ ཝཱ ཝངྐཧནུཀོ ཝཱ ནིམྨསྶུདཱཋིཀོ ཝཱ བྷིཀྑུནིསདིསམུཁོ དཱིགྷགལོ ཝཱ བཀགལསདིསེན གལེན སམནྣཱགཏོ, རསྶགལོ ཝཱ ཨནྟོཔཝིཊྛེན ¶ ཝིཡ གལེན སམནྣཱགཏོ, བྷིནྣགལོ ཝཱ བྷཊྛཨཾསཀཱུཊོ ཝཱ ཨཧཏྠོ ཝཱ ཨེཀཧཏྠོ ཝཱ ཨཏིརསྶཧཏྠོ ¶ ཝཱ ཨཏིདཱིགྷཧཏྠོ ཝཱ བྷིནྣཨུརོ ཝཱ བྷིནྣཔིཊྛི ཝཱ ཀཙྪུགཏྟོ ཝཱ ཀཎྜུགཏྟོ ཝཱ དདྡུགཏྟོ ཝཱ གོདྷཱགཏྟོ ཝཱ, ཡསྶ གོདྷཱཡ ཝིཡ གཏྟཏོ ཙུཎྞཱནི པཏནྟི, སབྦཉྩེཏཾ ཝིརཱུཔཀརཎཾ སནྡྷཱཡ ཝིཏྠཱརིཀཝསེན ཝུཏྟཾ. ཝིནིཙྪཡོ པནེཏྠ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ པཉྩཧི ཨཱབཱདྷེཧཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

བྷཊྛཀཊིཀོ ཝཱ མཧཱཨཱནིསདོ ཝཱ ཨུདྡྷནཀཱུཊསདིསེཧི ཨཱནིསདམཾསེཧི ཨཙྩུགྒཏེཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱཨཱུརུཀོ ཝཱ ཝཱཏཎྜིཀོ ཝཱ མཧཱཛཱཎུཀོ ཝཱ སངྒྷཊྚནཛཱཎུཀོ ཝཱ དཱིགྷཛངྒྷོ ཝཱ ཡཊྛིསདིསཛངྒྷོ ཝིཀཊོ ཝཱ པཎྷོ ཝཱ ཨུབྦདྡྷཔིཎྜིཀོ ཝཱ, སོ དུཝིདྷོ ཧེཊྛཱ ཨོརུལ༹ྷཱཧི ཝཱ ཨུཔརི ཨཱརུལ༹ྷཱཧི ཝཱ མཧཏཱིཧི ཛངྒྷཔིཎྜིཀཱཧི སམནྣཱགཏོ, མཧཱཛངྒྷོ ཝཱ ཐཱུལཛངྒྷཔིཎྜིཀོ ཝཱ མཧཱཔཱདོ ཝཱ མཧཱཔཎྷི ཝཱ པིཊྛིཀཔཱདོ ཝཱ པཱདཝེམཛ྄ཛྷཏོ ཨུཊྛིཏཛངྒྷོ ཝངྐཔཱདོ ཝཱ སོ དུཝིདྷོ – ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱ པརིཝཏྟཔཱདོ གཎྛིཀངྒུལི ཝཱ སིངྒིཝེརཕཎསདིསཱཧི ཨངྒུལཱིཧི སམནྣཱགཏོ, ཨནྡྷནཁོ ཝཱ ཀཱལ༹ཝཎྞེཧི པཱུཏིནཁེཧི སམནྣཱགཏོ, སབྦོཔི ཨེས པརིསདཱུསཀོ. ཨེཝརཱུཔོ པརིསདཱུསཀོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

ཀཱཎོཏི པསནྣནྡྷོ ཝཱ ཧོཏུ པུཔྥཱདཱིཧི ཝཱ ཨུཔཧཏཔསཱདོ. ཡོ དྭཱིཧི ཝཱ ཨེཀེན ཝཱ ཨཀྑིནཱ ¶ ན པསྶཏི, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཨེཀཀྑིཀཱཎོ ཀཱཎོཏི ཝུཏྟོ, དྭིཨཀྑིཀཱཎོ ཨནྡྷེན སངྒཧིཏོ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཛཙྩནྡྷོ ཨནྡྷོཏི ཝུཏྟོ, ཏསྨཱ ཨུབྷཡམྤི པརིཡཱཡེན ཡུཛྫཏི. ཀུཎཱིཏི ཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ པཱདཀུཎཱི ཝཱ ཨངྒུལིཀུཎཱི ཝཱ; ཡསྶ ཨེཏེསུ ཧཏྠཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ཝངྐཾ པཉྙཱཡཏི, སོ ཀུཎཱི ནཱམ. ཁཉྫོཏི ནཏཛཱཎུཀོ ཝཱ བྷིནྣཛངྒྷོ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ སངྐུཊིཏཔཱདཏྟཱ ཀུཎྜཔཱདཀོ ཝཱ པིཊྛིཔཱདམཛ྄ཛྷེན ཙངྐམནྟོ ཨགྒེ སངྐུཊིཏཔཱདཏྟཱ ཀུཎྜཔཱདཀོ ཝཱ པིཊྛིཔཱདགྒེན ཙངྐམནྟོ ཨགྒཔཱདེནེཝ ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཎྷིཀཱཡ ཙངྐམནཁཉྫོ ¶ ཝཱ པཱདསྶ བཱཧིརནྟེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ པཱདསྶ ཨབྦྷནྟརནྟེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ གོཔྥཀཱནཾ ཨུཔརི བྷགྒཏྟཱ སཀལེན པིཊྛིཔཱདེན ཙངྐམནཁཉྫོ ཝཱ; སབྦོཔེས ཁཉྫོཡེཝ, སོ ན པབྦཱཛེཏབྦོ.

པཀྑཧཏོཏི ¶ ཡསྶ ཨེཀོ ཧཏྠོ ཝཱ པཱདོ ཝཱ ཨཌྜྷསརཱིརཾ ཝཱ སུཁཾ ན ཝཧཏི. ཚིནྣིརིཡཱཔཐོཏི པཱིཋསཔྤི ཝུཙྩཏི. ཛརཱདུབྦལོཏི ཛིཎྞབྷཱཝེན དུབྦལོ ཨཏྟནོ ཙཱིཝརརཛནཱདིཀམྨཾ ཀཱཏུམྤི ཨསམཏྠོ. ཡོ པན མཧལླཀོཔི བལཝཱ ཧོཏི, ཨཏྟཱནཾ པཊིཛགྒིཏུཾ སཀྐོཏི, སོ པབྦཱཛེཏབྦོ. ཨནྡྷོཏི ཛཙྩནྡྷོ ཝུཙྩཏི. མཱུགོཏི ཡསྶ ཝཙཱིབྷེདོ ནཔྤཝཏྟཏི; ཡསྶཱཔི པཝཏྟཏི, སརཎགམནཾ པན པརིཔུཎྞཾ བྷཱསིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཏཱདིསཾ མམྨནམྤི པབྦཱཛེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡོ པན སརཎགམནམཏྟཾ པརིཔུཎྞཾ བྷཱསིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི.

བདྷིརོཏི ཡོ སབྦེན སབྦཾ ན སུཎཱཏི. ཡོ པན མཧཱསདྡཾ སུཎཱཏི, ཏཾ པབྦཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནྡྷམཱུགཱདཡོ ཨུབྷཡདོསཝསེན ཝུཏྟཱ. ཡེསཉྩ པབྦཛྫཱ པཊིཀྑིཏྟཱ, ཨུཔསམྤདཱཔི ཏེསཾ པཊིཀྑིཏྟཱཝ. སཙེ པན ཏེ སངྒྷོ ཨུཔསམྤཱདེཏི, སབྦེཔི ཧཏྠཙྪིནྣཱདཡོ སཱུཔསམྤནྣཱ, ཀཱརཀསངྒྷོ པན ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ ཨཱཔཏྟིཏོ ན མུཙྩནྟི. ཝཀྑཏི ཙ – ‘‘ཨཏྠི བྷིཀྑཝེ པུགྒལོ ཨཔྤཏྟོ ཨོསཱརཎཾ, ཏཉྩེ སངྒྷོ ཨོསཱརེཏི, ཨེཀཙྩོ སུཨོསཱརིཏོ, ཨེཀཙྩོ དུཨོསཱརིཏོ’’ཏི ཏསྶཏྠོ ཨཱགཏཊྛཱནེཡེཝ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏཱིཏི.

ཧཏྠཙྪིནྣཱདིཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨལཛྫཱིནིསྶཡཝཏྠུཀཐཱ

༡༢༠. ཨལཛྫཱིནཾ ནིསྶཱཡ ཝསནྟཱིཏི ཨུཔཡོགཏྠེ སཱམིཝཙནཾ; ཨལཛྫིཔུགྒལེ ནིསྶཱཡ ཝསནྟཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. ཡཱཝ བྷིཀྑུསབྷཱགཏཾ ཛཱནཱམཱིཏི ནིསྶཡདཱཡཀསྶ བྷིཀྑུནོ བྷིཀྑཱུཧི སབྷཱགཏཾ ལཛྫིབྷཱཝཾ ཡཱཝ ཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྨཱ ནཝཾ ཋཱནཾ གཏེན ‘‘ཨེཧི བྷིཀྑུ, ནིསྶཡཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝུཙྩམཱནེནཱཔི ཙཏཱུཧཔཉྩཱཧཾ ནིསྶཡདཱཡཀསྶ ལཛྫིབྷཱཝཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ.

སཙེ ‘‘ཐེརོ ལཛྫཱི’’ཏི བྷིཀྑཱུནཾ སནྟིཀེ སུཏྭཱ ཨཱགཏདིཝསེཡེཝ གཧེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཐེརོ པན ‘‘ཨཱགམེཧི ཏཱཝ, ཝསནྟོ ཛཱནིསྶསཱི’’ཏི ཀཏིཔཱཧཾ ཨཱཙཱརཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ནིསྶཡཾ དེཏི, ཝཊྚཏི. པཀཏིཡཱ ནིསྶཡགྒཧཎཊྛཱནཾ ¶ གཏེན ཏདཧེཝ གཧེཏབྦོ, ཨེཀདིཝསམྤི པརིཧཱརོ ¶ ནཏྠི. སཙེ པཋམཡཱམེ ཨཱཙརིཡསྶ ཨོཀཱསོ ནཏྠི, ཨོཀཱསཾ ཨལབྷནྟོ ‘‘པཙྩཱུསསམཡེ གཧེསྶཱམཱི’’ཏི སཡཏི, ཨརུཎཾ ཨུགྒཏམྤི ན ཛཱནཱཏི, ཨནཱཔཏྟི. སཙེ པན ‘‘གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཨཀཏྭཱ སཡཏི, ཨརུཎུགྒམནེ དུཀྐཊཾ. ཨགཏཔུབྦཾ ཋཱནཾ གཏེན དྭེ ཏཱིཎི དིཝསཱནི ཝསིཏྭཱ གནྟུཀཱམེན ཨནིསྶིཏེན ཝསིཏབྦཾ. ‘‘སཏྟཱཧཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཡཾ ཀརོནྟེན པན ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. སཙེ ཐེརོ ‘‘ཀིཾ སཏྟཱཧཾ ཝསནྟསྶ ནིསྶཡེནཱ’’ཏི ཝདཏི, པཊིཀྑིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ལདྡྷཔརིཧཱརོ ཧོཏི.

ཨལཛྫཱིནིསྶཡཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

གམིཀཱདིནིསྶཡཝཏྠུཀཐཱ

༡༢༡. ནིསྶཡཀརཎཱིཡོཏི ཀརཎཱིཡནིསྶཡོ, ཀརཎཱིཡོ མཡཱ ནིསྶཡོ; གཧེཏབྦོཏི ཨཏྠོ. ནིསྶཡཾ ཨལབྷམཱནེནཱཏི ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣེསུ ནིསྶཡདཱཡཀེ ཨསཏི ནིསྶཡཾ ན ལབྷཏི ནཱམ. ཨེཝཾ ཨལབྷནྟེན ཨནིསྶིཏེན བཧཱུནིཔི དིཝསཱནི གནྟབྦཾ. སཙེ པུབྦེཔི ནིསྶཡཾ གཧེཏྭཱ ཝུཏྠཔུབྦཾ ཀཉྩི ཨཱཝཱསཾ པཝིསཏི, ཨེཀརཏྟཾ ཝསནྟེནཱཔི ནིསྶཡོ གཧེཏབྦོ. ཨནྟརཱམགྒེ ཝིསྶམནྟོ ཝཱ སཏྠཾ པརིཡེསནྟོ ཝཱ ཀཏིཔཱཧཾ ཝསཏི, ཨནཱཔཏྟི. ཨནྟོཝསྶེ པན ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསིཏབྦཾ, ནིསྶཡོ ཙ གཧེཏབྦོ. ནཱཝཱཡ གཙྪནྟསྶ པན ཝསྶཱནེ ཨཱགཏེཔི ནིསྶཡཾ ཨལབྷནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི.

ཡཱཙིཡམཱནེནཱཏི ཏེན གིལཱནེན ཡཱཙིཡམཱནེན ཨནིསྶིཏེན ཝསིཏབྦཾ. སཙེ ‘‘ཡཱཙཱཧི མ’’ནྟི ཝུཙྩམཱནོཔི གིལཱནོ མཱནེན ན ཡཱཙཏི, གནྟབྦཾ.

ཕཱསུ ¶ ཧོཏཱིཏི སམཐཝིཔསྶནཱནཾ པཊིལཱབྷཝསེན ཕཱསུ ཧོཏི. ཨིམཉྷི པརིཧཱརཾ ནེཝ སོཏཱཔནྣོ ན སཀདཱགཱམཱི ཨནཱགཱམཱི ཨརཧནྟོ ལབྷནྟི; ན ཐཱམགཏསྶ སམཱདྷིནོ ཝཱ ཝིཔསྶནཱཡ ཝཱ ལཱབྷཱི, ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནེ པན བཱལཔུཐུཛྫནེ ཀཐཱཝ ནཏྠི. ཡསྶ ཁོ པན སམཐོ ཝཱ ཝིཔསྶནཱ ཝཱ ཏརུཎོ ཧོཏི, ཨཡཾ ཨིམཾ པརིཧཱརཾ ལབྷཏི, པཝཱརཎསངྒཧོཔི ཨེཏསྶེཝ ཨནུཉྙཱཏོ. ཏསྨཱ ཨིམིནཱ པུགྒལེན ཨཱཙརིཡེ པཝཱརེཏྭཱ གཏེཔི ‘‘ཡདཱ པཏིརཱུཔོ ནིསྶཡདཱཡཀོ ཨཱགཙྪིསྶཏི, ཏསྶ ནིསྶཱཡ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ པུན ཡཱཝ ¶ ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱ, ཏཱཝ ཨནིསྶིཏེན ཝཏྠུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨཱསཱལ༹ྷཱིམཱསེ ¶ ཨཱཙརིཡོ ནཱགཙྪཏི, ཡཏྠ ནིསྶཡོ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ གནྟབྦཾ.

༡༢༢. གོཏྟེནཔི ཨནུསྶཱཝེཏུནྟི མཧཱཀསྶཔསྶ ཨུཔསམྤདཱཔེཀྑོཏི ཨེཝཾ གོཏྟཾ ཝཏྭཱ ཨནུསྶཱཝེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

༡༢༣. དྭེ ཨེཀཱནུསྶཱཝནེཏི དྭེ ཨེཀཏོ ཨནུསྶཱཝནེ; ཨེཀེན ཨེཀསྶ ཨཉྙེན ཨིཏརསྶཱཏི ཨེཝཾ དྭཱིཧི ཝཱ ཨཱཙརིཡེཧི ཨེཀེན ཝཱ ཨེཀཀྑཎེ ཀམྨཝཱཙཾ ཨནུསྶཱཝེནྟེཧི ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

དྭེ ཏཡོ ཨེཀཱནུསྶཱཝནེ ཀཱཏུཾ ཏཉྩ ཁོ ཨེཀེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེནཱཏི དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཛནེ པུརིམནཡེནེཝ ཨེཀཏོ ཨནུསྶཱཝནེ ཀཱཏུཾ ཨནུཛཱནཱམི; ཏཉྩ ཁོ ཨནུསྶཱཝནཀིརིཡཾ ཨེཀེན ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྨཱ ཨེཀེན ཨཱཙརིཡེན དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཨནུསྶཱཝེཏབྦཱ. དྭཱིཧི ཝཱ ཏཱིཧི ཝཱ ཨཱཙརིཡེཧི ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཨེཀེན ཨེཀསྶཱཏི ཨེཝཾ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ དྭེ ཏིསྶོ ཝཱ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ པན ནཱནཱཙརིཡཱ ནཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཧོནྟི, ཏིསྶཏྠེརོ སུམནཏྠེརསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ, སུམནཏྠེརོ ཏིསྶཏྠེརསྶ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཾ ཨནུསྶཱཝེཏི, ཨཉྙམཉྙཉྩ གཎཔཱུརཀཱ ཧོནྟི, ཝཊྚཏི. སཙེ པན ནཱནཱཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཧོནྟི, ཨེཀོ ཨཱཙརིཡོ ཧོཏི, ‘‘ནཏྭེཝ ནཱནུཔཛ྄ཛྷཱཡེནཱ’’ཏི པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ ན ཝཊྚཏི. ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཧི ཨེས པཊིཀྑེཔོ.

གམིཀཱདིནིསྶཡཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔསམྤདཱཝིདྷིཀཐཱ

༡༢༦. པཋམཾ ¶ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ གཱཧཱཔེཏབྦོཏི ཨེཏྠ ཝཛྫཱཝཛྫཾ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏཱིཏི ཨུཔཛ྄ཛྷཱ, ཏཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཾ; ‘‘ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མེ བྷནྟེ ཧོཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝདཱཔེཏྭཱ གཱཧཱཔེཏབྦོ. ཝིཏྠཱཡནྟཱིཏི ཝིཏྠདྡྷགཏྟཱ ཧོནྟི. ཡཾ ཛཱཏནྟི ཡཾ ཏཝ སརཱིརེ ཛཱཏཾ ནིབྦཏྟཾ ཝིཛྫམཱནཾ, ཏཾ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ པུཙྪནྟེ སནྟཾ ཨཏྠཱིཏི ཝཏྟབྦནྟིཨཱདི. ཨུལླུམྤཏུ མནྟི ཨུདྡྷརཏུ མཾ.

ཨུཔསམྤདཱཝིདྷིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙཏྟཱརོནིསྶཡཱདིཀཐཱ

༡༢༨. ཏཱཝདེཝཱཏི ¶ ཨུཔསམྤནྣསམནནྟརམེཝ. ཚཱཡཱ མེཏབྦཱཏི ཨེཀཔོརིསཱ ཝཱ དྭིཔོརིསཱ ཝཱཏི ཚཱཡཱ མེཏབྦཱ. ཨུཏུཔྤམཱཎཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦནྟི ‘‘ཝསྶཱནོ ཧེམནྟོ གིམྷོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཏུཔྤམཱཎཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཨེཏྠ ཙ ཨུཏུཡེཝ ཨུཏུཔྤམཱཎཾ. སཙེ ཝསྶཱནཱདཡོ ཨཔརིཔུཎྞཱ ཧོནྟི, ཡཏྟཀེཧི དིཝསེཧི ཡསྶ ཡོ ཨུཏུ ཨཔརིཔུཎྞོ, ཏེ དིཝསེ སལླཀྑེཏྭཱ སོ དིཝསབྷཱགོ ཨཱཙིཀྑིཏབྦོ. ཨཐ ཝཱ ‘‘ཨཡཾ ནཱམ ཨུཏུ, སོ ཙ ཁོ པརིཔུཎྞོ ཝཱ ཨཔརིཔུཎྞོ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཏུཔྤམཱཎཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ‘‘པུབྦཎྷོ ཝཱ སཱཡནྷོ ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ དིཝསབྷཱགོ ¶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦོ. སངྒཱིཏཱིཏི ཨིདམེཝ སབྦཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ ཀིཾ ལབྷསི, ཀཱ ཏེ ཚཱཡཱ, ཀིཾ ཨུཏུཔྤམཱཎཾ, ཀོ དིཝསབྷཱགོ’’ཏི པུཊྛོ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ལབྷཱམི – ཝསྶཾ ཝཱ ཧེམནྟཾ ཝཱ གིམྷཾ ཝཱ, ཨཡཾ མེ ཚཱཡཱ, ཨིདཾ ཨུཏུཔྤམཱཎཾ, ཨཡཾ དིཝསབྷཱགོཏི ཝདེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ.

༡༢༩. ཨོཧཱཡཱཏི ཚཌྜེཏྭཱ. དུཏིཡཾ དཱཏུནྟི ཨུཔསམྤདམཱལ༹ཀཏོ པརིཝེཎཾ གཙྪནྟསྶ དུཏིཡཀཾ དཱཏུཾ ཨནུཛཱནཱམི, ཙཏྟཱརི ཙ ཨཀརཎཱིཡཱནི ཨཱཙིཀྑིཏུནྟི ཨཏྠོ. པཎྜུཔལཱསོཏི པཎྜུཝཎྞོ པཏྟོ. བནྡྷནཱ པཝུཏྟོཏི ཝཎྚཏོ པཏིཏོ. ཨབྷབྦོ ཧརིཏཏྠཱཡཱཏི པུན ཧརིཏོ བྷཝིཏུཾ ཨབྷབྦོ. པུཐུསིལཱཏི མཧཱསིལཱ.

༡༣༠. ཨལབྦྷམཱནཱཡ སཱམགྒིཡཱ ཨནཱཔཏྟི སམྦྷོགེ སཾཝཱསེཏི ཡཱཝ ཏསྶ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཀརཎཏྠཱཡ སཱམགྒཱི ན ལབྦྷཏི, ཏཱཝ ཏེན སདྡྷིཾ སམྦྷོགེ ཙ ཨུཔོསཐཔཝཱརཎཱདིཀརཎབྷེདེ ¶ སཾཝཱསེ ཙ ཨནཱཔཏྟཱིཏི. སེསཾ སབྦཏྠ མཧཱཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཱནུསཱརེན སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱ པཱཀཊམེཝཱཏི.

ཙཏྟཱརོནིསྶཡཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡསཾཝཎྞནཱཡ

དྭཱསཏྟཏིཨདྷིཀཝཏྠུསཏཔཊིམཎྜིཏསྶ མཧཱཁནྡྷཀསྶ

ཨཏྠཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

མཧཱཁནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀཾ

སནྣིཔཱཏཱནུཛཱནནཱདིཀཐཱ

༡༣༢. ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཨཉྙཏིཏྠིཡཱཏི ཨེཏྠ ཏིཏྠཾ ཝུཙྩཏི ལདྡྷི; ཨཉྙཾ ཏིཏྠཾ ཨཉྙཏིཏྠཾ; ཨཉྙཏིཏྠཾ ཨེཏེསཾ ཨཏྠཱིཏི ཨཉྙཏིཏྠིཡཱ; ཨིཏོ ཨཉྙལདྡྷིཀཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. དྷམྨཾ བྷཱསནྟཱིཏི ཡཾ ཏེསཾ ཀཏྟབྦཱཀཏྟབྦཾ, ཏཾ ཀཐེནྟི. ཏེ ལབྷནྟཱིཏི ཏེ མནུསྶཱ ལབྷནྟི. མཱུགསཱུཀརཱཏི ཐཱུལསརཱིརསཱུཀརཱ.

༡༣༥. ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཝཱ ཧོཏི ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཝཱ ཝུཊྛིཏོཏི ཨེཏྠ ཡཾ ཨཱཔཏྟིཾ བྷིཀྑུ ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཝཱ ཧོཏི, ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཝཱ ཝུཊྛིཏོ, ཨཡཾ ཨསནྟཱི ནཱམ ཨཱཔཏྟཱིཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. སམྤཛཱནམུསཱཝཱདེ ཀིཾ ཧོཏཱིཏི ཡྭཱཡཾ སམྤཛཱནམུསཱཝཱདོ ཨསྶ ཧོཏཱིཏི ཝུཏྟོ, སོ ཨཱཔཏྟིཏོ ཀིཾ ཧོཏི, ཀཏརཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. དུཀྐཊཾ ཧོཏཱིཏི དུཀྐཊཱཔཏྟི ཧོཏི; སཱ ཙ ཁོ ན ¶ མུསཱཝཱདལཀྑཎེན; བྷགཝཏོ པན ཝཙནེན ཝཙཱིདྭཱརེ ཨཀིརིཡསམུཊྛཱནཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཝཀྑཏི ཧི –

‘‘ཨནཱལཔནྟོ མནུཛེན ཀེནཙི,

ཝཱཙཱགིརཾ ནོ ཙ པརེ བྷཎེཡྻ;

ཨཱཔཛྫེཡྻ ཝཱཙསིཀཾ ན ཀཱཡིཀཾ,

པཉྷཱ མེསཱ ཀུསལེཧི ཙིནྟིཏཱ’’ཏི. (པརི. ༤༧༩);

ཨནྟརཱཡིཀོཏི ཨནྟརཱཡཀརོ. ཀིསྶ ཕཱསུ ཧོཏཱིཏི ཀིམཏྠཱཡ ཕཱསུ ཧོཏི. པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ཨདྷིགམཱཡཱཏི པཋམསྶ ཛྷཱནསྶ ཨདྷིགམནཏྠཱཡ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཕཱསུ ཧོཏི སུཁཾ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨིཏི བྷགཝཱ ཨུདྡེསཏོ ཙ ནིདྡེསཏོ ཙ པཋམཾ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཾ དསྶེསི.

༡༣༦. དེཝསིཀནྟི ¶ དིཝསེ དིཝསེ. ཙཱཏུདྡསེ ཝཱ པནྣརསེ ཝཱཏི ཨེཀསྶ ཨུཏུནོ ཏཏིཡེ ཙ སཏྟམེ ཙ པཀྑེ དྭིཀྑཏྟུཾ ཙཱཏུདྡསེ ཨཝསེསེ ཚཀྑཏྟུཾ པནྣརསེ; ཨཡཾ ཏཱཝ ཨེཀོ ཨཏྠོ. ཨཡཾ པན པཀཏིཙཱརིཏྟཝསེན ¶ ཝུཏྟོ ‘‘སཀིཾ པཀྑསྶ ཙཱཏུདྡསེ ཝཱ པནྣརསེ ཝཱ’’ཏི ཝཙནཏོ པན ཏཐཱརཱུཔེ པཙྩཡེ སཏི ཡསྨིཾ ཏསྨིཾ ཙཱཏུདྡསེ ཝཱ པནྣརསེ ཝཱ ཨུདྡིསིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱཝཱསིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱཏུདྡསོ ཧོཏི, ཨཱགནྟུཀཱནཾ པནྣརསོ. སཙེ ཨཱཝཱསིཀཱ བཧུཏརཱ ཧོནྟི, ཨཱགནྟུཀེཧི ཨཱཝཱསིཀཱནཾ ཨནུཝཏྟིཏབྦ’’ནྟི ཝཙནཏོཔི ཙེཏཾ ཝེདིཏབྦཾ.

སཱིམཱནུཛཱནནཀཐཱ

༡༣༨. པཋམཾ ནིམིཏྟཱ ཀིཏྟེཏབྦཱཏི ཝིནཡདྷརེན པུཙྪིཏབྦཾ ‘‘པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཀིཾ ནིམིཏྟ’’ནྟི? པབྦཏོ བྷནྟེཏི. པུན ཝིནཡདྷརེན ‘‘ཨེསོ པབྦཏོ ནིམིཏྟ’’ནྟི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ‘‘ཨེཏཾ པབྦཏཾ ནིམིཏྟཾ ཀརོམ, ཀརིསྶཱམ, ནིམིཏྟཾ ཀཏོ, ནིམིཏྟཾ ཧོཏུ, ཧོཏི བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པན ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. པཱསཱཎཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པུརཏྠིམཱཡ ཨནུདིསཱཡ, དཀྑིཎཱཡ དིསཱཡ, དཀྑིཎཱཡ ཨནུདིསཱཡ, པཙྪིམཱཡ དིསཱཡ, པཙྪིམཱཡ ཨནུདིསཱཡ, ཨུཏྟརཱཡ དིསཱཡ, ཨུཏྟརཱཡ ཨནུདིསཱཡ, ཀིཾ ནིམིཏྟཾ? ཨུདཀཾ བྷནྟེ. ཨེཏཾ ཨུདཀཾ ནིམིཏྟནྟི ཨེཏྠ པན ཨཊྛཏྭཱ པུན པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཀིཾ ནིམིཏྟཾ. པབྦཏོ བྷནྟེ. ཨེསོ པབྦཏོ ནིམིཏྟནྟི ཨེཝཾ པཋམཾ ¶ ཀིཏྟིཏནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱཝ ཋཔེཏབྦཾ. ཨེཝཉྷི ནིམིཏྟེན ནིམིཏྟཾ གྷཊིཏཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཐཱནནྟརཾ ཝུཏྟཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ སཱིམཱ ཧོཏི, ནིམིཏྟཱནི སཱིམཏོ བཧི ཧོནྟི. ཏཏྠ ནིམིཏྟཱནི སཀིཾ ཀིཏྟིཏཱནིཔི ཀིཏྟིཏཱནེཝ ཧོནྟི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ཏིཀྑཏྟུཾ སཱིམམཎྜལཾ སམྦནྡྷནྟེན ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ. ‘‘པབྦཏོ བྷནྟེཏི…པེ… ཨུདཀཾ བྷནྟེ’’ཏི ཨེཝཾ པན ཨུཔསམྤནྣོ ཝཱ ཨཱཙིཀྑཏུ ཨནུཔསམྤནྣོ ཝཱ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨིདཱནི པབྦཏནིམིཏྟཱདཱིསུ ཨེཝཾ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ – ཏིཝིདྷོ པབྦཏོ, སུདྡྷཔཾསུཔབྦཏོ, སུདྡྷཔཱསཱཎཔབྦཏོ, ཨུབྷཡམིསྶཀོཏི. སོ ཏིཝིདྷོཔི ཝཊྚཏི. ཝཱལིཀརཱསི པན ན ཝཊྚཏི. ཨིཏརོཔི ཧཏྠིཔྤམཱཎཏོ ཨོམཀཏརོ ན ཝཊྚཏི. ཧཏྠིཔྤམཱཎཏོ པན པཊྛཱཡ སིནེརུཔྤམཱཎོཔི ཝཊྚཏི. སཙེ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཙཏྟཱརོ ཏཱིསུ ཝཱ ཏཡོ པབྦཏཱ ཧོནྟི, ཙཏཱུཧི ཝཱ ཏཱིཧི ཝཱ པབྦཏནིམིཏྟེཧི ཨེཝ སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏི. དྭཱིཧི པན ནིམིཏྟེཧི ཨེཀེན ¶ ཝཱ སམྨནྣིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨིཏོ པརེསུ པཱསཱཎནིམིཏྟཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏསྨཱ པབྦཏནིམིཏྟཾ ¶ ཀརོནྟེན པུཙྪིཏབྦཾ ‘‘ཨེཀཱབདྡྷོ ན ཨེཀཱབདྡྷོ’’ཏི. སཙེ ཨེཀཱབདྡྷོ ཧོཏི, ན ཀཱཏབྦོ. ཏཉྷི ཙཏཱུསུ ཝཱ ཨཊྛསུ ཝཱ དིསཱསུ ཀིཏྟེནྟེནཱཔི ཨེཀམེཝ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟིཏཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཡོ ཨེཝཾ ཙཀྐསཎྛཱནེན ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏོ པབྦཏོ, ཏཾ ཨེཀདིསཱཡ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཱསུ དིསཱསུ ཏཾ བཧིདྡྷཱ ཀཏྭཱ ཨནྟོ ཨཉྙཱནི ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི.

སཙེ པབྦཏསྶ ཏཏིཡབྷཱགཾ ཝཱ ཨུཔཌྜྷཾ ཝཱ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཏྟུཀཱམཱ ཧོནྟི, པབྦཏཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཡཏྟཀཾ པདེསཾ ཨནྟོ ཀཏྟུཀཱམཱ, ཏསྶ པརཏོ ཏསྨིཾཡེཝ པབྦཏེ ཛཱཏརུཀྑཝམྨིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. སཙེ ཨེཀཡོཛནདྭིཡོཛནཔྤམཱཎཾ སབྦཾ པབྦཏཾ ཨནྟོ ཀཏྟུཀཱམཱ ཧོནྟི, པབྦཏསྶ པརཏོ བྷཱུམིཡཾ ཛཱཏརུཀྑཝམྨིཀཱདཱིནི ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི.

པཱསཱཎནིམིཏྟེ – ཨཡགུལོ༹པི པཱསཱཎསངྑྱམེཝ གཙྪཏི, ཏསྨཱ ཡོ ¶ ཀོཙི པཱསཱཎོ ཝཊྚཏི. པམཱཎཏོ པན ཧཏྠིཔྤམཱཎོ པབྦཏསངྑྱཾ གཏོ, ཏསྨཱ སོ ན ཝཊྚཏི. མཧཱགོཎམཧཱམཧིཾསཔྤམཱཎོ པན ཝཊྚཏི. ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན དྭཏྟིཾསཔལགུལ༹པིཎྜཔརིམཱཎོ ཝཊྚཏི. ཏཏོ ཁུདྡཀཏརོ ཨིཊྛཀཱ ཝཱ མཧནྟཱིཔི ན ཝཊྚཏི. ཨནིམིཏྟུཔགཔཱསཱཎརཱསིཔི ན ཝཊྚཏི, པགེཝ པཾསུཝཱལིཀརཱསི. བྷཱུམིསམོ ཁལམཎྜལསདིསོ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཝཱ བྷཱུམིཏོ ཁཱཎུཀོ ཝིཡ ཨུཊྛིཏཔཱསཱཎོ ཝཱ ཧོཏི, སོཔི པམཱཎུཔགོ ཙེ ཝཊྚཏི. པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཨཏིམཧནྟོཔི པཱསཱཎསངྑྱམེཝ གཙྪཏི, ཏསྨཱ སཙེ མཧཏོ པིཊྛིཔཱསཱཎསྶ ཨེཀཔྤདེསཾ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཏྟུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཏསྶུཔརི ཨཉྙོ པཱསཱཎོ ཀིཏྟེཏབྦོ. སཙེ པིཊྛིཔཱསཱཎུཔརི ཝིཧཱརཾ ཀརོནྟི, ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེན ཝཱ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཙྪཏི, ཨེཝརཱུཔོ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཧི ཏཾ ཀིཏྟེནྟི, ནིམིཏྟསྶ ཨུཔརི ཝིཧཱརོ ཧོཏི, ནིམིཏྟཉྩ ནཱམ བཧིསཱིམཱཡ ཧོཏི, ཝིཧཱརོཔི བཧིསཱིམཱཡཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཔིཊྛིཔཱསཱཎོ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ན ཀིཏྟེཏབྦོ.

ཝནནིམིཏྟེ – ཏིཎཝནཾ ཝཱ ཏཙསཱརཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདིརུཀྑཝནཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ཨནྟོསཱརཱནཾ པན སཱཀསཱལཱདཱིནཾ ཨནྟོསཱརམིསྶཀཱནཾ ཝཱ རུཀྑཱནཾ ¶ ཝནཾ ཝཊྚཏི, ཏཉྩ ཁོ ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཙཏུཔཉྩརུཀྑམཏྟམྤི ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི, པརཾ ཡོཛནསཏིཀམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཝནམཛ྄ཛྷེ ཝིཧཱརཾ ཀརོནྟི, ཝནཾ ན ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཨེཀདེསཾ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཏྟུཀཱམེཧིཔི ཝནཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏྠ རུཀྑཔཱསཱཎཱདཡོ ཀིཏྟེཏབྦཱ. ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཝནཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ན ཀིཏྟེཏབྦཾ.

རུཀྑནིམིཏྟེ ¶ – ཏཙསཱརོ ཏཱལནཱལི༹ཀེརཱདིརུཀྑོ ན ཝཊྚཏི, ཨནྟོསཱརོ ཛཱིཝམཱནཀོ ཨནྟམསོ ཨུབྦེདྷཏོ ཨཊྛངྒུལོ པརིཎཱཧཏོ སཱུཙིདཎྜཀཔྤམཱཎོཔི ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི, པརཾ དྭཱདསཡོཛནོ སུཔྤཏིཊྛིཏནིགྲོདྷོཔི ཝཊྚཏི. ཝཾསནལ༹ཀསརཱཝཱདཱིསུ བཱིཛཾ རོཔེཏྭཱ ཝཌྜྷཱཔིཏོ པམཱཎུཔགོཔི ན ཝཊྚཏི. ཏཏོ ཨཔནེཏྭཱ པན ཏངྑཎམྤི ¶ བྷཱུམིཡཾ རོཔེཏྭཱ ཀོཊྛཀཾ ཀཏྭཱ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏྭཱ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ནཝམཱུལསཱཁཱནིགྒམནཾ ཨཀཱརཎཾ. ཁནྡྷཾ ཚིནྡིཏྭཱ རོཔིཏེ པན ཨེཏཾ ཡུཛྫཏི. ཀིཏྟེནྟེན ཙ ‘‘རུཀྑོ’’ཏིཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི, ‘‘སཱཀརུཀྑོཏིཔི སཱལརུཀྑོ’’ཏིཔི. ཨེཀཱབདྡྷཾ པན སུཔྤཏིཊྛིཏནིགྲོདྷསདིསཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

མགྒནིམིཏྟེ – ཨརཉྙཁེཏྟནདཱིཏལཱ༹ཀམགྒཱདཡོ ན ཝཊྚནྟི, ཛངྒྷམགྒོ ཝཱ སཀཊམགྒོ ཝཱ ཝཊྚཏི, ཡོ ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ དྭེ ཏཱིཎི གཱམནྟརཱནི གཙྪཏི. ཡོ པན ཛངྒྷམགྒོ སཀཊམགྒཏོ ཨོཀྐམིཏྭཱ པུན སཀཊམགྒམེཝ ཨོཏརཏི, ཡེ ཝཱ ཛངྒྷམགྒསཀཊམགྒཱ ཨཝལ༹ཉྫཱ, ཏེ ན ཝཊྚནྟི. ཛངྒྷསཏྠསཀཊསཏྠེཧི ཝལ༹ཉྫིཡམཱནཱཡེཝ ཝཊྚནྟི. སཙེ དྭེ མགྒཱ ནིཀྑམིཏྭཱ པཙྪཱ སཀཊདྷུརམིཝ ཨེཀཱིབྷཝནྟི, དྭིདྷཱ བྷིནྣཊྛཱནེ ཝཱ སམྦནྡྷཊྛཱནེ ཝཱ སཀིཾ ཀིཏྟེཏྭཱ པུན ན ཀིཏྟེཏབྦཱ, ཨེཀཱབདྡྷནིམིཏྟཉྷེཏཾ ཧོཏི.

སཙེ ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ མགྒཱ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ གཙྪནྟི, མཛ྄ཛྷེ ཨེཀཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཔརཾ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨེཀཱབདྡྷནིམིཏྟཉྷེཏཾ ཧོཏི. ཀོཎཾ ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏམགྒཾ པན པརབྷཱགེ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེན ནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏམགྒོ པན ན ཀིཏྟེཏབྦོ. ཀིཏྟིཏེ ནིམིཏྟསྶ ཨུཔརི ཝིཧཱརོ ཧོཏི. སཙེ སཀཊམགྒསྶ ཨནྟིམཙཀྐམགྒཾ ནིམིཏྟཾ ཀརོནྟི, མགྒོ བཧིསཱིམཱཡ ཧོཏི. སཙེ བཱཧིརཙཀྐམགྒཾ ནིམིཏྟཾ ཀརོནྟི, བཱཧིརཙཀྐམགྒོཝ བཧིསཱིམཱཡ ཧོཏི, སེསཾ ཨནྟོསཱིམཾ བྷཛཏི. མགྒཾ ¶ ཀིཏྟེནྟེན ‘‘མགྒོ པནྠོ པཐོ པཛྫོ’’ཏི དསསུ ཡེན ཀེནཙི ནཱམེན ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. པརིཁཱསཎྛཱནེན ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཏམགྒོ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ཝམྨིཀནིམིཏྟེ – ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཏཾ དིཝསཾ ཛཱཏོ ཨཊྛངྒུལུབྦེདྷོ གོཝིསཱཎཔྤམཱཎོཔི ཝམྨིཀོ ཝཊྚཏི, ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི, པརཾ ཧིམཝནྟཔབྦཏསདིསོཔི ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ པན ཨེཀཱབདྡྷཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ནདཱིནིམིཏྟེ ¶ – ཡསྶཱ དྷམྨིཀཱནཾ ¶ རཱཛཱུནཾ ཀཱལེ ཨནྭདྡྷམཱསཾ ཨནུདསཱཧཾ ཨནུཔཉྩཱཧནྟི ཨེཝཾ ཨནཏིཀྐམིཏྭཱ དེཝེ ཝསྶནྟེ ཝལཱཧཀེསུ ཝིགཏམཏྟེསུ སོཏཾ པཙྪིཛྫཏི, ཨཡཾ ནདཱིསངྑྱཾ ན གཙྪཏི. ཡསྶཱ པན ཨཱིདིསེ སུཝུཊྛིཀཱལེ ཝསྶཱནསྶ ཙཱཏུམཱསེ སོཏཾ ན པཙྪིཛྫཏི, ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཏྟརནྟིཡཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨནྟརཝཱསཀོ ཏེམིཡཏི, ཨཡཾ ནདཱིསངྑྱཾ གཙྪཏི, སཱིམཾ བནྡྷནྟཱནཾ ནིམིཏྟཾ ཧོཏི. བྷིཀྑུནིཡཱ ནདཱིཔཱརགམནེཔི ཨུཔོསཐཱདིསངྒྷཀམྨཀརཎེཔི ནདཱིཔཱརསཱིམསམྨནྣནེཔི ཨཡམེཝ ནདཱི.

ཡཱ པན མགྒོ ཝིཡ སཀཊདྷུརསཎྛཱནེན ཝཱ པརིཁཱསཎྛཱནེན ཝཱ ཝིཧཱརཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཏཱ, ཏཾ ཨེཀཏྠ ཀིཏྟེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརསྶ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏེ ནདིཙཏུཀྐེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨསམྨིསྶནདིཡོ པན ཙཏསྶོཔི ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཝཏིཾ ཀརོནྟོ ཝིཡ རུཀྑཔཱདེ ནིཁཎིཏྭཱ ཝལླིཔལཱལཱདཱིཧི ནདིསོཏཾ རུམྦྷནྟི, ཨུདཀཉྩ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཨཱཝརཎཾ པཝཏྟཏིཡེཝ, ནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཐཱ པན ཨུདཀཾ ནཔྤཝཏྟཏི, ཨེཝཾ སེཏུམྷི ཀཏེ ཨཔྤཝཏྟམཱནཱ ནདཱི ནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. པཝཏྟནཊྛཱནེ ནདིནིམིཏྟཾ, ཨཔྤཝཏྟནཊྛཱནེ ཨུདཀནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཡཱ པན དུབྦུཊྛིཀཱལེ ཝཱ གིམྷེ ཝཱ ནིརུདཀབྷཱཝེན ནཔྤཝཏྟཏི, སཱ ཝཊྚཏི. མཧཱནདིཏོ ཨུདཀམཱཏིཀཾ ནཱིཧརནྟི, སཱ ཀུནྣདིསདིསཱ ཧུཏྭཱ ཏཱིཎི སསྶཱནི སམྤཱདེནྟཱི ནིཙྩཾ པཝཏྟཏི, ཀིཉྩཱཔི པཝཏྟཏི, ནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡཱ པན མཱུལེ མཧཱནདིཏོ ནིགྒཏཱཔི ཀཱལནྟརེན ཏེནེཝ ནིགྒཏམགྒེན ¶ ནདིཾ བྷིནྡིཏྭཱ སཡཉྩ གཙྪཏི, གཙྪནྟཱི པརཏོ སུསུམཱརཱདིསམཱཀིཎྞཱ ནཱཝཱདཱིཧི སཉྩརིཏབྦཱ ནདཱི ཧོཏི, ཏཾ ནིམིཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨུདཀནིམིཏྟེ – ནིརུདཀེ ཋཱནེ ནཱཝཱཡ ཝཱ ཙཱཊིཨཱདཱིསུ ཝཱ ཨུདཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཨུདཀནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, བྷཱུམིགཏམེཝ ཝཊྚཏི ¶ . ཏཉྩ ཁོ ཨཔྤཝཏྟནཨུདཀཾ ཨཱཝཱཊཔོཀྑརཎིཏལཱ༹ཀཛཱཏསྶརལོཎིསམུདྡཱདཱིསུ ཋིཏཾ, ཨཊྛིཏཾ པན ཨོགྷནདིཨུདཀཝཱཧཀམཱཏིཀཱདཱིསུ ཨུདཀཾ ན ཝཊྚཏི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘གམྦྷཱིརེསུ ཨཱཝཱཊཱདཱིསུ ཨུཀྑེཔིམཾ ཨུདཀཾ ནིམིཏྟཾ ན ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཏཾ དུཝུཏྟཾ ཨཏྟནོམཏིམཏྟམེཝ. ཋིཏཾ པན ཨནྟམསོ སཱུཀརཁཏཱཡཔི གཱམདཱརཀཱནཾ ཀཱིལ༹ནཝཱཔིཡམྤི ཏངྑཎཉྙེཝ པཐཝིཡཾ ཨཱཝཱཊཀཾ ཀཏྭཱ ཀུཊེཧི ཨཱཧརིཏྭཱ པཱུརིཏཨུདཀམྤི སཙེ ཡཱཝ ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནཱ ཏིཊྛཏི, ཨཔྤཾ ཝཱ ཧོཏུ བཧུ ཝཱ, ཝཊྚཏི. ཏསྨིཾ པན ཋཱནེ ནིམིཏྟསཉྙཱཀརཎཏྠཾ པཱསཱཎཝཱལིཀཱཔཾསུཨཱདིརཱསི ཝཱ པཱསཱཎཏྠམྦྷོ ཝཱ དཱརུཏྠམྦྷོ ཝཱ ཀཱཏབྦོ. ཏཾ ཀཱཏུཉྩ ཀཱརེཏུཉྩ བྷིཀྑུསྶ ཝཊྚཏི. ལཱབྷསཱིམཱཡཾ པན ན ཝཊྚཏི ¶ . སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱ ཀསྶཙི པཱིལ༹ནཾ ན ཀརོཏི, ཀེཝལཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཝིནཡཀམྨམེཝ སཱདྷེཏི, ཏསྨཱ ཨེཏྠ ཝཊྚཏི.

ཨིམེཧི ཙ ཨཊྛཧི ནིམིཏྟེཧི ཨསམྨིསྶེཧིཔི ཨཉྙམཉྙཾ སམྨིསྶེཧིཔི སཱིམཾ སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. སཱ ཨེཝཾ སམྨནྣིཏྭཱ བཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨེཀེན དྭཱིཧི ཝཱ ནིམིཏྟེཧི ཨབདྡྷཱ ཧོཏི, ཏཱིཎི པན ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནཾ ནིམིཏྟཱནཾ སཏེནཱཔི བདྡྷཱ ཧོཏི. སཱ ཏཱིཧི སིངྒྷཱཊཀསཎྛཱནཱ ཧོཏི, ཙཏཱུཧི ཙཏུརསྶཱ ཝཱ སིངྒྷཱཊཀཨཌྜྷཙནྡམུདིངྒཱདིསཎྛཱནཱ ཝཱ, ཏཏོ ཨདྷིཀེཧི ནཱནཱསཎྛཱནཱ. ཏཾ བནྡྷིཏུཀཱམེཧི སཱམནྟཝིཧཱརེསུ བྷིཀྑཱུ ཏསྶ ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ སཱིམཱཔརིཙྪེདཾ པུཙྪིཏྭཱ, བདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱནཾ སཱིམཱཡ སཱིམནྟརིཀཾ, ཨབདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱནཾ སཱིམཱཡ ཨུཔཙཱརཾ ཋཔེཏྭཱ དིསཱཙཱརིཀབྷིཀྑཱུནཾ ནིསྶཉྩཱརསམཡེ སཙེ ཨེཀསྨིཾ གཱམཁེཏྟེ སཱིམཾ བནྡྷིཏུཀཱམཱ, ཡེ ཏཏྠ བདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱ, ཏེསུ བྷིཀྑཱུནཾ ‘‘མཡཾ ཨཛྫ སཱིམཾ བནྡྷིསྶཱམ, ཏུམྷེ སཀསཱིམཱཔརིཙྪེདཏོ མཱ ནིཀྑམིཏྠཱ’’ཏི པེསེཏབྦཾ. ཡེ ཨབདྡྷསཱིམཝིཧཱརཱ, ཏེསུ བྷིཀྑཱུ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སནྣིཔཱཏེཏབྦཱ, ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧརཱཔེཏབྦོ ¶ . སཙེ ཨཉྙཱནིཔི གཱམཀྑེཏྟཱནི ཨནྟོཀཱཏུཀཱམཱ ¶ , ཏེསུ གཱམེསུ ཡེ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟི, ཏེཧིཔི ཨཱགནྟབྦཾ. ཨནཱགཙྪནྟཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧརིཏབྦོཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ནཱནཱགཱམཁེཏྟཱནི ནཱམ པཱཊེཀྐཾ བདྡྷསཱིམཱསདིསཱནི, ན ཏཏོ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷི ཨཱགཙྪཏི. ཨནྟོནིམིཏྟགཏེཧི པན བྷིཀྑཱུཧི ཨཱགནྟབྦ’’ནྟི ཝཏྭཱ པུན ཨཱཧ – ‘‘སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱསམྨནྣནཀཱལེ ཨཱགམནམྤི ཨནཱགམནམྤི ཝཊྚཏི. ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱསམྨནྣནཀཱལེ པན ཨནྟོནིམིཏྟགཏེཧི ཨཱགནྟབྦཾ, ཨནཱགཙྪནྟཱནཾ ཚནྡོ ཨཱཧརིཏབྦོ’’ཏི.

ཨེཝཾ སནྣིཔཏིཏེསུ པན བྷིཀྑཱུསུ ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡེ ཨཱཧཊེ ཏེསུ ཏེསུ མགྒེསུ ནདཱིཏིཏྠགཱམདྭཱརཱདཱིསུ ཙ ཨཱགནྟུཀབྷིཀྑཱུནཾ སཱིགྷཾ སཱིགྷཾ ཧཏྠཔཱསཱནཡནཏྠཉྩ བཧིསཱིམཱཀརཎཏྠཉྩ ཨཱརཱམིཀེ ཙེཝ སམཎུདྡེསེ ཙ ཋཔེཏྭཱ བྷེརིསཉྙཾ ཝཱ སངྑསཉྙཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ནིམིཏྟཀིཏྟནཱནནྟརཾ ཝུཏྟཱཡ ‘‘སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ སངྒྷོ’’ཏིཨཱདིཀཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེཡེཝ ནིམིཏྟཱནི བཧི ཀཏྭཱ ཧེཊྛཱ པཐཝིསནྡྷཱརཀཾ ཨུདཀཾ པརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ སཱིམཱ གཏཱ ཧོཏི.

ཨིམཾ པན སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཾ སམྨནྣནྟེཧི པབྦཛྫུཔསམྤདཱདཱིནཾ སངྒྷཀམྨཱནཾ སུཁཀརཎཏྠཾ པཋམཾ ཁཎྜསཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ. ཏཾ པན བནྡྷནྟེཧི ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. སཙེ ཧི བོདྷིཙེཏིཡབྷཏྟསཱལཱདཱིནི སབྦཝཏྠཱུནི པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ ཀཏཝིཧཱརེ བནྡྷནྟི, ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ བཧཱུནཾ སམོསརཎཊྛཱནེ ¶ ཨབནྡྷིཏྭཱ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཝིཝིཏྟོཀཱསེ བནྡྷིཏབྦཱ. ཨཀཏཝིཧཱརེ བནྡྷནྟེཧི བོདྷིཙེཏིཡཱདཱིནཾ སབྦཝཏྠཱུནཾ ཋཱནཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཡཐཱ པཏིཊྛིཏེསུ ཝཏྠཱུསུ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཝིཝིཏྟོཀཱསེ ཧོཏི, ཨེཝཾ བནྡྷིཏབྦཱ. སཱ ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན སཙེ ཨེཀཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ གཎྷཱཏི, ཝཊྚཏི. ཏཏོ ཨོརཾ ན ཝཊྚཏི, པརཾ བྷིཀྑུསཧསྶཾ གཎྷནྟཱིཔི ཝཊྚཏི. ཏཾ བནྡྷནྟེཧི སཱིམཱམཱལ༹ཀསྶ སམནྟཱ ནིམིཏྟུཔགཱ པཱསཱཎཱ ཋཔེཏབྦཱ, ན ཁཎྜསཱིམཱཡ ¶ ཋིཏེཧི མཧཱསཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ, ན མཧཱསཱིམཱཡ ཋིཏེཧི ཁཎྜསཱིམཱ, ཁཎྜསཱིམཱཡམེཝ པན ཋཏྭཱ ཁཎྜསཱིམཱ བནྡྷིཏབྦཱ, མཧཱསཱིམཱཡམེཝ ཋཏྭཱ མཧཱསཱིམཱ.

ཏཏྲཱཡཾ བནྡྷནཝིདྷི – སམནྟཱ ‘‘ཨེསོ པཱསཱཎོ ནིམིཏྟ’’ནྟི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨཐ ཏསྶཱ ཨེཝ དལ༹ྷཱིཀམྨཏྠཾ ཨཝིཔྤཝཱསཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཉྷི སཱིམཾ སམཱུཧནིསྶཱམཱཏི ཨཱགཏཱ ¶ སམཱུཧནིཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. སཱིམཾ སམྨནྣིཏྭཱ བཧིསཱིམནྟརིཀཔཱསཱཎཱ ཋཔེཏབྦཱ. སཱིམནྟརིཀཱ པཙྪིམཀོཊིཡཱ ཨེཀརཏནཔྤམཱཎཱ ཝཊྚཏི. ཝིདཏྠིཔྤམཱཎཱཔི ཝཊྚཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ, ཙཏུརངྒུལཔྤམཱཎཱཔི ཝཊྚཏཱིཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. སཙེ པན ཝིཧཱརོ མཧཱ ཧོཏི, དྭེཔི ཏིསྶོཔི ཏཏུཏྟརིཔི ཁཎྜསཱིམཱཡོ བནྡྷིཏབྦཱ.

ཨེཝཾ ཁཎྜསཱིམཾ སམྨནྣིཏྭཱ མཧཱསཱིམཱསམྨུཏིཀཱལེ ཁཎྜསཱིམཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ མཧཱསཱིམཱཡ ཋཏྭཱ སམནྟཱ ཨནུཔརིཡཱཡནྟེཧི སཱིམནྟརིཀཔཱསཱཎཱ ཀིཏྟེཏབྦཱ. ཏཏོ ཨཝསེསནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཝིཛཧནྟེཧི ཀམྨཝཱཙཱཡ སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཾ སམྨནྣིཏྭཱ ཏསྶཱ དལ༹ྷཱིཀམྨཏྠཾ ཨཝིཔྤཝཱསཀམྨཝཱཙཱཔི ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཉྷི ‘‘སཱིམཾ སམཱུཧནིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགཏཱ སམཱུཧནིཏུཾ ན སཀྑིསྶནྟི. སཙེ པན ཁཎྜསཱིམཱཡ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ སཱིམནྟརིཀཱཡ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ མཧཱསཱིམཱཡ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེནྟི, ཨེཝཾ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ཡཾ སཱིམཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ པཋམཾ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཡཐཱཝུཏྟེནཡེན ཁཎྜསཱིམཏོཝ པཊྛཱཡ བནྡྷིཏབྦཱ. ཨེཝཾ བདྡྷཱསུ པན སཱིམཱསུ ཁཎྜསཱིམཱཡ ཋིཏཱ བྷིཀྑཱུ མཧཱསཱིམཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ན ཀོཔེནྟི, མཧཱསཱིམཱཡ ཝཱ ཋིཏཱ ཁཎྜསཱིམཱཡ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ སཱིམནྟརིཀཱཡ པན ཋིཏཱ ཨུབྷིནྣམྤི ན ཀོཔེནྟི. གཱམཁེཏྟེ ཋཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ པན སཱིམནྟརིཀཱཡ ཋིཏཱ ཀོཔེནྟི. སཱིམནྟརིཀཱ ཧི གཱམཁེཏྟཾ བྷཛཏི.

སཱིམཱ ཙ ནཱམེསཱ ན ཀེཝལཾ པཐཝིཏལེཡེཝ བདྡྷཱ བདྡྷཱ ནཱམ ཧོཏི. ཨཐ ཁོ པིཊྛིཔཱསཱཎེཔི ཀུཊིགེཧེཔི ལེཎེཔི པཱསཱདེཔི ¶ པབྦཏམཏྠཀེཔི བདྡྷཱ བདྡྷཱཡེཝ ཧོཏི. ཏཏྠ པིཊྛིཔཱསཱཎེ བནྡྷནྟེཧི པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ རཱཛིཾ ཝཱ ཀོཊྚེཏྭཱ ཨུདུཀྑལཾ ཝཱ ཁཎིཏྭཱ ནིམིཏྟཾ ན ཀཱཏབྦཾ ¶ , ནིམིཏྟུཔགཔཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ སཱིམཱ པཐཝིསནྡྷཱརཀཾ ཨུདཀཾ པརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ ཨོཏརཏི. ནིམིཏྟཔཱསཱཎཱ ཡཐཱཋཱནེ ན ཏིཊྛནྟི, ཏསྨཱ སམནྟཏོ རཱཛི ཝཱ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཱ, ཙཏཱུསུ ཝཱ ཀོཎེསུ པཱསཱཎཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏབྦཱ, ‘‘ཨཡཾ སཱིམཱཔརིཙྪེདོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཀྑརཱནི ཝཱ ཚིནྡིཏབྦཱནི. ཀེཙི ཨུསཱུཡཀཱ སཱིམཾ ཛྷཱཔེསྶཱམཱཏི ཨགྒིཾ དེནྟི, པཱསཱཎཱཝ ཛྷཱཡནྟི, ན སཱིམཱ.

ཀུཊིགེཧེཔི ¶ བནྡྷནྟེཧི བྷིཏྟིཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསཊྛཱནཾ ཨནྟོ ཀརིཏྭཱ པཱསཱཎནིམིཏྟཱནི ཋཔེཏྭཱ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ, ཨནྟོཀུཊྚམེཝ སཱིམཱ ཧོཏི. སཙེ ཨནྟོཀུཊྚེ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསོ ནཏྠི, པམུཁེ ནིམིཏྟཔཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ ཨེཝམྤི ནཔྤཧོཏི, བཧིནིབྦོདཀཔཏནཊྛཱནེཔི ནིམིཏྟཱནི ཋཔེཏྭཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨེཝཾ སམྨཏཱཡ པན སབྦཾ ཀུཊིགེཧཾ སཱིམཊྛམེཝ ཧོཏི.

ཙཏུབྷིཏྟིཡལེཎེཔི བནྡྷནྟེཧི ཀུཊྚཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ པཱསཱཎཱཝ ཀིཏྟེཏབྦཱ. སཙེ ཨནྟོ ཨོཀཱསོ ནཏྠི, པམུཁེཔི ནིམིཏྟཱནི ཋཔེཏབྦཱནི. སཙེ ནཔྤཧོཏི, བཧི ནིབྦོདཀཔཏནཊྛཱནེཔི ནིམིཏྟཔཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨེཝཾ ལེཎསྶ ཨནྟོ ཙ བཧི ཙ སཱིམཱ ཧོཏི.

ཨུཔརིཔཱསཱདེཔི བྷིཏྟིཾ ཨཀིཏྟེཏྭཱ ཨནྟོ པཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ ནཔྤཧོཏི, པམུཁེཔི པཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཨེཝཾ སམྨཏཱ ཨུཔརིཔཱསཱདེཡེཝ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. སཙེ པན བཧཱུསུ ཐམྦྷེསུ ཏུལཱནཾ ཨུཔརི ཀཏཔཱསཱདསྶ ཧེཊྛིམཏལེ ¶ ཀུཊྚོ ཡཐཱ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཏུལཱརུཀྑེཧི ཨེཀསམྦདྡྷོ ཋིཏོ, ཧེཊྛཱཔི ཨོཏརཏི. ཨེཀཐམྦྷཔཱསཱདསྶ པན ཨུཔརིམཏལེ བདྡྷཱ སཱིམཱ སཙེ ཐམྦྷམཏྠཀེ ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསོ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ཨོཏརཏི. སཙེ པཱསཱདབྷིཏྟིཏོ ནིགྒཏེསུ ནིཡྻཱུཧཀཱདཱིསུ པཱསཱཎེ ཋཔེཏྭཱ སཱིམཾ བནྡྷནྟི, པཱསཱདབྷིཏྟི ཨནྟོསཱིམཱཡཾ ཧོཏི. ཧེཊྛཱ པནསྶཱ ཨོཏརཎཱནོཏརཎཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཧེཊྛཱཔཱསཱདེ ཀིཏྟེནྟེཧིཔི བྷིཏྟི ཙ རུཀྑཏྠམྦྷཱ ཙ ན ཀིཏྟེཏབྦཱ. བྷིཏྟིལགྒེ པན པཱསཱཎཏྠམྦྷེ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཀིཏྟིཏཱ སཱིམཱ ཧེཊྛཱ པཱསཱདསྶ པརིཡནྟཐམྦྷཱནཾ ཨནྟོཡེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ཧེཊྛཱཔཱསཱདསྶ ཀུཌྜོ ཨུཔརིམཏལེན སམྦདྡྷོ ཧོཏི, ཨུཔརིཔཱསཱདམྤི ཨབྷིརུཧཏི. སཙེ པཱསཱདསྶ བཧི ནིབྦོདཀཔཏནཊྛཱནེ ནིམིཏྟཱནི ཀརོནྟི, སབྦོ པཱསཱདོ སཱིམཊྛོ ཧོཏི.

པབྦཏམཏྠཀེ ¶ ¶ ཏལཾ ཧོཏི ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསཱརཧཾ, ཏཏྠ པིཊྛིཔཱསཱཎེ ཝིཡ སཱིམཾ བནྡྷནྟི. ཧེཊྛཱཔབྦཏེཔི ཏེནེཝ པརིཙྪེདེན སཱིམཱ ཨོཏརཏི. ཏཱལམཱུལཀཔབྦཏེཔི ཨུཔརི སཱིམཱ བདྡྷཱ ཧེཊྛཱ ཨོཏརཏེཝ. ཡོ པན ཝིཏཱནསཎྛཱནོ ཧོཏི, ཨུཔརི ཨེཀཝཱིསཏིཡཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨོཀཱསོ ཨཏྠི, ཧེཊྛཱ ནཏྠི, ཏསྶ ཨུཔརི བདྡྷཱ སཱིམཱ ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. ཨེཝཾ མུདིངྒསཎྛཱནོ ཝཱ ཧོཏུ པཎཝསཎྛཱནོ ཝཱ, ཡསྶ ཧེཊྛཱ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ ཝཱ སཱིམཔྤམཱཎཾ ནཏྠི, ཏསྶུཔརི བདྡྷཱ སཱིམཱ ཧེཊྛཱ ནེཝ ཨོཏརཏི. ཡསྶ པན དྭེ ཀཱུཊཱནི ཨཱསནྣེ ཋིཏཱནི, ཨེཀསྶཔི ཨུཔརི སཱིམཔྤམཱཎཾ ནཔྤཧོཏི, ཏསྶ ཀཱུཊནྟརཾ ཙིནིཏྭཱ ཝཱ པཱུརེཏྭཱ ཝཱ ཨེཀཱབདྡྷཾ ཀཏྭཱ ཨུཔརི སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ.

ཨེཀོ སཔྤཕཎསདིསོ པབྦཏོ, ཏསྶུཔརི སཱིམཔྤམཱཎསྶ ཨཏྠིཏཱཡ སཱིམཾ བནྡྷནྟི, ཏསྶ ཙེ ཧེཊྛཱ ཨཱཀཱསཔབྦྷཱརཾ ཧོཏི, སཱིམཱ ན ཨོཏརཏི. སཙེ པནསྶ ཝེམཛ྄ཛྷེ སཱིམཔྤམཱཎོ སུསིརཔཱསཱཎོ ཧོཏི, ཨོཏརཏི. སོ ཙ པཱསཱཎོ སཱིམཊྛོཡེཝ ཧོཏི. ཨཐཱཔིསྶ ཧེཊྛཱ ལེཎསྶ ཀུཊྚོ ཨགྒཀོཊིཾ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི ¶ , ཨོཏརཏི, ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ སཱིམཱཡེཝ ཧོཏི. སཙེ པན ཧེཊྛཱ ཨུཔརིམསྶ སཱིམཱཔརིཙྪེདསྶ པཱརཏོ ཨནྟོ-ལེཎཾ ཧོཏི, བཧི སཱིམཱ ན ཨོཏརཏི. ཨཐཱཔི ཨུཔརིམསྶ སཱིམཱཔརིཙྪེདསྶ ཨོརཏོ བཧིལེཎཾ ཧོཏི, ཨནྟོ སཱིམཱ ན ཨོཏརཏི. ཨཐཱཔི ཨུཔརི སཱིམཱཡ པརིཙྪེདོ ཁུདྡཀོ, ཧེཊྛཱ ལེཎཾ མཧནྟཾ སཱིམཱཔརིཙྪེདམཏིཀྐམིཏྭཱ ཋིཏཾ, སཱིམཱ ཨུཔརིཡེཝ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. ཡདི པན ལེཎཾ ཁུདྡཀཾ སབྦཔཙྪིམསཱིམཱཔརིམཱཎཾ, ཨུཔརི སཱིམཱ མཧཏཱི ཏཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏཱ, སཱིམཱ ཨོཏརཏི. ཨཐ ལེཎཾ ཨཏིཁུདྡཀཾ སཱིམཔྤམཱཎཾ ན ཧོཏི, སཱིམཱ ཨུཔརིཡེཝ ཧོཏི, ཧེཊྛཱ ན ཨོཏརཏི. སཙེ ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཾ བྷིཛྫིཏྭཱ པཏཏི, སཱིམཔྤམཱཎཾ ཙེཔི ཧོཏི, བཧི པཏིཏཾ ཨསཱིམཱ. ཨཔཏིཏཾ པན ཡདི སཱིམཔྤམཱཎཾ, སཱིམཱ ཧོཏིཡེཝ.

ཁཎྜསཱིམཱ ནཱིཙཝཏྠུཀཱ ཧོཏི, ཏཾ པཱུརེཏྭཱ ཨུཙྩཝཏྠུཀཾ ཀརོནྟི, སཱིམཱཡེཝ. སཱིམཱཡ གེཧཾ ཀརོནྟི, སཱིམཊྛཀམེཝ ཧོཏི. སཱིམཱཡ པོཀྑརཎིཾ ཁཎནྟི, སཱིམཱཡེཝ. ཨོགྷོ སཱིམཱམཎྜལཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ གཙྪཏི, སཱིམཱམཱལ༹ཀེ ཨཊྚཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཱིམཱཡ ཧེཊྛཱ ཨུམངྒནདཱི ཧོཏི, ཨིདྡྷིམཱ བྷིཀྑུ ཏཏྠ ནིསཱིདཏི, སཙེ སཱ ནདཱི པཋམཾ གཏཱ, སཱིམཱ པཙྪཱ བདྡྷཱ ¶ , ཀམྨཾ ན ཀོཔེཏི. ཨཐ པཋམཾ སཱིམཱ བདྡྷཱ, པཙྪཱ ནདཱི གཏཱ, ཀམྨཾ ཀོཔེཏི. ཧེཊྛཱཔཐཝིཏལེ ཋིཏོ པན ཀོཔེཏིཡེཝ.

སཱིམཱམཱལ༹ཀེ ཝཊརུཀྑོ ཧོཏི, ཏསྶ སཱཁཱ ཝཱ ཏཏོ ནིགྒཏཔཱརོཧོ ཝཱ མཧཱསཱིམཱཡ པཐཝིཏལཾ ¶ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏརུཀྑཱདཱིནི ཝཱ ཨཱཧཙྩ ཏིཊྛཏི, མཧཱསཱིམཾ སོདྷེཏྭཱ ཝཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏེ ཝཱ སཱཁཱཔཱརོཧཱ ཚིནྡིཏྭཱ བཧིཊྛཀཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨནཱཧཙྩ ཋིཏསཱཁཱདཱིསུ ཨཱརུལ༹ྷབྷིཀྑུ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཱནེཏབྦོ. ཨེཝཾ མཧཱསཱིམཱཡ ཛཱཏརུཀྑསྶ སཱཁཱ ཝཱ པཱརོཧོ ཝཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱིམཱམཱལ༹ཀེ པཏིཊྛཱཏི, ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱིམཾ སོདྷེཏྭཱ ཝཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏེ ཝཱ སཱཁཱཔཱརོཧཱ ཚིནྡིཏྭཱ བཧིཊྛཀཱ ཀཱཏབྦཱ.

སཙེ སཱིམཱམཱལ༹ཀེ ཀམྨེ ཀརིཡམཱནེ ཀོཙི བྷིཀྑུ སཱིམཱམཱལ༹ཀསྶ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ ཝེཧཱསཊྛིཏསཱཁཱཡ ནིསཱིདཏི ¶ , པཱདཱ ཝཱསྶ བྷཱུམིགཏཱ ཧོནྟི, ནིཝཱསནཔཱརུཔནཾ ཝཱ བྷཱུམིཾ ཕུསཏི, ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. པཱདེ པན ནིཝཱསནཔཱརུཔནཉྩ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིདཉྩ ལཀྑཎཾ པུརིམནཡེཔི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཏཏྲ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཧཏྠཔཱསམེཝ ཨཱནེཏབྦོ. སཙེ ཨནྟོསཱིམཏོ པབྦཏོ ཨབྦྷུགཙྪཏི, ཏཏྲཊྛོ བྷིཀྑུ ཧཏྠཔཱསཾ ཨཱནེཏབྦོ. ཨིདྡྷིཡཱ ཨནྟོཔབྦཏཾ པཝིཊྛེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བཛ྄ཛྷམཱནཱ ཨེཝ ཧི སཱིམཱ པམཱཎརཧིཏཾ པདེསཾ ན ཨོཏརཏི. བདྡྷསཱིམཱཡ ཛཱཏཾ ཡཾཀིཉྩི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀསམྦདྡྷེན གཏཾ སཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏཱིཏི.

༡༤༠. ཏིཡོཛནཔརམནྟི ཨེཏྠ ཏིཡོཛནཾ པརམཾ པམཱཎམེཏིསྶཱཏི ཏིཡོཛནཔརམཱ; ཏཾ ཏིཡོཛནཔརམཾ. སམྨནྣནྟེན པན མཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ཡཐཱ ཙཏཱུསུཔི དིསཱསུ དིཡཌྜྷདིཡཌྜྷཡོཛནཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ པན མཛ྄ཛྷེ ཋཏྭཱ ཨེཀེཀདིསཏོ ཏིཡོཛནཾ ཀརོནྟི, ཚཡོཛནཾ ཧོཏཱིཏི ན ཝཊྚཏི. ཙཏུརསྶཾ ཝཱ ཏིཀོཎཾ ཝཱ སམྨནྣནྟེན ཡཐཱ ཀོཎཏོ ཀོཎཾ ཏིཡོཛནཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ སམྨནྣིཏབྦཱ. སཙེ ཧི ཡེན ཀེནཙི པརིཡནྟེན ཀེསགྒམཏྟམྤི ཏིཡོཛནཾ ཨཏིཀྐཱམེཏི, ཨཱཔཏྟིཉྩ ཨཱཔཛྫཏི སཱིམཱ ཙ ཨསཱིམཱ ཧོཏི.

ནདཱིཔཱརནྟི ཨེཏྠ པཱརཡཏཱིཏི པཱརཱ. ཀིཾ པཱརཡཏི? ནདིཾ. ནདིཡཱ པཱརཱ ནདཱིཔཱརཱ, ཏཾ ནདཱིཔཱརཾ; ནདིཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརམཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨེཏྠ ཙ ནདིཡཱ ལཀྑཎཾ ¶ ནདཱིནིམིཏྟེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཡཏྠསྶ དྷུཝནཱཝཱ ཝཱཏི ཡཏྠ ནདིཡཱ སཱིམཱབནྡྷནཊྛཱནགཏེསུ ཏིཏྠེསུ ནིཙྩསཉྩརཎནཱཝཱ ཨསྶ, ཡཱ སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན པཱཛནཔུརིསེན སདྡྷིཾ ཏཡོ ཛནེ ཝཧཏི. སཙེ པན སཱ ནཱཝཱ ཨུདྡྷཾ ཝཱ ཨདྷོ ཝཱ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན པུན ཨཱགམནཏྠཱཡ ནཱིཏཱ, ཙོརེཧི ཝཱ ཧཊཱ, ཨཝསྶཾ ལབྦྷནེཡྻཱ, ཡཱ པན ཝཱཏེན ཝཱ ཚིནྣབནྡྷནཱ ཝཱིཙཱིཧི ནདིམཛ྄ཛྷཾ ནཱིཏཱ ཨཝསྶཾ ཨཱཧརིཏབྦཱ, པུན དྷུཝནཱཝཱཝ ¶ ཧོཏི. ཨུདཀེ ཨོགཏེ ཐལཾ ཨུསྶཱརིཏཱཔི སུདྷཱཀསཊཱདཱིཧི པཱུརེཏྭཱ ཋཔིཏཱཔི དྷུཝནཱཝཱཝ. སཙེ བྷིནྣཱ ཝཱ ཝིསངྑཏཔདརཱ ཝཱ ན ཝཊྚཏི. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘སཙེཔི ཏཱཝཀཱལིཀཾ ནཱཝཾ ཨཱནེཏྭཱ སཱིམཱབནྡྷནཊྛཱནེ ¶ ཋཔེཏྭཱ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེནྟི, དྷུཝནཱཝཱཝ ཧོཏཱི’’ཏི. ཏཏྲ མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ – ‘‘ནིམིཏྟཾ ཝཱ སཱིམཱ ཝཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ གཙྪཏི ན ནཱཝཱཡ. བྷགཝཏཱ ཙ དྷུཝནཱཝཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཏསྨཱ ནིབདྡྷནཱཝཱཡེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

དྷུཝསེཏུ ཝཱཏི ཡཏྠ རུཀྑསངྒྷཱཊམཡོ ཝཱ པདརབདྡྷོ ཝཱ ཛངྒྷསཏྠསེཏུ ཝཱ ཧཏྠིསྶཱདཱིནཾ སཉྩརཎཡོགྒོ མཧཱསེཏུ ཝཱ ཨཏྠི; ཨནྟམསོ ཏངྑཎཉྙེཝ རུཀྑཾ ཚིནྡིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ སཉྩརཎཡོགྒོ ཨེཀཔདིཀསེཏུཔི དྷུཝསེཏུཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི. སཙེ པན ཨུཔརི བདྡྷཱནི ཝེཏྟལཏཱདཱིནི ཧཏྠེན གཧེཏྭཱཔི ན སཀྐཱ ཧོཏི ཏེན སཉྩརིཏུཾ, ན ཝཊྚཏི.

ཨེཝརཱུཔཾ ནདཱིཔཱརསཱིམཾ སམྨནྣིཏུནྟི ཡཏྠཱཡཾ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ དྷུཝནཱཝཱ ཝཱ དྷུཝསེཏུ ཝཱ ཨབྷིམུཁཏིཏྠེཡེཝ ཨཏྠི, ཨེཝརཱུཔཾ ནདཱིཔཱརསཱིམཾ སམྨནྣིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. སཙེ དྷུཝནཱཝཱ ཝཱ དྷུཝསེཏུ ཝཱ ཨབྷིམུཁཏིཏྠེ ནཏྠི, ཨཱིསཀཾ ཨུདྡྷཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཨདྷོ ཝཱ ཨོརོཧིཏྭཱ ཨཏྠི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. ཀརཝཱིཀཏིསྶཏྠེརོ པན ‘‘གཱཝུཏམཏྟབྦྷནྟརེཔི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

ཨིམཉྩ པན ནདཱིཔཱརསཱིམཾ སམྨནྣནྟེན ཨེཀསྨིཾ ཏཱིརེ ཋཏྭཱ ཨུཔརིསོཏེ ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཨཏྟཱནཾ པརིཀྑིཔནྟེན ཡཏྟཀཾ པརིཙྪེདཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ པརིཡོསཱནེ ཨདྷོསོཏེཔི ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ པརཏཱིརེ སམྨུཁཊྛཱནེ ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཏྟཀཾ པརིཙྪེདཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ ཝསེན ཡཱཝ ཨུཔརིསོཏེ པཋམཀིཏྟིཏནིམིཏྟསྶ སམྨུཁཱ ནདཱིཏཱིརེ ནིམིཏྟཾ, ཏཱཝ ཀིཏྟེཏྭཱ པཙྩཱཧརིཏྭཱ པཋམཀིཏྟིཏནིམིཏྟེན ¶ སདྡྷིཾ གྷཊེཏབྦཾ. ཨཐ སབྦནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ ཋིཏེ བྷིཀྑཱུ ཧཏྠཔཱསགཏེ ཀཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ནདིཡཾ ཋིཏཱ ཨནཱགཏཱཔི ཀམྨཾ ན ཀོཔེནྟི. སམྨུཏིཔརིཡོསཱནེ ཋཔེཏྭཱ ནདིཾ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ པཱརཏཱིརེ ཙ ཨོརིམཏཱིརེ ཙ ཨེཀསཱིམཱ ཧོཏི. ནདཱི ¶ པན བདྡྷསཱིམཱསངྑྱཾ ན གཙྪཏི, ཝིསུཾ ནདིསཱིམཱ ཨེཝ ཧི སཱ.

སཙེ ཨནྟོནདིཡཾ དཱིཔཀོ ཧོཏི, ཏཾ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཀཱཏུཀཱམེན པུརིམནཡེནེཝ ཨཏྟནཱ ཋིཏཏཱིརེ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ དཱིཔཀསྶ ཨོརིམནྟེ ཙ པཱརིམནྟེ ཙ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཨཐ པརཏཱིརེ ནདིཡཱ ཨོརིམཏཱིརེ ནིམིཏྟསྶ སམྨུཁཊྛཱནེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ པུརིམནཡེནེཝ ཡཱཝ ཨུཔརིསོཏེ པཋམཀིཏྟིཏནིམིཏྟསྶ སམྨུཁཱ ནིམིཏྟཾ, ཏཱཝ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཨཐ དཱིཔཀསྶ པཱརིམནྟེ ཙ ཨོརིམནྟེ ཙ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ པཙྩཱཧརིཏྭཱ པཋམཀིཏྟིཏནིམིཏྟེན ¶ སདྡྷིཾ གྷཊེཏབྦཾ. ཨཐ དྭཱིསུ ཏཱིརེསུ དཱིཔཀེ ཙ བྷིཀྑཱུ སབྦེཝ ཧཏྠཔཱསགཏེ ཀཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ སཱིམཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ནདིཡཾ ཋིཏཱ ཨནཱགཙྪནྟཱཔི ཀམྨཾ ན ཀོཔེནྟི. སམྨུཏིཔརིཡོསཱནེ ཋཔེཏྭཱ ནདིཾ ནིམིཏྟཱནཾ ཨནྟོ ཏཱིརདྭཡཉྩ དཱིཔཀོ ཙ ཨེཀསཱིམཱ ཧོཏི, ནདཱི པན ནདིསཱིམཱཡེཝ.

སཙེ པན དཱིཔཀོ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདཏོ ཨུདྡྷཾ ཝཱ ཨདྷོ ཝཱ ཨདྷིཀཏརོ ཧོཏི, ཨཐ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདནིམིཏྟསྶ ཨུཛུཀམེཝ སམྨུཁིབྷཱུཏེ དཱིཔཀསྶ སོརིམནྟེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ དཱིཔཀསིཁརཾ པརིཀྑིཔནྟོན པུན དཱིཔཀསྶ སོརིམནྟེ ནིམིཏྟསམྨུཁེ པཱརིམནྟེ ནིམིཏྟཾ ཀིཏྟེཏབྦཾ. ཏཏོ པརཾ པུརིམནཡེནེཝ པཱརཏཱིརེ སམྨུཁནིམཱིཏྟམཱདིཾཀཏྭཱ པཱརཏཱིརནིམིཏྟཱནི ཙ དཱིཔཀསྶ པཱརིམནྟསོརིམནྟནིམིཏྟཱནི ཙ ཀིཏྟེཏྭཱ པཋམཀིཏྟིཏནིམིཏྟེན སདྡྷིཾ གྷཊནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ སཱིམཱ པབྦཏསཎྜཱནཱ ཧོཏི.

སཙེ པན དཱིཔཀོ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདཏོ ཨུདྡྷམྤི ཨདྷོཔི ཨདྷིཀཏརོ ཧོཏི. པུརིམནཡེནེཝ དཱིཔཀསྶ ཨུབྷོཔི སཱིཁརཱནི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེནྟེན ནིམིཏྟགྷཊནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ སཱིམཱ མུདིངྒསཎྛཱནཱ ཧོཏི.

སཙེ ¶ དཱིཔཀོ ཝིཧཱརསཱིམཱཔརིཙྪེདསྶ ཨནྟོ ཁུདྡཀོ ཧོཏི, སབྦཔཋམནཡེན དཱིཔཀེ ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ཀིཏྟེཏྭཱ སམྨཏཱ སཱིམཱ པཎཝསཎྛཱནཱ ཧོཏི.

སཱིམཱནུཛཱནནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔོསཐཱགཱརཱདིཀཐཱ

༡༤༡. ཨནུཔརིཝེཎིཡནྟི ཨེཀསཱིམམཧཱཝིཧཱརེ ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ པརིཝེཎེ. ཨསངྐེཏེནཱཏི ¶ སངྐེཏཾ ཨཀཏྭཱ. ཨེཀཾ སམཱུཧནིཏྭཱཏི ཀམྨཝཱཙཱཡ སམཱུཧནིཏྭཱ.

༡༤༢. ཡཏོ པཱཏིམོཀྑཾ སུཎཱཏཱིཏི ཡཏྠ ཀཏྠཙི བྷིཀྑཱུནཾ ཧཏྠཔཱསེ ནིསིནྣོ ཡསྨཱ པཱཏིམོཀྑཾ སུཎཱཏི; ཀཏོཝསྶ ཨུཔོསཐོཏི ཨཏྠོ. ཨིདཉྩ ཝཏྠུཝསེན ཝུཏྟཾ, ཧཏྠཔཱསེ ནིསིནྣསྶ པན ཨསུཎནྟསྶཱཔི ཀཏོཝ ཧོཏི ཨུཔོསཐོ. ནིམིཏྟཱ ཀིཏྟེཏབྦཱཏི ཨུཔོསཐཔམུཁསྶ ཁུདྡཀཱནི ཝཱ མཧནྟཱནི ཝཱ པཱསཱཎཨིཊྛཀདཱརུཁཎྜདཎྜཀཱདཱིནི ཡཱནི ཀཱནིཙི ¶ ནིམིཏྟཱནི ཨབྦྷོཀཱསེ ཝཱ མཱལ༹ཀཱདཱིསུ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི སཉྙཾ ཀཏྭཱ ཀིཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐ ཝཱ ནིམིཏྟཱ ཀིཏྟེཏབྦཱཏི ནིམིཏྟུཔགཱ ཝཱ ཨནིམིཏྟུཔགཱ ཝཱ པརིཙྪེདཛཱནནཏྠཾ ཀིཏྟེཏབྦཱ.

ཐེརེཧི བྷིཀྑཱུཧི པཋམཏརཾ སནྣིཔཏིཏུནྟི ཨེཏྠ སཙེ མཧཱཐེརོ པཋམཏརཾ ན ཨཱགཙྪཏི, དུཀྐཊཾ. སབྦེཧེཝ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོཏི ཨེཏྠ སཙེ པོརཱཎཀོ ཨཱཝཱསོ མཛ྄ཛྷེ ཝིཧཱརསྶ ཧོཏི, པཧོཏི ཙེཏྠ བྷིཀྑཱུནཾ ནིསཛྫཊྛཱནཾ, ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པོརཱཎཀོ པརིདུབྦལོ ཙེཝ སམྦཱདྷོ ཙ ཨཉྙོ པཙྪཱ ཨུཊྛིཏཱཝཱསོ ཨསམྦཱདྷོ, ཏཏྠ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ.

ཡཏྠ ཝཱ པན ཐེརོ བྷིཀྑུ ཝིཧརཏཱིཏི ཨེཏྠཱཔི སཙེ ཐེརསྶ ཝིཧཱརོ སབྦེསཾ པཧོཏི, ཕཱསུཀོ ཧོཏི, ཏཏྠ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པན སོ པཙྩནྟེ ཝིསམཔྤདེསེ ཧོཏི, ཐེརསྶ ཝཏྟབྦཾ – ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ཝིཧཱརོ ཨཕཱསུཀདེསོ, ནཏྠི ཨེཏྠ སབྦེསཾ ཨོཀཱསོ ¶ , ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཨཱཝཱསེ ཨོཀཱསོ ཨཏྠི, ཏཏྠ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཙེ ཐེརོ ནཱགཙྪཏི, ཏསྶ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱནེཏྭཱ སབྦེསཾ པཧོནཀེ ཕཱསུཀཊྛཱནེ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ.

ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱནུཛཱནནཀཐཱ

༡༤༣. ཨནྡྷཀཝིནྡཱཏི རཱཛགཧཏོ གཱཝུཏཏྟཡེ ཨནྡྷཀཝིནྡཾ ནཱམ, ཏཾ ཨུཔནིསྶཱཡ ཐེརོ ཝསཏི; ཏཏོ རཱཛགཧཾ ཨུཔོསཐཾ ཨཱགཙྪནྟོ. རཱཛགཧཉྷི པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཨཊྛཱརས མཧཱཝིཧཱརཱ སབྦེ ཨེཀསཱིམཱ, དྷམྨསེནཱཔཏིནཱ ནེསཾ སཱིམཱ བདྡྷཱ, ཏསྨཱ ཝེལུ༹ཝནེ སངྒྷསྶ སཱམགྒཱིདཱནཏྠཾ ཨཱགཙྪནྟོཏི ཨཏྠོ. ནདིཾ ཏརནྟོཏི སིཔྤིནིཡཾ ནཱམ ནདིཾ ཨཏིཀྐམནྟོ. མནཾ ཝུལ༹ྷོ ཨཧོསཱིཏི ཨཱིསཀཾ ཨཔྤཏྟཝུལ༹ྷབྷཱཝོ ཨཧོསི. སཱ ཀིར ནདཱི གིཛ྄ཛྷཀཱུཊཏོ ཨོཏརིཏྭཱ ¶ ཙཎྜེན སོཏེན ཝཧཏི. ཏཏྠ ཝེགེན ཨཱགཙྪནྟཾ ཨུདཀཾ ཨམནསིཀརོནྟོ ཐེརོ མནཾ ཝུལ༹ྷོ ཨཧོསི, ན པན ཝུལ༹ྷོ, ཨུདཀབྦྷཱཧཏཱནིསྶ ཙཱིཝརཱནི ཨལླཱནི ཛཱཏཱནི.

༡༤༤. སམྨཏཱ སཱ སཱིམཱ སངྒྷེན ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསཱ ཋཔེཏྭཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩཱཏི ཨིམིསྶཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨུཔྤནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑཱུནཾ པུརིམཀམྨཝཱཙཱ ན ཝཊྚཏི. ཨཡམེཝ ཧི ཐཱཝརཱ ཧོཏི. བྷིཀྑུནཱིནཾ པན ཨཡཾ ན ཝཊྚཏི, པུརིམཱཡེཝ ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ? བྷིཀྑུནིསངྒྷོ ཧི ཨནྟོགཱམེ ཝསཏི. ཡདི ཨེཝཾ སིཡཱ, སོ ཨེཏཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཏིཙཱིཝརཔརིཧཱརཾ ¶ ན ལབྷེཡྻ, ཨཏྠི ཙསྶ པརིཧཱརོ, ཏསྨཱ པུརིམཱཡེཝ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཧི དྭེཔི སཱིམཱཡོ ལབྦྷནྟི. ཏཏྠ བྷིཀྑཱུནཾ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱཔི ཏསྶཱ ཨནྟོཔི བྷིཀྑུནཱིནཾ སཱིམཾ སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱུནམྤི བྷིཀྑུནིསཱིམཱཡ ཨེསེཝ ནཡོ. ན ཧི ཏེ ཨཉྙམཉྙསྶ ཀམྨེ གཎཔཱུརཀཱ ཧོནྟི, ན ཀམྨཝཱཙཾ ཝགྒཾ ཀརོནྟི. ཨེཏྠ ཙ ནིགམནགརཱནམྤི གཱམེནེཝ སངྒཧོ ཝེདིཏབྦོ.

གཱམཱུཔཙཱརོཏི པརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔོ, ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔོཀཱསོ. ཏེསུ ཨདྷིཊྛིཏཏེཙཱིཝརིཀོ བྷིཀྑུ པརིཧཱརཾ ན ལབྷཏི. ཨིཏི ¶ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ གཱམཉྩ གཱམཱུཔཙཱརཉྩ ན ཨོཏྠརཏི, སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱཝ ཨོཏྠརཏི. སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱ ཙེཏྠ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ གཙྪཏི. ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ པན ཡཏྠ སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱ, ཏཏྠེཝ གཙྪཏི. ན ཧི ཏསྶཱ ཝིསུཾ ནིམིཏྟཀིཏྟནཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ སཙེ ཨཝིཔྤཝཱསཱཡ སམྨུཏིཀཱལེ གཱམོ ཨཏྠི, ཏཾ སཱ ན ཨོཏྠརཏི. སཙེ པན སམྨཏཱཡ སཱིམཱཡ པཙྪཱ གཱམོ ནིཝིསཏི, སོཔི སཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཡཐཱ ཙ པཙྪཱ ནིཝིཊྛོ, ཨེཝཾ པཋམཾ ནིཝིཊྛསྶ པཙྪཱ ཝཌྜྷིཏཔྤདེསོཔི སཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. སཙེཔི སཱིམཱསམྨུཏིཀཱལེ གེཧཱནི ཀཏཱནི, པཝིསིསྶཱམཱཏི ཨཱལཡོཔི ཨཏྠི, མནུསྶཱ པན ཨཔྤཝིཊྛཱ, པོརཱཎཀགཱམཾ ཝཱ སགེཧམེཝ ཚཌྜེཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གཏཱ, ཨགཱམོཡེཝ ཨེས, སཱིམཱ ཨོཏྠརཏི ¶ . སཙེ པན ཨེཀམྤི ཀུལཾ པཝིཊྛཾ ཝཱ ཨཱགཏཾ ཝཱ ཨཏྠི, གཱམོཡེཝ སཱིམཱ ན ཨོཏྠརཏི.

ཨེཝཉྩ པན བྷིཀྑཝེ ཏིཙཱིཝརེན ཨཝིཔྤཝཱསོ སམཱུཧནྟབྦོཏི ཨེཏྠ སམཱུཧནནྟེན བྷིཀྑུནཱ ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྟཾ – ཁཎྜསཱིམཱཡ ཋཏྭཱ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ ན སམཱུཧནྟབྦཱ, ཏཐཱ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱཡ ཋཏྭཱ ཁཎྜསཱིམཱཔི. ཁཎྜསཱིམཱཡཾ པན ཋིཏེན ཁཎྜསཱིམཱཝ སམཱུཧནིཏབྦཱ, ཏཐཱ ཨིཏརཱཡ ཋིཏེན ཨིཏརཱ. སཱིམཾ ནཱམ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི སམཱུཧནནྟི པཀཏིཡཱ ཁུདྡཀཾ པུན ཨཱཝཱསཝཌྜྷནཏྠཱཡ མཧཏིཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ; པཀཏིཡཱ མཧཏིཾ པུན ཨཉྙེསཾ ཝིཧཱརོཀཱསདཱནཏྠཱཡ ཁུདྡཀཾ ཝཱ ཀཱཏུཾ. ཏཏྠ སཙེ ཁཎྜསཱིམཉྩ ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཉྩ ཛཱནནྟི, སམཱུཧནིཏུཉྩེཝ བནྡྷིཏུཉྩ སཀྑིསྶནྟི. ཁཎྜསཱིམཾ པན ཛཱནནྟཱ ཨཝིཔྤཝཱསཾ ཨཛཱནནྟཱཔི སམཱུཧནིཏུཉྩེཝ བནྡྷིཏུཉྩ སཀྑིསྶནྟི. ཁཎྜསཱིམཾ ཨཛཱནནྟཱ ཨཝིཔྤཝཱསཾཡེཝ ཛཱནནྟཱ ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཨུཔོསཐཱགཱརཱདཱིསུ ནིརཱསངྐཊྛཱནེསུ ཋཏྭཱ ཨཔྤེཝ ནཱམ སམཱུཧནིཏུཾ སཀྑིསྶནྟི, པཊིབནྡྷིཏུཾ པན ན སཀྑིསྶནྟེཝ. སཙེ བནྡྷེཡྻུཾ, སཱིམཱསམྦྷེདཾ ཀཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཝིཧཱརཾ ཀརེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ན སམཱུཧནིཏབྦཱ. ཡེ པན ཨུབྷོཔི ན ཛཱནནྟི, ཏེནེཝ སམཱུཧནིཏུཾ ན བནྡྷིཏུཾ སཀྑིསྶནྟི. ཨཡཉྷི སཱིམཱ ནཱམ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཝཱ ཨསཱིམཱ ཧོཏི སཱསནནྟརདྷཱནེན ¶ ཝཱ, ན ཙ སཀྐཱ སཱིམཾ ཨཛཱནནྟེཧི ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏུཾ, ཏསྨཱ ན སམཱུཧནིཏབྦཱ. སཱདྷུཀཾ པན ཉཏྭཱཡེཝ སམཱུཧནིཏབྦཱ ཙ བནྡྷིཏབྦཱ ཙཱཏི.

གཱམསཱིམཱདིཀཐཱ

༡༤༧. ཨེཝཾ ¶ བདྡྷསཱིམཱཝསེན སམཱནསཾཝཱསཉྩ ཨེཀཱུཔོསཐབྷཱཝཉྩ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨབདྡྷསཱིམེསུཔི ཨོཀཱསེསུ ཏཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨསམྨཏཱཡ, བྷིཀྑཝེ, སཱིམཱཡ ཨཊྛཔིཏཱཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨཊྛཔིཏཱཡཱཏི ཨཔརིཙྪིནྣཱཡ. གཱམགྒཧཎེན ཙེཏྠ ནགརམྤི གཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཏཏྠ ཡཏྟཀེ པདེསེ ཏསྶ གཱམསྶ བྷོཛཀཱ བལིཾ ལབྷནྟི, སོ པདེསོ ཨཔྤོ ཝཱ ཧོཏུ མཧནྟོ ཝཱ, གཱམསཱིམཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི. ནགརནིགམསཱིམཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཡམྤི ཨེཀསྨིཾཡེཝ ¶ གཱམཁེཏྟེ ཨེཀཾ པདེསཾ ‘‘ཨཡཾ ཝིསུཾ གཱམོ ཧོཏཱུ’’ཏི པརིཙྪིནྡིཏྭཱ རཱཛཱ ཀསྶཙི དེཏི, སོཔི ཝིསུཾགཱམསཱིམཱ ཧོཏིཡེཝ. ཏསྨཱ སཱ ཙ ཨིཏརཱ ཙ པཀཏིགཱམནགརནིགམསཱིམཱ བདྡྷསཱིམཱསདིསཱཡེཝ ཧོནྟི, ཀེཝལཾ པན ཏིཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསཔརིཧཱརཾ ན ལབྷནྟི.

ཨེཝཾ གཱམནྟཝཱསཱིནཾ སཱིམཱཔརིཙྪེདཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཱརཉྙཀཱནཾ སཱིམཱཔརིཙྪེདཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨགཱམཀེ ཙེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཨགཱམཀེ ཙེཏི གཱམནིགམནགརསཱིམཱཧི ཨཔརིཙྪིནྣེ ཨཊཝིཔྤདེསེ. ཨཐ ཝཱ ཨགཱམཀེ ཙེཏི ཝིཛ྄ཛྷཱཊཝིསདིསེ ཨརཉྙེ བྷིཀྑུ ཝསཏི, ཨཐསྶ ཋིཏོཀཱསཏོ སམནྟཱ སཏྟབྦྷནྟརཱ སམཱནསཾཝཱསཀསཱིམཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ སཱིམཱ ཏིཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསཔརིཧཱརམྤི ལབྷཏི. ཏཏྠ ཨེཀཾ ཨབྦྷནྟརཾ ཨཊྛཝཱིསཏི ཧཏྠཔྤམཱཎཾ ཧོཏི. མཛ྄ཛྷེ ཋིཏསྶ སམནྟཱ སཏྟབྦྷནྟརཱ ཝིནིབྦེདྷེན ཙུདྡས ཧོནྟི. སཙེ དྭེ སངྒྷཱ ཝིསུཾ ཝིནཡཀམྨཱནི ཀརོནྟི, དྭིནྣཾ སཏྟབྦྷནྟརཱནཾ ཨནྟརེ ཨཉྙཾ ཨེཀཾ སཏྟབྦྷནྟརཾ ཨུཔཙཱརཏྠཱཡ ཋཔེཏབྦཾ. སེསཱ སཏྟབྦྷནྟརསཱིམཀཐཱ མཧཱཝིབྷངྒེ ཨུདོསིཏསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེན གཧེཏབྦཱ.

སབྦཱ བྷིཀྑཝེ ནདཱི ཨསཱིམཱཏི ཡཱ ཀཱཙི ནདཱིལཀྑཎཔྤཏྟཱ ནདཱི ནིམིཏྟཱནི ཀིཏྟེཏྭཱ ‘‘ཨེཏཾ བདྡྷསཱིམཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཀཏཱཔི ཨསཱིམཱཝ ཧོཏི, སཱ པན ཨཏྟནོ སབྷཱཝེནེཝ བདྡྷསཱིམཱསདིསཱ, སབྦམེཏྠ སངྒྷཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སམུདྡཛཱཏསྶརེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ ཙ ཛཱཏསྶརོ ནཱམ ཡེན ཀེནཙི ཁཎིཏྭཱ ཨཀཏོ སཡཾཛཱཏསོབྦྷོ སམནྟཏོ ཨཱགཏེན ཨུདཀེན པཱུརིཏོ ཏིཊྛཏི.

ཨེཝཾ ¶ ¶ ནདཱིསམུདྡཛཱཏསྶརཱནཾ བདྡྷསཱིམཱབྷཱཝཾ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པུན ཏཏྠ ཨབདྡྷསཱིམཱཔཨཙྪེདཾ དསྶེནྟོ ‘‘ནདིཡཱ ཝཱ བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཡཾ མཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ སམནྟཱ ཨུདཀུཀྑེཔཱཏི ཡཾ ཋཱནཾ མཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ སམནྟཏོ ཨུདཀུཀྑེཔེན པརིཙྪིནྣཾ. ཀཐཾ པན ཨུདཀཾ ཨུཀྑིཔིཏབྦཾ? ཡཐཱ ཨཀྑདྷུཏྟཱ དཱརུགུལ༹ཾ ཁིཔནྟི, ཨེཝཾ ཨུདཀཾ ཝཱ ཝཱལིཀཾ ཝཱ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཐཱམམཛ྄ཛྷིམེན པུརིསེན སབྦཐཱམེན ཁིཔིཏབྦཾ. ཡཏྠ ཨེཝཾ ཁིཏྟཾ ཨུདཀཾ ཝཱ ཝཱལིཀཱ ཝཱ པཏཏི, ཨཡམེཀོ ཨུདཀུཀྑེཔོ. ཏསྶ ཨནྟོ ཧཏྠཔཱསཾ ¶ ཝིཛཧིཏྭཱ ཋིཏོ ཀམྨཾ ཀོཔེཏི. ཡཱཝ པརིསཱ ཝཌྜྷཏི, ཏཱཝ སཱིམཱཔི ཝཌྜྷཏི. པརིསཔརིཡནྟཏོ ཨུདཀུཀྑེཔོཡེཝ པམཱཎཾ. ཛཱཏསྶརསམུདྡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨེཏྠ ཙ སཙེ ནདཱི ནཱཏིདཱིགྷཱ ཧོཏི, པབྷཝཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ མུཁདྭཱརཱ སབྦཏྠ སངྒྷོ ནིསཱིདཏི, ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱཀམྨཾ ནཏྠི, སཀལཱཔི ནདཱི ཨེཏེསཾཡེཝ བྷིཀྑཱུནཾ པཧོཏི. ཡཾ པན མཧཱསུམཏྠེརེན ཝུཏྟཾ ‘‘ཡོཛནཾ པཝཏྟམཱནཱཡེཝ ནདཱི, ཏཏྲཱཔི ཨུཔརི ཨདྡྷཡོཛནཾ པཧཱཡ ཧེཊྛཱ ཨདྡྷཡོཛནེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི, ཏཾ མཧཱཔདུམཏྠེརེནེཝ པཊིཀྑིཏྟཾ. བྷགཝཏཱ ཧི ‘‘ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨུཏྟརནྟིཡཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨནྟརཝཱསཀོ ཏེམིཡཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ནདིཡཱ པམཱཎཾ ཝུཏྟཾ, ན ཡོཛནཾ ཝཱ ཨདྡྷཡོཛནཾ ཝཱ. ཏསྨཱ ཡཱ ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཝསེན པུབྦེ ཝུཏྟལཀྑཎཱ ནདཱི, ཏསྶཱ པབྷཝཏོ པཊྛཱཡ སངྒྷཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི. སཙེ པནེཏྠ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, སབྦེཧི ཨཏྟནོ ཙ ཨཉྙེསཉྩ ཨུདཀུཀྑེཔཔརིཙྪེདསྶ ཨནྟརཱ ཨཉྙོ ཨུདཀུཀྑེཔོ སཱིམནྟརིཀཏྠཱཡ ཋཔེཏབྦོ. ཏཏོ ཨདྷིཀཾ ཝཊྚཏིཡེཝ, ཨཱུནཀཾ པན ན ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཛཱཏསྶརསམུདྡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ནདིཡཱ པན ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱཏི གཏེཧི སཙེ ནདཱི པརིཔུཎྞཱ ཧོཏི སམཏིཏྟིཀཱ, ཨུདཀསཱཊིཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱཔི ཨནྟོནདིཡཾཡེཝ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ན སཀྐོནྟི, ནཱཝཱཡཔི ཋཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. གཙྪནྟིཡཱ པན ནཱཝཱཡ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ? ཨུདཀུཀྑེཔམཏྟམེཝ ཧི སཱིམཱ, ཏཾ ནཱཝཱ སཱིགྷམེཝ ཨཏིཀྐཱམེཏི. ཨེཝཾ སཏི ཨཉྙིསྶཱ སཱིམཱཡ ཉཏྟི ཨཉྙིསྶཱ ཨནུསཱཝནཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཱཝཾ ཨརིཏྟེན ཝཱ ཋཔེཏྭཱ པཱསཱཎེ ཝཱ ལམྦིཏྭཱ ¶ ཨནྟོནདིཡཾ ཛཱཏརུཀྑེ ཝཱ བནྡྷིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨནྟོནདིཡཾ བདྡྷཨཊྚཀེཔི ཨནྟོནདིཡཾ ཛཱཏརུཀྑེཔི ཋིཏེཧི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ པན རུཀྑསྶ སཱཁཱ ཝཱ ཏཏོ ནིཀྑནྟཔཱརོཧོ ¶ ཝཱ བཧིནདཱིཏཱིརེ ཝིཧཱརསཱིམཱཡ ཝཱ གཱམསཱིམཱཡ ཝཱ པཏིཊྛིཏོ, སཱིམཾ ཝཱ སོདྷེཏྭཱ སཱཁཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. བཧིནདཱིཏཱིརེ ¶ ཛཱཏརུཀྑསྶ ཨནྟོནདིཡཾ པཝིཊྛསཱཁཱཡ ཝཱ པཱརོཧེ ཝཱ ནཱཝཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀརོནྟེཧི སཱིམཱ ཝཱ སོདྷེཏབྦཱ, ཚིནྡིཏྭཱ ཝཱསྶ བཧིཔཏིཊྛིཏབྷཱཝོ ནཱསེཏབྦོ. ནདཱིཏཱིརེ པན ཁཱཎུཀཾ ཀོཊྚེཏྭཱ ཏཏྠ བདྡྷནཱཝཱཡ ན ཝཊྚཏིཡེཝ.

ནདིཡཾ སེཏུཾ ཀརོནྟི, སཙེ ཨནྟོནདིཡཾཡེཝ སེཏུ ཝཱ སེཏུཔཱདཱ ཝཱ, སེཏུམྷི ཋིཏེཧི ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན སེཏུ ཝཱ སེཏུཔཱདཱ ཝཱ བཧིཏཱིརེ པཏིཊྛིཏཱ, ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སཱིམཾ སོདྷེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཨཐ སེཏུཔཱདཱ ཨནྟོ, སེཏུ པན ཨུབྷིནྣམྤི ཏཱིརཱནཾ ཨུཔརིཨཱཀཱསེ ཋིཏོ, ཝཊྚཏི. ཨནྟོནདིཡཾ པཱསཱཎོ ཝཱ དཱིཔཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྶ ཡཏྟཀཾ པདེསཾ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ པཀཏིཝསྶཀཱལེ ཝསྶཱནསྶ ཙཏཱུསུ མཱསེསུ ཨུདཀཾ ཨོཏྠརཏི, སོ ནདཱིསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཨཏིཝུཊྛིཀཱལེ པན ཨོགྷེན ཨོཏྠཊོཀཱསོ ན གཧེཏབྦོ, སོ ཧི གཱམསཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི.

ནདིཏོ མཱཏིཀཾ ནཱིཧརནྟཱ ནདིཡཾ ཨཱཝརཎཾ ཀརོནྟི, ཏཉྩེ ཨོཏྠརིཏྭཱ ཝཱ ཝིནིབྦིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཝཱ ཨུདཀཾ གཙྪཏི, སབྦཏྠ པཝཏྟནཊྛཱནེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨཱཝརཎེན ཝཱ ཀོཊྚཀབནྡྷནེན ཝཱ སོཏཾ པཙྪིཛྫཏི, ཨུདཀཾ ནཔྤཝཏྟཏི, ཨཔྤཝཏྟནཊྛཱནེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཱཝརཎམཏྠཀེཔི ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཀོཙི ཨཱཝརཎཔྤདེསོ པུབྦེ ཝུཏྟཔཱསཱཎདཱིཔཀཔྤདེསོ ཝིཡ ཨུདཀེན ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཡཏི, ཏཏྠ ཝཊྚཏི. སོ ཧི ནདཱིསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ནདིཾ ཝིནཱསེཏྭཱ ཏལཱ༹ཀཾ ཀརོནྟི, ཧེཊྛཱ པཱལི༹ བདྡྷཱ, ཨུདཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ཏལཱ༹ཀཾ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི, ཨེཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨུཔརི པཝཏྟནཊྛཱནེ ཧེཊྛཱ ཙ ཚཌྜིཏམོདཀཾ ནདིཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ སནྡནཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཝཊྚཏི. དེཝེ ཨཝསྶནྟེ ཧེམནྟགིམྷེསུ ཝཱ སུཀྑནདིཡཱཔི ཝཊྚཏི. ནདིཏོ ནཱིཧཊམཱཏིཀཱཡ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ¶ སཱ ཀཱལནྟརེན བྷིཛྫིཏྭཱ ནདཱི ཧོཏི, ཝཊྚཏི. ཀཱཙི ནདཱི ཀཱལནྟརེན ཨུཔྤཏིཏྭཱ གཱམནིགམསཱིམཾ ཨོཏྠརིཏྭཱ པཝཏྟཏི, ནདཱིཡེཝ ཧོཏི, ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཝིཧཱརསཱིམཾ ཨོཏྠརཏི, ཝིཧཱརསཱིམཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི.

སམུདྡེཔི ¶ ཀམྨཾ ཀརོནྟེཧི ཡཾ པདེསཾ ཨུདྡྷཾ ཝཌྜྷནཨུདཀཾ ཝཱ པཀཏིཝཱིཙི ཝཱ ཝེགེན ཨཱགནྟྭཱ ཨོཏྠརཏི, ཏཏྠ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཡསྨིཾ པན པདེསེ པཀཏིཝཱིཙིཡོ ཨོཏྠརིཏྭཱ སཎྛཧནྟི, སོ ཨུདཀནྟཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟོསམུདྡོ ནཱམ, ཏཏྠ ཋིཏེཧི ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཱུམིཝེགོ བཱདྷཏི, ནཱཝཱཡ ཝཱ ཨཊྚཀེ ཝཱ ཋཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཏེསུ ཝིནིཙྪཡོ ནདིཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. སམུདྡེ པིཊྛིཔཱསཱཎོ ཧོཏི, ཏཾ ཀདཱཙི ཨཱུམིཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཨོཏྠརནྟི ¶ , ཀདཱཙི ན ཨོཏྠརནྟི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, སོ ཧི གཱམསཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. སཙེ པན ཝཱིཙཱིསུ ཨཱགཏཱསུཔི ཨནཱགཏཱསུཔི པཀཏིཨུདཀེནེཝ ཨོཏྠརིཡཏི, ཝཊྚཏི. དཱིཔཀོ ཝཱ པབྦཏོ ཝཱ ཧོཏི, སོ ཙེ དཱུརེ ཧོཏི མཙྪབནྡྷཱནཾ ཨགམནཔཐེ, ཨརཉྙསཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཏེསཾ གམནཔརིཡནྟསྶ ཨོརཏོ པན གཱམསཱིམཱསངྑྱཾ གཙྪཏི. ཏཏྠ གཱམསཱིམཾ ཨསོདྷེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སམུདྡོ གཱམསཱིམཾ ཝཱ ནིགམསཱིམཾ ཝཱ ཨོཏྠརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི, སམུདྡོཝ ཧོཏི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཝིཧཱརསཱིམཾ ཨོཏྠརཏི, ཝིཧཱརསཱིམཱཏྭེཝ སངྑྱཾ གཙྪཏི.

ཛཱཏསྶརེ ཀམྨཾ ཀརོནྟེཧིཔི ཡཏྠ པུབྦེ ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཝསྶཀཱལེ ཝསྶེ པཙྪིནྣམཏྟེ པིཝིཏུཾ ཝཱ ཧཏྠཔཱདེ ཝཱ དྷོཝིཏུཾ ཨུདཀཾ ན ཧོཏི, སུཀྑཏི, ཨཡཾ ན ཛཱཏསྶརོ, གཱམཁེཏྟསངྑྱམེཝ གཙྪཏི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཡཏྠ པན ཝུཏྟཔྤཀཱརེ ཝསྶཀཱལེ ཨུདཀཾ སནྟིཊྛཏི, ཨཡམེཝ ཛཱཏསྶརོ. ཏསྶ ཡཏྟཀེ པདེསེ ཝསྶཱནཾ ཙཱཏུམཱསེ ཨུདཀཾ ཏིཊྛཏི, ཏཏྠ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ གམྦྷཱིརཾ ཨུདཀཾ, ཨཊྚཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏཏྠ ཋིཏེཧིཔི ཛཱཏསྶརསྶ ཨནྟོ ཛཱཏརུཀྑམྷི བདྡྷཨཊྚཀེཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. པིཊྛིཔཱསཱཎདཱིཔཀེསུ པནེཏྠ ནདིཡཾ ཝུཏྟསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ. སམཝསྶདེཝཀཱལེ པཧོནཀཛཱཏསྶརོ པན སཙེཔི དུབྦུཊྛིཀཱལེ ཝཱ གིམྷཧེམནྟེསུ ཝཱ སུཀྑཏི, ནིརུདཀོ ཧོཏི, ཏཏྠ སངྒྷཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦོ ཛཱཏསྶརོ སུཀྑོ ཨནོདཀོ ¶ , གཱམཁེཏྟཾཡེཝ བྷཛཏཱི’’ཏི, ཏཾ ན གཧེཏབྦཾ. སཙེ པནེཏྠ ཨུདཀཏྠཱཡ ཨཱཝཱཊཾ ཝཱ པོཀྑརཎཱིཨཱདཱིནི ¶ ཝཱ ཁཎནྟི, ཏཾ ཋཱནཾ ཨཛཱཏསྶརོ ཧོཏི, གཱམསཱིམཱསངྑྱཾ གཙྪཏི. ལཱབུཏིཔུསཀཱདིཝཔྤེ ཀཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སཙེ པན ཏཾ པཱུརེཏྭཱ ཐལཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཨེཀསྨིཾ དིསཱབྷཱགེ པཱལི༹ཾ བནྡྷིཏྭཱ སབྦམེཝ ཏཾ མཧཱཏལཱ༹ཀཾ ཝཱ ཀརོནྟི, སབྦོཔི ཨཛཱཏསྶརོ ཧོཏི, གཱམསཱིམཱསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ལོཎཱིཔི ཛཱཏསྶརསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཝསྶིཀེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ ཨུདཀཊྛཱནོཀཱསེ ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི.

༡༤༨. སཱིམཱཡ སཱིམཾ སམྦྷིནྡནྟཱིཏི ཨཏྟནོ སཱིམཱཡ པརེསཾ བདྡྷསཱིམཾ སམྦྷིནྡནྟི. སཙེ ཧི པོརཱཎཀསྶ ཝིཧཱརསྶ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཨམྦོ ཙེཝ ཛམྦཱུ ཙཱཏི དྭེ རུཀྑཱ ཨཉྙམཉྙཾ སཾསཊྛཝིཊཔཱ ཧོནྟི, ཏེསུ ཨམྦསྶ པཙྪིམདིསཱབྷཱགེ ཛམྦཱུ. ཝིཧཱརསཱིམཱ ཙ ཛམྦུཾ ཨནྟོ ཀཏྭཱ ཨམྦཾ ཀིཏྟེཏྭཱ བདྡྷཱ ཧོཏི, ཨཐ པཙྪཱ ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཝིཧཱརཾ ཀཏྭཱ སཱིམཾ བནྡྷནྟཱ ཏཾ ཨམྦཾ ཨནྟོ ཀཏྭཱ ཛམྦུཾ ཀིཏྟེཏྭཱ བནྡྷནྟི, སཱིམཱཡ ¶ སཱིམཱ སམྦྷིནྣཱ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཚབྦགྒིཡཱ ཨཀཾསུ, ཏེནཱཧ – ‘‘སཱིམཱཡ སཱིམཾ སམྦྷིནྡནྟཱི’’ཏི.

སཱིམཱཡ སཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟཱིཏི ཨཏྟནོ སཱིམཱཡ པརེསཾ བདྡྷསཱིམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟི;

པརེསཾ བདྡྷསཱིམཾ སཀལཾ ཝཱ ཏསྶཱ པདེསཾ ཝཱ ཨནྟོ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ སཱིམཾ བནྡྷནྟི. སཱིམནྟརིཀཾ ཋཔེཏྭཱ སཱིམཾ སམྨནྣིཏུནྟི ཨེཏྠ སཙེ པཋམཏརཾ ཀཏསྶ ཝིཧཱརསྶ སཱིམཱ ཨསམྨཏཱ ཧོཏི, སཱིམཱཡ ཨུཔཙཱརོ ཋཔེཏབྦོ. སཙེ སམྨཏཱ ཧོཏི, པཙྪིམཀོཊིཡཱ ཧཏྠམཏྟཱ སཱིམནྟརིཀཱ ཋཔེཏབྦཱ. ཀུརུནྡིཡཾ ཝིདཏྠིམཏྟམྤི, མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཙཏུརངྒུལམཏྟམྤི ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཀརུཀྑོཔི ཙ དྭིནྣཾ སཱིམཱནཾ ནིམིཏྟཾ ཧོཏི, སོ པན ཝཌྜྷནྟོ སཱིམཱསངྐརཾ ཀརོཏི, ཏསྨཱ ན ཀཱཏབྦོ.

ཨུཔོསཐབྷེདཱདིཀཐཱ

༡༤༩. ཙཱཏུདྡསིཀོ ཙ པནྣརསིཀོ ཙཱཏི ཨེཏྠ ཙཱཏུདྡསིཀསྶ པུབྦཀིཙྩེ ‘‘ཨཛྫུཔོསཐོ ཙཱཏུདྡསོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཨདྷམྨེན ཝགྒནྟིཨཱདཱིསུ ¶ སཙེ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཙཏཱུསུ བྷིཀྑཱུསུ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ¶ ཀརོནྟི, ཏཱིསུ ཝཱ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དྭེ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཨདྷམྨེན ཝགྒཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ཧོཏི. སཙེ པན ཙཏྟཱརོཔི སནྣིཔཏིཏྭཱ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཨདྷམྨེན སམགྒཾ ནཱམ ཧོཏི. སཙེ ཙཏཱུསུ ཛནེསུ ཨེཀསྶ པཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཏཱིསུ ཝཱ ཛནེསུ ཨེཀསྶ པཱརིསུདྡྷིཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དྭེ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, དྷམྨེན ཝགྒཾ ནཱམ ཧོཏི. སཙེ པན ཙཏྟཱརོ ཨེཀཏྠ ཝསནྟཱ སབྦེཝ སནྣིཔཏིཏྭཱ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསནྟི, ཏཡོ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, དྭེ ཨཉྙམཉྙཾ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, དྷམྨེན སམགྒཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི.

པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀཐཱ

༡༥༠. ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ཨཝསེསཾ སུཏེན སཱཝེཏབྦནྟི ‘‘སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ སངྒྷོ…པེ… ཨཱཝིཀཏཱ ཧིསྶ ཕཱསུ ཧོཏཱི’’ཏི ཨིམཾ ནིདཱནཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘ཨུདྡིཊྛཾ ཁོ ཨཱཡསྨནྟོ ནིདཱནཾ, ཏཏྠཱཡསྨནྟེ པུཙྪཱམི – ཀཙྩིཏྠ པརིསུདྡྷཱ, དུཏིཡམྤི པུཙྪཱམི…པེ… ཨེཝམེཏཾ ¶ དྷཱརཡཱམཱིཏི. སུཏཱ ཁོ པནཱཡསྨནྟེཧི ཙཏྟཱརོ པཱརཱཛིཀཱ དྷམྨཱ…པེ… ཨཝིཝདམཱནེཧི སིཀྑིཏབྦ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཝསེསཾ སུཏེན སཱཝེཏབྦཾ. ཨེཏེན ནཡེན སེསཱཔི ཙཏྟཱརོ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཱ ཝེདིཏབྦཱ.

སཝརབྷཡནྟི ཨཊཝིམནུསྶབྷཡཾ. རཱཛནྟརཱཡོཏིཨཱདཱིསུ སཙེ བྷིཀྑཱུསུ ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ནིསིནྣེསུ རཱཛཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ རཱཛནྟརཱཡོ. ཙོརཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཡཾ ཙོརནྟརཱཡོ. དཝདཱཧོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨཱཝཱསེ ཝཱ ཨགྒི ཨུཊྛཧཏི, ཨཡཾ ཨགྒནྟརཱཡོ. མེགྷོ ཝཱ ཨུཊྛེཏི, ཨོགྷོ ཝཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ ཨུདཀནྟརཱཡོ. བཧཱུ མནུསྶཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཡཾ མནུསྶནྟརཱཡོ. བྷིཀྑུཾ ཡཀྑོ གཎྷཱཏི, ཨཡཾ ཨམནུསྶནྟརཱཡོ. བྱགྒྷཱདཡོ ཙཎྜམིགཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཡཾ ཝཱལ༹ནྟརཱཡོ. བྷིཀྑུཾ སཔྤཱདཡོ ཌཾསནྟི, ཨཡཾ སརཱིསཔནྟརཱཡོ. བྷིཀྑུ གིལཱནོ ཝཱ ཧོཏི, ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཝེརིནོ ཝཱ ཏཾ མཱརེཏུཀཱམཱ གཎྷནྟི, ཨཡཾ ¶ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡོ. མནུསྶཱ ཨེཀཾ ཝཱ བཧཱུ ཝཱ བྷིཀྑཱུ བྲཧྨཙརིཡཱ ཙཱཝེཏུཀཱམཱ གཎྷནྟི, ཨཡཾ བྲཧྨཙརིཡནྟརཱཡོ. ཨེཝརཱུཔེསུ ཨནྟརཱཡེསུ སཾཁིཏྟེན པཱཏིམོཀྑོ ཨུདྡིསིཏབྦོ ¶ , པཋམོ ཝཱ ཨུདྡེསོ ཨུདྡིསིཏབྦོ, ཨཱདིམྷི དྭེ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ ཝཱ. ཨེཏྠ ཙ དུཏིཡཱདཱིསུ ཨུདྡེསེསུ ཡསྨིཾ ཨཔརིཡོསིཏེ ཨནྟརཱཡོ ཧོཏི, སོཔི སུཏེནེཝ སཱཝེཏབྦོ.

ཨནཛ྄ཛྷིཊྛཱཏི ཨནཱཎཏྟཱ ཨཡཱཙིཏཱ ཝཱ. ཨཛ྄ཛྷེསནཱ ཙེཏྠ སངྒྷེན སམྨཏདྷམྨཛ྄ཛྷེསཀཱཡཏྟཱ ཝཱ སངྒྷཏྠེརཱཡཏྟཱ ཝཱ, ཏསྨིཾ དྷམྨཛ྄ཛྷེསཀེ ཨསཏི སངྒྷཏྠེརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཝཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ ཝཱ བྷཱསིཏུཾ ལབྷཏི. སངྒྷཏྠེརེནཱཔི སཙེ ཝིཧཱརེ བཧཱུ དྷམྨཀཐིཀཱ ཧོནྟི, ཝཱརཔཊིཔཱཊིཡཱ ཝཏྟབྦཱ – ‘‘ཏྭཾ དྷམྨཾ བྷཎ, དྷམྨཾ ཀཐེཧི, དྷམྨདཱནཾ དེཧཱི’’ཏི ཝཱ ཝུཏྟེན ཏཱིཧིཔི ཝིདྷཱིཧི དྷམྨོ བྷཱསིཏབྦོ. ‘‘ཨོསཱརེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ པན ཨོསཱརེཏུམེཝ ལབྷཏི, ‘‘ཀཐེཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཀཐེཏུམེཝ, ‘‘སརབྷཉྙཾ བྷཎཱཧཱི’’ཏི ཝུཏྟོ སརབྷཉྙམེཝ. སངྒྷཏྠེརོཔི ཙ ཨུཙྩཏརེ ཨཱསནེ ནིསིནྣོ ཡཱཙིཏུཾ ན ལབྷཏི. སཙེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙེཝ སདྡྷིཝིཧཱརིཀོ ཙ ཧོནྟི, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཙ ནཾ ཨུཙྩཱསནེ ནིསིནྣོ ‘‘བྷཎཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི, སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ བྷཎིཏབྦཾ. སཙེ པནེཏྠ དཧརཱ བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, ཏེསཾ ‘‘བྷཎཱམཱི’’ཏི བྷཎིཏབྦཾ.

སཙེ ཝིཧཱརེ སངྒྷཏྠེརོ ཨཏྟནོཡེཝ ནིསྶིཏཀེ བྷཎཱཔེཏི, ཨཉྙེ མདྷུརབྷཱཎཀེཔི ནཱཛ྄ཛྷེསཏི, སོ ཨཉྙེཧི ཝཏྟབྦོ – ‘‘བྷནྟེ ཨསུཀཾ ནཱམ བྷཎཱཔེམཱ’’ཏི. སཙེ ‘‘བྷཎཱཔེཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ཏུཎྷཱི ཝཱ ཧོཏི, བྷཎཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན པཊིབཱཧཏི, ན བྷཎཱཔེཏབྦཾ. ཡདི ཨནཱགཏེཡེཝ སངྒྷཏྠེརེ དྷམྨསཝནཾ ཨཱརདྡྷཾ, པུན ཨཱགཏེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ¶ ནཏྠི. ཨོསཱརེཏྭཱ པན ཀཐེནྟེན ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཝཱ ཨཊྛཔེཏྭཱཡེཝ ཝཱ ཀཐེཏབྦཾ, ཀཐེནྟསྶ པུན ཨཱགཏེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨུཔནིསིནྣཀཐཱཡཔི སངྒྷཏྠེརོཝ སཱམཱི, ཏསྨཱ ཏེན སཡཾ ཝཱ ཀཐེཏབྦཾ, ཨཉྙོ ཝཱ བྷིཀྑུ ‘‘ཀཐེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ནོ ཙ ཁོ ཨུཙྩཏརེ ཨཱསནེ ནིསིནྣེན. མནུསྶཱནཾ པན ‘‘བྷཎཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. མནུསྶཱ ཨཏྟནོ ཛཱནནཀབྷིཀྑུཾ ཨཱཔུཙྪནྟི, ཏེན ཐེརཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ཀཐེཏབྦཾ. སཙེ སངྒྷཏྠེརོ ‘‘བྷནྟེ ཨིམེ པཉྷཾ པུཙྪནྟཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘ཀཐེཧཱི’’ཏི ¶ ཝཱ བྷཎཏི, ཏུཎྷཱི ཝཱ ཧོཏི, ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨནྟརགྷརེ ཨནུམོདནཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ སངྒྷཏྠེརོ ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ ‘‘མཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཔི ¶ ཀཐེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨནུཛཱནཱཏི, ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི, སབྦཏྠ ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི.

སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོནྟེནཱཔི ཐེརོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོཡེཝ. ཨེཀཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶ ཨཔརོ ཨཱགཙྪཏི, པུན ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སཙེ ཝིསྶམིསྶཱམཱིཏི ཋཔིཏསྶ ཨཱགཙྪཏི, པུན ཨཱརབྷནྟེནཱཔི ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ. སངྒྷཏྠེརེ ཨནཱགཏེཡེཝ ཨཱརདྡྷཾ སཛ྄ཛྷཱཡནྟསྶཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཀེན སངྒྷཏྠེརེན ‘‘མཾ ཨནཱཔུཙྪཱཔི ཡཐཱསུཁཾ སཛ྄ཛྷཱཡཱཧཱི’’ཏི ཨནུཉྙཱཏེ ཡཐཱསུཁཾ སཛ྄ཛྷཱཡིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཉྙསྨིཾ པན ཨཱགཏེ ཏཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ སཛ྄ཛྷཱཡིཏབྦཾ.

༡༥༡. ཨཏྟནཱ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ སམྨནྣིཏབྦཾཏི ཨཏྟནཱ ཝཱ ཨཏྟཱ སམྨནྣིཏབྦོ; པུཙྪནྟེན པན པརིསཾ ཨོལོཀེཏྭཱ སཙེ ཨཏྟནོ ཨུཔདྡཝོ ནཏྠི, ཝིནཡོ པུཙྪིཏབྦོ.

༡༥༣. ཀཏེཔི ཨོཀཱསེ པུགྒལཾ ཏུལཡིཏྭཱཏི ‘‘ཨཏྠི ནུ ཁོ མེ ཨིཏོ ཨུཔདྡཝོ, ནཏྠཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ. པུརམྷཱཀནྟི པཋམཾ ཨམྷཱཀཾ. པཊིཀཙྩེཝཱཏི པཋམཏརམེཝ. པུགྒལཾ ཏུལཡིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱཏུནྟི ‘‘བྷཱུཏམེཝ ནུ ཁོ ཨཱཔཏྟིཾ ཝདཏི, ཨབྷཱུཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཨོཀཱསཾ ཀཱཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨདྷམྨཀམྨཔཊིཀྐོསནཱདིཀཐཱ

༡༥༤. ཨདྷམྨཀམྨཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. པཊིཀྐོསིཏུནྟི ཝཱརེཏུཾ. དིཊྛིམྤི ཨཱཝིཀཱཏུནྟི ‘‘ཨདྷམྨཀམྨཾ ཨིདཾ ན མེ ཁམཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཉྙསྶ སནྟིཀེ ཨཏྟནོ དིཊྛིཾ པཀཱསེཏུཾ. ཙཏཱུཧི པཉྩཧཱིཏིཨཱདི ¶ ཏེསཾ ཨནུཔདྡཝཏྠཱཡ ཝུཏྟཾ. སཉྩིཙྩ ན སཱཝེནྟཱིཏི ཡཐཱ ན སུཎནྟི ཨེཝཾ བྷཎིསྶཱམཱཏི སཉྩིཙྩ སཎིཀཾ ཨུདྡིསནྟི.

༡༥༥. ཐེརཱདྷིཀནྟི ཐེརཱདྷཱིནཾ; ཐེརཱཡཏྟཾ བྷཝིཏུནྟི ཨཏྠོ. ‘‘ཐེརཱདྷེཡྻ’’ནྟིཔི པཱཋོ, ཏསྨཱ ཐེརེན སཡཾ ཝཱ ཨུདྡིསིཏབྦཾ, ཨཉྙོ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷེསིཏབྦོ. ཨཛ྄ཛྷེསནཝིདྷཱནཉྩེཏྠ དྷམྨཛ྄ཛྷེསནེ ཝུཏྟནཡམེཝ. སོ ན ¶ ཛཱནཱཏི ཨུཔོསཐཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཙཱཏུདྡསིཀཔནྣརསིཀབྷེདེན དུཝིདྷཾ, སངྒྷཨུཔོསཐཱདིབྷེདེན ནཝཝིདྷཉྩ ཨུཔོསཐཾ ན ཛཱནཱཏི, ཙཏུབྦིདྷཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ན ཛཱནཱཏི, དུཝིདྷཾ པཱཏིམོཀྑཾ ན ཛཱནཱཏི, ནཝཝིདྷཾ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཾ ན ཛཱནཱཏི. ཡོ ཏཏྠ བྷིཀྑུ བྱཏྟོ པཊིབལོཏི ཨེཏྠ ཀིཉྩཱཔི དཧརསྶཱཔི བྱཏྟསྶ པཱཏིམོཀྑོ ཨནུཉྙཱཏོ. ཨཐ ཁོ ཨེཏྠ ¶ ཨཡམདྷིཔྤཱཡོ. སཙེ ཐེརསྶ པཉྩ ཝཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཱ ནཱགཙྪནྟི; དྭེ པན ཨཁཎྜཱ སུཝིསདཱ ཝཱཙུགྒཏཱ ཧོནྟི, ཐེརཱཡཏྟོཝ པཱཏིམོཀྑཱ. སཙེ པན ཨེཏྟཀམྤི ཝིསདཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོཏི, བྱཏྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱཡཏྟོ ཧོཏི.

སཱམནྟཱ ཨཱཝཱསཱཏི སཱམནྟཾ ཨཱཝཱསཾ. སཛྫུཀནྟི ཏདཧེཝ ཨཱགམནཏྠཱཡ. ནཝཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཎཱཔེཏུནྟི ཨེཏྠ ཡོ སཀྐོཏི ཨུགྒཧེཏུཾ, ཨེཝརཱུཔོ ཨཱཎཱཔེཏབྦོ, ན བཱལོ.

པཀྑགཎནཱདིཨུགྒཧཎཱནུཛཱནནཀཐཱ

༡༥༦. ཀཏིམཱི བྷནྟེཏི ཨེཏྠ ཀཏཱིནཾ པཱུརཎཱིཏི ཀཏིམཱི. ཀཱལཝཏོཏི ཀཱལསྶེཝ; པགེཝཱཏི ཨཏྠོ.

༡༥༨. ཡཾ ཀཱལཾ སརཏཱིཏི ཨེཏྠ སཱཡམྤི ‘‘ཨཛྫུཔོསཐོ སམནྣཱཧརཐཱ’’ཏི ཨཱརོཙེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༥༩. ཐེརེན བྷིཀྑུནཱ ནཝཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཎཱཔེཏུནྟི ཨེཏྠཱཔི ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀརོནྟོ ཝཱ སདཱཀཱལམེཝ ཨེཀོ ཝཱ བྷཱརནིཏྠརཎཀོ ཝཱ སརབྷཱཎཀདྷམྨཀཐིཀཱདཱིསུ ཨཉྙཏརོ ཝཱ ན ཨུཔོསཐཱགཱརསམྨཛྫནཏྠཾ ཨཱཎཱཔེཏབྦོ, ཨཝསེསཱ པན ཝཱརེན ཨཱཎཱཔེཏབྦཱ. སཙེ ཨཱཎཏྟོ སམྨུཉྫནིཾ ཏཱཝཀཱལིཀམྤི ན ལབྷཏི, སཱཁཱབྷངྒཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཱརེཏྭཱ སམྨཛྫིཏབྦཾ, ཏམྤི ཨལབྷནྟསྶ ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི.

༡༦༠. ཨཱསནཔཉྙཱཔནཱཎཏྟིཡམྤི ¶ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱཎཱཔེཏབྦོ. ཨཱཎཏྟེན ཙ སཙེ ཨུཔོསཐཱགཱརེ ཨཱསནཱནི ནཏྠི, སངྒྷིཀཱཝཱསཏོཔི ཨཱཧརིཏྭཱ པཉྙཔེཏྭཱ པུན ཨཱཧརིཏབྦཱནི. ཨཱསནེསུ ཨསཏི ཀཊསཱརཀེཔི ཏཊྚིཀཱཡོཔི པཉྙཔེཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏཊྚིཀཱསུཔི ཨསཏི སཱཁཱབྷངྒཱནི ཀཔྤིཡཾ ¶ ཀཱརེཏྭཱ པཉྙཔེཏབྦཱནི, ཀཔྤིཡཀཱརཀཾ ཨལབྷནྟསྶ ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི.

༡༦༡. པདཱིཔཀརཎེཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱཎཱཔེཏབྦོ. ཨཱཎཱཔེནྟེན ཙ ‘‘ཨམུཀསྨིཾ ནཱམ ཨོཀཱསེ ཏེལཾ ཝཱ ཝཊྚི ཝཱ ཀཔལླིཀཱ ཝཱ ཨཏྠི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ ཏེལཱདཱིནི ནཏྠི, པརིཡེསིཏབྦཱནི, པརིཡེསིཏྭཱ ཨལབྷནྟསྶ ལདྡྷཀཔྤིཡཾ ཧོཏི. ཨཔིཙ ཀཔཱལེ ཨགྒིཔི ཛཱལེཏབྦོ.

དིསཾགམིཀཱདིཝཏྠུཀཐཱ

༡༦༣. སངྒཧེཏབྦོཏི ‘‘སཱདྷུ བྷནྟེ ཨཱགཏཱཏྠ, ཨིདྷ བྷིཀྑཱ སུལབྷཱ སཱུཔབྱཉྫནཾ ཨཏྠི, ཝསཐ ཨནུཀྐཎྛམཱནཱ’’ཏི ཨེཝཾ པིཡཝཙནེན སངྒཧེཏབྦོ. པུནཔྤུནཾ ཏཐཱཀརཎཝསེན ¶ ཨནུགྒཧེཏབྦོ. ‘‘ཨཱམ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི པཊིཝཙནདཱཔནེན ཨུཔལཱཔེཏབྦོ. ཨཐ ཝཱ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི སངྒཧེཏབྦོ ཙེཝ ཨནུགྒཧེཏབྦོ ཙ. པིཡཝཙནེན ཨུཔལཱཔེཏབྦོ, ཀཎྞསུཁཾ ཨཱལཔིཏབྦོཏི ཨཏྠོ. ཙུཎྞཱདཱིཧི ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱཏི སཙེ སཀལོཔི སངྒྷོ ན ཀརོཏི, སབྦེསཾ དུཀྐཊཾ. ཨིདྷ ནེཝ ཐེརཱ ན དཧརཱ མུཙྩནྟི, སབྦེཧི ཝཱརེན ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨཏྟནོ ཝཱརེ ཨནུཔཊྛཧནྟསྶ ཨཱཔཏྟི. ཏེན པན མཧཱཐེརཱནཾ པརིཝེཎསམྨཛྫནདནྟཀཊྛདཱནཱདཱིནི ན སཱདིཏབྦཱནི. ཨེཝམྤི སཏི མཧཱཐེརེཧི སཱཡཾཔཱཏཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགནྟབྦཾ. ཏེན པན ཏེསཾ ཨཱགམནཾ ཉཏྭཱ པཋམཏརཾ མཧཱཐེརཱནཾ ཨུཔཊྛཱནཾ གནྟབྦཾ. སཙསྶ སདྡྷིཾཙརཱ བྷིཀྑུཨུཔཊྛཱཀཱ ཨཏྠི, ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཨཏྠི, ཏུམྷེ ཨཔྤོསྶུཀྐཱ ཝིཧརཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨཐཱཔིསྶ སདྡྷིཾཙརཱ ནཏྠི, ཏསྨིཾཡེཝ པན ཝིཧཱརེ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝཏྟསམྤནྣཱ ཝདནྟི ‘‘མཡཾ ཐེརསྶ ཀཏྟབྦཾ ཀརིསྶཱམ, ཨཝསེསཱ ཕཱསུ ཝིཧརནྟཱུ’’ཏི སབྦེསཾ ཨནཱཔཏྟི.

སོ ཨཱཝཱསོ གནྟབྦོཏི ཨུཔོསཐཀརཎཏྠཱཡ ཨནྭདྡྷམཱསཾ གནྟབྦོ. སོ ཙ ཁོ ཨུཏུཝསྶེཡེཝ, ཝསྶཱནེ པན ཡཾ ཀཏྟབྦཾ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཝསྶཾ ཝསནྟི བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ན བྷིཀྑཝེ ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཏསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསྶཾ ཝསིཏབྦནྟི པུརིམིཀཱཡ པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀེན ཝིནཱ ན ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ. སཙེ སོ ཝསྶཱུཔགཏཱནཾ པཀྐམཏི ¶ ¶ ཝཱ, ཝིབྦྷམཏི ཝཱ, ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, ཨཉྙསྨིཾ སཏིཡེཝ པཙྪིམིཀཱཡ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨསཏི ཨཉྙཏྠ གནྟབྦཾ, ཨགཙྪནྟཱནཾ དུཀྐཊཾ. སཙེ པན པཙྪིམིཀཱཡ པཀྐམཏི ཝཱ ཝིབྦྷམཏི ཝཱ ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, མཱསདྭཡཾ ཝསིཏབྦཾ.

པཱརིསུདྡྷིདཱནཀཐཱ

༡༦༤. ཀཱཡེན ཝིཉྙཱཔེཏཱིཏི པཱརིསུདྡྷིདཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཨངྒཔཙྩངྒེན ཝིཉྙཱཔེཏི ཛཱནཱཔེཏི; ཝཱཙཾ པན ནིཙྪཱརེཏུཾ སཀྐོནྟོ ཝཱཙཱཡ ཝིཉྙཱཔེཏི; ཨུབྷཡཐཱ སཀྐོནྟོ ཀཱཡཝཱཙཱཧི. སངྒྷེན ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོཏི སཙེ བཧཱུ ཏཱདིསཱ གིལཱནཱ ཧོནྟི, སངྒྷེན པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཏྭཱ སབྦེ ཧཏྠཔཱསེ ཀཱཏབྦཱ. སཙེ དཱུརེ དཱུརེ ཧོནྟི, སངྒྷོ ནཔྤཧོཏི, ཏཾ ¶ དིཝསཾ ཨུཔོསཐོ ན ཀཱཏབྦོ, ནཏྭེཝ ཝགྒེན སངྒྷེན ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ.

ཏཏྠེཝ པཀྐམཏཱིཏི སངྒྷམཛ྄ཛྷཾ ཨནཱགནྟྭཱ ཏཏོཝ ཀཏྠཙི གཙྪཏི. སཱམཎེརོ པཊིཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘སཱམཎེརོ ཨཧ’’ནྟི ཨེཝཾ པཊིཛཱནཱཏི; བྷཱུཏཾཡེཝ ཝཱ སཱམཎེརབྷཱཝཾ ཨཱརོཙེཏི, པཙྪཱ ཝཱ སཱམཎེརབྷཱུམིཡཾ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

སངྒྷཔྤཏྟོ པཀྐམཏཱིཏི སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ཨུཔོསཐཏྠཱཡ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཙཏུནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཧཏྠཔཱསཾ པཏྭཱ པཀྐམཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨེཏྠ ཙ ཨེཀེན བཧཱུནམྤི ཨཱཧཊཱ པཱརིསུདྡྷི ཨཱཧཊཱཝ ཧོཏི. སཙེ པན སོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཡེསཾ ཨནེན པཱརིསུདྡྷི གཧིཏཱ, ཏེསཉྩ ཨཏྟནོ ཙ པཱརིསུདྡྷིཾ དེཏི, ཏསྶེཝ པཱརིསུདྡྷི ཨཱགཙྪཏི, ཨིཏརཱ པན བིལཱལ༹སངྑལིཀཔཱརིསུདྡྷི ནཱམ ཧོཏི. སཱ ན ཨཱགཙྪཏི.

སུཏྟོ ན ཨཱརོཙེཏཱིཏི ཨཱགནྟྭཱ སུཔཏི, ‘‘ཨསུཀེན པཱརིསུདྡྷི དིནྣཱ’’ཏི ན ཨཱརོཙེཏི. པཱརིསུདྡྷིཧཱརཀསྶ ཨནཱཔཏྟཱིཏི ཨེཏྠ སཙེ སཉྩིཙྩ ནཱརོཙེཏི, དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི, པཱརིསུདྡྷི པན ཨཱཧཊཱཝ ཧོཏི. ཨསཉྩིཙྩ ཨནཱརོཙིཏཏྟཱ པནསྶ ཨནཱཔཏྟི, ཨུབྷིནྣམྤི ཙ ཨུཔོསཐོ ཀཏོཡེཝ ཧོཏི.

ཚནྡདཱནཀཐཱ

༡༦༥. ཚནྡདཱནེཔི ¶ པཱརིསུདྡྷིདཱནེ ཝུཏྟསདིསོཡེཝ ཝིནིཙྪཡོ. པཱརིསུདྡྷིཾ དེནྟེན ཚནྡམྤི ¶ དཱཏུནྟི ཨེཏྠ སཙེ པཱརིསུདྡྷིམེཝ དེཏི ན ཚནྡཾ, ཨུཔོསཐོ ཀཏོ ཧོཏི. ཡཾ པན སངྒྷོ ཨཉྙཾ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏཾ ཨཀཏཾ ཧོཏི. ཚནྡམེཝ དེཏི ན པཱརིསུདྡྷིཾ, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཨུཔོསཐོཔི ཀམྨམྤི ཀཏམེཝ ཧོཏི, ཚནྡདཱཡཀསྶ པན ཨུཔོསཐོ ཨཀཏོ ཧོཏི. སཙེཔི ཀོཙི བྷིཀྑུ ནདིཡཱ ཝཱ སཱིམཱཡ ཝཱ ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི, ‘‘ཀཏོ མཡཱ ཨུཔོསཐོ’’ཏི ཨཙྪིཏུཾ ན ལབྷཏི, སཱམགྒཱི ཝཱ ཚནྡོ ཝཱ དཱཏབྦོ.

༡༦༧. སརཏིཔི ཨུཔོསཐཾ ནཔི སརཏཱིཏི ཨེཀདཱ སརཏི, ཨེཀདཱ ན སརཏི. ཨཏྠི ནེཝ སརཏཱིཏི ཡོ ཨེཀནྟཾ ནེཝ སརཏི, ཏསྶ སམྨུཏིདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨནཱགཙྪནྟོཔི ཀམྨཾ ན ཀོཔེཏི.

སངྒྷུཔོསཐཱདིཀཐཱ

༡༦༨. སོ དེསོ སམྨཛྫིཏྭཱཏི ཏཾ དེསཾ སམྨཛྫིཏྭཱ, ཨུཔཡོགཏྠེ པཙྩཏྟཾ. པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡནྟིཨཱདི པན ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ ¶ . ཀསྨཱ པནེཏཾ ཝུཏྟཾ? ཨུཔོསཐསྶ པུབྦཀརཎཱདིདསྶནཏྠཾ. ཏེནཱཧུ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ –

‘‘སམྨཛྫནཱི པདཱིཔོ ཙ, ཨུདཀཾ ཨཱསནེན ཙ;

ཨུཔོསཐསྶ ཨེཏཱནི, པུབྦཀརཎནྟི ཝུཙྩཏི’’.

ཨིཏི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ‘‘པུབྦཀརཎ’’ནྟི ཨཀྑཱཏཱནི.

‘‘ཚནྡཔཱརིསུདྡྷིཨུཏུཀྑཱནཾ, བྷིཀྑུགཎནཱ ཙ ཨོཝཱདོ;

ཨུཔོསཐསྶ ཨེཏཱནི, པུབྦཀིཙྩནྟི ཝུཙྩཏི.

ཨིཏི ཨིམཱནི པཉྩ པུབྦཀརཎཏོ པཙྪཱ ཀཏྟབྦཱནི ‘‘པུབྦཀིཙྩ’’ནྟི ཨཀྑཱཏཱནི.

‘‘ཨུཔོསཐོ ཡཱཝཏིཀཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱ,

སབྷཱགཱཔཏྟིཡོ ཙ ན ཝིཛྫནྟི;

ཝཛྫནཱིཡཱ ཙ པུགྒལཱ ཏསྨིཾ ན ཧོནྟི,

པཏྟཀལླནྟི ཝུཙྩཏི’’.

ཨིཏི ¶ ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ‘‘པཏྟཀལླ’’ནྟི ཨཀྑཱཏཱནཱིཏི.

ཏེཧི ¶ སདྡྷིནྟི ཏེཧི ཨཱགཏེཧི སདྡྷིཾ ཨེཏཱནི པུབྦཀརཎཱདཱིནི ཀཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. ཨཛྫ མེ ཨུཔོསཐོཏི ཨེཏྠ སཙེ པནྣརསོ ཧོཏི, ‘‘ཨཛྫ མེ ཨུཔོསཐོ པནྣརསོ’’ཏིཔི ཨདྷིཊྛཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཙཱཏུདྡསིཀེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨཱཔཏྟིཔཊིཀམྨཝིདྷིཀཐཱ

༡༦༩. བྷགཝཏཱ པཉྙཏྟཾ ‘‘ན སཱཔཏྟིཀེན ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ’’ཏི ཨིདཾ ‘‘ཡསྶ སིཡཱ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏིཨཱདིཝཙནེནེཝ པཱརིསུདྡྷིདཱནཔཉྙཱཔནེན ཙ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐཔཉྙཱཔནེན ཙ པཉྙཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཨིཏྠནྣཱམཾ ཨཱཔཏྟིནྟི ཐུལླཙྩཡཱདཱིསུ ཨེཀིསྶཱ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཐུལླཙྩཡཾ ཨཱཔཏྟིཾ པཱཙིཏྟིཡཾ ཨཱཔཏྟི’’ནྟི ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཾ. ཏཾ པཊིདེསེམཱིཏི ཨིདཾ ‘‘ཏཾ ཏུམྷམཱུལེ, ཏཾ ཏུཡ྄ཧམཱུལེ པཊིདེསེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི སུཝུཏྟམེཝ ཧོཏི. པསྶསཱིཏི ཨིདཉྩ ‘‘པསྶསི ཨཱཝུསོ ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ, པསྶཐ བྷནྟེ ཏཾ ཨཱཔཏྟི’’ནྟི ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཾ. ཨཱམ པསྶཱམཱིཏི ཨིདཾ པན ‘‘ཨཱམ བྷནྟེ པསྶཱམི, ཨཱམ ཨཱཝུསོ པསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟམྤི སུཝུཏྟམེཝ ཧོཏི. ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེཡྻཱསཱིཏི ཨེཏྠ པན སཙེ ཝུཌྜྷཏརོ ‘‘ཨཱཡཏིཾ སཾཝརེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཨེཝཾ ཝུཏྟེན པན ‘‘སཱདྷུ སུཊྛུ སཾཝརིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ ཝཏྟབྦམེཝ.

ཡདཱ ནིབྦེམཏིཀོཏི ཨེཏྠ སཙེ པནེས ནིབྦེམཏིཀོ ན ཧོཏི, ཝཏྠུཾ ཀིཏྟེཏྭཱཝ དེསེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྲཱཡཾ དེསནཱཝིདྷི – སཙེ མེགྷཙྪནྣེ སཱུརིཡེ ‘‘ཀཱལོ ནུ ཁོ ནོ’’ཏི ཝེམཏིཀོ བྷུཉྫཏི, ཏེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘ཨཧཾ བྷནྟེ ཝེམཏིཀོ བྷུཉྫིཾ’’, སཙེ ཀཱལོ ཨཏྠི, ‘‘སམྦཧུལཱ དུཀྐཊཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔནྣོམྷི, ནོ ཙེ ཨཏྠི, ‘‘སམྦཧུལཱ པཱཙིཏྟིཡཱ ཨཱཔནྣོམྷཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝཏྠུཾ ཀིཏྟེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ བྷནྟེ ཡཱ ཏསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ སམྦཧུལཱ དུཀྐཊཱ ཝཱ པཱཙིཏྟིཡཱ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔནྣོ, ཏཱ ཏུམྷམཱུལེ པཊིདེསེམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཱཔཏྟཱིསུ.

ན བྷིཀྑཝེ སབྷཱགཱ ཨཱཔཏྟཱིཏི ཨེཏྠ ཡཾ དྭེཔི ཛནཱ ཝིཀཱལབྷོཛནཱདིནཱ སབྷཱགཝཏྠུནཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫནྟི, ཨེཝརཱུཔཱ ཝཏྠུསབྷཱགཱ ‘‘སབྷཱགཱ’’ཏི ¶ ཝུཙྩཏི. ཝིཀཱལབྷོཛནཔྤཙྩཡཱ ཨཱཔནྣཾ པན ཨནཏིརིཏྟབྷོཛནཔཙྩཡཱ ཨཱཔནྣསྶ སནྟིཀེ དེསེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱཔི ཙཱཡཾ ཝཏྠུསབྷཱགཱ, སཱཔི དེསིཏཱ སུདེསིཏཱཝ. ཨཉྙཾ པན དེསནཔཙྩཡཱ དེསཀོ, པཊིགྒཧཎཔྤཙྩཡཱ ¶ པཊིགྒཧཀོ ཙཱཏི ཨུབྷོཔི དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫནྟི, ཏཾ ནཱནཱཝཏྠུཀཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙམཉྙཾ དེསེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༡༧༠. སཱམནྟོ བྷིཀྑུ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོཏི ཨེཏྠ སབྷཱགོཡེཝ ཝཏྟབྦོ. ཝིསབྷཱགསྶ ཧི ཝུཙྩམཱནེ བྷཎྜནཀལཧསངྒྷབྷེདཱདཱིནིཔི ཧོནྟི, ཏསྨཱ ཏསྶ ཨཝཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ ཝུཊྛཧིཏྭཱ པཊིཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱ ཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོཏི ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ.

ཨནཱཔཏྟིཔནྣརསཀཱདིཀཐཱ

༡༧༢. ཨནཱཔཏྟིཔནྣརསཀེ – ཏེ ན ཛཱནིཾསཱུཏི སཱིམཾ ཨོཀྐནྟཱཏི ཝཱ ཨོཀྐམནྟཱིཏི ཝཱཏི ན ཛཱནིཾསུ. ཨཐཉྙེ ཨཱཝཱསིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟཱིཏི གཱམཾ ཝཱ ཨརཉྙཾ ཝཱ ཀེནཙི ཀརཎཱིཡེན གནྟྭཱ ཏེསཾ ནིསིནྣཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟི. ཝགྒཱ སམགྒསཉྙིནོཏི ཏེསཾ སཱིམཾ ཨོཀྐནྟཏྟཱ ཝགྒཱ; སཱིམཾ ཨོཀྐནྟབྷཱཝསྶ ཨཛཱནནཏོ སམགྒསཉྙིནོ.

༡༧༣. ཝགྒཱཝགྒསཉྙིཔནྣརསཀེ – ཏེ ཛཱནནྟཱིཏི པབྦཏེ ཝཱ ཐལེ ཝཱ ཋིཏཱ སཱིམཾ ཨོཀྐནྟེ ཝཱ ཨོཀྐམནྟེ ཝཱ པསྶནྟི. ཝེམཏིཀཔནྣརསཀཾ ¶ ཨུཏྟཱནམེཝ.

༡༧༥. ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཔནྣརསཀེ – ཡཐཱ ཨིཙྪཱཡ ཨབྷིབྷཱུཏོ ‘‘ཨིཙྪཱཔཀཏོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ཨེཝཾ པུབྦབྷཱགེ སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱཔི ཀརཎཀྑཎེ ཨཀཔྤིཡེ ཨཀཔྤིཡསཉྙིཏཱསངྑཱཏེན ཀུཀྐུཙྩེན ཨབྷིབྷཱུཏཱ ‘‘ཀུཀྐུཙྩཔཀཏཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༡༧༦. བྷེདཔུརེཀྑཱརཔནྣརསཀེ – ཨཀུསལབལཝཏཱཡ ཐུལླཙྩཡཾ ཝུཏྟཾ.

སཱིམོཀྐནྟིཀཔེཡྻཱལཀཐཱ

༡༧༧. ཨཱཝཱསིཀེནཨཱགནྟུཀཔེཡྻཱལེ – ཡཐཱ པུརིམེ ཨཱཝཱསིཀེནཨཱཝཱསིཀཔེཡྻཱལེ ‘‘ཏེ ན ཛཱནནྟི ཨཐཉྙེ ཨཱཝཱསིཀཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ, ཨེཝཾ ‘‘ཏེ ན ཛཱནནྟི ཨཐཉྙེ ཨཱགནྟུཀཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ¶ སབྦཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨཱགནྟུཀེནཨཱཝཱསིཀཔེཡྻཱལེ པན – ཡཐཱ པུརིམཔེཡྻཱལེ ‘‘ཨཱཝཱསིཀཱ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏནྟཱི’’ཏི ཨཱགཏཾ, ཨེཝཾ ‘‘ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཏནྟཱི’’ཏི ཨཱནེཏབྦཾ ¶ . ཨཱགནྟུཀེནཨཱགནྟུཀཔེཡྻཱལེ པན – ཨུབྷཡཔདེསུ ཨཱགནྟུཀཝསེན ཡོཛེཏབྦོཏི.

༡༧༨. ཨཱཝཱསིཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱཏུདྡསོ ཧོཏི, ཨཱགནྟུཀཱནཾ པནྣརསོཏི ཨེཏྠ ཡེསཾ པནྣརསོ, ཏེ ཏིརོརཊྛཏོ ཝཱ ཨཱགཏཱ, ཨཏཱིཏཾ ཝཱ ཨུཔོསཐཾ ཙཱཏུདྡསིཀཾ ཨཀཾསཱུཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཨཱཝཱསིཀཱནཾ ཨནུཝཏྟིཏབྦནྟི ཨཱཝཱསིཀེཧི ‘‘ཨཛྫུཔོསཐོ ཙཱཏུདྡསོ’’ཏི པུབྦཀིཙྩེ ཀརིཡམཱནེ ཨནུཝཏྟིཏབྦཾ, ན པཊིཀྐོསིཏབྦཾ. ན ཨཀཱམཱ དཱཏབྦཱཏི ན ཨནིཙྪཱཡ དཱཏབྦཱ.

ལིངྒཱདིདསྶནཀཐཱ

༡༧༩. ཨཱཝཱསིཀཱཀཱརནྟི ཨཱཝཱསིཀཱནཾ ཨཱཀཱརཾ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཱཀཱརོ ནཱམ ཡེན ཏེསཾ ཝཏྟསམྤནྣཱ ཝཱ ན ཝཱཏི ཨཱཙཱརསཎྛཱནཾ གཡ྄ཧཏི. ལིངྒཾ ནཱམ ཡཾ ཏེ ཏཏྠ ཏཏྠ ལཱིནེ གམཡཏི; ཨདིསྶམཱནེཔི ཛཱནཱཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ནིམིཏྟཾ ནཱམ ཡཾ དིསྭཱ ཏེ ཨཏྠཱིཏི ཉཱཡནྟི. ཨུདྡེསོ ནཱམ ཡེན ཏེ ཨེཝརཱུཔཔརིཀྑཱརཱཏི ཨུདྡིསནྟི; ཨཔདེསཾ ལབྷནྟཱིཏི ཨཏྠོ. སབྦམེཏཾ སུཔཉྙཏྟམཉྩཔཱིཋཱདཱིནཉྩེཝ པདསདྡཱདཱིནཉྩ ཨདྷིཝཙནཾ, ཡཐཱཡོགཾ པན ཡོཛེཏབྦཾ. ཨཱགནྟུཀཱཀཱརཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཏྠ ཨཉྙཱཏཀནྟི ཨཉྙེསཾ སནྟཀཾ. པཱདཱནཾ དྷོཏཾ ཨུདཀནིསྶེཀནྟི པཱདཱནཾ དྷོཏཱནཾ ཨུདཀནིསྶེཀཾ. བཧུཝཙནསྶ ཨེཀཝཙནཾ ཝེདིཏབྦཾ. ‘‘པཱདཱནཾ དྷོཏཨུདཀནིསྶེཀ’’ནྟི ཝཱ པཱཋོ; པཱདཱནཾ དྷོཝནཨུདཀནིསྶེཀནྟི ཨཏྠོ.

༡༨༠. ནཱནཱསཾཝཱསཀཱདིཝཏྠཱུསུ – སམཱནསཾཝཱསཀདིཊྛིནྟི ‘‘སམཱནསཾཝཱསཀཱ ཨེཏེ’’ཏི དིཊྛིཾ. ན པུཙྪནྟཱིཏི ཏེསཾ ལདྡྷིཾ ¶ ན པུཙྪནྟི; ཨཔུཙྪིཏྭཱཝ ཝཏྟཔཊིཝཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཏོ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི. ནཱབྷིཝིཏརནྟཱིཏི ནཱནཱསཾཝཱསཀབྷཱཝཾ མདྡིཏུཾ ཨབྷིབྷཝིཏུཾ ན སཀྐོནྟི; ཏཾ དིཊྛིཾ ན ནིསྶཛྫཱཔེནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

ནགནྟབྦགནྟབྦཝཱརཀཐཱ

༡༨༡. སབྷིཀྑུཀཱ ཨཱཝཱསཱཏི ཡསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཨུཔོསཐཀཱརཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཏྠི, ཏམྷཱ ཨཱཝཱསཱ ཡཾ ན སཀྐོཏི ཏདཧེཝ ཨཱགནྟུཾ ¶ , སོ ཨཱཝཱསོ ཨུཔོསཐཾ ཨཀཏྭཱ ན གནྟབྦོ. ཨཉྙཏྲ སངྒྷེནཱཏི སངྒྷཔྤཧོནཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཝིནཱ. ཨཉྙཏྲ ཨནྟརཱཡཱཏི པུབྦེ ཝུཏྟཾ དསཝིདྷཾ ཨནྟརཱཡཾ ¶ ཝིནཱ. སབྦནྟིམེན པན པརིཙྪེདེན ཨཏྟཙཏུཏྠེན ཨནྟརཱཡེ ཝཱ སཏི གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨནཱཝཱསོཏི ནཝཀམྨསཱལཱདིཀོ ཡོ ཀོཙི པདེསོ. ཡཐཱ ཙ ཨཱཝཱསཱདཡོ ན གནྟབྦཱ; ཨེཝཾ སཙེ ཝིཧཱརེ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, ཨུཔོསཐཱདྷིཊྛཱནཏྠཾ སཱིམཱཔི ནདཱིཔི ན གནྟབྦཱ. སཙེ པནེཏྠ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཧོཏི, ཏསྶ སནྟིཀཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཝིསྶཊྛཨུཔོསཐཱཔི ཨཱཝཱསཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི; ཨེཝཾ གཏོ ཨདྷིཊྛཱཏུམྤི ལབྷཏི. ཨཱརཉྙཀེནཱཔི བྷིཀྑུནཱ ཨུཔོསཐདིཝསེ གཱམེ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརམེཝ ཨཱགནྟབྦཾ. སཙེ ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཾ ཨོཀྐམཏི, ཏཏྠ ཨུཔོསཐཾ ཀཏྭཱཝ ཨཱགནྟབྦཾ, ཨཀཏྭཱ ན ཝཊྚཏི.

༡༨༢. ཡཾ ཛཉྙཱ སཀྐོམི ཨཛྫེཝ གནྟུནྟི ཡཾ ཛཱནེཡྻ ཨཛྫེཝ ཏཏྠ གནྟུཾ སཀྐོམཱིཏི; ཨེཝརཱུཔོ ཨཱཝཱསོ གནྟབྦོ. ཏཏྠ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟེནཱཔི ཧི ཨིམིནཱ ནེཝ ཨུཔོསཐནྟརཱཡོ ཀཏོ བྷཝིསྶཏཱིཏི.

ཝཛྫནཱིཡཔུགྒལསནྡསྶནཀཐཱ

༡༨༣. བྷིཀྑུནིཡཱ ནིསིནྣཔརིསཱཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཧཏྠཔཱསུཔགམནམེཝ པམཱཎཾ. ཨཉྙཏྲ ཨཝུཊྛིཏཱཡ པརིསཱཡཱཏི ཨིདཉྷི པཱརིཝཱསིཡཔཱརིསུདྡྷིདཱནཾ ནཱམ པརིསཱཡ ཝུཊྛིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ན ཝཊྚཏི, ཨཝུཊྛིཏཱཡ པན ཝཊྚཏི. ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཉྙཏྲ ཨཝུཊྛིཏཱཡ པརིསཱཡཱ’’ཏི. ཏསྶ ལཀྑཎཾ བྷིཀྑུནིཝིབྷངྒེ པརིཝཱསིཡཚནྡདཱནཝཎྞནཏོ གཧེཏབྦཾ. ཨནུཔོསཐེཏི ཙཱཏུདྡསིཀོ ཙ པནྣརསིཀོ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ ཨུཔོསཐེ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ དིཝསེ. ཨཉྙཏྲ སངྒྷསཱམགྒིཡཱཏི ཡཱ ཀོསམྦཀབྷིཀྑཱུནཾ ཝིཡ བྷིནྣེ སངྒྷེ པུན སངྒྷསཱམགྒཱི ཀརིཡཏི, ཏཐཱརཱུཔིཾ སངྒྷསཱམགྒིཾ ཋཔེཏྭཱ ¶ . ཏདཱ ཙ ‘‘སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ སངྒྷོ ཨཛྫུཔོསཐོ སཱམགྒཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཀཱཏབྦོ. ཡེ པན ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཨཔྤམཏྟཀེ ཨུཔོསཐཾ ཋཔེཏྭཱ པུན སམགྒཱ ཧོནྟི, ཏེཧི ཨུཔོསཐེཡེཝ ཀཱཏབྦོཏི.

ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀྑནྡྷཀཾ

ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱནུཛཱནནཀཐཱ

༡༨༤. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཨཔཉྙཏྟོཏི ཨནནུཉྙཱཏོ ཨསཾཝིཧིཏོ ཝཱ. ཏེ ཨིདྷ བྷིཀྑཱུཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ, ཨིདྷསདྡོ ནིཔཱཏམཏྟོ. སངྒྷཱཏཾ ཨཱཔཱདེནྟཱཏི ཝིནཱསཾ ཨཱཔཱདེནྟཱ. སངྐསཱཡིསྶནྟཱིཏི ཨཔྤོསྶུཀྐཱ ནིབདྡྷཝཱསཾ ཝསིསྶནྟི. སཀུནྟཀཱཏི སཀུཎཱ. ཝསྶཱནེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟུནྟི ཝསྶཱནནཱམཀེ ཏེམཱསེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦནྟི ཨཏྠོ. ཀཏི ནུ ཁོ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཏི ཀཏི ནུ ཁོ ཝསྶཱུཔགམནཱནི. ཨཔརཛྫུགཏཱཡཱཏི ཨེཏྠ ཨཔརཛྫུགཏཱཡ ཨསྶཱཏི ཨཔརཛྫུགཏཱ, ཏསྶཱ ཨཔརཛྫུགཏཱཡ; ཨཏིཀྐནྟཱཡ ཨཔརསྨིཾ དིཝསེཏི ཨཏྠོ. དུཏིཡནཡེཔི མཱསོ གཏཱཡ ཨསྶཱཏི མཱསགཏཱ, ཏསྶཱ མཱསགཏཱཡ; ཨཏིཀྐནྟཱཡ མཱསེ པརིཔུཎྞེཏི ཨཏྠོ. ཏསྨཱ ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམཱཡ ཨནནྟརེ པཱཊིཔདདིཝསེ, ཨཱསཱལ༹ྷཱིཔུཎྞམིཏོ ཝཱ ཨཔརཱཡ པུཎྞམཱཡ ཨནནྟརེ པཱཊིཔདདིཝསེཡེཝ ཝིཧཱརཾ པཊིཛགྒིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ སབྦཾ ཙེཏིཡཝནྡནཱདིསཱམཱིཙིཀམྨཾ ནིཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨིམཾ ཏེམཱསཾ ཝསྶཾ ཨུཔེམཱི’’ཏི སཀིཾ ཝཱ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཝཱ ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ.

ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེཏྭཱ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟབྦཾ.

ཝསྶཱནེཙཱརིཀཱཔཊིཀྑེཔཱདིཀཐཱ

༡༨༥-༦. ཡོ པཀྐམེཡྻཱཏི ཨེཏྠ ཨནཔེཀྑགམནེན ཝཱ ཨཉྙཏྠ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔནེན ཝཱ ཨཱཔཏྟི ཝེདིཏབྦཱ. ཡོ ཨཏིཀྐམེཡྻཱཏི ཨེཏྠ ཝིཧཱརགཎནཱཡ ཨཱཔཏྟིཡོ ཝེདིཏབྦཱ. སཙེ ཧི ཏཾ དིཝསཾ ཝིཧཱརསཏསྶ ཨུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨཏིཀྐམཏི, སཏཾ ཨཱཔཏྟིཡོ. སཙེ པན ཝིཧཱརཱུཔཙཱརཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཉྙསྶ ཝིཧཱརསྶ ཨུཔཙཱརཾ ཨནོཀྐམིཏྭཱཝ ནིཝཏྟཏི, ཨེཀཱ ཨེཝ ཨཱཔཏྟི. ཀེནཙི ཨནྟརཱཡེན པུརིམིཀཾ ཨནུཔགཏེན པཙྪིམིཀཱ ཨུཔགནྟབྦཱ.

ཝསྶཾ ¶ ཨུཀྐཌྜྷིཏུཀཱམོཏི ཝསྶནཱམཀཾ ¶ པཋམམཱསཾ ཨུཀྐཌྜྷིཏུཀཱམོ, སཱཝཎམཱསཾ ཨཀཏྭཱ པུན ཨཱསཱལ༹ྷཱིམཱསམེཝ ཀཏྟུཀཱམོཏི ཨཏྠོ. ཨཱགམེ ཛུཎྷེཏི ཨཱགམེ མཱསེཏི ཨཏྠོ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ རཱཛཱུནཾ ཨནུཝཏྟིཏུནྟི ཨེཏྠ ཝསྶུཀྐཌྜྷནེ བྷིཀྑཱུནཾ ཀཱཙི པརིཧཱནི ནཱམ ནཏྠཱིཏི ཨནུཝཏྟིཏུཾ ¶ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཏསྨཱ ཨཉྙསྨིམྤི དྷམྨིཀེ ཀམྨེ ཨནུཝཏྟིཏབྦཾ. ཨདྷམྨིཀེ པན ན ཀསྶཙི ཨནུཝཏྟིཏབྦཾ.

སཏྟཱཧཀརཎཱིཡཱནུཛཱནནཀཐཱ

༡༨༧-༨. སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེསུ – སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན གནྟུནྟི སཏྟཱཧབྦྷནྟརེ ཡཾ ཀཏྟབྦཾ ཏཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡཾ, ཏེན སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན ཀརཎབྷཱུཏེན གནྟུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. པཧིཏེ གནྟུནྟི ཨིམེཧི སཏྟཧི བྷིཀྑུཨཱདཱིཧི དཱུཏེ པཧིཏེཡེཝ གནྟུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. སཏྟཱཧཾ སནྣིཝཏྟོ ཀཱཏབྦོཏི སཏྟཱཧེཡེཝ སནྣིཝཏྟིཏབྦོ, ཨཊྛམོ ཨརུཎོ ཏཏྠེཝ ན ཨུཊྛཱཔེཏབྦོཏི ཨཏྠོ.

བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ ཨུདྡིསྶཱཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཝཙྩཀུཊི ཛནྟཱགྷརཾ ཛནྟཱགྷརསཱལཱཏི ཨིམཱནི ཏཱིཎི པརིཧཱིནཱནི.

༡༨༩. ཨུདོསིཏཱདཱིནི ཨུདོསིཏསིཀྑཱཔདཱདཱིསུ ཝུཏྟཱནེཝ. རསཝཏཱིཏི བྷཏྟགེཧཾ ཝུཙྩཏི. ཝཱརེཡྻཾ སཉྩརིཏྟསིཀྑཱཔདེ ཝུཏྟམེཝ. པུརཱཡཾ སུཏྟནྟོ པལུཛྫཏཱིཏི ཡཱཝ ཨཡཾ སུཏྟནྟོ ན པལུཛྫཏི, ཡཱཝ ཨཡཾ སུཏྟནྟོ ན ཝིནསྶཏི. ཨཉྙཏརཾ ཝཱ པནསྶ ཀིཙྩཾ ཧོཏི ཀརཎཱིཡཾ ཝཱཏི ཨེཏེན པརིསངྑཏཾ ཡཾཀིཉྩི ཀརཎཱིཡཾ སངྒཧིཏཾ ཧོཏི. སབྦཏྠ ཙ ‘‘ཨིཙྪཱམི དཱནཉྩ དཱཏུཾ དྷམྨཉྩ སོཏུཾ བྷིཀྑཱུ ཙ པསྶིཏུ’’ནྟི ཨིམིནཱཝ ཀཔྤིཡཝཙནེན པེསིཏེ གནྟབྦཾ, ཨེཏེསཾ ཝཱ ཝེཝཙནེན. པེཡྻཱལཀྐམོ པན ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོ, ཡཐཱ ‘‘ཨུཔཱསཀེན སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ ཝིཧཱརཱདཡོ ཀཱརཱཔིཏཱ ཧོནྟི, སམྦཧུལེ བྷིཀྑཱུ ཨུདྡིསྶ, ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨུདྡིསྶ, བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ, སམྦཧུལཱ བྷིཀྑུནིཡོ, ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ, སམྦཧུལཱ སིཀྑམཱནཱཡོ, ཨེཀཾ སིཀྑམཱནཾ, སམྦཧུལེ སཱམཎེརེ, ཨེཀཾ སཱམཎེརཾ, སམྦཧུལཱ སཱམཎེརིཡོ, ཨེཀཾ སཱམཎེརིཾ ཨུདྡིསྶ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ནིཝེསནཾ ཀཱརཱཔིཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ; ཨེཝམེཝ ‘‘ཨུཔཱསིཀཱཡ, བྷིཀྑུནཱ, བྷིཀྑུནིཡཱ, སིཀྑམཱནཱཡ, སཱམཎེརེན, སཱམཎེརིཡཱ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶཱ’’ཏི སབྦཾ ཝཏྟབྦཾ. ཨེཏེསུ སཏྟཔྤཀཱརེསུ ཀརཎཱིཡེསུ ¶ པཧིཏེ གནྟབྦཾ.

པཉྩནྣཾཨཔྤཧིཏེཔིཨནུཛཱནནཀཐཱ

༡༩༣. པཉྩནྣཾ ¶ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེནཱཏི ཨེཏེསཾ བྷིཀྑུཨཱདཱིནཾ སཧདྷམྨིཀཱནཾ ‘‘གིལཱནབྷཏྟཾ ཝཱ གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟཾ ཝཱ བྷེསཛྫཾ ཝཱ པརིཡེསིསྶཱམི ¶ , པུཙྪིསྶཱམི ཝཱ, ཨུཔཊྛཧིསྶཱམི ཝཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིནཱ པརཏོ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ དསྶིཏེན ཀཱརཎེན ཨཔྤཧིཏེཔི གནྟབྦཾ, པགེཝ པཧིཏེ. བྷིཀྑུ གིལཱནོ ཧོཏི, ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏི, ཀུཀྐུཙྩཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, དིཊྛིགཏཾ ཨུཔྤནྣཾ ཧོཏི, གརུདྷམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣོ ཧོཏི པརིཝཱསཱརཧོ, མཱུལཱཡ པཊིཀསྶནཱརཧོ ཧོཏི, མཱནཏྟཱརཧོ, ཨབྦྷཱནཱརཧོ, སངྒྷོ ཀམྨཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཧོཏི, ཀཏཾ ཝཱ སངྒྷེན ཀམྨཾ ཧོཏཱིཏི ཨེཏེཧི དསཧི ཀཱརཎེཧི བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀཾ གནྟབྦཾ. བྷིཀྑུནིཡཱ སནྟིཀཾ ནཝཧི ཀཱརཎེཧི གནྟབྦཾ, སིཀྑམཱནཱཡ སནྟིཀཾ ཚཧི – ཨཱདིཏོ ཙཏཱུཧི, སིཀྑཱ ཀུཔྤིཏཱ ཧོཏི, ཨུཔསམྤཛྫིཏུཀཱམཱ ཧོཏཱིཏི. སཱམཎེརསྶཱཔི ཚཧི – ཨཱདིཏོ ཙཏཱུཧི, ཝསྶཾ པུཙྪིཏུཀཱམོ ཨུཔསམྤཛྫིཏུཀཱམོ ཧོཏཱིཏི. སཱམཎེརིཡཱ ཨུཔསམྤདཾ ཨཔནེཏྭཱ སིཀྑཱཔདཾ དཱཏུཀཱམོ ཧོཏཱིཏི ཨིམིནཱ སདྡྷིཾ པཉྩཧི. པརཏོ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨནུཉྙཱཏཊྛཱནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཡེ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཉཱཏཀཱ ཝཱ ཨཉྙཱཏཀཱ ཝཱ ཏེསམྤི ཨཔྤཧིཏེ གནྟུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཏཾ ནེཝ ཨཊྛཀཐཱཡཾ, ན པཱལི༹ཡཱ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ན གཧེཏབྦཾ.

པཧིཏེཡེཝཨནུཛཱནནཀཐཱ

༡༩༩. བྷིཀྑུགཏིཀོཏི ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཝསནཀཔུརིསོ. ཨུནྡྲིཡཏཱིཏི པལུཛྫཏི. བྷཎྜཾ ཚེདཱཔིཏནྟི དབྦསམྦྷཱརབྷཎྜཾ ཚེདཱཔིཏཾ. ཨཱཝཧཱཔེཡྻུནྟི ཨཱཧརཱཔེཡྻུཾ. དཛྫཱཧནྟི དཛྫེ ཨཧཾ. སངྒྷཀརཎཱིཡེནཱཏི ཨེཏྠ ཡཾཀིཉྩི ཨུཔོསཐཱགཱརཱདཱིསུ སེནཱསནེསུ ཙེཏིཡཚཏྟཝེདིཀཱདཱིསུ ཝཱ ཀཏྟབྦཾ, ཨནྟམསོ བྷིཀྑུནོ པུགྒལིཀསེནཱསནམྤི, སབྦཾ སངྒྷཀརཎཱིཡམེཝ. ཏསྨཱ ཏསྶ ནིཔྥཱདནཏྠཾ དབྦསམྦྷཱརཱདཱིནི ཝཱ ཨཱཧརིཏུཾ ཝཌྜྷཀཱིཔྤབྷུཏཱིནཾ བྷཏྟཝེཏནཱདཱིནི ཝཱ དཱཔེཏུཾ གནྟབྦཾ.

ཨཡཾ པནེཏྠ པཱལི༹མུཏྟཀརཏྟིཙྪེདཝིནིཙྪཡོ – དྷམྨསཝནཏྠཱཡ ཨནིམནྟིཏེན གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཨེཀསྨིཾ མཧཱཝཱསེ པཋམཾཡེཝ ཀཏིཀཱ ཀཏཱ ཧོཏི – ‘‘ཨསུཀདིཝསཾ ནཱམ སནྣིཔཏིཏབྦ’’ནྟི ¶ , ནིམནྟིཏོཡེཝ ནཱམ ཧོཏི, གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘བྷཎྜཀཾ དྷོཝིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན ¶ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ པཧིཎནྟི, ཝཊྚཏི. ནཱཏིདཱུརེ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨཛྫེཝ ཨཱགམིསྶཱམཱིཏི སམྤཱཔུཎིཏུཾ ན སཀྐོཏི, ཝཊྚཏི. ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡཔི ¶ གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཱཙརིཡཾ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི པན གནྟུཾ ལབྷཏི. སཙེ པན ནཾ ཨཱཙརིཡོ ‘‘ཨཛྫ མཱ གཙྪཱ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. ཨུཔཊྛཱཀཀུལཾ ཝཱ ཉཱཏིཀུལཾ ཝཱ དསྶནཱཡ གནྟུཾ ན ལབྷཏཱིཏི.

ཨནྟརཱཡེཨནཱཔཏྟིཝསྶཙྪེདཀཐཱ

༢༠༡. ཡེན གཱམོ ཏེན གནྟུནྟིཨཱདཱིསུ སཙེ གཱམོ ཨཝིདཱུརཾ གཏོ ཧོཏི, ཏཏྠ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཝིཧཱརམེཝ ཨཱགནྟྭཱ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ དཱུརཾ གཏོ, སཏྟཱཧཝཱརེན ཨརུཎོ ཨུཊྛཱཔེཏབྦོ. ན སཀྐཱ ཙེ ཧོཏི, ཏཏྲེཝ སབྷཱགཊྛཱནེ ཝསིཏབྦཾ. སཙེ མནུསྶཱ ཡཐཱཔཝཏྟཱནི སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི དེནྟི, ‘‘ན མཡཾ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསིམྷཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ. ‘‘མཡཾ ཝིཧཱརསྶ ཝཱ པཱསཱདསྶ ཝཱ ན དེམ, ཏུམྷཱཀཾ དེམ, ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཝསིཏྭཱ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཡཐཱསུཁཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཏེསཾཡེཝ ཏཾ པཱཔུཎཱཏི. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནེ པཱཔུཎཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཡཏྠ ཝསནྟི, ཏཏྠ ནེཏྭཱ ཝསྶགྒེན པཱཔུཎཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

སཙེ པཝཱརིཏཀཱལེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེནྟི, ཡདི སཏྟཱཧཝཱརེན ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔཡིཾསུ, གཧེཏབྦཾ. ཚིནྣཝསྶེཧི པན ‘‘ན མཡཾ ཏཏྠ ཝསིམྷ, ཚིནྣཝསྶཱ མཡ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ཡདི ‘‘ཡེསཾ ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནཾ པཱཔིཏཾ, ཏེ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝདནྟི, གཧེཏབྦཾ. ཡཾ པན ཝིཧཱརེ ཨུཔནིཀྑིཏྟཀཾ མཱ ཝིནསྶཱིཏི ཨིདྷ ཨཱཧཊཾ ཙཱིཝརཱདིཝེབྷངྒིཡབྷཎྜཾ, ཏཾ ཏཏྠེཝ གནྟྭཱ ཨཔལོཀེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ. ‘‘ཨིཏོ ཨཡྻཱནཾ ཙཏྟཱརོ པཙྩཡེ དེཐཱ’’ཏི ཀཔྤིཡཀཱརཀཱནཾ དིནྣེ ཁེཏྟཝཏྠུཨཱདིཀེ ཏཏྲུཔྤཱདེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སངྒྷིཀཉྷི ཝེབྷངྒིཡབྷཎྜཾ ཨནྟོཝིཧཱརེ ཝཱ བཧིསཱིམཱཡ ཝཱ ཧོཏུ, བཧིསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ བྷཱཛེཏུཾ ¶ ན ཝཊྚཏི. ཨུབྷཡཏྠ ཋིཏམྤི པན ཨནྟོསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ བྷཱཛེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

སངྒྷབྷེདེཨནཱཔཏྟིཝསྶཙྪེདཀཐཱ

༢༠༢. སངྒྷོ ¶ བྷིནྣོཏི ཨེཏྠ བྷིནྣེ སངྒྷེ གནྟྭཱ ཀརཎཱིཡཾ ནཏྠི, ཡོ པན ‘‘བྷིཛྫིསྶཏཱི’’ཏི ཨཱསངྐིཏོ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘བྷིནྣོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. སམྦཧུལཱཧི བྷིཀྑུནཱིཧི སངྒྷོ བྷིནྣོཏི ཨེཏྠ ན བྷིཀྑུནཱིཧི སངྒྷོ བྷིནྣོཏི དཊྛབྦོ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ ‘‘ན ཁོ ཨུཔཱལི བྷིཀྑུནཱི སངྒྷཾ བྷིནྡཏཱི’’ཏི. ཨེཏཱ པན ནིསྶཱཡ ཨནུབལཾ ཀཏྭཱ ཡཾ སངྒྷཾ ‘‘བྷིཀྑཱུ བྷིནྡེཡྻུ’’ནྟི ཨཱསངྐཱ ཧོཏི, ཏཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ.

ཝཛཱདཱིསུཝསྶཱུཔགམནཀཐཱ

༢༠༣. ཝཛོཏི ¶ གོཔཱལཀཱནཾ ནིཝཱསཊྛཱནཾ. ཡེན ཝཛོཏི ཨེཏྠ ཝཛེན སདྡྷིཾ གཏསྶ ཝསྶཙྪེདེ ཨནཱཔཏྟི.

ཨུཔཀཊྛཱཡཱཏི ཨཱསནྣཱཡ. སཏྠེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟུནྟི ཨེཏྠ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཨུཔཱསཀཱ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཀུཊིཀཱ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. སཙེ ཀརིཏྭཱ དེནྟི, ཏཏྠ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ཝསྶཾ ཨུཔེམཱི’’ཏི ཏིཀྑཏྟུཾ ཝཏྟབྦཾ. ནོ ཙེ དེནྟི, སཱལཱསངྑེཔེན ཋིཏསཀཊསྶ ཧེཊྛཱ ཨུཔགནྟབྦཾ. ཏམྤི ཨལབྷནྟེན ཨཱལཡོ ཀཱཏབྦོ. སཏྠེ པན ཝསྶཾ ཨུཔགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཱལཡོ ནཱམ ‘‘ཨིདྷ ཝསྶཾ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟཾ. སཙེ མགྒཔྤཊིཔནྣེཡེཝ སཏྠེ པཝཱརཎདིཝསོ ཧོཏི, ཏཏྠེཝ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨཐ སཏྠོ ཨནྟོཝསྶེཡེཝ བྷིཀྑུནཱ པཏྠིཏཊྛཱནཾ པཏྭཱ ཨཏིཀྐམཏི, པཏྠིཏཊྛཱནེ ཝསིཏྭཱ ཏཏྠ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨཐཱཔི སཏྠོ ཨནྟོཝསྶེཡེཝ ཨནྟརཱ ཨེཀསྨིཾ གཱམེ ཏིཊྛཏི ཝཱ ཝིཔྤཀིརཏི ཝཱ, ཏསྨིཾཡེཝ གཱམེ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཝསིཏྭཱ པཝཱརེཏབྦཾ, ཨཔཝཱརེཏྭཱ ཏཏོ པརཾ གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི.

ནཱཝཱཡཾ ཝསྶཾ ཨུཔགཙྪནྟེནཱཔི ཀུཊིཡཾཡེཝ ཨུཔགནྟབྦཾ. པརིཡེསིཏྭཱ ཨལབྷནྟེན ཨཱལཡོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ ཨནྟོཏེམཱསཾ ནཱཝཱ སམུདྡེཡེཝ ཧོཏི, ཏཏྠེཝ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨཐ ནཱཝཱ ཀཱུལཾ ལབྷཏི, ཨཡཉྩ པརཏོ གནྟུཀཱམོ ཧོཏི, གནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. ནཱཝཱཡ ལདྡྷགཱམེཡེཝ ཝསིཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཝཱརེཏབྦཾ. སཙེཔི ནཱཝཱ ཨནུཏཱིརམེཝ ཨཉྙཏྠ གཙྪཏི, བྷིཀྑུ ཙ པཋམཾ ལདྡྷགཱམེཡེཝ ཝསིཏུཀཱམོ, ནཱཝཱ གཙྪཏུ བྷིཀྑུནཱ ཏཏྠེཝ ཝསིཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པཝཱརེཏབྦཾ ¶ .

ཨིཏི ¶ ཝཛེ སཏྠེ ནཱཝཱཡནྟི ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ནཏྠི ཝསྶཙྪེདེ ཨཱཔཏྟི, པཝཱརེཏུཉྩ ལབྷཏི. པུརིམེསུ པན ‘‘ཝཱལེ༹ཧི ཨུབྦཱལ༹ྷཱ ཧོནྟཱི’’ཏིཨཱདཱིསུ སངྒྷབྷེདཔརིཡནྟེསུ ཝཏྠཱུསུ ཀེཝལཾ ཨནཱཔཏྟི ཧོཏི, པཝཱརེཏུཾ པན ན ལབྷཏི.

༢༠༤. ན བྷིཀྑཝེ རུཀྑསུསིརེཏི ཨེཏྠ སུདྡྷེ རུཀྑསུསིརེཡེཝ ན ཝཊྚཏི; མཧནྟསྶ པན རུཀྑསུསིརསྶ ཨནྟོ པདརཙྪདནཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ པཝིསནདྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི. རཱུཀྑཾ ཚིནྡིཏྭཱ ཁཱཎུཀམཏྠཀེ པདརཙྪདནཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. རུཀྑཝིཊབྷིཡཱཏི ¶ ཨེཏྠཱཔི སུདྡྷེ ཝིཊཔམཏྟེ ན ཝཊྚཏི. མཧཱཝིཊཔེ པན ཨཊྚཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏཏྠ པདརཙྪདནཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔགནྟབྦཾ. ཨསེནཱསནིཀེནཱཏི ཡསྶ པཉྩནྣཾ ཚདནཱནཾ ཨཉྙཏརེན ཚནྣཾ ཡོཛིཏདྭཱརབནྡྷནཾ སེནཱསནཾ ནཏྠི, ཏེན ན ཨུཔགནྟབྦཾ. ན བྷིཀྑཝེ ཚཝཀུཊིཀཱཡནྟི ཚཝཀུཊིཀཱ ནཱམ ཊངྐིཏམཉྩཱདིབྷེདཱ ཀུཊི, ཏཏྠ ཨུཔགནྟུཾ ན ཝཊྚཏི. སུསཱནེ པན ཨཉྙཾ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི. ན བྷིཀྑཝེ ཚཏྟེཏི ཨེཏྠཱཔི ཙཏཱུསུ ཐམྦྷེསུ ཚཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཱཝརཎཾ ཀཏྭཱ དྭཱརཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཚཏྟཀུཊིཀཱ ནཱམེསཱ ཧོཏི. ཙཱཊིཡཱཏི ཨེཏྠཱཔི མཧནྟེན ཀཔལླེན ཚཏྟེ ཝུཏྟནཡེན ཀུཊིཾ ཀཏྭཱ ཨུཔགནྟུཾ ཝཊྚཏི.

ཨདྷམྨིཀཀཏིཀཱདིཀཐཱ

༢༠༥. ཨེཝརཱུཔཱ ཀཏིཀཱཏི ཨེཏྠ ཨཉྙཱཔི ཡཱ ཨཱིདིསཱི ཨདྷམྨིཀཱ ཀཏིཀཱ ཧོཏི, སཱ ན ཀཱཏབྦཱཏི ཨཏྠོ. ཏསྶཱ ལཀྑཎཾ མཧཱཝིབྷངྒེ ཝུཏྟཾ.

༢༠༧-༨. པཊིསྶཝེ ཙ ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱཏི ཨེཏྠ ན ཀེཝལཾ ‘‘ཨིམཾ ཏེམཱསཾ ཨིདྷ ཝསྶཾ ཝསཐཱ’’ཏི ཨེཏསྶེཝ པཊིསྶཝེ ཨཱཔཏྟི, ‘‘ཨིམཾ ཏེམཱསཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐ, ཨུབྷོཔི མཡཾ ཨིདྷ ཝསྶཾ ཝསིསྶཱམ, ཨེཀཏོ ཨུདྡིསཱཔེསྶཱམཱ’’ཏི ¶ ཨེཝམཱདིནཱཔི ཏསྶ ཏསྶ པཊིསྶཝེ དུཀྐཊཾ. ཏཉྩ ཁོ པཋམཾ སུདྡྷཙིཏྟསྶ པཙྪཱ ཝིསཾཝཱདནཔཙྩཡཱ, པཋམམྤི ཨསུདྡྷཙིཏྟསྶ པན པཊིསྶཝེ པཱཙིཏྟིཡཾ, ཝིསཾཝཱདནེ དུཀྐཊནྟི པཱཙིཏྟིཡེན སདྡྷིཾ དུཀྐཊཾ ཡུཛྫཏི.

སོ ¶ ཏདཧེཝ ཨཀརཎཱིཡོཏིཨཱདཱིསུ སཙེ ཝསྶཾ ཨནུཔགནྟྭཱ ཝཱ པཀྐམཏི, ཨུཔགནྟྭཱ ཝཱ སཏྟཱཧཾ བཧིདྡྷཱ ཝཱིཏིནཱམེཏི, པུརིམིཀཱ ཙ ན པཉྙཱཡཏི, པཊིསྶཝེ ཙ ཨཱཔཏྟི. ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ པན ཨརུཎཾ ཨནུཊྛཱཔེཏྭཱ ཏདཧེཝ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན པཀྐམནྟསྶཱཔི ཨནྟོསཏྟཱཧེ ནིཝཏྟནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི, ཀོ པན ཝཱདོ དྭཱིཧཏཱིཧཾ ཝསིཏྭཱ ཨནྟོསཏྟཱཧེ ནིཝཏྟནྟསྶ. དྭཱིཧཏཱིཧཾ ཝསིཏྭཱཏི ཨེཏྠཱཔི ནིརཔེཀྑེནེཝ ཨུཔཙཱརཱཏིཀྐམེ ཝསྶཙྪེདོ ཝེདིཏབྦོ. སཙེ ཨིདྷ ཝསིསྶཱམཱིཏི ཨཱལཡོ ཨཏྠི, ཨསཏིཡཱ པན ཝསྶཾ ན ཨུཔེཏི, གཧིཏསེནཱསནཾ སུགྒཧིཏཾ, ཚིནྣཝསྶོ ན ཧོཏི, པཝཱརེཏུཾ ལབྷཏིཡེཝ.

སཏྟཱཧཾ ཨནཱགཏཱཡ པཝཱརཎཱཡཱཏི ཨེཏྠ ནཝམིཏོ པཊྛཱཡ གནྟུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱགཙྪཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ཨནཱཔཏྟི. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. པཝཱརཎཱཀྑནྡྷཀཾ

ཨཕཱསུཀཝིཧཱརཀཐཱ

༢༠༩. པཝཱརཎཱཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ནེཝ ཨཱལཔེཡྻཱམ ན སལླཔེཡྻཱམཱཏི ཨེཏྠ ཨཱལཱཔོ ནཱམ པཋམཝཙནཾ; སལླཱཔོ པཙྪིམཝཙནཾ. ཧཏྠཝིལངྒྷཀེནཱཏི ཧཏྠུཀྑེཔཀེན. པསུསཾཝཱསནྟི པསཱུནཾ ཝིཡ སཾཝཱསཾ. པསཝོཔི ཧི ཨཏྟནོ ཨུཔྤནྣཾ སུཁདུཀྑཾ ཨཉྙམཉྙསྶ ན ཨཱརོཙེནྟི, པཊིསནྠཱརཾ ན ཀརོནྟི, ཏཐཱ ཨེཏེཔི ན ཨཀཾསུ; ཏསྨཱ ནེསཾ སཾཝཱསོ ‘‘པསུསཾཝཱསོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ན བྷིཀྑཝེ མཱུགབྦཏཾ ཏིཏྠིཡསམཱདཱནནྟི ‘‘ཨིམཾ ཏེམཱསཾ ན ཀཐེཏབྦ’’ནྟི ཨེཝརཱུཔཾ ཝཏསམཱདཱནཾ ན ཀཱཏབྦཾ; ཨདྷམྨཀཏིཀཱ ཧེསཱ. ཨཉྙམཉྙཱནུལོམཏཱཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཝཏྟུཾ ཨནུལོམབྷཱཝོ. ‘‘ཝདནྟུ མཾ ཨཱཡསྨནྟོ’’ཏི ¶ ཧི ཝདནྟཾ སཀྐཱ ཧོཏི ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ; ན ཨིཏརཾ. ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཏཱ ཝིནཡཔུརེཀྑཱརཏཱཏི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛཱནབྷཱཝོ ཝིནཡཾ པུརཏོ ཀཏྭཱ ཙརཎབྷཱཝོ. ‘‘ཝདནྟུ མཾ ཨཱཡསྨནྟོ’’ཏི ཧི ཨེཝཾ ཝདནྟོ ཨཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛཧིསྶཏི, ཝིནཡཉྩ པུརཀྑཏྭཱ ཝིཧརིསྶཏཱིཏི ཝུཙྩཏི.

༢༡༠. སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ སངྒྷོ ཨཛྫ པཝཱརཎཱ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ པཝཱརེཡྻཱཏི ཨཡཾ སབྦསངྒཱཧིཀཱ ནཱམ ཉཏྟི; ཨེཝཉྷི ཝུཏྟེ ཏེཝཱཙིཀཾ དྭེཝཱཙིཀཾ ཨེཀཝཱཙིཀཉྩ པཝཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི. སམཱནཝསྶིཀཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཏེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཏེཝཱཙིཀམེཝ ཝཊྚཏི, ཨཉྙཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘དྭེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟེ དྭེཝཱཙིཀཉྩ ཏེཝཱཙིཀཉྩ ཝཊྚཏི, ཨེཀཝཱཙིཀཉྩ སམཱནཝསྶིཀཉྩ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨེཀཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཨེཀཝཱཙིཀ-དྭེཝཱཙིཀ-ཏེཝཱཙིཀཱནི ཝཊྚནྟི, སམཱནཝསྶིཀམེཝ ན ཝཊྚཏི. ‘‘སམཱནཝསྶིཀ’’ནྟི ཝུཏྟེ སབྦཾ ཝཊྚཏི.

༢༡༡. ཨཙྪནྟཱིཏི ནིསིནྣཱཝ ཧོནྟི, ན ཨུཊྛཧནྟི. ཏདམནྟརཱཏི ཏདནྟརཱ; ཏཱཝཏཀཾ ཀཱལནྟི ཨཏྠོ.

པཝཱརཎཱབྷེདཀཐཱ

༢༡༢. ཙཱཏུདྡསིཀཱ ¶ ¶ ཙ པནྣརསིཀཱ ཙཱཏི ཨེཏྠ ཙཱཏུདྡསིཀཱཡ ‘‘ཨཛྫ པཝཱརཎཱ ཙཱཏུདྡསཱི’’ཏི ཨེཝཾ པུབྦཀིཙྩཾ ཀཱཏབྦཾ, པནྣརསིཀཱཡ ‘‘ཨཛྫ པཝཱརཎཱ པནྣརསཱི’’ཏི.

པཝཱརཎཀམྨེསུ སཙེ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ པཉྩསུ བྷིཀྑཱུསུ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏཱུསུ ཏཱིསུ ཝཱ ཝསནྟེསུ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, སབྦམེཏཾ ཨདྷམྨེནཝགྒཾ པཝཱརཎཀམྨཾ.

སཙེ པན སབྦེཔི པཉྩ ཛནཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏྟཱརོ ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝསནྟཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, སབྦམེཏཾ ཨདྷམྨེནསམགྒཾ པཝཱརཎཀམྨཾ.

སཙེ པཉྩསུ ཛནེསུ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏཱུསུ ཏཱིསུ ཝཱ ཨེཀསྶ པཝཱརཎཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, སབྦམེཏཾ དྷམྨེནཝགྒཾ པཝཱརཎཀམྨཾ ¶ .

སཙེ པན སབྦེཔི པཉྩ ཛནཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏྭཱ གཎཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེནྟི, དྭེ ཨཉྙམཉྙཾ པཝཱརེནྟི, ཨེཀཀོ ཝསནྟོ ཨདྷིཊྛཱནཔཝཱརཎཾ ཀརོཏི, སབྦམེཏཾ དྷམྨེནསམགྒཾ ནཱམ པཝཱརཎཀམྨནྟི.

པཝཱརཎཱདཱནཱནུཛཱནནཀཐཱ

༢༡༣. དིནྣཱ ཧོཏི པཝཱརཎཱཏི ཨེཏྠ ཨེཝཾ དིནྣཱཡ པཝཱརཎཱཡ པཝཱརཎཱཧཱརཀེན སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཝཾ པཝཱརེཏབྦཾ – ‘‘ཏིསྶོ བྷནྟེ བྷིཀྑུ སངྒྷཾ པཝཱརེཏི དིཊྛེན ཝཱ སུཏེན ཝཱ པརིསངྐཱཡ ཝཱ, ཝདཏུ ཏཾ བྷནྟེ སངྒྷོ ཨནུཀམྤཾ ཨུཔཱདཱཡ, པསྶནྟོ པཊིཀརིསྶཏི. དུཏིཡམྤི…པེ… ཏཏིཡམྤི བྷནྟེ ཏིསྶོ བྷིཀྑུ སངྒྷཾ པཝཱརེཏི…པེ… པཊིཀརིསྶཏཱི’’ཏི ¶ . སཙེ པན ཝུཌྜྷཏརོ ཧོཏི, ‘‘ཨཱཡསྨཱ བྷནྟེ ཏིསྶོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ; ཨེཝཉྷི ཏེན ཏསྶཏྠཱཡ པཝཱརིཏཾ ཧོཏཱིཏི.

པཝཱརཎཾ ¶ དེནྟེན ཚནྡམྤི དཱཏུནྟི ཨེཏྠ ཚནྡདཱནཾ ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིདྷཱཔི ཙ ཚནྡདཱནཾ ཨཝསེསཀམྨཏྠཱཡ. ཏསྨཱ སཙེ པཝཱརཎཾ དེནྟོ ཚནྡཾ དེཏི, ཝུཏྟནཡེན ཨཱཧཊཱཡ པཝཱརཎཱཡ ཏེན ཙ བྷིཀྑུནཱ སངྒྷེན ཙ པཝཱརིཏམེཝ ཧོཏི. ཨཐ པཝཱརཎམེཝ དེཏི, ན ཚནྡཾ, ཏསྶ ཙ པཝཱརཎཱཡ ཨཱརོཙིཏཱཡ སངྒྷེན ཙ པཝཱརིཏེ སབྦེསཾ སུཔྤཝཱརིཏཾ ཧོཏི, ཨཉྙཾ པན ཀམྨཾ ཀུཔྤཏི. སཙེ ཚནྡམེཝ དེཏི ན པཝཱརཎཾ, སངྒྷསྶ པཝཱརཎཱ ཙ སེསཀམྨཱནི ཙ ན ཀུཔྤནྟི, ཏེན པན བྷིཀྑུནཱ ཨཔྤཝཱརིཏཾ ཧོཏི. པཝཱརཎདིཝསེ པན བཧིསཱིམཱཡཾ པཝཱརཎཾ ཨདྷིཊྛཧིཏྭཱ ཨཱགཏེནཔི ཚནྡོ དཱཏབྦོ, ཏེན སངྒྷསྶ པཝཱརཎཀམྨཾ ན ཀུཔྤཏི.

༢༡༨. ཨཛྫ མེ པཝཱརཎཱཏི ཨེཏྠ སཙེ ཙཱཏུདྡསིཀཱ ཧོཏི, ‘‘ཨཛྫ མེ པཝཱརཎཱ ཙཱཏུདྡསཱི’’ཏི སཙེ པནྣརསིཀཱ ‘‘ཨཛྫ མེ པཝཱརཎཱ པནྣརསཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཾ.

༢༡༩. ཏདཧུཔཝཱརཎཱཡ ཨཱཔཏྟིནྟིཨཱདི ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨནཱཔཏྟིཔནྣརསཀཱདིཀཐཱ

༢༢༢. པུན པཝཱརེཏབྦནྟི པུན པུབྦཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ སངྒྷཏྠེརཏོ པཊྛཱཡ པཝཱརེཏབྦཾ. སེསཾ ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༢༢༨. ཨཱགནྟུཀེཧི ¶ ཨཱཝཱསིཀཱནཾ ཨནུཝཏྟིཏབྦནྟི ‘‘ཨཛྫ པཝཱརཎཱ ཙཱཏུདྡསཱི’’ཏི ཨེཏདེཝ པུབྦཀིཙྩཾ ཀཱཏབྦཾ. པནྣརསིཀཝཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱཝཱསིཀེཧི ནིསྶཱིམཾ གནྟྭཱ པཝཱརེཏབྦནྟི ཨསྶཱཝསཱནེ ཨཡཾ པཱལི༹མུཏྟཀཝིནིཙྪཡོ – སཙེ པུརིམིཀཱཡ པཉྩ བྷིཀྑཱུ ཝསྶཾ ཨུཔགཏཱ, པཙྪིམིཀཱཡཔི པཉྩ, པུརིམེཧི ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརིཏེ པཙྪིམེཧི ཏེསཾ སནྟིཀེ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ, ན ཨེཀསྨིཾ ཨུཔོསཐགྒེ དྭེ ཉཏྟིཡོ ཋཔེཏབྦཱ. སཙེཔི པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཙཏྟཱརོ ཏཡོ དྭེ ཨེཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཐ པུརིམིཀཱཡ ཙཏྟཱརོ པཙྪིམིཀཱཡཔི ཙཏྟཱརོ ཏཡོ དྭེ ཨེཀོ ཝཱ ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཐཱཔི པུརིམིཀཱཡ ཏཡོ, པཙྪིམིཀཱཡཔི ཏཡོ དྭེ ཝཱ, ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིདཉྷེཏྠ ལཀྑཎཾ – སཙེ པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏེཧི པཙྪིམིཀཱཡ ¶ ཨུཔགཏཱ ཐོཀཏརཱ ¶ ཙེཝ ཧོནྟི སམསམཱ ཙ, སངྒྷཔཝཱརཎཱཡ གཎཾ པཱུརེནྟི, སངྒྷཔཝཱརཎཱཝསེན ཉཏྟི ཋཔེཏབྦཱཏི.

སཙེ པན པུརིམིཀཱཡ ཏཡོ, པཙྪིམིཀཱཡ ཨེཀོ ཧོཏི, ཏེན སདྡྷིཾ ཏེ ཙཏྟཱརོ ཧོནྟི, ཙཏུནྣཾ སངྒྷཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. གཎཉཏྟིཡཱ པན སོ གཎཔཱུརཀོ ཧོཏི, ཏསྨཱ གཎཝསེན ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པུརིམེཧི པཝཱརེཏབྦཾ. ཨིཏརེན ཏེསཾ སནྟིཀེ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པུརིམིཀཱཡ དྭེ པཙྪིམིཀཱཡ དྭེ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པུརིམིཀཱཡ ཨེཀོ, པཙྪིམིཀཱཡཔི ཨེཀོ ཧོཏི, ཨེཀེན ཨེཀསྶ སནྟིཀེ པཝཱརེཏབྦཾ, ཨེཀེན པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. སཙེ པན པུརིམཝསྶཱུཔགཏེཧི པཙྪིམཝསྶཱུཔགཏཱ ཨེཀེནཔི ཨདྷིཀཏརཱ ཧོནྟི, པཋམཾ པཱཏིམོཀྑཾ ཨུདྡིསིཏྭཱ པཙྪཱ ཐོཀཏརེཧི ཏེསཾ སནྟིཀེ པཝཱརེཏབྦཾ.

ཀཏྟིཀཙཱཏུམཱསིནིཡཱ པཝཱརཎཱཡ པན སཙེ པཋམཾ ཝསྶཱུཔགཏེཧི མཧཱཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏེཧི པཙྪཱ ཨུཔགཏཱ ཨདྷིཀཏརཱ ཝཱ སམསམཱ ཝཱ ཧོནྟི, པཝཱརཎཱཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱ པཝཱརེཏབྦཾ. ཏེཧི པཝཱརིཏེ པཙྪཱ ཨིཏརེཧི པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐ མཧཱཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏཱ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, པཙྪིམཝསྶཱུཔགཏཱ ¶ ཐོཀཏརཱ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ, པཱཏིམོཀྑེ ཨུདྡིཊྛེ པཙྪཱ ཏེསཾ སནྟིཀེ ཏེན པཝཱརེཏབྦཾ.

༢༣༣. ན ཙ བྷིཀྑཝེ ཨཔྤཝཱརཎཱཡ པཝཱརེཏབྦཾ, ཨཉྙཏྲ སངྒྷསཱམགྒིཡཱཏི ཨེཏྠ ཀོསམྦཀསཱམགྒཱིསདིསཱཝ སཱམགྒཱི ཝེདིཏབྦཱ. ‘‘ཨཛྫ པཝཱརཎཱ སཱམགྒཱི’’ཏི ཨེཝཉྩེཏྠ པུབྦཀིཙྩཾ ཀཱཏབྦཾ. ཡེ པན ཀིསྨིཉྩིདེཝ ཨཔྤམཏྟཀེ པཝཱརཎཾ ཋཔེཏྭཱ སམགྒཱ ཧོནྟི, ཏེཧི པཝཱརཎཱཡམེཝ པཝཱརཎཱ ཀཱཏབྦཱ. སཱམགྒཱིཔཝཱརཎཾ ཀརོནྟེཧི ཙ པཋམཔཝཱརཎཾ ཋཔེཏྭཱ པཱཊིཔདཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཀཏྟིཀཙཱཏུམཱསིནཱི པུཎྞམཱ, ཨེཏྠནྟརེ ཀཱཏབྦཱ, ཏཏོ པཙྪཱ ཝཱ པུརེ ཝཱ ན ཝཊྚཏི.

དྭེཝཱཙིཀཱདིཔཝཱརཎཱཀཐཱ

༢༣༤. དྭེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཏུནྟི ཨེཏྠ ཉཏྟིཾ ཋཔེནྟེནཱཔི ‘‘ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ སངྒྷོ དྭེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, ཨེཀཝཱཙིཀེ ‘‘ཨེཀཝཱཙིཀཾ ¶ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི, སམཱནཝསྶིཀེཔི ‘‘སམཱནཝསྶིཀཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ, ཨེཏྠ ཙ བཧཱུཔི སམཱནཝསྶཱ ཨེཀཏོ པཝཱརེཏུཾ ལབྷནྟི.

པཝཱརཎཱཋཔནཀཐཱ

༢༣༦. བྷཱསིཏཱཡ ¶ ལཔིཏཱཡ ཨཔརིཡོསིཏཱཡཱཏི ཨེཏྠ སབྦསངྒཱཧིཀཉྩ པུགྒལིཀཉྩཱཏི དུཝིདྷཾ པཝཱརཎཱཋཔནཾ. ཏཏྠ སབྦསངྒཱཧིཀེ ‘‘སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེ སངྒྷོ…པེ… སངྒྷོ ཏེཝཱཙིཀཾ པཝཱརེ’’ ཨིཏི སུཀཱརཏོ ཡཱཝ རེཀཱརོ, ཏཱཝ བྷཱསིཏཱ ལཔིཏཱ ཨཔརིཡོསིཏཱཝ ཧོཏི པཝཱརཎཱ. ཨེཏྠནྟརེ ཨེཀཔདེཔི ཋཔེནྟེན ཋཔིཏཱ ཧོཏི པཝཱརཎཱ. ‘ཡྻ’ཀཱརེ པན པཏྟེ པརིཡོསིཏཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ཋཔེནྟེན ཋཔིཏཱཔི ཨཊྛཔིཏཱ ཧོཏི. པུགྒལིཀཋཔནེ པན – ‘‘སངྒྷཾ བྷནྟེ པཝཱརེམི…པེ… ཏཏིཡམྤི བྷནྟེ སངྒྷཾ པཝཱརེམི དིཊྛེན ཝཱ…པེ… པསྶནྟོ པཊཱི’’ཏི སངྐཱརཏོ ཡཱཝ ཨཡཾ སབྦཔཙྪིམོ ‘ཊི’ཀཱརོ ཏཱཝ བྷཱསིཏཱ ལཔིཏཱ ཨཔརིཡོསིཏཱཝ ཧོཏི པཝཱརཎཱ, ཨེཏྠནྟརེ ཨེཀཔདེཔི ཋཔེནྟེན ཋཔིཏཱ ཧོཏི པཝཱརཎཱ, ‘‘ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན པརིཡོསིཏཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཏསྨིཾ པདེ པཏྟེ ཋཔིཏཱཔི ཨཊྛཔིཏཱ ཧོཏི. ཨེས ནཡོ དྭེཝཱཙིཀཨེཀཝཱཙིཀསམཱནཝསྶིཀཱསུཔི. ཨེཏཱསུཔི ¶ ཧི ཊིཀཱརཱཝསཱནཾཡེཝ ཋཔནཁེཏྟནྟི.

༢༣༧. ཨནུཡུཉྫིཡམཱནོཏི ‘‘ཀིམྷི ནཾ ཋཔེསཱི’’ཏི པརཏོ ཝུཏྟནཡེན པུཙྪིཡམཱནོ. ཨོམདྡིཏྭཱཏི ཨེཏཱནི ‘‘ཨལཾ བྷིཀྑུ མཱ བྷཎྜན’’ནྟིཨཱདཱིནི ཝཙནཱནི ཝཏྭཱ, ཝཙནོམདྡནཱ ཧི ཨིདྷ ཨོམདྡནཱཏི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨནུདྡྷཾསིཏཾ པཊིཛཱནཱཏཱིཏི ‘‘ཨམཱུལཀེན པཱརཱཛིཀེན ཨནུདྡྷཾསིཏོ ཨཡཾ མཡཱ’’ཏི ཨེཝཾ པཊིཛཱནཱཏི. ཡཐཱདྷམྨནྟི སངྒྷཱདིསེསེན ཨནུདྡྷཾསནེ པཱཙིཏྟིཡཾ; ཨིཏརེཧི དུཀྐཊཾ. ནཱསེཏྭཱཏི ལིངྒནཱསནཱཡ ནཱསེཏྭཱ.

༢༣༨. སཱསྶ ཡཐཱདྷམྨཾ པཊིཀཏཱཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝཏྭཱ པཝཱརེཐཱཏི ཝཏྟབྦཱ, ཨསུཀཱ ནཱམ ཨཱཔཏྟཱིཏི ཨིདཾ པན ན ཝཏྟབྦཾ, ཨེཏཉྷི ཀལཧསྶ མུཁཾ ཧོཏི.

ཝཏྠུཋཔནཱདིཀཐཱ

༢༣༩. ཨིདཾ ཝཏྠུ པཉྙཱཡཏི ན པུགྒལོཏི ཨེཏྠ ཙོརཱ ཀིར ཨརཉྙཝིཧཱརེ པོཀྑརཎིཏོ མཙྪེ གཧེཏྭཱ པཙིཏྭཱ ཁཱདིཏྭཱ ཨགམཾསུ. སོ ¶ ཏཾ ཝིཔྤཀཱརཾ དིསྭཱ ཨཱརཱམེ ཝཱ ཀིཉྩི དྷུཏྟེན ཀཏཾ ཝིཔྤཀཱརཾ དིསྭཱ ‘‘བྷིཀྑུསྶ ཨིམིནཱ ཀམྨེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི སལླཀྑེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཝཏྠུཾ ཋཔེཏྭཱ སངྒྷོ པཝཱརེཡྻཱཏི ‘‘ཡདཱ ཏཾ པུགྒལཾ ཛཱནིསྶཱམ, ཏདཱ ནཾ ཙོདེསྶཱམ. ཨིདཱནི པན སངྒྷོ པཝཱརེཏཱུ’’ཏི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཨིདཱནེཝ ནཾ ཝདེཧཱིཏི སཙེ ཨིམིནཱ ¶ ཝཏྠུནཱ ཀཉྩི པུགྒལཾ པརིསངྐསི, ཨིདཱནེཝ ནཾ ཨཔདིསཱཧཱིཏི ཨཏྠོ. སཙེ ཨཔདིསཏི, ཏཾ པུགྒལཾ ཨནུཝིཛྫིཏྭཱ པཝཱརེཏབྦཾ; ནོ ཙེ ཨཔདིསཏི, ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱཏི པཝཱརེཏབྦཾ.

ཨཡཾ པུགྒལོ པཉྙཱཡཏི ན ཝཏྠཱུཏི ཨེཏྠ ཨེཀོ བྷིཀྑུ མཱལཱགནྡྷཝིལེཔནེཧི ཙེཏིཡཾ ཝཱ པཱུཛེསི, ཨརིཊྛཾ ཝཱ པིཝི, ཏསྶ ཏདནུརཱུཔོ སརཱིརགནྡྷོ ཨཧོསི; སོ ཏཾ གནྡྷཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཝརཱུཔོ སརཱིརགནྡྷོ’’ཏི ཝཏྠུཾ པཀཱསེནྟོ ཨེཝམཱཧ. པུགྒལཾ ཋཔེཏྭཱ སངྒྷོ པཝཱརེཡྻཱཏི ཨེཏཾ པུགྒལཾ ཋཔེཏྭཱ སངྒྷོ པཝཱརེཏུ. ཨིདཱནེཝ ནཾ ཝདེཧཱིཏི ཡཾ ཏྭཾ པུགྒལཾ ཋཔེསི, ཏསྶ པུགྒལསྶ ཨིདཱནེཝ དོསཾ ཝད. སཙེ ཨཡམསྶ དོསོཏི ཝདཏི, ཏཾ ¶ པུགྒལཾ སོདྷེཏྭཱ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨཐ ནཱཧཾ ཛཱནཱམཱིཏི ཝདཏི, ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཛཱནིསྶཱམཱཏི པཝཱརེཏབྦཾ.

ཨིདཾ ཝཏྠུ ཙ པུགྒལོ ཙ པཉྙཱཡཏཱིཏི པུརིམནཡེནེཝ ཙོརེཧི མཙྪེ གཧེཏྭཱ པཙིཏྭཱ པརིབྷུཏྟཊྛཱནཉྩ གནྡྷཱདཱིཧི ནཧཱནཊྛཱནཉྩ དིསྭཱ ‘‘པབྦཛིཏསྶ ཀམྨ’’ནྟི མཉྙམཱནོ སོ ཨེཝམཱཧ. ཨིདཱནེཝ ནཾ ཝདེཧཱིཏི ཨིདཱནེཝ ཏེན ཝཏྠུནཱ པརིསངྐིཏཾ པུགྒལཾ ཝདེཧི; ཨིདཾ པན ཨུབྷཡམྤི དིསྭཱ དིཊྛཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཝིནིཙྪིནིཏྭཱཝ པཝཱརེཏབྦཾ. ཀལླཾ ཝཙནཱཡཱཏི ཀལླཾ ཙོདནཱཡ; ཙོདེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཀསྨཱ? པཝཱརཎཏོ པུབྦེ ཨཝིནིཙྪིཏཏྟཱ པཙྪཱ ཙ དིསྭཱ ཙོདིཏཏྟཱཏི. ཨུཀྐོཊནཀཾ པཱཙིཏྟིཡནྟི ཨིདཉྷི ཨུབྷཡཾ པུབྦེ པཝཱརཎཱཡ དིསྭཱ ཝིནིཙྪིནིཏྭཱཝ བྷིཀྑཱུ པཝཱརེནྟི, ཏསྨཱ པུན ཏཾ ཨུཀྐོཊེནྟསྶ ཨཱཔཏྟི.

བྷཎྜནཀཱརཀཝཏྠུཀཐཱ

༢༤༠. དྭེ ཏཡོ ཨུཔོསཐེ ཙཱཏུདྡསིཀེ ཀཱཏུནྟི ཨེཏྠ ཙཏུཏྠཔཉྩམཱ དྭེ, ཏཏིཡོ པན པཀཏིཡཱཔི ཙཏུདྡསིཀོཡེཝཱཏི. ཏསྨཱ ¶ ཏཏིཡཙཏུཏྠཱ ཝཱ ཏཏིཡཙཏུཏྠཔཉྩམཱ ཝཱ དྭེ ཏཡོ ཙཱཏུདྡསིཀཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨཐ ཙཏུཏྠེ ཀཏེ སུཎནྟི, པཉྩམོ ཙཱཏུདྡསིཀོ ཀཱཏབྦོ. ཨེཝམྤི དྭེ ཙཱཏུདྡསིཀཱ ཧོནྟི. ཨེཝཾ ཀརོནྟཱ བྷཎྜནཀཱརཀཱནཾ ཏེརསེ ཝཱ ཙཱཏུདྡསེ ཝཱ ཨིམེ པནྣརསཱིཔཝཱརཎཾ པཝཱརེསྶནྟི. ཨེཝཾ པཝཱརེནྟེཧི ཙ བཧིསཱིམཱཡ སཱམཎེརེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཏེ ཨཱགཙྪནྟཱི’’ཏི སུཏྭཱ ལཧུཾ ལཧུཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ པཝཱརེཏབྦཾ. ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཏེ ཙེ བྷིཀྑཝེ…པེ… ཏཐཱ ཀརོནྟཱུ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨསཾཝིཧིཏཱཏི ¶ སཾཝིདཧནརཧིཏཱ ཨཱགམནཛཱནནཏྠཱཡ ཨཀཏསཾཝིདཧིཏཱ; ཨཝིཉྙཱཏཱཝ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཏེསཾ ཝིཀྑིཏྭཱཏི ‘‘ཀིལནྟཏྠ མུཧུཏྟཾ ཝིསྶམཐཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སམྨོཧཾ ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ནོ ཙེ ལབྷེཐཱཏི ནོ ཙེ བཧིསཱིམཾ གནྟུཾ ལབྷེཡྻུཾ; བྷཎྜནཀཱརཀཱནཾ སཱམཎེརེཧི ཙ དཧརབྷིཀྑཱུཧི ཙ ནིརནྟརཾ ཨནུབདྡྷཱཝ ཧོནྟི. ཨཱགམེ ཛུཎྷེཏི ཡཾ སནྡྷཱཡ ཨཱགམེ ཛུཎྷེ པཝཱརེཡྻཱམཱཏི ཉཏྟིཾ ཋཔེསུཾ, ཏསྨིཾ ཨཱགམེ ཛུཎྷེ ཀོམུདིཡཱ ¶ ཙཱཏུམཱསིནིཡཱ ཨཀཱམཱ པཝཱརེཏབྦཾ, ཨཝསྶཾ པཝཱརེཏབྦཾ, ན ཧི ཏཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ པཝཱརེཏུཾ ལབྦྷཏི. ཏེཧི ཙེ བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑཱུཧི པཝཱརིཡམཱནེཏི ཨེཝཾ ཙཱཏུམཱསིནིཡཱ པཝཱརིཡམཱནེ.

པཝཱརཎཱསངྒཧཀཐཱ

༢༤༡. ཨཉྙཏརོ ཕཱསུཝིཧཱརོཏི ཏརུཎསམཐོ ཝཱ ཏརུཎཝིཔསྶནཱ ཝཱ. པརིབཱཧིརཱ བྷཝིསྶཱམཱཏི ཨནིབདྡྷརཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཱདིབྷཱཝེན བྷཱཝནཱནུཡོགཾ སམྤཱདེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ བཱཧིརཱ བྷཝིསྶཱམ. སབྦེཧེཝ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ སནྣིཔཏིཏབྦནྟི ཨིམིནཱ ཚནྡདཱནཾ པཊིཀྑིཔཏི. བྷིནྣསྶ ཧི སངྒྷསྶ སམགྒཀརཎཀཱལེ ཏིཎཝཏྠཱརཀསམཐེ ཨིམསྨིཉྩ པཝཱརཎཱསངྒཧེཏི ཨིམེསུ ཏཱིསུ ཋཱནེསུ ཚནྡཾ དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. པཝཱརཎཱསངྒཧོ ནཱམཱཡཾ ཝིསྶཊྛཀམྨཊྛཱནཱནཾ ཐཱམགཏསམཐཝིཔསྶནཱནཾ སོཏཱཔནྣཱདཱིནཉྩ ན དཱཏབྦོ. ཏརུཎསམཐཝིཔསྶནཱལཱབྷིནོ པན སབྦེ ཝཱ ཧོནྟུ, ཨུཔཌྜྷཱ ཝཱ, ཨེཀཔུགྒལོ ཝཱ ཨེཀསྶཔི ཝསེན དཱཏབྦོཡེཝ. དིནྣེ པཝཱརཎཱསངྒཧེ ¶ ཨནྟོཝསྶེ པརིཧཱརོཝ ཧོཏི, ཨཱགནྟུཀཱ ཏེསཾ སེནཱསནཾ གཧེཏུཾ ན ལབྷནྟི. ཏེཧིཔི ཚིནྣཝསྶེཧི ན བྷཝིཏབྦཾ, པཝཱརེཏྭཱ པན ཨནྟརཱཔི ཙཱརིཀཾ པཀྐམིཏུཾ ལབྷནྟཱིཏི དསྶནཏྠཾ ‘‘ཏེཧི ཙེ བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཝཱརཎཱཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཙམྨཀྑནྡྷཀཾ

སོཎཀོལི༹ཝིསཝཏྠུཀཐཱ

༢༤༢. ཙམྨཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཨིསྶརིཡཱདྷིཔཙྩནྟི ཨིསྶརབྷཱཝེན ཙ ཨདྷིཔཏིབྷཱཝེན ཙ སམནྣཱགཏཾ. རཛྫནྟི རཱཛབྷཱཝཾ, རཉྙཱ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཝཱ. སོཎོ ནཱམ ཀོལི༹ཝིསོཏི ཨེཏྠ སོཎོཏི ཏསྶ ནཱམཾ; ཀོལི༹ཝིསོཏི གོཏྟཾ. པཱདཏལེསུ ལོམཱནཱིཏི རཏྟེསུ པཱདཏལེསུ སུཁུམཱནི ཨཉྫནཝཎྞཱནི ཀམྨཙིཏྟཱིཀཏཱནི ལོམཱནི ཛཱཏཱནི ཧོནྟི. སོ ཀིར པུབྦེ ཨསཱིཏིསཧསྶཱནཾ པུརིསཱནཾ ཛེཊྛཔུརིསོ ཧུཏྭཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཝསནཊྛཱནེ པཎྞསཱལཾ ཀཏྭཱ ཨཏྟནོ སསྶིརིཀཾ ཨུཎྞཔཱཝཱརཀཾ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ པཱདེཧི ཨཀྐམནཊྛཱནེ པཱདཔུཉྪནིཀཾ ཀཏྭཱ ཋཔེསི. ཏེམཱསཾ པན སབྦེཝ པཙྩེཀབུདྡྷཾ ཨུཔཊྛཧིཾསུ. ཨཡཾ ཏསྶ ཙ ཏེསཉྩ ཨསཱིཏིཡཱ གཱམིཀསཧསྶཱནཾ ¶ པུབྦཡོགོ.

ཨསཱིཏིགཱམིཀསཧསྶཱནཱིཏི ཏེསུ གཱམེསུ ཝསནྟཱནཾ ཀུལཔུཏྟཱནཾ ཨསཱིཏིསཧསྶཱནི. ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེནཱཏི ཀེནཙི ཀརཎཱིཡེན ཝིཡ; ན པནསྶ ཀིཉྩི ཀརཎཱིཡཾ ཨཏྠི ཨཉྙཏྲ ཏསྶ དསྶནཱ. རཱཛཱ ཀིར ཏཱནིཔི ཨསཱིཏིཀུལཔུཏྟསཧསྶཱནི སནྣིཔཱཏཱཔེནྟོ ‘‘ཨེཝཾ ཨཔརིསངྐནྟོ སོཎོ ཨཱགམིསྶཏཱི’’ཏི སནྣིཔཱཏཱཔེསི. དིཊྛདྷམྨིཀེ ཨཏྠེཏི ‘‘ཀསིཝཎིཛྫཱདཱིནི དྷམྨེན ཀཏྟབྦཱནི, མཱཏཱཔིཏརོ དྷམྨེན པོསིཏབྦཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན ཨིདྷལོཀཧིཏེ ཨཏྠེ ཨནུསཱསིཏྭཱ. སོ ནོ བྷགཝཱཏི སོ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཱ ཏུམྷེ སམྤརཱཡིཀེ ཨཏྠེ ཨནུསཱསིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ.

བྷགཝནྟཾ པཊིཝེདེམཱིཏི བྷགཝནྟཾ ཛཱནཱཔེམི. པཱཊིཀཱཡ ནིམུཛྫིཏྭཱཏི སོཔཱནསྶ ཧེཊྛཱ ཨཌྜྷཙནྡཔཱསཱཎེ ནིམུཛྫིཏྭཱ. ཡསྶ དཱནི བྷནྟེ བྷགཝཱ ཀཱལཾ མཉྙཏཱིཏི ཡསྶ ཏེསཾ ཧིཏཀིརིཡཏྠསྶ བྷགཝཱ ཀཱལཾ ཛཱནཱཏི. ཝིཧཱརཔཙྪཱཡཱཡནྟི ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཚཱཡཱཡཾ. སམནྣཱཧརནྟཱིཏི པསཱདཝསེན པུནཔྤུནཾ མནསི ཀརོནྟི. བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡཱཏི བྷིཡྻོསོམཏྟཱཡ པུན ཝིསིཊྛཏརཾ དསྶེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨནྟརདྷཱཡཏཱིཏི ཨདསྶནཾ ཧོཏི.

སོཎསྶ པབྦཛྫཱཀཐཱ

༢༤༣. ལོཧིཏེན ¶ ¶ ཕུཊོ ཧོཏཱིཏི ལོཧིཏེན མཀྑིཏོ ཧོཏི. གཝཱགྷཱཏནནྟི ཡཏྠ གཱཝོ ཧཉྙནྟི, ཏཱདིསོཏི ཨཏྠོ. ཀུསལོ ནཱམ ཝཱིཎཱཡ ཝཱདནཀུསལོ. ཝཱིཎཱཡ ཏནྟིསྶརེཏི ཝཱིཎཱཡ ཏནྟིཡཱ སརེ. ཨཙྩཱཡཏཱཏི ཨཏིཨཱཡཏཱ ཁརམུཙྪིཏཱ. སརཝཏཱིཏི སརསམྤནྣཱ. ཀམྨཉྙཱཏི ཀམྨཀྑམཱ. ཨཏིསིཐིལཱཏི མནྡམུཙྪནཱ. སམེ གུཎེ པཏིཊྛིཏཱཏི མཛ྄ཛྷིམེ སརེ ཋཔེཏྭཱ མུཙྪིཏཱ. ཝཱིརིཡསམཏཾ ཨདྷིཊྛཧཱཏི ཝཱིརིཡསམྤཡུཏྟསམཏཾ ཨདྷིཊྛཱཧི, ཝཱིརིཡཾ སམཐེན ཡོཛེཧཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིནྡྲིཡཱནཉྩ སམཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷཱཏི སདྡྷཱདཱིནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སམཏཾ སམབྷཱཝཾ. ཏཏྠ སདྡྷཾ པཉྙཱཡ, པཉྙཉྩ སདྡྷཱཡ, ཝཱིརིཡཾ སམཱདྷིནཱ, སམཱདྷིཉྩ ཝཱིརིཡེན ཡོཛཡམཱནོ ཨིནྡྲིཡཱནཾ སམཏཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷ. ཏཏྠ ཙ ནིམིཏྟཾ གཎྷཱཧཱིཏི ཏསྨིཾ སམཐེ སཏི, ཡེན ཨཱདཱསེ མུཁབིམྦེནེཝ ནིམིཏྟེན ཨུཔྤཛྫིཏབྦཾ ¶ , ཏཾ སམཐནིམིཏྟཾ ཝིཔསྶནཱནིམིཏྟཾ མགྒནིམིཏྟཾ ཕལནིམིཏྟཉྩ གཎྷཱཧི, ནིབྦཏྟེཧཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༤༤. ཨཉྙཾ བྱཱཀརེཡྻནྟི ཨརཧཱ ཨཧནྟི ཛཱནཱཔེཡྻཾ. ཚ ཋཱནཱནཱིཏི ཚ ཀཱརཎཱནི. ཨདྷིམུཏྟོ ཧོཏཱིཏི པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཙྩཀྑཾ ཀཏྭཱ ཋིཏོ ཧོཏི. ནེཀྑམྨཱདྷིམུཏྟོཏིཨཱདི སབྦཾ ཨརཧཏྟཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨརཧཏྟཉྷི སབྦཀིལེསེཧི ནིཀྑནྟཏྟཱ ནེཀྑམྨཾ, ཏེཧེཝ པཝིཝིཏྟཏྟཱ པཝིཝེཀོ, བྱཱཔཛྫཱབྷཱཝཏོ ཨབྱཱཔཛྫཾ, ཨུཔཱདཱནསྶ ཁཡནྟེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ ཨུཔཱདཱནཀྑཡོ, ཏཎྷཱཀྑཡནྟེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ ཏཎྷཀྑཡོ, སམྨོཧཱབྷཱཝཏོ ཨསམྨོཧོཏི ཙ ཝུཙྩཏི.

ཀེཝལཾ སདྡྷཱམཏྟཀནྟི པཊིཝེདྷརཧིཏཾ ཀེཝལཾ པཊིཝེདྷཔཉྙཱཡ ཨསམྨིསྶཾ སདྡྷཱམཏྟཀཾ. པཊིཙཡནྟི པུནཔྤུནཾ ཀརཎེན ཝུཌྜྷིཾ. ཝཱིཏརཱགཏྟཱཏི མགྒཔྤཊིཝེདྷེན རཱགསྶ ཝིགཏཏྟཱཡེཝ ནེཀྑམྨསངྑཱཏཾ ཨརཧཏྟཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋིཏོ ཧོཏི. ཕལསམཱཔཏྟིཝིཧཱརེནེཝ ཝིཧརཏི, ཏནྣིནྣམཱནསོཡེཝ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཔདེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ལཱབྷསཀྐཱརསིལོཀནྟི ¶ ཙཏུཔཙྩཡལཱབྷཉྩ ཏེསཾཡེཝ སུཀཏབྷཱཝཉྩ ཝཎྞབྷཎནཉྩ. ནིཀཱམཡམཱནོཏི ཨིཙྪམཱནོ པཏྠཡམཱནོ. པཝིཝེཀཱདྷིམུཏྟོཏི ཝིཝེཀེ ཨདྷིམུཏྟོ ཨཧནྟི ཨེཝཾ ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

སཱིལབྦཏཔརཱམཱསནྟི སཱིལཉྩ ཝཏཉྩ པརཱམསིཏྭཱ གཧིཏགཧཎམཏྟཾ. སཱརཏོ པཙྩཱགཙྪནྟོཏི ¶ སཱརབྷཱཝེན ཛཱནནྟོ. ཨབྱཱཔཛྫཱདྷིམུཏྟོཏི ཨབྱཱཔཛྫཾ ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིམིནཱཝ ནཡེན སབྦཝཱརེསུ ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

བྷུསཱཏི བལཝནྟོ. ནེཝསྶ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདིཡནྟཱིཏི ཨེཏསྶ ཁཱིཎཱསཝསྶ ཙིཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཋཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨམིསྶཱིཀཏནྟི ཨམིསྶཀཏཾ. ཀིལེསཱཧི ཨཱརམྨཎེན སདྡྷིཾ ཙིཏྟཾ མིསྶཾ ཀརོནྟི, ཏེསཾ ཨབྷཱཝཱ ཨམིསྶཱིཀཏཾ. ཋིཏནྟི པཏིཊྛིཏཾ. ཨཱནེཉྫཔྤཏྟནྟི ཨཙལནཔྤཏྟཾ. ཝཡཉྩསྶཱནུཔསྶཏཱིཏི ¶ ཏསྶ ཙིཏྟསྶ ཨུཔྤཱདམྤི ཝཡམྤི པསྶཏི.

ནེཀྑམྨཾ ཨདྷིམུཏྟསྶཱཏི ཨརཧཏྟཾ པཊིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཋིཏསྶ. སེསཔདེཧིཔི ཨརཧཏྟམེཝ ཀཐིཏཾ. ཨུཔཱདཱནཀྑཡསྶཱཏི ཨུཔཡོགཏྠེ སཱམིཝཙནཾ. ཨསམྨོཧཉྩ ཙེཏསོཏི ཙིཏྟསྶ ཙ ཨསམྨོཧཾ ཨདྷིམུཏྟསྶ. དིསྭཱ ཨཱཡཏནུཔྤཱདནྟི ཨཱཡཏནཱནཾ ཨུཔྤཱདཉྩ ཝཡཉྩ དིསྭཱ. སམྨཱ ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏཱིཏི སམྨཱ ཧེཏུནཱ ནཡེན ཨིམཱཡ ཝིཔསྶནཱཡ པཊིཔཏྟིཡཱ ཕལསམཱཔཏྟིཝསེན ཙིཏྟཾ ཝིམུཙྩཏི, ནིབྦཱནཱརམྨཎེ ཨདྷིམུཙྩཏི. སནྟཙིཏྟསྶཱཏི ནིབྦུཏཙིཏྟསྶ. ཏཱདིནོཏི ཨིཊྛཱནིཊྛེ ཨནུནཡཔཊིགྷེཧི ཨཀམྤིཡཏྟཱ ཏཱདཱི, ཏསྶ ཏཱདིནོ.

དིགུཎཱདིཨུཔཱཧནཔཊིཀྑེཔཀཐཱ

༢༤༥. ཨཉྙཾ བྱཱཀརོནྟཱིཏི ཨརཧཏྟཾ བྱཱཀརོནྟི. ཨཏྠོ ཙ ཝུཏྟོཏི ཡེན ཨརཧཱཏི ཉཱཡཏི, སོ ཨཏྠོ ཝུཏྟོ. སུཏྟཏྠོ པན སུཏྟཝཎྞནཏོཡེཝ གཧེཏབྦོ. ཨཏྟཱ ཙ ཨནུཔནཱིཏོཏི ཨཧཾ ཨརཧཱཏི ཨེཝཾ བྱཉྫནཝསེན ཨཏྟཱ ན ཨུཔནཱིཏོ. ཨཐ ཙ པནིདྷེཀཙྩེ མོགྷཔུརིསཱཏི ཨཉྙེ པན ཏུཙྪཔུརིསཱ ཧསམཱནཱ ཝིཡ ཨསནྟམེཝ ཨཉྙཾ ཝཙནམཏྟེན སནྟཾ ཀཏྭཱ བྱཱཀརོནྟི. ཨེཀཔལཱསིཀནྟི ཨེཀཔཊལཾ ¶ . ཨསཱིཏིསཀཊཝཱཧེཏི ཨེཏྠ དྭེ སཀཊབྷཱརཱ ཨེཀོ ཝཱཧོཏི ཝེདིཏབྦོ. སཏྟཧཏྠིཀཉྩ ཨནཱིཀནྟི ཨེཏྠ ཚ ཧཏྠིནིཡོ ཨེཀོ ཙ ཧཏྠཱིཏི ཨིདམེཀཾ ཨནཱིཀཾ. ཨཱིདིསཱནི སཏྟ ཨནཱིཀཱནི སཏྟཧཏྠིཀཾ ཨནཱིཀཾ ནཱམ. དིགུཎཱཏི དྭིཔཊལཱ. ཏིགུཎཱཏི ཏིཔཊལཱ. གཎངྒུཎཱུཔཱཧནཱཏི ཙཏུཔཊལཏོ པཊྛཱཡ ཝུཙྩཏི.

སབྦནཱིལིཀཱདིཔཊིཀྑེཔཀཐཱ

༢༤༦. སབྦནཱིལིཀཱཏི སབྦཱཝ ནཱིལིཀཱ. ཨེས ནཡོ སབྦཔཱིཏིཀཱདཱིསུཔི. ཏཏྠ ཙ ནཱིལིཀཱ ཨུམཱཔུཔྥཝཎྞཱ ཧོཏི, པཱིཏིཀཱ ཀཎིཀཱརཔུཔྥཝཎྞཱ, ལོཧིཏིཀཱ ཛཡསུམནཔུཔྥཝཎྞཱ ¶ , མཉྫིཊྛིཀཱ མཉྫིཊྛཝཎྞཱ ཨེཝ, ཀཎྷཱ ཨདྡཱརིཊྛཀཝཎྞཱ, མཧཱརངྒརཏྟཱ སཏཔདིཔིཊྛིཝཎྞཱ, མཧཱནཱམརཏྟཱ སམྦྷིནྣཝཎྞཱ ཧོཏི པཎྜུཔལཱསཝཎྞཱ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ¶ ‘‘པདུམཔུཔྥཝཎྞཱ’’ཏི ཝུཏྟཱ. ཨེཏཱསུ ཡཾཀིཉྩི ལབྷིཏྭཱ རཛནཾ ཙོལ༹ཀེན པུཉྪིཏྭཱ ཝཎྞཾ བྷིནྡིཏྭཱ དྷཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཔྤམཏྟཀེཔི བྷིནྣེ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ནཱིལཀཝདྡྷིཀཱཏི ཡཱསཾ ཝདྡྷཱཡེཝ ནཱིལཱ. ཨེསེཝ ནཡོ སབྦཏྠ. ཨེཏཱཔི ཝཎྞབྷེདཾ ཀཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཱ. ཁལླཀབདྡྷཱཏི པཎྷིཔིདྷཱནཏྠཾ ཏལེ ཁལླཀཾ བནྡྷིཏྭཱ ཀཏཱ. པུཊབདྡྷཱཏི ཡོནཀཨུཔཱཧནཱ ཝུཙྩཏི, ཡཱ ཡཱཝཛངྒྷཏོ སབྦཔཱདཾ པཊིཙྪཱདེཏི. པཱལིགུཎྛིམཱཏི པལིགུཎྛིཏྭཱ ཀཏཱ; ཡཱ ཨུཔརི པཱདམཏྟམེཝ པཊིཙྪཱདེཏི, ན ཛངྒྷཾ. ཏཱུལཔུཎྞིཀཱཏི ཏཱུལཔིཙུནཱ པཱུརེཏྭཱ ཀཏཱ. ཏིཏྟིརཔཏྟིཀཱཏི ཏིཏྟིརཔཏྟསདིསཱ ཝིཙིཏྟབདྡྷཱ. མེཎྜཝིསཱཎཝདྡྷིཀཱཏི ཀཎྞིཀཊྛཱནེ མེཎྜཀསིངྒསཎྛཱནེ ཝདྡྷེ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཱ. ཨཛཝིསཱཎཝདྡྷིཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཝིཙྪིཀཱལི༹ཀཱཔི ཏཏྠེཝ ཝིཙྪིཀནངྒུཊྛསཎྛཱནེ ཝདྡྷེ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཱ. མོརཔིཉྪཔརིསིབྦིཏཱཏི ཏལེསུ ཝཱ ཝདྡྷེསུ ཝཱ མོརཔིཉྪེཧི སུཏྟཀསདིསེཧི པརིསིབྦིཏཱ. ཙིཏྲཱཏི ཝིཙིཏྲཱ; ཨེཏཱསུ ཡཾཀིཉྩི ལབྷིཏྭཱ, སཙེ ཏཱནི ཁལླཀཱདཱིནི ཨཔནེཏྭཱ སཀྐཱ ཧོནྟི ཝལ༹ཉྫིཏུཾ, ཝལ༹ཉྫེཏབྦཱ. ཏེསུ པན སཏི ཝལ༹ཉྫནྟསྶ དུཀྐཊཾ. སཱིཧཙམྨཔརིཀྑཊཱ ནཱམ པརིཡནྟེསུ ཙཱིཝརེ ཨནུཝཱཏཾ ཝིཡ སཱིཧཙམྨཾ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཱ. ལཱུཝཀཙམྨཔརིཀྑཊཱཏི པཀྑིབིལཱ༹ལཙམྨཔརིཀྑཊཱ ¶ . ཨེཏཱསུཔི ཡཱ ཀཱཙི ལབྷིཏྭཱ ཏཾ ཙམྨཾ ཨཔནེཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཱ.

༢༤༧. ཨོམུཀྐནྟི པཊིམུཉྩིཏྭཱ ཨཔནཱིཏཾ. ནཝཱཏི ཨཔརིབྷུཏྟཱ.

ཨཛ྄ཛྷཱརཱམེཨུཔཱཧནཔཊིཀྑེཔཀཐཱ

༢༤༨. ཨབྷིཛཱིཝནིཀསྶཱཏི ཡེན སིཔྤེན ཨབྷིཛཱིཝནྟི, ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟི, ཏསྶ ཀཱརཎཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདྷ ཁོ ཏཾ བྷིཀྑཝེཏི ཨེཏྠ ཏནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, ཨིདྷ ཁོ བྷིཀྑཝེ སོབྷེཡྻཱཐཱཏི ¶ ཨཏྠོ. ཡཾ ཏུམྷེཏི ཡེ ཏུམྷེ. ཨཐ ཝཱ ཡདི ཏུམྷེཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཡདིསདྡསྶ ཧི ཨཏྠེ ཨཡཾ ནིཔཱཏོ. ཨཱཙརིཡེསཱུཏིཨཱདིམྷི པབྦཛྫཱཙརིཡོ, ཨུཔསམྤདཱཙརིཡོ, ནིསྶཡཱཙཱརིཡོ, ཨུདྡེསཱཙརིཡོཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོཔི ཨིདྷ ཨཱཙརིཡཱ ཨེཝ. ཨཝསྶིཀསྶ ཚབྦསྶོ ཨཱཙརིཡམཏྟོ. སོ ཧི ཙཏུཝསྶཀཱལེ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཝཙྪཏི; ཨེཝཾ ཨེཀཝསྶསྶ སཏྟཝསྶོ, དུཝསྶསྶ ཨཊྛཝསྶོ, ཏིཝསྶསྶ ནཝཝསྶོ, ཙཏུཝསྶསྶ དསཝསྶོ. ཨིམེཔི ཨཱཙརིཡམཏྟཱ ཨེཝ ¶ . ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ སནྡིཊྛསམྦྷཏྟཱ པན སཧཱཡབྷིཀྑཱུ, ཡེ ཝཱ པན ཀེཙི དསཧི ཝསྶེཧི མཧནྟཏརཱ ཏེ སབྦེཔི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡམཏྟཱ ནཱམ. ཨེཏྟཀེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨནུཔཱཧནེསུ ཙངྐམནྟེསུ སཨུཔཱཧནསྶ ཙངྐམཏོ ཨཱཔཏྟི.

༢༤༩. པཱདཁཱིལཱབཱདྷོ ནཱམ པཱདཏོ ཁཱིལསདིསཾ མཾསཾ ནིཀྑནྟཾ ཧོཏི.

༢༥༡. ཏིཎཔཱདུཀཱཏི ཡེན ཀེནཙི ཏིཎེན ཀཏཔཱདུཀཱ. ཧིནྟཱལཔཱདུཀཱཏི ཁཛྫཱུརཱིཔཏྟེཧི ཀཏཔཱདུཀཱ; ཧིནྟཱལཔཏྟེཧིཔི ན ཝཊྚཏིཡེཝ. ཀམལཔཱདུཀཱཏི ཀམལཏིཎཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏེན ཀཏཔཱདུཀཱ; ཨུསཱིརཔཱདུཀཱཏིཔི ཝདནྟི. ཀམྦལཔཱདུཀཱཏི ཨུཎྞཱཧི ཀཏཔཱདུཀཱ. ཨསངྐམནཱིཡཱཏི བྷཱུམིཡཾ སུཔྤཏིཊྛིཏཱ ནིཙྩལཱ ཨསཾཧཱརིཡཱ.

༢༥༢. ཨངྒཛཱཏཾ ཚུཔནྟཱིཏི ཨངྒཛཱཏེནེཝ ཨངྒཛཱཏཾ ཚུཔནྟི. ཨོགཱཧེཏྭཱ མཱརེནྟཱིཏི ཨནྟོ ཨུདཀེ དལ༹ྷཾ གཧེཏྭཱ མཱརེནྟི.

ཡཱནཱདིཔཊིཀྑེཔཀཐཱ

༢༥༣. ཨིཏྠིཡུཏྟེནཱཏི ¶ དྷེནུཡུཏྟེན. པུརིསནྟརེནཱཏི པུརིསསཱརཐིནཱ. པུརིསཡུཏྟེནཱཏི གོཎཡུཏྟེན. ཨིཏྠནྟརེནཱཏི ཨིཏྠིསཱརཐིནཱ. གངྒཱམཧིཡཱཡཱཏི གངྒཱམཧཀཱིལི༹ཀཱཡ. པུརིསཡུཏྟཾ ཧཏྠཝཊྚཀནྟི ཨེཏྠ པུརིསཡུཏྟཾ ཨིཏྠིསཱརཐི ཝཱ ཧོཏུ, པུརིསསཱརཐི ཝཱ ཝཊྚཏི. ཧཏྠཝཊྚཀཾ པན ཨིཏྠིཡོ ཝཱ ཝཊྚེནྟུ པུརིསཱ ཝཱ, ཝཊྚཏིཡེཝ. ཡཱནུགྒྷཱཏེནཱཏི ཡཱནཾ ཨབྷིརུཧནྟསྶ སབྦོ ཀཱཡོ ཙལཏི ཏཔྤཙྩཡཱ. སིཝིཀནྟི པཱིཋཀསིཝིཀཾ. པཱཊངྐིནྟི ཝཾསེ ལགྒེཏྭཱ ཀཏཾ པཊཔོཏལིཀཾ.

༢༥༤. ཨུཙྩཱསཡནམཧཱསཡནནཱནཱིཏི ¶ ཨེཏྠ ཨུཙྩཱསཡནནྟི པམཱཎཱཏིཀྐནྟཾ མཉྩཾ. མཧཱསཡནནྟི ཨཀཔྤིཡཏྠརཎཾ, ཨཱསནྡཱིཨཱདཱིསུ ཨཱསནྡཱིཏི པམཱཎཱཏིཀྐནྟཱསནཾ. པལླངྐོཏི པཱདེསུ ཝཱལ༹རཱུཔཱནི ཋཔེཏྭཱ ཀཏོ. གོནཀོཏི དཱིགྷལོམཀོ མཧཱཀོཛཝོ; ཙཏུརངྒུལཱདྷིཀཱནི ཀིར ཏསྶ ལོམཱནི. ཙིཏྟཀཱཏི ཝཱནཙིཏྲོ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཎོ. པཊིཀཱཏི ཨུཎྞཱམཡོ སེཏཏྠརཎོ. པཊལིཀཱཏི གྷནཔུཔྥཀོ ཨུཎྞཱམཡལོཧིཏཏྠརཎོ; ཡོ ཨཱམལཀཔཊྚོཏིཔི ཝུཙྩཏི. ཏཱུལིཀཱཏི པཀཏིཏཱུལིཀཱཡེཝ. ཝིཀཏིཀཱཏི སཱིཧབྱགྒྷཱདིརཱུཔཝིཙིཏྲོ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཎོ. ཨུདྡལོམཱིཏི ཨེཀཏོ ཨུགྒཏལོམཾ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཎཾ; ‘‘ཨུདྡྷལོམཱི’’ཏིཔི པཱཋོ. ཨེཀནྟལོམཱིཏི ཨུབྷཏོ ཨུགྒཏལོམཾ ཨུཎྞཱམཡཏྠརཎཾ. ཀཊྚིསྶནྟི རཏནཔརིསིབྦིཏཾ ཀོསེཡྻཀཊྚིསྶམཡཾ པཙྩཏྠརཎཾ ¶ . ཀོསེཡྻནྟི རཏནཔརིསིབྦིཏཾ ཀོསིཡསུཏྟམཡཾ པཙྩཏྠརཎཾ; སུདྡྷཀོསེཡྻཾ པན ཝཊྚཏི.

ཀུཏྟཀནྟི སོལ༹སནྣཾ ནཱཊཀིཏྠཱིནཾ ཋཏྭཱ ནཙྩནཡོགྒཾ ཨུཎྞཱམཡཨཏྠརཎཾ. ཧཏྠཏྠརཨསྶཏྠརཱཏི ཧཏྠིཨསྶཔིཊྛཱིསུ ཨཏྠརཎཀཨཏྠརཎཱ ཨེཝ. རཐཏྠརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཛིནཔྤཝེཎཱིཏི ཨཛིནཙམྨེཧི མཉྩཔྤམཱཎེན སིབྦིཏྭཱ ཀཏཱ པཝེཎཱི. ཀདལཱིམིགཔཝརཔཙྩཏྠརཎནྟི ཀདལཱིམིགཙམྨཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏེན ཀཏཾ པཝརཔཙྩཏྠརཎཾ, ཨུཏྟམཔཙྩཏྠརཎནྟི ཨཏྠོ. ཏཾ ཀིར སེཏཝཏྠསྶ ཨུཔརི ཀདལཱིམིགཙམྨཾ པཏྠརིཏྭཱ སིབྦིཏྭཱ ཀརོནྟི. སཨུཏྟརཙྪདནྟི སཧ ཨུཏྟརཙྪདནེན; ཨུཔརིབདྡྷེན རཏྟཝིཏཱནེན ¶ སདྡྷིནྟི ཨཏྠོ ¶ . སེཏཝིཏཱནམྤི ཧེཊྛཱ ཨཀཔྤིཡཔཙྩཏྠརཎེ སཏི ན ཝཊྚཏི, ཨསཏི པན ཝཊྚཏི. ཨུབྷཏོལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནནྟི སཱིསཱུཔདྷཱནཉྩ པཱདཱུཔདྷཱནཉྩཱཏི མཉྩསྶ ཨུབྷཏོལོཧིཏཀཱུཔདྷཱནཾ, ཨེཏཾ ན ཀཔྤཏི. ཡཾ པན ཨེཀམེཝ ཨུཔདྷཱནཾ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ རཏྟཾ ཝཱ ཧོཏི, པདུམཝཎྞཾ ཝཱ ཙིཏྲཾ ཝཱ, སཙེ པམཱཎཡུཏྟཾ, ཝཊྚཏི. མཧཱཨུཔདྷཱནཾ པན པཊིཀྑིཏྟཾ.

སབྦཙམྨཔཊིཀྑེཔཱདིཀཐཱ

༢༥༥. དཱིཔིཙྪཱཔོཏི དཱིཔིཔོཏཀོ. ཨོགུམྥིཡནྟཱིཏི བྷིཏྟིདཎྜཀཱདཱིསུ ཝེཋེཏྭཱ བནྡྷནྟི.

༢༥༦. ཨབྷིནིསཱིདིཏུནྟི ཨབྷིནིསྶཱཡ ནིསཱིདིཏུཾ; ཨཔསྶཡཾ ཀཏྭཱ ནིསཱིདིཏུནྟི ཨཏྠོ. གིལཱནེན བྷིཀྑུནཱ སཨུཔཱཧནེནཱཏི ཨེཏྠ གིལཱནོ ནཱམ ཡོ ན སཀྐོཏི ཨནུཔཱཧནོ གཱམཾ པཝིསིཏུཾ.

༢༥༧. ཀུརརགྷརེཏི ཨེཝཾནཱམཀེ ནགརེ; ཨེཏེནསྶ གོཙརགཱམོ ཝུཏྟོ. པཔཏཀེ པབྦཏེཏི པཔཏནཱམཀེ པབྦཏེ; ཨེཏེནསྶ ནིཝཱསནཊྛཱནཾ ཝུཏྟཾ. སོཎོཏི ཏསྶ ནཱམཾ. ཀོཊིཨགྒྷནཀཾ པན ཀཎྞཔིལ༹ནྡྷནཀཾ དྷཱརེཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཀུཊིཀཎྞོ’’ཏི ཝུཙྩཏི; ཀོཊིཀཎྞོཏི ཨཏྠོ. པཱསཱདིཀནྟི པསཱདཛནཀཾ. པསཱདནཱིཡནྟི ཨིདཾ ཏསྶེཝ ཨཏྠཝེཝཙནཾ. ཨུཏྟམདམཐསམཐནྟི ཨུཏྟམཾ དམཐཉྩ སམཐཉྩ པཉྙཉྩ སམཱདྷིཉྩ ཀཱཡཱུཔསམཉྩ ཙིཏྟཱུཔསམཉྩཱཏིཔི ཨཏྠོ. དནྟནྟི སབྦེསཾ ཝིསཱུཀཱཡིཀཝིཔྥནྡིཏཱནཾ ཨུཔཙྪིནྣཏྟཱ དནྟཾ; ཁཱིཎཀིལེསནྟི ཨཏྠོ. གུཏྟནྟི སཾཝརགུཏྟིཡཱ གུཏྟཾ. སནྟིནྡྲིཡནྟི ཡཏིནྡྲིཡཾ. ནཱགནྟི ཨཱགུཝིརཧིཏཾ. ཏིཎྞཾ མེ ཝསྶཱནཾ ཨཙྩཡེནཱཏི ¶ མམ པབྦཛྫཱདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཏིཎྞཾ ཝསྶཱནཾ ཨཙྩཡེན. ཨུཔསམྤདཾ ཨལཏྠནྟི ཨཧཾ ཨུཔསམྤདཾ ཨལབྷིཾ ¶ . ཀཎྷུཏྟརཱཏི ཀཎྷམཏྟིཀུཏྟརཱ; ཨུཔརི ཝཌྜྷིཏཀཎྷམཏྟིཀཱཏི ཨཏྠོ. གོཀཎྚཀཧཏཱཏི གུནྣཾ ཁུརེཧི ཨཀྐནྟབྷཱུམིཏོ སམུཊྛིཏེཧི གོཀཎྚཀེཧི ཨུཔཧཏཱ. ཏེ ཀིར གོཀཎྚཀེ ཨེཀཔཊལིཀཱ ཨུཔཱཧནཱ རཀྑིཏུཾ ན སཀྐོནྟི; ཨེཝཾ ཁརཱ ཧོནྟི. ཨེརགཱུ, མོརགཱུ, མཛྫཱརཱུ, ཛནྟཱུཏི ཨིམཱ ཙཏསྶོཔི ཏིཎཛཱཏིཡོ; ཨེཏེཧི ཀཊསཱརཀེ ཙ ཏཊྚིཀཱཡོ ཙ ཀརོནྟི. ཨེཏྠ ཨེརགཱུཏི ¶ ཨེརཀཏིཎཾ; ཏཾ ཨོལཱ༹རིཀཾ. མོརགཱུཏིཎཾ ཏམྦསཱིསཾ མུདུཀཾ སུཁསམྥསྶཾ, ཏེན ཀཏཏཊྚིཀཱ ནིཔཛྫིཏྭཱ ཝུཊྛིཏམཏྟེ པུན ཨུདྡྷུམཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. མཛྫཱརུནཱ སཱཊཀེཔི ཀརོནྟི. ཛནྟུསྶ མཎིསདིསོ ཝཎྞོ ཧོཏི. སེནཱསནཾ པཉྙཔེསཱིཏི བྷིསིཾ ཝཱ ཀཊསཱརཀཾ ཝཱ པཉྙཔེསི; པཉྙཔེཏྭཱ ཙ པན སོཎསྶ ཨཱརོཙེཏི – ‘‘ཨཱཝུསོ སཏྠཱ ཏཡཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཱཝཱསེ ཝསིཏུཀཱམོ, གནྡྷཀུཊིཡཾཡེཝ ཏེ སེནཱསནཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི.

༢༥༨. ཨཡཾ ཁྭསྶ ཀཱལོཏི ཨཡཾ ཁོ ཀཱལོ བྷཝེཡྻ. པརིདསྶཱིཏི པརིདསྶེསི. ‘‘ཨིདཉྩིདཉྩ ཝདེཡྻཱསཱིཏི ཡཾ མེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཛཱནཱཔེསི, ཏསྶ ཨཡཾ ཀཱལོ བྷཝེཡྻ, ཧནྡ དཱནི ཨཱརོཙེམི ཏཾ སཱསན’’ནྟི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༢༥༩. ཝིནཡདྷརཔཉྩམེནཱཏི ཨནུསྶཱཝནཱཙརིཡཔཉྩམེན. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ སབྦཔཙྩནྟིམེསུ ཛནཔདེསུ གུཎངྒུཎཱུཔཱཧནནྟི ཨེཏྠ མནུསྶཙམྨཾ ཋཔེཏྭཱ ཡེན ཀེནཙི ཙམྨེན ཨུཔཱཧནཱ ཝཊྚཏི. ཨུཔཱཧནཀོསཀསཏྠཀོསཀཀུཉྩིཀཀོསཀེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙམྨཱནི ཨཏྠརཎཱནཱིཏི ཨེཏྠ པན ཡཾཀིཉྩི ཨེལ༹ཀཙམྨཾ ཨཛཙམྨཉྩ ཨཏྠརིཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུཾ ཝཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི. མིགཙམྨེ ཨེཎཱིམིགོ ཝཱཏམིགོ པསདམིགོ ཀུརངྒམིགོ མིགམཱཏུཀོ རོཧིཏམིགོཏི ¶ ཨེཏེསཾཡེཝ ཙམྨཱནི ཝཊྚནྟི. ཨཉྙེསཾ པན –

མཀྐཊོ ཀཱལ༹སཱིཧོ ཙ, སརབྷོ ཀདལཱིམིགོ;

ཡེ ཙ ཝཱལ༹མིགཱ ཀེཙི, ཏེསཾ ཙམྨཾ ན ཝཊྚཏི.

ཏཏྠ ཝཱལ༹མིགཱཏི སཱིཧབྱགྒྷཨཙྪཏརཙྪཱ; ན ཀེཝལཉྩ ཨེཏེསཾཡེཝ, ཡེསཾ པན ཙམྨཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ, ཏེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱ ཨནྟམསོ གོམཧིཾསསསབིལཱ༹རཱདཡོཔི སབྦེ ཨིམསྨིཾ ཨཏྠེ ཝཱལ༹མིགཱཏྭེཝ ཝེདིཏབྦཱ. ཨེཏེསཉྷི སབྦེསཾ ཙམྨཾ ན ཝཊྚཏི. ན ཏཱཝ ཏཾ གཎནཱུཔགཾ ཡཱཝ ན ཧཏྠཾ གཙྪཏཱིཏི ཡཱཝ ཨཱཧརིཏྭཱ ཝཱ ན དིནྣཾ, ཏུམྷཱཀཾ བྷནྟེ ཙཱིཝརཾ ཨུཔྤནྣནྟི པཧིཎིཏྭཱ ཝཱ ནཱརོཙིཏཾ, ཏཱཝ གཎནཾ ན ཨུཔེཏི. སཙེ ཨནདྷིཊྛིཏཾ, ཝཊྚཏི; ཨདྷིཊྛིཏཉྩ གཎནཾ ན ཨུཔེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡདཱ པན ཨཱནེཏྭཱ ཝཱ དིནྣཾ ཧོཏི, ཨུཔྤནྣནྟི ཝཱ སུཏཾ, ཏཏོ པཊྛཱཡ དསཱཧམེཝ པརིཧཱརཾ ལབྷཏཱིཏི.

ཙམྨཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. བྷེསཛྫཀྑནྡྷཀཾ

པཉྩབྷེསཛྫཱདིཀཐཱ

༢༦༠. བྷེསཛྫཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – སཱརདིཀེན ཨཱབཱདྷེནཱཏི སརདཀཱལེ ཨུཔྤནྣེན པིཏྟཱབཱདྷེན, ཏསྨིཉྷི ཀཱལེ ཝསྶོདཀེནཔི ཏེམེནྟི, ཀདྡམམྤི མདྡནྟི, ཨནྟརནྟརཱ ཨཱཏཔོཔི ཁརོ ཧོཏི, ཏེན ཏེསཾ པིཏྟཾ ཀོཊྛབྦྷནྟརགཏཾ ཧོཏི. ཨཱཧཱརཏྠཉྩ ཕརེཡྻཱཏི ཨཱཧཱརཏྠཾ སཱདྷེཡྻ.

༢༦༡. ནཙྪཱདེནྟཱིཏི ན ཛིརནྟི, ན ཝཱཏརོགཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏུཾ སཀྐོནྟི. སེནེསིཏཱནཱིཏི སིནིདྡྷཱནི. བྷཏྟཱཙྪཱདཀེནཱཏི བྷཏྟཾ ཨརོཙིཀེན.

༢༦༢. ཨཙྪཝསནྟིཨཱདཱིསུ ནིསྶགྒིཡཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. ཀཱལེ པཊིགྒཧིཏནྟིཨཱདཱིསུ མཛ྄ཛྷནྷིཀེ ཨཝཱིཏིཝཏྟེ པཊིགྒཧེཏྭཱ པཙིཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ. ཏེལཔརིབྷོགེན ¶ པརིབྷུཉྫིཏུནྟི སཏྟཱཧཀཱལིཀཏེལཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏུཾ.

༢༦༣. མཱུལབྷེསཛྫཱདི ཝིནིཙྪཡོཔི ཁུདྡཀཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟོཡེཝ. ཏསྨཱ ཨིདྷ ཡཾ ཡཾ པུབྦེ ཨཝུཏྟཾ ཏཾ ཏདེཝ ཝཎྞཡིསྶཱམ. ཝཙཏྟནྟི སེཏཝཙཾ. ནིསདཾ ནིསདཔོཏཀནྟི པིསནསིལཱ ཙ པིསནཔོཏོ ཙ. ཕགྒཝནྟི ལཏཱཛཱཏི. ནཏྟམཱལནྟི ཀརཉྫཾ. ཧིངྒུཧིངྒུཛཏུཧིངྒུསིཔཱཊིཀཱ ཧིངྒུཛཱཏིཡོཡེཝ. ཏཀཏཀཔཏྟིཏཀཔཎྞིཡོ ལཱཁཱཛཱཏིཡོ.

སཱམུདྡནྟི སམུདྡཏཱིརེ ཝཱལུཀཱ ཝིཡ སནྟིཊྛཏི. ཀཱལ༹ལོཎནྟི པཀཏིལོཎཾ. སིནྡྷཝནྟི སེཏཝཎྞཾ པབྦཏེ ཨུཊྛཧཏི. ཨུབྦྷིདནྟི བྷཱུམིཏོ ཨངྐུརཾ ཨུཊྛཧཏི. བིལནྟི དབྦསམྦྷཱརེཧི སདྡྷིཾ པཙིཏཾ, ཏཾ རཏྟཝཎྞཾ.

༢༦༤-༦. ཀཱཡོ ཝཱ དུགྒནྡྷོཏི ཀསྶཙི ཨསྶཱདཱིནཾ ཝིཡ ཀཱཡགནྡྷོ ཧོཏི, ཏསྶཱཔི སིརཱིསཀོསུམྦཱདིཙུཎྞཱནི ཝཱ གནྡྷཙུཎྞཱནི ཝཱ སབྦཱནི ཝཊྚནྟི. ཚཀཎནྟི གོམཡཾ. རཛནནིཔྤཀྐནྟི ¶ རཛནཀསཊཾ. པཱཀཏིཀཙུཎྞམྤི ཀོཊྚེཏྭཱ ཨུདཀེན ཏེམེཏྭཱ ནྷཱཡིཏུཾ ཝཊྚཏི; ཨེཏམྤི རཛནནིཔྤཀྐསངྑེཔམེཝ གཙྪཏི.

ཨཱམཀམཾསཉྩ ¶ ཁཱདི ཨཱམཀལོཧིཏཉྩ པིཝཱིཏི ན ཏཾ བྷིཀྑུ ཁཱདི ན པིཝི, ཨམནུསྶོ ཁཱདིཏྭཱ ཙ པིཝིཏྭཱ ཙ པཀྐནྟོ, ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏསྶ སོ ཨམནུསྶིཀཱབཱདྷོ པཊིཔྤསྶམྦྷཱི’’ཏི.

ཨཉྫནནྟི སབྦསངྒཱཧིཀཝཙནམེཏཾ. ཀཱལ༹ཉྫནནྟི ཨེཀཱ ཨཉྫནཛཱཏི. རསཉྫནཾ ནཱནཱསམྦྷཱརེཧི ཀཏཾ. སོཏཉྫནནྟི ¶ ནདཱིསོཏཱདཱིསུ ཨུཔྤཛྫནཀཾ ཨཉྫནཾ. གེརུཀོ ནཱམ སུཝཎྞགེརུཀོ. ཀཔལླནྟི དཱིཔསིཁཏོ གཧིཏམསི. ཨཉྫནཱུཔཔིཾསནེཧཱིཏི ཨཉྫནེན སདྡྷིཾ ཨེཀཏོ པིཾསིཏབྦེཧི, ན ཧི ཀིཉྩི ཨཉྙནཱུཔཔིཾསནཾ ན ཝཊྚཏི. ཙནྡནནྟི ལོཧིཏཙནྡནཱདིཀཾ ཡཾཀིཉྩི. ཏགརཱདཱིནི པཱཀཊཱནི, ཨཉྙཱནིཔི ནཱིལུཔྤལཱདཱིནི ཝཊྚནྟིཡེཝ.

ཨཊྛིམཡནྟི མནུསྶཊྛིཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཨཊྛིམཡཾ. དནྟམཡནྟི ཧཏྠིདནྟཱདིསབྦདནྟམཡཾ. ཝིསཱཎམཡེཔི ཨཀཔྤིཡཾ ནཱམ ནཏྠི, ནལ༹མཡཱདཡོ ཨེཀནྟཀཔྤིཡཱཡེཝ. སལཱཀཊྛཱནིཡནྟི ཡཏྠ སལཱཀཾ ཨོདཧནྟི, ཏཾ སུསིརདཎྜཀཾ ཝཱ ཐཝིཀཾ ཝཱ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཾསབདྡྷཀོཏི ཨཉྫནིཏྠཝིཀཱཡ ཨཾསབདྡྷཀོ. ཡམཀནཏྠུཀརཎིནྟི སམསོཏཱཧི དྭཱིཧི པནཱལི༹ཀཱཧི ཨེཀཾ ནཏྠུཀརཎིཾ.

༢༦༧. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཏེལཔཱཀནྟི ཡཾཀིཉྩི བྷེསཛྫཔཀྑིཏྟཾ སབྦཾ ཨནུཉྙཱཏམེཝ ཧོཏི. ཨཏིཔཀྑིཏྟམཛྫཱནཱིཏི ཨཏིཝིཡ ཁིཏྟམཛྫཱནི; བཧུཾ མཛྫཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཡོཛིཏཱནཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨངྒཝཱཏོཏི ཧཏྠཔཱདེ ཝཱཏོ. སམྦྷཱརསེདནྟི ནཱནཱཝིདྷཔཎྞབྷངྒསེདཾ. མཧཱསེདནྟི མཧནྟཾ སེདཾ; པོརིསཔྤམཱཎཾ ཨཱཝཱཊཾ ཨངྒཱརཱནཾ པཱུརེཏྭཱ པཾསུཝཱལིཀཱདཱིཧི པིདཧིཏྭཱ ཏཏྠ ནཱནཱཝིདྷཱནི ཝཱཏཧརཎཔཎྞཱནི སནྠརིཏྭཱ ཏེལམཀྑིཏེན གཏྟེན ཏཏྠ ནིཔཛྫིཏྭཱ སམྤརིཝཏྟནྟེན སརཱིརཾ སེདེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. བྷངྒོདཀནྟི ནཱནཱཔཎྞབྷངྒཀུཐིཏཾ ཨུདཀཾ; ཏེཧི པཎྞེཧི ཙ ཨུདཀེན ཙ སིཉྩིཏྭཱ སིཉྩིཏྭཱ སེདེཏབྦོ. ཨུདཀཀོཊྛཀནྟི ཨུདཀཀོཊྛེ ཙཱཊིཾ ཝཱ དོཎིཾ ཝཱ ཨུཎྷོདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ཏཏྠ པཝིསིཏྭཱ སེདཀམྨཀརཎཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

པབྦཝཱཏོ ¶ ¶ ཧོཏཱིཏི པབྦེ པབྦེ ཝཱཏོ ཝིཛ྄ཛྷཏི. ལོཧིཏཾ མོཙེཏུནྟི སཏྠཀེན ལོཧིཏཾ ¶ མོཙེཏུཾ. པཛྫཾ ཨབྷིསངྑརིཏུནྟི ཡེན ཕཱལིཏཔཱདཱ པཱཀཏིཀཱ ཧོནྟི; ཏཾ ནཱལི༹ཀེརཱདཱིསུ ནཱནཱབྷེསཛྫཱནི པཀྑིཔིཏྭཱ པཛྫཾ ཨབྷིསངྑརིཏུཾ; པཱདཱནཾ སཔྤཱཡབྷེསཛྫཾ པཙིཏུནྟི ཨཏྠོ. ཏིལཀཀྐེན ཨཏྠོཏི པིཊྛེཧི ཏིལེཧི ཨཏྠོ. ཀབལི༹ཀནྟི ཝཎམུཁེ སཏྟུཔིཎྜཾ པཀྑིཔིཏུཾ. སཱསཔཀུཌྜེནཱཏི སཱསཔཔིཊྛེན. ཝཌྜྷམཾསནྟི ཨདྷིཀམཾསཾ ཨཱཎི ཝིཡ ཨུཊྛཧཏི. ལོཎསཀྑརིཀཱཡ ཚིནྡིཏུནྟི ཁུརེན ཚིནྡིཏུཾ. ཝིཀཱསིཀནྟི ཏེལརུནྡྷནཔིལོཏིཀཾ. སབྦཾ ཝཎཔཊིཀམྨནྟི ཡཾཀིཉྩི ཝཎཔརིཀམྨཾ ནཱམ ཨཏྠི; སབྦཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༦༨. སཱམཾ གཧེཏྭཱཏི ཨིདཾ ན ཀེཝལཾ སཔྤདཊྛསྶེཝ, ཨཉྙསྨིམྤི དཊྛཝིསེ སཏི སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ; ཨཉྙེསུ པན ཀཱརཎེསུ པཊིགྒཧིཏམེཝ ཝཊྚཏི. ཀཏོ ན པུན པཊིགྒཧེཏབྦོཏི སཙེ བྷཱུམིཔྤཏྟོ, པཊིགྒཧེཏབྦོ; ཨཔྤཏྟཾ པན གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༦༩. གྷརདིནྣཀཱབཱདྷོཏི ཝསཱིཀརཎཔཱནཀསམུཊྛིཏརོགོ. སཱིཏཱལོལི༹ནྟི ནངྒལེན ཀསནྟསྶ ཕཱལེ ལགྒམཏྟིཀཾ ཨུདཀེན ཨཱལོལེ༹ཏྭཱ པཱཡེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

དུཊྛགཧཎིཀོཏི ཝིཔནྣགཧཎིཀོ; ཀིཙྪེན ཨུཙྩཱརོ ནིཀྑམཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱམིསཁཱརནྟི སུཀྑོདནཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཏཱཡ ཚཱརིཀཱཡ པགྒྷརིཏཾ ཁཱརོདཀཾ. མུཏྟཧརཱིཏཀནྟི གོམུཏྟཔརིབྷཱཝིཏཾ ཧརཱིཏཀཾ. ཨབྷིསནྣཀཱཡོཏི ཨུསྶནྣདོསཀཱཡོ. ཨཙྪཀཉྫིཡནྟི ཏཎྜུལོདཀམཎྜོ. ཨཀཊཡུསནྟི ཨསིནིདྡྷོ མུགྒཔཙིཏཔཱནཱིཡོ. ཀཊཱཀཊནྟི སོཝ དྷོཏསིནིདྡྷོ. པཊིཙྪཱདནཱིཡེནཱཏི མཾསརསེན.

གུལཱ༹དིཨནུཛཱནནཀཐཱ

༢༧༢. སཙེ བྷིཀྑཝེ པཀྐཱཔི མུགྒཱ ཛཱཡནྟཱིཏི པཀྐཱ མུགྒཱ སཙེཔི ཛཱཡནྟི, ཡཐཱསུཁཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱ. པཀྐཏྟཱ ཧི ཏེ ཀཔྤིཡཱ ཨེཝ.

༢༧༤. ཨནྟོཝུཏྠནྟི ¶ ¶ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ཝུཏྠཾ. སཱམཾ པཀྐནྟི ཨེཏྠ ཡཾཀིཉྩི ཨཱམིསཾ བྷིཀྑུནོ པཙིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔིསྶ ཨུཎྷཡཱགུཡཱ སུལསིཔཎྞཱནི ཝཱ སིངྒིཝེརཾ ཝཱ ལོཎཾ ཝཱ པཀྑིཔནྟི, ཏམྤི ཙཱལེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ‘‘ཡཱགུཾ ནིབྦཱཔེམཱི’’ཏི པན ཙཱལེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུཏྟཎྜུལབྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱཔི པིདཧིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པན མནུསྶཱ པིདཧིཏྭཱཝ དེནྟི, ཝཊྚཏི; ‘‘བྷཏྟཾ ¶ ཝཱ མཱ ནིབྦཱཡཏཱུ’’ཏི པིདཧིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཁཱིརཏཀྐཱདཱིསུ པན སཀིཾ ཀུཐིཏེསུ ཨགྒིཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, པུནཔཱཀསྶ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ. ཨུཀྐཔིཎྜཀཱཔི ཁཱདནྟཱིཏི བིལཱ༹མཱུསིཀགོདྷཱམངྒུསཱ ཁཱདནྟི. དམཀཱཏི ཝིགྷཱསཱདཱ.

༢༧༦. ཏཏོ ནཱིཧཊནྟི ཡཏྠ ནིམནྟིཏཱ བྷུཉྫནྟི, ཏཏོ ནཱིཧཊཾ.

༢༧༨. ཝནཊྛཾ པོཀྑརཊྛནྟི ཝནེ ཙེཝ པདུམིནིགཙྪེ ཙ ཛཱཏཾ. ཨབཱིཛནྟི ཏརུཎཕལཾ, ཡསྶ བཱིཛཾ ན ཨངྐུརཾ ཛནེཏི. ནིབྦཊྚབཱིཛནྟི བཱིཛཾ ནིབྦཊྚེཏྭཱ ཨཔནེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཀཾ ཨམྦཔནསཱདི.

༢༧༩. དུརོཔཡོ ཝཎོཏི དུཀྑེན རུཧཏི, དུཀྑེན པཱཀཏིཀོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ. དུཔྤརིཧཱརཾ སཏྠནྟི སམྦཱདྷེ དུཀྑེན སཏྠཾ པརིཧརེཡྻཾ. སཏྠཀམྨཾ ཝཱ ཝཏྠིཀམྨཾ ཝཱཏི ཡཐཱཔརིཙྪིནྣེ ཨོཀཱསེ ཡེན ཀེནཙི སཏྠེན ཝཱ སཱུཙིཡཱ ཝཱ ཀཎྚཀེན ཝཱ སཏྟིཀཱཡ ཝཱ པཱསཱཎསཀྑལིཀཱཡ ཝཱ ནཁེན ཝཱ ཚིནྡནཾ ཝཱ ཕཱལནཾ ཝཱ ཝིཛ྄ཛྷནཾ ཝཱ ལེཁནཾ ཝཱ ན ཀཱཏབྦཾ; སབྦཉྷེཏཾ སཏྠཀམྨམེཝ ཧོཏི. ཡེན ཀེནཙི པན ཙམྨེན ཝཱ ཝཏྠེན ཝཱ ཝཏྠིཔཱིལ༹ནམྤི ན ཀཱཏབྦཾ; སབྦཉྷེཏཾ ཝཏྠིཀམྨམེཝ ཧོཏི. ཨེཏྠ ཙ སམྦཱདྷསྶ སཱམནྟཱ དྭངྒུལཱཏི ཨིདཾ སཏྠཀམྨཾཡེཝ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཝཏྠིཀམྨཾ པན སམྦཱདྷེཡེཝ ¶ པཊིཀྑིཏྟཾ. ཏཏྠ པན ཁཱརཾ ཨཱདཱཏུཾ ཡེན ཀེནཙི རཛྫུཀེན ཝཱ བནྡྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡདི ཏེན ཚིཛྫཏི, སུཙྪིནྣཾ. ཨཎྜཝུཌྜྷིརོགེཔི སཏྠཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཨཎྜཾ ཕཱལེཏྭཱ བཱིཛཱནི ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨརོགཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ན ཀཏྟབྦཾ. ཨགྒིཏཱཔནབྷེསཛྫཱལིམྤནེསུ པན པཊིཀྑེཔོ ནཏྠི. ཝཙྩམགྒེ བྷེསཛྫམཀྑིཏཱ ཨཱདཱནཝཊྚི ཝཱ ཝེལུ༹ནཱལི༹ཀཱ ཝཱ ཝཊྚཏི, ཡཱཡ ཁཱརཀམྨཾ ཝཱ ཀརོནྟི, ཏེལཾ ཝཱ པཝེསེནྟི.

༢༨༠. པཝཏྟམཾསནྟི ¶ མཏསྶ མཾསཾ. མཱགྷཱཏོཏི ཏཾ དིཝསཾ ན ལབྦྷཱ ཀེནཙི ཀིཉྩི ཛཱིཝིཏཱ ཝོརོཔེཏུཾ. པོཏྠནིཀནྟི མཾསཙྪེདནསཏྠཀཾ ཝུཙྩཏི. ཀིམྤིམཱཡཱཏི ཀིམྤི ཨིམཱཡ. ན བྷགཝཱ ཨུསྶཧཏཱིཏི ན བྷགཝཱ སཀྐོཏི. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡསྨཱ ནཱམ. པཊིཝེཀྑཱིཏི ཝཱིམཾསི; པཊིཔུཙྪཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཔྤཊིཝེཀྑིཏྭཱཏི ཨཔྤཊིཔུཙྪིཏྭཱ. སཙེ པན ཨསུཀམཾསནྟི ཛཱནཱཏི, པཊིཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨཛཱནནྟེན པན པུཙྪིཏྭཱཝ ཁཱདིཏབྦཾ.

ཧཏྠིམཾསཱདིཔཊིཀྑེཔཀཐཱ

༢༨༡. སུནཁམཾསནྟི ¶ ཨེཏྠ ཨརཉྙཀོཀཱ ནཱམ སུནཁསདིསཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ མཾསཾ ཝཊྚཏི. ཡོ པན གཱམསུནཁིཡཱ ཝཱ ཀོཀེན ཀོཀསུནཁིཡཱ ཝཱ གཱམསུནཁེན སཾཡོགཱ ཨུཔྤནྣོ, ཏསྶ མཾསཾ ན ཝཊྚཏི, སོ ཧི ཨུབྷཡཾ བྷཛཏཱིཏི. ཨཧིམཾསནྟི ཀསྶཙི ཨཔཱདཀསྶ དཱིགྷཛཱཏིཀསྶ མཾསཾ ན ཝཊྚཏི. སཱིཧམཾསཱདཱིནི པཱཀཊཱནེཝ.

ཨེཏྠ ཙ མནུསྶམཾསཾ སཛཱཏིཏཱཡ པཊིཀྑིཏྟཾ, ཧཏྠིཨསྶམཾསཾ རཱཛངྒཏཱཡ, སུནཁམཾསཉྩ ཨཧིམཾསཉྩ པཊིཀཱུལཏཱཡ, སཱིཧམཾསཱདཱིནི པཉྩ ཨཏྟནོ ཨནུཔདྡཝཏྠཱཡཱཏི. ཨིམེསཾ མནུསྶཱདཱིནཾ དསནྣཾ མཾསམྤི ཨཊྛིཔི ལོཧིཏམྤི ཙམྨམྤི ལོམམྤི སབྦཾ ན ཝཊྚཏི, ཡཾཀིཉྩི ཉཏྭཱ ཝཱ ཨཉཏྭཱ ཝཱ ཁཱདནྟསྶ ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཡདཱ ཛཱནཱཏི, ཏདཱ དེསེཏབྦཱ. ‘‘ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི གཎྷཏོ པཊིགྒཧཎེ དུཀྐཊཾ, ‘‘པུཙྪིཏྭཱ ཁཱདིསྶཱམཱི’’ཏི གཎྷཏོ ཨནཱཔཏྟི. ཨུདྡིསྶ ཀཏཾ པན ཛཱནིཏྭཱ ཁཱདནྟསྶེཝ ཨཱཔཏྟི, པཙྪཱ ཛཱནནྟོ ཨཱཔཏྟིཡཱ ན ཀཱརེཏབྦོཏི.

ཡཱགུམདྷུགོལ༹ཀཱདིཀཐཱ

༢༨༢. ཨེཀཏྟཀོཏི ¶ ཨེཀཀོ, ནཏྠི མེ དུཏིཡོཏི ཨཏྠོ. པཧཱུཏཾ ཡཱགུཉྩ མདྷུགོལ༹ཀཉྩ པཊིཡཱདཱཔེཏྭཱཏི སོ ཀིར སཏསཧསྶཾ ཝཡཾ ཀཏྭཱ པཊིཡཱདཱཔེསི. ཨནུམོདནཱགཱཐཱཔརིཡོསཱནེ ‘‘པཏྠཡཏཾ ཨིཙྪཏ’’ནྟི པདཱནཾ ‘‘ཨལམེཝ དཱཏུ’’ནྟི ཨིམིནཱ སམྦནྡྷོ. སཙེ པན ‘‘པཏྠཡཏཱ ཨིཙྪཏཱ’’ཏི པཱཋོ ཨཏྠི, སོཡེཝ གཧེཏབྦོ.

༢༨༣. བྷོཛྫཡཱགུནྟི ཡཱ པཝཱརཎཾ ཛནེཏི. ཡདགྒེནཱཏི ཡཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ. སགྒཱ ཏེ ཨཱརདྡྷཱཏི སགྒནིབྦཏྟཀཔུཉྙཾ ཨུཔཙིཏནྟི ཨཏྠོ. ཡཐཱདྷམྨོ ¶ ཀཱརེཏབྦོཏི པརམྤརབྷོཛནེན ཀཱརེཏབྦོ, བྷོཛྫཡཱགུཡཱ ཧི པཝཱརཎཱ ཧོཏཱིཏི.

༢༨༤. ནཱཧཾ ཏཾ ཀཙྩཱནཱཏི ཏསྨིཾ ཀིར ཨཝསིཊྛགུལེ༹ དེཝཏཱ སུཁུམོཛཾ པཀྑིཔིཾསུ, སཱ ཨཉྙེསཾ པརིཎཱམཾ ན གཙྪཏི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. གིལཱནསྶ གུལ༹ནྟི ཏཐཱརཱུཔེན བྱཱདྷིནཱ གིལཱནསྶ པཙྪཱབྷཏྟཾ གུལ༹ཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

པཱཊལིགཱམཝཏྠུཀཐཱ

༢༨༥. སབྦསནྠརིནྟི ¶ ཡཐཱ སབྦཾ སནྠཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ.

༢༨༦. སུནིདྷཝསྶཀཱརཱཏི སུནིདྷོ ཙ ཝསྶཀཱརོ ཙ དྭེ བྲཱཧྨཎཱ མགདྷརཉྙོ མཧཱམཏྟཱ མཧཱམཙྩཱ. ཝཛྫཱིནཾ པཊིབཱཧཱཡཱཏི ཝཛྫིརཱཛཀུལཱནཾ ཨཱཡམུཁཔཙྪིནྡནཏྠཾ. ཝཏྠཱུནཱིཏི གྷརཝཏྠཱུནི. ཙིཏྟཱནི ནམནྟི ནིཝེསནཱནི མཱཔེཏུནྟི ཏཱ ཀིར དེཝཏཱ ཝཏྠུཝིཛྫཱཔཱཋཀཱནཾ སརཱིརེ ཨདྷིམུཙྩིཏྭཱ ཨེཝཾ ཙིཏྟཱནི ནཱམེནྟི. ཀསྨཱ? ཨམྷཱཀཾ ཡཐཱནུརཱུཔཾ སཀྐཱརཾ ཀརིསྶནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཱཝཏིཾསེཧཱིཏི ལོཀེ ཀིར སཀྐཾ དེཝརཱཛཱནཾ ཝིསྶཀམྨཉྩ ཨུཔཱདཱཡ ཏཱཝཏིཾསཱ པཎྜིཏཱཏི སདྡོ ཨབྦྷུགྒཏོ, ཏེནེཝཱཧ ཏཱཝཏིཾསེཧཱིཏི, ཏཱཝཏིཾསེཧི སདྡྷིཾ མནྟེཏྭཱ ཝིཡ མཱཔེནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཡཱཝཏཱ ཨརིཡཾ ཨཱཡཏནནྟི ཡཏྟཀཾ ཨརིཡམནུསྶཱནཾ ཨོསརཎཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཏྠི. ཡཱཝཏཱ ཝཎིཔྤཐོཏི ¶ ཡཏྟཀཾ ཝཱཎིཛཱནཾ ཨཱབྷཏབྷཎྜསྶ རཱསིཝསེནེཝ ཀཡཝིཀྐཡཊྛཱནཾ ནཱམ ཨཏྠི. ཨིདཾ ཨགྒནགརནྟི ཏེསཾ ཨརིཡཱཡཏནཝཎིཔྤཐཱནཾ ཨིདཾ ཨགྒནགརཾ བྷཝིསྶཏི. པུཊབྷེདནནྟི པུཊབྷེདནཊྛཱནཾ མོཙནཊྛཱནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨགྒིཏོ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ སམུཙྩཡཏྠོ ཝཱ སདྡོ. ཏཏྲ ཧི ཨེཀསྶ ཀོཊྛཱསསྶ ཨགྒིཏོ, ཨེཀསྶ ཨུདཀཏོ, ཨེཀསྶ ཨབྦྷནྟརཏོ, ཨཉྙམཉྙབྷེདཱ ཨནྟརཱཡོ བྷཝིསྶཏི. ཨུལུ༹མྤནྟི པཱརགམནཏྠཱཡ ཨཱཎིཡོ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཀཏཾ. ཀུལླནྟི ཝལླིཨཱདཱིཧི བནྡྷིཏྭཱ ཀཏཾ.

ཨཎྞཝནྟི སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ཡོཛནམཏྟཾ གམྦྷཱིརསྶ ཙ པུཐུལླསྶ ཙ ཨུདཀཊྛཱནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. སརནྟི ཨིདྷ ནདཱི ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡེ ¶ གམྦྷཱིརཾ ཝིཏྠཏཾ ཏཎྷཱསརཾ ཏརནྟི, ཏེ ཨརིཡམགྒསངྑཱཏཾ སེཏུཾ ཀཏྭཱན ཝིསཛྫ པལླལཱནི ཨནཱམསིཏྭཱཝ ཨུདཀབྷརིཏཱནི ནིནྣཊྛཱནཱནི; ཨཡཾ པན ཨིདཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ ཨུདཀཾ ཨུཏྟརིཏུཀཱམོཔི ཀུལླཉྷི པརིཛནོ བནྡྷཏི, བུདྡྷཱ པན བུདྡྷསཱཝཀཱ ཙ ཝིནཱ ཨེཝ ཀུལླེན ཏིཎྞཱ མེདྷཱཝིནོ ཛནཱཏི.

༢༨༧. ཨནནུབོདྷཱཏི ཨབུཛ྄ཛྷནེན. སནྡྷཱཝིཏནྟི བྷཝཏོ བྷཝཾ གམནཝསེན སནྡྷཱཝིཏཾ. སཾསརིཏནྟི པུནཔྤུནཾ གམནཝསེན སཾསརིཏཾ. མམཉྩེཝ ཏུམྷཱཀཉྩཱཏི མཡཱ ཙ ཏུམྷེཧི ཙ. ཨཐ ཝཱ སནྡྷཱཝིཏཾ སཾསརིཏནྟི སནྡྷཱཝནཾ སཾསརཎཾ མམཉྩེཝ ཏུམྷཱཀཉྩ ཨཧོསཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨཏྠོ དཊྛབྦོ. སཾསིཏནྟི སཾསརིཏཾ. བྷཝནེཏྟི སམཱུཧཏཱཏི བྷཝཏོ བྷཝགམནཱ སནྡྷཱཝནཱ ཏཎྷཱརཛྫུ སུཊྛུ ཧཏཱ ཚིནྣཱ ཨཔྤཝཏྟིཀཏཱ.

༢༨༩. ནཱིལཱཏི ¶ ཨིདཾ སབྦསངྒཱཧཀཾ. ནཱིལཝཎྞཱཏིཨཱདི ཏསྶེཝ ཝིབྷཱགདསྶནཏྠཾ. ཏཏྠ ན ཏེསཾ པཀཏིཝཎྞཱ ནཱིལཱ, ནཱིལཝིལེཔནཱནཾ ¶ ཝིཙིཏྟཏཱཝསེནེཏཾ ཝུཏྟཾ. པཊིཝཊྚེསཱིཏི པཧཱརེསི. སཱཧཱརཾ དཛྫེཡྻཱཐཱཏི སཛནཔདཾ དདེཡྻཱཐ. ཨངྒུལིཾ ཕོཊེསུནྟི ཨངྒུལིཾ ཙཱལེསུཾ. ཨམྦཀཱཡཱཏི ཨིཏྠིཀཱཡ. ཨོལོཀེཐཱཏི པསྶཐ. ཨཔལོཀེཐཱཏི པུནཔྤུནཾ པསྶཐ. ཨུཔསཾཧརཐཱཏི ཨུཔནེཐ. ཨིམཾ ལིཙྪཝིཔརིསཾ ཏུམྷཱཀཾ ཙིཏྟེན ཏཱཝཏིཾསཔརིསཾ ཧརཐ, ཏཱཝཏིཾསསྶ སམཀཾ ཀཏྭཱ པསྶཐཱཏི ཨཏྠོ.

སཱིཧསེནཱཔཏིཝཏྠུཨཱདིཀཐཱ

༢༩༠. དྷམྨསྶ ཙ ཨནུདྷམྨཾ བྱཱཀརོནྟཱིཏི བྷགཝཏཱ ཝུཏྟཀཱརཎསྶ ཨནུཀཱརཎཾ ཀཐེནྟི. སཧདྷམྨིཀོ ཝཱདཱནུཝཱདོཏི ཨཔརེཧི ཝུཏྟཀཱརཎེན སཀཱརཎོ ཧུཏྭཱ ཏུམྷཱཀཾ ཝཱདོ ཝིཉྙུགརཧིཏབྦཾ ཀཱརཎཾ ཀོཙི ཨཔྤམཏྟཀོཔི ཀིཾ ན ཨཱགཙྪཏི. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ‘‘ཀིཾ སབྦཀཱརེནཱཔི ཏུམྷཱཀཾ ཝཱདེ གཱརཡ྄ཧཀཱརཎཾ ནཏྠཱི’’ཏི. ཨནབྦྷཀྑཱཏུཀཱམཱཏི ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ན ཨཱཙིཀྑིཏུཀཱམཱ.

༢༩༣. ཨནུཝིཙྩཀཱརནྟི ཨནུཝིདིཏྭཱ ཙིནྟེཏྭཱ ཏུལཡིཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ ཀརོཧཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཉཱཏམནུསྶཱནནྟི ལོཀེ པཱཀཊཱནཾ. སཱདྷུ ཧོཏཱིཏི ¶ སུནྡརཾ ཧོཏི. པཊཱཀཾ པརིཧརེཡྻུནྟི པཊཱཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ནགརེ གྷོསནྟཱ ཨཱཧིཎྜེཡྻུཾ. ཀསྨཱ? ‘‘ཨེཝཾ ནོ ཨམྷཱཀཾ མཧནྟབྷཱཝོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. ཨོཔཱནབྷཱུཏནྟི པཊིཡཏྟཨུདཔཱནོ ཝིཡ ཋིཏཾ. ཀུལནྟི ནིཝེསནཾ. དཱཏབྦཾ མཉྙེཡྻཱསཱིཏི མཱ ཨིམེསཾ དེཡྻདྷམྨཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏྠ, སམྤཏྟཱནཉྷི དཱཏབྦམེཝཱཏི ཨོཝདཏི. ཨོཀཱརོཏི ཨཝཀཱརོ ལཱམཀབྷཱཝོ. སཱམུཀྐཾསིཀཱཏི ཨཏྟནཱཡེཝ ཨུདྡྷརིཏྭཱ གཧིཏཱ; ཨསཱདྷཱརཎཾ ཨཉྙེསནྟི ཨཏྠོ. ཨུདྡིསྶ ཀཏནྟི ཨུདྡིསིཏྭཱ ཀཏཾ.

༢༩༤. པཊིཙྩཀམྨནྟི ཨཏྟཱནཾ པཊིཙྩ ཀཏནྟི ཨཏྠོ. ཨཐ ཝཱ པཊིཙྩཀམྨནྟི ནིམིཏྟཀམྨསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཏཾ པཊིཙྩཀམྨཾ ཨེཏྠ ཨཏྠཱིཏི མཾསམྤི པཊིཙྩཀམྨནྟི ཝུཏྟཾ. ཡོ ཧི ཨེཝརཱུཔཾ མཾསཾ པརིབྷུཉྫཏི, སོཔི ཏསྶ ཀམྨསྶ དཱཡཱདོ ཧོཏི, ཝདྷཀསྶ ཝིཡ ཏསྶཱཔི པཱཎགྷཱཏཀམྨཾ ཧོཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ ¶ . ཛིརིདནྟིཏི ཛིརནྟི ཨབྦྷཱཙིཀྑནྟཱ ན ཛིརནྟི, ཨབྦྷཀྑཱནསྶ ཨནྟཾ ན གཙྪནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏིཀོཊིཔརིསུདྡྷཀཐཱ སངྒྷབྷེདསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཱ.

ཀཔྤིཡབྷཱུམིཨནུཛཱནནཀཐཱ

༢༩༥. སཀཊཔརིཝཊྚནྟི ¶ སཀཊེཧི པརིཀྑེཔཾ ཝིཡ ཀཏྭཱ ཨཙྪནྟི. པཙྩནྟིམནྟི ཨབྷིལཱཔམཏྟམེཏཾ ‘‘ཡཾ སངྒྷོ ཨཱཀངྑཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ པན དྷུརཝིཧཱརོཔི སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀམྨཝཱཙཾ ཨཝཏྭཱ ཨཔལོཀནེནཱཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. ཀཱཀོརཝསདྡནྟི ཏཏྠ ཏཏྠ པཝིཊྛཱནཾ ཨཱམིསཁཱདནཏྠཱཡ ཨནུཔྤགེཡེཝ སནྣིཔཏིཏཱནཾ ཀཱཀཱནཾ ཨོརཝསདྡཾ. ཡསོཛོ ནཱམ ཀཔིལསུཏྟཔརིཡོསཱནེ པབྦཛིཏཱནཾ པཉྩནྣཾ སཏཱནཾ ཨགྒཔུརིསོ.

ཨུསྶཱཝནནྟིཀནྟིཨཱདཱིསུ ཨུསྶཱཝནནྟིཀཱ ཏཱཝ ཨེཝཾ ཀཏྟབྦཱ. ཡོ ཐམྦྷཱནཾ ཝཱ ཨུཔརི བྷིཏྟིཔཱདེ ཝཱ ནིཁནིཏྭཱ ཝིཧཱརོ ཀརིཡཏི, ཏསྶ ཧེཊྛཱ ཐམྦྷཔཊིཙྪཀཱ པཱསཱཎཱ བྷཱུམིགཏིཀཱ ཨེཝ. པཋམཐམྦྷཾ པན པཋམབྷིཏྟིཔཱདཾ ཝཱ པཏིཊྛཱཔེནྟེཧི བཧཱུཧི སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀརོམ, ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཝཱཙཾ ནིཙྪཱརེནྟེཧི མནུསྶེསུ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ པཏིཊྛཱཔེནྟེསུ ཨཱམསིཏྭཱ ཝཱ སཡཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱ ཐམྦྷེ ཝཱ བྷིཏྟིཔཱདོ ཝཱ པཏིཊྛཱཔེཏབྦོ. ཀུརུནྡིམཧཱཔཙྩརཱིསུ པན ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊི ཀཔྤིཡཀུཊཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཏིཊྛཱཔེཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘སངྒྷསྶ ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཨདྷིཊྛཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཾ པན ཨཝཏྭཱཔི ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟནཡེན ཝུཏྟེ ¶ དོསོ ནཏྠི. ཨིདཾ པནེཏྠ སཱདྷཱརཎལཀྑཎཾ, ཐམྦྷཔཏིཊྛཱནཉྩ ཝཙནཔརིཡོསཱནཉྩ སམཀཱལཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཧི ཨནིཊྛིཏེ ཝཙནེ ཐམྦྷོ པཏིཊྛཱཏི, ཨཔྤཏིཊྛིཏེ ཝཱ ཏསྨིཾ ཝཙནཾ ནིཊྛཱཏི, ཨཀཏཱ ཧོཏི ཀཔྤིཡཀུཊི. ཏེནེཝ མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘བཧཱུཧི སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ཝཏྟབྦཾ, ཨཝསྶཉྷི ཨེཏྠ ཨེཀསྶཔི ཝཙནནིཊྛཱནཉྩ ཐམྦྷཔཏིཊྛཱནཉྩ ཨེཀཏོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི.

ཨིཊྛཀསིལཱམཏྟིཀཱཀུཊྚིཀཱསུ པན ཀུཊཱིསུ ཧེཊྛཱ ཙཡཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝཱ ཨབནྡྷིཏྭཱ ཝཱ ཀརོནྟུ, ཡཏོ པཊྛཱཡ བྷིཏྟིཾ ཨུཊྛཱཔེཏུཀཱམཱ ¶ ཧོནྟི, ཏཾ སབྦཔཋམཾ ཨིཊྛཀཾ ཝཱ སིལཾ ཝཱ མཏྟིཀཱཔིཎྜཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཔྤིཡཀུཊི ཀཱཏབྦཱ. ཨིཊྛཀཱདཡོ ཧི བྷིཏྟིཡཱ པཋམིཊྛཀཱདཱིནཾ ཧེཊྛཱ ན ཝཊྚནྟི, ཐམྦྷཱ པན ཨུཔརི ཨུགྒཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཝཊྚནྟི. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘ཐམྦྷེཧི ཀརིཡམཱནེ ཙཏཱུསུ ཀོཎེསུ ཙཏྟཱརོ ཐམྦྷཱ ཨིཊྛཀཱདིཀུཊྚེ ཙཏཱུསུ ཀོཎེསུ དྭེ ཏིསྶོ ཨིཊྛཀཱ ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཐཱ པན ཨཀཏཱཡཔི དོསོ ནཏྠི, ཨཊྛཀཐཱསུ ཧི ཝུཏྟམེཝ པམཱཎཾ.

གོནིསཱདིཀཱ དུཝིདྷཱ – ཨཱརཱམགོནིསཱདིཀཱ, ཝིཧཱརགོནིསཱདིཀཱཏི. ཏཱསུ ཡཏྠ ནེཝ ཨཱརཱམོ ¶ ན སེནཱསནཱནི པརིཀྑིཏྟཱནི ཧོནྟི, ཨཡཾ ‘‘ཨཱརཱམགོནིསཱདིཀཱ’’ ནཱམ. ཡཏྠ སེནཱསནཱནི སབྦཱནི ཝཱ ཨེཀཙྩཱནི ཝཱ པརིཀྑིཏྟཱནི, ཨཱརཱམོ ཨཔརིཀྑིཏྟོ, ཨཡཾ ‘‘ཝིཧཱརགོནིསཱདིཀཱ’’ ནཱམ. ཨིཏི ཨུབྷཡཏྲཱཔི ཨཱརཱམསྶ ཨཔརིཀྑིཏྟབྷཱཝོཡེཝ པམཱཎཾ. ཨཱརཱམོ པན ཨུཔཌྜྷཔརིཀྑིཏྟོཔི བཧུཏརཾ པརིཀྑིཏྟོཔི པརིཀྑིཏྟོཡེཝ ནཱམཱཏི ཀུརུནྡིམཧཨཱཔཙྩརིཡཱདཱིསུ ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠ ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི.

གཧཔཏཱིཏི མནུསྶཱ ཨཱཝཱསཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊིཾ དེམ, པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཨེསཱ གཧཔཏི ནཱམ. ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀཱཏུཾ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཡསྨཱ བྷིཀྑུཾ ཋཔེཏྭཱ སེསསཧདྷམྨིཀཱནཾ སབྦེསཉྩ དེཝམནུསྶཱནཾ ཧཏྠཏོ པཊིགྒཧོ ཙ སནྣིདྷི ཙ ཨནྟོཝུཏྠཉྩ ཏེསཾ སནྟཀཾ བྷིཀྑུསྶ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཏེསཾ གེཧཱནི ཝཱ ཏེཧི དིནྣཱ ཀཔྤིཡཀུཊི ཝཱ གཧཔཏཱིཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. པུནཔི ཝུཏྟཾ – ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝིཧཱརཾ ཋཔེཏྭཱ བྷིཀྑུནུཔསྶཡོ ཝཱ ཨཱརཱམིཀཱནཾ ཝཱ ཏིཏྠིཡཱནཾ ཝཱ དེཝཏཱནཾ ཝཱ ནཱགཱནཾ ཝཱ ཨཔི བྲཧྨཱནཾ ཝིམཱནཾ ཀཔྤིཡཀུཊི ཧོཏཱི’’ཏི, ཏཾ སུཝུཏྟཾ; སངྒྷསནྟཀམེཝ ¶ ཧི བྷིཀྑུསནྟཀཾ ཝཱ གེཧཾ གཧཔཏིཀུཊིཀཱ ན ཧོཏི. སམྨུཏིཀཱ ནཱམ ཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེཏྭཱ ཀཏཱཏི.

ཡཾ ཨིམཱསུ ཙཏཱུསུ ཀཔྤིཡབྷཱུམཱིསུ ཝུཏྠཾ ཨཱམིསཾ, ཏཾ སབྦཾ ཨནྟོཝུཏྠསངྑྱཾ ན གཙྪཏི. བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཨནྟོཝུཏྠཨནྟོཔཀྐམོཙནཏྠཉྷི ཀཔྤིཡཀུཊིཡོ ཨནུཉྙཱཏཱ. ཡཾ པན ཨཀཔྤིཡབྷཱུམིཡཾ ¶ སཧསེཡྻཔྤཧོནཀེ གེཧེ ཝུཏྠཾ སངྒྷིཀཾ ཝཱ པུགྒལིཀཾ ཝཱ བྷིཀྑུསྶ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ སནྟཀཾ ཨེཀརཏྟམྤི ཋཔིཏཾ, ཏཾ ཨནྟོཝུཏྠཾ; ཏཏྠ པཀྐཉྩ ཨནྟོཔཀྐཾ ནཱམ ཧོཏི, ཨེཏཾ ན ཀཔྤཏི. སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ པན ཡཱཝཛཱིཝིཀཉྩ ཝཊྚཏི.

ཏཏྲཱཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – སཱམཎེརོ བྷིཀྑུསྶ ཏཎྜུལཱདིཀཾ ཨཱམིསཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པུནདིཝསེ པཙིཏྭཱ དེཏི, ཨནྟོཝུཏྠཾ ན ཧོཏི. ཏཏྠ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ནིཀྑིཏྟསཔྤིཨཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི པཀྑིཔིཏྭཱ དེཏི, མུཁསནྣིདྷི ནཱམ ཧོཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘ཨནྟོཝུཏྠཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ནཱམམཏྟམེཝ ནཱནཱཀརཎཾ. བྷིཀྑུ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ཋཔིཏསཔྤིཉྩ ཡཱཝཛཱིཝིཀཔཎྞཉྩ ཨེཀཏོ པཙིཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, སཏྟཱཧཾ ནིརཱམིསཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨཱམིསསཾསཊྛཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫཏི, ཨནྟོཝུཏྠཉྩེཝ སཱམཾཔཱཀཉྩ ཧོཏི. ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦསཾསགྒཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཨིམཱ པན ཀཔྤིཡཀུཊིཡོ ཀདཱ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོནྟི? ཨུསྶཱཝནནྟིཀཱ ཏཱཝ ཡཱ ཐམྦྷཱནཾ ¶ ཨུཔརི བྷིཏྟིཔཱདེ ཝཱ ནིཁཎིཏྭཱ ཀཏཱ, སཱ སབྦེསུ ཐམྦྷེསུ ཙ བྷིཏྟིཔཱདེསུ ཙ ཨཔནཱིཏེསུ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོཏི. སཙེ པན ཐམྦྷེ ཝཱ བྷིཏྟིཔཱདེ ཝཱ པརིཝཏྟེནྟི, ཡོ ཡོ ཋིཏོ ཏཏྠ ཏཏྠ པཏིཊྛཱཏི, སབྦེསུཔི པརིཝཏྟིཏེསུ ཨཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོཏི. ཨིཊྛཀཱདཱིཧི ཀཏཱ ཙཡསྶ ཨུཔརི བྷིཏྟིཨཏྠཱཡ ཋཔིཏཾ ཨིཊྛཀཾ ཝཱ སིལཾ ཝཱ མཏྟིཀཱཔིཎྜཾ ཝཱ ཨཱདིཾཀཏྭཱ ཝིནཱསིཏཀཱལེ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོཏི. ཡེཧི པན ཨིཊྛཀཱདཱིཧི ཨདྷིཊྛིཏཱ, ཏེསུ ཨཔནཱིཏེསུཔི ཏདཉྙཱསུ པཏིཊྛིཏཱསུ ཨཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོཏི.

གོནིསཱདིཀཱ པཱཀཱརཱདཱིཧི པརིཀྑེཔེ ཀཏེ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོཏི. པུན ཏསྨིཾ ཨཱརཱམེ ཀཔྤིཡཀུཊི ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན པུནཔི པཱཀཱརཱདཡོ ཏཏྠ ཏཏྠ ཁཎྜཱ ཧོནྟི, ཏཏོ ཏཏོ གཱཝོ པཝིསནྟི, པུན ཀཔྤིཡཀུཊི ཧོཏི. ཨིཏརཱ པན དྭེ གོཔཱནསཱིམཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ¶ སབྦསྨིཾ ཚདནེ ཝིནཊྛེ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོནྟི. སཙེ གོཔཱནསཱིནཾ ཨུཔརི ཨེཀམྤི པཀྑཔཱསཀམཎྜལཾ ཨཏྠི, རཀྑཏི.

ཡཏྲ པནིམཱ ཙཏསྶོཔི ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡོ ནཏྠི, ཏཏྠ ཀིཾ ཀཱཏབྦཾ? ཨནུཔསམྤནྣསྶ ¶ དཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཏཏྲིདཾ ཝཏྠུ – ཀརཝིཀཏིསྶཏྠེརོ ཀིར ཝིནཡདྷརཔཱམོཀྑོ མཧཱསཱིཝཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི. སོ དཱིཔཱལོཀེན སཔྤིཀུམྦྷཾ པསྶིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ ཀིམེཏ’’ནྟི པུཙྪི. ཐེརོ ‘‘ཨཱཝུསོ གཱམཏོ སཔྤིཀུམྦྷོ ཨཱབྷཏོ, ལཱུཁདིཝསེ སཔྤིནཱ བྷུཉྫནཏྠཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏོ ནཾ ཏིསྶཏྠེརོ ‘‘ན ཝཊྚཏི བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པུནདིཝསེ པམུཁེ ནིཀྑིཔཱཔེསི. ཏིསྶཏྠེརོ པུན ཨེཀདིཝསེ ཨཱགཏོ ཏཾ དིསྭཱ ཏཐེཝ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ སཧསེཡྻཔྤཧོནཀཊྛཱནེ ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ པུནདིཝསེ བཧི ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ ནིཀྑིཔཱཔེསི, ཏཾ ཙོརཱ ཧརིཾསུ. སོ པུན ཨེཀདིཝསཾ ཨཱགཏཾ ཏིསྶཏྠེརཾ ཨཱཧ – ‘‘ཨཱཝུསོ ཏཡཱ ‘ན ཝཊྚཏཱི’ཏི ཝུཏྟོ སོ ཀུམྦྷོ བཧི ནིཀྑིཏྟོ ཙོརེཧི ཨཝཧཏོ’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཏིསྶཏྠེརོ ཨཱཧ – ‘‘ནནུ བྷནྟེ ཨནུཔསམྤནྣསྶ དཱཏབྦོ ཨསྶ, ཨནུཔསམྤནྣསྶ ཧི དཏྭཱ ཏསྶ སནྟཀཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

༢༩༦-༩. མེཎྜཀཝཏྠུ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨཔི ཙེཏྠ ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ པཉྩ གོརསེཏི ཨིམེ པཉྩ གོརསེ ཝིསུཾ པརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏུམྤི ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. པཱཐེཡྻཾ པརིཡེསིཏུནྟི ཨེཏྠ སཙེ ཀེཙི སཡམེཝ ཉཏྭཱ དེནྟི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ; ནོ ཙེ དེནྟི, ཉཱཏིཔཝཱརིཏཊྛཱནཏོ ཝཱ བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན ཝཱ པརིཡེསིཏབྦཾ. ཏཐཱ ཨལབྷནྟེན ཨཉྙཱཏིཀཨཔཝཱརིཏཊྛཱནཏོ ¶ ཡཱཙིཏྭཱཔི གཧེཏབྦཾ. ཨེཀདིཝསེན གམནཱིཡེ མགྒེ ཨེཀབྷཏྟཏྠཱཡ པརིཡེསིཏབྦཾ. དཱིགྷེ ཨདྡྷཱནེ ཡཏྟཀེན ཀནྟཱརཾ ནིཏྠརཏི, ཏཏྟཀཾ པརིཡེསིཏབྦཾ.

ཀེཎིཡཛཊིལཝཏྠུཀཐཱ

༣༠༠. ཀཱཛེཧི གཱཧཱཔེཏྭཱཏི པཉྩཧི ཀཱཛསཏེཧི སུསངྑཏསྶ བདརཔཱནསྶ ཀུཊསཧསྶཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ. ཨེཏསྨིཾ ནིདཱནེ ཨེཏསྨིཾ པཀརཎེ དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཏྭཱཏི ‘‘སཱདྷུ བྷིཀྑཝེ པཱནཾ ཨཔིཝནྟཱ སམཎསྶ གོཏམསྶ ¶ སཱཝཀཱ པཙྩཡབཱཧུལླིཀཱཏི ཝཱདཾ ན ཨུཔྤཱདཡིཏྠ, མཡི ཙ གཱརཝཾ ཨཀཏྠ, མམ ཙ ཏུམྷེསུ གཱརཝཾ ཛནཡིཏྠ, ཨིཏི ཝོ ཨཧཾ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན སུཊྛུ པསནྣོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཏྭཱ ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཨཊྛ པཱནཱནཱིཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ཨམྦཔཱནནྟི ཨཱམེཧི ཝཱ པཀྐེཧི ཝཱ ཨམྦེཧི ཀཏཔཱནཾ. ཏཏྠ ¶ ཨཱམེཧི ཀརོནྟེན ཨམྦཏརུཎཱནི བྷིནྡིཏྭཱ ཨུདཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱཏཔེ ཨཱདིཙྩཔཱཀེན པཙིཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏེཧི མདྷུསཀྐརཀཔྤཱུརཱདཱིཧི ཡོཛེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཀཏཾ པུརེབྷཏྟམེཝ ཀཔྤཏི. ཨནུཔསམྤནྣེཧི ཀཏཾ ལབྷིཏྭཱ པན པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསཔརིབྷོགེནཱཔི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཾ ནིརཱམིསཔརིབྷོགེན ཡཱཝ ཨརུཎུགྒམནཱ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེས ནཡོ སབྦཔཱནེསུ.

ཏེསུ པན ཛམྦུཔཱནནྟི ཛམྦུཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ. ཙོཙཔཱནནྟི ཨཊྛིཀེཧི ཀདལིཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ. མོཙཔཱནནྟི ཨནཊྛིཀེཧི ཀདལིཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ. མདྷུཀཔཱནནྟི མདྷུཀཱནཾ ཛཱཏིརསེན ཀཏཔཱནཾ; ཏཾ པན ཨུདཀསམྦྷིནྣཾ ཝཊྚཏི, སུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི. མུདྡིཀཔཱནནྟི མུདྡིཀཱ ཨུདཀེ མདྡིཏྭཱ ཨམྦཔཱནཾ ཝིཡ ཀཏཔཱནཾ. སཱལཱུཀཔཱནནྟི རཏྟུཔྤལནཱིལུཔྤལཱདཱིནཾ སཱལཱུཀེ མདྡིཏྭཱ ཀཏཔཱནཾ. ཕཱརུསཀཔཱནནྟི ཕཱརུསཀཕལེཧི ཨམྦཔཱནཾ ཝིཡ ཀཏཔཱནཾ. ཨིམཱནི ཨཊྛ པཱནཱནི སཱིཏཱནིཔི ཨཱདིཙྩཔཱཀཱནིཔི ཝཊྚནྟི, ཨགྒིཔཱཀཱནི ན ཝཊྚནྟི. དྷཉྙཕལརསནྟི སཏྟནྣཾ དྷཉྙཱནཾ ཕལརསཾ. ཌཱཀརསནྟི པཀྐཌཱཀརསཾ. ཡཱཝཀཱལིཀཔཏྟཱནཉྷི པུརེབྷཏྟཾཡེཝ རསོ ཀཔྤཏི. ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏསཔྤིཨཱདཱིཧི སདྡྷིཾ པཀྐཱནཾ སཏྟཱཧཾ ཀཔྤཏི. སཙེ པན སུདྡྷཨུདཀེན པཙཏི, ཡཱཝཛཱིཝམྤི ཝཊྚཏི. ཁཱིརཱདཱིཧི པན སདྡྷིཾ པཙིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨཉྙེཧི པཀྐམྤི ཌཱཀརསསངྑྱམེཝ གཙྪཏི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཡཱཝཀཱལིཀཔཏྟཱནམྤི སཱིཏོདཀེན མདྡིཏྭཱ ཀཏརསོ ཝཱ ཨཱདིཙྩཔཱཀོ ཝཱ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཋཔེཏྭཱ མདྷུཀཔུཔྥརསནྟི ཨེཏྠ མདྷུཀཔུཔྥརསོ ཨགྒིཔཱཀོ ཝཱ ཧོཏུ ཨཱདིཙྩཔཱཀོ ཝཱ, པཙྪཱབྷཏྟཾ ¶ ན ཝཊྚཏི. པུརེབྷཏྟམྤི ཡཾ པཱནཾ གཧེཏྭཱ མཛྫཾ ཀརོནྟི, སོ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ན ཝཊྚཏི. མདྷུཀཔུཔྥཾ པན ཨལླཾ ཝཱ སུཀྑཾ ཝཱ བྷཛྫིཏཾ ཝཱ ཏེན ¶ ཀཏཕཱཎིཏཾ ཝཱ ཡཏོ པཊྛཱཡ མཛྫཾ ན ཀརོནྟི, ཏཾ སབྦཾ པུརེབྷཏྟཾ ཝཊྚཏི. ཨུཙྪུརསོ ནིཀསཊོ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཊྚཏི ¶ . ཨིཏི པཱནཱནི ཨནུཛཱནནྟེན ཨིམེཔི ཙཏྟཱརོ རསཱ ཨནུཉྙཱཏཱཏི. ཨགྒིཧུཏྟམུཁཱ ཡཉྙཱཏིཨཱདཱིསུ ཨགྒིཧུཏཾ སེཊྛཾ, ཨགྒིཧུཏཾ མུཁནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

རོཛམལླཱདིཝཏྠུཀཐཱ

༣༠༡-༢. རོཛཝཏྠུ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. ཏཏྠ སངྐརཾ ཨཀཾསཱུཏི ཀཏིཀཾ ཨཀཾསུ. ཨུལཱ༹རཾ ཁོ ཏེ ཨིདནྟི སུནྡརཾ ཁོ ཏེ ཨིདཾ. ནཱཧཾ བྷནྟེ ཨཱནནྡ བཧུཀཏོཏི ནཱཧཾ བུདྡྷཱདིགཏཔསཱདབཧུམཱནེན ཨིདྷཱགཏོཏི དསྶེཏི. སབྦཉྩ ཌཱཀནྟི སཔྤིཨཱདཱིཧི པཀྐཾ ཝཱ ཨཔཀྐཾ ཝཱ ཡཾཀིཉྩི ཌཱཀཾ. པིཊྛཁཱདནཱིཡནྟི པིཊྛམཡཾ ཁཱདནཱིཡཾ; རོཛོ ཀིར ཨིདཾ ཨུབྷཡམྤི སཏསཧསྶཾ ཝཡཾ ཀཏྭཱ པཊིཡཱདཱཔེསི.

༣༠༣. མཉྫུཀཱཏི མདྷུརཝཙནཱ. པཊིབྷཱནེཡྻཀཱཏི སཀེ སིཔྤེ པཊིབྷཱནསམྤནྣཱ. དཀྑཱཏི ཚེཀཱ, ཨནལསཱ ཝཱ. པརིཡོདཱཏསིཔྤཱཏི ནིདྡོསསིཔྤཱ. ནཱལི༹ཡཱཝཱཔཀེནཱཏི ནཱལི༹ཡཱ ཙ ཨཱཝཱཔཀེན ཙ. ཨཱཝཱཔཀོ ནཱམ ཡཏྠ ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཨཱཝཔནྟི, པཀྑིཔནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ན ཙ བྷིཀྑཝེ ནཧཱཔིཏཔུབྦེན ཁུརབྷཎྜནྟི ཨེཏྠ གཧེཏྭཱ པརིཧརིཏུམེཝ ན ཝཊྚཏི, ཨཉྙསྶ སནྟཀེན ཀེསེ ཚེདེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཝེཏནཾ གཧེཏྭཱ ཚིནྡཏི, ན ཝཊྚཏི. ཡོ ཨནཧཱཔིཏཔུབྦོ ཏསྶ པརིཧརིཏུམྤི ཝཊྚཏི, ཏཾ ཝཱ ཨཉྙཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཀེསེ ཚེདེཏུམྤི ཝཊྚཏི.

༣༠༤. བྷཱགཾ དཏྭཱཏི དསམབྷཱགཾ དཏྭཱ; ཨིདཾ ཀིར ཛམྦུདཱིཔེ པོརཱཎཀཙཱརིཏྟཾ, ཏསྨཱ དསཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ ཨེཀོ ཀོཊྛཱསོ བྷཱུམིསཱམིཀཱནཾ དཱཏབྦོ.

ཙཏུམཧཱཔདེསཀཐཱ

༣༠༥. ཡཾ བྷིཀྑཝེ མཡཱ ཨིདཾ ན ཀཔྤཏཱིཏི ཨིམེ ཙཏྟཱརོ མཧཱཔདེསེ བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ ནཡགྒཧཎཏྠཱཡ ཨཱཧ. ཏཏྠ དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརཱ སུཏྟཾ གཧེཏྭཱ པརིམདྡནྟཱ ཨིདཾ ཨདྡསཾསུ. ཋཔེཏྭཱ དྷཉྙཕལརསནྟི སཏྟདྷཉྙརསཱནི པཙྪཱབྷཏྟཾ ན ཀཔྤནྟཱིཏི པཊིཀྑིཏྟཱནི. ཏཱལནཱལི༹ཀེརཔནསལབུཛཨལཱབུཀུམྦྷཎྜཔུསྶཕལཏིཔུསཕལཨེལཱ༹ལུཀཱནི ¶ ¶ , ནཝ མཧཱཕལཱནི སབྦཉྩ ཨཔརཎྞཾ, དྷཉྙགཏིཀམེཝ. ཏཾ ཀིཉྩཱཔི ན པཊིཀྑིཏྟཾ, ཨཐ ཁོ ཨཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེཏི, ཏསྨཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ན ཀཔྤཏི. ཨཊྛ ¶ པཱནཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི. ཨཝསེསཱནི ཝེཏྟཏིནྟིཎིཀམཱཏུལུངྒཀཔིཏྠཀོསམྦཀརམནྡཱདིཁུདྡཀཕལཔཱནཱནི ཨཊྛཔཱནགཏིཀཱནེཝ, ཏཱནི ཀིཉྩཱཔི ན ཨནུཉྙཱཏཱནི, ཨཐ ཁོ ཀཔྤིཡཾ ཨནུལོམེནྟི, ཏསྨཱ ཀཔྤནྟི. ཋཔེཏྭཱ ཧི སཱནུལོམཾ དྷཉྙཕལརསཾ ཨཉྙཾ ཕལཔཱནཾ ནཱམ ཨཀཔྤིཡཾ ནཏྠི, སབྦཾ ཡཱམཀཱལིཀཾཡེཝཱཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ.

བྷགཝཏཱ ཚ ཙཱིཝརཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི. དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ཏེསཾ ཨནུལོམཱནི དུཀཱུལཾ, པཏྟུཎྞཾ, ཙཱིནཔཊྚཾ, སོམཱརཔཊྚཾ, ཨིདྡྷིམཡིཀཾ, དེཝདཏྟིཡནྟི ཨཔརཱནི ཚ ཨནུཉྙཱཏཱནི. ཏཏྠ ‘‘པཏྟུཎྞ’’ནྟི པཏྟུཎྞདེསེ པཱཎཀེཧི སཉྫཱཏཝཏྠཾ. དྭེ པཊཱ དེསནཱམེནེཝ ཝུཏྟཱ. ཏཱནི ཏཱིཎི ཀོསེཡྻསྶཱནུལོམཱནི. དུཀཱུལཾ སཱཎསྶ, ཨིཏརཱནི དྭེ ཀཔྤཱསིཀསྶ ཝཱ སབྦེསཾ ཝཱ.

བྷགཝཏཱ ཨེཀཱདས པཏྟེ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ དྭེ པཏྟཱ ཨནུཉྙཱཏཱ – ལོཧཔཏྟོ ཙེཝ མཏྟིཀཱཔཏྟོ ཙ. ལོཧཐཱལཀཾ, མཏྟིཀཱཐཱལཀཾ, ཏམྦལོཧཐཱལཀནྟི ཏེསཾཡེཝ ཨནུལོམཱནི. བྷགཝཏཱ ཏཡོ ཏུམྦཱ ཨནུཉྙཱཏཱ – ལོཧཏུམྦོ, ཀཊྛཏུམྦོ, ཕལཏུམྦོཏི. ཀུཎྜིཀཱ, ཀཉྩནཀོ, ཨུདཀཏུམྦོཏི ཏེསཾཡེཝ ཨནུལོམཱནི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘པཱནཱིཡསངྑཔཱནཱིཡསརཱཝཀཱནི ཨེཏེསཾ ཨནུལོམཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. པཊྚིཀཱ, སཱུཀརནྟནྟི དྭེ ཀཱཡབནྡྷནཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི, དུསྶཔཊྚེན རཛྫུཀེན ཙ ཀཏཀཱཡབནྡྷནཱནི ཏེསཾ ཨནུལོམཱནི. སེཏཙྪཏྟཾ, ཀིལཉྫཙྪཏྟཾ, པཎྞཙྪཏྟནྟི ཏཱིཎི ཚཏྟཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི. ཨེཀཔཎྞཙྪཏྟཾ ཏེསཾཡེཝ ཨནུལོམནྟི ཨིམིནཱ ནཡེན པཱལི༹ཉྩ ཨཊྛཀཐཉྩ ཨནུཔེཀྑིཏྭཱ ཨཉྙཱནིཔི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡཱནཾ ཨནུལོམཱནི ཝེདིཏབྦཱནི.

ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ཀཱལེ ཀཔྤཏཱིཏིཨཱདི སབྦཾ སམྦྷིནྣརསཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. སཙེ ཧི ཚལླིམྤི ཨནཔནེཏྭཱ སཀལེནེཝ ནཱལི༹ཀེརཕལེན སདྡྷིཾ པཱནཀཾ པཊིགྒཧིཏཾ ཧོཏི ¶ , ནཱལི༹ཀེརཾ ཨཔནེཏྭཱ ཏཾ ཝིཀཱལེཔི ཀཔྤཏི. ཨུཔརི སཔྤིཔིཎྜཾ ཋཔེཏྭཱ སཱིཏལཔཱཡཱསཾ དེནྟི, ཡཾ པཱཡཱསེན ཨསཾསཊྛཾ སཔྤི, ཏཾ ཨཔནེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. བདྡྷམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏཀྐོལཛཱཏིཕལཱདཱིཧི ཨལངྐརིཏྭཱ པིཎྜཔཱཏཾ དེནྟི, ཏཱནི ཨུདྡྷརིཏྭཱ དྷོཝིཏྭཱ ཡཱཝཛཱིཝཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི. ཡཱགུཡཾ པཀྑིཔིཏྭཱ དིནྣསིངྒིཝེརཱདཱིསུཔི ཏེལཱདཱིསུ པཀྑིཔིཏྭཱ དིནྣལཊྛིམདྷུཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝཾ ཡཾ ཡཾ ཨསམྦྷིནྣརསཾ ཧོཏི, ཏཾ ཏཾ ཨེཀཏོ པཊིགྒཧིཏམྤི ¶ ཡཐཱ ¶ སུདྡྷཾ ཧོཏི, ཏཐཱ དྷོཝིཏྭཱ ཝཱ ཏཙྪེཏྭཱ ཝཱ ཏསྶ ཏསྶ ཀཱལཝསེན པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ པན སམྦྷིནྣརསཾ ཧོཏི སཾསཊྛཾ, ན ཝཊྚཏི. ཡཱཝཀཱལིཀཉྷི ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ སམྦྷིནྣརསཱནི ཏཱིཎིཔི ཡཱམཀཱལིཀཱདཱིནི ཨཏྟནོ སབྷཱཝཾ ཨུཔནེཏི, ཡཱམཀཱལིཀཾ དྭེཔི སཏྟཱཧཀཱལིཀཱདཱིནི ཨཏྟནོ སབྷཱཝཾ ཨུཔནེཏི, སཏྟཱཧཀཱལིཀམྤི ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ སཾསཊྛཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཨཏྟནོ སབྷཱཝཉྙེཝ ཨུཔནེཏི; ཏསྨཱ ཏེན ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏེན སདྡྷིཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ཝཱ པུརེཔཊིགྒཧིཏཾ ཝཱ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ སཏྟཱཧཾ ཀཔྤཏི དྭཱིཧཔཊིགྒཧིཏེན ཚཱཧཾ, ཏཱིཧཔཊིགྒཧིཏེན པཉྩཱཧཾ…པེ… སཏྟཱཧཔཊིགྒཧིཏེན ཏདཧེཝ ཀཔྤཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཏསྨཱཡེཝ ཧི ‘‘སཏྟཱཧཀཱལིཀེན བྷིཀྑཝེ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏ’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ‘‘པཊིགྒཧིཏཾ སཏྟཱཧཾ ཀཔྤཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཀཱལཡཱམསཏྟཱཧཱཏིཀྐམེསུ ཙེཏྠ ཝིཀཱལབྷོཛནསནྣིདྷིབྷེསཛྫསིཀྑཱཔདཱནཾ ཝསེན ཨཱཔཏྟིཡོ ཝེདིཏབྦཱ. ཨིམེསུ ཙ པན ཙཏཱུསུ ཀཱལིཀེསུ ཡཱཝཀཱལིཀཾ ཡཱམཀཱལིཀནྟི ཨིདམེཝ དྭཡཾ ཨནྟོཝུཏྠཀཉྩེཝ སནྣིདྷིཀཱརཀཉྩ ཧོཏི, སཏྟཱཧཀཱལིཀཉྩ ཡཱཝཛཱིཝིཀཉྩ ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ནིཀྑིཔིཏུམྤི ཝཊྚཏི, སནྣིདྷིམྤི ན ཛནེཏཱིཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

བྷེསཛྫཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. ཀཐིནཀྑནྡྷཀཾ

ཀཐིནཱནུཛཱནནཀཐཱ

༣༠༦. ཀཐིནཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – པཱཝེཡྻཀཱཏི པཱཝེཡྻརཊྛཝཱསིནོ. པཱཝེཡྻཾ ནཱམ ཀོསལེསུ པཙྪིམདིསཱབྷཱགེ རཊྛཾ; ཏཏྠ ¶ ཝཱསིནོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཀོསལརཉྙོ ཨེཀཔིཏུཀབྷཱཏཱུནཾ བྷདྡཝགྒིཡཏྠེརཱནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏེསུ སབྦཛེཊྛཀོ ཨནཱགཱམཱི, སབྦཔཙྪིམཀོ སོཏཱཔནྣོ, ཨེཀོཔི ཨརཧཱ ཝཱ པུཐུཛྫནོ ཝཱ ནཏྠི. ཨཱརཉྙིཀཱཏི དྷུཏངྒསམཱདཱནཝསེན ཨཱརཉྙིཀཱ; ན ཨརཉྙཝཱསམཏྟེན. པིཎྜཔཱཏིཀཱདིབྷཱཝེཔི ཏེསཾ ཨེསེཝ ནཡོ. སཱིསཝསེན ཙེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཨིམེ པན ཏེརསཱཔི དྷུཏངྒཱནི སམཱདཱཡེཝ ཝཏྟནྟི. ཨུདཀསངྒཧེཏི ཨུདཀེན སངྒཧིཏེ གྷཊིཏེ སཾསཊྛེ; ཐལེ ཙ ནིནྣེ ཙ ཨེཀོདཀཱིབྷཱུཏེཏི ཨཏྠོ.

ཨུདཀཙིཀྑལླེཏི ཨཀྐནྟཨཀྐནྟཊྛཱནེ ཨུདཀཙིཀྑལློ ཨུཊྛཧིཏྭཱ ཡཱཝ ཨཱནིསདཱ པཧརཏི, ཨཱིདིསེ ཙིཀྑལླེཏི ཨཏྠོ. ཨོཀཔུཎྞེཧཱིཏི ཨུདཀཔུཎྞེཧི. ཏེསཾ ཀིར ཙཱིཝརཱནི གྷནཱནི, ཏེསུ པཏིཏཾ ཨུདཀཾ ན པགྒྷརཏི གྷནཏྟཱ པུཊབདྡྷཾ ཝིཡ ཏིཊྛཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨོཀཔུཎྞེཧི ཙཱིཝརེཧཱི’’ཏི. ‘‘ཨོགྷཔུཎྞེཧཱི’’ཏིཔི པཱཋོ.

ཨཝིཝདམཱནཱ ཝསྶཾ ཝསིམྷཱཏི ཨེཏྠ ཨཱགནྟུཀཊྛཱནེ སེནཱསནཕཱསུཏཱཡ ཨབྷཱཝེན ཙ བྷགཝཏོ དསྶནཱལཱབྷེན ཨུཀྐཎྛིཏཏཱཡ ཙ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཕཱསུཾ ན ཝསིཾསུ, ཏསྨཱ ‘‘ཨཝིཝདམཱནཱ ཕཱསུཀཾ ཝསྶཾ ཝསིམྷཱ’’ཏི ནཱཝོཙུཾ. དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཏྭཱཏི བྷགཝཱ ཏེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནམཏགྒིཡཀཐཾ ཀཐེསི. ཏེ སབྦེཔི ཀཐཱཔརིཡོསཱནེ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ནིསིནྣཊྛཱནཏོཡེཝ ཨཱཀཱསེ ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨགམཾསུ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ – ‘‘དྷམྨིཾ ཀཐཾ ཀཏྭཱ’’ཏི. ཏཏོ བྷགཝཱ ‘‘སཙེ ཀཐིནཏྠཱརོ པཉྙཏྟོ ཨབྷཝིསྶ, ཨེཏེ བྷིཀྑཱུ ཨེཀཾ ཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ སནྟརུཏྟརེན ཨཱགཙྪནྟཱ ན ཨེཝཾ ཀིལནྟཱ ཨསྶུ, ཀཐིནཏྠཱརོ ཙ ནཱམེས སབྦབུདྡྷེཧི ཨནུཉྙཱཏོ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཀཐིནཏྠཱརཾ ཨནུཛཱནིཏུཀཱམོ བྷིཀྑཱུ ཨཱམནྟེསི, ཨཱམནྟེཏྭཱ ཙ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ ¶ ¶ ཨཏྠཏཀཐིནཱནཾ ཝོཏི ནིཔཱཏམཏྟཾ ཝོཀཱརོ; ཨཏྠཏཀཐིནཱནནྟི ཨཏྠོ. ཨེཝཉྷི སཏི པརཏོ ‘‘སོ ནེསཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཡུཛྫཏི. ཨཐ ཝཱ ཝོཏི སཱམིཝཙནམེཝེཏཾ. སོ ནེསནྟི ཨེཏྠ པན སོ ཙཱིཝརུཔྤཱདོ ཡེ ཨཏྠཏཀཐིནཱ, ཏེསཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཏཏྠ ཨནཱམནྟཙཱརོཏི ཡཱཝ ཀཐིནཾ ན ཨུདྡྷརིཡཏི, ཏཱཝ ཨནཱམནྟེཏྭཱ ཙརཎཾ ཀཔྤིསྶཏི ¶ , ཙཱརིཏྟསིཀྑཱཔདེན ཨནཱཔཏྟི བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨསམཱདཱནཙཱརོཏི ཏིཙཱིཝརཾ ཨསམཱདཱཡ ཙརཎཾ; ཙཱིཝརཝིཔྤཝཱསོ ཀཔྤིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. གཎབྷོཛནནྟི གཎབྷོཛནམྤི ཀཔྤིསྶཏི. ཡཱཝདཏྠཙཱིཝརནྟི ཡཱཝཏྟཀེན ཙཱིཝརེན ཨཏྠོ, ཏཱཝཏྟཀཾ ཨནདྷིཊྛིཏཾ ཨཝིཀཔྤིཏཾ ཀཔྤིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡོ ཙ ཏཏྠ ཙཱིཝརུཔྤཱདོཏི ཏཏྠ ཀཐིནཏྠཏསཱིམཱཡཾ མཏཀཙཱིཝརཾ ཝཱ ཧོཏུ སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དིནྣཾ ཝཱ སངྒྷིཀེན ཏཏྲུཔྤཱདེན ཨཱབྷཏཾ ཝཱ, ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཡཾ སངྒྷིཀཙཱིཝརཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏཾ ཏེསཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཨེཝཉྩ པན བྷིཀྑཝེ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦནྟི ཨེཏྠ ཀཐིནཏྠཱརཾ ཀེ ལབྷནྟི, ཀེ ན ལབྷནྟཱིཏི? གཎནཝསེན ཏཱཝ པཙྪིམཀོཊིཡཱ པཉྩ ཛནཱ ལབྷནྟི, ཨུདྡྷཾ སཏསཧསྶམྤི, པཉྩནྣཾ ཧེཊྛཱ ན ལབྷནྟི. ཝུཏྠཝསྶཝསེན པུརིམིཀཱཡ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟྭཱ པཋམཔཝཱརཎཱཡ པཝཱརིཏཱ ལབྷནྟི, ཚིནྣཝསྶཱ ཝཱ པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཝཱ ན ལབྷནྟི, ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝུཏྠཝསྶཱཔི ན ལབྷནྟཱིཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱནཾ པན སབྦེ གཎཔཱུརཀཱ ཧོནྟི, ཨཱནིསཾསཾ ན ལབྷནྟི, ཨཱནིསཾསོ ཨིཏརེསཾཡེཝ ཧོཏི. སཙེ པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཧོནྟི ཏཡོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཨེཀོ ཝཱ, ཨིཏརེ གཎཔཱུརཀེ ཀཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦཾ. ཨཐ ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ ཨུཔགཏཱ, ཨེཀོ པརིཔུཎྞཝསྶོ སཱམཎེརོ, སོ ཙེ པཙྪིམིཀཱཡ ཨུཔསམྤཛྫཏི, གཎཔཱུརཀོ ཙེཝ ཧོཏི, ཨཱནིསཾསཉྩ ལབྷཏི. ཏཡོ བྷིཀྑཱུ དྭེ སཱམཎེརཱ, དྭེ བྷིཀྑཱུ ཏཡོ སཱམཎེརཱ, ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཙཏྟཱརོ སཱམཎེརཱཏི ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པུརིམིཀཱཡ ཨུཔགཏཱ ཀཐིནཏྠཱརཀུསལཱ ན ཧོནྟི, ཨཏྠཱརཀུསལཱ ཁནྡྷཀབྷཱཎཀཐེརཱ པརིཡེསིཏྭཱ ཨཱནེཏབྦཱ. ཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཱཔེཏྭཱ དཱནཉྩ བྷུཉྫིཏྭཱ གམིསྶནྟི. ཨཱནིསཾསོ པན ཨིཏརེསཾཡེཝ ཧོཏི.

ཀཐིནཾ ¶ ཀེན དིནྣཾ ཝཊྚཏི? ཡེན ཀེནཙི དེཝེན ཝཱ མནུསྶེན ཝཱ པཉྩནྣཾ ཝཱ སཧདྷམྨིཀཱནཾ ཨཉྙཏརེན དིནྣཾ ཝཊྚཏི. ཀཐིནདཱཡཀསྶ ཝཏྟཾ ཨཏྠི, སཙེ སོ ཏཾ ཨཛཱནནྟོ པུཙྪཏི – ‘‘བྷནྟེ ཀཐཾ ཀཐིནཾ དཱཏབྦ’’ནྟི ཏསྶ ཨེཝཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ – ‘‘ཏིཎྞཾ ཙཱིཝརཱནཾ ཨཉྙཏརཔྤཧོནཀཾ སཱུརིཡུགྒམནསམཡེ ཝཏྠཾ ‘ཀཐིནཙཱིཝརཾ དེམཱ’ཏི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི ¶ , ཏསྶ པརིཀམྨཏྠཾ ¶ ཨེཏྟཀཱ ནཱམ སཱུཙིཡོ, ཨེཏྟཀཾ སུཏྟཾ, ཨེཏྟཀཾ རཛནཾ, པརིཀམྨཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨེཏྟཀཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཡཱགུབྷཏྟཉྩ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི.

ཀཐིནཏྠཱརཀེནཱཔི དྷམྨེན སམེན ཨུཔྤནྣཾ ཀཐིནཾ ཨཏྠརནྟེན ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏནྟཝཱཡགེཧཏོ ཧི ཨཱབྷཏསནྟཱནེནེཝ ཁལིམཀྑིཏསཱཊཀོ ན ཝཊྚཏི, མལཱིནསཱཊཀོཔི ན ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཀཐིནཏྠཱརསཱཊཀཾ ལབྷིཏྭཱ སུཊྛུ དྷོཝིཏྭཱ སཱུཙིཨཱདཱིནི ཙཱིཝརཀམྨཱུཔཀརཎཱནི སཛྫེཏྭཱ བཧཱུཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཏདཧེཝ སིབྦིཏྭཱ ནིཊྛིཏསཱུཙིཀམྨཾ རཛིཏྭཱ ཀཔྤབིནྡུཾ དཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦཾ. སཙེ ཏསྨིཾ ཨནཏྠཏེཡེཝ ཨཉྙཾ ཀཐིནསཱཊཀཾ ཨཱཧརཏི, ཨཉྙཱནི ཙ བཧཱུནི ཀཐིནཱནིསཾསཝཏྠཱནི དེཏི, ཡོ ཨཱནིསཾསཾ བཧུཾ དེཏི, ཏསྶ སནྟཀེནེཝ ཨཏྠརིཏབྦཾ. ཨིཏརོ ཡཐཱ ཏཐཱ ཨོཝདིཏྭཱ སཉྙཱཔེཏབྦོ.

ཀཐིནཾ པན ཀེན ཨཏྠརིཏབྦཾ? ཡསྶ སངྒྷོ ཀཐིནཙཱིཝརཾ དེཏི. སངྒྷེན པན ཀསྶ དཱཏབྦཾ? ཡོ ཛིཎྞཙཱིཝརོ ཧོཏི. སཙེ བཧཱུ ཛིཎྞཙཱིཝརཱ ཧོནྟི, ཝུཌྜྷསྶ དཱཏབྦཾ. ཝུཌྜྷེསུཔི ཡོ མཧཱཔརིསོ ཏདཧེཝ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ ཨཏྠརིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཝུཌྜྷོ ན སཀྐོཏི ནཝཀཏརོ སཀྐོཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. ཨཔིཙ སངྒྷེན མཧཱཐེརསྶ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཏུམྷེ བྷནྟེ གཎྷཐ, མཡཾ ཀཏྭཱ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏཱིསུ ཙཱིཝརེསུ ཡཾ ཛིཎྞཾ ཧོཏི, ཏདཏྠཱཡ དཱཏབྦཾ. པཀཏིཡཱ དུཔཊྚཙཱིཝརསྶ དུཔཊྚཏྠཱཡེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེཔིསྶ ཨེཀཔཊྚཙཱིཝརཾ གྷནཾ ཧོཏི, ཀཐིནསཱཊཀོ ཙ པེལཝོ, སཱརུཔྤཏྠཱཡ དུཔཊྚཔྤཧོནཀམེཝ དཱཏབྦཾ, ‘‘ཨཧཾ ཨལབྷནྟོ ཨེཀཔཊྚཾ པཱརུཔཱམཱི’’ཏི ཝདནྟསྶཱཔི དུཔཊྚཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡོ པན ལོབྷཔཀཏིཀོ ཧོཏི, ཏསྶ ན དཱཏབྦཾ. ཏེནཱཔི ‘‘ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏྭཱ པཙྪཱ སིབྦིཏྭཱ དྭེ ཙཱིཝརཱནི ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ན གཧེཏབྦཾ. ཡསྶ པན དཱིཡཏི, ཏསྶ ཡེན ཝིདྷིནཱ དཱཏབྦཾ, ཏཾ ¶ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨེཝཉྩ པན བྷིཀྑཝེ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦ’’ནྟི ཨཱརབྷིཏྭཱ སུཎཱཏུ མེ བྷནྟེཏིཨཱདིཀཱ དཱནཀམྨཝཱཙཱ ཏཱཝ ཝུཏྟཱ.

ཨེཝཾ དིནྣེ པན ཀཐིནེ སཙེ ཏཾ ཀཐིནདུསྶཾ ནིཊྛིཏཔརིཀམྨམེཝ ཧོཏི ¶ , ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ. ནོ ཙེ ནིཊྛིཏཔརིཀམྨཾ ཧོཏི, ‘‘ཨཧཾ ཐེརོ’’ཏི ཝཱ ‘‘བཧུསྶུཏོ’’ཏི ཝཱ ཨེཀེནཱཔི ཨཀཱཏུཾ ན ལབྦྷཏི, སབྦེཧེཝ སནྣིཔཏིཏྭཱ དྷོཝནསིབྦནརཛནཱནི ནིཊྛཱཔེཏབྦཱནི. ཨིདཉྷི ཀཐིནཝཏྟཾ ནཱམ བུདྡྷཔྤསཏྠཾ. ཨཏཱིཏེ པདུམུཏྟརོཔི བྷགཝཱ ཀཐིནཝཏྟཾ ཨཀཱསི. ཏསྶ ཀིར ཨགྒསཱཝཀོ སུཛཱཏཏྠེརོ ནཱམ ཀཐིནཾ གཎྷི, ཏཾ སཏྠཱ ཨཊྛསཊྛིཡཱ བྷིཀྑུསཏསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཀཱསི.

ཀཏཔརིཡོསིཏཾ ¶ པན ཀཐིནཾ གཧེཏྭཱ ཨཏྠཱརཀེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘སཙེ སངྒྷཱཊིཡཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུཀཱམོ ཧོཏི, པོརཱཎིཀཱ སངྒྷཱཊི པཙྩུདྡྷརིཏབྦཱ, ནཝཱ སངྒྷཱཊི ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱ. ‘ཨིམཱཡ སངྒྷཱཊིཡཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཱམཱི’ཏི ཝཱཙཱ བྷིནྡིཏབྦཱ’’ཏིཨཱདིནཱ པརིཝཱརེ ཝུཏྟཝིདྷཱནེན ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦཾ. ཨཏྠརིཏྭཱ ཙ པན ‘‘ཏེན ཀཐིནཏྠཱརཀེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཏྠཏཾ བྷནྟེ སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཐཱ’ཏི ཏེཧི ཨནུམོདཀེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘ཨཏྠཏཾ ཨཱཝུསོ སངྒྷསྶ ཀཐིནཾ, དྷམྨིཀོ ཀཐིནཏྠཱརོ, ཨནུམོདཱམཱ’’ཏི ཨེཝམཱདིནཱ པརིཝཱརེ ཝུཏྟཝིདྷཱནེནེཝ ཨནུམོདཱཔེཏབྦཾ, ཨིཏརེཧི ཙ ཨནུམོདིཏབྦཾ. ཨེཝཾ སབྦེསཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ པརིཝཱརེ ‘‘དྭིནྣཾ པུགྒལཱནཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ – ཨཏྠཱརཀསྶ ཙ ཨནུམོདཀསྶ ཙཱ’’ཏི (པརི. ༤༠༣). པུནཔི ཝུཏྟཾ – ‘‘ན སངྒྷོ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཏི, ན གཎོ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཏི, པུགྒལོ ཀཐིནཾ ཨཏྠརཏི, སངྒྷསྶ ཨནུམོདནཱ གཎསྶ ཨནུམོདནཱ པུགྒལསྶ ཨཏྠཱརཱ སངྒྷསྶ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ, གཎསྶ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ, པུགྒལསྶ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ’’ཏི (པརི. ༤༡༤).

ཨེཝཾ ཨཏྠཏེ པན ཀཐིནེ སཙེ ཀཐིནཙཱིཝརེན སདྡྷིཾ ཨཱབྷཏཾ ཨཱནིསཾསཾ དཱཡཀཱ ‘‘ཡེན ཨམྷཱཀཾ ཀཐིནཾ གཧིཏཾ, ཏསྶེཝ དེམཱ’’ཏི དེནྟི ¶ , བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨནིསྶརོ. ཨཐ ཨཝིཙཱརེཏྭཱཝ དཏྭཱ གཙྪནྟི, བྷིཀྑུསངྒྷོ ཨིསྶརོ. ཏསྨཱ སཙེ ཀཐིནཏྠཱརཀསྶ སེསཙཱིཝརཱནིཔི དུབྦལཱནི ཧོནྟི, སངྒྷེན ཨཔལོཀེཏྭཱ ཏེསམྤི ཨཏྠཱཡ ཝཏྠཱནི དཱཏབྦཱནི. ཀམྨཝཱཙཱ པན ཨེཀཱཡེཝ ཝཊྚཏི. ཨཝསེསེ ཀཐིནཱནིསཾསེ བལཝཝཏྠཱནི ¶ ཝསྶཱཝཱསིཀཊྛིཏིཀཱཡ དཱཏབྦཱནི, ཋིཏིཀཱཡ ཨབྷཱཝེ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཱནི, གརུབྷཎྜཾ ན བྷཱཛེཏབྦཾ. སཙེ པན ཨེཀསཱིམཱཡ བཧཱུ ཝིཧཱརཱ ཧོནྟི, སབྦེ བྷིཀྑཱུ སནྣིཔཱཏེཏྭཱ ཨེཀཏྠ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏབྦཾ, ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཨཏྠརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

༣༠༨. ཨིདཱནི ཡཐཱ ཙ ཀཐིནཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི, ཡཐཱ ཙ ཨནཏྠཏཾ, ཏཾ ཝིདྷིཾ ཝིཏྠཱརཏོ དསྶེཏུཾ ཨེཝཉྩ པན བྷིཀྑཝེ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ ཨེཝཾ ཨནཏྠཏནྟི ཝཏྭཱ ཨཀརཎཱིཡཉྩེཝ མཧཱབྷཱུམིཀཉྩ ཨནཏྠཏལཀྑཎཾ ཏཱཝ དསྶེནྟོ ན ཨུལླིཁིཏམཏྟེནཱཏིཨཱདིཀེ ཙཏུཝཱིསཏི ཨཱཀཱརེ དསྶེསི. ཏཏོ པརཾ ཨཏྠཏལཀྑཎཾ དསྶེནྟོ ཨཧཏེན ཨཏྠཏནྟིཨཱདིཀེ སཏྟརས ཨཱཀཱརེ དསྶེསི. པརིཝཱརེཔི ཧི ‘‘ཙཏུཝཱིསཏིཡཱ ཨཱཀཱརེཧི ཨནཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིནཾ, སཏྟརསཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨཏྠཏཾ ཧོཏི ཀཐིན’’ནྟི ཨིདམེཝ ལཀྑཎཾ ཝུཏྟཾ.

ཏཏྠ ¶ ཨུལླིཁིཏམཏྟེནཱཏི དཱིགྷཏོ ཙ པུཐུལཏོ ཙ པམཱཎགྒཧཎམཏྟེན. པམཱཎཉྷི གཎྷནྟོ ཏསྶ ཏསྶ པདེསསྶ སཉྫཱནནཏྠཾ ནཁཱདཱིཧི ཝཱ པརིཙྪེདཾ དསྶེནྟོ ཨུལླིཁཏི, ནལཱཊཱདཱིསུ ཝཱ གྷཾསཏི, ཏསྨཱ ཏཾ པམཱཎགྒཧཎཾ ‘‘ཨུལླིཁིཏམཏྟ’’ནྟི ཝུཙྩཏི. དྷོཝནམཏྟེནཱཏི ཀཐིནདུསྶདྷོཝནམཏྟེན. ཙཱིཝརཝིཙཱརཎམཏྟེནཱཏི ‘‘པཉྩཀཾ ཝཱ སཏྟཀཾ ཝཱ ནཝཀཾ ཝཱ ཨེཀཱདསཀཾ ཝཱ ཧོཏཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ཝིཙཱརིཏམཏྟེན. ཚེདནམཏྟེནཱཏི ཡཐཱཝིཙཱརིཏསྶ ཝཏྠསྶ ཚེདནམཏྟེན. བནྡྷནམཏྟེནཱཏི མོགྷསུཏྟཀཱརོཔནམཏྟེན. ཨོཝཊྚིཡཀརཎམཏྟེནཱཏི མོགྷསུཏྟཀཱནུསཱརེན དཱིགྷསིབྦིཏམཏྟེན. ཀཎྜུསཀརཎམཏྟེནཱཏི མུདྡྷིཡཔཏྟབནྡྷནམཏྟེན. དལ༹ྷཱིཀམྨཀརཎམཏྟེནཱཏི དྭེ ཙིམིལིཀཱཡོ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སིབྦིཏམཏྟེན. ཨཐ ཝཱ པཋམཙིམིལིཀཱ གྷཊེཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཧོཏི, ཀཐིནསཱཊཀཾ ཏསྶཱ ཀུཙྪིཙིམིལིཀཾ ཀཏྭཱ སིབྦིཏམཏྟེནཱཏིཔི ཨཏྠོ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ ¶ ‘‘པཀཏིཙཱིཝརསྶ ཨུཔསྶཡདཱནེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘པཀཏིཔཏྟབདྡྷཙཱིཝརཾ དུཔཊྚཾ ཀཱཏུཾ ཀུཙྪིཙིམིལིཀཾ ཨལླིཡཱཔནམཏྟེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨནུཝཱཏཀརཎམཏྟེནཱཏི པིཊྛིཨནུཝཱཏཱརོཔནམཏྟེན. པརིབྷཎྜཀརཎམཏྟེནཱཏི ཀུཙྪིཨནཨུཝཱཏཱརོཔནམཏྟེན. ཨོཝདྡྷེཡྻཀརཎམཏྟེནཱཏི ཨཱགནྟུཀཔཏྟཱརོཔནམཏྟེན ¶ . ཀཐིནཙཱིཝརཏོ ཝཱ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ ཨཀཐིནཙཱིཝརེ པཏྟཱརོཔནམཏྟེན.

ཀམྦལམདྡནམཏྟེནཱཏི ཨེཀཝཱརཾཡེཝ རཛནེ པཀྑིཏྟེན དནྟཝཎྞེན པཎྜུཔལཱསཝཎྞེན ཝཱ. སཙེ པན སཀིཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ རཏྟམྤི སཱརུཔྤཾ ཧོཏི, ཝཊྚཏི. ནིམིཏྟཀཏེནཱཏི ‘‘ཨིམིནཱ དུསྶེན ཀཐིནཾ ཨཏྠརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཀཏེན. ཨེཏྟཀམེཝ ཧི པརིཝཱརེ ཝུཏྟཾ. ཨཊྛཀཐཱསུ པན ‘‘ཨཡཾ སཱཊཀོ སུནྡརོ, སཀྐཱ ཨིམིནཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠརིཏུ’ནྟི ཨེཝཾ ནིམིཏྟཀམྨཾ ཀཏྭཱ ལདྡྷེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. པརིཀཐཱཀཏེནཱཏི ‘‘ཀཐིནཾ ནཱམ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཀཐིནདཱཡཀོ བཧུཾ པུཉྙཾ པསཝཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ པརིཀཐཱཡ ཨུཔྤཱདིཏེན. ཀཐིནཾ ནཱམ ཨཏིཨུཀྐཊྛཾ ཝཊྚཏི, མཱཏརམྤི ཝིཉྙཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཨཱཀཱསཏོ ཨོཏིཎྞསདིསམེཝ ཝཊྚཏཱིཏི. ཀུཀྐུཀཏེནཱཏི ཏཱཝཀཱལིཀེན. སནྣིདྷིཀཏེནཱཏི ཨེཏྠ དུཝིདྷོ སནྣིདྷི ཀརཎསནྣིདྷི ཙ ནིཙཡསནྣིདྷི ཙ. ཏཏྠ ཏདཧེཝ ཨཀཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ ཀརཎཾ ཀརཎསནྣིདྷི. སངྒྷོ ཨཛྫ ཀཐིནདུསྶཾ ལབྷིཏྭཱ པུནདིཝསེ དེཏི, ཨཡཾ ནིཙཡསནྣིདྷི.

ནིསྶགྒིཡེནཱཏི རཏྟིནིསྶགྒིཡེན. པརིཝཱརེཔི ཝུཏྟཾ – ‘‘ནིསྶགྒིཡཾ ནཱམ ཀརིཡམཱནེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཧཏཱི’’ཏི. ཨཀཔྤཀཏེནཱཏི ཨནཱདིནྣཀཔྤབིནྡུནཱ. ཨཉྙཏྲ སངྒྷཱཊིཡཱཏིཨཱདཱིསུ ཋཔེཏྭཱ སངྒྷཱཊིཨུཏྟརཱསངྒཨནྟརཝཱསཀེ ཨཉྙེན པཙྩཏྠརཎཱདིནཱ ཨཏྠཏཾ ཨནཏྠཏཾ ཧོཏཱིཏི. ཨཉྙཏྲ པཉྩཀེན ཝཱ ཨཏིརེཀཔཉྩཀེན ཝཱཏི པཉྩ ཝཱ ཨཏིརེཀཱནི ཝཱ ཁཎྜཱནི ཀཏྭཱ མཧཱམཎྜལཨཌྜྷམཎྜལཱནི ¶ དསྶེཏྭཱ ཀཏེནེཝ ཝཊྚཏི. ཨེཝཉྷི སམཎྜལིཀཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙེན ཨཙྪིནྣཀེན ཝཱ དྭཏྟིཙཏུཁཎྜེན ཝཱ ན ཝཊྚཏི. ཨཉྙཏྲ པུགྒལསྶ ཨཏྠཱརཱཏི པུགྒལསྶ ཨཏྠཱརཾ ཋཔེཏྭཱ ན ཨཉྙེན སངྒྷསྶ ཝཱ གཎསྶ ཝཱ ཨཏྠཱརེན ཨཏྠཏཾ ཧོཏི. ནིསྶཱིམཊྛོ ཨནུམོདཏཱིཏི བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏོ ཨནུམོདཏི.

༣༠༩. ཨཧཏེནཱཏི ¶ ཨཔརིབྷུཏྟེན. ཨཧཏཀཔྤེནཱཏི ཨཧཏསདིསེན ཨེཀཝཱརཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ དྷོཏེན. པིལོཏིཀཱཡཱཏི ཧཏཝཏྠཀསཱཊཀེན ¶ . པཾསུཀཱུལེནཱཏི ཏེཝཱིསཏིཡཱ ཁེཏྟེསུ ཨུཔྤནྣཔཾསུཀཱུལེན. པཾསུཀཱུལིཀབྷིཀྑུནཱ ཙོལ༹ཀབྷིཀྑཾ ཨཱཧིཎྜིཏྭཱ ལདྡྷཙོལ༹ཀེཧི ཀཏཙཱིཝརེནཱཏིཔི ཀུརུནྡིམཧཱཔཙྩརཱིསུ ཝུཏྟཾ. པཱཔཎིཀེནཱཏི ཨཱཔཎདྭཱརེ པཏིཏཔིལོཏིཀཾ གཧེཏྭཱ ཀཐིནཏྠཱཡ དེཏི, ཏེནཱཔི ཝཊྚཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ ཝུཏྟཝིཔལླཱསེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཨིམསྨིཾ པན ཋཱནེ ‘‘སཧ ཀཐིནསྶ ཨཏྠཱརཱ ཀཏི དྷམྨཱ ཛཱཡནྟཱི’’ཏིཨཱདི བཧུཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཾ, ཏཾ སབྦཾ པརིཝཱརེ པཱལི༹ཨཱརཱུལ༹ྷམེཝ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ན ཧི ཏེན ཨིདྷ ཨཝུཙྩམཱནེན ཀཐིནཏྠཱརཀསྶ ཀིཉྩི པརིཧཱཡཏི.

༣༡༠. ཨེཝཾ ཀཐིནཏྠཱརཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨུབྦྷཱརཾ དསྶེཏུཾ ཀཐཉྩ བྷིཀྑཝེ ཨུབྦྷཏཾ ཧོཏི ཀཐིནནྟིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ མཱཏིཀཱཏི མཱཏརོ; ཛནེཏྟིཡོཏི ཨཏྠོ. ཀཐིནུབྦྷཱརཉྷི ཨེཏཱ ཨཊྛ ཛནེཏྟིཡོ. ཏཱསུ པཀྐམནཾ ཨནྟོ ཨསྶཱཏི པཀྐམནནྟིཀཱ. ཨེཝཾ སེསཱཔི ཝེདིཏབྦཱ.

ཨཱདཱཡསཏྟཀཀཐཱ

༣༡༡. ན པཙྩེསྶནྟི ན པུན ཨཱགམིསྶཾ. ཨེཏསྨིཾ པན པཀྐམནནྟིཀེ ཀཐིནུདྡྷཱརེ པཋམཾ ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏི, པཙྪཱ ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ. ཨེཝཾ པཀྐམཏོ ཧི ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ ཨནྟོསཱིམཱཡམེཝ ཚིཛྫཏི, ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ སཱིམཱཏིཀྐམེ. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ པརིཝཱརེ –

‘‘པཀྐམནནྟིཀོ ཀཐིནུདྡྷཱརོ, ཝུཏྟོ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཱ;

ཨེཏཉྩ ཏཱཧཾ ཝིསྶཛྫིསྶཾ, ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ པཋམཾ ཚིཛྫཏི;

པཙྪཱ ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏཱི’’ཏི. (པརི. ༤༡༥);

ཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡཱཏི ཨཀཏཙཱིཝརཾ ཨཱདཱཡ. བཧིསཱིམགཏསྶཱཏི ཨཉྙཾ སཱམནྟཝིཧཱརཾ གཏསྶ. ཨེཝཾ ཧོཏཱིཏི ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ སེནཱསནཕཱསུཀཾ ཝཱ སཧཱཡསམྤཏྟིཾ ཝཱ དིསྭཱ ཨེཝཾ ཧོཏི ¶ . ཨེཏསྨིཾ པན ནིཊྛཱནནྟིཀེ ཀཐིནུདྡྷཱརེ ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ པཋམཾ ཚིཛྫཏི, སོ ཧི ‘‘ན པཙྩེསྶ’’ནྟི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣམཏྟེཡེཝ ཚིཛྫཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ནིཊྛཱནནྟིཀོ ¶ ཀཐིནུདྡྷཱརོ, ཝུཏྟོ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཱ;

ཨེཏཉྩ ཏཱཧཾ ཝིསྶཛྫིསྶཾ, ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ པཋམཾ ཚིཛྫཏི;

ཙཱིཝརེ ནིཊྛིཏེ ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏཱི’’ཏི.

ཨེཏེན ¶ ནཡེན སེསམཱཏིཀཱཝིབྷཛནེཔི ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ‘‘སནྣིཊྛཱནནྟིཀེ དྭེཔི པལིབོདྷཱ ནེཝིམཾ ཙཱིཝརཾ ཀཱརེསྶཾ, ན པཙྩེསྶནྟི ཙིཏྟེ ཨུཔྤནྣམཏྟེཡེཝ ཨེཀཏོ ཚིཛྫནྟཱིཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ –

‘‘སནྣིཊྛཱནནྟིཀོ ཀཐིནུདྡྷཱརོ, ཝུཏྟོ ཨཱདིཙྩབནྡྷུནཱ;

ཨེཏཉྩ ཏཱཧཾ ཝིསྶཛྫིསྶཾ, དྭེ པལིབོདྷཱ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཚིཛྫནྟཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ སབྦཀཐིནུདྡྷཱརེསུ པལིབོདྷུཔཙྪེདོ ཝེདིཏབྦོ. སོ པན ཡསྨཱ ཨིམིནཱ ཙ ཝུཏྟནཡེན པརིཝཱརེ ཙ ཨཱགཏབྷཱཝེན སཀྐཱ ཛཱནིཏུཾ, ཏསྨཱ ཝིཏྠཱརཏོ ན ཝུཏྟོ. ཨཡཾ པནེཏྠ སངྑེཔོ – ནཱསནནྟིཀེ ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ པཋམཾ ཚིཛྫཏི, ཙཱིཝརེ ནཊྛེ ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏི. ཡསྨཱ ཙཱིཝརེ ནཊྛེ ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏི, ཏསྨཱ ‘‘ནཱསནནྟིཀོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

སཝནནྟིཀེ ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ པཋམཾ ཚིཛྫཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ སཧ སཝནེན ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏི.

ཨཱསཱཝཙྪེདིཀེ ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ པཋམཾ ཚིཛྫཏི. ཙཱིཝརཱསཱཡ ཨུཔཙྪིནྣཱཡ ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏི. ཨཡཾ པན ཡསྨཱ ‘‘ཨནཱསཱཡ ལབྷཏི; ཨཱསཱཡ ན ལབྷཏི; ཏསྶ ཨེཝཾ ཧོཏི ‘ཨིདྷེཝིམཾ ཙཱིཝརཾ ཀཱརེསྶཾ, ན པཙྩེསྶ’’’ནྟིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨིཏརེཧི ཨུདྡྷཱརེཧི སདྡྷིཾ ཝོམིསྶཀདེསནོ ཨནེཀཔྤབྷེདོ ཧོཏི, ཏསྨཱ པརཏོ ཝིསུཾ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ ཝུཏྟོ, ཨིདྷ ན ཝུཏྟོ. ཨིདྷ པན སཝནནྟིཀསྶ ཨནནྟརཾ སཱིམཱཏིཀྐནྟིཀོ ཝུཏྟོ. ཏཏྠ ཙཱིཝརཔལིབོདྷོ པཋམཾ ཚིཛྫཏི, ཏསྶ བཧིསཱིམེ ཨཱཝཱསཔལིབོདྷོ ཚིཛྫཏི. སཧུབྦྷཱརེ དྭེ པལིབོདྷཱ ཨཔུབྦཾ ཨཙརིམཾ ཚིཛྫནྟཱིཏི.

༣༡༦-༣༢༥. ཨེཝཾ ¶ ¶ ཨཱདཱཡཝཱརེ སཏྟཀཐིནུདྡྷཱརེ དསྶེཏྭཱ པུན སམཱདཱཡཝཱརེཔི ཝིཔྤཀཏཙཱིཝརསྶ ཨཱདཱཡསམཱདཱཡཝཱརེསུཔི ཡཐཱསམྦྷཝཾ ཏེཡེཝ དསྶིཏཱ. ཏཏོ པརཾ ཨནྟོསཱིམཱཡཾ ‘‘པཙྩེསྶཾ ན པཙྩེསྶ’’ནྟི ཨིམཾ ཝིདྷིཾ ཨནཱམསིཏྭཱཝ ‘‘ན པཙྩེསྶ’’ནྟི ཨིམམེཝ ཨཱམསིཏྭཱ ཨནདྷིཊྛིཏེནཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཙ ཡེ ཡེ ཡུཛྫནྟི, ཏེ ཏེ དསྶིཏཱ. ཏཏོ པརཾ ‘‘ཙཱིཝརཱསཱཡ པཀྐམཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨིཏརེཧི སདྡྷིཾ ཝོམིསྶཀནཡེན ཨནེཀཀྑཏྟུཾ ཨཱསཱཝཙྪེདིཀཾ དསྶེཏྭཱ པུན དིསཾགམིཡཝསེན ཙ ཕཱསུཝིཧཱརིཀཝསེན ཙ ནིཊྛཱནནྟིཀེསུ ཡུཛྫམཱནཱ ཀཐིནུདྡྷཱརཱ དསྶིཏཱ. ཨེཝཾ ¶ པབྷེདཏོ ཀཐིནུདྡྷཱརཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ ཏེན ཏེན ཀཐིནུདྡྷཱརེན པལིབོདྷཱ ཚིཛྫནྟཱིཏི ཝུཏྟཱ, ཏེསཾ པཊིཔཀྑེ དསྶེནྟོ དྭེམེ བྷིཀྑཝེ ཀཐིནསྶ པལིབོདྷཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ ཙཏྟེནཱཏི ཡེན ཙིཏྟེན སོ ཨཱཝཱསོ ཙཏྟོ ཧོཏི, ཏཾ ཙཏྟཾ ནཱམ, ཏེན ཙཏྟེན. ཝནྟམུཏྟེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཀཐིནཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཙཱིཝརཀྑནྡྷཀཾ

ཛཱིཝཀཝཏྠུཀཐཱ

༣༢༦. ཙཱིཝརཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – པདཀྑིཎཱཏི ཚེཀཱ ཀུསལཱ. ཨབྷིསཊཱཏི ཨབྷིགཏཱ. ཀེཧི ཨབྷིགཏཱཏི? ཨཏྠིཀེཧི ཨཏྠིཀེཧི མནུསྶེཧི; ཀརཎཏྠེ པན སཱམིཝཙནཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨཏྠིཀཱནཾ ཨཏྠིཀཱནཾ མནུསྶཱན’’ནྟི ཝུཏྟཾ. པཉྙཱསཱཡ ཙ རཏྟིཾ གཙྪཏཱིཏི པཉྙཱས ཀཧཱཔཎེ གཧེཏྭཱ རཏྟིཾ གཙྪཏི. ནེགམོཏི ཀུཊུམྦིཡགཎོ.

༣༢༧. སཱལཝཏིཾ ཀུམཱརིཾ གཎིཀཾ ཝུཊྛཱཔེསཱིཏི ནཱགརཱ དྭེ སཏསཧསྶཱནི, རཱཛཱ སཏསཧསྶནྟི ཏཱིཎི སཏསཧསྶཱནི, ཨཉྙཉྩ ཨཱརཱམུཡྻཱནཝཱཧནཱདིཔརིཙྪེདཾ དཏྭཱ ཝུཊྛཱཔེསུཾ; གཎིཀཊྛཱནེ ཋཔེསུནྟི ཨཏྠོ. པཊིསཏེན ཙ རཏྟིཾ གཙྪཏཱིཏི རཏྟིཾ པཊིསཏེན གཙྪཏི. གིལཱནཾ པཊིཝེདེཡྻནྟི གིལཱནབྷཱཝཾ ཛཱནཱཔེཡྻཾ. ཀཏྟརསུཔྤེཏི ཛིཎྞསུཔྤེ.

༣༢༨. ཀཱ མེ དེཝ མཱཏཱ, ཀོ པིཏཱཏི ཀསྨཱ པུཙྪི? ཏཾ ཀིར ཨཉྙེ རཱཛདཱརཀཱ ཀཱིལ༹ནྟཱ ཀལཧེ ཨུཊྛིཏེ ‘‘ནིམྨཱཏིཀོ ནིཔྤིཏིཀོ’’ཏི ཝདནྟི. ཡཐཱ ཙ ཨཉྙེསཾ དཱརཀཱནཾ ཚཎཱདཱིསུ ཙུལ༹མཱཏཱམཧཱམཱཏཱདཡོ ཀིཉྩི པཎྞཱཀཱརཾ པེསེནྟི, ཏཐཱ ཏསྶ ན ཀོཙི ཀིཉྩི པེསེཏི. ཨིཏི སོ ཏཾ སབྦཾ ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ནིམྨཱཏིཀོཡེཝ ནུ ཁོ ཨཧ’’ནྟི ཛཱནནཏྠཾ ‘‘ཀཱ མེ དེཝ མཱཏཱ, ཀོ པིཏཱ’’ཏི པུཙྪི.

ཡནྣཱུནཱཧཾ སིཔྤཾ སིཀྑེཡྻནྟི ཡཾནཱུན ཨཧཾ ཝེཛྫསིཔྤཾ སིཀྑེཡྻནྟི ཙིནྟེསི. ཏསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨིམཱནི ཁོ ཧཏྠིཨསྶསིཔྤཱདཱིནི པརཱུཔགྷཱཏཔཊིསཾཡུཏྟཱནི, ཝེཛྫསིཔྤཾ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགཾ སཏྟཱནཾ ཧིཏཔཊིསཾཡུཏྟ’’ནྟི. ཏསྨཱ ཝེཛྫསིཔྤམེཝ སནྡྷཱཡ ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ སིཔྤཾ སིཀྑེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེསི. ཨཔིཙཱཡཾ ཨིཏོ ཀཔྤསཏསཧསྶསྶ ¶ ཨུཔརི པདུམུཏྟརསྶ བྷགཝཏོ ཨུཔཊྛཱཀཾ ‘‘བུདྡྷུཔཊྛཱཀོ ཨཡ’’ནྟི ཙཏུཔརིསནྟརེ པཏྠཏགུཎཾ ཝེཛྫཾ དིསྭཱ ‘‘ཨཧོ ཝཏཱཧམྤི ཨེཝརཱུཔཾ ཋཱནནྟརཾ པཱཔུཎེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ སཏྟཱཧཾ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ དཱནཾ དཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཝནྡིཏྭཱ ¶ ‘‘ཨཧམྤི བྷགཝཱ ཏུམྷཱཀཾ ¶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨསུཀཝེཛྫོ ཝིཡ ཨནཱགཏེ བུདྡྷུཔཊྛཱཀོ བྷཝེཡྻ’’ནྟི པཏྠནམཀཱསི. ཏཱཡ པུརིམཔཏྠནཱཡ ཙོདིཡམཱནོཔེས ཝེཛྫསིཔྤམེཝ སནྡྷཱཡ ‘‘ཡཾནཱུནཱཧཾ སིཔྤཾ སིཀྑེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེསི.

༣༢༩. དིསཱཔཱམོཀྑོཏི སབྦདིསཱསུ ཝིདིཏོ པཱཀཊོ པདྷཱནོ ཝཱཏི ཨཏྠོ. ཏསྨིཉྩ སམཡེ ཏཀྐསཱིལཏོ ཝཱཎིཛཱ ཨབྷཡརཱཛཀུམཱརཾ དསྶནཱཡ ཨགམཾསུ. ཏེ ཛཱིཝཀོ ‘‘ཀུཏོ ཏུམྷེ ཨཱགཏཱ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཏཀྐསཱིལཏོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཏྠི ཏཏྠ ཝེཛྫསིཔྤཱཙརིཡོ’’ཏི པུཙྪི. ‘‘ཨཱམ ཀུམཱར, ཏཀྐསཱིལཱཡཾ དིསཱཔཱམོཀྑོ ཝེཛྫོ པཊིཝསཏཱི’’ཏི སུཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི ཡདཱ གཙྪཐ, མཡ྄ཧཾ ཨཱརོཙེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨཱཧ. ཏེ ཏཐཱ ཨཀཾསུ. སོ པིཏརཾ ཨནཱཔུཙྪཱ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཏཀྐསཱིལཾ ཨགམཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨབྷཡཾ རཱཛཀུམཱརཾ ཨནཱཔུཙྪཱ’’ཏིཨཱདི.

ཨིཙྪཱམཧཾ ཨཱཙརིཡ སིཔྤཾ སིཀྑིཏུནྟི ཏཾ ཀིར ཨུཔསངྐམནྟཾ དིསྭཱ སོ ཝེཛྫོ ‘‘ཀོསི ཏྭཾ ཏཱཏཱ’’ཏི པུཙྪི. སོ ‘‘བིམྦིསཱརམཧཱརཱཛསྶ ནཏྟཱ ཨབྷཡཀུམཱརསྶ པུཏྟོམྷཱི’’ཏི ཨཱཧ. ‘‘ཀསྨཱ པན ཏྭམསི ཏཱཏ ཨིདྷཱགཏོ’’ཏི, ཏཏོ སོ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀེ སིཔྤཾ སིཀྑིཏུ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨིཙྪཱམཧཾ ཨཱཙརིཡ སིཔྤཾ སིཀྑིཏུནྟི ཨཱཧ. བཧུཉྩ གཎྷཱཏཱིཏི ཡཐཱ ཨཉྙེ ཁཏྟིཡཀུམཱརཱདཡོ ཨཱཙརིཡསྶ དྷནཾ དཏྭཱ ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ སིཀྑནྟིཡེཝ, ན སོ ཨེཝཾ. སོ པན ཀིཉྩི དྷནཾ ཨདཏྭཱ དྷམྨནྟེཝཱསིཀོཝ ཧུཏྭཱ ཨེཀཾ ཀཱལཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཀམྨཾ ཀརོཏི, ཨེཀཾ ཀཱལཾ སིཀྑཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི ཨབྷིནཱིཧཱརསམྤནྣོ ཀུལཔུཏྟོ ཨཏྟནོ མེདྷཱཝིཏཱཡ བཧུཉྩ གཎྷཱཏི, ལཧུཉྩ གཎྷཱཏི, སུཊྛུ ཙ ཨུཔདྷཱརེཏི, གཧིཏཉྩསྶ ན སམྨུསྶཏི.

སཏྟ ཙ མེ ཝསྶཱནི ཨདྷཱིཡནྟསྶ ནཡིམསྶ སིཔྤསྶ ཨནྟོ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨེཏྠ ཨཡཾ ཀིར ཛཱིཝཀོ ཡཏྟཀཾ ཨཱཙརིཡོ ཛཱནཱཏི, ཡཾ ཨཉྙེ སོལ༹སཧི ཝསྶེཧི ཨུགྒཎྷནྟི, ཏཾ སབྦཾ སཏྟཧི ཝསྶེཧི ཨུགྒཧེསི ¶ . སཀྐསྶ པན དེཝརཉྙོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ བུདྡྷཱནཾ ཨུཔཊྛཱཀོ ཨགྒཝིསྶཱསཀོ བྷཝིསྶཏི, ཧནྡ ནཾ བྷེསཛྫཡོཛནཾ སིཀྑཱཔེམཱི’’ཏི ཨཱཙརིཡསྶ སརཱིརེ ཨཛ྄ཛྷཱཝསིཏྭཱ ཡཐཱ ཋཔེཏྭཱ ཀམྨཝིཔཱཀཾ ཨཝསེསརོགཾ ཨེཀེནེཝ བྷེསཛྫཡོགེན ཏིཀིཙྪིཏུཾ སཀྐོཏི, ཏཐཱ ནཾ བྷེསཛྫཡོཛནཾ སིཀྑཱཔེསི. སོ པན ‘‘ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ སིཀྑཱམཱི’’ཏི མཉྙཏི, ཏསྨཱ ‘‘སམཏྠོ ཨིདཱནི ཛཱིཝཀོ ཏིཀིཙྪིཏུ’’ནྟི ¶ སཀྐེན ཝིསྶཊྛམཏྟེ ཨེཝཾ ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཙརིཡཾ པུཙྪི. ཨཱཙརིཡོ པན ‘‘ན ཨིམིནཱ མམཱནུབྷཱཝེན ཨུགྒཧིཏཾ, དེཝཏཱནུབྷཱཝེན ཨུགྒཧིཏ’’ནྟི ཉཏྭཱཝ ཏེན ཧི བྷཎེཏིཨཱདིམཱཧ. སམནྟཱ ཡོཛནཾ ཨཱཧིཎྜནྟོཏི ¶ དིཝསེ དིཝསེ ཨེཀེཀེན དྭཱརེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ དིཝསེ ཨཱཧིཎྜནྟོ. པརིཏྟཾ པཱཐེཡྻཾ པཱདཱསཱིཏི ཨཔྤམཏྟཀཾ ཨདཱསི. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཀིར ཨེཏདཧོསི – ‘‘ཨཡཾ མཧཱཀུལསྶ པུཏྟོ གཏམཏྟོཡེཝ པིཏིཔིཏཱམཧཱནཾ སནྟིཀཱ མཧཱསཀྐཱརཾ ལབྷིསྶཏི, ཏཏོ མཡ྄ཧཾ ཝཱ སིཔྤསྶ ཝཱ གུཎཾ ན ཛཱནིསྶཏི, ཨནྟརཱམགྒེ པན ཁཱིཎཔཱཐེཡྻོ སིཔྤཾ པཡོཛེཏྭཱ ཨཝསྶཾ མཡ྄ཧཉྩ སིཔྤསྶ ཙ གུཎཾ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི པརིཏྟཾ དཱཔེསི.

སེཊྛིབྷརིཡཱདིཝཏྠུཀཐཱ

༣༣༠. པསཏེནཱཏི ཨེཀཧཏྠཔུཊེན. པིཙུནཱཏི ཀཔྤཱསཔཊལེན. ཡཏྲཧི ནཱམཱཏི ཡཱ ནཱམ. ཀིམྤིམཱཡནྟི ཀིམྤི མེ ཨཡཾ. ཨུཔཛཱནཱམེཏསྶ སཾཡམསྶཱཏི ཀཏསྶ ཙ རོགཱུཔསམསྶ ཙ ཨུཔཀཱརཾ ཛཱནཱམཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༣༣༡. སབྦཱལངྐཱརཾ ཏུཡ྄ཧཾ ཧོཏཱུཏི རཱཛཱ ཀིར ‘‘སཙེ ཨིམཾ གཎྷིསྶཏི, པམཱཎཡུཏྟེ ཋཱནེ ནཾ ཋཔེསྶཱམི. སཙེ ན གཎྷིསྶཏི, ཨབྦྷནྟརིཀཾ ནཾ ཝིསྶཱསཀཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ. ཨབྷཡཀུམཱརསྶཱཔི ནཱཊཀཱནམྤི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཛྫི ‘‘ཨཧོ ཝཏ ན གཎྷེཡྻཱ’’ཏི. སོཔི ཏེསཾ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ ཝིཡ ‘‘ཨིདཾ མེ དེཝ ཨཡྻིཀཱནཾ ཨཱབྷརཎཾ, ནཡིདཾ མཡ྄ཧཾ གཎྷིཏུཾ པཏིརཱུཔ’’ནྟི ཝཏྭཱ ཨལཾ དེཝཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཨདྷིཀཱརཾ མེ དེཝོ སརཏཱུཏི ཀཏསྶ ཨུཔཀཱརཾ མེ དེཝོ སརཏཱུཏི ཨཏྠོ. རཱཛཱ པསནྣོ སབྦཱཀཱརསམྤནྣཾ གེཧཉྩ ཨམྦཝནུཡྻཱནཉྩ ཨནུསཾཝཙྪརཾ སཏསཧསྶཨུཊྛཱནཀཾ གཱམཉྩ མཧཱསཀྐཱརཉྩ དཏྭཱ ཏེན ཧི བྷཎེཏིཨཱདིམཱཧ.

རཱཛགཧསེཊྛིཝཏྠུཀཐཱ

༣༣༢. སཀྑིསྶསི ¶ པན ཏྭཾ གཧཔཏཱིཏི ཀསྨཱ ཨཱཧ? ཨིརིཡཱཔཐསམྤརིཝཏྟནེན ཀིར མཏྠལུངྒཾ ན སཎྛཱཏི, ཨསྶ ཙ ཏཱིཧི སཏྟཱཧེཧི ནིཙྩལསྶ ¶ ནིཔནྣསྶ མཏྠལུངྒཾ སཎྛཧིསྶཏཱིཏི ཉཏྭཱ ཨཔྤེཝ ནཱམ སཏྟསཏྟམཱསེ པཊིཛཱནིཏྭཱ སཏྟསཏྟདིཝསེཔི ནིཔཛྫེཡྻཱཏི ནཾ ཨེཝམཱཧ. ཏེནེཝ པརཏོ ཝུཏྟཾ ‘‘ཨཔི ཙ པཊིཀཙྩེཝ མཡཱ ཉཱཏོ’’ཏི. སཱིསཙྪཝིཾ ཨུཔྤཱཊེཏྭཱཏི སཱིསཙམྨཾ ཨཔནེཏྭཱ. སིབྦིནིཾ ཝིནཱམེཏྭཱཏི སིབྦིནིཾ ཝིཝརིཏྭཱ. ནཱཧཾ ཨཱཙརིཡ སཀྐོམཱིཏི ཏསྶ ཀིར སརཱིརེ མཧཱཌཱཧོ ཨུཔྤཛྫི, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཏཱིཧི སཏྟཱཧེཧཱིཏི ཏཱིཧི པསྶེཧི ཨེཀེཀེན སཏྟཱཧེན.

༣༣༣. ཛནཾ ¶ ཨུསྶཱརེཏྭཱཏི ཛནཾ ནཱིཧརཱཔེཏྭཱ.

པཛྫོཏརཱཛཝཏྠུཀཐཱ

༣༣༤. ཛེགུཙྪཾ མེ སཔྤཱིཏི ཨཡཾ ཀིར རཱཛཱ ཝིཙྪིཀསྶ ཛཱཏོ, ཝིཙྪིཀཝིསཔཊིགྷཱཏཱཡ ཙ སཔྤི བྷེསཛྫཾ ཧོཏི ཝིཙྪིཀཱནཾ པཊིཀཱུལཾ, ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. ཨུདྡེཀཾ དསྶཏཱིཏི ཨུགྒཱརཾ དསྶཏི. པཉྙཱས ཡོཛནིཀཱ ཧོཏཱིཏི པཉྙཱས ཡོཛནཱནི གནྟུཾ སམཏྠཱ ཧོཏི. ན ཀེཝལཉྩསྶ རཉྙོ ཧཏྠིནཱིཡེཝ, ནཱལཱ༹གིརི ནཱམ ཧཏྠཱི ཡོཛནསཏཾ གཙྪཏི, ཙེལཀཎྞོ ཙ མུཉྩཀེསོ ཙཱཏི དྭེ ཨསྶཱ ཝཱིསཡོཛནསཏཾ གཙྪནྟི, ཀཱཀོ དཱསོ སཊྛིཡོཛནཱནི གཙྪཏི.

ཨེཀསྶ ཀིར ཀུལཔུཏྟསྶ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེ ཨེཀདིཝསཾ བྷུཉྫིཏུཾ ནིསིནྣསྶ པཙྩེཀབུདྡྷོ དྭཱརེ ཋཏྭཱ ཨགམཱསི, ཏསྶེཀོ པུརིསོ ‘‘པཙྩེཀབུདྡྷོ ཨཱགནྟྭཱ གཏོ’’ཏི ཨཱརོཙེསི. སོ སུཏྭཱ ‘‘གཙྪ, ཝེགེན པཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ སཛྫིཏཾ བྷཏྟཾ སབྦཾ དཏྭཱ པེསེསི. ཨིཏརོ ཏཾ ཨཱཧརིཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷསྶ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ བྷནྟེ ཏུམྷཱཀཾ ཀཏེན ཨིམིནཱ ཀཱཡཝེཡྻཱཝཏིཀེན ཡཏྠ ཡཏྠ ནིབྦཏྟོཔི ཝཱཧནསམྤནྣོ ཧོམཱི’’ཏི པཏྠནཾ ཨཀཱསི. སོ ཨཡཾ ཨེཏརཧི པཛྫོཏོ ནཱམ རཱཛཱ ཛཱཏོ, ཏཱཡ པཏྠནཱཡ ཨཡཾ ཝཱཧནསམྤཏྟི.

སཔྤིཾ པཱཡེཏྭཱཏི སཔྤིཉྩ པཱཡེཏྭཱ; པརིཙཱརིཀཱནཉྩ ཨཱཧཱརཱཙཱརེ ཝིདྷིཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ. ནཁེན བྷེསཛྫཾ ཨོལུམྤེཏྭཱཏི ནཁེན བྷེསཛྫཾ ཨོདཧིཏྭཱ; པཀྑིཔིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ནིཙྪཱརེསཱིཏི ཝིརེཙེསི.

སིཝེཡྻཀདུསྶཡུགཀཐཱ

༣༣༥. སིཝེཡྻཀཾ ¶ ནཱམ ཨུཏྟརཀུརཱུསུ སིཝཐིཀཾ ཨཝམངྒལཝཏྠཾ. ཏཏྠ ཀིར མནུསྶཱ མཏཾ ཏེན ཝཏྠེན ཝེཋེཏྭཱ ནིཀྑིཔནྟི, ཏཾ ¶ ‘‘མཾསཔེསཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཧཏྠིསོཎྜཀསཀུཎཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཧིམཝནྟཀཱུཊེ ཋཔེཏྭཱ ཝཏྠཾ ཨཔནེཏྭཱ ཁཱདནྟི. ཨཐ ཝནཙརཀཱ ཝཏྠཾ དིསྭཱ རཉྙོ ཨཱཧརནྟི. ཨེཝམིདཾ པཛྫོཏེན ལདྡྷཾ. སིཝིརཊྛེ ཀུསལཱ ཨིཏྠིཡོ ཏཱིཧི ཨཾསཱུཧི སུཏྟཾ ཀནྟནྟི, ཏེན སུཏྟེན ཝཱཡིཏཝཏྠཾ ཨེཏནྟིཔི ཝདནྟི.

སམཏྟིཾསཝིརེཙནཀཐཱ

༣༣༦. སིནེཧེཐཱཏི ¶ ཀིཾ པན བྷགཝཏོ ཀཱཡོ ལཱུཁོཏི ན ལཱུཁོ? བྷགཝཏོ ཧི ཨཱཧཱརེ སདཱ དེཝཏཱ དིབྦོཛཾ པཀྑིཔནྟི, སིནེཧཔཱནཾ པན སབྦཏྠ དོསེ ཏེམེཏི, སིརཱ མུདུཀཱ ཀརོཏི, ཏེནཱཡཾ ཨེཝམཱཧ. ཏཱིཎི ཨུཔྤལཧཏྠཱནཱིཏི ཨེཀཾ ཨོལཱ༹རིཀདོསཧརཎཏྠཾ, ཨེཀཾ མཛ྄ཛྷིམདོསཧརཎཏྠཾ, ཨེཀཾ སུཁུམདོསཧརཎཏྠཾ. ནཙིརསྶེཝ པཀཏཏྟོ ཨཧོསཱིཏི ཨེཝཾ པཀཏཏྟེ པན ཀཱཡེ ནཱགརཱ དཱནཾ སམྤཱདེསུཾ. ཛཱིཝཀོ ཨཱགནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘བྷགཝཱ ཨཛྫ ནཱགརཱ ཏུམྷཱཀཾ དཱནཾ དཱཏུཀཱམཱ, མཱ ཨནྟོགཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསཐཱ’’ཏི. མཧཱམོགྒལླཱནཏྠེརོ ཙིནྟེསི – ‘‘ཀུཏོ ནུ ཁོ ཨཛྫ བྷགཝཏོ པཋམཾ པིཎྜཔཱཏོ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི. ཏཏོ ཙིནྟེསི – ‘‘སོཎོ སེཊྛིཔུཏྟོ ཁེཏྟཔརིཀམྨཏོ པཊྛཱཡ ཨཉྙེཧི ཨསཱདྷཱརཎཱནཾ ཁཱིརོདཀསེཙནསཾཝདྡྷཱནཾ གནྡྷསཱལཱིནཾ ཨོདནཾ བྷུཉྫཏི, ཏཏོ བྷགཝཏོ པིཎྜཔཱཏཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཨིདྡྷིཡཱ གནྟྭཱ ཏསྶ པཱསཱདཏལེ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསི. སོ ཐེརསྶ པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཎཱིཏཾ པིཎྜཔཱཏཾ ཨདཱསི. ཐེརསྶ ཙ གམནཱཀཱརཾ དིསྭཱ ‘‘བྷུཉྫཐ བྷནྟེ’’ཏི ཨཱཧ. ཐེརོ ཏམཏྠཾ ཨཱརོཙེསི ‘‘བྷུཉྫཐ བྷནྟེ, ཨཧཾ ཨཉྙཾ བྷགཝཏོ དསྶཱམཱི’’ཏི ཐེརཾ བྷོཛེཏྭཱ གནྡྷེཧི པཏྟཾ ཨུབྦཊྚེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨདཱསི, ཏཾ ཐེརོ ཨཱཧརིཏྭཱ བྷགཝཏོ ཨདཱསི.

རཱཛཱཔི ཁོ བིམྦིསཱརོ ‘‘ཨཛྫ བྷགཝཱ ཀིཾ བྷུཉྫིསྶཏཱི’’ཏི ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ པཝིསམཱནོཝ པིཎྜཔཱཏགནྡྷཾ གྷཱཡིཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཀཱམོ ཨཧོསི ¶ . བྷགཝཏོ ¶ དྭཱིསུཡེཝ པིཎྜཔཱཏེསུ བྷཱཛནགཏེསུ དེཝཏཱ ཨོཛཾ པཀྑིཔིཾསུ – ཡཉྩ སུཛཱཏཱ ཨདཱསི; ཡཉྩ པརིནིབྦཱནཀཱལེ ཙུནྡོ ཀམྨཱརཔུཏྟོ; ཨཉྙེསུ ཀབལེ༹ ཀབལེ༹ པཀྑིཔིཾསུ, ཏསྨཱ བྷགཝཱ རཉྙོ ཨིཙྪཾ ཛཱནིཏྭཱ ཨཔཀྑིཏྟོཛམེཝ ཐོཀཾ པིཎྜཔཱཏཾ རཉྙོ དཱཔེསི. སོ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ པུཙྪི – ‘‘ཀིཾ བྷནྟེ, ཨུཏྟརཀུརུཏོ ཨཱབྷཏཾ བྷོཛན’’ནྟི? ‘‘ན མཧཱརཱཛ, ཨུཏྟརཀུརུཏོ; ཨཔིཙ ཁོ ཏཝེཝ རཊྛཝཱསིནོ གཧཔཏིཔུཏྟསྶ བྷོཛནཾ ཨེཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ སོཎསྶ སམྤཏྟིཾ ཨཱཙིཀྑི. ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ སོཎཾ དཊྛུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཙམྨཀྑནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡེན ཨསཱིཏིཡཱ ཀུལཔུཏྟསཧསྶེཧི སདྡྷིཾ སོཎསྶ ཨཱགམནཾ ཨཀཱསི. ཏེ བྷགཝཏོ དྷམྨདེསནཾ སུཏྭཱ སོཏཱཔནྣཱ ཛཱཏཱ. སོཎོ པན པབྦཛིཏྭཱ ཨརཧཏྟེ པཏིཊྛིཏོ. བྷགཝཱཔི ཨེཏདཏྠམེཝ རཉྙོ པིཎྜཔཱཏཾ དཱཔེསི.

ཝརཡཱཙནཀཐཱ

༣༣༧. ཨེཝཾ ¶ ཀཏབྷཏྟཀིཙྩེ བྷགཝཏི ཨཐ ཁོ ཛཱིཝཀོ ཀོམཱརབྷཙྩོ ཏཾ སིཝེཡྻཀཾ དུསྶཡུགཾ ཨཱདཱཡ…པེ… ཨེཏདཝོཙ. ཨཏིཀྐནྟཝརཱཏི ཨེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ མཧཱཁནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. བྷགཝཱ བྷནྟེ པཾསུཀཱུལིཀོ བྷིཀྑུསངྒྷོ ཙཱཏི བྷགཝཏོ ཧི བུདྡྷཏྟཾ པཏྟཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨིདཾ ཝཏྠཾ, ཨེཏྠནྟརེ ཝཱིསཏི ཝསྶཱནི ན ཀོཙི གཧཔཏིཙཱིཝརཾ སཱདིཡི, སབྦེ པཾསུཀཱུལིཀཱཝ ཨཧེསུཾ. ཏེནཱཡཾ ཨེཝམཱཧ. གཧཔཏིཙཱིཝརནྟི གཧཔཏཱིཧི དིནྣཙཱིཝརཾ. དྷམྨིཡཱ ཀཐཱཡཱཏི ཝཏྠདཱནཱནིསཾསཔཊིསཾཡུཏྟཱཡ ཀཐཱཡ. ཨིཏརཱིཏརེནཱཔཱིཏི ཨཔྤགྒྷེནཔི མཧགྒྷེནཔི; ཡེན ཀེནཙཱིཏི ཨཏྠོ. པཱཝཱརོཏི སལོམཀོ ཀཔྤཱསཱདིབྷེདོ. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཀོཛཝནྟི ཨེཏྠ པཀཏིཀོཛཝམེཝ ཝཊྚཏི, མཧཱཔིཊྛིཡཀོཛཝཾ ན ཝཊྚཏི. མཧཱཔིཊྛིཡཀོཛཝནྟི ཨུཎྞཱམཡོ པཱཝཱརསདིསོ ཀོཛཝོ.

ཀམྦལཱནུཛཱནནཱདིཀཐཱ

༣༣༨. ཀཱསིརཱཛཱཏི ཀཱསཱིནཾ རཱཛཱ; པསེནདིསྶ ཨེཀཔིཏིཀབྷཱཏཱ ཨེས. ཨཌྜྷཀཱསིཡནྟི ཨེཏྠ ཀཱསཱིཏི སཧསྶཾ ཝུཙྩཏི ཏཾ ཨགྒྷནཀོ ཀཱསིཡོ ¶ . ཨཡཾ པན པཉྩསཏཱནི ཨགྒྷཏི, ཏསྨཱ ‘‘ཨཌྜྷཀཱསིཡོ’’ཏི ཝུཏྟོ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨུཔཌྜྷཀཱསཱིནཾ ཁམམཱན’’ནྟི.

༣༣༩. ཨུཙྩཱཝཙཱནཱིཏི སུནྡརཱནི ཙ ཨསུནྡརཱནི ཙ. བྷངྒཾ ¶ ནཱམ ཁོམཱདཱིཧི པཉྩཧི སུཏྟེཧི མིསྶེཏྭཱ ཀཏཾ; ཝཱཀམཡམེཝཱཏིཔི ཝདནྟི.

༣༤༠. ཨེཀཾཡེཝ བྷགཝཏཱ ཙཱིཝརཾ ཨནུཉྙཱཏཾ ན དྭེཏི ཏེ ཀིར ཨིཏརཱིཏརེན ཙཱིཝརེནཱཏི ཨེཏསྶ ‘‘གཧཔཏིཀེན ཝཱ པཾསུཀཱུལེན ཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཏྠཾ སལླཀྑིཾསུ. ནཱགམེསུནྟི ཡཱཝ ཏེ སུསཱནཏོ ཨཱགཙྪནྟི, ཏཱཝ ཏེ ན ཨཙྪིཾསུ; པཀྐམིཾསུཡེཝ. ནཱཀཱམཱ བྷཱགཾ དཱཏུནྟི ན ཨནིཙྪཱཡ དཱཏུཾ; ཡདི པན ཨིཙྪནྟི, དཱཏབྦོ. ཨཱགམེསུནྟི ཨུཔཙཱརེ ཨཙྪིཾསུ. ཏེནཱཧ བྷགཝཱ ཨཱཧ – ‘‘ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཨཱགམེནྟཱནཾ ཨཀཱམཱ བྷཱགཾ དཱཏུ’’ནྟི. ཡདི པན མནུསྶཱ ‘‘ཨིདྷཱགཏཱ ཨེཝ གཎྷནྟཱུ’’ཏི དེནྟི, སཉྙཱཎཾ ཝཱ ཀཏྭཱ གཙྪནྟི ‘‘སམྤཏྟཱ གཎྷནྟཱུ’’ཏི སམྤཏྟཱནཾ སབྦེསམྤི པཱཔུཎནྟི. སཙེ ཚཌྜེཏྭཱ གཏཱ, ཡེན གཧིཏཾ, སོ ཨེཝ སཱམཱི. སདིསཱ སུསཱནཾ ཨོཀྐམིཾསཱུཏི སབྦེ སམཾ ཨོཀྐམིཾསུ; ཨེཀདིསཱཡ ཝཱ ཨོཀྐམིཾསཱུཏིཔི ¶ ཨཏྠོ. ཏེ ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱཏི ལདྡྷཾ པཾསུཀཱུལཾ སབྦེ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷིསྶཱམཱཏི བཧིམེཝ ཀཏིཀཾ ཀཏྭཱ.

༣༤༢. ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀནྟི ཡོ གཧཔཏིཀེཧི སངྒྷསྶ དཱིཡམཱནཾ ཙཱིཝརཾ གཎྷཱཏི. ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻཱཏིཨཱདཱིསུ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀེསུ པཙྪཱ ཨཱགཏཱནམྤི ཨཏྟནོ ཉཱཏཀཱདཱིནཾ པཋམཏརཾ པཊིགྒཎྷནྟོ ཝཱ ཨེཀཙྩསྨིཾ པེམཾ དསྶེཏྭཱ གཎྷནྟོ ཝཱ ལོབྷཔཀཏིཀཏཱཡ ཨཏྟནོ པརིཎཱམེནྟོ ཝཱ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. པཋམཏརཾ ཨཱགཏསྶཱཔི ཀོདྷཝསེན པཙྪཱ གཎྷནྟོ ཝཱ དུགྒཏམནུསྶེསུ ཨཝམཉྙཾ ཀཏྭཱ གཎྷནྟོ ཝཱ ‘‘ཀིཾ ཝོ གྷརེ ཋཔནོཀཱསོ ནཏྠི, ཏུམྷཱཀཾ སནྟཀཾ གཧེཏྭཱ གཙྪཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ སངྒྷསྶ ལཱབྷནྟརཱཡཾ ཀརོནྟོ ཝཱ དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. ཡོ པན མུཊྛསྶཏི ཨསམྤཛཱནོ, ཨཡཾ མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. པཙྪཱ ཨཱགཏཱནམྤི ཨིསྶརཱནམྤི བྷཡེན པཋམཏརཾ པཊིགྒཎྷནྟོ ཝཱ ‘‘ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཊྛཱནཾ ནཱམེཏཾ བྷཱརིཡ’’ནྟི སནྟསནྟོ ཝཱ བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི ¶ ནཱམ. ‘‘མཡཱ ཨིདཉྩིདཉྩ གཧིཏཾ, ཨིདཉྩིཾདཉྩ ན གཧིཏ’’ནྟི ཨེཝཾ ཛཱནནྟོ གཧིཏཱགཧིཏཾ ཛཱནཱཏི ནཱམ. ཏསྨཱ ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཨཱདིཝསེན གཙྪཏི, ཉཱཏཀཨཉྙཱཏཀཨཌྜྷདུགྒཏེསུ ཝིསེསཾ ཨཀཏྭཱ ¶ ཨཱགཏཔཨཔཱཊིཡཱ གཎྷཱཏི, སཱིལཱཙཱརཔཊིཔཏྟིཡུཏྟོ ཧོཏི, སཏིམཱ མེདྷཱཝཱི བཧུསྶུཏོ, སཀྐོཏི དཱཡཀཱནཾ ཝིསྶཊྛཝཱཙཱཡ པརིམཎྜལེཧི པདབྱཉྫནེཧི ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟོ པསཱདཾ ཛནེཏུཾ, ཨེཝརཱུཔོ སམྨནྣིཏབྦོ.

ཨེཝཉྩ པན བྷིཀྑཝེ སམྨནྣིཏབྦོཏི ཨེཏྠ པན ཨེཏཱཡ ཡཐཱཝུཏྟཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡཔི ཨཔལོཀནེནཱཔི ཨནྟོཝིཧཱརེ སབྦསངྒྷམཛ྄ཛྷེཔི ཁཎྜསཱིམཱཡཔི སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེཝཾ སམྨཏེན ཙ ཝིཧཱརཔཙྩནྟེ ཝཱ པདྷཱནགྷརེ ཝཱ ན ཨཙྪིཏབྦཾ. ཡཏྠ པན ཨཱགཏཱགཏཱ མནུསྶཱ སུཁཾ པསྶནྟི, ཏཱདིསེ དྷུརཝིཧཱརཊྛཱནེ བཱིཛནིཾ པསྶེ ཋཔེཏྭཱ སུནིཝཏྠེན སུཔཱརུཏེན ནིསཱིདིཏབྦནྟི.

ཏཏྠེཝ ཨུཛ྄ཛྷིཏྭཱཏི ‘‘པཊིགྒཧཎམེཝ ཨམྷཱཀཾ བྷཱརོ’’ཏི ཝཏྭཱ གཧིཏཊྛཱནེཡེཝ ཚཌྜེཏྭཱ གཙྪནྟི. ཙཱིཝརནིདཧཀནྟི ཙཱིཝརཔཊིསཱམཀཾ. ཡོ ན ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪེཡྻཱཏིཨཱདཱིསུ ཙེཏྠ ཨིཏོ པརཉྩ སབྦཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. སམྨུཏིཝིནིཙྪཡོཔི ཀཐིཏཱནུསཱརེནེཝ ཛཱནིཏབྦོ.

བྷཎྜཱགཱརསམྨུཏིཨཱདིཀཐཱ

༣༤༣. ཝིཧཱརཾ ¶ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཡོ ཨཱརཱམམཛ྄ཛྷེ ཨཱརཱམིཀསཱམཎེརཱདཱིཧི ཨཝིཝིཏྟོ སབྦེསཾ སམོསརཎཊྛཱནེ ཝིཧཱརོ ཝཱ ཨཌྜྷཡོགོ ཝཱ ཧོཏི, སོ སམྨནྣིཏབྦོ. པཙྩནྟསེནཱསནཾ པན ན སམྨནྣིཏབྦཾ. ཨིདཾ པན བྷཎྜཱགཱརཾ ཁཎྜསཱིམཾ གནྟྭཱ ཁཎྜསཱིམཱཡ ནིསིནྣེཧི སམྨནྣིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེཡེཝ སམྨནྣིཏབྦཾ.

གུཏྟཱགུཏྟཉྩ ཛཱནེཡྻཱཏི ཨེཏྠ ཡསྶ ཏཱཝ ཚདནཱདཱིསུ ཀོཙི དོསོ ནཏྠི, ཏཾ གུཏྟཾ. ཡསྶ པན ཚདནཏིཎཾ ཝཱ ཚདནིཊྛཀཱ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི པཏིཏཱ, ཡེན ཨོཝསྶཏི ཝཱ, མཱུསིཀཱདཱིནཾ ¶ ཝཱ པཝེསོ ཧོཏི, བྷིཏྟིཨཱདཱིསུ ཝཱ ཀཏྠཙི ཚིདྡཾ ཧོཏི, ཨུཔཙིཀཱ ཝཱ ཨུཊྛཧནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཨགུཏྟཾ ནཱམ. ཏཾ སལླཀྑེཏྭཱ པཊིསངྑརིཏབྦཾ. སཱིཏསམཡེ དྭཱརཉྩ ཝཱཏཔཱནཉྩ སུཔིཧིཏཾ ཀཱཏབྦཾ, སཱིཏེན ཧི ཙཱིཝརཱནི ཀཎྞཀིཏཱནི ཧོནྟི. ཨུཎྷསམཡེ ཨནྟརནྟརཱ ཝཱཏཔྤཝེསནཏྠཾ ཝིཝརིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཀརོནྟོ ཧི གུཏྟཱགུཏྟཾ ཛཱནཱཏི ནཱམ.

ཨིམེཧི ¶ པན ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀཱདཱིཧི ཏཱིཧིཔི ཨཏྟནོ ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏཏྠ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀེན ཏཱཝ ཡཾ ཡཾ མནུསྶཱ ‘‘ཀཱལཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨཀཱལཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཨཙྩེཀཙཱིཝར’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཝསྶིཀསཱཊིཀ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ནིསཱིདན’’ནྟི ཝཱ ‘‘པཙྩཏྠརཎ’’ནྟི ཝཱ ‘‘མུཁཔུཉྪནཙོལ༹’’ནྟི ཝཱ དེནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཨེཀརཱསིཾ ཀཏྭཱ མིསྶེཏྭཱ ན གཎྷིཏབྦཾ, ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཀཏྭཱཝ གཎྷིཏྭཱ ཙཱིཝརནིདཧཀསྶ ཏཐེཝ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཙཱིཝརནིདཧཀེནཱཔི བྷཎྜཱགཱརིཀསྶ དདམཱནེན ཨིདཾ ཀཱལཙཱིཝརཾ…པེ… ཨིདཾ མུཁཔུཉྪནཙོལ༹ནྟི ཨཱཙིཀྑིཏྭཱཝ དཱཏབྦཾ. བྷཎྜཱགཱརིཀེནཱཔི ཏཐེཝ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཝིཡ སཉྙཱཎཾ ཀཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ. ཏཏོ སངྒྷེན ‘‘ཀཱལཙཱིཝརཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཀཱལཙཱིཝརམེཝ དཱཏབྦཾ…པེ… མུཁཔུཉྪནཙོལ༹ཀཾ ཨཱཧརཱཏི ཝུཏྟེ ཏདེཝ དཱཏབྦཾ.

ཨིཏི བྷགཝཏཱ ཙཱིཝརཔཊིགྒཱཧཀོ ཨནུཉྙཱཏོ, ཙཱིཝརནིདཧཀོ ཨནུཉྙཱཏོ, བྷཎྜཱགཱརཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཨནུཉྙཱཏོ, ན བཱཧུལིཀཏཱཡ ན ཨསནྟུཊྛིཡཱ; ཨཔིཙ ཁོ སངྒྷསྶཱནུགྒཧཱཡ. སཙེ ཧི ཨཱཧཊཱཧཊཾ གཧེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ བྷཱཛེཡྻུཾ, ནེཝ ཨཱཧཊཾ ན ཨནཱཧཊཾ ན དིནྣཾ ནཱདིནྣཾ ན ལདྡྷཾ ནཱལདྡྷཾ ཛཱནེཡྻུཾ, ཨཱཧཊཱཧཊཾ ཐེརཱསནེ ཝཱ དདེཡྻུཾ, ཁཎྜཱཁཎྜཾ ཝཱ ཚིནྡིཏྭཱ གཎྷེཡྻུཾ; ཨེཝཾ སཏི ཨཡུཏྟཔརིབྷོགོ ཙ ཧོཏི, ན ཙ སབྦེསཾ སངྒཧོ ཀཏོ ཧོཏི. བྷཎྜཱགཱརེ པན ཙཱིཝརཾ ཋཔེཏྭཱ ཨུསྶནྣཀཱལེ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིཙཱིཝརཾ ཝཱ དྭེ དྭེ ཝཱ ¶ ཨེཀེཀཾ ཝཱ ཙཱིཝརཾ དསྶནྟི, ལདྡྷཱལདྡྷཾ ཛཱནིསྶནྟི, ཨལདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ མཉྙིསྶནྟཱིཏི.

ན བྷིཀྑཝེ བྷཎྜཱགཱརིཀོ ཝུཊྛཱཔེཏབྦོཏི ཨེཏྠ ཨཉྙེཔི ཨཝུཊྛཱཔནཱིཡཱ ཛཱནིཏབྦཱ. ཙཏྟཱརོ ཧི ན ཝུཊྛཱཔེཏབྦཱ – ཝུཌྜྷཏརོ ¶ , བྷཎྜཱགཱརིཀོ, གིལཱནོ, སངྒྷཏོ ལདྡྷསེནཱསནོཏི. ཏཏྠ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཏྟནོ ཝུཌྜྷཏཱཡ ནཝཀཏརེན ན ཝུཊྛཱཔེཏབྦོ, བྷཎྜཱགཱརིཀོ སངྒྷེན སམྨནྣིཏྭཱ བྷཎྜཱགཱརསྶ དིནྣཏཱཡ, གིལཱནོ ཨཏྟནོ གིལཱནཏཱཡ, སངྒྷོ པན བཧུསྶུཏསྶ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིཧི བཧུཔཀཱརསྶ བྷཱརནིཏྠཱརཀསྶ ཕཱསུཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཨནུཊྛཱཔནཱིཡཾ ཀཏྭཱ དེཏི, ཏསྨཱ སོ ཨུཔཀཱརཏཱཡ ཙ སངྒྷཏོ ལདྡྷཏཱཡ ཙ ན ཝུཊྛཱཔེཏབྦོཏི.

ཨུསྶནྣཾ ¶ ཧོཏཱིཏི བཧུ རཱསིཀཏཾ ཧོཏི, བྷཎྜཱགཱརཾ ན གཎྷཱཏི. སམྨུཁཱིབྷཱུཏེནཱཏི ཨནྟོཨུཔཙཱརསཱིམཱཡཾ ཋིཏེན. བྷཱཛེཏུནྟི ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷཱཛེཏུཾ. ཀོལཱཧལཾ ཨཀཱསཱིཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡསྶ དེཐ, ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ དེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ མཧཱསདྡཾ ཨཀཱསི. ཙཱིཝརབྷཱཛནཀངྒེསུ སབྷཱགཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཔཱཔུཎནྟམྤི མཧགྒྷཾ ཙཱིཝརཾ དེནྟོ ཚནྡཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. ཨཉྙེསཾ ཝུཌྜྷཏརཱནཾ པཱཔུཎནྟམྤི མཧགྒྷཾ ཙཱིཝརཾ ཨདཏྭཱ ཨཔྤགྒྷཾ དེནྟོ དོསཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. མོཧམཱུལ༹ྷོ ཙཱིཝརདཱནཝཏྟཾ ཨཛཱནནྟོ མོཧཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. མུཁརཱནཾ ནཝཀཱནམྤི བྷཡེན ཨཔཱཔུཎནྟམེཝ མཧགྒྷཾ ཙཱིཝརཾ དེནྟོ བྷཡཱགཏིཾ གཙྪཏི ནཱམ. ཡོ ཨེཝཾ ན གཙྪཏི, སབྦེསཾ ཏུལཱབྷཱུཏོ པམཱཎབྷཱུཏོ མཛ྄ཛྷཏྟོ ཧོཏི, སོ སམྨནྣིཏབྦོ. བྷཱཛིཏཱབྷཱཛིཏནྟི ‘‘ཨེཏྟཀཱནི ཝཏྠཱནི བྷཱཛིཏཱནི, ཨེཏྟཀཱནི ཨབྷཱཛིཏཱནཱི’’ཏི ཛཱནནྟོ ‘‘བྷཱཛིཏཱབྷཱཛིཏཉྩ ཛཱནེཡྻཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཨུཙྩིནིཏྭཱཏི ‘‘ཨིདཾ ཐཱུལཾ, ཨིདཾ སཎྷཾ, ཨིདཾ གྷནཾ, ཨིདཾ ཏནུཀཾ, ཨིདཾ པརིབྷུཏྟཾ, ཨིདཾ ཨཔརིབྷུཏྟཾ, ཨིདཾ དཱིགྷཏོ ཨེཏྟཀཾ པུཐུལཏོ ཨེཏྟཀ’’ནྟི ཨེཝཾ ཝཏྠཱནི ཝིཙིནིཏྭཱ. ཏུལཡིཏྭཱཏི ‘‘ཨིདཾ ཨེཏྟཀཾ ཨགྒྷཏི, ཨིདཾ ཨེཏྟཀ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨགྒྷཔརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ. ཝཎྞཱཝཎྞཾ ཀཏྭཱཏི སཙེ སབྦེསཾ ཨེཀེཀམེཝ དསགྒྷནཀཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ; ནོ ཙེ པཱཔུཎཱཏི, ཡཾ ནཝ ཝཱ ཨཊྛ ཝཱ ཨགྒྷཏི, ཏཾ ཨཉྙེན ཨེཀཨགྒྷནཀེན ཙ དྭིཨགྒྷནཀེན ཙ སདྡྷིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨེཏེན ཨུཔཱཡེན སམེ པཊིཝཱིསེ ཋཔེཏྭཱཏི ཨཏྠོ. བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ ཝགྒཾ བནྡྷིཏྭཱཏི སཙེ ཨེཀེཀསྶ དིཡམཱནེ དིཝསོ ནཔྤཧོཏི, དས དས བྷིཀྑཱུ ¶ གཎེཏྭཱ དས དས ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསེ ཨེཀཝགྒཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨེཀཾ བྷཎྜིཀཾ ཀཏྭཱ ཨེཝཾ ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསཾ ཋཔེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཾ ཋཔིཏེསུ ¶ ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསེསུ ཀུསོ པཱཏེཏབྦོ. ཏེཧིཔི བྷིཀྑཱུཧི པུན ཀུསཔཱཏཾ ཀཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ.

སཱམཎེརཱནཾ ཨུཔཌྜྷཔཊིཝཱིསནྟི ཨེཏྠ ཡེ སཱམཎེརཱ ཨཏྟིསྶརཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཀཏྟབྦཀམྨཾ ན ཀརོནྟི, ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱསུ ཡུཏྟཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱནཾཡེཝ ཝཏྟཔཊིཔཏྟིཾ ཀརོནྟི, ཨཉྙེསཾ ན ཀརོནྟི, ཨེཏེསཾཡེཝ ཨུཔཌྜྷབྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཡེ པན པུརེབྷཏྟཉྩ པཙྪཱབྷཏྟཉྩ བྷིཀྑུསངྒྷསྶེཝ ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ ཀརོནྟི, ཏེསཾ སམཀོ དཱཏབྦོ. ཨིདཉྩ པིཊྛིསམཡེ ¶ ཨུཔྤནྣེན བྷཎྜཱགཱརེ ཋཔིཏེན ཨཀཱལཙཱིཝརེནེཝ ཀཐིཏཾ. ཀཱལཙཱིཝརཾ པན སམཀམེཝ དཱཏབྦཾ. ཏཏྲུཔྤཱདཝསྶཱཝཱསིཀཾ སམྨུཉྫནཱིབནྡྷནཱདི སངྒྷསྶ ཕཱཏིཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ཨེཏཉྷེཏྠ སབྦེསཾ ཝཏྟཾ. བྷཎྜཱགཱརིཀཙཱིཝརེཔི སཙེ སཱམཎེརཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘བྷནྟེ མཡཾ ཡཱགུཾ པཙཱམ, བྷཏྟཾ པཙཱམ, ཁཛྫཀཾ པཙཱམ, ཨཔྤཧརིཏཀཾ ཀརོམ, དནྟཀཊྛཾ ཨཱཧརཱམ, རངྒཚལླིཾ ཀཔྤིཡཾ ཀཏྭཱ དེམ, ཀིཾ ཨམྷེཧི ན ཀཏཾ ནཱམཱ’’ཏི ཨུཀྐུཊྛིཾ ཀརོནྟི, སམབྷཱགོཝ དཱཏབྦོ. ཨེཏཾ ཡེ ཙ ཝིརཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀརོནྟི, ཡེསཉྩ ཀརཎབྷཱཝོ ན པཉྙཱཡཏི, ཏེ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘སཙེ སཱམཎེརཱ ‘ཀསྨཱ མཡཾ བྷནྟེ སངྒྷཀམྨཾ ན ཀརོམ, ཀརིསྶཱམཱ’ཏི ཡཱཙནྟི, སམཔཊིཝཱིསོ དཱཏབྦོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨུཏྟརིཏུཀཱམོཏི ནདིཾ ཝཱ ཀནྟཱརཾ ཝཱ ཨུཏྟརིཏུཀཱམོ; སཏྠཾ ལབྷིཏྭཱ དིསཱ པཀྐམིཏུཀཱམོཏི ཨཏྠོ. སཀཾ བྷཱགཾ དཱཏུནྟི ཨིདཾ བྷཎྜཱགཱརཏོ ཙཱིཝརཱནི ནཱིཧརིཏྭཱ པུཉྫེ ཀཏེ གྷཎྚིཡཱ པཧཊཱཡ བྷིཀྑུསངྒྷེ སནྣིཔཏིཏེ སཏྠཾ ལབྷིཏྭཱ གནྟུཀཱམོ ‘‘སཏྠཏོ མཱ པརིཧཱཡཱི’’ཏི ཨེཏམཏྠཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨནཱིཧཏེསུ ཝཱ ཙཱིཝརེསུ ཨཔྤཧཊཱཡ ཝཱ གྷཎྚིཡཱ ཨསནྣིཔཏིཏེ ཝཱ ¶ སངྒྷེ དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཙཱིཝརེསུ པན ནཱིཧཏེསུ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷེ སནྣིཔཏིཏེ ཙཱིཝརབྷཱཛཀེན ‘‘ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཀོཊྛཱསེན ཨེཏྟཀེན བྷཝིཏབྦ’’ནྟི ཏཀྐེཏྭཱ ནཡགྒཱཧེན ཙཱིཝརཾ དཱཏབྦཾ. ཏུལཱཡ ཏུལིཏམིཝ ཧི སམསམཾ དཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཏསྨཱ ཨཱུནཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨདྷིཀཾ ཝཱ, ཨེཝཾ ཏཀྐེན ནཡེན དིནྣཾ སུདིནྣཾ. ནེཝ ཨཱུནཀཾ པུན དཱཏབྦཾ, ནཱཏིརིཏྟཾ པཊིགྒཎྷིཏབྦནྟི.

ཨཏིརེཀབྷཱགེནཱཏི དས བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, སཱཊཀཱཔི དསེཝ, ཏེསུ ཨེཀོ དྭཱདས ཨགྒྷཏི, སེསཱ དསགྒྷནཀཱ. སབྦེསུ དསགྒྷནཀཝསེན ཀུསེ པཱཏིཏེ ཡསྶ བྷིཀྑུནོ དྭཱདསགྒྷནཀོ ཀུསོ པཱཏིཏོ, སོ ‘‘ཨེཏྟཀེན མམ ཙཱིཝརཾ པཧོཏཱི’’ཏི ཏེན ཨཏིརེཀབྷཱགེན གནྟུཀཱམོ ཧོཏི. བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨཏིརེཀཾ ཨཱཝུསོ སངྒྷསྶ སནྟཀ’’ནྟི ཝདནྟི, ཏཾ སུཏྭཱ བྷགཝཱ ‘‘སངྒྷིཀེ ཙ ¶ གཎསནྟཀེ ཙ ཨཔྤཀཾ ནཱམ ནཏྠི, སབྦཏྠ སཾཡམོ ཀཱཏབྦོ, གཎྷནྟེནཱཔི ཀུཀྐུཙྩཱཡིཏབྦ’’ནྟི དསྶེཏུཾ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ ཨནུཀྑེཔེ དིནྣེ’’ཏི ཨཱཧ. ཏཏྠ ཨནུཀྑེཔོ ནཱམ ཡཾཀིཉྩི ཨནུཀྑིཔིཏབྦཾ ཨནུཔྤདཱཏབྦཾ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ; ཡཏྟཀཾ ¶ ཏསྶ པཊིཝཱིསེ ཨདྷིཀཾ, ཏཏྟཀེ ཨགྒྷནཀེ ཡསྨིཾ ཀིསྨིཉྩི ཀཔྤིཡབྷཎྜེ དིནྣེཏི ཨཏྠོ.

ཝིཀལཀེ ཏོསེཏྭཱཏི ཨེཏྠ ཙཱིཝརཝིཀལཀཾ པུགྒལཝིཀལཀནྟི དྭེ ཝིཀལཀཱ. ཙཱིཝརཝིཀལཀཾ ནཱམ སབྦེསཾ པཉྩ པཉྩ ཝཏྠཱནི པཏྟཱནི, སེསཱནིཔི ཨཏྠི, ཨེཀེཀཾ པན ན པཱཔུཎཱཏི, ཚིནྡིཏྭཱ དཱཏབྦཱནི. ཚིནྡནྟེཧི ཙ ཨཌྜྷམཎྜལཱདཱིནཾ ཝཱ ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཱདཱིནཾ ཝཱ པཧོནཀཱནི ཁཎྜཱནི ཀཏྭཱ དཱཏབྦཱནི, ཧེཊྛིམཔརིཙྪེདེན ཙཏུརངྒུལཝིཏྠཱརམྤི ཨནུཝཱཏཔྤཧོནཀཱཡཱམཾ ཁཎྜཾ ཀཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཔརིབྷོགཾ པན ན ཀཱཏབྦནྟི ཨེཝམེཏྠ ཙཱིཝརསྶ ཨཔྤཧོནཀབྷཱཝོ ཙཱིཝརཝིཀལཀཾ. ཚིནྡིཏྭཱ དིནྣེ པན ཏཾ ཏོསིཏཾ ཧོཏི, ཨཐ ཀུསཔཱཏོ ཀཱཏབྦོ. སཙེཔི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཀོཊྛཱསེ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝཏྠཱནི ནཔྤཧོནྟི, ཏཏྠ ཨཉྙཾ སཱམཎཀཾ པརིཀྑཱརཾ ཋཔེཏྭཱ ཡོ ཏེན ཏུསྶཏི, ཏསྶ ཏཾ བྷཱགཾ དཏྭཱ པཙྪཱ ཀུསཔཱཏོ ཀཱཏབྦོ. ཨིདམྤི ཙཱིཝརཝིཀལཀནྟི ཨནྡྷཀཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ.

པུགྒལཝིཀལཀཾ ནཱམ དས དས བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ ཝགྒཾ ཀརོནྟཱནཾ ཨེཀོ ཝགྒོ ན པཱུརཏི, ཨཊྛ ¶ ཝཱ ནཝ ཝཱ ཧོནྟི, ཏེསཾ ཨཊྛ ཝཱ ནཝ ཝཱ ཀོཊྛཱསཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨིམེ གཧེཏྭཱ ཝིསུཾ བྷཱཛེཐཱ’’ཏི དཱཏབྦཱ. ཨེཝམཡཾ པུགྒལཱནཾ ཨཔྤཧོནཀབྷཱཝོ པུགྒལཝིཀལཀཾ. ཝིསུཾ དིནྣེ པན ཏཾ ཏོསིཏཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཏོསེཏྭཱ ཀུསཔཱཏོ ཀཱཏབྦོཏི. ཨཐ ཝཱ ཝིཀལཀེ ཏོསེཏྭཱཏི ཡོ ཙཱིཝརཝིབྷཱགོ ཨཱུནཀོ, ཏཾ ཨཉྙེན པརིཀྑཱརེན སམཾ ཀཏྭཱ ཀུསཔཱཏོ ཀཱཏབྦོ.

ཙཱིཝརརཛནཀཐཱ

༣༤༤. ཚཀཎེནཱཏི གོམཡེན. པཎྜུམཏྟིཀཱཡཱཏི ཏམྦམཏྟིཀཱཡ. མཱུལརཛནཱདཱིསུ ཧལིདྡིཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ མཱུལརཛནཾ ཝཊྚཏི. མཉྫིཊྛིཉྩ ཏུངྒཧཱརཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ ཁནྡྷརཛནཾ ཝཊྚཏི. ཏུངྒཧཱརོ ནཱམ ཨེཀོ སཀཎྚཀརུཀྑོ, ཏསྶ ཧརིཏཱལཝཎྞཾ ཁནྡྷརཛནཾ ཧོཏི. ལོདྡཉྩ ཀཎྜུལཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ ཏཙརཛནཾ ཝཊྚཏི. ཨལླིཔཏྟཾ ནཱིལིཔཏྟཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ པཏྟརཛནཾ ཝཊྚཏི. གིཧིཔརིབྷུཏྟཾ པན ཨལླིཔཏྟེན ཨེཀཝཱརཾ རཛིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀིཾསུཀཔུཔྥཉྩ ཀུསུམྦྷཔུཔྥཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦཾ པུཔྥརཛནཾ ཝཊྚཏི. ཕལརཛནེ པན ན ཀིཉྩི ན ཝཊྚཏི.

སཱིཏུདཀཱཏི ¶ ¶ ཨཔཀྐརཛནཾ ཝུཙྩཏི. ཨུཏྟརཱལུ༹མྤནྟི ཝཊྚཱདྷཱརཀཾ, རཛནཀུམྦྷིཡཱ མཛ྄ཛྷེ ཋཔེཏྭཱ ཏཾ ཨཱདྷཱརཀཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ རཛནཾ པཀྑིཔིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨེཝཉྷི ཀཏེ རཛནཾ ན ཨུཏྟརཏི. ཨུདཀེ ཝཱ ནཁཔིཊྛིཀཱཡ ཝཱཏི སཙེ པརིཔཀྐཾ ཧོཏི, ཨུདཀཔཱཏིཡཱ དིནྣོ ཐེཝོ སཧསཱ ན ཝིསརཏི, ནཁཔིཊྛིཡམྤི ཨཝིསརནྟོ ཏིཊྛཏི. རཛནུལུ༹ངྐནྟི རཛནཨུལུ༹ངྐཾ. དཎྜཀཐཱལཀནྟི ཏམེཝ སདཎྜཀཾ. རཛནཀོལམྦནྟི རཛནཀུཎྜཾ. ཨོམདྡནྟཱིཏི སམྨདྡནྟི. ན ཙ ཨཙྪིནྣེ ཐེཝེ པཀྐམིཏུནྟི ཡཱཝ རཛནབིནྡུ གལི༹ཏཾ ན ཚིཛྫཏི, ཏཱཝ ན ཨཉྙཏྲ གནྟབྦཾ. པཏྠིནྣནྟི ཨཏིརཛིཏཏྟཱ ཐདྡྷཾ. ཨུདཀེ ཨོསཱརེཏུནྟི ཨུདཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ ¶ ཋཔེཏུཾ. རཛནེ པན ནིཀྑནྟེ ཏཾ ཨུདཀཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཙཱིཝརཾ མདྡིཏབྦཾ. དནྟཀཱསཱཝཱནཱིཏི ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝཱརེ རཛིཏྭཱ དནྟཝཎྞཱནི དྷཱརེནྟི.

ཚིནྣཀཙཱིཝརཱནུཛཱནནཀཐཱ

༣༤༥. ཨཙྪིབདྡྷནྟི ཙཏུརསྶཀེདཱརཀབདྡྷཾ. པཱལི༹བདྡྷནྟི ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ དཱིགྷམརིཡཱདབདྡྷཾ. མརིཡཱདབདྡྷནྟི ཨནྟརནྟརཱ རསྶམརིཡཱདབདྡྷཾ. སིངྒྷཱཊཀབདྡྷནྟི མརིཡཱདཱཡ མརིཡཱདཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཏཊྛཱནེ སིངྒྷཱཊཀབདྡྷཾ; ཙཏུཀྐསཎྛཱནནྟི ཨཏྠོ. སཾཝིདཧིཏུནྟི ཀཱཏུཾ. ཨུསྶཧསི ཏྭཾ ཨཱནནྡཱཏི སཀྐོསི ཏྭཾ ཨཱནནྡ. ཨུསྶཧཱམི བྷགཝཱཏི ཏུམྷེཧི དིནྣནཡེན སཀྐོམཱིཏི དསྶེཏི. ཡཏྲ ཧི ནཱམཱཏི ཡོ ནཱམ. ཀུསིམྤི ནཱམཱཏིཨཱདཱིསུ ཀུསཱིཏི ཨཱཡཱམཏོ ཙ ཝིཏྠཱརཏོ ཙ ཨནུཝཱཏཱདཱིནཾ དཱིགྷཔཏྟཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཌྜྷཀུསཱིཏི ཨནྟརནྟརཱ རསྶཔཏྟཱནཾ ནཱམཾ. མཎྜལནྟི པཉྩཁཎྜིཀཙཱིཝརསྶ ཨེཀེཀསྨིཾ ཁཎྜེ མཧཱམཎྜལཾ. ཨཌྜྷམཎྜལནྟི ཁུདྡཀམཎྜལཾ. ཝིཝཊྚནྟི མཎྜལཉྩ ཨཌྜྷམཎྜལཉྩ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ སིབྦིཏཾ མཛ྄ཛྷིམཁཎྜཾ.

ཨནུཝིཝཊྚནྟི ཏསྶ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ དྭེ ཁཎྜཱནི. གཱིཝེཡྻཀནྟི གཱིཝཱཝེཋནཊྛཱནེ དལ༹ྷཱིཀརཎཏྠཾ ཨཉྙཾ སུཏྟསཾསིབྦིཏཾ ཨཱགནྟུཀཔཏྟཾ. ཛངྒྷེཡྻཀནྟི ཛངྒྷཔཱཔུཎནཊྛཱནེ ཏཐེཝ སཾསིབྦིཏཾ པཏྟཾ. གཱིཝཊྛཱནེ ཙ ཛངྒྷཊྛཱནེ ཙ པཏྟཱནམེཝེཏཾ ནཱམནྟིཔི ཝདནྟི. བཱཧནྟནྟི ཨནུཝིཝཊྚཱནཾ བཧི ཨེཀེཀཾ ཁཎྜཾ. ཨིཏི པཉྩཁཎྜིཀཙཱིཝརེནེཏཾ ཝིཙཱརིཏནྟི. ཨཐ ཝཱ ཨནུཝིཝཊྚནྟི ཝིཝཊྚསྶ ¶ ཨེཀཔསྶཏོ དྭིནྣཾ ཨེཀཔསྶཏོ དྭིནྣནྟི ཙཏུནྣམྤི ཁཎྜཱནམེཏཾ ནཱམཾ. བཱཧནྟནྟི སུཔྤམཱཎཾ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔནྟེན སཾཧརིཏྭཱ བཱཧཱཡ ཨུཔརི ཋཔིཏཱ ཨུབྷོ ཨནྟཱ བཧིམུཁཱ ཏིཊྛནྟི, ཏེསཾ ཨེཏཾ ནཱམཾ. ཨཡམེཝ ཧི ནཡོ མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟོཏི.

ཏིཙཱིཝརཱནུཛཱནནཀཐཱ

༣༤༦. ཙཱིཝརེཧི ¶ ཨུབྦྷཎྜིཀེཏི ཙཱིཝརེཧི ཨུབྦྷཎྜེ ཀཏེ; ཡཐཱ ཨུཀྑིཏྟབྷཎྜཱ ¶ ཧོནྟི ཨེཝཾ ཀཏེ; ཨུཀྑིཏྟབྷཎྜིཀབྷཱཝཾ ཨཱཔཱདིཏེཏི ཨཏྠོ. ཙཱིཝརབྷིསིནྟི ཨེཏྠ བྷིསཱིཏི དྭེ ཏཱིཎི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ བྷིསིསངྑེཔེན སཾཧརིཏཙཱིཝརཱནི ཝུཏྟཱནི. ཏེ ཀིར བྷིཀྑཱུ ‘‘དཀྑིཎཱགིརིཏོ བྷགཝཱ ལཧུཾ པཊིནིཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི ཏཏྠ གཙྪནྟཱ ཛཱིཝཀཝཏྠུསྨིཾ ལདྡྷཙཱིཝརཱནི ཋཔེཏྭཱ ཨགམཾསུ. ཨིདཱནི པན ཙིརེན ཨཱགམིསྶཏཱིཏི མཉྙམཱནཱ ཨཱདཱཡ པཀྐམིཾསུ. ཨནྟརཊྛཀཱསཱུཏི མཱགྷསྶ ཙ ཕགྒུཎསྶ ཙ ཨནྟརཱ ཨཊྛསུ. ན བྷགཝནྟཾ སཱིཏཾ ཨཧོསཱིཏི བྷགཝཏོ སཱིཏཾ ནཱཧོསི. ཨེཏདཧོསི ཡེཔི ཁོ ཏེ ཀུལཔུཏྟཱཏི ན བྷགཝཱ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཨནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, མཧཱཛནསཉྙཱཔནཏྠཾ པན ཨེཝམཀཱསི. སཱིཏཱལུཀཱཏི སཱིཏཔཀཏིཀཱ; ཡེ པཀཏིཡཱཝ སཱིཏེན ཀིལམནྟི. དིགུཎཾ སངྒྷཱཊིནྟི དུཔཊྚཾ སངྒྷཱཊིཾ. ཨེཀཙྩིཡནྟི ཨེཀཔཊྚཾ. ཨིཏི ‘‘བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ ཙཏཱུཧི ཙཱིཝརེཧི ཡཱཔེཏི, ཨམྷཱཀཾ པན ཏིཙཱིཝརཾ ཨནུཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཝཙནསྶ ཨོཀཱསཾ ཨུཔཙྪིནྡིཏུཾ དིགུཎཾ སངྒྷཱཊིཾ ཨནུཛཱནཱཏི, ཨེཀཙྩིཀེ ཨིཏརེ. ཨེཝཉྷི ནེསཾ ཙཏྟཱརི བྷཝིསྶནྟཱིཏི.

ཨཏིརེཀཙཱིཝརཱདིཀཐཱ

༣༤༨. ཨགྒལ༹ཾ ཨཙྪུཔེཡྻནྟི ཚིདྡཊྛཱནེ པིལོཏིཀཁཎྜཾ ལགྒཱཔེཡྻཾ. ཨཧཏཀཔྤཱནནྟི ཨེཀཝཱརཾ དྷོཏཱནཾ. ཨུཏུདྡྷཊཱནནྟི ཨུཏུཏོ དཱིགྷཀཱལཏོ ཨུདྡྷཊཱནཾ ཧཏཝཏྠཀཱནཾ, པིལོཏིཀཱནནྟི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. པཱཔཎིཀེཏི ཨནྟརཱཔཎཏོ པཏིཏཔིལོཏིཀཙཱིཝརེ. ཨུསྶཱཧོ ཀརཎཱིཡོཏི པརིཡེསནཱ ཀཱཏབྦཱ. པརིཙྪེདོ པནེཏྠ ནཏྠི, པཊྚསཏམྤི ཝཊྚཏི. སབྦམིདཾ སཱདིཡནྟསྶ བྷིཀྑུནོ ཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨགྒལ༹ཾ ཏུནྣནྟི ཨེཏྠ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཨལླཱིཡཱཔནཁཎྜཾ ཨགྒལ༹ཾ, སུཏྟེན སཾསིབྦིཏཾ ཏུནྣཾ; ཝཊྚེཏྭཱ ཀརཎཾ ཨོཝཊྚིཀཾ ¶ . ཀཎྜུསཀཾ ཝུཙྩཏི མུདྡིཀཱ. དལ༹ྷཱིཀམྨནྟི ཨནུདྡྷརིཏྭཱཝ ཨུཔསྶཡཾ ཀཏྭཱ ཨལླཱིཡཱཔནཀཾ ཝཏྠཁཎྜཾ.

༣༤༩-༣༥༡. ཝིསཱཁཱཝཏྠུ ཨུཏྟཱནཏྠཾ. ཏཏོ པརཾ པུབྦེ ཝིནིཙྪིཏམེཝ. སོཝགྒིཀནྟི སགྒཔྤཏྟཧེཏུཀཾ. ཏེནེཝཱཧ ‘‘སོཝགྒིཀ’’ནྟི ¶ . སོཀཾ ཨཔནེཏཱིཏི སོཀནུདཾ. ཨནཱམཡཱཏི ཨརོགཱ. སགྒམྷི ཀཱཡམྷཱིཏི སགྒོཔཔནྣཱ.

༣༥༣. པུཐུཛྫནཱ ཀཱམེསུ ཝཱིཏརཱགཱཏི ཛྷཱནལཱབྷིནོ.

༣༥༦. སནྡིཊྛོཏི ¶ དིཊྛམཏྟཀམིཏྟོ. སམྦྷཏྟོཏི ཨེཀསམྦྷོགོ དལ༹ྷམིཏྟོ. ཨཱལཔིཏོཏི ‘‘མམ སནྟཀཾ ཡཾ ཨིཙྪེཡྻཱསི, ཏཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟོ. ཨེཏེསུ ཏཱིསུ ཨཉྙཏརནཱམེན སདྡྷིཾ ཛཱིཝཏི, གཧིཏེ ཨཏྟམནོ ཧོཏཱིཏི ཨིམེཧི གཧིཏཝིསྶཱསོ རུཧཏི.

པཙྪིམཝིཀཔྤནུཔགཙཱིཝརཱདིཀཐཱ

༣༥༩. པཾསུཀཱུལཀཏོཏི ཀཏཔཾསུཀཱུལོ. གརུཀོ ཧོཏཱིཏི ཛིཎྞཛིཎྞཊྛཱནེ ཨགྒལཱ༹རོཔནེན གརུཀོ ཧོཏི. སུཏྟལཱུཁཾ ཀཱཏུནྟི སུཏྟེནེཝ ཨགྒལ༹ཾ ཀཱཏུནྟི ཨཏྠོ. ཝིཀཎྞོ ཧོཏཱིཏི སུཏྟཾ ཨཙྪེཏྭཱ ཨཙྪེཏྭཱ སིབྦནྟཱནཾ ཨེཀོ སངྒྷཱཊིཀོཎོ དཱིགྷོ ཧོཏི. ཝིཀཎྞཾ ཨུདྡྷརིཏུནྟི དཱིགྷཀོཎཾ ཚིནྡིཏུཾ. ཨོཀིརིཡནྟཱིཏི ཚིནྣཀོཎཏོ གལ༹ནྟི. ཨནུཝཱཏཾ པརིབྷཎྜནྟི ཨནུཝཱཏཉྩེཝ པརིབྷཎྜཉྩ. པཏྟཱ ལུཛྫནྟཱིཏི མཧནྟེསུ པཏྟམུཁེསུ དིནྣཱནི སུཏྟཱནི གལ༹ནྟི, ཏཏོ པཏྟཱ ལུཛྫནྟི. ཨཊྛཔདཀཾ ཀཱཏུནྟི ཨཊྛཔདཀཙྪནྣེན པཏྟམུཁཾ སིབྦིཏུཾ.

༣༦༠. ཨནྭཱདྷིཀམྤི ཨཱརོཔེཏུནྟི ཨཱགནྟུཀཔཏྟམྤི དཱཏུཾ. ཨིདཾ པན ཨཔྤཧོནཀེ ཨཱརོཔེཏབྦཾ. སཙེ པཧོཏི, ཨཱགནྟུཀཔཏྟཾ ན ཝཊྚཏི, ཚིནྡིཏབྦམེཝ.

༣༦༡. ན ཙ བྷིཀྑཝེ སདྡྷཱདེཡྻནྟི ཨེཏྠ སེསཉཱཏཱིནཾ དེནྟོ ཝིནིཔཱཏེཏིཡེཝ. མཱཏཱཔིཏརོ པན སཙེ རཛྫེ ཋིཏཱ པཏྠཡནྟི, དཱཏབྦཾ.

༣༦༢. གིལཱནོཏི ¶ གིལཱནཏཱཡ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཨསམཏྠོ. ཝསྶིཀསངྐེཏནྟི ཝསྶིཀེ ཙཏྟཱརོ མཱསེ. ནདཱིཔཱརནྟི ནདིཡཱ པཱརེ བྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ ཧོཏི. ཨགྒལ༹གུཏྟིཝིཧཱརོཏི སབྦེསྭེཝ ཙེཏེསུ གིལཱནཝསྶིཀསངྐེཏནདཱིཔཱརགམནཨཏྠཏཀཐིནབྷཱཝེསུ ཨགྒལ༹གུཏྟིཡེཝ པམཱཎཾ. གུཏྟེ ཨེཝ ཧི ཝིཧཱརེ ཨེཏེསུ ཀཱརཎེསུ ནིཀྑིཔིཏྭཱ བཧི གནྟུཾ ཝཊྚཏི, ན ཨགུཏྟེ. ཨཱརཉྙཀསྶ པན ཝིཧཱརོ ན སུགུཏྟོ ཧོཏི, ཏེན བྷཎྜུཀྑལིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ པཱསཱཎསུསིར རུཀྑསུསིརཱདཱིསུ ¶ སུཔྤཊིཙྪནྣེསུ ཋཔེཏྭཱ གནྟབྦཾ.

སངྒྷིཀཙཱིཝརུཔྤཱདཀཐཱ

༣༦༣. ཏུཡ྄ཧེཝ བྷིཀྑུ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནཱིཏི ཨཉྙཏྠ གཧེཏྭཱ ཧཊཱནིཔི ཏུཡ྄ཧེཝ; ན ཏེསཾ ཨཉྙོ ཀོཙི ཨིསྶརོཏི. ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ཨནཱགཏེཔི ནིཀྐུཀྐུཙྩཱ གཎྷིསྶནྟཱིཏི དསྶེཏུཾ ¶ ཨིདྷ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏསྶེཝ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི ཡཱཝ ཀཐིནསྶ ཨུབྦྷཱརཱཏི སཙེ གཎཔཱུརཀེ བྷིཀྑཱུ ལབྷིཏྭཱ ཀཐིནཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི, པཉྩམཱསེ; ནོ ཙེ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི, ཨེཀཾ ཙཱིཝརམཱསམེཝ. ཡཾ ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ དེནྟི, ‘‘སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ དེནྟི, ‘‘ཝསྶཾཝུཏྠསངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ དེནྟི, ‘‘ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱ’’ཏི ཝཱ དེནྟི, སཙེཔི མཏཀཙཱིཝརཾ ཨཝིབྷཛིཏྭཱ ཏཾ ཝིཧཱརཾ པཝིསནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ ཧོཏི. ཡམྤི སོ ཝསྶཱཝཱསཏྠཱཡ ཝཌྜྷིཾ པཡོཛེཏྭཱ ཋཔིཏཨུཔནིཀྑེཔཏོ ཝཱ ཏཏྲུཔྤཱདཏོ ཝཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཎྷཱཏི, སབྦཾ སུགྒཧིཏམེཝ ཧོཏི. ཨིདམེཏྠ ལཀྑཎཾ, ཡེན ཏེནཱཀཱརེན སངྒྷསྶ ཨུཔྤནྣཾ ཝཏྠཾ ཨཏྠཏཀཐིནསྶ པཉྩམཱསེ, ཨནཏྠཏཀཐིནསྶ ཨེཀཾ ཙཱིཝརམཱསཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི. ཡཾ པན ‘‘ཨིདཾ ཨིདྷ ཝསྶཾཝུཏྠསངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ཝཏྭཱ དིནྣཾ, ཏཾ ཨནཏྠཏཀཐིནསྶཱཔི པཉྩམཱསེ པཱཔུཎཱཏི. ཏཏོ པརཾ པན ཨུཔྤནྣཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པུཙྪིཏབྦཾ – ‘‘ཀིཾ ཨཏཱིཏཝསྶེ ཨིདཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ, ཨུདཱཧུ ཨནཱགཏཝསྶེ’’ཏི! ཀསྨཱ? པིཊྛིསམཡེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ.

ཨུཏུཀཱལནྟི ཝསྶཱནཏོ ཨཉྙཾ ཀཱལཾ. ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི ཨཱདཱཡ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱཏི ཨེཏྠ ཏཱནི ཙཱིཝརཱནི གཏགཏཊྛཱནེ སངྒྷིཀཱནེཝ ཧོནྟི, བྷིཀྑཱུཧི དིཊྛམཏྟམེཝེཏྠ པམཱཎཾ. ཏསྨཱ སཙེ ཀེཙི པཊིཔཐཾ ཨཱགཙྪནྟཱ ‘‘ཀུཧིཾ ¶ ཨཱཝུསོ གཙྪསཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ཏམཏྠཾ སུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨཱཝུསོ མཡཾ སངྒྷོ ན ཧོམཱ’’ཏི ཏཏྠེཝ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷནྟི, སུགྒཧིཏཱནི. སཙེཔི ཨེས མགྒཱ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཀཉྩི ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཨཱསནསཱལཾ ཝཱ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ ཨེཀཾ གེཧམེཝ ཝཱ པཝིསཏི, ཏཏྲ ཙ ནཾ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཏམཏྠཾ པུཙྪིཏྭཱ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷནྟི, སུགྒཧིཏཱནེཝ.

ཨདྷིཊྛཱཏུནྟི ཨེཏྠ ཨདྷིཊྛཧནྟེན ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ ¶ . ཏེན ཧི བྷིཀྑུནཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ ཐོཀཾ ཨཱགམེཏྭཱ སཙེ གྷཎྚིསཉྙཱཡ ཝཱ ཀཱལསཉྙཱཡ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེཧི སདྡྷིཾ བྷཱཛེཏབྦཱནི. ནོ ཙེ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘མཡ྄ཧིམཱནི ཙཱིཝརཱནི པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི ཨདྷིཊྛཱཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ཨདྷིཊྛིཏེ སབྦཱནི ཏསྶེཝ ཧོནྟི, ཋིཏིཀཱ པན ན ཏིཊྛཏི.

སཙེ ཨེཀེཀཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ པཋམབྷཱགོ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡཾ དུཏིཡབྷཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ གཎྷཱཏི, གཧིཏཱནི ཙ སུགྒཧིཏཱནི ཧོནྟི, ཋིཏིཀཱ ཙ ཏིཊྛཏི. ཨེཝཾ པཱཔེཏྭཱ གཎྷནྟེནཱཔི ཨདྷིཊྛིཏམེཝ ཧོཏི. སཙེ པན གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ཝཱ ཨཔྤཧརིཏྭཱ ཝཱ ཀཱལམྤི གྷོསེཏྭཱ ཝཱ ཨགྷོསེཏྭཱ ཝཱ ‘‘ཨཧམེཝེཏྠ མཡ྄ཧམེཝ ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, དུགྒཧིཏཱནི ¶ ཧོནྟི. ཨཐ ‘‘ཨཉྙོ ཀོཙི ཨིདྷ ནཏྠི, མཡ྄ཧཾ ཨེཏཱནི པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཱནི.

པཱཏིཏེ ཀུསེཏི ཨེཀཀོཊྛཱསེ ཀུསདཎྜཀེ པཱཏིཏམཏྟེ སཙེཔི བྷིཀྑུསཧསྶཾ ཧོཏི, གཧིཏམེཝ ནཱམ ཙཱིཝརཾ. ནཱཀཱམཱ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. སཙེ པན ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, དེནྟུ. ཨནུབྷཱགེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

སཙཱིཝརཱནཱིཏི ‘‘ཀཱལཙཱིཝརམྤི སངྒྷསྶ ཨིཏོཝ དསྶཱམ, ཝིསུཾ སཛྫིཡམཱནེ ཨཏིཙིརཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཁིཔྤཾཡེཝ སཙཱིཝརཱནི བྷཏྟཱནི ཨཀཾསུ. ཐེརེ ཨཱགམྨ ཨུཔྤནྣཱནཱིཏི ཏུམྷེསུ པསཱདེན ཁིཔྤཾ ཨུཔྤནྣཱནི.

སངྒྷསྶ དེམཱཏི ཙཱིཝརཱནི དེནྟཱིཏི སཀལམྤི ཙཱིཝརཀཱལཾ སཎིཀཾ སཎིཀཾ དེནྟིཡེཝ. པུརིམེསུ པན དྭཱིསུ ཝཏྠཱུསུ པཙྪིནྣདཱནཏྟཱ ཨདཾསཱུཏི ཝུཏྟཾ. སམྦཧུལཱ ཐེརཱཏི ཝིནཡདྷརཔཱམོཀྑཐེརཱ. ཨིདཾ པན ཝཏྠུཾ སདྡྷིཾ པུརིམེན དྭེབྷཱཏིཀཝཏྠུནཱ པརིནིབྦུཏེ བྷགཝཏི ཨུཔྤནྣཾ, ཨིམེ ཙ ཐེརཱ དིཊྛཔུབྦཱ ཏཐཱགཏཾ, ཏསྨཱ པུརིམེསུ ཝཏྠཱུསུ ཏཐཱགཏེན པཉྙཏྟནཡེནེཝ ཀཐེསུཾ.

ཨུཔནནྡསཀྱཔུཏྟཝཏྠུཀཐཱ

༣༦༤. གཱམཀཱཝཱསཾ ¶ ཨགམཱསཱིཏི ཨཔྤེཝ ནཱམ ཙཱིཝརཱནི བྷཱཛེནྟཱ མཡ྄ཧམྤི སངྒཧཾ ཀརེཡྻུནྟི ཙཱིཝརབྷཱཛནཀཱལཾ སལླཀྑེཏྭཱཝ ཨགམཱསི. སཱདིཡིསྶསཱིཏི གཎྷིསྶསི. ཨེཏྠ ཙ ཀིཉྩཱཔི ཏསྶ བྷཱགོ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨཐ ཁོ ‘‘ནགརཝཱསིཀོ ཨཡཾ མུཁརོ དྷམྨཀཐིཀོ’’ཏི ཏེ བྷིཀྑཱུ ‘‘སཱདིཡིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཡོ སཱདིཡེཡྻ ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱཏི ཨེཏྠ པན ཀིཉྩཱཔི ལཧུཀཱ ཨཱཔཏྟི, ཨཐ ཁོ གཧིཏཱནི གཧིཏཊྛཱནེ ¶ དཱཏབྦཱནི. སཙེཔི ནཊྛཱནི ཝཱ ཛིཎྞཱནི ཝཱ ཧོནྟི, ཏསྶེཝ གཱིཝཱ. དེཧཱིཏི ཝུཏྟེ ཨདེནྟོ དྷུརནིཀྑེཔེ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ.

ཨེཀཱདྷིཔྤཱཡནྟི ཨེཀཾ ཨདྷིཔྤཱཡཾ; ཨེཀཾ པུགྒལཔཊིཝཱིསམེཝ དེཐཱཏི ཨཏྠོ. ཨིདཱནི ཡཐཱ སོ དཱཏབྦོ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཏནྟིཾ ཋཔེནྟོ ཨིདྷ པནཱཏིཨཱདིམཱཧ. ཏཏྠ སཙེ ཨམུཏྲ ཨུཔཌྜྷཾ ཨམུཏྲ ཨུཔཌྜྷནྟི ཨེཀེཀསྨིཾ ཨེཀཱཧམེཀཱཧཾ ཝཱ སཏྟཱཧཾ སཏྟཱཧཾ ཝཱ སཙེ ཝསཏི, ཨེཀེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཡཾ ¶ ཨེཀོ པུགྒལོ ལབྷཏི, ཏཏོ ཏཏོ ཨུཔཌྜྷཾ ཨུཔཌྜྷཾ དཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨེཀཱདྷིཔྤཱཡོ དིནྣོ ཧོཏི. ཡཏྠ ཝཱ པན བཧུཏརནྟི སཙེ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསནྟོ ཨིཏརསྨིཾ སཏྟཱཧཝཱརེན ཨརུཎམེཝ ཨུཊྛཱཔེཏི, ཨེཝཾ པུརིམསྨིཾ བཧུཏརཾ ཝསཏི ནཱམ. ཏསྨཱ ཏཏོ བཧུཏརཾ ཝསིཏཝིཧཱརཏོ ཏསྶ པཊིཝཱིསོ དཱཏབྦོ. ཨེཝམྤི ཨེཀཱདྷིཔྤཱཡོ དིནྣོ ཧོཏི. ཨིདཉྩ ནཱནཱལཱབྷེཧི ནཱནཱུཔཙཱརེཧི ཨེཀསཱིམཝིཧཱརེཧི ཀཐིཏཾ, ནཱནཱསཱིམཝིཧཱརེ པན སེནཱསནགྒཱཧོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཏསྨཱ ཏཏྠ ཙཱིཝརཔཊིཝཱིསོ ན པཱཔུཎཱཏི. སེསཾ པན ཨཱམིསབྷེསཛྫཱདི སབྦཾ སབྦཏྠ ཨནྟོསཱིམགཏསྶ པཱཔུཎཱཏི.

གིལཱནཝཏྠུཀཐཱ

༣༦༥. མཉྩཀེ ནིཔཱཏེསུནྟི ཨེཝཾ དྷོཝིཏྭཱ ཨཉྙཾ ཀཱསཱཝཾ ནིཝཱསེཏྭཱ མཉྩཀེ ནིཔཛྫཱཔེསུཾ; ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཙ པནཱཡསྨཱ ཨཱནནྡོ མུཏྟཀརཱིསཀིལིཊྛཾ ཀཱསཱཝཾ དྷོཝིཏྭཱ བྷཱུམིཡཾ པརིབྷཎྜཾ ཨཀཱསི. ཡོ བྷིཀྑཝེ མཾ ཨུཔཊྛཧེཡྻ, སོ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཧེཡྻཱཏི ཡོ མཾ ཨོཝཱདཱནུསཱསནཱིཀརཎེན ཨུཔཊྛཧེཡྻ, སོ གིལཱནཾ ཨུཔཊྛཧེཡྻ; མམ ཨོཝཱདཀཱརཀེན གིལཱནོ ཨུཔཊྛཱཏབྦོཏི ཨཡམེཝེཏྠ ཨཏྠོ. བྷགཝཏོ ཙ གིལཱནསྶ ཙ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨེཀསདིསནྟི ཨེཝཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ ན གཧེཏབྦོ. སངྒྷེན ཨུཔཊྛཱཏབྦོཏི ཡསྶེཏེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱདཡོ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ནཏྠི, ཨཱགནྟུཀོ ཧོཏི ཨེཀཙཱརིཀོ བྷིཀྑུ, སོ སངྒྷསྶ བྷཱརོ, ཏསྨཱ སངྒྷེན ¶ ཨུཔཊྛཱཏབྦོ. ནོ ཙེ ཨུཔཊྛཧེཡྻ, སཀལསྶ སངྒྷསྶ ཨཱཔཏྟི. ཝཱརཾ ཋཔེཏྭཱ ཛགྒནྟེསུ པན ཡོ ཨཏྟནོ ཝཱརེ ན ཛགྒཏི, ཏསྶེཝ ཨཱཔཏྟི. སངྒྷཏྠེརོཔི ཝཱརཀོ ན མུཙྩཏི. སཙེ སཀལོ སངྒྷོ ཨེཀསྶ བྷཱརཾ ཀརོཏི, ཨེཀོ ཝཱ ཝཏྟསམྤནྣོ བྷིཀྑུ ¶ ཨཧམེཝ ཛགྒིསྶཱམཱིཏི པཊིཛགྒཏི, སངྒྷོ ཨཱཔཏྟིཏོ མུཙྩཏི.

༣༦༦. ཨབྷིཀྐམནྟཾ ཝཱ ཨབྷིཀྐམཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཝཌྜྷནྟཾ ཝཱ ཨཱབཱདྷཾ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ མེ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཝཌྜྷཏི, ཨིདཾ པརིབྷུཉྫནྟསྶ པརིཧཱཡཏི, ཨིདཾ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཏིཊྛཏཱི’’ཏི ཡཐཱབྷཱུཏཾ ནཱཝིཀརོཏཱིཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ནཱལནྟི ན པཏིརཱུཔོ, ན ཡུཏྟོ ཨུཔཊྛཱཏུཾ. བྷེསཛྫཾ སཾཝིདྷཱཏུནྟི བྷེསཛྫཾ ཡོཛེཏུཾ ཨསམཏྠོ ཧོཏི. ཨཱམིསནྟརོཏི ཨཱམིསཾ ཨསྶ ཨནྟརནྟི ཨཱམིསནྟརོ. ཨནྟརནྟི ཀཱརཎཾ ཝུཙྩཏི; ཨཱམིསཀཱརཎཱ ཡཱགུབྷཏྟཔཏྟཙཱིཝརཱནི པཏྠེནྟོ ཨུཔཊྛཱཏཱིཏི ཨཏྠོ.

མཏསནྟཀཀཐཱ

༣༦༧. ཀཱལངྐཏེཏི ¶ ཀཱལཀིརིཡཱཡ. གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ དཱཏུནྟི ཨེཏྠ ཨནནྟརཾ ཝུཏྟཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ དིནྣམྤི ཨཔལོཀེཏྭཱ དིནྣམྤི དིནྣམེཝ ཧོཏི, ཝཊྚཏི.

༣༦༩. ཡཾ ཏཏྠ ལཧུབྷཎྜཾ ཡཾ ཏཏྠ གརུབྷཎྜནྟི ཨེཏྠ ལཧུབྷཎྜགརུབྷཎྜཱནཾ ནཱནཱཀརཎཾ པརཏོ ཝཎྞཡིསྶཱམ. གིལཱནུཔཊྛཱཀལཱབྷེ པན ཨཡཾ ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝིནིཙྪཡོ –

སཙེ སཀལེ བྷིཀྑུསངྒྷེ ཨུཔཊྛཧནྟེ ཀཱལཾ ཀརོཏི, སབྦེཔི སཱམིཀཱ. ཨཐ ཨེཀཙྩེཧི ཝཱརེ ཀཏེ ཨེཀཙྩེཧི ཨཀཏེཡེཝ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཏཏྠ ཨེཀཙྩེ ཨཱཙརིཡཱ ཝདནྟི – ‘‘སབྦེཔི ཨཏྟནོ ཝཱརེ སམྤཏྟེ ཀརེཡྻུཾ, ཏསྨཱ སབྦེཔི སཱམིནོ’’ཏི. ཨེཀཙྩེ ཝདནྟི – ‘‘ཡེཧི ཛགྒིཏོ ཏེ ཨེཝ ལབྷནྟི, ཨིཏརེ ན ལབྷནྟཱི’’ཏི. སཱམཎེརེ ཀཱལངྐཏེ སཙེ ཙཱིཝརཾ ཨཏྠི, གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾ དཱཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཨཏྠི ཡཾ ཨཏྠི, ཏཾ དཱཏབྦཾ. ཨཉྙསྨིཾ པརིཀྑཱརེ སཏི ཙཱིཝརབྷཱགཾ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ.

བྷིཀྑུ ¶ ཙ སཱམཎེརོ ཙ སཙེ སམཾ ཨུཔཊྛཧིཾསུ, སམཀོ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཨཐ སཱམཎེརོཝ ཨུཔཊྛཧཏི, བྷིཀྑུསྶ སཾཝིདཧནམཏྟམེཝ ཧོཏི, སཱམཎེརསྶ ཛེཊྛཀབྷཱགོ དཱཏབྦོ. སཙེ སཱམཎེརོ བྷིཀྑུནཱ ཨཱནཱིཏཨུདཀེན ཡཱགུཾ པཙིཏྭཱ པཊིགྒཱཧཱཔནམཏྟམེཝ ཀརོཏི, བྷིཀྑུ ཨུཔཊྛཧཏི, བྷིཀྑུསྶ ཛེཊྛཀབྷཱགོ དཱཏབྦོ.

བཧཱུ བྷིཀྑཱུ སམགྒཱ ཧུཏྭཱ ཨུཔཊྛཧནྟི, སབྦེསཾ སམཀོ བྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཡོ པནེཏྠ ¶ ཝིསེསེན ཨུཔཊྛཧཏི, ཏསྶ ཝིསེསོ ཀཱཏབྦོ. ཡེན པན ཨེཀདིཝསམྤི གིལཱནུཔཊྛཱཀཝསེན ཡཱགུབྷཏྟཾ ཝཱ པཙིཏྭཱ དིནྣཾ, ནཧཱནཾ ཝཱ པཊིཡཱདིཏཾ, སོཔི གིལཱནུཔཊྛཱཀོཝ. ཡོ སམཱིཔཾ ཨནཱགནྟྭཱ བྷེསཛྫཏཎྜུལཱདཱིནི པེསེཏི, ཨཡཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀོ ན ཧོཏི. ཡོ པརིཡེསིཏྭཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀོཝ.

ཨེཀོ ཝཏྟསཱིསེན ཛགྒཏི; ཨེཀོ པཙྩཱསཱཡ, མཏཀཱལེ ཨུབྷོཔི པཙྩཱསཱིསནྟི, ཨུབྷིནྣམྤི དཱཏབྦཾ. ཨེཀོ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ གིལཱནསྶ ཝཱ ཀམྨེན ཨཏྟནོ ཝཱ ཀམྨེན ཀཏྠཙི གཏོ ‘‘པུན ཨཱགནྟྭཱ ཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི, ཨེཏསྶཔི དཱཏབྦཾ. ཨེཀོ ཙིརཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ན ¶ སཀྐོམཱི’’ཏི དྷུརཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གཙྪཏི, སཙེཔི ཏཾདིཝསམེཝ གིལཱནོ ཀཱལཾཀརོཏི, ཨུཔཊྛཱཀབྷཱགོ ན དཱཏབྦོ.

གིལཱནུཔཊྛཱཀོ ནཱམ གིཧི ཝཱ ཧོཏུ པབྦཛིཏོ ཝཱ, ཨནྟམསོ མཱཏུགཱམོཔི, སབྦེ བྷཱགཾ ལབྷནྟི. སཙེ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཏྟཙཱིཝརམཏྟམེཝ ཧོཏི, ཨཉྙཾ ནཏྠི; སབྦཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱནཾཡེཝ དཱཏབྦཾ. སཙེཔི སཧསྶཾ ཨགྒྷཏི, ཨཉྙཾ པན བཧུམྤི པརིཀྑཱརཾ ཏེ ན ལབྷནྟི; སངྒྷསྶེཝ ཧོཏི. ཨཝསེསཾ བྷཎྜཾ བཧུཀཉྩེཝ མཧགྒྷཉྩ, ཏིཙཱིཝརཾ ཨཔྤགྒྷཾ; ཏཏོ གཧེཏྭཱ ཏིཙཱིཝརཔརིཀྑཱརོ དཱཏབྦོ. སབྦཉྩེཏཾ སངྒྷིཀཏོཝ ལབྦྷཏི.

སཙེ པན སོ ཛཱིཝམཱནོཡེཝ སབྦཾ ཨཏྟནོ པརིཀྑཱརཾ ནིསྶཛྫིཏྭཱ ཀསྶཙི ཨདཱསི, ཀོཙི ཝཱ ཝིསྶཱསཾ ཨགྒཧེསི, ཡསྶ དིནྣཾ, ཡེན ཙ གཧིཏཾ, ཏསྶེཝ ཧོཏི. ཏསྶ རུཙིཡཱ ཨེཝ གིལཱནུཔཊྛཱཀཱ ལབྷནྟི, ཨཉྙེསཾ ཨདཏྭཱ དཱུརེ ཋཔིཏཔརིཀྑཱརཱཔི ཏཏྠ ཏཏྠ སངྒྷསྶེཝ ཧོནྟི. དྭིནྣཾ སནྟཀཾ ཧོཏི ཨཝིབྷཏྟཾ, ཨེཀསྨིཾ ཀཱལངྐཏེ ཨིཏརོ སཱམཱི ¶ . བཧཱུནམྤི སནྟཀེ ཨེསེཝ ནཡོ. སབྦེསུ མཏེསུ སངྒྷིཀཾ ཧོཏི. སཙེཔི ཨཝིབྷཛིཏྭཱ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཱིནཾ དེནྟི ཨདིནྣམེཝ ཧོཏི. ཝིབྷཛིཏྭཱ དིནྣཾ པན སུདིནྣཾ. ཏཾ ཏེསུ མཏེསུཔི སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཱིནཾཡེཝ ཧོཏི, ན སངྒྷསྶ.

ཀུསཙཱིརཱདིཔཊིཀྑེཔཀཐཱ

༣༧༡. ཀུསཙཱིརཱདཱིསུ ¶ ཨཀྐནཱལ༹ནྟི ཨཀྐནཱལ༹མཡཾ. པོཏྠཀོཏི མཀཙིམཡོ ཝུཙྩཏི. སེསཱནི པཋམཔཱརཱཛིཀཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཱནི. ཏེསུ པོཏྠཀེ ཨེཝ དུཀྐཊཾ. སེསེསུ ཐུལླཙྩཡཱནཱིཏི. ཨཀྐདུསྶཀདལིདུསྶཨེརཀདུསྶཱནི པན པོཏྠཀགཏིཀཱནེཝ.

༣༧༢. སབྦནཱིལཀཱདཱིནི རཛནཾ དྷོཝིཏྭཱ པུན རཛིཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཱནི. ན སཀྐཱ ཙེ ཧོནྟི དྷོཝིཏུཾ, པཙྩཏྠརཎཱནི ཝཱ ཀཱཏབྦཱནི. དུཔཊྚཙཱིཝརསྶ ཝཱ མཛ྄ཛྷེ དཱཏབྦཱནི. ཏེསཾ ཝཎྞནཱནཏྟཾ ཨུཔཱཧནཱསུ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཙྪིནྣདསདཱིགྷདསཱནི དསཱ ཚིནྡིཏྭཱ དྷཱརེཏབྦཱནི. ཀཉྩུཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཕཱལེཏྭཱ རཛིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝེཋནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཏིརཱིཊཀཾ པན རུཀྑཚལླིམཡཾ; ཏཾ པཱདཔུཉྪནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

༣༧༤. པཏིརཱུཔེ གཱཧཀེཏི སཙེ ཀོཙི བྷིཀྑུ ‘‘ཨཧཾ ཏསྶ གཎྷཱམཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, དཱཏབྦནྟི ¶ ཨཏྠོ. ཨེཝམེཏེསུ ཏེཝཱིསཏིཡཱ པུགྒལེསུ སོལ༹ས ཛནཱ ན ལབྷནྟི, སཏྟ ཛནཱ ལབྷནྟཱིཏི.

སངྒྷེབྷིནྣེཙཱིཝརུཔྤཱདཀཐཱ

༣༧༦. སངྒྷོ བྷིཛྫཏཱིཏི བྷིཛྫིཏྭཱ ཀོསམྦཀབྷིཀྑཱུ ཝིཡ དྭེ ཀོཊྛཱསཱ ཧོནྟི. ཨེཀསྨིཾ པཀྑེཏི ཨེཀསྨིཾ ཀོཊྛཱསེ དཀྑིཎོདཀཉྩ གནྡྷཱདཱིནི ཙ དེནྟི, ཨེཀསྨིཾ ཙཱིཝརཱནི. སངྒྷསྶེཝེཏནྟི སཀལསྶ སངྒྷསྶ དྭིནྣམྤི ཀོཊྛཱསཱནཾ ཨེཏཾ ཧོཏི, གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ དྭཱིཧིཔི པཀྑེཧི ཨེཀཏོ བྷཱཛེཏབྦཾ. པཀྑསྶེཝེཏནྟི ཨེཝཾ དིནྣེ ཡསྶ ཀོཊྛཱསསྶ ཨུདཀཾ དིནྣཾ, ཏསྶ ཨུདཀམེཝ ཧོཏི; ཡསྶ ཙཱིཝརཾ དིནྣཾ, ཏསྶེཝ ཙཱིཝརཾ. ཡཏྠ པན དཀྑིཎོདཀཾ པམཱཎཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ཨེཀོ པཀྑོ དཀྑིཎོདཀསྶ ¶ ལདྡྷཏྟཱ ཙཱིཝརཱནི ལབྷཏི, ཨེཀོ ཙཱིཝརཱནམེཝ ལདྡྷཏྟཱཏི ཨུབྷོཧིཔི ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ བྷཱཛེཏབྦཾ. ཨིདཾ ཀིར པརསམུདྡེ ལཀྑཎནྟི མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨིཾཡེཝ པཀྑེཏི ཨེཏྠ པན ཨིཏརོ པཀྑོ ཨནིསྶརོཡེཝ. ཙཱིཝརཔེསནཝཏྠཱུནི པཱཀཊཱནེཝ.

ཨཊྛཙཱིཝརམཱཏིཀཱཀཐཱ

༣༧༩. ཨིདཱནི ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝུཏྟཙཱིཝརཱནཾ པཊིལཱབྷཁེཏྟཾ དསྶེཏུཾ ¶ ‘‘ཨཊྛིམཱ བྷིཀྑཝེ མཱཏིཀཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. སཱིམཱཡ དེཏཱིཏིཨཱདི པུགྒལཱདྷིཊྛཱནནཡེན ཝུཏྟཾ. ཨེཏྠ པན སཱིམཱཡ དཱནཾ ཨེཀཱ མཱཏིཀཱ, ཀཏིཀཱཡ དཱནཾ དུཏིཡཱ…པེ… པུགྒལསྶ དཱནཾ ཨཊྛམཱ. ཏཏྠ སཱིམཱཡ དམྨཱིཏི ཨེཝཾ སཱིམཾ པརཱམསིཏྭཱ དེནྟོ སཱིམཱཡ དེཏི ནཱམ. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ.

སཱིམཱཡ དེཏི, ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨནྟོསཱིམགཏཱ ཏེཧི བྷཱཛེཏབྦནྟིཨཱདིམྷི པན མཱཏིཀཱནིདྡེསེ སཱིམཱཡ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ ཏཱཝ ཁཎྜསཱིམཱ, ཨུཔཙཱརསཱིམཱ, སམཱནསཾཝཱསསཱིམཱ, ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ, ལཱབྷསཱིམཱ, གཱམསཱིམཱ, ནིགམསཱིམཱ, ནགརསཱིམཱ, ཨབྦྷནྟརསཱིམཱ, ཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱ, ཛནཔདསཱིམཱ, རཊྛསཱིམཱ, རཛྫསཱིམཱ, དཱིཔསཱིམཱ, ཙཀྐཝཱལ༹སཱིམཱཏི པནྣརས སཱིམཱ ཝེདིཏབྦཱ.

ཏཏྠ ཁཎྜསཱིམཱ སཱིམཱཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཱཝ. ཨུཔཙཱརསཱིམཱ པརིཀྑིཏྟསྶ ཝིཧཱརསྶ པརིཀྑེཔེན ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔཱརཧཊྛཱནེན པརིཙྪིནྣཱ ཧོཏི. ཨཔིཙ བྷིཀྑཱུནཾ དྷུཝསནྣིཔཱཏཊྛཱནཏོ ¶ ཝཱ པརིཡནྟེ ཋིཏབྷོཛནསཱལཏོ ཝཱ ནིབདྡྷཝསནཀཨཱཝཱསཏོ ཝཱ ཐཱམམཛ྄ཛྷིམསྶ པུརིསསྶ དྭིནྣཾ ལེཌྜུཔཱཏཱནཾ ཨནྟོ ཨུཔཙཱརསཱིམཱ ཝེདིཏབྦཱ, སཱ པན ཨཱཝཱསེསུ ཝཌྜྷནྟེསུ ཝཌྜྷཏི, པརིཧཱཡནྟེསུ པརིཧཱཡཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘བྷིཀྑཱུསུཔི ཝཌྜྷནྟེསུ ཝཌྜྷཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ སཙེ ཝིཧཱརེ སནྣིཔཏིཏབྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཡོཛནསཏམྤི པཱུརེཏྭཱ ནིསཱིདནྟི, ཡོཛནསཏམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཱཝ ཧོཏི, སབྦེསཾ ལཱབྷོ པཱཔུཎཱཏི. སམཱནསཾཝཱསཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱདྭཡམྤི ཝུཏྟམེཝ.

ལཱབྷསཱིམཱ ¶ ནཱམ ནེཝ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཨནུཉྙཱཏཱ, ན དྷམྨསངྒཱཧཀཏྠེརེཧི ཋཔིཏཱ; ཨཔིཙ ཁོ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏྭཱ གཱཝུཏཾ ཝཱ ཨཌྜྷཡོཛནཾ ཝཱ ཡོཛནཾ ཝཱ སམནྟཏོ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཝིཧཱརསྶ ལཱབྷསཱིམཱ’’ཏི ནཱམལིཁིཏཀེ ཐམྦྷེ ནིཁཎིཏྭཱ ‘‘ཡཾ ཨེཏྠནྟརེ ཨུཔྤཛྫཏི, སབྦཾ ཏཾ ཨམྷཱཀཾ ཝིཧཱརསྶ དེམཱ’’ཏི སཱིམཾ ཋཔེནྟི, ཨཡཾ ལཱབྷསཱིམཱ ནཱམ. གཱམནིགམནགརཨབྦྷནྟརཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱཔི ཝུཏྟཱ ཨེཝ. ཛནཔདསཱིམཱ ནཱམ – ཀཱསིཀོསལརཊྛཱདཱིནཾ ཨནྟོ བཧཱུ ཛནཔདཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ ¶ ཨེཀེཀོ ཛནཔདཔརིཙྪེདོ ཛནཔདསཱིམཱ. རཊྛསཱིམཱ ནཱམ ཀཱསིཀོསལཱདིརཊྛཔརིཙྪེདོ. རཛྫསཱིམཱ ནཱམ ‘‘ཙོལ༹བྷོགོ ཀེརལ༹བྷོགོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨེཀེཀསྶ རཉྙོ ཨཱཎཱཔཝཏྟིཊྛཱནཾ. དཱིཔསཱིམཱ ནཱམ སམུདྡནྟེན པརིཙྪིནྣམཧཱདཱིཔཱ ཙ ཨནྟརདཱིཔཱ ཙ. ཙཀྐཝཱལ༹སཱིམཱ ནཱམ ཙཀྐཝཱལ༹པབྦཏེནེཝ པརིཙྪིནྣཱ.

ཨེཝམེཏཱསུ སཱིམཱསུ ཁཎྜསཱིམཱཡ ཀེནཙི ཀམྨེན སནྣིཔཏིཏཾ སངྒྷཾ དིསྭཱ ‘‘ཨེཏྠེཝ སཱིམཱཡ སངྒྷསྶ དེམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨནྟོཁཎྜསཱིམགཏཱ, ཏེཧི བྷཱཛེཏབྦཾ. ཏེསཾཡེཝ ཧི ཏཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཉྙེསཾ སཱིམནྟརིཀཱཡ ཝཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཝཱ ཋིཏཱནམྤི ན པཱཔུཎཱཏི. ཁཎྜསཱིམཱཡ ཋིཏེ པན རུཀྑེ ཝཱ པབྦཏེ ཝཱ ཋིཏསྶ ཧེཊྛཱ ཝཱ པཐཝཱིཝེམཛ྄ཛྷགཏསྶ པཱཔུཎཱཏིཡེཝ. ‘‘ཨིམིསྶཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དིནྣཾ པན ཁཎྜསཱིམཱསཱིམནྟརིཀཱསུ ཋིཏཱནམྤི པཱཔུཎཱཏི. ‘‘སམཱནསཾཝཱསསཱིམཱཡ དམྨཱི’’ཏི དིནྣཾ པན ཁཎྜསཱིམཱསཱིམནྟརིཀཱསུ ཋིཏཱནཾ ན པཱཔུཎཱཏི. ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱལཱབྷསཱིམཱསུ དིནྣཾ ཏཱསུ སཱིམཱསུ ཨནྟོགཏཱནཾ པཱཔུཎཱཏི. གཱམསཱིམཱདཱིསུ དིནྣཾ ཏཱསཾ སཱིམཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ བདྡྷསཱིམཱཡ ཋིཏཱནམྤི པཱཔུཎཱཏི. ཨབྦྷནྟརསཱིམཱཨུདཀུཀྑེཔསཱིམཱསུ དིནྣཾ ཏཏྠ ཨནྟོགཏཱནཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི. ཛནཔདརཊྛརཛྫདཱིཔཙཀྐཝཱལ༹སཱིམཱསུཔི གཱམསཱིམཱདཱིསུ ཝུཏྟསདིསོཡེཝ ཝིནིཙྪཡོ.

སཙེ པན ཛམྦུདཱིཔེ ཋིཏོ ‘‘ཏམྦཔཎྞིདཱིཔེ སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དེཏི, ཏམྦཔཎྞིདཱིཔཏོ ཨེཀོཔི ¶ གནྟྭཱ སབྦེསཾ གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. སཙེཔི ཏཏྲེཝ ཨེཀོ སབྷཱགབྷིཀྑུ སབྷཱགཱནཾ བྷཱགཾ གཎྷཱཏི, ན ཝཱརེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཡོ སཱིམཾ པརཱམསིཏྭཱ དེཏི, ཏསྶ དཱནེ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཡོ ¶ པན ཨསུཀསཱིམཱཡཱཏི ཝཏྟུཾ ན ཛཱནཱཏི, ཀེཝལཾ སཱིམཱཏི ཝཙནམཏྟམེཝ ཛཱནནྟོ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘སཱིམཱཡ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘སཱིམཊྛཀསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ བྷཎཏི, སོ པུཙྪིཏབྦོ – ‘‘སཱིམཱ ནཱམ བཧུཝིདྷཱ, ཀཏརསཱིམཾ སནྡྷཱཡ བྷཎསཱི’’ཏི ¶ ? སཙེ ཝདཏི – ‘‘ཨཧཾ ཨསུཀསཱིམཱཏི ན ཛཱནཱམི, སཱིམཊྛཀསངྒྷོ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷཱཏཱུ’’ཏི ཀཏརསཱིམཱཡ བྷཱཛེཏབྦཾ? མཧཱསཱིཝཏྠེརོ ཀིརཱཧ – ‘‘ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱཡཱ’’ཏི. ཏཏོ ནཾ ཨཱཧཾསུ – ‘‘ཨཝིཔྤཝཱསསཱིམཱ ནཱམ ཏིཡོཛནཱཔི ཧོཏི, ཨེཝཾ སནྟེ ཏིཡོཛནེ ཋིཏཱ ལཱབྷཾ གཎྷིསྶནྟི, ཏིཡོཛནེ ཋཏྭཱ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཱརཱམཾ པཝིསིཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, གམིཀོ ཏིཡོཛནཾ གནྟྭཱ སེནཱསནཾ ཨཱཔུཙྪིསྶཏི, ནིསྶཡཔཊིཔནྣསྶ ཏིཡོཛནཱཏིཀྐམེ ནིསྶཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷིསྶཏི, པཱརིཝཱསིཀེན ཏིཡོཛནཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, བྷིཀྑུནིཡཱ ཏིཡོཛནེ ཋཏྭཱ ཨཱརཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཾ བྷཝིསྶཏི, སབྦམྤེཏཾ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ པརིཙྪེདཝསེནེཝ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཏསྨཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡམེཝ བྷཱཛེཏབྦ’’ནྟི.

ཀཏིཀཱཡཱཏི སམཱནལཱབྷཀཏིཀཱཡ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘སམྦཧུལཱ ཨཱཝཱསཱ སམཱནལཱབྷཱ ཧོནྟཱི’’ཏི. ཏཏྲེཝཾ ཀཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ, ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སནྣིཔཏིཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཡཾ ཝིཧཱརཾ སངྒཎྷིཏུཀཱམཱ སམཱནལཱབྷཾ ཀཱཏུཾ ཨིཙྪནྟི, ཏསྶ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཨསུཀོ ནཱམ ཝིཧཱརོ པོརཱཎཀོཏི ཝཱ བུདྡྷཱདྷིཝུཏྠོཏི ཝཱ ཨཔྤལཱབྷོཏི ཝཱ ཡཾཀིཉྩི ཀཱརཎཾ ཝཏྭཱ ཏཾ ཝིཧཱརཾ ཨིམིནཱ ཝིཧཱརེན སདྡྷིཾ ཨེཀལཱབྷཾ ཀཱཏུཾ སངྒྷསྶ རུཙྩཏཱིཏི ཏིཀྑཏྟུཾ སཱཝེཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ ནིསིནྣོཔི ཨིདྷ ནིསིནྣོཝ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེཔི སངྒྷེན ཨེཝམེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨིདྷ ནིསིནྣོཔི ཏསྨིཾ ནིསིནྣོཝ ཧོཏི. ཨེཀསྨིཾ ལཱབྷེ བྷཱཛིཡམཱནེ ཨིཏརསྨིཾ ཋིཏསྶ བྷཱགཾ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཨེཀེན ཝིཧཱརེན སདྡྷིཾ བཧཱུཔི ཨཱཝཱསཱ ཨེཀལཱབྷཱ ཀཱཏབྦཱ.

བྷིཀྑཱཔཉྙཏྟིཡཱཏི ཨཏྟནོ པརིཙྩཱགཔཉྙཱཔནཊྛཱནེ. ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཡཏྠ སངྒྷསྶ དྷུཝཀཱརཱ ཀརིཡནྟཱི’’ཏི. ཏསྶཏྠོ – ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨིམསྶ ཙཱིཝརདཱཡཀསྶ སནྟཀཾ སངྒྷསྶ པཱཀཝཊྚཾ ཝཱ ཝཏྟཏི, ཡསྨིཾ ཝཱ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ ཨཏྟནོ བྷཱརཾ ཀཏྭཱ སདཱ གེཧེ བྷོཛེཏི, ཡཏྠ ཝཱ ¶ ཨནེན ཨཱཝཱསོ ཀཱརིཏོ, སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཝཱ ནིབདྡྷཱནི, ཡེན པན སཀལོཔི ཝིཧཱརོ ¶ པཏིཊྛཱཔིཏོ, ཏཏྠ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི, ཨིམེ དྷུཝཀཱརཱ ནཱམ. ཏསྨཱ སཙེ སོ ‘‘ཡཏྠ མཡ྄ཧཾ དྷུཝཀཱརཱ ཀརཱིཡནྟི, ཏཏྠ དམྨཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཏཏྠ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ བྷཎཏི, བཧཱུསུ ཙེཔི ཋཱནེསུ དྷུཝཀཱརཱ ཧོནྟི, སབྦཏྠ ¶ དིནྣམེཝ ཧོཏི.

སཙེ པན ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུ བཧུཏརཱ ཧོནྟི, ཏེཧི ཝཏྟབྦཾ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དྷུཝཀཱརེ ཨེཀཏྠ བྷིཀྑཱུ བཧཱུ ཨེཀཏྠ ཨཔྤཀཱ’’ཏི. སཙེ ‘‘བྷིཀྑུགཎནཱཡ གཎྷཐཱ’’ཏི བྷཎཏི, ཏཐཱ བྷཱཛེཏྭཱ གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྠ ཙ ཝཏྠབྷེསཛྫཱདི ཨཔྤཀམྤི སུཁེན བྷཱཛིཡཏི. ཡདི པན མཉྩོ ཝཱ པཱིཋཀཾ ཝཱ ཨེཀམེཝ ཧོཏི, ཏཾ པུཙྪིཏྭཱ ཡསྶ ཝཱ ཝིཧཱརསྶ ཨེཀཝིཧཱརེཔི ཝཱ ཡསྶ སེནཱསནསྶ སོ ཝིཙཱརེཏི, ཏཏྠ དཱཏབྦཾ. སཙེ ‘‘ཨསུཀབྷིཀྑུ གཎྷཱཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, ཝཊྚཏི. ཨཐ ‘‘མཡ྄ཧཾ དྷུཝཀཱརེ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཝིཙཱརེཏྭཱཝ གཙྪཏི, སངྒྷསྶཱཔི ཝིཙཱརེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ པན ཝིཙཱརེཏབྦཾ – ‘‘སངྒྷཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནེ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཏསྶ སེནཱསནཾ པརིཔུཎྞཾ ཧོཏི, ཡཏྠ ནཔྤཧོཏི, ཏཏྠ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཝསནཊྛཱནེ སེནཱསནཔརིབྷོགབྷཎྜཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཏྠ དཱཏབྦཾ.

སངྒྷསྶ དེཏཱིཏི ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དེཏི. སམྨུཁཱིབྷཱུཏེནཱཏི ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏེན སངྒྷེན གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ. སཱིམཊྛསྶ ཨསམྤཏྟསྶཱཔི བྷཱགཾ གཎྷནྟོ ན ཝཱརེཏབྦོ. ཝིཧཱརོ མཧཱ ཧོཏི, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ ཝཏྠེསུ དིཡྻམཱནེསུ ཨལསཛཱཏིཀཱ མཧཱཐེརཱ པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘བྷནྟེ ཝཱིསཏིཝསྶཱནཾ དིཡྻཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏིཀཱ ཨཏིཀྐནྟཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཏེསཾ དཏྭཱ པཙྪཱ ཋིཏིཀཱཡ དཱཏབྦཾ.

ཨསུཀཝིཧཱརེ ཀིར བཧུཾ ཙཱིཝརཾ ཨུཔྤནྣནྟི སུཏྭཱ ཡོཛནནྟརིཀཝིཧཱརཏོཔི བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, སམྤཏྟསམྤཏྟཱནཾ ཋིཏཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཾ. ཨསམྤཏྟཱནམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིཊྛཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ གཎྷནྟེསུ དཱཏབྦམེཝ. ‘‘བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ན དཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐནྟེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརདྭཱརེ ཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཝཱ ཧོནྟི, པརིསཝསེན ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ ཧོཏི སཱིམཱ ¶ , ཏསྨཱ དཱཏབྦཾ. སངྒྷནཝཀསྶ དིནྣེཔི པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ དཱཏབྦམེཝ. དུཏིཡབྷཱགེ པན ཐེརཱསནཾ ཨཱརུལ༹ྷེ ¶ ཨཱགཏཱནཾ པཋམབྷཱགོ ན པཱཔུཎཱཏི, དུཏིཡབྷཱགཏོ ཝསྶགྒེན དཱཏབྦཾ.

ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ དས བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, ‘‘དས ཝཏྠཱནི སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི དེནྟི, པཱཊེཀྐཾ བྷཱཛེཏབྦཱནི ¶ . སཙེ ‘‘སབྦཱནེཝ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཧེཏྭཱ གཙྪནྟི, དུཔྤཱཔིཏཱནི ཙེཝ དུགྒཧིཏཱནི ཙ གཏགཏཊྛཱནེ སངྒྷིཀཱནེཝ ཧོནྟི. ཨེཀཾ པན ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི སངྒྷཏྠེརསྶ དཏྭཱ ‘‘སེསཱནི ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨེཀམེཝ ཝཏྠཾ སངྒྷསྶ དེམཱཏི ཨཱཧརནྟི, ཨབྷཱཛེཏྭཱཝ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎནྟཱིཏི གཎྷནྟི, དུཔྤཱཔིཏཉྩེཝ དུགྒཧིཏཉྩ. སཏྠཀེན པན ཧལིདྡིཨཱདིནཱ ཝཱ ལེཁཾ ཀཏྭཱ ཨེཀཾ ཀོཊྛཱསཾ ‘‘ཨིམཾ ཋཱནཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི སངྒྷཏྠེརསྶ པཱཔེཏྭཱ ‘‘སེསཾ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཾ པན ཝཏྠསྶེཝ པུཔྥཾ ཝཱ ཝལི ཝཱ, ཏེན པརིཙྪེདཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཨེཀཾ ཏནྟཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ཋཱནཾ ཏུམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི སངྒྷཏྠེརསྶ དཏྭཱ ‘‘སེསཾ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཎྷནྟི, ཝཊྚཏི. ཁཎྜཾ ཁཎྜཾ ཚིནྡིཏྭཱ བྷཱཛིཡམཱནཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨེཀབྷིཀྑུཀེ ཝིཧཱརེ སངྒྷསྶ ཙཱིཝརེསུ ཨུཔྤནྣེསུ སཙེ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ སོ བྷིཀྑུ ‘‘སབྦཱནི མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, སུགྒཧིཏཱནི, ཋིཏིཀཱ པན ན ཏིཊྛཏི. སཙེ ཨེཀེཀཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, ཋིཏིཀཱ ཏིཊྛཏི. ཏཏྠ ཨཊྛིཏཱཡ ཋིཏིཀཱཡ པུན ཨཉྙསྨིཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔྤནྣེ སཙེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ ཨཱགཙྪཏི, མཛ྄ཛྷེ ཚིནྡིཏྭཱ དྭཱིཧིཔི གཧེཏབྦཾ. ཋིཏཱཡ ཋིཏིཀཱཡ པུན ཨཉྙསྨིཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔྤནྣེ སཙེ ནཝཀཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ཋིཏིཀཱ ཧེཊྛཱ ཨོརོཧཏི. སཙེ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ཋིཏིཀཱ ཨུདྡྷཾ ཨཱརོཧཏི. ཨཐཉྙོ ནཏྠི, པུན ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ.

‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝཱ ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན སངྒྷཾ ཨཱམསིཏྭཱ དིནྣཾ པན པཾསུཀཱུལིཀཱནཾ ན ཝཊྚཏི, ‘‘གཧཔཏིཙཱིཝརཾ པཊིཀྑིཔཱམི པཾསུཀཱུལིཀངྒཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ, ན པན ཨཀཔྤིཡཏྟཱ ¶ . བྷིཀྑུསངྒྷེན ཨཔལོཀེཏྭཱ དིནྣམྤི ན གཧེཏབྦཾ. ཡཾ པན བྷིཀྑུ ¶ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ དེཏི, ཏཾ བྷིཀྑུདཏྟིཡཾ ནཱམ ཝཊྚཏི, པཾསུཀཱུལཾ པན ན ཧོཏི. ཨེཝཾ སནྟེཔི དྷུཏངྒཾ ན བྷིཛྫཏི. ‘‘བྷིཀྑཱུནཾ དེམ, ཐེརཱནཾ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན པཾསུཀཱུལིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ཨིདཾ ཝཏྠཾ སངྒྷསྶ དེམ, ཨིམིནཱ ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཔཏྟཏྠཝིཀཨཱཡོགཨཾསབདྡྷཀཱདཱིནི ཀརོནྟཱུ’’ཏི དིནྣམྤི ཝཊྚཏི.

པཏྟཏྠཝིཀཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ དིནྣཱནི བཧཱུནིཔི ཧོནྟི, ཙཱིཝརཏྠཱཡཔི པཧོནྟི, ཏཏོ ཙཱིཝརཾ ཀཏྭཱ པཱརུཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན སངྒྷོ བྷཱཛིཏཱཏིརིཏྟཱནི ཝཏྠཱནི ཚིནྡིཏྭཱ ཨུཔཱཧནཏྠཝིཀཱདཱིནཾ ¶ ཨཏྠཱཡ བྷཱཛེཏི, ཏཏོ གཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཱམིཀེཧི ཝིཙཱརིཏམེཝ ཧི ཝཊྚཏི, ན ཨིཏརཾ.

‘‘པཾསུཀཱུལིཀསངྒྷསྶ དྷམཀརཎཔཊཱདཱིནཾ ཨཏྠཱཡ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི, པརིཀྑཱརོ ནཱམ པཾསུཀཱུལིཀཱནམྤི ཨིཙྪིཏབྦོ. ཡཾ ཏཏྠ ཨཏིརེཀཾ ཧོཏི, ཏཾ ཙཱིཝརེཔི ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. སུཏྟཾ སངྒྷསྶ དེནྟི, པཾསུཀཱུལིཀེཧིཔི གཧེཏབྦཾ. ཨཡཾ ཏཱཝ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དིནྣེསུ ཝིནིཙྪཡོ.

སཙེ པན བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡཾ ཨདྡྷཱནཔྤཊིཔནྣེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ‘‘སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི སངྒྷཏྠེརསྶ ཝཱ སངྒྷནཝཀསྶ ཝཱ ཨཱརོཙེཏི, སཙེཔི ཡོཛནཾ ཕརིཏྭཱ པརིསཱ ཋིཏཱ ཧོཏི, ཨེཀབདྡྷཱ ཙེ, སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡེ པན དྭཱདསཧི ཧཏྠེཧི པརིསཾ ཨསམྤཏྟཱ, ཏེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི.

ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དེཏཱིཏི ཨེཏྠ ‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ‘‘དྭིདྷཱ སངྒྷསྶ དམྨི, དྭིནྣཾ སངྒྷཱནཾ དམྨི, བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཙ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དིནྣམེཝ ཧོཏི. ཨུཔཌྜྷཾ དཱཏབྦནྟི དྭེབྷཱགེ སམེ ཀཏྭཱ ཨེཀོ དཱཏབྦོ. ‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སཙེ དས དས བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ ཧོནྟི, ཨེཀཝཱིསཏི པཊིཝཱིསེ ཀཏྭཱ ཨེཀོ པུགྒལསྶ དཱཏབྦོ, དས བྷིཀྑུསངྒྷསྶ, དས བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶ ཡེན པུགྒལིཀོ ལདྡྷོ སོ སངྒྷཏོཔི ཨཏྟནོ ཝསྶགྒེན གཧེཏུཾ ལབྷཏི. ཀསྨཱ? ཨུབྷཏོསངྒྷགྒཧཎེན གཧིཏཏྟཱ.

‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ ¶ ཙ ཙེཏིཡསྶ ཙ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨིདྷ པན ཙེཏིཡསྶ སངྒྷཏོ པཱཔུཎནཀོཊྛཱསོ ནཱམ ནཏྠི, ཨེཀཔུགྒལསྶ ¶ པཏྟཀོཊྛཱསསམོཝ ཀོཊྛཱསོ ཧོཏི.

‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན དྭཱཝཱིསཏི ཀོཊྛཱསེ ཀཏྭཱ དས བྷིཀྑཱུནཾ, དས བྷིཀྑུནཱིནཾ, ཨེཀོ པུགྒལསྶ, ཨེཀོ ཙེཏིཡསྶ དཱཏབྦོ. ཏཏྠ པུགྒལོ སངྒྷཏོཔི ཨཏྟནོ ཝསྶགྒེན པུན གཧེཏུཾ ལབྷཏི, ཙེཏིཡསྶ ཨེཀོཡེཝ.

‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན ན མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ དཱཏབྦཾ, བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ གཎེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩཱ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ པན པུགྒལོ ཝིསུཾ ན ལབྷཏི, པཱཔུཎནཊྛཱནཏོ ཨེཀམེཝ ལབྷཏི. ཀསྨཱ? བྷིཀྑུསངྒྷགྒཧཎེན གཧིཏཏྟཱ. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶ ཨེཀཔུགྒལཔཊིཝཱིསོ ལབྦྷཏི, པུགྒལསྶ ཝིསུཾ ན ལབྦྷཏི, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ཙེཏིཡསྶ དཏྭཱ ཨཝསེསཾ བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ གཎེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ.

‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེཔི མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ ན དཱཏབྦཾ, པུགྒལགཎནཱཡ ཨེཝ ཝིབྷཛིཏབྦཾ. ‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶ ཨེཀཔུགྒལཔཊིཝཱིསོ ལབྦྷཏི, པུགྒལསྶ ཝིསུཾ ནཏྠི, བྷིཀྑཱུ ཙ བྷིཀྑུནིཡོ ཙ གཎེཏྭཱ ཨེཝ བྷཱཛེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙ བྷིཀྑུསངྒྷཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ནཡོ ནཱིཏོ, ཨེཝཾ བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱཔི ནེཏབྦོ. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པུགྒལསྶ ཝིསུཾ ན ལབྦྷཏི, ཝསྶགྒེནེཝ གཧེཏབྦཾ. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཙེཏིཡསྶ ཝིསུཾ པཊིཝཱིསོ ལབྦྷཏི. ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཙ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶེཝ ལབྦྷཏི, ན པུགྒལསྶ.

‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཝིསུཾ ན ལབྦྷཏི. ‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཙེཏིཡསྶ ལབྦྷཏི. ‘‘བྷིཀྑཱུནཉྩ ཏུཡ྄ཧཉྩ ཙེཏིཡསྶ ཙཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཙེཏིཡསྶེཝ ཝིསུཾ ལབྦྷཏི, ན པུགྒལསྶ. བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱཔི ཨེཝམེཝ ཡོཛེཏབྦཾ.

པུབྦེ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དཱནཾ དེནྟི, བྷགཝཱ མཛ྄ཛྷེ ནིསཱིདཏི, དཀྑིཎཏོ བྷིཀྑཱུ ཝཱམཏོ བྷིཀྑུནིཡོ ནིསཱིདནྟི, བྷགཝཱ ཨུབྷིནྣཾ སངྒྷཏྠེརོ ¶ , ཏདཱ བྷགཝཱ ཨཏྟནཱ ལདྡྷཔཙྩཡེ ཨཏྟནཱཔི པརིབྷུཉྫཏི, བྷིཀྑཱུནམྤི ¶ དཱཔེཏི. ཨེཏརཧི པན པཎྜིཏམནུསྶཱ སདྷཱཏུཀཾ པཊིམཾ ཝཱ ཙེཏིཡཾ ཝཱ ཋཔེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ ཨུབྷཏོསངྒྷསྶ དཱནཾ དེནྟི. པཊིམཱཡ ཝཱ ཙེཏིཡསྶ ཝཱ པུརཏོ ཨཱདྷཱརཀེ པཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ བུདྡྷཱནཾ དེམཱཏི, ཏཏྠ ཡཾ པཋམཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ དེནྟི, ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨིདཾ ཙེཏིཡསྶ དེམཱཏི པིཎྜཔཱཏཉྩ མཱལཱགནྡྷཱདཱིནི ཙ དེནྟི, ཏཏྠ ཀཐཾ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི? མཱལཱགནྡྷཱདཱིནི ཏཱཝ ཙེཏིཡེ ཨཱརོཔེཏབྦཱནི, ཝཏྠེཧི པཊཱཀཱ, ཏེལེན པདཱིཔཱ ཀཱཏབྦཱ, པིཎྜཔཱཏམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི པན ཡོ ནིབདྡྷཙེཏིཡཛགྒཀོ ཧོཏི པབྦཛིཏོ ཝཱ གཧཊྛོ ཝཱ, ཏསྶེཝ དཱཏབྦཱནི. ནིབདྡྷཛགྒཀེ ཨསཏི ཨཱཧཊབྷཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུཔཀཊྛེ ཀཱལེ བྷུཉྫིཏྭཱ པཙྪཱཔི ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

མཱལཱགནྡྷཱདཱིསུ ¶ ཙ ཡཾ ཀིཉྩི ‘‘ཨིདཾ ཧརིཏྭཱ ཙེཏིཡསྶཔཱུཛཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ དཱུརམྤི ཧརིཏྭཱ པཱུཛེཏབྦཾ. ‘‘བྷིཀྑཾ སངྒྷསྶ ཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཧརིཏབྦཾ. སཙེ པན ‘‘ཨཧཾ པིཎྜཱཡ ཙརཱམི, ཨཱསནསཱལཱཡ བྷིཀྑཱུ ཨཏྠི, ཏེ ཨཱཧརིསྶནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘བྷནྟེ ཏུཡ྄ཧཾཡེཝ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐ པན ‘‘བྷིཀྑུསངྒྷསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཧརནྟསྶ གཙྪཏོ ཨནྟརཱཝ ཀཱལོ ཨུཔཀཊྛོ ཧོཏི, ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དེཏཱིཏི ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི དེཏི. ཡཱཝཏིཀཱ བྷིཀྑཱུ ཏསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསྶཾཝུཊྛཱཏི ཡཏྟཀཱ ཝསྶཙྪེདཾ ཨཀཏྭཱ པུརིམཝསྶཾཝུཊྛཱ, ཏེཧི བྷཱཛེཏབྦཾ, ཨཉྙེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི. དིསཱཔཀྐནྟསྶཱཔི སཏི པཊིགྒཱཧཀེ ཡཱཝ ཀཐིནསྶུབྦྷཱརཱ དཱཏབྦཾ, ཨནཏྠཏེ པན ཀཐིནེ ཨནྟོཧེམནྟེ ཨེཝཉྩ ཝཏྭཱ དིནྣཾ, པཙྪིམཝསྶཾཝུཊྛཱནམྤི པཱཔུཎཱཏཱིཏི ལཀྑཎཉྙཱུ ཝདནྟི. ཨཊྛཀཐཱསུ པནེཏཾ ན ཝིཙཱརིཏཾ.

སཙེ པན བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡཾ ཋིཏོ ‘‘ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, སམྤཏྟཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཐ ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརེ ཝསྶཾཝུཊྛསངྒྷསྶཱ’’ཏི ཝདཏི, ཏཏྲ ཝསྶཾཝུཊྛཱནམེཝ ཡཱཝ ཀཐིནསྶུབྦྷཱརཱ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ པན གིམྷཱནཾ པཋམདིཝསཏོ ¶ པཊྛཱཡ ཨེཝཾ ཝདཏི, ཏཏྲ སམྨུཁཱིབྷཱུཏཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཀསྨཱ? པིཊྛིསམཡེ ཨུཔྤནྣཏྟཱ. ཨནྟོཝསྶེཡེཝ ‘‘ཝསྶཾ ཝསནྟཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཚིནྣཝསྶཱ ན ལབྷནྟི, ཝསྶཾ ཝསནྟཱཝ ལབྷནྟི. ཙཱིཝརམཱསེ ¶ པན ‘‘ཝསྶཾ ཝསནྟཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པཙྪིམིཀཱཡ ཝསྶཱུཔགཏཱནཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི, པུརིམིཀཱཡ ཝསྶཱུཔགཏཱནཉྩ ཚིནྣཝསྶཱནཉྩ ན པཱཔུཎཱཏི.

ཙཱིཝརམཱསཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཧེམནྟསྶ པཙྪིམོ དིཝསོ, ཏཱཝ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱཏི ཝུཏྟེ ཀཐིནཾ ཨཏྠཏཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨནཏྠཏཾ ཝཱ ཨཏཱིཏཝསྶཾཝུཊྛཱནམེཝ པཱཔུཎཱཏི. གིམྷཱནཾ པཋམདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཝུཏྟེ པན མཱཏིཀཱ ཨཱརོཔེཏབྦཱ – ‘‘ཨཏཱིཏཝསྶཱཝཱསསྶ པཉྩ མཱསཱ ཨཏིཀྐནྟཱ, ཨནཱགཏོ ཙཏུམཱསཙྩཡེན བྷཝིསྶཏི, ཀཏརཝསྶཱཝཱསསྶ དེཏཱི’’ཏི? སཙེ ‘‘ཨཏཱིཏཝསྶཾཝུཊྛཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾཨནྟོཝསྶཾཝུཊྛཱནམེཝ པཱཔུཎཱཏི, དིསཱཔཀྐནྟཱནམྤི སབྷཱགཱ གཎྷིཏུཾ ལབྷནྟི.

སཙེ ‘‘ཨནཱགཏེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ གཧེཏབྦཾ. ཨཐ ‘‘ཨགུཏྟོ ཝིཧཱརོ, ཙོརབྷཡཾ ཨཏྠི, ན སཀྐཱ ཋཔེཏུཾ, གཎྷིཏྭཱ ཝཱ ཨཱཧིཎྜིཏུ’’ནྟི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘སམྤཏྟཱནཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, བྷཱཛེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. སཙེ ཝདཏི ‘‘ཨིཏོ མེ བྷནྟེ ཏཏིཡེ ཝསྶེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ན དིནྣཾ, ཏཾ དམྨཱི’’ཏི, ཏསྨིཾ ཨནྟོཝསྶེ ཝུཊྛབྷིཀྑཱུནཾ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ ཏེ དིསཱ པཀྐནྟཱ, ཨཉྙོ ཝིསྶཱསིཀོ གཎྷཱཏི, དཱཏབྦཾ. ཨཐ ཨེཀོཡེཝ ཨཝསིཊྛོ, སེསཱ ཀཱལངྐཏཱ, སབྦཾ ཨེཀསྶེཝ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ ཨེཀོཔི ནཏྠི, སངྒྷིཀཾ ཧོཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏེཧི བྷཱཛེཏབྦཾ.

ཨཱདིསྶ དེཏཱིཏི ཨཱདིསིཏྭཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ དེཏི; ཡཱགུཡཱ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཨཡམཏྠོ – ཡཱགུཡཱ ཝཱ…པེ… བྷེསཛྫེ ཝཱ ཨཱདིསྶ དེཏི. ཏཏྲཱཡཾ ཡོཛནཱ – བྷིཀྑཱུ ཨཛྫཏནཱཡ ཝཱ སྭཱཏནཱཡ ཝཱ ཡཱགུཡཱ ནིམནྟེཏྭཱ ཏེསཾ གྷརཾ པཝིཊྛཱནཾ ཡཱགུཾ དེཏི, ཡཱགུཾ དཏྭཱ པཱིཏཱཡ ཡཱགུཡཱ ‘‘ཨིམཱནི ཙཱིཝརཱནི, ཡེཧི མཡ྄ཧཾ ཡཱགུ པཱིཏཱ, ཏེསཾ དམྨཱི’’ཏི དེཏི, ཡེཧི ནིམནྟིཏེཧི ཡཱགུ པཱིཏཱ, ཏེསཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི. ཡེཧི པན བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེན གྷརདྭཱརེན གཙྪནྟེཧི ཝཱ གྷརཾ པཝིཊྛེཧི ཝཱ ཡཱགུ ལདྡྷཱ, ཡེསཾ ཝཱ ཨཱསནསཱལཏོ པཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མནུསྶེཧི ནཱིཏཱ, ཡེསཾ ཝཱ ཐེརེཧི པེསིཏཱ, ཏེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི. སཙེ ¶ པན ནིམནྟིཏབྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཨཉྙེཔི བཧཱུ ཨཱགནྟྭཱ ཨནྟོགེཧཉྩ བཧིགེཧཉྩ པཱུརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ, དཱཡཀོ ཙ ཨེཝཾ ཝདཏི – ‘‘ནིམནྟིཏཱ ཝཱ ཧོནྟུ ཨནིམནྟིཏཱ ཝཱ, ཡེསཾ མཡཱ ཡཱགུ དིནྣཱ, སབྦེསཾ ཨིམཱནི ཝཏྠཱནི ཧོནྟཱུ’’ཏི སབྦེསཾ པཱཔུཎནྟི. ཡེཧི པན ཐེརཱནཾ ཧཏྠཏོ ཡཱགུ ལདྡྷཱ ¶ , ཏེསཾ ན པཱཔུཎནྟི. ཨཐ སོ ‘‘ཡེཧི མཡ྄ཧཾ ཡཱགུ པཱིཏཱ, སབྦེསཾ ཧོནྟཱུ’’ཏི ཝདཏི, སབྦེསཾ པཱཔུཎནྟི. བྷཏྟཁཱདནཱིཡེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཙཱིཝརེ ཝཱཏི པུབྦེཔི ཡེན ཝསྶཾ ཝཱསེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརཾ དིནྣཔུབྦཾ ཧོཏི, སོ ཙེ བྷིཀྑཱུ བྷོཛེཏྭཱ ཝདཏི – ‘‘ཡེསཾ མཡཱ པུབྦེ ཙཱིཝརཾ དིནྣཾ, ཏེསཾཡེཝ ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཝཱ སུཏྟཾ ཝཱ སཔྤིམདྷུཕཱཎིཏཱདཱིནི ཝཱ ཧོནྟཱུ’’ཏི, སབྦཾ ཏེསཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི. སེནཱསནེ ཝཱཏི ཡོ མཡཱ ཀཱརིཏེ ཝིཧཱརེ ཝཱ པརིཝེཎེ ཝཱ ཝསཏི, ཏསྶིདཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏསྶེཝ ཧོཏི. བྷེསཛྫེ ཝཱཏི ‘‘མཡཾ ཀཱལེན ཀཱལཾ ཐེརཱནཾ སཔྤིཨཱདཱིནི བྷེསཛྫཱནི དེམ, ཡེཧི ཏཱནི ལདྡྷཱནི, ཏེསཾཡེཝིདཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏེསཾཡེཝ ཧོཏི.

པུགྒལསྶ དེཏཱིཏི ‘‘ཨིམཾ ཙཱིཝརཾ ཨིཏྠནྣཱམསྶ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ པརམྨུཁཱ ཝཱ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ བྷནྟེ ཏུམྷཱཀཾ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ སམྨུཁཱ ཝཱ དེཏི. སཙེ པན ‘‘ཨིདཾ ཏུམྷཱཀཉྩ ཏུམྷཱཀཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཉྩ དམྨཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཝདཏི, ཐེརསྶ ཙ ཨནྟེཝཱསིཀཱནཉྩ པཱཔུཎཱཏི. ཨུདྡེསཾ གཧེཏུཾ ཨཱགཏོ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟོ ཙ ཨཏྠི, ཏསྶཱཔི པཱཔུཎཱཏི. ‘‘ཏུམྷེཧི སདྡྷིཾ ནིབདྡྷཙཱརིཀབྷིཀྑཱུནཾ ¶ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཨུདྡེསནྟེཝཱསིཀཱནཾ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཝིཙརནྟཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཨཡཾ པུགྒལསྶ དེཏཱིཏི ཨིམསྨིཾ པདེ ཝིནིཙྪཡོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཙཱིཝརཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. ཙམྤེཡྻཀྑནྡྷཀཾ

ཀསྶཔགོཏྟབྷིཀྑུཝཏྠུཀཐཱ

༣༨༠. ཙམྤེཡྻཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – གགྒརཱཡ པོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེཏི གགྒརཱནཱམིཀཱཡ ཨིཏྠིཡཱ ཀཱརིཏཔོཀྑརཎིཡཱ ཏཱིརེ. ཏནྟིབདྡྷོཏི ཏསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཀཏྟབྦཏཱཏནྟིཔཊིབདྡྷོ. ཨུསྶུཀྐམྤི ཨཀཱསི ཡཱགུཡཱཏིཨཱདཱིསུ མནུསྶེཧི ཨཱགནྟུཀེསུ ཨཱགཏེསུ ¶ ཨཱཙིཀྑེཡྻཱཐཱཏི ཝུཏྟཊྛཱནེཡེཝ ཨུསྶུཀྐཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི; ན ཨཝུཏྟཊྛཱནེ. གཙྪ ཏྭཾ བྷིཀྑཱུཏི སཏྠཱ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཏཏྠེཝ སེནཱསནཾ སཔྤཱཡནྟི ཨདྡས, ཏེནེཝམཱཧ.

༣༨༢. ཨདྷམྨེན ཝགྒཀམྨཾ ཀརོནྟཱིཏིཨཱདཱིནཾ པརཏོ པཱལི༹ཡཾཡེཝ ནཱནཱཀརཎཾ ཨཱགམིསྶཏི.

༣༨༥. ཨཉྙཏྲཱཔི དྷམྨཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཉྙཏྲཱཔི དྷམྨཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. བྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཀཏཾ དྷམྨེན ཀཏཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏཐཱ ན ཀརོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཏྲཱཔི ཝིནཡཱ ཀམྨཾ, ཨཉྙཏྲཱཔི སཏྠུསཱསནཱ ཀམྨནྟི ཨེཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན ཝིནཡོཏི ཙོདནཱ ཙ སཱརཎཱ ཙ. སཏྠུསཱསནནྟི ཉཏྟིསམྤདཱ ཨནུསྶཱཝནསམྤདཱ ཙ; ཏཱཧི ཝིནཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཏྠོ. པཊིཀུཊྛཀཏནྟི པཊིཀུཊྛཉྩེཝ ཀཏཉྩ; ཡཾ ཨཉྙེསུ པཊིཀྐོསནྟེསུ ཀཏཾ ཏཾ པཊིཀུཊྛཉྩེཝ ཧོཏི ཀཏཉྩ; ཏཱདིསམྤི ཀམྨཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༨༧. ཚཡིམཱནི བྷིཀྑཝེ ཀམྨཱནི ཨདྷམྨཀམྨནྟིཨཱདཱིསུ པན ‘‘དྷམྨོ’’ཏི པཱལི༹ཡཱ ཨདྷིཝཙནཾ. ཏསྨཱ ཡཾ ཡཐཱཝུཏྟཱཡ པཱལི༹ཡཱ ན ཀརིཡཏི, ཏཾ ཨདྷམྨཀམྨནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརོ པན པཱལི༹ཡཾཡེཝ ཨཱགཏོ. སོ ཙ ཁོ ཉཏྟིདུཏིཡཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཱནཾཡེཝ ཝསེན. ཡསྨཱ པན ཉཏྟིཀམྨེ ཉཏྟིདུཏིཡཉཏྟིཙཏུཏྠེསུ ཝིཡ ཧཱཔནཾ ཝཱ ཨཉྙཐཱ ཀརཎཾ ཝཱ ནཏྠི, ཨཔལོཀནཀམྨཉྩ སཱཝེཏྭཱཝ ཀརིཡཏི, ཏསྨཱ ཏཱནི པཱལི༹ཡཾ ན དསྶིཏཱནི, ཏེསཾ སབྦེསམྤི ཀམྨཱནཾ ཝིནིཙྪཡཾ པརཏོ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

ཙཏུཝགྒཀརཎཱདིཀཐཱ

༣༨༨. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཡདིདཾ ཚཊྛཾ དྷམྨེན སམགྒཀམྨཾ ནཱམ, ཏཾ ཡེཧི སངྒྷེཧི ཀཱཏབྦཾ, ཏེསཾ པབྷེདཾ དསྶེཏུཾ ‘‘པཉྩ སངྒྷཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཀམྨཔྤཏྟོཏི ཀམྨཾ པཏྟོ, ཀམྨཡུཏྟོ ཀམྨཱརཧོ; ན ཀིཉྩི ཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ནཱརཧཏཱིཏི ཨཏྠོ.

༣༨༩. ཙཏུཝགྒཀརཎཉྩེ བྷིཀྑཝེ ཀམྨཾ བྷིཀྑུནིཙཏུཏྠོཏིཨཱདི པརིསཏོ ཀམྨཝིཔཏྟིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨུཀྑིཏྟཀགྒཧཎེན ཀམྨནཱནཱསཾཝཱསཀོ གཧིཏོ, ནཱནཱསཾཝཱསཀགྒཧཎེན ལདྡྷིནཱནཱསཾཝཱསཀོ. ནཱནཱསཱིམཱཡ ཋིཏཙཏུཏྠོཏི སཱིམནྟརིཀཱཡ ཝཱ བཧིསཱིམཱཡ ཝཱ ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏེནཱཔི སདྡྷིཾ ཙཏུཝགྒོ ཧུཏྭཱཏི ཨཏྠོ.

༣༩༣. པཱརིཝཱསིཀཙཏུཏྠོཏིཨཱདི ¶ པརིཝཱསཱདིཀམྨཱནཾཡེཝ པརིསཏོ ཝིཔཏྟིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ, ཏེསཾ ཝིནིཙྪཡཾ པརཏོ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

༣༩༤. ཨེཀཙྩསྶ བྷིཀྑཝེ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ པཊིཀྐོསནཱ རུཧཏཱིཏིཨཱདི པཊིཀུཊྛཀཏཀམྨསྶ ཀུཔྤཱཀུཔྤབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. པཀཏཏྟསྶཱཏི ཨཝིཔནྣསཱིལསྶ པཱརཱཛིཀཾ ཨནཛ྄ཛྷཱཔནྣསྶ. ཨཱནནྟརིཀསྶཱཏི ཨཏྟནོ ཨནནྟརཾ ནིསིནྣསྶ.

དྭེནིསྶཱརཎཱདིཀཐཱ

༣༩༥. དྭེམཱ བྷིཀྑཝེ ནིསྶཱརཎཱཏིཨཱདི ཝཏྠུཏོ ཀམྨཱནཾ ཀུཔྤཱཀུཔྤབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ‘‘ཨཔྤཏྟོ ནིསྶཱརཎཾ, ཏཉྩེ སངྒྷོ ནིསྶཱརེཏི, སུནིསྶཱརིཏོ’’ཏི ཨིདཾ པབྦཱཛནཱིཡཀམྨཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. པབྦཱཛནཱིཡཀམྨེན ཧི ཝིཧཱརཏོ ནིསྶཱརེནྟི, ཏསྨཱ ཏཾ ‘‘ནིསྶཱརཎཱ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཉྩེས ཡསྨཱ ཀུལདཱུསཀོ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཱཝེཎིཀེན ལཀྑཎེན ཨཔྤཏྟོ. ཡསྨཱ པནསྶ ཨཱཀངྑམཱནོ སངྒྷོ པབྦཱཛནཱིཡཀམྨཾ ཀརེཡྻཱཏི ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ སུནིསྶཱརིཏོ ཧོཏི. ཏཉྩེ སངྒྷོ ནིསྶཱརེཏཱིཏི སཙེ སངྒྷོ ཏཛྫནཱིཡཀམྨཱདིཝསེན ནིསྶཱརེཏི, སོ ཡསྨཱ ཏཏྠ ‘‘ཏིཎྞཾ བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱཀངྑམཱནོ སངྒྷོ ཏཛྫནཱིཡཀམྨཾ ཀརེཡྻ – ཨེཀོ བྷཎྜནཀཱརཀོ ཧོཏི ཀལཧཀཱརཀོ ཝིཝཱདཀཱརཀོ བྷསྶཀཱརཀོ སངྒྷེ ཨདྷིཀརཎཀཱརཀོ, ཨེཀོ བཱལོ ¶ ཧོཏི ཨབྱཏྟོ ཨཱཔཏྟིབཧུལོ ཨནཔདཱནོ, ཨེཀོ གིཧིསཾསཊྛོ ཝིཧརཏི ཨནནུལོམིཀེཧི ¶ གིཧིསཾསགྒེཧཱི’’ཏི (ཙཱུལ༹ཝ. ༣༩༥) ཨེཝཾ ཨེཀེཀེནཔི ཨངྒེན ནིསྶཱརཎཱ ཨནུཉྙཱཏཱ, ཏསྨཱ སུནིསྶཱརིཏོ.

༣༩༦. ཨོསཱརཎཱཏི པཝེསནཱ. ཏཏྠ ཏཉྩེ སངྒྷོ ཨོསཱརེཏཱིཏི ཨུཔསམྤདཀམྨཝསེན པཝེསེཏི. དོསཱརིཏོཏི དུཨོསཱརིཏོ. སཧསྶཀྑཏྟུམྤི ཨུཔསམྤཱདིཏོ ཨནུཔསམྤནྣོཝ ཧོཏི ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ ཙ སཱཏིསཱརཱ, ཏཐཱ སེསོ ཀཱརཀསངྒྷོ, ན ཀོཙི ཨཱཔཏྟིཏོ མུཙྩཏི. ཨིཏི ཨིམེ ཨེཀཱདས ཨབྷབྦཔུགྒལཱ དོསཱརིཏཱ. ཧཏྠཙྪིནྣཱདཡོ པན དྭཏྟིཾས སུཨོསཱརིཏཱ, ཨུཔསམྤཱདིཏཱ ཨུཔསམྤནྣཱཝ ཧོནྟི, ན ཏེ ལབྦྷཱ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ. ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱ པན ཀཱརཀསངྒྷོ ཙ སཱཏིསཱརཱ, ན ཀོཙི ཨཱཔཏྟིཏོ མུཙྩཏི.

༣༩༧. ཨིདྷ པན བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑུསྶ ན ཧོཏི ཨཱཔཏྟི དཊྛབྦཱཏིཨཱདི ཨབྷཱུཏཝཏྠུཝསེན ཨདྷམྨཀམྨཾ, བྷཱུཏཝཏྠུཝསེན དྷམྨཀམྨཉྩ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ པཊིནིསྶཛྫིཏཱཏི པཊིནིསྶཛྫིཏབྦཱ.

ཨུཔཱལིཔུཙྪཱཀཐཱ

༤༠༠. ཨུཔཱལིཔཉྷེསུཔི ཝཏྠུཝསེནེཝ ¶ དྷམྨཱདྷམྨཀམྨཾ ཝིབྷཏྟཾ. ཏཏྠ དྭེ ནཡཱ – ཨེཀམཱུལཀོ ཙ དྭིམཱུལཀོ ཙ. ཨེཀམཱུལཀོ ཨུཏྟཱནོཡེཝ. དྭིམཱུལཀེ ཡཐཱ སཏིཝིནཡོ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡེན སདྡྷིཾ ཨེཀཱ པུཙྪཱ ཀཏཱ, ཨེཝཾ ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཱདཡོཔི ཏསྶཔཱཔིཡྻསིཀཱདཱིཧི. ཨཝསཱནེ པན ཨུཔསམྤདཱརཧཾ ཨུཔསམྤཱདེཏཱིཏི ཨེཀམེཝ པདཾ ཧོཏི. པརཏོ བྷིཀྑཱུནམྤི སཏིཝིནཡཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཨེཀེཀེན སདྡྷིཾ སེསཔདཱནི ཡོཛེཏབྦཱནི.

ཏཛྫནཱིཡཀམྨཀཐཱ

༤༠༧. ཨིདྷ པན བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑུ བྷཎྜནཀཱརཀོཏིཨཱདི ‘‘ཨདྷམྨེནཝགྒཾ, ཨདྷམྨེནསམགྒཾ; དྷམྨེནཝགྒཾ, དྷམྨཔཏིརཱུཔཀེནཝགྒཾ, དྷམྨཔཏིརཱུཔཀེནསམགྒ’’ནྟི ཨིམེསཾ ཝསེན ཙཀྐཾ བནྡྷིཏྭཱ ཏཛྫནཱིཡཱདཱིསུ སཏྟསུ ཀམྨེསུ པཊིཔསྶདྡྷཱིསུ ཙ ¶ ཝིཔཏྟིདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ ཨནཔདཱནོཏི ཨཔདཱནཝིརཧིཏོ. ཨཔདཱནཾ ཝུཙྩཏི པརིཙྪེདོ; ཨཱཔཏྟིཔརིཙྪེདཝིརཧིཏོཏི ཨཏྠོ. ཏཏོ པརཾ པཊིཀུཊྛཀཏཀམྨཔྤབྷེདཾ དསྶེཏུཾ སཱཡེཝ པཱལི༹ ‘‘ཨཀཏཾ ཀམྨ’’ནྟིཨཱདཱིཧི སཾསནྡིཏྭཱ ¶ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ན ཀིཉྩི པཱལི༹ཨནུསཱརེན ན སཀྐཱ ཝིདིཏུཾ, ཏསྨཱ ཝཎྞནཾ ན ཝིཏྠཱརཡིམྷཱཏི.

ཙམྤེཡྻཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. ཀོསམྦཀཀྑནྡྷཀཾ

ཀོསམྦཀཝིཝཱདཀཐཱ

༤༥༡. ཀོསམྦཀཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨདསྶནེ ཨུཀྑིཔིཾསཱུཏི ཨེཏྠ ཨཡམནུཔུབྦིཀཐཱ – དྭེ ཀིར བྷིཀྑཱུ ཨེཀསྨིཾ ཨཱཝཱསེ ཝསནྟི ཝིནཡདྷརོ ཙ སུཏྟནྟིཀོ ཙ. ཏེསུ སུཏྟནྟིཀོ བྷིཀྑུ ཨེཀདིཝསཾ ཝཙྩཀུཊིཾ པཝིཊྛོ ཨཱཙམནཨུདཀཱཝསེསཾ བྷཱཛནེ ཋཔེཏྭཱཝ ནིཀྑམི. ཝིནཡདྷརོ པཙྪཱ པཝིཊྛོ ཏཾ ཨུདཀཾ དིསྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ པུཙྪི – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏཡཱ ཨིདཾ ཨུདཀཾ ཋཔིཏ’’ནྟི? ‘‘ཨཱམཱཝུསོ’’ཏི. ‘‘ཀིཾ ཏྭཾ ཨེཏྠ ཨཱཔཏྟིབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱསཱི’’ཏི? ‘‘ཨཱམ, ན ཛཱནཱམཱི’’ཏི. ‘‘ཧོཏི, ཨཱཝུསོ ཨེཏྠ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི? ‘‘སཙེ ཧོཏི, དེསིསྶཱམཱི’’ཏི. ‘‘སཙེ པན ཏེ, ཨཱཝུསོ, ཨསཉྩིཙྩ ཨསཏིཡཱ ཀཏཾ, ནཏྠི ¶ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི. སོ ཏསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨནཱཔཏྟིདིཊྛི ཨཧོསི.

ཝིནཡདྷརོཔི ཨཏྟནོ ནིསྶིཏཀཱནཾ ‘‘ཨཡཾ སུཏྟནྟིཀོ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོཔི ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨཱརོཙེསི. ཏེ ཏསྶ ནིསྶིཏཀེ དིསྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱཔི ཨཱཔཏྟིབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ. ཏེ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཨཱརོཙེསུཾ. སོ ཨེཝམཱཧ – ‘‘ཨཡཾ ཝིནཡདྷརོ པུབྦེ ཨནཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝདཏི. མུསཱཝཱདཱི ཨེསོཏི. ཏེ གནྟྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ མུསཱཝཱདཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཀལཧཾ ཝཌྜྷཡིཾསུ. ཏཏོ ཝིནཡདྷརོ ཨོཀཱསཾ ལབྷིཏྭཱ ཏསྶ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨདསྶནེ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཾ ཨཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨདསྶནེ ཨུཀྑིཔིཾསཱུ’’ཏི.

༤༥༣. བྷིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷོ བྷིནྣོ བྷིཀྑུསངྒྷོཏི ཨེཏྠ ན ཏཱཝ བྷིནྣོ; ཨཔིཙ ཁོ ཡཐཱ དེཝེ ཝུཊྛེ ‘‘ཨིདཱནི སསྶཾ ནིཔྥནྣ’’ནྟི ཝུཙྩཏི, ཨཝསྶཉྷི ཏཾ ནིཔྥཛྫིསྶཏི, ཨེཝམེཝ ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན ཨཱཡཏིཾ ཨཝསྶཾ བྷིཛྫིསྶཏི, སོ ཙ ཁོ ཀལཧཝསེན ན སངྒྷབྷེདཝསེན, ཏསྨཱ ‘‘བྷིནྣོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. སམྦྷམཨཏྠཝསེན ཙེཏྠ ཨཱམེཌིཏཾ ཝེདིཏབྦཾ.

༤༥༤. ཨེཏམཏྠཾ ¶ ¶ བྷཱསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམཱིཏི ཀསྨཱ ཨེཝཾ བྷཱསིཏྭཱ པཀྐཱམི? སཙེ ཧི བྷགཝཱ ཨུཀྑེཔཀེ ཝཱ ‘‘ཨཀཱརཎེ ཏུམྷེཧི སོ བྷིཀྑུ ཨུཀྑིཏྟོ’’ཏི ཝདེཡྻ, ཨུཀྑིཏྟཱནུཝཏྟཀེ ཝཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣཱ’’ཏི ཝདེཡྻ, ‘‘ཨེཏེསཾ བྷགཝཱ པཀྑོ, ཨེཏེསཾ བྷགཝཱ པཀྑོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཱགྷཱཏཾ བནྡྷེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ཏནྟིམེཝ ཋཔེཏྭཱ ཨེཏམཏྠཾ བྷཱསིཏྭཱ ཨུཊྛཱཡཱསནཱ པཀྐཱམི.

༤༥༥. ཨཏྟནཱ ཝཱ ཨཏྟཱནནྟི ཨེཏྠ ཡོ སངྒྷེན ཨུཀྑེཔནཱིཡཀཏཱནཾ ཨདྷམྨཝཱདཱིནཾ པཀྑེ ནིསིནྣོ ‘‘ཏུམྷེ ཀིཾ བྷཎཐཱ’’ཏི ཏེསཉྩ ཨིཏརེསཉྩ ལདྡྷིཾ སུཏྭཱ ‘‘ཨིམེ ཨདྷམྨཝཱདིནོ, ཨིཏརེ དྷམྨཝཱདིནོ’’ཏི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏི, ཨཡཾ ཏེསཾ མཛ྄ཛྷེ ནིསིནྣོཝ ཏེསཾ ནཱནཱསཾཝཱསཀོ ཧོཏི, ཀམྨཾ ཀོཔེཏི, ཨིཏརེསམྤི ཧཏྠཔཱསཾ ཨནཱགཏཏྟཱ ཀོཔེཏི. ཨེཝཾ ཨཏྟནཱ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ ནཱནཱསཾཝཱསཀཾ ཀརོཏི. སམཱནསཾཝཱསཀནྟི ཨེཏྠཱཔི ཡོ ཨདྷམྨཝཱདཱིནཾ པཀྑེ ནིསིནྣོ ‘‘ཨདྷམྨཝཱདིནོ ཨིམེ, ཨིཏརེ དྷམྨཝཱདིནོ’’ཏི ཏེསཾ མཛ྄ཛྷཾ པཝིསཏི, ཡཏྠ ཝཱ ཏཏྠ ¶ ཝཱ པན པཀྑེ ནིསིནྣོ ‘‘ཨིམེ དྷམྨཝཱདིནོ’’ཏི གཎྷཱཏི, ཨཡཾ ཨཏྟནཱ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ སམཱནསཾཝཱསཀཾ ཀརོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ.

༤༥༦. ཀཱཡཀམྨཾ ཝཙཱིཀམྨནྟི ཨེཏྠ ཀཱཡེན པཧརནྟཱ ཀཱཡཀམྨཾ ཨུཔདཾསེནྟི, ཕརུསཾ ཝདནྟཱ ཝཙཱིཀམྨཾ ཨུཔདཾསེནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཧཏྠཔརཱམཱསཾ ཀརོནྟཱིཏི ཀོདྷཝསེན ཧཏྠེཧི ཨཉྙམཉྙཾ པརཱམསནཾ ཀརོནྟི. ཨདྷམྨིཡཱཡམཱནེཏི ཨདྷམྨིཡཱནི ཀིཙྩཱནི ཀུརུམཱནེ. ཨསམྨོདིཀཱཝཏྟམཱནཱཡཱཏི ཨསམྨོདིཀཱཡ ཝཏྟམཱནཱཡ. ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. སམྨོདནཀཐཱཡ ཨཝཏྟམཱནཱཡཱཏི ཨཏྠོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ན ཨཉྙམཉྙནྟི ཨེཏྠ དྭེ པནྟིཡོ ཀཏྭཱ ཨུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ, དྷམྨིཡཱཡམཱནེ པན སམྨོདིཀཱཡ ཝཏྟམཱནཱཡ ཨཱསནནྟརིཀཱཡ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨེཀེཀཾ ཨཱསནཾ ཨནྟརཾ ཀཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

༤༥༧-༤༥༨. མཱ བྷཎྜནནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཨཀཏྠཱ’’ཏི པཱཋསེསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘མཱ བྷཎྜནཾ ཨཀཏྠཱ’’ཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ཨདྷམྨཝཱདཱིཏི ཨུཀྑིཏྟཱནུཝཏྟཀེསུ ཨཉྙཏརོ. ཨཡཾ པན བྷིཀྑུ བྷགཝཏོ ཨཏྠཀཱམོ, ཨཡཾ ཀིརསྶ ཨདྷིཔྤཱཡོ ¶ ‘‘ཨིམེ བྷིཀྑཱུ ཀོདྷཱབྷིབྷཱུཏཱ སཏྠུ ཝཙནཾ ན གཎྷནྟི, མཱ བྷགཝཱ ཨེཏེ ཨོཝདནྟོ ཀིལམིཏྠཱ’’ཏི ཏསྨཱ ཨེཝམཱཧ. བྷགཝཱ པན ‘‘པཙྪཱཔི སཉྙཾ ལབྷིཏྭཱ ཨོརམིསྶནྟཱི’’ཏི ཏེསཾ ཨནུཀམྤཱཡ ཨཏཱིཏཝཏྠུཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀཐེསི. ཏཏྠ ཨནཏྠཏོཏི ཨནཏྠོ ཨཏོ; ཨེཏསྨཱ མེ པུརིསཱ ཨནཏྠོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨཐ ཝཱ ཨནཏྠཏོཏི ཨནཏྠདོ. སེསཾ པཱཀཊམེཝ.

༤༦༤. པུཐུསདྡོཏིཨཱདིགཱཐཱསུ ¶ པན པུཐུ མཧཱ སདྡོ ཨསྶཱཏི པུཐུསདྡོ. སམཛནོཏི སམཱནོ ཨེཀསདིསོ ཛནོ; སབྦོ ཙཱཡཾ བྷཎྜནཀཱརཀོཛནོ སམནྟཏོ སདྡནིཙྪཱརཎེན པུཐུསདྡོ ཙེཝ སདིསོ ཙཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ན བཱལོ ཀོཙི མཉྙཐཱཏི ཏཏྠ ཀོཙི ཨེཀོཔི ‘‘ཨཧཾ བཱལོ’’ཏི ན མཉྙིཏྠ; སབྦེཔི པཎྜིཏམཱནིནོཡེཝ. ནཱཉྙཾ བྷིཡྻོ ཨམཉྙརུནྟི ཀོཙི ཨེཀོཔི ‘‘ཨཧཾ བཱལོ’’ཏི ཙ ན མཉྙིཏྠ; བྷིཡྻོ ཙ སངྒྷསྨིཾ བྷིཛྫམཱནེ ཨཉྙམྤི ཨེཀཾ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཀཱརཎཱ སངྒྷོ བྷིཛྫཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཀཱརཎཾ ན མཉྙིཏྠཱཏི ཨཏྠོ.

པརིམུཊྛཱཏི པརིམུཊྛསྶཏིནོ. ཝཱཙཱགོཙརབྷཱཎིནོཏི རཱཀཱརསྶ རསྶཱདེསོ ཀཏོ ¶ , ཝཱཙཱགོཙརཱ ན སཏིཔཊྛཱནཱདིགོཙརཱ. བྷཱཎིནོ ཙ ཀཐཾ བྷཱཎིནོ? ཡཱཝིཙྪནྟི མུཁཱཡཱམཾ ཡཱཝ མུཁཾ པསཱརེཏུཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཱཝ པསཱརེཏྭཱ བྷཱཎིནོ, ཨེཀོཔི སངྒྷགཱརཝེན མུཁསངྐོཙཾ ན ཀརོཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཡེན ནཱིཏཱཏི ཡེན ཀལཧེན ཨིམཾ ནིལླཛྫབྷཱཝཾ ནཱིཏཱ. ན ཏཾ ཝིདཱུཏི ན ཏཾ ཛཱནནྟི, ‘‘ཨེཝཾ སཱདཱིནཝོ ཨཡ’’ནྟི.

ཡེ ཙ ཏཾ ཨུཔནཡ྄ཧནྟཱིཏི ཏཾ ‘‘ཨཀྐོཙྪི མཾ, ཨཝདྷི མ’’ནྟིཨཱདིཀཾ ཨཱཀཱརཾ ཡེ ཙ ཨུཔནཡ྄ཧནྟི. སནནྟནོཏི པོརཱཎོ.

པརེཏི པཎྜིཏེ ཋཔེཏྭཱ ཏཏོ ཨཉྙེ བྷཎྜནཀཱརཀཱ པརེ ནཱམ. ཏེ ཨེཏྠ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཀལཧཾ ཀརོནྟཱ ‘‘མཡཾ ཡམཱམསེ ཨུཔཡམཱམ; སཏཏཾ སམིཏཾ མཙྩུསནྟིཀཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ན ཛཱནནྟི. ཡེ ཙ ཏཏྠ ཝིཛཱནནྟཱིཏི ཡེ ཏཏྠ པཎྜིཏཱ ‘‘མཡཾ མཙྩུསམཱིཔཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཝིཛཱནནྟི. ཏཏོ ¶ སམྨནྟི མེདྷགཱཏི ཨེཝཉྷི ཏེ ཛཱནནྟཱ ཡོནིསོམནསིཀཱརཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ མེདྷགཱནཾ ཀལཧཱནཾ ཝཱུཔསམཱཡ པཊིཔཛྫནྟི.

ཨཊྛིཙྪིནྣཱཏི ཨཡཾ གཱཐཱ བྲཧྨདཏྟཉྩ དཱིགྷཱཝུཀུམཱརཉྩ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཱ. ཏེསམྤི ཧོཏི སངྒཏི, ཀསྨཱ ཏུམྷཱཀཾ ན ཧོཏི, ཡེསཾ ཝོ ནེཝ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཨཊྛཱིནི ཚིནྣཱནི, ན པཱཎཱ ཧཏཱ, ན གཝཱསྶདྷནཱནི ཧཊཱནཱིཏི.

སཙེ ལབྷེཐཱཏིཨཱདིགཱཐཱ པཎྜིཏསཧཱཡསྶ ཙ བཱལསཧཱཡསྶ ཙ ཝཎྞཱཝཎྞདཱིཔནཏྠཾ ཝུཏྟཱ. ཨབྷིབྷུཡྻ སབྦཱནི པརིསྶཡཱནཱིཏི པཱཀཊཔརིསྶཡེ ཙ པཊིཙྪནྣཔརིསྶཡེ ཙ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ ཨཏྟམནོ སཏིམཱ ཙརེཡྻ.

རཱཛཱཝ ¶ རཊྛཾ ཝིཛིཏནྟི ཡཐཱ ཨཏྟནོ ཝིཛིཏཾ རཊྛཾ མཧཱཛནཀརཱཛཱ ཙ ཨརིནྡམམཧཱརཱཛཱ ཙ པཧཱཡ ཨེཀཀཱ ཙརིཾསུ; ཨེཝཾ ཙརེཡྻཱཏི ཨཏྠོ. མཱཏངྒརཉྙེཝ ནཱགོཏི མཱཏངྒོ ཨརཉྙེ ནཱགོཝ. མཱཏངྒོཏི ཧཏྠཱི ཝུཙྩཏི; ནཱགོཏི མཧནྟཱདྷིཝཙནམེཏཾ. ཡཐཱ ཧི མཱཏུཔོསཀོ མཱཏངྒནཱགོ ཨརཉྙེ ཨེཀོ ཙརི, ན ཙ པཱཔཱནི ¶ ཨཀཱསི. ཡཐཱ ཙ པཱལིལེཡྻཀོ, ཨེཝཾ ཨེཀོ ཙརེ, ན ཙ པཱཔཱནི ཀཡིརཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

པཱལིལེཡྻཀགམནཀཐཱ

༤༦༧. པཱལིལེཡྻཀེ ཝིཧརཏི རཀྑིཏཝནསཎྜེཏི པཱལིལེཡྻཀཾ ཨུཔནིསྶཱཡ རཀྑིཏཝནསཎྜེ ཝིཧརཏི. ཧཏྠིནཱགོཏི མཧཱཧཏྠཱི. ཧཏྠིཀལབྷེཧཱིཏི ཧཏྠིཔོཏཀེཧི. ཧཏྠིཙྪཱཔེཧཱིཏི ཁཱིརཱུཔཀེཧི དཧརཔོཏཀེཧི. ཚིནྣགྒཱནཱིཏི ཏེཧི པུརཏོ པུརཏོ གཙྪནྟེཧི ཚིནྣགྒཱནི ཁཱཡིཏཱཝསེསཱནི ཁཱཎུསདིསཱནི ཏིཎཱནི ཁཱདཏི. ཨོབྷགྒོབྷགྒནྟི ཏེན ཧཏྠིནཱགེན ཨུཙྩཊྛཱནཏོ བྷཉྫིཏྭཱ བྷཉྫིཏྭཱ པཱཏིཏཾ. ཨསྶ སཱཁཱབྷངྒནྟི ཨེཏསྶ སནྟཀཾ སཱཁཱབྷངྒཾ ཏེ ཁཱདནྟི. ཨཱཝིལཱནཱིཏི ཏེཧི པཋམཏརཾ ཨོཏརིཏྭཱ པིཝནྟེཧི ཨཱལུལིཏཱནི ཀདྡམོདཀཱནི པིཝཏི. ཨོགཱཧཱཏི ཏིཏྠཏོ.

ནཱགསྶ ནཱགེནཱཏི ཧཏྠིནཱགསྶ བུདྡྷནཱགེན. ཨཱིསཱདནྟསྶཱཏི རཐཨཱིསཱསདིསདནྟསྶ. ཡདེཀོ རམཏཱི ཝནེཏི ཡསྨཱ བུདྡྷནཱགོ ཝིཡ ཨཡམྤི ཧཏྠིནཱགོ ཨེཀོ པཝིཝིཏྟོ ཝནེ རམཏི; ཏསྨཱསྶ ནཱགསྶ ¶ ནཱགེན ཙིཏྟཾ སམེཏི, ཨེཀཱིབྷཱཝརཏིཡཱ ཨེཀསདིསཾ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཡཐཱབྷིརནྟཾ ཝིཧརིཏྭཱཏི ཨེཏྠ ཏེམཱསཾ བྷགཝཱ ཏཏྠ ཝིཧཱསཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཀོསམྦཀེཧི ཀིར ཨུབྦཱལ༹ྷོ བྷགཝཱ ཏེམཱསཾ ཨརཉྙཾ པཝིསིཏྭཱ ཝསཱིཏི སབྦཏྠ ཀཐཱ པཏྠཊཱ ཨཧོསི.

ཨཐ ཁོ ཀོསམྦཀཱ ཨུཔཱསཀཱཏི ཨཐ ཁོ ཨིམཾ ཀཐཱསལླཱཔཾ སུཏྭཱ ཀོསམྦིཝཱསིནོ ཨུཔཱསཀཱ.

ཨཊྛཱརསཝཏྠུཀཐཱ

༤༦༨. ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏིཨཱདཱིནི ཨཊྛཱརས བྷེདཀརཝཏྠཱུནི སངྒྷབྷེདཀཀྑནྡྷཀེ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

༤༧༥. ཏཾ ¶ ཨུཀྑིཏྟཀཾ བྷིཀྑུཾ ཨོསཱརེཏྭཱཏི ཏཾ གཧེཏྭཱ སཱིམཾ གནྟྭཱ ཨཱཔཏྟིཾ དེསཱཔེཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ ཨོསཱརེཏྭཱ. ཏཱཝདེཝ ཨུཔོསཐོཏི ཏཾདིཝསམེཝ ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱམགྒཱིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ.

༤༧༦. ཨམཱུལཱ མཱུལཾ གནྟྭཱཏི ན མཱུལཱ མཱུལཾ གནྟྭཱ; ཏཾ ཝཏྠུཾ ཨཝིནིཙྪིནིཏྭཱཏི ཨཏྠོ. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨུཔཱལི སངྒྷསཱམགྒཱི ཨཏྠཱཔེཏཱ བྱཉྫནཱུཔེཏཱཏི ཨཏྠཏོ ཨཔགཏཱ, ‘‘སངྒྷསཱམགྒཱི’’ཏི ཨིམཾ པན བྱཉྫནམཏྟཾ ཨུཔེཏཱ.

༤༧༧. སངྒྷསྶ ཀིཙྩེསཱུཏི སངྒྷསྶ ཀརཎཱིཡེསུ ཨུཔྤནྣེསུ. མནྟནཱསཱུཏི ¶ ཝིནཡམནྟནཱསུ. ཨཏྠེསུ ཛཱཏེསཱུཏི ཝིནཡཨཏྠེསུ ཨུཔྤནྣེསུ. ཝིནིཙྪཡེསཱུཏི ཏེསཾཡེཝ ཨཏྠཱནཾ ཝིནིཙྪཡེསུ. མཧཏྠིཀོཏི མཧཱཨུཔཀཱརོ. པགྒཧཱརཧོཏི པགྒཎྷིཏུཾ ཝུཏྟོ.

ཨནཱནུཝཛྫོ པཋམེན སཱིལཏོཏིཨཱདིམྷིཡེཝ ཏཱཝ སཱིལཏོ ན ཨུཔཝཛྫོ. ཨཝེཀྑིཏཱཙཱརོཏི ཨཔེཀྑིཏཱཙཱརོ; ཨཱལོཀིཏེ ཝིལོཀིཏེ སམྤཛཱནཀཱརཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨུཔཔརིཀྑིཏཱཙཱརོ. ཨཊྛཀཐཱསུ པན ‘‘ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཙཱརོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཝིསཡ྄ཧཱཏི ¶ ཨབྷིབྷཝིཏྭཱ. ཨནུཡྻུཏཾ བྷཎནྟི ཨནུཉྙཱཏཾ ཨནཔགཏཾ བྷཎནྟོ. ཡསྨཱ ཧི སོ ཨནུཡྻུཏཾ བྷཎཏི, ཨུསཱུཡཱཡ ཝཱ ཨགཏིགམནཝསེན ཝཱ ཀཱརཎཱཔགཏཾ ན བྷཎཏི, ཏསྨཱ ཨཏྠཾ ན ཧཱཔེཏི. ཨུསཱུཡཱཡ པན ཨགཏིགམནཝསེན ཝཱ བྷཎནྟོ ཨཏྠཾ ཧཱཔེཏི, ཀཱརཎཾ ན དེཏི, ཏསྨཱ སོ པརིསགཏོ ཚམྦྷཏི ཙེཝ ཝེདྷཏི ཙ. ཡོ ཨཱིདིསོ ན ཧོཏི, ཨཡཾ ‘‘པགྒཧཱརཧོ’’ཏི དསྶེཏི.

ཀིཉྩ བྷིཡྻོ ‘‘ཏཐེཝ པཉྷ’’ནྟི གཱཐཱ, ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ ཙ ཨནུཡྻུཏཾ བྷཎནྟོ ཨཏྠཾ ན ཧཱཔེཏི, ཏཐེཝ པརིསཱཡ མཛ྄ཛྷེ པཉྷཾ པུཙྪིཏོ སམཱནོ ན ཙེཝ པཛ྄ཛྷཱཡཏི, ན ཙ མངྐུ ཧོཏི. ཡོ ཧི ཨཏྠཾ ན ཛཱནཱཏི, སོ པཛ྄ཛྷཱཡཏི. ཡོ ཝཏྟུཾ ན སཀྐོཏི, སོ མངྐུ ཧོཏི. ཡོ པན ཨཏྠཉྩ ཛཱནཱཏི, ཝཏྟུཉྩ སཀྐོཏི; སོ ན པཛ྄ཛྷཱཡཏི, ན མངྐུ ཧོཏི. ཀཱལཱགཏནྟི ཀཐེཏབྦཡུཏྟཀཱལེ ཨཱགཏཾ. བྱཱཀརཎཱརཧནྟི པཉྷསྶ ཨཏྠཱནུལོམཏཱཡ བྱཱཀརཎཱནུཙྪཝིཀཾ. ཝཙོཏི ཝདནྟོ; ཨེཝརཱུཔཾ ཝཙནཾ བྷཎནྟོཏི ཨཏྠོ. རཉྫེཏཱིཏི ཏོསེཏི. ཝིཉྙཱུཔརིསནྟི ཝིཉྙཱུནཾ པརིསཾ.

ཨཱཙེརཀམྷི ¶ ཙ སཀེཏི ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཝཱདེ. ཨལཾ པམེཏུནྟི ཝཱིམཾསིཏུཾ ཏཾ ཏཾ ཀཱརཎཾ པཉྙཱཡ ཏུལཡིཏུཾ སམཏྠོ. པགུཎོཏི ཀཏཔརིཙཡོ ལདྡྷཱསེཝནོ. ཀཐེཏཝེཏི ཀཐེཏབྦེ. ཝིརདྡྷིཀོཝིདོཏི ཝིརདྡྷཊྛཱནཀུསལོ.

པཙྩཏྠིཀཱ ཡེན ཝཛནྟཱིཏི ཨཡཾ གཱཐཱ ཡཱདིསེ ཀཐེཏབྦེ པགུཎོ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཱ. ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཡཱདིསེན ཀཐིཏེན པཙྩཏྠིཀཱ ཙ ནིགྒཧཾ གཙྪནྟི, མཧཱཛནོ ཙ སཉྙཔནཾ གཙྪཏི; སཉྙཏྟིཾ ཨཝབོདྷནཾ གཙྪཏཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. ཡཉྩ ཀཐེནྟོ སཀཾ ཨཱདཱཡཾ ཨཏྟནོ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ ན ཧཱཔེཏི, ཡསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏདནུརཱུཔཾ ཨནུཔགྷཱཏཀརཾ པཉྷཾ བྱཱཀརམཱནོ ཏཱདིསེ ཀཐེཏབྦེ པགུཎོ ཧོཏཱིཏི.

དཱུཏེཡྻཀམྨེསུ ཨལནྟི ཨཊྛཧི དཱུཏངྒེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ སངྒྷསྶ དཱུཏེཡྻཀམྨེསུ སམཏྠོ. སུཊྛུ ཨུགྒཎྷཱཏཱིཏི སམུགྒཧོ. ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི ¶ – ཡཐཱ ནཱམ ཨཱཧུནཾ ཨཱཧུཏིཔིཎྜཾ སམུགྒཎྷནྟི, ཨེཝཾ པཱིཏིསོམནསྶཛཱཏེནེཝ ཙེཏསཱ སངྒྷསྶ ཀིཙྩེསུ སམུགྒཧོ, སངྒྷསྶཀིཙྩེསུ ཏསྶ ཏསྶ ཀིཙྩསྶ པཊིགྒཱཧཀོཏི ཨཏྠོ. ཀརཾ ཝཙོཏི ཝཙནཾ ཀརོནྟོ. ན ཏེན མཉྙཏཱིཏི ཏེན ཝཙནཀརཎེན ‘‘ཨཧཾ ཀརོམི, སངྒྷབྷཱརཾ ནིཏྠརཱམཱི’’ཏི ན མཱནཱཏིམཱནཾ ཛཔྤེཏི.

ཨཱཔཛྫཏི ཡཱཝཏཀེསུ ཝཏྠཱུསཱུཏི ཡཏྟཀེསུ ཝཏྠཱུསུ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫམཱནོ ཨཱཔཛྫཏི. ཧོཏི ཡཐཱ ཙ ཝུཊྛིཏཱིཏི ཏསྶཱ ཙ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཡཐཱ ཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི. ཨེཏེ ཝིབྷངྒཱཏི ཡེསུ ཝཏྠཱུསུ ཨཱཔཛྫཏི, ཡཐཱ ཙ ཝུཊྛཱནཾ ཧོཏི, ཨིམེསཾ ཨཏྠཱནཾ ཛོཏཀཱ ཨེཏེ ཝིབྷངྒཱ. ཨུབྷཡསྶཱཏི ཨུབྷཡེ ཨསྶ. སྭཱགཏཱཏི སུཊྛུ ཨཱགཏཱ. ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཔདསྶ ཀོཝིདོཏི ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཀཱརཎཀུསལོ.

ཡཱནི ཙཱཙརནྟི ཡཱནི ཙ བྷཎྜནཀཱརཎཱདཱིནི ཨཱཙརནྟོ ཏཛྫནཱིཡཀམྨཱདིཝསེན ནིསྶཱརཎཾ གཙྪཏི. ཨོསཱརཎཾ ཏཾཝུསིཏསྶ ཛནྟུནོཏི ཏཾ ཝཏྟཾ ཝུསིཏསྶ ཛནྟུནོ, ཡཱ ཨོསཱརཎཱ ཀཱཏབྦཱ, ཨེཏམྤི ཛཱནཱཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཀོསམྦཀཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡསཾཝཎྞནཱཡ

མཧཱཝགྒཝཎྞནཱ སམཏྟཱ.

མཧཱཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.