📜

ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ

ཝིནཡཔིཊཀེ

ཙཱུལ༹ཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ

༡. ཀམྨཀྑནྡྷཀཾ

ཏཛྫནཱིཡཀམྨཀཐཱ

༡. ཙཱུལ༹ཝགྒསྶ ¶ ¶ ¶ པཋམེ ཀམྨཀྑནྡྷཀེ ཏཱཝ པཎྜུཀལོཧིཏཀཱཏི པཎྜུཀོ ཙེཝ ལོཧིཏཀོ ཙཱཏི ཚབྦགྒིཡེསུ དྭེ ཛནཱ; ཏེསཾ ནིསྶིཏཀཱཔི པཎྜུཀལོཧིཏཀཱཏྭེཝ པཉྙཱཡནྟི. བལཝཱབལཝཾ པཊིམནྟེཐཱཏི སུཊྛུབལཝཾ པཊིཝདཐ. ཨལམཏྠཏརཱཏི སམཏྠཏརཱ.

ཏཛྫནཱིཡཀམྨཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨདྷམྨཀམྨདྭཱདསཀཀཐཱ

༤. ཨསམྨུཁཱ ¶ ཀཏནྟིཨཱདཱིསུ སངྒྷདྷམྨཝིནཡཔུགྒལསམྨུཁཱནཾ ཝིནཱ ཀཏཾ, ཙུདིཏཀཾ ཨཔྤཊིཔུཙྪིཏྭཱ ཀཏཾ, ཏསྶེཝ ཨཔྤཊིཉྙཱཡ ཀཏཾ. ཨདེསནཱགཱམིནིཡཱཏི པཱརཱཛིཀཱཔཏྟིཡཱ ཝཱ སངྒྷཱདིསེསཱཔཏྟིཡཱ ཝཱ. ཨེཏྠ པུརིམཀེསུ ཏཱིསུ ཏིཀེསུ ནཝ པདཱ ཨདྷམྨེནཀཏཾ ཝགྒེནཀཏནྟི ཨིམེཧི སདྡྷིཾ ཨེཀེཀཾ གཧེཏྭཱ ནཝ ཏིཀཱ ཝུཏྟཱ. ཨེཝཾ སབྦེཔི དྭཱདས ཏིཀཱ ཧོནྟི. པཊིཔཀྑཝསེན སུཀྐཔཀྑེསུཔི ཨེཏེཡེཝ དྭཱདས ཏིཀཱ ཝུཏྟཱ.

༦. ཨནནུལོམིཀེཧི ¶ གིཧིསཾསགྒེཧཱིཏི པབྦཛིཏཱནཾ ཨནནུཙྪཝིཀེཧི སཧསོཀིཏཱདཱིཧི གིཧིསཾསགྒེཧི.

ཏིཎྞཾ ¶ , བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུནནྟིཨཱདི ཨེཀེཀེནཱཔི ཨངྒེན ཏཛྫནཱིཡཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི དསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཏཛྫནཱིཡསྶ ཧི ཝིསེསེན བྷཎྜནཀཱརཀཏྟཾ ཨངྒཾ, ནིཡསྶསྶ ཨབྷིཎྷཱཔཏྟིཀཏྟཾ, པབྦཱཛནཱིཡསྶ ཀུལདཱུསཀཏྟཾ ཝུཏྟཾ. ཨིམེསུ པན ཏཱིསུ ཨངྒེསུ ཡེན ཀེནཙི སབྦཱནིཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡདི ཨེཝཾ ཡཾ ཙམྤེཡྻཀྑནྡྷཀེ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏཛྫནཱིཡཀམྨཱརཧསྶ ནིཡསྶཀམྨཾ ཀརོཏི…པེ… ཨུཔསམྤདཱརཧཾ ཨབྦྷེཏི; ཨེཝཾ ཁོ ཨུཔཱལི ཨདྷམྨཀམྨཾ ཧོཏི ཨཝིནཡཀམྨཾ, ཨེཝཉྩ པན སངྒྷོ སཱཏིསཱརོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨིདཾ ཝིརུཛ྄ཛྷཏཱིཏི. ཨིདཉྩ ན ཝིརུཛ྄ཛྷཏི. ཀསྨཱ? ཝཙནཏྠནཱནཏྟཏོ, ‘‘ཏཛྫནཱིཡཀམྨཱརཧསྶཱ’’ཏི ཨིམསྶ ཧི ཝཙནསྶ ཀམྨསནྣིཊྛཱནཾ ཨཏྠོ. ‘‘ཏིཎྞཾ, བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིཝཙནསྶ ཨངྒསམྦྷཝོ, ཏསྨཱ ཡདཱ སངྒྷེན སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཨིམསྶ བྷིཀྑུནོ ཀམྨཾ ཀརོམཱ’’ཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀཏཾ ཧོཏི, ཏདཱ ཀམྨཱརཧོ ནཱམ ཧོཏི. ཏསྶ ཨིམིནཱ ལཀྑཎེན ཏཛྫནཱིཡཱདིཀམྨཱརཧསྶ ནིཡསྶཀམྨཱདིཀརཎཾ ¶ ཨདྷམྨཀམྨཉྩེཝ ཨཝིནཡཀམྨཉྩཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. ཡསྶ པན བྷཎྜནཀཱརཀཱདཱིསུ ཨངྒེསུ ཨཉྙཏརཾ ཨངྒཾ ཨཏྠི, ཏསྶ ཨཱཀངྑམཱནོ སངྒྷོ ཡཐཱནུཉྙཱཏེསུ ཨངྒེསུ ཙ ཀམྨེསུ ཙ ཡེན ཀེནཙི ཨངྒེན ཡཾཀིཉྩི ཀམྨཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཀམྨཱརཧཾ ཀཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརེཡྻ. ཨཡམེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ. ཨེཝཾ པུབྦེནཱཔརཾ སམེཏི.

ཏཏྠ ཀིཉྩཱཔི ཏཛྫནཱིཡཀམྨེ བྷཎྜནཀཱརཀཝསེན ཀམྨཝཱཙཱ ཝུཏྟཱ, ཨཐ ཁོ བཱལསྶ ཨབྱཏྟསྶ ཨཱཔཏྟིབཧུལསྶ ཏཛྫནཱིཡཀམྨཾ ཀརོནྟེན བཱལཨབྱཏྟཝསེནེཝ ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ ¶ . ཨེཝཉྷི བྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཀཏཾ ཀམྨཾ ཧོཏི, ན ཙ ཨཉྙསྶ ཀམྨསྶ ཝཏྠུནཱ. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཨིདམྤི ཨནུཉྙཱཏནྟི. ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ. ཨཊྛཱརས སམྨཱཝཏྟནཝཏྠཱུནི པཱརིཝཱསིཀཀྑནྡྷཀེ ཝཎྞཡིསྶཱམ.

ཨདྷམྨཀམྨདྭཱདསཀཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཔྤཊིཔྤསྶམྦྷེཏབྦཨཊྛཱརསཀཱདིཀཐཱ

༨. ལོམཾ ¶ པཱཏེནྟཱིཏི པནྣལོམཱ ཧོནྟི; བྷིཀྑཱུ ཨནུཝཏྟནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ནེཏྠཱརཾ ཝཏྟནྟཱིཏི ནིཏྠརནྟཱནཾ ཨེཏནྟི ནེཏྠཱརཾ; ཡེན སཀྐཱ ནིསྶཱརཎཱ ནིཏྠརིཏུཾ, ཏཾ ཨཊྛཱརསཝིདྷཾ སམྨཱཝཏྟནཾ ཝཏྟནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཀིཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཝཏྟཾ པཱུརེཏབྦནྟི? དས ཝཱ པཉྩ ཝཱ དིཝསཱནི. ཨིམསྨིཉྷི ཀམྨཀྑནྡྷཀེ ཨེཏྟཀེན ཝཏྟཾ པཱུརིཏམེཝ ཧོཏི.

ནཔྤཊིཔྤསྶམྦྷེཏབྦཨཊྛཱརསཀཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིཡསྶཀམྨཀཐཱ

༡༡. སེཡྻསཀཝཏྠུསྨིཾ – ཨཔིསྶུ བྷིཀྑཱུ པཀཏཱཏི ཨཔིསྶུ བྷིཀྑཱུ ནིཙྩཾ བྱཱཝཊཱ ཧོནྟི. སེསཾ ཏཛྫནཱིཡེ ཝུཏྟསདིསམེཝ.

ནིཡསྶཀམྨཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པབྦཱཛནཱིཡཀམྨཀཐཱ

༢༡. ཨསྶཛིཔུནབྦསུཀཝཏྠུ སངྒྷཱདིསེསཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཾ.

༢༧. ཀཱཡིཀེན དཝེནཱཏིཨཱདཱིསུ པནེཏྠ ཀཱཡིཀོ དཝོ ནཱམ ཀཱཡཀཱིལཱ༹ ཝུཙྩཏི. སེསཔདདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀཱཡིཀོ ཨནཱཙཱརོ ནཱམ ཀཱཡདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཝཱིཏིཀྐམོ ཝུཙྩཏི ¶ . སེསདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཀཱཡིཀཾ ཨུཔགྷཱཏིཀཾ ནཱམ ཀཱཡདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསྶ ཨསིཀྑནབྷཱཝེན ཨུཔཧནནཾ ཝུཙྩཏི; ནཱསནཾ ཝིནཱསནནྟི ཨཏྠོ. སེསདྭཡེཔི ¶ ཨེསེཝ ནཡོ. ཀཱཡིཀོ མིཙྪཱཛཱིཝོ ནཱམ པཊིཀྑིཏྟཝེཛྫཀམྨཱདིཝསེན ཏེལཔཙནཨརིཊྛཔཙནཱདཱིནི. ཝཱཙསིཀོ མིཙྪཱཛཱིཝོ ནཱམ གིཧཱིནཾ སཱསནསམྤཊིཙྪནཱརོཙནཱདཱིནི. ཀཱཡིཀཝཱཙསིཀོ ནཱམ ཏདུབྷཡཾ. སེསཾ ཏཛྫནཱིཡེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

པབྦཱཛནཱིཡཀམྨཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཊིསཱརཎཱིཡཀམྨཀཐཱ

༣༣. སུདྷམྨཝཏྠུསྨིཾ པན – ཨནཔལོཀེཏྭཱཏི ན ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ. ཨེཏདཝོཙཱཏི ཀིཾ ཏེ གཧཔཏི ཐེརཱནཾ པཊིཡཏྟནྟི སབྦཾ ཝིཝརཱཔེཏྭཱ དིསྭཱ ཨེཏཾ ཨཝོཙ. ཨེཀཱ ཙ ཁོ ཨིདྷ ནཏྠི ཡདིདཾ ཏིལསཾགུལི༹ཀཱཏི ཡཱ ཨཡཾ ཏིལསཀྑལིཀཱ ནཱམ ཝུཙྩཏི, སཱ ནཏྠཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྶ ཀིར གཧཔཏིནོ ¶ ཝཾསེ ཨཱདིམྷི ཨེཀོ པཱུཝིཡོ ཨཧོསི. ཏེན ནཾ ཐེརོ ཛཱཏིཡཱ ཁུཾསེཏུཀཱམོ ཨེཝམཱཧ. ཡདེཝ ཀིཉྩཱིཏི ཨེཝཾ བཧུཾ བུདྡྷཝཙནཾ རཏནཾ པཧཱཡ ཀིཉྩིདེཝ ཏིལསཾགུལི༹ཀཱཝཙནཾ བྷཱསིཏཾ. ཀུཀྐུཊཔོཏཀཨུདཱཧརཎེན ཨིདཾ དསྶེཏི ‘‘ཡཐཱ སོ ནེཝ ཀཱཀཝསྶིཏཾ ན ཀུཀྐུཊཝསྶིཏཾ ཨཀཱསི, ཨེཝཾ ཏཡཱཔི ནེཝ བྷིཀྑུཝཙནཾ ན གིཧིཝཙནཾ ཝུཏྟ’’ནྟི.

པཊིསཱརཎཱིཡཀམྨཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨདྷམྨཀམྨཱདིདྭཱདསཀཀཐཱ

༣༧. ཨསམྨུཁཱ ཀཏནྟིཨཱདཡོ ཏིཀཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ ཨེཝ.

༣༩. ཨངྒསམནྣཱགམོ པུརིམེཧི ཨསདིསོ. ཏཏྠ ཡཐཱ ལཱབྷཾ ན ལབྷནྟི; ཨེཝཾ པརིསཀྐནྟོ པརཀྐམནྟོ ཨལཱབྷཱཡ པརིསཀྐཏི ནཱམ. ཨེས ནཡོ ཨནཏྠཱདཱིསུ. ཏཏྠ ཨནཏྠོཏི ཨཏྠབྷངྒོ. ཨནཱཝཱསོཏི ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨཝསནཾ. གིཧཱིནཾ བུདྡྷསྶ ཨཝཎྞནྟི གིཧཱིནཾ སནྟིཀེ བུདྡྷསྶ ཨཝཎྞཾ བྷཱསཏི. དྷམྨིཀཾ པཊིསྶཝཾ ན སཙྩཱཔེཏཱིཏི ཡཐཱ སཙྩོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ¶ ན ཀརོཏི; ཝསྶཱཝཱསཾ པཊིསྶུཎིཏྭཱ ན གཙྪཏི, ཨཉྙཾ ཝཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཀརོཏི. པཉྩནྣཾ བྷིཀྑཝེཏིཨཱདི ཨེཀངྒེནཔི ཀམྨཱརཧབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠཉྩེཝ, ཏཛྫནཱིཡེ ཙ ཝུཏྟནཡམེཝ.

ཨདྷམྨཀམྨཱདིདྭཱདསཀཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨདསྶནེ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཀཐཱ

༤༦. ཚནྣཝཏྠུསྨིཾ ¶ – ཨཱཝཱསཔརམྤརཉྩ བྷིཀྑཝེ སཾསཐཱཏི སབྦཱཝཱསེསུ ཨཱརོཙེཐ.

༥༠. བྷཎྜནཀཱརཀོཏིཨཱདཱིསུ བྷཎྜནཱདིཔཙྩཡཱ ཨཱཔནྣཾ ཨཱཔཏྟིཾ རོཔེཏྭཱ ཏསྶཱ ཨདསྶནེཡེཝ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ཏིཀཱ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱ ཨེཝ.

༥༡. སམྨཱཝཏྟནཱཡཾ པནེཏྠ ཏེཙཏྟཱལཱིས ཝཏྟཱནི. ཏཏྠ ན ཨནུདྡྷཾསེཏབྦོཏི ན ཙོདེཏབྦོ. ན བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུཧཱིཏི ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཨཉྙེཧི བྷིཀྑཱུཧི ན བྷིནྡིཏབྦོ. ན གིཧིདྡྷཛོཏི ཨོདཱཏཝཏྠཱནི ཨཙྪིནྣདསཔུཔྥདསཱནི ཙ ན དྷཱརེཏབྦཱནི. ན ཏིཏྠིཡདྡྷཛོཏི ཀུསཙཱིརཱདཱིནི ན དྷཱརེཏབྦཱནི. ན ཨཱསཱདེཏབྦོཏི ན ཨཔསཱདེཏབྦོ. ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱཏི ཝིཧཱརསྶ ཨནྟོ ཝཱ བཧི ཝཱ. ན ཏིཏྠིཡཱདིཔདཏྟཡཾ ཨུཏྟཱནམེཝ ¶ . སེསཾ སབྦཾ པཱརིཝཱསིཀཀྑནྡྷཀེ ཝཎྞཡིསྶཱམ. སེསཾ ཏཛྫནཱིཡེ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨཔྤཊིཀམྨེ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཾ ཨིམིནཱ སདིསམེཝ.

༦༥. ཨརིཊྛཝཏྠུ ཁུདྡཀཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘བྷཎྜནཀཱརཀོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཡཾ དིཊྛིཾ ནིསྶཱཡ བྷཎྜནཱདཱིནི ཀརོཏི, ཏསྶཱ ཨཔྤཊིནིསྶགྒེཡེཝ ཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སེསཾ ཏཛྫནཱིཡེ ཝུཏྟནཡམེཝ. སམྨཱཝཏྟནཱཡམྤི ཧི ཨིདྷ ཏེཙཏྟཱལཱིསཾཡེཝ ཝཏྟཱནཱིཏི.

ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨདསྶནེ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཀམྨཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༢. པཱརིཝཱསིཀཀྑནྡྷཀཾ

པཱརིཝཱསིཀཝཏྟཀཐཱ

༧༥. པཱརིཝཱསིཀཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – པཱརིཝཱསིཀཱཏི པརིཝཱསཾ པརིཝསནྟཱ. ཏཏྠ ཙཏུབྦིདྷོ པརིཝཱསོ – ཨཔྤཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ, པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ, སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ, སམོདྷཱནཔརིཝཱསོཏི. ཏེསུ ‘‘ཡོ, བྷིཀྑཝེ, ཨཉྙོཔི ཨཉྙཏིཏྠིཡཔུབྦོ ཨིམསྨིཾ དྷམྨཝིནཡེ ཨཱཀངྑཏི པབྦཛྫཾ, ཨཱཀངྑཏི ཨུཔསམྤདཾ, ཏསྶ ཙཏྟཱརོ མཱསེ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ’’ཏི (མཧཱཝ. ༨༦) ཨེཝཾ མཧཱཁནྡྷཀེ ཝུཏྟོ ཏིཏྠིཡཔརིཝཱསོ ཨཔྤཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ ནཱམ. ཏཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ ཏཾ ཝུཏྟམེཝ. ཨཡཾ ¶ པན ཨིདྷ ཨནདྷིཔྤེཏོ. སེསཱ ཏཡོ ཡེན སངྒྷཱདིསེསཱཔཏྟི ཨཱཔནྣཱ ཙེཝ ཧོཏི པཊིཙྪཱདིཏཱ ཙ, ཏསྶ དཱཏབྦཱ. ཏེསུ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ ཏཾ སམུཙྩཡཀྑནྡྷཀེ ཝཀྑཱམ. ཨེཏེ པན ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏཱ. ཏསྨཱ ཨེཏེསུ ཡཾཀིཉྩི པརིཝཱསཾ པརིཝསནྟཱ ‘‘པཱརིཝཱསིཀཱ’’ཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པཀཏཏྟཱནཾ བྷིཀྑཱུནནྟི ཋཔེཏྭཱ ནཝཀཏརཾ པཱརིཝཱསིཀཾ ཨཝསེསཱནཾ ཨནྟམསོ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱདཱིནམྤི. ཨབྷིཝཱདནཔཙྩུཊྛཱནནྟི ཡཾ ཏེ ཨབྷིཝཱདནཱདིཾ ཀརོནྟི, ཏཾ སཱདིཡནྟི, སམྤཊིཙྪནྟི; ན པཊིཀྑིཔནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྠ སཱམཱིཙིཀམྨནྟི ཋཔེཏྭཱ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནི ཨཉྙསྶ ཨནུཙྪཝིཀསྶ བཱིཛནཝཱཏདཱནཱདིནོ ཨཱབྷིསམཱཙཱརིཀསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཱསནཱབྷིཧཱརནྟི ཨཱསནསྶ ཨབྷིཧརཎཾ, ཨཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨབྷིགམནཾ པཉྙཱཔནམེཝ ཝཱ. སེཡྻཱབྷིཧཱརེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པཱདོདཀནྟི པཱདདྷོཝནཨུདཀཾ. པཱདཔཱིཋནྟི དྷོཏཔཱདཊྛཔནཀཾ. པཱདཀཐལིཀནྟི ཨདྷོཏཔཱདཊྛཔནཀཾ པཱདགྷཾསནཾ ཝཱ. ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱཏི སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནམྤི སཱདིཡནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ, ཏསྨཱ ཏེ ཝཏྟབྦཱ – ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, མཡ྄ཧཾ ཝཏྟཾ མཱ ཀརོཐ, མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཐཱ’’ཏི. སཙེ སདྡྷཱཔབྦཛིཏཱ ཀུལཔུཏྟཱ ‘‘ཏུམྷེ, བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ ¶ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀརོནྟི, གཱམཔྤཝེསནམྤི ཨཱཔུཙྪནྟིཡེཝ, ཝཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཨནཱཔཏྟི. མིཐུ ཡཐཱཝུཌྜྷནྟི པཱརིཝཱསིཀབྷིཀྑཱུནཾ ཨཉྙམཉྙཾ ཡོ ཡོ ཝུཌྜྷོ ཏེན ཏེན ནཝཀཏརསྶ སཱདིཏུཾ.

པཉྩ ¶ ཡཐཱཝུཌྜྷནྟི པཀཏཏྟེཧིཔི སདྡྷིཾ ཝུཌྜྷཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨེཝ. ཏསྨཱ པཱཏིམོཀྑེ ཨུདྡིསྶམཱནེ ཧཏྠཔཱསེ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘པཱལི༹ཡཱ ཨནིསཱིདིཏྭཱ པཱལི༹ཾ ཝིཧཱཡ ཧཏྠཔཱསཾ ཨམུཉྩནྟེན ནིསཱིདིཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐེ ཀརཱིཡམཱནེ སངྒྷནཝཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ¶ ནིསིནྣེན ཨཏྟནོ པཱལི༹ཡཱ པཱརིསུདྡྷིཨུཔོསཐོ ཀཱཏབྦོ. པཝཱརཎཱཡཔི སངྒྷནཝཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏཏྠེཝ ནིསིནྣེན ཨཏྟནོ པཱལི༹ཡཱ པཝཱརེཏབྦཾ. སངྒྷེན གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷཱཛཱིཡམཱནཾ ཝསྶིཀསཱཊིཀམྤི ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནེ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨོཎོཛནནྟི ཝིསྶཛྫནཾ ཝུཙྩཏི. སཙེ ཧི པཱརིཝཱསིཀསྶ དྭེ ཏཱིཎི ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིནི པཱཔུཎནྟི, ཨཉྙཱ ཙསྶ པུགྒལིཀབྷཏྟཔཙྩཱསཱ ཧོཏི, ཏཱནི པཊིཔཱཊིཡཱ གཧེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཧེཊྛཱ གཱཧེཐ, ཨཛྫ མཡ྄ཧཾ བྷཏྟཔཙྩཱསཱ ཨཏྠི, སྭེ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏབྦཱནི. ཨེཝཾ ཏཱནི པུནདིཝསེསུ གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. པུནདིཝསེ སབྦཔཋམཾ ཨེཏསྶ དཱཏབྦནྟི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཡདི པན ན གཎྷཱཏི ན ཝིསྶཛྫེཏི, པུནདིཝསེ ན ལབྷཏི, ཨིདཾ ཨོཎོཛནཾ ནཱམ པཱརིཝཱསིཀསྶེཝ ཨོདིསྶ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཀསྨཱ? ཏསྶ ཧི སངྒྷནཝཀཊྛཱནེ ནིསིནྣསྶ བྷཏྟགྒེ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི པཱཔུཎནྟི ཝཱ ན ཝཱ, ཏསྨཱ སོ ‘‘བྷིཀྑཱཧཱརེན མཱ ཀིལམིཏྠཱ’’ཏི ཨིདམསྶ སངྒཧཀརཎཏྠཱཡ ཨོདིསྶ ཨནུཉྙཱཏཾ.

བྷཏྟནྟི ཨཱགཏཱགཏེཧི ཝུཌྜྷཔཊིཔཱཊིཡཱ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ ཝིཧཱརེ སངྒྷསྶ ཙཏུསྶཱལབྷཏྟཾ, ཨེཏཾ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ལབྷཏི. པཱལི༹ཡཱ པན གནྟུཾ ཝཱ ཋཱཏུཾ ཝཱ ན ལབྷཏི, ཏསྨཱ པཱལི༹ཏོ ཨོསཀྐིཏྭཱ ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏེན ཧཏྠཾ པསཱརེཏྭཱ ཡཐཱ སེནོ ནིཔཏིཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཨེཝཾ གཎྷིཏབྦཾ. ཨཱརཱམིཀསམཎུདྡེསེཧི ཨཱཧརཱཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. སཙེ སཡམེཝ ཨཱཧརནྟི, ཝཊྚཏི. རཉྙོ མཧཱཔེལ༹བྷཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཙཏུསྶཱལབྷཏྟེ པན སཙེ ཨོཎོཛནཾ ཀཏྟུཀཱམོ ཧོཏི, ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ཨུཀྑིཏྟེ པིཎྜེ ‘‘ཨཛྫ མེ བྷཏྟཾ ཨཏྠི, སྭེ གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. པུནདིཝསེ དྭེ པིཎྜེ ལབྷཏཱིཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིནིཔི པཱལི༹ཏོ ཨོསཀྐིཏྭཱཝ ¶ གཧེཏབྦཱནི. ཡཏྠ པན ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པརིཝིསནྟི, ཏཏྠ སཱམཎེརཱནཾ ཛེཊྛཀེན བྷིཀྑཱུནཾ སངྒྷནཝཀེན ཧུཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

༧༦. ཨིདཱནི ¶ ¶ ཡཱ ཨཡཾ སམྨཱཝཏྟནཱ ཝུཏྟཱ, ཏཏྠ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦནྟི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡེན ཧུཏྭཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ; ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པན ཨུཔསམྤཱདེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱཙརིཡེན ཧུཏྭཱཔི ཀམྨཝཱཙཱ ན སཱཝེཏབྦཱ, ཨཉྙསྨིཾ ཨསཏི ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ སཱཝེཏུཾ ཝཊྚཏི. ན ནིསྶཡོཏི ཨཱགནྟུཀཱནཾ ནིསྶཡོ ན དཱཏབྦོ. ཡེཧིཔི པཀཏིཡཱཝ ནིསྶཡོ གཧིཏོ, ཏེ ཝཏྟབྦཱ – ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, ཨསུཀཏྠེརསྶ ནཱམ སནྟིཀེ ནིསྶཡཾ གཎྷཐ, མཡ྄ཧཾ ཝཏྟཾ མཱ ཀརོཐ, མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཐཱ’’ཏི. སཙེ ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཀརོནྟིཡེཝ, ཝཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀརོནྟེསུཔི ཨནཱཔཏྟི.

ན སཱམཎེརོཏི ཨཉྙོ སཱམཎེརོ ན གཧེཏབྦོ. ཨུཔཛ྄ཛྷཾ དཏྭཱ གཧིཏསཱམཎེརཱཔི ཝཏྟབྦཱ – ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, མཡ྄ཧཾ ཝཏྟཾ མཱ ཀརོཐ, མཱ མཾ གཱམཔྤཝེསནཾ ཨཱཔུཙྪཐཱ’’ཏི. སཙེ ཨེཝཾ ཝུཏྟེཔི ཀརོནྟིཡེཝ, ཝཱརིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཀརོནྟེསུཔི ཨནཱཔཏྟི. བྷིཀྑུནོཝཱདཀསམྨུཏི ནཱམ ཨཱདྷིཔཙྩཊྛཱནབྷཱུཏཱཏི པཊིཀྑིཏྟཱ, ཏསྨཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝཏྟབྦཾ – ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, བྷིཀྑུནོཝཱདཀཾ ཛཱནཱཐཱ’’ཏི, པཊིབལསྶ ཝཱ བྷིཀྑུསྶ བྷཱརོ ཀཱཏབྦོ. ཨཱགཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ‘‘སངྒྷསནྟིཀཾ གཙྪཐ, སངྒྷོ ཝོ ཨོཝཱདདཱཡཀཾ ཛཱནིསྶཏཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཧཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོམི, ཨསུཀབྷིཀྑུསྶ ནཱམ སནྟིཀཾ གཙྪཐ, སོ ཝོ ཨོཝཱདཾ དསྶཏཱི’’ཏི ཝཱ ཝཏྟབྦཱ.

སཱ ཨཱཔཏྟཱིཏི སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ པརིཝཱསེ དིནྣེ སུཀྐཝིསྶཊྛི ནཱཔཛྫིཏབྦཱ. ཨཉྙཱ ཝཱ ཏཱདིསིཀཱཏི ཀཱཡསཾསགྒཱདིགརུཀཱཔཏྟི. ཏཏོ ཝཱ པཱཔིཊྛཏརཱཏི པཱརཱཛིཀཱཔཏྟི; སཏྟསུ ཧི ཨཱཔཏྟཱིསུ དུབྦྷཱསིཏཱཔཏྟི པཱཔིཊྛཱ; དུཀྐཊཱཔཏྟི པཱཔིཊྛཏརཱ; དུཀྐཊཱཔཏྟི པཱཔིཊྛཱ, པཱཊིདེསནཱིཡཱཔཏྟི པཱཔིཊྛཏརཱཏི ཨེཝཾ པཱཙིཏྟིཡཐུལླཙྩཡསངྒྷཱདིསེསཔཱརཱཛིཀཱཔཏྟཱིསུ ནཡོ ནེཏབྦོ. ཏཱསཾ ཝཏྠཱུསུཔི དུབྦྷཱསིཏཝཏྠུ པཱཔིཊྛཾ, དུཀྐཊཝཏྠུ པཱཔིཊྛཏརནྟི པུརིམནཡེནེཝ བྷེདོ ཝེདིཏབྦོ. པཎྞཏྟིཝཛྫསིཀྑཱཔདེ པན ཝཏྠུཔི ཨཱཔཏྟིཔི པཱཔིཊྛཱ. ལོཀཝཛྫེ ¶ ཨུབྷཡམྤི པཱཔིཊྛཏརཾ.

ཀམྨནྟི ¶ པརིཝཱསཀམྨཝཱཙཱ ཝུཙྩཏི. ཏཾ ཀམྨཾ ‘‘ཨཀཏཾ དུཀྐཊ’’ནྟིཨཱདཱིཧི ཝཱ ‘‘ཀིཾ ཨིདཾ ཀམྨཾ ནཱམ ཀསིཀམྨཾ གོརཀྑཀམྨ’’ནྟིཨཱདཱིཧི ཝཱ ཝཙནེཧི ན གརཧིཏབྦཾ. ཀམྨིཀཱཏི ཡེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏེ ཝུཙྩནྟི, ཏེ ‘‘བཱལཱ ཨབྱཏྟཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི ཝཙནེཧི ན གརཧིཏབྦཱ. ན ¶ སཝཙནཱིཡཾ ཀཱཏབྦནྟི པལིབོདྷཏྠཱཡ ཝཱ པཀྐོསནཏྠཱཡ ཝཱ སཝཙནཱིཡཾ ན ཀཱཏབྦཾ, པལིབོདྷཏྠཱཡ ཧི ཀརོནྟོ ‘‘ཨཧཾ ཨཱཡསྨནྟཾ ཨིམསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ སཝཙནཱིཡཾ ཀརོམི, ཨིམམྷཱ ཨཱཝཱསཱ ཨེཀཔདམྤི མཱ པཀྐཱམི, ཡཱཝ ན ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཀརོཏི. པཀྐོསནཏྠཱཡ ཀརོནྟོ ‘‘ཨཧཾ ཏེ སཝཙནཱིཡཾ ཀརོམི, ཨེཧི མཡཱ སདྡྷིཾ ཝིནཡདྷརཱནཾ སམྨུཁཱིབྷཱཝཾ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཀརོཏི; ཏདུབྷཡམྤི ན ཀཱཏབྦཾ.

ན ཨནུཝཱདོཏི ཝིཧཱརེ ཛེཊྛཀཊྛཱནཾ ན ཀཱཏབྦཾ. པཱཏིམོཀྑུདྡེསཀེན ཝཱ དྷམྨཛ྄ཛྷེསཀེན ཝཱ ན བྷཝིཏབྦཾ. ནཱཔི ཏེརསསུ སམྨུཏཱིསུ ཨེཀསམྨུཏིཝསེནཱཔི ཨིསྶརིཡཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. ན ཨོཀཱསོཏི ‘‘ཀརོཏུ མེ ཨཱཡསྨཱ ཨོཀཱསཾ, ཨཧཾ ཏཾ ཝཏྟུཀཱམོ’’ཏི ཨེཝཾ པཀཏཏྟསྶ ཨོཀཱསོ ན ཀཱརེཏབྦོ, ཝཏྠུནཱ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝཱ ན ཙོདེཏབྦོ, ‘‘ཨཡཾ པུབྦེ ཏེ དོསོ’’ཏི ན སཱརེཏབྦོ. ན བྷིཀྑཱུཧི སམྤཡོཛེཏབྦནྟི ཨཉྙམཉྙཾ ཡོཛེཏྭཱ ཀལཧོ ན ཀཱརེཏབྦོ.

པུརཏོཏི སངྒྷཏྠེརེན ཧུཏྭཱ པུརཏོ ན གནྟབྦཾ, དྭཱདསཧཏྠཾ ཨུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨེཀཀེན གནྟབྦཾ. ནིསཱིདནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཱསནཔརིཡནྟོཏི བྷཏྟགྒཱདཱིསུ སངྒྷནཝཀཱསནཾ ཝུཙྩཏི; སྭཱསྶ དཱཏབྦོ, ཏཏྠ ནིསཱིདིཏབྦཾ. སེཡྻཱཔརིཡནྟོཏི སེཡྻཱནཾ པརིཡནྟོ, སབྦལཱམཀཾ མཉྩཔཱིཋཾ. ཨཡཉྷི ཝསྶགྒེན ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནེ སེཡྻཾ གཧེཏུཾ ན ལབྷཏི. སབྦབྷིཀྑཱུཧི ¶ ཝིཙིནིཏྭཱ གཧིཏཱཝསེསཱ མངྐུལགཱུཐབྷརིཏཱ ཝེཏྟལཏཱདིཝིནདྡྷཱ ལཱམཀསེཡྻཱ ཨསྶ དཱཏབྦཱ. ཝིཧཱརཔརིཡནྟོཏི ཡཐཱ ཙ སེཡྻཱ, ཨེཝཾ ཝསནཨཱཝཱསོཔི ཝསྶགྒེན ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནེ ཏསྶ ན ཝཊྚཏི. སབྦབྷིཀྑཱུཧི ཝིཙིནིཏྭཱ གཧིཏཱཝསེསཱ པན རཛོཧཏབྷཱུམི ཛཏུཀམཱུསིཀབྷརིཏཱ པཎྞསཱལཱ ཨསྶ དཱཏབྦཱ. སཙེ པཀཏཏྟཱ སབྦེ རུཀྑམཱུལིཀཱ ཨབྦྷོཀཱསིཀཱ ཙ ཧོནྟི, ཚནྣཾ ན ཨུཔེནྟི, སབྦེཔི ཨེཏེཧི ཝིསྶཊྛཱཝཱསཱ ནཱམ ཧོནྟི. ཏེསུ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ལབྷཏི. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ པཙྩཡཾ ཨེཀཔསྶེ ཋཏྭཱ ཝསྶགྒེན གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. སེནཱསནཾ ན ལབྷཏི, ནིབདྡྷཝསྶཱཝཱསིཀཾ སེནཱསནཾ གཎྷིཏུཀཱམེན ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ གཧེཏབྦཾ.

ཏེན ¶ ¶ ཙ སོ སཱདིཏབྦོཏི ཡཾ ཨསྶ ཨཱསནཱདིཔརིཡནྟཾ བྷིཀྑཱུ དེནྟི, སོ ཨེཝ སཱདིཏབྦོ. པུརེསམཎེན ཝཱ པཙྪཱསམཎེན ཝཱཏི ཉཱཏིཔཝཱརིཏཊྛཱནེ ‘‘ཨེཏྟཀེ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི ནིམནྟིཏེན ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀཾ ནཱམ ཀུལཾ བྷིཀྑཱུ ནིམནྟེསི, ཨེཐ ཏཏྠ གཙྪཱམཱ’’ཏི ཨེཝཾ སཾཝིདྷཱཡ བྷིཀྑཱུ པུརེསམཎེ ཝཱ པཙྪཱསམཎེ ཝཱ ཀཏྭཱ ན གནྟབྦཾ. ‘‘བྷནྟེ, ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ གཱམེ མནུསྶཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱགམནཾ ཨིཙྪནྟི, སཱདྷུ ཝཏསྶ སཙེ ཏེསཾ སངྒཧཾ ཀརེཡྻཱཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ པན པརིཡཱཡེན ཀཐེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ན ཨཱརཉྙིཀངྒནྟི ཨཱགཏཱགཏཱནཾ ཨཱརོཙེཏུཾ ཧརཱཡམཱནེན ཨཱརཉྙིཀདྷུཏངྒཾ ན སམཱདཱཏབྦཾ. ཡེནཱཔི པཀཏིཡཱ སམཱདིནྣཾ, ཏེན དུཏིཡཾ བྷིཀྑུཾ གཧེཏྭཱ ཨརཉྙེ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེཏབྦཾ, ན ཙ ཨེཀཀེན ཝཏྠབྦཾ. ཏཐཱ བྷཏྟགྒཱདཱིསུ ཨཱསནཔརིཡནྟེ ནིསཛྫཱཡ ཧརཱཡམཱནེན པིཎྜཔཱཏིཀདྷུཏངྒམྤི ན སམཱདཱཏབྦཾ. ཡོ པན པཀཏིཡཱཝ པིཎྜཔཱཏིཀོ ¶ ཏསྶ པཊིསེདྷོ ནཏྠི.

ན ཙ ཏཔྤཙྩཡཱཏི ‘‘ནཱིཧཊབྷཏྟོ ཧུཏྭཱ ཝིཧཱརེཡེཝ ནིསཱིདིཏྭཱ བྷུཉྫནྟོ རཏྟིཡོ གཎཡིསྶཱམི, གཙྪཏོ མེ བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ སིཡཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཀཱརཎེན པིཎྜཔཱཏོ ན ནཱིཧརཱཔེཏབྦོ. མཱ མཾ ཛཱནིཾསཱུཏི ‘‘མཱ མཾ ཨེཀབྷིཀྑུཔི ཛཱནཱཏཱུ’’ཏི ཙ ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན ཝིཧཱརེ སཱམཎེརེཧི པཙཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུམྤི ན ལབྷཏི. གཱམཾ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏབྦམེཝ. གིལཱནསྶ པན ནཝཀམྨཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཀིཙྩཱདིཔསུཏསྶ ཝཱ ཝིཧཱརེཡེཝ ཨཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེཔི གཱམེ ཨནེཀསཏཱ བྷིཀྑཱུ ཝིཙརནྟི, ན སཀྐཱ ཧོཏི ཨཱརོཙེཏུཾ, གཱམཀཱཝཱསཾ གནྟྭཱ སབྷཱགཊྛཱནེ ཝསིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨཱགནྟུཀེནཱཏི ཀཉྩི ཝིཧཱརཾ གཏེན ཏཏྠ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ སབྦེ ཨེཀཊྛཱནེ ཋིཏེ པསྶཏི, ཨེཀཊྛཱནེ ཋིཏེནེཝ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨཐ རུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཝིསུཾ ཝིསུཾ ཋིཏཱ ཧོནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཉྩིཙྩ ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙ ཧོཏི, ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ. ཨཐ ཝིཙིནནྟོ ཨེཀཙྩེ ན པསྶཏི, རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ.

ཨཱགནྟུཀསྶཱཏི ¶ ཨཏྟནོ ཝསནཝིཧཱརཾ ཨཱགཏསྶཱཔི ཨེཀསྶ ཝཱ བཧཱུནཾ ཝཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱརོཙེཏབྦཾ ¶ . རཏྟིཙྪེདཝཏྟབྷེདཱཔི ཙེཏྠ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱ. སཙེ ཨཱགནྟུཀཱ མུཧུཏྟཾ ཝིསྶམིཏྭཱ ཝཱ ཨཝིསྶམིཏྭཱ ཨེཝ ཝཱ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེན གཙྪནྟི, ཏེསམྤི ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ ཏསྶ ཨཛཱནནྟསྶེཝ གཙྪནྟི, ཨཡཉྩ པན གཏཀཱལེ ཛཱནཱཏི, གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སམྤཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ. ཡེཔི ཨནྟོཝིཧཱརཾ ཨཔྤཝིསིཏྭཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ གཙྪནྟི, ཨཡཉྩ ནེསཾ ཚཏྟསདྡཾ ཝཱ ཨུཀྐཱསིཏསདྡཾ ཝཱ ཁིཔིཏསདྡཾ ཝཱ སུཏྭཱཝ ཨཱགནྟུཀབྷཱཝཾ ཛཱནཱཏི, གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ ¶ . གཏཀཱལེ ཛཱནནྟེནཔི ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦམེཝ. སམྤཱཔུཎིཏུཾ ཨསཀྐོནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ. ཡོཔི རཏྟིཾཡེཝ ཨཱགནྟྭཱ རཏྟིཾཡེཝ གཙྪཏི, སོཔིསྶ རཏྟིཙྪེདཾ ཀརོཏི, ཨཉྙཱཏཏྟཱ པན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ ནཏྠི. སཙེ ཨཛཱནིཏྭཱཝ ཨབྦྷཱནཾ ཀརོཏི, ཨཀཏམེཝ ཧོཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨདྷིཀཱ རཏྟིཡོ གཧེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ, ཨཡཾ ཨཔཎྞཀཔཊིཔདཱ.

ནདཱིཨཱདཱིསུ ནཱཝཱཡ གཙྪནྟམྤི པརཏཱིརེ ཋིཏམྤི ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟམྤི པབྦཏཏལཨརཉྙཱདཱིསུ དཱུརེ ཋིཏམྤི བྷིཀྑུཾ དིསྭཱ སཙེ ‘‘བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཝཏྠཱནཾ ཨཏྠི, ནཱཝཱདཱིཧི ཝཱ གནྟྭཱ མཧཱསདྡཾ ཀཏྭཱ ཝཱ ཝེགེན ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཝཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཉྩ. སཙེ ཝཱཡམནྟོཔི སམྤཱཔུཎིཏུཾ ཝཱ སཱཝེཏུཾ ཝཱ ན སཀྐོཏི, རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ. སངྒྷསེནཱབྷཡཏྠེརོ པན ཝིསཡཱཝིསཡེན ཀཐེཏི – ‘‘ཝིསཡེ ཀིར ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཉྩ ཧོཏི, ཨཝིསཡེ པན ཨུབྷཡམྤི ནཏྠཱི’’ཏི. ཀརཝཱིཀཏིསྶཏྠེརོ ‘‘སམཎོ ཨཡནྟི ཝཝཏྠཱནམེཝ པམཱཎཾ, སཙེཔི ཨཝིསཡོ ཧོཏི, ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊམེཝ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ པན ཧོཏིཡེཝཱ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨུཔོསཐེཏི ‘‘ཨུཔོསཐཾ སམྤཱཔུཎིསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, ཨིདྡྷིཡཱ གཙྪནྟཱཔི ཨུཔོསཐབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ཨོཏརིཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ ཀརོནྟི, ཏསྨཱ ཨཱགནྟུཀསོདྷནཏྠཾ ཨུཔོསཐདིཝསེ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. པཝཱརཎཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. གིལཱནོཏི གནྟུཾ ཨསམཏྠོ. དཱུཏེནཱཏི ཨེཏྠ ཨནུཔསམྤནྣཾ པེསེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, བྷིཀྑུཾ པེསེཏྭཱ ཨཱརོཙཱཔེཏབྦཾ.

ཨབྷིཀྑུཀོ ¶ ཨཱཝཱསོཏི སུཉྙཝིཧཱརོ; ཡཏྠ ཨེཀོཔི བྷིཀྑུ ནཏྠི, ཏཏྠ ཝཱསཏྠཱཡ ན གནྟབྦཾ. ན ཧི ཏཏྠ ཝུཏྠརཏྟིཡོ གཎནཱུཔིཀཱ ཧོནྟི, པཀཏཏྟེན པན སདྡྷིཾ ཝཊྚཏི. དསཝིདྷནྟརཱཡེ ¶ པན སཙེཔི ¶ རཏྟིཡོ གཎནཱུཔིཀཱ ན ཧོནྟི, ཨནྟརཱཡཏོ པརིམུཙྩནཏྠཱཡ གནྟབྦམེཝ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཉྙཏྲ ཨནྟརཱཡཱ’’ཏི. ནཱནཱསཾཝཱསཀེཧི སདྡྷིཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཏེསཾ ཨནཱརོཙནེཔི རཏྟིཙྪེདོ ནཏྠི, ཨབྷིཀྑུཀཱཝཱསསདིསམེཝ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཡཏྠསྶུ བྷིཀྑཱུ ནཱནཱསཾཝཱསཀཱ’’ཏི. སེསཾ ཨུཔོསཐཀྑནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༨༡. ཨེཀཙྪནྣེ ཨཱཝཱསེཏིཨཱདཱིསུ ཨཱཝཱསོ ནཱམ ཝསནཏྠཱཡ ཀཏསེནཱསནཾ. ཨནཱཝཱསོ ནཱམ ཙེཏིཡགྷརཾ བོདྷིགྷརཾ སམྨུཉྫནིཨཊྚཀོ དཱརུཨཊྚཀོ པཱནཱིཡམཱལོ༹ ཝཙྩཀུཊི དྭཱརཀོཊྛཀོཏི ཨེཝམཱདི. ཏཏིཡཔདེན ཏདུབྷཡམྤི གཧིཏཾ. ཨེཏེསུ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨེཀཙྪནྣེ ཚདནཏོ ཨུདཀཔཏནཊྛཱནཔརིཙྪིནྣེ ཨོཀཱསེ ཨུཀྑིཏྟཀོ ཝསིཏུཾ ན ལབྷཏི. ‘‘པཱརིཝཱསིཀོ པན ཨནྟོཨཱཝཱསེཡེཝ ན ལབྷཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ‘‘ཨཝིསེསེན ཨུདཀཔཱཏེན ཝཱརིཏ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡིཡཾ ‘‘ཨེཏེསུ ཨེཏྟཀེསུ པཉྩཝཎྞཙྪདནབདྡྷཊྛཱནེསུ པཱརིཝཱསིཀསྶ ཙ ཨུཀྑིཏྟཀསྶ ཙ པཀཏཏྟེན སདྡྷིཾ ཨུདཀཔཱཏེན ཝཱརིཏ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ནཱནཱུཔཙཱརེཔི ཨེཀཙྪནྣེ ན ཝཊྚཏི. སཙེ པནེཏྠ ཏདཧུཔསམྤནྣེཔི པཀཏཏྟེ པཋམཾ པཝིསིཏྭཱ ནིཔནྣེ སཊྛིཝསྶོཔི པཱརིཝཱསིཀོ པཙྪཱ པཝིསིཏྭཱ ཛཱནནྟོ ནིཔཛྫཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཉྩ. ཨཛཱནནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ. སཙེ པན ཏསྨིཾ པཋམཾ ནིཔནྣེ པཙྪཱ པཀཏཏྟོ པཝིསིཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, པཱརིཝཱསིཀོ ཙ ཛཱནཱཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཉྩ. ནོ ཙེ ཛཱནཱཏི, རཏྟིཙྪེདོཝ ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ.

ཝུཊྛཱཏབྦཾ ནིམནྟེཏབྦོཏི ཏདཧུཔསམྤནྣམྤི དིསྭཱ ཝུཊྛཱཏབྦམེཝ; ཝུཊྛཱཡ ཙ ‘‘ཨཧཾ ཨིམིནཱ སུཁནིསིནྣོ ཝུཊྛཱཔིཏོ’’ཏི པརམྨུཁེན ན གནྟབྦཾ, ‘‘ཨིདཾ ཨཱཙརིཡ-ཨཱསནཾ, ཨེཏྠ ནིསཱིདཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ནིམནྟེཏབྦོཡེཝ. ནཝཀེན པན ‘‘མཧཱཐེརཾ ཨོབདྡྷཾ ཀརོམཱི’’ཏི པཱརིཝཱསིཀཏྠེརསྶ སནྟིཀཾ ན གནྟབྦཾ. ཨེཀཱསནེཏི སམཱནཝསྶིཀཱསནེ མཉྩེ ཝཱ པཱིཋེ ཝཱ ¶ . ན ཚམཱཡཾ ནིསིནྣེཏི པཀཏཏྟེ བྷཱུམིཡཾ ནིསིནྣེ ཨིཏརེན ཨནྟམསོ ཏིཎསནྠཱརེཔི ཨུཙྩཏརེ ཝཱལིཀཱཏལེཔི ཝཱ ན ནིསཱིདིཏབྦཾ, དྭཱདསཧཏྠཾ པན ཨུཔཙཱརཾ ¶ མུཉྩིཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཀཙངྐམེཏི སཧཱཡེན ཝིཡ སདྡྷིཾ ཙངྐམནྟོ ཨེཀསྨིཾ ཙངྐམེ.

ཚམཱཡཾ ཙངྐམནྟནྟི ཚམཱཡཾ ཙངྐམནྟེ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠོ – ཨཀཏཔརིཙྪེདཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཙངྐམནྟེ པརིཙྪེདཾ ཀཏྭཱ ཝཱལིཀཾ ཨཱཀིརིཏྭཱ ཨཱལམྦནཾ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏཙངྐམེ ¶ ནཱིཙེཔི ན ཙངྐམིཏབྦཾ, ཀོ པན ཝཱདོ ཨིཊྛཀཱཙཡསམྤནྣེ ཝེདིཀཱཔརིཀྑིཏྟེཏི! སཙེ པན པཱཀཱརཔརིཀྑིཏྟོ ཧོཏི དྭཱརཀོཊྛཀཡུཏྟོ པབྦཏནྟརཝནནྟརགུམྦནྟརེསུ ཝཱ སུཔྤཊིཙྪནྣོ, ཏཱདིསེ ཙངྐམེ ཙངྐམིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཔྤཊིཙྪནྣེཔི ཨུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏྭཱ ཝཊྚཏི.

ཝུཌྜྷཏརེནཱཏི ཨེཏྠ སཙེ ཝུཌྜྷཏརེ པཱརིཝཱསིཀེ པཋམཾ ནིཔནྣེ ཨིཏརོ ཛཱནནྟོ པཙྪཱ ནིཔཛྫཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཙསྶ ཧོཏི ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ. ཝུཌྜྷཏརསྶ པན རཏྟིཙྪེདོཝ ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ. ཨཛཱནིཏྭཱ ནིཔཛྫཏི, དྭིནྣམྤི ཝཏྟབྷེདོ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ པན ཧོཏི. ཨཐ ནཝཀཔཱརིཝཱསིཀེ པཋམཾ ནིཔནྣེ ཝུཌྜྷཏརོ པཙྪཱ ནིཔཛྫཏི, ནཝཀོ ཙ ཛཱནཱཏི, རཏྟི ཙསྶ ཚིཛྫཏི, ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ ཧོཏི. ཝུཌྜྷཏརསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ན ཝཏྟབྷེདོ. ནོ ཙེ ཛཱནཱཏི, དྭིནྣམྤི ཝཏྟབྷེདོ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ པན ཧོཏི. སཙེ དྭེཔི ཨཔཙྪཱཔུརིམཾ ནིཔཛྫནྟི, ཝུཌྜྷཏརསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ཨིཏརསྶ ཝཏྟབྷེདོཔཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. དྭེ པཱརིཝཱསིཀཱ སམཝསྶཱ, ཨེཀོ པཋམཾ ནིཔནྣོ, ཨེཀོ ཛཱནནྟོཝ པཙྪཱ ནིཔཛྫཏི, རཏྟི ཙ ཚིཛྫཏི, ཝཏྟབྷེདེ ཙ དུཀྐཊཾ. པཋམཾ ནིཔནྣསྶ རཏྟིཙྪེདོཝ ན ཝཏྟབྷེདོ. སཙེ པཙྪཱ ནིཔཛྫནྟོཔི ན ཛཱནཱཏི, དྭིནྣམྤི ཝཏྟབྷེདོ ནཏྠི, རཏྟིཙྪེདོ ¶ པན ཧོཏི. སཙེ དྭེཔི ཨཔཙྪཱཔུརིམཾ ནིཔཛྫནྟི, དྭིནྣམྤི རཏྟིཙྪེདོཡེཝ, ན ཝཏྟབྷེདོ. སཙེ ཧི དྭེ པཱརིཝཱསིཀཱ ཨེཀཏོ ཝསེཡྻུཾ, ཏེ ཨཉྙམཉྙསྶ ཨཛ྄ཛྷཱཙཱརཾ ཉཏྭཱ ཨགཱརཝཱ ཝཱ ཝིཔྤཊིསཱརིནོ ཝཱ ཧུཏྭཱ པཱཔིཊྛཏརཾ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫེཡྻུཾ ཝིབྦྷམེཡྻུཾ ཝཱ, ཏསྨཱ ནེསཾ སཧསེཡྻཱ སབྦཔྤཀཱརེན པཊིཀྑིཏྟཱ. སེསཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱདཡོ ཙེཏྠ པཱརིཝཱསིཀཱནཾ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཋིཏཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

པཱརིཝཱསིཀཙཏུཏྠོ ཙེ, བྷིཀྑཝེ, པརིཝཱསནྟི ཨེཏྠ པཱརིཝཱསིཀཾ ཙཏུཏྠཾ ཀཏྭཱ ཨཉྙསྶ པརིཝཱསདཱནཱདཱིནི ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨེཏེསྭེཝཱཡཾ གཎཔཱུརཀོ ¶ ན ཧོཏི, སེསསངྒྷཀམྨེསུ ཧོཏི. གཎེ པན ཨཔྤཧོནྟེ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ གཎཔཱུརཀོ ཀཱཏབྦོཏི.

༨༣. ཨིམཾ པན ཝཏྟཀཐཾ སུཏྭཱ ཝིནཡདྷརཨུཔཱལིཏྠེརསྶ རཧོགཏསྶ ཨེཝཾ པརིཝིཏཀྐོ ཨུདཔཱདི – ‘‘བྷགཝཏཱ བཧུ པཱརིཝཱསིཀཝཏྟཾ པཉྙཏྟཾ, ཀཏིཧི ནུ ཁོ ཨེཏྠ ཀཱརཎེཧི རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏཱི’’ཏི! སོ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏམཏྠཾ པུཙྪི. བྷགཝཱ ཙསྶ བྱཱཀཱསི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཐ ཁོ ཨཱཡསྨཱ ཨུཔཱལི…པེ… རཏྟིཙྪེདཱ’’ཏི. ཏཏྠ སཧཝཱསོཏི ཡྭཱཡཾ པཀཏཏྟེན ¶ བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ ཨེཀཙྪནྣེཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟོ ཨེཀཏོ ཝཱསོ. ཝིཔྤཝཱསོཏི ཨེཀཀསྶེཝ ཝཱསོ. ཨནཱརོཙནཱཏི ཨཱགནྟུཀཱདཱིནཾ ཨནཱརོཙནཱ. ཨེཏེསུ ཏཱིསུ ཨེཀེཀེན ཀཱརཎེན རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏི.

༨༤. ན སཀྐོནྟཱིཏི སངྒྷསྶ མཧནྟཏཱཡ ཏཏྠ ཏཏྠ གནྟྭཱ སབྦེསཾ ཨཱརོཙེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ སོདྷེཏུཾ ན སཀྐོནྟི. པརིཝཱསཾ ནིཀྑིཔཱམི, ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔཱམཱིཏི ཨིམེསུ དྭཱིསུ པདེསུ ཨེཀེནཱཔི ནིཀྑིཏྟོཝ ཧོཏི པརིཝཱསོ; དྭཱིཧི སུནིཀྑིཏྟོཡེཝ. སམཱདཱནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝཾ ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ ¶ མཱནཏྟཾ གཎྷཏོ པུན ཝཏྟསམཱདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི, སམཱདིནྣཝཏྟོཡེཝ ཧེས ཏསྨཱསྶ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དཱཏབྦཾ, ཙིཎྞམཱནཏྟོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨནཱཔཏྟིཀོ ཧུཏྭཱ སུདྡྷནྟེ པཏིཊྛིཏོ ཏིསྶོ སིཀྑཱ པཱུརེཏྭཱ དུཀྑསྶནྟཾ ཀརིསྶཏཱིཏི.

པཱརིཝཱསིཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཝཏྟཀཐཱ

༨༦. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱ བྷིཀྑཱུ སཱདིཡནྟི པཀཏཏྟཱནནྟི ཋཔེཏྭཱ ནཝཀཏརཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཾ ཨཝསེསཱནཾ ཨནྟམསོ པཱརིཝཱསིཀཱདཱིནམྤི. ཨིམེསཉྷི པཱརིཝཱསིཀམཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧམཱནཏྟཱརཧམཱནཏྟཱཙཱརིཀབྦྷཱནཱརཧཱནཾ པཉྩནྣཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྟནོ ནཝཀཏརཾ, སེསཱ སབྦེ པཀཏཏྟཱ ཨེཝ. ཀསྨཱ? མིཐུ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིནཾ ཨནུཉྙཱཏཏྟཱ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཝསེསཱནཾ ཨནྟམསོ པཱརིཝཱསིཀཱདཱིནམྤཱི’’ཏི. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཱདིལཀྑཎཾ པན ནེསཾ པརཏོ ¶ ཨཱཝིབྷཝིསྶཏི. སེསམེཏྠ ཨིཏོ པརེསུ ཙ མཱནཏྟཱརཧཱདིཝཏྟེསུ པཱརིཝཱསིཀཝཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ.

༨༧. མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཙཏུཏྠོ ཙེཏིཨཱདཱིསུཔི ཡཐེཝ པཱརིཝཱསིཀོ; ཨེཝཾ ཨེཏེཔི ཨེཏེསུ ཝིནཡཀམྨེསུ གཎཔཱུརཀཱ ན ཧོནྟི, སེསསངྒྷཀམྨེསུ ཧོནྟི.

མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

མཱནཏྟཙཱརིཀཝཏྟཀཐཱ

༩༠. མཱནཏྟཙཱརིཀསྶ ¶ ཝཏྟེསུ ‘‘དེཝསིཀཾ ཨཱརོཙེཏབྦ’’ནྟི ཝིསེསོ.

༩༢. རཏྟིཙྪེདེསུ ཨཱུནེ གཎེཏི ཨེཏྠ གཎོཏི ཙཏྟཱརོ ཝཱ ཨཏིརེཀཱ ཝཱ; ཏསྨཱ སཙེཔི ཏཱིཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཝསཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏིཡེཝ. མཱནཏྟནིཀྑེཔསམཱདཱནེསུ ཝུཏྟསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

མཱནཏྟཙཱརིཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཱརིཝཱསིཀཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༣. སམུཙྩཡཀྑནྡྷཀཾ

སུཀྐཝིསྶཊྛིཀཐཱ

༩༧. སམུཙྩཡཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟནྟི ཨེཏྠ ཙཏུབྦིདྷཾ མཱནཏྟཾ – ཨཔྤཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ, པཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ, པཀྑམཱནཏྟཾ, སམོདྷཱནམཱནཏྟནྟི. ཏཏྠ ཨཔྤཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ ¶ ནཱམ – ཡཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝཱསཾ ཨདཏྭཱ ཀེཝལཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣབྷཱཝེནེཝ མཱནཏྟཱརཧསྶ མཱནཏྟཾ དིཡྻཏི. པཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ ནཱམ – ཡཾ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ དིཡྻཏི. པཀྑམཱནཏྟཾ ནཱམ – ཡཾ པཊིཙྪནྣཱཡ ཝཱ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨདྡྷམཱསཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ དིཡྻཏི. སམོདྷཱནམཱནཏྟཾ ནཱམ – ཡཾ ཨོདྷཱཡ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དིཡྻཏི. ཏེསུ ཨིདཾ ‘‘ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟ’’ནྟི ཝཙནཏོ ‘‘ཨཔྤཊིཙྪནྣམཱནཏྟ’’ནྟི ཝེདིཏབྦཾ. ཏཾ དེནྟེན སཙེ ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི, ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེན དཱཏབྦཾ. སཙེ དྭེ ཝཱ ཏིསྶོ ཝཱ ཏཏུཏྟརིཾ ཝཱ ཨཱཔནྣོ, ཡཐེཝ ‘‘ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟི’’ནྟི ཝུཏྟཾ; ཨེཝཾ ‘‘དྭེ ཨཱཔཏྟིཡོ, ཏིསྶོ ཨཱཔཏྟིཡོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏཏུཏྟརི པན སཙེཔི སཏཾ ཝཱ སཧསྶཾ ཝཱ ཧོཏི, ‘‘སམྦཧུལཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ནཱནཱཝཏྠུཀཱཡོཔི ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཱ, ཏཱསཾ དཱནཝིདྷིཾ པརིཝཱསདཱནེ ཀཐཡིསྶཱམ.

ཨེཝཾ ཨཱཔཏྟིཝསེན ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ དིནྣེ མཱནཏྟེ ‘‘ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ མཱལ༹ཀསཱིམཱཡམེཝ ‘‘མཱནཏྟཾ སམཱདིཡཱམི, ཝཏྟཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟནཡེན ཝཏྟཾ སམཱདཱཏབྦཾ. ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཏཏྠེཝ སངྒྷསྶ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཨཱརོཙེནྟེན ཙ ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ –

‘‘ཨཧཾ ¶ , བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ སཉྩེཏནིཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཾ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨདཱསི. སོཧཾ མཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ཝེདཡཱམཧཾ, བྷནྟེ ‘ཝེདཡཏཱི’ཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི.

ཨིམཉྩ པན ཨཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཡ ཀཱཡཙི བྷཱསཱཡ ཨཱརོཙེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨཱརོཙེཏྭཱ སཙེ ནིཀྑིཔིཏུཀཱམོ, ཝུཏྟནཡེནེཝ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ¶ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. མཱལ༹ཀཏོ བྷིཀྑཱུསུ ནིཀྑནྟེསུ ཨེཀསྶཔི སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. མཱལ༹ཀཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཏིཾ ¶ པཊིལབྷནྟེན སཧགཙྪནྟསྶ སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོཔི པཀྐནྟོ, ཨཉྙསྶ ཡསྶ མཱལ༹ཀེ ནཱརོཙིཏཾ, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན པན ཨཝསཱནེ ‘‘ཝེདཡཏཱིཏི མཾ ཨཱཡསྨཱ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. དྭིནྣཾ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟཱ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི, ཏིཎྞཾ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟོ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ནིཀྑིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི.

སཙེ ཨཔྤབྷིཀྑུཀོ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, སབྷཱགཱ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟི, ཝཏྟཾ ཨནིཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ རཏྟིཡོ གཎེཏབྦཱ. ཨཐ ན སཀྐཱ སོདྷེཏུཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཙཏཱུཧི པཉྩཧི ཝཱ བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ པརིཀྑིཏྟསྶ ཝིཧཱརསྶ པརིཀྑེཔཏོ, ཨཔརིཀྑིཏྟསྶ པརིཀྑེཔཱརཧཊྛཱནཏོ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཧཱམགྒཏོ ཨོཀྐམྨ གུམྦེན ཝཱ ཝཏིཡཱ ཝཱ པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཝུཏྟནཡེན ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ཏཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏི, སཙེ ཨེས ཏཾ པསྶཏི, སདྡཾ ཝཱསྶ སུཎཱཏི, ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདོ ཙ.

ཨཐ དྭཱདསཧཏྠཾ ཨུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨཛཱནནྟསྶེཝ གཙྪཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏི ཨེཝ, ཝཏྟབྷེདོ པན ནཏྠི. ཨཱརོཙིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ ཙ ཨེཀཾ བྷིཀྑུཾ ཋཔེཏྭཱ སེསེཧི སཏི ཀརཎཱིཡེ གནྟུམྤི ཝཊྚཏི. ཨརུཎེ ཨུཊྛིཏེ ཏསྶ བྷིཀྑུསྶ སནྟིཀེ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོཔི ཀེནཙི ཀམྨེན པུརེཨརུཎེཡེཝ གཙྪཏི, ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཏོ ནིཀྑནྟཾ ཝཱ ཨཱགནྟུཀཾ ཝཱ ཡཾ པཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ སནྟིཀེ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཡཉྩ ཡསྨཱ གཎསྶ ¶ ཨཱརོཙེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཉྩ ཨཏྠིབྷཱཝཾ སལླཀྑེཏྭཱཝ ཝསི, ཏེནསྶ ཨཱུནེ གཎེ ཙརཎདོསོ ཝཱ ཝིཔྤཝཱསོ ཝཱ ན ཧོཏི. སཙེ ན ཀཉྩི པསྶཏི, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ གཏབྷིཀྑཱུསུ ཨེཀསྶ སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏབྦནྟི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ཡཾ པཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ; ཨཡཾ ནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པརིཧཱརོ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཝཾ ¶ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཨཁཎྜཾ ཙརིཏྭཱ ཡཏྠ སིཡཱ ཝཱིསཏིགཎོ བྷིཀྑུསངྒྷོ, ཏཏྠ སོ བྷིཀྑུ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཨབྦྷེནྟེཧི ཙ པཋམཾ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ¶ ཀཱཏབྦོ. ཨཡཉྷི ནིཀྑིཏྟཝཏྟཏྟཱ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཋིཏོ, པཀཏཏྟསྶ ཙ ཨབྦྷཱནཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཏསྨཱ ཝཏྟཾ སམཱདཱཔེཏབྦོ. ཝཏྟེ སམཱདིནྣེ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཧོཏི. ཏེནཱཔི ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ ཨཱརོཙེཏྭཱ ཨབྦྷཱནཾ ཡཱཙིཏབྦཾ. ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པུན ཝཏྟསམཱདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. སོ ཧི ཚཱརཏྟཱཏིཀྐམེནེཝ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཧོཏི, ཏསྨཱ སོ ཨབྦྷེཏབྦོ. ཏཏྲ ཡྭཱཡཾ ‘‘ཨེཝཉྩ པན, བྷིཀྑཝེ, ཨབྦྷེཏབྦོ’’ཏི པཱལི༹ཡཾཡེཝ ཨབྦྷཱནཝིདྷི ཝུཏྟོ, ཨཡཉྩ ཨེཀཱཔཏྟིཝསེན ཝུཏྟོ. སཙེ པན དྭེ ཏིསྶོ སམྦཧུལཱ ཝཱ ཨེཀཝཏྠུཀཱ ཝཱ ནཱནཱཝཏྠུཀཱ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཧོནྟི, ཏཱསཾ ཝསེན ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ. ཨེཝཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ དཱཏབྦཾ. པཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ པན ཡསྨཱ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ དཱཏབྦཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཾ པརིཝཱསཀཐཱཡཾཡེཝ ཀཐཡིསྶཱམ.

པརིཝཱསཀཐཱ

༡༠༢. ‘‘ཏེན ཧི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷོ ཨུདཱཡིསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ དེཏཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཱལི༹ཡཾ ཨནེཀེཧི ཨཱཀཱརེཧི པརིཝཱསོ ཙ མཱནཏྟཉྩ ཝུཏྟཾ. ཏསྶ ཡསྨཱ ཨཱགཏཱགཏཊྛཱནེ ཝིནིཙྪཡོ ཝུཙྩམཱནོ པཱལི༹ ཝིཡ ཨཏིཝིཏྠཱརཾ ཨཱཔཛྫཏི, ན ཙ སཀྐཱ ཧོཏི སུཁེན པརིགྒཧེཏུཾ, ཏསྨཱ ནཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨིདྷེཝ དསྶཡིསྶཱམ.

ཨཡཉྷི ཨིདྷ ཨདྷིཔྤེཏོ པརིཝཱསོ ནཱམ – པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ, སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ, སམོདྷཱནཔརིཝཱསོཏི ཏིཝིདྷོ ཧོཏི. ཏཏྠ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ ཏཱཝ ཡཐཱཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ དཱཏབྦོ ¶ . ཀསྶཙི ཧི ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི ཡཐཱ ཨཡཾ ཨུདཱཡིཏྠེརསྶ, ཀསྶཙི དྭཱིཧཱདིཔཊིཙྪནྣཱ ཡཐཱ པརཏོ ཨཱགཏཱ ཨུདཱཡིཏྠེརསྶེཝ, ཀསྶཙི ཨེཀཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི ཡཐཱ ཨཡཾ, ཀསྶཙི དྭེ ཏིསྶོ ཏཏུཏྟརི ཝཱ ཡཐཱ པརཏོ ཨཱགཏཱ, ཏསྨཱ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཾ དེནྟེན པཋམཾ ཏཱཝ པཊིཙྪནྣབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ.

ཨཡཉྷི ¶ ཨཱཔཏྟི ནཱམ དསཧཱཀཱརེཧི པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི. ཏཏྠཱཡཾ མཱཏིཀཱ – ཨཱཔཏྟི ཙ ཧོཏི ཨཱཔཏྟིསཉྙཱི ཙ, པཀཏཏྟོ ཙ ཧོཏི པཀཏཏྟསཉྙཱི ¶ ཙ, ཨནནྟརཱཡིཀོ ཙ ཧོཏི ཨནནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཙ, པཧུ ཙ ཧོཏི པཧུསཉྙཱི ཙ, ཚཱདེཏུཀཱམོ ཙ ཧོཏི ཚཱདེཏི ཙཱཏི.

ཏཏྠ ཨཱཔཏྟི ཙ ཧོཏི ཨཱཔཏྟིསཉྙཱི ཙཱཏི ཡཾ ཨཱཔནྣོ, སཱ ཨཱཔཏྟིཡེཝ ཧོཏི. སོཔི ཙ ཏཏྠ ཨཱཔཏྟིསཉྙཱིཡེཝ. ཨིཏི ཛཱནནྟོ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱཝ ཧོཏི. ཨཐ པནཱཡཾ ཏཏྠ ཨནཱཔཏྟིསཉྙཱི, ཨཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཨནཱཔཏྟི པན ཨཱཔཏྟིསཉྙཱཡཔི ཨནཱཔཏྟིསཉྙཱཡཔི ཚཱདེནྟེནཱཔི ཨཙྪཱདིཏཱཝ ཧོཏི. ལཧུཀཾ ཝཱ གརུཀཱཏི གརུཀཾ ཝཱ ལཧུཀཱཏི ཚཱདེཏི, ཨལཛྫིཔཀྑེ ཏིཊྛཏི, ཨཱཔཏྟི པན ཨཙྪནྣཱ ཧོཏི. གརུཀཾ ལཧུཀཱཏི མཉྙམཱནོ དེསེཏི, ནེཝ དེསིཏཱ ཧོཏི, ན ཚནྣཱ. གརུཀཾ གརུཀཱཏི ཉཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི. གརུཀལཧུཀབྷཱཝཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨཱཔཏྟིཾ ཚཱདེམཱིཏི ཚཱདེཏི, ཚནྣཱཝ ཧོཏི.

པཀཏཏྟོཏི ཏིཝིདྷཾ ཨུཀྑེཔནཱིཡཀམྨཾ ཨཀཏོ – སོ ཙེ པཀཏཏྟསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི. ཨཐ ‘‘མཡ྄ཧཾ སངྒྷེན ཀམྨཾ ཀཏ’’ནྟི ཨཔཀཏཏྟསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཨཙྪནྣཱ ཧོཏི. ཨཔཀཏཏྟེན པཀཏཏྟསཉྙིནཱ ཝཱ ཨཔཀཏཏྟསཉྙིནཱ ཝཱ ཚཱདིཏཱཔི ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘ཨཱཔཛྫཏི གརུཀཾ སཱཝསེསཾ,

ཚཱདེཏི ཨནཱདརིཡཾ པཊིཙྩ;

ན བྷིཀྑུནཱི ནོ ཙ ཕུསེཡྻ ཝཛྫཾ,

པཉྷཱ མེསཱ ཀུསལེཧི ཙིནྟིཏཱ’’ཏི. (པརི. ༤༨༡);

ཨཡཉྷི ¶ པཉྷོ ཨུཀྑིཏྟཀེན ཀཐིཏོ.

ཨནནྟརཱཡིཀོཏི ཡསྶ དསསུ ཨནྟརཱཡེསུ ཨེཀོཔི ནཏྠི, སོ ཙེ ཨནནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི. སཙེཔི སོ བྷཱིརུཀཛཱཏིཀཏཱཡ ཨནྡྷཀཱརེ ཨམནུསྶཙཎྜམིགབྷཡེན ཨནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི. ཡསྶ ཧི པབྦཏཝིཧཱརེ ཝསནྟསྶ ཀནྡརཾ ཝཱ ནདིཾ ཝཱ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ¶ ཨཱརོཙེཏབྦཾ ཧོཏི, ཨནྟརཱམགྒེ ཙ ཙཎྜཝཱལ༹ཨམནུསྶཱདིབྷཡཾ ཨཏྠི, མགྒེ ཨཛགརཱ ནིཔཛྫནྟི, ནདཱི པཱུརཱ ཧོཏི, ཨེཀསྨིཾ པན སཏིཡེཝ ཨནྟརཱཡེ ཨནྟརཱཡིཀསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ¶ ཚཱདེཏི, ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི. ཨནྟརཱཡིཀསྶ པན ཨནྟརཱཡིཀསཉྙཱཡ ཝཱ ཨནནྟརཱཡིཀསཉྙཱཡ ཝཱ ཚཱདཡཏོ ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི.

པཧཱུཏི ཡོ སཀྐོཏི བྷིཀྑུནོ སནྟིཀཾ གནྟུཉྩེཝ ཨཱརོཙེཏུཉྩ; སོ ཙེ པཧུསཉྙཱི ཧུཏྭཱ ཚཱདེཏི, ཚནྣཱ ཧོཏི. སཙསྶ མུཁེ ཨཔྤམཏྟཀོ གཎྜོ ཝཱ ཧོཏི, ཧནུཀཝཱཏོ ཝཱ ཝིཛ྄ཛྷཏི, དནྟོ ཝཱ རུཛྫཏི, བྷིཀྑཱ ཝཱ མནྡཱ ལདྡྷཱ ཧོཏི, ཏཱཝཏཀེན པན ནེཝ ཝཏྟུཾ ན སཀྐོཏི ན གནྟུཾ; ཨཔིཙ ཁོ ན སཀྐོམཱིཏི སཉྙཱི ཧོཏི, ཨཡཾ པཧུ ཧུཏྭཱ ཨཔྤཧུསཉྙཱི ནཱམ. ཨིམིནཱ ཚཱདིཏཱཔི ཨཙྪཱདིཏཱ. ཨཔྤཧུནཱ པན ཝཏྟུཾ ཝཱ གནྟུཾ ཝཱ ཨསམཏྠེན པཧུསཉྙིནཱ ཝཱ ཨཔྤཧུསཉྙིནཱ ཝཱ ཚཱདིཏཱ ཧོཏུ, ཨཙྪཱདིཏཱཝ.

ཚཱདེཏུཀཱམོ ཙ ཧོཏི ཚཱདེཏི ཙཱཏི ཨིདཾ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝ. སཙེ པན ཚཱདེསྶཱམཱིཏི དྷུརནིཀྑེཔཾ ཀཏྭཱ པུརེབྷཏྟེ ཝཱ པཙྪཱབྷཏྟེ ཝཱ པཋམཡཱམཱདཱིསུ ཝཱ ལཛྫིདྷམྨཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཨཱརོཙེཏི, ཨཡཾ ཚཱདེཏུཀཱམོ ན ཚཱདེཏི ནཱམ.

ཡསྶ པན ཨབྷིཀྑུཀེ ཋཱནེ ཝསནྟསྶ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ སབྷཱགསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཱགམནཾ ཨཱགམེནྟསྶ སབྷཱགསནྟིཀཾ ཝཱ གཙྪནྟསྶ ཨདྡྷམཱསོཔི མཱསོཔི ཨཏིཀྐམཏི, ཨཡཾ ན ཚཱདེཏུཀཱམོ ཚཱདེཏི ནཱམ, ཨཡམྤི ཨཙྪནྣཱཝ ཧོཏི.

ཡོ པན ཨཱཔནྣམཏྟོཝ ཨགྒིཾ ཨཀྐནྟཔུརིསོ ཝིཡ སཧསཱ ཨཔཀྐམིཏྭཱ སབྷཱགཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨཱཝི ཀརོཏི, ཨཡཾ ན ཚཱདེཏུཀཱམོཝ ན ཚཱདེཏི ནཱམ. སཙེ པན སབྷཱགཾ དིསྭཱཔི ‘‘ཨཡཾ ¶ མེ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡོ ཝཱ ཨཱཙརིཡོ ཝཱ’’ཏི ལཛྫཱཡ ནཱརོཙེཏི, ཚནྣཱཝ ཧོཏི ཨཱཔཏྟི. ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདིབྷཱཝོ ཧི ཨིདྷ ཨཔྤམཱཎཾ ཨཝེརིསབྷཱགམཏྟམེཝ པམཱཎཾ, ཏསྨཱ ཨཝེརིསབྷཱགསྶ སནྟིཀེ ཨཱརོཙེཏབྦཱ.

ཡོ པན ཝིསབྷཱགོ ཧོཏི སུཏྭཱ པཀཱསེཏུཀཱམོ, ཨེཝརཱུཔསྶ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶཱཔི སནྟིཀེ ན ཨཱརོཙེཏབྦཱ. ཏཏྠ ¶ པུརེབྷཏྟཾ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ ཧོཏུ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཱ, དིཝཱ ཝཱ རཏྟིཾ ཝཱ ཡཱཝ ཨརུཎཾ ན ཨུགྒཙྪཏི ཏཱཝ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨུདྡྷསྟེ ཨརུཎེ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, པཊིཙྪཱདནཔཙྩཡཱ ཙ དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. སབྷཱགསངྒྷཱདིསེསཾ ཨཱཔནྣསྶ པན སནྟིཀེ ཨཱཝི ¶ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེ ཨཱཝི ཀརོཏི, ཨཱཔཏྟི ཨཱཝིཀཏཱ ཧོཏི, དུཀྐཊཱ པན ན མུཙྩཏི, ཏསྨཱ སུདྡྷསྶ སནྟིཀེ ཨཱཝིཀཱཏབྦཱ. ཨཱཝིཀརོནྟོ ཙ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ སནྟིཀེ ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཝིཀརོམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཱཙིཀྑཱམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཱརོཙེམཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘མམ ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣབྷཱཝཾ ཛཱནཱཧཱི’’ཏི ཝཱ ཝདཏུ, ‘‘ཨེཀཾ གརུཀཱཔཏྟིཾ ཨཱཝིཀརོམཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཝཱ ནཡེན ཝདཏུ, སབྦེཧིཔི ཨཱཀཱརེཧི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཝ ཧོཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. སཙེ པན ལཧུཀཱཔཏྟིཾ ཨཱཝིཀརོམཱིཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝདཏི, པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཝཏྠུཾ ཨཱརོཙེཏི, ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏི, ཨུབྷཡཾ ཨཱརོཙེཏི, ཏིཝིདྷེནཱཔི ཨཱརོཙིཏཱཝ ཧོཏི. ཨིཏི ཨིམཱནི དས ཀཱརཎཱནི ཨུཔལཀྑེཏྭཱ པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཾ དེནྟེན པཋམམེཝ པཊིཙྪནྣབྷཱཝོ ཛཱནིཏབྦོ.

ཏཏོ པཊིཙྪནྣདིཝསེ ཙ ཨཱཔཏྟིཡོ ཙ སལླཀྑེཏྭཱ སཙེ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི – ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ སཉྩེཏནིཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣ’’ནྟི ཨེཝཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཨིདྷ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀམྨཝཱཙཾ ཝཏྭཱ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ. ཨཐ དྭཱིཧཏཱིཧཱདིཔཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, དྭཱིཧཔཊིཙྪནྣཾ ཏཱིཧཔཊིཙྪནྣཾ ཙཏཱུཧཔཊིཙྪནྣཾ པཉྩཱཧཔཊིཙྪནྣཾ ཚཱཧཔཊིཙྪནྣཾ སཏྟཱཧཔཊིཙྪནྣཾ ཨཊྛཱཧཔཊིཙྪནྣཾ ནཝཱཧཔཊིཙྪནྣཾ དསཱཧཔཊིཙྪནྣཾ ཨེཀཱདསཱཧཔཊིཙྪནྣཾ དྭཱདསཱཧཔཨཙྪནྣཾ ཏེརསཱཧཔཊིཙྪནྣཾ ཙུདྡསཱཧཔཊིཙྪནྣནྟི ཨེཝཾ ཡཱཝ ཙུདྡས དིཝསཱནི དིཝསཝསེན ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. པཉྩདས དིཝསཱནི པཊིཙྪནྣཱཡ པཀྑཔཊིཙྪནྣནྟི ཝཏྭཱ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. ཏཏོ ཡཱཝ ཨེཀཱུནཏིཾསཏིམོ དིཝསོ, ཏཱཝ ཨཏིརེཀཔཀྑཔཊིཙྪནྣནྟི.

ཏཏོ མཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀམཱསཔཊིཙྪནྣཾ དྭེམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀདྭེམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ¶ ཏེམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀཏེམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཙཏུམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀཙཏུམཱསཔཊིཙྪནྣཾ པཉྩམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ¶ ཨཏིརེཀཔཉྩམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཚམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀཚམཱསཔཊིཙྪནྣཾ སཏྟམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀསཏྟམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཊྛམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀཨཊྛམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ནཝམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀནཝམཱསཔཊིཙྪནྣཾ དསམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀདསམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨེཀཱདསམཱསཔཊིཙྪནྣཾ ཨཏིརེཀཨེཀཱདསམཱསཔཊིཙྪནྣནྟི ཨེཝཾ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ. སཾཝཙྪརེ པརིཔུཎྞེ ཨེཀསཾཝཙྪརཔཊིཙྪནྣནྟི. ཏཏོ པརཾ ཨཏིརེཀཨེཀསཾཝཙྪར… དྭེསཾཝཙྪར… ཨཏིརེཀདྭེསཾཝཙྪར… ཏིསཾཝཙྪར… ཨཏིརཀེཏིསཾཝཙྪར… ཙཏུསཾཝཙྪར… ཨཏིརེཀཙཏུསཾཝཙྪར… པཉྩསཾཝཙྪར… ཨཏིརེཀཔཉྩསཾཝཙྪརཔཊིཙྪནྣནྟི ¶ ཨེཝཾ ཡཱཝ སཊྛིསཾཝཙྪར… ཨཏིརེཀསཊྛིསཾཝཙྪརཔཊིཙྪནྣནྟི ཝཱ ཏཏོ ཝཱ བྷིཡྻོཔི ཝཏྭཱ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

སཙེ པན དྭེ ཏིསྶོ ཏཏུཏྟརི ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཧོནྟི, ཡཐཱ ཨིདྷ ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིནྟི ཝུཏྟཾ; ཨེཝཾ དྭེ ཨཱཔཏྟིཡོ ཏིསྶོ ཨཱཔཏྟིཡོཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏཏོ པརཾ པན སཏཾ ཝཱ ཧོཏུ སཧསྶཾ ཝཱ, སམྦཧུལཱཏི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ནཱནཱཝཏྠུཀཱསུཔི ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ – ཨེཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ, ཨེཀཾ ཀཱཡསཾསགྒཾ, ཨེཀཾ དུཊྛུལླཝཱཙཾ, ཨེཀཾ ཨཏྟཀཱམཾ, ཨེཀཾ སཉྩརིཏྟཾ, ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ གཎནཝསེན ཝཱ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ནཱནཱཝཏྠུཀཱཡོ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ ཝཏྠུཀིཏྟནཝསེན ཝཱ, ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ ནཱམམཏྟཝསེན ཝཱ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཏཏྠ ནཱམཾ དུཝིདྷཾ – སཛཱཏིསཱདྷཱརཎཉྩ སབྦསཱདྷཱརཎཉྩ. ཏཏྠ སངྒྷཱདིསེསོཏི སཛཱཏིསཱདྷཱརཎཾ, ཨཱཔཏྟཱིཏི སབྦསཱདྷཱརཎཾ; ཏསྨཱ ‘‘སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏི ཨེཝཾ སབྦསཱདྷཱརཎནཱམཝསེནཔི ཝཏྟུཾ ཝཊྚཏི. ཨིདཉྷི སབྦམྤི པརིཝཱསཱདིཀཾ ཝིནཡཀམྨཾ ཝཏྠུཝསེན གོཏྟཝསེན ནཱམཝསེན ¶ ཨཱཔཏྟིཝསེན ཙ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཏཏྠ ‘‘སུཀྐཝིསྶཊྛཱི’’ཏི ཝཏྠུ ཙེཝ གོཏྟཉྩ. ‘‘སངྒྷཱདིསེསོ’’ཏི ནཱམཉྩེཝ ཨཱཔཏྟི ཙ. ‘‘ཀཱཡསཾསགྒོ’’ཏི ཝཏྠུ ཙེཝ གོཏྟཉྩ. ‘‘སངྒྷཱདིསེསོ’’ཏི ནཱམཉྩེཝ ཨཱཔཏྟི ཙ, ཏཏྠ ‘‘སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཀཱཡསཾསགྒ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཝཙནེནཱཔི ‘‘ནཱནཱཝཏྠུཀཱཡོ’’ཏི ཝཙནེནཱཔི ཝཏྠུ ཙེཝ ¶ གོཏྟཉྩ གཧིཏཾ ཧོཏི. ‘‘སངྒྷཱདིསེསོ’’ཏི ཝཙནེནཱཔི ‘‘ཨཱཔཏྟིཡོ’’ཏི ཝཙནེནཱཔི ནཱམཉྩེཝ ཨཱཔཏྟི ཙ གཧིཏཱ ཧོཏི. ཨིདྷ པན ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ སཉྩེཏནིཀཾ ‘‘སུཀྐཝིསྶཊྛི’’ནྟི ནཱམམྤི ཝཏྠུགོཏྟཱནིཔི གཧིཏཱནེཝ. ཡཐཱ ཙ ཨིདྷ ‘‘ཨཡཾ ཨུདཱཡི བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝུཏྟཾ; ཨེཝཾ ཡོ ཡོ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི, ཏསྶ ཏསྶ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམོ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཀམྨཝཱཙཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཙ ཏེན བྷིཀྑུནཱ མཱལ༹ཀསཱིམཱཡམེཝ ‘‘པརིཝཱསཾ སམཱདིཡཱམི, ཝཏྟཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཏྟཾ སམཱདཱཏབྦཾ ¶ . སམཱདིཡིཏྭཱ ཏཏྠེཝ སངྒྷསྶ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཨཱརོཙེནྟེན ཙ ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ སཉྩེཏནིཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཾ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝསཱམི – ‘ཝེདཡཱམཧཾ, བྷནྟེ, ཝེདཡཏཱི’ཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི.

ཨིམཉྩ པནཏྠཾ གཧེཏྭཱ ཡཱཡ ཀཱཡཙི བྷཱསཱཡ ཨཱརོཙེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨཱརོཙེཏྭཱ སཙེ ནིཀྑིཔིཏུཀཱམོ, ཝུཏྟནཡེནེཝ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. མཱལ༹ཀཏོ བྷིཀྑཱུསུ ནིཀྑནྟེསུ ཨེཀསྶཱཔི སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. མཱལ༹ཀཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཏིཾ པཊིལབྷནྟེན སཧགཙྪནྟསྶ སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོཔི པཀྐནྟོ, ཨཉྙསྶ ཡསྶ མཱལ༹ཀེ ནཱརོཙིཏཾ, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཱརོཙེནྟེན ཙ ཨཝསཱནེ ‘‘ཝེདཡཏཱིཏི མཾ ཨཱཡསྨཱ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. དྭིནྣཾ ¶ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟཱ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི, ཏིཎྞཾ ཨཱརོཙེནྟེན ‘‘ཨཱཡསྨནྟོ དྷཱརེནྟཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ནིཀྑིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི.

སཙེ ཨཔྤབྷིཀྑུཀོ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, སབྷཱགཱ བྷིཀྑཱུ ཝསནྟི, ཝཏྟཾ ཨནིཀྑིཔིཏྭཱ ཝིཧཱརེཡེཝ རཏྟིཔརིགྒཧོ ཀཱཏབྦོ. ཨཐ ན སཀྐཱ སོདྷེཏུཾ, ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ པཙྩཱུསསམཡེ ཨེཀེན བྷིཀྑུནཱ སདྡྷིཾ མཱནཏྟཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མཧཱམགྒཱ ཨོཀྐམྨ པཊིཙྪནྣེ ཋཱནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝཏྟཾ ¶ སམཱདིཡིཏྭཱ ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པརིཝཱསོ ཨཱརོཙེཏབྦོ. ཨཱརོཙེནྟེན སཙེ ནཝཀཏརོ ཧོཏི, ‘‘ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཝུཌྜྷཏརོ, ‘‘བྷནྟེ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན ཏཾ ཋཱནཾ ཨཱགཙྪཏི, སཙེ ཨེས ཏཾ པསྶཏི, སདྡཾ ཝཱསྶ སུཎཱཏི, ཨཱརོཙེཏབྦཾ; ཨནཱརོཙེནྟསྶ རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདོ ཙ. ཨཐ དྭཱདསཧཏྠཾ ཨུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ ཨཛཱནནྟསྶེཝ གཙྪཏི, རཏྟིཙྪེདོཡེཝ ཧོཏི, ཝཏྟབྷེདོ པན ནཏྠི.

ཨུགྒཏེ ¶ ཨརུཎེ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ སོ བྷིཀྑུ ཀེནཙིདེཝ ཀརཎཱིཡེན པཀྐནྟོ ཧོཏི, ཡཾ ཨཉྙཾ སབྦཔཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. སཙེ པན ཀཉྩི ན པསྶཏི, ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནཱ སདྡྷིཾ གཏབྷིཀྑུསྶ སནྟིཀེ ནིཀྑིཔིཏབྦནྟི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པན ‘‘ཡཾ པཋམཾ པསྶཏི, ཏསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ, ཨཡཾ ནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པརིཧཱརོ’’ཏི ཨཱཧ.

ཨེཝཾ ཡཏྟཀཱནི དིཝསཱནི ཨཱཔཏྟི པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཏཏྟཀཱནི ཏཏོ ཨདྷིཀཏརཱནི ཝཱ ཀུཀྐུཙྩཝིནོདནཏྠཱཡ པརིཝསིཏྭཱ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ མཱནཏྟཾ ཡཱཙིཏབྦཾ. ཨཡཉྷི ཝཏྟེ སམཱདིནྣེ ཨེཝ མཱནཏྟཱརཧོ ཧོཏི ནིཀྑིཏྟཝཏྟེན པརིཝུཏྠཏྟཱ. ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟསྶ པན པུན སམཱདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི, སོ ཧི པཊིཙྪནྣདིཝསཱཏིཀྐམེནེཝ མཱནཏྟཱརཧོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ མཱནཏྟཾ དཱཏབྦམེཝ. ཨིདཾ པཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ ནཱམ. ཏཾ དེནྟེན སཙེ ཨེཀཱཔཏྟི ཧོཏི ¶ , པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ དཱཏབྦཾ. ཨཐ དྭེ ཝཱ ཏིསྶོ ཝཱ ‘‘སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ སངྒྷཾ དྭིནྣཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཏིསྶནྣཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི པརིཝཱསེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨཱཔཏྟིཡོ ཙ དིཝསེ ཙ སལླཀྑེཏྭཱ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཔཏྟིཾ པཊིཙྪནྣཱཔཏྟིཡཱ སམོདྷཱནེཏྭཱཔི དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀཐཾ? པཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ སཉྩེཏནིཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཾ, སོཧཾ སངྒྷཾ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ ཨདཱསི, སོཧཾ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསོ ¶ . ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ སཉྩེཏནིཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཾ. སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སཉྩེཏནིཀཱནཾ སུཀྐཝིསྶཊྛཱིནཾ པཊིཙྪནྣཱཡ ཙ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཙ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི.

ཨཐསྶ ཏདནུརཱུཔཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ མཱནཏྟཾ དཱཏབྦཾ. སཙེ པཊིཙྪནྣཱ དྭེ, ཨཔྤཊིཙྪནྣཱ ཨེཀཱ ‘‘པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡ ཙཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཨཐ པཊིཙྪནྣཱ ¶ ཨེཀཱ, ཨཔྤཊིཙྪནྣཱ དྭེ, ‘‘པཊིཙྪནྣཱཡ ཙ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ པཊིཙྪནྣཱཔི དྭེ, ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཔི དྭེ, ‘‘པཊིཙྪནྣཱནཉྩ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱནཉྩཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སབྦཏྠ ཨནུརཱུཔཾ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ མཱནཏྟཾ དཱཏབྦཾ. ཙིཎྞམཱནཏྟསྶ ཙ ཏདནུརཱུཔམེཝ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཏྭཱ ཨབྦྷཱནཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨིདྷ པན ཨེཀཱཔཏྟིཝསེན ཝུཏྟཾ. ཨིཏི ཡཾ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝཱསཱཝསཱནེ མཱནཏྟཾ དིཡྻཏི, ཨིདཾ པཊིཙྪནྣམཱནཏྟཾ ནཱམ. ཨེཝམེཏྠ ཨེཀེནེཝ ཡོཛནཱམུཁེན པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསོ ཙ པཊིཙྪནྣམཱནཏྟཉྩ ཝུཏྟནྟི ཝེདིཏབྦཾ. པཀྑམཱནཏྟཾ སམོདྷཱནམཱནཏྟཉྩ ཨཝསེསཔརིཝཱསཀཐཱཝསཱནེ ཀཐཡིསྶཱམ.

སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ སམོདྷཱནཔརིཝཱསོཏི ཧི དྭེ པརིཝཱསཱ ཨཝསེསཱ. ཏཏྠ ¶ ‘‘སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ’’ ནཱམ པརཏོ ཨདྷམྨིཀམཱནཏྟཙཱརཱཝསཱནེ ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི, ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏི ཨིམསྨིཾ ཝཏྠུསྨིཾ ཨནུཉྙཱཏཔརིཝཱསོ. སོ དུཝིདྷོ – ཙཱུལ༹སུདྡྷནྟོ, མཧཱསུདྡྷནྟོཏི. དུཝིདྷོཔི ཙེས རཏྟིཔརིཙྪེདཾ སཀལཾ ཝཱ ཨེཀཙྩཾ ཝཱ ཨཛཱནནྟསྶ ཙ ཨསྶརནྟསྶ ཙ ཏཏྠ ཝེམཏིཀསྶ ཙ དཱཏབྦོ. ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ པན ཨེཏྟཀཱ ཨཧཾ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔནྣོཏི ཛཱནཱཏུ ཝཱ མཱ ཝཱ, ཨཀཱརཎམེཏཾ.

ཏཏྠ ཡོ ཨུཔསམྤདཏོ པཊྛཱཡ ཨནུལོམཀྐམེན ཝཱ ཨཱརོཙིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ པཊིལོམཀྐམེན ཝཱ ‘‘ཨསུཀཉྩ ཨསུཀཉྩ དིཝསཾ ཝཱ པཀྑཾ ཝཱ མཱསཾ ཝཱ སཾཝཙྪརཾ ཝཱ ཏཝ སུདྡྷབྷཱཝཾ ཛཱནཱསཱི’’ཏི པུཙྪིཡམཱནོ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཛཱནཱམི, ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཀཱལཾ ཨཧཾ སུདྡྷོ’’ཏི ཝདཏི, ཏསྶ དིནྣོ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ ‘‘ཙཱུལ༹སུདྡྷནྟོ’’ཏི ཝུཙྩཏི.

ཏཾ གཧེཏྭཱ པརིཝསནྟེན ཡཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨཏྟནོ སུདྡྷིཾ ཛཱནཱཏི, ཏཏྟཀཾ ཨཔནེཏྭཱ ཨཝསེསཾ ¶ མཱསཾ ཝཱ དྭེམཱསཾ ཝཱ པརིཝསིཏབྦཾ. སཙེ མཱསམཏྟཾ ཨསུདྡྷོམྷཱིཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཨགྒཧེསི པརིཝསནྟོ ཙ པུན ཨཉྙཾ མཱསཾ སརཏི, ཏམྤི མཱསཾ པརིཝསིཏབྦམེཝ. པུན པརིཝཱསདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨཐ དྭེམཱསཾ ཨསུདྡྷོམྷཱིཏི སལླཀྑེཏྭཱ ཨགྒཧེསི, པརིཝསནྟོ ཙ མཱསམཏྟམེཝཱཧཾ ཨསུདྡྷོམྷཱིཏི སནྣིཊྛཱནཾ ཀརོཏི, མཱསམེཝ པརིཝསིཏབྦཾ. པུན ¶ པརིཝཱསདཱནཀིཙྩཾ ནཏྠི. ཨཡཉྷི སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ ནཱམ ཨུདྡྷམྤི ཨཱརོཧཏི, ཧེཊྛཱཔི ཨོརོཧཏི, ཨིདམསྶ ལཀྑཎཾ. ཨཉྙསྨིཾ པན ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནེ ཨིདཾ ལཀྑཎཾ – ཡོ ཨཔྤཊིཙྪནྣཾ ཨཱཔཏྟིཾ པཊིཙྪནྣཱཏི ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ཨཱཔཏྟི ཝུཊྛཱཏི. ཡོ པཊིཙྪནྣཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཏི ཝིནཡཀམྨཾ ཀརོཏི, ཏསྶ ན ཝུཊྛཱཏི. ཨཙིརཔཊིཙྪནྣཾ ཙིརཔཊིཙྪནྣཱཏི ཀརོནྟསྶཱཔི ཝུཊྛཱཏི. ཙིརཔཊིཙྪནྣཾ ཨཙིརཔཊིཙྪནྣཱཏི ¶ ཀརོནྟསྶ ན ཝུཊྛཱཏི. ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ སམྦཧུལཱཏི ཀརོནྟསྶཱཔི ཝུཊྛཱཏི, ཨེཀཾ ཝིནཱ སམྦཧུལཱནཾ ཨབྷཱཝཏོ. སམྦཧུལཱ པན ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཨེཀཾ ཨཱཔཛྫིནྟི ཀརོནྟསྶ ན ཝུཊྛཱཏི.

ཡོ པན ཡཐཱཝུཏྟེན ཨནུལོམཔཊིལོམནཡེན པུཙྪིཡམཱནོཔི རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི ནེཝ སརཏི ཝེམཏིཀོ ཝཱ ཧོཏི, ཏསྶ དིནྣོ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ ‘‘མཧཱསུདྡྷནྟོ’’ཏི ཝུཙྩཏི. ཏཾ གཧེཏྭཱ གཧིཏདིཝསཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ ཨུཔསམྤདདིཝསོ, ཏཱཝ རཏྟིཡོ གཎེཏྭཱ པརིཝསིཏབྦཾ. ཨཡཾ ཨུདྡྷཾ ནཱརོཧཏི, ཧེཊྛཱ པན ཨོརོཧཏི. ཏསྨཱ སཙེ པརིཝསནྟོ རཏྟིཔརིཙྪེདེ སནྣིཊྛཱནཾ ཀརོཏི, མཱསོ ཝཱ སཾཝཙྪརོ ཝཱ མཡ྄ཧཾ ཨཱཔནྣསྶཱཏི མཱསཾ ཝཱ སཾཝཙྪརཾ ཝཱ པརིཝསིཏབྦཾ. པརིཝཱསཡཱཙནདཱནལཀྑཎཾ པནེཏྠ པརཏོ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཝཏྟསམཱདཱནམཱནཏྟཨབྦྷཱནཱནི ཝུཏྟནཡཱནེཝ. ཨཡཾ སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ ནཱམ.

‘‘སམོདྷཱནཔརིཝཱསོ’’ ནཱམ ཏིཝིདྷོ ཧོཏི – ཨོདྷཱནསམོདྷཱནོ, ཨགྒྷསམོདྷཱནོ, མིསྶཀསམོདྷཱནོཏི. ཏཏྠ ‘‘ཨོདྷཱནསམོདྷཱནོ’’ ནཱམ – ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པཊིཙྪཱདེནྟསྶ པརིཝུཏྠདིཝསེ ཨོདྷུནིཏྭཱ མཀྑེཏྭཱ པུརིམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ མཱུལདིཝསཔརིཙྪེདེ པཙྪཱ ཨཱཔནྣཾ ཨཱཔཏྟིཾ སམོདཧིཏྭཱ དཱཏབྦཔརིཝཱསོ ཝུཙྩཏི. སོ པརཏོ ‘‘ཏེན ཧི བྷིཀྑཝེ སངྒྷོ ཨུདཱཡིཾ བྷིཀྑུཾ ཨནྟརཱ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ པཉྩཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ¶ མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏྭཱ པུརིམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ དེཏཱུ’’ཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ ཝིཏྠཱརཏོ པཱལི༹ཡཾཡེཝ ཨཱགཏོ.

ཨཡཾ པནེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ – ཡོ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝཱསཾ གཧེཏྭཱ པརིཝསནྟོ ཝཱ མཱནཏྟཱརཧོ ཝཱ མཱནཏྟཾ ཙརནྟོ ཝཱ ཨབྦྷཱནཱརཧོ ཝཱ ཨཉྙཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པུརིམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ སམཱ ཝཱ ཨཱུནཏརཱ ཝཱ རཏྟིཡོ པཊིཙྪཱདེཏི, ཏསྶ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནེན ཏེ ¶ པརིཝུཏྠདིཝསེ ཙ མཱནཏྟཙིཎྞདིཝསེ ཙ སབྦེ ཨོདྷུནིཏྭཱ ཨདིཝསེ ཀཏྭཱ པཙྪཱ ཨཱཔནྣཱཔཏྟིཾ མཱུལཱཔཏྟིཡཾ སམོདྷཱཡ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ. ཏེན སཙེ མཱུལཱཔཏྟི ¶ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱ, ཨནྟརཱཔཏྟི ཨཱུནཀཔཀྑཔཊིཙྪནྣཱ, པུན པཀྑམེཝ པརིཝཱསོ པརིཝསིཏབྦོ. ཨཐཱཔི ཨནྟརཱཔཏྟི པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཝ པཀྑམེཝ པརིཝསིཏབྦཾ. ཨེཏེནུཔཱཡེན ཡཱཝ སཊྛིཝསྶཔཊིཙྪནྣཱ མཱུལཱཔཏྟི, ཏཱཝ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ. སཊྛིཝསྶཱནི པརིཝསིཏྭཱ མཱནཏྟཱརཧོ ཧུཏྭཱཔི ཧི ཨེཀདིཝསཾ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ པཊིཙྪཱདེཏྭཱ པུནཔི སཊྛིཝསྶཱནི པརིཝཱསཱརཧོ ཧོཏི.

སཙེ པན ཨནྟརཱཔཏྟི མཱུལཱཔཏྟིཏོ ཨཏིརེཀཔཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཏཏྠ ‘‘ཀིཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཝུཏྟེ མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ – ‘‘ཨཏེཀིཙྪོ ཨཡཾ པུགྒལོ, ཨཏེཀིཙྪོ ནཱམ ཨཱཝིཀཱརཱཔེཏྭཱ ཝིསྶཛྫེཏབྦོ’’ཏི. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘ཀསྨཱ ཨཏེཀིཙྪོ ནཱམ, ནནུ ཨཡཾ སམུཙྩཡཀྑནྡྷཀོ ནཱམ བུདྡྷཱནཾ ཋིཏཀཱལསདིསོ, ཨཱཔཏྟི ནཱམ པཊིཙྪནྣཱ ཝཱ ཧོཏུ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱ ཝཱ སམཀཨཱུནཏརཨཏིརེཀཔཊིཙྪནྣཱ ཝཱ ཝིནཡདྷརསྶ ཀམྨཝཱཙཾ ཡོཛེཏུཾ སམཏྠབྷཱཝོཡེཝེཏྠ པམཱཎཾ, ཏསྨཱ ཡཱ ཨཏིརེཀཔཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི, ཏཾ མཱུལཱཔཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཏཏྠ ཨིཏརཾ སམོདྷཱཡ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ’’ཏི. ཨཡཾ ‘‘ཨོདྷཱནསམོདྷཱནོ’’ ནཱམ.

‘‘ཨགྒྷསམོདྷཱནོ’’ ནཱམ སམྦཧུལཱསུ ཨཱཔཏྟཱིསུ ཡཱ ཨེཀཱ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏིསྶོ ཝཱ སམྦཧུལཱ ཝཱ ཨཱཔཏྟིཡོ སབྦཙིརཔཊིཙྪནྣཱཡོ, ཏཱསཾ ཨགྒྷེན སམོདྷཱཡ ཏཱསཾ རཏྟིཔརིཙྪེདཝསེན ཨཝསེསཱནཾ ཨཱུནཏརཔཊིཙྪནྣཱནཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ པརིཝཱསོ དིཡྻཏི. ཨཡཾ ཝུཙྩཏི ཨགྒྷསམོདྷཱནོ. སོཔི པརཏོ ‘‘ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཨཉྙཏརོ བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔནྣོ ཧོཏི, ཨེཀཱ ཨཱཔཏྟི ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱ ཨེཀཱ ཨཱཔཏྟི དྭཱིཧཔཊིཙྪནྣཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏོཡེཝ.

ཡསྶ ¶ པན སཏཾ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔཊིཙྪནྣཱ, ཨཔརམྤི སཏཾ ཨཱཔཏྟིཡོ དསཱཧཔཊིཙྪནྣཱཏི ཨེཝཾ དསཀྑཏྟུཾ ཀཏྭཱ ཨཱཔཏྟིསཧསྶཾ དིཝསསཏཔཊིཙྪནྣཾ ཧོཏི, ཏེན ཀིཾ ཀཱཏབྦནྟི? སབྦཾ སམོདཧིཏྭཱ དས དིཝསེ པརིཝསིཏབྦཾ. ཨེཝཾ ཨེཀེནེཝ དསཱཧེན དིཝསསཏམྤི པརིཝསིཏམེཝ ¶ ཧོཏི. ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

‘‘དསསཏཾ ¶ རཏྟིསཏཾ, ཨཱཔཏྟིཡོ ཚཱདཡིཏྭཱན;

དས རཏྟིཡོ ཝསིཏྭཱན, མུཙྩེཡྻ པཱརིཝཱསིཀོ’’ཏི. (པརི. ༤༧༧);

ཨཡཾ ཨགྒྷསམོདྷཱནོ ནཱམ.

‘‘མིསྶཀསམོདྷཱནོ’’ ནཱམ – ཡོ ནཱནཱཝཏྠུཀཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ དིཡྻཏི. ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ –

‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ཨེཀཾ སུཀྐཝིསྶཊྛིཾ, ཨེཀཾ ཀཱཡསཾསགྒཾ, ཨེཀཾ དུཊྛུལླཝཱཙཾ, ཨེཀཾ ཨཏྟཀཱམཾ, ཨེཀཾ སཉྩརིཏྟཾ, ཨེཀཾ ཀུཊིཀཱརཾ, ཨེཀཾ ཝིཧཱརཀཱརཾ, ཨེཀཾ དུཊྛདོསཾ, ཨེཀཾ ཨཉྙབྷཱགིཡཾ, ཨེཀཾ སངྒྷབྷེདཾ, ཨེཀཾ བྷེདཱནུཝཏྟཀཾ, ཨེཀཾ དུབྦཙཾ, ཨེཀཾ ཀུལདཱུསཀཾ, སོཧཾ, བྷནྟེ, སངྒྷཾ ཏཱསཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི –

ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཏདནུརཱུཔཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཡ པརིཝཱསོ དཱཏབྦོ.

ཨེཏྠ ཙ སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིཾ ནཱནཱཝཏྠུཀཱཡོཏིཔི སངྒྷཱདིསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫིནྟིཔི ཨེཝཾ པུབྦེ ཝུཏྟནཡེན ཝཏྠུཝསེནཔི གོཏྟཝསེནཔི ནཱམཝསེནཔི ཨཱཔཏྟིཝསེནཔི ཡོཛེཏྭཱ ཀམྨཝཱཙཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝཱཏི ཨཡཾ མིསྶཀསམོདྷཱནོ. སབྦཔརིཝཱསཀམྨཝཱཙཱཝསཱནེ པན ནིཀྑིཏྟཱནིཀྑིཏྟཝཏྟཱདིཀཐཱ པུརིམནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཱཏི.

པརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨིདཱནི ¶ ཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘པཀྑམཱནཏྟཉྩ སམོདྷཱནམཱནཏྟཉྩ ཨཝསེསཔརིཝཱསཀཐཱཝསཱནེ ཀཐཡིསྶཱམཱ’’ཏི, ཏསྶོཀཱསོ སམྤཏྟོ, ཏསྨཱ ཝུཙྩཏི – ‘‘པཀྑམཱནཏྟ’’ནྟི བྷིཀྑུནིཡཱ དཱཏབྦམཱནཏྟཾ. ཏཾ པན པཊིཙྪནྣཱཡཔི ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡཔི ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨཌྜྷམཱསམེཝ དཱཏབྦཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘གརུདྷམྨཾ ཨཛ྄ཛྷཱཔནྣཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨུབྷཏོསངྒྷེ པཀྑམཱནཏྟཾ ཙརིཏབྦ’’ནྟི (ཙཱུལ༹ཝ. ༤༠༣). ཏཾ པན བྷིཀྑུནཱིཧི ཨཏྟནོ སཱིམཾ སོདྷེཏྭཱ ཝིཧཱརསཱིམཱཡ ཝཱ ¶ ཝིཧཱརསཱིམཾ སོདྷེཏུཾ ¶ ཨསཀྐོནྟཱིཧི ཁཎྜསཱིམཱཡ ཝཱ སབྦནྟིམེན པརིཙྪེདེན ཙཏུཝགྒགཎཾ སནྣིཔཱཏཱཔེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨེཀཱ ཨཱཔཏྟི ཧོཏི ཨེཀིསྶཱ ཝསེན, སཙེ དྭེ ཝཱ ཏིསྶོ ཝཱ སམྦཧུལཱ ཝཱ ཨེཀཝཏྠུཀཱ ཝཱ ནཱནཱཝཏྠུཀཱ ཝཱ ཏཱསཾ ཏཱསཾ ཝསེན ཝཏྠུགོཏྟནཱམཨཱཔཏྟཱིསུ ཡཾ ཡཾ ཨིཙྪཏི ཏཾ ཏཾ ཨཱདཱཡ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ.

ཏཏྲིདཾ ཨེཀཱཔཏྟིཝསེན མུཁམཏྟདསྶནཾ, ཏཱཡ ཨཱཔནྣཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ བྷིཀྑུནིསངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨེཀཾསཾ ཨུཏྟརཱསངྒཾ ཀརིཏྭཱ ཝུཌྜྷཱནཾ བྷིཀྑུནཱིནཾ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ཨེཝམསྶ ཝཙནཱིཡོ – ‘‘ཨཧཾ, ཨཡྻེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ གཱམནྟརཾ, སཱཧཾ, ཨཡྻེ, ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ གཱམནྟརཱཡ པཀྑམཱནཏྟཾ ཡཱཙཱམཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ བྱཏྟཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ པཊིབལཱཡ སངྒྷོ ཉཱཔེཏབྦོ –

‘‘སུཎཱཏུ མེ ཨཡྻེ སངྒྷོ, ཨཡཾ ཨིཏྠནྣཱམཱ བྷིཀྑུནཱི ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫི གཱམནྟརཾ, སཱ སངྒྷཾ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ གཱམནྟརཱཡ པཀྑམཱནཏྟཾ ཡཱཙཏི, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨིཏྠནྣཱམཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ གཱམནྟརཱཡ པཀྑམཱནཏྟཾ དདེཡྻ, ཨེསཱ ཉཏྟི.

‘‘སུཎཱཏུ མེ ཨཡྻེ སངྒྷོ, ཨཡཾ…པེ… དུཏིཡམྤི… ཏཏིཡམྤི ཨེཏམཏྠཾ ཝདཱམི. སུཎཱཏུ མེ ཨཡྻེ སངྒྷོ…པེ… དེཏི… དིནྣཾ སངྒྷེན ཨིཏྠནྣཱམཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ གཱམནྟརཱཡ པཀྑམཱནཏྟཾ, ཁམཏི སངྒྷསྶ, ཏསྨཱ ཏུཎྷཱི; ཨེཝམེཏཾ དྷཱརཡཱམཱི’’ཏི.

ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ¶ ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ བྷིཀྑུམཱནཏྟཀཐཱཡ ཝུཏྟནཡེནེཝ སངྒྷསྶ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཏྟཝཏྟཾ ཝསིཏུཀཱམཱཡ ཏཏྠེཝ སངྒྷམཛ྄ཛྷེ ཝཱ པཀྐནྟཱསུ བྷིཀྑུནཱིསུ ཨེཀབྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ དུཏིཡིཀཱཡ ཝཱ སནྟིཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨཉྙིསྶཱ པན ཨཱགནྟུཀཱཡ སནྟིཀེ ཨཱརོཙེཏྭཱ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ནིཀྑིཏྟཀཱལཏོ པཊྛཱཡ པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི. པུན སམཱདིཡིཏྭཱ ཨརུཎཾ ཨུཊྛཱཔེནྟིཡཱ པན བྷིཀྑུནཱིནཾཡེཝ སནྟིཀེ ཝསིཏུཾ ན ལབྷཏི. ‘‘ཨུབྷཏོསངྒྷེ པཀྑམཱནཏྟཾ ཙརིཏབྦ’’ནྟི ¶ ཧི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨསྶཱ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡཱཧི ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ སངྒཱཧཀཔཀྑེ ཋིཏོ ¶ ཨེཀོ མཧཱཐེརོ ཝཱ དྷམྨཀཐིཀོ ཝཱ བྷིཀྑུ ཝཏྟབྦོ – ‘‘ཨེཀིསྶཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝིནཡཀམྨཾ ཀཏྟབྦམཏྠི, ཏཏྲ ནོ ཨཡྻཱ, ཙཏྟཱརོ བྷིཀྑཱུ པེསེཐཱ’’ཏི. སངྒཧཾ ཨཀཱཏུཾ ན ལབྦྷཏི, པེསེསྶཱམཱིཏི ཝཏྟབྦཾ. ཙཏཱུཧི པཀཏཏྟབྷིཀྑུནཱིཧི མཱནཏྟཙཱརིནིཾ བྷིཀྑུནིཾ གཧེཏྭཱ ཨནྟོཨརུཎེཡེཝ ནིཀྑམིཏྭཱ གཱམཱུཔཙཱརཏོ དྭེ ལེཌྜུཔཱཏེ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ མགྒཱ ཨོཀྐམྨ གུམྦཝཏིཨཱདཱིཧི པཊིཙྪནྣཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཝིཧཱརཱུཔཙཱརཏོཔི དྭེ ལེཌྜུཔཱཏཱ ཨཏིཀྐམིཏབྦཱ ཙཏཱུཧི པཀཏཏྟབྷིཀྑཱུཧིཔི ཏཏྠ གནྟབྦཾ. གནྟྭཱ པན བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ ན ཨེཀཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, པཊིཀྐམིཏྭཱ ཨཝིདཱུརཊྛཱནེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཀུརུནྡིམཧཱཔཙྩརཱིསུ པན ‘‘བྷིཀྑུནཱིཧིཔི བྱཏྟཾ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཨུཔཱསིཀཱཡོ བྷིཀྑཱུཧིཔི ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཨུཔཱསཀེ ཨཏྟརཀྑཎཏྠཱཡ གཧེཏྭཱ གནྟབྦ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཀུརུནྡིཡཾཡེཝ ཙ བྷིཀྑུནུཔསྶཡསྶ ཙ ཝིཧཱརསྶ ཙ ཨུཔཙཱརཾ མུཉྩིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ, གཱམསྶཱཏི ན ཝུཏྟཾ.

ཨེཝཾ ནིསིནྣེསུ པན བྷིཀྑཱུསུ ཙ བྷིཀྑུནཱིསུ ཙ ཏཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ ‘‘མཱནཏྟཾ སམཱདིཡཱམི, ཝཏྟཾ སམཱདིཡཱམཱི’’ཏི ཝཏྟཾ སམཱདིཡིཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིསངྒྷསྶ ཏཱཝ ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ –

‘‘ཨཧཾ, ཨཡྻེ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ གཱམནྟརཾ, སཱཧཾ སངྒྷཾ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ གཱམནྟརཱཡ པཀྑམཱནཏྟཾ ཡཱཙིཾ, ཏསྶ མེ སངྒྷོ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ གཱམནྟརཱཡ པཀྑམཱནཏྟཾ ཨདཱསི, སཱཧཾ པཀྑམཱནཏྟཾ ཙརཱམི, ‘ཝེདཡཱམཧཾ, ཨཡྻེ, ཝེདཡཏཱི’ཏི མཾ སངྒྷོ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི.

ཏཏོ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨེཝཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ – ‘‘ཨཧཾ, ཨཡྻཱ, ཨེཀཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཾ ¶ …པེ… ཝེདཡཱམཧཾ, ཨཡྻཱ, ཝེདཡཏཱིཏི མཾ སངྒྷོ ¶ དྷཱརེཏཱུ’’ཏི. ཨིདྷཱཔི ཡཱཡ ཀཱཡཙི བྷཱསཱཡ ཨཱརོཙེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཨཱརོཙེཏྭཱ ཙ བྷིཀྑུནིསངྒྷསྶེཝ སནྟིཀེ ནིསཱིདིཏབྦཾ, ཨཱརོཙིཏཀཱལཏོ པཊྛཱཡ བྷིཀྑཱུནཾ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ སཱསངྐཾ ཧོཏི, བྷིཀྑུནིཡོ ཏཏྠེཝ ཋཱནཾ པཙྩཱསཱིསནྟི, ཋཱཏབྦཾ. སཙེ ཨཉྙོ བྷིཀྑུ ཝཱ བྷིཀྑུནཱི ¶ ཝཱ ཏཾ ཋཱནཾ ཨེཏི, པསྶནྟིཡཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ནོ ཙེ ཨཱརོཙེཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཙེཝ ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཉྩ. སཙེ ཨཛཱནནྟིཡཱ ཨེཝ ཨུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ གཙྪཏི, རཏྟིཙྪེདོཝ ཧོཏི, ན ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཾ. སཙེ བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱདཱིནཾ ཝཏྟཀརཎཏྠཾ པགེཝ གནྟུཀཱམཱ ཧོནྟི, རཏྟིཝིཔྤཝཱསགཎཨོཧཱིཡནགཱམནྟརཱཔཏྟིརཀྑཎཏྠཾ ཨེཀཾ བྷིཀྑུནིཾ ཋཔེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཏཱཡ ཨརུཎེ ཨུཊྛིཏེ ཏསྶཱ སནྟིཀེ ཝཏྟཾ ནིཀྑིཔིཏབྦཾ. ཨེཏེནུཔཱཡེན ཨཁཎྜཱ པཉྩདས རཏྟིཡོ མཱནཏྟཾ ཙརིཏབྦཾ.

ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟཱཡ པན པཱརིཝཱསིཀཀྑནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམྨཱ ཝཏྟིཏབྦཾ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ‘‘ཨཱགནྟུཀསྶ ཨཱརོཙེཏབྦ’’ནྟི ཨེཏྠ ཡཏྟཀཱ པུརེབྷཏྟཾ ཝཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཝཱ ཏཾ གཱམཾ བྷིཀྑཱུ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཝཱ ཨཱགཙྪནྟི, སབྦེསཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཨནཱརོཙེནྟིཡཱ རཏྟིཙྪེདོ ཙ ཝཏྟབྷེདདུཀྐཊཉྩ. སཙེཔི རཏྟིཾ ཀོཙི བྷིཀྑུ ཏཾ གཱམཱུཔཙཱརཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ གཙྪཏི, རཏྟིཙྪེདོ ཧོཏིཡེཝ, ཨཛཱནནཔཙྩཡཱ པན ཝཏྟབྷེདཏོ མུཙྩཏི. ཀུརུནྡིཨཱདཱིསུ པན ཨནིཀྑིཏྟཝཏྟབྷིཀྑཱུནཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཀཐེཏབྦནྟི ཝུཏྟཾ. ཏཾ པཱརིཝཱསིཀཝཏྟཱདཱིནཾ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ པརིཙྪིནྣཏྟཱ ཡུཏྟཏརཾ དིསྶཏི. ཨུཔོསཐེ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, པཝཱརཎཱཡ ཨཱརོཙེཏབྦཾ, ཙཏུནྣཾ བྷིཀྑཱུནཉྩ བྷིཀྑུནཱིནཉྩ དེཝསིཀཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ བྷིཀྑཱུནཾ ཏསྨིཾ གཱམེ བྷིཀྑཱཙཱརོ སམྤཛྫཏི, ཏཏྠེཝ གནྟབྦཾ. ནོ ཙེ སམྤཛྫཏི, ཨཉྙཏྲ ཙརིཏྭཱཔི ཏཏྲ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏྭཱ གནྟབྦཾ. བཧིགཱམེ ¶ ཝཱ སངྐེཏཊྛཱནཾ ཀཱཏབྦཾ – ‘‘ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཋཱནེ ཨམྷེ པསྶིསྶསཱི’’ཏི. ཏཱཡ སངྐེཏཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སངྐེཏཊྛཱནེ ཨདིསྭཱ ཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. ཝིཧཱརེ སབྦབྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ སབྦེསཾ སཀྐཱ ན ཧོཏི ཨཱརོཙེཏུཾ, བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋཏྭཱ བྷིཀྑུནིཡོ པེསེཏབྦཱ. ཏཱཧི ཨཱནཱིཏཱནཾ ཙཏུནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨཱརོཙེཏབྦཾ. སཙེ ཝིཧཱརོ དཱུརོ ཧོཏི སཱསངྐོ, ཨུཔཱསཀེ ཙ ཨུཔཱསིཀཱཡོ ཙ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ པན ཨཡཾ ཨེཀཱ ཝསཏི, རཏྟིཝིཔྤཝཱསཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྨཱསྶཱ ཨེཀཱ པཀཏཏྟཱ བྷིཀྑུནཱི སམྨནྣིཏྭཱ དཱཏབྦཱ ཨེཀཙྪནྣེ ཝསནཏྠཱཡ.

ཨེཝཾ ¶ ཨཁཎྜཾ མཱནཏྟཾ ཙརིཏྭཱ ཝཱིསཏིགཎེ བྷིཀྑུནིསངྒྷེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཨབྦྷཱནཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ མཱནཏྟཾ ཙརམཱནཱ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི, མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏྭཱ ¶ ཏསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ མཱནཏྟཾ དཱཏབྦནྟི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨིདཾ ‘‘པཀྑམཱནཏྟཾ’’ ནཱམ.

‘‘སམོདྷཱནམཱནཏྟཾ’’ པན ཏིཝིདྷཾ ཧོཏི – ཨོདྷཱནསམོདྷཱནཾ, ཨགྒྷསམོདྷཱནཾ, མིསྶཀསམོདྷཱནནྟི. ཏཏྠ ཡདེཏཾ པརཏོ ཨུདཱཡིཏྠེརསྶ པཉྩཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པརིཝཱསཾ པརིཝསནྟསྶ པརིཝཱསེ ཙ མཱནཏྟཱརཧཊྛཱནེ ཙ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶིཏསྶ ‘‘ཏེན ཧི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷོ ཨུདཱཡིསྶ བྷིཀྑུནོ ཏིསྶནྣཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏཱུ’’ཏི མཱནཏྟཾ ཨནུཉྙཱཏཾ, ཨིདཾ ‘‘ཨོདྷཱནསམོདྷཱནཾ’’ ནཱམ. ཨིདཉྷི པུནཔྤུནཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནེན པརིཝུཏྠདིཝསེ ཨོདྷུནིཏྭཱ པུརིམཱཔཏྟཱིཧི སདྡྷིཾ སམོདྷཱཡ དིནྣཾ, ཏསྨཱ ཨོདྷཱནསམོདྷཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ ཝུཏྠསྶ དཱཏབྦཾ མཱནཏྟཾ སམོདྷཱནམཱནཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཏམྤི ཏེན པརིཡཱཡེན ཡུཛྫཏི.

ཨགྒྷསམོདྷཱནཾ པན མིསྶཀསམོདྷཱནཉྩ ཨགྒྷསམོདྷཱནམིསྶཀསམོདྷཱནཔརིཝཱསཱཝསཱནེ དཱཏབྦམཱནཏྟམེཝ ཝུཙྩཏི, ཏཾ པརིཝཱསཀམྨཝཱཙཱནུསཱརེན ཡོཛེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཡཾ ཝུཏྟཾ ‘‘ཏེན ཧི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷོ ཨུདཱཡིསྶ བྷིཀྑུནོ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ སཉྩེཏནིཀཱཡ སུཀྐཝིསྶཊྛིཡཱ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀཱཧཔརིཝཱསཾ དེཏཱུཏིཨཱདིནཱ ¶ ནཡེན པཱལི༹ཡཾ ཨནེཀེཧི ཨཱཀཱརེཧི པརིཝཱསོ ཙ མཱནཏྟཉྩ ཝུཏྟཾ, ཏསྶ ཡསྨཱ ཨཱགཏཱགཏཋཱནེ ཝིནིཙྪཡོ ཝུཙྩམཱནོ པཱལི༹ ཝིཡ ཨཏིཝིཏྠཱརཾ ཨཱཔཛྫཏི, ན ཙ སཀྐཱ ཧོཏི སུཁེན པརིགྒཧེཏུཾ, ཏསྨཱ ནཾ སམོདྷཱནེཏྭཱ ཨིདྷེཝ དསྶེསྶཱམཱ’’ཏི, ཏདིདཾ ཨཏྠཏོ སམྤཱདིཏཾ ཧོཏི.

པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཀཐཱ

༡༠༢. ཨིདཱནི ཡཱ ཏཱཝ ཨཡཾ པཊིཙྪནྣཱཡ ཨེཀིསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝསེན པཱལི༹ ཝུཏྟཱ, སཱ ཨུཏྟཱནཏྠཱཝ.

༡༠༨. ཏཏོ པརཾ དྭཱིཧཏཱིཧཙཏཱུཧཔཉྩཱཧཔཊིཙྪནྣཱནཾ ཝསེན པཱལི༹ཾ ཝཏྭཱ པཉྩཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ པརིཝཱསཏོ པཊྛཱཡ ཨནྟརཱཔཏྟི དསྶིཏཱ. ཡསྨཱ པན ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔནྣོ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧོ ¶ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱསྶ ¶ ཏཏྠ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. སཙེ པན ནིཀྑིཏྟཝཏྟོ ཨཱཔཛྫཏི, མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཱརཧོ ན ཧོཏི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ན སོ པརིཝསནྟོ ཨཱཔནྣོ, པཀཏཏྟཊྛཱནེ ཋིཏོ ཨཱཔནྣོ, ཏསྨཱ ཏསྶཱ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝིསུཾ མཱནཏྟཾ ཙརིཏབྦཾ. སཙེ པཊིཙྪནྣཱ ཧོཏི པརིཝཱསོཔི ཝསིཏབྦོ. ཡཉྩེཏཾ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྨིམྤི ཀཏེ པརིཝུཏྠདིཝསཱ མཀྑིཏཱ ཧོནྟི. ཨིཏི པརིཝཱསེ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ པུན མཱནཏྟཱརཧསྶ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཝུཏྟཾ, ཏསྨིམྤི ཀཏེ པརིཝུཏྠདིཝསཱ མཀྑིཏཱཝ ཧོནྟི. ཏཏོ པརིཝུཏྠཔརིཝཱསསྶ ཏཱསཾ ཏིསྶནྣམྤི ཨཱཔཏྟཱིནཾ སམོདྷཱནམཱནཏྟཾ དསྶིཏཾ. ཏཏོ མཱནཏྟཙཱརིཀསྶ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨིཾ པན པཊིཀསྶནེ ཀཏེ མཱནཏྟཙིཎྞདིཝསཱཔི པརིཝུཏྠདིཝསཱཔི མཀྑིཏཱཝ ཧོནྟི. ཏཏོ ཨབྦྷཱནཱརཧསྶ ཨནྟརཱཔཏྟིཾ དསྶེཏྭཱ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནཾ ཝུཏྟཾ. ཏསྨིམྤི ཀཏེ སབྦེ ཏེ མཀྑིཏཱཝ ཧོནྟི. ཏཏོ པརཾ སབྦཱ ཨནྟརཱཔཏྟིཡོ ཡོཛེཏྭཱ ཨབྦྷཱནཀམྨཾ དསྶིཏཾ. ཨེཝཾ པཊིཙྪནྣཝཱརེ ཨེཀཱཧཔཊིཙྪནྣཱདིཝསེན པཉྩ, ཨནྟརཱཔཏྟིཝསེན ཙཏསྶོཏི ནཝ ཀམྨཝཱཙཱ དསྶིཏཱ ཧོནྟི.

པཊིཙྪནྣཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སམོདྷཱནཔརིཝཱསཀཐཱ

༡༢༥. ཏཏོ པརཾ པཀྑཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨནྟོཔརིཝཱསཏོ པཊྛཱཡ པཉྩཱཧཔཊིཙྪནྣཱཡ ཨནྟརཱཔཏྟིཡཱ ཝསེན སམོདྷཱནཔརིཝཱསོ ཙ, སམོདྷཱནམཱནཏྟཉྩ དསྶིཏཾ. ཨེཏྠ ཙ མཱནཏྟཙཱརིཀམཱནཏྟཱརཧཀཱལེཔི ¶ ཨཱཔནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ མཱུལཱཡཔཊིཀསྶནེ ཀཏེ མཱནཏྟཙིཎྞདིཝསཱཔི པརིཝཱསཔརིཝུཏྠདིཝསཱཔི སབྦེ མཀྑིཏཱཝ ཧོནྟི. ཀསྨཱ? ཡསྨཱ པཊིཙྪནྣཱ ཨནྟརཱཔཏྟི. ཏེནེཝ ཝུཏྟཾ – ‘‘མཱུལཱཡ པཊིཀསྶིཏྭཱ པུརིམཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ སམོདྷཱནཔརིཝཱསཾ དཏྭཱ ཚཱརཏྟཾ མཱནཏྟཾ དེཏཱུ’’ཏི. ཏཏོ པརཾ སབྦཱ ཨནྟརཱཔཏྟིཡོ ཡོཛེཏྭཱ ཨབྦྷཱནཀམྨཾ དསྶེཏྭཱ སུཀྐཝིསྶཊྛིཝཏྠུ ནིཊྛཱཔིཏཾ.

སམོདྷཱནཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སུཀྐཝིསྶཊྛིཀཐཱ ཙ ནིཊྛིཏཱ.

ཨགྒྷསམོདྷཱནཔརིཝཱསཀཐཱ

༡༣༤. ཏཏོ ¶ ཨེཀཱཔཏྟིམཱུལཀཉྩ ཨཱཔཏྟིཝཌྜྷནཀཉྩཱཏི དྭེ ནཡེ དསྶེཏྭཱ ཨགྒྷསམོདྷཱནཔརིཝཱསོ དསྶིཏོ.

ཏཏོ ¶ སཉྩིཙྩ ཨནཱརོཙིཏཱཔཏྟིཝཏྠུཾ དསྶེཏྭཱ སཉྩིཙྩ ཨཛཱནནཨསྶརཎཝེམཏིཀབྷཱཝེཧི ཨནཱརོཙིཏཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ པཙྪཱ ལཛྫིདྷམྨེ ཝཱ ཉཱཎསརཎནིབྦེམཏིཀབྷཱཝེསུ ཝཱ ཨུཔྤནྣེསུ ཡཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨིདྷ པན བྷིཀྑཝེ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པཱལི༹ ཋཔིཏཱ. ཏཏོ ཨཛཱནནཨསྶརཎཝེམཏིཀཔཊིཙྪནྣཱནཾ ཨཔྤཊིཙྪནྣབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ཏཐེཝ པཱལི༹ ཋཔིཏཱ.

ཨགྒྷསམོདྷཱནཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྭེམཱསཔརིཝཱསཀཐཱ

༡༣༨. ཏཏོ དྭིནྣཾ ཨཱཔཏྟཱིནཾ དྭེམཱསཔཊིཙྪནྣཱནཾ ཨེཀམཱསཔརིཝཱསཡཱཙནཝཏྠུཾ དསྶེཏྭཱ ཨསཉྩིཙྩ ཨཛཱནནཨསྶརཎཝེམཏིཀབྷཱཝེཧི ཨནཱརོཙིཏེ ཨིཏརསྨིཾ མཱསེ པཙྪཱ ལཛྫིདྷམྨཱདཱིསུ ཨུཔྤནྣེསུ ཡཾ ཀཱཏབྦཾ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ཨཛཱནནཨསྶརཎཝེམཏིཀཔཊིཙྪནྣསྶ ཙ ཨཱཔནྣབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ པུརིམནཡེནེཝ པཱལི༹ ཋཔིཏཱ.

དྭེམཱསཔརིཝཱསཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཱདིཀཐཱ

༡༥༦. ཏཏོ ‘‘ཨཱཔཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏི, རཏྟིཔརིཡནྟཾ ན ཛཱནཱཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན སུདྡྷནྟཔརིཝཱསོ དསྶིཏོ.

༡༦༠. ཏཏོ ¶ པརཾ པཱརིཝཱསིཀཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཝིབྦྷམིཏྭཱ པུནཨུཔསམྤནྣཱདཱིསུ པཊིཔཏྟིདསྶནཏྠཾ པཱལི༹ ཋཔིཏཱ.

༡༦༥. ཏཏྠ ‘‘ཨནྟརཱ སམྦཧུལཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔཛྫཏི པརིམཱཎཱ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཨཱཔཏྟིཔརིཙྪེདཝསེན པརིམཱཎཱཡོ ཙེཝ ཨཔྤཊིཙྪནྣཱཡོ ཙཱཏི ཨཏྠོ.

༡༦༦. པཙྪིམསྨིཾ ¶ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷེཏི ཨེཀོཝ སོ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷོ, པཙྪཱ ཚཱདིཏཏྟཱ པན ‘‘པཙྪིམསྨིཾ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷེ’’ཏི ཝུཏྟཾ. པུརིམསྨིནྟི ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

༡༨༠. ཝཝཏྠིཏཱ སམྦྷིནྣཱཏི སབྷཱགཝིསབྷཱགཱནམེཝེཏཾ པརིཡཱཡཝཙནཾ.

སུདྡྷནྟཔརིཝཱསཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྭེབྷིཀྑུཝཱརཨེཀཱདསཀཱདིཀཐཱ

༡༨༡. ཏཏོ ¶ པརཾ ཡོ པཊིཙྪཱདེཏི, ཏསྨིཾ པཊིཔཏྟིདསྶནཏྠཾ ‘‘དྭེ བྷིཀྑཱུ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ མིསྶཀནྟི ཐུལླཙྩཡཱདཱིཧི མིསྶཀཾ. སུདྡྷཀནྟི སངྒྷཱདིསེསཾ ཝིནཱ ལཧུཀཱཔཏྟིཀྑནྡྷམེཝ.

༡༨༤. ཏཏོ པརཾ ཨཝིསུདྡྷཝིསུདྡྷབྷཱཝདསྶནཏྠཾ ‘‘ཨིདྷ པན, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑུ སམྦཧུལཱ སངྒྷཱདིསེསཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ. ཏཏྠ བྱཉྫནཏོ ཝཱ ཨདྷིཔྤཱཡཏོ ཝཱ ཨནུཏྟཱནཾ ནཱམ ཀིཉྩི ནཏྠི, ཏསྨཱ ཏཉྩ ཨིཏོ པུབྦེ ཨཝུཏྟཉྩ སབྦཾ པཱལི༹ཨནུསཱརེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི.

དྭེབྷིཀྑུཝཱརཨེཀཱདསཀཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སམུཙྩཡཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༤. སམཐཀྑནྡྷཀཾ

སམྨུཁཱཝིནཡཀཐཱ

༡༨༦-༡༨༧. སམཐཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ‘‘ཨདྷམྨཝཱདཱི པུགྒལོ’’ཏིཨཱདཱིནི ཚ མཱཏིཀཱཔདཱནི ནིཀྑིཔིཏྭཱ ‘‘ཨདྷམྨཝཱདཱི པུགྒལོ དྷམྨཝཱདིཾ པུགྒལཾ སཉྙཱཔེཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝིཏྠཱརོ ཝུཏྟོ. ཏཏྠ སཉྙཱཔེཏཱིཏི ཀཱརཎཔཏིརཱུཔཀཱནི ཝཏྭཱ པརིཏོསེཏྭཱ ཛཱནཱཔེཏི. ནིཛ྄ཛྷཱཔེཏཱིཏི ཡཐཱ སོ ཏཾ ཨཏྠཾ ནིཛ྄ཛྷཱཡཏི, ཨོལོཀེཏི; ཨེཝཾ ཀརོཏི. པེཀྑཏི ཨནུཔེཀྑཏཱིཏི ཡཐཱ སོ ཏཾ ཨཏྠཾ པེཀྑཏི ཙེཝ པུནཔྤུནཉྩ པེཀྑཏི; ཨེཝཾ ཀརོཏི. དསྶེཏི ཨནུདསྶེཏཱིཏི ཏེསཉྙེཝ པརིཡཱཡཝཙནཱནི. ཨདྷམྨེན ཝཱུཔསམྨཏཱིཏི ཡསྨཱ སོ ཨདྷམྨམེཝ ‘‘ཨཡཾ དྷམྨོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན མོཧེཏྭཱ དསྶེཏི, ཏསྨཱ ཨདྷམྨེན ཝཱུཔསམྨཏི ནཱམ.

༡༨༨. དྷམྨེན ཝཱུཔསམྨཏཱིཏི ཡསྨཱ དྷམྨཝཱདཱི དྷམྨམེཝ ‘‘ཨཡཾ དྷམྨོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཨམོཧེཏྭཱ དསྶེཏི, ཏསྨཱ དྷམྨེན ཝཱུཔསམྨཏི ནཱམ.

སམྨུཁཱཝིནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སཏིཝིནཡཀཐཱ

༡༩༥. པཉྩིམཱནི ¶ བྷིཀྑཝེ དྷམྨིཀཱནི སཏིཝིནཡསྶ དཱནཱནཱིཏི ཨེཏྠ སུདྡྷསྶ ཨནཱཔཏྟིཀསྶ དཱནཾ ཨེཀཾ, ཨནུཝདིཏསྶ དཱནཾ ཨེཀཾ, ཡཱཙིཏསྶ དཱནཾ ཨེཀཾ, སངྒྷེན དཱནཾ ཨེཀཾ, དྷམྨེན སམགྒདཱནཾ ཨེཀནྟི ཨེཝཾ པཉྩ. ཨེཏཱནི པན ཨེཀེཀཨངྒཝསེན ན ལབྦྷནྟི, ཏསྨཱ ¶ དེསནཱམཏྟམེཝེཏཾ, པཉྩངྒསམནྣཱགཏཾ པན སཏིཝིནཡདཱནཾ དྷམྨིཀནྟི ཨཡམེཏྠ ཨཏྠོ. ཏཏྠ ཙ ཨནུཝདནྟཱིཏི ཙོདེནྟི. སེསཾ ཨུཏྟཱནམེཝ. ཨཡཾ པན སཏིཝིནཡོ ཁཱིཎཱསཝསྶེཝ དཱཏབྦོ ན ཨཉྙསྶ, ཨནྟམསོ ཨནཱགཱམིནོཔི. སོ ཙ ཁོ ཨཉྙེན ཙོདིཡམཱནསྶེཝ, ན ཨཙོདིཡམཱནསྶ. དིནྣེ ཙ པན ཏསྨིཾ ཙོདཀསྶ ཀཐཱ ན རུཧཏི. ཙོདེནྟོཔི ‘‘ཨཡཾ ཁཱིཎཱསཝོ སཏིཝིནཡལདྡྷོ, ཀོ ཏུཡ྄ཧཾ ཀཐཾ གཧེསྶཏཱི’’ཏི ཨཔསཱདེཏབྦཏཾ ཨཱཔཛྫཏི.

སཏིཝིནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཀཐཱ

༡༩༦. བྷཱསིཏཔརིཀྐནྟནྟི ¶ ཝཱཙཱཡ བྷཱསིཏཾ ཀཱཡེན པརིཀྐནྟཾ; པརིཀྐམིཏྭཱ ཀཏནྟི ཨཏྠོ. སརཏཱཡསྨཱ ཨེཝརཱུཔིཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏཱཏི ཨེཏྠ སརཏུ ཨཱཡསྨཱ ཨེཝརཱུཔིཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ; ཨཱཡསྨཱ ཨེཝརཱུཔིཡཱ ཨཱཔཏྟིཡཱཏི ཨཡམཏྠོ. ཨཱཔཛྫིཏྭཱཏི ཝཱ པཱཋོ, ཏསྶཏྠོ – པཋམཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པཙྪཱ ཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ སརཏུ ཨཱཡསྨཱཏི.

ཨམཱུལ༹ྷཝིནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཡེབྷུཡྻསིཀཱཀཐཱ

༢༠༢. ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཝཱུཔསམེཏུནྟི ཨེཏྠ ཡསྶཱ ཀིརིཡཱཡ དྷམྨཝཱདིནོ བཧུཏརཱ, ཨེསཱ ཡེབྷུཡྻསིཀཱ ནཱམ.

༢༠༤. ཨདྷམྨིཀསལཱཀགྒཱཧེསུ ཨོརམཏྟཀནྟི པརིཏྟཾ ཨཔྤམཏྟཀཾ བྷཎྜནམཏྟམེཝ. ན ཙ གཏིགཏནྟི དྭེ ཏཡོ ཨཱཝཱསེ ན གཏཾ, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཝཱ དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཨཝིནིཙྪིཏཾ. ན ཙ སརིཏསཱརིཏནྟི དྭཏྟིཀྑཏྟུཾ ཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི སཡཾ སརིཏཾ ཝཱ ཨཉྙེཧི སཱརིཏཾ ཝཱ ན ཧོཏི. ཛཱནཱཏཱིཏི སལཱཀཾ གཱཧེནྟོ ཛཱནཱཏི ‘‘ཨདྷམྨཝཱདཱི བཧུཏརཱ’’ཏི. ཨཔྤེཝ ནཱམཱཏི ཨིམིནཱ ནཱིཧཱརེན སལཱཀཱཡ གཱཧིཡམཱནཱཡ ‘‘ཨཔི ནཱམ ཨདྷམྨཝཱདིནོ བཧུཏརཱ ཨསྶཱུ’’ཏི ཨཡམསྶ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ ཧོཏི. ཨཔརེསུཔི དྭཱིསུ ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨདྷམྨེན ¶ གཎྷནྟཱིཏི ¶ ཨདྷམྨཝཱདིནོ ‘‘ཨེཝཾ མཡཾ བཧཱུ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི དྭེ དྭེ སལཱཀཱཡོ གཎྷནྟི. ཝགྒཱ གཎྷནྟཱིཏི དྭེ དྷམྨཝཱདིནོ ཨེཀཾ དྷམྨཝཱདིསལཱཀཾ གཎྷནྟི ‘‘ཨེཝཾ དྷམྨཝཱདིནོ ན བཧཱུ བྷཝིསྶནྟཱི’’ཏི མཉྙམཱནཱ. ན ཙ ཡཐཱདིཊྛིཡཱ གཎྷནྟཱིཏི དྷམྨཝཱདིནོ ཧུཏྭཱ ‘‘བལཝཔཀྑཾ བྷཛིསྶཱམཱ’’ཏི ཨདྷམྨཝཱདིསལཱཀཾ གཎྷནྟི. དྷམྨིཀསལཱཀགྒཱཧེསུ ཨཡམེཝཏྠོ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཝེདིཏབྦོ. ཨེཝཾ སལཱཀཾ གཱཧེཏྭཱ སཙེ བཧུཏརཱ དྷམྨཝཱདིནོ ཧོནྟི; ཡཐཱ ཏེ ཝདནྟི, ཨེཝཾ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེཏབྦཾ, ཨེཝཾ ཡེབྷུཡྻསིཀཱཡ ཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏི. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ. ཝིཏྠཱརོ པན པརཏོཔི ཨཱགམིསྶཏི.

ཡེབྷུཡྻསིཀཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཀཐཱ

༢༠༧. ཨསུཙཱིཏི ¶ ཨསུཙཱིཧི ཀཱཡཝཙཱིཀམྨེཧི སམནྣཱགཏོ. ཨལཛྫཱིཏི སཉྩིཙྩ ཨཱཔཛྫནཱདིནཱ ཨལཛྫིལཀྑཎེན སམནྣཱགཏོ. སཱནུཝཱདོཏི སཨུཔཝཱདོ. ཨིཏི ཨིམེསཉྩ ཏིཎྞཾ ཨངྒཱནཾ ཝསེན ཏཱིཎི ཀརཎཱནི, སངྒྷེན ཀརཎཾ, དྷམྨེན སམགྒེན ཀརཎནྟི ཨིམཱནི ཙ དྭེཏི པཉྩ ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཀམྨསྶ ཀརཎཱནི ནཱམ ཧོནྟི. སེསམེཏྠ ཏཛྫནཱིཡཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཡཾ པནེཏྠ ཝཙནཏྠོ – ཨིདཉྷི ཡོ པཱཔུསྶནྣཏཱཡ པཱཔིཡོ པུགྒལོ, ཏསྶ ཀཏྟབྦཏོ ‘‘ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཀམྨ’’ནྟི ཝུཙྩཏི.

ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏིཎཝཏྠཱརཀཱདིཀཐཱ

༢༡༢. ཀཀྑལ༹ཏྟཱཡ ཝཱལ༹ཏྟཱཡཱཏི ཀཀྑལ༹བྷཱཝཱཡ ཙེཝ ཝཱལ༹བྷཱཝཱཡ ཙ. བྷེདཱཡཱཏི སངྒྷབྷེདཱཡ. སབྦེཧེཝ ཨེཀཛ྄ཛྷནྟི ཀསྶཙི ཚནྡཾ ཨནཱཧརིཏྭཱ གིལཱནེཔི ཏཏྠེཝ ཨཱནེཏྭཱ ཨེཀཏོ སནྣིཔཏིཏབྦཾ. ཏིཎཝཏྠཱརཀེན ཝཱུཔསམེཡྻཱཏི ཨེཏྠ ཨིདཾ ཀམྨཾ ཏིཎཝཏྠཱརཀསདིསཏྟཱ ‘‘ཏིཎཝཏྠཱརཀོ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཡཐཱ ཧི གཱུཐཾ ཝཱ མུཏྟཾ ཝཱ གྷཊྚིཡམཱནཾ དུགྒནྡྷཏཱཡ བཱདྷཏི, ཏིཎེཧི ཨཝཏྠརིཏྭཱ སུཔྤཊིཙྪཱདིཏསྶ པནསྶ སོ གནྡྷོ ན བཱདྷཏི; ཨེཝམེཝ ཡཾ ཨདྷིཀརཎཾ ¶ མཱུལཱནུམཱུལཾ གནྟྭཱ ཝཱུཔསམིཡམཱནཾ ཀཀྑལ༹ཏྟཱཡ ཝཱལ༹ཏྟཱཡ བྷེདཱཡ སཾཝཏྟཏི, ཏཾ ཨིམིནཱ ཀམྨེན ཝཱུཔསནྟཾ གཱུཐཾ ཝིཡ ཏིཎཝཏྠཱརཀེན པཊིཙྪནྣཾ ¶ སུཝཱུཔསནྟཾ ཧོཏཱིཏི ཨིདཾ ཀམྨཾ ཏིཎཝཏྠཱརཀསདིསཏྟཱ ‘‘ཏིཎཝཏྠཱརཀོ’’ཏི ཝུཏྟཾ.

༢༡༣. ཐུལླཝཛྫནྟི པཱརཱཛིཀཉྩེཝ སངྒྷཱདིསེསཉྩ. གིཧིཔཊིསཾཡུཏྟནྟི གིཧཱིནཾ ཧཱིནེན ཁུཾསནཝམྦྷནདྷམྨིཀཔཊིསྶཝེསུ ཨཱཔནྣཾ ཨཱཔཏྟིཾ.

༢༡༤. ཨེཝཉྩ པན བྷིཀྑཝེ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཏཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛིཏཱ ཧོནྟཱིཏི ཨེཝཾ ཏིཎཝཏྠཱརཀཀམྨཝཱཙཱཡ ཀཏཱཡ ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ ཡཏྟཀཱ ཏཏྠ སནྣིཔཏིཏཱ ཨནྟམསོ སུཏྟཱཔི སམཱཔནྣཱཔི ཨཉྙཝིཧིཏཱཔི སབྦེ ཏེ བྷིཀྑཱུ ཡཱཝ ཨུཔསམྤདམཎྜལཏོ པཊྛཱཡ ཐུལླཝཛྫཉྩ གིཧིཔཊིསཾཡུཏྟཉྩ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཔནྣཱ, སབྦཱཧི ཏཱཧི ཨཱཔཏྟཱིཧི ཝུཊྛིཏཱ ཧོནྟི. ཡེ པན ‘‘ན ¶ མེཏཾ ཁམཏཱི’’ཏི ཨཉྙམཉྙཾ དིཊྛཱཝིཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏེཧི ཝཱ སདྡྷིཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱཔི ཏཏྠ ཨནཱགཏཱ, ཨཱགནྟྭཱ ཝཱ ཚནྡཾ དཏྭཱ པརིཝེཎཱདཱིསུ ནིསིནྣཱ, ཏེ ཨཱཔཏྟཱིཧི ན ཝུཊྛཧནྟི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཋཔེཏྭཱ དིཊྛཱཝིཀམྨཾ ཋཔེཏྭཱ ཡེ ན ཏཏྠ ཧོནྟཱི’’ཏི.

ཏིཎཝཏྠཱརཀཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨདྷིཀརཎཀཐཱ

༢༡༥. བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨནུཔཁཛྫཱཏི བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨནྟོ པཝིསིཏྭཱ. ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཱདཱིནཾ ཝཙནཏྠོ དུཊྛདོསཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟོཡེཝ. ཝིཔཙྩཏཱཡ ཝོཧཱརོཏི ཙིཏྟདུཀྑཏྠཾ ཝོཧཱརོ; ཕརུསཝཙནནྟི ཨཏྠོ. ཡོ ཏཏྠ ཨནུཝཱདོཏི ཡོ ཏེསུ ཨནུཝདནྟེསུ ཨུཔཝཱདོ. ཨནུཝདནཱཏི ཨཱཀཱརནིདསྶནམེཏཾ; ཨུཔཝདནཱཏི ཨཏྠོ. ཨནུལླཔནཱ ཨནུབྷཎནཱཏི ཨུབྷཡཾ ཨནུཝདནཝེཝཙནམཏྟམེཝ. ཨནུསམྤཝངྐཏཱཏི པུནཔྤུནཾ ཀཱཡཙིཏྟཝཱཙཱཧི ཏཏྠེཝ སམྤཝངྐཏཱ; ཨནུཝདནབྷཱཝོཏི ཨཏྠོ. ཨབྦྷུསྶཧནཏཱཏི ‘‘ཀསྨཱ ཨེཝཾ ན ཨུཔཝདིསྶཱམི, ཨུཔཝདིསྶཱམིཡེཝཱ’’ཏི ཨུསྶཱཧཾ ཀཏྭཱ ཨནུཝདནཱ. ཨནུབལཔྤདཱནནྟི པུརིམཝཙནསྶ ཀཱརཎཾ དསྶེཏྭཱ པཙྪིམཝཙནེན བལཔྤདཱནཾ.

ཀིཙྩཡཏཱ ¶ ཀརཎཱིཡཏཱཏི ཨེཏྠ ཀིཙྩམེཝ ཀིཙྩཡཾ, ཀིཙྩཡསྶ བྷཱཝོ ཀིཙྩཡཏཱ, ཀརཎཱིཡསྶ བྷཱཝོ ཀརཎཱིཡཏཱ; ཨུབྷཡམྤེཏཾ ¶ སངྒྷཀམྨསྶེཝ ཨདྷིཝཙནཾ. ཨཔལོཀནཀམྨནྟིཨཱདི པན ཏསྶེཝ པབྷེདཝཙནཾ. ཏཏྠ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ནཱམ སཱིམཊྛཀསངྒྷཾ སོདྷེཏྭཱ ཚནྡཱརཧཱནཾ ཚནྡཾ ཨཱཧརིཏྭཱ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱཝེཏྭཱ ཀཏྟབྦཀམྨཾ. ཉཏྟིཀམྨཾ ནཱམ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཨེཀཱཡ ཉཏྟིཡཱ ཀཏྟབྦཀམྨཾ. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ ནཱམ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཨེཀཱཡ ཉཏྟིཡཱ ཨེཀཱཡ ཙ ཨནུསྶཱཝནཱཡཱཏི ཨེཝཾ ཉཏྟིདུཏིཡཱཡ ཨནུསྶཱཝནཱཡ ཀཏྟབྦཀམྨཾ. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ནཱམ ཝུཏྟནཡེནེཝ སམགྒསྶ སངྒྷསྶ ཨནུམཏིཡཱ ཨེཀཱཡ ཉཏྟིཡཱ ཏཱིཧི ཙ ཨནུསྶཱཝནཱཧཱིཏི ཨེཝཾ ཉཏྟིཙཏུཏྠཱཧི ཏཱིཧི ཨནུསྶཱཝནཱཧི ཀཏྟབྦཀམྨཾ.

ཏཏྠ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཨཔལོཀེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ, ཉཏྟིཀམྨཱདིཝསེན ན ཀཱཏབྦཾ. ཉཏྟིཀམྨམྤི ཨེཀཾ ཉཏྟིཾ ཋཔེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ, ཨཔལོཀནཀམྨཱདིཝསེན ན ཀཱཏབྦཾ. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཾ པན ཨཔལོཀེཏྭཱ ཀཏྟབྦམྤི ཨཏྠི, ཨཀཏྟབྦམྤི ཨཏྠི. ཏཏྠ སཱིམཱསམྨུཏི སཱིམཱསམཱུཧནནཾ ཀཐིནདཱནཾ ཀཐིནུབྦྷཱརོ ¶ ཀུཊིཝཏྠུདེསནཱ ཝིཧཱརཝཏྠུདེསནཱཏི ཨིམཱནི ཚ ཀམྨཱནི གརུཀཱནི, ཨཔལོཀེཏྭཱ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚནྟི. ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཝཱཙཾ སཱཝེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཱནི. ཨཝསེསཱ ཏེརས སམྨུཏིཡོ སེནཱསནགྒཱཧཀམཏཀཙཱིཝརདཱནཱདིསམྨུཏིཡོ ཙཱཏི ཨེཝརཱུཔཱནི ལཧུཀཀམྨཱནི ཨཔལོཀེཏྭཱཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚནྟི. ཉཏྟིཀམྨཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཝསེན པན ན ཀཱཏབྦམེཝ. ཉཏྟིཙཏུཏྠཀམྨཾ ཉཏྟིཉྩ ཏིསྶོ ཙ ཀམྨཝཱཙཱཡོ སཱཝེཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཾ, ཨཔལོཀནཀམྨཱདིཝསེན ན ཀཱཏབྦནྟི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ.

ཝིཏྠཱརཏོ པན ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི ཀམྨཱནི ‘‘ཀཏིཧཱཀཱརེཧི ཝིཔཛྫནྟཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན པརིཝཱརཱཝསཱནེ ཀམྨཝགྒེ ཨེཏེསཾ ཝིནིཙྪཡོ ཨཱགཏོཡེཝ. ཡཾ པན ཏཏྠ ཨནུཏྟཱནཾ, ཏཾ ཀམྨཝགྒེཡེཝ ཝཎྞཡིསྶཱམ. ཨེཝཉྷི སཏི ན ཨཊྛཱནེ ཝཎྞནཱ བྷཝིསྶཏི, ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཙ ¶ ཏསྶ ཏསྶ ཀམྨསྶ ཝིཉྙཱཏཏྟཱ སུཝིཉྙེཡྻོ བྷཝིསྶཏི.

༢༡༦. ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎསྶ ཀིཾ མཱུལནྟིཨཱདཱིནི པཱལི༹ཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦཱནི.

༢༢༠. ‘‘ཝིཝཱདཱདྷིཀརཎཾ ¶ སིཡཱ ཀུསལ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཡེན ཝིཝདནྟི, སོ ཙིཏྟུཔྤཱདོ ཝིཝཱདོ, སམཐེཧི ཙ ཨདྷིཀརཎཱིཡཏཱཡ ཨདྷིཀརཎནྟི ཨེཝམཱདིནཱ ནཡེན ཨཏྠོ དཊྛབྦོ.

༢༢༢. ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ སིཡཱ ཨཀུསལཾ སིཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ, ནཏྠི ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཀུསལནྟི ཨེཏྠ སནྡྷཱཡ བྷཱསིཏཝསེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ. ཡསྨིཉྷི པཐཝིཁཎནཱདིཀེ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎེ ཀུསལཙིཏྟཾ ཨངྒཾ ཧོཏི, ཏསྨིཾ སཏི ན སཀྐཱ ཝཏྟུཾ ‘‘ནཏྠི ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཀུསལ’’ནྟི, ཏསྨཱ ནཡིདཾ ཨངྒཔྤཧོནཀཙིཏྟཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨིདཾ པན སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཡཾ ཏཱཝ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ལོཀཝཛྫཾ, ཏཾ ཨེཀནྟཏོ ཨཀུསལམེཝ, ཏཏྠ ‘‘སིཡཱ ཨཀུསལ’’ནྟི ཝིཀཔྤོ ནཏྠི. ཡཾ པན པཎྞཏྟིཝཛྫཾ, ཏཾ ཡསྨཱ སཉྩིཙྩ ‘‘ཨིམཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཝཱིཏིཀྐམཱམཱི’’ཏི ཝཱིཏིཀྐམནྟསྶེཝ ཨཀུསལཾ ཧོཏི, ཨསཉྩིཙྩ པན ཀིཉྩི ཨཛཱནནྟསྶ སཧསེཡྻཱདིཝསེན ཨཱཔཛྫཏོ ཨབྱཱཀཏཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཏྠ སཉྩིཙྩཱསཉྩིཙྩཝསེན ཨིམཾ ཝིཀཔྤབྷཱཝཾ ¶ སནྡྷཱཡ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ སིཡཱ ཨཀུསལཾ, སིཡཱ ཨབྱཱཀཏཾ, ནཏྠི ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཀུསལ’’ནྟི.

སཙེ པན ‘‘ཡཾ ཀུསལཙིཏྟོ ཨཱཔཛྫཏི, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཀུསལ’’ནྟི ཝདེཡྻ, ཨཙིཏྟཀཱནཾ པན ཨེལ༹ཀལོམཔདསོདྷམྨཱདིསམུཊྛཱནཱནམྤི ཀུསལཙིཏྟཾ ཨཱཔཛྫེཡྻ, ན ཙ ཏཏྠ ཝིཛྫམཱནམྤི ཀུསལཙིཏྟཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨངྒཾ. ཀཱཡཝཙཱིཝིཉྙཏྟིཝསེན པན ཙལིཏཔྤཝཏྟཱནཾ ཀཱཡཝཱཙཱནཾ ཨཉྙཏརམེཝ ཨངྒཾ, ཏཉྩ རཱུཔཀྑནྡྷཔརིཡཱཔནྣཏྟཱ ཨབྱཱཀཏནྟི.

ཡཾ ཛཱནནྟོཏིཨཱདིམྷི པན ཨཡམཏྠོ – ཡཾ ཙིཏྟཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨངྒཾ ཧོཏི, ཏེན ཝཏྠུཾ ཛཱནནྟོ ‘‘ཨིདཾ ཝཱིཏིཀྐམཱམཱི’’ཏི ཙ ཝཱིཏིཀྐམཱཀཱརེན སདྡྷིཾ ཛཱནནྟོ སཉྫཱནནྟོ ཝཱིཏིཀྐམཙེཏནཱཝསེན ཙེཏེཏྭཱ པཀཔྤེཏྭཱ ཨུཔཀྐམཝསེན མདྡནྟོ ཨབྷིཝིཏརིཏྭཱ ནིརཱསངྐཙིཏྟཾ པེསེཏྭཱ ཡཾ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཝཱིཏིཀྐམཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཝཱིཏིཀྐམཏོ ¶ ཡོ ཝཱིཏིཀྐམོ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ‘‘ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཨཀུསལ’’ནྟི.

ཨབྱཱཀཏཝཱརེཔི ཡཾ ཙིཏྟཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨངྒཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཨབྷཱཝེན ཨཛཱནནྟོ ཝཱིཏིཀྐམཱཀཱརེན ཙ སདྡྷིཾ ཨཛཱནནྟོ ཨསཉྫཱནནྟོ ཨཱཔཏྟིཨངྒབྷཱུཏཱཡ ཝཱིཏིཀྐམཙེཏནཱཡ ཨབྷཱཝེན ཨཙེཏེཏྭཱ སཉྩིཙྩ མདྡནསྶ ཨབྷཱཝེན ཨནབྷིཝིཏརིཏྭཱ ནིརཱསངྐཙིཏྟཾ ཨཔེསེཏྭཱ ཡཾ ¶ ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཝཱིཏིཀྐམཾ ཨཱཔཛྫཏི, ཏསྶ ཨེཝཾ ཝཱིཏིཀྐམཏོ ཡོ ཝཱིཏིཀྐམོ, ཨིདཾ ཝུཙྩཏི ‘‘ཨཱཔཏྟཱདྷིཀརཎཾ ཨབྱཱཀཏ’’ནྟི.

༢༢༤. ཨཡཾ ཝིཝཱདོ ནོ ཨདྷིཀརཎནྟིཨཱདཱིསུ སམཐེཧི ཨདྷིཀརཎཱིཡཏཱཡ ཨབྷཱཝཏོ ནོཨདྷིཀརཎནྟི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ.

ཨདྷིཀརཎཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨདྷིཀརཎཝཱུཔསམནསམཐཀཐཱ

༢༢༨. ཡཱཝཏིཀཱ ཙ བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱཏི ཨེཏྠ ཙཏུཝགྒཀརཎེ ཀམྨེ ཙཏྟཱརོ, པཉྩཝགྒཀརཎེ པཉྩ, དསཝགྒཀརཎེ དས, ཝཱིསཏིཝགྒཀརཎེ ཝཱིསཏི བྷིཀྑཱུ ཀམྨཔྤཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

༢༣༠. སུཔརིགྒཧིཏནྟི ¶ སུཊྛུ པརིགྒཧིཏཾ ཀཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦཾ. སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཙ པན ‘‘ཨཛྫ བྷཎྜཀཾ དྷོཝཱམ, ཨཛྫ པཏྟཾ པཙཱམ, ཨཛྫེཀོ པལིབོདྷོ ཨཏྠཱི’’ཏི མཱནནིགྒཧཏྠཱཡ ཀཏིཔཱཧཾ ཨཏིཀྐཱམེཏབྦཾ.

༢༣༡. ཨནནྟཱནི ཙེཝ བྷསྶཱནི ཛཱཡནྟཱིཏི ཨཔརིམཱཎཱནི ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ ཝཙནཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི. ‘‘བྷཱསཱནཱི’’ཏིཔི པཱཋོ, ཨཡམེཝཏྠོ. ཨུབྦཱཧིཀཱཡ སམྨནྣིཏབྦོཏི ཨཔལོཀེཏྭཱ ཝཱ སམྨནྣིཏབྦོ པརཏོ ཝུཏྟཱཡ ཉཏྟིདུཏིཡཱཡ ཝཱ ཀམྨཝཱཙཱཡ. ཨེཝཾ སམྨཏེཧི པན བྷིཀྑཱུཧི ཝིསུཾ ཝཱ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏསྶཱཡེཝ ཝཱ པརིསཱཡ ‘‘ཨཉྙེཧི ཨསམྨཏེཧི ན ཀིཉྩི ཀཐེཏབྦ’’ནྟི སཱཝེཏྭཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝིནིཙྪིཏབྦཾ.

༢༣༣. ཏཏྲཱསྶཱཏི ཏསྶཾ པརིསཏི བྷཝེཡྻ. ནེཝ སུཏྟཾ ཨཱགཏནྟི ན མཱཏིཀཱ ཨཱགཏཱ. ནོ སུཏྟཝིབྷངྒོཏི ཝིནཡོཔི ན པགུཎོ. བྱཉྫནཙྪཱཡཱཡ ཨཏྠཾ པཊིབཱཧཏཱིཏི བྱཉྫནམཏྟམེཝ གཧེཏྭཱ ཨཏྠཾ པཊིསེདྷེཏི. ཛཱཏརཱུཔརཛཏཁེཏྟཝཏྠུཔཊིགྒཧཎཱདཱིསུ ཝིནཡདྷརེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཨཱཔཏྟིཡཱ ཀཱརིཡམཱནེ དིསྭཱ ‘‘ཀིཾ ཨིམེ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཀཱརེཐ, ‘ནནུ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཔཊིགྒཧཎཱ ¶ པཊིཝིརཏོ ཧོཏཱི’ཏི ཨེཝཾ སུཏྟེ པཊིཝིརཏིམཏྟམེཝ ཝུཏྟཾ, ནཏྠི ཨེཏྠ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝདཏི. ཨཔརོ ¶ དྷམྨཀཐིཀོ སུཏྟསྶ ཨཱགཏཏྟཱ ཨོལམྦེཏྭཱ ནིཝཱསེནྟཱནཾ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨཱརོཔིཡམཱནཱཡ ‘‘ཀིཾ ཨིམེསཾ ཨཱཔཏྟིཾ རོཔེཐ, ‘ནནུ པརིམཎྜལཾ ནིཝཱསེསྶཱམཱིཏི སིཀྑཱ ཀརཎཱིཡཱ’ཏི ཨེཝཾ སིཀྑཱཀརཎམཏྟམེཝེཏྠ ཝུཏྟཾ, ནཏྠི ཨེཏྠ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝདཏི.

༢༣༤. ཡཐཱ བཧུཏརཱ བྷིཀྑཱུཏི ཨེཏྠ ཨེཀེནཔི ཨདྷིཀཱ བཧུཏརཱཝ ཀོ པན ཝཱདོ དྭཱིཧི ཏཱིཧཱིཏི.

ཨདྷིཀརཎཝཱུཔསམནསམཐཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏིཝིདྷསལཱཀགྒཱཧཀཐཱ

༢༣༥. སཉྙཏྟིཡཱཏི སཉྙཱཔནཏྠཱཡ. གཱུལ༹ྷཀནྟིཨཱདཱིསུ ཨལཛྫུསྶནྣཱཡ པརིསཱཡ གཱུལ༹ྷཀོ སལཱཀགྒཱཧོ ཀཱཏབྦོ, ལཛྫུསྶནྣཱཡ པརིསཱཡ ཝིཝཊཀོ, བཱལུསྶནྣཱཡ སཀཎྞཛཔྤཀོ. ཝཎྞཱཝཎྞཱཡོ ཀཏྭཱཏི དྷམྨཝཱདཱིནཉྩ ཨདྷམྨཝཱདཱིནཉྩ སལཱཀཱཡོ ནིམིཏྟསཉྙཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཝིསབྷཱགཱ ཀཱཏབྦཱ. ཏཏོ ཏཱ སབྦཱཔི ཙཱིཝརབྷོགེ ¶ ཀཏྭཱ ཝུཏྟནཡེན གཱཧེཏབྦཱ. དུགྒཧོཏི པཙྩུཀྐཌྜྷིཏབྦནྟི ‘‘དུགྒཧིཏཱ སལཱཀཱཡོ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན གཧེཏྭཱ ཡཱཝཏཏིཡཾ གཱཧེཏབྦཱ. སུགྒཧོཏི སཱཝེཏབྦནྟི ཨེཀསྨིམྤི དྷམྨཝཱདིམྷི ཨཏིརེཀཛཱཏེ ‘‘སུགྒཧིཏཱ སལཱཀཱཡོ’’ཏི སཱཝེཏབྦཾ. ཡཐཱ ཙ ཏེ དྷམྨཝཱདིནོ ཝདནྟི ཏཐཱ ཏཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཝཱུཔསམེཏབྦནྟི. ཨཐ ཡཱཝཏཏིཡམྤི ཨདྷམྨཝཱདིནོཝ བཧུཏརཱ ཧོནྟི, ཨཛྫ ‘‘ཨཀཱལོ, སྭེ ཛཱནིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཊྛཧིཏྭཱ ཨལཛྫཱིནཾ པཀྑབྷེདཏྠཱཡ དྷམྨཝཱདིཔཀྑཾ པརིཡེསིཏྭཱ པུནདིཝསེ སལཱཀགྒཱཧོ ཀཱཏབྦོ. ཨཡཾ གཱུལ༹ྷཀོ སལཱཀགྒཱཧོ.

སཀཎྞཛཔྤཀེ པན གཧིཏེ ཝཏྟབྦོཏི ཨེཏྠ སཙེ སངྒྷཏྠེརོ ཨདྷམྨཝཱདིསལཱཀཾ གཎྷཱཏི, སོ ཨེཝཾ ཨཝབོདྷེཏབྦོ – ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ མཧལླཀཱ ཝཡོཨནུཔྤཏྟཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཨེཏཾ ན ཡུཏྟཾ, ཨཡཾ པན དྷམྨཝཱདིསལཱཀཱ’’ཏི ཨསྶ ཨིཏརཱ སལཱཀཱ དསྶེཏབྦཱ. སཙེ སོ ཏཾ གཎྷཱཏི, དཱཏབྦཱ. ཨཐ ནེཝ ཨཝབུཛ྄ཛྷཏི, ཏཏོ ‘‘མཱ ཀསྶཙི ཨཱརོཙེཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཝིཝཊཀོ ཝིཝཊཏྠོཡེཝ.

ཏིཝིདྷསལཱཀགྒཱཧཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཝིནཡཀཐཱ

༢༣༨. པཱརཱཛིཀསཱམནྟཾ ¶ ¶ ཝཱཏི ཨེཏྠ མེཐུནདྷམྨེ པཱརཱཛིཀསཱམནྟཾ ནཱམ དུཀྐཊཾ ཧོཏི. ཨདིནྣཱདཱནཱདཱིསུ ཐུལླཙྩཡཾ. ནིབྦེཋེནྟནྟི ‘‘ན སརཱམཱི’’ཏི ཝཙནེན ནིབྦེཋཡམཱནཾ. ཨཏིཝེཋེཏཱིཏི ‘‘ཨིངྒྷཱཡསྨཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནེཧི ཨཏིཝེཋིཡཏི. སརཱམི ཁོ ཨཧཾ ཨཱཝུསོཏི པཱརཱཛིཀཔཊིཙྪཱདནཏྠཱཡ ཨེཝཾ པཊིཛཱནཱཏི. པུན ཏེན ཨཏིཝེཋིཡམཱནོ ‘‘སརཱམི ཁོ’’ཏི པཊིཉྙཾ དཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི མཾ ནཱསེསྶནྟཱི’’ཏི བྷཡེན ‘‘དཝཱཡ མེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ. ཨེཏསྶ ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཀམྨཾ ཀཱཏབྦཾ. སཙེ སཱིལཝཱ བྷཝིསྶཏི, ཝཏྟཾ པརིཔཱུརེཏྭཱ པཊིཔྤསྶདྡྷིཾ ལབྷཏི, ནོ ཙེ ཏཐཱ ནཱསིཏཀོཝ བྷཝིསྶཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནཏྠམེཝཱཏི.

ཏསྶཔཱཔིཡསིཀཱཝིནཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སམཐཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༥. ཁུདྡཀཝཏྠུཀྑནྡྷཀཾ

ཁུདྡཀཝཏྠུཀཐཱ

༢༤༣. ཁུདྡཀཝཏྠུཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – མལླམུཊྛིཀཱཏི མུཊྛིཀམལླཱ. གཱམམུདྡཝཱཏི ཚཝིརཱགམཎྜནཱནུཡུཏྟཱ ནཱགརིཀམནུསྶཱ. གཱམམོདྡཝཱཏིཔི པཱཋོ; ཨེསེཝཏྠོ. ཐམྦྷེཏི ནྷཱནཏིཏྠེ ནིཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཏྠམྦྷེ.

ཀུཊྚེཏི ཨིཊྛཀཱསིལཱདཱརུཀུཊྚཱནཾ ཨཉྙཏརསྨིཾ. ཨཊྚཱནེ ནྷཱཡནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཨཊྚཱནཾ ནཱམ རུཀྑཾ ཕལཀཾ ཝིཡ ཏཙྪེཏྭཱ ཨཊྛཔདཱཀཱརེན རཱཛིཡོ ཚིནྡིཏྭཱ ནྷཱནཏིཏྠེ ནིཁཎནྟི, ཏཏྠ ཙུཎྞཱནི ཨཱཀིརིཏྭཱ མནུསྶཱ ཀཱཡཾ གྷཾསནྟི. གནྡྷབྦཧཏྠཀེནཱཏི ནྷཱནཏིཏྠེ ཋཔིཏེན དཱརུམཡཧཏྠེན, ཏེན ཀིར ཙུཎྞཱནི གཧེཏྭཱ མནུསྶཱ སརཱིརཾ གྷཾསནྟི ¶ . ཀུརུཝིནྡཀསུཏྟིཡཱཏི ཀུརུཝིནྡཀཔཱསཱཎཙུཎྞཱནི ལཱཁཱཡ བནྡྷིཏྭཱ ཀཏགུལི༹ཀཀལཱཔཀོ ཝུཙྩཏི, ཏཾ ཨུབྷོསུ ཨནྟེསུ གཧེཏྭཱ སརཱིརཾ གྷཾསནྟི. ཝིགྒཡ྄ཧ པརིཀམྨཾ ཀཱརཱཔེནྟཱིཏི ཨཉྙམཉྙཾ སརཱིརེན སརཱིརཾ གྷཾསནྟི. མལླཀཾ ནཱམ མཀརདནྟཀེ ཚིནྡིཏྭཱ མལླཀམཱུལསཎྛཱནེན ཀཏཾ མལླཀནྟི ཝུཙྩཏི, ཨིདཾ གིལཱནསྶཱཔི ན ཝཊྚཏི.

༢༤༤. ཨཀཏམལླཀཾ ནཱམ དནྟེ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ ཀཏཾ, ཨིདཾ ཨགིལཱནསྶེཝ ན ཝཊྚཏི; ཨིཊྛཀཱཁཎྜཾ པན ཀཔཱལཁཎྜཾ ཝཱ ཝཊྚཏི. ཨུཀྐཱསིཀནྟི ཝཏྠཝཊྚིཾ; ཏསྨཱ ནྷཱཡནྟསྶ ཡསྶ ཀསྶཙི ནྷཱནསཱཊཀཝཊྚིཡཱ པིཊྛིཾ གྷཾསིཏུཾ ཝཊྚཏི. པུཐུཔཱཎིཀནྟི ཧཏྠཔརིཀམྨཾ ཝུཙྩཏི, ཏསྨཱ སབྦེསཾ ཧཏྠེན པིཊྛིཔརིཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༤༥. ཝལླིཀཱཏི ¶ ཀཎྞཏོ ནིཀྑནྟམུཏྟོལམྦཀཱདཱིནཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ; ན ཀེཝལཉྩ ཝལླིཀཱ ཨེཝ, ཡཾཀིཉྩི ཀཎྞཔིལ༹ནྡྷནཾ ཨནྟམསོ ཏཱལཔཎྞམྤི ན ཝཊྚཏི. པཱམངྒནྟི ཡཾཀིཉྩི པལམྦཀསུཏྟཾ. ཀཎྛསུཏྟཀནྟི ཡཾཀིཉྩི གཱིཝཱུཔགཨཱབྷརཎཾ. ཀཊིསུཏྟཀནྟི ཡཾཀིཉྩི ཀཊིཔིལ༹ནྡྷནཾ ཨནྟམསོ སུཏྟཏནྟུམཏྟམྤི. ཨོཝཊྚིཀནྟི ཝལཡཾ. ཀཱཡཱུརཱདཱིནི པཱཀཊཱནེཝ, ཨཀྑཀཱནཾ ཧེཊྛཱ བཱཧཱབྷརཎཾ ཡཾཀིཉྩི ཨཱབྷརཎཾ ན ཝཊྚཏི.

༢༤༦. དུམཱསིཀཾ ¶ ཝཱ དུཝངྒུལཾ ཝཱཏི ཨེཏྠ སཙེ ཀེསཱ ཨནྟོདྭེམཱསེ དྭངྒུལཾ པཱཔུཎནྟི, ཨནྟོདྭེམཱསེཝ ཚིནྡིཏབྦཱ. དྭངྒུལེཧི ཨཏིཀྐཱམེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. སཙེཔི ན དཱིགྷཱ, དྭེམཱསཏོ ཨེཀདིཝསམྤི ཨཏིཀྐཱམེཏུཾ ན ཝཊྚཏིཡེཝ; ཨེཝམཡཾ ཨུབྷཡེནཔི ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདོཝ ཝུཏྟོ, ཏཏོ ཨོརཾ པན ནཝཊྚནབྷཱཝོ ནཱམ ནཏྠི.

ཀོཙྪེན ཨོསཎྛེནྟཱིཏི ཀོཙྪེན ཨོལིཁིཏྭཱ སནྣིསཱིདཱཔེནྟི. ཕཎཀེནཱཏི དནྟམཡཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི. ཧཏྠཕཎཀེནཱཏི ¶ ཧཏྠེནེཝ ཕཎཀིཙྩཾ ཀརོནྟཱ ཨངྒུལཱིཧི ཨོསཎྛེནྟི. སིཏྠཏེལཀེནཱཏི མདྷུསིཏྠཀནིཡྻཱསཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི ཙིཀྐལེན. ཨུདཀཏེལཀེནཱཏི ཨུདཀམིསྶཀེན ཏེལེན. མཎྜནཏྠཱཡ སབྦཏྠ དུཀྐཊཾ, ཨུདྡྷལོམེན པན ཨནུལོམནིཔཱཏནཏྠཾ ཧཏྠཾ ཏེམེཏྭཱ སཱིསཾ པུཉྪིཏབྦཾ. ཨུཎྷཱབྷིཏཏྟརཛསིརཱནམྤི ཨལླཧཏྠེན པུཉྪིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༤༧. ན བྷིཀྑཝེ ཨཱདཱསེ ཝཱ ཨུདཀཔཏྟེ ཝཱཏི ཨེཏྠ ཀཾསཔཏྟཱདཱིནིཔི ཡེསུ མུཁནིམིཏྟཾ པཉྙཱཡཏི, སབྦཱནི ཨཱདཱསསངྑམེཝ གཙྪནྟི. ཀཉྫིཡཱདཱིནིཔི ཙ ཨུདཀཔཏྟསངྑམེཝ. ཏསྨཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨོལོཀེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱཏི ‘‘སཉྪཝི ནུ ཁོ མེ ཝཎོ, ཨུདཱཧུ ན ཏཱཝཱ’’ཏི ཛཱནནཏྠཾ; ‘‘ཛིཎྞོ ནུ ཁོམྷི ནོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཡུསངྑཱརཾ ཨོལོཀནཏྠམྤི ཝཊྚཏཱིཏི ཝུཏྟཾ.

མུཁཾ ཨཱལིམྤནྟཱིཏི ཝིཔྤསནྣཚཝིརཱགཀརེཧི མུཁཱལེཔནེཧི ཨཱལིམྤནྟི. ཨུམྨདྡེནྟཱིཏི ནཱནཱཨུམྨདྡནེཧི ཨུམྨདྡེནྟི. ཙུཎྞེནྟཱིཏི མུཁཙུཎྞཀེན མཀྑེནྟི. མནོསིལིཀཱཡ མུཁཾ ལཉྪེནྟཱིཏི མནོསིལཱཡ ཏིལཀཱདཱིནི ལཉྪནཱནི ཀརོནྟི, ཏཱནི ཧརིཏཱལཱདཱིཧིཔི ན ཝཊྚནྟིཡེཝ. ཨངྒརཱགཱདཡོ པཱཀཊཱཡེཝ. སབྦཏྠ དུཀྐཊཾ.

༢༤༨. ན ¶ བྷིཀྑཝེ ནཙྩཾ ཝཱཏིཨཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ནཙྩཾ ཨནྟམསོ མོརནཙྩམྤི དསྶནཱཡ གཙྪནྟསྶ དུཀྐཊཾ. སཡམྤི ནཙྩནྟསྶ ཝཱ ནཙྩཱཔེནྟསྶ ཝཱ དུཀྐཊམེཝ. གཱིཏམྤི ཡཾཀིཉྩི ནཊགཱིཏཾ ཝཱ སཱདྷུགཱིཏཾ ཝཱ ཨནྟམསོ དནྟགཱིཏམྤི ‘‘ཡཾ གཱཡིསྶཱམཱ’’ཏི པུབྦབྷཱགེ ཨོཀཱུཛནྟཱ ཀརོནྟི, ཨེཏམྤི ན ཝཊྚཏི. སཡཾ གཱཡནྟསྶཱཔི གཱཡཱཔེནྟསྶཱཔི དུཀྐཊམེཝ. ཝཱདིཏམྤི ཡཾཀིཉྩི ¶ ན ཝཊྚཏི. ཡཾ པན ནིཊྛུབྷནྟོ ཝཱ སཱསངྐེ ཝཱ ཋིཏོ ཨཙྪརིཀཾ ཝཱ ཕོཊེཏི ¶ , པཱཎིཾ ཝཱ པཧརཏི, ཏཏྠ ཨནཱཔཏྟི. སབྦཾ ཨནྟརཱརཱམེ ཋིཏསྶ པསྶཏོ ཨནཱཔཏྟི. ‘‘པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཝིཧཱརཏོ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟསྶ ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསིནྣོ པསྶཏི, ཨནཱཔཏྟི. ‘‘པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཨུཊྛཧིཏྭཱ གཙྪཏོ ཨཱཔཏྟི. ཝཱིཐིཡཾ ཋཏྭཱ གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ པསྶཏོཔི ཨཱཔཏྟིཡེཝ.

༢༤༩. སརཀུཏྟིནྟི སརཀིརིཡཾ. བྷངྒོ ཧོཏཱིཏི ཨལདྡྷཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ན སཀྐོཏི; ལདྡྷཾ སམཱཔཛྫིཏུཾ. པཙྪིམཱ ཛནཏཱཏི ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡཱཔི ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡཱཔི ཨེཝཾ གཱཡིཾསཱུཏི པཙྪིམོ ཛནོ དིཊྛཱནུགཏིཾ ཨཱཔཛྫཏི; ཏཐེཝ གཱཡཏི. ན བྷིཀྑཝེ ཨཱཡཏཀེནཱཏི ཨེཏྠ ཨཱཡཏཀོ ནཱམ ཏཾ ཏཾ ཝཏྟཾ བྷིནྡིཏྭཱ ཨཀྑརཱནི ཝིནཱསེཏྭཱ པཝཏྟོ. དྷམྨེ པན སུཏྟནྟཝཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཛཱཏཀཝཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, གཱཐཱཝཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཏཾ ཝིནཱསེཏྭཱ ཨཏིདཱིགྷཾ ཀཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཙཏུརསྶེན ཝཏྟེན པརིམཎྜལཱནི པདབྱཉྫནཱནི དསྶེཏབྦཱནི. སརབྷཉྙནྟི སརེན བྷཎནཾ. སརབྷཉྙེ ཀིར ཏརངྒཝཏྟདྷོཏཀཝཏྟགལིཏཝཏྟཱདཱིནི དྭཏྟིཾས ཝཏྟཱནི ཨཏྠི. ཏེསུ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཀཱཏུཾ ལབྷཏི. སབྦེསཾ པདབྱཉྫནཾ ཨཝིནཱསེཏྭཱ ཝིཀཱརཾ ཨཀཏྭཱ སམཎསཱརུཔྤེན ཙཏུརསྶེན ནཡེན པཝཏྟནཾཡེཝ ལཀྑཎཾ.

བཱཧིརལོམིཾ ཨུཎྞིནྟི ཨུཎྞལོམཱནི བཧི ཀཏྭཱ ཨུཎྞཔཱཝཱརཾ པཱརུཔནྟི; ཏཐཱ དྷཱརེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ལོམཱནི ཨནྟོ ཀཏྭཱ པཱརུཔིཏུཾ ཝཊྚཏི. སམཎཀཔྤཀཐཱ བྷཱུཏགཱམསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཱ.

༢༥༡. ན བྷིཀྑཝེ ཨཏྟནོ ཨངྒཛཱཏནྟི ཨངྒཛཱཏཾ ཚིནྡནྟསྶེཝ ཐུལླཙྩཡཾ. ཨཉྙཾ པན ཀཎྞནཱསཱཨངྒུལིཨཱདིཾ ཡཾཀིཉྩི ཚིནྡནྟསྶ ཏཱདིསཾ ཝཱ དུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. ཨཧིཀཱིཊདཊྛཱདཱིསུ པན ཨཉྙཨཱབཱདྷཔཙྩཡཱ ཝཱ ལོཧིཏཾ ཝཱ མོཙེནྟསྶ ཚིནྡནྟསྶ ཝཱ ཨནཱཔཏྟི.

༢༥༢. ཙནྡནགཎྛི ཨུཔྤནྣཱ ¶ ཧོཏཱིཏི ཙནྡནགྷཊིཀཱ ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏི. སོ ཀིར ཨུདྡྷཉྩ ཨདྷོ ཙ ཛཱལཱནི པརིཀྑིཔཱཔེཏྭཱ གངྒཱཡ ¶ ནདིཡཱ ཀཱིལ༹ཏི, ཏསྶ ནདཱིསོཏེན ཝུཡ྄ཧམཱནཱ ཙནྡནགཎྛི ཨཱགནྟྭཱ ཛཱལེ ལགྒཱ, ཏམསྶ པུརིསཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨདཾསུ; ཨེཝཾ སཱ ཨུཔྤནྣཱ ཧོཏི. ཨིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡནྟི ཨེཏྠ ¶ ཝིཀུབྦནིདྡྷིཔཱཊིཧཱརིཡཾ པཊིཀྑིཏྟཾ, ཨདྷིཊྛཱནིདྡྷི པན ཨཔྤཊིཀྑིཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ.

ན བྷིཀྑཝེ སོཝཎྞམཡོ པཏྟོཏིཨཱདཱིསུ སཙེཔི གིཧཱི བྷཏྟགྒེ སུཝཎྞཏཊྚིཀཱདཱིསུ བྱཉྫནཾ ཀཏྭཱ ཨུཔནཱམེནྟི, ཨཱམསིཏུམྤི ན ཝཊྚཏི. ཕལིཀམཡཀཱཙམཡཀཾསམཡཱནི པན ཏཊྚིཀཱདཱིནི བྷཱཛནཱནི པུགྒལིཀཔརིབྷོགེནེཝ ན ཝཊྚནྟི, སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ གིཧིཝིཀཊཱནི ཝཱ ཝཊྚནྟི. ‘‘ཏམྦལོཧམཡོཔི པཏྟོཝ ན ཝཊྚཏི, ཐཱལཀཾ པན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨིདཾ སབྦཾ ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཎིམཡོཏི ཨེཏྠ པན ཨིནྡནཱིལཱདིམཎིམཡོ ཝུཏྟོ. ཀཾསམཡོཏི ཨེཏྠ ཝཊྚལོཧམཡོཔི སངྒཧིཏོ.

༢༥༣. ལིཁིཏུནྟི ཏནུཀརཎཏྠཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. པཀཏིམཎྜལནྟི མཀརདནྟཙྪིནྣཀམཎྜལམེཝ.

༢༥༤. ཨཱཝཊྚིཏྭཱཏི ཨཉྙམཉྙཾ པཧརིཏྭཱ. པཏྟཱདྷཱརཀནྟི ཨེཏྠ ‘‘དནྟཝལླིཝེཏྟཱདཱིཧི ཀཏེ བྷཱུམིཨཱདྷཱརཀེ ཏཡོ, དཱརུཨཱདྷཱརཀེ དྭེ པཏྟེ ཨུཔརཱུཔརི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝུཏྟཾ – ‘‘བྷཱུམིཨཱདྷཱརཀེ ཏིཎྞཾ པཏྟཱནཾ ཨནོཀཱསོ, དྭེ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. དཱརུཨཱདྷཱརཀདཎྜཱདྷཱརཀེསུཔི སུསཛྫིཏེསུ ཨེསེཝ ནཡོ. བྷམཀོཊིསདིསོ པན དཱརུཨཱདྷཱརཀོ ཏཱིཧི དཎྜཀེཧི བདྡྷོ དཎྜཀཱདྷཱརོ ཙ ཨེཀསྶཔི པཏྟསྶ ཨནོཀཱསོ, ཏཏྠ ཋཔེཏྭཱཔི ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ཨེཝ ནིསཱིདིཏབྦཾ. བྷཱུམིཡཾ པན ནིཀྐུཛྫིཏྭཱ ཨེཀམེཝ ཋཔེཏབྦ’’ནྟི.

མིཌྜྷནྟེཏི ཨཱལིནྡཀམིཌྜྷིཀཱདཱིནཾ ཨནྟེ. སཙེ པན པརིཝཏྟེཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཏིཊྛཱཏི, ཨེཝརཱུཔཱཡ ཝིཏྠིཎྞཱཡ མིཌྜྷིཡཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. པརིབྷཎྜནྟེཏི བཱཧིརཔསྶེ ཀཏཱཡ ཏནུཀམིཌྜྷིཀཱཡ ¶ ཨནྟེ. མིཌྜྷིཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝེཏྠཱཔི ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཙོལ༹ཀནྟི ¶ ཡཾ པཏྠརིཏྭཱ པཏྟོ ཋཔཱིཡཏི; ཏསྨིཾ པན ཨསཏི ཀཊསཱརཀེ ཝཱ ཏཊྚིཀཱཡ ཝཱ མཏྟིཀཱཔརིབྷཎྜཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཝཱ ཡཏྠ ན དུསྶཏི, ཏཐཱརཱུཔཱཡ ཝཱལིཀཱཡ ཝཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཾསུརཛཱདཱིསུ པན ཁརབྷཱུམིཡཾ ཝཱ ཋཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ. པཏྟམཱལ༹ཀཾ ཨིཊྛཀཱཧི ཝཱ དཱརཱུཧི ཝཱ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི ¶ . པཏྟཀུཎྜོལིཀཱཏི མཧཱམུཁཀུཎྜསཎྛཱནཱ བྷཎྜཀུཀྑལིཀཱ ཝུཙྩཏི. ཡོ ལགྒེཡྻཱཏི ཡཏྠ ཀཏྠཙི ལགྒེནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ. ཙཱིཝརཝཾསེཔི བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. བྷཎྜཀཊྛཔནཏྠམེཝ ཝཱ ཀཏཾ ཧོཏུ ནིསཱིདནསཡནཏྠཾ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི མཉྩེ ཝཱ པཱིཋེ ཝཱ ཋཔེནྟསྶ དུཀྐཊཾ, ཨཉྙེན པན བྷཎྜཀེན སདྡྷིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཊནིཡཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨོལམྦེཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི, བནྡྷིཏྭཱཔི ཨུཔརི ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ པན མཉྩོ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཙཱིཝརཝཾསཱདཱིསུ ཨཊྚཀཚནྣེན ཋཔིཏཾ ཧོཏི, ཏཏྠ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཾསཝདྡྷནཀེན ཨཾསཀཱུཊེ ལགྒེཏྭཱ ཨངྐེ ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཚཏྟེ བྷཏྟཔཱུརོཔི ཨཾསཀཱུཊེ ལགྒིཏཔཏྟོཔི ཋཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, བྷཎྜཀེན པན སདྡྷིཾ བནྡྷིཏྭཱ ཝཱ ཨཊྚཀཾ ཀཏྭཱ ཝཱ ཋཔིཏེ ཡོ ཀོཙི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༥༥. པཏྟཧཏྠེནཱཏི ཨེཏྠ ན ཀེཝལཾ ཡསྶ པཏྟོ ཧཏྠེ, སོ ཨེཝ པཏྟཧཏྠོ, ན ཀེཝལཉྩ ཀཝཱཊམེཝ པཎཱམེཏུཾ ན ལབྷཏི; ཨཔིཙ ཁོ པན ཧཏྠེ ཝཱ པིཊྛིཔཱདེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི སརཱིརཱཝཡཝེ པཏྟསྨིཾ སཏི ཧཏྠེན ཝཱ པཱདེན ཝཱ སཱིསེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི སརཱིརཱཝཡཝེན ཀཝཱཊཾ ཝཱ པཎཱམེཏུཾ གྷཊིཀཾ ཝཱ ཨུཀྑིཔིཏུཾ སཱུཙིཾ ཝཱ ཀུཉྩིཀཱཡ ཨཔཱཔུརིཏུཾ ན ལབྷཏི. ཨཾསཀཱུཊེ པན པཏྟཾ ལགྒེཏྭཱ ཡཐཱསུཁཾ ཨཝཱཔུརིཏུཾ ལབྷཏི.

ཏུམྦཀཊཱཧནྟི ¶ ལཱབུཀཊཱཧཾ ཝུཙྩཏི, ཏཾ པརིཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ལབྷིཏྭཱ པན ཏཱཝཀཱལིཀཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. གྷཊིཀཊཱཧེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. གྷཊིཀཊཱཧནྟི གྷཊིཀཔཱལཾ. ཨབྷུཾ མེཏི ཨུཏྲཱསཝཙནམེཏཾ. སབྦཔཾསུཀཱུལིཀེནཱཏི ཨེཏྠ ཙཱིཝརཉྩ མཉྩཔཱིཋཉྩ པཾསུཀཱུལཾ ཝཊྚཏི, ཨཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ པན དིནྣཀམེཝ གཧེཏབྦཾ.

ཙལཀཱནཱིཏི ཙབྦེཏྭཱ ཨཔཝིདྡྷཱམིསཱནི. ཨཊྛིཀཱནཱིཏི མཙྪམཾསཨཊྛིཀཱནི. ཨུཙྪིཊྛོདཀནྟི མུཁཝིཀྑཱལནོདཀཾ. ཨེཏེསུ ཡཾཀིཉྩི པཏྟེན ནཱིཧརནྟསྶ དུཀྐཊཾ. པཏྟཾ པཊིགྒཧཾ ཀཏྭཱ ཧཏྠཾ དྷོཝིཏུམྤི ན ལབྷཏི. ཧཏྠདྷོཏཔཱདདྷོཏཨུདཀམྤི པཏྟེ ཨཱཀིརིཏྭཱ ནཱིཧརིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཨནུཙྪིཊྛཾ སུདྡྷཔཏྟཾ ཨུཙྪིཊྛཧཏྠེན གཎྷིཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཝཱམཧཏྠེན པནེཏྠ ཨུདཀཾ ¶ ཨཱསིཉྩིཏྭཱ ཨེཀཾ ཨུདཀགཎྜུསཾ ¶ གཧེཏྭཱ ཨུཙྪིཊྛཧཏྠེན གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཏྟཱཝཏཱཔི ཧི སོ ཨུཙྪིཊྛཔཏྟོ ཧོཏི, ཧཏྠཾ པན བཧི ཨུདཀེན ཝིཀྑཱལེཏྭཱ གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. མཙྪམཾསཕལཱཕལཱདཱིནི ཁཱདནྟོ ཡཾ ཏཏྠ ཨཊྛིཾ ཝཱ ཙལཀཾ ཝཱ ཚཌྜེཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾ པཏྟེ ཋཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. ཡཾ པན པཊིཁཱདིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾ པཏྟེ ཋཔེཏུཾ ལབྷཏི. ཨཊྛིཀཀཎྚཀཱདཱིནི ཏཏྠེཝ ཀཏྭཱ ཧཏྠེན ལུཉྩིཏྭཱ ཁཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི. མུཁཏོ ནཱིཧཊཾ པན ཡཾཀིཉྩི པུན ཁཱདིཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཏཾ པཏྟེ ཋཔེཏུཾ ན ལབྷཏི. སིངྒིཝེརནཱལི༹ཀེརཁཎྜཱནི ཌཾསིཏྭཱ པུན ཋཔེཏུཾ ལབྷཏི.

༢༥༦. ནམཏཀནྟི སཏྠཀཝེཋནཀཾ པིལོཏིཀཁཎྜཾ. དཎྜསཏྠཀནྟི པིཔྥལཀཾ ཝཱ ཨཉྙམྤི ཝཱ ཡཾཀིཉྩི དཎྜཾ ཡོཛེཏྭཱ ཀཏསཏྠཀཾ.

ཀཎྞཀིཏཱ ཧོནྟཱིཏི མལགྒཧིཏཱ ཧོནྟི. ཀིཎྞེན པཱུརེཏུནྟི ཀིཎྞཙུཎྞེན པཱུརེཏུཾ. སཏྟུཡཱཏི ¶ ཧལིདྡིམིསྶཀེན པིཊྛཙུཎྞེན. སརིཏཀནྟི པཱསཱཎཙུཎྞཾ ཝུཙྩཏི; ཏེན པཱུརེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. མདྷུསིཏྠཀེན སཱརེཏུནྟི མདྷུསིཏྠཀེན མཀྑེཏུཾ. སརིཏཀཾ པརིབྷིཛྫཏཱིཏི ཏཾ མཀྑིཏམདྷུསིཏྠཀཾ བྷིཛྫཏི. སརིཏསིཔཱཊིཀནྟི མདྷུསིཏྠཀཔིལོཏིཀཾ; སཏྠཀོསཀསིཔཱཊིཡཱ པན སརིཏསིཔཱཊིཀཱཡ ཨནུལོམཱཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཀཐིནནྟི ནིསྶེཎིམྤི ཏཏྠ ཨཏྠརིཏབྦཀཊསཱརཀཀིལཉྫཱནཾ ཨཉྙཏརམྤི. ཀཐིནརཛྫུནྟི ཡཱཡ དུཔཊྚཙཱིཝརཾ སིབྦནྟཱ ཀཐིནེ ཙཱིཝརམྤི བནྡྷནྟི. ཀཐིནཾ ནཔྤཧོཏཱིཏི དཱིགྷསྶ བྷིཀྑུནོ པམཱཎེན ཀཏཾ ཀཐིནཾ; ཏཏྠ རསྶསྶ བྷིཀྑུནོ ཙཱིཝརཾ པཏྠརིཡམཱནཾ ནཔྤཧོཏི, ཨནྟོཡེཝ ཧོཏི; དཎྜཀེ ན པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཨཏྠོ. དཎྜཀཐིནནྟི ཏསྶ མཛ྄ཛྷེ ཨིཏརསྶ བྷིཀྑུནོ པམཱཎེན ཨཉྙཾ ནིསྶེཎིཾ བནྡྷིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

བིདལཀནྟི དཎྜཀཐིནཔྤམཱཎེན ཀཊསཱརཀསྶ པརིཡནྟེ པཊིསཾཧརིཏྭཱ དུགུཎཀརཎཾ. སལཱཀནྟི དུཔཊྚཙཱིཝརསྶ ཨནྟརེ པཝེསནསལཱཀཾ. ཝིནནྡྷནརཛྫུནྟི མཧཱནིསྶེཎིཡཱ སདྡྷིཾ ཁུདྡཀཾ ནིསྶེཎིཾ ཝིནནྡྷིཏུཾ རཛྫུཾ. ཝིནནྡྷནསུཏྟནྟི ཁུདྡཀནིསྶེཎིཡཱ ཙཱིཝརཾ ཝིནནྡྷིཏུཾ སུཏྟཀཾ. ཝིནནྡྷིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ སིབྦེཏུནྟི ཏེན སུཏྟཀེན ཏཏྠ ཙཱིཝརཾ ཝིནནྡྷིཏྭཱ སིབྦིཏུཾ. ཝིསམཱ ཧོནྟཱིཏི ཀཱཙི ཁུདྡཀཱ ཧོནྟི, ཀཱཙི མཧནྟཱ. ཀལི༹མྦྷཀནྟི པམཱཎསཉྙཱཀརཎཾ ཡཾཀིཉྩི ཏཱལཔཎྞཱདིཾ. མོགྷསུཏྟཀནྟི ཝཌྜྷཀཱིནཾ དཱརཱུསུ ¶ ཀཱལ༹སུཏྟེན ཝིཡ ཧལིདྡིསུཏྟེན སཉྙཱཀརཎཾ ¶ . ཨངྒུལིཡཱ པཊིགྒཎྷནྟཱིཏི སཱུཙིམུཁཾ ཨངྒུལིཡཱ པཊིཙྪནྟི. པཊིགྒཧནྟི ཨངྒུལིཀོསཀཾ.

༢༥༧. ཨཱཝེསནཝིཏྠཀཾ ནཱམ ཡཾཀིཉྩི པཱཏིཙངྐོཊཀཱདི. ཨུཙྩཝཏྠུཀནྟི པཾསུཾ ཨཱཀིརིཏྭཱ ཨུཙྩཝཏྠུཀཾ ཀཱཏུཾ ¶ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨོགུམྥེཏྭཱ ཨུལླིཏྟཱཝལིཏྟཾ ཀཱཏུནྟི ཚདནཾ ཨོདྷུནིཏྭཱ གྷནདཎྜཀཾ ཀཏྭཱ ཨནྟོ ཙེཝ བཧི ཙ མཏྟིཀཱཡ ལིམྤིཏུནྟི ཨཏྠོ. གོགྷཾསིཀཱཡཱཏི ཝེལུ༹ཾ ཝཱ རུཀྑདཎྜཾ ཝཱ ཨནྟོཀཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ སངྒྷརིཏུནྟི ཨཏྠོ. བནྡྷནརཛྫུནྟི ཏཐཱ སངྒྷརིཏསྶ བནྡྷནརཛྫུཾ.

༢༥༨. ཀཊཙྪུཔརིསྶཱཝནཾ ནཱམ ཏཱིསུ དཎྜཀེསུ ཝིནནྡྷིཏྭཱ ཀཏཾ.

༢༥༩. ཡོ ན དདེཡྻཱཏི ཨཔརིསྶཱཝནཀསྶེཝ ཡོ ན དདཱཏི, ཏསྶ ཨཱཔཏྟི. ཡོ པན ཨཏྟནོ ཧཏྠེ པརིསྶཱཝནེ ཝིཛྫམཱནེཔི ཡཱཙཏི, ཏསྶ ན ཨཀཱམཱ དཱཏབྦཾ. དཎྜཔརིསྶཱཝནནྟི རཛཀཱནཾ ཁཱརཔརིསྶཱཝནཾ ཝིཡ ཙཏཱུསུ པཱདེསུ བདྡྷནིསྶེཎིཀཱཡ སཱཊཀཾ བནྡྷིཏྭཱ མཛ྄ཛྷེདཎྜཀེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩིཏབྦཾ, ཏཾ ཨུབྷོཔི ཀོཊྛཱསེ པཱུརེཏྭཱ པརིསྶཝཏི. ཨོཏྠརཀཾ ནཱམ ཡཾ ཨུདཀེ ཨོཏྠརིཏྭཱ གྷཊཀེན ཨུདཀཾ གཎྷནྟི, ཏཉྷི ཙཏཱུསུ དཎྜཀེསུ ཝཏྠཾ བནྡྷིཏྭཱ ཨུདཀེ ཙཏྟཱརོ ཁཱཎུཀེ ནིཁཎིཏྭཱ ཏེསུ བནྡྷིཏྭཱ སབྦཔརིཡནྟེ ཨུདཀཏོ མོཙེཏྭཱ མཛ྄ཛྷེ ཨོཏྠརིཏྭཱ གྷཊེན ཨུདཀཾ གཎྷནྟི. མཀསཀུཊིཀཱཏི ཙཱིཝརཀུཊིཀཱ ཝུཙྩཏི.

༢༦༠. ཨབྷིསནྣཀཱཡཱཏི སེམྷཱདིདོསུསྶནྣཀཱཡཱ. ཨགྒལ༹ཝཊྚི ནཱམ དྭཱརབཱཧཱཡ སམཔྤམཱཎོཡེཝ ཨགྒལ༹ཏྠམྦྷོ ཝུཙྩཏི, ཡཏྠ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི ཚིདྡཱནི ཀཏྭཱ སཱུཙིཡོ དེནྟི. ཀཔིསཱིསཀཾ ནཱམ དྭཱརབཱཧཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏཏྠ པཝེསིཏོ ཨགྒལ༹པཱསཀོ ཝུཙྩཏི. སཱུཙིཀཱཏི ཏཏྠ མཛ྄ཛྷེ ཚིདྡཾ ཀཏྭཱ པཝེསིཏཱ. གྷཊིཀཱཏི ཨུཔརི ཡོཛིཏཱ. མཎྜལིཀཾ ཀཱཏུནྟི ནཱིཙཝཏྠུཀཾ ཙིནིཏུཾ. དྷཱུམནེཏྟནྟི དྷཱུམནིཀྑམནཚིདྡཾ. ཝཱསེཏུནྟི གནྡྷེན ཝཱསེཏུཾ. ཨུདཀཊྛཱནནྟི ཨུདཀཏྠཔནཊྛཱནཾ. ཏཏྠ གྷཊེན ཨུདཀཾ ཋཔེཏྭཱ ¶ སརཱཝཀེན ཝལ༹ཉྫེཏབྦཾ. ཀོཊྛཀོཏི དྭཱརཀོཊྛཀོ.

༢༦༡. ཏིསྶོ ¶ པཊིཙྪཱདིཡོཏི ཨེཏྠ ཛནྟཱགྷརཔཊིཙྪཱདི ཙ ཨུདཀཔཊིཙྪཱདི ཙ པརིཀམྨཾ ¶ ཀརོནྟསྶེཝ ཝཊྚཏི, སེསེསུ ཨབྷིཝཱདནཱདཱིསུ ན ཝཊྚཏི. ཝཏྠཔཊིཙྪཱདི སབྦཀམྨེསུ ཝཊྚཏི. ཨུདཀཾ ན ཧོཏཱིཏི ནྷཱནོདཀཾ ན ཧོཏི.

༢༦༢. ཏུལནྟི པཎྞིཀཱནཾ ཝིཡ ཨུདཀཨུབྦཱཧནཀཏུལཾ. ཀརཀཊཀོ ཝུཙྩཏི གོཎེ ཝཱ ཡོཛེཏྭཱ ཧཏྠེཧི ཝཱ གཧེཏྭཱ དཱིགྷཝརཏྟཱདཱིཧི ཨཱཀཌྜྷནཡནྟཾ. ཙཀྐཝཊྚཀནྟི ཨརཧཊགྷཊིཡནྟཾ. ཙམྨཁཎྜཾ ནཱམ ཏུལཱཡ ཝཱ ཀརཀཊཀེ ཝཱ ཡོཛེཏབྦཀཾ ཙམྨབྷཱཛནཾ. པཱཀཊཱ ཧོཏཱིཏི ཨཔརིཀྑིཏྟཱ ཧོཏི. ཨུདཀཔུཉྪནཱིཏི དཎྜམཡཱཔི ཝིསཱཎམཡཱཔི དཱརུམཡཱཔི ཝཊྚཏི, ཏསྶཱ ཨསཏི ཙོལ༹ཀེནཱཔི ཨུདཀཾ པཙྩུདྡྷརིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༦༣. ཨུདཀམཱཏིཀནྟི ཨུདཀསྶ ཨཱགམནམཱཏིཀཾ. ནིལླེཁཛནྟཱགྷརཾ ནཱམ ཨཱཝིདྡྷཔཀྑཔཱསཀཾ ཝུཙྩཏི, གོཔཱནསཱིནཾ ཨུཔརི མཎྜལེ པཀྑཔཱསཀེ ཋཔེཏྭཱ ཀཏཀཱུཊཙྪདནསྶེཏཾ ནཱམཾ. ཙཱཏུམཱསཾ ནིསཱིདནེནཱཏི ནིསཱིདནེན ཙཏྟཱརོ མཱསེ ན ཝིཔྤཝསིཏབྦནྟི ཨཏྠོ.

༢༦༤. པུཔྥཱབྷིཀིཎྞེསཱུཏི པུཔྥེཧི སནྠཏེསུ. ནམཏཀཾ ནཱམ ཨེལ༹ཀལོམེཧི ཀཏཾ ཨཝཱཡིམཾ ཙམྨཁཎྜཔརིཧཱརེན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨཱསིཏྟཀཱུཔདྷཱནཾ ནཱམ ཏམྦལོཧེན ཝཱ རཛཏེན ཝཱ ཀཏཱཡ པེལཱ༹ཡ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ པན དཱརུམཡཱཔི ན ཝཊྚཏི. མལོ༹རིཀཱཏི དཎྜདྷཱརཀོ ཝུཙྩཏི. ཡཊྛིཨཱདྷཱརཀཔཎྞཱདྷཱརཀཔཙྪིཀཔིཊྛཱནིཔི ཨེཏྠེཝ པཝིཊྛཱནི. ཨཱདྷཱརཀསངྑེཔགམནཏོ ཧི པཊྛཱཡ ཚིདྡཾ ཝིདྡྷམྤི ཨཝིདྡྷམྤི ¶ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེཀབྷཱཛནེཏི ཨེཏྠ སཙེ ཨེཀོ བྷིཀྑུ བྷཱཛནཏོ ཕལཾ ཝཱ པཱུཝཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ གཙྪཏི, ཏསྨིཾ ཨཔགཏེ ཨིཏརསྶ སེསཀཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨིཏརསྶཱཔི ཏསྨིཾ ཁཱིཎེ པུན གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༦༥. ཨཊྛཧངྒེཧཱིཏི ཨེཏྠ ཨེཀེཀེནཔི ཨངྒེན སམནྣཱགཏསྶ ཨནྟོསཱིམཱཡ ཝཱ ནིསྶཱིམཾ གནྟྭཱ ནདཱིཨཱདཱིསུ ཝཱ ནིཀྐུཛྫིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཨེཝཾ ནིཀྐུཛྫིཏེ པན པཏྟེ ཏསྶ གེཧེ ཀོཙི དེཡྻདྷམྨོ ན གཧེཏབྦོ ¶ – ‘‘ཨསུཀསྶ གེཧེ བྷིཀྑཾ མཱ གཎྷིཏྠཱ’’ཏི ཨཉྙེསུ ཝིཧཱརེསུཔི པེསེཏབྦཾ. ཨུཀྐུཛྫནཀཱལེ པན ཡཱཝཏཏིཡཾ ཡཱཙཱཔེཏྭཱ ཧཏྠཔཱསཾ ཝིཛཧཱཔེཏྭཱ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨེན ཨུཀྐུཛྫིཏབྦོ.

༢༦༨. པུརཀྑཏྭཱཏི ¶ ཨགྒཏོ ཀཏྭཱ. སཾཧརནྟཱུཏི སཾཧརིཡནྟུ. ཙེལཔཊིཀནྟི ཙེལསནྠརཾ. སོ ཀིར ‘‘སཙེ ཨཧཾ པུཏྟཾ ལཙྪཱམི, ཨཀྐམིསྶཏི མེ བྷགཝཱ ཙེལཔཊིཀ’’ནྟི ཨིམིནཱ ཨཛ྄ཛྷཱསཡེན སནྠརི, ཨབྷབྦོ ཙེས པུཏྟལཱབྷཱཡ; ཏསྨཱ བྷགཝཱ ན ཨཀྐམི. ཡདི ཨཀྐམེཡྻ, པཙྪཱ པུཏྟཾ ཨལབྷནྟོ ‘‘ནཱཡཾ སབྦཉྙཱུ’’ཏི དིཊྛིཾ གཎྷེཡྻ. ཨིདཾ ཏཱཝ བྷགཝཏོ ཨནཀྐམནེ ཀཱརཎཾ. ཡསྨཱ པན བྷིཀྑཱུཔི ཡེ ཨཛཱནནྟཱ ཨཀྐམེཡྻུཾ, ཏེ གིཧཱིནཾ པརིབྷཱུཏཱ བྷཝེཡྻུཾ; ཏསྨཱ བྷིཀྑཱུ པརིབྷཝཏོ མོཙེཏུཾ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཔེསི. ཨིདཾ སིཀྑཱཔདཔཉྙཱཔནེ ཀཱརཎཾ.

མངྒལཏྠཱཡ ཡཱཙིཡམཱནེནཱཏི ཨཔགཏགབྦྷཱ ཝཱ ཧོཏུ གརུགབྦྷཱ ཝཱ, ཨེཝརཱུཔེསུ ཋཱནེསུ མངྒལཏྠཱཡ ཡཱཙིཡམཱནེན ཨཀྐམིཏུཾ ཝཊྚཏི. དྷོཏཔཱདཀཾ ནཱམ པཱདདྷོཝནཊྛཱནེ དྷོཏེཧི པཱདེཧི ཨཀྐམནཏྠཱཡ པཙྩཏྠརཎཾ ཨཏྠཏཾ ཧོཏི, ཏཾ ཨཀྐམིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༦༩. ཀཏཀཾ ནཱམ པདུམཀཎྞིཀཱཀཱརཾ པཱདགྷཾསནཏྠཾ ཀཎྚཀེ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ ཀཏཾ. ཏཾ ཝཊྚཾ ཝཱ ཧོཏུ ཙཏུརསྶཱདིབྷེདཾ ཝཱ, བཱཧུལིཀཱནུཡོགཏྟཱ པཊིཀྑིཏྟམེཝ, ནེཝ པཊིགྒཧེཏུཾ ན པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཀྑརཱཏི པཱསཱཎོ ཝུཙྩཏི; པཱསཱཎཕེཎཀོཔི ཝཊྚཏི. ཝིདྷཱུཔནནྟི ཝཱིཛནཱི ཝུཙྩཏི ¶ . ཏཱལཝཎྚཾ པན ཏཱལཔཎྞེཧི ཝཱ ཀཏཾ ཧོཏུ ཝེལུ༹དནྟཝིལཱིཝེཧི ཝཱ མོརཔིཉྪེཧི ཝཱ ཙམྨཝིཀཏཱིཧི ཝཱ སབྦཾ ཝཊྚཏི. མཀསབཱིཛནཱི དནྟམཡཝིསཱཎམཡདཎྜཀཱཔི ཝཊྚཏི, ཝཱཀམཡབཱིཛནིཡཱ ཀེཏཀཔཱརོཧཀུནྟཱལཔཎྞཱདིམཡཱཔི སངྒཧིཏཱ.

༢༧༠. གིལཱནསྶ ཚཏྟནྟི ཨེཏྠ ཡསྶ ཀཱཡཌཱཧོ ཝཱ པིཏྟཀོཔོ ཝཱ ཧོཏི, ཙཀྑུ ཝཱ དུབྦལཾ, ཨཉྙོ ཝཱ ཀོཙི ཨཱབཱདྷོ ཝིནཱ ཚཏྟེན ཨུཔྤཛྫཏི, ཏསྶ གཱམེ ཝཱ ཨརཉྙེ ཝཱ ཚཏྟཾ ཝཊྚཏི. ཝསྶེ པན ཙཱིཝརགུཏྟཏྠཾ ཝཱལ༹མིགཙོརབྷཡེསུ ཙ ཨཏྟགུཏྟཏྠམྤི ཝཊྚཏི. ཨེཀཔཎྞཙྪཏྟཾ པན སབྦཏྠེཝ ཝཊྚཏི.

ཨསིསྶཱཏི ¶ ཨསི ཨསྶ. ཝིཛྫོཏལཏཱིཏི ཝིཛྫོཏཏི. དཎྜསམྨུཏིནྟི ཨེཏྠ པམཱཎཡུཏྟོ ཙཏུཧཏྠོཡེཝ དཎྜོ སམྨནྣིཏྭཱ དཱཏབྦོ. ཏཏོ ཨཱུནཱཏིརིཏྟོ ཝིནཱཔི སམྨུཏིཡཱ སབྦེསཾ ཝཊྚཏི. སིཀྐཱ པན ཨགིལཱནསྶ ན ཝཊྚཏི, གིལཱནསྶཱཔི སམྨནྣིཏྭཱཝ དཱཏབྦཱ.

༢༧༣. རོམནྠཀསྶཱཏི ¶ ཨེཏྠ ཋཔེཏྭཱ རོམནྠཀཾ སེསཱནཾ ཨཱགཏཾ ཨུགྒཱརཾ མུཁེ སནྡྷཱརེཏྭཱ གིལནྟཱནཾ ཨཱཔཏྟི. སཙེ པན ཨསནྡྷཱརིཏམེཝ པརགལཾ གཙྪཏི, ཝཊྚཏི.

ཡཾ དིཡྻམཱནནྟི ཡཾ དཱཡཀེཧི དིཡྻམཱནཾ པཊིགྒཧིཏབྷཱཛནཏོ བཧི པཏིཏཾ, ཏཾ བྷིཀྑུནཱ སཱམཾ གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཨིདཾ བྷོཛནཝགྒེ ཝཎྞིཏམེཝ.

༢༧༤. ཀུཔྤཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི སདྡཾ ཀརིསྶཱམི. ནཁཱདཱིཧི ནཁཙྪེདནེ ཨཱཔཏྟི ནཏྠི, ཨནུརཀྑཎཏྠཾ པན ནཁཙྪེདནཾ ཨནུཉྙཱཏཾ. ཝཱིསཏིམཊྛནྟི ཝཱིསཏིཔི ནཁེ ལིཁིཏམཊྛེ ཀཱརཱཔེནྟི. མལམཏྟནྟི ནཁཏོ མལམཏྟཾ ཨཔཀཌྜྷིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

༢༧༥. ཁུརསིཔཱཊིཀནྟི ཁུརཀོསཀཾ ¶ . མསྶུཾ ཀཔྤཱཔེནྟཱིཏི ཀཏྟརིཡཱ མསྶུཾ ཚེདཱཔེནྟི. མསྶུཾ ཝཌྜྷཱཔེནྟཱིཏི མསྶུཾ དཱིགྷཾ ཀཱརེནྟི. གོལོམིཀནྟི ཧནུཀམྷི དཱིགྷཾ ཀཏྭཱ ཋཔིཏཾ ཨེལ༹ཀམསྶུ ཝུཙྩཏི. ཙཏུརསྶཀནྟི ཙཏུཀོཎཾ. པརིམུཁནྟི ཨུརེ ལོམསཾཧརཎཾ. ཨཌྜྷདུཀནྟི ཨུདརེ ལོམརཱཛིཊྛཔནཾ. ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱཏི མསྶུཀཔྤཱཔནཱདཱིསུ སབྦཏྠ ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶ. ཨཱབཱདྷཔྤཙྩཡཱ སམྦཱདྷེ ལོམནྟི གཎྜཝཎརུདྷིཨཱདིཨཱབཱདྷཔྤཙྩཡཱ. ཀཏྟརིཀཱཡཱཏི གཎྜཝཎརུདྷིསཱིསརོགཱབཱདྷཔྤཙྩཡཱ. སཀྑརཱདཱིཧི ནཱསིཀཱལོམགྒཱཧཱཔནེ ཨཱཔཏྟི ནཏྠི. ཨནུརཀྑཎཏྠཾ པན སཎྜཱསོ ཨནུཉྙཱཏོ. ན བྷིཀྑཝེ པལིཏཾ གཱཧཱཔེཏབྦནྟི ཨེཏྠ ཡཾ བྷམུཀཱཡ ཝཱ ནལཱཊེ ཝཱ དཱཋིཀཱཡ ཝཱ ཨུགྒནྟྭཱ བཱིབྷཙྪཾ ཋིཏཾ, ཏཱདིསཾ ལོམཾ པལིཏཾ ཝཱ ཨཔལིཏཾ ཝཱ གཱཧཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༧༧. ཀཾསཔཏྠརིཀཱཏི ཀཾསབྷཎྜཝཱཎིཛཱ. བནྡྷནམཏྟནྟི ཝཱསིཀཏྟརཡཊྛིཨཱདཱིནཾ བནྡྷནམཏྟཾ.

༢༧༨. ན ¶ བྷིཀྑཝེ ཨཀཱཡབནྡྷནེནཱཏི ཨེཏྠ ཨབནྡྷིཏྭཱ ནིཀྑམནྟེན ཡཏྠ སརཏི, ཏཏྠ བནྡྷིཏབྦཾ. ཨཱསནསཱལཱཡ བནྡྷིསྶཱམཱིཏི གནྟུཾ ཝཊྚཏི. སརིཏྭཱ ཡཱཝ ན བནྡྷཏི, ན ཏཱཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ. ཀལཱབུཀཾ ནཱམ བཧུརཛྫུཀཾ. དེཌྜུབྷཀཾ ནཱམ ཨུདཀསཔྤསཱིསསདིསཾ. མུརཛཾ ནཱམ མུརཛཝཊྚིསཎྛཱནཾ ཝེཋེཏྭཱ ཀཏཾ. མདྡཝཱིཎཾ ནཱམ པཱམངྒསཎྛཱནཾ. ཨཱིདིསཉྷི ཨེཀམྤི ན ཝཊྚཏི, པགེཝ བཧཱུནི. པཊྚིཀཾ སཱུཀརནྟཀནྟི ཨེཏྠ པཀཏིཝཱིཏཱ ཝཱ མཙྪཀཎྚཀཝཱཡིམཱ ཝཱ ¶ པཊྚིཀཱ ཝཊྚཏི, སེསཱ ཀུཉྫརཙྪིཀཱདིབྷེདཱ ན ཝཊྚནྟི. སཱུཀརནྟཀཾ ནཱམ ཀུཉྫིཀཱཀོསཀསཎྛཱནཾ ཧོཏི. ཨེཀརཛྫུཀཾ པན མུདྡིཀཀཱཡབནྡྷནཉྩ སཱུཀརནྟཀཾ ཨནུལོམེཏི. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ མུརཛཾ མདྡཝཱིཎནྟི ཨིདཾ དསཱསུཡེཝ ཨནུཉྙཱཏཾ ¶ . པཱམངྒདསཱ ཙེཏྠ ཙཏུནྣཾ ཨུཔརི ན ཝཊྚཏི. སོབྷཎཾ ནཱམ ཝེཋེཏྭཱ མུཁཝཊྚིསིབྦནཾ. གུཎཀཾ ནཱམ མུདིངྒསཎྛཱནེན སིབྦནཾ; ཨེཝཾ སིབྦིཏཱ ཧི ཨནྟཱ ཐིརཱ ཧོནྟི. པཝནནྟོཏི པཱསནྟོ ཝུཙྩཏི.

༢༨༠. ཧཏྠིསོཎྜཀཾ ནཱམ ནཱབྷིམཱུལཏོ ཧཏྠིསོཎྜསཎྛཱནཾ ཨོལམྦཀཾ ཀཏྭཱ ནིཝཏྠཾ ཙོལི༹ཀཨིཏྠཱིནཾ ནིཝཱསནཾ ཝིཡ. མཙྪཝཱལ༹ཀཾ ནཱམ ཨེཀཏོ དསནྟཾ ཨེཀཏོ པཱསནྟཾ ཨོལམྦེཏྭཱ ནིཝཏྠཾ. ཙཏུཀཎྞཀཾ ནཱམ ཨུཔརི དྭེ, ཧེཊྛཏོ དྭེཏི ཨེཝཾ ཙཏྟཱརོ ཀཎྞེ དསྶེཏྭཱ ནིཝཏྠཾ. ཏཱལཝཎྚཀཾ ནཱམ ཏཱལཝཎྚཱཀཱརེན སཱཊཀཾ ཨོལམྦེཏྭཱ ནིཝཱསནཾ. སཏཝལིཀཾ ནཱམ དཱིགྷསཱཊཀཾ ཨནེཀཀྑཏྟུཾ ཨོབྷཉྫིཏྭཱ ཨོཝཊྚིཀཾ ཀརོནྟེན ནིཝཏྠཾ, ཝཱམདཀྑིཎཔསྶེསུ ཝཱ ནིརནྟརཾ ཝལིཡོ དསྶེཏྭཱ ནིཝཏྠཾ. སཙེ པན ཛཱཎུཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཱ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཝལིཡོ པཉྙཱཡནྟི, ཝཊྚཏི.

སཾཝེལླིཡཾ ནིཝཱསེནྟཱིཏི མལླཀམྨཀཱརཱདཡོ ཝིཡ ཀཙྪཾ བནྡྷིཏྭཱ ནིཝཱསེནྟི; ཨེཝཾ ནིཝཱསེཏུཾ གིལཱནསྶཔི མགྒཔྤཊིཔནྣསྶཔི ན ཝཊྚཏི. ཡམྤི མགྒཾ གཙྪནྟཱ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཀོཎེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཨནྟརཝཱསཀསྶ ཨུཔརི ལགྒེནྟི, ཨནྟོ ཝཱ ཨེཀཾ ཀཱསཱཝཾ ཏཐཱ ནིཝཱསེཏྭཱ བཧི ཨཔརཾ ནིཝཱསེནྟི, སབྦཾ ན ཝཊྚཏི. གིལཱནོ པན ཨནྟོ ཀཱསཱཝསྶ ཨོཝཊྚིཀཾ དསྶེཏྭཱ ཨཔརཾ ཨུཔརི ནིཝཱསེཏུཾ ལབྷཏི. ཨགིལཱནེན དྭེ ནིཝཱསེནྟེན སགུཎཾ ¶ ཀཏྭཱ ནིཝཱསེཏབྦཱནི. ཨིཏི ཡཉྩ ཨིདྷ པཊིཀྑིཏྟཾ, ཡཉྩ སེཁིཡཝཎྞནཱཡཾ; ཏཾ སབྦཾ ཝཛྫེཏྭཱ ནིབྦིཀཱརཾ ཏིམཎྜལཾ པཊིཙྪཱདེནྟེན པརིམཎྜལཾ ནིཝཱསེཏབྦཾ. ཡཾཀིཉྩི ཝིཀཱརཾ ཀརོནྟོ དུཀྐཊཱ ན མུཙྩཏི. ན བྷིཀྑཝེ གིཧིཔཱརུཏཾ པཱརུཔིཏབྦནྟི ཨེཝཾ པཊིཀྑིཏྟཾ གིཧིཔཱརུཏཾ ཨཔཱརུཔིཏྭཱ, ཨུབྷོ ཀཎྞེ སམཾ ཀཏྭཱ པཱརུཔནཾ པརིམཎྜལཔཱརུཔནཾ ནཱམ, ཏཾ པཱརུཔིཏབྦཾ.

ཏཏྠ ཡཾཀིཉྩི ¶ སེཏཔཊཔཱརུཏཾ པརིབྦཱཛཀཔཱརུཏཾ ཨེཀསཱཊཀཔཱརུཏཾ སོཎྜཔཱརུཏཾ ཨནྟེཔུརིཀཔཱརུཏཾ མཧཱཛེཊྛཀཔཱརུཏཾ ཀུཊིཔཝེསཀཔཱརུཏཾ བྲཱཧྨཎཔཱརུཏཾ པཱལི༹ཀཱརཀཔཱརུཏནྟི ཨེཝམཱདི ¶ པརིམཎྜལལཀྑཎཏོ ཨཉྙཐཱ པཱརུཏཾ, སབྦམེཏཾ གིཧིཔཱརུཏཾ ནཱམ. ཏསྨཱ ཡཐཱ སེཏཔཊཱ ཨཌྜྷཔཱལཀནིགཎྛཱ པཱརུཔནྟི, ཡཐཱ ཙ ཨེཀཙྩེ པརིབྦཱཛཀཱ ཨུརཾ ཝིཝརིཏྭཱ དྭཱིསུ ཨཾསཀཱུཊེསུ པཱཝུརཎཾ ཋཔེནྟི, ཡཐཱ ཙ ཨེཀསཱཊཀཱ མནུསྶཱ ནིཝཏྠསཱཊཀསྶ ཨེཀེནནྟེན པིཊྛིཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཨུབྷོ ཀཎྞེ ཨུབྷོསུ ཨཾསཀཱུཊེསུ ཋཔེནྟི, ཡཐཱ ཙ སུརཱསོཎྜཱདཡོ སཱཊཀེན གཱིཝཾ པརིཀྑིཔནྟཱ ཨུབྷོ ཨནྟེ ཨུདརེ ཝཱ ཨོལམྦེནྟི; པིཊྛིཡཾ ཝཱ ཁིཔནྟི, ཡཐཱ ཙ ཨནྟེཔུརིཀཱཡོ ཨཀྑིཏཱརཀམཏྟཾ དསྶེཏྭཱ ཨོགུཎྛིཀཾ པཱརུཔནྟི, ཡཐཱ ཙ མཧཱཛེཊྛཱ དཱིགྷསཱཊཀཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཏསྶེཝ ཨེཀེནནྟེན སཀལསརཱིརཾ པཱརུཔནྟི, ཡཐཱ ཙ ཀསྶཀཱ ཁེཏྟཀུཊིཾ པཝིསནྟཱ སཱཊཀཾ པལིཝེཋེཏྭཱ ཨུཔཀཙྪཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶེཝ ཨེཀེནནྟེན སརཱིརཾ པཱརུཔནྟི, ཡཐཱ ཙ བྲཱཧྨཎཱ ཨུབྷིནྣཾ ཨུཔཀཙྪཀཱནཾ ཨནྟརེན སཱཊཀཾ པཝེསེཏྭཱ ཨཾསཀཱུཊེསུ པཀྑིཔནྟི, ཡཐཱ ཙ པཱལི༹ཀཱརཀོ བྷིཀྑུ ཨེཀཾསཔཱརུཔནེན པཱརུཏཾ ཝཱམབཱཧུཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཙཱིཝརཾ ཨཾསཀཱུཊཾ ཨཱརོཔེཏི; ཨེཝཾ ཨཔཱརུཔིཏྭཱ སབྦེཔི ཨེཏེ ཨཉྙེ ཙ ཨེཝརཱུཔེ པཱརུཔནདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ ནིབྦིཀཱརཾ པརིམཎྜལཾ པཱརུཔིཏབྦཾ. ཏཐཱ ཨཔཱརུཔིཏྭཱ ཨཱརཱམེ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ ཨནཱདརེན ཡཾཀིཉྩི ཝིཀཱརཾ ཀརོནྟསྶ དུཀྐཊཾ.

༢༨༡. མུཎྜཝཊྚཱིཏི ཡཐཱ རཉྙོ ཀུཧིཉྩི གཙྪཏོ པརིཀྑཱརབྷཎྜཝཧནམནུསྶཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ. ཨནྟརཱཀཱཛནྟི མཛ྄ཛྷེ ལགྒེཏྭཱ དྭཱིཧི ཝཧིཏབྦབྷཱརཾ.

༢༨༢. ཨཙཀྑུསྶནྟི ¶ ཙཀྑཱུནཾ ཧིཏཾ ན ཧོཏི; པརིཧཱནིཾ ཛནེཏི. ནཙྪཱདེཏཱིཏི ན རུཙྩཏི. ཨཊྛངྒུལཔརམནྟི མནུསྶཱནཾ པམཱཎངྒུལེན ¶ ཨཊྛངྒུལཔརམཾ. ཨཏིམཊཱཧཀནྟི ཨཏིཁུདྡཀཾ.

༢༨༣. དཱཡཾ ཨཱལིམྤེནྟཱིཏི ཏིཎཝནཱདཱིསུ ཨགྒིཾ དེནྟི. པཊགྒིནྟི པཊིཨགྒིཾ. པརིཏྟནྟི ཨཔྤཧརིཏཀརཎེན ཝཱ པརིཁཱཁཎནེན ཝཱ པརིཏྟཱཎཾ. ཨེཏྠ པན ཨནུཔསམྤནྣེ སཏི སཡཾ ཨགྒིཾ དཱཏུཾ ན ལབྷཏི, ཨསཏི ཨགྒིམྤི དཱཏུཾ ལབྷཏི, བྷཱུམིཾ ཏཙྪེཏྭཱ ཏིཎཱནིཔི ཧརིཏུཾ, པརིཁམྤི ཁཎིཏུཾ, ཨལླསཱཁཾ བྷཉྫིཏྭཱཔི ཨགྒིཾ ནིབྦཱཔེཏུཾ ལབྷཏི, སེནཱསནཾ པཏྟཾ ཝཱ ཨཔྤཏྟཾ ཝཱ ཏཐཱ ནིབྦཱཔེཏུཾ ལབྷཏིཡེཝ. ཨུདཀེན པན ཀཔྤིཡེནེཝ ལབྷཏི, ན ཨིཏརེན.

༢༨༤. སཏི ཀརཎཱིཡེཏི སུཀྑཀཊྛཱདིགྒཧཎཀིཙྩེ སཏི. པོརིསིཡནྟི པུརིསཔྤམཱཎཾ. ཨཱཔདཱསཱུཏི ¶ ཝཱལ༹མིགཱདཡོ ཝཱ དིསྭཱ མགྒམཱུལ༹ྷོ ཝཱ དིསཱ ཨོལོཀེཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ དཝཌཱཧཾ ཝཱ ཨུདཀོགྷཾ ཝཱ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ཨེཝརཱུཔཱསུ ཨཱཔདཱསུ ཨཏིཨུཙྩམྤི རུཀྑཾ ཨཱརོཧིཏུཾ ཝཊྚཏི.

༢༨༥. ཀལྱཱཎཝཱཀྐརཎཱཏི མདྷུརསདྡཱ. ཚནྡསོ ཨཱརོཔེམཱཏི ཝེདཾ ཝིཡ སཀྐཏབྷཱསཱཡ ཝཱཙནཱམགྒཾ ཨཱརོཔེམ. སཀཱཡ ནིརུཏྟིཡཱཏི ཨེཏྠ སཀཱ ནིརུཏྟི ནཱམ སམྨཱསམྦུདྡྷེན ཝུཏྟཔྤཀཱརོ མཱགདྷིཀོ ཝོཧཱརོ.

༢༨༦. ལོཀཱཡཏཾ ནཱམ སབྦཾ ཨུཙྪིཊྛཾ, སབྦཾ ཨནུཙྪིཊྛཾ, སེཏོ ཀཱཀོ, ཀཱལོ༹ བཀོ; ཨིམིནཱ ཙ ཨིམིནཱ ཙ ཀཱརཎེནཱཏི ཨེཝམཱདིནིརཏྠཀཀཱརཎཔཊིསཾཡུཏྟཾ ཏིཏྠིཡསཏྠཾ.

༢༨༨. ཨནྟརཱ ཨཧོསཱིཏི ཨནྟརིཏཱ ཨཧོསི པཊིཙྪནྣཱ.

༢༨༩. ཨཱབཱདྷཔྤཙྩཡཱཏི ཡསྶ ཨཱབཱདྷསྶ ལསུཎཾ བྷེསཛྫཾ; ཏཔྤཙྩཡཱཏི ཨཏྠོ.

༢༩༠. པསྶཱཝཔཱདུཀནྟི ཨེཏྠ པཱདུཀཱ ཨིཊྛཀཱཧིཔི སིལཱཧིཔི དཱརཱུཧིཔི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝཙྩཔཱདུཀཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. པརིཝེཎནྟི ཝཙྩཀུཊིཔརིཀྑེཔབྦྷནྟརཾ.

༢༩༣. ཡཐཱདྷམྨོ ¶ ཀཱརེཏབྦོཏི དུཀྐཊཝཏྠུམྷི དུཀྐཊེན པཱཙིཏྟིཡཝཏྠུམྷི པཱཙིཏྟིཡེན ཀཱརེཏབྦོ. པཧརཎཏྠཾ ¶ ཀཏཾ པཧརཎཱིཏི ཝུཙྩཏི, ཡསྶ ཀསྶཙི ཨཱཝུདྷསངྑཱཏསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ སབྦཾ ལོཧབྷཎྜཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཀཏཀཉྩ ཀུམྦྷཀཱརིཀཉྩཱཏི ཨེཏྠ ཀཏཀཾ ཝུཏྟམེཝ. ཀུམྦྷཀཱརིཀཉྩཱཏི དྷནིཡསྶེཝ སབྦམཏྟིཀཱམཡཀུཊི ཝུཙྩཏི. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཁུདྡཀཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཁུདྡཀཝཏྠུཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༦. སེནཱསནཀྑནྡྷཀཾ

ཝིཧཱརཱནུཛཱནནཀཐཱ

༢༩༤. སེནཱསནཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཨཔཉྙཏྟཾ ཧོཏཱིཏི ཨནནུཉྙཱཏཾ ཧོཏི. ཝིཧཱརོ ནཱམ ཨཌྜྷཡོགཱདིམུཏྟཀོ ཨཝསེསཱཝཱསོ. ཨཌྜྷཡོགོཏི སུཔཎྞཝངྐགེཧཾ. པཱསཱདོཏི དཱིགྷཔཱསཱདོ. ཧམྨིཡནྟི ཨུཔརིཨཱཀཱསཏལེ པཏིཊྛིཏཀཱུཊཱགཱརོ པཱསཱདོཡེཝ. གུཧཱཏི ཨིཊྛཀཱགུཧཱ སིལཱགུཧཱ དཱརུགུཧཱ པཾསུགུཧཱ. ཨཱགཏཱནཱགཏསྶ ཙཱཏུདྡིསསྶ སངྒྷསྶཱཏི ཨཱགཏསྶ ཙ ཨནཱགཏསྶ ཙ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨཔྤཊིཧཏཙཱརསྶ ཙཱཏུདྡིསསྶ སངྒྷསྶ.

༢༩༥. ཨནུམོདནགཱཐཱསུ – སཱིཏཾ ཨུཎྷནྟི ཨུཏུཝིསབྷཱགཝསེན ཝུཏྟཾ. སིསིརེ ཙཱཔི ཝུཊྛིཡོཏི ཨེཏྠ སིསིརོཏི སམྥུསིཏཀཝཱཏོ ཝུཙྩཏི. ཝུཊྛིཡོཏི ཨུཛུཀམེགྷཝུཊྛིཡོ ཨེཝ. ཨེཏཱནི སབྦཱནི པཊིཧནྟཱིཏི ཨིམིནཱཝ པདེན ཡོཛེཏབྦཱནི.

པཊིཧཉྙཏཱིཏི ཝིཧཱརེན པཊིཧཉྙཏི. ལེཎཏྠནྟི ནིལཱིཡནཏྠཾ. སུཁཏྠནྟི སཱིཏཱདིཔརིསྶཡཱབྷཱཝེན སུཁཝིཧཱརཏྠཾ. ཛྷཱཡིཏུཉྩ ཝིཔསྶིཏུནྟི ཨིདམྤི པདདྭཡཾ ‘‘སུཁཏྠཉྩཱ’’ཏི ཨིམིནཱཝ པདེན ཡོཛེཏབྦཾ. ཨིདཉྷི ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སུཁཏྠཉྩ ཝིཧཱརདཱནཾ, ཀཏམཾ སུཁཏྠཾ? ཛྷཱཡིཏུཾ ཝིཔསྶིཏུཉྩ ཡཾ སུཁཾ, ཏདཏྠཾ. ཨཐ ཝཱ པརཔདེནཔི ཡོཛེཏབྦཾ – ཛྷཱཡིཏུཉྩ ཝིཔསྶིཏུཉྩ ཝིཧཱརདཱནཾ; ཨིདྷ ཛྷཱཡིསྶནྟི ཝིཔསྶིསྶནྟཱིཏི དདཏོ ཝིཧཱརདཱནཾ སངྒྷསྶ ཨགྒཾ བུདྡྷེན ཝཎྞིཏཾ. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘སོ ཙ སབྦདདོ ཧོཏི, ཡོ དདཱཏི ཨུཔསྶཡ’’ནྟི (སཾ. ནི. ༡.༤༢).

ཡསྨཱ ¶ ཙ ཨགྒཾ ཝཎྞིཏཾ ¶ , ‘‘ཏསྨཱ ཧི པཎྜིཏོ པོསོ’’ཏི གཱཐཱ. ཝཱསཡེཏྠ བཧུསྶུཏེཏི ཨེཏྠ ཝིཧཱརེ པརིཡཏྟིབཧུསྶུཏེ ཙ པཊིཝེདྷབཧུསྶུཏེ ཙ ཝཱསེཡྻ. ཏེསཾ ཨནྣཉྩཱཏི ཡཾ ཏེསཾ ཨནུཙྪཝིཀཾ ཨནྣཉྩ པཱནཉྩ ཝཏྠཱནི ཙ མཉྩཔཱིཋཱདིསེནཱསནཱནི ཙ, ཏཾ སབྦཾ ཏེསུ ཨུཛུབྷཱུཏེསུ ཨཀུཊིལཙིཏྟེསུ. དདེཡྻཱཏི ནིདཧེཡྻ. ཏཉྩ ཁོ ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ ན ¶ ཙིཏྟཔྤསཱདཾ ཝིརཱདྷེཏྭཱ, ཨེཝཾ ཝིཔྤསནྣཙིཏྟསྶ ཧི ཏེ ཏསྶ དྷམྨཾ དེསེནྟི…པེ… པརིནིབྦཱཏི ཨནཱསཝོཏི.

༢༩༦. ཨཱཝིཉྪནཙྪིདྡཾ ཨཱཝིཉྪནརཛྫུནྟི ཨེཏྠ རཛྫུ ནཱམ སཙེཔི དཱིཔིནངྒུཊྛེན ཀཏཱ ཧོཏི, ཝཊྚཏིཡེཝ; ན ཀཱཙི ན ཝཊྚཏི. ཏཱིཎི ཏཱལཱ༹ནཱིཏི ཏིསྶོ ཀུཉྩིཀཱཡོ. ཡནྟཀཾ སཱུཙིཀནྟི ཨེཏྠ ཡཾ ཡཾ ཛཱནཱཏི ཏཾ ཏཾ ཡནྟཀཾ, ཏསྶ ཝིཝརཎསཱུཙིཀཉྩ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཝེདིཀཱཝཱཏཔཱནཾ ནཱམ ཙེཏིཡེ ཝེདིཀཱསདིསཾ. ཛཱལཝཱཏཔཱནཾ ནཱམ ཛཱལཀབདྡྷཾ. སལཱཀཝཱཏཔཱནཾ ནཱམ ཐམྦྷཀཝཱཏཔཱནཾ. ཙཀྐལིཀནྟི ཨེཏྠ ཙོལ༹ཀཔཱདཔུཉྪནཾ བནྡྷིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཝཱཏཔཱནབྷིསཱིཏི ཝཱཏཔཱནཔྤམཱཎེན བྷིསིཾ ཀཏྭཱ བནྡྷིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. མིཌྜྷིནྟི མིཌྜྷཀཾ. བིདལམཉྩཀནྟི ཝེཏྟམཉྩཾ; ཝེལུ༹ཝིལཱིཝེཧི ཝཱ ཝཱིཏཾ.

༢༩༧. ཨཱསནྡིཀོཏི ཙཏུརསྶཔཱིཋཾ ཝུཙྩཏི. ཨུཙྩཀམྤི ཨཱསནྡིཀནྟི ཝཙནཏོ ཨེཀཏོབྷཱགེན དཱིགྷཔཱིཋམེཝ ཧི ཨཊྛངྒུལཔཱདཀཾ ཝཊྚཏི, ཙཏུརསྶཨཱསནྡིཀོ པན པམཱཎཱཏིཀྐནྟོཔི ཝཊྚཏཱིཏི ཝེདིཏབྦོ. སཏྟངྒོ ནཱམ ཏཱིསུ དིསཱསུ ཨཔསྶཡཾ ཀཏྭཱ ཀཏམཉྩོ, ཨཡམྤི པམཱཎཱཏིཀྐནྟོ ཝཊྚཏི. བྷདྡཔཱིཋནྟི ཝེཏྟམཡཾ པཱིཋཾ ཝུཙྩཏི. པཱིཋིཀཱཏི པིལོཏིཀཱབདྡྷཔཱིཋམེཝ. ཨེལ༹ཀཔཱདཔཱིཋཾ ནཱམ དཱརུཔཊྚིཀཱཡ ཨུཔརི པཱདེ ཋཔེཏྭཱ བྷོཛནཕལཀཾ ¶ ཝིཡ ཀཏཔཱིཋཾ ཝུཙྩཏི. ཨཱམལཀཝཊྚིཀཔཱིཋཾ ནཱམ ཨཱམལཀཱཀཱརེན ཡོཛིཏཾ བཧུཔཱདཀཔཱིཋཾ. ཨིམཱནི ཏཱཝ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཔཱིཋཱནི. དཱརུམཡཾ པན སབྦཾ པཱིཋཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ. ཀོཙྪནྟི ཨུསིརམཡཾ ཝཱ མུཉྫཔབྦཛམཡཾ ཝཱ.

ཨཊྛངྒུལཔརམཾ མཉྩཔཊིཔཱདཀནྟི ཨེཏྠ མནུསྶཱནཾ པམཱཎངྒུལམེཝ ཨཊྛངྒུལཾ. ཙིམིལིཀཱ ནཱམ པརིཀམྨཀཏཱཡ བྷཱུམིཡཱ ཚཝིསཾརཀྑཎཏྠཱཡ ཨཏྠརཎཾ ཝུཙྩཏི. རུཀྑཏཱུལནྟི སིམྦལིརུཀྑཱདཱིནཾ ཡེསཾ ཀེསཉྩི རུཀྑཱནཾ ཏཱུལཾ. ལཏཱཏཱུལནྟི ཁཱིརཝལླིཨཱདཱིནཾ ཡཱསཾ ཀཱསཉྩི ཝལླཱིནཾ ཏཱུལཾ. པོཊཀིཏཱུལནྟི པོཊཀིཏིཎཱདཱིནཾ ཡེསཾ ཀེསཉྩི ཏིཎཛཱཏིཀཱནཾ ཨནྟམསོ ¶ ཨུཙྪུནལཱ༹དཱིནམྤི ཏཱུལཾ. ཨེཏེཧི ཏཱིཧི སབྦབྷཱུཏགཱམཱ སངྒཧིཏཱ ཧོནྟི. རུཀྑཝལླིཏིཎཛཱཏིཡོ ཧི མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙོ བྷཱུཏགཱམོ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ཡསྶ ཀསྶཙི བྷཱུཏགཱམསྶ ཏཱུལཾ བིམྦོཧནེ ¶ ཝཊྚཏི, བྷིསིཾ པན པཱཔུཎིཏྭཱ སབྦམྤེཏཾ ཨཀཔྤིཡཏཱུལནྟི ཝུཙྩཏི. ན ཀེཝལཉྩ བིམྦོཧནེ ཨེཏཾ ཏཱུལམེཝ, ཧཾསམོརཱདཱིནཾ སབྦསཀུཎཱནཾ སཱིཧཱདཱིནཾ སབྦཙཏུཔྤདཱནཉྩ ལོམམྤི ཝཊྚཏི. པིཡངྒུཔུཔྥབཀུལ༹པུཔྥཱདི པན ཡཾཀིཉྩི པུཔྥཾ ན ཝཊྚཏི. ཏམཱལཔཏྟཾ སུདྡྷམེཝ ན ཝཊྚཏི, མིསྶཀཾ པན ཝཊྚཏི. བྷིསཱིནཾ ཨནུཉྙཱཏཾ པཉྩཝིདྷཾ ཨུཎྞཱདིཏཱུལམྤི ཝཊྚཏི.

ཨདྡྷཀཱཡིཀཱནཱིཏི ཨུཔཌྜྷཀཱཡཔྤམཱཎཱནི, ཡེསུ ཀཊིཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ སཱིསཾ ཨུཔདཧནྟི. སཱིསཔྤམཱཎཾ ནཱམ ཡསྶ ཝིཏྠཱརཏོ ཏཱིསུ ཀཎྞེསུ དྭིནྣཾ ཀཎྞཱནཾ ཨནྟརཾ མིནཱིཡམཱནཾ ཝིདཏྠི ཙེཝ ཙཏུརངྒུལཉྩ ཧོཏི, མཛ྄ཛྷཊྛཱནཾ མུཊྛིརཏནཾ ཧོཏི. དཱིགྷཏོ པན དིཡཌྜྷརཏནཾ ཝཱ དྭིརཏནཾ ཝཱཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨཡཾ སཱིསཔྤམཱཎསྶ ཨུཀྐཊྛཔརིཙྪེདོ. ཨིཏོ ཨུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི, ཧེཊྛཱ པན ཝཊྚཏི. ཨགིལཱནསྶ སཱིསུཔདྷཱནཉྩ པཱདུཔདྷཱནཉྩཱཏི དྭཡམེཝ ཝཊྚཏི ¶ . གིལཱནསྶ བིམྦོཧནཱནི སནྠརིཏྭཱ ཨུཔརི པཙྩཏྠརཎཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫིཏུམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ཡཱནི པན བྷིསཱིནཾ ཨནུཉྙཱཏཱནི པཉྩ ཀཔྤིཡཏཱུལཱནི, ཏེཧི བིམྦོཧནཾ མཧནྟམྤི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཕུསྶདེཝཏྠེརོ ཨཱཧ. ཝིནཡདྷརཨུཔཏིསྶཏྠེརོ པན ‘‘བིམྦོཧནཾ ཀརིསྶཱམཱི’ཏི ཀཔྤིཡཏཱུལཾ ཝཱ ཨཀཔྤིཡཏཱུལཾ ཝཱ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀརོནྟསྶ པམཱཎམེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཱཧ.

པཉྩ བྷིསིཡོཏི པཉྩཧི ཨུཎྞཱདཱིཧི པཱུརིཏབྷིསིཡོ. ཏཱུལགཎནཱཡ ཧི ཨེཏཱསཾ གཎནཱ ཝུཏྟཱ. ཏཏྠ ཨུཎྞགྒཧཎེན ན ཀེཝལཾ ཨེལ༹ཀལོམམེཝ གཧིཏཾ, ཋཔེཏྭཱ མནུསྶལོམཾ ཡཾཀིཉྩི ཀཔྤིཡཱཀཔྤིཡམཾསཛཱཏཱིནཾ པཀྑིཙཏུཔྤདཱནཾ ལོམཾ, སབྦཾ ཨིདྷ ཨུཎྞགྒཧཎེནེཝ གཧིཏཾ. ཏསྨཱ ཚནྣཾ ཙཱིཝརཱནཾ ཚནྣཾ ཨནུལོམཙཱིཝརཱནཉྩ ཨཉྙཏརེན བྷིསིཙྪཝིཾ ཀཏྭཱ ཏཾ སབྦཾ པཀྑིཔིཏྭཱ བྷིསིཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེལ༹ཀལོམཱནི པན ཨཔཀྑིཔིཏྭཱ ཀམྦལམེཝ ཙཏུགྒུཎཾ ཝཱ པཉྩགུཎཾ ཝཱ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱཔི ཨུཎྞབྷིསིསངྑྱམེཝ གཙྪཏི.

ཙོལ༹བྷིསིཨཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི ནཝཙོལ༹ཾ ཝཱ པུརཱཎཙོལ༹ཾ ཝཱ སཾཧརིཏྭཱ ཝཱ ཨནྟོ པཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱ ཀཏཱ ཙོལ༹བྷིསི, ཡཾཀིཉྩི ཝཱཀཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱ ཝཱཀབྷིསི, ཡཾཀིཉྩི ཏིཎཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱ ཏིཎབྷིསི, ཨཉྙཏྲ སུདྡྷཏམཱལཔཏྟཾ ཡཾཀིཉྩི པཎྞཾ པཀྑིཔིཏྭཱ ཀཏཱ ¶ པཎྞབྷིསཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ. ཏམཱལཔཏྟཾ པན ཨཉྙེན མིསྶམེཝ ཝཊྚཏི, སུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི. བྷིསིཡཱ པམཱཎནིཡམོ ¶ ནཏྠི, མཉྩབྷིསི པཱིཋབྷིསི བྷཱུམཏྠརཎབྷིསི ཙངྐམནབྷིསི པཱདཔུཉྪནབྷིསཱིཏི ཨེཏཱསཾ ཨནུརཱུཔཏོ སལླཀྑེཏྭཱ ཨཏྟནོ རུཙིཝསེན པམཱཎཾ ཀཱཏབྦཾ. ཡཾ པནེཏཾ ཨུཎྞཱདིཔཉྩཝིདྷཏཱུལམྤི བྷིསིཡཾ ཝཊྚཏི, ཏཾ ‘‘མསཱུརཀེཔི ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཏེན མསཱུརཀཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི སིདྡྷཾ ཧོཏི.

མཉྩབྷིསིཾ པཱིཋེ སནྠརནྟཱིཏི མཉྩབྷིསིཾ པཱིཋེ ཨཏྠརནྟི; ཨཏྠརཎཏྠཱཡ ཧརནྟཱིཏི ཡུཛྫཏི. ཨུལློཀཾ ཨཀརིཏྭཱཏི ཧེཊྛཱ ཙིམིལིཀཾ ཨདཏྭཱ. ཕོསིཏུནྟི རཛནེན ཝཱ ¶ ཧལིདྡིཡཱ ཝཱ ཨུཔརི ཕུསིཏཱནི དཱཏུཾ. བྷཏྟིཀམྨནྟི བྷིསིཙྪཝིཡཱ ཨུཔརི བྷཏྟིཀམྨཾ. ཧཏྠབྷཏྟིནྟི པཉྩངྒུལིབྷཏྟིཾ.

༢༩༨. ཨིཀྐཱསནྟི རུཀྑནིཡྻཱསཾ ཝཱ སིལེསཾ ཝཱ. པིཊྛམདྡནྟི པིཊྛཁལིཾ. ཀུཎྜཀམཏྟིཀནྟི ཀུཎྜཀམིསྶཀམཏྟིཀཾ. སཱསཔཀུཊྚནྟི སཱསཔཔིཊྛཾ. སིཏྠཏེལཀནྟི ཝིལཱིནམདྷུསིཏྠཀཾ. ཨཙྩུསྶནྣཾ ཧོཏཱིཏི བིནྡུ བིནྡུ ཧུཏྭཱ ཏིཊྛཏི. པཙྩུདྡྷརིཏུནྟི པུཉྪིཏུཾ. གཎྜུམཏྟིཀནྟི གཎྜུཔྤཱདགཱུཐམཏྟིཀཾ. ཀསཱཝནྟི ཨཱམལཀཧརཱིཏཀཱནཾ ཀསཱཝཾ.

༢༩༩. ན བྷིཀྑཝེ པཊིབྷཱནཙིཏྟནྟི ཨེཏྠ ན ཀེཝལཾ ཨིཏྠིཔུརིསརཱུཔམེཝ, ཏིརཙྪཱནརཱུཔམྤི ཨནྟམསོ གཎྜུཔྤཱདརཱུཔམྤི བྷིཀྑུནོ སཡཾ ཀཱཏུཾ ཝཱ ‘‘ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི, ‘‘ཨུཔཱསཀ དྭཱརཔཱལཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཝཏྟུམྤི ན ལབྦྷཏི. ཛཱཏཀཔཀརཎཨསདིསདཱནཱདཱིནི པན པསཱདནཱིཡཱནི ནིབྦིདཱཔཊིསཾཡུཏྟཱནི ཝཱ ཝཏྠཱུནི པརེཧི ཀཱརཱཔེཏུཾ ལབྦྷཏི. མཱལཱཀམྨཱདཱིནི སཡམྤི ཀཱཏུཾ ལབྦྷཏི.

༣༠༠. ཨལ༹ཀམནྡཱཏི ཨེཀངྒཎཱ མནུསྶཱབྷིཀིཎྞཱ. ཏཡོ གབྦྷེཏི ཨེཏྠ སིཝིཀཱགབྦྷོཏི ཙཏུརསྶགབྦྷོ. ནཱལི༹ཀཱགབྦྷོཏི ཝིཏྠཱརཏོ དིགུཎཏིགུཎཱཡཱམོ དཱིགྷགབྦྷོ. ཧམྨིཡགབྦྷོཏི ཨཱཀཱསཏལེ ཀཱུཊཱགཱརགབྦྷོ ཝཱ མུཎྜཙྪདནགབྦྷོ ཝཱ.

ཀལངྐཔཱདཀནྟི རུཀྑཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཏཏྠ ཁཱཎུཀེ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ཀཏཾ, ཏཾ ཨཱཧརིམཾ བྷིཏྟིཔཱདཾ ཛིཎྞཀུཊྚཔཱདསྶ ཨུཔཏྠམྦྷནཏྠཾ བྷཱུམིཡཾ པཏིཊྛཱཔེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ¶ ཨཏྠོ. པརིཏྟཱཎཀིཊིཀནྟི ¶ ཝསྶཔརིཏྟཱཎཏྠཾ ཀིཊིཀཾ. ཨུདྡསུདྷནྟི ཝཙྪཀགོམཡེན ཙེཝ ཚཱརིཀཱཡ ཙ སདྡྷིཾ མདྡིཏམཏྟིཀཾ.

ཨཱལི༹ནྡོ ནཱམ པམུཁཾ ཝུཙྩཏི. པགྷནཾ ནཱམ ཡཾ ནིཀྑམནྟཱ ཙ པཝིསནྟཱ ཙ པཱདེཧི ཧནནྟི, ཏསྶ ཝིཧཱརདྭཱརེ ¶ ཨུབྷཏོ ཀུཊྚཾ ནཱིཧརིཏྭཱ ཀཏཔདེསསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ‘‘པགྷཱན’’ནྟིཔི ཝུཙྩཏི. པཀུཊྚནྟི མཛ྄ཛྷེ གབྦྷསྶ སམནྟཱ པརིཡཱགཱརོ ཝུཙྩཏི. ‘‘པཀུཊ’’ནྟིཔི པཱཋོ. ཨོསཱརཀནྟི ཨནཱལི༹ནྡཀེ ཝིཧཱརེ ཝཾསཾ དཏྭཱ ཏཏོ དཎྜཀེ ཨོསཱརེཏྭཱ ཀཏཚདནཔམུཁཾ. སཾསཱརཎཀིཊིཀོ ནཱམ ཙཀྐལཡུཏྟོ ཀིཊིཀོ.

༣༠༡. པཱནཱིཡབྷཱཛནནྟི པིཝནྟཱནཾ པཱནཱིཡདཱནབྷཱཛནཾ. ཨུལུ༹ངྐོ ཙ ཐཱལཀཉྩ པཱནཱིཡསངྑསྶ ཨནུལོམཱནི.

༣༠༣. ཨཔེསཱིཏི དཱིགྷདཱརུམྷི ཁཱཎུཀེ པཝེསེཏྭཱ ཀཎྚཀསཱཁཱཧི ཝིནནྡྷིཏྭཱ ཀཏཾ དྭཱརཐཀནཀཾ. པལིགྷོཏི གཱམདྭཱརེསུ ཝིཡ ཙཀྐཡུཏྟཾ དྭཱརཐཀནཀཾ.

༣༠༥. ཨསྶཏརཱིཧི ཡུཏྟཱ རཐཱ ཨསྶཏརཱིརཐཱ. ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱཏི ཨཱམུཏྟམཎིཀུཎྜལཱནི.

པརིནིབྦུཏོཏི ཀིལེསཔརིནིབྦཱནེན པརིནིབྦུཏོ. སཱིཏིབྷཱུཏོཏི ཀིལེསཱཏཔཱབྷཱཝེན སཱིཏིབྷཱུཏོ. ནིརཱུཔདྷཱིཏི ཀིལེསུཔདྷིཨབྷཱཝེན ནིརཱུཔདྷཱིཏི ཝུཙྩཏི.

སབྦཱ ཨཱསཏྟིཡོ ཚེཏྭཱཏི རཱུཔཱདཱིསུ ཝཱ ཝིསཡེསུ སབྦབྷཝེསུ ཝཱ པཏྠནཱཡོ ཚིནྡིཏྭཱ. ཧདཡེ དརནྟི ཙིཏྟེ ཀིལེསདརཐཾ ཝིནེཏྭཱ. ཝེཡྻཱཡིཀནྟི ཝཡཀརཎཾ ཝུཙྩཏི.

༣༠༧. ཨཱདེཡྻཝཱཙོཏི ཏསྶ ཝཙནཾ བཧཱུ ཛནཱ ཨཱདིཡིཏབྦཾ སོཏབྦཾ མཉྙནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཱརཱམེ ཨཀཾསཱུཏི ཡེ སདྷནཱ, ཏེ ཨཏྟནོ དྷནེན ཨཀཾསུ. ཡེ མནྡདྷནཱ ཙེཝ ཨདྷནཱ ཙ, ཏེསཾ དྷནཾ ཨདཱསི. ཨིཏི སོ སཏསཧསྶཀཧཱཔཎེ སཏསཧསྶགྒྷནཀཉྩ བྷཎྜཾ དཏྭཱ པཉྩཙཏྟཱལཱིསཡོཛནིཀེ ཨདྡྷཱནེ ཡོཛནེ ཡོཛནེ ཝིཧཱརཔཏིཊྛཱནཾ ཀཏྭཱ སཱཝཏྠིཾ ཨགམཱསི.

ཀོཊིསནྠརཾ ¶ ¶ སནྠརཱཔེསཱིཏི ཀཧཱཔཎཀོཊིཡཱ ཀཧཱཔཎཀོཊིཾ པཊིཔཱདེཏྭཱ སནྠརི. ཡེ ཏཏྠ རུཀྑཱ ཝཱ པོཀྑརཎིཡོ ཝཱ ཏེསཾ པརིཀྑེཔཔྤམཱཎཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ ཋཱནེ སནྠརིཏྭཱ ཨདཱསི. ཨེཝམསྶ ཨཊྛཱརསཀོཊིཀཾ ནིདྷཱནཾ པརིཀྑཡཾ ཨགམཱསི.

ཀུམཱརསྶ ¶ ཨེཏདཧོསཱིཏི གཧཔཏིནོ ཨེཝཾ བཧུདྷནཾ ཙཛནྟསྶཱཔི མུཁསྶ ཝིཔྤསནྣཱཀཱརཾ དིསྭཱ ཨེཏཾ ཨཧོསི. ཀོཊྛཀཾ མཱཔེསཱིཏི སཏྟབྷཱུམིཀཾ དྭཱརཀོཊྛཀཔཱསཱདཾ མཱཔེསི.

ཨཐ ཁོ ཨནཱཐཔིཎྜིཀོ གཧཔཏི ཛེཏཝནེ ཝིཧཱརེ ཀཱརཱཔེསི…པེ… མཎྜཔེ ཀཱརཱཔེསཱིཏི ཨཔརཱཧིཔི ཨཊྛཱརསཧི ཀོཊཱིཧི ཨེཏེ ཝིཧཱརཱདཡོ ཀཱརཱཔེསི ཨཊྛཀརཱིསཔྤམཱཎཱཡ བྷཱུམིཡཱ. ཝིཔསྶིསྶ ཧི བྷགཝཏོ པུནབྦསུམིཏྟོ གཧཔཏི ཡོཛནཔྤམཱཎཾ བྷཱུམིཾ སུཝཎྞིཊྛཀཱསནྠརེན ཀིཎིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཱཔེསི. སིཁིསྶ པན སིརིཝཌྜྷོ གཧཔཏི ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཾ སུཝཎྞཡཊྛིསནྠརེན, ཝེསྶབྷུསྶ སོཏྠིཛོ གཧཔཏི ཨཌྜྷཡོཛནཔྤམཱཎཾ སུཝཎྞཕཱལསནྠརེན, ཀཀུསནྡྷསྶ པན ཨཙྩུཏོ གཧཔཏི གཱཝུཏཔྤམཱཎཾ སུཝཎྞཧཏྠིཔདསནྠརེན, ཀོཎཱགམནསྶ ཨུགྒོ གཧཔཏི ཨཌྜྷགཱཝུཏཔྤམཱཎཾ སུཝཎྞིཊྛཀཱསནྠརེན, ཀསྶཔསྶ སུམངྒལོ གཧཔཏི ཝཱིསཏིཨུསབྷཔྤམཱཎཾ སུཝཎྞཀཙྪཔསནྠརེན, ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏོ སུདཏྟོ གཧཔཏི ཨཊྛཀརཱིསཔྤམཱཎཾ བྷཱུམིཾ ཀཧཱཔཎསནྠརེན ཀིཎིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཀཱརཱཔེསཱིཏི; ཨེཝཾ ཨནུཔུབྦེན པརིཧཱཡནྟི སམྤཏྟིཡོཏི ཨལམེཝ སབྦསམྤཏྟཱིསུ ཝིརཛྫིཏུཾ ཨལཾ ཝིམུཙྩིཏུནྟི.

༣༠༨. ཁཎྜནྟི བྷིནྣོཀཱསོ. ཕུལླནྟི ཕལིཏོཀཱསོ. པཊིསངྑརིསྶཏཱིཏི པཱཀཏིཀཾ ཀརིསྶཏི. ལདྡྷནཝཀམྨེན པན བྷིཀྑུནཱ ཝཱསིཕརསུནིཁཱདནཱདཱིནི གཧེཏྭཱ སཡཾ ན ཀཱཏབྦཾ, ཀཏཱཀཏཾ ཛཱནིཏབྦཾ.

༣༡༠. པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གནྟྭཱཏི ཐེརོ ཀིར གིལཱནེ པཊིཛགྒནྟོ ཛིཎྞེ ཝུཌྜྷེ སངྒཎྷནྟོ སབྦཔཙྪཏོ ཨཱགཙྪཏི. ཨིདམསྶ ཙཱརིཏྟཾ. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘པིཊྛིཏོ པིཊྛིཏོ གནྟྭཱ’’ཏི. ཨགྒཱསནནྟི ཐེརཱསནཾ. ཨགྒོདཀནྟི དཀྑིཎོདཀཾ. ཨགྒཔིཎྜནྟི སངྒྷཏྠེརཔིཎྜཾ. ཨནྟརཱ སཏྠཱིནཾ ཀརིཏྭཱཏི ཙཏུནྣཾ པཱདཱནཾ ཨནྟརེ ཀརིཏྭཱ.

༣༡༥. པཏིཊྛཱཔེསཱིཏི ¶ ¶ ཨཊྛཱརསཀོཊིཔརིཙྩཱགཾ ཀཏྭཱ པཏིཊྛཱཔེསི. ཨེཝཾ སབྦཱཔི ཙཏུཔཎྞཱསཀོཊིཡོ པརིཙྩཛི.

ཝིཧཱརཱནུཛཱནནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱསནཔྤཊིབཱཧནཱདིཀཐཱ

༣༡༦. ཝིཔྤཀཏབྷོཛནོཏི ¶ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ ཝིཧཱརེ ཝཱ ཨརཉྙེ ཝཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི བྷུཉྫམཱནོ བྷིཀྑུ ཨནིཊྛིཏེ བྷོཛནེ ན ཝུཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨནྟརགྷརེ པཙྪཱ ཨཱགཏེན བྷིཀྑཾ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. སཙེ མནུསྶཱ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ཝཱ ‘‘པཝིསཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ‘‘མཡི པཝིསནྟེ བྷིཀྑཱུ ཨུཊྛཧིསྶནྟཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ཨེཐ, བྷནྟེ, ཨཱསནཾ ཨཏྠཱི’’ཏི ཝུཏྟེན པན པཝིསིཏབྦཾ. སཙེ ཀོཙི ཀིཉྩི ན ཝདཏི, ཨཱསནསཱལཾ གནྟྭཱ ཨཏིསམཱིཔཾ ཨགནྟྭཱ སབྷཱགཊྛཱནེ ཋཱཏབྦཾ. ཨོཀཱསེ ཀཏེ ‘‘པཝིསཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེན པན པཝིསིཏབྦཾ. སཙེ པན ཡཾ ཨཱསནཾ ཏསྶ པཱཔུཎཱཏི, ཏཏྠ ཨབྷུཉྫནྟོ བྷིཀྑུ ནིསིནྣོ ཧོཏི, ཏཾ ཨུཊྛཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིསུ པན ཡཾཀིཉྩི པིཝིཏྭཱ ཝཱ ཁཱདིཏྭཱ ཝཱ ཡཱཝ ཨཉྙོ ཨཱགཙྪཏི, ཏཱཝ ནིསིནྣཾ རིཏྟཧཏྠམྤི ཝུཊྛཱཔེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཝིཔྤཀཏབྷོཛནོཡེཝ ཧི སོ ཧོཏི.

སཙེ ཝུཊྛཱཔེཏཱིཏི སཙེ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱཔི ཝུཊྛཱཔེཏིཡེཝ. པཝཱརིཏོ ཙ ཧོཏཱིཏི ཡཾ སོ ཝུཊྛཱཔེཏི, ཨཡཉྩ བྷིཀྑུ པཝཱརིཏོ ཙ ཧོཏི, ཏེན ཝཏྟབྦོ – ‘‘གཙྪ ཨུདཀཾ ཨཱཧརཱཧཱི’’ཏི. ཝུཌྜྷཏརཉྷི བྷིཀྑུཾ ཨཱཎཱཔེཏུཾ ཨིདམེཝ ཨེཀཾ ཋཱནནྟི. སཙེ སོ ཨུདཀམྤི ན ཨཱཧརཏི, ཏཏོ ཡཉྩ ནཝཀཏརེན ཀཏྟབྦཾ, ཏཾ དསྶེནྟོ ‘‘སཱདྷུཀཾ སིཏྠཱནཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ.

གིལཱནསྶ པཏིརཱུཔཾ སེཡྻནྟི ཨེཏྠ ཡོ ཀཱསབྷགནྡརཱཏིསཱརཱདཱིཧི གིལཱནོ ཧོཏི, ཁེལ༹མལླཀཝཙྩཀཔཱལཱདཱིནི ཋཔེཏབྦཱནི ཧོནྟི. ཀུཊྛི ཝཱ ཧོཏི, སེནཱསནཾ དཱུསེཏི; ཨེཝརཱུཔསྶ ཧེཊྛཱཔཱསཱདཔཎྞསཱལཱདཱིསུ ཨཉྙཏརཾ ཨེཀམནྟཾ སེནཱསནཾ དཱཏབྦཾ. ཡསྨིཾ ཝསནྟེ སེནཱསནཾ ན དུསྶཏི, ཏསྶ ཝརསེཡྻཱཔི དཱཏབྦཱཝ. ཡོཔི སིནེཧཔཱནཝིརེཙནནཏྠུཀམྨཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི བྷེསཛྫཾ ཀརོཏི, སབྦོ སོ གིལཱནོཡེཝ, ཏསྶཱཔི སལླཀྑེཏྭཱ པཏིརཱུཔཾ སེནཱསནཾ དཱཏབྦཾ ¶ . ལེསཀཔྤེནཱཏི ཨཔྤཀེན སཱིསཱབཱདྷཱདིམཏྟེན. བྷིཀྑཱུ ¶ གཎེཏྭཱཏི ‘‘ཨེཏྟཀཱ ནཱམ བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝིཧཱརེ བྷིཀྑཱུནཾ པརིཙྪེདཾ ཉཏྭཱ.

ཨཱསནཔྤཊིབཱཧནཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སེནཱསནགྒཱཧཀཐཱ

༣༡༨. སེཡྻཱཏི ¶ མཉྩཊྛཱནཱནི ཝུཙྩནྟི. སེཡྻགྒེནཱཏི སེཡྻཱཔརིཙྪེདེན, ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ ཨེཀམཉྩཊྛཱནཾ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ གཱཧེཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. སེཡྻགྒེན གཱཧེནྟཱཏི སེཡྻཱཔརིཙྪེདེན གཱཧིཡམཱནཱ. སེཡྻཱ ཨུསྶཱརཡིཾསཱུཏི མཉྩཊྛཱནཱནི ཨཏིརེཀཱནི ཨཧེསུཾ. ཝིཧཱརགྒཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨནུབྷཱགནྟི པུན ཨཔརམྤི བྷཱགཾ དཱཏུཾ. ཨཏིམནྡེསུ ཧི བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ དྭེ ཏཱིཎི པརིཝེཎཱནི དཱཏབྦཱནི. ན ཨཀཱམཱ དཱཏབྦོཏི ཨནིཙྪཱཡ ན དཱཏབྦོ. ཏཏྠ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ གཧིཏེ ཨནུབྷཱགེ པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ ན ཨཏྟནོ ཨརུཙིཡཱ སོ ཨནུབྷཱགོ དཱཏབྦོ. སཙེ པན ཡེན གཧིཏོ, སོ ཙ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཏཾ ཨནུབྷཱགཾ ཝཱ པཋམབྷཱགཾ ཝཱ དེཏི, ཝཊྚཏི.

ནིསྶཱིམེ ཋིཏསྶཱཏི ཨུཔཙཱརསཱིམཏོ བཧི ཋིཏསྶ. ཨནྟོ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ པན དཱུརེ ཋིཏསྶཱཔི ལབྦྷཏིཡེཝ. སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱཏི ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ གཧེཏྭཱ. སབྦཀཱལཾ པཊིབཱཧནྟཱིཏི ཙཏུམཱསཙྩཡེན ཨུཏུཀཱལེཔི པཊིབཱཧནྟི. ཏཱིསུ སེནཱསནགྒཱཧེསུ པུརིམཀོ ཙ པཙྪིམཀོ ཙཱཏི ཨིམེ དྭེ གཱཧཱ ཐཱཝརཱ.

ཨནྟརཱམུཏྟཀེ ཨཡཾ ཝིནིཙྪཡོ – ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ མཧཱལཱབྷསེནཱསནཾ ཧོཏི. སེནཱསནསཱམིཀཱ ཝསྶཱུཔགཏཾ བྷིཀྑུཾ སབྦཔཙྩཡེཧི སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཧིཏྭཱ པཝཱརེཏྭཱ གམནཀཱལེ བཧུཾ སམཎཔརིཀྑཱརཾ དེནྟི. མཧཱཐེརཱ དཱུརཏོཔི ཨཱགནྟྭཱ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཏཾ གཧེཏྭཱ ཕཱསུཾ ཝསིཏྭཱ ཝུཏྠཝསྶཱ ལཱབྷཾ གཎྷིཏྭཱ པཀྐམནྟི. ཨཱཝཱསིཀཱ ‘‘མཡཾ ཨེཏྠུཔྤནྣཾ ལཱབྷཾ ན ལབྷཱམ, ནིཙྩཾ ཨཱགནྟུཀམཧཱཐེརཱཝ ལབྷནྟི, ཏེཡེཝ ནཾ ཨཱགནྟྭཱ པཊིཛགྒིསྶནྟཱི’’ཏི པལུཛྫནྟམྤི ན ཨོལོཀེནྟི. བྷགཝཱ ཏསྶ པཊིཛགྒནཏྠཾ ‘‘ཨཔརཛྫུགཏཱཡ པཝཱརཎཱཡ ཨཱཡཏིཾ ¶ ཝསྶཱཝཱསཏྠཱཡ ཨནྟརཱམུཏྟཀོ གཱཧེཏབྦོ’’ཏི ཨཱཧ.

ཏཾ ¶ གཱཧེནྟེན སངྒྷཏྠེརོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘བྷནྟེ ཨནྟརཱམུཏྟཀསེནཱསནཾ གཎྷཐཱ’’ཏི. སཙེ གཎྷཱཏི, དཱཏབྦཾ; ནོ ཙེ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན ཨནུཐེརཾ ཨཱདིཾ ཀཏྭཱ ཡོ གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཨནྟམསོ སཱམཎེརསྶཱཔི དཱཏབྦཾ. ཏེན ཏཾ སེནཱསནཾ ཨཊྛམཱསེ པཊིཛགྒིཏབྦཾ. ཚདནབྷིཏྟིབྷཱུམཱིསུ ¶ ཡཾ ཀིཉྩི ཁཎྜཾ ཝཱ ཕུལླཾ ཝཱ ཧོཏི, ཏཾ སབྦཾ པཊིསངྑརིཏབྦཾ. ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱདཱིཧི དིཝསཾ ཁེཔེཏྭཱ རཏྟིཾ ཏཏྠ ཝསིཏུམྤི ཝཊྚཏི. རཏྟིཾ པརིཝེཎེ ཝསིཏྭཱ ཏཏྠ དིཝསཾ ཁེཔེཏུམྤི ཝཊྚཏི. རཏྟིནྡིཝཾ ཏཏྠེཝ ཝསིཏུམྤི ཝཊྚཏི. ཨུཏུཀཱལེ ཨཱགཏཱནཾ ཝུཌྜྷཱནཾ ན པཊིབཱཧིཏབྦཾ. ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ པན སམྤཏྟེ སཙེ སངྒྷཏྠེརོ ‘‘མཡ྄ཧཾ ཨིདཾ སེནཱསནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ན ལབྷཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཨིདཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཊྛམཱསེ ཨེཀེན བྷིཀྑུནཱ པཊིཛགྒིཏ’’ནྟི ཝཏྭཱ ན དཱཏབྦཾ. ཨཊྛམཱསེ པཊིཛགྒཀབྷིཀྑུསྶེཝ གཧིཏཾ ཧོཏི.

ཡསྨིཾ པན སེནཱསནེ ཨེཀསཾཝཙྪརེ དྭིཀྑཏྟུཾ པཙྩཡེ དེནྟི ཚམཱསཙྩཡེན ཚམཱསཙྩཡེན, ཏཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. ཡསྨིཾ ཝཱ ཏིཀྑཏྟུཾ དེནྟི ཙཏུམཱསཙྩཡེན ཙཏུམཱསཙྩཡེན, ཡསྨིཾ ཝཱ ཙཏུཀྑཏྟུཾ དེནྟི ཏེམཱསཙྩཡེན ཏེམཱསཙྩཡེན, ཏཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. པཙྩཡེནེཝ ཧི ཏཾ པཊིཛགྒནཾ ལབྷིསྶཏི. ཡསྨིཾ པན ཨེཀསཾཝཙྪརེ སཀིདེཝ བཧུཔཙྩཡེ དེནྟི, ཨེཏཾ ཨནྟརཱམུཏྟཀཾ གཱཧེཏབྦནྟི. ཨཡཾ ཏཱཝ ཨནྟོཝསྶེ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེན པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏསེནཱསནགྒཱཧཀཐཱ.

ཨཡཾ པན སེནཱསནགྒཱཧོ ནཱམ དུཝིདྷོ ཧོཏི – ཨུཏུཀཱལེ ཙ ཝསྶཱཝཱསེ ཙ. ཏཏྠ ཨུཏུཀཱལེ ཏཱཝ ཀེཙི ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ པུརེབྷཏྟཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཀེཙི པཙྪཱབྷཏྟཾ པཋམཡཱམཾ ཝཱ མཛ྄ཛྷིམཡཱམཾ ཝཱ པཙྪིམཡཱམཾ ཝཱ ཡེ ཡདཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེསཾ ཏདཱཝ བྷིཀྑཱུ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ སེནཱསནཾ དཱཏབྦཾ. ཨཀཱལོ ནཱམ ནཏྠི. སེནཱསནཔཉྙཱཔཀེན པན པཎྜིཏེན བྷཝིཏབྦཾ, ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ མཉྩཊྛཱནཱནི ཋཔེཏབྦཱནི. སཙེ ¶ ཝིཀཱལེ ཨེཀོ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཐེརཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེ ཝཏྟབྦཱ – ‘‘བྷནྟེ, ཨཱདིཏོ པཊྛཱཡ ཝུཊྛཱཔིཡམཱནེ སབྦེཔི བྷིཀྑཱུ ཨུབྦྷཎྜིཀཱ བྷཝིསྶནྟི, ཏུམྷེ ཨམྷཱཀཾ ཝསནཊྛཱནེཡེཝ ཝསཐཱ’’ཏི.

བཧཱུསུ པན ཨཱགཏེསུ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨེཀེཀཾ པརིཝེཎཾ པཧོཏི, ཨེཀེཀཾ པརིཝེཎཾ དཱཏབྦཾ. ཏཏྠ ཨགྒིསཱལདཱིགྷསཱལམཎྜལམཱལཱདཡོ སབྦེཔི ཏསྶེཝ པཱཔུཎནྟི ¶ . ཨེཝཾ ཨཔྤཧོནྟེ པཱསཱདགྒེན དཱཏབྦཾ. པཱསཱདེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ ཨོཝརཀགྒེན དཱཏབྦཾ. ཨོཝརཀེསུ ¶ ཨཔྤཧོནྟེསུ སེཡྻགྒེན དཱཏབྦཾ. སེཡྻགྒེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ མཉྩཊྛཱནེན དཱཏབྦཾ. མཉྩཊྛཱནེ ཨཔྤཧོནྟེ ཨེཀཔཱིཋཀཊྛཱནཝསེན དཱཏབྦཾ. བྷིཀྑུནོ པན ཋིཏོཀཱསམཏྟཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཏཉྷི སེནཱསནཾ ནཱམ ན ཧོཏི. པཱིཋཀཊྛཱནེ པན ཨཔྤཧོནྟེ ཨེཀཾ མཉྩཊྛཱནཾ ཝཱ པཱིཋཀཊྛཱནཾ ཝཱ ཝཱརེན ཝཱརེན གཧེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཝིསྶམཐཱ’’ཏི ཏིཎྞཾ ཛནཱནཾ དཱཏབྦཾ, ན ཧི སཀྐཱ སཱིཏསམཡེ སབྦརཏྟིཾ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཝསིཏུཾ. མཧཱཐེརེན པཋམཡཱམཾ ཝིསྶམིཏྭཱ ནིཀྑམིཏྭཱ དུཏིཡཏྠེརསྶ ཝཏྟབྦཾ – ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིདྷ པཝིསཱཧཱི’’ཏི. སཙེ མཧཱཐེརོ ནིདྡཱགརུཀོ ཧོཏི, ཀཱལཾ ན ཛཱནཱཏི, ཨུཀྐཱསིཏྭཱ དྭཱརཾ ཨཱཀོཊེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཀཱལོ ཛཱཏོ, སཱིཏཾ ཨནུདཧཏཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏེན ནིཀྑམིཏྭཱ ཨོཀཱསོ དཱཏབྦོ, ཨདཱཏུཾ ན ལབྷཏི. དུཏིཡཏྠེརེནཔི མཛ྄ཛྷིམཡཱམཾ ཝིསྶམིཏྭཱ པུརིམནཡེནེཝ ཨིཏརསྶ དཱཏབྦཾ. ནིདྡཱགརུཀོ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝུཊྛཱཔེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཨེཀརཏྟིཾ ཨེཀམཉྩཊྛཱནཾ ཏིཎྞཾ དཱཏབྦཾ. ཛམྦུདཱིཔེ པན ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ‘‘སེནཱསནཾ ནཱམ མཉྩཊྛཱནཾ ཝཱ པཱིཋཊྛཱནཾ ཝཱ ཀིཉྩིདེཝ ཀསྶཙི སཔྤཱཡཾ ཧོཏི, ཀསྶཙི ཨསཔྤཱཡ’’ནྟི ཨཱགནྟུཀཱ ཧོནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ, དེཝསིཀཾ སེནཱསནཾ གཱཧེནྟི. ཨཡཾ ཨུཏུཀཱལེ སེནཱསནགྒཱཧོ ནཱམ.

ཝསྶཱཝཱསེ ¶ པན ཨཏྠི ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ, ཨཏྠི ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཾ, ཨཱགནྟུཀེན ཏཱཝ སཀཊྛཱནཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨཉྙཏྠ གནྟྭཱ ཝསིཏུཀཱམེན ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསམེཝ ཏཏྠ ན གནྟབྦཾ. ཝསནཊྛཱནཾ ཝཱ ཧི ཏཏྲ སམྦཱདྷཾ བྷཝེཡྻ, བྷིཀྑཱཙཱརོ ཝཱ ན སམྤཛྫེཡྻ, ཏེན ན ཕཱསུཾ ཝིཧརེཡྻ. ཏསྨཱ ‘‘ཨིདཱནི མཱསམཏྟེན ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཏཾ ཝིཧཱརཾ པཝིསིཏབྦཾ. ཏཏྠ མཱསམཏྟཾ ཝསནྟོ སཙེ ཨུདྡེསཏྠིཀོ ཨུདྡེསསམྤཏྟིཾ སལླཀྑེཏྭཱ, སཙེ ཀམྨཊྛཱནིཀོ ཀམྨཊྛཱནསཔྤཱཡཏཾ སལླཀྑེཏྭཱ, སཙེ པཙྩཡཏྠིཀོ པཙྩཡལཱབྷཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཨནྟོཝསྶེ སུཁཾ ཝསིསྶཏི.

སཀཊྛཱནཏོ ཙ ཏཏྠ གཙྪནྟེན ན གོཙརགཱམོ གྷཊྚེཏབྦོ, ན ཏཏྠ མནུསྶཱ ཝཏྟབྦཱ – ‘‘ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཝཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི ཝཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཝཱ ནཏྠི, ཨཡཾ ཙེཏིཡསྶ པརིཀྑཱརོ, ཨཡཾ ཨུཔོསཐཱགཱརསྶ, ཨིདཾ ཏཱལ༹ཉྩེཝ སཱུཙི ཙ སམྤཊིཙྪཐ ཏུམྷཱཀཾ ཝིཧཱར’’ནྟི. སེནཱསནཾ པན ཛགྒིཏྭཱ དཱརུབྷཎྜམཏྟིཀཱབྷཎྜཱནི པཊིསཱམེཏྭཱ གམིཡཝཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨེཝཾ གཙྪནྟེནཱཔི དཧརེཧི པཏྟཙཱིཝརབྷཎྜིཀཱཡོ ཨུཀྑིཔཱཔེཏྭཱ ¶ ཏེལནཱལི༹ཀཏྟརདཎྜཱདཱིནི ¶ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཚཏྟཾ པགྒཡ྄ཧ ཨཏྟཱནཾ དསྶེནྟེན གཱམདྭཱརེནེཝ ན གནྟབྦཾ, པཊིཙྪནྣེན ཨཊཝིམགྒེན གནྟབྦཾ. ཨཊཝིམགྒེ ཨསཏི གུམྦཱདཱིནི མདྡནྟེན ན གནྟབྦཾ, གམིཡཝཏྟཾ པན པཱུརེཏྭཱ ཝིཏཀྐཾ ཚིནྡིཏྭཱ སུདྡྷཙིཏྟེན གམནཝཏྟེནེཝ གནྟབྦཾ. སཙེ པན གཱམདྭཱརེན མགྒོ ཧོཏི, གཙྪནྟཉྩ ནཾ སཔརིཝཱརཾ དིསྭཱ མནུསྶཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཐེརོ ཝིཡཱ’’ཏི ཨུཔདྷཱཝིཏྭཱ ‘‘ཀུཧིཾ, བྷནྟེ, སབྦཔརིཀྑཱརེ གཧེཏྭཱ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསུ ཙེ ཨེཀོ ཨེཝཾ ཝདཏི – ‘‘ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཀཱལོ ནཱམཱཡཾ, ཡཏྠ ཨནྟོཝསྶེ ནིབདྡྷབྷིཀྑཱཙཱརོ བྷཎྜཔཊིཙྪཱདནཉྩ ལབྦྷཏི, ཏཏྠ བྷིཀྑཱུ གཙྪནྟཱི’’ཏི. ཏསྶ ཙེ སུཏྭཱ ཏེ མནུསྶཱ ‘‘བྷནྟེ, ཨིམསྨིམྤི ¶ གཱམེ ཛནོ བྷུཉྫཏི ཙེཝ ནིཝཱསེཏི ཙ, མཱ ཨཉྙཏྠ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མིཏྟཱམཙྩེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ སབྦེ སམྨནྟཡིཏྭཱ ཝིཧཱརེ ནིབདྡྷཝཏྟཉྩ སལཱཀབྷཏྟཱདཱིནི ཙ ཝསྶཱཝཱསིཀཉྩ པཊྛཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདྷེཝ བྷནྟེ ཝསཐཱ’’ཏི ཡཱཙནྟི, སབྦཾ སཱདིཏུཾ ཝཊྚཏི. སབྦཉྷེཏཾ ཀཔྤིཡཉྩེཝ ཨནཝཛྫཉྩ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘‘ཀུཧིཾ གཙྪཐཱ’ཏི ཝུཏྟེ ‘ཨསུཀཊྛཱན’ནྟི ཝཏྭཱ, ‘ཀསྨཱ ཏཏྠ གཙྪཐཱ’ཏི ཝུཏྟེ ‘ཀཱརཎཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦ’’’ནྟི ཝུཏྟཾ. ཨུབྷཡམྤི པནེཏྠ སུདྡྷཙིཏྟཏྟཱཝ ཨནཝཛྫཾ. ཨིདཾ ཨཱགནྟུཀཝཏྟཾ ནཱམ.

ཨིདཾ པན ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཾ – པཊིཀཙྩེཝ ཧི ཨཱཝཱསིཀེཧི ཝིཧཱརོ ཛགྒིཏབྦོ. ཁཎྜཕུལླཔཊིསངྑརཎཔརིབྷཎྜཱནི ཀཱཏབྦཱནི. རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཝཙྩཀུཊིཔསྶཱཝཊྛཱནཱནི པདྷཱནགྷརཝིཧཱརམགྒོཏི ཨིམཱནི སབྦཱནི པཊིཛགྒིཏབྦཱནི, ཙེཏིཡེ སུདྷཱཀམྨཾ མུདྡཝེདིཀཱཡ ཏེལམཀྑནཾ མཉྩཔཱིཋཔཊིཛགྒནནྟི ཨིདམྤི སབྦཾ ཀཱཏབྦཾ – ‘‘ཝསྶཾ ཝསིཏུཀཱམཱ ཨཱགནྟྭཱ ཨུདྡེསཔརིཔུཙྪཱཀམྨཊྛཱནཱནུཡོགཱདཱིནི ཀརོནྟཱ སུཁཾ ཝསིསྶནྟཱི’’ཏི. ཀཏཔརིཀམྨེཧི ཨཱསཱལ༹ྷཱིཛུཎྷཔཉྩམིཏོ པཊྛཱཡ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པུཙྪིཏབྦཾ. ཀཏྠ པུཙྪིཏབྦཾ? ཡཏོ པཀཏིཡཱ ལབྦྷཏི. ཡེཧི པན ན དིནྣཔུབྦཾ, ཏེ པུཙྪིཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ པུཙྪིཏབྦཾ? ཀདཱཙི ཧི མནུསྶཱ དེནྟི, ཀདཱཙི དུབྦྷིཀྑཱདཱིཧི ཨུཔདྡུཏཱ ན དེནྟི. ཏཏྠ ཡེ ན དསྶནྟི, ཏེ ཨཔུཙྪིཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀེ གཱཧིཏེ གཱཧིཏབྷིཀྑཱུནཾ ལཱབྷནྟརཱཡོ ཧོཏི, ཏསྨཱ པུཙྪིཏྭཱཝ གཱཧེཏབྦཾ, པུཙྪནྟེན ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀགྒཱཧཀཀཱལོ ཨུཔཀཊྛོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ཝདནྟི ‘‘བྷནྟེ, ཨིམཾ སཾཝཙྪརཾ ཚཱཏཀཱདཱིཧི ཨུཔདྡུཏམྷ, ན སཀྐོམ དཱཏུ’’ནྟི ཝཱ ‘‘ཡཾ མཡཾ པུབྦེ དེམ, ཏཏོ ཨཱུནཏརཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨིདཱནི ཀཔྤཱསོ སུལབྷོ, ཡཾ པུབྦེ དེམ, ཏཏོ བཧུཏརཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ¶ ཝཱ ¶ ཝདནྟི, ཏཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཏདནུརཱུཔེན ནཡེན ཏེསཾ ཏེསཾ སེནཱསནེ བྷིཀྑཱུནཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧེཏབྦཾ.

སཙེ ¶ མནུསྶཱ ཝདནྟི – ‘‘ཡསྶ ཨམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཏེམཱསཾ པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏུ, ཝིཧཱརམགྒཾ ཛགྒཏུ, ཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཱནི ཛགྒཏུ, བོདྷིརུཀྑེ ཨུདཀཾ ཨཱསིཉྩཏཱུ’’ཏི, ཡསྶ ཏཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. ཡོ པན གཱམོ པཊིཀྐམྨ ཡོཛནདྭིཡོཛནནྟརེ ཧོཏི, ཏཏྲ ཙེ ཀུལཱནི ཨུཔནིཀྑེཔཾ ཋཔེཏྭཱ ཝིཧཱརེ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེནྟིཡེཝ, ཏཱནི ཀུལཱནི ཨཔུཙྪིཏྭཱཔི ཏེསཾ སེནཱསནེ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཝསནྟསྶ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ཏེསཾ སེནཱསནེ པཾསུཀཱུལིཀོ ཝསཏི, ཨཱགཏཉྩ ཏཾ དིསྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེན སངྒྷསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ ཏཱནི ཀུལཱནི སངྒྷསྶ དཱཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾཡེཝ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, སབྷཱགོ བྷིཀྑུ ‘‘ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. པཾསུཀཱུལིཀསྶ པནེཏཾ ན ཝཊྚཏི, ཨིཏི སདྡྷཱདེཡྻེ དཱཡཀམནུསྶཱ པུཙྪིཏབྦཱ.

ཏཏྲུཔྤཱདེ པན ཀཔྤིཡཀཱརཀཱ པུཙྪིཏབྦཱ. ཀཐཾ པུཙྪིཏབྦཱ? ‘‘ཀིཾ, ཨཱཝུསོ, སངྒྷསྶ བྷཎྜཔཊིཙྪཱདནཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི. སཙེ ཝདནྟི – ‘‘བྷཝིསྶཏི, བྷནྟེ, ཨེཀེཀསྶ ནཝཧཏྠཾ སཱཊཀཾ དསྶཱམ, ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧེཐཱ’’ཏི, གཱཧེཏབྦཾ. སཙེཔི ཝདནྟི – ‘‘སཱཊཀཾ ནཏྠི; ཝཏྠུ པན ཨཏྠི, གཱཧེཐ, བྷནྟེ’’ཏི, ཝཏྠུམྷི སནྟེཔི གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. ཀཔྤིཡཀཱརཀཱནཉྷི ཧཏྠེ ‘‘ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དིནྣཝཏྠུཏོ ཡཾ ཡཾ ཀཔྤཾ, ཏཾ ཏཾ སབྦཾ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨནུཉྙཱཏཾ.

ཡཾ པནེཏྠ པིཎྜཔཱཏཏྠཱཡ གིལཱནཔཙྩཡཏྠཱཡ ཝཱ ཨུདྡིསྶ དིནྣཾ, ཏཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔནཱམེནྟེཧི སངྒྷསུཊྛུཏཱཡ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཨུཔནཱམེཏབྦཾ. སེནཱསནཏྠཱཡ ཨུདྡིསྶ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི, ཙཱིཝརཝསེནེཝ ཙཏུཔཙྩཡཝསེན ཝཱ དིནྣཾ ཙཱིཝརེ ཨུཔནཱམེནྟཱནཾ ཨཔལོཀནཀམྨཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀརོནྟེཧི ཙ པུགྒལཝསེནེཝ ¶ ཀཱཏབྦཾ, སངྒྷཝསེན ན ཀཱཏབྦཾ. ཛཱཏརཱུཔརཛཏཝསེནཱཔི ཨཱམཀདྷཉྙཝསེན ཝཱ ཨཔལོཀནཀམྨཾ ན ཝཊྚཏི. ཀཔྤིཡབྷཎྜཝསེན ཙཱིཝརཏཎྜུལཱདིཝསེནེཝ ཙ ཝཊྚཏི. ཏཾ པན ཨེཝཾ ཀཏྟབྦཾ – ‘‘ཨིདཱནི སུབྷིཀྑཾ སུལབྷཔིཎྜཾ, བྷིཀྑཱུ ཙཱིཝརེན ཀིལམནྟི, ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཏཎྜུལབྷཱགཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརཾ ཀཱཏུཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི. ‘‘གིལཱནཔཙྩཡོ སུལབྷོ ¶ གིལཱནོ ཝཱ ནཏྠི, ཨེཏྟཀཾ ནཱམ ཏཎྜུལབྷཱགཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཙཱིཝརཾ ཀཱཏུཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི.

ཨེཝཾ ¶ ཙཱིཝརཔཙྩཡཾ སལླཀྑེཏྭཱ སེནཱསནསྶ ཀཱལེ གྷོསིཏེ སནྣིཔཏིཏེ སངྒྷེ སེནཱསནགྒཱཧཀོ སམྨནྣིཏབྦོ. སམྨནྣནྟེན ཙ དྭེ སམྨནྣིཏབྦཱཏི ཝུཏྟཾ. ཨེཝཉྷི ནཝཀོ ཝུཌྜྷཏརསྶ, ཝུཌྜྷོ ཙ ནཝཀསྶ གཱཧེསྶཏི. མཧནྟེ པན མཧཱཝིཧཱརསདིསེ ཝིཧཱརེ ཏཡོ ཙཏྟཱརོ ཛནཱ སམྨནྣིཏབྦཱ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཨཊྛཔི སོལ༹སཔི ཛནེ སམྨནྣིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏེསཾ སམྨུཏི ཀམྨཝཱཙཱཡཔི ཨཔལོཀནེནཔི ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཏེཧི སམྨཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི སེནཱསནཾ སལླཀྑེཏབྦཾ, ཙེཏིཡགྷརཾ བོདྷིགྷརཾ ཨཱསནགྷརཾ སམྨུཉྫནིཨཊྚོ དཱརུཨཊྚོ ཝཙྩཀུཊི ཨིཊྛཀསཱལཱ ཝཌྜྷཀིསཱལཱ དྭཱརཀོཊྛཀོ པཱནཱིཡམཱལོ༹ མགྒོ པོཀྑརཎཱིཏི ཨེཏཱནི ཧི ཨསེནཱསནཱནི, ཝིཧཱརོ ཨཌྜྷཡོགོ པཱསཱདོ ཧམྨིཡཾ གུཧཱ མཎྜཔོ རུཀྑམཱུལཾ ཝེལུ༹གུམྦོཏི ཨིམཱནི སེནཱསནཱནི, ཏཱནི གཱཧེཏབྦཱནི. གཱཧེནྟེན ཙ ‘‘པཋམཾ བྷིཀྑཱུ གཎེཏུཾ, བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ སེཡྻཱ གཎེཏུ’’ནྟི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེན གཱཧེཏབྦཱནི. སཙེ སངྒྷིཀོ ཙ སདྡྷཱདེཡྻོ ཙཱཏི དྭེ ཙཱིཝརཔཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཏེསུ ཡཾ བྷིཀྑཱུ པཋམཾ གཎྷིཏུཾ ཨིཙྪནྟི, ཏཾ གཱཧེཏྭཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཏོ པཊྛཱཡ ཨིཏརོ གཱཧེཏབྦོ.

སཙེ པན བྷིཀྑཱུནཾ ཨཔྤཏཱཡ པརིཝེཎགྒེན སེནཱསནེ གཱཧིཡམཱནེ ཨེཀཾ པརིཝེཎཾ མཧཱལཱབྷཾ ཧོཏི, དས ཝཱ དྭཱདས ཝཱ ཙཱིཝརཱནི ལབྷནྟི, ཏཾ ཝིཛཊེཏྭཱ ཨཉྙེསུ ¶ ཨལཱབྷཀེསུ ཨཱཝཱསེསུ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཉྙེསམྤི བྷིཀྑཱུནཾ གཱཧེཏབྦནྟི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘ན ཨེཝཾ ཀཱཏབྦཾ, མནུསྶཱ ཧི ཨཏྟནོ ཨཱཝཱསཛགྒནཏྠཱཡ པཙྩཡཾ དེནྟི, ཏསྨཱ ཨཉྙེཧི བྷིཀྑཱུཧི ཏཏྠ པཝིསིཏབྦ’’ནྟི. སཙེ པནེཏྠ མཧཱཐེརོ པཊིཀྐོསཏི – ‘‘མཱཝུསོ, ཨེཝཾ གཱཧེཐ, བྷགཝཏོ ཨནུསིཊྛིཾ ཀརོཐ, ཝུཏྟཉྷེཏཾ བྷགཝཏཱ – ‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, པརིཝེཎགྒེན གཱཧེཏུ’’’ནྟི ཏསྶ པཊིཀྐོསནཱཡ ཨཊྛཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ བྷིཀྑཱུ བཧཱུ, པཙྩཡོ མནྡོ, སངྒཧཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏཾ སཉྙཱཔེཏྭཱ གཱཧེཏབྦམེཝ.

གཱཧེནྟེན ¶ ཙ སམྨཏེན བྷིཀྑུནཱ མཧཱཐེརསྶ སནྟིཀཾ གནྟྭཱ ཨེཝཾ ཝཏྟབྦཾ – ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ སེནཱསནཾ པཱཔུཎཱཏི, གཎྷཐ པཙྩཡཾ དྷཱརེཐཱ’’ཏི. ‘‘ཨསུཀཀུལསྶ པཙྩཡོ ཨསུཀསེནཱསནཉྩ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཱཝུསོ’’ཏི, ‘‘པཱཔུཎཱཏི, བྷནྟེ, གཎྷཐ ན’’ནྟི, ‘‘གཎྷཱམི, ཨཱཝུསོ’’ཏི, གཧིཏཾ ཧོཏི. སཙེ པན ‘‘གཧིཏཾ ཝོ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘གཧིཏཾ མེ’’ཏི ཝཱ ‘‘གཎྷིསྶཐ, བྷནྟེ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘གཎྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ‘‘ཨགཧིཏཾ ཧོཏཱི’’ཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ¶ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ – ‘‘ཨཏཱིཏཱནཱགཏཝཙནཾ ཝཱ ཧོཏུ, ཝཏྟམཱནཝཙནཾ ཝཱ, སཏུཔྤཱདམཏྟཨཱལཡཀརཎམཏྟམེཝ ཙེཏྠ པམཱཎཾ, ཏསྨཱ གཧིཏམེཝ ཧོཏཱི’’ཏི.

ཡོཔི པཾསུཀཱུལིཀོ བྷིཀྑུ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ པཙྩཡཾ ཝིསྶཛྫེཏི, ཨཡམྤི ན ཨཉྙསྨིཾ ཨཱཝཱསེ པཀྑིཔིཏབྦོ. ཏསྨིཾཡེཝ པརིཝེཎེ ཨགྒིསཱལཱཡ ཝཱ དཱིགྷསཱལཱཡ ཝཱ རུཀྑམཱུལེ ཝཱ ཨཉྙསྶ གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. པཾསུཀཱུལིཀོ ‘‘ཝསཱམཱི’’ཏི སེནཱསནཾ ཛགྒིསྶཏི, ཨིཏརོ ‘‘པཙྩཡཾ གཎྷཱམཱི’’ཏི, ཨེཝཾ དྭཱིཧི ཀཱརཎེཧི སེནཱསནཾ སུཛགྒིཏཏརཾ བྷཝིསྶཏི. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ཝུཏྟཾ – ‘‘པཾསུཀཱུལིཀེ ཝཱསཏྠཱཡ སེནཱསནཾ གཎྷནྟེ སེནཱསནགྒཱཧཱཔཀེན ཝཏྟབྦཾ – ‘བྷནྟེ, ཨིདྷ པཙྩཡོ ཨཏྠི, སོ ཀིཾ ཀཱཏབྦོ’ཏི. ཏེན ‘ཧེཊྛཱ ཨཉྙཾ གཱཧཱཔེཧཱི’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ པན ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱཝ ¶ ཝསཏི, ཝུཏྠཝསྶསྶ ཙ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ སཱཊཀཾ དེནྟི, ཝཊྚཏི. ཨཐ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེམཱཏི ཝདནྟི, ཏསྨིཾ སེནཱསནེ ཝསྶཾཝུཏྠབྷིཀྑཱུནཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི. ཡེསཾ པན སེནཱསནཾ ནཏྠི; ཀེཝལཾ པཙྩཡམེཝ དེནྟི, ཏེསཾ པཙྩཡཾ ཨཝསྶཱཝཱསིཀེ སེནཱསནེ གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏི.

མནུསྶཱ ཐཱུཔཾ ཀཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཱཧཱཔེནྟི, ཐཱུཔོ ནཱམ ཨསེནཱསནཾ, ཏསྶ སམཱིཔེ རུཀྑེ ཝཱ མཎྜཔེ ཝཱ ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱ གཱཧཱཔེཏབྦཾ. ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཙེཏིཡཾ པཊིཛགྒིཏབྦཾ. བོདྷིརུཀྑབོདྷིགྷརཨཱསནགྷརསམྨུཉྫནིཨཊྚདཱརུཨཊྚཝཙྩཀུཊིདྭཱརཀོཊྛཀཔཱནཱིཡམཱལ༹ཀདནྟཀཊྛམཱལ༹ཀེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. བྷོཛནསཱལཱ པན སེནཱསནམེཝ, ཏསྨཱ ཏཾ ཨེཀསྶ ཝཱ བཧཱུནཾ ཝཱ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ གཱཧེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི སབྦམིདཾ ཝིཏྠཱརེན མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ.

སེནཱསནགྒཱཧཱཔཀེན པན པཱཊིཔདཨརུཎཏོ པཊྛཱཡ ཡཱཝ པུན ཨརུཎཾ ན བྷིཛྫཏི ཏཱཝ གཱཧེཏབྦཾ, ཨིདཉྷི སེནཱསནགྒཱཧསྶ ཁེཏྟཾ. སཙེ ¶ པཱཏོཝ གཱཧིཏེ སེནཱསནེ ཨཉྙོ ཝིཏཀྐཙཱརིཀོ བྷིཀྑུ ཨཱགནྟྭཱ སེནཱསནཾ ཡཱཙཏི, ‘‘གཧིཏཾ, བྷནྟེ, སེནཱསནཾ, ཝསྶཱུཔགཏོ སངྒྷོ, རམཎཱིཡོ ཝིཧཱརོ, རུཀྑམཱུལཱདཱིསུ ཡཏྠ ཨིཙྪཐ ཏཏྠ ཝསཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦོ. ཝསྶཱུཔགཏེཧི ཨནྟོཝསྶེ ནིབདྡྷཝཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ ཝསྶཱུཔགཏཱ བྷིཀྑཱུ ‘‘སམྨུཉྫནིཡོ བནྡྷཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཱ. སུལབྷཱ ཙེ དཎྜཀཱ ཙེཝ སལཱཀཱཡོ ཙ ཧོནྟི, ཨེཀེཀེན ཚ པཉྩ མུཊྛིསམྨུཉྫནིཡོ, དྭེ ཏིསྶོ ཡཊྛིསམྨུཉྫནིཡོ ཝཱ བནྡྷིཏབྦཱ. དུལླབྷཱ ཙེ ཧོནྟི, དྭེ ཏིསྶོ མུཊྛིསམྨུཉྫནིཡོ ཨེཀཱ ¶ ཡཊྛིསམྨུཉྫནཱི བནྡྷིཏབྦཱ. སཱམཎེརེཧི པཉྩ པཉྩ ཨུཀྐཱ ཀོཊྚེཏབྦཱ. ཝསནཊྛཱནེ ཀསཱཝཔརིབྷཎྜཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཝཏྟཾ ཀརོནྟེཧི པན ‘‘ན ཨུདྡིསིཏབྦཾ, ན ཨུདྡིསཱཔེཏབྦཾ, ན ¶ སཛ྄ཛྷཱཡོ ཀཱཏབྦོ, ན པབྦཱཛེཏབྦཾ, ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཾ, ན ནིསྶཡོ དཱཏབྦོ, ན དྷམྨསཝནཾ ཀཱཏབྦཾ, སབྦེཝ ཧི ཨེཏེ པཔཉྩཱ. ནིཔྤཔཉྩཱ ཧུཏྭཱ སམཎདྷམྨམེཝ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘སབྦེ ཏེརས དྷུཏངྒཱནི སམཱདིཡནྟུ, སེཡྻཾ ཨཀཔྤེཏྭཱ ཋཱནཙངྐམེཧི ཝཱིཏིནཱམེནྟུ, མཱུགབྦཏཾ གཎྷནྟུ, སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན གཏཱཔི བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ ལབྷནྟཱུ’’ཏི ཝཱ ཨེཝརཱུཔཾ ཨདྷམྨིཀཝཏྟཾ ན ཀཱཏབྦཾ. ཨེཝཾ པན ཀཱཏབྦཾ – པརིཡཏྟིདྷམྨོ ནཱམ ཏིཝིདྷམྤི སདྡྷམྨཾ པཏིཊྛཱཔེཏི; ཏསྨཱ སཀྐཙྩཾ ཨུདྡིསཐ, ཨུདྡིསཱཔེཐ, སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཐ, པདྷཱནགྷརེ ཝསནྟཱནཾ སངྒྷཊྚནཾ ཨཀཏྭཱ ཨནྟོཝིཧཱརེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨུདྡིསཐ, ཨུདྡིསཱཔེཐ, སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀརོཐ, དྷམྨསཝནཾ སམིདྡྷཾ ཀརོཐ, པབྦཱཛེནྟཱ སོདྷེཏྭཱ པབྦཱཛེཐ, སོདྷེཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེཐ, སོདྷེཏྭཱ ནིསྶཡཾ དེཐ, ཨེཀོཔི ཧི ཀུལཔུཏྟོ པབྦཛྫཾ ཨུཔསམྤདཉྩ ལབྷིཏྭཱ སཀལསཱསནཾ པཏིཊྛཱཔེཏི, ཨཏྟནོ ཐཱམེན ཡཏྟཀཱནི སཀྐོཐ ཏཏྟཀཱནི དྷུཏངྒཱནི སམཱདིཡཐ. ཨནྟོཝསྶཾ ནཱམེཏཾ སཀལདིཝསཾ རཏྟིཡཱ ཙ པཋམཔཙྪིམཡཱམེསུ ཨཔྤམཏྟེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཝཱིརིཡཾ ཨཱརབྷིཏབྦཾ. པོརཱཎཀམཧཱཐེརཱཔི སབྦཔལིབོདྷེ ཚིནྡིཏྭཱ ཨནྟོཝསྶེ ཨེཀཙཱརིཀཝཏྟཾ པཱུརཡིཾསུ, བྷསྶེ མཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ དསཝཏྠུཀཀཐཾ དསཨསུབྷདསཱནུསྶཏིཨཊྛཏིཾསཱརམྨཎཀཐཉྩ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི, ཨཱགནྟུཀཱནཾ ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ སཏྟཱཧཀརཎཱིཡེན གཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨེཝརཱུཔཾ ཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ.

ཨཔིཙ ¶ བྷིཀྑཱུ ཨོཝདིཏབྦཱ – ‘‘ཝིགྒཱཧིཀཔིསུཎཕརུསཝཙནཱནི མཱ ཝདཐ, དིཝསེ དིཝསེ སཱིལཱནི ཨཱཝཛྫེནྟཱ ཙཏུརཱརཀྑཾ ཨཧཱཔེནྟཱ མནསིཀཱརབཧུལཱ ¶ ཝིཧརཐཱ’’ཏི. དནྟཀཊྛཁཱདནཝཏྟཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ, ཙེཏིཡཾ ཝཱ བོདྷིཾ ཝཱ ཝནྡནྟེན གནྡྷམཱལཾ ཝཱ པཱུཛེནྟེན པཏྟཾ ཝཱ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔནྟེན ན ཀཐེཏབྦཾ, བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ – ‘‘ཨནྟོགཱམེ མནུསྶེཧི སདྡྷིཾ པཙྩཡསཉྙུཏྟཀཐཱ ཝཱ ཝིསབྷཱགཀཐཱ ཝཱ ན ཀཐེཏབྦཱ, རཀྑིཏིནྡྲིཡེཧི བྷཝིཏབྦཾ, ཁནྡྷཀཝཏྟཉྩ སེཁིཡཝཏྟཉྩ པཱུརེཏབྦ’’ནྟི ཨེཝརཱུཔཱ བཧུཀཱཔི ནིཡྻཱནིཀཀཐཱ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཱཏི.

པཙྪིམཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ པན སཙེ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ སནྣིཔཏིཏེ སངྒྷེ ཀོཙི དསཧཏྠཾ ཝཏྠཾ ¶ ཨཱཧརིཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དེཏི, ཨཱགནྟུཀོ སཙེ བྷིཀྑུ སངྒྷཏྠེརོ ཧོཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. ནཝཀོ ཙེ ཧོཏི, སམྨཏེན བྷིཀྑུནཱ སངྒྷཏྠེརོ ཝཏྟབྦོ – ‘‘སཙེ བྷནྟེ ཨིཙྪཐ, པཋམབྷཱགཾ མུཉྩིཏྭཱ ཨིདཾ ཝཏྠཾ གཎྷཐཱ’’ཏི, ཨམུཉྩནྟསྶ ན དཱཏབྦཾ. སཙེ པན པུབྦེ གཱཧིཏཾ མུཉྩིཏྭཱ གཎྷཱཏི, དཱཏབྦཾ. ཨེཏེནེཝུཔཱཡེན དུཏིཡཏྠེརཏོ པཊྛཱཡ པརིཝཏྟེཏྭཱ པཏྟཊྛཱནེ ཨཱགནྟུཀསྶ དཱཏབྦཾ. སཙེ པཋམཝསྶཱུཔགཏཱ དྭེ ཏཱིཎི ཙཏྟཱརི པཉྩ ཝཱ ཝཏྠཱནི ཨལཏྠུཾ, ལདྡྷཾ ལདྡྷཾ ཨེཏེནེཝུཔཱཡེན ཝིསྶཛྫཱཔེཏྭཱ ཡཱཝ ཨཱགནྟུཀསྶ སམཀཾ ཧོཏི, ཏཱཝ དཱཏབྦཾ. ཏེན པན སམཀེ ལདྡྷེ ཨཝསིཊྛོ ཨནུབྷཱགོ ཐེརཱསནེ དཱཏབྦོ. པཙྩུཔྤནྣེ ལཱབྷེ སཏི ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏུཾ ཀཏིཀཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ དུབྦྷིཀྑཾ ཧོཏི, དྭཱིསུཔི ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱསུ ཝསྶཱུཔགཏཱ བྷིཀྑཱུ བྷིཀྑཱཡ ཀིལམནྟཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, ཨིདྷ ཝསནྟཱ སབྦེཝ ཀིལམཱམ, སཱདྷུ ཝཏ དྭེབྷཱགཱ ཧོམ, ཡེསཾ ཉཱཏིཔཝཱརིཏཊྛཱནཱནི ཨཏྠི, ཏེ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ པཝཱརཎཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཨཏྟནོ པཏྟཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝདནྟི, ཏེསུ ཡེ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ པཝཱརཎཱཡ ཨཱགཙྪནྟི, ཏེསཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ དཱཏབྦཾ. སཱདིཡནྟཱཔི ཧི ཏེ ནེཝ ཝསྶཱཝཱསིཀསྶ སཱམིནོ, ཁཱིཡནྟཱཔི ཙ ཨཱཝཱསིཀཱ ནེཝ ཨདཱཏུཾ ལབྷནྟི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ¶ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཀཏིཀཝཏྟཾ ཀཱཏབྦཾ – ‘སབྦེསཾ ནོ ཨིདྷ ཡཱགུབྷཏྟཾ ནཔྤཧོཏི, སབྷཱགཊྛཱནེ ཝསིཏྭཱ ཨཱགཙྪཐ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ལབྷིསྶཐཱ’ཏི. ཏཉྩེ ཨེཀོ པཊིབཱཧཏི, སུཔཊིབཱཧིཏཾ; ནོ ཙེ ¶ པཊིབཱཧཏི, ཀཏིཀཱ སུཀཏཱ. པཙྪཱ ཏེསཾ ཏཏྠ ཝསིཏྭཱ ཨཱགཏཱནཾ ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦཾ, ཨཔལོཀནཀཱལེ པཊིབཱཧིཏུཾ ན ལབྦྷཏཱི’’ཏི. པུནཔི ཝུཏྟཾ – ‘‘སཙེ ཝསྶཱུཔགཏེསུ ཨེཀཙྩཱནཾ ཝསྶཱཝཱསིཀེ ཨཔཱཔུཎནྟེ བྷིཀྑཱུ ཀཏིཀཾ ཀརོནྟི – ‘ཚིནྣཝསྶཱནཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཉྩ ཨིདཱནི ཨུཔྤཛྫནཀཝསྶཱཝཱསིཀཉྩ ཨིམེསཾ དཱཏུཾ རུཙྩཏཱི’ཏི ཨེཝཾ ཀཏིཀཱཡ ཀཏཱཡ གཱཧིཏསདིསམེཝ ཧོཏི, ཨུཔྤནྣུཔྤནྣཾ ཏེསམེཝ དཱཏབྦ’’ནྟི.

ཏེམཱསཾ པཱནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ཝིཧཱརམགྒཙེཏིཡངྒཎབོདྷིཡངྒཎཱནི ཛགྒིཏྭཱ བོདྷིརུཀྑེ ཨུདཀཾ སིཉྩིཏྭཱ པཀྐནྟོཔི ཝིབྦྷནྟོཔི ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ལབྷཏིཡེཝ. བྷཏིནིཝིཊྛཉྷི ཏེན ཀཏཾ. སངྒྷིཀཾ པན ཨཔལོཀནཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཱཧིཏཾ ཨནྟོཝསྶེ ཝིབྦྷནྟོཔི ལབྷཏེཝ. པཙྩཡཝསེན གཱཧིཏཾ པན ན ལབྷཏཱིཏི ཝདནྟི.

སཙེ ¶ ཝུཏྠཝསྶོ དིསཾགམིཀོ བྷིཀྑུ ཨཱཝཱསིཀསྶ ཧཏྠཏོ ཀིཉྩིདེཝ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨསུཀཀུལེ མཡ྄ཧཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟཾ, ཏཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཏཊྛཱནེ ཝིབྦྷམཏི, ཝསྶཱཝཱསིཀཾ སངྒྷིཀཾ ཧོཏི. སཙེ པན མནུསྶེ སམྨུཁཱ སམྤཊིཙྪཱཔེཏྭཱ གཙྪཏི, ལབྷཏི. ‘‘ཨིདཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནེ ཝུཏྠབྷིཀྑུནོ དེམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ, ཡསྶ གཱཧིཏཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི. སཙེ པན སེནཱསནསཱམིཀསྶ པིཡཀམྱཏཱཡ པུཏྟདྷཱིཏཱདཡོ བཧཱུནི ཝཏྠཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནེ དེམཱ’’ཏི དེནྟི, ཏཏྠ ཝསྶཱུཔགཏསྶ ཨེཀམེཝ ཝཏྠཾ དཱཏབྦཾ, སེསཱནི སངྒྷིཀཱནི ཧོནྟི, ཝསྶཱཝཱསིཀཊྛིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཱནི. ཋིཏིཀཱཡ ཨསཏི ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཱནི. སེནཱསནེ ཝསྶཱུཔགཏཾ བྷིཀྑུཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣེན ¶ ཙིཏྟཔྤསཱདེན བཧཱུནི ཝཏྠཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སེནཱསནསྶ དེམཱ’’ཏི དིནྣེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན པཱདམཱུལེ ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཨེཏསྶ བྷིཀྑུནོ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཏསྶེཝ ཧོནྟི.

ཨེཀསྶ གེཧེ དྭེ ཝསྶཱཝཱསིཀཱནི – པཋམབྷཱགོ སཱམཎེརསྶ གཱཧིཏོ ཧོཏི, དུཏིཡོ ཐེརཱསནེ. སོ ཨེཀཾ དསཧཏྠཾ, ཨེཀཾ ཨཊྛཧཏྠཾ སཱཊཀཾ པེསེཏི ‘‘ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟབྷིཀྑཱུནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝིཙིནིཏྭཱ ཝརབྷཱགཾ སཱམཎེརསྶ དཏྭཱ ཨནུབྷཱགོ ཐེརཱསནེ དཱཏབྦོ. སཙེ པན ཨུབྷོཔི གྷརཾ ནེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ སཡམེཝ པཱདམཱུལེ ཋཔེཏི, ཡཾ ཡསྶ དིནྣཾ, ཏདེཝ ཏསྶ ཧོཏི.

ཨིཏོ ¶ པརཾ མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཨཱགཏནཡོ ཧོཏི – ‘‘ཨེཀསྶ གྷརེ དཧརསཱམཎེརསྶ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཙེ པུཙྪཏི – ‘ཨམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ ཀསྶ པཏྟ’ནྟི, ‘སཱམཎེརསྶཱ’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘དཱནཀཱལེ ཛཱནིསྶསཱི’ཏི ཝཏྭཱ དཱནདིཝསེ ཨེཀཾ མཧཱཐེརཾ པེསེཏྭཱ ནཱིཧརཱཔེཏབྦཾ. སཙེ ཡསྶ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟཾ, སོ ཝིབྦྷམཏི ཝཱ ཀཱལཾ ཝཱ ཀརོཏི, མནུསྶཱ ཙེ པུཙྪནྟི – ‘ཀསྶ ཨམྷཱཀཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ པཏྟ’ནྟི, ཏེསཾ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. སཙེ ཏེ ཝདནྟི – ‘ཏུམྷཱཀཾ དེམཱ’ཏི, ཏསྶ བྷིཀྑུནོ པཱཔུཎཱཏི. ཨཐ སངྒྷསྶ ཝཱ གཎསྶ ཝཱ དེནྟི, སངྒྷསྶ ཝཱ གཎསྶ ཝཱ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ ཝསྶཱུཔགཏཱ སུདྡྷཔཾསུཀཱུལིཀཱཡེཝ ཧོནྟི, ཨཱནེཏྭཱ དིནྣཾ ཝསྶཱཝཱསིཀཾ སེནཱསནཔརིཀྑཱརཾ ཝཱ ཀཏྭཱ ཋཔེཏབྦཾ, བིམྦོཧནཱདཱིནི ཝཱ ཀཱཏབྦཱནཱི’’ཏི. ཨིདཾ ནེཝཱསིཀཝཏྟཾ.

སེནཱསནགྒཱཧཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔནནྡཝཏྠུཀཐཱ

༣༡༩. ཨུཔནནྡཝཏྠུསྨིཾ ¶ – ཏཏྠ ཏཡཱ མོགྷཔུརིས གཧིཏཾ ཨིདྷ མུཏྟཾ, ཨིདྷ ཏཡཱ གཧིཏཾ ཏཏྲ མུཏྟནྟི ཨེཏྠ ཨཡམཏྠོ – ཡཾ ཏཡཱ ཏཏྠ སེནཱསནཾ གཧིཏཾ, ཏཾ ཏེ གཎྷནྟེནེཝ ཨིདྷ མུཏྟཾ ཧོཏི. ‘‘ཨིདྷ དཱནཱཧཾ, ཨཱཝུསོ, མུཉྩཱམཱི’’ཏི ཝདནྟེན པན ཏཾ ཏཏྲཱཔི མུཏྟཾ. ཨེཝཾ ཏྭཾ ཨུབྷཡཏྠ པརིབཱཧིརོཏི.

ཨཡཾ པནེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ – གཧཎེན གཧཎཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, གཧཎེན ཨཱལཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ཨཱལཡེན གཧཎཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, ཨཱལཡེན ཨཱལཡོ ¶ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཀཐཾ? ཨིདྷེཀཙྩོ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀདིཝསེ ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ སཱམནྟཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཏྲཱཔི གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཨིམིནཱ གཧཎེན པུརིམཾ གཧཎཾ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨཔརོ ‘‘ཨིདྷ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཡམཏྟཾ ཀཏྭཱ སཱམནྟཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ཏཏྠ སེནཱསནཾ གཎྷཱཏི, ཏསྶ ཨིམིནཱ གཧཎེན པུརིམོ ཨཱལཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཨེཀོ ‘‘ཨིདྷ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི སེནཱསནཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ ཨཱལཡཾ ཝཱ ཀཏྭཱ སཱམནྟཝིཧཱརཾ གནྟྭཱ ‘‘ཨིདྷེཝ དཱནི ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱལཡཾ ཀརོཏི, ཨིཙྩསྶ ཨཱལཡེན ཝཱ གཧཎཾ ཨཱལཡེན ཝཱ ཨཱལཡོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི, སབྦཏྠ པཙྪིམེ ¶ གཧཎེ ཝཱ ཨཱལཡེ ཝཱ ཏིཊྛཏི. ཡོ པན ‘‘ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ སེནཱསནཾ གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝསིསྶཱམཱི’’ཏི གཙྪཏི, ཏསྶ ཨུཔཙཱརསཱིམཱཏིཀྐམེ སེནཱསནགྒཱཧོ པཊིཔྤསྶམྦྷཏི. ཡདི པན ‘‘ཏཏྠ ཕཱསུ བྷཝིསྶཏི, ཝསིསྶཱམི; ནོ ཙེ, ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི གནྟྭཱ ཨཕཱསུབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ པཙྩཱགཙྪཏི, ཝཊྚཏི.

༣༢༠. ཏིཝསྶནྟརེནཱཏི ཨེཏྠ ཏིཝསྶནྟརོ ནཱམ ཡོ དྭཱིཧི ཝསྶེཧི མཧནྟཏརོ ཝཱ དཧརཏརོ ཝཱ ཧོཏི. ཡོ པན ཨེཀེན ཝསྶེན མཧནྟཏརོ ཝཱ དཧརཏརོ ཝཱ ཧོཏི, ཡོ ཝཱ སམཱནཝསྶོ, ཏཏྠ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི. ཨིམེ སབྦེ ཨེཀསྨིཾ མཉྩེ ཝཱ པཱིཋེ ཝཱ དྭེ དྭེ ཧུཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ལབྷནྟི. ཡཾ ཏིཎྞཾ པཧོཏི, ཏཾ སཾཧཱརིམཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨསཾཧཱརིམཾ ཝཱ, ཏཐཱརཱུཔེ ཨཔི ཕལཀཁཎྜེ ཨནུཔསམྤནྣེནཱཔི སདྡྷིཾ ནིསཱིདིཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཧཏྠིནཁཀནྟི ཧཏྠིཀུམྦྷེ པཏིཊྛིཏཾ; ཨེཝཾ ཀཏསྶ ཀིརེཏཾ ནཱམཾ. སབྦཾ པཱསཱདཔརིབྷོགནྟི སུཝཎྞརཛཏཱདིཝིཙིཏྲཱནི ཀཝཱཊཱནི མཉྩཔཱིཋཱནི ཏཱལཝཎྚཱནི སུཝཎྞརཛཏམཡཔཱནཱིཡགྷཊཔཱནཱིཡསརཱཝཱནི ¶ ཡཾཀིཉྩི ཙིཏྟཀམྨཀཏཾ, སབྦཾ ཝཊྚཏི. ‘‘པཱསཱདསྶ དཱསིདཱསཾ ཁེཏྟཝཏྠུཾ གོམཧིཾསཾ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, པཱཊེཀྐཾ གཧཎཀིཙྩཾ ནཏྠི, པཱསཱདེ པཊིགྒཧིཏེ པཊིགྒཧིཏམེཝ ¶ ཧོཏི. གོནཀཱདཱིནི སངྒྷིཀཝིཧཱརེ ཝཱ པུགྒལིཀཝིཧཱརེ ཝཱ མཉྩཔཱིཋཀེསུ ཨཏྠརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ན ཝཊྚནྟི. དྷམྨཱསནེ པན གིཧིཝིཀཊནིཧཱརེན ལབྦྷནྟི, ཏཏྲཱཔི ནིཔཛྫིཏུཾ ན ཝཊྚཏི.

ཨུཔནནྡཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཝིསྶཛྫིཡཝཏྠུཀཐཱ

༣༢༡. པཉྩིམཱནཱིཏི རཱསིཝསེན པཉྩ, སརཱུཔཝསེན པནེཏཱནི བཧཱུནི ཧོནྟི. ཏཏྠ ཨཱརཱམོ ནཱམ པུཔྥཱརཱམོ ཝཱ ཕལཱརཱམོ ཝཱ. ཨཱརཱམཝཏྠུ ནཱམ ཏེསཾཡེཝ ཨཱརཱམཱནཾ ཨཏྠཱཡ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ཋཔིཏོཀཱསོ; ཏེསུ ཝཱ ཨཱརཱམེསུ ཝིནཊྛེསུ ཏེསཾ པོརཱཎཀབྷཱུམིབྷཱགོ. ཝིཧཱརོ ནཱམ ཡཾཀིཉྩི པཱསཱདཱདིསེནཱསནཾ. ཝིཧཱརཝཏྠུ ནཱམ ཏསྶ པཏིཊྛཱནོཀཱསོ. མཉྩོ ནཱམ – མསཱརཀོ, བུནྡིཀཱབདྡྷོ, ཀུལཱི༹རཔཱདཀོ ཨཱཧཙྩཔཱདཀོཏི ཨིམེསཾ པུབྦེ ཝུཏྟཱནཾ ཙཏུནྣཾ མཉྩཱནཾ ཨཉྙཏརོ ¶ . པཱིཋཾ ནཱམ མསཱརཀཱདཱིནཾཡེཝ ཙཏུནྣཾ པཱིཋཱནཾ ཨཉྙཏརཾ. བྷིསི ནཱམ ཨུཎྞབྷིསིཨཱདཱིནཾ པཉྩནྣཾ ཨཉྙཏརཱ. བིམྦོཧནཾ ནཱམ ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནཾ བིམྦོཧནཱནཾ ཨཉྙཏརཾ. ལོཧཀུམྦྷཱི ནཱམ ཀཱལ༹ལོཧེན ཝཱ ཏམྦལོཧེན ཝཱ ཡེན ཀེནཙི ལོཧེན ཀཏཱ ཀུམྦྷཱི. ལོཧབྷཱཎཀཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏྠ པན བྷཱཎཀནྟི ཨརཉྫརོ ཝུཙྩཏི. ཝཱརཀོཏི གྷཊོ. ཀཊཱཧཾ ཀཊཱཧམེཝ. ཝཱསིཨཱདཱིསུ ཝལླིཨཱདཱིསུ ཙ དུཝིཉྙེཡྻཾ ནཱམ ནཏྠི. ཨེཝཾ –

དྭིསངྒཧཱནི དྭེ ཧོནྟི, ཏཏིཡཾ ཙཏུསངྒཧཾ;

ཙཏུཏྠཾ ནཝཀོཊྛཱསཾ, པཉྩམཾ ཨཊྛབྷེདནཾ.

ཨིཏི པཉྩཧི རཱསཱིཧི, པཉྩནིམྨལལོཙནོ;

པཉྩཝཱིསཝིདྷཾ ནཱཐོ, གརུབྷཎྜཾ པཀཱསཡི.

ཏཏྲཱཡཾ ¶ ཝིནིཙྪཡཀཐཱ – ཨིདཉྷི སབྦམྤི གརུབྷཎྜཾ ཨིདྷ ཨཝིསྶཛྫིཡཾ, ཀཱིཊཱགིརིཝཏྠུསྨིཾ ‘‘ཨཝེབྷངྒིཡ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. པརིཝཱརེ པན –

‘‘ཨཝིསྶཛྫིཡཾ ཨཝེབྷངྒིཡཾ, པཉྩ ཝུཏྟཱ མཧེསིནཱ;

ཝིསྶཛྫེནྟསྶ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི,

པཉྷཱ མེསཱ ཀུསལེཧི ཙིནྟིཏཱ’’ཏི. (པརི. ༤༧༩) –

ཨཱགཏཾ. ཏསྨཱ མཱུལཙྪེཛྫཝསེན ཨཝིསྶཛྫིཡཾ ཨཝེབྷངྒིཡཉྩ པརིཝཏྟནཝསེན པན ཝིསྶཛྫེནྟསྶ པརིབྷུཉྫནྟསྶ ཙ ཨནཱཔཏྟཱིཏི ཨེཝམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ ཝེདིཏབྦོ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ ¶ – ཨིདཾ ཏཱཝ པཉྩཝིདྷམྤི ཙཱིཝརཔིཎྜཔཱཏབྷེསཛྫཏྠཱཡ ཨུཔནེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ཐཱཝརེན ཙ ཐཱཝརཾ གརུབྷཎྜེན ཙ གརུབྷཎྜཾ པརིཝཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཐཱཝརེ པན ཁེཏྟཾ ཝཏྠུ ཏལཱ༹ཀཾ མཱཏིཀཱཏི ཨེཝརཱུཔཾ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཝིཙཱརེཏུཾ ཝཱ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཱ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཝཱ ན ཝཊྚཏི, ཀཔྤིཡཀཱརཀེཧེཝ ཝིཙཱརིཏཏོ ཀཔྤིཡབྷཎྜཾ ཝཊྚཏི. ཨཱརཱམེན པན ཨཱརཱམཾ ཨཱརཱམཝཏྠུཾ ཝིཧཱརཾ ཝིཧཱརཝཏྠུནྟི ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི པརིཝཏྟེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ཏཏྲཱཡཾ པརིཝཏྟནནཡོ – སངྒྷསྶ ནཱལི༹ཀེརཱརཱམོ དཱུརེ ཧོཏི, ཀཔྤིཡཀཱརཀཱ ཝཱ བཧུཏརཾ ཁཱདནྟི. ཡམྤི ན ཁཱདནྟི, ཏཏོ སཀཊཝེཏནཾ དཏྭཱ ¶ ཨཔྤམེཝ ཧརནྟི. ཨཉྙེསཾ པན ཏསྶ ཨཱརཱམསྶ ཨཝིདཱུརགཱམཝཱསཱིནཾ མནུསྶཱནཾ ཝིཧཱརསྶ སམཱིཔེ ཨཱརཱམོ ཧོཏི, ཏེ སངྒྷཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ སཀེན ཨཱརཱམེན ཏཾ ཨཱརཱམཾ ཡཱཙནྟི, སངྒྷེན ‘‘རུཙྩཏི སངྒྷསྶཱ’’ཏི ཨཔལོཀེཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦོ. སཙེཔི བྷིཀྑཱུནཾ རུཀྑསཧསྶཾ ཧོཏི, མནུསྶཱནཾ པཉྩ སཏཱནི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱརཱམོ ཁུདྡཀོ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. ཀིཉྩཱཔི ཧི ཨཡཾ ཁུདྡཀོ, ཨཐ ཁོ ཨིཏརཏོ བཧུཏརཾ ཨཱཡཾ དེཏི. སཙེཔི སམཀམེཝ དེཏི; ཨེཝམྤི ཨིཙྪིཏིཙྪིཏཀྑཎེ པརིབྷུཉྫིཏུཾ སཀྐཱཏི གཧེཏབྦམེཝ. སཙེ པན མནུསྶཱནཾ བཧུཏརཱ རུཀྑཱ ཧོནྟི, ‘‘ནནུ ཏུམྷཱཀཾ བཧུཏརཱ རུཀྑཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ‘‘ཨཏིརེཀཾ ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཾ ཧོཏུ, སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཛཱནཱཔེཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱུནཾ རུཀྑཱ ཕལདྷཱརིནོ, མནུསྶཱནཾ རུཀྑཱ ན ཏཱཝ ཕལཾ གཎྷནྟི, ཀིཉྩཱཔི ན གཎྷནྟི, ན ཙིརེན གཎྷིསྶནྟཱིཏི སམྤཊིཙྪིཏབྦམེཝ. མནུསྶཱནཾ རུཀྑཱ ཕལདྷཱརིནོ, བྷིཀྑཱུནཾ ན ཏཱཝ ཕལཾ གཎྷནྟི, ‘‘ནནུ ཏུམྷཱཀཾ ¶ རུཀྑཱ ཕལདྷཱརིནོ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ ‘‘གཎྷཐ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི དེནྟི, ཛཱནཱཔེཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི; ཨེཝཾ ཨཱརཱམེན ཨཱརཱམོ པརིཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཨཱརཱམཝཏྠུཔི ཝིཧཱརོཔི ཝིཧཱརཝཏྠུཔི ཨཱརཱམེན པརིཝཏྟེཏབྦཾ. ཨཱརཱམཝཏྠུནཱ ཙ མཧནྟེན ཝཱ ཁུདྡཀེན ཝཱ ཨཱརཱམཨཱརཱམཝཏྠུ ཝིཧཱརཝིཧཱརཝཏྠཱུནི ¶ .

ཀཐཾ ཝིཧཱརེན ཝིཧཱརོ པརིཝཏྟེཏབྦོ? སངྒྷསྶ ཨནྟོགཱམེ གེཧཾ ཧོཏི, མནུསྶཱནཾ ཝིཧཱརམཛ྄ཛྷེ པཱསཱདོ, ཨུབྷོཔི ཨགྒྷེན སམཀཱ, སཙེ མནུསྶཱ ཏེན པཱསཱདེན ཏཾ གེཧཾ ཡཱཙནྟི, སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. བྷིཀྑཱུནཾ ཙེ མཧགྒྷཏརཾ གེཧཾ ཧོཏི, ‘‘མཧགྒྷཏརཾ ཨམྷཱཀཾ གེཧ’’ནྟི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཉྩཱཔི མཧགྒྷཏརཾ, པབྦཛིཏཱནཾ ཨསཱརུཔྤཾ, ན སཀྐཱ ཏཏྠ པབྦཛིཏེཧི ཝསིཏུཾ, ཨིདཾ པན སཱརུཔྤཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི; ཨེཝམྤི སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ པན མནུསྶཱནཾ མཧགྒྷཾ ཧོཏི, ‘‘ནནུ ཏུམྷཱཀཾ གེཧཾ མཧགྒྷ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ཧོཏུ, བྷནྟེ, ཨམྷཱཀཾ པུཉྙཾ བྷཝིསྶཏི, གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེཝཾ ཝིཧཱརེན ཝིཧཱརོ པརིཝཏྟེཏབྦོ. ཨེཏེནེཝ ནཡེན ཝིཧཱརཝཏྠུཔི ཨཱརཱམོཔི ཨཱརཱམཝཏྠུཔི ཝིཧཱརེན པརིཝཏྟེཏབྦཾ. ཝིཧཱརཝཏྠུནཱ ཙ མཧགྒྷེན ཝཱ ཨཔྤགྒྷེན ཝཱ ཝིཧཱརཝིཧཱརཝཏྠུཨཱརཱམཨཱརཱམཝཏྠཱུནི. ཨེཝཾ ཏཱཝ ཐཱཝརེན ཐཱཝརཔརིཝཏྟནཾ ཝེདིཏབྦཾ.

གརུབྷཎྜེན ¶ གརུབྷཎྜཔརིཝཏྟནེ པན མཉྩཔཱིཋཾ མཧནྟཾ ཝཱ ཧོཏུ ཁུདྡཀཾ ཝཱ, ཨནྟམསོ ཙཏུརངྒུལཔཱདཀཾ ཝཱ གཱམདཱརཀེཧི པཾསྭཱགཱརཀེསུ ཀཱིལ༹ནྟེཧི ཀཏམྤི སངྒྷསྶ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི. སཙེཔི རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱདཡོ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ མཉྩསཏཾ ཝཱ མཉྩསཧསྶཾ ཝཱ དེནྟི, སབྦེ ཀཔྤིཡམཉྩཱ སམྤཊིཙྪིཏབྦཱ, སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཝུཌྜྷཔཊིཔཱཊིཡཱ ‘‘སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དཱཏབྦཱ, པུགྒལིཀཝསེན ན དཱཏབྦཱ. ཨཏིརེཀམཉྩེ བྷཎྜཱགཱརཱདཱིསུ པཉྙཔེཏྭཱ པཏྟཙཱིཝརཾ ནིཀྑིཔིཏུམྤི ཝཊྚཏི. བཧིསཱིམཱཡ ‘‘སངྒྷསྶ དེམཱ’’ཏི དིནྣམཉྩོ སངྒྷཏྠེརསྶ ཝསནཊྛཱནེ དཱཏབྦོ. ཏཏྠ ཙེ བཧཱུ མཉྩཱ ཧོནྟི, མཉྩེན ཀམྨཾ ནཏྠི; ཡསྶ ཝསནཊྛཱནེ ཀམྨཾ ཨཏྠི, ཏཏྠ ‘‘སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི དཱཏབྦོ. མཧགྒྷེན སཏགྒྷནཀེན ཝཱ སཧསྶགྒྷནཀེན ཝཱ སཏསཧསྶགྒྷནཀེན ཝཱ མཉྩེན ཨཉྙཾ མཉྩསཏཾ ¶ ལབྷཏི, པརིཝཏྟེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. ན ཀེཝལཾ མཉྩེན མཉྩོཡེཝ, ཨཱརཱམཨཱརཱམཝཏྠུཝིཧཱརཝིཧཱརཝཏྠུཔཱིཋབྷིསིབིམྦོཧནཱནིཔི པརིཝཏྟེཏུཾ ཝཊྚནྟི. ཨེས ནཡོ པཱིཋབྷིསིབིམྦོཧནེསུཔི. ཨེཏེསུ ཧི ཀཔྤིཡཱཀཔྱིཡཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཏཏྠ ཨཀཔྤིཡཾ ན པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ, ཀཔྤིཡཾ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ¶ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨཀཔྤིཡཾ ཝཱ མཧགྒྷཾ ཀཔྤིཡཾ ཝཱ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཝུཏྟཝཏྠཱུནི གཧེཏབྦཱནི. ཨགརུབྷཎྜུཔགཾ པན བྷིསིབིམྦོཧནཾ ནཱམ ནཏྠི.

ལོཧཀུམྦྷཱི ལོཧབྷཱཎཀཾ ལོཧཀཊཱཧནྟི ཨིམཱནི ཏཱིཎི མཧནྟཱནི ཝཱ ཧོནྟུ ཁུདྡཀཱནི ཝཱ ཨནྟམསོ པསཏམཏྟཨུདཀགཎྷནཀཱནིཔི གརུབྷཎྜཱནིཡེཝ. ལོཧཝཱརཀོ པན ཀཱལ༹ལོཧཏམྦལོཧཝཊྚལོཧཀཾསལོཧཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཀཏོ སཱིཧལ༹དཱིཔེ པཱདགཎྷནཀོ བྷཱཛེཏབྦོ. པཱདོ ཙ ནཱམ མགདྷནཱལི༹ཡཱ པཉྩནཱལི༹མཏྟཾ གཎྷཱཏི, ཏཏོ ཨདྷིཀགཎྷནཀོ གརུབྷཎྜཾ. ཨིམཱནི ཏཱཝ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱནི ལོཧབྷཱཛནཱནི.

པཱལི༹ཡཾ པན ཨནཱགཏཱནིཔི བྷིངྒཱརཔཊིགྒཧཨུལུ༹ངྐདབྦིཀཊཙྪུཔཱཏིཏཊྚཀསརཀསམུགྒཨངྒཱརཀཔལླདྷཱུམཀཊཙྪུཨཱདཱིནི ཁུདྡཀཱནི ཝཱ མཧནྟཱནི ཝཱ སབྦཱནི གརུབྷཎྜཱནི. པཏྟོ, ཨཡཐཱལཀཾ, ཏམྦལོཧཐཱལཀནྟི ཨིམཱནི པན བྷཱཛནཱིཡཱནི. ཀཾསལོཧཝཊྚལོཧབྷཱཛནཝིཀཏི སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ གིཧིཝིཀཊཱ ཝཱ ཝཊྚཏི, པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན ན ཝཊྚཏི. ཀཾསལོཧཱདིབྷཱཛནཾ ¶ སངྒྷསྶ དིནྣམྤི ཧི པཱརིཧཱརིཡཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘གིཧིཝིཀཊནིཧཱརེནེཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦ’’ནྟི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ.

ཋཔེཏྭཱ པན བྷཱཛནཝིཀཏིཾ ཨཉྙསྨིམྤི ཀཔྤིཡལོཧབྷཎྜེ – ཨཉྫནཱི, ཨཉྫནིསལཱཀཱ, ཀཎྞམལཧརཎཱི, སཱུཙི, པཎྞསཱུཙི, ཁུདྡཀོ, པིཔྥལཀོ, ཁུདྡཀཾ, ཨཱརཀཎྚཀཾ, ཀུཉྩིཀཱ, ཏཱལ༹ཾ, ཀཏྟརཡཊྛི ཝེདྷཀོ, ནཏྠུདཱནཾ, བྷིནྡིཝཱལོ, ལོཧཀཱུཊོ, ལོཧཀུཊྚི, ལོཧགུལོ༹, ལོཧཔིཎྜི, ལོཧཙཀྐལིཀཾ, ཨཉྙམྤི ཝིཔྤཀཏལོཧབྷཎྜཾ བྷཱཛནཱིཡཾ. དྷཱུམནེཏྟཕཱལདཱིཔརུཀྑདཱིཔཀཔལླཀཨོལམྦཀདཱིཔཨིཏྠིཔུརིསཏིརཙྪཱནགཏརཱུཔཀཱནི ¶ པན ཨཉྙཱནི ཝཱ བྷིཏྟིཙྪདནཀཝཱཊཱདཱིསུ ཨུཔནེཏབྦཱནི, ཨནྟམསོ ལོཧཁིལཀཾ ཨུཔཱདཱཡ སབྦཱནི ལོཧབྷཎྜཱནི གརུབྷཎྜཱནིཡེཝ ཧོནྟི, ཨཏྟནཱ ལདྡྷཱནིཔི པརིཧརིཏྭཱ པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན ན པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི, སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ གིཧིཝིཀཊཱནི ཝཱ ཝཊྚནྟི. ཏིཔུབྷཎྜེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཁཱིརཔཱསཱཎམཡཱནི ཏཊྚཀསརཀཱདཱིནི གརུབྷཎྜཱནིཡེཝ.

གྷཊཀོ པན ཏེལབྷཱཛནཾ ཝཱ པཱདགཎྷནཀཏོ ཨཏིརེཀམེཝ གརུབྷཎྜཾ. སུཝཎྞརཛཏཧཱརཀཱུཊཛཱཏིཕལིཀབྷཱཛནཱནི ¶ གིཧིཝིཀཊཱནིཔི ན ཝཊྚནྟི, པགེཝ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན ཝཱ. སེནཱསནཔརིབྷོགེ པན ཨཱམཱསམྤི ཨནཱམཱསམྤི སབྦཾ ཝཊྚཏི.

ཝཱསིཨཱདཱིསུ ཡཱཡ ཝཱསིཡཱ ཋཔེཏྭཱ དཎྜཀཊྛཙྪེདནཾ ཝཱ ཨུཙྪུཏཙྪནཾ ཝཱ ཨཉྙཾ མཧཱཀམྨཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐཱ, ཨཡཾ བྷཱཛནཱིཡཱ. ཏཏོ མཧཏྟརཱི ཡེན ཀེནཙི ཨཱཀཱརེན ཀཏཱ ཝཱསི གརུབྷཎྜམེཝ. ཕརསུ པན ཨནྟམསོ ཝེཛྫཱནཾ སིརཱཝེདྷནཕརསུཔི གརུབྷཎྜམེཝ. ཀུཋཱརིཡཾ ཕརསུསདིསོ ཨེཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཡཱ པན ཨཱཝུདྷསངྑེཔེན ཀཏཱ, ཨཡཾ ཨནཱམཱསཱ. ཀུདཱལོ ཨནྟམསོ ཙཏུརངྒུལམཏྟོཔི གརུབྷཎྜམེཝ. ནིཁཱདནཾ ཙཏུརསྶམུཁཾ ཝཱ ཧོཏུ དོཎིམུཁཾ ཝཱ ཝངྐཾ ཝཱ ཨུཛུཀཾ ཝཱ, ཨནྟམསོ སམྨུཉྫནིདཎྜཀཝེདྷནམྤི དཎྜབདྡྷཾ ཙེ, གརུབྷཎྜམེཝ. སམྨུཉྫནིདཎྜཁཎནཀཾ པན ཨདཎྜཀཾ ཕལམཏྟམེཝ, ཡཾ སཀྐཱ སིཔཱཊིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱ པརིཧརིཏུཾ, ཏཾ བྷཱཛནཱིཡཾ. སིཁརམྤི ནིཁཱདནེནེཝ སངྒཧིཏཾ. ཡེཧི མནུསྶེཧི ཝིཧཱརེ ཝཱསིཨཱདཱིནི དིནྣཱནི ཧོནྟི, ཏེ ཙ གྷརེ དཌྜྷེ ཝཱ ¶ ཙོརེཧི ཝཱ ཝིལུཏྟེ ‘‘དེཐ ནོ, བྷནྟེ, ཨུཔཀརཎེ, པུན པཱཀཏིཀེ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝདནྟི, དཱཏབྦཱ. སཙེ ཨཱཧརནྟི ¶ , ན ཝཱརེཏབྦཱ; ཨནཱཧརནྟཱཔི ན ཙོདེཏབྦཱ.

ཀམྨཱརཏཊྚཀཱརཙུནྡཀཱརནལ༹ཀཱརམཎིཀཱརཔཏྟབནྡྷཀཱནཾ ཨདྷིཀརཎིམུཊྛིཀསཎྜཱསཏུལཱདཱིནི སབྦཱནི ལོཧམཡཨུཔཀརཎཱནི སངྒྷེ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཱནི. ཏིཔུཀོཊྚཀསུཝཎྞཀཱརཙམྨཀཱརཨུཔཀརཎེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཏིཔུཀོཊྚཀཨུཔཀརཎེསུཔི ཏིཔུཙྪེདནསཏྠཀཾ, སུཝཎྞཀཱརཨུཔཀརཎེསུ སུཝཎྞཙྪེདནསཏྠཀཾ, ཙམྨཀཱརཨུཔཀརཎེསུ ཀཏཔརིཀམྨཙམྨཚིདྡནཀཾ ཁུདྡཀསཏྠཀནྟི ཨིམཱནི བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཱནི. ནཧཱཔིཏཏུནྣཀཱརཨུཔཀརཎེསུཔི ཋཔེཏྭཱ མཧཱཀཏྟརིཾ མཧཱསཎྜཱསཾ མཧཱཔིཔྥལཀཉྩ སབྦཾ བྷཱཛནཱིཡཾ. མཧཱཀཏྟརིཨཱདཱིནི གརུབྷཎྜཱནི.

ཝལླིཨཱདཱིསུ ཝེཏྟཝལླིཨཱདིཀཱ ཡཱ ཀཱཙི ཨཌྜྷབཱཧུཔྤམཱཎཱ ཝལླི སངྒྷསྶ དིནྣཱ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀཱ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏཱ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི, སཱ སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ཀཏེ སཙེ ཨཏིརེཀཱ ཧོཏི, པུགྒལིཀཀམྨེཔི ཨུཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི; ཨརཀྑིཏཱ པན གརུབྷཎྜམེཝ ན ཧོཏི. སུཏྟམཀཙིཝཱཀནཱལི༹ཀེརཧཱིརཙམྨམཡཱ རཛྫུཀཱ ཝཱ ཡོཏྟཱནི ཝཱ ཝཱཀེ ཙ ནཱལི༹ཀེརཧཱིརེ ཙ ཝཊྚེཏྭཱ ཀཏཱ ཨེཀཝཊྚཱ ཝཱ དྭིཝཊྚཱ ཝཱ སངྒྷསྶ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཾ. སུཏྟཾ པན ཨཝཊྚེཏྭཱ ¶ དིནྣཾ མཀཙིཝཱཀནཱལི༹ཀེརཧཱིརཱ ཙ བྷཱཛནཱིཡཱ. ཡེཧི པནེཏཱནི རཛྫུཀཡོཏྟཱདཱིནི དིནྣཱནི ཧོནྟི, ཏེ ཨཏྟནོ ཀརཎཱིཡེན ཧརནྟཱ ན ཝཱརེཏབྦཱ.

ཡོ ཀོཙི ཨནྟམསོ ཨཊྛངྒུལསཱུཙིདཎྜམཏྟོཔི ཝེལུ༹ སངྒྷསྶ དིནྣོ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀོ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏོ གརུབྷཎྜཾ, སོཔི སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ཀཏེ ཨཏིརེཀོ པུགྒལིཀཀམྨེ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. པཱདགཎྷནཀཏེལནཱལི༹ པན ཀཏྟརཡཊྛི, ཨུཔཱཧནདཎྜཀོ, ཚཏྟདཎྜོ, ཚཏྟསལཱཀཱཏི ཨིདམེཏྠ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ. དཌྜྷགེཧམནུསྶཱ གཎྷིཏྭཱ གཙྪནྟཱ ན ཝཱརེཏབྦཱ. རཀྑིཏགོཔིཏཾ ཝེལུ༹ཾ གཎྷནྟེན སམཀཾ ཝཱ ཨཏིརེཀཾ ཝཱ ཐཱཝརཾ ཨནྟམསོ ཏཾཨགྒྷནཀམྤི ཕཱཏིཀམྨཾ ཀཏྭཱ གཧེཏབྦོ ¶ . ཕཱཏིཀམྨཾ ཨཀཏྭཱ གཎྷནྟེན ཏཏྠེཝ ཝལ༹ཉྫེཏབྦོ ¶ , གམནཀཱལེ སངྒྷིཀཱཝཱསེ ཋཔེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨསཏིཡཱ གཧེཏྭཱ གཏེན པཧིཎིཏྭཱ དཱཏབྦོ. དེསནྟརཾ གཏེན སམྤཏྟཝིཧཱརེ སངྒྷིཀཱཝཱསེ ཋཔེཏབྦོ.

ཏིཎནྟི མུཉྫཾ པབྦཛཉྩ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཾ ཡཾཀིཉྩི ཏིཎཾ. ཡཏྠ པན ཏིཎཾ ནཏྠི, ཏཏྠ པཎྞེཧི ཚཱདེནྟི; ཏསྨཱ པཎྞམྤི ཏིཎེནེཝ སངྒཧིཏཾ. ཨིཏི མུཉྫཱདཱིསུ ཡཾཀིཉྩི མུཊྛིཔྤམཱཎམྤི ཏིཎཾ ཏཱལཔཎྞཱདཱིསུ ཙ ཨེཀཾ པཎྞམྤི སངྒྷསྶ དིནྣཾ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀཾ ཝཱ བཧཱརཱམེ སངྒྷསྶ ཏིཎཝཏྠུཏོ ཛཱཏཏིཎཾ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི, ཏམྤི སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ཀཏེ ཨཏིརེཀཾ པུགྒལིཀཀམྨེ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. དཌྜྷགེཧམནུསྶཱ གཧེཏྭཱ གཙྪནྟཱ ན ཝཱརེཏབྦཱ. ཨཊྛངྒུལཔྤམཱཎོཔི རིཏྟཔོཏྠཀོ གརུབྷཎྜམེཝ.

མཏྟིཀཱ པཀཏིམཏྟིཀཱ ཝཱ ཧོཏུ པཉྩཝཎྞཱ ཝཱ སུདྷཱ ཝཱ སཛྫུརསཀངྒུཊྛསིལེསཱདཱིསུ ཝཱ ཡཾཀིཉྩི, དུལླབྷཊྛཱནེ ཨཱནེཏྭཱ ཝཱ དིནྣཾ ཏཏྠཛཱཏཀཾ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏཾ ཏཱལཕལཔཀྐམཏྟཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི. ཏམྤི སངྒྷཀམྨེ ཙ ཙེཏིཡཀམྨེ ཙ ནིཊྛིཏེ ཨཏིརེཀཾ པུགྒལིཀཀམྨེ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཧིངྒུཧིངྒུལཀཧརིཏཱལམནོསིལཉྫནཱནི པན བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཱནི.

དཱརུབྷཎྜེ ཡོ ཀོཙི ཨཊྛངྒུལསཱུཙིདཎྜམཏྟོཔི དཱརུབྷཎྜཀོ དཱརུདུལླབྷཊྛཱནེ སངྒྷསྶ དིནྣོ ཝཱ ཏཏྠཛཱཏཀོ ཝཱ རཀྑིཏགོཔིཏོ, ཨཡཾ གརུབྷཎྜཾ ཧོཏཱིཏི ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟཾ. མཧཱཨཊྛཀཐཱཡཾ པན སབྦམྤི དཱརུཝེལུ༹ཙམྨཔཱསཱཎཱདིཝིཀཏིཾ དཱརུབྷཎྜེན སངྒཎྷིཏྭཱ ‘‘ཏེན ཁོ ¶ པན སམཡེན སངྒྷསྶ ཨཱསནྡིཀོ ཨུཔྤནྣོ ཧོཏཱི’’ཏི ཨིཏོ པཊྛཱཡ དཱརུབྷཎྜཝིནིཙྪཡོ ཝུཏྟོ.

ཏཏྲཱཡཾ ཨཏྠུདྡྷཱརོ, ཨཱསནྡིཀོ, སཏྟངྒོ, བྷདྡཔཱིཋཾ, པཱིཋིཀཱ, ཨེལ༹ཀཔཱདཀཔཱིཋཾ, ཨཱམལཀཝཊྚཀཔཱིཋཾ, ཕལཀཾ, ཀོཙྪཾ, པལཱལཔཱིཋཀནྟི ཨིམེསུ ¶ ཏཱཝ ཡཾཀིཉྩི ཁུདྡཀཾ ཝཱ ཧོཏུ མཧནྟཾ ཝཱ, སངྒྷསྶ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ ¶ ཧོཏི. པལཱལཔཱིཋེན ཙེཏྠ ཀདལིཔཏྟཱདིཔཱིཋཱནིཔི སངྒཧིཏཱནི. བྱགྒྷཙམྨཨོནདྡྷམྤི ཝཱལ༹རཱུཔཔརིཀྑིཏྟཾ, རཏནཔརིསིབྦིཏཾ, ཀོཙྪཀཾ གརུབྷཎྜམེཝ.

ཝངྐཕལཀཾ, དཱིགྷཕལཀཾ, ཙཱིཝརདྷོཝནཕལཀཾ, གྷཊྚནཕལཀཾ, གྷཊྚནམུགྒརོ, དནྟཀཊྛཙྪེདནགཎྛིཀཱ, དཎྜམུགྒརོ, ཨམྦཎཾ, རཛནདོཎི, ཨུདཀཔཊིཙྪཀོ, དཱརུམཡོ ཝཱ དནྟམཡོ ཝཱ ཝེལུ༹མཡོ ཝཱ སཔཱདཀོཔི ཨཔཱདཀོཔི སམུགྒོ, མཉྫཱུསཱ, པཱདགཎྷནཀཏོ ཨཏིརེཀཔྤམཱཎོ ཀརཎྜོ, ཨུདཀདོཎི, ཨུདཀཀཊཱཧཾ, ཨུལུ༹ངྐོ, ཀཊཙྪུ, པཱནཱིཡསརཱཝཾ, པཱནཱིཡསངྑོཏི ཨེཏེསུཔི ཡཾཀིཉྩི སངྒྷེ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ. སངྑཐཱལཀཾ པན བྷཱཛནཱིཡཾ, ཏཐཱ དཱརུམཡོ ཨུདཀཏུམྦོ.

པཱདཀཐལིཀམཎྜལཾ དཱརུམཡཾ ཝཱ ཧོཏུ ཙོལ༹པཎྞཱདིམཡཾ ཝཱ སབྦཾ གརུབྷཎྜཾ. ཨཱདྷཱརཀོ པཏྟཔིདྷཱནཾ, ཏཱལཝཎྚཾ, བཱིཛནཱི, ཙངྐོཊཀཾ, པཙྪི, ཡཊྛིསམྨུཉྫནཱི མུཊྛིསམྨུཉྫནཱིཏི ཨེཏེསུཔི ཡཾཀིཉྩི ཁུདྡཀཾ ཝཱ མཧནྟཾ ཝཱ དཱརུཝེལུ༹པཎྞཙམྨཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི ཀཏཾ གརུབྷཎྜམེཝ.

ཐམྦྷཏུལཱསོཔཱནཕལཀཱདཱིསུ དཱརུམཡཾ ཝཱ པཱསཱཎམཡཾ ཝཱ ཡཾཀིཉྩི གེཧསམྦྷཱརརཱུཔཾ, ཡོ ཀོཙི ཀཊསཱརཀོ, ཡཾཀིཉྩི བྷཱུམཏྠརཎཾ, ཡཾཀིཉྩི ཨཀཔྤིཡཙམྨཾ, སབྦཾ སངྒྷེ དིནྣཾ གརུབྷཎྜཾ, བྷཱུམཏྠརཎཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེལ༹ཀཙམྨཾ པན པཙྩཏྠརཎགཏིཀཾ ཧོཏི, ཏམྤི གརུབྷཎྜམེཝ. ཀཔྤིཡཙམྨཱནི བྷཱཛནཱིཡཱནི. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘སབྦཾ མཉྩཔྤམཱཎཾ ཙམྨཾ གརུབྷཎྜ’’ནྟི ཝུཏྟཾ.

ཨུདུཀྑལཾ, མུསལཾ, སུཔྤཾ, ནིསདཾ, ནིསདཔོཏོ, པཱསཱཎདོཎི, པཱསཱཎཀཊཱཧཾ, ཏུརིཝེམབྷསྟཱདི ¶ སབྦཾ པེསཀཱརཱདིབྷཎྜཾ, སབྦཾ ཀསིབྷཎྜཾ, སབྦཾ ཙཀྐཡུཏྟཀཡཱནཾ གརུབྷཎྜམེཝ. མཉྩཔཱདོ ¶ , མཉྩཨཊནཱི, པཱིཋཔཱདོ, པཱིཋཨཊནཱི, ཝཱསིཕརསུཨཱདཱིནཾ དཎྜཱཏི ཨེཏེསུ ཡཾཀིཉྩི ཝིཔྤཀཏཏཙྪནཀམྨཾ ཨནིཊྛིཏམེཝ བྷཱཛནཱིཡཾ, ཏཙྪིཏམཊྛཾ པན གརུབྷཎྜཾ ཧོཏི. ཨནུཉྙཱཏཝཱསིཡཱ པན དཎྜོ ཚཏྟམུཊྛིཔཎྞཾ ཀཏྟརཡཊྛི ཨུཔཱཧནཱ ཨརཎིསཧིཏཾ དྷམྨཀརཎོ པཱདགཎྷནཀཏོ ཨནཏིརིཏྟཾ ཨཱམལཀཏུམྦཾ ཨཱམལཀགྷཊོ ལཱབུཀཏུམྦཾ ལཱབུགྷཊོ ཝིསཱཎཀཏུམྦནྟི སབྦམེཏཾ བྷཱཛནཱིཡཾ, ཏཏོ མཧནྟཏརཾ གརུབྷཎྜཾ.

ཧཏྠིདནྟོ ¶ ཝཱ ཡཾཀིཉྩི ཝིསཱཎཾ ཝཱ ཨཏཙྪིཏཾ ཡཐཱཛཱཏམེཝ བྷཱཛནཱིཡཾ, ཏེཧི ཀཏམཉྩཔཱདཱདཱིསུ པུརིམསདིསོཡེཝ ཝིནིཙྪཡོ. ཏཙྪིཏནིཊྛིཏོཔི ཧིངྒུཀརཎྜཀོ ཨཉྫནཀརཎྜཀོ གཎྛིཀཱ ཝིདྷོ ཨཉྫནཱི ཨཉྫནིསལཱཀཱ ཨུདཀཔུཉྪནཱིཏི ཨིདཾ སབྦཾ བྷཱཛནཱིཡམེཝ.

མཏྟིཀཱབྷཎྜེ སབྦཾ མནུསྶཱནཾ ཨུཔབྷོགཔརིབྷོགཾ གྷཊཔིཋརཱདིཀུལཱལབྷཱཛནཾ པཏྟཀཊཱཧཾ ཨངྒཱརཀཊཱཧཾ དྷཱུམདཱནཀཾ དཱིཔརུཀྑཀོ དཱིཔཀཔལླིཀཱ ཙཡནིཊྛཀཱ ཚདནིཊྛཀཱ ཐཱུཔིཀཱཏི སངྒྷསྶ དིནྣཀཱལཏོ པཊྛཱཡ གརུབྷཎྜཾ, པཱདགཎྷནཀཏོ ཨནཏིརིཏྟཔྤམཱཎོ པན གྷཊཀོ པཏྟཾ ཐཱལཀཾ ཀཉྩནཀོ ཀུཎྜིཀཱཏི ཨིདམེཏྠ བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ. ཡཐཱ ཙ མཏྟིཀཱབྷཎྜེ; ཨེཝཾ ལོཧབྷཎྜེཔི ཀུཎྜིཀཱ བྷཱཛནཱིཡཀོཊྛཱསམེཝ བྷཛཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ.

ཨཝིསྶཛྫིཡཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནཝཀམྨདཱནཀཐཱ

༣༢༣. བྷཎྜིཀཱཊྛཔནམཏྟེནཱཏི དྭཱརབཱཧཱནཾ ཨུཔརི ཀཔོཏབྷཎྜིཀཡོཛནམཏྟེན. པརིབྷཎྜཀརཎམཏྟེནཱཏི གོམཡཔརིབྷཎྜཀསཱཝཔརིབྷཎྜཀརཎམཏྟེན. དྷཱུམཀཱལིཀནྟི ཨིདཾ ཡཱཝསྶ ཙིཏཀདྷཱུམོ ན པཉྙཱཡཏི, ཏཱཝ ཨཡཾ ཝིཧཱརོ ཨེཏསྶེཝཱཏི ཨེཝཾ དྷཱུམཀཱལེ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཀཏཔརིཡོསིཏཾ ཝིཧཱརཾ དེནྟི. ཝིཔྤཀཏནྟི ཨེཏྠ ཝིཔྤཀཏོ ¶ ནཱམ ཡཱཝ གོཔཱནསིཡོ ན ཨཱརོཧནྟི. གོཔཱནསཱིསུ པན ཨཱརུལ༹ྷཱསུ བཧུཀཏོ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཏོ པཊྛཱཡ ན དཱཏབྦོ, ཀིཉྩིདེཝ སམཱདཔེཏྭཱ ཀཱརེསྶཏི. ཁུདྡཀེ ཝིཧཱརེ ཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཚཔྤཉྩཝསྶིཀནྟི ¶ ཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཙཏུཧཏྠཝིཧཱརེ ཙཏུཝསྶིཀཾ, པཉྩཧཏྠེ པཉྩཝསྶིཀཾ, ཚཧཏྠེ ཚཝསྶིཀཾ དཱཏབྦཾ. ཨཌྜྷཡོགོ པན ཡསྨཱ སཏྟཊྛཧཏྠོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཏྠ ‘‘སཏྟཊྛཝསྶིཀ’’ནྟི ཝུཏྟཾ. སཙེ པན སོ ནཝཧཏྠོ ཧོཏི ནཝཝསྶིཀམྤི དཱཏབྦཾ. མཧལླཀེ པན དསཧཏྠེ ཨེཀཱདསཧཏྠེ ཝིཧཱརེ ཝཱ པཱསཱདེ ཝཱ དསཝསྶིཀཾ ཝཱ ཨེཀཱདསཝསྶིཀཾ ཝཱ དཱཏབྦཾ. དྭཱདསཧཏྠེ པན ཏཏོ ཨདྷིཀེ ཝཱ ལོཧཔཱསཱདསདིསེཔི དྭཱདསཝསྶིཀམེཝ དཱཏབྦཾ, ན ཏཏོ ཨུཏྟརི.

ནཝཀམྨིཀོ ¶ བྷིཀྑུ ཨནྟོཝསྶེ ཏཾ ཨཱཝཱསཾ ལབྷཏི, ཨུཏུཀཱལེ པཊིབཱཧིཏུཾ ན ལབྷཏི. སཙེ སོ ཨཱཝཱསོ ཛཱིརཏི, ཨཱཝཱསསཱམིཀསྶ ཝཱ ཏསྶ ཝཾསེ ཨུཔྤནྣསྶ ཝཱ ཀསྶཙི ཀཐེཏབྦཾ – ‘‘ཨཱཝཱསོ ཏེ ནསྶཏི, ཛགྒཐ ཨེཏཾ ཨཱཝཱས’’ནྟི. སཙེ སོ ན སཀྐོཏི, བྷིཀྑཱུཧི ཉཱཏཱི ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀེ ཝཱ སམཱདཔེཏྭཱ ཛགྒིཏབྦོ. སཙེ ཏེཔི ན སཀྐོནྟི, སངྒྷིཀེན པཙྩཡེན ཛགྒིཏབྦོ. ཏསྨིམྤི ཨསཏི ཨེཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨཝསེསཱ ཛགྒིཏབྦཱ. བཧཱུ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཨེཀཾ སཎྛཱཔེཏུམྤི ཝཊྚཏིཡེཝ.

དུབྦྷིཀྑེ བྷིཀྑཱུསུ པཀྐནྟེསུ སབྦེ ཨཱཝཱསཱ ནསྶནྟི, ཏསྨཱ ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ ཏཡོ ཝཱ ཨཱཝཱསེ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ ཏཏོ ཡཱགུབྷཏྟཙཱིཝརཱདཱིནི པརིབྷུཉྫནྟེཧི སེསཱཝཱསཱ ཛགྒིཏབྦཱཡེཝ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ཝུཏྟཾ ‘‘སངྒྷིཀེ པཙྩཡེ ཨསཏི ཨེཀོ བྷིཀྑུ ‘ཏུཡ྄ཧཾ ཨེཀཾ མཉྩཊྛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཛགྒཱཧཱི’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ བཧུཏརཾ ཨིཙྪཏི, ཏིབྷཱགཾ ཝཱ ཨུཔཌྜྷབྷཱགཾ ཝཱ དཏྭཱཔི ཛགྒཱཔེཏབྦཾ. ཨཐ ‘ཐམྦྷམཏྟམེཝེཏྠ ཨཝསིཊྛཾ, བཧུཀམྨཾ ཀཱཏབྦ’ནྟི ན ཨིཙྪཏི, ‘ཏུཡ྄ཧཾ པུགྒལིཀམེཝ ཀཏྭཱ ཛགྒ; ཨེཝམྤི ཧི སངྒྷསྶ བྷཎྜཀཊྛཔནཊྛཱནཾ ནཝཀཱནཉྩ ཝསནཊྛཱནཾ ལབྷིསྶཏཱི’ཏི ཛགྒཱཔེཏབྦོ. ཨེཝཾ ཛགྒིཏོ པན ཏསྨིཾ ཛཱིཝནྟེ པུགྒལིཀོ ཧོཏི, མཏེ སངྒྷིཀོཡེཝ ¶ . སཙེ སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ དཱཏུཀཱམོ ཧོཏི, ཀམྨཾ ཨོལོཀེཏྭཱ ཏིབྷཱགཾ ཝཱ ཨུཔཌྜྷཾ ཝཱ པུགྒལིཀཾ ཀཏྭཱ ཛགྒཱཔེཏབྦོ. ཨེཝཉྷི སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱནཾ དཱཏུཾ ལབྷཏི. ཨེཝཾ ཛགྒནཀེ པན ཨསཏི ‘ཨེཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཛགྒཱཔེཏབྦོ’’ཏི.

ཨིདམྤི ཙ ཨཉྙཾ ཏཏྠེཝ ཝུཏྟཾ – དྭེ བྷིཀྑཱུ སངྒྷིཀཾ བྷཱུམིཾ གཧེཏྭཱ སོདྷེཏྭཱ སངྒྷིཀཾ སེནཱསནཾ ཀརོནྟི. ཡེན སཱ བྷཱུམི པཋམཾ གཧིཏཱ, སོ སཱམཱི. ཨུབྷོཔི པུགྒལིཀཾ ཀརོནྟི, སོཡེཝ སཱམཱི. སོ སངྒྷིཀཾ ཀརོཏི, ཨིཏརོ པུགྒལིཀཾ ཀརོཏི, ཨཉྙཾ ཙེ བཧུཾ སེནཱསནཊྛཱནཾ ཨཏྠི ¶ , པུགྒལིཀཾ ཀརོནྟོཔི ན ཝཱརེཏབྦོ. ཨཉྙསྨིཾ པན ཏཱདིསེ པཊིརཱུཔེ ཋཱནེ ཨསཏི ཏཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ སངྒྷིཀཾ ཀརོནྟེནེཝ ཀཱཏབྦཾ. ཡཾ པན ཏསྶ ཏཏྠ ཝཡཀམྨཾ ཀཏཾ, ཏཾ དཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཀཏཱཝཱསེ ཝཱ ཨཱཝཱསཀརཎཊྛཱནེ ཝཱ ཚཱཡཱུཔགཕལཱུཔགརུཀྑཱ ཧོནྟི, ཨཔལོཀེཏྭཱ ¶ ཧཱརེཏབྦཱ. པུགྒལིཀཱ ཙེ ཧོནྟི, སཱམིཀཱ ཨཱཔུཙྪིཏབྦཱ; ནོ ཙེ དེནྟི, ཡཱཝཏཏིཡཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ ‘‘རུཀྑཨགྒྷནཀམཱུལཾ དསྶཱམཱ’’ཏི ཧཱརེཏབྦཱ.

ཡོ པན སངྒྷིཀཝལླིམཏྟམྤི ཨགྒཧེཏྭཱ ཨཱཧརིམེན ཨུཔཀརཎེན སངྒྷིཀཱཡ བྷཱུམིཡཱ པུགྒལིཀཝིཧཱརཾ ཀཱརེཏི, ཨུཔཌྜྷཾ སངྒྷིཀཾ ཧོཏི; ཨུཔཌྜྷཾ པུགྒལིཀཾ. པཱསཱདོ ཙེ ཧོཏི, ཧེཊྛཱཔཱསཱདོ སངྒྷིཀོ; ཨུཔརི པུགྒལིཀོ. སཙེ སོ ཧེཊྛཱཔཱསཱདཾ ཨིཙྪཏི, ཏསྶ ཧོཏི. ཨཐ ཧེཊྛཱ ཙ ཨུཔརི ཙ ཨིཙྪཏི, ཨུབྷཡཏྠ ཨུཔཌྜྷཾ ལབྷཏི. དྭེ སེནཱསནཱནི ཀཱརེཏི – ཨེཀཾ སངྒྷིཀཾ, ཨེཀཾ པུགྒལིཀཾ. སཙེ ཝིཧཱརེ ཨུཊྛིཏེན དབྦསམྦྷཱརེན ཀཱརེཏི, ཏཏིཡབྷཱགཾ ལབྷཏི. སཙེ ཨཀཏཊྛཱནེ ཙཡཾ ཝཱ པམུཁཾ ཝཱ ཀརོཏི, བཧིཀུཊྚེ ཨུཔཌྜྷཾ སངྒྷསྶ, ཨུཔཌྜྷཾ ཏསྶ. ཨཐ མཧནྟཾ ཝིསམཾ པཱུརེཏྭཱ ཨཔདེ པདཾ དསྶེཏྭཱ ཀཏཾ ཧོཏི, ཨནིསྶརོ ཏཏྠ སངྒྷོ.

ཨེཀཾ ¶ ཝརསེཡྻནྟི ཨེཏྠ ནཝཀམྨདཱནཊྛཱནེ ཝཱ ཝསྶགྒེན པཏྟཊྛཱནེ ཝཱ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཨེཀཾ ཝརསེཡྻཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

པརིཡོསིཏེ པཀྐམཏི ཏསྶེཝེཏནྟི པུན ཨཱགནྟྭཱ ཝསནྟསྶ ཨནྟོཝསྶཾ ཏསྶེཝ ཏཾ; ཨནཱགཙྪནྟསྶ པན སདྡྷིཝིཧཱརིཀཱདཡོ གཧེཏུཾ ན ལབྷནྟི.

ནཝཀམྨདཱནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཉྙཏྲཔཊིབྷོགཔཊིཀྑེཔཱདིཀཐཱ

༣༢༤. ནཱཏིཧརནྟཱིཏི ཨཉྙཏྲ ཧརིཏྭཱ ན པརིབྷུཉྫནྟི. གུཏྟཏྠཱཡཱཏི ཡཾ ཏཏྠ མཉྩཔཱིཋཱདི, ཏསྶ གུཏྟཏྠཱཡ, ཏཾ ཨཉྙཏྲ ཧརིཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ. ཏསྨཱ ཏཾ ཨཉྙཏྲ ཧརིཏྭཱ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ ནཊྛཾ སུནཊྛཾ, ཛིཎྞཾ སུཛིཎྞཾ. སཙེ ཨརོགཾ ཏསྨིཾ ཝིཧཱརེ པཊིསངྑཏེ པུན པཱཀཏིཀཾ ཀཱཏབྦཾ. པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫཏོ ནཊྛཾ ཝཱ ཛིཎྞཾ ཝཱ ¶ གཱིཝཱ ཧོཏི, ཏསྨིཾ པཊིསངྑཏེ དཱཏབྦམེཝ. སཙེ ཏཏོ གོཔཱནསིཨཱདཱིནི གཧེཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ སངྒྷིཀཱཝཱསེ ཡོཛེནྟི, སུཡོཛིཏཱནི. པུགྒལིཀཱཝཱསེ ཡོཛེནྟེཧི པན མཱུལཾ ཝཱ དཱཏབྦཾ, པཊིཔཱཀཏིཀཾ ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ཚཌྜིཏཝིཧཱརཏོ མཉྩཔཱིཋཱདཱིནི ཐེཡྻཙིཏྟེན གཎྷནྟོ ཨུདྡྷཱརེཡེཝ བྷཎྜགྒྷེན ཀཱརེཏབྦོ. པུན ཨཱཝཱསིཀཀཱལེ དསྶཱམཱིཏི གཧེཏྭཱ སངྒྷིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ ནཊྛཾ སུནཊྛཾ, ཛིཎྞཾ སུཛིཎྞཾ. ཨརོགཉྩེ པཱཀཏིཀཾ ཀཱཏབྦཾ ¶ . པུགྒལིཀཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫནྟསྶ ནཊྛཾ གཱིཝཱ ཧོཏི. ཏཏོ དྭཱརཝཱཏཔཱནཱདཱིནི སངྒྷིཀཱཝཱསེ ཝཱ པུགྒལིཀཱཝཱསེ ཝཱ ཡོཛིཏཱནི པཊིདཱཏབྦཱནིཡེཝ.

ཕཱཏིཀམྨཏྠཱཡཱཏི ཝཌྜྷིཀམྨཏྠཱཡ. ཕཱཏིཀམྨཉྩེཏྠ སམཀཾ ཝཱ ཨཏིརེཀཾ ཝཱ ཨགྒྷནཀཾ མཉྩཔཱིཋཱདིསེནཱསནམེཝ ཝཊྚཏི.

ཙཀྐལིཀནྟི ཀམྦལཱདཱིཧི ཝེཋེཏྭཱ ཀཏཙཀྐལིཀཾ. ཨལླེཧི པཱདེཧཱིཏི ཡེཧི ཨཀྐནྟཊྛཱནེ ཨུདཀཾ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝརཱུཔེཧི པཱདེཧི པརིབྷཎྜཀཏབྷཱུམི ཝཱ སེནཱསནཾ ཝཱ ན ཨཀྐམིཏབྦཾ ¶ . སཙེ པན ཨུདཀསིནེཧམཏྟམེཝ པཉྙཱཡཏི, ན ཨུདཀཾ, ཝཊྚཏི. པཱདཔུཉྪནིཾ པན ཨལླཔཱདེཧིཔི ཨཀྐམིཏུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. སཨུཔཱཧནེན དྷོཏཔཱདེཧི ཨཀྐམིཏབྦཊྛཱནེཡེཝ ན ཝཊྚཏི.

ཙོལ༹ཀེན པལིཝེཋེཏུནྟི སུདྷཱབྷཱུམིཡཾ ཝཱ པརིབྷཎྜབྷཱུམིཡཾ ཝཱ སཙེ ཏཊྚིཀཱ ཝཱ ཀཊསཱརཀོ ཝཱ ནཏྠི, ཙོལ༹ཀེན པཱདཱ ཝེཋེཏབྦཱ, ཏསྨིཾ ཨསཏི པཎྞམྤི ཨཏྠརིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཀིཉྩི ཨནཏྠརིཏྭཱ ཋཔེནྟསྶ པན དུཀྐཊཾ. ཡདི པན ཏཏྠ ནེཝཱསིཀཱ ཨནཏྠཏཱཡཔི བྷཱུམིཡཱ ཋཔེནྟི, ཨདྷོཏཔཱདེཧིཔི ཝལ༹ཉྫེནྟི, ཏཐེཝ ཝལ༹ཉྫེཏུཾ ཝཊྚཏི.

ན བྷིཀྑཝེ པརིཀམྨཀཏཱ བྷིཏྟཱིཏི སེཏབྷིཏྟི ཝཱ ཙིཏྟཀམྨཀཏཱ ཝཱ. ན ཀེཝལཉྩ བྷིཏྟིམེཝ, དྭཱརམྤི ཝཱཏཔཱནམྤི ཨཔསྶེནཕལཀམྤི པཱསཱཎཏྠམྦྷམྤི རུཀྑཏྠམྦྷམྤི ཙཱིཝརེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ ཨཔྤཊིཙྪཱདེཏྭཱ ཨཔསྶཡིཏུཾ ན ལབྦྷཏིཡེཝ.

དྷོཏཔཱདཀཱཏི དྷོཏཔཱདཀཱ ཧུཏྭཱ དྷོཏེཧི པཱདེཧི ཨཀྐམིཏབྦཊྛཱནེ ནིཔཛྫིཏུཾ ཀུཀྐུཙྩཱཡནྟི. ‘‘དྷོཏཔཱདཀེ’’ཏིཔི པཱཋོ. དྷོཏེཧི པཱདེཧི ཨཀྐམིཏབྦཊྛཱནསྶེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ ¶ . པཙྩཏྠརིཏྭཱཏི པརིབྷཎྜཀཏཾ བྷཱུམིཾ ཝཱ བྷཱུམཏྠརཎསེནཱསནཾ ཝཱ སངྒྷིཀམཉྩཔཱིཋཾ ཝཱ ཨཏྟནོ སནྟཀེན པཙྩཏྠརཎེན པཙྩཏྠརིཏྭཱཝ ནིཔཛྫིཏབྦཾ. སཙེ ནིདྡཱཡཏོཔི པཙྩཏྠརཎེ སངྐུཊིཏེ ཀོཙི སརཱིརཱཝཡཝོ མཉྩཾ ཝཱ པཱིཋཾ ཝཱ ཕུསཏི, ཨཱཔཏྟིཡེཝ. ལོམེསུ པན ལོམགཎནཱཡ ཨཱཔཏྟིཡེཝ. པརིབྷོགསཱིསེན ཨཔསྶཡནྟསྶཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཧཏྠཏལཔཱདཏལེཧི པན ཕུསིཏུཾ ཝཱ ཨཀྐམིཏུཾ ཝཱ ཝཊྚཏི. མཉྩཔཱིཋཾ ནཱིཧརནྟསྶ ཀཱཡེ པཊིཧཉྙཏི, ཨནཱཔཏྟི.

ཨཉྙཏྲཔརིབྷོགཔཊིཀྑེཔཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སངྒྷབྷཏྟཱདིཨནུཛཱནནཀཐཱ

༣༢༥. ན ¶ སཀྐོནྟི སངྒྷབྷཏྟཾ ཀཱཏུནྟི སཀལསྶ སངྒྷསྶ བྷཏྟཾ ཀཱཏུཾ ན སཀྐོནྟི. ཨུདྡེསབྷཏྟནྟིཨཱདཱིསུ ‘‘ཨེཀཾ ཝཱ དྭེ ཝཱ…པེ… དས ཝཱ བྷིཀྑཱུ སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ དེཐཱ’’ཏི ཨེཝཾ ཨུདྡེསེན ལདྡྷབྷིཀྑཱུནཾ བྷཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཨིཙྪནྟི. ཨཔརེ ཏཐེཝ བྷིཀྑཱུ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ ¶ ནིམནྟེཏྭཱ ཏེསཾ བྷཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཨིཙྪནྟི. ཨཔརེ སལཱཀཱཡོ ཚིནྡིཏྭཱ, ཨཔརེ པཀྑིཀཾ ཨུཔོསཐིཀཾ པཱཊིཔདིཀནྟི ཨེཝཾ ནིཡཱམེཏྭཱ, ཨེཀསྶ ཝཱ དྭིནྣཾ ཝཱ…པེ… དསནྣཾ ཝཱ བྷིཀྑཱུནཾ བྷཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཨིཙྪནྟི. ཨིཏི ཨེཏཱནི བྷཏྟཱནི ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ནིམནྟནནྟི ཨིམཾ ཝོཧཱརཾ པཏྟཱནི. ཡསྨཱ པན ཏེ སཙེཔི དུབྦྷིཀྑེ ན སཀྐོནྟི, སུབྷིཀྑེ ཛཱཏེ པན པུན སངྒྷབྷཏྟཾ ཀཱཏུཾ སཀྑིསྶནྟི, ཏསྨཱ བྷགཝཱ ཏམྤི ཨནྟོ ཀཏྭཱ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སངྒྷབྷཏྟཾ ཨུདྡེསབྷཏྟ’’ནྟིཨཱདིམཱཧ.

ཏཏྠ སངྒྷབྷཏྟེ ཋིཏིཀཱ ནཱམ ནཏྠི, ཏསྨཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨཛྫ དས དྭཱདས དིཝསཱ བྷུཉྫནྟཱནཾ ཨིདཱནི ཨཉྙཏོ བྷིཀྑཱུ ཨཱནེཐཱ’’ཏི ན ཨེཝཾ ཏཏྠ ཝཏྟབྦཾ. ‘‘པུརིམདིཝསེསུ ཨམྷེཧི ན ལདྡྷཾ, ཨིདཱནི ཏཾ ཨམྷཱཀཾ གཱཧེཐཱ’’ཏི ཨེཝམྤི ཝཏྟུཾ ན ལབྦྷཏི. ཏཉྷི ཨཱགཏཱགཏཱནཾ པཱཔུཎཱཏིཡེཝ.

སངྒྷབྷཏྟཱདིཨནུཛཱནནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུདྡེསབྷཏྟཀཐཱ

ཨུདྡེསབྷཏྟཱདཱིསུ ¶ པན ཨཡཾ ནཡོ – རཉྙཱ ཝཱ རཱཛམཧཱམཏྟེན ཝཱ སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘ཨེཏྟཀེ བྷིཀྑཱུ ཨཱནེཐཱ’’ཏི པཧིཏེ ཀཱལཾ གྷོསེཏྭཱ ཋིཏིཀཱ པུཙྪིཏབྦཱ. སཙེ ཨཏྠི, ཏཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ; ནོ ཙེ, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཨུདྡེསཀེན པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ན ཨཏིཀྐཱམེཏབྦཾ. ཏེ པན དྷུཏངྒཾ རཀྑནྟཱ སཡམེཝ ཨཏིཀྐམིསྶནྟི; ཨེཝཾ གཱཧིཡམཱནེ ཨལསཛཱཏིཀཱ མཧཱཐེརཱ པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘བྷནྟེ, ཝཱིསཏིཝསྶཱནཾ གཱཧིཡཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏིཀཱ ཨཏིཀྐནྟཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཏེསཾ གཱཧེཏྭཱ པཙྪཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ‘‘ཨསུཀཝིཧཱརེ བཧུཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ཨུཔྤནྣ’’ནྟི སུཏྭཱ ཡོཛནནྟརིཀཝིཧཱརཏོཔི བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, སམྤཏྟསམྤཏྟཱནཾ ཋིཏཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཨསམྤཏྟཱནམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིཊྛཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ གཎྷནྟེསུ ¶ གཱཧེཏབྦམེཝ. བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ གཱཧེཐཱཏི ཝདནྟི, ན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐནྟེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརདྭཱརེ ཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཝཱ ཧོནྟི, པརིསཱཝསེན ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ སཱིམཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ གཱཧེཏབྦཾ. སངྒྷནཝཀསྶ དིནྣེཔི པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ གཱཧེཏབྦམེཝ ¶ . དུཏིཡབྷཱགེ པན ཐེརཱསནཾ ཨཱརུལ༹ྷེ པུན ཨཱགཏཱནཾ པཋམབྷཱགོ ན པཱཔུཎཱཏི, དུཏིཡབྷཱགཏོ ཝསྶགྒེན གཱཧེཏབྦཾ.

ཨེཀསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཨེཀཾ བྷཏྟུདྡེསཊྛཱནཾ པརིཙྪིནྡིཏྭཱ གཱཝུཏཔྤམཱཎཱཡཔི ཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཡཏྠ ཀཏྠཙི ཨཱརོཙིཏཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ, ཏསྨིཾཡེཝ བྷཏྟུདྡེསཊྛཱནེ གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཀོ ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ པཧིཎཱཏི ‘‘སྭེཔི སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ དས བྷིཀྑཱུ པཧིཎཐཱ’’ཏི, ཏེན སོ ཨཏྠོ བྷཏྟུདྡེསཀསྶ ཨཱརོཙེཏབྦོ. སཙེ ཏཾ དིཝསཾ པམུསྶཏི, དུཏིཡདིཝསེ པཱཏོཝ ཨཱརོཙེཏབྦོ. ཨཐ པམུསྶིཏྭཱཝ པིཎྜཱཡ པཝིསནྟོ སརཏི, ཡཱཝ ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ནཱཏིཀྐམཏི, ཏཱཝ ཡཱ བྷོཛནསཱལཱཡ པཀཏིཊྛིཏིཀཱ, ཏསྶཱཡེཝ ཝསེན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེཔི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨཏིཀྐནྟཱ བྷིཀྑཱུ ཙ ཨུཔཙཱརསཱིམཊྛཀེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧོནྟི, ཨཉྙམཉྙཾ དྭཱདསཧཏྠནྟརཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ གཙྪནྟི, པཀཏིཊྛིཏིཀཱཡ ཝསེན གཱཧེཏབྦཾ. བྷིཀྑཱུནཾ པན ཏཱདིསེ ཨེཀཱབདྡྷེ ཨསཏི བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཡསྨིཾ ཋཱནེ སརཏི, ཏཏྠ ནཝཾ ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨནྟོགཱམེ ཨཱསནསཱལཱཡ སརནྟེན ཨཱསནསཱལཱཡ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཡཏྠ ཀཏྠཙི སརིཏྭཱ གཱཧེཏབྦམེཝ, ཨགཱཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ན ཧི ཨེཏཾ དུཏིཡདིཝསེ ལབྦྷཏཱིཏི.

སཙེ ¶ སཀཝིཧཱརཏོ ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟེ བྷིཀྑཱུ དིསྭཱ ཀོཙི ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ཨུདྡིསཱཔེཏི, ཡཱཝ ཨནྟོཨུཔཙཱརེ ཝཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཊྛཀེཧི སདྡྷིཾ ཝུཏྟནཡེན ཨེཀཱབདྡྷཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཏཱཝ སཀཝིཧཱརེ ཋིཏིཀཱཝསེནེཝ གཱཧེཏབྦཾ. བཧིཨུཔཙཱརེ ཋིཏཱནཾ དིནྣཾ པན ‘‘སངྒྷཏོ བྷནྟེ ཨེཏྟཀེ ནཱམ བྷིཀྑཱུ ཨུདྡིསཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ སམྤཏྟཱནཾ གཱཧེཏབྦཾ. ཏཏྠ དྭཱདསཧཏྠནྟརཾ ཨཝིཛཧིཏྭཱ ཨེཀཱབདྡྷནཡེན དཱུརེ ཋིཏཱཔི སམྤཏྟཱཡེཝཱཏི ཝེདིཏབྦཾ. སཙེ ཡཾ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟི, ཏཏྠ པཝིཊྛཱནཾ ཨཱརོཙེནྟི, ཏསྶ ཝིཧཱརསྶ ཋིཏིཀཱཝསེན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེཔི གཱམདྭཱརེ ཝཱ ཝཱིཐིཡཾ ཝཱ ཙཏུཀྐེ ¶ ཝཱ ཨནྟརགྷརེ ཝཱ བྷིཀྑཱུ ¶ དིསྭཱ ཀོཙི སངྒྷུདྡེསཾ ཨཱརོཙེཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨནྟོཨུཔཙཱརགཏཱནཾ གཱཧེཏབྦཾ.

གྷརཱུཔཙཱརོ ཙེཏྠ ‘‘ཨེཀཾ གྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ, ཨེཀཾ གྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱརཾ, ནཱནཱགྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ, ནཱནཱགྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱར’’ནྟི ཨིམེསཾ ཝསེན ཝེདིཏབྦོ. ཏཏྠ ཡཾ ཨེཀཀུལསྶ གྷརཾ ཨེཀཝལ༹ཉྫཾ ཧོཏི, ཏཾ སུཔྤཔཱཏཔརིཙྪེདསྶ ཨནྟོ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ ནཱམ. ཏཏྠུཔྤནྣོ ཨུདྡེསལཱབྷོ ཏསྨིཾ ཨུཔཙཱརེ བྷིཀྑཱཙཱརཝཏྟེནཔི ཋིཏཱནཾ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨེཏཾ ‘‘ཨེཀཾ གྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ’’ ནཱམ.

ཡཾ པན ཨེཀཾ གྷརཾ དྭིནྣཾ བྷརིཡཱནཾ སུཁཝིཧཱརཏྠཱཡ མཛ྄ཛྷེ བྷིཏྟིཾ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ ནཱནཱདྭཱརཝལ༹ཉྫཾ ཀཏཾ, ཏཏྠུཔྤནྣོ ཨུདྡེསལཱབྷོ བྷིཏྟིཨནྟརིཀསྶ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ནིསིནྣསྶེཝ པཱཔུཎཱཏི, ཨེཏཾ ‘‘ཨེཀཾ གྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱརཾ’’ ནཱམ.

ཡསྨིཾ པན གྷརེ བཧཱུ བྷིཀྑཱུ ནིམནྟེཏྭཱ ཨནྟོགེཧཏོ པཊྛཱཡ ཨེཀཱབདྡྷེ ཀཏྭཱ པཊིཝིསྶཀགྷརཱནིཔི པཱུརེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེནྟི, ཏཏྠུཔྤནྣོ ཨུདྡེསལཱབྷོ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི. ཡམྤི ནཱནཱཀུལསྶ ནིཝེསནཾ མཛ྄ཛྷེ བྷིཏྟིཾ ཨཀཏྭཱ ཨེཀདྭཱརེནེཝ ཝལ༹ཉྫནྟི, ཏཏྲཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཏཾ ‘‘ནཱནཱགྷརཾ ཨེཀཱུཔཙཱརཾ’’ ནཱམ.

ཡོ པན ནཱནཱནིཝེསནེསུ ནིསིནྣཱནཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨུདྡེསལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫཏི, ཀིཉྩཱཔི བྷིཏྟིཙྪིདྡེན བྷིཀྑཱུ དིསྶནྟི, ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ནིཝེསནེ ནིསིནྣཱནཾཡེཝ པཱཔུཎཱཏི, ཨེཏཾ ‘‘ནཱནཱགྷརཾ ནཱནཱུཔཙཱརཾ’’ ནཱམ.

ཡོ པན གཱམདྭཱརཝཱིཐིཙཏུཀྐེསུ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཋཱནེ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཉྙསྨིཾ བྷིཀྑུསྨིཾ ¶ ཨསཏི ཨཏྟནོཝ པཱཔུཎཱཔེཏྭཱ དུཏིཡདིཝསེཔི ཏསྨིཾཡེཝ ཋཱནེ ཨཉྙཾ ལབྷཏི, ཏེན ཡཾ ཨཉྙཾ ནཝཀཾ ཝཱ ཝུཌྜྷཾ ཝཱ བྷིཀྑུཾ པསྶཏི, ཏསྶ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཀོཙི ནཏྠི, ཨཏྟནོཝ པཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

སཙེ ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསཱིདིཏྭཱ ཀཱལཾ པཊིམཱནེནྟེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཀོཙི ཨཱགནྟྭཱ ‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ ¶ དེཐ, ཨུདྡེསཔཏྟཾ དེཐ, སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ པཏྟཾ དེཐ, སངྒྷིཀཾ པཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི, ཨུདྡེསཔཏྟཾ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ‘‘སངྒྷུདྡེསབྷིཀྑུཾ དེཐ, སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ བྷིཀྑུཾ དེཐ, སངྒྷིཀཾ བྷིཀྑུཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

ཨུདྡེསཀོ ¶ པནེཏྠ པེསལོ ལཛྫཱི མེདྷཱཝཱི ཨིཙྪིཏབྦོ, ཏེན ཏིཀྑཏྟུཾ ཋིཏིཀཾ པུཙྪིཏྭཱ སཙེ ཀོཙི ཋིཏིཀཾ ཛཱནནྟོ ནཏྠི, ཐེརཱསནཏོ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ‘‘ཨཧཾ ཛཱནཱམི, དསཝསྶེན ལདྡྷ’’ནྟི ཀོཙི བྷཎཏི, ‘‘ཨཏྠཱཝུསོ, དསཝསྶཱ བྷིཀྑཱུ’’ཏི པུཙྪིཏབྦཾ. སཙེ ཏསྶ སུཏྭཱ ‘‘དསཝསྶམྷ དསཝསྶམྷཱ’’ཏི བཧཱུ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘སབྦེ ཨཔྤསདྡཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔེཏབྦཱ. ཋཔེཏྭཱ ‘‘ཀཏི ཨིཙྪཐཱ’’ཏི ཨུཔཱསཀོ པུཙྪིཏབྦོ. ‘‘ཨེཏྟཀེ ནཱམ, བྷནྟེ, བྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ སབྦནཝཀསྶ ཝསྶགྒཉྩ ཨུཏུ ཙ དིཝསབྷཱགོ ཙ ཚཱཡཱ ཙ པུཙྪིཏབྦཱ. སཙེ ཚཱཡཱཡཔི པུཙྪིཡམཱནཱཡ ཨཉྙོ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྶ དཱཏབྦཾ. ཨཐ ཚཱཡཾ པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ཝུཌྜྷཏརོ ཨཱགཙྪཏི, ན ལབྷཏི. ཀཐཱཔཔཉྩེན ཧི ནིསིནྣསྶཱཔི ནིདྡཱཡནྟསྶཱཔི གཱཧིཏཾ སུགྒཱཧིཏཾ, ཨཏིཀྐནྟཾ སུཨཏིཀྐནྟཾ, བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཉྷི ནཱམེཏཾ སམྤཏྟསྶེཝ པཱཔུཎཱཏི, ཏཏྠ སམྤཏྟབྷཱཝོ ཨུཔཙཱརེན པརིཙྪིནྡིཏབྦོ. ཨཱསནསཱལཱཡ ཙ ཨནྟོཔརིཀྑེཔོ ཨུཔཙཱརོ, ཏསྨིཾ ཋིཏསྶ ལཱབྷོ པཱཔུཎཱཏཱིཏི.

ཀོཙི ཨཱསནསཱལཏོ ཨཊྛ ཨུདྡེསཔཏྟེ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ སཏྟ པཏྟེ པཎཱིཏབྷོཛནཱནཾ ཨེཀཾ ཨུདཀསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨཱསནསཱལཱཡཾ པཧིཎཱཏི, གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱ ཀིཉྩི ཨཝཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾ ཧཏྠེསུ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ པཀྐམནྟི. ཡེན ཡཾ ལདྡྷཾ, ཏསྶེཝ ཏཾ ཧོཏི. ཡེན པན ཨུདཀཾ ལདྡྷཾ, ཏསྶ ཨཏིཀྐནྟམྤི ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ. ཏཉྩ ལཱུཁཾ ཝཱ ལབྷཏུ པཎཱིཏཾ ཝཱ ¶ ཏིཙཱིཝརཔརིཝཱརཾ ཝཱ, ཏསྶེཝེཏཾ. ཨཱིདིསོ ཧིསྶ ¶ པུཉྙཝིསེསོ. ཨུདཀཾ པན ཡསྨཱ ཨཱམིསཾ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨཉྙཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ལབྦྷཏི.

སཙེ པན ཏེ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཱ ‘‘ཨིདཾ ཀིར བྷནྟེ སབྦཾ བྷཱཛེཏྭཱ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ གཙྪནྟི, སབྦེཧི བྷཱཛེཏྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུདཀཾ པཱཏབྦཾ. སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘ཨཊྛ མཧཱཐེརེ དེཐ, མཛ྄ཛྷིམེ དེཐ, ནཝཀེ དེཐ, པརིཔུཎྞཝསྶསཱམཎེརེ དེཐ, མཛ྄ཛྷིམབྷཱཎཀཱདཡོ དེཐ, མཡ྄ཧཾ ཉཱཏིབྷིཀྑཱུ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟསྶ པན ‘‘ཨུཔཱསཀ, ཏྭཾ ཨེཝཾ ཝདསི, ཋིཏིཀཱཡ པན ཏེསཾ ན པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཋིཏིཀཱཝསེནེཝ དཱཏབྦཱ. དཧརསཱམཎེརེཧི ¶ པན ཨུདྡེསབྷཏྟེསུ ལདྡྷེསུ སཙེ དཱཡཀཱནཾ གྷརེ མངྒལཾ ཧོཏི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡུཔཛ྄ཛྷཱཡེ པེསེཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཡསྨིཾ པན ཨུདྡེསབྷཏྟེ པཋམབྷཱགོ སཱམཎེརཱནཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨནུབྷཱགོ མཧཱཐེརཱནཾ, ན ཏཏྠ སཱམཎེརཱ ‘‘མཡཾ པཋམབྷཱགཾ ལབྷིམྷཱ’’ཏི པུརཏོ གནྟུཾ ལབྷནྟི, ཡཐཱཔཊིཔཱཊིཡཱ ཨེཝ གནྟབྦཾ. ‘‘སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘ཏུམྷེ ཨེཐཱ’ཏི ཝུཏྟེ ‘མཡ྄ཧཾ ཨཉྙདཱཔི ཛཱནིསྶསི, ཋིཏིཀཱ པན ཨེཝཾ གཙྪཏཱི’’’ཏི ཋིཏིཀཱཝསེནེཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཨཐ ‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགཱཧིཏེཡེཝ པཏྟེ ཡསྶ ཀསྶཙི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརཏི, ཨཱཧཊམྤི ཋིཏིཀཱཡ ཨེཝ གཱཧེཏབྦཾ.

ཨེཀོ ‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི པེསིཏོ ‘‘བྷནྟེ, ཨེཀཾ པཏྟཾ དེཐ, ནིམནྟནབྷཏྟཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདཏི, སོ ཙེ ཨུདྡེསབྷཏྟགྷརཏོ ཨཡཾ ཨཱགཏོཏི ཉཏྭཱ བྷིཀྑཱུཧི ‘‘ནནུ ཏྭཾ ཨསུཀགྷརཏོ ཨཱགཏོ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ན ནིམནྟནབྷཏྟཾ, ཨུདྡེསབྷཏྟ’’ནྟི བྷཎཏི, ཋིཏིཀཱཡ གཧེཏབྦཾ. ཡོ པན ‘‘ཨེཀཾ པཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི ཝུཏྟོ ‘‘‘ཀི’ནྟི ཝཏྭཱ ཨཱཧརཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཡཐཱ ཏེ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཝུཏྟོ ཨཱགཙྪཏི, ཨཡཾ ཝིསྶཊྛདཱུཏོ ནཱམ. ཨུདྡེསཔཏྟཾ ཝཱ པཊིཔཱཊིཔཏྟཾ ཝཱ པུགྒལིཀཔཏྟཾ ཝཱ ཡཾ ཨིཙྪཏི, ཏཾ ཏསྶ དཱཏབྦཾ. ཨེཀོ བཱལོ ཨབྱཏྟོ ‘‘ཨུདྡེསཔཏྟཾ ཨཱཧརཱ’’ཏི པེསིཏོ ཝཏྟུཾ ན ཛཱནཱཏི, ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཏིཊྛཏི, སོ ‘‘ཀསྶ ¶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀསྶ པཏྟཾ ཧརིསྶསཱི’’ཏི ཝཱ ན ཝཏྟབྦོ. ཨེཝཉྷི ཝུཏྟོ པུཙྪཱསབྷཱགེན ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཱ ཝདེཡྻ, ཏཏོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཛིགུཙྪནྟཱ ན ཨོལོཀེཡྻུཾ. ‘‘ཀུཧིཾ གཙྪསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི པན ཝཏྟབྦོ. ཏསྶ ‘‘ཨུདྡེསཔཏྟཏྠཱཡ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝདནྟསྶ གཱཧེཏྭཱ པཏྟོ དཱཏབྦོ.

ཨེཀཱ ¶ ཀཱུཊཊྛིཏིཀཱ ནཱམ ཧོཏི. རཉྙོ ཝཱ ཧི རཱཛམཧཱམཏྟསྶ ཝཱ གེཧེ ཨཏིཔཎཱིཏཱནི ཨཊྛ ཨུདྡེསབྷཏྟཱནི ནིཙྩཾ དིཡྻནྟི, ཏཱནི ཨེཀཙཱརིཀབྷཏྟཱནི ཀཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཝིསུཾ ཋིཏིཀཱཡ པརིབྷུཉྫནྟི. ཨེཀཙྩེ བྷིཀྑཱུ ‘‘སྭེ དཱནི ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎིསྶནྟཱི’’ཏི ཨཏྟནོ ཋིཏིཀཾ སལླཀྑེཏྭཱ གཏཱ, ཏེསུ ཨནཱགཏེསུཡེཝ ཨཉྙེ ཨཱགནྟུཀཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱགནྟྭཱ ཨཱསནསཱལཱཡ ¶ ནིསཱིདནྟི; ཏངྑཎཉྙེཝ རཱཛཔུརིསཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘པཎཱིཏབྷཏྟཔཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི. ཨཱགནྟུཀཱ ཋིཏིཀཾ ཨཛཱནནྟཱ གཱཧེནྟི. ཏངྑཎཉྙེཝ ཙ ཋིཏིཀཾ ཛཱནནཀབྷིཀྑཱུ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀིཾ གཱཧེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི. ‘‘རཱཛགེཧེ པཎཱིཏབྷཏྟ’’ནྟི. ‘‘ཀཏིཝསྶཏོ པཊྛཱཡཱ’’ཏི? ‘‘ཨེཏྟཀཝསྶཏོ ནཱམཱ’’ཏི. ‘‘མཱ གཱཧེཐཱ’’ཏི ནིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. གཱཧིཏེ ཨཱགཏེཧིཔི པཏྟདཱནཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི དིནྣཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི རཱཛགེཧཏོ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧཊཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི རཱཛཱ ‘‘ཨཛྫ བྷིཀྑཱུཡེཝ ཨཱགཙྪནྟཱུ’’ཏི པེསེཏྭཱ བྷིཀྑཱུནཾཡེཝ ཧཏྠེ པིཎྜཔཱཏཾ དེཏི; ཨེཝཾ དིནྣཔིཎྜཔཱཏཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏཀཱལེ ཨཱགཏེཧིཔི ཋིཏིཀཾ ཛཱནནཀབྷིཀྑཱུཧི ‘‘མཱ བྷུཉྫིཏྠཱ’’ཏི ཝཱརེཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡམེཝ གཱཧེཏབྦཾ.

ཨཐ ནེ རཱཛཱ བྷོཛེཏྭཱ པཏྟེཔི ནེསཾ པཱུརེཏྭཱ དེཏི, ཡཾ ཨཱཧཊཾ ཏཾ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ‘‘མཱ ཏུཙྪཧཏྠཱ གཙྪནྟཱུ’’ཏི ཐོཀམེཝ པཏྟེསུ པཀྑིཏྟཾ ཧོཏི, ཏཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. ཨཐ བྷུཉྫིཏྭཱ ཏུཙྪཔཏྟཱཝ ཨཱགཙྪནྟི, ཡཾ ཏེཧི བྷུཏྟཾ, ཏཾ ནེསཾ གཱིཝཱ ཧོཏཱིཏི མཧཱསུམཏྠེརོ ཨཱཧ. མཧཱཔདུམཏྠེརོ པནཱཧ ¶ – ‘‘གཱིཝཱཀིཙྩཾ ཨེཏྠ ནཏྠི, ཋིཏིཀཾ པན ཨཛཱནནྟེཧི ཡཱཝ ཛཱནནཀཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཏཱཝ ནིསཱིདིཏབྦཾ སིཡཱ; ཨེཝཾ སནྟེཔི བྷུཏྟཾ སུབྷུཏྟཾ, ཨིདཱནི པཏྟཊྛཱནེན གཱཧེཏབྦ’’ནྟི.

ཨེཀོ ཏིཙཱིཝརཔརིཝཱརོ སཏགྒྷནཀོ པིཎྜཔཱཏོ ཨཝསྶིཀསྶ བྷིཀྑུནོ པཏྟོ, ཝིཧཱརེ ཙ ‘‘ཨེཝརཱུཔོ པིཎྜཔཱཏོ ཨཝསྶིཀསྶ པཏྟོ’’ཏི ལིཁིཏྭཱ ཋཔེསུཾ. ཨཐ སཊྛིཝསྶཙྩཡེན ཨཉྙོ ཏཐཱརཱུཔོ པིཎྜཔཱཏོ ཨུཔྤནྣོ, ཨཡཾ ཀིཾ ཨཝསྶིཀཊྛིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦོ, ཨུདཱཧུ སཊྛིཝསྶིཀཊྛིཏིཀཱཡཱཏི. སཊྛིཝསྶིཀཊྛིཏིཀཱཡཱཏི ཝུཏྟཾ, ཨཡཉྷི བྷིཀྑུ ཋིཏིཀཾ གཧེཏྭཱཡེཝ ཝཌྜྷིཏོཏི.

ཨེཀོ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སཱམཎེརོ ཛཱཏོ, པུན ཏཾ བྷཏྟཾ སཱམཎེརཊྛིཏིཀཱཡ པཏྟཾ གཎྷིཏུཾ ལབྷཏི. ཨཡཾ ཀིར ཨནྟརཱབྷཊྛཀོ ནཱམ. ཡོ པན པརིཔུཎྞཝསྶོ སཱམཎེརོ ‘‘སྭེ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ¶ ལབྷིསྶཏཱི’’ཏི ཨཛྫེཝ ཨུཔསམྤཛྫཏི, ཨཏིཀྐནྟཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཱ. ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ པཏྟཾ, པཏྟོ ཙསྶ ན ཏུཙྪོ ཧོཏི, སོ ཨཉྙསྶ སམཱིཔེ ནིསིནྣསྶ པཏྟཾ དཱཔེཏི, ཏཉྩེ ཐེཡྻཱཡ ཧརནྟི, གཱིཝཱ ཧོཏི ¶ . སཙེ པན སོ བྷིཀྑུ ‘‘མཡ྄ཧཾ པཏྟཾ དམྨཱི’’ཏི སཡམེཝ དེཏི, ཨསྶ གཱིཝཱ ན ཧོཏི. ཨཐཱཔི ཏེན བྷཏྟེན ཨནཏྠིཀོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨལཾ མཡ྄ཧཾ, ཏཝེཏཾ བྷཏྟཾ དམྨི, པཏྟཾ པེསེཏྭཱ ཨཱཧརཱཔེཧཱི’’ཏི ཨཉྙཾ ཝདཏི, ཡཾ ཏཏོ ཨཱཧརཱིཡཏི སབྦཾ པཏྟསཱམིཀསྶ ཧོཏི. པཏྟཉྩེ ཐེཡྻཱཡ ཧརནྟི, སུཧཊོ; བྷཏྟསྶ དིནྣཏྟཱ གཱིཝཱ ན ཧོཏི.

ཝིཧཱརེ དས བྷིཀྑཱུ ཧོནྟི, ཏེསུ ནཝ པིཎྜཔཱཏིཀཱ, ཨེཀོ སཱདིཡནཀོ. ‘‘དས ཨུདྡེསཔཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པིཎྜཔཱཏིཀཱ གཧེཏུཾ ན ཨིཙྪནྟི. ཨིཏརོ བྷིཀྑུ ‘‘སབྦཱནི མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི གཎྷཱཏི, ཋིཏིཀཱ ན ཧོཏི. ཨེཀེཀཾ ཙེ པཱཔེཏྭཱ གཎྷཱཏི, ཋིཏིཀཱ ཏིཊྛཏི. ཨེཝཾ གཱཧེཏྭཱ དསཧིཔི པཏྟེཧི ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ སངྒཧཾ ཀརོཐཱ’’ཏི ནཝ པཏྟེ ¶ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ དེཏི, བྷིཀྑུདཏྟིཡཾ ནཱམེཏཾ, གཎྷིཏུཾ ཝཊྚཏི.

སཙེ སོ ཨུཔཱསཀོ ‘‘བྷནྟེ, གྷརཾ ཨཱགནྟབྦ’’ནྟི ཝདཏི, སོ ཙ བྷིཀྑུ ཏེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཨེཐ, བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ སཧཱཡཱ ཧོཐཱ’’ཏི ཏསྶ གྷརཾ གཙྪཏི. ཡཾ ཏཏྠ ལབྷཏི, སབྦཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི. ཨིཏརེ ཏེན དིནྣཾ ལབྷནྟི. ཨཐ ནེསཾ གྷརེཡེཝ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ ཡཱགུཁཛྫཀཱདཱིནི དེནྟི, ‘‘བྷནྟེ, ཡཾ མནུསྶཱ དེནྟི, ཏཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཏསྶ བྷིཀྑུནོ ཝཙནེནེཝ ཨིཏརེསཾ ཝཊྚཏི. བྷུཏྟཱཝཱིནཾ པཏྟེ པཱུརེཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ གམནཏྠཱཡ དེནྟི, སབྦཾ ཏསྶེཝ བྷིཀྑུནོ ཧོཏི, ཏེན དིནྣཾ ཨིཏརེསཾ ཝཊྚཏི.

ཡདི པན ཏེ ཝིཧཱརེཡེཝ ཏེན བྷིཀྑུནཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐ, མནུསྶཱནཉྩ ཝཙནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཱ གཙྪནྟི, ཡཾ ཏཏྠ བྷུཉྫནྟི ཙེཝ ནཱིཧརནྟི ཙ, སབྦཾ ཏཾ ཏསྶེཝ སནྟཀཾ. ཨཐཱཔི ‘‘མཡ྄ཧཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཝུཏྟཱ ‘‘མནུསྶཱནཾ ཝཙནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གཙྪནྟི, ཏཏྲ ཙེ ཨེཀསྶ མདྷུརེན སརེན ཨནུམོདནཾ ཀརོནྟསྶ སུཏྭཱ ཐེརཱནཉྩ ཨུཔསམེ པསཱིདིཏྭཱ བཧུཾ སམཎཔརིཀྑཱརཾ དེནྟི, ཨཡཾ ཐེརེསུ པསཱདེན ཨུཔྤནྣོ ‘‘ཨཀཏབྷཱགོ’’ ནཱམ, ཏསྨཱ སབྦེསཾ པཱཔུཎཱཏི.

ཨེཀོ ¶ སངྒྷཏོ ཨུདྡིསཱཔེཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧིཏཾ པཏྟཾ ཧརིཏྭཱ པཎཱིཏསྶ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ, བྷནྟེ, སབྦོ སངྒྷོ པརིབྷུཉྫཏཱུ’’ཏི དེཏི, སབྦེཧི བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. པཏྟསཱམིཀསྶ པན ཨཏིཀྐནྟམྤི ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ཨུདྡེསབྷཏྟཾ དཱཏབྦཾ. ཨཐ ¶ ‘‘པཋམཾཡེཝ སབྦཾ སངྒྷིཀཾ པཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨེཀསྶ ལཛྫིབྷིཀྑུནོ སནྟཀོ པཏྟོ དཱཏབྦོ. ཨཱཧརིཏྭཱ ཙ ‘‘སབྦོ སངྒྷོ པརིབྷུཉྫཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ བྷཱཛེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ.

ཨེཀོ པཱཏིཡཱ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སངྒྷུདྡེསཾ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཀེཀཾ ཨཱལོཔཾ ཨདཏྭཱ ཋིཏིཀཱཡ ཨེཀསྶ ཡཱཔནམཏྟཾ ཀཏྭཱ དཱཏབྦཾ. ཨཐ སོ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཀིཉྩི ཝཏྟུཾ ཨཛཱནནྟོ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨཙྪཏི, ‘‘ཀསྶ ཏེ ཨཱནཱིཏཾ, ཀསྶ དཱཏུཀཱམོསཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦཾ. པུཙྪཱསབྷཱགེན ཧི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨཱནཱིཏཾ, ཏུམྷཱཀཾ དཱཏུཀཱམོམྷཱི’’ཏི ¶ ཝདེཡྻ, ཏཏོ ཏཾ བྷིཀྑུཾ ཨཉྙེ བྷིཀྑཱུ ཛིགུཙྪནྟཱ གཱིཝཾ པརིཝཏྟེཏྭཱ ཨོལོཀེཏབྦམྤི ན མཉྙེཡྻུཾ. སཙེ པན ‘‘ཀུཧིཾ ཡཱསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨུདྡེསབྷཏྟཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨེཀེན ལཛྫིབྷིཀྑུནཱ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཨཱབྷཏཾ བཧུ ཧོཏི, སབྦེསཾ པཧོཏི, ཋིཏིཀཱཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དཱཏབྦཾ.

‘‘སངྒྷུདྡེསཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཀིཾ ཨཱཧརིསྶསཱི’’ཏི ཨཝཏྭཱ པཀཏིཊྛིཏིཀཱཡ ཨེཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཡོ པན པཱཡཱསོ ཝཱ རསཔིཎྜཔཱཏོ ཝཱ ནིཙྩཾ ལབྦྷཏི; ཨེཝརཱུཔཱནཾ པཎཱིཏབྷོཛནཱནཾ ཨཱཝེཎིཀཱ ཋིཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ, ཏཐཱ སཔརིཝཱརཱཡ ཡཱགུཡཱ མཧགྒྷཱནཾ ཕལཱནཾ པཎཱིཏཱནཉྩ ཁཛྫཀཱནཾ. པཀཏིབྷཏྟཡཱགུཕལཁཛྫཀཱནཾ པན ཨེཀཱཝ ཋིཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ. ‘‘སཔྤིཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ སབྦསཔྤཱིནཾ ཨེཀཱཝ ཋིཏིཀཱ ཝཊྚཏི, ཏཐཱ སབྦཏེལཱནཾ. ‘‘མདྷུཾ ཨཱཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན མདྷུནོ ཨེཀཱཝ ཋིཏིཀཱ ཝཊྚཏི, ཏཐཱ ཕཱཎིཏསྶ ལཊྛིམདྷུཀཱདཱིནཉྩ བྷེསཛྫཱནཾ. སཙེ པན གནྡྷམཱལཾ སངྒྷུདྡེསཾ དེནྟི, པིཎྜཔཱཏིཀསྶ ཝཊྚཏི, ན ཝཊྚཏཱིཏི. ཨཱམིསསྶེཝ པཊིཀྑིཏྟཏྟཱ ཝཊྚཏི, སངྒྷཾ ཨུདྡིསྶ དིནྣཏྟཱ པན ན གཧེཏབྦནྟི ཝདནྟི.

ཨུདྡེསབྷཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ནིམནྟནབྷཏྟཀཐཱ

ནིམནྟནཾ ¶ པུགྒལིཀཉྩེ, སཡམེཝ ཨིསྶརོ. སངྒྷིཀཾ པན ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པནེཏྠ དཱུཏོ བྱཏྟོ ཧོཏི, ‘‘བྷནྟེ ¶ , རཱཛགེཧེ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཨཝཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ཨཐ དཱུཏོ ཨབྱཏྟོ ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, བྷཏྟུདྡེསཀོ བྱཏྟོ ‘‘བྷཏྟ’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཡཱཐཱ’’ཏི ཝདཏི; ཨེཝམྤི པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ཏུམྷཱཀཾ པཊིཔཱཊིཡཱ ‘‘བྷཏྟཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པན ན ཝཊྚཏི. སཙེ ནིམནྟེཏུཾ ཨཱགཏམནུསྶོ ¶ ཨཱསནསཱལཾ པཝིསིཏྭཱ ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཨཊྛ པཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཝཱ ཝདཏི; ཨེཝམྤི པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི, ‘‘ཏུམྷེ ཙ ཏུམྷེ ཙ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. སཙེ པན ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ དེཐ; བྷཏྟཾ གཎྷཐ, ཨཊྛ པཏྟེ དེཐ; བྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, པཊིཔཱཊིཡཱ གཱཧེཏབྦཾ. གཱཧེནྟེན པན ཝིཙྪིནྡིཏྭཱ ‘‘བྷཏྟ’’ནྟི ཨཝདནྟེན ‘‘ཏུམྷེ ཙ ཏུམྷེ ཙ གཙྪཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི. ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ དེཐ, ཏུམྷེ ཨེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ‘‘སཱདྷུ, ཨུཔཱསཀཱ’’ཏི གནྟབྦཾ. སངྒྷཏོ ཨུདྡིསིཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི ཡཐཱཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ.

ནིམནྟནབྷཏྟགྷརཏོ པན པཏྟཏྠཱཡ ཨཱགཏསྶ ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཋིཏིཀཱཡ པཏྟོ དཱཏབྦོ. ཨེཀོ ‘‘སངྒྷཏོ པཊིཔཱཊིཡཱ པཏྟ’’ནྟི ཨཝཏྭཱ ཀེཝལཾ ‘‘ཨེཀཾ པཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨགཱཧིཏེཡེཝ པཏྟེ ཡསྶ ཀསྶཙི པཏྟཾ གཧེཏྭཱ པཱུརེཏྭཱ ཨཱཧརཏི, ཏཾ པཏྟསཱམིཀསྶེཝ ཧོཏི, ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝིཡ ཋིཏིཀཱཡ ན གཱཧེཏབྦཾ. ཨིདྷཱཔི ཡོ ཨཱགནྟྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཏིཊྛཏི, སོ ‘‘ཀསྶ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོསཱི’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀསྶ པཏྟཾ ཧརིསྶསཱི’’ཏི ཝཱ ན ཝཏྟབྦོ.

པུཙྪཱསབྷཱགེན ཧི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ སནྟིཀཾ ཨཱགཏོ, ཏུམྷཱཀཾ པཏྟཾ ཧརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝདེཡྻ, ཏཏོ སོ བྷིཀྑུ བྷིཀྑཱུཧི ཛིགུཙྪནཱིཡོ ཨསྶ. ‘‘ཀུཧིཾ གཙྪསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི པན ཝུཏྟེ ‘‘ཏསྶ པཏྟཏྠཱཡ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝདནྟསྶ པཊིཔཱཊིཡཱ བྷཏྟཊྛིཏིཀཱཡ གཱཧེཏྭཱ པཏྟོ དཱཏབྦོ. ‘‘བྷཏྟཱཧརཎཀཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེཔི པཊིཔཱཊིཡཱ བྷཏྟཊྛིཏིཀཱཡ ཨེཝ དཱཏབྦོ. སཙེ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སབྦོ སངྒྷོ བྷུཉྫཏཱུ’’ཏི ཝདཏི, བྷཱཛེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. པཏྟསཱམིཀསྶ ཨཏིཀྐནྟམྤི ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ པཊིཔཱཊིབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ.

ཨེཀོ ¶ ¶ པཱཏིཡཱ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘སངྒྷསྶ དམྨཱི’’ཏི ཝདཏི, ཨཱལོཔབྷཏྟཊྛིཏིཀཏོ པཊྛཱཡ ཨཱལོཔསངྑེཔེན བྷཱཛེཏབྦཾ. སཙེ པན ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ཨཙྪཏི, ‘‘ཀསྶ ཏེ ཨཱབྷཏཾ, ཀསྶ དཱཏུཀཱམོསཱི’’ཏི ན ཝཏྟབྦོ. སཙེ པན ‘‘ཀུཧིཾ གཙྪསི, ཀིཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧིཎྜསཱི’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ‘‘སངྒྷསྶ མེ བྷཏྟཾ ཨཱབྷཏཾ, ཐེརཱནཾ མེ བྷཏྟཾ ཨཱབྷཏ’’ནྟི ཝདཏི, གཧེཏྭཱ ཨཱལོཔབྷཏྟཊྛིཏིཀཱཡ བྷཱཛེཏབྦཾ. སཙེ པན ཨེཝཾ ཨཱབྷཏཾ བཧུཾ ཧོཏི, སཀལསྶ སངྒྷསྶ བཧུ ཧོཏི, ཨབྷིཧཊབྷིཀྑཱ ནཱམ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི, ཋིཏིཀཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི, ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ དཱཏབྦཾ.

ཨུཔཱསཀོ སངྒྷཏྠེརསྶ ཝཱ གནྠདྷུཏངྒཝསེན ཨབྷིཉྙཱཏསྶ ཝཱ བྷཏྟུདྡེསཀསྶ ཝཱ པཧིཎཱཏི ‘‘ཨམྷཱཀཾ བྷཏྟགཧཎཏྠཱཡ ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི, སཙེཔི ཉཱཏིཨུཔཊྛཱཀེཧི པེསིཏཾ ཧོཏི, ཨིམེ ཏཡོ ཛནཱ པུཙྪིཏུཾ ན ལབྷནྟི, ཨཱརུལ༹ྷཱཡེཝ མཱཏིཀཾ, སངྒྷཏོ ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ ཨུདྡིསཱཔེཏྭཱ ཨཏྟནཝམེཧི གནྟབྦཾ. ཀསྨཱ? བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཧི ཨེཏེ བྷིཀྑཱུ ནིསྶཱཡ ལཱབྷོ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི. གནྠདྷུཏངྒཱདཱིཧི པན ཨནབྷིཉྙཱཏོ ཨཱཝཱསིཀབྷིཀྑུ པུཙྪིཏུཾ ལབྷཏི, ཏསྨཱ ཏེན ‘‘ཀིཾ སངྒྷཏོ གཎྷཱམི, ཨུདཱཧུ ཡེ ཛཱནཱམི, ཏེཧི སདྡྷིཾ ཨཱགཙྪཱམཱི’’ཏི མཱཏིཀཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡཐཱ དཱཡཀཱ ཝདནྟི, ཏཐཱ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ. ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ནིསྶིཏཀེ ཝཱ ཡེ ཝཱ ཛཱནཱཐ, ཏེ གཧེཏྭཱ ཨེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཡེ ཨིཙྪནྟི, ཏེཧི སདྡྷིཾ གནྟུཾ ལབྷཏི. སཙེ ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ པཧིཎཐཱ’’ཏི པེསེནྟི, སངྒྷཏོཝ པེསེཏབྦཱ. ཨཏྟནཱ སཙེ ཨཉྙསྨིཾ གཱམེ སཀྐཱ ཧོཏི བྷིཀྑཱ ལབྷིཏུཾ, ཨཉྙོ གཱམོ གནྟབྦོ. ན སཀྐཱ ཙེ ཧོཏི ལབྷིཏུཾ, སོཡེཝ གཱམོ པིཎྜཱཡ པཝིསིཏབྦོ.

ནིམནྟིཏབྷིཀྑཱུ ཨཱསནསཱལཱཡ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ཏཏྲ ཙེ མནུསྶཱ ‘‘པཏྟེ དེཐཱ’’ཏི ཨཱགཙྪནྟི, ཨནིམནྟིཏེཧི ན དཱཏབྦཱ. ‘‘ཨེཏེ ནིམནྟིཏབྷིཀྑཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ཏུམྷེཔི དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨུསྶཝཱདཱིསུ མནུསྶཱ སཡམེཝ པརིཝེཎཱནི ཙ པདྷཱནགྷརཱནི ཙ གནྟྭཱ ཏིཔིཊཀེ ཙ དྷམྨཀཐིཀེ ཙ བྷིཀྑུསཏེནཔི སདྡྷིཾ ནིམནྟེནྟི. ཏདཱ ཡེཔི ཛཱནནྟི, ཏེ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཀསྨཱ? ན ཧི མཧཱབྷིཀྑུསངྒྷེན ཨཏྠིཀཱ མནུསྶཱ པརིཝེཎཱནི ཙ པདྷཱནགྷརཱནི གཙྪནྟི, སནྣིཔཱཏཊྛཱནཏོཝ ཡཐཱསཏྟི ཡཐཱབལཾ བྷིཀྑཱུ ¶ གཎྷིཏྭཱ གཙྪནྟཱིཏི.

སཙེ ¶ ¶ པན སངྒྷཏྠེརོ ཝཱ གནྠདྷུཏངྒཝསེན ཨབྷིཉྙཱཏཀོ ཝཱ བྷཏྟུདྡེསཀོ ཝཱ ཨཉྙཏྲ ཝཱ ཝསྶཾ ཝསིཏྭཱ ཀཏྠཙི ཝཱ གནྟྭཱ པུན སཀཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪནྟི, མནུསྶཱ ཙ ཨཱགནྟུཀསྶ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, ཨེཀཝཱརཾ ཡེ ཛཱནནྟི, ཏེ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. པཊིབདྡྷཀཱལཏོ པན པཊྛཱཡ དུཏིཡཝཱརེ ཨཱརདྡྷེ སངྒྷཏོཡེཝ གཧེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨབྷིནཝཨཱགནྟུཀཱཝ ཧུཏྭཱ ཉཱཏཱི ཝཱ ཨུཔཊྛཱཀེ ཝཱ པསྶིསྶཱམཱཏི གཙྪནྟི, ཏཏྲ ཏེསཾ ཉཱཏཱི ཙ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཙ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི. ཨེཏྠ པན ཡེ ཛཱནནྟི, ཏེ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི.

ཡོ པན ཨཏིལཱབྷཱི ཧོཏི, སཀཊྛཱནཉྩ ཨཱགནྟུཀཊྛཱནཉྩ ཨེཀསདིསཾ, སབྦཏྠ མནུསྶཱ སངྒྷབྷཏྟཾ སཛྫེཏྭཱཝ ནིསཱིདནྟི, ཏེན སངྒྷཏོཝ གཧེཏྭཱ གནྟབྦནྟི ཨཡཾ ནིམནྟནེ ཝིསེསོ. ཨཝསེསོ སབྦཔཉྷོ ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ. ཀུརུནྡིཡཾ པན ‘‘ཨཊྛ མཧཱཐེརེ དེཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཊྛ མཧཱཐེརཱཝ དཱཏབྦཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཨེས ནཡོ མཛ྄ཛྷིམཱདཱིསུ. སཙེ པན ཨཝིསེསེཏྭཱ ‘‘ཨཊྛ བྷིཀྑཱུ དེཐཱ’’ཏི ཝདཏི, སངྒྷཏོ དཱཏབྦཱ.

ནིམནྟནབྷཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སལཱཀབྷཏྟཀཐཱ

སལཱཀབྷཏྟེ པན ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སལཱཀཱཡ ཝཱ པཊྚིཀཱཡ ཝཱ ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱ ཨོཔུཉྫིཏྭཱ ཨུདྡིསིཏུ’’ནྟི ཝཙནཏོ རུཀྑསཱརམཡཱཡ སལཱཀཱཡ ཝཱ ཝེལུ༹ཝིལཱིཝཏཱལཔཎྞཱདིམཡཱཡ པཊྚིཀཱཡ ཝཱ ‘‘ཨསུཀསྶ ནཱམ སལཱཀབྷཏྟ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨཀྑརཱནི ཨུཔནིབནྡྷིཏྭཱ པཙྪིཡཾ ཝཱ ཙཱིཝརབྷོགེ ཝཱ ཀཏྭཱ སབྦཱ སལཱཀཱཡོ ཨོཔུཉྫིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ ཧེཊྛུཔརིཝསེནེཝ ཨཱལོལེ༹ཏྭཱ པཉྩངྒསམནྣཱགཏེན བྷཏྟུདྡེསཀེན སཙེ ཋིཏིཀཱ ཨཏྠི, ཋིཏིཀཏོ པཊྛཱཡ; ནོ ཙེ ཨཏྠི, ཐེརཱསནཏོ ¶ པཊྛཱཡ སལཱཀཱ དཱཏབྦཱ. པཙྪཱ ཨཱགཏཱནམྤི ཨེཀཱབདྡྷཝསེན དཱུརེ ཋིཏཱནམྤི ཨུདྡེསབྷཏྟེ ཝུཏྟནཡེནེཝ དཱཏབྦཱ.

སཙེ ¶ ཝིཧཱརསྶ སམནྟཏོ བཧཱུ གོཙརགཱམཱ, བྷིཀྑཱུ པན ན བཧུཀཱ, གཱམཝསེནཔི སལཱཀཱཡོ པཱཔུཎནྟི, ‘‘ཏུམྷཱཀཾ ཨསུཀགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཱམཝསེནེཝ གཱཧེཏབྦཱ. ཨེཝཾ གཱཧེནྟེན སཙེཔི ཨེཀེཀསྨིཾ གཱམེ ནཱནཔྤཀཱརཱནི སཊྛིསལཱཀབྷཏྟཱནི, སབྦཱནི ¶ གཱཧིཏཱནེཝ ཧོནྟི, ཏསྶ པཏྟགཱམསམཱིཔེ ཨཉྙཱནིཔི དྭེ ཏཱིཎི སལཱཀབྷཏྟཱནི ཧོནྟི, ཏཱནིཔི ཏསྶེཝ དཱཏབྦཱནི. ན ཧི སཀྐཱ ཏེསཾ ཀཱརཎཱ ཨཉྙཾ བྷིཀྑུཾ པཧིཎིཏུནྟི.

སཙེ ཨེཀཙྩེསུ གཱམེསུ བཧཱུནི སལཱཀབྷཏྟཱནི སལླཀྑེཏྭཱ སཏྟནྣམྤི ཨཊྛནྣམྤི བྷིཀྑཱུནཾ དཱཏབྦཱནི. དདནྟེན པན ཙཏུནྣཾ པཉྩནྣཾ བྷཏྟཱནཾ སལཱཀཱཡོ ཨེཀཏོ བནྡྷིཏྭཱ དཱཏབྦཱ. སཙེ ཏཾ གཱམཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཨཉྙོ གཱམོ ཧོཏི, ཏསྨིཉྩ ཨེཀམེཝ སལཱཀབྷཏྟཾ, ཏཾ པན པཱཏོཝ དེནྟི, ཏམྤི ཨེཏེསུ བྷིཀྑཱུསུ ཨེཀསྶ ནིགྒཧེན དཏྭཱ ‘‘པཱཏོཝ ཏཾ གཧེཏྭཱ པཙྪཱ ཨོརིམགཱམེ ཨིཏརཱནི བྷཏྟཱནི གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ. སཙེ ཨོརིམགཱམེ སལཱཀབྷཏྟེསུ ཨགཱཧིཏེསྭེཝ གཱཧིཏསཉྙཱཡ གཙྪཏི, པརབྷཱགགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ གཱཧེཏྭཱ པུན ཝིཧཱརཾ ཨཱགནྟྭཱ ཨིཏརཱནི གཱཧེཏྭཱ ཨོརིམགཱམོ གནྟབྦོ. ‘‘ན ཧི བཧིསཱིམཱཡ སངྒྷལཱབྷོ གཱཧེཏུཾ ལབྦྷཏཱི’’ཏི ཨཡཾ ནཡོ ཀུརུནྡིཡཾ ཝུཏྟོ.

སཙེ པན བྷིཀྑཱུ བཧཱུ ཧོནྟི, གཱམཝསེན སལཱཀཱ ན པཱཔུཎནྟི, ཝཱིཐིཝསེན ཝཱ ཝཱིཐིཡཾ ཨེཀགེཧཝསེན ཝཱ ཀུལཝསེན ཝཱ གཱཧེཏབྦཱ. ཝཱིཐིཨཱདཱིསུ ཙ ཡཏྠ བཧཱུནི བྷཏྟཱནི, ཏཏྠ གཱམེ ཝུཏྟནཡེནེཝ བཧཱུནཾ བྷིཀྑཱུནཾ གཱཧེཏབྦཱནི. སལཱཀཱསུ ཨསཏི ཨུདྡིསིཏྭཱཔི གཱཧེཏབྦཱནི.

སལཱཀདཱཡཀེན པན ཝཏྟཾ ཛཱནིཏབྦཾ. ཏེན ཧི ཀཱལསྶེཝ ཝུཊྛཱཡ པཏྟཙཱིཝརཾ གཧེཏྭཱ བྷོཛནསཱལཾ གནྟྭཱ ཨསམྨཊྛཊྛཱནཾ སམྨཛྫིཏྭཱ པཱནཱིཡཾ པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨིདཱནི བྷིཀྑཱུཧི ཝཏྟཾ ཀཏཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཀཱལཾ སལླཀྑེཏྭཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ བྷིཀྑཱུསུ སནྣིཔཏིཏེསུ པཋམམེཝ ཝཱརགཱམེ ¶ སལཱཀབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ. ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཨསུཀསྨིཾ ནཱམ ཝཱརགཱམེ སལཱཀཱ པཱཔུཎཱཏི ཏཏྲ གཙྪཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ.

སཙེ ཨཏིརེཀགཱཝུཏེ གཱམོ ཧོཏི, ཏཾ དིཝསཾ གཙྪནྟཱ ཀིལམནྟི, ‘‘སྭེ ཏུཡ྄ཧཾ ཝཱརགཱམེ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨཛྫེཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཡོ ཝཱརགཱམཾ པེསིཡམཱནོ ¶ ན གཙྪཏི, ཨཉྙཾ སལཱཀཾ མགྒཏི, ན དཱཏབྦཱ. སདྡྷཱནཉྷི མནུསྶཱནཾ པུཉྙཧཱནི སངྒྷསྶ ཙ ལཱབྷཙྪེདོ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏསྶ དུཏིཡེཔི ཏཏིཡེཔི དིཝསེ ཨཉྙཱ སལཱཀཱ ན དཱཏབྦཱ, ‘‘ཨཏྟནོ པཏྟཊྛཱནཾ གནྟྭཱ ¶ བྷུཉྫཱཧཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ, ཏཱིཎི པན དིཝསཱནི ཨགཙྪནྟསྶ ཝཱརགཱམཏོ ཨོརིམཝཱརགཱམེ སལཱཀཱ གཱཧེཏབྦཱ. ཏཉྩེ ན གཎྷཱཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏསྶ ཨཉྙཾ སལཱཀཾ དཱཏུཾ ན ཝཊྚཏི, དཎྜཀམྨཾ པན གཱལ༹ྷཾ ཀཱཏབྦཾ, སཊྛིཏོ ཝཱ པཎྞཱསཏོ ཝཱ ན པརིཧཱཔེཏབྦཾ. ཝཱརགཱམེ གཱཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཝཱརོ གཱཧེཏབྦོ, ‘‘ཏུཡ྄ཧཾ ཝིཧཱརཝཱརོ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཝིཧཱརཝཱརིཀསྶ དྭེ ཏིསྶོ ཡཱགུསལཱཀཱཡོ ཏིསྶོ ཙཏསྶོ ཝཱ བྷཏྟསལཱཀཱཡོ ཙ དཱཏབྦཱ, ནིབདྡྷཾ ཀཏྭཱ པན ན དཱཏབྦཱ. ཡཱགུབྷཏྟདཱཡཀཱ ཧི ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཡཱགུབྷཏྟཾ ཝིཧཱརགོཔཀཱཝ བྷུཉྫནྟཱི’’ཏི ཨཉྙཐཏྟཾ ཨཱཔཛྫེཡྻུཾ, ཏསྨཱ ཨཉྙེསུ ཀུལེསུ དཱཏབྦཱ.

སཙེ ཝིཧཱརཝཱརིཀཱནཾ སབྷཱགཱ ཨཱཧརིཏྭཱ དེནྟི, ཨིཙྩེཏཾ ཀུསལཾ; ནོ ཙེ, ཝཱརཾ གཱཧེཏྭཱ ཏེསཾ ཡཱགུབྷཏྟཾ ཨཱཧརཱཔེཏབྦཾ. ཏཱཝ ནེསཾ སལཱཀཱ ཕཱཏིཀམྨམེཝ བྷཝནྟི, ཝསྶགྒེན པཏྟཊྛཱནེ པན ཨཉྙམྤི པཎཱིཏབྷཏྟསལཱཀཾ གཎྷིཏུཾ ལབྷནྟིཡེཝ. ཨཏིརེཀཨུཏྟརིབྷངྒསྶ ཨེཀཙཱརིཀབྷཏྟསྶ ཝིསུཾ ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ སལཱཀཱ དཱཏབྦཱ.

སཙེ ཡེན སལཱཀཱ ལདྡྷཱ, སོ ཏཾདིཝསཾ ཏཾ བྷཏྟཾ ན ལབྷཏི, པུནདིཝསེ གཱཧེཏབྦཾ. བྷཏྟམེཝ ལབྷཏི, ན ཨུཏྟརིབྷངྒཾ; ཨེཝམྤི པུན གཱཧེཏབྦཾ. ཁཱིརབྷཏྟསྶ སལཱཀཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སཙེ པན ཁཱིརམེཝ ལབྷཏི, ན བྷཏྟཾ; ཁཱིརལཱབྷཏོ པཊྛཱཡ པུན ན གཱཧེཏབྦཾ. དྭེ ཏཱིཎི ཨེཀཙཱརིཀབྷཏྟཱནི ཨེཀསྶེཝ ¶ པཱཔུཎནྟི, དུབྦྷིཀྑསམཡེ སངྒྷནཝཀེན ལདྡྷཀཱལེ ཝིཛཊེཏྭཱ ཝིསུཾ གཱཧེཏབྦཱནི, པཱཀཏིཀསལཱཀབྷཏྟཾ ཨལདྡྷསྶཱཔི པུནདིཝསེ གཱཧེཏབྦཾ.

སཙེ ཁུདྡཀོ ཝིཧཱརོ ཧོཏི, སབྦེ བྷིཀྑཱུ ཨེཀསམྦྷོགཱ, ཨུཙྪུསལཱཀཾ གཱཧེནྟེན ཡསྶ ཀསྶཙི སམྨུཁཱིབྷཱུཏསྶ པཱཔེཏྭཱ མཧཱཐེརཱདཱིནཾ དིཝཱ ཏཙྪེཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. རསསལཱཀཾ པཱཔེཏྭཱ པཙྪཱབྷཏྟཾ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཝཱ ཕཱཎིཏཾ ཝཱ ཀཱརེཏྭཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱདཱིནམྤི དཱཏབྦཾ ¶ . ཨཱགནྟུཀཱནཾ ཨཱགཏཱནཱགཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ གཱཧེཏབྦཱ, མཧཱཨཱཝཱསེ ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ གཱཧེཏབྦཱ.

ཏཀྐསལཱཀམྤི སབྷཱགཊྛཱནེ པཱཔེཏྭཱ ཝཱ པཙཱཔེཏྭཱ ཝཱ དྷཱུམཱཔེཏྭཱ ཝཱ ཐེརཱནཾ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཨཱཝཱསེ ཝུཏྟནཡེནེཝ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ ཕལསལཱཀཔཱུཝསལཱཀབྷེསཛྫགནྡྷམཱལསལཱཀཱཡོཔི ཝིསུཾ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཱ. བྷེསཛྫཱདིསལཱཀཱཡོ ཙེཏྠ ཀིཉྩཱཔི པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚནྟི, སལཱཀཝསེན གཱཧིཏཏྟཱ པན ན སཱདིཏབྦཱ. ཨགྒབྷིཀྑཱམཏྟཾ སལཱཀབྷཏྟཾ ¶ དེནྟི, ཋིཏིཀཾ པུཙྪིཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨསཏིཡཱ ཋིཏིཀཱཡ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ ཏཱདིསཱནི བྷཏྟཱནི བཧཱུནི ཧོནྟི, ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུནོ དྭེ ཏཱིཎི དཱཏབྦཱནི; ནོ ཙེ, ཨེཀེཀམེཝ དཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ གཏཱཡ པུན ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཾ. སཙེ ཨནྟརཱཝ ཨུཔཙྪིཛྫཏི, ཋིཏིཀཱ སལླཀྑེཏབྦཱ. ཡདི པན ཏཱདིསཾ བྷཏྟཾ ནིབདྡྷམེཝ ཧོཏི, ཡསྶ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཝཏྟབྦོ ‘‘ལདྡྷཱ ཝཱ ཨལདྡྷཱ ཝཱ སྭེཔི གཎྷེཡྻཱསཱི’’ཏི. ཨེཀཾ ཨནིབདྡྷཾ ཧོཏི, ལབྷནདིཝསེ པན ཡཱཝདཏྠཾ ལབྷཏི, ཨལབྷནདིཝསཱ བཧུཏརཱ ཧོནྟི, ཏཾ ཡསྶ པཱཔུཎཱཏི, སོ ཨལབྷིཏྭཱ ‘‘སྭེ གཎྷེཡྻཱསཱི’’ཏི ཝཏྟབྦོ.

ཡོ སལཱཀཱསུ གཱཧིཏཱསུ པཙྪཱ ཨཱགཙྪཏི, ཏསྶ ཨཏིཀྐནྟཱཝ སལཱཀཱ ན ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ དཱཏབྦཱ. སལཱཀཾ ནཱམ གྷཎྚིཔྤཧརཎཏོ པཊྛཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཧཏྠཾ པསཱརེནྟོཝ ལབྷཏི. ཨཉྙསྶ ཨཱགནྟྭཱ ¶ སམཱིཔེ ཋིཏསྶཱཔི ཨཏིཀྐནྟཱ ཨཏིཀྐནྟཱཝ ཧོཏི. སཙེ པནསྶ ཨཉྙོ གཎྷནྟོ ཨཏྠི, སཡཾ ཨནཱགཏོཔི ལབྷཏི. སབྷཱགཊྛཱནེ ཨསུཀོ ཨནཱགཏོཏི ཉཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ ཏསྶ སལཱཀཱ’’ཏི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ‘‘ཨནཱགཏསྶ ན དཱཏབྦཱ’’ཏི ཀཏིཀཾ ཀརོནྟི, ཨདྷམྨིཀཱ ཧོཏི. ཨནྟོཨུཔཙཱརེ ཋིཏསྶ ཧི བྷཱཛནཱིཡབྷཎྜཾ པཱཔུཎཱཏི. སཙེ པན ‘‘ཨནཱགཏསྶ དེཐཱ’’ཏི མཧཱསདྡཾ ཀརོནྟི, དཎྜཀམྨཾ ཋཔེཏབྦཾ, ‘‘ཨཱགནྟྭཱ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ.

ཚཔྤཉྩསལཱཀཱ ནཊྛཱ ཧོནྟི, བྷཏྟུདྡེསཀོ དཱཡཀཱནཾ ནཱམཾ ནསྶརཏི, སོ ཙེ ནཊྛསལཱཀཱ མཧཱཐེརསྶ ཝཱ ཨཏྟནོ ཝཱ པཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑཱུ ཝདེཡྻ, ‘‘མཡཱ ཨསུཀགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔིཏཾ, ཏུམྷེ ཏཏྠ ལདྡྷཾ སལཱཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫེཡྻཱཐཱ’’ཏི, ཝཊྚཏི. ཝིཧཱརེ ཨཔཱཔིཏཾ པན ཨཱསནསཱལཱཡ ཏཾ བྷཏྟཾ ལབྷིཏྭཱ ཏཏྠེཝ པཱཔེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ¶ ན ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཛྫ པཊྛཱཡ མཡ྄ཧཾ སལཱཀབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ཏཏྲ ཨཱསནསཱལཱཡ གཱཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི, ཝིཧཱརཾ ཨཱནེཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ‘‘སྭེ པཊྛཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན བྷཏྟུདྡེསཀསྶ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ ‘‘སྭེ པཊྛཱཡ ཨསུཀཀུལཾ ནཱམ སལཱཀབྷཏྟཾ དེཏི, སལཱཀགྒཱཧཎཀཱལེ སརེཡྻཱསཱི’’ཏི. དུབྦྷིཀྑེ སལཱཀབྷཏྟཾ པཙྪིནྡིཏྭཱ སུབྷིཀྑེ ཛཱཏེ ཀིཉྩི དིསྭཱ ‘‘ཨཛྫ པཊྛཱཡ ཨམྷཱཀཾ སལཱཀབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི པུན པཊྛཔེནྟི, ཨནྟོགཱམེ ཨགཱཧེཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཨཱནེཏྭཱཝ གཱཧེཏབྦཾ. ཨིདཉྷི ‘‘སལཱཀབྷཏྟཾ’’ ནཱམ. ཨུདྡེསབྷཏྟསདིསཾ ན ཧོཏི, ཝིཧཱརམེཝ སནྡྷཱཡ དིཡྻཏི, ཏསྨཱ བཧིཨུཔཙཱརེ གཱཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི. ‘‘སྭེ པཊྛཱཡཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཝིཧཱརེ གཱཧེཏབྦམེཝ.

གམིཀོ ¶ བྷིཀྑུ ཡཾ དིསཱབྷཱགཾ གནྟུཀཱམོ, ཏཏྠ ཨཉྙེན ཝཱརགཱམསལཱཀཱ ལདྡྷཱ ཧོཏི, ཏཾ གཧེཏྭཱ ཨིཏརཾ བྷིཀྑུཾ ‘‘མཡ྄ཧཾ པཏྟསལཱཀཾ ཏྭཾ གཎྷཱཧཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. ཏེན པན ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨནཏིཀྐནྟེཡེཝ ཏསྨིཾ ཏསྶ སལཱཀཱ གཱཧེཏབྦཱ.

ཚཌྜིཏཝིཧཱརེ མནུསྶཱ བོདྷིཙེཏིཡཱདཱིནི ཛགྒིཏྭཱ བྷུཉྫནྟཱུཏི ¶ སལཱཀབྷཏྟཾ པཊྛཔེནྟི, བྷིཀྑཱུ སཀཊྛཱནེསུ ཝསིཏྭཱ ཀཱལསྶེཝ གནྟྭཱ ཏཏྠ ཝཏྟཾ ཀརིཏྭཱ ཏཾ བྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟི, ཝཊྚཏི. སཙེ ཏེསུ སྭཱཏནཱཡ ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ གཏེསུ ཨཱགནྟུཀོ བྷིཀྑུ ཚཌྜིཏཝིཧཱརེ ཝསིཏྭཱ ཀཱལསྶེཝ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ སལཱཀབྷཏྟཾ ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ ཨཱསནསཱལཾ གཙྪཏི, སོཝ ཏསྶ བྷཏྟསྶ ཨིསྶརོ. ཡོ པན བྷིཀྑཱུསུ ཝཏྟཾ ཀརོནྟེསུཡེཝ བྷཱུམིཡཾ དྭེ ཏཡོ སམྨུཉྫནིཔྤཧཱརེ དཏྭཱ གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘དྷུརགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཙྪཏི, ཏསྶ ཏཾ ཙོརིཀཱཡ གཧིཏཏྟཱ ན པཱཔུཎཱཏི, ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ པཱཔེཏྭཱ པཙྪཱ གཏབྷིཀྑཱུནཾཡེཝ ཧོཏི.

ཨེཀོ གཱམོ ཨཏིདཱུརེ ཧོཏི, བྷིཀྑཱུ ནིཙྩཾ གནྟུཾ ན ཨིཙྪནྟི, མནུསྶཱ ‘‘མཡཾ པུཉྙེན པརིབཱཧིརཱ ཧོམཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཡེ ཏསྶ གཱམསྶ ཨཱསནྣཝིཧཱརེ སབྷཱགབྷིཀྑཱུ, ཏེ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨིམེསཾ བྷིཀྑཱུནཾ ཨནཱགཏདིཝསེ ཏུམྷེ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི. སལཱཀཱ པན དེཝསིཀཾ པཱཔེཏབྦཱ, ཏཱ ཙ ཁོ པན གྷཎྚིཔྤཧརཎམཏྟེན ཝཱ པཙྪིཙཱལནམཏྟེན ཝཱ པཱཔིཏཱ ན ཧོནྟི, པཙྪིཾ པན གཧེཏྭཱ ¶ སལཱཀཱ པཱིཋཀེ ཨཱཀིརིཏབྦཱ, པཙྪི པན མུཁཝཊྚིཡཾ ན གཧེཏབྦཱ. སཙེ ཧི ཏཏྠ ཨཧི ཝཱ ཝིཙྪིཀོ ཝཱ བྷཝེཡྻ, དུཀྑཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ; ཏསྨཱ ཧེཊྛཱ གཧེཏྭཱ པཙྪིཾ པརམྨུཁཾ ཀཏྭཱ སལཱཀཱ ཨཱཀིརིཏབྦཱ ‘‘སཙེཔི སཔྤོ བྷཝིསྶཏི, ཨེཏྟོཝ པལཱཡིསྶཏཱི’’ཏི. ཨེཝཾ སལཱཀཱ ཨཱཀིརིཏྭཱ གཱམཱདིཝསེན པུབྦེ ཝུཏྟནཡེནེཝ གཱཧེཏབྦཱ. ཨཔིཙ ཨེཀཾ མཧཱཐེརསྶ པཱཔེཏྭཱ ‘‘ཨཝསེསཱ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎནྟཱི’’ཏི ཨཏྟནོ པཱཔེཏྭཱ ཝཏྟཾ ཀཏྭཱ ཙེཏིཡཾ ཝནྡིཏྭཱ ཝིཏཀྐམཱལ༹ཀེ ཋིཏེཧི བྷིཀྑཱུཧི ‘‘པཱཔིཏཱ, ཨཱཝུསོ, སལཱཀཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, ཏུམྷེ གཏགཏགཱམེ སལཱཀབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝཏྟབྦཾ; ཨེཝཾ པཱཔིཏཱཔི ཧི སུཔཱཔིཏཱཝ ཧོནྟི.

བྷིཀྑཱུ སབྦརཏྟིཾ དྷམྨསཝནཏྠཾ ¶ ཨཉྙཾ ཝིཧཱརཾ གཙྪནྟཱ ‘‘མཡཾ ཏཏྠ དཱནཾ ཨགྒཧེཏྭཱཝ ཨམྷཱཀཾ གོཙརགཱམེཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཨཱགམིསྶཱམཱ’’ཏི སལཱཀཱ ཨགྒཧེཏྭཱཝ གཏཱ, ཝིཧཱརེ ཐེརསྶ པཏྟསལཱཀབྷཏྟཾ བྷུཉྫིཏུཾ ཨཱགཙྪནྟི, ཝཊྚཏི. ཨཐ མཧཱཐེརོཔི ‘‘ཨཧཾ ཨིདྷ ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི ¶ ཏེཧིཡེཝ སདྡྷིཾ གཙྪཏི, ཏེཧི གཏཝིཧཱརེ ཨབྷུཉྫིཏྭཱཝ གོཙརགཱམཾ ཨནུཔྤཏྟེཧི ‘‘དེཐ, བྷནྟེ, པཏྟེ སལཱཀཡཱགུཨཱདཱིནི ཨཱཧརིསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པཏྟཱ ན དཱཏབྦཱ. ‘‘ཀསྨཱ, བྷནྟེ, ན དེཐཱ’’ཏི ‘‘ཝིཧཱརཊྛཀཾ བྷཏྟཾ ཝིཧཱརེ ཝུཏྠཱནཾ པཱཔུཎཱཏི, མཡཾ ཨཉྙསྨིཾ ཝིཧཱརེ ཝུཏྠཱ’’ཏི. ‘‘དེཐ, བྷནྟེ, ན མཡཾ ཝིཧཱརེ པཱལིཀཱཡ དེམ, ཏུམྷཱཀཾ དེམ, གཎྷཐ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑ’’ནྟི ཝུཏྟེ པན ཝཊྚཏི.

སལཱཀབྷཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཀྑིཀབྷཏྟཱདིཀཐཱ

པཀྑིཀཱདཱིསུ པན ཡཾ ཨབྷིལཀྑིཏེསུ ཙཱཏུདྡསཱི པཉྩདསཱི པཉྩམཱི ཨཊྛམཱིཏི ཨིམེསུ པཀྑེསུ ཀམྨཔྤསུཏེཧི ཨུཔོསཐཾ ཀཱཏུཾ སཏིཀརཎཏྠཱཡ དིཡྻཏི, ཏཾ པཀྑིཀཾ ནཱམ. ཏཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀམེཝ ཧོཏི, གཱཧེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ སལཱཀབྷཏྟམྤི པཀྑིཀབྷཏྟམྤི བཧུ སབྦེསཾ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གཙྪཏི, དྭེཔི བྷཏྟཱནི ཝིསུཾ ཝིསུཾ གཱཧེཏབྦཱནི. སཙེ བྷིཀྑུསངྒྷོ མཧཱ, པཀྑིཀཾ གཱཧེཏྭཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཱཡ སལཱཀབྷཏྟཾ གཱཧེཏབྦཾ ¶ , སལཱཀབྷཏྟཾ ཝཱ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཏསྶ ཋིཏིཀཱཡ པཀྑིཀཾ གཱཧེཏབྦཾ. ཡེསཾ ན པཱཔུཎཱཏི, ཏེ པིཎྜཱཡ ཙརིསྶནྟི. སཙེ དྭེཔི བྷཏྟཱནི བཧཱུནི, བྷིཀྑཱུ མནྡཱ; སལཱཀབྷཏྟཾ ནཱམ དེཝསིཀཾ ལབྦྷཏི, ཏསྨཱ ཏཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘པཀྑིཀཾ ཨཱཝུསོ བྷུཉྫཐཱ’’ཏི པཀྑིཀམེཝ གཱཧེཏབྦཾ. པཀྑིཀཾ པཎཱིཏཾ དེནྟི, ཝིསུཾ ཋིཏིཀཱ ཀཱཏབྦཱ. ‘‘སྭེ པཀྑོ’’ཏི ཨཛྫ པཀྑིཀཾ ན གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན ¶ དཱཡཀཱ ཝདནྟི ‘‘སྭེ ཨམྷཱཀཾ གྷརེ ལཱུཁབྷཏྟཾ བྷཝིསྶཏི, ཨཛྫེཝ པཀྑིཀབྷཏྟཾ ཨུདྡིསཐཱ’’ཏི, ཨེཝཾ ཝཊྚཏི.

ཨུཔོསཐིཀཾ ནཱམ ཨནྭཌྜྷམཱསེ ཨུཔོསཐངྒཱནི སམཱདིཡིཏྭཱ ཡཾ ཨཏྟནཱ བྷུཉྫཏི, ཏདེཝ དིཡྻཏི. པཱཊིཔདིཀཾ ནཱམ ‘‘ཨུཔོསཐེ བཧཱུ སདྡྷཱ པསནྣཱ བྷིཀྑཱུནཾ སཀྐཱརཾ ཀརོནྟི, པཱཊིཔདེ པན བྷིཀྑཱུ ཀིལམནྟི, པཱཊིཔདེ དིནྣཾ དུབྦྷིཀྑདཱནསདིསཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏི, ཨུཔོསཐཀམྨེན ཝཱ པརིསུདྡྷསཱིལཱནཾ དུཏིཡདིཝསེ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ ཧོཏཱི’’ཏི སལླཀྑེཏྭཱ པཱཊིཔདེ དིཡྻནཀདཱནཾ, ཏམྤི ཨུབྷཡཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀམེཝ. ཨིཏི ཨིམཱནི སཏྟཔི བྷཏྟཱནི པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ན ཝཊྚནྟི, དྷུཏངྒབྷེདཾ ཀརོནྟིཡེཝ.

ཨཔརཱནིཔི ¶ ཙཱིཝརཀྑནྡྷཀེ ཝིསཱཁཱཡ ཝརཾ ཡཱཙིཏྭཱ དིནྣཱནི ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ གམིཡབྷཏྟཾ གིལཱནབྷཏྟཾ གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟནྟི ཙཏྟཱརི བྷཏྟཱནི པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱནེཝ, ཏཏྠ ཨཱགནྟུཀཱནཾ དིནྣཾ བྷཏྟཾ ‘‘ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ’’. ཨེས ནཡོ སེསེསུ. སཙེ པནེཏྠ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཱནིཔི ཨཱགནྟུཀཱཔི བཧཱུ ཧོནྟི, སབྦེསཾ ཨེཀེཀཾ གཱཧེཏབྦཾ, བྷཏྟེསུ ཨཔྤཧོནྟེསུ ཋིཏིཀཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཀོ ཨཱགནྟུཀོ པཋམམེཝ ཨཱགནྟྭཱ སབྦཾ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ ཨཏྟནོ གཱཧེཏྭཱ ནིསཱིདཏི, སབྦཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི, པཙྪཱ ཨཱགཏེཧི ཨཱགནྟུཀེཧི ཏེན དིནྣཱནི པརིབྷུཉྫིཏབྦཱནི. ཏེནཔི ཨེཀཾ ཨཏྟནོ གཧེཏྭཱ སེསཱནི དཱཏབྦཱནི. ཨཡཾ ཨུལཱ༹རོ.

སཙེ པན ཡོ པཋམཾ ཨཱགནྟྭཱཔི ཨཏྟནོ ཨགྒཧེཏྭཱ ཏུཎྷཱིབྷཱུཏོ ནིསཱིདཏི, པཙྪཱ ཨཱགཏེཧི སདྡྷིཾ པཊིཔཱཊིཡཱ གཎྷིཏབྦཾ. སཙེ ནིཙྩཾ ཨཱགནྟུཀཱ ཨཱགཙྪནྟི, ཨཱགཏདིཝསེཡེཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ, ཨནྟརནྟརཱ ཙེ ཨཱགཙྪནྟི, དྭེ ཏཱིཎི དིཝསཱནི བྷུཉྫིཏབྦཾ. མཧཱཔཙྩརིཡཾ པན ‘‘སཏྟ དིཝསཱནི བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

ཨཱཝཱསིཀོ ¶ ཀཏྠཙི གནྟྭཱ ཨཱགཏོ, ཏེནཱཔི ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. སཙེ པན ཏཾ ཝིཧཱརེ ནིབནྡྷཱཔིཏཾ ཧོཏི, ཝིཧཱརེ གཱཧེཏབྦཾ. ཨཐ ཝིཧཱརོ ¶ དཱུརེ ཧོཏི, ཨཱསནསཱལཱཡ ནིབནྡྷཱཔིཏཾ ཨཱསནསཱལཱཡ གཱཧེཏབྦཾ. སཙེ པན དཱཡཀཱ ‘‘ཨཱགནྟུཀེསུ ཨསཏི ཨཱཝཱསིཀཱཔི པརིབྷུཉྫནྟཱུ’’ཏི ཝདནྟི, ཝཊྚཏི.

གམིཡབྷཏྟེཔི ཨཡམེཝ ཀཐཱམགྒོ. ཨཡཾ པན ཝིསེསོ – ཨཱགནྟུཀོ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟམེཝ ལབྷཏི, གམིཀོ ཨཱགནྟུཀབྷཏྟམྤི གམིཡབྷཏྟམྤི. ཨཱཝཱསིཀོཔི པཀྐམིཏུཀཱམོ གམིཀོ ཧོཏི; གམིཡབྷཏྟཾ ལབྷཏི. ཡཐཱ པན ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཾ; ཨེཝམིདཾ དྭེ ཝཱ ཏཱིཎི ཝཱ སཏྟ ཝཱ དིཝསཱནི ན ལབྦྷཏི. ‘‘གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཏྟོ ཏཾདིཝསཾ ཀེནཙིདེཝ ཀཱརཎེན ན གཏོ, པུནདིཝསེཔི བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི, སཨུསྶཱཧཏྟཱ. ‘‘གམིསྶཱམཱི’’ཏི བྷུཏྟསྶ ཙོརཱ ཝཱ པནྠཾ རུནྡྷནྟི ཨུདཀཾ ཝཱ, དེཝོ ཝཱ ཝསྶཏི, སཏྠོ ཝཱ ན གཙྪཏི, སཨུསྶཱཧེན བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཨེཏེ ཨུཔདྡཝེ ཨོལོཀེནྟེན ‘‘དྭེ ཏཡོ དིཝསེ བྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟཾ. ‘‘གམིསྶཱམཱི’’ཏི པན ལེསཾ ཨོཌྜེཏྭཱ བྷུཉྫིཏུཾ ན ལབྷཏི.

གིལཱནབྷཏྟམྤི སཙེ སབྦེསཾ གིལཱནཱནཾ པཧོཏི, སབྦེསཾ དཱཏབྦཾ; ནོ ཙེ, ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ ¶ གཱཧེཏབྦཾ. ཨེཀོ གིལཱནོ ཨརོགརཱུཔོ སཀྐོཏི ཨནྟོགཱམཾ གནྟུཾ, ཨེཀོ ན སཀྐོཏི, ཨཡཾ ‘‘མཧཱགིལཱནོ’’ ནཱམ. ཨེཏསྶ གིལཱནབྷཏྟཾ དཱཏབྦཾ. དྭེ མཧཱགིལཱནཱ – ཨེཀོ ལཱབྷཱི ཨབྷིཉྙཱཏོ བཧུཾ ཁཱདནཱིཡཾ བྷོཛནཱིཡཾ ལབྷཏི, ཨེཀོ ཨནཱཐོ ཨཔྤལཱབྷཏཱཡ ཨནྟོགཱམཾ པཝིསཏི – ཨེཏསྶ གིལཱནབྷཏྟཾ དཱཏབྦཾ. གིལཱནབྷཏྟེ པན དིཝསཔརིཙྪེདོ ནཏྠི. ཡཱཝ རོགོ ན ཝཱུཔསམྨཏི, སཔྤཱཡབྷོཛནཾ ཨབྷུཉྫནྟོ ན ཡཱཔེཏི, ཏཱཝ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ཡདཱ པན མིསྶཀཡཱགུཾ ཝཱ མིསྶཀབྷཏྟཾ ཝཱ བྷུཏྟསྶཱཔི རོགོ ན ཀུཔྤཏི, ཏཏོ པཊྛཱཡ ན བྷུཉྫིཏབྦཾ.

གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟམྤི ཡཾ སབྦེསཾ པཧོཏི, ཏཾ སབྦེསཾ དཱཏབྦཾ; ནོ ཙེ པཧོཏི, ཋིཏིཀཾ ཀཏྭཱ གཱཧེཏབྦཾ. ཨིདམྤི དྭཱིསུ གིལཱནེསུ ¶ མཧཱགིལཱནུཔཊྛཱཀསྶ གཱཧེཏབྦཾ, དྭཱིསུ མཧཱགིལཱནེསུ ཨནཱཐགིལཱནུཔཊྛཱཀསྶ. ཡཾ ཀུལཾ གིལཱནབྷཏྟམྤི དེཏི གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟམྤི, ཏཏྠ ¶ ཡསྶ གིལཱནསྶ བྷཏྟཾ པཱཔུཎཱཏི ཏདུཔཊྛཱཀསྶཱཔི ཏཏྠེཝ གཱཧེཏབྦཾ. གིལཱནུཔཊྛཱཀབྷཏྟེཔི དིཝསཔརིཙྪེདོ ནཏྠི, ཡཱཝ གིལཱནོ ལབྷཏི, ཏཱཝསྶ ཨུཔཊྛཱཀོཔི ལབྷཏཱིཏི. ཨིམཱནི ཙཏྟཱརི བྷཏྟཱནི སཙེ ཨེཝཾ དིནྣཱནི ཧོནྟི ‘‘ཨཱགནྟུཀགམིཀགིལཱནུཔཊྛཱཀཱ མམ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ པན ཨཱགནྟུཀཱདཱིནཾ བྷཏྟཾ ནིབནྡྷཱཔེམི, ‘‘མམ བྷཏྟཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ དིནྣཱནི ཧོནྟི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ན ཝཊྚཏི.

ཨཔརཱནིཔི ‘‘དྷུརབྷཏྟཾ, ཀུཊིབྷཏྟཾ, ཝཱརབྷཏྟ’’ནྟི ཏཱིཎི བྷཏྟཱནི. ཏཏྠ དྷུརབྷཏྟནྟི ནིཙྩབྷཏྟཾ ཝུཙྩཏི, ཏཾ དུཝིདྷཾ – སངྒྷིཀཾ པུགྒལིཀཉྩ. ཏཏྠ ཡཾ ‘‘སངྒྷསྶ དྷུརབྷཏྟཾ དེམཱ’’ཏི ནིབནྡྷཱཔིཏཾ, ཏཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀཾ. ‘‘མམ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ དིནྣཾ པན པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. པུགྒལིཀེཔི ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དྷུརབྷཏྟཾ དམྨཱི’’ཏི ཝུཏྟེ པིཎྜཔཱཏིཀོ ཙེ, ན ཝཊྚཏི. ‘‘མམ ནིབདྡྷཾ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝུཏྟེ པན ཝཊྚཏི, སཱདིཏབྦཾ. སཙེཔི པཙྪཱ ཀཏིཔཱཧེ ཝཱིཏིཝཏྟེ ‘‘དྷུརབྷཏྟཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདཏི, མཱུལེ སུཊྛུ སམྤཊིཙྪིཏཏྟཱ ཝཊྚཏི.

ཀུཊིབྷཏྟཾ ནཱམ ཡཾ སངྒྷསྶ ཨཱཝཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནཝཱསིནོ ཨམྷཱཀཾཡེཝ བྷཏྟཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཨེཝཾ ནིབནྡྷཱཔིཏཾ, ཏཾ སལཱཀབྷཏྟགཏིཀམེཝ ཧོཏི, གཧེཏྭཱ བྷུཉྫིཏབྦཾ. ‘‘ཨམྷཱཀཾ སེནཱསནཝཱསིནོ ཨམྷཱཀཾཡེཝ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ པན པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི ¶ . ཡཾ པན པུགྒལེ པསཱིདིཏྭཱ ཏསྶ ཝཱ ཨཱཝཱསཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཏུམྷཱཀཾ དེམཱ’’ཏི དིནྣཾ, ཏཾ ཏསྶེཝ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀཏྠཙི གཏེ ནིསྶིཏཀེཧི བྷུཉྫིཏབྦཾ.

ཝཱརབྷཏྟཾ ནཱམ དུབྦྷིཀྑསམཡེ ‘‘ཝཱརེན བྷིཀྑཱུ ¶ ཛགྒིསྶཱམཱ’’ཏི དྷུརགེཧཏོ པཊྛཱཡ དིནྣཾ, ཏམྤི བྷིཀྑཱཝཙནེན དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཝཱརབྷཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟེ པན སལཱཀབྷཏྟགཏིཀཾ ཧོཏི. སཙེ ཏཎྜུལཱདཱིནི པེསེནྟི, ‘‘སཱམཎེརཱ པཙིཏྭཱ དེནྟཱུ’’ཏི, པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི. ཨིཏི ཨིམཱནི ཙ ཏཱིཎི ཨཱགནྟུཀབྷཏྟཱདཱིནི ཙ ཙཏྟཱརཱིཏི སཏྟ, ཏཱནི སངྒྷབྷཏྟཱདཱིཧི སཧ ཙུདྡས བྷཏྟཱནི ཧོནྟི.

ཨཊྛཀཐཱཡཾ པན ཝིཧཱརབྷཏྟཾ, ཨཊྛཀབྷཏྟཾ, ཙཏུཀྐབྷཏྟཾ, གུལ༹ྷཀབྷཏྟནྟི ཨཉྙཱནིཔི ཙཏྟཱརི བྷཏྟཱནི ཝུཏྟཱནི. ཏཏྠ ཝིཧཱརབྷཏྟཾ ནཱམ ཝིཧཱརེ ཏཏྲུཔྤཱདབྷཏྟཾ, ཏཾ སངྒྷབྷཏྟེན གཧིཏཾ. ཏཾ པན ཏིསྶམཧཱཝིཧཱརཙིཏྟལཔབྦཏཱདཱིསུ པཊིསམྦྷིདཱཔཏྟེཧི ཁཱིཎཱསཝེཧི ཡཐཱ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི སཀྐཱ ¶ ཧོཏི པརིབྷུཉྫིཏུཾ, ཏཐཱ པཊིགྒཧིཏཏྟཱ ཏཱདིསེསུ ཋཱནེསུ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཊྛནྣཾ བྷིཀྑཱུནཾ དེམ, ཙཏུནྣཾ དེམཱ’’ཏི ཨེཝཾ དིནྣཾ པན ཨཊྛཀབྷཏྟཉྩེཝ ཙཏུཀྐབྷཏྟཉྩ; ཏམྤི བྷིཀྑཱཝཙནེན དིནྣཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནཾ ཝཊྚཏི. མཧཱབྷིསངྑཱརིཀེན ཨཏིརསཀཔཱུཝེན པཏྟཾ པཱུརེཏྭཱ ཐཀེཏྭཱ དིནྣཾ གུལ༹ྷཀབྷཏྟཾ ནཱམ. ཨིམཱནི ཏཱིཎི སལཱཀབྷཏྟགཏིཀཱནེཝ.

ཨཔརམྤི གུལ༹ཀབྷཏྟཾ ནཱམ ཨཏྠི, ཨིདྷེཀཙྩེ མནུསྶཱ མཧཱདྷམྨསཝནཉྩ ཝིཧཱརཔཱུཛཉྩ ཀཱརེཏྭཱ སཀལསངྒྷསྶ དཱཏུཾ ན སཀྐོམཱཏི, ‘‘དྭེ ཏཱིཎི བྷིཀྑུསཏཱནི ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི བྷིཀྑུཔརིཙྪེདཛཱནནཏྠཾ གུལ༹ཀེ དེནྟི, ཨིདཾ པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. ཨིཏི ཙཱིཝརཀྑནྡྷཀེ ཙཱིཝརབྷཱཛནཱིཡཾ, ཨིམསྨིཾ པན སེནཱསནཀྑནྡྷཀེ སེནཱསནབྷཱཛནཱིཡཉྩེཝ པིཎྜཔཱཏབྷཱཛནཱིཡཉྩ ཝུཏྟཾ.

གིལཱནཔཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཾ པན ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦཾ – སཔྤིཨཱདཱིསུ བྷེསཛྫེསུ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱ སཔྤིསྶ ཏཱཝ ཀུམྦྷསཏམྤི ཀུམྦྷསཧསྶམྤི ཝིཧཱརཾ པེསེནྟི, གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ གཧིཏབྷཱཛནཾ པཱུརེཏྭཱ དཱཏབྦཾ ¶ , པིཎྜཔཱཏིཀཱནམྤི ཝཊྚཏི. སཙེ ཨལསཛཱཏིཀཱ མཧཱཐེརཱ ¶ པཙྪཱ ཨཱགཙྪནྟི, ‘‘བྷནྟེ, ཝཱིསཏིཝསྶཱནཾ དིཡྻཏི, ཏུམྷཱཀཾ ཋིཏིཀཱ ཨཏིཀྐནྟཱ’’ཏི ན ཝཏྟབྦཱ, ཋིཏིཀཾ ཋཔེཏྭཱ ཏེསཾ དཏྭཱ པཙྪཱ ཋིཏིཀཱཡ དཱཏབྦཾ.

‘‘ཨསུཀཝིཧཱརེ བཧུ སཔྤི ཨུཔྤནྣ’’ནྟི སུཏྭཱ ཡོཛནནྟརཝིཧཱརཏོཔི བྷིཀྑཱུ ཨཱགཙྪནྟི, སམྤཏྟསམྤཏྟཱནཾ ཋིཏཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ དཱཏབྦཾ. ཨསམྤཏྟཱནམྤི ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིཊྛཱནཾ ཨནྟེཝཱསིཀཱདཱིསུ གཎྷནྟེསུ དཱཏབྦམེཝ. ‘‘བཧིཨུཔཙཱརསཱིམཱཡ ཋིཏཱནཾ དེཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ན དཱཏབྦཾ. སཙེ པན ཨུཔཙཱརསཱིམཾ ཨོཀྐནྟེཧི ཨེཀཱབདྡྷཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཝིཧཱརདྭཱརེ ཝཱ ཨནྟོཝིཧཱརེཡེཝ ཝཱ ཧོནྟི, པརིསཱཝསེན ཝཌྜྷིཏཱ ནཱམ སཱིམཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ དཱཏབྦཾ. སངྒྷནཝཀསྶ དིནྣེཔི པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ དཱཏབྦམེཝ. དུཏིཡབྷཱགེ པན ཐེརཱསནཾ ཨཱརུལ༹ྷེ པཙྪཱ ཨཱགཏཱནཾ པཋམབྷཱགོ ན པཱཔུཎཱཏི, དུཏིཡབྷཱགཏོ ཝསྶགྒེན དཱཏབྦཾ. ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཝིསིཏྭཱ ཡཏྠ ཀཏྠཙི དིནྣཾ ཧོཏི, སབྦསནྣིཔཱཏཊྛཱནེཡེཝ བྷཱཛེཏབྦཾ.

ཡསྨིཾ ཝིཧཱརེ དས བྷིཀྑཱུ, དསེཝ ཙ སཔྤིཀུམྦྷཱ དིཡྻནྟི, ཨེཀེཀཀུམྦྷཝསེནེཝ བྷཱཛེཏབྦཾ. ཨེཀོ སཔྤིཀུམྦྷོ ཧོཏི, དས བྷིཀྑཱུཧི བྷཱཛེཏྭཱ ¶ གཧེཏབྦཾ. སཙེ ཡཐཱཋིཏཾཡེཝ ‘‘ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི གཎྷནྟི, དུགྒཧིཏཾ; གཏགཏཊྛཱནེ སངྒྷིཀམེཝ ཧོཏི. ཀུམྦྷཾ པན ཨཱཝཛྫེཏྭཱ ཐཱལཀེ ཐོཀཾ སཔྤིཾ ཀཏྭཱ ‘‘ཨིདཾ མཧཱཐེརསྶ པཱཔུཎཱཏི, ཨཝསེསཾ ཨམྷཱཀཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏམྤི ཀུམྦྷེཡེཝ ཨཱཀིརིཏྭཱ ཡཐིཙྪིཏཾ གཧེཏྭཱ གནྟུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཐིནཾ སཔྤི ཧོཏི, ལེཁཾ ཀཏྭཱ ‘‘ལེཁཏོ པརབྷཱགོ མཧཱཐེརསྶ པཱཔུཎཱཏི, ཨཝསེསཾ ཨམྷཱཀ’’ནྟི གཧིཏམྤི སུགྒཧིཏཾ, ཝུཏྟཔརིཙྪེདཏོ ཨཱུནཱདྷིཀེསུཔི བྷིཀྑཱུསུ ཙ སཔྤིཀུམྦྷེསུ ཙ ཨེཏེནེཝུཔཱཡེན བྷཱཛེཏབྦཾ.

སཙེ པནེཀོ བྷིཀྑུ, ཨེཀོཔི ཀུམྦྷོ ཧོཏི, གྷཎྚིཾ པཧརིཏྭཱ ‘‘ཨཡཾ མཡ྄ཧཾ ¶ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏིཔི གཧེཏུཾ ཝཊྚཏི. ‘‘ཨཡཾ པཋམབྷཱགོ མཡ྄ཧཾ པཱཔུཎཱཏི, ཨཡཾ དུཏིཡབྷཱགོ’’ཏི ཨེཝཾ ཐོཀཾ ཐོཀམྤི པཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨེས ནཡོ ནཝནཱིཏཱདཱིསུཔི. ཡསྨིཾ པན ཝིཔྤསནྣེ ཏིལཏེལཱདིམྷི ལེཁཱ ན སནྟིཊྛཏི, ཏཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦཾ. སིངྒིཝེརམརིཙཱདིབྷེསཛྫམྤི ཨཝསེསཔཏྟཐཱལཀཱདིསམཎཔརིཀྑཱརོཔི སབྦོ ཝུཏྟཱནུརཱུཔེནེཝ ནཡེན སུཊྛུ སལླཀྑེཏྭཱ བྷཱཛེཏབྦོཏི.

པཱལི༹ཾ ¶ ཨཊྛཀཐཉྩེཝ, ཨོལོཀེཏྭཱ ཝིཙཀྑཎོ;

སངྒྷིཀེ པཙྩཡེ ཨེཝཾ, ཨཔྤམཏྟོཝ བྷཱཛཡེཏི.

ཨིཏི སབྦཱཀཱརེན པཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སམྨནྣིཏྭཱ ཋཔིཏཡཱགུབྷཱཛཀཱདཱིཧི བྷཱཛནཱིཡཊྛཱནཾ ཨཱགཏམནུསྶཱནཾ ཨནཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ཨུཔཌྜྷབྷཱགོ དཱཏབྦོ, ཨསམྨཏེཧི པན ཨཔལོཀེཏྭཱ དཱཏབྦོ. སམྨཏེན ཨཔྤམཏྟཀཝིསྶཛྫནཀེན བྷིཀྑུནཱ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ ‘‘སཱུཙིཾ དེཧཱི’’ཏི ཝདཏོ ཨེཀཱ དཱིགྷཱ, ཨེཀཱ རསྶཱཏི དྭེ སཱུཙིཡོ དཱཏབྦཱ. ‘‘ཨཝིབྷཏྟཾ སངྒྷིཀཾ བྷཎྜ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦཀིཙྩཾ ནཏྠི. པིཔྥལཀཏྠིཀསྶ ཨེཀོ པིཔྥལཀོ, ཨདྡྷཱནཀནྟཱརཾ པཊིཔཛྫིཏུཀཱམསྶ ཨུཔཱཧནཡུགལ༹ཾ, ཀཱཡབནྡྷནཏྠིཀསྶ ཀཱཡབནྡྷནཾ, ‘‘ཨཾསབདྡྷཀོ མེ ཛིཎྞོ’’ཏི ཨཱགཏསྶ ཨཾསབདྡྷཀོ, པརིསྶཱཝནཏྠིཀསྶ པརིསྶཱཝནཾ དཱཏབྦཾ. དྷམྨཀརཎཏྠིཀསྶ དྷམྨཀརཎོ. སཙེ པཊཀོ ན ཧོཏི, དྷམྨཀརཎོ པཊཀེན སདྡྷིཾ དཱཏབྦོ. ‘‘ཨཱགནྟུཀཔཊྚཾ ཨཱརོཔེསྶཱམཱི’’ཏི ཡཱཙནྟསྶ ¶ ཀུསིཡཱ ཙ ཨཌྜྷཀུསིཡཱ ཙ པཧོནཀཾ དཱཏབྦཾ. ‘‘མཎྜལཾ ནཔྤཧོཏཱི’’ཏི ཨཱགཏསྶ མཎྜལཾ ཨེཀཾ དཱཏབྦཾ, ཨཌྜྷམཎྜལཱནི དྭེ དཱཏབྦཱནི. དྭེ མཎྜལཱནི ཡཱཙནྟསྶ ན དཱཏབྦཱནི. ཨནུཝཱཏཔརིབྷཎྜཏྠིཀསྶ ¶ ཨེཀསྶ ཙཱིཝརསྶ པཧོནཀཾ དཱཏབྦཾ. སཔྤིནཝནཱིཏཱདིཨཏྠིཀསྶ གིལཱནསྶ ཨེཀཾ བྷེསཛྫཾ ནཱལི༹མཏྟཾ ཀཏྭཱ ཏཏོ ཏཏིཡཀོཊྛཱསོ དཱཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཱིཎི དིཝསཱནི དཏྭཱ ནཱལི༹ཡཱ པརིཔུཎྞཱཡ ཙཏུཏྠདིཝསཏོ པཊྛཱཡ སངྒྷཾ པུཙྪིཏྭཱ དཱཏབྦཾ. གུལ༹པིཎྜེཔི ཨེཀདིཝསཾ ཏཏིཡབྷཱགོ དཱཏབྦོ. ཨེཝཾ ཏཱིཧི དིཝསེཧི ནིཊྛིཏེ པིཎྜེ ཏཏོ པརཾ སངྒྷཾ པུཙྪིཏྭཱ དཱཏབྦཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

པཀྑིཀབྷཏྟཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སེནཱསནཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༧. སངྒྷབྷེདཀཀྑནྡྷཀཾ

ཚསཀྱཔབྦཛྫཱཀཐཱ

༣༣༠. སངྒྷབྷེདཀཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ ཨབྷིཉྙཱཏཱ ཨབྷིཉྙཱཏཱཏི པཱཀཊཱ པཱཀཊཱ. སཀྱཀུམཱརཱ ནཱམ ཀཱལུ༹དཱཡིཔྤབྷུཏཡོ དས དཱུཏཱ སདྡྷིཾ པརིཝཱརེཧི ཨཉྙེ ཙ བཧཱུ ཛནཱ. ཨམྷཱཀནྟི ཨམྷེསུ; ཨམྷཱཀཾ ཀུལཏོཏི ཝཱ ཝུཏྟཾ ཧོཏི. གྷརཱཝཱསཏྠཾ ཨནུསཱསིསྶཱམཱིཏི གྷརཱཝཱསེ ཡཾ ཀཏྟབྦཾ, ཏཾ ཛཱནཱཔེསྶཱམི. ཨུདཀཾ ནིནྣེཏབྦནྟི ཡཐཱ ཨུདཀཾ སབྦཊྛཱནེ སམཾ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱཏབྦཾ. ནིདྡྷཱཔེཏབྦནྟི ཏིཎཱནི ཨུདྡྷརིཏབྦཱནི. བྷུསིཀཱ ཨུདྡྷརཱཔེཏབྦཱཏི སུཁུམཔལཱལམིསྶདྷཉྙཱ པལཱལིཀཱ པལཱཔེཏབྦཱ. ཨོཔུནཱཔེཏབྦནྟི སུཁུམཔལཱལཾ ཨཔནེཏབྦཾ. ཏྭཉྙེཝ གྷརཱཝཱསཏྠེན ཨུཔཛཱནཱཧཱིཏི ཏྭཉྙེཝ གྷརཱཝཱསཏྠཾ ཛཱནཱཧི. ཨཧཾ ཏཡཱ ཡཐཱསུཁཾ པབྦཛཱཧཱིཏི ཨེཏྠ ཨཧཾ ཏཡཱ སདྡྷིཾ པབྦཛིསྶཱམཱིཏི སཧཱཡསིནེཧེན སཧསཱ ཝཏྟུཀཱམོ ཧུཏྭཱ པུན རཛྫསིརིལོབྷེན པརིཀཌྜྷིཡམཱནཧདཡོ ‘‘ཨཧཾ ཏཡཱ’’ཏི ཨེཏྟཀམེཝ ཝཏྭཱ སེསཾ ཝཏྟུཾ ནཱསཀྑཱིཏི ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ ¶ .

༣༣༡. ནིཔྤཱཏིཏཱཏི ནིཀྑམིཏཱ. མཱནསྶིནོཏི མཱནསྶཡིནོ; མཱནནིསྶིཏཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༣༣༢. ཡསྶནྟརཏོ ན སནྟི ཀོཔཱཏི ཏཏིཡམགྒེན སམཱུཧཏཏྟཱ ཡསྶ ཙིཏྟེ ཀོཔཱ ན སནྟི. ཡསྨཱ པན བྷཝོཏི སམྤཏྟི, ཝིབྷཝོཏི ཝིཔཏྟི; ཏཐཱ བྷཝོཏི ཝུཌྜྷི, ཝིབྷཝོཏི ཧཱནི; བྷཝོཏི སསྶཏཾ, ཝིབྷཝོཏི ཨུཙྪེདོ; བྷཝོཏི པུཉྙཾ, ཝིབྷཝོཏི པཱཔཾ; ཝིབྷཝོཏི ཙ ཨབྷཝོཏི ཙ ཨཏྠཏོ ཨེཀམེཝ, ཏསྨཱ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཏཉྩ ཝཱིཏིཝཏྟོཏི ཨེཏྠ ཡཱ ཨེསཱ སམྤཏྟིཝིཔཏྟིཝུཌྜྷིཧཱནིསསྶཏུཙྪེདཔུཉྙཔཱཔཝསེན ¶ ཨིཏི ཨནེཀཔྤཀཱརཱ བྷཝཱབྷཝཏཱ ཝུཙྩཏི; ཙཏཱུཧིཔི མགྒེཧི ཡཐཱསམྦྷཝཾ ཏེན ཏེན ནཡེན ཏཾ ཨིཏིབྷཝཱབྷཝཏཉྩ ཝཱིཏིཝཏྟོཏི ཨེཝམཏྠོ དཊྛབྦོ. ནཱནུབྷཝནྟཱིཏི ན སམྤཱཔུཎནྟི; ཏསྶ དསྶནཾ དེཝཱནམྤི དུལླབྷནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

༣༣༣. ཨཧིམེཁལིཀཱཏི ཨཧིཾ ཀཊིཡཾ བནྡྷིཏྭཱ. ཨུཙྪངྒེཏི ཨངྐེ.

༣༣༤. སམྨནྣཏཱིཏི ¶ སམྨཱནེཏི. ཡཾ ཏུམོ ཀརིསྶཏཱིཏི ཡཾ སོ ཀརིསྶཏི.

ཚསཀྱཔབྦཛྫཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཀཱསནཱིཡཀམྨཱདིཀཐཱ

༣༣༦. ཁེལཱ༹སཀསྶཱཏི ཨེཏྠ མིཙྪཱཛཱིཝེན ཨུཔྤནྣཔཙྩཡཱ ཨརིཡེཧི ཝནྟབྦཱ ཁེལ༹སདིསཱ, ཏཐཱརཱུཔེ པཙྩཡེ ཨཡཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏཱིཏི ཀཏྭཱ ཁེལཱ༹སཀོཏི བྷགཝཏཱ ཝུཏྟོ.

༣༤༠. པཏྠདྡྷེན ཀཱཡེནཱཏི པོཏྠཀརཱུཔསདིསེན ནིཙྩལེན ཀཱཡེན.

༣༤༢. མཡཾ ཁོ བྷཎེ རཱཛཉཱཏཀཱ ནཱམཱཏི རཱཛཱ ཨམྷེ ཛཱནཱཏཱིཏི རཱཛཉཱཏཀསྶ བྷཱཝེན ཨཏྟཱནཾ ཨུཀྐཾསནྟོ ཨཱཧ. པཧཊྛཀཎྞཝཱལོཏི བནྡྷནེ ནིཙྩལེ ཀཏྭཱ.

དུཀྑཉྷི ཀུཉྫར ནཱགམཱསདོཏི བྷོ ཀུཉྫར བུདྡྷནཱགཾ ཨཱསཱདནཾ ཝདྷཀཙིཏྟེན ཨུཔགམནཾ ནཱམ དུཀྑཾ. ནཱགཧཏསྶཱཏི བུདྡྷནཱགཾ གྷཱཏཀསྶ.

པཊིཀུཊིཡོཝ ཨོསཀྐཱིཏི ཏཐཱགཏཱབྷིམུཁོཡེཝ པིཊྛིམེཧི པཱདེཧི ཨཝསཀྐི. ཨལཀྑིཀོཏི ཨེཏྠ ན ལཀྑེཏཱིཏི ཨལཀྑིཀོ; ན ཛཱནཱཏཱིཏི ཨཏྠོ ¶ , ཨཧཾ པཱཔཀམྨཾ ཀརོམཱིཏི ན ཛཱནཱཏི. ན ལཀྑིཏབྦོཏི ཝཱ ཨལཀྑིཀོ; ན པསྶིཏབྦོཏི ཨཏྠོ.

༣༤༣. ཏིཀབྷོཛནནྟི ཨེཏྠ ཏཱིཧི ཛནེཧི བྷུཉྫིཏབྦབྷོཛནཾ. ཏཾ པཉྙཱཔེསྶཱམཱིཏི ཏཾ ཨནུཛཱནིསྶཱམི ¶ . གཎབྷོཛནེ པན ཡཐཱདྷམྨོ ཀཱརེཏབྦོཏི. པཉྩཝཏྠུཡཱཙནཀཐཱ སངྒྷཱདིསེསཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟཱ. ཀཔྤནྟི ཨཱཡུཀཔྤཾ. བྲཧྨཾ པུཉྙནྟི སེཊྛཾ པུཉྙཾ. ཀཔྤཾ སགྒམྷཱིཏི ཨཱཡུཀཔྤམེཝ.

པཀཱསནཱིཡཀམྨཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སངྒྷབྷེདཀཀཐཱ

༣༤༤. ཨཐ ཁོ དེཝདཏྟོ སངྒྷཾ བྷིནྡིཏྭཱཏི སོ ཀིར ཨེཝཾ སལཱཀཾ གཱཧེཏྭཱ ཏཏྠེཝ ཨཱཝེཎིཀཾ ཨུཔོསཐཾ ཀཏྭཱ གཏོ, ཏེནེཏཾ ཝུཏྟཾ.

༣༤༥. པིཊྛི ¶ མེ ཨཱགིལཱཡཏཱིཏི ཙིརནིསཛྫཱཡ ཝེདནཱབྷིབྷཱུཏཱ བཱདྷཏི. ཏམཧཾ ཨཱཡམིསྶཱམཱིཏི ཏཾ ཨཧཾ པསཱརེསྶཱམི. ཨཱདེསནཱཔཱཊིཧཱརིཡཱནུསཱསནཱི ནཱམ ‘‘ཨེཝམྤི ཏེ མནོ, ཏཐཱཔི ཏེ མནོ’’ཏི ཨེཝཾ པརསྶ ཙིཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ ཏདནུརཱུཔཱ དྷམྨདེསནཱ.

༣༤༦. མམཱནུཀུབྦནྟི མམཱནུཀིརིཡཾ ཀུརུམཱནོ. ཀཔཎོཏི དུཀྑིཏོ. མཧཱཝརཱཧསྶཱཏི མཧཱནཱགསྶ. མཧིཾ ཝིཀུབྦཏོཏི པཐཝིཾ པདཱལེནྟསྶ. བྷིསཾ གྷསམཱནསྶཱཏི བྷིསཾ ཁཱདནྟསྶ. ནདཱིསུ ཛགྒཏོཏི ཨེཏྠ སོ ཀིར ཧཏྠིནཱགོ སཱཡནྷསམཡཾ ཏཾ ནདིནཱམཀཾ པོཀྑརཎིཾ ཨོགཱཧེཏྭཱ ཀིལནྟོ སབྦརཏྟིཾ ཝཱིཏིནཱམེསི, ཛཱལིཀཾ ཀརོཏི, ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘ནདཱིསུ ཛགྒཏོ’’ཏི.

༣༤༧. སུཏཱཏི སོཏཱ. ཨསནྡིདྡྷོ ཙ ཨཀྑཱཏཱིཏི ནིསྶནྡེཧོ ཧུཏྭཱ ཨཀྑཱཏི ཨནུསནྡྷིཝསེན ཡོཛེཏྭཱ ཡོཛེཏྭཱ.

༣༥༠. ཨཔཱཡེ ནིབྦཏྟིསྶཏཱིཏི ཨཱཔཱཡིཀོ. ཨེཝཾ ནེརཡིཀོ. ཀཔྤཾ ཋསྶཏཱིཏི ཀཔྤཊྛོ. ཨིདཱནི བུདྡྷསཧསྶེནཱཔི ཏིཀིཙྪིཏུཾ ན སཀྐཱཏི ཨཏེཀིཙྪོ.

མཱ ཛཱཏུ ཀོཙི ལོཀསྨིནྟི མཱ ཀདཱཙིཔི ཀོཙི སཏྟོ ལོཀསྨིཾ. ཨུདཔཛྫཐཱཏི ཨུཔཔཛྫཐ ¶ . ཛལཾཝ ཡསསཱ ཨཊྛཱཏི ཡསསཱ ཛལནྟོ ཝིཡ ཋིཏོ. དེཝདཏྟོཏི མེ སུཏནྟི ‘‘ཨཱིདིསོ དེཝདཏྟོ’’ཏི བྷགཝཏཱ སུཏམྤི ཨཏྠི, ཏདེཝ གཧེཏྭཱ ཨིདཾ ཝུཏྟཾ. སོ པམཱདམནུཙིཎྞོཏི ཨེཏྠ པམཱདཾ ཨནུཙིནཱཏཱིཏི ཨནུཙིཎྞོ, པམཱདོ ¶ ཨཔྤཧཱིནོཏི ཨཏྠོ. ཨཱསཛྫ ནནྟི པཱཔཀེན ཙིཏྟེན པཏྭཱ, ཝིསོསེཏྭཱཏི ཝཱ ཨཏྠོ. ཨཝཱིཙིནིརཡཾ པཏྟོཏི ཨིདཾ པན ཨཱསཱིསཱཡཾ ཨཏཱིཏཝཙནཾ. བྷེསྨཱཏི བྷཡཱནཀོ.

སངྒྷབྷེདཀཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨུཔཱལིཔཉྷཱཀཐཱ

༣༥༡. ཨེཀཏོ ཨུཔཱལི ཨེཀོཏི དྷམྨཝཱདིཔཀྑེ ཨེཀོ. ཨེཀཏོ དྭེཏི ཨདྷམྨཝཱདིཔཀྑེ དྭེ. ཙཏུཏྠོ ཨནུསྶཱཝེཏཱིཏི སངྒྷཾ བྷིནྡིསྶཱམཱིཏི ཨདྷམྨཝཱདིཙཏུཏྠོ ¶ ཧུཏྭཱ ཨནུསྶཱཝེཏི; ཨནུནཡནྟོ སཱཝེཏི ‘‘ན ཏུམྷཱཀཾཡེཝ ནརཀབྷཡཾ ཨཏྠི, ཨམྷཱཀམྤི ཨཏྠི, ན ཨམྷཱཀཾ ཨཝཱིཙིམགྒོ པིཧིཏོ, ན མཡཾ ཨཀུསལཱ ན བྷཱཡཱམ. ཡདི ཧི ཨཡཾ ཨདྷམྨོ ཨཝིནཡོ ཨསཏྠུསཱསནཾ ཝཱ བྷཝེཡྻ, ན མཡཾ གཎྷེཡྻཱམཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ‘‘ཨདྷམྨཾ དྷམྨོ’’ཏི ཨེཝཾ ཨཊྛཱརས བྷེདཀརཝཏྠཱུནི བོདྷེཏཱིཏི ཨཏྠོ. སལཱཀཾ གཱཧེཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨནུསྶཱཝེཏྭཱ པན ‘‘ཨིདཾ གཎྷཐ, ཨིདཾ རོཙེཐཱ’’ཏི ཝདནྟོ སལཱཀཾ གཱཧེཏི.

ཨེཀཏོ ཨུཔཱལི དྭེ ཧོནྟཱིཏིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཨེཝཾ ཁོ ཨུཔཱལི སངྒྷརཱཛི ཙེཝ ཧོཏི སངྒྷབྷེདོ ཙཱཏི ཨེཝཾ ཧོཏི; ན པན ཨེཏྟཱཝཏཱ སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏི.

བྷིཀྑུ ཁོ ཨུཔཱལི པཀཏཏྟོ སམཱནསཾཝཱསཀོ སམཱནསཱིམཱཡཾ ཋིཏོ སངྒྷཾ བྷིནྡཏཱིཏི ཨེཏྠ སིཡཱ ཨེཝཾ ‘‘དེཝདཏྟོ ཀཐཾ པཀཏཏྟོ’’ཏི. ཀཐཾ ཏཱཝ ན པཀཏཏྟོ, རཉྙོ གྷཱཏཱཔིཏཏྟཱ རུཧིརུཔྤཱདསྶ ཙ ཀཏཏྟཱཏི? ཏཏྠ ཝདཱམ – ཨཱཎཏྟིཡཱ ཏཱཝ ཝིརདྡྷཏྟཱ རཉྙོ གྷཱཏཱཔནཾ ནཏྠི. ‘‘ཏེན ཧི ཏྭཾ, ཀུམཱར, པིཏརཾ ཧནྟྭཱ རཱཛཱ ཧོཧི, ཨཧཾ བྷགཝནྟཾ ཧནྟྭཱ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཝཉྷི ཏསྶ ཨཱཎཏྟི. ཀུམཱརོ པན རཱཛཱ ཧུཏྭཱ པཙྪཱ པིཏརཾ མཱརེསི; ཨེཝཾ ཏཱཝ ཨཱཎཏྟིཡཱ ཝིརདྡྷཏྟཱ རཉྙོ གྷཱཏཱཔནཾ ནཏྠི. རུཧིརུཔྤཱདེ པན ཀཏམཏྟེཡེཝ རུཧིརུཔྤཱདཔཙྩཡཱ ¶ བྷགཝཏཱ ཨབྷབྦཏཱ ན ཝུཏྟཱ, ན ཙ སཀྐཱ བྷགཝཏོ ཝཙནཾ ཝིནཱཡེཝ ཏསྶ ཨབྷབྦཏཱ ཨཱརོཔེཏུཾ.

‘‘རུཧིརུཔྤཱདཀོ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔསམྤནྣོ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦོ, ཨུཔསམྤནྣོ ནཱསེཏབྦོ’’ཏི –

ཨིདཾ པན བྷགཝཏཱ ¶ སངྒྷབྷེདཏོ པཙྪཱ ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ པཀཏཏྟེནེཝ ཏེན སངྒྷོ བྷིནྣོཏི.

ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཊྛཱརསསུ བྷེདཀརཝཏྠཱུསུ སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཏཱཝ དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ དྷམྨོ, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཨདྷམྨོ. ཏཐཱ ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཙཏྟཱརོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཙཏྟཱརོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ, པཉྩིནྡྲིཡཱནི, པཉྩ བལཱནི, སཏྟ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ཨརིཡོ ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི སཏྟཏིཾས བོདྷིཔཀྑིཡདྷམྨཱ དྷམྨོ ནཱམ; ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ ¶ , ཏཡོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཏཡོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ, ཚ ཨིནྡྲིཡཱནི, ཚ བལཱནི, ཨཊྛ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ནཝངྒིཀོ མགྒོཏི ཙ ཙཏྟཱརོ ཨུཔཱདཱནཱ, པཉྩ ནཱིཝརཎཱ, སཏྟ ཨནུསཡཱ, ཨཊྛ མིཙྪཏྟཱཏི ཙ ཨཡཾ ཨདྷམྨོ.

ཏཏྠ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀཾ ཨདྷམྨཀོཊྛཱསཾ གཧེཏྭཱ ‘‘ཨིམཾ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི ཀརིསྶཱམ; ཨེཝཾ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡཀུལཾ ནིསྶཱཡ ནིཡྻཱནིཀཾ བྷཝིསྶཏི, མཡཉྩ ལོཀེ པཱཀཊཱ བྷཝིསྶཱམཱ’’ཏི ཏཾ ཨདྷམྨཾ ‘‘དྷམྨོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐཡནྟཱ ཨདྷམྨཾ དྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི ནཱམ. ཏཐེཝ དྷམྨཀོཊྛཱསེསུ ཙ ཨེཀཾ གཧེཏྭཱ ཨཡཾ ཨདྷམྨོཏི ཀཐེནྟཱ དྷམྨཾ ཨདྷམྨོཏི དཱིཔེནྟི ནཱམ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན པན བྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཙོདེཏྭཱ སཱརེཏྭཱ ཡཐཱཔཊིཉྙཱཡ ཀཱཏབྦཾ ཀམྨཾ དྷམྨོ ནཱམ, ཨབྷཱུཏེན ཝཏྠུནཱ ཨཙོདེཏྭཱ ཨསཱརེཏྭཱ ཨཔཊིཉྙཱཡ ཀཱཏབྦཾ ཀམྨཾ ཨདྷམྨོ ནཱམ.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན རཱགཝིནཡོ དོསཝིནཡོ མོཧཝིནཡོ སཾཝརོ པཧཱནཾ པཊིསངྑཱཏི ཨཡཾ ཝིནཡོ ནཱམ, རཱགཱདཱིནཾ ཨཝིནཡོ ཨསཾཝརོ ཨཔྤཧཱནཾ ཨཔྤཊིསངྑཱཏི ཨཡཾ ཨཝིནཡོ ནཱམ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཝཏྠུསམྤཏྟི ཉཏྟིསམྤཏྟི ཨནུསྶཱཝནསམྤཏྟི སཱིམཱསམྤཏྟི པརིསཱསམྤཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཝིནཡོ ནཱམ, ཝཏྠུཝིཔཏྟི…པེ… པརིསཱཝིཔཏྟཱིཏི ཨཡཾ ཨཝིནཡོ ནཱམ.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ… ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི ¶ ཨིདཾ བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན ¶ ; ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ, ཏཡོ སམྨཔྤདྷཱནཱ, ཏཡོ ཨིདྡྷིཔཱདཱ, ཚ ཨིནྡྲིཡཱནི, ཚ བལཱནི, ཨཊྛ བོཛ྄ཛྷངྒཱ, ནཝངྒིཀོ མགྒོཏི ཨིདཾ ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ པཱརཱཛིཀཱ, ཏེརས སངྒྷཱདིསེསཱ, དྭེ ཨནིཡཏཱ, ཏིཾས ནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ བྷཱསིཏཾ ལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན; ཏཡོ པཱརཱཛིཀཱ, ཙུདྡས སངྒྷཱདིསེསཱ, ཏཡོ ཨནིཡཏཱ, ཨེཀཏྟིཾས ནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ ཨབྷཱསིཏཾ ཨལཔིཏཾ ཏཐཱགཏེན.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན དེཝསིཀཾ ཕལསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནཾ, མཧཱཀརུཎཱསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནཾ, བུདྡྷཙཀྑུནཱ ལོཀཝོལོཀནཾ, ཨཊྛུཔྤཏྟིཝསེན སུཏྟནྟདེསནཱ, ཛཱཏཀཀཐཱཏི ཨིདཾ ཨཱཙིཎྞཾ; ན དེཝསིཀཾ ཕལསམཱཔཏྟིསམཱཔཛྫནཾ…པེ… ན ཛཱཏཀཀཐཱཏི ཨིདཾ ཨནཱཙིཎྞཾ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ནིམནྟིཏསྶ ¶ ཝསྶཱཝཱསཾ ཝསིཏྭཱ ཨཔལོཀེཏྭཱ ཙཱརིཡཔཀྐམནཾ, པཝཱརེཏྭཱ ཙཱརིཡཔཀྐམནཾ, ཨཱགནྟུཀེཧི སདྡྷིཾ པཋམཾ པཊིསནྠཱརཀརཎནྟི ཨིདཾ ཨཱཙིཎྞཾ; ཏསྶེཝ ཨཱཙིཎྞསྶ ཨཀརཎཾ ཨནཱཙིཎྞཾ ནཱམ.

སུཏྟནྟཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ སཏིཔཊྛཱནཱ…པེ… ཨཊྛངྒིཀོ མགྒོཏི ཨིདཾ པཉྙཏྟཾ ནཱམ; ཏཡོ སཏིཔཊྛཱནཱ…པེ… ནཝངྒིཀོ མགྒོཏི ཨིདཾ ཨཔཉྙཏྟཾ ནཱམ. ཝིནཡཔརིཡཱཡེན ཙཏྟཱརོ པཱརཱཛིཀཱ…པེ… ཏིཾས ནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ པཉྙཏྟཾ ནཱམ; ཏཡོ པཱརཱཛིཀཱ…པེ… ཨེཀཏྟིཾས ནིསྶགྒིཡཱ པཱཙིཏྟིཡཱཏི ཨིདཾ ཨཔཉྙཏྟཾ ནཱམ.

‘‘ཨནཱཔཏྟི ཨཛཱནནྟསྶ, ཨཐེཡྻཙིཏྟསྶ, ན མརཎཱདྷིཔྤཱཡསྶ, ཨནུལླཔནཱདྷིཔྤཱཡསྶ, ན མོཙནཱདྷིཔྤཱཡསྶཱ’’ཏི ཏཏྠ ཏཏྠ ཝུཏྟཱ ཨནཱཔཏྟི ཨནཱཔཏྟི ནཱམ. ‘‘ཛཱནནྟསྶ, ཐེཡྻཙིཏྟསྶཱ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ ཨཱཔཏྟི ཨཱཔཏྟི ནཱམ. པཉྩཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ལཧུཀཱཔཏྟི ནཱམ, དྭེ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ གརུཀཱཔཏྟི ནཱམ. ཚ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ སཱཝསེསཱཔཏྟི ནཱམ, ཨེཀོ པཱརཱཛིཀཱཔཏྟིཀྑནྡྷོ ཨནཝསེསཱཔཏྟི ནཱམ. དྭེ ཨཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ དུཊྛུལླཱཔཏྟི ནཱམ, པཉྩཱཔཏྟིཀྑནྡྷཱ ཨདུཊྛུལླཱཔཏྟི ནཱམ.

པུརིམནཡེནེཝ པནེཏྠ ཝུཏྟཔྤཀཱརཾ དྷམྨཾ ‘‘ཨདྷམྨོ ཨཡ’’ནྟི ཀཐཡནྟཱ ¶ ‘‘དྷམྨཾ ཨདྷམྨོ’’ཏི དཱིཔེནྟི ནཱམ. ཨཝིནཡཾ ‘‘ཝིནཡོ ཨཡ’’ནྟི…པེ… ཨདུཊྛུལླཱཔཏྟིཾ ‘‘དུཊྛུལླཱཔཏྟི ཨཡ’’ནྟི ཀཐཡནྟཱ ‘‘ཨདུཊྛུལླཱཔཏྟིཾ དུཊྛུལླཱཔཏྟཱི’’ཏི དཱིཔེནྟི ནཱམ. ཨེཝཾ ¶ ‘‘ཨདྷམྨཾ དྷམྨོ’’ཏི ཝཱ…པེ… ‘‘ཨདུཊྛུལླཱཔཏྟིཾ དུཊྛུལླཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝཱ དཱིཔེཏྭཱ པཀྑཾ ལབྷིཏྭཱ ཙཏུནྣཾ སངྒྷཀམྨཱནཾ ཨཉྙཏརཾ སངྒྷཀམྨཾ ཨེཀསཱིམཱཡཾ ཝིསུཾ ཀརོནྟེཧི སངྒྷོ བྷིནྣོ ནཱམ ཧོཏི. ཏེན ཝུཏྟཾ – ‘‘ཏེ ཨིམེཧི ཨཊྛཱརསཧི ཝཏྠཱུཧི ཨཔཀསྶནྟཱི’’ཏིཨཱདི.

ཏཏྠ ཨཔཀསྶནྟཱིཏི པརིསཾ ཨཱཀཌྜྷནྟི, ཝིཛཊེནྟི, ཨེཀམནྟཾ ཨུསྶཱརེནྟི ཙ. ཨཝཔཀཱསནྟཱིཏི ཨཏི ཝིཡ པཀཱསེནྟི ཡཐཱ ཝིསཾསཊྛཱཝ ཧོནྟི, ཨེཝཾ ཀརོནྟི. ཨཱཝེནིནྟི ཝིསུཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཁོ ཨུཔཱལི སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ ཨཊྛཱརསསུ བྷེདཀརཝཏྠཱུསུ ཡཾཀིཉྩི ཨེཀམྤི ཝཏྠུཾ དཱིཔེཏྭཱ ཏེན ཏེན ཀཱརཎེན ‘‘ཨིམཾ གཎྷཐ, ཨིམཾ རོཙེཐཱ’’ཏི སཉྙཱཔེཏྭཱ སལཱཀཾ གཱཧཱཔེཏྭཱ ཝིསུཾ སངྒྷཀམྨེ ཀཏེ སངྒྷོ བྷིནྣོ ཧོཏི. པརིཝཱརེ ¶ པན ‘‘པཉྩཧི ཨུཔཱལི ཨཱཀཱརེཧི སངྒྷོ བྷིཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ, ཏསྶ ཨིམིནཱ ཨིདྷ ཝུཏྟེན སངྒྷབྷེདལཀྑཎེན ཨཏྠཏོ ནཱནཱཀརཎཾ ནཏྠི. ཏཾ པནསྶ ནཱནཱཀརཎཱབྷཱཝཾ ཏཏྠེཝ པཀཱསཡིསྶཱམ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཨུཔཱལིཔཉྷཱཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སངྒྷབྷེདཀཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༨. ཝཏྟཀྑནྡྷཀཾ

ཨཱགནྟུཀཝཏྟཀཐཱ

༣༥༧. ཝཏྟཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ ཨིདཱནི ཨཱརཱམཾ པཝིསིསྶཱམཱིཏི ཨིམིནཱ ཨུཔཙཱརསཱིམསམཱིཔཾ དསྶེཏི; ཏསྨཱ ཨུཔཙཱརསཱིམཾ པཏྭཱ ཨུཔཱཧནཱཨོམུཉྩནཱདི སབྦཾ ཀཱཏབྦཾ. གཧེཏྭཱཏི ཨུཔཱཧནདཎྜཀེན ¶ གཧེཏྭཱ. པཊིཀྐམནྟཱིཏི སནྣིཔཏནྟི. ཝིསྶཛྫེཏབྦནྟི པཏྠརིཏབྦཾ. གོཙརོ པུཙྪིཏབྦོཏི ‘‘གོཙརགཱམོ ཨཱསནྣེ ཨུདཱཧུ དཱུརེ, ཀཱལསྶེཝ པིཎྜཱཡ ཙརིཏབྦཾ ཨུདཱཧུ དིཝཱ’’ཏི ཨེཝཾ བྷིཀྑཱཙཱརོ པུཙྪིཏབྦོ. ཨགོཙརོ ནཱམ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱནཾ ཝཱ གཱམོ པརིཙྪིནྣབྷིཀྑོ ཝཱ གཱམོ; ཡཏྠ ཨེཀསྶ ཝཱ དྭིནྣཾ ཝཱ བྷིཀྑཱ དིཡྻཏི, སོཔི པུཙྪིཏབྦོ. པཱནཱིཡཾ པུཙྪིཏབྦནྟི ‘‘ཀིཾ ཨིམིསྶཱ པོཀྑརཎིཡཱ པཱནཱིཡཾཡེཝ པིཝནྟི, ནཧཱནཱདིཔརིབྷོགམྤི ཀརོནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ པཱནཱིཡཉྩེཝ པརིབྷོཛནཱིཡཉྩ པུཙྪིཏབྦཾ. ཀེསུཙི ཋཱནེསུ ཝཱལ༹མིགཱ ཝཱ ཨམནུསྶཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཏསྨཱ ‘‘ཀཾ ཀཱལཾ པཝིསིཏབྦཾ, ཀཾ ཀཱལཾ ནིཀྑམིཏབྦ’’ནྟི པུཙྪིཏབྦཾ.

བཧི ཋིཏེནཱཏི བཧི ནིཀྑམནྟསྶ ཨཧིནོ ཝཱ ཨམནུསྶསྶ ཝཱ མགྒཾ དཏྭཱ ཋིཏེན ནིལློཀེཏབྦོ. སཙེ ཨུསྶཧཏི སོདྷེཏབྦོཏི ཡདི སཀྐོཏི, སབྦོ ཝིཧཱརོ སོདྷེཏབྦོ. ཨསཀྐོནྟེན ཨཏྟནོ ཝསནོཀཱསོ ཛགྒིཏབྦོ. སབྦཾ སོདྷེཏུཾ སཀྐོནྟསྶ པན དསྶིཏེ ཝིཧཱརསོདྷནཝཏྟེ ཝིནིཙྪཡོ མཧཱཁནྡྷཀེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦོ.

ཨཱགནྟུཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཀཐཱ

༣༥༩. ཨཱཝཱསིཀཝཏྟེ ¶ – ཨཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦནྟི ཨེཝམཱདི སབྦཾ ཝུཌྜྷཏརེ ཨཱགཏེ ཙཱིཝརཀམྨཾ ཝཱ ནཝཀམྨཾ ཝཱ ཋཔེཏྭཱཔི ཀཱཏབྦཾ. ཙེཏིཡངྒཎཾ སམྨཛྫནྟེན སམྨཛྫནིཾ ནིཀྑིཔིཏྭཱ ཏསྶ ཝཏྟཾ ཀཱཏུཾ ཨཱརབྷིཏབྦཾ. པཎྜིཏོ ཧི ¶ ཨཱགནྟུཀོ ‘‘སམྨཛྫཱཧི ཏཱཝ ཙེཏིཡངྒཎ’’ནྟི ཝཀྑཏི. གིལཱནབྷེསཛྫཾ ཀརོནྟེན པན སཙེ ནཱཏིཨཱཏུརོ གིལཱནོ ཧོཏི, བྷེསཛྫཾ ཨཀཏྭཱ ཝཏྟམེཝ ཀཱཏབྦཾ. མཧཱགིལཱནསྶ པན བྷེསཛྫམེཝ ཀཱཏབྦཾ. པཎྜིཏོ ཧི ཨཱགནྟུཀོ ‘‘ཀརོཧི ཏཱཝ བྷེསཛྫ’’ནྟི ཝཀྑཏི. པཱནཱིཡེན པུཙྪནྟེན སཙེ སཀིཾ ཨཱནཱིཏཾ པཱནཱིཡཾ སབྦཾ པིཝཏི ¶ , ‘‘པུན ཨཱནེམཱི’’ཏི པུཙྪིཏབྦོཡེཝ. ཨཔིཙ བཱིཛནེནཔི བཱིཛིཏབྦོ, བཱིཛནྟེན སཀིཾ པཱདཔིཊྛིཡཾ བཱིཛིཏྭཱ སཀིཾ མཛ྄ཛྷེ སཀིཾ སཱིསེ བཱིཛིཏབྦཾ, ‘‘ཨལཾ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེན ཏཏོ མནྡཏརཾ བཱིཛིཏབྦཾ. པུན ‘‘ཨལ’’ནྟི ཝུཏྟེན ཏཏོ མནྡཏརཾ བཱིཛིཏབྦཾ. ཏཏིཡཝཱརཾ ཝུཏྟེན བཱིཛནཱི ཋཔེཏབྦཱ. པཱདཱཔིསྶ དྷོཝིཏབྦཱ, དྷོཝིཏྭཱ སཙེ ཨཏྟནོ ཏེལཾ ཨཏྠི, ཏེན མཀྑེཏབྦཱ. ནོ ཙེ ཨཏྠི, ཏསྶ སནྟཀེན མཀྑེཏབྦཱ. ཨུཔཱཧནཱཔུཉྪནཾ པན ཨཏྟནོ རུཙིཝསེན ཀཱཏབྦཾ. ཏེནེཝ ཧེཏྠ ‘‘སཙེ ཨུསྶཧཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ. ཏསྨཱ ཨུཔཱཧནཱ ཨཔུཉྪནྟསྶཱཔི ཨནཱཔཏྟི. ‘‘ཀཏྠ མཡ྄ཧཾ སེནཱསནཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི པུཙྪིཏེན སེནཱསནཾ པཉྙཔེཏབྦཾ, ‘‘ཨེཏཾ ཏུམྷཱཀཾ སེནཱསནཾ པཱཔུཎཱཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦནྟི ཨཏྠོ. པཔྥོཊེཏྭཱ ཧི པཏྠརིཏུཾ པན ཝཊྚཏིཡེཝ.

ནཝཀསྶ ཝཏྟེ – པཱནཱིཡཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦནྟི ‘‘ཨེཏཾ པཱནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ པིཝཱཧཱི’’ཏི ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ. པརིབྷོཛནཱིཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ. སེསཾ པུརིམསདིསམེཝ. མཧཱཨཱཝཱསེཔི ཨཏྟནོ སནྟིཀཾ སམྤཏྟསྶ ཨཱགནྟུཀསྶ ཝཏྟཾ ཨཀཱཏུཾ ན ལབྷཏི.

ཨཱཝཱསིཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

གམིཀཝཏྟཀཐཱ

༣༦༠. གམིཀཝཏྟེསུ དཱརུབྷཎྜནྟི སེནཱསནཀྑནྡྷཀེ ཝུཏྟཾ མཉྩཔཱིཋཱདི. མཏྟིཀཱབྷཎྜམྤི རཛནབྷཱཛནཱདི སབྦཾ ཏཏྠ ཝུཏྟཔྤབྷེདམེཝ. ཏཾ སབྦཾ ཨགྒིསཱལཱཡ ཝཱ ཨཉྙཏརསྨིཾ ཝཱ གུཏྟཊྛཱནེ ¶ པཊིསཱམེཏྭཱ གནྟབྦཾ. ཨནོཝསྶཀེ པབྦྷཱརེཔི ཋཔེཏུཾ ཝཊྚཏི. སེནཱསནཾ ཨཱཔུཙྪིཏབྦནྟི ཨེཏྠ ཡཾ པཱསཱཎཔིཊྛིཡཾ ཝཱ པཱསཱཎཏྠམྦྷེསུ ཝཱ ཀཏསེནཱསནཾ, ཡཏྠ ཨུཔཙིཀཱ ནཱརོཧནྟི, ཏཾ ཨནཱཔུཙྪནྟསྶཱཔི ཨནཱཔཏྟི. ཙཏཱུསུ པཱསཱཎཀེསཱུཏིཨཱདི ཨུཔཙིཀཱནཾ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནེ པཎྞསཱལཱདིསེནཱསནེ ཀཏྟབྦཱཀཱརདསྶནཏྠཾ ཝུཏྟཾ. ཨཔྤེཝ ནཱམ ཨངྒཱནིཔི སེསེཡྻུནྟི ཨཡཾ ཨཛ྄ཛྷོཀཱསེ ཋཔིཏམྷི ཨཱནིསཾསོ. ཨོཝསྶཀགེཧེ པན ཏིཎེསུ ཙ ¶ མཏྟིཀཱཔིཎྜེསུ ཙ ཨུཔརི པཏནྟེསུ མཉྩཔཱིཋཱནཾ ཨངྒཱནིཔི ཝིནསྶནྟི.

གམིཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨནུམོདནཝཏྟཀཐཱ

༣༦༢. ཨནུམོདནཝཏྠུསྨིཾ ¶ ཨིདྡྷཾ ཨཧོསཱིཏི སམྤནྣཾ ཨཧོསི. ཙཏཱུཧི པཉྩཧཱིཏི སངྒྷཏྠེརེན ཨནུམོདནཏྠཱཡ ནིསིནྣེ ཧེཊྛཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཙཏཱུཧི ནིསཱིདིཏབྦཾ. ཨནུཐེརེ ནིསིནྣེ མཧཱཐེརེན ཙ ཧེཊྛཱ ཙ ཏཱིཧི ནིསཱིདིཏབྦཾ. པཉྩམེ ནིསིནྣེ ཨུཔརི ཙཏཱུཧི ནིསཱིདིཏབྦཾ. སངྒྷཏྠེརེན ཧེཊྛཱ དཧརབྷིཀྑུསྨིཾ ཨཛ྄ཛྷིཊྛེཔི སངྒྷཏྠེརཏོ པཊྛཱཡ ཙཏཱུཧི ནིསཱིདིཏབྦམེཝ. སཙེ པན ཨནུམོདཀོ བྷིཀྑུ ‘‘གཙྪཐ བྷནྟེ, ཨཱགམེཏབྦཀིཙྩཾ ནཏྠཱི’’ཏི ཝདཏི, གནྟུཾ ཝཊྚཏི. མཧཱཐེརེན ‘‘གཙྪཱམ ཨཱཝུསོ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘གཙྪཐཱ’’ཏི ཝདཏི, ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. ‘‘བཧིགཱམེ ཨཱགམེསྶཱམཱ’’ཏི ཨཱབྷོགཾ ཀཏྭཱཔི བཧིགཱམཾ གནྟྭཱ ཨཏྟནོ ནིསྶིཏཀེ ‘‘ཏུམྷེ ཏསྶ ཨཱགམནཾ ཨཱགམེཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱཔི གནྟུཾ ཝཊྚཏིཡེཝ. སཙེ པན མནུསྶཱ ཨཏྟནོ རུཙིཀེན ཨེཀེན ཨནུམོདནཾ ཀཱརེནྟི, ནེཝ ཏསྶ ཨནུམོདཏོ ཨཱཔཏྟི, ན མཧཱཐེརསྶ བྷཱརོ ཧོཏི. ཨུཔནིསིནྣཀཐཱཡམེཝ ཧི མནུསྶེསུ ཀཐཱཔེནྟེསུ མཧཱཐེརོ ཨཱཔུཙྪིཏབྦོ, མཧཱཐེརེན ཙ ཨནུམོདནཱཡ ཨཛ྄ཛྷིཊྛོཝ ཨཱགམེཏབྦོཏི ཨིདམེཏྠ ལཀྑཎཾ. ཝཙྩིཏོཏི སཉྫཱཏཝཙྩོ; ཝཙྩཔཱིལི༹ཏོཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ.

ཨནུམོདནཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷཏྟགྒཝཏྟཀཐཱ

༣༦༤. བྷཏྟགྒཝཏྟེ ¶ ‘‘ཨནྟོགཱམོ ཝཱ ཧོཏུ ཝིཧཱརོ ཝཱ, མནུསྶཱནཾ པརིཝེསནཊྛཱནཾ གཙྪནྟེན ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ ཀཱཡབནྡྷནཾ བནྡྷནམེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཾ. ན ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨནུཔཁཛྫཱཏི ཐེརེ བྷིཀྑཱུ ཨཏིཨལླཱིཡིཏྭཱ ན ནིསཱིདིཏབྦཾ. སཙེ མཧཱཐེརསྶ ནིསིནྣཱསནེན སམཀཾ ཨཱསནཾ ཧོཏི, བཧཱུསུ ཨཱསནེསུ སཏི ཨེཀཾ དྭེ ཨཱསནཱནི ཋཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ. བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེསུ ཨནིསཱིདིཏྭཱ མཧཱཐེརེན ནིསཱིདཱཏི ཝུཏྟེན ནིསཱིདིཏབྦཾ. ནོ ཙེ མཧཱཐེརོ ཝདཏི, ‘‘ཨིདཾ, བྷནྟེ, ཨཱསནཾ ཨུཙྩ’’ནྟི ཝཏྟབྦཾ. ‘‘ནིསཱིདཱ’’ཏི ¶ ཝུཏྟེ ནིསཱིདིཏབྦཾ. སཙེ པན ཨེཝཾ ཨཱཔུཙྪིཏེཔི ན ཝདཏི, ནིསཱིདནྟསྶ ཨནཱཔཏྟི; མཧཱཐེརསྶེཝ ཨཱཔཏྟི. ནཝཀོ ཧི ཨེཝརཱུཔེ ཨཱསནེ ཨནཱཔུཙྪཱ ནིསཱིདནྟོ ཨཱཔཛྫཏི, ཐེརོ ཨཱཔུཙྪིཏེ ཨནནུཛཱནནྟོ. ན སངྒྷཱཊིཾ ཨོཏྠརིཏྭཱཏི ན སངྒྷཱཊིཾ ཨཝཏྠརིཏྭཱ ནིསཱིདིཏབྦཾ.

ཨུབྷོཧི ¶ ཧཏྠེཧཱིཏི པཏྟདྷོཝནཨུདཀཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. དཀྑིཎོདཀཾ པན པུརཏོ ཨཱདྷཱརཀེ པཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ གཧེཏབྦཾ. སཱདྷུཀནྟི ཨུདཀསདྡཾ ཨཀརོནྟེན.

སཱུཔསྶ ཨོཀཱསོཏི ཡཐཱ སཱུཔསྶ ཨོཀཱསོ ཧོཏི; ཨེཝཾ མཏྟཱཡ ཨོདནོ གཎྷིཏབྦོཏི ཨཏྠོ. སམཀཾ སམྤཱདེཧཱིཏི ཨིདཾ ན ཀེཝལཾ སཔྤིཨཱདཱིསུཡེཝ ཨོདནེཔི ཝཏྟབྦཾ. སཔྤིཨཱདཱིསུ པན ཡཾ ཨཔྤཾ ཧོཏི ཨེཀསྶ ཝཱ དྭིནྣཾ ཝཱ ཨནུརཱུཔཀཾ, ཏཾ སབྦེསཾ སམཀཾ སམྤཱདེཧཱིཏི ཝུཏྟེ མནུསྶཱནཾ ཝིཧསཱ ཧོཏི, ཏསྨཱ ཏཱདིསཾ སཀིཾ ཝཱ དྭིཀྑཏྟུཾ ཝཱ གཧེཏྭཱ སེསཾ ན གཧེཏབྦཾ.

ན ཏཱཝ ཐེརེན བྷུཉྫིཏབྦནྟི ཨིདཾ ཡཾ པརིཙྪིནྣབྷིཀྑུཀཾ བྷཏྟགྒཾ, ཡཏྠ མནུསྶཱ སབྦེསཾ པཱཔེཏྭཱ དཱཏུཀཱམཱ ཧོནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཡཾ པན མཧཱབྷཏྟགྒཾ ཧོཏི, ཡཏྠ ཨེཀསྨིཾ པདེསེ བྷུཉྫནྟི, ཨེཀསྨིཾ པདེསེ ཨུདཀཾ དིཡྻཏི, ཏཏྠ ཡཐཱསུཁཾ བྷུཉྫིཏབྦཾ.

ན ཏཱཝ ཨུདཀནྟི ཨིདཾ ཧཏྠདྷོཝནཨུདཀཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཨནྟརཱ པིཔཱསིཏེན པན གལེ ཝིལགྒཱམིསེན ཝཱ པཱནཱིཡཾ པིཝིཏྭཱ ཧཏྠཱ ན དྷོཝིཏབྦཱ. སཙེ མནུསྶཱ ‘‘དྷོཝཐ བྷནྟེ པཏྟཉྩ ཧཏྠེ ཙཱ’’ཏི ཝདནྟི, བྷིཀྑཱུ ཝཱ ‘‘ཏུམྷེ ཨུདཀཾ གཎྷཐཱ’’ཏི ཝདནྟི, ཝཊྚཏི.

ནིཝཏྟནྟེནཱཏི ¶ བྷཏྟགྒཏོ ཨུཊྛཱཡ ནིཝཏྟནྟེན སངྒྷེན ཨེཝཾ ནིཝཏྟིཏབྦནྟི དསྶེཏི. ཀཐཾ? ‘‘ནཝཀེཧཱི’’ཏི སབྦཾ དཊྛབྦཾ. སམྦཱདྷེསུ ཧི གྷརེསུ མཧཱཐེརཱནཾ ནིཀྑམནོཀཱསོ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཨེཝཾ ཝུཏྟཾ. ཨེཝཾ ནིཝཏྟནྟེཧི པན ནཝཀེཧི གེཧདྭཱརེ ཋཏྭཱ ཐེརེསུ ནིཀྑནྟེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ གནྟབྦཾ. སཙེ པན མཧཱཐེརཱ དྷུརེ ནིསིནྣཱ ཧོནྟི, ནཝཀཱ ཨནྟོགེཧེ ¶ , ཐེརཱསནཏོ པཊྛཱཡ པཊིཔཱཊིཡཱ ཨེཝ ནིཀྑམིཏབྦཾ. ཀཱཡེན ཀཱཡཾ ཨགྷཊྚེནྟེན ཡཐཱ ཨནྟརེན མནུསྶཱ གནྟུཾ སཀྐོནྟི, ཨེཝཾ ཝིརལཱ༹ཡ པཊིཔཱཊིཡཱ གནྟབྦཾ.

བྷཏྟགྒཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པིཎྜཙཱརིཀཝཏྟཀཐཱ

༣༦༦. པིཎྜཙཱརིཀཝཏྟེ – ཀམྨཾ ཝཱ ནིཀྑིཔཏཱིཏི ཀཔྤཱསཾ ཝཱ སུཔྤཾ ཝཱ མུསལཾ ཝཱ ཡཾ གཧེཏྭཱ ཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཋིཏཱ ཝཱ ནིསིནྣཱ ཝཱ ཧོནྟི, ཏཾ ནིཀྑིཔཏི ¶ . ན ཙ བྷིཀྑཱདཱཡིཀཱཡཱཏི ཨིཏྠཱི ཝཱ ཧོཏུ པུརིསོ ཝཱ, བྷིཀྑཱདཱནསམཡེ མུཁཾ ན ཨུལློཀེཏབྦཾ.

པིཎྜཙཱརིཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཱརཉྙིཀཝཏྟཀཐཱ

༣༦༨. ཨཱརཉྙིཀཝཏྟེ – སེནཱསནཱ ཨོཏརིཏབྦནྟི ཝསནཊྛཱནཏོ ནིཀྑམིཏབྦཾ.

པཏྟཾ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏྭཱཏི ཨེཏྠ སཙེ བཧིགཱམེ ཨུདཀཾ ནཏྠི, ཨནྟོགཱམེཡེཝ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ ཨཐ བཧིགཱམེ ཨཏྠི, བཧིགཱམེ བྷཏྟཀིཙྩཾ ཀཏྭཱ པཏྟོ དྷོཝིཏྭཱ ཝོདཀོ ཀཏྭཱ ཐཝིཀཱཡ པཀྑིཔིཏབྦོ.

པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦནྟི སཙེ བྷཱཛནཱནི ནཔྤཧོནྟི, པཱནཱིཡམེཝ པརིབྷོཛནཱིཡམྤི ཀཏྭཱ ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. བྷཱཛནཾ ཨལབྷནྟེན ཝེལུ༹ནཱལི༹ཀཱཡཔི ཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཾ. ཏམྤི ཨལབྷནྟསྶ ཡཐཱ སམཱིཔེ ཨུདཀཨཱཝཱཊོ ཧོཏི, ཨེཝཾ ཀཱཏབྦཾ. ཨརཎིསཧིཏེ སཏི ཨགྒིཾ ཨཀཱཏུམྤི ཝཊྚཏི ¶ . ཡཐཱ ཙ ཨཱརཉྙིཀསྶ, ཨེཝཾ ཀནྟཱརཔྤཊིཔནྣསྶཱཔི ཨརཎིསཧིཏཾ ཨིཙྪིཏབྦཾ. གཎཝཱསིནོ པན ཏེན ཝིནཱཔི ཝཊྚཏི. ནཀྑཏྟཱནེཝ ནཀྑཏྟཔདཱནི.

ཨཱརཉྙིཀཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སེནཱསནཝཏྟཀཐཱ

༣༦༩. སེནཱསནཝཏྟེ – དྭཱརཾ ནཱམ ཡསྨཱ མཧཱཝལ༹ཉྫཾ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཨཱཔུཙྪནཀིཙྩཾ ནཏྠི, སེསཱནི པན ཨུདྡེསདཱནཱདཱིནི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཝ ཀཱཏབྦཱནི. དེཝསིཀམྤི ཨཱཔུཙྪིཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཐཱཔི ‘‘བྷནྟེ ཨཱཔུཙྪིཏམེཝ ཧོཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེ ཝུཌྜྷཏརོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪཏི, སཡམེཝ ཝཱ ‘‘ཏྭཾ ཡཐཱསུཁཾ ཝིཧརཱཧཱི’’ཏི ཝདཏི; ཨེཝམྤི ཝཊྚཏི. སབྷཱགསྶ ཝིསྶཱསེནཱཔི ཝཊྚཏིཡེཝ. ཡེན ཝུཌྜྷོ ཏེན པརིཝཏྟིཏབྦནྟི ཝུཌྜྷཱབྷིམུཁེན པརིཝཏྟིཏབྦཾ. བྷོཛནསཱལཱདཱིསུཔི ཨེཝམེཝ པཊིཔཛྫིཏབྦཾ.

སེནཱསནཝཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཛནྟཱགྷརཝཏྟཱདིཀཐཱ

༣༧༡. ཛནྟཱགྷརཝཏྟེ ¶ – པརིབྷཎྜནྟི བཧིཛགཏི.

༣༧༣. ཨཱཙམནཝཏྠུསྨིཾ ¶ – སཏི ཨུདཀེཏི ཨེཏྠ སཙེ ཨུདཀཾ ཨཏྠི, པཊིཙྪནྣཊྛཱནཾ པན ནཏྠི, བྷཱཛནེན ནཱིཧརིཏྭཱ ཨཱཙམིཏབྦཾ. བྷཱཛནེ ཨསཏི པཏྟེན ནཱིཧརིཏབྦཾ. པཏྟེཔི ཨསཏི ཨསནྟཾ ནཱམ ཧོཏི. ‘‘ཨིདཾ ཨཏིཝིཝཊཾ པུརཏོ ཨཉྙཾ ཨུདཀཾ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི གཏསྶ ཨུདཀཾ ཨལབྷནྟསྶེཝ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱ ཧོཏི, ཀཊྛེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ པུཉྪིཏྭཱ གནྟབྦཾ, བྷུཉྫིཏུམྤི ཨནུམོདནམྤི ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏི. ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡཱཏི ཝཙྩཀུཊིཡཾ པསྶཱཝཊྛཱནེ ནྷཱནཏིཏྠེཏི ཏཱིསུཔི ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡེཝ པམཱཎཾ.

༣༧༤. ཝཙྩཀུཊིཝཏྟེ – ན དནྟཀཊྛཾ ཁཱདནྟེནཱཏི ཨཡཾ ཝཙྩཀུཊིཡཱཔི ཨཝཙྩཀུཊིཡཱཔི ¶ སབྦཏྠེཝ པཊིཀྑེཔོ. ན ཕརུསེན ཀཊྛེནཱཏི ཕཱལིཏཀཊྛེན ཝཱ ཁརེན ཝཱ གཎྛིཀེན ཝཱ ཀཎྚཀེན ཝཱ སུསིརེན ཝཱ པཱུཏིནཱ ཝཱ ན ཨཝལེཁིཏབྦཾ. ཨཝལེཁནཀཊྛཾ པན ཨགྒཧེཏྭཱ པཝིཊྛསྶ ཨཱཔཏྟི ནཏྠི.

ན ཨཱཙམནསརཱཝཀེཏི སབྦསཱདྷཱརཎཊྛཱནཾ སནྡྷཱཡེཏཾ ཝུཏྟཾ. ཏཏྲ ཧི ཨཉྙེ ཨཉྙེ ཨཱགཙྪནྟི, ཏསྨཱ ཨུདཀཾ ན སེསེཏབྦཾ. ཡཾ པན སངྒྷིཀེཔི ཝིཧཱརེ ཨེཀདེསེ ནིབདྡྷགམནཏྠཱཡ ཀཏཾ ཋཱནཾ ཧོཏི པུགྒལིཀཊྛཱནཾ ཝཱ, ཏསྨིཾ ཝཊྚཏི. ཝིརེཙནཾ པིཝིཏྭཱ པུནཔྤུནཾ པཝིསནྟསྶཱཔི ཝཊྚཏིཡེཝ.

ཨཱུཧཏཱཏི ཨཱུཧདིཏཱ; བཧི ཝཙྩམཀྑིཏཱཏི ཨཏྠོ. དྷོཝིཏབྦཱཏི ཨུདཀཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དྷོཝིཏབྦཱ. ཨུདཀཾ ཨཏྠི, བྷཱཛནཾ ནཏྠི, ཨསནྟཾ ནཱམ ཧོཏི. བྷཱཛནཾ ཨཏྠི, ཨུདཀཾ ནཏྠི, ཨེཏམྤི ཨསནྟཾ. ཨུབྷཡེ པན ཨསཏི ཨསནྟམེཝ, ཀཊྛེན ཝཱ ཀེནཙི ཝཱ པུཉྪིཏྭཱ གནྟབྦཾ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཛནྟཱགྷརཝཏྟཱདིཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཝཏྟཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༩. པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀྑནྡྷཀཾ

པཱཏིམོཀྑུདྡེསཡཱཙནཀཐཱ

༣༨༣. པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ ¶ – (ནནྡིམུཁིཡཱ རཏྟིཡཱཏི ཨརུཎུཊྛིཏཀཱལེཔི ཧི ནནྡིམུཁཱ ཝིཡ རཏྟི ཁཱཡཏི. ཏེནཱཧ ‘‘ནནྡིམུཁིཡཱ རཏྟིཡཱ’’ཏི. ཨནྟོཔཱུཏིནྟི ཨཏྟཙིཏྟསནྟཱནེ ཀིལེསཔཱུཏིབྷཱཝེན ཨནྟོཔཱུཏིཾ. ཨཝསྶུཏནྟི ཀིལེསཝསྶནཝསེན ཨཝསྶུཏཾ. ཀསམྦུཀཛཱཏནྟི ཨཱཀིཎྞདོསཏཱཡ སཾཀིལིཊྛཛཱཏཾ.) ཡཱཝ བཱཧཱགཧཎཱཔི ནཱམཱཏི ‘‘ཨཔརིསུདྡྷཱ ཨཱནནྡ པརིསཱ’’ཏི ཝཙནཾ སུཏྭཱཡེཝ ཧི ཏེན པཀྐམིཏབྦཾ སིཡཱ, ཨེཝཾ ཨཔཀྐམིཏྭཱ ཡཱཝ བཱཧཱགཧཎཱཔི ནཱམ སོ མོགྷཔུརིསོ ཨཱགམེསྶཏི, ཨཙྪརིཡམིདནྟི དསྶེཏི.

༣༨༤. ན ཨཱཡཏཀེནེཝ པཔཱཏོཏི ན པཋམམེཝ གམྦྷཱིརོ; ཨནུཔུབྦེན གམྦྷཱིརོཏི ཨཏྠོ. ཋིཏདྷམྨོ ཝེལཾ ནཱཏིཝཏྟཏཱིཏི ཝཱིཙཱིནཾ ཨོསཀྐནཀནྡརཾ མརིཡཱདཝེལཾ ནཱཏིཀྐམཏི. ཏཱིརཾ ཝཱཧེཏཱིཏི ཏཱིརཏོ ཨཔྤེཏི; ཨུསྶཱརེཏཱིཏི ཨཏྠོ. ཨཉྙཱཔཊིཝེདྷོཏི ཨརཧཏྟཔྤཏྟི.

༣༨༥. ཚནྣམཏིཝསྶཏཱིཏི ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པཊིཙྪཱདེནྟོ ཨཉྙཾ ནཝཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི ཨིདམེཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཝིཝཊཾ ནཱཏིཝསྶཏཱིཏི ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ ཝིཝརནྟོ ཨཉྙཾ ནཱཔཛྫཏི ཨིདམེཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

པཱཏིམོཀྑུདྡེསཡཱཙནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཱཏིམོཀྑསཝནཱརཧཀཐཱ

༣༨༦. ཋཔིཏཾ ¶ ཧོཏི པཱཏིམོཀྑནྟི ཨེཏྠ པུརེ ཝཱ པཙྪཱ ཝཱ ཋཔིཏམྤི ཨཊྛཔིཏཾ ཧོཏི, ཁེཏྟེ ཋཔིཏམེཝ པན ཋཔིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ཏསྨཱ ‘‘སུཎཱཏུ མེ, བྷནྟེ སངྒྷོ, ཨཛྫུཔོསཐོ པནྣརསོ, ཡདི སངྒྷསྶ པཏྟཀལླཾ, སངྒྷོ ཨུཔོསཐཾ ཀརེཡྻཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཡཱཝ རེ-ཀཱརཾ བྷཎཏི, ཏཱཝ ཋཔེཏབྦཾ, ཨིདཉྷི ཁེཏྟཾ. ཡྻ-ཀཱརེ པན ཝུཏྟེ ཋཔེནྟེན པཙྪཱ ཋཔིཏཾ ནཱམ ཧོཏི. ‘‘སུཎཱཏུ མེ’’ཏི ཨནཱརདྡྷེཡེཝ ཋཔེནྟེན པུརེ ཋཔིཏཾ ཧོཏི.

པཱཏིམོཀྑསཝནཱརཧཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྷམྨིཀཱདྷམྨིཀཔཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀཐཱ

༣༨༧. ཨམཱུལིཀཱཡ ¶ ¶ སཱིལཝིཔཏྟིཡཱ པཱཏིམོཀྑཾ ཋཔེཏི ཨཀཏཱཡཱཏི ཏེན པུགྒལེན སཱ ཝིཔཏྟི ཀཏཱ ཝཱ ཧོཏུ ཨཀཏཱ ཝཱ, པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀསྶ སཉྙཱཨམཱུལིཀཝསེན ཨམཱུལིཀཱ ཧོཏི. ཀཏཱཀཏཱཡཱཏི ཀཏཉྩ ཨཀཏཉྩ ཨུབྷཡཾ གཧེཏྭཱ ཝུཏྟཾ.

དྷམྨིཀཾ སཱམགྒིཾ ན ཨུཔེཏཱིཏི ཀམྨཾ ཀོཔེཏུཀཱམཏཱཡ སངྒྷསྶ ཀམྨེ ཀརཱིཡམཱནེ ནེཝ ཨཱགཙྪཏི, ན ཚནྡཾ དེཏི, སམྨུཁཱིབྷཱུཏོཝ པཊིཀྐོསཏི, ཏེན དུཀྐཊཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིཙྩསྶཱཔི སཱཔཏྟིཀསྶེཝ པཱཏིམོཀྑཾ ཋཔིཏཾ ཧོཏི. པཙྩཱདིཡཏཱིཏི ‘‘པུན ཀཱཏབྦཾ ཀམྨ’’ནྟི པཙྩཱདིཡཏི, ཏེན ཨུཀྐོཊནཀེན པཱཙིཏྟིཡཾ ཨཱཔཛྫཏི. ཨིཙྩསྶཱཔི སཱཔཏྟིཀསྶེཝ པཱཏིམོཀྑཾ ཋཔིཏཾ ཧོཏི.

དྷམྨིཀཱདྷམྨིཀཔཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྷམྨིཀཔཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀཐཱ

༣༨༨. ཡེཧི ཨཱཀཱརེཧི ཡེཧི ལིངྒེཧི ཡེཧི ནིམིཏྟེཧཱིཏི ཨེཏྠ མགྒེནམགྒཔཊིཔཱདནཱདཱིསུ ཨཱཀཱརཱདིསཉྙཱ ཝེདིཏབྦཱ. ཏེན དིཊྛེན ཏེན སུཏེན ཏཱཡ པརིསངྐཱཡཱཏི ཨེཏྠ དིཊྛཉྩ སུཏཉྩ པཱལི༹ཡཾ ¶ ཨཱགཏམེཝ. སཙེ པན ཏེཧི དིཊྛསུཏེཧི པརིསངྐཾ ཨུཔྤཱདེཡྻ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ཏཱཡ པརིསངྐཱཡཱ’’ཏི.

དྷམྨིཀཔཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཨཏྟཱདཱནཨངྒཀཐཱ

༣༩༨. ཨཏྟཱདཱནཾ ཨཱདཱཏུཀཱམེནཱཏི ཨེཏྠ སཱསནཾ སོདྷེཏུཀཱམོ བྷིཀྑུ ཡཾ ཨདྷིཀརཎཾ ཨཏྟནཱ ཨཱདིཡཏི, ཏཾ ཨཏྟཱདཱནནྟི ཝུཙྩཏི. ཨཀཱལོ ཨིམཾ ཨཏྟཱདཱནཾ ཨཱདཱཏུནྟི ཨེཏྠ རཱཛབྷཡཾ ཙོརབྷཡཾ དུབྦྷིཀྑབྷཡཾ ཝསྶཱརཏྟོཏི ཨཡཾ ཨཀཱལོ, ཝིཔརཱིཏོ ཀཱལོ.

ཨབྷཱུཏཾ ཨིདཾ ཨཏྟཱདཱནནྟི ཨསནྟམིདཾ, མཡཱ ཨདྷམྨོ ཝཱ དྷམྨོཏི, དྷམྨོ ཝཱ ཨདྷམྨོཏི, ཨཝིནཡོ ཝཱ ཝིནཡོཏི, ཝིནཡོ ཝཱ ཨཝིནཡོཏི, དུསྶཱིལོ ཝཱ པུགྒལོ སཱིལཝཱཏི, སཱིལཝཱ ཝཱ དུསྶཱིལོཏི གཧིཏོཏི ཨཏྠོ; ཝིཔརིཡཱཡེན བྷཱུཏཾ ཝེདིཏབྦཾ. ཨནཏྠསཾཧིཏཾ ཨིདཾ ཨཏྟཱདཱནནྟི ཨེཏྠ ¶ ཡཾ ཛཱིཝིཏནྟརཱཡཱཡ ཝཱ བྲཧྨཙརིཡནྟརཱཡཱཡ ཝཱ སཾཝཏྟཏི, ཨིདཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ, ཝིཔརཱིཏཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ ནཱམ.

ན ལབྷིསྶཱམི སནྡིཊྛེ སམྦྷཏྟེ བྷིཀྑཱུཏི ཨཔྤེཀདཱ ཧི རཱཛབྷཡཱདཱིསུ ཨེཝརཱུཔཱ ཨཏྟནོ པཀྑསྶ ཨུཔཏྠམྦྷཀཱ བྷིཀྑཱུ ལདྡྷུཾ ན སཀྐཱ ཧོནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘ན ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ¶ . ཨཔྤེཀདཱ པན ཁེམསུབྷིཀྑཱདཱིསུ ལདྡྷུཾ སཀྐཱ ཧོནྟི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ‘‘ལབྷིསྶཱམཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ.

བྷཝིསྶཏི སངྒྷསྶ ཏཏོནིདཱནཾ བྷཎྜནནྟི ཀོསམྦཀཱནཾ ཝིཡ བྷཎྜནཾ ཀལཧོ ཝིགྒཧོ ཝིཝཱདོ སངྒྷབྷེདོ ཙ བྷཝིསྶཏཱིཏི. པཙྪཱཔི ཨཝིཔྤཊིསཱརཀརཾ བྷཝིསྶཏཱིཏི སུབྷདྡཾ ཝུཌྜྷཔབྦཛིཏཾ ནིགྒཧེཏྭཱ པཉྩསཏིཀསངྒཱིཏིཾ ཀརོནྟསྶ མཧཱཀསྶཔཏྠེརསྶེཝ, དསཝཏྠུཀེ ཨདྷིཀརཎེ དསབྷིཀྑུསཧསྶཱནི ནིགྒཧེཏྭཱ སཏྟསཏིཀསངྒཱིཏིཾ ཀརོནྟསྶ ཨཱཡསྨཏོ ཡསསྶེཝ, སཊྛིབྷིཀྑུསཧསྶཱནི ནིགྒཧེཏྭཱ སཧསྶིཀསངྒཱིཏིཾ ཀརོནྟསྶ མོགྒལིཔུཏྟཏིསྶཏྠེརསྶེཝ ཙ པཙྪཱ ¶ སམནུསྶརཎཀརཎཾ ཧོཏི, སཱསནསྶ ཙ ཝིགཏུཔཀྐིལེསཙནྡིམསཱུརིཡསསྶིརིཀཏཱཡ སཾཝཏྟཏི.

ཨཏྟཱདཱནཨངྒཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙོདཀེནཔཙྩཝེཀྑིཏབྦདྷམྨཀཐཱ

༣༩༩. ཨཙྪིདྡེན ཨཔྤཊིམཾསེནཱཏིཨཱདཱིསུ ཡེན གཧཊྛཔབྦཛིཏེསུ ཡོ ཀོཙི པཧཊོ ཝཱ ཧོཏི, གིཧཱིནཾ གཎྜཕཱལནཱདཱིནི ཝེཛྫཀམྨཱནི ཝཱ ཀཏཱནི, ཏསྶ ཀཱཡསམཱཙཱརོ ཨུཔཙིཀཱཧི ཁཱཡིཏཏཱལཔཎྞམིཝ ཚིདྡོ ཙ པཊིམཱསིཏུཾ ཡཏྠ ཀཏྠཙི གཧེཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏུཾ སཀྐུཎེཡྻཏཱཡ སཔྤཊིམཾསོ ཙ ཧོཏི, ཝིཔརཱིཏོ ཨཙྪིདྡོ ཨཔྤཊིམཾསོཏི ཝེདིཏབྦོཏི. ཝཙཱིསམཱཙཱརོ པན མུསཱཝཱདཨོམསཝཱདཔེསུཉྙཨམཱུལཀཱནུདྡྷཾསནཱདཱིཧི ཚིདྡོ ཙ སཔྤཊིམཾསོ ཙ ཧོཏི, ཝིཔརཱིཏོ ཨཙྪིདྡོ ཨཔྤཊིམཾསོ.

མེཏྟཾ ནུ ཁོ མེ ཙིཏྟནྟི པལིབོདྷེ ཚིནྡིཏྭཱ ཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱནུཡོགེན ཨདྷིགཏཾ མེཏྟཙིཏྟཾ. ཨནཱགྷཱཏནྟི ཨཱགྷཱཏཝིརཧིཏཾ, ཝིཀྑམྦྷནཝསེན ཝིཧཏཱགྷཱཏནྟི ཨཏྠོ. ཨིདཾ པནཱཝུསོ ཀཏྠ ཝུཏྟཾ བྷགཝཏཱཏི ཨིདཾ སིཀྑཱཔདཾ ཀཏརསྨིཾ ནགརེ ཝུཏྟནྟི ཨཏྠོ.

ཙོདཀེནཔཙྩཝེཀྑིཏབྦདྷམྨཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙོདཀེནཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཀཐཱ

༤༠༠. ཀཱལེན ¶ ཝཀྑཱམཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨེཀོ ཨེཀཾ ཨོཀཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཙོདེནྟོ ཀཱལེན ཝདཏི ནཱམ. སངྒྷམཛ྄ཛྷགཎམཛ྄ཛྷསལཱཀགྒཡཱགུཨགྒཝིཏཀྐམཱལ༹ཀབྷིཀྑཱཙཱརམགྒཨཱསནསཱལཱདཱིསུ ཨུཔཊྛཱཀེཧི པརིཝཱརིཏཀྑཎེ ཝཱ ཙོདེནྟོ ¶ ཨཀཱལེན ཝདཏི ནཱམ. ཏཙྪེན ཝདནྟོ བྷཱུཏེན ཝདཏི ནཱམ. ‘‘ཨམྦྷོ མཧལླཀ, པརིསཱཝཙར, པཾསུཀཱུལིཀ, དྷམྨཀཐིཀ, པཏིརཱུཔཾ ཏཝ ཨིད’’ནྟི ཝདནྟོ ཕརུསེན ཝདཏི ནཱམ. ཀཱརཎནིསྶིཏཾ པན ཀཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ མཧལླཀཏྠ, པརིསཱཝཙརཱ, པཾསུཀཱུལིཀཱ, དྷམྨཀཐིཀཏྠ, པཏིརཱུཔཾ ཏུམྷཱཀཾ ཨིད’’ནྟི ཝདནྟོ སཎྷེན ¶ ཝདཏི ནཱམ. ཀཱརཎནིསྶིཏཾ ཀཏྭཱ ཝདནྟོ ཨཏྠསཾཧིཏེན ཝདཏི ནཱམ. མེཏྟཙིཏྟོ ཝཀྑཱམི ནོ དོསནྟརོཏི མེཏྟཙིཏྟཾ ཨུཔཊྛཔེཏྭཱ ཝཀྑཱམི, ན དུཊྛཙིཏྟོ ཧུཏྭཱ.

ཙོདཀེནཨུཔཊྛཱཔེཏབྦཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

ཙོདཀཙུདིཏཀཔཊིསཾཡུཏྟཀཐཱ

༤༠༡. ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནསིཀརིཏྭཱཏི ཨཏྟནོ ཙིཏྟེ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ. ཀཱརུཉྙཏཱཏི ཀརུཎཱབྷཱཝོ. ཨིམིནཱ ཀརུཎཉྩ ཀརུཎཱཔུབྦབྷཱགཉྩ དསྶེཏི. ཧིཏེསིཏཱཏི ཧིཏགཝེསནཏཱ. ཨནུཀམྤིཏཱཏི ཏེན ཧིཏེན སཾཡོཛནཏཱ. དྭཱིཧིཔི མེཏྟཉྩ མེཏྟཱཔུབྦབྷཱགཉྩ དསྶེཏི. ཨཱཔཏྟིཝུཊྛཱནཏཱཏི ཨཱཔཏྟིཏོ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ སུདྡྷནྟེ པཏིཊྛཱཔནཱ. ཝཏྠུཾ ཙོདེཏྭཱ སཱརེཏྭཱ པཊིཉྙཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཡཐཱཔཊིཉྙཱཡ ཀམྨཀརཎཾ ཝིནཡཔུརེཀྑཱརཏཱ ནཱམ. ཨིམེ པཉྩ དྷམྨེཏི ཡེ ཨེཏེ ཀཱརུཉྙཏཱཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ཝུཏྟཱ, ཨིམེ པཉྩ དྷམྨེ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ མནསི ཀརིཏྭཱ པརོ ཙོདེཏབྦོཏི.

སཙྩེ ཙ ཨཀུཔྤེ ཙཱཏི ཝཙཱིསཙྩེ ཙ ཨཀུཔྤནཏཱཡ ཙ. ཙུདིཏཀེན ཧི སཙྩཉྩ ཝཏྟབྦཾ, ཀོཔོ ཙ ན ཀཱཏབྦོ. ནེཝ ཨཏྟནཱ ཀུཛ྄ཛྷིཏབྦོ, ན པརོ གྷཊྚེཏབྦོཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

ཙོདཀཙུདིཏཀཔཊིསཾཡུཏྟཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཱཏིམོཀྑཊྛཔནཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༠. བྷིཀྑུནིཀྑནྡྷཀཾ

མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཝཏྠུཀཐཱ

༤༠༢. བྷིཀྑུནིཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཨལཾ གོཏམི མཱ ཏེ རུཙྩཱིཏི ཀསྨཱ པཊིཀྑིཔཏི, ནནུ སབྦེསམྤི བུདྡྷཱནཾ ཙཏསྶོ པརིསཱ ཧོནྟཱིཏི? ཀཱམཾ ཧོནྟི, ཀིལམེཏྭཱ པན ཨནེཀཀྑཏྟུཾ ཡཱཙིཏེན ཨནུཉྙཱཏཾ པབྦཛྫཾ ‘‘དུཀྑེན ལདྡྷཱ ཨཡཾ ཨམྷེཧཱི’’ཏི ¶ སམྨཱ པརིཔཱལེསྶནྟཱིཏི བྷདྡཀཾ ཀཏྭཱ ཨནུཛཱནིཏུཀཱམོ པཊིཀྑིཔཏི. ཨཊྛགརུདྷམྨཀཐཱ མཧཱཝིབྷངྒེཡེཝ ཀཐིཏཱ.

༤༠༣. ཀུམྦྷཐེནཀེཧཱིཏི ཀུམྦྷེ དཱིཔཾ ཛཱལེཏྭཱ ཏེན ཨཱལོཀེན པརགྷརེ བྷཎྜཾ ཝིཙིནིཏྭཱ ཐེནཀཙོརེཧི.

སེཏཊྛིཀཱ ནཱམ རོགཛཱཏཱིཏི ཨེཀོ པཱཎཀོ ནཱལི༹མཛ྄ཛྷགཏཾ ཀཎྜཾ ཝིཛ྄ཛྷཏི, ཡེན ཝིདྡྷཏྟཱ ནིཀྑནྟམྤི སཱལིསཱིསཾ ཁཱིརཾ གཧེཏུཾ ན སཀྐོཏི.

མཉྫིཊྛིཀཱ ནཱམ རོགཛཱཏཱིཏི ཨུཙྪཱུནཾ ཨནྟོརཏྟབྷཱཝོ. མཧཏོ ཏལཱ༹ཀསྶ པཊིཀཙྩེཝ ཨཱལི༹ནྟི ཨིམིནཱ པན ཨེཏམཏྠཾ དསྶེཏི – ཡཐཱ མཧཏོ ཏལཱ༹ཀསྶ ཨཱལི༹ཡཱ ཨབདྡྷཱཡཔི ཀིཉྩི ཨུདཀཾ ཏིཊྛེཡྻ, པཋམམེཝ བདྡྷཱཡ པན ཡཾ ཨབདྡྷཔཙྩཡཱ ན ཏིཊྛེཡྻ, ཏམྤི ཏིཊྛེཡྻ; ཨེཝམེཝ ཡེ ཨིམེ ཨནུཔྤནྣེ ཝཏྠུསྨིཾ པཊིཀཙྩེཝ ཨཝཱིཏིཀྐམནཏྠཱཡ གརུདྷམྨཱ པཉྙཏྟཱ. ཏེསུ ཨཔཉྙཏྟེསུཔི མཱཏུགཱམསྶ པབྦཛིཏཏྟཱ པཉྩེཝ ཝསྶསཏཱནི སདྡྷམྨོ ཏིཊྛེཡྻ. པཊིཀཙྩེཝ པཉྙཏྟཏྟཱ པན ཨཔརཱནིཔི པཉྩཝསྶསཏཱནི ཋསྶཏཱིཏི ཨེཝཾ པཋམཾ ཝུཏྟཾ ཝསྶསཧསྶམེཝ ཋསྶཏཱིཏི. ཝསྶསཧསྶནྟི ཙེཏཾ པཊིསམྦྷིདཱཔབྷེདཔྤཏྟཁཱིཎཱསཝཝསེནེཝ ཝུཏྟཾ. ཏཏོ པན ཨུཏྟརིམྤི ¶ སུཀྑཝིཔསྶཀཁཱིཎཱསཝཝསེན ཝསྶསཧསྶཾ, ཨནཱགཱམིཝསེན ཝསྶསཧསྶཾ, སཀདཱགཱམིཝསེན ཝསྶསཧསྶཾ, སོཏཱཔནྣཝསེན ཝསྶསཧསྶནྟི ཨེཝཾ པཉྩཝསྶསཧསྶཱནི པཊིཝེདྷསདྡྷམྨོ ཋསྶཏི. པརིཡཏྟིདྷམྨོཔི ཏཱནིཡེཝ. ན ཧི པརིཡཏྟིཡཱ ཨསཏི པཊིཝེདྷོ ¶ ཨཏྠི, ནཱཔི པརིཡཏྟིཡཱ སཏི པཊིཝེདྷོ ན ཧོཏི; ལིངྒཾ པན པརིཡཏྟིཡཱ ཨནྟརཧིཏཱཡཔི ཙིརཾ པཝཏྟིསྶཏཱིཏི.

མཧཱཔཛཱཔཏིགོཏམཱིཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷིཀྑུནཱིཨུཔསམྤདཱནུཛཱནནཀཐཱ

༤༠༤. ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑུནིཡོ ཨུཔསམྤཱདེཏུནྟི ཨིམཱཡ ཨནུཔཉྙཏྟིཡཱ བྷིཀྑཱུ པཉྩསཏཱ སཱཀིཡཱནིཡོ མཧཱཔཛཱཔཏིཡཱ སདྡྷིཝིཧཱརིནིཡོ ཀཏྭཱ ཨུཔསམྤཱདེསུཾ. ཨིཏི ཏཱ སབྦཱཔི ཨེཀཏོཨུཔསམྤནྣཱ ནཱམ ཨཧེསུཾ. ཡེ ¶ ཁོ ཏྭཾ གོཏམཱིཏི ཨིམིནཱ ཨོཝཱདེན གོཏམཱི ཨརཧཏྟཾ པཏྟཱ.

༤༠༩. ཀམྨཾ ན ཀརཱིཡཏཱིཏི ཏཛྫནཱིཡཱདི སཏྟཝིདྷམྤི ཀམྨཾ ན ཀརཱིཡཏི. ཁམཱཔེནྟཱིཏི ན པུན ཨེཝཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི ཁམཱཔེནྟི.

༤༡༠. ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, བྷིཀྑཱུཧི བྷིཀྑུནཱིནཾ ཀམྨཾ རོཔེཏྭཱ ནིཡྻཱདེཏུནྟི ཨེཏྠ ཏཛྫནཱིཡཱདཱིསུ ‘‘ཨིདཾ ནཱམ ཀམྨཾ ཨེཏིསྶཱ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཨེཝཾ རོཔེཏྭཱ ‘‘ཏཾ དཱནི ཏུམྷེཝ ཀརོཐཱ’’ཏི ནིཡྻཱདེཏབྦཾ. སཙེ པན ཨཉྙསྨིཾ རོཔིཏེ ཨཉྙཾ ཀརོནྟི, ‘‘ཏཛྫནཱིཡཀམྨཱརཧསྶ ནིཡསྶཀམྨཾ ཀརོཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟནཡེན ཀཱརེཏབྦཏཾ ཨཱཔཛྫནྟི.

༤༡༡. ཀདྡམོདཀེནཱཏི ཨེཏྠ ན ཀེཝལཾ ཀདྡམོདཀེན, ཝིཔྤསནྣཨུདཀརཛནཀདྡམཱདཱིསུཔི ཡེན ཀེནཙི ཨོསིཉྩནྟསྶ དུཀྐཊམེཝ. ཨཝནྡིཡོ སོ བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑུ བྷིཀྑུནིསངྒྷེན ཀཱཏབྦོཏི བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨསུཀོ ནཱམ ཨཡྻོ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཔསཱདནཱིཡཾ དསྶེཏི, ཨེཏསྶ ཨཡྻསྶ ཨཝནྡིཡཀརཎཾ རུཙྩཏཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཏིཀྑཏྟུཾ སཱཝེཏབྦཾ. ཨེཏྟཱཝཏཱ ཨཝནྡིཡོ ཀཏོ ཧོཏི. ཏཏོ པཊྛཱཡ ཡཐཱ སཱམཎེརེ དིསྭཱ ན ཝནྡནྟི; ཨེཝམེཝ དིསྭཱཔི ¶ ན ཝནྡིཏབྦོ. ཏེན བྷིཀྑུནཱ སམྨཱ ཝཏྟནྟེན བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ ཨཱགནྟྭཱ ཝིཧཱརེཡེཝ སངྒྷཾ ཝཱ གཎཾ ཝཱ ཨེཀཔུགྒལཾ ཝཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨུཀྐུཊིཀཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཧེཏྭཱ ‘‘བྷིཀྑུནིསངྒྷོ མཡ྄ཧཾ ཁམཏཱུ’’ཏི ཁམཱཔེཏབྦཾ. ཏེན བྷིཀྑུནཱ བྷིཀྑུནཱིནཾ སནྟིཀཾ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཨེསོ བྷིཀྑུ ཏུམྷེ ཁམཱཔེཏཱི’’ཏི ཝཏྟབྦཾ. ཏཏོ པཊྛཱཡ སོ ཝནྡིཏབྦོ. ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ, ཝིཏྠཱརཾ པན ཀམྨཝིབྷངྒེ ཝཀྑཱམ.

ཨོབྷཱསེནྟཱིཏི ¶ ཨསདྡྷམྨེན ཨོབྷཱསེནྟི. བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ སམྤཡོཛེནྟཱིཏི བྷིཀྑུནཱིཧི སདྡྷིཾ པུརིསེ ཨསདྡྷམྨེན སམྤཡོཛེནྟི. ཨཝནྡིཡཀརཎཾ ཝུཏྟནཡམེཝ. ཨཱཝརཎནྟི ཝིཧཱརཔྤཝེསནེ ནིཝཱརཎཾ ¶ . ཨོཝཱདཾ ཋཔེཏུནྟི ཨེཏྠ ན བྷིཀྑུནུཔསྶཡཾ གནྟྭཱ ཋཔེཏབྦོ. ཨོཝཱདཏྠཱཡ པན ཨཱགཏཱ བྷིཀྑུནིཡོ ཝཏྟབྦཱ ‘‘ཨསུཀཱ ནཱམ བྷིཀྑུནཱི སཱཔཏྟིཀཱ, ཏསྶཱ ཨོཝཱདཾ ཋཔེམི, མཱ ཏཱཡ སདྡྷིཾ ཨུཔོསཐཾ ཀརིཏྠཱ’’ཏི. ཀཱཡཝིཝརཎཱདཱིསུཔི དཎྜཀམྨཾ ཝུཏྟནཡམེཝ.

༤༡༣. ན བྷིཀྑཝེ བྷིཀྑུནིཡཱ ཨོཝཱདོ ན གནྟབྦོཏིཨཱདི བྷིཀྑུནིཝིབྷངྒཝཎྞནཱཡཾ ཝུཏྟམེཝ.

༤༡༦. ཕཱསུཀཱ ནམེནྟཱིཏི གིཧིདཱརིཀཱཡོ ཝིཡ གྷནཔཊྚཀེན ཀཱཡབནྡྷནེན ཕཱསུཀཱ ནམནཏྠཱཡ བནྡྷནྟི. ཨེཀཔརིཡཱཀཏནྟི ཨེཀཝཱརཾ པརིཀྑིཔནཀཾ.

ཝིལཱིཝེན པཊྚེནཱཏི སཎྷེཧི ཝེལུ༹ཝིལཱིཝེཧི ཀཏཔཊྚེན. དུསྶཔཊྚེནཱཏི སེཏཝཏྠཔཊྚེན. དུསྶཝེཎིཡཱཏི དུསྶེན ཀཏཝེཎིཡཱ. དུསྶཝཊྚིཡཱཏི དུསྶེན ཀཏཝཊྚིཡཱ. ཙོལ༹པཊྚཱདཱིསུ ཙོལ༹ཀཱསཱཝཾ ཙོལ༹ནྟི ཝེདིཏབྦཾ.

ཨཊྛིལླེནཱཏི གོཛངྒྷཊྛིཀེན. ཛགྷནནྟི ཀཊིཔྤདེསོ ཝུཙྩཏི. ཧཏྠཾ ཀོཊྚཱཔེནྟཱིཏི ཨགྒབཱཧཾ ཀོཊྚཱཔེཏྭཱ མོརཔཏྟཱདཱིཧི ཙིཏྟཱལངྐཱརཾ ཀརོནྟི. ཧཏྠཀོཙྪནྟི པིཊྛིཧཏྠཾ. པཱདནྟི ཛངྒྷཾ. པཱདཀོཙྪནྟི པིཊྛིཔཱདཾ.

༤༡༧. མུཁལིམྤནཱདཱིནི ཝུཏྟནཡཱནེཝ. ཨཝངྒཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨཀྑཱི ཨཉྫནྟིཡོ ¶ ཨཝངྒདེསེ ཨདྷོམུཁཾ ལེཁཾ ཀརོནྟི. ཝིསེསཀནྟི གཎྜཔྤདེསེ ཝིཙིཏྲསཎྛཱནཾ ཝིསེསཀཾ ཀརོནྟི. ཨོལོཀེནྟཱིཏི ཝཱཏཔཱནཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཝཱིཐིཾ ཨོལོཀེནྟི. སཱལོཀེ ཏིཊྛནྟཱིཏི དྭཱརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨུཔཌྜྷཀཱཡཾ དསྶེནྟིཡོ ཏིཊྛནྟི. ནཙྩནྟི ནཊསམཛྫཾ ཀཱརེནྟི. ཝེསིཾ ཝུཊྛཱཔེནྟཱིཏི གཎིཀཾ ཝུཊྛཱཔེནྟི. པཱནཱགཱརཾ ཋཔེནྟཱིཏི སུརཾ ཝིཀྐིཎནྟི. སཱུནཾ ཋཔེནྟཱིཏི མཾསཾ ཝིཀྐིཎནྟི. ཨཱཔཎནྟི ནཱནཱབྷཎྜཱནཾ ཨནེཀཝིདྷཾ ཨཱཔཎཾ པསཱརེནྟི. དཱསཾ ཨུཔཊྛཱཔེནྟཱིཏི དཱསཾ གཧེཏྭཱ ཏེན ཨཏྟནོ ཝེཡྻཱཝཙྩཾ ཀཱརེནྟི. དཱསཱིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ. ཧརིཏཀཔཀྐིཀཾ ¶ པཀིཎནྟཱིཏི ཧརིཏཀཉྩེཝ ¶ པཀྐཉྩ པཀིཎནྟི; པཀིཎྞཀཱཔཎཾ པསཱརེནྟཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི.

༤༡༨. སབྦནཱིལཀཱདིཀཐཱ ཀཐིཏཱཡེཝ.

༤༡༩. བྷིཀྑུནཱི ཙེ, བྷིཀྑཝེ, ཀཱལཾ ཀརོནྟཱིཏིཨཱདཱིསུ ཨཡཾ པཱལི༹མུཏྟཀཝིནིཙྪཡོ – སཙེ ཧི པཉྩསུ སཧདྷམྨིཀེསུ ཡོ ཀོཙི ཀཱལཾ ཀརོནྟོ ‘‘མམཙྩཡེན མཡ྄ཧཾ པརིཀྑཱརོ ཨུཔཛ྄ཛྷཱཡསྶ ཧོཏུ, ཨཱཙརིཡསྶ ཧོཏུ, སདྡྷིཝིཧཱརིཀསྶ ཧོཏུ, ཨནྟེཝཱསིཀསྶ ཧོཏུ, མཱཏུ ཧོཏུ, པིཏུ ཧོཏུ, ཨཉྙསྶ ཝཱ ཡསྶ ཀསྶཙི ཧོཏཱུ’’ཏི ཝདཏི ཏེསཾ ན ཧོཏི, སངྒྷསྶེཝ ཧོཏི. ན ཧི པཉྩནྣཾ སཧདྷམྨིཀཱནཾ ཨཙྩཡདཱནཾ རུཧཏི, གིཧཱིནཾ པན རུཧཏི. བྷིཀྑུ ཧི བྷིཀྑུནིཝིཧཱརེ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཏསྶ པརིཀྑཱརོ བྷིཀྑཱུནཾཡེཝ ཧོཏི. བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུཝིཧཱརེ ཀཱལཾ ཀརོཏི, ཏསྶཱ པརིཀྑཱརོ བྷིཀྑུནཱིནཾཡེཝ ཧོཏི.

༤༢༠. པུརཱཎམལླཱིཏི པུརཱཎེ གིཧིཀཱལེ མལླཀསྶ བྷརིཡཱ. པུརིསབྱཉྫནནྟི པུརིསནིམིཏྟཾ, ཚིནྣཾ ཝཱ ཧོཏུ ཨཙྪིནྣཾ ཝཱ, པཊིཙྪནྣཾ ཝཱ ཨཔྤཊིཙྪནྣཾ ཝཱ. སཙེ ཨེཏསྨིཾ ཋཱནེ པུརིསབྱཉྫནནྟི ཙིཏྟཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡཏི, དུཀྐཊཾ.

༤༢༡. ཨཏྟནོ པརིབྷོགཏྠཱཡ དིནྣཾ ནཱམ ཡཾ ‘‘ཏུམྷེཡེཝ པརིབྷུཉྫཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ དིནྣཾ, ཏཾ ཨཉྙསྶ དདཏོ དུཀྐཊཾ. ཨགྒཾ གཧེཏྭཱ པན དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. སཙེ ཨསཔྤཱཡཾ, སབྦཾ ཨཔནེཏུཾ ཝཊྚཏི. ཙཱིཝརཾ ཨེཀཱཧཾ ཝཱ དྭཱིཧཾ ཝཱ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ དཱཏུཾ ཝཊྚཏི. པཏྟཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ.

བྷིཀྑཱུནཾ ¶ སནྣིདྷིཾ བྷིཀྑུནཱིཧི པཊིགྒཱཧཱཔེཏྭཱཏི ཧིཡྻོ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཋཔིཏམཾསཾ ཨཛྫ ཨཉྙསྨིཾ ཨནུཔསམྤནྣེ ཨསཏི བྷིཀྑཱུཧི པཊིགྒཱཧཱཔེཏྭཱ བྷིཀྑུནཱིཧི པརིབྷུཉྫིཏབྦཾ. བྷིཀྑཱུཧི པཊིགྒཧིཏཉྷི བྷིཀྑུནཱིནཾ ཨཔྤཊིགྒཧིཏཀཊྛཱནེ ཏིཊྛཏི, བྷིཀྑུནཱིནཾ པཊིགྒཧིཏམྤི བྷིཀྑཱུསུ ཨེསེཝ ནཡོ.

༤༢༦. ཨཱསནཾ སཾཀསཱཡནྟིཡོ ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེསུནྟི ཨཉྙཾ ཝུཊྛཱཔེཏྭཱ ཨཉྙཾ ནིསཱིདཱཔེནྟིཡོ བྷོཛནཀཱལཾ ཨཏིཀྐཱམེསུཾ.

ཨཊྛནྣཾ ¶ བྷིཀྑུནཱིནཾ ཡཐཱཝུཌྜྷནྟི ཨེཏྠ སཙེ པུརེ ཨཊྛསུ ནིསིནྣཱསུ ཏཱསཾ ཨབྦྷནྟརིམཱ ¶ ཨཉྙཱ ཨཱགཙྪཏི, སཱ ཨཏྟནོ ནཝཀཾ ཨུཊྛཱཔེཏྭཱ ནིསཱིདིཏུཾ ལབྷཏི. ཡཱ པན ཨཊྛཧིཔི ནཝཀཏརཱ, སཱ སཙེཔི སཊྛིཝསྶཱ ཧོཏི, ཨཱགཏཔཊིཔཱཊིཡཱཝ ནིསཱིདིཏུཾ ལབྷཏི. ཨཉྙཏྠ སབྦཏྠ ཡཐཱཝུཌྜྷཾ ན པཊིབཱཧིཏབྦནྟི ཋཔེཏྭཱ བྷཏྟགྒཾ ཨཉྙསྨིཾ ཙཏུཔཙྩཡབྷཱཛནཱིཡཊྛཱནེ ‘‘ཨཧཾ པུབྦེ ཨཱགཏཱ’’ཏི ཝུཌྜྷཾ པཊིབཱཧིཏྭཱ ཀིཉྩི ན གཧེཏབྦཾ; ཡཐཱཝུཌྜྷམེཝ ཝཊྚཏི. པཝཱརཎཱཀཐཱ ཀཐིཏཱཡེཝ.

༤༢༩. ཨིཏྠིཡུཏྟནྟིཨཱདཱིཧི སབྦཡཱནཱནི ཨནུཉྙཱཏཱནི. པཱཊངྐིནྟི པཊཔོཊྚལིཀཾ.

༤༣༠. དཱུཏེན ཨུཔསམྤདཱ དསནྣཾ ཨནྟརཱཡཱནཾ ཡེན ཀེནཙི ཝཊྚཏི. ཀམྨཝཱཙཱཔརིཡོསཱནེ སཱ བྷིཀྑུནཱི བྷིཀྑུནུཔསྶཡེ ཋིཏཱ ཝཱ ཧོཏུ ནིཔནྣཱ ཝཱ ཛཱགརཱ ཝཱ ནིདྡཾ ཨོཀྐནྟཱ ཝཱ, ཨུཔསམྤནྣཱཝ ཧོཏི. ཏཱཝདེཝ ཚཱཡཱདཱིནི ཨཱགཏཱཡ དཱུཏབྷིཀྑུནིཡཱ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཱནི.

༤༣༡. ཨུདོསིཏོཏི བྷཎྜསཱལཱ. ན སམྨཏཱིཏི ནཔྤཧོཏི. ཨུཔསྶཡནྟི གྷརཾ. ནཝཀམྨནྟི སངྒྷསྶཏྠཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ ནཝཀམྨམྤི ཀཱཏུཾ ཨནུཛཱནཱམཱིཏི ཨཏྠོ.

༤༣༢. ཏསྶཱ པབྦཛིཏཱཡཱཏི ཏསྶཱ པབྦཛིཏཀཱལེ. ཡཱཝ སོ དཱརཀོ ཝིཉྙུཏཾ པཱཔུཎཱཏཱིཏི ཡཱཝ ཁཱདིཏུཾ བྷུཉྫིཏུཾ ནཧཱཡིཏུཉྩ མཎྜིཏུཉྩ ཨཏྟནོ དྷམྨཏཱཡ སཀྐོཏཱིཏི ཨཏྠོ.

ཋཔེཏྭཱ ¶ སཱགཱརནྟི སཧགཱརསེཡྻམཏྟཾ ཋཔེཏྭཱ. ཡཐཱ ཨཉྙསྨིཾ པུརིསེ; ཨེཝཾ དུཏིཡིཀཱཡ བྷིཀྑུནིཡཱ ཏསྨིཾ དཱརཀེ པཊིཔཛྫིཏབྦནྟི དསྶེཏི. མཱཏཱ པན ནཧཱཔེཏུཾ པཱཡེཏུཾ བྷོཛེཏུཾ མཎྜེཏུཾ ཨུརེ ཀཏྭཱ སཡིཏུཉྩ ལབྷཏི.

༤༣༤. ཡདེཝ སཱ ཝིབྦྷནྟཱཏི ཡསྨཱ སཱ ཝིབྦྷནྟཱ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཁནྟིཡཱ ཨོདཱཏཱནི ཝཏྠཱནི ནིཝཏྠཱ, ཏསྨཱཡེཝ སཱ ཨབྷིཀྑུནཱི, ན སིཀྑཱཔཙྩཀྑཱནེནཱཏི དསྶེཏི. སཱ པུན ཨུཔསམྤདཾ ན ལབྷཏི.

སཱ ¶ ཨཱགཏཱ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཱཏི ན ཀེཝལཾ ན ཨུཔསམྤཱདེཏབྦཱ, པབྦཛྫམྤི ན ལབྷཏི. ཨོདཱཏཱནི གཧེཏྭཱ ཝིབྦྷནྟཱ པན པབྦཛྫཱམཏྟཾ ལབྷཏི.

ཨབྷིཝཱདནནྟིཨཱདཱིསུ ¶ པུརིསཱ པཱདེ སམྦཱཧནྟཱ ཝནྡནྟི, ཀེསེ ཚིནྡནྟི, ནཁེ ཚིནྡནྟི, ཝཎཔཊིཀམྨཾ ཀརོནྟི, ཏཾ སབྦཾ ཀུཀྐུཙྩཱཡནྟཱ ན སཱདིཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ. ཏཏྲེཀེ ཨཱཙརིཡཱ ‘‘སཙེ ཨེཀཏོ ཝཱ ཨུབྷཏོ ཝཱ ཨཝསྶུཏཱ ཧོནྟི སཱརཏྟཱ, ཡཐཱཝཏྠུཀམེཝ’’. ཨེཀེ ཨཱཙརིཡཱ ‘‘ནཏྠི ཨེཏྠ ཨཱཔཏྟཱི’’ཏི ཝདནྟི. ཨེཝཾ ཨཱཙརིཡཝཱདཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཾ ཨོདིསྶ ཨནུཉྙཱཏཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཨཊྛཀཐཱསུ ཝུཏྟཾ. ཏཾ པམཱཎཾ. ‘‘ཨནུཛཱནཱམི བྷིཀྑཝེ སཱདིཏུ’’ནྟི ཧི ཝཙནེནེཝ ཏཾ ཀཔྤིཡཾ.

༤༣༥. པལླངྐེན ནིསཱིདནྟཱིཏི པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ནིསཱིདནྟི. ཨཌྜྷཔལླངྐནྟི ཨེཀཾ པཱདཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ཀཏཔལླངྐཾ. ཧེཊྛཱ ཝིཝཊེ ཨུཔརི པཊིཙྪནྣེཏི ཨེཏྠ སཙེ ཀཱུཔོ ཁཏོ ཧོཏི, ཨུཔརི པན པདརམཏྟམེཝ སབྦདིསཱསུ པཉྙཱཡཏི, ཨེཝརཱུཔེཔི ཝཊྚཏི.

༤༣༦. ཀུཀྐུསཾ མཏྟིཀནྟི ཀུཎྜཀཉྩེཝ མཏྟིཀཉྩ. སེསམེཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

བྷིཀྑུནཱིཨུཔསམྤདཱནུཛཱནནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

བྷིཀྑུནིཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༡. པཉྩསཏིཀཀྑནྡྷཀཾ

ཁུདྡཱནུཁུདྡཀསིཀྑཱཔདཀཐཱ

༤༤༡. པཉྩསཏིཀཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནཱིཏི ཨེཝམཱདི ཨེཀསིཀྑཱཔདམྤི ཨཔརིཙྩཛིཏྭཱ སབྦེསཾ སངྒཧེཏབྦབྷཱཝདསྶནཏྠཾ པརིཡཱཡེན ཝུཏྟཾ. ཨིདཾ ཝོ སམཎཱནནྟི ཨིདཾ སམཎཱནཾ. པདཔཱུརཎམཏྟེ ཝོཀཱརོ.

༤༤༣. ཨིདམྤི ཏེ ཨཱཝུསོ ཨཱནནྡ དུཀྐཊནྟི ‘‘ཨིདཾ ཏཡཱ དུཊྛུ ཀཏ’’ནྟི ཀེཝལཾ གརཧནྟེཧི ཐེརེཧི ཝུཏྟཾ ¶ , ན ཨཱཔཏྟིཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ན ཧི ཏེ ཨཱཔཏྟཱནཱཔཏྟིཾ ན ཛཱནནྟི. ཨིདཱནེཝ ཙེཏཾ ཨནུསྶཱཝིཏཾ – ‘‘སངྒྷོ ཨཔཉྙཏྟཾ ན པཉྙཔེཏི, པཉྙཏྟཾ ན སམུཙྪིནྡཏཱི’’ཏི. དེསེཧི ཏཾ དུཀྐཊནྟི ཨིདམྤི ཙ ‘‘ཨཱམ, བྷནྟེ, དུཊྛུ མཡཱ ཀཏ’’ནྟི ཨེཝཾ པཊིཛཱནཱཧི, ཏཾ དུཀྐཊནྟི ཨིདཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ན ཨཱཔཏྟིདེསནཾ. ཐེརོ པན ཡསྨཱ ཨསཏིཡཱ ན པུཙྪི ན ཨནཱདརེན, ཏསྨཱ ཏཏྠ དུཊྛུཀཏབྷཱཝམྤི ཨསལླཀྑེནྟོ ‘‘ནཱཧཾ ཏཾ དུཀྐཊཾ པསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཐེརེསུ གཱརཝཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཨཔིཙཱཡསྨནྟཱནཾ སནྡྷཱཡ དེསེམི ཏཾ དུཀྐཊ’’ནྟི ཨཱཧ. ཡཐཱ ཏུམྷེ ཝདཐ, ཏཐཱ པཊིཛཱནཱམཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི. ཨེསེཝ ནཡོ ཨཝསེསེསུ ཙཏཱུསུ ཋཱནེསུ. སེསམེཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾ ནིདཱནཝཎྞནཱཡམེཝ ཝུཏྟཾ.

ཁུདྡཱནུཁུདྡཀསིཀྑཱཔདཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

པཉྩསཏིཀཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

༡༢. སཏྟསཏིཀཀྑནྡྷཀཾ

དསཝཏྠུཀཐཱ

༤༤༦. སཏྟསཏིཀཀྑནྡྷཀེ ¶ ¶ – བྷིཀྑགྒེནཱཏི བྷིཀྑུཨགྒེན, བྷིཀྑཱུ གཎེཏྭཱ ཏཏྟཀེ པཊིཝཱིསེ ཋཔེསུནྟི ཨཏྠོ. མཧིཡཱཏི ཧིམཔཱཏསམཡེ ཧིམཝལཱཧཀཱ.

༤༤༧. ཨཝིཛྫཱནིཝུཊཱཏི ཨཝིཛྫཱཔཊིཙྪནྣཱ ¶ . པོསཱཏི པུརིསཱ. པིཡརཱུཔཾ ཨབྷིནནྡནྟི པཏྠེནྟཱིཏི པིཡརཱུཔཱབྷིནནྡིནོ. ཨཝིདྡསཱུཏི ཨཝིཛཱནནྟཱ. རཱགརཛེཧི སརཛཱ. མགསདིསཱཏི མགཱ. སཧ ནེཏྟིཡཱཏི སནེཏྟིཀཱ. ཝཌྜྷེནྟི ཀཊསིནྟི པུནཔྤུནཾ ཀལེ༹ཝརཾ ནིཀྑིཔམཱནཱ བྷཱུམིཾ ཝཌྜྷེནྟི. ཨེཝཾ ཝཌྜྷེནྟཱཝ གྷོརཾ ཨཱདིཡནྟི པུནབྦྷཝཾ.

༤༥༤. པཱཔཀཾ ནོ ཨཱཝུསོ ཀཏནྟི ཨཱཝུསོ ཨམྷེཧི པཱཔཀཾ ཀཏནྟི ཨཏྠོ.

༤༥༥. ཀཏམེན ཏྭཾ བྷཱུམི ཝིཧཱརེནཱཏི ཨེཏྠ བྷཱུམཱིཏི པིཡཝཙནམེཏཾ. པིཡཾ ཝཏྟུཀཱམོ ཀིར ཨཱཡསྨཱ སབྦཀཱམཱི ནཝཀེ བྷིཀྑཱུ ཨེཝཾ ཨཱམནྟེཏི. ཀུལླཀཝིཧཱརེནཱཏི ཨུཏྟཱནཝིཧཱརེན.

༤༥༧. སཱཝཏྠིཡཱ སུཏྟཝིབྷངྒེཏི ཀཐཾ སུཏྟཝིབྷངྒེ པཊིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི? ཏཏྲ ཧི ‘‘སནྣིདྷི ནཱམ ཨཛྫ པཊིགྒཧིཏཾ ཨཔརཛྫཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ‘‘སནྣིདྷིཀཱརཀེ ཨསནྣིདྷིཀཱརཀསཉྙཱི ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ ཁཱདཏི ཝཱ བྷུཉྫཏི ཝཱ ཨཱཔཏྟི པཱཙིཏྟིཡསྶཱ’’ཏི ཨཱཔཏྟིཾ ཝདནྟེན པཊིཀྑིཏྟཾ ཧོཏི. ཏཏྲེཀེ མཉྙནྟི ‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ སནྣིདྷིཀཱརཀཾ ¶ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ’’ཏི ཧི ཝུཏྟཾ, ཨིདཉྩ ལོཎཾ ནཱམ ཡཱཝཛཱིཝིཀཏྟཱ སནྣིདྷིབྷཱཝཾ ནཱཔཛྫཏི. ཡམྤི ཨལོཎཀཾ ཨཱམིསཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཏེན སདྡྷིཾ པརིབྷུཉྫཏི, ཏཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏམེཝ, ཏསྨཱ ‘‘‘ཡཱཝཀཱལིཀེན, བྷིཀྑཝེ, ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ཀཱལེ ཀཔྤཏི, ཝིཀཱལེ ན ཀཔྤཏཱི’ཏི ཝཙནཏོ དུཀྐཊེནེཏྠ བྷཝིཏབྦ’’ནྟི. ཏེ ཝཏྟབྦཱ – ‘‘ཏུམྷཱཀཾ མཏེན དུཀྐཊེནཔི ན བྷཝིཏབྦཾ, ན ཧི ཨེཏྠ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ, ཡཱཝཀཱལིཀམེཝ ¶ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ¶ , ན ཙ ཏཾ ཝིཀཱལེ པརིབྷུཏྟཾ. ཡདི ཝཱ ‘‘ཝིཀཱལེ ན ཀཔྤཏཱི’’ཏི ཝཙནེན ཏུམྷེ དུཀྐཊཾ མཉྙེཐ, ཡཱཝཛཱིཝིཀམིསྶཾ ཡཱཝཀཱལིཀཾ ཝིཀཱལེ བྷུཉྫནྟསྶ ཝིཀཱལབྷོཛནཔཱཙིཏྟིཡཾ ན བྷཝེཡྻ. ཏསྨཱ ན བྱཉྫནམཏྟཾ གཧེཏབྦཾ, ཨཏྠོ ཨུཔཔརིཀྑིཏབྦོ.

ཨཡཉྷེཏྠ ཨཏྠོ – ཡཱཝཀཱལིཀེན ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ཡདི སམྦྷིནྣརསཾ ཧོཏི, ཡཱཝཀཱལིཀགཏིཀམེཝ ཧོཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཡོ པན བྷིཀྑུ ཝིཀཱལེ ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ’’ཏི ཨིམིནཱ སིཀྑཱཔདེན ཀཱལེ ཀཔྤཏི, ཝིཀཱལེ ན ཀཔྤཏི. ན ཨིདྷ ‘‘ན ཀཔྤཏཱི’’ཏི ཝཙནམཏྟེནེཏྠ དུཀྐཊཾ ཧོཏི. ཡཐེཝ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏཾ ཡཱཝཀཱལིཀེན སམྦྷིནྣརསཾ ཝིཀཱལེ ན ཀཔྤཏི, ཝིཀཱལབྷོཛནཔཱཙིཏྟིཡཱཝཧཾ ཧོཏི. ཨེཝཾ ཨཛྫ པཊིགྒཧིཏམྤི ཨཔརཛྫུ ཡཱཝཀཱལིཀེན སམྦྷིནྣརསཾ ན ཀཔྤཏི, སནྣིདྷིབྷོཛནཔཱཙིཏྟིཡཱཝཧཾ ཧོཏི. ཏཾ ‘‘སནྣིདྷིཀཏཾ ཨིད’’ནྟི ཨཛཱནནྟོཔི ན མུཙྩཏི. ཝུཏྟཉྷེཏཾ – ‘‘སནྣིདྷིཀཱརཀེ ཨསནྣིདྷིཀཱརཀསཉྙཱི ཁཱདནཱིཡཾ ཝཱ བྷོཛནཱིཡཾ ཝཱ ཁཱདཏི ཝཱ བྷུཉྫཏི ཝཱ ཨཱཔཏྟི པཱཙིཏྟིཡསྶཱ’’ཏི. ཏསྨཱ ‘‘ཀཏྠ པཊིཀྑིཏྟ’’ནྟི ཨིམིསྶཱ པུཙྪཱཡ ‘‘པརིསུདྡྷམིདཾ བྱཱཀརཎཾ སཱཝཏྠིཡཱ སུཏྟཝིབྷངྒེ’’ཏི.

རཱཛགཧེ ཨུཔོསཐསཾཡུཏྟེཏི ཨིདཾ ‘‘ན བྷིཀྑཝེ ཨེཀསྨིཾ ཨཱཝཱསེ དྭེ ཨུཔོསཐཱགཱརཱནི སམྨནྣིཏབྦཱནི; ཡོ སམྨནྣེཡྻ, ཨཱཔཏྟི དུཀྐཊསྶཱ’’ཏི ཨེཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཝིནཡཱཏིསཱརེ དུཀྐཊནྟི ‘‘ན བྷིཀྑཝེ ཨེཀསྨིཾ ཨཱཝཱསེ དྭེ ཨུཔོསཐཱགཱརཱནི སམྨནྣིཏབྦཱནཱི’’ཏི ཨེཏསྶ ཝིནཡསྶ ཨཏིསཱརེ དུཀྐཊཾ. ཙམྤེཡྻཀེ ཝིནཡཝཏྠུསྨིནྟི ཨིདཾ ‘‘ཨདྷམྨེན ཙེ བྷིཀྑཝེ ཝགྒཀམྨཾ, ཨཀམྨཾ ན ཙ ཀརཎཱིཡ’’ནྟི ཨེཝམཱདིཾ ཀཏྭཱ ཙམྤེཡྻཀྑནྡྷཀེ ཨཱགཏཾ ཝིནཡཝཏྠུཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ.

ཨེཀཙྩོ ¶ ཀཔྤཏཱིཏི ཨིདཾ དྷམྨིཀཾ ཨཱཙིཎྞཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ. ཚེདནཀེ པཱཙིཏྟིཡནྟི སུཏྟཝིབྷངྒེ ཧི ‘‘ནིསཱིདནཾ ¶ ནཱམ སདསཾ ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཨཱགཏཾ, ཏསྨཱ དྭིནྣཾ སུགཏཝིདཏྠཱིནཾ ཨུཔརི དསཱཡེཝ ཝིདཏྠིམཏྟཱ ལབྦྷཏི. དསཱཡ ཝིནཱ ཏཾ པམཱཎཾ ཀརོནྟསྶ ཨིདཾ ཨཱགཏམེཝ ཧོཏི – ‘‘ཏཾ ཨཏིཀྐཱམཡཏོ ཚེདནཀཾ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི. ཏསྨཱ ‘‘ཀིཾ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི པུཊྛོ ‘‘ཚེདནཀེ ¶ པཱཙིཏྟིཡ’’ནྟི ཨཱཧ. ཚེདནཀསིཀྑཱཔདེ ཝུཏྟཔཱཙིཏྟིཡཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ. སེསཾ སབྦཏྠ ཨུཏྟཱནམེཝཱཏི.

དསཝཏྠུཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.

སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡ ཝིནཡསཾཝཎྞནཱཡ

སཏྟསཏིཀཀྑནྡྷཀཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ.

དྭིཝགྒསངྒཧཱ ཝུཏྟཱ, དྭཱཝཱིསཏིཔབྷེདནཱ;

ཁནྡྷཀཱ སཱསནེ པཉྩཀྑནྡྷདུཀྑཔྤཧཱཡིནོ.

ཡཱ ཏེསཾ ཝཎྞནཱ ཨེསཱ, ཨནྟརཱཡཾ ཝིནཱ ཡཐཱ;

སིདྡྷཱ སིཛ྄ཛྷནྟུ ཀལྱཱཎཱ, ཨེཝཾ ཨཱསཱཔི པཱཎིནནྟི.

ཙཱུལ༹ཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ.